📜

ນໂມ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອຣຫໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ

ສໍຍຸຕ຺ຕນິກາໂຍ

ຂນ຺ຘວຄ຺ໂຄ

໑. ຂນ຺ຘສໍຍຸຕ຺ຕໍ

໑. ນກຸລປິຕຸວຄ຺ໂຄ

໑. ນກຸລປິຕຸສຸຕ຺ຕໍ

໑. ເອວໍ ເມ ສຸຕໍ – ເອກໍ ສມຍໍ ຠຄວາ ຠຄ຺ເຄສຸ ວິຫຣຕິ ສຸສຸມາຣຄິເຣ [ສຸໍສຸມາຣຄິເຣ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)] ເຠສກຬາວເນ ມິຄທາເຍ. ອຖ ໂຂ ນກຸລປິຕາ ຄຫປຕິ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ນກຸລປິຕາ ຄຫປຕິ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ອຫມສ຺ມິ, ຠນ຺ເຕ, ຊິຓ຺ໂຓ ວຸຑ຺ໂຒ ມຫລ຺ລໂກ ອທ຺ຘຄໂຕ ວໂຍອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ ອາຕຸຣກາໂຍ ອຠິກ຺ຂຓາຕງ຺ໂກ. ອນິຈ຺ຈທສ຺ສາວີ ໂຂ ປນາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວໂຕ ມໂນຠາວນີຍານຎ຺ຈ ຠິກ຺ຂູນໍ. ໂອວທຕຸ ມໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ; ອນຸສາສຕຸ ມໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ; ຍໍ ມມສ຺ສ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍາ’’ຕິ.

‘‘ເອວເມຕໍ, ຄຫປຕິ, ເອວເມຕໍ, ຄຫປຕິ! ອາຕຸໂຣ ຫາຍໍ, ຄຫປຕິ, ກາໂຍ ອຓ຺ຑຠູໂຕ ປຣິໂຍນທ຺ໂຘ. ໂຍ ຫິ, ຄຫປຕິ, ອິມໍ ກາຍໍ ປຣິຫຣນ຺ໂຕ ມຸຫຸຕ຺ຕມ຺ປິ ອາໂຣຄ຺ຍໍ ປຏິຊາເນຍ຺ຍ, ກິມຎ຺ຎຕ຺ຣ ພາລ຺ຍາ? ຕສ຺ມາຕິຫ ເຕ, ຄຫປຕິ, ເອວໍ ສິກ຺ຂິຕພ຺ພໍ – ‘ອາຕຸຣກາຍສ຺ສ ເມ ສໂຕ ຈິຕ຺ຕໍ ອນາຕຸຣໍ ຠວິສ຺ສຕີ’ຕິ. ເອວຎ຺ຫິ ເຕ, ຄຫປຕິ, ສິກ຺ຂິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ.

ອຖ ໂຂ ນກຸລປິຕາ ຄຫປຕິ ຠຄວໂຕ ຠາສິຕໍ ອຠິນນ຺ທິຕ຺ວາ ອນຸໂມທິຕ຺ວາ ອຸຏ຺ຐາຍາສນາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ປທກ຺ຂິຓໍ ກຕ຺ວາ ເຍນາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ສາຣິປຸຕ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນໍ ໂຂ ນກຸລປິຕຣໍ ຄຫປຕິໍ ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ວິປ຺ປສນ຺ນານິ ໂຂ ເຕ, ຄຫປຕິ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ; ປຣິສຸທ຺ໂຘ ມຸຂວຓ຺ໂຓ ປຣິໂຍທາໂຕ. ອລຕ຺ຖ ໂນ ອຊ຺ຊ ຠຄວໂຕ ສມ຺ມຸຂາ ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ສວນາຍາ’’ຕິ?

‘‘ກຖຎ຺ຫິ ໂນ ສິຍາ, ຠນ຺ເຕ! ອິທານາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວຕາ ຘມ຺ມິຍາ ກຖາຍ ອມເຕນ ອຠິສິຕ຺ໂຕ’’ຕິ. ‘‘ຍຖາ ກຖໍ ປນ ຕ຺ວໍ, ຄຫປຕິ, ຠຄວຕາ ຘມ຺ມິຍາ ກຖາຍ ອມເຕນ ອຠິສິຕ຺ໂຕ’’ຕິ? ‘‘ອິຘາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ຂ຺ວາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈໍ – ‘ອຫມສ຺ມິ, ຠນ຺ເຕ, ຊິຓ຺ໂຓ ວຸຑ຺ໂຒ ມຫລ຺ລໂກ ອທ຺ຘຄໂຕ ວໂຍອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ ອາຕຸຣກາໂຍ ອຠິກ຺ຂຓາຕງ຺ໂກ. ອນິຈ຺ຈທສ຺ສາວີ ໂຂ ປນາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວໂຕ ມໂນຠາວນີຍານຎ຺ຈ ຠິກ຺ຂູນໍ. ໂອວທຕຸ ມໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ; ອນຸສາສຕຸ ມໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ; ຍໍ ມມສ຺ສ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍາ’’’ຕິ.

‘‘ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ, ມໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ – ‘ເອວເມຕໍ, ຄຫປຕິ, ເອວເມຕໍ, ຄຫປຕິ! ອາຕຸໂຣ ຫາຍໍ, ຄຫປຕິ, ກາໂຍ ອຓ຺ຑຠູໂຕ ປຣິໂຍນທ຺ໂຘ. ໂຍ ຫິ, ຄຫປຕິ, ອິມໍ ກາຍໍ ປຣິຫຣນ຺ໂຕ ມຸຫຸຕ຺ຕມ຺ປິ ອາໂຣຄ຺ຍໍ ປຏິຊາເນຍ຺ຍ, ກິມຎ຺ຎຕ຺ຣ ພາລ຺ຍາ? ຕສ຺ມາຕິຫ ເຕ ຄຫປຕິ, ເອວໍ ສິກ຺ຂິຕພ຺ພໍ – ອາຕຸຣກາຍສ຺ສ ເມ ສໂຕ ຈິຕ຺ຕໍ ອນາຕຸຣໍ ຠວິສ຺ສຕີຕິ. ເອວຎ຺ຫິ ເຕ, ຄຫປຕິ, ສິກ຺ຂິຕພ຺ພ’ນ຺ຕິ. ເອວໍ ຂ຺ວາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວຕາ ຘມ຺ມິຍາ ກຖາຍ ອມເຕນ ອຠິສິຕ຺ໂຕ’’ຕິ.

‘‘ນ ຫິ ປນ ຕໍ, ຄຫປຕິ, ປຏິຠາສິ ຠຄວນ຺ຕໍ [ຕໍ ຠຄວນ຺ຕໍ (ສີ.)] ອຸຕ຺ຕຣິໍ ປຏິປຸຈ຺ຉິຕຸໍ – ‘ກິຕ຺ຕາວຕາ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ອາຕຸຣກາໂຍ ເຈວ ໂຫຕິ ອາຕຸຣຈິຕ຺ໂຕ ຈ, ກິຕ຺ຕາວຕາ ຈ ປນ ອາຕຸຣກາໂຍ ຫິ ໂຂ ໂຫຕິ ໂນ ຈ ອາຕຸຣຈິຕ຺ໂຕ’’’ຕິ? ‘‘ທູຣໂຕປິ ໂຂ ມຍໍ, ຠນ຺ເຕ, ອາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍາມ ອາຍສ຺ມໂຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ເອຕສ຺ສ ຠາສິຕສ຺ສ ອຕ຺ຖມຎ຺ຎາຕຸໍ. ສາຘຸ ວຕາຍສ຺ມນ຺ຕໍເຍວ ສາຣິປຸຕ຺ຕໍ ປຏິຠາຕຸ ເອຕສ຺ສ ຠາສິຕສ຺ສ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ.

‘‘ເຕນ ຫິ, ຄຫປຕິ, ສຸຓາຫິ, ສາຘຸກໍ ມນສິ ກໂຣຫິ; ຠາສິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ‘‘ເອວໍ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ໂຂ ນກຸລປິຕາ ຄຫປຕິ ອາຍສ຺ມໂຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ປຈ຺ຈສ຺ໂສສິ. ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ອາຕຸຣກາໂຍ ເຈວ ໂຫຕິ, ອາຕຸຣຈິຕ຺ໂຕ ຈ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ອຣິຍານໍ ອທສ຺ສາວີ ອຣິຍຘມ຺ມສ຺ສ ອໂກວິໂທ ອຣິຍຘມ຺ເມ ອວິນີໂຕ ສປ຺ປຸຣິສານໍ ອທສ຺ສາວີ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ມສ຺ສ ອໂກວິໂທ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ເມ ອວິນີໂຕ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ຣູປວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ຣູປໍ, ຣູປສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ‘ອຫໍ ຣູປໍ, ມມ ຣູປ’ນ຺ຕິ ປຣິຍຸຏ຺ຐຏ຺ຐາຍີ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ‘ອຫໍ ຣູປໍ, ມມ ຣູປ’ນ຺ຕິ ປຣິຍຸຏ຺ຐຏ຺ຐາຍິໂນ ຕໍ ຣູປໍ ວິປຣິຓມຕິ ອຎ຺ຎຖາ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ຣູປວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ.

‘‘ເວທນໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ເວທນາວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ເວທນໍ, ເວທນາຍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ‘ອຫໍ ເວທນາ, ມມ ເວທນາ’ຕິ ປຣິຍຸຏ຺ຐຏ຺ຐາຍີ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ‘ອຫໍ ເວທນາ, ມມ ເວທນາ’ຕິ ປຣິຍຸຏ຺ຐຏ຺ຐາຍິໂນ, ສາ ເວທນາ ວິປຣິຓມຕິ ອຎ຺ຎຖາ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ເວທນາວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ.

‘‘ສຎ຺ຎໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ສຎ຺ຎາວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ສຎ຺ຎໍ, ສຎ຺ຎາຍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ‘ອຫໍ ສຎ຺ຎາ, ມມ ສຎ຺ຎາ’ຕິ ປຣິຍຸຏ຺ຐຏ຺ຐາຍີ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ‘ອຫໍ ສຎ຺ຎາ, ມມ ສຎ຺ຎາ’ຕິ ປຣິຍຸຏ຺ຐຏ຺ຐາຍິໂນ, ສາ ສຎ຺ຎາ ວິປຣິຓມຕິ ອຎ຺ຎຖາ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ສຎ຺ຎາວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ.

‘‘ສງ຺ຂາເຣ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ສງ຺ຂາຣວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ສງ຺ຂາເຣ, ສງ຺ຂາເຣສຸ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ‘ອຫໍ ສງ຺ຂາຣາ, ມມ ສງ຺ຂາຣາ’ຕິ ປຣິຍຸຏ຺ຐຏ຺ຐາຍີ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ‘ອຫໍ ສງ຺ຂາຣາ, ມມ ສງ຺ຂາຣາ’ຕິ ປຣິຍຸຏ຺ຐຏ຺ຐາຍິໂນ, ເຕ ສງ຺ຂາຣາ ວິປຣິຓມນ຺ຕິ ອຎ຺ຎຖາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ສງ຺ຂາຣວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ.

‘‘ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ‘ອຫໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ມມ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ປຣິຍຸຏ຺ຐຏ຺ຐາຍີ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ‘ອຫໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ມມ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ປຣິຍຸຏ຺ຐຏ຺ຐາຍິໂນ, ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິປຣິຓມຕິ ອຎ຺ຎຖາ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ອາຕຸຣກາໂຍ ເຈວ ໂຫຕິ ອາຕຸຣຈິຕ຺ໂຕ ຈ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ອາຕຸຣກາໂຍ ຫິ ໂຂ ໂຫຕິ ໂນ ຈ ອາຕຸຣຈິຕ຺ໂຕ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ອຣິຍານໍ ທສ຺ສາວີ ອຣິຍຘມ຺ມສ຺ສ ໂກວິໂທ ອຣິຍຘມ຺ເມ ສຸວິນີໂຕ ສປ຺ປຸຣິສານໍ ທສ຺ສາວີ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ມສ຺ສ ໂກວິໂທ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ເມ ສຸວິນີໂຕ ນ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນ ຣູປວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ນ ອຕ຺ຕນິ ວາ ຣູປໍ, ນ ຣູປສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ‘ອຫໍ ຣູປໍ, ມມ ຣູປ’ນ຺ຕິ ນ ປຣິຍຸຏ຺ຐຏ຺ຐາຍີ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ‘ອຫໍ ຣູປໍ, ມມ ຣູປ’ນ຺ຕິ ອປຣິຍຸຏ຺ຐຏ຺ຐາຍິໂນ, ຕໍ ຣູປໍ ວິປຣິຓມຕິ ອຎ຺ຎຖາ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ຣູປວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ.

‘‘ນ ເວທນໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນ ເວທນາວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ນ ອຕ຺ຕນິ ວາ ເວທນໍ, ນ ເວທນາຍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ‘ອຫໍ ເວທນາ, ມມ ເວທນາ’ຕິ ນ ປຣິຍຸຏ຺ຐຏ຺ຐາຍີ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ‘ອຫໍ ເວທນາ, ມມ ເວທນາ’ຕິ ອປຣິຍຸຏ຺ຐຏ຺ຐາຍິໂນ, ສາ ເວທນາ ວິປຣິຓມຕິ ອຎ຺ຎຖາ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ເວທນາວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ.

‘‘ນ ສຎ຺ຎໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນ ສຎ຺ຎາວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ນ ອຕ຺ຕນິ ວາ ສຎ຺ຎໍ, ນ ສຎ຺ຎາຍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ‘ອຫໍ ສຎ຺ຎາ, ມມ ສຎ຺ຎາ’ຕິ ນ ປຣິຍຸຏ຺ຐຏ຺ຐາຍີ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ‘ອຫໍ ສຎ຺ຎາ, ມມ ສຎ຺ຎາ’ຕິ ອປຣິຍຸຏ຺ຐຏ຺ຐາຍິໂນ, ສາ ສຎ຺ຎາ ວິປຣິຓມຕິ ອຎ຺ຎຖາ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ສຎ຺ຎາວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ.

``ນ ສງ຺ຂາເຣ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນ ສງ຺ຂາຣວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ນ ອຕ຺ຕນິ ວາ ສງ຺ຂາເຣ, ນ ສງ຺ຂາເຣສຸ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ‘ອຫໍ ສງ຺ຂາຣາ, ມມ ສງ຺ຂາຣາ’ຕິ ນ ປຣິຍຸຏ຺ຐຏ຺ຐາຍີ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ‘ອຫໍ ສງ຺ຂາຣາ, ມມ ສງ຺ຂາຣາ’ຕິ ອປຣິຍຸຏ຺ຐຏ຺ຐາຍິໂນ, ເຕ ສງ຺ຂາຣາ ວິປຣິຓມນ຺ຕິ ອຎ຺ຎຖາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ສງ຺ຂາຣວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ.

‘‘ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນ ວິຎ຺ຎາຓວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ນ ອຕ຺ຕນິ ວາ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ນ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ‘ອຫໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ມມ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ນ ປຣິຍຸຏ຺ຐຏ຺ຐາຍີ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ‘ອຫໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ມມ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ອປຣິຍຸຏ຺ຐຏ຺ຐາຍິໂນ, ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິປຣິຓມຕິ ອຎ຺ຎຖາ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ອາຕຸຣກາໂຍ ໂຫຕິ ໂນ ຈ ອາຕຸຣຈິຕ຺ໂຕ’’ຕິ.

ອິທມໂວຈ ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ. ອຕ຺ຕມໂນ ນກຸລປິຕາ ຄຫປຕິ ອາຍສ຺ມໂຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ຠາສິຕໍ ອຠິນນ຺ທີຕິ. ປຐມໍ.

໒. ເທວທຫສຸຕ຺ຕໍ

໒. ເອວໍ ເມ ສຸຕໍ – ເອກໍ ສມຍໍ ຠຄວາ ສກ຺ເກສຸ [ສກ຺ເຍສຸ (ກ.)] ວິຫຣຕິ ເທວທຫໍ ນາມ ສກ຺ຍານໍ ນິຄໂມ. ອຖ ໂຂ ສມ຺ພຫຸລາ ປຈ຺ຉາຠູມຄມິກາ ຠິກ຺ຂູ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິໍສຸ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນາ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ອິຈ຺ຉາມ ມຍໍ, ຠນ຺ເຕ, ປຈ຺ຉາຠູມໍ ຊນປທໍ ຄນ຺ຕຸໍ, ປຈ຺ຉາຠູເມ ຊນປເທ ນິວາສໍ ກປ຺ເປຕຸ’’ນ຺ຕິ.

‘‘ອປໂລກິໂຕ ປນ ໂວ, ຠິກ຺ຂເວ, ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ’’ຕິ? ‘‘ນ ໂຂ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ອປໂລກິໂຕ ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ’’ຕິ. ‘‘ອປໂລເກຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ສາຣິປຸຕ຺ຕໍ. ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຓ຺ຑິໂຕ, ຠິກ຺ຂູນໍ ອນຸຄ຺ຄາຫໂກ ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີນ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ເອວໍ ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ປຈ຺ຈສ຺ໂສສຸໍ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ຠຄວໂຕ ອວິທູເຣ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ເອຬຄລາຄຸມ຺ເພ ນິສິນ຺ໂນ ໂຫຕິ. ອຖ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ຠາສິຕໍ ອຠິນນ຺ທິຕ຺ວາ ອນຸໂມທິຕ຺ວາ ອຸຏ຺ຐາຍາສນາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ປທກ຺ຂິຓໍ ກຕ຺ວາ ເຍນາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມຕາ ສາຣິປຸຕ຺ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ສມ຺ໂມທິໍສຸ. ສມ຺ໂມທນີຍໍ ກຖໍ ສາຣຓີຍໍ [ສາຣາຓີຍໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)] ວີຕິສາເຣຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິໍສຸ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນາ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ສາຣິປຸຕ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ອິຈ຺ຉາມ ມຍໍ, ອາວຸໂສ ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ປຈ຺ຉາຠູມໍ ຊນປທໍ ຄນ຺ຕຸໍ, ປຈ຺ຉາຠູເມ ຊນປເທ ນິວາສໍ ກປ຺ເປຕຸໍ. ອປໂລກິໂຕ ໂນ ສຕ຺ຖາ’’ຕິ.

‘‘ສນ຺ຕິ ຫາວຸໂສ, ນານາເວຣຊ຺ຊຄຕໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉິຕາໂຣ – ຂຕ຺ຕິຍປຓ຺ຑິຕາປິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓປຓ຺ຑິຕາປິ ຄຫປຕິປຓ຺ຑິຕາປິ ສມຓປຓ຺ຑິຕາປິ. ປຓ຺ຑິຕາ ຫາວຸໂສ, ມນຸສ຺ສາ ວີມໍສກາ – ‘ກິໍວາທີ ປນາຍສ຺ມນ຺ຕານໍ [ກິໍວາທາຍສ຺ມນ຺ຕານໍ (ປີ. ກ.)] ສຕ຺ຖາ ກິມກ຺ຂາຍີຕິ, ກຈ຺ຈິ ໂວ ອາຍສ຺ມນ຺ຕານໍ ຘມ຺ມາ ສຸສ຺ສຸຕາ ສຸຄ຺ຄຫິຕາ ສຸມນສິກຕາ ສູປຘາຣິຕາ ສຸປ຺ປຏິວິທ຺ຘາ ປຎ຺ຎາຍ, ຍຖາ ພ຺ຍາກຣມານາ ອາຍສ຺ມນ຺ໂຕ ວຸຕ຺ຕວາທິໂນ ເຈວ ຠຄວໂຕ ອສ຺ສຖ, ນ ຈ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠູເຕນ ອພ຺ຠາຈິກ຺ເຂຍ຺ຍາຖ, ຘມ຺ມສ຺ສ ຈານຸຘມ຺ມໍ ພ຺ຍາກເຣຍ຺ຍາຖ, ນ ຈ ໂກຈິ ສຫຘມ຺ມິໂກ ວາທານຸວາໂທ [ວາທານຸປາໂຕ (ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ປາຐນ຺ຕຣໍ)] ຄາຣຍ຺ຫໍ ຐານໍ ອາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍາ’’’ຕິ?

‘‘ທູຣໂຕປິ ໂຂ ມຍໍ, ອາວຸໂສ, ອາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍາມ ອາຍສ຺ມໂຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ເອຕສ຺ສ ຠາສິຕສ຺ສ ອຕ຺ຖມຎ຺ຎາຕຸໍ. ສາຘຸ ວຕາຍສ຺ມນ຺ຕໍເຍວ ສາຣິປຸຕ຺ຕໍ ປຏິຠາຕຸ ເອຕສ຺ສ ຠາສິຕສ຺ສ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫາວຸໂສ, ສຸຓາຖ, ສາຘຸກໍ ມນສິ ກໂຣຖ; ຠາສິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ‘‘ເອວມາວຸໂສ’’ຕິ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ອາຍສ຺ມໂຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ປຈ຺ຈສ຺ໂສສຸໍ. ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ສນ຺ຕິ ຫາວຸໂສ, ນານາເວຣຊ຺ຊຄຕໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉິຕາໂຣ – ຂຕ຺ຕິຍປຓ຺ຑິຕາປິ …ເປ… ສມຓປຓ຺ຑິຕາປິ. ປຓ຺ຑິຕາ ຫາວຸໂສ, ມນຸສ຺ສາ ວີມໍສກາ – ‘ກິໍວາທີ ປນາຍສ຺ມນ຺ຕານໍ ສຕ຺ຖາ ກິມກ຺ຂາຍີ’ຕິ? ເອວໍ ປຸຏ຺ຐາ ຕຸມ຺ເຫ, ອາວຸໂສ, ເອວໍ ພ຺ຍາກເຣຍ຺ຍາຖ – ‘ຉນ຺ທຣາຄວິນຍກ຺ຂາຍີ ໂຂ ໂນ, ອາວຸໂສ, ສຕ຺ຖາ’’’ຕິ.

‘‘ເອວໍ ພ຺ຍາກເຕປິ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ອສ຺ສຸເຍວ ອຸຕ຺ຕຣິໍ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉິຕາໂຣ – ຂຕ຺ຕິຍປຓ຺ຑິຕາປິ…ເປ… ສມຓປຓ຺ຑິຕາປິ. ປຓ຺ຑິຕາ ຫາວຸໂສ, ມນຸສ຺ສາ ວີມໍສກາ – ‘ກິສ຺ມິໍ ປນາຍສ຺ມນ຺ຕານໍ ຉນ຺ທຣາຄວິນຍກ຺ຂາຍີ ສຕ຺ຖາ’ຕິ? ເອວໍ ປຸຏ຺ຐາ ຕຸມ຺ເຫ, ອາວຸໂສ, ເອວໍ ພ຺ຍາກເຣຍ຺ຍາຖ – ‘ຣູເປ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ຉນ຺ທຣາຄວິນຍກ຺ຂາຍີ ສຕ຺ຖາ, ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ… ວິຎ຺ຎາເຓ ຉນ຺ທຣາຄວິນຍກ຺ຂາຍີ ສຕ຺ຖາ’’’ຕິ.

‘‘ເອວໍ ພ຺ຍາກເຕປິ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ອສ຺ສຸເຍວ ອຸຕ຺ຕຣິໍ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉິຕາໂຣ – ຂຕ຺ຕິຍປຓ຺ຑິຕາປິ…ເປ… ສມຓປຓ຺ຑິຕາປິ. ປຓ຺ຑິຕາ ຫາວຸໂສ, ມນຸສ຺ສາ ວີມໍສກາ – ‘ກິໍ ປນາຍສ຺ມນ຺ຕານໍ ອາທີນວໍ ທິສ຺ວາ ຣູເປ ຉນ຺ທຣາຄວິນຍກ຺ຂາຍີ ສຕ຺ຖາ, ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ… ວິຎ຺ຎາເຓ ຉນ຺ທຣາຄວິນຍກ຺ຂາຍີ ສຕ຺ຖາ’ຕິ? ເອວໍ ປຸຏ຺ຐາ ຕຸມ຺ເຫ, ອາວຸໂສ, ເອວໍ ພ຺ຍາກເຣຍ຺ຍາຖ – ‘ຣູເປ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ອວິຄຕຣາຄສ຺ສ [ອວີຕຣາຄສ຺ສ (ສ຺ຍາ. ກໍ.)] ອວິຄຕຉນ຺ທສ຺ສ ອວິຄຕເປມສ຺ສ ອວິຄຕປິປາສສ຺ສ ອວິຄຕປຣິຬາຫສ຺ສ ອວິຄຕຕຓ຺ຫສ຺ສ ຕສ຺ສ ຣູປສ຺ສ ວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ. ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ອວິຄຕຣາຄສ຺ສ…ເປ… ອວິຄຕຕຓ຺ຫສ຺ສ ເຕສໍ ສງ຺ຂາຣານໍ ວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ. ວິຎ຺ຎາເຓ ອວິຄຕຣາຄສ຺ສ ອວິຄຕຉນ຺ທສ຺ສ ອວິຄຕເປມສ຺ສ ອວິຄຕປິປາສສ຺ສ ອວິຄຕປຣິຬາຫສ຺ສ ອວິຄຕຕຓ຺ຫສ຺ສ ຕສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ. ອິທໍ ໂຂ ໂນ, ອາວຸໂສ, ອາທີນວໍ ທິສ຺ວາ ຣູເປ ຉນ຺ທຣາຄວິນຍກ຺ຂາຍີ ສຕ຺ຖາ, ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ… ວິຎ຺ຎາເຓ ຉນ຺ທຣາຄວິນຍກ຺ຂາຍີ ສຕ຺ຖາ’’’ຕິ.

‘‘ເອວໍ ພ຺ຍາກເຕປິ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ອສ຺ສຸເຍວ ອຸຕ຺ຕຣິໍ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉິຕາໂຣ – ຂຕ຺ຕິຍປຓ຺ຑິຕາປິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓປຓ຺ຑິຕາປິ ຄຫປຕິປຓ຺ຑິຕາປິ ສມຓປຓ຺ຑິຕາປິ. ປຓ຺ຑິຕາ ຫາວຸໂສ, ມນຸສ຺ສາ ວີມໍສກາ – ‘ກິໍ ປນາຍສ຺ມນ຺ຕານໍ ອານິສໍສໍ ທິສ຺ວາ ຣູເປ ຉນ຺ທຣາຄວິນຍກ຺ຂາຍີ ສຕ຺ຖາ, ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ… ວິຎ຺ຎາເຓ ຉນ຺ທຣາຄວິນຍກ຺ຂາຍີ ສຕ຺ຖາ’ຕິ? ເອວໍ ປຸຏ຺ຐາ ຕຸມ຺ເຫ, ອາວຸໂສ, ເອວໍ ພ຺ຍາກເຣຍ຺ຍາຖ – ‘ຣູເປ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ວິຄຕຣາຄສ຺ສ ວິຄຕຉນ຺ທສ຺ສ ວິຄຕເປມສ຺ສ ວິຄຕປິປາສສ຺ສ ວິຄຕປຣິຬາຫສ຺ສ ວິຄຕຕຓ຺ຫສ຺ສ ຕສ຺ສ ຣູປສ຺ສ ວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ. ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ວິຄຕຣາຄສ຺ສ ວິຄຕຉນ຺ທສ຺ສ ວິຄຕເປມສ຺ສ ວິຄຕປິປາສສ຺ສ ວິຄຕປຣິຬາຫສ຺ສ ວິຄຕຕຓ຺ຫສ຺ສ ເຕສໍ ສງ຺ຂາຣານໍ ວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ. ວິຎ຺ຎາເຓ ວິຄຕຣາຄສ຺ສ ວິຄຕຉນ຺ທສ຺ສ ວິຄຕເປມສ຺ສ ວິຄຕປິປາສສ຺ສ ວິຄຕປຣິຬາຫສ຺ສ ວິຄຕຕຓ຺ຫສ຺ສ ຕສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ. ອິທໍ ໂຂ ໂນ, ອາວຸໂສ, ອານິສໍສໍ ທິສ຺ວາ ຣູເປ ຉນ຺ທຣາຄວິນຍກ຺ຂາຍີ ສຕ຺ຖາ, ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ… ວິຎ຺ຎາເຓ ຉນ຺ທຣາຄວິນຍກ຺ຂາຍີ ສຕ຺ຖາ’’’ຕິ.

‘‘ອກຸສເລ ຈາວຸໂສ, ຘມ຺ເມ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣໂຕ ທິຏ຺ເຐ ເຈວ ຘມ຺ເມ ສຸໂຂ ວິຫາໂຣ ອຠວິສ຺ສ ອວິຆາໂຕ ອນຸປາຍາໂສ ອປຣິຬາໂຫ, ກາຍສ຺ສ ຈ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ສຸຄຕິ ປາຏິກງ຺ຂາ, ນຍິທໍ ຠຄວາ ອກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ປຫານໍ ວຓ຺ເຓຍ຺ຍ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ອກຸສເລ ຘມ຺ເມ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣໂຕ ທິຏ຺ເຐ ເຈວ ຘມ຺ເມ ທຸກ຺ໂຂ ວິຫາໂຣ ສວິຆາໂຕ ສອຸປາຍາໂສ ສປຣິຬາໂຫ, ກາຍສ຺ສ ຈ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ທຸຄ຺ຄຕິ ປາຏິກງ຺ຂາ, ຕສ຺ມາ ຠຄວາ ອກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ປຫານໍ ວຓ຺ເຓຕິ.

‘‘ກຸສເລ ຈາວຸໂສ, ຘມ຺ເມ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣໂຕ ທິຏ຺ເຐ ເຈວ ຘມ຺ເມ ທຸກ຺ໂຂ ວິຫາໂຣ ອຠວິສ຺ສ ສວິຆາໂຕ ສອຸປາຍາໂສ ສປຣິຬາໂຫ, ກາຍສ຺ສ ຈ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ທຸຄ຺ຄຕິ ປາຏິກງ຺ຂາ, ນຍິທໍ ຠຄວາ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ອຸປສມ຺ປທໍ ວຓ຺ເຓຍ຺ຍ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ກຸສເລ ຘມ຺ເມ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣໂຕ ທິຏ຺ເຐ ເຈວ ຘມ຺ເມ ສຸໂຂ ວິຫາໂຣ ອວິຆາໂຕ ອນຸປາຍາໂສ ອປຣິຬາໂຫ, ກາຍສ຺ສ ຈ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ສຸຄຕິ ປາຏິກງ຺ຂາ, ຕສ຺ມາ ຠຄວາ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ອຸປສມ຺ປທໍ ວຓ຺ເຓຕີ’’ຕິ.

ອິທມໂວຈາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ. ອຕ຺ຕມນາ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ອາຍສ຺ມໂຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ຠາສິຕໍ ອຠິນນ຺ທຸນ຺ຕິ. ທຸຕິຍໍ.

໓. ຫາລິທ຺ທິການິສຸຕ຺ຕໍ

໓. ເອວໍ ເມ ສຸຕໍ – ເອກໍ ສມຍໍ ອາຍສ຺ມາ ມຫາກຈ຺ຈາໂນ ອວນ຺ຕີສຸ ວິຫຣຕິ ກຸຣຣຆເຣ [ກຸລຆເຣ (ກ.)] ປປາເຕ ປພ຺ພເຕ. ອຖ ໂຂ ຫາລິທ຺ທິການິ [ຫາລິທ຺ທການິ (ສີ.), ຫລິທ຺ທິການິ (ສ຺ຍາ.)] ຄຫປຕິ ເຍນາຍສ຺ມາ ມຫາກຈ຺ຈາໂນ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ມຫາກຈ຺ຈານໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ຫາລິທ຺ທິການິ ຄຫປຕິ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ມຫາກຈ຺ຈານໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ວຸຕ຺ຕມິທໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວຕາ ອຏ຺ຐກວຄ຺ຄິເຍ ມາຄຓ຺ຑິຍປຎ຺ເຫ –

‘‘ໂອກໍ ປຫາຍ ອນິເກຕສາຣີ,

ຄາເມ ອກຸພ຺ພໍ [ອກ຺ຣຸພ຺ພໍ (ກ.)] ມຸນິ ສນ຺ຖວານິ [ສນ຺ຘວານິ (ກ.)];

ກາເມຫິ ຣິຕ຺ໂຕ ອປຸຣກ຺ຂຣາໂນ [ອປຸເຣກ຺ຂຣາໂນ (ສີ. ສຸຕ຺ຕນິປາເຕປິ) ໂມຄ຺ຄລ຺ລາເນ ໕-໑໓໕ ສຸຕ຺ຕມ຺ປິ ໂອໂລເກຕພ຺ພໍ],

ກຖໍ ນ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ຊເນນ ກຍິຣາ’’ຕິ.

‘‘ອິມສ຺ສ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວຕາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ກຖໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ’’ຕິ?

‘‘ຣູປຘາຕຸ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ໂອໂກ. ຣູປຘາຕຸຣາຄວິນິພນ຺ຘຎ຺ຈ [… ວິນິພທ຺ຘຎ຺ຊ (ປີ. ສີ. ອຏ຺ຐ.)] ປນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ໂອກສາຣີ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເວທນາຘາຕຸ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ໂອໂກ. ເວທນາຘາຕຸຣາຄວິນິພນ຺ຘຎ຺ຈ ປນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ໂອກສາຣີ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ສຎ຺ຎາຘາຕຸ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ໂອໂກ. ສຎ຺ຎາຘາຕຸຣາຄວິນິພນ຺ຘຎ຺ຈ ປນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ໂອກສາຣີ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ສງ຺ຂາຣຘາຕຸ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ໂອໂກ. ສງ຺ຂາຣຘາຕຸຣາຄວິນິພນ຺ຘຎ຺ຈ ປນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ໂອກສາຣີ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ໂອກສາຣີ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ອໂນກສາຣີ ໂຫຕິ? ຣູປຘາຕຸຍາ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ [ນນ຺ທິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)] ຍາ ຕຓ຺ຫາ ເຍ ອຸປຍຸປາທານາ [ອຸປາຍຸປາທານາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)] ເຈຕໂສ ອຘິຏ຺ຐານາຠິນິເວສານຸສຍາ ເຕ ຕຖາຄຕສ຺ສ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ [ອນຠາວກຕາ (ສີ. ປີ.), ອນຠາວໍຄຕາ (ສ຺ຍາ. ກໍ.)] ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ຕສ຺ມາ ຕຖາຄໂຕ ‘ອໂນກສາຣີ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເວທນາຘາຕຸຍາ ໂຂ, ຄຫປຕິ… ສຎ຺ຎາຘາຕຸຍາ ໂຂ, ຄຫປຕິ… ສງ຺ຂາຣຘາຕຸຍາ ໂຂ, ຄຫປຕິ… ວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ ເຍ ອຸປຍຸປາທານາ ເຈຕໂສ ອຘິຏ຺ຐານາຠິນິເວສານຸສຍາ ເຕ ຕຖາຄຕສ຺ສ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ຕສ຺ມາ ຕຖາຄໂຕ ‘ອໂນກສາຣີ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ອໂນກສາຣີ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ນິເກຕສາຣີ ໂຫຕິ? ຣູປນິມິຕ຺ຕນິເກຕວິສາຣວິນິພນ຺ຘາ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ‘ນິເກຕສາຣີ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ສທ຺ທນິມິຕ຺ຕ…ເປ… ຄນ຺ຘນິມິຕ຺ຕ… ຣສນິມິຕ຺ຕ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພນິມິຕ຺ຕ… ຘມ຺ມນິມິຕ຺ຕນິເກຕວິສາຣວິນິພນ຺ຘາ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ‘ນິເກຕສາຣີ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ນິເກຕສາຣີ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ອນິເກຕສາຣີ ໂຫຕິ? ຣູປນິມິຕ຺ຕນິເກຕວິສາຣວິນິພນ຺ຘາ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ຕຖາຄຕສ຺ສ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ຕສ຺ມາ ຕຖາຄໂຕ ‘ອນິເກຕສາຣີ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ສທ຺ທນິມິຕ຺ຕ… ຄນ຺ຘນິມິຕ຺ຕ… ຣສນິມິຕ຺ຕ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພນິມິຕ຺ຕ… ຘມ຺ມນິມິຕ຺ຕນິເກຕວິສາຣວິນິພນ຺ຘາ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ຕຖາຄຕສ຺ສ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ຕສ຺ມາ ຕຖາຄໂຕ ‘ອນິເກຕສາຣີ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ອນິເກຕສາຣີ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ຄາເມ ສນ຺ຖວຊາໂຕ [ສນ຺ຘວຊາໂຕ (ກ.)] ໂຫຕິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ເອກຈ຺ໂຈ ຄິຫີຫິ [ຄິຫິ (ກ.)] ສໍສຏ຺ໂຐ ວິຫຣຕິ ສຫນນ຺ທີ ສຫໂສກີ, ສຸຂິເຕສຸ ສຸຂິໂຕ, ທຸກ຺ຂິເຕສຸ ທຸກ຺ຂິໂຕ, ອຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ກິຈ຺ຈກຣຓີເຍສຸ ອຕ຺ຕນາ ເຕສຸ ໂຍຄໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ຄາເມ ສນ຺ຖວຊາໂຕ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ຄາເມ ນ ສນ຺ຖວຊາໂຕ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ຠິກ຺ຂຸ ຄິຫີຫິ [ຄິຫິ (ກ.)] ອສໍສຏ຺ໂຐ ວິຫຣຕິ ນ ສຫນນ຺ທີ ນ ສຫໂສກີ ນ ສຸຂິເຕສຸ ສຸຂິໂຕ ນ ທຸກ຺ຂິເຕສຸ ທຸກ຺ຂິໂຕ, ອຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ກິຈ຺ຈກຣຓີເຍສຸ ນ ອຕ຺ຕນາ ເຕສຸ ໂຍຄໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ຄາເມ ນ ສນ຺ຖວຊາໂຕ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ກາເມຫິ ອຣິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ເອກຈ຺ໂຈ ກາເມສຸ ອວິຄຕຣາໂຄ ໂຫຕິ ອວິຄຕຉນ຺ໂທ ອວິຄຕເປໂມ ອວິຄຕປິປາໂສ ອວິຄຕປຣິຬາໂຫ ອວິຄຕຕຓ຺ໂຫ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ກາເມຫິ ອຣິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ກາເມຫິ ຣິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ເອກຈ຺ໂຈ ກາເມສຸ ວິຄຕຣາໂຄ ໂຫຕິ ວິຄຕຉນ຺ໂທ ວິຄຕເປໂມ ວິຄຕປິປາໂສ ວິຄຕປຣິຬາໂຫ ວິຄຕຕຓ຺ໂຫ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ກາເມຫິ ຣິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ປຸຣກ຺ຂຣາໂນ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ເອວໍຣູໂປ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ເອວໍເວທໂນ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ເອວໍສຎ຺ໂຎ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ເອວໍສງ຺ຂາໂຣ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ເອວໍວິຎ຺ຎາໂຓ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານ’ນ຺ຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ປຸຣກ຺ຂຣາໂນ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ອປຸຣກ຺ຂຣາໂນ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ນ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ເອວໍຣູໂປ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ເອວໍເວທໂນ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ເອວໍສຎ຺ໂຎ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ເອວໍສງ຺ຂາໂຣ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ເອວໍວິຎ຺ຎາໂຓ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານ’ນ຺ຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ອປຸຣກ຺ຂຣາໂນ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ກຖໍ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ຊເນນ ກຕ຺ຕາ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ເອກຈ຺ໂຈ ເອວຣູປິໍ ກຖໍ ກຕ຺ຕາ ໂຫຕິ – ‘ນ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາສິ; ອຫໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາມິ. ກິໍ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານິສ຺ສສິ? ມິຈ຺ຉາປຏິປນ຺ໂນ ຕ຺ວມສິ; ອຫມສ຺ມິ ສມ຺ມາປຏິປນ຺ໂນ. ປຸເຣ ວຈນີຍໍ ປຈ຺ຉາ ອວຈ; ປຈ຺ຉາ ວຈນີຍໍ ປຸເຣ ອວຈ. ສຫິຕໍ ເມ, ອສຫິຕໍ ເຕ. ອຘິຈິຓ຺ຓໍ ເຕ ວິປຣາວຕ຺ຕໍ. ອາໂຣປິໂຕ ເຕ ວາໂທ; ຈຣ ວາທປ຺ປໂມກ຺ຂາຍ. ນິຄ຺ຄຫິໂຕສິ; ນິພ຺ເພເຐຫິ ວາ ສເຈ ປໂຫສີ’ຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ກຖໍ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ຊເນນ ກຕ຺ຕາ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ກຖໍ ນ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ຊເນນ ກຕ຺ຕາ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ຠິກ຺ຂຸ ນ ເອວຣູປິໍ ກຖໍ ກຕ຺ຕາ ໂຫຕິ – ‘ນ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາສິ…ເປ… ນິພ຺ເພເຐຫິ ວາ ສເຈ ປໂຫສີ’ຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ກຖໍ ນ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ຊເນນ ກຕ຺ຕາ ໂຫຕິ.

‘‘ອິຕິ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ຍໍ ຕໍ ວຸຕ຺ຕໍ ຠຄວຕາ ອຏ຺ຐກວຄ຺ຄິເຍ ມາຄຓ຺ຑິຍປຎ຺ເຫ –

‘‘ໂອກໍ ປຫາຍ ອນິເກຕສາຣີ,

ຄາເມ ອກຸພ຺ພໍ ມຸນິສນ຺ຖວານິ;

ກາເມຫິ ຣິຕ຺ໂຕ ອປຸຣກ຺ຂຣາໂນ,

ກຖໍ ນ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ຊເນນ ກຍິຣາ’’ຕິ.

‘‘ອິມສ຺ສ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ຠຄວຕາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ເອວໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ’’ຕິ. ຕຕິຍໍ.

໔. ທຸຕິຍຫາລິທ຺ທິການິສຸຕ຺ຕໍ

໔. ເອວໍ ເມ ສຸຕໍ – ເອກໍ ສມຍໍ ອາຍສ຺ມາ ມຫາກຈ຺ຈາໂນ ອວນ຺ຕີສຸ ວິຫຣຕິ ກຸຣຣຆເຣ ປປາເຕ ປພ຺ພເຕ. ອຖ ໂຂ ຫາລິທ຺ທິການິ ຄຫປຕິ ເຍນາຍສ຺ມາ ມຫາກຈ຺ຈາໂນ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ຫາລິທ຺ທິການິ ຄຫປຕິ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ມຫາກຈ຺ຈານໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ວຸຕ຺ຕມິທໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວຕາ ສກ຺ກປຎ຺ເຫ – ‘ເຍ ເຕ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຕຓ຺ຫາສງ຺ຂຍວິມຸຕ຺ຕາ, ເຕ ອຈ຺ຈນ຺ຕນິຏ຺ຐາ ອຈ຺ຈນ຺ຕໂຍຄກ຺ເຂມິໂນ ອຈ຺ຈນ຺ຕພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິໂນ ອຈ຺ຈນ຺ຕປຣິໂຍສານາ ເສຏ຺ຐາ ເທວມນຸສ຺ສານ’’’ນ຺ຕິ.

‘‘ອິມສ຺ສ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວຕາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ກຖໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ’’ຕິ?

‘‘ຣູປຘາຕຸຍາ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ ເຍ ອຸປຍຸປາທານາ ເຈຕໂສ ອຘິຏ຺ຐານາຠິນິເວສານຸສຍາ, ເຕສໍ ຂຍາ ວິຣາຄາ ນິໂຣຘາ ຈາຄາ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄາ ຈິຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

‘‘ເວທນາຘາຕຸຍາ ໂຂ, ຄຫປຕິ… ສຎ຺ຎາຘາຕຸຍາ ໂຂ, ຄຫປຕິ… ສງ຺ຂາຣຘາຕຸຍາ ໂຂ, ຄຫປຕິ… ວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ ເຍ ອຸປຍຸປາທານາ ເຈຕໂສ ອຘິຏ຺ຐານາຠິນິເວສານຸສຍາ, ເຕສໍ ຂຍາ ວິຣາຄາ ນິໂຣຘາ ຈາຄາ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄາ ຈິຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

‘‘ອິຕິ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ຍໍ ຕໍ ວຸຕ຺ຕໍ ຠຄວຕາ ສກ຺ກປຎ຺ເຫ – ‘ເຍ ເຕ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຕຓ຺ຫາສງ຺ຂຍວິມຸຕ຺ຕາ ເຕ ອຈ຺ຈນ຺ຕນິຏ຺ຐາ ອຈ຺ຈນ຺ຕໂຍຄກ຺ເຂມິໂນ ອຈ຺ຈນ຺ຕພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິໂນ ອຈ຺ຈນ຺ຕປຣິໂຍສານາ ເສຏ຺ຐາ ເທວມນຸສ຺ສານ’’’ນ຺ຕິ.

‘‘ອິມສ຺ສ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ຠຄວຕາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ເອວໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ’’ຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ສມາຘິສຸຕ຺ຕໍ

໕. ເອວໍ ເມ ສຸຕໍ – ເອກໍ ສມຍໍ ຠຄວາ ສາວຕ຺ຖິຍໍ ວິຫຣຕິ ເຊຕວເນ ອນາຖປິຓ຺ຑິກສ຺ສ ອາຣາເມ. ຕຕ຺ຣ ໂຂ ຠຄວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ຠິກ຺ຂໂວ’’ຕິ. ‘‘ຠທນ຺ເຕ’’ຕິ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ປຈ຺ຈສ຺ໂສສຸໍ. ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ສມາຘິໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາເວຖ; ສມາຫິໂຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ກິຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ? ຣູປສ຺ສ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ, ເວທນາຍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ, ສຎ຺ຎາຍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ, ສງ຺ຂາຣານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ’’.

‘‘ໂກ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປສ຺ສ ສມຸທໂຍ, ໂກ ເວທນາຍ ສມຸທໂຍ, ໂກ ສຎ຺ຎາຍ ສມຸທໂຍ, ໂກ ສງ຺ຂາຣານໍ ສມຸທໂຍ, ໂກ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ສມຸທໂຍ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ອຠິນນ຺ທຕິ ອຠິວທຕິ ອຊ຺ໂຌສາຍ ຕິຏ຺ຐຕິ.

‘‘ກິຎ຺ຈ ອຠິນນ຺ທຕິ ອຠິວທຕິ ອຊ຺ໂຌສາຍ ຕິຏ຺ຐຕິ? ຣູປໍ ອຠິນນ຺ທຕິ ອຠິວທຕິ ອຊ຺ໂຌສາຍ ຕິຏ຺ຐຕິ. ຕສ຺ສ ຣູປໍ ອຠິນນ຺ທໂຕ ອຠິວທໂຕ ອຊ຺ໂຌສາຍ ຕິຏ຺ຐໂຕ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນນ຺ທີ. ຍາ ຣູເປ ນນ຺ທີ ຕທຸປາທານໍ. ຕສ຺ສຸປາທານປຈ຺ຈຍາ ຠໂວ; ຠວປຈ຺ຈຍາ ຊາຕິ; ຊາຕິປຈ຺ຈຍາ ຊຣາມຣຓໍ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ ສມ຺ຠວນ຺ຕິ. ເອວເມຕສ຺ສ ເກວລສ຺ສ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ສມຸທໂຍ ໂຫຕິ.

‘‘ເວທນໍ ອຠິນນ຺ທຕິ…ເປ… ສຎ຺ຎໍ ອຠິນນ຺ທຕິ… ສງ຺ຂາເຣ ອຠິນນ຺ທຕິ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນນ຺ທຕິ ອຠິວທຕິ ອຊ຺ໂຌສາຍ ຕິຏ຺ຐຕິ. ຕສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນນ຺ທໂຕ ອຠິວທໂຕ ອຊ຺ໂຌສາຍ ຕິຏ຺ຐໂຕ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນນ຺ທີ. ຍາ ວິຎ຺ຎາເຓ ນນ຺ທີ ຕທຸປາທານໍ. ຕສ຺ສຸປາທານປຈ຺ຈຍາ ຠໂວ; ຠວປຈ຺ຈຍາ ຊາຕິ; ຊາຕິປຈ຺ຈຍາ…ເປ… ເອວເມຕສ຺ສ ເກວລສ຺ສ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ສມຸທໂຍ ໂຫຕິ.

‘‘ອຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປສ຺ສ ສມຸທໂຍ; ອຍໍ ເວທນາຍ ສມຸທໂຍ; ອຍໍ ສຎ຺ຎາຍ ສມຸທໂຍ; ອຍໍ ສງ຺ຂາຣານໍ ສມຸທໂຍ; ອຍໍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ສມຸທໂຍ.

‘‘ໂກ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ, ໂກ ເວທນາຍ… ໂກ ສຎ຺ຎາຍ… ໂກ ສງ຺ຂາຣານໍ… ໂກ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ?

ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ນາຠິນນ຺ທຕິ ນາຠິວທຕິ ນາຊ຺ໂຌສາຍ ຕິຏ຺ຐຕິ.

‘‘ກິຎ຺ຈ ນາຠິນນ຺ທຕິ ນາຠິວທຕິ ນາຊ຺ໂຌສາຍ ຕິຏ຺ຐຕິ? ຣູປໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ ນາຠິວທຕິ ນາຊ຺ໂຌສາຍ ຕິຏ຺ຐຕິ. ຕສ຺ສ ຣູປໍ ອນຠິນນ຺ທໂຕ ອນຠິວທໂຕ ອນຊ຺ໂຌສາຍ ຕິຏ຺ຐໂຕ ຍາ ຣູເປ ນນ຺ທີ ສາ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ. ຕສ຺ສ ນນ຺ທີນິໂຣຘາ ອຸປາທານນິໂຣໂຘ; ອຸປາທານນິໂຣຘາ ຠວນິໂຣໂຘ…ເປ… ເອວເມຕສ຺ສ ເກວລສ຺ສ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ນິໂຣໂຘ ໂຫຕິ.

‘‘ເວທນໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ ນາຠິວທຕິ ນາຊ຺ໂຌສາຍ ຕິຏ຺ຐຕິ. ຕສ຺ສ ເວທນໍ ອນຠິນນ຺ທໂຕ ອນຠິວທໂຕ ອນຊ຺ໂຌສາ ຕິຏ຺ຐໂຕ ຍາ ເວທນາຍ ນນ຺ທີ ສາ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ. ຕສ຺ສ ນນ຺ທີນິໂຣຘາ ອຸປາທານນິໂຣໂຘ; ອຸປາທານນິໂຣຘາ ຠວນິໂຣໂຘ…ເປ… ເອວເມຕສ຺ສ ເກວລສ຺ສ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ນິໂຣໂຘ ໂຫຕິ.

‘‘ສຎ຺ຎໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ…ເປ… ສງ຺ຂາເຣ ນາຠິນນ຺ທຕິ ນາຠິວທຕິ ນາຊ຺ໂຌສາຍ ຕິຏ຺ຐຕິ. ຕສ຺ສ ສງ຺ຂາເຣ ອນຠິນນ຺ທໂຕ ອນຠິວທໂຕ ອນຊ຺ໂຌສາຍ ຕິຏ຺ຐໂຕ ຍາ ສງ຺ຂາເຣສຸ ນນ຺ທີ ສາ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ. ຕສ຺ສ ນນ຺ທີນິໂຣຘາ ອຸປາທານນິໂຣໂຘ; ອຸປາທານນິໂຣຘາ ຠວນິໂຣໂຘ…ເປ… ເອວເມຕສ຺ສ ເກວລສ຺ສ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ນິໂຣໂຘ ໂຫຕິ.

‘‘ວິຎ຺ຎາຓໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ ນາຠິວທຕິ ນາຊ຺ໂຌສາຍ ຕິຏ຺ຐຕິ. ຕສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຠິນນ຺ທໂຕ ອນຠິວທໂຕ ອນຊ຺ໂຌສາຍ ຕິຏ຺ຐໂຕ ຍາ ວິຎ຺ຎາເຓ ນນ຺ທີ ສາ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ. ຕສ຺ສ ນນ຺ທີນິໂຣຘາ ອຸປາທານນິໂຣໂຘ…ເປ… ເອວເມຕສ຺ສ ເກວລສ຺ສ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ນິໂຣໂຘ ໂຫຕິ.

‘‘ອຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ, ອຍໍ ເວທນາຍ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ, ອຍໍ ສຎ຺ຎາຍ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ, ອຍໍ ສງ຺ຂາຣານໍ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ, ອຍໍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ’’ຕິ. ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ປຏິສລ຺ລາຓສຸຕ຺ຕໍ

໖. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ປຏິສລ຺ລາເຓ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂຍຄມາປຊ຺ຊຖ. ປຏິສລ຺ລີໂຓ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ກິຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ? ຣູປສ຺ສ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ, ເວທນາຍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ, ສຎ຺ຎາຍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ, ສງ຺ຂາຣານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ’’…ເປ… (ຍຖາ ປຐມສຸຕ຺ເຕ ຕຖາ ວິຕ຺ຖາເຣຕພ຺ໂພ.) ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ອຸປາທາປຣິຕສ຺ສນາສຸຕ຺ຕໍ

໗. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ອຸປາທາປຣິຕສ຺ສນຎ຺ຈ ໂວ, ຠິກ຺ຂເວ, ເທເສສ຺ສາມິ ອນຸປາທາອປຣິຕສ຺ສນຎ຺ຈ. ຕໍ ສຸຓາຖ, ສາຘຸກໍ ມນສິ ກໂຣຖ; ຠາສິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ‘‘ເອວໍ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ, ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ປຈ຺ຈສ຺ໂສສຸໍ. ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປາທາປຣິຕສ຺ສນາ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ອຣິຍານໍ ອທສ຺ສາວີ ອຣິຍຘມ຺ມສ຺ສ ອໂກວິໂທ ອຣິຍຘມ຺ເມ ອວິນີໂຕ, ສປ຺ປຸຣິສານໍ ອທສ຺ສາວີ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ມສ຺ສ ອໂກວິໂທ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ເມ ອວິນີໂຕ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ຣູປວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ຣູປໍ, ຣູປສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ຕສ຺ສ ຕໍ ຣູປໍ ວິປຣິຓມຕິ ອຎ຺ຎຖາ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ຣູປວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ຣູປວິປຣິຓາມານຸປຣິວຕ຺ຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ຣູປວິປຣິຓາມານຸປຣິວຕ຺ຕິຊາ ປຣິຕສ຺ສນາ ຘມ຺ມສມຸປ຺ປາທາ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິຍາທາຍ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ. ເຈຕໂສ ປຣິຍາທານາ ອຸຕ຺ຕາສວາ ຈ ໂຫຕິ ວິຆາຕວາ ຈ ອເປກ຺ຂວາ ຈ ອຸປາທາຍ ຈ ປຣິຕສ຺ສຕິ.

‘‘ເວທນໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ເວທນາວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ເວທນໍ, ເວທນາຍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ຕສ຺ສ ສາ ເວທນາ ວິປຣິຓມຕິ ອຎ຺ຎຖາ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ເວທນາວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ເວທນາວິປຣິຓາມານຸປຣິວຕ຺ຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ເວທນາວິປຣິຓາມານຸປຣິວຕ຺ຕິຊາ ປຣິຕສ຺ສນາ ຘມ຺ມສມຸປ຺ປາທາ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິຍາທາຍ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ. ເຈຕໂສ ປຣິຍາທານາ ອຸຕ຺ຕາສວາ ຈ ໂຫຕິ ວິຆາຕວາ ຈ ອເປກ຺ຂວາ ຈ ອຸປາທາຍ ຈ ປຣິຕສ຺ສຕິ.

‘‘ສຎ຺ຎໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ…ເປ… ສງ຺ຂາເຣ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ສງ຺ຂາຣວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ສງ຺ຂາເຣ, ສງ຺ຂາເຣສຸ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ຕສ຺ສ ເຕ ສງ຺ຂາຣາ ວິປຣິຓມນ຺ຕິ ອຎ຺ຎຖາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ສງ຺ຂາຣວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ສງ຺ຂາຣວິປຣິຓາມານຸປຣິວຕ຺ຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ສງ຺ຂາຣວິປຣິຓາມານຸປຣິວຕ຺ຕິຊາ ປຣິຕສ຺ສນາ ຘມ຺ມສມຸປ຺ປາທາ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິຍາທາຍ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ. ເຈຕໂສ ປຣິຍາທານາ ອຸຕ຺ຕາສວາ ຈ ໂຫຕິ ວິຆາຕວາ ຈ ອເປກ຺ຂວາ ຈ ອຸປາທາຍ ຈ ປຣິຕສ຺ສຕິ.

‘‘ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ຕສ຺ສ ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິປຣິຓມຕິ ອຎ຺ຎຖາ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ວິຎ຺ຎາຓວິປຣິຓາມານຸປຣິວຕ຺ຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓວິປຣິຓາມານຸປຣິວຕ຺ຕິຊາ ປຣິຕສ຺ສນາ ຘມ຺ມສມຸປ຺ປາທາ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິຍາທາຍ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ. ເຈຕໂສ ປຣິຍາທານາ ອຸຕ຺ຕາສວາ ຈ ໂຫຕິ ວິຆາຕວາ ຈ ອເປກ຺ຂວາ ຈ ອຸປາທາຍ ຈ ປຣິຕສ຺ສຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປາທາປຣິຕສ຺ສນາ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຸປາທາອປຣິຕສ຺ສນາ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ອຣິຍານໍ ທສ຺ສາວີ ອຣິຍຘມ຺ມສ຺ສ ໂກວິໂທ ອຣິຍຘມ຺ເມ ສຸວິນີໂຕ, ສປ຺ປຸຣິສານໍ ທສ຺ສາວີ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ມສ຺ສ ໂກວິໂທ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ເມ ສຸວິນີໂຕ ນ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນ ຣູປວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ນ ອຕ຺ຕນິ ວາ ຣູປໍ, ນ ຣູປສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ຕສ຺ສ ຕໍ ຣູປໍ ວິປຣິຓມຕິ ອຎ຺ຎຖາ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ຣູປວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ນ ຣູປວິປຣິຓາມານຸປຣິວຕ຺ຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ນ ຣູປວິປຣິຓາມານຸປຣິວຕ຺ຕິຊາ ປຣິຕສ຺ສນາ ຘມ຺ມສມຸປ຺ປາທາ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິຍາທາຍ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ. ເຈຕໂສ ອປຣິຍາທານາ ນ ເຈວຸຕ຺ຕາສວາ [ນ ເຈວ ອຸຕ຺ຕາສວາ (ປີ. ກ.)] ໂຫຕິ ນ ຈ ວິຆາຕວາ ນ ຈ ອເປກ຺ຂວາ, ອນຸປາທາຍ ຈ ນ ປຣິຕສ຺ສຕິ.

‘‘ນ ເວທນໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນ ເວທນາວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ນ ອຕ຺ຕນິ ວາ ເວທນໍ, ນ ເວທນາຍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ຕສ຺ສ ສາ ເວທນາ ວິປຣິຓມຕິ ອຎ຺ຎຖາ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ເວທນາວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ນ ເວທນາວິປຣິຓາມານຸປຣິວຕ຺ຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ນ ເວທນາວິປຣິຓາມານຸປຣິວຕ຺ຕິຊາ ປຣິຕສ຺ສນາ ຘມ຺ມສມຸປ຺ປາທາ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິຍາທາຍ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ. ເຈຕໂສ ອປຣິຍາທານາ ນ ເຈວຸຕ຺ຕາສວາ ໂຫຕິ ນ ຈ ວິຆາຕວາ ນ ຈ ອເປກ຺ຂວາ, ອນຸປາທາຍ ຈ ນ ປຣິຕສ຺ສຕິ.

‘‘ນ ສຎ຺ຎໍ…ເປ… ນ ສງ຺ຂາເຣ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນ ສງ຺ຂາຣວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ນ ອຕ຺ຕນິ ວາ ສງ຺ຂາເຣ, ນ ສງ຺ຂາເຣສຸ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ຕສ຺ສ ເຕ ສງ຺ຂາຣາ ວິປຣິຓມນ຺ຕິ ອຎ຺ຎຖາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ສງ຺ຂາຣວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ນ ສງ຺ຂາຣວິປຣິຓາມານຸປຣິວຕ຺ຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ນ ສງ຺ຂາຣວິປຣິຓາມານຸປຣິວຕ຺ຕິຊາ ປຣິຕສ຺ສນາ ຘມ຺ມສມຸປ຺ປາທາ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິຍາທາຍ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ. ເຈຕໂສ ອປຣິຍາທານາ ນ ເຈວຸຕ຺ຕາສວາ ໂຫຕິ ນ ຈ ວິຆາຕວາ ນ ຈ ອເປກ຺ຂວາ, ອນຸປາທາຍ ຈ ນ ປຣິຕສ຺ສຕິ.

‘‘ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນ ວິຎ຺ຎາຓວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ…ເປ… ຕສ຺ສ ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິປຣິຓມຕິ ອຎ຺ຎຖາ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ນ ວິຎ຺ຎາຓວິປຣິຓາມານຸປຣິວຕ຺ຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ນ ວິຎ຺ຎາຓວິປຣິຓາມານຸປຣິວຕ຺ຕິຊາ ປຣິຕສ຺ສນາ ຘມ຺ມສມຸປ຺ປາທາ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິຍາທາຍ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ. ເຈຕໂສ ອປຣິຍາທານາ ນ ເຈວຸຕ຺ຕາສວາ ໂຫຕິ ນ ຈ ວິຆາຕວາ ນ ຈ ອເປກ຺ຂວາ, ອນຸປາທາຍ ຈ ນ ປຣິຕສ຺ສຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຸປາທາ ອປຣິຕສ຺ສນໍ ໂຫຕີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ທຸຕິຍອຸປາທາປຣິຕສ຺ສນາສຸຕ຺ຕໍ

໘. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ອຸປາທາປຣິຕສ຺ສນຎ຺ຈ ໂວ, ຠິກ຺ຂເວ, ເທເສສ຺ສາມິ ອນຸປາທາອປຣິຕສ຺ສນຎ຺ຈ. ຕໍ ສຸຓາຖ…ເປ… ກຖຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປາທາປຣິຕສ຺ສນາ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ຣູປໍ ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ສມນຸປສ຺ສຕິ. ຕສ຺ສ ຕໍ ຣູປໍ ວິປຣິຓມຕິ ອຎ຺ຎຖາ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ຣູປວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ. ເວທນໍ ເອຕໍ ມມ…ເປ… ສຎ຺ຎໍ ເອຕໍ ມມ… ສງ຺ຂາເຣ ເອຕໍ ມມ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ສມນຸປສ຺ສຕິ. ຕສ຺ສ ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິປຣິຓມຕິ ອຎ຺ຎຖາ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ. ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປາທາປຣິຕສ຺ສນາ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຸປາທາອປຣິຕສ຺ສນາ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ຣູປໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ສມນຸປສ຺ສຕິ. ຕສ຺ສ ຕໍ ຣູປໍ ວິປຣິຓມຕິ ອຎ຺ຎຖາ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ຣູປວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ. ເວທນໍ ເນຕໍ ມມ… ສຎ຺ຎໍ ເນຕໍ ມມ… ສງ຺ຂາເຣ ເນຕໍ ມມ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ສມນຸປສ຺ສຕິ. ຕສ຺ສ ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິປຣິຓມຕິ ອຎ຺ຎຖາ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ. ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຸປາທາອປຣິຕສ຺ສນາ ໂຫຕີ’’ຕິ. ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ກາລຕ຺ຕຍອນິຈ຺ຈສຸຕ຺ຕໍ

໙. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈໍ ອຕີຕານາຄຕໍ; ໂກ ປນ ວາໂທ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ! ເອວໍ ປສ຺ສໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ອຕີຕສ຺ມິໍ ຣູປສ຺ມິໍ ອນເປກ຺ໂຂ ໂຫຕິ; ອນາຄຕໍ ຣູປໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ; ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ຣູປສ຺ສ ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ປຏິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ. ເວທນາ ອນິຈ຺ຈາ…ເປ… ສຎ຺ຎາ ອນິຈ຺ຈາ… ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ ອຕີຕານາຄຕາ; ໂກ ປນ ວາໂທ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນານໍ! ເອວໍ ປສ຺ສໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ອຕີເຕສຸ ສງ຺ຂາເຣສຸ ອນເປກ຺ໂຂ ໂຫຕິ; ອນາຄເຕ ສງ຺ຂາເຣ ນາຠິນນ຺ທຕິ; ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນານໍ ສງ຺ຂາຣານໍ ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ປຏິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ. ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ ອຕີຕານາຄຕໍ; ໂກ ປນ ວາໂທ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ! ເອວໍ ປສ຺ສໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ອຕີຕສ຺ມິໍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ອນເປກ຺ໂຂ ໂຫຕິ; ອນາຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ; ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ປຏິປນ຺ໂນ ໂຫຕີ’’ຕິ. ນວມໍ.

໑໐. ກາລຕ຺ຕຍທຸກ຺ຂສຸຕ຺ຕໍ

໑໐. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ຂໍ ອຕີຕານາຄຕໍ; ໂກ ປນ ວາໂທ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ! ເອວໍ ປສ຺ສໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ອຕີຕສ຺ມິໍ ຣູປສ຺ມິໍ ອນເປກ຺ໂຂ ໂຫຕິ; ອນາຄຕໍ ຣູປໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ; ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ຣູປສ຺ສ ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ປຏິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ. ເວທນາ ທຸກ຺ຂາ… ສຎ຺ຎາ ທຸກ຺ຂາ… ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ທຸກ຺ຂໍ ອຕີຕານາຄຕໍ; ໂກ ປນ ວາໂທ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ! ເອວໍ ປສ຺ສໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ອຕີຕສ຺ມິໍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ອນເປກ຺ໂຂ ໂຫຕິ; ອນາຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ; ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ປຏິປນ຺ໂນ ໂຫຕີ’’ຕິ. ທສມໍ.

໑໑. ກາລຕ຺ຕຍອນຕ຺ຕສຸຕ຺ຕໍ

໑໑. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຕ຺ຕາ ອຕີຕານາຄຕໍ; ໂກ ປນ ວາໂທ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ! ເອວໍ ປສ຺ສໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ອຕີຕສ຺ມິໍ ຣູປສ຺ມິໍ ອນເປກ຺ໂຂ ໂຫຕິ; ອນາຄຕໍ ຣູປໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ; ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ຣູປສ຺ສ ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ປຏິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ. ເວທນາ ອນຕ຺ຕາ… ສຎ຺ຎາ ອນຕ຺ຕາ… ສງ຺ຂາຣາ ອນຕ຺ຕາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຕ຺ຕາ ອຕີຕານາຄຕໍ; ໂກ ປນ ວາໂທ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ! ເອວໍ ປສ຺ສໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ອຕີຕສ຺ມິໍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ອນເປກ຺ໂຂ ໂຫຕິ; ອນາຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ; ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ປຏິປນ຺ໂນ ໂຫຕີ’’ຕິ. ເອກາທສມໍ.

ນກຸລປິຕຸວຄ຺ໂຄ ປຐໂມ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ນກຸລປິຕາ ເທວທຫາ, ທ຺ເວປິ ຫາລິທ຺ທິການິ ຈ;

ສມາຘິປຏິສລ຺ລາຓາ, ອຸປາທາປຣິຕສ຺ສນາ ທຸເວ;

ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາ, ວຄ຺ໂຄ ເຕນ ປວຸຈ຺ຈຕິ.

໒. ອນິຈ຺ຈວຄ຺ໂຄ

໑. ອນິຈ຺ຈສຸຕ຺ຕໍ

໑໒. ເອວໍ ເມ ສຸຕໍ – ສາວຕ຺ຖິຍໍ. ຕຕ຺ຣ ໂຂ…ເປ… ‘‘ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈໍ, ເວທນາ ອນິຈ຺ຈາ, ສຎ຺ຎາ ອນິຈ຺ຈາ, ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ. ເອວໍ ປສ຺ສໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ຣູປສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ເວທນາຍປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ສຎ຺ຎາຍປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ສງ຺ຂາເຣສຸປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ. ນິພ຺ພິນ຺ທໍ ວິຣຊ຺ຊຕິ; ວິຣາຄາ ວິມຸຈ຺ຈຕິ. ວິມຸຕ຺ຕສ຺ມິໍ ວິມຸຕ຺ຕມິຕິ ຎາຓໍ ໂຫຕິ. ‘ຂີຓາ ຊາຕິ, ວຸສິຕໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ກຕໍ ກຣຓີຍໍ, ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາ’ຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ປຐມໍ.

໒. ທຸກ຺ຂສຸຕ຺ຕໍ

໑໓. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ຂໍ, ເວທນາ ທຸກ຺ຂາ, ສຎ຺ຎາ ທຸກ຺ຂາ, ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ທຸກ຺ຂໍ. ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ທຸຕິຍໍ.

໓. ອນຕ຺ຕສຸຕ຺ຕໍ

໑໔. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຕ຺ຕາ, ເວທນາ ອນຕ຺ຕາ, ສຎ຺ຎາ ອນຕ຺ຕາ, ສງ຺ຂາຣາ ອນຕ຺ຕາ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຕ຺ຕາ. ເອວໍ ປສ຺ສໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ຣູປສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ເວທນາຍປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ສຎ຺ຎາຍປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ສງ຺ຂາເຣສຸປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ. ນິພ຺ພິນ຺ທໍ ວິຣຊ຺ຊຕິ; ວິຣາຄາ ວິມຸຈ຺ຈຕິ. ວິມຸຕ຺ຕສ຺ມິໍ ວິມຸຕ຺ຕມິຕິ ຎາຓໍ ໂຫຕິ. ‘ຂີຓາ ຊາຕິ, ວຸສິຕໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ກຕໍ ກຣຓີຍໍ, ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາ’ຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ຕຕິຍໍ.

໔. ຍທນິຈ຺ຈສຸຕ຺ຕໍ

໑໕. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈໍ. ຍທນິຈ຺ຈໍ ຕໍ ທຸກ຺ຂໍ; ຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ຕທນຕ຺ຕາ; ຍທນຕ຺ຕາ ຕໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເວທນາ ອນິຈ຺ຈາ. ຍທນິຈ຺ຈໍ ຕໍ ທຸກ຺ຂໍ; ຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ຕທນຕ຺ຕາ; ຍທນຕ຺ຕາ ຕໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ສຎ຺ຎາ ອນິຈ຺ຈາ…ເປ… ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ. ຍທນິຈ຺ຈໍ ຕໍ ທຸກ຺ຂໍ; ຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ຕທນຕ຺ຕາ; ຍທນຕ຺ຕາ ຕໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ຍໍທຸກ຺ຂສຸຕ຺ຕໍ

໑໖. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ຂໍ. ຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ຕທນຕ຺ຕາ; ຍທນຕ຺ຕາ ຕໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເວທນາ ທຸກ຺ຂາ… ສຎ຺ຎາ ທຸກ຺ຂາ… ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ທຸກ຺ຂໍ. ຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ຕທນຕ຺ຕາ; ຍທນຕ຺ຕາ ຕໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ຍທນຕ຺ຕາສຸຕ຺ຕໍ

໑໗. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຕ຺ຕາ. ຍທນຕ຺ຕາ ຕໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເວທນາ ອນຕ຺ຕາ… ສຎ຺ຎາ ອນຕ຺ຕາ… ສງ຺ຂາຣາ ອນຕ຺ຕາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຕ຺ຕາ. ຍທນຕ຺ຕາ ຕໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ສເຫຕຸອນິຈ຺ຈສຸຕ຺ຕໍ

໑໘. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈໍ. ໂຍປິ ເຫຕຸ, ໂຍປິ ປຈ຺ຈໂຍ ຣູປສ຺ສ ອຸປ຺ປາທາຍ, ໂສປິ ອນິຈ຺ໂຈ. ອນິຈ຺ຈສມ຺ຠູຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ກຸໂຕ ນິຈ຺ຈໍ ຠວິສ຺ສຕິ! ເວທນາ ອນິຈ຺ຈາ. ໂຍປິ ເຫຕຸ, ໂຍປິ ປຈ຺ຈໂຍ ເວທນາຍ ອຸປ຺ປາທາຍ, ໂສປິ ອນິຈ຺ໂຈ. ອນິຈ຺ຈສມ຺ຠູຕາ, ຠິກ຺ຂເວ, ເວທນາ ກຸໂຕ ນິຈ຺ຈາ ຠວິສ຺ສຕິ! ສຎ຺ຎາ ອນິຈ຺ຈາ… ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ. ໂຍປິ ເຫຕຸ ໂຍປິ ປຈ຺ຈໂຍ ສງ຺ຂາຣານໍ ອຸປ຺ປາທາຍ, ໂສປິ ອນິຈ຺ໂຈ. ອນິຈ຺ຈສມ຺ຠູຕາ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ຂາຣາ ກຸໂຕ ນິຈ຺ຈາ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ! ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ. ໂຍປິ ເຫຕຸ ໂຍປິ ປຈ຺ຈໂຍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອຸປ຺ປາທາຍ, ໂສປິ ອນິຈ຺ໂຈ. ອນິຈ຺ຈສມ຺ຠູຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ກຸໂຕ ນິຈ຺ຈໍ ຠວິສ຺ສຕິ! ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ສເຫຕຸທຸກ຺ຂສຸຕ຺ຕໍ

໑໙. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ຂໍ. ໂຍປິ ເຫຕຸ ໂຍປິ ປຈ຺ຈໂຍ ຣູປສ຺ສ ອຸປ຺ປາທາຍ, ໂສປິ ທຸກ຺ໂຂ. ທຸກ຺ຂສມ຺ຠູຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ກຸໂຕ ສຸຂໍ ຠວິສ຺ສຕິ! ເວທນາ ທຸກ຺ຂາ… ສຎ຺ຎາ ທຸກ຺ຂາ… ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ທຸກ຺ຂໍ. ໂຍປິ ເຫຕຸ ໂຍປິ ປຈ຺ຈໂຍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອຸປ຺ປາທາຍ, ໂສປິ ທຸກ຺ໂຂ. ທຸກ຺ຂສມ຺ຠູຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ກຸໂຕ ສຸຂໍ ຠວິສ຺ສຕິ! ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ສເຫຕຸອນຕ຺ຕສຸຕ຺ຕໍ

໒໐. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຕ຺ຕາ. ໂຍປິ ເຫຕຸ ໂຍປິ ປຈ຺ຈໂຍ ຣູປສ຺ສ ອຸປ຺ປາທາຍ, ໂສປິ ອນຕ຺ຕາ. ອນຕ຺ຕສມ຺ຠູຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ກຸໂຕ ອຕ຺ຕາ ຠວິສ຺ສຕິ! ເວທນາ ອນຕ຺ຕາ… ສຎ຺ຎາ ອນຕ຺ຕາ… ສງ຺ຂາຣາ ອນຕ຺ຕາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຕ຺ຕາ. ໂຍປິ ເຫຕຸ ໂຍປິ ປຈ຺ຈໂຍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອຸປ຺ປາທາຍ, ໂສປິ ອນຕ຺ຕາ. ອນຕ຺ຕສມ຺ຠູຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ກຸໂຕ ອຕ຺ຕາ ຠວິສ຺ສຕິ! ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ນວມໍ.

໑໐. ອານນ຺ທສຸຕ຺ຕໍ

໒໑. ສາວຕ຺ຖິຍໍ … ອາຣາເມ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ນິໂຣໂຘ ນິໂຣໂຘ’ຕິ, ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕເມສານໍ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມານໍ ນິໂຣໂຘ [ນິໂຣຘາ (ສີ. ປີ.)] ‘ນິໂຣໂຘ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕີ’’ຕິ? ‘‘ຣູປໍ ໂຂ, ອານນ຺ທ, ອນິຈ຺ຈໍ ສງ຺ຂຕໍ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນໍ ຂຍຘມ຺ມໍ ວຍຘມ຺ມໍ ວິຣາຄຘມ຺ມໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມໍ. ຕສ຺ສ ນິໂຣໂຘ [ນິໂຣຘາ (ສີ. ປີ.)] ‘ນິໂຣໂຘ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເວທນາ ອນິຈ຺ຈາ ສງ຺ຂຕາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນາ ຂຍຘມ຺ມາ ວຍຘມ຺ມາ ວິຣາຄຘມ຺ມາ ນິໂຣຘຘມ຺ມາ. ຕສ຺ສາ ນິໂຣໂຘ ‘ນິໂຣໂຘ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ ສງ຺ຂຕາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນາ ຂຍຘມ຺ມາ ວຍຘມ຺ມາ ວິຣາຄຘມ຺ມາ ນິໂຣຘຘມ຺ມາ. ເຕສໍ ນິໂຣໂຘ ‘ນິໂຣໂຘ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ ສງ຺ຂຕໍ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນໍ ຂຍຘມ຺ມໍ ວຍຘມ຺ມໍ ວິຣາຄຘມ຺ມໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມໍ. ຕສ຺ສ ນິໂຣໂຘ ‘ນິໂຣໂຘ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອິເມສໍ ໂຂ, ອານນ຺ທ, ຘມ຺ມານໍ ນິໂຣໂຘ ‘ນິໂຣໂຘ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕີ’’ຕິ. ທສມໍ.

ອນິຈ຺ຈວຄ຺ໂຄ ທຸຕິໂຍ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ອນິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ອນຕ຺ຕາ, ຍທນິຈ຺ຈາປເຣ ຕໂຍ;

ເຫຕຸນາປິ ຕໂຍ ວຸຕ຺ຕາ, ອານນ຺ເທນ ຈ ເຕ ທສາຕິ.

໓. ຠາຣວຄ຺ໂຄ

໑. ຠາຣສຸຕ຺ຕໍ

໒໒. ສາວຕ຺ຖິຍໍ … ຕຕ຺ຣ ໂຂ … ‘‘ຠາຣຎ຺ຈ ໂວ, ຠິກ຺ຂເວ, ເທເສສ຺ສາມິ ຠາຣຫາຣຎ຺ຈ ຠາຣາທານຎ຺ຈ ຠາຣນິກ຺ເຂປນຎ຺ຈ. ຕໍ ສຸຓາຖ. ກຕໂມ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາໂຣ? ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ຕິສ຺ສ ວຈນີຍໍ. ກຕເມ ປຎ຺ຈ? ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ເວທນຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສຎ຺ຎຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສງ຺ຂາຣຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ; ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາໂຣ’’.

‘‘ກຕໂມ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາຣຫາໂຣ? ປຸຄ຺ຄໂລ ຕິສ຺ສ ວຈນີຍໍ. ຍ຺ວາຍໍ ອາຍສ຺ມາ ເອວໍນາໂມ ເອວໍໂຄຕ຺ໂຕ; ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາຣຫາໂຣ.

‘‘ກຕມຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາຣາທານໍ? ຍາຍໍ ຕຓ຺ຫາ ໂປໂນຠວິກາ [ໂປໂນພ຺ຠວິກາ (ສ຺ຍາ. ກໍ. ກ.)] ນນ຺ທີຣາຄສຫຄຕາ [ນນ຺ທິຣາຄສຫຄຕາ (ສພ຺ພຕ຺ຖ)] ຕຕ຺ຣຕຕ຺ຣາຠິນນ຺ທິນີ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ກາມຕຓ຺ຫາ, ຠວຕຓ຺ຫາ, ວິຠວຕຓ຺ຫາ. ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາຣາທານໍ.

‘‘ກຕມຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາຣນິກ຺ເຂປນໍ? ໂຍ ຕສ຺ສາເຍວ ຕຓ຺ຫາຍ ອເສສວິຣາຄນິໂຣໂຘ ຈາໂຄ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ມຸຕ຺ຕິ ອນາລໂຍ. ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາຣນິກ຺ເຂປນ’’ນ຺ຕິ.

ອິທມໂວຈ ຠຄວາ. ອິທໍ ວຕ຺ວານ [ວຕ຺ວາ (ສີ.) ເອວມີທິເສສຸ ຐາເນສຸ] ສຸຄໂຕ ອຖາປຣໍ ເອຕທໂວຈ ສຕ຺ຖາ –

‘‘ຠາຣາ ຫເວ ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘາ, ຠາຣຫາໂຣ ຈ ປຸຄ຺ຄໂລ;

ຠາຣາທານໍ ທຸຂໍ ໂລເກ, ຠາຣນິກ຺ເຂປນໍ ສຸຂໍ.

‘‘ນິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ຄຣຸໍ ຠາຣໍ, ອຎ຺ຎໍ ຠາຣໍ ອນາທິຍ;

ສມູລໍ ຕຓ຺ຫມພ຺ພຸຍ຺ຫ [ຕຓ຺ຫມພ຺ຠຸຍ຺ຫ (ປີ. ກ.)], ນິຈ຺ຉາໂຕ ປຣິນິພ຺ພຸໂຕ’’ຕິ. ປຐມໍ;

໒. ປຣິຎ຺ຎສຸຕ຺ຕໍ

໒໓. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ເຍ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ເມ ເທເສສ຺ສາມິ ປຣິຎ຺ຎຎ຺ຈ. ຕໍ ສຸຓາຖ. ກຕເມ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຘມ຺ມາ? ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍ ຘມ຺ໂມ, ເວທນາ ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍ ຘມ຺ໂມ, ສຎ຺ຎາ ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍ ຘມ຺ໂມ, ສງ຺ຂາຣາ ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍ ຘມ຺ໂມ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍ ຘມ຺ໂມ. ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຘມ຺ມາ. ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິຎ຺ຎາ? ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣາຄກ຺ຂໂຍ ໂທສກ຺ຂໂຍ ໂມຫກ຺ຂໂຍ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິຎ຺ຎາ’’ຕິ. ທຸຕິຍໍ.

໓. ອຠິຊານສຸຕ຺ຕໍ

໒໔. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຠິຊານໍ ອປຣິຊານໍ ອວິຣາຊຍໍ ອປ຺ປຊຫໍ ອຠພ຺ໂພ ທຸກ຺ຂກ຺ຂຍາຍ; ເວທນໍ ອນຠິຊານໍ ອປຣິຊານໍ ອວິຣາຊຍໍ ອປ຺ປຊຫໍ ອຠພ຺ໂພ ທຸກ຺ຂກ຺ຂຍາຍ; ສຎ຺ຎໍ ອນຠິຊານໍ… ສງ຺ຂາເຣ ອນຠິຊານໍ ອປຣິຊານໍ ອວິຣາຊຍໍ ອປ຺ປຊຫໍ ອຠພ຺ໂພ ທຸກ຺ຂກ຺ຂຍາຍ; ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຠິຊານໍ ອປຣິຊານໍ ອວິຣາຊຍໍ ອປ຺ປຊຫໍ ອຠພ຺ໂພ ທຸກ຺ຂກ຺ຂຍາຍ. ຣູປຎ຺ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຠິຊານໍ ປຣິຊານໍ ວິຣາຊຍໍ ປຊຫໍ ຠພ຺ໂພ ທຸກ຺ຂກ຺ຂຍາຍ; ເວທນໍ ອຠິຊານໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິຊານໍ ປຣິຊານໍ ວິຣາຊຍໍ ປຊຫໍ ຠພ຺ໂພ ທຸກ຺ຂກ຺ຂຍາຍາ’’ຕິ. ຕຕິຍໍ.

໔. ຉນ຺ທຣາຄສຸຕ຺ຕໍ

໒໕. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປສ຺ມິໍ ຉນ຺ທຣາໂຄ ຕໍ ປຊຫຖ. ເອວໍ ຕໍ ຣູປໍ ປຫີນໍ ຠວິສ຺ສຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລໍ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕໍ ອນຠາວໍກຕໍ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມໍ. ໂຍ ເວທນາຍ ຉນ຺ທຣາໂຄ ຕໍ ປຊຫຖ. ເອວໍ ສາ ເວທນາ ປຫີນາ ຠວິສ຺ສຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ໂຍ ສຎ຺ຎາຍ ຉນ຺ທຣາໂຄ ຕໍ ປຊຫຖ. ເອວໍ ສາ ສຎ຺ຎາ ປຫີນາ ຠວິສ຺ສຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ໂຍ ສງ຺ຂາເຣສຸ ຉນ຺ທຣາໂຄ ຕໍ ປຊຫຖ. ເອວໍ ເຕ ສງ຺ຂາຣາ ປຫີນາ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ໂຍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ຉນ຺ທຣາໂຄ ຕໍ ປຊຫຖ. ເອວໍ ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ປຫີນໍ ຠວິສ຺ສຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລໍ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕໍ ອນຠາວໍກຕໍ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ອສ຺ສາທສຸຕ຺ຕໍ

໒໖. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ປຸພ຺ເພວ [ປຸພ຺ເພ (ປີ. ກ.)] ເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມ຺ໂພຘາ ອນຠິສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ເສວ [ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ (ປີ. ກ.)] ສໂຕ ເອຕທໂຫສິ – ‘ໂກ ນຸ ໂຂ ຣູປສ຺ສ ອສ຺ສາໂທ, ໂກ ອາທີນໂວ, ກິໍ ນິສ຺ສຣຓໍ? ໂກ ເວທນາຍ ອສ຺ສາໂທ, ໂກ ອາທີນໂວ, ກິໍ ນິສ຺ສຣຓໍ? ໂກ ສຎ຺ຎາຍ ອສ຺ສາໂທ, ໂກ ອາທີນໂວ, ກິໍ ນິສ຺ສຣຓໍ? ໂກ ສງ຺ຂາຣານໍ ອສ຺ສາໂທ, ໂກ ອາທີນໂວ, ກິໍ ນິສ຺ສຣຓໍ? ໂກ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອສ຺ສາໂທ, ໂກ ອາທີນໂວ, ກິໍ ນິສ຺ສຣຓ’ນ຺ຕິ? ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອຕທໂຫສິ – ‘ຍໍ ໂຂ ຣູປໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ສຸຂໍ ໂສມນສ຺ສໍ, ອຍໍ ຣູປສ຺ສ ອສ຺ສາໂທ. ຍໍ ຣູປໍ ອນິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອຍໍ ຣູປສ຺ສ ອາທີນໂວ. ໂຍ ຣູປສ຺ມິໍ ຉນ຺ທຣາຄວິນໂຍ ຉນ຺ທຣາຄປ຺ປຫານໍ, ອິທໍ ຣູປສ຺ສ ນິສ຺ສຣຓໍ. ຍໍ ເວທນໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ສຸຂໍ ໂສມນສ຺ສໍ, ອຍໍ ເວທນາຍ ອສ຺ສາໂທ [ຍາ (ກ.)]. ຍໍ ເວທນາ ອນິຈ຺ຈາ ທຸກ຺ຂາ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມາ, ອຍໍ ເວທນາຍ ອາທີນໂວ. ໂຍ ເວທນາຍ ຉນ຺ທຣາຄວິນໂຍ ຉນ຺ທຣາຄປ຺ປຫານໍ, ອິທໍ ເວທນາຍ ນິສ຺ສຣຓໍ. ຍໍ ສຎ຺ຎໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ…ເປ… ຍໍ ສງ຺ຂາເຣ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ສຸຂໍ ໂສມນສ຺ສໍ, ອຍໍ ສງ຺ຂາຣານໍ ອສ຺ສາໂທ. ຍໍ [ເຍ (ສີ. ກ.)] ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ ທຸກ຺ຂາ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມາ, ອຍໍ ສງ຺ຂາຣານໍ ອາທີນໂວ. ໂຍ ສງ຺ຂາເຣສຸ ຉນ຺ທຣາຄວິນໂຍ ຉນ຺ທຣາຄປ຺ປຫານໍ, ອິທໍ ສງ຺ຂາຣານໍ ນິສ຺ສຣຓໍ. ຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ສຸຂໍ ໂສມນສ຺ສໍ, ອຍໍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອສ຺ສາໂທ. ຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອຍໍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອາທີນໂວ. ໂຍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ຉນ຺ທຣາຄວິນໂຍ ຉນ຺ທຣາຄປ຺ປຫານໍ, ອິທໍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິສ຺ສຣຓໍ’’’.

‘‘ຍາວກີວຎ຺ຈາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘານໍ ເອວໍ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອສ຺ສາທໂຕ ອາທີນວຎ຺ຈ ອາທີນວໂຕ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓໂຕ ຍຖາຠູຕໍ ນາພ຺ຠຎ຺ຎາສິໍ, ເນວ ຕາວາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສເທວເກ ໂລເກ ສມາຣເກ ສພ຺ຣຫ຺ມເກ ສສ຺ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓິຍາ ປຊາຍ ສເທວມນຸສ຺ສາຍ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ສມ຺ມາສມ຺ໂພຘິໍ ອຠິສມ຺ພຸທ຺ໂຘຕິ ປຈ຺ຈຎ຺ຎາສິໍ [ອຠິສມ຺ພຸທ຺ໂຘ (ສີ.)]. ຍໂຕ ຈ ຂ຺ວາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘານໍ ເອວໍ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອສ຺ສາທໂຕ ອາທີນວຎ຺ຈ ອາທີນວໂຕ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓໂຕ ຍຖາຠູຕໍ ອພ຺ຠຎ຺ຎາສິໍ; ອຖາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສເທວເກ ໂລເກ ສມາຣເກ ສພ຺ຣຫ຺ມເກ ສສ຺ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓິຍາ ປຊາຍ ສເທວມນຸສ຺ສາຍ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ສມ຺ມາສມ຺ໂພຘິໍ ອຠິສມ຺ພຸທ຺ໂຘຕິ ປຈ຺ຈຎ຺ຎາສິໍ. ຎາຓຎ຺ຈ ປນ ເມ ທສ຺ສນໍ ອຸທປາທິ – ‘ອກຸປ຺ປາ ເມ ວິມຸຕ຺ຕິ [ເຈໂຕວິມຸຕ຺ຕິ (ສີ. ປີ. ກ.)]; ອຍມນ຺ຕິມາ ຊາຕິ; ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ’’’ຕິ. ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ທຸຕິຍອສ຺ສາທສຸຕ຺ຕໍ

໒໗. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປສ຺ສາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສ຺ສາທປຣິເຍສນໍ ອຈຣິໍ. ໂຍ ຣູປສ຺ສ ອສ຺ສາໂທ ຕທຊ຺ຌຄມໍ. ຍາວຕາ ຣູປສ຺ສ ອສ຺ສາໂທ ປຎ຺ຎາຍ ເມ ໂສ ສຸທິຏ຺ໂຐ. ຣູປສ຺ສາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາທີນວປຣິເຍສນໍ ອຈຣິໍ. ໂຍ ຣູປສ຺ສ ອາທີນໂວ ຕທຊ຺ຌຄມໍ. ຍາວຕາ ຣູປສ຺ສ ອາທີນໂວ ປຎ຺ຎາຍ ເມ ໂສ ສຸທິຏ຺ໂຐ. ຣູປສ຺ສາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ນິສ຺ສຣຓປຣິເຍສນໍ ອຈຣິໍ. ຍໍ ຣູປສ຺ສ ນິສ຺ສຣຓໍ ຕທຊ຺ຌຄມໍ. ຍາວຕາ ຣູປສ຺ສ ນິສ຺ສຣຓໍ ປຎ຺ຎາຍ ເມ ຕໍ ສຸທິຏ຺ຐໍ. ເວທນາຍາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ… ສຎ຺ຎາຍາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ… ສງ຺ຂາຣານາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສ຺ສາທປຣິເຍສນໍ ອຈຣິໍ. ໂຍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອສ຺ສາໂທ ຕທຊ຺ຌຄມໍ. ຍາວຕາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອສ຺ສາໂທ ປຎ຺ຎາຍ ເມ ໂສ ສຸທິຏ຺ໂຐ. ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາທີນວປຣິເຍສນໍ ອຈຣິໍ. ໂຍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອາທີນໂວ ຕທຊ຺ຌຄມໍ. ຍາວຕາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອາທີນໂວ ປຎ຺ຎາຍ ເມ ໂສ ສຸທິຏ຺ໂຐ. ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ນິສ຺ສຣຓປຣິເຍສນໍ ອຈຣິໍ. ຍໍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິສ຺ສຣຓໍ ຕທຊ຺ຌຄມໍ. ຍາວຕາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິສ຺ສຣຓໍ ປຎ຺ຎາຍ ເມ ຕໍ ສຸທິຏ຺ຐໍ. ຍາວກີວຎ຺ຈາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘານໍ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອສ຺ສາທໂຕ ອາທີນວຎ຺ຈ ອາທີນວໂຕ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓໂຕ ຍຖາຠູຕໍ ນາພ຺ຠຎ຺ຎາສິໍ…ເປ… ອພ຺ຠຎ຺ຎາສິໍ. ຎາຓຎ຺ຈ ປນ ເມ ທສ຺ສນໍ ອຸທປາທິ – ‘ອກຸປ຺ປາ ເມ ວິມຸຕ຺ຕິ [ເຈໂຕວິມຸຕ຺ຕິ (ສີ. ປີ. ກ.)]; ອຍມນ຺ຕິມາ ຊາຕິ; ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ’’’ຕິ. ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ຕຕິຍອສ຺ສາທສຸຕ຺ຕໍ

໒໘. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂນ ເຈທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປສ຺ສ ອສ຺ສາໂທ ອຠວິສ຺ສ ນຍິທໍ ສຕ຺ຕາ ຣູປສ຺ມິໍ ສາຣຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຖິ ຣູປສ຺ສ ອສ຺ສາໂທ, ຕສ຺ມາ ສຕ຺ຕາ ຣູປສ຺ມິໍ ສາຣຊ຺ຊນ຺ຕິ. ໂນ ເຈທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປສ຺ສ ອາທີນໂວ ອຠວິສ຺ສ ນຍິທໍ ສຕ຺ຕາ ຣູປສ຺ມິໍ ນິພ຺ພິນ຺ເທຍ຺ຍຸໍ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຖິ ຣູປສ຺ສ ອາທີນໂວ, ຕສ຺ມາ ສຕ຺ຕາ ຣູປສ຺ມິໍ ນິພ຺ພິນ຺ທນ຺ຕິ. ໂນ ເຈທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປສ຺ສ ນິສ຺ສຣຓໍ ອຠວິສ຺ສ ນຍິທໍ ສຕ຺ຕາ ຣູປສ຺ມາ ນິສ຺ສເຣຍ຺ຍຸໍ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຖິ ຣູປສ຺ສ ນິສ຺ສຣຓໍ, ຕສ຺ມາ ສຕ຺ຕາ ຣູປສ຺ມາ ນິສ຺ສຣນ຺ຕິ. ໂນ ເຈທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ເວທນາຍ…ເປ… ໂນ ເຈທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຎ຺ຎາຍ… ໂນ ເຈທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ຂາຣານໍ ນິສ຺ສຣຓໍ ອຠວິສ຺ສ, ນຍິທໍ ສຕ຺ຕາ ສງ຺ຂາເຣຫິ ນິສ຺ສເຣຍ຺ຍຸໍ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຖິ ສງ຺ຂາຣານໍ ນິສ຺ສຣຓໍ, ຕສ຺ມາ ສຕ຺ຕາ ສງ຺ຂາເຣຫິ ນິສ຺ສຣນ຺ຕິ. ໂນ ເຈທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອສ຺ສາໂທ ອຠວິສ຺ສ, ນຍິທໍ ສຕ຺ຕາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ສາຣຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຖິ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອສ຺ສາໂທ, ຕສ຺ມາ ສຕ຺ຕາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ສາຣຊ຺ຊນ຺ຕິ. ໂນ ເຈທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອາທີນໂວ ອຠວິສ຺ສ, ນຍິທໍ ສຕ຺ຕາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ນິພ຺ພິນ຺ເທຍ຺ຍຸໍ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຖິ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອາທີນໂວ, ຕສ຺ມາ ສຕ຺ຕາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ນິພ຺ພິນ຺ທນ຺ຕິ. ໂນ ເຈທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິສ຺ສຣຓໍ ອຠວິສ຺ສ, ນຍິທໍ ສຕ຺ຕາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມາ ນິສ຺ສເຣຍ຺ຍຸໍ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຖິ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິສ຺ສຣຓໍ, ຕສ຺ມາ ສຕ຺ຕາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມາ ນິສ຺ສຣນ຺ຕິ.

‘‘ຍາວກີວຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາ ອິເມສໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘານໍ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອສ຺ສາທໂຕ ອາທີນວຎ຺ຈ ອາທີນວໂຕ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓໂຕ ຍຖາຠູຕໍ ນາພ຺ຠຎ຺ຎໍສຸ [ນາພ຺ຠຎ຺ຎິໍສຸ (ສີ.)]; ເນວ ຕາວ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາ ສເທວກາ ໂລກາ ສມາຣກາ ສພ຺ຣຫ຺ມກາ ສສ຺ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓິຍາ ປຊາຍ ສເທວມນຸສ຺ສາຍ ນິສ຺ສຏາ ວິສໍຍຸຕ຺ຕາ ວິປ຺ປມຸຕ຺ຕາ ວິມຣິຍາທີກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣິໍສຸ. ຍໂຕ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາ ອິເມສໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘານໍ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອສ຺ສາທໂຕ ອາທີນວຎ຺ຈ ອາທີນວໂຕ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓໂຕ ຍຖາຠູຕໍ ອພ຺ຠຎ຺ຎໍສຸ; ອຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາ ສເທວກາ ໂລກາ ສມາຣກາ ສພ຺ຣຫ຺ມກາ ສສ຺ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓິຍາ ປຊາຍ ສເທວມນຸສ຺ສາຍ ນິສ຺ສຏາ ວິສໍຍຸຕ຺ຕາ ວິປ຺ປມຸຕ຺ຕາ ວິມຣິຍາທີກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣນ຺ຕິ’’. ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ອຠິນນ຺ທນສຸຕ຺ຕໍ

໒໙. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ອຠິນນ຺ທຕິ, ທຸກ຺ຂໍ ໂສ ອຠິນນ຺ທຕິ. ໂຍ ທຸກ຺ຂໍ ອຠິນນ຺ທຕິ, ອປຣິມຸຕ຺ໂຕ ໂສ ທຸກ຺ຂສ຺ມາຕິ ວທາມິ. ໂຍ ເວທນໍ ອຠິນນ຺ທຕິ… ໂຍ ສຎ຺ຎໍ ອຠິນນ຺ທຕິ… ໂຍ ສງ຺ຂາເຣ ອຠິນນ຺ທຕິ… ໂຍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນນ຺ທຕິ, ທຸກ຺ຂໍ ໂສ ອຠິນນ຺ທຕິ. ໂຍ ທຸກ຺ຂໍ ອຠິນນ຺ທຕິ, ອປຣິມຸຕ຺ໂຕ ໂສ ທຸກ຺ຂສ຺ມາຕິ ວທາມິ. ໂຍ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ, ທຸກ຺ຂໍ ໂສ ນາຠິນນ຺ທຕິ. ໂຍ ທຸກ຺ຂໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ, ປຣິມຸຕ຺ໂຕ ໂສ ທຸກ຺ຂສ຺ມາຕິ ວທາມິ. ໂຍ ເວທນໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ… ໂຍ ສຎ຺ຎໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ… ໂຍ ສງ຺ຂາເຣ ນາຠິນນ຺ທຕິ… ໂຍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ, ທຸກ຺ຂໍ ໂສ ນາຠິນນ຺ທຕິ. ໂຍ ທຸກ຺ຂໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ, ປຣິມຸຕ຺ໂຕ ໂສ ທຸກ຺ຂສ຺ມາຕິ ວທາມີ’’ຕິ. ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ອຸປ຺ປາທສຸຕ຺ຕໍ

໓໐. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ ປາຕຸຠາໂວ, ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ອຸປ຺ປາໂທ ໂຣຄານໍ ຐິຕິ ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ. ໂຍ ເວທນາຍ…ເປ… ໂຍ ສຎ຺ຎາຍ…ເປ… ໂຍ ສງ຺ຂາຣານໍ…ເປ… ໂຍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ ປາຕຸຠາໂວ, ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ອຸປ຺ປາໂທ ໂຣຄານໍ ຐິຕິ ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ. ໂຍ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປສ຺ສ ນິໂຣໂຘ ວູປສໂມ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ, ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ນິໂຣໂຘ ໂຣຄານໍ ວູປສໂມ ຊຣາມຣຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ. ໂຍ ເວທນາຍ …ເປ… ໂຍ ສຎ຺ຎາຍ… ໂຍ ສງ຺ຂາຣານໍ… ໂຍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິໂຣໂຘ ວູປສໂມ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ, ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ນິໂຣໂຘ ໂຣຄານໍ ວູປສໂມ ຊຣາມຣຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ’’ຕິ. ນວມໍ.

໑໐. ອຆມູລສຸຕ຺ຕໍ

໓໑. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ອຆຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ເທເສສ຺ສາມິ ອຆມູລຎ຺ຈ. ຕໍ ສຸຓາຖ. ກຕມຎ຺ຈ ຠິກ຺ຂເວ ອຆໍ? ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຆໍ, ເວທນາ ອຆໍ, ສຎ຺ຎາ ອຆໍ, ສງ຺ຂາຣາ ອຆໍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຆໍ. ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຆໍ. ກຕມຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຆມູລໍ? ຍາຍໍ ຕຓ຺ຫາ ໂປໂນຠວິກາ ນນ຺ທີຣາຄສຫຄຕາ [ນນ຺ທິຣາຄສຫຄຕາ (ສພ຺ພຕ຺ຖ)] ຕຕ຺ຣຕຕ຺ຣາຠິນນ຺ທິນີ; ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ກາມຕຓ຺ຫາ, ຠວຕຓ຺ຫາ, ວິຠວຕຓ຺ຫາ. ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຆມູລ’’ນ຺ຕິ. ທສມໍ.

໑໑. ປຠງ຺ຄຸສຸຕ຺ຕໍ

໓໒. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ປຠງ຺ຄຸຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ເທເສສ຺ສາມິ ອປ຺ປຠງ຺ຄຸຎ຺ຈ. ຕໍ ສຸຓາຖ. ກິຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຠງ຺ຄຸ, ກິໍ ອປ຺ປຠງ຺ຄຸ? ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຠງ຺ຄຸ. ໂຍ ຕສ຺ສ ນິໂຣໂຘ ວູປສໂມ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ, ອິທໍ ອປ຺ປຠງ຺ຄຸ. ເວທນາ ປຠງ຺ຄຸ. ໂຍ ຕສ຺ສາ ນິໂຣໂຘ ວູປສໂມ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ, ອິທໍ ອປ຺ປຠງ຺ຄຸ. ສຎ຺ຎາ ປຠງ຺ຄຸ… ສງ຺ຂາຣາ ປຠງ຺ຄຸ. ໂຍ ເຕສໍ ນິໂຣໂຘ ວູປສໂມ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ, ອິທໍ ອປ຺ປຠງ຺ຄຸ. ວິຎ຺ຎາຓໍ ປຠງ຺ຄຸ. ໂຍ ຕສ຺ສ ນິໂຣໂຘ ວູປສໂມ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ, ອິທໍ ອປ຺ປຠງ຺ຄູ’’ຕິ. ເອກາທສມໍ.

ຠາຣວຄ຺ໂຄ ຕຕິໂຍ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ຠາຣໍ ປຣິຎ຺ຎໍ ອຠິຊານໍ, ຉນ຺ທຣາຄໍ ຈຕຸຕ຺ຖກໍ;

ອສ຺ສາທາ ຈ ຕໂຍ ວຸຕ຺ຕາ, ອຠິນນ຺ທນມຏ຺ຐມໍ;

ອຸປ຺ປາທໍ ອຆມູລຎ຺ຈ, ເອກາທສໂມ ປຠງ຺ຄູຕິ.

໔. ນຕຸມ຺ຫາກໍວຄ຺ໂຄ

໑. ນຕຸມ຺ຫາກໍສຸຕ຺ຕໍ

໓໓. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ, ຕໍ ປຊຫຖ. ຕໍ ໂວ ປຫີນໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສຕິ. ກິຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ? ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ, ຕໍ ປຊຫຖ. ຕໍ ໂວ ປຫີນໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສຕິ. ເວທນາ ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ, ຕໍ ປຊຫຖ. ສາ ໂວ ປຫີນາ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສຕິ. ສຎ຺ຎາ ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ… ສງ຺ຂາຣາ ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ, ເຕ ປຊຫຖ. ເຕ ໂວ ປຫີນາ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ. ວິຎ຺ຎາຓໍ ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ, ຕໍ ປຊຫຖ. ຕໍ ໂວ ປຫີນໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສຕິ’’.

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍໍ ອິມສ຺ມິໍ ເຊຕວເນ ຕິຓກຏ຺ຐສາຂາປລາສໍ ຕໍ ຊໂນ ຫເຣຍ຺ຍ ວາ ຑເຫຍ຺ຍ ວາ ຍຖາປຈ຺ຈຍໍ ວາ ກເຣຍ຺ຍ. ອປິ ນຸ ຕຸມ຺ຫາກໍ ເອວມສ຺ສ – ‘ອມ຺ເຫ ຊໂນ ຫຣຕິ ວາ ຑຫຕິ ວາ ຍຖາປຈ຺ຈຍໍ ວາ ກໂຣຕີ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຕໍ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ’’? ‘‘ນ ຫິ ໂນ ເອຕໍ, ຠນ຺ເຕ, ອຕ຺ຕາ ວາ ອຕ຺ຕນິຍໍ ວາ’’ຕິ. ‘‘ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ, ຕໍ ປຊຫຖ. ຕໍ ໂວ ປຫີນໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສຕິ. ເວທນາ ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ, ຕໍ ປຊຫຖ. ສາ ໂວ ປຫີນາ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສຕິ. ສຎ຺ຎາ ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ… ສງ຺ຂາຣາ ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ, ຕໍ ປຊຫຖ. ຕໍ ໂວ ປຫີນໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ. ປຐມໍ.

໒. ທຸຕິຍນຕຸມ຺ຫາກໍສຸຕ຺ຕໍ

໓໔. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ, ຕໍ ປຊຫຖ. ຕໍ ໂວ ປຫີນໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສຕິ. ກິຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ? ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ, ຕໍ ປຊຫຖ. ຕໍ ໂວ ປຫີນໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສຕິ. ເວທນາ ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ… ສຎ຺ຎາ ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ… ສງ຺ຂາຣາ ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ, ຕໍ ປຊຫຖ. ຕໍ ໂວ ປຫີນໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສຕິ. ຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ ຕໍ ປຊຫຖ. ຕໍ ໂວ ປຫີນໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ. ທຸຕິຍໍ.

໓. ອຎ຺ຎຕຣຠິກ຺ຂຸສຸຕ຺ຕໍ

໓໕. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອຖ ໂຂ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ສາຘຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕຸ; ຍມຫໍ ຠຄວໂຕ ຘມ຺ມໍ ສຸຕ຺ວາ ເອໂກ ວູປກຏ຺ໂຐ, ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ອາຕາປີ ປຫິຕຕ຺ໂຕ ວິຫເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ຍໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ອນຸເສຕິ, ເຕນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ; ຍໍ ນານຸເສຕິ, ນ ເຕນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ຉຕີ’’ຕິ. ‘‘ອຎ຺ຎາຕໍ, ຠຄວາ; ອຎ຺ຎາຕໍ, ສຸຄຕາ’’ຕິ.

‘‘ຍຖາ ກຖໍ ປນ ຕ຺ວໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາສີ’’ຕິ? ‘‘ຣູປໍ ເຈ, ຠນ຺ເຕ, ອນຸເສຕິ ເຕນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ເວທນໍ ເຈ ອນຸເສຕິ ເຕນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ສຎ຺ຎໍ ເຈ ອນຸເສຕິ ເຕນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ສງ຺ຂາເຣ ເຈ ອນຸເສຕິ ເຕນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ວິຎ຺ຎາຓໍ ເຈ ອນຸເສຕິ ເຕນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ຣູປໍ ເຈ, ຠນ຺ເຕ, ນານຸເສຕິ ນ ເຕນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ເວທນໍ ເຈ… ສຎ຺ຎໍ ເຈ… ສງ຺ຂາເຣ ເຈ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ເຈ ນານຸເສຕິ ນ ເຕນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ອິມສ຺ສ ຂ຺ວາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວຕາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ເອວໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາມີ’’ຕິ.

‘‘ສາຘຸ ສາຘຸ, ຠິກ຺ຂຸ! ສາຘຸ ໂຂ ຕ຺ວໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາສິ. ຣູປໍ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ, ອນຸເສຕິ ເຕນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ເວທນໍ ເຈ… ສຎ຺ຎໍ ເຈ… ສງ຺ຂາເຣ ເຈ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ເຈ ອນຸເສຕິ ເຕນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ຣູປໍ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ, ນານຸເສຕິ ນ ເຕນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ເວທນໍ ເຈ… ສຎ຺ຎໍ ເຈ… ສງ຺ຂາເຣ ເຈ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ເຈ ນານຸເສຕິ ນ ເຕນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ອິມສ຺ສ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ, ຠາສິຕສ຺ສ ເອວໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວໂຕ ຠາສິຕໍ ອຠິນນ຺ທິຕ຺ວາ ອນຸໂມທິຕ຺ວາ ອຸຏ຺ຐາຍາສນາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ປທກ຺ຂິຓໍ ກຕ຺ວາ ປກ຺ກາມິ.

ອຖ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ເອໂກ ວູປກຏ຺ໂຐ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ອາຕາປີ ປຫິຕຕ຺ໂຕ ວິຫຣນ຺ໂຕ ນຈິຣສ຺ເສວ – ຍສ຺ສຕ຺ຖາຍ ກຸລປຸຕ຺ຕາ ສມ຺ມເທວ ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊນ຺ຕິ ຕທນຸຕ຺ຕຣໍ – ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍປຣິໂຍສານໍ ທິຏ຺ເຐວ ຘມ຺ເມ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕ຺ວາ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫາສິ. ‘‘ຂີຓາ ຊາຕິ, ວຸສິຕໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ກຕໍ ກຣຓີຍໍ, ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາ’’ຕິ ອພ຺ຠຎ຺ຎາສິ. ອຎ຺ຎຕໂຣ ຈ ປນ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ອຣຫຕໍ ອໂຫສີຕິ. ຕຕິຍໍ.

໔. ທຸຕິຍອຎ຺ຎຕຣຠິກ຺ຂຸສຸຕ຺ຕໍ

໓໖. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອຖ ໂຂ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ເຍນ ຠຄວາ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ສາຘຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕຸ ຍມຫໍ ຠຄວໂຕ ຘມ຺ມໍ ສຸຕ຺ວາ ເອໂກ ວູປກຏ຺ໂຐ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ອາຕາປີ ປຫິຕຕ຺ໂຕ ວິຫເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ຍໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ອນຸເສຕິ ຕໍ ອນຸມີຍຕິ; ຍໍ ອນຸມີຍຕິ ເຕນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ຍໍ ນານຸເສຕິ ນ ຕໍ ອນຸມີຍຕິ; ຍໍ ນານຸມີຍຕິ ນ ເຕນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ຉຕີ’’ຕິ. ‘‘ອຎ຺ຎາຕໍ, ຠຄວາ; ອຎ຺ຎາຕໍ, ສຸຄຕາ’’ຕິ.

‘‘ຍຖາ ກຖໍ ປນ ຕ຺ວໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາສີ’’ຕິ? ‘‘ຣູປໍ ເຈ, ຠນ຺ເຕ, ອນຸເສຕິ ຕໍ ອນຸມີຍຕິ; ຍໍ ອນຸມີຍຕິ ເຕນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ເວທນໍ ເຈ ອນຸເສຕິ… ສຎ຺ຎໍ ເຈ ອນຸເສຕິ… ສງ຺ຂາເຣ ເຈ ອນຸເສຕິ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ເຈ ອນຸເສຕິ ຕໍ ອນຸມີຍຕິ; ຍໍ ອນຸມີຍຕິ ເຕນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ຣູປໍ ເຈ, ຠນ຺ເຕ, ນານຸເສຕິ ນ ຕໍ ອນຸມີຍຕິ; ຍໍ ນານຸມີຍຕິ ນ ເຕນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ເວທນໍ ເຈ ນານຸເສຕິ… ສຎ຺ຎໍ ເຈ ນານຸເສຕິ… ສງ຺ຂາເຣ ເຈ ນານຸເສຕິ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ເຈ ນານຸເສຕິ ນ ຕໍ ອນຸມີຍຕິ; ຍໍ ນານຸມີຍຕິ ນ ເຕນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ອິມສ຺ສ ຂ຺ວາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວຕາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ເອວໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາມີ’’ຕິ.

‘‘ສາຘຸ ສາຘຸ, ຠິກ຺ຂຸ! ສາຘຸ ໂຂ ຕ຺ວໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາສິ. ຣູປໍ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ, ອນຸເສຕິ ຕໍ ອນຸມີຍຕິ; ຍໍ ອນຸມີຍຕິ ເຕນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ເວທນໍ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ… ສຎ຺ຎໍ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ… ສງ຺ຂາເຣ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ, ອນຸເສຕິ ຕໍ ອນຸມີຍຕິ; ຍໍ ອນຸມີຍຕິ ເຕນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ຣູປໍ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ, ນານຸເສຕິ ນ ຕໍ ອນຸມີຍຕິ; ຍໍ ນານຸມີຍຕິ ນ ເຕນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ເວທນໍ ເຈ ນານຸເສຕິ… ສຎ຺ຎໍ ເຈ ນານຸເສຕິ… ສງ຺ຂາເຣ ເຈ ນານຸເສຕິ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ເຈ ນານຸເສຕິ ນ ຕໍ ອນຸມີຍຕິ; ຍໍ ນານຸມີຍຕິ ນ ເຕນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ອິມສ຺ສ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ເອວໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ’’ຕິ…ເປ… ອຎ຺ຎຕໂຣ ຈ ປນ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ອຣຫຕໍ ອໂຫສີຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ອານນ຺ທສຸຕ຺ຕໍ

໓໗. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວຕາ ສທ຺ຘິໍ ສມ຺ໂມທິ. ສມ຺ໂມທນີຍໍ ກຖໍ ສາຣຓີຍໍ ວີຕິສາເຣຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ອານນ຺ທໍ ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ສເຈ ຕໍ, ອານນ຺ທ, ເອວໍ ປຸຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ – ‘ກຕເມສໍ, ອາວຸໂສ ອານນ຺ທ, ຘມ຺ມານໍ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຐິຕສ຺ສ [ຐິຕານໍ (ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ. ກ.)] ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍຕີ’ຕິ? ເອວໍ ປຸຏ຺ໂຐ ຕ຺ວໍ, ອານນ຺ທ, ກິນ຺ຕິ ພ຺ຍາກເຣຍ຺ຍາສີ’’ຕິ? ‘‘ສເຈ ມໍ, ຠນ຺ເຕ, ເອວໍ ປຸຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ – ‘ກຕເມສໍ, ອາວຸໂສ ອານນ຺ທ, ຘມ຺ມານໍ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍຕີ’ຕິ? ເອວໍ ປຸຏ຺ໂຐຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ເອວໍ ພ຺ຍາກເຣຍ຺ຍໍ – ‘ຣູປສ຺ສ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາຣານໍ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ອິເມສໍ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ຘມ຺ມານໍ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍຕີ’ຕິ. ເອວໍ ປຸຏ຺ໂຐຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ເອວໍ ພ຺ຍາກເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ.

‘‘ສາຘຸ ສາຘຸ, ອານນ຺ທ! ຣູປສ຺ສ ໂຂ, ອານນ຺ທ, ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາຣານໍ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ອິເມສໍ ໂຂ, ອານນ຺ທ, ຘມ຺ມານໍ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍຕີຕິ. ເອວໍ ປຸຏ຺ໂຐ ຕ຺ວໍ, ອານນ຺ທ, ເອວໍ ພ຺ຍາກເຣຍ຺ຍາສີ’’ຕິ. ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ທຸຕິຍອານນ຺ທສຸຕ຺ຕໍ

໓໘. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ອານນ຺ທໍ ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ສເຈ ຕໍ, ອານນ຺ທ, ເອວໍ ປຸຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ – ‘ກຕເມສໍ, ອາວຸໂສ ອານນ຺ທ, ຘມ຺ມານໍ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ? ກຕເມສໍ ຘມ຺ມານໍ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ? ກຕເມສໍ ຘມ຺ມານໍ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍຕີ’ຕິ? ເອວໍ ປຸຏ຺ໂຐ ຕ຺ວໍ, ອານນ຺ທ, ກິນ຺ຕິ ພ຺ຍາກເຣຍ຺ຍາສີ’’ຕິ? ‘‘ສເຈ ມໍ, ຠນ຺ເຕ, ເອວໍ ປຸຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ – ‘ກຕເມສໍ, ອາວຸໂສ ອານນ຺ທ, ຘມ຺ມານໍ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ? ກຕເມສໍ ຘມ຺ມານໍ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ? ກຕເມສໍ ຘມ຺ມານໍ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍຕີ’ຕິ? ເອວໍ ປຸຏ຺ໂຐຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ເອວໍ ພ຺ຍາກເຣຍ຺ຍໍ – ‘ຍໍ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ຣູປໍ ອຕີຕໍ ນິຣຸທ຺ຘໍ ວິປຣິຓຕໍ; ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ. ຍາ ເວທນາ ອຕີຕາ ນິຣຸທ຺ຘາ ວິປຣິຓຕາ; ຕສ຺ສາ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ, ຐິຕາຍ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ. ຍາ ສຎ຺ຎາ… ເຍ ສງ຺ຂາຣາ ອຕີຕາ ນິຣຸທ຺ຘາ ວິປຣິຓຕາ; ເຕສໍ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ. ຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕີຕໍ ນິຣຸທ຺ຘໍ ວິປຣິຓຕໍ; ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ. ອິເມສໍ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ຘມ຺ມານໍ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ’’’.

‘‘ຍໍ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ຣູປໍ ອຊາຕໍ ອປາຕຸຠູຕໍ; ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ. ຍາ ເວທນາ ອຊາຕາ ອປາຕຸຠູຕາ; ຕສ຺ສາ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ, ຐິຕາຍ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ. ຍາ ສຎ຺ຎາ…ເປ… ເຍ ສງ຺ຂາຣາ ອຊາຕາ ອປາຕຸຠູຕາ; ເຕສໍ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ. ຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຊາຕໍ ອປາຕຸຠູຕໍ; ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ. ອິເມສໍ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ຘມ຺ມານໍ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ.

‘‘ຍໍ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ຣູປໍ ຊາຕໍ ປາຕຸຠູຕໍ; ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ຍາ ເວທນາ ຊາຕາ ປາຕຸຠູຕາ…ເປ… ຍາ ສຎ຺ຎາ… ເຍ ສງ຺ຂາຣາ ຊາຕາ ປາຕຸຠູຕາ; ເຕສໍ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ຊາຕໍ ປາຕຸຠູຕໍ ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ອິເມສໍ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ຘມ຺ມານໍ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍຕີ’ຕິ. ເອວໍ ປຸຏ຺ໂຐຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ເອວໍ ພ຺ຍາກເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ.

‘‘ສາຘຸ, ສາຘຸ, ອານນ຺ທ! ຍໍ ໂຂ, ອານນ຺ທ, ຣູປໍ ອຕີຕໍ ນິຣຸທ຺ຘໍ ວິປຣິຓຕໍ; ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ. ຍາ ເວທນາ … ຍາ ສຎ຺ຎາ… ເຍ ສງ຺ຂາຣາ… ຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕີຕໍ ນິຣຸທ຺ຘໍ ວິປຣິຓຕໍ; ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ. ອິເມສໍ ໂຂ, ອານນ຺ທ, ຘມ຺ມານໍ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍິຕ຺ຖ.

‘‘ຍໍ ໂຂ, ອານນ຺ທ, ຣູປໍ ອຊາຕໍ ອປາຕຸຠູຕໍ; ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ. ຍາ ເວທນາ… ຍາ ສຎ຺ຎາ… ເຍ ສງ຺ຂາຣາ… ຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຊາຕໍ ອປາຕຸຠູຕໍ; ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ. ອິເມສໍ ໂຂ, ອານນ຺ທ, ຘມ຺ມານໍ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕິ.

‘‘ຍໍ ໂຂ, ອານນ຺ທ, ຣູປໍ ຊາຕໍ ປາຕຸຠູຕໍ; ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ຍາ ເວທນາ ຊາຕາ ປາຕຸຠູຕາ… ຍາ ສຎ຺ຎາ… ເຍ ສງ຺ຂາຣາ… ຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ຊາຕໍ ປາຕຸຠູຕໍ; ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ອິເມສໍ ໂຂ, ອານນ຺ທ, ຘມ຺ມານໍ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍຕີຕິ. ເອວໍ ປຸຏ຺ໂຐ ຕ຺ວໍ, ອານນ຺ທ, ເອວໍ ພ຺ຍາກເຣຍ຺ຍາສີ’’ຕິ. ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ອນຸຘມ຺ມສຸຕ຺ຕໍ

໓໙. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປ຺ປຏິປນ຺ນສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ອຍມນຸຘມ຺ໂມ ໂຫຕິ ຍໍ ຣູເປ ນິພ຺ພິທາພຫຸໂລ [ນິພ຺ພິທາພຫຸລໍ (ປີ. ກ.)] ວິຫເຣຍ຺ຍ, ເວທນາຍ ນິພ຺ພິທາພຫຸໂລ ວິຫເຣຍ຺ຍ, ສຎ຺ຎາ ນິພ຺ພິທາພຫຸໂລ ວິຫເຣຍ຺ຍ, ສງ຺ຂາເຣສຸ ນິພ຺ພິທາພຫຸໂລ ວິຫເຣຍ຺ຍ, ວິຎ຺ຎາເຓ ນິພ຺ພິທາພຫຸໂລ ວິຫເຣຍ຺ຍ. ໂຍ ຣູເປ ນິພ຺ພິທາພຫຸໂລ ວິຫຣນ຺ໂຕ, ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ນິພ຺ພິທາພຫຸໂລ ວິຫຣນ຺ໂຕ, ວິຎ຺ຎາເຓ ນິພ຺ພິທາພຫຸໂລ ວິຫຣນ຺ໂຕ ຣູປໍ ປຣິຊານາຕິ, ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ປຣິຊານາຕິ, ໂສ ຣູປໍ ປຣິຊານໍ, ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ປຣິຊານໍ ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ຣູປມ຺ຫາ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ເວທນາ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ສຎ຺ຎາຍ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ສງ຺ຂາເຣຫິ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ວິຎ຺ຎາຓມ຺ຫາ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ຊາຕິຍາ ຊຣາມຣເຓນ ໂສເກຫິ ປຣິເທເວຫິ ທຸກ຺ເຂຫິ ໂທມນສ຺ເສຫິ ອຸປາຍາເສຫິ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ທຸກ຺ຂສ຺ມາຕິ ວທາມີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ທຸຕິຍອນຸຘມ຺ມສຸຕ຺ຕໍ

໔໐. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປ຺ປຏິປນ຺ນສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ອຍມນຸຘມ຺ໂມ ໂຫຕິ ຍໍ ຣູເປ ອນິຈ຺ຈານຸປສ຺ສີ ວິຫເຣຍ຺ຍ…ເປ… ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ທຸກ຺ຂສ຺ມາຕິ ວທາມີ’’ຕິ. ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ຕຕິຍອນຸຘມ຺ມສຸຕ຺ຕໍ

໔໑. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປ຺ປຏິປນ຺ນສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ອຍມນຸຘມ຺ໂມ ໂຫຕິ ຍໍ ຣູເປ ທຸກ຺ຂານຸປສ຺ສີ ວິຫເຣຍ຺ຍ…ເປ… ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ທຸກ຺ຂສ຺ມາຕິ ວທາມີ’’ຕິ. ນວມໍ.

໑໐. ຈຕຸຕ຺ຖອນຸຘມ຺ມສຸຕ຺ຕໍ

໔໒. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປ຺ປຏິປນ຺ນສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ອຍມນຸຘມ຺ໂມ ໂຫຕິ ຍໍ ຣູເປ ອນຕ຺ຕານຸປສ຺ສີ ວິຫເຣຍ຺ຍ, ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ… ວິຎ຺ຎາເຓ ອນຕ຺ຕານຸປສ຺ສີ ວິຫເຣຍ຺ຍ. ໂຍ ຣູເປ ອນຕ຺ຕານຸປສ຺ສີ ວິຫຣນ຺ໂຕ…ເປ… ຣູປໍ ປຣິຊານາຕິ, ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ປຣິຊານາຕິ, ໂສ ຣູປໍ ປຣິຊານໍ, ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ປຣິຊານໍ ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ຣູປມ຺ຫາ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ເວທນາຍ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ສຎ຺ຎາຍ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ສງ຺ຂາເຣຫິ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ວິຎ຺ຎາຓມ຺ຫາ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ຊາຕິຍາ ຊຣາມຣເຓນ ໂສເກຫິ ປຣິເທເວຫິ ທຸກ຺ເຂຫິ ໂທມນສ຺ເສຫິ ອຸປາຍາເສຫິ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ທຸກ຺ຂສ຺ມາຕິ ວທາມີ’’ຕິ. ທສມໍ.

ນຕຸມ຺ຫາກໍວຄ຺ໂຄ ຈຕຸຕ຺ໂຖ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ນຕຸມ຺ຫາເກນ ທ຺ເວ ວຸຕ຺ຕາ, ຠິກ຺ຂູຫິ ອປເຣ ທຸເວ;

ອານນ຺ເທນ ຈ ທ຺ເວ ວຸຕ຺ຕາ, ອນຸຘມ຺ເມຫິ ທ຺ເວ ທຸກາຕິ.

໕. ອຕ຺ຕທີປວຄ຺ໂຄ

໑. ອຕ຺ຕທີປສຸຕ຺ຕໍ

໔໓. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ອຕ຺ຕທີປາ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຫຣຖ ອຕ຺ຕສຣຓາ ອນຎ຺ຎສຣຓາ, ຘມ຺ມທີປາ ຘມ຺ມສຣຓາ ອນຎ຺ຎສຣຓາ. ອຕ຺ຕທີປານໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຫຣຕໍ ອຕ຺ຕສຣຓານໍ ອນຎ຺ຎສຣຓານໍ, ຘມ຺ມທີປານໍ ຘມ຺ມສຣຓານໍ ອນຎ຺ຎສຣຓານໍ ໂຍນິ ອຸປປຣິກ຺ຂິຕພ຺ພາ. ກິໍຊາຕິກາ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ, ກິໍປໂຫຕິກາ’’ຕິ?

‘‘ກິໍຊາຕິກາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ, ກິໍປໂຫຕິກາ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ອຣິຍານໍ ອທສ຺ສາວີ ອຣິຍຘມ຺ມສ຺ສ ອໂກວິໂທ ອຣິຍຘມ຺ເມ ອວິນີໂຕ, ສປ຺ປຸຣິສານໍ ອທສ຺ສາວີ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ມສ຺ສ ອໂກວິໂທ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ເມ ອວິນີໂຕ, ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ຣູປວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ຣູປໍ, ຣູປສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ຕສ຺ສ ຕໍ ຣູປໍ ວິປຣິຓມຕິ, ອຎ຺ຎຖາ ຈ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ຣູປວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ. ເວທນໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ເວທນາວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ເວທນໍ, ເວທນາຍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ຕສ຺ສ ສາ ເວທນາ ວິປຣິຓມຕິ, ອຎ຺ຎຖາ ຈ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ເວທນາວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ. ສຎ຺ຎໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ… ສງ຺ຂາເຣ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ຕສ຺ສ ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິປຣິຓມຕິ, ອຎ຺ຎຖາ ຈ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ.

‘‘ຣູປສ຺ສ ຕ຺ເວວ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈຕໍ ວິທິຕ຺ວາ ວິປຣິຓາມໍ ວິຣາຄໍ ນິໂຣຘໍ [ວິປຣິຓາມ ວິຣາຄ ນິໂຣຘໍ (ສີ.)], ປຸພ຺ເພ ເຈວ ຣູປໍ ເອຕຣຫິ ຈ ສພ຺ພໍ ຣູປໍ ອນິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມນ຺ຕິ, ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ປສ຺ສໂຕ ເຍ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ ເຕ ປຫີຍນ຺ຕິ. ເຕສໍ ປຫານາ ນ ປຣິຕສ຺ສຕິ, ອປຣິຕສ຺ສໍ ສຸຂໍ ວິຫຣຕິ, ສຸຂວິຫາຣີ ຠິກ຺ຂຸ ‘ຕທງ຺ຄນິພ຺ພຸໂຕ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເວທນາຍ ຕ຺ເວວ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈຕໍ ວິທິຕ຺ວາ ວິປຣິຓາມໍ ວິຣາຄໍ ນິໂຣຘໍ, ປຸພ຺ເພ ເຈວ ເວທນາ ເອຕຣຫິ ຈ ສພ຺ພາ ເວທນາ ອນິຈ຺ຈາ ທຸກ຺ຂາ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມາຕິ, ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ປສ຺ສໂຕ ເຍ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ ເຕ ປຫີຍນ຺ຕິ. ເຕສໍ ປຫານາ ນ ປຣິຕສ຺ສຕິ, ອປຣິຕສ຺ສໍ ສຸຂໍ ວິຫຣຕິ, ສຸຂວິຫາຣີ ຠິກ຺ຂຸ ‘ຕທງ຺ຄນິພ຺ພຸໂຕ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາຣານໍ ຕ຺ເວວ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈຕໍ ວິທິຕ຺ວາ ວິປຣິຓາມໍ ວິຣາຄໍ ນິໂຣຘໍ, ປຸພ຺ເພ ເຈວ ສງ຺ຂາຣາ ເອຕຣຫິ ຈ ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ ທຸກ຺ຂາ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມາຕິ, ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ປສ຺ສໂຕ ເຍ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ ເຕ ປຫີຍນ຺ຕິ. ເຕສໍ ປຫານາ ນ ປຣິຕສ຺ສຕິ, ອປຣິຕສ຺ສໍ ສຸຂໍ ວິຫຣຕິ, ສຸຂວິຫາຣີ ຠິກ຺ຂຸ ‘ຕທງ຺ຄນິພ຺ພຸໂຕ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ຕ຺ເວວ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈຕໍ ວິທິຕ຺ວາ ວິປຣິຓາມໍ ວິຣາຄໍ ນິໂຣຘໍ, ປຸພ຺ເພ ເຈວ ວິຎ຺ຎາຓໍ ເອຕຣຫິ ຈ ສພ຺ພໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມນ຺ຕິ, ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ປສ຺ສໂຕ ເຍ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ ເຕ ປຫີຍນ຺ຕິ. ເຕສໍ ປຫານາ ນ ປຣິຕສ຺ສຕິ, ອປຣິຕສ຺ສໍ ສຸຂໍ ວິຫຣຕິ, ສຸຂວິຫາຣີ ຠິກ຺ຂຸ ‘ຕທງ຺ຄນິພ຺ພຸໂຕ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕີ’’ຕິ. ປຐມໍ.

໒. ປຏິປທາສຸຕ຺ຕໍ

໔໔. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ສກ຺ກາຍສມຸທຍຄາມິນິຎ຺ຈ ໂວ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຏິປທໍ ເທເສສ຺ສາມິ, ສກ຺ກາຍນິໂຣຘຄາມິນິຎ຺ຈ ປຏິປທໍ. ຕໍ ສຸຓາຖ. ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ສກ຺ກາຍສມຸທຍຄາມິນີ ປຏິປທາ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ອຣິຍານໍ ອທສ຺ສາວີ ອຣິຍຘມ຺ມສ຺ສ ອໂກວິໂທ ອຣິຍຘມ຺ເມ ອວິນີໂຕ, ສປ຺ປຸຣິສານໍ ອທສ຺ສາວີ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ມສ຺ສ ອໂກວິໂທ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ເມ ອວິນີໂຕ, ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ຣູປວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ຣູປໍ, ຣູປສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ເວທນໍ ອຕ຺ຕໂຕ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ‘ສກ຺ກາຍສມຸທຍຄາມິນີ ປຏິປທາ, ສກ຺ກາຍສມຸທຍຄາມິນີ ປຏິປທາ’ຕິ. ອິຕິ ຫິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ວຸຈ຺ຈຕິ ‘ທຸກ຺ຂສມຸທຍຄາມິນີ ສມນຸປສ຺ສນາ’ຕິ. ອຍເມເວຕ຺ຖ ອຕ຺ໂຖ’’.

‘‘ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ສກ຺ກາຍນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ອຣິຍານໍ ທສ຺ສາວີ ອຣິຍຘມ຺ມສ຺ສ ໂກວິໂທ ອຣິຍຘມ຺ເມ ສຸວິນີໂຕ, ສປ຺ປຸຣິສານໍ ທສ຺ສາວີ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ມສ຺ສ ໂກວິໂທ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ເມ ສຸວິນີໂຕ, ນ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນ ຣູປວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ນ ອຕ຺ຕນິ ວາ ຣູປໍ, ນ ຣູປສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ນ ເວທນໍ ອຕ຺ຕໂຕ… ນ ສຎ຺ຎໍ… ນ ສງ຺ຂາເຣ… ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນ ວິຎ຺ຎາຓວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ນ ອຕ຺ຕນິ ວາ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ນ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ‘ສກ຺ກາຍນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ, ສກ຺ກາຍນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’ຕິ. ອິຕິ ຫິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ວຸຈ຺ຈຕິ ‘ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ສມນຸປສ຺ສນາ’ຕິ. ອຍເມເວຕ຺ຖ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ. ທຸຕິຍໍ.

໓. ອນິຈ຺ຈສຸຕ຺ຕໍ

໔໕. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈໍ. ຍທນິຈ຺ຈໍ ຕໍ ທຸກ຺ຂໍ; ຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ຕທນຕ຺ຕາ; ຍທນຕ຺ຕາ ຕໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ປສ຺ສໂຕ ຈິຕ຺ຕໍ ວິຣຊ຺ຊຕິ ວິມຸຈ຺ຈຕິ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ. ເວທນາ ອນິຈ຺ຈາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ. ຍທນິຈ຺ຈໍ ຕໍ ທຸກ຺ຂໍ; ຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ຕທນຕ຺ຕາ; ຍທນຕ຺ຕາ ຕໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ປສ຺ສໂຕ ຈິຕ຺ຕໍ ວິຣຊ຺ຊຕິ ວິມຸຈ຺ຈຕິ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ. ຣູປຘາຕຸຍາ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ຈິຕ຺ຕໍ ວິຣຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ, ເວທນາຘາຕຸຍາ…ເປ… ສຎ຺ຎາຘາຕຸຍາ… ສງ຺ຂາຣຘາຕຸຍາ… ວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ຈິຕ຺ຕໍ ວິຣຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ. ວິມຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ຐິຕໍ. ຐິຕຕ຺ຕາ ສນ຺ຕຸສິຕໍ [ສນ຺ຕຸສ຺ສິຕໍ (ກ. ສີ. ປີ. ກ.)]. ສນ຺ຕຸສິຕຕ຺ຕາ ນ ປຣິຕສ຺ສຕິ. ອປຣິຕສ຺ສໍ ປຈ຺ຈຕ຺ຕຎ຺ເຎວ ປຣິນິພ຺ພາຍຕິ. ‘ຂີຓາ ຊາຕິ, ວຸສິຕໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ກຕໍ ກຣຓີຍໍ, ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາ’ຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ຕຕິຍໍ.

໔. ທຸຕິຍອນິຈ຺ຈສຸຕ຺ຕໍ

໔໖. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈໍ. ຍທນິຈ຺ຈໍ ຕໍ ທຸກ຺ຂໍ; ຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ຕທນຕ຺ຕາ; ຍທນຕ຺ຕາ ຕໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເວທນາ ອນິຈ຺ຈາ… ສຎ຺ຎາ ອນິຈ຺ຈາ… ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ. ຍທນິຈ຺ຈໍ ຕໍ ທຸກ຺ຂໍ; ຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ຕທນຕ຺ຕາ; ຍທນຕ຺ຕາ ຕໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ’’.

‘‘ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ປສ຺ສໂຕ ປຸພ຺ພນ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິໂຍ ນ ໂຫນ຺ຕິ. ປຸພ຺ພນ຺ຕານຸທິຏ຺ຐີນໍ ອສຕິ, ອປຣນ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິໂຍ ນ ໂຫນ຺ຕິ. ອປຣນ຺ຕານຸທິຏ຺ຐີນໍ ອສຕິ, ຖາມໂສ [ຖາມສາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ.)] ປຣາມາໂສ ນ ໂຫຕິ. ຖາມເສ [ຖາມສາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ.), ຖາມໂສ (ກ.)] ປຣາມາເສ ອສຕິ ຣູປສ຺ມິໍ… ເວທນາຍ … ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ຈິຕ຺ຕໍ ວິຣຊ຺ຊຕິ ວິມຸຈ຺ຈຕິ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ. ວິມຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ຐິຕໍ. ຐິຕຕ຺ຕາ ສນ຺ຕຸສິຕໍ. ສນ຺ຕຸສິຕຕ຺ຕາ ນ ປຣິຕສ຺ສຕິ. ອປຣິຕສ຺ສໍ ປຈ຺ຈຕ຺ຕຎ຺ເຎວ ປຣິນິພ຺ພາຍຕິ. ‘ຂີຓາ ຊາຕິ, ວຸສິຕໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ກຕໍ ກຣຓີຍໍ, ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາ’ຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ສມນຸປສ຺ສນາສຸຕ຺ຕໍ

໔໗. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ເຍ ຫິ ເກຈິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ອເນກວິຫິຕໍ ອຕ຺ຕານໍ ສມນຸປສ຺ສມານາ ສມນຸປສ຺ສນ຺ຕິ, ສພ຺ເພເຕ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘ ສມນຸປສ຺ສນ຺ຕິ, ເອເຕສໍ ວາ ອຎ຺ຎຕຣໍ. ກຕເມ ປຎ຺ຈ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ອຣິຍານໍ ອທສ຺ສາວີ ອຣິຍຘມ຺ມສ຺ສ ອໂກວິໂທ ອຣິຍຘມ຺ເມ ອວິນີໂຕ, ສປ຺ປຸຣິສານໍ ອທສ຺ສາວີ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ມສ຺ສ ອໂກວິໂທ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ເມ ອວິນີໂຕ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ຣູປວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ຣູປໍ, ຣູປສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ’’.

‘‘ອິຕິ ອຍຎ຺ເຈວ ສມນຸປສ຺ສນາ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ຈສ຺ສ ອວິຄຕໍ [ອຘິຄຕໍ (ພຫູສຸ)] ໂຫຕິ. ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ໂຂ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອວິຄເຕ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ອວກ຺ກນ຺ຕິ ໂຫຕິ – ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍສ຺ສ ໂສຕິນ຺ທ຺ຣິຍສ຺ສ ຆານິນ຺ທ຺ຣິຍສ຺ສ ຊິວ຺ຫິນ຺ທ຺ຣິຍສ຺ສ ກາຍິນ຺ທ຺ຣິຍສ຺ສ. ອຕ຺ຖິ, ຠິກ຺ຂເວ, ມໂນ, ອຕ຺ຖິ ຘມ຺ມາ, ອຕ຺ຖິ ອວິຊ຺ຊາຘາຕຸ. ອວິຊ຺ຊາສມ຺ຜສ຺ສເຊນ, ຠິກ຺ຂເວ, ເວທຍິເຕນ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ອສ຺ສຸຕວໂຕ ປຸຖຸຊ຺ຊນສ຺ສ ‘ອສ຺ມີ’ຕິປິສ຺ສ ໂຫຕິ; ‘ອຍມຫມສ຺ມີ’ຕິປິສ຺ສ ໂຫຕິ; ‘ຠວິສ຺ສ’ນ຺ຕິປິສ຺ສ ໂຫຕິ; ‘ນ ຠວິສ຺ສ’ນ຺ຕິປິສ຺ສ ໂຫຕິ; ‘ຣູປີ ຠວິສ຺ສ’ນ຺ຕິປິສ຺ສ ໂຫຕິ; ‘ອຣູປີ ຠວິສ຺ສ’ນ຺ຕິປິສ຺ສ ໂຫຕິ; ‘ສຎ຺ຎີ ຠວິສ຺ສ’ນ຺ຕິປິສ຺ສ ໂຫຕິ; ‘ອສຎ຺ຎີ ຠວິສ຺ສ’ນ຺ຕິປິສ຺ສ ໂຫຕິ; ‘ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີ ຠວິສ຺ສ’ນ຺ຕິປິສ຺ສ ໂຫຕິ’’.

‘‘ຕິຏ຺ຐນ຺ເຕວ ໂຂ [ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ໂຂ ປນ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)], ຠິກ຺ຂເວ, ຕຕ຺ເຖວ [ຕເຖວ (ກຕ຺ຖຈິ)] ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານິ. ອເຖຕ຺ຖ ສຸຕວໂຕ ອຣິຍສາວກສ຺ສ ອວິຊ຺ຊາ ປຫີຍຕິ, ວິຊ຺ຊາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຕສ຺ສ ອວິຊ຺ຊາວິຣາຄາ ວິຊ຺ຊຸປ຺ປາທາ ‘ອສ຺ມີ’ຕິປິສ຺ສ ນ ໂຫຕິ; ‘ອຍມຫມສ຺ມີ’ຕິປິສ຺ສ ນ ໂຫຕິ; ‘ຠວິສ຺ສ’ນ຺ຕິ… ‘ນ ຠວິສ຺ສ’ນ຺ຕິ… ຣູປີ… ອຣູປີ … ສຎ຺ຎີ… ອສຎ຺ຎີ… ‘ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີ ຠວິສ຺ສ’ນ຺ຕິປິສ຺ສ ນ ໂຫຕີ’’ຕິ. ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ຂນ຺ຘສຸຕ຺ຕໍ

໔໘. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ປຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຂນ຺ເຘ ເທເສສ຺ສາມິ, ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘ ຈ. ຕໍ ສຸຓາຖ. ກຕເມ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘາ? ຍໍ ກິຎ຺ຈິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກໍ ວາ ສຸຂຸມໍ ວາ ຫີນໍ ວາ ປຓີຕໍ ວາ ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ. ຍາ ກາຈິ ເວທນາ…ເປ… ຍາ ກາຈິ ສຎ຺ຎາ… ເຍ ເກຈິ ສງ຺ຂາຣາ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກາ ວາ ສຸຂຸມາ ວາ…ເປ… ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ. ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກໍ ວາ ສຸຂຸມໍ ວາ ຫີນໍ ວາ ປຓີຕໍ ວາ ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ. ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘາ’’.

‘‘ກຕເມ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ? ຍໍ ກິຎ຺ຈິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ…ເປ… ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ ສາສວໍ ອຸປາທານິຍໍ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ຍາ ກາຈິ ເວທນາ…ເປ… ຍາ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ ສາສວາ ອຸປາທານິຍາ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ເວທນຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ຍາ ກາຈິ ສຎ຺ຎາ…ເປ… ຍາ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ ສາສວາ ອຸປາທານິຍາ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສຎ຺ຎຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ເຍ ເກຈິ ສງ຺ຂາຣາ…ເປ… ສາສວາ ອຸປາທານິຍາ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສງ຺ຂາຣຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ…ເປ… ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ ສາສວໍ ອຸປາທານິຍໍ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ’’ຕິ. ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ໂສຓສຸຕ຺ຕໍ

໔໙. ເອວໍ ເມ ສຸຕໍ – ເອກໍ ສມຍໍ ຠຄວາ ຣາຊຄເຫ ວິຫຣຕິ ເວຬຸວເນ ກລນ຺ທກນິວາເປ. ອຖ ໂຂ ໂສໂຓ ຄຫປຕິປຸຕ຺ໂຕ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ …ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນໍ ໂຂ ໂສຓໍ ຄຫປຕິປຸຕ຺ຕໍ ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ເຍ ຫິ ເກຈິ, ໂສຓ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ອນິຈ຺ເຈນ ຣູເປນ ທຸກ຺ເຂນ ວິປຣິຓາມຘມ຺ເມນ ‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີ’ຕິ ວາ ສມນຸປສ຺ສນ຺ຕິ; ‘ສທິໂສຫມສ຺ມີ’ຕິ ວາ ສມນຸປສ຺ສນ຺ຕິ; ‘ຫີໂນຫມສ຺ມີ’ຕິ ວາ ສມນຸປສ຺ສນ຺ຕິ; ກິມຎ຺ຎຕ຺ຣ ຍຖາຠູຕສ຺ສ ອທສ຺ສນາ? ອນິຈ຺ຈາຍ ເວທນາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມາຍ ‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີ’ຕິ ວາ ສມນຸປສ຺ສນ຺ຕິ; ‘ສທິໂສຫມສ຺ມີ’ຕິ ວາ ສມນຸປສ຺ສນ຺ຕິ; ‘ຫີໂນຫມສ຺ມີ’ຕິ ວາ ສມນຸປສ຺ສນ຺ຕິ; ກິມຎ຺ຎຕ຺ຣ ຍຖາຠູຕສ຺ສ ອທສ຺ສນາ? ອນິຈ຺ຈາຍ ສຎ຺ຎາຍ… ອນິຈ຺ເຈຫິ ສງ຺ຂາເຣຫິ ທຸກ຺ເຂຫິ ວິປຣິຓາມຘມ຺ເມຫິ ‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີ’ຕິ ວາ ສມນຸປສ຺ສນ຺ຕິ; ‘ສທິໂສຫມສ຺ມີ’ຕິ ວາ ສມນຸປສ຺ສນ຺ຕິ; ‘ຫີໂນຫມສ຺ມີ’ຕິ ວາ ສມນຸປສ຺ສນ຺ຕິ; ກິມຎ຺ຎຕ຺ຣ ຍຖາຠູຕສ຺ສ ອທສ຺ສນາ? ອນິຈ຺ເຈນ ວິຎ຺ຎາເຓນ ທຸກ຺ເຂນ ວິປຣິຓາມຘມ຺ເມນ ‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີ’ຕິ ວາ ສມນຸປສ຺ສນ຺ຕິ; ‘ສທິໂສຫມສ຺ມີ’ຕິ ວາ ສມນຸປສ຺ສນ຺ຕິ; ‘ຫີໂນຫມສ຺ມີ’ຕິ ວາ ສມນຸປສ຺ສນ຺ຕິ; ກິມຎ຺ຎຕ຺ຣ ຍຖາຠູຕສ຺ສ ອທສ຺ສນາ?

‘‘ເຍ ຈ ໂຂ ເກຈິ, ໂສຓ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ອນິຈ຺ເຈນ ຣູເປນ ທຸກ຺ເຂນ ວິປຣິຓາມຘມ຺ເມນ ‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີ’ຕິປິ ນ ສມນຸປສ຺ສນ຺ຕິ; ‘ສທິໂສຫມສ຺ມີ’ຕິປິ ນ ສມນຸປສ຺ສນ຺ຕິ; ‘ຫີໂນຫມສ຺ມີ’ຕິປິ ນ ສມນຸປສ຺ສນ຺ຕິ; ກິມຎ຺ຎຕ຺ຣ ຍຖາຠູຕສ຺ສ ທສ຺ສນາ? ອນິຈ຺ຈາຍ ເວທນາຍ… ອນິຈ຺ຈາຍ ສຎ຺ຎາຍ… ອນິຈ຺ເຈຫິ ສງ຺ຂາເຣຫິ… ອນິຈ຺ເຈນ ວິຎ຺ຎາເຓນ ທຸກ຺ເຂນ ວິປຣິຓາມຘມ຺ເມນ ‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີ’ຕິປິ ນ ສມນຸປສ຺ສນ຺ຕິ; ‘ສທິໂສຫມສ຺ມີ’ຕິປິ ນ ສມນຸປສ຺ສນ຺ຕິ; ‘ຫີໂນຫມສ຺ມີ’ຕິປິ ນ ສມນຸປສ຺ສນ຺ຕິ; ກິມຎ຺ຎຕ຺ຣ ຍຖາຠູຕສ຺ສ ທສ຺ສນາ?

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎສິ, ໂສຓ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ ກລ຺ລໍ ນຸ ຕໍ ສມນຸປສ຺ສິຕຸໍ – ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ ນິຈ຺ຈາ ວາ ອນິຈ຺ຈາ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈາ, ຠນ຺ເຕ’’… ‘‘ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ ກລ຺ລໍ ນຸ ຕໍ ສມນຸປສ຺ສິຕຸໍ – ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ຕສ຺ມາຕິຫ, ໂສຓ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຣູປໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກໍ ວາ ສຸຂຸມໍ ວາ ຫີນໍ ວາ ປຓີຕໍ ວາ ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພໍ ຣູປໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.

‘‘ຍາ ກາຈິ ເວທນາ… ຍາ ກາຈິ ສຎ຺ຎາ… ເຍ ເກຈິ ສງ຺ຂາຣາ… ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກໍ ວາ ສຸຂຸມໍ ວາ ຫີນໍ ວາ ປຓີຕໍ ວາ ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.

‘‘ເອວໍ ປສ຺ສໍ, ໂສຓ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ຣູປສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ເວທນາຍປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ສຎ຺ຎາຍປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ສງ຺ຂາເຣສຸປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ. ນິພ຺ພິນ຺ທໍ ວິຣຊ຺ຊຕິ; ວິຣາຄາ ວິມຸຈ຺ຈຕິ. ວິມຸຕ຺ຕສ຺ມິໍ ວິມຸຕ຺ຕມິຕິ ຎາຓໍ ໂຫຕິ. ‘ຂີຓາ ຊາຕິ, ວຸສິຕໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ກຕໍ ກຣຓີຍໍ, ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາ’ຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ທຸຕິຍໂສຓສຸຕ຺ຕໍ

໕໐. ເອວໍ ເມ ສຸຕໍ – ເອກໍ ສມຍໍ ຠຄວາ ຣາຊຄເຫ ວິຫຣຕິ ເວຬຸວເນ ກລນ຺ທກນິວາເປ. ອຖ ໂຂ ໂສໂຓ ຄຫປຕິປຸຕ຺ໂຕ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນໍ ໂຂ ໂສຓໍ ຄຫປຕິປຸຕ຺ຕໍ ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ເຍ ຫິ ເກຈິ, ໂສຓ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ຣູປໍ ນປ຺ປຊານນ຺ຕິ, ຣູປສມຸທຍໍ ນປ຺ປຊານນ຺ຕິ, ຣູປນິໂຣຘໍ ນປ຺ປຊານນ຺ຕິ, ຣູປນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ນປ຺ປຊານນ຺ຕິ; ເວທນໍ ນປ຺ປຊານນ຺ຕິ, ເວທນາສມຸທຍໍ ນປ຺ປຊານນ຺ຕິ, ເວທນານິໂຣຘໍ ນປ຺ປຊານນ຺ຕິ, ເວທນານິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ນປ຺ປຊານນ຺ຕິ; ສຎ຺ຎໍ ນປ຺ປຊານນ຺ຕິ…ເປ… ສງ຺ຂາເຣ ນປ຺ປຊານນ຺ຕິ, ສງ຺ຂາຣສມຸທຍໍ ນປ຺ປຊານນ຺ຕິ, ສງ຺ຂາຣນິໂຣຘໍ ນປ຺ປຊານນ຺ຕິ, ສງ຺ຂາຣນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ນປ຺ປຊານນ຺ຕິ; ວິຎ຺ຎາຓໍ ນປ຺ປຊານນ຺ຕິ, ວິຎ຺ຎາຓສມຸທຍໍ ນປ຺ປຊານນ຺ຕິ, ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘໍ ນປ຺ປຊານນ຺ຕິ, ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ນປ຺ປຊານນ຺ຕິ. ນ ເມ ເຕ, ໂສຓ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ສມເຓສຸ ວາ ສມຓສມ຺ມຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓສຸ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສມ຺ມຕາ, ນ ຈ ປນ ເຕ ອາຍສ຺ມນ຺ໂຕ ສາມຎ຺ຎຕ຺ຖໍ ວາ ພ຺ຣຫ຺ມຎ຺ຎຕ຺ຖໍ ວາ ທິຏ຺ເຐວ ຘມ຺ເມ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕ຺ວາ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣນ຺ຕິ.

‘‘ເຍ ຈ ໂຂ ເກຈິ, ໂສຓ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ຣູປໍ ປຊານນ຺ຕິ, ຣູປສມຸທຍໍ ປຊານນ຺ຕິ, ຣູປນິໂຣຘໍ ປຊານນ຺ຕິ, ຣູປນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ປຊານນ຺ຕິ; ເວທນໍ ປຊານນ຺ຕິ…ເປ… ສຎ຺ຎໍ ປຊານນ຺ຕິ… ສງ຺ຂາເຣ ປຊານນ຺ຕິ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ປຊານນ຺ຕິ, ວິຎ຺ຎາຓສມຸທຍໍ ປຊານນ຺ຕິ, ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘໍ ປຊານນ຺ຕິ, ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ປຊານນ຺ຕິ. ເຕ ຈ ໂຂ ເມ, ໂສຓ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ສມເຓສຸ ເຈວ ສມຓສມ຺ມຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓສຸ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສມ຺ມຕາ, ເຕ ຈ ປນາຍສ຺ມນ຺ໂຕ ສາມຎ຺ຎຕ຺ຖຎ຺ຈ ພ຺ຣຫ຺ມຎ຺ຎຕ຺ຖຎ຺ຈ ທິຏ຺ເຐວ ຘມ຺ເມ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕ຺ວາ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣນ຺ຕີ’’ຕິ. ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ນນ຺ທິກ຺ຂຍສຸຕ຺ຕໍ

໕໑. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ອນິຈ຺ຈຎ຺ເຎວ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ຣູປໍ ອນິຈ຺ຈນ຺ຕິ ປສ຺ສຕິ. ສາສ຺ສ ໂຫຕິ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ສມ຺ມາ ປສ຺ສໍ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ. ນນ຺ທິກ຺ຂຍາ ຣາຄກ຺ຂໂຍ, ຣາຄກ຺ຂຍາ ນນ຺ທິກ຺ຂໂຍ. ນນ຺ທິຣາຄກ຺ຂຍາ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອນິຈ຺ຈຎ຺ເຎວ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ເວທນໍ ອນິຈ຺ຈນ຺ຕິ ປສ຺ສຕິ. ສາສ຺ສ ໂຫຕິ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ສມ຺ມາ ປສ຺ສໍ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ. ນນ຺ທິກ຺ຂຍາ ຣາຄກ຺ຂໂຍ, ຣາຄກ຺ຂຍາ ນນ຺ທິກ຺ຂໂຍ. ນນ຺ທິຣາຄກ຺ຂຍາ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອນິຈ຺ເຈເຍວ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ສຎ຺ຎໍ ອນິຈ຺ຈນ຺ຕິ ປສ຺ສຕິ…ເປ… ອນິຈ຺ເຈເຍວ ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ສງ຺ຂາເຣ ອນິຈ຺ຈາຕິ ປສ຺ສຕິ. ສາສ຺ສ ໂຫຕິ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ສມ຺ມາ ປສ຺ສໍ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ. ນນ຺ທິກ຺ຂຍາ ຣາຄກ຺ຂໂຍ, ຣາຄກ຺ຂຍາ ນນ຺ທິກ຺ຂໂຍ. ນນ຺ທິຣາຄກ຺ຂຍາ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອນິຈ຺ຈຎ຺ເຎວ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈນ຺ຕິ ປສ຺ສຕິ. ສາສ຺ສ ໂຫຕິ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ສມ຺ມາ ປສ຺ສໍ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ. ນນ຺ທິກ຺ຂຍາ ຣາຄກ຺ຂໂຍ, ຣາຄກ຺ຂຍາ ນນ຺ທິກ຺ຂໂຍ. ນນ຺ທິຣາຄກ຺ຂຍາ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕີ’’ຕິ. ນວມໍ.

໑໐. ທຸຕິຍນນ຺ທິກ຺ຂຍສຸຕ຺ຕໍ

໕໒. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂຍນິໂສ ມນສິ ກໂຣຖ, ຣູປານິຈ຺ຈຕຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ສມນຸປສ຺ສຖ. ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກໂຣນ຺ໂຕ, ຣູປານິຈ຺ຈຕຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ສມນຸປສ຺ສນ຺ໂຕ ຣູປສ຺ມິໍ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ. ນນ຺ທິກ຺ຂຍາ ຣາຄກ຺ຂໂຍ, ຣາຄກ຺ຂຍາ ນນ຺ທິກ຺ຂໂຍ. ນນ຺ທິຣາຄກ຺ຂຍາ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເວທນໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂຍນິໂສ ມນສິ ກໂຣຖ, ເວທນານິຈ຺ຈຕຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ສມນຸປສ຺ສຖ. ເວທນໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກໂຣນ຺ໂຕ, ເວທນານິຈ຺ຈຕຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ສມນຸປສ຺ສນ຺ໂຕ ເວທນາຍ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ. ນນ຺ທິກ຺ຂຍາ ຣາຄກ຺ຂໂຍ, ຣາຄກ຺ຂຍາ ນນ຺ທິກ຺ຂໂຍ. ນນ຺ທິຣາຄກ຺ຂຍາ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ສຎ຺ຎໍ ຠິກ຺ຂເວ… ສງ຺ຂາເຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂຍນິໂສ ມນສິ ກໂຣຖ, ສງ຺ຂາຣານິຈ຺ຈຕຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ສມນຸປສ຺ສຖ. ສງ຺ຂາເຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກໂຣນ຺ໂຕ, ສງ຺ຂາຣານິຈ຺ຈຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມນຸປສ຺ສນ຺ໂຕ ສງ຺ຂາເຣສຸ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ. ນນ຺ທິກ຺ຂຍາ ຣາຄກ຺ຂໂຍ, ຣາຄກ຺ຂຍາ ນນ຺ທິກ຺ຂໂຍ. ນນ຺ທິຣາຄກ຺ຂຍາ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ວິຎ຺ຎາຓໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂຍນິໂສ ມນສິ ກໂຣຖ, ວິຎ຺ຎາຓານິຈ຺ຈຕຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ສມນຸປສ຺ສຖ. ວິຎ຺ຎາຓໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກໂຣນ຺ໂຕ, ວິຎ຺ຎາຓານິຈ຺ຈຕຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ສມນຸປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ. ນນ຺ທິກ຺ຂຍາ ຣາຄກ຺ຂໂຍ, ຣາຄກ຺ຂຍາ ນນ຺ທິກ຺ຂໂຍ. ນນ຺ທິຣາຄກ຺ຂຍາ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕີ’’ຕິ. ທສມໍ.

ອຕ຺ຕທີປວຄ຺ໂຄ ປຎ຺ຈໂມ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ອຕ຺ຕທີປາ ປຏິປທາ, ທ຺ເວ ຈ ໂຫນ຺ຕິ ອນິຈ຺ຈຕາ;

ສມນຸປສ຺ສນາ ຂນ຺ຘາ, ທ຺ເວ ໂສຓາ ທ຺ເວ ນນ຺ທິກ຺ຂເຍນ ຈາຕິ.

ມູລປຓ຺ຓາສໂກ ສມຕ຺ໂຕ.

ຕສ຺ສ ມູລປຓ຺ຓາສກສ຺ສ ວຄ຺ຄຸທ຺ທານໍ –

ນກຸລປິຕາ ອນິຈ຺ໂຈ ຈ, ຠາໂຣ ນຕຸມ຺ຫາເກນ ຈ;

ອຕ຺ຕທີເປນ ປຎ຺ຎາໂສ, ປຐໂມ ເຕນ ປວຸຈ຺ຈຕີຕິ.

໖. ອຸປຍວຄ຺ໂຄ

໑. ອຸປຍສຸຕ຺ຕໍ

໕໓. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ອຸປໂຍ [ອຸປາໂຍ (ພຫູສຸ)], ຠິກ຺ຂເວ, ອວິມຸຕ຺ໂຕ, ອນຸປໂຍ ວິມຸຕ຺ໂຕ. ຣູປຸປຍໍ [ຣູປູປາຍໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ.), ຣູປຸປາຍໍ (ປີ. ກ.)] ວາ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ຕິຏ຺ຐມານໍ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ, ຣູປາຣມ຺ມຓໍ ຣູປປ຺ປຕິຏ຺ຐໍ ນນ຺ທູປເສຈນໍ ວຸທ຺ຘິໍ ວິຣູຬ຺ຫິໍ ເວປຸລ຺ລໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍ. ເວທນຸປຍໍ ວາ…ເປ… ສຎ຺ຎຸປຍໍ ວາ…ເປ… ສງ຺ຂາຣຸປຍໍ ວາ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ຕິຏ຺ຐມານໍ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ, ສງ຺ຂາຣາຣມ຺ມຓໍ ສງ຺ຂາຣປ຺ປຕິຏ຺ຐໍ ນນ຺ທູປເສຈນໍ ວຸທ຺ຘິໍ ວິຣູຬ຺ຫິໍ ເວປຸລ຺ລໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍ’’.

‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອວໍ ວເທຍ຺ຍ – ‘ອຫມຎ຺ຎຕ຺ຣ ຣູປາ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ເວທນາຍ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສຎ຺ຎາຍ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສງ຺ຂາເຣຫິ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອາຄຕິໍ ວາ ຄຕິໍ ວາ ຈຸຕິໍ ວາ ອຸປປຕ຺ຕິໍ ວາ ວຸທ຺ຘິໍ ວາ ວິຣູຬ຺ຫິໍ ວາ ເວປຸລ຺ລໍ ວາ ປຎ຺ຎາເປສ຺ສາມີ’ຕິ, ເນຕໍ ຐານໍ ວິຊ຺ຊຕິ.

‘‘ຣູປຘາຕຸຍາ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ຣາໂຄ ປຫີໂນ ໂຫຕິ. ຣາຄສ຺ສ ປຫານາ ໂວຈ຺ຉິຊ຺ຊຕາຣມ຺ມຓໍ ປຕິຏ຺ຐາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນ ໂຫຕິ. ເວທນາຘາຕຸຍາ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ… ສຎ຺ຎາຘາຕຸຍາ ເຈ ຠິກ຺ຂເວ… ສງ຺ຂາຣຘາຕຸຍາ ເຈ ຠິກ຺ຂເວ… ວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ຣາໂຄ ປຫີໂນ ໂຫຕິ. ຣາຄສ຺ສ ປຫານາ ໂວຈ຺ຉິຊ຺ຊຕາຣມ຺ມຓໍ ປຕິຏ຺ຐາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນ ໂຫຕິ. ຕທປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອວິຣູຬ຺ຫໍ ອນຠິສງ຺ຂຈ຺ຈວິມຸຕ຺ຕໍ. ວິມຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ຐິຕໍ. ຐິຕຕ຺ຕາ ສນ຺ຕຸສິຕໍ. ສນ຺ຕຸສິຕຕ຺ຕາ ນ ປຣິຕສ຺ສຕິ. ອປຣິຕສ຺ສໍ ປຈ຺ຈຕ຺ຕຎ຺ເຎວ ປຣິນິພ຺ພາຍຕິ. ‘ຂີຓາ ຊາຕິ, ວຸສິຕໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ກຕໍ ກຣຓີຍໍ, ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາ’ຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ປຐມໍ.

໒. ພີຊສຸຕ຺ຕໍ

໕໔. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ປຎ຺ຈິມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ພີຊຊາຕານິ. ກຕມານິ ປຎ຺ຈ? ມູລພີຊໍ, ຂນ຺ຘພີຊໍ, ອຄ຺ຄພີຊໍ, ຜລຸພີຊໍ, ພີຊພີຊຎ຺ເຎວ ປຎ຺ຈມໍ. ອິມານິ ຈສ຺ສຸ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈ ພີຊຊາຕານິ ອຂຓ຺ຑານິ ອປູຕິການິ ອວາຕາຕປຫຕານິ ສາຣາທານິ [ສາຣາທາຍີນິ (ກຕ຺ຖຈິ)] ສຸຂສຍິຕານິ, ປຖວີ [ປຐວີ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)] ຈ ນາສ຺ສ, ອາໂປ ຈ ນາສ຺ສ; ອປິ ນຸມານິ [ອປິ ນຸ ອິມານິ (ສີ. ປີ.)], ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈ ພີຊຊາຕານິ ວຸທ຺ຘິໍ ວິຣູຬ຺ຫິໍ ເວປຸລ຺ລໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍຸ’’ນ຺ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ອິມານິ ຈສ຺ສຸ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈ ພີຊຊາຕານິ ອຂຓ຺ຑານິ…ເປ… ສຸຂສຍິຕານິ, ປຖວີ ຈ ອສ຺ສ, ອາໂປ ຈ ອສ຺ສ; ອປິ ນຸມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈ ພີຊຊາຕານິ ວຸທ຺ຘິໍ ວິຣູຬ຺ຫິໍ ເວປຸລ຺ລໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍຸ’’ນ຺ຕິ? ‘‘ເອວໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຖວີຘາຕຸ, ເອວໍ ຈຕສ຺ໂສ ວິຎ຺ຎາຓຏ຺ຐິຕິໂຍ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາໂປຘາຕຸ, ເອວໍ ນນ຺ທິຣາໂຄ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈ ພີຊຊາຕານິ, ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ສາຫາຣໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ’’.

‘‘ຣູປຸປຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ຕິຏ຺ຐມານໍ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ, ຣູປາຣມ຺ມຓໍ ຣູປປ຺ປຕິຏ຺ຐໍ ນນ຺ທູປເສຈນໍ ວຸທ຺ຘິໍ ວິຣູຬ຺ຫິໍ ເວປຸລ຺ລໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍ. ເວທນຸປຍໍ ວາ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ຕິຏ຺ຐມານໍ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ…ເປ… ສຎ຺ຎຸປຍໍ ວາ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ຕິຏ຺ຐມານໍ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ…ເປ… ສງ຺ຂາຣຸປຍໍ ວາ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ຕິຏ຺ຐມານໍ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ, ສງ຺ຂາຣາຣມ຺ມຓໍ ສງ຺ຂາຣປ຺ປຕິຏ຺ຐໍ ນນ຺ທູປເສຈນໍ ວຸທ຺ຘິໍ ວິຣູຬ຺ຫິໍ ເວປຸລ຺ລໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍ.

‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອວໍ ວເທຍ຺ຍ – ‘ອຫມຎ຺ຎຕ຺ຣ ຣູປາ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ເວທນາຍ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສຎ຺ຎາຍ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສງ຺ຂາເຣຫິ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອາຄຕິໍ ວາ ຄຕິໍ ວາ ຈຸຕິໍ ວາ ອຸປປຕ຺ຕິໍ ວາ ວຸທ຺ຘິໍ ວາ ວິຣູຬ຺ຫິໍ ວາ ເວປຸລ຺ລໍ ວາ ປຎ຺ຎາເປສ຺ສາມີ’ຕິ, ເນຕໍ ຐານໍ ວິຊ຺ຊຕິ.

‘‘ຣູປຘາຕຸຍາ ເຈວ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ຣາໂຄ ປຫີໂນ ໂຫຕິ. ຣາຄສ຺ສ ປຫານາ ໂວຈ຺ຉິຊ຺ຊຕາຣມ຺ມຓໍ ປຕິຏ຺ຐາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນ ໂຫຕິ. ເວທນາຘາຕຸຍາ ເຈ… ສຎ຺ຎາຘາຕຸຍາ ເຈ… ສງ຺ຂາຣຘາຕຸຍາ ເຈ… ວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ຣາໂຄ ປຫີໂນ ໂຫຕິ. ຣາຄສ຺ສ ປຫານາ ໂວຈ຺ຉິຊ຺ຊຕາຣມ຺ມຓໍ ປຕິຏ຺ຐາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນ ໂຫຕິ. ຕທປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອວິຣູຬ຺ຫໍ ອນຠິສງ຺ຂຈ຺ຈວິມຸຕ຺ຕໍ. ວິມຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ຐິຕໍ. ຐິຕຕ຺ຕາ ສນ຺ຕຸສິຕໍ. ສນ຺ຕຸສິຕຕ຺ຕາ ນ ປຣິຕສ຺ສຕິ. ອປຣິຕສ຺ສໍ ປຈ຺ຈຕ຺ຕຎ຺ເຎວ ປຣິນິພ຺ພາຍຕິ. ‘ຂີຓາ ຊາຕິ, ວຸສິຕໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ກຕໍ ກຣຓີຍໍ, ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາ’ຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ທຸຕິຍໍ.

໓. ອຸທານສຸຕ຺ຕໍ

໕໕. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ຕຕ຺ຣ ໂຂ ຠຄວາ ອຸທານໍ ອຸທາເນສິ – ‘‘‘ໂນ ຈສ຺ສໍ, ໂນ ຈ ເມ ສິຍາ, ນາຠວິສ຺ສ, ນ ເມ ຠວິສ຺ສຕີ’ຕິ – ເອວໍ ອຘິມຸຈ຺ຈມາໂນ ຠິກ຺ຂຸ ຉິນ຺ເທຍ຺ຍ ໂອຣມ຺ຠາຄິຍານິ ສໍໂຍຊນານີ’’ຕິ. ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ, ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ຍຖາ ກຖໍ ປນ, ຠນ຺ເຕ, ‘ໂນ ຈສ຺ສໍ, ໂນ ຈ ເມ ສິຍາ, ນາຠວິສ຺ສ, ນ ເມ ຠວິສ຺ສຕີ’ຕິ – ເອວໍ ອຘິມຸຈ຺ຈມາໂນ ຠິກ຺ຂຸ ຉິນ຺ເທຍ຺ຍ ໂອຣມ຺ຠາຄິຍານິ ສໍໂຍຊນານີ’’ຕິ?

‘‘ອິຘ, ຠິກ຺ຂຸ, ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ອຣິຍານໍ ອທສ຺ສາວີ…ເປ… ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ເມ ອວິນີໂຕ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ຣູປວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ຣູປໍ, ຣູປສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ.

‘‘ໂສ ອນິຈ຺ຈໍ ຣູປໍ ‘ອນິຈ຺ຈໍ ຣູປ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ, ອນິຈ຺ຈໍ ເວທນໍ ‘ອນິຈ຺ຈາ ເວທນາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ, ອນິຈ຺ຈໍ ສຎ຺ຎໍ ‘ອນິຈ຺ຈາ ສຎ຺ຎາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ, ອນິຈ຺ເຈ ສງ຺ຂາເຣ ‘ອນິຈ຺ຈາ ສງ຺ຂາຣາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ, ອນິຈ຺ຈໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ອນິຈ຺ຈໍ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ.

‘‘ທຸກ຺ຂໍ ຣູປໍ ‘ທຸກ຺ຂໍ ຣູປ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ, ທຸກ຺ຂໍ ເວທນໍ… ທຸກ຺ຂໍ ສຎ຺ຎໍ… ທຸກ຺ເຂ ສງ຺ຂາເຣ… ທຸກ຺ຂໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ທຸກ຺ຂໍ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ.

‘‘ອນຕ຺ຕໍ ຣູປໍ ‘ອນຕ຺ຕາ ຣູປ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ, ອນຕ຺ຕໍ ເວທນໍ ‘ອນຕ຺ຕາ ເວທນາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ, ອນຕ຺ຕໍ ສຎ຺ຎໍ ‘ອນຕ຺ຕາ ສຎ຺ຎາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ, ອນຕ຺ເຕ ສງ຺ຂາເຣ ‘ອນຕ຺ຕາ ສງ຺ຂາຣາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ, ອນຕ຺ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ອນຕ຺ຕາ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ.

‘‘ສງ຺ຂຕໍ ຣູປໍ ‘ສງ຺ຂຕໍ ຣູປ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ, ສງ຺ຂຕໍ ເວທນໍ… ສງ຺ຂຕໍ ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂເຕ ສງ຺ຂາເຣ… ສງ຺ຂຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ສງ຺ຂຕໍ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ຣູປໍ ວິຠວິສ຺ສຕີຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ເວທນາ ວິຠວິສ຺ສຕິ… ສຎ຺ຎາ ວິຠວິສ຺ສຕິ… ສງ຺ຂາຣາ ວິຠວິສ຺ສນ຺ຕິ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຠວິສ຺ສຕີຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ.

‘‘ສຸຕວາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ອຣິຍສາວໂກ ອຣິຍານໍ ທສ຺ສາວີ ອຣິຍຘມ຺ມສ຺ສ ໂກວິໂທ ອຣິຍຘມ຺ເມ ສຸວິນີໂຕ ສປ຺ປຸຣິສານໍ ທສ຺ສາວີ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ມສ຺ສ ໂກວິໂທ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ເມ ສຸວິນີໂຕ ນ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ…ເປ… ນ ເວທນໍ… ນ ສຎ຺ຎໍ… ນ ສງ຺ຂາເຣ… ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ.

‘‘ໂສ ອນິຈ຺ຈໍ ຣູປໍ ‘ອນິຈ຺ຈໍ ຣູປ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ອນິຈ຺ຈໍ ເວທນໍ… ອນິຈ຺ຈໍ ສຎ຺ຎໍ… ອນິຈ຺ເຈ ສງ຺ຂາເຣ… ອນິຈ຺ຈໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ອນິຈ຺ຈໍ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ທຸກ຺ຂໍ ຣູປໍ…ເປ… ທຸກ຺ຂໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ… ອນຕ຺ຕໍ ຣູປໍ…ເປ… ອນຕ຺ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ… ສງ຺ຂຕໍ ຣູປໍ…ເປ… ສງ຺ຂຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ສງ຺ຂຕໍ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ຣູປໍ ວິຠວິສ຺ສຕີຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຠວິສ຺ສຕີຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ.

‘‘ໂສ ຣູປສ຺ສ ວິຠວາ, ເວທນາຍ ວິຠວາ, ສຎ຺ຎາ ວິຠວາ, ສງ຺ຂາຣານໍ ວິຠວາ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ວິຠວາ, ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ‘ໂນ ຈສ຺ສໍ, ໂນ ຈ ເມ ສິຍາ, ນາຠວິສ຺ສ, ນ ເມ ຠວິສ຺ສຕີ’ຕິ – ເອວໍ ອຘິມຸຈ຺ຈມາໂນ ຠິກ຺ຂຸ ຉິນ຺ເທຍ຺ຍ ໂອຣມ຺ຠາຄິຍານິ ສໍໂຍຊນານີ’’ຕິ. ‘‘ເອວໍ ອຘິມຸຈ຺ຈມາໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຠິກ຺ຂຸ ຉິນ຺ເທຍ຺ຍ ໂອຣມ຺ຠາຄິຍານິ ສໍໂຍຊນານີ’’ຕິ.

‘‘ກຖໍ ປນ, ຠນ຺ເຕ, ຊານໂຕ ກຖໍ ປສ຺ສໂຕ ອນນ຺ຕຣາ ອາສວານໍ ຂໂຍ ໂຫຕີ’’ຕິ? ‘‘ອິຘ, ຠິກ຺ຂຸ, ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ອຕສິຕາເຍ ຐາເນ ຕາສໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ຕາໂສ ເຫໂສ [ເຫສາ (ກ.)] ຠິກ຺ຂຸ ອສ຺ສຸຕວໂຕ ປຸຖຸຊ຺ຊນສ຺ສ – ‘ໂນ ຈສ຺ສໍ, ໂນ ຈ ເມ ສິຍາ, ນາຠວິສ຺ສ, ນ ເມ ຠວິສ຺ສຕີ’’’ຕິ.

‘‘ສຸຕວາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ອຣິຍສາວໂກ ອຕສິຕາເຍ ຐາເນ ນ ຕາສໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ນ ເຫໂສ [ນ ເຫສາ (ກ.)], ຠິກ຺ຂຸ, ຕາໂສ ສຸຕວໂຕ ອຣິຍສາວກສ຺ສ – ‘ໂນ ຈສ຺ສໍ, ໂນ ຈ ເມ ສິຍາ, ນາຠວິສ຺ສ, ນ ເມ ຠວິສ຺ສຕີ’ຕິ. ຣູປຸປຍໍ ວາ, ຠິກ຺ຂຸ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ຕິຏ຺ຐມານໍ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ, ຣູປາຣມ຺ມຓໍ ຣູປປ຺ປຕິຏ຺ຐໍ ນນ຺ທູປເສຈນໍ ວຸທ຺ຘິໍ ວິຣູຬ຺ຫິໍ ເວປຸລ຺ລໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍ. ເວທນຸປຍໍ ວາ, ຠິກ຺ຂຸ… ສຎ຺ຎຸປຍໍ ວາ, ຠິກ຺ຂຸ… ສງ຺ຂາຣຸປຍໍ ວາ, ຠິກ຺ຂຸ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ຕິຏ຺ຐມານໍ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ, ສງ຺ຂາຣາຣມ຺ມຓໍ ສງ຺ຂາຣປ຺ປຕິຏ຺ຐໍ ນນ຺ທູປເສຈນໍ ວຸທ຺ຘິໍ ວິຣູຬ຺ຫິໍ ເວປຸລ຺ລໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍ.

‘‘ໂຍ [ໂສ (ສພ຺ພຕ຺ຖ)] ຠິກ຺ຂຸ ເອວໍ ວເທຍ຺ຍ – ‘ອຫມຎ຺ຎຕ຺ຣ ຣູປາ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ເວທນາຍ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສຎ຺ຎາຍ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສງ຺ຂາເຣຫິ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອາຄຕິໍ ວາ ຄຕິໍ ວາ ຈຸຕິໍ ວາ ອຸປປຕ຺ຕິໍ ວາ ວຸທ຺ຘິໍ ວາ ວິຣູຬ຺ຫິໍ ວາ ເວປຸລ຺ລໍ ວາ ປຎ຺ຎາເປສ຺ສາມີ’ຕິ, ເນຕໍ ຐານໍ ວິຊ຺ຊຕິ.

‘‘ຣູປຘາຕຸຍາ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ຣາໂຄ ປຫີໂນ ໂຫຕິ. ຣາຄສ຺ສ ປຫານາ ໂວຈ຺ຉິຊ຺ຊຕາຣມ຺ມຓໍ ປຕິຏ຺ຐາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນ ໂຫຕິ. ເວທນາຘາຕຸຍາ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ, ຠິກ຺ຂຸໂນ… ສຎ຺ຎາຘາຕຸຍາ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ, ຠິກ຺ຂຸໂນ… ສງ຺ຂາຣຘາຕຸຍາ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ, ຠິກ຺ຂຸໂນ… ວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ຣາໂຄ ປຫີໂນ ໂຫຕິ. ຣາຄສ຺ສ ປຫານາ ໂວຈ຺ຉິຊ຺ຊຕາຣມ຺ມຓໍ ປຕິຏ຺ຐາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນ ໂຫຕິ. ຕທປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອວິຣູຬ຺ຫໍ ອນຠິສງ຺ຂາຣຎ຺ຈ ວິມຸຕ຺ຕໍ. ວິມຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ຐິຕໍ. ຐິຕຕ຺ຕາ ສນ຺ຕຸສິຕໍ. ສນ຺ຕຸສິຕຕ຺ຕາ ນ ປຣິຕສ຺ສຕິ. ອປຣິຕສ຺ສໍ ປຈ຺ຈຕ຺ຕຎ຺ເຎວ ປຣິນິພ຺ພາຍຕິ. ‘ຂີຓາ ຊາຕິ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາ’ຕິ ປຊານາຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ຊານໂຕ ເອວໍ ປສ຺ສໂຕ ອນນ຺ຕຣາ ອາສວານໍ ຂໂຍ ໂຫຕີ’’ຕິ. ຕຕິຍໍ.

໔. ອຸປາທານປຣິປວຕ຺ຕສຸຕ຺ຕໍ

໕໖. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ປຎ຺ຈິເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ. ກຕເມ ປຎ຺ຈ? ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ເວທນຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສຎ຺ຎຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສງ຺ຂາຣຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ຍາວກີວຎ຺ຈາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘ ຈຕຸປຣິວຏ຺ຏໍ ຍຖາຠູຕໍ ນາພ຺ຠຎ຺ຎາສິໍ, ເນວ ຕາວາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສເທວເກ ໂລເກ ສມາຣເກ ສພ຺ຣຫ຺ມເກ ສສ຺ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓິຍາ ປຊາຍ ສເທວມນຸສ຺ສາຍ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ສມ຺ມາສມ຺ໂພຘິໍ ອຠິສມ຺ພຸທ຺ໂຘຕິ ປຈ຺ຈຎ຺ຎາສິໍ. ຍໂຕ ຈ ຂ຺ວາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘ ຈຕຸປຣິວຏ຺ຏໍ ຍຖາຠູຕໍ ອພ຺ຠຎ຺ຎາສິໍ, ອຖາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສເທວເກ ໂລເກ…ເປ… ສເທວມນຸສ຺ສາຍ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ສມ຺ມາສມ຺ໂພຘິໍ ອຠິສມ຺ພຸທ຺ໂຘຕິ ປຈ຺ຈຎ຺ຎາສິໍ’’.

‘‘ກຖຎ຺ຈ ຈຕຸປຣິວຏ຺ຏໍ? ຣູປໍ ອພ຺ຠຎ຺ຎາສິໍ, ຣູປສມຸທຍໍ ອພ຺ຠຎ຺ຎາສິໍ, ຣູປນິໂຣຘໍ ອພ຺ຠຎ຺ຎາສິໍ, ຣູປນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ອພ຺ຠຎ຺ຎາສິໍ; ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອພ຺ຠຎ຺ຎາສິໍ, ວິຎ຺ຎາຓສມຸທຍໍ ອພ຺ຠຎ຺ຎາສິໍ, ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘໍ ອພ຺ຠຎ຺ຎາສິໍ, ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ອພ຺ຠຎ຺ຎາສິໍ.

‘‘ກຕມຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ? ຈຕ຺ຕາໂຣ ຈ ມຫາຠູຕາ ຈຕຸນ຺ນຎ຺ຈ ມຫາຠູຕານໍ ອຸປາທາຍ ຣູປໍ. ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ. ອາຫາຣສມຸທຍາ ຣູປສມຸທໂຍ; ອາຫາຣນິໂຣຘາ ຣູປນິໂຣໂຘ. ອຍເມວ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ ຣູປນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ…ເປ… ສມ຺ມາສມາຘິ.

‘‘ເຍ ຫິ ເກຈິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ເອວໍ ຣູປໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ຣູປສມຸທຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ຣູປນິໂຣຘໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ຣູປນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ ຣູປສ຺ສ ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ປຏິປນ຺ນາ, ເຕ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ນາ. ເຍ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ນາ, ເຕ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ຄາຘນ຺ຕິ.

‘‘ເຍ ຈ ໂຂ ເກຈິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ເອວໍ ຣູປໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ…ເປ… ເອວໍ ຣູປນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ຣູປສ຺ສ ນິພ຺ພິທາ ວິຣາຄາ ນິໂຣຘາ ອນຸປາທາ ວິມຸຕ຺ຕາ ເຕ ສຸວິມຸຕ຺ຕາ. ເຍ ສຸວິມຸຕ຺ຕາ ເຕ ເກວລິໂນ. ເຍ ເກວລິໂນ ວຏ຺ຏໍ ເຕສໍ ນຕ຺ຖິ ປຎ຺ຎາປນາຍ.

‘‘ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ເວທນາ? ຉຍິເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ເວທນາກາຍາ – ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ສຊາ ເວທນາ, ໂສຕສມ຺ຜສ຺ສຊາ ເວທນາ, ຆານສມ຺ຜສ຺ສຊາ ເວທນາ, ຊິວ຺ຫາສມ຺ຜສ຺ສຊາ ເວທນາ, ກາຍສມ຺ຜສ຺ສຊາ ເວທນາ, ມໂນສມ຺ຜສ຺ສຊາ ເວທນາ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ເວທນາ. ຜສ຺ສສມຸທຍາ ເວທນາສມຸທໂຍ; ຜສ຺ສນິໂຣຘາ ເວທນານິໂຣໂຘ. ອຍເມວ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ ເວທນານິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ…ເປ… ສມ຺ມາສມາຘິ.

‘‘ເຍ ຫິ ເກຈິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ເອວໍ ເວທນໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ເວທນາສມຸທຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ເວທນານິໂຣຘໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ເວທນານິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ ເວທນາຍ ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ປຏິປນ຺ນາ, ເຕ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ນາ. ເຍ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ນາ, ເຕ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ຄາຘນ຺ຕິ.

‘‘ເຍ ຈ ໂຂ ເກຈິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ເອວໍ ເວທນໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ…ເປ… ເອວໍ ເວທນານິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ…ເປ… ວຏ຺ຏໍ ເຕສໍ ນຕ຺ຖິ ປຎ຺ຎາປນາຍ.

‘‘ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຎ຺ຎາ? ຉຍິເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຎ຺ຎາກາຍາ – ຣູປສຎ຺ຎາ, ສທ຺ທສຎ຺ຎາ, ຄນ຺ຘສຎ຺ຎາ, ຣສສຎ຺ຎາ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ພສຎ຺ຎາ, ຘມ຺ມສຎ຺ຎາ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຎ຺ຎາ. ຜສ຺ສສມຸທຍາ ສຎ຺ຎາສມຸທໂຍ; ຜສ຺ສນິໂຣຘາ ສຎ຺ຎານິໂຣໂຘ. ອຍເມວ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ ສຎ຺ຎານິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ…ເປ… ສມ຺ມາສມາຘິ…ເປ… ວຏ຺ຏໍ ເຕສໍ ນຕ຺ຖິ ປຎ຺ຎາປນາຍ.

‘‘ກຕເມ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ຂາຣາ? ຉຍິເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຈຕນາກາຍາ – ຣູປສຎ຺ເຈຕນາ, ສທ຺ທສຎ຺ເຈຕນາ, ຄນ຺ຘສຎ຺ເຈຕນາ, ຣສສຎ຺ເຈຕນາ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ພສຎ຺ເຈຕນາ, ຘມ຺ມສຎ຺ເຈຕນາ. ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ຂາຣາ. ຜສ຺ສສມຸທຍາ ສງ຺ຂາຣສມຸທໂຍ; ຜສ຺ສນິໂຣຘາ ສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ. ອຍເມວ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ ສງ຺ຂາຣນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ…ເປ… ສມ຺ມາສມາຘິ.

‘‘ເຍ ຫິ ເກຈິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ເອວໍ ສງ຺ຂາເຣ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ສງ຺ຂາຣສມຸທຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ສງ຺ຂາຣນິໂຣຘໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ສງ຺ຂາຣນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ ສງ຺ຂາຣານໍ ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ປຏິປນ຺ນາ, ເຕ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ນາ. ເຍ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ນາ, ເຕ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ຄາຘນ຺ຕິ.

‘‘ເຍ ຈ ໂຂ ເກຈິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ເອວໍ ສງ຺ຂາເຣ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ສງ຺ຂາຣສມຸທຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ສງ຺ຂາຣນິໂຣຘໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ສງ຺ຂາຣນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ ສງ຺ຂາຣານໍ ນິພ຺ພິທາ ວິຣາຄາ ນິໂຣຘາ ອນຸປາທາ ວິມຸຕ຺ຕາ, ເຕ ສຸວິມຸຕ຺ຕາ. ເຍ ສຸວິມຸຕ຺ຕາ, ເຕ ເກວລິໂນ. ເຍ ເກວລິໂນ ວຏ຺ຏໍ ເຕສໍ ນຕ຺ຖິ ປຎ຺ຎາປນາຍ.

‘‘ກຕມຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓໍ? ຉຍິເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓກາຍາ – ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ, ໂສຕວິຎ຺ຎາຓໍ, ຆານວິຎ຺ຎາຓໍ, ຊິວ຺ຫາວິຎ຺ຎາຓໍ, ກາຍວິຎ຺ຎາຓໍ, ມໂນວິຎ຺ຎາຓໍ. ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓໍ. ນາມຣູປສມຸທຍາ ວິຎ຺ຎາຓສມຸທໂຍ; ນາມຣູປນິໂຣຘາ ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣໂຘ. ອຍເມວ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ…ເປ… ສມ຺ມາສມາຘິ.

‘‘ເຍ ຫິ ເກຈິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓສມຸທຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ປຏິປນ຺ນາ, ເຕ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ນາ. ເຍ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ນາ, ເຕ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ຄາຘນ຺ຕິ.

‘‘ເຍ ຈ ໂຂ ເກຈິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓສມຸທຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິພ຺ພິທາ ວິຣາຄາ ນິໂຣຘາ ອນຸປາທາ ວິມຸຕ຺ຕາ, ເຕ ສຸວິມຸຕ຺ຕາ. ເຍ ສຸວິມຸຕ຺ຕາ, ເຕ ເກວລິໂນ. ເຍ ເກວລິໂນ ວຏ຺ຏໍ ເຕສໍ ນຕ຺ຖິ ປຎ຺ຎາປນາຍາ’’ຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ສຕ຺ຕຏ຺ຐານສຸຕ຺ຕໍ

໕໗. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ສຕ຺ຕຏ຺ຐານກຸສໂລ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ຕິວິຘູປປຣິກ຺ຂີ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ເກວລີ ວຸສິຕວາ ອຸຕ຺ຕມປຸຣິໂສຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຖຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ສຕ຺ຕຏ຺ຐານກຸສໂລ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ຣູປໍ ປຊານາຕິ, ຣູປສມຸທຍໍ ປຊານາຕິ, ຣູປນິໂຣຘໍ ປຊານາຕິ, ຣູປນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ປຊານາຕິ; ຣູປສ຺ສ ອສ຺ສາທໍ ປຊານາຕິ, ຣູປສ຺ສ ອາທີນວໍ ປຊານາຕິ, ຣູປສ຺ສ ນິສ຺ສຣຓໍ ປຊານາຕິ; ເວທນໍ ປຊານາຕິ … ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ປຊານາຕິ, ວິຎ຺ຎາຓສມຸທຍໍ ປຊານາຕິ, ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘໍ ປຊານາຕິ, ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ປຊານາຕິ; ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອສ຺ສາທໍ ປຊານາຕິ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອາທີນວໍ ປຊານາຕິ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິສ຺ສຣຓໍ ປຊານາຕິ.

‘‘ກຕມຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ? ຈຕ຺ຕາໂຣ ຈ ມຫາຠູຕາ, ຈຕຸນ຺ນຎ຺ຈ ມຫາຠູຕານໍ ອຸປາທາຍ ຣູປໍ. ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ. ອາຫາຣສມຸທຍາ ຣູປສມຸທໂຍ; ອາຫາຣນິໂຣຘາ ຣູປນິໂຣໂຘ. ອຍເມວ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ ຣູປນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ…ເປ… ສມ຺ມາສມາຘິ.

‘‘ຍໍ ຣູປໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ສຸຂໍ ໂສມນສ຺ສໍ – ອຍໍ ຣູປສ຺ສ ອສ຺ສາໂທ. ຍໍ ຣູປໍ ອນິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ – ອຍໍ ຣູປສ຺ສ ອາທີນໂວ. ໂຍ ຣູປສ຺ມິໍ ຉນ຺ທຣາຄວິນໂຍ ຉນ຺ທຣາຄປ຺ປຫານໍ – ອິທໍ ຣູປສ຺ສ ນິສ຺ສຣຓໍ.

‘‘ເຍ ຫິ ເກຈິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ເອວໍ ຣູປໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ຣູປສມຸທຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ຣູປນິໂຣຘໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ຣູປນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ; ເອວໍ ຣູປສ຺ສ ອສ຺ສາທໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ຣູປສ຺ສ ອາທີນວໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ຣູປສ຺ສ ນິສ຺ສຣຓໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ ຣູປສ຺ສ ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ປຏິປນ຺ນາ, ເຕ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ນາ. ເຍ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ນາ, ເຕ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ຄາຘນ຺ຕິ.

‘‘ເຍ ຈ ໂຂ ເກຈິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ເອວໍ ຣູປໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ຣູປສມຸທຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ຣູປນິໂຣຘໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ຣູປນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ; ເອວໍ ຣູປສ຺ສ ອສ຺ສາທໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ຣູປສ຺ສ ອາທີນວໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ຣູປສ຺ສ ນິສ຺ສຣຓໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ ຣູປສ຺ສ ນິພ຺ພິທາ ວິຣາຄາ ນິໂຣຘາ ອນຸປາທາ ວິມຸຕ຺ຕາ, ເຕ ສຸວິມຸຕ຺ຕາ. ເຍ ສຸວິມຸຕ຺ຕາ, ເຕ ເກວລິໂນ. ເຍ ເກວລິໂນ ວຏ຺ຏໍ ເຕສໍ ນຕ຺ຖິ ປຎ຺ຎາປນາຍ.

‘‘ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ເວທນາ? ຉຍິເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ເວທນາກາຍາ – ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ສຊາ ເວທນາ…ເປ… ມໂນສມ຺ຜສ຺ສຊາ ເວທນາ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ເວທນາ. ຜສ຺ສສມຸທຍາ ເວທນາສມຸທໂຍ; ຜສ຺ສນິໂຣຘາ ເວທນານິໂຣໂຘ. ອຍເມວ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ ເວທນານິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ…ເປ… ສມ຺ມາສມາຘິ.

‘‘ຍໍ ເວທນໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ສຸຂໍ ໂສມນສ຺ສໍ – ອຍໍ ເວທນາຍ ອສ຺ສາໂທ. ຍາ ເວທນາ ອນິຈ຺ຈາ ທຸກ຺ຂາ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມາ – ອຍໍ ເວທນາຍ ອາທີນໂວ. ໂຍ ເວທນາຍ ຉນ຺ທຣາຄວິນໂຍ ຉນ຺ທຣາຄປ຺ປຫານໍ – ອິທໍ ເວທນາຍ ນິສ຺ສຣຓໍ.

‘‘ເຍ ຫິ, ເກຈິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ເອວໍ ເວທນໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ເວທນາສມຸທຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ເວທນານິໂຣຘໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ເວທນານິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ; ເອວໍ ເວທນາຍ ອສ຺ສາທໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ເວທນາຍ ອາທີນວໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ເວທນາຍ ນິສ຺ສຣຓໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ ເວທນາຍ ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ປຏິປນ຺ນາ, ເຕ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ນາ. ເຍ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ນາ, ເຕ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ຄາຘນ຺ຕິ.

‘‘ເຍ ຈ ໂຂ ເກຈິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ເອວໍ ເວທນໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ…ເປ… ວຏ຺ຏໍ ເຕສໍ ນຕ຺ຖິ ປຎ຺ຎາປນາຍ.

‘‘ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຎ຺ຎາ? ຉຍິເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຎ຺ຎາກາຍາ – ຣູປສຎ຺ຎາ, ສທ຺ທສຎ຺ຎາ, ຄນ຺ຘສຎ຺ຎາ, ຣສສຎ຺ຎາ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ພສຎ຺ຎາ, ຘມ຺ມສຎ຺ຎາ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຎ຺ຎາ. ຜສ຺ສສມຸທຍາ ສຎ຺ຎາສມຸທໂຍ; ຜສ຺ສນິໂຣຘາ ສຎ຺ຎານິໂຣໂຘ. ອຍເມວ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ ສຎ຺ຎານິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ…ເປ… ສມ຺ມາສມາຘິ…ເປ… ວຏ຺ຏໍ ເຕສໍ ນຕ຺ຖິ ປຎ຺ຎາປນາຍ.

‘‘ກຕເມ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ຂາຣາ? ຉຍິເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຈຕນາກາຍາ – ຣູປສຎ຺ເຈຕນາ, ສທ຺ທສຎ຺ເຈຕນາ, ຄນ຺ຘສຎ຺ເຈຕນາ, ຣສສຎ຺ເຈຕນາ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ພສຎ຺ເຈຕນາ, ຘມ຺ມສຎ຺ເຈຕນາ. ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ຂາຣາ. ຜສ຺ສສມຸທຍາ ສງ຺ຂາຣສມຸທໂຍ; ຜສ຺ສນິໂຣຘາ ສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ. ອຍເມວ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ ສງ຺ຂາຣນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ…ເປ… ສມ຺ມາສມາຘິ.

‘‘ຍໍ ສງ຺ຂາເຣ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ສຸຂໍ ໂສມນສ຺ສໍ – ອຍໍ ສງ຺ຂາຣານໍ ອສ຺ສາໂທ. ເຍ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ ທຸກ຺ຂາ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມາ – ອຍໍ ສງ຺ຂາຣານໍ ອາທີນໂວ. ໂຍ ສງ຺ຂາເຣສຸ ຉນ຺ທຣາຄວິນໂຍ ຉນ຺ທຣາຄປ຺ປຫານໍ – ອິທໍ ສງ຺ຂາຣານໍ ນິສ຺ສຣຓໍ.

‘‘ເຍ ຫິ ເກຈິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ເອວໍ ສງ຺ຂາເຣ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ສງ຺ຂາຣສມຸທຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ສງ຺ຂາຣນິໂຣຘໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ສງ຺ຂາຣນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ…ເປ… ສງ຺ຂາຣານໍ ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ປຏິປນ຺ນາ ເຕ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ນາ. ເຍ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ນາ, ເຕ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ຄາຘນ຺ຕິ…ເປ… ວຏ຺ຏໍ ເຕສໍ ນຕ຺ຖິ ປຎ຺ຎາປນາຍ.

‘‘ກຕມຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓໍ? ຉຍິເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓກາຍາ – ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ, ໂສຕວິຎ຺ຎາຓໍ, ຆານວິຎ຺ຎາຓໍ, ຊິວ຺ຫາວິຎ຺ຎາຓໍ, ກາຍວິຎ຺ຎາຓໍ, ມໂນວິຎ຺ຎາຓໍ. ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓໍ. ນາມຣູປສມຸທຍາ ວິຎ຺ຎາຓສມຸທໂຍ; ນາມຣູປນິໂຣຘາ ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣໂຘ. ອຍເມວ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ…ເປ… ສມ຺ມາສມາຘິ.

‘‘ຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ສຸຂໍ ໂສມນສ຺ສໍ – ອຍໍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອສ຺ສາໂທ. ຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ – ອຍໍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອາທີນໂວ. ໂຍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ຉນ຺ທຣາຄວິນໂຍ ຉນ຺ທຣາຄປ຺ປຫານໍ – ອິທໍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິສ຺ສຣຓໍ.

‘‘ເຍ ຫິ ເກຈິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓສມຸທຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ; ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອສ຺ສາທໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອາທີນວໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິສ຺ສຣຓໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ປຏິປນ຺ນາ, ເຕ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ນາ. ເຍ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ນາ, ເຕ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ຄາຘນ຺ຕິ.

‘‘ເຍ ຈ ໂຂ ເກຈິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓສມຸທຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ; ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອສ຺ສາທໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອາທີນວໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິສ຺ສຣຓໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິພ຺ພິທາ ວິຣາຄາ ນິໂຣຘາ ອນຸປາທາ ວິມຸຕ຺ຕາ, ເຕ ສຸວິມຸຕ຺ຕາ. ເຍ ສຸວິມຸຕ຺ຕາ, ເຕ ເກວລິໂນ. ເຍ ເກວລິໂນ ວຏ຺ຏໍ ເຕສໍ ນຕ຺ຖິ ປຎ຺ຎາປນາຍ. ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ສຕ຺ຕຏ຺ຐານກຸສໂລ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ຕິວິຘູປປຣິກ຺ຂີ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ຘາຕຸໂສ ອຸປປຣິກ຺ຂຕິ, ອາຍຕນໂສ ອຸປປຣິກ຺ຂຕິ, ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທໂສ ອຸປປຣິກ຺ຂຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ຕິວິຘູປປຣິກ຺ຂີ ໂຫຕິ. ສຕ຺ຕຏ຺ຐານກຸສໂລ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ຕິວິຘູປປຣິກ຺ຂີ, ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ເກວລີ ວຸສິຕວາ ‘ອຸຕ຺ຕມປຸຣິໂສ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕີ’’ຕິ. ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສຸຕ຺ຕໍ

໕໘. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຕຖາຄໂຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣຫໍ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ຣູປສ຺ສ ນິພ຺ພິທາ ວິຣາຄາ ນິໂຣຘາ ອນຸປາທາ ວິມຸຕ຺ໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຠິກ຺ຂຸປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ໂຕ ຣູປສ຺ສ ນິພ຺ພິທາ ວິຣາຄາ ນິໂຣຘາ ອນຸປາທາ ວິມຸຕ຺ໂຕ ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

‘‘ຕຖາຄໂຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣຫໍ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ເວທນາຍ ນິພ຺ພິທາ ວິຣາຄາ ນິໂຣຘາ ອນຸປາທາ ວິມຸຕ຺ໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຠິກ຺ຂຸປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ໂຕ ເວທນາຍ ນິພ຺ພິທາ…ເປ… ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

‘‘ຕຖາຄໂຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣຫໍ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາຣານໍ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິພ຺ພິທາ ວິຣາຄາ ນິໂຣຘາ ອນຸປາທາ ວິມຸຕ຺ໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຠິກ຺ຂຸປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ໂຕ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິພ຺ພິທາ ວິຣາຄາ ນິໂຣຘາ ອນຸປາທາ ວິມຸຕ຺ໂຕ ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

‘‘ຕຕ຺ຣ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂກ ວິເສໂສ, ໂກ ອຘິປ຺ປຍາໂສ [ອຘິປ຺ປາໂຍ (ສີ.), ອຘິປ຺ປາຍໂສ (ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ. ກ.)], ກິໍ ນານາກຣຓໍ, ຕຖາຄຕສ຺ສ ອຣຫໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ’’ຕິ? ‘‘ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ ຠຄວໍເນຕ຺ຕິກາ ຠຄວໍປຏິສຣຓາ. ສາຘຸ ວຕ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວນ຺ຕຎ຺ເຎວ ປຏິຠາຕຸ ເອຕສ຺ສ ຠາສິຕສ຺ສ ອຕ຺ໂຖ. ຠຄວໂຕ ສຸຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ຘາເຣສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຓາຖ, ສາຘຸກໍ ມນສິ ກໂຣຖ; ຠາສິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ‘‘ເອວໍ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ປຈ຺ຈສ຺ໂສສຸໍ. ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ຕຖາຄໂຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣຫໍ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ອນຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອຸປ຺ປາເທຕາ, ອສຎ຺ຊາຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ສຎ຺ຊເນຕາ [ສຎ຺ຊາເນຕາ (ສ຺ຍາ. ກໍ.)], ອນກ຺ຂາຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອກ຺ຂາຕາ ມຄ຺ຄຎ຺ຎູ, ມຄ຺ຄວິທູ, ມຄ຺ຄໂກວິໂທ; ມຄ຺ຄານຸຄາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອຕຣຫິ ສາວກາ ວິຫຣນ຺ຕິ ປຈ຺ຉາສມນ຺ນາຄຕາ. ອຍໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິເສໂສ, ອຍໍ ອຘິປ຺ປຍາໂສ, ອິທໍ ນານາກຣຓໍ ຕຖາຄຕສ຺ສ ອຣຫໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ’’ຕິ. ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ອນຕ຺ຕລກ຺ຂຓສຸຕ຺ຕໍ

໕໙. ເອກໍ ສມຍໍ ຠຄວາ ພາຣາຓສິຍໍ ວິຫຣຕິ ອິສິປຕເນ ມິຄທາເຍ. ຕຕ຺ຣ ໂຂ ຠຄວາ ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິເຍ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ຠິກ຺ຂໂວ’’ຕິ. ‘‘ຠທນ຺ເຕ’’ຕິ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ປຈ຺ຈສ຺ໂສສຸໍ. ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຕ຺ຕາ. ຣູປຎ຺ຈ ຫິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຕາ ອຠວິສ຺ສ, ນຍິທໍ ຣູປໍ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ລພ຺ເຠຖ ຈ ຣູເປ – ‘ເອວໍ ເມ ຣູປໍ ໂຫຕຸ, ເອວໍ ເມ ຣູປໍ ມາ ອໂຫສີ’ຕິ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ອນຕ຺ຕາ, ຕສ຺ມາ ຣູປໍ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ຕຕິ, ນ ຈ ລພ຺ຠຕິ ຣູເປ – ‘ເອວໍ ເມ ຣູປໍ ໂຫຕຸ, ເອວໍ ເມ ຣູປໍ ມາ ອໂຫສີ’’’ຕິ.

‘‘ເວທນາ ອນຕ຺ຕາ. ເວທນາ ຈ ຫິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຕາ ອຠວິສ຺ສ, ນຍິທໍ ເວທນາ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ລພ຺ເຠຖ ຈ ເວທນາຍ – ‘ເອວໍ ເມ ເວທນາ ໂຫຕຸ, ເອວໍ ເມ ເວທນາ ມາ ອໂຫສີ’ຕິ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ເວທນາ ອນຕ຺ຕາ, ຕສ຺ມາ ເວທນາ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ຕຕິ, ນ ຈ ລພ຺ຠຕິ ເວທນາຍ – ‘ເອວໍ ເມ ເວທນາ ໂຫຕຸ, ເອວໍ ເມ ເວທນາ ມາ ອໂຫສີ’’’ຕິ.

‘‘ສຎ຺ຎາ ອນຕ຺ຕາ…ເປ… ສງ຺ຂາຣາ ອນຕ຺ຕາ. ສງ຺ຂາຣາ ຈ ຫິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຕາ ອຠວິສ຺ສໍສຸ, ນຍິທໍ ສງ຺ຂາຣາ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ເຕຍ຺ຍຸໍ, ລພ຺ເຠຖ ຈ ສງ຺ຂາເຣສຸ – ‘ເອວໍ ເມ ສງ຺ຂາຣາ ໂຫນ຺ຕຸ, ເອວໍ ເມ ສງ຺ຂາຣາ ມາ ອເຫສຸ’ນ຺ຕິ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ຂາຣາ ອນຕ຺ຕາ, ຕສ຺ມາ ສງ຺ຂາຣາ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ນ ຈ ລພ຺ຠຕິ ສງ຺ຂາເຣສຸ – ‘ເອວໍ ເມ ສງ຺ຂາຣາ ໂຫນ຺ຕຸ, ເອວໍ ເມ ສງ຺ຂາຣາ ມາ ອເຫສຸ’’’ນ຺ຕິ.

‘‘ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຕ຺ຕາ. ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈ ຫິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຕາ ອຠວິສ຺ສ, ນຍິທໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ລພ຺ເຠຖ ຈ ວິຎ຺ຎາເຓ – ‘ເອວໍ ເມ ວິຎ຺ຎາຓໍ ໂຫຕຸ, ເອວໍ ເມ ວິຎ຺ຎາຓໍ ມາ ອໂຫສີ’ຕິ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຕ຺ຕາ, ຕສ຺ມາ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ຕຕິ, ນ ຈ ລພ຺ຠຕິ ວິຎ຺ຎາເຓ – ‘ເອວໍ ເມ ວິຎ຺ຎາຓໍ ໂຫຕຸ, ເອວໍ ເມ ວິຎ຺ຎາຓໍ ມາ ອໂຫສີ’’’ຕິ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ກລ຺ລໍ ນຸ ຕໍ ສມນຸປສ຺ສິຕຸໍ – ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ກລ຺ລໍ ນຸ ຕໍ ສມນຸປສ຺ສິຕຸໍ – ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ຕສ຺ມາຕິຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຣູປໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກໍ ວາ ສຸຂຸມໍ ວາ ຫີນໍ ວາ ປຓີຕໍ ວາ ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພໍ ຣູປໍ – ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຍາ ກາຈິ ເວທນາ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕາ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ…ເປ… ຍາ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພາ ເວທນາ – ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.

‘‘ຍາ ກາຈິ ສຎ຺ຎາ…ເປ… ເຍ ເກຈິ ສງ຺ຂາຣາ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ…ເປ… ເຍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ – ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.

‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກໍ ວາ ສຸຂຸມໍ ວາ ຫີນໍ ວາ ປຓີຕໍ ວາ ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ – ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.

‘‘ເອວໍ ປສ຺ສໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ຣູປສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ເວທນາຍປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ສຎ຺ຎາຍປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ສງ຺ຂາເຣສຸປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ. ນິພ຺ພິນ຺ທໍ ວິຣຊ຺ຊຕິ; ວິຣາຄາ ວິມຸຈ຺ຈຕິ. ວິມຸຕ຺ຕສ຺ມິໍ ວິມຸຕ຺ຕມິຕິ ຎາຓໍ ໂຫຕິ. ‘ຂີຓາ ຊາຕິ, ວຸສິຕໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ກຕໍ ກຣຓີຍໍ, ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາ’ຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ.

ອິທມໂວຈ ຠຄວາ. ອຕ຺ຕມນາ ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ຠາສິຕໍ ອຠິນນ຺ທຸໍ [ອຠິນນ຺ທຸນ຺ຕິ (ກ.)].

ອິມສ຺ມິຎ຺ຈ ປນ ເວຍ຺ຍາກຣຓສ຺ມິໍ ຠຎ຺ຎມາເນ ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິຍານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕານິ ວິມຸຈ຺ຈິໍສູຕິ. ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ມຫາລິສຸຕ຺ຕໍ

໖໐. ເອວໍ ເມ ສຸຕໍ – ເອກໍ ສມຍໍ ຠຄວາ ເວສາລິຍໍ ວິຫຣຕິ ມຫາວເນ ກູຏາຄາຣສາລາຍໍ. ອຖ ໂຂ ມຫາລິ ລິຈ຺ຉວິ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ …ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ມຫາລິ ລິຈ຺ຉວິ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ປູຣໂຓ, ຠນ຺ເຕ, ກສ຺ສໂປ ເອວມາຫ – ‘ນຕ຺ຖິ ເຫຕຸ ນຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈໂຍ ສຕ຺ຕານໍ ສໍກິເລສາຍ; ອເຫຕູ ອປ຺ປຈ຺ຈຍາ ສຕ຺ຕາ ສໍກິລິສ຺ສນ຺ຕິ. ນຕ຺ຖິ ເຫຕຸ ນຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈໂຍ ສຕ຺ຕານໍ ວິສຸທ຺ຘິຍາ; ອເຫຕູ ອປ຺ປຈ຺ຈຍາ ສຕ຺ຕາ ວິສຸຊ຺ຌນ຺ຕີ’ຕິ. ອິຘ, ຠຄວາ ກິມາຫາ’’ຕິ?

‘‘ອຕ຺ຖິ, ມຫາລິ, ເຫຕຸ ອຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈໂຍ ສຕ຺ຕານໍ ສໍກິເລສາຍ; ສເຫຕູ ສປ຺ປຈ຺ຈຍາ ສຕ຺ຕາ ສໍກິລິສ຺ສນ຺ຕິ. ອຕ຺ຖິ, ມຫາລິ, ເຫຕຸ, ອຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈໂຍ ສຕ຺ຕານໍ ວິສຸທ຺ຘິຍາ; ສເຫຕູ ສປ຺ປຈ຺ຈຍາ ສຕ຺ຕາ ວິສຸຊ຺ຌນ຺ຕີ’’ຕິ.

‘‘ກຕໂມ ປນ, ຠນ຺ເຕ, ເຫຕຸ ກຕໂມ ປຈ຺ຈໂຍ ສຕ຺ຕານໍ ສໍກິເລສາຍ; ກຖໍ ສເຫຕູ ສປ຺ປຈ຺ຈຍາ ສຕ຺ຕາ ສໍກິລິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ?

‘‘ຣູປຎ຺ຈ ຫິທໍ, ມຫາລິ, ເອກນ຺ຕທຸກ຺ຂໍ ອຠວິສ຺ສ ທຸກ຺ຂານຸປຕິຕໍ ທຸກ຺ຂາວກ຺ກນ຺ຕໍ ອນວກ຺ກນ຺ຕໍ ສຸເຂນ, ນຍິທໍ ສຕ຺ຕາ ຣູປສ຺ມິໍ ສາຣຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ມຫາລິ, ຣູປໍ ສຸຂໍ ສຸຂານຸປຕິຕໍ ສຸຂາວກ຺ກນ຺ຕໍ ອນວກ຺ກນ຺ຕໍ ທຸກ຺ເຂນ, ຕສ຺ມາ ສຕ຺ຕາ ຣູປສ຺ມິໍ ສາຣຊ຺ຊນ຺ຕິ; ສາຣາຄາ ສໍຍຸຊ຺ຊນ຺ຕິ; ສໍໂຍຄາ ສໍກິລິສ຺ສນ຺ຕິ. ອຍໍ ໂຂ, ມຫາລິ, ເຫຕຸ, ອຍໍ ປຈ຺ຈໂຍ ສຕ຺ຕານໍ ສໍກິເລສາຍ; ເອວໍ ສເຫຕູ ສປ຺ປຈ຺ຈຍາ ສຕ຺ຕາ ສໍກິລິສ຺ສນ຺ຕິ.

‘‘ເວທນາ ຈ ຫິທໍ, ມຫາລິ, ເອກນ຺ຕທຸກ຺ຂາ ອຠວິສ຺ສ ທຸກ຺ຂານຸປຕິຕາ ທຸກ຺ຂາວກ຺ກນ຺ຕາ ອນວກ຺ກນ຺ຕາ ສຸເຂນ, ນຍິທໍ ສຕ຺ຕາ ເວທນາຍ ສາຣຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ມຫາລິ, ເວທນາ ສຸຂາ ສຸຂານຸປຕິຕາ ສຸຂາວກ຺ກນ຺ຕາ ອນວກ຺ກນ຺ຕາ ທຸກ຺ເຂນ, ຕສ຺ມາ ສຕ຺ຕາ ເວທນາຍ ສາຣຊ຺ຊນ຺ຕິ; ສາຣາຄາ ສໍຍຸຊ຺ຊນ຺ຕິ; ສໍໂຍຄາ ສໍກິລິສ຺ສນ຺ຕິ. ອຍມ຺ປິ ໂຂ, ມຫາລິ, ເຫຕຸ, ອຍໍ ປຈ຺ຈໂຍ ສຕ຺ຕານໍ ສໍກິເລສາຍ. ເອວມ຺ປິ ສເຫຕູ ສປ຺ປຈ຺ຈຍາ ສຕ຺ຕາ ສໍກິລິສ຺ສນ຺ຕິ.

‘‘ສຎ຺ຎາ ຈ ຫິທໍ, ມຫາລິ…ເປ… ສງ຺ຂາຣາ ຈ ຫິທໍ, ມຫາລິ, ເອກນ຺ຕທຸກ຺ຂາ ອຠວິສ຺ສໍສຸ ທຸກ຺ຂານຸປຕິຕາ ທຸກ຺ຂາວກ຺ກນ຺ຕາ ອນວກ຺ກນ຺ຕາ ສຸເຂນ, ນຍິທໍ ສຕ຺ຕາ ສງ຺ຂາເຣສຸ ສາຣຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ມຫາລິ, ສງ຺ຂາຣາ ສຸຂາ ສຸຂານຸປຕິຕາ ສຸຂາວກ຺ກນ຺ຕາ ອນວກ຺ກນ຺ຕາ ທຸກ຺ເຂນ, ຕສ຺ມາ ສຕ຺ຕາ ສງ຺ຂາເຣສຸ ສາຣຊ຺ຊນ຺ຕິ; ສາຣາຄາ ສໍຍຸຊ຺ຊນ຺ຕິ; ສໍໂຍຄາ ສໍກິລິສ຺ສນ຺ຕິ. ອຍມ຺ປິ ໂຂ, ມຫາລິ, ເຫຕຸ, ອຍໍ ປຈ຺ຈໂຍ ສຕ຺ຕານໍ ສໍກິເລສາຍ. ເອວມ຺ປິ ສເຫຕູ ສປ຺ປຈ຺ຈຍາ ສຕ຺ຕາ ສໍກິລິສ຺ສນ຺ຕິ.

‘‘ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈ ຫິທໍ, ມຫາລິ, ເອກນ຺ຕທຸກ຺ຂໍ ອຠວິສ຺ສ ທຸກ຺ຂານຸປຕິຕໍ ທຸກ຺ຂາວກ຺ກນ຺ຕໍ ອນວກ຺ກນ຺ຕໍ ສຸເຂນ, ນຍິທໍ ສຕ຺ຕາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ສາຣຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ມຫາລິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ສຸຂໍ ສຸຂານຸປຕິຕໍ ສຸຂາວກ຺ກນ຺ຕໍ ອນວກ຺ກນ຺ຕໍ ທຸກ຺ເຂນ, ຕສ຺ມາ ສຕ຺ຕາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ສາຣຊ຺ຊນ຺ຕິ; ສາຣາຄາ ສໍຍຸຊ຺ຊນ຺ຕິ; ສໍໂຍຄາ ສໍກິລິສ຺ສນ຺ຕິ. ອຍມ຺ປິ ໂຂ, ມຫາລິ, ເຫຕຸ ອຍໍ ປຈ຺ຈໂຍ ສຕ຺ຕານໍ ສໍກິເລສາຍ. ເອວມ຺ປິ ສເຫຕູ ສປ຺ປຈ຺ຈຍາ ສຕ຺ຕາ ສໍກິລິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ.

‘‘ກຕໂມ ປນ, ຠນ຺ເຕ, ເຫຕຸ ກຕໂມ ປຈ຺ຈໂຍ ສຕ຺ຕານໍ ວິສຸທ຺ຘິຍາ; ກຖໍ ສເຫຕູ ສປ຺ປຈ຺ຈຍາ ສຕ຺ຕາ ວິສຸຊ຺ຌນ຺ຕີ’’ຕິ? ‘‘ຣູປຎ຺ຈ ຫິທໍ, ມຫາລິ, ເອກນ຺ຕສຸຂໍ ອຠວິສ຺ສ ສຸຂານຸປຕິຕໍ ສຸຂາວກ຺ກນ຺ຕໍ ອນວກ຺ກນ຺ຕໍ ທຸກ຺ເຂນ, ນຍິທໍ ສຕ຺ຕາ ຣູປສ຺ມິໍ ນິພ຺ພິນ຺ເທຍ຺ຍຸໍ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ມຫາລິ, ຣູປໍ ທຸກ຺ຂໍ ທຸກ຺ຂານຸປຕິຕໍ ທຸກ຺ຂາວກ຺ກນ຺ຕໍ ອນວກ຺ກນ຺ຕໍ ສຸເຂນ, ຕສ຺ມາ ສຕ຺ຕາ ຣູປສ຺ມິໍ ນິພ຺ພິນ຺ທນ຺ຕິ; ນິພ຺ພິນ຺ທໍ ວິຣຊ຺ຊນ຺ຕິ; ວິຣາຄາ ວິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ. ອຍໍ ໂຂ, ມຫາລິ, ເຫຕຸ, ອຍໍ ປຈ຺ຈໂຍ, ສຕ຺ຕານໍ ວິສຸທ຺ຘິຍາ. ເອວໍ ສເຫຕູ ສປ຺ປຈ຺ຈຍາ ສຕ຺ຕາ ວິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ’’.

‘‘ເວທນາ ຈ ຫິທໍ, ມຫາລິ, ເອກນ຺ຕສຸຂາ ອຠວິສ຺ສ…ເປ… ສຎ຺ຎາ ຈ ຫິທໍ, ມຫາລິ…ເປ… ສງ຺ຂາຣາ ຈ ຫິທໍ, ມຫາລິ, ເອກນ຺ຕສຸຂາ ອຠວິສ຺ສໍສຸ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈ ຫິທໍ, ມຫາລິ, ເອກນ຺ຕສຸຂໍ ອຠວິສ຺ສ ສຸຂານຸປຕິຕໍ ສຸຂາວກ຺ກນ຺ຕໍ ອນວກ຺ກນ຺ຕໍ ທຸກ຺ເຂນ, ນຍິທໍ ສຕ຺ຕາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ນິພ຺ພິນ຺ເທຍ຺ຍຸໍ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ມຫາລິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ທຸກ຺ຂໍ ທຸກ຺ຂານຸປຕິຕໍ ທຸກ຺ຂາວກ຺ກນ຺ຕໍ ອນວກ຺ກນ຺ຕໍ ສຸເຂນ, ຕສ຺ມາ ສຕ຺ຕາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ນິພ຺ພິນ຺ທນ຺ຕິ; ນິພ຺ພິນ຺ທໍ ວິຣຊ຺ຊນ຺ຕິ; ວິຣາຄາ ວິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ. ອຍໍ ໂຂ, ມຫາລິ, ເຫຕຸ, ອຍໍ ປຈ຺ຈໂຍ, ສຕ຺ຕານໍ ວິສຸທ຺ຘິຍາ. ເອວມ຺ປິ ສເຫຕູ ສປ຺ປຈ຺ຈຍາ ສຕ຺ຕາ ວິສຸຊ຺ຌນ຺ຕີ’’ຕິ. ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ອາທິຕ຺ຕສຸຕ຺ຕໍ

໖໑. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາທິຕ຺ຕໍ, ເວທນາ ອາທິຕ຺ຕາ, ສຎ຺ຎາ ອາທິຕ຺ຕາ, ສງ຺ຂາຣາ ອາທິຕ຺ຕາ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອາທິຕ຺ຕໍ. ເອວໍ ປສ຺ສໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ຣູປສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ເວທນາຍປິ… ສຎ຺ຎາຍປິ… ສງ຺ຂາເຣສຸປິ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ. ນິພ຺ພິນ຺ທໍ ວິຣຊ຺ຊຕິ; ວິຣາຄາ ວິມຸຈ຺ຈຕິ. ວິມຸຕ຺ຕສ຺ມິໍ ວິມຸຕ຺ຕມິຕິ ຎາຓໍ ໂຫຕິ. ‘ຂີຓາ ຊາຕິ, ວຸສິຕໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ກຕໍ ກຣຓີຍໍ, ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາ’ຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ນວມໍ.

໑໐. ນິຣຸຕ຺ຕິປຖສຸຕ຺ຕໍ

໖໒. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຕໂຍເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ນິຣຸຕ຺ຕິປຖາ ອຘິວຈນປຖາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິປຖາ ອສງ຺ກິຓ຺ຓາ ອສງ຺ກິຓ຺ຓປຸພ຺ພາ, ນ ສງ຺ກີຍນ຺ຕິ, ນ ສງ຺ກີຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ອປ຺ປຏິກຸຏ຺ຐາ ສມເຓຫິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ວິຎ຺ຎູຫິ. ກຕເມ ຕໂຍ? ຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ອຕີຕໍ ນິຣຸທ຺ຘໍ ວິປຣິຓຕໍ ‘ອໂຫສີ’ຕິ ຕສ຺ສ ສງ຺ຂາ, ‘ອໂຫສີ’ຕິ ຕສ຺ສ ສມຎ຺ຎາ, ‘ອໂຫສີ’ຕິ ຕສ຺ສ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ; ນ ຕສ຺ສ ສງ຺ຂາ ‘ອຕ຺ຖີ’ຕິ, ນ ຕສ຺ສ ສງ຺ຂາ ‘ຠວິສ຺ສຕີ’’’ຕິ.

‘‘ຍາ ເວທນາ ອຕີຕາ ນິຣຸທ຺ຘາ ວິປຣິຓຕາ ‘ອໂຫສີ’ຕິ ຕສ຺ສາ ສງ຺ຂາ, ‘ອໂຫສີ’ຕິ ຕສ຺ສາ ສມຎ຺ຎາ, ‘ອໂຫສີ’ຕິ ຕສ຺ສາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ; ນ ຕສ຺ສາ ສງ຺ຂາ ‘ອຕ຺ຖີ’ຕິ, ນ ຕສ຺ສາ ສງ຺ຂາ ‘ຠວິສ຺ສຕີ’’’ຕິ.

‘‘ຍາ ສຎ຺ຎາ… ເຍ ສງ຺ຂາຣາ ອຕີຕາ ນິຣຸທ຺ຘາ ວິປຣິຓຕາ ‘ອເຫສຸ’ນ຺ຕິ ເຕສໍ ສງ຺ຂາ, ‘ອເຫສຸ’ນ຺ຕິ ເຕສໍ ສມຎ຺ຎາ, ‘ອເຫສຸ’ນ຺ຕິ ເຕສໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ; ນ ເຕສໍ ສງ຺ຂາ ‘ອຕ຺ຖີ’ຕິ, ນ ເຕສໍ ສງ຺ຂາ ‘ຠວິສ຺ສນ຺ຕີ’’’ຕິ.

‘‘ຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕີຕໍ ນິຣຸທ຺ຘໍ ວິປຣິຓຕໍ, ‘ອໂຫສີ’ຕິ ຕສ຺ສ ສງ຺ຂາ, ‘ອໂຫສີ’ຕິ ຕສ຺ສ ສມຎ຺ຎາ, ‘ອໂຫສີ’ຕິ ຕສ຺ສ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ; ນ ຕສ຺ສ ສງ຺ຂາ ‘ອຕ຺ຖີ’ຕິ, ນ ຕສ຺ສ ສງ຺ຂາ ‘ຠວິສ຺ສຕີ’’’ຕິ.

‘‘ຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ອຊາຕໍ ອປາຕຸຠູຕໍ, ‘ຠວິສ຺ສຕີ’ຕິ ຕສ຺ສ ສງ຺ຂາ, ‘ຠວິສ຺ສຕີ’ຕິ ຕສ຺ສ ສມຎ຺ຎາ, ‘ຠວິສ຺ສຕີ’ຕິ ຕສ຺ສ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ; ນ ຕສ຺ສ ສງ຺ຂາ ‘ອຕ຺ຖີ’ຕິ, ນ ຕສ຺ສ ສງ຺ຂາ ‘ອໂຫສີ’’’ຕິ.

‘‘ຍາ ເວທນາ ອຊາຕາ ອປາຕຸຠູຕາ, ‘ຠວິສ຺ສຕີ’ຕິ ຕສ຺ສາ ສງ຺ຂາ, ‘ຠວິສ຺ສຕີ’ຕິ ຕສ຺ສາ ສມຎ຺ຎາ, ‘ຠວິສ຺ສຕີ’ຕິ ຕສ຺ສາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ; ນ ຕສ຺ສາ ສງ຺ຂາ ‘ອຕ຺ຖີ’ຕິ, ນ ຕສ຺ສາ ສງ຺ຂາ ‘ອໂຫສີ’’’ຕິ.

‘‘ຍາ ສຎ຺ຎາ… ເຍ ສງ຺ຂາຣາ ອຊາຕາ ອປາຕຸຠູຕາ, ‘ຠວິສ຺ສນ຺ຕີ’ຕິ ເຕສໍ ສງ຺ຂາ, ‘ຠວິສ຺ສນ຺ຕີ’ຕິ ເຕສໍ ສມຎ຺ຎາ, ‘ຠວິສ຺ສນ຺ຕີ’ຕິ ເຕສໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ; ນ ເຕສໍ ສງ຺ຂາ ‘ອຕ຺ຖີ’ຕິ, ນ ເຕສໍ ສງ຺ຂາ ‘ອເຫສຸ’’’ນ຺ຕິ.

‘‘ຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຊາຕໍ ອປາຕຸຠູຕໍ, ‘ຠວິສ຺ສຕີ’ຕິ ຕສ຺ສ ສງ຺ຂາ, ‘ຠວິສ຺ສຕີ’ຕິ ຕສ຺ສ ສມຎ຺ຎາ, ‘ຠວິສ຺ສຕີ’ຕິ ຕສ຺ສ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ; ນ ຕສ຺ສ ສງ຺ຂາ ‘ອຕ຺ຖີ’ຕິ, ນ ຕສ຺ສ ສງ຺ຂາ ‘ອໂຫສີ’’’ຕິ.

‘‘ຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ຊາຕໍ ປາຕຸຠູຕໍ, ‘ອຕ຺ຖີ’ຕິ ຕສ຺ສ ສງ຺ຂາ, ‘ອຕ຺ຖີ’ຕິ ຕສ຺ສ ສມຎ຺ຎາ, ‘ອຕ຺ຖີ’ຕິ ຕສ຺ສ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ; ນ ຕສ຺ສ ສງ຺ຂາ ‘ອໂຫສີ’ຕິ, ນ ຕສ຺ສ ສງ຺ຂາ ‘ຠວິສ຺ສຕີ’’’ຕິ.

‘‘ຍາ ເວທນາ ຊາຕາ ປາຕຸຠູຕາ, ‘ອຕ຺ຖີ’ຕິ ຕສ຺ສາ ສງ຺ຂາ, ‘ອຕ຺ຖີ’ຕິ ຕສ຺ສາ ສມຎ຺ຎາ, ‘ອຕ຺ຖີ’ຕິ ຕສ຺ສາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ; ນ ຕສ຺ສາ ສງ຺ຂາ ‘ອໂຫສີ’ຕິ, ນ ຕສ຺ສາ ສງ຺ຂາ ‘ຠວິສ຺ສຕີ’’’ຕິ.

‘‘ຍາ ສຎ຺ຎາ… ເຍ ສງ຺ຂາຣາ ຊາຕາ ປາຕຸຠູຕາ, ‘ອຕ຺ຖີ’ຕິ ເຕສໍ ສງ຺ຂາ, ‘ອຕ຺ຖີ’ຕິ ເຕສໍ ສມຎ຺ຎາ, ‘ອຕ຺ຖີ’ຕິ ເຕສໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ; ນ ເຕສໍ ສງ຺ຂາ ‘ອເຫສຸ’ນ຺ຕິ, ນ ເຕສໍ ສງ຺ຂາ, ‘ຠວິສ຺ສນ຺ຕີ’’’ຕິ.

‘‘ຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ຊາຕໍ ປາຕຸຠູຕໍ, ‘ອຕ຺ຖີ’ຕິ ຕສ຺ສ ສງ຺ຂາ, ‘ອຕ຺ຖີ’ຕິ ຕສ຺ສ ສມຎ຺ຎາ, ‘ອຕ຺ຖີ’ຕິ ຕສ຺ສ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ; ນ ຕສ຺ສ ສງ຺ຂາ ‘ອໂຫສີ’ຕິ, ນ ຕສ຺ສ ສງ຺ຂາ ‘ຠວິສ຺ສຕີ’’’ຕິ.

‘‘ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕໂຍ ນິຣຸຕ຺ຕິປຖາ ອຘິວຈນປຖາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິປຖາ ອສງ຺ກິຓ຺ຓາ ອສງ຺ກິຓ຺ຓປຸພ຺ພາ, ນ ສງ຺ກີຍນ຺ຕິ, ນ ສງ຺ກີຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ອປ຺ປຏິກຸຏ຺ຐາ ສມເຓຫິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ວິຎ຺ຎູຫິ. ເຍປິ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ອເຫສຸໍ ອຸກ຺ກລາ ວສ຺ສຠຎ຺ຎາ [ໂອກ຺ກລາ ວຍຠິຎ຺ຎາ (ມ. ນິ. ໓.໓໔໓)] ອເຫຕຸກວາທາ ອກິຣິຍວາທາ ນຕ຺ຖິກວາທາ, ເຕປິເມ ຕໂຍ ນິຣຸຕ຺ຕິປເຖ ອຘິວຈນປເຖ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິປເຖ ນ ຄຣຫິຕພ຺ພໍ ນປ຺ປຏິກ຺ໂກສິຕພ຺ພໍ ອມຎ຺ຎິໍສຸ. ຕໍ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ? ນິນ຺ທາຆຏ຺ຏນພ຺ຍາໂຣສອຸປາຣມ຺ຠຠຍາ’’ຕິ [ນິນ຺ທາພ຺ຍາໂຣສອຸປາຣມ຺ຠຠຍາຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.) ມ. ນິ. ໓.໓໔໓].

ອຸປຍວຄ຺ໂຄ ຉຏ຺ໂຐ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ອຸປໂຍ ພີຊໍ ອຸທານໍ, ອຸປາທານປຣິວຕ຺ຕໍ;

ສຕ຺ຕຏ຺ຐານຎ຺ຈ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ປຎ຺ຈມຫາລິ ອາທິຕ຺ຕາ.

ວຄ຺ໂຄ ນິຣຸຕ຺ຕິປເຖນ ຈາຕິ.

໗. ອຣຫນ຺ຕວຄ຺ໂຄ

໑. ອຸປາທິຍມານສຸຕ຺ຕໍ

໖໓. ເອວໍ ເມ ສຸຕໍ – ເອກໍ ສມຍໍ ຠຄວາ ສາວຕ຺ຖິຍໍ ວິຫຣຕິ ເຊຕວເນ ອນາຖປິຓ຺ຑິກສ຺ສ ອາຣາເມ. ອຖ ໂຂ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ສາຘຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕຸ ຍມຫໍ ຠຄວໂຕ ຘມ຺ມໍ ສຸຕ຺ວາ ເອໂກ ວູປກຏ຺ໂຐ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ອາຕາປີ ປຫິຕຕ຺ໂຕ ວິຫເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ອຸປາທິຍມາໂນ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ພທ຺ໂຘ ມາຣສ຺ສ; ອນຸປາທິຍມາໂນ ມຸຕ຺ໂຕ ປາປິມໂຕ’’ຕິ. ‘‘ອຎ຺ຎາຕໍ ຠຄວາ, ອຎ຺ຎາຕໍ ສຸຄຕາ’’ຕິ.

‘‘ຍຖາ ກຖໍ ປນ ຕ຺ວໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາສີ’’ຕິ? ‘‘ຣູປໍ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ອຸປາທິຍມາໂນ ພທ຺ໂຘ ມາຣສ຺ສ; ອນຸປາທິຍມາໂນ ມຸຕ຺ໂຕ ປາປິມໂຕ. ເວທນໍ ອຸປາທິຍມາໂນ ພທ຺ໂຘ ມາຣສ຺ສ; ອນຸປາທິຍມາໂນ ມຸຕ຺ໂຕ ປາປິມໂຕ. ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ … ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທິຍມາໂນ ພທ຺ໂຘ ມາຣສ຺ສ; ອນຸປາທິຍມາໂນ ມຸຕ຺ໂຕ ປາປິມໂຕ. ອິມສ຺ສ ຂ຺ວາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວຕາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ເອວໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາມີ’’ຕິ.

‘‘ສາຘຸ ສາຘຸ, ຠິກ຺ຂຸ! ສາຘຸ ໂຂ ຕ຺ວໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາສິ. ຣູປໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ອຸປາທິຍມາໂນ ພທ຺ໂຘ ມາຣສ຺ສ; ອນຸປາທິຍມາໂນ ມຸຕ຺ໂຕ ປາປິມໂຕ. ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທິຍມາໂນ ພທ຺ໂຘ ມາຣສ຺ສ; ອນຸປາທິຍມາໂນ ມຸຕ຺ໂຕ ປາປິມໂຕ. ອິມສ຺ສ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ເອວໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວໂຕ ຠາສິຕໍ ອຠິນນ຺ທິຕ຺ວາ ອນຸໂມທິຕ຺ວາ ອຸຏ຺ຐາຍາສນາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ປທກ຺ຂິຓໍ ກຕ຺ວາ ປກ຺ກາມິ. ອຖ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ເອໂກ ວູປກຏ຺ໂຐ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ອາຕາປີ ປຫິຕຕ຺ໂຕ ວິຫຣນ຺ໂຕ ນຈິຣສ຺ເສວ – ຍສ຺ສຕ຺ຖາຍ ກຸລປຸຕ຺ຕາ ສມ຺ມເທວ ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊນ຺ຕິ ຕທນຸຕ຺ຕຣໍ – ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍປຣິໂຍສານໍ ທິຏ຺ເຐວ ຘມ຺ເມ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕ຺ວາ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ‘‘ຂີຓາ ຊາຕິ, ວຸສິຕໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ກຕໍ ກຣຓີຍໍ, ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາ’’ຕິ ອພ຺ຠຎ຺ຎາສິ. ອຎ຺ຎຕໂຣ ຈ ປນ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ອຣຫຕໍ ອໂຫສີຕິ. ປຐມໍ.

໒. ມຎ຺ຎມານສຸຕ຺ຕໍ

໖໔. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອຖ ໂຂ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ສາຘຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕຸ…ເປ… ອາຕາປີ ປຫິຕຕ຺ໂຕ ວິຫເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ມຎ຺ຎມາໂນ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ພທ຺ໂຘ ມາຣສ຺ສ; ອມຎ຺ຎມາໂນ ມຸຕ຺ໂຕ ປາປິມໂຕ’’ຕິ. ‘‘ອຎ຺ຎາຕໍ ຠຄວາ, ອຎ຺ຎາຕໍ ສຸຄຕາ’’ຕິ.

‘‘ຍຖາ ກຖໍ ປນ ຕ຺ວໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາສີ’’ຕິ? ‘‘ຣູປໍ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ມຎ຺ຎມາໂນ ພທ຺ໂຘ ມາຣສ຺ສ; ອມຎ຺ຎມາໂນ ມຸຕ຺ໂຕ ປາປິມໂຕ. ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ມຎ຺ຎມາໂນ ພທ຺ໂຘ ມາຣສ຺ສ; ອມຎ຺ຎມາໂນ ມຸຕ຺ໂຕ ປາປິມໂຕ. ອິມສ຺ສ ຂ຺ວາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວຕາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ເອວໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາມີ’’ຕິ.

‘‘ສາຘຸ ສາຘຸ, ຠິກ຺ຂຸ! ສາຘຸ ໂຂ ຕ຺ວໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາສິ. ຣູປໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຎ຺ຎມາໂນ ພທ຺ໂຘ ມາຣສ຺ສ; ອມຎ຺ຎມາໂນ ມຸຕ຺ໂຕ ປາປິມໂຕ. ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ມຎ຺ຎມາໂນ ພທ຺ໂຘ ມາຣສ຺ສ; ອມຎ຺ຎມາໂນ ມຸຕ຺ໂຕ ປາປິມໂຕ. ອິມສ຺ສ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ເອວໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ’’ຕິ…ເປ… ອຎ຺ຎຕໂຣ ຈ ປນ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ອຣຫຕໍ ອໂຫສີຕິ. ທຸຕິຍໍ.

໓. ອຠິນນ຺ທມານສຸຕ຺ຕໍ

໖໕. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອຖ ໂຂ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ສາຘຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ…ເປ… ປຫິຕຕ຺ໂຕ ວິຫເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ອຠິນນ຺ທມາໂນ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ພທ຺ໂຘ ມາຣສ຺ສ; ອນຠິນນ຺ທມາໂນ ມຸຕ຺ໂຕ ປາປິມໂຕ’’ຕິ. ‘‘ອຎ຺ຎາຕໍ ຠຄວາ, ອຎ຺ຎາຕໍ ສຸຄຕາ’’ຕິ.

‘‘ຍຖາ ກຖໍ ປນ ຕ຺ວໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາສີ’’ຕິ? ‘‘ຣູປໍ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ອຠິນນ຺ທມາໂນ ພທ຺ໂຘ ມາຣສ຺ສ; ອນຠິນນ຺ທມາໂນ ມຸຕ຺ໂຕ ປາປິມໂຕ. ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນນ຺ທມາໂນ ພທ຺ໂຘ ມາຣສ຺ສ; ອນຠິນນ຺ທມາໂນ ມຸຕ຺ໂຕ ປາປິມໂຕ. ອິມສ຺ສ ຂ຺ວາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວຕາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ເອວໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາມີ’’ຕິ.

‘‘ສາຘຸ ສາຘຸ, ຠິກ຺ຂຸ! ສາຘຸ ໂຂ ຕ຺ວໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາສິ. ຣູປໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ອຠິນນ຺ທມາໂນ ພທ຺ໂຘ ມາຣສ຺ສ; ອນຠິນນ຺ທມາໂນ ມຸຕ຺ໂຕ ປາປິມໂຕ. ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ … ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນນ຺ທມາໂນ ພທ຺ໂຘ ມາຣສ຺ສ; ອນຠິນນ຺ທມາໂນ ມຸຕ຺ໂຕ ປາປິມໂຕ. ອິມສ຺ສ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ເອວໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ’’ຕິ…ເປ… ອຎ຺ຎຕໂຣ ຈ ປນ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ອຣຫຕໍ ອໂຫສີຕິ. ຕຕິຍໍ.

໔. ອນິຈ຺ຈສຸຕ຺ຕໍ

໖໖. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອຖ ໂຂ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ສາຘຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕຸ…ເປ… ອາຕາປີ ປຫິຕຕ຺ໂຕ ວິຫເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ຍໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ອນິຈ຺ຈໍ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ’’ຕິ. ‘‘ອຎ຺ຎາຕໍ ຠຄວາ; ອຎ຺ຎາຕໍ ສຸຄຕາ’’ຕິ.

‘‘ຍຖາ ກຖໍ ປນ ຕ຺ວໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາສີ’’ຕິ? ‘‘ຣູປໍ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ອນິຈ຺ຈໍ; ຕຕ຺ຣ ເມ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ; ຕຕ຺ຣ ເມ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ອິມສ຺ສ ຂ຺ວາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວຕາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ເອວໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາມີ’’ຕິ.

‘‘ສາຘຸ ສາຘຸ, ຠິກ຺ຂຸ! ສາຘຸ ໂຂ ຕ຺ວໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາສິ. ຣູປໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ອນິຈ຺ຈໍ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ເວທນາ ອນິຈ຺ຈາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ; ຕຕ຺ຣ ໂຂ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ອິມສ຺ສ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ເອວໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ’’ຕິ…ເປ… ອຎ຺ຎຕໂຣ ຈ ປນ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ອຣຫຕໍ ອໂຫສີຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ທຸກ຺ຂສຸຕ຺ຕໍ

໖໗. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອຖ ໂຂ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ສາຘຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕຸ…ເປ… ອາຕາປີ ປຫິຕຕ຺ໂຕ ວິຫເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ຍໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ທຸກ຺ຂໍ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ’’ຕິ. ‘‘ອຎ຺ຎາຕໍ ຠຄວາ; ອຎ຺ຎາຕໍ ສຸຄຕາ’’ຕິ.

‘‘ຍຖາ ກຖໍ ປນ ຕ຺ວໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາສີ’’ຕິ? ‘‘ຣູປໍ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ທຸກ຺ຂໍ; ຕຕ຺ຣ ເມ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ທຸກ຺ຂໍ; ຕຕ຺ຣ ເມ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ອິມສ຺ສ ຂ຺ວາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວຕາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ເອວໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາມີ’’ຕິ.

‘‘ສາຘຸ ສາຘຸ, ຠິກ຺ຂຸ! ສາຘຸ ໂຂ ຕ຺ວໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາສິ. ຣູປໍ ໂຂ ຠິກ຺ຂຸ, ທຸກ຺ຂໍ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ທຸກ຺ຂໍ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ອິມສ຺ສ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ເອວໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ’’ຕິ…ເປ… ອຎ຺ຎຕໂຣ ຈ ປນ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ອຣຫຕໍ ອໂຫສີຕິ. ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ອນຕ຺ຕສຸຕ຺ຕໍ

໖໘. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອຖ ໂຂ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ສາຘຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕຸ…ເປ… ອາຕາປີ ປຫິຕຕ຺ໂຕ ວິຫເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ໂຍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ອນຕ຺ຕາ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ’’ຕິ. ‘‘ອຎ຺ຎາຕໍ, ຠຄວາ; ອຎ຺ຎາຕໍ, ສຸຄຕາ’’ຕິ.

‘‘ຍຖາ ກຖໍ ປນ ຕ຺ວໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາສີ’’ຕິ? ‘‘ຣູປໍ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ອນຕ຺ຕາ; ຕຕ຺ຣ ເມ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຕ຺ຕາ; ຕຕ຺ຣ ເມ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ອິມສ຺ສ ຂ຺ວາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວຕາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ເອວໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາມີ’’ຕິ.

‘‘ສາຘຸ ສາຘຸ, ຠິກ຺ຂຸ! ສາຘຸ ໂຂ ຕ຺ວໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາສິ. ຣູປໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ອນຕ຺ຕາ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຕ຺ຕາ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ອິມສ຺ສ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ເອວໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ’’ຕິ…ເປ… ອຎ຺ຎຕໂຣ ຈ ປນ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ອຣຫຕໍ ອໂຫສີຕິ. ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ອນຕ຺ຕນິຍສຸຕ຺ຕໍ

໖໙. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອຖ ໂຂ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ສາຘຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕຸ…ເປ… ວິຫເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ຍໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ອນຕ຺ຕນິຍໍ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ’’ຕິ. ‘‘ອຎ຺ຎາຕໍ, ຠຄວາ; ອຎ຺ຎາຕໍ, ສຸຄຕາ’’ຕິ.

‘‘ຍຖາ ກຖໍ ປນ ຕ຺ວໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາສີ’’ຕິ? ‘‘ຣູປໍ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ອນຕ຺ຕນິຍໍ; ຕຕ຺ຣ ເມ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຕ຺ຕນິຍໍ; ຕຕ຺ຣ ເມ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ອິມສ຺ສ ຂ຺ວາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວຕາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ເອວໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາມີ’’ຕິ.

‘‘ສາຘຸ ສາຘຸ, ຠິກ຺ຂຸ! ສາຘຸ ໂຂ ຕ຺ວໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາສິ. ຣູປໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ອນຕ຺ຕນິຍໍ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ເວທນາ … ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຕ຺ຕນິຍໍ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ອິມສ຺ສ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ເອວໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ’’ຕິ…ເປ… ອຎ຺ຎຕໂຣ ຈ ປນ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ອຣຫຕໍ ອໂຫສີຕິ. ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ຣຊນີຍສຓ຺ຐິຕສຸຕ຺ຕໍ

໗໐. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອຖ ໂຂ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ສາຘຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕຸ, ຍມຫໍ ຠຄວໂຕ ຘມ຺ມໍ ສຸຕ຺ວາ…ເປ… ວິຫເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ຍໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ຣຊນີຍສຓ຺ຐິຕໍ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ’’ຕິ. ‘‘ອຎ຺ຎາຕໍ, ຠຄວາ; ອຎ຺ຎາຕໍ, ສຸຄຕາ’’ຕິ.

‘‘ຍຖາ ກຖໍ ປນ ຕ຺ວໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາສີ’’ຕິ? ‘‘ຣູປໍ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ຣຊນີຍສຓ຺ຐິຕໍ; ຕຕ຺ຣ ເມ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ຣຊນີຍສຓ຺ຐິຕໍ; ຕຕ຺ຣ ເມ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ອິມສ຺ສ ຂ຺ວາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວຕາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ເອວໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາມີ’’ຕິ.

‘‘ສາຘຸ ສາຘຸ ຠິກ຺ຂຸ! ສາຘຸ ໂຂ ຕ຺ວໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາສິ. ຣູປໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ຣຊນີຍສຓ຺ຐິຕໍ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ຣຊນີຍສຓ຺ຐິຕໍ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ອິມສ຺ສ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຍາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ເອວໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ’’ຕິ…ເປ… ອຎ຺ຎຕໂຣ ຈ ປນ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ອຣຫຕໍ ອໂຫສີຕິ. ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ຣາຘສຸຕ຺ຕໍ

໗໑. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຣາໂຘ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ກຖໍ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ຊານໂຕ, ກຖໍ ປສ຺ສໂຕ ອິມສ຺ມິຎ຺ຈ ສວິຎ຺ຎາຓເກ ກາເຍ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ສພ຺ພນິມິຕ຺ເຕສຸ ອຫງ຺ກາຣມມງ຺ກາຣມານານຸສຍາ ນ ໂຫນ຺ຕີ’’ຕິ? ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ, ຣາຘ, ຣູປໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກໍ ວາ ສຸຂຸມໍ ວາ ຫີນໍ ວາ ປຓີຕໍ ວາ ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພໍ ຣູປໍ – ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ປສ຺ສຕິ. ຍາ ກາຈິ ເວທນາ… ຍາ ກາຈິ ສຎ຺ຎາ… ເຍ ເກຈິ ສງ຺ຂາຣາ… ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ…ເປ… ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ – ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ປສ຺ສຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຣາຘ, ຊານໂຕ ເອວໍ ປສ຺ສໂຕ ອິມສ຺ມິຎ຺ຈ ສວິຎ຺ຎາຓເກ ກາເຍ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ສພ຺ພນິມິຕ຺ເຕສຸ ອຫງ຺ກາຣມມງ຺ກາຣມານານຸສຍາ ນ ໂຫນ຺ຕີ’’ຕິ…ເປ… ອຎ຺ຎຕໂຣ ຈ ປນາຍສ຺ມາ ຣາໂຘ ອຣຫຕໍ ອໂຫສີຕິ. ນວມໍ.

໑໐. ສຸຣາຘສຸຕ຺ຕໍ

໗໒. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ສຸຣາໂຘ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ກຖໍ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ຊານໂຕ ກຖໍ ປສ຺ສໂຕ ອິມສ຺ມິຎ຺ຈ ສວິຎ຺ຎາຓເກ ກາເຍ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ສພ຺ພນິມິຕ຺ເຕສຸ ອຫງ຺ກາຣມມງ຺ກາຣມານາປຄຕໍ ມານສໍ ໂຫຕິ, ວິຘາ ສມຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ສນ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ? ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ, ສຸຣາຘ, ຣູປໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ…ເປ… ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພໍ ຣູປໍ – ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທິສ຺ວາ ອນຸປາທາວິມຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ຍາ ກາຈິ ເວທນາ… ຍາ ກາຈິ ສຎ຺ຎາ… ເຍ ເກຈິ ສງ຺ຂາຣາ… ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກໍ ວາ ສຸຂຸມໍ ວາ ຫີນໍ ວາ ປຓີຕໍ ວາ ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ – ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທິສ຺ວາ ອນຸປາທາວິມຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ສຸຣາຘ, ຊານໂຕ ເອວໍ ປສ຺ສໂຕ ອິມສ຺ມິຎ຺ຈ ສວິຎ຺ຎາຓເກ ກາເຍ, ພຫິທ຺ຘາ ຈ ສພ຺ພນິມິຕ຺ເຕສຸ ອຫງ຺ກາຣມມງ຺ກາຣມານາປຄຕໍ ມານສໍ ໂຫຕິ ວິຘາ ສມຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ສນ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ…ເປ… ອຎ຺ຎຕໂຣ ຈ ປນາຍສ຺ມາ ສຸຣາໂຘ ອຣຫຕໍ ອໂຫສີຕິ. ທສມໍ.

ອຣຫນ຺ຕວຄ຺ໂຄ ສຕ຺ຕໂມ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ອຸປາທິຍມຎ຺ຎມານາ, ອຖາຠິນນ຺ທມາໂນ ຈ;

ອນິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ອນຕ຺ຕາ ຈ, ອນຕ຺ຕນີຍໍ ຣຊນີຍສຓ຺ຐິຕໍ;

ຣາຘສຸຣາເຘນ ເຕ ທສາຕິ.

໘. ຂຊ຺ຊນີຍວຄ຺ໂຄ

໑. ອສ຺ສາທສຸຕ຺ຕໍ

໗໓. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ອສ຺ສຸຕວາ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ຣູປສ຺ສ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາຣານໍ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ສຸຕວາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວໂກ ຣູປສ຺ສ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ເວທນາ … ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາຣານໍ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ປຐມໍ.

໒. ສມຸທຍສຸຕ຺ຕໍ

໗໔. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ອສ຺ສຸຕວາ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ຣູປສ຺ສ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາຣານໍ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ສຸຕວາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວໂກ ຣູປສ຺ສ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາຣານໍ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ທຸຕິຍໍ.

໓. ທຸຕິຍສມຸທຍສຸຕ຺ຕໍ

໗໕. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ສຸຕວາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວໂກ ຣູປສ຺ສ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາຣານໍ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ຕຕິຍໍ.

໔. ອຣຫນ຺ຕສຸຕ຺ຕໍ

໗໖. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈໍ. ຍທນິຈ຺ຈໍ ຕໍ ທຸກ຺ຂໍ; ຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ຕທນຕ຺ຕາ; ຍທນຕ຺ຕາ ຕໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ. ຍທນິຈ຺ຈໍ ຕໍ ທຸກ຺ຂໍ; ຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ຕທນຕ຺ຕາ; ຍທນຕ຺ຕາ ຕໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ’’.

‘‘ເອວໍ ປສ຺ສໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ຣູປສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ເວທນາຍປິ… ສຎ຺ຎາຍປິ… ສງ຺ຂາເຣສຸປິ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ. ນິພ຺ພິນ຺ທໍ ວິຣຊ຺ຊຕິ; ວິຣາຄາ ວິມຸຈ຺ຈຕິ. ວິມຸຕ຺ຕສ຺ມິໍ ວິມຸຕ຺ຕມິຕິ ຎາຓໍ ໂຫຕິ. ‘ຂີຓາ ຊາຕິ, ວຸສິຕໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ກຕໍ ກຣຓີຍໍ, ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາ’ຕິ ປຊານາຕິ. ຍາວຕາ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາວາສາ, ຍາວຕາ ຠວຄ຺ຄໍ, ເອເຕ ອຄ຺ຄາ, ເອເຕ ເສຏ຺ຐາ ໂລກສ຺ມິໍ ຍທິທໍ ອຣຫນ຺ໂຕ’’ຕິ.

ອິທມໂວຈ ຠຄວາ. ອິທໍ ວຕ຺ວານ ສຸຄໂຕ ອຖາປຣໍ ເອຕທໂວຈ ສຕ຺ຖາ –

‘‘ສຸຂິໂນ ວຕ ອຣຫນ຺ໂຕ, ຕຓ຺ຫາ ເຕສໍ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;

ອສ຺ມິມາໂນ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ໂນ, ໂມຫຊາລໍ ປທາລິຕໍ.

‘‘ອເນຊໍ ເຕ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ຈິຕ຺ຕໍ ເຕສໍ ອນາວິລໍ;

ໂລເກ ອນຸປລິຕ຺ຕາ ເຕ, ພ຺ຣຫ຺ມຠູຕາ ອນາສວາ.

‘‘ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ເຘ ປຣິຎ຺ຎາຍ, ສຕ຺ຕ ສທ຺ຘມ຺ມໂຄຈຣາ;

ປສໍສິຍາ ສປ຺ປຸຣິສາ, ປຸຕ຺ຕາ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ໂອຣສາ.

‘‘ສຕ຺ຕຣຕນສມ຺ປນ຺ນາ, ຕີສຸ ສິກ຺ຂາສຸ ສິກ຺ຂິຕາ;

ອນຸວິຈຣນ຺ຕິ ມຫາວີຣາ, ປຫີນຠຍເຠຣວາ.

‘‘ທສຫງ຺ເຄຫິ ສມ຺ປນ຺ນາ, ມຫານາຄາ ສມາຫິຕາ;

ເອເຕ ໂຂ ເສຏ຺ຐາ ໂລກສ຺ມິໍ, ຕຓ຺ຫາ ເຕສໍ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.

‘‘ອເສຂຎາຓມຸປ຺ປນ຺ນໍ, ອນ຺ຕິໂມຍໍ [ອນ຺ຕິມສ຺ສ (ກ.)] ສມຸສ຺ສໂຍ;

ໂຍ ສາໂຣ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍສ຺ສ, ຕສ຺ມິໍ ອປຣປຈ຺ຈຍາ.

‘‘ວິຘາສຸ ນ ວິກມ຺ປນ຺ຕິ, ວິປ຺ປມຸຕ຺ຕາ ປຸນພ຺ຠວາ;

ທນ຺ຕຠູມິມນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ເຕ ໂລເກ ວິຊິຕາວິໂນ.

‘‘ອຸທ຺ຘໍ ຕິຣິຍໍ ອປາຈີນໍ, ນນ຺ທີ ເຕສໍ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;

ນທນ຺ຕິ ເຕ ສີຫນາທໍ, ພຸທ຺ຘາ ໂລເກ ອນຸຕ຺ຕຣາ’’ຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ;

໕. ທຸຕິຍອຣຫນ຺ຕສຸຕ຺ຕໍ

໗໗. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈໍ. ຍທນິຈ຺ຈໍ ຕໍ ທຸກ຺ຂໍ; ຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ຕທນຕ຺ຕາ; ຍທນຕ຺ຕາ ຕໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ…ເປ… ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ’’.

‘‘ເອວໍ ປສ຺ສໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ຣູປສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ເວທນາຍປິ… ສຎ຺ຎາຍປິ… ສງ຺ຂາເຣສຸປິ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ. ນິພ຺ພິນ຺ທໍ ວິຣຊ຺ຊຕິ; ວິຣາຄາ ວິມຸຈ຺ຈຕິ. ວິມຸຕ຺ຕສ຺ມິໍ ວິມຸຕ຺ຕມິຕິ ຎາຓໍ ໂຫຕິ. ‘ຂີຓາ ຊາຕິ, ວຸສິຕໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ກຕໍ ກຣຓີຍໍ, ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາ’ຕິ ປຊານາຕິ. ຍາວຕາ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາວາສາ, ຍາວຕາ ຠວຄ຺ຄໍ, ເອເຕ ອຄ຺ຄາ, ເອເຕ ເສຏ຺ຐາ ໂລກສ຺ມິໍ ຍທິທໍ ອຣຫນ຺ໂຕ’’ຕິ. ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ສີຫສຸຕ຺ຕໍ

໗໘. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ສີໂຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ມິຄຣາຊາ ສາຍນ຺ຫສມຍໍ ອາສຍາ ນິກ຺ຂມຕິ; ອາສຍາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ວິຊມ຺ຠຕິ; ວິຊມ຺ຠິຕ຺ວາ ສມນ຺ຕາ ຈຕຸທ຺ທິສາ ອນຸວິໂລເກຕິ; ສມນ຺ຕາ ຈຕຸທ຺ທິສາ ອນຸວິໂລເກຕ຺ວາ ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ສີຫນາທໍ ນທຕິ; ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ສີຫນາທໍ ນທິຕ຺ວາ ໂຄຈຣາຍ ປກ຺ກມຕິ. ເຍ ຫິ ເກຈິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕິຣຈ຺ຉານຄຕາ ປາຓາ ສີຫສ຺ສ ມິຄຣຎ຺ໂຎ ນທໂຕ ສທ຺ທໍ ສຸຓນ຺ຕິ; ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ຠຍໍ ສໍເວຄໍ ສນ຺ຕາສໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕິ; ພິລໍ ພິລາສຍາ ປວິສນ຺ຕິ; ທກໍ ທກາສຍາ ປວິສນ຺ຕິ; ວນໍ ວນາສຍາ ປວິສນ຺ຕິ; ອາກາສໍ ປກ຺ຂິໂນ ຠຊນ຺ຕິ. ເຍປິ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣຎ຺ໂຎ ນາຄາ ຄາມນິຄມຣາຊຘານີສຸ, ທຬ຺ເຫຫິ ວຣຕ຺ເຕຫິ ພທ຺ຘາ, ເຕປິ ຕານິ ພນ຺ຘນານິ ສຎ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ສມ຺ປທາເລຕ຺ວາ ຠີຕາ ມຸຕ຺ຕກຣີສໍ ຈຊມານາ [ໂມຈນ຺ຕາ (ປີ. ກ.)], ເຍນ ວາ ເຕນ ວາ ປລາຍນ຺ຕິ. ເອວໍ ມຫິທ຺ຘິໂກ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສີໂຫ ມິຄຣາຊາ ຕິຣຈ຺ຉານຄຕານໍ ປາຓານໍ, ເອວໍ ມເຫສກ຺ໂຂ, ເອວໍ ມຫານຸຠາໂວ’’.

‘‘ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍທາ ຕຖາຄໂຕ ໂລເກ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ອຣຫໍ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ວິຊ຺ຊາຈຣຓສມ຺ປນ຺ໂນ ສຸຄໂຕ ໂລກວິທູ ອນຸຕ຺ຕໂຣ ປຸຣິສທມ຺ມສາຣຖິ ສຕ຺ຖາ ເທວມນຸສ຺ສານໍ ພຸທ຺ໂຘ ຠຄວາ. ໂສ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕິ – ‘ອິຕິ ຣູປໍ, ອິຕິ ຣູປສ຺ສ ສມຸທໂຍ, ອິຕິ ຣູປສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ; ອິຕິ ເວທນາ… ອິຕິ ສຎ຺ຎາ… ອິຕິ ສງ຺ຂາຣາ… ອິຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ອິຕິ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ສມຸທໂຍ, ອິຕິ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ’ຕິ. ເຍປິ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ເທວາ ທີຆາຍຸກາ ວຓ຺ຓວນ຺ໂຕ ສຸຂພຫຸລາ ອຸຈ຺ເຈສຸ ວິມາເນສຸ ຈິຣຏ຺ຐິຕິກາ ເຕປິ ຕຖາຄຕສ຺ສ ຘມ຺ມເທສນໍ ສຸຕ຺ວາ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ຠຍໍ ສໍເວຄໍ ສນ຺ຕາສໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕິ – ‘ອນິຈ຺ຈາວ ກິຣ, ໂຠ, ມຍໍ ສມານາ ນິຈ຺ຈມ຺ຫາຕິ ອມຎ຺ຎິມ຺ຫ. ອທ຺ຘຸວາວ ກິຣ, ໂຠ, ມຍໍ ສມານາ ຘຸວມ຺ຫາຕິ ອມຎ຺ຎິມ຺ຫ. ອສສ຺ສຕາວ ກິຣ, ໂຠ, ມຍໍ ສມານາ ສສ຺ສຕມ຺ຫາຕິ ອມຎ຺ຎິມ຺ຫ. ມຍມ຺ປິ ກິຣ, ໂຠ, ອນິຈ຺ຈາ ອທ຺ຘຸວາ ອສສ຺ສຕາ ສກ຺ກາຍປຣິຍາປນ຺ນາ’ຕິ. ເອວໍ ມຫິທ຺ຘິໂກ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕຖາຄໂຕ ສເທວກສ຺ສ ໂລກສ຺ສ, ເອວໍ ມເຫສກ຺ໂຂ, ເອວໍ ມຫານຸຠາໂວ’’ຕິ. ອິທມໂວຈ ຠຄວາ…ເປ… ເອຕທໂວຈ ສຕ຺ຖາ –

‘‘ຍທາ ພຸທ຺ໂຘ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ຘມ຺ມຈກ຺ກໍ ປວຕ຺ຕຍິ;

ສເທວກສ຺ສ ໂລກສ຺ສ, ສຕ຺ຖາ ອປ຺ປຏິປຸຄ຺ຄໂລ.

‘‘ສກ຺ກາຍຎ຺ຈ ນິໂຣຘຎ຺ຈ, ສກ຺ກາຍສ຺ສ ຈ ສມ຺ຠວໍ;

ອຣິຍຎ຺ຈຏ຺ຐງ຺ຄິກໍ ມຄ຺ຄໍ, ທຸກ຺ຂູປສມຄາມິນໍ.

‘‘ເຍປິ ທີຆາຍຸກາ ເທວາ, ວຓ຺ຓວນ຺ໂຕ ຍສສ຺ສິໂນ;

ຠີຕາ ສນ຺ຕາສມາປາທຸໍ, ສີຫສ຺ເສວິຕເຣ ມິຄາ.

ອວີຕິວຕ຺ຕາ ສກ຺ກາຍໍ, ອນິຈ຺ຈາ ກິຣ ໂຠ ມຍໍ;

ສຸຕ຺ວາ ອຣຫໂຕ ວາກ຺ຍໍ, ວິປ຺ປມຸຕ຺ຕສ຺ສ ຕາທິໂນ’’ຕິ. ຉຏ຺ຐໍ;

໗. ຂຊ຺ຊນີຍສຸຕ຺ຕໍ

໗໙. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ເຍ ຫິ ເກຈິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ອເນກວິຫິຕໍ ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ອນຸສ຺ສຣມານາ ອນຸສ຺ສຣນ຺ຕິ ສພ຺ເພເຕ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘ ອນຸສ຺ສຣນ຺ຕິ ເອເຕສໍ ວາ ອຎ຺ຎຕຣໍ. ກຕເມ ປຎ຺ຈ? ‘ເອວໍຣູໂປ ອໂຫສິໍ ອຕີຕມທ຺ຘານ’ນ຺ຕິ – ອິຕິ ວາ ຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຸສ຺ສຣມາໂນ ຣູປໍເຍວ ອນຸສ຺ສຣຕິ. ‘ເອວໍເວທໂນ ອໂຫສິໍ ອຕີຕມທ຺ຘານ’ນ຺ຕິ – ອິຕິ ວາ ຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຸສ຺ສຣມາໂນ ເວທນໍເຍວ ອນຸສ຺ສຣຕິ. ‘ເອວໍສຎ຺ໂຎ ອໂຫສິໍ ອຕີຕມທ຺ຘານ’ນ຺ຕິ… ‘ເອວໍສງ຺ຂາໂຣ ອໂຫສິໍ ອຕີຕມທ຺ຘານ’ນ຺ຕິ… ‘ເອວໍວິຎ຺ຎາໂຓ ອໂຫສິໍ ອຕີຕມທ຺ຘານ’ນ຺ຕິ – ອິຕິ ວາ ຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຸສ຺ສຣມາໂນ ວິຎ຺ຎາຓເມວ ອນຸສ຺ສຣຕິ’’.

‘‘ກິຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ວເທຖ? ຣຸປ຺ປຕີຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕສ຺ມາ ‘ຣູປ’ນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເກນ ຣຸປ຺ປຕິ? ສີເຕນປິ ຣຸປ຺ປຕິ, ອຸຓ຺ເຫນປິ ຣຸປ຺ປຕິ, ຊິຆຈ຺ຉາຍປິ ຣຸປ຺ປຕິ, ປິປາສາຍປິ ຣຸປ຺ປຕິ, ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ເສນປິ [… ສິຣິໍສປສມ຺ຜສ຺ເສນປິ (ສີ. ປີ.)] ຣຸປ຺ປຕິ. ຣຸປ຺ປຕີຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕສ຺ມາ ‘ຣູປ’ນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

‘‘ກິຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ເວທນໍ ວເທຖ? ເວທຍຕີຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕສ຺ມາ ‘ເວທນາ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ກິຎ຺ຈ ເວທຍຕິ? ສຸຂມ຺ປິ ເວທຍຕິ, ທຸກ຺ຂມ຺ປິ ເວທຍຕິ, ອທຸກ຺ຂມສຸຂມ຺ປິ ເວທຍຕິ. ເວທຍຕີຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕສ຺ມາ ‘ເວທນາ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

‘‘ກິຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຎ຺ຎໍ ວເທຖ? ສຎ຺ຊານາຕີຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕສ຺ມາ ‘ສຎ຺ຎາ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ກິຎ຺ຈ ສຎ຺ຊານາຕິ? ນີລມ຺ປິ ສຎ຺ຊານາຕິ, ປີຕກມ຺ປິ ສຎ຺ຊານາຕິ, ໂລຫິຕກມ຺ປິ ສຎ຺ຊານາຕິ, ໂອທາຕມ຺ປິ ສຎ຺ຊານາຕິ. ສຎ຺ຊານາຕີຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕສ຺ມາ ‘ສຎ຺ຎາ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

‘‘ກິຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ຂາເຣ ວເທຖ? ສງ຺ຂຕມຠິສງ຺ຂໂຣນ຺ຕີຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕສ຺ມາ ‘ສງ຺ຂາຣາ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ກິຎ຺ຈ ສງ຺ຂຕມຠິສງ຺ຂໂຣນ຺ຕິ? ຣູປໍ ຣູປຕ຺ຕາຍ [ຣູປຕ຺ຖາຍ (ກ.)] ສງ຺ຂຕມຠິສງ຺ຂໂຣນ຺ຕິ, ເວທນໍ ເວທນຕ຺ຕາຍ ສງ຺ຂຕມຠິສງ຺ຂໂຣນ຺ຕິ, ສຎ຺ຎໍ ສຎ຺ຎຕ຺ຕາຍ ສງ຺ຂຕມຠິສງ຺ຂໂຣນ຺ຕິ, ສງ຺ຂາເຣ ສງ຺ຂາຣຕ຺ຕາຍ ສງ຺ຂຕມຠິສງ຺ຂໂຣນ຺ຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຎ຺ຎາຓຕ຺ຕາຍ ສງ຺ຂຕມຠິສງ຺ຂໂຣນ຺ຕິ. ສງ຺ຂຕມຠິສງ຺ຂໂຣນ຺ຕີຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕສ຺ມາ ‘ສງ຺ຂາຣາ’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

‘‘ກິຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ວເທຖ? ວິຊານາຕີຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕສ຺ມາ ‘ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ກິຎ຺ຈ ວິຊານາຕິ? ອມ຺ພິລມ຺ປິ ວິຊານາຕິ, ຕິຕ຺ຕກມ຺ປິ ວິຊານາຕິ, ກຏຸກມ຺ປິ ວິຊານາຕິ, ມຘຸຣມ຺ປິ ວິຊານາຕິ, ຂາຣິກມ຺ປິ ວິຊານາຕິ, ອຂາຣິກມ຺ປິ ວິຊານາຕິ, ໂລຓິກມ຺ປິ ວິຊານາຕິ, ອໂລຓິກມ຺ປິ ວິຊານາຕິ. ວິຊານາຕີຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕສ຺ມາ ‘ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

‘‘ຕຕ຺ຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ອິຕິ ປຏິສຎ຺ຈິກ຺ຂຕິ – ‘ອຫໍ ໂຂ ເອຕຣຫິ ຣູເປນ ຂຊ຺ຊາມິ. ອຕີຕມ຺ປາຫໍ ອທ຺ຘານໍ ເອວເມວ ຣູເປນ ຂຊ຺ຊິໍ, ເສຍ຺ຍຖາປິ ເອຕຣຫິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນນ ຣູເປນ ຂຊ຺ຊາມິ. ອຫຎ຺ເຈວ ໂຂ ປນ ອນາຄຕໍ ຣູປໍ ອຠິນນ຺ເທຍ຺ຍໍ, ອນາຄຕມ຺ປາຫໍ ອທ຺ຘານໍ ເອວເມວ ຣູເປນ ຂຊ຺ເຊຍ຺ຍໍ, ເສຍ຺ຍຖາປິ ເອຕຣຫິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນນ ຣູເປນ ຂຊ຺ຊາມີ’ຕິ. ໂສ ອິຕິ ປຏິສງ຺ຂາຍ ອຕີຕສ຺ມິໍ ຣູປສ຺ມິໍ ອນເປກ຺ໂຂ ໂຫຕິ; ອນາຄຕໍ ຣູປໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ; ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ຣູປສ຺ສ ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ປຏິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ.

‘‘‘ອຫໍ ໂຂ ເອຕຣຫິ ເວທນາຍ ຂຊ຺ຊາມິ. ອຕີຕມ຺ປາຫໍ ອທ຺ຘານໍ ເອວເມວ ເວທນາຍ ຂຊ຺ຊິໍ, ເສຍ຺ຍຖາປິ ເອຕຣຫິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາຍ ເວທນາຍ ຂຊ຺ຊາມິ. ອຫຎ຺ເຈວ ໂຂ ປນ ອນາຄຕໍ ເວທນໍ ອຠິນນ຺ເທຍ຺ຍໍ; ອນາຄຕມ຺ປາຫໍ ອທ຺ຘານໍ ເອວເມວ ເວທນາຍ ຂຊ຺ເຊຍ຺ຍໍ, ເສຍ຺ຍຖາປິ ເອຕຣຫິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາຍ ເວທນາຍ ຂຊ຺ຊາມີ’ຕິ. ໂສ ອິຕິ ປຏິສງ຺ຂາຍ ອຕີຕາຍ ເວທນາຍ ອນເປກ຺ໂຂ ໂຫຕິ; ອນາຄຕໍ ເວທນໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ; ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາຍ ເວທນາຍ ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ປຏິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ.

‘‘‘ອຫໍ ໂຂ ເອຕຣຫິ ສຎ຺ຎາຍ ຂຊ຺ຊາມິ…ເປ… ອຫໍ ໂຂ ເອຕຣຫິ ສງ຺ຂາເຣຫິ ຂຊ຺ຊາມິ. ອຕີຕມ຺ປາຫໍ ອທ຺ຘານໍ ເອວເມວ ສງ຺ຂາເຣຫິ ຂຊ຺ຊິໍ, ເສຍ຺ຍຖາປິ ເອຕຣຫິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນຫິ ສງ຺ຂາເຣຫິ ຂຊ຺ຊາມີຕິ. ອຫຎ຺ເຈວ ໂຂ ປນ ອນາຄເຕ ສງ຺ຂາເຣ ອຠິນນ຺ເທຍ຺ຍໍ; ອນາຄຕມ຺ປາຫໍ ອທ຺ຘານໍ ເອວເມວ ສງ຺ຂາເຣຫິ ຂຊ຺ເຊຍ຺ຍໍ, ເສຍ຺ຍຖາປິ ເອຕຣຫິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນຫິ ສງ຺ຂາເຣຫິ ຂຊ຺ຊາມີ’ຕິ. ໂສ ອິຕິ ປຏິສງ຺ຂາຍ ອຕີເຕສຸ ສງ຺ຂາເຣສຸ ອນເປກ຺ໂຂ ໂຫຕິ; ອນາຄເຕ ສງ຺ຂາເຣ ນາຠິນນ຺ທຕິ; ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນານໍ ສງ຺ຂາຣານໍ ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ປຏິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ.

‘‘‘ອຫໍ ໂຂ ເອຕຣຫິ ວິຎ຺ຎາເຓນ ຂຊ຺ຊາມິ. ອຕີຕມ຺ປິ ອທ຺ຘານໍ ເອວເມວ ວິຎ຺ຎາເຓນ ຂຊ຺ຊິໍ, ເສຍ຺ຍຖາປິ ເອຕຣຫິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນນ ວິຎ຺ຎາເຓນ ຂຊ຺ຊາມິ. ອຫຎ຺ເຈວ ໂຂ ປນ ອນາຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນນ຺ເທຍ຺ຍໍ; ອນາຄຕມ຺ປາຫໍ ອທ຺ຘານໍ ເອວເມວ ວິຎ຺ຎາເຓນ ຂຊ຺ເຊຍ຺ຍໍ, ເສຍ຺ຍຖາປິ ເອຕຣຫິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນນ ວິຎ຺ຎາເຓນ ຂຊ຺ຊາມີ’ຕິ. ໂສ ອິຕິ ປຏິສງ຺ຂາຍ ອຕີຕສ຺ມິໍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ອນເປກ຺ໂຂ ໂຫຕິ; ອນາຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ; ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ປຏິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ກລ຺ລໍ ນຸ ຕໍ ສມນຸປສ຺ສິຕຸໍ – ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ … ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ, ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ກລ຺ລໍ ນຸ ຕໍ ສມນຸປສ຺ສິຕຸໍ – ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຕສ຺ມາຕິຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຣູປໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກໍ ວາ ສຸຂຸມໍ ວາ ຫີນໍ ວາ ປຓີຕໍ ວາ ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພໍ ຣູປໍ – ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຍາ ກາຈິ ເວທນາ… ຍາ ກາຈິ ສຎ຺ຎາ… ເຍ ເກຈິ ສງ຺ຂາຣາ… ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ…ເປ… ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ – ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ’’.

‘‘ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວໂກ ອປຈິນາຕິ, ໂນ ອາຈິນາຕິ; ປຊຫຕິ [ໂນ (ສີ.)], ນ ອຸປາທິຍຕິ; ວິສິເນຕິ [ໂນ (ສີ.)], ນ ອຸສ຺ສິເນຕິ; ວິຘູເປຕິ [ໂນ (ສີ.)], ນ ສນ຺ຘູເປຕິ. ກິຎ຺ຈ ອປຈິນາຕິ, ໂນ ອາຈິນາຕິ? ຣູປໍ ອປຈິນາຕິ, ໂນ ອາຈິນາຕິ; ເວທນໍ … ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອປຈິນາຕິ, ໂນ ອາຈິນາຕິ. ກິຎ຺ຈ ປຊຫຕິ, ນ ອຸປາທິຍຕິ? ຣູປໍ ປຊຫຕິ, ນ ອຸປາທິຍຕິ; ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ປຊຫຕິ, ນ ອຸປາທິຍຕິ. ກິຎ຺ຈ ວິສິເນຕິ, ນ ອຸສ຺ສິເນຕິ? ຣູປໍ ວິສິເນຕິ, ນ ອຸສ຺ສິເນຕິ; ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິສິເນຕິ, ນ ອຸສ຺ສິເນຕິ. ກິຎ຺ຈ ວິຘູເປຕິ, ນ ສນ຺ຘູເປຕິ? ຣູປໍ ວິຘູເປຕິ, ນ ສນ຺ຘູເປຕິ; ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຘູເປຕິ, ນ ສນ຺ຘູເປຕິ.

‘‘ເອວໍ ປສ຺ສໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ຣູປສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ເວທນາຍປິ… ສຎ຺ຎາຍປິ… ສງ຺ຂາເຣສຸປິ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ. ນິພ຺ພິນ຺ທໍ ວິຣຊ຺ຊຕິ; ວິຣາຄາ ວິມຸຈ຺ຈຕິ. ວິມຸຕ຺ຕສ຺ມິໍ ວິມຸຕ຺ຕມິຕິ ຎາຓໍ ໂຫຕິ. ‘ຂີຓາ ຊາຕິ, ວຸສິຕໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ກຕໍ ກຣຓີຍໍ, ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາ’ຕິ ປຊານາຕິ.

‘‘ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ເນວາຈິນາຕິ ນ ອປຈິນາຕິ, ອປຈິນິຕ຺ວາ ຐິໂຕ ເນວ ປຊຫຕິ ນ ອຸປາທິຍຕິ, ປຊຫິຕ຺ວາ ຐິໂຕ ເນວ ວິສິເນຕິ ນ ອຸສ຺ສິເນຕິ, ວິສິເນຕ຺ວາ ຐິໂຕ ເນວ ວິຘູເປຕິ ນ ສນ຺ຘູເປຕິ. ວິຘູເປຕ຺ວາ ຐິໂຕ ກິຎ຺ຈ ເນວາຈິນາຕິ ນ ອປຈິນາຕິ? ອປຈິນິຕ຺ວາ ຐິໂຕ ຣູປໍ ເນວາຈິນາຕິ ນ ອປຈິນາຕິ; ອປຈິນິຕ຺ວາ ຐິໂຕ ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ເນວາຈິນາຕິ ນ ອປຈິນາຕິ. ອປຈິນິຕ຺ວາ ຐິໂຕ ກິຎ຺ຈ ເນວ ປຊຫຕິ ນ ອຸປາທິຍຕິ? ປຊຫິຕ຺ວາ ຐິໂຕ ຣູປໍ ເນວ ປຊຫຕິ ນ ອຸປາທິຍຕິ; ປຊຫິຕ຺ວາ ຐິໂຕ ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ເນວ ປຊຫຕິ ນ ອຸປາທິຍຕິ. ປຊຫິຕ຺ວາ ຐິໂຕ ກິຎ຺ຈ ເນວ ວິສິເນຕິ ນ ອຸສ຺ສິເນຕິ? ວິສິເນຕ຺ວາ ຐິໂຕ ຣູປໍ ເນວ ວິສິເນຕິ ນ ອຸສ຺ສິເນຕິ; ວິສິເນຕ຺ວາ ຐິໂຕ ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ເນວ ວິສິເນຕິ ນ ອຸສ຺ສິເນຕິ. ວິສິເນຕ຺ວາ ຐິໂຕ ກິຎ຺ຈ ເນວ ວິຘູເປຕິ ນ ສນ຺ຘູເປຕິ? ວິຘູເປຕ຺ວາ ຐິໂຕ ຣູປໍ ເນວ ວິຘູເປຕິ ນ ສນ຺ຘູເປຕິ; ວິຘູເປຕ຺ວາ ຐິໂຕ ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ເນວ ວິຘູເປຕິ ນ ສນ຺ຘູເປຕິ. ວິຘູເປຕ຺ວາ ຐິໂຕ ເອວໍວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໍ ສອິນ຺ທາ ເທວາ ສພ຺ຣຫ຺ມກາ ສປຊາປຕິກາ ອາຣກາວ ນມສ຺ສນ຺ຕິ –

‘‘ນໂມ ເຕ ປຸຣິສາຊຎ຺ຎ, ນໂມ ເຕ ປຸຣິສຸຕ຺ຕມ;

ຍສ຺ສ ເຕ ນາຠິຊານາມ, ຍມ຺ປິ ນິສ຺ສາຍ ຌາຍສີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕມໍ;

໘. ປິຓ຺ໂຑລ຺ຍສຸຕ຺ຕໍ

໘໐. ເອກໍ ສມຍໍ ຠຄວາ ສກ຺ເກສຸ ວິຫຣຕິ ກປິລວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ ນິຄ຺ໂຣຘາຣາເມ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ກິສ຺ມິຎ຺ຈິເທວ ປກຣເຓ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆໍ ປຓາເມຕ຺ວາ ປຸພ຺ພຓ຺ຫສມຍໍ ນິວາເສຕ຺ວາ ປຕ຺ຕຈີວຣມາທາຍ ກປິລວຕ຺ຖຸໍ ປິຓ຺ຑາຍ ປາວິສິ. ກປິລວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣິຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕໍ ປິຓ຺ຑປາຕປຏິກ຺ກນ຺ໂຕ ເຍນ ມຫາວນໍ ເຕນຸປສງ຺ກມິ ທິວາວິຫາຣາຍ. ມຫາວນໍ ອຊ຺ໂຌຄາເຫຕ຺ວາ ເພລຸວລຏ຺ຐິກາຍ ມູເລ ທິວາວິຫາຣໍ ນິສີທິ.

ອຖ ໂຂ ຠຄວໂຕ ຣໂຫຄຕສ຺ສ ປຏິສລ຺ລີນສ຺ສ ເອວໍ ເຈຕໂສ ປຣິວິຕກ຺ໂກ ອຸທປາທິ – ‘‘ມຍາ ໂຂ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ໂຆ ປພາຬ຺ໂຫ. ສນ຺ເຕຕ຺ຖ ຠິກ຺ຂູ ນວາ ອຈິຣປພ຺ພຊິຕາ ອຘຸນາຄຕາ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ. ເຕສໍ ມມໍ ອປສ຺ສນ຺ຕານໍ ສິຍາ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ສິຍາ ວິປຣິຓາໂມ. ເສຍ຺ຍຖາປິ ນາມ ວຈ຺ຉສ຺ສ ຕຣຸຓສ຺ສ ມາຕຣໍ ອປສ຺ສນ຺ຕສ຺ສ ສິຍາ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ສິຍາ ວິປຣິຓາໂມ, ເອວເມວ ສນ຺ເຕຕ຺ຖ ຠິກ຺ຂູ ນວາ ອຈິຣປພ຺ພຊິຕາ ອຘຸນາຄຕາ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ເຕສໍ ມມໍ ອປສ຺ສນ຺ຕານໍ ສິຍາ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ສິຍາ ວິປຣິຓາໂມ. ເສຍ຺ຍຖາປິ ນາມ ພີຊານໍ ຕຣຸຓານໍ ອຸທກໍ ອລຠນ຺ຕານໍ ສິຍາ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ສິຍາ ວິປຣິຓາໂມ, ເອວເມວ ສນ຺ເຕຕ຺ຖ…ເປ… ເຕສໍ ມມໍ ອລຠນ຺ຕານໍ ທສ຺ສນາຍ ສິຍາ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ສິຍາ ວິປຣິຓາໂມ. ຍໍນູນາຫໍ ຍເຖວ ມຍາ ປຸພ຺ເພ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ໂຆ ອນຸຄ຺ຄຫິໂຕ, ເອວເມວ ເອຕຣຫິ ອນຸຄ຺ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍໍ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆ’’ນ຺ຕິ.

ອຖ ໂຂ ພ຺ຣຫ຺ມາ ສຫມ຺ປຕິ ຠຄວໂຕ ເຈຕສາ ເຈໂຕປຣິວິຕກ຺ກມຎ຺ຎາຍ – ເສຍ຺ຍຖາປິ ນາມ ພລວາ ປຸຣິໂສ ສມິຎ຺ຊິຕໍ [ສມ຺ມິຎ຺ຊິຕໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)] ວາ ພາຫໍ ປສາເຣຍ຺ຍ ປສາຣິຕໍ ວາ ພາຫໍ ສມິຎ຺ເຊຍ຺ຍ ເອວເມວ – ພ຺ຣຫ຺ມໂລເກ ອນ຺ຕຣຫິໂຕ ຠຄວໂຕ ປຸຣໂຕ ປາຕຸຣໂຫສິ. ອຖ ໂຂ ພ຺ຣຫ຺ມາ ສຫມ຺ປຕິ ເອກໍສໍ ອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ຄໍ ກຣິຕ຺ວາ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຎ຺ຊລິໍ ປຓາເມຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ເອວເມຕໍ, ຠຄວາ; ເອວເມຕໍ, ສຸຄຕ! ຠຄວໂຕ, ຠນ຺ເຕ, ຠິກ຺ຂຸສງ຺ໂຆ ປພາຬ຺ໂຫ. ສນ຺ເຕຕ຺ຖ ຠິກ຺ຂູ ນວາ ອຈິຣປພ຺ພຊິຕາ ອຘຸນາຄຕາ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ. ເຕສໍ ຠຄວນ຺ຕໍ ອປສ຺ສນ຺ຕານໍ ສິຍາ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ສິຍາ ວິປຣິຓາໂມ. ເສຍ຺ຍຖາປິ ນາມ ວຈ຺ຉສ຺ສ ຕຣຸຓສ຺ສ ມາຕຣໍ ອປສ຺ສນ຺ຕສ຺ສ ສິຍາ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ສິຍາ ວິປຣິຓາໂມ, ເອວເມວ ສນ຺ເຕຕ຺ຖ ຠິກ຺ຂູ ນວາ ອຈິຣປພ຺ພຊິຕາ ອຘຸນາຄຕາ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ເຕສໍ ຠຄວນ຺ຕໍ ອປສ຺ສນ຺ຕານໍ ສິຍາ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ສິຍາ ວິປຣິຓາໂມ. ເສຍ຺ຍຖາປິ ນາມ ພີຊານໍ ຕຣຸຓານໍ ອຸທກໍ ອລຠນ຺ຕານໍ ສິຍາ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ສິຍາ ວິປຣິຓາໂມ, ເອວເມວ ສນ຺ເຕຕ຺ຖ ຠິກ຺ຂູ ນວາ ອຈິຣປພ຺ພຊິຕາ ອຘຸນາຄຕາ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ, ເຕສໍ ຠຄວນ຺ຕໍ ອລຠນ຺ຕານໍ ທສ຺ສນາຍ ສິຍາ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ສິຍາ ວິປຣິຓາໂມ. ອຠິນນ຺ທຕຸ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆໍ; ອຠິວທຕຸ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆໍ. ຍເຖວ ຠຄວຕາ ປຸພ຺ເພ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ໂຆ ອນຸຄ຺ຄຫິໂຕ, ເອວເມວ ເອຕຣຫິ ອນຸຄ຺ຄຓ຺ຫາຕຸ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆ’’ນ຺ຕິ.

ອຘິວາເສສິ ຠຄວາ ຕຸຓ຺ຫີຠາເວນ. ອຖ ໂຂ ພ຺ຣຫ຺ມາ ສຫມ຺ປຕິ ຠຄວໂຕ ອຘິວາສນໍ ວິທິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ປທກ຺ຂິຓໍ ກຕ຺ວາ ຕຕ຺ເຖວນ຺ຕຣຘາຍິ.

ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ສາຍນ຺ຫສມຍໍ ປຏິສລ຺ລານາ ວຸຏ຺ຐິໂຕ ເຍນ ນິຄ຺ໂຣຘາຣາໂມ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປຎ຺ຎຕ຺ເຕ ອາສເນ ນິສີທິ. ນິສຊ຺ຊ ໂຂ ຠຄວາ ຕຖາຣູປໍ ອິທ຺ຘາຠິສງ຺ຂາຣໍ ອຠິສງ຺ຂາສິ [ອຠິສງ຺ຂາເຣສິ (ສ຺ຍາ. ກໍ.), ອຠິສງ຺ຂາຍິ (ປີ.), ອຠິສງ຺ຂໂຣຕິ (ກ.)] ຍຖາ ເຕ ຠິກ຺ຂູ (ເອກທ຺ວີຫິກາຍ ສາຣຊ຺ຊມານຣູປາ ເຍນາຫໍ [ເຍນ ຠຄວາ (?)] ເຕນຸປສງ຺ກເມຍ຺ຍຸໍ. ເຕປິ ຠິກ຺ຂູ ) [( ) ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ ນຕ຺ຖິ] ເອກທ຺ວີຫິກາຍ ສາຣຊ຺ຊມານຣູປາ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິໍສຸ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ເນ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ອນ຺ຕມິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຊີວິການໍ ຍທິທໍ ປິຓ຺ໂຑລ຺ຍໍ. ອຠິສາໂປຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂລກສ຺ມິໍ ປິຓ຺ໂຑໂລ ວິຈຣສິ ປຕ຺ຕປາຓີຕິ. ຕຎ຺ຈ ໂຂ ເອຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ກຸລປຸຕ຺ຕາ ອຸເປນ຺ຕິ ອຕ຺ຖວສິກາ, ອຕ຺ຖວສໍ ປຏິຈ຺ຈ; ເນວ ຣາຊາຠິນີຕາ, ນ ໂຈຣາຠິນີຕາ, ນ ອິຓຏ຺ຏາ, ນ ຠຍຏ຺ຏາ, ນ ອາຊີວິກາປກຕາ; ອປິ ຈ ໂຂ ໂອຕິຓ຺ຓາມ຺ຫ ຊາຕິຍາ ຊຣາຍ ມຣເຓນ ໂສເກຫິ ປຣິເທເວຫິ ທຸກ຺ເຂຫິ ໂທມນສ຺ເສຫິ ອຸປາຍາເສຫິ ທຸກ຺ໂຂຕິຓ຺ຓາ ທຸກ຺ຂປເຣຕາ ອປ຺ເປວ ນາມ ອິມສ຺ສ ເກວລສ຺ສ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ອນ຺ຕກິຣິຍາ ປຎ຺ຎາເຍຖາຕິ.

‘‘ເອວໍ ປພ຺ພຊິໂຕ ຈາຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ກຸລປຸຕ຺ໂຕ. ໂສ ຈ ໂຫຕິ ອຠິຊ຺ຌາລຸ ກາເມສຸ ຕິພ຺ພສາຣາໂຄ ພ຺ຍາປນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ປທຸຏ຺ຐມນສງ຺ກປ຺ໂປ ມຸຏ຺ຐສ຺ສຕິ ອສມ຺ປຊາໂນ ອສມາຫິໂຕ ວິພ຺ຠນ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ປາກຕິນ຺ທ຺ຣິໂຍ. ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉວາລາຕໍ ອຸຠໂຕປທິຕ຺ຕໍ ມຊ຺ເຌ ຄູຖຄຕໍ, ເນວ ຄາເມ ກຏ຺ຐຕ຺ຖໍ ຜຣຕິ, ນາຣຎ຺ເຎ ກຏ຺ຐຕ຺ຖໍ ຜຣຕິ. ຕຖູປມາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິມໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ວທາມິ ຄິຫິໂຠຄາ ຈ ປຣິຫີໂນ, ສາມຎ຺ຎຕ຺ຖຎ຺ຈ ນ ປຣິປູເຣຕິ.

‘‘ຕໂຍເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ອກຸສລວິຕກ຺ກາ – ກາມວິຕກ຺ໂກ, ພ຺ຍາປາທວິຕກ຺ໂກ, ວິຫິໍສາວິຕກ຺ໂກ. ອິເມ ຈ ຠິກ຺ຂເວ, ຕໂຍ ອກຸສລວິຕກ຺ກາ ກ຺ວ ອປຣິເສສາ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕິ? ຈຕູສຸ ວາ ສຕິປຏ຺ຐາເນສຸ ສຸປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕຈິຕ຺ຕສ຺ສ ວິຫຣໂຕ ອນິມິຕ຺ຕໍ ວາ ສມາຘິໍ ຠາວຍໂຕ. ຍາວຎ຺ຈິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອລເມວ ອນິມິຕ຺ໂຕ ສມາຘິ ຠາເວຕຸໍ. ອນິມິຕ຺ໂຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມາຘິ ຠາວິໂຕ ພຫຸລີກໂຕ ມຫປ຺ຜໂລ ໂຫຕິ ມຫານິສໍໂສ.

‘‘ທ຺ເວມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ທິຏ຺ຐິໂຍ – ຠວທິຏ຺ຐິ ຈ ວິຠວທິຏ຺ຐິ ຈ. ຕຕ຺ຣ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ອິຕິ ປຏິສຎ຺ຈິກ຺ຂຕິ – ‘ອຕ຺ຖິ ນຸ ໂຂ ຕໍ ກິຎ຺ຈິ ໂລກສ຺ມິໍ ຍມຫໍ ອຸປາທິຍມາໂນ ນ ວຊ຺ຊວາ ອສ຺ສ’ນ຺ຕິ? ໂສ ເອວໍ ປຊານາຕິ – ‘ນຕ຺ຖິ ນຸ ໂຂ ຕໍ ກິຎ຺ຈິ ໂລກສ຺ມິໍ ຍມຫໍ ອຸປາທິຍມາໂນ ນ ວຊ຺ຊວາ ອສ຺ສໍ. ອຫຎ຺ຫິ ຣູປຎ຺ເຎວ ອຸປາທິຍມາໂນ ອຸປາທິເຍຍ຺ຍໍ ເວທນຎ຺ເຎວ… ສຎ຺ຎຎ຺ເຎວ… ສງ຺ຂາເຣເຍວ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ເຎວ ອຸປາທິຍມາໂນ ອຸປາທິເຍຍ຺ຍໍ. ຕສ຺ສ ເມ ອສ຺ສ [ອຍໍ (ກ.)] ອຸປາທານປຈ຺ຈຍາ ຠໂວ; ຠວປຈ຺ຈຍາ ຊາຕິ; ຊາຕິປຈ຺ຈຍາ ຊຣາມຣຓໍ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ ສມ຺ຠເວຍ຺ຍຸໍ. ເອວເມຕສ຺ສ ເກວລສ຺ສ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ສມຸທໂຍ ອສ຺ສາ’’’ຕິ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ ກລ຺ລໍ ນຸ ຕໍ ສມນຸປສ຺ສິຕຸໍ – ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ…ເປ… ຕສ຺ມາຕິຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອວໍ ປສ຺ສໍ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ປາລິເລຍ຺ຍສຸຕ຺ຕໍ

໘໑. ເອກໍ ສມຍໍ ຠຄວາ ໂກສມ຺ພິຍໍ ວິຫຣຕິ ໂຆສິຕາຣາເມ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ປຸພ຺ພຓ຺ຫສມຍໍ ນິວາເສຕ຺ວາ ປຕ຺ຕຈີວຣມາທາຍ ໂກສມ຺ພິໍ ປິຓ຺ຑາຍ ປາວິສິ. ໂກສມ຺ພິຍໍ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣິຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕໍ ປິຓ຺ຑປາຕປຏິກ຺ກນ຺ໂຕ ສາມໍ ເສນາສນໍ ສໍສາເມຕ຺ວາ ປຕ຺ຕຈີວຣມາທາຍ ອນາມນ຺ເຕຕ຺ວາ ອຸປຏ຺ຐາເກ ອນປໂລເກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆໍ ເອໂກ ອທຸຕິໂຍ ຈາຣິກໍ ປກ຺ກາມິ.

ອຖ ໂຂ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ອຈິຣປກ຺ກນ຺ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ເຍນາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ອານນ຺ທໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ເອສາວຸໂສ, ອານນ຺ທ, ຠຄວາ ສາມໍ ເສນາສນໍ ສໍສາເມຕ຺ວາ ປຕ຺ຕຈີວຣມາທາຍ ອນາມນ຺ເຕຕ຺ວາ ອຸປຏ຺ຐາເກ ອນປໂລເກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆໍ ເອໂກ ອທຸຕິໂຍ ຈາຣິກໍ ປກ຺ກນ຺ໂຕ’’ຕິ. ‘‘ຍສ຺ມິໍ, ອາວຸໂສ, ສມເຍ ຠຄວາ ສາມໍ ເສນາສນໍ ສໍສາເມຕ຺ວາ ປຕ຺ຕຈີວຣມາທາຍ ອນາມນ຺ເຕຕ຺ວາ ອຸປຏ຺ຐາເກ ອນປໂລເກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆໍ ເອໂກ ອທຸຕິໂຍ ຈາຣິກໍ ປກ຺ກມຕິ, ເອໂກວ ຠຄວາ ຕສ຺ມິໍ ສມເຍ ວິຫຣິຕຸກາໂມ ໂຫຕິ; ນ ຠຄວາ ຕສ຺ມິໍ ສມເຍ ເກນຈິ ອນຸພນ຺ຘິຕພ຺ໂພ ໂຫຕີ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອນຸປຸພ຺ເພນ ຈາຣິກໍ ຈຣມາໂນ ເຍນ ປາລິເລຍ຺ຍກໍ [ປາຣິເລຍ຺ຍກໍ (ສີ. ປີ.)] ຕທວສຣິ. ຕຕ຺ຣ ສຸທໍ ຠຄວາ ປາລິເລຍ຺ຍເກ ວິຫຣຕິ ຠທ຺ທສາລມູເລ. ອຖ ໂຂ ສມ຺ພຫຸລາ ຠິກ຺ຂູ ເຍນາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມຕາ ອານນ຺ເທນ ສທ຺ຘິໍ ສມ຺ໂມທິໍສຸ. ສມ຺ໂມທນີຍໍ ກຖໍ ສາຣຓີຍໍ ວີຕິສາເຣຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິໍສຸ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນາ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ອານນ຺ທໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ຈິຣສ຺ສຸຕາ ໂຂ ໂນ, ອາວຸໂສ ອານນ຺ທ, ຠຄວໂຕ ສມ຺ມຸຂາ ຘມ຺ມີ ກຖາ; ອິຈ຺ຉາມ ມຍໍ, ອາວຸໂສ ອານນ຺ທ, ຠຄວໂຕ ສມ຺ມຸຂາ ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ໂສຕຸ’’ນ຺ຕິ.

ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ ເຕຫິ ຠິກ຺ຂູຫິ ສທ຺ຘິໍ ເຍນ ປາລິເລຍ຺ຍກໍ ຠທ຺ທສາລມູລໍ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ເນ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວາ ຘມ຺ມິຍາ ກຖາຍ ສນ຺ທສ຺ເສສິ ສມາທເປສິ ສມຸຕ຺ເຕເຊສິ ສມ຺ປຫໍເສສິ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເອວໍ ເຈຕໂສ ປຣິວິຕກ຺ໂກ ອຸທປາທິ – ‘‘ກຖໍ ນຸ ໂຂ ຊານໂຕ ກຖໍ ປສ຺ສໂຕ ອນນ຺ຕຣາ ອາສວານໍ ຂໂຍ ໂຫຕີ’’ຕິ? ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເຈຕສາ ເຈໂຕປຣິວິຕກ຺ກມຎ຺ຎາຍ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ວິຈຍໂສ ເທສິໂຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ມຍາ ຘມ຺ໂມ; ວິຈຍໂສ ເທສິຕາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ; ວິຈຍໂສ ເທສິຕາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາ; ວິຈຍໂສ ເທສິຕາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາ; ວິຈຍໂສ ເທສິຕານິ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານິ; ວິຈຍໂສ ເທສິຕານິ ປຎ຺ຈ ພລານິ; ວິຈຍໂສ ເທສິຕາ ສຕ຺ຕໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ; ວິຈຍໂສ ເທສິໂຕ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ. ເອວໍ ວິຈຍໂສ ເທສິໂຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ມຍາ ຘມ຺ໂມ. ເອວໍ ວິຈຍໂສ ເທສິເຕ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ມຍາ ຘມ຺ເມ ອຖ ຈ ປນິເຘກຈ຺ຈສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເອວໍ ເຈຕໂສ ປຣິວິຕກ຺ໂກ ອຸທປາທິ – ‘ກຖໍ ນຸ ໂຂ ຊານໂຕ ກຖໍ ປສ຺ສໂຕ ອນນ຺ຕຣາ ອາສວານໍ ຂໂຍ ໂຫຕີ’’’ຕິ?

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຊານໂຕ ກຖໍ ປສ຺ສໂຕ ອນນ຺ຕຣາ ອາສວານໍ ຂໂຍ ໂຫຕິ? ອິຘ ຠິກ຺ຂເວ, ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ອຣິຍານໍ ອທສ຺ສາວີ ອຣິຍຘມ຺ມສ຺ສ ອໂກວິໂທ ອຣິຍຘມ຺ເມ ອວິນີໂຕ, ສປ຺ປຸຣິສານໍ ອທສ຺ສາວີ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ມສ຺ສ ອໂກວິໂທ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ເມ ອວິນີໂຕ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ. ຍາ ໂຂ ປນ ສາ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມນຸປສ຺ສນາ ສງ຺ຂາໂຣ ໂສ. ໂສ ປນ ສງ຺ຂາໂຣ ກິໍນິທາໂນ ກິໍສມຸທໂຍ ກິໍຊາຕິໂກ ກິໍປຠໂວ? ອວິຊ຺ຊາສມ຺ຜສ຺ສເຊນ, ຠິກ຺ຂເວ, ເວທຍິເຕນ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ອສ຺ສຸຕວໂຕ ປຸຖຸຊ຺ຊນສ຺ສ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ຕຓ຺ຫາ; ຕໂຕໂຊ ໂສ ສງ຺ຂາໂຣ. ອິຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂສປິ ສງ຺ຂາໂຣ ອນິຈ຺ໂຈ ສງ຺ຂໂຕ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ໂນ. ສາປິ ຕຓ຺ຫາ ອນິຈ຺ຈາ ສງ຺ຂຕາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນາ. ສາປິ ເວທນາ ອນິຈ຺ຈາ ສງ຺ຂຕາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນາ. ໂສປິ ຜສ຺ໂສ ອນິຈ຺ໂຈ ສງ຺ຂໂຕ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ໂນ. ສາປິ ອວິຊ຺ຊາ ອນິຈ຺ຈາ ສງ຺ຂຕາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນາ. ເອວມ຺ປິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຊານໂຕ ເອວໍ ປສ຺ສໂຕ ອນນ຺ຕຣາ ອາສວານໍ ຂໂຍ ໂຫຕິ.

‘‘ນ ເຫວ ໂຂ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ; ອປິ ຈ ໂຂ ຣູປວນ຺ຕໍ ອຕ຺ຕານໍ ສມນຸປສ຺ສຕິ. ຍາ ໂຂ ປນ ສາ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມນຸປສ຺ສນາ ສງ຺ຂາໂຣ ໂສ. ໂສ ປນ ສງ຺ຂາໂຣ ກິໍນິທາໂນ ກິໍສມຸທໂຍ ກິໍຊາຕິໂກ ກິໍປຠໂວ? ອວິຊ຺ຊາສມ຺ຜສ຺ສເຊນ, ຠິກ຺ຂເວ, ເວທຍິເຕນ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ອສ຺ສຸຕວໂຕ ປຸຖຸຊ຺ຊນສ຺ສ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ຕຓ຺ຫາ; ຕໂຕໂຊ ໂສ ສງ຺ຂາໂຣ. ອິຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂສປິ ສງ຺ຂາໂຣ ອນິຈ຺ໂຈ ສງ຺ຂໂຕ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ໂນ. ສາປິ ຕຓ຺ຫາ… ສາປິ ເວທນາ… ໂສປິ ຜສ຺ໂສ… ສາປິ ອວິຊ຺ຊາ ອນິຈ຺ຈາ ສງ຺ຂຕາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນາ. ເອວມ຺ປິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຊານໂຕ ເອວໍ ປສ຺ສໂຕ ອນນ຺ຕຣາ ອາສວານໍ ຂໂຍ ໂຫຕິ.

‘‘ນ ເຫວ ໂຂ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນ ຣູປວນ຺ຕໍ ອຕ຺ຕານໍ ສມນຸປສ຺ສຕິ; ອປິ ຈ ໂຂ ອຕ຺ຕນິ ຣູປໍ ສມນຸປສ຺ສຕິ. ຍາ ໂຂ ປນ ສາ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມນຸປສ຺ສນາ ສງ຺ຂາໂຣ ໂສ. ໂສ ປນ ສງ຺ຂາໂຣ ກິໍນິທາໂນ ກິໍສມຸທໂຍ ກິໍຊາຕິໂກ ກິໍປຠໂວ? ອວິຊ຺ຊາສມ຺ຜສ຺ສເຊນ, ຠິກ຺ຂເວ, ເວທຍິເຕນ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ອສ຺ສຸຕວໂຕ ປຸຖຸຊ຺ຊນສ຺ສ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ຕຓ຺ຫາ; ຕໂຕໂຊ ໂສ ສງ຺ຂາໂຣ. ອິຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂສປິ ສງ຺ຂາໂຣ ອນິຈ຺ໂຈ ສງ຺ຂໂຕ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ໂນ. ສາປິ ຕຓ຺ຫາ… ສາປິ ເວທນາ… ໂສປິ ຜສ຺ໂສ… ສາປິ ອວິຊ຺ຊາ ອນິຈ຺ຈາ ສງ຺ຂຕາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນາ. ເອວມ຺ປິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຊານໂຕ ເອວໍ ປສ຺ສໂຕ ອນນ຺ຕຣາ ອາສວານໍ ຂໂຍ ໂຫຕິ.

‘‘ນ ເຫວ ໂຂ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນ ຣູປວນ຺ຕໍ ອຕ຺ຕານໍ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນ ອຕ຺ຕນິ ຣູປໍ ສມນຸປສ຺ສຕິ; ອປິ ຈ ໂຂ ຣູປສ຺ມິໍ ອຕ຺ຕານໍ ສມນຸປສ຺ສຕິ. ຍາ ໂຂ ປນ ສາ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມນຸປສ຺ສນາ ສງ຺ຂາໂຣ ໂສ. ໂສ ປນ ສງ຺ຂາໂຣ ກິໍນິທາໂນ ກິໍສມຸທໂຍ ກິໍຊາຕິໂກ ກິໍປຠໂວ? ອວິຊ຺ຊາສມ຺ຜສ຺ສເຊນ, ຠິກ຺ຂເວ, ເວທຍິເຕ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ອສ຺ສຸຕວໂຕ ປຸຖຸຊ຺ຊນສ຺ສ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ຕຓ຺ຫາ; ຕໂຕໂຊ ໂສ ສງ຺ຂາໂຣ. ອິຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂສປິ ສງ຺ຂາໂຣ ອນິຈ຺ໂຈ ສງ຺ຂໂຕ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ໂນ. ສາປິ ຕຓ຺ຫາ … ສາປິ ເວທນາ… ໂສປິ ຜສ຺ໂສ… ສາປິ ອວິຊ຺ຊາ ອນິຈ຺ຈາ ສງ຺ຂຕາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນາ. ເອວມ຺ປິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຊານໂຕ…ເປ… ອາສວານໍ ຂໂຍ ໂຫຕິ.

‘‘ນ ເຫວ ໂຂ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນ ຣູປວນ຺ຕໍ ອຕ຺ຕານໍ, ນ ອຕ຺ຕນິ ຣູປໍ, ນ ຣູປສ຺ມິໍ ອຕ຺ຕານໍ ສມນຸປສ຺ສຕິ; ອປິ ຈ ໂຂ ເວທນໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ອປິ ຈ ໂຂ ເວທນາວນ຺ຕໍ ອຕ຺ຕານໍ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ອປິ ຈ ໂຂ ອຕ຺ຕນິ ເວທນໍ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ອປິ ຈ ໂຂ ເວທນາຍ ອຕ຺ຕານໍ ສມນຸປສ຺ສຕິ; ອປິ ຈ ໂຂ ສຎ຺ຎໍ… ອປິ ຈ ໂຂ ສງ຺ຂາເຣ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ອປິ ຈ ໂຂ ສງ຺ຂາຣວນ຺ຕໍ ອຕ຺ຕານໍ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ອປິ ຈ ໂຂ ອຕ຺ຕນິ ສງ຺ຂາເຣ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ອປິ ຈ ໂຂ ສງ຺ຂາເຣສຸ ອຕ຺ຕານໍ ສມນຸປສ຺ສຕິ; ອປິ ຈ ໂຂ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ອປິ ຈ ໂຂ ວິຎ຺ຎາຓວນ຺ຕໍ ອຕ຺ຕານໍ, ອປິ ຈ ໂຂ ອຕ຺ຕນິ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ອປິ ຈ ໂຂ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ອຕ຺ຕານໍ ສມນຸປສ຺ສຕິ. ຍາ ໂຂ ປນ ສາ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມນຸປສ຺ສນາ ສງ຺ຂາໂຣ ໂສ. ໂສ ປນ ສງ຺ຂາໂຣ ກິໍນິທາໂນ…ເປ… ກິໍປຠໂວ? ອວິຊ຺ຊາສມ຺ຜສ຺ສເຊນ, ຠິກ຺ຂເວ, ເວທຍິເຕ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ອສ຺ສຸຕວໂຕ ປຸຖຸຊ຺ຊນສ຺ສ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ຕຓ຺ຫາ; ຕໂຕໂຊ ໂສ ສງ຺ຂາໂຣ. ອິຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂສປິ ສງ຺ຂາໂຣ ອນິຈ຺ໂຈ ສງ຺ຂໂຕ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ໂນ. ສາປິ ຕຓ຺ຫາ… ສາປິ ເວທນາ… ໂສປິ ຜສ຺ໂສ … ສາປິ ອວິຊ຺ຊາ ອນິຈ຺ຈາ ສງ຺ຂຕາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນາ. ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຊານໂຕ ເອວໍ ປສ຺ສໂຕ ອນນ຺ຕຣາ ອາສວານໍ ຂໂຍ ໂຫຕິ.

‘‘ນ ເຫວ ໂຂ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນ ເວທນໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນ ສຎ຺ຎໍ… ນ ສງ຺ຂາເຣ… ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ; ອປິ ຈ ໂຂ ເອວໍທິຏ຺ຐິ ໂຫຕິ – ‘ໂສ ອຕ຺ຕາ ໂສ ໂລໂກ, ໂສ ເປຈ຺ຈ ຠວິສ຺ສາມິ ນິຈ຺ໂຈ ຘຸໂວ ສສ຺ສໂຕ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ’ຕິ. ຍາ ໂຂ ປນ ສາ, ຠິກ຺ຂເວ, ສສ຺ສຕທິຏ຺ຐິ ສງ຺ຂາໂຣ ໂສ. ໂສ ປນ ສງ຺ຂາໂຣ ກິໍນິທາໂນ…ເປ… ເອວມ຺ປິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຊານໂຕ ເອວໍ ປສ຺ສໂຕ ອນນ຺ຕຣາ ອາສວານໍ ຂໂຍ ໂຫຕິ.

‘‘ນ ເຫວ ໂຂ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນ ເວທນໍ … ນ ສຎ຺ຎໍ… ນ ສງ຺ຂາເຣ… ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ; ນາປິ ເອວໍທິຏ຺ຐິ ໂຫຕິ – ‘ໂສ ອຕ຺ຕາ ໂສ ໂລໂກ, ໂສ ເປຈ຺ຈ ຠວິສ຺ສາມິ ນິຈ຺ໂຈ ຘຸໂວ ສສ຺ສໂຕ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ’ຕິ. ອປິ ຈ ໂຂ ເອວໍທິຏ຺ຐິ ໂຫຕິ – ‘ໂນ ຈສ຺ສໍ ໂນ ຈ ເມ ສິຍາ ນາຠວິສ຺ສໍ ນ ເມ ຠວິສ຺ສຕີ’ຕິ. ຍາ ໂຂ ປນ ສາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິ ສງ຺ຂາໂຣ ໂສ. ໂສ ປນ ສງ຺ຂາໂຣ ກິໍນິທາໂນ ກິໍສມຸທໂຍ ກິໍຊາຕິໂກ ກິໍປຠໂວ? ອວິຊ຺ຊາສມ຺ຜສ຺ສເຊນ, ຠິກ຺ຂເວ, ເວທຍິເຕນ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ອສ຺ສຸຕວໂຕ ປຸຖຸຊ຺ຊນສ຺ສ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ຕຓ຺ຫາ; ຕໂຕໂຊ ໂສ ສງ຺ຂາໂຣ. ອິຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂສປິ ສງ຺ຂາໂຣ ອນິຈ຺ໂຈ…ເປ… ເອວມ຺ປິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຊານໂຕ ເອວໍ ປສ຺ສໂຕ ອນນ຺ຕຣາ ອາສວານໍ ຂໂຍ ໂຫຕິ.

‘‘ນ ເຫວ ໂຂ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນ ເວທນໍ… ນ ສຎ຺ຎໍ… ນ ສງ຺ຂາເຣ… ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ…ເປ… ນ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນາປິ ເອວໍທິຏ຺ຐິ ໂຫຕິ – ‘ໂສ ອຕ຺ຕາ ໂສ ໂລໂກ, ໂສ ເປຈ຺ຈ ຠວິສ຺ສາມິ ນິຈ຺ໂຈ ຘຸໂວ ສສ຺ສໂຕ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ’ຕິ; ນາປິ ເອວໍທິຏ຺ຐິ ໂຫຕິ – ‘ໂນ ຈສ຺ສໍ ໂນ ຈ ເມ ສິຍາ ນາຠວິສ຺ສໍ ນ ເມ ຠວິສ຺ສຕີ’ຕິ; ອປິ ຈ ໂຂ ກງ຺ຂີ ໂຫຕິ ວິຈິກິຈ຺ຉີ ອນິຏ຺ຐງ຺ຄໂຕ ສທ຺ຘມ຺ເມ. ຍາ ໂຂ ປນ ສາ, ຠິກ຺ຂເວ, ກງ຺ຂິຕາ ວິຈິກິຈ຺ຉິຕາ ອນິຏ຺ຐງ຺ຄຕຕາ ສທ຺ຘມ຺ເມ ສງ຺ຂາໂຣ ໂສ. ໂສ ປນ ສງ຺ຂາໂຣ ກິໍນິທາໂນ ກິໍສມຸທໂຍ ກິໍຊາຕິໂກ ກິໍປຠໂວ? ອວິຊ຺ຊາສມ຺ຜສ຺ສເຊນ, ຠິກ຺ຂເວ, ເວທຍິເຕນ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ອສ຺ສຸຕວໂຕ ປຸຖຸຊ຺ຊນສ຺ສ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ຕຓ຺ຫາ; ຕໂຕໂຊ ໂສ ສງ຺ຂາໂຣ. ອິຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂສປິ ສງ຺ຂາໂຣ ອນິຈ຺ໂຈ ສງ຺ຂໂຕ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ໂນ. ສາປິ ຕຓ຺ຫາ ອນິຈ຺ຈາ ສງ຺ຂຕາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນາ. ສາປິ ເວທນາ ອນິຈ຺ຈາ ສງ຺ຂຕາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນາ. ໂສປິ ຜສ຺ໂສ ອນິຈ຺ໂຈ ສງ຺ຂໂຕ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ໂນ. ສາປິ ອວິຊ຺ຊາ ອນິຈ຺ຈາ ສງ຺ຂຕາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນາ. ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຊານໂຕ ເອວໍ ປສ຺ສໂຕ ອນນ຺ຕຣາ ອາສວານໍ ຂໂຍ ໂຫຕີ’’ຕິ. ນວມໍ.

໑໐. ປຸຓ຺ຓມສຸຕ຺ຕໍ

໘໒. ເອກໍ ສມຍໍ ຠຄວາ ສາວຕ຺ຖິຍໍ ວິຫຣຕິ ປຸພ຺ພາຣາເມ ມິຄາຣມາຕຸປາສາເທ ມຫຕາ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ເຆນ ສທ຺ຘິໍ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠຄວາ ຕທຫຸໂປສເຖ ປນ຺ນຣເສ ປຸຓ຺ຓາຍ ປຸຓ຺ຓມາຍ ຣຕ຺ຕິຍາ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆປຣິວຸໂຕ ອຊ຺ໂຌກາເສ ນິສິນ຺ໂນ ໂຫຕິ.

ອຖ ໂຂ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ອຸຏ຺ຐາຍາສນາ ເອກໍສໍ ອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ຄໍ ກຣິຕ຺ວາ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຎ຺ຊລິໍ ປຓາເມຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ປຸຈ຺ເຉຍ຺ຍາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວນ຺ຕໍ ກິຎ຺ຈິເທວ [ກຎ຺ຈິເທວ (?)] ເທສໍ, ສເຈ ເມ ຠຄວາ ໂອກາສໍ ກໂຣຕິ ປຎ຺ຫສ຺ສ ເວຍ຺ຍາກຣຓາຍາ’’ຕິ? ‘‘ເຕນ ຫິ ຕ຺ວໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ສເກ ອາສເນ ນິສີທິຕ຺ວາ ປຸຈ຺ຉ ຍທາກງ຺ຂສີ’’ຕິ. ‘‘ເອວໍ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວໂຕ ປຏິສ຺ສຸຕ຺ວາ ສເກ ອາສເນ ນິສີທິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອິເມ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ເວທນຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສຎ຺ຎຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສງ຺ຂາຣຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ’’ຕິ.

‘‘ອິເມ ໂຂ ປນ, ຠິກ຺ຂຸ, ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ; ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ’’ຕິ. ‘‘ສາຘຸ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວໂຕ ຠາສິຕໍ ອຠິນນ຺ທິຕ຺ວາ ອນຸໂມທິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຸຕ຺ຕຣິໍ ປຎ຺ຫໍ ອປຸຈ຺ຉິ –

‘‘ອິເມ ໂຂ ປນ, ຠນ຺ເຕ, ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ກິໍມູລກາ’’ຕິ? ‘‘ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ຉນ຺ທມູລກາ’’ຕິ…ເປ… ຕຎ຺ເຎວ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ອຸປາທານໍ ເຕ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ອຸທາຫຸ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ປຎ຺ຈຫິ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘຫິ ອຸປາທານນ຺ຕິ? ‘‘ນ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ຕຎ຺ເຎວ ອຸປາທານໍ ເຕ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ນາປິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ປຎ຺ຈຫິ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘຫິ ອຸປາທານໍ, ອປິ ຈ ໂຍ ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ທຣາໂຄ ຕໍ ຕຕ຺ຖ ອຸປາທານ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ສາຘຸ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ…ເປ… ອຸຕ຺ຕຣິໍ ປຎ຺ຫໍ ອປຸຈ຺ຉິ –

‘‘ສິຍາ ປນ, ຠນ຺ເຕ, ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘສຸ ຉນ຺ທຣາຄເວມຕ຺ຕຕາ’’ຕິ? ‘‘ສິຍາ, ຠິກ຺ຂູ’’ຕິ ຠຄວາ ອໂວຈ – ‘‘ອິຘ, ຠິກ຺ຂຸ, ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ເອວໍຣູໂປ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ເອວໍເວທໂນ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ເອວໍສຎ຺ໂຎ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ເອວໍສງ຺ຂາໂຣ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ເອວໍວິຎ຺ຎາໂຓ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານ’ນ຺ຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ສິຍາ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘສຸ ຉນ຺ທຣາຄເວມຕ຺ຕຕາ’’ຕິ? ‘‘ສາຘຸ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ…ເປ… ອຸຕ຺ຕຣິໍ ປຎ຺ຫໍ ອປຸຈ຺ຉິ –

‘‘ກິຕ຺ຕາວຕາ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ຂນ຺ຘານໍ ຂນ຺ຘາຘິວຈນ’’ນ຺ຕິ? ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ, ຠິກ຺ຂຸ, ຣູປໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກໍ ວາ ສຸຂຸມໍ ວາ ຫີນໍ ວາ ປຓີຕໍ ວາ ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ. ຍາ ກາຈິ ເວທນາ… ຍາ ກາຈິ ສຎ຺ຎາ … ເຍ ເກຈິ ສງ຺ຂາຣາ… ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກໍ ວາ ສຸຂຸມໍ ວາ ຫີນໍ ວາ ປຓີຕໍ ວາ ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ. ເອຕ຺ຕາວຕາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ຂນ຺ຘານໍ ຂນ຺ຘາຘິວຈນ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ສາຘຸ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ…ເປ… ອປຸຈ຺ຉິ –

‘‘ໂກ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ເຫຕຸ ໂກ ປຈ຺ຈໂຍ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ປຎ຺ຎາປນາຍ; ໂກ ເຫຕຸ ໂກ ປຈ຺ຈໂຍ ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ປຎ຺ຎາປນາຍ; ໂກ ເຫຕຸ ໂກ ປຈ຺ຈໂຍ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ປຎ຺ຎາປນາຍ; ໂກ ເຫຕຸ ໂກ ປຈ຺ຈໂຍ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ປຎ຺ຎາປນາຍ; ໂກ ເຫຕຸ ໂກ ປຈ຺ຈໂຍ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ປຎ຺ຎາປນາຍາ’’ຕິ? ‘‘ຈຕ຺ຕາໂຣ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ມຫາຠູຕາ ເຫຕຸ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ມຫາຠູຕາ ປຈ຺ຈໂຍ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ປຎ຺ຎາປນາຍ. ຜສ຺ໂສ ເຫຕຸ ຜສ຺ໂສ ປຈ຺ຈໂຍ ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ປຎ຺ຎາປນາຍ. ຜສ຺ໂສ ເຫຕຸ ຜສ຺ໂສ ປຈ຺ຈໂຍ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ປຎ຺ຎາປນາຍ. ຜສ຺ໂສ ເຫຕຸ, ຜສ຺ໂສ ປຈ຺ຈໂຍ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ປຎ຺ຎາປນາຍ. ນາມຣູປໍ ເຫຕຸ, ນາມຣູປໍ ປຈ຺ຈໂຍ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ປຎ຺ຎາປນາຍາ’’ຕິ. ‘‘ສາຘຸ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ…ເປ… ອປຸຈ຺ຉິ –

‘‘ກຖໍ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ໂຫຕີ’’ຕິ? ‘‘ອິຘ, ຠິກ຺ຂຸ, ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ອຣິຍານໍ ອທສ຺ສາວີ ອຣິຍຘມ຺ມສ຺ສ ອໂກວິໂທ ອຣິຍຘມ຺ເມ ອວິນີໂຕ, ສປ຺ປຸຣິສານໍ ອທສ຺ສາວີ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ມສ຺ສ ອໂກວິໂທ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ເມ ອວິນີໂຕ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ຣູປວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ຣູປໍ, ຣູປສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ… ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ໂຫຕີ’’ຕິ. ‘‘ສາຘຸ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ…ເປ… ອປຸຈ຺ຉິ –

‘‘ກຖໍ ປນ, ຠນ຺ເຕ, ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ນ ໂຫຕີ’’ຕິ? ‘‘ອິຘ, ຠິກ຺ຂຸ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ອຣິຍານໍ ທສ຺ສາວີ ອຣິຍຘມ຺ມສ຺ສ ໂກວິໂທ ອຣິຍຘມ຺ເມ ສຸວິນີໂຕ, ສປ຺ປຸຣິສານໍ ທສ຺ສາວີ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ມສ຺ສ ໂກວິໂທ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ເມ ສຸວິນີໂຕ ນ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນ ຣູປວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ນ ອຕ຺ຕນິ ວາ ຣູປໍ, ນ ຣູປສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ນ ເວທນໍ… ນ ສຎ຺ຎໍ… ນ ສງ຺ຂາເຣ… ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນ ວິຎ຺ຎາຓວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ນ ອຕ຺ຕນິ ວາ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ນ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ນ ໂຫຕີ’’ຕິ. ‘‘ສາຘຸ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ…ເປ… ອປຸຈ຺ຉິ –

‘‘ໂກ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ຣູປສ຺ສ ອສ຺ສາໂທ, ໂກ ອາທີນໂວ, ກິໍ ນິສ຺ສຣຓໍ; ໂກ ເວທນາຍ… ໂກ ສຎ຺ຎາຍ… ໂກ ສງ຺ຂາຣານໍ… ໂກ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອສ຺ສາໂທ, ໂກ ອາທີນໂວ, ກິໍ ນິສ຺ສຣຓ’’ນ຺ຕິ? ‘‘ຍໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ຣູປໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ສຸຂໍ ໂສມນສ຺ສໍ – ອຍໍ ຣູປສ຺ສ ອສ຺ສາໂທ. ຍໍ ຣູປໍ ອນິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ – ອຍໍ ຣູປສ຺ສ ອາທີນໂວ. ໂຍ ຣູປສ຺ມິໍ ຉນ຺ທຣາຄວິນໂຍ ຉນ຺ທຣາຄປ຺ປຫານໍ – ອິທໍ ຣູປສ຺ສ ນິສ຺ສຣຓໍ. ຍໍ ເວທນໍ ປຏິຈ຺ຈ… ຍໍ ສຎ຺ຎໍ ປຏິຈ຺ຈ… ເຍ ສງ຺ຂາເຣ ປຏິຈ຺ຈ… ຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ສຸຂໍ ໂສມນສ຺ສໍ – ອຍໍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອສ຺ສາໂທ. ຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ – ອຍໍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອາທີນໂວ. ໂຍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ຉນ຺ທຣາຄວິນໂຍ ຉນ຺ທຣາຄປ຺ປຫານໍ – ອິທໍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິສ຺ສຣຓ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ສາຘຸ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວໂຕ ຠາສິຕໍ ອຠິນນ຺ທິຕ຺ວາ ອນຸໂມທິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຸຕ຺ຕຣິໍ ປຎ຺ຫໍ ອປຸຈ຺ຉິ –

‘‘ກຖໍ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ຊານໂຕ, ກຖໍ ປສ຺ສໂຕ ອິມສ຺ມິຎ຺ຈ ສວິຎ຺ຎາຓເກ ກາເຍ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ສພ຺ພນິມິຕ຺ເຕສຸ ອຫງ຺ກາຣມມງ຺ກາຣມານານຸສຍາ ນ ໂຫນ຺ຕີ’’ຕິ? ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ, ຠິກ຺ຂຸ, ຣູປໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກໍ ວາ ສຸຂຸມໍ ວາ ຫີນໍ ວາ ປຓີຕໍ ວາ ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພໍ ຣູປໍ – ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ປສ຺ສຕິ. ຍາ ກາຈິ ເວທນາ… ຍາ ກາຈິ ສຎ຺ຎາ… ເຍ ເກຈິ ສງ຺ຂາຣາ… ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກໍ ວາ ສຸຂຸມໍ ວາ ຫີນໍ ວາ ປຓີຕໍ ວາ ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ – ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ປສ຺ສຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ຊານໂຕ ເອວໍ ປສ຺ສໂຕ ອິມສ຺ມິຎ຺ຈ ສວິຎ຺ຎາຓເກ ກາເຍ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ສພ຺ພນິມິຕ຺ເຕສຸ ອຫງ຺ກາຣມມງ຺ກາຣມານານຸສຍາ ນ ໂຫນ຺ຕີ’’ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເອວໍ ເຈຕໂສ ປຣິວິຕກ຺ໂກ ອຸທປາທິ – ‘‘ອິຕິ ກິຣ ໂຠ ຣູປໍ ອນຕ຺ຕາ, ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຕ຺ຕາ; ອນຕ຺ຕກຕານິ ກມ຺ມານິ ກຖມຕ຺ຕານໍ [ກຕມຕ຺ຕານໍ (ປີ.), ກມ຺ມຕ຺ຕານໍ (ສ຺ຍາ. ກໍ. ກ.)] ຜຸສິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເຈຕສາ ເຈໂຕ ປຣິວິຕກ຺ກມຎ຺ຎາຍ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ –

‘‘ຐານໍ ໂຂ ປເນຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຊ຺ຊຕິ ຍໍ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ໂມຆປຸຣິໂສ ອວິທ຺ວາ ອວິຊ຺ຊາຄໂຕ ຕຓ຺ຫາຘິປເຕຍ຺ເຍນ ເຈຕສາ ສຕ຺ຖຸສາສນໍ ອຕິຘາວິຕພ຺ພໍ ມຎ຺ເຎຍ຺ຍ. ອິຕິ ກິຣ, ໂຠ, ຣູປໍ ອນຕ຺ຕາ, ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຕ຺ຕາ. ອນຕ຺ຕກຕານິ ກມ຺ມານິ ກຖມຕ຺ຕານໍ ຜຸສິສ຺ສນ຺ຕີຕິ? ປຏິປຸຈ຺ຉາວິນີຕາ ໂຂ ເມ ຕຸມ຺ເຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕຕ຺ຣ ຕຕ຺ຣ ເຕສຸ ເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ກລ຺ລໍ ນຸ ຕໍ ສມນຸປສ຺ສິຕຸໍ – ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ຕສ຺ມາຕິຫ…ເປ… ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ.

‘‘ທ຺ເວ ຂນ຺ຘາ ຕຎ຺ເຎວ ສິຍໍ, ອຘິວຈນຎ຺ຈ ເຫຕຸນາ;

ສກ຺ກາເຍນ ທຸເວ ວຸຕ຺ຕາ, ອສ຺ສາທວິຎ຺ຎາຓເກນ ຈ;

ເອເຕ ທສວິຘາ ວຸຕ຺ຕາ, ໂຫຕິ ຠິກ຺ຂຸ ປຸຈ຺ຉາຍາ’’ຕິ. ທສມໍ;

ຂຊ຺ຊນີຍວຄ຺ໂຄ ອຏ຺ຐໂມ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ອສ຺ສາໂທ ທ຺ເວ ສມຸທຍາ, ອຣຫນ຺ເຕຫິ ອປເຣ ທ຺ເວ;

ສີໂຫ ຂຊ຺ຊນີ ປິຓ຺ໂຑລ຺ຍໍ, ປາລິເລຍ຺ເຍນ ປຸຓ຺ຓມາຕິ.

໙. ເຖຣວຄ຺ໂຄ

໑. ອານນ຺ທສຸຕ຺ຕໍ

໘໓. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ຕຕ຺ຣ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ອາວຸໂສ, ຠິກ຺ຂເວ’’ຕິ. ‘‘ອາວຸໂສ’’ຕິ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ອາຍສ຺ມໂຕ ອານນ຺ທສ຺ສ ປຈ຺ຈສ຺ໂສສຸໍ. ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ປຸຓ຺ໂຓ ນາມ, ອາວຸໂສ, ອາຍສ຺ມາ ມນ຺ຕາຓິປຸຕ຺ໂຕ [ມນ຺ຕານິປຸຕ຺ໂຕ (ກ. ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ. ກ.)] ອມ຺ຫາກໍ ນວການໍ ສຕໍ ພຫູປກາໂຣ ໂຫຕິ. ໂສ ອມ຺ເຫ ອິມິນາ ໂອວາເທນ ໂອວທຕິ – ‘ອຸປາທາຍ, ອາວຸໂສ ອານນ຺ທ, ອສ຺ມີຕິ ໂຫຕິ, ໂນ ອນຸປາທາຍ. ກິຎ຺ຈ ອຸປາທາຍ ອສ຺ມີຕິ ໂຫຕິ, ໂນ ອນຸປາທາຍ? ຣູປໍ ອຸປາທາຍ ອສ຺ມີຕິ ໂຫຕິ, ໂນ ອນຸປາທາຍ. ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ ອສ຺ມີຕິ ໂຫຕິ, ໂນ ອນຸປາທາຍ’’’.

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ອາວຸໂສ ອານນ຺ທ, ອິຕ຺ຖີ ວາ ປຸຣິໂສ ວາ ທຫໂຣ ຍຸວາ ມຓ຺ຑນກຊາຕິໂກ ອາທາເສ ວາ ປຣິສຸທ຺ເຘ ປຣິໂຍທາເຕ ອຈ຺ເຉ ວາ ອຸທກປຕ຺ເຕ ສກໍ ມຸຂນິມິຕ຺ຕໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂມາໂນ ອຸປາທາຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ໂນ ອນຸປາທາຍ; ເອວເມວ ໂຂ, ອາວຸໂສ ອານນ຺ທ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ ອສ຺ມີຕິ ໂຫຕິ, ໂນ ອນຸປາທາຍ. ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ ອສ຺ມີຕິ ໂຫຕິ, ໂນ ອນຸປາທາຍ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎສິ, ອາວຸໂສ ອານນ຺ທ, ‘ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’’ຕິ? ‘ອນິຈ຺ຈໍ, ອາວຸໂສ’. ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ … ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’ຕິ? ‘ອນິຈ຺ຈໍ, ອາວຸໂສ’. ຕສ຺ມາຕິຫ…ເປ… ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີຕິ. ປຸຓ຺ໂຓ ນາມ ອາວຸໂສ ອາຍສ຺ມາ ມນ຺ຕາຓິປຸຕ຺ໂຕ ອມ຺ຫາກໍ ນວການໍ ສຕໍ ພຫູປກາໂຣ ໂຫຕິ. ໂສ ອມ຺ເຫ ອິມິນາ ໂອວາເທນ ໂອວທຕິ. ອິທຎ຺ຈ ປນ ເມ ອາຍສ຺ມໂຕ ປຸຓ຺ຓສ຺ສ ມນ຺ຕາຓິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ຘມ຺ມເທສນໍ ສຸຕ຺ວາ ຘມ຺ໂມ ອຠິສມິໂຕຕິ. ປຐມໍ.

໒. ຕິສ຺ສສຸຕ຺ຕໍ

໘໔. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອາຍສ຺ມາ ຕິສ຺ໂສ ຠຄວໂຕ ປິຕຸຈ຺ຉາປຸຕ຺ໂຕ ສມ຺ພຫຸລານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອວມາໂຣເຈຕິ – ‘‘ອປິ ເມ, ອາວຸໂສ, ມຘຸຣກຊາໂຕ ວິຍ ກາໂຍ; ທິສາປິ ເມ ນ ປກ຺ຂາຍນ຺ຕິ; ຘມ຺ມາປິ ມໍ ນ ປຏິຠນ຺ຕິ; ຖິນມິທ຺ຘຎ຺ຈ [ຖີນມິທ຺ຘຎ຺ຈ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)] ເມ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິຍາທາຍ ຕິຏ຺ຐຕິ; ອນຠິຣໂຕ ຈ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ຈຣາມິ; ໂຫຕິ ຈ ເມ ຘມ຺ເມສຸ ວິຈິກິຈ຺ຉາ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ສມ຺ພຫຸລາ ຠິກ຺ຂູ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິໍສຸ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນາ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ອາຍສ຺ມາ, ຠນ຺ເຕ, ຕິສ຺ໂສ ຠຄວໂຕ ປິຕຸຈ຺ຉາປຸຕ຺ໂຕ ສມ຺ພຫຸລານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອວມາໂຣເຈຕິ – ‘ອປິ ເມ, ອາວຸໂສ, ມຘຸຣກຊາໂຕ ວິຍ ກາໂຍ; ທິສາປິ ເມ ນ ປກ຺ຂາຍນ຺ຕິ; ຘມ຺ມາປິ ມໍ ນ ປຏິຠນ຺ຕິ; ຖິນມິທ຺ຘຎ຺ຈ ເມ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິຍາທາຍ ຕິຏ຺ຐຕິ; ອນຠິຣໂຕ ຈ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ຈຣາມິ; ໂຫຕິ ຈ ເມ ຘມ຺ເມສຸ ວິຈິກິຈ຺ຉາ’’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອຎ຺ຎຕຣໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ເອຫິ ຕ຺ວໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ມມ ວຈເນນ ຕິສ຺ສໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ອາມນ຺ເຕຫີ’’ຕິ. ‘‘ເອວໍ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວໂຕ ປຏິສ຺ສຸຕ຺ວາ ເຍນາຍສ຺ມາ ຕິສ຺ໂສ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ຕິສ຺ສໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ສຕ຺ຖາ ຕໍ, ອາວຸໂສ ຕິສ຺ສ, ອາມນ຺ເຕຕີ’’ຕິ. ‘‘ເອວມາວຸໂສ’’ຕິ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຕິສ຺ໂສ ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ປຏິສ຺ສຸຕ຺ວາ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ຕິສ຺ສໍ ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ສຈ຺ຈໍ ກິຣ ຕ຺ວໍ, ຕິສ຺ສ, ສມ຺ພຫຸລານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອວມາໂຣເຈສິ – ‘ອປິ ເມ, ອາວຸໂສ, ມຘຸຣກຊາໂຕ ວິຍ ກາໂຍ…ເປ… ໂຫຕິ ຈ ເມ ຘມ຺ເມສຸ ວິຈິກິຈ຺ຉາ’’’ຕິ? ‘‘ເອວໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎສິ, ຕິສ຺ສ, ຣູເປ ອວິຄຕຣາຄສ຺ສ ອວິຄຕຈ຺ຉນ຺ທສ຺ສ ອວິຄຕເປມສ຺ສ ອວິຄຕປິປາສສ຺ສ ອວິຄຕປຣິຬາຫສ຺ສ ອວິຄຕຕຓ຺ຫສ຺ສ, ຕສ຺ສ ຣູປສ຺ສ ວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ’’ຕິ? ‘‘ເອວໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ສາຘຸ ສາຘຸ, ຕິສ຺ສ! ເອວຎ຺ເຫຕໍ, ຕິສ຺ສ, ໂຫຕິ. ຍຖາ ຕໍ ຣູເປ ອວິຄຕຣາຄສ຺ສ… ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ອວິຄຕຣາຄສ຺ສ…ເປ… ເຕສໍ ສງ຺ຂາຣານໍ ວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ’’ຕິ? ‘‘ເອວໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ສາຘຸ ສາຘຸ, ຕິສ຺ສ! ເອວຎ຺ເຫຕໍ, ຕິສ຺ສ, ໂຫຕິ. ຍຖາ ຕໍ ວິຎ຺ຎາເຓ ອວິຄຕຣາຄສ຺ສ ອວິຄຕຈ຺ຉນ຺ທສ຺ສ ອວິຄຕເປມສ຺ສ ອວິຄຕປິປາສສ຺ສ ອວິຄຕປຣິຬາຫສ຺ສ ອວິຄຕຕຓ຺ຫສ຺ສ, ຕສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ’’ຕິ? ‘‘ເອວໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ສາຘຸ ສາຘຸ, ຕິສ຺ສ! ເອວຎ຺ເຫຕໍ, ຕິສ຺ສ, ໂຫຕິ. ຍຖາ ຕໍ ວິຎ຺ຎາເຓ ອວິຄຕຣາຄສ຺ສ. ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎສິ, ຕິສ຺ສ, ຣູເປ ວິຄຕຣາຄສ຺ສ ວິຄຕຈ຺ຉນ຺ທສ຺ສ ວິຄຕເປມສ຺ສ ວິຄຕປິປາສສ຺ສ ວິຄຕປຣິຬາຫສ຺ສ ວິຄຕຕຓ຺ຫສ຺ສ, ຕສ຺ສ ຣູປສ຺ສ ວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ສາຘຸ ສາຘຸ, ຕິສ຺ສ! ເອວຎ຺ເຫຕໍ, ຕິສ຺ສ, ໂຫຕິ. ຍຖາ ຕໍ ຣູເປ ວິຄຕຣາຄສ຺ສ… ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ວິຄຕຣາຄສ຺ສ… ວິຎ຺ຎາເຓ ວິຄຕຣາຄສ຺ສ ວິຄຕຈ຺ຉນ຺ທສ຺ສ ວິຄຕເປມສ຺ສ ວິຄຕປິປາສສ຺ສ ວິຄຕປຣິຬາຫສ຺ສ ວິຄຕຕຓ຺ຫສ຺ສ ຕສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ສາຘຸ ສາຘຸ, ຕິສ຺ສ! ເອວຎ຺ເຫຕໍ, ຕິສ຺ສ, ໂຫຕິ. ຍຖາ ຕໍ ວິຎ຺ຎາເຓ ວິຄຕຣາຄສ຺ສ. ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎສິ, ຕິສ຺ສ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ … ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ຕສ຺ມາຕິຫ…ເປ… ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ.

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຕິສ຺ສ, ທ຺ເວ ປຸຣິສາ – ເອໂກ ປຸຣິໂສ ອມຄ຺ຄກຸສໂລ, ເອໂກ ປຸຣິໂສ ມຄ຺ຄກຸສໂລ. ຕເມນໍ ໂສ ອມຄ຺ຄກຸສໂລ ປຸຣິໂສ ອມຸໍ ມຄ຺ຄກຸສລໍ ປຸຣິສໍ ມຄ຺ຄໍ ປຸຈ຺ເຉຍ຺ຍ. ໂສ ເອວໍ ວເທຍ຺ຍ – ‘ເອຫິ, ໂຠ ປຸຣິສ, ອຍໍ ມຄ຺ໂຄ. ເຕນ ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ຄຈ຺ຉ. ເຕນ ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ທກ຺ຂິສ຺ສສິ ທ຺ເວຘາປຖໍ, ຕຕ຺ຖ ວາມໍ ມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ທກ຺ຂິຓໍ ຄຓ຺ຫາຫິ. ເຕນ ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ຄຈ຺ຉ. ເຕນ ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ທກ຺ຂິສ຺ສສິ ຕິພ຺ພໍ ວນສຓ຺ຑໍ. ເຕນ ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ຄຈ຺ຉ. ເຕນ ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ທກ຺ຂິສ຺ສສິ ມຫນ຺ຕໍ ນິນ຺ນໍ ປລ຺ລລໍ. ເຕນ ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ຄຈ຺ຉ. ເຕນ ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ທກ຺ຂິສ຺ສສິ ໂສພ຺ຠໍ ປປາຕໍ. ເຕນ ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ຄຈ຺ຉ. ເຕນ ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ທກ຺ຂິສ຺ສສິ ສມໍ ຠູມິຠາຄໍ ຣມຓີຍ’’’ນ຺ຕິ.

‘‘ອຸປມາ ໂຂ ມ຺ຍາຍໍ, ຕິສ຺ສ, ກຕາ ອຕ຺ຖສ຺ສ ວິຎ຺ຎາປນາຍ. ອຍໍ ເຈເວຕ຺ຖ ອຕ຺ໂຖ – ‘ປຸຣິໂສ ອມຄ຺ຄກຸສໂລ’ຕິ ໂຂ, ຕິສ຺ສ, ປຸຖຸຊ຺ຊນສ຺ເສຕໍ ອຘິວຈນໍ. ‘ປຸຣິໂສ ມຄ຺ຄກຸສໂລ’ຕິ ໂຂ, ຕິສ຺ສ, ຕຖາຄຕສ຺ເສຕໍ ອຘິວຈນໍ ອຣຫໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ. ‘ທ຺ເວຘາປໂຖ’ຕິ ໂຂ, ຕິສ຺ສ, ວິຈິກິຈ຺ຉາເຍຕໍ ອຘິວຈນໍ. ‘ວາໂມ ມຄ຺ໂຄ’ຕິ ໂຂ, ຕິສ຺ສ, ອຏ຺ຐງ຺ຄິກສ຺ເສຕໍ ມິຈ຺ຉາມຄ຺ຄສ຺ສ ອຘິວຈນໍ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິຍາ…ເປ… ມິຈ຺ຉາສມາຘິສ຺ສ. ‘ທກ຺ຂິໂຓ ມຄ຺ໂຄ’ຕິ ໂຂ, ຕິສ຺ສ, ອຣິຍສ຺ເສຕໍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອຘິວຈນໍ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິຍາ…ເປ… ສມ຺ມາສມາຘິສ຺ສ. ‘ຕິພ຺ໂພ ວນສຓ຺ໂຑ’ຕິ ໂຂ, ຕິສ຺ສ, ອວິຊ຺ຊາເຍຕໍ ອຘິວຈນໍ. ‘ມຫນ຺ຕໍ ນິນ຺ນໍ ປລ຺ລລ’ນ຺ຕິ ໂຂ, ຕິສ຺ສ, ກາມານເມຕໍ ອຘິວຈນໍ. ‘ໂສພ຺ໂຠ ປປາໂຕ’ຕິ ໂຂ, ຕິສ຺ສ, ໂກຘູປາຍາສສ຺ເສຕໍ ອຘິວຈນໍ. ‘ສໂມ ຠູມິຠາໂຄ ຣມຓີໂຍ’ຕິ ໂຂ, ຕິສ຺ສ, ນິພ຺ພານສ຺ເສຕໍ ອຘິວຈນໍ. ອຠິຣມ, ຕິສ຺ສ, ອຠິຣມ, ຕິສ຺ສ! ອຫໂມວາເທນ ອຫມນຸຄ຺ຄເຫນ ອຫມນຸສາສນິຍາ’’ຕິ [ອຫມາມິສຘມ຺ມານຸຄ຺ຄເຫນ ມໂມວາເທນ ມມານຸສາສນິຍາຕິ (ກ.)].

ອິທມໂວຈ ຠຄວາ. ອຕ຺ຕມໂນ ອາຍສ຺ມາ ຕິສ຺ໂສ ຠຄວໂຕ ຠາສິຕໍ ອຠິນນ຺ທີຕິ. ທຸຕິຍໍ.

໓. ຍມກສຸຕ຺ຕໍ

໘໕. ເອກໍ ສມຍໍ ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ສາວຕ຺ຖິຍໍ ວິຫຣຕິ ເຊຕວເນ ອນາຖປິຓ຺ຑິກສ຺ສ ອາຣາເມ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຍມກສ຺ສ ນາມ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເອວຣູປໍ ປາປກໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕິ – ‘‘ຕຖາຫໍ ຠຄວຕາ ຘມ຺ມໍ ເທສິຕໍ ອາຊານາມິ, ຍຖາ ຂີຓາສໂວ ຠິກ຺ຂຸ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊຕິ ວິນສ຺ສຕິ, ນ ໂຫຕິ ປຣໍ ມຣຓາ’’ຕິ.

ອສ຺ໂສສຸໍ ໂຂ ສມ຺ພຫຸລາ ຠິກ຺ຂູ ຍມກສ຺ສ ກິຣ ນາມ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເອວຣູປໍ ປາປກໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕິ – ‘‘ຕຖາຫໍ ຠຄວຕາ ຘມ຺ມໍ ເທສິຕໍ ອາຊານາມິ, ຍຖາ ຂີຓາສໂວ ຠິກ຺ຂຸ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊຕິ ວິນສ຺ສຕິ, ນ ໂຫຕິ ປຣໍ ມຣຓາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ເຍນາຍສ຺ມາ ຍມໂກ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມຕາ ຍມເກນ ສທ຺ຘິໍ ສມ຺ໂມທິໍສຸ. ສມ຺ໂມທນີຍໍ ກຖໍ ສາຣຓີຍໍ ວີຕິສາເຣຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິໍສຸ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນາ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ຍມກໍ ເອຕທໂວຈຸໍ –

‘‘ສຈ຺ຈໍ ກິຣ ເຕ, ອາວຸໂສ ຍມກ, ເອວຣູປໍ ປາປກໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ – ‘ຕຖາຫໍ ຠຄວຕາ ຘມ຺ມໍ ເທສິຕໍ ອາຊານາມິ, ຍຖາ ຂີຓາສໂວ ຠິກ຺ຂຸ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊຕິ ວິນສ຺ສຕິ, ນ ໂຫຕິ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ? ‘‘ເອວໍ ຂ຺ວາຫໍ, ອາວຸໂສ, ຠຄວຕາ ຘມ຺ມໍ ເທສິຕໍ ອາຊານາມິ – ‘ຂີຓາສໂວ ຠິກ຺ຂຸ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊຕິ ວິນສ຺ສຕິ, ນ ໂຫຕິ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ.

‘‘ມາ, ອາວຸໂສ ຍມກ, ເອວໍ ອວຈ, ມາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອພ຺ຠາຈິກ຺ຂິ. ນ ຫິ ສາຘຸ ຠຄວໂຕ ອພ຺ຠາຈິກ຺ຂນໍ. ນ ຫິ ຠຄວາ ເອວໍ ວເທຍ຺ຍ – ‘ຂີຓາສໂວ ຠິກ຺ຂຸ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊຕິ ວິນສ຺ສຕິ, ນ ໂຫຕິ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຍມໂກ ເຕຫິ ຠິກ຺ຂູຫິ ວຸຈ຺ຈມາໂນ ຕເຖວ ຕໍ ປາປກໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ຖາມສາ ປຣາມາສາ ອຠິນິວິສ຺ສ ໂວຫຣຕິ – ‘‘ຕຖາຫໍ ຠຄວຕາ ຘມ຺ມໍ ເທສິຕໍ ອາຊານາມິ, ຍຖາ ຂີຓາສໂວ ຠິກ຺ຂຸ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊຕິ ວິນສ຺ສຕິ, ນ ໂຫຕິ ປຣໍ ມຣຓາ’’ຕິ.

ຍໂຕ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ນາສກ຺ຂິໍສຸ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ຍມກໍ ເອຕສ຺ມາ ປາປກາ ທິຏ຺ຐິຄຕາ ວິເວເຈຕຸໍ, ອຖ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ອຸຏ຺ຐາຍາສນາ ເຍນາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ສາຣິປຸຕ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ຍມກສ຺ສ ນາມ, ອາວຸໂສ ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ເອວຣູປໍ ປາປກໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ – ‘ຕຖາຫໍ ຠຄວຕາ ຘມ຺ມໍ ເທສິຕໍ ອາຊານາມິ ຍຖາ ຂີຓາສໂວ ຠິກ຺ຂຸ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊຕິ ວິນສ຺ສຕິ, ນ ໂຫຕິ ປຣໍ ມຣຓາ’ຕິ. ສາຘາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ເຍນ ຍມໂກ ຠິກ຺ຂຸ ເຕນຸປສງ຺ກມຕຸ ອນຸກມ຺ປໍ ອຸປາທາຍາ’’ຕິ. ອຘິວາເສສິ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ຕຸຓ຺ຫີຠາເວນ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ສາຍນ຺ຫສມຍໍ ປຏິສລ຺ລານາ ວຸຏ຺ຐິໂຕ ເຍນາຍສ຺ມາ ຍມໂກ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມຕາ ຍມເກນ ສທ຺ຘິໍ ສມ຺ໂມທິ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ຍມກໍ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ສຈ຺ຈໍ ກິຣ ເຕ, ອາວຸໂສ ຍມກ, ເອວຣູປໍ ປາປກໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ – ‘ຕຖາຫໍ ຠຄວຕາ ຘມ຺ມໍ ເທສິຕໍ ອາຊານາມິ, ຍຖາ ຂີຓາສໂວ ຠິກ຺ຂຸ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊຕິ ວິນສ຺ສຕິ, ນ ໂຫຕິ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ? ‘‘ເອວໍ ຂ຺ວາຫໍ, ອາວຸໂສ, ຠຄວຕາ ຘມ຺ມໍ ເທສິຕໍ ອາຊານາມິ, ຍຖາ ຂີຓາສໂວ ຠິກ຺ຂຸ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊຕິ ວິນສ຺ສຕິ, ນ ໂຫຕິ ປຣໍ ມຣຓາ’’ຕິ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎສິ, ອາວຸໂສ ຍມກ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ອາວຸໂສ’’. ‘‘ເວທນາ ນິຈ຺ຈາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ອາວຸໂສ’’. ຕສ຺ມາຕິຫ…ເປ… ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎສິ, ອາວຸໂສ ຍມກ, ຣູປໍ ຕຖາຄໂຕຕິ ສມນຸປສ຺ສສີ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ອາວຸໂສ’’ … ‘‘ເວທນໍ ຕຖາຄໂຕຕິ ສມນຸປສ຺ສສີ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ອາວຸໂສ’’… ‘‘ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ຕຖາຄໂຕຕິ ສມນຸປສ຺ສສີ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ອາວຸໂສ’’.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎສິ, ອາວຸໂສ ຍມກ, ຣູປສ຺ມິໍ ຕຖາຄໂຕຕິ ສມນຸປສ຺ສສີ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ອາວຸໂສ’’. ‘‘ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ຣູປາ ຕຖາຄໂຕຕິ ສມນຸປສ຺ສສີ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ອາວຸໂສ’’. ‘‘ເວທນາຍ… ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ເວທນາຍ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ… ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ… ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສງ຺ຂາເຣຫິ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ຕຖາຄໂຕຕິ ສມນຸປສ຺ສສີ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ອາວຸໂສ’’. ‘‘ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ວິຎ຺ຎາຓາ ຕຖາຄໂຕຕິ ສມນຸປສ຺ສສີ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ອາວຸໂສ’’.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎສິ, ອາວຸໂສ ຍມກ, ຣູປໍ… ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ຕຖາຄໂຕຕິ ສມນຸປສ຺ສສີ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ອາວຸໂສ’’.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎສິ, ອາວຸໂສ ຍມກ, ອຍໍ ໂສ ອຣູປີ… ອເວທໂນ… ອສຎ຺ຎີ… ອສງ຺ຂາໂຣ… ອວິຎ຺ຎາໂຓ ຕຖາຄໂຕຕິ ສມນຸປສ຺ສສີ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ອາວຸໂສ’’. ‘‘ເອຕ຺ຖ ຈ ເຕ, ອາວຸໂສ ຍມກ, ທິຏ຺ເຐວ ຘມ຺ເມ ສຈ຺ຈໂຕ ເຖຕໂຕ [ຕຖໂຕ (ສ຺ຍາ. ກໍ.)] ຕຖາຄເຕ ອນຸປລພ຺ຠິຍມາເນ [ຕຖາຄເຕ ອນຸປລພ຺ຠມາເນ (?)], ກລ຺ລໍ ນຸ ເຕ ຕໍ ເວຍ຺ຍາກຣຓໍ – ‘ຕຖາຫໍ ຠຄວຕາ ຘມ຺ມໍ ເທສິຕໍ ອາຊານາມິ, ຍຖາ ຂີຓາສໂວ ຠິກ຺ຂຸ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊຕິ ວິນສ຺ສຕິ, ນ ໂຫຕິ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ?

‘‘ອຫຸ ໂຂ ເມ ຕໍ, ອາວຸໂສ ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ປຸພ຺ເພ ອວິທ຺ທສຸໂນ ປາປກໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ; ອິທຎ຺ຈ ປນາຍສ຺ມໂຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ຘມ຺ມເທສນໍ ສຸຕ຺ວາ ຕຎ຺ເຈວ ປາປກໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ປຫີນໍ, ຘມ຺ໂມ ຈ ເມ ອຠິສມິໂຕ’’ຕິ.

‘‘ສເຈ ຕໍ, ອາວຸໂສ ຍມກ, ເອວໍ ປຸຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ – ‘ໂຍ ໂສ, ອາວຸໂສ ຍມກ, ຠິກ຺ຂຸ ອຣຫໍ ຂີຓາສໂວ ໂສ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ກິໍ ໂຫຕີ’ຕິ? ເອວໍ ປຸຏ຺ໂຐ ຕ຺ວໍ, ອາວຸໂສ ຍມກ, ກິນ຺ຕິ ພ຺ຍາກເຣຍ຺ຍາສີ’’ຕິ? ‘‘ສເຈ ມໍ, ອາວຸໂສ, ເອວໍ ປຸຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ – ‘ໂຍ ໂສ, ອາວຸໂສ ຍມກ, ຠິກ຺ຂຸ ອຣຫໍ ຂີຓາສໂວ ໂສ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ກິໍ ໂຫຕີ’ຕິ? ເອວໍ ປຸຏ຺ໂຐຫໍ, ອາວຸໂສ, ເອວໍ ພ຺ຍາກເຣຍ຺ຍໍ – ‘ຣູປໍ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ອນິຈ຺ຈໍ. ຍທນິຈ຺ຈໍ ຕໍ ທຸກ຺ຂໍ; ຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ຕໍ ນິຣຸທ຺ຘໍ ຕທຕ຺ຖງ຺ຄຕໍ. ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ. ຍທນິຈ຺ຈໍ ຕໍ ທຸກ຺ຂໍ; ຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ຕໍ ນິຣຸທ຺ຘໍ ຕທຕ຺ຖງ຺ຄຕ’ນ຺ຕິ. ເອວໍ ປຸຏ຺ໂຐຫໍ, ອາວຸໂສ, ເອວໍ ພ຺ຍາກເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ.

‘‘ສາຘຸ ສາຘຸ, ອາວຸໂສ ຍມກ! ເຕນ ຫາວຸໂສ, ຍມກ, ອຸປມໍ ເຕ ກຣິສ຺ສາມິ ເອຕສ຺ເສວ ອຕ຺ຖສ຺ສ ຠິຍ຺ໂຍໂສມຕ຺ຕາຍ ຎາຓາຍ. ເສຍ຺ຍຖາປິ, ອາວຸໂສ ຍມກ, ຄຫປຕິ ວາ ຄຫປຕິປຸຕ຺ໂຕ ວາ ອຑ຺ໂຒ ມຫທ຺ຘໂນ ມຫາໂຠໂຄ; ໂສ ຈ ອາຣກ຺ຂສມ຺ປນ຺ໂນ. ຕສ຺ສ ໂກຈິເທວ ປຸຣິໂສ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ ອນຕ຺ຖກາໂມ ອຫິຕກາໂມ ອໂຍຄກ຺ເຂມກາໂມ ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປຕຸກາໂມ. ຕສ຺ສ ເອວມສ຺ສ – ‘ອຍໍ ໂຂ ຄຫປຕິ ວາ ຄຫປຕິປຸຕ຺ໂຕ ວາ ອຑ຺ໂຒ ມຫທ຺ຘໂນ ມຫາໂຠໂຄ; ໂສ ຈ ອາຣກ຺ຂສມ຺ປນ຺ໂນ; ນາຍໍ [ນ ຫາຍໍ (ສ຺ຍາ. ກໍ.)] ສຸກໂຣ ປສຍ຺ຫ ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປຕຸໍ. ຍໍນູນາຫໍ ອນຸປຂຊ຺ຊ ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປຍ຺ຍ’ນ຺ຕິ. ໂສ ຕໍ ຄຫປຕິໍ ວາ ຄຫປຕິປຸຕ຺ຕໍ ວາ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເອວໍ ວເທຍ຺ຍ – ‘ອຸປຏ຺ຐເຫຍ຺ຍໍ ຕໍ, ຠນ຺ເຕ’ຕິ. ຕເມນໍ ໂສ ຄຫປຕິ ວາ ຄຫປຕິປຸຕ຺ໂຕ ວາ ອຸປຏ຺ຐາເປຍ຺ຍ. ໂສ ອຸປຏ຺ຐເຫຍ຺ຍ ປຸພ຺ພຸຏ຺ຐາຍີ ປຈ຺ຉານິປາຕີ ກິໍກາຣປຏິສ຺ສາວີ ມນາປຈາຣີ ປິຍວາທີ. ຕສ຺ສ ໂສ ຄຫປຕິ ວາ ຄຫປຕິປຸຕ຺ໂຕ ວາ ມິຕ຺ຕໂຕປິ ນໍ ສທ຺ທເຫຍ຺ຍ [ທເຫຍ຺ຍ (ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ. ກ.)]; ສຸຫຊ຺ຊໂຕປິ ນໍ ສທ຺ທເຫຍ຺ຍ; ຕສ຺ມິຎ຺ຈ ວິສ຺ສາສໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍ. ຍທາ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ຕສ຺ສ ປຸຣິສສ຺ສ ເອວມສ຺ສ – ‘ສໍວິສ຺ສຕ຺ໂຖ ໂຂ ມ຺ຍາຍໍ ຄຫປຕິ ວາ ຄຫປຕິປຸຕ຺ໂຕ ວາ’ຕິ, ອຖ ນໍ ຣໂຫຄຕໍ ວິທິຕ຺ວາ ຕິຓ຺ເຫນ ສຕ຺ເຖນ ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປຍ຺ຍ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎສິ, ອາວຸໂສ ຍມກ, ຍທາ ຫິ ໂສ ປຸຣິໂສ ອມຸໍ ຄຫປຕິໍ ວາ ຄຫປຕິປຸຕ຺ຕໍ ວາ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເອວໍ ອາຫ – ‘ອຸປຏ຺ຐເຫຍ຺ຍໍ ຕໍ, ຠນ຺ເຕ’ຕິ, ຕທາປິ ໂສ ວຘໂກວ. ວຘກຎ຺ຈ ປນ ສນ຺ຕໍ ນ ອຎ຺ຎາສິ – ‘ວຘໂກ ເມ’ຕິ. ຍທາປິ ໂສ ອຸປຏ຺ຐຫຕິ ປຸພ຺ພຸຏ຺ຐາຍີ ປຈ຺ຉານິປາຕີ ກິໍກາຣປຏິສ຺ສາວີ ມນາປຈາຣີ ປິຍວາທີ, ຕທາປິ ໂສ ວຘໂກວ. ວຘກຎ຺ຈ ປນ ສນ຺ຕໍ ນ ອຎ຺ຎາສິ – ‘ວຘໂກ ເມ’ຕິ. ຍທາປິ ນໍ ຣໂຫຄຕໍ ວິທິຕ຺ວາ ຕິຓ຺ເຫນ ສຕ຺ເຖນ ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປຕິ, ຕທາປິ ໂສ ວຘໂກວ. ວຘກຎ຺ຈ ປນ ສນ຺ຕໍ ນ ອຎ຺ຎາສິ – ‘ວຘໂກ ເມ’’’ຕິ. ‘‘ເອວມາວຸໂສ’’ຕິ. ‘‘ເອວເມວ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ອຣິຍານໍ ອທສ຺ສາວີ ອຣິຍຘມ຺ມສ຺ສ ອໂກວິໂທ ອຣິຍຘມ຺ເມ ອວິນີໂຕ, ສປ຺ປຸຣິສານໍ ອທສ຺ສາວີ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ມສ຺ສ ອໂກວິໂທ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ເມ ອວິນີໂຕ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ຣູປວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ຣູປໍ, ຣູປສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ’’.

‘‘ໂສ ອນິຈ຺ຈໍ ຣູປໍ ‘ອນິຈ຺ຈໍ ຣູປ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ອນິຈ຺ຈໍ ເວທນໍ ‘ອນິຈ຺ຈາ ເວທນາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ອນິຈ຺ຈໍ ສຎ຺ຎໍ ‘ອນິຈ຺ຈາ ສຎ຺ຎາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ອນິຈ຺ເຈ ສງ຺ຂາເຣ ‘ອນິຈ຺ຈາ ສງ຺ຂາຣາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ອນິຈ຺ຈໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ອນິຈ຺ຈໍ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ.

‘‘ທຸກ຺ຂໍ ຣູປໍ ‘ທຸກ຺ຂໍ ຣູປ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ທຸກ຺ຂໍ ເວທນໍ… ທຸກ຺ຂໍ ສຎ຺ຎໍ… ທຸກ຺ເຂ ສງ຺ຂາເຣ… ທຸກ຺ຂໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ທຸກ຺ຂໍ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ.

‘‘ອນຕ຺ຕໍ ຣູປໍ ‘ອນຕ຺ຕາ ຣູປ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ອນຕ຺ຕໍ ເວທນໍ… ອນຕ຺ຕໍ ສຎ຺ຎໍ… ອນຕ຺ເຕ ສງ຺ຂາເຣ… ອນຕ຺ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ອນຕ຺ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ.

‘‘ສງ຺ຂຕໍ ຣູປໍ ‘ສງ຺ຂຕໍ ຣູປ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ສງ຺ຂຕໍ ເວທນໍ… ສງ຺ຂຕໍ ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂເຕ ສງ຺ຂາເຣ… ສງ຺ຂຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ສງ຺ຂຕໍ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ.

‘‘ວຘກໍ ຣູປໍ ‘ວຘກໍ ຣູປ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ວຘກໍ ເວທນໍ ‘ວຘກາ ເວທນາ’ຕິ… ວຘກໍ ສຎ຺ຎໍ ‘ວຘກາ ສຎ຺ຎາ’ຕິ… ວຘເກ ສງ຺ຂາເຣ ‘ວຘກາ ສງ຺ຂາຣາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ວຘກໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ວຘກໍ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ.

‘‘ໂສ ຣູປໍ ອຸເປຕິ ອຸປາທິຍຕິ ອຘິຏ຺ຐາຕິ ‘ອຕ຺ຕາ ເມ’ຕິ. ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸເປຕິ ອຸປາທິຍຕິ ອຘິຏ຺ຐາຕິ ‘ອຕ຺ຕາ ເມ’ຕິ. ຕສ຺ສິເມ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ອຸເປຕາ ອຸປາທິນ຺ນາ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ອຫິຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕິ.

‘‘ສຸຕວາ ຈ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ອຣິຍສາວໂກ ອຣິຍານໍ ທສ຺ສາວີ…ເປ… ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ເມ ສຸວິນີໂຕ ນ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນ ຣູປວນ຺ຕໍ ອຕ຺ຕານໍ; ນ ອຕ຺ຕນິ ຣູປໍ, ນ ຣູປສ຺ມິໍ ອຕ຺ຕານໍ. ນ ເວທນໍ… ນ ສຎ຺ຎໍ… ນ ສງ຺ຂາເຣ… ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນ ວິຎ຺ຎາຓວນ຺ຕໍ ອຕ຺ຕານໍ; ນ ອຕ຺ຕນິ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ນ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ອຕ຺ຕານໍ.

‘‘ໂສ ອນິຈ຺ຈໍ ຣູປໍ ‘ອນິຈ຺ຈໍ ຣູປ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ອນິຈ຺ຈໍ ເວທນໍ … ອນິຈ຺ຈໍ ສຎ຺ຎໍ… ອນິຈ຺ເຈ ສງ຺ຂາເຣ … ອນິຈ຺ຈໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ອນິຈ຺ຈໍ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ.

‘‘ທຸກ຺ຂໍ ຣູປໍ ‘ທຸກ຺ຂໍ ຣູປ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ທຸກ຺ຂໍ ເວທນໍ… ທຸກ຺ຂໍ ສຎ຺ຎໍ… ທຸກ຺ເຂ ສງ຺ຂາເຣ… ທຸກ຺ຂໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ທຸກ຺ຂໍ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ.

‘‘ອນຕ຺ຕໍ ຣູປໍ ‘ອນຕ຺ຕາ ຣູປ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ອນຕ຺ຕໍ ເວທນໍ… ອນຕ຺ຕໍ ສຎ຺ຎໍ… ອນຕ຺ເຕ ສງ຺ຂາເຣ… ອນຕ຺ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ອນຕ຺ຕາ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ.

‘‘ສງ຺ຂຕໍ ຣູປໍ ‘ສງ຺ຂຕໍ ຣູປ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ສງ຺ຂຕໍ ເວທນໍ… ສງ຺ຂຕໍ ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂເຕ ສງ຺ຂາເຣ… ສງ຺ຂຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ສງ຺ຂຕໍ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ.

‘‘ວຘກໍ ຣູປໍ ‘ວຘກໍ ຣູປ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ວຘກໍ ເວທນໍ… ວຘກໍ ສຎ຺ຎໍ… ວຘເກ ສງ຺ຂາເຣ ‘‘ວຘກາ ສງ຺ຂາຣາ’’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ວຘກໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ວຘກໍ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ.

‘‘ໂສ ຣູປໍ ນ ອຸເປຕິ, ນ ອຸປາທິຍຕິ, ນາຘິຏ຺ຐາຕິ – ‘ອຕ຺ຕາ ເມ’ຕິ. ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນ ອຸເປຕິ, ນ ອຸປາທິຍຕິ, ນາຘິຏ຺ຐາຕິ – ‘ອຕ຺ຕາ ເມ’ຕິ. ຕສ຺ສິເມ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ອນຸເປຕາ ອນຸປາທິນ຺ນາ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕີ’’ຕິ. ‘‘ເອວເມຕໍ, ອາວຸໂສ ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ໂຫຕິ ເຍສໍ ອາຍສ຺ມນ຺ຕານໍ ຕາທິສາ ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິໂນ ອນຸກມ຺ປກາ ອຕ຺ຖກາມາ ໂອວາທກາ ອນຸສາສກາ. ອິທຎ຺ຈ ປນ ເມ ອາຍສ຺ມໂຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ຘມ຺ມເທສນໍ ສຸຕ຺ວາ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ. ຕຕິຍໍ.

໔. ອນຸຣາຘສຸຕ຺ຕໍ

໘໖. ເອວໍ ເມ ສຸຕໍ – ເອກໍ ສມຍໍ ຠຄວາ ເວສາລິຍໍ ວິຫຣຕິ ມຫາວເນ ກູຏາຄາຣສາລາຍໍ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອາຍສ຺ມາ ອນຸຣາໂຘ ຠຄວໂຕ ອວິທູເຣ ອຣຎ຺ຎກຸຏິກາຍໍ ວິຫຣຕິ. ອຖ ໂຂ ສມ຺ພຫຸລາ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍາ ປຣິພ຺ພາຊກາ ເຍນ ອາຍສ຺ມາ ອນຸຣາໂຘ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມຕາ ອນຸຣາເຘນ ສທ຺ຘິໍ ສມ຺ໂມທິໍສຸ. ສມ຺ໂມທນີຍໍ ກຖໍ ສາຣຓີຍໍ ວີຕິສາເຣຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິໍສຸ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນາ ໂຂ ເຕ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍາ ປຣິພ຺ພາຊກາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ອນຸຣາຘໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ໂຍ ໂສ, ອາວຸໂສ ອນຸຣາຘ, ຕຖາຄໂຕ ອຸຕ຺ຕມປຸຣິໂສ ປຣມປຸຣິໂສ ປຣມປຕ຺ຕິປຕ຺ໂຕ, ຕໍ ຕຖາຄໂຕ ອິເມສຸ ຈຕູສຸ ຐາເນສຸ ປຎ຺ຎາປຍມາໂນ ປຎ຺ຎາເປຕິ – ‘ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’ຕິ ວາ, ‘ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’ຕິ ວາ, ‘ໂຫຕິ ຈ ນ ຈ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’ຕິ ວາ, ‘ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’ຕິ ວາ’’ຕິ?

ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ, ອາຍສ຺ມາ ອນຸຣາໂຘ ເຕ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິເຍ ປຣິພ຺ພາຊເກ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ໂຍ ໂສ ອາວຸໂສ ຕຖາຄໂຕ ອຸຕ຺ຕມປຸຣິໂສ ປຣມປຸຣິໂສ ປຣມປຕ຺ຕິປຕ຺ໂຕ ຕໍ ຕຖາຄໂຕ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອິເມຫິ ຈຕູຫິ ຐາເນຫິ ປຎ຺ຎາປຍມາໂນ ປຎ຺ຎາເປຕິ – ‘ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’ຕິ ວາ, ‘ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’ຕິ ວາ, ‘ໂຫຕິ ຈ ນ ຈ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’ຕິ ວາ, ‘ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’ຕິ ວາ’’ຕິ. ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍາ ປຣິພ຺ພາຊກາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ອນຸຣາຘໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ໂສ ຈາຍໍ ຠິກ຺ຂຸ ນໂວ ຠວິສ຺ສຕິ ອຈິຣປພ຺ພຊິໂຕ, ເຖໂຣ ວາ ປນ ພາໂລ ອພ຺ຍຕ຺ໂຕ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍາ ປຣິພ຺ພາຊກາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ອນຸຣາຘໍ ນວວາເທນ ຈ ພາລວາເທນ ຈ ອປສາເທຕ຺ວາ ອຸຏ຺ຐາຍາສນາ ປກ຺ກມິໍສຸ.

ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມໂຕ ອນຸຣາຘສ຺ສ ອຈິຣປກ຺ກນ຺ເຕສຸ ເຕສຸ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິເຍສຸ ປຣິພ຺ພາຊເກສຸ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ສເຈ ໂຂ ມໍ ເຕ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍາ ປຣິພ຺ພາຊກາ ອຸຕ຺ຕຣິໍ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ. ກຖໍ ພ຺ຍາກຣມາໂນ ນຸ ຂ຺ວາຫໍ ເຕສໍ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍານໍ ປຣິພ຺ພາຊການໍ ວຸຕ຺ຕວາທີ ເຈວ ຠຄວໂຕ ອສ຺ສໍ, ນ ຈ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠູເຕນ ອພ຺ຠາຈິກ຺ເຂຍ຺ຍໍ, ຘມ຺ມສ຺ສ ຈານຸຘມ຺ມໍ ພ຺ຍາກເຣຍ຺ຍໍ, ນ ຈ ໂກຈິ ສຫຘມ຺ມິໂກ ວາທານຸວາໂທ ຄາຣຍ຺ຫໍ ຐານໍ ອາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍາ’’ຕິ?

ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອນຸຣາໂຘ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອນຸຣາໂຘ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອິຘາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວໂຕ ອວິທູເຣ ອຣຎ຺ຎກຸຏິກາຍໍ ວິຫຣາມິ. ອຖ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ສມ຺ພຫຸລາ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍາ ປຣິພ຺ພາຊກາ ເຍນາຫໍ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ …ເປ… ມໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘ໂຍ ໂສ, ອາວຸໂສ ອນຸຣາຘ, ຕຖາຄໂຕ ອຸຕ຺ຕມປຸຣິໂສ ປຣມປຸຣິໂສ ປຣມປຕ຺ຕິປຕ຺ໂຕ ຕໍ ຕຖາຄໂຕ ອິເມສຸ ຈຕູສຸ ຐາເນສຸ ປຎ຺ຎາປຍມາໂນ ປຎ຺ຎາເປຕິ – ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາຕິ ວາ, ນ ໂຫຕິ… ໂຫຕິ ຈ ນ ຈ ໂຫຕິ, ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາຕິ ວາ’’’ຕິ?

ເອວໍ ວຸຕ຺ຕາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ເຕ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິເຍ ປຣິພ຺ພາຊເກ ເອຕທໂວຈໍ – ‘‘ໂຍ ໂສ, ອາວຸໂສ, ຕຖາຄໂຕ ອຸຕ຺ຕມປຸຣິໂສ ປຣມປຸຣິໂສ ປຣມປຕ຺ຕິປຕ຺ໂຕ, ຕໍ ຕຖາຄໂຕ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອິເມຫິ ຈຕູຫິ ຐາເນຫິ ປຎ຺ຎາປຍມາໂນ ປຎ຺ຎາເປຕິ – ‘ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’ຕິ ວາ…ເປ… ‘ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’ຕິ ວາຕິ. ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ, ຠນ຺ເຕ, ເຕ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍາ ປຣິພ຺ພາຊກາ ມໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘ໂສ ຈາຍໍ ຠິກ຺ຂຸ ນ ໂວ ຠວິສ຺ສຕິ ອຈິຣປພ຺ພຊິໂຕ ເຖໂຣ ວາ ປນ ພາໂລ ອພ຺ຍຕ຺ໂຕ’ຕິ. ອຖ ໂຂ ມໍ, ຠນ຺ເຕ, ເຕ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍາ ປຣິພ຺ພາຊກາ ນວວາເທນ ພາລວາເທນ ຈ ອປສາເທຕ຺ວາ ອຸຏ຺ຐາຍາສນາ ປກ຺ກມິໍສຸ’’.

‘‘ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ອຈິຣປກ຺ກນ຺ເຕສຸ ເຕສຸ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິເຍສຸ ປຣິພ຺ພາຊເກສຸ ເອຕທໂຫສິ – ‘ສເຈ ໂຂ ມໍ ເຕ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍາ ປຣິພ຺ພາຊກາ ອຸຕ຺ຕຣິໍ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ. ກຖໍ ພ຺ຍາກຣມາໂນ ນຸ ຂ຺ວາຫໍ ເຕສໍ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍານໍ ປຣິພ຺ພາຊການໍ ວຸຕ຺ຕວາທີ ເຈວ ຠຄວໂຕ ອສ຺ສໍ, ນ ຈ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠູເຕນ ອພ຺ຠາຈິກ຺ເຂຍ຺ຍໍ, ຘມ຺ມສ຺ສ ຈານຸຘມ຺ມໍ ພ຺ຍາກເຣຍ຺ຍໍ, ນ ຈ ໂກຈິ ສຫຘມ຺ມິໂກ ວາທານຸວາໂທ ຄາຣຍ຺ຫໍ ຐານໍ ອາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍາ’’’ຕິ?

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎສິ, ອນຸຣາຘ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ ກລ຺ລໍ ນຸ ຕໍ ສມນຸປສ຺ສິຕຸໍ – ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ຕສ຺ມາຕິຫ…ເປ… ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕິ’’.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎສິ, ອນຸຣາຘ, ຣູປໍ ຕຖາຄໂຕຕິ ສມນຸປສ຺ສສີ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ຕຖາຄໂຕຕິ ສມນຸປສ຺ສສີ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎສິ, ອນຸຣາຘ, ຣູປສ຺ມິໍ ຕຖາຄໂຕຕິ ສມນຸປສ຺ສສີ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ຣູປາ ຕຖາຄໂຕຕິ ສມນຸປສ຺ສສີ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາຍ…ເປ… ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ເວທນາຍ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ… ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ… ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສງ຺ຂາເຣຫິ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ… ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ວິຎ຺ຎາຓາ ຕຖາຄໂຕຕິ ສມນຸປສ຺ສສີ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎສິ, ອນຸຣາຘ, ຣູປໍ… ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ຕຖາຄໂຕຕິ ສມນຸປສ຺ສສີ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎສິ, ອນຸຣາຘ, ອຍໍ ໂສ ອຣູປີ ອເວທໂນ ອສຎ຺ຎີ ອສງ຺ຂາໂຣ ອວິຎ຺ຎາໂຓ ຕຖາຄໂຕຕິ ສມນຸປສ຺ສສີ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ເອຕ຺ຖ ຈ ເຕ, ອນຸຣາຘ, ທິຏ຺ເຐວ ຘມ຺ເມ ສຈ຺ຈໂຕ ເຖຕໂຕ ຕຖາຄເຕ ອນຸປລພ຺ຠິຍມາເນ ກລ຺ລໍ ນຸ ເຕ ຕໍ ເວຍ຺ຍາກຣຓໍ – ‘ໂຍ ໂສ, ອາວຸໂສ, ຕຖາຄໂຕ ອຸຕ຺ຕມປຸຣິໂສ ປຣມປຸຣິໂສ ປຣມປຕ຺ຕິປຕ຺ໂຕ ຕໍ ຕຖາຄໂຕ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອິເມຫິ ຈຕູຫິ ຐາເນຫິ ປຎ຺ຎາປຍມາໂນ ປຎ຺ຎາເປຕິ – ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາຕິ ວາ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາຕິ ວາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ສາຘຸ ສາຘຸ, ອນຸຣາຘ! ປຸພ຺ເພ ຈາຫໍ, ອນຸຣາຘ, ເອຕຣຫິ ຈ ທຸກ຺ຂຎ຺ເຈວ ປຎ຺ຎເປມິ, ທຸກ຺ຂສ຺ສ ຈ ນິໂຣຘ’’ນ຺ຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ວກ຺ກລິສຸຕ຺ຕໍ

໘໗. ເອກໍ ສມຍໍ ຠຄວາ ຣາຊຄເຫ ວິຫຣຕິ ເວຬຸວເນ ກລນ຺ທກນິວາເປ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອາຍສ຺ມາ ວກ຺ກລິ ກຸມ຺ຠກາຣນິເວສເນ ວິຫຣຕິ ອາພາຘິໂກ ທຸກ຺ຂິໂຕ ພາຬ຺ຫຄິລາໂນ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ວກ຺ກລິ ອຸປຏ຺ຐາເກ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ເອຖ ຕຸມ຺ເຫ, ອາວຸໂສ, ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມຖ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ມມ ວຈເນນ ຠຄວໂຕ ປາເທ ສິຣສາ ວນ຺ທຖ – ‘ວກ຺ກລິ, ຠນ຺ເຕ, ຠິກ຺ຂຸ ອາພາຘິໂກ ທຸກ຺ຂິໂຕ ພາຬ຺ຫຄິລາໂນ, ໂສ ຠຄວໂຕ ປາເທ ສິຣສາ ວນ຺ທຕີ’ຕິ. ເອວຎ຺ຈ ວເທຖ – ‘ສາຘຸ ກິຣ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ເຍນ ວກ຺ກລິ ຠິກ຺ຂຸ ເຕນຸປສງ຺ກມຕຸ; ອນຸກມ຺ປໍ ອຸປາທາຍາ’’’ຕິ. ‘‘ເອວມາວຸໂສ’’ຕິ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ອາຍສ຺ມໂຕ ວກ຺ກລິສ຺ສ ປຏິສ຺ສຸຕ຺ວາ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິໍສຸ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນາ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ວກ຺ກລິ, ຠນ຺ເຕ, ຠິກ຺ຂຸ ອາພາຘິໂກ ທຸກ຺ຂິໂຕ ພາຬ຺ຫຄິລາໂນ, ໂສ ຠຄວໂຕ ປາເທ ສິຣສາ ວນ຺ທຕິ; ເອວຎ຺ຈ ປນ ວເທຕິ – ‘ສາຘຸ ກິຣ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ເຍນ ວກ຺ກລິ ຠິກ຺ຂຸ ເຕນຸປສງ຺ກມຕຸ; ອນຸກມ຺ປໍ ອຸປາທາຍາ’’’ຕິ. ອຘິວາເສສິ ຠຄວາ ຕຸຓ຺ຫີຠາເວນ.

ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ນິວາເສຕ຺ວາ ປຕ຺ຕຈີວຣມາທາຍ ເຍນາຍສ຺ມາ ວກ຺ກລິ ເຕນຸປສງ຺ກມິ. ອທ຺ທສາ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ວກ຺ກລິ ຠຄວນ຺ຕໍ ທູຣໂຕວ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ. ທິສ຺ວານ ມຎ຺ຈເກ ສມໂຘສິ [ສມຎ຺ໂຈສິ (ສີ.), ສມຎ຺ໂຈປິ (ສ຺ຍາ. ກໍ.) ສໍ + ຘູ + ອີ = ສມໂຘສິ]. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ວກ຺ກລິໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອລໍ, ວກ຺ກລິ, ມາ ຕ຺ວໍ ມຎ຺ຈເກ ສມໂຘສິ. ສນ຺ຕິມານິ ອາສນານິ ປຎ຺ຎຕ຺ຕານິ; ຕຕ຺ຖາຫໍ ນິສີທິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ນິສີທິ ຠຄວາ ປຎ຺ຎຕ຺ເຕ ອາສເນ. ນິສຊ຺ຊ ໂຂ ຠຄວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ວກ຺ກລິໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ກຈ຺ຈິ ເຕ, ວກ຺ກລິ, ຂມນີຍໍ, ກຈ຺ຈິ ຍາປນີຍໍ, ກຈ຺ຈິ ທຸກ຺ຂາ ເວທນາ ປຏິກ຺ກມນ຺ຕິ, ໂນ ອຠິກ຺ກມນ຺ຕິ; ປຏິກ຺ກໂມສານໍ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ໂນ ອຠິກ຺ກໂມ’’ຕິ? ‘‘ນ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ຂມນີຍໍ, ນ ຍາປນີຍໍ; ພາຬ຺ຫາ ເມ ທຸກ຺ຂາ ເວທນາ ອຠິກ຺ກມນ຺ຕິ, ໂນ ປຏິກ຺ກມນ຺ຕິ; ອຠິກ຺ກໂມສານໍ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ໂນ ປຏິກ຺ກໂມ’’ຕິ. ‘‘ກຈ຺ຈິ ເຕ, ວກ຺ກລິ, ນ ກິຎ຺ຈິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ, ນ ໂກຈິ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ’’ຕິ? ‘‘ຕຄ຺ຆ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ອນປ຺ປກໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ, ອນປ຺ປໂກ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ’’ຕິ. ‘‘ກຈ຺ຈິ ປນ ຕໍ, ວກ຺ກລິ, ອຕ຺ຕາ ສີລໂຕ ນ ອຸປວທຕີ’’ຕິ? ‘‘ນ ໂຂ ມໍ, ຠນ຺ເຕ, ອຕ຺ຕາ ສີລໂຕ ອຸປວທຕີ’’ຕິ. ‘‘ໂນ ເຈ ກິຣ ຕໍ, ວກ຺ກລິ, ອຕ຺ຕາ ສີລໂຕ ອຸປວທຕິ; ອຖ ກິຎ຺ຈ ເຕ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ໂກ ຈ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ’’ຕິ? ‘‘ຈິຣປຏິກາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວນ຺ຕໍ ທສ຺ສນາຍ ອຸປສງ຺ກມິຕຸກາໂມ, ນຕ຺ຖິ ຈ ເມ ກາຍສ຺ມິໍ ຕາວຕິກາ ພລມຕ຺ຕາ, ຍາວຕາຫໍ [ຍາຫໍ (ສີ.), ຍາຍາຫໍ (ປີ.)] ຠຄວນ຺ຕໍ ທສ຺ສນາຍ ອຸປສງ຺ກເມຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ.

‘‘ອລໍ, ວກ຺ກລິ, ກິໍ ເຕ ອິມິນາ ປູຕິກາເຍນ ທິຏ຺ເຐນ? ໂຍ ໂຂ, ວກ຺ກລິ, ຘມ຺ມໍ ປສ຺ສຕິ ໂສ ມໍ ປສ຺ສຕິ; ໂຍ ມໍ ປສ຺ສຕິ ໂສ ຘມ຺ມໍ ປສ຺ສຕິ. ຘມ຺ມຎ຺ຫິ, ວກ຺ກລິ, ປສ຺ສນ຺ໂຕ ມໍ ປສ຺ສຕິ; ມໍ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ຘມ຺ມໍ ປສ຺ສຕິ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎສິ, ວກ຺ກລິ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ກລ຺ລໍ ນຸ ຕໍ ສມນຸປສ຺ສິຕຸໍ – ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຕສ຺ມາຕິຫ…ເປ… ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ວກ຺ກລິໍ ອິມິນາ ໂອວາເທນ ໂອວທິຕ຺ວາ ອຸຏ຺ຐາຍາສນາ ເຍນ ຄິຊ຺ຌກູໂຏ ປພ຺ພໂຕ ເຕນ ປກ຺ກາມິ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ວກ຺ກລິ ອຈິຣປກ຺ກນ຺ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອຸປຏ຺ຐາເກ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ເອຖ ມໍ, ອາວຸໂສ, ມຎ຺ຈກໍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ເຍນ ອິສິຄິລິປສ຺ສໍ ກາຬສິລາ ເຕນຸປສງ຺ກມຖ. ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ມາທິໂສ ອນ຺ຕຣຆເຣ ກາລໍ ກຕ຺ຕພ຺ພໍ ມຎ຺ເຎຍ຺ຍາ’’ຕິ? ‘‘ເອວມາວຸໂສ’’ຕິ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ອາຍສ຺ມໂຕ ວກ຺ກລິສ຺ສ ປຏິສ຺ສຸຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ວກ຺ກລິໍ ມຎ຺ຈກໍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ເຍນ ອິສິຄິລິປສ຺ສໍ ກາຬສິລາ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຕຎ຺ຈ ຣຕ຺ຕິໍ ຕຎ຺ຈ ທິວາວເສສໍ ຄິຊ຺ຌກູເຏ ປພ຺ພເຕ ວິຫາສິ. ອຖ ໂຂ ທ຺ເວ ເທວຕາໂຍ ອຠິກ຺ກນ຺ຕາຍ ຣຕ຺ຕິຍາ ອຠິກ຺ກນ຺ຕວຓ຺ຓາ ເກວລກປ຺ປໍ ຄິຊ຺ຌກູຏໍ ໂອຠາເສຕ຺ວາ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ອຏ຺ຐໍສຸ. ເອກມນ຺ຕໍ ຐິຕາ ໂຂ ເອກາ ເທວຕາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ວກ຺ກລິ, ຠນ຺ເຕ, ຠິກ຺ຂຸ ວິໂມກ຺ຂາຍ ເຈເຕຕີ’’ຕິ. ອປຣາ ເທວຕາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ໂສ ຫິ ນູນ, ຠນ຺ເຕ, ສຸວິມຸຕ຺ໂຕ ວິມຸຈ຺ຈິສ຺ສຕີ’’ຕິ. ອິທມໂວຈຸໍ ຕາ ເທວຕາໂຍ. ອິທໍ ວຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ປທກ຺ຂິຓໍ ກຕ຺ວາ ຕຕ຺ເຖວນ຺ຕຣຘາຍິໍສຸ.

ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຕສ຺ສາ ຣຕ຺ຕິຍາ ອຈ຺ຈເຍນ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ເອຖ ຕຸມ຺ເຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຍນ ວກ຺ກລິ ຠິກ຺ຂຸ ເຕນຸປສງ຺ກມຖ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ວກ຺ກລິໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ເອວໍ ວເທຖ –

‘‘‘ສຸຓາວຸໂສ ຕ຺ວໍ, ວກ຺ກລິ, ຠຄວໂຕ ວຈນໍ ທ຺ວິນ຺ນຎ຺ຈ ເທວຕານໍ. ອິມໍ, ອາວຸໂສ, ຣຕ຺ຕິໍ ທ຺ເວ ເທວຕາໂຍ ອຠິກ຺ກນ຺ຕາຍ ຣຕ຺ຕິຍາ ອຠິກ຺ກນ຺ຕວຓ຺ຓາ ເກວລກປ຺ປໍ ຄິຊ຺ຌກູຏໍ ໂອຠາເສຕ຺ວາ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ອຏ຺ຐໍສຸ. ເອກມນ຺ຕໍ ຐິຕາ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ເອກາ ເທວຕາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ວກ຺ກລິ, ຠນ຺ເຕ, ຠິກ຺ຂຸ ວິໂມກ຺ຂາຍ ເຈເຕຕີຕິ. ອປຣາ ເທວຕາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ໂສ ຫິ ນູນ, ຠນ຺ເຕ, ສຸວິມຸຕ຺ໂຕ ວິມຸຈ຺ຈິສ຺ສຕີຕິ. ຠຄວາ ຈ ຕໍ, ອາວຸໂສ ວກ຺ກລິ, ເອວມາຫ – ມາ ຠາຍິ, ວກ຺ກລິ; ມາ ຠາຍິ, ວກ຺ກລິ! ອປາປກໍ ເຕ ມຣຓໍ ຠວິສ຺ສຕິ, ອປາປິກາ ກາລກິຣິຍາ’’’ຕິ. ‘‘ເອວໍ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ປຏິສ຺ສຸຕ຺ວາ ເຍນາຍສ຺ມາ ວກ຺ກລິ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ວກ຺ກລິໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ສຸຓາວຸໂສ ວກ຺ກລິ, ຠຄວໂຕ ວຈນໍ ທ຺ວິນ຺ນຎ຺ຈ ເທວຕານ’’ນ຺ຕິ.

ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ວກ຺ກລິ ອຸປຏ຺ຐາເກ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ເອຖ ມໍ, ອາວຸໂສ, ມຎ຺ຈກາ ໂອໂຣເປຖ. ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ມາທິໂສ ອຸຈ຺ເຈ ອາສເນ ນິສີທິຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ສາສນໍ ໂສຕພ຺ພໍ ມຎ຺ເຎຍ຺ຍາ’’ຕິ! ‘‘ເອວມາວຸໂສ’’ຕິ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ອາຍສ຺ມໂຕ ວກ຺ກລິສ຺ສ ປຏິສ຺ສຸຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ວກ຺ກລິໍ ມຎ຺ຈກາ ໂອໂຣເປສຸໍ. ‘‘ອິມໍ, ອາວຸໂສ, ຣຕ຺ຕິໍ ທ຺ເວ ເທວຕາໂຍ ອຠິກ຺ກນ຺ຕາຍ ຣຕ຺ຕິຍາ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ອຏ຺ຐໍສຸ. ເອກມນ຺ຕໍ ຐິຕາ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ເອກາ ເທວຕາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘ວກ຺ກລິ, ຠນ຺ເຕ, ຠິກ຺ຂຸ ວິໂມກ຺ຂາຍ ເຈເຕຕີ’ຕິ. ອປຣາ ເທວຕາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘ໂສ ຫິ ນູນ, ຠນ຺ເຕ, ສຸວິມຸຕ຺ໂຕ ວິມຸຈ຺ຈິສ຺ສຕີ’ຕິ. ຠຄວາ ຈ ຕໍ, ອາວຸໂສ ວກ຺ກລິ, ເອວມາຫ – ‘ມາ ຠາຍິ, ວກ຺ກລິ; ມາ ຠາຍິ, ວກ຺ກລິ! ອປາປກໍ ເຕ ມຣຓໍ ຠວິສ຺ສຕິ, ອປາປິກາ ກາລກິຣິຍາ’’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫາວຸໂສ, ມມ ວຈເນນ ຠຄວໂຕ ປາເທ ສິຣສາ ວນ຺ທຖ – ‘ວກ຺ກລິ, ຠນ຺ເຕ, ຠິກ຺ຂຸ ອາພາຘິໂກ ທຸກ຺ຂິໂຕ ພາຬ຺ຫຄິລາໂນ. ໂສ ຠຄວໂຕ ປາເທ ສິຣສາ ວນ຺ທຕີ’ຕິ. ເອວຎ຺ຈ ວເທຖ – ‘ຣູປໍ ອນິຈ຺ຈໍ. ຕາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ນ ກງ຺ຂາມິ. ຍທນິຈ຺ຈໍ ຕໍ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ ນ ວິຈິກິຈ຺ຉາມິ. ຍທນິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ນຕ຺ຖິ ເມ ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ໂທ ວາ ຣາໂຄ ວາ ເປມໍ ວາຕິ ນ ວິຈິກິຈ຺ຉາມິ. ເວທນາ ອນິຈ຺ຈາ. ຕາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ນ ກງ຺ຂາມິ. ຍທນິຈ຺ຈໍ ຕໍ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ ນ ວິຈິກິຈ຺ຉາມິ. ຍທນິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ນຕ຺ຖິ ເມ ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ໂທ ວາ ຣາໂຄ ວາ ເປມໍ ວາຕິ ນ ວິຈິກິຈ຺ຉາມິ. ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ. ຕາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ນ ກງ຺ຂາມິ. ຍທນິຈ຺ຈໍ ຕໍ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ ນ ວິຈິກິຈ຺ຉາມິ. ຍທນິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ນຕ຺ຖິ ເມ ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ໂທ ວາ ຣາໂຄ ວາ ເປມໍ ວາຕິ ນ ວິຈິກິຈ຺ຉາມິ. ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ. ຕາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ນ ກງ຺ຂາມິ. ຍທນິຈ຺ຈໍ ຕໍ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ ນ ວິຈິກິຈ຺ຉາມິ. ຍທນິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ນຕ຺ຖິ ເມ ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ໂທ ວາ ຣາໂຄ ວາ ເປມໍ ວາຕິ ນ ວິຈິກິຈ຺ຉາມີ’’’ຕິ. ‘‘ເອວມາວຸໂສ’’ຕິ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ອາຍສ຺ມໂຕ ວກ຺ກລິສ຺ສ ປຏິສ຺ສຸຕ຺ວາ ປກ຺ກມິໍສຸ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ວກ຺ກລິ ອຈິຣປກ຺ກນ຺ເຕສຸ ເຕສຸ ຠິກ຺ຂູສຸ ສຕ຺ຖໍ ອາຫເຣສິ.

ອຖ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິໍສຸ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນາ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ວກ຺ກລິ, ຠນ຺ເຕ, ຠິກ຺ຂຸ ອາພາຘິໂກ ທຸກ຺ຂິໂຕ ພາຬ຺ຫຄິລາໂນ; ໂສ ຠຄວໂຕ ປາເທ ສິຣສາ ວນ຺ທຕິ; ເອວຎ຺ຈ ວເທຕິ – ‘ຣູປໍ ອນິຈ຺ຈໍ. ຕາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ນ ກງ຺ຂາມິ. ຍທນິຈ຺ຈໍ ຕໍ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ ນ ວິຈິກິຈ຺ຉາມິ. ຍທນິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ນຕ຺ຖິ ເມ ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ໂທ ວາ ຣາໂຄ ວາ ເປມໍ ວາຕິ ນ ວິຈິກິຈ຺ຉາມິ. ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ … ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ. ຕາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ນ ກງ຺ຂາມິ. ຍທນິຈ຺ຈໍ ຕໍ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ ນ ວິຈິກິຈ຺ຉາມິ. ຍທນິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ນຕ຺ຖິ ເມ ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ໂທ ວາ ຣາໂຄ ວາ ເປມໍ ວາຕິ ນ ວິຈິກິຈ຺ຉາມີ’’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ອາຍາມ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຍນ ອິສິຄິລິປສ຺ສໍ ກາຬສິລາ ເຕນຸປສງ຺ກມິສ຺ສາມ; ຍຕ຺ຖ ວກ຺ກລິນາ ກຸລປຸຕ຺ເຕນ ສຕ຺ຖມາຫຣິຕ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ເອວໍ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ປຈ຺ຈສ຺ໂສສຸໍ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ສມ຺ພຫຸເລຫິ ຠິກ຺ຂູຫິ ສທ຺ຘິໍ ເຍນ ອິສິຄິລິປສ຺ສໍ ກາຬສິລາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ. ອທ຺ທສາ ໂຂ ຠຄວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ວກ຺ກລິໍ ທູຣໂຕວ ມຎ຺ຈເກ ວິວຕ຺ຕກ຺ຂນ຺ຘໍ ເສມານໍ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຘູມາຍິຕຕ຺ຕໍ ຕິມິຣາຍິຕຕ຺ຕໍ ຄຈ຺ຉເຕວ ປຸຣິມໍ ທິສໍ, ຄຈ຺ຉຕິ ປຈ຺ຉິມໍ ທິສໍ, ຄຈ຺ຉຕິ ອຸຕ຺ຕຣໍ ທິສໍ, ຄຈ຺ຉຕິ ທກ຺ຂິຓໍ ທິສໍ, ຄຈ຺ຉຕິ ອຸທ຺ຘໍ ທິສໍ, ຄຈ຺ຉຕິ ອໂຘ ທິສໍ, ຄຈ຺ຉຕິ ອນຸທິສໍ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ປສ຺ສຖ ໂນ ຕຸມ຺ເຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອຕໍ ຘູມາຍິຕຕ຺ຕໍ ຕິມິຣາຍິຕຕ຺ຕໍ ຄຈ຺ຉເຕວ ປຸຣິມໍ ທິສໍ…ເປ… ຄຈ຺ຉຕິ ອນຸທິສ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ເອວໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເອໂສ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ມາໂຣ ປາປິມາ ວກ຺ກລິສ຺ສ ກຸລປຸຕ຺ຕສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓໍ ສມນ຺ເວສຕິ [ສມນ຺ເນສຕິ (ກ. ສີ. ປີ.)] – ‘ກຕ຺ຖ ວກ຺ກລິສ຺ສ ກຸລປຸຕ຺ຕສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓໍ ປຕິຏ຺ຐິຕ’ນ຺ຕິ? ອປ຺ປຕິຏ຺ຐິເຕນ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາເຓນ ວກ຺ກລິ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ປຣິນິພ຺ພຸໂຕ’’ຕິ. ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ອສ຺ສຊິສຸຕ຺ຕໍ

໘໘. ເອກໍ ສມຍໍ ຠຄວາ ຣາຊຄເຫ ວິຫຣຕິ ເວຬຸວເນ ກລນ຺ທກນິວາເປ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອາຍສ຺ມາ ອສ຺ສຊິ ກສ຺ສປກາຣາເມ ວິຫຣຕິ ອາພາຘິໂກ ທຸກ຺ຂິໂຕ ພາຬ຺ຫຄິລາໂນ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອສ຺ສຊິ ອຸປຏ຺ຐາເກ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ເອຖ ຕຸມ຺ເຫ, ອາວຸໂສ, ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມຖ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ມມ ວຈເນນ ຠຄວໂຕ ປາເທ ສິຣສາ ວນ຺ທຖ – ‘ອສ຺ສຊິ, ຠນ຺ເຕ, ຠິກ຺ຂຸ ອາພາຘິໂກ ທຸກ຺ຂິໂຕ ພາຬ຺ຫຄິລາໂນ. ໂສ ຠຄວໂຕ ປາເທ ສິຣສາ ວນ຺ທຕີ’ຕິ. ເອວຎ຺ຈ ວເທຖ – ‘ສາຘຸ ກິຣ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ເຍນ ອສ຺ສຊິ ຠິກ຺ຂຸ ເຕນຸປສງ຺ກມຕຸ ອນຸກມ຺ປໍ ອຸປາທາຍາ’’’ຕິ. ‘‘ເອວມາວຸໂສ’’ຕິ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ອາຍສ຺ມໂຕ ອສ຺ສຊິສ຺ສ ປຏິສ຺ສຸຕ຺ວາ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິໍສຸ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນາ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ອສ຺ສຊິ, ຠນ຺ເຕ, ຠິກ຺ຂຸ ອາພາຘິໂກ…ເປ… ສາຘຸ ກິຣ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ເຍນ ອສ຺ສຊິ ຠິກ຺ຂຸ ເຕນຸປສງ຺ກມຕຸ ອນຸກມ຺ປໍ ອຸປາທາຍາ’’ຕິ. ອຘິວາເສສິ ຠຄວາ ຕຸຓ຺ຫີຠາເວນ.

ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ສາຍນ຺ຫສມຍໍ ປຏິສລ຺ລານາ ວຸຏ຺ຐິໂຕ ເຍນາຍສ຺ມາ ອສ຺ສຊິ ເຕນຸປສງ຺ກມິ. ອທ຺ທສາ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອສ຺ສຊິ ຠຄວນ຺ຕໍ ທູຣໂຕວ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ. ທິສ຺ວານ ມຎ຺ຈເກ ສມໂຘສິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ອສ຺ສຊິໍ [ອາຍສ຺ມໂຕ ອສ຺ສຊິສ຺ສ (ປີ. ກ.)] ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອລໍ, ອສ຺ສຊິ, ມາ ຕ຺ວໍ ມຎ຺ຈເກ ສມໂຘສິ. ສນ຺ຕິມານິ ອາສນານິ ປຎ຺ຎຕ຺ຕານິ, ຕຕ຺ຖາຫໍ ນິສີທິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ນິສີທິ ຠຄວາ ປຎ຺ຎຕ຺ເຕ ອາສເນ. ນິສຊ຺ຊ ໂຂ ຠຄວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ອສ຺ສຊິໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ກຈ຺ຈິ ເຕ, ອສ຺ສຊິ, ຂມນີຍໍ, ກຈ຺ຈິ ຍາປນີຍໍ…ເປ… ປຏິກ຺ກໂມສານໍ ປຎ຺ຎາຍຕິ ໂນ ອຠິກ຺ກໂມ’’ຕິ?

‘‘ນ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ຂມນີຍໍ…ເປ… ອຠິກ຺ກໂມສານໍ ປຎ຺ຎາຍຕິ ໂນ ປຏິກ຺ກໂມ’’ຕິ. ‘‘ກຈ຺ຈິ ເຕ, ອສ຺ສຊິ, ນ ກິຎ຺ຈິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ນ ໂກຈິ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ’’ຕິ? ‘‘ຕຄ຺ຆ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ອນປ຺ປກໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ອນປ຺ປໂກ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ’’ຕິ. ‘‘ກຈ຺ຈິ ປນ ຕໍ, ອສ຺ສຊິ, ອຕ຺ຕາ ສີລໂຕ ນ ອຸປວທຕີ’’ຕິ? ‘‘ນ ໂຂ ມໍ, ຠນ຺ເຕ, ອຕ຺ຕາ ສີລໂຕ ອຸປວທຕີ’’ຕິ. ‘‘ໂນ ເຈ ກິຣ ຕໍ, ອສ຺ສຊິ, ອຕ຺ຕາ ສີລໂຕ ອຸປວທຕິ, ອຖ ກິຎ຺ຈ ເຕ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ໂກ ຈ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ’’ຕິ? ‘‘ປຸພ຺ເພ ຂ຺ວາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ເຄລຎ຺ເຎ ປສ຺ສມ຺ເຠຕ຺ວາ ປສ຺ສມ຺ເຠຕ຺ວາ ກາຍສງ຺ຂາເຣ ວິຫຣາມິ, ໂສຫໍ ສມາຘິໍ ນປ຺ປຏິລຠາມິ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຕໍ ສມາຘິໍ ອປ຺ປຏິລຠໂຕ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ໂນ ຈສ຺ສາຫໍ ປຣິຫາຍາມີ’’’ຕິ. ‘‘ເຍ ເຕ, ອສ຺ສຊິ, ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສມາຘິສາຣກາ ສມາຘິສາມຎ຺ຎາ ເຕສໍ ຕໍ ສມາຘິໍ ອປ຺ປຏິລຠຕໍ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ໂນ ຈສ຺ສຸ ມຍໍ ປຣິຫາຍາມາ’’’ຕິ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎສິ, ອສ຺ສຊິ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓໍ …ເປ… ຕສ຺ມາຕິຫ…ເປ… ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີຕິ. ໂສ ສຸຂໍ ເຈ ເວທນໍ ເວທຍຕິ [ເວທິຍຕິ (ສີ. ປີ.)], ສາ ‘ອນິຈ຺ຈາ’ຕິ ປຊານາຕິ. ‘ອນຊ຺ໂຌສິຕາ’ຕິ ປຊານາຕິ. ‘ອນຠິນນ຺ທິຕາ’ຕິ ປຊານາຕິ. ທຸກ຺ຂໍ ເຈ ເວທນໍ ເວທຍຕິ, ສາ ‘ອນິຈ຺ຈາ’ຕິ ປຊານາຕິ. ‘ອນຊ຺ໂຌສິຕາ’ຕິ ປຊານາຕິ. ‘ອນຠິນນ຺ທິຕາ’ຕິ ປຊານາຕິ. ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍ ເຈ ເວທນໍ ເວທຍຕິ, ສາ ‘ອນິຈ຺ຈາ’ຕິ ປຊານາຕິ…ເປ… ‘ອນຠິນນ຺ທິຕາ’ຕິ ປຊານາຕິ. ໂສ ສຸຂໍ ເຈ ເວທນໍ ເວທຍຕິ, ວິສໍຍຸຕ຺ໂຕ ນໍ ເວທຍຕິ; ທຸກ຺ຂໍ ເຈ ເວທນໍ ເວທຍຕິ, ວິສໍຍຸຕ຺ໂຕ ນໍ ເວທຍຕິ; ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍ ເຈ ເວທນໍ ເວທຍຕິ, ວິສໍຍຸຕ຺ໂຕ ນໍ ເວທຍຕິ. ໂສ ກາຍປຣິຍນ຺ຕິກໍ ເຈ ເວທນໍ ເວທຍມາໂນ ‘ກາຍປຣິຍນ຺ຕິກໍ ເວທນໍ ເວທຍາມີ’ຕິ ປຊານາຕິ. ຊີວິຕປຣິຍນ຺ຕິກໍ ເຈ ເວທນໍ ເວທຍມາໂນ ‘ຊີວິຕປຣິຍນ຺ຕິກໍ ເວທນໍ ເວທຍາມີ’ຕິ ປຊານາຕິ. ‘ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ອຸທ຺ຘໍ ຊີວິຕປຣິຍາທານາ ອິເຘວ ສພ຺ພເວທຍິຕານິ ອນຠິນນ຺ທິຕານິ ສີຕີຠວິສ຺ສນ຺ຕີ’ຕິ ປຊານາຕິ.

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ອສ຺ສຊິ, ເຕລຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ, ວຏ຺ຏິຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ, ເຕລປ຺ປທີໂປ ຌາເຍຍ຺ຍ; ຕສ຺ເສວ ເຕລສ຺ສ ຈ ວຏ຺ຏິຍາ ຈ ປຣິຍາທານາ ອນາຫາໂຣ ນິພ຺ພາເຍຍ຺ຍ. ເອວເມວ ໂຂ, ອສ຺ສຊິ, ຠິກ຺ຂຸ ກາຍປຣິຍນ຺ຕິກໍ ເວທນໍ ເວທຍມາໂນ ‘ກາຍປຣິຍນ຺ຕິກໍ ເວທນໍ ເວທຍາມີ’ຕິ ປຊານາຕິ. ຊີວິຕປຣິຍນ຺ຕິກໍ ເວທນໍ ເວທຍມາໂນ ‘ຊີວິຕປຣິຍນ຺ຕິກໍ ເວທນໍ ເວທຍາມີ’ຕິ ປຊານາຕິ. ‘ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ອຸທ຺ຘໍ ຊີວິຕປຣິຍາທານາ ອິເຘວ ສພ຺ພເວທຍິຕານິ ອນຠິນນ຺ທິຕານິ ສີຕີຠວິສ຺ສນ຺ຕີ’ຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ເຂມກສຸຕ຺ຕໍ

໘໙. ເອກໍ ສມຍໍ ສມ຺ພຫຸລາ ເຖຣາ ຠິກ຺ຂູ ໂກສມ຺ພິຍໍ ວິຫຣນ຺ຕິ ໂຆສິຕາຣາເມ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອາຍສ຺ມາ ເຂມໂກ ພທຣິກາຣາເມ ວິຫຣຕິ ອາພາຘິໂກ ທຸກ຺ຂິໂຕ ພາຬ຺ຫຄິລາໂນ. ອຖ ໂຂ ເຖຣາ ຠິກ຺ຂູ ສາຍນ຺ຫສມຍໍ ປຏິສລ຺ລານາ ວຸຏ຺ຐິຕາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ທາສກໍ ອາມນ຺ເຕສຸໍ – ‘‘ເອຫິ ຕ຺ວໍ, ອາວຸໂສ ທາສກ, ເຍນ ເຂມໂກ ຠິກ຺ຂຸ ເຕນຸປສງ຺ກມ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເຂມກໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ເອວໍ ວເທຫິ – ‘ເຖຣາ ຕໍ, ອາວຸໂສ ເຂມກ, ເອວມາຫໍສຸ – ກຈ຺ຈິ ເຕ, ອາວຸໂສ, ຂມນີຍໍ, ກຈ຺ຈິ ຍາປນີຍໍ, ກຈ຺ຈິ ທຸກ຺ຂາ ເວທນາ ປຏິກ຺ກມນ຺ຕິ ໂນ ອຠິກ຺ກມນ຺ຕິ, ປຏິກ຺ກໂມສານໍ ປຎ຺ຎາຍຕິ ໂນ ອຠິກ຺ກໂມ’’’ຕິ? ‘‘ເອວມາວຸໂສ’’ຕິ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ທາສໂກ ເຖຣານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ປຏິສ຺ສຸຕ຺ວາ ເຍນາຍສ຺ມາ ເຂມໂກ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ເຂມກໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ເຖຣາ ຕໍ, ອາວຸໂສ ເຂມກ, ເອວມາຫໍສຸ – ‘ກຈ຺ຈິ ເຕ, ອາວຸໂສ, ຂມນີຍໍ…ເປ… ໂນ ອຠິກ຺ກໂມ’’’ຕິ? ‘‘ນ ເມ, ອາວຸໂສ, ຂມນີຍໍ ນ ຍາປນີຍໍ…ເປ… ອຠິກ຺ກໂມສານໍ ປຎ຺ຎາຍຕິ ໂນ ປຏິກ຺ກໂມ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ທາສໂກ ເຍນ ເຖຣາ ຠິກ຺ຂູ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ເຂມໂກ, ອາວຸໂສ, ຠິກ຺ຂຸ ເອວມາຫ – ‘ນ ເມ, ອາວຸໂສ, ຂມນີຍໍ…ເປ… ອຠິກ຺ກໂມສານໍ ປຎ຺ຎາຍຕິ ໂນ ປຏິກ຺ກໂມ’’’ຕິ. ‘‘ເອຫິ ຕ຺ວໍ, ອາວຸໂສ ທາສກ, ເຍນ ເຂມໂກ ຠິກ຺ຂຸ ເຕນຸປສງ຺ກມ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເຂມກໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ເອວໍ ວເທຫິ – ‘ເຖຣາ ຕໍ, ອາວຸໂສ ເຂມກ, ເອວມາຫໍສຸ – ປຎ຺ຈິເມ, ອາວຸໂສ, ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ວຸຕ຺ຕາ ຠຄວຕາ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ເວທນຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສຎ຺ຎຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສງ຺ຂາຣຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ອິເມສຸ ອາຍສ຺ມາ ເຂມໂກ ປຎ຺ຈສຸ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘສຸ ກິຎ຺ຈິ ອຕ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕນິຍໍ ວາ ສມນຸປສ຺ສຕີ’’’ຕິ?

‘‘ເອວມາວຸໂສ’’ຕິ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ທາສໂກ ເຖຣານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ປຏິສ຺ສຸຕ຺ວາ ເຍນາຍສ຺ມາ ເຂມໂກ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ…ເປ… ເຖຣາ ຕໍ, ອາວຸໂສ ເຂມກ, ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ປຎ຺ຈິເມ, ອາວຸໂສ, ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ວຸຕ຺ຕາ ຠຄວຕາ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ອິເມສຸ ອາຍສ຺ມາ ເຂມໂກ ປຎ຺ຈສຸ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘສຸ ກິຎ຺ຈິ ອຕ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕນິຍໍ ວາ ສມນຸປສ຺ສຕີ’’ຕິ? ‘‘ປຎ຺ຈິເມ, ອາວຸໂສ, ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ວຸຕ຺ຕາ ຠຄວຕາ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ອິເມສຸ ຂ຺ວາຫໍ, ອາວຸໂສ, ປຎ຺ຈສຸ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘສຸ ນ ກິຎ຺ຈິ ອຕ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕນິຍໍ ວາ ສມນຸປສ຺ສາມີ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ທາສໂກ ເຍນ ເຖຣາ ຠິກ຺ຂູ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ເຂມໂກ, ອາວຸໂສ, ຠິກ຺ຂຸ ເອວມາຫ – ‘ປຎ຺ຈິເມ, ອາວຸໂສ, ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ວຸຕ຺ຕາ ຠຄວຕາ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ອິເມສຸ ຂ຺ວາຫໍ, ອາວຸໂສ, ປຎ຺ຈສຸ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘສຸ ນ ກິຎ຺ຈິ ອຕ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕນິຍໍ ວາ ສມນຸປສ຺ສາມີ’’’ຕິ. ‘‘ເອຫິ ຕ຺ວໍ, ອາວຸໂສ ທາສກ, ເຍນ ເຂມໂກ ຠິກ຺ຂຸ ເຕນຸປສງ຺ກມ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເຂມກໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ເອວໍ ວເທຫິ – ‘ເຖຣາ ຕໍ, ອາວຸໂສ ເຂມກ, ເອວມາຫໍສຸ – ປຎ຺ຈິເມ, ອາວຸໂສ, ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ວຸຕ຺ຕາ ຠຄວຕາ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ໂນ ເຈ ກິຣາຍສ຺ມາ ເຂມໂກ ອິເມສຸ ປຎ຺ຈສຸ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘສຸ ກິຎ຺ຈິ ອຕ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕນິຍໍ ວາ ສມນຸປສ຺ສຕິ. ເຕນຫາຍສ຺ມາ ເຂມໂກ ອຣຫໍ ຂີຓາສໂວ’’’ຕິ.

‘‘ເອວມາວຸໂສ’’ຕິ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ທາສໂກ ເຖຣານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ປຏິສ຺ສຸຕ຺ວາ ເຍນາຍສ຺ມາ ເຂມໂກ…ເປ… ເຖຣາ ຕໍ, ອາວຸໂສ ເຂມກ, ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ປຎ຺ຈິເມ, ອາວຸໂສ, ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ວຸຕ຺ຕາ ຠຄວຕາ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ; ໂນ ເຈ ກິຣາຍສ຺ມາ ເຂມໂກ ອິເມສຸ ປຎ຺ຈສຸ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘສຸ ກິຎ຺ຈິ ອຕ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕນິຍໍ ວາ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ເຕນຫາຍສ຺ມາ ເຂມໂກ ອຣຫໍ ຂີຓາສໂວ’’ຕິ. ‘‘ປຎ຺ຈິເມ, ອາວຸໂສ, ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ວຸຕ຺ຕາ ຠຄວຕາ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ອິເມສຸ ຂ຺ວາຫໍ, ອາວຸໂສ, ປຎ຺ຈສຸ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘສຸ ນ ກິຎ຺ຈິ ອຕ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕນິຍໍ ວາ ສມນຸປສ຺ສາມິ, ນ ຈມ຺ຫິ ອຣຫໍ ຂີຓາສໂວ; ອປິ ຈ ເມ, ອາວຸໂສ, ປຎ຺ຈສຸ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘສຸ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ອຘິຄຕໍ, ‘ອຍມຫມສ຺ມີ’ຕິ ນ ຈ ສມນຸປສ຺ສາມີ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ທາສໂກ ເຍນ ເຖຣາ ຠິກ຺ຂູ…ເປ… ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ເຂມໂກ, ອາວຸໂສ, ຠິກ຺ຂຸ ເອວມາຫ – ປຎ຺ຈິເມ, ອາວຸໂສ, ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ວຸຕ຺ຕາ ຠຄວຕາ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ອິເມສຸ ຂ຺ວາຫໍ, ອາວຸໂສ, ປຎ຺ຈສຸ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘສຸ ນ ກິຎ຺ຈິ ອຕ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕນິຍໍ ວາ ສມນຸປສ຺ສາມິ, ນ ຈມ຺ຫິ ອຣຫໍ ຂີຓາສໂວ; ອປິ ຈ ເມ, ອາວຸໂສ, ປຎ຺ຈສຸ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘສຸ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ອຘິຄຕໍ, ‘ອຍມຫມສ຺ມີ’ຕິ ນ ຈ ສມນຸປສ຺ສາມີ’’ຕິ.

‘‘ເອຫິ ຕ຺ວໍ, ອາວຸໂສ ທາສກ, ເຍນ ເຂມໂກ ຠິກ຺ຂຸ ເຕນຸປສງ຺ກມ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເຂມກໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ເອວໍ ວເທຫິ – ‘ເຖຣາ ຕໍ, ອາວຸໂສ ເຂມກ, ເອວມາຫໍສຸ – ຍເມຕໍ, ອາວຸໂສ ເຂມກ, ອສ຺ມີຕິ ວເທສິ, ກິເມຕໍ ອສ຺ມີຕິ ວເທສິ? ຣູປໍ ອສ຺ມີຕິ ວເທສິ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ຣູປາ ອສ຺ມີຕິ ວເທສິ, ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອສ຺ມີຕິ ວເທສິ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ວິຎ຺ຎາຓາ ອສ຺ມີຕິ ວເທສິ. ຍເມຕໍ, ອາວຸໂສ ເຂມກ, ອສ຺ມີຕິ ວເທສິ. ກິເມຕໍ ອສ຺ມີຕິ ວເທສີ’’’ຕິ?

‘‘ເອວມາວຸໂສ’’ຕິ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ທາສໂກ ເຖຣານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ປຏິສ຺ສຸຕ຺ວາ ເຍນາຍສ຺ມາ ເຂມໂກ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ເຂມກໍ ເອຕທໂວຈ – ເຖຣາ ຕໍ, ອາວຸໂສ ເຂມກ, ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ຍເມຕໍ, ອາວຸໂສ ເຂມກ, ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ວເທສິ, ກິເມຕໍ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ວເທສິ? ຣູປໍ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ວເທສິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ຣູປາ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ວເທສິ? ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ວເທສິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ວິຎ຺ຎາຓາ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ວເທສິ? ຍເມຕໍ, ອາວຸໂສ ເຂມກ, ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ວເທສິ, ກິເມຕໍ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ວເທສິ’’ຕິ? ‘‘ອລໍ, ອາວຸໂສ ທາສກ, ກິໍ ອິມາຍ ສນ຺ຘາວນິກາຍ! ອາຫຣາວຸໂສ, ທຓ຺ຑໍ; ອຫເມວ ເຍນ ເຖຣາ ຠິກ຺ຂູ ເຕນຸປສງ຺ກມິສ຺ສາມີ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ເຂມໂກ ທຓ຺ຑໂມລຸພ຺ຠ ເຍນ ເຖຣາ ຠິກ຺ຂູ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເຖເຣຫິ ຠິກ຺ຂູຫິ ສທ຺ຘິໍ ສມ຺ໂມທິ. ສມ຺ໂມທນີຍໍ ກຖໍ ສາຣຓີຍໍ ວີຕິສາເຣຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ເຂມກໍ ເຖຣາ ຠິກ຺ຂູ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ຍເມຕໍ, ອາວຸໂສ ເຂມກ, ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ວເທສິ, ກິເມຕໍ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ວເທສິ? ຣູປໍ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ວເທສິ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ຣູປາ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ວເທສິ? ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ວເທສິ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ວິຎ຺ຎາຓາ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ວເທສິ? ຍເມຕໍ, ອາວຸໂສ ເຂມກ, ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ວເທສິ, ກິເມຕໍ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ວເທສີ’’ຕິ? ‘‘ນ ຂ຺ວາຫໍ, ອາວຸໂສ, ຣູປໍ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ວທາມິ; ນປິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ຣູປາ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ວທາມິ. ນ ເວທນໍ… ນ ສຎ຺ຎໍ… ນ ສງ຺ຂາເຣ… ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ວທາມິ; ນປິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ວິຎ຺ຎາຓາ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ວທາມິ. ອປິ ຈ ເມ, ອາວຸໂສ, ປຎ຺ຈສຸ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘສຸ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ອຘິຄຕໍ ‘ອຍມຫມສ຺ມີ’ຕິ ນ ຈ ສມນຸປສ຺ສາມິ’’.

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ອາວຸໂສ, ອຸປ຺ປລສ຺ສ ວາ ປທຸມສ຺ສ ວາ ປຸຓ຺ຑຣີກສ຺ສ ວາ ຄນ຺ໂຘ. ໂຍ ນຸ ໂຂ ເອວໍ ວເທຍ຺ຍ – ‘ປຕ຺ຕສ຺ສ ຄນ຺ໂຘ’ຕິ ວາ ‘ວຓ຺ຓສ຺ສ [ວຓ຺ຑສ຺ສ (ກຕ຺ຖຈິ)] ຄນ຺ໂຘ’ຕິ ວາ ‘ກິຎ຺ຊກ຺ຂສ຺ສ ຄນ຺ໂຘ’ຕິ ວາ ສມ຺ມາ ນຸ ໂຂ ໂສ ວທມາໂນ ວເທຍ຺ຍາ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ອາວຸໂສ’’. ‘‘ຍຖາ ກຖໍ, ປນາວຸໂສ, ສມ຺ມາ ພ຺ຍາກຣມາໂນ ພ຺ຍາກເຣຍ຺ຍາ’’ຕິ? ‘‘‘ປຸປ຺ຜສ຺ສ ຄນ຺ໂຘ’ຕິ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ສມ຺ມາ ພ຺ຍາກຣມາໂນ ພ຺ຍາກເຣຍ຺ຍາ’’ຕິ. ‘‘ເອວເມວ ຂ຺ວາຫໍ, ອາວຸໂສ, ນ ຣູປໍ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ວທາມິ, ນປິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ຣູປາ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ວທາມິ. ນ ເວທນໍ… ນ ສຎ຺ຎໍ… ນ ສງ຺ຂາເຣ… ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ວທາມິ, ນປິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ວິຎ຺ຎາຓາ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ວທາມິ. ອປິ ຈ ເມ, ອາວຸໂສ, ປຎ຺ຈສຸ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘສຸ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ອຘິຄຕໍ ‘ອຍມຫມສ຺ມີ’ຕິ ນ ຈ ສມນຸປສ຺ສາມິ’’.

‘‘ກິຎ຺ຈາປິ, ອາວຸໂສ, ອຣິຍສາວກສ຺ສ ປຎ຺ໂຈຣມ຺ຠາຄິຍານິ ສໍໂຍຊນານິ ປຫີນານິ ຠວນ຺ຕິ, ອຖ ຂ຺ວສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘ໂຍ ຈ ປຎ຺ຈສຸ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘສຸ ອນຸສຫຄໂຕ ອສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ອສ຺ມີຕິ ຉນ຺ໂທ, ອສ຺ມີຕິ ອນຸສໂຍ ອສມູຫໂຕ. ໂສ ອປເຣນ ສມເຍນ ປຎ຺ຈສຸ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘສຸ ອຸທຍພ຺ພຍານຸປສ຺ສີ ວິຫຣຕິ – ອິຕິ ຣູປໍ, ອິຕິ ຣູປສ຺ສ ສມຸທໂຍ, ອິຕິ ຣູປສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ; ອິຕິ ເວທນາ… ອິຕິ ສຎ຺ຎາ… ອິຕິ ສງ຺ຂາຣາ… ອິຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ອິຕິ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ສມຸທໂຍ, ອິຕິ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ’ຕິ. ຕສ຺ສິເມສຸ ປຎ຺ຈສຸ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘສຸ ອຸທຍພ຺ພຍານຸປສ຺ສິໂນ ວິຫຣໂຕ ໂຍປິສ຺ສ ໂຫຕິ ປຎ຺ຈສຸ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘສຸ ອນຸສຫຄໂຕ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ, ມາໂນ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ, ຉນ຺ໂທ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ອນຸສໂຍ ອສມູຫໂຕ, ໂສປິ ສມຸຄ຺ຆາຕໍ ຄຈ຺ຉຕິ.

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ອາວຸໂສ, ວຕ຺ຖໍ ສໍກິລິຏ຺ຐໍ ມລຄ຺ຄຫິຕໍ. ຕເມນໍ ສາມິກາ ຣຊກສ຺ສ ອນຸປທຊ຺ຊຸໍ. ຕເມນໍ ຣຊໂກ ອູເສ ວາ ຂາເຣ ວາ ໂຄມເຍ ວາ ສມ຺ມທ຺ທິຕ຺ວາ ອຈ຺ເຉ ອຸທເກ ວິກ຺ຂາເລຕິ. ກິຎ຺ຈາປິ ຕໍ ໂຫຕິ ວຕ຺ຖໍ ປຣິສຸທ຺ຘໍ ປຣິໂຍທາຕໍ, ອຖ ຂ຺ວສ຺ສ ໂຫຕິ ເຍວ ອນຸສຫຄໂຕ ອູສຄນ຺ໂຘ ວາ ຂາຣຄນ຺ໂຘ ວາ ໂຄມຍຄນ຺ໂຘ ວາ ອສມູຫໂຕ. ຕເມນໍ ຣຊໂກ ສາມິການໍ ເທຕິ. ຕເມນໍ ສາມິກາ ຄນ຺ຘປຣິຠາວິເຕ ກຣຓ຺ຑເກ ນິກ຺ຂິປນ຺ຕິ. ໂຍປິສ຺ສ ໂຫຕິ ອນຸສຫຄໂຕ ອູສຄນ຺ໂຘ ວາ ຂາຣຄນ຺ໂຘ ວາ ໂຄມຍຄນ຺ໂຘ ວາ ອສມູຫໂຕ, ໂສປິ ສມຸຄ຺ຆາຕໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ເອວເມວ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ກິຎ຺ຈາປິ ອຣິຍສາວກສ຺ສ ປຎ຺ໂຈຣມ຺ຠາຄິຍານິ ສໍໂຍຊນານິ ປຫີນານິ ຠວນ຺ຕິ, ອຖ ຂ຺ວສ຺ສ ໂຫຕິ ເຍວ ປຎ຺ຈສຸ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘສຸ ອນຸສຫຄໂຕ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ, ມາໂນ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ, ຉນ຺ໂທ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ອນຸສໂຍ ອສມູຫໂຕ. ໂສ ອປເຣນ ສມເຍນ ປຎ຺ຈສຸ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘສຸ ອຸທຍພ຺ພຍານຸປສ຺ສີ ວິຫຣຕິ. ‘ອິຕິ ຣູປໍ, ອິຕິ ຣູປສ຺ສ ສມຸທໂຍ, ອິຕິ ຣູປສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ; ອິຕິ ເວທນາ… ອິຕິ ສຎ຺ຎາ… ອິຕິ ສງ຺ຂາຣາ… ອິຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ອິຕິ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ສມຸທໂຍ, ອິຕິ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ’ຕິ. ຕສ຺ສ ອິເມສຸ ປຎ຺ຈສຸ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘສຸ ອຸທຍພ຺ພຍານຸປສ຺ສິໂນ ວິຫຣໂຕ ໂຍປິສ຺ສ ໂຫຕິ ປຎ຺ຈສຸ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘສຸ ອນຸສຫຄໂຕ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ, ມາໂນ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ, ຉນ຺ໂທ ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ອນຸສໂຍ ອສມູຫໂຕ, ໂສປິ ສມຸຄ຺ຆາຕໍ ຄຈ຺ຉຕີ’’ຕິ.

ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ, ເຖຣາ ຠິກ຺ຂູ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ເຂມກໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ນ ໂຂ [ນ ໂຂ ປນ (ກ.)] ມຍໍ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ເຂມກໍ ວິເຫສາເປຂາ ປຸຈ຺ຉິມ຺ຫ, ອປິ ຈາຍສ຺ມາ ເຂມໂກ ປໂຫສິ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ສາສນໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອາຈິກ຺ຂິຕຸໍ ເທເສຕຸໍ ປຎ຺ຎາເປຕຸໍ ປຏ຺ຐເປຕຸໍ ວິວຣິຕຸໍ ວິຠຊິຕຸໍ ອຸຕ຺ຕານີກາຕຸໍ. ຕຍິທໍ ອາຍສ຺ມຕາ ເຂມເກນ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ສາສນໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອາຈິກ຺ຂິຕໍ ເທສິຕໍ ປຎ຺ຎາປິຕໍ ປຏ຺ຐປິຕໍ ວິວຣິຕໍ ວິຠຊິຕໍ ອຸຕ຺ຕານີກຕ’’ນ຺ຕິ.

ອິທມໂວຈ ອາຍສ຺ມາ ເຂມໂກ. ອຕ຺ຕມນາ ເຖຣາ ຠິກ຺ຂູ ອາຍສ຺ມໂຕ ເຂມກສ຺ສ ຠາສິຕໍ ອຠິນນ຺ທຸໍ. ອິມສ຺ມິຎ຺ຈ ປນ ເວຍ຺ຍາກຣຓສ຺ມິໍ ຠຎ຺ຎມາເນ ສຏ຺ຐິມຕ຺ຕານໍ ເຖຣານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕານິ ວິມຸຈ຺ຈິໍສຸ, ອາຍສ຺ມໂຕ ເຂມກສ຺ສ ຈາຕິ. ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ຉນ຺ນສຸຕ຺ຕໍ

໙໐. ເອກໍ ສມຍໍ ສມ຺ພຫຸລາ ເຖຣາ ຠິກ຺ຂູ ພາຣາຓສິຍໍ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິສິປຕເນ ມິຄທາເຍ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຉນ຺ໂນ ສາຍນ຺ຫສມຍໍ ປຏິສລ຺ລານາ ວຸຏ຺ຐິໂຕ ອວາປຸຣຓໍ [ອປາປຸຣຓໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ.)] ອາທາຍ ວິຫາເຣນ ວິຫາຣໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ໂອວທນ຺ຕຸ ມໍ ອາຍສ຺ມນ຺ໂຕ ເຖຣາ, ອນຸສາສນ຺ຕຸ ມໍ ອາຍສ຺ມນ຺ໂຕ ເຖຣາ, ກໂຣນ຺ຕຸ ເມ ອາຍສ຺ມນ຺ໂຕ ເຖຣາ ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ, ຍຖາຫໍ ຘມ຺ມໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ.

ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ, ເຖຣາ ຠິກ຺ຂູ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ຉນ຺ນໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ຣູປໍ ໂຂ, ອາວຸໂສ ຉນ຺ນ, ອນິຈ຺ຈໍ; ເວທນາ ອນິຈ຺ຈາ; ສຎ຺ຎາ ອນິຈ຺ຈາ; ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ; ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ. ຣູປໍ ອນຕ຺ຕາ; ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຕ຺ຕາ. ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ; ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມໂຕ ຉນ຺ນສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ມຍ຺ຫມ຺ປິ ໂຂ ເອຕໍ ເອວໍ [ມຍ຺ຫມ຺ປິ ໂຂ ເອວໍ (ສ຺ຍາ. ກໍ.)] ໂຫຕິ – ‘ຣູປໍ ອນິຈ຺ຈໍ, ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ; ຣູປໍ ອນຕ຺ຕາ, ເວທນາ … ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຕ຺ຕາ. ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ, ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’ຕິ. ອຖ ຈ ປນ ເມ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມເຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ເຄ ຕຓ຺ຫາກ຺ຂເຍ ວິຣາເຄ ນິໂຣເຘ ນິພ຺ພາເນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ປກ຺ຂນ຺ທຕິ ນປ຺ປສີທຕິ ນ ສນ຺ຕິຏ຺ຐຕິ ນາຘິມຸຈ຺ຈຕິ. ປຣິຕສ຺ສນາ ອຸປາທານໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ; ປຈ຺ຈຸທາວຕ຺ຕຕິ ມານສໍ – ‘ອຖ ໂກ ຈຣຫິ ເມ ອຕ຺ຕາ’ຕິ? ນ ໂຂ ປເນວໍ ຘມ຺ມໍ ປສ຺ສໂຕ ໂຫຕິ. ໂກ ນຸ ໂຂ ເມ ຕຖາ ຘມ຺ມໍ ເທເສຍ຺ຍ ຍຖາຫໍ ຘມ຺ມໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ.

ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມໂຕ ຉນ຺ນສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ອຍໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ ໂກສມ຺ພິຍໍ ວິຫຣຕິ ໂຆສິຕາຣາເມ ສຕ຺ຖຸ ເຈວ ສໍວຓ຺ຓິໂຕ ສມ຺ຠາວິໂຕ ຈ ວິຎ຺ຎູນໍ ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີນໍ, ປໂຫຕິ ຈ ເມ ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ ຕຖາ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕຸໍ ຍຖາຫໍ ຘມ຺ມໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍໍ; ອຕ຺ຖິ ຈ ເມ ອາຍສ຺ມນ຺ເຕ ອານນ຺ເທ ຕາວຕິກາ ວິສ຺ສຏ຺ຐິ [ວິສ຺ສຕ຺ຖິ (?)]. ຍໍນູນາຫໍ ເຍນາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ ເຕນຸປສງ຺ກເມຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຉນ຺ໂນ ເສນາສນໍ ສໍສາເມຕ຺ວາ ປຕ຺ຕຈີວຣມາທາຍ ເຍນ ໂກສມ຺ພີ ໂຆສິຕາຣາໂມ ເຍນາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມຕາ ອານນ຺ເທນ ສທ຺ຘິໍ ສມ຺ໂມທິ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຉນ຺ໂນ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ອານນ຺ທໍ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ເອກມິທາຫໍ, ອາວຸໂສ ອານນ຺ທ, ສມຍໍ ພາຣາຓສິຍໍ ວິຫຣາມິ ອິສິປຕເນ ມິຄທາເຍ. ອຖ ຂ຺ວາຫໍ, ອາວຸໂສ, ສາຍນ຺ຫສມຍໍ ປຏິສລ຺ລານາ ວຸຏ຺ຐິໂຕ ອວາປຸຣຓໍ ອາທາຍ ວິຫາເຣນ ວິຫາຣໍ ອຸປສງ຺ກມິໍ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ເອຕທໂວຈໍ – ‘ໂອວທນ຺ຕຸ ມໍ ອາຍສ຺ມນ຺ໂຕ ເຖຣາ, ອນຸສາສນ຺ຕຸ ມໍ ອາຍສ຺ມນ຺ໂຕ ເຖຣາ, ກໂຣນ຺ຕຸ ເມ ອາຍສ຺ມນ຺ໂຕ ເຖຣາ ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ຍຖາຫໍ ຘມ຺ມໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ’ນ຺ຕິ. ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ ມໍ, ອາວຸໂສ, ເຖຣາ ຠິກ຺ຂູ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘ຣູປໍ ໂຂ, ອາວຸໂສ ຉນ຺ນ, ອນິຈ຺ຈໍ; ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ; ຣູປໍ ອນຕ຺ຕາ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຕ຺ຕາ. ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ, ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’’ຕິ.

‘‘ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ອາວຸໂສ, ເອຕທໂຫສິ – ‘ມຍ຺ຫມ຺ປິ ໂຂ ເອຕໍ ເອວໍ ໂຫຕິ – ຣູປໍ ອນິຈ຺ຈໍ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ, ຣູປໍ ອນຕ຺ຕາ, ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຕ຺ຕາ. ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ, ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’ຕິ. ອຖ ຈ ປນ ເມ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມເຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ເຄ ຕຓ຺ຫາກ຺ຂເຍ ວິຣາເຄ ນິໂຣເຘ ນິພ຺ພາເນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ປກ຺ຂນ຺ທຕິ ນປ຺ປສີທຕິ ນ ສນ຺ຕິຏ຺ຐຕິ ນາຘິມຸຈ຺ຈຕິ. ປຣິຕສ຺ສນາ ອຸປາທານໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ; ປຈ຺ຈຸທາວຕ຺ຕຕິ ມານສໍ – ‘ອຖ ໂກ ຈຣຫິ ເມ ອຕ຺ຕາ’ຕິ? ນ ໂຂ ປເນວໍ ຘມ຺ມໍ ປສ຺ສໂຕ ໂຫຕິ. ໂກ ນຸ ໂຂ ເມ ຕຖາ ຘມ຺ມໍ ເທເສຍ຺ຍ ຍຖາຫໍ ຘມ຺ມໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍນ຺ຕິ!

‘‘ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ອາວຸໂສ, ເອຕທໂຫສິ – ‘ອຍໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ ໂກສມ຺ພິຍໍ ວິຫຣຕິ ໂຆສິຕຣາເມ ສຕ຺ຖຸ ເຈວ ສໍວຓ຺ຓິໂຕ ສມ຺ຠາວິໂຕ ຈ ວິຎ຺ຎູນໍ ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີນໍ, ປໂຫຕິ ຈ ເມ ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ ຕຖາ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕຸໍ ຍຖາຫໍ ຘມ຺ມໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍໍ. ອຕ຺ຖິ ຈ ເມ ອາຍສ຺ມນ຺ເຕ ອານນ຺ເທ ຕາວຕິກາ ວິສ຺ສຏ຺ຐິ. ຍໍນູນາຫໍ ເຍນາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ ເຕນຸປສງ຺ກເມຍ຺ຍ’ນ຺ຕິ. ໂອວທຕຸ ມໍ, ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ; ອນຸສາສຕຸ ມໍ, ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ; ກໂຣຕຸ ເມ, ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ຍຖາຫໍ ຘມ຺ມໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ.

‘‘ເອຕ຺ຕເກນປິ ມຍໍ ອາຍສ຺ມໂຕ ຉນ຺ນສ຺ສ ອຕ຺ຕມນາ ອປິ ນາມ ຕໍ [ອຕ຺ຕມນາ ອຠິຣທ຺ຘາ, ຕໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ.)] ອາຍສ຺ມາ ຉນ຺ໂນ ອາວິ ອກາສິ ຂີລໍ ຉິນ຺ທິ [ປຠິນ຺ທິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)]. ໂອທຫາວຸໂສ, ຉນ຺ນ, ໂສຕໍ; ຠພ຺ໂພສິ [ຠພ຺ໂພ ຕ຺ວໍ (ກ.)] ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຕຸ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມໂຕ ຉນ຺ນສ຺ສ ຕາວຕເກເນວ [ຕາວເທວ (ສີ.)] ອຸຬາຣໍ ປີຕິປາໂມຊ຺ຊໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ – ‘‘ຠພ຺ໂພ ກິຣສ຺ມິ ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຕຸ’’ນ຺ຕິ.

‘‘ສມ຺ມຸຂາ ເມຕໍ, ອາວຸໂສ ຉນ຺ນ, ຠຄວໂຕ ສຸຕໍ, ສມ຺ມຸຂາ ຈ ປຏິຄ຺ຄຫິຕໍ ກຈ຺ຈານໂຄຕ຺ຕໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ໂອວທນ຺ຕສ຺ສ – ທ຺ວຍນິສ຺ສິໂຕ ຂ຺ວາຍໍ, ກຈ຺ຈານ, ໂລໂກ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ອຕ຺ຖິຕຎ຺ເຈວ ນຕ຺ຖິຕຎ຺ຈ. ໂລກສມຸທຍໍ ໂຂ, ກຈ຺ຈານ, ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ປສ຺ສໂຕ ຍາ ໂລເກ ນຕ຺ຖິຕາ, ສາ ນ ໂຫຕິ. ໂລກນິໂຣຘໍ ໂຂ, ກຈ຺ຈານ, ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ປສ຺ສໂຕ ຍາ ໂລເກ ອຕ຺ຖິຕາ, ສາ ນ ໂຫຕິ. ອຸປຍຸປາທານາຠິນິເວສວິນິພນ຺ໂຘ ຂ຺ວາຍໍ, ກຈ຺ຈານ, ໂລໂກ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ຕໍ ຈາຍໍ ອຸປຍຸປາທານໍ ເຈຕໂສ ອຘິຏ຺ຐານາຠິນິເວສານຸສຍໍ ນ ອຸເປຕິ ນ ອຸປາທິຍຕິ ນາຘິຏ຺ຐາຕິ ‘ອຕ຺ຕາ ເມ’ຕິ. ທຸກ຺ຂເມວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ທຸກ຺ຂໍ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕີຕິ ນ ກງ຺ຂຕິ ນ ວິຈິກິຈ຺ຉຕິ. ອປຣປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຎາຓເມວສ຺ສ ເອຕ຺ຖ ໂຫຕິ. ເອຕ຺ຕາວຕາ ໂຂ, ກຈ຺ຈານ, ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ ໂຫຕິ. ສພ຺ພມຕ຺ຖີຕິ ໂຂ, ກຈ຺ຈານ, ອຍເມໂກ ອນ຺ໂຕ. ສພ຺ພໍ ນຕ຺ຖີຕິ ອຍໍ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ. ເອເຕ ເຕ, ກຈ຺ຈານ, ອຸໂຠ ອນ຺ເຕ ອນຸປຄມ຺ມ ມຊ຺ເຌນ ຕຖາຄໂຕ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕິ – ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາ; ສງ຺ຂາຣປຈ຺ຈຍາ ວິຎ຺ຎາຓໍ…ເປ… ເອວເມຕສ຺ສ ເກວລສ຺ສ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ສມຸທໂຍ ໂຫຕິ. ອວິຊ຺ຊາຍ ຕ຺ເວວ ອເສສວິຣາຄນິໂຣຘາ ສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ…ເປ… ເອວເມຕສ຺ສ ເກວລສ຺ສ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ນິໂຣໂຘ ໂຫຕີ’’ຕິ.

‘‘ເອວເມຕໍ, ອາວຸໂສ ອານນ຺ທ, ໂຫຕິ ເຍສໍ ອາຍສ຺ມນ຺ຕານໍ ຕາທິສາ ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣໂຍ ອນຸກມ຺ປກາ ອຕ຺ຖກາມາ ໂອວາທກາ ອນຸສາສກາ. ອິທຎ຺ຈ ປນ ເມ ອາຍສ຺ມໂຕ ອານນ຺ທສ຺ສ ຘມ຺ມເທສນໍ ສຸຕ຺ວາ ຘມ຺ໂມ ອຠິສມິໂຕ’’ຕິ. ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ຣາຫຸລສຸຕ຺ຕໍ

໙໑. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຣາຫຸໂລ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຣາຫຸໂລ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ກຖໍ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ຊານໂຕ ກຖໍ ປສ຺ສໂຕ ອິມສ຺ມິຎ຺ຈ ສວິຎ຺ຎາຓເກ ກາເຍ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ສພ຺ພນິມິຕ຺ເຕສຸ ອຫງ຺ກາຣມມງ຺ກາຣມານານຸສຍາ ນ ໂຫນ຺ຕີ’’ຕິ?

‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ, ຣາຫຸລ, ຣູປໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກໍ ວາ ສຸຂຸມໍ ວາ ຫີນໍ ວາ ປຓີຕໍ ວາ ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພໍ ຣູປໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ປສ຺ສຕິ. ຍາ ກາຈິ ເວທນາ … ຍາ ກາຈິ ສຎ຺ຎາ… ເຍ ເກຈິ ສງ຺ຂາຣາ… ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ…ເປ… ສພ຺ພໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ປສ຺ສຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຣາຫຸລ, ຊານໂຕ ເອວໍ ປສ຺ສໂຕ ອິມສ຺ມິຎ຺ຈ ສວິຎ຺ຎາຓເກ ກາເຍ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ສພ຺ພນິມິຕ຺ເຕສຸ ອຫງ຺ກາຣມມງ຺ກາຣມານານຸສຍາ ນ ໂຫນ຺ຕີ’’ຕິ. ນວມໍ.

໑໐. ທຸຕິຍຣາຫຸລສຸຕ຺ຕໍ

໙໒. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຣາຫຸໂລ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ກຖໍ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ຊານໂຕ ກຖໍ ປສ຺ສໂຕ ອິມສ຺ມິຎ຺ຈ ສວິຎ຺ຎາຓເກ ກາເຍ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ສພ຺ພນິມິຕ຺ເຕສຸ ອຫງ຺ກາຣມມງ຺ກາຣມານາປຄຕໍ ມານສໍ ໂຫຕິ ວິຘາສມຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ສນ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ? ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ, ຣາຫຸລ, ຣູປໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ…ເປ… ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພໍ ຣູປໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທິສ຺ວາ ອນຸປາທາ ວິມຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ຍາ ກາຈິ ເວທນາ… ຍາ ກາຈິ ສຎ຺ຎາ… ເຍ ເກຈິ ສງ຺ຂາຣາ… ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກໍ ວາ ສຸຂຸມໍ ວາ ຫີນໍ ວາ ປຓີຕໍ ວາ ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທິສ຺ວາ ອນຸປາທາ ວິມຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຣາຫຸລ, ຊານໂຕ ເອວໍ ປສ຺ສໂຕ ອິມສ຺ມິຎ຺ຈ ສວິຎ຺ຎາຓເກ ກາເຍ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ສພ຺ພນິມິຕ຺ເຕສຸ ອຫງ຺ກາຣມມງ຺ກາຣມານາປຄຕໍ ມານສໍ ໂຫຕິ ວິຘາ ສມຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ສນ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ. ທສມໍ.

ເຖຣວຄ຺ໂຄ ນວໂມ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ອານນ຺ໂທ ຕິສ຺ໂສ ຍມໂກ, ອນຸຣາໂຘ ຈ ວກ຺ກລິ;

ອສ຺ສຊິ ເຂມໂກ ຉນ຺ໂນ, ຣາຫຸລາ ອປເຣ ທຸເວ.

໑໐. ປຸປ຺ຜວຄ຺ໂຄ

໑. ນທີສຸຕ຺ຕໍ

໙໓. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ນທີ ປພ຺ພເຕຍ຺ຍາ ໂອຫາຣິນີ ທູຣງ຺ຄມາ ສີຆໂສຕາ. ຕສ຺ສາ ອຸໂຠສຸ ຕີເຣສຸ [ອຸຠໂຕ ຕີເຣ (ສີ.), ອຸຠໂຕ ຕີເຣສຸ (ສ຺ຍາ. ກໍ.)] ກາສາ ເຈປິ ຊາຕາ ອສ຺ສຸ, ເຕ ນໍ ອຊ຺ໂຌລມ຺ເພຍ຺ຍຸໍ; ກຸສາ ເຈປິ ຊາຕາ ອສ຺ສຸ, ເຕ ນໍ ອຊ຺ໂຌລມ຺ເພຍ຺ຍຸໍ; ປພ຺ພຊາ [ພພ຺ພຊາ (ສີ. ປີ.)] ເຈປິ ຊາຕາ ອສ຺ສຸ, ເຕ ນໍ ອຊ຺ໂຌລມ຺ເພຍ຺ຍຸໍ; ພີຣຓາ ເຈປິ ຊາຕາ ອສ຺ສຸ, ເຕ ນໍ ອຊ຺ໂຌລມ຺ເພຍ຺ຍຸໍ; ຣຸກ຺ຂາ ເຈປິ ຊາຕາ ອສ຺ສຸ, ເຕ ນໍ ອຊ຺ໂຌລມ຺ເພຍ຺ຍຸໍ. ຕສ຺ສາ ປຸຣິໂສ ໂສເຕນ ວຸຍ຺ຫມາໂນ ກາເສ ເຈປິ ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ, ເຕ ປລຸຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ. ໂສ ຕໂຕນິທານໍ ອນຍພ຺ຍສນໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍ. ກຸເສ ເຈປິ ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ, ປພ຺ພເຊ ເຈປິ ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ, ພີຣເຓ ເຈປິ ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ, ຣຸກ຺ເຂ ເຈປິ ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ, ເຕ ປລຸຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ. ໂສ ຕໂຕນິທານໍ ອນຍພ຺ຍສນໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍ. ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ອຣິຍານໍ ອທສ຺ສາວີ ອຣິຍຘມ຺ມສ຺ສ ອໂກວິໂທ ອຣິຍຘມ຺ເມ ອວິນີໂຕ, ສປ຺ປຸຣິສານໍ ອທສ຺ສາວີ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ມສ຺ສ ອໂກວິໂທ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ເມ ອວິນີໂຕ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ຣູປວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ຣູປໍ, ຣູປສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ຕສ຺ສ ຕໍ ຣູປໍ ປລຸຊ຺ຊຕິ. ໂສ ຕໂຕນິທານໍ ອນຍພ຺ຍສນໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ຕສ຺ສ ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ປລຸຊ຺ຊຕິ. ໂສ ຕໂຕນິທານໍ ອນຍພ຺ຍສນໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຕສ຺ມາຕິຫ…ເປ… ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ປຐມໍ.

໒. ປຸປ຺ຜສຸຕ຺ຕໍ

໙໔. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ນາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂລເກນ ວິວທາມິ, ໂລໂກວ ມຍາ ວິວທຕິ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມວາທີ ເກນຈິ ໂລກສ຺ມິໍ ວິວທຕິ. ຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ນຕ຺ຖິສມ຺ມຕໍ ໂລເກ ປຓ຺ຑິຕານໍ, ອຫມ຺ປິ ຕໍ ‘ນຕ຺ຖີ’ຕິ ວທາມິ. ຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຖິສມ຺ມຕໍ ໂລເກ ປຓ຺ຑິຕານໍ, ອຫມ຺ປິ ຕໍ ‘ອຕ຺ຖີ’ຕິ ວທາມິ’’.

‘‘ກິຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ນຕ຺ຖິສມ຺ມຕໍ ໂລເກ ປຓ຺ຑິຕານໍ, ຍມຫໍ ‘ນຕ຺ຖີ’ຕິ ວທາມິ? ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ນິຈ຺ຈໍ ຘຸວໍ ສສ຺ສຕໍ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ ນຕ຺ຖິສມ຺ມຕໍ ໂລເກ ປຓ຺ຑິຕານໍ; ອຫມ຺ປິ ຕໍ ‘ນຕ຺ຖີ’ຕິ ວທາມິ. ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ຘຸວໍ ສສ຺ສຕໍ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ ນຕ຺ຖິສມ຺ມຕໍ ໂລເກ ປຓ຺ຑິຕານໍ; ອຫມ຺ປິ ຕໍ ‘ນຕ຺ຖີ’ຕິ ວທາມິ. ອິທໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ນຕ຺ຖິສມ຺ມຕໍ ໂລເກ ປຓ຺ຑິຕານໍ; ອຫມ຺ປິ ຕໍ ‘ນຕ຺ຖີ’ຕິ ວທາມິ’’.

‘‘ກິຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຖິສມ຺ມຕໍ ໂລເກ ປຓ຺ຑິຕານໍ, ຍມຫໍ ‘ອຕ຺ຖີ’ຕິ ວທາມິ? ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ ອຕ຺ຖິສມ຺ມຕໍ ໂລເກ ປຓ຺ຑິຕານໍ; ອຫມ຺ປິ ຕໍ ‘ອຕ຺ຖີ’ຕິ ວທາມິ. ເວທນາ ອນິຈ຺ຈາ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ ອຕ຺ຖິສມ຺ມຕໍ ໂລເກ ປຓ຺ຑິຕານໍ; ອຫມ຺ປິ ຕໍ ‘ອຕ຺ຖີ’ຕິ ວທາມິ. ອິທໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຖິສມ຺ມຕໍ ໂລເກ ປຓ຺ຑິຕານໍ; ອຫມ຺ປິ ຕໍ ‘ອຕ຺ຖີ’ຕິ ວທາມິ’’.

‘‘ອຕ຺ຖິ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂລເກ ໂລກຘມ຺ໂມ, ຕໍ ຕຖາຄໂຕ ອຠິສມ຺ພຸຊ຺ຌຕິ ອຠິສເມຕິ; ອຠິສມ຺ພຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ອຠິສເມຕ຺ວາ ຕໍ ອາຈິກ຺ຂຕິ ເທເສຕິ ປຎ຺ຎເປຕິ ປຏ຺ຐເປຕິ ວິວຣຕິ ວິຠຊຕິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຕິ.

‘‘ກິຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂລເກ ໂລກຘມ຺ໂມ, ຕໍ ຕຖາຄໂຕ ອຠິສມ຺ພຸຊ຺ຌຕິ ອຠິສເມຕິ, ອຠິສມ຺ພຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ອຠິສເມຕ຺ວາ ອາຈິກ຺ຂຕິ ເທເສຕິ ປຎ຺ຎເປຕິ ປຏ຺ຐເປຕິ ວິວຣຕິ ວິຠຊຕິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຕິ? ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂລເກ ໂລກຘມ຺ໂມ ຕໍ ຕຖາຄໂຕ ອຠິສມ຺ພຸຊ຺ຌຕິ ອຠິສເມຕິ. ອຠິສມ຺ພຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ອຠິສເມຕ຺ວາ ອາຈິກ຺ຂຕິ ເທເສຕິ ປຎ຺ຎເປຕິ ປຏ຺ຐເປຕິ ວິວຣຕິ ວິຠຊຕິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຕິ.

‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕຖາຄເຕນ ເອວໍ ອາຈິກ຺ຂິຍມາເນ ເທສິຍມາເນ ປຎ຺ຎປິຍມາເນ ປຏ຺ຐປິຍມາເນ ວິວຣິຍມາເນ ວິຠຊິຍມາເນ ອຸຕ຺ຕານີກຣິຍມາເນ ນ ຊານາຕິ ນ ປສ຺ສຕິ ຕມຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ພາລໍ ປຸຖຸຊ຺ຊນໍ ອນ຺ຘໍ ອຈກ຺ຂຸກໍ ອຊານນ຺ຕໍ ອປສ຺ສນ຺ຕໍ ກິນ຺ຕິ ກໂຣມິ! ເວທນາ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂລເກ ໂລກຘມ຺ໂມ…ເປ… ສຎ຺ຎາ, ຠິກ຺ຂເວ… ສງ຺ຂາຣາ, ຠິກ຺ຂເວ… ວິຎ຺ຎາຓໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂລເກ ໂລກຘມ຺ໂມ ຕໍ ຕຖາຄໂຕ ອຠິສມ຺ພຸຊ຺ຌຕິ ອຠິສເມຕິ. ອຠິສມ຺ພຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ອຠິສເມຕ຺ວາ ອາຈິກ຺ຂຕິ ເທເສຕິ ປຎ຺ຎເປຕິ ປຏ຺ຐເປຕິ ວິວຣຕິ ວິຠຊຕິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຕິ.

‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕຖາຄເຕນ ເອວໍ ອາຈິກ຺ຂິຍມາເນ ເທສິຍມາເນ ປຎ຺ຎປິຍມາເນ ປຏ຺ຐປິຍມາເນ ວິວຣິຍມາເນ ວິຠຊິຍມາເນ ອຸຕ຺ຕານີກຣິຍມາເນ ນ ຊານາຕິ ນ ປສ຺ສຕິ ຕມຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ພາລໍ ປຸຖຸຊ຺ຊນໍ ອນ຺ຘໍ ອຈກ຺ຂຸກໍ ອຊານນ຺ຕໍ ອປສ຺ສນ຺ຕໍ ກິນ຺ຕິ ກໂຣມິ!

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປ຺ປລໍ ວາ ປທຸມໍ ວາ ປຸຓ຺ຑຣີກໍ ວາ ອຸທເກ ຊາຕໍ ອຸທເກ ສໍວຑ຺ຒໍ ອຸທກາ ອຈ຺ຈຸຄ຺ຄມ຺ມ ຐາຕິ [ຕິຏ຺ຐນ຺ຕໍ (ກ.)] ອນຸປລິຕ຺ຕໍ ອຸທເກນ; ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕຖາຄໂຕ ໂລເກ ຊາໂຕ ໂລເກ ສໍວຑ຺ໂຒ ໂລກໍ ອຠິຠຸຍ຺ຍ ວິຫຣຕິ ອນຸປລິຕ຺ໂຕ ໂລເກນາ’’ຕິ. ທຸຕິຍໍ.

໓. ເຜຓປິຓ຺ຑູປມສຸຕ຺ຕໍ

໙໕. ເອກໍ ສມຍໍ ຠຄວາ ອຍຸຊ຺ຌາຍໍ [ອໂຍຊ຺ຌາຍໍ (ສີ. ປີ.)] ວິຫຣຕິ ຄງ຺ຄາຍ ນທິຍາ ຕີເຣ. ຕຕ຺ຣ ໂຂ ຠຄວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ –

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຍໍ ຄງ຺ຄາ ນທີ ມຫນ຺ຕໍ ເຜຓປິຓ຺ຑໍ ອາວເຫຍ຺ຍ. ຕເມນໍ ຈກ຺ຂຸມາ ປຸຣິໂສ ປສ຺ເສຍ຺ຍ ນິຊ຺ຌາເຍຍ຺ຍ ໂຍນິໂສ ອຸປປຣິກ຺ເຂຍ຺ຍ. ຕສ຺ສ ຕໍ ປສ຺ສໂຕ ນິຊ຺ຌາຍໂຕ ໂຍນິໂສ ອຸປປຣິກ຺ຂໂຕ ຣິຕ຺ຕກຎ຺ເຎວ ຂາເຍຍ຺ຍ, ຕຸຈ຺ຉກຎ຺ເຎວ ຂາເຍຍ຺ຍ, ອສາຣກຎ຺ເຎວ ຂາເຍຍ຺ຍ. ກິຎ຺ຫິ ສິຍາ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຜຓປິຓ຺ເຑ ສາໂຣ? ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຣູປໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ…ເປ… ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ ຕໍ ຠິກ຺ຂຸ ປສ຺ສຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ໂຍນິໂສ ອຸປປຣິກ຺ຂຕິ. ຕສ຺ສ ຕໍ ປສ຺ສໂຕ ນິຊ຺ຌາຍໂຕ ໂຍນິໂສ ອຸປປຣິກ຺ຂໂຕ ຣິຕ຺ຕກຎ຺ເຎວ ຂາຍຕິ, ຕຸຈ຺ຉກຎ຺ເຎວ ຂາຍຕິ, ອສາຣກຎ຺ເຎວ ຂາຍຕິ. ກິຎ຺ຫິ ສິຍາ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູເປ ສາໂຣ?

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຣທສມເຍ ຖຸລ຺ລຜຸສິຕເກ ເທເວ ວສ຺ສນ຺ເຕ ອຸທເກ ອຸທກປຸພ຺ພຸຬໍ [ອຸທກພຸພ຺ພຸຬໍ (ສີ. ປີ.)] ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຈວ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ ຈ. ຕເມນໍ ຈກ຺ຂຸມາ ປຸຣິໂສ ປສ຺ເສຍ຺ຍ ນິຊ຺ຌາເຍຍ຺ຍ ໂຍນິໂສ ອຸປປຣິກ຺ເຂຍ຺ຍ. ຕສ຺ສ ຕໍ ປສ຺ສໂຕ ນິຊ຺ຌາຍໂຕ ໂຍນິໂສ ອຸປປຣິກ຺ຂໂຕ ຣິຕ຺ຕກຎ຺ເຎວ ຂາເຍຍ຺ຍ, ຕຸຈ຺ຉກຎ຺ເຎວ ຂາເຍຍ຺ຍ, ອສາຣກຎ຺ເຎວ ຂາເຍຍ຺ຍ. ກິຎ຺ຫິ ສິຍາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸທກປຸພ຺ພຸເຬ ສາໂຣ? ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍາ ກາຈິ ເວທນາ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາ…ເປ… ຍາ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ ຕໍ ຠິກ຺ຂຸ ປສ຺ສຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ໂຍນິໂສ ອຸປປຣິກ຺ຂຕິ. ຕສ຺ສ ຕໍ ປສ຺ສໂຕ ນິຊ຺ຌາຍໂຕ ໂຍນິໂສ ອຸປປຣິກ຺ຂໂຕ ຣິຕ຺ຕກຎ຺ເຎວ ຂາຍຕິ, ຕຸຈ຺ຉກຎ຺ເຎວ ຂາຍຕິ, ອສາຣກຎ຺ເຎວ ຂາຍຕິ. ກິຎ຺ຫິ ສິຍາ, ຠິກ຺ຂເວ, ເວທນາຍ ສາໂຣ?

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຄິມ຺ຫານໍ ປຈ຺ຉິເມ ມາເສ ຐິເຕ ມຊ຺ຌນ຺ຫິເກ ກາເລ ມຣີຈິກາ ຜນ຺ທຕິ. ຕເມນໍ ຈກ຺ຂຸມາ ປຸຣິໂສ ປສ຺ເສຍ຺ຍ ນິຊ຺ຌາເຍຍ຺ຍ ໂຍນິໂສ ອຸປປຣິກ຺ເຂຍ຺ຍ. ຕສ຺ສ ຕໍ ປສ຺ສໂຕ ນິຊ຺ຌາຍໂຕ ໂຍນິໂສ ອຸປປຣິກ຺ຂໂຕ ຣິຕ຺ຕກຎ຺ເຎວ ຂາເຍຍ຺ຍ, ຕຸຈ຺ຉກຎ຺ເຎວ ຂາເຍຍ຺ຍ…ເປ… ກິຎ຺ຫິ ສິຍາ, ຠິກ຺ຂເວ, ມຣີຈິກາຍ ສາໂຣ? ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍາ ກາຈິ ສຎ຺ຎາ…ເປ….

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸຣິໂສ ສາຣຕ຺ຖິໂກ ສາຣຄເວສີ ສາຣປຣິເຍສນໍ ຈຣມາໂນ ຕິຓ຺ຫໍ ກຸຐາຣິໍ [ກຸຘາຣິໍ (ສ຺ຍາ. ກໍ. ກ.)] ອາທາຍ ວນໍ ປວິເສຍ຺ຍ. ໂສ ຕຕ຺ຖ ປສ຺ເສຍ຺ຍ ມຫນ຺ຕໍ ກທລິກ຺ຂນ຺ຘໍ ອຸຊຸໍ ນວໍ ອກຸກ຺ກຸກຊາຕໍ [ອກຸກ຺ກຊາຕໍ (ກ. ສີ. ປີ.), ອກຸສຊາຕໍ (ກ. ສີ.), ອກຸກ຺ກຸຊກຊາຕໍ (ກ.)]. ຕເມນໍ ມູເລ ຉິນ຺ເທຍ຺ຍ; ມູເລ ເຉຕ຺ວາ ອຄ຺ເຄ ຉິນ຺ເທຍ຺ຍ, ອຄ຺ເຄ ເຉຕ຺ວາ ປຕ຺ຕວຏ຺ຏິໍ ວິນິພ຺ຠຸເຊຍ຺ຍ. ໂສ ຕສ຺ສ ປຕ຺ຕວຏ຺ຏິໍ ວິນິພ຺ຠຸຊນ຺ໂຕ ເຜຄ຺ຄຸມ຺ປິ ນາຘິຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ກຸໂຕ ສາຣໍ! ຕເມນໍ ຈກ຺ຂຸມາ ປຸຣິໂສ ປສ຺ເສຍ຺ຍ ນິຊ຺ຌາເຍຍ຺ຍ ໂຍນິໂສ ອຸປປຣິກ຺ເຂຍ຺ຍ. ຕສ຺ສ ຕໍ ປສ຺ສໂຕ ນິຊ຺ຌາຍໂຕ ໂຍນິໂສ ອຸປປຣິກ຺ຂໂຕ ຣິຕ຺ຕກຎ຺ເຎວ ຂາເຍຍ຺ຍ, ຕຸຈ຺ຉກຎ຺ເຎວ ຂາເຍຍ຺ຍ, ອສາຣກຎ຺ເຎວ ຂາເຍຍ຺ຍ. ກິຎ຺ຫິ ສິຍາ, ຠິກ຺ຂເວ, ກທລິກ຺ຂນ຺ເຘ ສາໂຣ? ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຍ ເກຈິ ສງ຺ຂາຣາ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາ…ເປ… ເຍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ ຕໍ ຠິກ຺ຂຸ ປສ຺ສຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ໂຍນິໂສ ອຸປປຣິກ຺ຂຕິ. ຕສ຺ສ ຕໍ ປສ຺ສໂຕ ນິຊ຺ຌາຍໂຕ ໂຍນິໂສ ອຸປປຣິກ຺ຂໂຕ ຣິຕ຺ຕກຎ຺ເຎວ ຂາຍຕິ, ຕຸຈ຺ຉກຎ຺ເຎວ ຂາຍຕິ, ອສາຣກຎ຺ເຎວ ຂາຍຕິ. ກິຎ຺ຫິ ສິຍາ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ຂາເຣສຸ ສາໂຣ?

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ມາຍາກາໂຣ ວາ ມາຍາກາຣນ຺ເຕວາສີ ວາ ຈຕຸມຫາປເຖ [ຈາຕຸມ຺ມຫາປເຖ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)] ມາຍໍ ວິທໍເສຍ຺ຍ. ຕເມນໍ ຈກ຺ຂຸມາ ປຸຣິໂສ ປສ຺ເສຍ຺ຍ ນິຊ຺ຌາເຍຍ຺ຍ ໂຍນິໂສ ອຸປປຣິກ຺ເຂຍ຺ຍ. ຕສ຺ສ ຕໍ ປສ຺ສໂຕ ນິຊ຺ຌາຍໂຕ ໂຍນິໂສ ອຸປປຣິກ຺ຂໂຕ ຣິຕ຺ຕກຎ຺ເຎວ ຂາເຍຍ຺ຍ, ຕຸຈ຺ຉກຎ຺ເຎວ ຂາເຍຍ຺ຍ, ອສາຣກຎ຺ເຎວ ຂາເຍຍ຺ຍ. ກິຎ຺ຫິ ສິຍາ, ຠິກ຺ຂເວ, ມາຍາຍ ສາໂຣ? ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ…ເປ… ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ຕໍ ຠິກ຺ຂຸ ປສ຺ສຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ໂຍນິໂສ ອຸປປຣິກ຺ຂຕິ. ຕສ຺ສ ຕໍ ປສ຺ສໂຕ ນິຊ຺ຌາຍໂຕ ໂຍນິໂສ ອຸປປຣິກ຺ຂໂຕ ຣິຕ຺ຕກຎ຺ເຎວ ຂາຍຕິ, ຕຸຈ຺ຉກຎ຺ເຎວ ຂາຍຕິ, ອສາຣກຎ຺ເຎວ ຂາຍຕິ. ກິຎ຺ຫິ ສິຍາ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາເຓ ສາໂຣ?

‘‘ເອວໍ ປສ຺ສໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ຣູປສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ເວທນາຍປິ… ສຎ຺ຎາຍປິ… ສງ຺ຂາເຣສຸປິ … ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ. ນິພ຺ພິນ຺ທໍ ວິຣຊ຺ຊຕິ; ວິຣາຄາ ວິມຸຈ຺ຈຕິ. ວິມຸຕ຺ຕສ຺ມິໍ ວິມຸຕ຺ຕມິຕິ ຎາຓໍ ໂຫຕິ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕິ’’.

ອິທມໂວຈ ຠຄວາ. ອິທໍ ວຕ຺ວານ ສຸຄໂຕ ອຖາປຣໍ ເອຕທໂວຈ ສຕ຺ຖາ –

‘‘ເຜຓປິຓ຺ຑູປມໍ ຣູປໍ, ເວທນາ ພຸພ຺ພຸຬູປມາ [ພຸພ຺ພຸລູປມາ (ສີ.), ປຸພ຺ພຸໂຬປມາ (ກ.)];

ມຣີຈິກູປມາ ສຎ຺ຎາ, ສງ຺ຂາຣາ ກທລູປມາ;

ມາຍູປມຎ຺ຈ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ເທສິຕາທິຈ຺ຈພນ຺ຘຸນາ.

‘‘ຍຖາ ຍຖາ ນິຊ຺ຌາຍຕິ, ໂຍນິໂສ ອຸປປຣິກ຺ຂຕິ;

ຣິຕ຺ຕກໍ ຕຸຈ຺ຉກໍ ໂຫຕິ, ໂຍ ນໍ ປສ຺ສຕິ ໂຍນິໂສ.

‘‘ອິມຎ຺ຈ ກາຍໍ ອາຣພ຺ຠ, ຠູຣິປຎ຺ເຎນ ເທສິຕໍ;

ປຫານໍ ຕິຓ຺ຓໍ ຘມ຺ມານໍ, ຣູປໍ ປສ຺ສຖ [ປສ຺ເສຖ (ສີ.)] ຉຑ຺ຑິຕໍ.

‘‘ອາຍຸ ອຸສ຺ມາ ຈ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ຍທາ ກາຍໍ ຊຫນ຺ຕິມໍ;

ອປວິທ຺ໂຘ [ອປວິຏ຺ໂຐ (ສ຺ຍາ. ກໍ.)] ຕທາ ເສຕິ, ປຣຠຕ຺ຕໍ ອເຈຕນໍ.

‘‘ເອຕາທິສາຍໍ ສນ຺ຕາໂນ, ມາຍາຍໍ ພາລລາປິນີ;

ວຘໂກ ເອສ ອກ຺ຂາໂຕ, ສາໂຣ ເອຕ຺ຖ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.

‘‘ເອວໍ ຂນ຺ເຘ ອເວກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຠິກ຺ຂຸ ອາຣທ຺ຘວີຣິໂຍ;

ທິວາ ວາ ຍທິ ວາ ຣຕ຺ຕິໍ, ສມ຺ປຊາໂນ ປຏິສ຺ສໂຕ.

‘‘ຊເຫຍ຺ຍ ສພ຺ພສໍໂຍຄໍ, ກເຣຍ຺ຍ ສຣຓຕ຺ຕໂນ;

ຈເຣຍ຺ຍາທິຕ຺ຕສີໂສວ, ປຕ຺ຖຍໍ ອຈ຺ຈຸຕໍ ປທ’’ນ຺ຕິ. ຕຕິຍໍ;

໔. ໂຄມຍປິຓ຺ຑສຸຕ຺ຕໍ

໙໖. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອຕ຺ຖິ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ກິຎ຺ຈິ ຣູປໍ ຍໍ ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ຘຸວໍ ສສ຺ສຕໍ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສຕິ? ອຕ຺ຖິ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ກາຈິ ເວທນາ ຍາ ເວທນາ ນິຈ຺ຈາ ຘຸວາ ສສ຺ສຕາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມາ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສຕິ? ອຕ຺ຖິ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ກາຈິ ສຎ຺ຎາ ຍາ ສຎ຺ຎາ…ເປ… ອຕ຺ຖິ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ເກຈິ ສງ຺ຂາຣາ ເຍ ສງ຺ຂາຣາ ນິຈ຺ຈາ ຘຸວາ ສສ຺ສຕາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມາ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສນ຺ຕິ? ອຕ຺ຖິ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ກິຎ຺ຈິ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ຘຸວໍ ສສ຺ສຕໍ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສຕີ’’ຕິ? ‘‘ນຕ຺ຖິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ກິຎ຺ຈິ ຣູປໍ, ຍໍ ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ຘຸວໍ ສສ຺ສຕໍ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສຕິ. ນຕ຺ຖິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ກາຈິ ເວທນາ… ກາຈິ ສຎ຺ຎາ… ເກຈິ ສງ຺ຂາຣາ… ກິຎ຺ຈິ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ຘຸວໍ ສສ຺ສຕໍ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ປຣິຕ຺ຕໍ ໂຄມຍປິຓ຺ຑໍ ປາຓິນາ ຄເຫຕ຺ວາ ຕໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ເອຕ຺ຕໂກປິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ອຕ຺ຕຠາວປຏິລາໂຠ ນຕ຺ຖິ ນິຈ຺ໂຈ ຘຸໂວ ສສ຺ສໂຕ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສຕິ. ເອຕ຺ຕໂກ ເຈປິ, ຠິກ຺ຂຸ, ອຕ຺ຕຠາວປຏິລາໂຠ ອຠວິສ຺ສ ນິຈ຺ໂຈ ຘຸໂວ ສສ຺ສໂຕ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ, ນຍິທໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວາໂສ ປຎ຺ຎາເຍຖ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂກ຺ຂຍາຍ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ເອຕ຺ຕໂກປິ ອຕ຺ຕຠາວປຏິລາໂຠ ນຕ຺ຖິ ນິຈ຺ໂຈ ຘຸໂວ ສສ຺ສໂຕ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ, ຕສ຺ມາ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວາໂສ ປຎ຺ຎາຍຕິ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂກ຺ຂຍາຍ.

‘‘ຠູຕປຸພ຺ພາຫໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ຣາຊາ ອໂຫສິໍ ຂຕ຺ຕິໂຍ ມຸທ຺ຘາວສິຕ຺ໂຕ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ຣຎ຺ໂຎ ສໂຕ ຂຕ຺ຕິຍສ຺ສ ມຸທ຺ຘາວສິຕ຺ຕສ຺ສ ຈຕຸຣາສີຕິນຄຣສຫສ຺ສານິ ອເຫສຸໍ ກຸສາວຕີ ຣາຊຘານິປ຺ປມຸຂານິ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ຣຎ຺ໂຎ ສໂຕ ຂຕ຺ຕິຍສ຺ສ ມຸທ຺ຘາວສິຕ຺ຕສ຺ສ ຈຕຸຣາສີຕິປາສາທສຫສ຺ສານິ ອເຫສຸໍ ຘມ຺ມປາສາທປ຺ປມຸຂານິ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ຣຎ຺ໂຎ ສໂຕ ຂຕ຺ຕິຍສ຺ສ ມຸທ຺ຘາວສິຕ຺ຕສ຺ສ ຈຕຸຣາສີຕິກູຏາຄາຣສຫສ຺ສານິ ອເຫສຸໍ ມຫາພ຺ຍູຫກູຏາຄາຣປ຺ປມຸຂານິ [ມຫາວິຍູຫກູຏາຄາຣປ຺ປມຸຂານິ (ທີ. ນິ. ໒.໒໖໓)]. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ຣຎ຺ໂຎ ສໂຕ ຂຕ຺ຕິຍສ຺ສ ມຸທ຺ຘາວສິຕ຺ຕສ຺ສ ຈຕຸຣາສີຕິປລ຺ລງ຺ກສຫສ຺ສານິ ອເຫສຸໍ ທນ຺ຕມຍານິ ສາຣມຍານິ ໂສວຓ຺ຓມຍານິ ໂຄຓກຕ຺ຖຕານິ ປຏິກຕ຺ຖຕານິ ປຏລິກຕ຺ຖຕານິ ກທລິມິຄປວຣປຈ຺ຈຕ຺ຖຣຓານິ [ກາທລິມິຄປວຣປຈ຺ຈຕ຺ຖຣຓານິ (ສີ.)] ສອຸຕ຺ຕຣຈ຺ຉທານິ ອຸຠໂຕໂລຫິຕກູປຘານານິ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ຣຎ຺ໂຎ ສໂຕ ຂຕ຺ຕິຍສ຺ສ ມຸທ຺ຘາວສິຕ຺ຕສ຺ສ ຈຕຸຣາສີຕິນາຄສຫສ຺ສານິ ອເຫສຸໍ ໂສວຓ຺ຓາລງ຺ກາຣານິ ໂສວຓ຺ຓທ຺ຘຊານິ ເຫມຊາລປຏິຈ຺ຉນ຺ນານິ ອຸໂປສຖນາຄຣາຊປ຺ປມຸຂານິ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ຣຎ຺ໂຎ ສໂຕ ຂຕ຺ຕິຍສ຺ສ ມຸທ຺ຘາວສິຕ຺ຕສ຺ສ ຈຕຸຣາສີຕິອສ຺ສສຫສ຺ສານິ ອເຫສຸໍ ໂສວຓ຺ຓາລງ຺ກາຣານິ ໂສວຓ຺ຓທ຺ຘຊານິ ເຫມຊາລປຏິຈ຺ຉນ຺ນານິ ວລາຫກອສ຺ສຣາຊປ຺ປມຸຂານິ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ຣຎ຺ໂຎ ສໂຕ ຂຕ຺ຕິຍສ຺ສ ມຸທ຺ຘາວສິຕ຺ຕສ຺ສ ຈຕຸຣາສີຕິຣຖສຫສ຺ສານິ ອເຫສຸໍ ໂສວຓ຺ຓາລງ຺ກາຣານິ ໂສວຓ຺ຓທ຺ຘຊານິ ເຫມຊາລປຏິຈ຺ຉນ຺ນານິ ເວຊຍນ຺ຕຣຖປ຺ປມຸຂານິ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ຣຎ຺ໂຎ ສໂຕ ຂຕ຺ຕິຍສ຺ສ ມຸທ຺ຘາວສິຕ຺ຕສ຺ສ ຈຕຸຣາສີຕິມຓິສຫສ຺ສານິ ອເຫສຸໍ ມຓິຣຕນປ຺ປມຸຂານິ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ຠິກ຺ຂຸ…ເປ… ຈຕຸຣາສີຕິອິຕ຺ຖິສຫສ຺ສານິ ອເຫສຸໍ ສຸຠທ຺ທາເທວິປ຺ປມຸຂານິ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ຠິກ຺ຂຸ…ເປ… ຈຕຸຣາສີຕິຂຕ຺ຕິຍສຫສ຺ສານິ ອເຫສຸໍ ອນຸຍນ຺ຕານິ ປຣິຓາຍກຣຕນປ຺ປມຸຂານິ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ຠິກ຺ຂຸ…ເປ… ຈຕຸຣາສີຕິເຘນຸສຫສ຺ສານິ ອເຫສຸໍ ທຸກູລສນ຺ທນານິ ກໍສູປຘາຣຓານິ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ຠິກ຺ຂຸ…ເປ… ຈຕຸຣາສີຕິວຕ຺ຖໂກຏິສຫສ຺ສານິ ອເຫສຸໍ ໂຂມສຸຂຸມານິ ໂກເສຍ຺ຍສຸຂຸມານິ ກມ຺ພລສຸຂຸມານິ ກປ຺ປາສິກສຸຂຸມານິ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ຠິກ຺ຂຸ…ເປ… ຈຕຸຣາສີຕິຖາລິປາກສຫສ຺ສານິ ອເຫສຸໍ; ສາຍໍ ປາຕໍ ຠຕ຺ຕາຠິຫາໂຣ ອຠິຫຣິຍິຕ຺ຖ.

‘‘ເຕສໍ ໂຂ ປນ, ຠິກ຺ຂຸ, ຈຕຸຣາສີຕິຍາ ນຄຣສຫສ຺ສານໍ ເອກຎ຺ເຎວ ຕໍ ນຄຣໍ ໂຫຕິ ຍມຫໍ ເຕນ ສມເຍນ ອຊ຺ຌາວສາມິ – ກຸສາວຕີ ຣາຊຘານີ. ເຕສໍ ໂຂ ປນ, ຠິກ຺ຂຸ, ຈຕຸຣາສີຕິຍາ ປາສາທສຫສ຺ສານໍ ເອໂກເຍວ ໂສ ປາສາໂທ ໂຫຕິ ຍມຫໍ ເຕນ ສມເຍນ ອຊ຺ຌາວສາມິ – ຘມ຺ໂມ ປາສາໂທ. ເຕສໍ ໂຂ ປນ, ຠິກ຺ຂຸ, ຈຕຸຣາສີຕິຍາ ກູຏາຄາຣສຫສ຺ສານໍ ເອກຎ຺ເຎວ ຕໍ ກູຏາຄາຣໍ ໂຫຕິ ຍມຫໍ ເຕນ ສມເຍນ ອຊ຺ຌາວສາມິ – ມຫາພ຺ຍູຫໍ ກູຏາຄາຣໍ. ເຕສໍ ໂຂ ປນ, ຠິກ຺ຂຸ, ຈຕຸຣາສີຕິຍາ ປລ຺ລງ຺ກສຫສ຺ສານໍ ເອໂກເຍວ ໂສ ປລ຺ລງ຺ໂກ ໂຫຕິ ຍມຫໍ ເຕນ ສມເຍນ ປຣິຠຸຎ຺ຊາມິ – ທນ຺ຕມໂຍ ວາ ສາຣມໂຍ ວາ ໂສວຓ຺ຓມໂຍ ວາ ຣູປິຍມໂຍ ວາ. ເຕສໍ ໂຂ ປນ, ຠິກ຺ຂຸ, ຈຕຸຣາສີຕິຍາ ນາຄສຫສ຺ສານໍ ເອໂກເຍວ ໂສ ນາໂຄ ໂຫຕິ ຍມຫໍ ເຕນ ສມເຍນ ອຠິຣຸຫາມິ – ອຸໂປສໂຖ ນາຄຣາຊາ. ເຕສໍ ໂຂ ປນ, ຠິກ຺ຂຸ, ຈຕຸຣາສີຕິຍາ ອສ຺ສສຫສ຺ສານໍ ເອໂກເຍວ ໂສ ອສ຺ໂສ ໂຫຕິ ຍມຫໍ ເຕນ ສມເຍນ ອຠິຣຸຫາມິ – ວລາຫໂກ ອສ຺ສຣາຊາ. ເຕສໍ ໂຂ ປນ, ຠິກ຺ຂຸ, ຈຕຸຣາສີຕິຍາ ຣຖສຫສ຺ສານໍ ເອໂກເຍວ ໂສ ຣໂຖ ໂຫຕິ ຍມຫໍ ເຕນ ສມເຍນ ອຠິຣຸຫາມິ – ເວຊຍນ຺ໂຕ ຣໂຖ. ເຕສໍ ໂຂ ປນ, ຠິກ຺ຂຸ, ຈຕຸຣາສີຕິຍາ ອິຕ຺ຖິສຫສ຺ສານໍ ເອກາເຍວ ສາ ອິຕ຺ຖີ ໂຫຕິ ຍາ ມໍ ເຕນ ສມເຍນ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາຕິ – ຂຕ຺ຕິຍານີ ວາ ເວລາມິກາ ວາ. ເຕສໍ ໂຂ ປນ, ຠິກ຺ຂຸ, ຈຕຸຣາສີຕິຍາ ວຕ຺ຖໂກຏິສຫສ຺ສານໍ ເອກຎ຺ເຎວ ຕໍ ວຕ຺ຖຍຸຄໍ ໂຫຕິ ຍມຫໍ ເຕນ ສມເຍນ ປຣິທຫາມິ – ໂຂມສຸຂຸມໍ ວາ ໂກເສຍ຺ຍສຸຂຸມໍ ວາ ກມ຺ພລສຸຂຸມໍ ວາ ກປ຺ປາສິກສຸຂຸມໍ ວາ. ເຕສໍ ໂຂ ປນ, ຠິກ຺ຂຸ, ຈຕຸຣາສີຕິຍາ ຖາລິປາກສຫສ຺ສານໍ ເອໂກເຍວ ໂສ ຖາລິປາໂກ ໂຫຕິ ຍໂຕ ນາຬິໂກທນປຣມໍ ຠຸຎ຺ຊາມິ ຕທຸປິຍຎ຺ຈ ສູເປຍ຺ຍໍ [ສູປພ຺ຍຎ຺ຊນໍ (ສ຺ຍາ. ກໍ.)]. ອິຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ສພ຺ເພ ເຕ ສງ຺ຂາຣາ ອຕີຕາ ນິຣຸທ຺ຘາ ວິປຣິຓຕາ. ເອວໍ ອນິຈ຺ຈາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ສງ຺ຂາຣາ. ເອວໍ ອທ຺ຘຸວາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ສງ຺ຂາຣາ. ເອວໍ ອນສ຺ສາສິກາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ສງ຺ຂາຣາ. ຍາວຎ຺ຈິທໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ອລເມວ ສພ຺ພສງ຺ຂາເຣສຸ ນິພ຺ພິນ຺ທິຕຸໍ, ອລໍ ວິຣຊ຺ຊິຕຸໍ, ອລໍ ວິມຸຈ຺ຈິຕຸ’’ນ຺ຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ນຂສິຂາສຸຕ຺ຕໍ

໙໗. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອຕ຺ຖິ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ກິຎ຺ຈິ ຣູປໍ ຍໍ ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ຘຸວໍ ສສ຺ສຕໍ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສຕິ? ອຕ຺ຖິ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ກາຈິ ເວທນາ ຍາ ເວທນາ ນິຈ຺ຈາ ຘຸວາ ສສ຺ສຕາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມາ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສຕິ? ອຕ຺ຖິ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ກາຈິ ສຎ຺ຎາ…ເປ… ເກຈິ ສງ຺ຂາຣາ, ເຍ ສງ຺ຂາຣາ ນິຈ຺ຈາ ຘຸວາ ສສ຺ສຕາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມາ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສນ຺ຕິ? ອຕ຺ຖິ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ກິຎ຺ຈິ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ຘຸວໍ ສສ຺ສຕໍ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສຕີ’’ຕິ? ‘‘ນຕ຺ຖິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ກິຎ຺ຈິ ຣູປໍ, ຍໍ ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ຘຸວໍ ສສ຺ສຕໍ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສຕິ. ນຕ຺ຖິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ກາຈິ ເວທນາ… ກາຈິ ສຎ຺ຎາ… ເກຈິ ສງ຺ຂາຣາ…ເປ… ກິຎ຺ຈິ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ຘຸວໍ ສສ຺ສຕໍ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ປຣິຕ຺ຕໍ ນຂສິຂາຍໍ ປໍສຸໍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ຕໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ເອຕ຺ຕກມ຺ປິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ຣູປໍ ນຕ຺ຖິ ນິຈ຺ຈໍ ຘຸວໍ ສສ຺ສຕໍ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສຕິ. ເອຕ຺ຕກໍ ເຈປິ, ຠິກ຺ຂຸ, ຣູປໍ ອຠວິສ຺ສ ນິຈ຺ຈໍ ຘຸວໍ ສສ຺ສຕໍ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ນຍິທໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວາໂສ ປຎ຺ຎາເຍຖ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂກ຺ຂຍາຍ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ເອຕ຺ຕກມ຺ປິ ຣູປໍ ນຕ຺ຖິ ນິຈ຺ຈໍ ຘຸວໍ ສສ຺ສຕໍ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ຕສ຺ມາ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວາໂສ ປຎ຺ຎາຍຕິ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂກ຺ຂຍາຍ’’.

‘‘ເອຕ຺ຕກາປິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ເວທນາ ນຕ຺ຖິ ນິຈ຺ຈາ ຘຸວາ ສສ຺ສຕາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມາ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສຕິ. ເອຕ຺ຕກາ ເຈປິ, ຠິກ຺ຂຸ, ເວທນາ ອຠວິສ຺ສ ນິຈ຺ຈາ ຘຸວາ ສສ຺ສຕາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມາ, ນ ຍິທໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວາໂສ ປຎ຺ຎາເຍຖ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂກ຺ຂຍາຍ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ເອຕ຺ຕກາປິ ເວທນາ ນຕ຺ຖິ ນິຈ຺ຈາ ຘຸວາ ສສ຺ສຕາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມາ, ຕສ຺ມາ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວາໂສ ປຎ຺ຎາຍຕິ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂກ຺ຂຍາຍ.

‘‘ເອຕ຺ຕກາປິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ສຎ຺ຎາ ນຕ຺ຖິ…ເປ… ເອຕ຺ຕກາປິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ສງ຺ຂາຣາ ນຕ຺ຖິ ນິຈ຺ຈາ ຘຸວາ ສສ຺ສຕາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມາ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສນ຺ຕິ. ເອຕ຺ຕກາ ເຈປິ, ຠິກ຺ຂຸ, ສງ຺ຂາຣາ ອຠວິສ຺ສໍສຸ ນິຈ຺ຈາ ຘຸວາ ສສ຺ສຕາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມາ, ນ ຍິທໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວາໂສ ປຎ຺ຎາເຍຖ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂກ຺ຂຍາຍ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ເອຕ຺ຕກາປິ ສງ຺ຂາຣາ ນຕ຺ຖິ ນິຈ຺ຈາ ຘຸວາ ສສ຺ສຕາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມາ, ຕສ຺ມາ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວາໂສ ປຎ຺ຎາຍຕິ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂກ຺ຂຍາຍ.

‘‘ເອຕ຺ຕກມ຺ປິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ນຕ຺ຖິ ນິຈ຺ຈໍ ຘຸວໍ ສສ຺ສຕໍ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສຕິ. ເອຕ຺ຕກມ຺ປິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠວິສ຺ສ ນິຈ຺ຈໍ ຘຸວໍ ສສ຺ສຕໍ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ນ ຍິທໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວາໂສ ປຎ຺ຎາເຍຖ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂກ຺ຂຍາຍ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ເອຕ຺ຕກມ຺ປິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນຕ຺ຖິ ນິຈ຺ຈໍ ຘຸວໍ ສສ຺ສຕໍ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ຕສ຺ມາ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວາໂສ ປຎ຺ຎາຍຕິ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂກ຺ຂຍາຍ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎສິ, ຠິກ຺ຂຸ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ‘‘ຕສ຺ມາຕິຫ…ເປ… ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ສຸທ຺ຘິກສຸຕ຺ຕໍ

໙໘. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອຕ຺ຖິ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ກິຎ຺ຈິ ຣູປໍ, ຍໍ ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ຘຸວໍ ສສ຺ສຕໍ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສຕິ? ອຕ຺ຖິ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ກາຈິ ເວທນາ…ເປ… ກາຈິ ສຎ຺ຎາ… ເກຈິ ສງ຺ຂາຣາ… ກິຎ຺ຈິ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ຘຸວໍ ສສ຺ສຕໍ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສຕີ’’ຕິ? ‘‘ນຕ຺ຖິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ກິຎ຺ຈິ ຣູປໍ ຍໍ ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ຘຸວໍ ສສ຺ສຕໍ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສຕິ. ນຕ຺ຖິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ກາຈິ ເວທນາ… ກາຈິ ສຎ຺ຎາ… ເກຈິ ສງ຺ຂາຣາ… ກິຎ຺ຈິ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ຘຸວໍ ສສ຺ສຕໍ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສຕີ’’ຕິ. ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ຄທ຺ທຸລພທ຺ຘສຸຕ຺ຕໍ

໙໙. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ອນມຕຄ຺ໂຄຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສໍສາໂຣ. ປຸພ຺ພາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ ອວິຊ຺ຊານີວຣຓານໍ ສຕ຺ຕານໍ ຕຓ຺ຫາສໍໂຍຊນານໍ ສນ຺ຘາວຕໍ ສໍສຣຕໍ. ໂຫຕິ ໂສ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມໂຍ ຍໍ ມຫາສມຸທ຺ໂທ ອຸສ຺ສຸສ຺ສຕິ ວິສຸສ຺ສຕິ ນ ຠວຕິ; ນ ຕ຺ເວວາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອວິຊ຺ຊານີວຣຓານໍ ສຕ຺ຕານໍ ຕຓ຺ຫາສໍໂຍຊນານໍ ສນ຺ຘາວຕໍ ສໍສຣຕໍ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ອນ຺ຕກິຣິຍໍ ວທາມິ. ໂຫຕິ ໂສ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມໂຍ ຍໍ ສິເນຣຸ ປພ຺ພຕຣາຊາ ຑຍ຺ຫຕິ ວິນສ຺ສຕິ ນ ຠວຕິ; ນ ຕ຺ເວວາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອວິຊ຺ຊານີວຣຓານໍ ສຕ຺ຕານໍ ຕຓ຺ຫາສໍໂຍຊນານໍ ສນ຺ຘາວຕໍ ສໍສຣຕໍ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ອນ຺ຕກິຣິຍໍ ວທາມິ. ໂຫຕິ ໂສ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມໂຍ ຍໍ ມຫາປຖວີ ຑຍ຺ຫຕິ ວິນສ຺ສຕິ ນ ຠວຕິ; ນ ຕ຺ເວວາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອວິຊ຺ຊານີວຣຓານໍ ສຕ຺ຕານໍ ຕຓ຺ຫາສໍໂຍຊນານໍ ສນ຺ຘາວຕໍ ສໍສຣຕໍ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ອນ຺ຕກິຣິຍໍ ວທາມິ’’.

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສາ ຄທ຺ທຸລພທ຺ໂຘ [ຄທ຺ທູລພນ຺ໂຘ (ສ຺ຍາ. ກໍ.)] ທຬ຺ເຫ ຂີເລ ວາ ຖມ຺ເຠ ວາ ອຸປນິພທ຺ໂຘ ຕເມວ ຂີລໍ ວາ ຖມ຺ຠໍ ວາ ອນຸປຣິຘາວຕິ ອນຸປຣິວຕ຺ຕຕິ; ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ອຣິຍານໍ ອທສ຺ສາວີ…ເປ… ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ເມ ອວິນີໂຕ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ…ເປ… ເວທນໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ… ສຎ຺ຎໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ… ສງ຺ຂາເຣ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ໂສ ຣູປຎ຺ເຎວ ອນຸປຣິຘາວຕິ ອນຸປຣິວຕ຺ຕຕິ, ເວທນຎ຺ເຎວ…ເປ… ສຎ຺ຎຎ຺ເຎວ… ສງ຺ຂາເຣເຍວ… ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ເຎວ ອນຸປຣິຘາວຕິ ອນຸປຣິວຕ຺ຕຕິ. ໂສ ຣູປໍ ອນຸປຣິຘາວໍ ອນຸປຣິວຕ຺ຕໍ, ເວທນໍ…ເປ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຸປຣິຘາວໍ ອນຸປຣິວຕ຺ຕໍ, ນ ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ຣູປມ຺ຫາ, ນ ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ເວທນາຍ, ນ ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ສຎ຺ຎາຍ, ນ ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ສງ຺ຂາເຣຫິ, ນ ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ວິຎ຺ຎາຓມ຺ຫາ, ນ ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ຊາຕິຍາ ຊຣາມຣເຓນ ໂສເກຫິ ປຣິເທເວຫິ ທຸກ຺ເຂຫິ ໂທມນສ຺ເສຫິ ອຸປາຍາເສຫິ. ‘ນ ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ທຸກ຺ຂສ຺ມາ’ຕິ ວທາມິ’’.

‘‘ສຸຕວາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວໂກ ອຣິຍານໍ ທສ຺ສາວີ…ເປ… ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ເມ ສຸວິນີໂຕ, ນ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ…ເປ… ນ ເວທນໍ… ນ ສຎ຺ຎໍ… ນ ສງ຺ຂາເຣ… ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນ ວິຎ຺ຎາຓວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ນ ອຕ຺ຕນິ ວາ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ນ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ໂສ ຣູປໍ ນານຸປຣິຘາວຕິ ນານຸປຣິວຕ຺ຕຕິ, ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນານຸປຣິຘາວຕິ ນານຸປຣິວຕ຺ຕຕິ. ໂສ ຣູປໍ ອນນຸປຣິຘາວໍ ອນນຸປຣິວຕ຺ຕໍ, ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນນຸປຣິຘາວໍ ອນນຸປຣິວຕ຺ຕໍ; ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ຣູປມ຺ຫາ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ເວທນາຍ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ສຎ຺ຎາຍ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ສງ຺ຂາເຣຫິ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ວິຎ຺ຎາຓມ຺ຫາ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ຊາຕິຍາ ຊຣາມຣເຓນ ໂສເກຫິ ປຣິເທເວຫິ ທຸກ຺ເຂຫິ ໂທມນສ຺ເສຫິ ອຸປາຍາເສຫິ. ‘ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ທຸກ຺ຂສ຺ມາ’ຕິ ວທາມີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ທຸຕິຍຄທ຺ທຸລພທ຺ຘສຸຕ຺ຕໍ

໑໐໐. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ອນມຕຄ຺ໂຄຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສໍສາໂຣ. ປຸພ຺ພາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ ອວິຊ຺ຊານີວຣຓານໍ ສຕ຺ຕານໍ ຕຓ຺ຫາສໍໂຍຊນານໍ ສນ຺ຘາວຕໍ ສໍສຣຕໍ. ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສາ ຄທ຺ທຸລພທ຺ໂຘ ທຬ຺ເຫ ຂີເລ ວາ ຖມ຺ເຠ ວາ ອຸປນິພທ຺ໂຘ. ໂສ ຄຈ຺ຉຕິ ເຈປິ ຕເມວ ຂີລໍ ວາ ຖມ຺ຠໍ ວາ ອຸປຄຈ຺ຉຕິ; ຕິຏ຺ຐຕິ ເຈປິ ຕເມວ ຂີລໍ ວາ ຖມ຺ຠໍ ວາ ອຸປຕິຏ຺ຐຕິ; ນິສີທຕິ ເຈປິ ຕເມວ ຂີລໍ ວາ ຖມ຺ຠໍ ວາ ອຸປນິສີທຕິ; ນິປຊ຺ຊຕິ ເຈປິ ຕເມວ ຂີລໍ ວາ ຖມ຺ຠໍ ວາ ອຸປນິປຊ຺ຊຕິ. ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ຣູປໍ ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ສມນຸປສ຺ສຕິ. ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ສມນຸປສ຺ສຕິ. ໂສ ຄຈ຺ຉຕິ ເຈປິ ອິເມ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘ ອຸປຄຈ຺ຉຕິ; ຕິຏ຺ຐຕິ ເຈປິ ອິເມ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘ ອຸປຕິຏ຺ຐຕິ; ນິສີທຕິ ເຈປິ ອິເມ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘ ອຸປນິສີທຕິ; ນິປຊ຺ຊຕິ ເຈປິ ອິເມ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘ ອຸປນິປຊ຺ຊຕິ. ຕສ຺ມາຕິຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຠິກ຺ຂຓໍ ສກໍ ຈິຕ຺ຕໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂິຕພ຺ພໍ – ‘ທີຆຣຕ຺ຕມິທໍ ຈິຕ຺ຕໍ ສໍກິລິຏ຺ຐໍ ຣາເຄນ ໂທເສນ ໂມເຫນາ’ຕິ. ຈິຕ຺ຕສໍກິເລສາ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາ ສໍກິລິສ຺ສນ຺ຕິ; ຈິຕ຺ຕໂວທານາ ສຕ຺ຕາ ວິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ.

‘‘ທິຏ຺ຐໍ ໂວ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈຣຓໍ ນາມ ຈິຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ? ‘‘ເອວໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຕມ຺ປິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈຣຓໍ ນາມ ຈິຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ເຕເນວ ຈິຕ຺ຕິຕໍ. ເຕນປິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈຣເຓນ ຈິຕ຺ເຕນ ຈິຕ຺ຕຎ຺ເຎວ ຈິຕ຺ຕຕຣໍ. ຕສ຺ມາຕິຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຠິກ຺ຂຓໍ ສກໍ ຈິຕ຺ຕໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂິຕພ຺ພໍ – ‘ທີຆຣຕ຺ຕມິທໍ ຈິຕ຺ຕໍ ສໍກິລິຏ຺ຐໍ ຣາເຄນ ໂທເສນ ໂມເຫນາ’ຕິ. ຈິຕ຺ຕສໍກິເລສາ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາ ສໍກິລິສ຺ສນ຺ຕິ; ຈິຕ຺ຕໂວທານາ ສຕ຺ຕາ ວິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ.

‘‘ນາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎໍ ເອກນິກາຍມ຺ປິ ສມນຸປສ຺ສາມິ ເອວໍ ຈິຕ຺ຕໍ. ຍຖຍິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕິຣຈ຺ຉານຄຕາ ປາຓາ, ເຕປິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕິຣຈ຺ຉານຄຕາ ປາຓາ ຈິຕ຺ເຕເນວ ຈິຕ຺ຕິຕາ, ເຕຫິປິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕິຣຈ຺ຉານຄເຕຫິ ປາເຓຫິ ຈິຕ຺ຕຎ຺ເຎວ ຈິຕ຺ຕຕຣໍ. ຕສ຺ມາຕິຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຠິກ຺ຂຓໍ ສກໍ ຈິຕ຺ຕໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂິຕພ຺ພໍ – ‘ທີຆຣຕ຺ຕມິທໍ ຈິຕ຺ຕໍ ສໍກິລິຏ຺ຐໍ ຣາເຄນ ໂທເສນ ໂມເຫນາ’ຕິ. ຈິຕ຺ຕສໍກິເລສາ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາ ສໍກິລິສ຺ສນ຺ຕິ; ຈິຕ຺ຕໂວທານາ ສຕ຺ຕາ ວິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ.

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣຊໂກ ວາ ຈິຕ຺ຕກາຣໂກ ວາ ຣຊນາຍ ວາ ລາຂາຍ ວາ ຫລິທ຺ທິຍາ ວາ ນີລິຍາ ວາ ມຎ຺ຊິຏ຺ຐາຍ [ມຎ຺ເຊຏ຺ຐາຍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ.), ມຎ຺ເຊຏ຺ຐິຍາ (ປີ.)] ວາ ສຸປຣິມຏ຺ເຐ ຜລເກ ວາ ຠິຕ຺ຕິຍາ ວາ ທຸສ຺ສປຏ຺ເຏ ວາ ອິຕ຺ຖິຣູປໍ ວາ ປຸຣິສຣູປໍ ວາ ອຠິນິມ຺ມິເນຍ຺ຍ ສພ຺ພງ຺ຄປຈ຺ຈງ຺ຄິໍ; ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ຣູປຎ຺ເຎວ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕນ຺ໂຕ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ, ເວທນຎ຺ເຎວ…ເປ… ສຎ຺ຎຎ຺ເຎວ… ສງ຺ຂາເຣ ເຍວ… ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ເຎວ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕນ຺ໂຕ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ. ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ…ເປ… ‘‘ຕສ຺ມາຕິຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ວາສິຊຏສຸຕ຺ຕໍ

໑໐໑. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຊານໂຕ ອຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ປສ຺ສໂຕ ອາສວານໍ ຂຍໍ ວທາມິ, ໂນ ອຊານໂຕ ໂນ ອປສ຺ສໂຕ. ກິຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຊານໂຕ ກິໍ ປສ຺ສໂຕ ອາສວານໍ ຂໂຍ ໂຫຕິ? ‘ອິຕິ ຣູປໍ, ອິຕິ ຣູປສ຺ສ ສມຸທໂຍ, ອິຕິ ຣູປສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ; ອິຕິ ເວທນາ… ອິຕິ ສຎ຺ຎາ… ອິຕິ ສງ຺ຂາຣາ… ອິຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ອິຕິ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ສມຸທໂຍ, ອິຕິ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ’ຕິ – ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຊານໂຕ ເອວໍ ປສ຺ສໂຕ ອາສວານໍ ຂໂຍ ໂຫຕິ’’.

‘‘ຠາວນານຸໂຍຄໍ ອນນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ວິຫຣໂຕ ກິຎ຺ຈາປິ ເອວໍ ອິຈ຺ຉາ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ອໂຫ ວຕ ເມ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ເຈຍ຺ຍາ’ຕິ, ອຖ ຂ຺ວສ຺ສ ເນວ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈຕິ. ຕໍ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ? ‘ອຠາວິຕຕ຺ຕາ’ ຕິສ຺ສ ວຈນີຍໍ. ກິສ຺ສ ອຠາວິຕຕ຺ຕາ? ອຠາວິຕຕ຺ຕາ ຈຕຸນ຺ນໍ ສຕິປຏ຺ຐານານໍ, ອຠາວິຕຕ຺ຕາ ຈຕຸນ຺ນໍ ສມ຺ມປ຺ປຘານານໍ, ອຠາວິຕຕ຺ຕາ ຈຕຸນ຺ນໍ ອິທ຺ຘິປາທານໍ, ອຠາວິຕຕ຺ຕາ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ, ອຠາວິຕຕ຺ຕາ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ພລານໍ, ອຠາວິຕຕ຺ຕາ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄານໍ, ອຠາວິຕຕ຺ຕາ ອຣິຍສ຺ສ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ.

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ກຸກ຺ກຸຏິຍາ ອຓ຺ຑານິ ອຏ຺ຐ ວາ ທສ ວາ ທ຺ວາທສ ວາ. ຕານສ຺ສຸ ກຸກ຺ກຸຏິຍາ ນ ສມ຺ມາ ອຘິສຍິຕານິ, ນ ສມ຺ມາ ປຣິເສທິຕານິ, ນ ສມ຺ມາ ປຣິຠາວິຕານິ. ກິຎ຺ຈາປິ ຕສ຺ສາ ກຸກ຺ກຸຏິຍາ ເອວໍ ອິຈ຺ຉາ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ອໂຫ, ວຕ ເມ ກຸກ຺ກຸຏໂປຕກາ ປາທນຂສິຂາຍ ວາ ມຸຂຕຸຓ຺ຑເກນ ວາ ອຓ຺ຑໂກສໍ ປທາເລຕ຺ວາ ໂສຕ຺ຖິນາ ອຠິນິພ຺ຠິຊ຺ເຊຍ຺ຍຸ’ນ຺ຕິ, ອຖ ໂຂ ອຠພ຺ພາວ ເຕ ກຸກ຺ກຸຏໂປຕກາ ປາທນຂສິຂາຍ ວາ ມຸຂຕຸຓ຺ຑເກນ ວາ ອຓ຺ຑໂກສໍ ປທາເລຕ຺ວາ ໂສຕ຺ຖິນາ ອຠິນິພ຺ຠິຊ຺ຊິຕຸໍ. ຕໍ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ? ຕຖາ ຫິ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ກຸກ຺ກຸຏິຍາ ອຓ຺ຑານິ ອຏ຺ຐ ວາ ທສ ວາ ທ຺ວາທສ ວາ; ຕານິ ກຸກ຺ກຸຏິຍາ ນ ສມ຺ມາ ອຘິສຍິຕານິ, ນ ສມ຺ມາ ປຣິເສທິຕານິ, ນ ສມ຺ມາ ປຣິຠາວິຕານິ. ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາວນານຸໂຍຄໍ ອນນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ວິຫຣໂຕ ກິຎ຺ຈາປິ ເອວໍ ອິຈ຺ຉາ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ອໂຫ, ວຕ ເມ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ເຈຍ຺ຍາ’ຕິ, ອຖ ຂ຺ວສ຺ສ ເນວ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈຕິ. ຕໍ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ? ‘ອຠາວິຕຕ຺ຕາ’ຕິສ຺ສ ວຈນີຍໍ. ກິສ຺ສ ອຠາວິຕຕ຺ຕາ? ອຠາວິຕຕ຺ຕາ ຈຕຸນ຺ນໍ ສຕິປຏ຺ຐານານໍ…ເປ… ອຏ຺ຐງ຺ຄິກສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ.

‘‘ຠາວນານຸໂຍຄໍ ອນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ວິຫຣໂຕ ກິຎ຺ຈາປິ ນ ເອວໍ ອິຈ຺ຉາ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ອໂຫ ວຕ ເມ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ເຈຍ຺ຍາ’ຕິ, ອຖ ຂ຺ວສ຺ສ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈຕິ. ຕໍ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ? ‘ຠາວິຕຕ຺ຕາ’ຕິສ຺ສ ວຈນີຍໍ. ກິສ຺ສ ຠາວິຕຕ຺ຕາ? ຠາວິຕຕ຺ຕາ ຈຕຸນ຺ນໍ ສຕິປຏ຺ຐານານໍ, ຠາວິຕຕ຺ຕາ ຈຕຸນ຺ນໍ ສມ຺ມປ຺ປຘານານໍ, ຠາວິຕຕ຺ຕາ ຈຕຸນ຺ນໍ ອິທ຺ຘິປາທານໍ, ຠາວິຕຕ຺ຕາ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ, ຠາວິຕຕ຺ຕາ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ພລານໍ, ຠາວິຕຕ຺ຕາ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄານໍ, ຠາວິຕຕ຺ຕາ ອຣິຍສ຺ສ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ.

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ກຸກ຺ກຸຏິຍາ ອຓ຺ຑານິ ອຏ຺ຐ ວາ ທສ ວາ ທ຺ວາທສ ວາ. ຕານສ຺ສຸ ກຸກ຺ກຸຏິຍາ ສມ຺ມາ ອຘິສຍິຕານິ, ສມ຺ມາ ປຣິເສທິຕານິ, ສມ຺ມາ ປຣິຠາວິຕານິ. ກິຎ຺ຈາປິ ຕສ຺ສາ ກຸກ຺ກຸຏິຍາ ນ ເອວໍ ອິຈ຺ຉາ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ອໂຫ ວຕ ເມ ກຸກ຺ກຸຏໂປຕກາ ປາທນຂສິຂາຍ ວາ ມຸຂຕຸຓ຺ຑເກນ ວາ ອຓ຺ຑໂກສໍ ປທາເລຕ຺ວາ ໂສຕ຺ຖິນາ ອຠິນິພ຺ຠິຊ຺ເຊຍ຺ຍຸ’ນ຺ຕິ, ອຖ ໂຂ ຠພ຺ພາວ ເຕ ກຸກ຺ກຸຏໂປຕກາ ປາທນຂສິຂາຍ ວາ ມຸຂຕຸຓ຺ຑເກນ ວາ ອຓ຺ຑໂກສໍ ປທາເລຕ຺ວາ ໂສຕ຺ຖິນາ ອຠິນິພ຺ຠິຊ຺ຊິຕຸໍ. ຕໍ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ? ຕຖາ ຫິ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ກຸກ຺ກຸຏິຍາ ອຓ຺ຑານິ ອຏ຺ຐ ວາ ທສ ວາ ທ຺ວາທສ ວາ; ຕານສ຺ສຸ ກຸກ຺ກຸຏິຍາ ສມ຺ມາ ອຘິສຍິຕານິ, ສມ຺ມາ ປຣິເສທິຕານິ, ສມ຺ມາ ປຣິຠາວິຕານິ. ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາວນານຸໂຍຄໍ ອນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ວິຫຣໂຕ ກິຎ຺ຈາປິ ນ ເອວໍ ອິຈ຺ຉາ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ອໂຫ ວຕ ເມ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ເຈຍ຺ຍາ’ຕິ, ອຖ ຂ຺ວສ຺ສ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈຕິ. ຕໍ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ? ‘ຠາວິຕຕ຺ຕາ’ຕິສ຺ສ ວຈນີຍໍ. ກິສ຺ສ ຠາວິຕຕ຺ຕາ? ຠາວິຕຕ຺ຕາ ຈຕຸນ຺ນໍ ສຕິປຏ຺ຐານານໍ…ເປ… ຠາວິຕຕ຺ຕາ ອຣິຍສ຺ສ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ.

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປລຄຓ຺ຑສ຺ສ ວາ ປລຄຓ຺ຑນ຺ເຕວາສິສ຺ສ ວາ ວາສິຊເຏ ທິສ຺ສນ຺ເຕວ ອງ຺ຄຸລິປທານິ ທິສ຺ສຕິ ອງ຺ຄຸຏ຺ຐປທໍ. ໂນ ຈ ຂ຺ວສ຺ສ ເອວໍ ຎາຓໍ ໂຫຕິ – ‘ເອຕ຺ຕກໍ ວຕ ເມ ອຊ຺ຊ ວາສິຊຏສ຺ສ ຂີຓໍ, ເອຕ຺ຕກໍ ຫິຍ຺ໂຍ, ເອຕ຺ຕກໍ ປເຣ’ຕິ. ອຖ ຂ຺ວສ຺ສ ຂີເຓ ຂີຓນ຺ຕ຺ເວວ ຎາຓໍ ໂຫຕິ. ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາວນານຸໂຍຄໍ ອນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ວິຫຣໂຕ ກິຎ຺ຈາປິ ນ ເອວໍ ຎາຓໍ ໂຫຕິ – ‘ເອຕ຺ຕກໍ ວຕ ເມ ອຊ຺ຊ ອາສວານໍ ຂີຓໍ, ເອຕ຺ຕກໍ ຫິຍ຺ໂຍ, ເອຕ຺ຕກໍ ປເຣ’ຕິ, ອຖ ຂ຺ວສ຺ສ ຂີເຓ ຂີຓນ຺ຕ຺ເວວ ຎາຓໍ ໂຫຕິ. ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສາມຸທ຺ທິກາຍ ນາວາຍ ເວຕ຺ຕພນ຺ຘນພທ຺ຘາຍ ວສ຺ສມາສານິ ອຸທເກ ປຣິຍາທາຍ ເຫມນ຺ຕິເກນ ຖລໍ ອຸກ຺ຂິຕ຺ຕາຍ ວາຕາຕປປເຣຕານິ ເວຕ຺ຕພນ຺ຘນານິ. ຕານິ ປາວຸສເກນ ເມເຆນ ອຠິປ຺ປວຸຏ຺ຐານິ ອປ຺ປກສິເຣເນວ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ຠນ຺ຕິ ປູຕິການິ ຠວນ຺ຕິ; ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາວນານຸໂຍຄໍ ອນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ວິຫຣໂຕ ອປ຺ປກສິເຣເນວ ສໍໂຍຊນານິ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ຠນ຺ຕິ ປູຕິການິ ຠວນ຺ຕີ’’ຕິ. ນວມໍ.

໑໐. ອນິຈ຺ຈສຎ຺ຎາສຸຕ຺ຕໍ

໑໐໒. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ອນິຈ຺ຈສຎ຺ຎາ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາວິຕາ ພຫຸລີກຕາ ສພ຺ພໍ ກາມຣາຄໍ ປຣິຍາທິຍຕິ, ສພ຺ພໍ ຣູປຣາຄໍ ປຣິຍາທິຍຕິ, ສພ຺ພໍ ຠວຣາຄໍ ປຣິຍາທິຍຕິ, ສພ຺ພໍ ອວິຊ຺ຊໍ ປຣິຍາທິຍຕິ, ສພ຺ພໍ ອສ຺ມິມານໍ ສມູຫນຕິ’’.

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຣທສມເຍ ກສ຺ສໂກ ມຫານງ຺ຄເລນ ກສນ຺ໂຕ ສພ຺ພານິ ມູລສນ຺ຕານການິ ສມ຺ປທາເລນ຺ໂຕ ກສຕິ; ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈສຎ຺ຎາ ຠາວິຕາ ພຫຸລີກຕາ ສພ຺ພໍ ກາມຣາຄໍ ປຣິຍາທິຍຕິ, ສພ຺ພໍ ຣູປຣາຄໍ ປຣິຍາທິຍຕິ, ສພ຺ພໍ ຠວຣາຄໍ ປຣິຍາທິຍຕິ, ສພ຺ພໍ ອວິຊ຺ຊໍ ປຣິຍາທິຍຕິ, ສພ຺ພໍ ອສ຺ມິມານໍ ສມູຫນຕິ.

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປພ຺ພຊລາຍໂກ ປພ຺ພຊໍ ລາຍິຕ຺ວາ ອຄ຺ເຄ ຄເຫຕ຺ວາ ໂອຘຸນາຕິ ນິທ຺ຘຸນາຕິ ນິຈ຺ໂຉເຏຕິ; ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈສຎ຺ຎາ ຠາວິຕາ ພຫຸລີກຕາ ສພ຺ພໍ ກາມຣາຄໍ ປຣິຍາທິຍຕິ…ເປ… ສພ຺ພໍ ອສ຺ມິມານໍ ສມູຫນຕິ.

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອມ຺ພປິຓ຺ຑິຍາ ວຓ຺ຏຈ຺ຉິນ຺ນາຍ ຍານິ ຕຕ຺ຖ ອມ຺ພານິ ວຓ຺ຏປຏິພນ຺ຘານິ ສພ຺ພານິ ຕານິ ຕທນ຺ວຍານິ ຠວນ຺ຕິ; ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈສຎ຺ຎາ ຠາວິຕາ…ເປ… ສພ຺ພໍ ອສ຺ມິມານໍ ສມູຫນຕິ.

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ກູຏາຄາຣສ຺ສ ຍາ ກາຈິ ໂຄປານສິໂຍ ສພ຺ພາ ຕາ ກູຏງ຺ຄມາ ກູຏນິນ຺ນາ ກູຏສໂມສຣຓາ, ກູຏໍ ຕາສໍ ອຄ຺ຄມກ຺ຂາຍຕິ; ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈສຎ຺ຎາ ຠາວິຕາ…ເປ… ສພ຺ພໍ ອສ຺ມິມານໍ ສມູຫນຕິ.

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຍ ເກຈິ ມູລຄນ຺ຘາ ກາຬານຸສາຣິຄນ຺ໂຘ ເຕສໍ ອຄ຺ຄມກ຺ຂາຍຕິ; ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈສຎ຺ຎາ…ເປ… ສພ຺ພໍ ອສ຺ມິມານໍ ສມູຫນຕິ.

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຍ ເກຈິ ສາຣຄນ຺ຘາ, ໂລຫິຕຈນ຺ທນໍ ເຕສໍ ອຄ຺ຄມກ຺ຂາຍຕິ; ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈສຎ຺ຎາ…ເປ… ສພ຺ພໍ ອສ຺ມິມານໍ ສມູຫນຕິ.

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຍ ເກຈິ ປຸປ຺ຜຄນ຺ຘາ, ວສ຺ສິກໍ ເຕສໍ ອຄ຺ຄມກ຺ຂາຍຕິ; ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈສຎ຺ຎາ…ເປ… ສພ຺ພໍ ອສ຺ມິມານໍ ສມູຫນຕິ.

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຍ ເກຈິ ກຸຏ຺ຏຣາຊາໂນ [ກຸຑ຺ຑຣາຊາໂນ (ສີ.)], ສພ຺ເພເຕ ຣຎ຺ໂຎ ຈກ຺ກວຕ຺ຕິສ຺ສ ອນຸຍນ຺ຕາ ຠວນ຺ຕິ, ຣາຊາ ເຕສໍ ຈກ຺ກວຕ຺ຕິ ອຄ຺ຄມກ຺ຂາຍຕິ; ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈສຎ຺ຎາ…ເປ… ສພ຺ພໍ ອສ຺ມິມານໍ ສມູຫນຕິ.

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍາ ກາຈິ ຕາຣກຣູປານໍ ປຠາ, ສພ຺ພາ ຕາ ຈນ຺ທິມປ຺ປຠາຍ ກລໍ ນາຄ຺ຆນ຺ຕິ ໂສຬສິໍ, ຈນ຺ທປ຺ປຠາ ຕາສໍ ອຄ຺ຄມກ຺ຂາຍຕິ; ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈສຎ຺ຎາ…ເປ… ສພ຺ພໍ ອສ຺ມິມານໍ ສມູຫນຕິ.

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຣທສມເຍ ວິທ຺ເຘ ວິຄຕວລາຫເກ ເທເວ ອາທິຈ຺ໂຈ ນຕໍ ອພ຺ຠຸສ຺ສກ຺ກມາໂນ, ສພ຺ພໍ ອາກາສຄຕໍ ຕມຄຕໍ ອຠິວິຫຈ຺ຈ ຠາສເຕ ຈ ຕປເຕ ຈ ວິໂຣຈເຕ ຈ; ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈສຎ຺ຎາ ຠາວິຕາ ພຫຸລີກຕາ ສພ຺ພໍ ກາມຣາຄໍ ປຣິຍາທິຍຕິ, ສພ຺ພໍ ຣູປຣາຄໍ ປຣິຍາທິຍຕິ, ສພ຺ພໍ ຠວຣາຄໍ ປຣິຍາທິຍຕິ, ສພ຺ພໍ ອວິຊ຺ຊໍ ປຣິຍາທິຍຕິ, ສພ຺ພໍ ອສ຺ມິມານໍ ສມູຫນຕິ.

‘‘ກຖໍ ຠາວິຕາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈສຎ຺ຎາ ກຖໍ ພຫຸລີກຕາ ສພ຺ພໍ ກາມຣາຄໍ ປຣິຍາທິຍຕິ…ເປ… ສພ຺ພໍ ອສ຺ມິມານໍ ສມູຫນຕິ? ‘ອິຕິ ຣູປໍ, ອິຕິ ຣູປສ຺ສ ສມຸທໂຍ, ອິຕິ ຣູປສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ; ອິຕິ ເວທນາ… ອິຕິ ສຎ຺ຎາ… ອິຕິ ສງ຺ຂາຣາ… ອິຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ອິຕິ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ສມຸທໂຍ, ອິຕິ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ’ຕິ – ເອວໍ ຠາວິຕາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈສຎ຺ຎາ ເອວໍ ພຫຸລີກຕາ ສພ຺ພໍ ກາມຣາຄໍ ປຣິຍາທິຍຕິ, ສພ຺ພໍ ຣູປຣາຄໍ ປຣິຍາທິຍຕິ, ສພ຺ພໍ ຠວຣາຄໍ ປຣິຍາທິຍຕິ, ສພ຺ພໍ ອວິຊ຺ຊໍ ປຣິຍາທິຍຕິ, ສພ຺ພໍ ອສ຺ມິມານໍ ສມູຫນຕີ’’ຕິ. ທສມໍ.

ປຸປ຺ຜວຄ຺ໂຄ ທສໂມ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ນທີ ປຸປ຺ຜຎ຺ຈ ເຜຓຎ຺ຈ, ໂຄມຍຎ຺ຈ ນຂາສິຂໍ;

ສຸທ຺ຘິກໍ ທ຺ເວ ຈ ຄທ຺ທຸລາ, ວາສີຊຏໍ ອນິຈ຺ຈຕາຕິ.

ມຊ຺ຌິມປຓ຺ຓາສໂກ ສມຕ຺ໂຕ.

ຕສ຺ສ ມຊ຺ຌິມປຓ຺ຓາສກສ຺ສ ວຄ຺ຄຸທ຺ທານໍ –

ອຸປໂຍ ອຣຫນ຺ໂຕ ຈ, ຂຊ຺ຊນີ ເຖຣສວ຺ຫຍໍ;

ປຸປ຺ຜວຄ຺ເຄນ ປຓ຺ຓາສ, ທຸຕິໂຍ ເຕນ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ.

໑໑. ອນ຺ຕວຄ຺ໂຄ

໑. ອນ຺ຕສຸຕ຺ຕໍ

໑໐໓. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຈຕ຺ຕາໂຣເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນ຺ຕາ. ກຕເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ? ສກ຺ກາຍນ຺ໂຕ, ສກ຺ກາຍສມຸທຍນ຺ໂຕ, ສກ຺ກາຍນິໂຣຘນ຺ໂຕ, ສກ຺ກາຍນິໂຣຘຄາມິນິປ຺ປຏິປທນ຺ໂຕ. ກຕໂມ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ສກ຺ກາຍນ຺ໂຕ? ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາຕິສ຺ສ ວຈນີຍໍ. ກຕເມ ປຎ຺ຈ? ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ເວທນຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສຎ຺ຎຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສງ຺ຂາຣຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສກ຺ກາຍນ຺ໂຕ’’.

‘‘ກຕໂມ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ສກ຺ກາຍສມຸທຍນ຺ໂຕ? ຍາຍໍ ຕຓ຺ຫາ ໂປໂນຠວິກາ ນນ຺ທິຣາຄສຫຄຕາ ຕຕ຺ຣຕຕ຺ຣາຠິນນ຺ທິນີ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ກາມຕຓ຺ຫາ, ຠວຕຓ຺ຫາ, ວິຠວຕຓ຺ຫາ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສກ຺ກາຍສມຸທຍນ຺ໂຕ.

‘‘ກຕໂມ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ສກ຺ກາຍນິໂຣຘນ຺ໂຕ? ໂຍ ຕສ຺ສາເຍວ ຕຓ຺ຫາຍ ອເສສວິຣາຄນິໂຣໂຘ ຈາໂຄ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ມຸຕ຺ຕິ ອນາລໂຍ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສກ຺ກາຍນິໂຣຘນ຺ໂຕ.

‘‘ກຕໂມ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ສກ຺ກາຍນິໂຣຘຄາມິນິປ຺ປຏິປທນ຺ໂຕ? ອຍເມວ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ. ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ, ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ໂປ, ສມ຺ມາວາຈາ, ສມ຺ມາກມ຺ມນ຺ໂຕ, ສມ຺ມາອາຊີໂວ, ສມ຺ມາວາຍາໂມ, ສມ຺ມາສຕິ, ສມ຺ມາສມາຘິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສກ຺ກາຍນິໂຣຘຄາມິນິປ຺ປຏິປທນ຺ໂຕ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ອນ຺ຕາ’’ຕິ. ປຐມໍ.

໒. ທຸກ຺ຂສຸຕ຺ຕໍ

໑໐໔. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ທຸກ຺ຂຎ຺ຈ ໂວ, ຠິກ຺ຂເວ, ເທເສສ຺ສາມິ ທຸກ຺ຂສມຸທຍຎ຺ຈ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຎ຺ຈ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນິຎ຺ຈ ປຏິປທໍ. ຕໍ ສຸຓາຖ. ກຕມຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ຂໍ? ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາຕິສ຺ສ ວຈນີຍໍ. ກຕເມ ປຎ຺ຈ? ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ຂໍ. ກຕໂມ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ຂສມຸທໂຍ? ຍາຍໍ ຕຓ຺ຫາ ໂປໂນຠວິກາ…ເປ… ກາມຕຓ຺ຫາ, ຠວຕຓ຺ຫາ, ວິຠວຕຓ຺ຫາ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ຂສມຸທໂຍ. ກຕໂມ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ຂນິໂຣໂຘ? ໂຍ ຕສ຺ສາເຍວ ຕຓ຺ຫາຍ ອເສສວິຣາຄນິໂຣໂຘ ຈາໂຄ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ມຸຕ຺ຕິ ອນາລໂຍ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ຂນິໂຣໂຘ. ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ? ອຍເມວ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ. ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ…ເປ… ສມ຺ມາສມາຘິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ. ທຸຕິຍໍ.

໓. ສກ຺ກາຍສຸຕ຺ຕໍ

໑໐໕. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ສກ຺ກາຍຎ຺ຈ ໂວ, ຠິກ຺ຂເວ, ເທເສສ຺ສາມິ ສກ຺ກາຍສມຸທຍຎ຺ຈ ສກ຺ກາຍນິໂຣຘຎ຺ຈ ສກ຺ກາຍນິໂຣຘຄາມິນິຎ຺ຈ ປຏິປທໍ. ຕໍ ສຸຓາຖ. ກຕໂມ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ສກ຺ກາໂຍ? ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາຕິສ຺ສ ວຈນີຍໍ. ກຕເມ ປຎ຺ຈ? ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ເວທນຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສຎ຺ຎຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສງ຺ຂາຣຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສກ຺ກາໂຍ. ກຕໂມ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ສກ຺ກາຍສມຸທໂຍ? ຍາຍໍ ຕຓ຺ຫາ ໂປໂນຠວິກາ…ເປ… ກາມຕຓ຺ຫາ, ຠວຕຓ຺ຫາ, ວິຠວຕຓ຺ຫາ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສກ຺ກາຍສມຸທໂຍ. ກຕໂມ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ສກ຺ກາຍນິໂຣໂຘ? ໂຍ ຕສ຺ສາເຍວ ຕຓ຺ຫາຍ…ເປ… ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສກ຺ກາຍນິໂຣໂຘ. ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ສກ຺ກາຍນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ? ອຍເມວ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ. ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ…ເປ… ສມ຺ມາສມາຘິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສກ຺ກາຍນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ. ຕຕິຍໍ.

໔. ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍສຸຕ຺ຕໍ

໑໐໖. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ເຍ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ເມ ເທເສສ຺ສາມິ ປຣິຎ຺ຎຎ຺ຈ ປຣິຎ຺ຎາຕາວິຎ຺ຈ ປຸຄ຺ຄລໍ. ຕໍ ສຸຓາຖ. ກຕເມ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຘມ຺ມາ? ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍ ຘມ຺ໂມ. ເວທນາ…ເປ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍ ຘມ຺ໂມ. ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຘມ຺ມາ. ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິຎ຺ຎາ? ຣາຄກ຺ຂໂຍ, ໂທສກ຺ຂໂຍ, ໂມຫກ຺ຂໂຍ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິຎ຺ຎາ. ກຕໂມ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິຎ຺ຎາຕາວີ ປຸຄ຺ຄໂລ? ອຣຫາຕິສ຺ສ ວຈນີຍໍ. ຍ຺ວາຍໍ ອາຍສ຺ມາ ເອວໍນາໂມ ເອວໍໂຄຕ຺ໂຕ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິຎ຺ຎາຕາວີ ປຸຄ຺ຄໂລ’’ຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ສມຓສຸຕ຺ຕໍ

໑໐໗. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ປຎ຺ຈິເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ. ກຕເມ ປຎ຺ຈ? ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ເຍ ຫິ ເກຈິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ອິເມສໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘານໍ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານນ຺ຕິ…ເປ… ປຊານນ຺ຕິ, ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕ຺ວາ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣນ຺ຕີ’’ຕິ. ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ທຸຕິຍສມຓສຸຕ຺ຕໍ

໑໐໘. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ປຎ຺ຈິເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ. ກຕເມ ປຎ຺ຈ? ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ເວທນຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສຎ຺ຎຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສງ຺ຂາຣຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ເຍ ຫິ ເກຈິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ອິເມສໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານນ຺ຕິ…ເປ… ປຊານນ຺ຕິ, ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕ຺ວາ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣນ຺ຕີ’’ຕິ. ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ໂສຕາປນ຺ນສຸຕ຺ຕໍ

໑໐໙. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ປຎ຺ຈິເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ. ກຕເມ ປຎ຺ຈ? ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ຍໂຕ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວໂກ ອິເມສໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວໂກ ໂສຕາປນ຺ໂນ ອວິນິປາຕຘມ຺ໂມ ນິຍໂຕ ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’ຕິ. ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ອຣຫນ຺ຕສຸຕ຺ຕໍ

໑໑໐. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ປຎ຺ຈິເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ. ກຕເມ ປຎ຺ຈ? ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ຍໂຕ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ອິເມສໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ວິທິຕ຺ວາ ອນຸປາທາວິມຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ອຣຫໍ ຂີຓາສໂວ ວຸສິຕວາ ກຕກຣຓີໂຍ ໂອຫິຕຠາໂຣ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕສທຕ຺ໂຖ ປຣິກ຺ຂີຓຠວສໍໂຍຊໂນ ສມ຺ມທຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ໂຕ’’ຕິ. ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ຉນ຺ທປ຺ປຫານສຸຕ຺ຕໍ

໑໑໑. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູເປ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ, ຕໍ ປຊຫຖ. ເອວໍ ຕໍ ຣູປໍ ປຫີນໍ ຠວິສ຺ສຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລໍ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕໍ ອນຠາວໍກຕໍ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມໍ. ເວທນາຍ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ… ວິຎ຺ຎາເຓ ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ, ຕໍ ປຊຫຖ. ເອວໍ ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ປຫີນໍ ຠວິສ຺ສຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລໍ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕໍ ອນຠາວໍກຕໍ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ. ນວມໍ.

໑໐. ທຸຕິຍຉນ຺ທປ຺ປຫານສຸຕ຺ຕໍ

໑໑໒. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູເປ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ ເຍ ອຸປຍຸປາທານາ ເຈຕໂສ ອຘິຏ຺ຐານາຠິນິເວສານຸສຍາ, ເຕ ປຊຫຖ. ເອວໍ ຕໍ ຣູປໍ ປຫີນໍ ຠວິສ຺ສຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລໍ…ເປ… ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ໂຍ ຉນ຺ໂທ…ເປ… ເອວໍ ເຕ ສງ຺ຂາຣາ ປຫີນາ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ວິຎ຺ຎາເຓ ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ ເຍ ອຸປຍຸປາທານາ ເຈຕໂສ ອຘິຏ຺ຐານາຠິນິເວສານຸສຍາ, ເຕ ປຊຫຖ. ເອວໍ ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ປຫີນໍ ຠວິສ຺ສຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລໍ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕໍ ອນຠາວໍກຕໍ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ. ທສມໍ.

ອນ຺ຕວຄ຺ໂຄ ເອກາທສໂມ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ອນ຺ໂຕ ທຸກ຺ຂຎ຺ຈ ສກ຺ກາໂຍ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ສມຓາ ທຸເວ;

ໂສຕາປນ຺ໂນ ອຣຫາ ຈ, ທຸເວ ຈ ຉນ຺ທປ຺ປຫານາຕິ.

໑໒. ຘມ຺ມກຖິກວຄ຺ໂຄ

໑. ອວິຊ຺ຊາສຸຕ຺ຕໍ

໑໑໓. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອຖ ໂຂ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ອວິຊ຺ຊາ ອວິຊ຺ຊາ’ຕິ, ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕມາ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ອວິຊ຺ຊາ, ກິຕ຺ຕາວຕາ ຈ ອວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ? ‘‘ອິຘ, ຠິກ຺ຂຸ, ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ຣູປໍ ນປ຺ປຊານາຕິ, ຣູປສມຸທຍໍ ນປ຺ປຊານາຕິ, ຣູປນິໂຣຘໍ ນປ຺ປຊານາຕິ, ຣູປນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ນປ຺ປຊານາຕິ; ເວທນໍ ນປ຺ປຊານາຕິ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ ນປ຺ປຊານາຕິ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂຸ, ອວິຊ຺ຊາ. ເອຕ຺ຕາວຕາ ຈ ອວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ. ປຐມໍ.

໒. ວິຊ຺ຊາສຸຕ຺ຕໍ

໑໑໔. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ວິຊ຺ຊາ ວິຊ຺ຊາ’ຕິ, ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕມາ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ວິຊ຺ຊາ, ກິຕ຺ຕາວຕາ ຈ ວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ? ‘‘ອິຘ, ຠິກ຺ຂຸ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ຣູປໍ ປຊານາຕິ, ຣູປສມຸທຍໍ ປຊານາຕິ, ຣູປນິໂຣຘໍ ປຊານາຕິ, ຣູປນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ປຊານາຕິ. ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ ປຊານາຕິ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ປຊານາຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂຸ, ວິຊ຺ຊາ. ເອຕ຺ຕາວຕາ ຈ ວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ. ທຸຕິຍໍ.

໓. ຘມ຺ມກຖິກສຸຕ຺ຕໍ

໑໑໕. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ຘມ຺ມກຖິໂກ ຘມ຺ມກຖິໂກ’ຕິ, ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກິຕ຺ຕາວຕາ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມກຖິໂກ ໂຫຕີ’’ຕິ? ‘‘ຣູປສ຺ສ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ, ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕິ ‘ຘມ຺ມກຖິໂກ ຠິກ຺ຂູ’ຕິ ອລໍ ວຈນາຍ. ຣູປສ຺ສ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ, ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ປຏິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ‘ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປ຺ປຏິປນ຺ໂນ ຠິກ຺ຂູ’ຕິ ອລໍ ວຈນາຍ. ຣູປສ຺ສ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ, ນິພ຺ພິທາ ວິຣາຄາ ນິໂຣຘາ ອນຸປາທາວິມຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ‘ທິຏ຺ຐຘມ຺ມນິພ຺ພານປ຺ປຕ຺ໂຕ ຠິກ຺ຂູ’ຕິ ອລໍ ວຈນາຍ. ເວທນາຍ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ… ສງ຺ຂາຣານໍ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ, ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕິ, ‘ຘມ຺ມກຖິໂກ ຠິກ຺ຂູ’ຕິ ອລໍ ວຈນາຍ. ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ, ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ປຏິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ‘ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປ຺ປຏິປນ຺ໂນ ຠິກ຺ຂູ’ຕິ ອລໍ ວຈນາຍ. ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ, ນິພ຺ພິທາ ວິຣາຄາ ນິໂຣຘາ ອນຸປາທາວິມຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ‘ທິຏ຺ຐຘມ຺ມນິພ຺ພານປ຺ປຕ຺ໂຕ ຠິກ຺ຂູ’ຕິ ອລໍ ວຈນາຍາ’’ຕິ. ຕຕິຍໍ.

໔. ທຸຕິຍຘມ຺ມກຖິກສຸຕ຺ຕໍ

໑໑໖. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ຘມ຺ມກຖິໂກ ຘມ຺ມກຖິໂກ’ຕິ, ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກິຕ຺ຕາວຕາ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມກຖິໂກ ໂຫຕິ, ກິຕ຺ຕາວຕາ ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປ຺ປຏິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ກິຕ຺ຕາວຕາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມນິພ຺ພານປ຺ປຕ຺ໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ? ‘‘ຣູປສ຺ສ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ, ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕິ, ‘ຘມ຺ມກຖິໂກ ຠິກ຺ຂູ’ຕິ ອລໍ ວຈນາຍ. ຣູປສ຺ສ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ, ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ປຏິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ‘ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປ຺ປຏິປນ຺ໂນ ຠິກ຺ຂູ’ຕິ ອລໍ ວຈນາຍ. ຣູປສ຺ສ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ, ນິພ຺ພິທາ ວິຣາຄາ ນິໂຣຘາ ອນຸປາທາວິມຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ‘ທິຏ຺ຐຘມ຺ມນິພ຺ພານປ຺ປຕ຺ໂຕ ຠິກ຺ຂູ’ຕິ ອລໍ ວຈນາຍ. ເວທນາຍ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ… ສງ຺ຂາຣານໍ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ, ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕິ, ‘ຘມ຺ມກຖິໂກ ຠິກ຺ຂູ’ຕິ ອລໍ ວຈນາຍ. ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ, ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ປຏິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ‘ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປ຺ປຏິປນ຺ໂນ ຠິກ຺ຂູ’ຕິ ອລໍ ວຈນາຍ. ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ເຈ, ຠິກ຺ຂຸ, ນິພ຺ພິທາ ວິຣາຄາ ນິໂຣຘາ ອນຸປາທາວິມຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ‘ທິຏ຺ຐຘມ຺ມນິພ຺ພານປ຺ປຕ຺ໂຕ ຠິກ຺ຂູ’ຕິ ອລໍ ວຈນາຍາ’’ຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ພນ຺ຘນສຸຕ຺ຕໍ

໑໑໗. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ອິຘ ຠິກ຺ຂເວ ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ອຣິຍານໍ ອທສ຺ສາວີ…ເປ… ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ເມ ອວິນີໂຕ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ຣູປວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ອຕ຺ຕນິ ວາ ຣູປໍ, ຣູປສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ຣູປພນ຺ຘນພທ຺ໂຘ ສນ຺ຕຣພາຫິຣພນ຺ຘນພທ຺ໂຘ ອຕີຣທສ຺ສີ ອປາຣທສ຺ສີ, ພທ຺ໂຘ ຊີຍຕິ [ພທ຺ໂຘ ຊາຍຕິ (ສີ. ປີ.) ພທ຺ໂຘ ຊາຍຕິ ພທ຺ໂຘ ຊີຍຕິ (ສີ. ອຏ຺ຐ. ສ຺ຍາ. ອຏ຺ຐ.)] ພທ຺ໂຘ ມີຍຕິ ພທ຺ໂຘ ອສ຺ມາ ໂລກາ ປຣໍ ໂລກໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ເວທນໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ…ເປ… ເວທນາຍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ເວທນາພນ຺ຘນພທ຺ໂຘ ສນ຺ຕຣພາຫິຣພນ຺ຘນພທ຺ໂຘ ອຕີຣທສ຺ສີ ອປາຣທສ຺ສີ, ພທ຺ໂຘ ຊີຍຕິ ພທ຺ໂຘ ມີຍຕິ ພທ຺ໂຘ ອສ຺ມາ ໂລກາ ປຣໍ ໂລກໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ…ເປ… ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ວິຎ຺ຎາຓພນ຺ຘນພທ຺ໂຘ ສນ຺ຕຣພາຫິຣພນ຺ຘນພທ຺ໂຘ ອຕີຣທສ຺ສີ ອປາຣທສ຺ສີ, ພທ຺ໂຘ ຊີຍຕິ ພທ຺ໂຘ ມີຍຕິ ພທ຺ໂຘ ອສ຺ມາ ໂລກາ ປຣໍ ໂລກໍ ຄຈ຺ຉຕິ’’.

‘‘ສຸຕວາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວໂກ ອຣິຍານໍ ທສ຺ສາວີ…ເປ… ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ເມ ສຸວິນີໂຕ ນ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ນ ຣູປວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ; ນ ອຕ຺ຕນິ ວາ ຣູປໍ, ນ ຣູປສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ນ ຣູປພນ຺ຘນພທ຺ໂຘ, ນ ສນ຺ຕຣພາຫິຣພນ຺ຘນພທ຺ໂຘ, ຕີຣທສ຺ສີ, ປາຣທສ຺ສີ; ‘ປຣິມຸຕ຺ໂຕ ໂສ ທຸກ຺ຂສ຺ມາ’ຕິ ວທາມິ. ນ ເວທນໍ ອຕ຺ຕໂຕ…ເປ… ນ ສຎ຺ຎໍ ອຕ຺ຕໂຕ…ເປ… ນ ສງ຺ຂາເຣ ອຕ຺ຕໂຕ…ເປ… ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ…ເປ… ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ນ ວິຎ຺ຎາຓພນ຺ຘນພທ຺ໂຘ, ນ ສນ຺ຕຣພາຫິຣພນ຺ຘນພທ຺ໂຘ, ຕີຣທສ຺ສີ, ປາຣທສ຺ສີ, ‘ປຣິມຸຕ຺ໂຕ ໂສ ທຸກ຺ຂສ຺ມາ’ຕິ ວທາມີ’’ຕິ. ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ປຣິປຸຈ຺ຉິຕສຸຕ຺ຕໍ

໑໑໘. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ສມນຸປສ຺ສຖາ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ສາຘຸ, ຠິກ຺ຂເວ! ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ‘‘ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ສມນຸປສ຺ສຖາ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ສາຘຸ, ຠິກ຺ຂເວ! ວິຎ຺ຎາຓໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ…ເປ… ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ກຕໍ ກຣຓີຍໍ, ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີຕິ. ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ທຸຕິຍປຣິປຸຈ຺ຉິຕສຸຕ຺ຕໍ

໑໑໙. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ສມນຸປສ຺ສຖາ’’ຕິ? ‘‘ເອວໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ສາຘຸ ຠິກ຺ຂເວ! ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ສມນຸປສ຺ສຖາ’’ຕິ? ‘‘ເອວໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ສາຘຸ ຠິກ຺ຂເວ! ວິຎ຺ຎາຓໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ…ເປ… ເອວໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ສໍໂຍຊນິຍສຸຕ຺ຕໍ

໑໒໐. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ສໍໂຍຊນິເຍ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ເມ ເທເສສ຺ສາມີ ສໍໂຍຊນຎ຺ຈ. ຕໍ ສຸຓາຖ. ກຕເມ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ສໍໂຍຊນິຍາ ຘມ຺ມາ, ກຕມໍ ສໍໂຍຊນໍ? ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສໍໂຍຊນິໂຍ ຘມ຺ໂມ; ໂຍ ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຕໍ ຕຕ຺ຖ ສໍໂຍຊນໍ. ເວທນາ…ເປ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ສໍໂຍຊນິໂຍ ຘມ຺ໂມ; ໂຍ ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຕໍ ຕຕ຺ຖ ສໍໂຍຊນໍ. ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສໍໂຍຊນິຍາ ຘມ຺ມາ, ອິທໍ ສໍໂຍຊນ’’ນ຺ຕິ. ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ອຸປາທານິຍສຸຕ຺ຕໍ

໑໒໑. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ອຸປາທານິເຍ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ເມ ເທເສສ຺ສາມິ ອຸປາທານຎ຺ຈ. ຕໍ ສຸຓາຖ. ກຕເມ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປາທານິຍາ ຘມ຺ມາ, ກຕມໍ ອຸປາທານໍ? ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປາທານິໂຍ ຘມ຺ໂມ, ໂຍ ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຕໍ ຕຕ຺ຖ ອຸປາທານໍ. ເວທນາ…ເປ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທານິໂຍ ຘມ຺ໂມ; ໂຍ ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຕໍ ຕຕ຺ຖ ອຸປາທານໍ. ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປາທານິຍາ ຘມ຺ມາ, ອິທໍ ອຸປາທານ’’ນ຺ຕິ. ນວມໍ.

໑໐. ສີລວນ຺ຕສຸຕ຺ຕໍ

໑໒໒. ເອກໍ ສມຍໍ ອາຍສ຺ມາ ຈ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ອາຍສ຺ມາ ຈ ມຫາໂກຏ຺ຐິໂກ [ມຫາໂກຏ຺ຐິໂຕ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)] ພາຣາຓສິຍໍ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິສິປຕເນ ມິຄທາເຍ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ມຫາໂກຏ຺ຐິໂກ ສາຍນ຺ຫສມຍໍ ປຏິສລ຺ລານາ ວຸຏ຺ຐິໂຕ ເຍນາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ເຕນຸປສງ຺ກມິ…ເປ… ເອຕທໂວຈ – ‘‘ສີລວຕາວຸໂສ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ຠິກ຺ຂຸນາ ກຕເມ ຘມ຺ມາ ໂຍນິໂສ ມນສິກາຕພ຺ພາ’’ຕິ? ‘‘ສີລວຕາວຸໂສ, ໂກຏ຺ຐິກ, ຠິກ຺ຂຸນາ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ອນິຈ຺ຈໂຕ ທຸກ຺ຂໂຕ ໂຣຄໂຕ ຄຓ຺ຑໂຕ ສລ຺ລໂຕ ອຆໂຕ ອາພາຘໂຕ ປຣໂຕ ປໂລກໂຕ ສຸຎ຺ຎໂຕ ອນຕ຺ຕໂຕ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກາຕພ຺ພາ. ກຕເມ ປຎ຺ຈ? ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ເວທນຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສຎ຺ຎຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສງ຺ຂາຣຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ສີລວຕາວຸໂສ, ໂກຏ຺ຐິກ, ຠິກ຺ຂຸນາ ອິເມ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ອນິຈ຺ຈໂຕ ທຸກ຺ຂໂຕ ໂຣຄໂຕ ຄຓ຺ຑໂຕ ສລ຺ລໂຕ ອຆໂຕ ອາພາຘໂຕ ປຣໂຕ ປໂລກໂຕ ສຸຎ຺ຎໂຕ ອນຕ຺ຕໂຕ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກາຕພ຺ພາ. ຐານໍ ໂຂ ປເນຕໍ, ອາວຸໂສ, ວິຊ຺ຊຕິ ຍໍ ສີລວາ ຠິກ຺ຂຸ ອິເມ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘ ອນິຈ຺ຈໂຕ…ເປ… ອນຕ຺ຕໂຕ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກໂຣນ຺ໂຕ ໂສຕາປຕ຺ຕິຜລໍ ສຈ຺ຉິກເຣຍ຺ຍາ’’ຕິ.

‘‘ໂສຕາປນ຺ເນນ ປນາວຸໂສ ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ຠິກ຺ຂຸນາ ກຕເມ ຘມ຺ມາ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກາຕພ຺ພາ’’ຕິ? ‘‘ໂສຕາປນ຺ເນນປິ ໂຂ, ອາວຸໂສ ໂກຏ຺ຐິກ, ຠິກ຺ຂຸນາ ອິເມ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ອນິຈ຺ຈໂຕ…ເປ… ອນຕ຺ຕໂຕ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກາຕພ຺ພາ. ຐານໍ ໂຂ ປເນຕໍ, ອາວຸໂສ, ວິຊ຺ຊຕິ ຍໍ ໂສຕາປນ຺ໂນ ຠິກ຺ຂຸ ອິເມ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘ ອນິຈ຺ຈໂຕ…ເປ… ອນຕ຺ຕໂຕ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກໂຣນ຺ໂຕ ສກທາຄາມິຜລໍ ສຈ຺ຉິກເຣຍ຺ຍາ’’ຕິ.

‘‘ສກທາຄາມິນາ ປນາວຸໂສ ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ຠິກ຺ຂຸນາ ກຕເມ ຘມ຺ມາ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກາຕພ຺ພາ’’ຕິ? ‘‘ສກທາຄາມິນາປິ ໂຂ, ອາວຸໂສ ໂກຏ຺ຐິກ, ຠິກ຺ຂຸນາ ອິເມ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ອນິຈ຺ຈໂຕ…ເປ… ອນຕ຺ຕໂຕ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກາຕພ຺ພາ. ຐານໍ ໂຂ ປເນຕໍ, ອາວຸໂສ, ວິຊ຺ຊຕິ ຍໍ ສກທາຄາມີ ຠິກ຺ຂຸ ອິເມ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘ ອນິຈ຺ຈໂຕ…ເປ… ອນຕ຺ຕໂຕ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກໂຣນ຺ໂຕ ອນາຄາມິຜລໍ ສຈ຺ຉິກເຣຍ຺ຍາ’’ຕິ.

‘‘ອນາຄາມິນາ ປນາວຸໂສ ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ຠິກ຺ຂຸນາ ກຕເມ ຘມ຺ມາ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກາຕພ຺ພາ’’ຕິ? ‘‘ອນາຄາມິນາປິ ໂຂ, ອາວຸໂສ ໂກຏ຺ຐິກ, ຠິກ຺ຂຸນາ ອິເມ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ອນິຈ຺ຈໂຕ…ເປ… ອນຕ຺ຕໂຕ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກາຕພ຺ພາ. ຐານໍ ໂຂ ປເນຕໍ, ອາວຸໂສ, ວິຊ຺ຊຕິ ຍໍ ອນາຄາມີ ຠິກ຺ຂຸ ອິເມ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘ ອນິຈ຺ຈໂຕ…ເປ… ອນຕ຺ຕໂຕ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກໂຣນ຺ໂຕ ອຣຫຕ຺ຕໍ ສຈ຺ຉິກເຣຍ຺ຍາ’’ຕິ.

‘‘ອຣຫຕາ ປນາວຸໂສ ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ກຕເມ ຘມ຺ມາ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກາຕພ຺ພາ’’ຕິ? ‘‘ອຣຫຕາປິ ໂຂ, ອາວຸໂສ ໂກຏ຺ຐິກ, ອິເມ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘ ອນິຈ຺ຈໂຕ ທຸກ຺ຂໂຕ ໂຣຄໂຕ ຄຓ຺ຑໂຕ ສລ຺ລໂຕ ອຆໂຕ ອາພາຘໂຕ ປຣໂຕ ປໂລກໂຕ ສຸຎ຺ຎໂຕ ອນຕ຺ຕໂຕ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກາຕພ຺ພາ. ນຕ຺ຖິ, ຂ຺ວາວຸໂສ, ອຣຫໂຕ ອຸຕ຺ຕຣິ ກຣຓີຍໍ ກຕສ຺ສ ວາ ປຕິຈໂຍ; ອປິ ຈ ອິເມ ຘມ຺ມາ ຠາວິຕາ ພຫຸລີກຕາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມສຸຂວິຫາຣາ ເຈວ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕິ ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ຎາ ຈາ’’ຕິ. ທສມໍ.

໑໑. ສຸຕວນ຺ຕສຸຕ຺ຕໍ

໑໒໓. ເອກໍ ສມຍໍ ອາຍສ຺ມາ ຈ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ອາຍສ຺ມາ ຈ ມຫາໂກຏ຺ຐິໂກ ພາຣາຓສິຍໍ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິສິປຕເນ ມິຄທາເຍ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ມຫາໂກຏ຺ຐິໂກ ສາຍນ຺ຫສມຍໍ ປຏິສລ຺ລານາ ວຸຏ຺ຐິໂຕ ເຍນາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ…ເປ… ເອຕທໂວຈ –

‘‘ສຸຕວຕາວຸໂສ ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ຠິກ຺ຂຸນາ ກຕເມ ຘມ຺ມາ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກາຕພ຺ພາ’’ຕິ? ‘‘ສຸຕວຕາວຸໂສ ໂກຏ຺ຐິກ, ຠິກ຺ຂຸນາ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ອນິຈ຺ຈໂຕ…ເປ… ອນຕ຺ຕໂຕ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກາຕພ຺ພາ. ກຕເມ ປຎ຺ຈ? ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ສຸຕວຕາວຸໂສ ໂກຏ຺ຐິກ, ຠິກ຺ຂຸນາ ອິເມ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ອນິຈ຺ຈໂຕ…ເປ… ອນຕ຺ຕໂຕ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກາຕພ຺ພາ. ຐານໍ ໂຂ ປເນຕໍ, ອາວຸໂສ, ວິຊ຺ຊຕິ – ຍໍ ສຸຕວາ ຠິກ຺ຂຸ ອິເມ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘ ອນິຈ຺ຈໂຕ…ເປ… ອນຕ຺ຕໂຕ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກໂຣນ຺ໂຕ ໂສຕາປຕ຺ຕິຜລໍ ສຈ຺ຉິກເຣຍ຺ຍາ’’ຕິ.

‘‘ໂສຕາປນ຺ເນນ ປນາວຸໂສ ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ຠິກ຺ຂຸນາ ກຕເມ ຘມ຺ມາ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກາຕພ຺ພາ’’ຕິ? ‘‘ໂສຕາປນ຺ເນນປິ ໂຂ ອາວຸໂສ ໂກຏ຺ຐິກ, ຠິກ຺ຂຸນາ ອິເມ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ອນິຈ຺ຈໂຕ…ເປ… ອນຕ຺ຕໂຕ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກາຕພ຺ພາ. ຐານໍ ໂຂ ປເນຕໍ, ອາວຸໂສ, ວິຊ຺ຊຕິ – ຍໍ ໂສຕາປນ຺ໂນ ຠິກ຺ຂຸ ອິເມ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘ ອນິຈ຺ຈໂຕ…ເປ… ອນຕ຺ຕໂຕ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກໂຣນ຺ໂຕ ສກທາຄາມິຜລໍ…ເປ… ອນາຄາມິຜລໍ…ເປ… ອຣຫຕ຺ຕຜລໍ ສຈ຺ຉິກເຣຍ຺ຍາ’’ຕິ.

‘‘ອຣຫຕາ ປນາວຸໂສ ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ກຕເມ ຘມ຺ມາ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກາຕພ຺ພາ’’ຕິ? ‘‘ອຣຫຕາປິ ຂ຺ວາວຸໂສ, ໂກຏ຺ຐິກ, ອິເມ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ອນິຈ຺ຈໂຕ ທຸກ຺ຂໂຕ ໂຣຄໂຕ ຄຓ຺ຑໂຕ ສລ຺ລໂຕ ອຆໂຕ ອາພາຘໂຕ ປຣໂຕ ປໂລກໂຕ ສຸຎ຺ຎໂຕ ອນຕ຺ຕໂຕ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກາຕພ຺ພາ. ນຕ຺ຖິ, ຂ຺ວາວຸໂສ, ອຣຫໂຕ ອຸຕ຺ຕຣິ ກຣຓີຍໍ, ກຕສ຺ສ ວາ ປຕິຈໂຍ; ອປິ ຈ ໂຂ ອິເມ ຘມ຺ມາ ຠາວິຕາ ພຫຸລີກຕາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມສຸຂວິຫາຣາຍ ເຈວ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕິ ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ຎາ ຈາ’’ຕິ. ເອກາທສມໍ.

໑໒. ກປ຺ປສຸຕ຺ຕໍ

໑໒໔. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ກປ຺ໂປ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ກປ຺ໂປ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ກຖໍ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ຊານໂຕ ກຖໍ ປສ຺ສໂຕ ອິມສ຺ມິຎ຺ຈ ສວິຎ຺ຎາຓເກ ກາເຍ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ສພ຺ພນິມິຕ຺ເຕສຸ ອຫງ຺ກາຣມມງ຺ກາຣມານານຸສຍາ ນ ໂຫນ຺ຕີ’’ຕິ?

‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ, ກປ຺ປ, ຣູປໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກໍ ວາ ສຸຂຸມໍ ວາ ຫີນໍ ວາ ປຓີຕໍ ວາ ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພໍ ຣູປໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ປສ຺ສຕິ. ຍາ ກາຈິ ເວທນາ…ເປ… ຍາ ກາຈິ ສຎ຺ຎາ… ເຍ ເກຈິ ສງ຺ຂາຣາ… ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກໍ ວາ ສຸຂຸມໍ ວາ ຫີນໍ ວາ ປຓີຕໍ ວາ ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ປສ຺ສຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ກປ຺ປ, ຊານໂຕ ເອວໍ ປສ຺ສໂຕ ອິມສ຺ມິຎ຺ຈ ສວິຎ຺ຎາຓເກ ກາເຍ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ສພ຺ພນິມິຕ຺ເຕສຸ ອຫງ຺ກາຣມມງ຺ກາຣມານານຸສຍາ ນ ໂຫນ຺ຕີ’’ຕິ. ທ຺ວາທສມໍ.

໑໓. ທຸຕິຍກປ຺ປສຸຕ຺ຕໍ

໑໒໕. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ກປ຺ໂປ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ກຖໍ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ຊານໂຕ ກຖໍ ປສ຺ສໂຕ ອິມສ຺ມິຎ຺ຈ ສວິຎ຺ຎາຓເກ ກາເຍ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ສພ຺ພນິມິຕ຺ເຕສຸ ອຫງ຺ກາຣມມງ຺ກາຣມານາປຄຕໍ ມານສໍ ໂຫຕິ ວິຘາ ສມຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ສນ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ?

‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ, ກປ຺ປ, ຣູປໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ…ເປ… ສພ຺ພໍ ຣູປໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທິສ຺ວາ ອນຸປາທາວິມຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ຍາ ກາຈິ ເວທນາ… ຍາ ກາຈິ ສຎ຺ຎາ… ເຍ ເກຈິ ສງ຺ຂາຣາ… ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກໍ ວາ ສຸຂຸມໍ ວາ ຫີນໍ ວາ ປຓີຕໍ ວາ ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທິສ຺ວາ ອນຸປາທາວິມຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ກປ຺ປ, ຊານໂຕ ເອວໍ ປສ຺ສໂຕ ອິມສ຺ມິຎ຺ຈ ສວິຎ຺ຎາຓເກ ກາເຍ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ສພ຺ພນິມິຕ຺ເຕສຸ ອຫງ຺ກາຣມມງ຺ກາຣມານາປຄຕໍ ມານສໍ ໂຫຕິ ວິຘາ ສມຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ສນ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ. ເຕຣສມໍ.

ຘມ຺ມກຖິກວຄ຺ໂຄ ທ຺ວາທສໂມ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ອວິຊ຺ຊາ ວິຊ຺ຊາ ທ຺ເວ ກຖິກາ, ພນ຺ຘນາ ປຣິປຸຈ຺ຉິຕາ ທຸເວ;

ສໍໂຍຊນໍ ອຸປາທານໍ, ສີລໍ ສຸຕວາ ທ຺ເວ ຈ ກປ຺ເປນາຕິ.

໑໓. ອວິຊ຺ຊາວຄ຺ໂຄ

໑. ສມຸທຍຘມ຺ມສຸຕ຺ຕໍ

໑໒໖. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອຖ ໂຂ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ອວິຊ຺ຊາ ອວິຊ຺ຊາ’ຕິ, ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕມາ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ອວິຊ຺ຊາ, ກິຕ຺ຕາວຕາ ຈ ອວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ?

‘‘ອິຘ, ຠິກ຺ຂຸ, ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ຣູປໍ ‘ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ຣູປ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ; ວຍຘມ຺ມໍ ຣູປໍ ‘ວຍຘມ຺ມໍ ຣູປ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ; ສມຸທຍວຍຘມ຺ມໍ ຣູປໍ ‘ສມຸທຍວຍຘມ຺ມໍ ຣູປ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ເວທນໍ ‘ສມຸທຍຘມ຺ມາ ເວທນາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ; ວຍຘມ຺ມໍ ເວທນໍ ‘ວຍຘມ຺ມາ ເວທນາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ; ສມຸທຍວຍຘມ຺ມໍ ເວທນໍ ‘ສມຸທຍວຍຘມ຺ມາ ເວທນາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສຎ຺ຎໍ…ເປ… ສມຸທຍຘມ຺ເມ ສງ຺ຂາເຣ ‘ສມຸທຍຘມ຺ມາ ສງ຺ຂາຣາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ; ວຍຘມ຺ເມ ສງ຺ຂາເຣ ‘ວຍຘມ຺ມາ ສງ຺ຂາຣາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ; ສມຸທຍວຍຘມ຺ເມ ສງ຺ຂາເຣ ‘ສມຸທຍວຍຘມ຺ມາ ສງ຺ຂາຣາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ; ວຍຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ວຍຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ; ສມຸທຍວຍຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ສມຸທຍວຍຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂຸ, ອວິຊ຺ຊາ; ເອຕ຺ຕາວຕາ ຈ ອວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ.

ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ, ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ວິຊ຺ຊາ ວິຊ຺ຊາ’ຕິ, ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕມາ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ວິຊ຺ຊາ, ກິຕ຺ຕາວຕາ ຈ ວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ?

‘‘ອິຘ, ຠິກ຺ຂຸ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ຣູປໍ ‘ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ຣູປ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ; ວຍຘມ຺ມໍ ຣູປໍ ‘ວຍຘມ຺ມໍ ຣູປ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ; ສມຸທຍວຍຘມ຺ມໍ ຣູປໍ ‘ສມຸທຍວຍຘມ຺ມໍ ຣູປ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ເວທນໍ ‘ສມຸທຍຘມ຺ມາ ເວທນາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ; ວຍຘມ຺ມໍ ເວທນໍ ‘ວຍຘມ຺ມາ ເວທນາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ; ສມຸທຍວຍຘມ຺ມໍ ເວທນໍ ‘ສມຸທຍວຍຘມ຺ມາ ເວທນາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສຎ຺ຎໍ… ສມຸທຍຘມ຺ເມ ສງ຺ຂາເຣ ‘ສມຸທຍຘມ຺ມາ ສງ຺ຂາຣາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ; ວຍຘມ຺ເມ ສງ຺ຂາເຣ ‘ວຍຘມ຺ມາ ສງ຺ຂາຣາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ; ສມຸທຍວຍຘມ຺ເມ ສງ຺ຂາເຣ ‘ສມຸທຍວຍຘມ຺ມາ ສງ຺ຂາຣາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ; ວຍຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ວຍຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ; ສມຸທຍວຍຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ສມຸທຍວຍຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂຸ, ວິຊ຺ຊາ; ເອຕ຺ຕາວຕາ ຈ ວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ. ປຐມໍ.

໒. ທຸຕິຍສມຸທຍຘມ຺ມສຸຕ຺ຕໍ

໑໒໗. ເອກໍ ສມຍໍ ອາຍສ຺ມາ ຈ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ອາຍສ຺ມາ ຈ ມຫາໂກຏ຺ຐິໂກ ພາຣາຓສິຍໍ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິສິປຕເນ ມິຄທາເຍ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ມຫາໂກຏ຺ຐິໂກ ສາຍນ຺ຫສມຍໍ ປຏິສລ຺ລານາ ວຸຏ຺ຐິໂຕ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ມຫາໂກຏ຺ຐິໂກ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ສາຣິປຸຕ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ອວິຊ຺ຊາ, ອວິຊ຺ຊາ’ຕິ, ອາວຸໂສ ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕມາ ນຸ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ອວິຊ຺ຊາ, ກິຕ຺ຕາວຕາ ຈ ອວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ?

‘‘ອິຘາວຸໂສ ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ຣູປໍ ‘ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ຣູປ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ; ວຍຘມ຺ມໍ ຣູປໍ…ເປ… ‘ສມຸທຍວຍຘມ຺ມໍ ຣູປ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ເວທນໍ…ເປ… ວຍຘມ຺ມໍ ເວທນໍ…ເປ… ‘ສມຸທຍວຍຘມ຺ມາ ເວທນາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສຎ຺ຎໍ…ເປ… ສມຸທຍຘມ຺ເມ ສງ຺ຂາເຣ…ເປ… ວຍຘມ຺ເມ ສງ຺ຂາເຣ…ເປ… ສມຸທຍວຍຘມ຺ເມ ສງ຺ຂາເຣ ‘ສມຸທຍວຍຘມ຺ມາ ສງ຺ຂາຣາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ…ເປ… ສມຸທຍວຍຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ສມຸທຍວຍຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ອາວຸໂສ, ອວິຊ຺ຊາ; ເອຕ຺ຕາວຕາ ຈ ອວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ. ທຸຕິຍໍ.

໓. ຕຕິຍສມຸທຍຘມ຺ມສຸຕ຺ຕໍ

໑໒໘. ເອກໍ ສມຍໍ ອາຍສ຺ມາ ຈ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ອາຍສ຺ມາ ຈ ມຫາໂກຏ຺ຐິໂກ ພາຣາຓສິຍໍ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິສິປຕເນ ມິຄທາເຍ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ມຫາໂກຏ຺ຐິໂກ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ສາຣິປຸຕ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ວິຊ຺ຊາ, ວິຊ຺ຊາ’ຕິ, ອາວຸໂສ ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕມາ ນຸ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ວິຊ຺ຊາ, ກິຕ຺ຕາວຕາ ຈ ວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ?

‘‘ອິຘາວຸໂສ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ຣູປໍ ‘ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ຣູປ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ; ວຍຘມ຺ມໍ ຣູປໍ…ເປ… ສມຸທຍວຍຘມ຺ມໍ ຣູປໍ ‘ສມຸທຍວຍຘມ຺ມໍ ຣູປ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ; ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ເວທນໍ…ເປ… ສມຸທຍວຍຘມ຺ມາ ເວທນາ … ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສຎ຺ຎໍ…ເປ… ສມຸທຍຘມ຺ເມ ສງ຺ຂາເຣ… ວຍຘມ຺ເມ ສງ຺ຂາເຣ… ສມຸທຍວຍຘມ຺ເມ ສງ຺ຂາເຣ ‘ສມຸທຍວຍຘມ຺ມາ ສງ຺ຂາຣາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ… ວຍຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ… ສມຸທຍວຍຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘ສມຸທຍວຍຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕາວຸໂສ, ວິຊ຺ຊາ; ເອຕ຺ຕາວຕາ ຈ ວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ. ຕຕິຍໍ.

໔. ອສ຺ສາທສຸຕ຺ຕໍ

໑໒໙. ພາຣາຓສິຍໍ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິສິປຕເນ ມິຄທາເຍ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ມຫາໂກຏ຺ຐິໂກ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ສາຣິປຸຕ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ອວິຊ຺ຊາ, ອວິຊ຺ຊາ’ຕິ, ອາວຸໂສ ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕມາ ນຸ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ອວິຊ຺ຊາ, ກິຕ຺ຕາວຕາ ຈ ອວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ?

‘‘ອິຘາວຸໂສ ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ຣູປສ຺ສ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ເວທນາຍ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາຣານໍ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕາວຸໂສ, ອວິຊ຺ຊາ; ເອຕ຺ຕາວຕາ ຈ ອວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ທຸຕິຍອສ຺ສາທສຸຕ຺ຕໍ

໑໓໐. ພາຣາຓສິຍໍ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິສິປຕເນ ມິຄທາເຍ…ເປ… ‘‘‘ວິຊ຺ຊາ, ວິຊ຺ຊາ’ຕິ, ອາວຸໂສ ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕມາ ນຸ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ວິຊ຺ຊາ, ກິຕ຺ຕາວຕາ ຈ ວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ?

‘‘ອິຘາວຸໂສ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ຣູປສ຺ສ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ເວທນາຍ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາຣານໍ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕາວຸໂສ, ວິຊ຺ຊາ; ເອຕ຺ຕາວຕາ ຈ ວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ. ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ສມຸທຍສຸຕ຺ຕໍ

໑໓໑. ພາຣາຓສິຍໍ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິສິປຕເນ ມິຄທາເຍ…ເປ… ‘‘‘ອວິຊ຺ຊາ, ອວິຊ຺ຊາ’ຕິ, ອາວຸໂສ ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕມາ ນຸ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ອວິຊ຺ຊາ, ກິຕ຺ຕາວຕາ ຈ ອວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ?

‘‘ອິຘາວຸໂສ, ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ຣູປສ຺ສ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ເວທນາຍ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາຣານໍ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕາວຸໂສ, ອວິຊ຺ຊາ; ເອຕ຺ຕາວຕາ ຈ ອວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ. ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ທຸຕິຍສມຸທຍສຸຕ຺ຕໍ

໑໓໒. ພາຣາຓສິຍໍ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິສິປຕເນ ມິຄທາເຍ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ມຫາໂກຏ຺ຐິໂກ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ສາຣິປຸຕ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ວິຊ຺ຊາ, ວິຊ຺ຊາ’ຕິ, ອາວຸໂສ ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕມາ ນຸ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ວິຊ຺ຊາ, ກິຕ຺ຕາວຕາ ຈ ວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ?

‘‘ອິຘາວຸໂສ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ຣູປສ຺ສ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ເວທນາຍ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາຣານໍ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕາວຸໂສ, ວິຊ຺ຊາ; ເອຕ຺ຕາວຕາ ຈ ວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ໂກຏ຺ຐິກສຸຕ຺ຕໍ

໑໓໓. ພາຣາຓສິຍໍ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິສິປຕເນ ມິຄທາເຍ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ສາຍນ຺ຫສມຍໍ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ມຫາໂກຏ຺ຐິກໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ອວິຊ຺ຊາ, ອວິຊ຺ຊາ’ຕິ, ອາວຸໂສ ໂກຏ຺ຐິກ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕມາ ນຸ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ອວິຊ຺ຊາ, ກິຕ຺ຕາວຕາ ຈ ອວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ?

‘‘ອິຘາວຸໂສ, ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ຣູປສ຺ສ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ເວທນາຍ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາຣານໍ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕາວຸໂສ, ອວິຊ຺ຊາ; ເອຕ຺ຕາວຕາ ຈ ອວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ.

ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ, ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ມຫາໂກຏ຺ຐິກໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ວິຊ຺ຊາ, ວິຊ຺ຊາ’ຕິ, ອາວຸໂສ ໂກຏ຺ຐິກ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕມາ ນຸ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ວິຊ຺ຊາ, ກິຕ຺ຕາວຕາ ຈ ວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ?

‘‘ອິຘາວຸໂສ ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ຣູປສ຺ສ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ເວທນາຍ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາຣານໍ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕາວຸໂສ, ວິຊ຺ຊາ; ເອຕ຺ຕາວຕາ ຈ ວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ. ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ທຸຕິຍໂກຏ຺ຐິກສຸຕ຺ຕໍ

໑໓໔. ພາຣາຓສິຍໍ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິສິປຕເນ ມິຄທາເຍ…ເປ… ‘‘‘ອວິຊ຺ຊາ, ອວິຊ຺ຊາ’ຕິ, ອາວຸໂສ ໂກຏ຺ຐິກ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕມາ ນຸ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ອວິຊ຺ຊາ, ກິຕ຺ຕາວຕາ ຈ ອວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ?

‘‘ອິຘາວຸໂສ, ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ຣູປສ຺ສ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ເວທນາຍ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາຣານໍ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕາວຸໂສ, ອວິຊ຺ຊາ; ເອຕ຺ຕາວຕາ ຈ ອວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ.

ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ, ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ມຫາໂກຏ຺ຐິກໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ວິຊ຺ຊາ, ວິຊ຺ຊາ’ຕິ, ອາວຸໂສ ໂກຏ຺ຐິກ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕມາ ນຸ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ວິຊ຺ຊາ, ກິຕ຺ຕາວຕາ ຈ ວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ?

‘‘ອິຘາວຸໂສ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ຣູປສ຺ສ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ເວທນາຍ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາຣານໍ… ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕາວຸໂສ, ວິຊ຺ຊາ; ເອຕ຺ຕາວຕາ ຈ ວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ. ນວມໍ.

໑໐. ຕຕິຍໂກຏ຺ຐິກສຸຕ຺ຕໍ

໑໓໕. ຕຎ຺ເຎວ ນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ມຫາໂກຏ຺ຐິກໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ອວິຊ຺ຊາ, ອວິຊ຺ຊາ’ຕິ, ອາວຸໂສ ໂກຏ຺ຐິກ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕມາ ນຸ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ອວິຊ຺ຊາ, ກິຕ຺ຕາວຕາ ຈ ອວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ?

‘‘ອິຘາວຸໂສ, ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ຣູປໍ ນປ຺ປຊານາຕິ, ຣູປສມຸທຍໍ ນປ຺ປຊານາຕິ, ຣູປນິໂຣຘໍ ນປ຺ປຊານາຕິ, ຣູປນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ເວທນໍ ນປ຺ປຊານາຕິ…ເປ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນປ຺ປຊານາຕິ, ວິຎ຺ຎາຓສມຸທຍໍ ນປ຺ປຊານາຕິ, ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘໍ ນປ຺ປຊານາຕິ, ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕາວຸໂສ, ອວິຊ຺ຊາ; ເອຕ຺ຕາວຕາ ຈ ອວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ.

ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ, ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ມຫາໂກຏ຺ຐິກໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ວິຊ຺ຊາ, ວິຊ຺ຊາ’ຕິ, ອາວຸໂສ ໂກຏ຺ຐິກ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕມາ ນຸ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ວິຊ຺ຊາ, ກິຕ຺ຕາວຕາ ຈ ວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ? ‘‘ອິຘາວຸໂສ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ຣູປໍ ປຊານາຕິ, ຣູປສມຸທຍໍ ປຊານາຕິ, ຣູປນິໂຣຘໍ ປຊານາຕິ, ຣູປນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ປຊານາຕິ. ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ປຊານາຕິ, ວິຎ຺ຎາຓສມຸທຍໍ ປຊານາຕິ, ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘໍ ປຊານາຕິ, ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ປຊານາຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕາວຸໂສ, ວິຊ຺ຊາ; ເອຕ຺ຕາວຕາ ຈ ວິຊ຺ຊາຄໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ. ທສມໍ.

ອວິຊ຺ຊາວຄ຺ໂຄ ເຕຣສໂມ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ສມຸທຍຘມ຺ເມ ຕີຓິ, ອສ຺ສາໂທ ອປເຣ ທຸເວ;

ສມຸທເຍ ຈ ທ຺ເວ ວຸຕ຺ຕາ, ໂກຏ຺ຐິເກ ອປເຣ ຕໂຍຕິ.

໑໔. ກຸກ຺ກຸຬວຄ຺ໂຄ

໑. ກຸກ຺ກຸຬສຸຕ຺ຕໍ

໑໓໖. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ກຸກ຺ກຸຬໍ, ເວທນາ ກຸກ຺ກຸຬາ, ສຎ຺ຎາ ກຸກ຺ກຸຬາ, ສງ຺ຂາຣາ ກຸກ຺ກຸຬາ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ກຸກ຺ກຸຬໍ. ເອວໍ ປສ຺ສໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ຣູປສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ເວທນາຍປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ສຎ຺ຎາຍປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ສງ຺ຂາເຣສຸປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ. ນິພ຺ພິນ຺ທໍ ວິຣຊ຺ຊຕິ; ວິຣາຄາ ວິມຸຈ຺ຈຕິ. ວິມຸຕ຺ຕສ຺ມິໍ ວິມຸຕ຺ຕມິຕິ ຎາຓໍ ໂຫຕິ. ‘ຂີຓາ ຊາຕິ, ວຸສິຕໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ກຕໍ ກຣຓີຍໍ, ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາ’ຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ປຐມໍ.

໒. ອນິຈ຺ຈສຸຕ຺ຕໍ

໑໓໗. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈໍ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ກິຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈໍ? ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈໍ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ເວທນາ ອນິຈ຺ຈາ…ເປ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈໍ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ’’ຕິ. ທຸຕິຍໍ.

໓. ທຸຕິຍອນິຈ຺ຈສຸຕ຺ຕໍ

໑໓໘. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈໍ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ. ກິຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈໍ? ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈໍ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ. ເວທນາ ອນິຈ຺ຈາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ. ຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈໍ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ’’ຕິ. ຕຕິຍໍ.

໔. ຕຕິຍອນິຈ຺ຈສຸຕ຺ຕໍ

໑໓໙. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈໍ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ. ກິຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈໍ? ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈໍ, ຕຕ຺ຣ ໂວ ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ. ເວທນາ ອນິຈ຺ຈາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ. ຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈໍ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ’’ຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ທຸກ຺ຂສຸຕ຺ຕໍ

໑໔໐. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ຂໍ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ…ເປ… ຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ຂໍ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ’’ຕິ. ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ທຸຕິຍທຸກ຺ຂສຸຕ຺ຕໍ

໑໔໑. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ຂໍ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ…ເປ… ຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ຂໍ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ’’ຕິ. ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ຕຕິຍທຸກ຺ຂສຸຕ຺ຕໍ

໑໔໒. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ຂໍ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ…ເປ… ຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ຂໍ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ’’ຕິ. ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ອນຕ຺ຕສຸຕ຺ຕໍ

໑໔໓. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຕ຺ຕາ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ໂກ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຕ຺ຕາ? ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຕ຺ຕາ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ເວທນາ ອນຕ຺ຕາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຕ຺ຕາ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ. ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຕ຺ຕາ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ’’ຕິ. ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ທຸຕິຍອນຕ຺ຕສຸຕ຺ຕໍ

໑໔໔. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຕ຺ຕາ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ. ໂກ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຕ຺ຕາ? ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຕ຺ຕາ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ. ເວທນາ ອນຕ຺ຕາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຕ຺ຕາ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ. ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຕ຺ຕາ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ’’ຕິ. ນວມໍ.

໑໐. ຕຕິຍອນຕ຺ຕສຸຕ຺ຕໍ

໑໔໕. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຕ຺ຕາ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ. ໂກ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຕ຺ຕາ? ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຕ຺ຕາ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ. ເວທນາ ອນຕ຺ຕາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຕ຺ຕາ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ. ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຕ຺ຕາ; ຕຕ຺ຣ ໂວ ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ’’ຕິ. ທສມໍ.

໑໑. ນິພ຺ພິທາພຫຸລສຸຕ຺ຕໍ

໑໔໖. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ສທ຺ຘາປພ຺ພຊິຕສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ກຸລປຸຕ຺ຕສ຺ສ ອຍມນຸຘມ຺ໂມ ໂຫຕິ – ຍໍ ຣູເປ ນິພ຺ພິທາພຫຸໂລ [ນິພ຺ພິທາພຫຸລໍ (ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ. ກ.)] ວິຫເຣຍ຺ຍ. ເວທນາຍ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ… ວິຎ຺ຎາເຓ ນິພ຺ພິທາພຫຸໂລ ວິຫເຣຍ຺ຍ. ໂຍ ຣູເປ ນິພ຺ພິທາພຫຸໂລ ວິຫຣນ຺ໂຕ, ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ… ວິຎ຺ຎາເຓ ນິພ຺ພິທາພຫຸໂລ ວິຫຣນ຺ໂຕ ຣູປໍ ປຣິຊານາຕິ, ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ປຣິຊານາຕິ; ໂສ ຣູປໍ ປຣິຊານໍ ເວທນໍ ປຣິຊານໍ ສຎ຺ຎໍ ປຣິຊານໍ ສງ຺ຂາເຣ ປຣິຊານໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ປຣິຊານໍ ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ຣູປມ຺ຫາ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ເວທນາຍ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ສຎ຺ຎາຍ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ສງ຺ຂາເຣຫິ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ວິຎ຺ຎາຓມ຺ຫາ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ຊາຕິຍາ ຊຣາຍ ມຣເຓນ ໂສເກຫິ ປຣິເທເວຫິ ທຸກ຺ເຂຫິ ໂທມນສ຺ເສຫິ ອຸປາຍາເສຫິ; ‘ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ທຸກ຺ຂສ຺ມາ’ຕິ ວທາມີ’’ຕິ. ເອກາທສມໍ.

໑໒. ອນິຈ຺ຈານຸປສ຺ສີສຸຕ຺ຕໍ

໑໔໗. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ສທ຺ຘາປພ຺ພຊິຕສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ກຸລປຸຕ຺ຕສ຺ສ ອຍມນຸຘມ຺ໂມ ໂຫຕິ – ຍໍ ຣູເປ ອນິຈ຺ຈານຸປສ຺ສີ ວິຫເຣຍ຺ຍ. ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ… ວິຎ຺ຎາເຓ ອນິຈ຺ຈານຸປສ຺ສີ ວິຫເຣຍ຺ຍ…ເປ… ‘ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ທຸກ຺ຂສ຺ມາ’ຕິ ວທາມີ’’ຕິ. ທ຺ວາທສມໍ.

໑໓. ທຸກ຺ຂານຸປສ຺ສີສຸຕ຺ຕໍ

໑໔໘. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ສທ຺ຘາປພ຺ພຊິຕສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ກຸລປຸຕ຺ຕສ຺ສ ອຍມນຸຘມ຺ໂມ ໂຫຕິ – ຍໍ ຣູເປ ທຸກ຺ຂານຸປສ຺ສີ ວິຫເຣຍ຺ຍ. ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ… ວິຎ຺ຎາເຓ ທຸກ຺ຂານຸປສ຺ສີ ວິຫເຣຍ຺ຍ…ເປ… ‘ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ທຸກ຺ຂສ຺ມາ’ຕິ ວທາມີ’’ຕິ. ເຕຣສມໍ.

໑໔. ອນຕ຺ຕານຸປສ຺ສີສຸຕ຺ຕໍ

໑໔໙. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ສທ຺ຘາປພ຺ພຊິຕສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ກຸລປຸຕ຺ຕສ຺ສ ອຍມນຸຘມ຺ໂມ ໂຫຕິ – ຍໍ ຣູເປ ອນຕ຺ຕານຸປສ຺ສີ ວິຫເຣຍ຺ຍ. ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ… ວິຎ຺ຎາເຓ ອນຕ຺ຕານຸປສ຺ສີ ວິຫເຣຍ຺ຍ. (ໂສ ຣູເປ) ອນຕ຺ຕານຸປສ຺ສີ ວິຫຣນ຺ໂຕ, ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ… ວິຎ຺ຎາເຓ ອນຕ຺ຕານຸປສ຺ສີ ວິຫຣນ຺ໂຕ ຣູປໍ ປຣິຊານາຕິ, ເວທນໍ…ເປ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ປຣິຊານາຕິ. ໂສ ຣູປໍ ປຣິຊານໍ ເວທນໍ ປຣິຊານໍ ສຎ຺ຎໍ ປຣິຊານໍ ສງ຺ຂາເຣ ປຣິຊານໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ປຣິຊານໍ ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ຣູປມ຺ຫາ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ເວທນາຍ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ສຎ຺ຎາຍ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ສງ຺ຂາເຣຫິ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ວິຎ຺ຎາຓມ຺ຫາ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ຊາຕິຍາ ຊຣາຍ ມຣເຓນ ໂສເກຫິ ປຣິເທເວຫິ ທຸກ຺ເຂຫິ ໂທມນສ຺ເສຫິ ອຸປາຍາເສຫິ; ‘ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ທຸກ຺ຂສ຺ມາ’ຕິ ວທາມີ’’ຕິ. ຈຸທ຺ທສມໍ.

ກຸກ຺ກຸຬວຄ຺ໂຄ ຈຸທ຺ທສໂມ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ກຸກ຺ກຸຬາ ຕໂຍ ອນິຈ຺ເຈນ, ທຸກ຺ເຂນ ອປເຣ ຕໂຍ;

ອນຕ຺ເຕນ ຕໂຍ ວຸຕ຺ຕາ, ກຸລປຸຕ຺ເຕນ ທ຺ເວ ທຸກາຕິ.

໑໕. ທິຏ຺ຐິວຄ຺ໂຄ

໑. ອຊ຺ຌຕ຺ຕສຸຕ຺ຕໍ

໑໕໐. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸຂທຸກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ ຣູປໍ ອຸປາທາຍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸຂທຸກ຺ຂໍ. ເວທນາຍ ສຕິ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ ສຕິ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ສຕິ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸຂທຸກ຺ຂໍ. ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸຂທຸກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ…ເປ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ, ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸຂທຸກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ປຐມໍ.

໒. ເອຕໍມມສຸຕ຺ຕໍ

໑໕໑. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ – ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ສມນຸປສ຺ສຕີ’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ …ເປ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນິວິສ຺ສ – ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ສມນຸປສ຺ສຕິ. ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາຕິ ສມນຸປສ຺ເສຍ຺ຍາຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາຕິ ສມນຸປສ຺ເສຍ຺ຍາຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເອວໍ ປສ຺ສໍ..ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ທຸຕິຍໍ.

໓. ໂສອຕ຺ຕາສຸຕ຺ຕໍ

໑໕໒. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ໂສ ອຕ຺ຕາ, ໂສ ໂລໂກ, ໂສ ເປຈ຺ຈ ຠວິສ຺ສາມິ ນິຈ຺ໂຈ ຘຸໂວ ສສ຺ສໂຕ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ’’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ…. ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ໂສ ອຕ຺ຕາ, ໂສ ໂລໂກ, ໂສ ເປຈ຺ຈ ຠວິສ຺ສາມິ ນິຈ຺ໂຈ ຘຸໂວ ສສ຺ສໂຕ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ’ຕິ. ເວທນາຍ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ …ເປ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ໂສ ອຕ຺ຕາ, ໂສ ໂລໂກ, ໂສ ເປຈ຺ຈ ຠວິສ຺ສາມິ ນິຈ຺ໂຈ ຘຸໂວ ສສ຺ສໂຕ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ’’’ຕິ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ, ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ໂສ ອຕ຺ຕາ, ໂສ ໂລໂກ, ໂສ ເປຈ຺ຈ ຠວິສ຺ສາມິ ນິຈ຺ໂຈ ຘຸໂວ ສສ຺ສໂຕ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ໂສ ອຕ຺ຕາ ໂສ ໂລໂກ, ໂສ ເປຈ຺ຈ ຠວິສ຺ສາມິ ນິຈ຺ໂຈ ຘຸໂວ ສສ຺ສໂຕ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີຕິ. ຕຕິຍໍ.

໔. ໂນຈເມສິຍາສຸຕ຺ຕໍ

໑໕໓. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ໂນ ຈສ຺ສໍ, ໂນ ຈ ເມ ສິຍາ, ນາຠວິສ຺ສ, ນ ເມ ຠວິສ຺ສຕີ’’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ໂນ ຈສ຺ສໍ, ໂນ ຈ ເມ ສິຍາ, ນາຠວິສ຺ສ, ນ ເມ ຠວິສ຺ສຕີ’ຕິ. ເວທນາຍ ສຕິ… ສຎ຺ຎາຍ ສຕິ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ສຕິ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນິວິສ຺ສ, ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ໂນ ຈສ຺ສໍ, ໂນ ຈ ເມ ສິຍາ, ນາຠວິສ຺ສ, ນ ເມ ຠວິສ຺ສຕີ’ຕິ. ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ, ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ໂນ ຈສ຺ສໍ, ໂນ ຈ ເມ ສິຍາ, ນາຠວິສ຺ສ, ນ ເມ ຠວິສ຺ສຕີ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ, ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ໂນ ຈສ຺ສໍ, ໂນ ຈ ເມ ສິຍາ, ນາຠວິສ຺ສ, ນ ເມ ຠວິສ຺ສຕີ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິສຸຕ຺ຕໍ

໑໕໔. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ເວທນາຍ ສຕິ… ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ສຎ຺ຎາຍ ສຕິ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ສຕິ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍາ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ, ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍາ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ.‘ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິສຸຕ຺ຕໍ

໑໕໕. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ເວທນາຍ ສຕິ… ສຎ຺ຎາຍ ສຕິ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ສຕິ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍາ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍາ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ອຕ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິສຸຕ຺ຕໍ

໑໕໖. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ອຕ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ອຕ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ເວທນາຍ ສຕິ… ສຎ຺ຎາຍ ສຕິ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ສຕິ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ອຕ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ອຕ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍາ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ອຕ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍາ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ອຠິນິເວສສຸຕ຺ຕໍ

໑໕໗. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ສໍໂຍຊນາຠິນິເວສວິນິພນ຺ຘາ’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ສໍໂຍຊນາຠິນິເວສວິນິພນ຺ຘາ. ເວທນາຍ ສຕິ… ສຎ຺ຎາຍ ສຕິ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ສຕິ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ສໍໂຍຊນາຠິນິເວສວິນິພນ຺ຘາ. ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ ສໍໂຍຊນາຠິນິເວສວິນິພນ຺ຘາ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ‘‘ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ທຸຕິຍອຠິນິເວສສຸຕ຺ຕໍ

໑໕໘. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ສໍໂຍຊນາຠິນິເວສວິນິພນ຺ຘາຊ຺ໂຌສານາ’’ຕິ? [ວິນິພນ຺ຘາ ອຊ຺ໂຌສານາຕິ (ສີ. ກ.)] ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ສໍໂຍຊນາຠິນິເວສວິນິພນ຺ຘາຊ຺ໂຌສານາ. ເວທນາຍ ສຕິ … ສຎ຺ຎາຍ ສຕິ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ສຕິ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ສໍໂຍຊນາຠິນິເວສວິນິພນ຺ຘາຊ຺ໂຌສານາ. ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ ສໍໂຍຊນາຠິນິເວສວິນິພນ຺ຘາຊ຺ໂຌສານາ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ‘‘ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ນວມໍ.

໑໐. ອານນ຺ທສຸຕ຺ຕໍ

໑໕໙. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ…ເປ… ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ສາຘຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕຸ, ຍມຫໍ ຠຄວໂຕ ຘມ຺ມໍ ສຸຕ຺ວາ ເອໂກ ວູປກຏ຺ໂຐ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ອາຕາປີ ປຫິຕຕ຺ໂຕ ວິຫເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎສິ, ອານນ຺ທ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ, ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ກລ຺ລໍ ນຸ ຕໍ ສມນຸປສ຺ສິຕຸໍ – ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ, ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ກລ຺ລໍ ນຸ ຕໍ ສມນຸປສ຺ສິຕຸໍ – ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’ [ໂນ ເຫຕໍ ຠນ຺ເຕ. ຕສ຺ມາຕິຫານນ຺ທ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຣູປໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ…ເປ… ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)]. ‘‘ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ທສມໍ.

ທິຏ຺ຐິວຄ຺ໂຄ ປຎ຺ຈທສໂມ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກໍ ເອຕໍມມ, ໂສອຕ຺ຕາ ໂນຈເມສິຍາ;

ມິຈ຺ຉາສກ຺ກາຍຕ຺ຕານຸ ທ຺ເວ, ອຠິນິເວສາ ອານນ຺ເທນາຕິ.

ອຸປຣິປຓ຺ຓາສໂກ ສມຕ຺ໂຕ.

ຕສ຺ສ ອຸປຣິປຓ຺ຓາສກສ຺ສ ວຄ຺ຄຸທ຺ທານໍ –

ອນ຺ໂຕ ຘມ຺ມກຖິກາ ວິຊ຺ຊາ, ກຸກ຺ກຸຬໍ ທິຏ຺ຐິປຎ຺ຈມໍ;

ຕຕິໂຍ ປຓ຺ຓາສໂກ ວຸຕ຺ໂຕ, ນິປາໂຕຕິ ປວຸຈ຺ຈຕີຕິ [ນິປາໂຕ ເຕນ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ.)].

ຂນ຺ຘສໍຍຸຕ຺ຕໍ ສມຕ຺ຕໍ.

໒. ຣາຘສໍຍຸຕ຺ຕໍ

໑. ປຐມວຄ຺ໂຄ

໑. ມາຣສຸຕ຺ຕໍ

໑໖໐. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຣາໂຘ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຣາໂຘ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ –

‘‘‘ມາໂຣ, ມາໂຣ’ຕິ, ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກິຕ຺ຕາວຕາ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ມາໂຣ’’ຕິ? ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຣາຘ, ສຕິ ມາໂຣ ວາ ອສ຺ສ ມາເຣຕາ ວາ ໂຍ ວາ ປນ ມີຍຕິ. ຕສ຺ມາຕິຫ ຕ຺ວໍ, ຣາຘ, ຣູປໍ ມາໂຣຕິ ປສ຺ສ, ມາເຣຕາຕິ ປສ຺ສ, ມີຍຕີຕິ ປສ຺ສ, ໂຣໂຄຕິ ປສ຺ສ, ຄຓ຺ໂຑຕິ ປສ຺ສ, ສລ຺ລນ຺ຕິ ປສ຺ສ, ອຆນ຺ຕິ ປສ຺ສ, ອຆຠູຕນ຺ຕິ ປສ຺ສ. ເຍ ນໍ ເອວໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ ເຕ ສມ຺ມາ ປສ຺ສນ຺ຕິ. ເວທນາຍ ສຕິ… ສຎ຺ຎາຍ ສຕິ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ສຕິ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ ມາໂຣ ວາ ອສ຺ສ ມາເຣຕາ ວາ ໂຍ ວາ ປນ ມີຍຕິ. ຕສ຺ມາຕິຫ ຕ຺ວໍ, ຣາຘ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ມາໂຣຕິ ປສ຺ສ, ມາເຣຕາຕິ ປສ຺ສ, ມີຍຕີຕິ ປສ຺ສ, ໂຣໂຄຕິ ປສ຺ສ, ຄຓ຺ໂຑຕິ ປສ຺ສ, ສລ຺ລນ຺ຕິ ປສ຺ສ, ອຆນ຺ຕິ ປສ຺ສ, ອຆຠູຕນ຺ຕິ ປສ຺ສ. ເຍ ນໍ ເອວໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ເຕ ສມ຺ມາ ປສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ.

‘‘ສມ຺ມາທສ຺ສນໍ ປນ, ຠນ຺ເຕ, ກິມຕ຺ຖິຍ’’ນ຺ຕິ? ‘‘ສມ຺ມາທສ຺ສນໍ ໂຂ, ຣາຘ, ນິພ຺ພິທຕ຺ຖໍ’’. ‘‘ນິພ຺ພິທາ ປນ, ຠນ຺ເຕ, ກິມຕ຺ຖິຍາ’’ຕິ? ‘‘ນິພ຺ພິທາ ໂຂ, ຣາຘ, ວິຣາຄຕ຺ຖາ’’. ‘‘ວິຣາໂຄ ປນ, ຠນ຺ເຕ, ກິມຕ຺ຖິໂຍ’’ຕິ? ‘‘ວິຣາໂຄ ໂຂ, ຣາຘ, ວິມຸຕ຺ຕຕ຺ໂຖ’’. ‘‘ວິມຸຕ຺ຕິ ປນ, ຠນ຺ເຕ, ກິມຕ຺ຖິຍາ’’ຕິ? ‘‘ວິມຸຕ຺ຕິ ໂຂ, ຣາຘ, ນິພ຺ພານຕ຺ຖາ’’. ‘‘ນິພ຺ພານໍ ປນ, ຠນ຺ເຕ, ກິມຕ຺ຖິຍ’’ນ຺ຕິ? ‘‘ອຈ຺ຈຍາສິ [ອຈ຺ຈສຣາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ.), ອສ຺ສ (ປີ.), ອຈ຺ຈຍາ (ກ.)], ຣາຘ, ປຎ຺ຫໍ, ນາສກ຺ຂິ ປຎ຺ຫສ຺ສ ປຣິຍນ຺ຕໍ ຄເຫຕຸໍ. ນິພ຺ພາໂນຄຘຎ຺ຫິ, ຣາຘ, ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ວຸສ຺ສຕິ, ນິພ຺ພານປຣາຍນໍ ນິພ຺ພານປຣິໂຍສານ’’ນ຺ຕິ. ປຐມໍ.

໒. ສຕ຺ຕສຸຕ຺ຕໍ

໑໖໑. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຣາໂຘ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ສຕ຺ໂຕ, ສຕ຺ໂຕ’ຕິ, ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກິຕ຺ຕາວຕາ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ສຕ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕີ’’ຕິ? ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຣາຘ, ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ, ຕຕ຺ຣ ສຕ຺ໂຕ, ຕຕ຺ຣ ວິສຕ຺ໂຕ, ຕສ຺ມາ ສຕ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ… ວິຎ຺ຎາເຓ ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ, ຕຕ຺ຣ ສຕ຺ໂຕ, ຕຕ຺ຣ ວິສຕ຺ໂຕ, ຕສ຺ມາ ສຕ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ’’.

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຣາຘ, ກຸມາຣກາ ວາ ກຸມາຣິກາໂຍ ວາ ປໍສ຺ວາຄາຣເກຫິ ກີຬນ຺ຕິ. ຍາວກີວຎ຺ຈ ເຕສຸ ປໍສ຺ວາຄາຣເກສຸ ອວິຄຕຣາຄາ ໂຫນ຺ຕິ ອວິຄຕຈ຺ຉນ຺ທາ ອວິຄຕເປມາ ອວິຄຕປິປາສາ ອວິຄຕປຣິຬາຫາ ອວິຄຕຕຓ຺ຫາ, ຕາວ ຕານິ ປໍສ຺ວາຄາຣການິ ອລ຺ລີຍນ຺ຕິ ເກຬາຍນ຺ຕິ ຘນາຍນ຺ຕິ [ມນາຍນ຺ຕິ (ສີ. ປີ. ກ.)] ມມາຍນ຺ຕິ. ຍໂຕ ຈ ໂຂ, ຣາຘ, ກຸມາຣກາ ວາ ກຸມາຣິກາໂຍ ວາ ເຕສຸ ປໍສ຺ວາຄາຣເກສຸ ວິຄຕຣາຄາ ໂຫນ຺ຕິ ວິຄຕຈ຺ຉນ຺ທາ ວິຄຕເປມາ ວິຄຕປິປາສາ ວິຄຕປຣິຬາຫາ ວິຄຕຕຓ຺ຫາ, ອຖ ໂຂ ຕານິ ປໍສ຺ວາຄາຣການິ ຫຕ຺ເຖຫິ ຈ ປາເທຫິ ຈ ວິກິຣນ຺ຕິ ວິຘມນ຺ຕິ ວິທ຺ຘໍເສນ຺ຕິ ວິກີຬນິຍໍ [ວິກີຬນິກໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)] ກໂຣນ຺ຕິ. ເອວເມວ ໂຂ, ຣາຘ, ຕຸມ຺ເຫປິ ຣູປໍ ວິກິຣຖ ວິຘມຖ ວິທ຺ຘໍເສຖ ວິກີຬນິຍໍ ກໂຣຖ ຕຓ຺ຫາກ຺ຂຍາຍ ປຏິປຊ຺ຊຖ. ເວທນໍ ວິກິຣຖ ວິຘມຖ ວິທ຺ຘໍເສຖ ວິກີຬນິຍໍ ກໂຣຖ ຕຓ຺ຫາກ຺ຂຍາຍ ປຏິປຊ຺ຊຖ. ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ ວິກິຣຖ ວິຘມຖ ວິທ຺ຘໍເສຖ ວິກີຬນິຍໍ ກໂຣຖ ຕຓ຺ຫາກ຺ຂຍາຍ ປຏິປຊ຺ຊຖ. ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິກິຣຖ ວິຘມຖ ວິທ຺ຘໍເສຖ ວິກີຬນິຍໍ ກໂຣຖ ຕຓ຺ຫາກ຺ຂຍາຍ ປຏິປຊ຺ຊຖ. ຕຓ຺ຫາກ຺ຂໂຍ ຫິ, ຣາຘ, ນິພ຺ພານ’’ນ຺ຕິ. ທຸຕິຍໍ.

໓. ຠວເນຕ຺ຕິສຸຕ຺ຕໍ

໑໖໒. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຣາໂຘ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ຠວເນຕ຺ຕິນິໂຣໂຘ [ຠວເນຕ຺ຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)], ຠວເນຕ຺ຕິນິໂຣໂຘ’ຕິ [ຠວເນຕ຺ຕີຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ.)], ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕມາ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ຠວເນຕ຺ຕິ, ກຕໂມ ຠວເນຕ຺ຕິນິໂຣໂຘ’’ຕິ? ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຣາຘ, ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ ເຍ ອຸປຍຸປາທານາ ເຈຕໂສ ອຘິຏ຺ຐານາຠິນິເວສານຸສຍາ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຠວເນຕ຺ຕິ. ເຕສໍ ນິໂຣໂຘ [ນິໂຣຘາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)] ຠວເນຕ຺ຕິນິໂຣໂຘ. ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ … ວິຎ຺ຎາເຓ ໂຍ ຉນ຺ໂທ…ເປ… ອຘິຏ຺ຐານາຠິນິເວສານຸສຍາ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຠວເນຕ຺ຕິ. ເຕສໍ ນິໂຣໂຘ ຠວເນຕ຺ຕິນິໂຣໂຘ’’ຕິ. ຕຕິຍໍ.

໔. ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍສຸຕ຺ຕໍ

໑໖໓. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອາຍສ຺ມາ ຣາໂຘ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ຣາຘໍ ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ເຍ ຈ, ຣາຘ, ຘມ຺ເມ ເທເສສ຺ສາມິ ປຣິຎ຺ຎຎ຺ຈ ປຣິຎ຺ຎາຕາວິໍ ປຸຄ຺ຄລຎ຺ຈ. ຕໍ ສຸຓາຫິ, ສາຘຸກໍ ມນສິ ກໂຣຫິ; ຠາສິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ‘‘ເອວໍ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຣາໂຘ ຠຄວໂຕ ປຈ຺ຈສ຺ໂສສິ. ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ກຕເມ ຈ, ຣາຘ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຘມ຺ມາ? ຣູປໍ ໂຂ, ຣາຘ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍ ຘມ຺ໂມ, ເວທນາ ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍ ຘມ຺ໂມ, ສຎ຺ຎາ ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍ ຘມ຺ໂມ, ສງ຺ຂາຣາ ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍ ຘມ຺ໂມ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍ ຘມ຺ໂມ. ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ຣາຘ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຘມ຺ມາ. ກຕມາ ຈ, ຣາຘ, ປຣິຎ຺ຎາ? ໂຍ ໂຂ, ຣາຘ, ຣາຄກ຺ຂໂຍ ໂທສກ຺ຂໂຍ ໂມຫກ຺ຂໂຍ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຣາຘ, ປຣິຎ຺ຎາ. ກຕໂມ ຈ, ຣາຘ, ປຣິຎ຺ຎາຕາວີ ປຸຄ຺ຄໂລ? ‘ອຣຫາ’ຕິສ຺ສ ວຈນີຍໍ. ຍ຺ວາຍໍ ອາຍສ຺ມາ ເອວໍນາໂມ ເອວໍໂຄຕ຺ໂຕ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຣາຘ, ປຣິຎ຺ຎາຕາວີ ປຸຄ຺ຄໂລ’’ຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ສມຓສຸຕ຺ຕໍ

໑໖໔. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ຣາຘໍ ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ປຎ຺ຈິເມ, ຣາຘ, ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ. ກຕເມ ປຎ຺ຈ? ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ເວທນຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສຎ຺ຎຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສງ຺ຂາຣຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ເຍ ຫິ ເກຈິ, ຣາຘ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ອິເມສໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘານໍ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານນ຺ຕິ; ນ ເມ ເຕ, ຣາຘ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ສມເຓສຸ ວາ ສມຓສມ຺ມຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓສຸ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສມ຺ມຕາ, ນ ຈ ປນ ເຕ ອາຍສ຺ມນ຺ໂຕ ສາມຎ຺ຎຕ຺ຖໍ ວາ ພ຺ຣຫ຺ມຎ຺ຎຕ຺ຖໍ ວາ ທິຏ຺ເຐວ ຘມ຺ເມ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕ຺ວາ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣນ຺ຕິ. ເຍ ຈ ໂຂ ເກຈິ, ຣາຘ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ອິເມສໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘານໍ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານນ຺ຕິ; ເຕ ໂຂ ເມ, ຣາຘ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ສມເຓສຸ ເຈວ ສມຓສມ຺ມຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓສຸ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສມ຺ມຕາ, ເຕ ຈ ປນາຍສ຺ມນ຺ໂຕ ສາມຎ຺ຎຕ຺ຖຎ຺ຈ ພ຺ຣຫ຺ມຎ຺ຎຕ຺ຖຎ຺ຈ ທິຏ຺ເຐວ ຘມ຺ເມ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕ຺ວາ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣນ຺ຕີ’’ຕິ. ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ທຸຕິຍສມຓສຸຕ຺ຕໍ

໑໖໕. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ຣາຘໍ ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ປຎ຺ຈິເມ, ຣາຘ, ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ. ກຕເມ ປຎ຺ຈ? ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ເຍ ຫິ ເກຈິ, ຣາຘ, ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ ອິເມສໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານນ຺ຕິ…ເປ… ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕ຺ວາ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣນ຺ຕີ’’ຕິ. ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ໂສຕາປນ຺ນສຸຕ຺ຕໍ

໑໖໖. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ຣາຘໍ ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ປຎ຺ຈິເມ, ຣາຘ, ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ. ກຕເມ ປຎ຺ຈ? ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ຍໂຕ ໂຂ, ຣາຘ, ອຣິຍສາວໂກ ອິເມສໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຣາຘ, ອຣິຍສາວໂກ ໂສຕາປນ຺ໂນ ອວິນິປາຕຘມ຺ໂມ ນິຍໂຕ ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’ຕິ. ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ອຣຫນ຺ຕສຸຕ຺ຕໍ

໑໖໗. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ຣາຘໍ ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ປຎ຺ຈິເມ, ຣາຘ, ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ. ກຕເມ ປຎ຺ຈ? ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ຍໂຕ ໂຂ, ຣາຘ, ຠິກ຺ຂຸ ອິເມສໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຍຖາຠູຕໍ ວິທິຕ຺ວາ ອນຸປາທາວິມຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຣາຘ, ອຣຫໍ ຂີຓາສໂວ ວຸສິຕວາ ກຕກຣຓີໂຍ ໂອຫິຕຠາໂຣ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕສທຕ຺ໂຖ ປຣິກ຺ຂີຓຠວສໍໂຍຊໂນ ສມ຺ມທຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ໂຕ’’ຕິ. ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ຉນ຺ທຣາຄສຸຕ຺ຕໍ

໑໖໘. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ຣາຘໍ ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຣາຘ, ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ, ຕໍ ປຊຫຖ. ເອວໍ ຕໍ ຣູປໍ ປຫີນໍ ຠວິສ຺ສຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລໍ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕໍ ອນຠາວໍກຕໍ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມໍ. ເວທນາຍ ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ, ຕໍ ປຊຫຖ. ເອວໍ ສາ ເວທນາ ປຫີນາ ຠວິສ຺ສຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ, ຕໍ ປຊຫຖ. ເອວໍ ເຕ ສງ຺ຂາຣາ ປຫີນາ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ວິຎ຺ຎາເຓ ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ, ຕໍ ປຊຫຖ. ເອວໍ ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ປຫີນໍ ຠວິສ຺ສຕິ…ເປ… ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ. ນວມໍ.

໑໐. ທຸຕິຍຉນ຺ທຣາຄສຸຕ຺ຕໍ

໑໖໙. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ຣາຘໍ ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຣາຘ, ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ ເຍ ອຸປຍຸປາທານາ ເຈຕໂສ ອຘິຏ຺ຐານາຠິນິເວສານຸສຍາ, ເຕ ປຊຫຖ. ເອວໍ ຕໍ ຣູປໍ ປຫີນໍ ຠວິສ຺ສຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລໍ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕໍ ອນຠາວໍກຕໍ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມໍ. ເວທນາຍ ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ ເຍ ອຸປຍຸປາທານາ ເຈຕໂສ ອຘິຏ຺ຐານາຠິນິເວສານຸສຍາ, ເຕ ປຊຫຖ. ເອວໍ ສາ ເວທນາ ປຫີນາ ຠວິສ຺ສຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ ເຍ ອຸປຍຸປາທານາ ເຈຕໂສ ອຘິຏ຺ຐານາຠິນິເວສານຸສຍາ, ເຕ ປຊຫຖ. ເອວໍ ເຕ ສງ຺ຂາຣາ ປຫີນາ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ວິຎ຺ຎາເຓ ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ ເຍ ອຸປຍຸປາທານາ ເຈຕໂສ ອຘິຏ຺ຐານາຠິນິເວສານຸສຍາ, ເຕ ປຊຫຖ. ເອວໍ ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ປຫີນໍ ຠວິສ຺ສຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລໍ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕໍ ອນຠາວໍກຕໍ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ. ທສມໍ.

ຣາຘສໍຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ປຐໂມ ວຄ຺ໂຄ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ມາໂຣ ສຕ຺ໂຕ ຠວເນຕ຺ຕິ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ສມຓາ ທຸເວ;

ໂສຕາປນ຺ໂນ ອຣຫາ ຈ, ຉນ຺ທຣາຄາປເຣ ທຸເວຕິ.

໒. ທຸຕິຍວຄ຺ໂຄ

໑. ມາຣສຸຕ຺ຕໍ

໑໗໐. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຣາໂຘ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ມາໂຣ, ມາໂຣ’ຕິ, ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕໂມ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ມາໂຣ’’ຕິ? ‘‘ຣູປໍ ໂຂ, ຣາຘ, ມາໂຣ, ເວທນາ ມາໂຣ, ສຎ຺ຎາ ມາໂຣ, ສງ຺ຂາຣາ ມາໂຣ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ມາໂຣ. ເອວໍ ປສ຺ສໍ, ຣາຘ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ຣູປສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ເວທນາຍປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ສຎ຺ຎາຍປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ສງ຺ຂາເຣສຸປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ. ນິພ຺ພິນ຺ທໍ ວິຣຊ຺ຊຕິ; ວິຣາຄາ ວິມຸຈ຺ຈຕິ. ວິມຸຕ຺ຕສ຺ມິໍ ວິມຸຕ຺ຕມິຕິ ຎາຓໍ ໂຫຕິ. ‘ຂີຓາ ຊາຕິ, ວຸສິຕໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ກຕໍ ກຣຓີຍໍ, ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາ’ຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ປຐມໍ.

໒. ມາຣຘມ຺ມສຸຕ຺ຕໍ

໑໗໑. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຣາໂຘ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ມາຣຘມ຺ໂມ, ມາຣຘມ຺ໂມ’ຕິ, ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕໂມ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ມາຣຘມ຺ໂມ’’ຕິ? ‘‘ຣູປໍ ໂຂ, ຣາຘ, ມາຣຘມ຺ໂມ, ເວທນາ ມາຣຘມ຺ໂມ, ສຎ຺ຎາ ມາຣຘມ຺ໂມ, ສງ຺ຂາຣາ ມາຣຘມ຺ໂມ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ມາຣຘມ຺ໂມ. ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ທຸຕິຍໍ.

໓. ອນິຈ຺ຈສຸຕ຺ຕໍ

໑໗໒. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຣາໂຘ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ອນິຈ຺ຈ’ນ຺ຕິ, ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕມໍ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ອນິຈ຺ຈ’’ນ຺ຕິ? ‘‘ຣູປໍ ໂຂ, ຣາຘ, ອນິຈ຺ຈໍ, ເວທນາ ອນິຈ຺ຈາ, ສຎ຺ຎາ ອນິຈ຺ຈາ, ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ. ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ຕຕິຍໍ.

໔. ອນິຈ຺ຈຘມ຺ມສຸຕ຺ຕໍ

໑໗໓. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຣາໂຘ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ອນິຈ຺ຈຘມ຺ໂມ, ອນິຈ຺ຈຘມ຺ໂມ’ຕິ, ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕໂມ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ອນິຈ຺ຈຘມ຺ໂມ’’ຕິ? ‘‘ຣູປໍ ໂຂ, ຣາຘ, ອນິຈ຺ຈຘມ຺ໂມ, ເວທນາ ອນິຈ຺ຈຘມ຺ໂມ, ສຎ຺ຎາ ອນິຈ຺ຈຘມ຺ໂມ, ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈຘມ຺ໂມ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈຘມ຺ໂມ. ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ທຸກ຺ຂສຸຕ຺ຕໍ

໑໗໔. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຣາໂຘ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ທຸກ຺ຂ’ນ຺ຕິ, ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕມໍ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ທຸກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ? ‘‘ຣູປໍ ໂຂ, ຣາຘ, ທຸກ຺ຂໍ, ເວທນາ ທຸກ຺ຂາ, ສຎ຺ຎາ ທຸກ຺ຂາ, ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ທຸກ຺ຂໍ. ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ທຸກ຺ຂຘມ຺ມສຸຕ຺ຕໍ

໑໗໕. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຣາໂຘ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ທຸກ຺ຂຘມ຺ໂມ, ທຸກ຺ຂຘມ຺ໂມ’ຕິ, ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕໂມ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ທຸກ຺ຂຘມ຺ໂມ’’ຕິ? ‘‘ຣູປໍ ໂຂ, ຣາຘ, ທຸກ຺ຂຘມ຺ໂມ, ເວທນາ ທຸກ຺ຂຘມ຺ໂມ, ສຎ຺ຎາ ທຸກ຺ຂຘມ຺ໂມ, ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂຘມ຺ໂມ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ທຸກ຺ຂຘມ຺ໂມ. ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ອນຕ຺ຕສຸຕ຺ຕໍ

໑໗໖. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຣາໂຘ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ອນຕ຺ຕາ, ອນຕ຺ຕາ’ຕິ, ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕໂມ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ? ‘‘ຣູປໍ ໂຂ, ຣາຘ, ອນຕ຺ຕາ, ເວທນາ ອນຕ຺ຕາ, ສຎ຺ຎາ ອນຕ຺ຕາ, ສງ຺ຂາຣາ ອນຕ຺ຕາ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຕ຺ຕາ. ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ອນຕ຺ຕຘມ຺ມສຸຕ຺ຕໍ

໑໗໗. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຣາໂຘ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ອນຕ຺ຕຘມ຺ໂມ, ອນຕ຺ຕຘມ຺ໂມ’ຕິ, ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕໂມ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ອນຕ຺ຕຘມ຺ໂມ’’ຕິ? ‘‘ຣູປໍ ໂຂ, ຣາຘ, ອນຕ຺ຕຘມ຺ໂມ, ເວທນາ ອນຕ຺ຕຘມ຺ໂມ, ສຎ຺ຎາ ອນຕ຺ຕຘມ຺ໂມ, ສງ຺ຂາຣາ ອນຕ຺ຕຘມ຺ໂມ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຕ຺ຕຘມ຺ໂມ. ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ອຏ຺ຐມໍ.

໙.ຂຍຘມ຺ມສຸຕ຺ຕໍ

໑໗໘. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຣາໂຘ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ຂຍຘມ຺ໂມ, ຂຍຘມ຺ໂມ’ຕິ, ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕໂມ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ຂຍຘມ຺ໂມ’’ຕິ? ‘‘ຣູປໍ ໂຂ, ຣາຘ, ຂຍຘມ຺ໂມ, ເວທນາ ຂຍຘມ຺ໂມ, ສຎ຺ຎາ ຂຍຘມ຺ໂມ, ສງ຺ຂາຣາ ຂຍຘມ຺ໂມ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ຂຍຘມ຺ໂມ. ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ນວມໍ.

໑໐. ວຍຘມ຺ມສຸຕ຺ຕໍ

໑໗໙. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຣາໂຘ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ວຍຘມ຺ໂມ, ວຍຘມ຺ໂມ’ຕິ, ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕໂມ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ວຍຘມ຺ໂມ’’ຕິ? ‘‘ຣູປໍ ໂຂ, ຣາຘ, ວຍຘມ຺ໂມ, ເວທນາ ວຍຘມ຺ໂມ, ສຎ຺ຎາ ວຍຘມ຺ໂມ, ສງ຺ຂາຣາ ວຍຘມ຺ໂມ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ວຍຘມ຺ໂມ. ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ທສມໍ.

໑໑. ສມຸທຍຘມ຺ມສຸຕ຺ຕໍ

໑໘໐. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຣາໂຘ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ສມຸທຍຘມ຺ໂມ, ສມຸທຍຘມ຺ໂມ’ຕິ, ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕໂມ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ສມຸທຍຘມ຺ໂມ’’ຕິ? ‘‘ຣູປໍ ໂຂ, ຣາຘ, ສມຸທຍຘມ຺ໂມ, ເວທນາ ສມຸທຍຘມ຺ໂມ, ສຎ຺ຎາ ສມຸທຍຘມ຺ໂມ, ສງ຺ຂາຣາ ສມຸທຍຘມ຺ໂມ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ສມຸທຍຘມ຺ໂມ. ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ເອກາທສມໍ.

໑໒. ນິໂຣຘຘມ຺ມສຸຕ຺ຕໍ

໑໘໑. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຣາໂຘ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ນິໂຣຘຘມ຺ໂມ, ນິໂຣຘຘມ຺ໂມ’ຕິ, ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຕໂມ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ນິໂຣຘຘມ຺ໂມ’’ຕິ? ‘‘ຣູປໍ ໂຂ, ຣາຘ, ນິໂຣຘຘມ຺ໂມ, ເວທນາ ນິໂຣຘຘມ຺ໂມ, ສຎ຺ຎາ ນິໂຣຘຘມ຺ໂມ, ສງ຺ຂາຣາ ນິໂຣຘຘມ຺ໂມ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິໂຣຘຘມ຺ໂມ. ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ທ຺ວາທສມໍ.

ຣາຘສໍຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ທຸຕິໂຍ ວຄ຺ໂຄ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ມາໂຣ ຈ ມາຣຘມ຺ໂມ ຈ, ອນິຈ຺ເຈນ ອປເຣ ທຸເວ;

ທຸກ຺ເຂນ ຈ ທຸເວ ວຸຕ຺ຕາ, ອນຕ຺ເຕນ [ອນຕ຺ເຕຫິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ.)] ຕເຖວ ຈ;

ຂຍວຍສມຸທຍໍ, ນິໂຣຘຘມ຺ເມນ ທ຺ວາທສາຕິ.

໓. ອາຍາຈນວຄ຺ໂຄ

໑-໑໑. ມາຣາທິສຸຕ຺ຕເອກາທສກໍ

໑໘໒. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຣາໂຘ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ສາຘຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕຸ, ຍມຫໍ ຠຄວໂຕ ຘມ຺ມໍ ສຸຕ຺ວາ ເອໂກ ວູປກຏ຺ໂຐ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ອາຕາປີ ປຫິຕຕ຺ໂຕ ວິຫເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ.

‘‘ໂຍ ໂຂ, ຣາຘ, ມາໂຣ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ [ສີຫຬໂປຕ຺ຖເກ ປນ ‘‘ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພຕິ ເອກໍ ສຸຕ຺ຕໍ, ຕຕ຺ຣ ເຕ ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພຕິ ເອກໍ ສຸຕ຺ຕໍ, ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພຕິ ເອກໍ ສຸຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ ເອວໍ ວິສຸໍ ວິສຸໍ ຕີຓິ ສຸຕ຺ຕານິ ວິຠຊິຕ຺ວາ ທສ຺ສິຕານິ. ເອວມຸປຣິສຸຕ຺ເຕສຸປິ]. ໂກ ຈ, ຣາຘ, ມາໂຣ? ຣູປໍ ໂຂ, ຣາຘ, ມາໂຣ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ [ສີຫຬໂປຕ຺ຖເກ ປນ ‘‘ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພຕິ ເອກໍ ສຸຕ຺ຕໍ, ຕຕ຺ຣ ເຕ ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພຕິ ເອກໍ ສຸຕ຺ຕໍ, ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພຕິ ເອກໍ ສຸຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ ເອວໍ ວິສຸໍ ວິສຸໍ ຕີຓິ ສຸຕ຺ຕານິ ວິຠຊິຕ຺ວາ ທສ຺ສິຕານິ. ເອວມຸປຣິສຸຕ຺ເຕສຸປິ]. ເວທນາ ມາໂຣ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ…ເປ… ສຎ຺ຎາ ມາໂຣ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ…ເປ… ສງ຺ຂາຣາ ມາໂຣ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ມາໂຣ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ…ເປ… ໂຍ ໂຂ, ຣາຘ, ມາໂຣ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ’’ຕິ.

໑໘໓. ໂຍ ໂຂ, ຣາຘ, ມາຣຘມ຺ໂມ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ…ເປ….

໑໘໔. ຍໍ ໂຂ, ຣາຘ, ອນິຈ຺ຈໍ…ເປ….

໑໘໕. ໂຍ ໂຂ, ຣາຘ, ອນິຈ຺ຈຘມ຺ໂມ…ເປ….

໑໘໖. ຍໍ ໂຂ, ຣາຘ, ທຸກ຺ຂໍ…ເປ….

໑໘໗. ໂຍ ໂຂ, ຣາຘ, ທຸກ຺ຂຘມ຺ໂມ…ເປ….

໑໘໘. ໂຍ ໂຂ, ຣາຘ, ອນຕ຺ຕາ…ເປ….

໑໘໙. ໂຍ ໂຂ, ຣາຘ, ອນຕ຺ຕຘມ຺ໂມ…ເປ….

໑໙໐. ໂຍ ໂຂ, ຣາຘ, ຂຍຘມ຺ໂມ…ເປ….

໑໙໑. ໂຍ ໂຂ, ຣາຘ, ວຍຘມ຺ໂມ…ເປ….

໑໙໒. ໂຍ ໂຂ, ຣາຘ, ສມຸທຍຘມ຺ໂມ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ…ເປ….

໑໒. ນິໂຣຘຘມ຺ມສຸຕ຺ຕໍ

໑໙໓. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຣາໂຘ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ສາຘຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕຸ, ຍມຫໍ ຠຄວໂຕ ຘມ຺ມໍ ສຸຕ຺ວາ ເອໂກ ວູປກຏ຺ໂຐ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ອາຕາປີ ປຫິຕຕ຺ໂຕ ວິຫເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ.

‘‘ໂຍ ໂຂ, ຣາຘ, ນິໂຣຘຘມ຺ໂມ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ. ໂກ ຈ, ຣາຘ, ນິໂຣຘຘມ຺ໂມ? ຣູປໍ ໂຂ, ຣາຘ, ນິໂຣຘຘມ຺ໂມ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ…ເປ… ເວທນາ ນິໂຣຘຘມ຺ໂມ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ…ເປ… ສຎ຺ຎາ ນິໂຣຘຘມ຺ໂມ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ…ເປ… ສງ຺ຂາຣາ ນິໂຣຘຘມ຺ໂມ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິໂຣຘຘມ຺ໂມ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ…ເປ… ໂຍ ໂຂ, ຣາຘ, ນິໂຣຘຘມ຺ໂມ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ’’ຕິ [ສີຫຬໂປຕ຺ຖເກ ປນ ອິມສ຺ມິໍ ວຄ຺ເຄ ຉຕ຺ຕິໍສ ສຸຕ຺ຕານິ ວິຠຕ຺ຕານິ ເອເກກໍ ສຸຕ຺ຕໍ ຕີຓິ ຕີຓິ ກຕ຺ວາ, ເອວໍ ຈຕຸຕ຺ຖວຄ຺ເຄປິ].

ອາຍາຈນວຄ຺ໂຄ ຕຕິໂຍ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ມາໂຣ ຈ ມາຣຘມ຺ໂມ ຈ, ອນິຈ຺ເຈນ ອປເຣ ທຸເວ;

ທຸກ຺ເຂນ ຈ ທຸເວ ວຸຕ຺ຕາ, ອນຕ຺ເຕນ ຕເຖວ ຈ;

ຂຍວຍສມຸທຍໍ, ນິໂຣຘຘມ຺ເມນ ທ຺ວາທສາຕິ.

໔. ອຸປນິສິນ຺ນວຄ຺ໂຄ

໑-໑໑. ມາຣາທິສຸຕ຺ຕເອກາທສກໍ

໑໙໔. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ຣາຘໍ ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ໂຍ ໂຂ, ຣາຘ, ມາໂຣ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ. ໂກ ຈ, ຣາຘ, ມາໂຣ? ຣູປໍ ໂຂ, ຣາຘ, ມາໂຣ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ມາໂຣ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ…ເປ… ໂຍ ໂຂ, ຣາຘ, ມາໂຣ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ’’ຕິ.

໑໙໕. ໂຍ ໂຂ, ຣາຘ, ມາຣຘມ຺ໂມ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ…ເປ….

໑໙໖. ຍໍ ໂຂ, ຣາຘ, ອນິຈ຺ຈໍ…ເປ….

໑໙໗. ໂຍ ໂຂ, ຣາຘ, ອນິຈ຺ຈຘມ຺ໂມ…ເປ….

໑໙໘. ຍໍ ໂຂ, ຣາຘ, ທຸກ຺ຂໍ…ເປ….

໑໙໙. ໂຍ ໂຂ, ຣາຘ, ທຸກ຺ຂຘມ຺ໂມ…ເປ….

໒໐໐. ໂຍ ໂຂ, ຣາຘ, ອນຕ຺ຕາ…ເປ….

໒໐໑. ໂຍ ໂຂ, ຣາຘ, ອນຕ຺ຕຘມ຺ໂມ…ເປ….

໒໐໒. ໂຍ ໂຂ, ຣາຘ, ຂຍຘມ຺ໂມ…ເປ….

໒໐໓. ໂຍ ໂຂ, ຣາຘ, ວຍຘມ຺ໂມ…ເປ….

໒໐໔. ໂຍ ໂຂ, ຣາຘ, ສມຸທຍຘມ຺ໂມ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ…ເປ….

໑໒. ນິໂຣຘຘມ຺ມສຸຕ຺ຕໍ

໒໐໕. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ຣາຘໍ ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ໂຍ ໂຂ, ຣາຘ, ນິໂຣຘຘມ຺ໂມ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ. ໂກ ຈ, ຣາຘ, ນິໂຣຘຘມ຺ໂມ? ຣູປໍ ໂຂ, ຣາຘ, ນິໂຣຘຘມ຺ໂມ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ. ເວທນາ…ເປ… ສຎ຺ຎາ…ເປ… ສງ຺ຂາຣາ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິໂຣຘຘມ຺ໂມ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ. ໂຍ ໂຂ, ຣາຘ, ນິໂຣຘຘມ຺ໂມ; ຕຕ຺ຣ ເຕ ຉນ຺ໂທ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫາຕພ຺ໂພ’’ຕິ.

ອຸປນິສິນ຺ນວຄ຺ໂຄ ຈຕຸຕ຺ໂຖ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ມາໂຣ ຈ ມາຣຘມ຺ໂມ ຈ, ອນິຈ຺ເຈນ ອປເຣ ທຸເວ;

ທຸກ຺ເຂນ ຈ ທຸເວ ວຸຕ຺ຕາ, ອນຕ຺ເຕນ ຕເຖວ ຈ;

ຂຍວຍສມຸທຍໍ, ນິໂຣຘຘມ຺ເມນ ທ຺ວາທສາຕິ.

ຣາຘສໍຍຸຕ຺ຕໍ ສມຕ຺ຕໍ.

໓. ທິຏ຺ຐິສໍຍຸຕ຺ຕໍ

໑. ໂສຕາປຕ຺ຕິວຄ຺ໂຄ

໑. ວາຕສຸຕ຺ຕໍ

໒໐໖. ເອກໍ ສມຍໍ ຠຄວາ ສາວຕ຺ຖິຍໍ ວິຫຣຕິ ເຊຕວເນ. ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ນ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ນ ນຊ຺ໂຊ ສນ຺ທນ຺ຕິ, ນ ຄພ຺ຠິນິໂຍ ວິຊາຍນ຺ຕິ, ນ ຈນ຺ທິມສູຣິຍາ ອຸເທນ຺ຕິ ວາ ອເປນ຺ຕິ ວາ ເອສິກຏ຺ຐາຍິຏ຺ຐິຕາ’’’ຕິ?

‘‘ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ ຠຄວໍເນຕ຺ຕິກາ ຠຄວໍປຏິສຣຓາ. ສາຘຸ ວຕ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວນ຺ຕຎ຺ເຎວ ປຏິຠາຕຸ ເອຕສ຺ສ ຠາສິຕສ຺ສ ອຕ຺ໂຖ. ຠຄວໂຕ ສຸຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ຘາເຣສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຓາຖ, ສາຘຸກໍ ມນສິ ກໂຣຖ; ຠາສິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ‘‘ເອວໍ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ປຈ຺ຈສ຺ໂສສຸໍ. ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ນ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ນ ນຊ຺ໂຊ ສນ຺ທນ຺ຕິ, ນ ຄພ຺ຠິນິໂຍ ວິຊາຍນ຺ຕິ, ນ ຈນ຺ທິມສູຣິຍາ ອຸເທນ຺ຕິ ວາ ອເປນ຺ຕິ ວາ ເອສິກຏ຺ຐາຍິຏ຺ຐິຕາ’ຕິ. ເວທນາຍ ສຕິ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ ສຕິ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ສຕິ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ນ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ນ ນຊ຺ໂຊ ສນ຺ທນ຺ຕິ, ນ ຄພ຺ຠິນິໂຍ ວິຊາຍນ຺ຕິ, ນ ຈນ຺ທິມສູຣິຍາ ອຸເທນ຺ຕິ ວາ ອເປນ຺ຕິ ວາ ເອສິກຏ຺ຐາຍິຏ຺ຐິຕາ’ຕິ. ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ, ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ, ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ນ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ນ ນຊ຺ໂຊ ສນ຺ທນ຺ຕິ, ນ ຄພ຺ຠິນິໂຍ ວິຊາຍນ຺ຕິ, ນ ຈນ຺ທິມສູຣິຍາ ອຸເທນ຺ຕິ ວາ ອເປນ຺ຕິ ວາ ເອສິກຏ຺ຐາຍິຏ຺ຐິຕາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ເວທນາ ນິຈ຺ຈາ ວາ ອນິຈ຺ຈາ ວາ’’ຕິ… ‘‘ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ນ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ນ ນຊ຺ໂຊ ສນ຺ທນ຺ຕິ, ນ ຄພ຺ຠິນິໂຍ ວິຊາຍນ຺ຕິ, ນ ຈນ຺ທິມສູຣິຍາ ອຸເທນ຺ຕິ ວາ ອເປນ຺ຕິ ວາ ເອສິກຏ຺ຐາຍິຏ຺ຐິຕາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍມ຺ປິທໍ [ຍມິທໍ (ອຎ຺ຎຕ຺ຖ)] ທິຏ຺ຐໍ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວິຎ຺ຎາຕໍ ປຕ຺ຕໍ ປຣິເຍສິຕໍ ອນຸວິຈຣິຕໍ ມນສາ ຕມ຺ປິ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ນ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ນ ນຊ຺ໂຊ ສນ຺ທນ຺ຕິ, ນ ຄພ຺ຠິນິໂຍ ວິຊາຍນ຺ຕິ, ນ ຈນ຺ທິມສູຣິຍາ ອຸເທນ຺ຕິ ວາ ອເປນ຺ຕິ ວາ ເອສິກຏ຺ຐາຍິຏ຺ຐິຕາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ຍໂຕ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວກສ຺ສ ອິເມສຸ ຈ [ອິເມສຸ ຉສຸ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.) ເອວມຸປຣິປິ] ຐາເນສຸ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ, ທຸກ຺ເຂປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ, ທຸກ຺ຂສມຸທເຍປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ, ທຸກ຺ຂນິໂຣເຘປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ, ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນິຍາ ປຏິປທາຍປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວໂກ ໂສຕາປນ຺ໂນ ອວິນິປາຕຘມ຺ໂມ ນິຍໂຕ ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’ຕິ. ປຐມໍ.

໒. ເອຕໍມມສຸຕ຺ຕໍ

໒໐໗. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’ຕິ. ເວທນາຍ ສຕິ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ ສຕິ … ສງ຺ຂາເຣສຸ ສຕິ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’’’ຕິ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍມ຺ປິທໍ ທິຏ຺ຐໍ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວິຎ຺ຎາຕໍ ປຕ຺ຕໍ ປຣິເຍສິຕໍ ອນຸວິຈຣິຕໍ ມນສາ ຕມ຺ປິ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ຍໂຕ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວກສ຺ສ ອິເມສຸ ຈ ຐາເນສຸ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ, ທຸກ຺ເຂປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ…ເປ… ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນິຍາ ປຏິປທາຍປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວໂກ ໂສຕາປນ຺ໂນ ອວິນິປາຕຘມ຺ໂມ ນິຍໂຕ ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’ຕິ. ທຸຕິຍໍ.

໓. ໂສອຕ຺ຕາສຸຕ຺ຕໍ

໒໐໘. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ໂສ ອຕ຺ຕາ, ໂສ ໂລໂກ, ໂສ ເປຈ຺ຈ ຠວິສ຺ສາມິ ນິຈ຺ໂຈ ຘຸໂວ ສສ຺ສໂຕ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ’’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ….

‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ໂສ ອຕ຺ຕາ, ໂສ ໂລໂກ, ໂສ ເປຈ຺ຈ ຠວິສ຺ສາມິ ນິຈ຺ໂຈ ຘຸໂວ ສສ຺ສໂຕ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ’ຕິ. ເວທນາຍ ສຕິ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ ສຕິ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ສຕິ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ໂສ ອຕ຺ຕາ, ໂສ ໂລໂກ, ໂສ ເປຈ຺ຈ ຠວິສ຺ສາມິ ນິຈ຺ໂຈ ຘຸໂວ ສສ຺ສໂຕ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ’’’ຕິ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ໂສ ອຕ຺ຕາ…ເປ… ອວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ ຠນ຺ເຕ…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ໂສ ອຕ຺ຕາ…ເປ… ອວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍມ຺ປິທໍ ທິຏ຺ຐໍ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວິຎ຺ຎາຕໍ ປຕ຺ຕໍ ປຣິເຍສິຕໍ ອນຸວິຈຣິຕໍ ມນສາ ຕມ຺ປິ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ໂສ ອຕ຺ຕາ, ໂສ ໂລໂກ, ໂສ ເປຈ຺ຈ ຠວິສ຺ສາມິ ນິຈ຺ໂຈ ຘຸໂວ ສສ຺ສໂຕ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ຍໂຕ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວກສ຺ສ ອິເມສຸ ຈ ຐາເນສຸ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ, ທຸກ຺ເຂປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ…ເປ… ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນິຍາ ປຏິປທາຍປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວໂກ ໂສຕາປນ຺ໂນ ອວິນິປາຕຘມ຺ໂມ ນິຍໂຕ ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’ຕິ. ຕຕິຍໍ.

໔. ໂນຈເມສິຍາສຸຕ຺ຕໍ

໒໐໙. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ໂນ ຈສ຺ສໍ, ໂນ ຈ ເມ ສິຍາ, ນາຠວິສ຺ສ, ນ ເມ ຠວິສ຺ສຕີ’’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ….

‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ໂນ ຈສ຺ສໍ, ໂນ ຈ ເມ ສິຍາ, ນາຠວິສ຺ສ, ນ ເມ ຠວິສ຺ສຕີ’ຕິ. ເວທນາຍ ສຕິ… ສຎ຺ຎາຍ ສຕິ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ສຕິ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ໂນ ຈສ຺ສໍ, ໂນ ຈ ເມ ສິຍາ, ນາຠວິສ຺ສ, ນ ເມ ຠວິສ຺ສຕີ’’’ຕິ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ໂນ ຈສ຺ສໍ, ໂນ ຈ ເມ ສິຍາ, ນາຠວິສ຺ສ, ນ ເມ ຠວິສ຺ສຕີ’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ໂນ ຈສ຺ສໍ, ໂນ ຈ ເມ ສິຍາ, ນາຠວິສ຺ສ, ນ ເມ ຠວິສ຺ສຕີ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍມ຺ປິທໍ ທິຏ຺ຐໍ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວິຎ຺ຎາຕໍ ປຕ຺ຕໍ ປຣິເຍສິຕໍ ອນຸວິຈຣິຕໍ ມນສາ ຕມ຺ປິ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ໂນ ຈສ຺ສໍ, ໂນ ຈ ເມ ສິຍາ, ນາຠວິສ຺ສ, ນ ເມ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ຍໂຕ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວກສ຺ສ ອິເມສຸ ຈ ຐາເນສຸ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ, ທຸກ຺ເຂປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ…ເປ… ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນິຍາ ປຏິປທາຍປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວໂກ ໂສຕາປນ຺ໂນ ອວິນິປາຕຘມ຺ໂມ ນິຍໂຕ ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’ຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ນຕ຺ຖິທິນ຺ນສຸຕ຺ຕໍ

໒໑໐. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ນຕ຺ຖິ ທິນ຺ນໍ, ນຕ຺ຖິ ຍິຏ຺ຐໍ, ນຕ຺ຖິ ຫຸຕໍ, ນຕ຺ຖິ ສຸກຕທຸກ຺ກຏານໍ [ສຸກ຺ກຏທຸກ຺ກຏານໍ (ສີ. ປີ.)] ກມ຺ມານໍ ຜລໍ ວິປາໂກ; ນຕ຺ຖິ ອຍໍ ໂລໂກ, ນຕ຺ຖິ ປໂຣ ໂລໂກ, ນຕ຺ຖິ ມາຕາ, ນຕ຺ຖິ ປິຕາ, ນຕ຺ຖິ ສຕ຺ຕາ ໂອປປາຕິກາ; ນຕ຺ຖິ ໂລເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສມ຺ມຄ຺ຄຕາ [ສມຄ຺ຄຕາ (ກ.)] ສມ຺ມາປຏິປນ຺ນາ ເຍ ອິມຎ຺ຈ ໂລກໍ ປຣຎ຺ຈ ໂລກໍ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕ຺ວາ ປເວເທນ຺ຕິ. ຈາຕຸມຫາຠູຕິໂກ [ຈາຕຸມ຺ມຫາຠູຕິໂກ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)] ອຍໍ ປຸຣິໂສ ຍທາ ກາລງ຺ກໂຣຕິ ປຖວີ ປຖວີກາຍໍ ອນຸເປຕິ ອນຸປຄຈ຺ຉຕິ, ອາໂປ ອາໂປກາຍໍ ອນຸເປຕິ ອນຸປຄຈ຺ຉຕິ, ເຕໂຊ ເຕໂຊກາຍໍ ອນຸເປຕິ ອນຸປຄຈ຺ຉຕິ, ວາໂຍ ວາໂຍກາຍໍ ອນຸເປຕິ ອນຸປຄຈ຺ຉຕິ. ອາກາສໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ສງ຺ກມນ຺ຕິ. ອາສນ຺ທິປຎ຺ຈມາ ປຸຣິສາ ມຕໍ ອາທາຍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຍາວ ອາຬາຫນາ ປທານິ ປຎ຺ຎາຍນ຺ຕິ. ກາໂປຕການິ ອຏ຺ຐີນິ ຠວນ຺ຕິ. ຠສ຺ສນ຺ຕາ ອາຫຸຕິໂຍ. ທຕ຺ຕຸປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ຍທິທໍ ທານໍ [ທຕ຺ຕຸປຎ຺ຎຕ຺ຕມິທໍ ທານໍ ນາມ (ສພ຺ພຕ຺ຖ)]. ເຕສໍ ຕຸຈ຺ຉໍ ມຸສາ ວິລາໂປ ເຍ ເກຈິ ອຕ຺ຖິກວາທໍ ວທນ຺ຕິ. ພາເລ ຈ ປຓ຺ຑິເຕ ຈ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ຕິ ວິນສ຺ສນ຺ຕິ ນ ໂຫນ຺ຕິ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ນຕ຺ຖິ ທິນ຺ນໍ, ນຕ຺ຖິ ຍິຏ຺ຐໍ…ເປ… ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ຕິ ວິນສ຺ສນ຺ຕິ ນ ໂຫນ຺ຕິ ປຣໍ ມຣຓາ’ຕິ. ເວທນາຍ ສຕິ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ ສຕິ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ສຕິ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ນຕ຺ຖິ ທິນ຺ນໍ, ນຕ຺ຖິ ຍິຏ຺ຐໍ…ເປ… ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ຕິ ວິນສ຺ສນ຺ຕິ ນ ໂຫນ຺ຕິ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ນຕ຺ຖິ ທິນ຺ນໍ, ນຕ຺ຖິ ຍິຏ຺ຐໍ…ເປ… ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ຕິ ວິນສ຺ສນ຺ຕິ ນ ໂຫນ຺ຕິ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ນຕ຺ຖິ ທິນ຺ນໍ, ນຕ຺ຖິ ຍິຏ຺ຐໍ…ເປ… ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ຕິ ວິນສ຺ສນ຺ຕິ ນ ໂຫນ຺ຕິ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍມ຺ປິທໍ ທິຏ຺ຐໍ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວິຎ຺ຎາຕໍ ປຕ຺ຕໍ ປຣິເຍສິຕໍ ອນຸວິຈຣິຕໍ ມນສາ ຕມ຺ປິ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ນຕ຺ຖິ ທິນ຺ນໍ, ນຕ຺ຖິ ຍິຏ຺ຐໍ…ເປ… ເຍ ເກຈິ ອຕ຺ຖິກວາທໍ ວທນ຺ຕິ; ພາເລ ຈ ປຓ຺ຑິເຕ ຈ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ຕິ ວິນສ຺ສນ຺ຕິ ນ ໂຫນ຺ຕິ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ຍໂຕ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວກສ຺ສ ອິເມສຸ ຈ ຐາເນສຸ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ, ທຸກ຺ເຂປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ…ເປ… ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນິຍາ ປຏິປທາຍປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວໂກ ໂສຕາປນ຺ໂນ ອວິນິປາຕຘມ຺ໂມ ນິຍໂຕ ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’ຕິ. ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ກໂຣໂຕສຸຕ຺ຕໍ

໒໑໑. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ກໂຣໂຕ ກາຣຍໂຕ ຉິນ຺ທໂຕ ເຉທາປຍໂຕ ປຈໂຕ ປາຈາປຍໂຕ ໂສຈໂຕ ໂສຈາປຍໂຕ ກິລມໂຕ ກິລມາປຍໂຕ ຜນ຺ທໂຕ ຜນ຺ທາປຍໂຕ ປາຓມຕິປາຕຍໂຕ ອທິນ຺ນໍ ອາທິຍໂຕ ສນ຺ຘິໍ ຉິນ຺ທໂຕ ນິລ຺ໂລປໍ ຫຣໂຕ ເອກາຄາຣິກໍ ກໂຣໂຕ ປຣິປນ຺ເຖ ຕິຏ຺ຐໂຕ ປຣທາຣໍ ຄຈ຺ຉໂຕ ມຸສາ ຠຓໂຕ ກໂຣໂຕ ນ ກຣີຍຕິ ປາປໍ. ຂຸຣປຣິຍນ຺ເຕນ ເຈປິ ຈກ຺ເກນ ໂຍ ອິມິສ຺ສາ ປຖວິຍາ ປາເຓ ເອກມໍສຂລໍ ເອກມໍສປຸຎ຺ຊໍ ກເຣຍ຺ຍ, ນຕ຺ຖິ ຕໂຕນິທານໍ ປາປໍ, ນຕ຺ຖິ ປາປສ຺ສ ອາຄໂມ. ທກ຺ຂິຓໍ ເຈປິ ຄງ຺ຄາຍ ຕີຣໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ; ຫນນ຺ໂຕ ຆາເຕນ຺ໂຕ ຉິນ຺ທນ຺ໂຕ ເຉທາເປນ຺ໂຕ ປຈນ຺ໂຕ ປາເຈນ຺ໂຕ, ນຕ຺ຖິ ຕໂຕນິທານໍ ປາປໍ, ນຕ຺ຖິ ປາປສ຺ສ ອາຄໂມ. ອຸຕ຺ຕຣໍ ເຈປິ ຄງ຺ຄາຍ ຕີຣໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ; ທທນ຺ໂຕ ທາເປນ຺ໂຕ ຍຊນ຺ໂຕ ຍຊາເປນ຺ໂຕ, ນຕ຺ຖິ ຕໂຕນິທານໍ ປຸຎ຺ຎໍ, ນຕ຺ຖິ ປຸຎ຺ຎສ຺ສ ອາຄໂມ. ທາເນນ ທເມນ ສໍຍເມນ ສຈ຺ຈວຊ຺ເຊນ ນຕ຺ຖິ ປຸຎ຺ຎໍ ນຕ຺ຖິ ປຸຎ຺ຎສ຺ສ ອາຄໂມ’’’ຕິ. ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ກໂຣໂຕ ກາຣຍໂຕ…ເປ… ນຕ຺ຖິ ປຸຎ຺ຎໍ ນຕ຺ຖິ ປຸຎ຺ຎສ຺ສ ອາຄໂມ’ຕິ. ເວທນາຍ ສຕິ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ ສຕິ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ສຕິ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ກໂຣໂຕ ກາຣຍໂຕ…ເປ… ນຕ຺ຖິ ປຸຎ຺ຎໍ ນຕ຺ຖິ ປຸຎ຺ຎສ຺ສ ອາຄໂມ’’’ຕິ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ກໂຣໂຕ…ເປ… ນຕ຺ຖິ ປຸຎ຺ຎໍ ນຕ຺ຖິ ປຸຎ຺ຎສ຺ສ ອາຄໂມ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ກໂຣໂຕ ກາຣຍໂຕ …ເປ… ນຕ຺ຖິ ປຸຎ຺ຎໍ ນຕ຺ຖິ ປຸຎ຺ຎສ຺ສ ອາຄໂມ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍມ຺ປິທໍ ທິຏ຺ຐໍ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວິຎ຺ຎາຕໍ ປຕ຺ຕໍ ປຣິເຍສິຕໍ ອນຸວິຈຣິຕໍ ມນສາ ຕມ຺ປິ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ກໂຣໂຕ ກາຣຍໂຕ…ເປ… ນຕ຺ຖິ ປຸຎ຺ຎໍ ນຕ຺ຖິ ປຸຎ຺ຎສ຺ສ ອາຄໂມ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ຍໂຕ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວກສ຺ສ ອິເມສຸ ຈ ຐາເນສຸ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ, ທຸກ຺ເຂປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ…ເປ… ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນິຍາ ປຏິປທາຍປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວໂກ ໂສຕາປນ຺ໂນ ອວິນິປາຕຘມ຺ໂມ ນິຍໂຕ ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’ຕິ. ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ເຫຕຸສຸຕ຺ຕໍ

໒໑໒. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ນຕ຺ຖິ ເຫຕຸ, ນຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈໂຍ ສຕ຺ຕານໍ ສໍກິເລສາຍ. ອເຫຕູ ອປ຺ປຈ຺ຈຍາ ສຕ຺ຕາ ສໍກິລິສ຺ສນ຺ຕິ. ນຕ຺ຖິ ເຫຕຸ, ນຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈໂຍ ສຕ຺ຕານໍ ວິສຸທ຺ຘິຍາ. ອເຫຕູ ອປ຺ປຈ຺ຈຍາ ສຕ຺ຕາ ວິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ. ນຕ຺ຖິ ພລໍ ນຕ຺ຖິ ວີຣິຍໍ ນຕ຺ຖິ ປຸຣິສຖາໂມ ນຕ຺ຖິ ປຸຣິສປຣກ຺ກໂມ. ສພ຺ເພ ສຕ຺ຕາ ສພ຺ເພ ປາຓາ ສພ຺ເພ ຠູຕາ ສພ຺ເພ ຊີວາ ອວສາ ອພລາ ອວີຣິຍາ ນິຍຕິສງ຺ຄຕິຠາວປຣິຓຕາ ຉສ຺ເວວາຠິຊາຕີສຸ ສຸຂທຸກ຺ຂໍ ປຏິສໍເວເທນ຺ຕີ’’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ນຕ຺ຖິ ເຫຕຸ, ນຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈໂຍ…ເປ… ສຸຂທຸກ຺ຂໍ ປຏິສໍເວເທນ຺ຕີ’ຕິ. ເວທນາຍ ສຕິ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ ສຕິ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ສຕິ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ນຕ຺ຖິ ເຫຕຸ, ນຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈໂຍ…ເປ… ສຸຂທຸກ຺ຂໍ ປຏິສໍເວເທນ຺ຕີ’’’ຕິ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ…ເປ… ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ນຕ຺ຖິ ເຫຕຸ, ນຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈໂຍ…ເປ… ສຸຂທຸກ຺ຂໍ ປຏິສໍເວເທນ຺ຕີ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ນຕ຺ຖິ ເຫຕຸ, ນຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈໂຍ…ເປ… ສຸຂທຸກ຺ຂໍ ປຏິສໍເວເທນ຺ຕີ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍມ຺ປິທໍ ທິຏ຺ຐໍ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວິຎ຺ຎາຕໍ ປຕ຺ຕໍ ປຣິເຍສິຕໍ ອນຸວິຈຣິຕໍ ມນສາ ຕມ຺ປິ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ນຕ຺ຖິ ເຫຕຸ ນຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈໂຍ…ເປ… ສຸຂທຸກ຺ຂໍ ປຏິສໍເວເທນ຺ຕີ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ຍໂຕ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວກສ຺ສ ອິເມສຸ ຈ ຐາເນສຸ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ, ທຸກ຺ເຂປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ …ເປ… ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນິຍາ ປຏິປທາຍປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວໂກ ໂສຕາປນ຺ໂນ ອວິນິປາຕຘມ຺ໂມ ນິຍໂຕ ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’ຕິ. ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ມຫາທິຏ຺ຐິສຸຕ຺ຕໍ

໒໑໓. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ສຕ຺ຕິເມ ກາຍາ ອກຏາ, ອກຏວິຘາ, ອນິມ຺ມິຕາ, ອນິມ຺ມາຕາ, ວຎ຺ຌາ, ກູຏຏ຺ຐາ, ເອສິກຏ຺ຐາຍິຏ຺ຐິຕາ; ເຕ ນ ອິຎ຺ຊນ຺ຕິ, ນ ວິປຣິຓມນ຺ຕິ [ນ ວິປຣິຓາເມນ຺ຕິ (ປີ. ກ.)], ນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ພ຺ຍາພາເຘນ຺ຕິ; ນາລໍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສ຺ສ ສຸຂາຍ ວາ ທຸກ຺ຂາຍ ວາ ສຸຂທຸກ຺ຂາຍ ວາ. ກຕເມ ສຕ຺ຕ? ປຖວີກາໂຍ, ອາໂປກາໂຍ, ເຕໂຊກາໂຍ, ວາໂຍກາໂຍ, ສຸເຂ, ທຸກ຺ເຂ, ຊີເວ ສຕ຺ຕເມ. ອິເມ ສຕ຺ຕ [ຊີເວ. ສຕ຺ຕິເມ (ພຫູສຸ)] ກາຍາ ອກຏາ, ອກຏວິຘາ, ອນິມ຺ມິຕາ, ອນິມ຺ມາຕາ, ວຎ຺ຌາ, ກູຏຏ຺ຐາ ເອສິກຏ຺ຐາຍິຏ຺ຐິຕາ; ເຕ ນ ອິຎ຺ຊນ຺ຕິ, ນ ວິປຣິຓມນ຺ຕິ, ນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ພ຺ຍາພາເຘນ຺ຕິ; ນາລໍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສ຺ສ ສຸຂາຍ ວາ ທຸກ຺ຂາຍ ວາ ສຸຂທຸກ຺ຂາຍ ວາ. ໂຍປິ ຕິຓ຺ເຫນ ສຕ຺ເຖນ ສີສໍ ຉິນ຺ທຕິ, ນ ໂສປິ ກຎ຺ຈິ [ນ ໂກຈິ ກຎ຺ຈິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ.), ນ ໂກຈິ ຕໍ (ປີ. ກ.)] ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປຕິ; ສຕ຺ຕນ຺ນໍຕ຺ເວວ ກາຍານມນ຺ຕເຣນ ສຕ຺ຖໍ ວິວຣມນຸປວິສຕິ [ວິວຣມນຸປຕຕິ (ກຕ຺ຖຈິ) ທີຆມຊ຺ຌິເມສຸປິ]. ຈຸທ຺ທສ ໂຂ ປນິມານິ ໂຍນິປມຸຂສຕສຫສ຺ສານິ ສຏ຺ຐິ ຈ ສຕານິ ຉ ຈ ສຕານິ ປຎ຺ຈ ຈ ກມ຺ມຸໂນ ສຕານິ ປຎ຺ຈ ຈ ກມ຺ມານິ, ຕີຓິ ຈ ກມ຺ມານິ, ກມ຺ເມ ຈ ອຑ຺ຒກມ຺ເມ ຈ ທ຺ວຏ຺ຐິປຏິປທາ, ທ຺ວຏ຺ຐນ຺ຕຣກປ຺ປາ, ຉຬາຠິຊາຕິໂຍ, ອຏ຺ຐປຸຣິສຠູມິໂຍ, ເອກູນປຎ຺ຎາສ ອາຊີວກສເຕ, ເອກູນປຎ຺ຎາສ ປຣິພ຺ພາຊກສເຕ, ເອກູນປຎ຺ຎາສ ນາຄວາສສເຕ, ວີເສ ອິນ຺ທ຺ຣິຍສເຕ, ຕິໍເສ ນິຣຍສເຕ, ຉຕ຺ຕິໍສຣໂຊຘາຕຸໂຍ, ສຕ຺ຕ ສຎ຺ຎີຄພ຺ຠາ, ສຕ຺ຕ ອສຎ຺ຎີຄພ຺ຠາ, ສຕ຺ຕ ນິຄຓ຺ຐິຄພ຺ຠາ, ສຕ຺ຕ ເທວາ, ສຕ຺ຕ ມານຸສາ, ສຕ຺ຕ ເປສາຈາ, ສຕ຺ຕ ສຣາ, ສຕ຺ຕ ປວຸຏາ [ສປຸຏາ (ກ.), ປວຸຘາ (ປີ.)], ສຕ຺ຕ ປປາຕາ, ສຕ຺ຕ ຈ ປປາຕສຕານິ, ສຕ຺ຕ ສຸປິນາ, ສຕ຺ຕ ສຸປິນສຕານິ, ຈຸລ຺ລາສີຕິ ມຫາກປ຺ປິໂນ [ມຫາກປ຺ປຸໂນ (ສີ. ປີ.)] ສຕສຫສ຺ສານິ, ຍານິ ພາເລ ຈ ປຓ຺ຑິເຕ ຈ ສນ຺ຘາວິຕ຺ວາ ສໍສຣິຕ຺ວາ ທຸກ຺ຂສ຺ສນ຺ຕໍ ກຣິສ຺ສນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ນຕ຺ຖິ ອິມິນາຫໍ ສີເລນ ວາ ວເຕນ ວາ ຕເປນ ວາ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິເຍນ ວາ ອປຣິປກ຺ກໍ ວາ ກມ຺ມໍ ປຣິປາເຈສ຺ສາມິ; ປຣິປກ຺ກໍ ວາ ກມ຺ມໍ ຜຸສ຺ສ ຜຸສ຺ສ ພ຺ຍນ຺ຕີກຣິສ຺ສາມີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ ໂທຓມິເຕ ສຸຂທຸກ຺ເຂ ປຣິຍນ຺ຕກເຕ ສໍສາເຣ, ນຕ຺ຖິ ຫາຍນວຑ຺ຒເນ, ນຕ຺ຖິ ອຸກ຺ກໍສາວກໍເສ. ເສຍ຺ຍຖາປິ ນາມ ສຸຕ຺ຕຄຸເຬ ຂິຕ຺ເຕ ນິພ຺ເພຐິຍມານເມວ ປເລຕິ; ເອວເມວ ພາເລ ຈ ປຓ຺ຑິເຕ ຈ ນິພ຺ເພຐິຍມານາ ສຸຂທຸກ຺ຂໍ ປເລນ຺ຕີ’’’ຕິ?

ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ສຕ຺ຕິເມ ກາຍາ ອກຏາ, ອກຏວິຘາ…ເປ… ສຸຂທຸກ຺ຂໍ ປເລນ຺ຕີ’ຕິ. ເວທນາຍ ສຕິ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ ສຕິ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ສຕິ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ສຕ຺ຕິເມ ກາຍາ ອກຏາ, ອກຏວິຘາ…ເປ… ສຸຂທຸກ຺ຂໍ ປເລນ຺ຕີ’’’ຕິ. ‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ສຕ຺ຕິເມ ກາຍາ ອກຏາ ອກຏວິຘາ…ເປ… ສຸຂທຸກ຺ຂໍ ປເລນ຺ຕີ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍມ຺ປິທໍ ທິຏ຺ຐໍ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວິຎ຺ຎາຕໍ ປຕ຺ຕໍ ປຣິເຍສິຕໍ ອນຸວິຈຣິຕໍ ມນສາ ຕມ຺ປິ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ສຕ຺ຕິເມ ກາຍາ ອກຏາ ອກຏວິຘາ…ເປ… ນິພ຺ເພຐິຍມານາ ສຸຂທຸກ຺ຂໍ ປເລນ຺ຕີ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ຍໂຕ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວກສ຺ສ ອິເມສຸ ຈ ຐາເນສຸ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ, ທຸກ຺ເຂປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ…ເປ… ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນິຍາ ປຏິປທາຍປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວໂກ ໂສຕາປນ຺ໂນ ອວິນິປາຕຘມ຺ໂມ ນິຍໂຕ ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’ຕິ. ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ສສ຺ສຕທິຏ຺ຐິສຸຕ຺ຕໍ

໒໑໔. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ’’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ’ຕິ. ເວທນາຍ ສຕິ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ ສຕິ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ສຕິ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ’’’ຕິ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ … ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍມ຺ປິທໍ ທິຏ຺ຐໍ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວິຎ຺ຎາຕໍ ປຕ຺ຕໍ ປຣິເຍສິຕໍ ອນຸວິຈຣິຕໍ ມນສາ ຕມ຺ປິ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ຍໂຕ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວກສ຺ສ ອິເມສຸ ຈ ຐາເນສຸ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ, ທຸກ຺ເຂປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ…ເປ… ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນິຍາ ປຏິປທາຍປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວໂກ ໂສຕາປນ຺ໂນ ອວິນິປາຕຘມ຺ໂມ ນິຍໂຕ ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’ຕິ. ນວມໍ.

໑໐. ອສສ຺ສຕທິຏ຺ຐິສຸຕ຺ຕໍ

໒໑໕. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ’’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍມ຺ປິທໍ ທິຏ຺ຐໍ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວິຎ຺ຎາຕໍ ປຕ຺ຕໍ ປຣິເຍສິຕໍ ອນຸວິຈຣິຕໍ ມນສາ ຕມ຺ປິ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ…ເປ… ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ຍໂຕ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວກສ຺ສ ອິເມສຸ ຈ ຐາເນສຸ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ, ທຸກ຺ເຂປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ…ເປ… ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນິຍາ ປຏິປທາຍປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວໂກ ໂສຕາປນ຺ໂນ ອວິນິປາຕຘມ຺ໂມ ນິຍໂຕ ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’ຕິ. ທສມໍ.

໑໑. ອນ຺ຕວາສຸຕ຺ຕໍ

໒໑໖. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ອນ຺ຕວາ ໂລໂກ’’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ນິຍໂຕ ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’ຕິ. ເອກາທສມໍ.

໑໒. ອນນ຺ຕວາສຸຕ຺ຕໍ

໒໑໗. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ອນນ຺ຕວາ ໂລໂກ’’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ນິຍໂຕ ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’ຕິ. ທ຺ວາທສມໍ.

໑໓. ຕໍຊີວໍຕໍສຣີຣໍສຸຕ຺ຕໍ

໒໑໘. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ຕໍ ຊີວໍ ຕໍ ສຣີຣ’’’ນ຺ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ນິຍໂຕ ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’ຕິ. ເຕຣສມໍ.

໑໔. ອຎ຺ຎໍຊີວໍອຎ຺ຎໍສຣີຣໍສຸຕ຺ຕໍ

໒໑໙. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ອຎ຺ຎໍ ຊີວໍ ອຎ຺ຎໍ ສຣີຣ’’’ນ຺ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ນິຍໂຕ ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’ຕິ. ຈຸທ຺ທສມໍ.

໑໕. ໂຫຕິຕຖາຄໂຕສຸຕ຺ຕໍ

໒໒໐. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ນິຍໂຕ ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’ຕິ. ປນ຺ນຣສມໍ.

໑໖. ນໂຫຕິຕຖາຄໂຕສຸຕ຺ຕໍ

໒໒໑. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ນິຍໂຕ ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’ຕິ. ໂສຬສມໍ.

໑໗. ໂຫຕິຈນຈໂຫຕິຕຖາຄໂຕສຸຕ຺ຕໍ

໒໒໒. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ໂຫຕິ ຈ ນ ຈ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ນິຍໂຕ ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’ຕິ. ສຕ຺ຕຣສມໍ.

໑໘. ເນວໂຫຕິນນໂຫຕິຕຖາຄໂຕສຸຕ຺ຕໍ

໒໒໓. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ເນວ ໂຫຕິ, ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ເນວ ໂຫຕິ, ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’ຕິ…ເປ….

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ເນວ ໂຫຕິ, ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍມ຺ປິທໍ ທິຏ຺ຐໍ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວິຎ຺ຎາຕໍ ປຕ຺ຕໍ ປຣິເຍສິຕໍ ອນຸວິຈຣິຕໍ ມນສາ ຕມ຺ປິ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ເນວ ໂຫຕິ, ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ຍໂຕ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວກສ຺ສ ອິເມສຸ ຈ ຐາເນສຸ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ, ທຸກ຺ເຂປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ, ທຸກ຺ຂສມຸທເຍປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ, ທຸກ຺ຂນິໂຣເຘປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ, ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນິຍາ ປຏິປທາຍປິສ຺ສ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ໂຫຕິ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສາວໂກ ໂສຕາປນ຺ໂນ ອວິນິປາຕຘມ຺ໂມ ນິຍໂຕ ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’ຕິ. ອຏ຺ຐາຣສມໍ.

ໂສຕາປຕ຺ຕິວຄ຺ໂຄ.

ອຏ຺ຐາຣສເວຍ຺ຍາກຣຓໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ວາຕໍ ເອຕໍ ມມ, ໂສ ອຕ຺ຕາ ໂນ ຈ ເມ ສິຍາ;

ນຕ຺ຖິ ກໂຣໂຕ ເຫຕຸ ຈ, ມຫາທິຏ຺ເຐນ ອຏ຺ຐມໍ.

ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ ຈ, ອສສ຺ສໂຕ ຈ ອນ຺ຕວາ ຈ;

ອນນ຺ຕວາ ຈ ຕໍ ຊີວໍ ຕໍ ສຣີຣນ຺ຕິ;

ອຎ຺ຎໍ ຊີວໍ ອຎ຺ຎໍ ສຣີຣນ຺ຕິ ຈ.

ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາຕິ;

ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາຕິ;

ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາຕິ.

໒. ທຸຕິຍຄມນວຄ຺ໂຄ

໑. ວາຕສຸຕ຺ຕໍ

໒໒໔. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ນ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ນ ນຊ຺ໂຊ ສນ຺ທນ຺ຕິ, ນ ຄພ຺ຠິນິໂຍ ວິຊາຍນ຺ຕິ, ນ ຈນ຺ທິມສູຣິຍາ ອຸເທນ຺ຕິ ວາ ອເປນ຺ຕິ ວາ, ເອສິກຏ຺ຐາຍິຏ຺ຐິຕາ’’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ນ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ…ເປ… ເອສິກຏ຺ຐາຍິຏ຺ຐິຕາ’ຕິ. ເວທນາຍ ສຕິ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ ສຕິ…ເປ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ສຕິ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ນ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ…ເປ… ເອສິກຏ຺ຐາຍິຏ຺ຐິຕາ’’’ຕິ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ນ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ…ເປ… ເອສິກຏ຺ຐາຍິຏ຺ຐິຕາ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ອິຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ເຂ ສຕິ, ທຸກ຺ຂໍ ອຸປາທາຍ, ທຸກ຺ຂໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ນ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ…ເປ… ເອສິກຏ຺ຐາຍິຏ຺ຐິຕາ’’’ຕິ. ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ ‘ນ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ…ເປ… ເອສິກຏ຺ຐາຍິຏ຺ຐິຕາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ອິຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ເຂ ສຕິ, ທຸກ຺ຂໍ ອຸປາທາຍ, ທຸກ຺ຂໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ນ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ນ ນຊ຺ໂຊ ສນ຺ທນ຺ຕິ, ນ ຄພ຺ຠິນິໂຍ ວິຊາຍນ຺ຕິ, ນ ຈນ຺ທິມສູຣິຍາ ອຸເທນ຺ຕິ ວາ ອເປນ຺ຕິ ວາ, ເອສິກຏ຺ຐາຍິຏ຺ຐິຕາ’’’ຕິ. ປຐມໍ.

໒໒໕-໒໔໐. (ປຸຣິມວຄ຺ເຄ ວິຍ ອຏ຺ຐາຣສ ເວຍ຺ຍາກຣຓານິ ວິຕ຺ຖາເຣຕພ຺ພານີຕິ.) ສຕ຺ຕຣສມໍ.

໑໘. ເນວໂຫຕິນນໂຫຕິສຸຕ຺ຕໍ

໒໔໑. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ເນວ ໂຫຕິ, ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’ຕິ. ເວທນາຍ ສຕິ… ສຎ຺ຎາຍ ສຕິ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ສຕິ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ເນວ ໂຫຕິ, ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ເນວ ໂຫຕິ, ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ອິຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ເຂ ສຕິ, ທຸກ຺ຂໍ ອຸປາທາຍ, ທຸກ຺ຂໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ເນວ ໂຫຕິ, ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ. ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ … ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ເນວ ໂຫຕິ, ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ອິຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ເຂ ສຕິ, ທຸກ຺ຂໍ ອຸປາທາຍ ທຸກ຺ຂໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ເນວ ໂຫຕິ, ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ. ອຏ຺ຐາຣສມໍ.

໑໙. ຣູປີອຕ຺ຕາສຸຕ຺ຕໍ

໒໔໒. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ຣູປີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ, ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ຣູປີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ, ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’ຕິ. ເວທນາຍ ສຕິ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ ສຕິ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ສຕິ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ຣູປີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ, ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ຣູປີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ, ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ອິຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ເຂ ສຕິ, ທຸກ຺ຂໍ ອຸປາທາຍ, ທຸກ຺ຂໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ຣູປີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ, ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ? ‘‘ເວທນາ…ເປ… ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ອິຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ເຂ ສຕິ, ທຸກ຺ຂໍ ອຸປາທາຍ, ທຸກ຺ຂໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ຣູປີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ, ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ. ເອກູນວີສຕິມໍ.

໒໐. ອຣູປີອຕ຺ຕາສຸຕ຺ຕໍ

໒໔໓. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ອຣູປີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ? (ເປຍ຺ຍາໂລ) ວີສຕິມໍ.

໒໑. ຣູປີຈອຣູປີຈອຕ຺ຕາສຸຕ຺ຕໍ

໒໔໔. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປີ ຈ ອຣູປີ ຈ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’’ຕິ…ເປ…. ເອກວີສຕິມໍ.

໒໒. ເນວຣູປີນາຣູປີອຕ຺ຕາສຸຕ຺ຕໍ

໒໔໕. ‘‘ເນວ ຣູປີ ນາຣູປີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’’ຕິ…ເປ…. ພາວີສຕິມໍ.

໒໓. ເອກນ຺ຕສຸຂີສຸຕ຺ຕໍ

໒໔໖. ‘‘ເອກນ຺ຕສຸຂີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’’ຕິ…ເປ…. ເຕວີສຕິມໍ.

໒໔. ເອກນ຺ຕທຸກ຺ຂີສຸຕ຺ຕໍ

໒໔໗. ‘‘ເອກນ຺ຕທຸກ຺ຂີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’’ຕິ…ເປ…. ຈຕຸວີສຕິມໍ.

໒໕. ສຸຂທຸກ຺ຂີສຸຕ຺ຕໍ

໒໔໘. ‘‘ສຸຂທຸກ຺ຂີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’’ຕິ…ເປ…. ປຎ຺ຈວີສຕິມໍ.

໒໖. ອທຸກ຺ຂມສຸຂີສຸຕ຺ຕໍ

໒໔໙. ‘‘ອທຸກ຺ຂມສຸຂີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ… ‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ອທຸກ຺ຂມສຸຂີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’ຕິ. ເວທນາຍ ສຕິ… ສຎ຺ຎາຍ ສຕິ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ສຕິ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ອທຸກ຺ຂມສຸຂີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ອທຸກ຺ຂມສຸຂີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ອິຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ເຂ ສຕິ, ທຸກ຺ຂໍ ອຸປາທາຍ, ທຸກ຺ຂໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ອທຸກ຺ຂມສຸຂີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ. ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ອທຸກ຺ຂມສຸຂີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ອິຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ເຂ ສຕິ, ທຸກ຺ຂໍ ອຸປາທາຍ, ທຸກ຺ຂໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ອທຸກ຺ຂມສຸຂີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ. ຉພ຺ພີສຕິມໍ.

ທຸຕິຍເປຍ຺ຍາໂລ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ວາຕໍ ເອຕໍ ມມ ໂສ, ອຕ຺ຕາ ໂນ ຈ ເມ ສິຍາ;

ນຕ຺ຖິ ກໂຣໂຕ ເຫຕຸ ຈ, ມຫາທິຏ຺ເຐນ ອຏ຺ຐມໍ.

ສສ຺ສໂຕ ອສສ຺ສໂຕ ເຈວ, ອນ຺ຕານນ຺ຕວາ ຈ ວຸຈ຺ຈຕິ;

ຕໍ ຊີວໍ ອຎ຺ຎໍ ຊີວຎ຺ຈ, ຕຖາຄເຕນ ຈຕ຺ຕາໂຣ.

ຣູປີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ, ອຣູປີ ຈ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ;

ຣູປີ ຈ ອຣູປີ ຈ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ;

ເນວ ຣູປີ ນາຣູປີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ, ເອກນ຺ຕສຸຂີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ.

ເອກນ຺ຕທຸກ຺ຂີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ, ສຸຂທຸກ຺ຂີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ;

ອທຸກ຺ຂມສຸຂີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ, ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາຕິ;

ອິເມ ຉພ຺ພີສຕິ ສຸຕ຺ຕາ, ທຸຕິຍວາເຣນ ເທສິຕາ.

໓. ຕຕິຍຄມນວຄ຺ໂຄ

໑. ນວາຕສຸຕ຺ຕໍ

໒໕໐. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ນ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ນ ນຊ຺ໂຊ ສນ຺ທນ຺ຕິ, ນ ຄພ຺ຠິນິໂຍ ວິຊາຍນ຺ຕິ, ນ ຈນ຺ທິມສູຣິຍາ ອຸເທນ຺ຕິ ວາ ອເປນ຺ຕິ ວາ ເອສິກຏ຺ຐາຍິຏ຺ຐິຕາ’’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ….

‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ນ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ…ເປ… ເວທນາຍ ສຕິ… ສຎ຺ຎາຍ ສຕິ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ສຕິ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ນ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ…ເປ… ເອສິກຏ຺ຐາຍິຏ຺ຐິຕາ’’’ຕິ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ນ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ…ເປ… ເອສິກຏ຺ຐາຍິຏ຺ຐິຕາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ອິຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍທນິຈ຺ຈໍ ຕໍ ທຸກ຺ຂໍ. ຕສ຺ມິໍ ສຕິ, ຕທຸປາທາຍ, ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ນ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ນ ນຊ຺ໂຊ ສນ຺ທນ຺ຕິ, ນ ຄພ຺ຠິນິໂຍ ວິຊາຍນ຺ຕິ, ນ ຈນ຺ທິມສູຣິຍາ ອຸເທນ຺ຕິ ວາ ອເປນ຺ຕິ ວາ ເອສິກຏ຺ຐາຍິຏ຺ຐິຕາ’’’ຕິ. ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ນ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ…ເປ… ເອສິກຏ຺ຐາຍິຏ຺ຐິຕາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ອິຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍທນິຈ຺ຈໍ ຕໍ ທຸກ຺ຂໍ. ຕສ຺ມິໍ ສຕິ, ຕທຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ນ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ…ເປ… ເອສິກຏ຺ຐາຍິຏ຺ຐິຕາ’’’ຕິ. ປຐມໍ.

໒໕໑-໒໗໔. (ທຸຕິຍວຄ຺ເຄ ວິຍ ຈຕຸວີສຕິ ສຸຕ຺ຕານິ ປູເຣຕພ຺ພານິ.) ປຎ຺ຈວີສຕິມໍ.

໒໖. ອທຸກ຺ຂມສຸຂີສຸຕ຺ຕໍ

໒໗໕. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ອທຸກ຺ຂມສຸຂີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ….

‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ອທຸກ຺ຂມສຸຂີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’ຕິ. ເວທນາຍ ສຕິ …ເປ… ສຎ຺ຎາຍ ສຕິ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ສຕິ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ອທຸກ຺ຂມສຸຂີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ, ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ອທຸກ຺ຂມສຸຂີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ອິຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍທນິຈ຺ຈໍ ຕໍ ທຸກ຺ຂໍ. ຕສ຺ມິໍ ສຕິ, ຕທຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ອທຸກ຺ຂມສຸຂີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ. ‘‘ເວທນາ…ເປ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’…ເປ… ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ອປິ ນຸ ຕໍ ອນຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ‘ອທຸກ຺ຂມສຸຂີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ, ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ອິຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍທນິຈ຺ຈໍ ຕໍ ທຸກ຺ຂໍ. ຕສ຺ມິໍ ສຕິ, ຕທຸປາທາຍ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ອທຸກ຺ຂມສຸຂີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ. ຉພ຺ພີສຕິມໍ.

ຕຕິຍເປຍ຺ຍາໂລ.

໔. ຈຕຸຕ຺ຖຄມນວຄ຺ໂຄ

໑. ນວາຕສຸຕ຺ຕໍ

໒໗໖. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ນ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ນ ນຊ຺ໂຊ ສນ຺ທນ຺ຕິ, ນ ຄພ຺ຠິນິໂຍ ວິຊາຍນ຺ຕິ, ນ ຈນ຺ທິມສູຣິຍາ ອຸເທນ຺ຕິ ວາ ອເປນ຺ຕິ ວາ ເອສິກຏ຺ຐາຍິຏ຺ຐິຕາ’’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ….

‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ນ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ…ເປ… ເອສິກຏ຺ຐາຍິຏ຺ຐິຕາ’ຕິ. ເວທນາຍ ສຕິ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ ສຕິ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ສຕິ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ນ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ…ເປ… ເອສິກຏ຺ຐາຍິຏ຺ຐິຕາ’’’ຕິ. ‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ, ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ກລ຺ລໍ ນຸ ຕໍ ສມນຸປສ຺ສິຕຸໍ – ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ … ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ, ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ກລ຺ລໍ ນຸ ຕໍ ສມນຸປສ຺ສິຕຸໍ – ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ຕສ຺ມາຕິຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຣູປໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ, ໂອຬາຣິກໍ ວາ ສຸຂຸມໍ ວາ ຫີນໍ ວາ ປຓີຕໍ ວາ ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພໍ ຣູປໍ – ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຍາ ກາຈິ ເວທນາ… ຍາ ກາຈິ ສຎ຺ຎາ… ເຍ ເກຈິ ສງ຺ຂາຣາ… ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກໍ ວາ ສຸຂຸມໍ ວາ ຫີນໍ ວາ ປຓີຕໍ ວາ ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ – ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.

‘‘ເອວໍ ປສ຺ສໍ…ເປ… ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ປຐມໍ.

໒໗໗-໓໐໐. (ທຸຕິຍວຄ຺ເຄ ວິຍ ຈຕຸວີສຕິ ສຸຕ຺ຕານິ ປູເຣຕພ຺ພານິ.) ປຎ຺ຈວີສຕິມໍ.

໒໖. ອທຸກ຺ຂມສຸຂີສຸຕ຺ຕໍ

໓໐໑. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ກິໍ ອຸປາທາຍ, ກິໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ອທຸກ຺ຂມສຸຂີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ, ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ? ຠຄວໍມູລກາ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຘມ຺ມາ…ເປ….

‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ, ຣູປໍ ອຸປາທາຍ, ຣູປໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ອທຸກ຺ຂມສຸຂີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ, ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’ຕິ. ເວທນາຍ ສຕິ… ສຎ຺ຎາຍ ສຕິ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ສຕິ… ວິຎ຺ຎາເຓ ສຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປາທາຍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠິນິວິສ຺ສ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ອທຸກ຺ຂມສຸຂີ ອຕ຺ຕາ ໂຫຕິ, ອໂຣໂຄ ປຣໍ ມຣຓາ’’’ຕິ.

‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ, ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ກລ຺ລໍ ນຸ ຕໍ ສມນຸປສ຺ສິຕຸໍ – ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາ’’ຕິ? ‘‘ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ກລ຺ລໍ ນຸ ຕໍ ສມນຸປສ຺ສິຕຸໍ – ‘ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາ’’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’.

‘‘ຕສ຺ມາຕິຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຣູປໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກໍ ວາ ສຸຂຸມໍ ວາ ຫີນໍ ວາ ປຓີຕໍ ວາ ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພໍ ຣູປໍ – ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຍາ ກາຈິ ເວທນາ… ຍາ ກາຈິ ສຎ຺ຎາ… ເຍ ເກຈິ ສງ຺ຂາຣາ… ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ, ໂອຬາຣິກໍ ວາ ສຸຂຸມໍ ວາ ຫີນໍ ວາ ປຓີຕໍ ວາ ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ – ‘ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາ’’’ຕິ ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.

‘‘ເອວໍ ປສ຺ສໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ຣູປສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ເວທນາຍປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ສຎ຺ຎາຍປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ສງ຺ຂາເຣສຸປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ. ນິພ຺ພິນ຺ທໍ ວິຣຊ຺ຊຕິ; ວິຣາຄາ ວິມຸຈ຺ຈຕິ. ວິມຸຕ຺ຕສ຺ມິໍ ວິມຸຕ຺ຕມິຕິ ຎາຓໍ ໂຫຕິ. ‘ຂີຓາ ຊາຕິ, ວຸສິຕໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ກຕໍ ກຣຓີຍໍ, ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາ’ຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ. ຉພ຺ພີສຕິມໍ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ປຸຣິມຄມເນ ອຏ຺ຐາຣສ ເວຍ຺ຍາກຣຓາ;

ທຸຕິຍຄມເນ ຉພ຺ພີສໍ ວິຕ຺ຖາເຣຕພ຺ພານິ.

ຕຕິຍຄມເນ ຉພ຺ພີສໍ ວິຕ຺ຖາເຣຕພ຺ພານິ;

ຈຕຸຕ຺ຖຄມເນ ຉພ຺ພີສໍ ວິຕ຺ຖາເຣຕພ຺ພານິ.

ທິຏ຺ຐິສໍຍຸຕ຺ຕໍ ສມຕ຺ຕໍ.

໔. ໂອກ຺ກນ຺ຕສໍຍຸຕ຺ຕໍ

໑. ຈກ຺ຂຸສຸຕ຺ຕໍ

໓໐໒. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຈກ຺ຂຸໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈໍ ວິປຣິຓາມິ ອຎ຺ຎຖາຠາວິ; ໂສຕໍ ອນິຈ຺ຈໍ ວິປຣິຓາມິ ອຎ຺ຎຖາຠາວິ; ຆານໍ ອນິຈ຺ຈໍ ວິປຣິຓາມິ ອຎ຺ຎຖາຠາວິ; ຊິວ຺ຫາ ອນິຈ຺ຈາ ວິປຣິຓາມີ ອຎ຺ຎຖາຠາວີ [ວິປຣິຓາມິນີ ອຎ຺ຎຖາຠາວິນີ (?)]; ກາໂຍ ອນິຈ຺ໂຈ ວິປຣິຓາມີ ອຎ຺ຎຖາຠາວີ; ມໂນ ອນິຈ຺ໂຈ ວິປຣິຓາມີ ອຎ຺ຎຖາຠາວີ. ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມ ຘມ຺ເມ ເອວໍ ສທ຺ທຫຕິ ອຘິມຸຈ຺ຈຕິ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສທ຺ຘານຸສາຣີ, ໂອກ຺ກນ຺ໂຕ ສມ຺ມຕ຺ຕນິຍາມໍ, ສປ຺ປຸຣິສຠູມິໍ ໂອກ຺ກນ຺ໂຕ, ວີຕິວຕ຺ໂຕ ປຸຖຸຊ຺ຊນຠູມິໍ; ອຠພ຺ໂພ ຕໍ ກມ຺ມໍ ກາຕຸໍ, ຍໍ ກມ຺ມໍ ກຕ຺ວາ ນິຣຍໍ ວາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໍ ວາ ເປຕ຺ຕິວິສຍໍ ວາ ອຸປປຊ຺ເຊຍ຺ຍ; ອຠພ຺ໂພ ຈ [ອຠພ຺ໂພວ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ.)] ຕາວ ກາລໍ ກາຕຸໍ ຍາວ ນ ໂສຕາປຕ຺ຕິຜລໍ ສຈ຺ຉິກໂຣຕິ’’.

‘‘ຍສ຺ສ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມ ຘມ຺ມາ ເອວໍ ປຎ຺ຎາຍ ມຕ຺ຕໂສ ນິຊ຺ຌານໍ ຂມນ຺ຕິ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ – ‘ຘມ຺ມານຸສາຣີ, ໂອກ຺ກນ຺ໂຕ ສມ຺ມຕ຺ຕນິຍາມໍ, ສປ຺ປຸຣິສຠູມິໍ ໂອກ຺ກນ຺ໂຕ, ວີຕິວຕ຺ໂຕ ປຸຖຸຊ຺ຊນຠູມິໍ; ອຠພ຺ໂພ ຕໍ ກມ຺ມໍ ກາຕຸໍ, ຍໍ ກມ຺ມໍ ກຕ຺ວາ ນິຣຍໍ ວາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໍ ວາ ເປຕ຺ຕິວິສຍໍ ວາ ອຸປປຊ຺ເຊຍ຺ຍ; ອຠພ຺ໂພ ຈ ຕາວ ກາລໍ ກາຕຸໍ ຍາວ ນ ໂສຕາປຕ຺ຕິຜລໍ ສຈ຺ຉິກໂຣຕິ’. ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມ ຘມ຺ເມ ເອວໍ ປຊານາຕິ ເອວໍ ປສ຺ສຕິ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ – ‘ໂສຕາປນ຺ໂນ ອວິນິປາຕຘມ຺ໂມ ນິຍໂຕ ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’’ຕິ. ປຐມໍ.

໒. ຣູປສຸຕ຺ຕໍ

໓໐໓. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈາ ວິປຣິຓາມິໂນ ອຎ຺ຎຖາຠາວິໂນ; ສທ຺ທາ ອນິຈ຺ຈາ ວິປຣິຓາມິໂນ ອຎ຺ຎຖາຠາວິໂນ; ຄນ຺ຘາ ອນິຈ຺ຈາ ວິປຣິຓາມິໂນ ອຎ຺ຎຖາຠາວິໂນ; ຣສາ ອນິຈ຺ຈາ ວິປຣິຓາມິໂນ ອຎ຺ຎຖາຠາວິໂນ; ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ອນິຈ຺ຈາ ວິປຣິຓາມິໂນ ອຎ຺ຎຖາຠາວິໂນ; ຘມ຺ມາ ອນິຈ຺ຈາ ວິປຣິຓາມິໂນ ອຎ຺ຎຖາຠາວິໂນ. ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມ ຘມ຺ເມ ເອວໍ ສທ຺ທຫຕິ ອຘິມຸຈ຺ຈຕິ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສທ຺ຘານຸສາຣີ, ໂອກ຺ກນ຺ໂຕ ສມ຺ມຕ຺ຕນິຍາມໍ, ສປ຺ປຸຣິສຠູມິໍ ໂອກ຺ກນ຺ໂຕ, ວີຕິວຕ຺ໂຕ ປຸຖຸຊ຺ຊນຠູມິໍ; ອຠພ຺ໂພ ຕໍ ກມ຺ມໍ ກາຕຸໍ, ຍໍ ກມ຺ມໍ ກຕ຺ວາ ນິຣຍໍ ວາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໍ ວາ ເປຕ຺ຕິວິສຍໍ ວາ ອຸປປຊ຺ເຊຍ຺ຍ; ອຠພ຺ໂພ ຈ ຕາວ ກາລໍ ກາຕຸໍ ຍາວ ນ ໂສຕາປຕ຺ຕິຜລໍ ສຈ຺ຉິກໂຣຕິ’’.

‘‘ຍສ຺ສ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມ ຘມ຺ມາ ເອວໍ ປຎ຺ຎາຍ ມຕ຺ຕໂສ ນິຊ຺ຌານໍ ຂມນ຺ຕິ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ – ‘ຘມ຺ມານຸສາຣີ, ໂອກ຺ກນ຺ໂຕ ສມ຺ມຕ຺ຕນິຍາມໍ, ສປ຺ປຸຣິສຠູມິໍ ໂອກ຺ກນ຺ໂຕ, ວີຕິວຕ຺ໂຕ ປຸຖຸຊ຺ຊນຠູມິໍ; ອຠພ຺ໂພ ຕໍ ກມ຺ມໍ ກາຕຸໍ, ຍໍ ກມ຺ມໍ ກຕ຺ວາ ນິຣຍໍ ວາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໍ ວາ ເປຕ຺ຕິວິສຍໍ ວາ ອຸປປຊ຺ເຊຍ຺ຍ; ອຠພ຺ໂພ ຈ ຕາວ ກາລໍ ກາຕຸໍ ຍາວ ນ ໂສຕາປຕ຺ຕິຜລໍ ສຈ຺ຉິກໂຣຕິ’. ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມ ຘມ຺ເມ ເອວໍ ປຊານາຕິ ເອວໍ ປສ຺ສຕິ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ – ‘ໂສຕາປນ຺ໂນ ອວິນິປາຕຘມ຺ໂມ ນິຍໂຕ ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’’ຕິ. ທຸຕິຍໍ.

໓. ວິຎ຺ຎາຓສຸຕ຺ຕໍ

໓໐໔. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈໍ ວິປຣິຓາມິ ອຎ຺ຎຖາຠາວິ; ໂສຕວິຎ຺ຎາຓໍ… ຆານວິຎ຺ຎາຓໍ… ຊິວ຺ຫາວິຎ຺ຎາຓໍ… ກາຍວິຎ຺ຎາຓໍ… ມໂນວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ ວິປຣິຓາມິ ອຎ຺ຎຖາຠາວິ. ໂຍ ຠິກ຺ຂເວ…ເປ… ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’ຕິ. ຕຕິຍໍ.

໔. ສມ຺ຜສ຺ສສຸຕ຺ຕໍ

໓໐໕. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ໂສ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ໂຈ ວິປຣິຓາມີ ອຎ຺ຎຖາຠາວີ; ໂສຕສມ຺ຜສ຺ໂສ… ຆານສມ຺ຜສ຺ໂສ… ຊິວ຺ຫາສມ຺ຜສ຺ໂສ… ກາຍສມ຺ຜສ຺ໂສ… ມໂນສມ຺ຜສ຺ໂສ ອນິຈ຺ໂຈ ວິປຣິຓາມີ ອຎ຺ຎຖາຠາວີ. ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມ ຘມ຺ເມ ເອວໍ ສທ຺ທຫຕິ ອຘິມຸຈ຺ຈຕິ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ‘ສທ຺ຘານຸສາຣີ…ເປ… ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’’ຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ສມ຺ຜສ຺ສຊາສຸຕ຺ຕໍ

໓໐໖. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ສຊາ, ຠິກ຺ຂເວ, ເວທນາ ອນິຈ຺ຈາ ວິປຣິຓາມີ ອຎ຺ຎຖາຠາວີ; ໂສຕສມ຺ຜສ຺ສຊາ ເວທນາ…ເປ… ຆານສມ຺ຜສ຺ສຊາ ເວທນາ…ເປ… ຊິວ຺ຫາສມ຺ຜສ຺ສຊາ ເວທນາ…ເປ… ກາຍສມ຺ຜສ຺ສຊາ ເວທນາ…ເປ… ມໂນສມ຺ຜສ຺ສຊາ ເວທນາ ອນິຈ຺ຈາ ວິປຣິຓາມີ ອຎ຺ຎຖາຠາວີ. ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມ ຘມ຺ເມ ເອວໍ ສທ຺ທຫຕິ ອຘິມຸຈ຺ຈຕິ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ‘ສທ຺ຘານຸສາຣີ…ເປ… ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’’ຕິ. ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ຣູປສຎ຺ຎາສຸຕ຺ຕໍ

໓໐໗. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປສຎ຺ຎາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈາ ວິປຣິຓາມີ ອຎ຺ຎຖາຠາວີ; ສທ຺ທສຎ຺ຎາ… ຄນ຺ຘສຎ຺ຎາ… ຣສສຎ຺ຎາ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພສຎ຺ຎາ… ຘມ຺ມສຎ຺ຎາ ອນິຈ຺ຈາ ວິປຣິຓາມີ ອຎ຺ຎຖາຠາວີ. ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມ ຘມ຺ເມ ເອວໍ ສທ຺ທຫຕິ ອຘິມຸຈ຺ຈຕິ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ‘ສທ຺ຘານຸສາຣີ…ເປ… ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’’ຕິ. ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ຣູປສຎ຺ເຈຕນາສຸຕ຺ຕໍ

໓໐໘. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປສຎ຺ເຈຕນາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈາ ວິປຣິຓາມີ ອຎ຺ຎຖາຠາວີ; ສທ຺ທສຎ຺ເຈຕນາ… ຄນ຺ຘສຎ຺ເຈຕນາ… ຣສສຎ຺ເຈຕນາ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພສຎ຺ເຈຕນາ… ຘມ຺ມສຎ຺ເຈຕນາ ອນິຈ຺ຈາ ວິປຣິຓາມີ ອຎ຺ຎຖາຠາວີ. ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມ ຘມ຺ເມ ເອວໍ ສທ຺ທຫຕິ ອຘິມຸຈ຺ຈຕິ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ‘ສທ຺ຘານຸສາຣີ…ເປ… ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’’ຕິ. ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ຣູປຕຓ຺ຫາສຸຕ຺ຕໍ

໓໐໙. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປຕຓ຺ຫາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈາ ວິປຣິຓາມີ ອຎ຺ຎຖາຠາວີ; ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ… ຄນ຺ຘຕຓ຺ຫາ… ຣສຕຓ຺ຫາ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕຓ຺ຫາ… ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ ອນິຈ຺ຈາ ວິປຣິຓາມີ ອຎ຺ຎຖາຠາວີ. ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມ ຘມ຺ເມ ເອວໍ ສທ຺ທຫຕິ ອຘິມຸຈ຺ຈຕິ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ‘ສທ຺ຘານຸສາຣີ…ເປ… ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’’ຕິ. ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ປຖວີຘາຕຸສຸຕ຺ຕໍ

໓໑໐. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ປຖວີຘາຕຸ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈາ ວິປຣິຓາມີ ອຎ຺ຎຖາຠາວີ; ອາໂປຘາຕຸ… ເຕໂຊຘາຕຸ… ວາໂຍຘາຕຸ… ອາກາສຘາຕຸ… ວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ ອນິຈ຺ຈາ ວິປຣິຓາມີ ອຎ຺ຎຖາຠາວີ. ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມ ຘມ຺ເມ ເອວໍ ສທ຺ທຫຕິ ອຘິມຸຈ຺ຈຕິ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ‘ສທ຺ຘານຸສາຣີ…ເປ… ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’’ຕິ. ນວມໍ.

໑໐. ຂນ຺ຘສຸຕ຺ຕໍ

໓໑໑. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈໍ ວິປຣິຓາມິ ອຎ຺ຎຖາຠາວິ; ເວທນາ ອນິຈ຺ຈາ ວິປຣິຓາມີ ອຎ຺ຎຖາຠາວີ; ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ ວິປຣິຓາມິໂນ ອຎ຺ຎຖາຠາວິໂນ; ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນິຈ຺ຈໍ ວິປຣິຓາມິ ອຎ຺ຎຖາຠາວິ. ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມ ຘມ຺ເມ ເອວໍ ສທ຺ທຫຕິ ອຘິມຸຈ຺ຈຕິ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສທ຺ຘານຸສາຣີ, ໂອກ຺ກນ຺ໂຕ ສມ຺ມຕ຺ຕນິຍາມໍ, ສປ຺ປຸຣິສຠູມິໍ ໂອກ຺ກນ຺ໂຕ, ວີຕິວຕ຺ໂຕ ປຸຖຸຊ຺ຊນຠູມິໍ; ອຠພ຺ໂພ ຕໍ ກມ຺ມໍ ກາຕຸໍ, ຍໍ ກມ຺ມໍ ກຕ຺ວາ ນິຣຍໍ ວາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໍ ວາ ເປຕ຺ຕິວິສຍໍ ວາ ອຸປປຊ຺ເຊຍ຺ຍ; ອຠພ຺ໂພ ຈ ຕາວ ກາລໍ ກາຕຸໍ ຍາວ ນ ໂສຕາປຕ຺ຕິຜລໍ ສຈ຺ຉິກໂຣຕິ’’.

‘‘ຍສ຺ສ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມ ຘມ຺ມາ ເອວໍ ປຎ຺ຎາຍ ມຕ຺ຕໂສ ນິຊ຺ຌານໍ ຂມນ຺ຕິ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ – ‘ຘມ຺ມານຸສາຣີ, ໂອກ຺ກນ຺ໂຕ ສມ຺ມຕ຺ຕນິຍາມໍ, ສປ຺ປຸຣິສຠູມິໍ ໂອກ຺ກນ຺ໂຕ, ວີຕິວຕ຺ໂຕ ປຸຖຸຊ຺ຊນຠູມິໍ; ອຠພ຺ໂພ ຕໍ ກມ຺ມໍ ກາຕຸໍ, ຍໍ ກມ຺ມໍ ກຕ຺ວາ ນິຣຍໍ ວາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໍ ວາ ເປຕ຺ຕິວິສຍໍ ວາ ອຸປປຊ຺ເຊຍ຺ຍ; ອຠພ຺ໂພ ຈ ຕາວ ກາລໍ ກາຕຸໍ ຍາວ ນ ໂສຕາປຕ຺ຕິຜລໍ ສຈ຺ຉິກໂຣຕິ’. ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມ ຘມ຺ເມ ເອວໍ ປຊານາຕິ ເອວໍ ປສ຺ສຕິ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ – ‘ໂສຕາປນ຺ໂນ ອວິນິປາຕຘມ຺ໂມ ນິຍໂຕ ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂນ’’’ຕິ. ທສມໍ.

ໂອກ຺ກນ຺ຕສໍຍຸຕ຺ຕໍ [ໂອກ຺ກນ຺ຕິກສໍຍຸຕ຺ຕໍ (ປີ. ກ.)] ສມຕ຺ຕໍ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ຈກ຺ຂຸ ຣູປຎ຺ຈ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ຜສ຺ໂສ ຈ ເວທນາຍ ຈ;

ສຎ຺ຎາ ຈ ເຈຕນາ ຕຓ຺ຫາ, ຘາຕຸ ຂນ຺ເຘນ ເຕ ທສາຕິ.

໕. ອຸປ຺ປາທສໍຍຸຕ຺ຕໍ

໑. ຈກ຺ຂຸສຸຕ຺ຕໍ

໓໑໒. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈກ຺ຂຸສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ ປາຕຸຠາໂວ, ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ອຸປ຺ປາໂທ, ໂຣຄານໍ ຐິຕິ, ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ. ໂຍ ໂສຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ…ເປ… ໂຍ ຆານສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ… ໂຍ ຊິວ຺ຫາຍ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ… ໂຍ ກາຍສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ… ໂຍ ມນສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ ປາຕຸຠາໂວ, ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ອຸປ຺ປາໂທ, ໂຣຄານໍ ຐິຕິ, ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ. ໂຍ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈກ຺ຂຸສ຺ສ ນິໂຣໂຘ ວູປສໂມ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ, ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ນິໂຣໂຘ, ໂຣຄານໍ ວູປສໂມ, ຊຣາມຣຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ. ໂຍ ໂສຕສ຺ສ ນິໂຣໂຘ…ເປ… ໂຍ ຆານສ຺ສ ນິໂຣໂຘ… ໂຍ ຊິວ຺ຫາຍ ນິໂຣໂຘ… ໂຍ ກາຍສ຺ສ ນິໂຣໂຘ… ໂຍ ມນສ຺ສ ນິໂຣໂຘ ວູປສໂມ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ, ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ນິໂຣໂຘ, ໂຣຄານໍ ວູປສໂມ, ຊຣາມຣຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ’’ຕິ. ປຐມໍ.

໒. ຣູປສຸຕ຺ຕໍ

໓໑໓. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປານໍ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ ປາຕຸຠາໂວ, ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ອຸປ຺ປາໂທ, ໂຣຄານໍ ຐິຕິ, ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ. ໂຍ ສທ຺ທານໍ… ໂຍ ຄນ຺ຘານໍ… ໂຍ ຣສານໍ… ໂຍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພານໍ… ໂຍ ຘມ຺ມານໍ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ ປາຕຸຠາໂວ, ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ອຸປ຺ປາໂທ, ໂຣຄານໍ ຐິຕິ, ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ. ໂຍ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປານໍ ນິໂຣໂຘ ວູປສໂມ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ, ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ນິໂຣໂຘ, ໂຣຄານໍ ວູປສໂມ, ຊຣາມຣຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ. ໂຍ ສທ຺ທານໍ… ໂຍ ຄນ຺ຘານໍ… ໂຍ ຣສານໍ… ໂຍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພານໍ… ໂຍ ຘມ຺ມານໍ ນິໂຣໂຘ ວູປສໂມ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ, ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ນິໂຣໂຘ, ໂຣຄານໍ ວູປສໂມ, ຊຣາມຣຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ’’ຕິ. ທຸຕິຍໍ.

໓. ວິຎ຺ຎາຓສຸຕ຺ຕໍ

໓໑໔. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ…ເປ… ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ…ເປ… ໂຍ ມໂນວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ…ເປ… ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ. ໂຍ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິໂຣໂຘ…ເປ… ຊຣາມຣຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ…ເປ… ໂຍ ມໂນວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິໂຣໂຘ…ເປ… ຊຣາມຣຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ’’ຕິ. ຕຕິຍໍ.

໔. ສມ຺ຜສ຺ສສຸຕ຺ຕໍ

໓໑໕. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ສສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ…ເປ… ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ…ເປ… ໂຍ ມໂນສມ຺ຜສ຺ສສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ…ເປ… ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ. ໂຍ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ສສ຺ສ ນິໂຣໂຘ…ເປ… ຊຣາມຣຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ…ເປ… ໂຍ ມໂນສມ຺ຜສ຺ສສ຺ສ ນິໂຣໂຘ…ເປ… ຊຣາມຣຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ’’ຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ສມ຺ຜສ຺ສຊສຸຕ຺ຕໍ

໓໑໖. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ສຊາຍ ເວທນາຍ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ…ເປ… ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ…ເປ….

ໂຍ ມໂນສມ຺ຜສ຺ສຊາຍ ເວທນາຍ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ…ເປ… ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ. ໂຍ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ສຊາຍ ເວທນາຍ ນິໂຣໂຘ ວູປສໂມ…ເປ… ຊຣາມຣຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ…ເປ… ໂຍ ມໂນສມ຺ຜສ຺ສຊາຍ ເວທນາຍ ນິໂຣໂຘ ວູປສໂມ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ, ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ນິໂຣໂຘ, ໂຣຄານໍ ວູປສໂມ, ຊຣາມຣຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ’’ຕິ. ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ສຎ຺ຎາສຸຕ຺ຕໍ

໓໑໗. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປສຎ຺ຎາຍ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ…ເປ… ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ…ເປ… ໂຍ ຘມ຺ມສຎ຺ຎາຍ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ ປາຕຸຠາໂວ, ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ອຸປ຺ປາໂທ, ໂຣຄານໍ ຐິຕິ, ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ. ໂຍ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປສຎ຺ຎາຍ ນິໂຣໂຘ…ເປ… ຊຣາມຣຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ…ເປ… ໂຍ ຘມ຺ມສຎ຺ຎາຍ ນິໂຣໂຘ ວູປສໂມ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ, ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ນິໂຣໂຘ, ໂຣຄານໍ ວູປສໂມ, ຊຣາມຣຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ’’ຕິ. ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ສຎ຺ເຈຕນາສຸຕ຺ຕໍ

໓໑໘. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປສຎ຺ເຈຕນາຍ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ…ເປ… ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ…ເປ… ໂຍ ຘມ຺ມສຎ຺ເຈຕນາຍ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ ປາຕຸຠາໂວ, ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ອຸປ຺ປາໂທ, ໂຣຄານໍ ຐິຕິ, ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ. ໂຍ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປສຎ຺ເຈຕນາຍ ນິໂຣໂຘ…ເປ… ຊຣາມຣຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ…ເປ… ໂຍ ຘມ຺ມສຎ຺ເຈຕນາຍ ນິໂຣໂຘ ວູປສໂມ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ, ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ນິໂຣໂຘ, ໂຣຄານໍ ວູປສໂມ, ຊຣາມຣຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ’’ຕິ. ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ຕຓ຺ຫາສຸຕ຺ຕໍ

໓໑໙. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປຕຓ຺ຫາຍ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ…ເປ… ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ…ເປ… ໂຍ ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາຍ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ ປາຕຸຠາໂວ, ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ອຸປ຺ປາໂທ, ໂຣຄານໍ ຐິຕິ, ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ. ໂຍ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປຕຓ຺ຫາຍ ນິໂຣໂຘ…ເປ… ຊຣາມຣຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ…ເປ… ໂຍ ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາຍ ນິໂຣໂຘ ວູປສໂມ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ, ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ນິໂຣໂຘ, ໂຣຄານໍ ວູປສໂມ, ຊຣາມຣຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ’’ຕິ. ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ຘາຕຸສຸຕ຺ຕໍ

໓໒໐. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຖວີຘາຕຸຍາ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ ປາຕຸຠາໂວ…ເປ… ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ; ໂຍ ອາໂປຘາຕຸຍາ… ໂຍ ເຕໂຊຘາຕຸຍາ… ໂຍ ວາໂຍຘາຕຸຍາ… ໂຍ ອາກາສຘາຕຸຍາ… ໂຍ ວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ ປາຕຸຠາໂວ, ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ອຸປ຺ປາໂທ, ໂຣຄານໍ ຐິຕິ, ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ. ໂຍ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຖວີຘາຕຸຍາ ນິໂຣໂຘ…ເປ… ຊຣາມຣຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ; ໂຍ ອາໂປຘາຕຸຍາ ນິໂຣໂຘ… ໂຍ ເຕໂຊຘາຕຸຍາ ນິໂຣໂຘ… ໂຍ ວາໂຍຘາຕຸຍາ ນິໂຣໂຘ… ໂຍ ອາກາສຘາຕຸຍາ ນິໂຣໂຘ… ໂຍ ວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ນິໂຣໂຘ ວູປສໂມ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ, ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ນິໂຣໂຘ, ໂຣຄານໍ ວູປສໂມ, ຊຣາມຣຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ’’ຕິ. ນວມໍ.

໑໐. ຂນ຺ຘສຸຕ຺ຕໍ

໓໒໑. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ ປາຕຸຠາໂວ, ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ອຸປ຺ປາໂທ, ໂຣຄານໍ ຐິຕິ, ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ. ໂຍ ເວທນາຍ… ໂຍ ສຎ຺ຎາຍ… ໂຍ ສງ຺ຂາຣານໍ… ໂຍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ຐິຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ ປາຕຸຠາໂວ, ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ອຸປ຺ປາໂທ, ໂຣຄານໍ ຐິຕິ, ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ. ໂຍ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປສ຺ສ ນິໂຣໂຘ ວູປສໂມ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ, ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ນິໂຣໂຘ, ໂຣຄານໍ ວູປສໂມ, ຊຣາມຣຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ. ໂຍ ເວທນາຍ… ໂຍ ສຎ຺ຎາຍ… ໂຍ ສງ຺ຂາຣານໍ… ໂຍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິໂຣໂຘ ວູປສໂມ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ, ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ນິໂຣໂຘ, ໂຣຄານໍ ວູປສໂມ, ຊຣາມຣຓສ຺ສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂມ’’ຕິ. ທສມໍ.

ອຸປ຺ປາທສໍຍຸຕ຺ຕໍ ສມຕ຺ຕໍ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ຈກ຺ຂຸ ຣູປຎ຺ຈ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ຜສ຺ໂສ ຈ ເວທນາຍ ຈ;

ສຎ຺ຎາ ຈ ເຈຕນາ ຕຓ຺ຫາ, ຘາຕຸ ຂນ຺ເຘນ ເຕ ທສາຕິ.

໖. ກິເລສສໍຍຸຕ຺ຕໍ

໑. ຈກ຺ຂຸສຸຕ຺ຕໍ

໓໒໒. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈກ຺ຂຸສ຺ມິໍ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ເສໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ. ໂຍ ໂສຕສ຺ມິໍ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ເສໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ. ໂຍ ຆານສ຺ມິໍ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ເສໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ. ໂຍ ຊິວ຺ຫາຍ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ເສໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ. ໂຍ ກາຍສ຺ມິໍ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ເສໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ. ໂຍ ມນສ຺ມິໍ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ເສໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ. ຍໂຕ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ອິເມສຸ ຉສຸ ຐາເນສຸ ເຈຕໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ ປຫີໂນ ໂຫຕິ, ເນກ຺ຂມ຺ມນິນ຺ນຎ຺ຈສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ເນກ຺ຂມ຺ມປຣິຠາວິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ກມ຺ມນິຍໍ ຂາຍຕິ, ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຣຓີເຍສຸ ຘມ຺ເມສູ’’ຕິ. ປຐມໍ.

໒. ຣູປສຸຕ຺ຕໍ

໓໒໓. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູເປສຸ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ເສໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ. ໂຍ ສທ຺ເທສຸ… ໂຍ ຄນ຺ເຘສຸ… ໂຍ ຣເສສຸ… ໂຍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພສຸ… ໂຍ ຘມ຺ເມສຸ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ເສໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ. ຍໂຕ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ອິເມສຸ ຉສຸ ຐາເນສຸ ເຈຕໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ ປຫີໂນ ໂຫຕິ, ເນກ຺ຂມ຺ມນິນ຺ນຎ຺ຈສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ເນກ຺ຂມ຺ມປຣິຠາວິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ກມ຺ມນິຍໍ ຂາຍຕິ, ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຣຓີເຍສຸ ຘມ຺ເມສູ’’ຕິ. ທຸຕິຍໍ.

໓. ວິຎ຺ຎາຓສຸຕ຺ຕໍ

໓໒໔. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ເສໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ. ໂຍ ໂສຕວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ… ໂຍ ຆານວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ… ໂຍ ຊິວ຺ຫາວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ… ໂຍ ກາຍວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ… ໂຍ ມໂນວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ເສໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ. ຍໂຕ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ອິເມສຸ ຉສຸ ຐາເນສຸ ເຈຕໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ ປຫີໂນ ໂຫຕິ, ເນກ຺ຂມ຺ມນິນ຺ນຎ຺ຈສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ເນກ຺ຂມ຺ມປຣິຠາວິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ກມ຺ມນິຍໍ ຂາຍຕິ, ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຣຓີເຍສຸ ຘມ຺ເມສູ’’ຕິ. ຕຕິຍໍ.

໔. ສມ຺ຜສ຺ສສຸຕ຺ຕໍ

໓໒໕. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ສສ຺ມິໍ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ເສໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ. ໂຍ ໂສຕສມ຺ຜສ຺ສສ຺ມິໍ… ໂຍ ຆານສມ຺ຜສ຺ສສ຺ມິໍ… ໂຍ ຊິວ຺ຫາສມ຺ຜສ຺ສສ຺ມິໍ… ໂຍ ກາຍສມ຺ຜສ຺ສສ຺ມິໍ… ໂຍ ມໂນສມ຺ຜສ຺ສສ຺ມິໍ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ເສໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ. ຍໂຕ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ…ເປ… ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຣຓີເຍສຸ ຘມ຺ເມສູ’’ຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ສມ຺ຜສ຺ສຊສຸຕ຺ຕໍ

໓໒໖. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ສຊາຍ ເວທນາຍ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ເສໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ. ໂຍ ໂສຕສມ຺ຜສ຺ສຊາຍ ເວທນາຍ… ໂຍ ຆານສມ຺ຜສ຺ສຊາຍ ເວທນາຍ… ໂຍ ຊິວ຺ຫາສມ຺ຜສ຺ສຊາຍ ເວທນາຍ… ໂຍ ກາຍສມ຺ຜສ຺ສຊາຍ ເວທນາຍ… ໂຍ ມໂນສມ຺ຜສ຺ສຊາຍ ເວທນາຍ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ເສໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ. ຍໂຕ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ…ເປ… ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຣຓີເຍສຸ ຘມ຺ເມສູ’’ຕິ. ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ສຎ຺ຎາສຸຕ຺ຕໍ

໓໒໗. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປສຎ຺ຎາຍ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ເສໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ. ໂຍ ສທ຺ທສຎ຺ຎາຍ… ໂຍ ຄນ຺ຘສຎ຺ຎາຍ… ໂຍ ຣສສຎ຺ຎາຍ… ໂຍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພສຎ຺ຎາຍ… ໂຍ ຘມ຺ມສຎ຺ຎາຍ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ເສໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ. ຍໂຕ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ…ເປ… ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຣຓີເຍສຸ ຘມ຺ເມສູ’’ຕິ. ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ສຎ຺ເຈຕນາສຸຕ຺ຕໍ

໓໒໘. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປສຎ຺ເຈຕນາຍ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ເສໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ. ໂຍ ສທ຺ທສຎ຺ເຈຕນາຍ… ໂຍ ຄນ຺ຘສຎ຺ເຈຕນາຍ… ໂຍ ຣສສຎ຺ເຈຕນາຍ… ໂຍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພສຎ຺ເຈຕນາຍ… ໂຍ ຘມ຺ມສຎ຺ເຈຕນາຍ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ເສໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ. ຍໂຕ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ…ເປ… ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຣຓີເຍສຸ ຘມ຺ເມສູ’’ຕິ. ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ຕຓ຺ຫາສຸຕ຺ຕໍ

໓໒໙. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປຕຓ຺ຫາຍ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ເສໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ. ໂຍ ສທ຺ທຕຓ຺ຫາຍ… ໂຍ ຄນ຺ຘຕຓ຺ຫາຍ… ໂຍ ຣສຕຓ຺ຫາຍ… ໂຍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕຓ຺ຫາຍ… ໂຍ ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາຍ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ເສໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ. ຍໂຕ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ…ເປ… ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຣຓີເຍສຸ ຘມ຺ເມສູ’’ຕິ. ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ຘາຕຸສຸຕ຺ຕໍ

໓໓໐. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຖວີຘາຕຸຍາ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ເສໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ. ໂຍ ອາໂປຘາຕຸຍາ… ໂຍ ເຕໂຊຘາຕຸຍາ… ໂຍ ວາໂຍຘາຕຸຍາ… ໂຍ ອາກາສຘາຕຸຍາ… ໂຍ ວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ເສໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ. ຍໂຕ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ອິເມສຸ ຉສຸ ຐາເນສຸ ເຈຕໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ ປຫີໂນ ໂຫຕິ, ເນກ຺ຂມ຺ມນິນ຺ນຎ຺ຈສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ເນກ຺ຂມ຺ມປຣິຠາວິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ກມ຺ມນິຍໍ ຂາຍຕິ, ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຣຓີເຍສຸ ຘມ຺ເມສູ’’ຕິ. ນວມໍ.

໑໐. ຂນ຺ຘສຸຕ຺ຕໍ

໓໓໑. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປສ຺ມິໍ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ເສໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ…ເປ… ໂຍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ເສໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ. ຍໂຕ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ອິເມສຸ ປຎ຺ຈສຸ ຐາເນສຸ ເຈຕໂສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ ປຫີໂນ ໂຫຕິ, ເນກ຺ຂມ຺ມນິນ຺ນຎ຺ຈສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ເນກ຺ຂມ຺ມປຣິຠາວິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ກມ຺ມນິຍໍ ຂາຍຕິ, ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຣຓີເຍສຸ ຘມ຺ເມສູ’’ຕິ. ທສມໍ.

ກິເລສສໍຍຸຕ຺ຕໍ ສມຕ຺ຕໍ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ຈກ຺ຂຸ ຣູປຎ຺ຈ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ຜສ຺ໂສ ຈ ເວທນາຍ ຈ;

ສຎ຺ຎາ ຈ ເຈຕນາ ຕຓ຺ຫາ, ຘາຕຸ ຂນ຺ເຘນ ເຕ ທສາຕິ.

໗. ສາຣິປຸຕ຺ຕສໍຍຸຕ຺ຕໍ

໑. ວິເວກຊສຸຕ຺ຕໍ

໓໓໒. ເອກໍ ສມຍໍ ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ສາວຕ຺ຖິຍໍ ວິຫຣຕິ ເຊຕວເນ ອນາຖປິຓ຺ຑິກສ຺ສ ອາຣາເມ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ປຸພ຺ພຓ຺ຫສມຍໍ ນິວາເສຕ຺ວາ ປຕ຺ຕຈີວຣມາທາຍ ສາວຕ຺ຖິໍ ປິຓ຺ຑາຍ ປາວິສິ. ສາວຕ຺ຖິຍໍ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣິຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕໍ ປິຓ຺ຑປາຕປຏິກ຺ກນ຺ໂຕ ເຍນ ອນ຺ຘວນໍ ເຕນຸປສງ຺ກມິ ທິວາວິຫາຣາຍ. ອນ຺ຘວນໍ ອຊ຺ໂຌຄາເຫຕ຺ວາ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ຣຸກ຺ຂມູເລ ທິວາວິຫາຣໍ ນິສີທິ.

ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ສາຍນ຺ຫສມຍໍ ປຏິສລ຺ລານາ ວຸຏ຺ຐິໂຕ ເຍນ ເຊຕວນໍ ອນາຖປິຓ຺ຑິກສ຺ສ ອາຣາໂມ ເຕນຸປສງ຺ກມິ. ອທ຺ທສາ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ສາຣິປຸຕ຺ຕໍ ທູຣໂຕວ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ. ທິສ຺ວານ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ສາຣິປຸຕ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ວິປ຺ປສນ຺ນານິ ໂຂ ເຕ, ອາວຸໂສ ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ; ປຣິສຸທ຺ໂຘ ມຸຂວຓ຺ໂຓ ປຣິໂຍທາໂຕ. ກຕເມນາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ອຊ຺ຊ ວິຫາເຣນ ວິຫາສີ’’ຕິ?

‘‘ອິຘາຫໍ, ອາວຸໂສ, ວິວິຈ຺ເຈວ ກາເມຫິ ວິວິຈ຺ຈ ອກຸສເລຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສວິຕກ຺ກໍ ສວິຈາຣໍ ວິເວກຊໍ ປີຕິສຸຂໍ ປຐມໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣາມິ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ອາວຸໂສ, ນ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ອຫໍ ປຐມໍ ຌານໍ ສມາປຊ຺ຊາມີ’ຕິ ວາ ‘ອຫໍ ປຐມໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ໂນ’ຕິ ວາ ‘ອຫໍ ປຐມາ ຌານາ ວຸຏ຺ຐິໂຕ’ຕິ ວາ’’ຕິ. ‘‘ຕຖາ ຫິ ປນາຍສ຺ມໂຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ອຫງ຺ກາຣມມງ຺ກາຣມານານຸສຍາ ສຸສມູຫຕາ. ຕສ຺ມາ ອາຍສ຺ມໂຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ນ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ອຫໍ ປຐມໍ ຌານໍ ສມາປຊ຺ຊາມີ’ຕິ ວາ ‘ອຫໍ ປຐມໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ໂນ’ຕິ ວາ ‘ອຫໍ ປຐມາ ຌານາ ວຸຏ຺ຐິໂຕ’ຕິ ວາ’’ຕິ. ປຐມໍ.

໒. ອວິຕກ຺ກສຸຕ຺ຕໍ

໓໓໓. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອທ຺ທສາ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ…ເປ… ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ສາຣິປຸຕ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ວິປ຺ປສນ຺ນານິ ໂຂ ເຕ, ອາວຸໂສ ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ; ປຣິສຸທ຺ໂຘ ມຸຂວຓ຺ໂຓ ປຣິໂຍທາໂຕ. ກຕເມນາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ອຊ຺ຊ ວິຫາເຣນ ວິຫາສີ’’ຕິ?

‘‘ອິຘາຫໍ, ອາວຸໂສ, ວິຕກ຺ກວິຈາຣານໍ ວູປສມາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສມ຺ປສາທນໍ ເຈຕໂສ ເອໂກທິຠາວໍ ອວິຕກ຺ກໍ ອວິຈາຣໍ ສມາຘິຊໍ ປີຕິສຸຂໍ ທຸຕິຍໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣາມິ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ອາວຸໂສ, ນ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ອຫໍ ທຸຕິຍໍ ຌານໍ ສມາປຊ຺ຊາມີ’ຕິ ວາ ‘ອຫໍ ທຸຕິຍໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ໂນ’ຕິ ວາ ‘ອຫໍ ທຸຕິຍາ ຌານາ ວຸຏ຺ຐິໂຕ’ຕິ ວາ’’ຕິ. ‘‘ຕຖາ ຫິ ປນາຍສ຺ມໂຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ອຫງ຺ກາຣມມງ຺ກາຣມານານຸສຍາ ສຸສມູຫຕາ. ຕສ຺ມາ ອາຍສ຺ມໂຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ນ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ອຫໍ ທຸຕິຍໍ ຌານໍ ສມາປຊ຺ຊາມີ’ຕິ ວາ ‘ອຫໍ ທຸຕິຍໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ໂນ’ຕິ ວາ ‘ອຫໍ ທຸຕິຍາ ຌານາ ວຸຏ຺ຐິໂຕ’ຕິ ວາ’’ຕິ. ທຸຕິຍໍ.

໓. ປີຕິສຸຕ຺ຕໍ

໓໓໔. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອທ຺ທສາ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ…ເປ… ‘‘ວິປ຺ປສນ຺ນານິ ໂຂ ເຕ, ອາວຸໂສ ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ; ປຣິສຸທ຺ໂຘ ມຸຂວຓ຺ໂຓ ປຣິໂຍທາໂຕ. ກຕເມນາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ອຊ຺ຊ ວິຫາເຣນ ວິຫາສີ’’ຕິ?

‘‘ອິຘາຫໍ, ອາວຸໂສ, ປີຕິຍາ ຈ ວິຣາຄາ ອຸເປກ຺ຂໂກ ຈ ວິຫາສິໍ ສໂຕ ຈ ສມ຺ປຊາໂນ ສຸຂຎ຺ຈ ກາເຍນ ປຏິສໍເວເທມິ; ຍໍ ຕໍ ອຣິຍາ ອາຈິກ຺ຂນ຺ຕິ ‘ອຸເປກ຺ຂໂກ ສຕິມາ ສຸຂວິຫາຣີ’ຕິ ຕຕິຍໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣາມິ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ອາວຸໂສ, ນ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ອຫໍ ຕຕິຍໍ ຌານໍ ສມາປຊ຺ຊາມີ’ຕິ ວາ ‘ອຫໍ ຕຕິຍໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ໂນ’ຕິ ວາ ‘ອຫໍ ຕຕິຍາ ຌານາ ວຸຏ຺ຐິໂຕ’ຕິ ວາ’’ຕິ. ‘‘ຕຖາ ຫິ ປນາຍສ຺ມໂຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ອຫງ຺ກາຣມມງ຺ກາຣມານານຸສຍາ ສຸສມູຫຕາ. ຕສ຺ມາ ອາຍສ຺ມໂຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ນ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ອຫໍ ຕຕິຍໍ ຌານໍ ສມາປຊ຺ຊາມີ’ຕິ ວາ ‘ອຫໍ ຕຕິຍໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ໂນ’ຕິ ວາ ‘ອຫໍ ຕຕິຍາ ຌານາ ວຸຏ຺ຐິໂຕ’ຕິ ວາ’’ຕິ. ຕຕິຍໍ.

໔. ອຸເປກ຺ຂາສຸຕ຺ຕໍ

໓໓໕. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອທ຺ທສາ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ…ເປ… ‘‘ວິປ຺ປສນ຺ນານິ ໂຂ ເຕ, ອາວຸໂສ ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ; ປຣິສຸທ຺ໂຘ ມຸຂວຓ຺ໂຓ ປຣິໂຍທາໂຕ. ກຕເມນາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ອຊ຺ຊ ວິຫາເຣນ ວິຫາສີ’’ຕິ?

‘‘ອິຘາຫໍ, ອາວຸໂສ, ສຸຂສ຺ສ ຈ ປຫານາ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ຈ ປຫານາ ປຸພ຺ເພວ ໂສມນສ຺ສໂທມນສ຺ສານໍ ອຕ຺ຖງ຺ຄມາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍ ອຸເປກ຺ຂາສຕິປາຣິສຸທ຺ຘິໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣາມິ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ອາວຸໂສ, ນ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ອຫໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ສມາປຊ຺ຊາມີ’ຕິ ວາ ‘ອຫໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ໂນ’ຕິ ວາ ‘ອຫໍ ຈຕຸຕ຺ຖາ ຌານາ ວຸຏ຺ຐິໂຕ’ຕິ ວາ’’ຕິ. ‘‘ຕຖາ ຫິ ປນາຍສ຺ມໂຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ອຫງ຺ກາຣມມງ຺ກາຣມານານຸສຍາ ສຸສມູຫຕາ. ຕສ຺ມາ ອາຍສ຺ມໂຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ນ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ອຫໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ສມາປຊ຺ຊາມີ’ຕິ ວາ ‘ອຫໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ໂນ’ຕິ ວາ ‘ອຫໍ ຈຕຸຕ຺ຖາ ຌານາ ວຸຏ຺ຐິໂຕ’ຕິ ວາ’’ຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສຸຕ຺ຕໍ

໓໓໖. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອທ຺ທສາ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ…ເປ… ‘‘ອິຘາຫໍ, ອາວຸໂສ, ສພ຺ພໂສ ຣູປສຎ຺ຎານໍ ສມຕິກ຺ກມາ ປຏິຆສຎ຺ຎານໍ ອຕ຺ຖງ຺ຄມາ ນານຕ຺ຕສຎ຺ຎານໍ ອມນສິກາຣາ ອນນ຺ໂຕ ອາກາໂສຕິ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣາມິ…ເປ… ວຸຏ຺ຐິໂຕຕິ ວາ’’ຕິ. ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສຸຕ຺ຕໍ

໓໓໗. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອທ຺ທສາ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ…ເປ… ‘‘ອິຘາຫໍ, ອາວຸໂສ, ສພ຺ພໂສ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມຕິກ຺ກມ຺ມ ອນນ຺ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣາມິ…ເປ… ວຸຏ຺ຐິໂຕຕິ ວາ’’ຕິ. ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສຸຕ຺ຕໍ

໓໓໘. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ…ເປ… ‘‘ອິຘາຫໍ, ອາວຸໂສ, ສພ຺ພໂສ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມຕິກ຺ກມ຺ມ, ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈີຕິ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣາມິ…ເປ… ວຸຏ຺ຐິໂຕຕິ ວາ’’ຕິ. ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສຸຕ຺ຕໍ

໓໓໙. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ…ເປ… ‘‘ອິຘາຫໍ, ອາວຸໂສ, ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ ສມຕິກ຺ກມ຺ມ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣາມິ…ເປ… ວຸຏ຺ຐິໂຕຕິ ວາ’’ຕິ. ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ນິໂຣຘສມາປຕ຺ຕິສຸຕ຺ຕໍ

໓໔໐. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ…ເປ…. ‘‘ອິຘາຫໍ, ອາວຸໂສ, ສພ຺ພໂສ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນໍ ສມຕິກ຺ກມ຺ມ ສຎ຺ຎາເວທຍິຕນິໂຣຘໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣາມິ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ອາວຸໂສ, ນ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ອຫໍ ສຎ຺ຎາເວທຍິຕນິໂຣຘໍ ສມາປຊ຺ຊາມີ’ຕິ ວາ ‘ອຫໍ ສຎ຺ຎາເວທຍິຕນິໂຣຘໍ ສມາປນ຺ໂນ’ຕິ ວາ ‘ອຫໍ ສຎ຺ຎາເວທຍິຕນິໂຣຘາ ວຸຏ຺ຐິໂຕ’ຕິ ວາ’’ຕິ. ‘‘ຕຖາ ຫິ ປນາຍສ຺ມໂຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ອຫງ຺ກາຣມມງ຺ກາຣມານານຸສຍາ ສຸສມູຫຕາ. ຕສ຺ມາ ອາຍສ຺ມໂຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ນ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ອຫໍ ສຎ຺ຎາເວທຍິຕນິໂຣຘໍ ສມາປຊ຺ຊາມີ’ຕິ ວາ ‘ອຫໍ ສຎ຺ຎາເວທຍິຕນິໂຣຘໍ ສມາປນ຺ໂນ’ຕິ ວາ ‘ອຫໍ ສຎ຺ຎາເວທຍິຕນິໂຣຘາ ວຸຏ຺ຐິໂຕ’ຕິ ວາ’’ຕິ. ນວມໍ.

໑໐. ສູຈິມຸຂີສຸຕ຺ຕໍ

໓໔໑. ເອກໍ ສມຍໍ ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ຣາຊຄເຫ ວິຫຣຕິ ເວຬຸວເນ ກລນ຺ທກນິວາເປ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ປຸພ຺ພຓ຺ຫສມຍໍ ນິວາເສຕ຺ວາ ປຕ຺ຕຈີວຣມາທາຍ ຣາຊຄເຫ ປິຓ຺ຑາຍ ປາວິສິ. ຣາຊຄເຫ ສປທານໍ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣິຕ຺ວາ ຕໍ ປິຓ຺ຑປາຕໍ ອຎ຺ຎຕຣໍ ກຸຏ຺ຏມູລໍ [ກຸຑ຺ຑມູລໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ.), ກຸຑ຺ຑໍ (ປີ.)] ນິສ຺ສາຍ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ. ອຖ ໂຂ ສູຈິມຸຂີ ປຣິພ຺ພາຊິກາ ເຍນາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ສາຣິປຸຕ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ກິໍ ນຸ ໂຂ, ສມຓ, ອໂຘມຸໂຂ ຠຸຎ຺ຊສີ’’ຕິ? ‘‘ນ ຂ຺ວາຫໍ, ຠຄິນິ, ອໂຘມຸໂຂ ຠຸຎ຺ຊາມີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ, ສມຓ, ອຸພ຺ຠມຸໂຂ [ອຸທ຺ຘໍມຸໂຂ (ສີ. ອຏ຺ຐ.)] ຠຸຎ຺ຊສີ’’ຕິ? ‘‘ນ ຂ຺ວາຫໍ, ຠຄິນິ, ອຸພ຺ຠມຸໂຂ ຠຸຎ຺ຊາມີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ, ສມຓ, ທິສາມຸໂຂ ຠຸຎ຺ຊສີ’’ຕິ? ‘‘ນ ຂ຺ວາຫໍ, ຠຄິນິ, ທິສາມຸໂຂ ຠຸຎ຺ຊາມີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ, ສມຓ, ວິທິສາມຸໂຂ ຠຸຎ຺ຊສີ’’ຕິ? ‘‘ນ ຂ຺ວາຫໍ, ຠຄິນິ, ວິທິສາມຸໂຂ ຠຸຎ຺ຊາມີ’’ຕິ.

‘‘‘ກິໍ ນຸ, ສມຓ, ອໂຘມຸໂຂ ຠຸຎ຺ຊສີ’ຕິ ອິຕິ ປຸຏ຺ໂຐ ສມາໂນ ‘ນ ຂ຺ວາຫໍ, ຠຄິນິ, ອໂຘມຸໂຂ ຠຸຎ຺ຊາມີ’ຕິ ວເທສິ. ‘ເຕນ ຫິ, ສມຓ, ອຸພ຺ຠມຸໂຂ ຠຸຎ຺ຊສີ’ຕິ ອິຕິ ປຸຏ຺ໂຐ ສມາໂນ ‘ນ ຂ຺ວາຫໍ, ຠຄິນິ, ອຸພ຺ຠມຸໂຂ ຠຸຎ຺ຊາມີ’ຕິ ວເທສິ. ‘ເຕນ ຫິ, ສມຓ, ທິສາມຸໂຂ ຠຸຎ຺ຊສີ’ຕິ ອິຕິ ປຸຏ຺ໂຐ ສມາໂນ ‘ນ ຂ຺ວາຫໍ, ຠຄິນິ, ທິສາມຸໂຂ ຠຸຎ຺ຊາມີ’ຕິ ວເທສິ. ‘ເຕນ ຫິ, ສມຓ, ວິທິສາມຸໂຂ ຠຸຎ຺ຊສີ’ຕິ ອິຕິ ປຸຏ຺ໂຐ ສມາໂນ ‘ນ ຂ຺ວາຫໍ, ຠຄິນິ, ວິທິສາມຸໂຂ ຠຸຎ຺ຊາມີ’ຕິ ວເທສິ’’.

‘‘ກຖຎ຺ຈຣຫິ, ສມຓ, ຠຸຎ຺ຊສີ’’ຕິ? ‘‘ເຍ ຫິ ເກຈິ, ຠຄິນິ, ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ [ສມຓາ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາ (ສີ.) ນິຄມນວາກ຺ເຍ ປນ ສພ຺ພຕ຺ຖາປິ ສມາໂສເຍວ ທິສ຺ສຕິ] ວຕ຺ຖຸວິຊ຺ຊາຕິຣຈ຺ຉານວິຊ຺ຊາຍ ມິຈ຺ຉາຊີເວນ ຊີວິກໍ [ຊີວິຕໍ (ກ.)] ກປ຺ເປນ຺ຕິ, ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ຠຄິນິ, ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ‘ອໂຘມຸຂາ ຠຸຎ຺ຊນ຺ຕີ’ຕິ. ເຍ ຫິ ເກຈິ, ຠຄິນິ, ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ນກ຺ຂຕ຺ຕວິຊ຺ຊາຕິຣຈ຺ຉານວິຊ຺ຊາຍ ມິຈ຺ຉາຊີເວນ ຊີວິກໍ ກປ຺ເປນ຺ຕິ, ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ຠຄິນິ, ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ‘ອຸພ຺ຠມຸຂາ ຠຸຎ຺ຊນ຺ຕີ’ຕິ. ເຍ ຫິ ເກຈິ, ຠຄິນິ, ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ທູເຕຍ຺ຍປຫິຓຄມນານຸໂຍຄາຍ [… ນຸໂຍຄາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.), … ນຸໂຍເຄນ (?)] ມິຈ຺ຉາຊີເວນ ຊີວິກໍ ກປ຺ເປນ຺ຕິ, ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ຠຄິນິ, ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ‘ທິສາມຸຂາ ຠຸຎ຺ຊນ຺ຕີ’ຕິ. ເຍ ຫິ ເກຈິ, ຠຄິນິ, ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ອງ຺ຄວິຊ຺ຊາຕິຣຈ຺ຉານວິຊ຺ຊາຍ ມິຈ຺ຉາຊີເວນ ຊີວິກໍ ກປ຺ເປນ຺ຕິ, ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ຠຄິນິ, ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ‘ວິທິສາມຸຂາ ຠຸຎ຺ຊນ຺ຕີ’’’ຕິ.

‘‘ໂສ ຂ຺ວາຫໍ, ຠຄິນິ, ນ ວຕ຺ຖຸວິຊ຺ຊາຕິຣຈ຺ຉານວິຊ຺ຊາຍ ມິຈ຺ຉາຊີເວນ ຊີວິກໍ ກປ຺ເປມິ, ນ ນກ຺ຂຕ຺ຕວິຊ຺ຊາຕິຣຈ຺ຉານວິຊ຺ຊາຍ ມິຈ຺ຉາຊີເວນ ຊີວິກໍ ກປ຺ເປມິ, ນ ທູເຕຍ຺ຍປຫິຓຄມນານຸໂຍຄາຍ ມິຈ຺ຉາຊີເວນ ຊີວິກໍ ກປ຺ເປມິ, ນ ອງ຺ຄວິຊ຺ຊາຕິຣຈ຺ຉານວິຊ຺ຊາຍ ມິຈ຺ຉາຊີເວນ ຊີວິກໍ ກປ຺ເປມິ. ຘມ຺ເມນ ຠິກ຺ຂໍ ປຣິເຍສາມິ; ຘມ຺ເມນ ຠິກ຺ຂໍ ປຣິເຍສິຕ຺ວາ ຠຸຎ຺ຊາມີ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ສູຈິມຸຂີ ປຣິພ຺ພາຊິກາ ຣາຊຄເຫ ຣຖິຍາຍ ຣຖິຍໍ, ສິງ຺ຆາຏເກນ ສິງ຺ຆາຏກໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເອວມາໂຣເຈສິ – ‘‘ຘມ຺ມິກໍ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ອາຫາຣໍ ອາຫາເຣນ຺ຕິ; ອນວຊ຺ຊໍ [ອນວຊ຺ເຊນ (ກ.)] ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ອາຫາຣໍ ອາຫາເຣນ຺ຕິ. ເທຖ ສມຓານໍ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍານໍ ປິຓ຺ຑ’’ນ຺ຕິ. ທສມໍ.

ສາຣິປຸຕ຺ຕສໍຍຸຕ຺ຕໍ ສມຕ຺ຕໍ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ວິເວກຊໍ ອວິຕກ຺ກໍ, ປີຕິ ອຸເປກ຺ຂາ ຈຕຸຕ຺ຖກໍ;

ອາກາສຎ຺ເຈວ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ອາກິຎ຺ຈໍ ເນວສຎ຺ຎິນາ;

ນິໂຣໂຘ ນວໂມ ວຸຕ຺ໂຕ, ທສມໍ ສູຈິມຸຂີ ຈາຕິ.

໘. ນາຄສໍຍຸຕ຺ຕໍ

໑. ສຸທ຺ຘິກສຸຕ຺ຕໍ

໓໔໒. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຈຕສ຺ໂສ ອິມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ນາຄໂຍນິໂຍ. ກຕມາ ຈຕສ຺ໂສ? ອຓ຺ຑຊາ ນາຄາ, ຊລາພຸຊາ ນາຄາ, ສໍເສທຊາ ນາຄາ, ໂອປປາຕິກາ ນາຄາ – ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈຕສ຺ໂສ ນາຄໂຍນິໂຍ’’ຕິ. ປຐມໍ.

໒. ປຓີຕຕຣສຸຕ຺ຕໍ

໓໔໓. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຈຕສ຺ໂສ ອິມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ນາຄໂຍນິໂຍ. ກຕມາ ຈຕສ຺ໂສ? ອຓ຺ຑຊາ ນາຄາ, ຊລາພຸຊາ ນາຄາ, ສໍເສທຊາ ນາຄາ, ໂອປປາຕິກາ ນາຄາ. ຕຕ຺ຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຓ຺ຑເຊຫິ ນາເຄຫິ ຊລາພຸຊາ ຈ ສໍເສທຊາ ຈ ໂອປປາຕິກາ ຈ ນາຄາ ປຓີຕຕຣາ. ຕຕ຺ຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຓ຺ຑເຊຫິ ຈ ຊລາພຸເຊຫິ ຈ ນາເຄຫິ ສໍເສທຊາ ຈ ໂອປປາຕິກາ ຈ ນາຄາ ປຓີຕຕຣາ. ຕຕ຺ຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຓ຺ຑເຊຫິ ຈ ຊລາພຸເຊຫິ ຈ ສໍເສທເຊຫິ ຈ ນາເຄຫິ ໂອປປາຕິກາ ນາຄາ ປຓີຕຕຣາ. ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈຕສ຺ໂສ ນາຄໂຍນິໂຍ’’ຕິ. ທຸຕິຍໍ.

໓. ອຸໂປສຖສຸຕ຺ຕໍ

໓໔໔. ເອກໍ ສມຍໍ ຠຄວາ ສາວຕ຺ຖິຍໍ ວິຫຣຕິ ເຊຕວເນ ອນາຖປິຓ຺ຑິກສ຺ສ ອາຣາເມ. ອຖ ໂຂ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ໂກ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ເຫຕຸ, ໂກ ປຈ຺ຈໂຍ, ເຍນ ມິເຘກຈ຺ເຈ ອຓ຺ຑຊາ ນາຄາ ອຸໂປສຖໍ ອຸປວສນ຺ຕິ ໂວສ຺ສຏ຺ຐກາຍາ ຈ ຠວນ຺ຕີ’’ຕິ?

‘‘ອິຘ, ຠິກ຺ຂຸ, ເອກຈ຺ຈານໍ ອຓ຺ຑຊານໍ ນາຄານໍ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ມຍໍ ໂຂ ປຸພ຺ເພ ກາເຍນ ທ຺ວຍກາຣິໂນ ອຫຸມ຺ຫ, ວາຈາຍ ທ຺ວຍກາຣິໂນ, ມນສາ ທ຺ວຍກາຣິໂນ. ເຕ ມຍໍ ກາເຍນ ທ຺ວຍກາຣິໂນ, ວາຈາຍ ທ຺ວຍກາຣິໂນ, ມນສາ ທ຺ວຍກາຣິໂນ, ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອຓ຺ຑຊານໍ ນາຄານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ອຸປປນ຺ນາ. ສຈຊ຺ຊ ມຍໍ ກາເຍນ ສຸຈຣິຕໍ ຈເຣຍ຺ຍາມ, ວາຈາຍ ສຸຈຣິຕໍ ຈເຣຍ຺ຍາມ, ມນສາ ສຸຈຣິຕໍ ຈເຣຍ຺ຍາມ, ເອວໍ ມຍໍ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ສຸຄຕິໍ ສຄ຺ຄໍ ໂລກໍ ອຸປປຊ຺ເຊຍ຺ຍາມ. ຫນ຺ທ, ມຍໍ ເອຕຣຫິ ກາເຍນ ສຸຈຣິຕໍ ຈຣາມ, ວາຈາຍ ສຸຈຣິຕໍ ຈຣາມ, ມນສາ ສຸຈຣິຕໍ ຈຣາມາ’ຕິ. ອຍໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ເຫຕຸ, ອຍໍ ປຈ຺ຈໂຍ, ເຍນ ມິເຘກຈ຺ເຈ ອຓ຺ຑຊາ ນາຄາ ອຸໂປສຖໍ ອຸປວສນ຺ຕິ ໂວສ຺ສຏ຺ຐກາຍາ ຈ ຠວນ຺ຕີ’’ຕິ. ຕຕິຍໍ.

໔. ທຸຕິຍອຸໂປສຖສຸຕ຺ຕໍ

໓໔໕. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ອຖ ໂຂ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ເຍນ ຠຄວາ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ໂກ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ເຫຕຸ, ໂກ ປຈ຺ຈໂຍ, ເຍນ ມິເຘກຈ຺ເຈ ຊລາພຸຊາ ນາຄາ ອຸໂປສຖໍ ອຸປວສນ຺ຕິ ໂວສ຺ສຏ຺ຐກາຍາ ຈ ຠວນ຺ຕີ’’ຕິ? ‘‘ອິຘ, ຠິກ຺ຂຸ…ເປ… ອຍໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ເຫຕຸ, ອຍໍ ປຈ຺ຈໂຍ, ເຍນ ມິເຘກຈ຺ເຈ ຊລາພຸຊາ ນາຄາ ອຸໂປສຖໍ ອຸປວສນ຺ຕິ ໂວສ຺ສຏ຺ຐກາຍາ ຈ ຠວນ຺ຕີ’’ຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ຕຕິຍອຸໂປສຖສຸຕ຺ຕໍ

໓໔໖. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ໂກ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ເຫຕຸ, ໂກ ປຈ຺ຈໂຍ, ເຍນ ມິເຘກຈ຺ເຈ ສໍເສທຊາ ນາຄາ ອຸໂປສຖໍ ອຸປວສນ຺ຕິ ໂວສ຺ສຏ຺ຐກາຍາ ຈ ຠວນ຺ຕີ’’ຕິ? ‘‘ອິຘ, ຠິກ຺ຂຸ…ເປ… ອຍໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ເຫຕຸ, ອຍໍ ປຈ຺ຈໂຍ, ເຍນ ມິເຘກຈ຺ເຈ ສໍເສທຊາ ນາຄາ ອຸໂປສຖໍ ອຸປວສນ຺ຕິ ໂວສ຺ສຏ຺ຐກາຍາ ຈ ຠວນ຺ຕີ’’ຕິ. ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ຈຕຸຕ຺ຖອຸໂປສຖສຸຕ຺ຕໍ

໓໔໗. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ໂກ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ເຫຕຸ, ໂກ ປຈ຺ຈໂຍ, ເຍນ ມິເຘກຈ຺ເຈ ໂອປປາຕິກາ ນາຄາ ອຸໂປສຖໍ ອຸປວສນ຺ຕິ ໂວສ຺ສຏ຺ຐກາຍາ ຈ ຠວນ຺ຕີ’’ຕິ?

‘‘ອິຘ, ຠິກ຺ຂຸ, ເອກຈ຺ຈານໍ ໂອປປາຕິການໍ ນາຄານໍ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ມຍໍ ໂຂ ປຸພ຺ເພ ກາເຍນ ທ຺ວຍກາຣິໂນ ອຫຸມ຺ຫ, ວາຈາຍ ທ຺ວຍກາຣິໂນ, ມນສາ ທ຺ວຍກາຣິໂນ. ເຕ ມຍໍ ກາເຍນ ທ຺ວຍກາຣິໂນ, ວາຈາຍ ທ຺ວຍກາຣິໂນ, ມນສາ ທ຺ວຍກາຣິໂນ, ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ໂອປປາຕິການໍ ນາຄານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ອຸປປນ຺ນາ. ສຈຊ຺ຊ ມຍໍ ກາເຍນ ສຸຈຣິຕໍ ຈເຣຍ຺ຍາມ, ວາຈາຍ… ມນສາ ສຸຈຣິຕໍ ຈເຣຍ຺ຍາມ, ເອວໍ ມຍໍ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ສຸຄຕິໍ ສຄ຺ຄໍ ໂລກໍ ອຸປປຊ຺ເຊຍ຺ຍາມ. ຫນ຺ທ, ມຍໍ ເອຕຣຫິ ກາເຍນ ສຸຈຣິຕໍ ຈຣາມ, ວາຈາຍ… ມນສາ ສຸຈຣິຕໍ ຈຣາມາ’ຕິ. ອຍໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ເຫຕຸ, ອຍໍ ປຈ຺ຈໂຍ, ເຍນ ມິເຘກຈ຺ເຈ ໂອປປາຕິກາ ນາຄາ ອຸໂປສຖໍ ອຸປວສນ຺ຕິ ໂວສ຺ສຏ຺ຐກາຍາ ຈ ຠວນ຺ຕີ’’ຕິ. ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ສຸຕສຸຕ຺ຕໍ

໓໔໘. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ໂກ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ເຫຕຸ, ໂກ ປຈ຺ຈໂຍ, ເຍນ ມິເຘກຈ຺ໂຈ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອຓ຺ຑຊານໍ ນາຄານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ອຸປປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ?

‘‘ອິຘ, ຠິກ຺ຂຸ, ເອກຈ຺ໂຈ ກາເຍນ ທ຺ວຍກາຣີ ໂຫຕິ, ວາຈາຍ ທ຺ວຍກາຣີ ໂຫຕິ, ມນສາ ທ຺ວຍກາຣີ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ສຸຕໍ ໂຫຕິ – ‘ອຓ຺ຑຊາ ນາຄາ ທີຆາຍຸກາ ວຓ຺ຓວນ຺ໂຕ ສຸຂພຫຸລາ’ຕິ. ຕສ຺ສ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ອໂຫ ວຕາຫໍ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອຓ຺ຑຊານໍ ນາຄານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ອຸປປຊ຺ເຊຍ຺ຍ’ນ຺ຕິ. ໂສ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອຓ຺ຑຊານໍ ນາຄານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ອຸປປຊ຺ຊຕິ. ອຍໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ເຫຕຸ, ອຍໍ ປຈ຺ຈໂຍ, ເຍນ ມິເຘກຈ຺ໂຈ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອຓ຺ຑຊານໍ ນາຄານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ອຸປປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ທຸຕິຍສຸຕສຸຕ຺ຕໍ

໓໔໙. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ໂກ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ເຫຕຸ, ໂກ ປຈ຺ຈໂຍ, ເຍນ ມິເຘກຈ຺ໂຈ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ຊລາພຸຊານໍ ນາຄານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ອຸປປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ?…ເປ… ອຍໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ເຫຕຸ, ອຍໍ ປຈ຺ຈໂຍ, ເຍນ ມິເຘກຈ຺ໂຈ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ຊລາພຸຊານໍ ນາຄານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ອຸປປຊ຺ຊຕີຕິ. ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ຕຕິຍສຸຕສຸຕ຺ຕໍ

໓໕໐. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ໂກ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ເຫຕຸ, ໂກ ປຈ຺ຈໂຍ, ເຍນ ມິເຘກຈ຺ໂຈ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ສໍເສທຊານໍ ນາຄານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ອຸປປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ?…ເປ… ອຍໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ເຫຕຸ, ອຍໍ ປຈ຺ຈໂຍ, ເຍນ ມິເຘກຈ຺ໂຈ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ສໍເສທຊານໍ ນາຄານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ອຸປປຊ຺ຊຕີຕິ. ນວມໍ.

໑໐. ຈຕຸຕ຺ຖສຸຕສຸຕ຺ຕໍ

໓໕໑. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ໂກ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ເຫຕຸ, ໂກ ປຈ຺ຈໂຍ, ເຍນ ມິເຘກຈ຺ໂຈ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ໂອປປາຕິການໍ ນາຄານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ອຸປປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ?

‘‘ອິຘ, ຠິກ຺ຂຸ, ເອກຈ຺ໂຈ ກາເຍນ ທ຺ວຍກາຣີ ໂຫຕິ, ວາຈາຍ ທ຺ວຍກາຣີ, ມນສາ ທ຺ວຍກາຣີ. ຕສ຺ສ ສຸຕໍ ໂຫຕິ – ‘ໂອປປາຕິກາ ນາຄາ ທີຆາຍຸກາ ວຓ຺ຓວນ຺ໂຕ ສຸຂພຫຸລາ’ຕິ. ຕສ຺ສ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ອໂຫ ວຕາຫໍ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ໂອປປາຕິການໍ ນາຄານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ອຸປປຊ຺ເຊຍ຺ຍ’ນ຺ຕິ. ໂສ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ໂອປປາຕິການໍ ນາຄານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ອຸປປຊ຺ຊຕິ. ອຍໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ເຫຕຸ, ອຍໍ ປຈ຺ຈໂຍ, ເຍນ ມິເຘກຈ຺ໂຈ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ໂອປປາຕິການໍ ນາຄານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ອຸປປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ. ທສມໍ.

໑໑-໒໐. ອຓ຺ຑຊທານູປກາຣສຸຕ຺ຕທສກໍ

໓໕໒-໓໖໑. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ໂກ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ເຫຕຸ, ໂກ ປຈ຺ຈໂຍ, ເຍນ ມິເຘກຈ຺ໂຈ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອຓ຺ຑຊານໍ ນາຄານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ອຸປປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ?

‘‘ອິຘ, ຠິກ຺ຂຸ, ເອກຈ຺ໂຈ ກາເຍນ ທ຺ວຍກາຣີ ໂຫຕິ, ວາຈາຍ ທ຺ວຍກາຣີ, ມນສາ ທ຺ວຍກາຣີ. ຕສ຺ສ ສຸຕໍ ໂຫຕິ – ‘ອຓ຺ຑຊາ ນາຄາ ທີຆາຍຸກາ ວຓ຺ຓວນ຺ໂຕ ສຸຂພຫຸລາ’ຕິ. ຕສ຺ສ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ອໂຫ ວຕາຫໍ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອຓ຺ຑຊານໍ ນາຄານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ອຸປປຊ຺ເຊຍ຺ຍ’ນ຺ຕິ. ໂສ ອນ຺ນໍ ເທຕິ. ໂສ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອຓ຺ຑຊານໍ ນາຄານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ອຸປປຊ຺ຊຕິ. ອຍໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ເຫຕຸ…ເປ… ອຸປປຊ຺ຊຕີຕິ…ເປ… ໂສ ປານໍ ເທຕິ…ເປ… ວຕ຺ຖໍ ເທຕິ…ເປ… ຍານໍ ເທຕິ…ເປ… ມາລໍ ເທຕິ…ເປ… ຄນ຺ຘໍ ເທຕິ…ເປ… ວິເລປນໍ ເທຕິ…ເປ… ເສຍ຺ຍໍ ເທຕິ…ເປ… ອາວສຖໍ ເທຕິ…ເປ… ປທີເປຍ຺ຍໍ ເທຕິ. ໂສ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອຓ຺ຑຊານໍ ນາຄານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ອຸປປຊ຺ຊຕິ. ອຍໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ເຫຕຸ, ອຍໍ ປຈ຺ຈໂຍ, ເຍນ ມິເຘກຈ຺ໂຈ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອຓ຺ຑຊານໍ ນາຄານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ອຸປປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ. ວີສຕິມໍ.

໒໑-໕໐. ຊລາພຸຊາທິທານູປກາຣສຸຕ຺ຕຕ຺ຕິໍສກໍ

໓໖໒-໓໙໑. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ໂກ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ເຫຕຸ, ໂກ ປຈ຺ຈໂຍ, ເຍນ ມິເຘກຈ຺ໂຈ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ຊລາພຸຊານໍ ນາຄານໍ…ເປ… ສໍເສທຊານໍ ນາຄານໍ…ເປ… ໂອປປາຕິການໍ ນາຄານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ອຸປປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ?

‘‘ອິຘ, ຠິກ຺ຂຸ, ເອກຈ຺ໂຈ ກາເຍນ ທ຺ວຍກາຣີ ໂຫຕິ, ວາຈາຍ ທ຺ວຍກາຣີ, ມນສາ ທ຺ວຍກາຣີ. ຕສ຺ສ ສຸຕໍ ໂຫຕິ – ‘ໂອປປາຕິກາ ນາຄາ ທີຆາຍຸກາ ວຓ຺ຓວນ຺ໂຕ ສຸຂພຫຸລາ’ຕິ. ຕສ຺ສ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ອໂຫ ວຕາຫໍ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ໂອປປາຕິການໍ ນາຄານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ອຸປປຊ຺ເຊຍ຺ຍ’ນ຺ຕິ. ໂສ ອນ຺ນໍ ເທຕິ…ເປ… ປານໍ ເທຕິ…ເປ… ປທີເປຍ຺ຍໍ ເທຕິ. ໂສ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ໂອປປາຕິການໍ ນາຄານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ອຸປປຊ຺ຊຕິ. ອຍໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ເຫຕຸ, ອຍໍ ປຈ຺ຈໂຍ, ເຍນ ມິເຘກຈ຺ໂຈ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ໂອປປາຕິການໍ ນາຄານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ອຸປປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ.

(ອິມິນາ ເປຍ຺ຍາເລນ ທສ ທສ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕາ ກາຕພ຺ພາ. ເອວໍ ຈຕູສຸ ໂຍນີສຸ ຈຕ຺ຕາລີສໍ ເວຍ຺ຍາກຣຓາ ໂຫນ຺ຕິ. ປຸຣິເມຫິ ປນ ທສຫິ ສຸຕ຺ຕນ຺ເຕຫິ ສຫ ໂຫນ຺ຕິ ປຓ຺ຓາສສຸຕ຺ຕນ຺ຕາຕິ.)

ນາຄສໍຍຸຕ຺ຕໍ ສມຕ຺ຕໍ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ສຸທ຺ຘິກໍ ປຓີຕຕຣໍ, ຈຕຸໂຣ ຈ ອຸໂປສຖາ;

ຕສ຺ສ ສຸຕໍ ຈຕຸໂຣ ຈ, ທານູປກາຣາ ຈ ຕາລີສໍ;

ປຓ຺ຓາສ ປິຓ຺ຑໂຕ ສຸຕ຺ຕາ, ນາຄມ຺ຫິ ສຸປ຺ປກາສິຕາຕິ.

໙. ສຸປຓ຺ຓສໍຍຸຕ຺ຕໍ

໑. ສຸທ຺ຘິກສຸຕ຺ຕໍ

໓໙໒. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຈຕສ຺ໂສ ອິມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸປຓ຺ຓໂຍນິໂຍ. ກຕມາ ຈຕສ຺ໂສ? ອຓ຺ຑຊາ ສຸປຓ຺ຓາ, ຊລາພຸຊາ ສຸປຓ຺ຓາ, ສໍເສທຊາ ສຸປຓ຺ຓາ, ໂອປປາຕິກາ ສຸປຓ຺ຓາ – ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈຕສ຺ໂສ ສຸປຓ຺ຓໂຍນິໂຍ’’ຕິ. ປຐມໍ.

໒. ຫຣນ຺ຕິສຸຕ຺ຕໍ

໓໙໓. ສາວຕ຺ຖິນິທານໍ. ‘‘ຈຕສ຺ໂສ ອິມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸປຓ຺ຓໂຍນິໂຍ. ກຕມາ ຈຕສ຺ໂສ? ອຓ຺ຑຊາ…ເປ… ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈຕສ຺ໂສ ສຸປຓ຺ຓໂຍນິໂຍ. ຕຕ຺ຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຓ຺ຑຊາ ສຸປຓ຺ຓາ ອຓ຺ຑເຊວ ນາເຄ ຫຣນ຺ຕິ, ນ ຊລາພຸເຊ, ນ ສໍເສທເຊ, ນ ໂອປປາຕິເກ. ຕຕ຺ຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ຊລາພຸຊາ ສຸປຓ຺ຓາ ອຓ຺ຑເຊ ຈ ຊລາພຸເຊ ຈ ນາເຄ ຫຣນ຺ຕິ, ນ ສໍເສທເຊ, ນ ໂອປປາຕິເກ. ຕຕ຺ຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ສໍເສທ