📜

ນໂມ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອຣຫໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ.

ອງ຺ຄຸຕ຺ຕຣນິກາໂຍ

ທຸກນິປາຕປາຬິ

໑. ປຐມປຓ຺ຓາສກໍ

໑. ກມ຺ມກຣຓວຄ຺ໂຄ

໑. ວຊ຺ຊສຸຕ຺ຕໍ

໑. ເອວໍ ເມ ສຸຕໍ – ເອກໍ ສມຍໍ ຠຄວາ ສາວຕ຺ຖິຍໍ ວິຫຣຕິ ເຊຕວເນ ອນາຖປິຓ຺ຑິກສ຺ສ ອາຣາເມ. ຕຕ຺ຣ ໂຂ ຠຄວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ຠິກ຺ຂໂວ’’ຕິ. ‘‘ຠທນ຺ເຕ’’ຕິ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ປຈ຺ຈສ຺ໂສສຸໍ. ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ທ຺ເວມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ວຊ຺ຊານິ. ກຕມານິ ທ຺ເວ? ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິກຎ຺ຈ ວຊ຺ຊໍ ສມ຺ປຣາຍິກຎ຺ຈ ວຊ຺ຊໍ. ກຕມຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິກໍ ວຊ຺ຊໍ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອກຈ຺ໂຈ ປສ຺ສຕິ ໂຈຣໍ ອາຄຸຈາຣິໍ ຣາຊາໂນ ຄເຫຕ຺ວາ ວິວິຘາ ກມ຺ມກາຣຓາ [ວິວິຘານິ ກມ຺ມກຣຓານິ (ກ.)] ກາເຣນ຺ເຕ; ກສາຫິປິ ຕາເຬນ຺ເຕ, ເວຕ຺ເຕຫິປິ ຕາເຬນ຺ເຕ, ອທ຺ຘທຓ຺ຑເກຫິປິ ຕາເຬນ຺ເຕ, ຫຕ຺ຖມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ເຕ, ປາທມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ເຕ, ຫຕ຺ຖປາທມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ເຕ, ກຓ຺ຓມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ເຕ, ນາສມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ເຕ, ກຓ຺ຓນາສມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ເຕ, ພິລງ຺ຄຖາລິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ເຕ, ສງ຺ຂມຸຓ຺ຑິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ເຕ, ຣາຫຸມຸຂມ຺ປິ ກໂຣນ຺ເຕ, ໂຊຕິມາລິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ເຕ, ຫຕ຺ຖປຊ຺ໂຊຕິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ເຕ, ເອຣກວຕ຺ຕິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ເຕ, ຈີຣກວາສິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ເຕ, ເອເຓຍ຺ຍກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ເຕ, ພຬິສມໍສິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ເຕ, ກຫາປຓິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ເຕ, ຂາຣາປຕຈ຺ຉິກມ຺ປິ [ຂາຣາປຏິຈ຺ຉກມ຺ປິ (ສ຺ຍາ. ກໍ. ກ.)] ກໂຣນ຺ເຕ, ປລິຆປຣິວຕ຺ຕິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ເຕ, ປລາລປີຐກມ຺ປິ [ປລາລປິຏ຺ຐິກມ຺ປິ (ສີ.)] ກໂຣນ຺ເຕ, ຕຕ຺ເຕນປິ ເຕເລນ ໂອສິຎ຺ຈນ຺ເຕ, ສຸນເຂຫິປິ ຂາທາເປນ຺ເຕ, ຊີວນ຺ຕມ຺ປິ ສູເລ ອຸຕ຺ຕາເສນ຺ເຕ, ອສິນາປິ ສີສໍ ຉິນ຺ທນ຺ເຕ.

‘‘ຕສ຺ສ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ຍຖາຣູປານໍ ໂຂ ປາປການໍ ກມ຺ມານໍ ເຫຕຸ ໂຈຣໍ ອາຄຸຈາຣິໍ ຣາຊາໂນ ຄເຫຕ຺ວາ ວິວິຘາ ກມ຺ມກາຣຓາ ກາເຣນ຺ຕິ; ກສາຫິປິ ຕາເຬນ຺ຕິ, ເວຕ຺ເຕຫິປິ ຕາເຬນ຺ຕິ, ອທ຺ຘທຓ຺ຑເກຫິປິ ຕາເຬນ຺ຕິ, ຫຕ຺ຖມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ, ປາທມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ, ຫຕ຺ຖປາທມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ, ກຓ຺ຓມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ, ນາສມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ, ກຓ຺ຓນາສມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ, ພິລງ຺ຄຖາລິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ສງ຺ຂມຸຓ຺ຑິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ຣາຫຸມຸຂມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ໂຊຕິມາລິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ຫຕ຺ຖປຊ຺ໂຊຕິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ເອຣກວຕ຺ຕິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ຈີຣກວາສິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ເອເຓຍ຺ຍກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ພຬິສມໍສິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ກຫາປຓິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ຂາຣາປຕຈ຺ຉິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ປລິຆປຣິວຕ຺ຕິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ປລາລປີຐກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ຕຕ຺ເຕນປິ ເຕເລນ ໂອສິຎ຺ຈນ຺ຕິ, ສຸນເຂຫິປິ ຂາທາເປນ຺ຕິ, ຊີວນ຺ຕມ຺ປິ ສູເລ ອຸຕ຺ຕາເສນ຺ຕິ, ອສິນາປິ ສີສໍ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ. ອຫຎ຺ເຈວ [ອຫຎ຺ເຈ (?)] ໂຂ ປນ ເອວຣູປໍ ປາປກມ຺ມໍ ກເຣຍ຺ຍໍ, ມມ຺ປິ ຣາຊາໂນ ຄເຫຕ຺ວາ ເອວຣູປາ ວິວິຘາ ກມ຺ມກາຣຓາ ກາເຣຍ຺ຍຸໍ; ກສາຫິປິ ຕາເຬຍ຺ຍຸໍ…ເປ… ອສິນາປິ ສີສໍ ຉິນ຺ເທຍ຺ຍຸ’ນ຺ຕິ. ໂສ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິກສ຺ສ ວຊ຺ຊສ຺ສ ຠີໂຕ ນ ປເຣສໍ ປາຠຕໍ ວິລຸມ຺ປນ຺ໂຕ ຈຣຕິ. ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິກໍ ວຊ຺ຊໍ.

‘‘ກຕມຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມ຺ປຣາຍິກໍ ວຊ຺ຊໍ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອກຈ຺ໂຈ ອິຕິ ປຏິສຎ຺ຈິກ຺ຂຕິ – ‘ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕສ຺ສ ໂຂ ປນ ປາປໂກ ທຸກ຺ໂຂ ວິປາໂກ ອຠິສມ຺ປຣາຍໍ, ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕສ຺ສ ປາປໂກ ທຸກ຺ໂຂ ວິປາໂກ ອຠິສມ຺ປຣາຍໍ, ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕສ຺ສ ປາປໂກ ທຸກ຺ໂຂ ວິປາໂກ ອຠິສມ຺ປຣາຍໍ. ອຫຎ຺ເຈວ ໂຂ ປນ ກາເຍນ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈເຣຍ຺ຍໍ, ວາຈາຍ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈເຣຍ຺ຍໍ, ມນສາ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈເຣຍ຺ຍໍ. ກິຎ຺ຈ ຕໍ ຍາຫໍ ນ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອປາຍໍ ທຸຄ຺ຄຕິໍ ວິນິປາຕໍ ນິຣຍໍ ອຸປປຊ຺ເຊຍ຺ຍ’ນ຺ຕິ. ໂສ ສມ຺ປຣາຍິກສ຺ສ ວຊ຺ຊສ຺ສ ຠີໂຕ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ປຫາຍ ກາຍສຸຈຣິຕໍ ຠາເວຕິ, ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ປຫາຍ ວຈີສຸຈຣິຕໍ ຠາເວຕິ, ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ປຫາຍ ມໂນສຸຈຣິຕໍ ຠາເວຕິ, ສຸທ຺ຘໍ ອຕ຺ຕານໍ ປຣິຫຣຕິ. ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມ຺ປຣາຍິກໍ ວຊ຺ຊໍ. ‘‘ອິມານິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ວຊ຺ຊານິ. ຕສ຺ມາຕິຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອວໍ ສິກ຺ຂິຕພ຺ພໍ – ‘ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິກສ຺ສ ວຊ຺ຊສ຺ສ ຠາຍິສ຺ສາມ, ສມ຺ປຣາຍິກສ຺ສ ວຊ຺ຊສ຺ສ ຠາຍິສ຺ສາມ, ວຊ຺ຊຠີຣຸໂນ ຠວິສ຺ສາມ ວຊ຺ຊຠຍທສ຺ສາວິໂນ’ຕິ. ເອວຎ຺ຫິ ໂວ, ຠິກ຺ຂເວ, ສິກ຺ຂິຕພ຺ພໍ. ວຊ຺ຊຠີຣຸໂນ, ຠິກ຺ຂເວ, ວຊ຺ຊຠຍທສ຺ສາວິໂນ ເອຕໍ ປາຏິກງ຺ຂໍ ຍໍ ປຣິມຸຈ຺ຈິສ຺ສຕິ ສພ຺ພວຊ຺ເຊຫີ’’ຕິ. ປຐມໍ.

໒. ປຘານສຸຕ຺ຕໍ

໒. ‘‘ທ຺ເວມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຘານານິ ທຸຣຠິສມ຺ຠວານິ ໂລກສ຺ມິໍ. ກຕມານິ ທ຺ເວ? ຍຎ຺ຈ ຄິຫີນໍ ອຄາຣໍ ອຊ຺ຌາວສຕໍ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານຸປ຺ປທານຕ຺ຖໍ ປຘານໍ, ຍຎ຺ຈ ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊິຕານໍ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄຕ຺ຖໍ ປຘານໍ. ອິມານິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຘານານິ ທຸຣຠິສມ຺ຠວານິ ໂລກສ຺ມິໍ.

‘‘ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ປຘານານໍ ຍທິທໍ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄຕ຺ຖໍ ປຘານໍ. ຕສ຺ມາຕິຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອວໍ ສິກ຺ຂິຕພ຺ພໍ – ‘ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄຕ຺ຖໍ ປຘານໍ ປທຫິສ຺ສາມາ’ຕິ. ເອວຎ຺ຫິ ໂວ, ຠິກ຺ຂເວ, ສິກ຺ຂິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ. ທຸຕິຍໍ.

໓. ຕປນີຍສຸຕ຺ຕໍ

໓. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ ຕປນີຍາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ກຕໍ ໂຫຕິ, ອກຕໍ ໂຫຕິ ກາຍສຸຈຣິຕໍ; ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ກຕໍ ໂຫຕິ; ອກຕໍ ໂຫຕິ ວຈີສຸຈຣິຕໍ; ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ກຕໍ ໂຫຕິ, ອກຕໍ ໂຫຕິ ມໂນສຸຈຣິຕໍ. ໂສ ‘ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ເມ ກຕ’ນ຺ຕິ ຕປ຺ປຕິ, ‘ອກຕໍ ເມ ກາຍສຸຈຣິຕ’ນ຺ຕິ ຕປ຺ປຕິ; ‘ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ເມ ກຕ’ນ຺ຕິ ຕປ຺ປຕິ, ‘ອກຕໍ ເມ ວຈີສຸຈຣິຕ’ນ຺ຕິ ຕປ຺ປຕິ; ‘ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ເມ ກຕ’ນ຺ຕິ ຕປ຺ປຕິ, ‘ອກຕໍ ເມ ມໂນສຸຈຣິຕ’ນ຺ຕິ ຕປ຺ປຕິ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຕປນີຍາ’’ຕິ. ຕຕິຍໍ.

໔. ອຕປນີຍສຸຕ຺ຕໍ

໔. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ ອຕປນີຍາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ກາຍສຸຈຣິຕໍ ກຕໍ ໂຫຕິ, ອກຕໍ ໂຫຕິ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ; ວຈີສຸຈຣິຕໍ ກຕໍ ໂຫຕິ, ອກຕໍ ໂຫຕິ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ; ມໂນສຸຈຣິຕໍ ກຕໍ ໂຫຕິ, ອກຕໍ ໂຫຕິ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ. ໂສ ‘ກາຍສຸຈຣິຕໍ ເມ ກຕ’ນ຺ຕິ ນ ຕປ຺ປຕິ, ‘ອກຕໍ ເມ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕ’ນ຺ຕິ ນ ຕປ຺ປຕິ; ‘ວຈີສຸຈຣິຕໍ ເມ ກຕ’ນ຺ຕິ ນ ຕປ຺ປຕິ, ‘ອກຕໍ ເມ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕ’ນ຺ຕິ ນ ຕປ຺ປຕິ; ‘ມໂນສຸຈຣິຕໍ ເມ ກຕ’ນ຺ຕິ ນ ຕປ຺ປຕິ, ‘ອກຕໍ ເມ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕ’ນ຺ຕິ ນ ຕປ຺ປຕິ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ອຕປນີຍາ’’ຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ອຸປຎ຺ຎາຕສຸຕ຺ຕໍ

໕. ‘‘ທ຺ວິນ຺ນາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມານໍ ອຸປຎ຺ຎາສິໍ – ຍາ ຈ ອສນ຺ຕຸຏ຺ຐິຕາ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ, ຍາ ຈ ອປ຺ປຏິວານິຕາ ປຘານສ຺ມິໍ. ອປ຺ປຏິວານີ ສຸທາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ປທຫາມິ – ‘ກາມໍ ຕໂຈ ຈ ນ຺ຫາຣຸ [ນຫາຣຸ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)] ຈ ອຏ຺ຐິ ຈ ອວສິສ຺ສຕຸ, ສຣີເຣ ອຸປສຸສ຺ສຕຸ ມໍສໂລຫິຕໍ, ຍໍ ຕໍ ປຸຣິສຖາເມນ ປຸຣິສວີຣິເຍນ ປຸຣິສປຣກ຺ກເມນ ປຕ຺ຕພ຺ພໍ ນ ຕໍ ອປາປຸຓິຕ຺ວາ ວີຣິຍສ຺ສ ສຓ຺ຐານໍ ຠວິສ຺ສຕີ’ຕິ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອປ຺ປມາທາຘິຄຕາ ສມ຺ໂພຘິ, ອປ຺ປມາທາຘິຄໂຕ ອນຸຕ຺ຕໂຣ ໂຍຄກ຺ເຂໂມ. ຕຸມ຺ເຫ ເຈປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອປ຺ປຏິວານໍ ປທເຫຍ຺ຍາຖ – ‘ກາມໍ ຕໂຈ ຈ ນ຺ຫາຣຸ ຈ ອຏ຺ຐິ ຈ ອວສິສ຺ສຕຸ, ສຣີເຣ ອຸປສຸສ຺ສຕຸ ມໍສໂລຫິຕໍ, ຍໍ ຕໍ ປຸຣິສຖາເມນ ປຸຣິສວີຣິເຍນ ປຸຣິສປຣກ຺ກເມນ ປຕ຺ຕພ຺ພໍ ນ ຕໍ ອປາປຸຓິຕ຺ວາ ວີຣິຍສ຺ສ ສຓ຺ຐານໍ ຠວິສ຺ສຕີ’ຕິ, ຕຸມ຺ເຫປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ນຈິຣສ຺ເສວ – ຍສ຺ສຕ຺ຖາຍ ກຸລປຸຕ຺ຕາ ສມ຺ມເທວ ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊນ຺ຕິ ຕທນຸຕ຺ຕຣໍ – ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍປຣິໂຍສານໍ ທິຏ຺ເຐວ ຘມ຺ເມ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕ຺ວາ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣິສ຺ສຖ. ຕສ຺ມາຕິຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອວໍ ສິກ຺ຂິຕພ຺ພໍ – ‘ອປ຺ປຏິວານໍ ປທຫິສ຺ສາມ. ກາມໍ ຕໂຈ ຈ ນ຺ຫາຣຸ ຈ ອຏ຺ຐິ ຈ ອວສິສ຺ສຕຸ, ສຣີເຣ ອຸປສຸສ຺ສຕຸ ມໍສໂລຫິຕໍ, ຍໍ ຕໍ ປຸຣິສຖາເມນ ປຸຣິສວີຣິເຍນ ປຸຣິສປຣກ຺ກເມນ ປຕ຺ຕພ຺ພໍ ນ ຕໍ ອປາປຸຓິຕ຺ວາ ວີຣິຍສ຺ສ ສຓ຺ຐານໍ ຠວິສ຺ສຕີ’ຕິ. ເອວຎ຺ຫິ ໂວ, ຠິກ຺ຂເວ, ສິກ຺ຂິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ. ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ສໍໂຍຊນສຸຕ຺ຕໍ

໖. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ຍາ ຈ ສໍໂຍຊນິເຍສຸ ຘມ຺ເມສຸ ອສ຺ສາທານຸປສ຺ສິຕາ, ຍາ ຈ ສໍໂຍຊນິເຍສຸ ຘມ຺ເມສຸ ນິພ຺ພິທານຸປສ຺ສິຕາ. ສໍໂຍຊນິເຍສຸ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ເມສຸ ອສ຺ສາທານຸປສ຺ສີ ວິຫຣນ຺ໂຕ ຣາຄໍ ນ ປຊຫຕິ, ໂທສໍ ນ ປຊຫຕິ, ໂມຫໍ ນ ປຊຫຕິ. ຣາຄໍ ອປ຺ປຫາຍ, ໂທສໍ ອປ຺ປຫາຍ, ໂມຫໍ ອປ຺ປຫາຍ ນ ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ຊາຕິຍາ ຊຣາຍ ມຣເຓນ ໂສເກຫິ ປຣິເທເວຫິ ທຸກ຺ເຂຫິ ໂທມນສ຺ເສຫິ ອຸປາຍາເສຫິ. ນ ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ທຸກ຺ຂສ຺ມາຕິ ວທາມິ.

‘‘ສໍໂຍຊນິເຍສຸ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ເມສຸ ນິພ຺ພິທານຸປສ຺ສີ ວິຫຣນ຺ໂຕ ຣາຄໍ ປຊຫຕິ, ໂທສໍ ປຊຫຕິ, ໂມຫໍ ປຊຫຕິ. ຣາຄໍ ປຫາຍ, ໂທສໍ ປຫາຍ, ໂມຫໍ ປຫາຍ, ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ຊາຕິຍາ ຊຣາຍ ມຣເຓນ ໂສເກຫິ ປຣິເທເວຫິ ທຸກ຺ເຂຫິ ໂທມນສ຺ເສຫິ ອຸປາຍາເສຫິ. ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ ທຸກ຺ຂສ຺ມາຕິ ວທາມິ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’ຕິ. ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ກຓ຺ຫສຸຕ຺ຕໍ

໗. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ ກຓ຺ຫາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ອຫິຣິກຎ຺ຈ ອໂນຕ຺ຕປ຺ປຎ຺ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ກຓ຺ຫາ’’ຕິ. ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ສຸກ຺ກສຸຕ຺ຕໍ

໘. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ ສຸກ຺ກາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ຫິຣີ [ຫິຣິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)] ຈ ໂອຕ຺ຕປ຺ປຎ຺ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ສຸກ຺ກາ’’ຕິ. ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ຈຣິຍສຸຕ຺ຕໍ

໙. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ ສຸກ຺ກາ ໂລກໍ ປາເລນ຺ຕິ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ຫິຣີ ຈ ໂອຕ຺ຕປ຺ປຎ຺ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ສຸກ຺ກາ ຘມ຺ມາ ໂລກໍ ນ ປາເລຍ຺ຍຸໍ, ນຍິຘ ປຎ຺ຎາເຍຖ ມາຕາຕິ ວາ ມາຕຸຈ຺ຉາຕິ ວາ ມາຕຸລານີຕິ ວາ ອາຈຣິຍຠຣິຍາຕິ ວາ ຄຣູນໍ ທາຣາຕິ ວາ. ສມ຺ເຠທໍ ໂລໂກ ອຄມິສ຺ສ, ຍຖາ ອເຊຬກາ ກຸກ຺ກຸຏສູກຣາ ໂສຓສິງ຺ຄາລາ [ໂສຓສິຄາລາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)]. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມ ທ຺ເວ ສຸກ຺ກາ ຘມ຺ມາ ໂລກໍ ປາເລນ຺ຕິ ຕສ຺ມາ ປຎ຺ຎາຍຕິ [ປຎ຺ຎາຍນ຺ຕິ (ສີ.)] ມາຕາຕິ ວາ ມາຕຸຈ຺ຉາຕິ ວາ ມາຕຸລານີຕິ ວາ ອາຈຣິຍຠຣິຍາຕິ ວາ ຄຣູນໍ ທາຣາຕິ ວາ’’ຕິ. ນວມໍ.

໑໐. ວສ຺ສູປນາຍິກສຸຕ຺ຕໍ

໑໐. ‘‘ທ຺ເວມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ວສ຺ສູປນາຍິກາ. ກຕມາ ທ຺ເວ? ປຸຣິມິກາ ຈ ປຈ຺ຉິມິກາ ຈ. ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ວສ຺ສູປນາຍິກາ’’ຕິ. ທສມໍ.

ກມ຺ມກຣຓວຄ຺ໂຄ ປຐໂມ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ວຊ຺ຊາ ປຘານາ ທ຺ເວ ຕປນີຍາ, ອຸປຎ຺ຎາເຕນ ປຎ຺ຈມໍ;

ສໍໂຍຊນຎ຺ຈ ກຓ຺ຫຎ຺ຈ, ສຸກ຺ກໍ ຈຣິຍາ ວສ຺ສູປນາຍິເກນ ວຄ຺ໂຄ.

໒. ອຘິກຣຓວຄ຺ໂຄ

໑໑. ‘‘ທ຺ເວມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ພລານິ. ກຕມານິ ທ຺ເວ? ປຏິສງ຺ຂານພລຎ຺ຈ ຠາວນາພລຎ຺ຈ. ກຕມຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຏິສງ຺ຂານພລໍ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອກຈ຺ໂຈ ອິຕິ ປຏິສຎ຺ຈິກ຺ຂຕິ – ‘ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕສ຺ສ ໂຂ ປາປໂກ ວິປາໂກ ທິຏ຺ເຐ ເຈວ ຘມ຺ເມ ອຠິສມ຺ປຣາຍຎ຺ຈ, ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕສ຺ສ ປາປໂກ ວິປາໂກ ທິຏ຺ເຐ ເຈວ ຘມ຺ເມ ອຠິສມ຺ປຣາຍຎ຺ຈ, ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕສ຺ສ ປາປໂກ ວິປາໂກ ທິຏ຺ເຐ ເຈວ ຘມ຺ເມ ອຠິສມ຺ປຣາຍຎ຺ຈາ’ຕິ. ໂສ ອິຕິ ປຏິສງ຺ຂາຍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ປຫາຍ ກາຍສຸຈຣິຕໍ ຠາເວຕິ, ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ປຫາຍ ວຈີສຸຈຣິຕໍ ຠາເວຕິ, ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ປຫາຍ ມໂນສຸຈຣິຕໍ ຠາເວຕິ, ສຸທ຺ຘໍ ອຕ຺ຕານໍ ປຣິຫຣຕິ. ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຏິສງ຺ຂານພລໍ.

‘‘ກຕມຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາວນາພລໍ. ຕຕ຺ຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍມິທໍ [ຍທິທໍ (ສີ.)] ຠາວນາພລໍ ເສຂານເມຕໍ [ເສຂເມຕໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ.)] ພລໍ. ເສຂຎ຺ຫິ ໂສ, ຠິກ຺ຂເວ, ພລໍ ອາຄມ຺ມ ຣາຄໍ ປຊຫຕິ, ໂທສໍ ປຊຫຕິ, ໂມຫໍ ປຊຫຕິ. ຣາຄໍ ປຫາຍ, ໂທສໍ ປຫາຍ, ໂມຫໍ ປຫາຍ ຍໍ ອກຸສລໍ ນ ຕໍ ກໂຣຕິ, ຍໍ ປາປໍ ນ ຕໍ ເສວຕິ. ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາວນາພລໍ. ອິມານິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ພລານີ’’ຕິ.

໑໒. ‘‘ທ຺ເວມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ພລານິ. ກຕມານິ ທ຺ເວ? ປຏິສງ຺ຂານພລຎ຺ຈ ຠາວນາພລຎ຺ຈ. ກຕມຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຏິສງ຺ຂານພລໍ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອກຈ຺ໂຈ ອິຕິ ປຏິສຎ຺ຈິກ຺ຂຕິ – ‘ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕສ຺ສ ໂຂ ປາປໂກ ວິປາໂກ ທິຏ຺ເຐ ເຈວ ຘມ຺ເມ ອຠິສມ຺ປຣາຍຎ຺ຈ, ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕສ຺ສ ປາປໂກ ວິປາໂກ ທິຏ຺ເຐ ເຈວ ຘມ຺ເມ ອຠິສມ຺ປຣາຍຎ຺ຈ, ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕສ຺ສ ປາປໂກ ວິປາໂກ ທິຏ຺ເຐ ເຈວ ຘມ຺ເມ ອຠິສມ຺ປຣາຍຎ຺ຈາ’ຕິ. ໂສ ອິຕິ ປຏິສງ຺ຂາຍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ປຫາຍ ກາຍສຸຈຣິຕໍ ຠາເວຕິ, ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ປຫາຍ ວຈີສຸຈຣິຕໍ ຠາເວຕິ, ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ປຫາຍ ມໂນສຸຈຣິຕໍ ຠາເວຕິ, ສຸທ຺ຘໍ ອຕ຺ຕານໍ ປຣິຫຣຕິ. ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຏິສງ຺ຂານພລໍ.

‘‘ກຕມຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາວນາພລໍ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ສຕິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄໍ ຠາເວຕິ ວິເວກນິສ຺ສິຕໍ ວິຣາຄນິສ຺ສິຕໍ ນິໂຣຘນິສ຺ສິຕໍ ໂວສຄ຺ຄປຣິຓາມິໍ, ຘມ຺ມວິຈຍສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄໍ ຠາເວຕິ… ວີຣິຍສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄໍ ຠາເວຕິ… ປີຕິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄໍ ຠາເວຕິ… ປສ຺ສທ຺ຘິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄໍ ຠາເວຕິ… ສມາຘິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄໍ ຠາເວຕິ… ອຸເປກ຺ຂາສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄໍ ຠາເວຕິ ວິເວກນິສ຺ສິຕໍ ວິຣາຄນິສ຺ສິຕໍ ນິໂຣຘນິສ຺ສິຕໍ ໂວສຄ຺ຄປຣິຓາມິໍ. ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາວນາພລໍ. ອິມານິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ພລານີ’’ຕິ.

໑໓. ‘‘ທ຺ເວມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ພລານິ. ກຕມານິ ທ຺ເວ? ປຏິສງ຺ຂານພລຎ຺ຈ ຠາວນາພລຎ຺ຈ. ກຕມຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຏິສງ຺ຂານພລໍ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອກຈ຺ໂຈ ອິຕິ ປຏິສຎ຺ຈິກ຺ຂຕິ – ‘ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕສ຺ສ ໂຂ ປາປໂກ ວິປາໂກ ທິຏ຺ເຐ ເຈວ ຘມ຺ເມ ອຠິສມ຺ປຣາຍຎ຺ຈ, ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕສ຺ສ ໂຂ ປາປໂກ ວິປາໂກ ທິຏ຺ເຐ ເຈວ ຘມ຺ເມ ອຠິສມ຺ປຣາຍຎ຺ຈ, ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕສ຺ສ ໂຂ ປາປໂກ ວິປາໂກ ທິຏ຺ເຐ ເຈວ ຘມ຺ເມ ອຠິສມ຺ປຣາຍຎ຺ຈາ’ຕິ. ໂສ ອິຕິ ປຏິສງ຺ຂາຍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ປຫາຍ ກາຍສຸຈຣິຕໍ ຠາເວຕິ, ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ປຫາຍ ວຈີສຸຈຣິຕໍ ຠາເວຕິ, ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ປຫາຍ ມໂນສຸຈຣິຕໍ ຠາເວຕິ, ສຸທ຺ຘໍ ອຕ຺ຕານໍ ປຣິຫຣຕິ. ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຏິສງ຺ຂານພລໍ.

‘‘ກຕມຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາວນາພລໍ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ວິວິຈ຺ເຈວ ກາເມຫິ, ວິວິຈ຺ຈ ອກຸສເລຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສວິຕກ຺ກໍ ສວິຈາຣໍ ວິເວກຊໍ ປີຕິສຸຂໍ ປຐມໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ວິຕກ຺ກວິຈາຣານໍ ວູປສມາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສມ຺ປສາທນໍ ເຈຕໂສ ເອໂກທິຠາວໍ ອວິຕກ຺ກໍ ອວິຈາຣໍ ສມາຘິຊໍ ປີຕິສຸຂໍ ທຸຕິຍໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ປີຕິຍາ ຈ ວິຣາຄາ ອຸເປກ຺ຂໂກ ຈ ວິຫຣຕິ ສໂຕ ຈ ສມ຺ປຊາໂນ, ສຸຂຎ຺ຈ ກາເຍນ ປຏິສໍເວເທຕິ, ຍໍ ຕໍ ອຣິຍາ ອາຈິກ຺ຂນ຺ຕິ – ‘ອຸເປກ຺ຂໂກ ສຕິມາ ສຸຂວິຫາຣີ’ຕິ ຕຕິຍໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ສຸຂສ຺ສ ຈ ປຫານາ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ຈ ປຫານາ ປຸພ຺ເພວ ໂສມນສ຺ສໂທມນສ຺ສານໍ ອຕ຺ຖງ຺ຄມາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍ ອຸເປກ຺ຂາສຕິປາຣິສຸທ຺ຘິໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາວນາພລໍ. ອິມານິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ພລານີ’’ຕິ.

໑໔. ‘‘ທ຺ເວມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕຖາຄຕສ຺ສ ຘມ຺ມເທສນາ. ກຕມາ ທ຺ເວ? ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຈ ວິຕ຺ຖາເຣນ ຈ. ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຕຖາຄຕສ຺ສ ຘມ຺ມເທສນາ’’ຕິ.

໑໕. ‘‘ຍສ຺ມິໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຘິກຣເຓ ອາປນ຺ໂນ [ອາປຕ຺ຕາປນ຺ໂນ (ກ.)] ຈ ຠິກ຺ຂຸ ໂຈທໂກ ຈ ຠິກ຺ຂຸ ນ ສາຘຸກໍ ອຕ຺ຕນາວ ອຕ຺ຕານໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຕິ ຕສ຺ເມຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຘິກຣເຓ ປາຏິກງ຺ຂໍ ທີຆຕ຺ຕາຍ ຂຣຕ຺ຕາຍ ວາຬຕ຺ຕາຍ ສໍວຕ຺ຕິສ຺ສຕິ, ຠິກ຺ຂູ ຈ ນ ຜາສຸໍ [ນ ຜາສຸ (ກ.)] ວິຫຣິສ຺ສນ຺ຕີຕິ [ວິຫຣິສ຺ສນ຺ຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ກ.)]. ຍສ຺ມິຎ຺ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຘິກຣເຓ ອາປນ຺ໂນ ຈ ຠິກ຺ຂຸ ໂຈທໂກ ຈ ຠິກ຺ຂຸ ສາຘຸກໍ ອຕ຺ຕນາວ ອຕ຺ຕານໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຕິ ຕສ຺ເມຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຘິກຣເຓ ປາຏິກງ຺ຂໍ ນ ທີຆຕ຺ຕາຍ ຂຣຕ຺ຕາຍ ວາຬຕ຺ຕາຍ ສໍວຕ຺ຕິສ຺ສຕິ, ຠິກ຺ຂູ ຈ ຜາສຸໍ ວິຫຣິສ຺ສນ຺ຕີຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາປນ຺ໂນ ຠິກ຺ຂຸ ສາຘຸກໍ ອຕ຺ຕນາວ ອຕ຺ຕານໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຕິ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາປນ຺ໂນ ຠິກ຺ຂຸ ອິຕິ ປຏິສຎ຺ຈິກ຺ຂຕິ – ‘ອຫໍ ໂຂ ອກຸສລໍ ອາປນ຺ໂນ ກຎ຺ຈິເທວ [ກິຎ຺ຈິເທວ (ກ.)] ເທສໍ ກາເຍນ. ມໍ ໂສ [ຕສ຺ມາ ມໍ ໂສ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຠິກ຺ຂຸ ອທ຺ທສ ອກຸສລໍ ອາປຊ຺ຊມານໍ ກິຎ຺ຈິເທວ ເທສໍ ກາເຍນ. ໂນ ເຈ ອຫໍ ອກຸສລໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍໍ ກິຎ຺ຈິເທວ ເທສໍ ກາເຍນ, ນ ມໍ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ປສ຺ເສຍ຺ຍ ອກຸສລໍ ອາປຊ຺ຊມານໍ ກິຎ຺ຈິເທວ ເທສໍ ກາເຍນ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ອຫໍ ອກຸສລໍ ອາປນ຺ໂນ ກິຎ຺ຈິເທວ ເທສໍ ກາເຍນ, ຕສ຺ມາ ມໍ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ອທ຺ທສ ອກຸສລໍ ອາປຊ຺ຊມານໍ ກິຎ຺ຈິເທວ ເທສໍ ກາເຍນ. ທິສ຺ວາ ຈ ປນ ມໍ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ອກຸສລໍ ອາປຊ຺ຊມານໍ ກິຎ຺ຈິເທວ ເທສໍ ກາເຍນ ອນຕ຺ຕມໂນ ອໂຫສິ. ອນຕ຺ຕມໂນ ສມາໂນ ອນຕ຺ຕມນວຈນໍ [ອນຕ຺ຕມນວາຈໍ (ກ.)] ມໍ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ອວຈ. ອນຕ຺ຕມນວຈນາຫໍ [ອນຕ຺ຕມນວາຈໍ ນາຫໍ (ກ.)] ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ວຸຕ຺ໂຕ ສມາໂນ ອນຕ຺ຕມໂນ [ອຕ຺ຕມໂນ (ກ.)] ອໂຫສິໍ. ອນຕ຺ຕມໂນ ສມາໂນ ປເຣສໍ ອາໂຣເຈສິໍ. ອິຕິ ມເມວ ຕຕ຺ຖ ອຈ຺ຈໂຍ ອຈ຺ຈຄມາ ສຸງ຺ກທາຍກໍວ ຠຓ຺ຑສ຺ມິນ຺ຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາປນ຺ໂນ ຠິກ຺ຂຸ ສາຘຸກໍ ອຕ຺ຕນາວ ອຕ຺ຕານໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂຈທໂກ ຠິກ຺ຂຸ ສາຘຸກໍ ອຕ຺ຕນາວ ອຕ຺ຕານໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຕິ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂຈທໂກ ຠິກ຺ຂຸ ອິຕິ ປຏິສຎ຺ຈິກ຺ຂຕິ – ‘ອຍໍ ໂຂ ຠິກ຺ຂຸ ອກຸສລໍ ອາປນ຺ໂນ ກິຎ຺ຈິເທວ ເທສໍ ກາເຍນ. ອຫໍ ອິມໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ອທ຺ທສໍ ອກຸສລໍ ອາປຊ຺ຊມານໍ ກິຎ຺ຈິເທວ ເທສໍ ກາເຍນ. ໂນ ເຈ ອຍໍ ຠິກ຺ຂຸ ອກຸສລໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍ ກິຎ຺ຈິເທວ ເທສໍ ກາເຍນ, ນາຫໍ ອິມໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍໍ ອກຸສລໍ ອາປຊ຺ຊມານໍ ກິຎ຺ຈິເທວ ເທສໍ ກາເຍນ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ອຍໍ ຠິກ຺ຂຸ ອກຸສລໍ ອາປນ຺ໂນ ກິຎ຺ຈິເທວ ເທສໍ ກາເຍນ, ຕສ຺ມາ ອຫໍ ອິມໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ອທ຺ທສໍ ອກຸສລໍ ອາປຊ຺ຊມານໍ ກິຎ຺ຈິເທວ ເທສໍ ກາເຍນ. ທິສ຺ວາ ຈ ປນາຫໍ ອິມໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ອກຸສລໍ ອາປຊ຺ຊມານໍ ກິຎ຺ຈິເທວ ເທສໍ ກາເຍນ ອນຕ຺ຕມໂນ ອໂຫສິໍ. ອນຕ຺ຕມໂນ ສມາໂນ ອນຕ຺ຕມນວຈນາຫໍ ອິມໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ອວຈໍ. ອນຕ຺ຕມນວຈນາຍໍ ຠິກ຺ຂຸ ມຍາ ວຸຕ຺ໂຕ ສມາໂນ ອນຕ຺ຕມໂນ ອໂຫສິ. ອນຕ຺ຕມໂນ ສມາໂນ ປເຣສໍ ອາໂຣເຈສິ. ອິຕິ ມເມວ ຕຕ຺ຖ ອຈ຺ຈໂຍ ອຈ຺ຈຄມາ ສຸງ຺ກທາຍກໍວ ຠຓ຺ຑສ຺ມິນ຺ຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂຈທໂກ ຠິກ຺ຂຸ ສາຘຸກໍ ອຕ຺ຕນາວ ອຕ຺ຕານໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຕິ.

‘‘ຍສ຺ມິໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຘິກຣເຓ ອາປນ຺ໂນ ຈ ຠິກ຺ຂຸ ໂຈທໂກ ຈ ຠິກ຺ຂຸ ນ ສາຘຸກໍ ອຕ຺ຕນາວ ອຕ຺ຕານໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຕິ ຕສ຺ເມຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຘິກຣເຓ ປາຏິກງ຺ຂໍ ທີຆຕ຺ຕາຍ ຂຣຕ຺ຕາຍ ວາຬຕ຺ຕາຍ ສໍວຕ຺ຕິສ຺ສຕິ, ຠິກ຺ຂູ ຈ ນ ຜາສຸໍ ວິຫຣິສ຺ສນ຺ຕີຕິ. ຍສ຺ມິຎ຺ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຘິກຣເຓ ອາປນ຺ໂນ ຈ ຠິກ຺ຂຸ ໂຈທໂກ ຈ ຠິກ຺ຂຸ ສາຘຸກໍ ອຕ຺ຕນາວ ອຕ຺ຕານໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຕິ ຕສ຺ເມຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຘິກຣເຓ ປາຏິກງ຺ຂໍ ນ ທີຆຕ຺ຕາຍ ຂຣຕ຺ຕາຍ ວາຬຕ຺ຕາຍ ສໍວຕ຺ຕິສ຺ສຕິ, ຠິກ຺ຂູ ຈ ຜາສຸ ວິຫຣິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ.

໑໖. ອຖ ໂຂ ອຎ຺ຎຕໂຣ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວຕາ ສທ຺ຘິໍ ສມ຺ໂມທິ. ສມ຺ໂມທນີຍໍ ກຖໍ ສາຣຓີຍໍ ວີຕິສາເຣຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ໂກ ນຸ ໂຂ, ໂຠ ໂຄຕມ, ເຫຕຸ ໂກ ປຈ຺ຈໂຍ ເຍນ ມິເຘກຈ຺ເຈ ສຕ຺ຕາ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອປາຍໍ ທຸຄ຺ຄຕິໍ ວິນິປາຕໍ ນິຣຍໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕີ’’ຕິ? ‘‘ອຘມ຺ມຈຣິຍາວິສມຈຣິຍາເຫຕຸ ໂຂ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ເອວມິເຘກຈ຺ເຈ ສຕ຺ຕາ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອປາຍໍ ທຸຄ຺ຄຕິໍ ວິນິປາຕໍ ນິຣຍໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕີ’’ຕິ.

‘‘ໂກ ນຸ ໂຂ, ໂຠ ໂຄຕມ, ເຫຕຸ ໂກ ປຈ຺ຈໂຍ ເຍນ ມິເຘກຈ຺ເຈ ສຕ຺ຕາ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ສຸຄຕິໍ ສຄ຺ຄໍ ໂລກໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕີ’’ຕິ? ‘‘ຘມ຺ມຈຣິຍາສມຈຣິຍາເຫຕຸ ໂຂ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ເອວມິເຘກຈ຺ເຈ ສຕ຺ຕາ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ສຸຄຕິໍ ສຄ຺ຄໍ ໂລກໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕີ’’ຕິ.

‘‘ອຠິກ຺ກນ຺ຕໍ, ໂຠ ໂຄຕມ! ອຠິກ຺ກນ຺ຕໍ, ໂຠ ໂຄຕມ! ເສຍ຺ຍຖາປິ, ໂຠ ໂຄຕມ, ນິກ຺ກຸຊ຺ຊິຕໍ [ນິກຸຊ຺ຊິຕໍ (ກ.)] ວາ ອຸກ຺ກຸຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ປຏິຈ຺ຉນ຺ນໍ ວາ ວິວເຣຍ຺ຍ, ມູຬ຺ຫສ຺ສ ວາ ມຄ຺ຄໍ ອາຈິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອນ຺ຘກາເຣ ວາ ເຕລປຊ຺ໂຊຕໍ ຘາເຣຍ຺ຍ – ‘ຈກ຺ຂຸມນ຺ໂຕ ຣູປານິ ທກ຺ຂນ຺ຕີ’ຕິ, ເອວເມວໍ ໂຠຕາ ໂຄຕເມນ ອເນກປຣິຍາເຍນ ຘມ຺ໂມ ປກາສິໂຕ. ເອສາຫໍ ຠວນ຺ຕໍ ໂຄຕມໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ ຘມ຺ມຎ຺ຈ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆຎ຺ຈ. ອຸປາສກໍ ມໍ ຠວໍ ໂຄຕໂມ ຘາເຣຕຸ ອຊ຺ຊຕຄ຺ເຄ ປາຓຸເປຕໍ ສຣຓໍ ຄຕ’’ນ຺ຕິ.

໑໗. ອຖ ໂຂ ຊາຓຸສ຺ໂສຓິ [ຊາຓຸໂສຓິ (ກ.)] ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວຕາ ສທ຺ຘິໍ ສມ຺ໂມທິ. ສມ຺ໂມທນີຍໍ ກຖໍ ສາຣຓີຍໍ ວີຕິສາເຣຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ຊາຓຸສ຺ໂສຓິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ໂກ ນຸ ໂຂ, ໂຠ ໂຄຕມ, ເຫຕຸ ໂກ ປຈ຺ຈໂຍ ເຍນ ມິເຘກຈ຺ເຈ ສຕ຺ຕາ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອປາຍໍ ທຸຄ຺ຄຕິໍ ວິນິປາຕໍ ນິຣຍໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕີ’’ຕິ? ‘‘ກຕຕ຺ຕາ ຈ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ອກຕຕ຺ຕາ ຈ. ເອວມິເຘກຈ຺ເຈ ສຕ຺ຕາ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອປາຍໍ ທຸຄ຺ຄຕິໍ ວິນິປາຕໍ ນິຣຍໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕີ’’ຕິ. ‘‘ໂກ ປນ, ໂຠ ໂຄຕມ, ເຫຕຸ ໂກ ປຈ຺ຈໂຍ ເຍນ ມິເຘກຈ຺ເຈ ສຕ຺ຕາ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ສຸຄຕິໍ ສຄ຺ຄໍ ໂລກໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕີ’’ຕິ? ‘‘ກຕຕ຺ຕາ ຈ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ອກຕຕ຺ຕາ ຈ. ເອວມິເຘກຈ຺ເຈ ສຕ຺ຕາ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ສຸຄຕິໍ ສຄ຺ຄໍ ໂລກໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕີ’’ຕິ. ‘‘ນ ໂຂ ອຫໍ ອິມສ຺ສ ໂຠໂຕ ໂຄຕມສ຺ສ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອວິຠຕ຺ຕສ຺ສ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊານາມິ. ສາຘຸ ເມ ຠວໍ ໂຄຕໂມ ຕຖາ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕຸ ຍຖາ ອຫໍ ອິມສ຺ສ ໂຠໂຕ ໂຄຕມສ຺ສ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອວິຠຕ຺ຕສ຺ສ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ຖໍ ອາຊາເນຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ສຸຓາຫິ, ສາຘຸກໍ ມນສິ ກໂຣຫິ; ຠາສິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ‘‘ເອວໍ ໂຠ’’ຕິ ໂຂ ຊາຓຸສ຺ໂສຓິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຠຄວໂຕ ປຈ຺ຈສ຺ໂສສິ. ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ອິຘ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ກຕໍ ໂຫຕິ, ອກຕໍ ໂຫຕິ ກາຍສຸຈຣິຕໍ; ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ກຕໍ ໂຫຕິ, ອກຕໍ ໂຫຕິ ວຈີສຸຈຣິຕໍ; ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ກຕໍ ໂຫຕິ, ອກຕໍ ໂຫຕິ ມໂນສຸຈຣິຕໍ. ເອວໍ ໂຂ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ ເອວມິເຘກຈ຺ເຈ ສຕ຺ຕາ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອປາຍໍ ທຸຄ຺ຄຕິໍ ວິນິປາຕໍ ນິຣຍໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ອິຘ ປນ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ກາຍສຸຈຣິຕໍ ກຕໍ ໂຫຕິ, ອກຕໍ ໂຫຕິ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ; ວຈີສຸຈຣິຕໍ ກຕໍ ໂຫຕິ, ອກຕໍ ໂຫຕິ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ; ມໂນສຸຈຣິຕໍ ກຕໍ ໂຫຕິ, ອກຕໍ ໂຫຕິ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ. ເອວໍ ໂຂ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ ເອວມິເຘກຈ຺ເຈ ສຕ຺ຕາ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ສຸຄຕິໍ ສຄ຺ຄໍ ໂລກໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕີ’’ຕິ.

‘‘ອຠິກ຺ກນ຺ຕໍ, ໂຠ ໂຄຕມ…ເປ… ອຸປາສກໍ ມໍ ຠວໍ ໂຄຕໂມ ຘາເຣຕຸ ອຊ຺ຊຕຄ຺ເຄ ປາຓຸເປຕໍ ສຣຓໍ ຄຕ’’ນ຺ຕິ.

໑໘. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ອານນ຺ທໍ ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ເອກໍເສນາຫໍ, ອານນ຺ທ, ອກຣຓີຍໍ ວທາມິ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ຍມິທໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວຕາ ເອກໍເສນ ອກຣຓີຍໍ ອກ຺ຂາຕໍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຕສ຺ມິໍ ອກຣຓີເຍ ກຍິຣມາເນ ໂກ ອາທີນໂວ ປາຏິກງ຺ໂຂ’’ຕິ? ‘‘ຍມິທໍ, ອານນ຺ທ, ມຍາ ເອກໍເສນ ອກຣຓີຍໍ ອກ຺ຂາຕໍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຕສ຺ມິໍ ອກຣຓີເຍ ກຍິຣມາເນ ອຍໍ ອາທີນໂວ ປາຏິກງ຺ໂຂ – ອຕ຺ຕາປິ ອຕ຺ຕານໍ ອຸປວທຕິ, ອນຸວິຈ຺ຈ ວິຎ຺ຎູ ຄຣຫນ຺ຕິ, ປາປໂກ ກິຕ຺ຕິສທ຺ໂທ ອພ຺ຠຸຄ຺ຄຈ຺ຉຕິ, ສມ຺ມູຬ຺ໂຫ ກາລໍ ກໂຣຕິ, ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອປາຍໍ ທຸຄ຺ຄຕິໍ ວິນິປາຕໍ ນິຣຍໍ ອຸປປຊ຺ຊຕິ. ຍມິທໍ, ອານນ຺ທ, ມຍາ ເອກໍເສນ ອກຣຓີຍໍ ອກ຺ຂາຕໍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຕສ຺ມິໍ ອກຣຓີເຍ ກຍິຣມາເນ ອຍໍ ອາທີນໂວ ປາຏິກງ຺ໂຂ’’ຕິ.

‘‘ເອກໍເສນາຫໍ, ອານນ຺ທ, ກຣຓີຍໍ ວທາມິ ກາຍສຸຈຣິຕໍ ວຈີສຸຈຣິຕໍ ມໂນສຸຈຣິຕ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ຍມິທໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວຕາ ເອກໍເສນ ກຣຓີຍໍ ອກ຺ຂາຕໍ ກາຍສຸຈຣິຕໍ ວຈີສຸຈຣິຕໍ ມໂນສຸຈຣິຕໍ ຕສ຺ມິໍ ກຣຓີເຍ ກຍິຣມາເນ ໂກ ອານິສໍໂສ ປາຏິກງ຺ໂຂ’’ຕິ? ‘‘ຍມິທໍ, ອານນ຺ທ, ມຍາ ເອກໍເສນ ກຣຓີຍໍ ອກ຺ຂາຕໍ ກາຍສຸຈຣິຕໍ ວຈີສຸຈຣິຕໍ ມໂນສຸຈຣິຕໍ ຕສ຺ມິໍ ກຣຓີເຍ ກຍິຣມາເນ ອຍໍ ອານິສໍໂສ ປາຏິກງ຺ໂຂ – ອຕ຺ຕາປິ ອຕ຺ຕານໍ ນ ອຸປວທຕິ, ອນຸວິຈ຺ຈ ວິຎ຺ຎູ ປສໍສນ຺ຕິ, ກລ຺ຍາໂຓ ກິຕ຺ຕິສທ຺ໂທ ອພ຺ຠຸຄ຺ຄຈ຺ຉຕິ, ອສມ຺ມູຬ຺ໂຫ ກາລໍ ກໂຣຕິ, ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ສຸຄຕິໍ ສຄ຺ຄໍ ໂລກໍ ອຸປປຊ຺ຊຕິ. ຍມິທໍ, ອານນ຺ທ, ມຍາ ເອກໍເສນ ກຣຓີຍໍ ອກ຺ຂາຕໍ ກາຍສຸຈຣິຕໍ ວຈີສຸຈຣິຕໍ ມໂນສຸຈຣິຕໍ ຕສ຺ມິໍ ກຣຓີເຍ ກຍິຣມາເນ ອຍໍ ອານິສໍໂສ ປາຏິກງ຺ໂຂ’’ຕິ.

໑໙. ‘‘ອກຸສລໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຊຫຖ. ສກ຺ກາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອກຸສລໍ ປຊຫິຕຸໍ. ໂນ ເຈທໍ [ໂນ ເຈຕໍ (ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ. ກ.) ສໍ. ນິ. ໓.໒໘ ປສ຺ສິຕພ຺ພໍ], ຠິກ຺ຂເວ, ສກ຺ກາ ອຠວິສ຺ສ ອກຸສລໍ ປຊຫິຕຸໍ, ນາຫໍ ເອວໍ ວເທຍ຺ຍໍ – ‘ອກຸສລໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຊຫຖາ’ຕິ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສກ຺ກາ ອກຸສລໍ ປຊຫິຕຸໍ ຕສ຺ມາຫໍ ເອວໍ ວທາມິ – ‘ອກຸສລໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຊຫຖາ’ຕິ. ອກຸສລຎ຺ຈ ຫິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ [ອກຸສລໍ ຠິກ຺ຂເວ (ກ.)], ປຫີນໍ ອຫິຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ສໍວຕ຺ເຕຍ຺ຍ ນາຫໍ ເອວໍ ວເທຍ຺ຍໍ – ‘ອກຸສລໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຊຫຖາ’ຕິ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອກຸສລໍ ປຫີນໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ສໍວຕ຺ຕຕິ ຕສ຺ມາຫໍ ເອວໍ ວທາມິ – ‘ອກຸສລໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຊຫຖາ’’’ຕິ.

‘‘ກຸສລໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາເວຖ. ສກ຺ກາ, ຠິກ຺ຂເວ, ກຸສລໍ ຠາເວຕຸໍ. ໂນ ເຈທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສກ຺ກາ ອຠວິສ຺ສ ກຸສລໍ ຠາເວຕຸໍ, ນາຫໍ ເອວໍ ວເທຍ຺ຍໍ – ‘ກຸສລໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາເວຖາ’ຕິ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສກ຺ກາ ກຸສລໍ ຠາເວຕຸໍ ຕສ຺ມາຫໍ ເອວໍ ວທາມິ – ‘ກຸສລໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາເວຖາ’ຕິ. ກຸສລຎ຺ຈ ຫິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາວິຕໍ ອຫິຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ສໍວຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ນາຫໍ ເອວໍ ວເທຍ຺ຍໍ – ‘ກຸສລໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາເວຖາ’ຕິ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ກຸສລໍ ຠາວິຕໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ສໍວຕ຺ຕຕິ ຕສ຺ມາຫໍ ເອວໍ ວທາມິ – ‘ກຸສລໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາເວຖາ’’’ຕິ.

໒໐. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ ສທ຺ຘມ຺ມສ຺ສ ສມ຺ໂມສາຍ ອນ຺ຕຣຘານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ທຸນ຺ນິກ຺ຂິຕ຺ຕຎ຺ຈ ປທພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ອຕ຺ໂຖ ຈ ທຸນ຺ນີໂຕ. ທຸນ຺ນິກ຺ຂິຕ຺ຕສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ປທພ຺ຍຎ຺ຊນສ຺ສ ອຕ຺ໂຖປິ ທຸນ຺ນໂຍ ໂຫຕິ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ສທ຺ຘມ຺ມສ຺ສ ສມ຺ໂມສາຍ ອນ຺ຕຣຘານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕີ’’ຕິ.

໒໑. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ ສທ຺ຘມ຺ມສ຺ສ ຐິຕິຍາ ອສມ຺ໂມສາຍ ອນນ຺ຕຣຘານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສຸນິກ຺ຂິຕ຺ຕຎ຺ຈ ປທພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ອຕ຺ໂຖ ຈ ສຸນີໂຕ. ສຸນິກ຺ຂິຕ຺ຕສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ປທພ຺ຍຎ຺ຊນສ຺ສ ອຕ຺ໂຖປິ ສຸນໂຍ ໂຫຕິ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ສທ຺ຘມ຺ມສ຺ສ ຐິຕິຍາ ອສມ຺ໂມສາຍ ອນນ຺ຕຣຘານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕີ’’ຕິ.

ອຘິກຣຓວຄ຺ໂຄ ທຸຕິໂຍ.

໓. ພາລວຄ຺ໂຄ

໒໒. ‘‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ພາລາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ໂຍ ຈ ອຈ຺ຈຍໍ ອຈ຺ຈຍໂຕ ນ ປສ຺ສຕິ, ໂຍ ຈ ອຈ຺ຈຍໍ ເທເສນ຺ຕສ຺ສ ຍຖາຘມ຺ມໍ ນປ຺ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ພາລາ’ຕິ. ‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຓ຺ຑິຕາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ໂຍ ຈ ອຈ຺ຈຍໍ ອຈ຺ຈຍໂຕ ປສ຺ສຕິ, ໂຍ ຈ ອຈ຺ຈຍໍ ເທເສນ຺ຕສ຺ສ ຍຖາຘມ຺ມໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຓ຺ຑິຕາ’’’ຕິ.

໒໓. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕຖາຄຕໍ ອພ຺ຠາຈິກ຺ຂນ຺ຕິ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ທຸຏ຺ໂຐ ວາ ໂທສນ຺ຕໂຣ, ສທ຺ໂຘ ວາ ທຸຄ຺ຄຫິເຕນ [ທຸຄ຺ຄຫີເຕນ (ສີ.)]. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຕຖາຄຕໍ ອພ຺ຠາຈິກ຺ຂນ຺ຕີ’’ຕິ.

໒໔. ‘‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕຖາຄຕໍ ອພ຺ຠາຈິກ຺ຂນ຺ຕິ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ໂຍ ຈ ອຠາສິຕໍ ອລປິຕໍ ຕຖາຄເຕນ ຠາສິຕໍ ລປິຕໍ ຕຖາຄເຕນາຕິ ທີເປຕິ, ໂຍ ຈ ຠາສິຕໍ ລປິຕໍ ຕຖາຄເຕນ ອຠາສິຕໍ ອລປິຕໍ ຕຖາຄເຕນາຕິ ທີເປຕິ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຕຖາຄຕໍ ອພ຺ຠາຈິກ຺ຂນ຺ຕີ’ຕິ. ‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕຖາຄຕໍ ນາພ຺ຠາຈິກ຺ຂນ຺ຕິ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ໂຍ ຈ ອຠາສິຕໍ ອລປິຕໍ ຕຖາຄເຕນ ອຠາສິຕໍ ອລປິຕໍ ຕຖາຄເຕນາຕິ ທີເປຕິ, ໂຍ ຈ ຠາສິຕໍ ລປິຕໍ ຕຖາຄເຕນ ຠາສິຕໍ ລປິຕໍ ຕຖາຄເຕນາຕິ ທີເປຕິ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຕຖາຄຕໍ ນາພ຺ຠາຈິກ຺ຂນ຺ຕີ’’’ຕິ.

໒໕. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕຖາຄຕໍ ອພ຺ຠາຈິກ຺ຂນ຺ຕິ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ໂຍ ຈ ເນຍ຺ຍຕ຺ຖໍ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕໍ ນີຕຕ຺ໂຖ ສຸຕ຺ຕນ຺ໂຕຕິ ທີເປຕິ, ໂຍ ຈ ນີຕຕ຺ຖໍ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕໍ ເນຍ຺ຍຕ຺ໂຖ ສຸຕ຺ຕນ຺ໂຕຕິ ທີເປຕິ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຕຖາຄຕໍ ອພ຺ຠາຈິກ຺ຂນ຺ຕີ’’ຕິ.

໒໖. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕຖາຄຕໍ ນາພ຺ຠາຈິກ຺ຂນ຺ຕິ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ໂຍ ຈ ເນຍ຺ຍຕ຺ຖໍ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕໍ ເນຍ຺ຍຕ຺ໂຖ ສຸຕ຺ຕນ຺ໂຕຕິ ທີເປຕິ, ໂຍ ຈ ນີຕຕ຺ຖໍ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕໍ ນີຕຕ຺ໂຖ ສຸຕ຺ຕນ຺ໂຕຕິ ທີເປຕິ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຕຖາຄຕໍ ນາພ຺ຠາຈິກ຺ຂນ຺ຕີ’’ຕິ.

໒໗. ‘‘ປຏິຈ຺ຉນ຺ນກມ຺ມນ຺ຕສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ຄຕີນໍ ອຎ຺ຎຕຣາ ຄຕິ ປາຏິກງ຺ຂາ – ນິຣໂຍ ວາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິ ວາຕິ. ອປ຺ປຏິຈ຺ຉນ຺ນກມ຺ມນ຺ຕສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ຄຕີນໍ ອຎ຺ຎຕຣາ ຄຕິ ປາຏິກງ຺ຂາ – ເທວາ ວາ ມນຸສ຺ສາ ວາ’’ຕິ.

໒໘. ‘‘ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິກສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ຄຕີນໍ ອຎ຺ຎຕຣາ ຄຕິ ປາຏິກງ຺ຂາ – ນິຣໂຍ ວາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິ ວາ’’ຕິ.

໒໙. ‘‘ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິກສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ຄຕີນໍ ອຎ຺ຎຕຣາ ຄຕິ ປາຏິກງ຺ຂາ – ເທວາ ວາ ມນຸສ຺ສາ ວາ’’ຕິ.

໓໐. ‘‘ທຸສ຺ສີລສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຏິຄ຺ຄາຫາ – ນິຣໂຍ ວາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິ ວາ. ສີລວໂຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຏິຄ຺ຄາຫາ – ເທວາ ວາ ມນຸສ຺ສາ ວາ’’ຕິ [ເທໂວ ວາ ມນຸສ຺ໂສ ວາຕິ (ກ.)].

໓໑. ‘‘ທ຺ວາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຖວເສ ສມ຺ປສ຺ສມາໂນ ອຣຎ຺ຎວນປຕ຺ຖານິ [ອຣຎ຺ເຎ ປວນປຕ຺ຖານິ (ສີ. ປີ.)] ປນ຺ຕານິ ເສນາສນານິ ປຏິເສວາມິ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ອຕ຺ຕໂນ ຈ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມສຸຂວິຫາຣໍ ສມ຺ປສ຺ສມາໂນ, ປຈ຺ຉິມຎ຺ຈ ຊນຕໍ ອນຸກມ຺ປມາໂນ. ອິເມ ໂຂ ອຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ອຕ຺ຖວເສ ສມ຺ປສ຺ສມາໂນ ອຣຎ຺ຎວນປຕ຺ຖານິ ປນ຺ຕານິ ເສນາສນານິ ປຏິເສວາມີ’’ຕິ.

໓໒. ‘‘ທ຺ເວ ເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ ວິຊ຺ຊາຠາຄິຍາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສມໂຖ ຈ ວິປສ຺ສນາ ຈ. ສມໂຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາວິໂຕ ກມຕ຺ຖ [ກິມຕ຺ຖ (ສ຺ຍາ. ກໍ.), ກຕມຕ຺ຖ (ກ.)] ມນຸໂຠຕິ? ຈິຕ຺ຕໍ ຠາວີຍຕິ. ຈິຕ຺ຕໍ ຠາວິຕໍ ກມຕ຺ຖມນຸໂຠຕິ? ໂຍ ຣາໂຄ ໂສ ປຫີຍຕິ. ວິປສ຺ສນາ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠາວິຕາ ກມຕ຺ຖມນຸໂຠຕິ? ປຎ຺ຎາ ຠາວີຍຕິ. ປຎ຺ຎາ ຠາວິຕາ ກມຕ຺ຖມນຸໂຠຕິ? ຍາ ອວິຊ຺ຊາ ສາ ປຫີຍຕິ. ຣາຄຸປກ຺ກິລິຏ຺ຐໍ ວາ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈິຕ຺ຕໍ ນ ວິມຸຈ຺ຈຕິ, ອວິຊ຺ຊຸປກ຺ກິລິຏ຺ຐາ ວາ ປຎ຺ຎາ ນ ຠາວີຍຕິ. ອິຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣາຄວິຣາຄາ ເຈໂຕວິມຸຕ຺ຕິ, ອວິຊ຺ຊາວິຣາຄາ ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ຕີ’’ຕິ.

ພາລວຄ຺ໂຄ ຕຕິໂຍ.

໔. ສມຈິຕ຺ຕວຄ຺ໂຄ

໓໓. ‘‘ອສປ຺ປຸຣິສຠູມິຎ຺ຈ ໂວ, ຠິກ຺ຂເວ, ເທເສສ຺ສາມິ ສປ຺ປຸຣິສຠູມິຎ຺ຈ. ຕໍ ສຸຓາຖ, ສາຘຸກໍ ມນສິ ກໂຣຖ. ຠາສິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ‘‘ເອວໍ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ປຈ຺ຈສ຺ໂສສຸໍ. ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສປ຺ປຸຣິສຠູມິ? ອສປ຺ປຸຣິໂສ, ຠິກ຺ຂເວ, ອກຕຎ຺ຎູ ໂຫຕິ ອກຕເວທີ. ອສພ຺ຠິ ເຫຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປຎ຺ຎາຕໍ ຍທິທໍ ອກຕຎ຺ຎຸຕາ ອກຕເວທິຕາ. ເກວລາ ເອສາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສປ຺ປຸຣິສຠູມິ ຍທິທໍ ອກຕຎ຺ຎຸຕາ ອກຕເວທິຕາ. ສປ຺ປຸຣິໂສ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ກຕຎ຺ຎູ ໂຫຕິ ກຕເວທີ. ສພ຺ຠິ ເຫຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປຎ຺ຎາຕໍ ຍທິທໍ ກຕຎ຺ຎຸຕາ ກຕເວທິຕາ. ເກວລາ ເອສາ, ຠິກ຺ຂເວ, ສປ຺ປຸຣິສຠູມິ ຍທິທໍ ກຕຎ຺ຎຸຕາ ກຕເວທິຕາ’’ຕິ.

໓໔. ‘‘ທ຺ວິນ຺ນາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ນ ສຸປ຺ປຕິກາຣໍ ວທາມິ. ກຕເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ? ມາຕຸ ຈ ປິຕຸ ຈ. ເອເກນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອໍເສນ ມາຕຣໍ ປຣິຫເຣຍ຺ຍ, ເອເກນ ອໍເສນ ປິຕຣໍ ປຣິຫເຣຍ຺ຍ ວສ຺ສສຕາຍຸໂກ ວສ຺ສສຕຊີວີ ໂສ ຈ ເນສໍ ອຸຈ຺ຉາທນປຣິມທ຺ທນນ຺ຫາປນສມ຺ພາຫເນນ. ເຕ ຈ ຕຕ຺ເຖວ ມຸຕ຺ຕກຣີສໍ ຈເຊຍ຺ຍຸໍ. ນ ຕ຺ເວວ, ຠິກ຺ຂເວ, ມາຕາປິຕູນໍ ກຕໍ ວາ ໂຫຕິ ປຏິກຕໍ ວາ. ອິມິສ຺ສາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ມຫາປຖວິຍາ ປຫູຕຣຕ຺ຕຣຕນາຍ [ປຫູຕສຕ຺ຕຣຕນາຍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.) ຕິກນິປາເຕ ມຫາວຄ຺ເຄ ທສມສຸຕ຺ຕຏີກາຍໍ ທສ຺ສິຕປາຬິຍາ ສເມຕິ] ມາຕາປິຕໂຣ ອິສ຺ສຣາຘິປຈ຺ເຈ ຣຊ຺ເຊ ປຕິຏ຺ຐາເປຍ຺ຍ, ນ ຕ຺ເວວ, ຠິກ຺ຂເວ, ມາຕາປິຕູນໍ ກຕໍ ວາ ໂຫຕິ ປຏິກຕໍ ວາ. ຕໍ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ? ພຫຸກາຣາ [ພຫູປກາຣາ (ກ.)], ຠິກ຺ຂເວ, ມາຕາປິຕໂຣ ປຸຕ຺ຕານໍ ອາປາທກາ ໂປສກາ ອິມສ຺ສ ໂລກສ຺ສ ທສ຺ເສຕາໂຣ. ໂຍ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ມາຕາປິຕໂຣ ອສ຺ສທ຺ເຘ ສທ຺ຘາສມ຺ປທາຍ ສມາທເປຕິ ນິເວເສຕິ ປຕິຏ຺ຐາເປຕິ, ທຸສ຺ສີເລ ສີລສມ຺ປທາຍ ສມາທເປຕິ ນິເວເສຕິ ປຕິຏ຺ຐາເປຕິ, ມຈ຺ຉຣີ ຈາຄສມ຺ປທາຍ ສມາທເປຕິ ນິເວເສຕິ ປຕິຏ຺ຐາເປຕິ, ທຸປ຺ປຎ຺ເຎ ປຎ຺ຎາສມ຺ປທາຍ ສມາທເປຕິ ນິເວເສຕິ ປຕິຏ຺ຐາເປຕິ, ເອຕ຺ຕາວຕາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ມາຕາປິຕູນໍ ກຕຎ຺ຈ ໂຫຕິ ປຏິກຕຎ຺ຈາ’’ຕິ [ປຏິກຕຎ຺ຈ ອຕິກຕຎ຺ຈາຕິ (ສີ. ປີ.)].

໓໕. ອຖ ໂຂ ອຎ຺ຎຕໂຣ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວຕາ ສທ຺ຘິໍ ສມ຺ໂມທິ. ສມ຺ໂມທນີຍໍ ກຖໍ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ກິໍວາທີ ຠວໍ ໂຄຕໂມ ກິມກ຺ຂາຍີ’’ຕິ? ‘‘ກິຣິຍວາທີ ຈາຫໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ອກິຣິຍວາທີ ຈາ’’ຕິ. ‘‘ຍຖາກຖໍ ປນ ຠວໍ ໂຄຕໂມ ກິຣິຍວາທີ ຈ ອກິຣິຍວາທີ ຈາ’’ຕິ?

‘‘ອກິຣິຍໍ ໂຂ ອຫໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ວທາມິ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕສ຺ສ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕສ຺ສ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕສ຺ສ, ອເນກວິຫິຕານໍ ປາປການໍ ອກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ອກິຣິຍໍ ວທາມິ. ກິຣິຍຎ຺ຈ ໂຂ ອຫໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ວທາມິ ກາຍສຸຈຣິຕສ຺ສ ວຈີສຸຈຣິຕສ຺ສ ມໂນສຸຈຣິຕສ຺ສ, ອເນກວິຫິຕານໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ກິຣິຍໍ ວທາມິ. ເອວໍ ໂຂ ອຫໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ກິຣິຍວາທີ ຈ ອກິຣິຍວາທີ ຈາ’’ຕິ.

‘‘ອຠິກ຺ກນ຺ຕໍ, ໂຠ ໂຄຕມ…ເປ… ອຸປາສກໍ ມໍ ຠວໍ ໂຄຕໂມ ຘາເຣຕຸ ອຊ຺ຊຕຄ຺ເຄ ປາຓຸເປຕໍ ສຣຓໍ ຄຕ’’ນ຺ຕິ.

໓໖. ອຖ ໂຂ ອນາຖປິຓ຺ຑິໂກ ຄຫປຕິ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອນາຖປິຓ຺ຑິໂກ ຄຫປຕິ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ກຕິ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ໂລເກ ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍາ, ກຕ຺ຖ ຈ ທານໍ ທາຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ? ‘‘ທ຺ເວ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ໂລເກ ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍາ – ເສໂຂ ຈ ອເສໂຂ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ທ຺ເວ ໂລເກ ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍາ, ເອຕ຺ຖ ຈ ທານໍ ທາຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ.

ອິທມໂວຈ ຠຄວາ. ອິທໍ ວຕ຺ວານ [ວຕ຺ວາ (ສີ. ປີ.) ເອວມີທິເສສຸ ຐາເນສຸ] ສຸຄໂຕ ອຖາປຣໍ ເອຕທໂວຈ ສຕ຺ຖາ –

‘‘ເສໂຂ ອເສໂຂ ຈ ອິມສ຺ມິໍ ໂລເກ,

ອາຫຸເນຍ຺ຍາ ຍຊມານານໍ ໂຫນ຺ຕິ;

ເຕ ອຸຊ຺ຊຸຠູຕາ [ອຸຊຸຠູຕາ (ສ຺ຍາ. ກໍ. ກ.)] ກາເຍນ, ວາຈາຍ ອຸທ ເຈຕສາ;

ເຂຕ຺ຕໍ ຕໍ ຍຊມານານໍ, ເອຕ຺ຖ ທິນ຺ນໍ ມຫປ຺ຜລ’’ນ຺ຕິ.

໓໗. ເອວໍ ເມ ສຸຕໍ – ເອກໍ ສມຍໍ ຠຄວາ ສາວຕ຺ຖິຍໍ ວິຫຣຕິ ເຊຕວເນ ອນາຖປິຓ຺ຑິກສ຺ສ ອາຣາເມ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ສາວຕ຺ຖິຍໍ ວິຫຣຕິ ປຸພ຺ພາຣາເມ ມິຄາຣມາຕຸປາສາເທ. ຕຕ຺ຣ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ອາວຸໂສ ຠິກ຺ຂເວ’’ຕິ. ‘‘ອາວຸໂສ’’ຕິ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ອາຍສ຺ມໂຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ປຈ຺ຈສ຺ໂສສຸໍ. ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອຊ຺ຌຕ຺ຕສໍໂຍຊນຎ຺ຈ, ອາວຸໂສ, ປຸຄ຺ຄລໍ ເທເສສ຺ສາມິ ພຫິທ຺ຘາສໍໂຍຊນຎ຺ຈ. ຕໍ ສຸຓາຖ, ສາຘຸກໍ ມນສິ ກໂຣຖ; ຠາສິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ‘‘ເອວມາວຸໂສ’’ຕິ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ອາຍສ຺ມໂຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ປຈ຺ຈສ຺ໂສສຸໍ. ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ກຕໂມ ຈາວຸໂສ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕສໍໂຍຊໂນ ປຸຄ຺ຄໂລ? ອິຘາວຸໂສ, ຠິກ຺ຂຸ ສີລວາ ໂຫຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວຣສໍວຸໂຕ ວິຫຣຕິ ອາຈາຣໂຄຈຣສມ຺ປນ຺ໂນ, ອຓຸມຕ຺ເຕສຸ ວຊ຺ເຊສຸ ຠຍທສ຺ສາວີ, ສມາທາຍ ສິກ຺ຂຕິ ສິກ຺ຂາປເທສຸ. ໂສ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອຎ຺ຎຕຣໍ ເທວນິກາຍໍ ອຸປປຊ຺ຊຕິ. ໂສ ຕໂຕ ຈຸໂຕ ອາຄາມີ ໂຫຕິ, ອາຄນ຺ຕາ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕໍ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ອາວຸໂສ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕສໍໂຍຊໂນ ປຸຄ຺ຄໂລ ອາຄາມີ ໂຫຕິ, ອາຄນ຺ຕາ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕໍ.

‘‘ກຕໂມ ຈາວຸໂສ, ພຫິທ຺ຘາສໍໂຍຊໂນ ປຸຄ຺ຄໂລ? ອິຘາວຸໂສ, ຠິກ຺ຂຸ ສີລວາ ໂຫຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວຣສໍວຸໂຕ ວິຫຣຕິ ອາຈາຣໂຄຈຣສມ຺ປນ຺ໂນ, ອຓຸມຕ຺ເຕສຸ ວຊ຺ເຊສຸ ຠຍທສ຺ສາວີ, ສມາທາຍ ສິກ຺ຂຕິ ສິກ຺ຂາປເທສຸ. ໂສ ອຎ຺ຎຕຣໍ ສນ຺ຕໍ ເຈໂຕວິມຸຕ຺ຕິໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ໂສ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອຎ຺ຎຕຣໍ ເທວນິກາຍໍ ອຸປປຊ຺ຊຕິ. ໂສ ຕໂຕ ຈຸໂຕ ອນາຄາມີ ໂຫຕິ, ອນາຄນ຺ຕາ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕໍ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕາວຸໂສ, ພຫິທ຺ຘາສໍໂຍຊໂນ ປຸຄ຺ຄໂລ ອນາຄາມີ ໂຫຕິ, ອນາຄນ຺ຕາ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕໍ.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ອາວຸໂສ, ຠິກ຺ຂຸ ສີລວາ ໂຫຕິ…ເປ… ສມາທາຍ ສິກ຺ຂຕິ ສິກ຺ຂາປເທສຸ. ໂສ ກາມານໍເຍວ ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ປຏິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ. ໂສ ຠວານໍເຍວ ນິພ຺ພິທາຍ ວິຣາຄາຍ ນິໂຣຘາຍ ປຏິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ. ໂສ ຕຓ຺ຫາກ຺ຂຍາຍ ປຏິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ. ໂສ ໂລຠກ຺ຂຍາຍ ປຏິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ. ໂສ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອຎ຺ຎຕຣໍ ເທວນິກາຍໍ ອຸປປຊ຺ຊຕິ. ໂສ ຕໂຕ ຈຸໂຕ ອນາຄາມີ ໂຫຕິ, ອນາຄນ຺ຕາ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕໍ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕາວຸໂສ, ພຫິທ຺ຘາສໍໂຍຊໂນ ປຸຄ຺ຄໂລ ອນາຄາມີ ໂຫຕິ, ອນາຄນ຺ຕາ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ.

ອຖ ໂຂ ສມ຺ພຫຸລາ ສມຈິຕ຺ຕາ ເທວຕາ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ອຏ຺ຐໍສຸ. ເອກມນ຺ຕໍ ຐິຕາ ໂຂ ຕາ ເທວຕາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ເອໂສ, ຠນ຺ເຕ, ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ປຸພ຺ພາຣາເມ ມິຄາຣມາຕຸປາສາເທ ຠິກ຺ຂູນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕສໍໂຍຊນຎ຺ຈ ປຸຄ຺ຄລໍ ເທເສຕິ ພຫິທ຺ຘາສໍໂຍຊນຎ຺ຈ. ຫຏ຺ຐາ, ຠນ຺ເຕ, ປຣິສາ. ສາຘຸ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ເຍນາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ເຕນຸປສງ຺ກມຕຸ ອນຸກມ຺ປໍ ອຸປາທາຍາ’’ຕິ. ອຘິວາເສສິ ຠຄວາ ຕຸຓ຺ຫີຠາເວນ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ – ເສຍ຺ຍຖາປິ ນາມ ພລວາ ປຸຣິໂສ ສມິຎ຺ຊິຕໍ [ສມ຺ມິຎ຺ຊິຕໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)] ວາ ພາຫໍ ປສາເຣຍ຺ຍ, ປສາຣິຕໍ ວາ ພາຫໍ ສມິຎ຺ເຊຍ຺ຍ, ເອວເມວໍ – ເຊຕວເນ ອນ຺ຕຣຫິໂຕ ປຸພ຺ພາຣາເມ ມິຄາຣມາຕຸປາສາເທ ອາຍສ຺ມໂຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສມ຺ມຸເຂ ປາຕຸຣໂຫສິ. ນິສີທິ ຠຄວາ ປຎ຺ຎຕ຺ເຕ ອາສເນ. ອາຍສ຺ມາປິ ໂຂ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ສາຣິປຸຕ຺ຕໍ ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ອິຘ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ສມ຺ພຫຸລາ ສມຈິຕ຺ຕາ ເທວຕາ ເຍນາຫໍ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ມໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ອຏ຺ຐໍສຸ. ເອກມນ຺ຕໍ ຐິຕາ ໂຂ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ຕາ ເທວຕາ ມໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘ເອໂສ, ຠນ຺ເຕ, ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ປຸພ຺ພາຣາເມ ມິຄາຣມາຕຸປາສາເທ ຠິກ຺ຂູນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕສໍໂຍຊນຎ຺ຈ ປຸຄ຺ຄລໍ ເທເສຕິ ພຫິທ຺ຘາສໍໂຍຊນຎ຺ຈ. ຫຏ຺ຐາ, ຠນ຺ເຕ, ປຣິສາ. ສາຘຸ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ເຍນ ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ເຕນຸປສງ຺ກມຕຸ ອນຸກມ຺ປໍ ອຸປາທາຍາ’ຕິ. ຕາ ໂຂ ປນ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ເທວຕາ ທສປິ ຫຸຕ຺ວາ ວີສມ຺ປິ ຫຸຕ຺ວາ ຕິໍສມ຺ປິ ຫຸຕ຺ວາ ຈຕ຺ຕາລີສມ຺ປິ ຫຸຕ຺ວາ ປຎ຺ຎາສມ຺ປິ ຫຸຕ຺ວາ ສຏ຺ຐິປິ ຫຸຕ຺ວາ ອາຣຄ຺ຄໂກຏິນິຕຸທນມຕ຺ເຕປິ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ນ ຈ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ພ຺ຍາພາເຘນ຺ຕິ [ພ຺ຍາພາເຘນ຺ຕີຕິ (ສພ຺ພຕ຺ຖ)]. ສິຍາ ໂຂ ປນ [ປນ ເຕ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)], ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ເອວມສ຺ສ – ‘ຕຕ຺ຖ ນູນ ຕາສໍ ເທວຕານໍ ຕຖາ ຈິຕ຺ຕໍ ຠາວິຕໍ ເຍນ ຕາ ເທວຕາ ທສປິ ຫຸຕ຺ວາ ວີສມ຺ປິ ຫຸຕ຺ວາ ຕິໍສມ຺ປິ ຫຸຕ຺ວາ ຈຕ຺ຕາລີສມ຺ປິ ຫຸຕ຺ວາ ປຎ຺ຎາສມ຺ປິ ຫຸຕ຺ວາ ສຏ຺ຐິປິ ຫຸຕ຺ວາ ອາຣຄ຺ຄໂກຏິນິຕຸທນມຕ຺ເຕປິ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ນ ຈ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ພ຺ຍາພາເຘນ຺ຕີ’ຕິ. ນ ໂຂ ປເນຕໍ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ເອວໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ອິເຘວ ໂຂ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ຕາສໍ ເທວຕານໍ ຕຖາ ຈິຕ຺ຕໍ ຠາວິຕໍ, ເຍນ ຕາ ເທວຕາ ທສປິ ຫຸຕ຺ວາ…ເປ… ນ ຈ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ພ຺ຍາພາເຘນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາຕິຫ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ເອວໍ ສິກ຺ຂິຕພ຺ພໍ – ‘ສນ຺ຕິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຠວິສ຺ສາມ ສນ຺ຕມານສາ’ຕິ. ເອວຎ຺ຫິ ໂວ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ສິກ຺ຂິຕພ຺ພໍ. ‘ສນ຺ຕິນ຺ທ຺ຣິຍານຎ຺ຫິ ໂວ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ສນ຺ຕມານສານໍ ສນ຺ຕໍເຍວ ກາຍກມ຺ມໍ ຠວິສ຺ສຕິ ສນ຺ຕໍ ວຈີກມ຺ມໍ ສນ຺ຕໍ ມໂນກມ຺ມໍ. ສນ຺ຕໍເຍວ ອຸປຫາຣໍ ອຸປຫຣິສ຺ສາມ ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີສູ’ຕິ. ‘ເອວຎ຺ຫິ ໂວ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ສິກ຺ຂິຕພ຺ພໍ. ອນສ຺ສຸໍ ໂຂ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍາ ປຣິພ຺ພາຊກາ ເຍ ອິມໍ ຘມ຺ມປຣິຍາຍໍ ນາສ຺ໂສສຸ’’’ນ຺ຕິ.

໓໘. ເອວໍ ເມ ສຸຕໍ – ເອກໍ ສມຍໍ ອາຍສ຺ມາ ມຫາກຈ຺ຈາໂນ ວຣຓາຍໍ ວິຫຣຕິ ຠທ຺ທສາຣິຕີເຣ [ກທ຺ທມທຫຕີເຣ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)]. ອຖ ໂຂ ອາຣາມທຓ຺ໂຑ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ເຍນາຍສ຺ມາ ມຫາກຈ຺ຈາໂນ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມຕາ ມຫາກຈ຺ຈາເນນ ສທ຺ຘິໍ ສມ຺ໂມທິ. ສມ຺ໂມທນີຍໍ ກຖໍ ສາຣຓີຍໍ ວີຕິສາເຣຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຣາມທຓ຺ໂຑ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ມຫາກຈ຺ຈານໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ໂກ ນຸ ໂຂ, ໂຠ ກຈ຺ຈານ, ເຫຕຸ ໂກ ປຈ຺ຈໂຍ ເຍນ ຂຕ຺ຕິຍາປິ ຂຕ຺ຕິເຍຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓາປິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ຄຫປຕິກາປິ ຄຫປຕິເກຫິ ວິວທນ຺ຕີ’’ຕິ? ‘‘ກາມຣາຄາຠິນິເວສວິນິພນ຺ຘ [ກາມຣາຄວິນິເວສວິນິພທ຺ຘ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)] ປລິເຄຘປຣິຍຸຏ຺ຐານຊ຺ໂຌສານເຫຕຸ ໂຂ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ຂຕ຺ຕິຍາປິ ຂຕ຺ຕິເຍຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓາປິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ຄຫປຕິກາປິ ຄຫປຕິເກຫິ ວິວທນ຺ຕີ’’ຕິ.

‘‘ໂກ ປນ, ໂຠ ກຈ຺ຈານ, ເຫຕຸ ໂກ ປຈ຺ຈໂຍ ເຍນ ສມຓາປິ ສມເຓຫິ ວິວທນ຺ຕີ’’ຕິ? ‘‘ທິຏ຺ຐິຣາຄາຠິນິເວສວິນິພນ຺ຘປລິເຄຘປຣິຍຸຏ຺ຐານຊ຺ໂຌສານເຫຕຸ ໂຂ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ສມຓາປິ ສມເຓຫິ ວິວທນ຺ຕີ’’ຕິ.

‘‘ອຕ຺ຖິ ປນ, ໂຠ ກຈ຺ຈານ, ໂກຈິ ໂລກສ຺ມິໍ ໂຍ ອິມຎ຺ເຈວ ກາມຣາຄາຠິນິເວສວິນິພນ຺ຘປລິເຄຘປຣິຍຸຏ຺ຐານຊ຺ໂຌສານໍ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ, ອິມຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິຣາຄາຠິນິເວສວິນິພນ຺ຘປລິເຄຘປຣິຍຸຏ຺ຐານຊ຺ໂຌສານໍ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ’’ຕິ? ‘‘ອຕ຺ຖິ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ໂລກສ຺ມິໍ ໂຍ ອິມຎ຺ເຈວ ກາມຣາຄາຠິນິເວສວິນິພນ຺ຘປລິເຄຘປຣິຍຸຏ຺ຐານຊ຺ໂຌສານໍ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ, ອິມຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິຣາຄາຠິນິເວສວິນິພນ຺ຘປລິເຄຘປຣິຍຸຏ຺ຐານຊ຺ໂຌສານໍ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ’’ຕິ.

‘‘ໂກ ປນ ໂສ, ໂຠ ກຈ຺ຈານ, ໂລກສ຺ມິໍ ໂຍ ອິມຎ຺ເຈວ ກາຄຣາຄາຠິນິເວສວິນິພນ຺ຘປລິເຄຘປຣິຍຸຏ຺ຐານຊ຺ໂຌສານໍ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ, ອິມຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິຣາຄາຠິນິເວສວິນິພນ຺ຘປລິເຄຘປຣິຍຸຏ຺ຐານຊ຺ໂຌສານໍ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ’’ຕິ? ‘‘ອຕ຺ຖິ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ປຸຣຕ຺ຖິເມສຸ ຊນປເທສຸ ສາວຕ຺ຖີ ນາມ ນຄຣໍ. ຕຕ຺ຖ ໂສ ຠຄວາ ເອຕຣຫິ ວິຫຣຕິ ອຣຫໍ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ. ໂສ ຫິ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ຠຄວາ ອິມຎ຺ເຈວ ກາມຣາຄາຠິນິເວສວິນິພນ຺ຘປລິເຄຘປຣິຍຸຏ຺ຐານຊ຺ໂຌສານໍ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ, ອິມຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິຣາຄາຠິນິເວສວິນິພນ຺ຘປລິເຄຘປຣິຍຸຏ຺ຐານຊ຺ໂຌສານໍ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ’’ຕິ.

ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ ອາຣາມທຓ຺ໂຑ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອຸຏ຺ຐາຍາສນາ ເອກໍສໍ ອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ຄໍ ກຣິຕ຺ວາ ທກ຺ຂິຓໍ ຊາຓຸມຓ຺ຑລໍ ປຖວິຍໍ ນິຫນ຺ຕ຺ວາ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຎ຺ຊລິໍ ປຓາເມຕ຺ວາ ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ອຸທານໍ ອຸທາເນສິ –

‘‘ນໂມ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອຣຫໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ, ນໂມ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອຣຫໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ, ນໂມ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອຣຫໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ. ໂຍ ຫິ ໂສ ຠຄວາ ອິມຎ຺ເຈວ ກາມຣາຄາຠິນິເວສວິນິພນ຺ຘປລິເຄຘປຣິຍຸຏ຺ຐານຊ຺ໂຌສານໍ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ, ອິມຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິຣາຄາຠິນິເວສວິນິພນ຺ຘປລິເຄຘປຣິຍຸຏ຺ຐານຊ຺ໂຌສານໍ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ’’ຕິ.

‘‘ອຠິກ຺ກນ຺ຕໍ, ໂຠ ກຈ຺ຈານ, ອຠິກ຺ກນ຺ຕໍ, ໂຠ ກຈ຺ຈານ! ເສຍ຺ຍຖາປິ, ໂຠ ກຈ຺ຈານ, ນິກ຺ກຸຊ຺ຊິຕໍ ວາ ອຸກ຺ກຸຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ປຏິຈ຺ຉນ຺ນໍ ວາ ວິວເຣຍ຺ຍ, ມູຬ຺ຫສ຺ສ ວາ ມຄ຺ຄໍ ອາຈິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອນ຺ຘກາເຣ ວາ ເຕລປຊ຺ໂຊຕໍ ຘາເຣຍ຺ຍ – ‘ຈກ຺ຂຸມນ຺ໂຕ ຣູປານິ ທກ຺ຂນ຺ຕີ’ຕິ, ເອວເມວໍ ໂຠຕາ ກຈ຺ຈາເນນ ອເນກປຣິຍາເຍນ ຘມ຺ໂມ ປກາສິໂຕ. ເອສາຫໍ, ໂຠ ກຈ຺ຈານ, ຕໍ ຠວນ຺ຕໍ ໂຄຕມໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ ຘມ຺ມຎ຺ຈ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆຎ຺ຈ. ອຸປາສກໍ ມໍ ຠວໍ ກຈ຺ຈາໂນ ຘາເຣຕຸ ອຊ຺ຊຕຄ຺ເຄ ປາຓຸເປຕໍ ສຣຓໍ ຄຕ’’ນ຺ຕິ.

໓໙. ເອກໍ ສມຍໍ ອາຍສ຺ມາ ມຫາກຈ຺ຈາໂນ ມຘຸຣາຍໍ ວິຫຣຕິ ຄຸນ຺ທາວເນ. ອຖ ໂຂ ກນ຺ທຣາຍໂນ [ກຓ຺ຑຣາຍໂນ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)] ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ເຍນາຍສ຺ມາ ມຫາກຈ຺ຈາໂນ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມຕາ ມຫາກຈ຺ຈາເນນ ສທ຺ຘິໍ…ເປ… ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ກນ຺ທຣາຍໂນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ມຫາກຈ຺ຈານໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ສຸຕໍ ເມຕໍ, ໂຠ ກຈ຺ຈານ, ‘ນ ສມໂຓ ກຈ຺ຈາໂນ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ຊິຓ຺ເຓ ວຸທ຺ເຘ ມຫລ຺ລເກ ອທ຺ຘຄເຕ ວໂຍອນຸປ຺ປຕ຺ເຕ ອຠິວາເທຕິ ວາ ປຈ຺ຈຸຏ຺ເຐຕິ ວາ ອາສເນນ ວາ ນິມນ຺ເຕຕີ’ຕິ. ຕຍິທໍ, ໂຠ ກຈ຺ຈານ, ຕເຖວ? ນ ຫິ ຠວໍ ກຈ຺ຈາໂນ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ຊິຓ຺ເຓ ວຸທ຺ເຘ ມຫລ຺ລເກ ອທ຺ຘຄເຕ ວໂຍອນຸປ຺ປຕ຺ເຕ ອຠິວາເທຕິ ວາ ປຈ຺ຈຸຏ຺ເຐຕິ ວາ ອາສເນນ ວາ ນິມນ຺ເຕຕິ. ຕຍິທໍ, ໂຠ ກຈ຺ຈານ, ນ ສມ຺ປນ຺ນເມວາ’’ຕິ.

‘‘ອຕ຺ຖິ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ເຕນ ຠຄວຕາ ຊານຕາ ປສ຺ສຕາ ອຣຫຕາ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ເຘນ ວຸທ຺ຘຠູມິ ຈ ອກ຺ຂາຕາ ທຫຣຠູມິ ຈ. ວຸທ຺ໂຘ ເຈປິ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ໂຫຕິ ອາສີຕິໂກ ວາ ນາວຸຕິໂກ ວາ ວສ຺ສສຕິໂກ ວາ ຊາຕິຍາ, ໂສ ຈ ກາເມ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ ກາມມຊ຺ຌາວສຕິ ກາມປຣິຬາເຫນ ປຣິຑຍ຺ຫຕິ ກາມວິຕກ຺ເກຫິ ຂຊ຺ຊຕິ ກາມປຣິເຍສນາຍ ອຸສ຺ສຸໂກ. ອຖ ໂຂ ໂສ ພາໂລ ນ ເຖໂຣຕ຺ເວວ ສງ຺ຂ຺ຍໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ທຫໂຣ ເຈປິ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ໂຫຕິ ຍຸວາ ສຸສຸກາຬເກໂສ ຠທ຺ເຣນ ໂຍພ຺ພເນນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ປຐເມນ ວຍສາ. ໂສ ຈ ນ ກາເມ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ ນ ກາມມຊ຺ຌາວສຕິ, ນ ກາມປຣິຬາເຫນ ປຣິຑຍ຺ຫຕິ, ນ ກາມວິຕກ຺ເກຫິ ຂຊ຺ຊຕິ, ນ ກາມປຣິເຍສນາຍ ອຸສ຺ສຸໂກ. ອຖ ໂຂ ໂສ ປຓ຺ຑິໂຕ ເຖໂຣຕ຺ເວວ ສງ຺ຂ຺ຍໍ ຄຈ຺ຉຕີ’’ຕິ.

ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ ກນ຺ທຣາຍໂນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອຸຏ຺ຐາຍາສນາ ເອກໍສໍ ອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ຄໍ ກຣິຕ຺ວາ ທຫຣານໍ ສຕໍ [ສຸທໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)] ຠິກ຺ຂູນໍ ປາເທ ສິຣສາ ວນ຺ທຕິ – ‘‘ວຸທ຺ຘາ ຠວນ຺ໂຕ, ວຸທ຺ຘຠູມິຍໍ ຐິຕາ. ທຫຣາ ມຍໍ, ທຫຣຠູມິຍໍ ຐິຕາ’’ຕິ.

‘‘ອຠິກ຺ກນ຺ຕໍ, ໂຠ ກຈ຺ຈານ…ເປ… ອຸປາສກໍ ມໍ ຠວໍ ກຈ຺ຈາໂນ ຘາເຣຕຸ ອຊ຺ຊຕຄ຺ເຄ ປາຓຸເປຕໍ ສຣຓໍ ຄຕ’’ນ຺ຕິ.

໔໐. ‘‘ຍສ຺ມິໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມເຍ ໂຈຣາ ພລວນ຺ໂຕ ໂຫນ຺ຕິ, ຣາຊາໂນ ຕສ຺ມິໍ ສມເຍ ທຸພ຺ພລາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມິໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມເຍ ຣຎ຺ໂຎ ນ ຜາສຸ ໂຫຕິ ອຕິຍາຕຸໍ ວາ ນິຍ຺ຍາຕຸໍ ວາ ປຈ຺ຈນ຺ຕິເມ ວາ ຊນປເທ ອນຸສຎ຺ຎາຕຸໍ. ພ຺ຣາຫ຺ມຓຄຫປຕິການມ຺ປິ ຕສ຺ມິໍ ສມເຍ ນ ຜາສຸ ໂຫຕິ ອຕິຍາຕຸໍ ວາ ນິຍ຺ຍາຕຸໍ ວາ ພາຫິຣານິ ວາ ກມ຺ມນ຺ຕານິ ປຏິເວກ຺ຂິຕຸໍ. ເອວເມວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍສ຺ມິໍ ສມເຍ ປາປຠິກ຺ຂູ ພລວນ຺ໂຕ ໂຫນ຺ຕິ, ເປສລາ ຠິກ຺ຂູ ຕສ຺ມິໍ ສມເຍ ທຸພ຺ພລາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມິໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມເຍ ເປສລາ ຠິກ຺ຂູ ຕຸຓ຺ຫີຠູຕາ ຕຸຓ຺ຫີຠູຕາວ ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ສງ຺ກສາຍນ຺ຕິ [ສງ຺ກມ຺ມ ຌາຍນ຺ຕິ (ກ.), ສຎ຺ຈາຍນ຺ຕິ (ສີ. ອຏ຺ຐ.)] ປຈ຺ຈນ຺ຕິເມ ວາ ຊນປເທ ອຈ຺ຉນ຺ຕິ [ຠຊນ຺ຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)]. ຕຍິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂຫຕິ ພຫຸຊນາຫິຕາຍ ພຫຸຊນາສຸຂາຍ, ພຫຸໂນ ຊນສ຺ສ ອນຕ຺ຖາຍ ອຫິຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ເທວມນຸສ຺ສານໍ.

‘‘ຍສ຺ມິໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມເຍ ຣາຊາໂນ ພລວນ຺ໂຕ ໂຫນ຺ຕິ, ໂຈຣາ ຕສ຺ມິໍ ສມເຍ ທຸພ຺ພລາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມິໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມເຍ ຣຎ຺ໂຎ ຜາສຸ ໂຫຕິ ອຕິຍາຕຸໍ ວາ ນິຍ຺ຍາຕຸໍ ວາ ປຈ຺ຈນ຺ຕິເມ ວາ ຊນປເທ ອນຸສຎ຺ຎາຕຸໍ. ພ຺ຣາຫ຺ມຓຄຫປຕິການມ຺ປິ ຕສ຺ມິໍ ສມເຍ ຜາສຸ ໂຫຕິ ອຕິຍາຕຸໍ ວາ ນິຍ຺ຍາຕຸໍ ວາ ພາຫິຣານິ ວາ ກມ຺ມນ຺ຕານິ ປຏິເວກ຺ຂິຕຸໍ. ເອວເມວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍສ຺ມິໍ ສມເຍ ເປສລາ ຠິກ຺ຂູ ພລວນ຺ໂຕ ໂຫນ຺ຕິ, ປາປຠິກ຺ຂູ ຕສ຺ມິໍ ສມເຍ ທຸພ຺ພລາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມິໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມເຍ ປາປຠິກ຺ຂູ ຕຸຓ຺ຫີຠູຕາ ຕຸຓ຺ຫີຠູຕາວ ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ສງ຺ກສາຍນ຺ຕິ, ເຍນ ວາ ປນ ເຕນ ປກ຺ກມນ຺ຕິ [ປປຕນ຺ຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)]. ຕຍິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂຫຕິ ພຫຸຊນຫິຕາຍ ພຫຸຊນສຸຂາຍ, ພຫຸໂນ ຊນສ຺ສ ອຕ຺ຖາຍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ເທວມນຸສ຺ສານ’’ນ຺ຕິ.

໔໑. ‘‘ທ຺ວິນ຺ນາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ມິຈ຺ຉາປຏິປຕ຺ຕິໍ ນ ວຓ຺ເຓມິ, ຄິຫິສ຺ສ ວາ ປພ຺ພຊິຕສ຺ສ ວາ. ຄິຫີ ວາ, ຠິກ຺ຂເວ, ປພ຺ພຊິໂຕ ວາ ມິຈ຺ຉາປຏິປນ຺ໂນ ມິຈ຺ຉາປຏິປຕ຺ຕາຘິກຣຓເຫຕຸ ນ ອາຣາຘໂກ ໂຫຕິ ຎາຍໍ ຘມ຺ມໍ ກຸສລໍ.

‘‘ທ຺ວິນ຺ນາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມ຺ມາປຏິປຕ຺ຕິໍ ວຓ຺ເຓມິ, ຄິຫິສ຺ສ ວາ ປພ຺ພຊິຕສ຺ສ ວາ. ຄິຫີ ວາ, ຠິກ຺ຂເວ, ປພ຺ພຊິໂຕ ວາ ສມ຺ມາປຏິປນ຺ໂນ ສມ຺ມາປຏິປຕ຺ຕາຘິກຣຓເຫຕຸ ອາຣາຘໂກ ໂຫຕິ ຎາຍໍ ຘມ຺ມໍ ກຸສລ’’ນ຺ຕິ.

໔໒. ‘‘ເຍ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ທຸຄ຺ຄຫິເຕຫິ ສຸຕ຺ຕນ຺ເຕຫິ ພ຺ຍຎ຺ຊນປ຺ປຕິຣູປເກຫິ ອຕ຺ຖຎ຺ຈ ຘມ຺ມຎ຺ຈ ປຏິວາຫນ຺ຕິ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ພຫຸຊນາຫິຕາຍ ປຏິປນ຺ນາ ພຫຸຊນາສຸຂາຍ, ພຫຸໂນ ຊນສ຺ສ ອນຕ຺ຖາຍ ອຫິຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ເທວມນຸສ຺ສານໍ. ພຫຸຎ຺ຈ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ອປຸຎ຺ຎໍ ປສວນ຺ຕິ, ເຕ ຈິມໍ ສທ຺ຘມ຺ມໍ ອນ຺ຕຣຘາເປນ຺ຕິ.

‘‘ເຍ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ສຸຄ຺ຄຫິເຕຫິ ສຸຕ຺ຕນ຺ເຕຫິ ພ຺ຍຎ຺ຊນປ຺ປຕິຣູປເກຫິ ອຕ຺ຖຎ຺ຈ ຘມ຺ມຎ຺ຈ ອນຸໂລເມນ຺ຕິ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ພຫຸຊນຫິຕາຍ ປຏິປນ຺ນາ ພຫຸຊນສຸຂາຍ, ພຫຸໂນ ຊນສ຺ສ ອຕ຺ຖາຍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ເທວມນຸສ຺ສານໍ. ພຫຸຎ຺ຈ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ປຸຎ຺ຎໍ ປສວນ຺ຕິ, ເຕ ຈິມໍ ສທ຺ຘມ຺ມໍ ຐເປນ຺ຕີ’’ຕິ.

ສມຈິຕ຺ຕວຄ຺ໂຄ ຈຕຸຕ຺ໂຖ.

໕. ປຣິສວຄ຺ໂຄ

໔໓. ‘‘ທ຺ເວມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິສາ. ກຕມາ ທ຺ເວ? ອຸຕ຺ຕານາ ຈ ປຣິສາ ຄມ຺ຠີຣາ ຈ ປຣິສາ. ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸຕ຺ຕານາ ປຣິສາ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍສ຺ສໍ ປຣິສາຍໍ ຠິກ຺ຂູ ອຸທ຺ຘຕາ ໂຫນ຺ຕິ ອຸນ຺ນຬາ ຈປລາ ມຸຂຣາ ວິກິຓ຺ຓວາຈາ ມຸຏ຺ຐສ຺ສຕີ ອສມ຺ປຊານາ ອສມາຫິຕາ ວິພ຺ຠນ຺ຕຈິຕ຺ຕາ ປາກຕິນ຺ທ຺ຣິຍາ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸຕ຺ຕານາ ປຣິສາ.

‘‘ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຄມ຺ຠີຣາ ປຣິສາ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍສ຺ສໍ ປຣິສາຍໍ ຠິກ຺ຂູ ອນຸທ຺ຘຕາ ໂຫນ຺ຕິ ອນຸນ຺ນຬາ ອຈປລາ ອມຸຂຣາ ອວິກິຓ຺ຓວາຈາ ອຸປຏ຺ຐິຕສ຺ສຕີ ສມ຺ປຊານາ ສມາຫິຕາ ເອກຄ຺ຄຈິຕ຺ຕາ ສໍວຸຕິນ຺ທ຺ຣິຍາ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຄມ຺ຠີຣາ ປຣິສາ. ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຣິສາ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິມາສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ປຣິສານໍ ຍທິທໍ ຄມ຺ຠີຣາ ປຣິສາ’’ຕິ.

໔໔. ‘‘ທ຺ເວມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິສາ. ກຕມາ ທ຺ເວ? ວຄ຺ຄາ ຈ ປຣິສາ ສມຄ຺ຄາ ຈ ປຣິສາ. ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ວຄ຺ຄາ ປຣິສາ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍສ຺ສໍ ປຣິສາຍໍ ຠິກ຺ຂູ ຠຓ຺ຑນຊາຕາ ກລຫຊາຕາ ວິວາທາປນ຺ນາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ມຸຂສຕ຺ຕີຫິ ວິຕຸທນ຺ຕາ ວິຫຣນ຺ຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ວຄ຺ຄາ ປຣິສາ.

‘‘ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມຄ຺ຄາ ປຣິສາ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍສ຺ສໍ ປຣິສາຍໍ ຠິກ຺ຂູ ສມຄ຺ຄາ ສມ຺ໂມທມານາ ອວິວທມານາ ຂີໂຣທກີຠູຕາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປິຍຈກ຺ຂູຫິ ສມ຺ປສ຺ສນ຺ຕາ ວິຫຣນ຺ຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມຄ຺ຄາ ປຣິສາ. ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຣິສາ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິມາສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ປຣິສານໍ ຍທິທໍ ສມຄ຺ຄາ ປຣິສາ’’ຕິ.

໔໕. ‘‘ທ຺ເວມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິສາ. ກຕມາ ທ຺ເວ? ອນຄ຺ຄວຕີ ຈ ປຣິສາ ອຄ຺ຄວຕີ ຈ ປຣິສາ. ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຄ຺ຄວຕີ ປຣິສາ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍສ຺ສໍ ປຣິສາຍໍ ເຖຣາ ຠິກ຺ຂູ ພາຫຸລິກາ [ພາຫຸລ຺ລິກາ (ສ຺ຍາ. ກໍ. ກ.) ຏີກາ ໂອໂລເກຕພ຺ພາ] ໂຫນ຺ຕິ ສາຖລິກາ, ໂອກ຺ກມເນ ປຸພ຺ພງ຺ຄມາ, ປວິເວເກ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕຘຸຣາ, ນ ວີຣິຍໍ ອາຣຠນ຺ຕິ ອປ຺ປຕ຺ຕສ຺ສ ປຕ຺ຕິຍາ ອນຘິຄຕສ຺ສ ອຘິຄມາຍ ອສຈ຺ຉິກຕສ຺ສ ສຈ຺ຉິກິຣິຍາຍ. ເຕສໍ ປຈ຺ຉິມາ ຊນຕາ ທິຏ຺ຐານຸຄຕິໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ສາປິ ໂຫຕິ ພາຫຸລິກາ ສາຖລິກາ, ໂອກ຺ກມເນ ປຸພ຺ພງ຺ຄມາ, ປວິເວເກ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕຘຸຣາ, ນ ວີຣິຍໍ ອາຣຠຕິ ອປ຺ປຕ຺ຕສ຺ສ ປຕ຺ຕິຍາ ອນຘິຄຕສ຺ສ ອຘິຄມາຍ ອສຈ຺ຉິກຕສ຺ສ ສຈ຺ຉິກິຣິຍາຍ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຄ຺ຄວຕີ ປຣິສາ.

‘‘ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຄ຺ຄວຕີ ປຣິສາ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍສ຺ສໍ ປຣິສາຍໍ ເຖຣາ ຠິກ຺ຂູ ນ ພາຫຸລິກາ ໂຫນ຺ຕິ ນ ສາຖລິກາ, ໂອກ຺ກມເນ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕຘຸຣາ, ປວິເວເກ ປຸພ຺ພງ຺ຄມາ, ວີຣິຍໍ ອາຣຠນ຺ຕິ ອປ຺ປຕ຺ຕສ຺ສ ປຕ຺ຕິຍາ ອນຘິຄຕສ຺ສ ອຘິຄມາຍ ອສຈ຺ຉິກຕສ຺ສ ສຈ຺ຉິກິຣິຍາຍ. ເຕສໍ ປຈ຺ຉິມາ ຊນຕາ ທິຏ຺ຐານຸຄຕິໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ສາປິ ໂຫຕິ ນ ພາຫຸລິກາ ນ ສາຖລິກາ, ໂອກ຺ກມເນ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕຘຸຣາ, ປວິເວເກ ປຸພ຺ພງ຺ຄມາ, ວີຣິຍໍ ອາຣຠຕິ ອປ຺ປຕ຺ຕສ຺ສ ປຕ຺ຕິຍາ ອນຘິຄຕສ຺ສ ອຘິຄມາຍ ອສຈ຺ຉິກຕສ຺ສ ສຈ຺ຉິກິຣິຍາຍ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຄ຺ຄວຕີ ປຣິສາ. ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຣິສາ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິມາສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ປຣິສານໍ ຍທິທໍ ອຄ຺ຄວຕີ ປຣິສາ’’ຕິ.

໔໖. ‘‘ທ຺ເວມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິສາ. ກຕມາ ທ຺ເວ? ອນຣິຍາ ຈ ປຣິສາ ອຣິຍາ ຈ ປຣິສາ. ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຣິຍາ ປຣິສາ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍສ຺ສໍ ປຣິສາຍໍ ຠິກ຺ຂູ ‘ອິທໍ ທຸກ຺ຂ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານນ຺ຕິ, ‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂສມຸທໂຍ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານນ຺ຕິ, ‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣໂຘ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານນ຺ຕິ, ‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານນ຺ຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຣິຍາ ປຣິສາ.

‘‘ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍາ ປຣິສາ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍສ຺ສໍ ປຣິສາຍໍ ຠິກ຺ຂູ ‘ອິທໍ ທຸກ຺ຂ’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານນ຺ຕິ, ‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂສມຸທໂຍ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານນ຺ຕິ, ‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣໂຘ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານນ຺ຕິ, ‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານນ຺ຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍາ ປຣິສາ. ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຣິສາ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິມາສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ປຣິສານໍ ຍທິທໍ ອຣິຍາ ປຣິສາ’’ຕິ.

໔໗. ‘‘ທ຺ເວມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິສາ. ກຕມາ ທ຺ເວ? ປຣິສາກສໂຏ ຈ ປຣິສາມຓ຺ໂຑ ຈ. ກຕໂມ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິສາກສໂຏ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍສ຺ສໍ ປຣິສາຍໍ ຠິກ຺ຂູ ຉນ຺ທາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ໂທສາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ໂມຫາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຠຍາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິສາກສໂຏ.

‘‘ກຕໂມ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິສາມຓ຺ໂຑ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍສ຺ສໍ ປຣິສາຍໍ ຠິກ຺ຂູ ນ ຉນ຺ທາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ນ ໂທສາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ນ ໂມຫາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ນ ຠຍາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິສາມຓ຺ໂຑ. ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຣິສາ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິມາສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ປຣິສານໍ ຍທິທໍ ປຣິສາມຓ຺ໂຑ’’ຕິ.

໔໘. ‘‘ທ຺ເວມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິສາ. ກຕມາ ທ຺ເວ? ໂອກ຺ກາຈິຕວິນີຕາ ປຣິສາ ໂນປຏິປຸຈ຺ຉາວິນີຕາ, ປຏິປຸຈ຺ຉາວິນີຕາ ປຣິສາ ໂນໂອກ຺ກາຈິຕວິນີຕາ. ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂອກ຺ກາຈິຕວິນີຕາ ປຣິສາ ໂນປຏິປຸຈ຺ຉາວິນີຕາ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍສ຺ສໍ ປຣິສາຍໍ ຠິກ຺ຂູ ເຍ ເຕ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕາ ຕຖາຄຕຠາສິຕາ ຄມ຺ຠີຣາ ຄມ຺ຠີຣຕ຺ຖາ ໂລກຸຕ຺ຕຣາ ສຸຎ຺ຎຕາປຏິສໍຍຸຕ຺ຕາ ເຕສຸ ຠຎ຺ຎມາເນສຸ ນ ສຸສ຺ສູສນ຺ຕິ ນ ໂສຕໍ ໂອທຫນ຺ຕິ ນ ອຎ຺ຎາ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປຏ຺ຐເປນ຺ຕິ ນ ຈ ເຕ ຘມ຺ເມ ອຸຄ຺ຄເຫຕພ຺ພໍ ປຣິຍາປຸຓິຕພ຺ພໍ ມຎ຺ຎນ຺ຕິ. ເຍ ປນ ເຕ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕາ ກວິຕາ [ກວິກຕາ (ສພ຺ພຕ຺ຖ) ຏີກາ ໂອໂລເກຕພ຺ພາ] ກາເວຍ຺ຍາ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂຣາ ຈິຕ຺ຕພ຺ຍຎ຺ຊນາ ພາຫິຣກາ ສາວກຠາສິຕາ ເຕສຸ ຠຎ຺ຎມາເນສຸ ສຸສ຺ສູສນ຺ຕິ ໂສຕໍ ໂອທຫນ຺ຕິ ອຎ຺ຎາ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປຏ຺ຐເປນ຺ຕິ, ເຕ ຘມ຺ເມ ອຸຄ຺ຄເຫຕພ຺ພໍ ປຣິຍາປຸຓິຕພ຺ພໍ ມຎ຺ຎນ຺ຕິ, ເຕ ຈ ຕໍ ຘມ຺ມໍ ປຣິຍາປຸຓິຕ຺ວາ ນ ເຈວ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປຏິປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ ນ ຈ ປຏິວິຈຣນ຺ຕິ – ‘ອິທໍ ກຖໍ, ອິມສ຺ສ ໂກ ອຕ຺ໂຖ’ຕິ? ເຕ ອວິວຏຎ຺ເຈວ ນ ວິວຣນ຺ຕິ, ອນຸຕ຺ຕານີກຕຎ຺ຈ ນ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣນ຺ຕິ, ອເນກວິຫິເຕສຸ ຈ ກງ຺ຂາຐານິເຍສຸ ຘມ຺ເມສຸ ກງ຺ຂໍ ນ ປຏິວິໂນເທນ຺ຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂອກ຺ກາຈິຕວິນີຕາ ປຣິສາ ໂນ ປຏິປຸຈ຺ຉາວິນີຕາ.

‘‘ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຏິປຸຈ຺ຉາວິນີຕາ ປຣິສາ ໂນໂອກ຺ກາຈິຕວິນີຕາ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍສ຺ສໍ ປຣິສາຍໍ ຠິກ຺ຂູ ເຍ ເຕ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕາ ກວິຕາ ກາເວຍ຺ຍາ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂຣາ ຈິຕ຺ຕພ຺ຍຎ຺ຊນາ ພາຫິຣກາ ສາວກຠາສິຕາ ເຕສຸ ຠຎ຺ຎມາເນສຸ ນ ສຸສ຺ສູສນ຺ຕິ ນ ໂສຕໍ ໂອທຫນ຺ຕິ ນ ອຎ຺ຎາ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປຏ຺ຐເປນ຺ຕິ, ນ ຈ ເຕ ຘມ຺ເມ ອຸຄ຺ຄເຫຕພ຺ພໍ ປຣິຍາປຸຓິຕພ຺ພໍ ມຎ຺ຎນ຺ຕິ. ເຍ ປນ ເຕ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕາ ຕຖາຄຕຠາສິຕາ ຄມ຺ຠີຣາ ຄມ຺ຠີຣຕ຺ຖາ ໂລກຸຕ຺ຕຣາ ສຸຎ຺ຎຕາປຏິສໍຍຸຕ຺ຕາ ເຕສຸ ຠຎ຺ຎມາເນສຸ ສຸສ຺ສູສນ຺ຕິ ໂສຕໍ ໂອທຫນ຺ຕິ ອຎ຺ຎາ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປຏ຺ຐເປນ຺ຕິ, ເຕ ຈ ຘມ຺ເມ ອຸຄ຺ຄເຫຕພ຺ພໍ ປຣິຍາປຸຓິຕພ຺ພໍ ມຎ຺ຎນ຺ຕິ. ເຕ ຕໍ ຘມ຺ມໍ ປຣິຍາປຸຓິຕ຺ວາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປຏິປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ ປຏິວິຈຣນ຺ຕິ – ‘ອິທໍ ກຖໍ, ອິມສ຺ສ ໂກ ອຕ຺ໂຖ’ຕິ? ເຕ ອວິວຏຎ຺ເຈວ ວິວຣນ຺ຕິ, ອນຸຕ຺ຕານີກຕຎ຺ຈ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣນ຺ຕິ, ອເນກວິຫິເຕສຸ ຈ ກງ຺ຂາຐານິເຍສຸ ຘມ຺ເມສຸ ກງ຺ຂໍ ປຏິວິໂນເທນ຺ຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຏິປຸຈ຺ຉາວິນີຕາ ປຣິສາ ໂນໂອກ຺ກາຈິຕວິນີຕາ. ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຣິສາ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິມາສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ປຣິສານໍ ຍທິທໍ ປຏິປຸຈ຺ຉາວິນີຕາ ປຣິສາ ໂນໂອກ຺ກາຈິຕວິນີຕາ’’ຕິ.

໔໙. ‘‘ທ຺ເວມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິສາ. ກຕມາ ທ຺ເວ? ອາມິສຄຣຸ ປຣິສາ ໂນ ສທ຺ຘມ຺ມຄຣຸ, ສທ຺ຘມ຺ມຄຣຸ ປຣິສາ ໂນ ອາມິສຄຣຸ. ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາມິສຄຣຸ ປຣິສາ ໂນ ສທ຺ຘມ຺ມຄຣຸ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍສ຺ສໍ ປຣິສາຍໍ ຠິກ຺ຂູ ຄິຫີນໍ ໂອທາຕວສນານໍ ສມ຺ມຸຂາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສ຺ສ ວຓ຺ຓໍ ຠາສນ຺ຕິ – ‘ອສຸໂກ ຠິກ຺ຂຸ ອຸຠໂຕຠາຄວິມຸຕ຺ໂຕ, ອສຸໂກ ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ໂຕ, ອສຸໂກ ກາຍສກ຺ຂີ, ອສຸໂກ ທິຏ຺ຐິປ຺ປຕ຺ໂຕ, ອສຸໂກ ສທ຺ຘາວິມຸຕ຺ໂຕ, ອສຸໂກ ຘມ຺ມານຸສາຣີ, ອສຸໂກ ສທ຺ຘານຸສາຣີ, ອສຸໂກ ສີລວາ ກລ຺ຍາຓຘມ຺ໂມ, ອສຸໂກ ທຸສ຺ສີໂລ ປາປຘມ຺ໂມ’ຕິ. ເຕ ເຕນ ລາຠໍ ລຠນ຺ຕິ. ເຕ ຕໍ ລາຠໍ ລຠິຕ຺ວາ ຄຖິຕາ [ຄຘິຕາ (ກ.)] ມຸຈ຺ຉິຕາ ອຊ຺ໂຌປນ຺ນາ [ອຊ຺ໂຌສານາ (ກ.), ອນຊ຺ໂຌປນ຺ນາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.) ຕິກນິປາເຕ ກຸສິນາຣວຄ຺ເຄ ປຐມສຸຕ຺ຕຏີກາ ໂອໂລເກຕພ຺ພາ] ອນາທີນວທສ຺ສາວິໂນ ອນິສ຺ສຣຓປຎ຺ຎາ ປຣິຠຸຎ຺ຊນ຺ຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາມິສຄຣຸ ປຣິສາ ໂນ ສທ຺ຘມ຺ມຄຣຸ.

‘‘ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ສທ຺ຘມ຺ມຄຣຸ ປຣິສາ ໂນອາມິສຄຣຸ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍສ຺ສໍ ປຣິສາຍໍ ຠິກ຺ຂູ ຄິຫີນໍ ໂອທາຕວສນານໍ ສມ຺ມຸຂາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສ຺ສ ວຓ຺ຓໍ ນ ຠາສນ຺ຕິ – ‘ອສຸໂກ ຠິກ຺ຂຸ ອຸຠໂຕຠາຄວິມຸຕ຺ໂຕ, ອສຸໂກ ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ໂຕ, ອສຸໂກ ກາຍສກ຺ຂີ, ອສຸໂກ ທິຏ຺ຐິປ຺ປຕ຺ໂຕ, ອສຸໂກ ສທ຺ຘາວິມຸຕ຺ໂຕ, ອສຸໂກ ຘມ຺ມານຸສ຺ສາຣີ, ອສຸໂກ ສທ຺ຘານຸສາຣີ, ອສຸໂກ ສີລວາ ກລ຺ຍາຓຘມ຺ໂມ, ອສຸໂກ ທຸສ຺ສີໂລ ປາປຘມ຺ໂມ’ຕິ. ເຕ ເຕນ ລາຠໍ ລຠນ຺ຕິ. ເຕ ຕໍ ລາຠໍ ລຠິຕ຺ວາ ອຄຖິຕາ ອມຸຈ຺ຉິຕາ ອນຊ຺ໂຌສນ຺ນາ ອາທີນວທສ຺ສາວິໂນ ນິສ຺ສຣຓປຎ຺ຎາ ປຣິຠຸຎ຺ຊນ຺ຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສທ຺ຘມ຺ມຄຣຸ ປຣິສາ ໂນອາມິສຄຣຸ. ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຣິສາ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິມາສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ປຣິສານໍ ຍທິທໍ ສທ຺ຘມ຺ມຄຣຸ ປຣິສາ ໂນອາມິສຄຣູ’’ຕິ.

໕໐. ‘‘ທ຺ເວມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິສາ. ກຕມາ ທ຺ເວ? ວິສມາ ຈ ປຣິສາ ສມາ ຈ ປຣິສາ. ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິສມາ ປຣິສາ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍສ຺ສໍ ປຣິສາຍໍ ອຘມ຺ມກມ຺ມານິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ ຘມ຺ມກມ຺ມານິ ນປ຺ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ອວິນຍກມ຺ມານິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ ວິນຍກມ຺ມານິ ນປ຺ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ອຘມ຺ມກມ຺ມານິ ທິປ຺ປນ຺ຕິ ຘມ຺ມກມ຺ມານິ ນ ທິປ຺ປນ຺ຕິ, ອວິນຍກມ຺ມານິ ທິປ຺ປນ຺ຕິ ວິນຍກມ຺ມານິ ນ ທິປ຺ປນ຺ຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິສມາ ປຣິສາ. ( ) [(ວິສມຕ຺ຕາ ຠິກ຺ຂເວ ປຣິສາຍ ອຘມ຺ມກມ຺ມານິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ… ວິນຍກມ຺ມານິ ນ ທິປ຺ປນ຺ຕິ.) (ສີ. ປີ.)]

‘‘ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມາ ປຣິສາ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍສ຺ສໍ ປຣິສາຍໍ ຘມ຺ມກມ຺ມານິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຘມ຺ມກມ຺ມານິ ນປ຺ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ວິນຍກມ຺ມານິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ ອວິນຍກມ຺ມານິ ນປ຺ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ຘມ຺ມກມ຺ມານິ ທິປ຺ປນ຺ຕິ ອຘມ຺ມກມ຺ມານິ ນ ທິປ຺ປນ຺ຕິ, ວິນຍກມ຺ມານິ ທິປ຺ປນ຺ຕິ ອວິນຍກມ຺ມານິ ນ ທິປ຺ປນ຺ຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມາ ປຣິສາ. ( ) [(ສມຕ຺ຕາ ຠິກ຺ຂເວ ປຣິສາຍ ຘມ຺ມກມ຺ມານິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ… ອວິນຍກມ຺ມານິ ນ ທິປ຺ປນ຺ຕິ.) (ສີ. ປີ.)] ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຣິສາ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິມາສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ປຣິສານໍ ຍທິທໍ ສມາ ປຣິສາ’’ຕິ.

໕໑. ‘‘ທ຺ເວມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິສາ. ກຕມາ ທ຺ເວ? ອຘມ຺ມິກາ ຈ ປຣິສາ ຘມ຺ມິກາ ຈ ປຣິສາ…ເປ… ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຣິສາ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິມາສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ປຣິສານໍ ຍທິທໍ ຘມ຺ມິກາ ປຣິສາ’’ຕິ.

໕໒. ‘‘ທ຺ເວມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິສາ. ກຕມາ ທ຺ເວ? ອຘມ຺ມວາທິນີ ຈ ປຣິສາ ຘມ຺ມວາທິນີ ຈ ປຣິສາ. ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຘມ຺ມວາທິນີ ປຣິສາ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍສ຺ສໍ ປຣິສາຍໍ ຠິກ຺ຂູ ອຘິກຣຓໍ ອາທິຍນ຺ຕິ ຘມ຺ມິກໍ ວາ ອຘມ຺ມິກໍ ວາ. ເຕ ຕໍ ອຘິກຣຓໍ ອາທິຍິຕ຺ວາ ນ ເຈວ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ສຎ຺ຎາເປນ຺ຕິ ນ ຈ ສຎ຺ຎຕ຺ຕິໍ ອຸປຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ນ ຈ ນິຊ຺ຌາເປນ຺ຕິ ນ ຈ ນິຊ຺ຌຕ຺ຕິໍ ອຸປຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ເຕ ອສຎ຺ຎຕ຺ຕິພລາ ອນິຊ຺ຌຕ຺ຕິພລາ ອປ຺ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄມນ຺ຕິໂນ ຕເມວ ອຘິກຣຓໍ ຖາມສາ ປຣາມາສາ [ປຣາມສ຺ສ (ສີ. ປີ.)] ອຠິນິວິສ຺ສ ໂວຫຣນ຺ຕິ – ‘ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’ນ຺ຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຘມ຺ມວາທິນີ ປຣິສາ.

‘‘ກຕມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມວາທິນີ ປຣິສາ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍສ຺ສໍ ປຣິສາຍໍ ຠິກ຺ຂູ ອຘິກຣຓໍ ອາທິຍນ຺ຕິ ຘມ຺ມິກໍ ວາ ອຘມ຺ມິກໍ ວາ. ເຕ ຕໍ ອຘິກຣຓໍ ອາທິຍິຕ຺ວາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ສຎ຺ຎາເປນ຺ຕິ ເຈວ ສຎ຺ຎຕ຺ຕິຎ຺ຈ ອຸປຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ນິຊ຺ຌາເປນ຺ຕິ ເຈວ ນິຊ຺ຌຕ຺ຕິຎ຺ຈ ອຸປຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ເຕ ສຎ຺ຎຕ຺ຕິພລາ ນິຊ຺ຌຕ຺ຕິພລາ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄມນ຺ຕິໂນ, ນ ຕເມວ ອຘິກຣຓໍ ຖາມສາ ປຣາມາສາ ອຠິນິວິສ຺ສ ໂວຫຣນ຺ຕິ – ‘ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’ນ຺ຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມວາທິນີ ປຣິສາ. ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຣິສາ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິມາສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ປຣິສານໍ ຍທິທໍ ຘມ຺ມວາທິນີ ປຣິສາ’’ຕິ.

ປຣິສວຄ຺ໂຄ ປຎ຺ຈໂມ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ອຸຕ຺ຕານາ ວຄ຺ຄາ ອຄ຺ຄວຕີ, ອຣິຍາ ກສໂຏ ຈ ປຎ຺ຈໂມ;

ໂອກ຺ກາຈິຕອາມິສຎ຺ເຈວ, ວິສມາ ອຘມ຺ມາຘມ຺ມິເຍນ ຈາຕິ.

ປຐໂມ ປຓ຺ຓາສໂກ ສມຕ຺ໂຕ.

໒. ທຸຕິຍປຓ຺ຓາສກໍ

(໖) ໑. ປຸຄ຺ຄລວຄ຺ໂຄ

໕໓. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸຄ຺ຄລາ ໂລເກ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ພຫຸຊນຫິຕາຍ ພຫຸຊນສຸຂາຍ, ພຫຸໂນ ຊນສ຺ສ ອຕ຺ຖາຍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ເທວມນຸສ຺ສານໍ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ຕຖາຄໂຕ ຈ ອຣຫໍ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ຣາຊາ ຈ ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຸຄ຺ຄລາ ໂລເກ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ພຫຸຊນຫິຕາຍ ພຫຸຊນສຸຂາຍ, ພຫຸໂນ ຊນສ຺ສ ອຕ຺ຖາຍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ເທວມນຸສ຺ສານ’’ນ຺ຕິ.

໕໔. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸຄ຺ຄລາ ໂລເກ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ອຈ຺ຉຣິຍມນຸສ຺ສາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ຕຖາຄໂຕ ຈ ອຣຫໍ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ຣາຊາ ຈ ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຸຄ຺ຄລາ ໂລເກ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ອຈ຺ຉຣິຍມນຸສ຺ສາ’’ຕິ.

໕໕. ‘‘ທ຺ວິນ຺ນໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸຄ຺ຄລານໍ ກາລກິຣິຍາ ພຫຸໂນ ຊນສ຺ສ ອນຸຕປ຺ປາ ໂຫຕິ. ກຕເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ? ຕຖາຄຕສ຺ສ ຈ ອຣຫໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ, ຣຎ຺ໂຎ ຈ ຈກ຺ກວຕ຺ຕິສ຺ສ. ອິເມສໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ປຸຄ຺ຄລານໍ ກາລກິຣິຍາ ພຫຸໂນ ຊນສ຺ສ ອນຸຕປ຺ປາ ໂຫຕີ’’ຕິ.

໕໖. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຖູປາຣຫາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ຕຖາຄໂຕ ຈ ອຣຫໍ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ຣາຊາ ຈ ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຖູປາຣຫາ’’ຕິ.

໕໗. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ພຸທ຺ຘາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ຕຖາຄໂຕ ຈ ອຣຫໍ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ໂຘ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ພຸທ຺ຘາ’’ຕິ.

໕໘. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສນິຍາ ຜລນ຺ຕິຍາ ນ ສນ຺ຕສນ຺ຕິ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ຠິກ຺ຂຸ ຈ ຂີຓາສໂວ, ຫຕ຺ຖາຊານີໂຍ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ອສນິຍາ ຜລນ຺ຕິຍາ ນ ສນ຺ຕສນ຺ຕີ’’ຕິ.

໕໙. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສນິຍາ ຜລນ຺ຕິຍາ ນ ສນ຺ຕສນ຺ຕິ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ຠິກ຺ຂຸ ຈ ຂີຓາສໂວ, ອສ຺ສາຊານີໂຍ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ອສນິຍາ ຜລນ຺ຕິຍາ ນ ສນ຺ຕສນ຺ຕີ’’ຕິ.

໖໐. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສນິຍາ ຜລນ຺ຕິຍາ ນ ສນ຺ຕສນ຺ຕິ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ຠິກ຺ຂຸ ຈ ຂີຓາສໂວ, ສີໂຫ ຈ ມິຄຣາຊາ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ອສນິຍາ ຜລນ຺ຕິຍາ ນ ສນ຺ຕສນ຺ຕີ’’ຕິ.

໖໑. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຖວເສ ສມ຺ປສ຺ສມານາ ກິໍປຸຣິສາ ມານຸສິໍ ວາຈໍ ນ ຠາສນ຺ຕິ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ມາ ຈ ມຸສາ ຠຓິມ຺ຫາ, ມາ ຈ ປຣໍ ອຠູເຕນ ອພ຺ຠາຈິກ຺ຂິມ຺ຫາຕິ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ອຕ຺ຖວເສ ສມ຺ປສ຺ສມານາ ກິໍປຸຣິສາ ມານຸສິໍ ວາຈໍ ນ ຠາສນ຺ຕີ’’ຕິ.

໖໒. ‘‘ທ຺ວິນ຺ນໍ ຘມ຺ມານໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕິຕ຺ໂຕ ອປ຺ປຏິວາໂນ ມາຕຸຄາໂມ ກາລໍ ກໂຣຕິ. ກຕເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ? ເມຖຸນສມາປຕ຺ຕິຍາ ຈ ວິຊາຍນສ຺ສ ຈ. ອິເມສໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ຘມ຺ມານໍ ອຕິຕ຺ໂຕ ອປ຺ປຏິວາໂນ ມາຕຸຄາໂມ ກາລໍ ກໂຣຕີ’’ຕິ.

໖໓. ‘‘ອສນ຺ຕສນ຺ນິວາສຎ຺ຈ ໂວ, ຠິກ຺ຂເວ, ເທເສສ຺ສາມິ ສນ຺ຕສນ຺ນິວາສຎ຺ຈ. ຕໍ ສຸຓາຖ, ສາຘຸກໍ ມນສິ ກໂຣຖ; ຠາສິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ‘‘ເອວໍ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ປຈ຺ຈສ຺ໂສສຸໍ. ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສນ຺ຕສນ຺ນິວາໂສ ໂຫຕິ, ກຖຎ຺ຈ ອສນ຺ໂຕ ສນ຺ນິວສນ຺ຕິ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຖຣສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ເຖໂຣປິ ມໍ ນ ວເທຍ຺ຍ, ມຊ຺ຌິໂມປິ ມໍ ນ ວເທຍ຺ຍ, ນໂວປິ ມໍ ນ ວເທຍ຺ຍ; ເຖຣມ຺ປາຫໍ ນ ວເທຍ຺ຍໍ, ມຊ຺ຌິມມ຺ປາຫໍ ນ ວເທຍ຺ຍໍ, ນວມ຺ປາຫໍ ນ ວເທຍ຺ຍໍ. ເຖໂຣ ເຈປິ ມໍ ວເທຍ຺ຍ ອຫິຕານຸກມ຺ປີ ມໍ ວເທຍ຺ຍ ໂນ ຫິຕານຸກມ຺ປີ, ໂນຕິ ນໍ ວເທຍ຺ຍໍ ວິເຫເຐຍ຺ຍໍ [ວິເຫເສຍ຺ຍໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ.)] ປສ຺ສມ຺ປິສ຺ສ ນປ຺ປຏິກເຣຍ຺ຍໍ. ມຊ຺ຌິໂມ ເຈປິ ມໍ ວເທຍ຺ຍ…ເປ… ນໂວ ເຈປິ ມໍ ວເທຍ຺ຍ ອຫິຕານຸກມ຺ປີ ມໍ ວເທຍ຺ຍ ໂນ ຫິຕານຸກມ຺ປີ, ໂນຕິ ນໍ ວເທຍ຺ຍໍ ວິເຫເຐຍ຺ຍໍ ປສ຺ສມ຺ປິສ຺ສ ນປ຺ປຏິກເຣຍ຺ຍໍ’. ມຊ຺ຌິມສ຺ສປິ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເອວໍ ໂຫຕິ…ເປ… ນວສ຺ສປິ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ເຖໂຣປິ ມໍ ນ ວເທຍ຺ຍ, ມຊ຺ຌິໂມປິ ມໍ ນ ວເທຍ຺ຍ, ນໂວປິ ມໍ ນ ວເທຍ຺ຍ; ເຖຣມ຺ປາຫໍ ນ ວເທຍ຺ຍໍ, ມຊ຺ຌິມມ຺ປາຫໍ ນ ວເທຍ຺ຍໍ, ນວມ຺ປາຫໍ ນ ວເທຍ຺ຍໍ. ເຖໂຣ ເຈປິ ມໍ ວເທຍ຺ຍ ອຫິຕານຸກມ຺ປີ ມໍ ວເທຍ຺ຍ ໂນ ຫິຕານຸກມ຺ປີ ໂນຕິ ນໍ ວເທຍ຺ຍໍ ວິເຫເຐຍ຺ຍໍ ປສ຺ສມ຺ປິສ຺ສ ນປ຺ປຏິກເຣຍ຺ຍໍ. ມຊ຺ຌິໂມ ເຈປິ ມໍ ວເທຍ຺ຍ…ເປ… ນໂວ ເຈປິ ມໍ ວເທຍ຺ຍ ອຫິຕານຸກມ຺ປີ ມໍ ວເທຍ຺ຍ ໂນ ຫິຕານຸກມ຺ປີ, ໂນຕິ ນໍ ວເທຍ຺ຍໍ ວິເຫເຐຍ຺ຍໍ ປສ຺ສມ຺ປິສ຺ສ ນປ຺ປຏິກເຣຍ຺ຍໍ’. ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສນ຺ຕສນ຺ນິວາໂສ ໂຫຕິ, ເອວຎ຺ຈ ອສນ຺ໂຕ ສນ຺ນິວສນ຺ຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ສນ຺ຕສນ຺ນິວາໂສ ໂຫຕິ, ກຖຎ຺ຈ ສນ຺ໂຕ ສນ຺ນິວສນ຺ຕິ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຖຣສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ເຖໂຣປິ ມໍ ວເທຍ຺ຍ, ມຊ຺ຌິໂມປິ ມໍ ວເທຍ຺ຍ, ນໂວປິ ມໍ ວເທຍ຺ຍ; ເຖຣມ຺ປາຫໍ ວເທຍ຺ຍໍ, ມຊ຺ຌິມມ຺ປາຫໍ ວເທຍ຺ຍໍ, ນວມ຺ປາຫໍ ວເທຍ຺ຍໍ. ເຖໂຣ ເຈປິ ມໍ ວເທຍ຺ຍ ຫິຕານຸກມ຺ປີ ມໍ ວເທຍ຺ຍ ໂນ ອຫິຕານຸກມ຺ປີ, ສາຘູຕິ ນໍ ວເທຍ຺ຍໍ ນ ວິເຫເຐຍ຺ຍໍ ປສ຺ສມ຺ປິສ຺ສ ປຏິກເຣຍ຺ຍໍ. ມຊ຺ຌິໂມ ເຈປິ ມໍ ວເທຍ຺ຍ…ເປ… ນໂວ ເຈປິ ມໍ ວເທຍ຺ຍ ຫິຕານຸກມ຺ປີ ມໍ ວເທຍ຺ຍ ໂນ ອຫິຕານຸກມ຺ປີ, ສາຘູຕິ ນໍ ວເທຍ຺ຍໍ ນ ນໍ ວິເຫເຐຍ຺ຍໍ ປສ຺ສມ຺ປິສ຺ສ ປຏິກເຣຍ຺ຍໍ’. ມຊ຺ຌິມສ຺ສປິ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເອວໍ ໂຫຕິ…ເປ… ນວສ຺ສປິ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ເຖໂຣປິ ມໍ ວເທຍ຺ຍ, ມຊ຺ຌິໂມປິ ມໍ ວເທຍ຺ຍ, ນໂວປິ ມໍ ວເທຍ຺ຍ; ເຖຣມ຺ປາຫໍ ວເທຍ຺ຍໍ, ມຊ຺ຌິມມ຺ປາຫໍ ວເທຍ຺ຍໍ, ນວມ຺ປາຫໍ ວເທຍ຺ຍໍ. ເຖໂຣ ເຈປິ ມໍ ວເທຍ຺ຍ ຫິຕານຸກມ຺ປີ ມໍ ວເທຍ຺ຍ ໂນ ອຫິຕານຸກມ຺ປີ, ສາຘູຕິ ນໍ ວເທຍ຺ຍໍ ນ ນໍ ວິເຫເຐຍ຺ຍໍ ປສ຺ສມ຺ປິສ຺ສ ປຏິກເຣຍ຺ຍໍ. ມຊ຺ຌິໂມ ເຈປິ ມໍ ວເທຍ຺ຍ…ເປ… ນໂວ ເຈປິ ມໍ ວເທຍ຺ຍ ຫິຕານຸກມ຺ປີ ມໍ ວເທຍ຺ຍ ໂນ ອຫິຕານຸກມ຺ປີ, ສາຘູຕິ ນໍ ວເທຍ຺ຍໍ ນ ນໍ ວິເຫເຐຍ຺ຍໍ ປສ຺ສມ຺ປິສ຺ສ ປຏິກເຣຍ຺ຍໍ’. ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສນ຺ຕສນ຺ນິວາໂສ ໂຫຕິ, ເອວຎ຺ຈ ສນ຺ໂຕ ສນ຺ນິວສນ຺ຕີ’’ຕິ.

໖໔. ‘‘ຍສ຺ມິໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຘິກຣເຓ ອຸຠໂຕ ວຈີສໍສາໂຣ ທິຏ຺ຐິປຬາໂສ ເຈຕໂສ ອາຆາໂຕ ອປ຺ປຈ຺ຈໂຍ ອນຠິຣທ຺ຘິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອວູປສນ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ຕສ຺ເມຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຘິກຣເຓ ປາຏິກງ຺ຂໍ – ‘ທີຆຕ຺ຕາຍ ຂຣຕ຺ຕາຍ ວາຬຕ຺ຕາຍ ສໍວຕ຺ຕິສ຺ສຕິ, ຠິກ຺ຂູ ຈ ນ ຜາສຸໍ [ຜາສຸ (ກ.)] ວິຫຣິສ຺ສນ຺ຕິ’. ຍສ຺ມິຎ຺ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຘິກຣເຓ ອຸຠໂຕ ວຈີສໍສາໂຣ ທິຏ຺ຐິປຬາໂສ ເຈຕໂສ ອາຆາໂຕ ອປ຺ປຈ຺ຈໂຍ ອນຠິຣທ຺ຘິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸວູປສນ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ຕສ຺ເມຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຘິກຣເຓ ປາຏິກງ຺ຂໍ – ‘ນ ທີຆຕ຺ຕາຍ ຂຣຕ຺ຕາຍ ວາຬຕ຺ຕາຍ ສໍວຕ຺ຕິສ຺ສຕິ, ຠິກ຺ຂູ ຈ ຜາສຸໍ ວິຫຣິສ຺ສນ຺ຕີ’’’ຕິ.

ປຸຄ຺ຄລວຄ຺ໂຄ ປຐໂມ.

(໗) ໒. ສຸຂວຄ຺ໂຄ

໖໕. ‘‘ທ຺ເວມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຂານິ. ກຕມານິ ທ຺ເວ? ຄິຫິສຸຂຎ຺ຈ ປພ຺ພຊິຕສຸຂຎ຺ຈ. ອິມານິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ສຸຂານິ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສຸຂານໍ ຍທິທໍ ປພ຺ພຊິຕສຸຂ’’ນ຺ຕິ.

໖໖. ‘‘ທ຺ເວມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຂານິ. ກຕມານິ ທ຺ເວ? ກາມສຸຂຎ຺ຈ ເນກ຺ຂມ຺ມສຸຂຎ຺ຈ. ອິມານິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ສຸຂານິ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສຸຂານໍ ຍທິທໍ ເນກ຺ຂມ຺ມສຸຂ’’ນ຺ຕິ.

໖໗. ‘‘ທ຺ເວມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຂານິ. ກຕມານິ ທ຺ເວ? ອຸປຘິສຸຂຎ຺ຈ ນິຣຸປຘິສຸຂຎ຺ຈ. ອິມານິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ສຸຂານິ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສຸຂານໍ ຍທິທໍ ນິຣຸປຘິສຸຂ’’ນ຺ຕິ.

໖໘. ‘‘ທ຺ເວມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຂານິ. ກຕມານິ ທ຺ເວ? ສາສວສຸຂຎ຺ຈ ອນາສວສຸຂຎ຺ຈ. ອິມານິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ສຸຂານິ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສຸຂານໍ ຍທິທໍ ອນາສວສຸຂ’’ນ຺ຕິ.

໖໙. ‘‘ທ຺ເວມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຂານິ. ກຕມານິ ທ຺ເວ? ສາມິສຎ຺ຈ ສຸຂໍ ນິຣາມິສຎ຺ຈ ສຸຂໍ. ອິມານິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ສຸຂານິ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສຸຂານໍ ຍທິທໍ ນິຣາມິສໍ ສຸຂ’’ນ຺ຕິ.

໗໐. ‘‘ທ຺ເວມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຂານິ. ກຕມານິ ທ຺ເວ? ອຣິຍສຸຂຎ຺ຈ ອນຣິຍສຸຂຎ຺ຈ. ອິມານິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ສຸຂານິ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສຸຂານໍ ຍທິທໍ ອຣິຍສຸຂ’’ນ຺ຕິ.

໗໑. ‘‘ທ຺ເວມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຂານິ. ກຕມານິ ທ຺ເວ? ກາຍິກຎ຺ຈ ສຸຂໍ ເຈຕສິກຎ຺ຈ ສຸຂໍ. ອິມານິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ສຸຂານິ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສຸຂານໍ ຍທິທໍ ເຈຕສິກໍ ສຸຂ’’ນ຺ຕິ.

໗໒. ‘‘ທ຺ເວມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຂານິ. ກຕມານິ ທ຺ເວ? ສປ຺ປີຕິກຎ຺ຈ ສຸຂໍ ນິປ຺ປີຕິກຎ຺ຈ ສຸຂໍ. ອິມານິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ສຸຂານິ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສຸຂານໍ ຍທິທໍ ນິປ຺ປີຕິກໍ ສຸຂ’’ນ຺ຕິ.

໗໓. ‘‘ທ຺ເວມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຂານິ. ກຕມານິ ທ຺ເວ? ສາຕສຸຂຎ຺ຈ ອຸເປກ຺ຂາສຸຂຎ຺ຈ. ອິມານິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ສຸຂານິ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສຸຂານໍ ຍທິທໍ ອຸເປກ຺ຂາສຸຂ’’ນ຺ຕິ.

໗໔. ‘‘ທ຺ເວມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຂານິ. ກຕມານິ ທ຺ເວ? ສມາຘິສຸຂຎ຺ຈ ອສມາຘິສຸຂຎ຺ຈ. ອິມານິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ສຸຂານິ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສຸຂານໍ ຍທິທໍ ສມາຘິສຸຂ’’ນ຺ຕິ.

໗໕. ‘‘ທ຺ເວມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຂານິ. ກຕມານິ ທ຺ເວ? ສປ຺ປີຕິກາຣມ຺ມຓຎ຺ຈ ສຸຂໍ ນິປ຺ປີຕິກາຣມ຺ມຓຎ຺ຈ ສຸຂໍ. ອິມານິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ສຸຂານິ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສຸຂານໍ ຍທິທໍ ນິປ຺ປີຕິກາຣມ຺ມຓໍ ສຸຂ’’ນ຺ຕິ.

໗໖. ‘‘ທ຺ເວມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຂານິ. ກຕມານິ ທ຺ເວ? ສາຕາຣມ຺ມຓຎ຺ຈ ສຸຂໍ ອຸເປກ຺ຂາຣມ຺ມຓຎ຺ຈ ສຸຂໍ. ອິມານິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ສຸຂານິ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສຸຂານໍ ຍທິທໍ ອຸເປກ຺ຂາຣມ຺ມຓໍ ສຸຂ’’ນ຺ຕິ.

໗໗. ‘‘ທ຺ເວມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຂານິ. ກຕມານິ ທ຺ເວ? ຣູປາຣມ຺ມຓຎ຺ຈ ສຸຂໍ ອຣູປາຣມ຺ມຓຎ຺ຈ ສຸຂໍ. ອິມານິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ສຸຂານິ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສຸຂານໍ ຍທິທໍ ອຣູປາຣມ຺ມຓໍ ສຸຂ’’ນ຺ຕິ.

ສຸຂວຄ຺ໂຄ ທຸຕິໂຍ.

(໘) ໓. ສນິມິຕ຺ຕວຄ຺ໂຄ

໗໘. ‘‘ສນິມິຕ຺ຕາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ໂນ ອນິມິຕ຺ຕາ. ຕສ຺ເສວ ນິມິຕ຺ຕສ຺ສ ປຫານາ ເອວໍ ເຕ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ນ ໂຫນ຺ຕີ’’ຕິ.

໗໙. ‘‘ສນິທານາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ໂນ ອນິທານາ. ຕສ຺ເສວ ນິທານສ຺ສ ປຫານາ ເອວໍ ເຕ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ນ ໂຫນ຺ຕີ’’ຕິ.

໘໐. ‘‘ສເຫຕຸກາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ໂນ ອເຫຕຸກາ. ຕສ຺ເສວ ເຫຕຸສ຺ສ ປຫານາ ເອວໍ ເຕ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ນ ໂຫນ຺ຕີ’’ຕິ.

໘໑. ‘‘ສສງ຺ຂາຣາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ໂນ ອສງ຺ຂາຣາ. ເຕສໍເຍວ ສງ຺ຂາຣານໍ ປຫານາ ເອວໍ ເຕ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ນ ໂຫນ຺ຕີ’’ຕິ.

໘໒. ‘‘ສປ຺ປຈ຺ຈຍາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ໂນ ອປ຺ປຈ຺ຈຍາ. ຕສ຺ເສວ ປຈ຺ຈຍສ຺ສ ປຫານາ ເອວໍ ເຕ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ນ ໂຫນ຺ຕີ’’ຕິ.

໘໓. ‘‘ສຣູປາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ໂນ ອຣູປາ. ຕສ຺ເສວ ຣູປສ຺ສ ປຫານາ ເອວໍ ເຕ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ນ ໂຫນ຺ຕີ’’ຕິ.

໘໔. ‘‘ສເວທນາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ໂນ ອເວທນາ. ຕສ຺ສາເຍວ ເວທນາຍ ປຫານາ ເອວໍ ເຕ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ນ ໂຫນ຺ຕີ’’ຕິ.

໘໕. ‘‘ສສຎ຺ຎາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ໂນ ອສຎ຺ຎາ. ຕສ຺ສາເຍວ ສຎ຺ຎາຍ ປຫານາ ເອວໍ ເຕ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ນ ໂຫນ຺ຕີ’’ຕິ.

໘໖. ‘‘ສວິຎ຺ຎາຓາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ໂນ ອວິຎ຺ຎາຓາ. ຕສ຺ເສວ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ປຫານາ ເອວໍ ເຕ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ນ ໂຫນ຺ຕີ’’ຕິ.

໘໗. ‘‘ສງ຺ຂຕາຣມ຺ມຓາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ໂນ ອສງ຺ຂຕາຣມ຺ມຓາ. ຕສ຺ເສວ ສງ຺ຂຕສ຺ສ ປຫານາ ເອວໍ ເຕ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ນ ໂຫນ຺ຕີ’’ຕິ.

ສນິມິຕ຺ຕວຄ຺ໂຄ ຕຕິໂຍ.

(໙) ໔. ຘມ຺ມວຄ຺ໂຄ

໘໘. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ເຈໂຕວິມຸຕ຺ຕິ ຈ ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ຕິ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’ຕິ.

໘໙. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ປຄ຺ຄາໂຫ ຈ ອວິກ຺ເຂໂປ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’ຕິ.

໙໐. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ນາມຎ຺ຈ ຣູປຎ຺ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’ຕິ.

໙໑. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ວິຊ຺ຊາ ຈ ວິມຸຕ຺ຕິ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’ຕິ.

໙໒. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ຠວທິຏ຺ຐິ ຈ ວິຠວທິຏ຺ຐິ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’ຕິ.

໙໓. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ອຫິຣິກຎ຺ຈ ອໂນຕ຺ຕປ຺ປຎ຺ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’ຕິ.

໙໔. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ຫິຣີ ຈ ໂອຕ຺ຕປ຺ປຎ຺ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’ຕິ.

໙໕. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ໂທວຈສ຺ສຕາ ຈ ປາປມິຕ຺ຕຕາ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’ຕິ.

໙໖. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ໂສວຈສ຺ສຕາ ຈ ກລ຺ຍາຓມິຕ຺ຕຕາ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’ຕິ.

໙໗. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ຘາຕຸກຸສລຕາ ຈ ມນສິກາຣກຸສລຕາ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’ຕິ.

໙໘. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ອາປຕ຺ຕິກຸສລຕາ ຈ ອາປຕ຺ຕິວຸຏ຺ຐານກຸສລຕາ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’ຕິ.

ຘມ຺ມວຄ຺ໂຄ ຈຕຸຕ຺ໂຖ.

(໑໐) ໕. ພາລວຄ຺ໂຄ

໙໙. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ພາລາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ໂຍ ຈ ອນາຄຕໍ ຠາຣໍ ວຫຕິ, ໂຍ ຈ ອາຄຕໍ ຠາຣໍ ນ ວຫຕິ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ພາລາ’’ຕິ.

໑໐໐. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຓ຺ຑິຕາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ໂຍ ຈ ອນາຄຕໍ ຠາຣໍ ນ ວຫຕິ, ໂຍ ຈ ອາຄຕໍ ຠາຣໍ ວຫຕິ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຓ຺ຑິຕາ’’ຕິ.

໑໐໑. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ພາລາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ໂຍ ຈ ອກປ຺ປິເຍ ກປ຺ປິຍສຎ຺ຎີ, ໂຍ ຈ ກປ຺ປິເຍ ອກປ຺ປິຍສຎ຺ຎີ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ພາລາ’’ຕິ.

໑໐໒. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຓ຺ຑິຕາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ໂຍ ຈ ອກປ຺ປິເຍ ອກປ຺ປິຍສຎ຺ຎີ, ໂຍ ຈ ກປ຺ປິເຍ ກປ຺ປິຍສຎ຺ຎີ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຓ຺ຑິຕາ’’ຕິ.

໑໐໓. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ພາລາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ໂຍ ຈ ອນາປຕ຺ຕິຍາ ອາປຕ຺ຕິສຎ຺ຎີ, ໂຍ ຈ ອາປຕ຺ຕິຍາ ອນາປຕ຺ຕິສຎ຺ຎີ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ພາລາ’’ຕິ.

໑໐໔. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຓ຺ຑິຕາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ໂຍ ຈ ອນາປຕ຺ຕິຍາ ອນາປຕ຺ຕິສຎ຺ຎີ, ໂຍ ຈ ອາປຕ຺ຕິຍາ ອາປຕ຺ຕິສຎ຺ຎີ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຓ຺ຑິຕາ’’ຕິ.

໑໐໕. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ພາລາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ໂຍ ຈ ອຘມ຺ເມ ຘມ຺ມສຎ຺ຎີ, ໂຍ ຈ ຘມ຺ເມ ອຘມ຺ມສຎ຺ຎີ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ພາລາ’’ຕິ.

໑໐໖. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຓ຺ຑິຕາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ໂຍ ຈ ຘມ຺ເມ ຘມ຺ມສຎ຺ຎີ, ໂຍ ຈ ອຘມ຺ເມ ອຘມ຺ມສຎ຺ຎີ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຓ຺ຑິຕາ’’ຕິ.

໑໐໗. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ພາລາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ໂຍ ຈ ອວິນເຍ ວິນຍສຎ຺ຎີ, ໂຍ ຈ ວິນເຍ ອວິນຍສຎ຺ຎີ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ພາລາ’’ຕິ.

໑໐໘. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຓ຺ຑິຕາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ໂຍ ຈ ອວິນເຍ ອວິນຍສຎ຺ຎີ, ໂຍ ຈ ວິນເຍ ວິນຍສຎ຺ຎີ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຓ຺ຑິຕາ’’ຕິ.

໑໐໙. ‘‘ທ຺ວິນ຺ນໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາສວາ ວຑ຺ຒນ຺ຕິ. ກຕເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ? ໂຍ ຈ ນ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາຍິຕພ຺ພໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາຍຕິ, ໂຍ ຈ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາຍິຕພ຺ພໍ ນ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາຍຕິ. ອິເມສໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ອາສວາ ວຑ຺ຒນ຺ຕີ’’ຕິ.

໑໑໐. ‘‘ທ຺ວິນ຺ນໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາສວາ ນ ວຑ຺ຒນ຺ຕິ. ກຕເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ? ໂຍ ຈ ນ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາຍິຕພ຺ພໍ ນ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາຍຕິ, ໂຍ ຈ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາຍິຕພ຺ພໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາຍຕິ. ອິເມສໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ອາສວາ ນ ວຑ຺ຒນ຺ຕີ’’ຕິ.

໑໑໑. ‘‘ທ຺ວິນ຺ນໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາສວາ ວຑ຺ຒນ຺ຕິ. ກຕເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ? ໂຍ ຈ ອກປ຺ປິເຍ ກປ຺ປິຍສຎ຺ຎີ, ໂຍ ຈ ກປ຺ປິເຍ ອກປ຺ປິຍສຎ຺ຎີ. ອິເມສໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ອາສວາ ວຑ຺ຒນ຺ຕີ’’ຕິ.

໑໑໒. ‘‘ທ຺ວິນ຺ນໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາສວາ ນ ວຑ຺ຒນ຺ຕິ. ກຕເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ? ໂຍ ຈ ອກປ຺ປິເຍ ອກປ຺ປິຍສຎ຺ຎີ, ໂຍ ຈ ກປ຺ປິເຍ ກປ຺ປິຍສຎ຺ຎີ. ອິເມສໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ອາສວາ ນ ວຑ຺ຒນ຺ຕີ’’ຕິ.

໑໑໓. ‘‘ທ຺ວິນ຺ນໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາສວາ ວຑ຺ຒນ຺ຕິ. ກຕເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ? ໂຍ ຈ ອາປຕ຺ຕິຍາ ອນາປຕ຺ຕິສຎ຺ຎີ, ໂຍ ຈ ອນາປຕ຺ຕິຍາ ອາປຕ຺ຕິສຎ຺ຎີ. ອິເມສໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ອາສວາ ວຑ຺ຒນ຺ຕີ’’ຕິ.

໑໑໔. ‘‘ທ຺ວິນ຺ນໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາສວາ ນ ວຑ຺ຒນ຺ຕິ. ກຕເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ? ໂຍ ຈ ອາປຕ຺ຕິຍາ ອາປຕ຺ຕິສຎ຺ຎີ, ໂຍ ຈ ອນາປຕ຺ຕິຍາ ອນາປຕ຺ຕິສຎ຺ຎີ. ອິເມສໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ອາສວາ ນ ວຑ຺ຒນ຺ຕີ’’ຕິ.

໑໑໕. ‘‘ທ຺ວິນ຺ນໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາສວາ ວຑ຺ຒນ຺ຕິ. ກຕເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ? ໂຍ ຈ ອຘມ຺ເມ ຘມ຺ມສຎ຺ຎີ, ໂຍ ຈ ຘມ຺ເມ ອຘມ຺ມສຎ຺ຎີ. ອິເມສໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ອາສວາ ວຑ຺ຒນ຺ຕີ’’ຕິ.

໑໑໖. ‘‘ທ຺ວິນ຺ນໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາສວາ ນ ວຑ຺ຒນ຺ຕິ. ກຕເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ? ໂຍ ຈ ຘມ຺ເມ ຘມ຺ມສຎ຺ຎີ, ໂຍ ຈ ອຘມ຺ເມ ອຘມ຺ມສຎ຺ຎີ. ອິເມສໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ອາສວາ ນ ວຑ຺ຒນ຺ຕີ’’ຕິ.

໑໑໗. ‘‘ທ຺ວິນ຺ນໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາສວາ ວຑ຺ຒນ຺ຕິ. ກຕເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ? ໂຍ ຈ ອວິນເຍ ວິນຍສຎ຺ຎີ, ໂຍ ຈ ວິນເຍ ອວິນຍສຎ຺ຎີ. ອິເມສໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ອາສວາ ວຑ຺ຒນ຺ຕີ’’ຕິ.

໑໑໘. ‘‘ທ຺ວິນ຺ນໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາສວາ ນ ວຑ຺ຒນ຺ຕິ. ກຕເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ? ໂຍ ຈ ອວິນເຍ ອວິນຍສຎ຺ຎີ, ໂຍ ຈ ວິນເຍ ວິນຍສຎ຺ຎີ. ອິເມສໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ອາສວາ ນ ວຑ຺ຒນ຺ຕີ’’ຕິ.

ພາລວຄ຺ໂຄ ປຎ຺ຈໂມ.

ທຸຕິໂຍ ປຓ຺ຓາສໂກ ສມຕ຺ໂຕ.

໓. ຕຕິຍປຓ຺ຓາສກໍ

(໑໑) ໑. ອາສາທຸປ຺ປຊຫວຄ຺ໂຄ

໑໑໙. ‘‘ທ຺ເວມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາສາ ທຸປ຺ປຊຫາ. ກຕມາ ທ຺ເວ? ລາຠາສາ ຈ ຊີວິຕາສາ ຈ. ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ອາສາ ທຸປ຺ປຊຫາ’’ຕິ.

໑໒໐. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸຄ຺ຄລາ ທຸລ຺ລຠາ ໂລກສ຺ມິໍ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ໂຍ ຈ ປຸພ຺ພກາຣີ, ໂຍ ຈ ກຕຎ຺ຎູ ກຕເວທີ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຸຄ຺ຄລາ ທຸລ຺ລຠາ ໂລກສ຺ມິ’’ນ຺ຕິ.

໑໒໑. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸຄ຺ຄລາ ທຸລ຺ລຠາ ໂລກສ຺ມິໍ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ຕິຕ຺ໂຕ ຈ ຕປ຺ເປຕາ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຸຄ຺ຄລາ ທຸລ຺ລຠາ ໂລກສ຺ມິ’’ນ຺ຕິ.

໑໒໒. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸຄ຺ຄລາ ທຸຕ຺ຕປ຺ປຍາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ໂຍ ຈ ລທ຺ຘໍ ລທ຺ຘໍ ນິກ຺ຂິປຕິ, ໂຍ ຈ ລທ຺ຘໍ ລທ຺ຘໍ ວິສ຺ສຊ຺ເຊຕິ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຸຄ຺ຄລາ ທຸຕ຺ຕປ຺ປຍາ’’ຕິ.

໑໒໓. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸຄ຺ຄລາ ສຸຕປ຺ປຍາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ໂຍ ຈ ລທ຺ຘໍ ລທ຺ຘໍ ນ ນິກ຺ຂິປຕິ, ໂຍ ຈ ລທ຺ຘໍ ລທ຺ຘໍ ນ ວິສ຺ສຊ຺ເຊຕິ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຸຄ຺ຄລາ ສຸຕປ຺ປຍາ’’ຕິ.

໑໒໔. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຈ຺ຈຍາ ຣາຄສ຺ສ ອຸປ຺ປາທາຍ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສຸຠນິມິຕ຺ຕຎ຺ຈ ອໂຍນິໂສ ຈ ມນສິກາໂຣ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຈ຺ຈຍາ ຣາຄສ຺ສ ອຸປ຺ປາທາຍາ’’ຕິ.

໑໒໕. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຈ຺ຈຍາ ໂທສສ຺ສ ອຸປ຺ປາທາຍ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ປຏິຆນິມິຕ຺ຕຎ຺ຈ ອໂຍນິໂສ ຈ ມນສິກາໂຣ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຈ຺ຈຍາ ໂທສສ຺ສ ອຸປ຺ປາທາຍາ’’ຕິ.

໑໒໖. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຈ຺ຈຍາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິຍາ ອຸປ຺ປາທາຍ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ປຣໂຕ ຈ ໂຆໂສ ອໂຍນິໂສ ຈ ມນສິກາໂຣ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຈ຺ຈຍາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິຍາ ອຸປ຺ປາທາຍາ’’ຕິ.

໑໒໗. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຈ຺ຈຍາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິຍາ ອຸປ຺ປາທາຍ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ປຣໂຕ ຈ ໂຆໂສ, ໂຍນິໂສ ຈ ມນສິກາໂຣ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຈ຺ຈຍາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິຍາ ອຸປ຺ປາທາຍາ’’ຕິ.

໑໒໘. ‘‘ທ຺ເວມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາປຕ຺ຕິໂຍ. ກຕມາ ທ຺ເວ? ລຫຸກາ ຈ ອາປຕ຺ຕິ, ຄຣຸກາ ຈ ອາປຕ຺ຕິ. ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ອາປຕ຺ຕິໂຍ’’ຕິ.

໑໒໙. ‘‘ທ຺ເວມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາປຕ຺ຕິໂຍ. ກຕມາ ທ຺ເວ? ທຸຏ຺ຐຸລ຺ລາ ຈ ອາປຕ຺ຕິ, ອທຸຏ຺ຐຸລ຺ລາ ຈ ອາປຕ຺ຕິ. ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ອາປຕ຺ຕິໂຍ’’ຕິ.

໑໓໐. ‘‘ທ຺ເວມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາປຕ຺ຕິໂຍ. ກຕມາ ທ຺ເວ? ສາວເສສາ ຈ ອາປຕ຺ຕິ, ອນວເສສາ ຈ ອາປຕ຺ຕິ. ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ອາປຕ຺ຕິໂຍ’’ຕິ.

ອາສາທຸປ຺ປຊຫວຄ຺ໂຄ ປຐໂມ.

(໑໒) ໒. ອາຍາຈນວຄ຺ໂຄ

໑໓໑. ‘‘ສທ຺ໂຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ເອວໍ ສມ຺ມາ ອາຍາຈມາໂນ ອາຍາເຈຍ຺ຍ – ‘ຕາທິໂສ ໂຫມິ ຍາທິສາ ສາຣິປຸຕ຺ຕໂມຄ຺ຄລ຺ລານາ’ຕິ. ເອສາ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕຸລາ ເອຕໍ ປມາຓໍ ມມ ສາວການໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ຍທິທໍ ສາຣິປຸຕ຺ຕໂມຄ຺ຄລ຺ລານາ’’ຕິ.

໑໓໒. ‘‘ສທ຺ຘາ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸນີ ເອວໍ ສມ຺ມາ ອາຍາຈມານາ ອາຍາເຈຍ຺ຍ – ‘ຕາທິສີ ໂຫມິ ຍາທິສີ ເຂມາ ຈ ຠິກ຺ຂຸນີ ອຸປ຺ປລວຓ຺ຓາ ຈາ’ຕິ. ເອສາ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕຸລາ ເອຕໍ ປມາຓໍ ມມ ສາວິການໍ ຠິກ຺ຂຸນີນໍ ຍທິທໍ ເຂມາ ຈ ຠິກ຺ຂຸນີ ອຸປ຺ປລວຓ຺ຓາ ຈາ’’ຕິ.

໑໓໓. ‘‘ສທ຺ໂຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປາສໂກ ເອວໍ ສມ຺ມາ ອາຍາຈມາໂນ ອາຍາເຈຍ຺ຍ – ‘ຕາທິໂສ ໂຫມິ ຍາທິໂສ ຈິຕ຺ໂຕ ຈ ຄຫປຕິ ຫຕ຺ຖໂກ ຈ ອາຬວໂກ’ຕິ. ເອສາ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕຸລາ ເອຕໍ ປມາຓໍ ມມ ສາວການໍ ອຸປາສການໍ ຍທິທໍ ຈິຕ຺ໂຕ ຈ ຄຫປຕິ ຫຕ຺ຖໂກ ຈ ອາຬວໂກ’’ຕິ.

໑໓໔. ‘‘ສທ຺ຘາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປາສິກາ ເອວໍ ສມ຺ມາ ອາຍາຈມານາ ອາຍາເຈຍ຺ຍ – ‘ຕາທິສີ ໂຫມິ ຍາທິສີ ຂຸຊ຺ຊຸຕ຺ຕຣາ ຈ ອຸປາສິກາ ເວຬຸກຓ຺ຑກິຍາ [ເວຬຸກຓ຺ຑກີ (ອ. ນິ. ໖.໓໗; ອ. ນິ. ໔.໑໗໖ ອາຄຕໍ] ຈ ນນ຺ທມາຕາ’ຕິ. ເອສາ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕຸລາ ເອຕໍ ປມາຓໍ ມມ ສາວິການໍ ອຸປາສິການໍ ຍທິທໍ ຂຸຊ຺ຊຸຕ຺ຕຣາ ຈ ອຸປາສິກາ ເວຬຸກຓ຺ຑກິຍາ ຈ ນນ຺ທມາຕາ’’ຕິ.

໑໓໕. ‘‘ທ຺ວີຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ພາໂລ ອພ຺ຍຕ຺ໂຕ ອສປ຺ປຸຣິໂສ ຂຕໍ ອຸປຫຕໍ ອຕ຺ຕານໍ ປຣິຫຣຕິ, ສາວຊ຺ໂຊ ຈ ໂຫຕິ ສານຸວຊ຺ໂຊ ຈ ວິຎ຺ຎູນໍ, ພຫຸຎ຺ຈ ອປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕິ. ກຕເມຫິ ທ຺ວີຫິ? ອນນຸວິຈ຺ຈ ອປຣິໂຍຄາເຫຕ຺ວາ ອວຓ຺ຓາຣຫສ຺ສ ວຓ຺ຓໍ ຠາສຕິ, ອນນຸວິຈ຺ຈ ອປຣິໂຍຄາເຫຕ຺ວາ ວຓ຺ຓາຣຫສ຺ສ ອວຓ຺ຓໍ ຠາສຕິ. ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວີຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ພາໂລ ອພ຺ຍຕ຺ໂຕ ອສປ຺ປຸຣິໂສ ຂຕໍ ອຸປຫຕໍ ອຕ຺ຕານໍ ປຣິຫຣຕິ, ສາວຊ຺ໂຊ ຈ ໂຫຕິ ສານຸວຊ຺ໂຊ ຈ ວິຎ຺ຎູນໍ, ພຫຸຎ຺ຈ ອປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕີຕິ.

‘‘ທ຺ວີຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ປຓ຺ຑິໂຕ ວິຍຕ຺ໂຕ ສປ຺ປຸຣິໂສ ອກ຺ຂຕໍ ອນຸປຫຕໍ ອຕ຺ຕານໍ ປຣິຫຣຕິ, ອນວຊ຺ໂຊ ຈ ໂຫຕິ ອນນຸວຊ຺ໂຊ ຈ ວິຎ຺ຎູນໍ, ພຫຸຎ຺ຈ ປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕິ. ກຕເມຫິ ທ຺ວີຫິ? ອນຸວິຈ຺ຈ ປຣິໂຍຄາເຫຕ຺ວາ ອວຓ຺ຓາຣຫສ຺ສ ອວຓ຺ຓໍ ຠາສຕິ, ອນຸວິຈ຺ຈ ປຣິໂຍຄາເຫຕ຺ວາ ວຓ຺ຓາຣຫສ຺ສ ວຓ຺ຓໍ ຠາສຕິ. ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວີຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ປຓ຺ຑິໂຕ ວິຍຕ຺ໂຕ ສປ຺ປຸຣິໂສ ອກ຺ຂຕໍ ອນຸປຫຕໍ ອຕ຺ຕານໍ ປຣິຫຣຕິ, ອນວຊ຺ໂຊ ຈ ໂຫຕິ ອນນຸວຊ຺ໂຊ ຈ ວິຎ຺ຎູນໍ, ພຫຸຎ຺ຈ ປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕີ’’ຕິ.

໑໓໖. ‘‘ທ຺ວີຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ພາໂລ ອພ຺ຍຕ຺ໂຕ ອສປ຺ປຸຣິໂສ ຂຕໍ ອຸປຫຕໍ ອຕ຺ຕານໍ ປຣິຫຣຕິ, ສາວຊ຺ໂຊ ຈ ໂຫຕິ ສານຸວຊ຺ໂຊ ຈ ວິຎ຺ຎູນໍ, ພຫຸຎ຺ຈ ອປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕິ. ກຕເມຫິ ທ຺ວີຫິ? ອນນຸວິຈ຺ຈ ອປຣິໂຍຄາເຫຕ຺ວາ ອປ຺ປສາທນີເຍ ຐາເນ ປສາທໍ ອຸປທໍເສຕິ, ອນນຸວິຈ຺ຈ ອປຣິໂຍຄາເຫຕ຺ວາ ປສາທນີເຍ ຐາເນ ອປ຺ປສາທໍ ອຸປທໍເສຕິ. ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວີຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ພາໂລ ອພ຺ຍຕ຺ໂຕ ອສປ຺ປຸຣິໂສ ຂຕໍ ອຸປຫຕໍ ອຕ຺ຕານໍ ປຣິຫຣຕິ, ສາວຊ຺ໂຊ ຈ ໂຫຕິ ສານຸວຊ຺ໂຊ ຈ ວິຎ຺ຎູນໍ, ພຫຸຎ຺ຈ ອປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕີຕິ.

‘‘ທ຺ວີຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ປຓ຺ຑິໂຕ ວິຍຕ຺ໂຕ ສປ຺ປຸຣິໂສ ອກ຺ຂຕໍ ອນຸປຫຕໍ ອຕ຺ຕານໍ ປຣິຫຣຕິ, ອນວຊ຺ໂຊ ຈ ໂຫຕິ ອນນຸວຊ຺ໂຊ ຈ ວິຎ຺ຎູນໍ, ພຫຸຎ຺ຈ ປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕິ. ກຕເມຫິ ທ຺ວີຫິ? ອນຸວິຈ຺ຈ ປຣິໂຍຄາເຫຕ຺ວາ ອປ຺ປສາທນີເຍ ຐາເນ ອປ຺ປສາທໍ ອຸປທໍເສຕິ, ອນຸວິຈ຺ຈ ປຣິໂຍຄາເຫຕ຺ວາ ປສາທນີເຍ ຐາເນ ປສາທໍ ອຸປທໍເສຕິ. ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວີຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ປຓ຺ຑິໂຕ ວິຍຕ຺ໂຕ ສປ຺ປຸຣິໂສ ອກ຺ຂຕໍ ອນຸປຫຕໍ ອຕ຺ຕານໍ ປຣິຫຣຕິ, ອນວຊ຺ໂຊ ຈ ໂຫຕິ ອນນຸວຊ຺ໂຊ ຈ ວິຎ຺ຎູນໍ, ພຫຸຎ຺ຈ ປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕີ’’ຕິ.

໑໓໗. ‘‘ທ຺ວີສຸ, ຠິກ຺ຂເວ, ມິຈ຺ຉາປຏິປຊ຺ຊມາໂນ ພາໂລ ອພ຺ຍຕ຺ໂຕ ອສປ຺ປຸຣິໂສ ຂຕໍ ອຸປຫຕໍ ອຕ຺ຕານໍ ປຣິຫຣຕິ, ສາວຊ຺ໂຊ ຈ ໂຫຕິ ສານຸວຊ຺ໂຊ ຈ ວິຎ຺ຎູນໍ, ພຫຸຎ຺ຈ ອປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕິ. ກຕເມສຸ ທ຺ວີສຸ? ມາຕຣິ ຈ ປິຕຣິ ຈ. ອິເມສຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວີສຸ ມິຈ຺ຉາປຏິປຊ຺ຊມາໂນ ພາໂລ ອພ຺ຍຕ຺ໂຕ ອສປ຺ປຸຣິໂສ ຂຕໍ ອຸປຫຕໍ ອຕ຺ຕານໍ ປຣິຫຣຕິ, ສາວຊ຺ໂຊ ຈ ໂຫຕິ ສານຸວຊ຺ໂຊ ຈ ວິຎ຺ຎູນໍ, ພຫຸຎ຺ຈ ອປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕີຕິ.

‘‘ທ຺ວີສຸ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມ຺ມາປຏິປຊ຺ຊມາໂນ ປຓ຺ຑິໂຕ ວິຍຕ຺ໂຕ ສປ຺ປຸຣິໂສ ອກ຺ຂຕໍ ອນຸປຫຕໍ ອຕ຺ຕານໍ ປຣິຫຣຕິ, ອນວຊ຺ໂຊ ຈ ໂຫຕິ ອນນຸວຊ຺ໂຊ ຈ ວິຎ຺ຎູນໍ, ພຫຸຎ຺ຈ ປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕິ. ກຕເມສຸ ທ຺ວີສຸ? ມາຕຣິ ຈ ປິຕຣິ ຈ. ອິເມສຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວີສຸ ສມ຺ມາປຏິປຊ຺ຊມາໂນ ປຓ຺ຑິໂຕ ວິຍຕ຺ໂຕ ສປ຺ປຸຣິໂສ ອກ຺ຂຕໍ ອນຸປຫຕໍ ອຕ຺ຕານໍ ປຣິຫຣຕິ, ອນວຊ຺ໂຊ ຈ ໂຫຕິ ອນນຸວຊ຺ໂຊ ຈ ວິຎ຺ຎູນໍ, ພຫຸຎ຺ຈ ປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕີ’’ຕິ.

໑໓໘. ‘‘ທ຺ວີສຸ, ຠິກ຺ຂເວ, ມິຈ຺ຉາປຏິປຊ຺ຊມາໂນ ພາໂລ ອພ຺ຍຕ຺ໂຕ ອສປ຺ປຸຣິໂສ ຂຕໍ ອຸປຫຕໍ ອຕ຺ຕານໍ ປຣິຫຣຕິ, ສາວຊ຺ໂຊ ຈ ໂຫຕິ ສານຸວຊ຺ໂຊ ຈ ວິຎ຺ຎູນໍ, ພຫຸຎ຺ຈ ອປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕິ. ກຕເມສຸ ທ຺ວີສຸ? ຕຖາຄເຕ ຈ ຕຖາຄຕສາວເກ ຈ. ອິເມສຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ມິຈ຺ຉາປຏິປຊ຺ຊມາໂນ ພາໂລ ອພ຺ຍຕ຺ໂຕ ອສປ຺ປຸຣິໂສ ຂຕໍ ອຸປຫຕໍ ອຕ຺ຕານໍ ປຣິຫຣຕິ, ສາວຊ຺ໂຊ ຈ ໂຫຕິ ສານຸວຊ຺ໂຊ ຈ ວິຎ຺ຎູນໍ, ພຫຸຎ຺ຈ ອປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕີຕິ.

‘‘ທ຺ວີສຸ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມ຺ມາປຏິປຊ຺ຊມາໂນ ປຓ຺ຑິໂຕ ວິຍຕ຺ໂຕ ສປ຺ປຸຣິໂສ ອກ຺ຂຕໍ ອນຸປຫຕໍ ອຕ຺ຕານໍ ປຣິຫຣຕິ, ອນວຊ຺ໂຊ ຈ ໂຫຕິ ອນນຸວຊ຺ໂຊ ຈ ວິຎ຺ຎູນໍ, ພຫຸຎ຺ຈ ປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕິ. ກຕເມສຸ ທ຺ວີສຸ? ຕຖາຄເຕ ຈ ຕຖາຄຕສາວເກ ຈ. ອິເມສຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວີສຸ ສມ຺ມາປຏິປຊ຺ຊມາໂນ ປຓ຺ຑິໂຕ ວິຍຕ຺ໂຕ ສປ຺ປຸຣິໂສ ອກ຺ຂຕໍ ອນຸປຫຕໍ ອຕ຺ຕານໍ ປຣິຫຣຕິ, ອນວຊ຺ໂຊ ຈ ໂຫຕິ ອນນຸວຊ຺ໂຊ ຈ ວິຎ຺ຎູນໍ, ພຫຸຎ຺ຈ ປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕີ’’ຕິ.

໑໓໙. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສຈິຕ຺ຕໂວທານຎ຺ຈ ນ ຈ ກິຎ຺ຈິ ໂລເກ ອຸປາທິຍຕິ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’ຕິ.

໑໔໐. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ໂກໂຘ ຈ ອຸປນາໂຫ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’ຕິ.

໑໔໑. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ໂກຘວິນໂຍ ຈ ອຸປນາຫວິນໂຍ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’ຕິ.

ອາຍາຈນວຄ຺ໂຄ ທຸຕິໂຍ.

(໑໓) ໓. ທານວຄ຺ໂຄ

໑໔໒. ‘‘ທ຺ເວມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ທານານິ. ກຕມານິ ທ຺ເວ? ອາມິສທານຎ຺ຈ ຘມ຺ມທານຎ຺ຈ. ອິມານິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ທານານິ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ທານານໍ ຍທິທໍ ຘມ຺ມທານ’’ນ຺ຕິ.

໑໔໓. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍາຄາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ອາມິສຍາໂຄ ຈ ຘມ຺ມຍາໂຄ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຍາຄາ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ຍາຄານໍ ຍທິທໍ ຘມ຺ມຍາໂຄ’’ຕິ.

໑໔໔. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈາຄາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ອາມິສຈາໂຄ ຈ ຘມ຺ມຈາໂຄ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຈາຄາ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ຈາຄານໍ ຍທິທໍ ຘມ຺ມຈາໂຄ’’ຕິ.

໑໔໕. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິຈ຺ຈາຄາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ອາມິສປຣິຈ຺ຈາໂຄ ຈ ຘມ຺ມປຣິຈ຺ຈາໂຄ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຣິຈ຺ຈາຄາ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ປຣິຈ຺ຈາຄານໍ ຍທິທໍ ຘມ຺ມປຣິຈ຺ຈາໂຄ’’ຕິ.

໑໔໖. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂຠຄາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ອາມິສໂຠໂຄ ຈ ຘມ຺ມໂຠໂຄ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ໂຠຄາ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ໂຠຄານໍ ຍທິທໍ ຘມ຺ມໂຠໂຄ’’ຕິ.

໑໔໗. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມ຺ໂຠຄາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ອາມິສສມ຺ໂຠໂຄ ຈ ຘມ຺ມສມ຺ໂຠໂຄ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ສມ຺ໂຠຄາ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສມ຺ໂຠຄານໍ ຍທິທໍ ຘມ຺ມສມ຺ໂຠໂຄ’’ຕິ.

໑໔໘. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ສໍວິຠາຄາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ອາມິສສໍວິຠາໂຄ ຈ ຘມ຺ມສໍວິຠາໂຄ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ສໍວິຠາຄາ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສໍວິຠາຄານໍ ຍທິທໍ ຘມ຺ມສໍວິຠາໂຄ’’ຕິ.

໑໔໙. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ຄຫາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ອາມິສສງ຺ຄໂຫ ຈ ຘມ຺ມສງ຺ຄໂຫ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ສງ຺ຄຫາ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສງ຺ຄຫານໍ ຍທິທໍ ຘມ຺ມສງ຺ຄໂຫ’’ຕິ.

໑໕໐. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຸຄ຺ຄຫາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ອາມິສານຸຄ຺ຄໂຫ ຈ ຘມ຺ມານຸຄ຺ຄໂຫ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ອນຸຄ຺ຄຫາ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ອນຸຄ຺ຄຫານໍ ຍທິທໍ ຘມ຺ມານຸຄ຺ຄໂຫ’’ຕິ.

໑໕໑. ‘‘ທ຺ເວມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຸກມ຺ປາ. ກຕມາ ທ຺ເວ? ອາມິສານຸກມ຺ປາ ຈ ຘມ຺ມານຸກມ຺ປາ ຈ. ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ອນຸກມ຺ປາ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິມາສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ອນຸກມ຺ປານໍ ຍທິທໍ ຘມ຺ມານຸກມ຺ປາ’’ຕິ.

ທານວຄ຺ໂຄ ຕຕິໂຍ.

(໑໔) ໔. ສນ຺ຖາຣວຄ຺ໂຄ

໑໕໒. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ສນ຺ຖາຣາ [ສນ຺ຘາຣາ (ກ.)]. ກຕເມ ທ຺ເວ? ອາມິສສນ຺ຖາໂຣ ຈ ຘມ຺ມສນ຺ຖາໂຣ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ສນ຺ຖາຣາ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສນ຺ຖາຣານໍ ຍທິທໍ ຘມ຺ມສນ຺ຖາໂຣ’’ຕິ.

໑໕໓. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຏິສນ຺ຖາຣາ [ປຏິສນ຺ຘາຣາ (ກ.)]. ກຕເມ ທ຺ເວ? ອາມິສປຏິສນ຺ຖາໂຣ ຈ ຘມ຺ມປຏິສນ຺ຖາໂຣ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຏິສນ຺ຖາຣາ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ປຏິສນ຺ຖາຣານໍ ຍທິທໍ ຘມ຺ມປຏິສນ຺ຖາໂຣ’’ຕິ.

໑໕໔. ‘‘ທ຺ເວມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອສນາ. ກຕມາ ທ຺ເວ? ອາມິເສສນາ ຈ ຘມ຺ເມສນາ ຈ. ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ເອສນາ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິມາສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ເອສນານໍ ຍທິທໍ ຘມ຺ເມສນາ’’ຕິ.

໑໕໕. ‘‘ທ຺ເວມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິເຍສນາ. ກຕມາ ທ຺ເວ? ອາມິສປຣິເຍສນາ ຈ ຘມ຺ມປຣິເຍສນາ ຈ. ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຣິເຍສນາ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິມາສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ປຣິເຍສນານໍ ຍທິທໍ ຘມ຺ມປຣິເຍສນາ’’ຕິ.

໑໕໖. ‘‘ທ຺ເວມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິເຍຏ຺ຐິໂຍ. ກຕມາ ທ຺ເວ? ອາມິສປຣິເຍຏ຺ຐິ ຈ ຘມ຺ມປຣິເຍຏ຺ຐິ ຈ. ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຣິເຍຏ຺ຐິໂຍ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິມາສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ປຣິເຍຏ຺ຐີນໍ ຍທິທໍ ຘມ຺ມປຣິເຍຏ຺ຐີ’’ຕິ.

໑໕໗. ‘‘ທ຺ເວມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ປູຊາ. ກຕມາ ທ຺ເວ? ອາມິສປູຊາ ຈ ຘມ຺ມປູຊາ ຈ. ອິມາ ໂຂ ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປູຊາ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິມາສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ປູຊານໍ ຍທິທໍ ຘມ຺ມປູຊາ’’ຕິ.

໑໕໘. ‘‘ທ຺ເວມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາຕິເຖຍ຺ຍານິ. ກຕມານິ ທ຺ເວ? ອາມິສາຕິເຖຍ຺ຍຎ຺ຈ ຘມ຺ມາຕິເຖຍ຺ຍຎ຺ຈ. ອິມານິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ອາຕິເຖຍ຺ຍານິ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ອາຕິເຖຍ຺ຍານໍ ຍທິທໍ ຘມ຺ມາຕິເຖຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ.

໑໕໙. ‘‘ທ຺ເວມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິທ຺ຘິໂຍ. ກຕມາ ທ຺ເວ? ອາມິສິທ຺ຘິ ຈ ຘມ຺ມິທ຺ຘິ ຈ. ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ອິທ຺ຘິໂຍ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິມາສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ອິທ຺ຘີນໍ ຍທິທໍ ຘມ຺ມິທ຺ຘີ’’ຕິ.

໑໖໐. ‘‘ທ຺ເວມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ວຸທ຺ຘິໂຍ. ກຕມາ ທ຺ເວ? ອາມິສວຸທ຺ຘິ ຈ ຘມ຺ມວຸທ຺ຘິ ຈ. ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ວຸທ຺ຘິໂຍ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິມາສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ວຸທ຺ຘີນໍ ຍທິທໍ ຘມ຺ມວຸທ຺ຘີ’’ຕິ.

໑໖໑. ‘‘ທ຺ເວມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣຕນານິ. ກຕມານິ ທ຺ເວ? ອາມິສຣຕນຎ຺ຈ ຘມ຺ມຣຕນຎ຺ຈ. ອິມານິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຣຕນານິ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ຣຕນານໍ ຍທິທໍ ຘມ຺ມຣຕນ’’ນ຺ຕິ.

໑໖໒. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ສນ຺ນິຈຍາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ອາມິສສນ຺ນິຈໂຍ ຈ ຘມ຺ມສນ຺ນິຈໂຍ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ສນ຺ນິຈຍາ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສນ຺ນິຈຍານໍ ຍທິທໍ ຘມ຺ມສນ຺ນິຈໂຍ’’ຕິ.

໑໖໓. ‘‘ທ຺ເວມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ເວປຸລ຺ລານິ. ກຕມານິ ທ຺ເວ? ອາມິສເວປຸລ຺ລຎ຺ຈ ຘມ຺ມເວປຸລ຺ລຎ຺ຈ. ອິມານິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ເວປຸລ຺ລານິ. ເອຕທຄ຺ຄໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ເວປຸລ຺ລານໍ ຍທິທໍ ຘມ຺ມເວປຸລ຺ລ’’ນ຺ຕິ.

ສນ຺ຖາຣວຄ຺ໂຄ ຈຕຸຕ຺ໂຖ.

(໑໕) ໕. ສມາປຕ຺ຕິວຄ຺ໂຄ

໑໖໔. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສມາປຕ຺ຕິກຸສລຕາ ຈ ສມາປຕ຺ຕິວຸຏ຺ຐານກຸສລຕາ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’ຕິ.

໑໖໕. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ອຊ຺ຊວຎ຺ຈ ມທ຺ທວຎ຺ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’.

໑໖໖. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ຂນ຺ຕິ ຈ ໂສຣຈ຺ຈຎ຺ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’.

໑໖໗. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສາຂລ຺ຍຎ຺ຈ ປຏິສນ຺ຖາໂຣ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’.

໑໖໘. ‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ອວິຫິໍສາ ຈ ໂສເຈຍ຺ຍຎ຺ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’.

໑໖໙. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ອຄຸຕ຺ຕທ຺ວາຣຕາ ຈ ໂຠຊເນ ອມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕາ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’.

໑໗໐. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ຄຸຕ຺ຕທ຺ວາຣຕາ ຈ ໂຠຊເນ ມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕາ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’.

໑໗໑. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ປຏິສງ຺ຂານພລຎ຺ຈ ຠາວນາພລຎ຺ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’.

໑໗໒. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສຕິພລຎ຺ຈ ສມາຘິພລຎ຺ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’.

໑໗໓. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສມໂຖ ຈ ວິປສ຺ສນາ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’.

໑໗໔. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສີລວິປຕ຺ຕິ ຈ ທິຏ຺ຐິວິປຕ຺ຕິ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’.

໑໗໕. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສີລສມ຺ປທາ ຈ ທິຏ຺ຐິສມ຺ປທາ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’.

໑໗໖. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສີລວິສຸທ຺ຘິ ຈ ທິຏ຺ຐິວິສຸທ຺ຘິ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’.

໑໗໗. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ທິຏ຺ຐິວິສຸທ຺ຘິ ຈ ຍຖາທິຏ຺ຐິສ຺ສ ຈ ປຘານໍ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’.

໑໗໘. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ອສນ຺ຕຸຏ຺ຐິຕາ ຈ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ, ອປ຺ປຏິວານິຕາ ຈ ປຘານສ຺ມິໍ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’.

໑໗໙. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ມຸຏ຺ຐສ຺ສຈ຺ຈຎ຺ຈ ອສມ຺ປຊຎ຺ຎຎ຺ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’.

໑໘໐. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສຕິ ຈ ສມ຺ປຊຎ຺ຎຎ຺ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’ຕິ.

ສມາປຕ຺ຕິວຄ຺ໂຄ ປຎ຺ຈໂມ.

ຕຕິໂຍ ປຓ຺ຓາສໂກ ສມຕ຺ໂຕ.

໑. ໂກຘເປຍ຺ຍາລໍ

໑໘໑. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ໂກໂຘ ຈ ອຸປນາໂຫ ຈ…ເປ… ມກ຺ໂຂ ຈ ປຬາໂສ [ປລາໂສ (ກ.)] ຈ… ອິສ຺ສາ ຈ ມຈ຺ຉຣິຍຎ຺ຈ… ມາຍາ ຈ ສາເຐຍ຺ຍຎ຺ຈ… ອຫິຣິກຎ຺ຈ ອໂນຕ຺ຕປ຺ປຎ຺ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’.

໑໘໒. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ອກ຺ໂກໂຘ ຈ ອນຸປນາໂຫ ຈ… ອມກ຺ໂຂ ຈ ອປຬາໂສ ຈ… ອນິສ຺ສາ ຈ ອມຈ຺ຉຣິຍຎ຺ຈ… ອມາຍາ ຈ ອສາເຐຍ຺ຍຎ຺ຈ… ຫິຣີ ຈ ໂອຕ຺ຕປ຺ປຎ຺ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ’’.

໑໘໓. ‘‘ທ຺ວີຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ທຸກ຺ຂໍ ວິຫຣຕິ. ກຕເມຫິ ທ຺ວີຫິ? ໂກເຘນ ຈ ອຸປນາເຫນ ຈ… ມກ຺ເຂນ ຈ ປຬາເສນ ຈ… ອິສ຺ສາຍ ຈ ມຈ຺ຉຣິເຍນ ຈ… ມາຍາຍ ຈ ສາເຐຍ຺ເຍນ ຈ… ອຫິຣິເກນ ຈ ອໂນຕ຺ຕປ຺ເປນ ຈ. ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວີຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ທຸກ຺ຂໍ ວິຫຣຕິ’’.

໑໘໔. ‘‘ທ຺ວີຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ສຸຂໍ ວິຫຣຕິ. ກຕເມຫິ ທ຺ວີຫິ? ອກ຺ໂກເຘນ ຈ ອນຸປນາເຫນ ຈ… ອມກ຺ເຂນ ຈ ອປຬາເສນ ຈ… ອນິສ຺ສາຍ ຈ ອມຈ຺ຉຣິເຍນ ຈ… ອມາຍາຍ ຈ ອສາເຐຍ຺ເຍນ ຈ … ຫິຣິຍາ ຈ ໂອຕ຺ຕປ຺ເປນ ຈ. ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວີຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ສຸຂໍ ວິຫຣຕິ’’.

໑໘໕. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ ເສຂສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ໂກໂຘ ຈ ອຸປນາໂຫ ຈ… ມກ຺ໂຂ ຈ ປຬາໂສ ຈ… ອິສ຺ສາ ຈ ມຈ຺ຉຣິຍຎ຺ຈ… ມາຍາ ຈ ສາເຐຍ຺ຍຎ຺ຈ… ອຫິຣິກຎ຺ຈ ອໂນຕ຺ຕປ຺ປຎ຺ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ເສຂສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕິ’’.

໑໘໖. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ ເສຂສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ອປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ອກ຺ໂກໂຘ ຈ ອນຸປນາໂຫ ຈ… ອມກ຺ໂຂ ຈ ອປຬາໂສ ຈ… ອນິສ຺ສາ ຈ ອມຈ຺ຉຣິຍຎ຺ຈ… ອມາຍາ ຈ ອສາເຐຍ຺ຍຎ຺ຈ… ຫິຣີ ຈ ໂອຕ຺ຕປ຺ປຎ຺ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ເສຂສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ອປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕິ’’.

໑໘໗. ‘‘ທ຺ວີຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ຍຖາຠຕໍ ນິກ຺ຂິຕ຺ໂຕ ເອວໍ ນິຣເຍ. ກຕເມຫິ ທ຺ວີຫິ? ໂກເຘນ ຈ ອຸປນາເຫນ ຈ… ມກ຺ເຂນ ຈ ປຬາເສນ ຈ… ອິສ຺ສາຍ ຈ ມຈ຺ຉຣິເຍນ ຈ… ມາຍາຍ ຈ ສາເຐຍ຺ເຍນ ຈ… ອຫິຣິເກນ ຈ ອໂນຕ຺ຕປ຺ເປນ ຈ. ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວີຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ຍຖາຠຕໍ ນິກ຺ຂິຕ຺ໂຕ ເອວໍ ນິຣເຍ’’.

໑໘໘. ‘‘ທ຺ວີຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ຍຖາຠຕໍ ນິກ຺ຂິຕ຺ໂຕ ເອວໍ ສຄ຺ເຄ. ກຕເມຫິ ທ຺ວີຫິ? ອກ຺ໂກເຘນ ຈ ອນຸປນາເຫນ ຈ… ອມກ຺ເຂນ ຈ ອປຬາເສນ ຈ… ອນິສ຺ສາຍ ຈ ອມຈ຺ຉຣິເຍນ ຈ… ອມາຍາຍ ຈ ອສາເຐຍ຺ເຍນ ຈ… ຫິຣິຍາ ຈ ໂອຕ຺ຕປ຺ເປນ ຈ. ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວີຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ຍຖາຠຕໍ ນິກ຺ຂິຕ຺ໂຕ ເອວໍ ສຄ຺ເຄ’’.

໑໘໙. ‘‘ທ຺ວີຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອປາຍໍ ທຸຄ຺ຄຕິໍ ວິນິປາຕໍ ນິຣຍໍ ອຸປປຊ຺ຊຕິ. ກຕເມຫິ ທ຺ວີຫິ? ໂກເຘນ ຈ ອຸປນາເຫນ ຈ… ມກ຺ເຂນ ຈ ປຬາເສນ ຈ… ອິສ຺ສາຍ ຈ ມຈ຺ຉຣິເຍນ ຈ… ມາຍາຍ ຈ ສາເຐຍ຺ເຍນ ຈ… ອຫິຣິເກນ ຈ ອໂນຕ຺ຕປ຺ເປນ ຈ. ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວີຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອປາຍໍ ທຸຄ຺ຄຕິໍ ວິນິປາຕໍ ນິຣຍໍ ອຸປປຊ຺ຊຕິ’’.

໑໙໐. ‘‘ທ຺ວີຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ສຸຄຕິໍ ສຄ຺ຄໍ ໂລກໍ ອຸປປຊ຺ຊຕິ. ກຕເມຫິ ທ຺ວີຫິ? ອກ຺ໂກເຘນ ຈ ອນຸປນາເຫນ ຈ… ອມກ຺ເຂນ ຈ ອປຬາເສນ ຈ… ອນິສ຺ສາຍ ຈ ອມຈ຺ຉຣິເຍນ ຈ… ອມາຍາຍ ຈ ອສາເຐຍ຺ເຍນ ຈ… ຫິຣິຍາ ຈ ໂອຕ຺ຕປ຺ເປນ ຈ. ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວີຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ສຸຄຕິໍ ສຄ຺ຄໍ ໂລກໍ ອຸປປຊ຺ຊຕິ’’.

ໂກຘເປຍ຺ຍາລໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໒. ອກຸສລເປຍ຺ຍາລໍ

໑໙໑-໒໐໐. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ ອກຸສລາ… ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ ກຸສລາ… ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ ສາວຊ຺ຊາ… ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ ອນວຊ຺ຊາ… ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ ທຸກ຺ຂຸທ຺ຣຍາ… ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ ສຸຂຸທ຺ຣຍາ… ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ ທຸກ຺ຂວິປາກາ… ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ ສຸຂວິປາກາ… ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ ສພ຺ຍາພຊ຺ຌາ… ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ ອພ຺ຍາພຊ຺ຌາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ອກ຺ໂກໂຘ ຈ ອນຸປນາໂຫ ຈ… ອມກ຺ໂຂ ຈ ອປຬາໂສ ຈ… ອນິສ຺ສາ ຈ ອມຈ຺ຉຣິຍຎ຺ຈ… ອມາຍາ ຈ ອສາເຐຍ຺ຍຎ຺ຈ… ຫິຣີ ຈ ໂອຕ຺ຕປ຺ປຎ຺ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ອພ຺ຍາພຊ຺ຌາ’’ຕິ.

ອກຸສລເປຍ຺ຍາລໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໓. ວິນຍເປຍ຺ຍາລໍ

໒໐໑. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຖວເສ ປຏິຈ຺ຈ ຕຖາຄເຕນ ສາວການໍ ສິກ຺ຂາປທໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສງ຺ຆສຸຏ຺ຐຸຕາຍ ສງ຺ຆຜາສຸຕາຍ… ທຸມ຺ມງ຺ກູນໍ ປຸຄ຺ຄລານໍ ນິຄ຺ຄຫາຍ, ເປສລານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ຜາສຸວິຫາຣາຍ… ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິການໍ ອາສວານໍ ສໍວຣາຍ, ສມ຺ປຣາຍິການໍ ອາສວານໍ ປຏິຆາຕາຍ… ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິການໍ ເວຣານໍ ສໍວຣາຍ, ສມ຺ປຣາຍິການໍ ເວຣານໍ ປຏິຆາຕາຍ… ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິການໍ ວຊ຺ຊານໍ ສໍວຣາຍ, ສມ຺ປຣາຍິການໍ ວຊ຺ຊານໍ ປຏິຆາຕາຍ… ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິການໍ ຠຍານໍ ສໍວຣາຍ, ສມ຺ປຣາຍິການໍ ຠຍານໍ ປຏິຆາຕາຍ… ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິການໍ ອກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ສໍວຣາຍ, ສມ຺ປຣາຍິການໍ ອກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ປຏິຆາຕາຍ… ຄິຫີນໍ ອນຸກມ຺ປາຍ, ປາປິຈ຺ຉານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ປກ຺ຂຸປຈ຺ເຉທາຍ… ອປ຺ປສນ຺ນານໍ ປສາທາຍ, ປສນ຺ນານໍ ຠິຍ຺ໂຍຠາວາຍ… ສທ຺ຘມ຺ມຏ຺ຐິຕິຍາ ວິນຍານຸຄ຺ຄຫາຍ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ອຕ຺ຖວເສ ປຏິຈ຺ຈ ຕຖາຄເຕນ ສາວການໍ ສິກ຺ຂາປທໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ.

໒໐໒-໒໓໐. ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຖວເສ ປຏິຈ຺ຈ ຕຖາຄເຕນ ສາວການໍ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ…ເປ… ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທໂສ ປຎ຺ຎຕ຺ໂຕ… ປາຕິໂມກ຺ຂຏ຺ຐປນໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ… ປວາຣຓາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕາ… ປວາຣຓຏ຺ຐປນໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ… ຕຊ຺ຊນີຍກມ຺ມໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ… ນິຍສ຺ສກມ຺ມໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ… ປພ຺ພາຊນີຍກມ຺ມໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ… ປຏິສາຣຓີຍກມ຺ມໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ… ອຸກ຺ເຂປນີຍກມ຺ມໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ… ປຣິວາສທານໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ… ມູລາຍ ປຏິກສ຺ສນໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ… ມານຕ຺ຕທານໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ… ອພ຺ຠານໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ… ໂອສາຣຓີຍໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ… ນິສ຺ສາຣຓີຍໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ… ອຸປສມ຺ປທາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕາ… ຎຕ຺ຕິກມ຺ມໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ… ຎຕ຺ຕິທຸຕິຍກມ຺ມໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ… ຎຕ຺ຕິຈຕຸຕ຺ຖກມ຺ມໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ… ອປຎ຺ຎຕ຺ເຕ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ… ປຎ຺ຎຕ຺ເຕ ອນຸປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ… ສມ຺ມຸຂາວິນໂຍ ປຎ຺ຎຕ຺ໂຕ… ສຕິວິນໂຍ ປຎ຺ຎຕ຺ໂຕ… ອມູຬ຺ຫວິນໂຍ ປຎ຺ຎຕ຺ໂຕ… ປຏິຎ຺ຎາຕກຣຓໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ… ເຍຠຸຍ຺ຍສິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕາ… ຕສ຺ສປາປິຍສິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕາ… ຕິຓວຕ຺ຖາຣໂກ ປຎ຺ຎຕ຺ໂຕ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສງ຺ຆສຸຏ຺ຐຸຕາຍ, ສງ຺ຆຜາສຸຕາຍ… ທຸມ຺ມງ຺ກູນໍ ປຸຄ຺ຄລານໍ ນິຄ຺ຄຫາຍ, ເປສລານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ຜາສຸວິຫາຣາຍ… ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິການໍ ອາສວານໍ ສໍວຣາຍ, ສມ຺ປຣາຍິການໍ ອາສວານໍ ປຏິຆາຕາຍ… ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິການໍ ເວຣານໍ ສໍວຣາຍ, ສມ຺ປຣາຍິການໍ ເວຣານໍ ປຏິຆາຕາຍ… ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິການໍ ວຊ຺ຊານໍ ສໍວຣາຍ, ສມ຺ປຣາຍິການໍ ວຊ຺ຊານໍ ປຏິຆາຕາຍ… ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິການໍ ຠຍານໍ ສໍວຣາຍ, ສມ຺ປຣາຍິການໍ ຠຍານໍ ປຏິຆາຕາຍ… ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິການໍ ອກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ສໍວຣາຍ, ສມ຺ປຣາຍິການໍ ອກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ປຏິຆາຕາຍ… ຄິຫີນໍ ອນຸກມ຺ປາຍ, ປາປິຈ຺ຉານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ປກ຺ຂຸປຈ຺ເຉທາຍ… ອປ຺ປສນ຺ນານໍ ປສາທາຍ, ປສນ຺ນານໍ ຠິຍ຺ໂຍຠາວາຍ… ສທ຺ຘມ຺ມຏ຺ຐິຕິຍາ, ວິນຍານຸຄ຺ຄຫາຍ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ອຕ຺ຖວເສ ປຏິຈ຺ຈ ຕຖາຄເຕນ ສາວການໍ ຕິຓວຕ຺ຖາຣໂກ ປຎ຺ຎຕ຺ໂຕ’’ຕິ.

ວິນຍເປຍ຺ຍາລໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໔. ຣາຄເປຍ຺ຍາລໍ

໒໓໑. ‘‘ຣາຄສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຠິຎ຺ຎາຍ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສມໂຖ ຈ ວິປສ຺ສນາ ຈ. ຣາຄສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຠິຎ຺ຎາຍ ອິເມ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ’’ຕິ.

‘‘ຣາຄສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິຎ຺ຎາຍ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສມໂຖ ຈ ວິປສ຺ສນາ ຈ. ຣາຄສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິຎ຺ຎາ ອິເມ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ຣາຄສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິກ຺ຂຍາຍ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສມໂຖ ຈ ວິປສ຺ສນາ ຈ. ຣາຄສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິກ຺ຂຍາ ອິເມ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ຣາຄສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຫານາຍ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສມໂຖ ຈ ວິປສ຺ສນາ ຈ. ຣາຄສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຫານາ ອິເມ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ຣາຄສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ຂຍາຍ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສມໂຖ ຈ ວິປສ຺ສນາ ຈ. ຣາຄສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ຂຍາ ອິເມ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ຣາຄສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ວຍາຍ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສມໂຖ ຈ ວິປສ຺ສນາ ຈ. ຣາຄສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ວຍາ ອິເມ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ຣາຄສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຣາຄາຍ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສມໂຖ ຈ ວິປສ຺ສນາ ຈ. ຣາຄສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຣາຄາ ອິເມ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ຣາຄສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ນິໂຣຘາຍ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສມໂຖ ຈ ວິປສ຺ສນາ ຈ. ຣາຄສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ນິໂຣຘາ ອິເມ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ຣາຄສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈາຄາຍ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສມໂຖ ຈ ວິປສ຺ສນາ ຈ. ຣາຄສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈາຄາ ອິເມ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ຣາຄສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄາຍ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສມໂຖ ຈ ວິປສ຺ສນາ ຈ. ຣາຄສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄາຍ ອິເມ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ’’ຕິ.

໒໓໒-໒໔໖. ‘‘ໂທສສ຺ສ…ເປ… ໂມຫສ຺ສ… ໂກຘສ຺ສ… ອຸປນາຫສ຺ສ… ມກ຺ຂສ຺ສ… ປຬາສສ຺ສ… ອິສ຺ສາຍ… ມຈ຺ຉຣິຍສ຺ສ… ມາຍາຍ… ສາເຐຍ຺ຍສ຺ສ… ຖມ຺ຠສ຺ສ… ສາຣມ຺ຠສ຺ສ… ມານສ຺ສ… ອຕິມານສ຺ສ… ມທສ຺ສ… ປມາທສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຠິຎ຺ຎາຍ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສມໂຖ ຈ ວິປສ຺ສນາ ຈ. ປມາທສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຠິຎ຺ຎາ ອິເມ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ປມາທສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິຎ຺ຎາຍ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສມໂຖ ຈ ວິປສ຺ສນາ ຈ. ປມາທສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິຎ຺ຎາ ອິເມ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ປມາທສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິກ຺ຂຍາຍ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສມໂຖ ຈ ວິປສ຺ສນາ ຈ. ປມາທສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິກ຺ຂຍາຍ ອິເມ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ປມາທສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຫານາຍ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສມໂຖ ຈ ວິປສ຺ສນາ ຈ. ປມາທສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຫານາ ອິເມ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ປມາທສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ຂຍາຍ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສມໂຖ ຈ ວິປສ຺ສນາ ຈ. ປມາທສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ຂຍາ ອິເມ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ປມາທສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ວຍາຍ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສມໂຖ ຈ ວິປສ຺ສນາ ຈ. ປມາທສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ວຍາ ອິເມ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ປມາທສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຣາຄາຍ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສມໂຖ ຈ ວິປສ຺ສນາ ຈ. ປມາທສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຣາຄາ ອິເມ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ປມາທສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ນິໂຣຘາຍ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສມໂຖ ຈ ວິປສ຺ສນາ ຈ. ປມາທສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ນິໂຣຘາ ອິເມ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ປມາທສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈາຄາຍ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສມໂຖ ຈ ວິປສ຺ສນາ ຈ. ປມາທສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈາຄາ ອິເມ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ປມາທສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄາຍ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ. ກຕເມ ທ຺ເວ? ສມໂຖ ຈ ວິປສ຺ສນາ ຈ. ປມາທສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄາຍ ອິເມ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ’’ຕິ.

(ອິທມໂວຈ ຠຄວາ. ອຕ຺ຕມນາ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ຠາສິຕໍ ອຠິນນ຺ທຸນ຺ຕິ.) [( ) ເອຕ຺ຖນ຺ຕເຣ ປາໂຐ ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ ນຕ຺ຖິ]

ຣາຄເປຍ຺ຍາລໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

ທຸກນິປາຕປາຬິ ນິຏ຺ຐິຕາ.