📜

ນໂມ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອຣຫໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ

ຂຸທ຺ທກນິກາເຍ

ເປຕວຕ຺ຖຸປາຬິ

໑. ອຸຣຄວຄ຺ໂຄ

໑. ເຂຕ຺ຕູປມເປຕວຕ຺ຖຸ

໑.

‘‘ເຂຕ຺ຕູປມາ ¶ ¶ ¶ ¶ ອຣຫນ຺ໂຕ, ທາຍກາ ກສ຺ສກູປມາ;

ພີຊູປມໍ ເທຍ຺ຍຘມ຺ມໍ, ເອຕ຺ໂຕ ນິພ຺ພຕ຺ຕເຕ ຜລໍ.

໒.

‘‘ເອຕໍ ພີຊໍ ກສິ ເຂຕ຺ຕໍ, ເປຕານໍ ທາຍກສ຺ສ ຈ;

ຕໍ ເປຕາ ປຣິຠຸຎ຺ຊນ຺ຕິ, ທາຕາ ປຸຎ຺ເຎນ ວຑ຺ຒຕິ.

໓.

‘‘ອິເຘວ ¶ ກຸສລໍ ກຕ຺ວາ, ເປເຕ ຈ ປຏິປູຊິຍ;

ສຄ຺ຄຎ຺ຈ ກມຕິ [ຄມຕິ (ກ.)] ຏ຺ຐານໍ, ກມ຺ມໍ ກຕ຺ວານ ຠທ຺ທກ’’ນ຺ຕິ.

ເຂຕ຺ຕູປມເປຕວຕ຺ຖຸ ປຐມໍ.

໒. ສູກຣມຸຂເປຕວຕ຺ຖຸ

໔.

‘‘ກາໂຍ ¶ ເຕ ສພ຺ພໂສວຓ຺ໂຓ, ສພ຺ພາ ໂອຠາສເຕ ທິສາ;

ມຸຂໍ ເຕ ສູກຣສ຺ເສວ, ກິໍ ກມ຺ມມກຣີ ປຸເຣ’’ [ມກຣາ ປຸເຣ (ກ.)].

໕.

‘‘ກາເຍນ ສຎ຺ຎໂຕ ອາສິໍ, ວາຈາຍາສິມສຎ຺ຎໂຕ;

ເຕນ ເມຕາທິໂສ ວຓ຺ໂຓ, ຍຖາ ປສ຺ສສິ ນາຣທ.

໖.

‘‘ຕໍ ¶ ຕ຺ຍາຫໍ [ຕາຫໍ (ກ.)] ນາຣທ ພ຺ຣູມິ, ສາມໍ ທິຏ຺ຐມິທໍ ຕຍາ;

ມາກາສິ ¶ ມຸຂສາ ປາປໍ, ມາ ໂຂ ສູກຣມຸໂຂ ອຫູ’’ຕິ.

ສູກຣມຸຂເປຕວຕ຺ຖຸ ທຸຕິຍໍ.

໓. ປູຕິມຸຂເປຕວຕ຺ຖຸ

໗.

‘‘ທິພ຺ພໍ ສຸຠໍ ຘາເຣສິ ວຓ຺ຓຘາຕຸໍ, ເວຫາຍສໍ ຕິຏ຺ຐສິ ອນ຺ຕລິກ຺ເຂ;

ມຸຂຎ຺ຈ ເຕ ກິມໂຍ ປູຕິຄນ຺ຘໍ, ຂາທນ຺ຕິ ກິໍ ກມ຺ມມກາສິ ປຸພ຺ເພ’’.

໘.

‘‘ສມໂຓ ອຫໍ ປາໂປຕິທຸຏ຺ຐວາໂຈ [ປາໂປ ທຸຏ຺ຐວາໂຈ (ສີ.), ປາໂປ ທຸກ຺ຂວາໂຈ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ຕປສ຺ສິຣູໂປ ມຸຂສາ ອສຎ຺ຎໂຕ;

ລທ຺ຘາ ຈ ເມ ຕປສາ ວຓ຺ຓຘາຕຸ, ມຸຂຎ຺ຈ ເມ ເປສຸຓິເຍນ ປູຕິ.

໙.

‘‘ຕຍິທໍ ຕຍາ ນາຣທ ສາມໍ ທິຏ຺ຐໍ,

ອນຸກມ຺ປກາ ເຍ ກຸສລາ ວເທຍ຺ຍຸໍ;

‘ມາ ເປສຸຓໍ ມາ ຈ ມຸສາ ອຠາຓິ,

ຍກ຺ໂຂ ຕຸວໍ ໂຫຫິສິ ກາມກາມີ’’’ຕິ.

ປູຕິມຸຂເປຕວຕ຺ຖຸ ຕຕິຍໍ.

໔. ປິຏ຺ຐຘີຕລິກເປຕວຕ຺ຖຸ

໑໐.

‘‘ຍໍ ¶ ¶ ກິຎ຺ຈາຣມ຺ມຓໍ ກຕ຺ວາ, ທຊ຺ຊາ ທານໍ ອມຈ຺ຉຣີ;

ປຸພ຺ພເປເຕ ຈ ອາຣພ຺ຠ, ອຖ ວາ ວຕ຺ຖຸເທວຕາ.

໑໑.

‘‘ຈຕ຺ຕາໂຣ ຈ ມຫາຣາເຊ, ໂລກປາເລ ຍສສ຺ສິເນ [ຍສສ຺ສິໂນ (ສີ. ສ຺ຍາ.)];

ກຸເວຣໍ ຘຕຣຏ຺ຐຎ຺ຈ, ວິຣູປກ຺ຂໍ ວິຣູຬ຺ຫກໍ;

ເຕ ¶ ເຈວ ປູຊິຕາ ໂຫນ຺ຕິ, ທາຍກາ ຈ ອນິປ຺ຜລາ.

໑໒.

‘‘ນ ¶ ຫິ ຣຸຓ຺ຓໍ ວາ ໂສໂກ ວາ, ຍາ ຈຎ຺ຎາ ປຣິເທວນາ;

ນ ຕໍ ເປຕສ຺ສ ອຕ຺ຖາຍ, ເອວໍ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ຎາຕໂຍ.

໑໓.

‘‘ອຍຎ຺ຈ ໂຂ ທກ຺ຂິຓາ ທິນ຺ນາ, ສງ຺ຆມ຺ຫິ ສຸປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕາ;

ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຫິຕາຍສ຺ສ, ຐານໂສ ອຸປກປ຺ປຕີ’’ຕິ.

ປິຏ຺ຐຘີຕລິກເປຕວຕ຺ຖຸ ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ຕິໂຣກຸຏ຺ຏເປຕວຕ຺ຖຸ

໑໔.

[ຂຸ. ປາ. ໗.໑ ຂຸທ຺ທກປາເຐ] ‘‘ຕິໂຣກຸຏ຺ເຏສຸ [ຕິໂຣກຸຑ຺ເຑສຸ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ສນ຺ຘິສິງ຺ຆາຏເກສຸ ຈ;

ທ຺ວາຣພາຫາສຸ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ອາຄນ຺ຕ຺ວານ ສກໍ ຆຣໍ.

໑໕.

‘‘ປຫູເຕ ອນ຺ນປານມ຺ຫິ, ຂຊ຺ຊໂຠຊ຺ເຊ ອຸປຏ຺ຐິເຕ;

ນ ເຕສໍ ໂກຈິ ສຣຕິ, ສຕ຺ຕານໍ ກມ຺ມປຈ຺ຈຍາ.

໑໖.

‘‘ເອວໍ ¶ ທທນ຺ຕິ ຎາຕີນໍ, ເຍ ໂຫນ຺ຕິ ອນຸກມ຺ປກາ;

ສຸຈິໍ ປຓີຕໍ ກາເລນ, ກປ຺ປິຍໍ ປານໂຠຊນໍ;

‘ອິທໍ ໂວ ຎາຕີນໍ ໂຫຕຸ, ສຸຂິຕາ ໂຫນ຺ຕຸ ຎາຕໂຍ’.

໑໗.

‘‘ເຕ ຈ ຕຕ຺ຖ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ, ຎາຕິເປຕາ ສມາຄຕາ;

ປຫູເຕ ອນ຺ນປານມ຺ຫິ, ສກ຺ກຈ຺ຈໍ ອນຸໂມທເຣ.

໑໘.

‘‘‘ຈິຣໍ ຊີວນ຺ຕຸ ໂນ ຎາຕີ, ເຍສໍ ເຫຕຸ ລຠາມເສ;

ອມ຺ຫາກຎ຺ຈ ກຕາ ປູຊາ, ທາຍກາ ຈ ອນິປ຺ຜລາ’.

໑໙.

‘‘‘ນ ຫິ ຕຕ຺ຖ ກສິ ອຕ຺ຖິ, ໂຄຣກ຺ເຂຕ຺ຖ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;

ວຓິຊ຺ຊາ ຕາທິສີ ນຕ຺ຖິ, ຫິຣຎ຺ເຎນ ກຍາກຍໍ [ກໂຍກ຺ກຍໍ (ສີ. ກ.) ກໂຍກຍໍ (ຂຸ. ປາ. ໗.໖)];

ອິໂຕ ¶ ທິນ຺ເນນ ຍາເປນ຺ຕິ, ເປຕາ ກາລຄຕາ [ກາລກຕາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຕຫິໍ’.

໒໐.

‘‘‘ອຸນ຺ນເມ ¶ ອຸທກໍ ວຸຏ຺ຐໍ, ຍຖາ ນິນ຺ນໍ ປວຕ຺ຕຕິ;

ເອວເມວ ອິໂຕ ທິນ຺ນໍ, ເປຕານໍ ອຸປກປ຺ປຕິ’.

໒໑.

‘‘‘ຍຖາ ວາຣິວຫາ ປູຣາ, ປຣິປູເຣນ຺ຕິ ສາຄຣໍ;

ເອວເມວ ອິໂຕ ທິນ຺ນໍ, ເປຕານໍ ອຸປກປ຺ປຕິ’.

໒໒.

‘‘‘ອທາສິ ¶ ເມ ອກາສິ ເມ, ຎາຕິ ມິຕ຺ຕາ [ຎາຕິ ມິຕ຺ໂຕ (?)] ສຂາ ຈ ເມ;

ເປຕານໍ ທກ຺ຂິຓໍ ທຊ຺ຊາ, ປຸພ຺ເພ ກຕມນຸສ຺ສຣໍ’.

໒໓.

‘‘‘ນ ຫິ ຣຸຓ຺ຓໍ ວາ ໂສໂກ ວາ, ຍາ ຈຎ຺ຎາ ປຣິເທວນາ;

ນ ຕໍ ເປຕານມຕ຺ຖາຍ, ເອວໍ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ຎາຕໂຍ’.

໒໔.

‘‘‘ອຍຎ຺ຈ ໂຂ ທກ຺ຂິຓາ ທິນ຺ນາ, ສງ຺ຆມ຺ຫິ ສຸປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕາ;

ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຫິຕາຍສ຺ສ, ຐານໂສ ອຸປກປ຺ປຕິ’.

໒໕.

‘‘ໂສ ຎາຕິຘມ຺ໂມ ຈ ອຍໍ ນິທສ຺ສິໂຕ, ເປຕານ ປູຊາ ຈ ກຕາ ອຸຬາຣາ;

ພລຎ຺ຈ ຠິກ຺ຂູນມນຸປ຺ປທິນ຺ນໍ, ຕຸມ຺ເຫຫິ ປຸຎ຺ຎໍ ປສຸຕໍ ອນປ຺ປກ’’ນ຺ຕິ.

ຕິໂຣກຸຏ຺ຏເປຕວຕ຺ຖຸ ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ປຎ຺ຈປຸຕ຺ຕຂາທເປຕິວຕ຺ຖຸ

໒໖.

‘‘ນຄ຺ຄາ ¶ ທຸພ຺ພຓ຺ຓຣູປາສິ, ທຸຄ຺ຄນ຺ຘາ ປູຕິ ວາຍສິ;

ມກ຺ຂິກາຫິ ປຣິກິຓ຺ຓາ [ມກ຺ຂິກາປຣິກິຓ຺ຓາ ຈ (ສີ.)], ກາ ນຸ ຕ຺ວໍ ອິຘ ຕິຏ຺ຐສີ’’ຕິ.

໒໗.

‘‘ອຫໍ ຠທນ຺ເຕ [ຠທ຺ທນ຺ເຕ (ກ.)] ເປຕີມ຺ຫິ, ທຸຄ຺ຄຕາ ຍມໂລກິກາ;

ປາປກມ຺ມໍ ¶ ກຣິຕ຺ວານ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄຕາ.

໒໘.

‘‘ກາເລນ ປຎ຺ຈ ປຸຕ຺ຕານິ, ສາຍໍ ປຎ຺ຈ ປຸນາປເຣ;

ວິຊາຍິຕ຺ວານ ຂາທາມິ, ເຕປິ ນາ ໂຫນ຺ຕິ ເມ ອລໍ.

໒໙.

‘‘ປຣິຑຍ຺ຫຕິ ຘູມາຍຕິ, ຂຸທາຍ [ຂຸທ຺ທາຍ (ກ.)] ຫທຍໍ ມມ;

ປານີຍໍ ນ ລເຠ ປາຕຸໍ, ປສ຺ສ ມໍ ພ຺ຍສນໍ ຄຕ’’ນ຺ຕິ.

໓໐.

‘‘ກິໍ ນຸ ກາເຍນ ວາຈາຍ, ມນສາ ທຸກ຺ກຏໍ ກຕໍ;

ກິສ຺ສ ກມ຺ມວິປາເກນ, ປຸຕ຺ຕມໍສານິ ຂາທສີ’’ຕິ.

໓໑.

‘‘ສປຕີ [ສປຕ຺ຕີ (ສີ.)] ເມ ຄພ຺ຠິນີ ອາສິ, ຕສ຺ສາ ປາປໍ ອເຈຕຍິໍ;

ສາຫໍ ປທຸຏ຺ຐມນສາ, ອກຣິໍ ຄພ຺ຠປາຕນໍ.

໓໒.

‘‘ຕສ຺ສາ ¶ ¶ ທ຺ເວມາສິໂກ ຄພ຺ໂຠ, ໂລຫິຕຎ຺ເຎວ ປຄ຺ຆຣິ;

ຕທສ຺ສາ ມາຕາ ກຸປິຕາ, ມຍ຺ຫໍ ຎາຕີ ສມານຍິ;

ສປຖຎ຺ຈ ມໍ ກາເຣສິ, ປຣິຠາສາປຍີ ຈ ມໍ.

໓໓.

‘‘ສາຫໍ ໂຆຣຎ຺ຈ ສປຖໍ, ມຸສາວາທໍ ອຠາສິສໍ;

ປຸຕ຺ຕມໍສານິ ຂາທາມິ, ສເຈ ຕໍ ປກຕໍ ມຍາ.

໓໔.

‘‘ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ວິປາເກນ [ວິປາກໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ມຸສາວາທສ຺ສ ຈູຠຍໍ;

ປຸຕ຺ຕມໍສານິ ຂາທາມິ, ປຸພ຺ພໂລຫິຕມກ຺ຂິຕາ’’ຕິ.

ປຎ຺ຈປຸຕ຺ຕຂາທເປຕິວຕ຺ຖຸ [ປຎ຺ຈປຸຕ຺ຕຂາທເປຕວຕ຺ຖຸ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.) ເອວມຸປຣິປິ] ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ສຕ຺ຕປຸຕ຺ຕຂາທເປຕິວຕ຺ຖຸ

໓໕.

‘‘ນຄ຺ຄາ ¶ ທຸພ຺ພຓ຺ຓຣູປາສິ, ທຸຄ຺ຄນ຺ຘາ ປູຕິ ວາຍສິ;

ມກ຺ຂິກາຫິ ¶ ປຣິກິຓ຺ຓາ, ກາ ນຸ ຕ຺ວໍ ອິຘ ຕິຏ຺ຐສີ’’ຕິ.

໓໖.

‘‘ອຫໍ ຠທນ຺ເຕ ເປຕີມ຺ຫິ, ທຸຄ຺ຄຕາ ຍມໂລກິກາ;

ປາປກມ຺ມໍ ກຣິຕ຺ວານ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄຕາ.

໓໗.

‘‘ກາເລນ ສຕ຺ຕ ປຸຕ຺ຕານິ, ສາຍໍ ສຕ຺ຕ ປຸນາປເຣ;

ວິຊາຍິຕ຺ວານ ຂາທາມິ, ເຕປິ ນາ ໂຫນ຺ຕິ ເມ ອລໍ.

໓໘.

‘‘ປຣິຑຍ຺ຫຕິ ຘູມາຍຕິ, ຂຸທາຍ ຫທຍໍ ມມ;

ນິພ຺ພຸຕິໍ ນາຘິຄຈ຺ຉາມິ, ອຄ຺ຄິທຑ຺ຒາວ ອາຕເປ’’ຕິ.

໓໙.

‘‘ກິໍ ນຸ ກາເຍນ ວາຈາຍ, ມນສາ ທຸກ຺ກຏໍ ກຕໍ;

ກິສ຺ສ ກມ຺ມວິປາເກນ, ປຸຕ຺ຕມໍສານິ ຂາທສີ’’ຕິ.

໔໐.

‘‘ອຫູ ມຍ຺ຫໍ ທຸເວ ປຸຕ຺ຕາ, ອຸໂຠ ສມ຺ປຕ຺ຕໂຍພ຺ພນາ;

ສາຫໍ ປຸຕ຺ຕພລູເປຕາ, ສາມິກໍ ອຕິມຎ຺ຎິສໍ.

໔໑.

‘‘ຕໂຕ ເມ ສາມິໂກ ກຸທ຺ໂຘ, ສປຕ຺ຕິໍ ມຍ຺ຫມານຍິ;

ສາ ຈ ຄພ຺ຠໍ ອລຠິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສາ ປາປໍ ອເຈຕຍິໍ.

໔໒.

‘‘ສາຫໍ ¶ ປທຸຏ຺ຐມນສາ, ອກຣິໍ ຄພ຺ຠປາຕນໍ;

ຕສ຺ສາ ເຕມາສິໂກ ຄພ຺ໂຠ, ປຸພ຺ພໂລຫິຕໂກ [ປຸພ຺ພໂລຫິຕໂກ (ກ.)] ປຕິ.

໔໓.

‘‘ຕທສ຺ສາ ມາຕາ ກຸປິຕາ, ມຍ຺ຫໍ ຎາຕີ ສມານຍິ;

ສປຖຎ຺ຈ ມໍ ກາເຣສິ, ປຣິຠາສາປຍີ ຈ ມໍ.

໔໔.

‘‘ສາຫໍ ¶ ໂຆຣຎ຺ຈ ສປຖໍ, ມຸສາວາທໍ ອຠາສິສໍ;

‘ປຸຕ຺ຕມໍສານິ ຂາທາມິ, ສເຈ ຕໍ ປກຕໍ ມຍາ’.

໔໕.

‘‘ຕສ຺ສ ¶ ກມ຺ມສ຺ສ ວິປາເກນ, ມຸສາວາທສ຺ສ ຈູຠຍໍ;

ປຸຕ຺ຕມໍສານິ ຂາທາມິ, ປຸພ຺ພໂລຫິຕມກ຺ຂິຕາ’’ຕິ.

ສຕ຺ຕປຸຕ຺ຕຂາທເປຕິວຕ຺ຖຸ ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ໂຄຓເປຕວຕ຺ຖຸ

໔໖.

‘‘ກິໍ ¶ ນຸ ອຸມ຺ມຕ຺ຕຣູໂປວ, ລາຍິຕ຺ວາ ຫຣິຕໍ ຕິຓໍ;

ຂາທ ຂາທາຕິ ລປສິ, ຄຕສຕ຺ຕໍ ຊຣຄ຺ຄວໍ.

໔໗.

‘‘ນ ຫິ ອນ຺ເນນ ປາເນນ, ມໂຕ ໂຄໂຓ ສມຸຏ຺ຐເຫ;

ຕ຺ວໍສິ ພາໂລ ຈ [ພາໂລວ (ກ.)] ທຸມ຺ເມໂຘ, ຍຖາ ຕຎ຺ໂຎວ ທຸມ຺ມຕີ’’ຕິ.

໔໘.

‘‘ອິເມ ປາທາ ອິທໍ ສີສໍ, ອຍໍ ກາໂຍ ສວາລຘິ;

ເນຕ຺ຕາ ຕເຖວ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ອຍໍ ໂຄໂຓ ສມຸຏ຺ຐເຫ.

໔໙.

‘‘ນາຍ຺ຍກສ຺ສ ຫຕ຺ຖປາທາ, ກາໂຍ ສີສຎ຺ຈ ທິສ຺ສຕິ;

ຣຸທໍ ມຕ຺ຕິກຖູປສ຺ມິໍ, ນນຸ ຕ຺ວຎ຺ເຎວ ທຸມ຺ມຕີ’’ຕິ.

໕໐.

‘‘ອາທິຕ຺ຕໍ ວຕ ມໍ ສນ຺ຕໍ, ຆຕສິຕ຺ຕໍວ ປາວກໍ;

ວາຣິນາ ວິຍ ໂອສິຎ຺ຈໍ, ສພ຺ພໍ ນິພ຺ພາປເຍ ທຣໍ.

໕໑.

‘‘ອພ຺ພຫີ [ອພ຺ພູຬ຺ຫໍ (ພຫູສຸ)] ວຕ ເມ ສລ຺ລໍ, ໂສກໍ ຫທຍນິສ຺ສິຕໍ;

ໂຍ ເມ ໂສກປເຣຕສ຺ສ, ປິຕຸໂສກໍ ອປານຸທິ.

໕໒.

‘‘ສ຺ວາຫໍ ອພ຺ພູຬ຺ຫສລ຺ໂລສ຺ມິ, ສີຕິຠູໂຕສ຺ມິ ນິພ຺ພຸໂຕ;

ນ ໂສຈາມິ ນ ໂຣທາມິ, ຕວ ສຸຕ຺ວານ ມາຓວ’.

໕໓.

ເອວໍ ¶ ກໂຣນ຺ຕິ ສປ຺ປຎ຺ຎາ, ເຍ ໂຫນ຺ຕິ ອນຸກມ຺ປກາ;

ວິນິວຕ຺ຕຍນ຺ຕິ ໂສກມ຺ຫາ, ສຸຊາໂຕ ປິຕຣໍ ຍຖາຕິ.

ໂຄຓເປຕວຕ຺ຖຸ ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ມຫາເປສກາຣເປຕິວຕ຺ຖຸ

໕໔.

‘‘ຄູຖຎ຺ຈ ¶ ¶ ¶ ມຸຕ຺ຕໍ ຣຸຫິຣຎ຺ຈ ປຸພ຺ພໍ, ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ ກິສ຺ສ ອຍໍ ວິປາໂກ;

ອຍໍ ນຸ ກິໍ ກມ຺ມມກາສິ ນາຣີ, ຍາ ສພ຺ພທາ ໂລຫິຕປຸພ຺ພຠກ຺ຂາ.

໕໕.

‘‘ນວານິ ວຕ຺ຖານິ ສຸຠານິ ເຈວ, ມຸທູນິ ສຸທ຺ຘານິ ຈ ໂລມສານິ;

ທິນ຺ນານິ ມິສ຺ສາ ກິຕກາ [ກິຏກາ (ກ.)] ຠວນ຺ຕິ, ອຍໍ ນຸ ກິໍ ກມ຺ມມກາສິ ນາຣີ’’ຕິ.

໕໖.

‘‘ຠຣິຍາ ມເມສາ ອຫູ ຠທນ຺ເຕ, ອທາຍິກາ ມຈ຺ຉຣິນີ ກທຣິຍາ;

ສາ ມໍ ທທນ຺ຕໍ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ, ອກ຺ໂກສຕິ ຈ ປຣິຠາສຕິ ຈ.

໕໗.

‘‘‘ຄູຖຎ຺ຈ ມຸຕ຺ຕໍ ຣຸຫິຣຎ຺ຈ ປຸພ຺ພໍ, ປຣິຠຸຎ຺ຊ ຕ຺ວໍ ອສຸຈິໍ ສພ຺ພກາລໍ;

ເອຕໍ ເຕ ປຣໂລກສ຺ມິໍ ໂຫຕຸ, ວຕ຺ຖາ ຈ ເຕ ກິຏກສມາ ຠວນ຺ຕຸ’;

ເອຕາທິສໍ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣິຕ຺ວາ, ອິຘາຄຕາ ຈິຣຣຕ຺ຕາຍ ຂາທຕີ’’ຕິ.

ມຫາເປສກາຣເປຕິວຕ຺ຖຸ ນວມໍ.

໑໐. ຂລ຺ລາຏິຍເປຕິວຕ຺ຖຸ

໕໘.

‘‘ກາ ¶ ¶ ນຸ ອນ຺ໂຕວິມານສ຺ມິໍ, ຕິຏ຺ຐນ຺ຕີ ນູປນິກ຺ຂມິ;

ອຸປນິກ຺ຂມສ຺ສຸ ຠທ຺ເທ, ປສ຺ສາມ ຕໍ ພຫິຏ຺ຐິຕ’’ນ຺ຕິ.

໕໙.

‘‘ອຏ຺ຏີຍາມິ ¶ ຫຣາຍາມິ, ນຄ຺ຄາ ນິກ຺ຂມິຕຸໍ ພຫິ;

ເກເສຫມ຺ຫິ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນາ, ປຸຎ຺ຎໍ ເມ ອປ຺ປກໍ ກຕ’’ນ຺ຕິ.

໖໐.

‘‘ຫນ຺ທຸຕ຺ຕຣີຍໍ ທທາມິ ເຕ, ອິທໍ ທຸສ຺ສໍ ນິວາສຍ;

ອິທໍ ທຸສ຺ສໍ ນິວາເສຕ຺ວາ, ເອຫິ ນິກ຺ຂມ ໂສຠເນ;

ອຸປນິກ຺ຂມສ຺ສຸ ຠທ຺ເທ, ປສ຺ສາມ ຕໍ ພຫິຏ຺ຐິຕ’’ນ຺ຕິ.

໖໑.

‘‘ຫຕ຺ເຖນ ຫຕ຺ເຖ ເຕ ທິນ຺ນໍ, ນ ມຍ຺ຫໍ ອຸປກປ຺ປຕິ;

ເອເສຕ຺ຖຸປາສໂກ ສທ຺ໂຘ, ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສາວໂກ.

໖໒.

‘‘ເອຕໍ ອຈ຺ຉາທຍິຕ຺ວານ, ມມ ທກ຺ຂິຓມາທິສ;

ຕຖາຫໍ [ອຖາຫໍ (ສີ.)] ສຸຂິຕາ ເຫສ຺ສໍ, ສພ຺ພກາມສມິທ຺ຘິນີ’’ຕິ.

໖໓.

ຕຎ຺ຈ ເຕ ນ຺ຫາປຍິຕ຺ວານ, ວິລິມ຺ເປຕ຺ວານ ວາຓິຊາ;

ວຕ຺ເຖຫຈ຺ຉາທຍິຕ຺ວານ, ຕສ຺ສາ ທກ຺ຂິຓມາທິສຸໍ.

໖໔.

ສມນນ຺ຕຣານຸທ຺ທິຏ຺ເຐ ¶ [ສມນນ຺ຕຣາ ອນຸທ຺ທິຏ຺ເຐ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ວິປາໂກ ອຸທປຊ຺ຊຖ [ອຸປປຊ຺ຊຖ (ສີ. ສ຺ຍາ.)];

ໂຠຊນຈ຺ຉາທນປານີຍໍ [ໂຠຊນຈ຺ຉາທນໍ ປານີຍໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ທກ຺ຂິຓາຍ ອິທໍ ຜລໍ.

໖໕.

ຕໂຕ ສຸທ຺ຘາ ສຸຈິວສນາ, ກາສິກຸຕ຺ຕມຘາຣິນີ;

ຫສນ຺ຕີ ວິມານາ ນິກ຺ຂມິ, ‘ທກ຺ຂິຓາຍ ອິທໍ ຜລ’’’ນ຺ຕິ.

໖໖.

‘‘ສຸຈິຕ຺ຕຣູປໍ ຣຸຈິຣໍ, ວິມານໍ ເຕ ປຠາສຕິ;

ເທວເຕ ປຸຈ຺ຉິຕາຈິກ຺ຂ, ກິສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສິທໍ ຜລ’’ນ຺ຕິ.

໖໗.

‘‘ຠິກ຺ຂຸໂນ ¶ ຈຣມານສ຺ສ, ໂທຓິນິມ຺ມຊ຺ຊນິໍ ອຫໍ;

ອທາສິໍ ອຸຊຸຠູຕສ຺ສ, ວິປ຺ປສນ຺ເນນ ເຈຕສາ.

໖໘.

‘‘ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ກຸສລສ຺ສ, ວິປາກໍ ທີຆມນ຺ຕຣໍ;

ອນຸໂຠມິ ວິມານສ຺ມິໍ, ຕຎ຺ຈ ທານິ ປຣິຕ຺ຕກໍ.

໖໙.

‘‘ອຸທ຺ຘໍ ¶ ຈຕູຫິ ມາເສຫິ, ກາລໍກິຣິຍາ [ກາລໍກິຣິຍາ (ກ.)] ຠວິສ຺ສຕິ;

ເອກນ຺ຕກຏຸກໍ ໂຆຣໍ, ນິຣຍໍ ປປຕິສ຺ສຫໍ.

໗໐.

[ມ. ນິ. ໓.໒໕໐, ໒໖໗; ອ. ນິ. ໓.໓໖; ເປ. ວ. ໒໔໐, ໖໙໓] ‘‘ຈຕຸກ຺ກຓ຺ຓໍ ຈຕຸທ຺ວາຣໍ, ວິຠຕ຺ຕໍ ຠາຄໂສ ມິຕໍ;

ອໂຍປາກາຣປຣິຍນ຺ຕໍ, ອຍສາ ປຏິກຸຊ຺ຊິຕໍ.

໗໑.

‘‘ຕສ຺ສ ¶ ອໂຍມຍາ ຠູມິ, ຊລິຕາ ເຕຊສາ ຍຸຕາ;

ສມນ຺ຕາ ໂຍຊນສຕໍ, ຜຣິຕ຺ວາ ຕິຏ຺ຐຕິ ສພ຺ພທາ.

໗໒.

‘‘ຕຕ຺ຖາຫໍ ທີຆມທ຺ຘານໍ, ທຸກ຺ຂໍ ເວທິສ຺ສ ເວທນໍ;

ຜລຎ຺ຈ ປາປກມ຺ມສ຺ສ, ຕສ຺ມາ ໂສຈາມຫໍ ຠຸສ’’ນ຺ຕິ.

ຂລ຺ລາຏິຍເປຕິວຕ຺ຖຸ ທສມໍ.

໑໑. ນາຄເປຕວຕ຺ຖຸ

໗໓.

‘‘ປຸຣໂຕວ ¶ [ປຸຣໂຕ ຈ (ສ຺ຍາ.)] ເສເຕນ ປເລຕິ ຫຕ຺ຖິນາ, ມຊ຺ເຌ ປນ ອສ຺ສຕຣີຣເຖນ;

ປຈ຺ຉາ ຈ ກຎ຺ຎາ ສິວິກາຍ ນີຍຕິ, ໂອຠາສຍນ຺ຕີ ທສ ສພ຺ພໂຕ [ສພ຺ພໂຕ (ກ.)] ທິສາ.

໗໔.

‘‘ຕຸມ຺ເຫ ປນ ມຸຄ຺ຄຣຫຕ຺ຖປາຓິໂນ, ຣຸທໍມຸຂາ ຉິນ຺ນປຠິນ຺ນຄຕ຺ຕາ;

ມນຸສ຺ສຠູຕາ ¶ ກິມກຕ຺ຖ ປາປໍ, ເຍນຎ຺ຎມຎ຺ຎສ຺ສ ປິວາຖ ໂລຫິຕ’’ນ຺ຕິ.

໗໕.

‘‘ປຸຣໂຕວ ໂຍ ຄຈ຺ຉຕິ ກຸຎ຺ຊເຣນ, ເສເຕນ ນາເຄນ ຈຕຸກ຺ກເມນ;

ອມ຺ຫາກ ປຸຕ຺ໂຕ ອຫຸ ເຊຏ຺ຐໂກ ໂສ [ໂສວ ເຊຏ຺ໂຐ (ກ.)], ທານານິ ທຕ຺ວານ ສຸຂີ ປໂມທຕິ.

໗໖.

‘‘ໂຍ ¶ ໂສ ມຊ຺ເຌ ອສ຺ສຕຣີຣເຖນ, ຈຕຸພ຺ຠິ ຍຸຕ຺ເຕນ ສຸວຄ຺ຄິເຕນ;

ອມ຺ຫາກ ປຸຕ຺ໂຕ ອຫຸ ມຊ຺ຌິໂມ ໂສ, ອມຈ຺ຉຣີ ທານວຕີ ວິໂຣຈຕິ.

໗໗.

‘‘ຍາ ສາ ຈ ປຈ຺ຉາ ສິວິກາຍ ນີຍຕິ, ນາຣີ ສປຎ຺ຎາ ມິຄມນ຺ທໂລຈນາ;

ອມ຺ຫາກ ຘີຕາ ອຫຸ ສາ ກນິຏ຺ຐິກາ, ຠາຄຑ຺ຒຠາເຄນ ສຸຂີ ປໂມທຕິ.

໗໘.

‘‘ເອເຕ ¶ ຈ ທານານິ ອທໍສຸ ປຸພ຺ເພ, ປສນ຺ນຈິຕ຺ຕາ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ;

ມຍໍ ປນ ມຈ຺ຉຣິໂນ ອຫຸມ຺ຫ, ປຣິຠາສກາ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ;

ເອເຕ ຈ ທຕ຺ວາ ປຣິຈາຣຍນ຺ຕິ, ມຍຎ຺ຈ ¶ ສຸສ຺ສາມ ນໂຬວ ຉິນ຺ໂນ’’ຕິ [ຂິຕ຺ໂຕຕິ (ສີ.)].

໗໙.

‘‘ກິໍ ຕຸມ຺ຫາກໍ ໂຠຊນໍ ກິໍ ສຍານໍ, ກຖຎ຺ຈ ຍາເປຖ ສຸປາປຘມ຺ມິໂນ;

ປຫູຕໂຠເຄສຸ ອນປ຺ປເກສຸ, ສຸຂໍ ວິຣາຘາຍ [ວິຣາຄາຍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ທຸກ຺ຂຊ຺ຊ ປຕ຺ຕາ’’ຕິ.

໘໐.

‘‘ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ວຘິຕ຺ວານ, ປິວາມ ປຸພ຺ພໂລຫິຕໍ;

ພຫຸໍ ປິຕ຺ວາ ນ ຘາຕາ ໂຫມ, ນຈ຺ຉາທິມ຺ຫເສ [ນຣຸຈ຺ຈາທິມ຺ຫເສ (ກ.)] ມຍໍ.

໘໑.

‘‘ອິຈ຺ເຈວ ມຈ຺ຈາ ປຣິເທວຍນ຺ຕິ, ອທາຍກາ ເປຈ຺ຈ [ມຈ຺ຉຣິໂນ (ກ.)] ຍມສ຺ສ ຐາຍິໂນ;

ເຍ ເຕ ວິທິຈ຺ຈ [ວິທິຕ຺ວາ (ສີ.)] ອຘິຄມ຺ມ ໂຠເຄ, ນ ຠຸຎ຺ຊເຣ ນາປິ ກໂຣນ຺ຕິ ປຸຎ຺ຎໍ.

໘໒.

‘‘ເຕ ¶ ຂຸປ຺ປິປາສູປຄຕາ ປຣຕ຺ຖ, ປຈ຺ຉາ [ເປຕາ (ສີ.)] ຈິຣໍ ຌາຍເຣ ຑຍ຺ຫມານາ;

ກມ຺ມານິ ກຕ຺ວານ ທຸຂຸທ຺ຣານິ, ອນຸໂຠນ຺ຕິ ທຸກ຺ຂໍ ກຏຸກປ຺ຜລານິ.

໘໓.

‘‘ອິຕ຺ຕຣໍ ຫິ ຘນໍ ຘຎ຺ຎໍ, ອິຕ຺ຕຣໍ ອິຘ ຊີວິຕໍ;

ອິຕ຺ຕຣໍ ອິຕ຺ຕຣໂຕ ຎຕ຺ວາ, ທີປໍ ກຍິຣາຖ ປຓ຺ຑິໂຕ.

໘໔.

‘‘ເຍ ເຕ ເອວໍ ປຊານນ຺ຕິ, ນຣາ ຘມ຺ມສ຺ສ ໂກວິທາ;

ເຕ ທາເນ ນປ຺ປມຊ຺ຊນ຺ຕິ, ສຸຕ຺ວາ ອຣຫຕໍ ວໂຈ’’ຕິ.

ນາຄເປຕວຕ຺ຖຸ ເອກາທສມໍ.

໑໒. ອຸຣຄເປຕວຕ຺ຖຸ

໘໕.

‘‘ອຸຣໂຄວ ¶ ¶ ¶ ຕຈໍ ຊິຓ຺ຓໍ, ຫິຕ຺ວາ ຄຈ຺ຉຕິ ສນ຺ຕນຸໍ;

ເອວໍ ສຣີເຣ ນິພ຺ໂຠເຄ, ເປເຕ ກາລງ຺ກເຕ ສຕິ.

໘໖.

‘‘ຑຍ຺ຫມາໂນ ນ ຊານາຕິ, ຎາຕີນໍ ປຣິເທວິຕໍ;

ຕສ຺ມາ ເອຕໍ ນ ໂຣທາມິ, ຄໂຕ ໂສ ຕສ຺ສ ຍາ ຄຕິ’’.

໘໗.

‘‘ອນພ຺ຠິໂຕ [ອນວ຺ຫິໂຕ (ສີ.)] ຕໂຕ ອາຄາ, ນານຸຎ຺ຎາໂຕ ອິໂຕ ຄໂຕ;

ຍຖາຄໂຕ ຕຖາ ຄໂຕ, ຕຕ຺ຖ ກາ [ກາ ຕຕ຺ຖ (ສີ.)] ປຣິເທວນາ.

໘໘.

‘‘ຑຍ຺ຫມາໂນ ¶ ນ ຊານາຕິ, ຎາຕີນໍ ປຣິເທວິຕໍ;

ຕສ຺ມາ ເອຕໍ ນ ໂຣທາມິ, ຄໂຕ ໂສ ຕສ຺ສ ຍາ ຄຕິ’’.

໘໙.

‘‘ສເຈ ໂຣເທ ກິສາ ອສ຺ສໍ, ຕຕ຺ຖ ເມ ກິໍ ຜລໍ ສິຍາ;

ຎາຕິມິຕ຺ຕສຸຫຊ຺ຊານໍ, ຠິຍ຺ໂຍ ໂນ ອຣຕີ ສິຍາ.

໙໐.

‘‘ຑຍ຺ຫມາໂນ ນ ຊານາຕິ, ຎາຕີນໍ ປຣິເທວິຕໍ;

ຕສ຺ມາ ເອຕໍ ນ ໂຣທາມິ, ຄໂຕ ໂສ ຕສ຺ສ ຍາ ຄຕິ’’.

໙໑.

‘‘ຍຖາປິ ທາຣໂກ ຈນ຺ທໍ, ຄຈ຺ຉນ຺ຕມນຸໂຣທຕິ;

ເອວໍ ສມ຺ປທເມເວຕໍ, ໂຍ ເປຕມນຸໂສຈຕິ.

໙໒.

‘‘ຑຍ຺ຫມາໂນ ນ ຊານາຕິ, ຎາຕີນໍ ປຣິເທວິຕໍ;

ຕສ຺ມາ ເອຕໍ ນ ໂຣທາມິ, ຄໂຕ ໂສ ຕສ຺ສ ຍາ ຄຕິ’’.

໙໓.

‘‘ຍຖາປິ ພ຺ຣຫ຺ເມ ອຸທກຸມ຺ໂຠ, ຠິນ຺ໂນ ອປ຺ປຏິສນ຺ຘິໂຍ;

ເອວໍ ສມ຺ປທເມເວຕໍ, ໂຍ ເປຕມນຸໂສຈຕິ.

໙໔.

‘‘ຑຍ຺ຫມາໂນ ນ ຊານາຕິ, ຎາຕີນໍ ປຣິເທວິຕໍ;

ຕສ຺ມາ ¶ ເອຕໍ ນ ໂຣທາມິ, ຄໂຕ ໂສ ຕສ຺ສ ຍາ ຄຕີ’’ຕິ.

ອຸຣຄເປຕວຕ຺ຖຸ ທ຺ວາທສມໍ.

ອຸຣຄວຄ຺ໂຄ ປຐໂມ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ເຂຕ຺ຕຎ຺ຈ ສູກຣໍ ປູຕິ, ປິຏ຺ຐໍ ຈາປິ ຕິໂຣກຸຏ຺ຏໍ;

ປຎ຺ຈາປິ ¶ ສຕ຺ຕປຸຕ຺ຕຎ຺ຈ, ໂຄຓໍ ເປສກາຣກຎ຺ຈ;

ຕຖາ ຂລ຺ລາຏິຍໍ ນາຄໍ, ທ຺ວາທສໍ ອຸຣຄຎ຺ເຈວາຕິ.

໒. ອຸພ຺ພຣິວຄ຺ໂຄ

໑. ສໍສາຣໂມຈກເປຕິວຕ຺ຖຸ

໙໕.

‘‘ນຄ຺ຄາ ¶ ¶ ¶ ທຸພ຺ພຓ຺ຓຣູປາສິ, ກິສາ ຘມນິສນ຺ຖຕາ;

ອຸປ຺ຜາສຸລິເກ [ອຸປ຺ປາສຸຬິເກ (ກ.)] ກິສິເກ, ກາ ນຸ ຕ຺ວໍ ອິຘ ຕິຏ຺ຐສີ’’ຕິ.

໙໖.

‘‘ອຫໍ ຠທນ຺ເຕ ເປຕີມ຺ຫິ, ທຸຄ຺ຄຕາ ຍມໂລກິກາ;

ປາປກມ຺ມໍ ກຣິຕ຺ວານ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄຕາ’’ຕິ.

໙໗.

‘‘ກິໍ ນຸ ກາເຍນ ວາຈາຍ, ມນສາ ທຸກ຺ກຏໍ ກຕໍ;

ກິສ຺ສ ກມ຺ມວິປາເກນ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄຕາ’’ຕິ.

໙໘.

‘‘ອນຸກມ຺ປກາ ມຍ຺ຫໍ ນາເຫສຸໍ ຠນ຺ເຕ, ປິຕາ ຈ ມາຕາ ອຖວາປິ ຎາຕກາ;

ເຍ ມໍ ນິໂຍເຊຍ຺ຍຸໍ ທທາຫິ ທານໍ, ປສນ຺ນຈິຕ຺ຕາ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ.

໙໙.

‘‘ອິໂຕ ອຫໍ ວສ຺ສສຕານິ ປຎ຺ຈ, ຍໍ ເອວຣູປາ ວິຈຣາມິ ນຄ຺ຄາ;

ຂຸທາຍ ¶ ຕຓ຺ຫາຍ ຈ ຂຊ຺ຊມານາ, ປາປສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ຜລໍ ມເມທໍ.

໑໐໐.

‘‘ວນ຺ທາມິ ຕໍ ອຍ຺ຍ ປສນ຺ນຈິຕ຺ຕາ, ອນຸກມ຺ປ ມໍ ວີຣ ມຫານຸຠາວ;

ທຕ຺ວາ ຈ ເມ ອາທິສ ຍໍ ຫິ ກິຎ຺ຈິ, ໂມເຈຫິ ມໍ ທຸຄ຺ຄຕິຍາ ຠທນ຺ເຕ’’ຕິ.

໑໐໑.

ສາຘູຕິ ໂສ ປຏິສ຺ສຸຕ຺ວາ, ສາຣິປຸຕ຺ໂຕນຸກມ຺ປໂກ;

ຠິກ຺ຂູນໍ ອາໂລປໍ ທຕ຺ວາ, ປາຓິມຕ຺ຕຎ຺ຈ ໂຈຬກໍ;

ຖາລກສ຺ສ ຈ ປານີຍໍ, ຕສ຺ສາ ທກ຺ຂິຓມາທິສິ.

໑໐໒.

ສມນນ຺ຕຣານຸທ຺ທິຏ຺ເຐ, ວິປາໂກ ອຸທປຊ຺ຊຖ;

ໂຠຊນຈ຺ຉາທນປານີຍໍ, ທກ຺ຂິຓາຍ ອິທໍ ຜລໍ.

໑໐໓.

ຕໂຕ ¶ ¶ ສຸທ຺ຘາ ສຸຈິວສນາ, ກາສິກຸຕ຺ຕມຘາຣິນີ;

ວິຈິຕ຺ຕວຕ຺ຖາຠຣຓາ, ສາຣິປຸຕ຺ຕໍ ອຸປສງ຺ກມິ.

໑໐໔.

‘‘ອຠິກ຺ກນ຺ເຕນ ວຓ຺ເຓນ, ຍາ ຕ຺ວໍ ຕິຏ຺ຐສິ ເທວເຕ;

ໂອຠາເສນ຺ຕີ ທິສາ ສພ຺ພາ, ໂອສຘີ ວິຍ ຕາຣກາ.

໑໐໕.

‘‘ເກນ ເຕຕາທິໂສ ວຓ຺ໂຓ, ເກນ ເຕ ອິຘ ມິຊ຺ຌຕິ;

ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ຈ ເຕ ໂຠຄາ, ເຍ ເກຈິ ມນໂສ ປິຍາ.

໑໐໖.

‘‘ປຸຈ຺ຉາມິ ¶ ຕໍ ເທວິ ມຫານຸຠາເວ, ມນຸສ຺ສຠູຕາ ກິມກາສິ ປຸຎ຺ຎໍ;

ເກນາສິ ເອວໍ ຊລິຕານຸຠາວາ, ວຓ຺ໂຓ ¶ ຈ ເຕ ສພ຺ພທິສາ ປຠາສຕີ’’ຕິ.

໑໐໗.

‘‘ອຸປ຺ປຓ຺ຑຸກິໍ ກິສໍ ຉາຕໍ, ນຄ຺ຄໍ ສມ຺ປຕິຕຈ຺ຉວິໍ [ອາປຕິຕຈ຺ຉວິໍ (ສີ.)];

ມຸນິ ກາຣຸຓິໂກ ໂລເກ, ຕໍ ມໍ ອທ຺ທກ຺ຂິ ທຸຄ຺ຄຕໍ.

໑໐໘.

‘‘ຠິກ຺ຂູນໍ ອາໂລປໍ ທຕ຺ວາ, ປາຓິມຕ຺ຕຎ຺ຈ ໂຈຬກໍ;

ຖາລກສ຺ສ ຈ ປານີຍໍ, ມມ ທກ຺ຂິຓມາທິສິ.

໑໐໙.

‘‘ອາໂລປສ຺ສ ຜລໍ ປສ຺ສ, ຠຕ຺ຕໍ ວສ຺ສສຕໍ ທສ;

ຠຸຎ຺ຊາມິ ກາມກາມິນີ, ອເນກຣສພ຺ຍຎ຺ຊນໍ.

໑໑໐.

‘‘ປາຓິມຕ຺ຕສ຺ສ ໂຈຬສ຺ສ, ວິປາກໍ ປສ຺ສ ຍາທິສໍ;

ຍາວຕາ ນນ຺ທຣາຊສ຺ສ, ວິຊິຕສ຺ມິໍ ປຏິຈ຺ຉທາ.

໑໑໑.

‘‘ຕໂຕ ພຫຸຕຣາ ຠນ຺ເຕ, ວຕ຺ຖານຈ຺ຉາທນານິ ເມ;

ໂກເສຍ຺ຍກມ຺ພລີຍານິ, ໂຂມກປ຺ປາສິການິ ຈ.

໑໑໒.

‘‘ວິປຸລາ ຈ ມຫຄ຺ຆາ ຈ, ເຕປາກາເສວລມ຺ພເຣ;

ສາຫໍ ຕໍ ປຣິທຫາມິ, ຍໍ ຍໍ ຫິ ມນໂສ ປິຍໍ.

໑໑໓.

‘‘ຖາລກສ຺ສ ຈ ປານີຍໍ, ວິປາກໍ ປສ຺ສ ຍາທິສໍ;

ຄມ຺ຠີຣາ ຈຕຸຣສ຺ສາ ຈ, ໂປກ຺ຂຣຎ຺ໂຎ ສຸນິມ຺ມິຕາ.

໑໑໔.

‘‘ເສໂຕທກາ ສຸປ຺ປຕິຕ຺ຖາ, ສີຕາ ອປ຺ປຏິຄນ຺ຘິຍາ;

ປທຸມຸປ຺ປລສຎ຺ຉນ຺ນາ, ວາຣິກິຎ຺ຊກ຺ຂປູຣິຕາ.

໑໑໕.

‘‘ສາຫໍ ¶ ຣມາມິ ກີຬາມິ, ໂມທາມິ ອກຸໂຕຠຍາ;

ມຸນິໍ ກາຣຸຓິກໍ ໂລເກ, ຠນ຺ເຕ ວນ຺ທິຕຸມາຄຕາ’’ຕິ.

ສໍສາຣໂມຈກເປຕິວຕ຺ຖຸ ປຐມໍ.

໒. ສາຣິປຸຕ຺ຕຕ຺ເຖຣມາຕຸເປຕິວຕ຺ຖຸ

໑໑໖.

‘‘ນຄ຺ຄາ ¶ ¶ ທຸພ຺ພຓ຺ຓຣູປາສິ, ກິສາ ຘມນິສນ຺ຖຕາ;

ອຸປ຺ຜາສຸລິເກ ກິສິເກ, ກາ ນຸ ຕ຺ວໍ ອິຘ ຕິຏ຺ຐສິ’’.

໑໑໗.

‘‘ອຫໍ ¶ ເຕ ສກິຍາ ມາຕາ, ປຸພ຺ເພ ອຎ຺ຎາສຸ ຊາຕີສຸ;

ອຸປປນ຺ນາ ເປຕ຺ຕິວິສຍໍ, ຂຸປ຺ປິປາສສມປ຺ປິຕາ.

໑໑໘.

‘‘ຉຑ຺ຑິຕໍ ¶ ຂິປິຕໍ ເຂຬໍ, ສິງ຺ຆາຓິກໍ ສິເລສຸມໍ;

ວສຎ຺ຈ ຑຍ຺ຫມານານໍ, ວິຊາຕານຎ຺ຈ ໂລຫິຕໍ.

໑໑໙.

‘‘ວຓິການຎ຺ຈ ຍໍ ຆານ-ສີສຈ຺ຉິນ຺ນານ ໂລຫິຕໍ;

ຂຸທາປເຣຕາ ຠຸຎ຺ຊາມິ, ອິຕ຺ຖິປຸຣິສນິສ຺ສິຕໍ.

໑໒໐.

‘‘ປຸພ຺ພໂລຫິຕໍ ຠກ຺ຂາມິ [ປຸພ຺ພໂລຫິຕຠກ຺ຂາສ຺ມິ (ສີ.)], ປສູນໍ ມານຸສານ ຈ;

ອເລຓາ ອນຄາຣາ ຈ, ນີລມຎ຺ຈປຣາຍຓາ.

໑໒໑.

‘‘ເທຫິ ປຸຕ຺ຕກ ເມ ທານໍ, ທຕ຺ວາ ອນ຺ວາທິສາຫິ ເມ;

ອປ຺ເປວ ນາມ ມຸຈ຺ເຈຍ຺ຍໍ, ປຸພ຺ພໂລຫິຕໂຠຊນາ’’ຕິ.

໑໒໒.

ມາຕຸຍາ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ອຸປຕິສ຺ໂສນຸກມ຺ປໂກ;

ອາມນ຺ຕຍິ ໂມຄ຺ຄລ຺ລານໍ, ອນຸຣຸທ຺ຘຎ຺ຈ ກປ຺ປິນໍ.

໑໒໓.

ຈຕສ຺ໂສ ກຸຏິໂຍ ກຕ຺ວາ, ສງ຺ເຆ ຈາຕຸທ຺ທິເສ ອທາ;

ກຸຏິໂຍ ອນ຺ນປານຎ຺ຈ, ມາຕຸ ທກ຺ຂິຓມາທິສີ.

໑໒໔.

ສມນນ຺ຕຣານຸທ຺ທິຏ຺ເຐ, ວິປາໂກ ອຸທປຊ຺ຊຖ;

ໂຠຊນໍ ປານີຍໍ ວຕ຺ຖໍ, ທກ຺ຂິຓາຍ ອິທໍ ຜລໍ.

໑໒໕.

ຕໂຕ ສຸທ຺ຘາ ສຸຈິວສນາ, ກາສິກຸຕ຺ຕມຘາຣິນີ;

ວິຈິຕ຺ຕວຕ຺ຖາຠຣຓາ, ໂກລິຕໍ ອຸປສງ຺ກມິ.

໑໒໖.

‘‘ອຠິກ຺ກນ຺ເຕນ ¶ ¶ ວຓ຺ເຓນ, ຍາ ຕ຺ວໍ ຕິຏ຺ຐສິ ເທວເຕ;

ໂອຠາເສນ຺ຕີ ທິສາ ສພ຺ພາ, ໂອສຘີ ວິຍ ຕາຣກາ.

໑໒໗.

‘‘ເກນ ເຕຕາທິໂສ ວຓ຺ໂຓ, ເກນ ເຕ ອິຘ ມິຊ຺ຌຕິ;

ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ຈ ເຕ ໂຠຄາ, ເຍ ເກຈິ ມນໂສ ປິຍາ.

໑໒໘.

‘‘ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ເທວິ ມຫານຸຠາເວ, ມນຸສ຺ສຠູຕາ ກິມກາສິ ປຸຎ຺ຎໍ;

ເກນາສິ ເອວໍ ຊລິຕານຸຠາວາ, ວຓ຺ໂຓ ຈ ເຕ ສພ຺ພທິສາ ປຠາສຕີ’’ຕິ.

໑໒໙.

‘‘ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສາຫໍ ມາຕາ, ປຸພ຺ເພ ອຎ຺ຎາສຸ ຊາຕີສຸ;

ອຸປປນ຺ນາ ເປຕ຺ຕິວິສຍໍ, ຂຸປ຺ປິປາສສມປ຺ປິຕາ.

໑໓໐.

‘‘ຉຑ຺ຑິຕໍ ຂິປິຕໍ ເຂຬໍ, ສິງ຺ຆາຓິກໍ ສິເລສຸມໍ;

ວສຎ຺ຈ ຑຍ຺ຫມານານໍ, ວິຊາຕານຎ຺ຈ ໂລຫິຕໍ.

໑໓໑.

‘‘ວຓິການຎ຺ຈ ຍໍ ຆານ-ສີສຈ຺ຉິນ຺ນານ ໂລຫິຕໍ;

ຂຸທາປເຣຕາ ຠຸຎ຺ຊາມິ, ອິຕ຺ຖິປຸຣິສນິສ຺ສິຕໍ.

໑໓໒.

‘‘ປຸພ຺ພໂລຫິຕໍ ຠກ຺ຂິສ຺ສໍ, ປສູນໍ ມານຸສານ ຈ;

ອເລຓາ ອນຄາຣາ ຈ, ນີລມຎ຺ຈປຣາຍຓາ.

໑໓໓.

‘‘ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ¶ ¶ ທາເນນ, ໂມທາມິ ອກຸໂຕຠຍາ;

ມຸນິໍ ກາຣຸຓິກໍ ໂລເກ, ຠນ຺ເຕ ວນ຺ທິຕຸມາຄຕາ’’ຕິ.

ສາຣິປຸຕ຺ຕຕ຺ເຖຣສ຺ສ ມາຕຸເປຕິວຕ຺ຖຸ ທຸຕິຍໍ.

໓. ມຕ຺ຕາເປຕິວຕ຺ຖຸ

໑໓໔.

‘‘ນຄ຺ຄາ ທຸພ຺ພຓ຺ຓຣູປາສິ, ກິສາ ຘມນິສນ຺ຖຕາ;

ອຸປ຺ຜາສຸລິເກ ¶ ກິສິເກ, ກາ ນຸ ຕ຺ວໍ ອິຘ ຕິຏ຺ຐສີ’’ຕິ.

໑໓໕.

‘‘ອຫໍ ມຕ຺ຕາ ຕຸວໍ ຕິສ຺ສາ, ສປຕ຺ຕີ ເຕ ປຸເຣ ອຫຸໍ;

ປາປກມ຺ມໍ ກຣິຕ຺ວານ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄຕາ’’ຕິ.

໑໓໖.

‘‘ກິໍ ນຸ ກາເຍນ ວາຈາຍ, ມນສາ ທຸກ຺ກຏໍ ກຕໍ;

ກິສ຺ສ ກມ຺ມວິປາເກນ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄຕາ’’ຕິ.

໑໓໗.

‘‘ຈຓ຺ຑີ ¶ ¶ ຈ ຜຣຸສາ ຈາສິໍ, ອິສ຺ສຸກີ ມຈ຺ຉຣີ ສຐາ [ສຐີ (ສີ.)];

ຕາຫໍ ທຸຣຸຕ຺ຕໍ ວຕ຺ວານ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄຕາ’’ຕິ.

໑໓໘.

ສພ຺ພໍ [ສຈ຺ຈໍ (ກ.)] ອຫມ຺ປິ ຊານາມິ, ຍຖາ ຕ຺ວໍ ຈຓ຺ຑິກາ ອຫຸ;

ອຎ຺ຎຎ຺ຈ ໂຂ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມິ, ເກນາສິ ປໍສຸກຸນ຺ຖິຕາ’’ຕິ.

໑໓໙.

‘‘ສີສໍນ຺ຫາຕາ ຕຸວໍ ອາສິ, ສຸຈິວຕ຺ຖາ ອລງ຺ກຕາ;

ອຫຎ຺ຈ ໂຂ [ໂຂ ຕໍ (ສີ. ກ.)] ອຘິມຕ຺ຕໍ, ສມລງ຺ກຕຕຣາ ຕຍາ.

໑໔໐.

‘‘ຕສ຺ສາ ເມ ເປກ຺ຂມານາຍ, ສາມິເກນ ສມນ຺ຕຍິ;

ຕໂຕ ເມ ອິສ຺ສາ ວິປຸລາ, ໂກໂຘ ເມ ສມຊາຍຖ.

໑໔໑.

‘‘ຕໂຕ ປໍສຸໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ປໍສຸນາ ຕໍ ຫິ ໂອກິຣິໍ [ຕໍ ວິກີຣິຫໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)];

ຕສ຺ສ ¶ ກມ຺ມວິປາເກນ, ເຕນມ຺ຫິ ປໍສຸກຸນ຺ຖິຕາ’’ຕິ.

໑໔໒.

‘‘ສຈ຺ຈໍ ອຫມ຺ປິ ຊານາມິ, ປໍສຸນາ ມໍ ຕ຺ວໂມກິຣິ;

ອຎ຺ຎຎ຺ຈ ໂຂ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມິ, ເກນ ຂຊ຺ຊສິ ກຈ຺ຉຸຍາ’’ຕິ.

໑໔໓.

‘‘ເຠສຊ຺ຊຫາຣີ ອຸຠໂຍ, ວນນ຺ຕໍ ອຄມິມ຺ຫເສ;

ຕ຺ວຎ຺ຈ ເຠສຊ຺ຊມາຫຣິ, ອຫຎ຺ຈ ກປິກຈ຺ຉຸໂນ.

໑໔໔.

‘‘ຕສ຺ສາ ຕ຺ຍາຊານມານາຍ, ເສຍ຺ຍໍ ຕ຺ຍາຫໍ ສໂມກິຣິໍ;

ຕສ຺ສ ກມ຺ມວິປາເກນ, ເຕນ ຂຊ຺ຊາມິ ກຈ຺ຉຸຍາ’’ຕິ.

໑໔໕.

‘‘ສຈ຺ຈໍ ¶ ອຫມ຺ປິ ຊານາມິ, ເສຍ຺ຍໍ ເມ ຕ຺ວໍ ສໂມກິຣິ;

ອຎ຺ຎຎ຺ຈ ໂຂ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມິ, ເກນາສິ ນຄ຺ຄິຍາ ຕຸວ’’ນ຺ຕິ.

໑໔໖.

‘‘ສຫາຍານໍ ສມໂຍ ອາສິ, ຎາຕີນໍ ສມິຕີ ອຫຸ;

ຕ຺ວຎ຺ຈ ອາມນ຺ຕິຕາ ອາສິ, ສສາມິນີ ໂນ ຈ ໂຂ ອຫໍ.

໑໔໗.

‘‘ຕສ຺ສາ ຕ຺ຍາຊານມານາຍ, ທຸສ຺ສໍ ຕ຺ຍາຫໍ ອປານຸທິໍ;

ຕສ຺ສ ກມ຺ມວິປາເກນ, ເຕນມ຺ຫິ ນຄ຺ຄິຍາ ອຫ’’ນ຺ຕິ.

໑໔໘.

‘‘ສຈ຺ຈໍ ອຫມ຺ປິ ຊານາມິ, ທຸສ຺ສໍ ເມ ຕ຺ວໍ ອປານຸທິ;

ອຎ຺ຎຎ຺ຈ ໂຂ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມິ, ເກນາສິ ຄູຖຄນ຺ຘິນີ’’ຕິ.

໑໔໙.

‘‘ຕວ ¶ ຄນ຺ຘຎ຺ຈ ມາລຎ຺ຈ, ປຈ຺ຈຄ຺ຆຎ຺ຈ ວິເລປນໍ;

ຄູຖກູເປ ອຘາເຣສິໍ [ອຘາເຣສິໍ (ກ.)], ຕໍ ປາປໍ ປກຕໍ ມຍາ;

ຕສ຺ສ ກມ຺ມວິປາເກນ, ເຕນມ຺ຫິ ຄູຖຄນ຺ຘິນີ’’ຕິ.

໑໕໐.

‘‘ສຈ຺ຈໍ ອຫມ຺ປິ ຊານາມິ, ຕໍ ປາປໍ ປກຕໍ ຕຍາ;

ອຎ຺ຎຎ຺ຈ ໂຂ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມິ, ເກນາສິ ທຸຄ຺ຄຕາ ຕຸວ’’ນ຺ຕິ.

໑໕໑.

‘‘ອຸຠິນ຺ນໍ ສມກໍ ອາສິ, ຍໍ ເຄເຫ ວິຊ຺ຊເຕ ຘນໍ;

ສນ຺ເຕສຸ ເທຍ຺ຍຘມ຺ເມສຸ, ທີປໍ ນາກາສິມຕ຺ຕໂນ;

ຕສ຺ສ ກມ຺ມວິປາເກນ, ເຕນມ຺ຫິ ທຸຄ຺ຄຕາ ອຫໍ.

໑໕໒.

‘‘ຕເທວ ¶ ມໍ ຕ຺ວໍ ອວຈ, ‘ປາປກມ຺ມໍ ນິເສວສິ;

ນ ຫິ ປາເປຫິ ກມ຺ເມຫິ, ສຸລຠາ ໂຫຕິ ສຸຄ຺ຄຕີ’’’ຕິ.

໑໕໓.

‘‘ວາມໂຕ ມໍ ຕ຺ວໍ ປຈ຺ເຈສິ, ອໂຖປິ ມໍ ອຸສູຍສິ;

ປສ຺ສ ¶ ປາປານໍ ກມ຺ມານໍ, ວິປາໂກ ໂຫຕິ ຍາທິໂສ.

໑໕໔.

‘‘ເຕ ຆຣາ ຕາ ຈ ທາສິໂຍ [ເຕ ຆຣທາສິໂຍ ອາສຸໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ເຕ ຆເຣ ທາສິໂຍ ເຈວ (ກ.)], ຕາເນວາຠຣຓານິເມ;

ເຕ ອຎ຺ເຎ ປຣິຈາເຣນ຺ຕິ, ນ ໂຠຄາ ໂຫນ຺ຕິ ສສ຺ສຕາ.

໑໕໕.

‘‘ອິທານິ ຠູຕສ຺ສ ປິຕາ, ອາປຓາ ເຄຫເມຫິຕິ;

ອປ຺ເປວ ເຕ ທເທ ກິຎ຺ຈິ, ມາ ສຸ ຕາວ ອິໂຕ ອຄາ’’ຕິ.

໑໕໖.

‘‘ນຄ຺ຄາ ທຸພ຺ພຓ຺ຓຣູປາມ຺ຫິ, ກິສາ ຘມນິສນ຺ຖຕາ;

ໂກປີນເມຕໍ ອິຕ຺ຖີນໍ, ມາ ມໍ ຠູຕປິຕາທ຺ທສາ’’ຕິ.

໑໕໗.

‘‘ຫນ຺ທ ກິໍ ວາ ຕ຺ຍາຫໍ [ກິໍ ຕ຺ຍາຫໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ກິໍ ວຕາຫໍ (ກ.)] ທມ຺ມິ, ກິໍ ວາ ເຕຘ [ກິໍ ວາ ຈ ເຕ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ກິໍ ວິຘ ເຕ (ກ.)] ກໂຣມຫໍ;

ເຍນ ຕ຺ວໍ ສຸຂິຕາ ອສ຺ສ, ສພ຺ພກາມສມິທ຺ຘິນີ’’ຕິ.

໑໕໘.

‘‘ຈຕ຺ຕາໂຣ ¶ ຠິກ຺ຂູ ສງ຺ຆໂຕ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ປນ ປຸຄ຺ຄລາ;

ອຏ຺ຐ ຠິກ຺ຂູ ໂຠຊຍິຕ຺ວາ, ມມ ທກ຺ຂິຓມາທິສ;

ຕທາຫໍ ສຸຂິຕາ ເຫສ຺ສໍ, ສພ຺ພກາມສມິທ຺ຘິນີ’’ຕິ.

໑໕໙.

ສາຘູຕິ ສາ ປຏິສ຺ສຸຕ຺ວາ, ໂຠຊຍິຕ຺ວາຏ຺ຐ ຠິກ຺ຂໂວ;

ວຕ຺ເຖຫຈ຺ຉາທຍິຕ຺ວານ, ຕສ຺ສາ ທກ຺ຂິຓມາທິສີ.

໑໖໐.

ສມນນ຺ຕຣານຸທ຺ທິຏ຺ເຐ ¶ , ວິປາໂກ ອຸທປຊ຺ຊຖ;

ໂຠຊນຈ຺ຉາທນປານີຍໍ, ທກ຺ຂິຓາຍ ອິທໍ ຜລໍ.

໑໖໑.

ຕໂຕ ສຸທ຺ຘາ ສຸຈິວສນາ, ກາສິກຸຕ຺ຕມຘາຣິນີ;

ວິຈິຕ຺ຕວຕ຺ຖາຠຣຓາ, ສປຕ຺ຕິໍ ອຸປສງ຺ກມິ.

໑໖໒.

‘‘ອຠິກ຺ກນ຺ເຕນ ວຓ຺ເຓນ, ຍາ ຕ຺ວໍ ຕິຏ຺ຐສິ ເທວເຕ;

ໂອຠາເສນ຺ຕີ ¶ ທິສາ ສພ຺ພາ, ໂອສຘີ ວິຍ ຕາຣກາ.

໑໖໓.

‘‘ເກນ ເຕຕາທິໂສ ວຓ຺ໂຓ, ເກນ ເຕ ອິຘ ມິຊ຺ຌຕິ;

ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ຈ ເຕ ໂຠຄາ, ເຍ ເກຈິ ມນໂສ ປິຍາ.

໑໖໔.

‘‘ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ເທວິ ມຫານຸຠາເວ, ມນຸສ຺ສຠູຕາ ກິມກາສິ ປຸຎ຺ຎໍ;

ເກນາສິ ເອວໍ ຊລິຕານຸຠາວາ, ວຓ຺ໂຓ ຈ ເຕ ສພ຺ພທິສາ ປຠາສຕີ’’ຕິ.

໑໖໕.

‘‘ອຫໍ ມຕ຺ຕາ ຕຸວໍ ຕິສ຺ສາ, ສປຕ຺ຕີ ເຕ ປຸເຣ ອຫຸໍ;

ປາປກມ຺ມໍ ກຣິຕ຺ວານ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄຕາ.

໑໖໖.

‘‘ຕວ ທິນ຺ເນນ ທາເນນ, ໂມທາມິ ອກຸໂຕຠຍາ;

ຈີຣໍ ຊີວາຫິ ຠຄິນິ, ສຫ ສພ຺ເພຫິ ຎາຕິຠິ;

ອໂສກໍ ວິຣຊໍ ຐານໍ, ອາວາສໍ ວສວຕ຺ຕິນໍ.

໑໖໗.

‘‘ອິຘ ¶ ຘມ຺ມໍ ຈຣິຕ຺ວານ, ທານໍ ທຕ຺ວານ ໂສຠເນ;

ວິເນຍ຺ຍ ມຈ຺ເຉຣມລໍ ສມູລໍ, ອນິນ຺ທິຕາ ສຄ຺ຄມຸເປຫິ ຐານ’’ນ຺ຕິ.

ມຕ຺ຕາເປຕິວຕ຺ຖຸ ຕຕິຍໍ.

໔. ນນ຺ທາເປຕິວຕ຺ຖຸ

໑໖໘.

‘‘ກາຬີ ¶ ທຸພ຺ພຓ຺ຓຣູປາສິ, ຜຣຸສາ ຠີຣຸທສ຺ສນາ;

ປິງ຺ຄລາສິ ກຬາຣາສິ, ນ ຕໍ ມຎ຺ຎາມິ ມານຸສິ’’ນ຺ຕິ.

໑໖໙.

‘‘ອຫໍ ¶ ນນ຺ທາ ນນ຺ທິເສນ, ຠຣິຍາ ເຕ ປຸເຣ ອຫຸໍ;

ປາປກມ຺ມໍ ກຣິຕ຺ວານ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄຕາ’’ຕິ.

໑໗໐.

‘‘ກິໍ ¶ ¶ ນຸ ກາເຍນ ວາຈາຍ, ມນສາ ທຸກ຺ກຏໍ ກຕໍ;

ກິສ຺ສ ກມ຺ມວິປາເກນ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄຕາ’’ຕິ.

໑໗໑.

‘‘ຈຓ຺ຑີ ຈ ຜຣຸສາ ຈາສິໍ [ຈຓ຺ຑີ ຜຣຸສວາຈາ ຈ (ສີ.)], ຕຍິ ຈາປິ ອຄາຣວາ;

ຕາຫໍ ທຸຣຸຕ຺ຕໍ ວຕ຺ວານ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄຕາ’’ຕິ.

໑໗໒.

‘‘ຫນ຺ທຸຕ຺ຕຣີຍໍ ທທາມິ ເຕ, ອິມໍ [ອິທໍ (ສີ. ອຏ຺ຐ.)] ທຸສ຺ສໍ ນິວາສຍ;

ອິມໍ ທຸສ຺ສໍ ນິວາເສຕ຺ວາ, ເອຫິ ເນສ຺ສາມິ ຕໍ ຆຣໍ.

໑໗໓.

‘‘ວຕ຺ຖຎ຺ຈ ອນ຺ນປານຎ຺ຈ, ລຈ຺ຉສິ ຕ຺ວໍ ຆຣໍ ຄຕາ;

ປຸຕ຺ເຕ ຈ ເຕ ປສ຺ສິສ຺ສສິ, ສຸຓິສາໂຍ ຈ ທກ຺ຂສີ’’ຕິ.

໑໗໔.

‘‘ຫຕ຺ເຖນ ຫຕ຺ເຖ ເຕ ທິນ຺ນໍ, ນ ມຍ຺ຫໍ ອຸປກປ຺ປຕິ;

ຠິກ຺ຂູ ຈ ສີລສມ຺ປນ຺ເນ, ວີຕຣາເຄ ພຫຸສ຺ສຸເຕ.

໑໗໕.

‘‘ຕປ຺ເປຫິ ອນ຺ນປາເນນ, ມມ ທກ຺ຂິຓມາທິສ;

ຕທາຫໍ ສຸຂິຕາ ເຫສ຺ສໍ, ສພ຺ພກາມສມິທ຺ຘິນີ’’ຕິ.

໑໗໖.

ສາຘູຕິ ໂສ ປຏິສ຺ສຸຕ຺ວາ, ທານໍ ວິປຸລມາກິຣິ;

ອນ຺ນໍ ປານໍ ຂາທນີຍໍ, ວຕ຺ຖເສນາສນານິ ຈ;

ຉຕ຺ຕໍ ຄນ຺ຘຎ຺ຈ ມາລຎ຺ຈ, ວິວິຘາ ຈ ອຸປາຫນາ.

໑໗໗.

ຠິກ຺ຂູ ຈ ສີລສມ຺ປນ຺ເນ, ວີຕຣາເຄ ພຫຸສ຺ສຸເຕ;

ຕປ຺ເປຕ຺ວາ ອນ຺ນປາເນນ, ຕສ຺ສາ ທກ຺ຂິຓມາທິສີ.

໑໗໘.

ສມນນ຺ຕຣານຸທ຺ທິຏ຺ເຐ ¶ , ວິປາໂກ ອຸທປຊ຺ຊຖ;

ໂຠຊນຈ຺ຉາທນປານີຍໍ, ທກ຺ຂິຓາຍ ອິທໍ ຜລໍ.

໑໗໙.

ຕໂຕ ¶ ສຸທ຺ຘາ ສຸຈິວສນາ, ກາສິກຸຕ຺ຕມຘາຣິນີ;

ວິຈິຕ຺ຕວຕ຺ຖາຠຣຓາ, ສາມິກໍ ອຸປສງ຺ກມິ.

໑໘໐.

‘‘ອຠິກ຺ກນ຺ເຕນ ວຓ຺ເຓນ, ຍາ ຕ຺ວໍ ຕິຏ຺ຐສິ ເທວເຕ;

ໂອຠາເສນ຺ຕີ ທິສາ ສພ຺ພາ, ໂອສຘີ ວິຍ ຕາຣກາ.

໑໘໑.

‘‘ເກນ ເຕຕາທິໂສ ວຓ຺ໂຓ, ເກນ ເຕ ອິຘ ມິຊ຺ຌຕິ;

ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ຈ ເຕ ໂຠຄາ, ເຍ ເກຈິ ມນໂສ ປິຍາ.

໑໘໒.

‘‘ປຸຈ຺ຉາມິ ¶ ຕໍ ເທວິ ມຫານຸຠາເວ, ມນຸສ຺ສຠູຕາ ກິມກາສິ ປຸຎ຺ຎໍ;

ເກນາສິ ເອວໍ ຊລິຕານຸຠາວາ, ວຓ຺ໂຓ ຈ ເຕ ສພ຺ພທິສາ ປຠາສຕີ’’ຕິ.

໑໘໓.

‘‘ອຫໍ ¶ ນນ຺ທາ ນນ຺ທິເສນ, ຠຣິຍາ ເຕ ປຸເຣ ອຫຸໍ;

ປາປກມ຺ມໍ ກຣິຕ຺ວານ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄຕາ.

໑໘໔.

‘‘ຕວ ທິນ຺ເນນ ທາເນນ, ໂມທາມິ ອກຸໂຕຠຍາ;

ຈິຣໍ ຊີວ ຄຫປຕິ, ສຫ ສພ຺ເພຫິ ຎາຕິຠິ;

ອໂສກໍ ວິຣຊໍ ເຂມໍ, ອາວາສໍ ວສວຕ຺ຕິນໍ.

໑໘໕.

‘‘ອິຘ ຘມ຺ມໍ ຈຣິຕ຺ວານ, ທານໍ ທຕ຺ວາ ຄຫປຕິ;

ວິເນຍ຺ຍ ມຈ຺ເຉຣມລໍ ສມູລໍ, ອນິນ຺ທິໂຕ ສຄ຺ຄມຸເປຫິ ຐານ’’ນ຺ຕິ.

ນນ຺ທາເປຕິວຕ຺ຖຸ ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ມຏ຺ຐກຸຓ຺ຑລີເປຕວຕ຺ຖຸ

໑໘໖.

[ວິ. ວ. ໑໒໐໗] ‘‘ອລງ຺ກໂຕ ¶ ມຏ຺ຐກຸຓ຺ຑລີ, ມາລຘາຣີ ຫຣິຈນ຺ທນຸສ຺ສໂທ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ກນ຺ທສິ, ວນມຊ຺ເຌ ກິໍ ທຸກ຺ຂິໂຕ ຕຸວ’’ນ຺ຕິ.

໑໘໗.

‘‘ໂສວຓ຺ຓມໂຍ ປຠສ຺ສໂຣ, ອຸປ຺ປນ຺ໂນ ຣຖປຎ຺ຊໂຣ ມມ;

ຕສ຺ສ ຈກ຺ກຍຸຄໍ ນ ວິນ຺ທາມິ, ເຕນ ທຸກ຺ເຂນ ຊຫາມິ ຊີວິຕ’’ນ຺ຕິ.

໑໘໘.

‘‘ໂສວຓ຺ຓມຍໍ ມຓິມຍໍ, ໂລຫິຕກມຍໍ [ໂລຫິຕງ຺ຄມຍໍ (ສ຺ຍາ.), ໂລຫິຕງ຺ກມຍໍ (ສີ.), ໂລຫມຍໍ (ກຕ຺ຖຈິ)] ອຖ ຣູປິຍມຍໍ;

ອາຈິກ຺ຂ ເມ ຠທ຺ທມາຓວ, ຈກ຺ກຍຸຄໍ ປຏິປາທຍາມິ ເຕ’’ຕິ.

໑໘໙.

ໂສ ¶ ມາຓໂວ ຕສ຺ສ ປາວທິ, ‘‘ຈນ຺ທສູຣິຍາ ອຸຠເຍຕ຺ຖ ທິສ຺ສເຣ;

ໂສວຓ຺ຓມໂຍ ຣໂຖ ມມ, ເຕນ ຈກ຺ກຍຸເຄນ ໂສຠຕີ’’ຕິ.

໑໙໐.

‘‘ພາໂລ ໂຂ ຕ຺ວໍ ອສິ ມາຓວ, ໂຍ ຕ຺ວໍ ປຕ຺ຖຍເສ ອປຕ຺ຖິຍໍ;

ມຎ຺ຎາມິ ຕຸວໍ ມຣິສ຺ສສິ, ນ ຫິ ຕ຺ວໍ ລຈ຺ຉສິ ຈນ຺ທສູຣິເຍ’’ຕິ.

໑໙໑.

‘‘ຄມນາຄມນມ຺ປິ ທິສ຺ສຕິ, ວຓ຺ຓຘາຕຸ ອຸຠຍຕ຺ຖ ວີຖິຍາ;

ເປໂຕ ກາລກໂຕ ນ ທິສ຺ສຕິ, ໂກ ນິຘ ກນ຺ທຕໍ ພາລ຺ຍຕໂຣ’’ຕິ.

໑໙໒.

‘‘ສຈ຺ຈໍ ໂຂ ວເທສິ ມາຓວ, ອຫເມວ ກນ຺ທຕໍ ພາລ຺ຍຕໂຣ;

ຈນ຺ທໍ ວິຍ ທາຣໂກ ຣຸທໍ, ເປຕໍ ກາລກຕາຠິປຕ຺ຖຍິ’’ນ຺ຕິ.

໑໙໓.

‘‘ອາທິຕ຺ຕໍ ວຕ ມໍ ສນ຺ຕໍ, ຆຕສິຕ຺ຕໍວ ປາວກໍ;

ວາຣິນາ ວິຍ ໂອສິຎ຺ຈໍ, ສພ຺ພໍ ນິພ຺ພາປເຍ ທຣໍ.

໑໙໔.

‘‘ອພ຺ພຫີ [ອພ຺ພູຬ຺ຫໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ວຕ ເມ ສລ຺ລໍ, ໂສກໍ ຫທຍນິສ຺ສິຕໍ;

ໂຍ ເມ ໂສກປເຣຕສ຺ສ, ປຸຕ຺ຕໂສກໍ ອປານຸທິ.

໑໙໕.

‘‘ສ຺ວາຫໍ ອພ຺ພູຬ຺ຫສລ຺ໂລສ຺ມິ, ສີຕິຠູໂຕສ຺ມິ ນິພ຺ພຸໂຕ;

ນ ໂສຈາມິ ນ ໂຣທາມິ, ຕວ ສຸຕ຺ວານ ມາຓວາ’’ຕິ.

໑໙໖.

‘‘ເທວຕາ ¶ ນຸສິ ຄນ຺ຘພ຺ໂພ, ອທຸ ສກ຺ໂກ ປຸຣິນ຺ທໂທ;

ໂກ ວາ ຕ຺ວໍ ກສ຺ສ ວາ ປຸຕ຺ໂຕ, ກຖໍ ຊາເນມຸ ຕໍ ມຍ’’ນ຺ຕິ.

໑໙໗.

‘‘ຍຎ຺ຈ ກນ຺ທສິ ຍຎ຺ຈ ໂຣທສິ, ປຸຕ຺ຕໍ ອາຬາຫເນ ສຍໍ ທຫິຕ຺ວາ;

ສ຺ວາຫໍ ກຸສລໍ ກຣິຕ຺ວາ ກມ຺ມໍ, ຕິທສານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ຄໂຕ’’ຕິ.

໑໙໘.

‘‘ອປ຺ປໍ ¶ ວາ ພຫຸໍ ວາ ນາທ຺ທສາມ, ທານໍ ທທນ຺ຕສ຺ສ ສເກ ອຄາເຣ;

ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ວາ ຕາທິສໍ, ເກນ ກມ຺ເມນ ຄໂຕສິ ເທວໂລກ’’ນ຺ຕິ.

໑໙໙.

‘‘ອາພາຘິໂກຫໍ ທຸກ຺ຂິໂຕ ຄິລາໂນ, ອາຕຸຣຣູໂປມ຺ຫິ ສເກ ນິເວສເນ;

ພຸທ຺ຘໍ ວິຄຕຣຊໍ ວິຕິຓ຺ຓກງ຺ຂໍ, ອທ຺ທກ຺ຂິໍ ສຸຄຕໍ ອໂນມປຎ຺ຎໍ.

໒໐໐.

‘‘ສ຺ວາຫໍ ມຸທິຕມໂນ ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ, ອຎ຺ຊລິໍ ອກຣິໍ ຕຖາຄຕສ຺ສ;

ຕາຫໍ ກຸສລໍ ກຣິຕ຺ວານ ກມ຺ມໍ, ຕິທສານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ຄໂຕ’’ຕິ.

໒໐໑.

‘‘ອຈ຺ຉຣິຍໍ ວຕ ອພ຺ຠຸຕໍ ວຕ, ອຎ຺ຊລິກມ຺ມສ຺ສ ອຍມີທິໂສ ວິປາໂກ;

ອຫມ຺ປິ ມຸທິຕມໂນ ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ, ອຊ຺ເຊວ ພຸທ຺ຘໍ ສຣຓໍ ວຊາມີ’’ຕິ.

໒໐໒.

‘‘ອຊ຺ເຊວ ພຸທ຺ຘໍ ສຣຓໍ ວຊາຫິ, ຘມ຺ມຎ຺ຈ ສງ຺ຆຎ຺ຈ ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ;

ຕເຖວ ສິກ຺ຂາຍ ປທານິ ປຎ຺ຈ, ອຂຓ຺ຑຜຸລ຺ລານິ ສມາທິຍສ຺ສຸ.

໒໐໓.

‘‘ປາຓາຕິປາຕາ ວິຣມສ຺ສຸ ຂິປ຺ປໍ, ໂລເກ ອທິນ຺ນໍ ປຣິວຊ຺ຊຍສ຺ສຸ;

ອມຊ຺ຊໂປ ມາ ຈ ມຸສາ ຠຓາຫິ, ສເກນ ທາເຣນ ຈ ໂຫຫິ ຕຸຏ຺ໂຐ’’ຕິ.

໒໐໔.

‘‘ອຕ຺ຖກາໂມສິ ເມ ຍກ຺ຂ, ຫິຕກາໂມສິ ເທວເຕ;

ກໂຣມິ ຕຸຍ຺ຫໍ ວຈນໍ, ຕ຺ວໍສິ ອາຈຣິໂຍ ມມາຕິ.

໒໐໕.

‘‘ອຸເປມິ ສຣຓໍ ພຸທ຺ຘໍ, ຘມ຺ມຎ຺ຈາປິ ອນຸຕ຺ຕຣໍ;

ສງ຺ຆຎ຺ຈ ນຣເທວສ຺ສ, ຄຈ຺ຉາມິ ສຣຓໍ ອຫໍ.

໒໐໖.

‘‘ປາຓາຕິປາຕາ ¶ ວິຣມາມິ ຂິປ຺ປໍ, ໂລເກ ອທິນ຺ນໍ ປຣິວຊ຺ຊຍາມິ;

ອມຊ຺ຊໂປ ໂນ ຈ ມຸສາ ຠຓາມິ; ສເກນ ທາເຣນ ຈ ໂຫມິ ຕຸຏ຺ໂຐ’’ຕິ.

ມຏ຺ຐກຸຓ຺ຑລີເປຕວຕ຺ຖຸ ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ກຓ຺ຫເປຕວຕ຺ຖຸ

໒໐໗.

‘‘ອຸຏ຺ເຐຫິ ¶ ກຓ຺ຫ ກິໍ ເສສິ, ໂກ ອຕ຺ໂຖ ສຸປເນນ ເຕ;

ໂຍ ຈ ຕຸຍ຺ຫໍ ສໂກ ຠາຕາ, ຫທຍໍ ຈກ຺ຂຸ ຈ [ຈກ຺ຂຸໍວ (ອຏ຺ຐ.)] ທກ຺ຂິຓໍ;

ຕສ຺ສ ວາຕາ ພລີຍນ຺ຕິ, ສສໍ ຊປ຺ປຕິ [ຆໂຏ ຊປ຺ປຕິ (ກ.)] ເກສວາ’’ຕິ.

໒໐໘.

‘‘ຕສ຺ສ ¶ ຕໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ໂຣຫິເຓຍ຺ຍສ຺ສ ເກສໂວ;

ຕຣມານຣູໂປ ວຸຏ຺ຐາສິ, ຠາຕຸໂສເກນ ອຏ຺ຏິໂຕ.

໒໐໙.

‘‘ກິໍ ນຸ ອຸມ຺ມຕ຺ຕຣູໂປວ, ເກວລໍ ທ຺ວາຣກໍ ອິມໍ;

ສໂສ ສໂສຕິ ລປສິ, ກີທິສໍ ສສມິຈ຺ຉສິ.

໒໑໐.

‘‘ໂສວຓ຺ຓມຍໍ ມຓິມຍໍ, ໂລຫມຍໍ ອຖ ຣູປິຍມຍໍ;

ສງ຺ຂສິລາປວາຬມຍໍ, ກາຣຍິສ຺ສາມິ ເຕ ສສໍ.

໒໑໑.

‘‘ສນ຺ຕິ ອຎ຺ເຎປິ ສສກາ, ອຣຎ຺ຎວນໂຄຈຣາ;

ເຕປິ ເຕ ອານຍິສ຺ສາມິ, ກີທິສໍ ສສມິຈ຺ຉສີ’’ຕິ.

໒໑໒.

‘‘ນາຫເມເຕ ສເສ ອິຈ຺ເຉ, ເຍ ສສາ ປຖວິສ຺ສິຕາ;

ຈນ຺ທໂຕ ສສມິຈ຺ຉາມິ, ຕໍ ເມ ໂອຫຣ ເກສວາ’’ຕິ.

໒໑໓.

‘‘ໂສ ນູນ ມຘຸຣໍ ຎາຕິ, ຊີວິຕໍ ວິຊຫິສ຺ສສິ;

ອປຕ຺ຖິຍໍ ປຕ຺ຖຍສິ, ຈນ຺ທໂຕ ສສມິຈ຺ຉສີ’’ຕິ.

໒໑໔.

‘‘ເອວໍ ເຈ ກຓ຺ຫ ຊານາສິ, ຍຖຎ຺ຎມນຸສາສສິ;

ກສ຺ມາ ¶ ປຸເຣ ມຕໍ ປຸຕ຺ຕໍ, ອຊ຺ຊາປິ ມນຸໂສຈສິ.

໒໑໕.

‘‘ນ ຍໍ ລພ຺ຠາ ມນຸສ຺ເສນ, ອມນຸສ຺ເສນ ວາ ປນ;

ຊາໂຕ ເມ ມາ ມຣິ ປຸຕ຺ໂຕ, ກຸໂຕ ລພ຺ຠາ ອລພ຺ຠິຍໍ.

໒໑໖.

‘‘ນ ¶ ມນ຺ຕາ ມູລເຠສຊ຺ຊາ, ໂອສເຘຫິ ຘເນນ ວາ;

ສກ຺ກາ ອານຍິຕຸໍ ກຓ຺ຫ, ຍໍ ເປຕມນຸໂສຈສິ.

໒໑໗.

‘‘ມຫທ຺ຘນາ ¶ ມຫາໂຠຄາ, ຣຏ຺ຐວນ຺ໂຕປິ ຂຕ຺ຕິຍາ;

ປຫູຕຘນຘຎ຺ຎາເສ, ເຕປິ ໂນ [ນຕ຺ເຖຕ຺ຖປາຐເຠໂທ] ອຊຣາມຣາ.

໒໑໘.

‘‘ຂຕ຺ຕິຍາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ເວສ຺ສາ, ສຸທ຺ທາ ຈຓ຺ຑາລປຸກ຺ກຸສາ;

ເອເຕ ຈຎ຺ເຎ ຈ ຊາຕິຍາ, ເຕປິ ໂນ ອຊຣາມຣາ.

໒໑໙.

‘‘ເຍ ມນ຺ຕໍ ປຣິວຕ຺ເຕນ຺ຕິ, ຉຬງ຺ຄໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈິນ຺ຕິຕໍ;

ເອເຕ ຈຎ຺ເຎ ຈ ວິຊ຺ຊາຍ, ເຕປິ ໂນ ອຊຣາມຣາ.

໒໒໐.

‘‘ອິສໂຍ ວາປິ [ອິສໂຍ ຈາປິ (ວິມານວຕ຺ຖຸ ໙໙)] ເຍ ສນ຺ຕາ, ສຎ຺ຎຕຕ຺ຕາ ຕປສ຺ສິໂນ;

ສຣີຣໍ ເຕປິ ກາເລນ, ວິຊຫນ຺ຕິ ຕປສ຺ສິໂນ.

໒໒໑.

‘‘ຠາວິຕຕ຺ຕາ ອຣຫນ຺ໂຕ, ກຕກິຈ຺ຈາ ອນາສວາ;

ນິກ຺ຂິປນ຺ຕິ ອິມໍ ເທຫໍ, ປຸຎ຺ຎປາປປຣິກ຺ຂຍາ’’ຕິ.

໒໒໒.

‘‘ອາທິຕ຺ຕໍ ວຕ ມໍ ສນ຺ຕໍ, ຆຕສິຕ຺ຕໍວ ປາວກໍ;

ວາຣິນາ ວິຍ ໂອສິຎ຺ຈໍ, ສພ຺ພໍ ນິພ຺ພາປເຍ ທຣໍ.

໒໒໓.

‘‘ອພ຺ພຫີ ¶ ວຕ ເມ ສລ຺ລໍ, ໂສກໍ ຫທຍນິສ຺ສິຕໍ;

ໂຍ ເມ ໂສກປເຣຕສ຺ສ, ປຸຕ຺ຕໂສກໍ ອປານຸທິ.

໒໒໔.

‘‘ສ຺ວາຫໍ ¶ ອພ຺ພູຬ຺ຫສລ຺ໂລສ຺ມິ, ສີຕິຠູໂຕສ຺ມິ ນິພ຺ພຸໂຕ;

ນ ໂສຈາມິ ນ ໂຣທາມິ, ຕວ ສຸຕ຺ວານ ຠາຕິກ’’ [ຠາສິຕໍ (ສ຺ຍາ.)].

໒໒໕.

ເອວໍ ກໂຣນ຺ຕິ ສປ຺ປຎ຺ຎາ, ເຍ ໂຫນ຺ຕິ ອນຸກມ຺ປກາ;

ນິວຕ຺ຕຍນ຺ຕິ ໂສກມ຺ຫາ, ຆໂຏ ເຊຏ຺ຐໍວ ຠາຕຣໍ.

໒໒໖.

ຍສ຺ສ ເອຕາທິສາ ໂຫນ຺ຕິ, ອມຈ຺ຈາ ປຣິຈາຣກາ;

ສຸຠາສິເຕນ ອນ຺ເວນ຺ຕິ, ຆໂຏ ເຊຏ຺ຐໍວ ຠາຕຣນ຺ຕິ.

ກຓ຺ຫເປຕວຕ຺ຖຸ ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ຘນປາລເສຏ຺ຐິເປຕວຕ຺ຖຸ

໒໒໗.

‘‘ນຄ຺ໂຄ ¶ ¶ ທຸພ຺ພຓ຺ຓຣູໂປສິ, ກິໂສ ຘມນິສນ຺ຖໂຕ;

ອຸປ຺ຜາສຸລິໂກ ກິສິໂກ, ໂກ ນຸ ຕ຺ວມສິ ມາຣິສ’’.

໒໒໘.

‘‘ອຫໍ ຠທນ຺ເຕ ເປໂຕມ຺ຫິ, ທຸຄ຺ຄໂຕ ຍມໂລກິໂກ;

ປາປກມ຺ມໍ ກຣິຕ຺ວານ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄໂຕ’’.

໒໒໙.

‘‘ກິໍ ນຸ ກາເຍນ ວາຈາຍ, ມນສາ ທຸກ຺ກຏໍ ກຕໍ;

ກິສ຺ສ ກມ຺ມວິປາເກນ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄໂຕ’’.

໒໓໐.

‘‘ນຄຣໍ ອຕ຺ຖິ ປຓ຺ຓານໍ [ທສນ຺ນານໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ເອຣກຈ຺ຉນ຺ຕິ ວິສ຺ສຸຕໍ;

ຕຕ຺ຖ ເສຏ຺ຐິ ປຸເຣ ອາສິໍ, ຘນປາໂລຕິ ມໍ ວິທູ.

໒໓໑.

‘‘ອສີຕິ ສກຏວາຫານໍ, ຫິຣຎ຺ຎສ຺ສ ອໂຫສິ ເມ;

ປຫູຕໍ ເມ ຊາຕຣູປໍ, ມຸຕ຺ຕາ ເວຬຸຣິຍາ ພຫູ.

໒໓໒.

‘‘ຕາວ ມຫທ຺ຘນສ຺ສາປິ, ນ ເມ ທາຕຸໍ ປິຍໍ ອຫຸ;

ປິທຫິຕ຺ວາ ¶ ທ຺ວາຣໍ ຠຸຎ຺ຊິໍ [ຠຸຎ຺ຊາມິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ມາ ມໍ ຍາຈນກາທ຺ທສຸໍ.

໒໓໓.

‘‘ອສ຺ສທ຺ໂຘ ມຈ຺ຉຣີ ຈາສິໍ, ກທຣິໂຍ ປຣິຠາສໂກ;

ທທນ຺ຕານໍ ກໂຣນ຺ຕານໍ, ວາຣຍິສ຺ສໍ ພຫຸ ຊເນ [ພຫຸຊ຺ຊນໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)].

໒໓໔.

‘‘ວິປາໂກ ¶ ນຕ຺ຖິ ທານສ຺ສ, ສໍຍມສ຺ສ ກຸໂຕ ຜລໍ;

ໂປກ຺ຂຣຎ຺ໂຎທປານານິ, ອາຣາມານິ ຈ ໂຣປິເຕ;

ປປາໂຍ ຈ ວິນາເສສິໍ, ທຸຄ຺ເຄ ສງ຺ກມນານິ ຈ.

໒໓໕.

‘‘ສ຺ວາຫໍ ¶ ອກຕກລ຺ຍາໂຓ, ກຕປາໂປ ຕໂຕ ຈຸໂຕ;

ອຸປປນ຺ໂນ ເປຕ຺ຕິວິສຍໍ, ຂຸປ຺ປິປາສສມປ຺ປິໂຕ.

໒໓໖.

‘‘ປຎ຺ຈປຓ຺ຓາສວສ຺ສານິ, ຍໂຕ ກາລງ຺ກໂຕ ອຫໍ;

ນາຠິຊານາມິ ຠຸຕ຺ຕໍ ວາ, ປີຕໍ ວາ ປນ ປານິຍໍ.

໒໓໗.

‘‘ໂຍ ສໍຍໂມ ໂສ ວິນາໂສ,ໂຍ ວິນາໂສ ໂສ ສໍຍໂມ;

ເປຕາ ຫິ ກິຣ ຊານນ຺ຕິ, ໂຍ ສໍຍໂມ ໂສ ວິນາໂສ.

໒໓໘.

‘‘ອຫໍ ¶ ປຸເຣ ສໍຍມິສ຺ສໍ, ນາທາສິໍ ພຫຸເກ ຘເນ;

ສນ຺ເຕສຸ ເທຍ຺ຍຘມ຺ເມສຸ, ທີປໍ ນາກາສິມຕ຺ຕໂນ;

ສ຺ວາຫໍ ປຈ຺ຉານຸຕປ຺ປາມິ, ອຕ຺ຕກມ຺ມຜລູປໂຄ.

໒໓໙.

[ເປ. ວ. ໖໙] ‘‘ອຸທ຺ຘໍ ຈຕູຫິ ມາເສຫິ, ກາລໍກິຣິຍາ ຠວິສ຺ສຕິ;

ເອກນ຺ຕກຏຸກໍ ໂຆຣໍ, ນິຣຍໍ ປປຕິສ຺ສຫໍ.

໒໔໐.

[ເປ. ວ. ໗໐] ‘‘ຈຕຸກ຺ກຓ຺ຓໍ ຈຕຸທ຺ວາຣໍ, ວິຠຕ຺ຕໍ ຠາຄໂສ ມິຕໍ;

ອໂຍປາກາຣປຣິຍນ຺ຕໍ, ອຍສາ ປຏິກຸຊ຺ຊິຕໍ.

໒໔໑.

[ເປ. ວ. ໗໑] ‘‘ຕສ຺ສ ¶ ອໂຍມຍາ ຠູມິ, ຊລິຕາ ເຕຊສາ ຍຸຕາ;

ສມນ຺ຕາ ໂຍຊນສຕໍ, ຜຣິຕ຺ວາ ຕິຏ຺ຐຕິ ສພ຺ພທາ.

໒໔໒.

[ເປ. ວ. ໗໒] ‘‘ຕຕ຺ຖາຫໍ ທີຆມທ຺ຘານໍ, ທຸກ຺ຂໍ ເວທິສ຺ສ ເວທນໍ;

ຜລໍ ປາປສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ, ຕສ຺ມາ ໂສຈາມຫໍ ຠຸສໍ.

໒໔໓.

‘‘ຕໍ ໂວ ວທາມິ ຠທ຺ທໍ ໂວ, ຍາວນ຺ເຕຕ຺ຖ ສມາຄຕາ;

ມາກຕ຺ຖ ປາປກໍ ກມ຺ມໍ, ອາວິ ວາ ຍທິ ວາ ຣໂຫ.

໒໔໔.

‘‘ສເຈ ຕໍ ປາປກໍ ກມ຺ມໍ, ກຣິສ຺ສຖ ກໂຣຖ ວາ;

ນ ໂວ ທຸກ຺ຂາ ປມຸຕ຺ຍຕ຺ຖິ [ປມຸຕ຺ຕຕ຺ຖິ (ສພ຺ພຕ຺ຖ) ອຸທາ. ໔໔ ປສ຺ສິຕພ຺ພໍ], ອຸປ຺ປຈ຺ຈາປິ [ອຸເປຈ຺ຈາປິ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ປລາຍຕໍ.

໒໔໕.

‘‘ມຕ຺ເຕຍ຺ຍາ ໂຫຖ ເປຕ຺ເຕຍ຺ຍາ, ກຸເລ ເຊຏ຺ຐາປຈາຍິກາ;

ສາມຎ຺ຎາ ໂຫຖ ພ຺ຣຫ຺ມຎ຺ຎາ, ເອວໍ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສຖາ’’ຕິ.

ຘນປາລເສຏ຺ຐິເປຕວຕ຺ຖຸ ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ຈູຬເສຏ຺ຐິເປຕວຕ຺ຖຸ

໒໔໖.

‘‘ນຄ຺ໂຄ ¶ ກິໂສ ປພ຺ພຊິໂຕສິ ຠນ຺ເຕ, ຣຕ຺ຕິໍ ກຸຫິໍ ຄຈ຺ຉສິ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ;

ອາຈິກ຺ຂ ເມ ຕໍ ອປິ ສກ຺ກຸເຓມຸ, ສພ຺ເພນ ວິຕ຺ຕໍ ປຏິປາທເຍ ຕຸວ’’ນ຺ຕິ.

໒໔໗.

‘‘ພາຣາຓສີ ¶ ¶ ¶ ນຄຣໍ ທູຣຆຸຏ຺ຐໍ, ຕຕ຺ຖາຫໍ ຄຫປຕິ ອຑ຺ຒໂກ ອຫຸ ທີໂນ;

ອທາຕາ ເຄຘິຕມໂນ ອາມິສສ຺ມິໍ, ທຸສ຺ສີລ຺ເຍນ ຍມວິສຍມ຺ຫິ ປຕ຺ໂຕ.

໒໔໘.

‘‘ໂສ ສູຈິກາຍ ກິລມິໂຕ ເຕຫິ,

ເຕເນວ ຎາຕີສຸ ຍາມິ ອາມິສກິຎ຺ຈິກ຺ຂເຫຕຸ;

ອທານສີລາ ນ ຈ ສທ຺ທຫນ຺ຕິ,

ທານຜລໍ ໂຫຕິ ປຣມ຺ຫິ ໂລເກ.

໒໔໙.

‘‘ຘີຕາ ¶ ຈ ມຍ຺ຫໍ ລປເຕ ອຠິກ຺ຂຓໍ, ‘ທສ຺ສາມິ ທານໍ ປິຕູນໍ ປິຕາມຫານໍ’;

ຕມຸປກ຺ຂຏໍ ປຣິວິສຍນ຺ຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ [ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ (ສີ.)], ‘ຍາມິ ອຫໍ ອນ຺ຘກວິນ຺ທໍ ໂຠຕ຺ຕຸ’’’ນ຺ຕິ.

໒໕໐.

ຕມໂວຈ ຣາຊາ ‘‘ອນຸຠວິຍານ ຕມ຺ປິ,

ເອຍ຺ຍາສິ ຂິປ຺ປໍ ອຫມປິ ກສ຺ສໍ ປູຊໍ;

ອາຈິກ຺ຂ ເມ ຕໍ ຍທິ ອຕ຺ຖິ ເຫຕຸ,

ສທ຺ຘາຍິຕໍ ເຫຕຸວໂຈ ສຸໂຓມາ’’ຕິ.

໒໕໑.

‘ຕຖາ’ຕິ ວຕ຺ວາ ອຄມາສິ ຕຕ຺ຖ, ຠຸຎ຺ຊິໍສຸ ຠຕ຺ຕໍ ນ ຈ ທກ຺ຂິຓາຣຫາ;

ປຈ຺ຈາຄມິ ¶ ຣາຊຄຫໍ ປຸນາປຣໍ, ປາຕຸຣໂຫສິ ປຸຣໂຕ ຊນາຘິປສ຺ສ.

໒໕໒.

ທິສ຺ວານ ເປຕໍ ປຸນເທວ ອາຄຕໍ, ຣາຊາ ອໂວຈ ‘‘ອຫມປິ ກິໍ ທທາມິ;

ອາຈິກ຺ຂ ເມ ຕໍ ຍທິ ອຕ຺ຖິ ເຫຕຸ, ເຍນ ຕຸວໍ ຈິຣຕຣໍ ປີຓິໂຕ ສິຍາ’’ຕິ.

໒໕໓.

‘‘ພຸທ຺ຘຎ຺ຈ ສງ຺ຆໍ ປຣິວິສິຍານ ຣາຊ, ອນ຺ເນນ ປາເນນ ຈ ຈີວເຣນ;

ຕໍ ທກ຺ຂິຓໍ ອາທິສ ເມ ຫິຕາຍ, ເອວໍ ອຫໍ ຈິຣຕຣໍ ປີຓິໂຕ ສິຍາ’’ຕິ.

໒໕໔.

ຕໂຕ ¶ ຈ ຣາຊາ ນິປຕິຕ຺ວາ ຕາວເທ [ຕາວເທວ (ສ຺ຍາ.), ຕເທວ (ກ.)], ທານໍ ສຫຕ຺ຖາ ອຕຸລໍ ທທິຕ຺ວາ [ອຕຸລຎ຺ຈ ທຕ຺ວາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ສງ຺ເຆ;

ອາໂຣເຈສິ ປກຕໍ [ອາໂຣຈຍີ ປກຕິໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຕຖາຄຕສ຺ສ, ຕສ຺ສ ຈ ເປຕສ຺ສ ທກ຺ຂິຓໍ ອາທິສິຕ຺ຖ.

໒໕໕.

ໂສ ປູຊິໂຕ ອຕິວິຍ ໂສຠມາໂນ, ປາຕຸຣໂຫສິ ປຸຣໂຕ ຊນາຘິປສ຺ສ;

‘‘ຍກ຺ໂຂຫມສ຺ມິ ປຣມິທ຺ຘິປຕ຺ໂຕ, ນ ມຍ຺ຫມຕ຺ຖິ ສມາ ສທິສາ [ມຍ຺ຫມິທ຺ຘິສມສທິສາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ມານຸສາ.

໒໕໖.

‘‘ປສ຺ສານຸຠາວໍ ອປຣິມິຕໍ ມມຍິທໍ, ຕຍານຸທິຏ຺ຐໍ ¶ ອຕຸລໍ ທຕ຺ວາ ສງ຺ເຆ;

ສນ຺ຕປ຺ປິໂຕ ສຕຕໍ ສທາ ພຫູຫິ, ຍາມິ ອຫໍ ສຸຂິໂຕ ມນຸສ຺ສເທວາ’’ຕິ.

ຈູຬເສຏ຺ຐິເປຕວຕ຺ຖຸ ອຏ຺ຐມໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

ຠາຓວາຣໍ ປຐມໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໙. ອງ຺ກຸຣເປຕວຕ຺ຖຸ

໒໕໗.

‘‘ຍສ຺ສ ¶ ¶ ອຕ຺ຖາຍ ຄຈ຺ຉາມ, ກມ຺ໂພຊໍ ຘນຫາຣກາ;

ອຍໍ ກາມທໂທ ຍກ຺ໂຂ, ອິມໍ ຍກ຺ຂໍ ນຍາມເສ.

໒໕໘.

‘‘ອິມໍ ຍກ຺ຂໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ສາຘຸເກນ ປສຍ຺ຫ ວາ;

ຍານໍ ອາໂຣປຍິຕ຺ວານ, ຂິປ຺ປໍ ຄຈ຺ຉາມ ທ຺ວາຣກ’’ນ຺ຕິ.

໒໕໙.

[ຊາ. ໑.໑໐.໑໕໑; ໑.໑໔.໑໙໖; ໒.໑໘.໑໕໓; ໒.໒໒.໑໐] ‘‘ຍສ຺ສ ຣຸກ຺ຂສ຺ສ ຉາຍາຍ, ນິສີເທຍ຺ຍ ສເຍຍ຺ຍ ວາ;

ນ ຕສ຺ສ ສາຂໍ ຠຎ຺ເຊຍ຺ຍ, ມິຕ຺ຕທຸພ຺ໂຠ ຫິ ປາປໂກ’’ຕິ.

໒໖໐.

‘‘ຍສ຺ສ ຣຸກ຺ຂສ຺ສ ຉາຍາຍ, ນິສີເທຍ຺ຍ ສເຍຍ຺ຍ ວາ;

ຂນ຺ຘມ຺ປິ ຕສ຺ສ ຉິນ຺ເທຍ຺ຍ, ອຕ຺ໂຖ ເຈ ຕາທິໂສ ສິຍາ’’ຕິ.

໒໖໑.

‘‘ຍສ຺ສ ¶ ຣຸກ຺ຂສ຺ສ ຉາຍາຍ, ນິສີເທຍ຺ຍ ສເຍຍ຺ຍ ວາ;

ນ ຕສ຺ສ ປຕ຺ຕໍ ຠິນ຺ເທຍ຺ຍ [ຫິໍເສຍ຺ຍ (ກ.)], ມິຕ຺ຕທຸພ຺ໂຠ ຫິ ປາປໂກ’’ຕິ.

໒໖໒.

‘‘ຍສ຺ສ ຣຸກ຺ຂສ຺ສ ຉາຍາຍ, ນິສີເທຍ຺ຍ ສເຍຍ຺ຍ ວາ;

ສມູລມ຺ປິ ຕໍ ອພ຺ພຸເຫ [ອຸພ຺ພເຫ (?)], ອຕ຺ໂຖ ເຈ ຕາທິໂສ ສິຍາ’’ຕິ.

໒໖໓.

‘‘ຍສ຺ເສກຣຕ຺ຕິມ຺ປິ ຆເຣ ວເສຍ຺ຍ, ຍຕ຺ຖນ຺ນປານໍ ປຸຣິໂສ ລເຠຖ;

ນ ຕສ຺ສ ປາປໍ ມນສາປິ ຈິນ຺ຕເຍ, ກຕຎ຺ຎຸຕາ ¶ ສປ຺ປຸຣິເສຫິ ວຓ຺ຓິຕາ.

໒໖໔.

‘‘ຍສ຺ເສກຣຕ຺ຕິມ຺ປິ ຆເຣ ວເສຍ຺ຍ, ອນ຺ເນນ ປາເນນ ອຸປຏ຺ຐິໂຕ ສິຍາ;

ນ ຕສ຺ສ ປາປໍ ມນສາປິ ຈິນ຺ຕເຍ, ອທຸພ຺ຠປາຓີ ທຫເຕ ມິຕ຺ຕທຸພ຺ຠິໍ.

໒໖໕.

‘‘ໂຍ ປຸພ຺ເພ ກຕກລ຺ຍາໂຓ, ປຈ຺ຉາ ປາເປນ ຫິໍສຕິ;

ອລ຺ລປາຓິຫໂຕ [ອທຸພ຺ຠິປາຓີຫໂຕ (ກ)] ໂປໂສ, ນ ໂສ ຠທ຺ຣານິ ປສ຺ສຕີ’’ຕິ.

໒໖໖.

‘‘ນາຫໍ ເທເວນ ວາ ມນຸສ຺ເສນ ວາ, ອິສ຺ສຣິເຍນ ວາຫໍ ສຸປ຺ປສຍ຺ໂຫ;

ຍກ຺ໂຂຫມສ຺ມິ ປຣມິທ຺ຘິປຕ຺ໂຕ, ທູຣງ຺ຄໂມ ວຓ຺ຓພລູປປນ຺ໂນ’’ຕິ.

໒໖໗.

‘‘ປາຓິ ເຕ ສພ຺ພໂສ ວຓ຺ໂຓ, ປຎ຺ຈຘາໂຣ ມຘຸສ຺ສໂວ;

ນານາຣສາ ປຄ຺ຆຣນ຺ຕິ, ມຎ຺ເຎຫໍ ຕໍ ປຸຣິນ຺ທທ’’ນ຺ຕິ.

໒໖໘.

‘‘ນາມ຺ຫິ ເທໂວ ນ ຄນ຺ຘພ຺ໂພ, ນາປິ ສກ຺ໂກ ປຸຣິນ຺ທໂທ;

ເປຕໍ ມໍ ອງ຺ກຸຣ ຊານາຫິ, ໂຣຣຸວມ຺ຫາ [ເຫຣຸວມ຺ຫາ (ສີ.)] ອິຘາຄຕ’’ນ຺ຕິ.

໒໖໙.

‘‘ກິໍສີໂລ ¶ ¶ ກິໍສມາຈາໂຣ, ໂຣຣຸວສ຺ມິໍ ປຸເຣ ຕຸວໍ;

ເກນ ເຕ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິເຍນ, ປຸຎ຺ຎໍ ປາຓິມ຺ຫິ ອິຊ຺ຌຕີ’’ຕິ.

໒໗໐.

‘‘ຕຸນ຺ນວາໂຍ ປຸເຣ ອາສິໍ, ໂຣຣຸວສ຺ມິໍ ຕທາ ອຫໍ;

ສຸກິຈ຺ຉວຸຕ຺ຕິ ກປໂຓ, ນ ເມ ວິຊ຺ຊຕິ ທາຕເວ.

໒໗໑.

‘‘ນິເວສນຎ຺ຈ ¶ ¶ [ອາເວສນຎ຺ຈ (ສີ.)] ເມ ອາສິ, ອສຍ຺ຫສ຺ສ ອຸປນ຺ຕິເກ;

ສທ຺ຘສ຺ສ ທານປຕິໂນ, ກຕປຸຎ຺ຎສ຺ສ ລຊ຺ຊິໂນ.

໒໗໒.

‘‘ຕຕ຺ຖ ຍາຈນກາ ຍນ຺ຕິ, ນານາໂຄຕ຺ຕາ ວນິພ຺ພກາ;

ເຕ ຈ ມໍ ຕຕ຺ຖ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ອສຍ຺ຫສ຺ສ ນິເວສນໍ.

໒໗໓.

‘‘ກຕ຺ຖ ຄຈ຺ຉາມ ຠທ຺ທໍ ໂວ, ກຕ຺ຖ ທານໍ ປທີຍຕິ;

ເຕສາຫໍ ປຸຏ຺ໂຐ ອກ຺ຂາມິ, ອສຍ຺ຫສ຺ສ ນິເວສນໍ.

໒໗໔.

‘‘ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ທກ຺ຂິຓໍ ພາຫຸໍ, ເອຕ຺ຖ ຄຈ຺ຉຖ ຠທ຺ທໍ ໂວ;

ເອຕ຺ຖ ທານໍ ປທີຍຕິ, ອສຍ຺ຫສ຺ສ ນິເວສເນ.

໒໗໕.

‘‘ເຕນ ປາຓິ ກາມທໂທ, ເຕນ ປາຓິ ມຘຸສ຺ສໂວ;

ເຕນ ເມ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິເຍນ, ປຸຎ຺ຎໍ ປາຓິມ຺ຫິ ອິຊ຺ຌຕີ’’ຕິ.

໒໗໖.

‘‘ນ ກິຣ ຕ຺ວໍ ອທາ ທານໍ, ສກປາຓີຫິ ກສ຺ສຈິ;

ປຣສ຺ສ ທານໍ ອນຸໂມທມາໂນ, ປາຓິໍ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປາວທິ.

໒໗໗.

‘‘ເຕນ ປາຓິ ກາມທໂທ, ເຕນ ປາຓິ ມຘຸສ຺ສໂວ;

ເຕນ ເຕ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິເຍນ, ປຸຎ຺ຎໍ ປາຓິມ຺ຫິ ອິຊ຺ຌຕິ.

໒໗໘.

‘‘ໂຍ ¶ ໂສ ທານມທາ ຠນ຺ເຕ, ປສນ຺ໂນ ສກປາຓິຠິ;

ໂສ ຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ກິໍ ນຸ ໂສ ທິສຕໍ ຄໂຕ’’ຕິ.

໒໗໙.

‘‘ນາຫໍ ປຊານາມິ ອສຍ຺ຫສາຫິໂນ, ອງ຺ຄີຣສສ຺ສ ຄຕິໍ ອາຄຕິໍ ວາ;

ສຸຕຎ຺ຈ ເມ ເວສ຺ສວຓສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ, ສກ຺ກສ຺ສ ສຫພ຺ຍຕໍ ຄໂຕ ອສຍ຺ໂຫ’’ຕິ.

໒໘໐.

‘‘ອລເມວ ກາຕຸໍ ກລ຺ຍາຓໍ, ທານໍ ທາຕຸໍ ຍຖາຣຫໍ;

ປາຓິໍ ກາມທທໍ ທິສ຺ວາ, ໂກ ປຸຎ຺ຎໍ ນ ກຣິສ຺ສຕິ.

໒໘໑.

‘‘ໂສ ຫິ ນູນ ອິໂຕ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ອນຸປ຺ປຕ຺ວານ ທ຺ວາຣກໍ;

ທານໍ ປຏ຺ຐປຍິສ຺ສາມິ, ຍໍ ມມສ຺ສ ສຸຂາວຫໍ.

໒໘໒.

‘‘ທສ຺ສາມນ຺ນຎ຺ຈ ປານຎ຺ຈ, ວຕ຺ຖເສນາສນານິ ຈ;

ປປຎ຺ຈ ອຸທປານຎ຺ຈ, ທຸຄ຺ເຄ ສງ຺ກມນານິ ຈາ’’ຕິ.

໒໘໓.

‘‘ເກນ ¶ ເຕ ອງ຺ຄຸລີ ກຸຓາ [ກຸຓ຺ຐາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ມຸຂຎ຺ຈ ກຸຓລີກຕໍ [ກຸຓ຺ຑລີກຕໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.)];

ອກ຺ຂີນິ ຈ ປຄ຺ຆຣນ຺ຕິ, ກິໍ ປາປໍ ປກຕໍ ຕຍາ’’ຕິ.

໒໘໔.

‘‘ອງ຺ຄີຣສສ຺ສ ¶ ຄຫປຕິໂນ, ສທ຺ຘສ຺ສ ຆຣເມສິໂນ;

ຕສ຺ສາຫໍ ທານວິສ຺ສຄ຺ເຄ, ທາເນ ອຘິກໂຕ ອຫຸໍ.

໒໘໕.

‘‘ຕຕ຺ຖ ຍາຈນເກ ທິສ຺ວາ, ອາຄເຕ ໂຠຊນຕ຺ຖິເກ;

ເອກມນ຺ຕໍ ອປກ຺ກມ຺ມ, ອກາສິໍ ກຸຓລິໍ ມຸຂໍ.

໒໘໖.

‘‘ເຕນ ¶ ເມ ອງ຺ຄຸລີ ກຸຓາ, ມຸຂຎ຺ຈ ກຸຓລີກຕໍ;

ອກ຺ຂີນິ ເມ ປຄ຺ຆຣນ຺ຕິ, ຕໍ ປາປໍ ປກຕໍ ມຍາ’’ຕິ.

໒໘໗.

‘‘ຘມ຺ເມນ ¶ ເຕ ກາປຸຣິສ, ມຸຂຎ຺ຈ ກຸຓລີກຕໍ;

ອກ຺ຂີນິ ຈ ປຄ຺ຆຣນ຺ຕິ, ຍໍ ຕໍ ປຣສ຺ສ ທານສ຺ສ;

ອກາສິ ກຸຓລິໍ ມຸຂໍ.

໒໘໘.

‘‘ກຖໍ ຫິ ທານໍ ທທມາໂນ, ກເຣຍ຺ຍ ປຣປຕ຺ຕິຍໍ;

ອນ຺ນໍ ປານໍ ຂາທນີຍໍ, ວຕ຺ຖເສນາສນານິ ຈ.

໒໘໙.

‘‘ໂສ ຫິ ນູນ ອິໂຕ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ອນຸປ຺ປຕ຺ວານ ທ຺ວາຣກໍ;

ທານໍ ປຏ຺ຐປຍິສ຺ສາມິ, ຍໍ ມມສ຺ສ ສຸຂາວຫໍ.

໒໙໐.

‘‘ທສ຺ສາມນ຺ນຎ຺ຈ ປານຎ຺ຈ, ວຕ຺ຖເສນາສນານິ ຈ;

ປປຎ຺ຈ ອຸທປານຎ຺ຈ, ທຸຄ຺ເຄ ສງ຺ກມນານິ ຈາ’’ຕິ.

໒໙໑.

ຕໂຕ ຫິ ໂສ ນິວຕ຺ຕິຕ຺ວາ, ອນຸປ຺ປຕ຺ວານ ທ຺ວາຣກໍ;

ທານໍ ປຏ຺ຐປຍິ ອງ຺ກຸໂຣ, ຍໍຕຸມສ຺ສ [ຍໍ ຕໍ ອສ຺ສ (ສ຺ຍາ.), ຍນ຺ຕມສ຺ສ (ກ.)] ສຸຂາວຫໍ.

໒໙໒.

ອທາ ອນ຺ນຎ຺ຈ ປານຎ຺ຈ, ວຕ຺ຖເສນາສນານິ ຈ;

ປປຎ຺ຈ ອຸທປານຎ຺ຈ, ວິປ຺ປສນ຺ເນນ ເຈຕສາ.

໒໙໓.

‘‘ໂກ ຉາໂຕ ໂກ ຈ ຕສິໂຕ, ໂກ ວຕ຺ຖໍ ປຣິທຫິສ຺ສຕິ;

ກສ຺ສ ສນ຺ຕານິ ໂຍຄ຺ຄານິ, ອິໂຕ ໂຍເຊນ຺ຕຸ ວາຫນໍ.

໒໙໔.

‘‘ໂກ ຉຕ຺ຕິຈ຺ຉຕິ ຄນ຺ຘຎ຺ຈ, ໂກ ມາລໍ ໂກ ອຸປາຫນໍ;

ອິຕິສ຺ສຸ ຕຕ຺ຖ ໂຆເສນ຺ຕິ, ກປ຺ປກາ ສູທມາຄຘາ [ປາຏວາ (ກ.)];

ສທາ ສາຍຎ຺ຈ ປາໂຕ ຈ, ອງ຺ກຸຣສ຺ສ ນິເວສເນ.

໒໙໕.

‘‘‘ສຸຂໍ ¶ ສຸປຕິ ອງ຺ກຸໂຣ’, ອິຕິ ຊານາຕິ ມໍ ຊໂນ;

ທຸກ຺ຂໍ ¶ ສຸປາມິ ສິນ຺ຘກ [ສນ຺ທຸກ, ສິນ຺ຘຸກ (ກ.)], ຍໍ ນ ປສ຺ສາມິ ຍາຈເກ.

໒໙໖.

‘‘‘ສຸຂໍ ສຸປຕິ ອງ຺ກຸໂຣ’, ອິຕິ ຊານາຕິ ມໍ ຊໂນ;

ທຸກ຺ຂໍ ສິນ຺ຘກ ສຸປາມິ, ອປ຺ປເກ ສຸ ວນິພ຺ພເກ’’ຕິ.

໒໙໗.

‘‘ສກ຺ໂກ ເຈ ເຕ ວຣໍ ທຊ຺ຊາ, ຕາວຕິໍສານມິສ຺ສໂຣ;

ກິສ຺ສ ສພ຺ພສ຺ສ ໂລກສ຺ສ, ວຣມາໂນ ວຣໍ ວເຣ’’ຕິ.

໒໙໘.

‘‘ສກ຺ໂກ ເຈ ເມ ວຣໍ ທຊ຺ຊາ, ຕາວຕິໍສານມິສ຺ສໂຣ;

ກາລຸຏ຺ຐິຕສ຺ສ ເມ ສໂຕ, ສຸຣິຍຸຄ຺ຄມນໍ ປຕິ;

ທິພ຺ພາ ຠກ຺ຂາ ປາຕຸຠເວຍ຺ຍຸໍ, ສີລວນ຺ໂຕ ຈ ຍາຈກາ.

໒໙໙.

‘‘ທທໂຕ ¶ ¶ ເມ ນ ຂີເຍຖ, ທຕ຺ວາ ນານຸຕເປຍ຺ຍຫໍ;

ທທໍ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຍ຺ຍໍ, ເອຕໍ ສກ຺ກໍ ວຣໍ ວເຣ’’ຕິ.

໓໐໐.

‘‘ນ ສພ຺ພວິຕ຺ຕານິ ປເຣ ປເວຈ຺ເຉ, ທເທຍ຺ຍ ທານຎ຺ຈ ຘນຎ຺ຈ ຣກ຺ເຂ;

ຕສ຺ມາ ຫິ ທານາ ຘນເມວ ເສຍ຺ໂຍ, ອຕິປ຺ປທາເນນ ກຸລາ ນ ໂຫນ຺ຕິ.

໓໐໑.

‘‘ອທານມຕິທານຎ຺ຈ, ນປ຺ປສໍສນ຺ຕິ ປຓ຺ຑິຕາ;

ຕສ຺ມາ ຫິ ທານາ ຘນເມວ ເສຍ຺ໂຍ, ສເມນ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ ສ ຘີຣຘມ຺ໂມ’’ຕິ.

໓໐໒.

‘‘ອໂຫ ວຕ ເຣ ອຫເມວ ທຊ຺ຊໍ, ສນ຺ໂຕ ຈ ມໍ ສປ຺ປຸຣິສາ ຠເຊຍ຺ຍຸໍ;

ເມໂຆວ ¶ ນິນ຺ນານິ ປຣິປູຣຍນ຺ໂຕ [ຠິປູຣຍນ຺ໂຕ (ສີ.), ຫິ ປູຣຍນ຺ໂຕ (ສ຺ຍາ.)], ສນ຺ຕປ຺ປເຍ ສພ຺ພວນິພ຺ພການໍ.

໓໐໓.

‘‘ຍສ຺ສ ຍາຈນເກ ທິສ຺ວາ, ມຸຂວຓ຺ໂຓ ປສີທຕິ;

ທຕ຺ວາ ອຕ຺ຕມໂນ ໂຫຕິ, ຕໍ ຆຣໍ ວສໂຕ ສຸຂໍ.

໓໐໔.

‘‘ຍສ຺ສ ຍາຈນເກ ທິສ຺ວາ, ມຸຂວຓ຺ໂຓ ປສີທຕິ;

ທຕ຺ວາ ອຕ຺ຕມໂນ ໂຫຕິ, ເອສາ ຍຎ຺ຎສ຺ສ [ປຸຎ຺ຎສ຺ສ (ສີ.)] ສມ຺ປທາ.

໓໐໕.

[ອ. ນິ. ໖.໓໗] ‘‘ປຸພ຺ເພວ ¶ ທານາ ສຸມໂນ, ທທໍ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາທເຍ;

ທຕ຺ວາ ອຕ຺ຕມໂນ ໂຫຕິ, ເອສາ ຍຎ຺ຎສ຺ສ [ປຸຎ຺ຎສ຺ສ (ສີ.)] ສມ຺ປທາ’’ຕິ.

໓໐໖.

ສຏ຺ຐິ ວາຫສຫສ຺ສານິ, ອງ຺ກຸຣສ຺ສ ນິເວສເນ;

ໂຠຊນໍ ທີຍເຕ ນິຈ຺ຈໍ, ປຸຎ຺ຎເປກ຺ຂສ຺ສ ຊນ຺ຕຸໂນ.

໓໐໗.

ຕິສຫສ຺ສານິ ສູທານິ ຫິ [ສູທານິ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ອາມຸຕ຺ຕມຓິກຸຓ຺ຑລາ;

ອງ຺ກຸຣໍ ອຸປຊີວນ຺ຕິ, ທາເນ ຍຎ຺ຎສ຺ສ ວາວຏາ [ພ຺ຍາວຏາ (ສີ.), ປາວຏາ (ສ຺ຍາ.)].

໓໐໘.

ສຏ຺ຐິ ປຸຣິສສຫສ຺ສານິ, ອາມຸຕ຺ຕມຓິກຸຓ຺ຑລາ;

ອງ຺ກຸຣສ຺ສ ມຫາທາເນ, ກຏ຺ຐໍ ຜາເລນ຺ຕິ ມາຓວາ.

໓໐໙.

ໂສຬສິຕ຺ຖິສຫສ຺ສານິ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ;

ອງ຺ກຸຣສ຺ສ ມຫາທາເນ, ວິຘາ ປິຓ຺ເຑນ຺ຕິ ນາຣິໂຍ.

໓໑໐.

ໂສຬສິຕ຺ຖິສຫສ຺ສານິ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ;

ອງ຺ກຸຣສ຺ສ ມຫາທາເນ, ທພ຺ພິຄາຫາ ອຸປຏ຺ຐິຕາ.

໓໑໑.

ພຫຸໍ ¶ ພຫູນໍ ປາທາສິ, ຈິຣໍ ປາທາສິ ຂຕ຺ຕິໂຍ;

ສກ຺ກຈ຺ຈຎ຺ຈ ສຫຕ຺ຖາ ຈ, ຈິຕ຺ຕີກຕ຺ວາ ປຸນປ຺ປຸນໍ.

໓໑໒.

ພຫູ ມາເສ ຈ ປກ຺ເຂ ຈ, ອຸຕຸສໍວຈ຺ຉຣານິ ຈ;

ມຫາທານໍ ປວຕ຺ເຕສິ, ອງ຺ກຸໂຣ ທີຆມນ຺ຕຣໍ.

໓໑໓.

ເອວໍ ¶ ¶ ທຕ຺ວາ ຍຊິຕ຺ວາ ຈ, ອງ຺ກຸໂຣ ທີຆມນ຺ຕຣໍ;

ໂສ ຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສູປໂຄ ອຫຸ.

໓໑໔.

ກຏຈ຺ຉຸຠິກ຺ຂໍ ທຕ຺ວານ, ອນຸຣຸທ຺ຘສ຺ສ ອິນ຺ທໂກ;

ໂສ ຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສູປໂຄ ອຫຸ.

໓໑໕.

ທສຫິ ຐາເນຫິ ອງ຺ກຸຣໍ, ອິນ຺ທໂກ ອຕິໂຣຈຕິ;

ຣູເປ ສທ຺ເທ ຣເສ ຄນ຺ເຘ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ຈ ມໂນຣເມ.

໓໑໖.

ອາຍຸນາ ຍສສາ ເຈວ, ວຓ຺ເຓນ ຈ ສຸເຂນ ຈ;

ອາຘິປຈ຺ເຈນ ອງ຺ກຸຣໍ, ອິນ຺ທໂກ ອຕິໂຣຈຕິ.

໓໑໗.

ຕາວຕິໍເສ ຍທາ ພຸທ຺ໂຘ, ສິລາຍໍ ປຓ຺ຑຸກມ຺ພເລ;

ປາຣິຈ຺ຉຕ຺ຕກມູລມ຺ຫິ, ວິຫາສິ ປຸຣິສຸຕ຺ຕໂມ.

໓໑໘.

ທສສຸ ¶ ໂລກຘາຕູສຸ, ສນ຺ນິປຕິຕ຺ວານ ເທວຕາ;

ປຍິຣຸປາສນ຺ຕິ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ວສນ຺ຕໍ ນຄມຸທ຺ຘນິ.

໓໑໙.

ນ ໂກຈິ ເທໂວ ວຓ຺ເຓນ, ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ ອຕິໂຣຈຕິ;

ສພ຺ເພ ເທເວ ອຕິກ຺ກມ຺ມ [ອຘິຄຍ຺ຫ (ສີ.), ອຕິຄ຺ຄຍ຺ຫ (ກ)], ສມ຺ພຸທ຺ໂຘວ ວິໂຣຈຕິ.

໓໒໐.

ໂຍຊນານິ ¶ ທສ ທ຺ເວ ຈ, ອງ຺ກຸໂຣຍໍ ຕທາ ອຫຸ;

ອວິທູເຣວ ພຸທ຺ຘສ຺ສ [ອວິທູເຣ ສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ (ກ.)], ອິນ຺ທໂກ ອຕິໂຣຈຕິ.

໓໒໑.

ໂອໂລເກຕ຺ວານ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ອງ຺ກຸຣຎ຺ຈາປິ ອິນ຺ທກໍ;

ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍໍ ສມ຺ຠາເວນ຺ໂຕ [ປຠາເວນ຺ໂຕ (ສີ.)], ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິ.

໓໒໒.

‘‘ມຫາທານໍ ຕຍາ ທິນ຺ນໍ, ອງ຺ກຸຣ ທີຆມນ຺ຕຣໍ;

ອຕິທູເຣ [ສຸວິທູເຣ (ກ.)] ນິສິນ຺ໂນສິ, ອາຄຈ຺ຉ ມມ ສນ຺ຕິເກ’’ຕິ.

໓໒໓.

ໂຈທິໂຕ ຠາວິຕຕ຺ເຕນ, ອງ຺ກຸໂຣ ອິທມພ຺ຣວິ;

‘‘ກິໍ ມຍ຺ຫໍ ເຕນ ທາເນນ, ທກ຺ຂິເຓຍ຺ເຍນ ສຸຎ຺ຎຕໍ.

໓໒໔.

‘‘ອຍໍ ໂສ ອິນ຺ທໂກ ຍກ຺ໂຂ, ທຊ຺ຊາ ທານໍ ປຣິຕ຺ຕກໍ;

ອຕິໂຣຈຕິ ອມ຺ເຫຫິ, ຈນ຺ໂທ ຕາຣຄເຓ ຍຖາ’’ຕິ.

໓໒໕.

‘‘ອຸຊ຺ຊງ຺ຄເລ ຍຖາ ເຂຕ຺ເຕ, ພີຊໍ ພຫຸມ຺ປິ ໂຣປິຕໍ;

ນ ວິປຸລຜລໍ ໂຫຕິ, ນປິ ໂຕເສຕິ ກສ຺ສກໍ.

໓໒໖.

‘‘ຕເຖວ ທານໍ ພຫຸກໍ, ທຸສ຺ສີເລສຸ ປຕິຏ຺ຐິຕໍ;

ນ ວິປຸລຜລໍ ໂຫຕິ, ນປິ ໂຕເສຕິ ທາຍກໍ.

໓໒໗.

‘‘ຍຖາປິ ¶ ຠທ຺ທເກ ເຂຕ຺ເຕ, ພີຊໍ ອປ຺ປມ຺ປິ ໂຣປິຕໍ;

ສມ຺ມາ ຘາຣໍ ປເວຈ຺ຉນ຺ເຕ, ຜລໍ ໂຕເສຕິ ກສ຺ສກໍ.

໓໒໘.

‘‘ຕເຖວ ສີລວນ຺ເຕສຸ, ຄຸຓວນ຺ເຕສຸ ຕາທິສຸ;

ອປ຺ປກມ຺ປິ ກຕໍ ກາຣໍ, ປຸຎ຺ຎໍ ໂຫຕິ ມຫປ຺ຜລ’’ນ຺ຕິ.

໓໒໙.

ວິເຈຍ຺ຍ ¶ ¶ ທານໍ ທາຕພ຺ພໍ, ຍຕ຺ຖ ທິນ຺ນໍ ມຫປ຺ຜລໍ;

ວິເຈຍ຺ຍ ທານໍ ທຕ຺ວານ, ສຄ຺ຄໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ທາຍກາ.

໓໓໐.

ວິເຈຍ຺ຍ ¶ ທານໍ ສຸຄຕປ຺ປສຕ຺ຖໍ, ເຍ ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍາ ອິຘ ຊີວໂລເກ;

ເອເຕສຸ ທິນ຺ນານິ ມຫປ຺ຜລານິ, ພີຊານິ ວຸຕ຺ຕານິ ຍຖາ ສຸເຂຕ຺ເຕຕິ.

ອງ຺ກຸຣເປຕວຕ຺ຖຸ ນວມໍ.

໑໐. ອຸຕ຺ຕຣມາຕຸເປຕິວຕ຺ຖຸ

໓໓໑.

ທິວາວິຫາຣຄຕໍ ¶ ຠິກ຺ຂຸໍ, ຄງ຺ຄາຕີເຣ ນິສິນ຺ນກໍ;

ຕໍ ເປຕີ ອຸປສງ຺ກມ຺ມ, ທຸພ຺ພຓ຺ຓາ ຠີຣຸທສ຺ສນາ.

໓໓໒.

ເກສາ ຈສ຺ສາ ອຕິທີຆາ [ອຫູ ທີຆາ (ກ.)], ຍາວຠູມາວລມ຺ພເຣ [ຍາວ ຠູມ຺ຍາ’ວລມ຺ພເຣ (?)];

ເກເສຫິ ສາ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນາ, ສມຓໍ ເອຕທພ຺ຣວິ.

໓໓໓.

‘‘ປຎ຺ຈປຓ຺ຓາສວສ຺ສານິ, ຍໂຕ ກາລງ຺ກຕາ ອຫໍ;

ນາຠິຊານາມິ ຠຸຕ຺ຕໍ ວາ, ປີຕໍ ວາ ປນ ປານິຍໍ;

ເທຫິ ຕ຺ວໍ ປານິຍໍ ຠນ຺ເຕ, ຕສິຕາ ປານິຍາຍ ເມ’’ຕິ.

໓໓໔.

‘‘ອຍໍ ສີໂຕທິກາ ຄງ຺ຄາ, ຫິມວນ຺ຕໂຕ [ຫິມວນ຺ຕາວ (ກ.)] ສນ຺ທຕິ;

ປິວ ເອຕ຺ໂຕ ຄເຫຕ຺ວານ, ກິໍ ມໍ ຍາຈສິ ປານິຍ’’ນ຺ຕິ.

໓໓໕.

‘‘ສຈາຫໍ ຠນ຺ເຕ ຄງ຺ຄາຍ, ສຍໍ ຄຓ຺ຫາມິ ປານິຍໍ;

ໂລຫິຕໍ ເມ ປຣິວຕ຺ຕຕິ, ຕສ຺ມາ ຍາຈາມິ ປານິຍ’’ນ຺ຕິ.

໓໓໖.

‘‘ກິໍ ນຸ ກາເຍນ ວາຈາຍ, ມນສາ ທຸກ຺ກຏໍ ກຕໍ;

ກິສ຺ສ ກມ຺ມວິປາເກນ, ຄງ຺ຄາ ເຕ ໂຫຕິ ໂລຫິຕ’’ນ຺ຕິ.

໓໓໗.

‘‘ປຸຕ຺ໂຕ ເມ ອຸຕ຺ຕໂຣ ນາມ [ປຸຕ຺ໂຕ ເມ ຠນ຺ເຕ ອຸຕ຺ຕໂຣ (ກ.)], ສທ຺ໂຘ ອາສິ ອຸປາສໂກ;

ໂສ ¶ ຈ ມຍ຺ຫໍ ອກາມາຍ, ສມຓານໍ ປເວຈ຺ຉຕິ.

໓໓໘.

‘‘ຈີວຣໍ ¶ ປິຓ຺ຑປາຕຎ຺ຈ, ປຈ຺ຈຍໍ ສຍນາສນໍ;

ຕມຫໍ ປຣິຠາສາມິ, ມຈ຺ເຉເຣນ ອຸປທ຺ທຸຕາ.

໓໓໙.

‘‘ຍໍ ຕ຺ວໍ ມຍ຺ຫໍ ອກາມາຍ, ສມຓານໍ ປເວຈ຺ຉສິ;

ຈີວຣໍ ປິຓ຺ຑປາຕຎ຺ຈ, ປຈ຺ຈຍໍ ສຍນາສນໍ.

໓໔໐.

‘‘ເອຕໍ ¶ ເຕ ປຣໂລກສ຺ມິໍ, ໂລຫິຕໍ ໂຫຕຸ ອຸຕ຺ຕຣ;

ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ວິປາເກນ, ຄງ຺ຄາ ເມ ໂຫຕິ ໂລຫິຕ’’ນ຺ຕິ.

ອຸຕ຺ຕຣມາຕຸເປຕິວຕ຺ຖຸ ທສມໍ.

໑໑. ສຸຕ຺ຕເປຕວຕ຺ຖຸ

໓໔໑.

‘‘ອຫໍ ¶ ປຸເຣ ປພ຺ພຊິຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ, ສຸຕ຺ຕໍ ອທາສິໍ ອຸປສງ຺ກມ຺ມ ຍາຈິຕາ;

ຕສ຺ສ ວິປາໂກ ວິປຸລຜລູປລພ຺ຠຕິ, ພຫຸກາ ຈ ເມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊເຣ [ພຫູ ຈ ເມ ອຸປປຊ຺ຊເຣ (ສີ.)] ວຕ຺ຖໂກຏິໂຍ.

໓໔໒.

‘‘ປຸປ຺ຜາຠິກິຓ຺ຓໍ ຣມິຕໍ [ຣມ຺ມມິທໍ (ກ.)] ວິມານໍ, ອເນກຈິຕ຺ຕໍ ນຣນາຣິເສວິຕໍ;

ສາຫໍ ຠຸຎ຺ຊາມິ ຈ ປາຣຸປາມິ ຈ, ປຫູຕວິຕ຺ຕາ ນ ຈ ຕາວ ຂີຍຕິ.

໓໔໓.

‘‘ຕສ຺ເສວ ກມ຺ມສ຺ສ ວິປາກມນ຺ວຍາ, ສຸຂຎ຺ຈ ສາຕຎ຺ຈ ອິຘູປລພ຺ຠຕິ;

ສາຫໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ປຸນເທວ ມານຸສໍ, ກາຫາມິ ¶ ປຸຎ຺ຎານິ ນຍຍ຺ຍປຸຕ຺ຕ ມ’’ນ຺ຕິ.

໓໔໔.

‘‘ສຕ຺ຕ ຕຸວໍ ວສ຺ສສຕາ ອິຘາຄຕາ,

ຊິຓ຺ຓາ ຈ ວຸຑ຺ຒາ ຈ ຕຫິໍ ຠວິສ຺ສສິ;

ສພ຺ເພວ ເຕ ກາລກຕາ ຈ ຎາຕກາ,

ກິໍ ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວານ ອິໂຕ ກຣິສ຺ສສີ’’ຕິ.

໓໔໕.

‘‘ສຕ຺ເຕວ ວສ຺ສານິ ອິຘາຄຕາຍ ເມ, ທິພ຺ພຎ຺ຈ ສຸຂຎ຺ຈ ສມປ຺ປິຕາຍ;

ສາຫໍ ຄນ຺ຕ຺ວານ ປຸນເທວ ມານຸສໍ, ກາຫາມິ ປຸຎ຺ຎານິ ນຍຍ຺ຍປຸຕ຺ຕ ມ’’ນ຺ຕິ.

໓໔໖.

ໂສ ¶ ຕໍ ຄເຫຕ຺ວານ ປສຍ຺ຫ ພາຫາຍໍ, ປຈ຺ຈານຍິຕ຺ວານ ເຖຣິໍ ສຸທຸພ຺ພລໍ;

‘‘ວຊ຺ເຊສິ ອຎ຺ຎມ຺ປິ ຊນໍ ອິຘາຄຕໍ, ‘ກໂຣຖ ປຸຎ຺ຎານິ ສຸຂູປລພ຺ຠຕິ’’.

໓໔໗.

‘‘ທິຏ຺ຐາ ¶ ມຍາ ອກເຕນ ສາຘຸນາ, ເປຕາ ວິຫຎ຺ຎນ຺ຕິ ຕເຖວ ມນຸສ຺ສາ;

ກມ຺ມຎ຺ຈ ກຕ຺ວາ ສຸຂເວທນີຍໍ, ເທວາ ມນຸສ຺ສາ ຈ ສຸເຂ ຐິຕາ ປຊາ’’ຕິ.

ສຸຕ຺ຕເປຕວຕ຺ຖຸ ເອກາທສມໍ.

໑໒. ກຓ຺ຓມຸຓ຺ຑເປຕິວຕ຺ຖຸ

໓໔໘.

‘‘ໂສຓ຺ຓໂສປານຜລກາ ¶ ¶ , ໂສຓ຺ຓວາລຸກສນ຺ຖຕາ;

ຕຕ຺ຖ ໂສຄນ຺ຘິຍາ ວຄ຺ຄູ, ສຸຈິຄນ຺ຘາ ມໂນຣມາ.

໓໔໙.

‘‘ນານາຣຸກ຺ເຂຫິ ສຎ຺ຉນ຺ນາ, ນານາຄນ຺ຘສເມຣິຕາ;

ນານາປທຸມສຎ຺ຉນ຺ນາ, ປຸຓ຺ຑຣີກສໂມຕຕາ [ສໂມຫຕາ (ກ.)].

໓໕໐.

‘‘ສຸຣຠິໍ ສມ຺ປວາຍນ຺ຕິ, ມນຸຎ຺ຎາ ມາລຸເຕຣິຕາ;

ຫໍສໂກຎ຺ຈາຠິຣຸທາ ຈ, ຈກ຺ກວກ຺ກາຠິກູຊິຕາ.

໓໕໑.

‘‘ນານາທິຊຄຓາກິຓ຺ຓາ ¶ , ນານາສຣຄຓາຍຸຕາ;

ນານາຜລຘຣາ ຣຸກ຺ຂາ, ນານາປຸປ຺ຜຘຣາ ວນາ.

໓໕໒.

‘‘ນ ມນຸສ຺ເສສຸ ອີທິສໍ, ນຄຣໍ ຍາທິສໍ ອິທໍ;

ປາສາທາ ພຫຸກາ ຕຸຍ຺ຫໍ, ໂສວຓ຺ຓຣູປິຍາມຍາ;

ທທ຺ທລ຺ລມານາ ອາເຠນ຺ຕິ [ອາຠນ຺ຕິ (ກ.)], ສມນ຺ຕາ ຈຕຸໂຣ ທິສາ.

໓໕໓.

‘‘ປຎ຺ຈ ທາສິສຕາ ຕຸຍ຺ຫໍ, ຍາ ເຕມາ ປຣິຈາຣິກາ;

ຕາ [ກາ (ກ.)] ກມ຺ພຸກາຍູຣຘຣາ [ກມ຺ພຸເກຍູຣຘຣາ (ສີ.)], ກຎ຺ຈນາເວຬຠູສິຕາ.

໓໕໔.

‘‘ປລ຺ລງ຺ກາ ພຫຸກາ ຕຸຍ຺ຫໍ, ໂສວຓ຺ຓຣູປິຍາມຍາ;

ກທລິມິຄສຎ຺ຉນ຺ນາ [ກາທລິມິຄສຎ຺ຉນ຺ນາ (ສີ.)], ສຊ຺ຊາ ໂຄນກສນ຺ຖຕາ.

໓໕໕.

‘‘ຍຕ຺ຖ ຕ຺ວໍ ວາສູປຄຕາ, ສພ຺ພກາມສມິທ຺ຘິນີ;

ສມ຺ປຕ຺ຕາຍຑ຺ຒຣຕ຺ຕາຍ [… ຣຕ຺ຕິຍາ (ກ.)], ຕໂຕ ອຸຏ຺ຐາຍ ຄຈ຺ຉສິ.

໓໕໖.

‘‘ອຸຍ຺ຍານຠູມິໍ ¶ ຄນ຺ຕ຺ວານ, ໂປກ຺ຂຣຎ຺ຎາ ສມນ຺ຕໂຕ;

ຕສ຺ສາ ¶ ຕີເຣ ຕຸວໍ ຐາສິ, ຫຣິເຕ ສທ຺ທເລ ສຸເຠ.

໓໕໗.

‘‘ຕໂຕ ເຕ ກຓ຺ຓມຸຓ຺ໂຑ ສຸນໂຂ, ອງ຺ຄມງ຺ຄານິ ຂາທຕິ;

ຍທາ ຈ ຂາຍິຕາ ອາສິ, ອຏ຺ຐິສງ຺ຂລິກາ ກຕາ;

ໂອຄາຫສິ ໂປກ຺ຂຣຓິໍ, ໂຫຕິ ກາໂຍ ຍຖາ ປຸເຣ.

໓໕໘.

‘‘ຕໂຕ ຕ຺ວໍ ອງ຺ຄປຈ຺ຈງ຺ຄີ [ອງ຺ຄປຈ຺ຈງ຺ຄາ (ກ.)], ສຸຈາຣຸ ປິຍທສ຺ສນາ;

ວຕ຺ເຖນ ປາຣຸປິຕ຺ວານ, ອາຍາສິ ມມ ສນ຺ຕິກໍ.

໓໕໙.

‘‘ກິໍ ນຸ ກາເຍນ ວາຈາຍ, ມນສາ ທຸກ຺ກຏໍ ກຕໍ;

ກິສ຺ສ ກມ຺ມວິປາເກນ, ກຓ຺ຓມຸຓ຺ໂຑ ສຸນໂຂ ຕວອງ຺ຄມງ຺ຄານິ ຂາທຕີ’’ຕິ.

໓໖໐.

‘‘ກິມິລາຍໍ [ກິມ຺ພິລາຍໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຄຫປຕິ, ສທ຺ໂຘ ອາສິ ອຸປາສໂກ;

ຕສ຺ສາຫໍ ຠຣິຍາ ອາສິໍ, ທຸສ຺ສີລາ ອຕິຈາຣິນີ.

໓໖໑.

‘‘ໂສ ¶ ມໍ ອຕິຈຣມານາຍ [ເອວມາຕິຈຣມານາຍ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ສາມິໂກ ເອຕທພ຺ຣວິ;

‘ເນຕໍ ຉນ຺ນໍ [ເນຕໍ ຉນ຺ນໍ ນ (ສີ.), ເນຕໍ ຉນ຺ນໍ ເນຕໍ (ກ.)] ປຕິຣູປໍ, ຍໍ ຕ຺ວໍ ອຕິຈຣາສິ ມໍ’.

໓໖໒.

‘‘ສາຫໍ ໂຆຣຎ຺ຈ ສປຖໍ, ມຸສາວາທຎ຺ຈ ຠາສິສໍ;

‘ນາຫໍ ຕໍ ອຕິຈຣາມິ, ກາເຍນ ອຸທ ເຈຕສາ.

໓໖໓.

‘‘‘ສຈາຫໍ ຕໍ ອຕິຈຣາມິ, ກາເຍນ ອຸທ ເຈຕສາ;

ກຓ຺ຓມຸຓ຺ໂຑ ຍໍ ສຸນໂຂ, ອງ຺ຄມງ຺ຄານິ ຂາທຕຸ’.

໓໖໔.

‘‘ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ວິປາກໍ, ມຸສາວາທສ຺ສ ຈູຠຍໍ;

ສຕ຺ເຕວ ວສ຺ສສຕານິ, ອນຸຠູຕໍ ຍໂຕ ຫິ ເມ;

ກຓ຺ຓມຸຓ຺ໂຑ ¶ ຈ ສຸນໂຂ, ອງ຺ຄມງ຺ຄານິ ຂາທຕິ.

໓໖໕.

‘‘ຕ຺ວຎ຺ຈ ເທວ ພຫຸກາໂຣ, ອຕ຺ຖາຍ ເມ ອິຘາຄໂຕ;

ສຸມຸຕ຺ຕາຫໍ ກຓ຺ຓມຸຓ຺ຑສ຺ສ, ອໂສກາ ອກຸໂຕຠຍາ.

໓໖໖.

‘‘ຕາຫໍ ¶ ເທວ ນມສ຺ສາມິ, ຍາຈາມິ ປຎ຺ຊລີກຕາ;

ຠຸຎ຺ຊ ອມານຸເສ ກາເມ, ຣມ ເທວ ມຍາ ສຫາ’’ຕິ.

໓໖໗.

‘‘ຠຸຕ຺ຕາ ¶ ອມານຸສາ ກາມາ, ຣມິໂຕມ຺ຫິ ຕຍາ ສຫ;

ຕາຫໍ ສຸຠເຄ ຍາຈາມິ, ຂິປ຺ປໍ ປຏິນຍາຫິ ມ’’ນ຺ຕິ.

ກຓ຺ຓມຸຓ຺ຑເປຕິວຕ຺ຖຸ ທ຺ວາທສມໍ.

໑໓. ອຸພ຺ພຣິເປຕວຕ຺ຖຸ

໓໖໘.

ອຫຸ ¶ ຣາຊາ ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ໂຕ, ປຎ຺ຈາລານໍ ຣເຖສໂຠ;

ອໂຫຣຕ຺ຕານມຈ຺ຈຍາ, ຣາຊາ ກາລມກ຺ຣຸພ຺ພຖ [ຣາຊາ ກາລງ຺ກຣີ ຕທາ (ສີ.)].

໓໖໙.

ຕສ຺ສ ອາຬາຫນໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ຠຣິຍາ ກນ຺ທຕິ ອຸພ຺ພຣີ [ອຸປ຺ປຣິ (ກ.)];

ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ຕໍ ອປສ຺ສນ຺ຕີ, ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ຕາຕິ ກນ຺ທຕິ.

໓໗໐.

ອິສິ ຈ ຕຕ຺ຖ ອາຄຈ຺ຉິ, ສມ຺ປນ຺ນຈຣໂຓ ມຸນິ;

ໂສ ຈ ຕຕ຺ຖ ອປຸຈ຺ຉິຕ຺ຖ, ເຍ ຕຕ຺ຖ ສຸສມາຄຕາ.

໓໗໑.

‘‘ກສ຺ສ ອິທໍ ອາຬາຫນໍ, ນານາຄນ຺ຘສເມຣິຕໍ;

ກສ຺ສາຍໍ ກນ຺ທຕິ ຠຣິຍາ, ອິໂຕ ທູຣຄຕໍ ປຕິໍ;

ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ຕໍ ອປສ຺ສນ຺ຕີ, ‘ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ຕາ’ຕິ ກນ຺ທຕິ’’.

໓໗໒.

ເຕ ¶ ຈ ຕຕ຺ຖ ວິຍາກໍສຸ, ເຍ ຕຕ຺ຖ ສຸສມາຄຕາ;

‘‘ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ຕສ຺ສ ຠທນ຺ເຕ [ຠທ຺ທນ຺ເຕ (ກ.)], ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ຕສ຺ສ ມາຣິສ.

໓໗໓.

‘‘ຕສ຺ສ ¶ ອິທໍ ອາຬາຫນໍ, ນານາຄນ຺ຘສເມຣິຕໍ;

ຕສ຺ສາຍໍ ກນ຺ທຕິ ຠຣິຍາ, ອິໂຕ ທູຣຄຕໍ ປຕິໍ;

ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ຕໍ ອປສ຺ສນ຺ຕີ, ‘ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ຕາ’ຕິ ກນ຺ທຕິ’’.

໓໗໔.

‘‘ຉຬາສີຕິສຫສ຺ສານິ, ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ຕສ຺ສນາມກາ;

ອິມສ຺ມິໍ ອາຬາຫເນ ທຑ຺ຒາ, ເຕສໍ ກມນຸໂສຈສີ’’ຕິ.

໓໗໕.

‘‘ໂຍ ຣາຊາ ຈູຬນີປຸຕ຺ໂຕ, ປຎ຺ຈາລານໍ ຣເຖສໂຠ;

ຕໍ ຠນ຺ເຕ ອນຸໂສຈາມິ, ຠຕ຺ຕາຣໍ ສພ຺ພກາມທ’’ນ຺ຕິ.

໓໗໖.

‘‘ສພ຺ເພ ວາເຫສຸໍ ຣາຊາໂນ, ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ຕສ຺ສນາມກາ;

ສພ຺ເພວຈູຬນີປຸຕ຺ຕາ, ປຎ຺ຈາລານໍ ຣເຖສຠາ.

໓໗໗.

‘‘ສພ຺ເພສໍ ¶ ອນຸປຸພ຺ເພນ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິ;

ກສ຺ມາ ປຸຣິມເກ ຫິຕ຺ວາ, ປຈ຺ຉິມໍ ອນຸໂສຈສີ’’ຕິ.

໓໗໘.

‘‘ອາຕຸເມ ¶ ອິຕ຺ຖິຠູຕາຍ, ທີຆຣຕ຺ຕາຍ ມາຣິສ;

ຍສ຺ສາ ເມ ອິຕ຺ຖິຠູຕາຍ, ສໍສາເຣ ພຫຸຠາສສີ’’ຕິ.

໓໗໙.

‘‘ອຫຸ ອິຕ຺ຖີ ອຫຸ ປຸຣິໂສ, ປສຸໂຍນິມ຺ປິ ອາຄມາ;

ເອວເມຕໍ ອຕີຕານໍ, ປຣິຍນ຺ໂຕ ນ ທິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

໓໘໐.

‘‘ອາທິຕ຺ຕໍ ວຕ ມໍ ສນ຺ຕໍ, ຆຕສິຕ຺ຕໍວ ປາວກໍ;

ວາຣິນາ ວິຍ ໂອສິຎ຺ຈໍ, ສພ຺ພໍ ນິພ຺ພາປເຍ ທຣໍ.

໓໘໑.

‘‘ອພ຺ພຫີ ວຕ ເມ ສລ຺ລໍ, ໂສກໍ ຫທຍນິສ຺ສິຕໍ;

ໂຍ ເມ ໂສກປເຣຕາຍ, ປຕິໂສກໍ ອປານຸທິ.

໓໘໒.

‘‘ສາຫໍ ¶ ອພ຺ພູຬ຺ຫສລ຺ລາສ຺ມິ, ສີຕິຠູຕາສ຺ມິ ນິພ຺ພຸຕາ;

ນ ໂສຈາມິ ນ ໂຣທາມິ, ຕວ ສຸຕ຺ວາ ມຫາມຸນີ’’ຕິ.

໓໘໓.

ຕສ຺ສ ຕໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ສມຓສ຺ສ ສຸຠາສິຕໍ;

ປຕ຺ຕຈີວຣມາທາຍ, ປພ຺ພຊິ ອນຄາຣິຍໍ.

໓໘໔.

ສາ ຈ ປພ຺ພຊິຕາ ສນ຺ຕາ, ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ;

ເມຕ຺ຕາຈິຕ຺ຕໍ ອຠາເວສິ, ພ຺ຣຫ຺ມໂລກູປປຕ຺ຕິຍາ.

໓໘໕.

ຄາມາ ຄາມໍ ວິຈຣນ຺ຕີ, ນິຄເມ ຣາຊຘານິໂຍ;

ອຸຣຸເວລາ ນາມ ໂສ ຄາໂມ, ຍຕ຺ຖ ກາລມກ຺ຣຸພ຺ພຖ.

໓໘໖.

ເມຕ຺ຕາຈິຕ຺ຕໍ ¶ ອາຠາເວຕ຺ວາ, ພ຺ຣຫ຺ມໂລກູປປຕ຺ຕິຍາ;

ອິຕ຺ຖິຈິຕ຺ຕໍ ວິຣາເຊຕ຺ວາ, ພ຺ຣຫ຺ມໂລກູປຄາ ອຫູຕິ.

ອຸພ຺ພຣິເປຕວຕ຺ຖຸ ເຕຣສມໍ.

ອຸພ຺ພຣິວຄ຺ໂຄ ທຸຕິໂຍ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ໂມຈກໍ [ປຓ຺ຑຸ (ສພ຺ພຕ຺ຖ)] ມາຕາ ມຕ຺ຕາ [ປິຕາ (ສີ. ກ.), ປຕິຍາ (ສ຺ຍາ.)] ຈ, ນນ຺ທາ ກຸຓ຺ຑລີນາ ຆໂຏ;

ທ຺ເວ ເສຏ຺ຐີ ຕຸນ຺ນວາໂຍ ຈ, ອຸຕ຺ຕຣ [ວິຫາຣ (ສພ຺ພຕ຺ຖ)] ສຸຕ຺ຕກຓ຺ຓ [ໂສປານ (ສພ຺ພຕ຺ຖ)] ອຸພ຺ພຣີຕິ.

໓. ຈູຬວຄ຺ໂຄ

໑. ອຠິຊ຺ຊມານເປຕວຕ຺ຖຸ

໓໘໗.

‘‘ອຠິຊ຺ຊມາເນ ¶ ¶ ¶ ວາຣິມ຺ຫິ, ຄງ຺ຄາຍ ອິຘ ຄຈ຺ຉສິ;

ນຄ຺ໂຄ ປຸພ຺ພທ຺ຘເປໂຕວ ມາລຘາຣີ ອລງ຺ກໂຕ;

ກຸຫິໍ ຄມິສ຺ສສິ ເປຕ, ກຕ຺ຖ ວາໂສ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

໓໘໘.

‘‘ຈຸນ຺ທຏ຺ຐິລໍ ¶ [ຈຸນ຺ທຏ຺ຐິກໍ (ສີ.)] ຄມິສ຺ສາມິ, ເປໂຕ ໂສ ອິຕິ ຠາສຕິ;

ອນ຺ຕເຣ ວາສຠຄາມໍ, ພາຣາຓສິໍ ຈ [ພາຣາຓສິຍາ ຈ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ສນ຺ຕິເກ’’.

໓໘໙.

ຕຎ຺ຈ ທິສ຺ວາ ມຫາມຕ຺ໂຕ, ໂກລິໂຍ ອິຕິ ວິສ຺ສຸໂຕ;

ສຕ຺ຕຸໍ ຠຕ຺ຕຎ຺ຈ ເປຕສ຺ສ, ປີຕກຎ຺ຈ ຍຸຄໍ ອທາ.

໓໙໐.

ນາວາຍ ຕິຏ຺ຐມານາຍ, ກປ຺ປກສ຺ສ ອທາປຍິ;

ກປ຺ປກສ຺ສ ປທິນ຺ນມ຺ຫິ, ຐາເນ ເປຕສ຺ສ ທິສ຺ສຖ [ເປຕສ຺ສຸ’ທິສ຺ສຖ (ສີ.), ເປຕສ຺ສຸ’ທິຈ຺ຉຖ (?)].

໓໙໑.

ຕໂຕ ສຸວຕ຺ຖວສໂນ, ມາລຘາຣີ ອລງ຺ກໂຕ;

ຐາເນ ຐິຕສ຺ສ ເປຕສ຺ສ, ທກ຺ຂິຓາ ອຸປກປ຺ປຖ;

ຕສ຺ມາ ທຊ຺ເຊຖ ເປຕານໍ, ອນຸກມ຺ປາຍ ປຸນປ຺ປຸນໍ.

໓໙໒.

ສາຕຸນ຺ນວສນາ [ສາຫຸນ຺ນວາສິໂນ (ສ຺ຍາ. ປີ.), ສາຫຸນ຺ທວາສິໂນ (ກ.)] ເອເກ, ອຎ຺ເຎ ເກສນິວາສນາ [ເກສນິວາສິໂນ (ສ຺ຍາ. ກ.)];

ເປຕາ ຠຕ຺ຕາຍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ປກ຺ກມນ຺ຕິ ທິໂສທິສໍ.

໓໙໓.

ທູເຣ ເອເກ [ທູເຣ ເປຕາ (ກ.)] ປຘາວິຕ຺ວາ, ອລທ຺ຘາວ ນິວຕ຺ຕເຣ;

ຉາຕາ ປມຸຈ຺ຉິຕາ ຠນ຺ຕາ, ຠູມິຍໍ ປຏິສຸມ຺ຠິຕາ.

໓໙໔.

ເຕ ຈ [ເກຈິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຕຕ຺ຖ ປປຕິຕາ [ປປຕິຕ຺ວາ (ສີ.), ຈ ປຕິຕາ (ສ຺ຍາ.)], ຠູມິຍໍ ປຏິສຸມ຺ຠິຕາ;

ປຸພ຺ເພ ອກຕກລ຺ຍາຓາ, ອຄ຺ຄິທຑ຺ຒາວ ອາຕເປ.

໓໙໕.

‘‘ມຍໍ ປຸພ຺ເພ ປາປຘມ຺ມາ, ຆຣຓີ ກຸລມາຕໂຣ;

ສນ຺ເຕສຸ ເທຍ຺ຍຘມ຺ເມສຸ, ທີປໍ ນາກມ຺ຫ ອຕ຺ຕໂນ.

໓໙໖.

‘‘ປຫູຕໍ ¶ ¶ ອນ຺ນປານມ຺ປິ, ອປິສ຺ສຸ ອວກິຣີຍຕິ;

ສມ຺ມຄ຺ຄເຕ ປພ຺ພຊິເຕ, ນ ຈ ກິຎ຺ຈິ ອທມ຺ຫເສ.

໓໙໗.

‘‘ອກມ຺ມກາມາ ¶ ອລສາ, ສາທຸກາມາ ມຫຄ຺ຆສາ;

ອາໂລປປິຓ຺ຑທາຕາໂຣ, ປຏິຄ຺ຄເຫ ປຣິຠາສິມ຺ຫເສ [ປຣິຠາສິຕາ (ສ຺ຍາ. ກ.)].

໓໙໘.

‘‘ເຕ ¶ ຆຣາ ຕາ ຈ ທາສິໂຍ, ຕາເນວາຠຣຓານິ ໂນ;

ເຕ ອຎ຺ເຎ ປຣິຈາເຣນ຺ຕິ, ມຍໍ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ຠາຄິໂນ.

໓໙໙.

‘‘ເວຓີ ວາ ອວຎ຺ຎາ ໂຫນ຺ຕິ, ຣຖກາຣີ ຈ ທຸພ຺ຠິກາ;

ຈຓ຺ຑາລີ ກປຓາ ໂຫນ຺ຕິ, ກປ຺ປກາ [ນ຺ຫາປິກາ (ສີ.)] ຈ ປຸນປ຺ປຸນໍ.

໔໐໐.

‘‘ຍານິ ຍານິ ນິຫີນານິ, ກຸລານິ ກປຓານິ ຈ;

ເຕສຸ ເຕສ຺ເວວ ຊາຍນ຺ຕິ, ເອສາ ມຈ຺ຉຣິໂນ ຄຕິ.

໔໐໑.

‘‘ປຸພ຺ເພ ຈ ກຕກລ຺ຍາຓາ, ທາຍກາ ວີຕມຈ຺ຉຣາ;

ສຄ຺ຄໍ ເຕ ປຣິປູເຣນ຺ຕິ, ໂອຠາເສນ຺ຕິ ຈ ນນ຺ທນໍ.

໔໐໒.

‘‘ເວຊຍນ຺ເຕ ຈ ປາສາເທ, ຣມິຕ຺ວາ ກາມກາມິໂນ;

ອຸຈ຺ຈາກຸເລສຸ ຊາຍນ຺ຕິ, ສໂຠເຄສຸ ຕໂຕ ຈຸຕາ.

໔໐໓.

‘‘ກູຏາຄາເຣ ຈ ປາສາເທ, ປລ຺ລງ຺ເກ ໂຄນກຕ຺ຖເຕ;

ພີຊິຕງ຺ຄາ [ວີຊິຕງ຺ຄາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ໂມຣຫຕ຺ເຖຫິ, ກຸເລ ຊາຕາ ຍສສ຺ສິໂນ.

໔໐໔.

‘‘ອງ຺ກໂຕ ອງ຺ກໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ມາລຘາຣີ ອລງ຺ກຕາ;

ຘາຕິໂຍ ອຸປຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ສາຍໍ ປາຕໍ ສຸເຂສິໂນ.

໔໐໕.

‘‘ນຍິທໍ ¶ ອກຕປຸຎ຺ຎານໍ, ກຕປຸຎ຺ຎານເມວິທໍ;

ອໂສກໍ ນນ຺ທນໍ ຣມ຺ມໍ, ຕິທສານໍ ມຫາວນໍ.

໔໐໖.

‘‘ສຸຂໍ ອກຕປຸຎ຺ຎານໍ, ອິຘ ນຕ຺ຖິ ປຣຕ຺ຖ ຈ;

ສຸຂຎ຺ຈ ກຕປຸຎ຺ຎານໍ, ອິຘ ເຈວ ປຣຕ຺ຖ ຈ.

໔໐໗.

‘‘ເຕສໍ ສຫພ຺ຍກາມານໍ, ກຕ຺ຕພ຺ພໍ ກຸສລໍ ພຫຸໍ;

ກຕປຸຎ຺ຎາ ຫິ ໂມທນ຺ຕິ, ສຄ຺ເຄ ໂຠຄສມງ຺ຄິໂນ’’ຕິ.

ອຠິຊ຺ຊມານເປຕວຕ຺ຖຸ ປຐມໍ.

໒. ສາຓວາສີເຖຣເປຕວຕ຺ຖຸ

໔໐໘.

ກຸຓ຺ຑິນາຄຣິໂຍ ¶ ເຖໂຣ, ສາຓວາສິ [ສານຸວາສິ (ສີ.), ສານວາສິ (ສ຺ຍາ.)] ນິວາສິໂກ;

ໂປຏ຺ຐປາໂທຕິ ນາເມນ, ສມໂຓ ຠາວິຕິນ຺ທ຺ຣິໂຍ.

໔໐໙.

ຕສ຺ສ ¶ ມາຕາ ປິຕາ ຠາຕາ, ທຸຄ຺ຄຕາ ຍມໂລກິກາ;

ປາປກມ຺ມໍ ¶ ກຣິຕ຺ວານ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄຕາ.

໔໑໐.

ເຕ ¶ ທຸຄ຺ຄຕາ ສູຈິກຏ຺ຏາ, ກິລນ຺ຕາ ນຄ຺ຄິໂນ ກິສາ;

ອຸຕ຺ຕສນ຺ຕາ [ໂອຕ຺ຕປ຺ປນ຺ຕາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ມຫຕ຺ຕາສາ [ມຫາຕາສາ (ສີ.)], ນ ທສ຺ເສນ຺ຕິ ກຸຣູຣິໂນ [ກຸຣຸທ຺ທິໂນ (ກ.)].

໔໑໑.

ຕສ຺ສ ຠາຕາ ວິຕຣິຕ຺ວາ, ນຄ຺ໂຄ ເອກປເຖກໂກ;

ຈຕຸກຸຓ຺ຑິໂກ ຠວິຕ຺ວານ, ເຖຣສ຺ສ ທສ຺ສຍີຕຸມໍ.

໔໑໒.

ເຖໂຣ ຈາມນສິກຕ຺ວາ, ຕຸຓ຺ຫີຠູໂຕ ອຕິກ຺ກມິ;

ໂສ ຈ ວິຎ຺ຎາປຍີ ເຖຣໍ, ‘ຠາຕາ ເປຕຄໂຕ ອຫໍ’.

໔໑໓.

‘‘ມາຕາ ¶ ປິຕາ ຈ ເຕ ຠນ຺ເຕ, ທຸຄ຺ຄຕາ ຍມໂລກິກາ;

ປາປກມ຺ມໍ ກຣິຕ຺ວານ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄຕາ.

໔໑໔.

‘‘ເຕ ທຸຄ຺ຄຕາ ສູຈິກຏ຺ຏາ, ກິລນ຺ຕາ ນຄ຺ຄິໂນ ກິສາ;

ອຸຕ຺ຕສນ຺ຕາ ມຫຕ຺ຕາສາ, ນ ທສ຺ເສນ຺ຕິ ກຸຣູຣິໂນ.

໔໑໕.

‘‘ອນຸກມ຺ປສ຺ສຸ ກາຣຸຓິໂກ, ທຕ຺ວາ ອນ຺ວາທິສາຫິ ໂນ;

ຕວ ທິນ຺ເນນ ທາເນນ, ຍາເປສ຺ສນ຺ຕິ ກຸຣູຣິໂນ’’ຕິ.

໔໑໖.

ເຖໂຣ ຈຣິຕ຺ວາ ປິຓ຺ຑາຍ, ຠິກ຺ຂູ ອຎ຺ເຎ ຈ ທ຺ວາທສ;

ເອກຊ຺ຌໍ ສນ຺ນິປຕິໍສຸ, ຠຕ຺ຕວິສ຺ສຄ຺ຄກາຣຓາ.

໔໑໗.

ເຖໂຣ ສພ຺ເພວ ເຕ ອາຫ, ‘‘ຍຖາລທ຺ຘໍ ທທາຖ ເມ;

ສງ຺ຆຠຕ຺ຕໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ອນຸກມ຺ປາຍ ຎາຕິນໍ’’.

໔໑໘.

ນິຍ຺ຍາທຍິໍສຸ ເຖຣສ຺ສ, ເຖໂຣ ສງ຺ຆໍ ນິມນ຺ຕຍິ;

ທຕ຺ວາ ອນ຺ວາທິສິ ເຖໂຣ, ມາຕຸ ປິຕຸ ຈ ຠາຕຸໂນ;

‘‘ອິທໍ ເມ ຎາຕີນໍ ໂຫຕຸ, ສຸຂິຕາ ໂຫນ຺ຕຸ ຎາຕໂຍ’’.

໔໑໙.

ສມນນ຺ຕຣານຸທ຺ທິຏ຺ເຐ, ໂຠຊນໍ ອຸທປຊ຺ຊຖ;

ສຸຈິໍ ປຓີຕໍ ສມ຺ປນ຺ນໍ, ອເນກຣສພ຺ຍຎ຺ຊນໍ.

໔໒໐.

ຕໂຕ ອຸທ຺ທສ຺ສຍີ [ອຸທ຺ທິສຍີ (ສີ. ກ.), ອຸທ຺ທິສ຺ສຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຠາຕາ, ວຓ຺ຓວາ ພລວາ ສຸຂີ;

‘‘ປຫູຕໍ ໂຠຊນໍ ຠນ຺ເຕ, ປສ຺ສ ນຄ຺ຄາມ຺ຫເສ ມຍໍ;

ຕຖາ ຠນ຺ເຕ ປຣກ຺ກມ, ຍຖາ ວຕ຺ຖໍ ລຠາມເສ’’ຕິ.

໔໒໑.

ເຖໂຣ ¶ ສງ຺ກາຣກູຏມ຺ຫາ, ອຸຈ຺ຈິນິຕ຺ວານ ນນ຺ຕເກ;

ປິໂລຕິກໍ ¶ ປຏໍ ກຕ຺ວາ, ສງ຺ເຆ ຈາຕຸທ຺ທິເສ ອທາ.

໔໒໒.

ທຕ຺ວາ ອນ຺ວາທິສີ ເຖໂຣ, ມາຕຸ ປິຕຸ ຈ ຠາຕຸໂນ;

‘‘ອິທໍ ເມ ຎາຕີນໍ ໂຫຕຸ, ສຸຂິຕາ ໂຫນ຺ຕຸ ຎາຕໂຍ’’.

໔໒໓.

ສມນນ຺ຕຣານຸທ຺ທິຏ຺ເຐ, ວຕ຺ຖານິ ອຸທປຊ຺ຊິສຸໍ;

ຕໂຕ ສຸວຕ຺ຖວສໂນ, ເຖຣສ຺ສ ທສ຺ສຍີຕຸມໍ.

໔໒໔.

‘‘ຍາວຕາ ¶ ນນ຺ທຣາຊສ຺ສ, ວິຊິຕສ຺ມິໍ ປຏິຈ຺ຉທາ;

ຕໂຕ ພຫຸຕຣາ ຠນ຺ເຕ, ວຕ຺ຖານຈ຺ຉາທນານິ ໂນ.

໔໒໕.

‘‘ໂກເສຍ຺ຍກມ຺ພລີຍານິ, ໂຂມ ກປ຺ປາສິການິ ຈ;

ວິປຸລາ ຈ ມຫຄ຺ຆາ ຈ, ເຕປາກາເສວລມ຺ພເຣ.

໔໒໖.

‘‘ເຕ ມຍໍ ປຣິທຫາມ, ຍໍ ຍໍ ຫິ ມນໂສ ປິຍໍ;

ຕຖາ ຠນ຺ເຕ ປຣກ຺ກມ, ຍຖາ ເຄຫໍ ລຠາມເສ’’ຕິ.

໔໒໗.

ເຖໂຣ ປຓ຺ຓກຸຏິໍ ກຕ຺ວາ, ສງ຺ເຆ ຈາຕຸທ຺ທິເສ ອທາ;

ທຕ຺ວາ ອນ຺ວາທິສີ ເຖໂຣ, ມາຕຸ ປິຕຸ ຈ ຠາຕຸໂນ;

‘‘ອິທໍ ເມ ຎາຕີນໍ ໂຫຕຸ, ສຸຂິຕາ ໂຫນ຺ຕຸ ຎາຕໂຍ’’.

໔໒໘.

ສມນນ຺ຕຣານຸທ຺ທິຏ຺ເຐ ¶ , ຆຣານິ ອຸທປຊ຺ຊິສຸໍ;

ກູຏາຄາຣນິເວສນາ, ວິຠຕ຺ຕາ ຠາຄໂສ ມິຕາ.

໔໒໙.

‘‘ນ ມນຸສ຺ເສສຸ ອີທິສາ, ຍາທິສາ ໂນ ຆຣາ ອິຘ;

ອປິ ທິພ຺ເພສຸ ຍາທິສາ, ຕາທິສາ ໂນ ຆຣາ ອິຘ.

໔໓໐.

‘‘ທທ຺ທລ຺ລມານາ ¶ ອາເຠນ຺ຕິ [ອາຠນ຺ຕິ (ກ.)], ສມນ຺ຕາ ຈຕຸໂຣ ທິສາ;

‘ຕຖາ ຠນ຺ເຕ ປຣກ຺ກມ, ຍຖາ ປານີຍໍ ລຠາມເສ’’ຕິ.

໔໓໑.

ເຖໂຣ ກຣຓໍ [ກຣກໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ປູເຣຕ຺ວາ, ສງ຺ເຆ ຈາຕຸທ຺ທິເສ ອທາ;

ທຕ຺ວາ ອນ຺ວາທິສີ ເຖໂຣ, ມາຕຸ ປິຕຸ ຈ ຠາຕຸໂນ;

‘‘ອິທໍ ເມ ຎາຕີນໍ ໂຫຕຸ, ສຸຂິຕາ ໂຫນ຺ຕຸ ຎາຕໂຍ’.

໔໓໒.

ສມນນ຺ຕຣານຸທ຺ທິຏ຺ເຐ, ປານີຍໍ ອຸທປຊ຺ຊຖ;

ຄມ຺ຠີຣາ ຈຕຸຣສ຺ສາ ຈ, ໂປກ຺ຂຣຎ຺ໂຎ ສຸນິມ຺ມິຕາ.

໔໓໓.

ສີໂຕທິກາ ¶ ສຸປ຺ປຕິຕ຺ຖາ, ສີຕາ ອປ຺ປຏິຄນ຺ຘິຍາ;

ປທຸມຸປ຺ປລສຎ຺ຉນ຺ນາ, ວາຣິກິຎ຺ຊກ຺ຂປູຣິຕາ.

໔໓໔.

ຕຕ຺ຖ ນ຺ຫຕ຺ວາ ປິວິຕ຺ວາ ຈ, ເຖຣສ຺ສ ປຏິທສ຺ສຍຸໍ;

‘‘ປຫູຕໍ ປານີຍໍ ຠນ຺ເຕ, ປາທາ ທຸກ຺ຂາ ຜລນ຺ຕິ ໂນ’’.

໔໓໕.

‘‘ອາຫິຓ຺ຑມານາ ຂຎ຺ຊາມ, ສກ຺ຂເຣ ກຸສກຓ຺ຏເກ;

‘ຕຖາ ຠນ຺ເຕ ປຣກ຺ກມ, ຍຖາ ຍານໍ ລຠາມເສ’’’ຕິ.

໔໓໖.

ເຖໂຣ ສິປາຏິກໍ ລທ຺ຘາ, ສງ຺ເຆ ຈາຕຸທ຺ທິເສ ອທາ;

ທຕ຺ວາ ອນ຺ວາທິສີ ເຖໂຣ, ມາຕຸ ປິຕຸ ຈ ຠາຕຸໂນ;

‘‘ອິທໍ ເມ ຎາຕີນໍ ໂຫຕຸ, ສຸຂິຕາ ໂຫນ຺ຕຸ ຎາຕໂຍ’’.

໔໓໗.

ສມນນ຺ຕຣານຸທ຺ທິຏ຺ເຐ ¶ , ເປຕາ ຣເຖນ ມາຄມຸໍ;

‘‘ອນຸກມ຺ປິຕມ຺ຫ ຠທນ຺ເຕ, ຠຕ຺ເຕນຈ຺ຉາທເນນ ຈ.

໔໓໘.

‘‘ຆເຣນ ປານີຍທາເນນ, ຍານທາເນນ ຈູຠຍໍ;

ມຸນິໍ ກາຣຸຓິກໍ ໂລເກ, ຠນ຺ເຕ ວນ຺ທິຕຸມາຄຕາ’’ຕິ.

ສາຓວາສີເຖຣເປຕວຕ຺ຖຸ ທຸຕິຍໍ.

໓. ຣຖກາຣເປຕິວຕ຺ຖຸ

໔໓໙.

‘‘ເວຬຸຣິຍຖມ຺ຠໍ ¶ ¶ ຣຸຈິຣໍ ປຠສ຺ສຣໍ, ວິມານມາຣຸຍ຺ຫ ອເນກຈິຕ຺ຕໍ;

ຕຕ຺ຖຈ຺ຉສິ ເທວິ ມຫານຸຠາເວ, ປຖທ຺ຘນິ [ສມນ຺ຕໂຕ (ກ.)] ປນ຺ນຣເສວ ຈນ຺ໂທ.

໔໔໐.

‘‘ວຓ຺ໂຓ ຈ ເຕ ກນກສ຺ສ ສນ຺ນິໂຠ, ອຸຕ຺ຕຕ຺ຕຣູໂປ ຠຸສ ທສ຺ສເນຍ຺ໂຍ;

ປລ຺ລງ຺ກເສຏ຺ເຐ ອຕຸເລ ນິສິນ຺ນາ, ເອກາ ຕຸວໍ ນຕ຺ຖິ ຈ ຕຸຍ຺ຫ ສາມິໂກ.

໔໔໑.

‘‘ອິມາ ຈ ເຕ ໂປກ຺ຂຣຓີ ສມນ຺ຕາ, ປຫູຕມລ຺ຍາ [ປຫູຕມາລາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ພຫຸປຸຓ຺ຑຣີກາ;

ສຸວຓ຺ຓຈຸຓ຺ເຓຫິ ສມນ຺ຕໂມຕ຺ຖຕາ, ນ ຕຕ຺ຖ ປງ຺ໂກ ປຓໂກ ຈ ວິຊ຺ຊຕິ.

໔໔໒.

‘‘ຫໍສາ ¶ ຈິເມ ທສ຺ສນີຍາ ມໂນຣມາ, ອຸທກສ຺ມິມນຸປຣິຍນ຺ຕິ ສພ຺ພທາ;

ສມຍ຺ຍ ວຄ຺ຄູປນທນ຺ຕິ ສພ຺ເພ, ພິນ຺ທຸສ຺ສຣາ ທຸນ຺ທຸຠີນໍວ ໂຆໂສ.

໔໔໓.

‘‘ທທ຺ທລ຺ລມານາ ຍສສາ ຍສສ຺ສິນີ, ນາວາຍ ຈ ຕ຺ວໍ ອວລມ຺ພ ຕິຏ຺ຐສິ;

ອາຬາຣປມ຺ເຫ ¶ ຫສິເຕ ປິຍໍວເທ, ສພ຺ພງ຺ຄກລ຺ຍາຓິ ຠຸສໍ ວິໂຣຈສິ.

໔໔໔.

‘‘ອິທໍ ¶ ວິມານໍ ວິຣຊໍ ສເມ ຐິຕໍ, ອຸຍ຺ຍານວນ຺ຕໍ [ອຸຍ຺ຍານວນໍ (ກ.)] ຣຕິນນ຺ທິວຑ຺ຒນໍ;

ອິຈ຺ຉາມຫໍ ນາຣິ ອໂນມທສ຺ສເນ, ຕຍາ ສຫ ນນ຺ທເນ ອິຘ ໂມທິຕຸ’’ນ຺ຕິ.

໔໔໕.

‘‘ກໂຣຫິ ກມ຺ມໍ ອິຘ ເວທນີຍໍ, ຈິຕ຺ຕຎ຺ຈ ເຕ ອິຘ ນິຫິຕໍ ຠວຕຸ [ນຕຎ຺ຈ ໂຫຕຸ (ກ.), ນິຕຎ຺ຈ ໂຫຕຸ (ສ຺ຍາ.)];

ກຕ຺ວານ ກມ຺ມໍ ອິຘ ເວທນີຍໍ, ເອວໍ ມມໍ ລຈ຺ຉສິ ກາມກາມິນິ’’ນ຺ຕິ.

໔໔໖.

‘‘ສາຘູ’’ຕິ ໂສ ຕສ຺ສາ ປຏິສ຺ສຸຓິຕ຺ວາ, ອກາສິ ກມ຺ມໍ ຕຫິໍ ເວທນີຍໍ;

ກຕ຺ວານ ກມ຺ມໍ ຕຫິໍ ເວທນີຍໍ, ອຸປປຊ຺ຊິ ໂສ ມາຓໂວ ຕສ຺ສາ ສຫພ຺ຍຕນ຺ຕິ.

ຣຖກາຣເປຕິວຕ຺ຖຸ ຕຕິຍໍ.

ຠາຓວາຣໍ ທຸຕິຍໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໔. ຠຸສເປຕວຕ຺ຖຸ

໔໔໗.

‘‘ຠຸສານິ ¶ ¶ ເອໂກ ສາລິໍ ປຸນາປໂຣ, ອຍຎ຺ຈ ນາຣີ ສກມໍສໂລຫິຕໍ;

ຕຸວຎ຺ຈ ¶ ຄູຖໍ ອສຸຈິໍ ອກນ຺ຕໍ [ອກນ຺ຕິກໍ (ສີ. ປີ.)], ປຣິຠຸຎ຺ຊສິ ກິສ຺ສ ອຍໍ ວິປາໂກ’’ຕິ.

໔໔໘.

‘‘ອຍໍ ¶ ປຸເຣ ມາຕຣໍ ຫິໍສຕິ, ອຍໍ ປນ ກູຏວາຓິໂຊ;

ອຍໍ ມໍສານິ ຂາທິຕ຺ວາ, ມຸສາວາເທນ ວຎ຺ເຈຕິ.

໔໔໙.

‘‘ອຫໍ ມນຸສ຺ເສສຸ ມນຸສ຺ສຠູຕາ, ອຄາຣິນີ ສພ຺ພກຸລສ຺ສ ອິສ຺ສຣາ;

ສນ຺ເຕສຸ ປຣິຄຸຫາມິ, ມາ ຈ ກິຎ຺ຈິ ອິໂຕ ອທໍ.

໔໕໐.

‘‘ມຸສາວາເທນ ຉາເທມິ, ‘ນຕ຺ຖິ ເອຕໍ ມມ ເຄເຫ;

ສເຈ ສນ຺ຕໍ ນິຄຸຫາມິ, ຄູໂຖ ເມ ໂຫຕຸ ໂຠຊນໍ’.

໔໕໑.

‘‘ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ວິປາເກນ, ມຸສາວາທສ຺ສ ຈູຠຍໍ;

ສຸຄນ຺ຘໍ ສາລິໂນ ຠຕ຺ຕໍ, ຄູຖໍ ເມ ປຣິວຕ຺ຕຕິ.

໔໕໒.

‘‘ອວຎ຺ຌານິ ຈ ກມ຺ມານິ, ນ ຫິ ກມ຺ມໍ ວິນສ຺ສຕິ;

ທຸຄ຺ຄນ຺ຘໍ ກິມິນໍ [ກິມິຊໍ (ສີ.)] ມີຬໍ, ຠຸຎ຺ຊາມິ ຈ ປິວາມິ ຈາ’’ຕິ.

ຠຸສເປຕວຕ຺ຖຸ ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ກຸມາຣເປຕວຕ຺ຖຸ

໔໕໓.

ອຈ຺ເຉຣຣູປໍ ສຸຄຕສ຺ສ ຎາຓໍ, ສຕ຺ຖາ ຍຖາ ປຸຄ຺ຄລໍ ພ຺ຍາກາສິ;

ອຸສ຺ສນ຺ນປຸຎ຺ຎາປິ ຠວນ຺ຕິ ເຫເກ, ປຣິຕ຺ຕປຸຎ຺ຎາປິ ຠວນ຺ຕິ ເຫເກ.

໔໕໔.

ອຍໍ ¶ ກຸມາໂຣ ສີວຖິກາຍ ຉຑ຺ຑິໂຕ, ອງ຺ຄຸຏ຺ຐສ຺ເນເຫນ ¶ ຍາເປຕິ ຣຕ຺ຕິໍ;

ນ ຍກ຺ຂຠູຕາ ນ ສຣີສປາ [ສິຣິໍສປາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ວາ, ວິເຫຐເຍຍ຺ຍຸໍ ກຕປຸຎ຺ຎໍ ກຸມາຣໍ.

໔໕໕.

ສຸນຂາປິມສ຺ສ ປລິຫິໍສຸ ປາເທ, ຘງ຺ກາ ສິງ຺ຄາລາ [ສິຄາລາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ປຣິວຕ຺ຕຍນ຺ຕິ;

ຄພ຺ຠາສຍໍ ປກ຺ຂິຄຓາ ຫຣນ຺ຕິ, ກາກາ ປນ ອກ຺ຂິມລໍ ຫຣນ຺ຕິ.

໔໕໖.

ນຍິມສ຺ສ ¶ [ນ ອິມສ຺ສ (ສ຺ຍາ.), ນິມສ຺ສ (ກ.)] ຣກ຺ຂໍ ວິທຫິໍສຸ ເກຈິ, ນ ໂອສຘໍ ສາສປຘູປນໍ ວາ;

ນກ຺ຂຕ຺ຕໂຍຄມ຺ປິ ນ ອຄ຺ຄເຫສຸໍ [ນ ອຸຄ຺ຄເຫສຸໍ (ກ.)], ນ ສພ຺ພຘຎ຺ຎານິປິ ອາກິຣິໍສຸ.

໔໕໗.

ເອຕາທິສໍ ອຸຕ຺ຕມກິຈ຺ຉປຕ຺ຕໍ, ຣຕ຺ຕາຠຕໍ ສີວຖິກາຍ ຉຑ຺ຑິຕໍ;

ໂນນີຕປິຓ຺ຑໍວ ປເວຘມານໍ, ສສໍສຍໍ ຊີວິຕສາວເສສໍ.

໔໕໘.

ຕມທ຺ທສາ ¶ ເທວມນຸສ຺ສປູຊິໂຕ, ທິສ຺ວາ ຈ ຕໍ ພ຺ຍາກຣິ ຠູຣິປຎ຺ໂຎ;

‘‘ອຍໍ ກຸມາໂຣ ນຄຣສ຺ສິມສ຺ສ, ອຄ຺ຄກຸລິໂກ ຠວິສ຺ສຕິ ໂຠຄໂຕ ຈ’’ [ໂຠຄວາ ຈ (ສ຺ຍາ. ກ.)].

໔໕໙.

‘‘ກິສ຺ສ ¶ [ກິໍ’ສ (?)] ວຕໍ ກິໍ ປນ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ກິສ຺ສ ສຸຈິຓ຺ຓສ຺ສ ອຍໍ ວິປາໂກ;

ເອຕາທິສໍ ພ຺ຍສນໍ ປາປຸຓິຕ຺ວາ, ຕໍ ຕາທິສໍ ປຈ຺ຈນຸໂຠສ຺ສຕິທ຺ຘິ’’ນ຺ຕິ.

໔໖໐.

ພຸທ຺ຘປມຸຂສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆສ຺ສ, ປູຊໍ ອກາສິ ຊນຕາ ອຸຬາຣໍ;

ຕຕ຺ຣສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສ຺ສຫຸ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ, ວາຈໍ ອຠາສິ ຜຣຸສໍ ອສພ຺ຠໍ.

໔໖໑.

ໂສ ຕໍ ວິຕກ຺ກໍ ປວິໂນທຍິຕ຺ວາ, ປີຕິໍ ປສາທໍ ປຏິລທ຺ຘາ ປຈ຺ຉາ;

ຕຖາຄຕໍ ເຊຕວເນ ວສນ຺ຕໍ, ຍາຄຸຍາ ອຸປຏ຺ຐາສິ ສຕ຺ຕຣຕ຺ຕໍ.

໔໖໒.

ຕສ຺ສ [ຕໍ’ສ (?)] ວຕໍ ຕໍ ປນ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ຕສ຺ສ ສຸຈິຓ຺ຓສ຺ສ ອຍໍ ວິປາໂກ;

ເອຕາທິສໍ ພ຺ຍສນໍ ປາປຸຓິຕ຺ວາ, ຕໍ ຕາທິສໍ ປຈ຺ຈນຸໂຠສ຺ສຕິທ຺ຘິໍ.

໔໖໓.

ຐຕ຺ວານ ¶ ໂສ ວສ຺ສສຕໍ ອິເຘວ, ສພ຺ເພຫິ ກາເມຫິ ສມງ຺ຄິຠູໂຕ;

ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ອຠິສມ຺ປຣາຍໍ, ສຫພ຺ຍຕໍ ຄຈ຺ຉຕິ ວາສວສ຺ສາຕິ.

ກຸມາຣເປຕວຕ຺ຖຸ ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ເສຣິຓີເປຕວຕ຺ຖຸ

໔໖໔.

‘‘ນຄ຺ຄາ ¶ ¶ ທຸພ຺ພຓ຺ຓຣູປາສິ, ກິສາ ຘມນິສນ຺ຖຕາ;

ອຸປ຺ຜາສຸລິເກ ກິສິເກ, ກາ ນຸ ຕ຺ວໍ ອິຘ ຕິຏ຺ຐສີ’’ຕິ.

໔໖໕.

‘‘ອຫໍ ຠທນ຺ເຕ ເປຕີມ຺ຫິ, ທຸຄ຺ຄຕາ ຍມໂລກິກາ;

ປາປກມ຺ມໍ ກຣິຕ຺ວານ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄຕາ’’ຕິ.

໔໖໖.

‘‘ກິໍ ນຸ ກາເຍນ ວາຈາຍ, ມນສາ ກຸກ຺ກຏໍ ກຕໍ;

ກິສ຺ສ ກມ຺ມວິປາເກນ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄຕາ’’ຕິ.

໔໖໗.

‘‘ອນາວເຏສຸ ຕິຕ຺ເຖສຸ, ວິຈິນິໍ ອຑ຺ຒມາສກໍ;

ສນ຺ເຕສຸ ເທຍ຺ຍຘມ຺ເມສຸ, ທີປໍ ນາກາສິມຕ຺ຕໂນ.

໔໖໘.

‘‘ນທິໍ ອຸເປມິ ຕສິຕາ, ຣິຕ຺ຕກາ ປຣິວຕ຺ຕຕິ;

ຉາຍໍ ອຸເປມິ ອຸຓ຺ເຫສຸ, ອາຕໂປ ປຣິວຕ຺ຕຕິ.

໔໖໙.

‘‘ອຄ຺ຄິວຓ຺ໂຓ ຈ ເມ ວາໂຕ, ຑຫນ຺ໂຕ ອຸປວາຍຕິ;

ເອຕຎ຺ຈ ຠນ຺ເຕ ອຣຫາມິ, ອຎ຺ຎຎ຺ຈ ປາປກໍ ຕໂຕ.

໔໗໐.

‘‘ຄນ຺ຕ຺ວານ ¶ ¶ ຫຕ຺ຖິນິໍ ປຸຣໍ, ວຊ຺ເຊສິ ມຍ຺ຫ ມາຕຣໍ;

‘ຘີຕາ ຈ ເຕ ມຍາ ທິຏ຺ຐາ, ທຸຄ຺ຄຕາ ຍມໂລກິກາ;

ປາປກມ຺ມໍ ກຣິຕ຺ວານ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄຕາ’.

໔໗໑.

‘‘ອຕ຺ຖິ ເມ ເອຕ຺ຖ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕໍ, ອນກ຺ຂາຕຎ຺ຈ ຕໍ ມຍາ;

ຈຕ຺ຕາຣິສຕສຫສ຺ສານິ, ປລ຺ລງ຺ກສ຺ສ ຈ ເຫຏ຺ຐໂຕ.

໔໗໒.

‘‘ຕໂຕ ເມ ທານໍ ທທຕຸ, ຕສ຺ສາ ຈ ໂຫຕຸ ຊີວິກາ;

ທານໍ ທຕ຺ວາ ຈ ເມ ມາຕາ, ທກ຺ຂິຓໍ ອນຸທິຈ຺ຉຕຸ [ອນຸທິສ຺ສຕຸ (ສີ. ປີ.), ອນ຺ວາທິສ຺ສຕຸ (ສ຺ຍາ.)];

ຕທາຫໍ ¶ ສຸຂິຕາ ເຫສ຺ສໍ, ສພ຺ພກາມສມິທ຺ຘິນີ’’ຕິ.

໔໗໓.

‘‘ສາຘູ’’ຕິ ¶ ໂສ ປຏິສ຺ສຸຕ຺ວາ, ຄນ຺ຕ຺ວານ ຫຕ຺ຖິນິໍ ປຸຣໍ;

ອໂວຈ ຕສ຺ສາ ມາຕຣໍ –

‘ຘີຕາ ຈ ເຕ ມຍາ ທິຏ຺ຐາ, ທຸຄ຺ຄຕາ ຍມໂລກິກາ;

ປາປກມ຺ມໍ ກຣິຕ຺ວານ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄຕາ’.

໔໗໔.

‘‘ສາ ມໍ ຕຕ຺ຖ ສມາທເປສິ, ( ) [(ຄນ຺ຕ຺ວານ ຫຕ຺ຖິນິໍ ປຸຣໍ) (ສ຺ຍາ. ກ.)] ວຊ຺ເຊສິ ມຍ຺ຫ ມາຕຣໍ;

‘ຘີຕາ ຈ ເຕ ມຍາ ທິຏ຺ຐາ, ທຸຄ຺ຄຕາ ຍມໂລກິກາ;

ປາປກມ຺ມໍ ກຣິຕ຺ວານ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄຕາ’.

໔໗໕.

‘‘ອຕ຺ຖິ ຈ ເມ ເອຕ຺ຖ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕໍ, ອນກ຺ຂາຕຎ຺ຈ ຕໍ ມຍາ;

ຈຕ຺ຕາຣິສຕສຫສ຺ສານິ, ປລ຺ລງ຺ກສ຺ສ ຈ ເຫຏ຺ຐໂຕ.

໔໗໖.

‘‘ຕໂຕ ເມ ທານໍ ທທຕຸ, ຕສ຺ສາ ຈ ໂຫຕຸ ຊີວິກາ;

ທານໍ ທຕ຺ວາ ຈ ເມ ມາຕາ, ທກ຺ຂິຓໍ ອນຸທິຈ຺ຉຕຸ ( ) [(ຕໂຕ ຕຸວໍ ທານໍ ເທຫິ, ຕສ຺ສາ ທກ຺ຂິຓມາທິສີ) (ກ.)];

‘ຕທາ ສາ ສຸຂິຕາ ເຫສ຺ສໍ, ສພ຺ພກາມສມິທ຺ຘິນີ’’’ຕິ.

໔໗໗.

ຕໂຕ ຫິ ສາ ທານມທາ, ຕສ຺ສາ ທກ຺ຂິຓມາທິສີ;

ເປຕີ ຈ ສຸຂິຕາ ອາສິ, ຕສ຺ສາ ຈາສິ ສຸຊີວິກາຕິ.

ເສຣິຓີເປຕວຕ຺ຖຸ ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ມິຄລຸທ຺ທກເປຕວຕ຺ຖຸ

໔໗໘.

‘‘ນຣນາຣິປຸຣກ຺ຂໂຕ ¶ ຍຸວາ, ຣຊນີເຍຫິ ກາມຄຸເຓຫິ [ກາເມຫິ (ກ.)] ໂສຠສິ;

ທິວສໍ ອນຸໂຠສິ ກາຣຓໍ, ກິມກາສິ ປຸຣິມາຍ ຊາຕິຍາ’’ຕິ.

໔໗໙.

‘‘ອຫໍ ¶ ຣາຊຄເຫ ຣມ຺ເມ, ຣມຓີເຍ ຄິຣິພ຺ພເຊ;

ມິຄລຸທ຺ໂທ ¶ ປຸເຣ ອາສິໍ, ໂລຫິຕປາຓິ ທາຣຸໂຓ.

໔໘໐.

‘‘ອວິໂຣຘກເຣສຸ ປາຓິສຸ, ປຸຖຸສຕ຺ເຕສຸ ປທຸຏ຺ຐມານໂສ;

ວິຈຣິໍ ອຕິທາຣຸໂຓ ສທາ [ຕທາ (ສີ.)], ປຣຫິໍສາຍ ຣໂຕ ອສຎ຺ຎໂຕ.

໔໘໑.

‘‘ຕສ຺ສ ¶ ເມ ສຫາໂຍ ສຸຫທໂຍ [ສຸຫໂທ (ສີ.)], ສທ຺ໂຘ ອາສິ ອຸປາສໂກ;

ໂສປິ [ໂສ ຫິ (ສ຺ຍາ.)] ມໍ ອນຸກມ຺ປນ຺ໂຕ, ນິວາເຣສິ ປຸນປ຺ປຸນໍ.

໔໘໒.

‘‘‘ມາກາສິ ປາປກໍ ກມ຺ມໍ, ມາ ຕາຕ ທຸຄ຺ຄຕິໍ ອຄາ;

ສເຈ ອິຈ຺ຉສິ ເປຈ຺ຈ ສຸຂໍ, ວິຣມ ປາຓວຘາ ອສໍຍມາ’.

໔໘໓.

‘‘ຕສ຺ສາຫໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ສຸຂກາມສ຺ສ ຫິຕານຸກມ຺ປິໂນ;

ນາກາສິໍ ສກລານຸສາສນິໍ, ຈິຣປາປາຠິຣໂຕ ອພຸທ຺ຘິມາ.

໔໘໔.

‘‘ໂສ ມໍ ປຸນ ຠູຣິສຸເມຘໂສ, ອນຸກມ຺ປາຍ ສໍຍເມ ນິເວສຍິ;

‘ສເຈ ທິວາ ຫນສິ ປາຓິໂນ, ອຖ ເຕ ຣຕ຺ຕິໍ ຠວຕຸ ສໍຍໂມ’.

໔໘໕.

‘‘ສ຺ວາຫໍ ¶ ທິວາ ຫນິຕ຺ວາ ປາຓິໂນ, ວິຣໂຕ ຣຕ຺ຕິມໂຫສິ ສຎ຺ຎໂຕ;

ຣຕ຺ຕາຫໍ ປຣິຈາເຣມິ, ທິວາ ຂຊ຺ຊາມິ ທຸຄ຺ຄໂຕ.

໔໘໖.

‘‘ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ກຸສລສ຺ສ, ອນຸໂຠມິ ຣຕ຺ຕິໍ ອມານຸສິໍ;

ທິວາ ປຏິຫຕາວ [ປຏິຫຕາ ຈ (ກ.)] ກຸກ຺ກຸຣາ, ອຸປຘາວນ຺ຕິ ສມນ຺ຕາ ຂາທິຕຸໍ.

໔໘໗.

‘‘ເຍ ຈ ເຕ ສຕຕານຸໂຍຄິໂນ, ຘຸວໍ ປຍຸຕ຺ຕາ ສຸຄຕສ຺ສ ສາສເນ;

ມຎ຺ຎາມິ ເຕ ອມຕເມວ ເກວລໍ, ອຘິຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ປທໍ ອສງ຺ຂຕ’’ນ຺ຕິ.

ມິຄລຸທ຺ທກເປຕວຕ຺ຖຸ ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ທຸຕິຍມິຄລຸທ຺ທກເປຕວຕ຺ຖຸ

໔໘໘.

‘‘ກູຏາຄາເຣ ¶ ຈ ປາສາເທ, ປລ຺ລງ຺ເກ ໂຄນກຕ຺ຖເຕ;

ປຎ຺ຈງ຺ຄິເກນ ຕຸຣິເຍນ, ຣມສິ ສຸປ຺ປວາທິເຕ.

໔໘໙.

‘‘ຕໂຕ ¶ ຣຕ຺ຍາ ວິວສາເນ [ວ຺ຍວສາເນ (ສີ.)], ສູຣິຍຸຄ຺ຄມນໍ ປຕິ;

ອປວິທ຺ໂຘ ສຸສານສ຺ມິໍ, ພຫຸທຸກ຺ຂໍ ນິຄຈ຺ຉສິ.

໔໙໐.

‘‘ກິໍ ¶ ນຸ ກາເຍນ ວາຈາຍ, ມນສາ ທຸກ຺ກຏໍ ກຕໍ;

ກິສ຺ສ ກມ຺ມວິປາເກນ, ອິທໍ ທຸກ຺ຂໍ ນິຄຈ຺ຉສິ’’.

໔໙໑.

‘‘ອຫໍ ¶ ຣາຊຄເຫ ຣມ຺ເມ, ຣມຓີເຍ ຄິຣິພ຺ພເຊ;

ມິຄລຸທ຺ໂທ ປຸເຣ ອາສິໍ, ລຸທ຺ໂທ ຈາສິມສຎ຺ຎໂຕ.

໔໙໒.

‘‘ຕສ຺ສ ເມ ສຫາໂຍ ສຸຫທໂຍ, ສທ຺ໂຘ ອາສິ ອຸປາສໂກ;

ຕສ຺ສ ກຸລຸປໂກ ຠິກ຺ຂຸ, ອາສິ ໂຄຕມສາວໂກ;

ໂສປິ ມໍ ອນຸກມ຺ປນ຺ໂຕ, ນິວາເຣສິ ປຸນປ຺ປຸນໍ.

໔໙໓.

‘‘‘ມາກາສິ ປາປກໍ ກມ຺ມໍ, ມາ ຕາຕ ທຸຄ຺ຄຕິໍ ອຄາ;

ສເຈ ອິຈ຺ຉສິ ເປຈ຺ຈ ສຸຂໍ, ວິຣມ ປາຓວຘາ ອສໍຍມາ’.

໔໙໔.

‘‘ຕສ຺ສາຫໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ສຸຂກາມສ຺ສ ຫິຕານຸກມ຺ປິໂນ;

ນາກາສິໍ ສກລານຸສາສນິໍ, ຈິຣປາປາຠິຣໂຕ ອພຸທ຺ຘິມາ.

໔໙໕.

‘‘ໂສ ມໍ ປຸນ ຠູຣິສຸເມຘໂສ, ອນຸກມ຺ປາຍ ສໍຍເມ ນິເວສຍິ;

‘ສເຈ ທິວາ ຫນສິ ປາຓິໂນ, ອຖ ເຕ ຣຕ຺ຕິໍ ຠວຕຸ ສໍຍໂມ’.

໔໙໖.

‘‘ສ຺ວາຫໍ ທິວາ ຫນິຕ຺ວາ ປາຓິໂນ, ວິຣໂຕ ຣຕ຺ຕິມໂຫສິ ສຎ຺ຎໂຕ;

ຣຕ຺ຕາຫໍ ປຣິຈາເຣມິ, ທິວາ ຂຊ຺ຊາມິ ທຸຄ຺ຄໂຕ.

໔໙໗.

‘‘ຕສ຺ສ ¶ ກມ຺ມສ຺ສ ກຸສລສ຺ສ, ອນຸໂຠມິ ຣຕ຺ຕິໍ ອມານຸສິໍ;

ທິວາ ປຏິຫຕາວ ກຸກ຺ກຸຣາ, ອຸປຘາວນ຺ຕິ ສມນ຺ຕາ ຂາທິຕຸໍ.

໔໙໘.

‘‘ເຍ ຈ ເຕ ສຕຕານຸໂຍຄິໂນ, ຘຸວໍ ປຍຸຕ຺ຕາ [ຘຸວຍຸຕ຺ຕາ (ສີ.)] ສຸຄຕສ຺ສ ສາສເນ;

ມຎ຺ຎາມິ ເຕ ອມຕເມວ ເກວລໍ, ອຘິຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ປທໍ ອສງ຺ຂຕ’’ນ຺ຕິ.

ທຸຕິຍມິຄລຸທ຺ທກເປຕວຕ຺ຖຸ ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ກູຏວິນິຈ຺ຉຍິກເປຕວຕ຺ຖຸ

໔໙໙.

‘‘ມາລີ ¶ ¶ ກິຣິຏີ ກາຍູຣີ [ເກຍູຣີ (ສີ.)], ຄຕ຺ຕາ ເຕ ຈນ຺ທນຸສ຺ສທາ;

ປສນ຺ນມຸຂວຓ຺ໂຓສິ, ສູຣິຍວຓ຺ໂຓວ ໂສຠສິ.

໕໐໐.

‘‘ອມານຸສາ ປາຣິສຊ຺ຊາ, ເຍ ເຕເມ ປຣິຈາຣກາ;

ທສ ກຎ຺ຎາສຫສ຺ສານິ, ຍາ ເຕມາ ປຣິຈາຣິກາ;

ຕາ [ກາ (ກ.)] ກມ຺ພຸກາຍູຣຘຣາ, ກຎ຺ຈນາເວຬຠູສິຕາ.

໕໐໑.

‘‘ມຫານຸຠາໂວສິ ຕຸວໍ, ໂລມຫໍສນຣູປວາ;

ປິຏ຺ຐິມໍສານິ ອຕ຺ຕໂນ, ສາມໍ ອຸກ຺ກຈ຺ຈ [ອຸກ຺ກຑ຺ຒ (ສີ.)] ຂາທສິ.

໕໐໒.

‘‘ກິໍ ¶ ນຸ ກາເຍນ ວາຈາຍ, ມນສາ ທຸກ຺ກຸຏໍ ກຕໍ;

ກິສ຺ສ ກມ຺ມວິປາເກນ, ປິຏ຺ຐິມໍສານິ ອຕ຺ຕໂນ;

ສາມໍ ອຸກ຺ກຈ຺ຈ ຂາທສີ’’ຕິ.

໕໐໓.

‘‘ອຕ຺ຕໂນຫໍ ອນຕ຺ຖາຍ, ຊີວໂລເກ ອຈາຣິສໍ;

ເປສຸຎ຺ຎມຸສາວາເທນ, ນິກຕິວຎ຺ຈນາຍ ຈ.

໕໐໔.

‘‘ຕຕ຺ຖາຫໍ ປຣິສໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ສຈ຺ຈກາເລ ອຸປຏ຺ຐິເຕ;

ອຕ຺ຖໍ ¶ ຘມ຺ມໍ ນິຣາກຕ຺ວາ [ນິຣໍກຕ຺ວາ (ກ.) ນິ + ອາ + ກຣ + ຕ຺ວາ = ນິຣາກຕ຺ວາ], ອຘມ຺ມມນຸວຕ຺ຕິສໍ.

໕໐໕.

‘‘ເອວໍ ໂສ ຂາທຕຕ຺ຕານໍ, ໂຍ ໂຫຕິ ປິຏ຺ຐິມໍສິໂກ;

ຍຖາຫໍ ອຊ຺ຊ ຂາທາມິ, ປິຏ຺ຐິມໍສານິ ອຕ຺ຕໂນ.

໕໐໖.

‘‘ຕຍິທໍ ຕຍາ ນາຣທ ສາມໍ ທິຏ຺ຐໍ, ອນຸກມ຺ປກາ ເຍ ກຸສລາ ວເທຍ຺ຍຸໍ;

ມາ ເປສຸຓໍ ມາ ຈ ມຸສາ ອຠາຓິ, ມາ ໂຂສິ ປິຏ຺ຐິມໍສິໂກ ຕຸວ’’ນ຺ຕິ.

ກູຏວິນິຈ຺ຉຍິກເປຕວຕ຺ຖຸ ນວມໍ.

໑໐. ຘາຕຸວິວຓ຺ຓເປຕວຕ຺ຖຸ

໕໐໗.

‘‘ອນ຺ຕລິກ຺ຂສ຺ມິໍ ¶ ຕິຏ຺ຐນ຺ໂຕ, ທຸຄ຺ຄນ຺ໂຘ ປູຕິ ວາຍສິ;

ມຸຂຎ຺ຈ ເຕ ກິມໂຍ ປູຕິຄນ຺ຘໍ, ຂາທນ຺ຕິ ກິໍ ກມ຺ມມກາສິ ປຸພ຺ເພ.

໕໐໘.

‘‘ຕໂຕ ¶ ສຕ຺ຖໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ໂອກ຺ກນ຺ຕນ຺ຕິ ປຸນປ຺ປຸນໍ;

ຂາເຣນ ປຣິປ຺ໂຜສິຕ຺ວາ, ໂອກ຺ກນ຺ຕນ຺ຕິ ປຸນປ຺ປຸນໍ.

໕໐໙.

‘‘ກິໍ ນຸ ກາເຍນ ວາຈາຍ, ມນສາ ທຸກ຺ກຏໍ ກຕໍ;

ກິສ຺ສ ກມ຺ມວິປາເກນ, ອິທໍ ທຸກ຺ຂໍ ນິຄຈ຺ຉສີ’’ຕິ.

໕໑໐.

‘‘ອຫໍ ຣາຊຄເຫ ຣມ຺ເມ, ຣມຓີເຍ ຄິຣິພ຺ພເຊ;

ອິສ຺ສໂຣ ຘນຘຎ຺ຎສ຺ສ, ສຸປຫູຕສ຺ສ ມາຣິສ.

໕໑໑.

‘‘ຕສ຺ສາຍໍ ເມ ຠຣິຍາ ຈ, ຘີຕາ ຈ ສຸຓິສາ ຈ ເມ;

ຕາ ມາລໍ ອຸປ຺ປລຎ຺ຈາປິ, ປຈ຺ຈຄ຺ຆຎ຺ຈ ວິເລປນໍ;

ຖູປໍ ຫຣນ຺ຕິໂຍ ວາເຣສິໍ, ຕໍ ປາປໍ ປກຕໍ ມຍາ.

໕໑໒.

‘‘ຉຬາສີຕິສຫສ຺ສານິ ¶ , ມຍໍ ປຈ຺ຈຕ຺ຕເວທນາ;

ຖູປປູຊໍ ວິວຓ຺ເຓຕ຺ວາ, ປຈ຺ຈາມ ນິຣເຍ ຠຸສໍ.

໕໑໓.

‘‘ເຍ ¶ ຈ ໂຂ ຖູປປູຊາຍ, ວຕ຺ຕນ຺ເຕ ອຣຫໂຕ ມເຫ;

ອາທີນວໍ ປກາເສນ຺ຕິ, ວິເວຈເຍຖ [ວິເວຈຍຖ (ສີ.)] ເນ ຕໂຕ.

໕໑໔.

‘‘ອິມາ ຈ ປສ຺ສ ອາຍນ຺ຕິໂຍ, ມາລຘາຣີ ອລງ຺ກຕາ;

ມາລາວິປາກໍນຸໂຠນ຺ຕິໂຍ [ອນຸຠວນ຺ຕິ (ສີ. ປີ.)], ສມິທ຺ຘາ ຈ ຕາ [ສມິທ຺ຘາ ຕາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຍສສ຺ສິນິໂຍ.

໕໑໕.

‘‘ຕຎ຺ຈ ທິສ຺ວານ ອຈ຺ເຉຣໍ, ອພ຺ຠຸຕໍ ໂລມຫໍສນໍ;

ນໂມ ກໂຣນ຺ຕິ ສປ຺ປຎ຺ຎາ, ວນ຺ທນ຺ຕິ ຕໍ ມຫາມຸນິໍ.

໕໑໖.

‘‘ໂສຫໍ ¶ ນູນ ອິໂຕ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ໂຍນິໍ ລທ຺ຘານ ມານຸສິໍ;

ຖູປປູຊໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ປຸນປ຺ປຸນ’’ນ຺ຕິ.

ຘາຕຸວິວຓ຺ຓເປຕວຕ຺ຖຸ ທສມໍ.

ຈູຬວຄ຺ໂຄ ຕຕິໂຍ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ອຠິຊ຺ຊມາໂນ ກຸຓ຺ຑິໂຍ [ໂກຓ຺ຑຎ຺ໂຎ (ສພ຺ພຕ຺ຖ)], ຣຖກາຣີ ຠຸເສນ ຈ;

ກຸມາໂຣ ຄຓິກາ ເຈວ, ທ຺ເວ ລຸທ຺ທາ ປິຏ຺ຐິປູຊນາ;

ວຄ຺ໂຄ ເຕນ ປວຸຈ຺ຈຕີຕິ.

໔. ມຫາວຄ຺ໂຄ

໑. ອມ຺ພສກ຺ກຣເປຕວຕ຺ຖຸ

໕໑໗.

ເວສາລີ ¶ ¶ ¶ ¶ ນາມ ນຄຣຕ຺ຖິ ວຊ຺ຊີນໍ, ຕຕ຺ຖ ອຫຸ ລິຈ຺ຉວິ ອມ຺ພສກ຺ກໂຣ [ອມ຺ພສກ຺ຂໂຣ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ອປ຺ປສກ຺ກໂຣ (ກ.)];

ທິສ຺ວານ ເປຕໍ ນຄຣສ຺ສ ພາຫິຣໍ, ຕຕ຺ເຖວ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ຖ ຕໍ ກາຣຓຕ຺ຖິໂກ.

໕໑໘.

‘‘ເສຍ຺ຍາ ນິສຊ຺ຊາ ນຍິມສ຺ສ ອຕ຺ຖິ, ອຠິກ຺ກໂມ ນຕ຺ຖິ ປຏິກ຺ກໂມ ຈ;

ອສິຕປີຕຂາຍິຕວຕ຺ຖໂຠຄາ, ປຣິຈາຣິກາ [ປຣິຈາຣຓາ (ສີ. ປີ.)] ສາປິ ອິມສ຺ສ ນຕ຺ຖິ.

໕໑໙.

‘‘ເຍ ຎາຕກາ ທິຏ຺ຐສຸຕາ ສຸຫຊ຺ຊາ, ອນຸກມ຺ປກາ ຍສ຺ສ ອເຫສຸໍ ປຸພ຺ເພ;

ທຏ຺ຐຸມ຺ປິ ເຕ ທານິ ນ ຕໍ ລຠນ຺ຕິ, ວິຣາຊິຕຕ຺ໂຕ [ວິຣາຘິຕຕ຺ໂຕ (ສີ. ປີ.)] ຫິ ຊເນນ ເຕນ.

໕໒໐.

‘‘ນ ໂອຄ຺ຄຕຕ຺ຕສ຺ສ ຠວນ຺ຕິ ມິຕ຺ຕາ, ຊຫນ຺ຕິ ມິຕ຺ຕາ ວິກລໍ ວິທິຕ຺ວາ;

ອຕ຺ຖຎ຺ຈ ທິສ຺ວາ ປຣິວາຣຍນ຺ຕິ, ພຫູ ມິຕ຺ຕາ ອຸຄ຺ຄຕຕ຺ຕສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ.

໕໒໑.

‘‘ນິຫີນຕ຺ໂຕ ສພ຺ພໂຠເຄຫິ ກິຈ຺ໂຉ, ສມ຺ມກ຺ຂິໂຕ ¶ ສມ຺ປຣິຠິນ຺ນຄຕ຺ໂຕ;

ອຸສ຺ສາວພິນ຺ທູວ ປລິມ຺ປມາໂນ, ອຊ຺ຊ ສຸເວ ຊີວິຕສ຺ສູປໂຣໂຘ.

໕໒໒.

‘‘ເອຕາທິສໍ ອຸຕ຺ຕມກິຈ຺ຉປ຺ປຕ຺ຕໍ, ອຸຕ຺ຕາສິຕໍ ປຸຈິມນ຺ທສ຺ສ ສູເລ;

‘ອຖ ຕ຺ວໍ ເກນ ວຓ຺ເຓນ ວເທສິ ຍກ຺ຂ, ຊີວ ໂຠ ຊີວິຕເມວ ເສຍ຺ໂຍ’’’ຕິ.

໕໒໓.

‘‘ສາໂລຫິໂຕ ¶ ¶ ເອສ ອໂຫສິ ມຍ຺ຫໍ, ອຫໍ ສຣາມິ ປຸຣິມາຍ ຊາຕິຍາ;

ທິສ຺ວາ ຈ ເມ ກາຣຸຎ຺ຎມໂຫສິ ຣາຊ, ມາ ປາປຘມ຺ໂມ ນິຣຍໍ ປຕາຍໍ [ປຕິ + ອຍໍ = ປຕາຍໍ].

໕໒໔.

‘‘ອິໂຕ ຈຸໂຕ ລິຈ຺ຉວິ ເອສ ໂປໂສ, ສຕ຺ຕຸສ຺ສທໍ ນິຣຍໍ ໂຆຣຣູປໍ;

ອຸປປຊ຺ຊຕິ ທຸກ຺ກຏກມ຺ມກາຣີ, ມຫາຠິຕາປໍ ກຏຸກໍ ຠຍານກໍ.

໕໒໕.

‘‘ອເນກຠາເຄນ ຄຸເຓນ ເສຍ຺ໂຍ, ອຍເມວ ສູໂລ ນິຣເຍນ ເຕນ;

ເອກນ຺ຕທຸກ຺ຂໍ ກຏຸກໍ ຠຍານກໍ, ເອກນ຺ຕຕິພ຺ພໍ ນິຣຍໍ ປຕາຍໍ [ປເຕ + ອຍໍ = ປຕາຍໍ].

໕໒໖.

‘‘ອິທຎ຺ຈ ¶ ສຸຕ຺ວາ ວຈນໍ ມເມໂສ, ທຸກ຺ຂູປນີໂຕ ວິຊເຫຍ຺ຍ ປາຓໍ;

ຕສ຺ມາ ອຫໍ ສນ຺ຕິເກ ນ ຠຓາມິ, ມາ ເມ ກໂຕ ຊີວິຕສ຺ສູປໂຣໂຘ’’.

໕໒໗.

‘‘ອຎ຺ຎາໂຕ ເອໂສ [ອຊ຺ຌິໂຕ ເອສ (ກ.)] ປຸຣິສສ຺ສ ອຕ຺ໂຖ, ອຎ຺ຎມ຺ປິ ອິຈ຺ຉາມເສ ປຸຈ຺ຉິຕຸໍ ຕຸວໍ;

ໂອກາສກມ຺ມໍ ສເຈ ໂນ ກໂຣສິ, ປຸຈ຺ຉາມ ຕໍ ໂນ ນ ຈ ກຸຊ຺ຌິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ.

໕໒໘.

‘‘ອທ຺ຘາ ປຏິຎ຺ຎາ ເມ ຕທາ ອຫຸ [ປຏິຎ຺ຎາຕເມຕໍ ຕທາຫຸ (ກ.), ປຏິຎ຺ຎາ ນ ເມເຕ ຕທາ ອຫຸ (?)], ນາຈິກ຺ຂນາ ອປ຺ປສນ຺ນສ຺ສ ໂຫຕິ;

ອກາມາ ສທ຺ເຘຍ຺ຍວໂຈຕິ ກຕ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉສ຺ສຸ ມໍ ກາມໍ ຍຖາ ວິສຍ຺ຫ’’ນ຺ຕິ [ວິສຍໍ (ກ.)].

໕໒໙.

‘‘ຍໍ ¶ ກິຎ຺ຈຫໍ ຈກ຺ຂຸນາ ປສ຺ສິສ຺ສາມິ [ປສ຺ສາມິ (ກ.)], ສພ຺ພມ຺ປິ ຕາຫໍ ອຠິສທ຺ທເຫຍ຺ຍໍ;

ທິສ຺ວາວ ຕໍ ໂນປິ ເຈ ສທ຺ທເຫຍ຺ຍໍ, ກເຣຍ຺ຍາສິ [ກໂຣຫິ (ກຕ຺ຖຈິ)] ເມ ຍກ຺ຂ ນິຍສ຺ສກມ຺ມ’’ນ຺ຕິ.

໕໓໐.

‘‘ສຈ຺ຈປ຺ປຏິຎ຺ຎາ ¶ ຕວ ເມສາ ໂຫຕຸ, ສຸຕ຺ວານ ຘມ຺ມໍ ລຠ ສຸປ຺ປສາທໍ;

ອຎ຺ຎຕ຺ຖິໂກ ¶ ໂນ ຈ ປທຸຏ຺ຐຈິຕ຺ໂຕ, ຍໍ ເຕ ສຸຕໍ ອສຸຕຎ຺ຈາປິ ຘມ຺ມໍ;

ສພ຺ພມ຺ປິ ອກ຺ຂິສ຺ສໍ [ສພ຺ພໍ ອາຈິກ຺ຂິສ຺ສໍ (ສີ.)] ຍຖາ ປຊານນ຺ຕິ.

໕໓໑.

‘‘ເສເຕນ ອສ຺ເສນ ອລງ຺ກເຕນ, ອຸປຍາສິ ສູລາວຸຕກສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ;

ຍານໍ ອິທໍ ອພ຺ຠຸຕໍ ທສ຺ສເນຍ຺ຍໍ, ກິສ຺ເສຕໍ ກມ຺ມສ຺ສ ອຍໍ ວິປາໂກ’’ຕິ.

໕໓໒.

‘‘ເວສາລິຍາ ¶ ນຄຣສ຺ສ [ຕສ຺ສ ນຄຣສ຺ສ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ມຊ຺ເຌ, ຈິກ຺ຂລ຺ລມຄ຺ເຄ ນຣກໍ ອໂຫສິ;

ໂຄສີສເມກາຫໍ ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ, ເສຕໍ [ເສຕຸໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຄເຫຕ຺ວາ ນຣກສ຺ມິໍ ນິກ຺ຂິປິໍ.

໕໓໓.

‘‘ເອຕສ຺ມິໍ ປາທານິ ປຕິຏ຺ຐເປຕ຺ວາ, ມຍຎ຺ຈ ອຎ຺ເຎ ຈ ອຕິກ຺ກມິມ຺ຫາ;

ຍານໍ ອິທໍ ອພ຺ຠຸຕໍ ທສ຺ສເນຍ຺ຍໍ, ຕສ຺ເສວ ກມ຺ມສ຺ສ ອຍໍ ວິປາໂກ’’ຕິ.

໕໓໔.

‘‘ວຓ຺ໂຓ ຈ ເຕ ສພ຺ພທິສາ ປຠາສຕິ, ຄນ຺ໂຘ ຈ ເຕ ສພ຺ພທິສາ ປວາຍຕິ;

ຍກ຺ຂິທ຺ຘິປຕ຺ໂຕສິ ມຫານຸຠາໂວ, ນຄ຺ໂຄ ຈາສິ ກິສ຺ສ ອຍໍ ວິປາໂກ’’ຕິ.

໕໓໕.

‘‘ອກ຺ໂກຘໂນ ¶ ນິຈ຺ຈປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ, ສຓ຺ຫາຫິ ວາຈາຫິ ຊນໍ ອຸເປມິ;

ຕສ຺ເສວ ກມ຺ມສ຺ສ ອຍໍ ວິປາໂກ, ທິພ຺ໂພ ເມ ວຓ຺ໂຓ ສຕຕໍ ປຠາສຕິ.

໕໓໖.

‘‘ຍສຎ຺ຈ ກິຕ຺ຕິຎ຺ຈ ຘມ຺ເມ ຐິຕານໍ, ທິສ຺ວານ ມນ຺ເຕມິ [ທິສ຺ວາ ສມນ຺ເຕມິ (ກ.)] ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ;

ຕສ຺ເສວ ກມ຺ມສ຺ສ ອຍໍ ວິປາໂກ, ທິພ຺ໂພ ເມ ຄນ຺ໂຘ ສຕຕໍ ປວາຍຕິ.

໕໓໗.

‘‘ສຫາຍານໍ ¶ ຕິຕ຺ຖສ຺ມິໍ ນ຺ຫາຍນ຺ຕານໍ, ຖເລ ຄເຫຕ຺ວາ ນິທຫິສ຺ສ ທຸສ຺ສໍ;

ຂິຑ຺ຑຕ຺ຖິໂກ ໂນ ຈ ປທຸຏ຺ຐຈິຕ຺ໂຕ, ເຕນມ຺ຫິ ນຄ຺ໂຄ ກສິຣາ ຈ ວຸຕ຺ຕີ’’ຕິ.

໕໓໘.

‘‘ໂຍ ກີຬມາໂນ ປກໂຣຕິ ປາປໍ, ຕສ຺ເສທິສໍ ກມ຺ມວິປາກມາຫຸ;

ອກີຬມາໂນ ປນ ໂຍ ກໂຣຕິ, ກິໍ ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ວິປາກມາຫູ’’ຕິ.

໕໓໙.

‘‘ເຍ ທຸຏ຺ຐສງ຺ກປ຺ປມນາ ມນຸສ຺ສາ, ກາເຍນ ວາຈາຍ ຈ ສງ຺ກິລິຏ຺ຐາ;

ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ອຠິສມ຺ປຣາຍໍ, ອສໍສຍໍ ເຕ ນິຣຍໍ ອຸເປນ຺ຕິ.

໕໔໐.

‘‘ອປເຣ ¶ ປນ ສຸຄຕິມາສມານາ, ທາເນ ຣຕາ ສງ຺ຄຫິຕຕ຺ຕຠາວາ;

ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ອຠິສມ຺ປຣາຍໍ, ອສໍສຍໍ ເຕ ສຸຄຕິໍ ອຸເປນ຺ຕີ’’ຕິ.

໕໔໑.

‘‘ຕໍ ກິນ຺ຕິ ຊາເນຍ຺ຍມຫໍ ອເວຈ຺ຈ, ກລ຺ຍາຓປາປສ຺ສ ອຍໍ ວິປາໂກ;

ກິໍ ວາຫໍ ທິສ຺ວາ ອຠິສທ຺ທເຫຍ຺ຍໍ, ໂກ ວາປິ ມໍ ສທ຺ທຫາເປຍ຺ຍ ເອຕ’’ນ຺ຕິ.

໕໔໒.

‘‘ທິສ຺ວາ ¶ ຈ ສຸຕ຺ວາ ອຠິສທ຺ທຫສ຺ສຸ, ກລ຺ຍາຓປາປສ຺ສ ອຍໍ ວິປາໂກ;

ກລ຺ຍາຓປາເປ ອຸຠເຍ ອສນ຺ເຕ, ສິຍາ ນຸ ສຕ຺ຕາ ສຸຄຕາ ທຸຄ຺ຄຕາ ວາ.

໕໔໓.

‘‘ໂນ ¶ ເຈຕ຺ຖ ກມ຺ມານິ ກເຣຍ຺ຍຸໍ ມຈ຺ຈາ, ກລ຺ຍາຓປາປານິ ມນຸສ຺ສໂລເກ;

ນາເຫສຸໍ ສຕ຺ຕາ ສຸຄຕາ ທຸຄ຺ຄຕາ ວາ, ຫີນາ ປຓີຕາ ຈ ມນຸສ຺ສໂລເກ.

໕໔໔.

‘‘ຍສ຺ມາ ¶ ຈ ກມ຺ມານິ ກໂຣນ຺ຕິ ມຈ຺ຈາ, ກລ຺ຍາຓປາປານິ ມນຸສ຺ສໂລເກ;

ຕສ຺ມາ ຫິ ສຕ຺ຕາ ສຸຄຕາ ທຸຄ຺ຄຕາ ວາ, ຫີນາ ¶ ປຓີຕາ ຈ ມນຸສ຺ສໂລເກ.

໕໔໕.

‘‘ທ຺ວຍຊ຺ຊ ກມ຺ມານໍ ວິປາກມາຫຸ, ສຸຂສ຺ສ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ຈ ເວທນີຍໍ;

ຕາ ເທວຕາໂຍ ປຣິຈາຣຍນ຺ຕິ, ປຈ຺ຈນ຺ຕິ ພາລາ ທ຺ວຍຕໍ ອປສ຺ສິໂນ.

໕໔໖.

‘‘ນ ມຕ຺ຖິ ກມ຺ມານິ ສຍໍກຕານິ, ທຕ຺ວາປິ ເມ ນຕ຺ຖິ ໂຍ [ໂສ (ສພ຺ພຕ຺ຖ)] ອາທິເສຍ຺ຍ;

ອຈ຺ຉາທນໍ ສຍນມຖນ຺ນປານໍ, ເຕນມ຺ຫິ ນຄ຺ໂຄ ກສິຣາ ຈ ວຸຕ຺ຕີ’’ຕິ.

໕໔໗.

‘‘ສິຍາ ນຸ ໂຂ ກາຣຓໍ ກິຎ຺ຈິ ຍກ຺ຂ, ອຈ຺ຉາທນໍ ເຍນ ຕຸວໍ ລເຠຖ;

ອາຈິກ຺ຂ ເມ ຕ຺ວໍ ຍທຕ຺ຖິ ເຫຕຸ, ສທ຺ຘາຍິກໍ [ສທ຺ຘາຍິຕໍ (ສີ. ປີ.)] ເຫຕຸວໂຈ ສຸໂຓມາ’’ຕິ.

໕໔໘.

‘‘ກປ຺ປິຕໂກ [ກປ຺ປິນໂກ (ສີ.)] ນາມ ອິຘຕ຺ຖິ ຠິກ຺ຂຸ, ຌາຍີ ສຸສີໂລ ອຣຫາ ວິມຸຕ຺ໂຕ;

ຄຸຕ຺ຕິນ຺ທ຺ຣິໂຍ ສໍວຸຕປາຕິໂມກ຺ໂຂ, ສີຕິຠູໂຕ ອຸຕ຺ຕມທິຏ຺ຐິປຕ຺ໂຕ.

໕໔໙.

‘‘ສຂິໂລ ວທຎ຺ຎູ ສຸວໂຈ ສຸມຸໂຂ, ສ຺ວາຄໂມ ສຸປ຺ປຏິມຸຕ຺ຕໂກ ຈ;

ປຸຎ຺ຎສ຺ສ ເຂຕ຺ຕໍ ອຣຓວິຫາຣີ, ເທວມນຸສ຺ສານຎ຺ຈ ¶ ທກ຺ຂິເຓຍ຺ໂຍ.

໕໕໐.

‘‘ສນ຺ໂຕ ວິຘູໂມ ອນີໂຆ ນິຣາໂສ, ມຸຕ຺ໂຕ ວິສລ຺ໂລ ອມໂມ ອວງ຺ໂກ;

ນິຣູປຘີ ສພ຺ພປປຎ຺ຈຂີໂຓ, ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ ຊຸຕິມາ.

໕໕໑.

‘‘ອປ຺ປຎ຺ຎາໂຕ ¶ ທິສ຺ວາປິ ນ ຈ ສຸຊາໂນ, ມຸນີຕິ ນໍ ວຊ຺ຊິສຸ ໂວຫຣນ຺ຕິ;

ຊານນ຺ຕິ ຕໍ ຍກ຺ຂຠູຕາ ອເນຊໍ, ກລ຺ຍາຓຘມ຺ມໍ ວິຈຣນ຺ຕໍ ໂລເກ.

໕໕໒.

‘‘ຕສ຺ສ ¶ ຕຸວໍ ເອກຍຸຄໍ ທຸເວ ວາ, ມມຸທ຺ທິສິຕ຺ວານ ສເຈ ທເທຖ;

ປຏິຄ຺ຄຫີຕານິ ຈ ຕານິ ອສ຺ສຸ, ມມຎ຺ຈ ປສ຺ເສຖ ສນ຺ນທ຺ຘທຸສ຺ສ’’ນ຺ຕິ.

໕໕໓.

‘‘ກສ຺ມິໍ ປເທເສ ສມຓໍ ວສນ຺ຕໍ, ຄນ຺ຕ຺ວານ ປສ຺ເສມຸ ມຍໍ ອິທານິ;

ໂຍ ມຊ຺ຊ [ສ ມຊ຺ຊ (ສີ.)] ກງ຺ຂໍ ວິຈິກິຈ຺ຉິຕຎ຺ຈ, ທິຏ຺ຐີວິສູການິ ວິໂນທເຍຍ຺ຍາ’’ຕິ.

໕໕໔.

‘‘ເອໂສ ນິສິນ຺ໂນ ກປິນຈ຺ຈນາຍໍ, ປຣິວາຣິໂຕ ເທວຕາຫິ ພຫູຫິ;

ຘມ຺ມິໍ ¶ ກຖໍ ຠາສຕິ ສຈ຺ຈນາໂມ, ສກສ຺ມິມາເຈຣເກ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ’’ຕິ.

໕໕໕.

‘‘ຕຖາຫໍ [ຍຖາຫໍ (ກ.)] ກສ຺ສາມິ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອິທານິ, ອຈ຺ຉາທຍິສ຺ສໍ ສມຓໍ ຍຸເຄນ;

ປຏິຄ຺ຄຫິຕານິ ຈ ຕານິ ອສ຺ສຸ, ຕຸວຎ຺ຈ ປສ຺ເສມຸ ສນ຺ນທ຺ຘທຸສ຺ສ’’ນ຺ຕິ.

໕໕໖.

‘‘ມາ ອກ຺ຂເຓ ປພ຺ພຊິຕໍ ອຸປາຄມິ, ສາຘຸ ໂວ ລິຈ຺ຉວິ ເນສ ຘມ຺ໂມ;

ຕໂຕ ຈ ກາເລ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ, ຕຕ຺ເຖວ ປສ຺ສາຫິ ຣໂຫ ນິສິນ຺ນ’’ນ຺ຕິ.

໕໕໗.

ຕຖາຕິ ວຕ຺ວາ ອຄມາສິ ຕຕ຺ຖ, ປຣິວາຣິໂຕ ທາສຄເຓນ ລິຈ຺ຉວິ;

ໂສ ຕໍ ນຄຣໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ, ວາສູປຄຈ຺ຉິຕ຺ຖ ສເກ ນິເວສເນ.

໕໕໘.

ຕໂຕ ¶ ¶ ຈ ກາເລ ຄິຫິກິຈ຺ຈານິ ກຕ຺ວາ, ນ຺ຫຕ຺ວາ ປິວິຕ຺ວາ ຈ ຂຓໍ ລຠິຕ຺ວາ;

ວິເຈຍ຺ຍ ເປຬາໂຕ ຈ ຍຸຄານິ ອຏ຺ຐ, ຄາຫາປຍີ ທາສຄເຓນ ລິຈ຺ຉວິ.

໕໕໙.

ໂສ ຕໍ ປເທສໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ, ຕໍ ອທ຺ທສ ສມຓໍ ສນ຺ຕຈິຕ຺ຕໍ;

ປຏິກ຺ກນ຺ຕໍ ¶ ໂຄຈຣໂຕ ນິວຕ຺ຕໍ, ສີຕິຠູຕໍ ຣຸກ຺ຂມູເລ ນິສິນ຺ນໍ.

໕໖໐.

ຕເມນມໂວຈ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ, ອປ຺ປາພາຘໍ ຜາສຸວິຫາຣຎ຺ຈ ປຸຈ຺ຉິ;

‘‘ເວສາລິຍໍ ລິຈ຺ຉວິຫໍ ຠທນ຺ເຕ, ຊານນ຺ຕິ ມໍ ລິຈ຺ຉວິ ອມ຺ພສກ຺ກໂຣ.

໕໖໑.

‘‘ອິມານິ ເມ ອຏ຺ຐ ຍຸຄາ ສຸຠານິ [ຍຸຄານິ ຠນ຺ເຕ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ປຏິຄຓ຺ຫ ຠນ຺ເຕ ປທທາມິ ຕຸຍ຺ຫໍ;

ເຕເນວ ອຕ຺ເຖນ ອິຘາຄໂຕສ຺ມິ, ຍຖາ ອຫໍ ອຕ຺ຕມໂນ ຠເວຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ.

໕໖໒.

‘‘ທູຣໂຕວ ¶ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ, ນິເວສນໍ ເຕ ປຣິວຊ຺ຊຍນ຺ຕິ;

ປຕ຺ຕານິ ຠິຊ຺ຊນ຺ຕິ ຈ ເຕ [ຠິຊ຺ຊນ຺ຕິ ຕວ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ນິເວສເນ, ສງ຺ຆາຏິໂຍ ຈາປິ ວິທາລຍນ຺ຕິ [ວິປາຏຍນ຺ຕິ (ສີ.), ວິປາຕຍນ຺ຕິ (ກ.)].

໕໖໓.

‘‘ອຖາປເຣ ປາທກຸຐາຣິກາຫິ, ອວໍສິຣາ ສມຓາ ປາຕຍນ຺ຕິ;

ເອຕາທິສໍ ປພ຺ພຊິຕາ ວິເຫສໍ, ຕຍາ ກຕໍ ສມຓາ ປາປຸຓນ຺ຕິ.

໕໖໔.

‘‘ຕິເຓນ ເຕລມ຺ປິ ນ ຕ຺ວໍ ອທາສິ, ມູຬ຺ຫສ຺ສ ¶ ມຄ຺ຄມ຺ປິ ນ ປາວທາສິ;

ອນ຺ຘສ຺ສ ທຓ຺ຑໍ ສຍມາທິຍາສິ, ເອຕາທິໂສ ກທຣິໂຍ ອສໍວຸໂຕ ຕຸວໍ;

ອຖ ຕ຺ວໍ ເກນ ວຓ຺ເຓນ ກິເມວ ທິສ຺ວາ,

ອມ຺ເຫຫິ ສຫ ສໍວິຠາຄໍ ກໂຣສີ’’ຕິ.

໕໖໕.

‘‘ປຈ຺ເຈມິ ¶ ຠນ຺ເຕ ຍໍ ຕ຺ວໍ ວເທສິ, ວິເຫສຍິໍ ສມເຓ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ຈ;

ຂິຑ຺ຑຕ຺ຖິໂກ ໂນ ຈ ປທຸຏ຺ຐຈິຕ຺ໂຕ, ເອຕມ຺ປິ ເມ ທຸກ຺ກຏເມວ ຠນ຺ເຕ.

໕໖໖.

‘‘ຂິຑ຺ຑາຍ ຍກ຺ໂຂ ປສວິຕ຺ວາ ປາປໍ, ເວເທຕິ ທຸກ຺ຂໍ ອສມຕ຺ຕໂຠຄີ;

ທຫໂຣ ຍຸວາ ນຄ຺ຄນິຍສ຺ສ ຠາຄີ, ກິໍ ສຸ ຕໂຕ ທຸກ຺ຂຕຣສ຺ສ ໂຫຕິ.

໕໖໗.

‘‘ຕໍ ທິສ຺ວາ ສໍເວຄມລຕ຺ຖໍ ຠນ຺ເຕ, ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ວາປິ [ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕາຫໍ (ສີ.), ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຈາຫໍ (ປີ.)] ທທາມິ ທານໍ;

ປຏິຄຓ຺ຫ ຠນ຺ເຕ ວຕ຺ຖຍຸຄານິ ອຏ຺ຐ, ຍກ຺ຂສ຺ສິມາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ທກ຺ຂິຓາໂຍ’’ຕິ.

໕໖໘.

‘‘ອທ຺ຘາ ຫິ ທານໍ ພຫຸຘາ ປສຕ຺ຖໍ, ທທໂຕ ຈ ເຕ ອກ຺ຂຍຘມ຺ມມຕ຺ຖຸ;

ປຏິຄຓ຺ຫາມິ ¶ ເຕ ວຕ຺ຖຍຸຄານິ ອຏ຺ຐ, ຍກ຺ຂສ຺ສິມາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ທກ຺ຂິຓາໂຍ’’ຕິ.

໕໖໙.

ຕໂຕ ຫິ ໂສ ອາຈມຍິຕ຺ວາ ລິຈ຺ຉວິ, ເຖຣສ຺ສ ທຕ຺ວານ ຍຸຄານິ ອຏ຺ຐ;

‘ປຏິຄ຺ຄຫິຕານິ ຈ ຕານິ ອສ຺ສຸ, ຍກ຺ຂຎ຺ຈ ປສ຺ເສຖ ສນ຺ນທ຺ຘທຸສ຺ສໍ’.

໕໗໐.

ຕມທ຺ທສາ ຈນ຺ທນສາຣລິຕ຺ຕໍ, ອາຊຎ຺ຎມາຣູຬ຺ຫມຸຬາຣວຓ຺ຓໍ;

ອລງ຺ກຕໍ ສາຘຸນິວຕ຺ຖທຸສ຺ສໍ, ປຣິວາຣິຕໍ ຍກ຺ຂມຫິທ຺ຘິປຕ຺ຕໍ.

໕໗໑.

ໂສ ¶ ຕໍ ທິສ຺ວາ ອຕ຺ຕມນາ ອຸທຄ຺ໂຄ, ປຫຏ຺ຐຈິຕ຺ໂຕ ຈ ສຸຠຄ຺ຄຣູໂປ;

ກມ຺ມຎ຺ຈ ທິສ຺ວານ ມຫາວິປາກໍ, ສນ຺ທິຏ຺ຐິກໍ ຈກ຺ຂຸນາ ສຈ຺ຉິກຕ຺ວາ.

໕໗໒.

ຕເມນມໂວຈ ¶ ¶ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ, ‘‘ທສ຺ສາມິ ທານໍ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ;

ນ ຈາປິ ເມ ກິຎ຺ຈິ ອເທຍ຺ຍມຕ຺ຖິ, ຕຸວຎ຺ຈ ເມ ຍກ຺ຂ ພຫູປກາໂຣ’’ຕິ.

໕໗໓.

‘‘ຕຸວຎ຺ຈ ເມ ລິຈ຺ຉວິ ເອກເທສໍ, ອທາສິ ທານານິ ອໂມຆເມຕໍ;

ສ຺ວາຫໍ ¶ ກຣິສ຺ສາມິ ຕຍາວ ສກ຺ຂິໍ, ອມານຸໂສ ມານຸສເກນ ສທ຺ຘິ’’ນ຺ຕິ.

໕໗໔.

‘‘ຄຕີ ຈ ພນ຺ຘູ ຈ ປຣາຍຓຎ຺ຈ [ປຣາຍນຎ຺ຈ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ມິຕ຺ໂຕ ມມາສິ ອຖ ເທວຕາ ເມ [ເທວຕາສິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)];

ຍາຈາມິ ຕໍ [ຍາຈາມຫໍ (ສີ.)] ປຎ຺ຊລິໂກ ຠວິຕ຺ວາ, ອິຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຍກ຺ຂ ປຸນາປິ ທຏ຺ຐຸ’’ນ຺ຕິ.

໕໗໕.

‘‘ສເຈ ຕຸວໍ ອສ຺ສທ຺ໂຘ ຠວິສ຺ສສິ, ກທຣິຍຣູໂປ ວິປ຺ປຏິປນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ;

ຕ຺ວໍ ເນວ ມໍ ລຈ຺ຉສິ [ເຕເນວ ມໍ ນ ລຈ຺ຉສີ (ສີ.), ເຕເນວ ມໍ ລິຈ຺ຉວິ (ສ຺ຍາ.), ເຕເນວ ມໍ ລຈ຺ຉສິ (ກ.)] ທສ຺ສນາຍ, ທິສ຺ວາ ຈ ຕໍ ໂນປິ ຈ ອາລປິສ຺ສໍ.

໕໗໖.

‘‘ສເຈ ປນ ຕ຺ວໍ ຠວິສ຺ສສິ ຘມ຺ມຄາຣໂວ, ທາເນ ຣໂຕ ສງ຺ຄຫິຕຕ຺ຕຠາໂວ;

ໂອປານຠູໂຕ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ, ເອວໍ ມມໍ ລຈ຺ຉສິ ທສ຺ສນາຍ.

໕໗໗.

‘‘ທິສ຺ວາ ຈ ຕໍ ອາລປິສ຺ສໍ ຠທນ຺ເຕ, ອິມຎ຺ຈ ສູລໂຕ ລຫຸໍ ປມຸຎ຺ຈ;

ຍໂຕ ນິທານໍ ອກຣິມ຺ຫ ສກ຺ຂິໍ, ມຎ຺ຎາມິ ສູລາວຸຕກສ຺ສ ກາຣຓາ.

໕໗໘.

‘‘ເຕ ¶ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ອກຣິມ຺ຫ ສກ຺ຂິໍ, ອຍຎ຺ຈ ¶ ສູລໂຕ [ສູລາວຸໂຕ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ລຫຸໍ ປມຸຕ຺ໂຕ;

ສກ຺ກຈ຺ຈ ຘມ຺ມານິ ສມາຈຣນ຺ໂຕ, ມຸຈ຺ເຈຍ຺ຍ ໂສ ນິຣຍາ ຈ ຕມ຺ຫາ;

ກມ຺ມໍ ສິຍາ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ເວທນີຍໍ.

໕໗໙.

‘‘ກປ຺ປິຕກຎ຺ຈ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ, ເຕເນວ [ເຕນ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ສຫ ສໍວິຠຊິຕ຺ວາ ກາເລ;

ສຍໍ ມຸເຂນູປນິສຊ຺ຊ ປຸຈ຺ຉ, ໂສ ເຕ ອກ຺ຂິສ຺ສຕິ ເອຕມຕ຺ຖໍ.

໕໘໐.

‘‘ຕເມວ ຠິກ຺ຂຸໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉສ຺ສຸ ອຎ຺ຎຕ຺ຖິໂກ ໂນ ຈ ປທຸຏ຺ຐຈິຕ຺ໂຕ;

ໂສ ເຕ ສຸຕໍ ອສຸຕຎ຺ຈາປິ ຘມ຺ມໍ,

ສພ຺ພມ຺ປິ ¶ ອກ຺ຂິສ຺ສຕິ ຍຖາ ປຊານ’’ນ຺ຕິ.

໕໘໑.

ໂສ ຕຕ຺ຖ ຣຫສ຺ສໍ ສມຸລ຺ລປິຕ຺ວາ, ສກ຺ຂິໍ ກຣິຕ຺ວານ ອມານຸເສນ;

ປກ຺ກາມິ ໂສ ລິຈ຺ຉວີນໍ ສກາສໍ, ອຖ ພ຺ຣວິ ປຣິສໍ ສນ຺ນິສິນ຺ນໍ.

໕໘໒.

‘‘ສຸຓນ຺ຕຸ ໂຠນ຺ໂຕ ມມ ເອກວາກ຺ຍໍ, ວຣໍ ວຣິສ຺ສໍ ລຠິສ຺ສາມິ ອຕ຺ຖໍ;

ສູລາວຸໂຕ ¶ ປຸຣິໂສ ລຸທ຺ທກມ຺ໂມ, ປຓີຫິຕທຓ຺ໂຑ [ປຓີຕນຓ຺ໂຑ (ກ.)] ອນຸສຕ຺ຕຣູໂປ [ອນຸປກ຺ກຣູໂປ (ກ.)].

໕໘໓.

‘‘ເອຕ຺ຕາວຕາ ວີສຕິຣຕ຺ຕິມຕ຺ຕາ, ຍໂຕ ອາວຸໂຕ ເນວ ຊີວຕິ ນ ມໂຕ;

ຕາຫໍ ໂມຈຍິສ຺ສາມິ ທານິ, ຍຖາມຕິໍ ອນຸຊານາຕຸ ສງ຺ໂຆ’’ຕິ.

໕໘໔.

‘‘ເອຕຎ຺ຈ ອຎ຺ຎຎ຺ຈ ລຫຸໍ ປມຸຎ຺ຈ, ໂກ ຕໍ ວເທຖ [ວເທຖາຕິ (ກ.), ວເທຖ ຈ (ສ຺ຍາ.)] ຕຖາ ກໂຣນ຺ຕໍ;

ຍຖາ ປຊານາສິ ຕຖາ ກໂຣຫິ, ຍຖາມຕິໍ ອນຸຊານາຕິ ສງ຺ໂຆ’’ຕິ.

໕໘໕.

ໂສ ¶ ຕໍ ປເທສໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ, ສູລາວຸຕໍ ໂມຈຍິ ຂິປ຺ປເມວ;

‘ມາ ຠາຍິ ສມ຺ມາ’ຕິ ຈ ຕໍ ອໂວຈ, ຕິກິຈ຺ຉການຎ຺ຈ ອຸປຏ຺ຐເປສິ.

໕໘໖.

‘‘ກປ຺ປິຕກຎ຺ຈ ¶ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ, ເຕເນວ ສຫ [ເຕນ ສມໍ (ສີ.), ເຕນ ສຫ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ສໍວິຠຊິຕ຺ວາ ກາເລ;

ສຍໍ ມຸເຂນູປນິສຊ຺ຊ ລິຈ຺ຉວິ, ຕເຖວ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ຖ ນໍ ກາຣຓຕ຺ຖິໂກ.

໕໘໗.

‘‘ສູລາວຸໂຕ ປຸຣິໂສ ລຸທ຺ທກມ຺ໂມ, ປຓີຕທຓ຺ໂຑ ¶ ອນຸສຕ຺ຕຣູໂປ;

ເອຕ຺ຕາວຕາ ວີສຕິຣຕ຺ຕິມຕ຺ຕາ, ຍໂຕ ອາວຸໂຕ ເນວ ຊີວຕິ ນ ມໂຕ.

໕໘໘.

‘‘ໂສ ໂມຈິໂຕ ຄນ຺ຕ຺ວາ ມຍາ ອິທານິ, ເອຕສ຺ສ ຍກ຺ຂສ຺ສ ວໂຈ ຫິ ຠນ຺ເຕ;

ສິຍາ ນຸ ໂຂ ກາຣຓໍ ກິຎ຺ຈິເທວ, ເຍນ ໂສ ນິຣຍໍ ໂນ ວເຊຍ຺ຍ.

໕໘໙.

‘‘ອາຈິກ຺ຂ ຠນ຺ເຕ ຍທິ ອຕ຺ຖິ ເຫຕຸ, ສທ຺ຘາຍິກໍ ເຫຕຸວໂຈ ສຸໂຓມ;

ນ ເຕສໍ ກມ຺ມານໍ ວິນາສມຕ຺ຖິ, ອເວທຍິຕ຺ວາ ອິຘ ພ຺ຍນ຺ຕິຠາໂວ’’ຕິ.

໕໙໐.

‘‘ສເຈ ¶ ສ ຘມ຺ມານິ ສມາຈເຣຍ຺ຍ, ສກ຺ກຈ຺ຈ ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວມປ຺ປມຕ຺ໂຕ;

ມຸຈ຺ເຈຍ຺ຍ ໂສ ນິຣຍາ ຈ ຕມ຺ຫາ, ກມ຺ມໍ ສິຍາ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ເວທນີຍ’’ນ຺ຕິ.

໕໙໑.

‘‘ອຎ຺ຎາໂຕ [ຎາໂຕມ຺ຫິ (ກ.)] ເອໂສ ປຸຣິສສ຺ສ ອຕ຺ໂຖ, ມມມ຺ປິ ທານິ ອນຸກມ຺ປ ຠນ຺ເຕ;

ອນຸສາສ ມໍ ໂອວທ ຠູຣິປຎ຺ຎ, ຍຖາ ອຫໍ ໂນ ນິຣຍໍ ວເຊຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ.

໕໙໒.

‘‘ອຊ຺ເຊວ ¶ ¶ ພຸທ຺ຘໍ ສຣຓໍ ອຸເປຫິ, ຘມ຺ມຎ຺ຈ ສງ຺ຆຎ຺ຈ ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ;

ຕເຖວ ສິກ຺ຂາຍ ປທານິ ປຎ຺ຈ, ອຂຓ຺ຑຜຸລ຺ລານິ ສມາທິຍສ຺ສຸ.

໕໙໓.

‘‘ປາຓາຕິປາຕາ ວິຣມສ຺ສຸ ຂິປ຺ປໍ, ໂລເກ ອທິນ຺ນໍ ປຣິວຊ຺ຊຍສ຺ສຸ;

ອມຊ຺ຊໂປ ມາ ຈ ມຸສາ ອຠາຓີ, ສເກນ ທາເຣນ ຈ ໂຫຫິ ຕຸຏ຺ໂຐ;

ອິມຎ຺ຈ ອຣິຍໍ [ອິມຎ຺ຈ (ສ຺ຍາ.)] ອຏ຺ຐງ຺ຄວເຣນຸເປຕໍ, ສມາທິຍາຫິ ກຸສລໍ ສຸຂຸທ຺ຣຍໍ.

໕໙໔.

‘‘ຈີວຣໍ ປິຓ຺ຑປາຕຎ຺ຈ, ປຈ຺ຈຍໍ ສຍນາສນໍ;

ອນ຺ນໍ ປານໍ ຂາທນີຍໍ, ວຕ຺ຖເສນາສນານິ ຈ;

ທທາຫິ ອຸຊຸຠູເຕສຸ, ວິປ຺ປສນ຺ເນນ ເຈຕສາ [ສທາ ປຸຎ຺ຎໍ ປວຑ຺ຒຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.)].

໕໙໕.

‘‘ຠິກ຺ຂູປິ ສີລສມ຺ປນ຺ເນ, ວີຕຣາເຄ ພຫຸສ຺ສຸເຕ;

ຕປ຺ເປຫິ ອນ຺ນປາເນນ, ສທາ ປຸຎ຺ຎໍ ປວຑ຺ຒຕິ.

໕໙໖.

‘‘ເອວຎ຺ຈ ຘມ຺ມານິ [ກມ຺ມານິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ສມາຈຣນ຺ໂຕ, ສກ຺ກຈ຺ຈ ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວມປ຺ປມຕ຺ໂຕ;

ມຸຎ຺ຈ ຕຸວໍ [ມຸຈ຺ເຈຍ຺ຍ ໂສ ຕ຺ວໍ (ກ.)] ນິຣຍາ ຈ ຕມ຺ຫາ, ກມ຺ມໍ ¶ ສິຍາ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ເວທນີຍ’’ນ຺ຕິ.

໕໙໗.

‘‘ອຊ຺ເຊວ ພຸທ຺ຘໍ ສຣຓໍ ອຸເປມິ, ຘມ຺ມຎ຺ຈ ສງ຺ຆຎ຺ຈ ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ;

ຕເຖວ ສິກ຺ຂາຍ ປທານິ ປຎ຺ຈ, ອຂຓ຺ຑຜຸລ຺ລານິ ສມາທິຍາມິ.

໕໙໘.

‘‘ປາຓາຕິປາຕາ ວິຣມາມິ ຂິປ຺ປໍ, ໂລເກ ອທິນ຺ນໍ ປຣິວຊ຺ຊຍາມິ;

ອມຊ຺ຊໂປ ໂນ ຈ ມຸສາ ຠຓາມິ, ສເກນ ທາເຣນ ຈ ໂຫມິ ຕຸຏ຺ໂຐ;

ອິມຎ຺ຈ ອຣິຍໍ ອຏ຺ຐງ຺ຄວເຣນຸເປຕໍ, ສມາທິຍາມິ ກຸສລໍ ສຸຂຸທ຺ຣຍໍ.

໕໙໙.

‘‘ຈີວຣໍ ¶ ¶ ປິຓ຺ຑປາຕຎ຺ຈ, ປຈ຺ຈຍໍ ສຍນາສນໍ;

ອນ຺ນໍ ປານໍ ຂາທນີຍໍ, ວຕ຺ຖເສນາສນານິ ຈ.

໖໐໐.

‘‘ຠິກ຺ຂູ ¶ ຈ ສີລສມ຺ປນ຺ເນ, ວີຕຣາເຄ ພຫຸສ຺ສຸເຕ;

ທທາມິ ນ ວິກມ຺ປາມິ [ວິກປ຺ປາມິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ພຸທ຺ຘານໍ ສາສເນ ຣໂຕ’’ຕິ.

໖໐໑.

ເອຕາທິສາ ລິຈ຺ຉວິ ອມ຺ພສກ຺ກໂຣ, ເວສາລິຍໍ ອຎ຺ຎຕໂຣ ອຸປາສໂກ;

ສທ຺ໂຘ ມຸທູ ກາຣກໂຣ ຈ ຠິກ຺ຂຸ, ສງ຺ຆຎ຺ຈ ສກ຺ກຈ຺ຈ ຕທາ ອຸປຏ຺ຐຫິ.

໖໐໒.

ສູລາວຸໂຕ ຈ ອໂຣໂຄ ຫຸຕ຺ວາ, ເສຣີ ¶ ສຸຂີ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ອຸປາຄມິ [ປພ຺ພຊ຺ຊມຸປຄຈ຺ຉິ (ກ.)];

ຠິກ຺ຂຸຎ຺ຈ ອາຄມ຺ມ ກປ຺ປິຕກຸຕ຺ຕມໍ, ອຸໂຠປິ ສາມຎ຺ຎຜລານິ ອຊ຺ຌຄຸໍ.

໖໐໓.

ເອຕາທິສາ ສປ຺ປຸຣິສານ ເສວນາ, ມຫປ຺ຜລາ ໂຫຕິ ສຕໍ ວິຊານຕໍ;

ສູລາວຸໂຕ ອຄ຺ຄຜລໍ ອຜສ຺ສຍິ [ຜຸສ຺ສຍິ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ຜລໍ ກນິຏ຺ຐໍ ປນ ອມ຺ພສກ຺ກໂຣ’’ຕິ.

ອມ຺ພສກ຺ກຣເປຕວຕ຺ຖຸ ປຐມໍ.

໒. ເສຣີສກເປຕວຕ຺ຖຸ

໖໐໔.

[ວິ. ວ. ໑໒໒໘] ສຸໂຓຖ ຍກ຺ຂສ຺ສ ວາຓິຊານ ຈ, ສມາຄໂມ ຍຕ຺ຖ ຕທາ ອໂຫສິ;

ຍຖາ ກຖໍ ອິຕຣິຕເຣນ ຈາປິ, ສຸຠາສິຕໍ ຕຎ຺ຈ ສຸຓາຖ ສພ຺ເພ.

໖໐໕.

ໂຍ ໂສ ອຫຸ ຣາຊາ ປາຍາສິ ນາມ [ນາໂມ (ສີ.)], ຠຸມ຺ມານໍ ສຫພ຺ຍຄໂຕ ຍສສ຺ສີ;

ໂສ ໂມທມາໂນວ ສເກ ວິມາເນ, ອມານຸໂສ ມານຸເສ ອຊ຺ຌຠາສີຕິ.

໖໐໖.

‘‘ວງ຺ເກ ¶ ອຣຎ຺ເຎ ອມນຸສ຺ສຏ຺ຐາເນ, ກນ຺ຕາເຣ ອປ຺ໂປທເກ ອປ຺ປຠກ຺ເຂ;

ສຸທຸຄ຺ຄເມ ວຓ຺ຓຸປຖສ຺ສ ມຊ຺ເຌ, ວງ຺ກໍຠຍາ ນຏ຺ຐມນາ ມນຸສ຺ສາ.

໖໐໗.

‘‘ນຍິຘ ຜລາ ມູລມຍາ ຈ ສນ຺ຕິ, ອຸປາທານໍ ນຕ຺ຖິ ກຸໂຕຘ ຠກ຺ໂຂ [ຠິກ຺ໂຂ (ກ.)];

ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ປໍສູຫິ ຈ ວາລຸກາຫິ ຈ, ຕຕາຫິ ອຸຓ຺ຫາຫິ ຈ ທາຣຸຓາຫິ ຈ.

໖໐໘.

‘‘ອຸຊ຺ຊງ຺ຄລໍ ຕຕ຺ຕມິວໍ ກປາລໍ, ອນາຍສໍ ປຣໂລເກນ ຕຸລ຺ຍໍ;

ລຸທ຺ທານມາວາສມິທໍ ປຸຣາຓໍ, ຠູມິປ຺ປເທໂສ ອຠິສຕ຺ຕຣູໂປ.

໖໐໙.

‘‘‘ອຖ ຕຸມ຺ເຫ ເກນ ວຓ຺ເຓນ, ກິມາສມານາ ອິມໍ ປເທສໍ ຫິ;

ອນຸປວິຏ຺ຐາ ສຫສາ ສມຈ຺ຈ, ໂລຠາ ຠຍາ ອຖ ວາ ສມ຺ປມູຬ຺ຫາ’’’ຕິ.

໖໑໐.

‘‘ມຄເຘສຸ ອງ຺ເຄສຸ ຈ ສຕ຺ຖວາຫາ, ອາໂຣປຍິຕ຺ວາ ປຓິຍໍ ປຸຖຸຕ຺ຕໍ;

ເຕ ຍາມເສ ສິນ຺ຘຸໂສວີຣຠູມິໍ, ຘນຕ຺ຖິກາ ອຸທ຺ທຍໍ ປຕ຺ຖຍານາ.

໖໑໑.

‘‘ທິວາ ປິປາສໍ ນຘິວາສຍນ຺ຕາ, ໂຍຄ຺ຄານຸກມ຺ປຎ຺ຈ ສເມກ຺ຂມານາ;

ເອເຕນ ເວເຄນ ອາຍາມ ສພ຺ເພ, ຣຕ຺ຕິໍ ມຄ຺ຄໍ ປຏິປນ຺ນາ ວິກາເລ.

໖໑໒.

‘‘ເຕ ¶ ທຸປ຺ປຍາຕາ ອປຣທ຺ຘມຄ຺ຄາ, ອນ຺ຘາກຸລາ ວິປ຺ປນຏ຺ຐາ ອຣຎ຺ເຎ;

ສຸທຸຄ຺ຄເມ ວຓ຺ຓຸປຖສ຺ສ ມຊ຺ເຌ, ທິສໍ ນ ຊານາມ ປມູຬ຺ຫຈິຕ຺ຕາ.

໖໑໓.

‘‘ອິທຎ຺ຈ ¶ ທິສ຺ວານ ອທິຏ຺ຐປຸພ຺ພໍ, ວິມານເສຏ຺ຐຎ຺ຈ ຕວຎ຺ຈ ຍກ຺ຂ;

ຕຕຸຕ຺ຕຣິໍ ຊີວິຕມາສມານາ, ທິສ຺ວາ ປຕີຕາ ສຸມນາ ອຸທຄ຺ຄາ’’ຕິ.

໖໑໔.

‘‘ປາຣໍ ສມຸທ຺ທສ຺ສ ອິມຎ຺ຈ ວຓ຺ຓຸໍ, ເວຕ຺ຕາຈຣໍ [ເວຕ຺ຕໍ ປຣໍ (ສ຺ຍາ.), ເວຕ຺ຕາຈາຣໍ (ກ.)] ສງ຺ກຸປຖຎ຺ຈ ມຄ຺ຄໍ;

ນທິໂຍ ປນ ປພ຺ພຕານຎ຺ຈ ທຸຄ຺ຄາ, ປຸຖຸທ຺ທິສາ ຄຈ຺ຉຖ ໂຠຄເຫຕຸ.

໖໑໕.

‘‘ປກ຺ຂນ຺ທິຍານ ວິຊິຕໍ ປເຣສໍ, ເວຣຊ຺ຊເກ ມານຸເສ ເປກ຺ຂມານາ;

ຍໍ ໂວ ສຸຕໍ ວາ ອຖ ວາປິ ທິຏ຺ຐໍ, ອຈ຺ເຉຣກໍ ຕໍ ໂວ ສຸໂຓມ ຕາຕາ’’ຕິ.

໖໑໖.

‘‘ອິໂຕປິ ອຈ຺ເຉຣຕຣໍ ກຸມາຣ, ນ ໂນ ສຸຕໍ ວາ ອຖ ວາປິ ທິຏ຺ຐໍ;

ອຕີຕມານຸສ຺ສກເມວ ສພ຺ພໍ, ທິສ຺ວາ ນ ຕປ຺ປາມ ອໂນມວຓ຺ຓໍ.

໖໑໗.

‘‘ເວຫາຍສໍ ໂປກ຺ຂຣຎ຺ໂຎ ສວນ຺ຕິ, ປຫູຕມລ຺ຍາ [ປຫູຕມາລ຺ຍາ (ສ຺ຍາ.)] ພຫຸປຸຓ຺ຑຣີກາ;

ທຸມາ ຈິເມ ນິຈ຺ຈຜລູປປນ຺ນາ, ອຕີວ ຄນ຺ຘາ ສຸຣຠິໍ ປວາຍນ຺ຕິ.

໖໑໘.

‘‘ເວຬູຣິຍຖມ຺ຠາ ສຕມຸສ຺ສິຕາເສ, ສິລາປວາຬສ຺ສ ຈ ອາຍຕໍສາ;

ມສາຣຄລ຺ລາ ສຫໂລຫິຕງ຺ຄາ, ຖມ຺ຠາ ອິເມ ໂຊຕິຣສາມຍາເສ.

໖໑໙.

‘‘ສຫສ຺ສຖມ຺ຠໍ ອຕຸລານຸຠາວໍ, ເຕສູປຣິ ສາຘຸມິທໍ ວິມານໍ;

ຣຕນນ຺ຕຣໍ ກຎ຺ຈນເວທິມິສ຺ສໍ, ຕປນີຍປຏ຺ເຏຫິ ຈ ສາຘຸຉນ຺ນໍ.

໖໒໐.

‘‘ຊມ຺ໂພນທຸຕ຺ຕຕ຺ຕມິທໍ ¶ ສຸມຏ຺ໂຐ, ປາສາທໂສປາຓຜລູປປນ຺ໂນ;

ທຬ຺ໂຫ ຈ ວຄ຺ຄຸ ຈ ສຸສງ຺ຄໂຕ ຈ [ວຄ຺ຄຸ ສຸມຸໂຂ ສຸສງ຺ຄໂຕ (ສີ.)], ອຕີວ ນິຊ຺ຌານຂໂມ ມນຸຎ຺ໂຎ.

໖໒໑.

‘‘ຣຕນນ຺ຕຣສ຺ມິໍ ພຫຸອນ຺ນປານໍ, ປຣິວາຣິໂຕ ອຈ຺ຉຣາສງ຺ຄເຓນ;

ມຸຣຊອາລມ຺ພຣຕູຣິຍຆຸຏ຺ໂຐ, ອຠິວນ຺ທິໂຕສິ ຖຸຕິວນ຺ທນາຍ.

໖໒໒.

‘‘ໂສ ໂມທສິ ນາຣິຄຓປ຺ປໂພຘໂນ, ວິມານປາສາທວເຣ ມໂນຣເມ;

ອຈິນ຺ຕິໂຍ ສພ຺ພຄຸຓູປປນ຺ໂນ, ຣາຊາ ຍຖາ ເວສ຺ສວໂຓ ນຬິນ຺ຍາ [ນຬິຎ຺ຎໍ (ກ.)].

໖໒໓.

‘‘ເທໂວ ນຸ ອາສິ ອຸທວາສິ ຍກ຺ໂຂ, ອຸທາຫຸ ເທວິນ຺ໂທ ມນຸສ຺ສຠູໂຕ;

ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ ຕໍ ວາຓິຊາ ສຕ຺ຖວາຫາ, ອາຈິກ຺ຂ ໂກ ນາມ ຕຸວໍສິ ຍກ຺ໂຂ’’ຕິ.

໖໒໔.

‘‘ເສຣີສໂກ ນາມ ອຫມ຺ຫິ ຍກ຺ໂຂ, ກນ຺ຕາຣິໂຍ ວຓ຺ຓຸປຖມ຺ຫິ ຄຸຕ຺ໂຕ;

ອິມໍ ປເທສໍ ອຠິປາລຍາມິ, ວຈນກໂຣ ເວສ຺ສວຓສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ’’ຕິ.

໖໒໕.

‘‘ອຘິຈ຺ຈລທ຺ຘໍ ປຣິຓາມຊໍ ເຕ, ສຍໍ ກຕໍ ອຸທາຫຸ ເທເວຫິ ທິນ຺ນໍ;

ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ ຕໍ ວາຓິຊາ ສຕ຺ຖວາຫາ, ກຖໍ ຕຍາ ລທ຺ຘມິທໍ ມນຸຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ.

໖໒໖.

‘‘ນາຘິຈ຺ຈລທ຺ຘໍ ນ ປຣິຓາມຊໍ ເມ, ນ ສຍໍ ກຕໍ ນ ຫິ ເທເວຫິ ທິນ຺ນໍ;

ສເກຫິ ກມ຺ເມຫິ ອປາປເກຫິ, ປຸຎ຺ເຎຫິ ເມ ລທ຺ຘມິທໍ ມນຸຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ.

໖໒໗.

‘‘ກິໍ ¶ ເຕ ວຕໍ ກິໍ ປນ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ກິສ຺ສ ສຸຈິຓ຺ຓສ຺ສ ອຍໍ ວິປາໂກ;

ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ ຕໍ ວາຓິຊາ ສຕ຺ຖວາຫາ, ກຖໍ ຕຍາ ລທ຺ຘມິທໍ ວິມານ’’ນ຺ຕິ.

໖໒໘.

‘‘ມມໍ ¶ ປາຍາສີຕິ ອຫຸ ສມຎ຺ຎາ, ຣຊ຺ຊໍ ຍທາ ກາຣຍິໍ ໂກສລານໍ;

ນຕ຺ຖິກທິຏ຺ຐິ ກທຣິໂຍ ປາປຘມ຺ໂມ, ອຸຈ຺ເຉທວາທີ ຈ ຕທາ ອໂຫສິໍ.

໖໒໙.

‘‘ສມໂຓ ຈ ໂຂ ອາສິ ກຸມາຣກສ຺ສໂປ, ພຫຸສ຺ສຸໂຕ ຈິຕ຺ຕກຖີ ອຸຬາໂຣ;

ໂສ ເມ ຕທາ ຘມ຺ມກຖໍ ອຠາສິ, ທິຏ຺ຐິວິສູການິ ວິໂນທຍີ ເມ.

໖໓໐.

‘‘ຕາຫໍ ຕສ຺ສ ຘມ຺ມກຖໍ ສຸຓິຕ຺ວາ, ອຸປາສກຕ຺ຕໍ ປຏິເທວຍິສ຺ສໍ;

ປາຓາຕິປາຕາ ວິຣໂຕ ອໂຫສິໍ, ໂລເກ ອທິນ຺ນໍ ປຣິວຊ຺ຊຍິສ຺ສໍ;

ອມຊ຺ຊໂປ ໂນ ຈ ມຸສາ ອຠາຓິໍ, ສເກນ ທາເຣນ ຈ ອໂຫສິ ຕຸຏ຺ໂຐ.

໖໓໑.

‘‘ຕໍ ເມ ວຕໍ ຕໍ ປນ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ຕສ຺ສ ສຸຈິຓ຺ຓສ຺ສ ອຍໍ ວິປາໂກ;

ເຕເຫວ ກມ຺ເມຫິ ອປາປເກຫິ, ປຸຎ຺ເຎຫິ ເມ ລທ຺ຘມິທໍ ວິມານ’’ນ຺ຕິ.

໖໓໒.

‘‘ສຈ຺ຈໍ ກິຣາຫໍສຸ ນຣາ ສປຎ຺ຎາ, ອນຎ຺ຎຖາ ວຈນໍ ປຓ຺ຑິຕານໍ;

ຍຫິໍ ຍຫິໍ ຄຈ຺ຉຕິ ປຸຎ຺ຎກມ຺ໂມ, ຕຫິໍ ຕຫິໍ ໂມທຕິ ກາມກາມີ.

໖໓໓.

‘‘ຍຫິໍ ຍຫິໍ ໂສກປຣິທ຺ທໂວ ຈ, ວໂຘ ຈ ພນ຺ໂຘ ຈ ປຣິກ຺ກິເລໂສ;

ຕຫິໍ ຕຫິໍ ຄຈ຺ຉຕິ ປາປກມ຺ໂມ, ນ ມຸຈ຺ຈຕິ ທຸຄ຺ຄຕິຍາ ກທາຈີ’’ຕິ.

໖໓໔.

‘‘ສມ຺ມູຬ຺ຫຣູໂປວ ¶ ຊໂນ ອໂຫສິ, ອສ຺ມິໍ ມຸຫຸຕ຺ເຕ ກລລີກໂຕວ;

ຊນສ຺ສິມສ຺ສ ຕຸຍ຺ຫຎ຺ຈ ກຸມາຣ, ອປ຺ປຈ຺ຈໂຍ ເກນ ນຸ ໂຂ ອໂຫສີ’’ຕິ.

໖໓໕.

‘‘ອິເມ ຈ ສິຣີສວນາ [ອິເມ ສິຣີສູປວນາ ຈ (ສີ.), ອິເມປິ ສິຣີສວນາ ຈ (ປີ. ກ.)] ຕາຕາ, ທິພ຺ພາ ຄນ຺ຘາ ສຸຣຠີ ສມ຺ປວນ຺ຕິ;

ເຕ ສມ຺ປວາຍນ຺ຕິ ອິມໍ ວິມານໍ, ທິວາ ຈ ຣຕ຺ໂຕ ຈ ຕມໍ ນິຫນ຺ຕ຺ວາ.

໖໓໖.

‘‘ອິເມສຎ຺ຈ ໂຂ ວສ຺ສສຕຈ຺ຈເຍນ, ສິປາຏິກາ ຜລຕິ ເອກເມກາ;

ມານຸສ຺ສກໍ ວສ຺ສສຕໍ ອຕີຕໍ, ຍທຄ຺ເຄ ກາຍມ຺ຫິ ອິຘູປປນ຺ໂນ.

໖໓໗.

‘‘ທິສ຺ວານຫໍ ວສ຺ສສຕານິ ປຎ຺ຈ, ອສ຺ມິໍ ວິມາເນ ຐຕ຺ວານ ຕາຕາ;

ອາຍຸກ຺ຂຍາ ປຸຎ຺ຎກ຺ຂຍາ ຈວິສ຺ສໍ, ເຕເນວ ໂສເກນ ປມຸຈ຺ຉິໂຕສ຺ມີ’’ຕິ.

໖໓໘.

‘‘ກຖໍ ນຸ ໂສເຈຍ຺ຍ ຕຖາວິໂຘ ໂສ, ລທ຺ຘາ ວິມານໍ ອຕຸລໍ ຈິຣາຍ;

ເຍ ຈາປິ ໂຂ ອິຕ຺ຕຣມຸປປນ຺ນາ, ເຕ ນູນ ໂສເຈຍ຺ຍຸໍ ປຣິຕ຺ຕປຸຎ຺ຎາ’’ຕິ.

໖໓໙.

‘‘ອນຸຈ຺ຉວິໍ ໂອວທິຍຎ຺ຈ ເມ ຕໍ, ຍໍ ມໍ ຕຸມ຺ເຫ ເປຍ຺ຍວາຈໍ ວເທຖ;

ຕຸມ຺ເຫ ຈ ໂຂ ຕາຕາ ມຍານຸຄຸຕ຺ຕາ, ເຍນິຈ຺ຉກໍ ເຕນ ປເລຖ ໂສຕ຺ຖິ’’ນ຺ຕິ.

໖໔໐.

‘‘ຄນ຺ຕ຺ວາ ມຍໍ ສິນ຺ຘຸໂສວີຣຠູມິໍ, ຘນ຺ນຕ຺ຖິກາ ອຸທ຺ທຍໍ ປຕ຺ຖຍານາ;

ຍຖາປໂຍຄາ ປຣິປຸຓ຺ຓຈາຄາ, ກາຫາມ ເສຣີສມຫໍ ອຸຬາຣ’’ນ຺ຕິ.

໖໔໑.

‘‘ມາ ¶ ເຈວ ເສຣີສມຫໍ ອກຕ຺ຖ, ສພ຺ພຎ຺ຈ ໂວ ຠວິສ຺ສຕິ ຍໍ ວເທຖ;

ປາປານິ ກມ຺ມານິ ວິວຊ຺ຊຍາຖ, ຘມ຺ມານຸໂຍຄຎ຺ຈ ອຘິຏ຺ຐຫາຖ.

໖໔໒.

‘‘ອຸປາສໂກ ອຕ຺ຖິ ອິມມ຺ຫິ ສງ຺ເຆ, ພຫຸສ຺ສຸໂຕ ສີລວຕູປປນ຺ໂນ;

ສທ຺ໂຘ ຈ ຈາຄີ ຈ ສຸເປສໂລ ຈ, ວິຈກ຺ຂໂຓ ສນ຺ຕຸສິໂຕ ມຸຕີມາ.

໖໔໓.

‘‘ສຎ຺ຊານມາໂນ ¶ ນ ມຸສາ ຠເຓຍ຺ຍ, ປຣູປຆາຕາຍ ຈ ເຈຕເຍຍ຺ຍ;

ເວຠູຕິກໍ ເປສຸຓໍ ໂນ ກເຣຍ຺ຍ, ສຓ຺ຫຎ຺ຈ ວາຈໍ ສຂິລໍ ຠເຓຍ຺ຍ.

໖໔໔.

‘‘ສຄາຣໂວ ສປ຺ປຏິສ຺ໂສ ວິນີໂຕ, ອປາປໂກ ອຘິສີເລ ວິສຸທ຺ໂຘ;

ໂສ ມາຕຣໍ ປິຕຣຎ຺ຈາປິ ຊນ຺ຕຸ, ຘມ຺ເມນ ໂປເສຕິ ອຣິຍວຸຕ຺ຕິ.

໖໔໕.

‘‘ມຎ຺ເຎ ໂສ ມາຕາປິຕູນໍ ກາຣຓາ, ໂຠຄານິ ປຣິເຍສຕິ ນ ອຕ຺ຕເຫຕຸ;

ມາຕາປິຕູນຎ຺ຈ ໂຍ ອຈ຺ຈເຍນ, ເນກ຺ຂມ຺ມໂປໂຓ ຈຣິສ຺ສຕິ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ.

໖໔໖.

‘‘ອຸຊູ ອວງ຺ໂກ ອສໂຐ ອມາໂຍ, ນ ເລສກປ຺ເປນ ຈ ໂວຫເຣຍ຺ຍ;

ໂສ ຕາທິໂສ ສຸກຕກມ຺ມກາຣີ, ຘມ຺ເມ ຐິໂຕ ກິນ຺ຕິ ລເຠຖ ທຸກ຺ຂໍ.

໖໔໗.

‘‘ຕໍ ກາຣຓາ ປາຕຸກໂຕມ຺ຫິ ອຕ຺ຕນາ, ຕສ຺ມາ ຘມ຺ມໍ ປສ຺ສຖ ວາຓິຊາເສ;

ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ເຕນິຫ ຠສ຺ມີ [ຠສ຺ມິ (ສ຺ຍາ.), ຠສ຺ມ (ກ.)] ຠເວຖ, ອນ຺ຘາກຸລາ ວິປ຺ປນຏ຺ຐາ ອຣຎ຺ເຎ;

ຕໍ ຂິປ຺ປມາເນນ ລຫຸໍ ປເຣນ, ສຸໂຂ ຫເວ ສປ຺ປຸຣິເສນ ສງ຺ຄໂມ’’ຕິ.

໖໔໘.

‘‘ກິໍ ¶ ນາມ ໂສ ກິຎ຺ຈ ກໂຣຕິ ກມ຺ມໍ, ກິໍ ນາມເຘຍ຺ຍໍ ກິໍ ປນ ຕສ຺ສ ໂຄຕ຺ຕໍ;

ມຍມ຺ປິ ນໍ ທຏ຺ຐຸກາມມ຺ຫ ຍກ຺ຂ, ຍສ຺ສານຸກມ຺ປາຍ ອິຘາຄໂຕສິ;

ລາຠາ ຫິ ຕສ຺ສ ຍສ຺ສ ຕຸວໍ ປິເຫສີ’’ຕິ.

໖໔໙.

‘‘ໂຍ ກປ຺ປໂກ ສມ຺ຠວນາມເຘຍ຺ໂຍ, ອຸປາສໂກ ໂກຈ຺ຉຜລູປຊີວີ;

ຊານາຖ ນໍ ຕຸມ຺ຫາກໍ ເປສິໂຍ ໂສ, ມາ ໂຂ ນໍ ຫີຬິຕ຺ຖ ສຸເປສໂລ ໂສ’’ຕິ.

໖໕໐.

‘‘ຊານາມເສ ຍໍ ຕ຺ວໍ ປວເທສິ ຍກ຺ຂ, ນ ໂຂ ນໍ ຊານາມ ສ ເອທິໂສຕິ;

ມຍມ຺ປິ ນໍ ປູຊຍິສ຺ສາມ ຍກ຺ຂ, ສຸຕ຺ວານ ຕຸຍ຺ຫໍ ວຈນໍ ອຸຬາຣ’’ນ຺ຕິ.

໖໕໑.

‘‘ເຍ ເກຈິ ອິມສ຺ມິໍ ສຕ຺ເຖ ມນຸສ຺ສາ, ທຫຣາ ມຫນ຺ຕາ ອຖວາປິ ມຊ຺ຌິມາ;

ສພ຺ເພວ ເຕ ອາລມ຺ພນ຺ຕຸ ວິມານໍ, ປສ຺ສນ຺ຕຸ ປຸຎ຺ຎານໍ ຜລໍ ກທຣິຍາ’’ຕິ.

໖໕໒.

ເຕ ຕຕ຺ຖ ສພ຺ເພວ ‘ອຫໍ ປຸເຣ’ຕິ, ຕໍ ກປ຺ປກໍ ຕຕ຺ຖ ປຸຣກ຺ຂຕ຺ວາ [ປຸຣກ຺ຂິປິຕ຺ວາ (ສີ.)];

ສພ຺ເພວ ເຕ ອາລມ຺ພິໍສຸ ວິມານໍ, ມສກ຺ກສາຣໍ ວິຍ ວາສວສ຺ສ.

໖໕໓.

ເຕ ຕຕ຺ຖ ສພ຺ເພວ ‘ອຫໍ ປຸເຣ’ຕິ, ອຸປາສກຕ຺ຕໍ ປຏິເວທຍິໍສຸ;

ປາຓາຕິປາຕາ ປຏິວິຣຕາ ອເຫສຸໍ, ໂລເກ ອທິນ຺ນໍ ປຣິວຊ຺ຊຍິໍສຸ;

ອມຊ຺ຊປາ ໂນ ຈ ມຸສາ ຠຓິໍສຸ, ສເກນ ທາເຣນ ຈ ອເຫສຸໍ ຕຸຏ຺ຐາ.

໖໕໔.

ເຕ ¶ ຕຕ຺ຖ ສພ຺ເພວ ‘ອຫໍ ປຸເຣ’ຕິ, ອຸປາສກຕ຺ຕໍ ປຏິເວທຍິຕ຺ວາ;

ປກ຺ກາມິ ສຕ຺ໂຖ ອນຸໂມທມາໂນ, ຍກ຺ຂິທ຺ຘິຍາ ອນຸມໂຕ ປຸນປ຺ປຸນໍ.

໖໕໕.

ຄນ຺ຕ຺ວານ ເຕ ສິນ຺ຘຸໂສວີຣຠູມິໍ, ຘນຕ຺ຖິກາ ອຸທ຺ທຍໍ [ອຸທຍ (ປີ. ກ.)] ປຕ຺ຖຍານາ;

ຍຖາປໂຍຄາ ປຣິປຸຓ຺ຓລາຠາ, ປຈ຺ຈາຄມຸໍ ປາຏລິປຸຕ຺ຕມກ຺ຂຕໍ.

໖໕໖.

ຄນ຺ຕ຺ວານ ເຕ ສງ຺ຆຣໍ ໂສຕ຺ຖິວນ຺ໂຕ, ປຸຕ຺ເຕຫິ ທາເຣຫິ ສມງ຺ຄິຠູຕາ;

ອານນ຺ທີ ວິຕ຺ຕາ ສຸມນາ ປຕີຕາ, ອກໍສຸ ເສຣີສມຫໍ ອຸຬາຣໍ;

ເສຣີສກໍ ເຕ ປຣິເວຓໍ ມາປຍິໍສຸ.

໖໕໗.

ເອຕາທິສາ ¶ ສປ຺ປຸຣິສານ ເສວນາ, ມຫຕ຺ຖິກາ ຘມ຺ມຄຸຓານ ເສວນາ;

ເອກສ຺ສ ອຕ຺ຖາຍ ອຸປາສກສ຺ສ, ສພ຺ເພວ ສຕ຺ຕາ ສຸຂິຕາ [ສຸຂິໂນ (ປີ. ກ.)] ອເຫສຸນ຺ຕິ.

ເສຣີສກເປຕວຕ຺ຖຸ ທຸຕິຍໍ.

ຠາຓວາຣໍ ຕຕິຍໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໓. ນນ຺ທກເປຕວຕ຺ຖຸ

໖໕໘.

ຣາຊາ ¶ ປິງ຺ຄລໂກ ນາມ, ສຸຣຏ຺ຐານໍ ອຘິປຕິ ອຫຸ;

ໂມຣິຍານໍ ອຸປຏ຺ຐານໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ສຸຣຏ຺ຐໍ ປຸນຣາຄມາ.

໖໕໙.

ອຸຓ຺ເຫ ມຊ຺ຌນ຺ຫິເກ [ມຊ຺ຌນ຺ຕິເກ (ສພ຺ພຕ຺ຖ)] ກາເລ, ຣາຊາ ປງ຺ກໍ [ວງ຺ກໍ (ກ.)] ອຸປາຄມິ;

ອທ຺ທສ ມຄ຺ຄໍ ຣມຓີຍໍ, ເປຕານໍ ຕໍ ວຓ຺ຓຸປຖໍ [ວຓ຺ຓນາປຖໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)].

໖໖໐.

ສາຣຖິໍ ¶ ອາມນ຺ຕຍີ ຣາຊາ –

‘‘ອຍໍ ມຄ຺ໂຄ ຣມຓີໂຍ, ເຂໂມ ໂສວຕ຺ຖິໂກ ສິໂວ;

ອິມິນາ ສາຣຖິ ຍາມ, ສຸຣຏ຺ຐານໍ ສນ຺ຕິເກ ອິໂຕ’’.

໖໖໑.

ເຕນ ¶ ປາຍາສິ ໂສຣຏ຺ໂຐ, ເສນາຍ ຈຕຸຣງ຺ຄິນິຍາ;

ອຸພ຺ພິຄ຺ຄຣູໂປ ປຸຣິໂສ, ໂສຣຏ຺ຐໍ ເອຕທພ຺ຣວິ.

໖໖໒.

‘‘ກຸມ຺ມຄ຺ຄໍ ປຏິປນ຺ນມ຺ຫາ, ຠິໍສນໍ ໂລມຫໍສນໍ;

ປຸຣໂຕ ທິສ຺ສຕິ ມຄ຺ໂຄ, ປຈ຺ຉໂຕ ຈ ນ ທິສ຺ສຕິ.

໖໖໓.

‘‘ກຸມ຺ມຄ຺ຄໍ ປຏິປນ຺ນມ຺ຫາ, ຍມປຸຣິສານ ສນ຺ຕິເກ;

ອມານຸໂສ ວາຍຕິ ຄນ຺ໂຘ, ໂຆໂສ ສຸຍ຺ຍຕິ [ສູຍຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ທາຣຸໂຓ’’.

໖໖໔.

ສໍວິຄ຺ໂຄ ຣາຊາ ໂສຣຏ຺ໂຐ, ສາຣຖິໍ ເອຕທພ຺ຣວິ;

‘‘ກຸມ຺ມຄ຺ຄໍ ປຏິປນ຺ນມ຺ຫາ, ຠິໍສນໍ ໂລມຫໍສນໍ;

ປຸຣໂຕ ທິສ຺ສຕິ ມຄ຺ໂຄ, ປຈ຺ຉໂຕ ຈ ນ ທິສ຺ສຕິ.

໖໖໕.

‘‘ກຸມ຺ມຄ຺ຄໍ ປຏິປນ຺ນມ຺ຫາ, ຍມປຸຣິສານ ສນ຺ຕິເກ;

ອມານຸໂສ ວາຍຕິ ຄນ຺ໂຘ, ໂຆໂສ ສຸຍ຺ຍຕິ ທາຣຸໂຓ’’.

໖໖໖.

ຫຕ຺ຖິກ຺ຂນ຺ຘໍ ສມາຣຸຍ຺ຫ, ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ຈຕຸທ຺ທິສໍ [ຈຕຸທ຺ທິສ຺ສາ (ກ.)];

ອທ຺ທສ ນິຄ຺ໂຣຘໍ ຣມຓີຍໍ [ຣຸກ຺ຂໍ ນິຄ຺ໂຣຘໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ປາທປໍ ຉາຍາສມ຺ປນ຺ນໍ;

ນີລພ຺ຠວຓ຺ຓສທິສໍ, ເມຆວຓ຺ຓສິຣີນິຠໍ.

໖໖໗.

ສາຣຖິໍ ¶ ¶ ອາມນ຺ຕຍີ ຣາຊາ, ‘‘ກິໍ ເອໂສ ທິສ຺ສຕິ ພ຺ຣຫາ;

ນີລພ຺ຠວຓ຺ຓສທິໂສ, ເມຆວຓ຺ຓສິຣີນິໂຠ’’.

໖໖໘.

‘‘ນິຄ຺ໂຣໂຘ ໂສ ມຫາຣາຊ, ປາທໂປ ຉາຍາສມ຺ປນ຺ໂນ;

ນີລພ຺ຠວຓ຺ຓສທິໂສ ¶ , ເມຆວຓ຺ຓສິຣີນິໂຠ’’.

໖໖໙.

ເຕນ ປາຍາສິ ໂສຣຏ຺ໂຐ, ເຍນ ໂສ ທິສ຺ສເຕ ພ຺ຣຫາ;

ນີລພ຺ຠວຓ຺ຓສທິໂສ, ເມຆວຓ຺ຓສິຣີນິໂຠ.

໖໗໐.

ຫຕ຺ຖິກ຺ຂນ຺ຘໂຕ ໂອຣຸຍ຺ຫ, ຣາຊາ ຣຸກ຺ຂໍ ອຸປາຄມິ;

ນິສີທິ ຣຸກ຺ຂມູລສ຺ມິໍ, ສາມຈ຺ໂຈ ສປຣິຊ຺ຊໂນ;

ປູຣໍ ປານີຍສຣກໍ, ປູເວ ວິຕ຺ເຕ ຈ ອທ຺ທສ.

໖໗໑.

ປຸຣິໂສ ¶ ຈ ເທວວຓ຺ຓີ, ສພ຺ພາຠຣຓຠູສິໂຕ;

ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຣາຊານໍ, ໂສຣຏ຺ຐໍ ເອຕທພ຺ຣວິ.

໖໗໒.

‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ເຕ ມຫາຣາຊ, ອໂຖ ເຕ ອທຸຣາຄຕໍ;

ປິວຕຸ ເທໂວ ປານີຍໍ, ປູເວ ຂາທ ອຣິນ຺ທມ’’.

໖໗໓.

ປິວິຕ຺ວາ ຣາຊາ ປານີຍໍ, ສາມຈ຺ໂຈ ສປຣິຊ຺ຊໂນ;

ປູເວ ຂາທິຕ຺ວາ ປິຕ຺ວາ ຈ, ໂສຣຏ຺ໂຐ ເອຕທພ຺ຣວິ.

໖໗໔.

‘‘ເທວຕາ ນຸສິ ຄນ຺ຘພ຺ໂພ, ອທຸ ສກ຺ໂກ ປຸຣິນ຺ທໂທ;

ອຊານນ຺ຕາ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມ, ກຖໍ ຊາເນມຸ ຕໍ ມຍ’’ນ຺ຕິ.

໖໗໕.

‘‘ນາມ຺ຫິ ເທໂວ ນ ຄນ຺ຘພ຺ໂພ, ນາປິ [ນມ຺ຫິ (ກ.)] ສກ຺ໂກ ປຸຣິນ຺ທໂທ;

ເປໂຕ ອຫໍ ມຫາຣາຊ, ສຸຣຏ຺ຐາ ອິຘ ມາຄໂຕ’’ຕິ.

໖໗໖.

‘‘ກິໍສີໂລ ກິໍສມາຈາໂຣ, ສຸຣຏ຺ຐສ຺ມິໍ ປຸເຣ ຕຸວໍ;

ເກນ ເຕ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິເຍນ, ອານຸຠາໂວ ອຍໍ ຕວາ’’ຕິ.

໖໗໗.

‘‘ຕໍ ສຸໂຓຫິ ມຫາຣາຊ, ອຣິນ຺ທມ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒນ;

ອມຈ຺ຈາ ປາຣິສຊ຺ຊາ ຈ, ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຈ ປຸໂຣຫິໂຕ.

໖໗໘.

‘‘ສຸຣຏ຺ຐສ຺ມິໍ ອຫໍ ເທວ, ປຸຣິໂສ ປາປເຈຕໂສ;

ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ ຈ ທຸສ຺ສີໂລ, ກທຣິໂຍ ປຣິຠາສໂກ.

໖໗໙.

‘‘‘ທທນ຺ຕານໍ ¶ ກໂຣນ຺ຕານໍ, ວາຣຍິສ຺ສໍ ພຫຸຊ຺ຊນໍ;

ອຎ຺ເຎສໍ ທທມານານໍ, ອນ຺ຕຣາຍກໂຣ ອຫໍ.

໖໘໐.

‘‘‘ວິປາໂກ ນຕ຺ຖິ ທານສ຺ສ, ສໍຍມສ຺ສ ກຸໂຕ ຜລໍ;

ນຕ຺ຖິ ອາຈຣິໂຍ ນາມ, ອທນ຺ຕໍ ໂກ ທເມສ຺ສຕິ.

໖໘໑.

‘‘‘ສມຕຸລ຺ຍານິ ¶ ຠູຕານິ, ກຸໂຕ [ກຸເລ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ເຊຏ຺ຐາປຈາຍິໂກ;

ນຕ຺ຖິ ພລໍ ວີຣິຍໍ ວາ, ກຸໂຕ ອຸຏ຺ຐານໂປຣິສໍ.

໖໘໒.

‘‘‘ນຕ຺ຖິ ທານຜລໍ ນາມ, ນ ວິໂສເຘຕິ ເວຣິນໍ;

ລທ຺ເຘຍ຺ຍໍ ລຠເຕ ມຈ຺ໂຈ, ນິຍຕິປຣິຓາມຊໍ [ປຣິຓາມຊາ (ສີ. ກ.)].

໖໘໓.

‘‘‘ນຕ຺ຖິ ¶ ມາຕາ ປິຕາ ຠາຕາ, ໂລໂກ ນຕ຺ຖິ ອິໂຕ ປຣໍ;

ນຕ຺ຖິ ທິນ຺ນໍ ນຕ຺ຖິ ຫຸຕໍ, ສຸນິຫິຕໍ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.

໖໘໔.

‘‘‘ໂຍປິ ¶ ຫເນຍ຺ຍ ປຸຣິສໍ, ປຣສ຺ສ ຉິນ຺ທເຕ [ປຸຣິສສ຺ສ ຉິນ຺ເທ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ສິຣໍ;

ນ ໂກຈິ ກຎ຺ຈິ ຫນຕິ, ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ວິວຣມນ຺ຕເຣ.

໖໘໕.

‘‘‘ອຈ຺ເຉຊ຺ຊາເຠຊ຺ໂຊ ຫິ [ເຠຊ຺ໂຊ (ສີ.), ອເຠຊ຺ໂຊ (ສ຺ຍາ.), ເຠຊ຺ຊາສິ (ກ.)] ຊີໂວ, ອຏ຺ຐໍໂສ ຄຸຬປຣິມຓ຺ຑໂລ;

ໂຍຊນານໍ ສຕໍ ປຎ຺ຈ, ໂກ ຊີວໍ ເຉຕ຺ຕຸມຣຫຕິ.

໖໘໖.

‘‘‘ຍຖາ ສຸຕ຺ຕຄຸເຬ ຂິຕ຺ເຕ, ນິພ຺ເພເຐນ຺ຕໍ ປລາຍຕິ;

ເອວເມວ ຈ ໂສ ຊີໂວ, ນິພ຺ເພເຐນ຺ໂຕ ປລາຍຕິ.

໖໘໗.

‘‘‘ຍຖາ ຄາມໂຕ ນິກ຺ຂມ຺ມ, ອຎ຺ຎໍ ຄາມໍ ປວິສຕິ;

ເອວເມວ ຈ ໂສ ຊີໂວ, ອຎ຺ຎໍ ໂພນ຺ທິໍ ປວິສຕິ.

໖໘໘.

‘‘‘ຍຖາ ¶ ເຄຫໂຕ ນິກ຺ຂມ຺ມ, ອຎ຺ຎໍ ເຄຫໍ ປວິສຕິ;

ເອວເມວ ຈ ໂສ ຊີໂວ, ອຎ຺ຎໍ ໂພນ຺ທິໍ ປວິສຕິ.

໖໘໙.

‘‘‘ຈຸລ຺ລາສີຕິ [ຈຸຬາສີຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.)] ມຫາກປ຺ປິໂນ [ມຫາກປ຺ປຸໂນ (ສີ.)], ສຕສຫສ຺ສານິ ຫິ;

ເຍ ພາລາ ເຍ ຈ ປຓ຺ຑິຕາ, ສໍສາຣໍ ເຂປຍິຕ຺ວານ;

ທຸກ຺ຂສ຺ສນ຺ຕໍ ກຣິສ຺ສເຣ.

໖໙໐.

‘‘‘ມິຕານິ ສຸຂທຸກ຺ຂານິ, ໂທເຓຫິ ປິຏເກຫິ ຈ;

ຊິໂນ ສພ຺ພໍ ປຊານາຕິ’, ສມ຺ມູຬ຺ຫາ ອິຕຣາ ປຊາ.

໖໙໑.

‘‘ເອວໍທິຏ຺ຐິ ປຸເຣ ອາສິໍ, ສມ຺ມູຬ຺ໂຫ ໂມຫປາຣຸໂຕ;

ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ ຈ ທຸສ຺ສີໂລ, ກທຣິໂຍ ປຣິຠາສໂກ.

໖໙໒.

‘‘ໂອຣໍ ເມ ຉຫິ ມາເສຫິ, ກາລງ຺ກິຣິຍາ ຠວິສ຺ສຕິ;

ເອກນ຺ຕກຏຸກໍ ໂຆຣໍ, ນິຣຍໍ ປປຕິສ຺ສຫໍ.

໖໙໓.

[ເປ. ວ. ໗໐] ‘‘ຈຕຸກ຺ກຓ຺ຓໍ ຈຕຸທ຺ວາຣໍ, ວິຠຕ຺ຕໍ ຠາຄໂສ ມິຕໍ;

ອໂຍປາກາຣປຣິຍນ຺ຕໍ, ອຍສາ ປຏິກຸຊ຺ຊິຕໍ.

໖໙໔.

[ເປ. ວ. ໗໑] ‘‘ຕສ຺ສ ອໂຍມຍາ ຠູມິ, ຊລິຕາ ເຕຊສາ ຍຸຕາ;

ສມນ຺ຕາ ໂຍຊນສຕໍ, ຜຣິຕ຺ວາ ຕິຏ຺ຐຕິ ສພ຺ພທາ.

໖໙໕.

‘‘ວສ຺ສານິ ¶ ສຕສຫສ຺ສານິ, ໂຆໂສ ສຸຍ຺ຍຕິ ຕາວເທ;

ລກ຺ໂຂ ເອໂສ ມຫາຣາຊ, ສຕຠາຄວສ຺ສໂກຏິໂຍ.

໖໙໖.

‘‘ໂກຏິສຕສຫສ຺ສານິ ¶ , ນິຣເຍ ປຈ຺ຈເຣ ຊນາ;

ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐີ ຈ ທຸສ຺ສີລາ, ເຍ ຈ ອຣິຍູປວາທິໂນ.

໖໙໗.

‘‘ຕຕ຺ຖາຫໍ ທີຆມທ຺ຘານໍ, ທຸກ຺ຂໍ ເວທິສ຺ສ ເວທນໍ;

ຜລໍ ປາປສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ, ຕສ຺ມາ ໂສຈາມຫໍ ຠຸສໍ.

໖໙໘.

‘‘ຕໍ ¶ ¶ ສຸໂຓຫິ ມຫາຣາຊ, ອຣິນ຺ທມ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒນ;

ຘີຕາ ມຍ຺ຫໍ ມຫາຣາຊ, ອຸຕ຺ຕຣາ ຠທ຺ທມຕ຺ຖຸ ເຕ.

໖໙໙.

‘‘ກໂຣຕິ ຠທ຺ທກໍ ກມ຺ມໍ, ສີເລສຸໂປສເຖ ຣຕາ;

ສຎ຺ຎຕາ ສໍວິຠາຄີ ຈ, ວທຎ຺ຎູ ວີຕມຈ຺ຉຣາ.

໗໐໐.

‘‘ອຂຓ຺ຑກາຣີ ສິກ຺ຂາຍ, ສຸຓ຺ຫາ ປຣກຸເລສຸ ຈ;

ອຸປາສິກາ ສກ຺ຍມຸນິໂນ, ສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສິຣີມໂຕ.

໗໐໑.

‘‘ຠິກ຺ຂຸ ຈ ສີລສມ຺ປນ຺ໂນ, ຄາມໍ ປິຓ຺ຑາຍ ປາວິສິ;

ໂອກ຺ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ສຕິມາ, ຄຸຕ຺ຕທ຺ວາໂຣ ສຸສໍວຸໂຕ.

໗໐໒.

‘‘ສປທານໍ ຈຣມາໂນ, ອຄມາ ຕໍ ນິເວສນໍ;

‘ຕມທ຺ທສ ມຫາຣາຊ, ອຸຕ຺ຕຣາ ຠທ຺ທມຕ຺ຖຸ ເຕ’.

໗໐໓.

‘‘ປູຣໍ ປານີຍສຣກໍ, ປູເວ ວິຕ຺ເຕ ຈ ສາ ອທາ;

‘ປິຕາ ເມ ກາລງ຺ກໂຕ, ຠນ຺ເຕ ຕສ຺ເສຕໍ ອຸປກປ຺ປຕຸ’.

໗໐໔.

‘‘ສມນນ຺ຕຣານຸທ຺ທິຏ຺ເຐ, ວິປາໂກ ອຸທປຊ຺ຊຖ;

ຠຸຎ຺ຊາມິ ກາມກາມີຫໍ, ຣາຊາ ເວສ຺ສວໂຓ ຍຖາ.

໗໐໕.

‘‘ຕໍ ສຸໂຓຫິ ມຫາຣາຊ, ອຣິນ຺ທມ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒນ;

ສເທວກສ຺ສ ໂລກສ຺ສ, ພຸທ຺ໂຘ ອຄ຺ໂຄ ປວຸຈ຺ຈຕິ;

ຕໍ ພຸທ຺ຘໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉ, ສປຸຕ຺ຕທາໂຣ ອຣິນ຺ທມ.

໗໐໖.

‘‘ອຏ຺ຐງ຺ຄິເກນ ມຄ຺ເຄນ, ຜຸສນ຺ຕິ ອມຕໍ ປທໍ;

ຕໍ ຘມ຺ມໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉ, ສປຸຕ຺ຕທາໂຣ ອຣິນ຺ທມ.

໗໐໗.

‘‘ຈຕ຺ຕາໂຣ ¶ ຈ ປຏິປນ຺ນາ [ມຄ຺ຄປຏິປນ຺ນາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ຈຕ຺ຕາໂຣ ຈ ຜເລ ຐິຕາ;

ເອສ ສງ຺ໂຆ ອຸຊຸຠູໂຕ, ປຎ຺ຎາສີລສມາຫິໂຕ;

ຕໍ ສງ຺ຆໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉ, ສປຸຕ຺ຕທາໂຣ ອຣິນ຺ທມ.

໗໐໘.

‘‘ປາຓາຕິປາຕາ ¶ ¶ ວິຣມສ຺ສຸ ຂິປ຺ປໍ, ໂລເກ ອທິນ຺ນໍ ປຣິວຊ຺ຊຍສ຺ສຸ;

ອມຊ຺ຊໂປ ມາ ຈ ມຸສາ ອຠາຓີ, ສເກນ ທາເຣນ ຈ ໂຫຫິ ຕຸຏ຺ໂຐ’’ຕິ.

໗໐໙.

‘‘ອຕ຺ຖກາໂມສິ ເມ ຍກ຺ຂ, ຫິຕກາໂມສິ ເທວເຕ;

ກໂຣມິ ຕຸຍ຺ຫໍ ວຈນໍ, ຕ຺ວໍສິ ອາຈຣິໂຍ ມມ.

໗໑໐.

‘‘ອຸເປມິ ສຣຓໍ ພຸທ຺ຘໍ, ຘມ຺ມຎ຺ຈາປິ ອນຸຕ຺ຕຣໍ;

ສງ຺ຆຎ຺ຈ ນຣເທວສ຺ສ, ຄຈ຺ຉາມິ ສຣຓໍ ອຫໍ.

໗໑໑.

‘‘ປາຓາຕິປາຕາ ວິຣມາມິ ຂິປ຺ປໍ, ໂລເກ ອທິນ຺ນໍ ປຣິວຊ຺ຊຍາມິ;

ອມຊ຺ຊໂປ ໂນ ຈ ມຸສາ ຠຓາມິ, ສເກນ ທາເຣນ ຈ ໂຫມິ ຕຸຏ຺ໂຐ.

໗໑໒.

‘‘ໂອຜຸຓາມິ ¶ [ໂອປຸຓາມິ (ສີ.), ໂອຜຸນາມິ (ສ຺ຍາ. ກ.), ໂອປຸນາມິ (?)] ມຫາວາເຕ, ນທິຍາ ສີຆຄາມິຍາ;

ວມາມິ ປາປິກໍ ທິຏ຺ຐິໍ, ພຸທ຺ຘານໍ ສາສເນ ຣໂຕ’’.

໗໑໓.

ອິທໍ ວຕ຺ວານ ໂສຣຏ຺ໂຐ, ວິຣມິຕ຺ວາ ປາປທສ຺ສນາ [ປາປທສ຺ສນໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)];

ນໂມ ¶ ຠຄວໂຕ ກຕ຺ວາ, ປາໂມກ຺ໂຂ ຣຖມາຣຸຫີຕິ.

ນນ຺ທກເປຕວຕ຺ຖຸ ຕຕິຍໍ.

໔. ເຣວຕີເປຕວຕ຺ຖຸ

໗໑໔.

[ວິ. ວ. ໘໖໓] ‘‘ອຸຏ຺ເຐຫິ ເຣວເຕ ສຸປາປຘມ຺ເມ, ອປາຣຸຕທ຺ວາເຣ ອທານສີເລ;

ເນສ຺ສາມ ຕໍ ຍຕ຺ຖ ຖຸນນ຺ຕິ ທຸຄ຺ຄຕາ, ສມປ຺ປິຕາ [ສມຊ຺ຊຕາ (ສີ.)] ເນຣຍິກາ ທຸເຂນາ’’ຕິ.

໗໑໕.

ອິຈ຺ເຈວ [ອິຈ຺ເຈວໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ວຕ຺ວານ ຍມສ຺ສ ທູຕາ, ເຕ ທ຺ເວ ຍກ຺ຂາ ໂລຫິຕກ຺ຂາ ພ຺ຣຫນ຺ຕາ;

ປຈ຺ເຈກພາຫາສຸ ຄເຫຕ຺ວາ ເຣວຕໍ, ປກ຺ກາມຍຸໍ ເທວຄຓສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ.

໗໑໖.

‘‘ອາທິຈ຺ຈວຓ຺ຓໍ ¶ ຣຸຈິຣໍ ປຠສ຺ສຣໍ, ພ຺ຍມ຺ຫໍ ສຸຠໍ ກຎ຺ຈນຊາລຉນ຺ນໍ;

ກສ຺ເສຕມາກິຓ຺ຓຊນໍ ວິມານໍ, ສຸຣິຍສ຺ສ ຣໍສີຣິວ ໂຊຕມານໍ.

໗໑໗.

‘‘ນາຣີຄຓາ ຈນ຺ທນສາຣລິຕ຺ຕາ [ຈນ຺ທນສາຣານຸລິຕ຺ຕາ (ສ຺ຍາ.)], ອຸຠໂຕ ວິມານໍ ອຸປໂສຠຍນ຺ຕິ;

ຕໍ ທິສ຺ສຕິ ສຸຣິຍສມານວຓ຺ຓໍ, ໂກ ໂມທຕິ ສຄ຺ຄປຕ຺ໂຕ ວິມາເນ’’ຕິ.

໗໑໘.

‘‘ພາຣາຓສິຍໍ ນນ຺ທິໂຍ ນາມາສິ, ອຸປາສໂກ ອມຈ຺ຉຣີ ທານປຕິ ວທຎ຺ຎູ;

ຕສ຺ເສຕມາກິຓ຺ຓຊນໍ ວິມານໍ, ສຸຣິຍສ຺ສ ຣໍສີຣິວ ໂຊຕມານໍ.

໗໑໙.

‘‘ນາຣີຄຓາ ຈນ຺ທນສາຣລິຕ຺ຕາ, ອຸຠໂຕ ວິມານໍ ອຸປໂສຠຍນ຺ຕິ;

ຕໍ ທິສ຺ສຕິ ສຸຣິຍສມານວຓ຺ຓໍ, ໂສ ໂມທຕິ ສຄ຺ຄປຕ຺ໂຕ ວິມາເນ’’ຕິ.

໗໒໐.

‘‘ນນ຺ທິຍສ຺ສາຫໍ ¶ ຠຣິຍາ, ອຄາຣິນີ ສພ຺ພກຸລສ຺ສ ອິສ຺ສຣາ;

ຠຕ຺ຕຸ ວິມາເນ ຣມິສ຺ສາມິ ທານຫໍ, ນ ປຕ຺ຖເຍ ນິຣຍທສ຺ສນາຍາ’’ຕິ.

໗໒໑.

‘‘ເອໂສ ເຕ ນິຣໂຍ ສຸປາປຘມ຺ເມ, ປຸຎ຺ຎໍ ຕຍາ ອກຕໍ ຊີວໂລເກ;

ນ ຫິ ມຈ຺ຉຣີ ໂຣສໂກ ປາປຘມ຺ໂມ, ສຄ຺ຄູປຄານໍ ລຠຕິ ສຫພ຺ຍຕ’’ນ຺ຕິ.

໗໒໒.

‘‘ກິໍ ນຸ ຄູຖຎ຺ຈ ມຸຕ຺ຕຎ຺ຈ, ອສຸຈີ ປຏິທິສ຺ສຕິ;

ທຸຄ຺ຄນ຺ຘໍ ກິມິທໍ ມີຬ຺ຫໍ, ກິເມຕໍ ອຸປວາຍຕີ’’ຕິ.

໗໒໓.

‘‘ເອສ ສໍສວໂກ ນາມ, ຄມ຺ຠີໂຣ ສຕໂປຣິໂສ;

ຍຕ຺ຖ ວສ຺ສສຫສ຺ສານິ, ຕຸວໍ ປຈ຺ຈສິ ເຣວເຕ’’ຕິ.

໗໒໔.

‘‘ກິໍ ¶ ນຸ ກາເຍນ ວາຈາຍ, ມນສາ ທຸກ຺ກຏໍ ກຕໍ;

ເກນ ສໍສວໂກ ລທ຺ໂຘ, ຄມ຺ຠີໂຣ ສຕໂປຣິໂສ’’ຕິ.

໗໒໕.

‘‘ສມເຓ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ຈາປິ, ອຎ຺ເຎ ວາປິ ວນິພ຺ພເກ;

ມຸສາວາເທນ ວຎ຺ເຈສິ, ຕໍ ປາປໍ ປກຕໍ ຕຍາ.

໗໒໖.

‘‘ເຕນ ສໍສວໂກ ລທ຺ໂຘ, ຄມ຺ຠີໂຣ ສຕໂປຣິໂສ;

ຕຕ຺ຖ ວສ຺ສສຫສ຺ສານິ, ຕຸວໍ ປຈ຺ຈສິ ເຣວເຕ.

໗໒໗.

‘‘ຫຕ຺ເຖປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ ອໂຖປິ ປາເທ, ກຓ຺ເຓປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ ອໂຖປິ ນາສໍ;

ອໂຖປິ ກາໂກຬຄຓາ ສເມຈ຺ຈ, ສງ຺ຄມ຺ມ ຂາທນ຺ຕິ ວິຜນ຺ທມານ’’ນ຺ຕິ.

໗໒໘.

‘‘ສາຘຸ ໂຂ ມໍ ປຏິເນຖ, ກາຫາມິ ກຸສລໍ ພຫຸໍ;

ທາເນນ ສມຈຣິຍາຍ, ສໍຍເມນ ທເມນ ຈ;

ຍໍ ກຕ຺ວາ ສຸຂິຕາ ໂຫນ຺ຕິ, ນ ຈ ປຈ຺ຉານຸຕປ຺ປເຣ’’ຕິ.

໗໒໙.

‘‘ປຸເຣ ຕຸວໍ ປມຊ຺ຊິຕ຺ວາ, ອິທານິ ປຣິເທວສິ;

ສຍໍ ກຕານໍ ກມ຺ມານໍ, ວິປາກໍ ອນຸໂຠສ຺ສສີ’’ຕິ.

໗໓໐.

‘‘ໂກ ເທວໂລກໂຕ ມນຸສ຺ສໂລກໍ, ຄນ຺ຕ຺ວານ ປຸຏ຺ໂຐ ເມ ເອວໍ ວເທຍ຺ຍ;

‘ນິກ຺ຂິຕ຺ຕທຓ຺ເຑສຸ ທທາຖ ທານໍ, ອຈ຺ຉາທນໍ ເສຍ຺ຍ [ສຍນ (ສີ.)] ມຖນ຺ນປານໍ;

ນ ຫິ ມຈ຺ຉຣີ ໂຣສໂກ ປາປຘມ຺ໂມ, ສຄ຺ຄູປຄານໍ ລຠຕິ ສຫພ຺ຍຕໍ’.

໗໓໑.

‘‘ສາຫໍ ນູນ ອິໂຕ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ໂຍນິໍ ລທ຺ຘານ ມານຸສິໍ;

ວທຎ຺ຎູ ສີລສມ຺ປນ຺ນາ, ກາຫາມິ ກຸສລໍ ພຫຸໍ;

ທາເນນ ສມຈຣິຍາຍ, ສໍຍເມນ ທເມນ ຈ.

໗໓໒.

‘‘ອາຣາມານິ ຈ ໂຣປິສ຺ສໍ, ທຸຄ຺ເຄ ສງ຺ກມນານິ ຈ;

ປປຎ຺ຈ ອຸທປານຎ຺ຈ, ວິປ຺ປສນ຺ເນນ ເຈຕສາ.

໗໓໓.

‘‘ຈາຕຸທ຺ທສິໍ ¶ ປຎ຺ຈທສິໍ, ຍາ ຈ ປກ຺ຂສ຺ສ ອຏ຺ຐມີ;

ປາຏິຫາຣິຍປກ຺ຂຎ຺ຈ, ອຏ຺ຐງ຺ຄສຸສມາຄຕໍ.

໗໓໔.

‘‘ອຸໂປສຖໍ ອຸປວສິສ຺ສໍ, ສທາ ສີເລສຸ ສໍວຸຕາ;

ນ ຈ ທາເນ ປມຊ຺ຊິສ຺ສໍ, ສາມໍ ທິຏ຺ຐມິທໍ ມຍາ’’ຕິ.

໗໓໕.

ອິຈ຺ເຈວໍ ¶ ວິປ຺ປລປນ຺ຕິໍ, ຜນ຺ທມານໍ ຕໂຕ ຕໂຕ;

ຂິປິໍສຸ ນິຣເຍ ໂຆເຣ, ອຸທ຺ຘໍປາທໍ ອວໍສິຣໍ.

໗໓໖.

‘‘ອຫໍ ປຸເຣ ມຈ຺ຉຣິນີ ອໂຫສິໍ, ປຣິຠາສິກາ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ;

ວິຕເຖນ ຈ ສາມິກໍ ວຎ຺ຈຍິຕ຺ວາ, ປຈ຺ຈາມຫໍ ນິຣເຍ ໂຆຣຣູເປ’’ຕິ.

ເຣວຕີເປຕວຕ຺ຖຸ ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

໕. ອຸຈ຺ຉຸເປຕວຕ຺ຖຸ

໗໓໗.

‘‘ອິທໍ ¶ ມມ ອຸຈ຺ຉຸວນໍ ມຫນ຺ຕໍ, ນິພ຺ພຕ຺ຕຕິ ປຸຎ຺ຎຜລໍ ອນປ຺ປກໍ;

ຕໍ ທານິ ເມ ນ [ນ ທານິ ເມ ຕໍ (ສີ. ກ.)] ປຣິໂຠຄເມຕິ, ອາຈິກ຺ຂ ຠນ຺ເຕ ກິສ຺ສ ອຍໍ ວິປາໂກ.

໗໓໘.

‘‘ຫຎ຺ຎາມິ [ວິຫຎ຺ຎາມິ (ກ.)] ຂຊ຺ຊາມິ ຈ ວາຍມາມິ, ປຣິສກ຺ກາມິ ປຣິຠຸຎ຺ຊິຕຸໍ ກິຎ຺ຈິ;

ສ຺ວາຫໍ ຉິນ຺ນຖາໂມ ກປໂຓ ລາລປາມິ, ກິສ຺ສ [ກິສ຺ສສ຺ສ (ສີ.), ກິສ຺ສສ຺ສຸ (?)] ກມ຺ມສ຺ສ ອຍໍ ວິປາໂກ.

໗໓໙.

‘‘ວິຆາໂຕ ຈາຫໍ ປຣິປຕາມິ ຉມາຍໍ, ປຣິວຕ຺ຕາມິ ວາຣິຈໂຣວ ຆມ຺ເມ;

ຣຸທໂຕ ຈ ເມ [ທູຣໂຕ ຈ ເມ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ອສ຺ສຸກາ ນິຄ຺ຄລນ຺ຕິ, ອາຈິກ຺ຂ ຠນ຺ເຕ ກິສ຺ສ ອຍໍ ວິປາໂກ.

໗໔໐.

‘‘ຉາໂຕ ¶ ກິລນ຺ໂຕ ຈ ປິປາສິໂຕ ຈ, ສນ຺ຕສ຺ສິໂຕ ¶ ສາຕສຸຂໍ ນ ວິນ຺ເທ;

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ເອຕມຕ຺ຖໍ ຠທນ຺ເຕ, ກຖໍ ນຸ ອຸຈ຺ຉຸປຣິໂຠຄໍ ລເຠຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ.

໗໔໑.

‘‘ປຸເຣ ຕຸວໍ ກມ຺ມມກາສິ ອຕ຺ຕນາ, ມນຸສ຺ສຠູໂຕ ປຸຣິມາຍ ຊາຕິຍາ;

ອຫຎ຺ຈ ຕໍ ເອຕມຕ຺ຖໍ ວທາມິ, ສຸຕ຺ວານ ຕ຺ວໍ ເອຕມຕ຺ຖໍ ວິຊານ.

໗໔໒.

‘‘ອຸຈ຺ຉຸໍ ¶ ຕຸວໍ ຂາທມາໂນ ປຍາໂຕ, ປຸຣິໂສ ຈ ເຕ ປິຏ຺ຐິໂຕ ອນ຺ວຄຈ຺ຉິ;

ໂສ ຈ ຕໍ ປຈ຺ຈາສນ຺ໂຕ ກເຖສິ, ຕສ຺ສ ຕຸວໍ ນ ກິຎ຺ຈິ ອາລປິຕ຺ຖ.

໗໔໓.

‘‘ໂສ ຈ ຕໍ ອຠຓນ຺ຕໍ ອຍາຈິ, ‘ເທຫຍ຺ຍ ອຸຈ຺ຉຸ’ນ຺ຕິ ຈ ຕໍ ອໂວຈ;

ຕສ຺ສ ຕຸວໍ ປິຏ຺ຐິໂຕ ອຸຈ຺ຉຸໍ ອທາສິ, ຕສ຺ເສຕໍ ກມ຺ມສ຺ສ ອຍໍ ວິປາໂກ.

໗໔໔.

‘‘ອິງ຺ຆ ຕ຺ວໍ ຄນ຺ຕ຺ວານ ປິຏ຺ຐິໂຕ ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍາສິ [ອິງ຺ຆ ຕ຺ວໍ ປິຏ຺ຐິໂຕ ຄຓ຺ຫ ອຸຈ຺ຉຸໍ (ສີ.)], ຄເຫຕ຺ວານ ຕໍ ຂາທສ຺ສຸ ຍາວທຕ຺ຖໍ;

ເຕເນວ ຕ຺ວໍ ອຕ຺ຕມໂນ ຠວິສ຺ສສິ, ຫຏ຺ໂຐ ຈຸທຄ຺ໂຄ ຈ ປໂມທິໂຕ ຈາ’’ຕິ.

໗໔໕.

ຄນ຺ຕ຺ວານ ¶ ໂສ ປິຏ຺ຐິໂຕ ອຄ຺ຄເຫສິ, ຄເຫຕ຺ວານ ຕໍ ຂາທິ ຍາວທຕ຺ຖໍ;

ເຕເນວ ໂສ ອຕ຺ຕມໂນ ອໂຫສິ, ຫຏ຺ໂຐ ຈຸທຄ຺ໂຄ ຈ ປໂມທິໂຕ ຈາຕິ.

ອຸຈ຺ຉຸເປຕວຕ຺ຖຸ ປຎ຺ຈມໍ.

໖. ກຸມາຣເປຕວຕ຺ຖຸ

໗໔໖.

‘‘ສາວຕ຺ຖິ ¶ ¶ ນາມ ນຄຣໍ, ຫິມວນ຺ຕສ຺ສ ປສ຺ສໂຕ;

ຕຕ຺ຖ ອາສຸໍ ທ຺ເວ ກຸມາຣາ, ຣາຊປຸຕ຺ຕາຕິ ເມ ສຸຕໍ.

໗໔໗.

‘‘ສມ຺ມຕ຺ຕາ ¶ [ປມຕ຺ຕາ (ກ.)] ຣຊນີເຍສຸ, ກາມສ຺ສາທາຠິນນ຺ທິໂນ;

ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນສຸເຂ ຄິທ຺ຘາ, ນ ເຕ ປສ຺ສິໍສຸນາຄຕໍ.

໗໔໘.

‘‘ເຕ ຈຸຕາ ຈ ມນຸສ຺ສຕ຺ຕາ, ປຣໂລກໍ ອິໂຕ ຄຕາ;

ເຕຘ ໂຆເສນ຺ຕ຺ຍທິສ຺ສນ຺ຕາ, ປຸພ຺ເພ ທຸກ຺ກຏມຕ຺ຕໂນ.

໗໔໙.

‘‘‘ພຫູສຸ ວຕ [ພຫຸສ຺ສຸເຕສຸ (ສີ. ກ.)] ສນ຺ເຕສຸ, ເທຍ຺ຍຘມ຺ເມ ອຸປຏ຺ຐິເຕ;

ນາສກ຺ຂິມ຺ຫາ ຈ ອຕ຺ຕານໍ, ປຣິຕ຺ຕໍ ກາຕຸໍ ສຸຂາວຫໍ.

໗໕໐.

‘‘‘ກິໍ ຕໂຕ ປາປກໍ ອສ຺ສ, ຍໍ ໂນ ຣາຊກຸລາ ຈຸຕາ;

ອຸປປນ຺ນາ ເປຕ຺ຕິວິສຍໍ, ຂຸປ຺ປິປາສສມປ຺ປິຕາ [ຂຸປ຺ປິປາສາສມປ຺ປິຕາ (ສີ. ປີ.)].

໗໕໑.

‘‘ສາມິໂນ ອິຘ ຫຸຕ຺ວານ, ໂຫນ຺ຕິ ອສາມິໂນ ຕຫິໍ;

ຠມນ຺ຕິ [ຈຣນ຺ຕິ (ສີ. ປີ.), ມຣນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ.)] ຂຸປ຺ປິປາສາຍ, ມນຸສ຺ສາ ອຸນ຺ນໂຕນຕາ.

໗໕໒.

‘‘ເອຕມາທີນວໍ ຎຕ຺ວາ, ອິສ຺ສຣມທສມ຺ຠວໍ;

ປຫາຍ ¶ ອິສ຺ສຣມທໍ, ຠເວ ສຄ຺ຄຄໂຕ ນໂຣ;

ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ສປ຺ປຎ຺ໂຎ, ສຄ຺ຄໍ ໂສ ອຸປປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ.

ກຸມາຣເປຕວຕ຺ຖຸ ຉຏ຺ຐໍ.

໗. ຣາຊປຸຕ຺ຕເປຕວຕ຺ຖຸ

໗໕໓.

ປຸພ຺ເພ ¶ ກຕານໍ ກມ຺ມານໍ, ວິປາໂກ ມຖເຍ ມນໍ;

ຣູເປ ສທ຺ເທ ຣເສ ຄນ຺ເຘ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ຈ ມໂນຣເມ.

໗໕໔.

ນຈ຺ຈໍ ຄີຕໍ ຣຕິໍ ຂິຑ຺ຑໍ, ອນຸຠຸຕ຺ວາ ອນປ຺ປກໍ;

ອຸຍ຺ຍາເນ ປຣິຈຣິຕ຺ວາ, ປວິສນ຺ໂຕ ຄິຣິພ຺ພຊໍ.

໗໕໕.

ອິສິໍ ສຸເນຕ຺ຕ [ສຸນິຕ (ກ.)] ມທ຺ທກ຺ຂິ, ອຕ຺ຕທນ຺ຕໍ ສມາຫິຕໍ;

ອປ຺ປິຈ຺ຉໍ ຫິຣິສມ຺ປນ຺ນໍ, ອຸຎ຺ເຉ ປຕ຺ຕຄເຕ ຣຕໍ.

໗໕໖.

ຫຕ຺ຖິກ຺ຂນ຺ຘໂຕ ໂອຣຸຍ຺ຫ, ລທ຺ຘາ ຠນ຺ເຕຕິ ຈາພ຺ຣວິ;

ຕສ຺ສ ປຕ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ອຸຈ຺ຈໍ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ຂຕ຺ຕິໂຍ.

໗໕໗.

ຖຓ຺ຑິເລ ¶ ປຕ຺ຕໍ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ, ຫສມາໂນ ອປກ຺ກມິ;

‘‘ຣຎ຺ໂຎ ກິຕວສ຺ສາຫໍ ປຸຕ຺ໂຕ, ກິໍ ມໍ ຠິກ຺ຂຸ ກຣິສ຺ສສິ’’.

໗໕໘.

ຕສ຺ສ ¶ ກມ຺ມສ຺ສ ຜຣຸສສ຺ສ, ວິປາໂກ ກຏຸໂກ ອຫຸ;

ຍໍ ຣາຊປຸຕ຺ໂຕ ເວເທສິ, ນິຣຍມ຺ຫິ ສມປ຺ປິໂຕ.

໗໕໙.

ຉເຬວ ຈຕຸຣາສີຕິ, ວສ຺ສານິ ນວຸຕານິ ຈ;

ຠຸສໍ ທຸກ຺ຂໍ ນິຄຈ຺ຉິຕ຺ໂຖ, ນິຣເຍ ກຕກິພ຺ພິໂສ.

໗໖໐.

ອຸຕ຺ຕາໂນປິ ຈ ປຈ຺ຈິຕ຺ຖ, ນິກຸຊ຺ໂຊ ວາມທກ຺ຂິໂຓ;

ອຸທ຺ຘໍປາໂທ ຐິໂຕ ເຈວ, ຈິຣໍ ພາໂລ ອປຈ຺ຈຖ.

໗໖໑.

ພຫູນິ ¶ ວສ຺ສສຫສ຺ສານິ, ປູຄານິ ນຫຸຕານິ ຈ;

ຠຸສໍ ທຸກ຺ຂໍ ນິຄຈ຺ຉິຕ຺ໂຖ, ນິຣເຍ ກຕກິພ຺ພິໂສ.

໗໖໒.

ເອຕາທິສໍ ໂຂ ກຏຸກໍ, ອປ຺ປທຸຏ຺ຐປ຺ປໂທສິນໍ;

ປຈ຺ຈນ຺ຕິ ປາປກມ຺ມນ຺ຕາ, ອິສິມາສຊ຺ຊ ສຸພ຺ພຕໍ.

໗໖໓.

ໂສ ຕຕ຺ຖ ພຫຸວສ຺ສານິ, ເວທຍິຕ຺ວາ ພຫຸໍ ທຸຂໍ;

ຂຸປ຺ປິປາສຫໂຕ ນາມ [ຂຸປ຺ປິປາສາຫໂຕ ນາມ (ສີ. ປີ)], ເປໂຕ ອາສິ ຕໂຕ ຈຸໂຕ.

໗໖໔.

ເອຕມາທີນວໍ ຎຕ຺ວາ [ທິສ຺ວາ (ສີ.)], ອິສ຺ສຣມທສມ຺ຠວໍ;

ປຫາຍ ອິສ຺ສຣມທໍ, ນິວາຕມນຸວຕ຺ຕເຍ.

໗໖໕.

ທິຏ຺ເຐວ ຘມ຺ເມ ປາສໍໂສ, ໂຍ ພຸທ຺ເຘສຸ ສຄາຣໂວ;

ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ສປ຺ປຎ຺ໂຎ, ສຄ຺ຄໍ ໂສ ອຸປປຊ຺ຊຕີຕິ.

ຣາຊປຸຕ຺ຕເປຕວຕ຺ຖຸ ສຕ຺ຕມໍ.

໘. ຄູຖຂາທກເປຕວຕ຺ຖຸ

໗໖໖.

‘‘ຄູຖກູປໂຕ ¶ ອຸຄ຺ຄນ຺ຕ຺ວາ, ໂກ ນຸ ທີໂນ ປຕິຏ຺ຐສິ [ທີໂນ ຫິ ຕິຏ຺ຐສິ (ສີ.)];

ນິສ຺ສໍສຍໍ ປາປກມ຺ມນ຺ໂຕ, ກິໍ ນຸ ສທ຺ທຫເສ ຕຸວ’’ນ຺ຕິ.

໗໖໗.

‘‘ອຫໍ ຠທນ຺ເຕ ເປໂຕມ຺ຫິ, ທຸຄ຺ຄໂຕ ຍມໂລກິໂກ;

ປາປກມ຺ມໍ ກຣິຕ຺ວານ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄໂຕ’’.

໗໖໘.

‘‘ກິໍ ນຸ ກາເຍນ ວາຈາຍ, ມນສາ ທຸກ຺ກຏໍ ກຕໍ;

ກິສ຺ສ ກມ຺ມວິປາເກນ, ອິທໍ ທຸກ຺ຂໍ ນິຄຈ຺ຉສີ’’ຕິ.

໗໖໙.

‘‘ອຫຸ ¶ ອາວາສິໂກ ມຍ຺ຫໍ, ອິສ຺ສຸກີ ກຸລມຈ຺ຉຣີ;

ອຊ຺ໂຌສິໂຕ ມຍ຺ຫໍ ຆເຣ, ກທຣິໂຍ ປຣິຠາສໂກ.

໗໗໐.

‘‘ຕສ຺ສາຫໍ ¶ ¶ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ຠິກ຺ຂໂວ ປຣິຠາສິສໍ;

ຕສ຺ສ ກມ຺ມວິປາເກນ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄໂຕ’’ຕິ.

໗໗໑.

‘‘ອມິຕ຺ໂຕ ມິຕ຺ຕວຓ຺ເຓນ, ໂຍ ເຕ ອາສິ ກຸລູປໂກ;

ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ທຸປ຺ປຎ຺ໂຎ, ກິໍ ນຸ ເປຈ຺ຈ ຄຕິໍ ຄໂຕ’’ຕິ.

໗໗໒.

‘‘ຕສ຺ເສວາຫໍ ປາປກມ຺ມສ຺ສ, ສີເສ ຕິຏ຺ຐາມິ ມຕ຺ຖເກ;

ໂສ ຈ ປຣວິສຍໍ ປຕ຺ໂຕ, ມເມວ ປຣິຈາຣໂກ.

໗໗໓.

‘‘ຍໍ ຠທນ຺ເຕ ຫທນ຺ຕຎ຺ເຎ, ເອຕໍ ເມ ໂຫຕິ ໂຠຊນໍ;

ອຫຎ຺ຈ ໂຂ ຍໍ ຫທາມິ, ເອຕໍ ໂສ ອຸປຊີວຕີ’’ຕິ.

ຄູຖຂາທກເປຕວຕ຺ຖຸ ອຏ຺ຐມໍ.

໙. ຄູຖຂາທກເປຕິວຕ຺ຖຸ

໗໗໔.

‘‘ຄູຖກູປໂຕ ¶ ອຸຄ຺ຄນ຺ຕ຺ວາ, ກາ ນຸ ທີນາ ປຕິຏ຺ຐສິ;

ນິສ຺ສໍສຍໍ ປາປກມ຺ມນ຺ຕາ, ກິໍ ນຸ ສທ຺ທຫເສ ຕຸວ’’ນ຺ຕິ.

໗໗໕.

‘‘ອຫໍ ຠທນ຺ເຕ ເປຕີມ຺ຫິ, ທຸຄ຺ຄຕາ ຍມໂລກິກາ;

ປາປກມ຺ມໍ ກຣິຕ຺ວານ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄຕາ’’ຕິ.

໗໗໖.

‘‘ກິໍ ນຸ ກາເຍນ ວາຈາຍ, ມນສາ ທຸກ຺ກຏໍ ກຕໍ;

ກິສ຺ສ ກມ຺ມວິປາເກນ, ອິທໍ ທຸກ຺ຂໍ ນິຄຈ຺ຉສີ’’ຕິ.

໗໗໗.

‘‘ອຫຸ ອາວາສິໂກ ມຍ຺ຫໍ, ອິສ຺ສຸກີ ກຸລມຈ຺ຉຣີ;

ອຊ຺ໂຌສິໂຕ ມຍ຺ຫໍ ຆເຣ, ກທຣິໂຍ ປຣິຠາສໂກ.

໗໗໘.

‘‘ຕສ຺ສາຫໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ຠິກ຺ຂໂວ ປຣິຠາສິສໍ;

ຕສ຺ສ ກມ຺ມວິປາເກນ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄຕາ’’ຕິ.

໗໗໙.

‘‘ອມິຕ຺ໂຕ ¶ ມິຕ຺ຕວຓ຺ເຓນ, ໂຍ ເຕ ອາສິ ກຸລູປໂກ;

ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ທຸປ຺ປຎ຺ໂຎ, ກິໍ ນຸ ເປຈ຺ຈ ຄຕິໍ ຄໂຕ’’ຕິ.

໗໘໐.

‘‘ຕສ຺ເສວາຫໍ ປາປກມ຺ມສ຺ສ, ສີເສ ຕິຏ຺ຐາມິ ມຕ຺ຖເກ;

ໂສ ຈ ປຣວິສຍໍ ປຕ຺ໂຕ, ມເມວ ປຣິຈາຣໂກ.

໗໘໑.

‘‘ຍໍ ¶ ຠທນ຺ເຕ ຫທນ຺ຕຎ຺ເຎ, ເອຕໍ ເມ ໂຫຕິ ໂຠຊນໍ;

ອຫຎ຺ຈ ໂຂ ຍໍ ຫທາມິ, ເອຕໍ ໂສ ອຸປຊີວຕີ’’ຕິ.

ຄູຖຂາທກເປຕິວຕ຺ຖຸ ນວມໍ.

໑໐. ຄຓເປຕວຕ຺ຖຸ

໗໘໒.

‘‘ນຄ຺ຄາ ¶ ທຸພ຺ພຓ຺ຓຣູປາຕ຺ຖ, ກິສາ ຘມນິສນ຺ຖຕາ;

ອຸປ຺ຜາສຸລິກາ [ອຸປ຺ປາສຸຬິກາ (ກ.)] ກິສິກາ, ເກ ນຸ ຕຸມ຺ເຫຕ຺ຖ ມາຣິສາ’’ຕິ.

໗໘໓.

‘‘ມຍໍ ຠທນ຺ເຕ ເປຕາມ຺ຫາ, ທຸຄ຺ຄຕາ ຍມໂລກິກາ;

ປາປກມ຺ມໍ ກຣິຕ຺ວານ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄຕາ’’ຕິ.

໗໘໔.

‘‘ກິໍ ¶ ນຸ ກາເຍນ ວາຈາຍ, ມນສາ ທຸກ຺ກຏໍ ກຕໍ;

ກິສ຺ສ ກມ຺ມວິປາເກນ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄຕາ’’ຕິ.

໗໘໕.

‘‘ອນາວເຏສຸ ຕິຕ຺ເຖສຸ, ວິຈິນິມ຺ຫທ຺ຘມາສກໍ;

ສນ຺ເຕສຸ ເທຍ຺ຍຘມ຺ເມສຸ, ທີປໍ ນາກມ຺ຫ ອຕ຺ຕໂນ.

໗໘໖.

‘‘ນທິໍ ອຸເປມ ຕສິຕາ, ຣິຕ຺ຕກາ ປຣິວຕ຺ຕຕິ;

ຉາຍໍ ອຸເປມ ອຸຓ຺ເຫສຸ, ອາຕໂປ ປຣິວຕ຺ຕຕິ.

໗໘໗.

‘‘ອຄ຺ຄິວຓ຺ໂຓ ຈ ໂນ ວາໂຕ, ຑຫນ຺ໂຕ ອຸປວາຍຕິ;

ເອຕຎ຺ຈ ຠນ຺ເຕ ອຣຫາມ, ອຎ຺ຎຎ຺ຈ ປາປກໍ ຕໂຕ.

໗໘໘.

‘‘ອປິ ໂຍຊນານິ [ອຘິໂຍຊນານິ (ສີ. ກ.)] ຄຈ຺ຉາມ, ຉາຕາ ອາຫາຣເຄຘິໂນ;

ອລທ຺ຘາວ ¶ ນິວຕ຺ຕາມ, ອໂຫ ໂນ ອປ຺ປປຸຎ຺ຎຕາ.

໗໘໙.

‘‘ຉາຕາ ປມຸຈ຺ຉິຕາ ຠນ຺ຕາ, ຠູມິຍໍ ປຏິສຸມ຺ຠິຕາ;

ອຸຕ຺ຕານາ ປຏິກິຣາມ, ອວກຸຊ຺ຊາ ປຕາມເສ.

໗໙໐.

‘‘ເຕ ຈ ຕຕ຺ເຖວ ປຕິຕາ [ຕຕ຺ຖ ປປຫິຕາ (ກ.)], ຠູມິຍໍ ປຏິສຸມ຺ຠິຕາ;

ອຸຣໍ ສີສຎ຺ຈ ຆຏ຺ເຏມ, ອໂຫ ໂນ ອປ຺ປປຸຎ຺ຎຕາ.

໗໙໑.

‘‘ເອຕຎ຺ຈ ຠນ຺ເຕ ອຣຫາມ, ອຎ຺ຎຎ຺ຈ ປາປກໍ ຕໂຕ;

ສນ຺ເຕສຸ ເທຍ຺ຍຘມ຺ເມສຸ, ທີປໍ ນາກມ຺ຫ ອຕ຺ຕໂນ.

໗໙໒.

‘‘ເຕ ຫິ ນູນ ອິໂຕ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ໂຍນິໍ ລທ຺ຘານ ມານຸສິໍ;

ວທຎ຺ຎູ ສີລສມ຺ປນ຺ນາ, ກາຫາມ ກຸສລໍ ພຫຸ’’ນ຺ຕິ.

ຄຓເປຕວຕ຺ຖຸ ທສມໍ.

໑໑. ປາຏລິປຸຕ຺ຕເປຕວຕ຺ຖຸ

໗໙໓.

‘‘ທິຏ຺ຐາ ¶ ¶ ¶ ຕຍາ ນິຣຍາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິ,

ເປຕາ ອສຸຣາ ອຖວາປິ ມານຸສາ ເທວາ; ສຍມທ຺ທສ ກມ຺ມວິປາກມຕ຺ຕໂນ,

ເນສ຺ສາມິ ຕໍ ປາຏລິປຸຕ຺ຕມກ຺ຂຕໍ; ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວາ ກຸສລໍ ກໂຣຫິ ກມ຺ມໍ’’.

໗໙໔.

‘‘ອຕ຺ຖກາໂມສິ ເມ ຍກ຺ຂ, ຫິຕກາໂມສິ ເທວເຕ;

ກໂຣມິ ຕຸຍ຺ຫໍ ວຈນໍ, ຕ຺ວໍສິ ອາຈຣິໂຍ ມມ.

໗໙໕.

‘‘ທິຏ຺ຐາ ມຍາ ນິຣຍາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິ, ເປຕາ ອສຸຣາ ອຖວາປິ ມານຸສາ ເທວາ;

ສຍມທ຺ທສໍ ¶ ກມ຺ມວິປາກມຕ຺ຕໂນ, ກາຫາມິ ປຸຎ຺ຎານິ ອນປ຺ປການີ’’ຕິ.

ປາຏລິປຸຕ຺ຕເປຕວຕ຺ຖຸ ເອກາທສມໍ.

໑໒. ອມ຺ພວນເປຕວຕ຺ຖຸ

໗໙໖.

‘‘ອຍຎ຺ຈ ເຕ ໂປກ຺ຂຣຓີ ສຸຣມ຺ມາ, ສມາ ສຸຕິຕ຺ຖາ ຈ ມໂຫທກາ ຈ;

ສຸປຸປ຺ຜິຕາ ຠມຣຄຓານຸກິຓ຺ຓາ, ກຖໍ ຕຍາ ລທ຺ຘາ ອຍໍ ມນຸຎ຺ຎາ.

໗໙໗.

‘‘ອິທຎ຺ຈ ເຕ ອມ຺ພວນໍ ສຸຣມ຺ມໍ, ສພ຺ໂພຕຸກໍ ຘາຣຍເຕ [ຘາຣຍຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຜລານິ;

ສຸປຸປ຺ຜິຕໍ ຠມຣຄຓານຸກິຓ຺ຓໍ, ກຖໍ ຕຍາ ລທ຺ຘມິທໍ ວິມານໍ’’.

໗໙໘.

‘‘ອມ຺ພປກ຺ກໍ ທກໍ [ອມ຺ພປກ຺ໂກທກໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.), ອມ຺ພປກ຺ກູທກໍ (ກ.)] ຍາຄຸ, ສີຕຈ຺ຉາຍາ ມໂນຣມາ;

ຘີຕາຍ ທິນ຺ນທາເນນ, ເຕນ ເມ ອິຘ ລພ຺ຠຕິ’’.

໗໙໙.

‘‘ສນ຺ທິຏ຺ຐິກໍ ¶ ກມ຺ມໍ ເອວໍ [ສນ຺ທິຏ຺ຐິກໍ ເອວ (ສ຺ຍາ.)] ປສ຺ສຖ, ທານສ຺ສ ທມສ຺ສ ສໍຍມສ຺ສ ວິປາກໍ;

ທາສີ ອຫໍ ອຍ຺ຍກຸເລສຸ ຫຸຕ຺ວາ, ສຸຓິສາ ໂຫມິ ອຄາຣສ຺ສ ອິສ຺ສຣາ’’ຕິ.

ອມ຺ພວນເປຕວຕ຺ຖຸ ທ຺ວາທສມໍ.

໑໓. ອກ຺ຂຣຸກ຺ຂເປຕວຕ຺ຖຸ

໘໐໐.

‘‘ຍໍ ¶ ¶ ທທາຕິ ນ ຕໍ ໂຫຕິ, ເທເຖວ ທານໍ ທຕ຺ວາ ອຸຠຍໍ ຕຣຕິ;

ອຸຠຍໍ ເຕນ ທາເນນ [ເຕນ (ກ.)] ຄຈ຺ຉຕິ, ຊາຄຣຖ ມາປມຊ຺ຊຖາ’’ຕິ.

ອກ຺ຂຣຸກ຺ຂເປຕວຕ຺ຖຸ ເຕຣສມໍ.

໑໔. ໂຠຄສໍຫຣເປຕວຕ຺ຖຸ

໘໐໑.

‘‘ມຍໍ ¶ ໂຠເຄ ສໍຫຣິມ຺ຫ, ສເມນ ວິສເມນ ຈ;

ເຕ ອຎ຺ເຎ ປຣິຠຸຎ຺ຊນ຺ຕິ, ມຍໍ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ຠາຄິນີ’’ຕິ.

ໂຠຄສໍຫຣເປຕວຕ຺ຖຸ ຈຸທ຺ທສມໍ.

໑໕. ເສຏ຺ຐິປຸຕ຺ຕເປຕວຕ຺ຖຸ

໘໐໒.

[ຊາ. ໑.໔.໕໔ ຊາຕເກປິ] ‘‘ສຏ຺ຐິວສ຺ສສຫສ຺ສານິ, ປຣິປຸຓ຺ຓານິ ສພ຺ພໂສ;

ນິຣເຍ ປຈ຺ຈມານານໍ, ກທາ ອນ຺ໂຕ ຠວິສ຺ສຕິ’’.

໘໐໓.

[ຊາ. ໑.໔.໕໕ ຊາຕເກປິ] ‘‘ນຕ຺ຖິ ອນ຺ໂຕ ກຸໂຕ ອນ຺ໂຕ, ນ ອນ຺ໂຕ ປຏິທິສ຺ສຕິ;

ຕຖາ ຫິ ປກຕໍ ປາປໍ, ຕຸຍ຺ຫໍ ມຍ຺ຫຎ຺ຈ ມາຣິສາ [ມມ ຕຸຍ຺ຫຎ຺ຈ ມາຣິສ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)].

໘໐໔.

[ຊາ. ໑.໔.໕໓ ຊາຕເກປິ] ‘‘ທຸຊ຺ຊີວິຕມຊີວມ຺ຫ ¶ , ເຍ ສນ຺ເຕ ນ ທທມ຺ຫເສ;

ສນ຺ເຕສຸ ເທຍ຺ຍຘມ຺ເມສຸ, ທີປໍ ນາກມ຺ຫ ອຕ຺ຕໂນ.

໘໐໕.

[ຊາ. ໑.໔.໕໖ ຊາຕເກປິ] ‘‘ໂສຫໍ ນູນ ອິໂຕ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ໂຍນິໍ ລທ຺ຘານ ມານຸສິໍ;

ວທຎ຺ຎູ ສີລສມ຺ປນ຺ໂນ, ກາຫາມິ ກຸສລໍ ພຫຸ’’ນ຺ຕິ.

ເສຏ຺ຐິປຸຕ຺ຕເປຕວຕ຺ຖຸ ປນ຺ນຣສມໍ.

໑໖. ສຏ຺ຐິກູຏເປຕວຕ຺ຖຸ

໘໐໖.

‘‘ກິໍ ¶ ນຸ ອຸມ຺ມຕ຺ຕຣູໂປວ, ມິໂຄ ຠນ຺ໂຕວ ຘາວສິ;

ນິສ຺ສໍສຍໍ ປາປກມ຺ມນ຺ໂຕ [ປາປກມ຺ມໍ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ກິໍ ນຸ ສທ຺ທາຍເສ ຕຸວ’’ນ຺ຕິ.

໘໐໗.

‘‘ອຫໍ ¶ ຠທນ຺ເຕ ເປໂຕມ຺ຫິ, ທຸຄ຺ຄໂຕ ຍມໂລກິໂກ;

ປາປກມ຺ມໍ ກຣິຕ຺ວານ, ເປຕໂລກໍ ອິໂຕ ຄໂຕ.

໘໐໘.

‘‘ສຏ຺ຐິ ກູຏສຫສ຺ສານິ, ປຣິປຸຓ຺ຓານິ ສພ຺ພໂສ;

ສີເສ ມຍ຺ຫໍ ນິປຕນ຺ຕິ, ເຕ ຠິນ຺ທນ຺ຕິ ຈ ມຕ຺ຖກ’’ນ຺ຕິ.

໘໐໙.

‘‘ກິໍ ນຸ ກາເຍນ ວາຈາຍ, ມນສາ ທຸກ຺ກຏໍ ກຕໍ;

ກິສ຺ສ ກມ຺ມວິປາເກນ, ອິທໍ ທຸກ຺ຂໍ ນິຄຈ຺ຉສິ.

໘໑໐.

‘‘ສຏ຺ຐິ ¶ ກູຏສຫສ຺ສານິ, ປຣິປຸຓ຺ຓານິ ສພ຺ພໂສ;

ສີເສ ຕຸຍ຺ຫໍ ນິປຕນ຺ຕິ, ເຕ ຠິນ຺ທນ຺ຕິ ຈ ມຕ຺ຖກ’’ນ຺ຕິ.

໘໑໑.

‘‘ອຖທ຺ທສາສິໍ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ສຸເນຕ຺ຕໍ ຠາວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ;

ນິສິນ຺ນໍ ຣຸກ຺ຂມູລສ຺ມິໍ, ຌາຍນ຺ຕໍ ອກຸໂຕຠຍໍ.

໘໑໒.

‘‘ສາລິຕ຺ຕກປ຺ປຫາເຣນ, ຠິນ຺ທິສ຺ສໍ ຕສ຺ສ ມຕ຺ຖກໍ;

ຕສ຺ສ ກມ຺ມວິປາເກນ, ອິທໍ ທຸກ຺ຂໍ ນິຄຈ຺ຉິສໍ.

໘໑໓.

‘‘ສຏ຺ຐິ ກູຏສຫສ຺ສານິ, ປຣິປຸຓ຺ຓານິ ສພ຺ພໂສ;

ສີເສ ມຍ຺ຫໍ ນິປຕນ຺ຕິ, ເຕ ຠິນ຺ທນ຺ຕິ ຈ [ນິປຕນ຺ຕິ, ໂວ ຠິນ຺ທນ຺ເຕວ (ສີ. ຘມ຺ມປທຏ຺ຐກຖາ)] ມຕ຺ຖກ’’ນ຺ຕິ.

໘໑໔.

‘‘ຘມ຺ເມນ ເຕ ກາປຸຣິສ, ສຏ຺ຐິກູຏສຫສ຺ສານິ, ປຣິປຸຓ຺ຓານິ ສພ຺ພໂສ;

ສີເສ ຕຸຍ຺ຫໍ ນິປຕນ຺ຕິ, ເຕ ຠິນ຺ທນ຺ຕິ ຈ ມຕ຺ຖກ’’ນ຺ຕິ.

ສຏ຺ຐິກູຏເປຕວຕ຺ຖຸ ໂສຬສມໍ.

ມຫາວຄ຺ໂຄ ຈຕຸຕ຺ໂຖ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ ¶ –

ອມ຺ພສກ຺ກໂຣ ¶ ¶ ເສຣີສໂກ, ປິງ຺ຄໂລ ເຣວຕິ ອຸຈ຺ຉຸ;

ທ຺ເວ ກຸມາຣາ ທຸເວ ຄູຖາ, ຄຓປາຏລິອມ຺ພວນໍ.

ອກ຺ຂຣຸກ຺ຂໂຠຄສໍຫຣາ, ເສຏ຺ຐິປຸຕ຺ຕສຏ຺ຐິກູຏາ;

ອິຕິ ໂສຬສວຕ຺ຖູນິ, ວຄ຺ໂຄ ເຕນ ປວຸຈ຺ຈຕິ.

ອຖ ວຄ຺ຄຸທ຺ທານໍ –

ອຸຣໂຄ ອຸປຣິວຄ຺ໂຄ, ຈູຬມຫາຕິ ຈຕຸຘາ;

ວຕ຺ຖູນິ ເອກປຎ຺ຎາສໍ, ຈຕຸຘາ ຠາຓວາຣໂຕ.

ເປຕວຕ຺ຖຸປາຬິ ນິຏ຺ຐິຕາ.