📜

ນໂມ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອຣຫໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ

ຂຸທ຺ທກນິກາເຍ

ເຖຣຄາຖາປາຬິ

ນິທານຄາຖາ

ສີຫານໍວ ¶ ¶ ¶ ¶ ນທນ຺ຕານໍ, ທາຐີນໍ ຄິຣິຄພ຺ຠເຣ;

ສຸຓາຖ ຠາວິຕຕ຺ຕານໍ, ຄາຖາ ອຕ຺ຖູປນາຍິກາ [ອຕ຺ຕູປນາຍິກາ (ສີ. ກ.)].

ຍຖານາມາ ຍຖາໂຄຕ຺ຕາ, ຍຖາຘມ຺ມວິຫາຣິໂນ;

ຍຖາຘິມຸຕ຺ຕາ ສປ຺ປຎ຺ຎາ, ວິຫຣິໍສຸ ອຕນ຺ທິຕາ.

ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ວິປສ຺ສິຕ຺ວາ, ຜຸສິຕ຺ວາ ອຈ຺ຈຸຕໍ ປທໍ;

ກຕນ຺ຕໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂນ຺ຕາ, ອິມມຕ຺ຖມຠາສິສຸໍ.

໑. ເອກກນິປາໂຕ

໑. ປຐມວຄ຺ໂຄ

໑. ສຸຠູຕິຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑.

‘‘ຉນ຺ນາ ¶ ເມ ກຸຏິກາ ສຸຂາ ນິວາຕາ, ວສ຺ສ ເທວ ຍຖາສຸຂໍ;

ຈິຕ຺ຕໍ ເມ ສຸສມາຫິຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ, ອາຕາປີ ວິຫຣາມິ ວສ຺ສ ເທວາ’’ຕິ.

ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ [ອິຕ຺ຖໍ ສຸມໍ (ກ. ອຏ຺ຐ.)] ອາຍສ຺ມາ ສຸຠູຕິຕ຺ເຖໂຣ ຄາຖໍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.

໒. ມຫາໂກຏ຺ຐິກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒.

‘‘ອຸປສນ຺ໂຕ ¶ ອຸປຣໂຕ, ມນ຺ຕຠາຓີ ອນຸທ຺ຘໂຕ;

ຘຸນາຕິ ປາປເກ ຘມ຺ເມ, ທຸມປຕ຺ຕໍວ ມາລຸໂຕ’’ຕິ.

ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ມຫາໂກຏ຺ຐິໂກ [ມຫາໂກຏ຺ຐິໂຕ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ເຖໂຣ ຄາຖໍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.

໓. ກງ຺ຂາເຣວຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓.

‘‘ປຎ຺ຎໍ ¶ ¶ ອິມໍ ປສ຺ສ ຕຖາຄຕານໍ, ອຄ຺ຄິ ຍຖາ ປຊ຺ຊລິໂຕ ນິສີເຖ;

ອາໂລກທາ ຈກ຺ຂຸທທາ ຠວນ຺ຕິ, ເຍ ອາຄຕານໍ ວິນຍນ຺ຕິ ກງ຺ຂ’’ນ຺ຕິ.

ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ກງ຺ຂາເຣວໂຕ ເຖໂຣ ຄາຖໍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.

໔. ປຸຓ຺ຓຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔.

‘‘ສມ຺ຠິເຣວ ສມາເສຖ, ປຓ຺ຑິເຕຫຕ຺ຖທສ຺ສິຠິ;

ອຕ຺ຖໍ ມຫນ຺ຕໍ ຄມ຺ຠີຣໍ, ທຸທ຺ທສໍ ນິປຸຓໍ ອຓຸໍ;

ຘີຣາ ສມຘິຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ອປ຺ປມຕ຺ຕາ ວິຈກ຺ຂຓາ’’ຕິ.

ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ປຸຓ຺ໂຓ ມນ຺ຕາຓິປຸຕ຺ໂຕ [ມນ຺ຕານິປຸຕ຺ໂຕ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ເຖໂຣ ຄາຖໍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.

໕. ທພ຺ພຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໕.

‘‘ໂຍ ¶ ທຸທ຺ທມິໂຍ ທເມນ ທນ຺ໂຕ, ທພ຺ໂພ ສນ຺ຕຸສິໂຕ ວິຕິຓ຺ຓກງ຺ໂຂ;

ວິຊິຕາວີ ອເປຕເຠຣໂວ ຫິ, ທພ຺ໂພ ໂສ ປຣິນິພ຺ພຸໂຕ ຐິຕຕ຺ໂຕ’’ຕິ.

ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ທພ຺ໂພ ເຖໂຣ ຄາຖໍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.

໖. ສີຕວນິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໖.

‘‘ໂຍ ¶ ສີຕວນໍ ອຸປຄາ ຠິກ຺ຂຸ, ເອໂກ ສນ຺ຕຸສິໂຕ ສມາຫິຕຕ຺ໂຕ;

ວິຊິຕາວີ ອເປຕໂລມຫໍໂສ, ຣກ຺ຂໍ ກາຍຄຕາສຕິໍ ຘິຕິມາ’’ຕິ.

ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ສີຕວນິໂຍ ເຖໂຣ ຄາຖໍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.

໗. ຠລ຺ລິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໗.

‘‘ໂຍປານຸທີ ¶ ມຈ຺ຈຸຣາຊສ຺ສ ເສນໍ, ນຬເສຕຸໍວ ສຸທຸພ຺ພລໍ ມໂຫໂຆ;

ວິຊິຕາວີ ອເປຕເຠຣໂວ ຫິ, ທນ຺ໂຕ ໂສ ປຣິນິພ຺ພຸໂຕ ຐິຕຕ຺ໂຕ’’ຕິ.

ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຠລ຺ລິໂຍ ເຖໂຣ ຄາຖໍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.

໘. ວີຣຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໘.

‘‘ໂຍ ທຸທ຺ທມິໂຍ ທເມນ ທນ຺ໂຕ, ວີໂຣ ສນ຺ຕຸສິໂຕ ວິຕິຓ຺ຓກງ຺ໂຂ;

ວິຊິຕາວີ ອເປຕໂລມຫໍໂສ, ວີໂຣ ໂສ ປຣິນິພ຺ພຸໂຕ ຐິຕຕ຺ໂຕ’’ຕິ.

ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ວີໂຣ ເຖໂຣ ຄາຖໍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.

໙. ປິລິນ຺ທວຈ຺ຉຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໙.

‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ນ ທຸຣາຄຕໍ [ນາປຄຕໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ນຍິທໍ ທຸມນ຺ຕິຕໍ ມມ;

ສໍວິຠຕ຺ເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ, ຍໍ ເສຏ຺ຐໍ ຕທຸປາຄມິ’’ນ຺ຕິ.

ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ປິລິນ຺ທວຈ຺ໂຉ [ປິລິນ຺ທິວຈ຺ໂຉ (ສີ.)] ເຖໂຣ ຄາຖໍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.

໑໐. ປຸຓ຺ຓມາສຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໐.

‘‘ວິຫຣິ ¶ ¶ ¶ ອເປກ຺ຂໍ ອິຘ ວາ ຫຸຣໍ ວາ, ໂຍ ເວທຄູ ສມິໂຕ ຍຕຕ຺ໂຕ;

ສພ຺ເພສຸ ຘມ຺ເມສຸ ອນູປລິຕ຺ໂຕ, ໂລກສ຺ສ ຊຎ຺ຎາ ອຸທຍພ຺ພຍຎ຺ຈາ’’ຕິ.

ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ປຸຓ຺ຓມາໂສ ເຖໂຣ ຄາຖໍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.

ວຄ຺ໂຄ ປຐໂມ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ສຸຠູຕິ ¶ ໂກຏ຺ຐິໂກ ເຖໂຣ, ກງ຺ຂາເຣວຕສມ຺ມໂຕ;

ມນ຺ຕາຓິປຸຕ຺ໂຕ ທພ຺ໂພ ຈ, ສີຕວນິໂຍ ຈ ຠລ຺ລິໂຍ;

ວີໂຣ ປິລິນ຺ທວຈ຺ໂຉ ຈ, ປຸຓ຺ຓມາໂສ ຕໂມນຸໂທຕິ.

໒. ທຸຕິຍວຄ຺ໂຄ

໑. ຈູຬວຈ຺ຉຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໑.

‘‘ປາໂມຊ຺ຊພຫຸໂລ ຠິກ຺ຂຸ, ຘມ຺ເມ ພຸທ຺ຘປ຺ປເວທິເຕ;

ອຘິຄຈ຺ເຉ ປທໍ ສນ຺ຕໍ, ສງ຺ຂາຣູປສມໍ ສຸຂ’’ນ຺ຕິ.

… ຈູຬວຈ຺ໂຉ [ຈູລຄວຈ຺ໂຉ (ສີ.)] ເຖໂຣ….

໒. ມຫາວຈ຺ຉຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໒.

‘‘ປຎ຺ຎາພລີ ສີລວຕູປປນ຺ໂນ, ສມາຫິໂຕ ຌານຣໂຕ ສຕີມາ;

ຍທຕ຺ຖິຍໍ ໂຠຊນໍ ຠຸຎ຺ຊມາໂນ, ກງ຺ເຂຖ ກາລໍ ອິຘ ວີຕຣາໂຄ’’ຕິ.

… ມຫາວຈ຺ໂຉ [ມຫາຄວຈ຺ໂຉ (ສີ.)] ເຖໂຣ….

໓. ວນວຈ຺ຉຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໓.

‘‘ນີລພ຺ຠວຓ຺ຓາ ¶ ຣຸຈິຣາ, ສີຕວາຣີ ສຸຈິນ຺ຘຣາ;

ອິນ຺ທໂຄປກສຎ຺ຉນ຺ນາ, ເຕ ເສລາ ຣມຍນ຺ຕິ ມ’’ນ຺ຕິ.

… ວນວຈ຺ໂຉ ເຖໂຣ….

໔. ສິວກສາມເຓຣຄາຖາ

໑໔.

‘‘ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ¶ ມໍ ອວຈ, ອິໂຕ ຄຈ຺ຉາມ ສີວກ;

ຄາເມ ¶ ເມ ວສຕິ ກາໂຍ, ອຣຎ຺ຎໍ ເມ ຄໂຕ ມໂນ;

ເສມານໂກປິ ຄຈ຺ຉາມິ, ນຕ຺ຖິ ສງ຺ໂຄ ວິຊານຕ’’ນ຺ຕິ.

… ສິວໂກ ສາມເຓໂຣ….

໕. ກຸຓ຺ຑຘານຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໕.

‘‘ປຎ຺ຈ ຉິນ຺ເທ ປຎ຺ຈ ຊເຫ, ປຎ຺ຈ ຈຸຕ຺ຕຣິ ຠາວເຍ;

ປຎ຺ຈສງ຺ຄາຕິໂຄ ຠິກ຺ຂຸ, ໂອຆຕິຓ຺ໂຓຕິ ວຸຈ຺ຈຕີ’’ຕິ.

… ກຸຓ຺ຑຘາໂນ ເຖໂຣ….

໖. ເພລຏ຺ຐສີສຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໖.

‘‘ຍຖາປິ ຠທ຺ໂທ ອາຊຎ຺ໂຎ, ນງ຺ຄລາວຕ຺ຕນີ ສິຂີ;

ຄຈ຺ຉຕິ ອປ຺ປກສິເຣນ, ເອວໍ ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວາ ມມ;

ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ອປ຺ປກສິເຣນ, ສຸເຂ ລທ຺ເຘ ນິຣາມິເສ’’ຕິ.

… ເພລຏ຺ຐສີໂສ ເຖໂຣ….

໗. ທາສກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໗.

‘‘ມິທ຺ຘີ ¶ ຍທາ ໂຫຕິ ມຫຄ຺ຆໂສ ຈ, ນິທ຺ທາຍິຕາ ສມ຺ປຣິວຕ຺ຕສາຍີ;

ມຫາວຣາໂຫວ ນິວາປປຸຏ຺ໂຐ, ປຸນປ຺ປຸນໍ ຄພ຺ຠມຸເປຕິ ມນ຺ໂທ’’ຕິ.

… ທາສໂກ ເຖໂຣ….

໘. ສິງ຺ຄາລປິຕຸຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໘.

‘‘ອຫຸ ¶ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ທາຍາໂທ, ຠິກ຺ຂຸ ເຠສກຬາວເນ;

ເກວລໍ ອຏ຺ຐິສຎ຺ຎາຍ, ອຜຣີ ປຖວິໍ [ປຐວິໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ອິມໍ;

ມຎ຺ເຎຫໍ ກາມຣາຄໍ ໂສ, ຂິປ຺ປເມວ ປຫິສ຺ສຕີ’’ຕິ [ປຫີຍຠິ (ສພ຺ພຕ຺ຖ ປາຬິຍໍ)].

… ສິງ຺ຄາລປິຕາ [ສີຄາລປິຕາ (ສີ.)] ເຖໂຣ….

໙. ກຸລຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໙.

[ຘ. ປ. ໘໐, ໑໔໕ ຘມ຺ມປເທປິ] ‘‘ອຸທກໍ ¶ ຫິ ນຍນ຺ຕິ ເນຕ຺ຕິກາ, ອຸສຸກາຣາ ນມຍນ຺ຕິ [ທມຍນ຺ຕິ (ກ.)] ເຕຊນໍ;

ທາຣຸໍ ¶ ນມຍນ຺ຕິ ຕຈ຺ຉກາ, ອຕ຺ຕານໍ ທມຍນ຺ຕິ ສຸພ຺ພຕາ’’ຕິ.

… ກຸໂລ [ກຸຓ຺ຑໂລ (ສີ.), ກຸໂຬ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ເຖໂຣ….

໑໐. ອຊິຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໐.

‘‘ມຣເຓ ເມ ຠຍໍ ນຕ຺ຖິ, ນິກນ຺ຕິ ນຕ຺ຖິ ຊີວິເຕ;

ສນ຺ເທຫໍ ນິກ຺ຂິປິສ຺ສາມິ, ສມ຺ປຊາໂນ ປຏິສ຺ສໂຕ’’ຕິ [ປຕິສ຺ສໂຕຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)].

… ອຊິໂຕ ເຖໂຣ ….

ວຄ຺ໂຄ ທຸຕິໂຍ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ຈູຬວຈ຺ໂຉ ມຫາວຈ຺ໂຉ, ວນວຈ຺ໂຉ ຈ ສີວໂກ;

ກຸຓ຺ຑຘາໂນ ຈ ເພລຏ຺ຐິ, ທາສໂກ ຈ ຕໂຕປຣິ;

ສິງ຺ຄາລປິຕິໂກ ເຖໂຣ, ກຸໂລ ຈ ອຊິໂຕ ທສາຕິ.

໓. ຕຕິຍວຄ຺ໂຄ

໑. ນິຄ຺ໂຣຘຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໑.

‘‘ນາຫໍ ຠຍສ຺ສ ຠາຍາມິ, ສຕ຺ຖາ ໂນ ອມຕສ຺ສ ໂກວິໂທ;

ຍຕ຺ຖ ຠຍໍ ນາວຕິຏ຺ຐຕິ, ເຕນ ມຄ຺ເຄນ ວຊນ຺ຕິ ຠິກ຺ຂໂວ’’ຕິ.

… ນິຄ຺ໂຣໂຘ ເຖໂຣ….

໒. ຈິຕ຺ຕກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໒.

‘‘ນີລາ ¶ ສຸຄີວາ ສິຂິໂນ, ໂມຣາ ກາຣມ຺ຠິຍໍ [ກາຣໍວິຍໍ (ສີ.), ກາຣວິຍໍ (ສ຺ຍາ.)] ອຠິນທນ຺ຕິ;

ເຕ ສີຕວາຕກີຬິຕາ [ສີຕວາຕກທ຺ທິຕກລິຕາ (ສີ.), ສີຕວາຕກລິຕາ (ສ຺ຍາ.)], ສຸຕ຺ຕໍ ຌາຍໍ [ຌານໍ (ສ຺ຍາ.), ຌາຍິໍ (?)] ນິໂພເຘນ຺ຕີ’’ຕິ.

… ຈິຕ຺ຕໂກ ເຖໂຣ….

໓. ໂຄສາລຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໓.

‘‘ອຫໍ ¶ ¶ ¶ ໂຂ ເວຬຸຄຸມ຺ພສ຺ມິໍ, ຠຸຕ຺ວານ ມຘຸປາຍສໍ;

ປທກ຺ຂິຓໍ ສມ຺ມສນ຺ໂຕ, ຂນ຺ຘານໍ ອຸທຍພ຺ພຍໍ;

ສານຸໍ ປຏິຄມິສ຺ສາມິ, ວິເວກມນຸພ຺ຣູຫຍ’’ນ຺ຕິ.

… ໂຄສາໂລ ເຖໂຣ….

໔. ສຸຄນ຺ຘຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໔.

‘‘ອນຸວສ຺ສິໂກ ປພ຺ພຊິໂຕ, ປສ຺ສ ຘມ຺ມສຸຘມ຺ມຕໍ;

ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນ’’ນ຺ຕິ.

… ສຸຄນ຺ໂຘ ເຖໂຣ….

໕. ນນ຺ທິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໕.

‘‘ໂອຠາສຊາຕໍ ຜລຄໍ, ຈິຕ຺ຕໍ ຍສ຺ສ ອຠິຓ຺ຫໂສ;

ຕາທິສໍ ຠິກ຺ຂຸມາສຊ຺ຊ, ກຓ຺ຫ ທຸກ຺ຂໍ ນິຄຈ຺ຉສີ’’ຕິ.

… ນນ຺ທິໂຍ ເຖໂຣ….

໖. ອຠຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໖.

‘‘ສຸຕ຺ວາ ສຸຠາສິຕໍ ວາຈໍ, ພຸທ຺ຘສ຺ສາທິຈ຺ຈພນ຺ຘຸໂນ;

ປຈ຺ຈພ຺ຍຘິໍ ຫິ ນິປຸຓໍ, ວາລຄ຺ຄໍ ອຸສຸນາ ຍຖາ’’ຕິ.

… ອຠໂຍ ເຖໂຣ….

໗. ໂລມສກງ຺ຄິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໗.

‘‘ທພ຺ພໍ ¶ ກຸສໍ ໂປຏກິລໍ, ອຸສີຣໍ ມຸຎ຺ຊປພ຺ພຊໍ;

ອຸຣສາ ປນຸທິສ຺ສາມິ, ວິເວກມນຸພ຺ຣູຫຍ’’ນ຺ຕິ.

… ໂລມສກງ຺ຄິໂຍ ເຖໂຣ….

໘. ຊມ຺ພຸຄາມິກປຸຕ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໘.

‘‘ກຈ຺ຈິ ¶ ໂນ ວຕ຺ຖປສຸໂຕ, ກຈ຺ຈິ ໂນ ຠູສນາຣໂຕ;

ກຈ຺ຈິ ສີລມຍໍ ຄນ຺ຘໍ, ກິໍ ຕ຺ວໍ ວາຍສິ [ກຈ຺ຈິ ສີລມຍໍ ຄນ຺ຘໍ, ຕ຺ວໍ ວາສິ (ສ຺ຍາ.)] ເນຕຣາ ປຊາ’’ຕິ.

… ຊມ຺ພຸຄາມິກປຸຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

໙. ຫາຣິຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໙.

‘‘ສມຸນ຺ນມຍມຕ຺ຕານໍ, ອຸສຸກາໂຣວ ເຕຊນໍ;

ຈິຕ຺ຕໍ ¶ ອຸຊຸໍ ກຣິຕ຺ວານ, ອວິຊ຺ຊໍ ຠິນ຺ທ ຫາຣິຕາ’’ຕິ.

… ຫາຣິໂຕ ເຖໂຣ….

໑໐. ອຸຕ຺ຕິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໐.

‘‘ອາພາເຘ ເມ ສມຸປ຺ປນ຺ເນ, ສຕິ ເມ ອຸທປຊ຺ຊຖ;

ອາພາໂຘ ເມ ສມຸປ຺ປນ຺ໂນ, ກາໂລ ເມ ນປ຺ປມຊ຺ຊິຕຸ’’ນ຺ຕິ.

… ອຸຕ຺ຕິໂຍ ເຖໂຣ….

ວຄ຺ໂຄ ຕຕິໂຍ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ນິຄ຺ໂຣໂຘ ຈິຕ຺ຕໂກ ເຖໂຣ, ໂຄສາລເຖໂຣ ສຸຄນ຺ໂຘ;

ນນ຺ທິໂຍ ອຠໂຍ ເຖໂຣ, ເຖໂຣ ໂລມສກງ຺ຄິໂຍ;

ຊມ຺ພຸຄາມິກປຸຕ຺ໂຕ ຈ, ຫາຣິໂຕ ອຸຕ຺ຕິໂຍ ອິສີຕິ.

໔. ຈຕຸຕ຺ຖວຄ຺ໂຄ

໑. ຄຫ຺ວຣຕີຣິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໑.

‘‘ຜຸຏ຺ໂຐ ¶ ¶ ຑໍເສຫິ ມກເສຫິ, ອຣຎ຺ຎສ຺ມິໍ ພ຺ຣຫາວເນ;

ນາໂຄ ສໍຄາມສີເສວ, ສໂຕ ຕຕ຺ຣາຘິວາສເຍ’’ຕິ.

… ຄຫ຺ວຣຕີຣິໂຍ ເຖໂຣ….

໒. ສຸປ຺ປິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໒.

‘‘ອຊຣໍ ¶ ຊີຣມາເນນ, ຕປ຺ປມາເນນ ນິພ຺ພຸຕິໍ;

ນິມິຍໍ [ນິມ຺ມິສ຺ສໍ (ສີ.), ນິຣາມິສໍ (ສ຺ຍາ.), ນິມິເນຍ຺ຍໍ (?)] ປຣມໍ ສນ຺ຕິໍ, ໂຍຄກ຺ເຂມໍ ອນຸຕ຺ຕຣ’’ນ຺ຕິ.

… ສຸປ຺ປິໂຍ ເຖໂຣ….

໓. ໂສປາກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໓.

‘‘ຍຖາປິ ¶ ເອກປຸຕ຺ຕສ຺ມິໍ, ປິຍສ຺ມິໍ ກຸສລີ ສິຍາ;

ເອວໍ ສພ຺ເພສຸ ປາເຓສຸ, ສພ຺ພຕ຺ຖ ກຸສໂລ ສິຍາ’’ຕິ.

… ໂສປາໂກ ເຖໂຣ….

໔. ໂປສິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໔.

‘‘ອນາສນ຺ນວຣາ ເອຕາ, ນິຈ຺ຈເມວ ວິຊານຕາ;

ຄາມາ ອຣຎ຺ຎມາຄມ຺ມ, ຕໂຕ ເຄຫໍ ອຸປາວິສິ [ອຸປາວິສິໍ (ສີ.)];

ຕໂຕ ອຸຏ຺ຐາຍ ປກ຺ກາມິ, ອນາມນ຺ເຕຕ຺ວາ [ອນາມນ຺ຕິຍ (ສີ.)] ໂປສິໂຍ’’ຕິ.

… ໂປສິໂຍ ເຖໂຣ….

໕. ສາມຎ຺ຎການິຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໕.

‘‘ສຸຂໍ ສຸຂຕ຺ໂຖ ລຠເຕ ຕທາຈຣໍ, ກິຕ຺ຕິຎ຺ຈ ປປ຺ໂປຕິ ຍສສ຺ສ ວຑ຺ຒຕິ;

ໂຍ ອຣິຍມຏ຺ຐງ຺ຄິກມຎ຺ຊສໍ ອຸຊຸໍ, ຠາເວຕິ ມຄ຺ຄໍ ອມຕສ຺ສ ປຕ຺ຕິຍາ’’ຕິ.

… ສາມຎ຺ຎການິຕ຺ເຖໂຣ….

໖. ກຸມາປຸຕ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໖.

‘‘ສາຘຸ ¶ ສຸຕໍ ສາຘຸ ຈຣິຕກໍ, ສາຘຸ ສທາ ອນິເກຕວິຫາໂຣ;

ອຕ຺ຖປຸຈ຺ຉນໍ ປທກ຺ຂິຓກມ຺ມໍ, ເອຕໍ ສາມຎ຺ຎມກິຎ຺ຈນສ຺ສາ’’ຕິ.

… ກຸມາປຸຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

໗. ກຸມາປຸຕ຺ຕສຫາຍກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໗.

‘‘ນານາຊນປທໍ ຍນ຺ຕິ, ວິຈຣນ຺ຕາ ອສຎ຺ຎຕາ;

ສມາຘິຎ຺ຈ ວິຣາເຘນ຺ຕິ, ກິໍສຸ ຣຏ຺ຐຈຣິຍາ ກຣິສ຺ສຕິ;

ຕສ຺ມາ ວິເນຍ຺ຍ ສາຣມ຺ຠໍ, ຌາເຍຍ຺ຍ ອປຸຣກ຺ຂໂຕ’’ຕິ.

… ກຸມາປຸຕ຺ຕຕ຺ເຖຣສ຺ສ ສຫາຍໂກ ເຖໂຣ….

໘. ຄວມ຺ປຕິຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໘.

‘‘ໂຍ ¶ ¶ ອິທ຺ຘິຍາ ສຣຠຸໍ ອຏ຺ຐເປສິ, ໂສ ຄວມ຺ປຕິ ອສິໂຕ ອເນໂຊ;

ຕໍ ສພ຺ພສງ຺ຄາຕິຄຕໍ ມຫາມຸນິໍ, ເທວາ ນມສ຺ສນ຺ຕິ ຠວສ຺ສ ປາຣຄຸ’’ນ຺ຕິ.

… ຄວມ຺ປຕິຕ຺ເຖໂຣ….

໙. ຕິສ຺ສຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໙.

[ສໍ. ນິ. ໑.໒໑, ໙໗]‘‘ສຕ຺ຕິຍາ ວິຍ ໂອມຏ຺ໂຐ, ຑຍ຺ຫມາໂນວ [ຑຍ຺ຫມາເນວ (ສພ຺ພຕ຺ຖ)] ມຕ຺ຖເກ;

ກາມຣາຄປ຺ປຫານາຍ, ສໂຕ ຠິກ຺ຂຸ ປຣິພ຺ພເຊ’’ຕິ.

… ຕິສ຺ໂສ ເຖໂຣ….

໑໐. ວຑ຺ຒມານຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔໐.

‘‘ສຕ຺ຕິຍາ ¶ ວິຍ ໂອມຏ຺ໂຐ, ຑຍ຺ຫມາໂນວ ມຕ຺ຖເກ;

ຠວຣາຄປ຺ປຫານາຍ, ສໂຕ ຠິກ຺ຂຸ ປຣິພ຺ພເຊ’’ຕິ.

… ວຑ຺ຒມາໂນ ເຖໂຣ….

ວຄ຺ໂຄ ຈຕຸຕ຺ໂຖ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ຄຫ຺ວຣຕີຣິໂຍ ¶ ສຸປ຺ປິໂຍ, ໂສປາໂກ ເຈວ ໂປສິໂຍ;

ສາມຎ຺ຎການິ ກຸມາປຸຕ຺ໂຕ, ກຸມາປຸຕ຺ຕສຫາຍໂກ;

ຄວມ຺ປຕິ ຕິສ຺ສຕ຺ເຖໂຣ, ວຑ຺ຒມາໂນ ມຫາຍໂສຕິ.

໕. ປຎ຺ຈມວຄ຺ໂຄ

໑. ສິຣິວຑ຺ຒຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔໑.

‘‘ວິວຣມນຸປຕນ຺ຕິ ¶ ວິຊ຺ຊຸຕາ, ເວຠາຣສ຺ສ ຈ ປຓ຺ຑວສ຺ສ ຈ;

ນຄວິວຣຄໂຕ ຈ ຌາຍຕິ, ປຸຕ຺ໂຕ ອປ຺ປຏິມສ຺ສ ຕາທິໂນ’’ຕິ.

… ສິຣິວຑ຺ໂຒ ເຖໂຣ….

໒. ຂທິຣວນິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔໒.

‘‘ຈາເລ ¶ ອຸປຈາເລ ສີສູປຈາເລ ( ) [(ຈາລາ ອຸປຈາລາ, ສີສູປຈາລາ) (ກ.)] ປຕິສ຺ສຕາ [ປຏິສ຺ສຕິກາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ນຸ ໂຂ ວິຫຣຖ;

ອາຄໂຕ ໂວ ວາລໍ ວິຍ ເວຘີ’’ຕິ.

… ຂທິຣວນິໂຍ ເຖໂຣ….

໓. ສຸມງ຺ຄລຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔໓.

‘‘ສຸມຸຕ຺ຕິໂກ ສຸມຸຕ຺ຕິໂກ ສາຫຸ, ສຸມຸຕ຺ຕິໂກມ຺ຫິ ຕີຫິ ຂຸຊ຺ຊເກຫິ;

ອສິຕາສຸ ມຍາ ນງ຺ຄລາສຸ, ມຍາ ຂຸທ຺ທກຸທ຺ທາລາສຸ ມຍາ.

ຍທິປິ ອິຘເມວ ອິຘເມວ, ອຖ ວາປິ ອລເມວ ອລເມວ;

ຌາຍ ສຸມງ຺ຄລ ຌາຍ ສຸມງ຺ຄລ, ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ວິຫຣ ສຸມງ຺ຄລາ’’ຕິ.

… ສຸມງ຺ຄໂລ ເຖໂຣ….

໔. ສານຸຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔໔.

[ສໍ. ນິ. ໑.໒໓໙] ‘‘ມຕໍ ວາ ອມ຺ມ ໂຣທນ຺ຕິ, ໂຍ ວາ ຊີວໍ ນ ທິສ຺ສຕິ;

ຊີວນ຺ຕໍ ມໍ ອມ຺ມ ປສ຺ສນ຺ຕີ, ກສ຺ມາ ມໍ ອມ຺ມ ໂຣທສີ’’ຕິ.

… ສານຸຕ຺ເຖໂຣ….

໕. ຣມຓີຍວິຫາຣິຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔໕.

‘‘ຍຖາປິ ¶ ຠທ຺ໂທ ອາຊຎ຺ໂຎ, ຂລິຕ຺ວາ ປຕິຕິຏ຺ຐຕິ;

ເອວໍ ¶ ທສ຺ສນສມ຺ປນ຺ນໍ, ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສາວກ’’ນ຺ຕິ.

… ຣມຓີຍວິຫາຣິຕ຺ເຖໂຣ….

໖. ສມິທ຺ຘິຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔໖.

‘‘ສທ຺ຘາຍາຫໍ ປພ຺ພຊິໂຕ, ອຄາຣສ຺ມານຄາຣິຍໍ;

ສຕິ ປຎ຺ຎາ ຈ ເມ ວຸຑ຺ຒາ, ຈິຕ຺ຕຎ຺ຈ ສຸສມາຫິຕໍ;

ກາມໍ ກຣສ຺ສຸ ຣູປານິ, ເນວ ມໍ ພ຺ຍາຘຍິສ຺ສສີ’’ຕິ [ພາຘຍິສ຺ສສີຕິ (ສີ.), ພ຺ຍາຖຍິສ຺ສສີຕິ (?)].

… ສມິທ຺ຘິຕ຺ເຖໂຣ….

໗. ອຸຊ຺ຊຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔໗.

‘‘ນໂມ ¶ ¶ ເຕ ພຸທ຺ຘ ວີຣຕ຺ຖຸ, ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕສິ ສພ຺ພຘິ;

ຕຸຍ຺ຫາປທາເນ ວິຫຣໍ, ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ’’ຕິ.

… ອຸຊ຺ຊໂຍ ເຖໂຣ….

໘. ສຎ຺ຊຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔໘.

‘‘ຍໂຕ ອຫໍ ປພ຺ພຊິໂຕ, ອຄາຣສ຺ມານຄາຣິຍໍ;

ນາຠິຊານາມິ ສງ຺ກປ຺ປໍ, ອນຣິຍໍ ໂທສສໍຫິຕ’’ນ຺ຕິ.

… ສຎ຺ຊໂຍ ເຖໂຣ….

໙. ຣາມເຓຍ຺ຍກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔໙.

‘‘ຈິຫຈິຫາຠິນທິເຕ [ວິຫວິຫາຠິນທິເຕ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ສິປ຺ປິກາຠິຣຸເຕຫິ ຈ;

ນ ເມ ຕໍ ຜນ຺ທຕິ ຈິຕ຺ຕໍ, ເອກຕ຺ຕນິຣຕໍ ຫິ ເມ’’ຕິ.

… ຣາມເຓຍ຺ຍໂກ ເຖໂຣ….

໑໐. ວິມລຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໕໐.

‘‘ຘຣຓີ ¶ ຈ ສິຎ຺ຈຕິ ວາຕິ, ມາລຸໂຕ ວິຊ຺ຊຸຕາ ຈຣຕິ ນເຠ;

ອຸປສມນ຺ຕິ ວິຕກ຺ກາ, ຈິຕ຺ຕໍ ສຸສມາຫິຕໍ ມມາ’’ຕິ.

… ວິມໂລ ເຖໂຣ….

ວຄ຺ໂຄ ປຎ຺ຈໂມ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ສິຣີວຑ຺ໂຒ ເຣວໂຕ ເຖໂຣ, ສຸມງ຺ຄໂລ ສານຸສວ຺ຫໂຍ ¶ ;

ຣມຓີຍວິຫາຣີ ຈ, ສມິທ຺ຘິອຸຊ຺ຊຍສຎ຺ຊຍາ;

ຣາມເຓຍ຺ໂຍ ຈ ໂສ ເຖໂຣ, ວິມໂລ ຈ ຣຓຎ຺ຊໂຫຕິ.

໖. ຉຏ຺ຐວຄ຺ໂຄ

໑. ໂຄຘິກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໕໑.

‘‘ວສ຺ສຕິ ¶ ເທໂວ ຍຖາ ສຸຄີຕໍ, ຉນ຺ນາ ເມ ກຸຏິກາ ສຸຂາ ນິວາຕາ;

ຈິຕ຺ຕໍ ສຸສມາຫິຕຎ຺ຈ ມຍ຺ຫໍ, ອຖ ເຈ ປຕ຺ຖຍສິ ປວສ຺ສ ເທວາ’’ຕິ.

… ໂຄຘິໂກ ເຖໂຣ….

໒. ສຸພາຫຸຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໕໒.

‘‘ວສ຺ສຕິ ເທໂວ ຍຖາ ສຸຄີຕໍ, ຉນ຺ນາ ເມ ກຸຏິກາ ສຸຂາ ນິວາຕາ;

ຈິຕ຺ຕໍ ສຸສມາຫິຕຎ຺ຈ ກາເຍ, ອຖ ເຈ ປຕ຺ຖຍສິ ປວສ຺ສ ເທວາ’’ຕິ.

… ສຸພາຫຸຕ຺ເຖໂຣ….

໓. ວລ຺ລິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໕໓.

‘‘ວສ຺ສຕິ ເທໂວ ຍຖາ ສຸຄີຕໍ, ຉນ຺ນາ ເມ ກຸຏິກາ ສຸຂາ ນິວາຕາ;

ຕສ຺ສໍ ວິຫຣາມິ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ, ອຖ ເຈ ປຕ຺ຖຍສິ ປວສ຺ສ ເທວາ’’ຕິ.

… ວລ຺ລິໂຍ ເຖໂຣ….

໔. ອຸຕ຺ຕິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໕໔.

‘‘ວສ຺ສຕິ ¶ ¶ ເທໂວ ຍຖາ ສຸຄີຕໍ, ຉນ຺ນາ ເມ ກຸຏິກາ ສຸຂາ ນິວາຕາ;

ຕສ຺ສໍ ວິຫຣາມິ ອທຸຕິໂຍ, ອຖ ເຈ ປຕ຺ຖຍສິ ປວສ຺ສ ເທວາ’’ຕິ.

… ອຸຕ຺ຕິໂຍ ເຖໂຣ….

໕. ອຎ຺ຊນວນິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໕໕.

‘‘ອາສນ຺ທິໍ ¶ ກຸຏິກໍ ກຕ຺ວາ, ໂອຄຍ຺ຫ ອຎ຺ຊນໍ ວນໍ;

ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນ’’ນ຺ຕິ.

… ອຎ຺ຊນວນິໂຍ ເຖໂຣ….

໖. ກຸຏິວິຫາຣິຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໕໖.

‘‘ໂກ ¶ ກຸຏິກາຍໍ ຠິກ຺ຂຸ ກຸຏິກາຍໍ, ວີຕຣາໂຄ ສຸສມາຫິຕຈິຕ຺ໂຕ;

ເອວໍ ຊານາຫິ ອາວຸໂສ, ອໂມຆາ ເຕ ກຸຏິກາ ກຕາ’’ຕິ.

… ກຸຏິວິຫາຣິຕ຺ເຖໂຣ….

໗. ທຸຕິຍກຸຏິວິຫາຣິຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໕໗.

‘‘ອຍມາຫຸ ປຸຣາຓິຍາ ກຸຏິ, ອຎ຺ຎໍ ປຕ຺ຖຍເສ ນວໍ ກຸຏິໍ;

ອາສໍ ກຸຏິຍາ ວິຣາຊຍ, ທຸກ຺ຂາ ຠິກ຺ຂຸ ປຸນ ນວາ ກຸຏີ’’ຕິ.

… ທຸຕິຍກຸຏິວິຫາຣິຕ຺ເຖໂຣ….

໘. ຣມຓີຍກຸຏິກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໕໘.

‘‘ຣມຓີຍາ ເມ ກຸຏິກາ, ສທ຺ຘາເທຍ຺ຍາ ມໂນຣມາ;

ນ ເມ ອຕ຺ໂຖ ກຸມາຣີຫິ, ເຍສໍ ອຕ຺ໂຖ ຕຫິໍ ຄຈ຺ຉຖ ນາຣິໂຍ’’ຕິ.

… ຣມຓີຍກຸຏິໂກ ເຖໂຣ….

໙. ໂກສລວິຫາຣິຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໕໙.

‘‘ສທ຺ຘາຍາຫໍ ¶ ປພ຺ພຊິໂຕ, ອຣຎ຺ເຎ ເມ ກຸຏິກາ ກຕາ;

ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ຈ ອາຕາປີ, ສມ຺ປຊາໂນ ປຕິສ຺ສໂຕ’’ຕິ [ປຏິສ຺ສໂຕຕິ (ກ.)].

… ໂກສລວິຫາຣິຕ຺ເຖໂຣ….

໑໐. ສີວລິຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໖໐.

‘‘ເຕ ເມ ອິຊ຺ຌິໍສຸ ສງ຺ກປ຺ປາ, ຍທຕ຺ໂຖ ປາວິສິໍ ກຸຏິໍ;

ວິຊ຺ຊາວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຈ຺ເຈສໍ, ມານານຸສຍມຸຊ຺ຊຫ’’ນ຺ຕິ.

… ສີວລິຕ຺ເຖໂຣ….

ວຄ຺ໂຄ ຉຏ຺ໂຐ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ໂຄຘິໂກ ¶ ຈ ສຸພາຫຸ ຈ, ວລ຺ລິໂຍ ອຸຕ຺ຕິໂຍ ອິສິ;

ອຎ຺ຊນວນິໂຍ ເຖໂຣ, ທຸເວ ກຸຏິວິຫາຣິໂນ;

ຣມຓີຍກຸຏິໂກ ຈ, ໂກສລວ຺ຫຍສີວລີຕິ.

໗. ສຕ຺ຕມວຄ຺ໂຄ

໑. ວປ຺ປຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໖໑.

‘‘ປສ຺ສຕິ ¶ ປສ຺ໂສ ປສ຺ສນ຺ຕໍ, ອປສ຺ສນ຺ຕຎ຺ຈ ປສ຺ສຕິ;

ອປສ຺ສນ຺ໂຕ ອປສ຺ສນ຺ຕໍ, ປສ຺ສນ຺ຕຎ຺ຈ ນ ປສ຺ສຕີ’’ຕິ.

… ວປ຺ໂປ ເຖໂຣ….

໒. ວຊ຺ຊິປຸຕ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໖໒.

‘‘ເອກກາ ¶ ມຍໍ ອຣຎ຺ເຎ ວິຫຣາມ, ອປວິທ຺ຘໍວ ວນສ຺ມິໍ ທາຣຸກໍ;

ຕສ຺ສ ເມ ພຫຸກາ ປິຫຍນ຺ຕິ, ເນຣຍິກາ ວິຍ ສຄ຺ຄຄາມິນ’’ນ຺ຕິ.

… ວຊ຺ຊິປຸຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

໓. ປກ຺ຂຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໖໓.

‘‘ຈຸຕາ ¶ ປຕນ຺ຕິ ປຕິຕາ, ຄິທ຺ຘາ ຈ ປຸນຣາຄຕາ;

ກຕໍ ກິຈ຺ຈໍ ຣຕໍ ຣມ຺ມໍ, ສຸເຂນນ຺ວາຄຕໍ ສຸຂ’’ນ຺ຕິ.

… ປກ຺ໂຂ ເຖໂຣ….

໔. ວິມລໂກຓ຺ຑຎ຺ຎຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໖໔.

‘‘ທຸມວ຺ຫຍາຍ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ, ຊາໂຕ ປຓ຺ຑຣເກຕຸນາ;

ເກຕຸຫາ ¶ ເກຕຸນາເຍວ, ມຫາເກຕຸໍ ປຘໍສຍີ’’ຕິ.

… ວິມລໂກຓ຺ຑຎ຺ໂຎ ເຖໂຣ….

໕. ອຸກ຺ເຂປກຕວຈ຺ຉຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໖໕.

‘‘ອຸກ຺ເຂປກຕວຈ຺ຉສ຺ສ, ສງ຺ກລິຕໍ ພຫູຫິ ວສ຺ເສຫິ;

ຕໍ ຠາສຕິ ຄຫຏ຺ຐານໍ, ສຸນິສິນ຺ໂນ ອຸຬາຣປາໂມຊ຺ໂຊ’’ຕິ.

… ອຸກ຺ເຂປກຕວຈ຺ໂຉ ເຖໂຣ….

໖. ເມຆິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໖໖.

‘‘ອນຸສາສິ ¶ ມຫາວີໂຣ, ສພ຺ພຘມ຺ມານ ປາຣຄູ;

ຕສ຺ສາຫໍ ຘມ຺ມໍ ສຸຕ຺ວານ, ວິຫາສິໍ ສນ຺ຕິເກ ສໂຕ;

ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນ’’ນ຺ຕິ.

… ເມຆິໂຍ ເຖໂຣ….

໗. ເອກຘມ຺ມສວນີຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໖໗.

‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ, ຠວາ ສພ຺ເພ ສມູຫຕາ;

ວິກ຺ຂີໂຓ ຊາຕິສໍສາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ’’ຕິ.

… ເອກຘມ຺ມສວນີໂຍ ເຖໂຣ….

໘. ເອກຸທານິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໖໘.

[ອຸທາ. ໓໗; ປາຈິ. ໑໕໓] ‘‘ອຘິເຈຕໂສ ອປ຺ປມຊ຺ຊໂຕ, ມຸນິໂນ ໂມນປເຖສຸ ສິກ຺ຂໂຕ;

ໂສກາ ນ ຠວນ຺ຕິ ຕາທິໂນ, ອຸປສນ຺ຕສ຺ສ ສທາ ສຕີມໂຕ’’ຕິ.

… ເອກຸທານິໂຍ ເຖໂຣ….

໙. ຉນ຺ນຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໖໙.

‘‘ສຸຕ຺ວານ ¶ ຘມ຺ມໍ ມຫໂຕ ມຫາຣສໍ, ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓວເຣນ ເທສິຕໍ;

ມຄ຺ຄໍ ປປຊ຺ຊິໍ [ປປຊ຺ຊໍ (ກ.)] ອມຕສ຺ສ ປຕ຺ຕິຍາ, ໂສ ໂຍຄກ຺ເຂມສ຺ສ ປຖສ຺ສ ໂກວິໂທ’’ຕິ.

… ຉນ຺ໂນ ເຖໂຣ….

໑໐. ປຸຓ຺ຓຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໗໐.

‘‘ສີລເມວ ¶ ¶ ອິຘ ອຄ຺ຄໍ, ປຎ຺ຎວາ ປນ ອຸຕ຺ຕໂມ;

ມນຸສ຺ເສສຸ ຈ ເທເວສຸ, ສີລປຎ຺ຎາຓໂຕ ຊຍ’’ນ຺ຕິ.

… ປຸຓ຺ໂຓ ເຖໂຣ….

ວຄ຺ໂຄ ສຕ຺ຕໂມ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ ¶ –

ວປ຺ໂປ ຈ ວຊ຺ຊິປຸຕ຺ໂຕ ຈ, ປກ຺ໂຂ ວິມລໂກຓ຺ຑຎ຺ໂຎ;

ອຸກ຺ເຂປກຕວຈ຺ໂຉ ຈ, ເມຆິໂຍ ເອກຘມ຺ມິໂກ;

ເອກຸທານິຍຉນ຺ນາ ຈ, ປຸຓ຺ຓຕ຺ເຖໂຣ ມຫພ຺ພໂລຕິ.

໘. ອຏ຺ຐມວຄ຺ໂຄ

໑. ວຈ຺ຉປາລຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໗໑.

‘‘ສຸສຸຂຸມນິປຸຓຕ຺ຖທສ຺ສິນາ, ມຕິກຸສເລນ ນິວາຕວຸຕ຺ຕິນາ;

ສໍເສວິຕວຸທ຺ຘສີລິນາ [ສໍເສວິຕພຸທ຺ຘສີລິນາ (ກ.)], ນິພ຺ພານໍ ນ ຫິ ເຕນ ທຸລ຺ລຠ’’ນ຺ຕິ.

… ວຈ຺ຉປາໂລ ເຖໂຣ….

໒. ອາຕຸມຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໗໒.

‘‘ຍຖາ ¶ ກຬີໂຣ ສຸສຸ ວຑ຺ຒິຕຄ຺ໂຄ, ທຸນ຺ນິກ຺ຂໂມ ໂຫຕິ ປສາຂຊາໂຕ;

ເອວໍ ອຫໍ ຠຣິຍາຍານິຕາຍ, ອນຸມຎ຺ຎໍ ¶ ມໍ ປພ຺ພຊິໂຕມ຺ຫິ ທານີ’’ຕິ.

… ອາຕຸໂມ ເຖໂຣ….

໓. ມາຓວຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໗໓.

‘‘ຊິຓ຺ຓຎ຺ຈ ທິສ຺ວາ ທຸຂິຕຎ຺ຈ ພ຺ຍາຘິຕໍ, ມຕຎ຺ຈ ທິສ຺ວາ ຄຕມາຍຸສງ຺ຂຍໍ;

ຕໂຕ ອຫໍ ນິກ຺ຂມິຕູນ ປພ຺ພຊິໍ, ປຫາຍ ກາມານິ ມໂນຣມານີ’’ຕິ.

… ມາຓໂວ ເຖໂຣ….

໔. ສຸຍາມນຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໗໔.

‘‘ກາມຈ຺ຉນ຺ໂທ ຈ ພ຺ຍາປາໂທ, ຖິນມິທ຺ຘຎ຺ຈ [ຖີນມິທ຺ຘຎ຺ຈ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຠິກ຺ຂຸໂນ;

ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ວິຈິກິຈ຺ຉາ ຈ, ສພ຺ພໂສວ ນ ວິຊ຺ຊຕີ’’ຕິ.

… ສຸຍາມໂນ ເຖໂຣ….

໕. ສຸສາຣທຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໗໕.

‘‘ສາຘຸ ສຸວິຫິຕານ ທສ຺ສນໍ, ກງ຺ຂາ ຉິຊ຺ຊຕິ ພຸທ຺ຘິ ວຑ຺ຒຕິ;

ພາລມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ ປຓ຺ຑິຕໍ, ຕສ຺ມາ ສາຘຸ ສຕໍ ສມາຄໂມ’’ຕິ.

… ສຸສາຣໂທ ເຖໂຣ….

໖. ປິຍຎ຺ຊຫຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໗໖.

‘‘ອຸປ຺ປຕນ຺ເຕສຸ ¶ ນິປເຕ, ນິປຕນ຺ເຕສຸ ອຸປ຺ປເຕ;

ວເສ ອວສມາເນສຸ, ຣມມາເນສຸ ໂນ ຣເມ’’ຕິ.

… ປິຍຎ຺ຊໂຫ ເຖໂຣ….

໗. ຫຕ຺ຖາໂຣຫປຸຕ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໗໗.

‘‘ອິທໍ ¶ ¶ ປຸເຣ ຈິຕ຺ຕມຈາຣິ ຈາຣິກໍ, ເຍນິຈ຺ຉກໍ ຍຕ຺ຖກາມໍ ຍຖາສຸຂໍ;

ຕທຊ຺ຊຫໍ ນິຄ຺ຄເຫສ຺ສາມິ ໂຍນິໂສ, ຫຕ຺ຖິປ຺ປຠິນ຺ນໍ ວິຍ ອງ຺ກຸສຄ຺ຄໂຫ’’ຕິ.

… ຫຕ຺ຖາໂຣຫປຸຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

໘. ເມຓ຺ຑສິຣຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໗໘.

‘‘ອເນກຊາຕິສໍສາຣໍ ¶ , ສນ຺ຘາວິສ຺ສໍ ອນິພ຺ພິສໍ;

ຕສ຺ສ ເມ ທຸກ຺ຂຊາຕສ຺ສ, ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ໂຘ ອປຣທ຺ໂຘ’’ຕິ.

… ເມຓ຺ຑສິໂຣ ເຖໂຣ….

໙. ຣກ຺ຂິຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໗໙.

‘‘ສພ຺ໂພ ຣາໂຄ ປຫີໂນ ເມ, ສພ຺ໂພ ໂທໂສ ສມູຫໂຕ;

ສພ຺ໂພ ເມ ວິຄໂຕ ໂມໂຫ, ສີຕິຠູໂຕສ຺ມິ ນິພ຺ພຸໂຕ’’ຕິ.

… ຣກ຺ຂິໂຕ ເຖໂຣ….

໑໐. ອຸຄ຺ຄຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໘໐.

‘‘ຍໍ ¶ ມຍາ ປກຕໍ ກມ຺ມໍ, ອປ຺ປໍ ວາ ຍທິ ວາ ພຫຸໍ;

ສພ຺ພເມຕໍ ປຣິກ຺ຂີຓໍ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ’’ຕິ.

… ອຸຄ຺ໂຄ ເຖໂຣ….

ວຄ຺ໂຄ ອຏ຺ຐໂມ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ວຈ຺ຉປາໂລ ຈ ໂຍ ເຖໂຣ, ອາຕຸໂມ ມາຓໂວ ອິສິ;

ສຸຍາມໂນ ສຸສາຣໂທ, ເຖໂຣ ໂຍ ຈ ປິຍຎ຺ຊໂຫ;

ອາໂຣຫປຸຕ຺ໂຕ ເມຓ຺ຑສິໂຣ, ຣກ຺ຂິໂຕ ອຸຄ຺ຄສວ຺ຫໂຍຕິ.

໙. ນວມວຄ຺ໂຄ

໑. ສມິຕິຄຸຕ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໘໑.

‘‘ຍໍ ¶ ມຍາ ປກຕໍ ປາປໍ, ປຸພ຺ເພ ອຎ຺ຎາສຸ ຊາຕິສຸ;

ອິເຘວ ຕໍ ເວທນີຍໍ, ວຕ຺ຖຸ ອຎ຺ຎໍ ນ ວິຊ຺ຊຕີ’’ຕິ.

… ສມິຕິຄຸຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

໒. ກສ຺ສປຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໘໒.

‘‘ເຍນ ¶ ເຍນ ສຸຠິກ຺ຂານິ, ສິວານິ ອຠຍານິ ຈ;

ເຕນ ປຸຕ຺ຕກ ຄຈ຺ຉສ຺ສຸ, ມາ ໂສກາປຫໂຕ ຠວາ’’ຕິ.

… ກສ຺ສໂປ ເຖໂຣ….

໓. ສີຫຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໘໓.

‘‘ສີຫປ຺ປມຕ຺ໂຕ ວິຫຣ, ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວມຕນ຺ທິໂຕ;

ຠາເວຫິ ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ, ຊຫ ສີຆໍ ສມຸສ຺ສຍ’’ນ຺ຕິ.

… ສີໂຫ ເຖໂຣ….

໔. ນີຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໘໔.

‘‘ສພ຺ພຣຕ຺ຕິໍ ¶ ສຸປິຕ຺ວານ, ທິວາ ສງ຺ຄຓິເກ ຣໂຕ;

ກຸທາສ຺ສຸ ນາມ ທຸມ຺ເມໂຘ, ທຸກ຺ຂສ຺ສນ຺ຕໍ ກຣິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

… ນີໂຕ ເຖໂຣ….

໕. ສຸນາຄຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໘໕.

‘‘ຈິຕ຺ຕນິມິຕ຺ຕສ຺ສ ໂກວິໂທ, ປວິເວກຣສໍ ວິຊານິຍ;

ຌາຍໍ ນິປໂກ ປຕິສ຺ສໂຕ, ອຘິຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສຸຂໍ ນິຣາມິສ’’ນ຺ຕິ.

… ສຸນາໂຄ ເຖໂຣ….

໖. ນາຄິຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໘໖.

‘‘ອິໂຕ ¶ ພຫິທ຺ຘາ ປຸຖຸ ອຎ຺ຎວາທິນໍ, ມຄ຺ໂຄ ນ ນິພ຺ພານຄໂມ ຍຖາ ອຍໍ;

ອິຕິສ຺ສຸ ສງ຺ຆໍ ຠຄວານຸສາສຕິ, ສຕ຺ຖາ ສຍໍ ປາຓິຕເລວ ທສ຺ສຍ’’ນ຺ຕິ.

… ນາຄິໂຕ ເຖໂຣ….

໗. ປວິຏ຺ຐຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໘໗.

‘‘ຂນ຺ຘາ ¶ ທິຏ຺ຐາ ຍຖາຠູຕໍ, ຠວາ ສພ຺ເພ ປທາລິຕາ;

ວິກ຺ຂີໂຓ ຊາຕິສໍສາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ’’ຕິ.

… ປວິຏ຺ໂຐ ເຖໂຣ….

໘. ອຊ຺ຊຸນຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໘໘.

‘‘ອສກ຺ຂິໍ ¶ ວຕ ອຕ຺ຕານໍ, ອຸທ຺ຘາຕຸໍ ອຸທກາ ຖລໍ;

ວຸຍ຺ຫມາໂນ ມໂຫເຆວ, ສຈ຺ຈານິ ປຏິວິຊ຺ຌຫ’’ນ຺ຕິ.

… ອຊ຺ຊຸໂນ ເຖໂຣ….

໙. (ປຐມ)-ເທວສຠຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໘໙.

‘‘ອຸຕ຺ຕິຓ຺ຓາ ປງ຺ກປລິປາ, ປາຕາລາ ປຣິວຊ຺ຊິຕາ;

ມຸຕ຺ໂຕ ໂອຆາ ຈ ຄນ຺ຖາ ຈ, ສພ຺ເພ ມານາ ວິສໍຫຕາ’’ຕິ.

… ເທວສໂຠ ເຖໂຣ….

໑໐. ສາມິທຕ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໙໐.

‘‘ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘາ ປຣິຎ຺ຎາຕາ, ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ຉິນ຺ນມູລກາ;

ວິກ຺ຂີໂຓ ຊາຕິສໍສາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ’’ຕິ.

… ສາມິທຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

ວຄ຺ໂຄ ນວໂມ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ເຖໂຣ ສມິຕິຄຸຕ຺ໂຕ ຈ, ກສ຺ສໂປ ສີຫສວ຺ຫໂຍ;

ນີໂຕ ສຸນາໂຄ ນາຄິໂຕ, ປວິຏ຺ໂຐ ອຊ຺ຊຸໂນ ອິສິ;

ເທວສໂຠ ຈ ໂຍ ເຖໂຣ, ສາມິທຕ຺ໂຕ ມຫພ຺ພໂລຕິ.

໑໐. ທສມວຄ຺ໂຄ

໑. ປຣິປຸຓ຺ຓກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໙໑.

‘‘ນ ¶ ຕຖາ ມຕໍ ສຕຣສໍ, ສຸຘນ຺ນໍ ຍໍ ມຍຊ຺ຊ ປຣິຠຸຕ຺ຕໍ;

ອປຣິມິຕທສ຺ສິນາ ໂຄຕເມນ, ພຸທ຺ເຘນ ເທສິໂຕ ຘມ຺ໂມ’’ຕິ.

… ປຣິປຸຓ຺ຓໂກ ເຖໂຣ….

໒. ວິຊຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໙໒.

‘‘ຍສ຺ສາສວາ ¶ ¶ ¶ ປຣິກ຺ຂີຓາ, ອາຫາເຣ ຈ ອນິສ຺ສິໂຕ;

ສຸຎ຺ຎຕາ ອນິມິຕ຺ໂຕ ຈ, ວິໂມກ຺ໂຂ ຍສ຺ສ ໂຄຈໂຣ;

ອາກາເສວ ສກຸນ຺ຕານໍ, ປທໍ ຕສ຺ສ ທຸຣນ຺ນຍ’’ນ຺ຕິ.

… ວິຊໂຍ ເຖໂຣ….

໓. ເອຣກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໙໓.

‘‘ທຸກ຺ຂາ ກາມາ ເອຣກ, ນ ສຸຂາ ກາມາ ເອຣກ;

ໂຍ ກາເມ ກາມຍຕິ, ທຸກ຺ຂໍ ໂສ ກາມຍຕິ ເອຣກ;

ໂຍ ກາເມ ນ ກາມຍຕິ, ທຸກ຺ຂໍ ໂສ ນ ກາມຍຕິ ເອຣກາ’’ຕິ.

… ເອຣໂກ ເຖໂຣ….

໔. ເມຕ຺ຕຊິຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໙໔.

‘‘ນໂມ ຫິ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ, ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສິຣີມໂຕ;

ເຕນາຍໍ ອຄ຺ຄປ຺ປຕ຺ເຕນ, ອຄ຺ຄຘມ຺ໂມ [ອຄ຺ໂຄ ຘມ຺ໂມ (ສີ.)] ສຸເທສິໂຕ’’ຕິ.

… ເມຕ຺ຕຊິ ເຖໂຣ….

໕. ຈກ຺ຂຸປາລຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໙໕.

‘‘ອນ຺ໂຘຫໍ ຫຕເນຕ຺ໂຕສ຺ມິ, ກນ຺ຕາຣທ຺ຘານປກ຺ຂນ຺ໂທ [ປກ຺ຂນ຺ໂນ (ສີ.), ປກ຺ກນ຺ໂຕ (ສ຺ຍາ. ສີ. ອຏ຺ຐ.)];

ສຍມາໂນປິ ຄຈ຺ຉິສ຺ສໍ, ນ ສຫາເຍນ ປາເປນາ’’ຕິ.

… ຈກ຺ຂຸປາໂລ ເຖໂຣ….

໖. ຂຓ຺ຑສຸມນຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໙໖.

‘‘ເອກປຸປ຺ຜໍ ¶ ຈຊິຕ຺ວານ, ອສີຕິ [ອສີຕິໍ (ສີ.)] ວສ຺ສໂກຏິໂຍ;

ສຄ຺ເຄສຸ ປຣິຈາເຣຕ຺ວາ, ເສສເກນມ຺ຫິ ນິພ຺ພຸໂຕ’’ຕິ.

… ຂຓ຺ຑສຸມໂນ ເຖໂຣ….

໗. ຕິສ຺ສຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໙໗.

‘‘ຫິຕ຺ວາ ສຕປລໍ ກໍສໍ, ໂສວຓ຺ຓໍ ສຕຣາຊິກໍ;

ອຄ຺ຄຫິໍ ມຕ຺ຕິກາປຕ຺ຕໍ, ອິທໍ ທຸຕິຍາຠິເສຈນ’’ນ຺ຕິ.

… ຕິສ຺ໂສ ເຖໂຣ….

໘. ອຠຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໙໘.

‘‘ຣູປໍ ¶ ¶ ທິສ຺ວາ ສຕິ ມຸຏ຺ຐາ, ປິຍໍ ນິມິຕ຺ຕໍ ມນສິກໂຣໂຕ;

ສາຣຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ເວເທຕິ, ຕຎ຺ຈ ອຊ຺ໂຌສ ຕິຏ຺ຐຕິ;

ຕສ຺ສ ວຑ຺ຒນ຺ຕິ ອາສວາ, ຠວມູໂລປຄາມິໂນ’’ຕິ [ຠວມູລາ ຠວຄາມິໂນຕິ (ສີ. ກ.)].

… ອຠໂຍ ເຖໂຣ….

໙. ອຸຕ຺ຕິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໙໙.

‘‘ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ສຕິ ມຸຏ຺ຐາ, ປິຍໍ ນິມິຕ຺ຕໍ ມນສິກໂຣໂຕ;

ສາຣຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ເວເທຕິ, ຕຎ຺ຈ ອຊ຺ໂຌສ ຕິຏ຺ຐຕິ;

ຕສ຺ສ ວຑ຺ຒນ຺ຕິ ອາສວາ, ສໍສາຣໍ ອຸປຄາມິໂນ’’ຕິ.

… ອຸຕ຺ຕິໂຍ ເຖໂຣ….

໑໐. (ທຸຕິຍ)-ເທວສຠຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໐໐.

‘‘ສມ຺ມປ຺ປຘານສມ຺ປນ຺ໂນ, ສຕິປຏ຺ຐານໂຄຈໂຣ;

ວິມຸຕ຺ຕິກຸສຸມສຎ຺ຉນ຺ໂນ, ປຣິນິພ຺ພິສ຺ສຕ຺ຍນາສໂວ’’ຕິ.

… ເທວສໂຠ ເຖໂຣ….

ວຄ຺ໂຄ ທສໂມ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ປຣິປຸຓ຺ຓໂກ ຈ ວິຊໂຍ, ເອຣໂກ ເມຕ຺ຕຊີ ມຸນິ;

ຈກ຺ຂຸປາໂລ ຂຓ຺ຑສຸມໂນ, ຕິສ຺ໂສ ຈ ອຠໂຍ ຕຖາ;

ອຸຕ຺ຕິໂຍ ຈ ມຫາປຎ຺ໂຎ, ເຖໂຣ ເທວສໂຠປິ ຈາຕິ.

໑໑. ເອກາທສມວຄ຺ໂຄ

໑. ເພລຏ຺ຐານິກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໐໑.

‘‘ຫິຕ຺ວາ ¶ ¶ ຄິຫິຕ຺ຕໍ ອນໂວສິຕຕ຺ໂຕ, ມຸຂນງ຺ຄລີ ໂອທຣິໂກ ກຸສີໂຕ;

ມຫາວຣາໂຫວ ¶ ນິວາປປຸຏ຺ໂຐ, ປຸນປ຺ປຸນໍ ຄພ຺ຠມຸເປຕິ ມນ຺ໂທ’’ຕິ.

… ເພລຏ຺ຐານິໂກ ເຖໂຣ….

໒. ເສຕຸຈ຺ຉຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໐໒.

‘‘ມາເນນ ¶ ວຎ຺ຈິຕາເສ, ສງ຺ຂາເຣສຸ ສໍກິລິສ຺ສມານາເສ;

ລາຠາລາເຠນ ມຖິຕາ, ສມາຘິໍ ນາຘິຄຈ຺ຉນ຺ຕີ’’ຕິ.

… ເສຕຸຈ຺ໂຉ ເຖໂຣ….

໓. ພນ຺ຘຸຣຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໐໓.

‘‘ນາຫໍ ເອເຕນ ອຕ຺ຖິໂກ, ສຸຂິໂຕ ຘມ຺ມຣເສນ ຕປ຺ປິໂຕ;

ປິຕ຺ວາ [ປີຕ຺ວານ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຣສຄ຺ຄມຸຕ຺ຕມໍ, ນ ຈ ກາຫາມິ ວິເສນ ສນ຺ຖວ’’ນ຺ຕິ.

… ພນ຺ຘຸໂຣ [ພນ຺ຘໂນ (ກ.)] ເຖໂຣ….

໔. ຂິຕກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໐໔.

‘‘ລຫຸໂກ ວຕ ເມ ກາໂຍ, ຜຸຏ຺ໂຐ ຈ ປີຕິສຸເຂນ ວິປຸເລນ;

ຕູລມິວ ເອຣິຕໍ ມາລຸເຕນ, ປິລວຕີວ ເມ ກາໂຍ’’ຕິ.

… ຂິຕໂກ ເຖໂຣ….

໕. ມລິຕວມ຺ຠຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໐໕.

‘‘ອຸກ຺ກຓ຺ຐິໂຕປິ ນ ວເສ, ຣມມາໂນປິ ປກ຺ກເມ;

ນ ຕ຺ເວວານຕ຺ຖສໍຫິຕໍ, ວເສ ວາສໍ ວິຈກ຺ຂໂຓ’’ຕິ.

… ມລິຕວມ຺ໂຠ ເຖໂຣ….

໖. ສຸເຫມນ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໐໖.

‘‘ສຕລິງ຺ຄສ຺ສ ¶ ອຕ຺ຖສ຺ສ, ສຕລກ຺ຂຓຘາຣິໂນ;

ເອກງ຺ຄທສ຺ສີ ທຸມ຺ເມໂຘ, ສຕທສ຺ສີ ຈ ປຓ຺ຑິໂຕ’’ຕິ.

… ສຸເຫມນ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

໗. ຘມ຺ມສວຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໐໗.

‘‘ປພ຺ພຊິໍ ¶ ຕຸລຍິຕ຺ວານ, ອຄາຣສ຺ມານຄາຣິຍໍ;

ຕິສ຺ໂສ ¶ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນ’’ນ຺ຕິ.

… ຘມ຺ມສໂວ ເຖໂຣ….

໘. ຘມ຺ມສວປິຕຸຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໐໘.

‘‘ສ ວີສວສ຺ສສຕິໂກ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ;

ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນ’’ນ຺ຕິ.

… ຘມ຺ມສວປິຕຸ ເຖໂຣ….

໙. ສງ຺ຆຣກ຺ຂິຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໐໙.

‘‘ນ ¶ ນູນາຍໍ ປຣມຫິຕານຸກມ຺ປິໂນ, ຣໂຫຄໂຕ ອນຸວິຄເຓຕິ ສາສນໍ;

ຕຖາຫຍໍ ວິຫຣຕິ ປາກຕິນ຺ທ຺ຣິໂຍ, ມິຄີ ຍຖາ ຕຣຸຓຊາຕິກາ ວເນ’’ຕິ.

… ສງ຺ຆຣກ຺ຂິໂຕ ເຖໂຣ….

໑໐. ອຸສຠຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໑໐.

‘‘ນຄາ ນຄຄ຺ເຄສຸ ສຸສໍວິຣູຬ຺ຫາ, ອຸທຄ຺ຄເມເຆນ ນເວນ ສິຕ຺ຕາ;

ວິເວກກາມສ຺ສ ອຣຎ຺ຎສຎ຺ຎິໂນ, ຊເນຕິ ຠິຍ຺ໂຍ ອຸສຠສ຺ສ ກລ຺ຍຕ’’ນ຺ຕິ.

… ອຸສໂຠ ເຖໂຣ….

ວຄ຺ໂຄ ເອກາທສໂມ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ເພລຏ຺ຐານິໂກ ເສຕຸຈ຺ໂຉ, ພນ຺ຘຸໂຣ ຂິຕໂກ ອິສິ;

ມລິຕວມ຺ໂຠ ສຸເຫມນ຺ໂຕ, ຘມ຺ມສໂວ ຘມ຺ມສວປິຕາ;

ສງ຺ຆຣກ຺ຂິຕຕ຺ເຖໂຣ ¶ ຈ, ອຸສໂຠ ຈ ມຫາມຸນີຕິ.

໑໒. ທ຺ວາທສມວຄ຺ໂຄ

໑. ເຊນ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໑໑.

‘‘ທຸປ຺ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ¶ ¶ ເວ ທຸຣຘິວາສາ ເຄຫາ, ຘມ຺ໂມ ຄມ຺ຠີໂຣ ທຸຣຘິຄມາ ໂຠຄາ;

ກິຈ຺ຉາ ວຸຕ຺ຕິ ໂນ ອິຕຣີຕເຣເນວ, ຍຸຕ຺ຕໍ ຈິນ຺ເຕຕຸໍ ສຕຕມນິຈ຺ຈຕ’’ນ຺ຕິ.

… ເຊນ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

໒. ວຈ຺ຉໂຄຕ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໑໒.

‘‘ເຕວິຊ຺ໂຊຫໍ ມຫາຌາຍີ, ເຈໂຕສມຖໂກວິໂທ;

ສທຕ຺ໂຖ ເມ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນ’’ນ຺ຕິ.

… ວຈ຺ຉໂຄຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

໓. ວນວຈ຺ຉຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໑໓.

‘‘ອຈ຺ໂຉທິກາ ປຸຖຸສິລາ,ໂຄນງ຺ຄຸລມິຄາຍຸຕາ;

ອມ຺ພຸເສວາລສຎ຺ຉນ຺ນາ, ເຕ ເສລາ ຣມຍນ຺ຕິ ມ’’ນ຺ຕິ.

… ວນວຈ຺ໂຉ ເຖໂຣ….

໔. ອຘິມຸຕ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໑໔.

‘‘ກາຍທຸຏ຺ຐຸລ຺ລຄຣຸໂນ, ຫິຍ຺ຍມານມ຺ຫິ [ຫີຍມານມ຺ຫິ (ສີ.)] ຊີວິເຕ;

ສຣີຣສຸຂຄິທ຺ຘສ຺ສ, ກຸໂຕ ສມຓສາຘຸຕາ’’ຕິ.

… ອຘິມຸຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

໕. ມຫານາມຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໑໕.

‘‘ເອສາວຫິຍ຺ຍເສ ປພ຺ພເຕນ, ພຫຸກຸຏຊສລ຺ລກິເກນ [ສລ຺ລກິເຕນ (ສີ.), ສລ຺ລຣິເກນ (ສ຺ຍາ.)];

ເນສາທເກນ ¶ ຄິຣິນາ, ຍສສ຺ສິນາ ປຣິຈ຺ຉເທນາ’’ຕິ.

… ມຫານາໂມ ເຖໂຣ….

໖. ປາຣາປຣິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໑໖.

‘‘ຉຜສ຺ສາຍຕເນ ¶ ¶ ¶ ຫິຕ຺ວາ, ຄຸຕ຺ຕທ຺ວາໂຣ ສຸສໍວຸໂຕ;

ອຆມູລໍ ວມິຕ຺ວານ, ປຕ຺ໂຕ ເມ ອາສວກ຺ຂໂຍ’’ຕິ.

… ປາຣາປຣິໂຍ [ປາຣາສຣິໂຍ (ສີ.), ປາຣໍປຣິໂຍ (ກ.)] ເຖໂຣ ….

໗. ຍສຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໑໗.

‘‘ສຸວິລິຕ຺ໂຕ ສຸວສໂນ,ສພ຺ພາຠຣຓຠູສິໂຕ;

ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອຊ຺ຌຄມິໍ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນ’’ນ຺ຕິ.

… ຍໂສ ເຖໂຣ….

໘. ກິມິລຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໑໘.

‘‘ອຠິສຕ຺ໂຕວ ນິປຕຕິ, ວໂຍ ຣູປໍ ອຎ຺ຎມິວ ຕເຖວ ສນ຺ຕໍ;

ຕສ຺ເສວ ສໂຕ ອວິປ຺ປວສໂຕ, ອຎ຺ຎສ຺ເສວ ສຣາມິ ອຕ຺ຕານ’’ນ຺ຕິ.

… ກິມິໂລ [ກິມ຺ພິໂລ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ເຖໂຣ….

໙. ວຊ຺ຊິປຸຕ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໑໙.

‘‘ຣຸກ຺ຂມູລຄຫນໍ ປສກ຺ກິຍ, ນິພ຺ພານໍ ຫທຍສ຺ມິໍ ໂອປິຍ;

ຌາຍ ໂຄຕມ ມາ ຈ ປມາໂທ, ກິໍ ເຕ ພິຬິພິຬິກາ ກຣິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

… ວຊ຺ຊິປຸຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

໑໐. ອິສິທຕ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໒໐.

‘‘ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘາ ປຣິຎ຺ຎາຕາ, ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ຉິນ຺ນມູລກາ;

ທຸກ຺ຂກ຺ຂໂຍ ¶ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ,ປຕ຺ໂຕ ເມ ອາສວກ຺ຂໂຍ’’ຕິ.

… ອິສິທຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

ວຄ຺ໂຄ ທ຺ວາທສໂມ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ ¶ –

ເຊນ຺ໂຕ ¶ ຈ ວຈ຺ຉໂຄຕ຺ໂຕ ຈ, ວຈ຺ໂຉ ຈ ວນສວ຺ຫໂຍ;

ອຘິມຸຕ຺ໂຕ ມຫານາໂມ, ປາຣາປຣິໂຍ ຍໂສປິ ຈ;

ກິມິໂລ ວຊ຺ຊິປຸຕ຺ໂຕ ຈ, ອິສິທຕ຺ໂຕ ມຫາຍໂສຕິ.

ເອກກນິປາໂຕ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕຕ຺ຣຸທ຺ທານໍ –

ວີສຸຕ຺ຕຣສຕໍ ເຖຣາ, ກຕກິຈ຺ຈາ ອນາສວາ;

ເອກເກວ ນິປາຕມ຺ຫິ, ສຸສງ຺ຄີຕາ ມເຫສິຠີຕິ.

໒. ທຸກນິປາໂຕ

໑. ປຐມວຄ຺ໂຄ

໑. ອຸຕ຺ຕຣຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໒໑.

‘‘ນຕ຺ຖິ ¶ ¶ ¶ ໂກຈິ ຠໂວ ນິຈ຺ໂຈ, ສງ຺ຂາຣາ ວາປິ ສສ຺ສຕາ;

ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ຈ ເຕ ຂນ຺ຘາ, ຈວນ຺ຕິ ອປຣາປຣໍ.

໑໒໒.

‘‘ເອຕມາທີນໍ ຎຕ຺ວາ, ຠເວນມ຺ຫິ ອນຕ຺ຖິໂກ;

ນິສ຺ສໂຏ ສພ຺ພກາເມຫິ, ປຕ຺ໂຕ ເມ ອາສວກ຺ຂໂຍ’’ຕິ.

ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ອຸຕ຺ຕໂຣ ເຖໂຣ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.

໒. ປິຓ຺ໂຑລຠາຣທ຺ວາຊຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໒໓.

‘‘ນຍິທໍ ¶ ອນເຍນ ຊີວິຕໍ, ນາຫາໂຣ ຫທຍສ຺ສ ສນ຺ຕິໂກ;

ອາຫາຣຏ຺ຐິຕິໂກ ສມຸສ຺ສໂຍ, ອິຕິ ທິສ຺ວານ ຈຣາມິ ເອສນໍ.

໑໒໔.

‘‘ປງ຺ໂກຕິ ຫິ ນໍ ປເວທຍຸໍ, ຍາຍໍ ວນ຺ທນປູຊນາ ກຸເລສຸ;

ສຸຂຸມໍ ສລ຺ລໍ ທຸຣຸພ຺ພຫໍ, ສກ຺ກາໂຣ ກາປຸຣິເສນ ທຸຊ຺ຊໂຫ’’ຕິ.

ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ປິຓ຺ໂຑລຠາຣທ຺ວາໂຊ ເຖໂຣ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.

໓. ວລ຺ລິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໒໕.

‘‘ມກ຺ກໂຏ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣາຍໍ, ກຸຏິກາຍໍ ປສກ຺ກິຍ;

ທ຺ວາເຣນ ອນຸປຣິເຍຕິ, ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕ ມຸຫຸໍ ມຸຫຸໍ.

໑໒໖.

‘‘ຕິຏ຺ຐ ມກ຺ກຏ ມາ ຘາວິ, ນ ຫິ ເຕ ຕໍ ຍຖາ ປຸເຣ;

ນິຄ຺ຄຫີໂຕສິ ປຎ຺ຎາຍ, ເນວ ທູຣໍ ຄມິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

… ວລ຺ລິໂຍ ເຖໂຣ….

໔. ຄງ຺ຄາຕີຣິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໒໗.

‘‘ຕິຓ຺ຓໍ ¶ ¶ ເມ ຕາລປຕ຺ຕານໍ, ຄງ຺ຄາຕີເຣ ກຸຏີ ກຕາ;

ຉວສິຕ຺ໂຕວ ເມ ປຕ຺ໂຕ, ປໍສຸກູລຎ຺ຈ ຈີວຣໍ.

໑໒໘.

‘‘ທ຺ວິນ຺ນໍ ອນ຺ຕຣວສ຺ສານໍ, ເອກາ ວາຈາ ເມ ຠາສິຕາ;

ຕຕິເຍ ອນ຺ຕຣວສ຺ສມ຺ຫິ, ຕໂມຂນ຺ໂຘ [ຕໂມກ຺ຂນ຺ໂຘ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ປທາລິໂຕ’’ຕິ.

… ຄງ຺ຄາຕີຣິໂຍ ເຖໂຣ….

໕. ອຊິນຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໒໙.

‘‘ອປິ ເຈ ໂຫຕິ ເຕວິຊ຺ໂຊ, ມຈ຺ຈຸຫາຍີ ອນາສໂວ;

ອປ຺ປຎ຺ຎາໂຕຕິ ນໍ ພາລາ, ອວຊານນ຺ຕິ ອຊານຕາ.

໑໓໐.

‘‘ໂຍ ¶ ຈ ໂຂ ອນ຺ນປານສ຺ສ, ລາຠີ ໂຫຕີຘ ປຸຄ຺ຄໂລ;

ປາປຘມ຺ໂມປິ ເຈ ໂຫຕິ, ໂສ ເນສໍ ໂຫຕິ ສກ຺ກໂຕ’’ຕິ.

… ອຊິໂນ ເຖໂຣ….

໖. ເມຬຊິນຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໓໑.

‘‘ຍທາຫໍ ¶ ຘມ຺ມມສ຺ໂສສິໍ, ຠາສມານສ຺ສ ສຕ຺ຖຸໂນ;

ນ ກງ຺ຂມຠິຊານາມິ, ສພ຺ພຎ຺ຎູອປຣາຊິເຕ.

໑໓໒.

‘‘ສຕ຺ຖວາເຫ ມຫາວີເຣ, ສາຣຖີນໍ ວຣຸຕ຺ຕເມ;

ມຄ຺ເຄ ປຏິປທາຍໍ ວາ, ກງ຺ຂາ ມຍ຺ຫໍ ນ ວິຊ຺ຊຕີ’’ຕິ.

… ເມຬຊິໂນ ເຖໂຣ….

໗. ຣາຘຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໓໓.

[ຘ. ປ. ໑໓ ຘມ຺ມປເທ] ‘‘ຍຖາ ອຄາຣໍ ທຸຈ຺ຉນ຺ນໍ, ວຸຏ຺ຐີ ສມຕິວິຊ຺ຌຕິ;

ເອວໍ ອຠາວິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ, ຣາໂຄ ສມຕິວິຊ຺ຌຕິ.

໑໓໔.

[ຘ. ປ. ໑໔ ຘມ຺ມປເທ] ‘‘ຍຖາ ອຄາຣໍ ສຸຈ຺ຉນ຺ນໍ, ວຸຑ຺ຒີ ນ ສມຕິວິຊ຺ຌຕິ;

ເອວໍ ສຸຠາວິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ, ຣາໂຄ ນ ສມຕິວິຊ຺ຌຕີ’’ຕິ.

… ຣາໂຘ ເຖໂຣ….

໘. ສຸຣາຘຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໓໕.

‘‘ຂີຓາ ¶ ¶ ຫິ ມຍ຺ຫໍ ຊາຕິ, ວຸສິຕໍ ຊິນສາສນໍ;

ປຫີໂນ ຊາລສງ຺ຂາໂຕ, ຠວເນຕ຺ຕິ ສມູຫຕາ.

໑໓໖.

‘‘ຍສ຺ສຕ຺ຖາຍ ປພ຺ພຊິໂຕ, ອຄາຣສ຺ມານຄາຣິຍໍ;

ໂສ ເມ ອຕ຺ໂຖ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ສພ຺ພສໍໂຍຊນກ຺ຂໂຍ’’ຕິ.

… ສຸຣາໂຘ ເຖໂຣ….

໙. ໂຄຕມຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໓໗.

‘‘ສຸຂໍ ສຸປນ຺ຕິ ມຸນໂຍ, ເຍ ອິຕ຺ຖີສຸ ນ ພຊ຺ຌເຣ;

ສທາ ເວ ຣກ຺ຂິຕພ຺ພາສຸ, ຍາສຸ ສຈ຺ຈໍ ສຸທຸລ຺ລຠໍ.

໑໓໘.

‘‘ວຘໍ ຈຣິມ຺ຫ ເຕ ກາມ, ອນຓາ ທານິ ເຕ ມຍໍ;

ຄຈ຺ຉາມ ທານິ ນິພ຺ພານໍ, ຍຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວາ ນ ໂສຈຕີ’’ຕິ.

… ໂຄຕໂມ ເຖໂຣ….

໑໐. ວສຠຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໓໙.

‘‘ປຸພ຺ເພ ¶ ຫນຕິ ອຕ຺ຕານໍ, ປຈ຺ຉາ ຫນຕິ ໂສ ປເຣ;

ສຸຫຕໍ ຫນ຺ຕິ ອຕ຺ຕານໍ, ວີຕໍເສເນວ ປກ຺ຂິມາ.

໑໔໐.

‘‘ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ພຫິວຓ຺ໂຓ, ອນ຺ໂຕ ວຓ຺ໂຓ ຫິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ;

ຍສ຺ມິໍ ປາປານິ ກມ຺ມານິ, ສ ເວ ກຓ຺ໂຫ ສຸຊມ຺ປຕີ’’ຕິ.

… ວສໂຠ ເຖໂຣ….

ວຄ຺ໂຄ ປຐໂມ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ອຸຕ຺ຕໂຣ ເຈວ ປິຓ຺ໂຑໂລ, ວລ຺ລິໂຍ ຕີຣິໂຍ ອິສິ;

ອຊິໂນ ຈ ເມຬຊິໂນ, ຣາໂຘ ສຸຣາໂຘ ໂຄຕໂມ;

ວສເຠນ ອິເມ ໂຫນ຺ຕິ, ທສ ເຖຣາ ມຫິທ຺ຘິກາຕິ.

໒. ທຸຕິຍວຄ຺ໂຄ

໑. ມຫາຈຸນ຺ທຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໔໑.

‘‘ສຸສ຺ສູສາ ¶ ¶ ¶ ສຸຕວທ຺ຘນີ, ສຸຕໍ ປຎ຺ຎາຍ ວທ຺ຘນໍ;

ປຎ຺ຎາຍ ອຕ຺ຖໍ ຊານາຕິ, ຎາໂຕ ອຕ຺ໂຖ ສຸຂາວໂຫ.

໑໔໒.

‘‘ເສເວຖ ປນ຺ຕານິ ເສນາສນານິ, ຈເຣຍ຺ຍ ສໍໂຍຊນວິປ຺ປໂມກ຺ຂໍ;

ສເຈ ຣຕິໍ ນາຘິຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ຕຕ຺ຖ, ສງ຺ເຆ ວເສ ຣກ຺ຂິຕຕ຺ໂຕ ສຕິມາ’’ຕິ.

… ມຫາຈຸນ຺ໂທ ເຖໂຣ….

໒. ໂຊຕິທາສຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໔໓.

‘‘ເຍ ໂຂ ເຕ ເວຐມິສ຺ເສນ [ເວຆມິສ຺ເສນ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ເວ ຄມິສ຺ເສນ, ເວຂມິສ຺ເສນ (ກ.)], ນານຕ຺ເຕນ ຈ ກມ຺ມຸນາ;

ມນຸສ຺ເສ ອຸປຣຸນ຺ຘນ຺ຕິ, ຜຣຸສູປກ຺ກມາ ຊນາ;

ເຕປິ ¶ ຕຕ຺ເຖວ ກີຣນ຺ຕິ, ນ ຫິ ກມ຺ມໍ ປນສ຺ສຕິ.

໑໔໔.

‘‘ຍໍ ກໂຣຕິ ນໂຣ ກມ຺ມໍ, ກລ຺ຍາຓໍ ຍທິ ປາປກໍ;

ຕສ຺ສ ຕສ຺ເສວ ທາຍາໂທ, ຍໍ ຍໍ ກມ຺ມໍ ປກຸພ຺ພຕີ’’ຕິ.

… ໂຊຕິທາໂສ ເຖໂຣ….

໓. ເຫຣຎ຺ຎການິຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໔໕.

‘‘ອຈ຺ຈຍນ຺ຕິ ອໂຫຣຕ຺ຕາ, ຊີວິຕໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕິ;

ອາຍຸ ຂີຍຕິ ມຈ຺ຈານໍ, ກຸນ຺ນທີນໍວ ໂອທກໍ.

໑໔໖.

‘‘ອຖ ປາປານິ ກມ຺ມານິ, ກຣໍ ພາໂລ ນ ພຸຊ຺ຌຕິ;

ປຈ຺ຉາສ຺ສ ກຏຸກໍ ໂຫຕິ, ວິປາໂກ ຫິສ຺ສ ປາປໂກ’’ຕິ.

… ເຫຣຎ຺ຎການິຕ຺ເຖໂຣ….

໔. ໂສມມິຕ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໔໗.

‘‘ປຣິຕ຺ຕໍ ທາຣຸມາຣຸຍ຺ຫ, ຍຖາ ສີເທ ມຫຓ຺ຓເວ;

ເອວໍ ກຸສີຕມາຄມ຺ມ, ສາຘຸຊີວີປິ ສີທຕິ;

ຕສ຺ມາ ຕໍ ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ກຸສີຕໍ ຫີນວີຣິຍໍ.

໑໔໘.

‘‘ປວິວິຕ຺ເຕຫິ ¶ ¶ ອຣິເຍຫິ, ປຫິຕຕ຺ເຕຫິ ຌາຍິຠິ;

ນິຈ຺ຈໍ ອາຣທ຺ຘວີຣິເຍຫິ, ປຓ຺ຑິເຕຫິ ສຫາວເສ’’ຕິ.

… ໂສມມິຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

໕. ສພ຺ພມິຕ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໔໙.

‘‘ຊໂນ ຊນມ຺ຫິ ສມ຺ພທ຺ໂຘ [ສມ຺ພທ຺ໂຘ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ຊນເມວສ຺ສິໂຕ ຊໂນ;

ຊໂນ ຊເນນ ເຫຐີຍຕິ, ເຫເຐຕິ ຈ [ໂພຘິຍຕິ, ພາເຘຕິ ຈ (ກ.)] ຊໂນ ຊນໍ.

໑໕໐.

‘‘ໂກ ¶ ຫິ ຕສ຺ສ ຊເນນຕ຺ໂຖ, ຊເນນ ຊນິເຕນ ວາ;

ຊນໍ ໂອຫາຍ ຄຈ຺ຉໍ ຕໍ, ເຫຐຍິຕ຺ວາ [ພາຘຍິຕ຺ວາ (ກ.)] ພຫຸໍ ຊນ’’ນ຺ຕິ.

… ສພ຺ພມິຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

໖. ມຫາກາຬຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໕໑.

‘‘ກາຬີ ¶ ອິຕ຺ຖີ ພ຺ຣຫຕີ ຘງ຺ກຣູປາ, ສຕ຺ຖິຎ຺ຈ ເຠຕ຺ວາ ອປຣຎ຺ຈ ສຕ຺ຖິໍ;

ພາຫຎ຺ຈ ເຠຕ຺ວາ ອປຣຎ຺ຈ ພາຫໍ, ສີສຎ຺ຈ ເຠຕ຺ວາ ທຘິຖາລກໍວ;

ເອສາ ນິສິນ຺ນາ ອຠິສນ຺ທຫິຕ຺ວາ.

໑໕໒.

‘‘ໂຍ ເວ ອວິທ຺ວາ ອຸປຘິໍ ກໂຣຕິ, ປຸນປ຺ປຸນໍ ທຸກ຺ຂມຸເປຕິ ມນ຺ໂທ;

ຕສ຺ມາ ປຊານໍ ອຸປຘິໍ ນ ກຍິຣາ, ມາຫໍ ປຸນ ຠິນ຺ນສິໂຣ ສຍິສ຺ສ’’ນ຺ຕິ [ປສ຺ສິສ຺ສນ຺ຕິ (ກ.)].

… ມຫາກາໂຬ ເຖໂຣ….

໗. ຕິສ຺ສຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໕໓.

‘‘ພຫູ ສປຕ຺ເຕ ລຠຕິ, ມຸຓ຺ໂຑ ສງ຺ຆາຏິປາຣຸໂຕ;

ລາຠີ ອນ຺ນສ຺ສ ປານສ຺ສ, ວຕ຺ຖສ຺ສ ສຍນສ຺ສ ຈ.

໑໕໔.

‘‘ເອຕມາທີນວໍ ຎຕ຺ວາ, ສກ຺ກາເຣສຸ ມຫພ຺ຠຍໍ;

ອປ຺ປລາໂຠ ອນວສ຺ສຸໂຕ, ສໂຕ ຠິກ຺ຂຸ ປຣິພ຺ພເຊ’’ຕິ.

… ຕິສ຺ໂສ ເຖໂຣ….

໘. ກິມິລຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໕໕.

‘‘ປາຈີນວໍສທາຍມ຺ຫິ ¶ , ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕາ ສຫາຍກາ;

ປຫາຍານປ຺ປເກ ໂຠເຄ, ອຸຎ຺ຉາປຕ຺ຕາຄເຕ ຣຕາ.

໑໕໖.

‘‘ອາຣທ຺ຘວີຣິຍາ ¶ ປຫິຕຕ຺ຕາ, ນິຈ຺ຈໍ ທຬ຺ຫປຣກ຺ກມາ;

ຣມນ຺ຕິ ຘມ຺ມຣຕິຍາ, ຫິຕ຺ວານ ໂລກິຍໍ ຣຕິ’’ນ຺ຕິ.

… ກິມິໂລ [ກິມ຺ພິໂລ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ເຖໂຣ….

໙. ນນ຺ທຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໕໗.

‘‘ອໂຍນິໂສ ¶ ມນສິກາຣາ, ມຓ຺ຑນໍ ອນຸຍຸຎ຺ຊິສໍ;

ອຸທ຺ຘໂຕ ຈປໂລ ຈາສິໍ, ກາມຣາເຄນ ອຏ຺ຏິໂຕ.

໑໕໘.

‘‘ອຸປາຍກຸສເລນາຫໍ, ພຸທ຺ເຘນາທິຈ຺ຈພນ຺ຘຸນາ;

ໂຍນິໂສ ປຏິປຊ຺ຊິຕ຺ວາ, ຠເວ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸທພ຺ພຫິ’’ນ຺ຕິ.

… ນນ຺ໂທ ເຖໂຣ….

໑໐. ສິຣິມຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໕໙.

‘‘ປເຣ ຈ ນໍ ປສໍສນ຺ຕິ, ອຕ຺ຕາ ເຈ ອສມາຫິໂຕ;

ໂມຆໍ ປເຣ ປສໍສນ຺ຕິ, ອຕ຺ຕາ ຫິ ອສມາຫິໂຕ.

໑໖໐.

‘‘ປເຣ ຈ ນໍ ຄຣຫນ຺ຕິ, ອຕ຺ຕາ ເຈ ສຸສມາຫິໂຕ;

ໂມຆໍ ປເຣ ຄຣຫນ຺ຕິ, ອຕ຺ຕາ ຫິ ສຸສມາຫິໂຕ’’ຕິ.

… ສິຣິມາ ເຖໂຣ….

ວຄ຺ໂຄ ທຸຕິໂຍ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ຈຸນ຺ໂທ ¶ ຈ ໂຊຕິທາໂສ ຈ, ເຖໂຣ ເຫຣຎ຺ຎການິ ຈ;

ໂສມມິຕ຺ໂຕ ສພ຺ພມິຕ຺ໂຕ, ກາໂລ ຕິສ຺ໂສ ຈ ກິມິໂລ [ກິມ຺ພິໂລ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.), ຉນ຺ທລກ຺ຂຓານຸໂລມໍ];

ນນ຺ໂທ ຈ ສິຣິມາ ເຈວ, ທສ ເຖຣາ ມຫິທ຺ຘິກາຕິ.

໓. ຕຕິຍວຄ຺ໂຄ

໑. ອຸຕ຺ຕຣຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໖໑.

‘‘ຂນ຺ຘາ ¶ ¶ ມຍາ ປຣິຎ຺ຎາຕາ, ຕຓ຺ຫາ ເມ ສຸສມູຫຕາ;

ຠາວິຕາ ມມ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ, ປຕ຺ໂຕ ເມ ອາສວກ຺ຂໂຍ.

໑໖໒.

‘‘ໂສຫໍ ¶ ຂນ຺ເຘ ປຣິຎ຺ຎາຍ, ອພ຺ພຫິຕ຺ວານ [ອພ຺ພຸຫິຕ຺ວານ (ກ.)] ຊາລິນິໍ;

ຠາວຍິຕ຺ວານ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄ, ນິພ຺ພາຍິສ຺ສໍ ອນາສໂວ’’ຕິ.

… ອຸຕ຺ຕໂຣ ເຖໂຣ….

໒. ຠທ຺ທຊິຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໖໓.

‘‘ປນາໂທ ນາມ ໂສ ຣາຊາ, ຍສ຺ສ ຍູໂປ ສຸວຓ຺ຓໂຍ;

ຕິຣິຍໍ ໂສຬສຸພ຺ເພໂຘ [ໂສຬສປພ຺ເພໂຘ (ສີ. ອຏ຺ຐ.), ໂສຬສພ຺ພາໂຓ (?)], ອຸພ຺ຠມາຫຸ [ອຸທ຺ຘມາຫຸ (ສີ.), ອຸຈ຺ຈມາຫຸ (ສ຺ຍາ.)] ສຫສ຺ສຘາ.

໑໖໔.

‘‘ສຫສ຺ສກຓ຺ໂຑ ສຕເຄຓ຺ຑຸ, ຘຊາລຸ ຫຣິຕາມໂຍ;

ອນຈ຺ຈຸໍ ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຘພ຺ພາ, ຉສຫສ຺ສານິ ສຕ຺ຕຘາ’’ຕິ.

… ຠທ຺ທຊິຕ຺ເຖໂຣ….

໓. ໂສຠິຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໖໕.

‘‘ສຕິມາ ປຎ຺ຎວາ ຠິກ຺ຂຸ, ອາຣທ຺ຘພລວີຣິໂຍ;

ປຎ຺ຈ ກປ຺ປສຕານາຫໍ, ເອກຣຕ຺ຕິໍ ອນຸສ຺ສຣິໍ.

໑໖໖.

‘‘ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐາເນ, ສຕ຺ຕ ອຏ຺ຐ ຈ ຠາວຍໍ;

ປຎ຺ຈ ກປ຺ປສຕານາຫໍ, ເອກຣຕ຺ຕິໍ ອນຸສ຺ສຣິ’’ນ຺ຕິ.

… ໂສຠິໂຕ ເຖໂຣ….

໔. ວລ຺ລິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໖໗.

‘‘ຍໍ ກິຈ຺ຈໍ ທຬ຺ຫວີຣິເຍນ, ຍໍ ກິຈ຺ຈໍ ໂພທ຺ຘຸມິຈ຺ຉຕາ;

ກຣິສ຺ສໍ ນາວຣຊ຺ຌິສ຺ສໍ [ນາວຣຸຊ຺ຌິສ຺ສໍ (ກ. ສີ. ກ.)], ປສ຺ສ ວີຣິຍໍ ປຣກ຺ກມ.

໑໖໘.

‘‘ຕ຺ວຎ຺ຈ ເມ ມຄ຺ຄມກ຺ຂາຫິ, ອຎ຺ຊສໍ ອມໂຕຄຘໍ;

ອຫໍ ໂມເນນ ໂມນິສ຺ສໍ, ຄງ຺ຄາໂສໂຕວ ສາຄຣ’’ນ຺ຕິ.

… ວລ຺ລິໂຍ ເຖໂຣ….

໕. ວີຕໂສກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໖໙.

‘‘ເກເສ ¶ ¶ ເມ ໂອລິຂິສ຺ສນ຺ຕິ, ກປ຺ປໂກ ອຸປສງ຺ກມິ;

ຕໂຕ ¶ ອາທາສມາທາຍ, ສຣີຣໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂິສໍ.

໑໗໐.

‘‘ຕຸຈ຺ໂຉ ¶ ກາໂຍ ອທິສ຺ສິຕ຺ຖ, ອນ຺ຘກາໂຣ ຕໂມ ພ຺ຍຄາ;

ສພ຺ເພ ໂຈຬາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ’’ຕິ.

… ວີຕໂສໂກ ເຖໂຣ….

໖. ປຸຓ຺ຓມາສຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໗໑.

‘‘ປຎ຺ຈ ນີວຣເຓ ຫິຕ຺ວາ, ໂຍຄກ຺ເຂມສ຺ສ ປຕ຺ຕິຍາ;

ຘມ຺ມາທາສໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ຎາຓທສ຺ສນມຕ຺ຕໂນ.

໑໗໒.

‘‘ປຈ຺ຈເວກ຺ຂິໍ ອິມໍ ກາຍໍ, ສພ຺ພໍ ສນ຺ຕຣພາຫິຣໍ;

ອຊ຺ຌຕ຺ຕຎ຺ຈ ພຫິທ຺ຘາ ຈ, ຕຸຈ຺ໂຉ ກາໂຍ ອທິສ຺ສຖາ’’ຕິ.

… ປຸຓ຺ຓມາໂສ ເຖໂຣ….

໗. ນນ຺ທກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໗໓.

‘‘ຍຖາປິ ຠທ຺ໂທ ອາຊຎ຺ໂຎ, ຂລິຕ຺ວາ ປຕິຕິຏ຺ຐຕິ;

ຠິຍ຺ໂຍ ລທ຺ທານ ສໍເວຄໍ, ອທີໂນ ວຫເຕ ຘຸຣໍ.

໑໗໔.

‘‘ເອວໍ ທສ຺ສນສມ຺ປນ຺ນໍ, ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສາວກໍ;

ອາຊານີຍໍ ມໍ ຘາເຣຖ, ປຸຕ຺ຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ໂອຣສ’’ນ຺ຕິ.

… ນນ຺ທໂກ ເຖໂຣ….

໘. ຠຣຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໗໕.

‘‘ເອຫິ ນນ຺ທກ ຄຈ຺ຉາມ, ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ;

ສີຫນາທໍ ນທິສ຺ສາມ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສ ສມ຺ມຸຂາ.

໑໗໖.

‘‘ຍາຍ ໂນ ອນຸກມ຺ປາຍ, ອມ຺ເຫ ປພ຺ພາຊຍີ ມຸນິ;

ໂສ ໂນ ອຕ຺ໂຖ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ສພ຺ພສໍໂຍຊນກ຺ຂໂຍ’’ຕິ.

… ຠຣໂຕ ເຖໂຣ….

໙. ຠາຣທ຺ວາຊຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໗໗.

‘‘ນທນ຺ຕິ ¶ ¶ ¶ ເອວໍ ສປ຺ປຎ຺ຎາ, ສີຫາວ ຄິຣິຄພ຺ຠເຣ;

ວີຣາ ວິຊິຕສງ຺ຄາມາ, ເຊຕ຺ວາ ມາຣໍ ສວາຫນິໍ [ສວາຫນໍ (ພຫູສຸ)].

໑໗໘.

‘‘ສຕ຺ຖາ ຈ ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ເມ, ຘມ຺ໂມ ສງ຺ໂຆ ຈ ປູຊິໂຕ;

ອຫຎ຺ຈ ວິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ປຸຕ຺ຕໍ ທິສ຺ວາ ອນາສວ’’ນ຺ຕິ.

… ຠາຣທ຺ວາໂຊ ເຖໂຣ….

໑໐. ກຓ຺ຫທິນ຺ນຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໗໙.

‘‘ອຸປາສິຕາ ສປ຺ປຸຣິສາ, ສຸຕາ ຘມ຺ມາ ອຠິຓ຺ຫໂສ;

ສຸຕ຺ວານ ປຏິປຊ຺ຊິສ຺ສໍ, ອຎ຺ຊສໍ ອມໂຕຄຘໍ.

໑໘໐.

‘‘ຠວຣາຄຫຕສ຺ສ ເມ ສໂຕ, ຠວຣາໂຄ ປຸນ ເມ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;

ນ ຈາຫຸ ນ ຈ ເມ ຠວິສ຺ສຕິ, ນ ຈ ເມ ເອຕຣຫິ ວິຊ຺ຊຕີ’’ຕິ.

… ກຓ຺ຫທິນ຺ໂນ ເຖໂຣ….

ວຄ຺ໂຄ ຕຕິໂຍ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ອຸຕ຺ຕໂຣ ຠທ຺ທຊິຕ຺ເຖໂຣ, ໂສຠິໂຕ ວລ຺ລິໂຍ ອິສິ;

ວີຕໂສໂກ ຈ ໂຍ ເຖໂຣ, ປຸຓ຺ຓມາໂສ ຈ ນນ຺ທໂກ;

ຠຣໂຕ ຠາຣທ຺ວາໂຊ ຈ, ກຓ຺ຫທິນ຺ໂນ ມຫາມຸນີຕິ.

໔. ຈຕຸຕ຺ຖວຄ຺ໂຄ

໑. ມິຄສິຣຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໘໑.

‘‘ຍໂຕ ¶ ອຫໍ ປພ຺ພຊິໂຕ, ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສາສເນ;

ວິມຸຈ຺ຈມາໂນ ອຸຄ຺ຄຈ຺ຉິໍ, ກາມຘາຕຸໍ ອຸປຈ຺ຈຄໍ.

໑໘໒.

‘‘ພ຺ຣຫ຺ມຸໂນ ¶ ¶ ເປກ຺ຂມານສ຺ສ, ຕໂຕ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈິ ເມ;

ອກຸປ຺ປາ ເມ ວິມຸຕ຺ຕີຕິ, ສພ຺ພສໍໂຍຊນກ຺ຂຍາ’’ຕິ.

… ມິຄສິໂຣ ເຖໂຣ….

໒. ສິວກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໘໓.

‘‘ອນິຈ຺ຈານິ ¶ ຄຫການິ, ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ປຸນປ຺ປຸນໍ;

ຄຫກາຣໍ [ຄຫກາຣກໍ (ສີ. ປີ.)] ຄເວສນ຺ໂຕ, ທຸກ຺ຂາ ຊາຕິ ປຸນປ຺ປຸນໍ.

໑໘໔.

‘‘ຄຫກາຣກ ທິຏ຺ໂຐສິ, ປຸນ ເຄຫໍ ນ ກາຫສິ;

ສພ຺ພາ ເຕ ຜາສຸກາ ຠຄ຺ຄາ, ຖູຓິກາ [ຖູຓິຣາ (ປີ. ກ.), ຘຸຓິຣາ (ສ຺ຍາ.)] ຈ ວິທາລິຕາ [ປທາລິຕາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)];

ວິມຣິຍາທິກຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ, ອິເຘວ ວິຘມິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

… ສິວໂກ [ສີວໂກ (ສີ.)] ເຖໂຣ….

໓. ອຸປວາຓຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໘໕.

‘‘ອຣຫໍ ສຸຄໂຕ ໂລເກ, ວາເຕຫາພາຘິໂຕ [… ພາຘິໂຕ (ກ.)] ມຸນິ;

ສເຈ ອຸຓ຺ໂຫທກໍ ອຕ຺ຖິ, ມຸນິໂນ ເທຫິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ.

໑໘໖.

‘‘ປູຊິໂຕ ປູຊເນຍ຺ຍານໍ [ປູຊນີຍານໍ (ສີ.)], ສກ຺ກເຣຍ຺ຍານ ສກ຺ກໂຕ;

ອປຈິໂຕປເຈຍ຺ຍານໍ [ອປຈນີຍານໍ (ສີ.), ອປຈິເນຍ຺ຍານໍ (ສ຺ຍາ.)], ຕສ຺ສ ອິຈ຺ຉາມິ ຫາຕເວ’’ຕິ.

… ອຸປວາໂຓ ເຖໂຣ….

໔. ອິສິທິນ຺ນຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໘໗.

‘‘ທິຏ຺ຐາ ມຍາ ຘມ຺ມຘຣາ ອຸປາສກາ, ກາມາ ອນິຈ຺ຈາ ອິຕິ ຠາສມານາ;

ສາຣຕ຺ຕຣຕ຺ຕາ ມຓິກຸຓ຺ຑເລສຸ, ປຸຕ຺ເຕສຸ ທາເຣສຸ ຈ ເຕ ອເປກ຺ຂາ.

໑໘໘.

‘‘ອທ຺ຘາ ນ ຊານນ຺ຕິ ຍໂຕຘ ຘມ຺ມໍ, ກາມາ ¶ ອນິຈ຺ຈາ ອິຕິ ຈາປິ ອາຫຸ;

ຣາຄຎ຺ຈ ເຕສໍ ນ ພລຕ຺ຖິ ເຉຕ຺ຕຸໍ, ຕສ຺ມາ ສິຕາ ປຸຕ຺ຕທາຣໍ ຘນຎ຺ຈາ’’ຕິ.

… ອິສິທິນ຺ໂນ ເຖໂຣ….

໕. ສມ຺ພຸລກຈ຺ຈານຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໘໙.

‘‘ເທໂວ ¶ ຈ ວສ຺ສຕິ ເທໂວ ຈ ຄຬຄຬາຍຕິ,

ເອກໂກ ຈາຫໍ ເຠຣເວ ພິເລ ວິຫຣາມິ;

ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ ເອກກສ຺ສ ເຠຣເວ ພິເລ ວິຫຣໂຕ,

ນຕ຺ຖິ ຠຍໍ ວາ ຉມ຺ຠິຕຕ຺ຕໍ ວາ ໂລມຫໍໂສ ວາ.

໑໙໐.

‘‘ຘມ຺ມຕາ ¶ ມມສາ ຍສ຺ສ ເມ, ເອກກສ຺ສ ເຠຣເວ ພິເລ;

ວິຫຣໂຕ ນຕ຺ຖິ ຠຍໍ ວາ, ຉມ຺ຠິຕຕ຺ຕໍ ວາ ໂລມຫໍໂສ ວາ’’ຕິ.

… ສມ຺ພຸລກຈ຺ຈາໂນ [ສມ຺ພຫຸລກຈ຺ຈາໂນ (ກ.)] ເຖໂຣ….

໖. ນິຕກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໙໑.

[ອຸທາ. ໓໔ ອຸທາເນປິ] ‘‘ກສ຺ສ ¶ ເສລູປມໍ ຈິຕ຺ຕໍ, ຐິຕໍ ນານຸປກມ຺ປຕິ;

ວິຣຕ຺ຕໍ ຣຊນີເຍສຸ, ກຸປ຺ປນີເຍ ນ ກຸປ຺ປຕິ;

ຍສ຺ເສວໍ ຠາວິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ, ກຸໂຕ ຕໍ ທຸກ຺ຂເມສ຺ສຕິ.

໑໙໒.

‘‘ມມ ເສລູປມໍ ຈິຕ຺ຕໍ, ຐິຕໍ ນານຸປກມ຺ປຕິ;

ວິຣຕ຺ຕໍ ຣຊນີເຍສຸ, ກຸປ຺ປນີເຍ ນ ກຸປ຺ປຕິ;

ມເມວໍ ຠາວິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ, ກຸໂຕ ມໍ ທຸກ຺ຂເມສ຺ສຕີ’’ຕິ.

… ນິຕໂກ [ຂິຕໂກ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ເຖໂຣ….

໗. ໂສຓໂປຏິຣິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໙໓.

‘‘ນ ຕາວ ສຸປິຕຸໍ ໂຫຕິ, ຣຕ຺ຕິ ນກ຺ຂຕ຺ຕມາລິນີ;

ປຏິຊຄ຺ຄິຕຸເມເວສາ, ຣຕ຺ຕິ ໂຫຕິ ວິຊານຕາ.

໑໙໔.

‘‘ຫຕ຺ຖິກ຺ຂນ຺ຘາວປຕິຕໍ ¶ , ກຸຎ຺ຊໂຣ ເຈ ອນຸກ຺ກເມ;

ສງ຺ຄາເມ ເມ ມຕໍ ເສຍ຺ໂຍ, ຍຎ຺ເຈ ຊີເວ ປຣາຊິໂຕ’’ຕິ.

… ໂສໂຓ ໂປຏິຣິໂຍ [ເສລິສ຺ສຣິໂຍ (ສີ.), ໂປຏ຺ຏິຣິຍປຸຕ຺ໂຕ (ສ຺ຍາ.)] ເຖໂຣ ….

໘. ນິສຠຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໙໕.

‘‘ປຎ຺ຈ ¶ ກາມຄຸເຓ ຫິຕ຺ວາ, ປິຍຣູເປ ມໂນຣເມ;

ສທ຺ຘາຍ ຆຣາ ນິກ຺ຂມ຺ມ, ທຸກ຺ຂສ຺ສນ຺ຕກໂຣ ຠເວ.

໑໙໖.

‘‘ນາຠິນນ຺ທາມິ ມຣຓໍ, ນາຠິນນ຺ທາມິ ຊີວິຕໍ;

ກາລຎ຺ຈ ປຏິກງ຺ຂາມິ, ສມ຺ປຊາໂນ ປຕິສ຺ສໂຕ’’ຕິ.

… ນິສໂຠ ເຖໂຣ….

໙. ອຸສຠຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໙໗.

‘‘ອມ຺ພປລ຺ລວສງ຺ກາສໍ, ອໍເສ ກຕ຺ວານ ຈີວຣໍ;

ນິສິນ຺ໂນ ຫຕ຺ຖິຄີວາຍໍ, ຄາມໍ ປິຓ຺ຑາຍ ປາວິສິໍ.

໑໙໘.

‘‘ຫຕ຺ຖິກ຺ຂນ຺ຘໂຕ ¶ ໂອຣຸຍ຺ຫ, ສໍເວຄໍ ອລຠິໍ ຕທາ;

ໂສຫໍ ທິຕ຺ໂຕ ຕທາ ສນ຺ໂຕ, ປຕ຺ໂຕ ເມ ອາສວກ຺ຂໂຍ’’ຕິ.

… ອຸສໂຠ ເຖໂຣ….

໑໐. ກປ຺ປຏກຸຣຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໙໙.

‘‘ອຍມິຕິ ກປ຺ປໂຏ ກປ຺ປຏກຸໂຣ, ອຈ຺ຉາຍ ອຕິຠຣິຕາຍ [ອຕິຠຣິຍາຍ (ສີ. ກ.), ອຈ຺ຈໍ ຠຣາຍ (ສ຺ຍາ.)];

ອມຕຆຏິກາຍໍ ຘມ຺ມກຏມຕ຺ໂຕ [ຘມ຺ມກຏປຕ຺ໂຕ (ສ຺ຍາ. ກ. ອຏ຺ຐ.), ຘມ຺ມກຏມຄ຺ໂຄ (ສີ. ອຏ຺ຐ.)], ກຕປທໍ ຌານານິ ໂອເຈຕຸໍ.

໒໐໐.

‘‘ມາ ¶ ໂຂ ຕ຺ວໍ ກປ຺ປຏ ປຈາເລສິ, ມາ ຕ຺ວໍ ອຸປກຓ຺ຓມ຺ຫິ ຕາເຬສ຺ສໍ;

ນ ¶ ຫິ [ນ ວາ (ກ.)] ຕ຺ວໍ ກປ຺ປຏ ມຕ຺ຕມຎ຺ຎາສິ, ສງ຺ຆມຊ຺ຌມ຺ຫິ ປຈລາຍມາໂນຕິ.

… ກປ຺ປຏກຸໂຣ ເຖໂຣ….

ວຄ຺ໂຄ ຈຕຸຕ຺ໂຖ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –

ມິຄສິໂຣ ¶ ສິວໂກ ຈ, ອຸປວາໂນ ຈ ປຓ຺ຑິໂຕ;

ອິສິທິນ຺ໂນ ຈ ກຈ຺ຈາໂນ, ນິຕໂກ ຈ ມຫາວສີ;

ໂປຏິຣິຍປຸຕ຺ໂຕ ນິສໂຠ, ອຸສໂຠ ກປ຺ປຏກຸໂຣຕິ.

໕. ປຎ຺ຈມວຄ຺ໂຄ

໑. ກຸມາຣກສ຺ສປຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໐໑.

‘‘ອໂຫ ພຸທ຺ຘາ ອໂຫ ຘມ຺ມາ, ອໂຫ ໂນ ສຕ຺ຖຸ ສມ຺ປທາ;

ຍຕ຺ຖ ເອຕາທິສໍ ຘມ຺ມໍ, ສາວໂກ ສຈ຺ຉິກາຫິ’’ຕິ.

໒໐໒.

‘‘ອສງ຺ເຂຍ຺ເຍສຸ ກປ຺ເປສຸ, ສກ຺ກາຍາຘິຄຕາ ອຫູ;

ເຕສມຍໍ ປຈ຺ຉິມໂກ, ຈຣິໂມຍໍ ສມຸສ຺ສໂຍ;

ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ’’ຕິ.

… ກຸມາຣກສ຺ສໂປ ເຖໂຣ….

໒. ຘມ຺ມປາລຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໐໓.

‘‘ໂຍ ¶ ຫເວ ທຫໂຣ ຠິກ຺ຂຸ, ຍຸຎ຺ຊຕິ ພຸທ຺ຘສາສເນ;

ຊາຄໂຣ ສ ຫິ ສຸຕ຺ເຕສຸ [ປຕິສຸຕ຺ເຕສຸ (ສີ. ກ.)], ອໂມຆໍ ຕສ຺ສ ຊີວິຕໍ.

໒໐໔.

‘‘ຕສ຺ມາ ¶ ສທ຺ຘຎ຺ຈ ສີລຎ຺ຈ, ປສາທໍ ຘມ຺ມທສ຺ສນໍ;

ອນຸຍຸຎ຺ເຊຖ ເມຘາວີ, ສຣໍ ພຸທ຺ຘານ ສາສນ’’ນ຺ຕິ.

… ຘມ຺ມປາໂລ ເຖໂຣ….

໓. ພ຺ຣຫ຺ມາລິຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໐໕.

‘‘ກສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ສມຖງ຺ຄຕານິ, ອສ຺ສາ ຍຖາ ສາຣຖິນາ ສຸທນ຺ຕາ;

ປຫີນມານສ຺ສ ອນາສວສ຺ສ, ເທວາປິ ກສ຺ສ [ຕສ຺ສ (ພຫູສຸ)] ປິຫຍນ຺ຕິ ຕາທິໂນ’’ຕິ.

໒໐໖.

[ຘ. ປ. ໙໔ ຘມ຺ມປເທປິ] ‘‘ມຍ຺ຫິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ¶ ສມຖງ຺ຄຕານິ, ອສ຺ສາ ຍຖາ ສາຣຖິນາ ສຸທນ຺ຕາ;

ປຫີນມານສ຺ສ ອນາສວສ຺ສ, ເທວາປິ ມຍ຺ຫໍ ປິຫຍນ຺ຕິ ຕາທິໂນ’’ຕິ.

… ພ຺ຣຫ຺ມາລິ ເຖໂຣ….

໔. ໂມຆຣາຊຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໐໗.

‘‘ຉວິປາປກ ¶ ຈິຕ຺ຕຠທ຺ທກ, ໂມຆຣາຊ ສຕຕໍ ສມາຫິໂຕ;

ເຫມນ຺ຕິກສີຕກາລຣຕ຺ຕິໂຍ [ເຫມນ຺ຕິກກາລຣຕ຺ຕິໂຍ (ກ.)], ຠິກ຺ຂຸ ຕ຺ວໍສິ ກຖໍ ກຣິສ຺ສສິ’’.

໒໐໘.

‘‘ສມ຺ປນ຺ນສສ຺ສາ ມຄຘາ, ເກວລາ ອິຕິ ເມ ສຸຕໍ;

ປລາລຈ຺ຉນ຺ນໂກ ເສຍ຺ຍໍ, ຍຖຎ຺ເຎ ສຸຂຊີວິໂນ’’ຕິ.

… ໂມຆຣາຊາ ເຖໂຣ….

໕. ວິສາຂປຎ຺ຈາລປຸຕ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໐໙.

‘‘ນ ອຸກ຺ຂິເປ ໂນ ຈ ປຣິກ຺ຂິເປ ປເຣ, ໂອກ຺ຂິເປ ປາຣຄຕໍ ນ ເອຣເຍ;

ນ ¶ ຈຕ຺ຕວຓ຺ຓໍ ປຣິສາສຸ ພ຺ຍາຫເຣ, ອນຸທ຺ຘໂຕ ສມ຺ມິຕຠາຓິ ສຸພ຺ພໂຕ.

໒໑໐.

‘‘ສຸສຸຂຸມນິປຸຓຕ຺ຖທສ຺ສິນາ, ມຕິກຸສເລນ ນິວາຕວຸຕ຺ຕິນາ;

ສໍເສວິຕວຸທ຺ຘສີລິນາ, ນິພ຺ພານໍ ນ ຫິ ເຕນ ທຸລ຺ລຠ’’ນ຺ຕິ.

… ວິສາໂຂ ປຎ຺ຈາລປຸຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ ….

໖. ຈູຬກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໑໑.

‘‘ນທນ຺ຕິ ¶ ໂມຣາ ສຸສິຂາ ສຸເປຂຸຓາ, ສຸນີລຄີວາ ສຸມຸຂາ ສຸຄຊ຺ຊິໂນ;

ສຸສທ຺ທລາ ຈາປິ ມຫາມຫີ ອຍໍ, ສຸພ຺ຍາປິຕມ຺ພຸ ສຸວລາຫກໍ ນຠໍ.

໒໑໒.

‘‘ສຸກລ຺ລຣູໂປ ¶ ສຸມນສ຺ສ ຌາຍຕໍ [ຌາຍິຕໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ສຸນິກ຺ກໂມ ສາຘຸ ສຸພຸທ຺ຘສາສເນ;

ສຸສຸກ຺ກສຸກ຺ກໍ ນິປຸຓໍ ສຸທຸທ຺ທສໍ, ຜຸສາຫິ ຕໍ ອຸຕ຺ຕມມຈ຺ຈຸຕໍ ປທ’’ນ຺ຕິ.

… ຈູຬໂກ [ຈູລໂກ (ສີ. ອຏ຺ຐ.)] ເຖໂຣ….

໗. ອນູປມຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໑໓.

‘‘ນນ຺ທມານາຄຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ, ສູລມາໂຣປມານກໍ;

ເຕນ ເຕເນວ ວຊສິ, ເຍນ ສູລໍ ກລິງ຺ຄຣໍ.

໒໑໔.

‘‘ຕາຫໍ ຈິຕ຺ຕກລິໍ ພ຺ຣູມິ, ຕໍ ພ຺ຣູມິ ຈິຕ຺ຕທຸພ຺ຠກໍ;

ສຕ຺ຖາ ເຕ ທຸລ຺ລໂຠ ລທ຺ໂຘ, ມານຕ຺ເຖ ມໍ ນິໂຍຊຍີ’’ຕິ.

… ອນູປໂມ ເຖໂຣ….

໘. ວຊ຺ຊິຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໑໕.

‘‘ສໍສຣໍ ¶ ທີຆມທ຺ຘານໍ, ຄຕີສຸ ປຣິວຕ຺ຕິສໍ;

ອປສ຺ສໍ ອຣິຍສຈ຺ຈານິ, ອນ຺ຘຠູໂຕ [ອນ຺ຘີຠູໂຕ (ກ.)] ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ.

໒໑໖.

‘‘ຕສ຺ສ ¶ ເມ ອປ຺ປມຕ຺ຕສ຺ສ, ສໍສາຣາ ວິນຬີກຕາ;

ສພ຺ພາ ຄຕີ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ’’ຕິ.

… ວຊ຺ຊິໂຕ ເຖໂຣ….

໙. ສນ຺ຘິຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໑໗.

‘‘ອສ຺ສຕ຺ເຖ ຫຣິໂຕຠາເສ, ສໍວິຣູຬ຺ຫມ຺ຫິ ປາທເປ;

ເອກໍ ພຸທ຺ຘຄຕໍ ສຎ຺ຎໍ, ອລຠິຕ຺ຖໍ [ອລຠິໍ ຫໍ (ກ.)] ປຕິສ຺ສໂຕ.

໒໑໘.

‘‘ເອກຕິໍເສ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ສຎ຺ຎມລຠິໍ ຕທາ;

ຕສ຺ສາ ສຎ຺ຎາຍ ວາຫສາ, ປຕ຺ໂຕ ເມ ອາສວກ຺ຂໂຍ’’ຕິ.

… ສນ຺ຘິໂຕ ເຖໂຣ….

ວຄ຺ໂຄ ປຎ຺ຈໂມ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ ¶ –

ກຸມາຣກສ຺ສໂປ ¶ ເຖໂຣ, ຘມ຺ມປາໂລ ຈ ພ຺ຣຫ຺ມາລິ;

ໂມຆຣາຊາ ວິສາໂຂ ຈ, ຈູຬໂກ ຈ ອນູປໂມ;

ວຊ຺ຊິໂຕ ສນ຺ຘິໂຕ ເຖໂຣ, ກິເລສຣຊວາຫໂນຕິ.

ທຸກນິປາໂຕ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕຕ຺ຣຸທ຺ທານໍ –

ຄາຖາທຸກນິປາຕມ຺ຫິ, ນວຸຕິ ເຈວ ອຏ຺ຐ ຈ;

ເຖຣາ ເອກູນປຎ຺ຎາສໍ, ຠາສິຕາ ນຍໂກວິທາຕິ.

໓. ຕິກນິປາໂຕ

໑. ອງ຺ຄຓິກຠາຣທ຺ວາຊຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໑໙.

‘‘ອໂຍນິ ¶ ¶ ¶ ¶ ສຸທ຺ຘິມນ຺ເວສໍ, ອຄ຺ຄິໍ ປຣິຈຣິໍ ວເນ;

ສຸທ຺ຘິມຄ຺ຄໍ ອຊານນ຺ໂຕ, ອກາສິໍ ອມຣໍ ຕປໍ [ອກາສິໍ ອປຣໍ ຕປໍ (ສ຺ຍາ.), ອກາສິໍ ອມຕໍ ຕປໍ (ກ.)].

໒໒໐.

‘‘ຕໍ ສຸເຂນ ສຸຂໍ ລທ຺ຘໍ, ປສ຺ສ ຘມ຺ມສຸຘມ຺ມຕໍ;

ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.

໒໒໑.

‘‘ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ ປຸເຣ ອາສິໍ, ອິທານິ ໂຂມ຺ຫິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ;

ເຕວິຊ຺ໂຊ ນ຺ຫາຕໂກ [ນຫາຕໂກ (ສີ. ອຏ຺ຐ.)] ຈມ຺ຫິ, ໂສຕ຺ຕິໂຍ ຈມ຺ຫິ ເວທຄູ’’ຕິ.

… ອງ຺ຄຓິກຠາຣທ຺ວາໂຊ ເຖໂຣ….

໒. ປຈ຺ຈຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໒໒.

‘‘ປຎ຺ຈາຫາຫໍ ປພ຺ພຊິໂຕ, ເສໂຂ ອປ຺ປຕ຺ຕມານໂສ,

ວິຫາຣໍ ເມ ປວິຏ຺ຐສ຺ສ, ເຈຕໂສ ປຓິຘີ ອຫຸ.

໒໒໓.

‘‘ນາສິສ຺ສໍ ນ ປິວິສ຺ສາມິ, ວິຫາຣໂຕ ນ ນິກ຺ຂເມ;

ນປິ ປສ຺ສໍ ນິປາເຕສ຺ສໍ, ຕຓ຺ຫາສລ຺ເລ ອນູຫເຕ.

໒໒໔.

‘‘ຕສ຺ສ ເມວໍ ວິຫຣໂຕ, ປສ຺ສ ວີຣິຍປຣກ຺ກມໍ;

ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນ’’ນ຺ຕິ.

… ປຈ຺ຈໂຍ ເຖໂຣ….

໓. ພາກຸລຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໒໕.

‘‘ໂຍ ປຸພ຺ເພ ກຣຓີຍານິ, ປຈ຺ຉາ ໂສ ກາຕຸມິຈ຺ຉຕິ;

ສຸຂາ ໂສ ຘໍສເຕ ຐານາ, ປຈ຺ຉາ ຈ ມນຸຕປ຺ປຕິ.

໒໒໖.

‘‘ຍຎ຺ຫິ ກຍິຣາ ຕຎ຺ຫິ ວເທ, ຍໍ ນ ກຍິຣາ ນ ຕໍ ວເທ;

ອກໂຣນ຺ຕໍ ¶ ຠາສມານໍ, ປຣິຊານນ຺ຕິ ປຓ຺ຑິຕາ.

໒໒໗.

‘‘ສຸສຸຂໍ ¶ ¶ ວຕ ນິພ຺ພານໍ, ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘເທສິຕໍ;

ອໂສກໍ ວິຣຊໍ ເຂມໍ, ຍຕ຺ຖ ທຸກ຺ຂໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕີ’’ຕິ.

… ພາກຸໂລ [ພາກ຺ກຸໂລ (ສີ.)] ເຖໂຣ….

໔. ຘນິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໒໘.

‘‘ສຸຂໍ ເຈ ຊີວິຕຸໍ ອິຈ຺ເຉ, ສາມຎ຺ຎສ຺ມິໍ ອເປກ຺ຂວາ;

ສງ຺ຆິກໍ ນາຕິມຎ຺ເຎຍ຺ຍ, ຈີວຣໍ ປານໂຠຊນໍ.

໒໒໙.

‘‘ສຸຂໍ ເຈ ຊີວິຕຸໍ ອິຈ຺ເຉ, ສາມຎ຺ຎສ຺ມິໍ ອເປກ຺ຂວາ;

ອຫິ ມູສິກໂສພ຺ຠໍວ, ເສເວຖ ສຍນາສນໍ.

໒໓໐.

‘‘ສຸຂໍ ເຈ ¶ ຊີວິຕຸໍ ອິຈ຺ເຉ, ສາມຎ຺ຎສ຺ມິໍ ອເປກ຺ຂວາ;

ອິຕຣີຕເຣນ ຕຸສ຺ເສຍ຺ຍ, ເອກຘມ຺ມຎ຺ຈ ຠາວເຍ’’ຕິ.

… ຘນິໂຍ ເຖໂຣ….

໕. ມາຕງ຺ຄປຸຕ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໓໑.

‘‘ອຕິສີຕໍ ອຕິອຸຓ຺ຫໍ, ອຕິສາຍມິທໍ ອຫຸ;

ອິຕິ ວິສ຺ສຏ຺ຐກມ຺ມນ຺ເຕ, ຂຓາ ອຈ຺ເຈນ຺ຕິ ມາຓເວ.

໒໓໒.

‘‘ໂຍ ຈ ສີຕຎ຺ຈ ອຸຓ຺ຫຎ຺ຈ, ຕິຓາ ຠິຍ຺ໂຍ ນ ມຎ຺ຎຕິ;

ກຣໍ ປຸຣິສກິຈ຺ຈານິ, ໂສ ສຸຂາ ນ ວິຫາຍຕິ.

໒໓໓.

‘‘ທພ຺ພໍ ກຸສໍ ໂປຏກິລໍ, ອຸສີຣໍ ມຸຎ຺ຊປພ຺ພຊໍ;

ອຸຣສາ ປນຸທິສ຺ສາມິ, ວິເວກມນຸພ຺ຣູຫຍ’’ນ຺ຕິ.

… ມາຕງ຺ຄປຸຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

໖. ຂຸຊ຺ຊໂສຠິຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໓໔.

‘‘ເຍ ຈິຕ຺ຕກຖີ ພຫຸສ຺ສຸຕາ, ສມຓາ ປາຏລິປຸຕ຺ຕວາສິໂນ;

ເຕສຎ຺ຎຕໂຣຍມາຍຸວາ, ທ຺ວາເຣ ຕິຏ຺ຐຕິ ຂຸຊ຺ຊໂສຠິໂຕ.

໒໓໕.

‘‘ເຍ ¶ ¶ ຈິຕ຺ຕກຖີ ພຫຸສ຺ສຸຕາ, ສມຓາ ປາຏລິປຸຕ຺ຕວາສິໂນ;

ເຕສຎ຺ຎຕໂຣຍມາຍຸວາ, ທ຺ວາເຣ ຕິຏ຺ຐຕິ ມາລຸເຕຣິໂຕ.

໒໓໖.

‘‘ສຸຍຸທ຺ເຘນ ສຸຍິຏ຺ເຐນ, ສງ຺ຄາມວິຊເຍນ ຈ;

ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍານຸຈິຓ຺ເຓນ, ເອວາຍໍ ສຸຂເມຘຕີ’’ຕິ.

… ຂຸຊ຺ຊໂສຠິໂຕ ເຖໂຣ….

໗. ວາຣຓຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໓໗.

‘‘ໂຍຘ ¶ ໂກຈິ ມນຸສ຺ເສສຸ, ປຣປາຓານິ ຫິໍສຕິ;

ອສ຺ມາ ໂລກາ ປຣມ຺ຫາ ຈ, ອຸຠຍາ ຘໍສເຕ ນໂຣ.

໒໓໘.

‘‘ໂຍ ຈ ເມຕ຺ເຕນ ຈິຕ຺ເຕນ, ສພ຺ພປາຓານຸກມ຺ປຕິ;

ພຫຸຎ຺ຫິ ໂສ ປສວຕິ, ປຸຎ຺ຎໍ ຕາທິສໂກ ນໂຣ.

໒໓໙.

‘‘ສຸຠາສິຕສ຺ສ ສິກ຺ເຂຖ, ສມຓູປາສນສ຺ສ ຈ;

ເອກາສນສ຺ສ ຈ ຣໂຫ, ຈິຕ຺ຕວູປສມສ຺ສ ຈາ’’ຕິ.

… ວາຣໂຓ ເຖໂຣ….

໘. ວສ຺ສິກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໔໐.

‘‘ເອໂກປິ ສທ຺ໂຘ ເມຘາວີ, ອສ຺ສທ຺ຘານີຘ ຎາຕິນໍ;

ຘມ຺ມຏ຺ໂຐ ສີລສມ຺ປນ຺ໂນ, ໂຫຕິ ອຕ຺ຖາຍ ພນ຺ຘຸນໍ.

໒໔໑.

‘‘ນິຄ຺ຄຍ຺ຫ ອນຸກມ຺ປາຍ, ໂຈທິຕາ ຎາຕໂຍ ມຍາ;

ຎາຕິພນ຺ຘວເປເມນ, ກາຣໍ ກຕ຺ວານ ຠິກ຺ຂຸສຸ.

໒໔໒.

‘‘ເຕ ອພ຺ຠຕີຕາ ກາລງ຺ກຕາ, ປຕ຺ຕາ ເຕ ຕິທິວໍ ສຸຂໍ;

ຠາຕໂຣ ມຍ຺ຫໍ ມາຕາ ຈ, ໂມທນ຺ຕິ ກາມກາມິໂນ’’ຕິ.

… ວສ຺ສິໂກ [ປສ຺ສິໂກ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ເຖໂຣ….

໙. ຍໂສຊຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໔໓.

‘‘ກາລປພ຺ພງ຺ຄສງ຺ກາໂສ, ກິໂສ ຘມນິສນ຺ຖໂຕ;

ມຕ຺ຕຎ຺ຎູ ¶ ອນ຺ນປານມ຺ຫິ, ອທີນມນໂສ ນໂຣ’’.

໒໔໔.

‘‘ຜຸຏ຺ໂຐ ¶ ¶ ຑໍເສຫິ ມກເສຫິ, ອຣຎ຺ຎສ຺ມິໍ ພ຺ຣຫາວເນ;

ນາໂຄ ສງ຺ຄາມສີເສວ, ສໂຕ ຕຕ຺ຣາຘິວາສເຍ.

໒໔໕.

‘‘ຍຖາ ພ຺ຣຫ຺ມາ ຕຖາ ເອໂກ, ຍຖາ ເທໂວ ຕຖາ ທຸເວ;

ຍຖາ ຄາໂມ ຕຖາ ຕໂຍ, ໂກລາຫລໍ ຕຕຸຕ຺ຕຣິ’’ນ຺ຕິ.

… ຍໂສໂຊ ເຖໂຣ….

໑໐. ສາຏິມຕ຺ຕິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໔໖.

‘‘ອຫຸ ¶ ຕຸຍ຺ຫໍ ປຸເຣ ສທ຺ຘາ, ສາ ເຕ ອຊ຺ຊ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;

ຍໍ ຕຸຍ຺ຫໍ ຕຸຍ຺ຫເມເວຕໍ, ນຕ຺ຖິ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມມ.

໒໔໗.

‘‘ອນິຈ຺ຈາ ຫິ ຈລາ ສທ຺ທາ, ເອວໍ ທິຏ຺ຐາ ຫິ ສາ ມຍາ;

ຣຊ຺ຊນ຺ຕິປິ ວິຣຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຖ ກິໍ ຊິຍ຺ຍເຕ ມຸນິ.

໒໔໘.

‘‘ປຈ຺ຈຕິ ມຸນິໂນ ຠຕ຺ຕໍ, ໂຖກໍ ໂຖກໍ ກຸເລ ກຸເລ;

ປິຓ຺ຑິກາຍ ຈຣິສ຺ສາມິ, ອຕ຺ຖິ ຊງ຺ຆພລໍ [ຊງ຺ຆາພລໍ (ສີ.)] ມມາ’’ຕິ.

… ສາຏິມຕ຺ຕິໂຍ ເຖໂຣ….

໑໑. ອຸປາລິຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໔໙.

‘‘ສທ຺ຘາຍ ອຠິນິກ຺ຂມ຺ມ, ນວປພ຺ພຊິໂຕ ນໂວ;

ມິຕ຺ເຕ ຠເຊຍ຺ຍ ກລ຺ຍາເຓ, ສຸທ຺ຘາຊີເວ ອຕນ຺ທິເຕ.

໒໕໐.

‘‘ສທ຺ຘາຍ ອຠິນິກ຺ຂມ຺ມ, ນວປພ຺ພຊິໂຕ ນໂວ;

ສງ຺ຆສ຺ມິໍ ວິຫຣໍ ຠິກ຺ຂຸ, ສິກ຺ເຂຖ ວິນຍໍ ພຸໂຘ.

໒໕໑.

‘‘ສທ຺ຘາຍ ອຠິນິກ຺ຂມ຺ມ, ນວປພ຺ພຊິໂຕ ນໂວ;

ກປ຺ປາກປ຺ເປສຸ ກຸສໂລ, ຈເຣຍ຺ຍ ອປຸຣກ຺ຂໂຕ’’ຕິ.

… ອຸປາລິຕ຺ເຖໂຣ….

໑໒. ອຸຕ຺ຕຣປາລຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໕໒.

‘‘ປຓ຺ຑິຕໍ ¶ ວຕ ມໍ ສນ຺ຕໍ, ອລມຕ຺ຖວິຈິນ຺ຕກໍ;

ປຎ຺ຈ ກາມຄຸຓາ ໂລເກ, ສມ຺ໂມຫາ ປາຕຍິໍສຸ ມໍ.

໒໕໓.

‘‘ປກ຺ຂນ຺ໂທ ມາຣວິສເຍ, ທຬ຺ຫສລ຺ລສມປ຺ປິໂຕ;

ອສກ຺ຂິໍ ມຈ຺ຈຸຣາຊສ຺ສ, ອຫໍ ປາສາ ປມຸຈ຺ຈິຕຸໍ.

໒໕໔.

‘‘ສພ຺ເພ ¶ ກາມາ ປຫີນາ ເມ, ຠວາ ສພ຺ເພ ປທາລິຕາ [ວິທາລິຕາ (ສີ. ປີ. ອຏ຺ຐ.)];

ວິກ຺ຂີໂຓ ຊາຕິສໍສາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ’’ຕິ.

… ອຸຕ຺ຕຣປາໂລ ເຖໂຣ….

໑໓. ອຠິຠູຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໕໕.

‘‘ສຸຓາຖ ຎາຕໂຍ ສພ຺ເພ, ຍາວນ຺ເຕຕ຺ຖ ສມາຄຕາ;

ຘມ຺ມໍ ໂວ ເທສຍິສ຺ສາມິ, ທຸກ຺ຂາ ຊາຕິ ປຸນປ຺ປຸນໍ.

໒໕໖.

[ສໍ. ນິ. ໑.໑໘໕] ‘‘ອາຣມ຺ຠຖ [ອາຣຠຖ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ອາຣພ຺ຠຖ (ກ.)] ນິກ຺ກມຖ, ຍຸຎ຺ຊຖ ພຸທ຺ຘສາສເນ;

ຘຸນາຖ ມຈ຺ຈຸໂນ ເສນໍ, ນຬາຄາຣໍວ ກຸຎ຺ຊໂຣ.

໒໕໗.

‘‘ໂຍ ¶ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ, ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ວິຫສ຺ສຕິ [ວິເຫສ຺ສຕິ (ສ຺ຍາ. ປີ.)];

ປຫາຍ ຊາຕິສໍສາຣໍ, ທຸກ຺ຂສ຺ສນ຺ຕໍ ກຣິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

… ອຠິຠູໂຕ ເຖໂຣ….

໑໔. ໂຄຕມຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໕໘.

‘‘ສໍສຣໍ ¶ ຫິ ນິຣຍໍ ອຄຈ຺ຉິສ຺ສໍ, ເປຕໂລກມຄມໍ ປຸນປ຺ປຸນໍ;

ທຸກ຺ຂມມ຺ຫິປິ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິຍໍ, ເນກຘາ ຫິ ວຸສິຕໍ ຈິຣໍ ມຍາ.

໒໕໙.

‘‘ມານຸໂສປິ ຈ ຠໂວຠິຣາຘິໂຕ, ສຄ຺ຄກາຍມຄມໍ ສກິໍ ສກິໍ;

ຣູປຘາຕຸສຸ ¶ ອຣູປຘາຕຸສຸ, ເນວສຎ຺ຎິສຸ ອສຎ຺ຎິສຸຏ຺ຐິຕໍ.

໒໖໐.

‘‘ສມ຺ຠວາ ສຸວິທິຕາ ອສາຣກາ, ສງ຺ຂຕາ ປຈລິຕາ ສເທຣິຕາ;

ຕໍ ວິທິຕ຺ວາ ມຫມຕ຺ຕສມ຺ຠວໍ, ສນ຺ຕິເມວ ສຕິມາ ສມຊ຺ຌຄ’’ນ຺ຕິ.

… ໂຄຕໂມ ເຖໂຣ….

໑໕. ຫາຣິຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໖໑.

‘‘ໂຍ ປຸພ຺ເພ ກຣຓີຍານິ, ປຈ຺ຉາ ໂສ ກາຕຸມິຈ຺ຉຕິ;

ສຸຂາ ໂສ ຘໍສເຕ ຐານາ, ປຈ຺ຉາ ຈ ມນຸຕປ຺ປຕິ.

໒໖໒.

‘‘ຍຎ຺ຫິ ¶ ກຍິຣາ ຕຎ຺ຫິ ວເທ, ຍໍ ນ ກຍິຣາ ນ ຕໍ ວເທ;

ອກໂຣນ຺ຕໍ ຠາສມານໍ, ປຣິຊານນ຺ຕິ ປຓ຺ຑິຕາ.

໒໖໓.

‘‘ສຸສຸຂໍ ວຕ ນິພ຺ພານໍ, ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘເທສິຕໍ;

ອໂສກໍ ວິຣຊໍ ເຂມໍ, ຍຕ຺ຖ ທຸກ຺ຂໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕີ’’ຕິ.

… ຫາຣິໂຕ ເຖໂຣ….

໑໖. ວິມລຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໖໔.

‘‘ປາປມິຕ຺ເຕ ວິວຊ຺ເຊຕ຺ວາ, ຠເຊຍ຺ຍຸຕ຺ຕມປຸຄ຺ຄລໍ;

ໂອວາເທ ຈສ຺ສ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ, ປຕ຺ເຖນ຺ໂຕ ອຈລໍ ສຸຂໍ.

໒໖໕.

‘‘ປຣິຕ຺ຕໍ ທາຣຸມາຣຸຍ຺ຫ, ຍຖາ ສີເທ ມຫຓ຺ຓເວ;

ເອວໍ ກຸສີຕມາຄມ຺ມ, ສາຘຸຊີວີປິ ສີທຕິ;

ຕສ຺ມາ ຕໍ ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ກຸສີຕໍ ຫີນວີຣິຍໍ.

໒໖໖.

‘‘ປວິວິຕ຺ເຕຫິ ¶ ອຣິເຍຫິ, ປຫິຕຕ຺ເຕຫິ ຌາຍິຠິ;

ນິຈ຺ຈໍ ¶ ອາຣທ຺ຘວີຣິເຍຫິ, ປຓ຺ຑິເຕຫິ ສຫາວເສ’’ຕິ.

… ວິມໂລ ເຖໂຣ….

ຕິກນິປາໂຕ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕຕ຺ຣຸທ຺ທານໍ –

ອງ຺ຄຓິໂກ ຠາຣທ຺ວາໂຊ, ປຈ຺ຈໂຍ ພາກຸໂລ ອິສິ;

ຘນິໂຍ ມາຕງ຺ຄປຸຕ຺ໂຕ, ໂສຠິໂຕ ວາຣໂຓ ອິສິ.

ວສ຺ສິໂກ ຈ ຍໂສໂຊ ຈ, ສາຏິມຕ຺ຕິຍຸປາລິ ຈ;

ອຸຕ຺ຕຣປາໂລ ອຠິຠູໂຕ, ໂຄຕໂມ ຫາຣິໂຕປິ ຈ.

ເຖໂຣ ຕິກນິປາຕມ຺ຫິ, ນິພ຺ພາເນ ວິມໂລ ກໂຕ;

ອຏ຺ຐຕາລີສ ຄາຖາໂຍ, ເຖຣາ ໂສຬສ ກິຕ຺ຕິຕາຕິ.

໔. ຈຕຸກນິປາໂຕ

໑. ນາຄສມາລຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໖໗.

‘‘ອລງ຺ກຕາ ¶ ¶ ¶ ສຸວສນາ, ມາລິນີ ຈນ຺ທນຸສ຺ສທາ;

ມຊ຺ເຌ ມຫາປເຖ ນາຣີ, ຕຸຣິເຍ ນຈ຺ຈຕິ ນຏ຺ຏກີ.

໒໖໘.

‘‘ປິຓ຺ຑິກາຍ ປວິຏ຺ໂຐຫໍ, ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ນໍ ອຸທິກ຺ຂິສໍ;

ອລງ຺ກຕໍ ສຸວສນໍ, ມຈ຺ຈຸປາສໍວ ໂອຑ຺ຑິຕໍ.

໒໖໙.

‘‘ຕໂຕ ເມ ມນສີກາໂຣ, ໂຍນິໂສ ອຸທປຊ຺ຊຖ;

ອາທີນໂວ ປາຕຸຣຫຸ, ນິພ຺ພິທາ ສມຕິຏ຺ຐຖ [ສມ຺ປຕິຏ຺ຐຖ (ກ.)].

໒໗໐.

‘‘ຕໂຕ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈິ ເມ, ປສ຺ສ ຘມ຺ມສຸຘມ຺ມຕໍ;

ຕິສ຺ໂສ ¶ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນ’’ນ຺ຕິ.

… ນາຄສມາໂລ ເຖໂຣ….

໒. ຠຄຸຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໗໑.

‘‘ອຫໍ ມິທ຺ເຘນ ປກໂຕ, ວິຫາຣາ ອຸປນິກ຺ຂມິໍ;

ຈງ຺ກມໍ ອຠິຣຸຫນ຺ໂຕ, ຕຕ຺ເຖວ ປປຕິໍ ຉມາ.

໒໗໒.

‘‘ຄຕ຺ຕານິ ປຣິມຊ຺ຊິຕ຺ວາ, ປຸນປາຣຸຍ຺ຫ ຈງ຺ກມໍ;

ຈງ຺ກເມ ຈງ຺ກມິໍ ໂສຫໍ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸສມາຫິໂຕ.

໒໗໓.

‘‘ຕໂຕ ເມ ມນສີກາໂຣ, ໂຍນິໂສ ອຸທປຊ຺ຊຖ;

ອາທີນໂວ ປາຕຸຣຫຸ, ນິພ຺ພິທາ ສມຕິຏ຺ຐຖ.

໒໗໔.

‘‘ຕໂຕ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈິ ເມ, ປສ຺ສ ຘມ຺ມສຸຘມ຺ມຕໍ;

ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນ’’ນ຺ຕິ.

… ຠຄຸຕ຺ເຖໂຣ….

໓. ສຠິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໗໕.

[ຘ. ປ. ໖ ຘມ຺ມປເທປິ] ‘‘ປເຣ ຈ ນ ວິຊານນ຺ຕິ, ມຍເມຕ຺ຖ ຍມາມເສ;

ເຍ ຈ ຕຕ຺ຖ ວິຊານນ຺ຕິ, ຕໂຕ ສມ຺ມນ຺ຕິ ເມຘຄາ.

໒໗໖.

‘‘ຍທາ ¶ ຈ ອວິຊານນ຺ຕາ, ອິຣິຍນ຺ຕ຺ຍມຣາ ວິຍ;

ວິຊານນ຺ຕິ ຈ ເຍ ຘມ຺ມໍ, ອາຕຸເຣສຸ ອນາຕຸຣາ.

໒໗໗.

‘‘ຍໍ ¶ ກິຎ຺ຈິ ສິຖິລໍ ກມ຺ມໍ, ສໍກິລິຏ຺ຐຎ຺ຈ ຍໍ ວຕໍ;

ສງ຺ກສ຺ສຣໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ນ ຕໍ ໂຫຕິ ມຫປ຺ຜລໍ.

໒໗໘.

‘‘ຍສ຺ສ ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີສຸ, ຄາຣໂວ ນູປລພ຺ຠຕິ;

ອາຣກາ ໂຫຕິ ສທ຺ຘມ຺ມາ, ນຠໍ ປຸຖວິຍາ ຍຖາ’’ຕິ.

… ສຠິໂຍ ເຖໂຣ….

໔. ນນ຺ທກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໗໙.

‘‘ຘິຣຕ຺ຖຸ ¶ ປູເຣ ທຸຄ຺ຄນ຺ເຘ, ມາຣປກ຺ເຂ ອວສ຺ສຸເຕ;

ນວໂສຕານິ ເຕ ກາເຍ, ຍານິ ສນ຺ທນ຺ຕິ ສພ຺ພທາ.

໒໘໐.

‘‘ມາ ¶ ປຸຣາຓໍ ອມຎ຺ຎິຕ຺ໂຖ, ມາສາເທສິ ຕຖາຄເຕ;

ສຄ຺ເຄປິ ເຕ ນ ຣຊ຺ຊນ຺ຕິ, ກິມງ຺ຄໍ ປນ [ກິມງ຺ຄ ປນ (ສີ.)] ມານຸເສ.

໒໘໑.

‘‘ເຍ ຈ ໂຂ ພາລາ ທຸມ຺ເມຘາ, ທຸມ຺ມນ຺ຕີ ໂມຫປາຣຸຕາ;

ຕາທິສາ ຕຕ຺ຖ ຣຊ຺ຊນ຺ຕິ, ມາຣຂິຕ຺ຕມ຺ຫິ ພນ຺ຘເນ.

໒໘໒.

‘‘ເຍສໍ ຣາໂຄ ຈ ໂທໂສ ຈ, ອວິຊ຺ຊາ ຈ ວິຣາຊິຕາ;

ຕາທີ ຕຕ຺ຖ ນ ຣຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຉິນ຺ນສຸຕ຺ຕາ ອພນ຺ຘນາ’’ຕິ.

… ນນ຺ທໂກ ເຖໂຣ….

໕. ຊມ຺ພຸກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໘໓.

‘‘ປຎ຺ຈປຎ຺ຎາສວສ຺ສານິ, ຣໂຊຊລ຺ລມຘາຣຍິໍ;

ຠຸຎ຺ຊນ຺ໂຕ ມາສິກໍ ຠຕ຺ຕໍ, ເກສມສ຺ສຸໍ ອໂລຈຍິໍ.

໒໘໔.

‘‘ເອກປາເທນ ອຏ຺ຐາສິໍ, ອາສນໍ ປຣິວຊ຺ຊຍິໍ;

ສຸກ຺ຂຄູຖານິ ຈ ຂາທິໍ, ອຸທ຺ເທສຎ຺ຈ ນ ສາທິຍິໍ.

໒໘໕.

‘‘ເອຕາທິສໍ ກຣິຕ຺ວານ, ພຫຸໍ ທຸຄ຺ຄຕິຄາມິນໍ;

ວຸຍ຺ຫມາໂນ ມໂຫເຆນ, ພຸທ຺ຘໍ ສຣຓມາຄມໍ.

໒໘໖.

‘‘ສຣຓຄມນໍ ປສ຺ສ, ປສ຺ສ ຘມ຺ມສຸຘມ຺ມຕໍ;

ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນ’’ນ຺ຕິ.

… ຊມ຺ພຸໂກ ເຖໂຣ….

໖. ເສນກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໘໗.

‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ¶ ວຕ ເມ ອາສິ, ຄຍາຍໍ ຄຍຜຄ຺ຄຸຍາ;

ຍໍ ອທ຺ທສາສິໍ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ເທເສນ຺ຕໍ ຘມ຺ມມຸຕ຺ຕມໍ.

໒໘໘.

‘‘ມຫປ຺ປຠໍ ¶ ຄຓາຈຣິຍໍ, ອຄ຺ຄປຕ຺ຕໍ ວິນາຍກໍ;

ສເທວກສ຺ສ ໂລກສ຺ສ, ຊິນໍ ອຕຸລທສ຺ສນໍ.

໒໘໙.

‘‘ມຫານາຄໍ ມຫາວີຣໍ, ມຫາຊຸຕິມນາສວໍ;

ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີຓໍ, ສຕ຺ຖາຣມກຸໂຕຠຍໍ.

໒໙໐.

‘‘ຈິຣສໍກິລິຏ຺ຐໍ ວຕ ມໍ, ທິຏ຺ຐິສນ຺ທານພນ຺ຘິຕໍ [ສນ຺ຘິຕໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ສນ຺ທິຕໍ (ປີ. ສີ. ອຏ຺ຐ.)];

ວິໂມຈຍິ ໂສ ຠຄວາ, ສພ຺ພຄນ຺ເຖຫິ ເສນກ’’ນ຺ຕິ.

… ເສນໂກ ເຖໂຣ….

໗. ສມ຺ຠູຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໙໑.

‘‘ໂຍ ທນ຺ຘກາເລ ຕຣຕິ, ຕຣຓີເຍ ຈ ທນ຺ຘເຍ;

ອໂຍນິ [ອໂຍນິໂສ (ສ຺ຍາ.)] ສໍວິຘາເນນ, ພາໂລ ທຸກ຺ຂໍ ນິຄຈ຺ຉຕິ.

໒໙໒.

‘‘ຕສ຺ສຕ຺ຖາ ປຣິຫາຍນ຺ຕິ, ກາຬປກ຺ເຂວ ຈນ຺ທິມາ;

ອາຍສກ຺ຍຎ຺ຈ [ອາຍສສ຺ຍຎ຺ຈ (ສີ.)] ປປ຺ໂປຕິ, ມິຕ຺ເຕຫິ ຈ ວິຣຸຊ຺ຌຕິ.

໒໙໓.

‘‘ໂຍ ທນ຺ຘກາເລ ທນ຺ເຘຕິ, ຕຣຓີເຍ ຈ ຕາຣເຍ;

ໂຍນິໂສ ສໍວິຘາເນນ, ສຸຂໍ ປປ຺ໂປຕິ ປຓ຺ຑິໂຕ.

໒໙໔.

‘‘ຕສ຺ສຕ຺ຖາ ປຣິປູເຣນ຺ຕິ, ສຸກ຺ກປກ຺ເຂວ ຈນ຺ທິມາ;

ຍໂສ ກິຕ຺ຕິຎ຺ຈ ປປ຺ໂປຕິ, ມິຕ຺ເຕຫິ ນ ວິຣຸຊ຺ຌຕີ’’ຕິ.

… ສມ຺ຠູໂຕ ເຖໂຣ….

໘. ຣາຫຸລຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໙໕.

‘‘ອຸຠເຍເນວ ¶ ສມ຺ປນ຺ໂນ, ຣາຫຸລຠທ຺ໂທຕິ ມໍ ວິທູ;

ຍຎ຺ຈມ຺ຫິ ປຸຕ຺ໂຕ ພຸທ຺ຘສ຺ສ, ຍຎ຺ຈ ຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸມາ.

໒໙໖.

‘‘ຍຎ຺ຈ ເມ ອາສວາ ຂີຓາ, ຍຎ຺ຈ ນຕ຺ຖິ ປຸນພ຺ຠໂວ;

ອຣຫາ ¶ ທກ຺ຂິເຓຍ຺ໂຍມ຺ຫິ, ເຕວິຊ຺ໂຊ ອມຕທ຺ທໂສ.

໒໙໗.

‘‘ກາມນ຺ຘາ ¶ ຊາລປຈ຺ຉນ຺ນາ, ຕຓ຺ຫາຉາທນຉາທິຕາ;

ປມຕ຺ຕພນ຺ຘຸນາ ພທ຺ຘາ, ມຈ຺ຉາວ ກຸມິນາມຸເຂ.

໒໙໘.

‘‘ຕໍ ¶ ກາມໍ ອຫມຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ, ເຉຕ຺ວາ ມາຣສ຺ສ ພນ຺ຘນໍ;

ສມູລໍ ຕຓ຺ຫມພ຺ພຸຍ຺ຫ, ສີຕິຠູໂຕສ຺ມິ ນິພ຺ພຸໂຕ’’ຕິ.

… ຣາຫຸໂລ ເຖໂຣ….

໙. ຈນ຺ທນຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໒໙໙.

‘‘ຊາຕຣູເປນ ສຎ຺ຉນ຺ນາ [ປຈ຺ຉນ຺ນາ (ສີ.)], ທາສີຄຓປຸຣກ຺ຂຕາ;

ອງ຺ເກນ ປຸຕ຺ຕມາທາຍ, ຠຣິຍາ ມໍ ອຸປາຄມິ.

໓໐໐.

‘‘ຕຎ຺ຈ ທິສ຺ວານ ອາຍນ຺ຕິໍ, ສກປຸຕ຺ຕສ຺ສ ມາຕຣໍ;

ອລງ຺ກຕໍ ສຸວສນໍ, ມຈ຺ຈຸປາສໍວ ໂອຑ຺ຑິຕໍ.

໓໐໑.

‘‘ຕໂຕ ເມ ມນສີກາໂຣ, ໂຍນິໂສ ອຸທປຊ຺ຊຖ;

ອາທີນໂວ ປາຕຸຣຫຸ, ນິພ຺ພິທາ ສມຕິຏ຺ຐຖ.

໓໐໒.

‘‘ຕໂຕ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈິ ເມ, ປສ຺ສ ຘມ຺ມສຸຘມ຺ມຕໍ;

ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນ’’ນ຺ຕິ.

… ຈນ຺ທໂນ ເຖໂຣ….

໑໐. ຘມ຺ມິກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໐໓.

[ຊາ. ໑.໑໐.໑໐໒ ຊາຕເກປິ] ‘‘ຘມ຺ໂມ ຫເວ ຣກ຺ຂຕິ ຘມ຺ມຈາຣິໍ, ຘມ຺ໂມ ສຸຈິຓ຺ໂຓ ສຸຂມາວຫຕິ;

ເອສານິສໍໂສ ຘມ຺ເມ ສຸຈິຓ຺ເຓ, ນ ທຸຄ຺ຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ ຘມ຺ມຈາຣີ.

໓໐໔.

[ຊາ. ໑.໑໕.໓໘໕] ‘‘ນຫິ ຘມ຺ໂມ ອຘມ຺ໂມ ຈ, ອຸໂຠ ສມວິປາກິໂນ;

ອຘມ຺ໂມ ¶ ນິຣຍໍ ເນຕິ, ຘມ຺ໂມ ປາເປຕິ ສຸຄ຺ຄຕິໍ.

໓໐໕.

‘‘ຕສ຺ມາ ຫິ ຘມ຺ເມສຸ ກເຣຍ຺ຍ ຉນ຺ທໍ, ອິຕິ ໂມທມາໂນ ສຸຄເຕນ ຕາທິນາ;

ຘມ຺ເມ ຐິຕາ ສຸຄຕວຣສ຺ສ ສາວກາ, ນີຍນ຺ຕິ ຘີຣາ ສຣຓວຣຄ຺ຄຄາມິໂນ.

໓໐໖.

‘‘ວິປ຺ໂຜຏິໂຕ ¶ ຄຓ຺ຑມູໂລ, ຕຓ຺ຫາຊາໂລ ສມູຫໂຕ;

ໂສ ຂີຓສໍສາໂຣ ນ ຈຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈນໍ,

ຈນ຺ໂທ ຍຖາ ໂທສິນາ ປຸຓ຺ຓມາສິຍ’’ນ຺ຕິ.

… ຘມ຺ມິໂກ ເຖໂຣ….

໑໑. ສປ຺ປກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໐໗.

‘‘ຍທາ ພລາກາ ສຸຈິປຓ຺ຑຣຈ຺ຉທາ, ກາຬສ຺ສ ເມຆສ຺ສ ຠເຍນ ຕຊ຺ຊິຕາ;

ປເລຫິຕິ ອາລຍມາລເຍສິນີ, ຕທາ ນທີ ອຊກຣຓີ ຣເມຕິ ມໍ.

໓໐໘.

‘‘ຍທາ ¶ ¶ ພລາກາ ສຸວິສຸທ຺ຘປຓ຺ຑຣາ, ກາຬສ຺ສ ເມຆສ຺ສ ຠເຍນ ຕຊ຺ຊິຕາ;

ປຣິເຍສຕິ ເລຓມເລຓທສ຺ສິນີ, ຕທາ ນທີ ອຊກຣຓີ ຣເມຕິ ມໍ.

໓໐໙.

‘‘ກໍ ນຸ ຕຕ຺ຖ ນ ຣເມນ຺ຕິ, ຊມ຺ພຸໂຍ ອຸຠໂຕ ຕຫິໍ;

ໂສເຠນ຺ຕິ ອາປຄາກູລໍ, ມມ ເລຓສ຺ສ [ມຫາເລຓສ຺ສ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ປຈ຺ຉໂຕ.

໓໑໐.

‘‘ຕາ ມຕມທສງ຺ຆສຸປ຺ປຫີນາ,

ເຠກາ ¶ ມນ຺ທວຕີ ປນາທຍນ຺ຕິ;

‘ນາຊ຺ຊ ຄິຣິນທີຫິ ວິປ຺ປວາສສມໂຍ,

ເຂມາ ອຊກຣຓີ ສິວາ ສຸຣມ຺ມາ’’’ຕິ.

… ສປ຺ປໂກ ເຖໂຣ….

໑໒. ມຸທິຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໑໑.

‘‘ປພ຺ພຊິໍ ຊີວິກຕ຺ໂຖຫໍ, ລທ຺ຘານ ອຸປສມ຺ປທໍ;

ຕໂຕ ສທ຺ຘໍ ປຏິລຠິໍ, ທຬ຺ຫວີຣິໂຍ ປຣກ຺ກມິໍ.

໓໑໒.

‘‘ກາມໍ ຠິຊ຺ຊຕຸຍໍ ກາໂຍ, ມໍສເປສີ ວິສີຍຣຸໍ [ວິສິຍນ຺ຕຸ (ກ.)];

ອຸໂຠ ຊຓ຺ຓຸກສນ຺ຘີຫິ, ຊງ຺ຆາໂຍ ປປຕນ຺ຕຸ ເມ.

໓໑໓.

‘‘ນາສິສ຺ສໍ ¶ ນ ປິວິສ຺ສາມິ, ວິຫາຣາ ຈ ນ ນິກ຺ຂເມ;

ນປິ ປສ຺ສໍ ນິປາເຕສ຺ສໍ, ຕຓ຺ຫາສລ຺ເລ ອນູຫເຕ.

໓໑໔.

‘‘ຕສ຺ສ ເມວໍ ວິຫຣໂຕ, ປສ຺ສ ວີຣິຍປຣກ຺ກມໍ;

ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນ’’ນ຺ຕິ.

… ມຸທິໂຕ ເຖໂຣ….

ຈຕຸກ຺ກນິປາໂຕ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕຕ຺ຣຸທ຺ທານໍ –

ນາຄສມາໂລ ຠຄຸ ຈ, ສຠິໂຍ ນນ຺ທໂກປິ ຈ;

ຊມ຺ພຸໂກ ເສນໂກ ເຖໂຣ, ສມ຺ຠູໂຕ ຣາຫຸໂລປິ ຈ.

ຠວຕິ ຈນ຺ທໂນ ເຖໂຣ, ທເສເຕ [ອິທານິ ນເວວ ເຖຣາ ທິສ຺ສນ຺ຕິ] ພຸທ຺ຘສາວກາ;

ຘມ຺ມິໂກ ສປ຺ປໂກ ເຖໂຣ, ມຸທິໂຕ ຈາປິ ເຕ ຕໂຍ;

ຄາຖາໂຍ ທ຺ເວ ຈ ປຎ຺ຎາສ, ເຖຣາ ສພ຺ເພປິ ເຕຣສາຕິ [ອິທານິ ທ຺ວາທເສວ ເຖຣາ ທິສ຺ສນ຺ຕິ].

໕. ປຎ຺ຈກນິປາໂຕ

໑. ຣາຊທຕ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໑໕.

‘‘ຠິກ຺ຂຸ ¶ ¶ ¶ ¶ ສິວຖິກໍ [ສີວຖິກໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຄນ຺ຕ຺ວາ, ອທ຺ທສ ອິຕ຺ຖິມຸຊ຺ຌິຕໍ;

ອປວິທ຺ຘໍ ສຸສານສ຺ມິໍ, ຂຊ຺ຊນ຺ຕິໍ ກິມິຫີ ຜຸຏໍ.

໓໑໖.

‘‘ຍຎ຺ຫິ ເອເກ ຊິຄຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ມຕໍ ທິສ຺ວານ ປາປກໍ;

ກາມຣາໂຄ ປາຕຸຣຫຸ, ອນ຺ໂຘວ ສວຕີ [ວສຕີ (ສີ.)] ອຫຸໍ.

໓໑໗.

‘‘ໂອຣໍ ໂອທນປາກມ຺ຫາ, ຕມ຺ຫາ ຐານາ ອປກ຺ກມິໍ;

ສຕິມາ ສມ຺ປຊາໂນຫໍ, ເອກມນ຺ຕໍ ອຸປາວິສິໍ.

໓໑໘.

‘‘ຕໂຕ ເມ ມນສີກາໂຣ, ໂຍນິໂສ ອຸທປຊ຺ຊຖ;

ອາທີນໂວ ປາຕຸຣຫຸ, ນິພ຺ພິທາ ສມຕິຏ຺ຐຖ.

໓໑໙.

‘‘ຕໂຕ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈິ ເມ, ປສ຺ສ ຘມ຺ມສຸຘມ຺ມຕໍ;

ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນ’’ນ຺ຕິ.

… ຣາຊທຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

໒. ສຸຠູຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໒໐.

‘‘ອໂຍເຄ ຍຸຎ຺ຊມຕ຺ຕານໍ, ປຸຣິໂສ ກິຈ຺ຈມິຈ຺ຉໂກ [ກິຈ຺ຈມິຈ຺ຉໂຕ (ສີ.), ກິຈ຺ຈມິຈ຺ຉຍໍ (ກຕ຺ຖຈິ)];

ຈຣໍ ເຈ ນາຘິຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ‘ຕໍ ເມ ທຸພ຺ຠຄລກ຺ຂຓໍ’.

໓໒໑.

‘‘ອພ຺ພູຬ຺ຫໍ ອຆຄຕໍ ວິຊິຕໍ, ເອກຎ຺ເຈ ໂອສ຺ສເຊຍ຺ຍ ກລີວ ສິຍາ;

ສພ຺ພານິປິ ເຈ ໂອສ຺ສເຊຍ຺ຍ ອນ຺ໂຘວ ສິຍາ, ສມວິສມສ຺ສ ອທສ຺ສນໂຕ.

໓໒໒.

‘‘ຍຎ຺ຫິ ¶ ກຍິຣາ ຕຎ຺ຫິ ວເທ, ຍໍ ນ ກຍິຣາ ນ ຕໍ ວເທ;

ອກໂຣນ຺ຕໍ ຠາສມານໍ, ປຣິຊານນ຺ຕິ ປຓ຺ຑິຕາ.

໓໒໓.

[ຘ. ປ. ໕໑ ຘມ຺ມປເທປິ] ‘‘ຍຖາປິ ຣຸຈິຣໍ ປຸປ຺ຜໍ, ວຓ຺ຓວນ຺ຕໍ ອຄນ຺ຘກໍ;

ເອວໍ ສຸຠາສິຕາ ວາຈາ, ອຜລາ ໂຫຕິ ອກຸພ຺ພໂຕ.

໓໒໔.

[ຘ. ປ. ໕໒] ‘‘ຍຖາປິ ¶ ຣຸຈິຣໍ ປຸປ຺ຜໍ, ວຓ຺ຓວນ຺ຕໍ ສຸຄນ຺ຘກໍ [ສຄນ຺ຘກໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];

ເອວໍ ສຸຠາສິຕາ ວາຈາ, ສຜລາ ໂຫຕິ ກຸພ຺ພໂຕ’’ຕິ [ສກຸພ຺ພໂຕ (ສີ. ປີ.), ສຸກຸພ຺ພໂຕ (ສ຺ຍາ.)].

… ສຸຠູໂຕ ເຖໂຣ….

໓. ຄິຣິມານນ຺ທຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໒໕.

‘‘ວສ຺ສຕິ ¶ ¶ ເທໂວ ຍຖາ ສຸຄີຕໍ, ຉນ຺ນາ ເມ ກຸຏິກາ ສຸຂາ ນິວາຕາ;

ຕສ຺ສໍ ວິຫຣາມິ ວູປສນ຺ໂຕ, ອຖ ເຈ ປຕ຺ຖຍສີ ປວສ຺ສ ເທວ.

໓໒໖.

‘‘ວສ຺ສຕິ ເທໂວ ຍຖາ ສຸຄີຕໍ, ຉນ຺ນາ ເມ ກຸຏິກາ ສຸຂາ ນິວາຕາ;

ຕສ຺ສໍ ວິຫຣາມິ ສນ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ, ອຖ ເຈ ປຕ຺ຖຍສີ ປວສ຺ສ ເທວ.

໓໒໗.

‘‘ວສ຺ສຕິ ເທໂວ…ເປ… ຕສ຺ສໍ ວິຫຣາມິ ວີຕຣາໂຄ…ເປ….

໓໒໘.

‘‘ວສ຺ສຕິ ເທໂວ…ເປ… ຕສ຺ສໍ ວິຫຣາມິ ວີຕໂທໂສ…ເປ….

໓໒໙.

‘‘ວສ຺ສຕິ ເທໂວ…ເປ… ຕສ຺ສໍ ¶ ວິຫຣາມິ ວີຕໂມໂຫ;

ອຖ ເຈ ປຕ຺ຖຍສີ ປວສ຺ສ ເທວາ’’ຕິ.

… ຄິຣິມານນ຺ໂທ ເຖໂຣ….

໔. ສຸມນຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໓໐.

‘‘ຍໍ ປຕ຺ຖຍາໂນ ຘມ຺ເມສຸ, ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ອນຸຄ຺ຄຫິ;

ອມຕໍ ອຠິກງ຺ຂນ຺ຕໍ, ກຕໍ ກຕ຺ຕພ຺ພກໍ ມຍາ.

໓໓໑.

‘‘ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ ສຈ຺ຉິກໂຕ, ສຍໍ ຘມ຺ໂມ ອນີຕິໂຫ;

ວິສຸທ຺ຘິຎາໂຓ ນິກ຺ກງ຺ໂຂ, ພ຺ຍາກໂຣມິ ຕວນ຺ຕິເກ.

໓໓໒.

‘‘ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ຊານາມິ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິໂສຘິຕໍ;

ສທຕ຺ໂຖ ເມ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.

໓໓໓.

‘‘ອປ຺ປມຕ຺ຕສ຺ສ ເມ ສິກ຺ຂາ, ສຸສ຺ສຸຕາ ຕວ ສາສເນ;

ສພ຺ເພ ເມ ອາສວາ ຂີຓາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.

໓໓໔.

‘‘ອນຸສາສິ ¶ ມໍ ອຣິຍວຕາ, ອນຸກມ຺ປິ ອນຸຄ຺ຄຫິ;

ອໂມໂຆ ຕຸຍ຺ຫໂມວາໂທ, ອນ຺ເຕວາສິມ຺ຫິ ສິກ຺ຂິໂຕ’’ຕິ.

… ສຸມໂນ ເຖໂຣ….

໕. ວຑ຺ຒຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໓໕.

‘‘ສາຘູ ຫິ ກິຣ ເມ ມາຕາ, ປໂຕທໍ ອຸປທໍສຍິ;

ຍສ຺ສາຫໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ອນຸສິຏ຺ໂຐ ຊເນຕ຺ຕິຍາ;

ອາຣທ຺ຘວີຣິໂຍ ປຫິຕຕ຺ໂຕ, ປຕ຺ໂຕ ສມ຺ໂພຘິມຸຕ຺ຕມໍ.

໓໓໖.

‘‘ອຣຫາ ¶ ທກ຺ຂິເຓຍ຺ໂຍມ຺ຫິ, ເຕວິຊ຺ໂຊ ອມຕທ຺ທໂສ;

ເຊຕ຺ວາ ນມຸຈິໂນ ເສນໍ, ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.

໓໓໗.

‘‘ອຊ຺ຌຕ຺ຕຎ຺ຈ ¶ ພຫິທ຺ຘາ ຈ, ເຍ ເມ ວິຊ຺ຊິໍສຸ ອາສວາ;

ສພ຺ເພ ອເສສາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນາ, ນ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊເຣ ປຸນ.

໓໓໘.

‘‘ວິສາຣທາ ໂຂ ຠຄິນີ, ເອຕມຕ຺ຖໍ ອຠາສຍິ;

‘ອປິຫາ ນູນ ມຍິປິ, ວນໂຖ ເຕ ນ ວິຊ຺ຊຕິ’.

໓໓໙.

‘‘ປຣິຍນ຺ຕກຕໍ ທຸກ຺ຂໍ, ອນ຺ຕິໂມຍໍ ສມຸສ຺ສໂຍ;

ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ’’ຕິ.

… ວຑ຺ໂຒ ເຖໂຣ….

໖. ນທີກສ຺ສປຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໔໐.

‘‘ອຕ຺ຖາຍ ວຕ ເມ ພຸທ຺ໂຘ, ນທິໍ ເນຣຎ຺ຊຣໍ ອຄາ;

ຍສ຺ສາຫໍ ຘມ຺ມໍ ສຸຕ຺ວານ, ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິໍ ວິວຊ຺ຊຍິໍ.

໓໔໑.

‘‘ຍຊິໍ ¶ ອຸຈ຺ຈາວເຈ ຍຎ຺ເຎ, ອຄ຺ຄິຫຸຕ຺ຕໍ ຊຸຫິໍ ອຫໍ;

‘ເອສາ ສຸທ຺ຘີ’ຕິ ມຎ຺ຎນ຺ໂຕ, ອນ຺ຘຠູໂຕ [ອນ຺ຘີຠູໂຕ (ກ.)] ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ.

໓໔໒.

‘‘ທິຏ຺ຐິຄຫນປກ຺ຂນ຺ໂທ [ປກ຺ຂນ຺ໂຕ (ສີ.), ປກ຺ຂນ຺ໂນ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ປຣາມາເສນ ໂມຫິໂຕ;

ອສຸທ຺ຘິໍ ມຎ຺ຎິສໍ ສຸທ຺ຘິໍ, ອນ຺ຘຠູໂຕ ອວິທ຺ທສຸ.

໓໔໓.

‘‘ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ ປຫີນາ ເມ, ຠວາ ສພ຺ເພ ປທາລິຕາ [ວິທາລິຕາ (ກ.)];

ຊຸຫາມິ ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍຄ຺ຄິໍ, ນມສ຺ສາມິ ຕຖາຄຕໍ.

໓໔໔.

‘‘ໂມຫາ ¶ ສພ຺ເພ ປຫີນາ ເມ, ຠວຕຓ຺ຫາ ປທາລິຕາ;

ວິກ຺ຂີໂຓ ຊາຕິສໍສາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ’’ຕິ.

… ນທີກສ຺ສໂປ ເຖໂຣ….

໗. ຄຍາກສ຺ສປຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໔໕.

‘‘ປາໂຕ ມຊ຺ຌນ຺ຫິກໍ ສາຍໍ, ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ທິວສສ຺ສຫໍ;

ໂອຕຣິໍ ອຸທກໍ ໂສຫໍ, ຄຍາຍ ຄຍຜຄ຺ຄຸຍາ.

໓໔໖.

‘‘‘ຍໍ ¶ ມຍາ ປກຕໍ ປາປໍ, ປຸພ຺ເພ ອຎ຺ຎາສຸ ຊາຕິສຸ;

ຕໍ ທານີຘ ປວາເຫມິ’, ເອວໍທິຏ຺ຐິ ປຸເຣ ອຫຸໍ.

໓໔໗.

‘‘ສຸຕ຺ວາ ¶ ສຸຠາສິຕໍ ວາຈໍ, ຘມ຺ມຕ຺ຖສຫິຕໍ ປທໍ;

ຕຖໍ ຍາຖາວກໍ ອຕ຺ຖໍ, ໂຍນິໂສ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂິສໍ;

໓໔໘.

‘‘ນິນ຺ຫາຕສພ຺ພປາໂປມ຺ຫິ, ນິມ຺ມໂລ ປຍໂຕ ສຸຈິ;

ສຸທ຺ໂຘ ສຸທ຺ຘສ຺ສ ທາຍາໂທ, ປຸຕ຺ໂຕ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ໂອຣໂສ.

໓໔໙.

‘‘ໂອຄຍ຺ຫຏ຺ຐງ຺ຄິກໍ ໂສຕໍ, ສພ຺ພປາປໍ ປວາຫຍິໍ;

ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອຊ຺ຌຄມິໍ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນ’’ນ຺ຕິ.

… ຄຍາກສ຺ສໂປ ເຖໂຣ….

໘. ວກ຺ກລິຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໕໐.

‘‘ວາຕໂຣຄາຠິນີໂຕ ຕ຺ວໍ, ວິຫຣໍ ການເນ ວເນ;

ປວິຏ຺ຐໂຄຈເຣ ລູເຂ, ກຖໍ ຠິກ຺ຂຸ ກຣິສ຺ສສິ.

໓໕໑.

‘‘ປີຕິສຸເຂນ ວິປຸເລນ, ຜຣມາໂນ ສມຸສ຺ສຍໍ;

ລູຂມ຺ປິ ອຠິສມ຺ໂຠນ຺ໂຕ, ວິຫຣິສ຺ສາມິ ການເນ.

໓໕໒.

‘‘ຠາເວນ຺ໂຕ ສຕິປຏ຺ຐາເນ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ພລານິ ຈ;

ໂພຊ຺ຌງ຺ຄານິ ຈ ຠາເວນ຺ໂຕ, ວິຫຣິສ຺ສາມິ ການເນ.

໓໕໓.

‘‘ອາຣທ຺ຘວີຣິເຍ ປຫິຕຕ຺ເຕ, ນິຈ຺ຈໍ ທຬ຺ຫປຣກ຺ກເມ [ອາຣທ຺ຘວີຣິໂຍ ປຫິຕຕ຺ໂຕ, ນິຈ຺ຈໍ ທຬ຺ຫປຣກ຺ກໂມ (ສີ.)];

ສມຄ຺ເຄ ສຫິເຕ ທິສ຺ວາ, ວິຫຣິສ຺ສາມິ ການເນ.

໓໕໔.

‘‘ອນຸສ຺ສຣນ຺ໂຕ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ອຄ຺ຄໍ ທນ຺ຕໍ ສມາຫິຕໍ;

ອຕນ຺ທິໂຕ ¶ ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວໍ, ວິຫຣິສ຺ສາມິ ການເນ’’ຕິ.

… ວກ຺ກລິຕ຺ເຖໂຣ….

໙. ວິຊິຕເສນຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໕໕.

‘‘ໂອລຄ຺ເຄສ຺ສາມິ ¶ ເຕ ຈິຕ຺ຕ, ອາຓິທ຺ວາເຣວ ຫຕ຺ຖິນໍ;

ນ ຕໍ ປາເປ ນິໂຍເຊສ຺ສໍ, ກາມຊາລ [ກາມຊາລໍ (ສ຺ຍາ.)] ສຣີຣຊ [ສຣີຣຊໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)].

໓໕໖.

‘‘ຕ຺ວໍ ¶ ໂອລຄ຺ໂຄ ນ ຄຈ຺ຉສິ [ນ ຄຎ຺ຉິສິ (ປີ)], ທ຺ວາຣວິວຣໍ ຄໂຊວ ອລຠນ຺ໂຕ;

ນ ຈ ຈິຕ຺ຕກລິ ປຸນປ຺ປຸນໍ, ປສກ຺ກ [ປສຫໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ປາປຣໂຕ ຈຣິສ຺ສສິ.

໓໕໗.

‘‘ຍຖາ ກຸຎ຺ຊຣໍ ອທນ຺ຕໍ, ນວຄ຺ຄຫມງ຺ກຸສຄ຺ຄໂຫ;

ພລວາ ອາວຕ຺ເຕຕິ ອກາມໍ, ເອວໍ ອາວຕ຺ຕຍິສ຺ສໍ ຕໍ.

໓໕໘.

‘‘ຍຖາ ວຣຫຍທມກຸສໂລ, ສາຣຖິ ປວໂຣ ທເມຕິ ອາຊຎ຺ຎໍ;

ເອວໍ ທມຍິສ຺ສໍ ຕໍ, ປຕິຏ຺ຐິໂຕ ປຎ຺ຈສຸ ພເລສຸ.

໓໕໙.

‘‘ສຕິຍາ ¶ ຕໍ ນິພນ຺ຘິສ຺ສໍ, ປຍຸຕ຺ໂຕ ເຕ ທເມສ຺ສາມິ [ປຍຕຕ຺ໂຕ ໂວທເປສ຺ສາມິ (ສີ.)];

ວີຣິຍຘຸຣນິຄ຺ຄຫິໂຕ, ນ ຍິໂຕ ທູຣໍ ¶ ຄມິສ຺ສເສ ຈິຕ຺ຕາ’’ຕິ.

… ວິຊິຕເສໂນ ເຖໂຣ….

໑໐. ຍສທຕ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໖໐.

‘‘ອຸປາຣມ຺ຠຈິຕ຺ໂຕ ທຸມ຺ເມໂຘ, ສຸຓາຕິ ຊິນສາສນໍ;

ອາຣກາ ໂຫຕິ ສທ຺ຘມ຺ມາ, ນຠໂສ ປຖວີ ຍຖາ.

໓໖໑.

‘‘ອຸປາຣມ຺ຠຈິຕ຺ໂຕ ທຸມ຺ເມໂຘ, ສຸຓາຕິ ຊິນສາສນໍ;

ປຣິຫາຍຕິ ສທ຺ຘມ຺ມາ, ກາຬປກ຺ເຂວ ຈນ຺ທິມາ.

໓໖໒.

‘‘ອຸປາຣມ຺ຠຈິຕ຺ໂຕ ທຸມ຺ເມໂຘ, ສຸຓາຕິ ຊິນສາສນໍ;

ປຣິສຸສ຺ສຕິ ສທ຺ຘມ຺ເມ, ມຈ຺ໂຉ ອປ຺ໂປທເກ ຍຖາ.

໓໖໓.

‘‘ອຸປາຣມ຺ຠຈິຕ຺ໂຕ ທຸມ຺ເມໂຘ, ສຸຓາຕິ ຊິນສາສນໍ;

ນ ວິຣູຫຕິ ສທ຺ຘມ຺ເມ, ເຂຕ຺ເຕ ພີຊໍວ ປູຕິກໍ.

໓໖໔.

‘‘ໂຍ ຈ ຕຸຏ຺ເຐນ ຈິຕ຺ເຕນ, ສຸຓາຕິ ຊິນສາສນໍ;

ເຂເປຕ຺ວາ ອາສເວ ສພ຺ເພ, ສຈ຺ຉິກຕ຺ວາ ອກຸປ຺ປຕໍ;

ປປ຺ປຸຍ຺ຍ ປຣມໍ ສນ຺ຕິໍ, ປຣິນິພ຺ພາຕິນາສໂວ’’ຕິ.

… ຍສທຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

໑໑. ໂສຓກຸຏິກຓ຺ຓຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໖໕.

‘‘ອຸປສມ຺ປທາ ¶ ຈ ເມ ລທ຺ຘາ, ວິມຸຕ຺ໂຕ ຈມ຺ຫິ ອນາສໂວ;

ໂສ ຈ ເມ ຠຄວາ ທິຏ຺ໂຐ, ວິຫາເຣ ຈ ສຫາວສິໍ.

໓໖໖.

‘‘ພຫຸເທວ ຣຕ຺ຕິໍ ຠຄວາ, ອພ຺ໂຠກາເສຕິນາມຍິ;

ວິຫາຣກຸສໂລ ສຕ຺ຖາ, ວິຫາຣໍ ປາວິສີ ຕທາ.

໓໖໗.

‘‘ສນ຺ຖຣິຕ຺ວານ ສງ຺ຆາຏິໍ, ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປສິ ໂຄຕໂມ;

ສີໂຫ ¶ ເສລຄຸຫາຍໍວ, ປຫີນຠຍເຠຣໂວ.

໓໖໘.

‘‘ຕໂຕ ກລ຺ຍາຓວາກ຺ກຣໂຓ, ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສາວໂກ;

ໂສໂຓ ອຠາສິ ສທ຺ຘມ຺ມໍ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສ ສມ຺ມຸຂາ.

໓໖໙.

‘‘ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ເຘ ປຣິຎ຺ຎາຍ, ຠາວຍິຕ຺ວານ ອຎ຺ຊສໍ;

ປປ຺ປຸຍ຺ຍ ປຣມໍ ສນ຺ຕິໍ, ປຣິນິພ຺ພິສ຺ສຕ຺ຍນາສໂວ’’ຕິ.

… ໂສໂຓ ກຸຏິກຓ຺ຓເຖໂຣ….

໑໒. ໂກສິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໗໐.

‘‘ໂຍ ¶ ¶ ເວ ຄຣູນໍ ວຈນຎ຺ຎຸ ຘີໂຣ, ວເສ ຈ ຕມ຺ຫິ ຊນເຍຖ ເປມໍ;

ໂສ ຠຕ຺ຕິມາ ນາມ ຈ ໂຫຕິ ປຓ຺ຑິໂຕ, ຎຕ຺ວາ ຈ ຘມ຺ເມສຸ ວິເສສິ ອສ຺ສ.

໓໗໑.

‘‘ຍໍ ອາປທາ ອຸປ຺ປຕິຕາ ອຸຬາຣາ, ນກ຺ຂມ຺ຠຍນ຺ເຕ ປຏິສງ຺ຂຍນ຺ຕໍ;

ໂສ ຖາມວາ ນາມ ຈ ໂຫຕິ ປຓ຺ຑິໂຕ, ຎຕ຺ວາ ຈ ຘມ຺ເມສຸ ວິເສສິ ອສ຺ສ.

໓໗໒.

‘‘ໂຍ ເວ ສມຸທ຺ໂທວ ຐິໂຕ ອເນໂຊ, ຄມ຺ຠີຣປຎ຺ໂຎ ນິປຸຓຕ຺ຖທສ຺ສີ;

ອສໍຫາຣິໂຍ ນາມ ຈ ໂຫຕິ ປຓ຺ຑິໂຕ, ຎຕ຺ວາ ຈ ຘມ຺ເມສຸ ວິເສສິ ອສ຺ສ.

໓໗໓.

‘‘ພຫຸສ຺ສຸໂຕ ຘມ຺ມຘໂຣ ຈ ໂຫຕິ, ຘມ຺ມສ຺ສ ¶ ໂຫຕິ ອນຸຘມ຺ມຈາຣີ;

ໂສ ຕາທິໂສ ນາມ ຈ ໂຫຕິ ປຓ຺ຑິໂຕ, ຎຕ຺ວາ ຈ ຘມ຺ເມສຸ ວິເສສິ ອສ຺ສ.

໓໗໔.

‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ຈ ¶ ໂຍ ຊານາຕິ ຠາສິຕສ຺ສ, ອຕ຺ຖຎ຺ຈ ຎຕ຺ວານ ຕຖາ ກໂຣຕິ;

ອຕ຺ຖນ຺ຕໂຣ ນາມ ສ ໂຫຕິ ປຓ຺ຑິໂຕ, ຎຕ຺ວາ ຈ ຘມ຺ເມສຸ ວິເສສິ ອສ຺ສາ’’ຕິ.

… ໂກສິໂຍ ເຖໂຣ….

ປຎ຺ຈກນິປາໂຕ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕຕ຺ຣຸທ຺ທານໍ –

ຣາຊທຕ຺ໂຕ ສຸຠູໂຕ ຈ, ຄິຣິມານນ຺ທສຸມນາ;

ວຑ຺ໂຒ ຈ ກສ຺ສໂປ ເຖໂຣ, ຄຍາກສ຺ສປວກ຺ກລີ.

ວິຊິໂຕ ຍສທຕ຺ໂຕ ຈ, ໂສໂຓ ໂກສິຍສວ຺ຫໂຍ;

ສຏ຺ຐິ ຈ ປຎ຺ຈ ຄາຖາໂຍ, ເຖຣາ ຈ ເອຕ຺ຖ ທ຺ວາທສາຕິ.

໖. ຉກ຺ກນິປາໂຕ

໑. ອຸຣຸເວຬກສ຺ສປຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໗໕.

‘‘ທິສ຺ວານ ¶ ¶ ¶ ປາຏິຫີຣານິ, ໂຄຕມສ຺ສ ຍສສ຺ສິໂນ;

ນ ຕາວາຫໍ ປຓິປຕິໍ, ອິສ຺ສາມາເນນ ວຎ຺ຈິໂຕ.

໓໗໖.

‘‘ມມ ສງ຺ກປ຺ປມຎ຺ຎາຍ, ໂຈເທສິ ນຣສາຣຖິ;

ຕໂຕ ¶ ເມ ອາສິ ສໍເວໂຄ, ອພ຺ຠຸໂຕ ໂລມຫໍສໂນ.

໓໗໗.

‘‘ປຸພ຺ເພ ຊຏິລຠູຕສ຺ສ, ຍາ ເມ ສິທ຺ຘິ ປຣິຕ຺ຕິກາ;

ຕາຫໍ ຕທາ ນິຣາກຕ຺ວາ [ນິຣໍກຕ຺ວາ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ປພ຺ພຊິໍ ຊິນສາສເນ.

໓໗໘.

‘‘ປຸພ຺ເພ ຍຎ຺ເຎນ ສນ຺ຕຸຏ຺ໂຐ, ກາມຘາຕຸປຸຣກ຺ຂໂຕ;

ປຈ຺ຉາ ຣາຄຎ຺ຈ ໂທສຎ຺ຈ, ໂມຫຎ຺ຈາປິ ສມູຫນິໍ.

໓໗໙.

‘‘ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ຊານາມິ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິໂສຘິຕໍ;

ອິທ຺ຘິມາ ປຣຈິຕ຺ຕຎ຺ຎູ, ທິພ຺ພໂສຕຎ຺ຈ ປາປຸຓິໍ.

໓໘໐.

‘‘ຍສ຺ສ ຈຕ຺ຖາຍ ປພ຺ພຊິໂຕ, ອຄາຣສ຺ມານຄາຣິຍໍ;

ໂສ ເມ ອຕ຺ໂຖ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ສພ຺ພສໍໂຍຊນກ຺ຂໂຍ’’ຕິ.

… ອຸຣຸເວຬກສ຺ສໂປ ເຖໂຣ….

໒. ເຕກິຈ຺ຉກາຣິຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໘໑.

‘‘ອຕິຫິຕາ ວີຫິ, ຂລຄຕາ ສາລີ;

ນ ຈ ລເຠ ປິຓ຺ຑໍ, ກຖມຫໍ ກສ຺ສໍ.

໓໘໒.

‘‘ພຸທ຺ຘມປ຺ປເມຍ຺ຍໍ ອນຸສ຺ສຣ ປສນ຺ໂນ;

ປີຕິຍາ ຜຸຏສຣີໂຣ ໂຫຫິສິ ສຕຕມຸທຄ຺ໂຄ.

໓໘໓.

‘‘ຘມ຺ມມປ຺ປເມຍ຺ຍໍ ອນຸສ຺ສຣ ປສນ຺ໂນ;

ປີຕິຍາ ຜຸຏສຣີໂຣ ໂຫຫິສິ ສຕຕມຸທຄ຺ໂຄ.

໓໘໔.

‘‘ສງ຺ຆມປ຺ປເມຍ຺ຍໍ ອນຸສ຺ສຣ ປສນ຺ໂນ;

ປີຕິຍາ ຜຸຏສຣີໂຣ ໂຫຫິສິ ສຕຕມຸທຄ຺ໂຄ.

໓໘໕.

‘‘ອພ຺ໂຠກາເສ ¶ ¶ ວິຫຣສິ, ສີຕາ ເຫມນ຺ຕິກາ ອິມາ ຣຕ຺ໂຍ;

ມາ ສີເຕນ ປເຣໂຕ ວິຫຎ຺ຎິຕ຺ໂຖ, ປວິສ ¶ ຕ຺ວໍ ວິຫາຣໍ ຜຸສິຕຄ຺ຄຬໍ.

໓໘໖.

‘‘ຜຸສິສ຺ສໍ ຈຕສ຺ໂສ ອປ຺ປມຎ຺ຎາໂຍ, ຕາຫິ ຈ ສຸຂິໂຕ ວິຫຣິສ຺ສໍ;

ນາຫໍ ສີເຕນ ວິຫຎ຺ຎິສ຺ສໍ, ອນິຎ຺ຊິໂຕ ວິຫຣນ຺ໂຕ’’ຕິ.

… ເຕກິຈ຺ຉກາຣີ [ເຕກິຈ຺ຉການິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ເຖໂຣ….

໓. ມຫານາຄຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໘໗.

‘‘ຍສ຺ສ ¶ ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີສຸ, ຄາຣໂວ ນູປລພ຺ຠຕິ;

ປຣິຫາຍຕິ ສທ຺ຘມ຺ມາ, ມຈ຺ໂຉ ອປ຺ໂປທເກ ຍຖາ.

໓໘໘.

‘‘ຍສ຺ສ ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີສຸ, ຄາຣໂວ ນູປລພ຺ຠຕິ;

ນ ວິຣູຫຕິ ສທ຺ຘມ຺ເມ, ເຂຕ຺ເຕ ພີຊໍວ ປູຕິກໍ.

໓໘໙.

‘‘ຍສ຺ສ ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີສຸ, ຄາຣໂວ ນູປລພ຺ຠຕິ;

ອາຣກາ ໂຫຕິ ນິພ຺ພານາ [ນິພ຺ພາຓາ (ສີ.)], ຘມ຺ມຣາຊສ຺ສ ສາສເນ.

໓໙໐.

‘‘ຍສ຺ສ ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີສຸ, ຄາຣໂວ ອຸປລພ຺ຠຕິ;

ນ ວິຫາຍຕິ ສທ຺ຘມ຺ມາ, ມຈ຺ໂຉ ພວ຺ໂຫທເກ [ພຫ຺ໂວທເກ (ສີ.), ພໂຫທເກ (ສ຺ຍາ.)] ຍຖາ.

໓໙໑.

‘‘ຍສ຺ສ ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີສຸ, ຄາຣໂວ ອຸປລພ຺ຠຕິ;

ໂສ ວິຣູຫຕິ ສທ຺ຘມ຺ເມ, ເຂຕ຺ເຕ ພີຊໍວ ຠທ຺ທກໍ.

໓໙໒.

‘‘ຍສ຺ສ ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີສຸ, ຄາຣໂວ ອຸປລພ຺ຠຕິ;

ສນ຺ຕິເກ ໂຫຕິ ນິພ຺ພານໍ [ນິພ຺ພາຓໍ (ສີ.)], ຘມ຺ມຣາຊສ຺ສ ສາສເນ’’ຕິ.

… ມຫານາໂຄ ເຖໂຣ….

໔. ກຸລ຺ລຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໙໓.

‘‘ກຸລ຺ໂລ ສິວຖິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ອທ຺ທສ ອິຕ຺ຖິມຸຊ຺ຌິຕໍ;

ອປວິທ຺ຘໍ ¶ ສຸສານສ຺ມິໍ, ຂຊ຺ຊນ຺ຕິໍ ກິມິຫີ ຜຸຏໍ.

໓໙໔.

‘‘ອາຕຸຣໍ ¶ ອສຸຈິໍ ປູຕິໍ, ປສ຺ສ ກຸລ຺ລ ສມຸສ຺ສຍໍ;

ອຸຄ຺ຆຣນ຺ຕໍ ປຄ຺ຆຣນ຺ຕໍ, ພາລານໍ ອຠິນນ຺ທິຕໍ.

໓໙໕.

‘‘ຘມ຺ມາທາສໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ຎາຓທສ຺ສນປຕ຺ຕິຍາ;

ປຈ຺ຈເວກ຺ຂິໍ ອິມໍ ກາຍໍ, ຕຸຈ຺ຉໍ ສນ຺ຕຣພາຫິຣໍ.

໓໙໖.

‘‘ຍຖາ ອິທໍ ຕຖາ ເອຕໍ, ຍຖາ ເອຕໍ ຕຖາ ອິທໍ;

ຍຖາ ອໂຘ ຕຖາ ອຸທ຺ຘໍ, ຍຖາ ອຸທ຺ຘໍ ຕຖາ ອໂຘ.

໓໙໗.

‘‘ຍຖາ ¶ ທິວາ ຕຖາ ຣຕ຺ຕິໍ, ຍຖາ ຣຕ຺ຕິໍ ຕຖາ ທິວາ;

ຍຖາ ປຸເຣ ຕຖາ ປຈ຺ຉາ, ຍຖາ ປຈ຺ຉາ ຕຖາ ປຸເຣ.

໓໙໘.

‘‘ປຎ຺ຈງ຺ຄິເກນ ຕຸຣິເຍນ, ນ ຣຕີ ໂຫຕິ ຕາທິສີ;

ຍຖາ ເອກຄ຺ຄຈິຕ຺ຕສ຺ສ, ສມ຺ມາ ຘມ຺ມໍ ວິປສ຺ສໂຕ’’ຕິ.

… ກຸລ຺ໂລ ເຖໂຣ….

໕. ມາລຸກ຺ຍປຸຕ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໓໙໙.

‘‘ມນຸຊສ຺ສ ປມຕ຺ຕຈາຣິໂນ, ຕຓ຺ຫາ ວຑ຺ຒຕິ ມາລຸວາ ວິຍ;

ໂສ ປ຺ລວຕີ [ປ຺ລວຕິ (ສີ. ປີ. ກ.), ປຣິປ຺ລວຕິ (ສ຺ຍາ.)] ຫຸຣາ ຫຸຣໍ, ຜລມິຈ຺ຉໍວ ວນສ຺ມິ ວານໂຣ.

໔໐໐.

‘‘ຍໍ ເອສາ ສຫເຕ [ສຫຕິ (ປີ. ກ.)] ຊມ຺ມີ, ຕຓ຺ຫາ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກາ;

ໂສກາ ຕສ຺ສ ປວຑ຺ຒນ຺ຕິ, ອຠິວຏ຺ຐໍວ [ອຠິວຸຏ຺ຐໍວ (ສ຺ຍາ.), ອຠິວຑ຺ຒໍວ (ກ.)] ພີຣຓໍ.

໔໐໑.

‘‘ໂຍ ເຈຕໍ ສຫເຕ [ສຫຕິ (ປີ. ກ.)] ຊມ຺ມິໍ, ຕຓ຺ຫໍ ໂລເກ ທຸຣຈ຺ຈຍໍ;

ໂສກາ ຕມ຺ຫາ ປປຕນ຺ຕິ, ອຸທພິນ຺ທູວ ໂປກ຺ຂຣາ.

໔໐໒.

‘‘ຕໍ ¶ ໂວ ວທາມິ ຠທ຺ທໍ ໂວ, ຍາວນ຺ເຕຕ຺ຖ ສມາຄຕາ;

ຕຓ຺ຫາຍ ¶ ມູລໍ ຂຓຖ, ອຸສີຣຕ຺ໂຖວ ພີຣຓໍ;

ມາ ໂວ ນຬໍວ ໂສໂຕວ, ມາໂຣ ຠຎ຺ຊິ ປຸນປ຺ປຸນໍ.

໔໐໓.

‘‘ກໂຣຖ ພຸທ຺ຘວຈນໍ, ຂໂຓ ໂວ ມາ ອຸປຈ຺ຈຄາ;

ຂຓາຕີຕາ ຫິ ໂສຈນ຺ຕິ, ນິຣຍມ຺ຫິ ສມປ຺ປິຕາ.

໔໐໔.

‘‘ປມາໂທ ຣໂຊ ປມາໂທ [ສພ຺ພທາ (ສີ. ກ.), ສຸຕ຺ຕນິປາຕຏ຺ຐກຖາຍໍ ອຸຏ຺ຐານສຸຕ຺ຕວຓ຺ຓນາ ໂອໂລເກຕພ຺ພາ], ປມາທານຸປຕິໂຕ ຣໂຊ;

ອປ຺ປມາເທນ ວິຊ຺ຊາຍ, ອພ຺ພເຫ ສລ຺ລມຕ຺ຕໂນ’’ຕິ.

… ມາລຸກ຺ຍປຸຕ຺ໂຕ [ມາລຸງ຺ກ຺ຍປຸຕ຺ໂຕ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ເຖໂຣ….

໖. ສປ຺ປທາສຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔໐໕.

‘‘ປຓ຺ຓວີສຕິວສ຺ສານິ ¶ , ຍໂຕ ປພ຺ພຊິໂຕ ອຫໍ;

ອຈ຺ຉຣາສງ຺ຆາຕມຕ຺ຕມ຺ປິ, ເຈໂຕສນ຺ຕິມນຊ຺ຌຄໍ.

໔໐໖.

‘‘ອລທ຺ຘາ ຈິຕ຺ຕສ຺ເສກຄ຺ຄໍ, ກາມຣາເຄນ ອຏ຺ຏິໂຕ [ອທ຺ທິໂຕ (ສ຺ຍາ. ສີ. ອຏ຺ຐ.), ອຑ຺ຑິໂຕ (ກ.)];

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ກນ຺ທນ຺ໂຕ, ວິຫາຣາ ອຸປນິກ຺ຂມິໍ [ນູປນິກ຺ຂມິໍ (ສພ຺ພຕ຺ຖ), ທຸປນິກ຺ຂມິໍ (?)].

໔໐໗.

‘‘ສຕ຺ຖໍ ວາ ອາຫຣິສ຺ສາມິ, ໂກ ອຕ຺ໂຖ ຊີວິເຕນ ເມ;

ກຖໍ ຫິ ສິກ຺ຂໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂໍ, ກາລໍ ກຸພ຺ເພຖ ມາທິໂສ.

໔໐໘.

‘‘ຕທາຫໍ ¶ ຂຸຣມາທາຍ, ມຎ຺ຈກມ຺ຫິ ອຸປາວິສິໍ;

ປຣິນີໂຕ ຂຸໂຣ ອາສິ, ຘມນິໍ ເຉຕ຺ຕຸມຕ຺ຕໂນ.

໔໐໙.

‘‘ຕໂຕ ເມ ມນສີກາໂຣ, ໂຍນິໂສ ອຸທປຊ຺ຊຖ;

ອາທີນໂວ ປາຕຸຣຫຸ, ນິພ຺ພິທາ ສມຕິຏ຺ຐຖ.

໔໑໐.

‘‘ຕໂຕ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈິ ເມ, ປສ຺ສ ຘມ຺ມສຸຘມ຺ມຕໍ;

ຕິສ຺ໂສ ¶ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນ’’ນ຺ຕິ.

… ສປ຺ປທາໂສ ເຖໂຣ….

໗.ກາຕິຍານຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔໑໑.

‘‘ອຸຏ຺ເຐຫິ ນິສີທ ກາຕິຍານ, ມາ ນິທ຺ທາພຫຸໂລ ອຫຸ ຊາຄຣສ຺ສຸ;

ມາ ຕໍ ອລສໍ ປມຕ຺ຕພນ຺ຘຸ, ກູເຏເນວ ຊິນາຕຸ ມຈ຺ຈຸຣາຊາ.

໔໑໒.

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ [ສຍຖາປິ (ສີ. ປີ.)] ມຫາສມຸທ຺ທເວໂຄ, ເອວໍ ຊາຕິຊຣາຕິວຕ຺ຕເຕ ຕໍ;

ໂສ ກໂຣຫິ ສຸທີປມຕ຺ຕໂນ ຕ຺ວໍ, ນ ຫິ ຕາຓໍ ຕວ ວິຊ຺ຊເຕວ ອຎ຺ຎໍ.

໔໑໓.

‘‘ສຕ຺ຖາ ຫິ ວິເຊສິ ມຄ຺ຄເມຕໍ, ສງ຺ຄາ ຊາຕິຊຣາຠຍາ ອຕີຕໍ;

ປຸພ຺ພາປຣຣຕ຺ຕມປ຺ປມຕ຺ໂຕ, ອນຸຍຸຎ຺ຊສ຺ສຸ ທຬ຺ຫໍ ກໂຣຫິ ໂຍຄໍ.

໔໑໔.

‘‘ປຸຣິມານິ ¶ ປມຸຎ຺ຈ ພນ຺ຘນານິ, ສງ຺ຆາຏິຂຸຣມຸຓ຺ຑຠິກ຺ຂໂຠຊີ;

ມາ ຂິຑ຺ຑາຣຕິຎ຺ຈ ມາ ນິທ຺ທໍ, ອນຸຍຸຎ຺ຊິຕ຺ຖ ຌາຍ ກາຕິຍານ.

໔໑໕.

‘‘ຌາຍາຫິ ¶ ຊິນາຫິ ກາຕິຍານ, ໂຍຄກ຺ເຂມປເຖສຸ ¶ ໂກວິໂທສິ;

ປປ຺ປຸຍ຺ຍ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ, ປຣິນິພ຺ພາຫິສິ ວາຣິນາວ ໂຊຕິ.

໔໑໖.

‘‘ປຊ຺ໂຊຕກໂຣ ປຣິຕ຺ຕຣໍໂສ, ວາເຕນ ວິນມ຺ຍເຕ ລຕາວ;

ເອວມ຺ປິ ຕຸວໍ ອນາທິຍາໂນ, ມາຣໍ ອິນ຺ທສໂຄຕ຺ຕ ນິທ຺ຘຸນາຫິ;

ໂສ ເວທຍິຕາສຸ ວີຕຣາໂຄ, ກາລໍ ກງ຺ຂ ອິເຘວ ສີຕິຠູໂຕ’’ຕິ.

… ກາຕິຍາໂນ ເຖໂຣ….

໘. ມິຄຊາລຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔໑໗.

‘‘ສຸເທສິໂຕ ຈກ຺ຂຸມຕາ, ພຸທ຺ເຘນາທິຈ຺ຈພນ຺ຘຸນາ;

ສພ຺ພສໍໂຍຊນາຕີໂຕ, ສພ຺ພວຏ຺ຏວິນາສໂນ.

໔໑໘.

‘‘ນິຍ຺ຍານິໂກ ອຸຕ຺ຕຣໂຓ, ຕຓ຺ຫາມູລວິໂສສໂນ;

ວິສມູລໍ ອາຆາຕນໍ, ເຉຕ຺ວາ ປາເປຕິ ນິພ຺ພຸຕິໍ.

໔໑໙.

‘‘ອຎ຺ຎາຓມູລເຠທາຍ ¶ , ກມ຺ມຍນ຺ຕວິຆາຏໂນ;

ວິຎ຺ຎາຓານໍ ປຣິຄ຺ຄເຫ, ຎາຓວຊິຣນິປາຕໂນ.

໔໒໐.

‘‘ເວທນານໍ ວິຎ຺ຎາປໂນ, ອຸປາທານປ຺ປໂມຈໂນ;

ຠວໍ ອງ຺ຄາຣກາສຸໍວ, ຎາເຓນ ອນຸປສ຺ສໂນ [ອນຸປສ຺ສໂກ (ສີ. ປີ.)].

໔໒໑.

‘‘ມຫາຣໂສ ສຸຄມ຺ຠີໂຣ, ຊຣາມຈ຺ຈຸນິວາຣໂຓ;

ອຣິໂຍ ¶ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ, ທຸກ຺ຂູປສມໂນ ສິໂວ.

໔໒໒.

‘‘ກມ຺ມໍ ກມ຺ມນ຺ຕິ ຎຕ຺ວານ, ວິປາກຎ຺ຈ ວິປາກໂຕ;

ປຏິຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນຘມ຺ມານໍ, ຍຖາວາໂລກທສ຺ສໂນ;

ມຫາເຂມງ຺ຄໂມ ສນ຺ໂຕ, ປຣິໂຍສານຠທ຺ທໂກ’’ຕິ.

… ມິຄຊາໂລ ເຖໂຣ….

໙. ປຸໂຣຫິຕປຸຕ຺ຕເຊນ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔໒໓.

‘‘ຊາຕິມເທນ ¶ ມຕ຺ໂຕຫໍ, ໂຠຄອິສ຺ສຣິເຍນ ຈ;

ສຓ຺ຐານວຓ຺ຓຣູເປນ, ມທມຕ຺ໂຕ ອຈາຣິຫໍ.

໔໒໔.

‘‘ນາຕ຺ຕໂນ ສມກໍ ກຎ຺ຈິ, ອຕິເຣກໍ ຈ ມຎ຺ຎິສໍ;

ອຕິມານຫໂຕ ພາໂລ, ປຕ຺ຖທ຺ໂຘ ອຸສ຺ສິຕທ຺ຘໂຊ.

໔໒໕.

‘‘ມາຕຣໍ ປິຕຣຎ຺ຈາປິ, ອຎ຺ເຎປິ ຄຣຸສມ຺ມເຕ;

ນ ກຎ຺ຈິ ອຠິວາເທສິໍ, ມານຕ຺ຖທ຺ໂຘ ອນາທໂຣ.

໔໒໖.

‘‘ທິສ຺ວາ ວິນາຍກໍ ອຄ຺ຄໍ, ສາຣຖີນໍ ວຣຸຕ຺ຕມໍ;

ຕປນ຺ຕມິວ ອາທິຈ຺ຈໍ, ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆປຸຣກ຺ຂຕໍ.

໔໒໗.

‘‘ມານໍ ມທຎ຺ຈ ຉຑ຺ເຑຕ຺ວາ, ວິປ຺ປສນ຺ເນນ ເຈຕສາ;

ສິຣສາ ອຠິວາເທສິໍ, ສພ຺ພສຕ຺ຕານມຸຕ຺ຕມໍ.

໔໒໘.

‘‘ອຕິມາໂນ ¶ ຈ ໂອມາໂນ, ປຫີນາ ສຸສມູຫຕາ;

ອສ຺ມິມາໂນ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ໂນ, ສພ຺ເພ ມານວິຘາ ຫຕາ’’ຕິ.

… ເຊນ຺ໂຕ ປຸໂຣຫິຕປຸຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

໑໐. ສຸມນຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔໒໙.

‘‘ຍທາ ¶ ນໂວ ປພ຺ພຊິໂຕ, ຊາຕິຍາ ສຕ຺ຕວສ຺ສິໂກ;

ອິທ຺ຘິຍາ ອຠິໂຠຕ຺ວານ, ປນ຺ນຄິນ຺ທໍ ມຫິທ຺ຘິກໍ.

໔໓໐.

‘‘ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ¶ ອຸທກໍ, ອໂນຕຕ຺ຕາ ມຫາສຣາ;

ອາຫຣາມິ ຕໂຕ ທິສ຺ວາ, ມໍ ສຕ຺ຖາ ເອຕທພ຺ຣວິ’’.

໔໓໑.

‘‘ສາຣິປຸຕ຺ຕ ອິມໍ ປສ຺ສ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ ກຸມາຣກໍ;

ອຸທກກຸມ຺ຠມາທາຍ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸສມາຫິຕໍ.

໔໓໒.

‘‘ປາສາທິເກນ ວຕ຺ເຕນ, ກລ຺ຍາຓອິຣິຍາປໂຖ;

ສາມເຓໂຣນຸຣຸທ຺ຘສ຺ສ, ອິທ຺ຘິຍາ ຈ ວິສາຣໂທ.

໔໓໓.

‘‘ອາຊານີເຍນ ອາຊຎ຺ໂຎ, ສາຘຸນາ ສາຘຸກາຣິໂຕ;

ວິນີໂຕ ອນຸຣຸທ຺ເຘນ, ກຕກິຈ຺ເຈນ ສິກ຺ຂິໂຕ.

໔໓໔.

‘‘ໂສ ປຕ຺ວາ ປຣມໍ ສນ຺ຕິໍ, ສຈ຺ຉິກຕ຺ວາ ອກຸປ຺ປຕໍ;

ສາມເຓໂຣ ສ ສຸມໂນ, ມາ ມໍ ຊຎ຺ຎາຕິ ອິຈ຺ຉຕີ’’ຕິ.

… ສຸມໂນ ເຖໂຣ….

໑໑. ນ຺ຫາຕກມຸນິຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔໓໕.

‘‘ວາຕໂຣຄາຠິນີໂຕ ¶ ຕ຺ວໍ, ວິຫຣໍ ການເນ ວເນ;

ປວິທ຺ຘໂຄຈເຣ ລູເຂ, ກຖໍ ຠິກ຺ຂຸ ກຣິສ຺ສສິ’’.

໔໓໖.

‘‘ປີຕິສຸເຂນ ວິປຸເລນ, ຜຣິຕ຺ວານ ສມຸສ຺ສຍໍ;

ລູຂມ຺ປິ ອຠິສມ຺ໂຠນ຺ໂຕ, ວິຫຣິສ຺ສາມິ ການເນ.

໔໓໗.

‘‘ຠາເວນ຺ໂຕ ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ພລານິ ຈ;

ຌານໂສຂຸມ຺ມສມ຺ປນ຺ໂນ [ຌານສຸຂຸມສມ຺ປນ຺ໂນ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ວິຫຣິສ຺ສໍ ອນາສໂວ.

໔໓໘.

‘‘ວິປ຺ປມຸຕ຺ຕໍ ¶ ກິເລເສຫິ, ສຸທ຺ຘຈິຕ຺ຕໍ ອນາວິລໍ;

ອຠິຓ຺ຫໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂນ຺ໂຕ, ວິຫຣິສ຺ສໍ ອນາສໂວ.

໔໓໙.

‘‘ອຊ຺ຌຕ຺ຕຎ຺ຈ ພຫິທ຺ຘາ ຈ, ເຍ ເມ ວິຊ຺ຊິໍສຸ ອາສວາ;

ສພ຺ເພ ອເສສາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນາ, ນ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊເຣ ປຸນ.

໔໔໐.

‘‘ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘາ ປຣິຎ຺ຎາຕາ, ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ຉິນ຺ນມູລກາ;

ທຸກ຺ຂກ຺ຂໂຍ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ’’ຕິ.

… ນ຺ຫາຕກມຸນິຕ຺ເຖໂຣ….

໑໒. ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔໔໑.

‘‘ອກ຺ໂກຘສ຺ສ ກຸໂຕ ໂກໂຘ, ທນ຺ຕສ຺ສ ສມຊີວິໂນ;

ສມ຺ມທຎ຺ຎາ ວິມຸຕ຺ຕສ຺ສ, ອຸປສນ຺ຕສ຺ສ ຕາທິໂນ.

໔໔໒.

‘‘ຕສ຺ເສວ ¶ ¶ ເຕນ ປາປິໂຍ, ໂຍ ກຸທ຺ຘໍ ປຏິກຸຊ຺ຌຕິ;

ກຸທ຺ຘໍ ອປ຺ປຏິກຸຊ຺ຌນ຺ໂຕ, ສງ຺ຄາມໍ ເຊຕິ ທຸຊ຺ຊຍໍ.

໔໔໓.

[ສໍ. ນິ. ໑.໑໘໘, ໒໕໐] ‘‘ອຸຠິນ຺ນມຕ຺ຖໍ ຈຣຕິ, ອຕ຺ຕໂນ ຈ ປຣສ຺ສ ຈ;

ປຣໍ ສງ຺ກຸປິຕໍ ຎຕ຺ວາ, ໂຍ ສໂຕ ອຸປສມ຺ມຕິ.

໔໔໔.

[ສໍ. ນິ. ໑.໑໘໘, ໒໕໐] ‘‘ອຸຠິນ຺ນໍ ຕິກິຈ຺ຉນ຺ຕໍ ຕໍ, ອຕ຺ຕໂນ ຈ ປຣສ຺ສ ຈ;

ຊນາ ມຎ຺ຎນ຺ຕິ ພາໂລຕິ, ເຍ ຘມ຺ມສ຺ສ ອໂກວິທາ.

໔໔໕.

‘‘ອຸປ຺ປຊ຺ເຊ ເຕ ສເຈ ໂກໂຘ, ອາວຊ຺ຊ ກກຈູປມໍ;

ອຸປ຺ປຊ຺ເຊ ເຈ ຣເສ ຕຓ຺ຫາ, ປຸຕ຺ຕມໍສູປມໍ ສຣ.

໔໔໖.

‘‘ສເຈ ຘາວຕິ ຈິຕ຺ຕໍ ເຕ, ກາເມສຸ ຈ ຠເວສຸ ຈ;

ຂິປ຺ປໍ ¶ ນິຄ຺ຄຓ຺ຫ ສຕິຍາ, ກິຏ຺ຐາທໍ ວິຍ ທຸປ຺ປສຸ’’ນ຺ຕິ;

… ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

໑໓. ສິຣິມຓ຺ຑຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔໔໗.

[ອຸທາ. ໔໕; ຈູຬວ. ໓໘໕; ປຣິ. ໓໓໙] ‘‘ຉນ຺ນມຕິວສ຺ສຕິ ¶ , ວິວຏໍ ນາຕິວສ຺ສຕິ;

ຕສ຺ມາ ຉນ຺ນໍ ວິວເຣຖ, ເອວໍ ຕໍ ນາຕິວສ຺ສຕິ.

໔໔໘.

[ສໍ. ນິ. ໑.໖໖; ເນຕ຺ຕິ. ໑໘] ‘‘ມຈ຺ຈຸນາພ຺ຠຫໂຕ ໂລໂກ, ຊຣາຍ ປຣິວາຣິໂຕ;

ຕຓ຺ຫາສລ຺ເລນ ໂອຕິຓ຺ໂຓ, ອິຈ຺ຉາຘູປາຍິໂຕ ສທາ.

໔໔໙.

‘‘ມຈ຺ຈຸນາພ຺ຠຫໂຕ ໂລໂກ, ປຣິກ຺ຂິຕ຺ໂຕ ຊຣາຍ ຈ;

ຫຎ຺ຎຕິ ນິຈ຺ຈມຕ຺ຕາໂຓ, ປຕ຺ຕທຓ຺ໂຑວ ຕກ຺ກໂຣ.

໔໕໐.

‘‘ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຄ຺ຄິຂນ຺ຘາວ, ມຈ຺ຈຸ ພ຺ຍາຘິ ຊຣາ ຕໂຍ;

ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄນ຺ຕຸໍ ພລໍ ນຕ຺ຖິ, ຊໂວ ນຕ຺ຖິ ປລາຍິຕຸໍ.

໔໕໑.

‘‘ອໂມຆໍ ທິວສໍ ກຍິຣາ, ອປ຺ເປນ ພຫຸເກນ ວາ;

ຍໍ ຍໍ ວິຊຫເຕ [ວິຣຫເຕ (ສີ. ປີ.), ວິວຫເຕ (ສ຺ຍາ.)] ຣຕ຺ຕິໍ, ຕທູນໍ ຕສ຺ສ ຊີວິຕໍ.

໔໕໒.

‘‘ຈຣໂຕ ຕິຏ຺ຐໂຕ ວາປິ, ອາສີນສຍນສ຺ສ ວາ;

ອຸເປຕິ ຈຣິມາ ຣຕ຺ຕິ, ນ ເຕ ກາໂລ ປມຊ຺ຊິຕຸ’’ນ຺ຕິ.

… ສິຣິມຓ຺ໂຑ [ສິຣິມນ຺ໂທ (ສີ.)] ເຖໂຣ….

໑໔. ສພ຺ພກາມິຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔໕໓.

‘‘ທ຺ວິປາທໂກຍໍ ອສຸຈິ, ທຸຄ຺ຄນ຺ໂຘ ປຣິຫີຣຕິ [ປຣິຫຣຕິ (ກ.)];

ນານາກຸຓປປຣິປູໂຣ, ວິສ຺ສວນ຺ໂຕ ຕໂຕ ຕໂຕ.

໔໕໔.

‘‘ມິຄໍ ¶ ນິລີນໍ ກູເຏນ, ພຬິເສເນວ ອມ຺ພຸຊໍ;

ວານຣໍ ວິຍ ເລເປນ, ພາຘຍນ຺ຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນໍ.

໔໕໕.

‘‘ຣູປາ ¶ ສທ຺ທາ ຣສາ ຄນ຺ຘາ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ຈ ມໂນຣມາ;

ປຎ຺ຈ ກາມຄຸຓາ ເອເຕ, ອິຕ຺ຖິຣູປສ຺ມິ ທິສ຺ສເຣ.

໔໕໖.

‘‘ເຍ ¶ ເອຕາ ອຸປເສວນ຺ຕິ, ຣຕ຺ຕຈິຕ຺ຕາ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ;

ວຑ຺ເຒນ຺ຕິ ກຏສິໍ ໂຆຣໍ, ອາຈິນນ຺ຕິ ປຸນພ຺ຠວໍ.

໔໕໗.

‘‘ໂຍ ເຈຕາ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ສປ຺ປສ຺ເສວ ປທາ ສິໂຣ;

ໂສມໍ ວິສຕ຺ຕິກໍ ໂລເກ, ສໂຕ ສມຕິວຕ຺ຕຕິ.

໔໕໘.

‘‘ກາເມສ຺ວາທີນວໍ ¶ ທິສ຺ວາ, ເນກ຺ຂມ຺ມໍ ທຏ຺ຐຸ ເຂມໂຕ;

ນິສ຺ສໂຏ ສພ຺ພກາເມຫິ, ປຕ຺ໂຕ ເມ ອາສວກ຺ຂໂຍ’’ຕິ.

… ສພ຺ພກາມິຕ຺ເຖໂຣ….

ຉກ຺ກນິປາໂຕ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕຕ຺ຣຸທ຺ທານໍ –

ອຸຣຸເວຬກສ຺ສໂປ ຈ, ເຖໂຣ ເຕກິຈ຺ຉກາຣິ ຈ;

ມຫານາໂຄ ຈ ກຸລ຺ໂລ ຈ, ມາລຸກ຺ໂຍ [ມາລຸໂຕ (ສີ. ກ.), ມາລຸງ຺ກ຺ໂຍ (ສ຺ຍາ.)] ສປ຺ປທາສໂກ.

ກາຕິຍາໂນ ມິຄຊາໂລ, ເຊນ຺ໂຕ ສຸມນສວ຺ຫໂຍ;

ນ຺ຫາຕມຸນິ ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ໂຕ, ສິຣິມຓ຺ໂຑ ສພ຺ພກາມີ ຈ;

ຄາຖາໂຍ ຈຕຸຣາສີຕິ, ເຖຣາ ເຈຕ຺ຖ ຈຕຸທ຺ທສາຕິ.

໗. ສຕ຺ຕກນິປາໂຕ

໑. ສຸນ຺ທຣສມຸທ຺ທຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔໕໙.

‘‘ອລງ຺ກຕາ ¶ ¶ ¶ ¶ ສຸວສນາ, ມາລຘາຣີ [ມາລາຠາຣີ (ສີ.), ມາລຠາຣີ (ສ຺ຍາ.)] ວິຠູສິຕາ;

ອລຕ຺ຕກກຕາປາທາ, ປາທຸກາຣຸຍ຺ຫ ເວສິກາ.

໔໖໐.

‘‘ປາທຸກາ ໂອຣຸຫິຕ຺ວານ, ປຸຣໂຕ ປຎ຺ຊລີກຕາ;

ສາ ມໍ ສຓ຺ເຫນ ມຸທຸນາ, ມ຺ຫິຕປຸພ຺ພໍ [ມິຫິຕປຸພ຺ພໍ (ສີ.)] ອຠາສຖ’’.

໔໖໑.

‘‘ຍຸວາສິ ຕ຺ວໍ ປພ຺ພຊິໂຕ, ຕິຏ຺ຐາຫິ ມມ ສາສເນ;

ຠຸຎ຺ຊ ມານຸສເກ ກາເມ, ອຫໍ ວິຕ຺ຕໍ ທທາມິ ເຕ;

ສຈ຺ຈໍ ເຕ ປຏິຊານາມິ, ອຄ຺ຄິໍ ວາ ເຕ ຫຣາມຫໍ.

໔໖໒.

‘‘ຍທາ ຊິຓ຺ຓາ ຠວິສ຺ສາມ, ອຸໂຠ ທຓ຺ຑປຣາຍນາ;

ອຸໂຠປິ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມ, ອຸຠຍຕ຺ຖ ກຏຄ຺ຄໂຫ’’.

໔໖໓.

‘‘ຕຎ຺ຈ ທິສ຺ວານ ຍາຈນ຺ຕິໍ, ເວສິກໍ ປຎ຺ຊລີກຕໍ;

ອລງ຺ກຕໍ ສຸວສນໍ, ມຈ຺ຈຸປາສໍວ ໂອຑ຺ຑິຕໍ.

໔໖໔.

‘‘ຕໂຕ ເມ ມນສີກາໂຣ…ເປ… ນິພ຺ພິທາ ສມຕິຏ຺ຐຖ.

໔໖໕.

‘‘ຕໂຕ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈິ ເມ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນ’’ນ຺ຕິ.

… ສຸນ຺ທຣສມຸທ຺ໂທ ເຖໂຣ….

໒. ລກຸຓ຺ຑກຠທ຺ທິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔໖໖.

ປເຣ ອມ຺ພາຏກາຣາເມ, ວນສຓ຺ຑມ຺ຫິ ຠທ຺ທິໂຍ;

ສມູລໍ ຕຓ຺ຫມພ຺ພຸຍ຺ຫ, ຕຕ຺ຖ ຠທ຺ໂທວ ຌາຍຕິ [ຠທ຺ໂທ’ຘິຌາຍາຍຕິ (ສີ.), ຠທ຺ໂທ ຌິຍາຍຕິ (ສ຺ຍາ. ສີ. ອຏ຺ຐ.)].

໔໖໗.

‘‘ຣມນ຺ເຕເກ ມຸທິງ຺ເຄຫິ [ມຸຕິງ຺ເຄຫິ (ສີ. ອຏ຺ຐ.)], ວີຓາຫິ ປຓເວຫິ ຈ;

ອຫຎ຺ຈ ¶ ຣຸກ຺ຂມູລສ຺ມິໍ, ຣໂຕ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສເນ.

໔໖໘.

‘‘ພຸທ຺ໂຘ ເຈ [ພຸທ຺ໂຘ ຈ (ສພ຺ພຕ຺ຖ)] ເມ ວຣໍ ທຊ຺ຊາ, ໂສ ຈ ລພ຺ເຠຖ ເມ ວໂຣ;

ຄຓ຺ເຫຫໍ ສພ຺ພໂລກສ຺ສ, ນິຈ຺ຈໍ ກາຍຄຕໍ ສຕິໍ.

໔໖໙.

‘‘ເຍ ¶ ມໍ ຣູເປນ ປາມິໍສຸ, ເຍ ຈ ໂຆເສນ ອນ຺ວຄູ;

ຉນ຺ທຣາຄວສູເປຕາ, ນ ມໍ ຊານນ຺ຕິ ເຕ ຊນາ.

໔໗໐.

‘‘ອຊ຺ຌຕ຺ຕຎ຺ຈ ¶ ນ ຊານາຕິ, ພຫິທ຺ຘາ ຈ ນ ປສ຺ສຕິ;

ສມນ຺ຕາວຣໂຓ ພາໂລ, ສ ເວ ໂຆເສນ ວຸຍ຺ຫຕິ.

໔໗໑.

‘‘ອຊ຺ຌຕ຺ຕຎ຺ຈ ນ ຊານາຕິ, ພຫິທ຺ຘາ ຈ ວິປສ຺ສຕິ;

ພຫິທ຺ຘາ ຜລທສ຺ສາວີ, ໂສປິ ໂຆເສນ ວຸຍ຺ຫຕິ.

໔໗໒.

‘‘ອຊ຺ຌຕ຺ຕຎ຺ຈ ປຊານາຕິ, ພຫິທ຺ຘາ ຈ ວິປສ຺ສຕິ;

ອນາວຣຓທສ຺ສາວີ, ນ ໂສ ໂຆເສນ ວຸຍ຺ຫຕີ’’ຕິ.

… ລກຸຓ຺ຑກຠທ຺ທິໂຍ ເຖໂຣ….

໓. ຠທ຺ທຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔໗໓.

‘‘ເອກປຸຕ຺ໂຕ ¶ ອຫໍ ອາສິໍ, ປິໂຍ ມາຕຸ ປິໂຍ ປິຕຸ;

ພຫູຫິ ວຕຈຣິຍາຫິ, ລທ຺ໂຘ ອາຍາຈນາຫິ ຈ.

໔໗໔.

‘‘ເຕ ຈ ມໍ ອນຸກມ຺ປາຍ, ອຕ຺ຖກາມາ ຫິເຕສິໂນ;

ອຸໂຠ ປິຕາ ຈ ມາຕາ ຈ, ພຸທ຺ຘສ຺ສ ອຸປນາມຍຸໍ’’.

໔໗໕.

‘‘ກິຈ຺ຉາ ລທ຺ໂຘ ອຍໍ ປຸຕ຺ໂຕ, ສຸຂຸມາໂລ ສຸເຂຘິໂຕ;

ອິມໍ ທທາມ ເຕ ນາຖ, ຊິນສ຺ສ ປຣິຈາຣກໍ’’.

໔໗໖.

‘‘ສຕ຺ຖາ ຈ ມໍ ປຏິຄ຺ຄຍ຺ຫ, ອານນ຺ທໍ ເອຕທພ຺ຣວິ;

‘ປພ຺ພາເຊຫິ ອິມໍ ຂິປ຺ປໍ, ເຫສ຺ສຕ຺ຍາຊານິໂຍ ອຍໍ.

໔໗໗.

‘‘ປພ຺ພາເຊຕ຺ວານ ¶ ມໍ ສຕ຺ຖາ, ວິຫາຣໍ ປາວິສີ ຊິໂນ;

ອໂນຄ຺ຄຕສ຺ມິໍ ສູຣິຍສ຺ມິໍ, ຕໂຕ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈິ ເມ.

໔໗໘.

‘‘ຕໂຕ ສຕ຺ຖາ ນິຣາກຕ຺ວາ, ປຏິສລ຺ລານວຸຏ຺ຐິໂຕ;

‘ເອຫິ ຠທ຺ທາ’ຕິ ມໍ ອາຫ, ສາ ເມ ອາສູປສມ຺ປທາ.

໔໗໙.

‘‘ຊາຕິຍາ ສຕ຺ຕວສ຺ເສນ, ລທ຺ຘາ ເມ ອຸປສມ຺ປທາ;

ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ອໂຫ ຘມ຺ມສຸຘມ຺ມຕາ’’ຕິ.

… ຠທ຺ໂທ ເຖໂຣ….

໔. ໂສປາກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔໘໐.

‘‘ທິສ຺ວາ ¶ ປາສາທຉາຍາຍໍ, ຈງ຺ກມນ຺ຕໍ ນຣຸຕ຺ຕມໍ;

ຕຕ຺ຖ ນໍ ອຸປສງ຺ກມ຺ມ, ວນ຺ທິສ຺ສໍ [ວນ຺ທິສໍ (ສີ. ປີ.)] ປຸຣິສຸຕ຺ຕມໍ.

໔໘໑.

‘‘ເອກໍສໍ ¶ ຈີວຣໍ ກຕ຺ວາ, ສໍຫຣິຕ຺ວານ ປາຓໂຍ;

ອນຸຈງ຺ກມິສ຺ສໍ ວິຣຊໍ, ສພ຺ພສຕ຺ຕານມຸຕ຺ຕມໍ.

໔໘໒.

‘‘ຕໂຕ ປຎ຺ເຫ ອປຸຈ຺ຉິ ມໍ, ປຎ຺ຫານໍ ໂກວິໂທ ວິທູ;

ອຈ຺ຉມ຺ຠີ ຈ ອຠີໂຕ ຈ, ພ຺ຍາກາສິໍ ສຕ຺ຖຸໂນ ອຫໍ.

໔໘໓.

‘‘ວິສ຺ສຊ຺ຊິເຕສຸ ປຎ຺ເຫສຸ, ອນຸໂມທິ ຕຖາຄໂຕ;

ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆໍ ວິໂລເກຕ຺ວາ, ອິມມຕ຺ຖໍ ອຠາສຖ’’.

໔໘໔.

‘‘ລາຠາ ອງ຺ຄານໍ ມຄຘານໍ, ເຍສາຍໍ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ;

ຈີວຣໍ ປິຓ຺ຑປາຕຎ຺ຈ, ປຈ຺ຈຍໍ ສຍນາສນໍ;

ປຈ຺ຈຸຏ຺ຐານຎ຺ຈ ສາມີຈິໍ, ເຕສໍ ລາຠາ’’ຕິ ຈາພ຺ຣວິ.

໔໘໕.

‘‘ອຊ຺ຊຕຄ຺ເຄ ມໍ ໂສປາກ, ທສ຺ສນາໂຍປສງ຺ກມ;

ເອສາ ¶ ເຈວ ເຕ ໂສປາກ, ຠວຕຸ ອຸປສມ຺ປທາ’’.

໔໘໖.

‘‘ຊາຕິຍາ ສຕ຺ຕວສ຺ໂສຫໍ, ລທ຺ຘານ ອຸປສມ຺ປທໍ;

ຘາເຣມິ ອນ຺ຕິມໍ ເທຫໍ, ອໂຫ ຘມ຺ມສຸຘມ຺ມຕາ’’ຕິ.

… ໂສປາໂກ ເຖໂຣ….

໕. ສຣຠງ຺ຄຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔໘໗.

‘‘ສເຣ ຫຕ຺ເຖຫິ ຠຎ຺ຊິຕ຺ວາ, ກຕ຺ວານ ກຸຏິມຈ຺ຉິສໍ;

ເຕນ ເມ ສຣຠງ຺ໂຄຕິ, ນາມໍ ສມ຺ມຸຕິຍາ ອຫຸ.

໔໘໘.

‘‘ນ ¶ ມຍ຺ຫໍ ກປ຺ປເຕ ອຊ຺ຊ, ສເຣ ຫຕ຺ເຖຫິ ຠຎ຺ຊິຕຸໍ;

ສິກ຺ຂາປທາ ໂນ ປຎ຺ຎຕ຺ຕາ, ໂຄຕເມນ ຍສສ຺ສິນາ.

໔໘໙.

‘‘ສກລໍ ສມຕ຺ຕໍ ໂຣຄໍ, ສຣຠງ຺ໂຄ ນາທ຺ທສໍ ປຸພ຺ເພ;

ໂສຍໍ ໂຣໂຄ ທິຏ຺ໂຐ, ວຈນກເຣນາຕິເທວສ຺ສ.

໔໙໐.

‘‘ເຍເນວ ມຄ຺ເຄນ ຄໂຕ ວິປສ຺ສີ, ເຍເນວ ມຄ຺ເຄນ ສິຂີ ຈ ເວສ຺ສຠູ;

ກກຸສນ຺ຘໂກຓາຄມໂນ ຈ ກສ຺ສໂປ, ເຕນຎ຺ຊເສນ ອຄມາສິ ໂຄຕໂມ.

໔໙໑.

‘‘ວີຕຕຓ຺ຫາ ¶ ອນາທານາ, ສຕ຺ຕ ພຸທ຺ຘາ ຂໂຍຄຘາ;

ເຍຫາຍໍ ເທສິໂຕ ຘມ຺ໂມ, ຘມ຺ມຠູເຕຫິ ຕາທິຠິ.

໔໙໒.

‘‘ຈຕ຺ຕາຣິ ອຣິຍສຈ຺ຈານິ, ອນຸກມ຺ປາຍ ປາຓິນໍ;

ທຸກ຺ຂໍ ສມຸທໂຍ ມຄ຺ໂຄ, ນິໂຣໂຘ ທຸກ຺ຂສງ຺ຂໂຍ.

໔໙໓.

‘‘ຍສ຺ມິໍ ¶ ນິວຕ຺ຕເຕ [ຍສ຺ມິໍ ນ ນິພ຺ພຕ຺ຕເຕ (ກ.)] ທຸກ຺ຂໍ, ສໍສາຣສ຺ມິໍ ອນນ຺ຕກໍ;

ເຠທາ ¶ ອິມສ຺ສ ກາຍສ຺ສ, ຊີວິຕສ຺ສ ຈ ສງ຺ຂຍາ;

ອຎ຺ໂຎ ປຸນພ຺ຠໂວ ນຕ຺ຖິ, ສຸວິມຸຕ຺ໂຕມ຺ຫິ ສພ຺ພຘີ’’ຕິ.

… ສຣຠງ຺ໂຄ ເຖໂຣ….

ສຕ຺ຕກນິປາໂຕ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕຕ຺ຣຸທ຺ທານໍ –

ສຸນ຺ທຣສມຸທ຺ໂທ ເຖໂຣ, ເຖໂຣ ລກຸຓ຺ຑຠທ຺ທິໂຍ;

ຠທ຺ໂທ ເຖໂຣ ຈ ໂສປາໂກ, ສຣຠງ຺ໂຄ ມຫາອິສິ;

ສຕ຺ຕເກ ປຎ຺ຈກາ ເຖຣາ, ຄາຖາໂຍ ປຎ຺ຈຕິໍສຕີຕິ.

໘. ອຏ຺ຐກນິປາໂຕ

໑. ມຫາກຈ຺ຈາຍນຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໔໙໔.

‘‘ກມ຺ມໍ ¶ ¶ ¶ ພຫຸກໍ ນ ກາຣເຍ, ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ ຊນໍ ນ ອຸຍ຺ຍເມ;

ໂສ ອຸສ຺ສຸກ຺ໂກ ຣສານຸຄິທ຺ໂຘ, ອຕ຺ຖໍ ຣິຎ຺ຈຕິ ໂຍ ສຸຂາຘິວາໂຫ.

໔໙໕.

‘‘ປງ຺ໂກຕິ ຫິ ນໍ ອເວທຍຸໍ, ຍາຍໍ ວນ຺ທນປູຊນາ ກຸເລສຸ;

ສຸຂຸມໍ ສລ຺ລໍ ທຸຣຸພ຺ພຫໍ, ສກ຺ກາໂຣ ກາປຸຣິເສນ ທຸຊ຺ຊໂຫ.

໔໙໖.

‘‘ນ ປຣສ຺ສຸປນິຘາຍ, ກມ຺ມໍ ມຈ຺ຈສ຺ສ ປາປກໍ;

ອຕ຺ຕນາ ຕໍ ນ ເສເວຍ຺ຍ, ກມ຺ມພນ຺ຘູຫິ ມາຕິຍາ.

໔໙໗.

‘‘ນ ປເຣ ວຈນາ ໂຈໂຣ, ນ ປເຣ ວຈນາ ມຸນິ;

ອຕ຺ຕາ ຈ ນໍ ຍຖາເວທິ [ຍຖາ ເວຕ຺ຕິ (ສີ.)], ເທວາປິ ນໍ ຕຖາ ວິທູ.

໔໙໘.

‘‘ປເຣ ຈ ນ ວິຊານນ຺ຕິ, ມຍເມຕ຺ຖ ຍມາມເສ;

ເຍ ¶ ຈ ຕຕ຺ຖ ວິຊານນ຺ຕິ, ຕໂຕ ສມ຺ມນ຺ຕິ ເມຘຄາ.

໔໙໙.

‘‘ຊີວເຕ ວາປິ ສປ຺ປຎ຺ໂຎ, ອປິ ວິຕ຺ຕປຣິກ຺ຂໂຍ;

ປຎ຺ຎາຍ ຈ ອລາເຠນ [ອຠາເວນ (ສີ. ອຏ຺ຐ.)], ວິຕ຺ຕວາປິ ນ ຊີວຕິ.

໕໐໐.

‘‘ສພ຺ພໍ ສຸຓາຕິ ໂສເຕນ, ສພ຺ພໍ ປສ຺ສຕິ ຈກ຺ຂຸນາ;

ນ ຈ ທິຏ຺ຐໍ ສຸຕໍ ຘີໂຣ, ສພ຺ພໍ ອຸຊ຺ຌິຕຸມຣຫຕິ.

໕໐໑.

‘‘ຈກ຺ຂຸມາສ຺ສ ຍຖາ ອນ຺ໂຘ, ໂສຕວາ ພຘິໂຣ ຍຖາ;

ປຎ຺ຎວາສ຺ສ ຍຖາ ມູໂຄ, ພລວາ ທຸພ຺ພໂລຣິວ;

ອຖ ອຕ຺ເຖ ສມຸປ຺ປນ຺ເນ, ສເຍຖ [ປສ຺ເສຖ (ກ.)] ມຕສາຍິກ’’ນ຺ຕິ.

… ມຫາກຈ຺ຈາຍໂນ ເຖໂຣ….

໒. ສິຣິມິຕ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໕໐໒.

‘‘ອກ຺ໂກຘໂນນຸປນາຫີ, ອມາໂຍ ຣິຕ຺ຕເປສຸໂຓ;

ສ ເວ ຕາທິສໂກ ຠິກ຺ຂຸ, ເອວໍ ເປຈ຺ຈ ນ ໂສຈຕິ.

໕໐໓.

‘‘ອກ຺ໂກຘໂນນຸປນາຫີ, ອມາໂຍ ຣິຕ຺ຕເປສຸໂຓ;

ຄຸຕ຺ຕທ຺ວາໂຣ ສທາ ຠິກ຺ຂຸ, ເອວໍ ເປຈ຺ຈ ນ ໂສຈຕິ.

໕໐໔.

‘‘ອກ຺ໂກຘໂນນຸປນາຫີ ¶ ¶ , ອມາໂຍ ຣິຕ຺ຕເປສຸໂຓ;

ກລ຺ຍາຓສີໂລ ໂສ [ໂຍ (ສ຺ຍາ.)] ຠິກ຺ຂຸ, ເອວໍ ເປຈ຺ຈ ນ ໂສຈຕິ.

໕໐໕.

‘‘ອກ຺ໂກຘໂນນຸປນາຫີ, ອມາໂຍ ຣິຕ຺ຕເປສຸໂຓ;

ກລ຺ຍາຓມິຕ຺ໂຕ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ, ເອວໍ ເປຈ຺ຈ ນ ໂສຈຕິ.

໕໐໖.

‘‘ອກ຺ໂກຘໂນນຸປນາຫີ ¶ , ອມາໂຍ ຣິຕ຺ຕເປສຸໂຓ;

ກລ຺ຍາຓປຎ຺ໂຎ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ, ເອວໍ ເປຈ຺ຈ ນ ໂສຈຕິ.

໕໐໗.

‘‘ຍສ຺ສ ສທ຺ຘາ ຕຖາຄເຕ, ອຈລາ ສຸປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕາ;

ສີລຎ຺ຈ ¶ ຍສ຺ສ ກລ຺ຍາຓໍ, ອຣິຍກນ຺ຕໍ ປສໍສິຕໍ.

໕໐໘.

‘‘ສງ຺ເຆ ປສາໂທ ຍສ຺ສຕ຺ຖິ, ອຸຊຸຠູຕຎ຺ຈ ທສ຺ສນໍ;

‘ອທລິທ຺ໂທ’ຕິ ຕໍ ອາຫຸ, ອໂມຆໍ ຕສ຺ສ ຊີວິຕໍ.

໕໐໙.

‘‘ຕສ຺ມາ ສທ຺ຘຎ຺ຈ ສີລຎ຺ຈ, ປສາທໍ ຘມ຺ມທສ຺ສນໍ;

ອນຸຍຸຎ຺ເຊຖ ເມຘາວີ, ສຣໍ ພຸທ຺ຘານ ສາສນ’’ນ຺ຕິ.

… ສິຣິມິຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

໓. ມຫາປນ຺ຖກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໕໑໐.

‘‘ຍທາ ປຐມມທ຺ທກ຺ຂິໍ, ສຕ຺ຖາຣມກຸໂຕຠຍໍ;

ຕໂຕ ເມ ອຫຸ ສໍເວໂຄ, ປສ຺ສິຕ຺ວາ ປຸຣິສຸຕ຺ຕມໍ.

໕໑໑.

‘‘ສິຣິໍ ຫຕ຺ເຖຫິ ປາເທຫິ, ໂຍ ປຓາເມຍ຺ຍ ອາຄຕໍ;

ເອຕາທິສໍ ໂສ ສຕ຺ຖາຣໍ, ອາຣາເຘຕ຺ວາ ວິຣາຘເຍ.

໕໑໒.

‘‘ຕທາຫໍ ປຸຕ຺ຕທາຣຎ຺ຈ, ຘນຘຎ຺ຎຎ຺ຈ ຉຑ຺ຑຍິໍ;

ເກສມສ຺ສູນິ ເຉເທຕ຺ວາ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ.

໕໑໓.

‘‘ສິກ຺ຂາສາຊີວສມ຺ປນ຺ໂນ, ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ສຸສໍວຸໂຕ;

ນມສ຺ສມາໂນ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ວິຫາສິໍ ອປຣາຊິໂຕ.

໕໑໔.

‘‘ຕໂຕ ເມ ປຓິຘີ ອາສິ, ເຈຕໂສ ອຠິປຕ຺ຖິໂຕ;

ນ ນິສີເທ ມຸຫຸຕ຺ຕມ຺ປິ, ຕຓ຺ຫາສລ຺ເລ ອນູຫເຕ.

໕໑໕.

‘‘ຕສ຺ສ ເມວໍ ວິຫຣໂຕ, ປສ຺ສ ວີຣິຍປຣກ຺ກມໍ;

ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.

໕໑໖.

‘‘ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ¶ ຊານາມິ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິໂສຘິຕໍ;

ອຣຫາ ທກ຺ຂິເຓຍ຺ໂຍມ຺ຫິ, ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ນິຣູປຘິ.

໕໑໗.

‘‘ຕໂຕ ¶ ¶ ຣຕ຺ຍາ ວິວສາເນ [ວິວສເນ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ສູຣິຍສ຺ສຸຄ຺ຄມນໍ ປຕິ;

ສພ຺ພໍ ຕຓ຺ຫໍ ວິໂສເສຕ຺ວາ, ປລ຺ລງ຺ເກນ ອຸປາວິສິ’’ນ຺ຕິ.

… ມຫາປນ຺ຖໂກ ເຖໂຣ….

ອຏ຺ຐກນິປາໂຕ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕຕ຺ຣຸທ຺ທານໍ –

ມຫາກຈ຺ຈາຍໂນ ເຖໂຣ, ສິຣິມິຕ຺ໂຕ ມຫາປນ຺ຖໂກ;

ເອເຕ ອຏ຺ຐນິປາຕມ຺ຫິ, ຄາຖາໂຍ ຈຕຸວີສຕີຕິ.

໙. ນວກນິປາໂຕ

໑. ຠູຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໕໑໘.

‘‘ຍທາ ¶ ¶ ¶ ທຸກ຺ຂໍ ຊຣາມຣຓນ຺ຕິ ປຓ຺ຑິໂຕ, ອວິທ຺ທສູ ຍຕ຺ຖ ສິຕາ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ;

ທຸກ຺ຂໍ ປຣິຎ຺ຎາຍ ສໂຕວ ຌາຍຕິ, ຕໂຕ ຣຕິໍ ປຣມຕຣໍ ນ ວິນ຺ທຕິ.

໕໑໙.

‘‘ຍທາ ທຸກ຺ຂສ຺ສາວຫນິໍ ວິສຕ຺ຕິກໍ, ປປຎ຺ຈສງ຺ຆາຕທຸຂາຘິວາຫິນິໍ;

ຕຓ຺ຫໍ ປຫນ຺ຕ຺ວານ ສໂຕວ ຌາຍຕິ, ຕໂຕ ຣຕິໍ ປຣມຕຣໍ ນ ວິນ຺ທຕິ.

໕໒໐.

‘‘ຍທາ ສິວໍ ທ຺ເວຈຕຸຣງ຺ຄຄາມິນໍ, ມຄ຺ຄຸຕ຺ຕມໍ ¶ ສພ຺ພກິເລສໂສຘນໍ;

ປຎ຺ຎາຍ ປສ຺ສິຕ຺ວ ສໂຕວ ຌາຍຕິ, ຕໂຕ ຣຕິໍ ປຣມຕຣໍ ນ ວິນ຺ທຕິ.

໕໒໑.

‘‘ຍທາ ອໂສກໍ ວິຣຊໍ ອສງ຺ຂຕໍ, ສນ຺ຕໍ ປທໍ ສພ຺ພກິເລສໂສຘນໍ;

ຠາເວຕິ ສຎ຺ໂຎຊນພນ຺ຘນຈ຺ຉິທໍ, ຕໂຕ ຣຕິໍ ປຣມຕຣໍ ນ ວິນ຺ທຕິ.

໕໒໒.

‘‘ຍທາ ນເຠ ຄຊ຺ຊຕິ ເມຆທຸນ຺ທຸຠິ, ຘາຣາກຸລາ ວິຫຄປເຖ ສມນ຺ຕໂຕ;

ຠິກ຺ຂູ ຈ ປພ຺ຠາຣຄໂຕວ ຌາຍຕິ, ຕໂຕ ຣຕິໍ ປຣມຕຣໍ ນ ວິນ຺ທຕິ.

໕໒໓.

‘‘ຍທາ ນທີນໍ ກຸສຸມາກຸລານໍ, ວິຈິຕ຺ຕ-ວາເນຍ຺ຍ-ວຏໍສການໍ;

ຕີເຣ ນິສິນ຺ໂນ ສຸມໂນວ ຌາຍຕິ, ຕໂຕ ຣຕິໍ ປຣມຕຣໍ ນ ວິນ຺ທຕິ.

໕໒໔.

‘‘ຍທາ ¶ ນິສີເຖ ຣຫິຕມ຺ຫິ ການເນ, ເທເວ ຄຬນ຺ຕມ຺ຫິ ນທນ຺ຕິ ທາຐິໂນ;

ຠິກ຺ຂູ ຈ ປພ຺ຠາຣຄໂຕວ ຌາຍຕິ, ຕໂຕ ຣຕິໍ ປຣມຕຣໍ ນ ວິນ຺ທຕິ.

໕໒໕.

‘‘ຍທາ ¶ ວິຕກ຺ເກ ອຸປຣຸນ຺ຘິຍຕ຺ຕໂນ, ນຄນ຺ຕເຣ ນຄວິວຣໍ ສມສ຺ສິໂຕ;

ວີຕທ຺ທໂຣ ວີຕຂິໂລວ ຌາຍຕິ, ຕໂຕ ຣຕິໍ ປຣມຕຣໍ ນ ວິນ຺ທຕິ.

໕໒໖.

‘‘ຍທາ ¶ ສຸຂີ ມລຂິລໂສກນາສໂນ, ນິຣຄ຺ຄໂຬ ນິພ຺ພນໂຖ ວິສລ຺ໂລ;

ສພ຺ພາສເວ ພ຺ຍນ຺ຕິກໂຕວ ຌາຍຕິ, ຕໂຕ ຣຕິໍ ປຣມຕຣໍ ນ ວິນ຺ທຕີ’’ຕິ.

… ຠູໂຕ ເຖໂຣ….

ນວກນິປາໂຕ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕຕ຺ຣຸທ຺ທານໍ –

ຠູໂຕ ຕຖທ຺ທໂສ ເຖໂຣ, ເອໂກ ຂຄ຺ຄວິສາຓວາ;

ນວກມ຺ຫິ ນິປາຕມ຺ຫິ, ຄາຖາໂຍປິ ອິມາ ນວາຕິ.

໑໐. ທສກນິປາໂຕ

໑. ກາຬຸທາຍິຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໕໒໗.

‘‘ອງ຺ຄາຣິໂນ ¶ ¶ ¶ ທານິ ທຸມາ ຠທນ຺ເຕ, ຜເລສິໂນ ຉທນໍ ວິປ຺ປຫາຍ;

ເຕ ອຈ຺ຈິມນ຺ໂຕວ ປຠາສຍນ຺ຕິ, ສມໂຍ ມຫາວີຣ ຠາຄີ ຣສານໍ.

໕໒໘.

‘‘ທຸມານິ ¶ ຜຸລ຺ລານິ ມໂນຣມານິ, ສມນ຺ຕໂຕ ສພ຺ພທິສາ ປວນ຺ຕິ;

ປຕ຺ຕໍ ປຫາຍ ຜລມາສສານາ [ຜລມາສມາໂນ (ກ.)], ກາໂລ ອິໂຕ ປກ຺ກມນາຍ ວີຣ.

໕໒໙.

‘‘ເນວາຕິສີຕໍ ນ ປນາຕິອຸຓ຺ຫໍ, ສຸຂາ ອຸຕຸ ອທ຺ຘນິຍາ ຠທນ຺ເຕ;

ປສ຺ສນ຺ຕຸ ຕໍ ສາກິຍາ ໂກຬິຍາ ຈ, ປຈ຺ຉາມຸຂໍ ໂຣຫິນິຍໍ ຕຣນ຺ຕໍ.

໕໓໐.

‘‘ອາສາຍ ກສເຕ ເຂຕ຺ຕໍ, ພີຊໍ ອາສາຍ ວປ຺ປຕິ;

ອາສາຍ ວາຓິຊາ ຍນ຺ຕິ, ສມຸທ຺ທໍ ຘນຫາຣກາ;

ຍາຍ ອາສາຍ ຕິຏ຺ຐາມິ, ສາ ເມ ອາສາ ສມິຊ຺ຌຕຸ.

໕໓໑.

[ສໍ. ນິ. ໑.໑໙໘] ‘‘ປຸນປ຺ປຸນໍ ເຈວ ວປນ຺ຕິ ພີຊໍ, ປຸນປ຺ປຸນໍ ວສ຺ສຕິ ເທວຣາຊາ;

ປຸນປ຺ປຸນໍ ເຂຕ຺ຕໍ ກສນ຺ຕິ ກສ຺ສກາ, ປຸນປ຺ປຸນໍ ຘຎ຺ຎມຸເປຕິ ຣຏ຺ຐໍ.

໕໓໒.

[ສໍ. ນິ. ໑.໑໙໘] ‘‘ປຸນປ຺ປຸນໍ ຍາຈນກາ ຈຣນ຺ຕິ, ປຸນປ຺ປຸນໍ ທານປຕີ ທທນ຺ຕິ;

ປຸນປ຺ປຸນໍ ທານປຕີ ທທິຕ຺ວາ, ປຸນປ຺ປຸນໍ ສຄ຺ຄມຸເປນ຺ຕິ ຐານໍ.

໕໓໓.

‘‘ວີໂຣ ¶ ¶ ຫເວ ສຕ຺ຕຍຸຄໍ ປຸເນຕິ, ຍສ຺ມິໍ ກຸເລ ຊາຍຕິ ຠູຣິປຎ຺ໂຎ;

ມຎ຺ຎາມຫໍ ສກ຺ກຕິ ເທວເທໂວ, ຕຍາ ຫິ ຊາໂຕ [ຕຍາຠິຊາໂຕ (ສີ.)] ມຸນິ ສຈ຺ຈນາໂມ.

໕໓໔.

‘‘ສຸທ຺ໂຘທໂນ ¶ ນາມ ປິຕາ ມເຫສິໂນ, ພຸທ຺ຘສ຺ສ ມາຕາ ປນ ມາຍນາມາ;

ຍາ ໂພຘິສຕ຺ຕໍ ປຣິຫຣິຍ ກຸຈ຺ຉິນາ, ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ຕິທິວມ຺ຫິ ໂມທຕິ.

໕໓໕.

‘‘ສາ ໂຄຕມີ ກາລກຕາ ອິໂຕ ຈຸຕາ, ທິພ຺ເພຫິ ກາເມຫິ ສມງ຺ຄິຠູຕາ;

ສາ ໂມທຕິ ກາມຄຸເຓຫິ ປຎ຺ຈຫິ, ປຣິວາຣິຕາ ເທວຄເຓຫິ ເຕຫິ.

໕໓໖.

‘‘ພຸທ຺ຘສ຺ສ ປຸຕ຺ໂຕມ຺ຫິ ອສຍ຺ຫສາຫິໂນ, ອງ຺ຄີຣສສ຺ສປ຺ປຏິມສ຺ສ ຕາທິໂນ;

ປິຕຸປິຕາ ມຍ຺ຫໍ ຕຸວໍສິ ສກ຺ກ, ຘມ຺ເມນ ເມ ໂຄຕມ ອຍ຺ຍໂກສີ’’ຕິ.

… ກາຬຸທາຍີ ເຖໂຣ….

໒. ເອກວິຫາຣິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໕໓໗.

‘‘ປຸຣໂຕ ¶ ປຈ຺ຉໂຕ ວາປິ, ອປໂຣ ເຈ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;

ອຕີວ ຜາສຸ ຠວຕິ, ເອກສ຺ສ ວສໂຕ ວເນ.

໕໓໘.

‘‘ຫນ຺ທ ¶ ເອໂກ ຄມິສ຺ສາມິ, ອຣຎ຺ຎໍ ພຸທ຺ຘວຓ຺ຓິຕໍ;

ຜາສຸ [ຜາສຸໍ (ສ຺ຍາ. ປີ.)] ເອກວິຫາຣິສ຺ສ, ປຫິຕຕ຺ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ.

໕໓໙.

‘‘ໂຍຄີ-ປີຕິກຣໍ ຣມ຺ມໍ, ມຕ຺ຕກຸຎ຺ຊຣເສວິຕໍ;

ເອໂກ ອຕ຺ຕວສີ ຂິປ຺ປໍ, ປວິສິສ຺ສາມິ ການນໍ.

໕໔໐.

‘‘ສຸປຸປ຺ຜິເຕ ສີຕວເນ, ສີຕເລ ຄິຣິກນ຺ທເຣ;

ຄຕ຺ຕານິ ປຣິສິຎ຺ຈິຕ຺ວາ, ຈງ຺ກມິສ຺ສາມິ ເອກໂກ.

໕໔໑.

‘‘ເອກາກິໂຍ ອທຸຕິໂຍ, ຣມຓີເຍ ມຫາວເນ;

ກທາຫໍ ວິຫຣິສ຺ສາມິ, ກຕກິຈ຺ໂຈ ອນາສໂວ.

໕໔໒.

‘‘ເອວໍ ເມ ກຕ຺ຕຸກາມສ຺ສ, ອຘິປ຺ປາໂຍ ສມິຊ຺ຌຕຸ;

ສາຘິຍິສ຺ສາມຫໍເຍວ, ນາຎ຺ໂຎ ອຎ຺ຎສ຺ສ ກາຣໂກ.

໕໔໓.

‘‘ເອສ ¶ ພນ຺ຘາມິ ສນ຺ນາຫໍ, ປວິສິສ຺ສາມິ ການນໍ;

ນ ຕໂຕ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ, ອປ຺ປຕ຺ໂຕ ອາສວກ຺ຂຍໍ.

໕໔໔.

‘‘ມາລຸເຕ ອຸປວາຍນ຺ເຕ, ສີເຕ ສຸຣຠິຄນ຺ຘິເກ [ຄນ຺ຘເກ (ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)];

ອວິຊ຺ຊໍ ທາລຍິສ຺ສາມິ, ນິສິນ຺ໂນ ນຄມຸທ຺ຘນິ.

໕໔໕.

‘‘ວເນ ກຸສຸມສຎ຺ຉນ຺ເນ, ປພ຺ຠາເຣ ນູນ ສີຕເລ;

ວິມຸຕ຺ຕິສຸເຂນ ສຸຂິໂຕ, ຣມິສ຺ສາມິ ຄິຣິພ຺ພເຊ.

໕໔໖.

‘‘ໂສຫໍ ¶ ປຣິປຸຓ຺ຓສງ຺ກປ຺ໂປ, ຈນ຺ໂທ ປນ຺ນຣໂສ ຍຖາ;

ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີໂຓ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ’’ຕິ.

… ເອກວິຫາຣິໂຍ ເຖໂຣ….

໓. ມຫາກປ຺ປິນຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໕໔໗.

‘‘ອນາຄຕໍ ¶ ໂຍ ປຏິກຈ຺ຈ [ປຏິຄຈ຺ຈ (ສີ.)] ປສ຺ສຕິ, ຫິຕຎ຺ຈ ອຕ຺ຖໍ ອຫິຕຎ຺ຈ ຕໍ ທ຺ວຍໍ;

ວິທ຺ເທສິໂນ ຕສ຺ສ ຫິເຕສິໂນ ວາ, ຣນ຺ຘໍ ນ ປສ຺ສນ຺ຕິ ສເມກ຺ຂມານາ.

໕໔໘.

[ປຏິ. ມ. ໑.໑໖໐ ປຏິສມ຺ຠິທາມຄ຺ເຄ] ‘‘ອານາປານສຕີ ຍສ຺ສ, ປຣິປຸຓ຺ຓາ ສຸຠາວິຕາ;

ອນຸປຸພ຺ພໍ ປຣິຈິຕາ, ຍຖາ ພຸທ຺ເຘນ ເທສິຕາ;

ໂສມໍ ໂລກໍ ປຠາເສຕິ, ອພ຺ຠາ ມຸຕ຺ໂຕວ ຈນ຺ທິມາ.

໕໔໙.

‘‘ໂອທາຕໍ ¶ ວຕ ເມ ຈິຕ຺ຕໍ, ອປ຺ປມາຓໍ ສຸຠາວິຕໍ;

ນິພ຺ພິທ຺ຘໍ ປຄ຺ຄຫີຕຎ຺ຈ, ສພ຺ພາ ໂອຠາສເຕ ທິສາ.

໕໕໐.

‘‘ຊີວເຕ ວາປິ ສປ຺ປຎ຺ໂຎ, ອປິ ວິຕ຺ຕປຣິກ຺ຂໂຍ;

ປຎ຺ຎາຍ ຈ ອລາເຠນ, ວິຕ຺ຕວາປິ ນ ຊີວຕິ.

໕໕໑.

‘‘ປຎ຺ຎາ ສຸຕວິນິຈ຺ຉິນີ, ປຎ຺ຎາ ກິຕ຺ຕິສິໂລກວທ຺ຘນີ;

ປຎ຺ຎາສຫິໂຕ ນໂຣ ອິຘ, ອປິ ທຸກ຺ເຂສຸ ສຸຂານິ ວິນ຺ທຕິ.

໕໕໒.

‘‘ນາຍໍ ອຊ຺ຊຕໂນ ຘມ຺ໂມ, ນຈ຺ເຉໂຣ ນປິ ອພ຺ຠຸໂຕ;

ຍຕ຺ຖ ຊາເຍຖ ມີເຍຖ, ຕຕ຺ຖ ກິໍ ວິຍ ອພ຺ຠຸຕໍ.

໕໕໓.

‘‘ອນນ຺ຕຣໍ ຫິ ຊາຕສ຺ສ, ຊີວິຕາ ມຣຓໍ ຘຸວໍ;

ຊາຕາ ຊາຕາ ມຣນ຺ຕີຘ, ເອວໍຘມ຺ມາ ຫິ ປາຓິໂນ.

໕໕໔.

‘‘ນ ¶ ເຫຕທຕ຺ຖາຍ ມຕສ຺ສ ໂຫຕິ, ຍໍ ຊີວິຕຕ຺ຖໍ ປຣໂປຣິສານໍ;

ມຕມ຺ຫິ ຣຸຓ຺ຓໍ ນ ຍໂສ ນ ໂລກ຺ຍໍ, ນ ¶ ວຓ຺ຓິຕໍ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ.

໕໕໕.

‘‘ຈກ຺ຂຸໍ ສຣີຣໍ ອຸປຫນ຺ຕິ ເຕນ [ອຸປຫນ຺ຕິ ຣຸຓ຺ຓໍ (ສີ.), ອຸປຫນ຺ຕິ ໂຣຓ຺ຓໍ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ນິຫີຍຕິ ວຓ຺ຓພລໍ ມຕີ ຈ;

ອານນ຺ທິໂນ ຕສ຺ສ ທິສາ ຠວນ຺ຕິ, ຫິເຕສິໂນ ນາສ຺ສ ສຸຂີ ຠວນ຺ຕິ.

໕໕໖.

‘‘ຕສ຺ມາ ຫິ ອິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ກຸເລ ວສນ຺ເຕ, ເມຘາວິໂນ ເຈວ ພຫຸສ຺ສຸເຕ ຈ;

ເຍສໍ ¶ ຫິ ປຎ຺ຎາວິຠເວນ ກິຈ຺ຈໍ, ຕຣນ຺ຕິ ນາວາຍ ນທິໍວ ປຸຓ຺ຓ’’ນ຺ຕິ.

… ມຫາກປ຺ປິໂນ ເຖໂຣ….

໔. ຈູຬປນ຺ຖກຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໕໕໗.

‘‘ທນ຺ຘາ ມຍ຺ຫໍ ຄຕີ ອາສິ, ປຣິຠູໂຕ ປຸເຣ ອຫໍ;

ຠາຕາ ຈ ມໍ ປຓາເມສິ, ‘ຄຈ຺ຉ ທານິ ຕຸວໍ ຆຣໍ’.

໕໕໘.

‘‘ໂສຫໍ ປຓາມິໂຕ ສນ຺ໂຕ [ຠາຕາ (ອຏ຺ຐ.)], ສງ຺ຆາຣາມສ຺ສ ໂກຏ຺ຐເກ;

ທຸມ຺ມໂນ ຕຕ຺ຖ ອຏ຺ຐາສິໍ, ສາສນສ຺ມິໍ ອເປກ຺ຂວາ.

໕໕໙.

‘‘ຠຄວາ ຕຕ຺ຖ ອາຄຈ຺ຉິ [ອາຄຎ຺ຉິ (ສີ. ປີ.)], ສີສໍ ມຍ຺ຫໍ ປຣາມສິ;

ພາຫາຍ ມໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ສງ຺ຆາຣາມໍ ປເວສຍິ.

໕໖໐.

‘‘ອນຸກມ຺ປາຍ ເມ ສຕ຺ຖາ, ປາທາສິ ປາທປຸຎ຺ຉນິໍ;

‘ເອຕໍ ສຸທ຺ຘໍ ອຘິຏ຺ເຐຫິ, ເອກມນ຺ຕໍ ສ຺ວຘິຏ຺ຐິຕໍ’.

໕໖໑.

‘‘ຕສ຺ສາຫໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ວິຫາສິໍ ສາສເນ ຣໂຕ;

ສມາຘິໍ ¶ ປຏິປາເທສິໍ, ອຸຕ຺ຕມຕ຺ຖສ຺ສ ປຕ຺ຕິຍາ.

໕໖໒.

‘‘ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ¶ ຊານາມິ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິໂສຘິຕໍ;

ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.

໕໖໓.

‘‘ສຫສ຺ສກ຺ຂຕ຺ຕຸມຕ຺ຕານໍ ¶ , ນິມ຺ມິນິຕ຺ວານ ປນ຺ຖໂກ;

ນິສີທມ຺ພວເນ ຣມ຺ເມ, ຍາວ ກາລປ຺ປເວທນາ.

໕໖໔.

‘‘ຕໂຕ ເມ ສຕ຺ຖາ ປາເຫສິ, ທູຕໍ ກາລປ຺ປເວທກໍ;

ປເວທິຕມ຺ຫິ ກາລມ຺ຫິ, ເວຫາສາທຸປສງ຺ກມິໍ [ເວຫາສານຸປສງ຺ກມິໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)].

໕໖໕.

‘‘ວນ຺ທິຕ຺ວາ ສຕ຺ຖຸໂນ ປາເທ, ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທຫໍ;

ນິສິນ຺ນໍ ມໍ ວິທິຕ຺ວານ, ອຖ ສຕ຺ຖາ ປຏິຄ຺ຄຫິ.

໕໖໖.

‘‘ອາຍາໂຄ ສພ຺ພໂລກສ຺ສ, ອາຫຸຕີນໍ ປຏິຄ຺ຄໂຫ;

ປຸຎ຺ຎກ຺ເຂຕ຺ຕໍ ມນຸສ຺ສານໍ, ປຏິຄຓ຺ຫິຕ຺ຖ ທກ຺ຂິຓ’’ນ຺ຕິ.

… ຈູຬປນ຺ຖໂກ ເຖໂຣ….

໕. ກປ຺ປຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໕໖໗.

‘‘ນານາກຸລມລສມ຺ປຸຓ຺ໂຓ, ມຫາອຸກ຺ກາຣສມ຺ຠໂວ;

ຈນ຺ທນິກໍວ ປຣິປກ຺ກໍ, ມຫາຄຓ຺ໂຑ ມຫາວໂຓ.

໕໖໘.

‘‘ປຸພ຺ພຣຸຫິຣສມ຺ປຸຓ຺ໂຓ, ຄູຖກູເປນ ຄາຬ຺ຫິໂຕ [ຄູຖກູເປ ນິຄາຬ຺ຫິໂຕ (ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)];

ອາໂປປຄ຺ຆຣໂຓ ກາໂຍ, ສທາ ສນ຺ທຕິ ປູຕິກໍ.

໕໖໙.

‘‘ສຏ຺ຐິກຓ຺ຑຣສມ຺ພນ຺ໂຘ ¶ , ມໍສເລປນເລປິໂຕ;

ຈມ຺ມກຎ຺ຈຸກສນ຺ນທ຺ໂຘ, ປູຕິກາໂຍ ນິຣຕ຺ຖໂກ.

໕໗໐.

‘‘ອຏ຺ຐິສງ຺ຆາຕຆຏິໂຕ, ນ຺ຫາຣຸສຸຕ຺ຕນິພນ຺ຘໂນ;

ເນເກສໍ ສໍຄຕີຠາວາ, ກປ຺ເປຕິ ອິຣິຍາປຖໍ.

໕໗໑.

‘‘ຘຸວປ຺ປຍາໂຕ ¶ ມຣຓາຍ, ມຈ຺ຈຸຣາຊສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ;

ອິເຘວ ຉຑ຺ຑຍິຕ຺ວານ, ເຍນກາມງ຺ຄໂມ ນໂຣ.

໕໗໒.

‘‘ອວິຊ຺ຊາຍ ນິວຸໂຕ ກາໂຍ, ຈຕຸຄນ຺ເຖນ ຄນ຺ຖິໂຕ;

ໂອຆສໍສີທໂນ ກາໂຍ, ອນຸສຍຊາລໂມຕ຺ຖໂຕ.

໕໗໓.

‘‘ປຎ຺ຈນີວຣເຓ ຍຸຕ຺ໂຕ, ວິຕກ຺ເກນ ສມປ຺ປິໂຕ;

ຕຓ຺ຫາມູເລນານຸຄໂຕ, ໂມຫຈ຺ຉາທນຉາທິໂຕ.

໕໗໔.

‘‘ເອວາຍໍ ວຕ຺ຕເຕ ກາໂຍ, ກມ຺ມຍນ຺ເຕນ ຍນ຺ຕິໂຕ;

ສມ຺ປຕ຺ຕິ ຈ ວິປຕ຺ຍນ຺ຕາ, ນານາຠາໂວ ວິປຊ຺ຊຕິ.

໕໗໕.

‘‘ເຍມໍ ¶ ¶ ກາຍໍ ມມາຍນ຺ຕິ, ອນ຺ຘພາລາ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ;

ວຑ຺ເຒນ຺ຕິ ກຏສິໍ ໂຆຣໍ, ອາທິຍນ຺ຕິ ປຸນພ຺ຠວໍ.

໕໗໖.

‘‘ເຍມໍ ກາຍໍ ວິວຊ຺ເຊນ຺ຕິ, ຄູຖລິຕ຺ຕໍວ ປນ຺ນຄໍ;

ຠວມູລໍ ວມິຕ຺ວານ, ປຣິນິພ຺ພິສ຺ສນ຺ຕິນາສວາ’’ຕິ [ປຣິນິພ຺ພນ຺ຕຸນາສວາ (ສີ.)].

… ກປ຺ໂປ ເຖໂຣ….

໖. ວງ຺ຄນ຺ຕປຸຕ຺ຕອຸປເສນຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໕໗໗.

‘‘ວິວິຕ຺ຕໍ ອປ຺ປນິຄ຺ໂຆສໍ, ວາຬມິຄນິເສວິຕໍ;

ເສເວ ເສນາສນໍ ຠິກ຺ຂຸ, ປຏິສລ຺ລານກາຣຓາ.

໕໗໘.

‘‘ສງ຺ກາຣປຸຎ຺ຊາ ອາຫຕ຺ວາ [ອາຫິຕ຺ວາ (ກ.)], ສຸສານາ ຣຖິຍາຫິ ຈ;

ຕໂຕ ສງ຺ຆາຏິກໍ ກຕ຺ວາ, ລູຂໍ ຘາເຣຍ຺ຍ ຈີວຣໍ.

໕໗໙.

‘‘ນີຈໍ ມນໍ ກຣິຕ຺ວານ, ສປທານໍ ກຸລາ ກຸລໍ;

ປິຓ຺ຑິກາຍ ຈເຣ ຠິກ຺ຂຸ, ຄຸຕ຺ຕທ຺ວາໂຣ ສຸສໍວຸໂຕ.

໕໘໐.

‘‘ລູເຂນປິ ວາ [ລູເຂນປິ ຈ (ພຫູສຸ)] ສນ຺ຕຸສ຺ເສ, ນາຎ຺ຎໍ ປຕ຺ເຖ ຣສໍ ພຫຸໍ;

ຣເສສຸ ¶ ອນຸຄິທ຺ຘສ຺ສ, ຌາເນ ນ ຣມຕີ ມໂນ.

໕໘໑.

‘‘ອປ຺ປິຈ຺ໂຉ ເຈວ ສນ຺ຕຸຏ຺ໂຐ, ປວິວິຕ຺ໂຕ ວເສ ມຸນິ;

ອສໍສຏ຺ໂຐ ຄຫຏ຺ເຐຫິ, ອນາຄາເຣຫິ ຈູຠຍໍ.

໕໘໒.

‘‘ຍຖາ ຊໂຬ ວ ມູໂຄ ວ, ອຕ຺ຕານໍ ທສ຺ສເຍ ຕຖາ;

ນາຕິເວລໍ ສມ຺ຠາເສຍ຺ຍ, ສງ຺ຆມຊ຺ຌມ຺ຫິ ປຓ຺ຑິໂຕ.

໕໘໓.

‘‘ນ ໂສ ອຸປວເທ ກຎ຺ຈິ, ອຸປຆາຕໍ ວິວຊ຺ຊເຍ;

ສໍວຸໂຕ ປາຕິໂມກ຺ຂສ຺ມິໍ, ມຕ຺ຕຎ຺ຎູ ຈສ຺ສ ໂຠຊເນ.

໕໘໔.

‘‘ສຸຄ຺ຄຫີຕນິມິຕ຺ຕສ຺ສ, ຈິຕ຺ຕສ຺ສຸປ຺ປາທໂກວິໂທ;

ສມໍ ອນຸຍຸຎ຺ເຊຍ຺ຍ, ກາເລນ ຈ ວິປສ຺ສນໍ.

໕໘໕.

‘‘ວີຣິຍສາຕຈ຺ຈສມ຺ປນ຺ໂນ ¶ , ຍຸຕ຺ຕໂຍໂຄ ສທາ ສິຍາ;

ນ ຈ ອປ຺ປຕ຺ວາ ທຸກ຺ຂນ຺ຕໍ, ວິສ຺ສາສໍ ເອຍ຺ຍ ປຓ຺ຑິໂຕ.

໕໘໖.

‘‘ເອວໍ ວິຫຣມານສ຺ສ, ສຸທ຺ຘິກາມສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ;

ຂີຍນ຺ຕິ ອາສວາ ສພ຺ເພ, ນິພ຺ພຸຕິຎ຺ຈາຘິຄຈ຺ຉຕີ’’ຕິ.

… ອຸປເສໂນ ວງ຺ຄນ຺ຕປຸຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

໗. (ອປຣ)-ໂຄຕມຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໕໘໗.

‘‘ວິຊາເນຍ຺ຍ ¶ ¶ ສກໍ ອຕ຺ຖໍ, ອວໂລເກຍ຺ຍາຖ ປາວຈນໍ;

ຍຎ຺ເຈຕ຺ຖ ອສ຺ສ ປຕິຣູປໍ, ສາມຎ຺ຎໍ ອຊ຺ຌຸປຄຕສ຺ສ.

໕໘໘.

‘‘ມິຕ຺ຕໍ ອິຘ ຈ ກລ຺ຍາຓໍ, ສິກ຺ຂາ ວິປຸລໍ ສມາທານໍ;

ສຸສ຺ສູສາ ຈ ຄຣູນໍ, ເອຕໍ ສມຓສ຺ສ ປຕິຣູປໍ.

໕໘໙.

‘‘ພຸທ຺ເຘສຸ ສຄາຣວຕາ, ຘມ຺ເມ ອປຈິຕິ ຍຖາຠູຕໍ;

ສງ຺ເຆ ¶ ຈ ຈິຕ຺ຕິກາໂຣ, ເອຕໍ ສມຓສ຺ສ ປຕິຣູປໍ.

໕໙໐.

‘‘ອາຈາຣໂຄຈເຣ ຍຸຕ຺ໂຕ, ອາຊີໂວ ໂສຘິໂຕ ອຄາຣຍ຺ໂຫ;

ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຈ ສຓ຺ຐປນໍ, ເອຕໍ ສມຓສ຺ສ ປຕິຣູປໍ.

໕໙໑.

‘‘ຈາຣິຕ຺ຕໍ ອຖ ວາຣິຕ຺ຕໍ, ອິຣິຍາປຖິຍໍ ປສາທນິຍໍ;

ອຘິຈິຕ຺ເຕ ຈ ອາໂຍໂຄ, ເອຕໍ ສມຓສ຺ສ ປຕິຣູປໍ.

໕໙໒.

‘‘ອາຣຎ຺ຎການິ ເສນາສນານິ, ປນ຺ຕານິ ອປ຺ປສທ຺ທານິ;

ຠຊິຕພ຺ພານິ ມຸນິນາ, ເອຕໍ ສມຓສ຺ສ ປຕິຣູປໍ.

໕໙໓.

‘‘ສີລຎ຺ຈ ພາຫຸສຈ຺ຈຎ຺ຈ, ຘມ຺ມານໍ ປວິຈໂຍ ຍຖາຠູຕໍ;

ສຈ຺ຈານໍ ອຠິສມໂຍ, ເອຕໍ ສມຓສ຺ສ ປຕິຣູປໍ.

໕໙໔.

‘‘ຠາເວຍ຺ຍ ຈ ອນິຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອນຕ຺ຕສຎ຺ຎໍ ອສຸຠສຎ຺ຎຎ຺ຈ;

ໂລກມ຺ຫິ ຈ ອນຠິຣຕິໍ, ເອຕໍ ສມຓສ຺ສ ປຕິຣູປໍ.

໕໙໕.

‘‘ຠາເວຍ຺ຍ ຈ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄ, ອິທ຺ຘິປາທານິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ພລານິ;

ອຏ຺ຐງ຺ຄມຄ຺ຄມຣິຍໍ, ເອຕໍ ສມຓສ຺ສ ປຕິຣູປໍ.

໕໙໖.

‘‘ຕຓ຺ຫໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ມຸນິ, ສມູລເກ ອາສເວ ປທາເລຍ຺ຍ;

ວິຫເຣຍ຺ຍ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ, ເອຕໍ ສມຓສ຺ສ ປຕິຣູປ’’ນ຺ຕິ.

… ໂຄຕໂມ ເຖໂຣ….

ທສກນິປາໂຕ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕຕ຺ຣຸທ຺ທານໍ –

ກາຬຸທາຍີ ຈ ໂສ ເຖໂຣ, ເອກວິຫາຣີ ຈ ກປ຺ປິໂນ;

ຈູຬປນ຺ຖໂກ ກປ຺ໂປ ຈ, ອຸປເສໂນ ຈ ໂຄຕໂມ;

ສຕ຺ຕິເມ ທສເກ ເຖຣາ, ຄາຖາໂຍ ເຈຕ຺ຖ ສຕ຺ຕຕີຕິ.

໑໑. ເອກາທສນິປາໂຕ

໑. ສໍກິຈ຺ຈຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໕໙໗.

‘‘ກິໍ ¶ ¶ ¶ ¶ ຕວຕ຺ໂຖ ວເນ ຕາຕ, ອຸຊ຺ຊຸຫາໂນວ ປາວຸເສ;

ເວຣມ຺ຠາ ຣມຓີຍາ ເຕ, ປວິເວໂກ ຫິ ຌາຍິນໍ.

໕໙໘.

‘‘ຍຖາ ອພ຺ຠານິ ເວຣມ຺ໂຠ, ວາໂຕ ນຸທຕິ ປາວຸເສ;

ສຎ຺ຎາ ເມ ອຠິກິຣນ຺ຕິ, ວິເວກປຏິສຎ຺ຎຸຕາ.

໕໙໙.

‘‘ອປຓ຺ຑໂຣ ອຓ຺ຑສມ຺ຠໂວ, ສີວຖິກາຍ ນິເກຕຈາຣິໂກ;

ອຸປ຺ປາທຍເຕວ ເມ ສຕິໍ, ສນ຺ເທຫສ຺ມິໍ ວິຣາຄນິສ຺ສິຕໍ.

໖໐໐.

‘‘ຍຎ຺ຈ ອຎ຺ເຎ ນ ຣກ຺ຂນ຺ຕິ, ໂຍ ຈ ອຎ຺ເຎ ນ ຣກ຺ຂຕິ;

ສ ເວ ຠິກ຺ຂຸ ສຸຂໍ ເສຕິ, ກາເມສຸ ອນເປກ຺ຂວາ.

໖໐໑.

‘‘ອຈ຺ໂຉທິກາ ປຸຖຸສິລາ, ໂຄນງ຺ຄຸລມິຄາຍຸຕາ;

ອມ຺ພຸເສວາລສຎ຺ຉນ຺ນາ, ເຕ ເສລາ ຣມຍນ຺ຕິ ມໍ.

໖໐໒.

‘‘ວສິຕໍ ເມ ອຣຎ຺ເຎສຸ, ກນ຺ທຣາສຸ ຄຸຫາສຸ ຈ;

ເສນາສເນສຸ ປນ຺ເຕສຸ, ວາຬມິຄນິເສວິເຕ.

໖໐໓.

‘‘‘ອິເມ ຫຎ຺ຎນ຺ຕຸ ວຊ຺ຌນ຺ຕຸ, ທຸກ຺ຂໍ ປປ຺ໂປນ຺ຕຸ ປາຓິໂນ’;

ສງ຺ກປ຺ປໍ ນາຠິຊານາມິ, ອນຣິຍໍ ໂທສສໍຫິຕໍ.

໖໐໔.

‘‘ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ມຍາ ສຕ຺ຖາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ;

ໂອຫິໂຕ ຄຣຸໂກ ຠາໂຣ, ຠວເນຕ຺ຕິ ສມູຫຕາ.

໖໐໕.

‘‘ຍສ຺ສ ຈຕ຺ຖາຍ [ຍສ຺ສຕ຺ຖາຍ (ສີ.)] ປພ຺ພຊິໂຕ, ອຄາຣສ຺ມານຄາຣິຍໍ;

ໂສ ເມ ອຕ຺ໂຖ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ສພ຺ພສໍໂຍຊນກ຺ຂໂຍ.

໖໐໖.

‘‘ນາຠິນນ຺ທາມິ ¶ ມຣຓໍ, ນາຠິນນ຺ທາມິ ຊີວິຕໍ;

ກາລຎ຺ຈ ປຏິກງ຺ຂາມິ, ນິພ຺ພິສໍ ຠຕໂກ ຍຖາ.

໖໐໗.

‘‘ນາຠິນນ຺ທາມິ ¶ ¶ ມຣຓໍ, ນາຠິນນ຺ທາມິ ຊີວິຕໍ;

ກາລຎ຺ຈ ປຏິກງ຺ຂາມິ, ສມ຺ປຊາໂນ ປຕິສ຺ສໂຕ’’ຕິ.

… ສໍກິຈ຺ໂຈ ເຖໂຣ….

ເອກາທສນິປາໂຕ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕຕ຺ຣຸທ຺ທານໍ –

ສໍກິຈ຺ຈເຖໂຣ ເອໂກວ, ກຕກິຈ຺ໂຈ ອນາສໂວ;

ເອກາທສນິປາຕມ຺ຫິ, ຄາຖາ ເອກາທເສວ ຈາຕິ.

໑໒. ທ຺ວາທສກນິປາໂຕ

໑. ສີລວຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໖໐໘.

‘‘ສີລເມວິຘ ¶ ¶ ¶ ສິກ຺ເຂຖ, ອສ຺ມິໍ ໂລເກ ສຸສິກ຺ຂິຕໍ;

ສີລໍ ຫິ ສພ຺ພສມ຺ປຕ຺ຕິໍ, ອຸປນາເມຕິ ເສວິຕໍ.

໖໐໙.

‘‘ສີລໍ ຣກ຺ເຂຍ຺ຍ ເມຘາວີ, ປຕ຺ຖຍາໂນ ຕໂຍ ສຸເຂ;

ປສໍສໍ ວິຕ຺ຕິລາຠຎ຺ຈ, ເປຈ຺ຈ ສຄ຺ເຄ ປໂມທນໍ [ເປຈ຺ຈ ສຄ຺ເຄ ຈ ໂມທນໍ (ສີ. ປີ.)].

໖໑໐.

‘‘ສີລວາ ຫິ ພຫູ ມິຕ຺ເຕ, ສຎ຺ຎເມນາຘິຄຈ຺ຉຕິ;

ທຸສ຺ສີໂລ ປນ ມິຕ຺ເຕຫິ, ຘໍສເຕ ປາປມາຈຣໍ.

໖໑໑.

‘‘ອວຓ຺ຓຎ຺ຈ ອກິຕ຺ຕິຎ຺ຈ, ທຸສ຺ສີໂລ ລຠເຕ ນໂຣ;

ວຓ຺ຓໍ ກິຕ຺ຕິໍ ປສໍສຎ຺ຈ, ສທາ ລຠຕິ ສີລວາ.

໖໑໒.

‘‘ອາທິ ¶ ສີລໍ ປຕິຏ຺ຐາ ຈ, ກລ຺ຍາຓານຎ຺ຈ ມາຕຸກໍ;

ປມຸຂໍ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ, ຕສ຺ມາ ສີລໍ ວິໂສຘເຍ.

໖໑໓.

‘‘ເວລາ ຈ ສໍວຣໍ ສີລໍ [ສໍວໂຣ ສີລໍ (ສີ.), ສໍວຣສີລໍ (ສີ. ອຏ຺ຐ.)], ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຠິຫາສນໍ;

ຕິຕ຺ຖຎ຺ຈ ສພ຺ພພຸທ຺ຘານໍ, ຕສ຺ມາ ສີລໍ ວິໂສຘເຍ.

໖໑໔.

‘‘ສີລໍ ພລໍ ອປ຺ປຏິມໍ, ສີລໍ ອາວຸຘມຸຕ຺ຕມໍ;

ສີລມາຠຣຓໍ ເສຏ຺ຐໍ, ສີລໍ ກວຈມພ຺ຠຸຕໍ.

໖໑໕.

‘‘ສີລໍ ເສຕຸ ມເຫສກ຺ໂຂ, ສີລໍ ຄນ຺ໂຘ ອນຸຕ຺ຕໂຣ;

ສີລໍ ວິເລປນໍ ເສຏ຺ຐໍ, ເຍນ ວາຕິ ທິໂສທິສໍ.

໖໑໖.

‘‘ສີລໍ ສມ຺ພລເມວຄ຺ຄໍ, ສີລໍ ປາເຖຍ຺ຍມຸຕ຺ຕມໍ;

ສີລໍ ເສຏ຺ໂຐ ອຕິວາໂຫ, ເຍນ ຍາຕິ ທິໂສທິສໍ.

໖໑໗.

‘‘ອິເຘວ ນິນ຺ທໍ ລຠຕິ, ເປຈ຺ຈາປາເຍ ຈ ທຸມ຺ມໂນ;

ສພ຺ພຕ຺ຖ ທຸມ຺ມໂນ ພາໂລ, ສີເລສຸ ອສມາຫິໂຕ.

໖໑໘.

‘‘ອິເຘວ ກິຕ຺ຕິໍ ລຠຕິ, ເປຈ຺ຈ ສຄ຺ເຄ ຈ ສຸມ຺ມໂນ;

ສພ຺ພຕ຺ຖ ສຸມໂນ ຘີໂຣ, ສີເລສຸ ສຸສມາຫິໂຕ.

໖໑໙.

‘‘ສີລເມວ ¶ ອິຘ ອຄ຺ຄໍ, ປຎ຺ຎວາ ປນ ອຸຕ຺ຕໂມ;

ມນຸສ຺ເສສຸ ຈ ເທເວສຸ, ສີລປຎ຺ຎາຓໂຕ ຊຍ’’ນ຺ຕິ.

… ສີລໂວ ເຖໂຣ….

໒. ສຸນີຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໖໒໐.

‘‘ນີເຈ ¶ ກຸລມ຺ຫິ ຊາໂຕຫໍ, ທລິທ຺ໂທ ອປ຺ປໂຠຊໂນ;

ຫີນກມ຺ມໍ [ຫີນໍ ກມ຺ມໍ (ສ຺ຍາ.)] ມມໍ ອາສິ, ອໂຫສິໍ ປຸປ຺ຜຉຑ຺ຑໂກ.

໖໒໑.

‘‘ຊິຄຸຈ຺ຉິໂຕ ¶ ມນຸສ຺ສານໍ, ປຣິຠູໂຕ ຈ ວມ຺ຠິໂຕ;

ນີຈໍ ມນໍ ກຣິຕ຺ວານ, ວນ຺ທິສ຺ສໍ ພຫຸກໍ ຊນໍ.

໖໒໒.

‘‘ອຖທ຺ທສາສິໍ ¶ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆປຸຣກ຺ຂຕໍ;

ປວິສນ຺ຕໍ ມຫາວີຣໍ, ມຄຘານໍ ປຸຣຸຕ຺ຕມໍ.

໖໒໓.

‘‘ນິກ຺ຂິປິຕ຺ວານ ພ຺ຍາຠງ຺ຄິໍ, ວນ຺ທິຕຸໍ ອຸປສງ຺ກມິໍ;

ມເມວ ອນຸກມ຺ປາຍ, ອຏ຺ຐາສິ ປຸຣິສຸຕ຺ຕໂມ.

໖໒໔.

‘‘ວນ຺ທິຕ຺ວາ ສຕ຺ຖຸໂນ ປາເທ, ເອກມນ຺ຕໍ ຐິໂຕ ຕທາ;

ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ອຫມາຍາຈິໍ, ສພ຺ພສຕ຺ຕານມຸຕ຺ຕມໍ.

໖໒໕.

‘‘ຕໂຕ ກາຣຸຓິໂກ ສຕ຺ຖາ, ສພ຺ພໂລການຸກມ຺ປໂກ;

‘ເອຫິ ຠິກ຺ຂູ’ຕິ ມໍ ອາຫ, ສາ ເມ ອາສູປສມ຺ປທາ.

໖໒໖.

‘‘ໂສຫໍ ເອໂກ ອຣຎ຺ຎສ຺ມິໍ, ວິຫຣນ຺ໂຕ ອຕນ຺ທິໂຕ;

ອກາສິໍ ສຕ຺ຖຸວຈນໍ, ຍຖາ ມໍ ໂອວທີ ຊິໂນ.

໖໒໗.

‘‘ຣຕ຺ຕິຍາ ປຐມໍ ຍາມໍ, ປຸພ຺ພຊາຕິມນຸສ຺ສຣິໍ;

ຣຕ຺ຕິຍາ ມຊ຺ຌິມໍ ຍາມໍ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸໍ ວິໂສຘຍິໍ [ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິໂສຘິຕໍ (ກ.)];

ຣຕ຺ຕິຍາ ປຈ຺ຉິເມ ຍາເມ, ຕໂມຂນ຺ຘໍ ປທາລຍິໍ.

໖໒໘.

‘‘ຕໂຕ ຣຕ຺ຍາ ວິວສາເນ, ສູຣິຍສ຺ສຸຄ຺ຄມນໍ ປຕິ;

ອິນ຺ໂທ ພ຺ຣຫ຺ມາ ຈ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ, ມໍ ນມສ຺ສິໍສຸ ປຎ຺ຊລີ.

໖໒໙.

‘‘‘ນໂມ ເຕ ປຸຣິສາຊຎ຺ຎ, ນໂມ ເຕ ປຸຣິສຸຕ຺ຕມ;

ຍສ຺ສ ເຕ ອາສວາ ຂີຓາ, ທກ຺ຂິເຓຍ຺ໂຍສິ ມາຣິສ’.

໖໓໐.

‘‘ຕໂຕ ¶ ທິສ຺ວານ ມໍ ສຕ຺ຖາ, ເທວສງ຺ຆປຸຣກ຺ຂຕໍ;

ສິຕໍ ປາຕຸກຣິຕ຺ວານ, ອິມມຕ຺ຖໍ ອຠາສຖ.

໖໓໑.

[ສຸ. ນິ. ໖໖໐ ສຸຕ຺ຕນິປາເຕປິ] ‘‘‘ຕເປນ ¶ ¶ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິເຍນ, ສໍຍເມນ ທເມນ ຈ;

ເອເຕນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ໂຫຕິ, ເອຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓມຸຕ຺ຕມ’’’ນ຺ຕິ.

… ສຸນີໂຕ ເຖໂຣ….

ທ຺ວາທສກນິປາໂຕ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕຕ຺ຣຸທ຺ທານໍ –

ສີລວາ ຈ ສຸນີໂຕ ຈ, ເຖຣາ ທ຺ເວ ເຕ ມຫິທ຺ຘິກາ;

ທ຺ວາທສມ຺ຫິ ນິປາຕມ຺ຫິ, ຄາຖາໂຍ ຈຕຸວີສຕີຕິ.

໑໓. ເຕຣສນິປາໂຕ

໑. ໂສຓໂກຬິວິສຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໖໓໒.

‘‘ຍາຫຸ ¶ ¶ ¶ ຣຏ຺ເຐ ສມຸກ຺ກຏ຺ໂຐ, ຣຎ຺ໂຎ ອງ຺ຄສ຺ສ ປທ຺ຘຄູ [ປຕ຺ຖຄູ (ສ຺ຍາ.), ປຏ຺ຐຄູ (ກ.)];

ສ຺ວາຊ຺ຊ ຘມ຺ເມສຸ ອຸກ຺ກຏ຺ໂຐ, ໂສໂຓ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ປາຣຄູ.

໖໓໓.

‘‘ປຎ຺ຈ ຉິນ຺ເທ ປຎ຺ຈ ຊເຫ, ປຎ຺ຈ ຈຸຕ຺ຕຣິ ຠາວເຍ;

ປຎ຺ຈສງ຺ຄາຕິໂຄ ຠິກ຺ຂຸ, ໂອຆຕິຓ຺ໂຓຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

໖໓໔.

‘‘ອຸນ຺ນຬສ຺ສ ປມຕ຺ຕສ຺ສ, ພາຫິຣາສສ຺ສ [ພາຫິຣາສຍສ຺ສ (ກ.)] ຠິກ຺ຂຸໂນ;

ສີລໍ ສມາຘິ ປຎ຺ຎາ ຈ, ປາຣິປູຣິໍ ນ ຄຈ຺ຉຕິ.

໖໓໕.

‘‘ຍຎ຺ຫິ ກິຈ຺ຈໍ ອປວິທ຺ຘໍ [ຕທປວິທ຺ຘໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ອກິຈ຺ຈໍ ປນ ກຣີຍຕິ;

ອຸນ຺ນຬານໍ ¶ ປມຕ຺ຕານໍ, ເຕສໍ ວຑ຺ຒນ຺ຕິ ອາສວາ.

໖໓໖.

‘‘ເຍສຎ຺ຈ ສຸສມາຣທ຺ຘາ, ນິຈ຺ຈໍ ກາຍຄຕາ ສຕິ;

ອກິຈ຺ຈໍ ເຕ ນ ເສວນ຺ຕິ, ກິຈ຺ເຈ ສາຕຈ຺ຈກາຣິໂນ;

ສຕານໍ ສມ຺ປຊານານໍ, ອຕ຺ຖໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ອາສວາ.

໖໓໗.

‘‘ອຸຊຸມຄ຺ຄມ຺ຫິ ອກ຺ຂາເຕ, ຄຈ຺ຉຖ ມາ ນິວຕ຺ຕຖ;

ອຕ຺ຕນາ ໂຈທຍຕ຺ຕານໍ, ນິພ຺ພານມຠິຫາຣເຍ.

໖໓໘.

‘‘ອຈ຺ຈາຣທ຺ຘມ຺ຫິ ວີຣິຍມ຺ຫິ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ອນຸຕ຺ຕໂຣ;

ວີໂຓປມໍ ກຣິຕ຺ວາ ເມ, ຘມ຺ມໍ ເທເສສິ ຈກ຺ຂຸມາ;

ຕສ຺ສາຫໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ວິຫາສິໍ ສາສເນ ຣໂຕ.

໖໓໙.

‘‘ສມຖໍ ປຏິປາເທສິໍ, ອຸຕ຺ຕມຕ຺ຖສ຺ສ ປຕ຺ຕິຍາ;

ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.

໖໔໐.

‘‘ເນກ຺ຂມ຺ເມ [ນິກ຺ຂເມ (ກ.), ເນກ຺ຂມ຺ມໍ (ມຫາວ. ໒໔໔; ອ. ນິ. ໖.໕໕)] ອຘິມຸຕ຺ຕສ຺ສ, ປວິເວກຎ຺ຈ ເຈຕໂສ;

ອພ຺ຍາປຊ຺ຌາຘິມຸຕ຺ຕສ຺ສ [ອພ຺ຍາປຊ຺ຌາຘິມ຺ຫຕ຺ຕສ຺ສ (ກ.)], ອຸປາທານກ຺ຂຍສ຺ສ ຈ.

໖໔໑.

‘‘ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍາຘິມຸຕ຺ຕສ຺ສ, ອສມ຺ໂມຫຎ຺ຈ ເຈຕໂສ;

ທິສ຺ວາ ອາຍຕນຸປ຺ປາທໍ, ສມ຺ມາ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈຕິ.

໖໔໒.

‘‘ຕສ຺ສ ¶ ສມ຺ມາ ວິມຸຕ຺ຕສ຺ສ, ສນ຺ຕຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ;

ກຕສ຺ສ ປຏິຈໂຍ ນຕ຺ຖິ, ກຣຓີຍໍ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.

໖໔໓.

‘‘ເສໂລ ¶ ¶ ຍຖາ ເອກຆໂນ [ເອກຆໂນ (ກ.)], ວາເຕນ ນ ສມີຣຕິ;

ເອວໍ ຣູປາ ຣສາ ສທ຺ທາ, ຄນ຺ຘາ ຜສ຺ສາ ຈ ເກວລາ.

໖໔໔.

‘‘ອິຏ຺ຐາ ¶ ຘມ຺ມາ ອນິຏ຺ຐາ ຈ, ນປ຺ປເວເຘນ຺ຕິ ຕາທິໂນ;

ຐິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ຕໍ, ວຍຎ຺ຈສ຺ສານຸປສ຺ສຕີ’’ຕິ.

… ໂສໂຓ ໂກຬິວິໂສ ເຖໂຣ….

ເຕຣສນິປາໂຕ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕຕ຺ຣຸທ຺ທານໍ –

ໂສໂຓ ໂກຬິວິໂສ ເຖໂຣ, ເອໂກເຍວ ມຫິທ຺ຘິໂກ;

ເຕຣສມ຺ຫິ ນິປາຕມ຺ຫິ, ຄາຖາໂຍ ເຈຕ຺ຖ ເຕຣສາຕິ.

໑໔. ຈຸທ຺ທສກນິປາໂຕ

໑. ຂທິຣວນິຍເຣວຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໖໔໕.

‘‘ຍທາ ¶ ¶ ¶ ອຫໍ ປພ຺ພຊິໂຕ, ອຄາຣສ຺ມານຄາຣິຍໍ;

ນາຠິຊານາມິ ສງ຺ກປ຺ປໍ, ອນຣິຍໍ ໂທສສໍຫິຕໍ.

໖໔໖.

‘‘‘ອິເມ ຫຎ຺ຎນ຺ຕຸ ວຊ຺ຌນ຺ຕຸ, ທຸກ຺ຂໍ ປປ຺ໂປນ຺ຕຸ ປາຓິໂນ’;

ສງ຺ກປ຺ປໍ ນາຠິຊານາມິ, ອິມສ຺ມິໍ ທີຆມນ຺ຕເຣ.

໖໔໗.

‘‘ເມຕ຺ຕຎ຺ຈ ອຠິຊານາມິ, ອປ຺ປມາຓໍ ສຸຠາວິຕໍ;

ອນຸປຸພ຺ພໍ ປຣິຈິຕໍ, ຍຖາ ພຸທ຺ເຘນ ເທສິຕໍ.

໖໔໘.

‘‘ສພ຺ພມິຕ຺ໂຕ ສພ຺ພສໂຂ, ສພ຺ພຠູຕານຸກມ຺ປໂກ;

ເມຕ຺ຕຈິຕ຺ຕຎ຺ຈ [ເມຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຠາເວມິ, ອພ຺ຍາປຊ຺ຊຣໂຕ [ອພ຺ຍາປຊ຺ຌຣໂຕ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ສທາ.

໖໔໙.

‘‘ອສໍຫີຣໍ ອສໍກຸປ຺ປໍ, ຈິຕ຺ຕໍ ອາໂມທຍາມຫໍ;

ພ຺ຣຫ຺ມວິຫາຣໍ ຠາເວມິ, ອກາປຸຣິສເສວິຕໍ.

໖໕໐.

‘‘ອວິຕກ຺ກໍ ¶ ສມາປນ຺ໂນ, ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສາວໂກ;

ອຣິເຍນ ຕຸຓ຺ຫີຠາເວນ, ອຸເປໂຕ ໂຫຕິ ຕາວເທ.

໖໕໑.

‘‘ຍຖາປິ ປພ຺ພໂຕ ເສໂລ, ອຈໂລ ສຸປ຺ປຕິຏ຺ຐິໂຕ;

ເອວໍ ໂມຫກ຺ຂຍາ ຠິກ຺ຂຸ, ປພ຺ພໂຕວ ນ ເວຘຕິ.

໖໕໒.

‘‘ອນງ຺ຄຓສ຺ສ ໂປສສ຺ສ, ນິຈ຺ຈໍ ສຸຈິຄເວສິໂນ;

ວາລຄ຺ຄມຕ຺ຕໍ ປາປສ຺ສ, ອພ຺ຠມຕ຺ຕໍວ ຂາຍຕິ.

໖໕໓.

‘‘ນຄຣໍ ຍຖາ ປຈ຺ຈນ຺ຕໍ, ຄຸຕ຺ຕໍ ສນ຺ຕຣພາຫິຣໍ;

ເອວໍ ໂຄເປຖ ອຕ຺ຕານໍ, ຂໂຓ ໂວ ມາ ອຸປຈ຺ຈຄາ.

໖໕໔.

‘‘ນາຠິນນ຺ທາມິ ມຣຓໍ, ນາຠິນນ຺ທາມິ ຊີວິຕໍ;

ກາລຎ຺ຈ ປຏິກງ຺ຂາມິ, ນິພ຺ພິສໍ ຠຕໂກ ຍຖາ.

໖໕໕.

‘‘ນາຠິນນ຺ທາມິ ມຣຓໍ…ເປ… ສມ຺ປຊາໂນ ປຕິສ຺ສໂຕ.

໖໕໖.

‘‘ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ມຍາ ສຕ຺ຖາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ;

ໂອຫິໂຕ ຄຣຸໂກ ຠາໂຣ, ຠວເນຕ຺ຕິ ສມູຫຕາ.

໖໕໗.

‘‘ຍສ຺ສ ¶ ¶ ຈຕ຺ຖາຍ ປພ຺ພຊິໂຕ, ອຄາຣສ຺ມານຄາຣິຍໍ;

ໂສ ເມ ອຕ຺ໂຖ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ສພ຺ພສໍໂຍຊນກ຺ຂໂຍ.

໖໕໘.

‘‘ສມ຺ປາເທຖປ຺ປມາເທນ, ເອສາ ເມ ອນຸສາສນີ;

ຫນ຺ທາຫໍ ປຣິນິພ຺ພິສ຺ສໍ, ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕມ຺ຫິ ສພ຺ພຘີ’’ຕິ.

… ຂທິຣວນິຍເຣວໂຕ ເຖໂຣ….

໒. ໂຄທຕ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໖໕໙.

‘‘ຍຖາປິ ຠທ຺ໂທ ອາຊຎ຺ໂຎ, ຘຸເຣ ຍຸຕ຺ໂຕ ຘຸຣສ຺ສໂຫ [ຘຸຣາສໂຫ (ອຏ຺ຐ.)];

ມຖິໂຕ ¶ ອຕິຠາເຣນ, ສໍຍຸຄໍ ນາຕິວຕ຺ຕຕິ.

໖໖໐.

‘‘ເອວໍ ປຎ຺ຎາຍ ເຍ ຕິຕ຺ຕາ, ສມຸທ຺ໂທ ວາຣິນາ ຍຖາ;

ນ ປເຣ ອຕິມຎ຺ຎນ຺ຕິ, ອຣິຍຘມ຺ໂມວ ປາຓິນໍ.

໖໖໑.

‘‘ກາເລ ¶ ກາລວສໍ ປຕ຺ຕາ, ຠວາຠວວສໍ ຄຕາ;

ນຣາ ທຸກ຺ຂໍ ນິຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ເຕຘ ໂສຈນ຺ຕິ ມາຓວາ [ມານວາ (ສີ.)].

໖໖໒.

‘‘ອຸນ຺ນຕາ ສຸຂຘມ຺ເມນ, ທຸກ຺ຂຘມ຺ເມນ ໂຈນຕາ;

ທ຺ວເຍນ ພາລາ ຫຎ຺ຎນ຺ຕິ, ຍຖາຠູຕໍ ອທສ຺ສິໂນ.

໖໖໓.

‘‘ເຍ ຈ ທຸກ຺ເຂ ສຸຂສ຺ມິຎ຺ຈ, ມຊ຺ເຌ ສິພ຺ພິນິມຈ຺ຈຄູ;

ຐິຕາ ເຕ ອິນ຺ທຂີໂລວ, ນ ເຕ ອຸນ຺ນຕໂອນຕາ.

໖໖໔.

‘‘ນ ເຫວ ລາເຠ ນາລາເຠ, ນ ຍເສ ນ ຈ ກິຕ຺ຕິຍາ;

ນ ນິນ຺ທາຍໍ ປສໍສາຍ, ນ ເຕ ທຸກ຺ເຂ ສຸຂມ຺ຫິ.

໖໖໕.

‘‘ສພ຺ພຕ຺ຖ ເຕ ນ ລິມ຺ປນ຺ຕິ, ອຸທພິນ຺ທຸວ ໂປກ຺ຂເຣ;

ສພ຺ພຕ຺ຖ ສຸຂິຕາ ຘີຣາ, ສພ຺ພຕ຺ຖ ອປຣາຊິຕາ.

໖໖໖.

‘‘ຘມ຺ເມນ ຈ ອລາໂຠ ໂຍ, ໂຍ ຈ ລາໂຠ ອຘມ຺ມິໂກ;

ອລາໂຠ ຘມ຺ມິໂກ ເສຍ຺ໂຍ, ຍໍ ເຈ ລາໂຠ ອຘມ຺ມິໂກ.

໖໖໗.

‘‘ຍໂສ ຈ ອປ຺ປພຸທ຺ຘີນໍ, ວິຎ຺ຎູນໍ ອຍໂສ ຈ ໂຍ;

ອຍໂສວ ເສຍ຺ໂຍ ວິຎ຺ຎູນໍ, ນ ຍໂສ ອປ຺ປພຸທ຺ຘິນໍ.

໖໖໘.

‘‘ທຸມ຺ເມເຘຫິ ¶ ປສໍສາ ຈ, ວິຎ຺ຎູຫິ ຄຣຫາ ຈ ຍາ;

ຄຣຫາວ ເສຍ຺ໂຍ ວິຎ຺ຎູຫິ, ຍໍ ເຈ ພາລປ຺ປສໍສນາ.

໖໖໙.

‘‘ສຸຂຎ຺ຈ ¶ ¶ ກາມມຍິກໍ, ທຸກ຺ຂຎ຺ຈ ປວິເວກິຍໍ;

ປວິເວກທຸກ຺ຂໍ ເສຍ຺ໂຍ, ຍໍ ເຈ ກາມມຍໍ ສຸຂໍ.

໖໗໐.

‘‘ຊີວິຕຎ຺ຈ ອຘມ຺ເມນ, ຘມ຺ເມນ ມຣຓຎ຺ຈ ຍໍ;

ມຣຓໍ ຘມ຺ມິກໍ ເສຍ຺ໂຍ, ຍໍ ເຈ ຊີເວ ອຘມ຺ມິກໍ.

໖໗໑.

‘‘ກາມໂກປປ຺ປຫີນາ ເຍ, ສນ຺ຕຈິຕ຺ຕາ ຠວາຠເວ;

ຈຣນ຺ຕິ ໂລເກ ອສິຕາ, ນຕ຺ຖິ ເຕສໍ ປິຍາປິຍໍ.

໖໗໒.

‘‘ຠາວຍິຕ຺ວານ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ພລານິ ຈ;

ປປ຺ປຸຍ຺ຍ ປຣມໍ ສນ຺ຕິໍ, ປຣິນິພ຺ພນ຺ຕິນາສວາ’’ຕິ.

… ໂຄທຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

ຈຸທ຺ທສກນິປາໂຕ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕຕ຺ຣຸທ຺ທານໍ –

ເຣວໂຕ ເຈວ ໂຄທຕ຺ໂຕ, ເຖຣາ ທ຺ເວ ເຕ ມຫິທ຺ຘິກາ;

ຈຸທ຺ທສມ຺ຫິ ນິປາຕມ຺ຫິ, ຄາຖາໂຍ ອຏ຺ຐວີສຕີຕິ.

໑໕. ໂສຬສກນິປາໂຕ

໑. ອຎ຺ຎາສິໂກຓ຺ຑຎ຺ຎຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໖໗໓.

‘‘ເອສ ¶ ¶ ¶ ຠິຍ຺ໂຍ ປສີທາມິ, ສຸຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ ມຫາຣສໍ;

ວິຣາໂຄ ເທສິໂຕ ຘມ຺ໂມ, ອນຸປາທາຍ ສພ຺ພໂສ.

໖໗໔.

‘‘ພຫູນິ ໂລເກ ຈິຕ຺ຣານິ, ອສ຺ມິໍ ປຖວິມຓ຺ຑເລ;

ມເຖນ຺ຕິ ¶ ມຎ຺ເຎ ສງ຺ກປ຺ປໍ, ສຸຠໍ ຣາຄູປສໍຫິຕໍ.

໖໗໕.

‘‘ຣຊມຸຫຕຎ຺ຈ ວາເຕນ, ຍຖາ ເມໂຆປສມ຺ມເຍ;

ເອວໍ ສມ຺ມນ຺ຕິ ສງ຺ກປ຺ປາ, ຍທາ ປຎ຺ຎາຍ ປສ຺ສຕິ.

໖໗໖.

[ຘ. ປ. ໒໗໗ ຘມ຺ມປເທ] ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາຕິ, ຍທາ ປຎ຺ຎາຍ ປສ຺ສຕິ;

ອຖ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ ທຸກ຺ເຂ, ເອສ ມຄ຺ໂຄ ວິສຸທ຺ຘິຍາ.

໖໗໗.

[ຘ. ປ. ໒໗໘ ຘມ຺ມປເທ] ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາຕິ, ຍທາ ປຎ຺ຎາຍ ປສ຺ສຕິ

ອຖ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ ທຸກ຺ເຂ, ເອສ ມຄ຺ໂຄ ວິສຸທ຺ຘິຍາ.

໖໗໘.

[ຘ. ປ. ໒໗໙ ຘມ຺ມປເທ] ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາຕິ, ຍທາ ປຎ຺ຎາຍ ປສ຺ສຕິ;

ອຖ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ ທຸກ຺ເຂ, ເອສ ມຄ຺ໂຄ ວິສຸທ຺ຘິຍາ.

໖໗໙.

‘‘ພຸທ຺ຘານຸພຸທ຺ໂຘ ໂຍ ເຖໂຣ, ໂກຓ຺ຑຎ຺ໂຎ ຕິພ຺ພນິກ຺ກໂມ;

ປຫີນຊາຕິມຣໂຓ, ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍສ຺ສ ເກວລີ.

໖໘໐.

‘‘ໂອຆປາໂສ ທຬ຺ຫຂິໂລ [ທຬ຺ໂຫ ຂິໂລ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ປພ຺ພໂຕ ທຸປ຺ປທາລໂຍ;

ເຉຕ຺ວາ ຂິລຎ຺ຈ ປາສຎ຺ຈ, ເສລໍ ເຠຕ຺ວານ [ເຉຕ຺ວານ (ກ.)] ທຸພ຺ຠິທໍ;

ຕິຓ຺ໂຓ ປາຣງ຺ຄໂຕ ຌາຍີ, ມຸຕ຺ໂຕ ໂສ ມາຣພນ຺ຘນາ.

໖໘໑.

‘‘ອຸທ຺ຘໂຕ ຈປໂລ ຠິກ຺ຂຸ, ມິຕ຺ເຕ ອາຄມ຺ມ ປາປເກ;

ສໍສີທຕິ ມໂຫຆສ຺ມິໍ, ອູມິຍາ ປຏິກຸຊ຺ຊິໂຕ.

໖໘໒.

‘‘ອນຸທ຺ຘໂຕ ອຈປໂລ, ນິປໂກ ສໍວຸຕິນ຺ທ຺ຣິໂຍ;

ກລ຺ຍາຓມິຕ຺ໂຕ ເມຘາວີ, ທຸກ຺ຂສ຺ສນ຺ຕກໂຣ ສິຍາ.

໖໘໓.

‘‘ກາລປພ຺ພງ຺ຄສງ຺ກາໂສ, ກິໂສ ຘມນິສນ຺ຖໂຕ;

ມຕ຺ຕຎ຺ຎູ ¶ ອນ຺ນປານສ຺ມິໍ, ອທີນມນໂສ ນໂຣ.

໖໘໔.

‘‘ຜຸຏ຺ໂຐ ¶ ຑໍເສຫິ ມກເສຫິ, ອຣຎ຺ຎສ຺ມິໍ ພ຺ຣຫາວເນ;

ນາໂຄ ສງ຺ຄາມສີເສວ, ສໂຕ ຕຕ຺ຣາຘິວາສເຍ.

໖໘໕.

‘‘ນາຠິນນ຺ທາມິ ¶ ມຣຓໍ…ເປ… ນິພ຺ພິສໍ ຠຕໂກ ຍຖາ.

໖໘໖.

‘‘ນາຠິນນ຺ທາມິ ມຣຓໍ…ເປ… ສມ຺ປຊາໂນ ປຕິສ຺ສໂຕ.

໖໘໗.

‘‘ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ມຍາ ສຕ຺ຖາ…ເປ… ຠວເນຕ຺ຕິ ສມູຫຕາ.

໖໘໘.

‘‘ຍສ຺ສ ຈຕ຺ຖາຍ ປພ຺ພຊິໂຕ, ອຄາຣສ຺ມານຄາຣິຍໍ;

ໂສ ເມ ອຕ຺ໂຖ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ກິໍ ເມ ສທ຺ຘິວິຫາຣິນາ’’ຕິ.

… ອຎ຺ຎາສິໂກຓ຺ຑຎ຺ໂຎ [ອຎ຺ຎາໂກຓ຺ຑຎ຺ໂຎ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ເຖໂຣ….

໒. ອຸທາຍິຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໖໘໙.

[ອ. ນິ. ໖.໔໓] ‘‘ມນຸສ຺ສຠູຕໍ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ອຕ຺ຕທນ຺ຕໍ ສມາຫິຕໍ;

ອິຣິຍມານໍ ພ຺ຣຫ຺ມປເຖ, ຈິຕ຺ຕສ຺ສູປສເມ ຣຕໍ.

໖໙໐.

‘‘ຍໍ ມນຸສ຺ສາ ນມສ຺ສນ຺ຕິ, ສພ຺ພຘມ຺ມານ ປາຣຄຸໍ;

ເທວາປິ ຕໍ ນມສ຺ສນ຺ຕິ, ອິຕິ ເມ ອຣຫໂຕ ສຸຕໍ.

໖໙໑.

‘‘ສພ຺ພສໍໂຍຊນາຕີຕໍ ¶ , ວນາ ນິພ຺ພນມາຄຕໍ;

ກາເມຫິ ເນກ຺ຂມ຺ມຣຕໍ [ນິກ຺ຂມ຺ມຣຕໍ (ກ.)], ມຸຕ຺ຕໍ ເສລາວ ກຎ຺ຈນໍ.

໖໙໒.

‘‘ສ ເວ ອຈ຺ຈຣຸຈິ ນາໂຄ, ຫິມວາວຎ຺ເຎ ສິລຸຈ຺ຈເຍ;

ສພ຺ເພສໍ ¶ ນາຄນາມານໍ, ສຈ຺ຈນາໂມ ອນຸຕ຺ຕໂຣ.

໖໙໓.

‘‘ນາຄໍ ໂວ ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ, ນ ຫິ ອາຄຸໍ ກໂຣຕິ ໂສ;

ໂສຣຈ຺ຈໍ ອວິຫິໍສາ ຈ, ປາທາ ນາຄສ຺ສ ເຕ ທຸເວ.

໖໙໔.

‘‘ສຕິ ຈ ສມ຺ປຊຎ຺ຎຎ຺ຈ, ຈຣຓາ ນາຄສ຺ສ ເຕປເຣ;

ສທ຺ຘາຫຕ຺ໂຖ ມຫານາໂຄ, ອຸເປກ຺ຂາເສຕທນ຺ຕວາ.

໖໙໕.

‘‘ສຕິ ຄີວາ ສິໂຣ ປຎ຺ຎາ, ວີມໍສາ ຘມ຺ມຈິນ຺ຕນາ;

ຘມ຺ມກຸຈ຺ຉິສມາວາໂສ, ວິເວໂກ ຕສ຺ສ ວາລຘິ.

໖໙໖.

‘‘ໂສ ຌາຍີ ອສ຺ສາສຣໂຕ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸສມາຫິໂຕ;

ຄຈ຺ຉໍ ສມາຫິໂຕ ນາໂຄ, ຐິໂຕ ນາໂຄ ສມາຫິໂຕ.

໖໙໗.

‘‘ສຍໍ ສມາຫິໂຕ ນາໂຄ, ນິສິນ຺ໂນປິ ສມາຫິໂຕ;

ສພ຺ພຕ຺ຖ ສໍວຸໂຕ ນາໂຄ, ເອສາ ນາຄສ຺ສ ສມ຺ປທາ.

໖໙໘.

‘‘ຠຸຎ຺ຊຕິ ¶ ອນວຊ຺ຊານິ, ສາວຊ຺ຊານິ ນ ຠຸຎ຺ຊຕິ;

ຆາສມຈ຺ຉາທນໍ ລທ຺ຘາ, ສນ຺ນິຘິໍ ປຣິວຊ຺ຊຍໍ.

໖໙໙.

‘‘ສໍໂຍຊນໍ ¶ ອຓຸໍ ຖູລໍ, ສພ຺ພໍ ເຉຕ຺ວານ ພນ຺ຘນໍ;

ເຍນ ເຍເນວ ຄຈ຺ຉຕິ, ອນປກ຺ໂຂວ ຄຈ຺ຉຕິ.

໗໐໐.

‘‘ຍຖາປິ ອຸທເກ ຊາຕໍ, ປຸຓ຺ຑຣີກໍ ປວຑ຺ຒຕິ;

ໂນປລິປ຺ປຕິ ໂຕເຍນ, ສຸຈິຄນ຺ຘໍ ມໂນຣມໍ.

໗໐໑.

‘‘ຕເຖວ ຈ ໂລເກ ຊາໂຕ, ພຸທ຺ໂຘ ໂລເກ ວິຫຣຕິ;

ໂນປລິປ຺ປຕິ ໂລເກນ, ໂຕເຍນ ປທຸມໍ ຍຖາ.

໗໐໒.

‘‘ມຫາຄິນິ ປຊ຺ຊລິໂຕ, ອນາຫາໂຣປສມ຺ມຕິ;

ອງ຺ຄາເຣສຸ ¶ ຈ ສນ຺ເຕສຸ, ນິພ຺ພຸໂຕຕິ ປວຸຈ຺ຈຕິ.

໗໐໓.

‘‘ອຕ຺ຖສ຺ສາຍໍ ວິຎ຺ຎາປນີ, ອຸປມາ ວິຎ຺ຎູຫິ ເທສິຕາ;

ວິຎ຺ຎິສ຺ສນ຺ຕິ ມຫານາຄາ, ນາຄໍ ນາເຄນ ເທສິຕໍ.

໗໐໔.

‘‘ວີຕຣາໂຄ ວີຕໂທໂສ, ວີຕໂມໂຫ ອນາສໂວ;

ສຣີຣໍ ວິຊຫໍ ນາໂຄ, ປຣິນິພ຺ພິສ຺ສຕ຺ຍນາສໂວ’’ຕິ.

… ອຸທາຍີ ເຖໂຣ….

ໂສຬສກນິປາໂຕ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕຕ຺ຣຸທ຺ທານໍ –

ໂກຓ຺ຑຎ຺ໂຎ ຈ ອຸທາຍີ ຈ, ເຖຣາ ທ຺ເວ ເຕ ມຫິທ຺ຘິກາ;

ໂສຬສມ຺ຫິ ນິປາຕມ຺ຫິ, ຄາຖາໂຍ ທ຺ເວ ຈ ຕິໍສ ຈາຕິ.

໑໖. ວີສຕິນິປາໂຕ

໑. ອຘິມຸຕ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໗໐໕.

‘‘ຍຎ຺ຎຕ຺ຖໍ ¶ ¶ ¶ ວາ ຘນຕ຺ຖໍ ວາ, ເຍ ຫນາມ ມຍໍ ປຸເຣ;

ອວເສສໍ [ອວເສ ຕໍ (ສີ. ອຏ຺ຐ. ມູລປາໂຐ), ອວເສສານໍ (ອຏ຺ຐ.?)] ຠຍໍ ໂຫຕິ, ເວຘນ຺ຕິ ວິລປນ຺ຕິ ຈ.

໗໐໖.

‘‘ຕສ຺ສ ເຕ ນຕ຺ຖິ ຠີຕຕ຺ຕໍ, ຠິຍ຺ໂຍ ວຓ຺ໂຓ ປສີທຕິ;

ກສ຺ມາ ນ ປຣິເທເວສິ, ເອວຣູເປ ມຫພ຺ຠເຍ.

໗໐໗.

‘‘ນຕ຺ຖິ ເຈຕສິກໍ ທຸກ຺ຂໍ, ອນເປກ຺ຂສ຺ສ ຄາມຓິ;

ອຕິກ຺ກນ຺ຕາ ຠຍາ ສພ຺ເພ, ຂີຓສໍໂຍຊນສ຺ສ ເວ.

໗໐໘.

‘‘ຂີຓາຍ ຠວເນຕ຺ຕິຍາ, ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມ ຍຖາຕເຖ;

ນ ¶ ຠຍໍ ມຣເຓ ໂຫຕິ, ຠາຣນິກ຺ເຂປເນ ຍຖາ.

໗໐໙.

‘‘ສຸຈິຓ຺ຓໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ເມ, ມຄ຺ໂຄ ຈາປິ ສຸຠາວິໂຕ;

ມຣເຓ ເມ ຠຍໍ ນຕ຺ຖິ, ໂຣຄານມິວ ສງ຺ຂເຍ.

໗໑໐.

‘‘ສຸຈິຓ຺ຓໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ເມ, ມຄ຺ໂຄ ຈາປິ ສຸຠາວິໂຕ;

ນິຣສ຺ສາທາ ຠວາ ທິຏ຺ຐາ, ວິສໍ ປິຕ຺ວາວ [ປີຕ຺ວາວ (ສີ.)] ຉຑ຺ຑິຕໍ.

໗໑໑.

‘‘ປາຣຄູ ອນຸປາທາໂນ, ກຕກິຈ຺ໂຈ ອນາສໂວ;

ຕຸຏ຺ໂຐ ອາຍຸກ຺ຂຍາ ໂຫຕິ, ມຸຕ຺ໂຕ ອາຆາຕນາ ຍຖາ.

໗໑໒.

‘‘ອຸຕ຺ຕມໍ ຘມ຺ມຕໍ ປຕ຺ໂຕ, ສພ຺ພໂລເກ ອນຕ຺ຖິໂກ;

ອາທິຕ຺ຕາວ ຆຣາ ມຸຕ຺ໂຕ, ມຣຓສ຺ມິໍ ນ ໂສຈຕິ.

໗໑໓.

‘‘ຍທຕ຺ຖິ ສງ຺ຄຕໍ ກິຎ຺ຈິ, ຠໂວ ວາ ຍຕ຺ຖ ລພ຺ຠຕິ;

ສພ຺ພໍ ອນິສ຺ສຣໍ ເອຕໍ, ອິຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ມເຫສິນາ.

໗໑໔.

‘‘ໂຍ ຕໍ ຕຖາ ປຊານາຕິ, ຍຖາ ພຸທ຺ເຘນ ເທສິຕໍ;

ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ຠວໍ ກິຎ຺ຈິ, ສຸຕຕ຺ຕໍວ ອໂຍຄຸຬໍ.

໗໑໕.

‘‘ນ ເມ ໂຫຕິ ‘ອໂຫສິ’ນ຺ຕິ, ‘ຠວິສ຺ສ’ນ຺ຕິ ນ ໂຫຕິ ເມ;

ສງ຺ຂາຣາ ວິຄມິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຖ ກາ ປຣິເທວນາ.

໗໑໖.

‘‘ສຸທ຺ຘໍ ຘມ຺ມສມຸປ຺ປາທໍ, ສຸທ຺ຘໍ ສງ຺ຂາຣສນ຺ຕຕິໍ;

ປສ຺ສນ຺ຕສ຺ສ ຍຖາຠູຕໍ, ນ ຠຍໍ ໂຫຕິ ຄາມຓິ.

໗໑໗.

‘‘ຕິຓກຏ຺ຐສມໍ ¶ ¶ ໂລກໍ, ຍທາ ປຎ຺ຎາຍ ປສ຺ສຕິ;

ມມຕ຺ຕໍ ໂສ ອສໍວິນ຺ທໍ, ‘ນຕ຺ຖິ ເມ’ຕິ ນ ໂສຈຕິ.

໗໑໘.

‘‘ອຸກ຺ກຓ຺ຐາມິ ¶ ສຣີເຣນ, ຠເວນມ຺ຫິ ອນຕ຺ຖິໂກ;

ໂສຍໍ ¶ ຠິຊ຺ຊິສ຺ສຕິ ກາໂຍ, ອຎ຺ໂຎ ຈ ນ ຠວິສ຺ສຕິ.

໗໑໙.

‘‘ຍໍ ໂວ ກິຈ຺ຈໍ ສຣີເຣນ, ຕໍ ກໂຣຖ ຍທິຈ຺ຉຖ;

ນ ເມ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕຕ຺ຖ, ໂທໂສ ເປມຎ຺ຈ ເຫຫິຕິ’’.

໗໒໐.

ຕສ຺ສ ຕໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ອພ຺ຠຸຕໍ ໂລມຫໍສນໍ;

ສຕ຺ຖານິ ນິກ຺ຂິປິຕ຺ວານ, ມາຓວາ ເອຕທພ຺ຣວຸໍ.

໗໒໑.

‘‘ກິໍ ຠທນ຺ເຕ ກຣິຕ຺ວານ, ໂກ ວາ ອາຈຣິໂຍ ຕວ;

ກສ຺ສ ສາສນມາຄມ຺ມ, ລພ຺ຠເຕ ຕໍ ອໂສກຕາ’’.

໗໒໒.

‘‘ສພ຺ພຎ຺ຎູ ສພ຺ພທສ຺ສາວີ, ຊິໂນ ອາຈຣິໂຍ ມມ;

ມຫາກາຣຸຓິໂກ ສຕ຺ຖາ, ສພ຺ພໂລກຕິກິຈ຺ຉໂກ.

໗໒໓.

‘‘ເຕນາຍໍ ເທສິໂຕ ຘມ຺ໂມ, ຂຍຄາມີ ອນຸຕ຺ຕໂຣ;

ຕສ຺ສ ສາສນມາຄມ຺ມ, ລພ຺ຠເຕ ຕໍ ອໂສກຕາ’’.

໗໒໔.

ສຸຕ຺ວານ ໂຈຣາ ອິສິໂນ ສຸຠາສິຕໍ, ນິກ຺ຂິປ຺ປ ສຕ຺ຖານິ ຈ ອາວຸຘານິ ຈ;

ຕມ຺ຫາ ຈ ກມ຺ມາ ວິຣມິໍສຸ ເອເກ, ເອເກ ຈ ປພ຺ພຊ຺ຊມໂຣຈຍິໍສຸ.

໗໒໕.

ເຕ ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ສຸຄຕສ຺ສ ສາສເນ, ຠາເວຕ຺ວ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄພລານິ ປຓ຺ຑິຕາ;

ອຸທຄ຺ຄຈິຕ຺ຕາ ສຸມນາ ກຕິນ຺ທ຺ຣິຍາ, ຜຸສິໍສຸ ນິພ຺ພານປທໍ ອສງ຺ຂຕນ຺ຕິ.

…ອຘິມຸຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

໒. ປາຣາປຣິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໗໒໖.

‘‘ສມຓສ຺ສ ¶ ອຫຸ ຈິນ຺ຕາ, ປາຣາປຣິຍສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ;

ເອກກສ຺ສ ນິສິນ຺ນສ຺ສ, ປວິວິຕ຺ຕສ຺ສ ຌາຍິໂນ.

໗໒໗.

‘‘ກິມານຸປຸພ຺ພໍ ປຸຣິໂສ, ກິໍ ວຕໍ ກິໍ ສມາຈາຣໍ;

ອຕ຺ຕໂນ ກິຈ຺ຈກາຣີສ຺ສ, ນ ຈ ກຎ຺ຈິ ວິເຫຐເຍ.

໗໒໘.

‘‘ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ¶ ມນຸສ຺ສານໍ, ຫິຕາຍ ອຫິຕາຍ ຈ;

ອຣກ຺ຂິຕານິ ອຫິຕາຍ, ຣກ຺ຂິຕານິ ຫິຕາຍ ຈ.

໗໒໙.

‘‘ອິນ຺ທ຺ຣິຍາເນວ ສາຣກ຺ຂໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ຈ ໂຄປຍໍ;

ອຕ຺ຕໂນ ກິຈ຺ຈກາຣີສ຺ສ, ນ ຈ ກຎ຺ຈິ ວິເຫຐເຍ.

໗໓໐.

‘‘ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ ¶ ເຈ ຣູເປສຸ, ຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ ອນິວາຣຍໍ;

ອນາທີນວທສ຺ສາວີ, ໂສ ທຸກ຺ຂາ ນ ຫິ ມຸຈ຺ຈຕິ.

໗໓໑.

‘‘ໂສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ເຈ ສທ຺ເທສຸ, ຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ ອນິວາຣຍໍ;

ອນາທີນວທສ຺ສາວີ, ໂສ ທຸກ຺ຂາ ນ ຫິ ມຸຈ຺ຈຕິ.

໗໓໒.

‘‘ອນິສ຺ສຣຓທສ຺ສາວີ ¶ , ຄນ຺ເຘ ເຈ ປຏິເສວຕິ;

ນ ໂສ ມຸຈ຺ຈຕິ ທຸກ຺ຂມ຺ຫາ, ຄນ຺ເຘສຸ ອຘິມຸຈ຺ຉິໂຕ.

໗໓໓.

‘‘ອມ຺ພິລໍ ມຘຸຣຄ຺ຄຎ຺ຈ, ຕິຕ຺ຕກຄ຺ຄມນຸສ຺ສຣໍ;

ຣສຕຓ຺ຫາຍ ຄຘິໂຕ, ຫທຍໍ ນາວພຸຊ຺ຌຕິ.

໗໓໔.

‘‘ສຸຠານ຺ຍປ຺ປຏິກູລານິ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ພານິ ອນຸສ຺ສຣໍ;

ຣຕ຺ໂຕ ຣາຄາຘິກຣຓໍ, ວິວິຘໍ ວິນ຺ທເຕ ທຸຂໍ.

໗໓໕.

‘‘ມນໍ ເຈເຕຫິ ຘມ຺ເມຫິ, ໂຍ ນ ສກ຺ໂກຕິ ຣກ຺ຂິຕຸໍ;

ຕໂຕ ¶ ນໍ ທຸກ຺ຂມນ຺ເວຕິ, ສພ຺ເພເຫເຕຫິ ປຎ຺ຈຫິ.

໗໓໖.

‘‘ປຸພ຺ພໂລຫິຕສມ຺ປຸຓ຺ຓໍ, ພຫຸສ຺ສ ກຸຓປສ຺ສ ຈ;

ນຣວີຣກຕໍ ວຄ຺ຄຸໍ, ສມຸຄ຺ຄມິວ ຈິຕ຺ຕິຕໍ.

໗໓໗.

‘‘ກຏຸກໍ ມຘຸຣສ຺ສາທໍ, ປິຍນິພນ຺ຘນໍ ທຸຂໍ;

ຂຸຣໍວ ມຘຸນາ ລິຕ຺ຕໍ, ອຸລ຺ລິຫໍ ນາວພຸຊ຺ຌຕິ.

໗໓໘.

‘‘ອິຕ຺ຖິຣູເປ ອິຕ຺ຖິສເຣ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພປິ ຈ ອິຕ຺ຖິຍາ;

ອິຕ຺ຖິຄນ຺ເຘສຸ ສາຣຕ຺ໂຕ, ວິວິຘໍ ວິນ຺ທເຕ ທຸຂໍ.

໗໓໙.

‘‘ອິຕ຺ຖິໂສຕານິ ສພ຺ພານິ, ສນ຺ທນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ປຎ຺ຈສຸ;

ເຕສມາວຣຓໍ ກາຕຸໍ, ໂຍ ສກ຺ໂກຕິ ວີຣິຍວາ.

໗໔໐.

‘‘ໂສ ອຕ຺ຖວາ ໂສ ຘມ຺ມຏ຺ໂຐ, ໂສ ທກ຺ໂຂ ໂສ ວິຈກ຺ຂໂຓ;

ກເຣຍ຺ຍ ຣມມາໂນປິ, ກິຈ຺ຈໍ ຘມ຺ມຕ຺ຖສໍຫິຕໍ.

໗໔໑.

‘‘ອໂຖ ¶ ສີທຕິ ສຎ຺ຎຸຕ຺ຕໍ, ວຊ຺ເຊ ກິຈ຺ຈໍ ນິຣຕ຺ຖກໍ;

‘ນ ຕໍ ກິຈ຺ຈ’ນ຺ຕິ ມຎ຺ຎິຕ຺ວາ, ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ວິຈກ຺ຂໂຓ.

໗໔໒.

‘‘ຍຎ຺ຈ ອຕ຺ເຖນ ສຎ຺ຎຸຕ຺ຕໍ, ຍາ ຈ ຘມ຺ມຄຕາ ຣຕິ;

ຕໍ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕຖ, ສາ ຫິ ເວ ອຸຕ຺ຕມາ ຣຕິ.

໗໔໓.

‘‘ອຸຈ຺ຈາວເຈຫຸປາເຍຫິ, ປເຣສມຠິຊິຄີສຕິ;

ຫນ຺ຕ຺ວາ ວຘິຕ຺ວາ ອຖ ໂສຈຍິຕ຺ວາ, ອາໂລປຕິ ສາຫສາ ໂຍ ປເຣສໍ.

໗໔໔.

‘‘ຕຈ຺ຉນ຺ໂຕ ອາຓິຍາ ອາຓິໍ, ນິຫນ຺ຕິ ພລວາ ຍຖາ;

ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິນ຺ທ຺ຣິເຍເຫວ ¶ , ນິຫນ຺ຕິ ກຸສໂລ ຕຖາ.

໗໔໕.

‘‘ສທ຺ຘໍ ¶ ວີຣິຍໍ ສມາຘິຎ຺ຈ, ສຕິປຎ຺ຎຎ຺ຈ ຠາວຍໍ;

ປຎ຺ຈ ປຎ຺ຈຫິ ຫນ຺ຕ຺ວານ, ອນີໂຆ ຍາຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ.

໗໔໖.

‘‘ໂສ ອຕ຺ຖວາ ໂສ ຘມ຺ມຏ຺ໂຐ, ກຕ຺ວາ ວາກ຺ຍານຸສາສນິໍ;

ສພ຺ເພນ ສພ຺ພໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ, ໂສ ນໂຣ ສຸຂເມຘຕີ’’ຕິ.

…ປາຣາປຣິໂຍ ເຖໂຣ….

໓. ເຕລການິຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໗໔໗.

‘‘ຈິຣຣຕ຺ຕໍ ວຕາຕາປີ, ຘມ຺ມໍ ອນຸວິຈິນ຺ຕຍໍ;

ສມໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ນາລຕ຺ຖໍ, ປຸຈ຺ຉໍ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມເຓ.

໗໔໘.

‘‘‘ໂກ ¶ ໂສ ປາຣງ຺ຄໂຕ ໂລເກ, ໂກ ປຕ຺ໂຕ ອມໂຕຄຘໍ;

ກສ຺ສ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຉາມິ, ປຣມຕ຺ຖວິຊານນໍ’.

໗໔໙.

‘‘ອນ຺ໂຕວງ຺ກຄໂຕ ອາສິ, ມຈ຺ໂຉວ ຆສມາມິສໍ;

ພທ຺ໂຘ ມຫິນ຺ທປາເສນ, ເວປຈິຕ຺ຍສຸໂຣ ຍຖາ.

໗໕໐.

‘‘ອຎ຺ຉາມິ ນໍ ນ ມຸຎ຺ຈາມິ, ອສ຺ມາ ໂສກປຣິທ຺ທວາ;

ໂກ ເມ ພນ຺ຘໍ ມຸຎ຺ຈໍ ໂລເກ, ສມ຺ໂພຘິໍ ເວທຍິສ຺ສຕິ.

໗໕໑.

‘‘ສມຓໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ວາ ກໍ, ອາທິສນ຺ຕໍ ປຠງ຺ຄຸນໍ.

ກສ຺ສ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຉາມິ, ຊຣາມຈ຺ຈຸປວາຫນໍ.

໗໕໒.

‘‘ວິຈິກິຈ຺ຉາກງ຺ຂາຄນ຺ຖິຕໍ, ສາຣມ຺ຠພລສຎ຺ຎຸຕໍ;

ໂກຘປ຺ປຕ຺ຕມນຕ຺ຖທ຺ຘໍ, ອຠິຊປ຺ປປ຺ປທາຣຓໍ.

໗໕໓.

‘‘ຕຓ຺ຫາຘນຸສມຸຏ຺ຐານໍ ¶ , ທ຺ເວ ຈ ປນ຺ນຣສາຍຸຕໍ [ທ຺ເວຘາປນ຺ນຣສາຍຸຕໍ (?)];

ປສ຺ສ ¶ ໂອຣສິກໍ ພາຬ຺ຫໍ, ເຠຕ຺ວານ ຍທິ [ຍທ (ສີ. ອຏ຺ຐ.) ຫທິ (?) ‘‘ຫທເຍ’’ຕິ ຕໍສໍວຓ຺ຓນາ] ຕິຏ຺ຐຕິ.

໗໕໔.

‘‘ອນຸທິຏ຺ຐີນໍ ອປ຺ປຫານໍ, ສງ຺ກປ຺ປປຣເຕຊິຕໍ;

ເຕນ ວິທ຺ໂຘ ປເວຘາມິ, ປຕ຺ຕໍວ ມາລຸເຕຣິຕໍ.

໗໕໕.

‘‘ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ເມ ສມຸຏ຺ຐາຍ, ຂິປ຺ປໍ ປຈ຺ຈຕິ ມາມກໍ;

ຉຜສ຺ສາຍຕນີ ກາໂຍ, ຍຕ຺ຖ ສຣຕິ ສພ຺ພທາ.

໗໕໖.

‘‘ຕໍ ນ ປສ຺ສາມິ ເຕກິຈ຺ຉໍ, ໂຍ ເມຕໍ ສລ຺ລມຸທ຺ຘເຣ;

ນານາຣຊ຺ເຊນ ສຕ຺ເຖນ [ນາຣຄ຺ເຄນ ນ ສຕ຺ເຖນ (?)], ນາຎ຺ເຎນ ວິຈິກິຈ຺ຉິຕໍ.

໗໕໗.

‘‘ໂກ ເມ ອສຕ຺ໂຖ ອວໂຓ, ສລ຺ລມພ຺ຠນ຺ຕຣປສ຺ສຍໍ;

ອຫິໍສໍ ສພ຺ພຄຕ຺ຕານິ, ສລ຺ລໍ ເມ ອຸທ຺ຘຣິສ຺ສຕິ.

໗໕໘.

‘‘ຘມ຺ມປ຺ປຕິ ¶ ຫິ ໂສ ເສຏ຺ໂຐ, ວິສໂທສປ຺ປວາຫໂກ;

ຄມ຺ຠີເຣ ປຕິຕສ຺ສ ເມ, ຖລໍ ປາຓິຎ຺ຈ ທສ຺ສເຍ.

໗໕໙.

‘‘ຣຫເທຫມສ຺ມິ ໂອຄາຬ຺ໂຫ, ອຫາຣິຍຣຊມຕ຺ຕິເກ;

ມາຍາອຸສູຍສາຣມ຺ຠ, ຖິນມິທ຺ຘມປຕ຺ຖເຏ.

໗໖໐.

‘‘ອຸທ຺ຘຈ຺ຈເມຆຖນິຕໍ, ສໍໂຍຊນວລາຫກໍ;

ວາຫາ ວຫນ຺ຕິ ກຸທ຺ທິຏ຺ຐິໍ [ທຸທ຺ທິຏ຺ຐິໍ (ສີ. ຘ. ປ. ໓໓໙)], ສງ຺ກປ຺ປາ ຣາຄນິສ຺ສິຕາ.

໗໖໑.

‘‘ສວນ຺ຕິ ສພ຺ພຘິ ໂສຕາ, ລຕາ ອຸພ຺ຠິຊ຺ຊ ຕິຏ຺ຐຕິ;

ເຕ ໂສເຕ ໂກ ນິວາເຣຍ຺ຍ, ຕໍ ລຕໍ ໂກ ຫິ ເຉຈ຺ຉຕິ.

໗໖໒.

‘‘ເວລໍ ¶ ກໂຣຖ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ໂສຕານໍ ສນ຺ນິວາຣຓໍ;

ມາ ເຕ ມໂນມໂຍ ໂສໂຕ, ຣຸກ຺ຂໍວ ສຫສາ ລຸເວ.

໗໖໓.

‘‘ເອວໍ ¶ ເມ ຠຍຊາຕສ຺ສ, ອປາຣາ ປາຣເມສໂຕ;

ຕາໂຓ ປຎ຺ຎາວຸໂຘ ສຕ຺ຖາ, ອິສິສງ຺ຆນິເສວິໂຕ.

໗໖໔.

‘‘ໂສປາຓໍ ສຸຄຕໍ ສຸທ຺ຘໍ, ຘມ຺ມສາຣມຍໍ ທຬ຺ຫໍ;

ປາທາສິ ວຸຍ຺ຫມານສ຺ສ, ‘ມາ ຠາຍີ’ຕິ ຈ ມພ຺ຣວິ.

໗໖໕.

‘‘ສຕິປຏ຺ຐານປາສາທໍ, ອາຣຸຍ຺ຫ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂິສໍ;

ຍໍ ຕໍ ປຸພ຺ເພ ອມຎ຺ຎິສ຺ສໍ, ສກ຺ກາຍາຠິຣຕໍ ປຊໍ.

໗໖໖.

‘‘ຍທາ ¶ ຈ ມຄ຺ຄມທ຺ທກ຺ຂິໍ, ນາວາຍ ອຠິຣູຫນໍ;

ອນຘິຏ຺ຐາຍ ອຕ຺ຕານໍ, ຕິຕ຺ຖມທ຺ທກ຺ຂິມຸຕ຺ຕມໍ.

໗໖໗.

‘‘ສລ຺ລໍ ອຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ, ຠວເນຕ຺ຕິປ຺ປຠາວິຕໍ;

ເອເຕສໍ ອປ຺ປວຕ຺ຕາຍ [ອປ຺ປວຕ຺ຕິຍາ (?)], ເທເສສິ ມຄ຺ຄມຸຕ຺ຕມໍ.

໗໖໘.

‘‘ທີຆຣຕ຺ຕານຸສຍິຕໍ, ຈິຣຣຕ຺ຕມຘິຏ຺ຐິຕໍ;

ພຸທ຺ໂຘ ເມປານຸທີ ຄນ຺ຖໍ, ວິສໂທສປ຺ປວາຫໂນ’’ຕິ.

…ເຕລການິ ເຖໂຣ….

໔. ຣຏ຺ຐປາລຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໗໖໙.

[ມ. ນິ. ໒.໓໐໒] ‘‘ປສ຺ສ ຈິຕ຺ຕກຕໍ ພິມ຺ພໍ, ອຣຸກາຍໍ ສມຸສ຺ສິຕໍ;

ອາຕຸຣໍ ພຫຸສງ຺ກປ຺ປໍ, ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ຘຸວໍ ຐິຕິ.

໗໗໐.

‘‘ປສ຺ສ ຈິຕ຺ຕກຕໍ ຣູປໍ, ມຓິນາ ກຸຓ຺ຑເລນ ຈ;

ອຏ຺ຐິໍ ຕເຈນ ໂອນທ຺ຘໍ, ສຫ ວຕ຺ເຖຫິ ໂສຠຕິ.

໗໗໑.

‘‘ອລຕ຺ຕກກຕາ ¶ ປາທາ, ມຸຂໍ ຈຸຓ຺ຓກມກ຺ຂິຕໍ;

ອລໍ ພາລສ຺ສ ໂມຫາຍ, ໂນ ຈ ປາຣຄເວສິໂນ.

໗໗໒.

‘‘ອຏ຺ຐປທກຕາ ¶ ເກສາ, ເນຕ຺ຕາ ອຎ຺ຊນມກ຺ຂິຕາ;

ອລໍ ພາລສ຺ສ ໂມຫາຍ, ໂນ ຈ ປາຣຄເວສິໂນ.

໗໗໓.

‘‘ອຎ຺ຊນີວ ນວາ ຈິຕ຺ຕາ, ປູຕິກາໂຍ ອລງ຺ກໂຕ;

ອລໍ ພາລສ຺ສ ໂມຫາຍ, ໂນ ຈ ປາຣຄເວສິໂນ.

໗໗໔.

‘‘ໂອທຫິ ມິຄໂວ ປາສໍ, ນາສທາ ວາຄຸຣໍ ມິໂຄ;

ຠຸຕ຺ວາ ນິວາປໍ ຄຈ຺ຉາມ, ກນ຺ທນ຺ເຕ ມິຄພນ຺ຘເກ.

໗໗໕.

‘‘ຉິນ຺ໂນ ປາໂສ ມິຄວສ຺ສ, ນາສທາ ວາຄຸຣໍ ມິໂຄ;

ຠຸຕ຺ວາ ນິວາປໍ ຄຈ຺ຉາມ, ໂສຈນ຺ເຕ ມິຄລຸທ຺ທເກ.

໗໗໖.

‘‘ປສ຺ສາມິ ໂລເກ ສຘເນ ມນຸສ຺ເສ, ລທ຺ຘານ ວິຕ຺ຕໍ ນ ທທນ຺ຕິ ໂມຫາ;

ລຸທ຺ຘາ ¶ ຘນໍ ສນ຺ນິຈຍໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ຠິຍ຺ໂຍວ ກາເມ ອຠິປຕ຺ຖຍນ຺ຕິ.

໗໗໗.

‘‘ຣາຊາ ¶ ປສຍ຺ຫປ຺ປຖວິໍ ວິເຊຕ຺ວາ, ສສາຄຣນ຺ຕໍ ມຫິມາວສນ຺ໂຕ;

ໂອຣໍ ສມຸທ຺ທສ຺ສ ອຕິຕ຺ຕຣູໂປ, ປາຣໍ ສມຸທ຺ທສ຺ສປິ ປຕ຺ຖເຍຖ.

໗໗໘.

‘‘ຣາຊາ ຈ ອຎ຺ເຎ ຈ ພຫູ ມນຸສ຺ສາ, ອວີຕຕຓ຺ຫາ ມຣຓໍ ອຸເປນ຺ຕິ;

ອູນາວ ຫຸຕ຺ວານ ຊຫນ຺ຕິ ເທຫໍ, ກາເມຫິ ໂລກມ຺ຫິ ນ ຫຕ຺ຖິ ຕິຕ຺ຕິ.

໗໗໙.

‘‘ກນ຺ທນ຺ຕິ ¶ ນໍ ຎາຕີ ປກິຣິຍ ເກເສ, ອໂຫ ວຕາ ໂນ ອມຣາຕິ ຈາຫຸ;

ວຕ຺ເຖນ ນໍ ປາຣຸຕໍ ນີຫຣິຕ຺ວາ, ຈິຕໍ ສໂມຘາຍ ຕໂຕ ຑຫນ຺ຕິ.

໗໘໐.

‘‘ໂສ ຑຍ຺ຫຕິ ສູເລຫິ ຕຸຊ຺ຊມາໂນ, ເອເກນ ວຕ຺ເຖນ [ເອເຕນ ຄຕ຺ເຖນ (ກ.)] ປຫາຍ ໂຠເຄ;

ນ ມີຍມານສ຺ສ ຠວນ຺ຕິ ຕາຓາ, ຎາຕີ ຈ ມິຕ຺ຕາ ອຖ ວາ ສຫາຍາ.

໗໘໑.

‘‘ທາຍາທກາ ຕສ຺ສ ຘນໍ ຫຣນ຺ຕິ, ສຕ຺ໂຕ ປນ ຄຈ຺ຉຕິ ເຍນ ກມ຺ມໍ;

ນ ມີຍມານໍ ຘນມນ຺ເວຕິ [ມນ຺ວິຕິ (ກ.)] ກິຎ຺ຈິ, ປຸຕ຺ຕາ ຈ ທາຣາ ຈ ຘນຎ຺ຈ ຣຏ຺ຐໍ.

໗໘໒.

‘‘ນ ທີຆມາຍຸໍ ລຠເຕ ຘເນນ, ນ ຈາປິ ວິຕ຺ເຕນ ຊຣໍ ວິຫນ຺ຕິ;

ອປ຺ປປ຺ປໍ ຫິທໍ ຊີວິຕມາຫຸ ຘີຣາ, ອສສ຺ສຕໍ ວິປ຺ປຣິຓາມຘມ຺ມໍ.

໗໘໓.

‘‘ອຑ຺ຒາ ທລິທ຺ທາ ຈ ຜຸສນ຺ຕິ ຜສ຺ສໍ, ພາໂລ ຈ ຘີໂຣ ຈ ຕເຖວ ຜຸຏ຺ໂຐ;

ພາໂລ ຫິ ພາລ຺ຍາ ວຘິໂຕວ ເສຕິ, ຘີໂຣ ¶ ຈ ໂນ ເວຘຕິ ຜສ຺ສຜຸຏ຺ໂຐ.

໗໘໔.

‘‘ຕສ຺ມາ ¶ ຫິ ປຎ຺ຎາວ ຘເນນ ເສຍ຺ຍາ, ຍາຍ ໂວສານມິຘາຘິຄຈ຺ຉຕິ;

ອພ຺ໂຍສິຕຕ຺ຕາ ຫິ ຠວາຠເວສຸ, ປາປານິ ກມ຺ມານິ ກໂຣຕິ ໂມຫາ.

໗໘໕.

‘‘ອຸເປຕິ ¶ ຄພ຺ຠຎ຺ຈ ປຣຎ຺ຈ ໂລກໍ, ສໍສາຣມາປຊ຺ຊ ປຣມ຺ປຣາຍ;

ຕສ຺ສປ຺ປປຎ຺ໂຎ ອຠິສທ຺ທຫນ຺ໂຕ, ອຸເປຕິ ຄພ຺ຠຎ຺ຈ ປຣຎ຺ຈ ໂລກໍ.

໗໘໖.

‘‘ໂຈໂຣ ¶ ຍຖາ ສນ຺ຘິມຸເຂ ຄຫີໂຕ, ສກມ຺ມຸນາ ຫຎ຺ຎຕິ ປາປຘມ຺ໂມ;

ເອວໍ ປຊາ ເປຈ຺ຈ ປຣມ຺ຫິ ໂລເກ, ສກມ຺ມຸນາ ຫຎ຺ຎຕິ ປາປຘມ຺ໂມ.

໗໘໗.

‘‘ກາມາ ຫິ ຈິຕ຺ຣາ ມຘຸຣາ ມໂນຣມາ, ວິຣູປຣູເປນ ມເຖນ຺ຕິ ຈິຕ຺ຕໍ;

ອາທີນວໍ ກາມຄຸເຓສຸ ທິສ຺ວາ, ຕສ຺ມາ ອຫໍ ປພ຺ພຊິໂຕມ຺ຫິ ຣາຊ.

໗໘໘.

‘‘ທຸມປ຺ຜລານີວ ປຕນ຺ຕິ ມາຓວາ, ທຫຣາ ຈ ວຸຑ຺ຒາ ຈ ສຣີຣເຠທາ;

ເອຕມ຺ປິ ¶ ທິສ຺ວາ ປພ຺ພຊິໂຕມ຺ຫິ ຣາຊ, ອປຓ຺ຓກໍ ສາມຎ຺ຎເມວ ເສຍ຺ໂຍ.

໗໘໙.

‘‘ສທ຺ຘາຍາຫໍ ປພ຺ພຊິໂຕ, ອຸເປໂຕ ຊິນສາສເນ;

ອວຊ຺ຌາ ມຍ຺ຫໍ ປພ຺ພຊ຺ຊາ, ອນໂຓ ຠຸຎ຺ຊາມິ ໂຠຊນໍ.

໗໙໐.

‘‘ກາເມ ອາທິຕ຺ຕໂຕ ທິສ຺ວາ, ຊາຕຣູປານິ ສຕ຺ຖໂຕ;

ຄພ຺ຠໂວກ຺ກນ຺ຕິໂຕ ທຸກ຺ຂໍ, ນິຣເຍສຸ ມຫພ຺ຠຍໍ.

໗໙໑.

‘‘ເອຕມາທີນວໍ ຎຕ຺ວາ, ສໍເວຄໍ ອລຠິໍ ຕທາ;

ໂສຫໍ ວິທ຺ໂຘ ຕທາ ສນ຺ໂຕ, ສມ຺ປຕ຺ໂຕ ອາສວກ຺ຂຍໍ.

໗໙໒.

‘‘ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ມຍາ ສຕ຺ຖາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ;

ໂອຫິໂຕ ຄຣຸໂກ ຠາໂຣ, ຠວເນຕ຺ຕິ ສມູຫຕາ.

໗໙໓.

‘‘ຍສ຺ສຕ຺ຖາຍ ປພ຺ພຊິໂຕ, ອຄາຣສ຺ມານຄາຣິຍໍ;

ໂສ ເມ ອຕ຺ໂຖ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ສພ຺ພສໍໂຍຊນກ຺ຂໂຍ’’ຕິ.

… ຣຏ຺ຐປາໂລ ເຖໂຣ….

໕. ມາລຸກ຺ຍປຸຕ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໗໙໔.

[ສໍ. ນິ. ໔.໙໕] ‘‘ຣູປໍ ¶ ທິສ຺ວາ ສຕິ ມຸຏ຺ຐາ, ປິຍໍ ນິມິຕ຺ຕໍ ມນສິ ກໂຣໂຕ;

ສາຣຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ເວເທຕິ, ຕຎ຺ຈ ອຊ຺ໂຌສ຺ສ ຕິຏ຺ຐຕິ.

໗໙໕.

‘‘ຕສ຺ສ ¶ ວຑ຺ຒນ຺ຕິ ເວທນາ, ອເນກາ ຣູປສມ຺ຠວາ;

ອຠິຊ຺ຌາ ຈ ວິເຫສາ ຈ, ຈິຕ຺ຕມສ຺ສູປຫຎ຺ຎຕິ;

ເອວມາຈິນໂຕ ທຸກ຺ຂໍ, ອາຣາ ນິພ຺ພານ [ນິພ຺ພານໍ (ສີ.)] ວຸຈ຺ຈຕິ.

໗໙໖.

‘‘ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ສຕິ ມຸຏ຺ຐາ, ປິຍໍ ນິມິຕ຺ຕໍ ມນສິ ກໂຣໂຕ;

ສາຣຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ເວເທຕິ, ຕຎ຺ຈ ອຊ຺ໂຌສ຺ສ ຕິຏ຺ຐຕິ.

໗໙໗.

‘‘ຕສ຺ສ ວຑ຺ຒນ຺ຕິ ເວທນາ, ອເນກາ ສທ຺ທສມ຺ຠວາ;

ອຠິຊ຺ຌາ ຈ ວິເຫສາ ຈ, ຈິຕ຺ຕມສ຺ສູປຫຎ຺ຎຕິ;

ເອວມາຈິນໂຕ ທຸກ຺ຂໍ, ອາຣາ ນິພ຺ພານ ວຸຈ຺ຈຕິ.

໗໙໘.

‘‘ຄນ຺ຘໍ ຆຕ຺ວາ ສຕິ ມຸຏ຺ຐາ, ປິຍໍ ນິມິຕ຺ຕໍ ມນສິ ກໂຣໂຕ;

ສາຣຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ເວເທຕິ, ຕຎ຺ຈ ອຊ຺ໂຌສ຺ສ ຕິຏ຺ຐຕິ.

໗໙໙.

‘‘ຕສ຺ສ ¶ ວຑ຺ຒນ຺ຕິ ເວທນາ, ອເນກາ ຄນ຺ຘສມ຺ຠວາ;

ອຠິຊ຺ຌາ ຈ ວິເຫສາ ຈ, ຈິຕ຺ຕມສ຺ສູປຫຎ຺ຎຕິ;

ເອວມາຈິນໂຕ ທຸກ຺ຂໍ, ອາຣາ ນິພ຺ພານ ວຸຈ຺ຈຕິ.

໘໐໐.

‘‘ຣສໍ ໂຠຕ຺ວາ ສຕິ ມຸຏ຺ຐາ, ປິຍໍ ນິມິຕ຺ຕໍ ມນສິ ກໂຣໂຕ;

ສາຣຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ເວເທຕິ, ຕຎ຺ຈ ອຊ຺ໂຌສ຺ສ ຕິຏ຺ຐຕິ.

໘໐໑.

‘‘ຕສ຺ສ ¶ ວຑ຺ຒນ຺ຕິ ເວທນາ, ອເນກາ ຣສສມ຺ຠວາ;

ອຠິຊ຺ຌາ ຈ ວິເຫສາ ຈ, ຈິຕ຺ຕມສ຺ສູປຫຎ຺ຎຕິ;

ເອວມາຈິນໂຕ ທຸກ຺ຂໍ, ອາຣາ ນິພ຺ພານ ວຸຈ຺ຈຕິ.

໘໐໒.

‘‘ຜສ຺ສໍ ¶ ຜຸສ຺ສ ສຕິ ມຸຏ຺ຐາ, ປິຍໍ ນິມິຕ຺ຕໍ ມນສິ ກໂຣໂຕ;

ສາຣຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ເວເທຕິ, ຕຎ຺ຈ ອຊ຺ໂຌສ຺ສ ຕິຏ຺ຐຕິ.

໘໐໓.

‘‘ຕສ຺ສ ວຑ຺ຒນ຺ຕິ ເວທນາ, ອເນກາ ຜສ຺ສສມ຺ຠວາ;

ອຠິຊ຺ຌາ ຈ ວິເຫສາ ຈ, ຈິຕ຺ຕມສ຺ສູປຫຎ຺ຎຕິ;

ເອວມາຈິນໂຕ ທຸກ຺ຂໍ, ອາຣາ ນິພ຺ພານ ວຸຈ຺ຈຕິ.

໘໐໔.

‘‘ຘມ຺ມໍ ຎຕ຺ວາ ສຕິ ມຸຏ຺ຐາ, ປິຍໍ ນິມິຕ຺ຕໍ ມນສິ ກໂຣໂຕ;

ສາຣຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ເວເທຕິ, ຕຎ຺ຈ ອຊ຺ໂຌສ຺ສ ຕິຏ຺ຐຕິ.

໘໐໕.

‘‘ຕສ຺ສ ¶ ວຑ຺ຒນ຺ຕິ ເວທນາ, ອເນກາ ຘມ຺ມສມ຺ຠວາ;

ອຠິຊ຺ຌາ ຈ ວິເຫສາ ຈ, ຈິຕ຺ຕມສ຺ສູປຫຎ຺ຎຕິ;

ເອວມາຈິນໂຕ ທຸກ຺ຂໍ, ອາຣາ ນິພ຺ພານ ວຸຈ຺ຈຕິ.

໘໐໖.

‘‘ນ ໂສ ຣຊ຺ຊຕິ ຣູເປສຸ, ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ປຕິສ຺ສໂຕ;

ວິຣຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ເວເທຕິ, ຕຎ຺ຈ ນາຊ຺ໂຌສ຺ສ ຕິຏ຺ຐຕິ.

໘໐໗.

‘‘ຍຖາສ຺ສ ປສ຺ສໂຕ ຣູປໍ, ເສວໂຕ ຈາປິ ເວທນໍ;

ຂີຍຕິ ໂນປຈີຍຕິ, ເອວໍ ໂສ ຈຣຕີ ສໂຕ;

ເອວໍ ອປຈິນໂຕ ທຸກ຺ຂໍ, ສນ຺ຕິເກ ນິພ຺ພານ ວຸຈ຺ຈຕິ.

໘໐໘.

‘‘ນ ໂສ ຣຊ຺ຊຕິ ສທ຺ເທສຸ, ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ປຕິສ຺ສໂຕ;

ວິຣຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ເວເທຕິ, ຕຎ຺ຈ ນາຊ຺ໂຌສ຺ສ ຕິຏ຺ຐຕິ.

໘໐໙.

‘‘ຍຖາສ຺ສ ສຸຓໂຕ ສທ຺ທໍ, ເສວໂຕ ຈາປິ ເວທນໍ;

ຂີຍຕິ ໂນປຈີຍຕິ, ເອວໍ ໂສ ຈຣຕີ ສໂຕ;

ເອວໍ ອປຈິນໂຕ ທຸກ຺ຂໍ, ສນ຺ຕິເກ ນິພ຺ພານ ວຸຈ຺ຈຕິ.

໘໑໐.

‘‘ນ ໂສ ຣຊ຺ຊຕິ ຄນ຺ເຘສຸ, ຄນ຺ຘໍ ຆຕ຺ວາ ປຕິສ຺ສໂຕ;

ວິຣຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ເວເທຕິ, ຕຎ຺ຈ ນາຊ຺ໂຌສ຺ສ ຕິຏ຺ຐຕິ.

໘໑໑.

‘‘ຍຖາສ຺ສ ¶ ຆາຍໂຕ ຄນ຺ຘໍ, ເສວໂຕ ຈາປິ ເວທນໍ;

ຂີຍຕິ ໂນປຈີຍຕິ, ເອວໍ ໂສ ຈຣຕີ ສໂຕ;

ເອວໍ ອປຈິນໂຕ ທຸກ຺ຂໍ, ສນ຺ຕິເກ ນິພ຺ພານ ວຸຈ຺ຈຕິ.

໘໑໒.

‘‘ນ ¶ ໂສ ຣຊ຺ຊຕິ ຣເສສຸ, ຣສໍ ໂຠຕ຺ວາ ປຕິສ຺ສໂຕ;

ວິຣຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ເວເທຕິ, ຕຎ຺ຈ ນາຊ຺ໂຌສ຺ສ ຕິຏ຺ຐຕິ.

໘໑໓.

‘‘ຍຖາສ຺ສ ສາຍຣໂຕ ຣສໍ, ເສວໂຕ ຈາປິ ເວທນໍ;

ຂີຍຕິ ໂນປຈີຍຕິ, ເອວໍ ໂສ ຈຣຕີ ສໂຕ;

ເອວໍ ອປຈິນໂຕ ທຸກ຺ຂໍ, ສນ຺ຕິເກ ນິພ຺ພານ ວຸຈ຺ຈຕິ.

໘໑໔.

‘‘ນ ໂສ ຣຊ຺ຊຕິ ຜສ຺ເສສຸ, ຜສ຺ສໍ ຜຸສ຺ສ ປຕິສ຺ສໂຕ;

ວິຣຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ເວເທຕິ, ຕຎ຺ຈ ນາຊ຺ໂຌສ຺ສ ຕິຏ຺ຐຕິ.

໘໑໕.

‘‘ຍຖາສ຺ສ ຜຸສໂຕ ຜສ຺ສໍ, ເສວໂຕ ຈາປິ ເວທນໍ;

ຂີຍຕິ ໂນປຈີຍຕິ, ເອວໍ ໂສ ຈຣຕີ ສໂຕ;

ເອວໍ ອປຈິນໂຕ ທຸກ຺ຂໍ, ສນ຺ຕິເກ ນິພ຺ພານ ວຸຈ຺ຈຕິ.

໘໑໖.

‘‘ນ ໂສ ຣຊ຺ຊຕິ ຘມ຺ເມສຸ, ຘມ຺ມໍ ຎຕ຺ວາ ປຕິສ຺ສໂຕ;

ວິຣຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ເວເທຕິ, ຕຎ຺ຈ ນາຊ຺ໂຌສ຺ສ ຕິຏ຺ຐຕິ.

໘໑໗.

‘‘ຍຖາສ຺ສ ¶ ວິຊານໂຕ ຘມ຺ມໍ, ເສວໂຕ ຈາປິ ເວທນໍ;

ຂີຍຕິ ໂນປຈີຍຕິ, ເອວໍ ໂສ ຈຣຕີ ສໂຕ;

ເອວໍ ອປຈິນໂຕ ທຸກ຺ຂໍ, ສນ຺ຕິເກ ນິພ຺ພານ ວຸຈ຺ຈຕິ’’.

… ມາລຸກ຺ຍປຸຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

໖. ເສລຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໘໑໘.

‘‘ປຣິປຸຓ຺ຓກາໂຍ ສຸຣຸຈິ, ສຸຊາໂຕ ຈາຣຸທສ຺ສໂນ;

ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ໂຓສິ ຠຄວາ, ສຸສຸກ຺ກທາໂຐສິ ວີຣິຍວາ [ສຸສຸກ຺ກທາໂຐ ວິຣີຍວາ (ສີ.)].

໘໑໙.

‘‘ນຣສ຺ສ ຫິ ສຸຊາຕສ຺ສ, ເຍ ຠວນ຺ຕິ ວິຍຎ຺ຊນາ;

ສພ຺ເພ ¶ ເຕ ຕວ ກາຍສ຺ມິໍ, ມຫາປຸຣິສລກ຺ຂຓາ.

໘໒໐.

‘‘ປສນ຺ນເນຕ຺ໂຕ ສຸມຸໂຂ, ພ຺ຣຫາ ອຸຊຸ ປຕາປວາ;

ມຊ຺ເຌ ສມຓສງ຺ຆສ຺ສ, ອາທິຈ຺ໂຈວ ວິໂຣຈສິ.

໘໒໑.

‘‘ກລ຺ຍາຓທສ຺ສໂນ ຠິກ຺ຂຸ, ກຎ຺ຈນສນ຺ນິຠຕ຺ຕໂຈ;

ກິໍ ເຕ ສມຓຠາເວນ, ເອວໍ ອຸຕ຺ຕມວຓ຺ຓິໂນ.

໘໒໒.

‘‘ຣາຊາ ¶ ອຣຫສິ ຠວິຕຸໍ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ຣເຖສໂຠ;

ຈາຕຸຣນ຺ໂຕ ວິຊິຕາວີ, ຊມ຺ພຸສຓ຺ຑສ຺ສ [ຊມ຺ພຸມຓ຺ຑສ຺ສ (ກ.)] ອິສ຺ສໂຣ.

໘໒໓.

‘‘ຂຕ຺ຕິຍາ ໂຠຄີ ຣາຊາໂນ [ໂຠຄາ ຣາຊາໂນ (ສີ. ກ.), ໂຠຊຣາຊາໂນ (ສ຺ຍາ.)], ອນຸຍນ຺ຕາ ຠວນ຺ຕິ ເຕ;

ຣາຊາຠິຣາຊາ [ຣາຊາຘິຣາຊາ (ສີ. ກ.)] ມນຸຊິນ຺ໂທ, ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣຫິ ໂຄຕມ’’.

໘໒໔.

‘‘ຣາຊາຫມສ຺ມິ ¶ ເສລ, (ເສລາຕິ ຠຄວາ) ຘມ຺ມຣາຊາ ອນຸຕ຺ຕໂຣ;

ຘມ຺ເມນ ຈກ຺ກໍ ວຕ຺ເຕມິ, ຈກ຺ກໍ ອປ຺ປຏິວຕ຺ຕິຍໍ’’.

໘໒໕.

‘‘ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ປຏິຊານາສິ, (ອິຕິ ເສໂລ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ) ຘມ຺ມຣາຊາ ອນຸຕ຺ຕໂຣ;

‘ຘມ຺ເມນ ຈກ຺ກໍ ວຕ຺ເຕມິ’, ອິຕິ ຠາສຖ ໂຄຕມ.

໘໒໖.

‘‘ໂກ ນຸ ເສນາປຕິ ໂຠໂຕ, ສາວໂກ ສຕ຺ຖຸຣນ຺ວໂຍ [ອນ຺ວໂຍ (ສີ.)];

ໂກ ເຕຕມນຸວຕ຺ເຕຕິ, ຘມ຺ມຈກ຺ກໍ ປວຕ຺ຕິຕໍ’’.

໘໒໗.

‘‘ມຍາ ¶ ປວຕ຺ຕິຕໍ ຈກ຺ກໍ, (ເສລາຕິ ຠຄວາ) ຘມ຺ມຈກ຺ກໍ ອນຸຕ຺ຕຣໍ;

ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ອນຸວຕ຺ເຕຕິ, ອນຸຊາໂຕ ຕຖາຄຕໍ.

໘໒໘.

‘‘ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຕໍ, ຠາເວຕພ຺ພຎ຺ຈ ຠາວິຕໍ;

ປຫາຕພ຺ພໍ ປຫີນໍ ເມ, ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘສ຺ມິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ.

໘໒໙.

‘‘ວິນຍສ຺ສຸ ¶ ມຍິ ກງ຺ຂໍ, ອຘິມຸຎ຺ຈສ຺ສຸ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;

ທຸລ຺ລຠໍ ທສ຺ສນໍ ໂຫຕິ, ສມ຺ພຸທ຺ຘານໍ ອຠິຓ຺ຫໂສ.

໘໓໐.

‘‘ເຍສໍ ເວ ທຸລ຺ລໂຠ ໂລເກ, ປາຕຸຠາໂວ ອຠິຓ຺ຫໂສ;

ໂສຫໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ພຸທ຺ໂຘສ຺ມິ, ສລ຺ລກຕ຺ໂຕ [ສລ຺ລກນ຺ໂຕ (ສີ.)] ອນຸຕ຺ຕໂຣ.

໘໓໑.

‘‘ພ຺ຣຫ຺ມຠູໂຕ ອຕິຕຸໂລ, ມາຣເສນປ຺ປມທ຺ທໂນ;

ສພ຺ພາມິຕ຺ເຕ ວເສ [ວສີ (ສ຺ຍາ. ກ., ມ. ນິ. ໒.໓໙໙; ສຸ. ນິ. ໙໖໖)] ກຕ຺ວາ, ໂມທາມິ ອກຸໂຕຠໂຍ’’.

໘໓໒.

‘‘ອິທໍ ໂຠນ຺ໂຕ ນິສາເມຖ, ຍຖາ ຠາສຕິ ຈກ຺ຂຸມາ;

ສລ຺ລກຕ຺ໂຕ ມຫາວີໂຣ, ສີໂຫວ ນທຕີ ວເນ.

໘໓໓.

‘‘ພ຺ຣຫ຺ມຠູຕໍ ອຕິຕຸລໍ, ມາຣເສນປ຺ປມທ຺ທນໍ;

ໂກ ທິສ຺ວາ ນປ຺ປສີເທຍ຺ຍ, ອປິ ກຓ຺ຫາຠິຊາຕິໂກ.

໘໓໔.

‘‘ໂຍ ມໍ ອິຈ຺ຉຕິ ອນ຺ເວຕຸ, ໂຍ ວາ ນິຈ຺ຉຕິ ຄຈ຺ຉຕຸ;

ອິຘາຫໍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ວຣປຎ຺ຎສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ’’.

໘໓໕.

‘‘ເອຕໍ ເຈ ຣຸຈ຺ຈຕິ ໂຠໂຕ, ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສາສນໍ;

ມຍມ຺ປິ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມ, ວຣປຎ຺ຎສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ.

໘໓໖.

‘‘ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຕິສຕາ ອິເມ, ຍາຈນ຺ຕິ ປຎ຺ຊລີກຕາ;

‘ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ຈຣິສ຺ສາມ, ຠຄວາ ຕວ ສນ຺ຕິເກ’’’.

໘໓໗.

‘‘ສ຺ວາຂາຕໍ ¶ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, (ເສລາຕິ ຠຄວາ) ສນ຺ທິຏ຺ຐິກມກາລິກໍ;

ຍຕ຺ຖ ອໂມຆາ ປພ຺ພຊ຺ຊາ, ອປ຺ປມຕ຺ຕສ຺ສ ສິກ຺ຂໂຕ’’.

໘໓໘.

‘‘ຍໍ ¶ ຕໍ ສຣຓມາຄມ຺ຫ [ສຣຓມາຄມ຺ມ (ສພ຺ພຕ຺ຖ)], ອິໂຕ ອຏ຺ຐເມ [ອຏ຺ຐມິ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຈກ຺ຂຸມ;

ສຕ຺ຕຣຕ຺ເຕນ ຠຄວາ, ທນ຺ຕາມ຺ຫ ຕວ ສາສເນ.

໘໓໙.

‘‘ຕຸວໍ ¶ ¶ ພຸທ຺ໂຘ ຕຸວໍ ສຕ຺ຖາ, ຕຸວໍ ມາຣາຠິຠູ ມຸນິ;

ຕຸວໍ ອນຸສເຍ ເຉຕ຺ວາ, ຕິຓ຺ໂຓ ຕາເຣສິມໍ ປຊໍ.

໘໔໐.

‘‘ອຸປຘີ ເຕ ສມຕິກ຺ກນ຺ຕາ, ອາສວາ ເຕ ປທາລິຕາ;

ສີໂຫວ ອນຸປາທາໂນ, ປຫີນຠຍເຠຣໂວ.

໘໔໑.

‘‘ຠິກ຺ຂໂວ ຕິສຕາ ອິເມ, ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ປຎ຺ຊລີກຕາ;

ປາເທ ວີຣ ປສາເຣຫິ, ນາຄາ ວນ຺ທນ຺ຕຸ ສຕ຺ຖຸໂນ’’ຕິ.

… ເສໂລ ເຖໂຣ….

໗. ກາຬິໂຄຘາປຸຕ຺ຕຠທ຺ທິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໘໔໒.

‘‘ຍາຕໍ ເມ ຫຕ຺ຖິຄີວາຍ, ສຸຂຸມາ ວຕ຺ຖາ ປຘາຣິຕາ;

ສາລີນໍ ໂອທໂນ ຠຸຕ຺ໂຕ, ສຸຈິມໍສູປເສຈໂນ.

໘໔໓.

‘‘ໂສຊ຺ຊ ຠທ຺ໂທ ສາຕຕິໂກ, ອຸຎ຺ຉາປຕ຺ຕາຄເຕ ຣໂຕ;

ຌາຍຕິ ອນຸປາທາໂນ, ປຸຕ຺ໂຕ ໂຄຘາຍ ຠທ຺ທິໂຍ.

໘໔໔.

‘‘ປໍສຸກູລີ ສາຕຕິໂກ, ອຸຎ຺ຉາປຕ຺ຕາຄເຕ ຣໂຕ;

ຌາຍຕິ ອນຸປາທາໂນ, ປຸຕ຺ໂຕ ໂຄຘາຍ ຠທ຺ທິໂຍ.

໘໔໕.

‘‘ປິຓ຺ຑປາຕີ ສາຕຕິໂກ…ເປ….

໘໔໖.

‘‘ເຕຈີວຣີ ສາຕຕິໂກ…ເປ….

໘໔໗.

‘‘ສປທານຈາຣີ ສາຕຕິໂກ…ເປ….

໘໔໘.

‘‘ເອກາສນີ ສາຕຕິໂກ…ເປ….

໘໔໙.

‘‘ປຕ຺ຕປິຓ຺ຑີ ສາຕຕິໂກ…ເປ….

໘໕໐.

‘‘ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕີ ສາຕຕິໂກ…ເປ….

໘໕໑.

‘‘ອາຣຎ຺ຎິໂກ ສາຕຕິໂກ…ເປ….

໘໕໒.

‘‘ຣຸກ຺ຂມູລິໂກ ¶ ສາຕຕິໂກ…ເປ….

໘໕໓.

‘‘ອພ຺ໂຠກາສີ ສາຕຕິໂກ…ເປ….

໘໕໔.

‘‘ໂສສານິໂກ ສາຕຕິໂກ…ເປ….

໘໕໕.

‘‘ຍຖາສນ຺ຖຕິໂກ ສາຕຕິໂກ…ເປ….

໘໕໖.

‘‘ເນສຊ຺ຊິໂກ ¶ ¶ ສາຕຕິໂກ…ເປ….

໘໕໗.

‘‘ອປ຺ປິຈ຺ໂຉ ສາຕຕິໂກ…ເປ….

໘໕໘.

‘‘ສນ຺ຕຸຏ຺ໂຐ ສາຕຕິໂກ…ເປ….

໘໕໙.

‘‘ປວິວິຕ຺ໂຕ ສາຕຕິໂກ…ເປ….

໘໖໐.

‘‘ອສໍສຏ຺ໂຐ ສາຕຕິໂກ…ເປ….

໘໖໑.

‘‘ອາຣທ຺ຘວີຣິໂຍ ສາຕຕິໂກ…ເປ….

໘໖໒.

‘‘ຫິຕ຺ວາ ສຕປລໍ ກໍສໍ, ໂສວຓ຺ຓໍ ສຕຣາຊິກໍ;

ອຄ຺ຄຫິໍ ມຕ຺ຕິກາປຕ຺ຕໍ, ອິທໍ ທຸຕິຍາຠິເສຈນໍ.

໘໖໓.

‘‘ອຸຈ຺ເຈ ມຓ຺ຑລິປາກາເຣ, ທຬ຺ຫມຏ຺ຏາລໂກຏ຺ຐເກ;

ຣກ຺ຂິໂຕ ຂຄ຺ຄຫຕ຺ເຖຫິ, ອຸຕ຺ຕສໍ ວິຫຣິໍ ປຸເຣ.

໘໖໔.

‘‘ໂສຊ຺ຊ ຠທ຺ໂທ ອນຸຕ຺ຣາສີ, ປຫີນຠຍເຠຣໂວ;

ຌາຍຕິ ວນໂມຄຍ຺ຫ, ປຸຕ຺ໂຕ ໂຄຘາຍ ຠທ຺ທິໂຍ.

໘໖໕.

‘‘ສີລກ຺ຂນ຺ເຘ ປຕິຏ຺ຐາຍ, ສຕິໍ ປຎ຺ຎຎ຺ຈ ຠາວຍໍ;

ປາປຸຓິໍ ອນຸປຸພ຺ເພນ, ສພ຺ພສໍໂຍຊນກ຺ຂຍ’’ນ຺ຕິ.

… ຠທ຺ທິໂຍ ກາຬິໂຄຘາຍ ປຸຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

໘. ອງ຺ຄຸລິມາລຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໘໖໖.

‘‘ຄຈ຺ຉໍ ¶ ວເທສິ ສມຓ ‘ຏ຺ຐິໂຕມ຺ຫິ’, ມມຎ຺ຈ ພ຺ຣູສິ ຐິຕມຏ຺ຐິໂຕຕິ;

ປຸຈ຺ຉາມິ ¶ ຕໍ ສມຓ ເອຕມຕ຺ຖໍ, ‘ກຖໍ ຐິໂຕ ຕ຺ວໍ ອຫມຏ຺ຐິໂຕມ຺ຫິ’’’.

໘໖໗.

‘‘ຐິໂຕ ອຫໍ ອງ຺ຄຸລິມາລ ສພ຺ພທາ, ສພ຺ເພສຸ ຠູເຕສຸ ນິຘາຍ ທຓ຺ຑໍ;

ຕຸວຎ຺ຈ ປາເຓສຸ ອສຎ຺ຎໂຕສິ, ຕສ຺ມາ ຐິໂຕຫໍ ຕຸວມຏ຺ຐິໂຕສິ’’.

໘໖໘.

‘‘ຈິຣສ຺ສໍ ວຕ ເມ ມຫິໂຕ ມເຫສີ, ມຫາວນໍ ສມໂຓ ປຈ຺ຈປາທິ [ປຈ຺ຈຸປາທິ (ສພ຺ພຕ຺ຖ)];

ໂສຫໍ ຈຊິສ຺ສາມິ ສຫສ຺ສປາປໍ, ສຸຕ຺ວານ ຄາຖໍ ຕວ ຘມ຺ມຍຸຕ຺ຕໍ’’.

໘໖໙.

ອິຈ຺ເຈວ ¶ ໂຈໂຣ ອສິມາວຸຘຎ຺ຈ, ໂສພ຺ເຠ ປປາເຕ ນຣເກ ອນ຺ວກາສິ [ອກິຣິ (ມ. ນິ. ໒.໓໔໙)];

ອວນ຺ທິ ໂຈໂຣ ສຸຄຕສ຺ສ ປາເທ, ຕຕ຺ເຖວ ປພ຺ພຊ຺ຊມຍາຈິ ພຸທ຺ຘໍ.

໘໗໐.

ພຸທ຺ໂຘ ຈ ໂຂ ກາຣຸຓິໂກ ມເຫສິ, ໂຍ ສຕ຺ຖາ ໂລກສ຺ສ ສເທວກສ຺ສ;

‘ຕເມຫິ ຠິກ຺ຂູ’ຕິ ຕທາ ອໂວຈ, ເອເສວ ຕສ຺ສ ອຫຸ ຠິກ຺ຂຸຠາໂວ.

໘໗໑.

‘‘ໂຍ ¶ ຈ ປຸພ຺ເພ ປມຊ຺ຊິຕ຺ວາ, ປຈ຺ຉາ ໂສ ນປ຺ປມຊ຺ຊຕິ;

ໂສມໍ ໂລກໍ ປຠາເສຕິ, ອພ຺ຠາ ມຸຕ຺ໂຕວ ຈນ຺ທິມາ.

໘໗໒.

‘‘ຍສ຺ສ ¶ ປາປໍ ກຕໍ ກມ຺ມໍ, ກຸສເລນ ປິຘີຍຕິ [ປິຖີຍຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)];

ໂສມໍ ໂລກໍ ປຠາເສຕິ, ອພ຺ຠາ ມຸຕ຺ໂຕວ ຈນ຺ທິມາ.

໘໗໓.

‘‘ໂຍ ຫເວ ທຫໂຣ ຠິກ຺ຂຸ, ຍຸຎ຺ຊຕິ ພຸທ຺ຘສາສເນ;

ໂສມໍ ໂລກໍ ປຠາເສຕິ, ອພ຺ຠາ ມຸຕ຺ໂຕວ ຈນ຺ທິມາ.

໘໗໔.

[ທິສາ ຫິ (ສ຺ຍາ. ກ., ມ. ນິ. ໒.໓໕໒)] ‘‘ທິສາປິ ເມ ຘມ຺ມກຖໍ ສຸຓນ຺ຕຸ, ທິສາປິ ເມ ຍຸຎ຺ຊນ຺ຕຸ ພຸທ຺ຘສາສເນ;

ທິສາປິ ເມ ເຕ ມນຸເຊ ຠຊນ຺ຕຸ, ເຍ ຘມ຺ມເມວາທປຍນ຺ຕິ ສນ຺ໂຕ.

໘໗໕.

‘‘ທິສາ ຫິ ເມ ຂນ຺ຕິວາທານໍ, ອວິໂຣຘປ຺ປສໍສິນໍ;

ສຸຓນ຺ຕຸ ຘມ຺ມໍ ກາເລນ, ຕຎ຺ຈ ອນຸວິຘີຍນ຺ຕຸ.

໘໗໖.

‘‘ນ ຫິ ຊາຕຸ ໂສ ມມໍ ຫິໍເສ, ອຎ຺ຎໍ ວາ ປນ ກິຎ຺ຈນໍ [ກຎ຺ຈິນໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ກຎ຺ຈນໍ (?)];

ປປ຺ປຸຍ຺ຍ ປຣມໍ ສນ຺ຕິໍ, ຣກ຺ເຂຍ຺ຍ ຕສຖາວເຣ.

໘໗໗.

[ເຖຣຄາ. ໑໙] ‘‘ອຸທກຎ຺ຫິ ¶ ນຍນ຺ຕິ ເນຕ຺ຕິກາ, ອຸສຸກາຣາ ນມຍນ຺ຕິ [ທມຍນ຺ຕິ (ກ.)] ເຕຊນໍ;

ທາຣຸໍ ນມຍນ຺ຕິ [ທມຍນ຺ຕິ (ກ.)] ຕຈ຺ຉກາ, ອຕ຺ຕານໍ ທມຍນ຺ຕິ ປຓ຺ຑິຕາ.

໘໗໘.

‘‘ທຓ຺ເຑເນເກ ¶ ທມຍນ຺ຕິ, ອງ຺ກຸເສຠິ ກສາຫິ ຈ;

ອທຓ຺ເຑນ ອສຕ຺ເຖນ, ອຫໍ ທນ຺ໂຕມ຺ຫິ ຕາທິນາ.

໘໗໙.

‘‘‘ອຫິໍສໂກ’ຕິ ¶ ເມ ນາມໍ, ຫິໍສກສ຺ສ ປຸເຣ ສໂຕ;

ອຊ຺ຊາຫໍ ສຈ຺ຈນາໂມມ຺ຫິ, ນ ນໍ ຫິໍສາມິ ກິຎ຺ຈນໍ [ກຎ຺ຈິນໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ກຎ຺ຈນໍ (?)].

໘໘໐.

‘‘ໂຈໂຣ ອຫໍ ປຸເຣ ອາສິໍ, ອງ຺ຄຸລິມາໂລຕິ ວິສ຺ສຸໂຕ;

ວຸຍ຺ຫມາໂນ ມໂຫເຆນ, ພຸທ຺ຘໍ ສຣຓມາຄມໍ.

໘໘໑.

‘‘ໂລຫິຕປາຓິ ປຸເຣ ອາສິໍ, ອງ຺ຄຸລິມາໂລຕິ ວິສ຺ສຸໂຕ;

ສຣຓຄມນໍ ປສ຺ສ, ຠວເນຕ຺ຕິ ສມູຫຕາ.

໘໘໒.

‘‘ຕາທິສໍ ກມ຺ມໍ ກຕ຺ວານ, ພຫຸໍ ທຸຄ຺ຄຕິຄາມິນໍ;

ຜຸຏ຺ໂຐ ກມ຺ມວິປາເກນ, ອນໂຓ ຠຸຎ຺ຊາມິ ໂຠຊນໍ.

໘໘໓.

‘‘ປມາທມນຸຍຸຎ຺ຊນ຺ຕິ, ພາລາ ທຸມ຺ເມຘິໂນ ຊນາ;

ອປ຺ປມາທຎ຺ຈ ເມຘາວີ, ຘນໍ ເສຏ຺ຐໍວ ຣກ຺ຂຕິ.

໘໘໔.

‘‘ມາ ປມາທມນຸຍຸຎ຺ເຊຖ, ມາ ກາມຣຕິສນ຺ຖວໍ [ສນ຺ຘວໍ (ກ.)];

ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ຫິ ຌາຍນ຺ໂຕ, ປປ຺ໂປຕິ ປຣມໍ ສຸຂໍ.

໘໘໕.

‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ນາປຄຕໍ, ເນຕໍ ທຸມ຺ມນ຺ຕິຕໍ ມມ;

ສວິຠຕ຺ເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ, ຍໍ ເສຏ຺ຐໍ ຕທຸປາຄມໍ.

໘໘໖.

‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ນາປຄຕໍ, ເນຕໍ ທຸມ຺ມນ຺ຕິຕໍ ມມ;

ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.

໘໘໗.

‘‘ອຣຎ຺ເຎ ¶ ຣຸກ຺ຂມູເລ ວາ, ປພ຺ພເຕສຸ ຄຸຫາສຸ ວາ;

ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ເຖວ ອຏ຺ຐາສິໍ, ອຸພ຺ພິຄ຺ຄມນໂສ ຕທາ.

໘໘໘.

‘‘ສຸຂໍ ສຍາມິ ຐາຍາມິ, ສຸຂໍ ກປ຺ເປມິ ຊີວິຕໍ;

ອຫຕ຺ຖປາໂສ ມາຣສ຺ສ, ອໂຫ ສຕ຺ຖານຸກມ຺ປິໂຕ.

໘໘໙.

‘‘ພ຺ຣຫ຺ມຊຈ຺ໂຈ ¶ ປຸເຣ ອາສິໍ, ອຸທິຈ຺ໂຈ ອຸຠໂຕ ອຫຸ;

ໂສຊ຺ຊ ປຸຕ຺ໂຕ ສຸຄຕສ຺ສ, ຘມ຺ມຣາຊສ຺ສ ສຕ຺ຖຸໂນ.

໘໙໐.

‘‘ວີຕຕຓ຺ໂຫ ອນາທາໂນ, ຄຸຕ຺ຕທ຺ວາໂຣ ສຸສໍວຸໂຕ;

ອຆມູລໍ ວຘິຕ຺ວານ, ປຕ຺ໂຕ ເມ ອາສວກ຺ຂໂຍ.

໘໙໑.

‘‘ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ¶ ມຍາ ສຕ຺ຖາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ;

ໂອຫິໂຕ ຄຣຸໂກ ຠາໂຣ, ຠວເນຕ຺ຕິ ສມູຫຕາ’’ຕິ.

… ອງ຺ຄຸລິມາໂລ ເຖໂຣ….

໙. ອນຸຣຸທ຺ຘຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໘໙໒.

‘‘ປຫາຍ ¶ ມາຕາປິຕໂຣ, ຠຄິນີ ຎາຕິຠາຕໂຣ;

ປຎ຺ຈ ກາມຄຸເຓ ຫິຕ຺ວາ, ອນຸຣຸທ຺ໂຘວ ຌາຍຕຸ.

໘໙໓.

‘‘ສເມໂຕ ນຈ຺ຈຄີເຕຫິ, ສມ຺ມຕາຬປ຺ປໂພຘໂນ;

ນ ເຕນ ສຸທ຺ຘິມຊ຺ຌຄໍ [ສຸທ຺ຘມຊ຺ຌຄາ (ສີ. ກ.), ສຸທ຺ຘິມຊ຺ຌຄມາ (ສ຺ຍາ.)], ມາຣສ຺ສ ວິສເຍ ຣໂຕ.

໘໙໔.

‘‘ເອຕຎ຺ຈ ສມຕິກ຺ກມ຺ມ, ຣໂຕ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສເນ;

ສພ຺ໂພຆໍ ສມຕິກ຺ກມ຺ມ, ອນຸຣຸທ຺ໂຘວ ຌາຍຕິ.

໘໙໕.

‘‘ຣູປາ ສທ຺ທາ ຣສາ ຄນ຺ຘາ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ຈ ມໂນຣມາ;

ເອເຕ ຈ ສມຕິກ຺ກມ຺ມ, ອນຸຣຸທ຺ໂຘວ ຌາຍຕິ.

໘໙໖.

‘‘ປິຓ຺ຑປາຕປຏິກ຺ກນ຺ໂຕ, ເອໂກ ອທຸຕິໂຍ ມຸນິ;

ເອສຕິ ປໍສຸກູລານິ, ອນຸຣຸທ຺ໂຘ ອນາສໂວ.

໘໙໗.

‘‘ວິຈິນີ ອຄ຺ຄຫີ ໂຘວິ, ຣຊຍີ ຘາຣຍີ ມຸນິ;

ປໍສຸກູລານິ ມຕິມາ, ອນຸຣຸທ຺ໂຘ ອນາສໂວ.

໘໙໘.

‘‘ມຫິຈ຺ໂຉ ¶ ຈ ອສນ຺ຕຸຏ຺ໂຐ, ສໍສຏ຺ໂຐ ໂຍ ຈ ອຸທ຺ຘໂຕ;

ຕສ຺ສ ຘມ຺ມາ ອິເມ ໂຫນ຺ຕິ, ປາປກາ ສໍກິເລສິກາ.

໘໙໙.

‘‘ສໂຕ ຈ ໂຫຕິ ອປ຺ປິຈ຺ໂຉ, ສນ຺ຕຸຏ຺ໂຐ ອວິຆາຕວາ;

ປວິເວກຣໂຕ ວິຕ຺ໂຕ, ນິຈ຺ຈມາຣທ຺ຘວີຣິໂຍ.

໙໐໐.

‘‘ຕສ຺ສ ¶ ຘມ຺ມາ ອິເມ ໂຫນ຺ຕິ, ກຸສລາ ໂພຘິປກ຺ຂິກາ;

ອນາສໂວ ຈ ໂສ ໂຫຕິ, ອິຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ມເຫສິນາ.

໙໐໑.

‘‘ມມ ສງ຺ກປ຺ປມຎ຺ຎາຍ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ອນຸຕ຺ຕໂຣ;

ມໂນມເຍນ ກາເຍນ, ອິທ຺ຘິຍາ ອຸປສງ຺ກມິ.

໙໐໒.

‘‘ຍທາ ເມ ອຫຸ ສງ຺ກປ຺ໂປ, ຕໂຕ ອຸຕ຺ຕຣິ ເທສຍິ;

ນິປ຺ປປຎ຺ຈຣໂຕ ພຸທ຺ໂຘ, ນິປ຺ປປຎ຺ຈມເທສຍິ.

໙໐໓.

‘‘ຕສ຺ສາຫໍ ຘມ຺ມມຎ຺ຎາຍ, ວິຫາສິໍ ສາສເນ ຣໂຕ;

ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.

໙໐໔.

‘‘ປຎ຺ຈປຎ຺ຎາສວສ຺ສານິ ¶ , ຍໂຕ ເນສຊ຺ຊິໂກ ອຫໍ;

ປຎ຺ຈວີສຕິວສ຺ສານິ, ຍໂຕ ມິທ຺ຘໍ ສມູຫຕໍ.

໙໐໕.

[ທີ. ນິ. ໒.໒໒໒] ‘‘ນາຫຸ ອສ຺ສາສປສ຺ສາສາ, ຐິຕຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຕາທິໂນ;

ອເນໂຊ ສນ຺ຕິມາຣພ຺ຠ, ຈກ຺ຂຸມາ ປຣິນິພ຺ພຸໂຕ.

໙໐໖.

[ທີ. ນິ. ໒.໒໒໒] ‘‘ອສລ຺ລີເນນ ຈິຕ຺ເຕນ, ເວທນໍ ອຊ຺ຌວາສຍິ;

ປຊ຺ໂຊຕສ຺ເສວ ນິພ຺ພານໍ, ວິໂມກ຺ໂຂ ເຈຕໂສ ອຫຸ.

໙໐໗.

‘‘ເອເຕ ປຈ຺ຉິມກາ ທານິ, ມຸນິໂນ ຜສ຺ສປຎ຺ຈມາ;

ນາຎ຺ເຎ ¶ ຘມ຺ມາ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ, ສມ຺ພຸທ຺ເຘ ປຣິນິພ຺ພຸເຕ.

໙໐໘.

‘‘ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນາວາໂສ, ເທວກາຍສ຺ມິ ຊາລິນິ;

ວິກ຺ຂີໂຓ ຊາຕິສໍສາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.

໙໐໙.

‘‘ຍສ຺ສ ¶ ມຸຫຸຕ຺ເຕນ ສຫສ຺ສຘາ, ໂລໂກ ສໍວິທິໂຕ ສພ຺ຣຫ຺ມກປ຺ໂປ;

ວສີ ອິທ຺ຘິຄຸເຓ ຈຸຕູປປາເຕ, ກາເລ ປສ຺ສຕິ ເທວຕາ ສ ຠິກ຺ຂຸ [ສຠິກ຺ຂຸໂນ (ສີ. ກ.)].

໙໑໐.

‘‘ອນ຺ນຠາໂຣ [ອນ຺ນຫາໂຣ (ສີ.)] ປຸເຣ ອາສິໍ, ທລິທ຺ໂທ ຆາສຫາຣໂກ;

ສມຓໍ ປຏິປາເທສິໍ, ອຸປຣິຏ຺ຐໍ ຍສສ຺ສິນໍ.

໙໑໑.

‘‘ໂສມ຺ຫິ ສກ຺ຍກຸເລ ຊາໂຕ, ອນຸຣຸທ຺ໂຘຕິ ມໍ ວິທູ;

ອຸເປໂຕ ນຈ຺ຈຄີເຕຫິ, ສມ຺ມຕາຬປ຺ປໂພຘໂນ.

໙໑໒.

‘‘ອຖທ຺ທສາສິໍ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ສຕ຺ຖາຣໍ ອກຸໂຕຠຍໍ;

ຕສ຺ມິໍ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ.

໙໑໓.

‘‘ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ຊານາມິ, ຍຕ຺ຖ ເມ ວຸສິຕໍ ປຸເຣ;

ຕາວຕິໍເສສຸ ເທເວສຸ, ອຏ຺ຐາສິໍ ສກ຺ກຊາຕິຍາ [ສຕຊາຕິຍາ (ສີ.)].

໙໑໔.

‘‘ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ¶ ມນຸສ຺ສິນ຺ໂທ, ອຫໍ ຣຊ຺ຊມກາຣຍິໍ;

ຈາຕຸຣນ຺ໂຕ ວິຊິຕາວີ, ຊມ຺ພຸສຓ຺ຑສ຺ສ ອິສ຺ສໂຣ;

ອທຓ຺ເຑນ ອສຕ຺ເຖນ, ຘມ຺ເມນ ອນຸສາສຍິໍ.

໙໑໕.

‘‘ອິໂຕ ສຕ຺ຕ ຕໂຕ ສຕ຺ຕ, ສໍສາຣານິ ຈຕຸທ຺ທສ;

ນິວາສມຠິຊານິສ຺ສໍ, ເທວໂລເກ ຐິຕາ ຕທາ.

໙໑໖.

‘‘ປຎ຺ຈງ຺ຄິເກ ¶ ¶ ສມາຘິມ຺ຫິ, ສນ຺ເຕ ເອໂກທິຠາວິເຕ;

ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິລທ຺ຘມ຺ຫິ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິສຸຊ຺ຌິ ເມ.

໙໑໗.

‘‘ຈຸຕູປປາຕໍ ຊານາມິ, ສຕ຺ຕານໍ ອາຄຕິໍ ຄຕິໍ;

ອິຕ຺ຖຠາວຎ຺ຎຖາຠາວໍ, ຌາເນ ປຎ຺ຈງ຺ຄິເກ ຐິໂຕ.

໙໑໘.

‘‘ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ມຍາ ສຕ຺ຖາ…ເປ… ຠວເນຕ຺ຕິ ສມູຫຕາ.

໙໑໙.

‘‘ວຊ຺ຊີນໍ ເວຬຸວຄາເມ, ອຫໍ ຊີວິຕສງ຺ຂຍາ;

ເຫຏ຺ຐໂຕ ເວຬຸຄຸມ຺ພສ຺ມິໍ, ນິພ຺ພາຍິສ຺ສໍ ອນາສໂວ’’ຕິ.

… ອນຸຣຸທ຺ໂຘ ເຖໂຣ….

໑໐. ປາຣາປຣິຍຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໙໒໐.

ສມຓສ຺ສ ອຫຸ ຈິນ຺ຕາ, ປຸປ຺ຜິຕມ຺ຫິ ມຫາວເນ;

ເອກຄ຺ຄສ຺ສ ນິສິນ຺ນສ຺ສ, ປວິວິຕ຺ຕສ຺ສ ຌາຍິໂນ.

໙໒໑.

‘‘ອຎ຺ຎຖາ ໂລກນາຖມ຺ຫິ, ຕິຏ຺ຐນ຺ເຕ ປຸຣິສຸຕ຺ຕເມ;

ອິຣິຍໍ ອາສິ ຠິກ຺ຂູນໍ, ອຎ຺ຎຖາ ທານິ ທິສ຺ສຕິ.

໙໒໒.

‘‘ສີຕວາຕປຣິຕ຺ຕານໍ, ຫິຣິໂກປີນຉາທນໍ;

ມຕ຺ຕຏ຺ຐິຍໍ ອຠຸຎ຺ຊິໍສຸ, ສນ຺ຕຸຏ຺ຐາ ອິຕຣີຕເຣ.

໙໒໓.

‘‘ປຓີຕໍ ຍທິ ວາ ລູຂໍ, ອປ຺ປໍ ວາ ຍທິ ວາ ພຫຸໍ;

ຍາປນຕ຺ຖໍ ອຠຸຎ຺ຊິໍສຸ, ອຄິທ຺ຘາ ນາຘິມຸຈ຺ຉິຕາ.

໙໒໔.

‘‘ຊີວິຕານໍ ¶ ປຣິກ຺ຂາເຣ, ເຠສຊ຺ເຊ ອຖ ປຈ຺ຈເຍ;

ນ ພາຬ຺ຫໍ ອຸສ຺ສຸກາ ອາສຸໍ, ຍຖາ ເຕ ອາສວກ຺ຂເຍ.

໙໒໕.

‘‘ອຣຎ຺ເຎ ຣຸກ຺ຂມູເລສຸ, ກນ຺ທຣາສຸ ຄຸຫາສຸ ຈ;

ວິເວກມນຸພ຺ຣູຫນ຺ຕາ, ວິຫໍສຸ ຕປ຺ປຣາຍນາ.

໙໒໖.

‘‘ນີຈາ ¶ ນິວິຏ຺ຐາ ສຸຠຣາ, ມຸທູ ອຕ຺ຖທ຺ຘມານສາ;

ອພ຺ຍາເສກາ ອມຸຂຣາ, ອຕ຺ຖຈິນ຺ຕາ ວສານຸຄາ.

໙໒໗.

‘‘ຕໂຕ ¶ ປາສາທິກໍ ອາສິ, ຄຕໍ ຠຸຕ຺ຕໍ ນິເສວິຕໍ;

ສິນິທ຺ຘາ ເຕລຘາຣາວ, ອໂຫສິ ອິຣິຍາປໂຖ.

໙໒໘.

‘‘ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີຓາ, ມຫາຌາຍີ ມຫາຫິຕາ;

ນິພ຺ພຸຕາ ທານິ ເຕ ເຖຣາ, ປຣິຕ຺ຕາ ທານິ ຕາທິສາ.

໙໒໙.

‘‘ກຸສລານຎ຺ຈ ¶ ຘມ຺ມານໍ, ປຎ຺ຎາຍ ຈ ປຣິກ຺ຂຍາ;

ສພ຺ພາກາຣວຣູເປຕໍ, ລຸຊ຺ຊເຕ ຊິນສາສນໍ.

໙໓໐.

‘‘ປາປການຎ຺ຈ ຘມ຺ມານໍ, ກິເລສານຎ຺ຈ ໂຍ ອຸຕຸ;

ອຸປຏ຺ຐິຕາ ວິເວກາຍ, ເຍ ຈ ສທ຺ຘມ຺ມເສສກາ.

໙໓໑.

‘‘ເຕ ກິເລສາ ປວຑ຺ຒນ຺ຕາ, ອາວິສນ຺ຕິ ພຫຸໍ ຊນໍ;

ກີຬນ຺ຕິ ມຎ຺ເຎ ພາເລຫິ, ອຸມ຺ມຕ຺ເຕຫິວ ຣກ຺ຂສາ.

໙໓໒.

‘‘ກິເລເສຫາຠິຠູຕາ ເຕ, ເຕນ ເຕນ ວິຘາວິຕາ;

ນຣາ ກິເລສວຕ຺ຖູສຸ, ສສງ຺ຄາເມວ ໂຆສິເຕ.

໙໓໓.

‘‘ປຣິຈ຺ຈຊິຕ຺ວາ ສທ຺ຘມ຺ມໍ, ອຎ຺ຎມຎ຺ເຎຫິ ຠຓ຺ຑເຣ;

ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ອນ຺ເວນ຺ຕາ, ອິທໍ ເສຍ຺ໂຍຕິ ມຎ຺ຎເຣ.

໙໓໔.

‘‘ຘນຎ຺ຈ ປຸຕ຺ຕໍ ຠຣິຍຎ຺ຈ, ຉຑ຺ຑຍິຕ຺ວານ ນິຄ຺ຄຕາ;

ກຏຈ຺ຉຸຠິກ຺ຂເຫຕູປິ, ອກິຈ຺ຉານິ ນິເສວເຣ.

໙໓໕.

‘‘ອຸທຣາວເທຫກໍ ຠຸຕ຺ວາ, ສຍນ຺ຕຸຕ຺ຕານເສຍ຺ຍກາ;

ກຖໍ ວຕ຺ເຕນ຺ຕິ [ກຖາ ວຑ຺ເຒນ຺ຕິ (ສີ. ກ.)] ປຏິພຸທ຺ຘາ, ຍາ ກຖາ ສຕ຺ຖຸຄຣຫິຕາ.

໙໓໖.

‘‘ສພ຺ພກາຣຸກສິປ຺ປານິ ¶ , ຈິຕ຺ຕິໍ ກຕ຺ວານ [ຈິຕ຺ຕີກຕ຺ວານ (ສີ.), ຈິຕ຺ຕໍ ກຕ຺ວານ (ສ຺ຍາ.)] ສິກ຺ຂເຣ;

ອວູປສນ຺ຕາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ, ສາມຎ຺ຎຕ຺ໂຖຕິ ອຈ຺ຉຕິ [ຕິຣິຎ຺ຈຕິ (?)].

໙໓໗.

‘‘ມຕ຺ຕິກໍ ເຕລຈຸຓ຺ຓຎ຺ຈ, ອຸທກາສນໂຠຊນໍ;

ຄິຫີນໍ ອຸປນາເມນ຺ຕິ, ອາກງ຺ຂນ຺ຕາ ພຫຸຕ຺ຕຣໍ.

໙໓໘.

‘‘ທນ຺ຕໂປນໍ ກປິຕ຺ຖຎ຺ຈ, ປຸປ຺ຜໍ ຂາທນິຍານິ ຈ;

ປິຓ຺ຑປາເຕ ຈ ສມ຺ປນ຺ເນ, ອມ຺ເພ ອາມລການິ ຈ.

໙໓໙.

‘‘ເຠສຊ຺ເຊສຸ ຍຖາ ເວຊ຺ຊາ, ກິຈ຺ຈາກິຈ຺ເຈ ຍຖາ ຄິຫີ;

ຄຓິກາວ ວິຠູສາຍໍ, ອິສ຺ສເຣ ຂຕ຺ຕິຍາ ຍຖາ.

໙໔໐.

‘‘ເນກຕິກາ ¶ ວຎ຺ຈນິກາ, ກູຏສກ຺ຂີ ອປາຏຸກາ;

ພຫູຫິ ປຣິກປ຺ເປຫິ, ອາມິສໍ ປຣິຠຸຎ຺ຊເຣ.

໙໔໑.

‘‘ເລສກປ຺ເປ ປຣິຍາເຍ, ປຣິກປ຺ເປນຸຘາວິຕາ;

ຊີວິກຕ຺ຖາ ອຸປາເຍນ, ສງ຺ກຑ຺ຒນ຺ຕິ ພຫຸໍ ຘນໍ.

໙໔໒.

‘‘ອຸປຏ຺ຐາເປນ຺ຕິ ¶ ¶ ປຣິສໍ, ກມ຺ມໂຕ ໂນ ຈ ຘມ຺ມໂຕ;

ຘມ຺ມໍ ປເຣສໍ ເທເສນ຺ຕິ, ລາຠໂຕ ໂນ ຈ ອຕ຺ຖໂຕ.

໙໔໓.

‘‘ສງ຺ຆລາຠສ຺ສ ຠຓ຺ຑນ຺ຕິ, ສງ຺ຆໂຕ ປຣິພາຫິຣາ;

ປຣລາໂຠປຊີວນ຺ຕາ, ອຫິຣີກາ ນ ລຊ຺ຊເຣ.

໙໔໔.

‘‘ນານຸຍຸຕ຺ຕາ ຕຖາ ເອເກ, ມຸຓ຺ຑາ ສງ຺ຆາຏິປາຣຸຕາ;

ສມ຺ຠາວນໍເຍວິຈ຺ຉນ຺ຕິ, ລາຠສກ຺ກາຣມຸຈ຺ຉິຕາ.

໙໔໕.

‘‘ເອວໍ ນານປ຺ປຍາຕມ຺ຫິ, ນ ທານິ ສຸກຣໍ ຕຖາ;

ອຜຸສິຕໍ ¶ ວາ ຜຸສິຕຸໍ, ຜຸສິຕໍ ວານຸຣກ຺ຂິຕຸໍ.

໙໔໖.

‘‘ຍຖາ ກຓ຺ຏກຏ຺ຐານມ຺ຫິ, ຈເຣຍ຺ຍ ອນຸປາຫໂນ;

ສຕິໍ ອຸປຏ຺ຐເປຕ຺ວານ, ເອວໍ ຄາເມ ມຸນີ ຈເຣ.

໙໔໗.

‘‘ສຣິຕ຺ວາ ປຸພ຺ພເກ ໂຍຄີ, ເຕສໍ ວຕ຺ຕມນຸສ຺ສຣໍ;

ກິຎ຺ຈາປິ ປຈ຺ຉິໂມ ກາໂລ, ຜຸເສຍ຺ຍ ອມຕໍ ປທໍ.

໙໔໘.

‘‘ອິທໍ ວຕ຺ວາ ສາລວເນ, ສມໂຓ ຠາວິຕິນ຺ທ຺ຣິໂຍ;

ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ປຣິນິພ຺ພາຍີ, ອິສິ ຂີຓປຸນພ຺ຠໂວ’’ຕິ.

… ປາຣາປຣິໂຍ [ປາຣາສຣິໂຍ (ສ຺ຍາ.)] ເຖໂຣ….

ວີສຕິນິປາໂຕ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕຕ຺ຣຸທ຺ທານໍ –

ອຘິມຸຕ຺ໂຕ ປາຣາປຣິໂຍ, ເຕລການິ ຣຏ຺ຐປາໂລ;

ມາລຸກ຺ຍເສໂລ ຠທ຺ທິໂຍ, ອງ຺ຄຸລິ ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸໂກ.

ປາຣາປຣິໂຍ ທເສເຕ, ວີສມ຺ຫິ ປຣິກິຕ຺ຕິຕາ;

ຄາຖາໂຍ ທ຺ເວ ສຕາ ໂຫນ຺ຕິ, ປຎ຺ຈຕາລີສ [໒໔໔ ຄາຖາໂຍເຍວ ທິສ຺ສນ຺ຕິ] ອຸຕ຺ຕຣິນ຺ຕິ.

໑໗. ຕິໍສນິປາໂຕ

໑. ຜຸສ຺ສຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໙໔໙.

ປາສາທິເກ ¶ ¶ ¶ ພຫູ ທິສ຺ວາ, ຠາວິຕຕ຺ເຕ ສຸສໍວຸເຕ;

ອິສິ ປຓ຺ຑຣສໂຄຕ຺ໂຕ [ປຓ຺ຑຣສ຺ສ ໂຄຕ຺ໂຕ (ສີ.)], ອປຸຈ຺ຉິ ຜຸສ຺ສສວ຺ຫຍໍ.

໙໕໐.

‘‘ກິໍຉນ຺ທາ ¶ ກິມຘິປ຺ປາຍາ, ກິມາກປ຺ປາ ຠວິສ຺ສເຣ;

ອນາຄຕມ຺ຫິ ກາລມ຺ຫິ, ຕໍ ເມ ອກ຺ຂາຫິ ປຸຈ຺ຉິໂຕ’’.

໙໕໑.

‘‘ສຸໂຓຫິ ວຈນໍ ມຍ຺ຫໍ, ອິສິປຓ຺ຑຣສວ຺ຫຍ;

ສກ຺ກຈ຺ຈໍ ອຸປຘາເຣຫິ, ອາຈິກ຺ຂິສ຺ສາມ຺ຍນາຄຕໍ.

໙໕໒.

‘‘ໂກຘນາ ອຸປນາຫີ ຈ, ມກ຺ຂີ ຖມ຺ຠີ ສຐາ ພຫູ;

ອຸສ຺ສຸກີ ນານາວາທາ ຈ, ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ອນາຄເຕ.

໙໕໓.

‘‘ອຎ຺ຎາຕມານິໂນ ຘມ຺ເມ, ຄມ຺ຠີເຣ ຕີຣໂຄຈຣາ;

ລຫຸກາ ອຄຣຸ ຘມ຺ເມ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມຄາຣວາ.

໙໕໔.

‘‘ພຫູ ອາທີນວາ ໂລເກ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສນ຺ຕ຺ຍນາຄເຕ;

ສຸເທສິຕໍ ອິມໍ ຘມ຺ມໍ, ກິເລເສສ຺ສນ຺ຕິ [ກິເລສິສ຺ສນ຺ຕິ (ສີ.), ກິລິສິສ຺ສນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ທຸມ຺ມຕີ.

໙໕໕.

‘‘ຄຸຓຫີນາປິ ສງ຺ຆມ຺ຫິ, ໂວຫຣນ຺ຕາ ວິສາຣທາ;

ພລວນ຺ໂຕ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ, ມຸຂຣາ ອສ຺ສຸຕາວິໂນ.

໙໕໖.

‘‘ຄຸຓວນ຺ໂຕປິ ສງ຺ຆມ຺ຫິ, ໂວຫຣນ຺ຕາ ຍຖາຕ຺ຖໂຕ;

ທຸພ຺ພລາ ເຕ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ, ຫິຣີມນາ ອນຕ຺ຖິກາ.

໙໕໗.

‘‘ຣຊຕໍ ຊາຕຣູປຎ຺ຈ, ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸມເຊຬກໍ;

ທາສິທາສຎ຺ຈ ທຸມ຺ເມຘາ, ສາທິຍິສ຺ສນ຺ຕ຺ຍນາຄເຕ.

໙໕໘.

‘‘ອຸຊ຺ຌານສຎ຺ຎິໂນ ພາລາ, ສີເລສຸ ອສມາຫິຕາ;

ອຸນ຺ນຬາ ວິຈຣິສ຺ສນ຺ຕິ, ກລຫາຠິຣຕາ ມຄາ.

໙໕໙.

‘‘ອຸທ຺ຘຕາ ຈ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ, ນີລຈີວຣປາຣຸຕາ;

ກຸຫາ ¶ ຖທ຺ຘາ ລປາ ສິງ຺ຄີ, ຈຣິສ຺ສນ຺ຕ຺ຍຣິຍາ ວິຍ.

໙໖໐.

‘‘ເຕລສຓ຺ເຐຫິ ເກເສຫິ, ຈປລາ ອຎ຺ຊນກ຺ຂິກາ;

ຣຖິຍາຍ ຄມິສ຺ສນ຺ຕິ, ທນ຺ຕວຓ຺ຓິກປາຣຸຕາ.

໙໖໑.

‘‘ອເຊຄຸຈ຺ຉໍ ¶ ¶ ວິມຸຕ຺ເຕຫິ, ສຸຣຕ຺ຕໍ ອຣຫທ຺ຘຊໍ;

ຊິຄຸຈ຺ຉິສ຺ສນ຺ຕິ ກາສາວໍ, ໂອທາເຕສຸ ສມຸຈ຺ຉິຕາ [ໂອທາເຕ ສຸສມຸຈ຺ຉິຕາ (ສີ.)].

໙໖໒.

‘‘ລາຠກາມາ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ, ກຸສີຕາ ຫີນວີຣິຍາ;

ກິຈ຺ຉນ຺ຕາ ວນປຕ຺ຖານິ, ຄາມນ຺ເຕສຸ ວສິສ຺ສເຣ.

໙໖໓.

‘‘ເຍ ¶ ເຍ ລາຠໍ ລຠິສ຺ສນ຺ຕິ, ມິຈ຺ຉາຊີວຣຕາ ສທາ;

ເຕ ເຕວ ອນຸສິກ຺ຂນ຺ຕາ, ຠຊິສ຺ສນ຺ຕິ ອສໍຍຕາ.

໙໖໔.

‘‘ເຍ ເຍ ອລາຠິໂນ ລາຠໍ, ນ ເຕ ປຸຊ຺ຊາ ຠວິສ຺ສເຣ;

ສຸເປສເລປິ ເຕ ຘີເຣ, ເສວິສ຺ສນ຺ຕິ ນ ເຕ ຕທາ.

໙໖໕.

‘‘ມິລກ຺ຂຸຣຊນໍ ຣຕ຺ຕໍ [ປິລກ຺ຂຣຊນໍ ຣຕ຺ຕໍ (?)], ຄຣຫນ຺ຕາ ສກໍ ຘຊໍ;

ຕິຕ຺ຖິຍານໍ ຘຊໍ ເກຈິ, ຘາຣິສ຺ສນ຺ຕ຺ຍວທາຕກໍ.

໙໖໖.

‘‘ອຄາຣໂວ ຈ ກາສາເວ, ຕທາ ເຕສໍ ຠວິສ຺ສຕິ;

ປຏິສງ຺ຂາ ຈ ກາສາເວ, ຠິກ຺ຂູນໍ ນ ຠວິສ຺ສຕິ.

໙໖໗.

‘‘ອຠິຠູຕສ຺ສ ທຸກ຺ເຂນ, ສລ຺ລວິທ຺ຘສ຺ສ ຣຸປ຺ປໂຕ;

ປຏິສງ຺ຂາ ມຫາໂຆຣາ, ນາຄສ຺ສາສິ ອຈິນ຺ຕິຍາ.

໙໖໘.

‘‘ຉທ຺ທນ຺ໂຕ ຫິ ຕທາ ທິສ຺ວາ, ສຸຣຕ຺ຕໍ ອຣຫທ຺ຘຊໍ;

ຕາວເທວ ຠຓີ ຄາຖາ, ຄໂຊ ອຕ຺ໂຖປສໍຫິຕາ’’.

໙໖໙.

[ຘ. ປ. ໙; ຊາ. ໑.໒.໑໔໑; ໑.໑໖.໑໒໒] ‘‘ອນິກ຺ກສາໂວ ¶ ກາສາວໍ, ໂຍ ວຕ຺ຖໍ ປຣິຘສ຺ສຕິ [ປຣິທຫິສ຺ສຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)];

ອເປໂຕ ທມສຈ຺ເຈນ, ນ ໂສ ກາສາວມຣຫຕິ.

໙໗໐.

‘‘ໂຍ ຈ ວນ຺ຕກາສາວສ຺ສ, ສີເລສຸ ສຸສມາຫິໂຕ;

ອຸເປໂຕ ທມສຈ຺ເຈນ, ສ ເວ ກາສາວມຣຫຕິ.

໙໗໑.

‘‘ວິປນ຺ນສີໂລ ທຸມ຺ເມໂຘ, ປາກໂຏ ກາມກາຣິໂຍ;

ວິພ຺ຠນ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ນິສ຺ສຸກ຺ໂກ, ນ ໂສ ກາສາວມຣຫຕິ.

໙໗໒.

‘‘ໂຍ ຈ ສີເລນ ສມ຺ປນ຺ໂນ, ວີຕຣາໂຄ ສມາຫິໂຕ;

ໂອທາຕມນສງ຺ກປ຺ໂປ, ສ ເວ ກາສາວມຣຫຕິ.

໙໗໓.

‘‘ອຸທ຺ຘໂຕ ອຸນ຺ນໂຬ ພາໂລ, ສີລໍ ຍສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;

ໂອທາຕກໍ ອຣຫຕິ, ກາສາວໍ ກິໍ ກຣິສ຺ສຕິ.

໙໗໔.

‘‘ຠິກ຺ຂູ ¶ ຈ ຠິກ຺ຂຸນິໂຍ ຈ, ທຸຏ຺ຐຈິຕ຺ຕາ ອນາທຣາ;

ຕາທີນໍ ເມຕ຺ຕຈິຕ຺ຕານໍ, ນິຄ຺ຄຓ຺ຫິສ຺ສນ຺ຕ຺ຍນາຄເຕ.

໙໗໕.

‘‘ສິກ຺ຂາເປນ຺ຕາປິ ເຖເຣຫິ, ພາລາ ຈີວຣຘາຣຓໍ;

ນ ສຸຓິສ຺ສນ຺ຕິ ທຸມ຺ເມຘາ, ປາກຏາ ກາມກາຣິຍາ.

໙໗໖.

‘‘ເຕ ¶ ຕຖາ ສິກ຺ຂິຕາ ພາລາ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ອຄາຣວາ;

ນາທິຍິສ຺ສນ຺ຕຸປຊ຺ຌາເຍ, ຂຬຸງ຺ໂກ ວິຍ ສາຣຖິໍ.

໙໗໗.

‘‘ເອວໍ ອນາຄຕທ຺ຘານໍ, ປຏິປຕ຺ຕິ ຠວິສ຺ສຕິ;

ຠິກ຺ຂູນໍ ຠິກ຺ຂຸນີນຎ຺ຈ, ປຕ຺ເຕ ກາລມ຺ຫິ ປຈ຺ຉິເມ.

໙໗໘.

‘‘ປຸຣາ ອາຄຈ຺ຉເຕ ເອຕໍ, ອນາຄຕໍ ມຫພ຺ຠຍໍ;

ສຸພ຺ພຈາ ໂຫຖ ສຂິລາ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ສຄາຣວາ.

໙໗໙.

‘‘ເມຕ຺ຕຈິຕ຺ຕາ ¶ ກາຣຸຓິກາ, ໂຫຖ ສີເລສຸ ສໍວຸຕາ;

ອາຣທ຺ຘວີຣິຍາ ປຫິຕຕ຺ຕາ, ນິຈ຺ຈໍ ທຬ຺ຫປຣກ຺ກມາ.

໙໘໐.

‘‘ປມາທໍ ¶ ຠຍໂຕ ທິສ຺ວາ, ອປ຺ປມາທຎ຺ຈ ເຂມໂຕ;

ຠາເວຖຏ຺ຐງ຺ຄິກໍ ມຄ຺ຄໍ, ຜຸສນ຺ຕາ ອມຕໍ ປທ’’ນ຺ຕິ.

… ຜຸສ຺ໂສ ເຖໂຣ….

໒. ສາຣິປຸຕ຺ຕຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໙໘໑.

‘‘ຍຖາຈາຣີ ຍຖາສໂຕ ສຕີມາ, ຍຕສງ຺ກປ຺ປຊ຺ຌາຍິ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ;

ອຊ຺ຌຕ຺ຕຣໂຕ ສມາຫິຕຕ຺ໂຕ, ເອໂກ ສນ຺ຕຸສິໂຕ ຕມາຫຸ ຠິກ຺ຂຸໍ.

໙໘໒.

‘‘ອລ຺ລໍ ສຸກ຺ຂໍ ວາ ຠຸຎ຺ຊນ຺ໂຕ, ນ ພາຬ຺ຫໍ ສຸຫິໂຕ ສິຍາ;

ອູນູທໂຣ ມິຕາຫາໂຣ, ສໂຕ ຠິກ຺ຂຸ ປຣິພ຺ພເຊ.

໙໘໓.

‘‘ຈຕ຺ຕາໂຣ ປຎ຺ຈ ອາໂລເປ, ອຠຸຕ຺ວາ ອຸທກໍ ປິເວ;

ອລໍ ຜາສຸວິຫາຣາຍ, ປຫິຕຕ຺ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ.

໙໘໔.

‘‘ກປ຺ປິຍໍ ຕໍ ເຈ ຉາເທຕິ, ຈີວຣໍ ອິທມຕ຺ຖິກໍ [ອິທມຕ຺ຖິຕໍ (ສີ.)];

ອລໍ ຜາສຸວິຫາຣາຍ, ປຫິຕຕ຺ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ.

໙໘໕.

‘‘ປລ຺ລງ຺ເກນ ¶ ນິສິນ຺ນສ຺ສ, ຊຓ຺ຓຸເກ ນາຠິວສ຺ສຕິ;

ອລໍ ຜາສຸວິຫາຣາຍ, ປຫິຕຕ຺ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ.

໙໘໖.

[ສໍ. ນິ. ໔.໒໕໓; ອິຕິວຸ. ໕໓] ‘‘ໂຍ ສຸຂໍ ທຸກ຺ຂໂຕ ອທ຺ທ, ທຸກ຺ຂມທ຺ທກ຺ຂິ ສລ຺ລໂຕ;

ອຸຠຍນ຺ຕເຣນ ¶ [ອຸຠຍມນ຺ຕເຣ (ສີ.)] ນາໂຫສິ, ເກນ ໂລກສ຺ມິ ກິໍ ສິຍາ.

໙໘໗.

‘‘ມາ ເມ ກທາຈິ ປາປິຈ຺ໂຉ, ກຸສີໂຕ ຫີນວີຣິໂຍ;

ອປ຺ປສ຺ສຸໂຕ ອນາທໂຣ, ເກນ ໂລກສ຺ມິ ກິໍ ສິຍາ.

໙໘໘.

‘‘ພຫຸສ຺ສຸໂຕ ¶ ຈ ເມຘາວີ, ສີເລສຸ ສຸສມາຫິໂຕ;

ເຈໂຕສມຖມນຸຍຸຕ຺ໂຕ, ອປິ ມຸທ຺ຘນິ ຕິຏ຺ຐຕຸ.

໙໘໙.

‘‘ໂຍ ປປຎ຺ຈມນຸຍຸຕ຺ໂຕ, ປປຎ຺ຈາຠິຣໂຕ ມໂຄ;

ວິຣາຘຍີ ໂສ ນິພ຺ພານໍ, ໂຍຄກ຺ເຂມໍ ອນຸຕ຺ຕຣໍ.

໙໙໐.

‘‘ໂຍ ຈ ປປຎ຺ຈໍ ຫິຕ຺ວານ, ນິປ຺ປປຎ຺ຈປເຖ ຣໂຕ;

ອາຣາຘຍີ ໂສ ນິພ຺ພານໍ, ໂຍຄກ຺ເຂມໍ ອນຸຕ຺ຕຣໍ.

໙໙໑.

[ຘ. ປ. ໙໘] ‘‘ຄາເມ ວາ ຍທິ ວາຣຎ຺ເຎ, ນິນ຺ເນ ວາ ຍທິ ວາ ຖເລ;

ຍຕ຺ຖ ອຣຫນ຺ໂຕ ວິຫຣນ຺ຕິ, ຕໍ ຠູມິຣາມເຓຍ຺ຍກໍ.

໙໙໒.

‘‘ຣມຓີຍານິ ອຣຎ຺ຎານິ, ຍຕ຺ຖ ນ ຣມຕີ ຊໂນ;

ວີຕຣາຄາ ຣມິສ຺ສນ຺ຕິ, ນ ເຕ ກາມຄເວສິໂນ.

໙໙໓.

[ຘ. ປ. ໗໖] ‘‘ນິຘີນໍວ ປວຕ຺ຕາຣໍ, ຍໍ ປສ຺ເສ ວຊ຺ຊທສ຺ສິນໍ;

ນິຄ຺ຄຍ຺ຫວາທິໍ ¶ ເມຘາວິໍ, ຕາທິສໍ ປຓ຺ຑິຕໍ ຠເຊ;

ຕາທິສໍ ຠຊມານສ຺ສ, ເສຍ຺ໂຍ ໂຫຕິ ນ ປາປິໂຍ.

໙໙໔.

[ຘ. ປ. ໗໗] ‘‘ໂອວເທຍ຺ຍານຸສາເສຍ຺ຍ, ອສພ຺ຠາ ຈ ນິວາຣເຍ;

ສຕຎ຺ຫິ ໂສ ປິໂຍ ໂຫຕິ, ອສຕໍ ໂຫຕິ ອປ຺ປິໂຍ.

໙໙໕.

‘‘ອຎ຺ຎສ຺ສ ຠຄວາ ພຸທ຺ໂຘ, ຘມ຺ມໍ ເທເສສິ ຈກ຺ຂຸມາ;

ຘມ຺ເມ ¶ ເທສິຍມານມ຺ຫິ, ໂສຕໂມເຘສິມຕ຺ຖິໂກ;

ຕໍ ເມ ອໂມຆໍ ສວນໍ, ວິມຸຕ຺ໂຕມ຺ຫິ ອນາສໂວ.

໙໙໖.

‘‘ເນວ ປຸພ຺ເພນິວາສາຍ, ນປິ ທິພ຺ພສ຺ສ ຈກ຺ຂຸໂນ;

ເຈໂຕປຣິຍາຍ ອິທ຺ຘິຍາ, ຈຸຕິຍາ ອຸປປຕ຺ຕິຍາ;

ໂສຕຘາຕຸວິສຸທ຺ຘິຍາ, ປຓິຘີ ເມ ນ ວິຊ຺ຊຕິ [ກຖາ. ໓໗໘].

໙໙໗.

‘‘ຣຸກ຺ຂມູລໍວ ¶ ນິສ຺ສາຍ, ມຸຓ຺ໂຑ ສງ຺ຆາຏິປາຣຸໂຕ;

ປຎ຺ຎາຍ ອຸຕ຺ຕໂມ ເຖໂຣ, ອຸປຕິສ຺ໂສວ [ອຸປຕິສ຺ໂສ ຈ (ສີ. ກ.)] ຌາຍຕິ.

໙໙໘.

‘‘ອວິຕກ຺ກໍ ສມາປນ຺ໂນ, ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສາວໂກ;

ອຣິເຍນ ຕຸຓ຺ຫີຠາເວນ, ອຸເປໂຕ ໂຫຕິ ຕາວເທ.

໙໙໙.

[ອຸທາ. ໒໔] ‘‘ຍຖາປິ ປພ຺ພໂຕ ເສໂລ, ອຈໂລ ສຸປ຺ປຕິຏ຺ຐິໂຕ;

ເອວໍ ໂມຫກ຺ຂຍາ ຠິກ຺ຂຸ, ປພ຺ພໂຕວ ນ ເວຘຕິ.

໑໐໐໐.

‘‘ອນງ຺ຄຓສ຺ສ ໂປສສ຺ສ, ນິຈ຺ຈໍ ສຸຈິຄເວສິໂນ;

ວາລຄ຺ຄມຕ຺ຕໍ ປາປສ຺ສ, ອພ຺ຠມຕ຺ຕໍວ ຂາຍຕິ.

໑໐໐໑.

‘‘ນາຠິນນ຺ທາມິ ¶ ມຣຓໍ, ນາຠິນນ຺ທາມິ ຊີວິຕໍ;

ນິກ຺ຂິປິສ຺ສໍ ອິມໍ ກາຍໍ, ສມ຺ປຊາໂນ ປຕິສ຺ສໂຕ.

໑໐໐໒.

‘‘ນາຠິນນ຺ທາມິ ມຣຓໍ, ນາຠິນນ຺ທາມິ ຊີວິຕໍ;

ກາລຎ຺ຈ ປຏິກງ຺ຂາມິ, ນິພ຺ພິສໍ ຠຕໂກ ຍຖາ.

໑໐໐໓.

‘‘ອຸຠເຍນ ມິທໍ ມຣຓເມວ, ນາມຣຓໍ ປຈ຺ຉາ ວາ ປຸເຣ ວາ;

ປຏິປຊ຺ຊຖ ມາ ວິນສ຺ສຖ, ຂໂຓ ໂວ ມາ ອຸປຈ຺ຈຄາ.

໑໐໐໔.

‘‘ນຄຣໍ ຍຖາ ປຈ຺ຈນ຺ຕໍ, ຄຸຕ຺ຕໍ ສນ຺ຕຣພາຫິຣໍ;

ເອວໍ ໂຄເປຖ ອຕ຺ຕານໍ, ຂໂຓ ໂວ ມາ ອຸປຈ຺ຈຄາ;

ຂຓາຕີຕາ ¶ ຫິ ໂສຈນ຺ຕິ, ນິຣຍມ຺ຫິ ສມປ຺ປິຕາ.

໑໐໐໕.

‘‘ອຸປສນ຺ໂຕ ອຸປຣໂຕ, ມນ຺ຕຠາຓີ [ມຕ຺ຕຠາຓີ (ສີ.)] ອນຸທ຺ຘໂຕ;

ຘຸນາຕິ ປາປເກ ຘມ຺ເມ, ທຸມປຕ຺ຕໍວ ມາລຸໂຕ.

໑໐໐໖.

‘‘ອຸປສນ຺ໂຕ ອຸປຣໂຕ, ມນ຺ຕຠາຓີ ອນຸທ຺ຘໂຕ;

ອປ຺ປາສິ [ອພ຺ພຫິ (ສ຺ຍາ.), ອຠາສິ (?)] ປາປເກ ຘມ຺ເມ, ທຸມປຕ຺ຕໍວ ມາລຸໂຕ.

໑໐໐໗.

‘‘ອຸປສນ຺ໂຕ ¶ ອນາຍາໂສ, ວິປ຺ປສນ຺ໂນ ອນາວິໂລ;

ກລ຺ຍາຓສີໂລ ເມຘາວີ, ທຸກ຺ຂສ຺ສນ຺ຕກໂຣ ສິຍາ.

໑໐໐໘.

‘‘ນ ວິສ຺ສເສ ເອກຕິເຍສຸ ເອວໍ, ອຄາຣິສຸ ປພ຺ພຊິເຕສຸ ຈາປິ;

ສາຘູປິ ຫຸຕ຺ວາ ນ ອສາຘຸ ໂຫນ຺ຕິ, ອສາຘຸ ຫຸຕ຺ວາ ປຸນ ສາຘຸ ໂຫນ຺ຕິ.

໑໐໐໙.

‘‘ກາມຈ຺ຉນ຺ໂທ ¶ ຈ ພ຺ຍາປາໂທ, ຖິນມິທ຺ຘຎ຺ຈ ຠິກ຺ຂຸໂນ;

ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ວິຈິກິຈ຺ຉາ ຈ, ປຎ຺ເຈເຕ ຈິຕ຺ຕເກລິສາ.

໑໐໑໐.

‘‘ຍສ຺ສ ສກ຺ກຣິຍມານສ຺ສ, ອສກ຺ກາເຣນ ຈູຠຍໍ;

ສມາຘິ ນ ວິກມ຺ປຕິ, ອປ຺ປມາທວິຫາຣິໂນ.

໑໐໑໑.

‘‘ຕໍ ຌາຍິນໍ ສາຕຕິກໍ, ສຸຂຸມທິຏ຺ຐິວິປສ຺ສກໍ;

ອຸປາທານກ຺ຂຍາຣາມໍ, ອາຫຸ ສປ຺ປຸຣິໂສ ອິຕິ.

໑໐໑໒.

‘‘ມຫາສມຸທ຺ໂທ ປຖວີ, ປພ຺ພໂຕ ອນິໂລປິ ຈ;

ອຸປມາຍ ນ ຍຸຊ຺ຊນ຺ຕິ, ສຕ຺ຖຸ ວຣວິມຸຕ຺ຕິຍາ.

໑໐໑໓.

‘‘ຈກ຺ການຸວຕ຺ຕໂກ ¶ ເຖໂຣ, ມຫາຎາຓີ ສມາຫິໂຕ;

ປຖວາປຄ຺ຄິສມາໂນ, ນ ຣຊ຺ຊຕິ ນ ທຸສ຺ສຕິ.

໑໐໑໔.

‘‘ປຎ຺ຎາປາຣມິຕໍ ປຕ຺ໂຕ, ມຫາພຸທ຺ຘິ ມຫາມຕິ;

ອຊໂຬ ຊຬສມາໂນ, ສທາ ຈຣຕິ ນິພ຺ພຸໂຕ.

໑໐໑໕.

‘‘ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ມຍາ ສຕ຺ຖາ…ເປ… ຠວເນຕ຺ຕິ ສມູຫຕາ.

໑໐໑໖.

‘‘ສມ຺ປາເທຖປ຺ປມາເທນ ¶ , ເອສາ ເມ ອນຸສາສນີ;

ຫນ຺ທາຫໍ ປຣິນິພ຺ພິສ຺ສໍ, ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕມ຺ຫິ ສພ຺ພຘີ’’ຕິ.

… ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ….

໓. ອານນ຺ທຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໐໑໗.

‘‘ປິສຸເຓນ ຈ ໂກຘເນນ ຈ, ມຈ຺ຉຣິນາ ຈ ວິຠູຕນນ຺ທິນາ;

ສຂິຕໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ ປຓ຺ຑິໂຕ, ປາໂປ ກາປຸຣິເສນ ສງ຺ຄໂມ.

໑໐໑໘.

‘‘ສທ຺ເຘນ ຈ ເປສເລນ ຈ, ປຎ຺ຎວຕາ ພຫຸສ຺ສຸເຕນ ຈ;

ສຂິຕໍ ກເຣຍ຺ຍ ປຓ຺ຑິໂຕ, ຠທ຺ໂທ ສປ຺ປຸຣິເສນ ສງ຺ຄໂມ.

໑໐໑໙.

‘‘ປສ຺ສ ຈິຕ຺ຕກຕໍ ພິມ຺ພໍ…ເປ… ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ຘຸວໍ ຐິຕິ.

໑໐໒໐.

‘‘ປສ຺ສ ຈິຕ຺ຕກຕໍ ພິມ຺ພໍ…ເປ… ວຕ຺ເຖຫິ ໂສຠຕິ.

໑໐໒໑.

‘‘ອລຕ຺ຕກກຕາ ¶ …ເປ… ໂນ ຈ ປາຣຄເວສິໂນ.

໑໐໒໒.

‘‘ອຏ຺ຐປທກຕາ…ເປ… ໂນ ຈ ປາຣຄເວສິໂນ.

໑໐໒໓.

‘‘ອຎ຺ຊນີວ ນວາ…ເປ… ໂນ ຈ ປາຣຄເວສິໂນ.

໑໐໒໔.

‘‘ພຫຸສ຺ສຸໂຕ ຈິຕ຺ຕກຖີ, ພຸທ຺ຘສ຺ສ ປຣິຈາຣໂກ;

ປນ຺ນຠາໂຣ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ, ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ ໂຄຕໂມ.

໑໐໒໕.

‘‘ຂີຓາສໂວ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ, ສງ຺ຄາຕີໂຕ ສຸນິພ຺ພຸໂຕ;

ຘາເຣຕິ ອນ຺ຕິມໍ ເທຫໍ, ຊາຕິມຣຓປາຣຄູ.

໑໐໒໖.

‘‘ຍສ຺ມິໍ ¶ ປຕິຏ຺ຐິຕາ ຘມ຺ມາ, ພຸທ຺ຘສ຺ສາທິຈ຺ຈພນ຺ຘຸໂນ;

ນິພ຺ພານຄມເນ ມຄ຺ເຄ, ໂສຍໍ ຕິຏ຺ຐຕິ ໂຄຕໂມ.

໑໐໒໗.

‘‘ທ຺ວາສີຕິ ¶ ພຸທ຺ຘໂຕ ຄຓ຺ຫິໍ, ທ຺ເວ ສຫສ຺ສານິ ຠິກ຺ຂຸໂຕ;

ຈຕຸຣາສີຕິສຫສ຺ສານິ, ເຍ ເມ ຘມ຺ມາ ປວຕ຺ຕິໂນ.

໑໐໒໘.

‘‘ອປ຺ປສ຺ສຸຕາຍໍ ປຸຣິໂສ, ພລິພທ຺ໂທວ ຊີຣຕິ;

ມໍສານິ ຕສ຺ສ ວຑ຺ຒນ຺ຕິ, ປຎ຺ຎາ ຕສ຺ສ ນ ວຑ຺ຒຕິ.

໑໐໒໙.

‘‘ພຫຸສ຺ສຸໂຕ ອປ຺ປສ຺ສຸຕໍ, ໂຍ ສຸເຕນາຕິມຎ຺ຎຕິ;

ອນ຺ໂຘ ປທີປຘາໂຣວ, ຕເຖວ ປຏິຠາຕິ ມໍ.

໑໐໓໐.

‘‘ພຫຸສ຺ສຸຕໍ ອຸປາເສຍ຺ຍ, ສຸຕຎ຺ຈ ນ ວິນາສເຍ;

ຕໍ ມູລໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍສ຺ສ, ຕສ຺ມາ ຘມ຺ມຘໂຣ ສິຍາ.

໑໐໓໑.

‘‘ປຸພ຺ພາປຣຎ຺ຎູ ອຕ຺ຖຎ຺ຎູ, ນິຣຸຕ຺ຕິປທໂກວິໂທ;

ສຸຄ຺ຄຫີຕຎ຺ຈ ຄຓ຺ຫາຕິ, ອຕ຺ຖຎ຺ໂຈປປຣິກ຺ຂຕິ.

໑໐໓໒.

‘‘ຂນ຺ຕ຺ຍາ ¶ ຉນ຺ທິກໂຕ [ຂນ຺ຕິຍາ ຉນ຺ທິໂຕ (?)] ໂຫຕິ, ອຸສ຺ສຫິຕ຺ວາ ຕຸເລຕິ ຕໍ;

ສມເຍ ໂສ ປທຫຕິ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸສມາຫິໂຕ.

໑໐໓໓.

‘‘ພຫຸສ຺ສຸຕໍ ຘມ຺ມຘຣໍ, ສປ຺ປຎ຺ຎໍ ພຸທ຺ຘສາວກໍ;

ຘມ຺ມວິຎ຺ຎາຓມາກງ຺ຂໍ, ຕໍ ຠເຊຖ ຕຖາວິຘໍ.

໑໐໓໔.

‘‘ພຫຸສ຺ສຸໂຕ ຘມ຺ມຘໂຣ, ໂກສາຣກ຺ໂຂ ມເຫສິໂນ;

ຈກ຺ຂຸ ສພ຺ພສ຺ສ ໂລກສ຺ສ, ປູຊນີໂຍ ພຫຸສ຺ສຸໂຕ.

໑໐໓໕.

‘‘ຘມ຺ມາຣາໂມ ຘມ຺ມຣໂຕ, ຘມ຺ມໍ ອນຸວິຈິນ຺ຕຍໍ;

ຘມ຺ມໍ ອນຸສ຺ສຣໍ ຠິກ຺ຂຸ, ສທ຺ຘມ຺ມາ ນ ປຣິຫາຍຕິ.

໑໐໓໖.

‘‘ກາຍມຈ຺ເຉຣຄຣຸໂນ ¶ [ຄຣຸໂກ (ສີ.)], ຫິຍ຺ຍມາເນ [ຫິຍ຺ຍມາໂນ (ສີ.)] ອນຸຏ຺ຐເຫ;

ສຣີຣສຸຂຄິທ຺ຘສ຺ສ, ກຸໂຕ ສມຓຜາສຸຕາ.

໑໐໓໗.

‘‘ນ ¶ ປກ຺ຂນ຺ຕິ ທິສາ ສພ຺ພາ, ຘມ຺ມາ ນ ປຏິຠນ຺ຕິ ມໍ;

ຄເຕ ກລ຺ຍາຓມິຕ຺ຕມ຺ຫິ, ອນ຺ຘກາຣໍວ ຂາຍຕິ.

໑໐໓໘.

‘‘ອພ຺ຠຕີຕສຫາຍສ຺ສ, ອຕີຕຄຕສຕ຺ຖຸໂນ;

ນຕ຺ຖິ ເອຕາທິສໍ ມິຕ຺ຕໍ, ຍຖາ ກາຍຄຕາ ສຕິ.

໑໐໓໙.

‘‘ເຍ ປຸຣາຓາ ອຕີຕາ ເຕ, ນເວຫິ ນ ສເມຕິ ເມ;

ສ຺ວຊ຺ຊ ເອໂກວ ຌາຍາມິ, ວສ຺ສຸເປໂຕວ ປກ຺ຂິມາ.

໑໐໔໐.

‘‘ທສ຺ສນາຍ ອຠິກ຺ກນ຺ເຕ, ນານາເວຣຊ຺ຊເກ ພຫູ;

ມາ ວາຣຍິຕ຺ຖ ໂສຕາໂຣ, ປສ຺ສນ຺ຕຸ ສມໂຍ ມມໍ.

໑໐໔໑.

‘‘ທສ຺ສນາຍ ¶ ອຠິກ຺ກນ຺ເຕ, ນານາເວຣຊ຺ຊເກ ປຸຖຸ;

ກໂຣຕິ ສຕ຺ຖາ ໂອກາສໍ, ນ ນິວາເຣຕິ ຈກ຺ຂຸມາ.

໑໐໔໒.

‘‘ປຓ຺ຓວີສຕິວສ຺ສານິ, ເສຂຠູຕສ຺ສ ເມ ສໂຕ;

ນ ກາມສຎ຺ຎາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ, ປສ຺ສ ຘມ຺ມສຸຘມ຺ມຕໍ.

໑໐໔໓.

‘‘ປຓ຺ຓວີສຕິວສ຺ສານິ, ເສຂຠູຕສ຺ສ ເມ ສໂຕ;

ນ ໂທສສຎ຺ຎາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ, ປສ຺ສ ຘມ຺ມສຸຘມ຺ມຕໍ.

໑໐໔໔.

‘‘ປຓ຺ຓວີສຕິວສ຺ສານິ, ຠຄວນ຺ຕໍ ອຸປຏ຺ຐຫິໍ;

ເມຕ຺ເຕນ ກາຍກມ຺ເມນ, ຉາຍາວ ອນປາຍິນີ [ອນຸປາຍິນີ (ສ຺ຍາ. ກ.)].

໑໐໔໕.

‘‘ປຓ຺ຓວີສຕິວສ຺ສານິ, ຠຄວນ຺ຕໍ ອຸປຏ຺ຐຫິໍ;

ເມຕ຺ເຕນ ວຈີກມ຺ເມນ, ຉາຍາວ ອນປາຍິນີ.

໑໐໔໖.

‘‘ປຓ຺ຓວີສຕິວສ຺ສານິ, ຠຄວນ຺ຕໍ ອຸປຏ຺ຐຫິໍ;

ເມຕ຺ເຕນ ມໂນກມ຺ເມນ, ຉາຍາວ ອນປາຍິນີ.

໑໐໔໗.

‘‘ພຸທ຺ຘສ຺ສ ¶ ¶ ຈງ຺ກມນ຺ຕສ຺ສ, ປິຏ຺ຐິໂຕ ອນຸຈງ຺ກມິໍ;

ຘມ຺ເມ ເທສິຍມານມ຺ຫິ, ຎາຓໍ ເມ ອຸທປຊ຺ຊຖ.

໑໐໔໘.

‘‘ອຫໍ ສກຣຓີໂຍມ຺ຫິ, ເສໂຂ ອປ຺ປຕ຺ຕມານໂສ;

ສຕ຺ຖຸ ຈ ປຣິນິພ຺ພານໍ, ໂຍ ອມ຺ຫໍ ອນຸກມ຺ປໂກ.

໑໐໔໙.

‘‘ຕທາສິ ¶ ຍໍ ຠິໍສນກໍ, ຕທາສິ ໂລມຫໍສນໍ;

ສພ຺ພາກາຣວຣູເປເຕ, ສມ຺ພຸທ຺ເຘ ປຣິນິພ຺ພຸເຕ.

໑໐໕໐.

‘‘ພຫຸສ຺ສຸໂຕ ຘມ຺ມຘໂຣ, ໂກສາຣກ຺ໂຂ ມເຫສິໂນ;

ຈກ຺ຂຸ ສພ຺ພສ຺ສ ໂລກສ຺ສ, ອານນ຺ໂທ ປຣິນິພ຺ພຸໂຕ.

໑໐໕໑.

‘‘ພຫຸສ຺ສຸໂຕ ຘມ຺ມຘໂຣ, ໂກສາຣກ຺ໂຂ ມເຫສິໂນ;

ຈກ຺ຂຸ ສພ຺ພສ຺ສ ໂລກສ຺ສ, ອນ຺ຘກາເຣ ຕໂມນຸໂທ.

໑໐໕໒.

‘‘ຄຕິມນ຺ໂຕ ສຕິມນ຺ໂຕ, ຘິຕິມນ຺ໂຕ ຈ ໂຍ ອິສິ;

ສທ຺ຘມ຺ມຘາຣໂກ ເຖໂຣ, ອານນ຺ໂທ ຣຕນາກໂຣ.

໑໐໕໓.

‘‘ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ມຍາ ສຕ຺ຖາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ;

ໂອຫິໂຕ ຄຣຸໂກ ຠາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ’’ຕິ.

… ອານນ຺ໂທ ເຖໂຣ….

ຕິໍສນິປາໂຕ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕຕ຺ຣຸທ຺ທານໍ –

ຜຸສ຺ໂສປຕິສ຺ໂສ ອານນ຺ໂທ, ຕໂຍຕິເມ ປກິຕ຺ຕິຕາ;

ຄາຖາໂຍ ຕຕ຺ຖ ສງ຺ຂາຕາ, ສຕໍ ປຎ຺ຈ ຈ ອຸຕ຺ຕຣີຕິ;

໑໘. ຈຕ຺ຕາລີສນິປາໂຕ

໑. ມຫາກສ຺ສປຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໐໕໔.

‘‘ນ ¶ ¶ ¶ ¶ ຄເຓນ ປຸຣກ຺ຂໂຕ ຈເຣ, ວິມໂນ ໂຫຕິ ສມາຘິ ທຸລ຺ລໂຠ;

ນານາຊນສງ຺ຄໂຫ ທຸໂຂ, ອິຕິ ທິສ຺ວານ ຄຓໍ ນ ໂຣຈເຍ.

໑໐໕໕.

‘‘ນ ກຸລານິ ອຸປພ຺ພເຊ ມຸນິ, ວິມໂນ ໂຫຕິ ສມາຘິ ທຸລ຺ລໂຠ;

ໂສ ອຸສ຺ສຸກ຺ໂກ ຣສານຸຄິທ຺ໂຘ, ອຕ຺ຖໍ ຣິຎ຺ຈຕິ ໂຍ ສຸຂາວໂຫ.

໑໐໕໖.

‘‘ປງ຺ໂກຕິ ຫິ ນໍ ອເວທຍຸໍ, ຍາຍໍ ວນ຺ທນປູຊນາ ກຸເລສຸ;

ສຸຂຸມໍ ສລ຺ລ ທຸຣຸພ຺ພຫໍ, ສກ຺ກາໂຣ ກາປຸຣິເສນ ທຸຊ຺ຊໂຫ.

໑໐໕໗.

‘‘ເສນາສນມ຺ຫາ ໂອຣຸຍ຺ຫ, ນຄຣໍ ປິຓ຺ຑາຍ ປາວິສິໍ;

ຠຸຎ຺ຊນ຺ຕໍ ປຸຣິສໍ ກຸຏ຺ຐິໍ, ສກ຺ກຈ຺ຈໍ ຕໍ ອຸປຏ຺ຐຫິໍ.

໑໐໕໘.

‘‘ໂສ ເມ [ຕໍ (ສີ. ກ.)] ປກ຺ເກນ ຫຕ຺ເຖນ, ອາໂລປໍ ອຸປນາມຍິ;

ອາໂລປໍ ປກ຺ຂິປນ຺ຕສ຺ສ, ອງ຺ຄຸລິ ເຈຕ຺ຖ [ເປຕ຺ຖ (ສີ. ກ.)] ຉິຊ຺ຊຖ.

໑໐໕໙.

‘‘ກຸຏ຺ຏມູລຎ຺ຈ [ກຸຑ຺ຑມູລຎ຺ຈ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ນິສ຺ສາຍ, ອາໂລປໍ ຕໍ ອຠຸຎ຺ຊິສໍ;

ຠຸຎ຺ຊມາເນ ວາ ຠຸຕ຺ເຕ ວາ, ເຊຄຸຈ຺ຉໍ ເມ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.

໑໐໖໐.

‘‘ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐປິຓ຺ໂຑ ອາຫາໂຣ, ປູຕິມຸຕ຺ຕຎ຺ຈ ໂອສຘໍ;

ເສນາສນໍ ຣຸກ຺ຂມູລໍ, ປໍສຸກູລຎ຺ຈ ຈີວຣໍ;

ຍສ຺ເສເຕ ອຠິສມ຺ຠຸຕ຺ວາ [ອຠິຠຸຎ຺ຊຕິ (?)], ສ ເວ ຈາຕຸທ຺ທິໂສ ນໂຣ.

໑໐໖໑.

‘‘ຍຕ຺ຖ ເອເກ ວິຫຎ຺ຎນ຺ຕິ, ອາຣຸຫນ຺ຕາ ສິລຸຈ຺ຈຍໍ;

ຕສ຺ສ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ທາຍາໂທ, ສມ຺ປຊາໂນ ປຕິສ຺ສໂຕ;

ອິທ຺ຘິພເລນຸປຕ຺ຖທ຺ໂຘ ¶ , ກສ຺ສໂປ ອຠິຣູຫຕິ.

໑໐໖໒.

‘‘ປິຓ຺ຑປາຕປຏິກ຺ກນ຺ໂຕ ¶ , ເສລມາຣຸຍ຺ຫ ກສ຺ສໂປ;

ຌາຍຕິ ອນຸປາທາໂນ, ປຫີນຠຍເຠຣໂວ.

໑໐໖໓.

‘‘ປິຓ຺ຑປາຕປຏິກ຺ກນ຺ໂຕ, ເສລມາຣຸຍ຺ຫ ກສ຺ສໂປ;

ຌາຍຕິ ອນຸປາທາໂນ, ຑຍ຺ຫມາເນສຸ ນິພ຺ພຸໂຕ.

໑໐໖໔.

‘‘ປິຓ຺ຑປາຕປຏິກ຺ກນ຺ໂຕ, ເສລມາຣຸຍ຺ຫ ກສ຺ສໂປ;

ຌາຍຕິ ອນຸປາທາໂນ, ກຕກິຈ຺ໂຈ ອນາສໂວ.

໑໐໖໕.

‘‘ກເຣຣິມາລາວິຕຕາ ¶ ¶ , ຠູມິຠາຄາ ມໂນຣມາ;

ກຸຎ຺ຊຣາຠິຣຸທາ ຣມ຺ມາ, ເຕ ເສລາ ຣມຍນ຺ຕິ ມໍ.

໑໐໖໖.

‘‘ນີລພ຺ຠວຓ຺ຓາ ຣຸຈິຣາ, ວາຣິສີຕາ ສຸຈິນ຺ຘຣາ;

ອິນ຺ທໂຄປກສຎ຺ຉນ຺ນາ, ເຕ ເສລາ ຣມຍນ຺ຕິ ມໍ.

໑໐໖໗.

‘‘ນີລພ຺ຠກູຏສທິສາ, ກູຏາຄາຣວຣູປມາ;

ວາຣຓາຠິຣຸທາ ຣມ຺ມາ, ເຕ ເສລາ ຣມຍນ຺ຕິ ມໍ.

໑໐໖໘.

‘‘ອຠິວຸຏ຺ຐາ ຣມ຺ມຕລາ, ນຄາ ອິສິຠິ ເສວິຕາ;

ອພ຺ຠຸນ຺ນທິຕາ ສິຂີຫິ, ເຕ ເສລາ ຣມຍນ຺ຕິ ມໍ.

໑໐໖໙.

‘‘ອລໍ ຌາຍິຕຸກາມສ຺ສ, ປຫິຕຕ຺ຕສ຺ສ ເມ ສໂຕ;

ອລໍ ເມ ອຕ຺ຖກາມສ຺ສ [ອຕ຺ຕກາມສ຺ສ (?)], ປຫິຕຕ຺ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ.

໑໐໗໐.

‘‘ອລໍ ເມ ຜາສຸກາມສ຺ສ, ປຫິຕຕ຺ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ;

ອລໍ ເມ ໂຍຄກາມສ຺ສ, ປຫິຕຕ຺ຕສ຺ສ ຕາທິໂນ.

໑໐໗໑.

‘‘ອຸມາປຸປ຺ເຜນ ສມານາ, ຄຄນາວພ຺ຠຉາທິຕາ;

ນານາທິຊຄຓາກິຓ຺ຓາ ¶ , ເຕ ເສລາ ຣມຍນ຺ຕິ ມໍ.

໑໐໗໒.

‘‘ອນາກິຓ຺ຓາ ຄຫຏ຺ເຐຫິ, ມິຄສງ຺ຆນິເສວິຕາ;

ນານາທິຊຄຓາກິຓ຺ຓາ, ເຕ ເສລາ ຣມຍນ຺ຕິ ມໍ.

໑໐໗໓.

‘‘ອຈ຺ໂຉທິກາ ປຸຖຸສິລາ, ໂຄນງ຺ຄຸລມິຄາຍຸຕາ;

ອມ຺ພຸເສວາລສຎ຺ຉນ຺ນາ, ເຕ ເສລາ ຣມຍນ຺ຕິ ມໍ.

໑໐໗໔.

‘‘ນ ປຎ຺ຈງ຺ຄິເກນ ຕຸຣິເຍນ, ຣຕິ ເມ ໂຫຕິ ຕາທິສີ;

ຍຖາ ເອກຄ຺ຄຈິຕ຺ຕສ຺ສ, ສມ຺ມາ ຘມ຺ມໍ ວິປສ຺ສໂຕ.

໑໐໗໕.

‘‘ກມ຺ມໍ ¶ ພຫຸກໍ ນ ກາຣເຍ, ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ ຊນໍ ນ ອຸຍ຺ຍເມ;

ອຸສ຺ສຸກ຺ໂກ ໂສ ຣສານຸຄິທ຺ໂຘ, ອຕ຺ຖໍ ຣິຎ຺ຈຕິ ໂຍ ສຸຂາວໂຫ.

໑໐໗໖.

‘‘ກມ຺ມໍ ພຫຸກໍ ນ ກາຣເຍ, ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ ອນຕ຺ຕເນຍ຺ຍເມຕໍ;

ກິຈ຺ຉຕິ ກາໂຍ ກິລມຕິ, ທຸກ຺ຂິໂຕ ໂສ ສມຖໍ ນ ວິນ຺ທຕິ.

໑໐໗໗.

‘‘ໂອຏ຺ຐປ຺ປຫຕມຕ຺ເຕນ, ອຕ຺ຕານມ຺ປິ ນ ປສ຺ສຕິ;

ປຕ຺ຖທ຺ຘຄີໂວ ຈຣຕິ, ອຫໍ ເສຍ຺ໂຍຕິ ມຎ຺ຎຕິ.

໑໐໗໘.

‘‘ອເສຍ຺ໂຍ ເສຍ຺ຍສມານໍ, ພາໂລ ມຎ຺ຎຕິ ອຕ຺ຕານໍ;

ນ ຕໍ ວິຎ຺ຎູ ປສໍສນ຺ຕິ, ປຕ຺ຖທ຺ຘມານສໍ ນຣໍ.

໑໐໗໙.

‘‘ໂຍ ¶ ຈ ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີຕິ, ນາຫໍ ເສຍ຺ໂຍຕິ ວາ ປນ;

ຫີໂນ ຕໍສທິໂສ [ຕີໂນຫໍ ສທິໂສ (ສ຺ຍາ.)] ວາຕິ, ວິຘາສຸ ນ ວິກມ຺ປຕິ.

໑໐໘໐.

‘‘ປຎ຺ຎວນ຺ຕໍ ¶ ຕຖາ ຕາທິໍ, ສີເລສຸ ສຸສມາຫິຕໍ;

ເຈໂຕສມຖມນຸຕ຺ຕໍ, ຕຎ຺ເຈ ວິຎ຺ຎູ ປສໍສເຣ.

໑໐໘໑.

‘‘ຍສ຺ສ ¶ ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີສຸ, ຄາຣໂວ ນູປລພ຺ຠຕິ;

ອາຣກາ ໂຫຕິ ສທ຺ຘມ຺ມາ, ນຠໂຕ ປຸຖວີ ຍຖາ.

໑໐໘໒.

‘‘ເຍສຎ຺ຈ ຫິຣິ ໂອຕ຺ຕປ຺ປໍ, ສທາ ສມ຺ມາ ອຸປຏ຺ຐິຕໍ;

ວິຣູຬ຺ຫພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍາ ເຕ, ເຕສໍ ຂີຓາ ປຸນພ຺ຠວາ.

໑໐໘໓.

‘‘ອຸທ຺ຘໂຕ ຈປໂລ ຠິກ຺ຂຸ, ປໍສຸກູເລນ ປາຣຸໂຕ;

ກປີວ ສີຫຈມ຺ເມນ, ນ ໂສ ເຕນຸປໂສຠຕິ.

໑໐໘໔.

‘‘ອນຸທ຺ຘໂຕ ອຈປໂລ, ນິປໂກ ສໍວຸຕິນ຺ທ຺ຣິໂຍ;

ໂສຠຕິ ປໍສຸກູເລນ, ສີໂຫວ ຄິຣິຄພ຺ຠເຣ.

໑໐໘໕.

‘‘ເອເຕ ສມ຺ພຫຸລາ ເທວາ, ອິທ຺ຘິມນ຺ໂຕ ຍສສ຺ສິໂນ;

ທສເທວສຫສ຺ສານິ, ສພ຺ເພ ເຕ ພ຺ຣຫ຺ມກາຍິກາ.

໑໐໘໖.

‘‘ຘມ຺ມເສນາປຕິໍ ວີຣໍ, ມຫາຌາຍິໍ ສມາຫິຕໍ;

ສາຣິປຸຕ຺ຕໍ ນມສ຺ສນ຺ຕາ, ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ປຎ຺ຊລີກຕາ.

໑໐໘໗.

‘‘‘ນໂມ ¶ ເຕ ປຸຣິສາຊຎ຺ຎ, ນໂມ ເຕ ປຸຣິສຸຕ຺ຕມ;

ຍສ຺ສ ເຕ ນາຠິຊານາມ, ຍມ຺ປິ ນິສ຺ສາຍ ຌາຍຕິ [ຌາຍສິ (ກ. ອຏ຺ຐ.)].

໑໐໘໘.

‘‘‘ອຈ຺ເຉຣໍ ວຕ ພຸທ຺ຘານໍ, ຄມ຺ຠີໂຣ ໂຄຈໂຣ ສໂກ;

ເຍ ມຍໍ ນາຠິຊານາມ, ວາລເວຘິສມາຄຕາ’.

໑໐໘໙.

‘‘ຕໍ ຕຖາ ເທວກາເຍຫິ, ປູຊິຕໍ ປູຊນາຣຫໍ;

ສາຣິປຸຕ຺ຕໍ ຕທາ ທິສ຺ວາ, ກປ຺ປິນສ຺ສ ສິຕໍ ອຫຸ.

໑໐໙໐.

‘‘ຍາວຕາ ພຸທ຺ຘເຂຕ຺ຕມ຺ຫິ, ຐປຍິຕ຺ວາ ມຫາມຸນິໍ;

ຘຸຕຄຸເຓ ວິສິຏ຺ໂຐຫໍ, ສທິໂສ ເມ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.

໑໐໙໑.

‘‘ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ¶ ມຍາ ສຕ຺ຖາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ;

ໂອຫິໂຕ ຄຣຸໂກ ຠາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.

໑໐໙໒.

‘‘ນ ¶ ຈີວເຣ ນ ສຍເນ, ໂຠຊເນ ນຸປລິມ຺ປຕິ;

ໂຄຕໂມ ອນປ຺ປເມຍ຺ໂຍ, ມຸຬາລປຸປ຺ຜໍ ວິມລໍວ;

ອມ຺ພຸນາ ເນກ຺ຂມ຺ມນິນ຺ໂນ, ຕິຠວາຠິນິສ຺ສໂຏ.

໑໐໙໓.

‘‘ສຕິປຏ຺ຐານຄີໂວ ໂສ, ສທ຺ຘາຫຕ຺ໂຖ ມຫາມຸນິ;

ປຎ຺ຎາສີໂສ ມຫາຎາຓີ, ສທາ ຈຣຕິ ນິພ຺ພຸໂຕ’’ຕິ.

… ມຫາກສ຺ສໂປ ເຖໂຣ….

ຈຕ຺ຕາລີສນິປາໂຕ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ຕຕ຺ຣຸທ຺ທານໍ –

ຈຕ຺ຕາລີສນິປາຕມ຺ຫິ, ມຫາກສ຺ສປສວ຺ຫໂຍ;

ເອໂກວ ເຖໂຣ ຄາຖາໂຍ, ຈຕ຺ຕາສີລ ທຸເວປິ ຈາຕິ.

໑໙. ປຎ຺ຎາສນິປາໂຕ

໑. ຕາລປຸຏຕ຺ເຖຣຄາຖາ

໑໐໙໔.

‘‘ກທາ ¶ ¶ ¶ ນຸຫໍ ປພ຺ພຕກນ຺ທຣາສຸ, ເອກາກິໂຍ ອທ຺ທຸຕິໂຍ ວິຫສ຺ສໍ;

ອນິຈ຺ຈໂຕ ສພ຺ພຠວໍ ວິປສ຺ສໍ, ຕໍ ເມ ອິທໍ ຕໍ ນຸ ກທາ ຠວິສ຺ສຕິ.

໑໐໙໕.

‘‘ກທາ ນຸຫໍ ຠິນ຺ນປຏນ຺ຘໂຣ ມຸນິ, ກາສາວວຕ຺ໂຖ ¶ ອມໂມ ນິຣາໂສ;

ຣາຄຎ຺ຈ ໂທສຎ຺ຈ ຕເຖວ ໂມຫໍ, ຫນ຺ຕ຺ວາ ສຸຂີ ປວນຄໂຕ ວິຫສ຺ສໍ.

໑໐໙໖.

‘‘ກທາ ອນິຈ຺ຈໍ ວຘໂຣຄນີຬໍ, ກາຍໍ ອິມໍ ມຈ຺ຈຸຊຣາຍຸປທ຺ທຸຕໍ;