📜
ນໂມ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອຣຫໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ
ຂຸທ຺ທກນິກາເຍ
ເຖຣາປທານປາຬິ
(ທຸຕິໂຍ ຠາໂຄ)
໔໓. ສກິໍສມ຺ມຊ຺ຊກວຄ຺ໂຄ
໑. ສກິໍສມ຺ມຊ຺ຊກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ວິປສ຺ສິໂນ ¶ ¶ ¶ ຠຄວໂຕ, ປາຏລິໍ ໂພຘິມຸຕ຺ຕມໍ;
ທິສ຺ວາວ ຕໍ ປາທປຄ຺ຄໍ, ຕຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາທຍິໍ.
‘‘ສມ຺ມຊ຺ຊນິໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ໂພຘິໍ ສມ຺ມຊ຺ຊິ ຕາວເທ;
ສມ຺ມຊ຺ຊິຕ຺ວານ ຕໍ ໂພຘິໍ, ອວນ຺ທິໍ ປາຏລິໍ ອຫໍ.
‘‘ຕຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ, ສິເຣ ກຕ຺ວານ ອຎ຺ຊລິໍ;
ນມສ຺ສມາໂນ ຕໍ ໂພຘິໍ, ຄຎ຺ຉິໍ ປຏິກຸຏິໍ ອຫໍ.
‘‘ຕາທິມຄ຺ເຄນ ¶ ຄຈ຺ຉາມິ, ສຣນ຺ໂຕ ໂພຘິມຸຕ຺ຕມໍ;
ອຊຄໂຣ ມໍ ປີເຬສິ, ໂຆຣຣູໂປ ມຫພ຺ພໂລ.
‘‘ອາສນ຺ເນ ¶ ເມ ກຕໍ ກມ຺ມໍ, ຜເລນ ໂຕສຍີ ມມໍ;
ກເຬວຣໍ ເມ ຄິລຕິ, ເທວໂລເກ ຣມາມຫໍ.
‘‘ອນາວິລໍ ມມ ຈິຕ຺ຕໍ, ວິສຸທ຺ຘໍ ປຓ຺ຑຣໍ ສທາ;
ໂສກສລ຺ລໍ ນ ຊານາມິ, ຈິຕ຺ຕສນ຺ຕາປນໍ ມມ.
‘‘ກຸຏ຺ຐໍ ຄຓ຺ໂຑ ກິລາໂສ ຈ, ອປມາໂຣ ວິຕຈ຺ຉິກາ;
ທທ຺ທຸ ກຓ຺ຑຸ ຈ ເມ ນຕ຺ຖິ, ຜລໍ ສມ຺ມຊ຺ຊນາຍິທໍ [ສມ຺ມຊ຺ຊເນ ອິທໍ (ສີ.)].
‘‘ໂສໂກ ¶ ຈ ປຣິເທໂວ ຈ, ຫທເຍ ເມ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;
ອຠນ຺ຕໍ ອຸຊຸກໍ ຈິຕ຺ຕໍ, ຜລໍ ສມ຺ມຊ຺ຊນາຍິທໍ.
‘‘ສມາຘີສຸ ¶ ນ ມຊ຺ຊາມິ [ສມາຘີສຸ ນ ສຊ຺ຊາມິ (ສີ.), ສມາຘິໍ ປຸນ ປຊ຺ຊາມິ (ສ຺ຍາ)], ວິສທໍ ໂຫຕິ ມານສໍ;
ຍໍ ຍໍ ສມາຘິມິຈ຺ຉາມິ, ໂສ ໂສ ສມ຺ປຊ຺ຊເຕ ມມໍ.
‘‘ຣຊນີເຍ ນ ຣຊ຺ຊາມິ, ອໂຖ ທຸສ຺ສນິເຍສຸ [ໂທສນິເຍສຸ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.)] ຈ;
ໂມຫນີເຍ ນ ມຸຍ຺ຫາມິ, ຜລໍ ສມ຺ມຊ຺ຊນາຍິທໍ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ [ເອກນວຸເຕ ອິໂຕ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ກປ຺ເປ, ຍໍ ກມ຺ມມກຣິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຜລໍ ສມ຺ມຊ຺ຊນາຍິທໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ, ຠວາ ສພ຺ເພ ສມູຫຕາ;
ນາໂຄວ ພນ຺ຘນໍ ເຉຕ຺ວາ, ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ, ມມ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ;
ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ, ວິໂມກ຺ຂາປິ ຈ ອຏ຺ຐິເມ;
ຉຬຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ສກິໍສມ຺ມຊ຺ຊໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ສກິໍສມ຺ມຊ຺ຊກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຐມໍ.
໒. ເອກທຸສ຺ສທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ນຄເຣ ¶ ຫໍສວຕິຍາ, ອໂຫສິໍ ຕິຓຫາຣໂກ;
ຕິຓຫາເຣນ ຊີວາມິ, ເຕນ ໂປເສມິ ທາຣເກ.
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ມານ ປາຣຄູ;
ຕມນ຺ຘກາຣໍ ນາເສຕ຺ວາ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ໂລກນາຍໂກ.
‘‘ສເກ ¶ ຆເຣ ນິສີທິຕ຺ວາ, ເອວໍ ຈິນ຺ເຕສິ ຕາວເທ;
‘ພຸທ຺ໂຘ ໂລເກ ສມຸປ຺ປນ຺ໂນ, ເທຍ຺ຍຘມ຺ໂມ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.
‘‘‘ອິທໍ ¶ ເມ ສາຏກໍ ເອກໍ, ນຕ຺ຖິ ເມ ໂກຈິ ທາຍໂກ;
ທຸກ຺ໂຂ ນິຣຍສມ຺ຜສ຺ໂສ, ໂຣປຍິສ຺ສາມິ ທກ຺ຂິຓໍ’.
‘‘ເອວາຫໍ ຈິນ຺ຕຍິຕ຺ວານ, ສກໍ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາທຍິໍ;
ເອກໍ ທຸສ຺ສໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສທາສຫໍ.
‘‘ເອກໍ ¶ ທຸສ຺ສໍ ທທິຕ຺ວານ, ອຸກ຺ກຸຏ຺ຐິໍ ສມ຺ປວຕ຺ຕຍິໍ;
‘ຍທິ ພຸທ຺ໂຘ ຕຸວໍ ວີຣ, ຕາເຣຫິ ມໍ ມຫາມຸນິ’.
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ໂລກວິທູ, ອາຫຸຕີນໍ ປຏິຄ຺ຄໂຫ;
ມມ ທານໍ ປກິຕ຺ເຕນ຺ໂຕ, ອກາ ເມ ອນຸໂມທນໍ.
‘‘‘ອິມິນາ ເອກທຸສ຺ເສນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ກປ຺ປສຕສຫສ຺ສານິ, ວິນິປາຕໍ ນ ຄຈ຺ຉສິ.
‘‘‘ຉຕ຺ຕິໍສກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ເທວິນ຺ໂທ, ເທວຣຊ຺ຊໍ ກຣິສ຺ສສິ;
ເຕຕ຺ຕິໍສກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ຣາຊາ ຈ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ [ຈກ຺ກວຕ຺ຕິ (ສ຺ຍາ.)] ຠວິສ຺ສສິ.
‘‘‘ປເທສຣຊ຺ຊໍ ວິປຸລໍ, ຄຓນາໂຕ ອສງ຺ຂິຍໍ [ອສງ຺ກຍໍ (ສ຺ຍາ. ກ.) ເອວມຸປຣິປິ];
ເທວໂລເກ ມນຸສ຺ເສ ວາ, ສໍສຣນ຺ໂຕ ຕຸວໍ ຠເວ.
‘‘‘ຣູປວາ ຄຸຓສມ຺ປນ຺ໂນ, ອນວກ຺ກນ຺ຕເທຫວາ [ອນຸວຕ຺ຕນ຺ຕ… (ສ຺ຍາ)];
ອກ຺ໂຂຠໍ ອມິຕໍ ທຸສ຺ສໍ, ລຠິສ຺ສສິ ຍທິຈ຺ຉກໍ’.
‘‘ອິທໍ ວຕ຺ວານ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ຊລຊຸຕ຺ຕມນາມໂກ;
ນຠໍ ອພ຺ຠຸຄ຺ຄມີ ວີໂຣ [ຘີໂຣ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ຫໍສຣາຊາວ ອມ຺ພເຣ.
‘‘ຍໍ ¶ ຍໍ ໂຍນຸປປຊ຺ຊາມິ, ເທວຕ຺ຕໍ ອຖ ມານຸສໍ;
ໂຠເຄ ເມ ອູນຕາ ນຕ຺ຖິ, ເອກທຸສ຺ສສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ປທຸທ຺ຘາເຣ ¶ ປທຸທ຺ຘາເຣ, ທຸສ຺ສໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕເຕ ມມໍ;
ເຫຏ຺ຐາ ທຸສ຺ສມ຺ຫິ ຕິຏ຺ຐາມິ, ອຸປຣິຈ຺ຉທນໍ ມມ.
‘‘ຈກ຺ກວາຬໍ ອຸປາທາຍ, ສການນໍ ສປພ຺ພຕໍ;
ອິຈ຺ຉມາໂນ ຈຫໍ ອຊ຺ຊ, ທຸສ຺ເສຫຈ຺ຉາທເຍຍ຺ຍ ຕໍ.
‘‘ເຕເນວ ເອກທຸສ຺ເສນ, ສໍສຣນ຺ໂຕ ຠວາຠເວ;
ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ໂຓ ຫຸຕ຺ວານ, ສໍສຣາມິ ຠວາຠເວ.
‘‘ວິປາກໍ ¶ ວິເອກທຸສ຺ສສ຺ສ, ນາຊ຺ຌຄໍ ກຕ຺ຖຈິກ຺ຂຍໍ;
ອຍໍ ເມ ອນ຺ຕິມາ ຊາຕິ, ວິປຈ຺ຈຕິ ອິຘາປິ ເມ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ທຸສ຺ສມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ເອກທຸສ຺ສສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ເອກທຸສ຺ສທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ;
ເອກທຸສ຺ສທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທຸຕິຍໍ.
໓. ເອກາສນທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ຫິມວນ຺ຕສ຺ສາວິທູເຣ ¶ ¶ , ໂຄສິໂຕ ນາມ ປພ຺ພໂຕ;
ອສ຺ສໂມ ສຸກໂຕ ມຍ຺ຫໍ, ປຓ຺ຓສາລາ ສຸມາປິຕາ.
‘‘ນາຣໂທ ນາມ ນາເມນ, ກສ຺ສໂປ ອິຕິ ມໍ ວິທູ;
ສຸທ຺ຘິມຄ຺ຄໍ ຄເວສນ຺ໂຕ, ວສາມິ ໂຄສິເຕ ຕທາ.
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ມານ ປາຣຄູ;
ວິເວກກາໂມ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ອຄຎ຺ຉິ ອນິລຎ຺ຊສາ.
‘‘ວນຄ຺ເຄ ຄຈ຺ຉມານສ຺ສ, ທິສ຺ວາ ຣໍສິໍ ມເຫສິໂນ;
ກຏ຺ຐມຎ຺ຈໍ ປຎ຺ຎາເປຕ຺ວາ, ອຊິນຎ຺ຈ ອປຕ຺ຖຣິໍ.
‘‘ອາສນໍ ¶ ປຎ຺ຎາເປຕ຺ວານ, ສິເຣ ກຕ຺ວານ ອຎ຺ຊລິໍ;
ໂສມນສ຺ສໍ ປເວທິຕ຺ວາ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິໍ.
‘‘‘ສລ຺ລກຕ຺ໂຕ ມຫາວີຣ, ອາຕຸຣານໍ ຕິກິຈ຺ຉໂກ;
ມມໍ ໂຣຄປເຣຕສ຺ສ [ຣາຄ… (ສ຺ຍາ.)], ຕິກິຈ຺ຉໍ ເທຫິ ນາຍກ.
‘‘‘ກລ຺ລຕ຺ຖິກາ ເຍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐ ຕຸວໍ ມຸເນ;
ຘຸວຕ຺ຖສິທ຺ຘິໍ ປປ຺ໂປນ຺ຕິ, ເອເຕສໍ ອຊໂຣ [ຊຊ຺ຊໂຣ (ສີ. ປີ. ກ.)] ຠເວ.
‘‘‘ນ ¶ ເມ ເທຍ຺ຍຘມ຺ໂມ ອຕ຺ຖິ, ປວຕ຺ຕຜລໂຠຊິຫໍ;
ອິທໍ ເມ ອາສນໍ ອຕ຺ຖິ [ນ ເມ ເທຍ຺ຍໍ ຕວ ອຕ຺ຖິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ນິສີທ ກຏ຺ຐມຎ຺ຈເກ’.
‘‘ນິສີທິ ຕຕ຺ຖ ຠຄວາ, ອສມ຺ຠີໂຕວ [ອຈ຺ຉມ຺ຠິໂຕວ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ເກສຣີ;
ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ວີຕິນາເມຕ຺ວາ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິ.
‘‘‘ວິສຏ຺ໂຐ ¶ [ວິສ຺ສຕ຺ໂຖ (ສີ. ປີ), ວິສ຺ສຏ຺ໂຐ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ໂຫຫິ ມາ ຠາຍິ, ລທ຺ໂຘ ໂຊຕິຣໂສ ຕຍາ;
ຍໍ ຕຸຍ຺ຫໍ ປຕ຺ຖິຕໍ ສພ຺ພໍ, ປຣິປູຣິສ຺ສຕິນາຄເຕ [ປຣິປູຣິສ຺ສຕາສນໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)].
‘‘‘ນ ໂມຆໍ ຕໍ ກຕໍ ຕຸຍ຺ຫໍ, ປຸຎ຺ຎກ຺ເຂຕ຺ເຕ ອນຸຕ຺ຕເຣ;
ສກ຺ກາ ອຸທ຺ຘຣິຕຸໍ ອຕ຺ຕາ, ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ປຓີຫິຕໍ [ສຸນີຫິຕໍ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘‘ອິມິນາສນທາເນນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ກປ຺ປສຕສຫສ຺ສານິ, ວິນິປາຕໍ ນ ຄຈ຺ຉສິ.
‘‘‘ປຎ຺ຎາສກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ເທວິນ຺ໂທ, ເທວຣຊ຺ຊໍ ກຣິສ຺ສສິ;
ອສີຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ຣາຊາ ຈ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ຠວິສ຺ສສິ.
‘‘‘ປເທສຣຊ຺ຊໍ ¶ ວິປຸລໍ, ຄຓນາໂຕ ອສງ຺ຂິຍໍ;
ສພ຺ພຕ຺ຖ ສຸຂິໂຕ ຫຸຕ຺ວາ, ສໍສາເຣ ສໍສຣິສ຺ສສິ’.
‘‘ອິທໍ ວຕ຺ວານ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ຊລຊຸຕ຺ຕມນາມໂກ;
ນຠໍ ອພ຺ຠຸຄ຺ຄມີ ວີໂຣ, ຫໍສຣາຊາວ ອມ຺ພເຣ.
‘‘ຫຕ຺ຖິຍານໍ ອສ຺ສຍານໍ, ສຣຖໍ ສນ຺ທມານິກໍ;
ລຠາມິ ສພ຺ພເມເວຕໍ, ເອກາສນສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ການນໍ ປວິສິຕ຺ວາປິ, ຍທາ ອິຈ຺ຉາມິ ອາສນໍ;
ມມ ສງ຺ກປ຺ປມຎ຺ຎາຍ, ປລ຺ລງ຺ໂກ ອຸປຕິຏ຺ຐຕິ.
‘‘ວາຣິມຊ຺ຌຄໂຕ ສນ຺ໂຕ, ຍທາ ອິຈ຺ຉາມິ ອາສນໍ;
ມມ ສງ຺ກປ຺ປມຎ຺ຎາຍ, ປລ຺ລງ຺ໂກ ອຸປຕິຏ຺ຐຕິ.
‘‘ຍໍ ¶ ຍໍ ໂຍນຸປປຊ຺ຊາມິ, ເທວຕ຺ຕໍ ອຖ ມານຸສໍ;
ປລ຺ລງ຺ກສຕສຫສ຺ສານິ, ປຣິວາເຣນ຺ຕິ ມໍ ສທາ.
‘‘ທຸເວ ¶ ¶ ຠເວ ສໍສຣາມິ, ເທວຕ຺ເຕ ອຖ ມານຸເສ;
ທຸເວ ກຸເລ ປຊາຍາມິ, ຂຕ຺ຕິເຍ ອຖ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ.
‘‘ເອກາສນໍ ທທິຕ຺ວານ, ປຸຎ຺ຎກ຺ເຂຕ຺ເຕ ອນຸຕ຺ຕເຣ;
ຘມ຺ມປລ຺ລງ຺ກມາທາຍ [ຘມ຺ມປລ຺ລງ຺ກມຎ຺ຎາຍ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ທານມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ເອກາສນສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ເອກາສນທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ເອກາສນທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຕຕິຍໍ.
໔. ສຕ຺ຕກທມ຺ພປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ຫິມວນ຺ຕສ຺ສາວິທູເຣ, ກຸກ຺ກຸໂຏ [ກທມ຺ໂພ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ນາມ ປພ຺ພໂຕ;
ຕມ຺ຫິ ປພ຺ພຕປາທມ຺ຫິ, ສຕ຺ຕ ພຸທ຺ຘາ ວສິໍສຸ ເຕ.
‘‘ກທມ຺ພໍ ປຸປ຺ຜິຕໍ ທິສ຺ວາ, ປຄ຺ຄເຫຕ຺ວານ ອຎ຺ຊລິໍ;
ສຕ຺ຕ ມາລາ ຄເຫຕ຺ວານ, ປຸຎ຺ຎຈິຕ຺ເຕນ [ປຸຓ຺ຓຈິຕ຺ເຕນ (ກ.)] ໂອກິຣິໍ.
‘‘ເຕນ ¶ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຈຕຸນ຺ນວຸຕິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ຍໍ ກມ຺ມມກຣິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ສຕ຺ຕກທມ຺ພປຸປ຺ຜິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ
ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ສຕ຺ຕກທມ຺ພປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ.
໕. ໂກຣຓ຺ຑປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ວນກມ຺ມິໂກ ປຸເຣ ອາສິໍ, ປິຕຸມາຕຸມເຕນຫໍ [ປິຕຸປິຕາມເຫນຫໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ປສຸມາເຣນ ຊີວາມິ, ກຸສລໍ ເມ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.
‘‘ມມ ອາສຍສາມນ຺ຕາ, ຕິສ຺ໂສ ໂລກຄ຺ຄນາຍໂກ;
ປທານິ ຕີຓິ ທສ຺ເສສິ, ອນຸກມ຺ປາຍ ຈກ຺ຂຸມາ.
‘‘ອກ຺ກນ຺ເຕ ຈ ປເທ ທິສ຺ວາ, ຕິສ຺ສນາມສ຺ສ ສຕ຺ຖຸໂນ;
ຫຏ຺ໂຐ ຫຏ຺ເຐນ ຈິຕ຺ເຕນ, ປເທ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາທຍິໍ.
‘‘ໂກຣຓ຺ຑໍ ¶ ປຸປ຺ຜິຕໍ ທິສ຺ວາ, ປາທປໍ ຘຣຓີຣຸຫໍ;
ສໂກສກໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ປທເສຏ຺ຐມປູຊຍິໍ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຍໍ ຍໍ ໂຍນຸປປຊ຺ຊາມິ, ເທວຕ຺ຕໍ ອຖ ມານຸສໍ;
ໂກຣຓ຺ຑວຓ຺ຓໂກເຍວ, ສຸປ຺ປຠາໂສ ຠວາມຫໍ.
‘‘ທ຺ເວນວຸເຕ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ກມ຺ມມກຣິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ປທປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ໂກຣຓ຺ຑປຸປ຺ຜິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ;
ໂກຣຓ຺ຑປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຎ຺ຈມໍ.
໖. ຆຕມຓ຺ຑທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ສຸຈິນ຺ຕິຕໍ ¶ ¶ ຠຄວນ຺ຕໍ, ໂລກເຊຏ຺ຐໍ ນຣາສຠໍ;
ອຸປວິຏ຺ຐໍ ມຫາຣຎ຺ຎໍ, ວາຕາພາເຘນ ປີຬິຕໍ.
‘‘ທິສ຺ວາ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ, ຆຕມຓ຺ຑມຸປານຍິໍ;
ກຕຕ຺ຕາ ¶ ອາຈິຕຕ຺ຕາ ຈ, ຄງ຺ຄາ ຠາຄີຣຖີ ອຍໍ.
‘‘ມຫາສມຸທ຺ທາ ຈຕ຺ຕາໂຣ, ຆຕໍ ສມ຺ປຊ຺ຊເຣ ມມ;
ອຍຎ຺ຈ ປຖວີ ໂຆຣາ, ອປ຺ປມາຓາ ອສງ຺ຂິຍາ.
‘‘ມມ ສງ຺ກປ຺ປມຎ຺ຎາຍ, ຠວເຕ ມຘຸສກ຺ກຣາ;
ຈາຕຸທ຺ທີປາ [ຈຕຸທ຺ທິສາ (ສ຺ຍາ.)] ອິເມ ຣຸກ຺ຂາ, ປາທປາ ຘຣຓີຣຸຫາ.
‘‘ມມ ສງ຺ກປ຺ປມຎ຺ຎາຍ, ກປ຺ປຣຸກ຺ຂາ ຠວນ຺ຕິ ເຕ;
ປຎ຺ຎາສກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ເທວິນ຺ໂທ, ເທວຣຊ຺ຊມກາຣຍິໍ.
‘‘ເອກປຎ຺ຎາສກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ອໂຫສຫໍ;
ປເທສຣຊ຺ຊໍ ວິປຸລໍ, ຄຓນາໂຕ ອສງ຺ຂິຍໍ.
‘‘ຈຕຸນ຺ນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ທານມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຆຕມຓ຺ຑສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຆຕມຓ຺ຑທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຆຕມຓ຺ຑທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຉຏ຺ຐໍ.
໗. ເອກຘມ຺ມສ຺ສວນິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ¶ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ມານ ປາຣຄູ;
ຈຕຸສຈ຺ຈໍ ປກາເສນ຺ໂຕ, ສນ຺ຕາເຣສິ ພຫຸໍ ຊນໍ.
‘‘ອຫໍ ¶ ¶ ເຕນ ສມເຍນ, ຊຏິໂລ ອຸຄ຺ຄຕາປໂນ;
ຘຸນນ຺ໂຕ ວາກຈີຣານິ, ຄຈ຺ຉາມິ ອມ຺ພເຣ ຕທາ.
‘‘ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສ ອຸປຣິ, ຄນ຺ຕຸໍ ນ ວິສຫາມຫໍ;
ປກ຺ຂີວ ເສລມາສຊ຺ຊ, ຄມນໍ ນ ລຠາມຫໍ.
‘‘ອຸທເກ ໂວກ຺ກມິຕ຺ວານ, ເອວໍ ຄຈ຺ຉາມິ ອມ຺ພເຣ;
ນ ເມ ອິທໍ ຠູຕປຸພ຺ພໍ, ອິຣິຍາປຖວິໂກປນໍ.
‘‘ຫນ຺ທ ເມຕໍ ຄເວສິສ຺ສໍ, ອປ຺ເປວຕ຺ຖໍ ລເຠຍ຺ຍຫໍ;
ໂອໂຣຫນ຺ໂຕ ອນ຺ຕລິກ຺ຂາ, ສທ຺ທມສ຺ໂສສິ ສຕ຺ຖຸໂນ.
‘‘ສເຣນ ຣຊນີເຍນ, ສວນີເຍນ ວຄ຺ຄຸນາ;
ອນິຈ຺ຈຕໍ ກເຖນ຺ຕສ຺ສ, ຕຎ຺ເຎວ ອຸຄ຺ຄຫິໍ ຕທາ;
ອນິຈ຺ຈສຎ຺ຎມຸຄ຺ຄຍ຺ຫ ¶ , ອຄມາສິໍ ມມສ຺ສມໍ.
‘‘ຍາວຕາຍຸໍ ວສິຕ຺ວານ, ຕຕ຺ຖ ກາລງ຺ກໂຕ ອຫໍ;
ຈຣິເມ ວຕ຺ຕມານມ຺ຫິ, ສທ຺ຘມ຺ມສ຺ສວນໍ ສຣິໍ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຕິໍສກປ຺ປສຫສ຺ສານິ, ເທວໂລເກ ຣມິໍ ອຫໍ;
ເອກປຎ຺ຎາສກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ ¶ , ເທວຣຊ຺ຊມກາຣຍິໍ.
‘‘ເອກວີສຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ [ເອກຕິໍສຕິ… (ສ຺ຍາ.)], ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ອໂຫສຫໍ;
ປເທສຣຊ຺ຊໍ ວິປຸລໍ, ຄຓນາໂຕ ອສງ຺ຂິຍໍ.
‘‘ອນຸໂຠມິ ສກໍ ປຸຎ຺ຎໍ, ສຸຂິໂຕຫໍ ຠວາຠເວ;
ອນຸສ຺ສຣາມິ ຕໍ ສຎ຺ຎໍ, ສໍສຣນ຺ໂຕ ຠວາຠເວ;
ນ ໂກຏິໍ ປຏິວິຊ຺ຌາມິ, ນິພ຺ພານໍ ອຈ຺ຈຸຕໍ ປທໍ.
‘‘ປິຕຸເຄເຫ ນິສີທິຕ຺ວາ, ສມໂຓ ຠາວິຕິນ຺ທ຺ຣິໂຍ;
ກຖໍສ [ກຖຍໍ (ສີ. ປີ. ກ.)] ປຣິທີເປນ຺ໂຕ, ອນິຈ຺ຈຕມຸທາຫຣິ.
‘‘‘ອນິຈ຺ຈາ ວຕ ສງ຺ຂາຣາ, ອຸປ຺ປາທວຍຘມ຺ມິໂນ;
ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕິ, ເຕສໍ ວູປສໂມ ສຸໂຂ’.
‘‘ສຫ ¶ ຄາຖໍ ສຸຓິຕ຺ວານ, ປຸພ຺ພສຎ຺ຎມນຸສ຺ສຣິໍ;
ເອກາສເນ ນິສີທິຕ຺ວາ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ.
‘‘ຊາຕິຍາ ¶ ສຕ຺ຕວສ຺ເສນ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ;
ອຸປສມ຺ປາທຍີ ພຸທ຺ໂຘ, ຘມ຺ມສ຺ສວນສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຘມ຺ມມສຸຓິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຘມ຺ມສ຺ສວນສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ເອກຘມ຺ມສ຺ສວນິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ
ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ເອກຘມ຺ມສ຺ສວນິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ສຕ຺ຕມໍ.
໘. ສຸຈິນ຺ຕິຕຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ນຄເຣ ຫໍສວຕິຍາ, ອໂຫສິໍ ກສ຺ສໂກ ຕທາ;
ກສິກມ຺ເມນ ຊີວາມິ, ເຕນ ໂປເສມິ ທາຣເກ.
‘‘ສຸສມ຺ປນ຺ນໍ ¶ ຕທາ ເຂຕ຺ຕໍ, ຘຎ຺ຎໍ ເມ ຜລິນໍ [ຜລິຕໍ (ສີ. ປີ.)] ອຫຸ;
ປາກກາເລ ຈ ສມ຺ປຕ຺ເຕ, ເອວໍ ຈິນ຺ເຕສຫໍ ຕທາ.
‘‘ນຈ຺ຉນ຺ນໍ ນປ຺ປຕິຣູປໍ, ຊານນ຺ຕສ຺ສ ຄຸຓາຄຸຓໍ;
ໂຍຫໍ ສງ຺ເຆ ອທຕ຺ວານ, ອຄ຺ຄໍ ຠຸຎ຺ເຊຍ຺ຍ ເຈ ຕທາ [ມຕ຺ຕນາ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ອຍໍ ພຸທ຺ໂຘ ອສມສໂມ, ທ຺ວຕ຺ຕິໍສວຣລກ຺ຂໂຓ;
ຕໂຕ ປຠາວິໂຕ ສງ຺ໂຆ, ປຸຎ຺ຎກ຺ເຂຕ຺ໂຕ ອນຸຕ຺ຕໂຣ.
‘‘ຕຕ຺ຖ ທສ຺ສາມຫໍ ທານໍ, ນວສສ຺ສໍ ປຸເຣ ປຸເຣ;
ເອວາຫໍ ຈິນ຺ຕຍິຕ຺ວານ, ຫຏ຺ໂຐ ປີຓິຕມານໂສ [ປີຕິກ… (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ເຂຕ຺ຕໂຕ ¶ ຘຎ຺ຎມາຫຕ຺ວາ, ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ ອຸປສງ຺ກມິໍ;
ອຸປສງ຺ກມ຺ມ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ໂລກເຊຏ຺ຐໍ ນຣາສຠໍ;
ວນ຺ທິຕ຺ວາ ສຕ຺ຖຸໂນ ປາເທ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິໍ.
‘‘‘ນວສສ຺ສຎ຺ຈ ສມ຺ປນ຺ນໍ, ອາຍາໂຄສິ [ອິຘ ໂຫສິ (ສ຺ຍາ.)] ຈ ຕ຺ວໍ ມຸເນ;
ອນຸກມ຺ປມຸປາທາຍ ¶ , ອຘິວາເສຫິ ຈກ຺ຂຸມ’.
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ¶ ໂລກວິທູ, ອາຫຸຕີນໍ ປຏິຄ຺ຄໂຫ;
ມມ ສງ຺ກປ຺ປມຎ຺ຎາຍ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິ.
‘‘‘ຈຕ຺ຕາໂຣ ຈ ປຏິປນ຺ນາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ຈ ຜເລ ຐິຕາ;
ເອສ ສງ຺ໂຆ ອຸຊຸຠູໂຕ, ປຎ຺ຎາສີລສມາຫິໂຕ;
ຍຊນ຺ຕານໍ ມນຸສ຺ສານໍ, ປຸຎ຺ຎເປກ຺ຂານ ປາຓິນໍ.
‘‘‘ກໂຣໂຕປຘິກໍ ປຸຎ຺ຎໍ, ສງ຺ເຆ ທິນ຺ນໍ ມຫປ຺ຜລໍ;
ຕສ຺ມິໍ ສງ຺ເຆວ [ສໍເຆ ຈ (ສ຺ຍາ. ປີ.)] ທາຕພ຺ພໍ, ຕວ ສສ຺ສໍ ຕເຖຕຣໍ.
‘‘‘ສງ຺ຆໂຕ ອຸທ຺ທິສິຕ຺ວານ, ຠິກ຺ຂູ ເນຕ຺ວານ ສໍຆຣໍ;
ປຏິຍຕ຺ຕໍ ຆເຣ ສນ຺ຕໍ, ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆສ຺ສ ເທຫິ ຕ຺ວໍ’.
‘‘ສງ຺ຆໂຕ ອຸທ຺ທິສິຕ຺ວານ, ຠິກ຺ຂູ ເນຕ຺ວານ ສໍຆຣໍ;
ຍໍ ຆເຣ ປຏິຍຕ຺ຕໍ ເມ, ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆສ຺ສທາສຫໍ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຕຕ຺ຖ ເມ ສຸກຕໍ ພ຺ຍມ຺ຫໍ, ໂສວຓ຺ຓໍ ສປ຺ປຠສ຺ສຣໍ;
ສຏ຺ຐິໂຍຊນມຸພ຺ເພຘໍ, ຕິໍສໂຍຊນວິຕ຺ຖຕໍ.
ເອກູນວີສຕິມໍ ຠາຓວາຣໍ.
‘‘ອາກິຓ຺ຓໍ ຠວນໍ ມຍ຺ຫໍ, ນາຣີຄຓສມາກຸລໍ;
ຕຕ຺ຖ ຠຸຕ຺ວາ ປິວິຕ຺ວາ ຈ, ວສາມິ ຕິທເສ ອຫໍ.
‘‘ສຕານໍ ¶ ຕີຓິກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ເທວຣຊ຺ຊມກາຣຍິໍ;
ສຕານໍ ປຎ຺ຈກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ອໂຫສຫໍ;
ປເທສຣຊ຺ຊໍ ວິປຸລໍ, ຄຓນາໂຕ ອສງ຺ຂິຍໍ.
‘‘ຠວາຠເວ ¶ ¶ ສໍສຣນ຺ໂຕ, ລຠາມິ ອມິຕໍ ຘນໍ;
ໂຠເຄ ເມ ອູນຕາ ນຕ຺ຖິ, ນວສສ຺ສສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ຫຕ຺ຖິຍານໍ ອສ຺ສຍານໍ, ສິວິກໍ ສນ຺ທມານິກໍ;
ລຠາມິ ສພ຺ພເມເວຕໍ [ສພ຺ພເມຕມ຺ປິ (ກ.)], ນວສສ຺ສສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ນວວຕ຺ຖໍ ນວຜລໍ, ນວຄ຺ຄຣສໂຠຊນໍ;
ລຠາມິ ສພ຺ພເມເວຕໍ, ນວສສ຺ສສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ໂກເສຍ຺ຍກມ຺ພລິຍານິ ¶ , ໂຂມກປ຺ປາສິການິ ຈ;
ລຠາມິ ສພ຺ພເມເວຕໍ, ນວສສ຺ສສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ທາສີຄຓໍ ທາສຄຓໍ, ນາຣິໂຍ ຈ ອລງ຺ກຕາ;
ລຠາມິ ສພ຺ພເມເວຕໍ, ນວສສ຺ສສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ນ ມໍ ສີຕໍ ວາ ອຸຓ຺ຫໍ ວາ, ປຣິຬາໂຫ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;
ອໂຖ ເຈຕສິກໍ ທຸກ຺ຂໍ, ຫທເຍ ເມ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.
‘‘ອິທໍ ຂາທ ອິທໍ ຠຸຎ຺ຊ, ອິມມ຺ຫິ ສຍເນ ສຍ;
ລຠາມິ ສພ຺ພເມເວຕໍ, ນວສສ຺ສສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ອຍໍ ປຈ຺ຉິມໂກ ທານິ, ຈຣິໂມ ວຕ຺ຕເຕ ຠໂວ;
ອຊ຺ຊາປິ ເທຍ຺ຍຘມ຺ໂມ ເມ, ຜລໍ ໂຕເສສິ ສພ຺ພທາ.
‘‘ນວສສ຺ສໍ ¶ ທທິຕ຺ວານ, ສງ຺ເຆ ຄຓວຣຸຕ຺ຕເມ;
ອຏ຺ຐານິສໍເສ ອນຸໂຠມິ, ກມ຺ມານຸຈ຺ຉວິເກ ມມ.
‘‘ວຓ຺ຓວາ ຍສວາ ໂຫມິ, ມຫາໂຠໂຄ ອນີຕິໂກ;
ມຫາປກ຺ໂຂ [ມຫາຠກ຺ໂຂ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ສທາ ໂຫມິ, ອເຠຊ຺ຊປຣິໂສ ສທາ.
‘‘ສພ຺ເພ ມໍ ອປຈາຍນ຺ຕິ, ເຍ ເກຈິ ປຖວິສ຺ສິຕາ;
ເທຍ຺ຍຘມ຺ມາ ຈ ເຍ ເກຈິ, ປຸເຣ ປຸເຣ ລຠາມຫໍ.
‘‘ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆສ຺ສ ວາ ມຊ຺ເຌ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສ ສມ຺ມຸຂາ;
ສພ຺ເພປິ ສມຕິກ຺ກມ຺ມ, ເທນ຺ຕິ ມເມວ ທາຍກາ.
‘‘ປຐມໍ ນວສສ຺ສຎ຺ຫິ, ທຕ຺ວາ ສງ຺ເຆ ຄຓຸຕ຺ຕເມ;
ອິມານິສໍເສ ອນຸໂຠມິ, ນວສສ຺ສສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ຍໍ ທານມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ນວສສ຺ສສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ;
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ສຸຈິນ຺ຕິໂຕ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ສຸຈິນ຺ຕິຕຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ອຏ຺ຐມໍ.
໙. ໂສວຓ຺ຓກິງ຺ກຓິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ສທ຺ຘາຍ ¶ ¶ ¶ ອຠິນິກ຺ຂມ຺ມ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ;
ວາກຈີຣຘໂຣ ອາສິໍ, ຕໂປກມ຺ມມປສ຺ສິໂຕ.
‘‘ອຕ຺ຖທສ຺ສີ ຕຸ ຠຄວາ, ໂລກເຊຏ຺ໂຐ ນຣາສໂຠ;
ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ຕມ຺ຫິ ສມເຍ, ຕາຣຍນ຺ໂຕ ມຫາຊນໍ.
‘‘ພລຎ຺ຈ ວຕ ເມ ຂີຓໍ, ພ຺ຍາຘິນາ ປຣເມນ ຕໍ;
ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐໍ ສຣິຕ຺ວານ, ປຸລິເນ ຖູປມຸຕ຺ຕມໍ.
‘‘ກຣິຕ຺ວາ ຫຏ຺ຐຈິຕ຺ໂຕຫໍ, ສຫຕ຺ເຖນ [ປສາເທນ (ກ.)] ສໂມກິຣິໍ;
ໂສຓ຺ຓກິງ຺ກຓິປຸປ຺ຜານິ, ອຸທຄ຺ຄມນໂສ ອຫໍ.
‘‘ສມ຺ມຸຂາ ວິຍ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ຖູປໍ ປຣິຈຣິໍ ອຫໍ;
ເຕນ ເຈໂຕປສາເທນ, ອຕ຺ຖທສ຺ສິສ຺ສ ຕາທິໂນ.
‘‘ເທວໂລກໍ ຄໂຕ ສນ຺ໂຕ, ລຠາມິ ວິປຸລໍ ສຸຂໍ;
ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ໂຓ ຕຕ຺ຖາສິໍ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ອສີຕິໂກຏິໂຍ ມຍ຺ຫໍ, ນາຣິໂຍ ສມລງ຺ກຕາ;
ສທາ ມຍ຺ຫໍ ອຸປຏ຺ຐນ຺ຕິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ສຏ຺ຐິຕຸຣິຍສຫສ຺ສານິ [ສຏ຺ຐິຕູຣິຍ… (ກ.)], ເຠຣິໂຍ ປຓວານິ ຈ;
ສງ຺ຂາ ຈ ຑິຓ຺ຑິມາ ຕຕ຺ຖ, ວຄ຺ຄູ ວຊ຺ຊນ຺ຕິ [ນທນ຺ຕິ (ສີ.), ວທນ຺ຕິ (ປີ.)] ທຸນ຺ທຸຠີ.
‘‘ຈຸລ຺ລາສີຕິສຫສ຺ສານິ ¶ , ຫຕ຺ຖິໂນ ສມລງ຺ກຕາ;
ຕິຘາປຠິນ຺ນມາຕງ຺ຄາ, ກຸຎ຺ຊຣາ ສຏ຺ຐິຫາຍນາ.
‘‘ເຫມຊາລາຠິສຎ຺ຉນ຺ນາ ¶ , ອຸປຏ຺ຐານໍ ກໂຣນ຺ຕິ ເມ;
ພລກາເຍ ຄເຊ ເຈວ, ອູນຕາ ເມ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.
‘‘ໂສຓ຺ຓກິງ຺ກຓິປຸປ຺ຜານໍ, ວິປາກໍ ອນຸໂຠມຫໍ;
ອຏ຺ຐປຎ຺ຎາສກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ເທວຣຊ຺ຊມກາຣຍິໍ.
‘‘ເອກສຕ຺ຕຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ອໂຫສຫໍ;
ປຖພ຺ຍາ ຣຊ຺ຊໍ ເອກສຕໍ, ມຫິຍາ ກາຣຍິໍ ອຫໍ.
‘‘ໂສ ທານິ ອມຕໍ ປຕ຺ໂຕ, ອສງ຺ຂຕໍ ສຸທຸທ຺ທສໍ [ຄມ຺ຠີຣໍ ທຸທ຺ທສໍ ປທໍ (ສ຺ຍາ.)];
ສໍໂຍຊນປຣິກ຺ຂີໂຓ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘ອຏ຺ຐາຣເສ ¶ ກປ຺ປສເຕ, ຍໍ ປຸປ຺ຜມຠິໂຣປຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ໂສວຓ຺ຓກິງ຺ກຓິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ
ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ໂສວຓ຺ຓກິງ຺ກຓິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ນວມໍ.
໑໐. ໂສຓ຺ຓໂກນ຺ຕຣິກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ມໂນຠາວນິຍໍ ¶ ພຸທ຺ຘໍ, ອຕ຺ຕທນ຺ຕໍ ສມາຫິຕໍ;
ອິຣິຍມານໍ ພ຺ຣຫ຺ມປເຖ, ຈິຕ຺ຕວູປສເມ ຣຕໍ.
‘‘ນິຕ຺ຕິຓ຺ຓໂອຆໍ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ຌາຍິໍ ຌານຣຕໍ ມຸນິໍ;
ອຸປຕິຕ຺ຖໍ ສມາປນ຺ນໍ, ອິນ຺ທິວຣທລປ຺ປຠໍ.
‘‘ອລາພຸໂນທກໍ ຄຍ຺ຫ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐໍ ອຸປາຄມິໍ;
ພຸທ຺ຘສ຺ສ ປາເທ ໂຘວິຕ຺ວາ, ອລາພຸກມທາສຫໍ.
‘‘ອາຓາເປສິ ¶ ຈ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ປທຸມຸຕ຺ຕຣນາມໂກ;
‘ອິມິນາ ທກມາຫຕ຺ວາ, ປາທມູເລ ຐເປຫິ ເມ’.
‘‘ສາຘູຕິຫໍ ປຏິສ຺ສຸຕ຺ວາ, ສຕ຺ຖຸຄາຣວຕາຍ ຈ;
ທກໍ ອລາພຸນາຫຕ຺ວາ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐໍ ອຸປາຄມິໍ.
‘‘ອນຸໂມທິ ມຫາວີໂຣ, ຈິຕ຺ຕໍ ນິພ຺ພາປຍໍ ມມ;
‘ອິມິນາລາພຸທາເນນ, ສງ຺ກປ຺ໂປ ເຕ ສມິຊ຺ຌຕຸ’.
‘‘ປນ຺ນຣເສສຸ ກປ຺ເປສຸ, ເທວໂລເກ ຣມິໍ ອຫໍ;
ຕິໍສຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ຣາຊາ ຈ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ອໂຫສຫໍ.
‘‘ທິວາ ວາ ຍທິ ວາ ຣຕ຺ຕິໍ, ຈງ຺ກມນ຺ຕສ຺ສ ຕິຏ຺ຐໂຕ;
ໂສວຓ຺ຓໍ ໂກນ຺ຕຣໍ ຄຍ຺ຫ, ຕິຏ຺ຐເຕ ປຸຣໂຕ ມມ.
‘‘ພຸທ຺ຘສ຺ສ ¶ ທຕ຺ວານລາພຸໍ, ລຠາມິ ໂສຓ຺ຓໂກນ຺ຕຣໍ;
ອປ຺ປກມ຺ປິ ກຕໍ ກາຣໍ, ວິປຸລໍ ໂຫຕິ ຕາທິສຸ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ຍໍລາພຸມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ອລາພຸສ຺ສ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ໂສຓ຺ຓໂກນ຺ຕຣິໂກ ເຖໂຣ ອິມາ
ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ໂສຓ຺ຓໂກນ຺ຕຣິກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທສມໍ.
ສກິໍສມ຺ມຊ຺ຊກວຄ຺ໂຄ ເຕຈຕ຺ຕາລີສໂມ.
ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –
ສກິໍສມ຺ມຊ຺ຊໂກ ¶ ເຖໂຣ, ເອກທຸສ຺ສີ ເອກາສນີ;
ກທມ຺ພໂກຣຓ຺ຑກໂທ, ຆຕສ຺ສວນິໂກປິ ຈ.
ສຸຈິນ຺ຕິໂກ ກິງ຺ກຓິໂກ, ໂສຓ຺ຓໂກນ຺ຕຣິໂກປິ ຈ;
ເອກຄາຖາສຕຎ຺ເຈຕ຺ຖ, ເອກສຕ຺ຕຕິເມວ ຈ.
໔໔. ເອກວິຫາຣິວຄ຺ໂຄ
໑. ເອກວິຫາຣິກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ອິມມ຺ຫິ ¶ ¶ ¶ ຠທ຺ທເກ ກປ຺ເປ, ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ ມຫາຍໂສ;
ກສ຺ສໂປ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ວທຕໍ ວໂຣ.
‘‘ນິປ຺ປປຎ຺ໂຈ ນິຣາລມ຺ໂພ, ອາກາສສມມານໂສ;
ສຸຎ຺ຎຕາພຫຸໂລ ຕາທີ, ອນິມິຕ຺ຕຣໂຕ ວສີ.
‘‘ອສງ຺ຄຈິຕ຺ໂຕ ນິກ຺ເລໂສ [ນິລ຺ເລໂປ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ອສໍສຏ຺ໂຐ ກຸເລ ຄເຓ;
ມຫາກາຣຸຓິໂກ ວີໂຣ, ວິນໂຍປາຍໂກວິໂທ.
‘‘ອຸຍ຺ຍຸຕ຺ໂຕ ປຣກິຈ຺ເຈສຸ, ວິນຍນ຺ໂຕ ສເທວເກ;
ນິພ຺ພານຄມນໍ ມຄ຺ຄໍ, ຄຕິໍ ປງ຺ກວິໂສສນໍ.
‘‘ອມຕໍ ປຣມສ຺ສາທໍ, ຊຣາມຈ຺ຈຸນິວາຣຓໍ;
ມຫາປຣິສມຊ຺ເຌ ໂສ, ນິສິນ຺ໂນ ໂລກຕາຣໂກ.
‘‘ກຣວີກຣຸໂຕ [ກຣວີກຣຸໂທ (ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)] ນາໂຖ, ພ຺ຣຫ຺ມໂຆໂສ ຕຖາຄໂຕ;
ອຸທ຺ຘຣນ຺ໂຕ ມຫາທຸຄ຺ຄາ, ວິປ຺ປນຏ຺ເຐ ອນາຍເກ.
‘‘ເທເສນ຺ໂຕ ວິຣຊໍ ຘມ຺ມໍ, ທິຏ຺ໂຐ ເມ ໂລກນາຍໂກ;
ຕສ຺ສ ຘມ຺ມໍ ສຸຓິຕ຺ວານ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ.
‘‘ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ຕທາປາຫໍ, ຈິນ຺ເຕນ຺ໂຕ ຊິນສາສນໍ;
ເອກໂກວ ວເນ ຣມ຺ເມ, ວສິໍ ສໍສຄ຺ຄປີຬິໂຕ.
‘‘ສກ຺ກາຍວູປກາໂສ ¶ ເມ, ເຫຕຸຠູໂຕ ມມາຠວີ [ມມາຄມີ (ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ມນໂສ ວູປກາສສ຺ສ, ສໍສຄ຺ຄຠຍທສ຺ສິໂນ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ, ຠວາ ສພ຺ເພ ສມູຫຕາ;
ນາໂຄວ ພນ຺ຘນໍ ເຉຕ຺ວາ, ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ, ມມ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ;
ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ¶ ຈຕສ຺ໂສ, ວິໂມກ຺ຂາປິ ຈ ອຏ຺ຐິເມ;
ຉຬຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ເອກວິຫາຣິໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ເອກວິຫາຣິກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຐມໍ.
໒. ເອກສງ຺ຂິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ວິປສ຺ສິໂນ ຠຄວໂຕ, ມຫາໂພຘິມໂຫ ອຫຸ;
ມຫາຊນາ ສມາຄມ຺ມ, ປູເຊນ຺ຕິ ໂພຘິມຸຕ຺ຕມໍ.
‘‘ນ ຫິ ຕໍ ໂອຣກໍ ມຎ຺ເຎ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ໂຐ ຠວິສ຺ສຕິ;
ຍສ຺ສາຍໍ ອີທິສາ ໂພຘິ, ປູຊນີຍາ [ອີທິໂສ ໂພຘິ, ປູຊນີໂຍ (ສ຺ຍາ.)] ຈ ສຕ຺ຖຸໂນ.
‘‘ຕໂຕ ສງ຺ຂໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ໂພຘິຣຸກ຺ຂມຸປຏ຺ຐຫິໍ;
ຘມນ຺ໂຕ ສພ຺ພທິວສໍ, ອວນ຺ທິໍ ໂພຘິມຸຕ຺ຕມໍ.
‘‘ອາສນ຺ນເກ ກຕໍ ກມ຺ມໍ, ເທວໂລກໍ ອປາປຍີ;
ກເຬວຣໍ ເມ ປຕິຕໍ, ເທວໂລເກ ຣມາມຫໍ.
‘‘ສຏ຺ຐິຕຸຣິຍສຫສ຺ສານິ ¶ , ຕຸຏ຺ຐຫຏ຺ຐາ ປໂມທິຕາ;
ສທາ ມຍ຺ຫໍ ອຸປຏ຺ຐນ຺ຕິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ເອກສຕ຺ຕຕິເມ ກປ຺ເປ, ຣາຊາ ອາສິໍ ສຸທສ຺ສໂນ;
ຈາຕຸຣນ຺ໂຕ ວິຊິຕາວີ, ຊມ຺ພຸມຓ຺ຑສ຺ສ ອິສ຺ສໂຣ.
‘‘ຕໂຕ ອງ຺ຄສຕາ ຕຸຣິຍາ [ຕູຣາ (ສີ. ກ.)], ປຣິວາເຣນ຺ຕິ ມໍ ສທາ;
ອນຸໂຠມິ ສກໍ ກມ຺ມໍ, ອຸປຏ຺ຐານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ຍໍ ຍໍ ໂຍນຸປປຊ຺ຊາມິ, ເທວຕ຺ຕໍ ອຖ ມານຸສໍ;
ມາຕຸກຸຈ຺ຉິຄຕສ຺ສາປິ, ວຊ຺ຊເຣ ເຠຣິໂຍ ສທາ.
‘‘ອຸປຏ຺ຐິຕ຺ວານ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ອນຸຠຸຕ຺ວານ ສມ຺ປທາ;
ສິວໍ ສຸເຂມໍ ອມຕໍ, ປຕ຺ໂຕມ຺ຫິ ອຈລໍ ປທໍ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ກມ຺ມມກຣິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ເອກສງ຺ຂິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ເອກສງ຺ຂິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທຸຕິຍໍ.
໓. ປາຏິຫີຣສຎ຺ຎກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ¶ ¶ ນາມ ຊິໂນ, ອາຫຸຕີນໍ ປຏິຄ຺ຄໂຫ;
ວສີສຕສຫສ຺ເສຫິ, ນຄຣໍ ປາວິສີ ຕທາ.
‘‘ນຄຣໍ ປວິສນ຺ຕສ຺ສ, ອຸປສນ຺ຕສ຺ສ ຕາທິໂນ;
ຣຕນານິ ປຊ຺ໂຊຕິໍສຸ [ປນາທິໍສຸ (ປີ.)], ນິຄ຺ໂຆໂສ ອາສິ ຕາວເທ.
‘‘ພຸທ຺ຘສ຺ສ ອານຸຠາເວນ, ເຠຣີ ວຊ຺ຊຸມຆຏ຺ຏິຕາ;
ສຍໍ ວີຓາ ປວຊ຺ຊນ຺ຕິ, ພຸທ຺ຘສ຺ສ ປວິສໂຕ ປຸຣໍ.
‘‘ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐໍ ນມສ຺ສາມິ [ນ ປສ຺ສາມິ (ສີ.)], ປທຸມຸຕ຺ຕຣມຫາມຸນິໍ;
ປາຏິຫີຣຎ຺ຈ ປສ຺ສິຕ຺ວາ, ຕຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາທຍິໍ.
‘‘ອໂຫ ພຸທ຺ໂຘ ອໂຫ ຘມ຺ໂມ, ອໂຫ ໂນ ສຕ຺ຖຸສມ຺ປທາ;
ອເຈຕນາປິ ຕຸຣິຍາ, ສຍເມວ ປວຊ຺ຊເຣ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ສຎ຺ຎມລຠິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘສຎ຺ຎາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ¶ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ປາຏິຫີຣສຎ຺ຎໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ປາຏິຫີຣສຎ຺ຎກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຕຕິຍໍ.
໔. ຎາຓຕ຺ຖວິກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ກຓິກາຣໍວ ¶ ¶ ຊລິຕໍ, ທີປຣຸກ຺ຂໍວ ໂຊຕິຕໍ;
ກຎ຺ຈນໍວ ວິໂຣຈນ຺ຕໍ, ອທ຺ທສໍ ທ຺ວິປທຸຕ຺ຕມໍ.
‘‘ກມຓ຺ຑລຸໍ ຐເປຕ຺ວານ, ວາກຈີຣຎ຺ຈ ກຸຓ຺ຑິກໍ;
ເອກໍສໍ ອຊິນໍ ກຕ຺ວາ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐໍ ຖວິໍ ອຫໍ.
‘‘‘ຕມນ຺ຘກາຣໍ ວິຘມໍ, ໂມຫຊາລສມາກຸລໍ;
ຎາຓາໂລກໍ ທສ຺ເສຕ຺ວານ, ນິຕ຺ຕິຓ຺ໂຓສິ ມຫາມຸນິ.
‘‘‘ສມຸທ຺ຘຣສິມໍ ໂລກໍ, ສພ຺ພາວນ຺ຕມນຸຕ຺ຕຣໍ;
ຎາເຓ ເຕ ອຸປມາ ນຕ຺ຖິ, ຍາວຕາຊຄໂຕຄຕິ [ຍາວຕາ ຈ ຄໂຕຄຕິ (ປີ. ກ.)].
‘‘‘ເຕນ ຎາເຓນ ສພ຺ພຎ຺ຎູ, ອິຕິ ພຸທ຺ໂຘ ປວຸຈ຺ຈຕິ;
ວນ຺ທາມິ ຕໍ ມຫາວີຣໍ, ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕມນາວຣໍ’.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐໍ ຖວິໍ ອຫໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຎາຓຕ຺ຖວາຍິທໍ ຜລໍ;
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ;
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຎາຓຕ຺ຖວິໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຎາຓຕ຺ຖວິກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ.
໕. ອຸຈ຺ຉຸຂຓ຺ຑິກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ນຄເຣ ພນ຺ຘຸມຕິຍາ, ທ຺ວາຣປາໂລ ອໂຫສຫໍ;
ອທ຺ທສໍ ວິຣຊໍ ພຸທ຺ຘໍ, ສພ຺ພຘມ຺ມານ ປາຣຄຸໍ.
‘‘ອຸຈ຺ຉຸຂຓ຺ຑິກມາທາຍ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສທາສຫໍ;
ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ວິປສ຺ສິສ຺ສ ມເຫສິໂນ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ¶ ¶ ກປ຺ເປ, ຍໍ ອຸຈ຺ຉຸມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ອຸຈ຺ຉຸຂຓ຺ຑສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ອຸຈ຺ຉຸຂຓ຺ຑິໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອຸຈ຺ຉຸຂຓ຺ຑິກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຎ຺ຈມໍ.
໖. ກຬມ຺ພທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ໂຣມໂສ ¶ ນາມ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ວສເຕ ປພ຺ພຕນ຺ຕເຣ;
ກຬມ຺ພໍ ຕສ຺ສ ປາທາສິໍ, ປສນ຺ໂນ ເສຫິ ປາຓິຠິ.
‘‘ຈຕຸນ຺ນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ທານມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ກຬມ຺ພສ຺ສ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ກຬມ຺ພທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ກຬມ຺ພທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຉຏ຺ຐໍ.
໗. ອມ຺ພາຏກທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ວິປິເນ ¶ ພຸທ຺ຘໍ ທິສ຺ວານ, ສຍມ຺ຠຸໍ ອປຣາຊິຕໍ;
ອມ຺ພາຏກໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ສຍມ຺ຠຸສ຺ສ ອທາສຫໍ.
‘‘ເອກຕິໍເສ ¶ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຜລມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ອມ຺ພາຏກທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອມ຺ພາຏກທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ສຕ຺ຕມໍ.
໘. ຫຣີຕກທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ຫຣີຕກໍ ອາມລກໍ, ອມ຺ພຊມ຺ພຸວິຠີຕກໍ;
ໂກລໍ ຠລ຺ລາຕກໍ ພິລ຺ລໍ, ສຍເມວ ຫຣາມຫໍ.
‘‘ທິສ຺ວານ ປພ຺ຠາຣຄຕໍ, ຌາຍິໍ ຌານຣຕໍ ມຸນິໍ;
ອາພາເຘນ ອາປີເຬນ຺ຕໍ, ອທຸຕີຍໍ ມຫາມຸນິໍ.
‘‘ຫຣີຕກໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ສຍມ຺ຠຸສ຺ສ ອທາສຫໍ;
ຂາທມຕ຺ຕມ຺ຫິ ເຠສຊ຺ເຊ, ພ຺ຍາຘິ ປສ຺ສມ຺ຠິ [ປສ຺ສທ຺ຘິ (ກ.)] ຕາວເທ.
‘‘ປຫີນທຣໂຖ ພຸທ຺ໂຘ, ອນຸໂມທມກາສິ ເມ;
‘ເຠສຊ຺ຊທາເນນິມິນາ, ພ຺ຍາຘິວູປສເມນ ຈ.
‘‘‘ເທວຠູໂຕ ມນຸສ຺ໂສ ວາ, ຊາໂຕ ວາ ອຎ຺ຎຊາຕິຍາ;
ສພ຺ພຕ຺ຖ ສຸຂິໂຕ ໂຫຕຸ, ມາ ຈ ເຕ ພ຺ຍາຘິມາຄມາ’.
‘‘ອິທໍ ¶ ວຕ຺ວານ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ສຍມ຺ຠູ ອປຣາຊິໂຕ;
ນຠໍ ອພ຺ຠຸຄ຺ຄມີ ຘີໂຣ, ຫໍສຣາຊາວ ອມ຺ພເຣ.
‘‘ຍໂຕ ຫຣີຕກໍ ທິນ຺ນໍ, ສຍມ຺ຠຸສ຺ສ ມເຫສິໂນ;
ອິມໍ ຊາຕິໍ ອຸປາທາຍ, ພ຺ຍາຘິ ເມ ນຸປປຊ຺ຊຖ.
‘‘ອຍໍ ປຈ຺ຉິມໂກ ມຍ຺ຫໍ, ຈຣິໂມ ວຕ຺ຕເຕ ຠໂວ;
ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ສຈ຺ຉິກຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ຈຕຸນ຺ນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ເຠສຊ຺ຊມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ເຠສຊ຺ຊສ຺ສ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ¶ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຫຣີຕກທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຫຣີຕກທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ອຏ຺ຐມໍ.
໙. ອມ຺ພປິຓ຺ຑິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ຫຕ຺ຖິຣາຊາ ຕທາ ອາສິໍ, ອີສາທນ຺ໂຕ ອຸຣຸຬ຺ຫວາ;
ວິຈຣນ຺ໂຕ ພ຺ຣຫາຣຎ຺ເຎ, ອທ຺ທສໍ ໂລກນາຍກໍ.
‘‘ອມ຺ພປິຓ຺ຑໍ ¶ ຄເຫຕ຺ວານ, ອທາສິໍ ສຕ຺ຖຸໂນ ອຫໍ;
ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫິ ມຫາວີໂຣ, ສິທ຺ຘຕ຺ໂຖ ໂລກນາຍໂກ.
‘‘ມມ ນິຊ຺ຌາຍມານສ຺ສ, ປຣິຠຸຎ຺ຊິ ຕທາ ຊິໂນ;
ຕຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ, ຕຸສິຕໍ ອຸປປຊ຺ຊຫໍ.
‘‘ຕໂຕ ອຫໍ ຈວິຕ຺ວານ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ອໂຫສຫໍ;
ເອເຕເນວ ອຸປາເຍນ, ອນຸຠຸຕ຺ວານ ສມ຺ປທາ.
‘‘ປຘານປຫິຕຕ຺ໂຕຫໍ, ອຸປສນ຺ໂຕ ນິຣູປຘິ;
ສພ຺ພາສເວ ປຣິຎ຺ຎາຍ, ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ຈຕຸນ຺ນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຜລມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ອມ຺ພປິຓ຺ຑິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອມ຺ພປິຓ຺ຑິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ນວມໍ.
໑໐. ອມ຺ພຜລິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕຣພຸທ຺ຘສ຺ສ ¶ ¶ ¶ , ໂລກເຊຏ຺ຐສ຺ສ ຕາທິໂນ;
ປິຓ຺ຑາຍ ວິຈຣນ຺ຕສ຺ສ, ຘາຣໂຕ ອຸຕ຺ຕມໍ ຍສໍ.
‘‘ອຄ຺ຄຜລໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ວິປ຺ປສນ຺ເນນ ເຈຕສາ;
ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍສ຺ສ ວີຣສ຺ສ, ອທາສິໍ ສຕ຺ຖຸໂນ ອຫໍ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ທ຺ວິປທິນ຺ທ [ທິປທິນ຺ທ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ໂລກເຊຏ຺ຐ ນຣາສຠ;
ປຕ຺ໂຕມ຺ຫິ ອຈລໍ ຐານໍ, ຫິຕ຺ວາ ຊຍປຣາຊຍໍ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ຍໍ ທານມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ອຄ຺ຄທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ອມ຺ພຜລິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ;
ອມ຺ພຜລິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທສມໍ.
ເອກວິຫາຣິວຄ຺ໂຄ ຈຕຸຈຕ຺ຕາລີສໂມ.
ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –
ເຖໂຣ ¶ ເອກວິຫາຣີ ຈ, ສງ຺ຂິໂຍ ປາຏິຫີຣໂກ;
ຖວິໂກ ອຸຈ຺ຉຸຂຓ຺ຑີ ຈ, ກຬມ຺ພອມ຺ພາຏກໂທ.
ຫຣີຕກມ຺ພປິຓ຺ຑີ ຈ, ອມ຺ພໂທ ທສໂມ ຍຕິ;
ຉຬສີຕິ ຈ ຄາຖາໂຍ, ຄຓິຕາໂຍ ວິຠາວິຠິ.
໔໕. ວິຠີຕກວຄ຺ໂຄ
໑. ວິຠີຕກມິຎ຺ຊິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ກກຸສນ຺ໂຘ ¶ ¶ ¶ ມຫາວີໂຣ, ສພ຺ພຘມ຺ມານ ປາຣຄູ;
ຄຓມ຺ຫາ ວູປກຏ຺ໂຐ ໂສ, ອຄມາສິ ວນນ຺ຕຣໍ.
‘‘ພີຊມິຎ຺ຊໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ລຕາຍ ອາວຸຓິໍ ອຫໍ;
ຠຄວາ ຕມ຺ຫິ ສມເຍ, ຌາຍເຕ ປພ຺ພຕນ຺ຕເຣ.
‘‘ທິສ຺ວານຫໍ ເທວເທວໍ, ວິປ຺ປສນ຺ເນນ ເຈຕສາ;
ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍສ຺ສ ວີຣສ຺ສ, ພີຊມິຎ຺ຊມທາສຫໍ.
‘‘ອິມສ຺ມິໍເຍວ ກປ຺ປມ຺ຫິ, ຍໍ ມິຎ຺ຊມທທິໍ [ຜລມທທິໍ (ສີ. ປີ.), ພີຊມທທິໍ (ສ຺ຍາ.)] ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພີຊມິຎ຺ຊສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ, ຠວາ ສພ຺ເພ ສມູຫຕາ;
ນາໂຄວ ພນ຺ຘນໍ ເຉຕ຺ວາ, ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ, ມມ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ;
ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ, ວິໂມກ຺ຂາປິ ຈ ອຏ຺ຐິເມ;
ຉຬຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ວິຠີຕກມິຎ຺ຊິໂຍ [ວິເຠທກ… (ສ຺ຍາ. ກ.)] ເຖໂຣ ອິມາ
ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ວິຠີຕກມິຎ຺ຊິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຐມໍ.
໒. ໂກລທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ອຊິເນນ ¶ ¶ ¶ ນິວຕ຺ໂຖຫໍ, ວາກຈີຣຘໂຣ ຕທາ;
ຂາຣິຍາ ປູຣຍິຕ຺ວານ, ໂກລໍຫາສິໍ ມມສ຺ສມໍ [ຂາຣິຠາຣໍ ຫຣິຕ຺ວານ, ໂກລມາຫຣິມສ຺ສມໍ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ຕມ຺ຫິ ¶ ກາເລ ສິຂີ ພຸທ຺ໂຘ, ເອໂກ ອທຸຕິໂຍ ອຫຸ;
ມມສ຺ສມໍ ອຸປາຄຈ຺ຉິ, ຊານນ຺ໂຕ ສພ຺ພກາລິກໍ.
‘‘ສກໍ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ, ວນ຺ທິຕ຺ວານ ຈ ສຸພ຺ພຕໍ;
ອຸໂຠ ຫຕ຺ເຖຫິ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ, ໂກລໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສທາສຫໍ.
‘‘ເອກຕິໍເສ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຜລມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ໂກລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ໂກລທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ໂກລທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທຸຕິຍໍ.
໓. ພິລ຺ລິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ຈນ຺ທຠາຄານທີຕີເຣ ¶ , ອສ຺ສໂມ ສຸກໂຕ ມມ;
ພິລ຺ລຣຸກ຺ເຂຫິ [ເພລຸວຣຸກ຺ເຂຫິ (ສ຺ຍາ.)] ອາກິຓ຺ໂຓ, ນານາທຸມນິເສວິໂຕ.
‘‘ສຸຄນ຺ຘໍ ເພລຸວໍ ທິສ຺ວາ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐມນຸສ຺ສຣິໍ;
ຂາຣິຠາຣໍ ປູຣຍິຕ຺ວາ, ຕຸຏ຺ໂຐ ສໍວິຄ຺ຄມານໂສ.
‘‘ກກຸສນ຺ຘໍ ອຸປາຄມ຺ມ, ພິລ຺ລປກ຺ກມທາສຫໍ;
ປຸຎ຺ຎກ຺ເຂຕ຺ຕສ຺ສ ວີຣສ຺ສ, ວິປ຺ປສນ຺ເນນ ເຈຕສາ.
‘‘ອິມສ຺ມິໍເຍວ ກປ຺ປສ຺ມິໍ, ຍໍ ຜລມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ພິລ຺ລິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ພິລ຺ລິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຕຕິຍໍ.
໔. ຠລ຺ລາຕທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ຓໍ ¶ ¶ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ທ຺ວຕ຺ຕິໍສວຣລກ຺ຂຓໍ;
ວິປິນຄ຺ເຄນ [ປວນຄ຺ເຄນ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ, ສາລຣາຊໍວ ຜຸລ຺ລິຕໍ.
‘‘ຕິຓຕ຺ຖຣໍ ປຎ຺ຎາເປຕ຺ວາ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐໍ ອຍາຈຫໍ;
‘ອນຸກມ຺ປຕຸ ມໍ ພຸທ຺ໂຘ, ຠິກ຺ຂໍ ອິຈ຺ຉາມິ ທາຕເວ’.
‘‘ອນຸກມ຺ປໂກ ກາຣຸຓິໂກ, ອຕ຺ຖທສ຺ສີ ມຫາຍໂສ;
ມມ ສງ຺ກປ຺ປມຎ຺ຎາຍ, ໂອຣູຫິ ມມ ອສ຺ສເມ.
‘‘ໂອໂຣຫິຕ຺ວານ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ນິສີທິ ປຓ຺ຓສນ຺ຖເຣ;
ຠລ຺ລາຕກໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສທາສຫໍ.
‘‘ມມ ນິຊ຺ຌາຍມານສ຺ສ, ປຣິຠຸຎ຺ຊິ ຕທາ ຊິໂນ;
ຕຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ, ອຠິວນ຺ທິໍ ຕທາ ຊິນໍ.
‘‘ອຏ຺ຐາຣເສ ກປ຺ປສເຕ, ຍໍ ຜລມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ¶ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຠລ຺ລາຕທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຠລ຺ລາຕທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ.
໕. ອຸຕ຺ຕລິປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ນິຄ຺ໂຣເຘ ¶ ¶ ຫຣິໂຕຠາເສ, ສໍວິຣຸຬ຺ຫມ຺ຫິ ປາທເປ;
ອຸຕ຺ຕລິມາລໍ [ອຸມ຺ມາ ມາລໍ ຫິ (ສ຺ຍາ.)] ປຄ຺ຄຍ຺ຫ, ໂພຘິຍາ ອຠິໂຣປຍິໍ.
‘‘ອິມສ຺ມິໍເຍວ ກປ຺ປມ຺ຫິ, ຍໍ ໂພຘິມຠິປູຊຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ໂພຘິປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ອຸຕ຺ຕລິປຸປ຺ຜິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອຸຕ຺ຕລິປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຎ຺ຈມໍ.
໖. ອມ຺ພາຏກິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ສຸປຸປ຺ຜິຕໍ ¶ ສາລວນໍ, ໂອຄຍ຺ຫ ເວສ຺ສຠູ ມຸນິ;
ນິສີທິ ຄິຣິທຸຄ຺ເຄສຸ, ອຠິຊາໂຕວ ເກສຣີ.
‘‘ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ¶ ສຸມໂນ, ອມ຺ພາຏກມປູຊຍິໍ;
ປຸຎ຺ຎກ຺ເຂຕ຺ຕໍ ອນຸຕ຺ຕຣໍ [ມຫາວີຣໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ປສນ຺ໂນ ເສຫິ ປາຓິຠິ.
‘‘ເອກຕິໍເສ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ປຸປ຺ຜມຠິໂຣປຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ອມ຺ພາຏກິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອມ຺ພາຏກິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຉຏ຺ຐໍ.
໗. ສີຫາສນິກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕຣສ຺ສ ¶ ¶ ຠຄວໂຕ, ສພ຺ພຠູຕຫິເຕສິໂນ;
ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ສີຫາສນມທາສຫໍ.
‘‘ເທວໂລເກ ມນຸສ຺ເສ ວາ, ຍຕ຺ຖ ຍຕ຺ຖ ວສາມຫໍ;
ລຠາມິ ວິປຸລໍ ພ຺ຍມ຺ຫໍ, ສີຫາສນສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ໂສຓ຺ຓມຍາ ຣູປິມຍາ, ໂລຫິຕງ຺ຄມຍາ [ໂລຫິຕງ຺ກມຍາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ພຫູ;
ມຓິມຍາ ຈ ປລ຺ລງ຺ກາ, ນິພ຺ພຕ຺ຕນ຺ຕິ ມມໍ ສທາ.
‘‘ໂພຘິຍາ ¶ ອາສນໍ ກຕ຺ວາ, ຊລຊຸຕ຺ຕມນາມິໂນ;
ອຸຈ຺ເຈ ກຸເລ ປຊາຍາມິ, ອໂຫ ຘມ຺ມສຸຘມ຺ມຕາ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ສີຫາສນມກາສຫໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ສີຫາສນສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ສີຫາສນິໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ສີຫາສນິກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ສຕ຺ຕມໍ.
໘. ປາທປີຐິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ສຸເມໂຘ ¶ ນາມ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ອຄ຺ໂຄ ກາຣຸຓິໂກ ມຸນິ;
ຕາຣຍິຕ຺ວາ ພຫູ ສຕ຺ເຕ, ນິພ຺ພຸໂຕ ໂສ ມຫາຍໂສ.
‘‘ສີຫາສນສ຺ສ ສາມນ຺ຕາ, ສຸເມຘສ຺ສ ມເຫສິໂນ;
ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ປາທປີຐມກາຣຍິໍ.
‘‘ກຕ຺ວານ ກຸສລໍ ກມ຺ມໍ, ສຸຂປາກໍ ສຸຂຸທ຺ຣຍໍ;
ປຸຎ຺ຎກມ຺ເມນ ສໍຍຸຕ຺ໂຕ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຕຕ຺ຖ ¶ ¶ ¶ ເມ ວສມານສ຺ສ, ປຸຎ຺ຎກມ຺ມສມງ຺ຄິໂນ;
ປທານິ ອຸທ຺ຘຣນ຺ຕສ຺ສ, ໂສຓ຺ຓປີຐາ ຠວນ຺ຕິ ເມ.
‘‘ລາຠາ ເຕສໍ ສຸລທ຺ຘໍ ໂວ, ເຍ ລຠນ຺ຕິ ອຸປສ຺ສຸຕິໍ;
ນິພ຺ພຸເຕ ກາຣໍ ກຕ຺ວານ, ລຠນ຺ຕິ ວິປຸລໍ ສຸຂໍ.
‘‘ມຍາປິ ສຸກຕໍ ກມ຺ມໍ, ວາຓິຊ຺ຊໍ ສຸປ຺ປໂຍຊິຕໍ;
ປາທປີຐໍ ກຣິຕ຺ວານ, ໂສຓ຺ຓປີຐໍ ລຠາມຫໍ.
‘‘ຍໍ ຍໍ ທິສໍ ປກ຺ກມາມິ, ເກນຈິ ກິຈ຺ຈເຍນຫໍ [ປຈ຺ຈເຍນຫໍ (ສີ. ປີ.)];
ໂສຓ຺ຓປີເຐ ອກ຺ກມາມິ [ໂສຓ຺ຓປີເຐນ ກມາມິ (ກ.)], ປຸຎ຺ຎກມ຺ມສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ຕິໍສກປ຺ປສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ຍໍ ກມ຺ມມກຣິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ປາທປີຐສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ປາທປີຐິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ປາທປີຐິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ອຏ຺ຐມໍ.
໙. ເວທິກາຣກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕຣສ຺ສ ¶ ຠຄວໂຕ, ໂພຘິຍາ ປາທປຸຕ຺ຕເມ;
ເວທິກໍ ສຸກຕໍ ກຕ຺ວາ, ສກໍ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາທຍິໍ.
‘‘ອໂຕຬາຣານິ [ອໂຖຬາຣານິ (ສີ. ປີ.), ອຄ຺ໂຄຬາຣານິ (ສ຺ຍາ.)] ຠຓ຺ຑານິ, ກຕານິ ອກຕານິ ຈ;
ອນ຺ຕລິກ຺ຂາ ປວສ຺ສນ຺ຕິ, ເວທິກາຍ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ອຸຠໂຕ ພ຺ຍູຬ຺ຫສງ຺ຄາເມ, ປກ຺ຂນ຺ທນ຺ໂຕ ຠຍານເກ;
ຠຍເຠຣວໍ ນ ປສ຺ສາມິ, ເວທິກາຍ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ມມ ¶ ¶ ສງ຺ກປ຺ປມຎ຺ຎາຍ, ພ຺ຍມ຺ຫໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕເຕ ສຸຠໍ;
ສຍນານິ ມຫຄ຺ຆານິ, ເວທິກາຍ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ຍໍ ເວທິກມກາຣຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ເວທິກາຍ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ເວທິກາຣໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ເວທິກາຣກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ນວມໍ.
໑໐. ໂພຘິຆຣທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ສິທ຺ຘຕ຺ຖສ຺ສ ¶ ຠຄວໂຕ, ທ຺ວິປທິນ຺ທສ຺ສ ຕາທິໂນ;
ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ໂພຘິຆຣມກາຣຍິໍ.
‘‘ຕຸສິຕໍ ອຸປປນ຺ໂນມ຺ຫິ, ວສາມິ ຣຕເນ ຆເຣ;
ນ ເມ ສີຕໍ ວາ ອຸຓ຺ຫໍ ວາ, ວາໂຕ ຄຕ຺ເຕ ນ ສມ຺ຜຸເສ.
‘‘ປຎ຺ຈສຏ຺ຐິມ຺ຫິໂຕ ກປ຺ເປ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ອໂຫສຫໍ;
ກາສິກໍ ນາມ ນຄຣໍ, ວິສ຺ສກມ຺ເມນ [ວິສຸກມ຺ເມນ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ມາປິຕໍ.
‘‘ທສໂຍຊນອາຍາມໍ, ອຏ຺ຐໂຍຊນວິຕ຺ຖຕໍ;
ນ ຕມ຺ຫິ ນຄເຣ ອຕ຺ຖິ, ກຏ຺ຐໍ ວລ຺ລີ ຈ ມຕ຺ຕິກາ.
‘‘ຕິຣິຍໍ ໂຍຊນໍ ອາສິ, ອທ຺ຘໂຍຊນວິຕ຺ຖຕໍ;
ມງ຺ຄໂລ ນາມ ປາສາໂທ, ວິສ຺ສກມ຺ເມນ ມາປິໂຕ.
‘‘ຈຸລ຺ລາສີຕິສຫສ຺ສານິ, ຖມ຺ຠາ ໂສຓ຺ຓມຍາ ອຫຸໍ;
ມຓິມຍາ ຈ ນິຍ຺ຍູຫາ, ຉທນໍ ຣູປິຍໍ ອຫຸ.
‘‘ສພ຺ພໂສຓ຺ຓມຍໍ ¶ ຆຣໍ, ວິສ຺ສກມ຺ເມນ ມາປິຕໍ;
ອຊ຺ຌາວຸຕ຺ຖໍ ມຍາ ເອຕໍ, ຆຣທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ເຕ ສພ຺ເພ ອນຸໂຠຕ຺ວານ, ເທວມານຸສເກ ຠເວ;
ອຊ຺ຌປຕ຺ໂຕມ຺ຫິ ນິພ຺ພານໍ, ສນ຺ຕິປທມນຸຕ຺ຕຣໍ.
‘‘ຕິໍສກປ຺ປສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ໂພຘິຆຣມກາຣຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ¶ ນາຠິຊານາມິ, ຆຣທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ໂພຘິຆຣທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ໂພຘິຆຣທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທສມໍ.
ວິຠີຕກວຄ຺ໂຄ ປຎ຺ຈຈຕ຺ຕາລີສໂມ.
ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –
ວິຠີຕກີ ໂກລຜລີ, ພິລ຺ລຠລ຺ລາຕກປ຺ປໂທ;
ອຸຕ຺ຕລມ຺ພຏກີ ເຈວ, ອາສນີ ປາທປີຐໂກ.
ເວທິໂກ ໂພຘິຆຣິໂກ, ຄາຖາໂຍ ຄຓິຕາປິ ຈ;
ເອກູນາສີຕິກາ ສພ຺ພາ, ອສ຺ມິໍ ວຄ຺ເຄ ປກິຕ຺ຕິຕາ.
໔໖. ຊຄຕິທາຍກວຄ຺ໂຄ
໑. ຊຄຕິທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ຘມ຺ມທສ຺ສິສ຺ສ ¶ ¶ ¶ ມຸນິໂນ, ໂພຘິຍາ ປາທປຸຕ຺ຕເມ;
ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ຊຄຕິໍ ກາຣຍິໍ ອຫໍ.
‘‘ທຣິໂຕ ປພ຺ພຕໂຕ ວາ, ຣຸກ຺ຂໂຕ ປຕິໂຕ ອຫໍ;
ຈຸໂຕ ປຕິຏ຺ຐໍ ວິນ຺ທາມິ, ຊຄຕິຍາ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ນ ເມ ໂຈຣາ ວິເຫສນ຺ຕິ, ນາຕິມຎ຺ຎນ຺ຕິ ຂຕ຺ຕິຍາ [ປສຫນ຺ຕິ, ນາຕິມຎ຺ຎຕິ ຂຕ຺ຕິໂຍ (ສີ. ປີ.)];
ສພ຺ພາມິຕ຺ເຕຕິກ຺ກມາມິ, ຊຄຕິຍາ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ຍໍ ຍໍ ໂຍນຸປປຊ຺ຊາມິ, ເທວຕ຺ຕໍ ອຖ ມານຸສໍ;
ສພ຺ພຕ຺ຖ ປູຊິໂຕ ໂຫມິ, ຊຄຕິຍາ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ອຏ຺ຐາຣເສ ກປ຺ປສເຕ, ຊຄຕິໍ ກາຣຍິໍ ອຫໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຊຄຕິທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ, ຠວາ ສພ຺ເພ ສມູຫຕາ;
ນາໂຄວ ພນ຺ຘນໍ ເຉຕ຺ວາ, ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ, ມມ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ;
ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ, ວິໂມກ຺ຂາປິ ຈ ອຏ຺ຐິເມ;
ຉຬຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ¶ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຊຄຕິທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຊຄຕິທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຐມໍ.
໒. ໂມຣຫຕ຺ຖິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ໂມຣຫຕ຺ຖໍ ¶ ¶ ຄເຫຕ຺ວານ, ອຸເປສິໍ ໂລກນາຍກໍ;
ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ໂມຣຫຕ຺ຖມທາສຫໍ.
‘‘ອິມິນາ ¶ ໂມຣຫຕ຺ເຖນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ນິພ຺ພາຍິໍສຸ ຕໂຍ ອຄ຺ຄີ, ລຠາມິ ວິປຸລໍ ສຸຂໍ.
‘‘ອໂຫ ພຸທ຺ໂຘ ອໂຫ ຘມ຺ໂມ, ອໂຫ ໂນ ສຕ຺ຖຸສມ຺ປທາ;
ທຕ຺ວານຫໍ ໂມຣຫຕ຺ຖໍ, ລຠາມິ ວິປຸລໍ ສຸຂໍ.
‘‘ຕິຍຄ຺ຄີ [ຕິຘຄ຺ຄີ (ສ຺ຍາ. ກ.), ຕິວຄ຺ຄີ (ປີ.)] ນິພ຺ພຸຕາ ມຍ຺ຫໍ, ຠວາ ສພ຺ເພ ສມູຫຕາ;
ສພ຺ພາສວາ ປຣິກ຺ຂີຓາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘ເອກຕິໍເສ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ທານມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ໂມຣຫຕ຺ຖສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ¶ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ໂມຣຫຕ຺ຖິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ໂມຣຫຕ຺ຖິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທຸຕິຍໍ.
໓. ສີຫາສນພີຊິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ຕິສ຺ສສ຺ສາຫໍ ຠຄວໂຕ, ໂພຘິຣຸກ຺ຂມວນ຺ທິຍໍ;
ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ພີຊນິໍ ຕຕ຺ຖ, ສີຫາສນມພີຊຫໍ [ມພີຊຍິໍ (ສີ.), ມວິຊ຺ຊຫໍ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ທ຺ເວນວຸເຕ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ສີຫາສນມພີຊຫໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພີຊນາຍ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ສີຫາສນພີຊິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ
ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ສີຫາສນພີຊິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຕຕິຍໍ.
໔. ຕິຓຸກ຺ກຘາຣິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕຣພຸທ຺ຘສ຺ສ ¶ ¶ , ໂພຘິຍາ ປາທປຸຕ຺ຕເມ;
ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ຕໂຍ ອຸກ຺ເກ ອຘາຣຍິໍ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ໂສຫໍ ອຸກ຺ກມຘາຣຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ອຸກ຺ກທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຕິຓຸກ຺ກຘາຣິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຕິຓຸກ຺ກຘາຣິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ.
໕. ອກ຺ກມນທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ກກຸສນ຺ຘສ຺ສ ມຸນິໂນ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ວຸສີມໂຕ;
ທິວາວິຫາຣໍ ວຊໂຕ, ອກ຺ກມນມທາສຫໍ.
‘‘ອິມສ຺ມິໍເຍວ ກປ຺ປມ຺ຫິ, ຍໍ ທານມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ອກ຺ກມນສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ອກ຺ກມນທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອກ຺ກມນທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຎ຺ຈມໍ.
໖. ວນໂກຣຓ຺ຑິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ສິທ຺ຘຕ຺ຖສ຺ສ ຠຄວໂຕ, ໂລກເຊຏ຺ຐສ຺ສ ຕາທິໂນ;
ວນໂກຣຓ຺ຑມາທາຍ, ພຸທ຺ຘສ຺ສ ອຠິໂຣປຍິໍ.
‘‘ຈຕຸນ຺ນວຸຕິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ຍໍ ປຸປ຺ຜມຠິໂຣປຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ວນໂກຣຓ຺ຑິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ວນໂກຣຓ຺ຑິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຉຏ຺ຐໍ.
ວີສຕິມໍ ຠາຓວາຣໍ.
໗. ເອກຉຕ຺ຕິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ອງ຺ຄາຣຊາຕາ ¶ ¶ ປຖວີ, ກຸກ຺ກຸຬານຸຄຕາ ມຫີ;
ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ຠຄວາ, ອພ຺ໂຠກາສມ຺ຫິ ຈງ຺ກມິ.
‘‘ປຓ຺ຑຣໍ ຉຕ຺ຕມາທາຍ, ອທ຺ຘານໍ ປຏິປຊ຺ຊຫໍ;
ຕຕ຺ຖ ທິສ຺ວານ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ວິຕ຺ຕິ ເມ ອຸປປຊ຺ຊຖ.
‘‘ມຣີຈິໂຍຕ຺ຖຏາ ¶ [ມຣິຈິໂມຜຸນາ (ສ຺ຍາ.), ມຣີຈິໂວຜຸຏາ (ປີ.)] ຠູມິ, ອງ຺ຄາຣາວ ມຫີ ອຍໍ;
ອຸປຫນ຺ຕິ [ອຸປວາຍນ຺ຕິ (ສີ. ປີ.)] ມຫາວາຕາ, ສຣີຣສ຺ສາສຸເຂປນາ [ສຣີຣກາຍຸເຂປນາ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ສີຕໍ ອຸຓ຺ຫໍ ວິຫນນ຺ຕໍ [ວິຫນຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ວາຕາຕປນິວາຣຓໍ;
ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫ ອິມໍ ຉຕ຺ຕໍ, ຜສ຺ສຍິສ຺ສາມິ [ປສ຺ສຍິສ຺ສາມິ (ກ.)] ນິພ຺ພຸຕິໍ.
‘‘ອນຸກມ຺ປໂກ ກາຣຸຓິໂກ, ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ມຫາຍໂສ;
ມມ ສງ຺ກປ຺ປມຎ຺ຎາຍ, ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫິ ຕທາ ຊິໂນ.
‘‘ຕິໍສກປ຺ປານິ ເທວິນ຺ໂທ, ເທວຣຊ຺ຊມກາຣຍິໍ;
ສຕານໍ ປຎ຺ຈກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ອໂຫສຫໍ.
‘‘ປເທສຣຊ຺ຊໍ ວິປຸລໍ, ຄຓນາໂຕ ອສງ຺ຂິຍໍ;
ອນຸໂຠມິ ສກໍ ກມ຺ມໍ, ປຸພ຺ເພ ສຸກຕມຕ຺ຕໂນ.
‘‘ອຍໍ ¶ ເມ ປຈ຺ຉິມາ ຊາຕິ, ຈຣິໂມ ວຕ຺ຕເຕ ຠໂວ;
ອຊ຺ຊາປິ ເສຕຈ຺ຉຕ຺ຕໍ ເມ, ສພ຺ພກາລໍ ຘຣີຍຕິ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຉຕ຺ຕມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຉຕ຺ຕທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ເອກຉຕ຺ຕິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ເອກຉຕ຺ຕິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ສຕ຺ຕມໍ.
໘. ຊາຕິປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປຣິນິພ຺ພຸເຕ ຠຄວຕິ, ປທຸມຸຕ຺ຕເຣ ມຫາຍເສ;
ປຸປ຺ຜວຏໍສເກ ກຕ຺ວາ [ປຸປ຺ຜຈງ຺ໂກຏເກ ຄເຫຕ຺ວາ (ສ຺ຍາ.)], ສຣີຣມຠິໂຣປຍິໍ.
‘‘ຕຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ, ນິມ຺ມານໍ ອຄມາສຫໍ;
ເທວໂລກຄໂຕ ສນ຺ໂຕ, ປຸຎ຺ຎກມ຺ມໍ ສຣາມຫໍ.
‘‘ອມ຺ພຣາ ¶ ¶ ປຸປ຺ຜວສ຺ໂສ ເມ, ສພ຺ພກາລໍ ປວສ຺ສຕິ;
ສໍສຣາມິ ມນຸສ຺ເສ ເຈ [ເວ (ສ຺ຍາ.)], ຣາຊາ ໂຫມິ ມຫາຍໂສ.
‘‘ຕຫິໍ ກຸສຸມວສ຺ໂສ ເມ, ອຠິວສ຺ສຕິ ສພ຺ພທາ;
ຕສ຺ເສວ [ກາເຍສຸ (ສ຺ຍາ.), ກາເຍວ (ປີ.)] ປຸປ຺ຜປູຊາຍ, ວາຫສາ ສພ຺ພທສ຺ສິໂນ.
‘‘ອຍໍ ປຈ຺ຉິມໂກ ມຍ຺ຫໍ, ຈຣິໂມ ວຕ຺ຕເຕ ຠໂວ;
ອຊ຺ຊາປິ ປຸປ຺ຜວສ຺ໂສ ເມ, ອຠິວສ຺ສຕິ ສພ຺ພທາ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ຍໍ ປຸປ຺ຜມຠິໂຣປຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ເທຫປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຊາຕິປຸປ຺ຜິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຊາຕິປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ອຏ຺ຐມໍ.
໙. ປຏ຺ຏິປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ນີຫຣນ຺ເຕ ສຣີຣມ຺ຫິ, ວຊ຺ຊມານາສຸ ເຠຣິສຸ;
ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ປຏ຺ຏິປຸປ຺ຜມປູຊຍິໍ [ສຕ຺ຕິ… (ສ຺ຍາ. ປີ.)].
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ປຸປ຺ຜມຠິປູຊຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ເທຫປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ປຏ຺ຏິປຸປ຺ຜິໂຍ [ສຕ຺ຕິປຓ຺ຓິໂຍ (ສ຺ຍາ. ປີ.)] ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ປຏ຺ຏິປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ນວມໍ.
໑໐. ຄນ຺ຘປູຊກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ຈິຕາສຸ ¶ ກຸຣຸມານາສຸ [ຈິຕ຺ເຕສຸ ກຍິຣມາເນສຸ (ສີ.)], ນານາຄນ຺ເຘ ສມາຫເຏ;
ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ຄນ຺ຘມຸຏ຺ຐິມປູຊຍິໍ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ຈິຕກໍ ຍມປູຊຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຈິຕປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຄນ຺ຘປູຊໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຄນ຺ຘປູຊກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທສມໍ.
ຊຄຕິທາຍກວຄ຺ໂຄ ຉຈຕ຺ຕາລີສໂມ.
ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –
ຊຄຕີ ¶ ໂມຣຫຕ຺ຖີ ຈ, ອາສນີ ອຸກ຺ກຘາຣໂກ;
ອກ຺ກມິ ວນໂກຣຓ຺ຑິ, ຉຕ຺ຕໂທ ຊາຕິປູຊໂກ.
ປຏ຺ຏິປຸປ຺ຜີ ຈ ໂຍ ເຖໂຣ, ທສໂມ ຄນ຺ຘປູຊໂກ;
ສຕ຺ຕສຏ຺ຐິ ຈ ຄາຖາໂຍ, ຄຓິຕາໂຍ ວິຠາວິຠິ.
໔໗. ສາລກຸສຸມິຍວຄ຺ໂຄ
໑. ສາລກຸສຸມິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປຣິນິພ຺ພຸເຕ ¶ ¶ ¶ ຠຄວຕິ, ຊລຊຸຕ຺ຕມນາມເກ;
ອາໂຣປິຕມ຺ຫິ ຈິຕເກ, ສາລປຸປ຺ຜມປູຊຍິໍ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ປຸປ຺ຜມຠິໂຣປຍິໍ [ປຸປ຺ຜມຠິປຸຊຍິໍ (ສ຺ຍາ.)];
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຈິຕປູຊາຍິທໍ [ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ (ສ຺ຍາ.)] ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ, ຠວາ ສພ຺ເພ ສມູຫຕາ;
ນາໂຄວ ພນ຺ຘນໍ ເຉຕ຺ວາ, ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ, ມມ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ;
ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ, ວິໂມກ຺ຂາປິ ຈ ອຏ຺ຐິເມ;
ຉຬຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ສາລກຸສຸມິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ສາລກຸສຸມິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຐມໍ.
໒. ຈິຕກປູຊກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ຌາຍມານສ຺ສ ຠຄວໂຕ, ສິຂິໂນ ໂລກພນ຺ຘຸໂນ;
ອຏ຺ຐ ຈມ຺ປກປຸປ຺ຜານິ, ຈິຕກໍ ອຠິໂຣປຍິໍ.
‘‘ເອກຕິໍເສ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ປຸປ຺ຜມຠິໂຣປຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ¶ ນາຠິຊານາມິ, ຈິຕປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ¶ ¶ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຈິຕກປູຊໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຈິຕກປູຊກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທຸຕິຍໍ.
໓. ຈິຕກນິພ຺ພາປກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ທຍ຺ຫມາເນ ¶ ສຣີຣມ຺ຫິ, ເວສ຺ສຠຸສ຺ສ ມເຫສິໂນ;
ຄນ຺ໂຘທກໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ຈິຕໍ ນິພ຺ພາປຍິໍ ອຫໍ.
‘‘ເອກຕິໍເສ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຈິຕໍ ນິພ຺ພາປຍິໍ ອຫໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຄນ຺ໂຘທກສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຈິຕກນິພ຺ພາປໂກ ເຖໂຣ ອິມາ
ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຈິຕກນິພ຺ພາປກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຕຕິຍໍ.
໔. ເສຕຸທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ວິປສ຺ສິໂນ ຠຄວໂຕ, ຈງ຺ກມນ຺ຕສ຺ສ ສມ຺ມຸຂາ;
ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ເສຕຸໍ ກາຣາປຍິໍ ອຫໍ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ເສຕຸໍ ກາຣຍິໍ ອຫໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ເສຕຸທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ¶ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ເສຕຸທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ເສຕຸທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ.
໕. ສຸມນຕາລວຓ຺ຏິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ສິທ຺ຘຕ຺ຖສ຺ສ ¶ ¶ ຠຄວໂຕ, ຕາລວຓ຺ຏມທາສຫໍ;
ສຸມເນຫິ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນໍ, ຘາຣຍາມິ ມຫາຍສໍ.
‘‘ຈຕຸນ຺ນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຕາລວຓ຺ຏມທາສຫໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຕາລວຓ຺ຏສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ສຸມນຕາລວຓ຺ຏິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ
ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ສຸມນຕາລວຓ຺ຏິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຎ຺ຈມໍ.
໖. ອວຏຜລິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ສຕຣໍສີ ¶ ນາມ ຠຄວາ, ສຍມ຺ຠູ ອປຣາຊິໂຕ;
ວິເວກກາໂມ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ໂຄຈຣາຍາຠິນິກ຺ຂມິ.
‘‘ຜລຫຕ຺ໂຖ ອຫໍ ທິສ຺ວາ, ອຸປຄຈ຺ຉິໍ ນຣາສຠໍ;
ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ອທາສິໍ ອວຏໍ ຜລໍ.
‘‘ຈຕຸນ຺ນວຸຕິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຜລໍ ອທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ອວຏຜລິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອວຏຜລິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຉຏ຺ຐໍ.
໗. ລພຸຊຜລທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ນຄເຣ ¶ ພນ຺ຘຸມຕິຍາ, ອາຣາມິໂກ ອຫໍ ຕທາ;
ອທ຺ທສໍ ວິຣຊໍ ພຸທ຺ຘໍ, ຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ ອນິລຎ຺ຊເສ.
‘‘ລພຸຊໍ ຜລມາທາຍ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສທາສຫໍ;
ອາກາເສວ ຐິໂຕ ສນ຺ໂຕ, ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫິ ມຫາຍໂສ.
‘‘ວິຕ຺ຕິສຎ຺ຊນໂນ ມຍ຺ຫໍ, ທິຏ຺ຐຘມ຺ມສຸຂາວໂຫ;
ຜລໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ທຕ຺ວານ, ວິປ຺ປສນ຺ເນນ ເຈຕສາ.
‘‘ອຘິຄຎ຺ຉິໍ ຕທາ ປີຕິໍ, ວິປຸລໍ ສຸຂມຸຕ຺ຕມໍ;
ອຸປ຺ປຊ຺ຊເຕວ [ອຸປ຺ປຊ຺ຊເຕ ເມ (ສ຺ຍາ.)] ຣຕນໍ, ນິພ຺ພຕ຺ຕສ຺ສ ຕຫິໍ ຕຫິໍ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຜລໍ ອທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ລພຸຊຜລທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ
ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ລພຸຊຜລທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ສຕ຺ຕມໍ.
໘. ປິລກ຺ຂຜລທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ວນນ຺ຕເຣ ¶ ¶ ພຸທ຺ຘໍ ທິສ຺ວາ [ວນນ຺ເຕ ພຸທ຺ຘໍ ທິສ຺ວານ (ສີ. ປີ.)], ອຕ຺ຖທສ຺ສິໍ ມຫາຍສໍ;
ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ປິລກ຺ຂສ຺ສ [ປິລກ຺ຂຸສ຺ສ (ປີ.)] ຜລໍ ອທາ.
‘‘ອຏ຺ຐາຣເສ ກປ຺ປສເຕ, ຍໍ ຜລໍ ອທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ປິລກ຺ຂຜລທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ
ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ປິລກ຺ຂຜລທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ອຏ຺ຐມໍ.
໙. ສຍໍປຏິຠານິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ກກຸຘໍ ວິລສນ຺ຕໍວ, ເທວເທວໍ ນຣາສຠໍ;
ຣຖິຍໍ ປຏິປຊ຺ຊນ຺ຕໍ, ໂກ ທິສ຺ວາ ນ ປສີທຕິ.
‘‘ຕມນ຺ຘກາຣໍ ນາເສຕ຺ວາ, ສນ຺ຕາເຣຕ຺ວາ ພຫຸໍ ຊນໍ;
ຎາຓາໂລເກນ ໂຊຕນ຺ຕໍ, ໂກ ທິສ຺ວາ ນ ປສີທຕິ.
‘‘ວສີສຕສຫສ຺ເສຫິ, ນີຍນ຺ຕໍ ໂລກນາຍກໍ;
ອຸທ຺ຘຣນ຺ຕໍ ພຫູ ສຕ຺ເຕ, ໂກ ທິສ຺ວາ ນ ປສີທຕິ.
‘‘ອາຫນນ຺ຕໍ [ອາຫນິຕ຺ວາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຘມ຺ມເຠຣິໍ, ມທ຺ທນ຺ຕໍ ຕິຕ຺ຖິເຍ ຄເຓ;
ສີຫນາທໍ ວິນທນ຺ຕໍ, ໂກ ທິສ຺ວາ ນ ປສີທຕິ.
‘‘ຍາວຕາ ພ຺ຣຫ຺ມໂລກໂຕ, ອາຄນ຺ຕ຺ວານ ສພ຺ຣຫ຺ມກາ;
ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ ນິປຸເຓ ປຎ຺ເຫ, ໂກ ທິສ຺ວາ ນ ປສີທຕິ.
‘‘ຍສ຺ສຎ຺ຊລິໍ ກຣິຕ຺ວານ, ອາຍາຈນ຺ຕິ ສເທວກາ;
ເຕນ ປຸຎ຺ຎໍ ອນຸໂຠນ຺ຕິ, ໂກ ທິສ຺ວາ ນ ປສີທຕິ.
‘‘ສພ຺ເພ ¶ ຊນາ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ, ສມ຺ປວາເຣນ຺ຕິ ຈກ຺ຂຸມໍ;
ນ ວິກມ຺ປຕິ ອຊ຺ຌິຏ຺ໂຐ, ໂກ ທິສ຺ວາ ນ ປສີທຕິ.
‘‘ນຄຣໍ ¶ ປວິສໂຕ ຍສ຺ສ, ຣວນ຺ຕິ ເຠຣິໂຍ ພຫູ;
ວິນທນ຺ຕິ ຄຊາ ມຕ຺ຕາ, ໂກ ທິສ຺ວາ ນ ປສີທຕິ.
‘‘ວີຖິຍາ [ຣຖິຍາ (ສີ.)] ຄຈ຺ຉໂຕ ຍສ຺ສ, ສພ຺ພາຠາ ໂຊຕເຕ ສທາ;
ອພ຺ຠຸນ຺ນຕາ ສມາ ໂຫນ຺ຕິ, ໂກ ທິສ຺ວາ ນ ປສີທຕິ.
‘‘ພ຺ຍາຫຣນ຺ຕສ຺ສ ¶ ພຸທ຺ຘສ຺ສ, ຈກ຺ກວາຬມ຺ປິ ສຸຍ຺ຍຕິ;
ສພ຺ເພ ສຕ຺ເຕ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ໂກ ທິສ຺ວາ ນ ປສີທຕິ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ຍໍ ພຸທ຺ຘມຠິກິຕ຺ຕຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ກິຕ຺ຕນາຍ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ສຍໍປຏິຠານິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ສຍໍປຏິຠານິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ນວມໍ.
໑໐. ນິມິຕ຺ຕພ຺ຍາກຣຓິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ອຊ຺ໂຌຄາເຫຕ຺ວາ ຫິມວໍ, ມນ຺ເຕ ວາເຈ ມຫໍ ຕທາ;
ຈຕຸປຎ຺ຎາສສຫສ຺ສານິ, ສິສ຺ສາ ມຍ຺ຫໍ ອຸປຏ຺ຐຫຸໍ.
‘‘ອຘິຕາ ¶ ເວທຄູ ສພ຺ເພ, ຉຬງ຺ເຄ ປາຣມິໍ ຄຕາ;
ສກວິຊ຺ຊາຫຸປຕ຺ຖທ຺ຘາ, ຫິມວນ຺ເຕ ວສນ຺ຕິ ເຕ.
‘‘ຈວິຕ຺ວາ ຕຸສິຕາ ກາຍາ, ເທວປຸຕ຺ໂຕ ມຫາຍໂສ;
ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ມາຕຸກຸຈ຺ຉິສ຺ມິໍ, ສມ຺ປຊາໂນ ປຕິສ຺ສໂຕ.
‘‘ສມ຺ພຸທ຺ເຘ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ເຕ, ທສສຫສ຺ສິ ກມ຺ປຖ;
ອນ຺ຘາ ຈກ຺ຂຸໍ ອລຠິໍສຸ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕມ຺ຫິ ນາຍເກ.
‘‘ສພ຺ພາກາຣໍ ¶ ປກມ຺ປິຕ຺ຖ, ເກວລາ ວສຸຘາ ອຍໍ;
ນິຄ຺ໂຆສສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວານ, ອຸພ຺ພິຊ຺ຊິໍສຸ [ວິມ຺ຫຍິໍສຸ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ມຫາຊນາ.
‘‘ສພ຺ເພ ຊນາ ສມາຄມ຺ມ, ອາຄຈ຺ຉຸໍ ມມ ສນ຺ຕິກໍ;
ວສຸຘາຍໍ ປກມ຺ປິຕ຺ຖ, ກິໍ ວິປາໂກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ອວຈາສິໍ [ວິທສ຺ສາມິ (ສ຺ຍາ.)] ຕທາ ເຕສໍ, ມາ ເຠຖ [ມາ ໂຣທ (ກ.), ມາຠາຍິຕ຺ຖ (ສ຺ຍາ.)] ນຕ຺ຖິ ໂວ ຠຍໍ;
ວິສຏ຺ຐາ ໂຫຖ ສພ຺ເພປິ, ອຸປ຺ປາໂທຍໍ ສຸວຕ຺ຖິໂກ [ສຸຂຕ຺ຖິໂກ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ອຏ຺ຐເຫຕູຫິ ¶ ສມ຺ຜຸສ຺ສ [ອຏ຺ຐເຫຕູຫິ ສມ຺ຜສ຺ສ (ສ຺ຍາ. ປີ.), ອຕ຺ຖເຫຕຸ ນິສໍສຍໍ (ກ.)], ວສຸຘາຍໍ ປກມ຺ປຕິ;
ຕຖາ ນິມິຕ຺ຕາ ທິສ຺ສນ຺ຕິ, ໂອຠາໂສ ວິປຸໂລ ມຫາ.
‘‘ອສໍສຍໍ ພຸທ຺ຘເສຏ຺ໂຐ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ ຈກ຺ຂຸມາ;
ສຎ຺ຎາເປຕ຺ວານ ຊນຕໍ, ປຎ຺ຈສີເລ ກເຖສຫໍ.
‘‘ສຸຕ຺ວານ ¶ ປຎ຺ຈ ສີລານິ, ພຸທ຺ຘຸປ຺ປາທຎ຺ຈ ທຸລ຺ລຠໍ;
ອຸພ຺ເພຄຊາຕາ ສຸມນາ, ຕຸຏ຺ຐຫຏ຺ຐາ ອຫໍສຸ ເຕ.
‘‘ທ຺ເວນວຸເຕ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ນິມິຕ຺ຕໍ ວິຍາກຣິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພ຺ຍາກຣຓສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ນິມິຕ຺ຕພ຺ຍາກຣຓິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ
ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ນິມິຕ຺ຕພ຺ຍາກຣຓິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທສມໍ.
ສາລກຸສຸມິຍວຄ຺ໂຄ ສຕ຺ຕຈຕ຺ຕາລີສໂມ.
ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –
ສາລກຸສຸມິໂຍ ເຖໂຣ, ປູຊາ ນິພ຺ພາປໂກປິ ຈ;
ເສຕຸໂທ ຕາລວຓ຺ຏີ ຈ, ອວຏລພຸຊປ຺ປໂທ.
ປິລກ຺ຂປຏິຠານີ ຈ, ເວຍ຺ຍາກຣຓິໂຍ ທິໂຊ;
ທ຺ເວສຕ຺ຕຕິ ຈ ຄາຖາໂຍ, ຄຓິຕາໂຍ ວິຠາວິຠິ.
໔໘. ນຬມາລິວຄ຺ໂຄ
໑. ນຬມາລິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ຓໍ ¶ ¶ ¶ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ອາຫຸຕີນໍ ປຏິຄ຺ຄຫໍ;
ວິປິນຄ຺ເຄນ ຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ, ອທ຺ທສໍ ໂລກນາຍກໍ.
‘‘ນຬມາລໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ນິກ຺ຂມນ຺ໂຕ ຈ ຕາວເທ;
ຕຕ຺ຖທ຺ທສາສິໍ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ໂອຆຕິຓ຺ຓມນາສວໍ.
‘‘ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ນຬມາລມປູຊຍິໍ;
ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍໍ ມຫາວີຣໍ, ສພ຺ພໂລການຸກມ຺ປກໍ.
‘‘ເອກຕິໍເສ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ມາລມຠິໂຣປຍິໍ [ປຸປ຺ຜມຠິໂຣປຍິໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ, ຠວາ ສພ຺ເພ ສມູຫຕາ;
ນາໂຄວ ພນ຺ຘນໍ ເຉຕ຺ວາ, ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ, ມມ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ;
ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ, ວິໂມກ຺ຂາປິ ຈ ອຏ຺ຐິເມ;
ຉຬຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ນຬມາລິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ນຬມາລິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຐມໍ.
໒. ມຓິປູຊກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ¶ ¶ ¶ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ມານ ປາຣຄູ;
ວິເວກກາໂມ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ຄຈ຺ຉເຕ ອນິລຎ຺ຊເສ.
‘‘ອວິທູເຣ ຫິມວນ຺ຕສ຺ສ, ມຫາຊາຕສ຺ສໂຣ ອຫຸ;
ຕຕ຺ຖ ເມ ຠວນໍ ອາສິ, ປຸຎ຺ຎກມ຺ເມນ ສໍຍຸຕໍ.
‘‘ຠວນາ ¶ ອຠິນິກ຺ຂມ຺ມ, ອທ຺ທສໍ ໂລກນາຍກໍ;
ອິນ຺ທີວຣໍວ ຊລິຕໍ, ອາທິຕ຺ຕໍວ ຫຸຕາສນໍ.
‘‘ວິຈິນໍ ນທ຺ທສໍ ປຸປ຺ຜໍ, ປູຊຍິສ຺ສນ຺ຕິ ນາຍກໍ;
ສກໍ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ, ອວນ຺ທິໍ ສຕ຺ຖຸໂນ ອຫໍ.
‘‘ມມ ສີເສ ມຓິໍ ຄຍ຺ຫ, ປູຊຍິໍ ໂລກນາຍກໍ;
ອິມາຍ ມຓິປູຊາຍ, ວິປາໂກ ໂຫຕຸ ຠທ຺ທໂກ.
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ໂລກວິທູ, ອາຫຸຕີນໍ ປຏິຄ຺ຄໂຫ;
ອນ຺ຕລິກ຺ເຂ ຐິໂຕ ສຕ຺ຖາ, ອິມໍ ຄາຖໍ ອຠາສຖ.
‘ໂສ ເຕ ອິຊ຺ຌຕຸ ສງ຺ກປ຺ໂປ, ລຠສ຺ສຸ ວິປຸລໍ ສຸຂໍ;
ອິມາຍ ມຓິປູຊາຍ, ອນຸໂຠຫິ ມຫາຍສໍ’.
‘‘ອິທໍ ວຕ຺ວານ ຠຄວາ, ຊລຊຸຕ຺ຕມນາມໂກ;
ອຄມາສິ ພຸທ຺ຘເສຏ຺ໂຐ, ຍຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕໍ ປຓີຫິຕໍ.
‘‘ສຏ຺ຐິກປ຺ປານິ ເທວິນ຺ໂທ, ເທວຣຊ຺ຊມກາຣຍິໍ;
ອເນກສຕກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ອໂຫສຫໍ.
‘‘ປຸພ຺ພກມ຺ມໍ ¶ ສຣນ຺ຕສ຺ສ, ເທວຠູຕສ຺ສ ເມ ສໂຕ;
ມຓິ ນິພ຺ພຕ຺ຕເຕ ມຍ຺ຫໍ, ອາໂລກກຣໂຓ ມມໍ.
‘‘ຉຬສີຕິສຫສ຺ສານິ, ນາຣິໂຍ ເມ ປຣິຄ຺ຄຫາ;
ວິຈິຕ຺ຕວຕ຺ຖາຠຣຓາ, ອາມຸກ຺ກມຓິກຸຓ຺ຑລາ [ອາມຸຕ຺ຕມຓິກຸຓ຺ຑລາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)].
‘‘ອຬາຣປມ຺ຫາ ຫສຸລາ, ສຸສຎ຺ຎາ ຕນຸມຊ຺ຌິມາ;
ປຣິວາເຣນ຺ຕິ ມໍ ນິຈ຺ຈໍ, ມຓິປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ໂສຓ຺ຓມຍາ ມຓິມຍາ, ໂລຫິຕງ຺ຄມຍາ ຕຖາ;
ຠຓ຺ຑາ ເມ ສຸກຕາ ໂຫນ຺ຕິ, ຍທິຈ຺ຉສິ [ຍທິຈ຺ຉາຍ (ສີ. ປີ.)] ປິຬນ຺ຘນາ.
‘‘ກູຏາຄາຣາ ¶ ຄຫາຣມ຺ມາ, ສຍນຎ຺ຈ ມຫາຣຫໍ;
ມມ ສງ຺ກປ຺ປມຎ຺ຎາຍ, ນິພ຺ພຕ຺ຕນ຺ຕິ ຍທິຈ຺ຉກໍ.
‘‘ລາຠາ ເຕສໍ ສຸລທ຺ຘຎ຺ຈ, ເຍ ລຠນ຺ຕິ ອຸປສ຺ສຸຕິໍ;
ປຸຎ຺ຎກ຺ເຂຕ຺ຕໍ ມນຸສ຺ສານໍ, ໂອສຘໍ ສພ຺ພປາຓິນໍ.
‘‘ມຍ຺ຫມ຺ປິ ¶ ¶ ສຸກຕໍ ກມ຺ມໍ, ໂຍຫໍ ອທກ຺ຂິ ນາຍກໍ;
ວິນິປາຕາ ປມຸຕ຺ໂຕມ຺ຫິ, ປຕ຺ໂຕມ຺ຫິ ອຈລໍ ປທໍ.
‘‘ຍໍ ຍໍ ໂຍນຸປປຊ຺ຊາມິ, ເທວຕ຺ຕໍ ອຖ ມານຸສໍ;
ທິວສຎ຺ເຈວ ຣຕ຺ຕິຎ຺ຈ [ສມນ຺ຕາ ສຕ຺ຕຣຕນາ (ສີ. ປີ. ກ.)], ອາໂລໂກ ໂຫຕິ ເມ ສທາ.
‘‘ຕາເຍວ ມຓິປູຊາຍ, ອນຸໂຠຕ຺ວານ ສມ຺ປທາ;
ຎາຓາໂລໂກ ມຍາ ທິຏ຺ໂຐ, ປຕ຺ໂຕມ຺ຫິ ອຈລໍ ປທໍ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ມຓິໍ ອຠິປູຊຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ມຓິປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ມຓິປູຊໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ມຓິປູຊກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທຸຕິຍໍ.
໓. ອຸກ຺ກາສຕິກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ໂກສິໂກ ນາມ ຠຄວາ, ຈິຕ຺ຕກູເຏ ວສີ ຕທາ;
ຌາຍີ ຌານຣໂຕ ພຸທ຺ໂຘ, ວິເວກາຠິຣໂຕ ມຸນິ.
‘‘ອຊ຺ໂຌຄາເຫຕ຺ວາ [ອຊ຺ໂຌຄເຫຕ຺ວາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຫິມວນ຺ຕໍ, ນາຣີຄຓປຸຣກ຺ຂໂຕ;
ອທ຺ທສໍ ໂກສິກໍ ພຸທ຺ຘໍ, ປຸຓ຺ຓມາເຍວ ຈນ຺ທິມໍ.
‘‘ອຸກ຺ກາສເຕ ຄເຫຕ຺ວານ, ປຣິວາເຣສຫໍ ຕທາ;
ສຕ຺ຕຣຕ຺ຕິນ຺ທິວໍ ຐຕ຺ວາ [ພຸທ຺ໂຘ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ອຏ຺ຐເມນ ອຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ວຸຏ຺ຐິຕໍ ¶ ໂກສິກໍ ພຸທ຺ຘໍ, ສຍມ຺ຠຸໍ ອປຣາຊິຕໍ;
ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ວນ຺ທິຕ຺ວາ, ເອກໍ ຠິກ຺ຂໍ ອທາສຫໍ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ທ຺ວິປທິນ຺ທ, ໂລກເຊຏ຺ຐ ນຣາສຠ;
ອຸປ຺ປຊ຺ຊິໍ ຕຸສິເຕ ກາເຍ, ເອກຠິກ຺ຂາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ທິວສຎ຺ເຈວ ¶ ¶ ຣຕ຺ຕິຎ຺ຈ, ອາໂລໂກ ໂຫຕິ ເມ ສທາ;
ສມນ຺ຕາ ໂຍຊນສຕໍ, ໂອຠາເສນ ຜຣາມຫໍ.
‘‘ປຎ຺ຈປຎ຺ຎາສກປ຺ປມ຺ຫິ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ອໂຫສຫໍ;
ຈາຕຸຣນ຺ໂຕ ວິຊິຕາວີ, ຊມ຺ພຸມຓ຺ຑສ຺ສ [ຊມ຺ພຸສຓ຺ຑສ຺ສ (ປີ.)] ອິສ຺ສໂຣ.
‘‘ຕທາ ເມ ນຄຣໍ ອາສິ, ອິທ຺ຘໍ ຜີຕໍ ສຸນິມ຺ມິຕໍ;
ຕິໍສໂຍຊນມາຍາມໍ, ວິຕ຺ຖາເຣນ ຈ ວີສຕິ.
‘‘ໂສຠຓໍ ນາມ ນຄຣໍ, ວິສ຺ສກມ຺ເມນ ມາປິຕໍ;
ທສສທ຺ທາວິວິຕ຺ຕໍ ຕໍ, ສມ຺ມຕາຬສມາຫິຕໍ.
‘‘ນ ¶ ຕມ຺ຫິ ນຄເຣ ອຕ຺ຖິ, ວລ຺ລິກຏ຺ຐຎ຺ຈ ມຕ຺ຕິກາ;
ສພ຺ພໂສຓ຺ຓມຍໍເຍວ, ໂຊຕເຕ ນິຈ຺ຈກາລິກໍ.
‘‘ຈຕຸປາກາຣປຣິກ຺ຂິຕ຺ຕໍ, ຕໂຍ ອາສຸໍ ມຓິມຍາ;
ເວມຊ຺ເຌ ຕາລປນ຺ຕີ ຈ, ວິສ຺ສກມ຺ເມນ ມາປິຕາ.
‘‘ທສສຫສ຺ສໂປກ຺ຂຣຎ຺ໂຎ, ປທຸມຸປ຺ປລຉາທິຕາ;
ປຸຓ຺ຑຣີເກຫິ [ປຸຓ຺ຑຣີກາທິ (ສ຺ຍາ.)] ສຎ຺ຉນ຺ນາ, ນານາຄນ຺ຘສມີຣິຕາ.
‘‘ຈຕຸນ຺ນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ອຸກ຺ກໍ ຘາຣຍິໍ ອຫໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ອຸກ຺ກຘາຣສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ອຸກ຺ກາສຕິໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອຸກ຺ກາສຕິກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຕຕິຍໍ.
໔. ສຸມນພີຊນິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ວິປສ຺ສິໂນ ¶ ຠຄວໂຕ, ໂພຘິຍາ ປາທປຸຕ຺ຕເມ;
ສຸມໂນ ພີຊນິໍ ຄຍ຺ຫ, ອພີຊິໍ ໂພຘິມຸຕ຺ຕມໍ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ອພີຊິໍ ໂພຘິມຸຕ຺ຕມໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພີຊນາຍ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ສຸມນພີຊນິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ສຸມນພີຊນິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ.
໕. ກຸມ຺ມາສທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ເອສນາຍ ¶ ຈຣນ຺ຕສ຺ສ, ວິປສ຺ສິສ຺ສ ມເຫສິໂນ;
ຣິຕ຺ຕກໍ ປຕ຺ຕໍ ທິສ຺ວານ, ກຸມ຺ມາສໍ ປູຣຍິໍ ອຫໍ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຠິກ຺ຂໍ ອທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ກຸມ຺ມາສສ຺ສ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ກຸມ຺ມາສທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ກຸມ຺ມາສທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຎ຺ຈມໍ.
໖. ກຸສຏ຺ຐກທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ກສ຺ສປສ຺ສ ¶ ¶ ຠຄວໂຕ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ວຸສີມໂຕ;
ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ກຸສຏ຺ຐກມທາສຫໍ.
‘‘ອິມສ຺ມິໍເຍວ ກປ຺ປສ຺ມິໍ, ກຸສຏ຺ຐກມທາສຫໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ກຸສຏ຺ຐກສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ກຸສຏ຺ຐກທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ກຸສຏ຺ຐກທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຉຏ຺ຐໍ.
໗. ຄິຣິປຸນ຺ນາຄິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ໂສຠິໂຕ ນາມ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ຈິຕ຺ຕກູເຏ ວສີ ຕທາ;
ຄເຫຕ຺ວາ ຄິຣິປຸນ຺ນາຄໍ, ສຍມ຺ຠຸໍ ອຠິປູຊຍິໍ.
‘‘ຈຕຸນ຺ນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ພຸທ຺ຘມຠິປູຊຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ¶ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຄິຣິປຸນ຺ນາຄິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຄິຣິປຸນ຺ນາຄິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ສຕ຺ຕມໍ.
໘. ວລ຺ລິກາຣຜລທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ສຸມໂນ ¶ ນາມ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ຕກ຺ກຣາຍໍ ວສີ ຕທາ;
ວລ຺ລິກາຣຜລໍ ຄຍ຺ຫ, ສຍມ຺ຠຸສ຺ສ ອທາສຫໍ.
‘‘ເອກຕິໍເສ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຜລໍ ອທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ວລ຺ລິກາຣຜລທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ
ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ວລ຺ລິກາຣຜລທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ອຏ຺ຐມໍ.
໙. ປານຘິທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ອໂນມທສ຺ສີ ¶ ຠຄວາ, ໂລກເຊຏ຺ໂຐ ນຣາສໂຠ;
ທິວາວິຫາຣາ ນິກ຺ຂມ຺ມ, ປຖມາຣຸຫິ [ປີຕິມາຣຸຍ຺ຫິ (ສ຺ຍາ.)] ຈກ຺ຂຸມາ.
‘‘ປານຘິໍ ¶ ສຸກຕໍ ຄຍ຺ຫ, ອທ຺ຘານໍ ປຏິປຊ຺ຊຫໍ;
ຕຕ຺ຖທ຺ທສາສິໍ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ປຕ຺ຕິກໍ ຈາຣຸທສ຺ສນໍ.
‘‘ສກໍ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ, ນີຫຣິຕ຺ວານ ປານຘິໍ;
ປາທມູເລ ຐເປຕ຺ວານ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິໍ.
‘‘‘ອຠິຣູຫ ມຫາວີຣ, ສຸຄຕິນ຺ທ ວິນາຍກ;
ອິໂຕ ຜລໍ ລຠິສ຺ສາມິ, ໂສ ເມ ອຕ຺ໂຖ ສມິຊ຺ຌຕຸ’.
‘‘ອໂນມທສ຺ສີ ຠຄວາ, ໂລກເຊຏ຺ໂຐ ນຣາສໂຠ;
ປານຘິໍ ອຠິຣູຫິຕ຺ວາ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິ.
‘‘‘ໂຍ ປານຘິໍ ເມ ອທາສິ, ປສນ຺ໂນ ເສຫິ ປາຓິຠິ;
ຕມຫໍ ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ, ສຸຓາຖ ມມ ຠາສໂຕ’.
‘‘ພຸທ຺ຘສ຺ສ ¶ ຄິຣມຎ຺ຎາຍ, ສພ຺ເພ ເທວາ ສມາຄຕາ;
ອຸທຄ຺ຄຈິຕ຺ຕາ ສຸມນາ, ເວທຊາຕາ ກຕຎ຺ຊລີ.
‘‘ປານຘີນໍ ປທາເນນ, ສຸຂິໂຕຍໍ ຠວິສ຺ສຕິ;
ປຎ຺ຈປຎ຺ຎາສກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ເທວຣຊ຺ຊໍ ກຣິສ຺ສຕິ.
‘‘ສຫສ຺ສກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ຣາຊາ ຈ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ຠວິສ຺ສຕິ;
ປເທສຣຊ຺ຊໍ ວິປຸລໍ, ຄຓນາໂຕ ອສງ຺ຂິຍໍ.
‘‘ອປຣິເມຍ຺ເຍ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ [ນາເມນ (ສພ຺ພຕ຺ຖ)], ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ຕສ຺ສ ¶ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາໂທ, ໂອຣໂສ ຘມ຺ມນິມ຺ມິໂຕ;
ສພ຺ພາສເວ ປຣິຎ຺ຎາຍ, ນິພ຺ພາຍິສ຺ສຕິນາສໂວ.
‘‘ເທວໂລເກ ¶ ມນຸສ຺ເສ ວາ, ນິພ຺ພຕ຺ຕິສ຺ສຕິ ປຸຎ຺ຎວາ;
ເທວຍານປຏິຠາຄໍ, ຍານໍ ປຏິລຠິສ຺ສຕິ.
‘‘ປາສາທາ ສິວິກາ ວຍ຺ຫໍ, ຫຕ຺ຖິໂນ ສມລງ຺ກຕາ;
ຣຖາ ວາຊຎ຺ຎສໍຍຸຕ຺ຕາ, ສທາ ປາຕຸຠວນ຺ຕິ ເມ.
‘‘ອຄາຣາ ນິກ຺ຂມນ຺ໂຕປິ, ຣເຖນ ນິກ຺ຂມິໍ ອຫໍ;
ເກເສສຸ ຉິຊ຺ຊມາເນສຸ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ.
‘‘ລາຠາ ມຍ຺ຫໍ ສຸລທ຺ຘໍ ເມ, ວາຓິຊ຺ຊໍ ສຸປ຺ປໂຍຊິຕໍ;
ທຕ຺ວານ ປານຘິໍ ເອກໍ, ປຕ຺ໂຕມ຺ຫິ ອຈລໍ ປທໍ.
‘‘ອປຣິເມຍ຺ເຍ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ປານຘິມທາສຫໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ປານຘິສ຺ສ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ປານຘິທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ປານຘິທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ນວມໍ.
໑໐. ປຸລິນຈງ຺ກມິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ມິຄລຸທ຺ໂທ ¶ ¶ ປຸເຣ ອາສິໍ, ອຣຎ຺ເຎ ການເນ ອຫໍ;
ວາຕມິຄໍ ຄເວສນ຺ໂຕ, ຈງ຺ກມໍ ອທ຺ທສໍ ອຫໍ.
‘‘ອຸຈ຺ຉງ຺ເຄນ ປຸລິນໍ [ປຸຬິນໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)] ຄຍ຺ຫ, ຈງ຺ກເມ ໂອກິຣິໍ ອຫໍ;
ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ສຸຄຕສ຺ສ ສິຣີມໂຕ.
‘‘ເອກຕິໍເສ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ປຸລິນໍ ໂອກິຣິໍ ອຫໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ປຸລິນສ຺ສ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ປຸລິນຈງ຺ກມິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ປຸລິນຈງ຺ກມິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທສມໍ.
ນຬມາລິວຄ຺ໂຄ ອຏ຺ຐຈຕ຺ຕາລີສໂມ.
ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –
ນຬມາລີ ມຓິທໂທ, ອຸກ຺ກາສຕິກພີຊນີ;
ກຸມ຺ມາໂສ ຈ ກຸສຏ຺ໂຐ ຈ, ຄິຣິປຸນ຺ນາຄິໂຍປິ ຈ.
ວລ຺ລິກາໂຣ ¶ ປານຘິໂທ, ອໂຖ ປຸລິນຈງ຺ກໂມ;
ຄາຖາໂຍ ປຎ຺ຈນວຸຕິ, ຄຓິຕາໂຍ ວິຠາວິຠິ.
໔໙. ປໍສຸກູລວຄ຺ໂຄ
໑. ປໍສຸກູລສຎ຺ຎກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ຕິສ຺ໂສ ¶ ¶ ນາມາສິ ຠຄວາ, ສຍມ຺ຠູ ອຄ຺ຄປຸຄ຺ຄໂລ;
ປໍສຸກູລໍ ຐເປຕ຺ວານ, ວິຫາຣໍ ປາວິສີ ຊິໂນ.
‘‘ວິນຕໍ [ສຊ຺ຊິຕໍ (ສ຺ຍາ.), ຕິຍນ຺ຕໍ (ປີ.)] ຘນຸມາທາຍ, ຠກ຺ຂຕ຺ຖາຍ ຈຣິໍ ອຫໍ;
ມຓ຺ຑລຄ຺ຄໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ການນໍ ປາວິສິໍ ອຫໍ.
‘‘ຕຕ຺ຖທ຺ທສໍ ¶ ປໍສຸກູລໍ, ທຸມຄ຺ເຄ ລຄ຺ຄິຕໍ ຕທາ;
ຈາປໍ ຕຕ຺ເຖວ ນິກ຺ຂິປ຺ປ, ສິເຣ ກຕ຺ວານ ອຎ຺ຊລິໍ.
‘‘ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ວິປຸລາຍ ຈ ປີຕິຍາ;
ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐໍ ສຣິຕ຺ວານ, ປໍສຸກູລໍ ອວນ຺ທຫໍ.
‘‘ທ຺ເວນວຸເຕ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ປໍສຸກູລມວນ຺ທຫໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ວນ຺ທນາຍ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ, ຠວາ ສພ຺ເພ ສມູຫຕາ;
ນາໂຄວ ພນ຺ຘນໍ ເຉຕ຺ວາ, ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ວຕ ເມ ອາສິ, ມມ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ;
ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ, ວິໂມກ຺ຂາປິ ຈ ອຏ຺ຐິເມ;
ຉຬຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ປໍສຸກູລສຎ຺ຎໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ປໍສຸກູລສຎ຺ຎກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຐມໍ.
໒. ພຸທ຺ຘສຎ຺ຎກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ອຊ຺ຌາຍໂກ ¶ ມນ຺ຕຘໂຣ, ຕິຓ຺ຓໍ ເວທານ ປາຣຄູ;
ລກ຺ຂເຓ ອິຕິຫາເສ ຈ, ສນິຆຓ຺ຑຸສເກຏຸເຠ.
‘‘ນທີໂສຕປຏິຠາຄາ ¶ , ສິສ຺ສາ ອາຍນ຺ຕິ ເມ ຕທາ;
ເຕສາຫໍ ມນ຺ເຕ [ມນ຺ຕໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ວາເຈມິ, ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວມຕນ຺ທິໂຕ.
‘‘ສິທ຺ຘຕ຺ໂຖ ນາມ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ໂລເກ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ຕາວເທ;
ຕມນ຺ຘກາຣໍ ນາເສຕ຺ວາ, ຎາຓາໂລກໍ ປວຕ຺ຕຍິ.
‘‘ມມ ອຎ຺ຎຕໂຣ ສິສ຺ໂສ, ສິສ຺ສານໍ ໂສ ກເຖສິ ເມ;
ສຸຕ຺ວານ ເຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ, ອາໂຣເຈສຸໍ ມມໍ ຕທາ.
‘‘ພຸທ຺ໂຘ ໂລເກ ສມຸປ຺ປນ຺ໂນ, ສພ຺ພຎ຺ຎູ ໂລກນາຍໂກ;
ຕສ຺ສານຸວຕ຺ຕຕິ ຊໂນ, ລາໂຠ ອມ຺ຫໍ ນ ວິຊ຺ຊຕິ [ນ ເຫສ຺ສຕິ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ອຘິຈ຺ຈຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ພຸທ຺ຘາ, ຈກ຺ຂຸມນ຺ໂຕ ມຫາຍສາ;
ຍໍນູນາຫໍ ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐໍ, ປສ຺ເສຍ຺ຍໍ ໂລກນາຍກໍ.
‘‘ອຊິນໍ ¶ ເມ ຄເຫຕ຺ວານ, ວາກຈີຣໍ ກມຓ຺ຑລຸໍ;
ອສ຺ສມາ ອຠິນິກ຺ຂມ຺ມ, ສິສ຺ເສ ອາມນ຺ຕຍິໍ ອຫໍ.
‘‘ໂອທຸມ຺ພຣິກປຸປ຺ຜໍວ, ຈນ຺ທມ຺ຫິ ສສກໍ ຍຖາ;
ວາຍສານໍ ຍຖາ ຂີຣໍ, ທຸລ຺ລໂຠ ໂລກນາຍໂກ [ທຸລ຺ລຠາ ໂລກນາຍກາ (ສີ.), ທຸລ຺ລຠໍ ໂລກນາຍກໍ (ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)].
‘‘ພຸທ຺ໂຘ ໂລກມ຺ຫິ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ, ມນຸສ຺ສຕ຺ຕມ຺ປິ ທຸລ຺ລຠໍ;
ອຸໂຠສຸ ວິຊ຺ຊມາເນສຸ, ສວນຎ຺ຈ ສຸທຸລ຺ລຠໍ.
‘‘ພຸທ຺ໂຘ ໂລເກ ສມຸປ຺ປນ຺ໂນ, ຈກ຺ຂຸໍ ລຈ຺ຉາມ ໂນ ຠວໍ;
ເອຖ ສພ຺ເພ ຄມິສ຺ສາມ, ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສນ຺ຕິກໍ.
‘‘ກມຓ຺ຑລຸຘຣາ ¶ ສພ຺ເພ, ຂຣາຊິນນິວາສິໂນ;
ເຕ ຊຏາ ຠາຣຠຣິຕາ, ນິກ຺ຂມຸໍ ວິປິນາ ຕທາ.
‘‘ຍຸຄມຕ຺ຕໍ ເປກ຺ຂມານາ, ອຸຕ຺ຕມຕ຺ຖໍ ຄເວສິໂນ;
ອາສຕ຺ຕິໂທສຣຫິຕາ, ອສມ຺ຠີຕາວ ເກສຣີ.
‘‘ອປ຺ປກິຈ຺ຈາ ອໂລລຸປ຺ປາ, ນິປກາ ສນ຺ຕວຸຕ຺ຕິໂນ;
ອຸຎ຺ຉາຍ ຈຣມານາ ເຕ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐມຸປາຄມຸໍ.
‘‘ທິຍຑ຺ຒໂຍຊເນ ¶ ເສເສ, ພ຺ຍາຘິ ເມ ອຸປປຊ຺ຊຖ;
ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐໍ ສຣິຕ຺ວານ, ຕຕ຺ຖ ກາລງ຺ກໂຕ ອຫໍ.
‘‘ຈຕຸນ຺ນວຸຕິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ຍໍ ສຎ຺ຎມລຠິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘສຎ຺ຎາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ພຸທ຺ຘສຎ຺ຎໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ພຸທ຺ຘສຎ຺ຎກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທຸຕິຍໍ.
໓. ຠິສທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ໂອຄຍ຺ຫ ຍໍ [ໂອຄຍ຺ຫາຫໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ໂປກ຺ຂຣຓິໍ, ນານາກຸຎ຺ຊຣເສວິຕໍ;
ອຸທ຺ຘຣາມິ ຠິສໍ ຕຕ຺ຖ, ຆາສເຫຕຸ [ອສນເຫຕຸ (ສ຺ຍາ.)] ອຫໍ ຕທາ.
‘‘ຠຄວາ ຕມ຺ຫິ ສມເຍ, ປທຸມຸຕ຺ຕຣສວ຺ຫໂຍ;
ຣຕ຺ຕມ຺ພຣຘໂຣ [ຣຕ຺ຕກມ຺ພລຘໂຣ (ສ຺ຍາ.)] ພຸທ຺ໂຘ, ຄຈ຺ຉຕິ ອນິລຎ຺ຊເສ.
‘‘ຘຸນນ຺ໂຕ ປໍສຸກູລານິ, ສທ຺ທມສ຺ໂສສຫໍ ຕທາ;
ອຸທ຺ຘໍ ນິຊ຺ຌາຍມາໂນຫໍ, ອທ຺ທສໍ ໂລກນາຍກໍ.
‘‘ຕຕ຺ເຖວ ຐິຕໂກ ສນ຺ໂຕ, ອາຍາຈິໍ ໂລກນາຍກໍ;
ມຘຸໍ ຠິເສຫິ ສວຕິ, ຂີຣໍ ສປ຺ປິໍ ມຸຬາລິຠິ.
‘‘ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕຸ ເມ ພຸທ຺ໂຘ, ອນຸກມ຺ປາຍ ຈກ຺ຂຸມາ;
ຕໂຕ ກາຣຸຓິໂກ ສຕ຺ຖາ, ໂອຣຸຫິຕ຺ວາ ມຫາຍໂສ.
‘‘ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫິ ມມໍ ຠິກ຺ຂໍ, ອນຸກມ຺ປາຍ ຈກ຺ຂຸມາ;
ປຏິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ອກາ ເມ ອນຸໂມທນໍ.
‘‘‘ສຸຂີ ¶ ໂຫຕຸ [ໂຫຫິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)] ມຫາປຸຎ຺ຎ, ຄຕິ ຕຸຍ຺ຫໍ ສມິຊ຺ຌຕຸ;
ອິມິນາ ຠິສທາເນນ, ລຠສ຺ສຸ ວິປຸລໍ ສຸຂໍ’.
‘‘ອິທໍ ¶ ¶ ວຕ຺ວານ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ຊລຊຸຕ຺ຕມນາມໂກ;
ຠິກ຺ຂມາທາຍ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ອມ຺ພເຣນາຄມາ ຊິໂນ.
‘‘ຕໂຕ ¶ ຠິສໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ອາຄຈ຺ຉິໍ ມມ ອສ຺ສມໍ;
ຠິສໍ ຣຸກ຺ເຂ ລເຄຕ຺ວານ [ລຄ຺ຄິຕ຺ວານ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ມມ ທານມນຸສ຺ສຣິໍ.
‘‘ມຫາວາໂຕ ວຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ, ສຎ຺ຈາເລສິ ວນໍ ຕທາ;
ອາກາໂສ ອຠິນາທິຕ຺ຖ, ອສນິຍາ ຜລນ຺ຕິຍາ.
‘‘ຕໂຕ ເມ ອສນິປາໂຕ, ມຕ຺ຖເກ ນິປຕີ ຕທາ;
ໂສຫໍ ນິສິນ຺ນໂກ ສນ຺ໂຕ, ຕຕ຺ຖ ກາລງ຺ກໂຕ ອຫຸໍ.
‘‘ປຸຎ຺ຎກມ຺ເມນ ສໍຍຸຕ຺ໂຕ, ຕຸສິຕໍ ອຸປປຊ຺ຊຫໍ;
ກເຬວຣໍ ເມ ປຕິຕໍ, ເທວໂລເກ ຣມິໍ ອຫໍ.
‘‘ຉຬສີຕິສຫສ຺ສານິ, ນາຣິໂຍ ສມລງ຺ກຕາ;
ສາຍປາຕໍ [ສາຍໍ ປາຕໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ອຸປຏ຺ຐນ຺ຕິ, ຠິສທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ມນຸສ຺ສໂຍນິມາຄນ຺ຕ຺ວາ, ສຸຂິໂຕ ໂຫມຫໍ ສທາ;
ໂຠເຄ ເມ ອູນຕາ ນຕ຺ຖິ, ຠິສທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ອນຸກມ຺ປິຕໂກ ເຕນ, ເທວເທເວນ ຕາທິນາ;
ສພ຺ພາສວາ ປຣິກ຺ຂີຓາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຠິສໍ [ຠິກ຺ຂໍ (ສພ຺ພຕ຺ຖ)] ອທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຠິສທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຠິສທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຠິສທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຕຕິຍໍ.
໔. ຎາຓຖວິກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ທກ຺ຂິເຓ ¶ ຫິມວນ຺ຕສ຺ສ, ສຸກໂຕ ອສ຺ສໂມ ມມ;
ອຸຕ຺ຕມຕ຺ຖໍ ຄເວສນ຺ໂຕ, ວສາມິ ວິປິເນ ຕທາ.
‘‘ລາຠາລາເຠນ ¶ ສນ຺ຕຸຏ຺ໂຐ, ມູເລນ ຈ ຜເລນ ຈ;
ອນ຺ເວສນ຺ໂຕ ອາຈຣິຍໍ, ວສາມິ ເອກໂກ ອຫໍ.
‘‘ສຸເມໂຘ ນາມ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ໂລເກ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ຕາວເທ;
ຈຕຸສຈ຺ຈໍ ປກາເສຕິ, ອຸທ຺ຘຣນ຺ໂຕ ມຫາຊນໍ.
‘‘ນາຫໍ ສຸໂຓມິ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ນປິ ເມ ໂກຈິ ສໍສຕິ [ຠາສຕິ (ສີ.), ສາສຕິ (ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ອຏ຺ຐວສ຺ເສ ອຕິກ຺ກນ຺ເຕ, ອສ຺ໂສສິໍ ໂລກນາຍກໍ.
‘‘ອຄ຺ຄິທາຣຸໍ ¶ ນີຫຣິຕ຺ວາ, ສມ຺ມຊ຺ຊິຕ຺ວານ ອສ຺ສມໍ;
ຂາຣິຠາຣໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ນິກ຺ຂມິໍ ວິປິນາ ອຫໍ.
‘‘ເອກຣຕ຺ຕິໍ ¶ ວສນ຺ໂຕຫໍ, ຄາເມສຸ ນິຄເມສຸ ຈ;
ອນຸປຸພ຺ເພນ ຈນ຺ທວຕິໍ, ຕທາຫໍ ອຸປສງ຺ກມິໍ.
‘‘ຠຄວາ ຕມ຺ຫິ ສມເຍ, ສຸເມໂຘ ໂລກນາຍໂກ;
ອຸທ຺ຘຣນ຺ໂຕ ພຫູ ສຕ຺ເຕ, ເທເສຕິ ອມຕໍ ປທໍ.
‘‘ຊນກາຍມຕິກ຺ກມ຺ມ, ວນ຺ທິຕ຺ວາ ຊິນສາຄຣໍ;
ເອກໍສໍ ອຊິນໍ ກຕ຺ວາ, ສນ຺ຖວິໍ ໂລກນາຍກໍ.
‘‘‘ຕຸວໍ ສຕ຺ຖາ ຈ ເກຕຸ ຈ, ຘໂຊ ຍູໂປ ຈ ປາຓິນໍ;
ປຣາຍໂນ [ປຣາຍໂຓ (ສີ. ປີ.)] ປຕິຏ຺ຐາ ຈ, ທີໂປ ຈ ທ຺ວິປທຸຕ຺ຕໂມ.
ເອກວີສຕິມໍ ຠາຓວາຣໍ.
‘‘‘ເນປຸຎ຺ໂຎ ທສ຺ສເນ ວີໂຣ, ຕາເຣສິ ຊນຕໍ ຕຸວໍ;
ນຕ຺ຖຎ຺ໂຎ ຕາຣໂກ ໂລເກ, ຕວຸຕ຺ຕຣິຕໂຣ ມຸເນ.
‘‘‘ສກ຺ກາ ເຖເວ [ຫເວ (ສີ. ປີ.) ຠເວ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ກຸສຄ຺ເຄນ, ປເມຕຸໍ ສາຄຣຸຕ຺ຕເມ [ສາຄຣຸຕ຺ຕໂມ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ນຕ຺ເວວ ຕວ ສພ຺ພຎ຺ຎຸ, ຎາຓໍ ສກ຺ກາ ປເມຕເວ.
‘‘‘ຕຸລທຓ຺ເຑ ¶ [ຕຸລມຓ຺ຑເລ (ສີ. ປີ.)] ຐເປຕ຺ວານ, ມຫິໍ [ມຫີ (ສ຺ຍາ. ປີ.)] ສກ຺ກາ ຘເຣຕເວ;
ນຕ຺ເວວ ຕວ ປຎ຺ຎາຍ, ປມາຓມຕ຺ຖິ ຈກ຺ຂຸມ.
‘‘‘ອາກາໂສ ມິນິຕຸໍ ສກ຺ກາ, ຣຊ຺ຊຸຍາ ອງ຺ຄຸເລນ ວາ;
ນຕ຺ເວວ ຕວ ສພ຺ພຎ຺ຎຸ, ສີລໍ ສກ຺ກາ ປເມຕເວ.
‘‘‘ມຫາສມຸທ຺ເທ ¶ ອຸທກໍ, ອາກາໂສ ຈ ວສຸນ຺ຘຣາ;
ປຣິເມຍ຺ຍານິ ເອຕານິ, ອປ຺ປເມຍ຺ໂຍສິ ຈກ຺ຂຸມ’.
‘‘ຉຫິ ¶ ຄາຖາຫິ ສພ຺ພຎ຺ຎຸໍ, ກິຕ຺ຕຍິຕ຺ວາ ມຫາຍສໍ;
ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄເຫຕ຺ວານ, ຕຸຓ຺ຫີ ອຏ຺ຐາສຫໍ ຕທາ.
‘‘ຍໍ ວທນ຺ຕິ ສຸເມໂຘຕິ, ຠູຣິປຎ຺ຎໍ ສຸເມຘສໍ;
ຠິກ຺ຂຸສງ຺ເຆ ນິສີທິຕ຺ວາ, ອິມາ ຄາຖາ ອຠາສຖ.
‘‘‘ໂຍ ເມ ຎາຓໍ ປກິຕ຺ເຕສິ, ວິປ຺ປສນ຺ເນນ ເຈຕສາ;
ຕມຫໍ ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ, ສຸຓາຖ ມມ ຠາສໂຕ.
‘‘‘ສຕ຺ຕສຕ຺ຕຕິ ກປ຺ປານິ, ເທວໂລເກ ຣມິສ຺ສຕິ;
ສຫສ຺ສກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ເທວິນ຺ໂທ, ເທວຣຊ຺ຊໍ ກຣິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ອເນກສຕກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ຠວິສ຺ສຕິ;
ປເທສຣຊ຺ຊໍ ວິປຸລໍ, ຄຓນາໂຕ ອສງ຺ຂິຍໍ.
‘‘‘ເທວຠູໂຕ ¶ ມນຸສ຺ໂສ ວາ, ປຸຎ຺ຎກມ຺ມສມາຫິໂຕ;
ອນູນມນສງ຺ກປ຺ໂປ, ຕິກ຺ຂປຎ຺ໂຎ ຠວິສ຺ສຕິ’.
‘‘ຕິໍສກປ຺ປສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ອຄາຣາ ອຠິນິກ຺ຂມ຺ມ, ປພ຺ພຊິສ຺ສຕິ ກິຎ຺ຈໂນ;
ຊາຕິຍາ ສຕ຺ຕວສ຺ເສນ, ອຣຫຕ຺ຕໍ ຜຸສິສ຺ສຕິ.
‘‘ຍໂຕ ສຣາມິ ອຕ຺ຕານໍ, ຍໂຕ ປຕ຺ໂຕສ຺ມິ ສາສນໍ;
ເອຕ຺ຖນ຺ຕເຣ ນ ຊານາມິ, ເຈຕນໍ ອມໂນຣມໍ.
‘‘ສໍສຣິຕ຺ວາ ຠເວ ສພ຺ເພ, ສມ຺ປຕ຺ຕານຸຠວິໍ ອຫໍ;
ໂຠເຄ ¶ ເມ ອູນຕາ ນຕ຺ຖິ, ຜລໍ ຎາຓສ຺ສ ໂຖມເນ.
‘‘ຕິຍຄ຺ຄີ ນິພ຺ພຸຕາ ມຍ຺ຫໍ, ຠວາ ສພ຺ເພ ສມູຫຕາ;
ສພ຺ພາສວາ ປຣິກ຺ຂີຓາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘ຕິໍສກປ຺ປສຫສ຺ສມ຺ຫິ ¶ , ຍໍ ຎາຓມຖວິໍ ອຫໍ [ມຠິໂຖມຍິໍ (ສີ. ປີ.), ມຠິໂຖມຫໍ (ສ຺ຍາ.)];
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຜລໍ ຎາຓສ຺ສ ໂຖມເນ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຎາຓຖວິໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຎາຓຖວິກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ.
໕. ຈນ຺ທນມາລິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປຎ຺ຈ ກາມຄຸເຓ ຫິຕ຺ວາ, ປິຍຣູເປ ມໂນຣເມ;
ອສີຕິໂກຏິໂຍ ຫິຕ຺ວາ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ.
‘‘ປພ຺ພຊິຕ຺ວານ ກາເຍນ, ປາປກມ຺ມໍ ວິວຊ຺ຊຍິໍ;
ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຫິຕ຺ວາ, ນທີກູເລ ວສາມຫໍ.
‘‘ເອກກໍ ¶ ມໍ ວິຫຣນ຺ຕໍ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ໂຐ ອຸປາຄມິ;
ນາຫໍ ຊານາມິ ພຸທ຺ໂຘຕິ, ອກາສິໍ ປຏິສນ຺ຖຣໍ [ປຏິສນ຺ຘາຣໍ (ກ.)].
‘‘ກຣິຕ຺ວາ ປຏິສນ຺ຖາຣໍ, ນາມໂຄຕ຺ຕມປຸຈ຺ຉຫໍ;
‘ເທວຕານຸສິ ຄນ຺ຘພ຺ໂພ, ອທຸ ສກ຺ໂກ ປຸຣິນ຺ທໂທ.
‘‘‘ໂກ ວາ ຕ຺ວໍ ກສ຺ສ ວາ ປຸຕ຺ໂຕ, ມຫາພ຺ຣຫ຺ມາ ອິຘາຄໂຕ;
ວິໂຣເຈສິ ທິສາ ສພ຺ພາ, ອຸທຍໍ ສູຣິໂຍ ຍຖາ.
‘‘‘ສຫສ຺ສາຣານິ ¶ ຈກ຺ການິ, ປາເທ ທິສ຺ສນ຺ຕິ ມາຣິສ;
ໂກ ວາ ຕ຺ວໍ ກສ຺ສ ວາ ປຸຕ຺ໂຕ, ກຖໍ ຊາເນມຸ ຕໍ ມຍໍ;
ນາມໂຄຕ຺ຕໍ ປເວເທຫິ, ສໍສຍໍ ອປເນຫິ ເມ’.
‘‘‘ນມ຺ຫິ ເທໂວ ນ ຄນ຺ຘພ຺ໂພ, ນມ຺ຫິ [ນາປິ (ສີ.)] ສກ຺ໂກ ປຸຣິນ຺ທໂທ;
ພ຺ຣຫ຺ມຠາໂວ ຈ ເມ ນຕ຺ຖິ, ເອເຕສໍ ອຸຕ຺ຕໂມ ອຫໍ.
‘‘‘ອຕີໂຕ ວິສຍໍ ເຕສໍ, ທາລຍິໍ ກາມພນ຺ຘນໍ;
ສພ຺ເພ ກິເລເສ ຌາເປຕ຺ວາ, ປຕ຺ໂຕ ສມ຺ໂພຘິມຸຕ຺ຕມໍ’.
‘‘ຕສ຺ສ ¶ ¶ ວາຈໍ ສຸຓິຕ຺ວາຫໍ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິໍ;
‘ຍທິ ພຸທ຺ໂຘຕິ ສພ຺ພຎ຺ຎູ, ນິສີທ ຕ຺ວໍ ມຫາມຸເນ.
‘ຕມຫໍ ປູຊຍິສ຺ສາມິ, ທຸກ຺ຂສ຺ສນ຺ຕກໂຣ ຕຸວໍ’;
‘‘ປຕ຺ຖຣິຕ຺ວາ ຊິນຈມ຺ມໍ, ອທາສິ ສຕ຺ຖຸໂນ ອຫໍ.
‘‘ນິສີທິ ຕຕ຺ຖ ຠຄວາ, ສີໂຫວ ຄິຣິຄພ຺ຠເຣ;
ຂິປ຺ປໍ ປພ຺ພຕມາຣຸຍ຺ຫ, ອມ຺ພສ຺ສ ຜລມຄ຺ຄຫິໍ.
‘‘ສາລກລ຺ຍາຓິກໍ ປຸປ຺ຜໍ, ຈນ຺ທນຎ຺ຈ ມຫາຣຫໍ;
ຂິປ຺ປໍ ¶ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ຕໍ ສພ຺ພໍ, ອຸເປຕ຺ວາ ໂລກນາຍກໍ.
‘‘ຜລໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ທຕ຺ວານ, ສາລປຸປ຺ຜມປູຊຍິໍ;
ຈນ຺ທນໍ ອນຸລິມ຺ປິຕ຺ວາ, ອວນ຺ທິໍ ສຕ຺ຖຸໂນ ອຫໍ.
‘‘ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ວິປຸລາຍ ຈ ປີຕິຍາ;
ອຊິນມ຺ຫິ ນິສີທິຕ຺ວາ, ສຸເມໂຘ ໂລກນາຍໂກ.
‘‘ມມ ກມ຺ມໍ ປກິຕ຺ເຕສິ, ຫາສຍນ຺ໂຕ ມມໍ ຕທາ;
‘ອິມິນາ ຜລທາເນນ, ຄນ຺ຘມາເລຫິ ຈູຠຍໍ.
‘‘‘ປຎ຺ຈວີເສ ກປ຺ປສເຕ, ເທວໂລເກ ຣມິສ຺ສຕິ;
ອນູນມນສງ຺ກປ຺ໂປ, ວສວຕ຺ຕີ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຉພ຺ພີສຕິກປ຺ປສເຕ, ມນຸສ຺ສຕ຺ຕໍ ຄມິສ຺ສຕິ;
ຠວິສ຺ສຕິ ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ, ຈາຕຸຣນ຺ໂຕ ມຫິທ຺ຘິໂກ.
‘‘‘ເວຠາຣໍ ນາມ ນຄຣໍ, ວິສ຺ສກມ຺ເມນ ມາປິຕໍ;
ເຫສ຺ສຕິ ສພ຺ພໂສວຓ຺ຓໍ, ນານາຣຕນຠູສິຕໍ.
‘‘‘ເອເຕເນວ ອຸປາເຍນ, ສໍສຣິສ຺ສຕິ ໂສ ຠເວ [ໂຍນິໂສ (ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ສພ຺ພຕ຺ຖ ປູຊິໂຕ ຫຸຕ຺ວາ, ເທວຕ຺ເຕ ອຖ ມານຸເສ.
‘‘‘ປຈ຺ຉິເມ ຠເວ ສມ຺ປຕ຺ເຕ, ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ ຠວິສ຺ສຕິ;
ອຄາຣາ ອຠິນິກ຺ຂມ຺ມ, ອນຄາຣີ ຠວິສ຺ສຕິ;
ອຠິຎ຺ຎາປາຣຄູ ຫຸຕ຺ວາ, ນິພ຺ພາຍິສ຺ສຕິນາສໂວ’.
‘‘ອິທໍ ¶ ວຕ຺ວານ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ສຸເມໂຘ ໂລກນາຍໂກ;
ມມ ນິຊ຺ຌາຍມານສ຺ສ, ປກ຺ກາມິ ອນິລຎ຺ຊເສ.
‘‘ເຕນ ¶ ¶ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຕຸສິຕໂຕ ¶ ຈວິຕ຺ວານ, ນິພ຺ພຕ຺ຕິໍ ມາຕຸກຸຈ຺ຉິຍໍ;
ໂຠເຄ ເມ ອູນຕາ ນຕ຺ຖິ, ຍມ຺ຫິ ຄພ຺ເຠ ວສາມຫໍ.
‘‘ມາຕຸກຸຈ຺ຉິຄເຕ ມຍິ, ອນ຺ນປານຎ຺ຈ ໂຠຊນໍ;
ມາຕຸຍາ ມມ ຉນ຺ເທນ, ນິພ຺ພຕ຺ຕຕິ ຍທິຈ຺ຉກໍ.
‘‘ຊາຕິຍາ ປຎ຺ຈວສ຺ເສນ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ;
ໂອໂຣປິຕມ຺ຫິ ເກສມ຺ຫິ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ.
‘‘ປຸພ຺ພກມ຺ມໍ ຄເວສນ຺ໂຕ, ໂອເຣນ ນາທ຺ທສໍ ອຫໍ;
ຕິໍສກປ຺ປສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ມມ ກມ຺ມມນຸສ຺ສຣິໍ.
‘‘ນໂມ ເຕ ປຸຣິສາຊຎ຺ຎ, ນໂມ ເຕ ປຸຣິສຸຕ຺ຕມ;
ຕວ ສາສນມາຄມ຺ມ, ປຕ຺ໂຕມ຺ຫິ ອຈລໍ ປທໍ.
‘‘ຕິໍສກປ຺ປສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ຍໍ ພຸທ຺ຘມຠິປູຊຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ¶ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຈນ຺ທນມາລິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຈນ຺ທນມາລິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຎ຺ຈມໍ.
໖. ຘາຕຸປູຊກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ນິພ຺ພຸເຕ ໂລກນາຖມ຺ຫິ, ສິທ຺ຘຕ຺ເຖ ໂລກນາຍເກ;
ມມ ຎາຕີ ສມາເນຕ຺ວາ, ຘາຕຸປູຊໍ ອກາສຫໍ.
‘‘ຈຕຸນ຺ນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຘາຕຸມຠິປູຊຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຘາຕຸປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຘາຕຸປູຊໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຘາຕຸປູຊກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຉຏ຺ຐໍ.
໗. ປຸລິນຸປ຺ປາທກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປພ຺ພເຕ ¶ ¶ ຫິມວນ຺ຕມ຺ຫິ, ເທວໂລ ນາມ ຕາປໂສ;
ຕຕ຺ຖ ເມ ຈງ຺ກໂມ ອາສິ, ອມນຸສ຺ເສຫິ ມາປິໂຕ.
‘‘ຊຏາຠາເຣນ ¶ [ຊຏາຠາຣສ຺ສ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຠຣິໂຕ, ກມຓ຺ຑລຸຘໂຣ ສທາ;
ອຸຕ຺ຕມຕ຺ຖໍ ຄເວສນ຺ໂຕ, ວິປິນາ ນິກ຺ຂມິໍ ຕທາ.
‘‘ຈຸລ຺ລາສີຕິສຫສ຺ສານິ, ສິສ຺ສາ ມຍ຺ຫໍ ອຸປຏ຺ຐຫຸໍ;
ສກກມ຺ມາຠິປສຸຕາ, ວສນ຺ຕິ ວິປິເນ ຕທາ.
‘‘ອສ຺ສມາ ອຠິນິກ຺ຂມ຺ມ, ອກໍ ປຸລິນເຈຕິຍໍ;
ນານາປຸປ຺ຜໍ ສມາເນຕ຺ວາ, ຕໍ ເຈຕິຍມປູຊຍິໍ.
‘‘ຕຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ, ອສ຺ສມໍ ປວິສາມຫໍ;
ສພ຺ເພ ສິສ຺ສາ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ, ເອຕມຕ຺ຖໍ ປຸຈ຺ຉິໍສຸ ມໍ [ເອຕມຕ຺ຖມປຸຈ຺ຉຸ ມໍ (ສີ.), ເອຕມຕ຺ຕໍ ອປຸຈ຺ຉິໍສຸ (ສ຺ຍາ. ກ.)].
‘‘‘ປຸລິເນນ ກໂຕ ຖູໂປ [ກໂຕ ຖູເປ (ສີ.)], ຍໍ ຕ຺ວໍ ເທວ [ເທວໍ (ສີ. ປີ.)] ມສ຺ສຕິ;
ມຍມ຺ປິ ຎາຕຸມິຈ຺ຉາມ, ປຸຏ຺ໂຐ ອາຈິກ຺ຂ ໂນ ຕຸວໍ’.
‘‘‘ນິທ຺ທິຏ຺ຐາ ນຸ [ນິທ຺ທິຏ຺ຐາ ໂນ (ສີ. ປີ.), ທິຏ຺ຐາໂນ ໂວ (ສ຺ຍາ.)] ມນ຺ຕປເທ, ຈກ຺ຂຸມນ຺ໂຕ ມຫາຍສາ;
ເຕ ໂຂ ອຫໍ ນມສ຺ສາມິ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ເຐ ມຫາຍເສ’.
‘‘‘ກີທິສາ ເຕ ມຫາວີຣາ, ສພ຺ພຎ຺ຎູ ໂລກນາຍກາ;
ກຖໍວຓ຺ຓາ ກຖໍສີລາ, ກີທິສາ ເຕ ມຫາຍສາ’.
‘‘‘ພາຕ຺ຕິໍສລກ຺ຂຓາ ¶ ພຸທ຺ຘາ, ຈຕ຺ຕາລີສທິຊາປິ ຈ;
ເນຕ຺ຕາ ໂຄປຂຸມາ ເຕສໍ, ຊິຎ຺ຊຸກາ ຜລສນ຺ນິຠາ.
‘‘‘ຄຈ຺ຉມານາ ຈ ເຕ ພຸທ຺ຘາ, ຍຸຄມຕ຺ຕຎ຺ຈ ເປກ຺ຂເຣ;
ນ ເຕສໍ ຊາຓຸ ນທຕິ, ສນ຺ຘິສທ຺ໂທ ນ ສຸຍ຺ຍຕິ.
‘‘‘ຄຈ຺ຉມານາ ຈ ສຸຄຕາ, ອຸທ຺ຘຣນ຺ຕາວ ຄຈ຺ຉເຣ;
ປຐມໍ ທກ຺ຂິຓໍ ປາທໍ, ພຸທ຺ຘານໍ ເອສ ຘມ຺ມຕາ.
‘‘‘ອສມ຺ຠີຕາ ¶ ຈ ເຕ ພຸທ຺ຘາ, ມິຄຣາຊາວ ເກສຣີ;
ເນວຸກ຺ກໍເສນ຺ຕິ ອຕ຺ຕານໍ, ໂນ ຈ ວມ຺ເຠນ຺ຕິ ປາຓິນໍ.
‘‘‘ມານາວມານໂຕ ມຸຕ຺ຕາ, ສມາ ສພ຺ເພສຸ ປາຓິສຸ;
ອນຕ຺ຕຸກ຺ກໍສກາ ພຸທ຺ຘາ, ພຸທ຺ຘານໍ ເອສ ຘມ຺ມຕາ.
‘‘‘ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕາ ¶ ຈ ສມ຺ພຸທ຺ຘາ, ອາໂລກໍ ທສ຺ສຍນ຺ຕິ ເຕ;
ຉປ຺ປກາຣໍ ປກມ຺ເປນ຺ຕິ, ເກວລໍ ວສຸຘໍ ອິມໍ.
‘‘‘ປສ຺ສນ຺ຕິ ¶ ນິຣຍຎ຺ເຈເຕ, ນິພ຺ພາຕິ ນິຣໂຍ ຕທາ;
ປວສ຺ສຕິ ມຫາເມໂຆ, ພຸທ຺ຘານໍ ເອສ ຘມ຺ມຕາ.
‘‘‘ອີທິສາ ເຕ ມຫານາຄາ, ອຕຸລາ ຈ [ເຕ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ມຫາຍສາ;
ວຓ຺ຓໂຕ ອນຕິກ຺ກນ຺ຕາ, ອປ຺ປເມຍ຺ຍາ ຕຖາຄຕາ’.
‘‘‘ອນຸໂມທິໍສຸ ເມ ວາກ຺ຍໍ, ສພ຺ເພ ສິສ຺ສາ ສຄາຣວາ;
ຕຖາ ຈ ປຏິປຊ຺ຊິໍສຸ, ຍຖາສຕ຺ຕິ ຍຖາພລໍ’.
‘‘ປຏິປູເຊນ຺ຕິ ປຸລິນໍ, ສກກມ຺ມາຠິລາສິໂນ;
ສທ຺ທຫນ຺ຕາ ມມ ວາກ຺ຍໍ, ພຸທ຺ຘສກ຺ກຕມານສາ [ພຸທ຺ຘຕ຺ຕຄຕມານສາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)].
‘‘ຕທາ ຈວິຕ຺ວາ ຕຸສິຕາ, ເທວປຸຕ຺ໂຕ ມຫາຍໂສ;
ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ມາຕຸກຸຈ຺ຉິມ຺ຫິ, ທສສຫສ຺ສິ ກມ຺ປຖ.
‘‘ອສ຺ສມສ຺ສາວິທູຣມ຺ຫິ, ຈງ຺ກມມ຺ຫິ ຐິໂຕ ອຫໍ;
ສພ຺ເພ ສິສ຺ສາ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ, ອາຄຈ຺ຉຸໍ ມມ ສນ຺ຕິເກ.
‘‘ອຸສໂຠວ ມຫີ ນທຕິ, ມິຄຣາຊາວ ກູຊຕິ;
ສຸສຸມາໂຣວ [ສຸໍສຸມາໂຣວ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ສຬຕິ, ກິໍ ວິປາໂກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ຍໍ ¶ ¶ ປກິຕ຺ເຕມິ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ສິກຕາຖູປສນ຺ຕິເກ;
ໂສ ທານິ ຠຄວາ ສຕ຺ຖາ, ມາຕຸກຸຈ຺ຉິມຸປາຄມິ.
‘‘ເຕສໍ ຘມ຺ມກຖໍ ວຕ຺ວາ, ກິຕ຺ຕຍິຕ຺ວາ ມຫາມຸນິໍ;
ອຸຍ຺ໂຍເຊຕ຺ວາ ສເກ ສິສ຺ເສ, ປລ຺ລງ຺ກມາຠຸຊິໍ ອຫໍ.
‘‘ພລຎ຺ຈ ວຕ ເມ ຂີຓໍ, ພ຺ຍາຘິນາ [ພ຺ຍາຘິໂຕ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)] ປຣເມນ ຕໍ;
ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐໍ ສຣິຕ຺ວານ, ຕຕ຺ຖ ກາລງ຺ກໂຕ [ກາລກໂຕ (ສີ. ປີ.)] ອຫໍ.
‘‘ສພ຺ເພ ສິສ຺ສາ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ, ອກໍສຸ ຈິຕກໍ ຕທາ;
ກເຬວຣຎ຺ຈ ເມ ຄຍ຺ຫ, ຈິຕກໍ ອຠິໂຣປຍຸໍ.
‘‘ຈິຕກໍ ປຣິວາເຣຕ຺ວາ, ສີເສ ກຕ຺ວານ ອຎ຺ຊລິໍ;
ໂສກສລ຺ລປເຣຕາ ເຕ, ວິກ຺ກນ຺ທິໍສຸ ສມາຄຕາ.
‘‘ເຕສໍ ລາລປ຺ປມານານໍ, ອຄມໍ ຈິຕກໍ ຕທາ;
‘ອຫໍ ອາຈຣິໂຍ ຕຸມ຺ຫໍ, ມາ ໂສຈິຕ຺ຖ ສຸເມຘສາ.
‘‘‘ສທຕ຺ເຖ ¶ ວາຍເມຍ຺ຍາຖ, ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວມຕນ຺ທິຕາ;
ມາ ໂວ ປມຕ຺ຕາ ອຫຸຕ຺ຖ [ອຫຸວຕ຺ຖ (ສີ.)], ຂໂຓ ໂວ ປຏິປາທິໂຕ’.
‘‘ສເກ ສິສ຺ເສນຸສາສິຕ຺ວາ, ເທວໂລກໍ ປຸນາຄມິໍ;
ອຏ຺ຐາຣສ ຈ ກປ຺ປານິ, ເທວໂລເກ ຣມາມຫໍ.
‘‘ສຕານໍ ¶ ປຎ຺ຈກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ອໂຫສຫໍ;
ອເນກສຕກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ເທວຣຊ຺ຊມກາຣຍິໍ.
‘‘ອວເສເສສຸ ກປ຺ເປສຸ, ໂວກິຓ຺ໂຓ [ໂວກິຓ຺ຓໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.)] ສໍສຣິໍ ອຫໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ອຸປ຺ປາທສ຺ສ ອິທໍ ຜລໍ [ປຸລິນປູຊາຍິທໍ ຜລໍ (ສີ.)].
‘‘ຍຖາ ¶ ໂກມຸທິເກ ມາເສ, ພຫູ ປຸປ຺ຜນ຺ຕິ ປາທປາ;
ຕເຖວາຫມ຺ປິ ສມເຍ, ປຸປ຺ຜິໂຕມ຺ຫິ ມເຫສິນາ.
‘‘ວີຣິຍໍ ເມ ຘຸຣໂຘຣຍ຺ຫໍ, ໂຍຄກ຺ເຂມາຘິວາຫນໍ;
ນາໂຄວ ພນ຺ຘນໍ ເຉຕ຺ວາ, ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ພຸທ຺ຘມຠິກິຕ຺ຕຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ກິຕ຺ຕນາຍ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ປຸລິນຸປ຺ປາທໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ປຸລິນຸປ຺ປາທກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ສຕ຺ຕມໍ.
໘. ຕຣຓິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ອຕ຺ຖທສ຺ສີ ຕຸ ຠຄວາ, ສຍມ຺ຠູ ໂລກນາຍໂກ;
ວິນຕາ ນທິຍາ ຕີຣໍ [ຕີເຣ (ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)], ອຸປາຄຈ຺ຉິ ຕຖາຄໂຕ.
‘‘ອຸທກາ ອຠິນິກ຺ຂມ຺ມ, ກຈ຺ຉໂປ ວາຣິໂຄຈໂຣ;
ພຸທ຺ຘໍ ຕາເຣຕຸກາໂມຫໍ, ອຸເປສິໍ ໂລກນາຍກໍ.
‘‘‘ອຠິຣູຫຕຸ ¶ ¶ ມໍ ພຸທ຺ໂຘ, ອຕ຺ຖທສ຺ສີ ມຫາມຸນິ;
ອຫໍ ຕໍ ຕາຣຍິສ຺ສາມິ, ທຸກ຺ຂສ຺ສນ຺ຕກໂຣ ຕຸວໍ’.
‘‘ມມ ສງ຺ກປ຺ປມຎ຺ຎາຍ, ອຕ຺ຖທສ຺ສີ ມຫາຍໂສ;
ອຠິຣູຫິຕ຺ວາ ເມ ປິຏ຺ຐິໍ, ອຏ຺ຐາສິ ໂລກນາຍໂກ.
‘‘ຍໂຕ ສຣາມິ ອຕ຺ຕານໍ, ຍໂຕ ປຕ຺ໂຕສ຺ມິ ວິຎ຺ຎຸຕໍ;
ສຸຂໍ ເມ ຕາທິສໍ ນຕ຺ຖິ, ຜຸຏ຺ເຐ ປາທຕເລ ຍຖາ.
‘‘ອຸຕ຺ຕຣິຕ຺ວານ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ອຕ຺ຖທສ຺ສີ ມຫາຍໂສ;
ນທີຕີຣມ຺ຫິ ຐຕ຺ວານ, ອິມາ ຄາຖາ ອຠາສຖ.
‘‘‘ຍາວຕາ ¶ ວຕ຺ຕເຕ ຈິຕ຺ຕໍ, ຄງ຺ຄາໂສຕໍ ຕຣາມຫໍ;
ອຍຎ຺ຈ ກຈ຺ຉໂປ ຣາຊາ, ຕາເຣສິ ມມ ປຎ຺ຎວາ.
‘‘‘ອິມິນາ ພຸທ຺ຘຕຣເຓນ, ເມຕ຺ຕຈິຕ຺ຕວຕາຍ ຈ;
ອຏ຺ຐາຣເສ ກປ຺ປສເຕ, ເທວໂລເກ ຣມິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ເທວໂລກາ ອິຘາຄນ຺ຕ຺ວາ, ສຸກ຺ກມູເລນ ໂຈທິໂຕ;
ເອກາສເນ ນິສີທິຕ຺ວາ, ກງ຺ຂາໂສຕໍ ຕຣິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຍຖາປິ ¶ ຠທ຺ທເກ ເຂຕ຺ເຕ, ພີຊໍ ອປ຺ປມ຺ປິ ໂຣປິຕໍ;
ສມ຺ມາຘາເຣ ປວຈ຺ຉນ຺ເຕ, ຜລໍ ໂຕເສຕິ ກສ຺ສກໍ [ກສ຺ສເກ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘‘ຕເຖວິທໍ ພຸທ຺ຘເຂຕ຺ຕໍ, ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘເທສິຕໍ;
ສມ຺ມາຘາເຣ ປວຈ຺ຉນ຺ເຕ, ຜລໍ ມໍ ໂຕສຍິສ຺ສຕິ’.
‘‘ປຘານປຫິຕຕ຺ໂຕມ຺ຫິ, ອຸປສນ຺ໂຕ ນິຣູປຘິ;
ສພ຺ພາສເວ ປຣິຎ຺ຎາຍ, ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ອຏ຺ຐາຣເສ ¶ ກປ຺ປສເຕ, ຍໍ ກມ຺ມມກຣິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຕຣຓາຍ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຕຣຓິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຕຣຓິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ອຏ຺ຐມໍ.
໙. ຘມ຺ມຣຸຈິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ຍທາ ¶ ທີປງ຺ກໂຣ ພຸທ຺ໂຘ, ສຸເມຘໍ ພ຺ຍາກຣີ ຊິໂນ;
‘ອປຣິເມຍ຺ເຍ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ອຍໍ ພຸທ຺ໂຘ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ອິມສ຺ສ ຊນິກາ ມາຕາ, ມາຍາ ນາມ ຠວິສ຺ສຕິ;
ປິຕາ ສຸທ຺ໂຘທໂນ ນາມ, ອຍໍ ເຫສ຺ສຕິ ໂຄຕໂມ.
‘‘‘ປຘານໍ ປທຫິຕ຺ວານ, ກຕ຺ວາ ທຸກ຺ກຣກາຣິກໍ;
ອສ຺ສຕ຺ຖມູເລ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ພຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ມຫາຍໂສ.
‘‘‘ອຸປຕິສ຺ໂສ ໂກລິໂຕ ຈ, ອຄ຺ຄາ ເຫສ຺ສນ຺ຕິ ສາວກາ;
ອານນ຺ໂທ ນາມ ນາເມນ [ອານນ຺ໂທ ນາມຸປຏ຺ຐາໂກ (ສ຺ຍາ.)], ອຸປຏ຺ຐິສ຺ສຕິມໍ ຊິນໍ.
‘‘‘ເຂມາ ¶ ອຸປ຺ປລວຓ຺ຓາ ຈ, ອຄ຺ຄາ ເຫສ຺ສນ຺ຕິ ສາວິກາ;
ຈິຕ຺ໂຕ ອາຬວໂກ ເຈວ, ອຄ຺ຄາ ເຫສ຺ສນ຺ຕຸປາສກາ.
‘‘‘ຂຸຊ຺ຊຸຕ຺ຕຣາ ¶ ນນ຺ທມາຕາ, ອຄ຺ຄາ ເຫສ຺ສນ຺ຕຸປາສິກາ;
ໂພຘິ ອິມສ຺ສ ວີຣສ຺ສ, ອສ຺ສຕ຺ໂຖຕິ ປວຸຈ຺ຈຕິ’.
‘‘ອິທໍ ¶ ສຸຕ຺ວານ ວຈນໍ, ອສມສ຺ສ ມເຫສິໂນ;
ອາໂມທິຕາ ນຣມຣູ, ນມສ຺ສນ຺ຕິ ກຕຎ຺ຊລີ.
‘‘ຕທາຫໍ ມາຓໂວ ອາສິໍ, ເມໂຆ ນາມ ສຸສິກ຺ຂິໂຕ;
ສຸຕ຺ວາ ພ຺ຍາກຣຓໍ ເສຏ຺ຐໍ, ສຸເມຘສ຺ສ ມຫາມຸເນ.
‘‘ສໍວິສຏ຺ໂຐ ຠວິຕ຺ວານ, ສຸເມເຘ ກຣຸຓາສເຍ [ກຣຸຓາລເຍ (ສ຺ຍາ.)];
ປພ຺ພຊນ຺ຕຎ຺ຈ ຕໍ ວີຣໍ, ສຫາວ ອນຸປພ຺ພຊິໍ.
‘‘ສໍວຸໂຕ ປາຕິໂມກ຺ຂສ຺ມິໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ຈ ປຎ຺ຈສຸ;
ສຸທ຺ຘາຊີໂວ ສໂຕ ວີໂຣ, ຊິນສາສນກາຣໂກ.
‘‘ເອວໍ ວິຫຣມາໂນຫໍ, ປາປມິຕ຺ເຕນ ເກນຈິ;
ນິໂຍຊິໂຕ ອນາຈາເຣ, ສຸມຄ຺ຄາ ປຣິຘໍສິໂຕ.
‘‘ວິຕກ຺ກວສິໂກ ຫຸຕ຺ວາ, ສາສນໂຕ ອປກ຺ກມິໍ;
ປຈ຺ຉາ ເຕນ ກຸມິຕ຺ເຕນ, ປຍຸຕ຺ໂຕ ມາຕຸຆາຕນໍ.
‘‘ອກຣິໍ ອານນ຺ຕຣິຍໍ [ອກຣິໍ ນນ຺ຕຣິຍຎ຺ຈ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ຆາຕຍິໍ ທຸຏ຺ຐມານໂສ;
ຕໂຕ ຈຸໂຕ ມຫາວີຈິໍ, ອຸປປນ຺ໂນ ສຸທາຣຸຓໍ.
‘‘ວິນິປາຕຄໂຕ ¶ ສນ຺ໂຕ, ສໍສຣິໍ ທຸກ຺ຂິໂຕ ຈິຣໍ;
ນ ປຸໂນ ອທ຺ທສໍ ວີຣໍ, ສຸເມຘໍ ນຣປຸງ຺ຄວໍ.
‘‘ອສ຺ມິໍ ¶ ກປ຺ເປ ສມຸທ຺ທມ຺ຫິ, ມຈ຺ໂຉ ອາສິໍ ຕິມິງ຺ຄໂລ;
ທິສ຺ວາຫໍ ສາຄເຣ ນາວໍ, ໂຄຈຣຕ຺ຖມຸປາຄມິໍ.
‘‘ທິສ຺ວາ ມໍ ວາຓິຊາ ຠີຕາ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐມນຸສ຺ສຣຸໍ;
ໂຄຕໂມຕິ ມຫາໂຆສໍ, ສຸຕ຺ວາ ເຕຫິ ອຸທີຣິຕໍ.
‘‘ປຸພ຺ພສຎ຺ຎໍ ສຣິຕ຺ວານ, ຕໂຕ ກາລງ຺ກໂຕ ອຫໍ;
ສາວຕ຺ຖິຍໍ ກຸເລ ອິທ຺ເຘ, ຊາໂຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓຊາຕິຍໍ.
‘‘ອາສິໍ ຘມ຺ມຣຸຈິ ນາມ, ສພ຺ພປາປຊິຄຸຈ຺ຉໂກ;
ທິສ຺ວາຫໍ ໂລກປຊ຺ໂຊຕໍ, ຊາຕິຍາ ສຕ຺ຕວສ຺ສິໂກ.
‘‘ມຫາເຊຕວນໍ ¶ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ;
ອຸເປມິ ພຸທ຺ຘໍ ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ, ຣຕ຺ຕິຍາ ທິວສສ຺ສ ຈ.
‘‘ຕທາ ທິສ຺ວາ ມຸນິ ອາຫ, ຈິຣໍ ຘມ຺ມຣຸຈີຕິ ມໍ;
ຕໂຕຫໍ ອວຈໍ ພຸທ຺ຘໍ, ປຸພ຺ພກມ຺ມປຠາວິຕໍ.
‘‘ສຸຈິຣໍ ສຕປຸຎ຺ຎລກ຺ຂຓໍ, ປຕິປຸພ຺ເພນ ວິສຸທ຺ຘປຈ຺ຈຍໍ;
ອຫມຊ຺ຊສຸເປກ຺ຂນໍ ¶ ວຕ, ຕວ ປສ຺ສາມິ ນິຣຸປມໍ ວິຄ຺ຄຫໍ [ນິຣູປມຄ຺ຄຫໍ (ສີ.)].
‘‘ສຸຈິຣໍ ວິຫຕຕ຺ຕໂມ ມຍາ, ສຸຈິຣກ຺ເຂນ ນທີ ວິໂສສິຕາ;
ສຸຈິຣໍ ອມລໍ ວິໂສຘິຕໍ, ນຍນໍ ຎາຓມຍໍ ມຫາມຸເນ.
‘‘ຈິຣກາລສມງ຺ຄິໂຕ ¶ [ຈິຣກາລໍ ສມາຄໂຕ (ປີ.)] ຕຍາ, ອວິນຏ຺ໂຐ ປຸນຣນ຺ຕຣໍ ຈິຣໍ;
ປຸນຣຊ຺ຊສມາຄໂຕ ຕຍາ, ນ ຫິ ນສ຺ສນ຺ຕິ ກຕານິ ໂຄຕມ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຘມ຺ມຣຸຈິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຘມ຺ມຣຸຈິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ນວມໍ.
໑໐. ສາລມຓ຺ຑປິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ອຊ຺ໂຌຄາເຫຕ຺ວາ ¶ ສາລວນໍ, ສຸກໂຕ ອສ຺ສໂມ ມມ;
ສາລປຸປ຺ເຜຫິ ສຎ຺ຉນ຺ໂນ, ວສາມິ ວິປິເນ ຕທາ.
‘‘ປິຍທສ຺ສີ ຈ ຠຄວາ, ສຍມ຺ຠູ ອຄ຺ຄປຸຄ຺ຄໂລ;
ວິເວກກາໂມ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ສາລວນມຸປາຄມິ.
‘‘ອສ຺ສມາ ອຠິນິກ຺ຂມ຺ມ, ປວນໍ ອຄມາສຫໍ;
ມູລຜລໍ ຄເວສນ຺ໂຕ, ອາຫິຓ຺ຑາມິ ວເນ ຕທາ.
‘‘ຕຕ຺ຖທ຺ທສາສິໍ ¶ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ປິຍທສ຺ສິໍ ມຫາຍສໍ;
ສຸນິສິນ຺ນໍ ສມາປນ຺ນໍ, ວິໂຣຈນ຺ຕໍ ມຫາວເນ.
‘‘ຈຕຸທຓ຺ເຑ ¶ ຐເປຕ຺ວານ, ພຸທ຺ຘສ຺ສ ອຸປຣີ ອຫໍ;
ມຓ຺ຑປໍ ສຸກຕໍ ກຕ຺ວາ, ສາລປຸປ຺ເຜຫິ ຉາທຍິໍ.
‘‘ສຕ຺ຕາຫໍ ຘາຣຍິຕ຺ວານ, ມຓ຺ຑປໍ ສາລຉາທິຕໍ;
ຕຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐມວນ຺ທຫໍ.
‘‘ຠຄວາ ¶ ຕມ຺ຫິ ສມເຍ, ວຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ສມາຘິໂຕ;
ຍຸຄມຕ຺ຕໍ ເປກ຺ຂມາໂນ, ນິສີທິ ປຸຣິສຸຕ຺ຕໂມ.
‘‘ສາວໂກ ວຣຸໂຓ ນາມ, ປິຍທສ຺ສິສ຺ສ ສຕ຺ຖຸໂນ;
ວສີສຕສຫສ຺ເສຫິ, ອຸປຄຈ຺ຉິ ວິນາຍກໍ.
‘‘ປິຍທສ຺ສີ ຈ ຠຄວາ, ໂລກເຊຏ຺ໂຐ ນຣາສໂຠ;
ຠິກ຺ຂຸສງ຺ເຆ ນິສີທິຕ຺ວາ, ສິຕໍ ປາຕຸກຣີ ຊິໂນ.
‘‘ອນຸຣຸທ຺ໂຘ ອຸປຏ຺ຐາໂກ, ປິຍທສ຺ສິສ຺ສ ສຕ຺ຖຸໂນ;
ເອກໍສໍ ຈີວຣໍ ກຕ຺ວາ, ອປຸຈ຺ຉິຕ຺ຖ ມຫາມຸນິໍ.
‘‘‘ໂກ ນຸ ໂຂ ຠຄວາ ເຫຕຸ, ສິຕກມ຺ມສ຺ສ ສຕ຺ຖຸໂນ;
ກາຣເຓ ວິຊ຺ຊມານມ຺ຫິ, ສຕ຺ຖາ ປາຕຸກເຣ ສິຕໍ’.
‘‘‘ສຕ຺ຕາຫໍ ສາລຈ຺ຉທນໍ [ປຸປ຺ຜຉທນໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ໂຍ ເມ ຘາເຣສິ ມາຓໂວ;
ຕສ຺ສ ກມ຺ມໍ ສຣິຕ຺ວານ, ສິຕໍ ປາຕຸກຣິໍ ອຫໍ.
‘‘‘ອໂນກາສໍ ນ ປສ຺ສາມິ, ຍຕ຺ຖ [ຍໍ ຕໍ (ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)] ປຸຎ຺ຎໍ ວິປຈ຺ຈຕິ;
ເທວໂລເກ ¶ ມນຸສ຺ເສ ວາ, ໂອກາໂສວ ນ ສມ຺ມຕິ.
‘‘‘ເທວໂລເກ ¶ ວສນ຺ຕສ຺ສ, ປຸຎ຺ຎກມ຺ມສມງ຺ຄິໂນ;
ຍາວຕາ ປຣິສາ ຕສ຺ສ, ສາລຈ຺ຉນ຺ນາ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕຕ຺ຖ ທິພ຺ເພຫິ ນຈ຺ເຈຫິ, ຄີເຕຫິ ວາທິເຕຫິ ຈ;
ຣມິສ຺ສຕິ ສທາ ສນ຺ໂຕ, ປຸຎ຺ຎກມ຺ມສມາຫິໂຕ.
‘‘‘ຍາວຕາ ປຣິສາ ຕສ຺ສ, ຄນ຺ຘຄນ຺ຘີ ຠວິສ຺ສຕິ;
ສາລສ຺ສ ປຸປ຺ຜວສ຺ໂສ ຈ, ປວສ຺ສິສ຺ສຕິ ຕາວເທ.
‘‘‘ຕໂຕ ຈຸໂຕຍໍ ມນຸໂຊ, ມານຸສໍ ອາຄມິສ຺ສຕິ;
ອິຘາປິ ສາລຈ຺ຉທນໍ, ສພ຺ພກາລໍ ຘຣິສ຺ສຕິ [ຘຣິຍຕິ (ສີ. ປີ.)].
‘‘‘ອິຘ ¶ ນຈ຺ຈຎ຺ຈ ຄີຕຎ຺ຈ, ສມ຺ມຕາຬສມາຫິຕໍ;
ປຣິວາເຣສ຺ສນ຺ຕິ ມໍ ນິຈ຺ຈໍ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘‘ອຸຄ຺ຄຈ຺ຉນ຺ເຕ ຈ ສູຣິເຍ, ສາລວສ຺ສໍ ປວສ຺ສຕິ;
ປຸຎ຺ຎກມ຺ເມນ ສໍຍຸຕ຺ຕໍ, ວສ຺ສເຕ ສພ຺ພກາລິກໍ.
‘‘‘ອຏ຺ຐາຣເສ ກປ຺ປສເຕ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາໂທ, ໂອຣໂສ ຘມ຺ມນິມ຺ມິໂຕ;
ສພ຺ພາສເວ ປຣິຎ຺ຎາຍ, ນິພ຺ພາຍິສ຺ສຕິນາສໂວ.
‘‘‘ຘມ຺ມໍ ອຠິສເມນ຺ຕສ຺ສ, ສາລຈ຺ຉນ຺ນໍ ຠວິສ຺ສຕິ;
ຈິຕເກ ຌາຍມານສ຺ສ, ຉທນໍ ຕຕ຺ຖ ເຫສ຺ສຕິ’.
‘‘ວິປາກໍ ກິຕ຺ຕຍິຕ຺ວານ, ປິຍທສ຺ສີ ມຫາມຸນິ;
ປຣິສາຍ ຘມ຺ມໍ ເທເສສິ, ຕປ຺ເປນ຺ໂຕ ຘມ຺ມວຸຏ຺ຐິຍາ.
‘‘ຕິໍສກປ຺ປານິ ¶ ¶ ເທເວສຸ, ເທວຣຊ຺ຊມກາຣຍິໍ;
ສຏ຺ຐິ ຈ ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ອໂຫສຫໍ.
‘‘ເທວໂລກາ ອິຘາຄນ຺ຕ຺ວາ, ລຠາມິ ວິປຸລໍ ສຸຂໍ;
ອິຘາປິ ສາລຈ຺ຉທນໍ, ມຓ຺ຑປສ຺ສ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ອຍໍ ປຈ຺ຉິມໂກ ມຍ຺ຫໍ, ຈຣິໂມ ວຕ຺ຕເຕ ຠໂວ;
ອິຘາປິ ສາລຈ຺ຉທນໍ, ເຫສ຺ສຕິ ສພ຺ພກາລິກໍ.
‘‘ມຫາມຸນິໍ ໂຕສຍິຕ຺ວາ, ໂຄຕມໍ ສກ຺ຍປຸງ຺ຄວໍ;
ປຕ຺ໂຕມ຺ຫິ ອຈລໍ ຐານໍ, ຫິຕ຺ວາ ຊຍປຣາຊຍໍ.
‘‘ອຏ຺ຐາຣເສ ¶ ກປ຺ປສເຕ, ຍໍ ພຸທ຺ຘມຠິປູຊຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ¶ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ສາລມຓ຺ຑປິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ສາລມຓ຺ຑປິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທສມໍ.
ປໍສຸກູລວຄ຺ໂຄ ເອກູນປຎ຺ຎາສໂມ.
ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –
ປໍສຸກູລໍ ¶ ພຸທ຺ຘສຎ຺ຎີ, ຠິສໂທ ຎາຓກິຕ຺ຕໂກ;
ຈນ຺ທນີ ຘາຕຸປູຊີ ຈ, ປຸລິນຸປ຺ປາທໂກປິ ຈ.
ຕຣໂຓ ຘມ຺ມຣຸຈິໂກ, ສາລມຓ຺ຑປິໂຍ ຕຖາ;
ສຕານິ ທ຺ເວ ໂຫນ຺ຕິ ຄາຖາ, ອູນວີສຕິເມວ ຈ.
໕໐. ກິງ຺ກຓິປຸປ຺ຜວຄ຺ໂຄ
໑. ຕິກິງ຺ກຓິປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ກຓິກາຣໍວ ¶ ¶ ¶ ໂຊຕນ຺ຕໍ, ນິສິນ຺ນໍ ປພ຺ພຕນ຺ຕເຣ;
ອທ຺ທສໍ ວິຣຊໍ ພຸທ຺ຘໍ, ວິປສ຺ສິໍ ໂລກນາຍກໍ.
‘‘ຕີຓິ ກິງ຺ກຓິປຸປ຺ຜານິ, ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ອຠິໂຣປຍິໍ;
ສມ຺ພຸທ຺ຘມຠິປູເຊຕ຺ວາ, ຄຈ຺ຉາມິ ທກ຺ຂິຓາມຸໂຂ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ພຸທ຺ຘມຠິປູຊຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ, ຠວາ ສພ຺ເພ ສມູຫຕາ;
ນາໂຄວ ພນ຺ຘນໍ ເຉຕ຺ວາ, ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ, ມມ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ;
ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ, ວິໂມກ຺ຂາປິ ຈ ອຏ຺ຐິເມ;
ຉຬຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຕິກິງ຺ກຓິປຸປ຺ຜິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ
ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຕິກິງ຺ກຓິປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຐມໍ.
໒. ປໍສຸກູລປູຊກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ຫິມວນ຺ຕສ຺ສາວິທູເຣ ¶ ¶ , ອຸທງ຺ຄໂຓ ນາມ ປພ຺ພໂຕ;
ຕຕ຺ຖທ຺ທສໍ ປໍສຸກູລໍ, ທຸມຄ຺ຄມ຺ຫິ ວິລມ຺ພິຕໍ.
‘‘ຕີຓິ ກິງ຺ກຓິປຸປ຺ຜານິ, ໂອຈິນິຕ຺ວານຫໍ ຕທາ;
ຫຏ຺ໂຐ ຫຏ຺ເຐນ ຈິຕ຺ເຕນ, ປໍສຸກູລມປູຊຍິໍ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ຍໍ ກມ຺ມມກຣິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ປູຊິຕ຺ວາ ອຣຫທ຺ຘຊໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ປໍສຸກູລປູຊໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ປໍສຸກູລປູຊກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທຸຕິຍໍ.
໓. ໂກຣຓ຺ຑປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ວນກມ຺ມິໂກ ¶ ປຸເຣ ອາສິໍ, ປິຕຸມາຕຸມເຕນຫໍ [ປິຕຸເປຕາມເຫນຫໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ປສຸມາເຣນ ຊີວາມິ, ກຸສລໍ ເມ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.
‘‘ມມ ອາສຍສາມນ຺ຕາ, ຕິສ຺ໂສ ໂລກຄ຺ຄນາຍໂກ;
ປທານິ ຕີຓິ ທສ຺ເສສິ, ອນຸກມ຺ປາຍ ຈກ຺ຂຸມາ.
‘‘ອກ຺ກນ຺ເຕ ຈ ປເທ ທິສ຺ວາ, ຕິສ຺ສນາມສ຺ສ ສຕ຺ຖຸໂນ;
ຫຏ຺ໂຐ ຫຏ຺ເຐນ ຈິຕ຺ເຕນ, ປເທ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາທຍິໍ.
‘‘ໂກຣຓ຺ຑໍ ປຸປ຺ຜິຕໍ ທິສ຺ວາ, ປາທປໍ ຘຣຓີຣຸຫໍ;
ສໂກສກໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ປທເສຏ຺ຐມປູຊຍິໍ [ປທເສຏ຺ເຐ ອປູຊຍິໍ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ເຕນ ¶ ¶ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຍໍ ຍໍ ໂຍນຸປປຊ຺ຊາມິ, ເທວຕ຺ຕໍ ອຖ ມານຸສໍ;
ໂກຣຓ຺ຑກຉວິ ໂຫມິ, ສຸປ຺ປຠາໂສ [ສປຠາໂສ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)] ຠວາມຫໍ.
‘‘ທ຺ເວນວຸເຕ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ກມ຺ມມກຣິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ປທປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ໂກຣຓ຺ຑປຸປ຺ຜິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ໂກຣຓ຺ຑປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຕຕິຍໍ.
໔. ກິໍສຸກປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ກິໍສຸກໍ ປຸປ຺ຜິຕໍ ທິສ຺ວາ, ປຄ຺ຄເຫຕ຺ວານ ອຎ຺ຊລິໍ;
ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐໍ ສຣິຕ຺ວານ, ອາກາເສ ອຠິປູຊຍິໍ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ເອກຕິໍເສ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ກມ຺ມມກຣິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ກິໍສຸກປຸປ຺ຜິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ກິໍສຸກປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ.
໕. ອຸປຑ຺ຒທຸສ຺ສທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕຣຠຄວໂຕ ¶ ¶ , ສຸຊາໂຕ ນາມ ສາວໂກ;
ປໍສຸກູລໍ ຄເວສນ຺ໂຕ, ສງ຺ກາເຣ ຈຣເຕ [ຈຣຕີ (ສີ. ກ.)] ຕທາ.
‘‘ນຄເຣ ຫໍສວຕິຍາ, ປເຣສໍ ຠຕໂກ ອຫໍ;
ອຸປຑ຺ຒທຸສ຺ສໍ ທຕ຺ວານ, ສິຣສາ ອຠິວາທຍິໍ.
‘‘ເຕນ ¶ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ເຕຕ຺ຕິໍສກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ¶ ເທວິນ຺ໂທ, ເທວຣຊ຺ຊມກາຣຍິໍ;
ສຕ຺ຕສຕ຺ຕຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ອໂຫສຫໍ.
‘‘ປເທສຣຊ຺ຊໍ ວິປຸລໍ, ຄຓນາໂຕ ອສງ຺ຂິຍໍ;
ອຸປຑ຺ຒທຸສ຺ສທາເນນ, ໂມທາມິ ອກຸໂຕຠໂຍ.
‘‘ອິຈ຺ຉມາໂນ ຈຫໍ ອຊ຺ຊ, ສການນໍ ສປພ຺ພຕໍ;
ໂຂມທຸສ຺ເສຫິ ຉາເທຍ຺ຍໍ, ອຑ຺ຒທຸສ຺ສສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ທານມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ອຑ຺ຒທຸສ຺ສສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ອຸປຑ຺ຒທຸສ຺ສທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ
ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອຸປຑ຺ຒທຸສ຺ສທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຎ຺ຈມໍ.
໖. ຆຕມຓ຺ຑທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ສຸຈິນ຺ຕິຕໍ ຠຄວນ຺ຕໍ, ໂລກເຊຏ຺ຐໍ ນຣາສຠໍ;
ອຸປວິຏ຺ຐໍ ມຫາຣຎ຺ຎໍ, ວາຕາພາເຘນ ປີຬິຕໍ.
‘‘ທິສ຺ວາ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ, ຆຕມຓ຺ຑມຸປານຍິໍ;
ກຕຕ຺ຕາ ອາຈິຕຕ຺ຕາ [ອຸປຈິຕຕ຺ຕາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຈ, ຄງ຺ຄາ ຠາຄີຣຖີ ອຍໍ.
‘‘ມຫາສມຸທ຺ທາ ຈຕ຺ຕາໂຣ, ຆຕໍ ສມ຺ປຊ຺ຊເຣ ມມ;
ອຍຎ຺ຈ ປຖວີ ໂຆຣາ, ອປ຺ປມາຓາ ອສງ຺ຂິຍາ.
‘‘ມມ ສງ຺ກປ຺ປມຎ຺ຎາຍ, ຠວເຕ ມຘຸສກ຺ກຣາ [ມຘຸສກ຺ຂຣາ (ສ຺ຍາ. ກ.)];
ຈາຕຸທ຺ທີປາ ອິເມ ຣຸກ຺ຂາ, ປາທປາ ຘຣຓີຣຸຫາ.
‘‘ມມ ¶ ສງ຺ກປ຺ປມຎ຺ຎາຍ, ກປ຺ປຣຸກ຺ຂາ ຠວນ຺ຕິ ເຕ;
ປຎ຺ຎາສກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ເທວິນ຺ໂທ, ເທວຣຊ຺ຊມກາຣຍິໍ.
‘‘ເອກປຎ຺ຎາສກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ອໂຫສຫໍ;
ປເທສຣຊ຺ຊໍ ວິປຸລໍ, ຄຓນາໂຕ ອສງ຺ຂິຍໍ.
‘‘ຈຕຸນ຺ນວຸຕິໂຕ [ຉນວຸເຕ ອິໂຕ (ສີ.)] ກປ຺ເປ, ຍໍ ທານມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຆຕມຓ຺ຑສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຆຕມຓ຺ຑທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຆຕມຓ຺ຑທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຉຏ຺ຐໍ.
໗. ອຸທກທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕຣພຸທ຺ຘສ຺ສ ¶ , ຠິກ຺ຂຸສງ຺ເຆ ອນຸຕ຺ຕເຣ;
ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ປານີຆຏມປູຣຍິໍ.
‘‘ປພ຺ພຕຄ຺ເຄ ທຸມຄ຺ເຄ ວາ, ອາກາເສ ວາຖ ຠູມິຍໍ;
ຍທາ ປານີຍມິຈ຺ຉາມິ, ຂິປ຺ປໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕເຕ ມມ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ທານມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ທກທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ອຸທກທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອຸທກທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ສຕ຺ຕມໍ.
໘. ປຸລິນຖູປິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ຫິມວນ຺ຕສ຺ສາວິທູເຣ ¶ , ຍມໂກ ນາມ ປພ຺ພໂຕ;
ອສ຺ສໂມ ສຸກໂຕ ມຍ຺ຫໍ, ປຓ຺ຓສາລາ ສຸມາປິຕາ.
‘‘ນາຣໂທ ນາມ ນາເມນ, ຊຏິໂລ ອຸຄ຺ຄຕາປໂນ;
ຈຕຸທ຺ທສສຫສ຺ສານິ, ສິສ຺ສາ ປຣິຈຣນ຺ຕິ ມໍ.
‘‘ປຏິສລ຺ລີນໂກ ສນ຺ໂຕ, ເອວໍ ຈິນ຺ເຕສຫໍ ຕທາ;
‘ສພ຺ໂພ ຊໂນ ມໍ ປູເຊຕິ, ນາຫໍ ປູເຊມິ ກິຎ຺ຈນໍ.
‘‘‘ນ ເມ ໂອວາທໂກ ອຕ຺ຖິ, ວຕ຺ຕາ ໂກຈິ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;
ອນາຈຣິຍຸປຊ຺ຌາໂຍ, ວເນ ວາສໍ ອຸເປມຫໍ.
‘‘‘ອຸປາສມາໂນ ຍມຫໍ, ຄຣຸຈິຕ຺ຕໍ ອຸປຏ຺ຐເຫ;
ໂສ ເມ ອາຈຣິໂຍ ນຕ຺ຖິ, ວນວາໂສ ນິຣຕ຺ຖໂກ.
‘‘‘ອາຍາຄໍ ເມ ຄເວສິສ຺ສໍ, ຄຣຸໍ ຠາວນິຍໍ ຕຖາ;
ສາວສ຺ສໂຍ ວສິສ຺ສາມິ, ນ ໂກຈິ ຄຣຫິສ຺ສຕິ’.
‘‘ອຸຕ຺ຕານກູລາ ນທິກາ, ສຸປຕິຕ຺ຖາ ມໂນຣມາ;
ສໍສຸທ຺ຘປຸລິນາກິຓ຺ຓາ, ອວິທູເຣ ມມສ຺ສມໍ.
‘‘ນທິໍ ¶ ອມຣິກໍ ນາມ, ອຸປຄນ຺ຕ຺ວານຫໍ ຕທາ;
ສໍວຑ຺ຒຍິຕ຺ວາ ປຸລິນໍ, ອກໍ ປຸລິນເຈຕິຍໍ.
‘‘ເຍ ¶ ເຕ ອເຫສຸໍ ສມ຺ພຸທ຺ຘາ, ຠວນ຺ຕກຣຓາ ມຸນີ;
ເຕສໍ ເອຕາທິໂສ ຖູໂປ, ຕໍ ນິມິຕ຺ຕໍ ກໂຣມຫໍ.
‘‘ກຣິຕ຺ວາ ¶ ປຸລິນໍ [ປຸຬິເນ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຖູປໍ, ໂສວຓ຺ຓໍ ມາປຍິໍ ອຫໍ;
ໂສຓ຺ຓກິງ຺ກຓິປຸປ຺ຜານິ, ສຫສ຺ເສ ຕີຓິ ປູຊຍິໍ.
‘‘ສາຍປາຕໍ ນມສ຺ສາມິ, ເວທຊາໂຕ ກຕຎ຺ຊລີ;
ສມ຺ມຸຂາ ວິຍ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ວນ຺ທິໍ ປຸລິນເຈຕິຍໍ.
‘‘ຍທາ ກິເລສາ ຊາຍນ຺ຕິ, ວິຕກ຺ກາ ເຄຫນິສ຺ສິຕາ;
ສຣາມິ ສຸກຕໍ ຖູປໍ, ປຈ຺ຈເວກ຺ຂາມິ ຕາວເທ.
‘‘ອຸປນິສ຺ສາຍ ວິຫຣໍ, ສຕ຺ຖວາຫໍ ວິນາຍກໍ;
ກິເລເສ ສໍວເສຍ຺ຍາສິ, ນ ຍຸຕ຺ຕໍ ຕວ ມາຣິສ.
‘‘ສຫ ¶ ອາວຊ຺ຊິເຕ ຖູເປ, ຄາຣວໍ ໂຫຕິ ເມ ຕທາ;
ກຸວິຕກ຺ເກ ວິໂນເທສິໍ, ນາໂຄ ຕຸຕ຺ຕຏ຺ຏິໂຕ ຍຖາ.
‘‘ເອວໍ ວິຫຣມານໍ ມໍ, ມຈ຺ຈຸຣາຊາຠິມທ຺ທຖ;
ຕຕ຺ຖ ກາລງ຺ກໂຕ ສນ຺ໂຕ, ພ຺ຣຫ຺ມໂລກມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຍາວຕາຍຸໍ ວສິຕ຺ວານ, ຕິທິເວ [ຕິທເສ (ສີ. ປີ.)] ອຸປປຊ຺ຊຫໍ;
ອສີຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ເທວິນ຺ໂທ, ເທວຣຊ຺ຊມກາຣຍິໍ.
‘‘ສຕານໍ ຕີຓິກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ອໂຫສຫໍ;
ປເທສຣຊ຺ຊໍ ວິປຸລໍ, ຄຓນາໂຕ ອສງ຺ຂິຍໍ.
‘‘ໂສຓ຺ຓກິງ຺ກຓິປຸປ຺ຜານໍ ¶ [ເຕສໍ ກິງ຺ກຓິປຸປ຺ຜານໍ (ສີ.)], ວິປາກໍ ອນຸໂຠມຫໍ;
ຘາຕີສຕສຫສ຺ສານິ, ປຣິວາເຣນ຺ຕິ ມໍ [ເມ (ກ.)] ຠເວ.
‘‘ຖູປສ຺ສ ປຣິຈິຓ຺ຓຕ຺ຕາ, ຣໂຊຊລ຺ລໍ ນ ລິມ຺ປຕິ;
ຄຕ຺ເຕ ເສທາ ນ ມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ສຸປ຺ປຠາໂສ ຠວາມຫໍ.
‘‘ອໂຫ ເມ ສຸກໂຕ ຖູໂປ, ສຸທິຏ຺ຐາມຣິກາ ນທີ;
ຖູປໍ ກຕ຺ວານ ປຸລິນໍ, ປຕ຺ໂຕມ຺ຫິ ອຈລໍ ປທໍ.
‘‘ກຸສລໍ ກຕ຺ຕຸກາເມນ, ຊນ຺ຕຸນາ ສາຣຄາຫິນາ;
ນຕ຺ຖິ ເຂຕ຺ຕໍ ອເຂຕ຺ຕໍ ວາ, ປຏິປຕ຺ຕີວ ສາຘກາ [ສາຣິກາ (ປີ.), ສາຣກາ (ສ຺ຍາ.), ສາຣຕາ (ກ.)].
‘‘ຍຖາປິ ພລວາ ໂປໂສ, ອຓ຺ຓວໍ ຕຣິຕຸສ຺ສເຫ;
ປຣິຕ຺ຕໍ ກຏ຺ຐມາທາຍ, ປກ຺ຂນ຺ເທຍ຺ຍ ມຫາສຣໍ.
‘‘ອິມາຫໍ ກຏ຺ຐໍ ນິສ຺ສາຍ, ຕຣິສ຺ສາມິ ມໂຫທຘິໍ;
ອຸສ຺ສາເຫນ ວີຣິເຍນ, ຕເຣຍ຺ຍ ອຸທຘິໍ ນໂຣ.
‘‘ຕເຖວ ¶ ¶ ເມ ກຕໍ ກມ຺ມໍ, ປຣິຕ຺ຕໍ ໂຖກກຎ຺ຈ ຍໍ;
ຕໍ ກມ຺ມໍ ອຸປນິສ຺ສາຍ, ສໍສາຣໍ ສມຕິກ຺ກມິໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ຠເວ ສມ຺ປຕ຺ເຕ, ສຸກ຺ກມູເລນ ໂຈທິໂຕ;
ສາວຕ຺ຖິຍໍ ປຸເຣ ຊາໂຕ, ມຫາສາເລ ສຸອຑ຺ຒເກ.
‘‘ສທ຺ຘາ ມາຕາ ປິຕາ ມຍ຺ຫໍ, ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສຣຓໍ ຄຕາ;
ອຸໂຠ ທິຏ຺ຐປທາ ເອເຕ, ອນຸວຕ຺ຕນ຺ຕິ ສາສນໍ.
‘‘ໂພຘິປປຏິກໍ ¶ ຄຍ຺ຫ, ໂສຓ຺ຓຖູປມກາຣຍຸໍ;
ສາຍປາຕໍ [ສາຍໍ ປາຕໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ນມສ຺ສນ຺ຕິ, ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສມ຺ມຸຂາ.
‘‘ອຸໂປສຖມ຺ຫິ ¶ ທິວເສ, ໂສຓ຺ຓຖູປໍ ວິນີຫຣຸໍ;
ພຸທ຺ຘສ຺ສ ວຓ຺ຓໍ ກິຕ຺ເຕນ຺ຕາ, ຕິຍາມໍ ວີຕິນາມຍຸໍ.
‘‘ສຫ ທິສ຺ວານຫໍ [ປສາເທຕ຺ວານຫໍ (ກ.)] ຖູປໍ, ສຣິໍ ປຸລິນເຈຕິຍໍ;
ເອກາສເນ ນິສີທິຕ຺ວາ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ.
ທ຺ວາວີສຕິມໍ ຠາຓວາຣໍ.
‘‘ຄເວສມາໂນ ຕໍ ວີຣໍ, ຘມ຺ມເສນາປຕິທ຺ທສໍ;
ອຄາຣາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວານ, ປພ຺ພຊິໍ ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ.
‘‘ຊາຕິຍາ ສຕ຺ຕວສ຺ເສນ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ;
ອຸປສມ຺ປາທຍີ ພຸທ຺ໂຘ, ຄຸຓມຎ຺ຎາຍ ຈກ຺ຂຸມາ.
‘‘ທາຣເກເນວ ສນ຺ເຕນ, ກິຣິຍໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ ມຍາ;
ກຕໍ ເມ ກຣຓີຍຊ຺ຊ, ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສາສເນ.
‘‘ສພ຺ພເວຣຠຍາຕີໂຕ, ສພ຺ພສງ຺ຄາຕິໂຄ [ສພ຺ພສງ຺ກາຕິໂຕ (ກ.)] ອິສິ;
ສາວໂກ ເຕ ມຫາວີຣ, ໂສຓ຺ຓຖູປສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ¶ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ປຸລິນຖູປິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ປຸລິນຖູປິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ອຏ຺ຐມໍ.
໙. ນຬກຸຏິທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ຫິມວນ຺ຕສ຺ສາວິທູເຣ ¶ ¶ , ຫາຣິໂຕ ນາມ ປພ຺ພໂຕ;
ສຍມ຺ຠູ ນາຣໂທ ນາມ, ຣຸກ຺ຂມູເລ ວສີ ຕທາ.
‘‘ນຬາຄາຣໍ ¶ ກຣິຕ຺ວານ, ຕິເຓນ ຉາທຍິໍ ອຫໍ;
ຈງ຺ກມໍ ໂສຘຍິຕ຺ວານ, ສຍມ຺ຠຸສ຺ສ ອທາສຫໍ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຕຕ຺ຖ ເມ ສຸກຕໍ ພ຺ຍມ຺ຫໍ, ນຬກຸຏິກນິມ຺ມິຕໍ;
ສຏ຺ຐິໂຍຊນມຸພ຺ເພຘໍ, ຕິໍສໂຍຊນວິຕ຺ຖຕໍ.
‘‘ຈຕຸທ຺ທເສສຸ ກປ຺ເປສຸ, ເທວໂລເກ ຣມິໍ ອຫໍ;
ເອກສຕ຺ຕຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ເທວຣຊ຺ຊມກາຣຍິໍ.
‘‘ຈຕຸຕິໍສຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ອໂຫສຫໍ;
ປເທສຣຊ຺ຊໍ ວິປຸລໍ, ຄຓນາໂຕ ອສງ຺ຂິຍໍ.
‘‘ຘມ຺ມປາສາທມາຣຸຍ຺ຫ, ສພ຺ພາກາຣວຣູປມໍ;
ຍທິຈ຺ຉກາຫໍ ວິຫເຣ, ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສາສເນ.
‘‘ເອກຕິໍເສ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ກມ຺ມມກຣິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ນຬກຸຏິຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ນຬກຸຏິທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ນຬກຸຏິທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ນວມໍ.
໑໐. ປິຍາລຜລທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ມິຄລຸທ຺ໂທ ¶ ປຸເຣ ອາສິໍ, ວິປິເນ ວິຈຣໍ ຕທາ;
ອທ຺ທສໍ ວິຣຊໍ ພຸທ຺ຘໍ, ສພ຺ພຘມ຺ມານ ປາຣຄຸໍ.
‘‘ປິຍາລຜລມາທາຍ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສທາສຫໍ;
ປຸຎ຺ຎກ຺ເຂຕ຺ຕສ຺ສ ວີຣສ຺ສ, ປສນ຺ໂນ ເສຫິ ປາຓິຠິ.
‘‘ເອກຕິໍເສ ¶ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຜລໍ ອທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ປິຍາລຜລທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ
ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ປິຍາລຜລທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທສມໍ.
ກິງ຺ກຓິປຸປ຺ຜວຄ຺ໂຄ ປຎ຺ຎາສໂມ.
ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –
ກິງ຺ກຓີ ປໍສຸກູລຎ຺ຈ, ໂກຣຓ຺ຑມຖ ກິໍສຸກໍ;
ອຸປຑ຺ຒທຸສ຺ສີ ຆຕໂທ, ອຸທກໍ ຖູປກາຣໂກ.
ນຬກາຣີ ຈ ນວໂມ, ປິຍາລຜລທາຍໂກ;
ສຕເມກຎ຺ຈ ຄາຖານໍ, ນວກຎ຺ຈ ຕທຸຕ຺ຕຣິ.
ອຖ ວຄ຺ຄຸທ຺ທານໍ –
ເມຕ຺ເຕຍ຺ຍວຄ຺ໂຄ ຠທ຺ທາລິ, ສກິໍສມ຺ມຊ຺ຊໂກປິ ຈ;
ເອກວິຫາຣີ ວິຠີຕກີ, ຊຄຕີ ສາລປຸປ຺ຜິໂຍ.
ນຬາຄາຣໍ ປໍສຸກູລໍ, ກິງ຺ກຓິປຸປ຺ຜິໂຍ ຕຖາ;
ອສີຕິ ທ຺ເວ ຈ ຄາຖາໂຍ, ຈຕຸທ຺ທສສຕານິ ຈ.
ເມຕ຺ເຕຍ຺ຍວຄ຺ຄທສກໍ.
ປຎ຺ຈມສຕກໍ ສມຕ຺ຕໍ.
໕໑. ກຓິກາຣວຄ຺ໂຄ
໑. ຕິກຓິກາຣປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ສຸເມໂຘ ¶ ¶ ¶ ນາມ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ພາຕ຺ຕິໍສວຣລກ຺ຂໂຓ;
ວິເວກກາໂມ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ຫິມວນ຺ຕມຸປາຄມິໍ.
‘‘ອຊ຺ໂຌຄຍ຺ຫ ຫິມວນ຺ຕໍ, ອຄ຺ໂຄ ກາຣຸຓິໂກ ມຸນິ;
ປລ຺ລງ຺ກມາຠຸຊິຕ຺ວານ, ນິສີທິ ປຸຣິສຸຕ຺ຕໂມ.
‘‘ວິຊ຺ຊາຘໂຣ ຕທາ ອາສິໍ, ອນ຺ຕລິກ຺ຂຈໂຣ ອຫໍ;
ຕິສູລໍ ສຸກຕໍ ຄຍ຺ຫ, ຄຈ຺ຉາມິ ອມ຺ພເຣ ຕທາ.
‘‘ປພ຺ພຕຄ຺ເຄ ຍຖາ ອຄ຺ຄິ, ປຸຓ຺ຓມາເຍວ ຈນ຺ທິມາ;
ວເນ ໂອຠາສເຕ ພຸທ຺ໂຘ, ສາລຣາຊາວ ຜຸລ຺ລິໂຕ.
‘‘ວນຄ຺ຄາ ¶ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວານ, ພຸທ຺ຘຣໍສີຠິຘາວເຣ;
ນຬຄ຺ຄິວຓ຺ຓສງ຺ກາສາ, ທິສ຺ວາ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາທຍິໍ.
‘‘ວິຈິນໍ ອທ຺ທສໍ ປຸປ຺ຜໍ, ກຓິກາຣໍ ເທວຄນ຺ຘິກໍ;
ຕີຓິ ປຸປ຺ຜານິ ອາທາຍ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐມປູຊຍິໍ.
‘‘ພຸທ຺ຘສ຺ສ ອານຸຠາເວນ, ຕີຓິ ປຸປ຺ຜານິ ເມ ຕທາ;
ອຸທ຺ຘໍວຓ຺ຏາ ອໂຘປຕ຺ຕາ, ຉາຍໍ ກຸພ຺ພນ຺ຕິ ສຕ຺ຖຸໂນ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຕຕ຺ຖ ¶ ເມ ສຸກຕໍ ພ຺ຍມ຺ຫໍ, ກຓິກາຣີຕິ ຎາຍຕິ;
ສຏ຺ຐິໂຍຊນມຸພ຺ເພຘໍ, ຕິໍສໂຍຊນວິຕ຺ຖຕໍ.
‘‘ສຫສ຺ສກຓ຺ຑໍ ສຕເຠຓ຺ຑຸ [ສຕເຄຓ຺ຑຸ (ສ຺ຍາ.)], ຘຊາລຸຫຣິຕາມຍໍ;
ສຕສຫສ຺ສນິຍ຺ຍູຫາ, ພ຺ຍມ຺ເຫ ປາຕຸຠວິໍສຸ ເມ.
‘‘ໂສຓ຺ຓມຍາ ມຓິມຍາ, ໂລຫິຕງ຺ຄມຍາປິ ຈ;
ຜລິກາປິ ຈ ປລ຺ລງ຺ກາ, ເຍນິຈ຺ຉກາ ຍທິຈ຺ຉກາ [ເຍນິຈ຺ຉຍາ ຍທິຈ຺ຉກໍ (ສ຺ຍາ.), ຍທິຈ຺ຉກາຍທິຈ຺ຉກາ (ກ.)].
‘‘ມຫາຣຫຎ຺ຈ ¶ ¶ ສຍນໍ, ຕູລິກາວິກຕີຍຸຕໍ;
ອຸທ຺ຘໂລມິກເອກນ຺ຕໍ, ພິມ຺ໂພຫນສມາຍຸຕໍ [ພິພ຺ໂພຫນສມາຍຸຕໍ… (ສ຺ຍາ. ກ.)].
‘‘ຠວນາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວານ, ຈຣນ຺ໂຕ ເທວຈາຣິກໍ;
ຍທາ ອິຈ຺ຉາມິ ຄມນໍ, ເທວສງ຺ຆປຸຣກ຺ຂໂຕ.
‘‘ປຸປ຺ຜສ຺ສ ເຫຏ຺ຐາ ຕິຏ຺ຐາມິ, ອຸປຣິຈ຺ຉທນໍ ມມ;
ສມນ຺ຕາ ໂຍຊນສຕໍ, ກຓິກາເຣຫິ ຉາທິຕໍ.
‘‘ສຏ຺ຐິຕຸຣິຍສຫສ຺ສານິ, ສາຍປາຕມຸປຏ຺ຐຫຸໍ;
ປຣິວາເຣນ຺ຕິ ມໍ ນິຈ຺ຈໍ, ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວມຕນ຺ທິຕາ.
‘‘ຕຕ຺ຖ ນຈ຺ເຈຫິ ຄີເຕຫິ, ຕາເຬຫິ ວາທິເຕຫິ ຈ;
ຣມາມິ ຂິຑ຺ຑາຣຕິຍາ, ໂມທາມິ ກາມກາມິຫໍ.
‘‘ຕຕ຺ຖ ຠຸຕ຺ວາ ປິວິຕ຺ວາ ຈ, ໂມທາມິ ຕິທເສ ຕທາ;
ນາຣີຄເຓຫິ ສຫິໂຕ, ໂມທາມິ ພ຺ຍມ຺ຫມຸຕ຺ຕເມ.
‘‘ສຕານໍ ປຎ຺ຈກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ເທວຣຊ຺ຊມກາຣຍິໍ;
ສຕານໍ ຕີຓິກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ອໂຫສຫໍ;
ປເທສຣຊ຺ຊໍ ¶ ວິປຸລໍ, ຄຓນາໂຕ ອສງ຺ຂິຍໍ.
‘‘ຠວາຠເວ ສໍສຣນ຺ໂຕ, ມຫາໂຠຄໍ ລຠາມຫໍ;
ໂຠເຄ ເມ ອູນຕາ ນຕ຺ຖິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ທຸເວ ¶ ຠເວ ສໍສຣາມິ, ເທວຕ຺ເຕ ອຖ ມານຸເສ;
ອຎ຺ຎໍ ຄຕິໍ ນ ຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ທຸເວ ກຸເລ ປຊາຍາມິ, ຂຕ຺ຕິເຍ ຈາປິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ;
ນີເຈ ກຸເລ ນ ຊາຍາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ຫຕ຺ຖິຍານໍ ອສ຺ສຍານໍ, ສິວິກໍ ສນ຺ທມານິກໍ;
ລຠາມິ ສພ຺ພເມເວຕໍ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ທາສີຄຓໍ ທາສຄຓໍ, ນາຣິໂຍ ສມລງ຺ກຕາ;
ລຠາມິ ສພ຺ພເມເວຕໍ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ໂກເສຍ຺ຍກມ຺ພລິຍານິ, ໂຂມກປ຺ປາສິການິ ຈ;
ລຠາມິ ສພ຺ພເມເວຕໍ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ນວວຕ຺ຖໍ ¶ ¶ ນວຜລໍ, ນວຄ຺ຄຣສໂຠຊນໍ;
ລຠາມິ ສພ຺ພເມເວຕໍ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ອິມໍ ຂາທ ອິມໍ ຠຸຎ຺ຊ, ອິມມ຺ຫິ ສຍເນ ສຍ;
ລຠາມິ ສພ຺ພເມເວຕໍ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ສພ຺ພຕ຺ຖ ປູຊິໂຕ ໂຫມິ, ຍໂສ ອພ຺ຠຸຄ຺ຄໂຕ ມມ;
ມຫາປກ຺ໂຂ ສທາ ໂຫມິ, ອເຠຊ຺ຊປຣິໂສ ສທາ;
ຎາຕີນໍ ອຸຕ຺ຕໂມ ໂຫມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ສີຕໍ ¶ ອຸຓ຺ຫໍ ນ ຊານາມິ, ປຣິຬາໂຫ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;
ອໂຖ ເຈຕສິກໍ ທຸກ຺ຂໍ, ຫທເຍ ເມ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.
‘‘ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ໂຓ ຫຸຕ຺ວານ, ສໍສຣາມິ ຠວາຠເວ;
ເວວຓ຺ຓິຍໍ ນ ຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ເທວໂລກາ ຈວິຕ຺ວານ, ສຸກ຺ກມູເລນ ໂຈທິໂຕ;
ສາວຕ຺ຖິຍໍ ປຸເຣ ຊາໂຕ, ມຫາສາເລ ສຸອຑ຺ຒເກ.
‘‘ປຎ຺ຈ ກາມຄຸເຓ ຫິຕ຺ວາ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ;
ຊາຕິຍາ ສຕ຺ຕວສ຺ໂສຫໍ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ.
‘‘ອຸປສມ຺ປາທຍີ ພຸທ຺ໂຘ, ຄຸຓມຎ຺ຎາຍ ຈກ຺ຂຸມາ;
ຕຣຸໂຓ ປູຊນີໂຍຫໍ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິສຸທ຺ຘໍ ເມ, ສມາຘິກຸສໂລ ອຫໍ;
ອຠິຎ຺ຎາປາຣມິປ຺ປຕ຺ໂຕ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ອິທ຺ຘິປາເທສຸ ໂກວິໂທ;
ຘມ຺ເມສຸ ປາຣມິປ຺ປຕ຺ໂຕ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ຕິໍສກປ຺ປສຫສ຺ສມ຺ຫິ ¶ , ຍໍ ພຸທ຺ຘມຠິປູຊຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ, ຠວາ ສພ຺ເພ ສມູຫຕາ;
ນາໂຄວ ພນ຺ຘນໍ ເຉຕ຺ວາ, ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ, ມມ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ;
ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ¶ ¶ ຈຕສ຺ໂສ, ວິໂມກ຺ຂາປິ ຈ ອຏ຺ຐິເມ;
ຉຬຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຕິກຓິກາຣປຸປ຺ຜິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ
ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຕິກຓິກາຣປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຐມໍ.
໒. ເອກປຕ຺ຕທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ນຄເຣ ຫໍສວຕິຍາ, ກຸມ຺ຠກາໂຣ ອໂຫສຫໍ;
ອທ຺ທສໍ ວິຣຊໍ ພຸທ຺ຘໍ, ໂອຆຕິຓ຺ຓມນາສວໍ.
‘‘ສຸກຕໍ ມຕ຺ຕິກາປຕ຺ຕໍ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສທາສຫໍ;
ປຕ຺ຕໍ ທຕ຺ວາ ຠຄວໂຕ, ອຸຊຸຠູຕສ຺ສ ຕາທິໂນ.
‘‘ຠເວ ນິພ຺ພຕ຺ຕມາໂນຫໍ, ໂສຓ຺ຓຖາເລ ລຠາມຫໍ;
ຣູປິມເຍ ຈ ໂສວຓ຺ເຓ, ຕຏ຺ຏິເກ ຈ ມຓີມເຍ.
‘‘ປາຕິໂຍ ປຣິຠຸຎ຺ຊາມິ, ປຸຎ຺ຎກມ຺ມສ຺ສິທໍ ຜລໍ;
ຍສານຎ຺ຈ ຘນານຎ຺ຈ [ຍສສາວ ຊນານຎ຺ຈ (ສ຺ຍາ.)], ອຄ຺ຄຠູໂຕ [ປຕ຺ຕຠູໂຕ (ສີ. ປີ.)] ຈ ໂຫມຫໍ.
‘‘ຍຖາປິ ຠທ຺ທເກ ເຂຕ຺ເຕ, ພີຊໍ ອປ຺ປມ຺ປິ ໂຣປິຕໍ;
ສມ຺ມາຘາຣໍ ປວຈ຺ຉນ຺ເຕ, ຜລໍ ໂຕເສຕິ ກສ຺ສກໍ.
‘‘ຕເຖວິທໍ ປຕ຺ຕທານໍ, ພຸທ຺ຘເຂຕ຺ຕມ຺ຫິ ໂຣປິຕໍ;
ປີຕິຘາເຣ ປວສ຺ສນ຺ເຕ, ຜລໍ ມໍ ໂຕສຍິສ຺ສຕິ.
‘‘ຍາວຕາ ເຂຕ຺ຕາ ວິຊ຺ຊນ຺ຕິ, ສງ຺ຆາປິ ຈ ຄຓາປິ ຈ;
ພຸທ຺ຘເຂຕ຺ຕສໂມ ນຕ຺ຖິ, ສຸຂໂທ ສພ຺ພປາຓິນໍ.
‘‘ນໂມ ¶ ເຕ ປຸຣິສາຊຎ຺ຎ, ນໂມ ເຕ ປຸຣິສຸຕ຺ຕມ;
ເອກປຕ຺ຕໍ ທທິຕ຺ວານ, ປຕ຺ໂຕມ຺ຫິ ອຈລໍ ປທໍ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ປຕ຺ຕມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ປຕ຺ຕທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ເອກປຕ຺ຕທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ເອກປຕ຺ຕທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທຸຕິຍໍ.
໓. ກາສຸມາຣຜລິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ກຓິກາຣໍວ ¶ ໂຊຕນ຺ຕໍ, ນິສິນ຺ນໍ ປພ຺ພຕນ຺ຕເຣ;
ອທ຺ທສໍ ວິຣຊໍ ພຸທ຺ຘໍ, ໂລກເຊຏ຺ຐໍ ນຣາສຠໍ.
‘‘ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ສິເຣ ກຕ຺ວານ ອຎ຺ຊລິໍ;
ກາສຸມາຣິກມາທາຍ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສທາສຫໍ.
‘‘ເອກຕິໍເສ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຜລໍ ອທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ກາສຸມາຣຜລິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ກາສຸມາຣຜລິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຕຕິຍໍ.
໔. ອວຏຜລິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ສຫສ຺ສຣໍສີ ຠຄວາ, ສຍມ຺ຠູ ອປຣາຊິໂຕ;
ວິເວກາ ອຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວານ, ໂຄຈຣາຍາຠິນິກ຺ຂມິ.
‘‘ຜລຫຕ຺ໂຖ ¶ ອຫໍ ທິສ຺ວາ, ອຸປຄຈ຺ຉິໍ ນຣາສຠໍ;
ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ອວຏໍ ອທທິໍ ຜລໍ.
‘‘ຈຕຸນ຺ນວຸຕິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຜລໍ ອທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ອວຏຜລິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອວຏຜລິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ.
໕. ປາທຜລິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ຓໍ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ອາຫຸຕີນໍ ປຏິຄ຺ຄຫໍ;
ຣຖິຍໍ ປຏິປຊ຺ຊນ຺ຕໍ, ປາທຜລໍ [ວາຣຜລໍ (ສີ.), ຈາຣຜລໍ (ສ຺ຍາ.), ປາຣຜລໍ (ປີ.)] ອທາສຫໍ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຜລໍ ອທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ປາທຜລິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ປາທຜລິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຎ຺ຈມໍ.
໖. ມາຕຸລຸງ຺ຄຜລທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ກຓິກາຣໍວ ¶ ¶ ຊລິຕໍ, ປຸຓ຺ຓມາເຍວ ຈນ຺ທິມໍ;
ຊລນ຺ຕໍ ທີປຣຸກ຺ຂໍວ, ອທ຺ທສໍ ໂລກນາຍກໍ.
‘‘ມາຕຸລຸງ຺ຄຜລໍ ¶ ຄຍ຺ຫ, ອທາສິໍ ສຕ຺ຖຸໂນ ອຫໍ;
ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍສ຺ສ ວີຣສ຺ສ [ຘີຣສ຺ສ (ສີ.)], ປສນ຺ໂນ ເສຫິ ປາຓິຠິ.
‘‘ເອກຕິໍເສ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຜລໍ ອທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ມາຕຸລຸງ຺ຄຜລທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ
ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ມາຕຸລຸງ຺ຄຜລທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຉຏ຺ຐໍ.
໗. ອເຊລິຜລທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ອຊ຺ຊຸໂນ [ອຊິໂນ (ສ຺ຍາ.)] ນາມ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ຫິມວນ຺ເຕ ວສີ ຕທາ;
ຈຣເຓນ ຈ ສມ຺ປນ຺ໂນ, ສມາຘິກຸສໂລ ມຸນິ.
‘‘ກຸມ຺ຠມຕ຺ຕໍ ¶ ຄເຫຕ຺ວານ, ອເຊລິໍ [ອຎ຺ຊລິໍ (ສ຺ຍາ.), ອເຊລໍ (ປີ.)] ຊີວຊີວກໍ;
ຉຕ຺ຕປຓ຺ຓໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ອທາສິໍ ສຕ຺ຖຸໂນ ອຫໍ.
‘‘ຈຕຸນ຺ນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຜລໍ ອທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ອເຊລິຜລທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ
ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອເຊລິຜລທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ສຕ຺ຕມໍ.
໘. ອໂມທຜລິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ຓໍ ¶ ¶ ¶ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ອາຫຸຕີນໍ ປຏິຄ຺ຄຫໍ;
ຣຖິຍໍ ປຏິປຊ຺ຊນ຺ຕໍ, ອໂມທມທທິໍ ຜລໍ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຜລໍ ອທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ອໂມທຜລິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອໂມທຜລິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ອຏ຺ຐມໍ.
໙. ຕາລຜລທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ສຕຣໍສີ ນາມ ຠຄວາ, ສຍມ຺ຠູ ອປຣາຊິໂຕ;
ວິເວກາ ວຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວານ, ໂຄຈຣາຍາຠິນິກ຺ຂມິ.
‘‘ຜລຫຕ຺ໂຖ ອຫໍ ທິສ຺ວາ, ອຸປຄຈ຺ຉິໍ ນຣາສຠໍ;
ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ຕາລຜລໍ ອທາສຫໍ.
‘‘ຈຕຸນ຺ນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຜລໍ ອທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ¶ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຕາລຜລທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຕາລຜລທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ນວມໍ.
໑໐. ນາຬິເກຣຜລທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ນຄເຣ ¶ ¶ ພນ຺ຘຸມຕິຍາ, ອາຣາມິໂກ ອຫໍ ຕທາ;
ອທ຺ທສໍ ວິຣຊໍ ພຸທ຺ຘໍ, ຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ ອນິລຎ຺ຊເສ.
‘‘ນາຬິເກຣຜລໍ ຄຍ຺ຫ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສທາສຫໍ;
ອາກາເສ ຐິຕໂກ ສນ຺ໂຕ, ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫິ ມຫາຍໂສ.
‘‘ວິຕ຺ຕິສຎ຺ຊນໂນ ¶ ມຍ຺ຫໍ, ທິຏ຺ຐຘມ຺ມສຸຂາວໂຫ;
ຜລໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ທຕ຺ວານ, ວິປ຺ປສນ຺ເນນ ເຈຕສາ.
‘‘ອຘິຄຈ຺ຉິໍ ຕທາ ປີຕິໍ, ວິປຸລຎ຺ຈ ສຸຂຸຕ຺ຕມໍ;
ອຸປ຺ປຊ຺ຊເຕວ ຣຕນໍ, ນິພ຺ພຕ຺ຕສ຺ສ ຕຫິໍ ຕຫິໍ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຜລໍ ອທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິສຸທ຺ຘໍ ເມ, ສມາຘິກຸສໂລ ອຫໍ;
ອຠິຎ຺ຎາປາຣມິປ຺ປຕ຺ໂຕ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ¶ ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ນາຬິເກຣຜລທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ
ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ນາຬິເກຣຜລທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທສມໍ.
ກຓິກາຣວຄ຺ໂຄ ເອກປຎ຺ຎາສໂມ.
ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –
ກຓິກາເຣກປຕ຺ຕາ ຈ, ກາສຸມາຣີ ຕຖາວຏາ;
ປາທຎ຺ຈ ມາຕຸລຸງ຺ຄຎ຺ຈ, ອເຊລີໂມທເມວ ຈ.
ຕາລໍ ຕຖາ ນາຬິເກຣໍ, ຄາຖາໂຍ ຄຓິຕາ ວິຫ;
ເອກໍ ຄາຖາສຕໍ ໂຫຕິ, ອູນາຘິກວິວຊ຺ຊິຕໍ.
໕໒. ຜລທາຍກວຄ຺ໂຄ
໑. ກຸຣຎ຺ຈິຍຜລທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ມິຄລຸທ຺ໂທ ¶ ¶ ¶ ປຸເຣ ອາສິໍ, ວິປິເນ ວິຈຣໍ ອຫໍ;
ອທ຺ທສໍ ວິຣຊໍ ພຸທ຺ຘໍ, ສພ຺ພຘມ຺ມານ ປາຣຄຸໍ.
‘‘ກຸຣຎ຺ຈິຍຜລໍ ຄຍ຺ຫ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສທາສຫໍ;
ປຸຎ຺ຎກ຺ເຂຕ຺ຕສ຺ສ ຕາທິໂນ, ປສນ຺ໂນ ເສຫິ ປາຓິຠິ.
‘‘ເອກຕິໍເສ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຜລໍ ອທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ, ຠວາ ສພ຺ເພ ສມູຫຕາ;
ນາໂຄວ ພນ຺ຘນໍ ເຉຕ຺ວາ, ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ;
ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ, ວິໂມກ຺ຂາປິ ຈ ອຏ຺ຐິເມ;
ຉຬຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ກຸຣຎ຺ຈິຍຜລທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ
ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ກຸຣຎ຺ຈິຍຜລທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຐມໍ.
໒. ກປິຕ຺ຖຜລທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ຓໍ ¶ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ອາຫຸຕີນໍ ປຏິຄ຺ຄຫໍ;
ຣຖິຍໍ ປຏິປຊ຺ຊນ຺ຕໍ, ກປິຕ຺ຖໍ [ກປິຏ຺ຐໍ (ສ຺ຍາ.)] ອທທິໍ ຜລໍ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຜລໍ ອທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ກປິຕ຺ຖຜລທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ
ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ກປິຕ຺ຖຜລທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທຸຕິຍໍ.
໓. ໂກສມ຺ພຜລິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ກກຸຘໍ ວິລສນ຺ຕໍວ, ເທວເທວໍ ນຣາສຠໍ;
ຣຖິຍໍ ປຏິປຊ຺ຊນ຺ຕໍ, ໂກສມ຺ພໍ [ໂກສຸມ຺ພໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ອທທິໍ ຕທາ.
‘‘ເອກຕິໍເສ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຜລໍ ອທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ໂກສມ຺ພຜລິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ໂກສມ຺ພຜລິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຕຕິຍໍ.
໔. ເກຕກປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ວິນຕານທິຍາ ຕີເຣ, ວິຫາສິ ປຸຣິສຸຕ຺ຕໂມ;
ອທ຺ທສໍ ວິຣຊໍ ພຸທ຺ຘໍ, ເອກຄ຺ຄໍ ສຸສມາຫິຕໍ.
‘‘ມຘຸຄນ຺ຘສ຺ສ ¶ ປຸປ຺ເຜນ, ເກຕກສ຺ສ ອຫໍ ຕທາ;
ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐມປູຊຍິໍ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ¶ ¶ ກປ຺ເປ, ຍໍ ປຸປ຺ຜມຠິປູຊຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ¶ ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ເກຕກປຸປ຺ຜິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ເກຕກປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ.
໕. ນາຄປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ຓໍ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ອາຫຸຕີນໍ ປຏິຄ຺ຄຫໍ;
ຣຖິຍໍ ປຏິປຊ຺ຊນ຺ຕໍ, ນາຄປຸປ຺ຜໍ ອປູຊຍິໍ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ປຸປ຺ຜມຠິປູຊຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ນາຄປຸປ຺ຜິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ນາຄປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຎ຺ຈມໍ.
໖. ອຊ຺ຊຸນປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ຈນ຺ທຠາຄານທີຕີເຣ ¶ ¶ , ອໂຫສິໍ ກິນ຺ນໂຣ ຕທາ;
ອທ຺ທສໍ ວິຣຊໍ ພຸທ຺ຘໍ, ສຍມ຺ຠຸໍ ອປຣາຊິຕໍ.
‘‘ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ເວທຊາໂຕ ກຕຎ຺ຊລີ;
ຄເຫຕ຺ວາ ອຊ຺ຊຸນໍ ປຸປ຺ຜໍ, ສຍມ຺ຠຸໍ ອຠິປູຊຍິໍ.
‘‘ເຕນ ¶ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ກິນ຺ນຣໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຉຕ຺ຕິໍສກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ເທວິນ຺ໂທ, ເທວຣຊ຺ຊມກາຣຍິໍ;
ທສກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ, ມຫາຣຊ຺ຊມກາຣຍິໍ.
‘‘ປເທສຣຊ຺ຊໍ ວິປຸລໍ, ຄຓນາໂຕ ອສງ຺ຂິຍໍ;
ສຸເຂຕ຺ເຕ ວປ຺ປິຕໍ ພີຊໍ, ສຍມ຺ຠຸມ຺ຫິ ອໂຫ ມມ [ອໂຫສິ ເມ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ກຸສລໍ ວິຊ຺ຊເຕ ມຍ຺ຫໍ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ;
ປູຊາຣໂຫ ອຫໍ ອຊ຺ຊ, ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສາສເນ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ¶ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ອຊ຺ຊຸນປຸປ຺ຜິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອຊ຺ຊຸນປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຉຏ຺ຐໍ.
໗. ກຸຏຊປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ຫິມວນ຺ຕສ຺ສາວິທູເຣ, ວສໂລ [ຈາວໂລ (ສີ. ປີ.), ອຈ຺ຈໂຍ (ສ຺ຍາ.)] ນາມ ປພ຺ພໂຕ;
ພຸທ຺ໂຘ ສຸທສ຺ສໂນ ນາມ, ວສເຕ ປພ຺ພຕນ຺ຕເຣ.
‘‘ປຸປ຺ຜໍ ເຫມວນ຺ຕໍ ຄຍ຺ຫ, ເວຫາສໍ ອຄມາສຫໍ;
ຕຕ຺ຖທ຺ທສາສິໍ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ໂອຆຕິຓ຺ຓມນາສວໍ.
‘‘ປຸປ຺ຜໍ ¶ ກຸຏຊມາທາຍ, ສິເຣ ກຕ຺ວານ ອຎ຺ຊລິໍ [ກຕ຺ວານຫໍ ຕທາ (ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)];
ພຸທ຺ຘສ຺ສ ອຠິໂຣເປສິໍ, ສຍມ຺ຠຸສ຺ສ ມເຫສິໂນ.
‘‘ເອກຕິໍເສ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ປຸປ຺ຜມຠິປູຊຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ກຸຏຊປຸປ຺ຜິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ກຸຏຊປຸປ຺ຜິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ສຕ຺ຕມໍ.
໘. ໂຆສສຎ຺ຎກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ມິຄລຸທ຺ໂທ ¶ ປຸເຣ ອາສິໍ, ອຣຎ຺ເຎ ວິປິເນ ອຫໍ;
ອທ຺ທສໍ ວິຣຊໍ ພຸທ຺ຘໍ, ເທວສງ຺ຆປຸຣກ຺ຂຕໍ.
‘‘ຈຕຸສຈ຺ຈໍ ປກາເສນ຺ຕໍ, ເທເສນ຺ຕໍ ອມຕໍ ປທໍ;
ອສ຺ໂສສິໍ ມຘຸຣໍ ຘມ຺ມໍ, ສິຂິໂນ ໂລກພນ຺ຘຸໂນ.
‘‘ໂຆເສ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທສິໍ, ອສມປ຺ປຏິປຸຄ຺ຄເລ;
ຕຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ, ອຸຕ຺ຕຣິໍ [ອຕຣິໍ (ສີ. ປີ.)] ທຸຕ຺ຕຣໍ ຠວໍ.
‘‘ເອກຕິໍເສ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ສຎ຺ຎມລຠິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ໂຆສສຎ຺ຎາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ໂຆສສຎ຺ຎໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ໂຆສສຎ຺ຎກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ອຏ຺ຐມໍ.
໙. ສພ຺ພຜລທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ວຣຸໂຓ ¶ ¶ ¶ ນາມ ນາເມນ, ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ມນ຺ຕປາຣຄູ;
ຉຑ຺ເຑຕ຺ວາ ທສປຸຕ຺ຕານິ, ວນມຊ຺ໂຌຄຫິໍ ຕທາ.
‘‘ອສ຺ສມໍ ¶ ສຸກຕໍ ກຕ຺ວາ, ສຸວິຠຕ຺ຕໍ ມໂນຣມໍ;
ປຓ຺ຓສາລໍ ກຣິຕ຺ວານ, ວສາມິ ວິປິເນ ອຫໍ.
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ໂລກວິທູ, ອາຫຸຕີນໍ ປຏິຄ຺ຄໂຫ;
ມມຸທ຺ຘຣິຕຸກາໂມ ໂສ, ອາຄຈ຺ຉິ ມມ ອສ຺ສມໍ.
‘‘ຍາວຕາ ວນສຓ຺ຑມ຺ຫິ, ໂອຠາໂສ ວິປຸໂລ ອຫຸ;
ພຸທ຺ຘສ຺ສ ອານຸຠາເວນ, ປຊ຺ຊລີ ວິປິນໍ ຕທາ.
‘‘ທິສ຺ວານ ຕໍ ປາຏິຫີຣໍ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສ ຕາທິໂນ;
ປຕ຺ຕປຸຏໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ຜເລນ ປູຊຍິໍ ອຫໍ.
‘‘ອຸປຄນ຺ຕ຺ວານ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ສຫຂາຣິມທາສຫໍ;
ອນຸກມ຺ປາຍ ເມ ພຸທ຺ໂຘ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິ.
‘ຂາຣິຠາຣໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ປຈ຺ຉໂຕ ເອຫິ ເມ ຕຸວໍ;
ປຣິຠຸຕ຺ເຕ ຈ ສງ຺ຆມ຺ຫິ, ປຸຎ຺ຎໍ ຕວ ຠວິສ຺ສຕິ’.
‘‘ປຸຏກນ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆສ຺ສທາສຫໍ;
ຕຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ, ຕຸສິຕໍ ອຸປປຊ຺ຊຫໍ.
‘‘ຕຕ຺ຖ ທິພ຺ເພຫິ ນຈ຺ເຈຫິ, ຄີເຕຫິ ວາທິເຕຫິ ຈ;
ປຸຎ຺ຎກມ຺ເມນ ສໍຍຸຕ຺ຕໍ, ອນຸໂຠມິ ສທາ ສຸຂໍ.
‘‘ຍໍ ¶ ຍໍ ໂຍນຸປປຊ຺ຊາມິ, ເທວຕ຺ຕໍ ອຖ ມານຸສໍ;
ໂຠເຄ ເມ ອູນຕາ ນຕ຺ຖິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ຍາວຕາ ຈຕຸໂຣ ທີປາ, ສສມຸທ຺ທາ ສປພ຺ພຕາ;
ຜລໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ທຕ຺ວານ, ອິສ຺ສຣໍ ກາຣຍາມຫໍ.
‘‘ຍາວຕາ ເມ ປກ຺ຂິຄຓາ, ອາກາເສ ອຸປ຺ປຕນ຺ຕິ ເຈ;
ເຕປິ ມໍ ວສມນ຺ເວນ຺ຕິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ຍາວຕາ ວນສຓ຺ຑມ຺ຫິ, ຍກ຺ຂາ ຠູຕາ ຈ ຣກ຺ຂສາ;
ກຸມ຺ຠຓ຺ຑາ ຄຣຸຬາ ຈາປິ, ປາຣິຈຣິຍໍ ອຸເປນ຺ຕິ ເມ.
‘‘ກຸມ຺ຠາ ¶ ¶ ໂສຓາ ມຘຸກາຣາ, ຑໍສາ ຈ ມກສາ ອຸໂຠ;
ເຕປິ ມໍ ວສມນ຺ເວນ຺ຕິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ສຸປຓ຺ຓາ ¶ ນາມ ສກຸຓາ, ປກ຺ຂິຊາຕາ ມຫພ຺ພລາ;
ເຕປິ ມໍ ສຣຓໍ ຍນ຺ຕິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ເຍປິ ທີຆາຍຸກາ ນາຄາ, ອິທ຺ຘິມນ຺ໂຕ ມຫາຍສາ;
ເຕປິ ມໍ ວສມນ຺ເວນ຺ຕິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ສີຫາ ພ຺ຍຄ຺ຆາ ຈ ທີປີ ຈ, ອຈ຺ຉໂກກຕຣຈ຺ຉກາ;
ເຕປິ ມໍ ວສມນ຺ເວນ຺ຕິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ໂອສຘີຕິຓວາສີ ຈ, ເຍ ຈ ອາກາສວາສິໂນ;
ສພ຺ເພ ມໍ ສຣຓໍ ຍນ຺ຕິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ສຸທຸທ຺ທສໍ ສຸນິປຸຓໍ, ຄມ຺ຠີຣໍ ສຸປ຺ປກາສິຕໍ;
ຜສ຺ສຍິຕ຺ວາ [ຜຸສຍິຕ຺ວາ (ກ.)] ວິຫຣາມິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ວິໂມກ຺ເຂ ¶ ອຏ຺ຐ ຜຸສິຕ຺ວາ, ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ;
ອາຕາປີ ນິປໂກ ຈາຫໍ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ເຍ ຜລຏ຺ຐາ ພຸທ຺ຘປຸຕ຺ຕາ, ຂີຓໂທສາ ມຫາຍສາ;
ອຫມຎ຺ຎຕໂຣ ເຕສໍ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ອຠິຎ຺ຎາປາຣມິໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ສຸກ຺ກມູເລນ ໂຈທິໂຕ;
ສພ຺ພາສເວ ປຣິຎ຺ຎາຍ, ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ເຕວິຊ຺ຊາ ອິທ຺ຘິປຕ຺ຕາ ຈ, ພຸທ຺ຘປຸຕ຺ຕາ ມຫາຍສາ;
ທິພ຺ພໂສຕສມາປນ຺ນາ, ເຕສໍ ອຎ຺ຎຕໂຣ ອຫໍ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຜລໍ ອທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ສພ຺ພຜລທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ສພ຺ພຜລທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ນວມໍ.
໑໐. ປທຸມຘາຣິກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ຫິມວນ຺ຕສ຺ສາວິທູເຣ ¶ ¶ ¶ , ໂຣມໂສ ນາມ ປພ຺ພໂຕ;
ພຸທ຺ໂຘປິ ສມ຺ຠໂວ ນາມ, ອພ຺ໂຠກາເສ ວສີ ຕທາ.
‘‘ຠວນາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວານ, ປທຸມໍ ຘາຣຍິໍ ອຫໍ;
ເອກາຫໍ ຘາຣຍິຕ຺ວານ, ຠວນໍ ປຸນຣາຄມິໍ.
‘‘ເອກຕິໍເສ ¶ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ພຸທ຺ຘມຠິປູຊຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ປທຸມຘາຣິໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ປທຸມຘາຣິກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທສມໍ.
ຜລທາຍກວຄ຺ໂຄ ທ຺ເວປຎ຺ຎາສໂມ.
ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –
ກຸຣຎ຺ຈິຍໍ ກປິຕ຺ຖຎ຺ຈ, ໂກສມ຺ພມຖ ເກຕກໍ;
ນາຄປຸປ຺ຜຊ຺ຊຸນຎ຺ເຈວ, ກຸຏຊີ ໂຆສສຎ຺ຎໂກ.
ເຖໂຣ ¶ ຈ ສພ຺ພຜລໂທ, ຕຖາ ປທຸມຘາຣິໂກ;
ອສີຕິ ເຈຕ຺ຖ ຄາຖາໂຍ, ຕິສ຺ໂສ ຄາຖາ ຕທຸຕ຺ຕຣິ.
໕໓. ຕິຓທາຍກວຄ຺ໂຄ
໑. ຕິຓມຸຏ຺ຐິທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ຫິມວນ຺ຕສ຺ສາວິທູເຣ ¶ ¶ , ລມ຺ພໂກ ນາມ ປພ຺ພໂຕ;
ຕຕ຺ເຖວ ຕິສ຺ໂສ [ຕຕ຺ໂຖປຕິສ຺ໂສ (ສີ. ປີ. ກ.)] ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ອພ຺ໂຠກາສມ຺ຫິ ຈງ຺ກມິ.
‘‘ມິຄລຸທ຺ໂທ ປຸເຣ ອາສິໍ, ອຣຎ຺ເຎ ການເນ ອຫໍ;
ທິສ຺ວານ ຕໍ ເທວເທວໍ, ຕິຓມຸຏ຺ຐິມທາສຫໍ.
‘‘ນິສີທນຕ຺ຖໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ, ທຕ຺ວາ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາທຍິໍ;
ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ, ປກ຺ກາມິໍ [ປກ຺ກມິໍ (ກ.)] ອຸຕ຺ຕຣາມຸໂຂ.
‘‘ອຈິຣໍ ຄຕມຕ຺ຕສ຺ສ [ຄຕມຕ຺ຕໍ ມໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ມິຄຣາຊາ ອໂປຖຍິ [ອເຫຐຍິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ສີເຫນ ໂປຖິໂຕ [ປາຕິໂຕ (ສີ. ປີ.), ຆາຏິໂຕ (ສ຺ຍາ.)] ສນ຺ໂຕ, ຕຕ຺ຖ ກາລງ຺ກໂຕ ອຫໍ.
‘‘ອາສນ຺ເນ ເມ ກຕໍ ກມ຺ມໍ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ເຐ ອນາສເວ;
ສຸມຸຕ຺ໂຕ ສຣເວໂຄວ, ເທວໂລກມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຍູໂປ ຕຕ຺ຖ ສຸໂຠ ອາສິ, ປຸຎ຺ຎກມ຺ມາຠິນິມ຺ມິໂຕ;
ສຫສ຺ສກຓ຺ໂຑ ສຕເຠຓ຺ຑຸ, ຘຊາລຸ ຫຣິຕາມໂຍ.
‘‘ປຠາ ¶ ນິທ຺ຘາວເຕ ຕສ຺ສ, ສຕຣໍສີວ ອຸຄ຺ຄໂຕ;
ອາກິຓ຺ໂຓ ເທວກຎ຺ຎາຫິ, ອາໂມທິໍ ກາມກາມິຫໍ.
‘‘ເທວໂລກາ ¶ ຈວິຕ຺ວານ, ສຸກ຺ກມູເລນ ໂຈທິໂຕ;
ອາຄນ຺ຕ຺ວານ ມນຸສ຺ສຕ຺ຕໍ, ປຕ຺ໂຕມ຺ຫິ ອາສວກ຺ຂຍໍ.
‘‘ຈຕຸນ຺ນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ນິສີທນມທາສຫໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຕິຓມຸຏ຺ເຐ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ, ຠວາ ສພ຺ເພ ສມູຫຕາ;
ນາໂຄວ ພນ຺ຘນໍ ເຉຕ຺ວາ, ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ, ມມ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ;
ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ¶ ຈຕສ຺ໂສ, ວິໂມກ຺ຂາປິ ຈ ອຏ຺ຐິເມ;
ຉຬຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຕິຓມຸຏ຺ຐິທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຕິຓມຸຏ຺ຐິທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຐມໍ.
໒. ມຎ຺ຈທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ວິປສ຺ສິໂນ ຠຄວໂຕ, ໂລກເຊຏ຺ຐສ຺ສ ຕາທິໂນ;
ເອກມຎ຺ຈໍ [ເອກໍ ເວຈ຺ຈໍ (ສ຺ຍາ.), ເອກປຈ຺ຉໍ (ປີ.)] ມຍາ ທິນ຺ນໍ, ປສນ຺ເນນ ສປາຓິນາ.
‘‘ຫຕ຺ຖິຍານໍ ອສ຺ສຍານໍ, ທິພ຺ພຍານໍ ສມຊ຺ຌຄໍ;
ເຕນ ມຎ຺ຈກທາເນນ, ປຕ຺ໂຕມ຺ຫິ ອາສວກ຺ຂຍໍ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ຍໍ ມຎ຺ຈມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ມຎ຺ຈທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ມຎ຺ຈທາຍໂກ [ເວຈ຺ຈກທາຍໂກ (ສ຺ຍາ.), ສທ຺ທສຎ຺ຎິກວຄ຺ເຄປິ ອິທໍ§ອປທານໍ ທິສ຺ສຕິ] ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ມຎ຺ຈທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທຸຕິຍໍ.
໓. ສຣຓຄມນິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ອາຣຸຫິມ຺ຫ ຕທາ ນາວໍ, ຠິກ຺ຂຸ ຈາຊີວິໂກ ຈຫໍ;
ນາວາຍ ຠິຊ຺ຊມານາຍ, ຠິກ຺ຂຸ ເມ ສຣຓໍ ອທາ.
‘‘ເອກຕິໍເສ ¶ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ໂສ ເມ ສຣຓໍ ອທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ສຣຓຄມເນ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ສຣຓຄມນິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ສຣຓຄມນິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຕຕິຍໍ.
໔. ອພ຺ຠຎ຺ຊນທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ນຄເຣ ¶ ພນ຺ຘຸມຕິຍາ, ຣາຊຸຍ຺ຍາເນ ວສາມຫໍ;
ຈມ຺ມວາສີ ຕທາ ອາສິໍ, ກມຓ຺ຑລຸຘໂຣ ອຫໍ.
‘‘ອທ຺ທສໍ ວິມລໍ ພຸທ຺ຘໍ, ສຍມ຺ຠຸໍ ອປຣາຊິຕໍ;
ປຘານໍ ປຫິຕຕ຺ຕໍ ຕໍ, ຌາຍິໍ ຌານຣຕໍ ວສິໍ [ອິສິໍ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ສພ຺ພກາມສມິທ຺ຘິຎ຺ຈ, ໂອຆຕິຓ຺ຓມນາສວໍ;
ທິສ຺ວາ ປສນ຺ໂນ ສຸມໂນ, ອພ຺ຠຎ຺ຊນມທາສຫໍ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ທານມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ອພ຺ຠຎ຺ຊນສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ¶ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ອພ຺ຠຎ຺ຊນທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອພ຺ຠຎ຺ຊນທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ.
໕. ສຸປຏທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ທິວາວິຫາຣາ ¶ ¶ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ, ວິປສ຺ສີ ໂລກນາຍໂກ;
ລຫຸໍ ສຸປຏກໍ [ສຸປຏິກໍ (ສ຺ຍາ.), ປູປປວໍ (ປີ.)] ທຕ຺ວາ, ກປ຺ປໍ ສຄ຺ຄມ຺ຫິ ໂມທຫໍ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ສຸປຏກມທາສຫໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ສຸປຏສ຺ສ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ສຸປຏທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ສຸປຏທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຎ຺ຈມໍ.
໖. ທຓ຺ຑທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ການນໍ ວນໂມຄຍ຺ຫ, ເວຬຸໍ ເຉຕ຺ວານຫໍ ຕທາ;
ອາລມ຺ພຓໍ ກຣິຕ຺ວານ, ສງ຺ຆສ຺ສ ອທທິໍ ພຫຸໍ [ອຫໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)].
‘‘ເຕນ ¶ ຈິຕ຺ຕປ຺ປສາເທນ, ສຸພ຺ພເຕ ອຠິວາທິຍ;
ອາລມ຺ພທຓ຺ຑໍ ທຕ຺ວານ, ປກ຺ກາມິໍ ອຸຕ຺ຕຣາມຸໂຂ.
‘‘ຈຕຸນ຺ນວຸຕິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ຍໍ ທຓ຺ຑມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ທຓ຺ຑທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ¶ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ທຓ຺ຑທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ທຓ຺ຑທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຉຏ຺ຐໍ.
ເຕວີສຕິມໍ ຠາຓວາຣໍ.
໗. ຄິຣິເນລປູຊກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ມິຄລຸທ຺ໂທ ¶ ປຸເຣ ອາສິໍ, ວິປິເນ ວິຈຣໍ ອຫໍ;
ອທ຺ທສໍ ວິຣຊໍ ພຸທ຺ຘໍ, ສພ຺ພຘມ຺ມານ ປາຣຄຸໍ.
‘‘ຕສ຺ມິໍ ມຫາກາຣຸຓິເກ, ສພ຺ພສຕ຺ຕຫິເຕ ຣເຕ;
ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ເນລປຸປ຺ຜມປູຊຍິໍ.
‘‘ເອກຕິໍເສ ¶ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ປຸປ຺ຜມຠິປູຊຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຄິຣິເນລປູຊໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຄິຣິເນລປູຊກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ສຕ຺ຕມໍ.
໘. ໂພຘິສມ຺ມຊ຺ຊກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ອຫໍ ປຸເຣ ໂພຘິປຕ຺ຕໍ, ອຸຊ຺ຌິຕໍ ເຈຕິຍງ຺ຄເຓ;
ຕໍ ຄເຫຕ຺ວານ ຉຑ຺ເຑສິໍ, ອລຠິໍ ວີສຕີຄຸເຓ.
‘‘ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ເຕເຊນ, ສໍສຣນ຺ໂຕ ຠວາຠເວ;
ທຸເວ ຠເວ ສໍສຣາມິ, ເທວຕ຺ເຕ ຈາປິ ມານຸເສ.
‘‘ເທວໂລກາ ຈວິຕ຺ວານ, ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ມານຸສໍ ຠວໍ;
ທຸເວ ກຸເລ ປຊາຍາມິ, ຂຕ຺ຕິເຍ ຈາປິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ.
‘‘ອງ຺ຄປຈ຺ຈງ຺ຄສມ຺ປນ຺ໂນ, ອາໂຣຫປຣິຓາຫວາ;
ອຠິຣູໂປ ສຸຈິ ໂຫມິ, ສມ຺ປຸຓ຺ຓງ຺ໂຄ ອນູນໂກ.
‘‘ເທວໂລເກ ¶ ¶ ມນຸສ຺ເສ ວາ, ຊາໂຕ ວາ ຍຕ຺ຖ ກຕ຺ຖຈິ;
ຠເວ ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ໂຓ ຈ, ອຸຕ຺ຕຕ຺ຕກນກູປໂມ.
‘‘ມຸທຸກາ ¶ ¶ ມທ຺ທວາ ສ຺ນິທ຺ຘາ [ມຸທຸ ມທ຺ທວາ ສິນິທ຺ຘາ (ສ຺ຍາ.)], ສຸຂຸມາ ສຸກຸມາຣິກາ;
ຉວິ ເມ ສພ຺ພທາ ໂຫຕິ, ໂພຘິປຕ຺ເຕ ສຸຉຑ຺ຑິເຕ [ສຸຉຑ຺ຑິເນ (ສີ.)].
‘‘ຍໂຕ ກຸໂຕຈິ ຄຕີສຸ, ສຣີເຣ ສມຸທາຄເຕ;
ນ ລິມ຺ປຕິ ຣໂຊຊລ຺ລໍ, ວິປາໂກ ປຕ຺ຕຉຑ຺ຑິເຕ.
‘‘ອຸຓ຺ເຫ ວາຕາຕເປ ຕສ຺ສ, ອຄ຺ຄິຕາເປນ ວາ ປນ;
ຄຕ຺ເຕ ເສທາ ນ ມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ວິປາໂກ ປຕ຺ຕຉຑ຺ຑິເຕ.
‘‘ກຸຏ຺ຐໍ ຄຓ຺ໂຑ ກິລາໂສ ຈ, ຕິລກາ ປິຬກາ ຕຖາ;
ນ ໂຫນ຺ຕິ ກາເຍ ທທ຺ທຸ ຈ, ວິປາໂກ ປຕ຺ຕຉຑ຺ຑິເຕ.
‘‘ອປຣມ຺ປິ ຄຸຓໍ ຕສ຺ສ, ນິພ຺ພຕ຺ຕຕິ ຠວາຠເວ;
ໂຣຄາ ນ ໂຫນ຺ຕິ ກາຍສ຺ມິໍ, ວິປາໂກ ປຕ຺ຕຉຑ຺ຑິເຕ.
‘‘ອປຣມ຺ປິ ຄຸຓໍ ຕສ຺ສ, ນິພ຺ພຕ຺ຕຕິ ຠວາຠເວ;
ນ ໂຫຕິ ຈິຕ຺ຕຊາ ປີຬາ, ວິປາໂກ ປຕ຺ຕຉຑ຺ຑິເຕ.
‘‘ອປຣມ຺ປິ ຄຸຓໍ ຕສ຺ສ, ນິພ຺ພຕ຺ຕຕິ ຠວາຠເວ;
ອມິຕ຺ຕາ ນ ຠວນ຺ຕສ຺ສ, ວິປາໂກ ປຕ຺ຕຉຑ຺ຑິເຕ.
‘‘ອປຣມ຺ປິ ຄຸຓໍ ຕສ຺ສ, ນິພ຺ພຕ຺ຕຕິ ຠວາຠເວ;
ອນູນໂຠໂຄ ຠວຕິ, ວິປາໂກ ປຕ຺ຕຉຑ຺ຑິເຕ.
‘‘ອປຣມ຺ປິ ຄຸຓໍ ຕສ຺ສ, ນິພ຺ພຕ຺ຕຕິ ຠວາຠເວ;
ອຄ຺ຄິຣາຊູຫິ ໂຈເຣຫິ, ນ ໂຫຕິ ອຸທເກ ຠຍໍ.
‘‘ອປຣມ຺ປິ ¶ ຄຸຓໍ ຕສ຺ສ, ນິພ຺ພຕ຺ຕຕິ ຠວາຠເວ;
ທາສິທາສາ ອນຸຈຣາ, ໂຫນ຺ຕິ ຈິຕ຺ຕານຸວຕ຺ຕກາ.
‘‘ຍມ຺ຫິ ອາຍຸປ຺ປມາຓມ຺ຫິ, ຊາຍເຕ ມານຸເສ ຠເວ;
ຕໂຕ ນ ຫາຍເຕ ອາຍຸ, ຕິຏ຺ຐເຕ ຍາວຕາຍຸກໍ.
‘‘ອພ຺ຠນ຺ຕຣາ ຈ ພາຫິຣາ [ພຫິຈຣາ (ສີ. ປີ. ກ.)], ເນຄມາ ຈ ສຣຏ຺ຐກາ;
ນຸຍຸຕ຺ຕາ ໂຫນ຺ຕິ ສພ຺ເພປິ, ວຸທ຺ຘິກາມາ ສຸຂິຈ຺ຉກາ.
‘‘ໂຠຄວາ ຍສວາ ໂຫມິ, ສິຣິມາ ຎາຕິປກ຺ຂວາ;
ອເປຕຠຍສນ຺ຕາໂສ, ຠເວຫໍ ສພ຺ພໂຕ ຠເວ.
‘‘ເທວາ ¶ ¶ ມນຸສ຺ສາ ອສຸຣາ, ຄນ຺ຘພ຺ພາ ຍກ຺ຂຣກ຺ຂສາ;
ສພ຺ເພ ເຕ ປຣິຣກ຺ຂນ຺ຕິ, ຠເວ ສໍສຣໂຕ ສທາ.
‘‘ເທວໂລເກ ມນຸສ຺ເສ ຈ, ອນຸໂຠຕ຺ວາ ອຸໂຠ ຍເສ;
ອວສາເນ ຈ ນິພ຺ພານໍ, ສິວໍ ປຕ຺ໂຕ ອນຸຕ຺ຕຣໍ.
‘‘ສມ຺ພຸທ຺ຘມຸທ຺ທິສິຕ຺ວານ, ໂພຘິໍ ວາ ຕສ຺ສ ສຕ຺ຖຸໂນ;
ໂຍ ປຸຎ຺ຎໍ ປສເວ ໂປໂສ, ຕສ຺ສ ກິໍ ນາມ ທຸລ຺ລຠໍ.
‘‘ມຄ຺ເຄ ¶ ຜເລ ອາຄເມ ຈ, ຌານາຠິຎ຺ຎາຄຸເຓສຸ ຈ;
ອຎ຺ເຎສໍ ອຘິໂກ ຫຸຕ຺ວາ, ນິພ຺ພາຍາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ປຸເຣຫໍ ໂພຘິຍາ ປຕ຺ຕໍ, ຉຑ຺ເຑຕ຺ວາ ຫຏ຺ຐມານໂສ;
ອິເມຫິ ວີສຕງ຺ເຄຫິ, ສມງ຺ຄີ ໂຫມິ ສພ຺ພທາ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ໂພຘິສມ຺ມຊ຺ຊໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ໂພຘິສມ຺ມຊ຺ຊກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ອຏ຺ຐມໍ.
໙. ອາມຓ຺ຑຜລທາຍກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ມານ ປາຣຄູ;
ວຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ສມາຘິມ຺ຫາ, ຈງ຺ກມີ ໂລກນາຍໂກ.
‘‘ຂາຣິຠາຣໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ອາຫຣນ຺ໂຕ ຜລໍ ຕທາ;
ອທ຺ທສໍ ວິຣຊໍ ພຸທ຺ຘໍ, ຈງ຺ກມນ຺ຕໍ ມຫາມຸນິໍ.
‘‘ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ສິເຣ ກຕ຺ວານ ອຎ຺ຊລິໍ;
ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ, ອາມຓ຺ຑມທທິໍ ຜລໍ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຜລໍ ອທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ອາມຓ຺ຑສ຺ສ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ອາມຓ຺ຑຜລທາຍໂກ ເຖໂຣ ອິມາ
ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອາມຓ຺ຑຜລທາຍກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ນວມໍ.
໑໐. ສຸຄນ຺ຘຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ອິມມ຺ຫິ ຠທ຺ທເກ ກປ຺ເປ, ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ ມຫາຍໂສ;
ກສ຺ສໂປ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ [ນາເມນ (ສພ຺ພຕ຺ຖ)], ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ວທຕໍ ວໂຣ.
‘‘ອນຸພ຺ຍຎ຺ຊນສມ຺ປນ຺ໂນ, ພາຕ຺ຕິໍສວຣລກ຺ຂໂຓ;
ພ຺ຍາມປ຺ປຠາປຣິວຸໂຕ, ຣໍສິຊາລສໂມຕ຺ຖໂຏ [ຣໍສິຊາລສໂມສໂຏ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ອສ຺ສາເສຕາ ຍຖາ ຈນ຺ໂທ, ສູຣິໂຍວ ປຠງ຺ກໂຣ;
ນິພ຺ພາເປຕາ ຍຖາ ເມໂຆ, ສາຄໂຣວ ຄຸຓາກໂຣ.
‘‘ຘຣຓີຣິວ ¶ ສີເລນ, ຫິມວາວ ສມາຘິນາ;
ອາກາໂສ ວິຍ ປຎ຺ຎາຍ, ອສງ຺ໂຄ ອນິໂລ ຍຖາ.
‘‘ສ ກທາຈິ ມຫາວີໂຣ, ປຣິສາສຸ ວິສາຣໂທ;
ສຈ຺ຈານິ ສມ຺ປກາເສຕິ, ອຸທ຺ຘຣນ຺ໂຕ ມຫາຊນໍ.
‘‘ຕທາ ຫິ ພາຣາຓສິຍໍ, ເສຏ຺ຐິປຸຕ຺ໂຕ ມຫາຍໂສ;
ອາສຫໍ ຘນຘຎ຺ຎສ຺ສ [ອນນ຺ຕຘນຘຎ຺ຎສ຺ສ (ກ.)], ປຫູຕສ຺ສ ພຫູ ຕທາ.
‘‘ຊງ຺ຆາວິຫາຣໍ ວິຈຣໍ, ມິຄທາຍມຸເປຈ຺ຈຫໍ [ມຸເປສຫໍ (ກ.)];
ອທ຺ທສໍ ວິຣຊໍ ພຸທ຺ຘໍ, ເທເສນ຺ຕໍ ອມຕໍ ປທໍ.
‘‘ວິສຏ຺ຐກນ຺ຕວຈນໍ ¶ , ກຣວີກສມສ຺ສຣໍ;
ຫໍສຣຸເຕຫິ [ຫໍສທຸນ຺ທຸຠິ (ສ຺ຍາ. ປີ.)] ນິຄ຺ໂຆສໍ, ວິຎ຺ຎາເປນ຺ຕໍ ມຫາຊນໍ.
‘‘ທິສ຺ວາ ¶ ເທວາຕິເທວໍ ຕໍ, ສຸຕ຺ວາວ ມຘຸຣໍ ຄິຣໍ;
ປຫາຍນປ຺ປເກ ໂຠເຄ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ.
‘‘ເອວໍ ¶ ປພ຺ພຊິໂຕ ຈາຫໍ, ນ ຈິເຣນ ພຫຸສ຺ສຸໂຕ;
ອໂຫສິໍ ຘມ຺ມກຖິໂກ, ວິຈິຕ຺ຕປຏິຠາຓວາ.
‘‘ມຫາປຣິສມຊ຺ເຌຫໍ, ຫຏ຺ຐຈິຕ຺ໂຕ ປຸນປ຺ປຸນໍ;
ວຓ຺ຓຍິໍ ເຫມວຓ຺ຓສ຺ສ, ວຓ຺ຓໍ ວຓ຺ຓວິສາຣໂທ.
‘‘ເອສ ຂີຓາສໂວ ພຸທ຺ໂຘ, ອນີໂຆ ຉິນ຺ນສໍສໂຍ;
ສພ຺ພກມ຺ມກ຺ຂຍໍ ປຕ຺ໂຕ, ວິມຸຕ຺ໂຕປຘິສງ຺ຂເຍ.
‘‘ເອສ ໂສ ຠຄວາ ພຸທ຺ໂຘ, ເອສ ສີໂຫ ອນຸຕ຺ຕໂຣ;
ສເທວກສ຺ສ ໂລກສ຺ສ, ພ຺ຣຫ຺ມຈກ຺ກປ຺ປວຕ຺ຕໂກ.
‘‘ທນ຺ໂຕ ທເມຕາ ສນ຺ໂຕ ຈ, ສເມຕາ ນິພ຺ພຸໂຕ ອິສິ;
ນິພ຺ພາເປຕາ ຈ ອສ຺ສຕ຺ໂຖ, ອສ຺ສາເສຕາ ມຫາຊນໍ.
‘‘ວີໂຣ ສູໂຣ ຈ ວິກ຺ກນ຺ໂຕ [ຘີໂຣ ຈ (ສີ. ປີ.)], ປຎ຺ໂຎ ກາຣຸຓິໂກ ວສີ;
ວິຊິຕາວີ ຈ ສ ຊິໂນ, ອປ຺ປຄພ຺ໂພ ອນາລໂຍ.
‘‘ອເນຎ຺ໂຊ ອຈໂລ ຘີມາ, ອໂມໂຫ ອສໂມ ມຸນິ;
ໂຘຣຍ຺ໂຫ ອຸສໂຠ ນາໂຄ, ສີໂຫ ສກ຺ໂກ ຄຣູສຸປິ.
‘‘ວິຣາໂຄ ວິມໂລ ພ຺ຣຫ຺ມາ, ວາທີ ສູໂຣ ຣຓຎ຺ຊໂຫ;
ອຂິໂລ ຈ ວິສລ຺ໂລ ຈ, ອສໂມ ສໍຍໂຕ [ວຸສໂຠ (ສ຺ຍາ.), ປຍໂຕ (ປີ.)] ສຸຈິ.
‘‘ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ¶ ¶ ສມໂຓ ນາໂຖ, ຠິສກ຺ໂກ ສລ຺ລກຕ຺ຕໂກ;
ໂຍໂຘ ພຸທ຺ໂຘ ສຸຕາສຸໂຕ [ສຸໂຕ ສຸໂຕ (ສີ. ປີ.)], ອຈໂລ ມຸທິໂຕ ສິໂຕ [ທິໂຕ (ສີ.)].
‘‘ຘາຕາ ຘຕາ ຈ ສນ຺ຕິ ຈ, ກຕ຺ຕາ ເນຕາ ປກາສິຕາ;
ສມ຺ປຫໍສິຕາ ເຠຕ຺ຕາ ຈ, ເຉຕ຺ຕາ ໂສຕາ ປສໍສິຕາ.
‘‘ອຂິໂລ ຈ ວິສລ຺ໂລ ຈ, ອນີໂຆ ອກຖໍກຖີ;
ອເນໂຊ ວິຣໂຊ ກຕ຺ຕາ, ຄນ຺ຘາ ວຕ຺ຕາ ປສໍສິຕາ.
‘‘ຕາເຣຕາ ອຕ຺ຖກາເຣຕາ, ກາເຣຕາ ສມ຺ປທາຣິຕາ;
ປາເປຕາ ສຫິຕາ ກນ຺ຕາ, ຫນ຺ຕາ ອາຕາປີ ຕາປໂສ [ຫນ຺ຕາ, ຕາປິຕາ ຈ ວິໂສສິຕາ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ສມຈິຕ຺ໂຕ ¶ [ສຈ຺ຈຏ຺ຐິໂຕ (ສ຺ຍາ.)] ສມສໂມ, ອສຫາໂຍ ທຍາລໂຍ [ທຍາສໂຍ (ສີ.)];
ອຈ຺ເຉຣສຕ຺ໂຕ [ອຈ຺ເຉຣມນ຺ໂຕ (ສ຺ຍາ.)] ອກຸໂຫ, ກຕາວີ ອິສິສຕ຺ຕໂມ.
‘‘ນິຕ຺ຕິຓ຺ຓກງ຺ໂຂ ນິມ຺ມາໂນ, ອປ຺ປເມຍ຺ໂຍ ອນູປໂມ;
ສພ຺ພວາກ຺ຍປຖາຕີໂຕ, ສຈ຺ຈ ເນຍ຺ຍນ຺ຕຄູ [ສພ຺ພເນຍ຺ຍນ຺ຕິໂກ (ສ຺ຍາ.)] ຊິໂນ.
‘‘ສຕ຺ຕສາຣວເຣ ¶ [ສຕຣໍສີວເຣ (ສ຺ຍາ.)] ຕສ຺ມິໍ, ປສາໂທ ອມຕາວໂຫ;
ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ເຘ ຈ ຘມ຺ເມ ຈ, ສງ຺ເຆ ສທ຺ຘາ ມຫຕ຺ຖິກາ [ມຫິທ຺ຘິກາ (ສີ. ກ.)].
‘‘ຄຸເຓຫິ ເອວມາທີຫິ, ຕິໂລກສຣຓຸຕ຺ຕມໍ;
ວຓ຺ເຓນ຺ໂຕ ປຣິສາມຊ຺ເຌ, ອກໍ [ກຖິໍ (ສ຺ຍາ.)] ຘມ຺ມກຖໍ ອຫໍ.
‘‘ຕໂຕ ຈຸຕາຫໍ ຕຸສິເຕ, ອນຸໂຠຕ຺ວາ ມຫາສຸຂໍ;
ຕໂຕ ຈຸໂຕ ມນຸສ຺ເສສຸ, ຊາໂຕ ໂຫມິ ສຸຄນ຺ຘິໂກ.
‘‘ນິສ຺ສາໂສ ມຸຂຄນ຺ໂຘ ຈ, ເທຫຄນ຺ໂຘ ຕເຖວ ເມ;
ເສທຄນ຺ໂຘ ຈ ສຕຕໍ, ສພ຺ພຄນ຺ໂຘວ ໂຫຕິ ເມ [ສພ຺ພຄນ຺ໂຘຕິເສຕິ ເມ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ມຸຂຄນ຺ໂຘ ¶ ສທາ ມຍ຺ຫໍ, ປທຸມຸປ຺ປລຈມ຺ປໂກ;
ປຣິສນ຺ໂຕ [ອາທິສນ຺ໂຕ (ສີ.), ອຕິກນ຺ໂຕ (ສ຺ຍາ.), ອຕິສນ຺ໂຕ (ປີ.)] ສທາ ວາຕິ, ສຣີໂຣ ຈ ຕເຖວ ເມ.
‘‘ຄຸຓຕ຺ຖວສ຺ສ ສພ຺ພນ຺ຕໍ, ຜລໍ ຕຸ [ຜລນ຺ຕໍ (ສ຺ຍາ.)] ປຣມພ຺ຠຸຕໍ;
ເອກຄ຺ຄມນສາ ສພ຺ເພ, ວຓ຺ຓຍິສ຺ສໍ [ຠາສິຕສ຺ສ (ສ຺ຍາ.)] ສຸຓາຖ ເມ.
‘‘ຄຸຓໍ ¶ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ວຕ຺ວານ, ຫິຕາຍ ຈ ນ ສທິສໍ [ຫິຕາຍ ຊນສນ຺ຘິສຸ (ສີ. ປີ.), ຫິຕາຍ ນໍ ສຸຂາວຫໍ (ສ຺ຍາ.)];
ສຸຂິໂຕ [ສຸຈິຕ຺ໂຕ (ສ຺ຍາ.)] ໂຫມິ ສພ຺ພຕ຺ຖ, ສງ຺ໂຆ ວີຣສມາຍຸໂຕ [ສຣທ຺ຘນິສມາຍຸໂຕ (ສີ.)].
‘‘ຍສສ຺ສີ ສຸຂິໂຕ ກນ຺ໂຕ, ຊຸຕິມາ ປິຍທສ຺ສໂນ;
ວຕ຺ຕາ ອປຣິຠູໂຕ ຈ, ນິທ຺ໂທໂສ ປຎ຺ຎວາ ຕຖາ.
‘‘ຂີເຓ ອາຍຸສິ [ປາສຸສິ (ສ຺ຍາ.)] ນິພ຺ພານໍ, ສຸລຠໍ ພຸທ຺ຘຠຕ຺ຕິໂນ;
ເຕສໍ ເຫຕຸໍ ປວກ຺ຂາມິ, ຕໍ ສຸຓາຖ ຍຖາຕຖໍ.
‘‘ສນ຺ຕໍ ¶ ຍສໍ ຠຄວໂຕ, ວິຘິນາ ອຠິວາທຍໍ;
ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖູປປນ຺ໂນປິ [ຍຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖູປປນ຺ໂນປິ (ສີ. ປີ.)], ຍສສ຺ສີ ເຕນ ໂຫມຫໍ.
‘‘ທຸກ຺ຂສ຺ສນ຺ຕກຣໍ ພຸທ຺ຘໍ, ຘມ຺ມໍ ສນ຺ຕມສງ຺ຂຕໍ;
ວຓ຺ຓຍໍ ສຸຂໂທ ອາສິໍ, ສຕ຺ຕານໍ ສຸຂິໂຕ ຕໂຕ.
‘‘ຄຸຓໍ ວທນ຺ໂຕ ພຸທ຺ຘສ຺ສ, ພຸທ຺ຘປີຕິສມາຍຸໂຕ;
ສກນ຺ຕິໍ ປຣກນ຺ຕິຎ຺ຈ, ຊນຍິໍ ເຕນ ກນ຺ຕິມາ.
‘‘ຊິໂນ ເຕ ຕິຕ຺ຖິກາກິຓ຺ເຓ [ຊໂນເຆ ຕິຕ຺ຖກາກິຓ຺ເຓ (ສີ. ປີ.), ຊິໂນ ໂຍ ຕິຕ຺ຖິກາຕິຓ຺ໂຓ (ສ຺ຍາ.)], ອຠິຠຸຍ຺ຍ ກຸຕິຕ຺ຖິເຍ;
ຄຸຓໍ ວທນ຺ໂຕ ໂຊເຕສິໍ [ໂຖເມສິໍ (ສ຺ຍາ.)], ນາຍກໍ ຊຸຕິມາ ຕໂຕ.
‘‘ປິຍກາຣີ ຊນສ຺ສາປິ, ສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຄຸຓໍ ວທໍ;
ສຣໂທວ ສສງ຺ໂກຫໍ, ເຕນາສິໍ ປິຍທສ຺ສໂນ.
‘‘ຍຖາສຕ຺ຕິວເສນາຫໍ ¶ ¶ , ສພ຺ພວາຈາຫິ ສນ຺ຖວິໍ;
ສຸຄຕໍ ເຕນ ວາຄິໂສ, ວິຈິຕ຺ຕປຏິຠານວາ.
‘‘ເຍ ພາລາ ວິມຕິໍ ປຕ຺ຕາ, ປຣິໂຠນ຺ຕິ ມຫາມຸນິໍ;
ນິຄ຺ຄຫິໍ ເຕ ສທ຺ຘມ຺ເມນ, ປຣິຠູໂຕ ນ ເຕນຫໍ [ປຣິຠູເຕນ ເຕນຫໍ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ພຸທ຺ຘວຓ຺ເຓນ ສຕ຺ຕານໍ, ກິເລເສ ອປເນສຫໍ;
ນິກ຺ກິເລສມໂນ ໂຫມິ, ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ວາຫສາ.
‘‘ໂສຕູນໍ ¶ ວຸທ຺ຘິມຊນິໍ [ພຸທ຺ຘິມຊນິໍ (ສີ. ປີ.)], ພຸທ຺ຘານຸສ຺ສຕິເທສໂກ;
ເຕນາຫມາສິໍ [ເຕນາປິ ຈາສິໍ (ສ຺ຍາ.)] ສປ຺ປຎ຺ໂຎ, ນິປຸຓຕ຺ຖວິປສ຺ສໂກ.
‘‘ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີໂຓ, ຕິຓ຺ຓສໍສາຣສາຄໂຣ;
ສິຂີວ ອນຸປາທາໂນ, ປາປຸຓິສ຺ສາມິ ນິພ຺ພຸຕິໍ.
‘‘ອິມສ຺ມິໍເຍວ ກປ຺ປສ຺ມິໍ, ຍມຫໍ ສນ຺ຖວິໍ ຊິນໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘວຓ຺ຓສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ສຸຄນ຺ໂຘ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ສຸຄນ຺ຘຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທສມໍ.
ຕິຓທາຍກວຄ຺ໂຄ ເຕປຎ຺ຎາສໂມ.
ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –
ຕິຓໂທ ¶ ມຎ຺ຈໂທ ເຈວ, ສຣຓພ຺ຠຎ຺ຊນປ຺ປໂທ;
ສຸປໂຏ ທຓ຺ຑທາຍີ ຈ, ເນລປູຊີ ຕເຖວ ຈ.
ໂພຘິສມ຺ມຊ຺ຊໂກ ມຓ຺ໂຑ, ສຸຄນ຺ໂຘ ທສໂມຕິ ຈ;
ຄາຖາສຕໍ ສເຕວີສໍ, ຄຓິຕຎ຺ເຈຕ຺ຖ ສພ຺ພໂສ.
໕໔. ກຈ຺ຈາຍນວຄ຺ໂຄ
໑. ມຫາກຈ຺ຈາຍນຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ¶ ¶ ¶ ນາມ ຊິໂນ, ອເນໂຊ ອຊິຕໍ ຊໂຍ;
ສຕສຫສ຺ເສ ກປ຺ປານໍ, ອິໂຕ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ນາຍໂກ.
‘‘ວີໂຣ ກມລປຕ຺ຕກ຺ໂຂ, ສສງ຺ກວິມລານໂນ;
ກນກາຈລສງ຺ກາໂສ [ກຎ຺ຈນຕຈສງ຺ກາໂສ (ສ຺ຍາ.)], ຣວິທິຕ຺ຕິສມປ຺ປໂຠ.
‘‘ສຕ຺ຕເນຕ຺ຕມໂນຫາຣີ, ວຣລກ຺ຂຓຠູສິໂຕ;
ສພ຺ພວາກ຺ຍປຖາຕີໂຕ, ມນຸຊາມຣສກ຺ກໂຕ.
‘‘ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ໂພຘຍໍ ສຕ຺ເຕ, ວາຄີໂສ ມຘຸຣສ຺ສໂຣ;
ກຣຸຓານິພນ຺ຘສນ຺ຕາໂນ, ປຣິສາສຸ ວິສາຣໂທ.
‘‘ເທເສຕິ ¶ ມຘຸຣໍ ຘມ຺ມໍ, ຈຕຸສຈ຺ຈູປສໍຫິຕໍ;
ນິມຸຄ຺ເຄ ໂມຫປງ຺ກມ຺ຫິ, ສມຸທ຺ຘຣຕິ ປາຓິເນ.
‘‘ຕທາ ເອກຈໂຣ ຫຸຕ຺ວາ, ຕາປໂສ ຫິມວາລໂຍ;
ນຠສາ ມານຸສໍ ໂລກໍ, ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ຊິນມທ຺ທສໍ.
‘‘ອຸເປຈ຺ຈ ສນ຺ຕິກໍ ຕສ຺ສ, ອສ຺ໂສສິໍ ຘມ຺ມເທສນໍ;
ວຓ຺ຓຍນ຺ຕສ຺ສ ວີຣສ຺ສ, ສາວກສ຺ສ ມຫາຄຸຓໍ.
‘‘ສງ຺ຂິຕ຺ເຕນ ມຍາ ວຸຕ຺ຕໍ, ວິຕ຺ຖາເຣນ ປກາສຍໍ;
ປຣິສໍ ມຎ຺ຈ ໂຕເສຕິ, ຍຖາ ກຈ຺ຈາຍໂນ ອຍໍ.
‘‘‘ນາຫໍ ¶ ເອວມິເຘກຈ຺ຈໍ [ເອວໍວິຘໍ ກຎ຺ຈິ (ສີ. ປີ.)], ອຎ຺ຎໍ ປສ຺ສາມິ ສາວກໍ;
ຕສ຺ມາຕທຄ຺ເຄ [ຕສ຺ເມຕທຄ຺ເຄ (ສີ.)] ເອສຄ຺ໂຄ, ເອວໍ ຘາເຣຖ ຠິກ຺ຂໂວ’.
‘‘ຕທາຫໍ ວິມ຺ຫິໂຕ ຫຸຕ຺ວາ, ສຸຕ຺ວາ ວາກ຺ຍໍ ມໂນຣມໍ;
ຫິມວນ຺ຕໍ ຄມິຕ຺ວານ, ອາຫິຕ຺ວາ [ອາຫຕ຺ວາ (ສີ. ປີ.)] ປຸປ຺ຜສຎ຺ຈຍໍ.
‘‘ປູເຊຕ຺ວາ ໂລກສຣຓໍ, ຕໍ ຐານມຠິປຕ຺ຖຍິໍ;
ຕທາ ມມາສຍໍ ຎຕ຺ວາ, ພ຺ຍາກາສິ ສ ຣຓຎ຺ຊໂຫ.
‘‘‘ປສ຺ສເຖຕໍ ¶ ອິສິວຣໍ, ນິທ຺ຘນ຺ຕກນກຕ຺ຕຈໍ;
ອຸທ຺ຘຄ຺ຄໂລມໍ ປີຓໍສໍ, ອຈລໍ ປຎ຺ຊລິໍ ຐິຕໍ.
‘‘‘ຫາສໍ ¶ ສຸປຸຓ຺ຓນຍນໍ, ພຸທ຺ຘວຓ຺ຓຄຕາສຍໍ;
ຘມ຺ມຊໍ ອຸຄ຺ຄຫທຍໍ [ຘມ຺ມໍວ ວິຄ຺ຄຫວຣໍ (ສີ.), ຘມ຺ມປຏິຄ຺ຄຫວຣໍ (ປີ.)], ອມຕາສິຕ຺ຕສນ຺ນິຠໍ’.
‘‘ກຈ຺ຈານສ຺ສ ຄຸຓໍ ສຸຕ຺ວາ, ຕໍ ຐານໍ ປຕ຺ຖຍໍ ຐິໂຕ;
ອນາຄຕມ຺ຫິ ອທ຺ຘາເນ, ໂຄຕມສ຺ສ ມຫາມຸເນ.
‘‘ຕສ຺ສ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາໂທ, ໂອຣໂສ ຘມ຺ມນິມ຺ມິໂຕ;
ກຈ຺ຈາໂນ ນາມ ນາເມນ, ເຫສ຺ສຕິ ສຕ຺ຖຸ ສາວໂກ.
‘‘ພຫຸສ຺ສຸໂຕ ມຫາຎາຓີ, ອຘິປ຺ປາຍວິທູ ມຸເນ;
ປາປຸຓິສ຺ສຕິ ຕໍ ຐານໍ, ຍຖາຍໍ ພ຺ຍາກໂຕ ມຍາ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ກມ຺ມມກຣິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ທຸເວ ຠເວ ສໍສຣາມິ, ເທວຕ຺ເຕ ອຖ ມານຸເສ;
ອຎ຺ຎໍ ຄຕິໍ ນ ຄຈ຺ຉາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ທຸເວ ¶ ກຸເລ ປຊາຍາມິ, ຂຕ຺ຕິເຍ ອຖ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ;
ນີເຈ ກຸເລ ນ ຊາຍາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ¶ ຈ ຠເວ ທານິ, ຊາໂຕ ອຸຊ຺ເຊນິຍໍ ປຸເຣ [ຊາໂຕ, ອຸຊ຺ເຊນິຍໍ ປຸເຣ ຣເມ (ສ຺ຍາ.)];
ປຊ຺ໂຊຕສ຺ສ ຈ ຈຓ຺ຑສ຺ສ, ປຸໂຣຫິຕທິຊາຘິໂນ [ປຸໂຣຫິຕທິຊາຕິໂນ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ປຸຕ຺ໂຕ ຕິຣິຏິວຈ຺ຉສ຺ສ [ຕິຣິຏວຈ຺ຉສ຺ສ (ສີ.), ຕິປິຕິວຈ຺ຉສ຺ສ (ສ຺ຍາ.)], ນິປຸໂຓ ເວທປາຣຄູ;
ມາຕາ ຈ ຈນ຺ທິມາ ນາມ, ກຈ຺ຈາໂນຫໍ ວຣຕ຺ຕໂຈ.
‘‘ວີມໍສນຕ຺ຖໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ, ຠູມິປາເລນ ເປສິໂຕ;
ທິສ຺ວາ ໂມກ຺ຂປຸຣທ຺ວາຣໍ, ນາຍກໍ ຄຸຓສຎ຺ຈຍໍ.
‘‘ສຸຕ຺ວາ ຈ ວິມລໍ ວາກ຺ຍໍ, ຄຕິປງ຺ກວິໂສສນໍ;
ປາປຸຓິໍ ອມຕໍ ສນ຺ຕໍ, ເສເສຫິ ສຫ ສຕ຺ຕຫິ.
‘‘ອຘິປ຺ປາຍວິທູ ຊາໂຕ, ສຸຄຕສ຺ສ ມຫາມເຕ;
ຐປິໂຕ ເອຕທຄ຺ເຄ ຈ, ສຸສມິທ຺ຘມໂນຣໂຖ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ, ຠວາ ສພ຺ເພ ສມູຫຕາ;
ນາໂຄວ ພນ຺ຘນໍ ເຉຕ຺ວາ, ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ¶ ວຕ ເມ ອາສິ, ມມ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ;
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ, ມມ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ; ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ, ວິໂມກ຺ຂາປິ ຈ ອຏ຺ຐິເມ;
ຉຬຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ມຫາກຈ຺ຈາຍໂນ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ມຫາກຈ຺ຈາຍນຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຐມໍ.
໒. ວກ຺ກລິຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ອິໂຕ ¶ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ນາຍໂກ;
ອໂນມນາໂມ ອມິໂຕ, ນາເມນ ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ.
‘‘ປທຸມາກາຣວທໂນ, ປທຸມາມລສຸຈ຺ຉວີ;
ໂລເກນານຸປລິຕ຺ໂຕວ ໂຕເຍນ ປທຸມໍ ຍຖາ.
‘‘ວີໂຣ ປທຸມປຕ຺ຕກ຺ໂຂ, ກນ຺ໂຕ ຈ ປທຸມໍ ຍຖາ;
ປທຸມຸຕ຺ຕຣຄນ຺ໂຘວ, ຕສ຺ມາ ໂສ ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ.
‘‘ໂລກເຊຏ຺ໂຐ ຈ ນິມ຺ມາໂນ, ອນ຺ຘານໍ ນຍນູປໂມ;
ສນ຺ຕເວໂສ ຄຸຓນິຘິ, ກຣຸຓາມຕິສາຄໂຣ.
‘‘ສ ກທາຈິ ມຫາວີໂຣ, ພ຺ຣຫ຺ມາສຸຣສຸຣຈ຺ຈິໂຕ;
ສເທວມນຸຊາກິຓ຺ເຓ, ຊນມຊ຺ເຌ ຊິນຸຕ຺ຕໂມ [ຊນຸຕ຺ຕໂມ (ສ຺ຍາ. ປີ.), ອນຸຕ຺ຕໂມ (ກ.) ວງ຺ຄີສຕ຺ເຖຣາປທາເນປິ].
‘‘ວທເນນ ສຸຄນ຺ເຘນ, ມຘຸເຣນ ຣຸເຕນ ຈ;
ຣຎ຺ຊຍໍ ປຣິສໍ ສພ຺ພໍ, ສນ຺ຖວີ ສາວກໍ ສກໍ.
‘‘ສທ຺ຘາຘິມຸຕ຺ໂຕ ¶ ສຸມຕິ, ມມ ທສ຺ສນລາລໂສ [ທສ຺ສນສາລໂຍ (ສ຺ຍາ.)];
ນຕ຺ຖິ ເອຕາທິໂສ ອຎ຺ໂຎ, ຍຖາຍໍ ຠິກ຺ຂຸ ວກ຺ກລິ.
‘‘ຕທາຫໍ ຫໍສວຕິຍໍ, ນຄເຣ ພ຺ຣາຫ຺ມຓຕ຺ຣໂຊ;
ຫຸຕ຺ວາ ສຸຕ຺ວາ ຈ ຕໍ ວາກ຺ຍໍ, ຕໍ ຐານມຠິໂຣຈຍິໍ.
‘‘ສສາວກໍ ¶ ຕໍ ວິມລໍ, ນິມນ຺ເຕຕ຺ວາ ຕຖາຄຕໍ;
ສຕ຺ຕາຫໍ ໂຠຊຍິຕ຺ວານ, ທຸສ຺ເສຫຈ຺ຉາທຍິໍ ຕທາ.
‘‘ນິປຈ຺ຈ ¶ ¶ ສິຣສາ ຕສ຺ສ, ອນນ຺ຕຄຸຓສາຄເຣ;
ນິມຸຄ຺ໂຄ ປີຕິສມ຺ປຸຓ຺ໂຓ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິໍ.
‘‘‘ໂຍ ໂສ ຕຍາ ສນ຺ຖວິໂຕ, ອິໂຕ ສຕ຺ຕມເກ ມຸນິ [ອິຘ ສທ຺ຘາຘິມຸຕ຺ໂຕ ອິສິ (ສ຺ຍາ.), ອິໂຕ ສຕ຺ຕມເກຫນິ (ສີ. ປີ.)];
ຠິກ຺ຂຸ ສທ຺ຘາວຕໍ ອຄ຺ໂຄ, ຕາທິໂສ ໂຫມຫໍ ມຸເນ’.
‘‘ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ ມຫາວີໂຣ, ອນາວຣຓທສ຺ສໂນ;
ອິມໍ ວາກ຺ຍໍ ອຸທີເຣສິ, ປຣິສາຍ ມຫາມຸນິ.
‘‘‘ປສ຺ສເຖຕໍ ມາຓວກໍ, ປີຕມຏ຺ຐນິວາສນໍ;
ເຫມຍຎ຺ໂຎປຈິຕງ຺ຄໍ [ເຫມຍຎ຺ໂຎປວີຕງ຺ຄໍ (ສີ.)], ຊນເນຕ຺ຕມໂນຫຣໍ.
‘‘‘ເອໂສ ອນາຄຕທ຺ຘາເນ, ໂຄຕມສ຺ສ ມເຫສິໂນ;
ອຄ຺ໂຄ ສທ຺ຘາຘິມຸຕ຺ຕານໍ, ສາວໂກຍໍ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ເທວຠູໂຕ ມນຸສ຺ໂສ ວາ, ສພ຺ພສນ຺ຕາປວຊ຺ຊິໂຕ;
ສພ຺ພໂຠຄປຣິພ຺ຍູຬ຺ໂຫ, ສຸຂິໂຕ ສໍສຣິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາໂທ, ໂອຣໂສ ຘມ຺ມນິມ຺ມິໂຕ;
ວກ຺ກລິ ນາມ ນາເມນ, ເຫສ຺ສຕິ ສຕ຺ຖຸ ສາວໂກ’.
‘‘ເຕນ ກມ຺ມວິເສເສນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ສພ຺ພຕ຺ຖ ສຸຂິໂຕ ຫຸຕ຺ວາ, ສໍສຣນ຺ໂຕ ຠວາຠເວ;
ສາວຕ຺ຖິຍໍ ປຸເຣ ຊາໂຕ, ກຸເລ ອຎ຺ຎຕເຣ ອຫໍ.
‘‘ໂນນີຕສຸຂຸມາລໍ ¶ ມໍ, ຊາຕປລ຺ລວໂກມລໍ;
ມນ຺ທໍ ອຸຕ຺ຕານສຍນໍ, ປິສາຈຠຍຕຊ຺ຊິຕາ.
‘‘ປາທມູເລ ມເຫສິສ຺ສ, ສາເຍສຸໍ ທີນມານສາ;
ອິມໍ ທທາມ ເຕ ນາຖ, ສຣຓໍ ໂຫຫິ ນາຍກ.
‘‘ຕທາ ¶ ¶ ປຏິຄ຺ຄຫິ ໂສ ມໍ, ຠີຕານໍ ສຣໂຓ ມຸນິ;
ຊາລິນາ ຈກ຺ກງ຺ກິເຕນ [ສງ຺ກລງ຺ເກນ (ສີ.)], ມຸທຸໂກມລປາຓິນາ.
‘‘ຕທາ ປຠຸຕິ ເຕນາຫໍ, ອຣກ຺ເຂຍ຺ເຍນ ຣກ຺ຂິໂຕ;
ສພ຺ພເວຣວິນິມຸຕ຺ໂຕ [ສພ຺ພພ຺ຍາຘິວິນິມຸຕ຺ໂຕ (ສ຺ຍາ.), ສພ຺ພູປຘິວິນິມຸຕ຺ໂຕ (ປີ.)], ສຸເຂນ ປຣິວຸທ຺ຘິໂຕ.
‘‘ສຸຄເຕນ ¶ ວິນາ ຠູໂຕ, ອຸກ຺ກຓ຺ຐາມິ ມຸຫຸຕ຺ຕກໍ;
ຊາຕິຍາ ສຕ຺ຕວສ຺ໂສຫໍ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ.
‘‘ສພ຺ພປາຣມິສມ຺ຠູຕໍ, ນີລກ຺ຂິນຍນໍ [ລງ຺ກິນີລຍນໍ (ສີ.)] ວຣໍ;
ຣູປໍ ສພ຺ພສຸຠາກິຓ຺ຓໍ, ອຕິຕ຺ໂຕ ວິຫຣາມຫໍ [ວິຫຍາມຫໍ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ພຸທ຺ຘຣູປຣຕິໍ [ພຸທ຺ໂຘ ຣູປຣຕິໍ (ສີ.)] ຎຕ຺ວາ, ຕທາ ໂອວທິ ມໍ ຊິໂນ;
‘ອລໍ ວກ຺ກລິ ກິໍ ຣູເປ, ຣມເສ ພາລນນ຺ທິເຕ.
‘‘‘ໂຍ ຫິ ປສ຺ສຕິ ສທ຺ຘມ຺ມໍ, ໂສ ມໍ ປສ຺ສຕິ ປຓ຺ຑິໂຕ;
ອປສ຺ສມາໂນ ສທ຺ຘມ຺ມໍ, ມໍ ປສ຺ສມ຺ປິ ນ ປສ຺ສຕິ.
‘‘‘ອນນ຺ຕາທີນໂວ ກາໂຍ, ວິສຣຸກ຺ຂສມູປໂມ;
ອາວາໂສ ສພ຺ພໂຣຄານໍ, ປຸຎ຺ໂຊ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ເກວໂລ.
‘‘‘ນິພ຺ພິນ຺ທິຍ ຕໂຕ ຣູເປ, ຂນ຺ຘານໍ ອຸທຍພ຺ພຍໍ;
ປສ຺ສ ອຸປກ຺ກິເລສານໍ, ສຸເຂນນ຺ຕໍ ຄມິສ຺ສຕິ’.
‘‘ເອວໍ ¶ ເຕນານຸສິຏ຺ໂຐຫໍ, ນາຍເກນ ຫິເຕສິນາ;
ຄິຊ຺ຌກູຏໍ ສມາຣຸຍ຺ຫ, ຌາຍາມິ ຄິຣິກນ຺ທເຣ.
‘‘ຐິໂຕ ປພ຺ພຕປາທມ຺ຫິ, ອສ຺ສາສຍິ [ມມາຫໂສ (ສີ.)] ມຫາມຸນິ;
ວກ຺ກລີຕິ ຊິໂນ ວາຈໍ, ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຸທິໂຕ ອຫໍ.
‘‘ປກ຺ຂນ຺ທິໍ ເສລປພ຺ຠາເຣ, ອເນກສຕໂປຣິເສ;
ຕທາ ພຸທ຺ຘານຸຠາເວນ, ສຸເຂເນວ ມຫິໍ ຄໂຕ.
‘‘ປຸໂນປິ [ປຸນາປິ (ສ຺ຍາ.), ມຸນິ ມໍ (ກ.)] ຘມ຺ມໍ ເທເສຕິ, ຂນ຺ຘານໍ ອຸທຍພ຺ພຍໍ;
ຕມຫໍ ຘມ຺ມມຎ຺ຎາຍ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ.
‘‘ສຸມຫາປຣິສມຊ຺ເຌ ¶ , ຕທາ ມໍ ຈຣຓນ຺ຕໂຄ;
ອຄ຺ຄໍ ສທ຺ຘາຘິມຸຕ຺ຕານໍ, ປຎ຺ຎເປສິ ມຫາມຕິ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ກມ຺ມມກຣິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ວກ຺ກລິຕ຺ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ວກ຺ກລິຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທຸຕິຍໍ.
໓. ມຫາກປ຺ປິນຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ¶ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ມານ ປາຣຄູ;
ອຸທິໂຕ ອຊຏາກາເສ [ຊຄທາກາເສ (ສີ.), ຊລທາກາເສ (ປີ.)], ຣວີວ ສຣທມ຺ພເຣ.
‘‘ວຈນາຠາຍ ໂພເຘຕິ, ເວເນຍ຺ຍປທຸມານິ ໂສ;
ກິເລສປງ຺ກໍ ໂສເສຕິ, ມຕິຣໍສີຫິ ນາຍໂກ.
‘‘ຕິຕ຺ຖິຍານໍ ຍເສ [ຍໂສ (ສີ. ປີ.)] ຫນ຺ຕິ, ຂຊ຺ໂຊຕາຠາ ຍຖາ ຣວິ;
ສຈ຺ຈຕ຺ຖາຠໍ ປກາເສຕິ, ຣຕນໍວ ທິວາກໂຣ.
‘‘ຄຸຓານໍ ອາຍຕິຠູໂຕ, ຣຕນານໍວ ສາຄໂຣ;
ປຊ຺ຊຸນ຺ໂນຣິວ ຠູຕານິ, ຘມ຺ມເມເຆນ ວສ຺ສຕິ.
‘‘ອກ຺ຂທສ຺ໂສ ຕທາ ອາສິໍ, ນຄເຣ ຫໍສສວ຺ຫເຍ;
ອຸເປຈ຺ຈ ຘມ຺ມມສ຺ໂສສິໍ, ຊລຊຸຕ຺ຕມນາມິໂນ.
‘‘ໂອວາທກສ຺ສ ຠິກ຺ຂູນໍ, ສາວກສ຺ສ ກຕາວິໂນ;
ຄຸຓໍ ປກາສຍນ຺ຕສ຺ສ, ຕປ຺ປຍນ຺ຕສ຺ສ [ໂຕສຍນ຺ຕສ຺ສ (ສີ.), ຫາສຍນ຺ຕສ຺ສ (ສ຺ຍາ.), ວາສຍນ຺ຕສ຺ສ (ປີ.)] ເມ ມນໍ.
‘‘ສຸຕ຺ວາ ປຕີໂຕ ສຸມໂນ, ນິມນ຺ເຕຕ຺ວາ ຕຖາຄຕໍ;
ສສິສ຺ສໍ ໂຠຊຍິຕ຺ວານ, ຕໍ ຐານມຠິປຕ຺ຖຍິໍ.
‘‘ຕທາ ¶ ຫໍສສມຠາໂຄ, ຫໍສທຸນ຺ທຸຠິນິສ຺ສໂນ [ຫໍສທຸນ຺ທຸຠິສຸສ຺ສໂຣ (ສີ.)];
ປສ຺ສເຖຕໍ ມຫາມຕ຺ຕໍ, ວິນິຈ຺ຉຍວິສາຣທໍ.
‘‘ປຕິຕໍ ປາທມູເລ ເມ, ສມຸຄ຺ຄຕຕນູຣຸຫໍ;
ຊີມູຕວຓ຺ຓໍ ປີຓໍສໍ, ປສນ຺ນນຍນານນໍ.
‘‘ປຣິວາເຣນ ¶ ມຫຕາ, ຣາຊຍຸຕ຺ຕໍ ມຫາຍສໍ;
ເອໂສ ກຕາວິໂນ ຐານໍ, ປຕ຺ເຖຕິ ມຸທິຕາສໂຍ.
‘‘‘ອິມິນາ ¶ ¶ ປຓິປາເຕນ, ຈາເຄນ ປຓິຘີຫິ ຈ [ປິຓ຺ຑປາເຕນ, ເຈຕນາ ປຓິຘີຫິ ຈ (ສີ.)];
ກປ຺ປສຕສຫສ຺ສານິ, ນຸປປຊ຺ຊຕິ ທຸຄ຺ຄຕິໍ.
‘‘‘ເທເວສຸ ເທວໂສຠຄ຺ຄໍ, ມນຸສ຺ເສສຸ ມຫນ຺ຕຕໍ;
ອນຸໂຠຕ຺ວານ ເສເສນ [ອຠຸຕ຺ວາວ ເສເສນ (ສີ.), ອນຸໂຠຕ຺ວາວ ເສເສນ (ສ຺ຍາ.)], ນິພ຺ພານໍ ປາປຸຓິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາໂທ, ໂອຣໂສ ຘມ຺ມນິມ຺ມິໂຕ;
ກປ຺ປິໂນ ນາມ ນາເມນ, ເຫສ຺ສຕິ ສຕ຺ຖຸ ສາວໂກ’.
‘‘ຕໂຕຫໍ ສຸກຕໍ ກາຣໍ, ກຕ຺ວານ ຊິນສາສເນ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕຸສິຕໍ ອຄມາສຫໍ.
‘‘ເທວມານຸສຣຊ຺ຊານິ, ສຕໂສ ອນຸສາສິຍ;
ພາຣາຓສິຍມາສນ຺ເນ, ຊາໂຕ ເກນິຍຊາຕິຍໍ.
‘‘ສຫສ຺ສປຣິວາເຣນ [ສຕສຫສ຺ສປຣິວາໂຣ (ສ຺ຍາ.)], ສປຊາປຕິໂກ ອຫໍ;
ປຎ຺ຈ ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘານໍ, ສຕານິ ສມຸປຏ຺ຐຫິໍ.
‘‘ເຕມາສໍ ໂຠຊຍິຕ຺ວານ, ປຈ຺ຉາທມ຺ຫ ຕິຈີວຣໍ;
ຕໂຕ ຈຸຕາ ມຍໍ ສພ຺ເພ, ອຫຸມ຺ຫ ຕິທສູປຄາ.
‘‘ປຸໂນ ສພ຺ເພ ມນຸສ຺ສຕ຺ຕໍ, ອຄມິມ຺ຫ ຕໂຕ ຈຸຕາ;
ກຸກ຺ກຸຏມ຺ຫິ ປຸເຣ ຊາຕາ, ຫິມວນ຺ຕສ຺ສ ປສ຺ສໂຕ.
‘‘ກປ຺ປິໂນ ¶ ¶ ນາມຫໍ ອາສິໍ, ຣາຊປຸຕ຺ໂຕ ມຫາຍໂສ;
ເສສາມຈ຺ຈກຸເລ ຊາຕາ, ມເມວ ປຣິວາຣຍຸໍ.
‘‘ມຫາຣຊ຺ຊສຸຂໍ ປຕ຺ໂຕ, ສພ຺ພກາມສມິທ຺ຘິມາ;
ວາຓິເຊຫິ ສມກ຺ຂາຕໍ, ພຸທ຺ຘຸປ຺ປາທມຫໍ ສຸຓິໍ.
‘‘‘ພຸທ຺ໂຘ ໂລເກ ສມຸປ຺ປນ຺ໂນ, ອສໂມ ເອກປຸຄ຺ຄໂລ;
ໂສ ປກາເສຕິ ສທ຺ຘມ຺ມໍ, ອມຕໍ ສຸຂມຸຕ຺ຕມໍ.
‘‘‘ສຸຍຸຕ຺ຕາ ຕສ຺ສ ສິສ຺ສາ ຈ, ສຸມຸຕ຺ຕາ ຈ ອນາສວາ’;
‘‘ສຸຕ຺ວາ ເນສໍ ສຸວຈນໍ, ສກ຺ກຣິຕ຺ວານ ວາຓິເຊ.
‘‘ປຫາຍ ຣຊ຺ຊໍ ສາມຈ຺ໂຈ, ນິກ຺ຂມິໍ ພຸທ຺ຘມາມໂກ;
ນທິໍ ທິສ຺ວາ ມຫາຈນ຺ທໍ, ປູຣິຕໍ ສມຕິຕ຺ຕິກໍ.
‘‘ອປ຺ປຕິຏ຺ຐໍ ¶ ອນາລມ຺ພໍ, ທຸຕ຺ຕຣໍ ສີຆວາຫິນິໍ;
ຄຸຓໍ ສຣິຕ຺ວາ ພຸທ຺ຘສ຺ສ, ໂສຕ຺ຖິນາ ສມຕິກ຺ກມິໍ.
‘‘‘ຠວໂສຕໍ ສເຈ ພຸທ຺ໂຘ, ຕິຓ຺ໂຓ ໂລກນ຺ຕຄູ ວິທູ [ວິຠູ (ກ.)];
ເອເຕນ ສຈ຺ຈວຊ຺ເຊນ, ຄມນໍ ເມ ສມິຊ຺ຌຕຸ.
‘‘‘ຍທິ ¶ ສນ຺ຕິຄໂມ ມຄ຺ໂຄ, ໂມກ຺ໂຂ ຈຈ຺ຈນ຺ຕິກໍ [ໂມກ຺ຂທໍ ສນ຺ຕິກໍ (ສ຺ຍາ.)] ສຸຂໍ;
ເອເຕນ ສຈ຺ຈວຊ຺ເຊນ, ຄມນໍ ເມ ສມິຊ຺ຌຕຸ.
‘‘‘ສງ຺ໂຆ ເຈ ຕິຓ຺ຓກນ຺ຕາໂຣ, ປຸຎ຺ຎກ຺ເຂຕ຺ໂຕ ອນຸຕ຺ຕໂຣ;
ເອເຕນ ສຈ຺ຈວຊ຺ເຊນ, ຄມນໍ ເມ ສມິຊ຺ຌຕຸ’.
‘‘ສຫ ກເຕ ສຈ຺ຈວເຣ, ມຄ຺ຄາ ອປຄຕໍ ຊລໍ;
ຕໂຕ ສຸເຂນ ອຸຕ຺ຕິຓ຺ໂຓ, ນທີຕີເຣ ມໂນຣເມ.
‘‘ນິສິນ຺ນໍ ¶ ອທ຺ທສໍ ພຸທ຺ຘໍ, ອຸເທນ຺ຕໍວ ປຠງ຺ກຣໍ;
ຊລນ຺ຕໍ ເຫມເສລໍວ, ທີປຣຸກ຺ຂໍວ ໂຊຕິຕໍ.
‘‘ສສິໍວ ຕາຣາສຫິຕໍ, ສາວເກຫິ ປຸຣກ຺ຂຕໍ;
ວາສວໍ ວິຍ ວສ຺ສນ຺ຕໍ, ເທສນາຊລທນ຺ຕຣໍ [ເທເວນ ຊລນນ຺ທນໍ (ສ຺ຍາ. ປີ.)].
‘‘ວນ຺ທິຕ຺ວານ ສຫາມຈ຺ໂຈ, ເອກມນ຺ຕມຸປາວິສິໍ;
ຕໂຕ ໂນ ອາສຍໍ [ຕໂຕ ອຊ຺ຌາສຍໍ (ສ຺ຍາ.)] ຎຕ຺ວາ, ພຸທ຺ໂຘ ຘມ຺ມມເທສຍິ.
‘‘ສຸຕ຺ວານ ¶ ຘມ຺ມໍ ວິມລໍ, ອໂວຈຸມ຺ຫ ມຍໍ ຊິນໍ;
‘ປພ຺ພາເຊຫິ ມຫາວີຣ, ນິພ຺ພິນ຺ທາມ຺ຫ [ນິພ຺ພິນ຺ນາມ຺ຫ (ສີ. ປີ.), ໂອຕິຓ຺ຓມ຺ຫ (ສ຺ຍາ.)] ມຍໍ ຠເວ’.
‘‘‘ສ຺ວກ຺ຂາໂຕ ຠິກ຺ຂເວ ຘມ຺ໂມ, ທຸກ຺ຂນ຺ຕກຣຓາຍ ໂວ;
ຈຣຖ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ’, ອິຈ຺ຈາຫ ມຸນິສຕ຺ຕໂມ.
‘‘ສຫ ວາຈາຍ ສພ຺ເພປິ, ຠິກ຺ຂຸເວສຘຣາ ມຍໍ;
ອຫຸມ຺ຫ ອຸປສມ຺ປນ຺ນາ, ໂສຕາປນ຺ນາ ຈ ສາສເນ.
‘‘ຕໂຕ ເຊຕວນໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ອນຸສາສິ ວິນາຍໂກ;
ອນຸສິຏ຺ໂຐ ຊິເນນາຫໍ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ.
‘‘ຕໂຕ ຠິກ຺ຂຸສຫສ຺ສານິ [ຠິກ຺ຂຸສຫສ຺ສໍ ຕໍ (ສີ. ປີ.)], ອນຸສາສິມຫໍ ຕທາ;
ມມານຸສາສນກຣາ, ເຕປິ ອາສຸໍ ອນາສວາ.
‘‘ຊິໂນ ຕສ຺ມິໍ ຄຸເຓ ຕຸຏ຺ໂຐ, ເອຕທຄ຺ເຄ ຐເປສິ ມໍ;
ຠິກ຺ຂຸໂອວາທການຄ຺ໂຄ, ກປ຺ປິໂນຕິ ມຫາຊເນ.
‘‘ສຕສຫສ຺ເສ ¶ ກຕໍ ກມ຺ມໍ, ຜລໍ ທສ຺ເສສິ ເມ ອິຘ;
ປມຸຕ຺ໂຕ ສຣເວໂຄວ, ກິເລເສ ຌາປຍິໍ [ຌາປຍີ (ສີ.)] ມມ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ມຫາກປ຺ປິໂນ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ມຫາກປ຺ປິນຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຕຕິຍໍ.
໔. ທພ຺ພມລ຺ລປຸຕ຺ຕຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ¶ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພໂລກວິທູ ມຸນິ;
ອິໂຕ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ຈກ຺ຂຸມາ.
‘‘ໂອວາທໂກ ວິຎ຺ຎາປໂກ, ຕາຣໂກ ສພ຺ພປາຓິນໍ;
ເທສນາກຸສໂລ ພຸທ຺ໂຘ, ຕາເຣສິ ຊນຕໍ ພຫຸໍ.
‘‘ອນຸກມ຺ປໂກ ¶ ກາຣຸຓິໂກ, ຫິເຕສີ ສພ຺ພປາຓິນໍ;
ສມ຺ປຕ຺ເຕ ຕິຕ຺ຖິເຍ ສພ຺ເພ, ປຎ຺ຈສີເລ ປຕິຏ຺ຐປິ [ປຕິຏ຺ຐຫິ (ສ຺ຍາ. ກ.)].
‘‘ເອວໍ ນິຣາກຸລໍ ອາສິ, ສຸຎ຺ຎຕໍ [ສຸຎ຺ຎກໍ (ສີ.) ເອວມຸປຣິປິ] ຕິຕ຺ຖິເຍຫິ ຈ;
ວິຈິຕ຺ຕໍ ອຣຫນ຺ເຕຫິ, ວສີຠູເຕຫິ ຕາທິຠິ.
‘‘ຣຕນານຏ຺ຐປຎ຺ຎາສໍ, ອຸຄ຺ຄໂຕ ໂສ ມຫາມຸນິ;
ກຎ຺ຈນຄ຺ຆິຍສງ຺ກາໂສ, ພາຕ຺ຕິໍສວຣລກ຺ຂໂຓ.
‘‘ວສ຺ສສຕສຫສ຺ສານິ ¶ , ອາຍຸ ວິຊ຺ຊຕິ ຕາວເທ;
ຕາວຕາ ຕິຏ຺ຐມາໂນ ໂສ, ຕາເຣສິ ຊນຕໍ ພຫຸໍ.
‘‘ຕທາຫໍ ຫໍສວຕິຍໍ, ເສຏ຺ຐິປຸຕ຺ໂຕ ມຫາຍໂສ;
ອຸເປຕ຺ວາ ໂລກປຊ຺ໂຊຕໍ, ອສ຺ໂສສິໍ ຘມ຺ມເທສນໍ.
‘‘ເສນາສນານິ ຠິກ຺ຂູນໍ, ປຎ຺ຎາເປນ຺ຕໍ ສສາວກໍ;
ກິຕ຺ຕຍນ຺ຕສ຺ສ ວຈນໍ, ສຸຓິຕ຺ວາ ມຸທິໂຕ ອຫໍ.
‘‘ອຘິກາຣໍ ¶ ສສງ຺ຆສ຺ສ, ກຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ມເຫສິໂນ;
ນິປຈ຺ຈ ສິຣສາ ປາເທ, ຕໍ ຐານມຠິປຕ຺ຖຍິໍ.
‘‘ຕທາຫ ສ ມຫາວີໂຣ, ມມ ກມ຺ມໍ ປກິຕ຺ຕຍໍ;
‘ໂຍ ສສງ຺ຆມໂຠເຊສິ, ສຕ຺ຕາຫໍ ໂລກນາຍກໍ.
‘‘‘ໂສຍໍ ກມລປຕ຺ຕກ຺ໂຂ, ສີຫໍໂສ ກນກຕ຺ຕໂຈ;
ມມ ປາທມູເລ ນິປຕິ [ປຕິໂຕ (ປີ.)], ປຕ຺ຖຍໍ ຐານມຸຕ຺ຕມໍ.
‘‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ສາວໂກ ຕສ຺ສ ພຸທ຺ຘສ຺ສ, ທພ຺ໂພ ນາເມນ ວິສ຺ສຸໂຕ;
ເສນາສນປຎ຺ຎາປໂກ, ອຄ຺ໂຄ ເຫສ຺ສຕິຍໍ ຕທາ’.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ສຕານໍ ຕີຓິກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ເທວຣຊ຺ຊມກາຣຍິໍ;
ສຕານໍ ປຎ຺ຈກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ອໂຫສຫໍ.
‘‘ປເທສຣຊ຺ຊໍ ¶ ¶ ¶ ວິປຸລໍ, ຄຓນາໂຕ ອສງ຺ຂິຍໍ;
ສພ຺ພຕ຺ຖ ສຸຂິໂຕ ອາສິໍ, ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ວາຫສາ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ວິປສ຺ສີ ນາມ ນາຍໂກ;
ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ຈາຣຸທສ຺ສໂນ [ຈາຣຸນຍໂນ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ສພ຺ພຘມ຺ມວິປສ຺ສໂກ.
‘‘ທຸຏ຺ຐຈິຕ຺ໂຕ ອຸປວທິໍ, ສາວກໍ ຕສ຺ສ ຕາທິໂນ;
ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີຓໍ, ສຸທ຺ໂຘຕິ ຈ ວິຊານິຍ.
‘‘ຕສ຺ເສວ ນຣວີຣສ຺ສ, ສາວການໍ ມເຫສິນໍ;
ສລາກຎ຺ຈ ຄເຫຕ຺ວານ [ສລາກໍ ປຄ຺ຄເຫຕ຺ວານ (ສີ. ປີ.)], ຂີໂຣທນມທາສຫໍ.
‘‘ອິມມ຺ຫິ ຠທ຺ທເກ ກປ຺ເປ, ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ ມຫາຍໂສ;
ກສ຺ສໂປ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ວທຕໍ ວໂຣ.
‘‘ສາສນໍ ໂຊຕຍິຕ຺ວານ, ອຠິຠຸຍ຺ຍ ກຸຕິຕ຺ຖິເຍ;
ວິເນຍ຺ເຍ ວິນຍິຕ຺ວາວ, ນິພ຺ພຸໂຕ ໂສ ສສາວໂກ.
‘‘ສສິສ຺ເສ ນິພ຺ພຸເຕ ນາເຖ, ອຕ຺ຖເມນ຺ຕມ຺ຫິ ສາສເນ;
ເທວາ ກນ຺ທິໍສຸ ສໍວິຄ຺ຄາ, ມຸຕ຺ຕເກສາ ຣຸທມ຺ມຸຂາ.
‘‘ນິພ຺ພາຍິສ຺ສຕິ ¶ ຘມ຺ມກ຺ໂຂ, ນ ປສ຺ສິສ຺ສາມ ສຸພ຺ພເຕ;
ນ ສຸຓິສ຺ສາມ ສທ຺ຘມ຺ມໍ, ອໂຫ ໂນ ອປ຺ປປຸຎ຺ຎຕາ.
‘‘ຕທາຍໍ ປຖວີ ສພ຺ພາ, ອຈລາ ສາ ຈລາຈລາ [ຈລາຈລີ (ສີ.), ປຸລາປຸລີ (ສ຺ຍາ.)];
ສາຄໂຣ ຈ ສໂສໂກວ, ວິນທີ ກຣຸຓໍ ຄິຣໍ.
‘‘ຈຕຸທ຺ທິສາ ທຸນ຺ທຸຠິໂຍ, ນາທຍິໍສຸ ອມານຸສາ;
ສມນ຺ຕໂຕ ອສນິໂຍ, ຜລິໍສຸ ຈ ຠຍາວຫາ.
‘‘ອຸກ຺ກາ ¶ ປຕິໍສຸ ນຠສາ, ຘູມເກຕຸ ຈ ທິສ຺ສຕິ;
ສຘູມາ ຊາລວຏ຺ຏາ ຈ [ສພ຺ພຖລຊສຕ຺ຕາ ຈ (ສີ.)], ຣວິໍສຸ ກຣຸຓໍ ມິຄາ.
‘‘ອຸປ຺ປາເທ ທາຣຸເຓ ທິສ຺ວາ, ສາສນຕ຺ຖງ຺ຄສູຈເກ;
ສໍວິຄ຺ຄາ ຠິກ຺ຂໂວ ສຕ຺ຕ, ຈິນ຺ຕຍິມ຺ຫ ມຍໍ ຕທາ.
‘‘ສາສເນນ ວິນາມ຺ຫາກໍ, ຊີວິເຕນ ອລໍ ມຍໍ;
ປວິສິຕ຺ວາ ມຫາຣຎ຺ຎໍ, ຍຸຎ຺ຊາມ ຊິນສາສນໍ.
‘‘ອທ຺ທສມ຺ຫ ¶ ຕທາຣຎ຺ເຎ, ອຸພ຺ພິທ຺ຘໍ ເສລມຸຕ຺ຕມໍ;
ນິສ຺ເສຓິຍາ ຕມາຣຸຍ຺ຫ, ນິສ຺ເສຓິໍ ປາຕຍິມ຺ຫເສ.
‘‘ຕທາ ¶ ໂອວທິ ໂນ ເຖໂຣ, ພຸທ຺ຘຸປ຺ປາໂທ ສຸທຸລ຺ລໂຠ;
ສທ຺ຘາຕິທຸລ຺ລຠາ ລທ຺ຘາ, ໂຖກໍ ເສສຎ຺ຈ ສາສນໍ.
‘‘ນິປຕນ຺ຕິ ຂຓາຕີຕາ, ອນນ຺ເຕ ທຸກ຺ຂສາຄເຣ;
ຕສ຺ມາ ປໂຍໂຄ ກຕ຺ຕພ຺ໂພ, ຍາວ ຐາຕິ ມຸເນ ມຕໍ [ຍາວ ຕິຏ຺ຐຕິ ສາສນໍ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ອຣຫາ ອາສິ ໂສ ເຖໂຣ, ອນາຄາມີ ຕທານຸໂຄ;
ສຸສີລາ ອິຕເຣ ຍຸຕ຺ຕາ, ເທວໂລກໍ ອຄມ຺ຫເສ.
‘‘ນິພ຺ພຸໂຕ ຕິຓ຺ຓສໍສາໂຣ, ສຸທ຺ຘາວາເສ ຈ ເອກໂກ;
ອຫຎ຺ຈ ປກ຺ກຸສາຕິ ຈ, ສຠິໂຍ ພາຫິໂຍ ຕຖາ.
‘‘ກຸມາຣກສ຺ສໂປ ເຈວ, ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖູປຄາ ມຍໍ;
ສໍສາຣພນ຺ຘນາ ມຸຕ຺ຕາ, ໂຄຕເມນານຸກມ຺ປິຕາ.
‘‘ມລ຺ເລສຸ ກຸສິນາຣາຍໍ, ຊາໂຕ ຄພ຺ເຠວ ເມ ສໂຕ;
ມາຕາ ມຕາ ຈິຕາຣຸຬ຺ຫາ, ຕໂຕ ນິປ຺ປຕິໂຕ ອຫໍ.
‘‘ປຕິໂຕ ¶ ທພ຺ພປຸຎ຺ຊມ຺ຫິ, ຕໂຕ ທພ຺ໂພຕິ ວິສ຺ສຸໂຕ;
ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີພເລນາຫໍ, ວິມຸຕ຺ໂຕ ສຕ຺ຕວສ຺ສິໂກ.
‘‘ຂີໂຣທນພເລນາຫໍ ¶ , ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫຸປາຄໂຕ;
ຂີຓາສໂວປວາເທນ, ປາເປຫິ ພຫຸໂຈທິໂຕ.
‘‘ອຸໂຠ ປຸຎ຺ຎຎ຺ຈ ປາປຎ຺ຈ, ວີຕິວຕ຺ໂຕມ຺ຫິ ທານິຫໍ;
ປຕ຺ວານ ປຣມໍ ສນ຺ຕິໍ, ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ເສນາສນໍ ປຎ຺ຎາປຍິໍ, ຫາສຍິຕ຺ວານ ສຸພ຺ພເຕ;
ຊິໂນ ຕສ຺ມິໍ ຄຸເຓ ຕຸຏ຺ໂຐ, ເອຕທຄ຺ເຄ ຐເປສິ ມໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ທພ຺ພມລ຺ລປຸຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ທພ຺ພມລ຺ລປຸຕ຺ຕຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ.
໕. ກຸມາຣກສ຺ສປຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ອິໂຕ ¶ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ນາຍໂກ;
ສພ຺ພໂລກຫິໂຕ ວີໂຣ, ປທຸມຸຕ຺ຕຣນາມໂກ.
‘‘ຕທາຫໍ ¶ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຫຸຕ຺ວາ, ວິສ຺ສຸໂຕ ເວທປາຣຄູ;
ທິວາວິຫາຣໍ ວິຈຣໍ, ອທ຺ທສໍ ໂລກນາຍກໍ.
‘‘ຈຕຸສຈ຺ຈໍ ¶ ປກາເສນ຺ຕໍ, ໂພຘຍນ຺ຕໍ ສເທວກໍ;
ວິຈິຕ຺ຕກຖິການຄ຺ຄໍ, ວຓ຺ຓຍນ຺ຕໍ ມຫາຊເນ.
‘‘ຕທາ ມຸທິຕຈິຕ຺ໂຕຫໍ, ນິມນ຺ເຕຕ຺ວາ ຕຖາຄຕໍ;
ນານາຣຕ຺ເຕຫິ ວຕ຺ເຖຫິ, ອລງ຺ກຣິຕ຺ວານ ມຓ຺ຑປໍ.
‘‘ນານາຣຕນປຊ຺ໂຊຕໍ, ສສງ຺ຆໍ ໂຠຊຍິໍ ຕຫິໍ;
ໂຠຊຍິຕ຺ວານ ສຕ຺ຕາຫໍ, ນານຄ຺ຄຣສໂຠຊນໍ.
‘‘ນານາຈິຕ຺ເຕຫິ [ນານາວຓ຺ເຓຫິ (ສີ.)] ປຸປ຺ເຜຫິ, ປູຊຍິຕ຺ວາ ສສາວກໍ [ມຫາວີຣໍ (ກ.)];
ນິປຈ຺ຈ ປາທມູລມ຺ຫິ, ຕໍ ຐານໍ ປຕ຺ຖຍິໍ ອຫໍ.
‘‘ຕທາ ¶ ມຸນິວໂຣ ອາຫ, ກຣຸເຓກຣສາສໂຍ [ກຣຸໂຓ ກຣຸຓາລໂຍ (ສ຺ຍາ.)];
‘ປສ຺ສເຖຕໍ ທິຊວຣໍ, ປທຸມານນໂລຈນໍ.
‘‘‘ປີຕິປາໂມຊ຺ຊພຫຸລໍ, ສມຸຄ຺ຄຕຕນູຣຸຫໍ;
ຫາສມ຺ຫິຕວິສາລກ຺ຂໍ, ມມ ສາສນລາລສໍ.
‘‘‘ປຕິຕໍ ປາທມູເລ ເມ, ເອກາວຕ຺ຖສຸມານສໍ [ເອກວຕ຺ຖໍ ສຸມານສໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)];
ເອສ ປຕ຺ເຖຕິ ຕໍ ຐານໍ, ວິຈິຕ຺ຕກຖິກຕ຺ຕນໍ [ວິຈິຕ຺ຕກຖິກຕ຺ຕທໍ (ສີ. ປີ.)].
‘‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາໂທ, ໂອຣໂສ ຘມ຺ມນິມ຺ມິໂຕ;
ກຸມາຣກສ຺ສໂປ ນາມ, ເຫສ຺ສຕິ ສຕ຺ຖຸ ສາວໂກ.
‘‘‘ວິຈິຕ຺ຕປຸປ຺ຜທຸສ຺ສານໍ ¶ , ຣຕນານຎ຺ຈ ວາຫສາ;
ວິຈິຕ຺ຕກຖິການໍ ໂສ, ອຄ຺ຄຕໍ ປາປຸຓິສ຺ສຕິ’.
‘‘ເຕນ ¶ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ປຣິພ຺ຠມໍ ຠວາຠເວ [ຠວາກາເສ (ສີ. ປີ.)], ຣງ຺ຄມຊ຺ເຌ ຍຖາ ນໂຏ;
ສາຂມິຄຕ຺ຣໂຊ ຫຸຕ຺ວາ, ມິຄິຍາ ກຸຈ຺ຉິໂມກ຺ກມິໍ.
‘‘ຕທາ ມຍິ ກຸຈ຺ຉິຄເຕ, ວຊ຺ຌວາໂຣ ອຸປຏ຺ຐິໂຕ;
ສາເຂນ ຈຕ຺ຕາ ເມ ມາຕາ, ນິຄ຺ໂຣຘໍ ສຣຓໍ ຄຕາ.
‘‘ເຕນ ສາ ມິຄຣາເຊນ, ມຣຓາ ປຣິໂມຈິຕາ;
ປຣິຈ຺ຈຊິຕ຺ວາ ສປາຓໍ [ສໍປາຓໍ (ສີ. ປີ.)], ມເມວໍ ໂອວທີ ຕທາ.
‘‘‘ນິຄ຺ໂຣຘເມວ ເສເວຍ຺ຍ, ນ ສາຂມຸປສໍວເສ;
ນິຄ຺ໂຣຘສ຺ມິໍ ມຕໍ ເສຍ຺ໂຍ, ຍຎ຺ເຈ ສາຂມ຺ຫິ ຊີວິຕໍ’.
‘‘ເຕນານຸສິຏ຺ຐາ ມິຄຍູຖເປນ, ອຫຎ຺ຈ ມາຕາ ຈ ຕເຖຕເຣ ຈ [ຈິຕເຣ ຈ (ສ຺ຍາ.), ຕສ຺ໂສວາເທນ (ປີ.), ຈິຕເຣ ຈ ຕສ຺ໂສວາທໍ (ກ.)];
ອາຄມ຺ມ ¶ ຣມ຺ມໍ ຕຸສິຕາຘິວາສໍ, ຄຕາ ປວາສໍ ສຆຣໍ ຍເຖວ.
‘‘ປຸໂນ ກສ຺ສປວີຣສ຺ສ, ອຕ຺ຖເມນ຺ຕມ຺ຫິ ສາສເນ;
ອາຣຸຍ຺ຫ ເສລສິຂຣໍ, ຍຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ຊິນສາສນໍ.
‘‘ອິທານາຫໍ ຣາຊຄເຫ, ຊາໂຕ ເສຏ຺ຐິກຸເລ ອຫຸໍ;
ອາປນ຺ນສຕ຺ຕາ ເມ ມາຕາ, ປພ຺ພຊິ ອນຄາຣິຍໍ.
‘‘ສຄພ຺ຠໍ ¶ ¶ ຕໍ ວິທິຕ຺ວານ, ເທວທຕ຺ຕມຸປານຍຸໍ;
ໂສ ອໂວຈ ‘ວິນາເສຖ, ປາປິກໍ ຠິກ຺ຂຸນິໍ ອິມໍ’.
‘‘ອິທານິປິ ມຸນິນ຺ເທນ, ຊິເນນ ອນຸກມ຺ປິຕາ;
ສຸຂິນີ ອຊນີ ມຍ຺ຫໍ, ມາຕາ ຠິກ຺ຂຸນຸປສ຺ສເຍ.
‘‘ຕໍ ວິທິຕ຺ວາ ມຫີປາໂລ, ໂກສໂລ ມໍ ອໂປສຍິ;
ກຸມາຣປຣິຫາເຣນ, ນາເມນາຫຎ຺ຈ ກສ຺ສໂປ.
‘‘ມຫາກສ຺ສປມາຄມ຺ມ, ອຫໍ ກຸມາຣກສ຺ສໂປ;
ວມ຺ມິກສທິສໍ ກາຍໍ, ສຸຕ຺ວາ ພຸທ຺ເຘນ ເທສິຕໍ.
‘‘ຕໂຕ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈິ ເມ, ອນຸປາທາຍ ສພ຺ພໂສ;
ປາຍາສິໍ ທມຍິຕ຺ວາຫໍ, ເອຕທຄ຺ຄມປາປຸຓິໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ກຸມາຣກສ຺ສໂປ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ກຸມາຣກສ຺ສປຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຎ຺ຈມໍ.
ຈຕຸວີສຕິມໍ ຠາຓວາຣໍ.
໖. ພາຫິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ອິໂຕ ¶ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ນາຍໂກ;
ມຫປ຺ປໂຠ ຕິໂລກຄ຺ໂຄ, ນາເມນ ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ.
‘‘ຂິປ຺ປາຠິຎ຺ຎສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸສ຺ສ, ຄຸຓໍ ກິຕ຺ຕຍໂຕ ມຸເນ;
ສຸຕ຺ວາ ອຸທຄ຺ຄຈິຕ຺ໂຕຫໍ, ກາຣໍ ກຕ຺ວາ ມເຫສິໂນ.
‘‘ທຕ຺ວາ ສຕ຺ຕາຫິກໍ ທານໍ, ສສິສ຺ສສ຺ສ ມຸເນ ອຫໍ;
ອຠິວາທິຍ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ຕໍ ຐານໍ ປຕ຺ຖຍິໍ ຕທາ.
‘‘ຕໂຕ ມໍ ພ຺ຍາກຣິ ພຸທ຺ໂຘ, ‘ເອຕໍ ປສ຺ສຖ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ;
ປຕິຕໍ ປາທມູເລ ເມ, ຈຣິຍໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓໍ [ປສນ຺ນນຍນານນໍ (ສີ.), ປີນສມ຺ປນ຺ນເວກ຺ຂຓໍ (ສ຺ຍາ.), ປີຓໍສໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓໍ (ປີ.)].
‘‘‘ເຫມຍຎ຺ໂຎປຈິຕງ຺ຄໍ ¶ ¶ , ອວທາຕຕນຸຕ຺ຕຈໍ;
ປລມ຺ພພິມ຺ພຕມ຺ໂພຏ຺ຐໍ, ເສຕຕິຓ຺ຫສມໍ ທິຊໍ.
‘‘‘ຄຸຓຖາມພຫຸຕຣໍ, ສມຸຄ຺ຄຕຕນູຣຸຫໍ;
ຄຸໂຓຆາຍຕນີຠູຕໍ, ປີຕິສມ຺ຜຸລ຺ລິຕານນໍ.
‘‘‘ເອໂສ ປຕ຺ຖຍເຕ ຐານໍ, ຂິປ຺ປາຠິຎ຺ຎສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ;
ອນາຄເຕ ມຫາວີໂຣ, ໂຄຕໂມ ນາມ ເຫສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ¶ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາໂທ, ໂອຣໂສ ຘມ຺ມນິມ຺ມິໂຕ;
ພາຫິໂຍ ນາມ ນາເມນ, ເຫສ຺ສຕິ ສຕ຺ຖຸ ສາວໂກ’.
‘‘ຕທາ ຫິ ຕຸຏ຺ໂຐ ວຸຏ຺ຐາຍ, ຍາວຊີວໍ ມຫາມຸເນ;
ກາຣໍ ກຕ຺ວາ ຈຸໂຕ ສຄ຺ຄໍ, ອຄໍ ສຠວນໍ ຍຖາ.
‘‘ເທວຠູໂຕ ¶ ມນຸສ຺ໂສ ວາ, ສຸຂິໂຕ ຕສ຺ສ ກມ຺ມຸໂນ;
ວາຫສາ ສໍສຣິຕ຺ວານ, ສມ຺ປຕ຺ຕິມນຸໂຠມຫໍ.
‘‘ປຸນ ກສ຺ສປວີຣສ຺ສ, ອຕ຺ຖເມນ຺ຕມ຺ຫິ [ອຕ຺ຖງ຺ຄຕມ຺ຫິ (ສ຺ຍາ.)] ສາສເນ;
ອາຣຸຍ຺ຫ ເສລສິຂຣໍ, ຍຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ຊິນສາສນໍ.
‘‘ວິສຸທ຺ຘສີໂລ ສປ຺ປຎ຺ໂຎ, ຊິນສາສນກາຣໂກ;
ຕໂຕ ຈຸຕາ ປຎ຺ຈ ຊນາ, ເທວໂລກໍ ອຄມ຺ຫເສ.
‘‘ຕໂຕຫໍ ພາຫິໂຍ ຊາໂຕ, ຠາຣຸກຈ຺ເຉ ປຸຣຸຕ຺ຕເມ;
ຕໂຕ ນາວາຍ ປກ຺ຂນ຺ໂທ [ປກ຺ຂນ຺ໂຕ (ສີ.), ປກ຺ກນ຺ໂຕ (ປີ.)], ສາຄຣໍ ອປ຺ປສິທ຺ຘິຍໍ [ອຕ຺ຖສິທ຺ຘິຍໍ (ກ.)].
‘‘ຕໂຕ ນາວາ ອຠິຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຄນ຺ຕ຺ວານ ກຕິປາຫກໍ;
ຕທາ ຠີສນເກ ໂຆເຣ, ປຕິໂຕ ມກຣາກເຣ.
‘‘ຕທາຫໍ ວາຍມິຕ຺ວານ, ສນ຺ຕຣິຕ຺ວາ ມໂຫທຘິໍ;
ສຸປ຺ປາທປຏ຺ຏນວຣໍ [ສຸປ຺ປາຣປຏ຺ຏນວຣໍ (ສີ. ປີ.)], ສມ຺ປຕ຺ໂຕ ມນ຺ທເວຘິໂຕ [ມນ຺ທເມຘິໂກ (ສີ.), ມນ຺ທເວທິໂຕ (ສ຺ຍາ.), ມທ຺ທເວຣຕໍ (ກ.)].
‘‘ທາຣຸຈີຣໍ ນິວາເສຕ຺ວາ, ຄາມໍ ປິຓ຺ຑາຍ ປາວິສິໍ;
ຕທາຫ ໂສ ຊໂນ ຕຸຏ຺ໂຐ, ອຣຫາຍມິຘາຄໂຕ.
‘‘ອິມໍ ອນ຺ເນນ ປາເນນ, ວຕ຺ເຖນ ສຍເນນ ຈ;
ເຠສຊ຺ເຊນ ຈ ສກ຺ກຕ຺ວາ, ເຫສ຺ສາມ ສຸຂິຕາ ມຍໍ.
‘‘ປຈ຺ຈຍານໍ ຕທາ ລາຠີ, ເຕຫິ ສກ຺ກຕປູຊິໂຕ;
ອຣຫາຫນ຺ຕິ ສງ຺ກປ຺ປໍ, ອຸປ຺ປາເທສິໍ ອໂຍນິໂສ.
‘‘ຕໂຕ ¶ ¶ ເມ ຈິຕ຺ຕມຎ຺ຎາຍ, ໂຈທຍີ ປຸພ຺ພເທວຕາ;
‘ນ ຕ຺ວໍ ອຸປາຍມຄ຺ຄຎ຺ຎູ, ກຸໂຕ ຕ຺ວໍ ອຣຫາ ຠເວ’.
‘‘ໂຈທິໂຕ ¶ ຕາຍ ສໍວິຄ຺ໂຄ, ຕທາຫໍ ປຣິປຸຈ຺ຉິ ຕໍ;
‘ເກ ວາ ເອເຕ ກຸຫິໍ ໂລເກ, ອຣຫນ຺ໂຕ ນຣຸຕ຺ຕມາ.
‘‘‘ສາວຕ຺ຖິຍໍ ¶ ໂກສລມນ຺ທິເຣ ຊິໂນ, ປຫູຕປຎ຺ໂຎ ວຣຠູຣິເມຘໂສ;
ໂສ ສກ຺ຍປຸຕ຺ໂຕ ອຣຫາ ອນາສໂວ, ເທເສຕິ ຘມ຺ມໍ ອຣຫຕ຺ຕປຕ຺ຕິຍາ.
‘‘‘ຕທສ຺ສ ສຸຕ຺ວາ ວຈນໍ ສຸປີຓິໂຕ [ປີຓິຕ຺ວາ (ກ.)], ນິຘິໍວ ລທ຺ຘາ ກປໂຓຕິ ວິມ຺ຫິໂຕ;
ອຸທຄ຺ຄຈິຕ຺ໂຕ ອຣຫຕ຺ຕມຸຕ຺ຕມໍ, ສຸທສ຺ສນໍ ທຏ຺ຐຸມນນ຺ຕໂຄຈຣໍ.
‘‘‘ຕທາ ຕໂຕ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວານ ສຕ຺ຖຸໂນ [ນິກ຺ຂມິຕຸນ ສຕ຺ຖຸວຣໍ (ສີ.)], ສທາ ຊິນໍ ປສ຺ສາມິ ວິມລານນໍ [ປຣາຊິນໍ ປສ຺ສາມິ ກມລານນໍ (ກ.)];
ອຸເປຈ຺ຈ ຣມ຺ມໍ ວິຊິຕວ຺ຫຍໍ ວນໍ, ທິເຊ ອປຸຈ຺ຉິໍ ກຸຫິໍ ໂລກນນ຺ທໂນ.
‘‘‘ຕໂຕ ອໂວຈຸໍ ນຣເທວວນ຺ທິໂຕ, ປຸຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ອສເນສນາຍ ໂສ;
ສໂສວ [ປຈ຺ເຈຫິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຂິປ຺ປໍ ມຸນິທສ຺ສນຸສ຺ສຸໂກ, ອຸເປຈ຺ຈ ວນ຺ທາຫິ ຕມຄ຺ຄປຸຄ຺ຄລໍ’.
‘‘ຕໂຕຫໍ ຕຸວຏໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ສາວຕ຺ຖິໍ ປຸຣມຸຕ຺ຕມໍ;
ວິຈຣນ຺ຕໍ ຕມທ຺ທກ຺ຂິໍ, ປິຓ຺ຑຕ຺ຖໍ ອປິຫາຄິຘໍ.
‘‘ປຕ຺ຕປາຓິໍ ¶ ອໂລລກ຺ຂໍ, ປາຈຍນ຺ຕໍ ປີຕາກຣໍ [ຠາຊຍນ຺ຕໍ ວິຍາມຕໍ (ສີ.), ໂຊຕຍນ຺ຕໍ ອິຘາມຕໍ (ສ຺ຍາ.), ຠາຊຍນ຺ຕໍ ອິທໍມຕໍ (ປີ.)];
ສິຣີນິລຍສງ຺ກາສໍ, ຣວິທິຕ຺ຕິຫຣານນໍ.
‘‘ຕໍ ສເມຈ຺ຈ ນິປຈ຺ຈາຫໍ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິໍ;
‘ກຸປເຖ ວິປ຺ປນຏ຺ຐສ຺ສ, ສຣຓໍ ໂຫຫິ ໂຄຕມ.
‘‘‘ປາຓສນ຺ຕາຣຓຕ຺ຖາຍ ¶ , ປິຓ຺ຑາຍ ວິຈຣາມຫໍ;
ນ ເຕ ຘມ຺ມກຖາກາໂລ, ອິຈ຺ຈາຫ ມຸນິສຕ຺ຕໂມ’.
‘‘ຕທາ ປຸນປ຺ປຸນໍ ພຸທ຺ຘໍ, ອາຍາຈິໍ ຘມ຺ມລາລໂສ;
ໂຍ ເມ ຘມ຺ມມເທເສສິ, ຄມ຺ຠີຣໍ ສຸຎ຺ຎຕໍ ປທໍ.
‘‘ຕສ຺ສ ¶ ຘມ຺ມໍ ສຸຓິຕ຺ວານ, ປາປຸຓິໍ ອາສວກ຺ຂຍໍ;
ປຣິກ຺ຂີຓາຍຸໂກ ສນ຺ໂຕ, ອໂຫ ສຕ຺ຖານຸກມ຺ປໂກ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ເອວໍ ເຖໂຣ ວິຍາກາສິ, ພາຫິໂຍ ທາຣຸຈີຣິໂຍ;
ສງ຺ກາຣກູເຏ ປຕິໂຕ, ຠູຕາວິຏ຺ຐາຍ ຄາວິຍາ.
‘‘ອຕ຺ຕໂນ ¶ ປຸພ຺ພຈຣິຍໍ, ກິຕ຺ຕຍິຕ຺ວາ ມຫາມຕິ;
ປຣິນິພ຺ພາຍິ ໂສ ເຖໂຣ [ວີໂຣ (ສີ.), ຘີໂຣ (ສ຺ຍາ.)], ສາວຕ຺ຖິຍໍ ປຸຣຸຕ຺ຕເມ.
‘‘ນຄຣາ ¶ ນິກ຺ຂມນ຺ໂຕ ຕໍ, ທິສ຺ວານ ອິສິສຕ຺ຕໂມ;
ທາຣຸຈີຣຘຣໍ ຘີຣໍ, ພາຫິຍໍ ພາຫິຕາຄມໍ.
‘‘ຠູມິຍໍ ປຕິຕໍ ທນ຺ຕໍ, ອິນ຺ທເກຕູວ ປາຕິຕໍ;
ຄຕາຍຸໍ ສຸກ຺ຂກິເລສໍ [ຄຕາຍຸ ສໍຄຕກ຺ເລສໍ (ສີ. ປີ.), ຕທາຍຸ ສງ຺ກຕາເລສໍ (ກ.)], ຊິນສາສນກາຣກໍ.
‘‘ຕໂຕ ອາມນ຺ຕຍີ ສຕ຺ຖາ, ສາວເກ ສາສເນ ຣເຕ;
‘ຄຓ຺ຫຖ ເນຕ຺ວາ [ຫຸຕ຺ວາ (ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)] ຌາເປຖ, ຕນຸໍ ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິໂນ.
‘‘‘ຖູປໍ ກໂຣຖ ປູເຊຖ, ນິພ຺ພຸໂຕ ໂສ ມຫາມຕິ;
ຂິປ຺ປາຠິຎ຺ຎານເມສຄ຺ໂຄ, ສາວໂກ ເມ ວໂຈກໂຣ.
‘‘‘ສຫສ຺ສມປິ ເຈ ຄາຖາ, ອນຕ຺ຖປທສຎ຺ຫິຕາ;
ເອກໍ ຄາຖາປທໍ ເສຍ຺ໂຍ, ຍໍ ສຸຕ຺ວາ ອຸປສມ຺ມຕິ.
‘‘‘ຍຕ຺ຖ ອາໂປ ຈ ປຖວີ, ເຕໂຊ ວາໂຍ ນ ຄາຘຕິ;
ນ ຕຕ຺ຖ ສຸກ຺ກາ ໂຊຕນ຺ຕິ, ອາທິຈ຺ໂຈ ນ ປກາສຕິ.
‘‘‘ນ ຕຕ຺ຖ ຈນ຺ທິມາ ຠາຕິ, ຕໂມ ຕຕ຺ຖ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;
ຍທາ ຈ ອຕ຺ຕນາ ເວທິ, ມຸນິໂມເນນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ.
‘‘‘ອຖ ¶ ຣູປາ ອຣູປາ ຈ, ສຸຂທຸກ຺ຂາ ວິມຸຈ຺ຈຕິ’;
ອິຈ຺ເຈວໍ ອຠຓີ ນາໂຖ, ຕິໂລກສຣໂຓ ມຸນິ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ພາຫິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ພາຫິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຉຏ຺ຐໍ.
໗. ມຫາໂກຏ຺ຐິກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ¶ ¶ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພໂລກວິທູ ມຸນິ;
ອິໂຕ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ຈກ຺ຂຸມາ.
‘‘ໂອວາທໂກ ວິຎ຺ຎາປໂກ, ຕາຣໂກ ສພ຺ພປາຓິນໍ;
ເທສນາກຸສໂລ ພຸທ຺ໂຘ, ຕາເຣສິ ຊນຕໍ ພຫຸໍ.
‘‘ອນຸກມ຺ປໂກ ¶ ກາຣຸຓິໂກ, ຫິເຕສີ ສພ຺ພປາຓິນໍ;
ສມ຺ປຕ຺ເຕ ຕິຕ຺ຖິເຍ ສພ຺ເພ, ປຎ຺ຈສີເລ ປຕິຏ຺ຐປິ.
‘‘ເອວໍ ນິຣາກຸລໍ ອາສິ, ສຸຎ຺ຎຕໍ ຕິຕ຺ຖິເຍຫິ ຈ;
ວິຈິຕ຺ຕໍ ອຣຫນ຺ເຕຫິ, ວສີຠູເຕຫິ ຕາທິຠິ.
‘‘ຣຕນານຏ຺ຐປຎ຺ຎາສໍ, ອຸຄ຺ຄໂຕ ໂສ ມຫາມຸນິ;
ກຎ຺ຈນຄ຺ຆິຍສງ຺ກາໂສ, ພາຕ຺ຕິໍສວຣລກ຺ຂໂຓ.
‘‘ວສ຺ສສຕສຫສ຺ສານິ, ອາຍຸ ວິຊ຺ຊຕິ ຕາວເທ;
ຕາວຕາ ຕິຏ຺ຐມາໂນ ໂສ, ຕາເຣສິ ຊນຕໍ ພຫຸໍ.
‘‘ຕທາຫໍ ຫໍສວຕິຍໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ເວທປາຣຄູ;
ອຸເປຈ຺ຈ ສພ຺ພໂລກຄ຺ຄໍ [ສພ຺ພສາຣຄ຺ຄໍ (ສີ.), ສຕ຺ຕປາຣຄໍ (ປີ.)], ອສ຺ໂສສິໍ ຘມ຺ມເທສນໍ.
‘‘ຕທາ ໂສ ສາວກໍ ວີໂຣ, ປຠິນ຺ນມຕິໂຄຈຣໍ;
ອຕ຺ເຖ ຘມ຺ເມ ນິຣຸຕ຺ເຕ ຈ, ປຏິຠາເນ ຈ ໂກວິທໍ.
‘‘ຐເປສິ ເອຕທຄ຺ຄມ຺ຫິ, ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຸທິໂຕ ອຫໍ;
ສສາວກໍ ຊິນວຣໍ, ສຕ຺ຕາຫໍ ໂຠຊຍິໍ ຕທາ.
‘‘ທຸສ຺ເສຫຈ຺ຉາທຍິຕ຺ວານ ¶ , ສສິສ຺ສໍ ພຸທ຺ຘິສາຄຣໍ [ພຸທ຺ຘສາຄຣໍ (ກ.)];
ນິປຈ຺ຈ ປາທມູລມ຺ຫິ, ຕໍ ຐານໍ ປຕ຺ຖຍິໍ ອຫໍ.
‘‘ຕໂຕ ¶ ອໂວຈ ໂລກຄ຺ໂຄ, ‘ປສ຺ສເຖຕໍ ທິຊຸຕ຺ຕມໍ;
ວິນຕໍ ປາທມູເລ ເມ, ກມໂລທຣສປ຺ປຠໍ.
‘‘‘ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສ [ເສຏ຺ຐໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຠິກ຺ຂຸສ຺ສ, ຐານໍ ປຕ຺ຖຍເຕ ອຍໍ;
ຕາຍ ສທ຺ຘາຍ ຈາເຄນ, ສທ຺ຘມ຺ມສ຺ສວເນນ [ເຕນ ຘມ຺ມສ຺ສເວນ (ສີ. ປີ. ກ.)] ຈ.
‘‘‘ສພ຺ພຕ຺ຖ ສຸຂິໂຕ ຫຸຕ຺ວາ, ສໍສຣິຕ຺ວາ ຠວາຠເວ;
ອນາຄຕມ຺ຫິ ອທ຺ຘາເນ, ລຈ຺ຉເສ ຕໍ ມໂນຣຖໍ.
‘‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ¶ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາໂທ, ໂອຣໂສ ຘມ຺ມນິມ຺ມິໂຕ;
ໂກຏ຺ຐິໂກ ນາມ ນາເມນ, ເຫສ຺ສຕິ ສຕ຺ຖຸ ສາວໂກ’.
‘‘ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຸທິໂຕ ຫຸຕ຺ວາ, ຍາວຊີວໍ ຕທາ ຊິນໍ;
ເມຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ປຣິຈຣິໍ, ສໂຕ ປຎ຺ຎາສມາຫິໂຕ.
‘‘ເຕນ ¶ ກມ຺ມວິປາເກນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ສຕານໍ ຕີຓິກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ເທວຣຊ຺ຊມກາຣຍິໍ;
ສຕານໍ ປຎ຺ຈກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ອໂຫສຫໍ.
‘‘ປເທສຣຊ຺ຊໍ ວິປຸລໍ, ຄຓນາໂຕ ອສງ຺ຂິຍໍ;
ສພ຺ພຕ຺ຖ ສຸຂິໂຕ ອາສິໍ, ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ວາຫສາ.
‘‘ທຸເວ ¶ ຠເວ ສໍສຣາມິ, ເທວຕ຺ເຕ ອຖ ມານຸເສ;
ອຎ຺ຎໍ ຄຕິໍ ນ ຄຈ຺ຉາມິ, ສຸຈິຓ຺ຓສ຺ສ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ທຸເວ ກຸເລ ປຊາຍາມິ, ຂຕ຺ຕິເຍ ອຖ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ;
‘‘ນີເຈ ກຸເລ ນ ຊາຍາມິ, ສຸຈິຓ຺ຓສ຺ສ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ຠເວ ສມ຺ປຕ຺ເຕ, ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ ອໂຫສຫໍ;
ສາວຕ຺ຖິຍໍ ວິປ຺ປກຸເລ, ປຈ຺ຈາຊາໂຕ ມຫທ຺ຘເນ.
‘‘ມາຕາ ຈນ຺ທວຕີ ນາມ, ປິຕາ ເມ ອສ຺ສລາຍໂນ;
ຍທາ ເມ ປິຕຣໍ ພຸທ຺ໂຘ, ວິນຍີ ສພ຺ພສຸທ຺ຘິຍາ.
‘‘ຕທາ ¶ ປສນ຺ໂນ ສຸຄເຕ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ;
ໂມຄ຺ຄລ຺ລາໂນ ອາຈຣິໂຍ, ອຸປຊ຺ຌາ ສາຣິສມ຺ຠໂວ.
‘‘ເກເສສຸ ຉິຊ຺ຊມາເນສຸ, ທິຏ຺ຐິ ຉິນ຺ນາ ສມູລິກາ;
ນິວາເສນ຺ໂຕ ຈ ກາສາວໍ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ.
‘‘ອຕ຺ຖຘມ຺ມນິຣຸຕ຺ຕີສຸ, ປຏິຠາເນ ຈ ເມ ມຕິ;
ປຠິນ຺ນາ ເຕນ ໂລກຄ຺ໂຄ, ເອຕທຄ຺ເຄ ຐເປສິ ມໍ.
‘‘ອສນ຺ທິຏ຺ຐໍ ວິຍາກາສິໍ, ອຸປຕິສ຺ເສນ ປຸຈ຺ຉິໂຕ;
ປຏິສມ຺ຠິທາສຸ ເຕນາຫໍ, ອຄ຺ໂຄ ສມ຺ພຸທ຺ຘສາສເນ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ມຫາໂກຏ຺ຐິໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ມຫາໂກຏ຺ຐິກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ສຕ຺ຕມໍ.
໘. ອຸຣຸເວຬກສ຺ສປຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ¶ ¶ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພໂລກວິທູ ມຸນິ;
ອິໂຕ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ຈກ຺ຂຸມາ.
‘‘ໂອວາທໂກ ວິຎ຺ຎາປໂກ, ຕາຣໂກ ສພ຺ພປາຓິນໍ;
ເທສນາກຸສໂລ ພຸທ຺ໂຘ, ຕາເຣສິ ຊນຕໍ ພຫຸໍ.
‘‘ອນຸກມ຺ປໂກ ກາຣຸຓິໂກ, ຫິເຕສີ ສພ຺ພປາຓິນໍ;
ສມ຺ປຕ຺ເຕ ຕິຕ຺ຖິເຍ ສພ຺ເພ, ປຎ຺ຈສີເລ ປຕິຏ຺ຐປິ.
‘‘ເອວໍ ນິຣາກຸລໍ ອາສິ, ສຸຎ຺ຎຕໍ ຕິຕ຺ຖິເຍຫິ ຈ;
ວິຈິຕ຺ຕໍ ອຣຫນ຺ເຕຫິ, ວສີຠູເຕຫິ ຕາທິຠິ.
‘‘ຣຕນານຏ຺ຐປຎ຺ຎາສໍ, ອຸຄ຺ຄໂຕ ໂສ ມຫາມຸນິ;
ກຎ຺ຈນຄ຺ຆິຍສງ຺ກາໂສ, ພາຕ຺ຕິໍສວຣລກ຺ຂໂຓ.
‘‘ວສ຺ສສຕສຫສ຺ສານິ ¶ , ອາຍຸ ວິຊ຺ຊຕິ ຕາວເທ;
ຕາວຕາ ຕິຏ຺ຐມາໂນ ໂສ, ຕາເຣສິ ຊນຕໍ ພຫຸໍ.
‘‘ຕທາຫໍ ຫໍສວຕິຍາ, ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ສາຘຸສມ຺ມໂຕ;
ອຸເປຈ຺ຈ ໂລກປຊ຺ໂຊຕໍ, ອສ຺ໂສສິໍ ຘມ຺ມເທສນໍ.
‘‘ຕທາ ¶ ມຫາປຣິສຕິໍ, ມຫາປຣິສສາວກໍ;
ຐເປນ຺ຕໍ ເອຕທຄ຺ຄມ຺ຫິ, ສຸຕ຺ວານ ມຸທິໂຕ ອຫໍ.
‘‘ມຫຕາ ປຣິວາເຣນ, ນິມນ຺ເຕຕ຺ວາ ມຫາຊິນໍ;
ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ສຫສ຺ເສນ, ສຫທານມທາສຫໍ.
‘‘ມຫາທານໍ ທທິຕ຺ວານ, ອຠິວາທິຍ ນາຍກໍ;
ເອກມນ຺ຕໍ ຐິໂຕ ຫຏ຺ໂຐ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິໍ.
‘‘‘ຕຍິ ສທ຺ຘາຍ ເມ ວີຣ, ອຘິກາຣຄຸເຓນ ຈ;
ປຣິສາ ມຫຕີ ໂຫຕຸ, ນິພ຺ພຕ຺ຕສ຺ສ ຕຫິໍ ຕຫິໍ’.
‘‘ຕທາ ອໂວຈ ປຣິສໍ, ຄຊຄຊ຺ຊິຕສຸສ຺ສໂຣ;
ກຣວີກຣຸໂຕ ສຕ຺ຖາ, ‘ເອຕໍ ປສ຺ສຖ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ.
‘‘‘ເຫມວຓ຺ຓໍ ມຫາພາຫຸໍ, ກມລານນໂລຈນໍ;
ອຸທຄ຺ຄຕນຸຊໍ ຫຏ຺ຐໍ, ສທ຺ຘວນ຺ຕໍ ຄຸເຓ ມມ.
‘‘‘ເອສ ¶ ປຕ຺ຖຍເຕ ຐານໍ [ປຕ຺ຖຍິ ຕໍ ຐານໍ (ສ຺ຍາ.)], ສີຫໂຆສສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ;
ອນາຄຕມ຺ຫິ ອທ຺ຘາເນ, ລຈ຺ຉເສ ຕໍ ມໂນຣຖໍ.
‘‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ¶ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາໂທ, ໂອຣໂສ ຘມ຺ມນິມ຺ມິໂຕ;
ກສ຺ສໂປ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ເຫສ຺ສຕິ ສຕ຺ຖຸ ສາວໂກ’.
‘‘ອິໂຕ ທ຺ເວນວຸເຕ ກປ຺ເປ, ອຫຸ ສຕ຺ຖາ ອນຸຕ຺ຕໂຣ;
ອນູປໂມ ອສທິໂສ, ຜຸສ຺ໂສ ໂລກຄ຺ຄນາຍໂກ.
‘‘ໂສ ¶ ຈ ສພ຺ພໍ ຕມໍ ຫນ຺ຕ຺ວາ, ວິຊເຏຕ຺ວາ ມຫາຊຏໍ;
ວສ຺ສເຕ ອມຕໍ ວຸຏ຺ຐິໍ, ຕປ຺ປຍນ຺ໂຕ ສເທວກໍ.
‘‘ຕທາ ¶ ຫິ ພາຣາຓສິຍໍ, ຣາຊາ ປຈ຺ຈາ ອຫຸມ຺ຫເສ;
ຠາຕໂຣມ຺ຫ ຕໂຍ ສພ຺ເພ, ສໍວິສຏ຺ຐາວ ຣາຊິໂນ.
‘‘ວີຣງ຺ຄຣູປາ ພລິໂນ, ສງ຺ຄາເມ ອປຣາຊິຕາ;
ຕທາ ກຸປິຕປຈ຺ຈນ຺ໂຕ [ກຸປ຺ປຕິ ປຈ຺ຈນ຺ໂຕ (ກ.)], ອມ຺ເຫ ອາຫ ມຫີປຕິ.
‘‘‘ເອຖ ຄນ຺ຕ຺ວານ ປຈ຺ຈນ຺ຕໍ, ໂສເຘຕ຺ວາ ອຏ຺ຏວີພລໍ;
ເຂມໍ ວິຊິຣິຕໍ ກຕ຺ວາ, ປຸນ ເທຖາຕິ ຠາສຖ’.
‘‘ຕໂຕ ມຍໍ ອໂວຈຸມ຺ຫ, ຍທິ ເທຍ຺ຍາສິ ນາຍກໍ;
ອຸປຏ຺ຐານາຍ ອມ຺ຫາກໍ, ສາຘຍິສ຺ສາມ ໂວ ຕໂຕ.
‘‘ຕໂຕ ມຍໍ ລທ຺ຘວຣາ, ຠູມິປາເລນ ເປສິຕາ;
ນິກ຺ຂິຕ຺ຕສຕ຺ຖໍ ປຈ຺ຈນ຺ຕໍ, ກຕ຺ວາ ປຸນຣຸປຈ຺ຈ ຕໍ.
‘‘ຍາຈິຕ຺ວາ ສຕ຺ຖຸປຏ຺ຐານໍ, ຣາຊານໍ ໂລກນາຍກໍ;
ມຸນິວີຣໍ ລຠິຕ຺ວານ, ຍາວຊີວໍ ຍຊິມ຺ຫ ຕໍ.
‘‘ມຫຄ຺ຆານິ ຈ ວຕ຺ຖານິ, ປຓີຕານິ ຣສານິ ຈ;
ເສນາສນານິ ຣມ຺ມານິ, ເຠສຊ຺ຊານິ ຫິຕານິ ຈ.
‘‘ທຕ຺ວາ ສສງ຺ຆມຸນິໂນ [ສສໍຆສ຺ສ ມຸເນ (ສີ. ປີ.)], ຘມ຺ເມນຸປ຺ປາທິຕານິ ໂນ;
ສີລວນ຺ໂຕ ກາຣຸຓິກາ, ຠາວນາຍຸຕ຺ຕມານສາ.
‘‘ສທ຺ຘາ ປຣິຈຣິຕ຺ວານ, ເມຕ຺ຕຈິຕ຺ເຕນ ນາຍກໍ;
ນິພ຺ພຸເຕ ຕມ຺ຫິ ໂລກຄ຺ເຄ, ປູຊໍ ກຕ຺ວາ ຍຖາພລໍ.
‘‘ຕໂຕ ¶ ¶ ຈຸຕາ ສນ຺ຕຸສິຕໍ [ຕາວຕິໍສໍ (ສ຺ຍາ.)], ຄຕາ ຕຕ຺ຖ ມຫາສຸຂໍ;
ອນຸຠູຕາ ມຍໍ ສພ຺ເພ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ມາຍາກາໂຣ ¶ ຍຖາ ຣງ຺ເຄ [ລທ຺ໂຘ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ທສ຺ເສສິ ວິກຕິໍ ພຫຸໍ;
ຕຖາ ຠເວ ຠມນ຺ໂຕຫໍ [ຄເມນ຺ໂຕຫໍ (ກ.), ຠວນ຺ໂຕຫໍ (ສ຺ຍາ.)], ວິເທຫາຘິປຕີ ອຫຸໍ.
‘‘ຄຸຓາເຈຬສ຺ສ ວາກ຺ເຍນ, ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິຄຕາສໂຍ;
ນຣກໍ ມຄ຺ຄມາຣູຬ຺ໂຫ, ຣຸຈາຍ ມມ ຘີຕຸຍາ.
‘‘ໂອວາທໍ ນາທິຍິຕ຺ວານ, ພ຺ຣຫ຺ມຸນາ ນາຣເທນຫໍ;
ພຫຸຘາ ສໍສິໂຕ ສນ຺ໂຕ, ທິຏ຺ຐິໍ ຫິຕ຺ວານ ປາປິກໍ.
‘‘ປູຣຍິຕ຺ວາ ¶ ວິເສເສນ, ທສ ກມ຺ມປຖານິຫໍ;
ຫິຕ຺ວານ ເທຫມຄມິໍ, ສຄ຺ຄໍ ສຠວນໍ ຍຖາ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ຠເວ ສມ຺ປຕ຺ເຕ, ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ ອໂຫສຫໍ;
ພາຣາຓສິຍໍ ຜີຕາຍໍ, ຊາໂຕ ວິປ຺ປມຫາກຸເລ.
‘‘ມຈ຺ຈຸພ຺ຍາຘິຊຣາ ຠີໂຕ, ໂອຄາເຫຕ຺ວາ ມຫາວນໍ [ຊຫິຕ຺ວານ ມຫາຘນໍ (ສີ.), ຊຫິຕ຺ວາ ຈ ມຫາຘນໍ (ປີ.)];
ນິພ຺ພານໍ ປທເມສນ຺ໂຕ, ຊຏິເລສຸ ປຣິພ຺ພຊິໍ.
‘‘ຕທາ ທ຺ເວ ຠາຕໂຣ ມຍ຺ຫໍ, ປພ຺ພຊິໍສຸ ມຍາ ສຫ;
ອຸຣຸເວຬາຍໍ ມາເປຕ຺ວາ, ອສ຺ສມໍ ນິວສິໍ ອຫໍ.
‘‘ກສ຺ສໂປ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ອຸຣຸເວຬນິວາສິໂກ [ອຸຣຸເວຬາຍ ນິວສິໍ (ສ຺ຍາ.)];
ຕໂຕ ເມ ອາສິ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ອຸຣຸເວຬກສ຺ສໂປ ອິຕິ.
‘‘ນທີສກາເສ ຠາຕາ ເມ, ນທີກສ຺ສປສວ຺ຫໂຍ;
ອາສີ ສກາສນາເມນ, ຄຍາຍໍ ຄຍາກສ຺ສໂປ.
‘‘ທ຺ເວ ¶ ສຕານິ ກນິຏ຺ຐສ຺ສ, ຕີຓິ ມຊ຺ຌສ຺ສ ຠາຕຸໂນ;
ມມ ປຎ຺ຈ ສຕານູນາ, ສິສ຺ສາ ສພ຺ເພ ມມານຸຄາ.
‘‘ຕທາ ອຸເປຈ຺ຈ ມໍ ພຸທ຺ໂຘ, ກຕ຺ວານ ວິວິຘານິ ເມ [ກຕ຺ວາ ນານາວິຘານິ ເມ (ສີ.)];
ປາຏິຫີຣານິ ໂລກຄ຺ໂຄ, ວິເນສິ ນຣສາຣຖິ.
‘‘ສຫສ຺ສປຣິວາເຣນ, ອໂຫສິໍ ເອຫິຠິກ຺ຂຸໂກ;
ເຕເຫວ ສຫ ສພ຺ເພຫິ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ.
‘‘ເຕ ¶ ເຈວຎ຺ເຎ ຈ ພຫໂວ, ສິສ຺ສາ ມໍ ປຣິວາຣຍຸໍ;
ສາສິຕຸຎ຺ຈ ສມຕ຺ໂຖຫໍ, ຕໂຕ ມໍ ອິສິສຕ຺ຕໂມ.
‘‘ມຫາປຣິສຠາວສ຺ມິໍ ¶ , ເອຕທຄ຺ເຄ ຐເປສິ ມໍ;
ອໂຫ ພຸທ຺ເຘ ກຕໍ ກາຣໍ, ສຜລໍ ເມ ອຊາຍຖ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ອຸຣຸເວຬກສ຺ສໂປ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອຸຣຸເວຬກສ຺ສປຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ອຏ຺ຐມໍ.
໙. ຣາຘຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ¶ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພໂລກວິທູ ມຸນິ;
ອິໂຕ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ຈກ຺ຂຸມາ.
‘‘ໂອວາທໂກ ວິຎ຺ຎາປໂກ, ຕາຣໂກ ສພ຺ພປາຓິນໍ;
ເທສນາກຸສໂລ ພຸທ຺ໂຘ, ຕາເຣສິ ຊນຕໍ ພຫຸໍ.
‘‘ອນຸກມ຺ປໂກ ກາຣຸຓິໂກ, ຫິເຕສີ ສພ຺ພປາຓິນໍ;
ສມ຺ປຕ຺ເຕ ຕິຕ຺ຖິເຍ ສພ຺ເພ, ປຎ຺ຈສີເລ ປຕິຏ຺ຐປິ.
‘‘ເອວໍ ນິຣາກຸລໍ ອາສິ, ສຸຎ຺ຎຕໍ ຕິຕ຺ຖິເຍຫິ ຈ;
ວິຈິຕ຺ຕໍ ອຣຫນ຺ເຕຫິ, ວສີຠູເຕຫິ ຕາທິຠິ.
‘‘ຣຕນານຏ຺ຐປຎ຺ຎາສໍ, ອຸຄ຺ຄໂຕ ໂສ ມຫາມຸນິ;
ກຎ຺ຈນຄ຺ຆິຍສງ຺ກາໂສ, ພາຕ຺ຕິໍສວຣລກ຺ຂໂຓ.
‘‘ວສ຺ສສຕສຫສ຺ສານິ, ອາຍຸ ວິຊ຺ຊຕິ ຕາວເທ;
ຕາວຕາ ຕິຏ຺ຐມາໂນ ໂສ, ຕາເຣສິ ຊນຕໍ ພຫຸໍ.
‘‘ຕທາຫໍ ຫໍສວຕິຍໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ມນ຺ຕປາຣຄູ;
ອຸເປຈ຺ຈ ຕໍ ນຣວຣໍ, ອສ຺ໂສສິໍ ຘມ຺ມເທສນໍ.
‘‘ປຎ຺ຎເປນ຺ຕໍ ມຫາວີຣໍ, ປຣິສາສຸ ວິສາຣທໍ;
ປຏິຠາເນຍ຺ຍກໍ ຠິກ຺ຂຸໍ, ເອຕທຄ຺ເຄ ວິນາຍກໍ.
‘‘ຕທາຫໍ ກາຣໍ ກຕ຺ວານ, ສສງ຺ເຆ ໂລກນາຍເກ;
ນິປຈ຺ຈ ສິຣສາ ປາເທ, ຕໍ ຐານໍ ອຠິປຕ຺ຖຍິໍ.
‘‘ຕໂຕ ¶ ມໍ ຠຄວາ ອາຫ, ສິງ຺ຄີນິກ຺ຂສມປ຺ປໂຠ;
ສເຣນ ຣຊນີເຍນ, ກິເລສມລຫາຣິນາ.
‘‘‘ສຸຂີ ¶ ¶ ຠວສ຺ສຸ ທີຆາຍຸ, ສິຊ຺ຌຕຸ ປຓິຘີ ຕວ;
ສສງ຺ເຆ ເມ ກຕໍ ກາຣໍ, ອຕີວ ວິປຸລໍ ຕຍາ.
‘‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາໂທ, ໂອຣໂສ ຘມ຺ມນິມ຺ມິໂຕ;
ຣາໂຘຕິ ນາມເຘຍ຺ເຍນ, ເຫສ຺ສຕິ ສຕ຺ຖຸ ສາວໂກ.
‘‘‘ສ ເຕ ເຫຕຸຄຸເຓ ຕຸຏ຺ໂຐ, ສກ຺ຍປຸຕ຺ໂຕ ນຣາສໂຠ [ອິທໍ ປາທທ຺ວຍໍ ສ຺ຍາມມູເລ ນຕ຺ຖີ];
ປຏິຠາເນຍ຺ຍການຄ຺ຄໍ, ປຎ຺ຎເປສ຺ສຕິ ນາຍໂກ’.
‘‘ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຸທິໂຕ ຫຸຕ຺ວາ, ຍາວຊີວໍ ຕທາ ຊິນໍ;
ເມຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ປຣິຈຣິໍ, ສໂຕ ປຎ຺ຎາສມາຫິໂຕ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ສຕານໍ ຕີຓິກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ເທວຣຊ຺ຊມກາຣຍິໍ;
ສຕານໍ ປຎ຺ຈກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ອໂຫສຫໍ.
‘‘ປເທສຣຊ຺ຊໍ ວິປຸລໍ, ຄຓນາໂຕ ອສງ຺ຂິຍໍ;
ສພ຺ພຕ຺ຖ ສຸຂິໂຕ ອາສິໍ, ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ວາຫສາ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ຠເວ ສມ຺ປຕ຺ເຕ, ຄິຣິພ຺ພຊປຸຣຸຕ຺ຕເມ;
ຊາໂຕ ວິປ຺ປກຸເລ ນິທ຺ເຘ, ວິກລຈ຺ຉາທນາສເນ.
‘‘ກຏຈ຺ຉຸຠິກ຺ຂໍ ປາທາສິໍ, ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ຕາທິໂນ;
ຍທາ ¶ ຊິຓ຺ໂຓ ຈ ວຸທ຺ໂຘ ຈ, ຕທາຣາມມຸປາຄມິໍ.
‘‘ປພ຺ພຊຕິ ນ ມໍ ໂກຈິ [ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ ນ ມໍ ເກຈິ (ສີ. ສ຺ຍາ ປີ.)], ຊິຓ຺ຓທຸພ຺ພລຖາມກໍ;
ເຕນ ທີໂນ ວິວຓ຺ຓງ຺ໂຄ [ວິວຓ຺ຓໂກ (ກ.)], ໂສໂກ ຈາສິໍ ຕທາ ອຫໍ.
‘‘ທິສ຺ວາ ມຫາກາຣຸຓິໂກ, ມມມາຫ [ມມາຫ ໂສ (ສີ.), ມມາຫ ຈ (ປີ.)] ມຫາມຸນິ;
‘ກິມຕ຺ຖໍ ປຸຕ຺ຕໂສກຏ຺ໂຏ, ພ຺ຣູຫິ ເຕ ຈິຕ຺ຕຊໍ ຣຸຊໍ’.
‘‘‘ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ນ ລເຠ ວີຣ, ສ຺ວາກ຺ຂາເຕ ຕວ ສາສເນ;
ເຕນ ໂສເກນ ທີໂນສ຺ມິ, ສຣຓໍ ໂຫຫິ ນາຍກ’.
‘‘ຕທາ ¶ ຠິກ຺ຂູ ສມາເນຕ຺ວາ, ອປຸຈ຺ຉິ ມຸນິສຕ຺ຕໂມ;
‘ອິມສ຺ສ ອຘິກາຣໍ ເຍ, ສຣນ຺ຕິ ພ຺ຍາຫຣນ຺ຕຸ ເຕ’.
‘‘ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ¶ ຕທາໂວຈ, ‘ກາຣມສ຺ສ ສຣາມຫໍ;
ກຏຈ຺ຉຸຠິກ຺ຂໍ ທາເປສິ, ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣໂຕ ມມ’.
‘‘‘ສາຘຸ ສາຘຸ ກຕຎ຺ຎູສິ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ ອິມໍ ຕຸວໍ;
ປພ຺ພາເຊຫິ ທິຊໍ ວຸຑ຺ຒໍ, ເຫສ຺ສຕາຊານິໂຍ ອຍໍ’.
‘‘ຕໂຕ ¶ ອລຕ຺ຖໍ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ, ກມ຺ມວາໂຈປສມ຺ປທໍ;
ນ ຈິເຣເນວ ກາເລນ, ປາປຸຓິໍ ອາສວກ຺ຂຍໍ.
‘‘ສກ຺ກຈ຺ຈໍ ມຸນິໂນ ວາກ຺ຍໍ, ສຸຓາມິ ມຸທິໂຕ ຍໂຕ;
ປຏິຠາເນຍ຺ຍການຄ຺ຄໍ, ຕໂຕ ມໍ ຐປຍີ ຊິໂນ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຣາໂຘ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຣາຘຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ນວມໍ.
໑໐. ໂມຆຣາຊຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພໂລກວິທູ ມຸນິ;
ອິໂຕ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ຈກ຺ຂຸມາ.
‘‘ໂອວາທໂກ ວິຎ຺ຎາປໂກ, ຕາຣໂກ ສພ຺ພປາຓິນໍ;
ເທສນາກຸສໂລ ພຸທ຺ໂຘ, ຕາເຣສິ ຊນຕໍ ພຫຸໍ.
‘‘ອນຸກມ຺ປໂກ ກາຣຸຓິໂກ, ຫິເຕສີ ສພ຺ພປາຓິນໍ;
ສມ຺ປຕ຺ເຕ ຕິຕ຺ຖິເຍ ສພ຺ເພ, ປຎ຺ຈສີເລ ປຕິຏ຺ຐປິ.
‘‘ເອວໍ ນິຣາກຸລໍ ອາສິ, ສຸຎ຺ຎຕໍ ຕິຕ຺ຖິເຍຫິ ຈ;
ວິຈິຕ຺ຕໍ ອຣຫນ຺ເຕຫິ, ວສີຠູເຕຫິ ຕາທິຠິ.
‘‘ຣຕນານຏ຺ຐປຎ຺ຎາສໍ ¶ , ອຸຄ຺ຄໂຕ ໂສ ມຫາມຸນິ;
ກຎ຺ຈນຄ຺ຆິຍສງ຺ກາໂສ, ພາຕ຺ຕິໍສວຣລກ຺ຂໂຓ.
‘‘ວສ຺ສສຕສຫສ຺ສານິ ¶ , ອາຍຸ ວິຊ຺ຊຕິ ຕາວເທ;
ຕາວຕາ ຕິຏ຺ຐມາໂນ ໂສ, ຕາເຣສິ ຊນຕໍ ພຫຸໍ.
‘‘ຕທາຫໍ ¶ ຫໍສວຕິຍໍ, ກຸເລ ອຎ຺ຎຕເຣ ອຫຸໍ;
ປຣກມ຺ມາຍເນ ຍຸຕ຺ໂຕ, ນຕ຺ຖິ ເມ ກິຎ຺ຈິ ສໍຘນໍ.
‘‘ປຏິກ຺ກມນສາລາຍໍ, ວສນ຺ໂຕ ກຕຠູມິຍໍ;
ອຄ຺ຄິໍ ອຸຊ຺ຊາລຍິໍ ຕຕ຺ຖ, ທຬ຺ຫໍ ກຓ຺ຫາສິ ສາ [ກຓ຺ຫາ ສິຍາ (ສີ. ປີ.), ຑຍ຺ຫກຓ຺ຫາ ສິລາ (ສ຺ຍາ.)] ຫີ.
‘‘ຕທາ ປຣິສຕິໍ ນາໂຖ, ຈຕຸສຈ຺ຈປກາສໂກ;
ສາວກໍ ສມ຺ປກິຕ຺ເຕສິ, ລູຂຈີວຣຘາຣກໍ.
‘‘ຕສ຺ສ ຕມ຺ຫິ ຄຸເຓ ຕຸຏ຺ໂຐ, ປຓິປຈ຺ຈ [ປຕິປຊ຺ຊ (ສ຺ຍາ.)] ຕຖາຄຕໍ;
ລູຂຈີວຣຘາຣຄ຺ຄໍ, ປຕ຺ຖຍິໍ ຐານມຸຕ຺ຕມໍ.
‘‘ຕທາ ອໂວຈ ຠຄວາ, ສາວເກ ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ;
‘ປສ຺ສເຖຕໍ ປຸຣິສກໍ, ກຸເຈລໍ ຕນຸເທຫກໍ.
‘‘‘ປີຕິປ຺ປສນ຺ນວທນໍ ¶ , ສທ຺ຘາຘນສມນ຺ວິຕໍ [ສທ຺ຘາສ຺ເນຫສມນ຺ວຕໍ (ກ.)];
ອຸທຄ຺ຄຕນຸຊໍ ຫຏ຺ຐໍ, ອຈລໍ ສາລປິຓ຺ຑິຕໍ.
‘‘‘ເອໂສ ປຕ຺ເຖຕິ ຕໍ ຐານໍ, ສຈ຺ຈເສນສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ;
ລູຂຈີວຣຘາຣິສ຺ສ, ຕສ຺ສ ວຓ຺ຓສິຕາສໂຍ [ວຓ຺ຓຄຕາສໂຍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)].
‘‘ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຸທິໂຕ ຫຸຕ຺ວາ, ນິປຈ຺ຈ ສິຣສາ ຊິນໍ;
ຍາວຊີວໍ ສຸຠໍ ກມ຺ມໍ, ກຣິຕ຺ວາ ຊິນສາສເນ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສູປໂຄ ອຫໍ.
‘‘ປຏິກ຺ກມນສາລາຍໍ, ຠູມິທາຫກກມ຺ມຸນາ;
ສມສຫສ຺ສໍ ນິຣເຍ, ອທຍ຺ຫິໍ ເວທນາຏ຺ຏິໂຕ.
‘‘ເຕນ ¶ ກມ຺ມາວເສເສນ, ປຎ຺ຈ ຊາຕິສຕານິຫໍ;
ມນຸສ຺ໂສ ກຸລໂຊ ຫຸຕ຺ວາ, ຊາຕິຍາ ລກ຺ຂຓງ຺ກິໂຕ.
‘‘ປຎ຺ຈ ¶ ຊາຕິສຕາເນວ, ກຸຏ຺ຐໂຣຄສມປ຺ປິໂຕ;
ມຫາທຸກ຺ຂໍ ອນຸຠວິໍ, ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ວາຫສາ.
‘‘ອິມສ຺ມິໍ ຠທ຺ທເກ ກປ຺ເປ, ອຸປຣິຏ຺ຐໍ ຍສສ຺ສິນໍ;
ປິຓ຺ຑປາເຕນ ຕປ຺ເປສິໍ, ປສນ຺ນມານໂສ ອຫໍ.
‘‘ເຕນ ¶ ກມ຺ມວິເສເສນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ຠເວ ສມ຺ປຕ຺ເຕ, ອຊາຍິໍ ຂຕ຺ຕິເຍ ກຸເລ;
ປິຕຸໂນ ອຈ຺ຈເຍນາຫໍ, ມຫາຣຊ຺ຊສມປ຺ປິໂຕ.
‘‘ກຸຏ຺ຐໂຣຄາຘິຠູໂຕຫໍ, ນ ຣຕິໍ ນ ສຸຂໍ ລເຠ;
ໂມຆໍ ຣຊ຺ຊໍ ສຸຂໍ ຍສ຺ມາ, ໂມຆຣາຊາ ຕໂຕ ອຫໍ.
‘‘ກາຍສ຺ສ ໂທສໍ ທິສ຺ວານ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ;
ພາວຣິສ຺ສ ທິຊຄ຺ຄສ຺ສ, ສິສ຺ສຕ຺ຕໍ ອຊ຺ຌຸປາຄມິໍ.
‘‘ມຫຕາ ປຣິວາເຣນ, ອຸເປຈ຺ຈ ນຣນາຍກໍ;
ອປຸຈ຺ຉິໍ ນິປຸຓໍ ປຎ຺ຫໍ, ຕໍ ວີຣໍ ວາທິສູທນໍ.
‘‘‘ອຍໍ ໂລໂກ ປໂຣ ໂລໂກ, ພ຺ຣຫ຺ມໂລໂກ ສເທວໂກ;
ທິຏ຺ຐິໍ ໂນ [ທິຏ຺ຐາ ໂນ (ສີ.), ທິຏ຺ຐໍ ໂນ (ປີ.), ທິຏ຺ຐິໍ ເຕ (ສ຺ຍາ.)] ນາຠິຊານາມິ, ໂຄຕມສ຺ສ ຍສສ຺ສິໂນ.
‘‘‘ເອວາຠິກ຺ກນ຺ຕທສ຺ສາວິໍ ¶ , ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມໍ;
ກຖໍ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂນ຺ຕໍ, ມຈ຺ຈຸຣາຊາ ນ ປສ຺ສຕິ’.
‘‘‘ສຸຎ຺ຎໂຕ ¶ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂສ຺ສຸ, ໂມຆຣາຊ ສທາ ສໂຕ;
ອຕ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິໍ ອຸຫຈ຺ຈ, ເອວໍ ມຈ຺ຈຸຕໂຣ ສິຍາ.
‘‘‘ເອວໍ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂນ຺ຕໍ, ມຈ຺ຈຸຣາຊາ ນ ປສ຺ສຕິ’;
ອິຕິ ມໍ ອຠຓິ ພຸທ຺ໂຘ, ສພ຺ພໂຣຄຕິກິຈ຺ຉໂກ.
‘‘ສຫ ຄາຖາວສາເນນ, ເກສມສ຺ສຸວິວຊ຺ຊິໂຕ;
ກາສາວວຕ຺ຖວສໂນ, ອາສິໍ ຠິກ຺ຂຸ ຕຖາຣຫາ.
‘‘ສງ຺ຆິເກສຸ ວິຫາເຣສຸ, ນ ວສິໍ ໂຣຄປີຬິໂຕ;
ມາ ວິຫາໂຣ ປທຸສ຺ສີຕິ, ວາຕໂຣເຄຫິ ປີຬິໂຕ [ວາຈາຍາຠິສຸປີຬິໂຕ (ສ຺ຍາ. ປີ.), ວາຕໂຣຄີ ສຸປີຬິໂຕ (ກ.)].
‘‘ສງ຺ກາຣກູຏາ ¶ ອາຫິຕ຺ວາ, ສຸສານາ ຣຖິກາຫິ ຈ;
ຕໂຕ ສງ຺ຆາຏິໍ ກຣິຕ຺ວາ, ຘາຣຍິໍ ລູຂຈີວຣໍ.
‘‘ມຫາຠິສກ຺ໂກ ຕສ຺ມິໍ ເມ, ຄຸເຓ ຕຸຏ຺ໂຐ ວິນາຍໂກ;
ລູຂຈີວຣຘາຣີນໍ, ເອຕທຄ຺ເຄ ຐເປສິ ມໍ.
‘‘ປຸຎ຺ຎປາປປຣິກ຺ຂີໂຓ, ສພ຺ພໂຣຄວິວຊ຺ຊິໂຕ;
ສິຂີວ ອນຸປາທາໂນ, ນິພ຺ພາຍິສ຺ສມນາສໂວ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ¶ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ໂມຆຣາຊາ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ໂມຆຣາຊຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທສມໍ.
ກຈ຺ຈາຍນວຄ຺ໂຄ ຈຕຸປຎ຺ຎາສໂມ.
ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –
ກຈ຺ຈາໂນ ວກ຺ກລີ ເຖໂຣ, ມຫາກປ຺ປິນສວ຺ຫໂຍ;
ທພ຺ໂພ ກຸມາຣນາໂມ ຈ, ພາຫິໂຍ ໂກຏ຺ຐິໂກ ວສີ.
ອຸຣຸເວຬກສ຺ສໂປ ຣາໂຘ, ໂມຆຣາຊາ ຈ ປຓ຺ຑິໂຕ;
ຕີຓິ ຄາຖາສຕາເນຕ຺ຖ, ພາສຏ຺ຐິ ເຈວ ປິຓ຺ຑິຕາ.
໕໕. ຠທ຺ທິຍວຄ຺ໂຄ
໑. ລກຸຓ຺ຑຠທ຺ທິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ¶ ¶ ¶ ¶ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸມາ;
ອິໂຕ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ນາຍໂກ.
‘‘ຕທາຫໍ ຫໍສວຕິຍໍ, ເສຏ຺ຐິປຸຕ຺ໂຕ ມຫທ຺ຘໂນ;
ຊງ຺ຆາວິຫາຣໍ ວິຈຣໍ, ສງ຺ຆາຣາມໍ ອຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຕທາ ໂສ ໂລກປຊ຺ໂຊໂຕ, ຘມ຺ມໍ ເທເສສິ ນາຍໂກ;
ມຎ຺ຊຸສ຺ສຣານໍ ປວຣໍ, ສາວກໍ ອຠິກິຕ຺ຕຍິ.
‘‘ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຸທິໂຕ ຫຸຕ຺ວາ, ກາຣໍ ກຕ຺ວາ ມເຫສິໂນ;
ວນ຺ທິຕ຺ວາ ສຕ຺ຖຸໂນ ປາເທ, ຕໍ ຐານມຠິປຕ຺ຖຍິໍ.
‘‘ຕທາ ພຸທ຺ໂຘ ວິຍາກາສິ, ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ວິນາຍໂກ;
‘ອນາຄຕມ຺ຫິ ອທ຺ຘາເນ, ລຈ຺ຉເສ ຕໍ ມໂນຣຖໍ.
‘‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາໂທ, ໂອຣໂສ ຘມ຺ມນິມ຺ມິໂຕ;
ຠທ຺ທິໂຍ ນາມ ນາເມນ, ເຫສ຺ສຕິ ສຕ຺ຖຸ ສາວໂກ’.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ທ຺ເວນວຸເຕ ¶ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຜຸສ຺ໂສ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ນາຍໂກ;
ທຸຣາສໂທ ທຸປ຺ປສໂຫ, ສພ຺ພໂລກຸຕ຺ຕໂມ ຊິໂນ.
‘‘ຈຣເຓນ ຈ ສມ຺ປນ຺ໂນ, ພ຺ຣຫາ ອຸຊຸ ປຕາປວາ;
ຫິເຕສີ ສພ຺ພສຕ຺ຕານໍ [ສພ຺ພປາຓີນໍ (ສີ.)], ພຫຸໍ ໂມເຈສິ ພນ຺ຘນາ.
‘‘ນນ຺ທາຣາມວເນ ຕສ຺ສ, ອໂຫສິໍ ຜຸສ຺ສໂກກິໂລ [ປຸສ຺ສໂກກິໂລ (ສີ. ສ຺ຍາ.)];
ຄນ຺ຘກຸຏິສມາສນ຺ເນ, ອມ຺ພຣຸກ຺ເຂ ວສາມຫໍ.
‘‘ຕທາ ¶ ປິຓ຺ຑາຍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ, ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍໍ ຊິນຸຕ຺ຕມໍ;
ທິສ຺ວາ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ, ມຎ຺ຊຸນາຠິນິກູຊຫໍ [ມຎ຺ຊຸນາເທນ ກູຊຫໍ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ຣາຊຸຍ຺ຍານໍ ¶ ຕທາ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ສຸປກ຺ກໍ ກນກຕ຺ຕຈໍ;
ອມ຺ພປິຓ຺ຑໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ໂສປນາມຍິໍ.
‘‘ຕທາ ເມ ຈິຕ຺ຕມຎ຺ຎາຍ, ມຫາກາຣຸຓິໂກ ຊິໂນ;
ອຸປຏ຺ຐາກສ຺ສ ຫຕ຺ຖໂຕ, ປຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫິ ນາຍໂກ.
‘‘ອທາສິໍ ¶ ຫຏ຺ຐຈິຕ຺ໂຕຫໍ [ຕຸຏ຺ຐຈິຕ຺ໂຕຫໍ (ສີ.)], ອມ຺ພປິຓ຺ຑໍ ມຫາມຸເນ;
ປຕ຺ເຕ ປກ຺ຂິປ຺ປ ປກ຺ເຂຫິ, ປຎ຺ຊລິໍ [ປກ຺ເຂຫຎ຺ຊລິໍ (ສີ.)] ກຕ຺ວານ ມຎ຺ຊຸນາ.
‘‘ສເຣນ ຣຊນີເຍນ, ສວນີເຍນ ວຄ຺ຄຸນາ;
ວສ຺ສນ຺ໂຕ ພຸທ຺ຘປູຊຕ຺ຖໍ, ນີຬໍ [ນິທ຺ທໍ (ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຄນ຺ຕ຺ວາ ນິປຊ຺ຊຫໍ.
‘‘ຕທາ ມຸທິຕຈິຕ຺ຕໍ ມໍ, ພຸທ຺ຘເປມຄຕາສຍໍ;
ສກຸຓຄ຺ຆິ ອຸປາຄນ຺ຕ຺ວາ, ຆາຕຍີ ທຸຏ຺ຐມານໂສ.
‘‘ຕໂຕ ຈຸໂຕຫໍ ຕຸສິເຕ, ອນຸໂຠຕ຺ວາ ມຫາສຸຂໍ;
ມນຸສ຺ສໂຍນິມາຄຈ຺ຉິໍ, ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ວາຫສາ.
‘‘ອິມມ຺ຫິ ¶ ຠທ຺ທເກ ກປ຺ເປ, ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ ມຫາຍໂສ;
ກສ຺ສໂປ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ວທຕໍ ວໂຣ.
‘‘ສາສນໍ ໂຊຕຍິຕ຺ວາ ໂສ, ອຠິຠຸຍ຺ຍ ກຸຕິຕ຺ຖິເຍ;
ວິນຍິຕ຺ວານ ເວເນຍ຺ເຍ, ນິພ຺ພຸໂຕ ໂສ ສສາວໂກ.
‘‘ນິພ຺ພຸເຕ ຕມ຺ຫິ ໂລກຄ຺ເຄ, ປສນ຺ນາ ຊນຕາ ພຫູ;
ປູຊນຕ຺ຖາຍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ, ຖູປໍ ກຸພ຺ພນ຺ຕິ ສຕ຺ຖຸໂນ.
‘‘‘ສຕ຺ຕໂຍຊນິກໍ ຖູປໍ, ສຕ຺ຕຣຕນຠູສິຕໍ;
ກຣິສ຺ສາມ ມເຫສິສ຺ສ’, ອິຈ຺ເຈວໍ ມນ຺ຕຍນ຺ຕິ ເຕ.
‘‘ກິກິໂນ ກາສິຣາຊສ຺ສ, ຕທາ ເສນາຍ ນາຍໂກ;
ຫຸຕ຺ວາຫໍ ອປ຺ປມາຓສ຺ສ, ປມາຓໍ ເຈຕິເຍ ວທິໍ.
‘‘ຕທາ ເຕ ມມ ວາກ຺ເຍນ, ເຈຕິຍໍ ໂຍຊນຸຄ຺ຄຕໍ;
ອກໍສຸ ນຣວີຣສ຺ສ, ນານາຣຕນຠູສິຕໍ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ¶ ¶ ຈ ຠເວ ທານິ, ຊາໂຕ ເສຏ຺ຐິກຸເລ ອຫໍ;
ສາວຕ຺ຖິຍໍ ປຸຣວເຣ, ອິທ຺ເຘ ຜີເຕ ມຫທ຺ຘເນ.
‘‘ປຸຣປ຺ປເວເສ ສຸຄຕໍ, ທິສ຺ວາ ວິມ຺ຫິຕມານໂສ;
ປພ຺ພຊິຕ຺ວານ ນ ຈິຣໍ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ.
‘‘ເຈຕິຍສ຺ສ ປມາຓໍ ຍໍ, ອກຣິໍ ເຕນ ກມ຺ມຸນາ;
ລກຸຓ຺ຑກສຣີໂຣຫໍ, ຊາໂຕ ປຣິຠວາຣໂຫ.
‘‘ສເຣນ ¶ ມຘຸເຣນາຫໍ, ປູຊິຕ຺ວາ ອິສິສຕ຺ຕມໍ;
ມຎ຺ຊຸສ຺ສຣານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ, ອຄ຺ຄຕ຺ຕມນຸປາປຸຓິໍ.
‘‘ຜລທາເນນ ¶ ພຸທ຺ຘສ຺ສ, ຄຸຓານຸສ຺ສຣເຓນ ຈ;
ສາມຎ຺ຎຜລສມ຺ປນ຺ໂນ, ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ, ຠວາ ສພ຺ເພ ສມູຫຕາ;
ນາໂຄວ ພນ຺ຘນໍ ເຉຕ຺ວາ, ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ;
ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ, ວິໂມກ຺ຂາປິ ຈ ອຏ຺ຐິເມ;
ຉຬຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ລກຸຓ຺ຑຠທ຺ທິໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ລກຸຓ຺ຑຠທ຺ທິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຐມໍ.
໒. ກງ຺ຂາເຣວຕຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸມາ;
ອິໂຕ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ນາຍໂກ.
‘‘ສີຫຫນຸ ພ຺ຣຫ຺ມຄິໂຣ, ຫໍສທຸນ຺ທຸຠິນິສ຺ສໂນ [ຫໍສທຸນ຺ທຸຠິນິສ຺ສໂຣ (ສີ.) … ນິສ຺ສວໂນ (ປີ.) … ສາວໂນ (ສ຺ຍາ.)];
ນາຄວິກ຺ກນ຺ຕຄມໂນ, ຈນ຺ທສູຣາທິກປ຺ປໂຠ.
‘‘ມຫາມຕີ ¶ ມຫາວີໂຣ, ມຫາຌາຍີ ມຫາພໂລ [ມຫາຄຕິ (ສ຺ຍາ.), ມຫາຫິໂຕ (ປີ.)];
ມຫາກາຣຸຓິໂກ ນາໂຖ, ມຫາຕມປນູທໂນ [ມຫາຕມວິຘໍສໂນ (ສ຺ຍາ.), ມຫາຕມນິສູທໂນ (ປີ.)].
‘‘ສ ¶ ¶ ກທາຈິ ຕິໂລກຄ຺ໂຄ, ເວເນຍ຺ຍໍ ວິນຍໍ ພຫຸໍ [ເວເນຍ຺ເຍ ວິນິຍໍ ພຫູ (ສີ.)];
ຘມ຺ມໍ ເທເສສິ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ສຕ຺ຕາສຍວິທູ ມຸນິ.
‘‘ຌາຍິໍ ຌານຣຕໍ ວີຣໍ, ອຸປສນ຺ຕໍ ອນາວິລໍ;
ວຓ຺ຓຍນ຺ໂຕ ປຣິສຕິໍ, ໂຕເສສິ [ໂຕເສຕິ (ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)] ຊນຕໍ ຊິໂນ.
‘‘ຕທາຫໍ ຫໍສວຕິຍໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ເວທປາຣຄູ;
ຘມ຺ມໍ ສຸຕ຺ວານ ມຸທິໂຕ, ຕໍ ຐານມຠິປຕ຺ຖຍິໍ.
‘‘ຕທາ ຊິໂນ ວິຍາກາສິ, ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ວິນາຍໂກ;
‘ມຸທິໂຕ ໂຫຫິ ຕ຺ວໍ ພ຺ຣຫ຺ເມ, ລຈ຺ຉເສ ຕໍ ມໂນຣຖໍ.
‘‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາໂທ, ໂອຣໂສ ຘມ຺ມນິມ຺ມິໂຕ;
ເຣວໂຕ ນາມ ນາເມນ, ເຫສ຺ສຕິ ສຕ຺ຖຸ ສາວໂກ’.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ຈ ຠເວ ທານິ, ຊາໂຕຫໍ ໂກລິເຍ ປຸເຣ;
ຂຕ຺ຕິເຍ ກຸລສມ຺ປນ຺ເນ, ອິທ຺ເຘ ຜີເຕ ມຫທ຺ຘເນ.
‘‘ຍທາ ¶ ກປິລວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ, ພຸທ຺ໂຘ ຘມ຺ມມເທສຍິ;
ຕທາ ປສນ຺ໂນ ສຸຄເຕ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ.
‘‘ກງ຺ຂາ ເມ ພຫຸລາ ອາສິ, ກປ຺ປາກປ຺ເປ ຕຫິໍ ຕຫິໍ;
ສພ຺ພໍ ຕໍ ວິນຍີ ພຸທ຺ໂຘ, ເທເສຕ຺ວາ ຘມ຺ມມຸຕ຺ຕມໍ.
‘‘ຕໂຕຫໍ ¶ ຕິຓ຺ຓສໍສາໂຣ, ສທາ ຌານສຸເຂ ຣໂຕ;
ວິຫຣາມິ ຕທາ ພຸທ຺ໂຘ, ມໍ ທິສ຺ວາ ເອຕທພ຺ຣວິ.
‘‘‘ຍາ ¶ ກາຈິ ກງ຺ຂາ ອິຘ ວາ ຫຸຣໍ ວາ, ສກເວທິຍາ ວາ ປຣເວທິຍາ ວາ;
ເຍ ຌາຍິໂນ ຕາ ປຊຫນ຺ຕິ ສພ຺ພາ, ອາຕາປິໂນ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ຈຣນ຺ຕາ’.
‘‘ສຕສຫສ຺ເສ ກຕໍ ກມ຺ມໍ, ຜລໍ ທສ຺ເສສິ ເມ ອິຘ;
ສຸມຸຕ຺ໂຕ ສຣເວໂຄວ ກິເລເສ ຌາປຍິໍ ມມ.
‘‘ຕໂຕ ຌານຣຕໍ ທິສ຺ວາ, ພຸທ຺ໂຘ ໂລກນ຺ຕຄູ ມຸນິ;
ຌາຍີນໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ອຄ຺ໂຄ, ປຎ຺ຎາເປຕິ ມຫາມຕິ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ກງ຺ຂາເຣວໂຕ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ກງ຺ຂາເຣວຕຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທຸຕິຍໍ.
໓. ສີວລິຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ¶ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸມາ;
ອິໂຕ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ນາຍໂກ.
‘‘ສີລໍ ຕສ຺ສ ອສງ຺ເຂຍ຺ຍໍ, ສມາຘິ ວຊິຣູປໂມ;
ອສງ຺ເຂຍ຺ຍໍ ຎາຓວຣໍ, ວິມຸຕ຺ຕິ ຈ ອໂນປມາ.
‘‘ມນຸຊາມຣນາຄານໍ, ພ຺ຣຫ຺ມານຎ຺ຈ ສມາຄເມ;
ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາກິຓ຺ເຓ, ຘມ຺ມໍ ເທເສສິ ນາຍໂກ.
‘‘ສສາວກໍ ມຫາລາຠິໍ, ປຸຎ຺ຎວນ຺ຕໍ ຊຸຕິນ຺ຘຣໍ;
ຐເປສິ ເອຕທຄ຺ຄມ຺ຫິ, ປຣິສາສຸ ວິສາຣໂທ.
‘‘ຕທາຫໍ ຂຕ຺ຕິໂຍ ອາສິໍ, ນຄເຣ ຫໍສສວ຺ຫເຍ;
ສຸຕ຺ວາ ຊິນສ຺ສ ຕໍ ວາກ຺ຍໍ, ສາວກສ຺ສ ຄຸຓໍ ພຫຸໍ.
‘‘ນິມນ຺ຕຍິຕ຺ວາ ¶ ¶ ສຕ຺ຕາຫໍ, ໂຠຊຍິຕ຺ວາ ສສາວກໍ;
ມຫາທານໍ ທທິຕ຺ວານ, ຕໍ ຐານມຠິປຕ຺ຖຍິໍ.
‘‘ຕທາ ມໍ ວິນຕໍ ປາເທ, ທິສ຺ວານ ປຸຣິສາສໂຠ;
ສເຣນ ມຫຕາ ວີໂຣ [ສຸສ຺ສເຣນ ມຫາວີໂຣ (ສີ. ປີ.)], ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິ.
‘‘‘ຕໂຕ ຊິນສ຺ສ ວຈນໍ, ໂສຕຸກາມາ ມຫາຊນາ;
ເທວທານວຄນ຺ຘພ຺ພາ, ພ຺ຣຫ຺ມາໂນ ຈ ມຫິທ຺ຘິກາ’.
‘‘ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ເຈວ, ນມສ຺ສິໍສຸ ກຕຎ຺ຊລີ;
‘ນໂມ ເຕ ປຸຣິສາຊຎ຺ຎ, ນໂມ ເຕ ປຸຣິສຸຕ຺ຕມ.
‘‘‘ຂຕ຺ຕິເຍນ ¶ ¶ ມຫາທານໍ, ທິນ຺ນໍ ສຕ຺ຕາຫິກມ຺ປິ ໂວ [ສຕ຺ຕຫິກໍ ມິ ໂວ (ສີ.), ສຕ຺ຕຫິກາຘິກໍ (ສ຺ຍາ.), ສຕ຺ຕຫິກໍ ວິໂຠ (ປີ.)];
ໂສຕຸກາມາ ຜລໍ ຕສ຺ສ, ພ຺ຍາກໂຣຫິ ມຫາມຸເນ’.
‘‘ຕໂຕ ອໂວຈ ຠຄວາ, ‘ສຸຓາຖ ມມ ຠາສິຕໍ;
ອປ຺ປເມຍ຺ຍມ຺ຫິ ພຸທ຺ຘມ຺ຫິ, ສສງ຺ຆມ຺ຫິ ປຕິຏ຺ຐິຕາ [ສໍຆມ຺ຫິ ສຸປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕາ (ສີ. ປີ.)].
‘‘‘ທກ຺ຂິຓາ ຕາຍ [ທກ຺ຂິຓາທາຍ (ສ຺ຍາ. ປີ.)] ໂກ ວຕ຺ຕາ, ອປ຺ປເມຍ຺ຍຜລາ ຫິ ສາ;
ອປິ ເຈ ສ ມຫາໂຠໂຄ, ຐານໍ ປຕ຺ເຖຕິ ອຸຕ຺ຕມໍ.
‘‘‘ລາຠີ ວິປຸລລາຠານໍ, ຍຖາ ຠິກ຺ຂຸ ສຸທສ຺ສໂນ;
ຕຖາຫມ຺ປິ ຠເວຍ຺ຍນ຺ຕິ, ລຈ຺ຉເສ ຕໍ ອນາຄເຕ.
‘‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາໂທ, ໂອຣໂສ ຘມ຺ມນິມ຺ມິໂຕ;
ສີວລິ ນາມ ນາເມນ, ເຫສ຺ສຕິ ສຕ຺ຖຸ ສາວໂກ’.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສູປໂຄ ອຫໍ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ວິປສ຺ສີ ໂລກນາຍໂກ;
ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ຈາຣຸທສ຺ສໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ມວິປສ຺ສໂກ.
‘‘ຕທາຫໍ ¶ ພນ຺ຘຸມຕິຍໍ, ກຸລສ຺ສຎ຺ຎຕຣສ຺ສ ຈ;
ທຍິໂຕ ປສ຺ສິໂຕ ເຈວ, ອາສິໍ ກມ຺ມນ຺ຕວາວໂຏ [ກມ຺ມນ຺ຕພ຺ຍາວໂຏ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.)].
‘‘ຕທາ ອຎ຺ຎຕໂຣ ປູໂຄ, ວິປສ຺ສິສ຺ສ ມເຫສິໂນ;
ປຣິເວສໍ ອກາຣຍິ, ມຫນ຺ຕມຕິວິສ຺ສຸຕໍ.
‘‘ນິຏ຺ຐິເຕ ¶ ¶ ຈ ມຫາທາເນ, ທທຸໍ ຂຊ຺ຊກສຎ຺ຫິຕໍ;
ນວໍ ທຘິໍ ມຘຸຎ຺ເຈວ, ວິຈິນໍ ເນວ ອທ຺ທສຸໍ.
‘‘ຕທາຫໍ ຕໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ນວໍ ທຘິໍ ມຘຸມ຺ປິ ຈ;
ກມ຺ມສ຺ສາມິຆຣໍ ຄຈ຺ຉິໍ, ຕເມສນ຺ຕາ ມມທ຺ທສຸໍ.
‘‘ສຫສ຺ສມປິ ທຕ຺ວານ, ນາລຠິໍສຸ ຈ ຕໍ ທ຺ວຍໍ;
ຕໂຕຫໍ ເອວໍ ຈິນ຺ເຕສິໍ, ‘ເນຕໍ ເຫສ຺ສຕິ ໂອຣກໍ.
‘‘‘ຍຖາ ອິເມ ຊນາ ສພ຺ເພ, ສກ຺ກໂຣນ຺ຕິ ຕຖາຄຕໍ;
ອຫມ຺ປິ ກາຣໍ ກສ຺ສາມິ, ສສງ຺ເຆ ໂລກນາຍເກ’.
‘‘ຕທາຫເມວໍ ¶ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ, ທຘິໍ ມຘຸຎ຺ຈ ເອກໂຕ;
ມທ຺ທິຕ຺ວາ ໂລກນາຖສ຺ສ, ສສງ຺ຆສ຺ສ ອທາສຫໍ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ປຸນາຫໍ ພາຣາຓສິຍໍ, ຣາຊາ ຫຸຕ຺ວາ ມຫາຍໂສ;
ສຕ຺ຕຸກສ຺ສ ຕທາ ທຸຏ຺ໂຐ, ທ຺ວາຣໂຣຘມກາຣຍິໍ.
‘‘ຕທາ ຕປສ຺ສິໂນ ຣຸທ຺ຘາ, ເອກາຫໍ ຣກ຺ຂິຕາ ອຫຸໍ;
ຕໂຕ ຕສ຺ສ ວິປາເກນ, ປາປຕິໍ [ປາປິຏ຺ຐໍ (ສ຺ຍາ.) ປາປຕ຺ຕໍ (ກ.)] ນິຣຍໍ ຠຸສໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ຈ ຠເວ ທານິ, ຊາໂຕຫໍ ໂກລິເຍ ປຸເຣ;
ສຸປ຺ປວາສາ ຈ ເມ ມາຕາ, ມຫາລິ ລິຈ຺ຉວີ ປິຕາ.
‘‘ຂຕ຺ຕິເຍ ປຸຎ຺ຎກມ຺ເມນ, ທ຺ວາຣໂຣຘສ຺ສ ວາຫສາ;
ສຕ຺ຕ ວສ຺ສານິ ນິວສິໍ, ມາຕຸກຸຈ຺ຉິມ຺ຫິ ທຸກ຺ຂິໂຕ.
‘‘ສຕ຺ຕາຫໍ ¶ ທ຺ວາຣມູຬ຺ໂຫຫໍ, ມຫາທຸກ຺ຂສມປ຺ປິໂຕ;
ມາຕາ ເມ ຉນ຺ທທາເນນ, ເອວໍ ອາສິ ສຸທຸກ຺ຂິຕາ.
‘‘ສຸວຕ຺ຖິໂຕຫໍ ¶ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ, ພຸທ຺ເຘນ ອນຸກມ຺ປິໂຕ;
ນິກ຺ຂນ຺ຕທິວເສເຍວ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ.
‘‘ອຸປຊ຺ຌາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ເມ, ໂມຄ຺ຄລ຺ລາໂນ ມຫິທ຺ຘິໂກ;
ເກເສ ໂອໂຣປຍນ຺ໂຕ ເມ, ອນຸສາສິ ມຫາມຕິ.
‘‘ເກເສສຸ ¶ ຉິຊ຺ຊມາເນສຸ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ;
ເທວາ ນາຄາ ມນຸສ຺ສາ ຈ, ປຈ຺ຈເຍ ອຸປເນນ຺ຕິ ເມ.
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕຣນາຖຎ຺ຈ, ວິປສ຺ສິຎ຺ຈ ວິນາຍກໍ;
ຍໍ ປູຊຍິໍ ປມຸທິໂຕ, ປຈ຺ຈເຍຫິ ວິເສສໂຕ.
‘‘ຕໂຕ ເຕສໍ ວິເສເສນ, ກມ຺ມານໍ ວິປຸລຸຕ຺ຕມໍ;
ລາຠໍ ລຠາມິ ສພ຺ພຕ຺ຖ, ວເນ ຄາເມ ຊເລ ຖເລ.
‘‘ເຣວຕໍ ທສ຺ສນຕ຺ຖາຍ, ຍທາ ຍາຕິ ວິນາຍໂກ;
ຕິໍສຠິກ຺ຂຸສຫສ຺ເສຫິ, ສຫ ໂລກຄ຺ຄນາຍໂກ.
‘‘ຕທາ ເທໂວປຓີເຕຫິ, ມມຕ຺ຖາຍ ມຫາມຕິ;
ປຈ຺ຈເຍຫິ ມຫາວີໂຣ, ສສງ຺ໂຆ ໂລກນາຍໂກ.
‘‘ອຸປຏ຺ຐິໂຕ ¶ ມຍາ ພຸທ຺ໂຘ, ຄນ຺ຕ຺ວາ ເຣວຕມທ຺ທສ;
ຕໂຕ ເຊຕວນໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ເອຕທຄ຺ເຄ ຐເປສິ ມໍ.
‘‘‘ລາຠີນໍ ສີວລິ ອຄ຺ໂຄ, ມມ ສິສ຺ເສສຸ ຠິກ຺ຂໂວ’;
ສພ຺ພໂລກຫິໂຕ ສຕ຺ຖາ, ກິຕ຺ຕຍີ ປຣິສາສຸ ມໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ສີວລິເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ສີວລິຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຕຕິຍໍ.
໔. ວງ຺ຄີສຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸມາ;
ອິໂຕ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ນາຍໂກ.
‘‘ຍຖາປິ ¶ ສາຄເຣ ອູມິ, ຄຄເນ ວິຍ ຕາຣກາ;
ເອວໍ ປາວຈນໍ ຕສ຺ສ, ອຣຫນ຺ເຕຫິ ຈິຕ຺ຕິຕໍ.
‘‘ສເທວາສຸຣນາເຄຫິ, ມນຸເຊຫິ ປຸຣກ຺ຂໂຕ;
ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາກິຓ຺ເຓ, ຊນມຊ຺ເຌ ຊິນຸຕ຺ຕໂມ.
‘‘ປຠາຫິ ອນຸຣຎ຺ຊນ຺ໂຕ, ໂລເກ [ໂລກໍ (ສີ.)] ໂລກນ຺ຕຄູ ຊິໂນ;
ວຈເນນ ວິໂພເຘນ຺ໂຕ, ເວເນຍ຺ຍປທຸມານິ ໂສ.
‘‘ເວສາຣຊ຺ເຊຫິ ສມ຺ປນ຺ໂນ, ຈຕູຫິ ປຸຣິສຸຕ຺ຕໂມ;
ປຫີນຠຍສາຣຊ຺ໂຊ, ເຂມປ຺ປຕ຺ໂຕ ວິສາຣໂທ.
‘‘ອາສຠໍ ¶ ¶ ປວຣໍ ຐານໍ, ພຸທ຺ຘຠູມິຎ຺ຈ ເກວລໍ;
ປຏິຊານາຕິ ໂລກຄ຺ໂຄ, ນຕ຺ຖິ ສຎ຺ໂຈທໂກ ກ຺ວຈິ.
‘‘ສີຫນາທມສມ຺ຠີຕໍ, ນທໂຕ ຕສ຺ສ ຕາທິໂນ;
ເທໂວ ນໂຣ ວາ ພ຺ຣຫ຺ມາ ວາ, ປຏິວຕ຺ຕາ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.
‘‘ເທເສນ຺ໂຕ ¶ ປວຣໍ ຘມ຺ມໍ, ສນ຺ຕາເຣນ຺ໂຕ ສເທວກໍ;
ຘມ຺ມຈກ຺ກໍ ປວຕ຺ເຕຕິ, ປຣິສາສຸ ວິສາຣໂທ.
‘‘ປຏິຠານວຕໍ ອຄ຺ຄໍ, ສາວກໍ ສາຘຸສມ຺ມຕໍ;
ຄຸຓໍ ພຫຸໍ ປກິຕ຺ເຕຕ຺ວາ, ເອຕທຄ຺ເຄ ຐເປສິ ຕໍ.
‘‘ຕທາຫໍ ຫໍສວຕິຍໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ສາຘຸສມ຺ມໂຕ;
ສພ຺ພເວທວິທູ ຊາໂຕ, ວາຄີໂສ ວາທິສູທໂນ.
‘‘ອຸເປຈ຺ຈ ຕໍ ມຫາວີຣໍ, ສຸຕ຺ວາຫໍ ຘມ຺ມເທສນໍ;
ປີຕິວຣໍ ປຏິລຠິໍ, ສາວກສ຺ສ ຄຸເຓ ຣໂຕ.
‘‘ນິມນ຺ເຕຕ຺ວາວ ສຸຄຕໍ, ສສງ຺ຆໍ ໂລກນນ຺ທນໍ;
ສຕ຺ຕາຫໍ ໂຠຊຍິຕ຺ວາຫໍ, ທຸສ຺ເສຫຈ຺ຉາທຍິໍ ຕທາ.
‘‘ນິປຈ຺ຈ ສິຣສາ ປາເທ, ກໂຕກາໂສ ກຕຎ຺ຊລີ;
ເອກມນ຺ຕໍ ຐິໂຕ ຫຏ຺ໂຐ, ສນ຺ຖວິໍ ຊິນມຸຕ຺ຕມໍ.
‘‘‘ນໂມ ເຕ ວາທິມທ຺ທນ [ວາທິສທ຺ທຸລ (ສີ. ປີ.), ວາທິສູທນ (ສ຺ຍາ.)], ນໂມ ເຕ ອິສິສຕ຺ຕມ [ປຸຣິສຸຕ຺ຕມ (ສີ. ປີ.)];
ນໂມ ເຕ ສພ຺ພໂລກຄ຺ຄ, ນໂມ ເຕ ອຠຍງ຺ກຣ.
‘‘‘ນໂມ ¶ ເຕ ມາຣມຖນ [ມາຣມສນ (ອຏ຺ຐ.)], ນໂມ ເຕ ທິຏ຺ຐິສູທນ;
ນໂມ ເຕ ສນ຺ຕິສຸຂທ, ນໂມ ເຕ ສຣຓງ຺ກຣ.
‘‘‘ອນາຖານໍ ¶ ຠວໍ ນາໂຖ, ຠີຕານໍ ອຠຍປ຺ປໂທ;
ວິສ຺ສາມຠູມິ [ວິສ຺ສາສໍ ຠູມິ (ສ຺ຍາ.), ວິສ຺ສານຠູມິ (ປີ.)] ສນ຺ຕານໍ, ສຣຓໍ ສຣເຓສິນໍ’.
‘‘ເອວມາທີຫິ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ສນ຺ຖວິຕ຺ວາ ມຫາຄຸຓໍ;
ອໂວຈໍ ວາທິສູທສ຺ສ [ວາທິສູຣສ຺ສ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ຄຕິໍ ປປ຺ໂປມິ ຠິກ຺ຂຸໂນ.
‘‘ຕທາ ອໂວຈ ຠຄວາ, ອນນ຺ຕປຏິຠານວາ;
‘ໂຍ ໂສ ພຸທ຺ຘໍ ອໂຠເຊສິ, ສຕ຺ຕາຫໍ ສຫສາວກໍ.
‘‘‘ຄຸຓຎ຺ຈ ເມ ປກິຕ຺ເຕສິ, ປສນ຺ໂນ ເສຫິ ປາຓິຠິ;
ເອໂສ ປຕ຺ຖຍເຕ ຐານໍ, ວາທິສູທສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ.
‘‘‘ອນາຄຕມ຺ຫິ ¶ ອທ຺ຘາເນ, ລຈ຺ຉເສ ຕໍ ມໂນຣຖໍ;
ເທວມານຸສສມ຺ປຕ຺ຕິໍ, ອນຸໂຠຕ຺ວາ ອນປ຺ປກໍ.
‘‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ¶ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາໂທ, ໂອຣໂສ ຘມ຺ມນິມ຺ມິໂຕ;
ວງ຺ຄີໂສ ນາມ ນາເມນ, ເຫສ຺ສຕິ ສຕ຺ຖຸ ສາວໂກ’.
‘‘ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຸທິໂຕ ຫຸຕ຺ວາ, ຍາວຊີວໍ ຕທາ ຊິນໍ;
ປຈ຺ຈເຍຫິ ອຸປຏ຺ຐາສິໍ, ເມຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ຕຖາຄຕໍ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕຸສິຕໍ [ຕາວຕິໍສໍ (ສ຺ຍາ.)] ອຄມາສຫໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ຈ ຠເວ ທານິ, ຊາໂຕ ວິປ຺ປກຸເລ [ປຣິພ຺ພາຊກຸເລ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ອຫໍ;
ປຈ຺ຈາຊາໂຕ [ສມ຺ປຕ຺ໂຕ ຈ (ກ.)] ຍທາ ອາສິໍ, ຊາຕິຍາ ສຕ຺ຕວສ຺ສິໂກ.
‘‘ສພ຺ພເວທວິທູ ¶ ຊາໂຕ, ວາທສຕ຺ຖວິສາຣໂທ;
ວາທິສ຺ສໂຣ [ວຄ຺ຄຸສ຺ສໂຣ (ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຈິຕ຺ຕກຖີ, ປຣວາທປ຺ປມທ຺ທໂນ.
‘‘ວງ຺ເຄ ຊາໂຕຕິ ວງ຺ຄີໂສ, ວຈເນ ອິສ຺ສໂຣຕິ ວາ;
ວງ຺ຄີໂສ ອິຕິ ເມ ນາມໍ, ອຠວີ ໂລກສມ຺ມຕໍ.
‘‘ຍທາຫໍ ¶ ວິຎ຺ຎຸຕໍ ປຕ຺ໂຕ, ຐິໂຕ ປຐມໂຍພ຺ພເນ;
ຕທາ ຣາຊຄເຫ ຣມ຺ເມ, ສາຣິປຸຕ຺ຕມຫທ຺ທສໍ [ມຖທ຺ທສໍ (ສີ. ປີ.), ຈ ອທ຺ທສໍ (ສ຺ຍາ.)].
ປຎ຺ຈວີສຕິມໍ ຠາຓວາຣໍ.
‘‘ປິຓ຺ຑາຍ ວິຈຣນ຺ຕໍ ຕໍ, ປຕ຺ຕປາຓິໍ ສຸສໍວຸຕໍ;
ອໂລລກ຺ຂິໍ ມິຕຠາຓິໍ, ຍຸຄມຕ຺ຕໍ ນິທກ຺ຂິຕໍ [ນິຣິກ຺ຂຕໍ (ສີ. ປີ.), ອຸທິກ຺ຂຕໍ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ຕໍ ທິສ຺ວາ ວິມ຺ຫິໂຕ ຫຸຕ຺ວາ, ອໂວຈໍ ມມນຸຈ຺ຉວໍ [ມນນຸຈ຺ຉວໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)];
ກຓິກາຣໍວ ນິຈິຕໍ [ກຓິກາຣປຣິຈິຕໍ (ປີ.), ຂຓິກໍ ຐານຣຈິຕໍ (ສີ.)], ຈິຕ຺ຕໍ ຄາຖາປທໍ ອຫໍ.
‘‘ອາຈິກ຺ຂິ ໂສ ເມ ສຕ຺ຖາຣໍ, ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ ໂລກນາຍກໍ;
ຕທາ ໂສ ປຓ຺ຑິໂຕ ວີໂຣ, ອຸຕ຺ຕຣິໍ [ອຸຕ຺ຕຣໍ (ສີ. ປີ.)] ສມໂວຈ ເມ.
‘‘ວິຣາຄສໍຫິຕໍ ວາກ຺ຍໍ, ກຕ຺ວາ ທຸທ຺ທສມຸຕ຺ຕມໍ;
ວິຈິຕ຺ຕປຏິຠາເນຫິ, ໂຕສິໂຕ ເຕນ ຕາທິນາ.
‘‘ນິປຈ຺ຈ ສິຣສາ ປາເທ, ‘ປພ຺ພາເຊຫີ’ຕິ ມໍ ພ຺ຣວິ;
ຕໂຕ ມໍ ສ ມຫາປຎ຺ໂຎ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐມຸປານຍິ.
‘‘ນິປຈ຺ຈ ສິຣສາ ປາເທ, ນິສີທິໍ ສຕ຺ຖຸ ສນ຺ຕິເກ;
ມມາຫ ວທຕໍ ເສຏ຺ໂຐ, ກຈ຺ຈິ ວງ຺ຄີສ ຊານາສິ [ສຈ຺ຈໍ ວງ຺ຄີສ ກຈ຺ຈິ ເຕ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ກິຎ຺ຈິ ¶ ສິປ຺ປນ຺ຕິ ຕສ຺ສາຫໍ, ‘ຊານາມີ’ຕິ ຈ ອພ຺ຣວິໍ;
ມຕສີສໍ ¶ ¶ ວນຈ຺ຉຸທ຺ຘໍ, ອປິ ພາຣສວສ຺ສິກໍ;
ຕວ ວິຊ຺ຊາວິເສເສນ, ສເຈ ສກ຺ໂກສິ ວາຈຍ [ຠາສຍ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ອາໂມຕິ ເມ ປຏິຎ຺ຎາເຕ, ຕີຓິ ສີສານິ ທສ຺ສຍິ;
ນິຣຍນຣເທເວສຸ, ອຸປປນ຺ເນ ອວາຈຍິໍ.
‘‘ຕທາ ຂີຓາສວສ຺ເສວ [ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘສ຺ສ (ສີ. ປີ.)], ສີສໍ ທສ຺ເສສິ ນາຍໂກ;
ຕໂຕຫໍ ວິຫຕາຣພ຺ໂຠ, ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ສມຍາຈິສໍ.
‘‘ປພ຺ພຊິຕ຺ວານ ສຸຄຕໍ, ສນ຺ຖວາມິ ຕຫິໍ ຕຫິໍ;
ຕໂຕ ມໍ ກພ຺ພວິຕ຺ໂຕສິ [ກວິຈິຕ຺ໂຕຕິ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິຫ ຠິກ຺ຂໂວ.
‘‘ຕໂຕ ¶ ວີມໍສນຕ຺ຖໍ ເມ, ອາຫ ພຸທ຺ໂຘ ວິນາຍໂກ;
ຕກ຺ກິກາ ປນິມາ ຄາຖາ, ຐານໂສ ປຏິຠນ຺ຕິ ຕໍ.
‘‘ນ ກພ຺ພວິຕ຺ໂຕຫໍ ວີຣ, ຐານໂສ ປຏິຠນ຺ຕິ ມໍ;
ເຕນ ຫິ ທານິ ວງ຺ຄີສ, ຐານໂສ ສນ຺ຖວາຫິ ມໍ.
‘‘ຕທາຫໍ ສນ຺ຖວິໍ ວີຣໍ, ຄາຖາຫິ ອິສິສຕ຺ຕມໍ;
ຐານໂສ ເມ ຕທາ ຕຸຏ຺ໂຐ, ຊິໂນ ອຄ຺ເຄ ຐເປສິ ມໍ.
‘‘ປຏິຠາເນນ ຈິຕ຺ເຕນ, ອຎ຺ເຎສມຕິມຎ຺ຎຫໍ;
ເປສເລ ເຕນ ສໍວິຄ຺ໂຄ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ.
‘‘‘ປຏິຠານວຕໍ ອຄ຺ໂຄ, ອຎ຺ໂຎ ໂກຈິ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;
ຍຖາຍໍ ຠິກ຺ຂຸ ວງ຺ຄີໂສ, ເອວໍ ຘາເຣຖ ຠິກ຺ຂໂວ’.
‘‘ສຕສຫສ຺ເສ ກຕໍ ກມ຺ມໍ, ຜລໍ ທສ຺ເສສິ ເມ ອິຘ;
ສຸມຸຕ຺ໂຕ ສຣເວໂຄວ ກິເລເສ ຌາປຍິໍ ມມ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ວງ຺ຄີໂສ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ວງ຺ຄີສຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ.
໕. ນນ຺ທກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ¶ ¶ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸມາ;
ອິໂຕ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ນາຍໂກ.
‘‘ຫິຕາຍ ສພ຺ພສຕ຺ຕານໍ, ສຸຂາຍ ວທຕໍ ວໂຣ;
ອຕ຺ຖາຍ ປຸຣິສາຊຎ຺ໂຎ, ປຏິປນ຺ໂນ ສເທວເກ.
‘‘ຍສຄ຺ຄປຕ຺ໂຕ ສິຣິມາ, ກິຕ຺ຕິວຓ຺ຓຠໂຕ [ກິຕ຺ຕິວຓ຺ຓ ຠໂຏ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຊິໂນ;
ປູຊິໂຕ ສພ຺ພໂລກສ຺ສ, ທິສາ ສພ຺ພາສຸ ວິສ຺ສຸໂຕ.
‘‘ອຸຕ຺ຕິຓ຺ຓວິຈິກິຈ຺ໂຉ ¶ ໂສ, ວີຕິວຕ຺ຕກຖໍກໂຖ;
ປຣິປຸຓ຺ຓມນສງ຺ກປ຺ໂປ, ປຕ຺ໂຕ ສມ຺ໂພຘິມຸຕ຺ຕມໍ.
‘‘ອນຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ, ອຸປ຺ປາເທຕາ ນຣຸຕ຺ຕໂມ;
ອນກ຺ຂາຕຎ຺ຈ ອກ຺ຂາສິ, ອສຎ຺ຊາຕຎ຺ຈ ສຎ຺ຊນີ.
‘‘ມຄ຺ຄຎ຺ຎູ ¶ ມຄ຺ຄວິທູ [ໂສ ມຄ຺ຄວິທູ (ສີ. ປີ.)] ຈ, ມຄ຺ຄກ຺ຂາຍີ ນຣາສໂຠ;
ມຄ຺ຄສ຺ສ ກຸສໂລ ສຕ຺ຖາ, ສາຣຖີນໍ ວຣຸຕ຺ຕໂມ [ນຣຸຕ຺ຕໂມ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ຕທາ ມຫາກາຣຸຓິໂກ, ຘມ຺ມໍ ເທເສສິ ນາຍໂກ;
ນິມຸຄ຺ເຄ ກາມປງ຺ກມ຺ຫິ [ໂມຫປງ຺ກມ຺ຫິ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ໂມຫມຄ຺ຄມ຺ຫິ (ປີ.)], ສມຸທ຺ຘຣຕິ ປາຓິເນ.
‘‘ຠິກ຺ຂຸນີນໍ ໂອວທເນ, ສາວກໍ ເສຏ຺ຐສມ຺ມຕໍ;
ວຓ຺ຓຍໍ ເອຕທຄ຺ຄມ຺ຫິ, ປຎ຺ຎເປສິ ມຫາມຸນິ.
‘‘ຕໍ ສຸຕ຺ວາຫໍ ປມຸທິໂຕ, ນິມນ຺ເຕຕ຺ວາ ຕຖາຄຕໍ;
ໂຠຊຍິຕ຺ວາ ສສງ຺ຆໍ ຕໍ, ປຕ຺ຖຍິໍ ຐານມຸຕ຺ຕມໍ.
‘‘ຕທາ ປມຸທິໂຕ ນາໂຖ, ມໍ ອໂວຈ ມຫາອິສິ;
‘ສຸຂີ ຠວສ຺ສຸ ທີຆາວຸ [ທີຆາຍຸ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ລຈ຺ຉເສ ຕໍ ມໂນຣຖໍ.
‘‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາໂທ, ໂອຣໂສ ຘມ຺ມນິມ຺ມິໂຕ;
ນນ຺ທໂກ ນາມ ນາເມນ, ເຫສ຺ສຕິ ສຕ຺ຖຸ ສາວໂກ’.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສູປໂຄ ອຫໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ¶ ຈ ຠເວ ທານິ, ຊາໂຕ ເສຏ຺ຐິກຸເລ ອຫໍ;
ສາວຕ຺ຖິຍໍ ປຸເຣ ວເຣ, ອິທ຺ເຘ ຜີເຕ ມຫທ຺ຘເນ.
‘‘ປຸຣປ຺ປເວເສ ສຸຄຕໍ, ທິສ຺ວາ ວິມ຺ຫິຕມານໂສ;
ເຊຕາຣາມປຏິຄ຺ຄາເຫ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ.
‘‘ນຈິເຣເນວ ¶ ¶ ກາເລນ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ;
ຕໂຕຫໍ ຕິຓ຺ຓສໍສາໂຣ, ສາສິໂຕ ສພ຺ພທສ຺ສິນາ.
‘‘ຠິກ຺ຂຸນີນໍ ¶ ຘມ຺ມກຖໍ, ປຏິປຸຈ຺ຉາກຣິໍ ອຫໍ;
ສາສິຕາ ຕາ ມຍາ ສພ຺ພາ, ອຠວິໍສຸ ອນາສວາ.
‘‘ສຕານິ ປຎ຺ຈນູນານິ, ຕທາ ຕຸຏ຺ໂຐ ມຫາຫິໂຕ;
ຠິກ຺ຂຸນີນໍ ໂອວທຕໍ, ອຄ຺ຄຏ຺ຐາເນ ຐເປສິ ມໍ.
‘‘ສຕສຫສ຺ເສ ກຕໍ ກມ຺ມໍ, ຜລໍ ທສ຺ເສສິ ເມ ອິຘ;
ສຸມຸຕ຺ໂຕ ສຣເວໂຄວ, ກິເລເສ ຌາປຍິໍ ມມ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ນນ຺ທໂກ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ນນ຺ທກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຎ຺ຈມໍ.
໖. ກາຬຸທາຍິຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸມາ;
ອິໂຕ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ນາຍໂກ.
‘‘ນາຍການໍ ¶ ວໂຣ ສຕ຺ຖາ, ຄຸຓາຄຸຓວິທູ ຊິໂນ;
ກຕຎ຺ຎູ ກຕເວທີ ຈ, ຕິຕ຺ເຖ ໂຍເຊຕິ ປາຓິເນ [ປາຓິໂນ (ສີ. ສ຺ຍາ ປີ.)].
‘‘ສພ຺ພຎ຺ຎຸເຕນ ຎາເຓນ, ຕຸລຍິຕ຺ວາ ທຍາສໂຍ;
ເທເສຕິ ປວຣໍ ຘມ຺ມໍ, ອນນ຺ຕຄຸຓສຎ຺ຈໂຍ.
‘‘ສ ¶ ກທາຈິ ມຫາວີໂຣ, ອນນ຺ຕຊິນສໍສຣິ [ອນນ຺ຕຊນສໍສທິ (ສີ.), ອນນ຺ຕຊນສໍສຸຘິ (ສ຺ຍາ.), ອນນ຺ຕຊນສໍສຣີ (ປີ.)];
ເທເສຕິ ມຘຸຣໍ ຘມ຺ມໍ, ຈຕຸສຈ຺ຈູປສຎ຺ຫິຕໍ.
‘‘ສຸຕ຺ວານ ຕໍ ຘມ຺ມວຣໍ, ອາທິມຊ຺ຌນ຺ຕໂສຠຓໍ;
ປາຓສຕສຫສ຺ສານໍ, ຘມ຺ມາຠິສມໂຍ ອຫຸ.
‘‘ນິນ຺ນາທິຕາ ຕທາ ຠູມິ, ຄຊ຺ຊິໍສຸ ຈ ປໂຍຘຣາ;
ສາຘຸກາຣໍ ປວຕ຺ຕິໍສຸ, ເທວພ຺ຣຫ຺ມນຣາສຸຣາ.
‘‘‘ອໂຫ ¶ ກາຣຸຓິໂກ ສຕ຺ຖາ, ອໂຫ ສທ຺ຘມ຺ມເທສນາ;
ອໂຫ ຠວສມຸທ຺ທມ຺ຫິ, ນິມຸຄ຺ເຄ ອຸທ຺ຘຣີ ຊິໂນ’.
‘‘ເອວໍ ປເວທຊາເຕສຸ, ສນຣາມຣພ຺ຣຫ຺ມສຸ;
ກຸລປ຺ປສາທການຄ຺ຄໍ, ສາວກໍ ວຓ຺ຓຍີ ຊິໂນ.
‘‘ຕທາຫໍ ຫໍສວຕິຍໍ, ຊາໂຕມຈ຺ຈກຸເລ ອຫຸໍ;
ປາສາທິໂກ ທສ຺ສນິໂຍ, ປຫູຕຘນຘຎ຺ຎວາ.
‘‘ຫໍສາຣາມມຸເປຈ຺ຈາຫໍ ¶ , ວນ຺ທິຕ຺ວາ ຕໍ ຕຖາຄຕໍ;
ສຸຓິຕ຺ວາ ມຘຸຣໍ ຘມ຺ມໍ, ກາຣໍ ກຕ຺ວາ ຈ ຕາທິໂນ.
‘‘ນິປຈ຺ຈ ປາທມູເລຫໍ, ອິມໍ ວຈນມພ຺ຣວິໍ;
‘ກຸລປ຺ປສາທການຄ຺ໂຄ, ໂຍ ຕຍາ ສນ຺ຖຸໂຕ [ໂຍ ຕວ ສາສເນ (ສ຺ຍາ.)] ມຸເນ.
‘‘‘ຕາທິໂສ ¶ ໂຫມຫໍ ວີຣ [ຕາທິໂສຫໍ ມຫາວີຣ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສ ສາສເນ’;
ຕທາ ມຫາກາຣຸຓິໂກ, ສິຎ຺ຈນ຺ໂຕ ວາ ມເຕນ ມໍ.
‘‘ອາຫ ມໍ ‘ປຸຕ຺ຕ ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐ, ລຈ຺ຉເສ ຕໍ ມໂນຣຖໍ;
ກຖໍ ນາມ ຊິເນ ກາຣໍ, ກຕ຺ວານ ວິຜໂລ ສິຍາ.
‘‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາໂທ, ໂອຣໂສ ຘມ຺ມນິມ຺ມິໂຕ;
ອຸທາຍິ ນາມ ນາເມນ, ເຫສ຺ສຕິ ສຕ຺ຖຸ ສາວໂກ’.
‘‘ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຸທິໂຕ ຫຸຕ຺ວາ, ຍາວຊີວໍ ຕທາ ຊິນໍ;
ເມຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ປຣິຈຣິໍ, ປຈ຺ຈເຍຫິ ວິນາຍກໍ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ມວິປາເກນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ¶ ຈ ຠເວ ທານິ, ຣມ຺ເມ ກປິລວຕ຺ຖເວ;
ຊາໂຕ ມຫາມຈ຺ຈກຸເລ, ສຸທ຺ໂຘທນມຫີປເຕ [ສຸທ຺ໂຘທໂນ ມຫີປຕິ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ຕທາ ອຊາຍິ ສິທ຺ຘຕ຺ໂຖ, ຣມ຺ເມ ລຸມ຺ພິນິການເນ;
ຫິຕາຍ ສພ຺ພໂລກສ຺ສ, ສຸຂາຍ ຈ ນຣາສໂຠ.
‘‘ຕທເຫວ ¶ ອຫໍ ຊາໂຕ, ສຫ ເຕເນວ ວຑ຺ຒິໂຕ;
ປິໂຍ ສຫາໂຍ ທຍິໂຕ, ວິຍຕ຺ໂຕ ນີຕິໂກວິໂທ.
‘‘ເອກູນຕິໍໂສ ວຍສາ, ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ອຄາຣໂຕ [ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ປພ຺ພຊິຕ຺ຖໂສ (ສີ. ສ຺ຍາ.)];
ຉພ຺ພສ຺ສໍ ວີຕິນາເມຕ຺ວາ, ອາສິ ພຸທ຺ໂຘ ວິນາຍໂກ.
‘‘ເຊຕ຺ວາ ¶ ສເສນກໍ ມາຣໍ, ເຂປຍິຕ຺ວານ ອາສເວ;
ຠວຓ຺ຓວໍ ຕຣິຕ຺ວານ, ພຸທ຺ໂຘ ອາສິ ສເທວເກ.
‘‘ອິສິວ຺ຫຍໍ ຄມິຕ຺ວານ [ອິສິວ຺ຫຍໍ ປຕນໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ (ສ຺ຍາ.)], ວິເນຕ຺ວາ ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິເຍ;
ຕໂຕ ວິເນສິ ຠຄວາ, ຄນ຺ຕ຺ວາ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕຫິໍ ຕຫິໍ.
‘‘ເວເນຍ຺ເຍ ວິນຍນ຺ໂຕ ໂສ, ສງ຺ຄຓ຺ຫນ຺ໂຕ ສເທວກໍ;
ອຸເປຈ຺ຈ ມຄເຘ ຄິຣິໍ [ມາຄທຄິຣິໍ (ສີ.), ມງ຺ຄລາຄິຣິໍ (ປີ.)], ວິຫຣິຕ຺ຖ ຕທາ ຊິໂນ.
‘‘ຕທາ ¶ ສຸທ຺ໂຘທເນນາຫໍ, ຠູມິປາເລນ ເປສິໂຕ;
ຄນ຺ຕ຺ວາ ທິສ຺ວາ ທສພລໍ, ປພ຺ພຊິຕ຺ວາຣຫາ ອຫຸໍ.
‘‘ຕທາ ມເຫສິໍ ຍາຈິຕ຺ວາ, ປາປຍິໍ ກປິລວ຺ຫຍໍ;
ຕໂຕ ປຸຣາຫໍ ຄນ຺ຕ຺ວານ, ປສາເທສິໍ ມຫາກຸລໍ.
‘‘ຊິໂນ ຕສ຺ມິໍ ຄຸເຓ ຕຸຏ຺ໂຐ, ມໍ ມຫາປຣິສາຍ ໂສ [ມມາຫ ປຸຣິສາສໂຠ (ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ກຸລປ຺ປສາທການຄ຺ຄໍ, ປຎ຺ຎາເປສິ ວິນາຍໂກ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ກາຬຸທາຍິເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ກາຬຸທາຍິຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຉຏ຺ຐໍ.
໗. ອຠຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ¶ ¶ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸມາ;
ອິໂຕ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ນາຍໂກ.
‘‘ສຣຓຄມເນ ¶ ກິຎ຺ຈິ, ນິເວເສສິ ຕຖາຄໂຕ;
ກິຎ຺ຈິ ສີເລ ນິເວເສສິ, ທສກມ຺ມປຖຸຕ຺ຕເມ.
‘‘ເທຕິ ກສ຺ສຈິ ໂສ ວີໂຣ, ສາມຎ຺ຎຜລມຸຕ຺ຕມໍ;
ສມາປຕ຺ຕີ ຕຖາ ອຏ຺ຐ, ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ປວຈ຺ຉຕິ.
‘‘ຉຬຠິຎ຺ຎາສຸ ໂຍເຊສິ, ກິຎ຺ຈິ ສຕ຺ຕໍ ນຣຸຕ຺ຕໂມ;
ເທຕິ ກສ຺ສຈິ ນາໂຖ ໂສ, ຈຕສ຺ໂສ ປຏິສມ຺ຠິທາ.
‘‘ໂພຘເນຍ຺ຍໍ ປຊໍ ທິສ຺ວາ, ອສງ຺ເຂຍ຺ຍມ຺ປິ ໂຍຊນໍ [ອສງ຺ເຂຍ຺ເຍປິ ໂຍຊເນ ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ຂເຓນ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວານ, ວິເນຕິ ນຣສາຣຖິ.
‘‘ຕທາຫໍ ຫໍສວຕິຍໍ, ອໂຫສິໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓຕ຺ຣໂຊ;
ປາຣຄູ ສພ຺ພເວທານໍ, ເວຍ຺ຍາກຣຓສມ຺ມໂຕ.
‘‘ນິຣຸຕ຺ຕິຍາ ຈ ກຸສໂລ, ນິຆຓ຺ຑຸມ຺ຫິ ວິສາຣໂທ;
ປທໂກ ເກຏຸຠວິທູ, ຉນ຺ໂທວິຈິຕິໂກວິໂທ.
‘‘ຊງ຺ຆາວິຫາຣໍ ວິຈຣໍ, ຫໍສາຣາມມຸເປຈ຺ຈຫໍ;
ອທ຺ທສໍ ວຣທໍ [ວທຕໍ (ສີ. ປີ.), ປວຣໍ (ສ຺ຍາ.)] ເສຏ຺ຐໍ, ມຫາຊນປຸຣກ຺ຂຕໍ.
‘‘ເທເສນ຺ຕໍ ວິຣຊໍ ຘມ຺ມໍ, ປຈ຺ຈນີກມຕີ ອຫໍ;
ອຸເປຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ກລ຺ຍາຓໍ, ສຸຕ຺ວານ ວິມລໍ ອຫໍ [ວາກ຺ຍານິ, ສຸຕ຺ວານ ວິມລານຫໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)].
‘‘ພ຺ຍາຫຕໍ ¶ ¶ ປຸນຣຸຕ຺ຕໍ ວາ, ອປຕ຺ຖໍ ວາ ນິຣຕ຺ຖກໍ;
ນາທ຺ທສໍ ຕສ຺ສ ມຸນິໂນ, ຕໂຕ ປພ຺ພຊິໂຕ ອຫໍ.
‘‘ນຈິເຣເນວ ກາເລນ, ສພ຺ພສຕ຺ຕວິສາຣໂທ;
ນິປຸໂຓ ພຸທ຺ຘວຈເນ, ອໂຫສິໍ ຄຸຓິສມ຺ມໂຕ.
‘‘ຕທາ ຈຕສ຺ໂສ ຄາຖາໂຍ, ຄນ຺ຖຍິຕ຺ວາ ສຸພ຺ຍຎ຺ຊນາ;
ສນ຺ຖວິຕ຺ວາ ຕິໂລກຄ຺ຄໍ, ເທສຍິສ຺ສໍ ທິເນ ທິເນ.
‘‘ວິຣຕ຺ໂຕສິ ມຫາວີໂຣ, ສໍສາເຣ ສຠເຍ ວສໍ;
ກຣຸຓາຍ ນ ນິພ຺ພາຍິ, ຕໂຕ ກາຣຸຓິໂກ ມຸນິ.
‘‘ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ¶ ວໂຍ ສນ຺ໂຕ, ນ ກິເລສວໂສ ອຫຸ;
ສມ຺ປຊາໂນ ສຕິຍຸຕ຺ໂຕ, ຕສ຺ມາ ເອໂສ ອຈິນ຺ຕິໂຍ.
‘‘ທຸພ຺ພລານິ ¶ ກິເລສານິ, ຍສ຺ສາສຍຄຕານິ ເມ;
ຎາຓຄ຺ຄິປຣິທຑ຺ຒານິ, ນ ຂີຍິໍສຸ ຕມພ຺ຠຸຕໍ.
‘‘ໂຍ ສພ຺ພໂລກສ຺ສ ຄຣຸ, ໂລໂກ [ໂລເກ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຍສ຺ສ ຕຖາ ຄຣຸ;
ຕຖາປິ ໂລກາຈຣິໂຍ, ໂລໂກ ຕສ຺ສານຸວຕ຺ຕໂກ.
‘‘ເອວມາທີຫິ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ກິຕ຺ຕຍໍ ຘມ຺ມເທສນໍ;
ຍາວຊີວໍ ກຣິຕ຺ວານ, ຄໂຕ ສຄ຺ຄໍ ຕໂຕ ຈຸໂຕ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ພຸທ຺ຘມຠິກິຕ຺ຕຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ກິຕ຺ຕນາຍ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ເທວໂລເກ ມຫາຣຊ຺ຊໍ, ປາເທສິໍ ກຎ຺ຈນຄ຺ຆິຍໍ [ທິພ຺ພານຸໂຠຊຫໍ ຕທາ (ສ຺ຍາ.), ຣຊ຺ຊໍ ປາເທສິ ກໍຈຍໍ (ສີ.)];
ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ມຫາຣຊ຺ຊໍ, ພຫຸໂສນຸຠວິໍ ອຫໍ.
‘‘ທຸເວ ¶ ຠເວ ປຊາຍາມິ, ເທວຕ຺ເຕ ອຖ ມານຸເສ;
ອຎ຺ຎໍ ຄຕິໍ ນ ຊານາມິ, ກິຕ຺ຕນາຍ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ທຸເວ ກຸເລ ປຊາຍາມິ, ຂຕ຺ຕິເຍ ອຖ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ;
ນີເຈ ກຸເລ ນ ຊາຍາມິ, ກິຕ຺ຕນາຍ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ຈ ຠເວ ທານິ, ຄິຣິພ຺ພຊປຸຣຸຕ຺ຕເມ;
ຣຎ຺ໂຎຫໍ ພິມ຺ພິສາຣສ຺ສ, ປຸຕ຺ໂຕ ນາເມນ ຈາຠໂຍ.
‘‘ປາປມິຕ຺ຕວສໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ນິຄຓ຺ເຐນ ວິໂມຫິໂຕ;
ເປສິໂຕ ນາຏປຸຕ຺ເຕນ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐມຸເປຈ຺ຈຫໍ.
‘‘ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ¶ ນິປຸຓໍ ປຎ຺ຫໍ, ສຸຕ຺ວາ ພ຺ຍາກຣຓຸຕ຺ຕມໍ;
ປພ຺ພຊິຕ຺ວານ ນຈິຣໍ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ.
‘‘ກິຕ຺ຕຍິຕ຺ວາ ຊິນວຣໍ, ກິຕ຺ຕິໂຕ ໂຫມິ ສພ຺ພທາ;
ສຸຄນ຺ຘເທຫວທໂນ, ອາສິໍ ສຸຂສມປ຺ປິໂຕ.
‘‘ຕິກ຺ຂຫາສລຫຸປຎ຺ໂຎ, ມຫາປຎ຺ໂຎ ຕເຖວຫໍ;
ວິຈິຕ຺ຕປຏິຠາໂນ ຈ, ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ວາຫສາ.
‘‘ອຠິຕ຺ຖວິຕ຺ວາ ປທຸມຸຕ຺ຕຣາຫໍ, ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ອສມໍ ສຍມ຺ຠຸໍ;
ນ ຄຈ຺ຉິ ກປ຺ປານິ ອປາຍຠູມິໍ, ສຕໍ ສຫສ຺ສານິ ພເລນ ຕສ຺ສ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ອຠໂຍ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອຠຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ສຕ຺ຕມໍ.
໘. ໂລມສກງ຺ຄິຍຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ອິມມ຺ຫິ ຠທ຺ທເກ ກປ຺ເປ, ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ ມຫາຍໂສ;
ກສ຺ສໂປ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ວທຕໍ ວໂຣ.
‘‘ຕທາຫໍ ຈນ຺ທໂນ ເຈວ, ປພ຺ພຊິຕ຺ວານ ສາສເນ;
ອາປາຓໂກຏິກໍ ຘມ຺ມໍ, ປູຣຍິຕ຺ວານ ສາສເນ.
‘‘ຕໂຕ ຈຸຕາ ສນ຺ຕຸສິຕໍ, ອຸປປນ຺ນາ ອຸໂຠ ມຍໍ;
ຕຕ຺ຖ ທິພ຺ເພຫິ ນຈ຺ເຈຫິ, ຄີເຕຫິ ວາທິເຕຫິ ຈ.
‘‘ຣູປາທິທສຫງ຺ເຄຫິ, ອຠິໂຠຕ຺ວານ ເສສເກ;
ຍາວຕາຍຸໍ ວສິຕ຺ວານ, ອນຸໂຠຕ຺ວາ ມຫາສຸຂໍ.
‘‘ຕໂຕ ຈວິຕ຺ວາ ຕິທສໍ, ຈນ຺ທໂນ ອຸປປຊ຺ຊຖ;
ອຫໍ ກປິລວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ, ອຊາຍິໍ ສາກິຍຕ຺ຣໂຊ.
‘‘ຍທາ ອຸທາຍິຕ຺ເຖເຣນ, ອຊ຺ຌິຏ຺ໂຐ ໂລກນາຍໂກ;
ອນຸກມ຺ປິຍ ສກ຺ຍານໍ, ອຸເປສິ ກປິລວ຺ຫຍໍ.
‘‘ຕທາຕິມານິໂນ ¶ ສກ຺ຍາ, ນ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຄຸຓຎ຺ຎຸໂນ;
ປຓມນ຺ຕິ ນ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ຊາຕິຖທ຺ຘາ ອນາທຣາ.
‘‘ເຕສໍ ¶ ສງ຺ກປ຺ປມຎ຺ຎາຍ, ອາກາເສ ຈງ຺ກມີ ຊິໂນ;
ປຊ຺ຊຸນ຺ໂນ ວິຍ ວສ຺ສິຕ຺ຖ, ປຊ຺ຊລິຕ຺ຖ ຍຖາ ສິຂີ.
‘‘ທສ຺ເສຕ຺ວາ ຣູປມຕຸລໍ, ປຸນ ອນ຺ຕຣຘາຍຖ;
ເອໂກປິ ຫຸຕ຺ວາ ພຫຸຘາ, ອໂຫສິ ປຸນເຣກໂກ.
‘‘ອນ຺ຘກາຣໍ ¶ ¶ ປກາສຎ຺ຈ, ທສ຺ສຍິຕ຺ວາ ອເນກຘາ;
ປາຏິເຫຣໍ ກຣິຕ຺ວານ, ວິນຍີ ຎາຕເກ ມຸນິ.
‘‘ຈາຕຸທ຺ທີໂປ ມຫາເມໂຆ, ຕາວເທວ ປວສ຺ສຖ;
ຕທາ ຫິ ຊາຕກໍ ພຸທ຺ໂຘ, ເວສ຺ສນ຺ຕຣມເທສຍິ.
‘‘ຕທາ ເຕ ຂຕ຺ຕິຍາ ສພ຺ເພ, ນິຫນ຺ຕ຺ວາ ຊາຕິຊໍ ມທໍ;
ອຸເປສຸໍ ສຣຓໍ ພຸທ຺ຘໍ, ອາຫ ສຸທ຺ໂຘທໂນ ຕທາ.
‘‘‘ອິທໍ ຕຕິຍໍ ຕວ ຠູຣິປຎ຺ຎ, ປາທານິ ວນ຺ທາມິ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ;
ຍທາຠິຊາໂຕ ປຖວີ ປກມ຺ປຍີ, ຍທາ ຈ ຕໍ ນຊ຺ຊຫິ ຊມ຺ພຸຉາຍາ’.
‘‘ຕທາ ພຸທ຺ຘານຸຠາວໍ ຕໍ, ທິສ຺ວາ ວິມ຺ຫິຕມານໂສ;
ປພ຺ພຊິຕ຺ວານ ຕຕ຺ເຖວ, ນິວສິໍ ມາຕຸປູຊໂກ.
‘‘ຈນ຺ທໂນ ເທວປຸຕ຺ໂຕ ມໍ, ອຸປຄນ຺ຕ຺ວານຸປຸຈ຺ຉຖ;
ຠທ຺ເທກຣຕ຺ຕສ຺ສ ຕທາ, ສງ຺ເຂປວິຕ຺ຖາຣໍ ນຍໍ.
‘‘ໂຈທິໂຕຫໍ ¶ ຕທາ ເຕນ, ອຸເປຈ຺ຈ ນຣນາຍກໍ;
ຠທ຺ເທກຣຕ຺ຕໍ ສຸຕ຺ວານ, ສໍວິຄ຺ໂຄ ວນມາມໂກ.
‘‘ຕທາ ມາຕຣມປຸຈ຺ຉິໍ, ວເນ ວຈ຺ຉາມິ ເອກໂກ;
ສຸຂຸມາໂລຕິ ເມ ມາຕາ, ວາຣຍີ ຕໍ [ເຕ (ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)] ຕທາ ວຈໍ.
‘‘ກາສໍ [ທພ຺ພໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ກຸສໍ ໂປຏກິລໍ, ອຸສີຣໍ ມຸຎ຺ຊປພ຺ພຊໍ [ມຸຎ຺ຊພພ຺ພຊໍ (ສີ. ປີ.)];
ອຸຣສາ ປນຸທິສ຺ສາມິ, ວິເວກມນຸພ຺ຣູຫຍໍ.
‘‘ຕທາ ວນໍ ປວິຏ຺ໂຐຫໍ, ສຣິຕ຺ວາ ຊິນສາສນໍ;
ຠທ຺ເທກຣຕ຺ຕໂອວາທໍ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ.
‘‘‘ອຕີຕໍ ¶ ນານ຺ວາຄເມຍ຺ຍ, ນປ຺ປຏິກງ຺ເຂ ອນາຄຕໍ;
ຍທຕີຕໍ ປຫີນໍ ຕໍ, ອປ຺ປຕ຺ຕຎ຺ຈ ອນາຄຕໍ.
‘‘‘ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນຎ຺ຈ ໂຍ ຘມ຺ມໍ, ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ວິປສ຺ສຕິ;
ອສໍຫີຣໍ ອສໍກຸປ຺ປໍ, ຕໍ ວິທ຺ວາ ມນຸພ຺ຣູຫເຍ.
‘‘‘ອຊ຺ເຊວ ກິຈ຺ຈມາຕປ຺ປໍ, ໂກ ຊຎ຺ຎາ ມຣຓໍ ສຸເວ;
ນ ຫິ ໂນ ສງ຺ຄຣໍ [ສງ຺ກຣໍ (ກ.)] ເຕນ, ມຫາເສເນນ ມຈ຺ຈຸນາ.
‘‘‘ເອວໍວິຫາຣິໍ ¶ ອາຕາປິໍ, ອໂຫຣຕ຺ຕມຕນ຺ທິຕໍ;
ຕໍ ເວ ຠທ຺ເທກຣຕ຺ໂຕຕິ, ສນ຺ໂຕ ອາຈິກ຺ຂເຕ ມຸນິ’.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ໂລມສກງ຺ຄິໂຍ [ໂລມສງ຺ຂິໂຍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ໂລມສກງ຺ຄິຍຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ອຏ຺ຐມໍ.
໙. ວນວຈ຺ຉຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ອິມມ຺ຫິ ຠທ຺ທເກ ກປ຺ເປ, ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ ມຫາຍໂສ;
ກສ຺ສໂປ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ວທຕໍ ວໂຣ.
‘‘ຕທາຫໍ ປພ຺ພຊິຕ຺ວານ, ຕສ຺ສ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສເນ;
ຍາວຊີວໍ ຈຣິຕ຺ວານ, ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣໍ ຕໂຕ ຈຸໂຕ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຕໂຕ ຈຸໂຕ ອຣຎ຺ຎມ຺ຫິ, ກໂປໂຕ ອາສຫໍ ຕຫິໍ;
ວສເຕ ຄຸຓສມ຺ປນ຺ໂນ, ຠິກ຺ຂຸ ຌານຣໂຕ ສທາ.
‘‘ເມຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ກາຣຸຓິໂກ, ສທາ ປມຸທິຕານໂນ;
ອຸເປກ຺ຂໂກ ມຫາວີໂຣ, ອປ຺ປມຎ຺ຎາສຸ ໂກວິໂທ.
‘‘ວິນີວຣຓສງ຺ກປ຺ເປ, ສພ຺ພສຕ຺ຕຫິຕາສເຍ;
ວິສຏ຺ໂຐ ນຈິເຣນາສິໍ, ຕສ຺ມິໍ ສຸຄຕສາວເກ.
‘‘ອຸເປຈ຺ຈ ¶ ປາທມູລມ຺ຫິ, ນິສິນ຺ນສ຺ສ ຕທາສ຺ສເມ;
ກທາຈິ ສາມິສໍ ເທຕິ, ຘມ຺ມໍ ເທເສສິ ເຈກທາ.
‘‘ຕທາ ¶ ວິປຸລເປເມນ, ອຸປາສິຕ຺ວາ ຊິນຕ຺ຣຊໍ;
ຕໂຕ ຈຸໂຕ ຄໂຕ ສຄ຺ຄໍ, ປວາໂສ ສຆຣໍ ຍຖາ.
‘‘ສຄ຺ຄາ ¶ ຈຸໂຕ ມນຸສ຺ເສສຸ, ນິພ຺ພຕ຺ໂຕ ປຸຎ຺ຎກມ຺ມຸນາ;
ອຄາຣໍ ຉຑ຺ຑຍິຕ຺ວານ, ປພ຺ພຊິໍ ພຫຸໂສ ອຫໍ.
‘‘ສມໂຓ ¶ ຕາປໂສ ວິປ຺ໂປ, ປຣິພ຺ພໂຊ ຕເຖວຫໍ;
ຫຸຕ຺ວາ ວສິໍ ອຣຎ຺ຎມ຺ຫິ, ອເນກສຕໂສ ອຫໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ຈ ຠເວ ທານິ, ຣມ຺ເມ ກປິລວຕ຺ຖເວ;
ວຈ຺ຉໂຄຕ຺ໂຕ ທິໂຊ ຕສ຺ສ, ຊາຍາຍ ອຫໂມກ຺ກມິໍ.
‘‘ມາຕຸ ເມ ໂທຫໂຬ ອາສິ, ຕິໂຣກຸຈ຺ຉິຄຕສ຺ສ ເມ;
ຊາຍມານສມີປມ຺ຫິ, ວນວາສາຍ ນິຈ຺ຉໂຍ.
‘‘ຕໂຕ ເມ ອຊນີ ມາຕາ, ຣມຓີເຍ ວນນ຺ຕເຣ;
ຄພ຺ຠໂຕ ນິກ຺ຂມນ຺ຕໍ ມໍ, ກາສາເຍນ ປຏິຄ຺ຄຫຸໍ.
‘‘ຕໂຕ ກຸມາໂຣ ສິທ຺ຘຕ຺ໂຖ, ຊາໂຕ ສກ຺ຍກຸລທ຺ຘໂຊ;
ຕສ຺ສ ມິຕ຺ໂຕ ປິໂຍ ອາສິໍ, ສໍວິສຏ຺ໂຐ ສຸມານິໂຍ.
‘‘ສຕ຺ຕສາເຣຠິນິກ຺ຂນ຺ເຕ, ໂອຫາຍ ວິປຸລໍ ຍສໍ;
ອຫມ຺ປິ ປພ຺ພຊິຕ຺ວານ, ຫິມວນ຺ຕມຸປາຄມິໍ.
‘‘ວນາລຍໍ ຠາວນີຍໍ, ກສ຺ສປໍ ຘຸຕວາທິກໍ;
ທິສ຺ວາ ສຸຕ຺ວາ ຊິນຸປ຺ປາທໍ, ອຸເປສິໍ ນຣສາຣຖິໍ.
‘‘ໂສ ເມ ຘມ຺ມມເທເສສິ, ສພ຺ພຕ຺ຖໍ ສມ຺ປກາສຍໍ;
ຕໂຕຫໍ ປພ຺ພຊິຕ຺ວານ, ວນເມວ ປຸນາຄມໍ [ປຸນາຄມິໍ (ສີ. ປີ.), ປຸໂນກ຺ກມໍ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ຕຕ຺ຖາປ຺ປມຕ຺ໂຕ ¶ ວິຫຣໍ, ຉຬຠິຎ຺ຎາ ອຜສ຺ສຍິໍ [ອປສ຺ສຍິໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)];
ອໂຫ ສຸລທ຺ຘລາໂຠມ຺ຫິ, ສຸມິຕ຺ເຕນານຸກມ຺ປິໂຕ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ວນວຈ຺ໂຉ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ວນວຈ຺ຉຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ນວມໍ.
໑໐. ຈູຬສຸຄນ຺ຘຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ອິມມ຺ຫິ ¶ ¶ ¶ ຠທ຺ທເກ ກປ຺ເປ, ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ ມຫາຍໂສ;
ກສ຺ສໂປ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ວທຕໍ ວໂຣ.
‘‘ອນຸພ຺ຍຎ຺ຊນສມ຺ປນ຺ໂນ, ພາຕ຺ຕິໍສວຣລກ຺ຂໂຓ;
ພ຺ຍາມປ຺ປຠາປຣິວຸໂຕ, ຣໍສິຊາລສໂມຕ຺ຖໂຏ.
‘‘ອສ຺ສາເສຕາ ຍຖາ ຈນ຺ໂທ, ສູຣິໂຍວ ປຠງ຺ກໂຣ;
ນິພ຺ພາເປຕາ ຍຖາ ເມໂຆ, ສາຄໂຣວ ຄຸຓາກໂຣ.
‘‘ຘຣຓີຣິວ ສີເລນ, ຫິມວາວ ສມາຘິນາ;
ອາກາໂສ ວິຍ ປຎ຺ຎາຍ, ອສງ຺ໂຄ ອນິໂລ ຍຖາ.
‘‘ຕທາຫໍ ¶ ພາຣາຓສິຍໍ, ອຸປປນ຺ໂນ ມຫາກຸເລ;
ປຫູຕຘນຘຎ຺ຎສ຺ມິໍ, ນານາຣຕນສຎ຺ຈເຍ.
‘‘ມຫຕາ ປຣິວາເຣນ, ນິສິນ຺ນໍ ໂລກນາຍກໍ;
ອຸເປຈ຺ຈ ຘມ຺ມມສ຺ໂສສິໍ, ອມຕໍວ ມໂນຫຣໍ.
‘‘ທ຺ວຕ຺ຕິໍສລກ຺ຂຓຘໂຣ, ສນກ຺ຂຕ຺ໂຕວ ຈນ຺ທິມາ;
ອນຸພ຺ຍຎ຺ຊນສມ຺ປນ຺ໂນ, ສາລຣາຊາວ ຜຸລ຺ລິໂຕ.
‘‘ຣໍສິຊາລປຣິກ຺ຂິຕ຺ໂຕ, ທິຕ຺ໂຕວ ກນກາຈໂລ;
ພ຺ຍາມປ຺ປຠາປຣິວຸໂຕ, ສຕຣໍສີ ທິວາກໂຣ.
‘‘ໂສຓ຺ຓານໂນ ຊິນວໂຣ, ສມຓີວ [ຣມ຺ມຓີວ (ສ຺ຍາ.)] ສິລຸຈ຺ຈໂຍ;
ກຣຸຓາປຸຓ຺ຓຫທໂຍ, ຄຸເຓນ ວິຍ ສາຄໂຣ.
‘‘ໂລກວິສ຺ສຸຕກິຕ຺ຕິ ຈ, ສິເນຣູວ ນຄຸຕ຺ຕໂມ;
ຍສສາ ວິຕ຺ຖໂຕ ວີໂຣ, ອາກາສສທິໂສ ມຸນິ.
‘‘ອສງ຺ຄຈິຕ຺ໂຕ ສພ຺ພຕ຺ຖ, ອນິໂລ ວິຍ ນາຍໂກ;
ປຕິຏ຺ຐາ ສພ຺ພຠູຕານໍ, ມຫີວ ມຸນິສຕ຺ຕໂມ.
‘‘ອນຸປລິຕ຺ໂຕ ໂລເກນ, ໂຕເຍນ ປທຸມໍ ຍຖາ;
ກຸວາທຄຈ຺ຉທຫໂນ, ອຄ຺ຄິຂນ຺ໂຘວ ໂສຠສິ [ໂສຠຕິ (ສີ.), ໂສ ວສິ (ສ຺ຍາ. ກ.)].
‘‘ອຄໂຘ ວິຍ ສພ຺ພຕ຺ຖ, ກິເລສວິສນາສໂກ;
ຄນ຺ຘມາທນເສໂລວ, ຄຸຓຄນ຺ຘວິຠູສິໂຕ.
‘‘ຄຸຓານໍ ¶ ¶ ອາກໂຣ ວີໂຣ, ຣຕນານໍວ ສາຄໂຣ;
ສິນ຺ຘູວ ວນຣາຊີນໍ, ກິເລສມລຫາຣໂກ.
‘‘ວິຊຍີວ ¶ ¶ ມຫາໂຍໂຘ, ມາຣເສນາວມທ຺ທໂນ;
ຈກ຺ກວຕ຺ຕີວ ໂສ ຣາຊາ, ໂພຊ຺ຌງ຺ຄຣຕນິສ຺ສໂຣ.
‘‘ມຫາຠິສກ຺ກສງ຺ກາໂສ, ໂທສພ຺ຍາຘິຕິກິຈ຺ຉໂກ;
ສລ຺ລກຕ຺ໂຕ ຍຖາ ເວຊ຺ໂຊ, ທິຏ຺ຐິຄຓ຺ຑວິຜາລໂກ.
‘‘ໂສ ຕທາ ໂລກປຊ຺ໂຊໂຕ, ສນຣາມຣສກ຺ກໂຕ;
ປຣິສາສຸ ນຣາທິຈ຺ໂຈ, ຘມ຺ມໍ ເທສຍເຕ ຊິໂນ.
‘‘ທານໍ ທຕ຺ວາ ມຫາໂຠໂຄ, ສີເລນ ສຸຄຕູປໂຄ;
ຠາວນາຍ ຈ ນິພ຺ພາຕິ, ອິຈ຺ເຈວມນຸສາສຖ.
‘‘ເທສນໍ ຕໍ ມຫສ຺ສາທໍ, ອາທິມຊ຺ຌນ຺ຕໂສຠຓໍ;
ສຸຓນ຺ຕິ ປຣິສາ ສພ຺ພາ, ອມຕໍວ ມຫາຣສໍ.
‘‘ສຸຕ຺ວາ ສຸມຘຸຣໍ ຘມ຺ມໍ, ປສນ຺ໂນ ຊິນສາສເນ;
ສຸຄຕໍ ສຣຓໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ຍາວຊີວໍ ນມສ຺ສຫໍ.
‘‘ມຸນິໂນ ຄນ຺ຘກຸຏິຍາ, ໂອປຸຎ຺ເຊສິໍ [ອຸພ຺ພຏ຺ເຏສິໍ (ສ຺ຍາ.)] ຕທາ ມຫິໍ;
ຈຕຸຊ຺ຊາເຕນ ຄນ຺ເຘນ, ມາເສ ອຏ຺ຐ ທິເນສ຺ວຫໍ.
‘‘ປຓິຘາຍ ສຸຄນ຺ຘຕ຺ຕໍ, ສຣີຣວິສ຺ສຄນ຺ຘິໂນ [ສຣີຣສ຺ສ ວິຄນ຺ຘິໂນ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ຕທາ ຊິໂນ ວິຍາກາສິ, ສຸຄນ຺ຘຕນຸລາຠິຕໍ.
‘‘‘ໂຍ ຍໍ ຄນ຺ຘກຸຏິຠູມິໍ, ຄນ຺ເຘໂນປຸຎ຺ຊເຕ ສກິໍ;
ເຕນ ກມ຺ມວິປາເກນ, ອຸປປນ຺ໂນ ຕຫິໍ ຕຫິໍ.
‘‘‘ສຸຄນ຺ຘເທໂຫ ສພ຺ພຕ຺ຖ, ຠວິສ຺ສຕິ ອຍໍ ນໂຣ;
ຄຸຓຄນ຺ຘຍຸຕ຺ໂຕ ຫຸຕ຺ວາ, ນິພ຺ພາຍິສ຺ສຕິນາສໂວ’.
‘‘ເຕນ ¶ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ຈ ຠເວ ທານິ, ຊາໂຕ ວິປ຺ປກຸເລ ອຫໍ;
ຄພ຺ຠໍ ເມ ວສໂຕ ມາຕາ, ເທເຫນາສິ ສຸຄນ຺ຘິຕາ.
‘‘ຍທາ ¶ ຈ ມາຕຸກຸຈ຺ຉິມ຺ຫາ, ນິກ຺ຂມາມິ ຕທາ ປຸຣີ [ປຸຣໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)];
ສາວຕ຺ຖິສພ຺ພຄນ຺ເຘຫິ, ວາສິຕາ ວິຍ ວາຍຖ.
‘‘ປຸປ຺ຜວສ຺ສຎ຺ຈ ¶ ສຸຣຠິ, ທິພ຺ພຄນ຺ຘໍ ມໂນຣມໍ;
ຘູປານິ ຈ ມຫຄ຺ຆານິ, ອຸປວາຍິໍສຸ ຕາວເທ.
‘‘ເທວາ ¶ ຈ ສພ຺ພຄນ຺ເຘຫິ, ຘູປປຸປ຺ເຜຫິ ຕໍ ຆຣໍ;
ວາສຍິໍສຸ ສຸຄນ຺ເຘນ, ຍສ຺ມິໍ ຊາໂຕ ອຫໍ ຆເຣ.
‘‘ຍທາ ຈ ຕຣຸໂຓ ຠທ຺ໂທ, ປຐເມ ໂຍພ຺ພເນ ຐິໂຕ;
ຕທາ ເສລໍ [ເສສໍ (ສ຺ຍາ.)] ສປຣິສໍ, ວິເນຕ຺ວາ ນຣສາຣຖິ.
‘‘ເຕຫິ ສພ຺ເພຫິ ປຣິວຸໂຕ [ສຫິໂຕ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ສາວຕ຺ຖິປຸຣມາຄໂຕ;
ຕທາ ພຸທ຺ຘານຸຠາວໍ ຕໍ, ທິສ຺ວາ ປພ຺ພຊິໂຕ ອຫໍ.
‘‘ສີລໍ ສມາຘິປຎ຺ຎຎ຺ຈ, ວິມຸຕ຺ຕິຎ຺ຈ ອນຸຕ຺ຕຣໍ;
ຠາເວຕ຺ວາ ຈຕຸໂຣ ຘມ຺ເມ, ປາປຸຓິໍ ອາສວກ຺ຂຍໍ.
‘‘ຍທາ ປພ຺ພຊິໂຕ ຈາຫໍ, ຍທາ ຈ ອຣຫາ ອຫຸໍ;
ນິພ຺ພາຍິສ຺ສໍ ຍທາ ຈາຫໍ, ຄນ຺ຘວສ຺ໂສ ຕທາ ອຫຸ.
‘‘ສຣີຣຄນ຺ໂຘ ຈ ສທາຕິເສຕິ [ສທາ ວາເສຕິ (ກ.)] ເມ, ມຫາຣຫໍ ຈນ຺ທນຈມ຺ປກຸປ຺ປລໍ;
ຕເຖວ ¶ ຄນ຺ເຘ ອິຕເຣ ຈ ສພ຺ພໂສ, ປສຍ຺ຫ ວາຍາມິ ຕໂຕ ຕຫິໍ [ຍຫິໍ (ສ຺ຍາ.)] ຕຫິໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຈູຬສຸຄນ຺ໂຘ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ;
ຈູຬສຸຄນ຺ຘຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທສມໍ.
ຠທ຺ທິຍວຄ຺ໂຄ ປຎ຺ຈປຎ຺ຎາສໂມ.
ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ ¶ –
ຠທ຺ທິໂຍ ເຣວໂຕ ເຖໂຣ, ມຫາລາຠີ ຈ ສີວລີ;
ວງ຺ຄີໂສ ນນ຺ທໂກ ເຈວ, ກາຬຸທາຍີ ຕຖາຠໂຍ.
ໂລມໂສ ວນວຈ຺ໂຉ ຈ, ສຸຄນ຺ໂຘ ເຈວ ທສໂມ;
ຕີຓິ ຄາຖາສຕາ ຕຕ຺ຖ, ໂສຬສາ ຈ ຕທຸຕ຺ຕຣິ.
ອຖ ¶ ວຄ຺ຄຸທ຺ທານໍ –
ກຓິກາຣວ຺ຫໂຍ ວຄ຺ໂຄ, ຜລໂທ ຕິຓທາຍໂກ;
ກຈ຺ຈາໂນ ຠທ຺ທິໂຍ ວຄ຺ໂຄ, ຄາຖາໂຍ ຄຓິຕາ ຈິມາ.
ນວຄາຖາສຕານີຫ ¶ ¶ , ຈຕຸຣາສີຕິເຍວ ຈ;
ສປຎ຺ຎາສໍ ປຎ຺ຈສຕໍ, ອປທານາ ປກາສິຕາ.
ສຫ ອຸທານຄາຖາຫິ, ຉສຫສ຺ສານິ ໂຫນ຺ຕິມາ;
ທ຺ເວສຕານິ ຈ ຄາຖານໍ, ອຏ຺ຐາຣສ ຕທຸຕ຺ຕຣິ.
໕໖. ຍສວຄ຺ໂຄ
໑. ຍສຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ມຫາສມຸທ຺ທໍ ¶ ¶ ໂອຄ຺ຄຍ຺ຫ, ຠວນໍ ເມ ສຸນິມ຺ມິຕໍ;
ສຸນິມ຺ມິຕາ ໂປກ຺ຂຣຓີ, ຈກ຺ກວາກູປກູຊິຕາ.
‘‘ມນ຺ທາຣເກຫິ ສຎ຺ຉນ຺ນາ, ປທຸມຸປ຺ປລເກຫິ ຈ;
ນທີ ຈ ສນ຺ທເຕ ຕຕ຺ຖ, ສຸປຕິຕ຺ຖາ ມໂນຣມາ.
‘‘ມຈ຺ຉກຈ຺ຉປສຎ຺ຉນ຺ນາ, ນານາທິຊສໂມຕ຺ຖຏາ [ນານາມິຄສໂມຕ຺ຖຏາ (ສ຺ຍາ.)];
ມຍູຣໂກຎ຺ຈາຠິຣຸທາ, ໂກກິລາທີຫິ ວຄ຺ຄຸຫິ.
‘‘ປາເຣວຕາ ຣວິຫໍສາ, ຈກ຺ກວາກາ ນທີຈຣາ;
ຕິຕ຺ຕິຣາ ສາຬິກາ ເຈຕ຺ຖ, ປາວກາ [ສມ຺ພກາ (ກ.)] ຊີວໍຊີວກາ.
‘‘ຫໍສາໂກຎ຺ຈາຠິນທິຕາ, ໂກສິຍາ ປິງ຺ຄລາ [ປິງ຺ຄລີ (ສີ.), ສິງ຺ຄລີ, ສິງ຺ຆລີ (ກ.)] ພຫູ;
ສຕ຺ຕຣຕນສມ຺ປນ຺ນາ, ມຓິມຸຕ຺ຕປວາຬິກາ.
‘‘ສພ຺ເພ ໂສຓ຺ຓມຍາ ຣຸກ຺ຂາ, ນານາຂນ຺ຘສເມຣິຕາ;
ອຸຊ຺ໂຊເຕນ຺ຕິ ທິວາຣຕ຺ຕິໍ, ຠວນໍ ສພ຺ພກາລິກໍ.
‘‘ສຏ຺ຐິຕຸຣິຍສຫສ຺ສານິ, ສາຍໍ ປາໂຕ ປວຊ຺ຊເຣ;
ໂສຬສິຕ຺ຖິສຫສ຺ສານິ, ປຣິວາເຣນ຺ຕິ ມໍ ສທາ.
‘‘ອຠິນິກ຺ຂມ຺ມ ຠວນາ, ສຸເມຘໍ ໂລກນາຍກໍ;
ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ວນ຺ທຍິໍ ຕໍ [ສພ຺ພທສ຺ສິໍ (ກ.)] ມຫາຍສໍ.
‘‘ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ, ສສງ຺ຆໍ ຕໍ ນິມນ຺ຕຍິໍ;
ອຘິວາເສສິ ໂສ ຘີໂຣ, ສຸເມໂຘ ໂລກນາຍໂກ.
‘‘ມມ ຘມ຺ມກຖໍ ກຕ຺ວາ, ອຸຍ຺ໂຍເຊສິ ມຫາມຸນິ;
ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ, ຠວນໍ ເມ ອຸປາຄມິໍ.
‘‘ອາມນ຺ຕຍິໍ ປຣິຊນໍ, ສພ຺ເພ ສນ຺ນິປຕຸໍ ຕທາ;
‘ປຸພ຺ພຓ຺ຫສມຍໍ ພຸທ຺ໂຘ, ຠວນໍ ອາຄມິສ຺ສຕິ’.
‘‘‘ລາຠາ ¶ ອມ຺ຫໍ ສຸລທ຺ຘາ ໂນ, ເຍ ວສາມ ຕວນ຺ຕິເກ;
ມຍມ຺ປິ ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສ, ປູຊຍິສ຺ສາມ ສຕ຺ຖຸໂນ’.
‘‘ອນ຺ນໍ ¶ ປານໍ ປຏ຺ຐເປຕ຺ວາ, ກາລໍ ອາໂຣຈຍິໍ ອຫໍ;
ວສີສຕສຫສ຺ເສຫິ, ອຸເປສິ ໂລກນາຍໂກ.
‘‘ປຎ຺ຈງ຺ຄິເກຫິ ຕຸຣິເຍຫິ, ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄມມກາສຫໍ;
ສພ຺ພໂສຓ຺ຓມເຍ ປີເຐ, ນິສີທິ ປຸຣິສຸຕ຺ຕໂມ.
‘‘ອຸປຣິຈ຺ຉທນໍ ອາສິ, ສພ຺ພໂສຓ຺ຓມຍໍ ຕທາ;
ພີຊນີໂຍ ປວາຍນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆໍ ອນຸຕ຺ຕຣໍ.
‘‘ປຫູເຕນນ຺ນປາເນນ, ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆໍ ອຕປ຺ປຍິໍ;
ປຈ຺ເຈກທຸສ຺ສຍຸຄເລ, ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆສ຺ສທາສຫໍ.
‘‘ຍໍ ວເທຕິ ສຸເມໂຘ ໂສ, ອາຫຸຕີນໍ ປຏິຄ຺ຄໂຫ;
ຠິກ຺ຂຸສງ຺ເຆ ນິສີທິຕ຺ວາ, ອິມາ ຄາຖາ ອຠາສຖ.
‘‘‘ໂຍ ມໍ ອນ຺ເນນ ປາເນນ, ສພ຺ເພ ອິເມ ຈ ຕປ຺ປຍິ;
ຕມຫໍ ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ, ສຸຓາຖ ມມ ຠາສໂຕ.
‘‘‘ອຏ຺ຐາຣເສ ກປ຺ປສເຕ, ເທວໂລເກ ຣມິສ຺ສຕິ;
ສຫສ຺ສກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ຣາຊາຍໍ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ອຸປຄຈ຺ຉຕິ ຍໍ ໂຍນິໍ, ເທວຕ຺ຕໍ ອຖ ມານຸສໍ;
ສພ຺ພໂສຓ຺ຓມຍໍ ຕສ຺ສ, ຉທນໍ ຘາຣຍິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕິໍສກປ຺ປສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາໂທ, ໂອຣໂສ ຘມ຺ມນິມ຺ມິໂຕ;
ສພ຺ພາສເວ ປຣິຎ຺ຎາຍ, ນິພ຺ພາຍິສ຺ສຕິນາສໂວ.
‘‘‘ຠິກ຺ຂຸສງ຺ເຆ ນິສີທິຕ຺ວາ, ສີຫນາທໍ ນທິສ຺ສຕິ’;
ຈິຕເກ ຉຕ຺ຕໍ ຘາເຣນ຺ຕິ, ເຫຏ຺ຐາ ຉຕ຺ຕມ຺ຫິ ຑຍ຺ຫຖ.
‘‘ສາມຎ຺ຎໍ ເມ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕໍ, ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍາ;
ມຓ຺ຑເປ ຣຸກ຺ຂມູເລ ວາ, ສນ຺ຕາໂສ ເມ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.
‘‘ຕິໍສກປ຺ປສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ຍໍ ທານມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ສພ຺ພທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ, ຠວາ ສພ຺ເພ ສມູຫຕາ;
ນາໂຄວ ພນ຺ຘນໍ ເຉຕ຺ວາ, ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ, ມມ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ;
ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ, ວິໂມກ຺ຂາປິ ຈ ອຏ຺ຐິເມ;
ຉຬຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຍໂສ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຍສຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຐມໍ.
໒. ນທີກສ຺ສປຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕຣສ຺ສ ຠຄວໂຕ, ໂລກເຊຏ຺ຐສ຺ສ ຕາທິໂນ;
ປິຓ຺ຑຈາຣໍ ຈຣນ຺ຕສ຺ສ, ວາຣໂຕ ອຸຕ຺ຕມໍ ຍສໍ;
ອຄ຺ຄຜລໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ອທາສິໍ ສຕ຺ຖຸໂນ ອຫໍ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ເທວິນ຺ໂທ, ໂລກເຊຏ຺ໂຐ ນຣາສໂຠ;
ສມ຺ປຕ຺ໂຕມ຺ຫິ ອຈລໍ ຐານໍ, ຫິຕ຺ວາ ຊຍປຣາຊຍໍ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຜລໍ ອທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ອຄ຺ຄທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ນທີກສ຺ສໂປ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ນທີກສ຺ສປຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທຸຕິຍໍ.
໓. ຄຍາກສ຺ສປຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ອຊິນຈມ຺ມວຕ຺ໂຖຫໍ ¶ [ອຊິນວຕ຺ຕໍ ນິວຕ຺ໂຕຫໍ (ສີ.)], ຂາຣິຠາຣຘໂຣ ຕທາ;
ຂາຣິກໍ ຫາຣຍິຕ຺ວານ, ໂກລໍ ອຫາສິ ອສ຺ສມໍ.
‘‘ຠຄວາ ຕມ຺ຫິ ສມເຍ, ເອໂກ ອທຸຕິໂຍ ຊິໂນ;
ມມສ຺ສມໍ ອຸປາຄຈ຺ຉິ, ໂຊເຕນ຺ໂຕ ສພ຺ພກາລິກໍ.
‘‘ສກໍ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ, ອຠິວາເທຕ຺ວານ ສຸພ຺ພຕໍ;
ອຸໂຠ ຫຕ຺ເຖຫິ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ, ໂກລໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສທາສຫໍ.
‘‘ເອກຕິໍເສ ¶ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຜລໍ ອທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ໂກລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຄຍາກສ຺ສໂປ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຄຍາກສ຺ສປຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຕຕິຍໍ.
໔. ກິມິລຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ນິພ຺ພຸເຕ ກກຸສນ຺ຘມ຺ຫິ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓມ຺ຫິ ວຸສີມຕິ;
ຄເຫຕ຺ວາ ສລລໍ ມາລໍ, ມຓ຺ຑປໍ ກາຣຍິໍ ອຫໍ.
‘‘ຕາວຕິໍສໍ ຄໂຕ ສນ຺ໂຕ, ລຠິມ຺ຫ [ລຠາມິ (ກ.)] ພ຺ຍມ຺ຫມຸຕ຺ຕມໍ;
ອຎ຺ເຎ ເທເວຕິໂຣຈາມິ, ປຸຎ຺ຎກມ຺ມສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ທິວາ ວາ ຍທິ ວາ ຣຕ຺ຕິໍ, ຈງ຺ກມນ຺ໂຕ ຐິໂຕ ຈຫໍ;
ຉນ຺ໂນ ສລລປຸປ຺ເຜຫິ, ປຸຎ຺ຎກມ຺ມສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ອິມສ຺ມິໍເຍວ ກປ຺ປມ຺ຫິ, ຍໍ ພຸທ຺ຘມຠິປູຊຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ກິມິໂລ [ກິມ຺ພິໂລ (ສີ.)] ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ກິມິລຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ.
໕. ວຊ຺ຊີປຸຕ຺ຕຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ສຫສ຺ສຣໍສີ ຠຄວາ, ສຍມ຺ຠູ ອປຣາຊິໂຕ;
ວິເວກາ ວຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວານ, ໂຄຈຣາຍາຠິນິກ຺ຂມິ.
‘‘ຜລຫຕ຺ໂຖ ¶ ອຫໍ ທິສ຺ວາ, ອຸປຄຈ຺ຉິໍ ນຣາສຠໍ;
ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ສວຓ຺ຏໍ ອທທິໍ ຜລໍ.
‘‘ຈຕຸນ຺ນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຜລໍ ອທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຜລທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ວຊ຺ຊີປຸຕ຺ໂຕ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ວຊ຺ຊີປຸຕ຺ຕຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ປຎ຺ຈມໍ.
໖. ອຸຕ຺ຕຣຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ສຸເມໂຘ ນາມ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ພາຕ຺ຕິໍສວຣລກ຺ຂໂຓ;
ວິເວກກາໂມ ຠຄວາ, ຫິມວນ຺ຕມຸປາຄມິ.
‘‘ອຊ຺ໂຌຄາເຫຕ຺ວາ ຫິມວນ຺ຕໍ, ອຄ຺ໂຄ ກາຣຸຓິໂກ ມຸນິ;
ປລ຺ລງ຺ກໍ ອາຠຸຊິຕ຺ວານ, ນິສີທິ ປຸຣິສຸຕ຺ຕໂມ.
‘‘ວິຊ຺ຊຘໂຣ ¶ ຕທາ ອາສິໍ, ອນ຺ຕລິກ຺ຂຈໂຣ ອຫໍ;
ຕິສູລໍ ສຸຄຕໍ ຄຍ຺ຫ, ຄຈ຺ຉາມິ ອມ຺ພເຣ ຕທາ.
‘‘ປພ຺ພຕຄ຺ເຄ ຍຖາ ອຄ຺ຄິ, ປຸຓ຺ຓມາເຍວ ຈນ຺ທິມາ;
ວນໍ ໂອຠາສເຕ ພຸທ຺ໂຘ, ສາລຣາຊາວ ຜຸລ຺ລິໂຕ.
‘‘ວນຄ຺ຄາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວານ, ພຸທ຺ຘຣໍສີຠິຘາວເຣ [ພຸທ຺ຘຣໍສີ ວິຘາວເຣ (ສີ. ກ.)];
ນຬຄ຺ຄິວຓ຺ຓສງ຺ກາສາ [ນຬຄ຺ຄິວ ນສງ຺ກາສໍ (ສີ.)], ທິສ຺ວາ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາທຍິໍ.
‘‘ວິຈິນໍ ອທ຺ທສໍ ປຸປ຺ຜໍ, ກຓິກາຣໍ ເທວຄນ຺ຘິກໍ;
ຕີຓິ ປຸປ຺ຜານິ ອາທາຍ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐມປູຊຍິໍ.
‘‘ພຸທ຺ຘສ຺ສ ອານຸຠາເວນ, ຕີຓິ ປຸປ຺ຜານິ ເມ ຕທາ;
ອຸທ຺ຘໍ ວຓ຺ຏາ ອໂຘປຕ຺ຕາ, ຉາຍໍ ກຸພ຺ພນ຺ຕິ ສຕ຺ຖຸໂນ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຕຕ຺ຖ ເມ ສຸກຕໍ ພ຺ຍມ຺ຫໍ, ກຓິກາຣີຕິ [ກຓິກາໂຣຕິ (ສີ.)] ຎາຍຕິ;
ສຏ຺ຐິໂຍຊນມຸພ຺ເພຘໍ, ຕິໍສໂຍຊນວິຕ຺ຖຕໍ.
‘‘ສຫສ຺ສກຓ຺ຑໍ ¶ ສຕເຠຓ຺ຑຸ, ຘຊາລຸ ຫຣິຕາມຍໍ;
ສຕສຫສ຺ສນິຍ຺ຍູຫາ [ສຕສຫສ຺ສານິ ພ຺ຍູຫານິ (ສີ.)], ພ຺ຍມ຺ເຫ ປາຕຸຠວິໍສຸ [ປາຕຸຣຫໍສຸ (ສີ.), ປາຕຸຣຫິໍສຸ (ກ.)] ເມ.
‘‘ໂສຓ຺ຓມຍາ ມຓິມຍາ, ໂລຫິຕງ຺ກມຍາປິ ຈ;
ຜລິກາປິ ຈ ປລ຺ລງ຺ກາ, ເຍນິຈ຺ຉກາ ຍທິຈ຺ຉກາ.
‘‘ມຫາຣຫຎ຺ຈ ສຍນໍ, ຕູລິກາ ວິກຕີຍຸຕໍ;
ອຸທ຺ຘໂລມິຎ຺ຈ ເອກນ຺ຕໍ, ພິມ຺ໂພຫນສມາຍຸຕໍ.
‘‘ຠວນາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວານ, ຈຣນ຺ໂຕ ເທວຈາຣິກໍ;
ຍຖາ ອິຈ຺ຉາມິ [ຍຖາ ຄຈ຺ຉາມິ (ສີ.)] ຄມນໍ, ເທວສງ຺ຆປຸຣກ຺ຂໂຕ.
‘‘ປຸປ຺ຜສ຺ສ ເຫຏ຺ຐາ ຕິຏ຺ຐາມິ, ອຸປຣິຈ຺ຉທນໍ ມມ;
ສມນ຺ຕາ ໂຍຊນສຕໍ, ກຓິກາເຣຫິ ຉາທິຕໍ.
‘‘ສຏ຺ຐິຕຸຣິຍສຫສ຺ສານິ ¶ , ສາຍປາຕໍ ອຸປຏ຺ຐຫຸໍ;
ປຣິວາເຣນ຺ຕິ ມໍ ນິຈ຺ຈໍ, ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວມຕນ຺ທິຕາ.
‘‘ຕຕ຺ຖ ນຈ຺ເຈຫິ ຄີເຕຫິ, ຕາເລຫິ ວາທິເຕຫິ ຈ;
ຣມາມິ ຂິຑ຺ຑາ ຣຕິຍາ, ໂມທາມິ ກາມກາມຫໍ.
‘‘ຕຕ຺ຖ ຠຸຕ຺ວາ ປິວິຕ຺ວາ ຈ, ໂມທາມິ ຕິທເສ ຕທາ;
ນາຣີຄເຓຫິ ສຫິໂຕ, ໂມທາມິ ພ຺ຍມ຺ຫມຸຕ຺ຕເມ.
‘‘ສຕານໍ ປຎ຺ຈກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ເທວຣຊ຺ຊມກາຣຍິໍ;
ສຕານໍ ຕີຓິກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ອໂຫສຫໍ;
ປເທສຣຊ຺ຊໍ ວິປຸລໍ, ຄຓນາໂຕ ອສງ຺ຂິຍໍ.
‘‘ຠເວ ຠເວ ສໍສຣນ຺ໂຕ, ມຫາໂຠຄໍ ລຠາມຫໍ;
ໂຠເຄ ເມ ອູນຕາ ນຕ຺ຖິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ທຸເວ ຠເວ ສໍສຣາມິ, ເທວຕ຺ເຕ ອຖ ມານຸເສ;
ອຎ຺ຎໍ ຄຕິໍ ນ ຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ທຸເວ ກຸເລ ປຊາຍາມິ [ຍຕ຺ຖ ປຈ຺ຉາ ປຊາຍາມິ (ສີ.)], ຂຕ຺ຕິເຍ ຈາປິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ;
ນີເຈ ກຸເລ ນ ຊາຍາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ຫຕ຺ຖິຍານໍ ອສ຺ສຍານໍ, ສິວິກໍ ສນ຺ທມານິກໍ;
ລຠາມິ ສພ຺ພເມເວຕໍ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ທາສີຄຓໍ ທາສຄຓໍ, ນາຣິໂຍ ສມລງ຺ກຕາ;
ລຠາມິ ສພ຺ພເມເວຕໍ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ໂກເສຍ຺ຍກມ຺ພລິຍານິ, ໂຂມກປ຺ປາສິການິ ຈ;
ລຠາມິ ສພ຺ພເມເວຕໍ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ນວວຕ຺ຖໍ ¶ ນວຜລໍ, ນວຄ຺ຄຣສໂຠຊນໍ;
ລຠາມິ ສພ຺ພເມເວຕໍ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ອິມໍ ຂາທ ອິມໍ ຠຸຎ຺ຊ, ອິມມ຺ຫິ ສຍເນ ສຍ;
ລຠາມິ ສພ຺ພເມເວຕໍ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ສພ຺ພຕ຺ຖ ປູຊິໂຕ ໂຫມິ, ຍໂສ ອຈ຺ຈຸຄ຺ຄໂຕ ມມ;
ມຫາປກ຺ໂຂ [ມເຫສກ຺ໂຂ (ກ.)] ສທາ ໂຫມິ, ອເຠຊ຺ຊປຣິໂສ ສທາ;
ຎາຕີນໍ ອຸຕ຺ຕໂມ ໂຫມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ສີຕໍ ¶ ອຸຓ຺ຫໍ ນ ຊານາມິ, ປຣິຬາໂຫ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;
ອໂຖ ເຈຕສິກໍ ທຸກ຺ຂໍ, ຫທເຍ ເມ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.
‘‘ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ໂຓ ຫຸຕ຺ວານ, ສໍສຣາມິ ຠວາຠເວ;
ເວວຓ຺ຓິຍໍ ນ ຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ເທວໂລກາ ຈວິຕ຺ວານ, ສຸກ຺ກມູເລນ ໂຈທິໂຕ;
ສາວຕ຺ຖິຍໍ ປຸເຣ ຊາໂຕ, ມຫາສາເລສຸ ອຑ຺ຒເກ.
‘‘ປຎ຺ຈ ກາມຄຸເຓ ຫິຕ຺ວາ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ;
ຊາຕິຍາ ສຕ຺ຕວສ຺ໂສຫໍ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ.
‘‘ອຸປສມ຺ປທາຍີ ພຸທ຺ໂຘ, ຄຸຓມຎ຺ຎາຍ ຈກ຺ຂຸມາ;
ຕຣຸໂຓ ປູຊນີໂຍຫໍ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸວິສຸທ຺ຘໍ ເມ, ສມາຘິກຸສໂລ ອຫໍ;
ອຠິຎ຺ຎາປາຣມິປ຺ປຕ຺ໂຕ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ອິທ຺ຘິປາເທສຸ ໂກວິໂທ;
ຘມ຺ເມສຸ ປາຣມິປ຺ປຕ຺ໂຕ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ຕິໍສກປ຺ປສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ຍໍ ພຸທ຺ຘມຠິປູຊຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ອຸຕ຺ຕໂຣ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອຸຕ຺ຕຣຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ຉຏ຺ຐໍ.
໗. ອປຣອຸຕ຺ຕຣຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ນິພ຺ພຸເຕ ¶ ໂລກນາຖມ຺ຫິ, ສິທ຺ຘຕ຺ເຖ ໂລກນາຍເກ;
ມມ ຎາຕີ ສມາເນຕ຺ວາ, ຘາຕຸປູຊໍ ອກາສຫໍ.
‘‘ຈຕຸນ຺ນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຘາຕຸມຠິປູຊຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຘາຕຸປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ອປຣອຸຕ຺ຕຣຕ຺ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອປຣສ຺ສ ອຸຕ຺ຕຣຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ສຕ຺ຕມໍ.
໘. ຠທ຺ທຊິຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ໂອຄຍ຺ຫ ຍໍ ໂປກ຺ຂຣຓິໍ, ນານາກຸຎ຺ຊຣເສວິຕໍ;
ອຸທ຺ຘຣາມິ ຠິສໍ ຕຕ຺ຖ, ຆາສເຫຕຸ ອຫໍ ຕທາ.
‘‘ຠຄວາ ຕມ຺ຫິ ສມເຍ, ປທຸມຸຕ຺ຕຣສວ຺ຫໂຍ;
ຣຕ຺ຕມ຺ພຣຘໂຣ ພຸທ຺ໂຘ, ຄຈ຺ຉເຕ ອນິລຎ຺ຊເສ.
‘‘ຘຸນນ຺ໂຕ ປໍສຸກູລານິ, ສທ຺ທໍ ອສ຺ໂສສຫໍ ຕທາ;
ອຸທ຺ຘໍ ນິຊ຺ຌາຍມາໂນຫໍ, ອທ຺ທສໍ ໂລກນາຍກໍ.
‘‘ຕຕ຺ເຖວ ຐິຕໂກ ສນ຺ໂຕ, ອາຍາຈິໍ ໂລກນາຍກໍ;
ມຘຸໍ ຠິເສຫິ ສຫິຕໍ, ຂີຣໍ ສປ຺ປິໍ ມຸຬາລິກໍ [ມຘຸໍ ຠິເສຫິ ປຈຕິ, ຂີຣສປ຺ປິ ມຸລາລິຠິ (ກ.) ຠິສທາຍກຕ຺ເຖຣາປທາເນປິ].
‘‘ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕຸ ເມ ພຸທ຺ໂຘ, ອນຸກມ຺ປາຍ ຈກ຺ຂຸມາ;
ຕໂຕ ກາຣຸຓິໂກ ສຕ຺ຖາ, ໂອໂຣຫິຕ຺ວາ ມຫາຍໂສ.
‘‘ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫິ ມມ ຠິກ຺ຂໍ, ອນຸກມ຺ປາຍ ຈກ຺ຂຸມາ;
ປຏິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ອກາ ເມ ອນຸໂມທນໍ.
‘‘‘ສຸຂີ ໂຫຕຸ ມຫາປຸຎ຺ຎ, ຄຕິ ຕຸຍ຺ຫໍ ສມິຊ຺ຌຕຸ;
ອິມິນາ ຠິສທາເນນ, ລຠສ຺ສຸ ວິປຸລໍ ສຸຂໍ’.
‘‘ອິທໍ ¶ ວຕ຺ວານ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ຊລຊຸຕ຺ຕມນາມໂກ;
ຠິກ຺ຂມາທາຍ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ອາກາເສນາຄມາ ຊິໂນ.
‘‘ຕໂຕ ຠິສໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ອຄຈ຺ຉິໍ ມມ ອສ຺ສມໍ;
ຠິສໍ ຣຸກ຺ເຂ ລຄ຺ເຄຕ຺ວານ, ມມ ທານໍ ອນຸສ຺ສຣິໍ.
‘‘ມຫາວາໂຕ ¶ ອຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ, ສຎ຺ຈາເລສິ ວນໍ ຕທາ;
ອາກາໂສ ອຠິນາທິຕ຺ຖ, ອສນີ ຈ ຜລີ ຕທາ.
‘‘ຕໂຕ ເມ ອສນີປາໂຕ, ມຕ຺ຖເກ ນິປຕີ ຕທາ;
ໂສຫໍ ນິສິນ຺ນໂກ ສນ຺ໂຕ, ຕຕ຺ຖ ກາລງ຺ກໂຕ ອຫໍ.
‘‘ປຸຎ຺ຎກມ຺ເມນ ສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ, ຕຸສິຕໍ ອຸປປຊ຺ຊຫໍ;
ກເຬວຣໍ ເມ ປຕິຕໍ, ເທວໂລເກ ຣມາມຫໍ.
‘‘ຉຬສີຕິສຫສ຺ສານິ, ນາຣິໂຍ ສມລງ຺ກຕາ;
ສາຍໍ ປາຕໍ ອຸປຏ຺ຐນ຺ຕິ, ຠິສທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ມນຸສ຺ສໂຍນິມາຄນ຺ຕ຺ວາ, ສຸຂິໂຕ ໂຫມຫໍ ຕທາ;
ໂຠຄາ ເມ ອູນຕາ ນຕ຺ຖິ, ຠິສທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ອນຸກມ຺ປິຕໂກ ເຕນ, ເທວເທເວນ ຕາທິນາ;
ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີຓາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຠິສໍ ອທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຠິສທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຠທ຺ທຊິຕ຺ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຠທ຺ທຊິຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ອຏ຺ຐມໍ.
໙. ສິວກຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ເອສນາຍ ຈຣນ຺ຕສ຺ສ, ວິປສ຺ສິສ຺ສ ມເຫສິໂນ;
ຣິຕ຺ຕກໍ ປຕ຺ຕໍ ທິສ຺ວານ, ກຸມ຺ມາສໍ ປູຣຍິໍ ອຫໍ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ຠິກ຺ຂມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ກຸມ຺ມາສສ຺ສ ອິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ສິວກຕ຺ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ສິວກຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ນວມໍ.
໑໐. ອຸປວານຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ມານ ປາຣຄູ;
ຊລິຕ຺ວາ ອຄ຺ຄິກ຺ຂນ຺ໂຘວ, ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ປຣິນິພ຺ພຸໂຕ.
‘‘ມຫາຊນາ ສມາຄມ຺ມ, ປູຊຍິຕ຺ວາ ຕຖາຄຕໍ;
ຈິຕໍ ກຕ຺ວານ ສຸຄຕໍ, ສຣີຣໍ ອຠິໂຣປຍຸໍ.
‘‘ສຣີຣກິຈ຺ຈໍ ກຕ຺ວານ, ຘາຕຸໍ ຕຕ຺ຖ ສມານຍຸໍ;
ສເທວມນຸສ຺ສາ ສພ຺ເພ, ພຸທ຺ຘຖູປໍ ອກໍສຸ ເຕ.
‘‘ປຐມາ ກຎ຺ຈນມຍາ, ທຸຕິຍາ ຈ ມຓິມຍາ;
ຕຕິຍາ ຣູປິຍມຍາ, ຈຕຸຕ຺ຖີ ຜລິກາມຍາ.
‘‘ຕຕ຺ຖ ປຎ຺ຈມິກາ ເຈວ [ຕຕ຺ຖ ປຎ຺ຈມິກາ ເຈຕິ (ສີ.)], ໂລຫິຕງ຺ກມຍາ ອຫຸ;
ຉຏ຺ຐາ ມສາຣຄລ຺ລສ຺ສ, ສພ຺ພໍ ຣຕນມຍູປຣິ.
‘‘ຊງ຺ຆາ ມຓິມຍາ ອາສິ, ເວທິກາ ຣຕນາມຍາ;
ສພ຺ພໂສຓ຺ຓມໂຍ ຖູໂປ, ອຸທ຺ຘໍ ໂຍຊນມຸຄ຺ຄໂຕ.
‘‘ເທວາ ຕຕ຺ຖ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ, ເອກໂຕ ມນ຺ຕຍຸໍ ຕທາ;
‘ມຍມ຺ປິ ຖູປໍ ກສ຺ສາມ, ໂລກນາຖສ຺ສ ຕາທິໂນ.
‘‘‘ຘາຕຸ ອາເວຓິກາ ນຕ຺ຖິ, ສຣີຣໍ ເອກປິຓ຺ຑິຕໍ;
ອິມມ຺ຫິ ພຸທ຺ຘຖູປມ຺ຫິ, ກສ຺ສາມ ກຎ຺ຈຸກໍ ມຍໍ’.
‘‘ເທວາ ສຕ຺ຕຫິ ຣຕ຺ເນຫິ, ອຎ຺ຎໍ ວຑ຺ເຒສຸໍ ໂຍຊນໍ;
ຖູໂປ ທ຺ວິໂຍຊນຸພ຺ເພໂຘ, ຕິມິຣໍ ພ຺ຍປຫນ຺ຕິ ໂສ.
‘‘ນາຄາ ຕຕ຺ຖ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ, ເອກໂຕ ມນ຺ຕຍຸໍ ຕທາ;
‘ມນຸສ຺ສາ ເຈວ ເທວາ ຈ, ພຸທ຺ຘຖູປໍ ອກໍສຸ ເຕ.
‘‘‘ມາ ¶ ໂນ ປມຕ຺ຕາ ອສ຺ສຸມ຺ຫ, ອປ຺ປມຕ຺ຕາ ສເທວກາ;
ມຍມ຺ປິ ຖູປໍ ກສ຺ສາມ, ໂລກນາຖສ຺ສ ຕາທິໂນ’.
‘‘ອິນ຺ທນີລໍ ¶ ມຫານີລໍ, ອໂຖ ໂຊຕິຣສໍ ມຓິໍ;
ເອກໂຕ ສນ຺ນິປາເຕຕ຺ວາ, ພຸທ຺ຘຖູປໍ ອຉາທຍຸໍ.
‘‘ສພ຺ພໍ ມຓິມຍໍ ອາສິ, ຍາວຕາ [ຕາວຕາ (ກ.)] ພຸທ຺ຘເຈຕິຍໍ;
ຕິໂຍຊນສມຸພ຺ເພຘໍ, ອາໂລກກຣຓໍ ຕທາ.
‘‘ຄຣຸຬາ ຈ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ, ເອກໂຕ ມນ຺ຕຍຸໍ ຕທາ;
‘ມນຸສ຺ສາ ເທວນາຄາ ຈ, ພຸທ຺ຘປູຊໍ ອກໍສຸ ເຕ.
‘‘‘ມາ ໂນ ປມຕ຺ຕາ ອສ຺ສຸມ຺ຫ, ອປ຺ປມຕ຺ຕາ ສເທວກາ;
ມຍມ຺ປິ ຖູປໍ ກສ຺ສາມ, ໂລກນາຖສ຺ສ ຕາທິໂນ’.
‘‘ສພ຺ພໍ ມຓິມຍໍ ຖູປໍ, ອກຣຸໍ ເຕ ຈ ກຎ຺ຈຸກໍ;
ໂຍຊນໍ ເຕປິ ວຑ຺ເຒສຸໍ, ອາຍຕໍ ພຸທ຺ຘເຈຕິຍໍ.
‘‘ຈຕຸໂຍຊນມຸພ຺ເພໂຘ, ພຸທ຺ຘຖູໂປ ວິໂຣຈຕິ;
ໂອຠາເສຕິ ທິສາ ສພ຺ພາ, ສຕຣໍສີວ ອຸຄ຺ຄໂຕ.
‘‘ກຸມ຺ຠຓ຺ຑາ ຈ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ, ເອກໂຕ ມນ຺ຕຍຸໍ ຕທາ;
‘ມນຸສ຺ສາ ເຈວ ເທວາ ຈ, ນາຄາ ຈ ຄຣຸຬາ ຕຖາ.
‘‘‘ປຈ຺ເຈກໍ ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສ, ອກໍສຸ ຖູປມຸຕ຺ຕມໍ;
ມາ ໂນ ປມຕ຺ຕາ ອສ຺ສຸມ຺ຫ, ອປ຺ປມຕ຺ຕາ ສເທວກາ.
‘‘‘ມຍມ຺ປິ ຖູປໍ ກສ຺ສາມ, ໂລກນາຖສ຺ສ ຕາທິໂນ;
ຣຕເນຫິ ຉາເທສ຺ສາມ, ອາຍຕໍ ພຸທ຺ຘເຈຕິຍໍ’.
‘‘ໂຍຊນໍ ເຕປິ ວຑ຺ເຒສຸໍ, ອາຍຕໍ ພຸທ຺ຘເຈຕິຍໍ;
ປຎ຺ຈໂຍຊນມຸພ຺ເພໂຘ, ຖູໂປ ໂອຠາສເຕ ຕທາ.
‘‘ຍກ຺ຂາ ຕຕ຺ຖ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ, ເອກໂຕ ມນ຺ຕຍຸໍ ຕທາ;
‘ມນຸສ຺ສາ ເທວນາຄາ ຈ, ຄຣຸຬາ ຈ ກຸມ຺ຠຓ຺ຑກາ.
‘‘‘ປຈ຺ເຈກໍ ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສ, ອກໍສຸ ຖູປມຸຕ຺ຕມໍ;
ມາ ໂນ ປມຕ຺ຕາ ອສ຺ສຸມ຺ຫ, ອປ຺ປມຕ຺ຕາ ສເທວກາ.
‘‘‘ມຍມ຺ປິ ¶ ຖູປໍ ກສ຺ສາມ, ໂລກນາຖສ຺ສ ຕາທິໂນ;
ຜລິກາ ຉາທຍິສ຺ສາມ, ອາຍຕໍ ພຸທ຺ຘເຈຕິຍໍ’.
‘‘ໂຍຊນໍ ເຕປິ ວຑ຺ເຒສຸໍ, ອາຍຕໍ ພຸທ຺ຘເຈຕິຍໍ;
ຉໂຍຊນິກມຸພ຺ເພໂຘ, ຖູໂປ ໂອຠາສເຕ ຕທາ.
‘‘ຄນ຺ຘພ຺ພາ ຈ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ, ເອກໂຕ ມນ຺ຕຍຸໍ ຕທາ;
‘ມນຸຊາ ເທວຕາ ນາຄາ, ກຸມ຺ຠຓ຺ຑາ ຄຣຸຬາ ຕຖາ [ກຸມ຺ຠຓ຺ຑາ ຈ ຍກ຺ຂາ ຕຖາ (ສີ.)].
‘‘‘ສພ຺ເພ ອກໍສຸ ພຸທ຺ຘຖູປໍ, ມຍເມຕ຺ຖ ອກາຣກາ;
ມຍມ຺ປິ ຖູປໍ ກສ຺ສາມ, ໂລກນາຖສ຺ສ ຕາທິໂນ’.
‘‘ເວທິໂຍ ¶ ສຕ຺ຕ ກຕ຺ວານ, ຘຊໍ ຉຕ຺ຕໍ ອກໍສຸ ເຕ;
ສພ຺ພໂສຓ຺ຓມຍໍ ຖູປໍ, ຄນ຺ຘພ຺ພາ ກາຣຍຸໍ ຕທາ.
‘‘ສຕ຺ຕໂຍຊນມຸພ຺ເພໂຘ, ຖູໂປ ໂອຠາສເຕ ຕທາ;
ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວາ ນ ຎາຍນ຺ຕິ, ອາໂລໂກ ໂຫຕິ ສພ຺ພທາ.
‘‘ອຠິໂຠນ຺ຕິ ນ ຕສ຺ສາຠາ, ຈນ຺ທສູຣາ ສຕາຣກາ;
ສມນ຺ຕາ ໂຍຊນສເຕ, ປທີໂປປິ ນ ປຊ຺ຊລິ.
‘‘ເຕນ ກາເລນ ເຍ ເກຈິ, ຖູປໍ ປູເຊນ຺ຕິ ມານຸສາ;
ນ ເຕ ຖູປໍ ອາຣຸຫນ຺ຕິ, ອມ຺ພເຣ ອຸກ຺ຂິປນ຺ຕິ ເຕ.
‘‘ເທເວຫິ ຐປິໂຕ ຍກ຺ໂຂ, ອຠິສມ຺ມຕນາມໂກ;
ຘຊໍ ວາ ປຸປ຺ຜທາມໍ ວາ, ອຠິໂຣເປຕິ ອຸຕ຺ຕຣິໍ.
‘‘ນ ເຕ ປສ຺ສນ຺ຕິ ຕໍ ຍກ຺ຂໍ, ທາມໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ ຄຈ຺ຉໂຕ;
ເອວໍ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕາ, ສພ຺ເພ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ສຸຄ຺ຄຕິໍ.
‘‘ວິຣຸທ຺ຘາ ເຍ ປາວຈເນ, ປສນ຺ນາ ເຍ ຈ ສາສເນ;
ປາຏິຫີຣໍ ທຏ຺ຐຸກາມາ, ຖູປໍ ປູເຊນ຺ຕິ ມານຸສາ.
‘‘ນຄເຣ ຫໍສວຕິຍາ, ອໂຫສິໍ ຠຕໂກ ຕທາ;
ອາໂມທິຕໍ ຊນໍ ທິສ຺ວາ, ເອວໍ ຈິນ຺ເຕສຫໍ ຕທາ.
‘‘‘ອຸຬາໂຣ ຠຄວາ ເນໂສ, ຍສ຺ສ ຘາຕຸຆເຣ ທິສໍ;
ອິມາ ຈ ຊນຕາ ຕຸຏ຺ຐາ, ກາຣໍ ກຸພ຺ພໍ ນ ຕປ຺ປເຣ.
‘‘‘ອຫມ຺ປິ ¶ ກາຣໍ ກສ຺ສາມິ, ໂລກນາຖສ຺ສ ຕາທິໂນ;
ຕສ຺ສ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາໂທ, ຠວິສ຺ສາມິ ອນາຄເຕ’.
‘‘ສຸໂຘຕໍ ຣຊເກນາຫໍ, ອຸຕ຺ຕເຣຍ຺ຍໍ ປຏໍ ມມ;
ເວຬຄ຺ເຄ ອາລຄ຺ເຄຕ຺ວານ, ຘຊໍ ອຸກ຺ຂິປິມມ຺ພເຣ.
‘‘ອຠິສມ຺ມຕໂກ ຄຍ຺ຫ, ອມ຺ພເຣ ຫາສິ ເມ ຘຊໍ;
ວາເຕຣິຕໍ ຘຊໍ ທິສ຺ວາ, ຠິຍ຺ໂຍ ຫາສໍ ຊເນສຫໍ.
‘‘ຕຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ, ສມຓໍ ອຸປສງ຺ກມິໍ;
ຕໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ, ວິປາກໍ ປຸຈ຺ຉຫໍ ຘເຊ.
‘‘ໂສ ເມ ກເຖສິ ອານນ຺ທີ, ປີຕິສຎ຺ຊນນໍ ມມ;
‘ຕສ຺ສ ຘຊສ຺ສ ວິປາກໍ, ອນຸໂຠສ຺ສສິ ສພ຺ພທາ.
‘‘‘ຫຕ຺ຖິອສ຺ສຣຖາປຕ຺ຕີ, ເສນາ ຈ ຈຕຸຣງ຺ຄິນີ;
ປຣິວາເຣສ຺ສນ຺ຕິ ຕໍ ນິຈ຺ຈໍ, ຘຊທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘‘ສຏ຺ຐິຕຸຣິຍສຫສ຺ສານິ, ເຠຣິໂຍ ສມລງ຺ກຕາ;
ປຣິວາເຣສ຺ສນ຺ຕິ ຕໍ ນິຈ຺ຈໍ, ຘຊທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘‘ຉຬສີຕິສຫສ຺ສານິ ¶ , ນາຣິໂຍ ສມລງ຺ກຕາ;
ວິຈິຕ຺ຕວຕ຺ຖາຠຣຓາ, ອາມຸກ຺ກມຓິກຸຓ຺ຑລາ.
‘‘‘ອາຬາຣປມ຺ຫາ ຫສຸລາ, ສຸສຎ຺ຎາ [ສຸຕ຺ຖນາ (ສີ.) ອປ. ເຖຣ ໒.໔໘.໑໙ ມຓິປູຊກຕ຺ເຖຣາປທາເນປິ] ຕນຸມຊ຺ຌິມາ;
ປຣິວາເຣສ຺ສນ຺ຕິ ຕໍ ນິຈ຺ຈໍ, ຘຊທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘‘ຕິໍສກປ຺ປສຫສ຺ສານິ, ເທວໂລເກ ຣມິສ຺ສສິ;
ອສີຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ເທວິນ຺ໂທ, ເທວຣຊ຺ຊໍ ກຣິສ຺ສສິ.
‘‘‘ສຫສ຺ສກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ຣາຊາ ຈ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ຠວິສ຺ສຕິ;
ປເທສຣຊ຺ຊໍ ວິປຸລໍ, ຄຓນາໂຕ ອສງ຺ຂິຍໍ.
‘‘‘ກປ຺ປສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ເທວໂລກາ ຈວິຕ຺ວານ, ສຸກ຺ກມູເລນ ໂຈທິໂຕ;
ປຸຎ຺ຎກມ຺ເມນ ສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ, ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ ຠວິສ຺ສສິ.
‘‘‘ອສີຕິໂກຏິໍ ¶ ຉຑ຺ເຑຕ຺ວາ, ທາເສ ກມ຺ມກເຣ ພຫູ;
ໂຄຕມສ຺ສ ຠຄວໂຕ, ສາສເນ ປພ຺ພຊິສ຺ສສິ.
‘‘‘ອາຣາຘຍິຕ຺ວາ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ໂຄຕມໍ ສກ຺ຍປຸງ຺ຄວໍ;
ອຸປວາໂນຕິ ນາເມນ, ເຫສ຺ສສິ ສຕ຺ຖຸ ສາວໂກ’.
‘‘ສຕສຫສ຺ເສ ກຕໍ ກມ຺ມໍ, ຜລໍ ທສ຺ເສສິ ເມ ອິຘ;
ສຸມຸຕ຺ໂຕ ສຣເວໂຄວ, ກິເລເສ ຌາປຍິໍ [ກິເລສາ ຌາປິຕາ (ສີ.)] ມມ.
‘‘ຈກ຺ກວຕ຺ຕິສ຺ສ ສນ຺ຕສ຺ສ, ຈາຕຸທ຺ທີປິສ຺ສຣສ຺ສ ເມ;
ຕີຓິ ໂຍຊນານິ ສາມນ຺ຕາ, ອຸສ຺ສີຍນ຺ຕິ ຘຊາ ສທາ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ກມ຺ມມກຣິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຘຊທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ອຸປວານຕ຺ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອຸປວານຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ທສມໍ.
໑໑. ຣຏ຺ຐປາລຕ຺ເຖຣອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕຣສ຺ສ ¶ ຠຄວໂຕ, ໂລກເຊຏ຺ຐສ຺ສ ຕາທິໂນ;
ວຣນາໂຄ ມຍາ ທິນ຺ໂນ, ອີສາທນ຺ໂຕ ອຸຣູຬ຺ຫວາ.
‘‘ເສຕຈ຺ຉຕ຺ໂຕປໂສຠິໂຕ, ສກປ຺ປໂນ [ສີທພ຺ພໂນ (ສີ.)] ສຫຕ຺ຖິໂປ;
ອຄ຺ຆາເປຕ຺ວານ ຕໍ ສພ຺ພໍ, ສງ຺ຆາຣາມໍ ອກາຣຍິໍ.
‘‘ຈຕຸປຎ຺ຎາສສຫສ຺ສານິ, ປາສາເທ ກາຣຍິໍ ອຫໍ;
ມໂຫຆທານໍ [ມຫຄ຺ຆຎ຺ຈ (ສີ.), ມຍາ ຠຕ຺ຕໍ (ກ.) ອປ. ເຖຣ ໑.໒.໙໙] ກຣິຕ຺ວານ, ນິຍ຺ຍາເທສິໍ ມເຫສິໂນ.
‘‘ອນຸໂມທິ ¶ ມຫາວີໂຣ, ສຍມ຺ຠູ ອຄ຺ຄປຸຄ຺ຄໂລ;
ສພ຺ເພ ຊເນ ຫາສຍນ຺ໂຕ, ເທເສສິ ອມຕໍ ປທໍ.
‘‘ຕໍ ເມ ພຸທ຺ໂຘ ວິຍາກາສິ, ຊລຊຸຕ຺ຕມນາມໂກ;
ຠິກ຺ຂຸສງ຺ເຆ ນິສີທິຕ຺ວາ, ອິມາ ຄາຖາ ອຠາສຖ.
‘‘‘ຈຕຸປຎ຺ຎາສສຫສ຺ສານິ, ປາສາເທ ກາຣຍີ ອຍໍ;
ກຖຍິສ຺ສາມິ ວິປາກໍ, ສຸຓາຖ ມມ ຠາສໂຕ.
‘‘‘ອຏ຺ຐາຣສສຫສ຺ສານິ, ກູຏາຄາຣາ ຠວິສ຺ສເຣ;
ພ຺ຍມ຺ຫຸຕ຺ຕມມ຺ຫິ ນິພ຺ພຕ຺ຕາ, ສພ຺ພໂສຓ຺ຓມຍາ ຈ ເຕ.
‘‘‘ປຎ຺ຎາສກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ເທວິນ຺ໂທ, ເທວຣຊ຺ຊໍ ກຣິສ຺ສຕິ;
ອຏ຺ຐປຎ຺ຎາສກ຺ຂຕ຺ຕຸຎ຺ຈ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ກປ຺ປສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ເທວໂລກາ ຈວິຕ຺ວານ, ສຸກ຺ກມູເລນ ໂຈທິໂຕ;
ອຑ຺ເຒ ກຸເລ ມຫາໂຠເຄ, ນິພ຺ພຕ຺ຕິສ຺ສຕິ ຕາວເທ.
‘‘‘ໂສ ປຈ຺ຉາ ປພ຺ພຊິຕ຺ວານ, ສຸກ຺ກມູເລນ ໂຈທິໂຕ;
ຣຏ຺ຐປາໂລຕິ ນາເມນ, ເຫສ຺ສຕິ ສຕ຺ຖຸ ສາວໂກ.
‘‘‘ປຘານປຫິຕຕ຺ໂຕ ໂສ, ອຸປສນ຺ໂຕ ນິຣູປຘິ;
ສພ຺ພາສເວ ປຣິຎ຺ຎາຍ, ນິພ຺ພາຍິສ຺ສຕິນາສໂວ’.
‘‘ອຸຏ຺ຐາຍ ອຠິນິກ຺ຂມ຺ມ, ຊຫິຕາ ໂຠຄສມ຺ປທາ;
ເຂຬປິຓ຺ເຑວ ໂຠຄມ຺ຫິ, ເປມໍ ມຍ຺ຫໍ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.
‘‘ວີຣິຍໍ ເມ ຘຸຣໂຘຣຍ຺ຫໍ, ໂຍຄກ຺ເຂມາຘິວາຫນໍ;
ຘາເຣມິ ອນ຺ຕິມໍ ເທຫໍ, ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສາສເນ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສໂວ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອາຍສ຺ມາ ຣຏ຺ຐປາໂລ ເຖໂຣ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຣຏ຺ຐປາລຕ຺ເຖຣສ຺ສາປທານໍ ເອກາທສມໍ.
ຍສວຄ຺ໂຄ ຉປຎ຺ຎາສໂມ.
ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –
ຍໂສ ນທີກສ຺ສໂປ ຈ, ຄຍາກິມິລວຊ຺ຊິໂນ;
ທຸເວ ອຸຕ຺ຕຣາ ຠທ຺ທຊີ, ສິວໂກ ອຸປວາຫໂນ;
ຣຏ຺ຐປາໂລ ເອກສຕໍ, ຄາຖານໍ ປຎ຺ຈນວຸຕິ.
ເຖຣາປທານໍ ສມຕ຺ຕໍ.
ເອຕ຺ຕາວຕາ ພຸທ຺ຘາປທານຎ຺ຈ ປຈ຺ເຈກາປທານຎ຺ຈ ເຖຣາປທານຎ຺ຈ
ສມຕ຺ຕານິ.
ນໂມ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອຣຫໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ
ຂຸທ຺ທກນິກາເຍ
ເຖຣີອປທານປາຬິ
໑. ສຸເມຘາວຄ຺ໂຄ
໑. ສຸເມຘາເຖຣີອປທານໍ
ອຖ ເຖຣິກາປທານານິ ສຸຓາຖ –
‘‘ຠຄວຕິ ¶ ¶ ¶ ¶ ໂກຓາຄມເນ, ສງ຺ຆາຣາມມ຺ຫິ ນວນິເວສນມ຺ຫິ [ນິເວສມ຺ຫິ (ສ຺ຍາ.)];
ສຂິໂຍ ຕິສ຺ໂສ ຊນິໂຍ, ວິຫາຣທານໍ ອທາສິມ຺ຫ.
‘‘ທສກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ສຕກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ, ທສສຕກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ສຕານຎ຺ຈ ສຕກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ [ສຕານິ ຈ ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ (ສີ. ກ.)];
ເທເວສຸ ອຸປປຊ຺ຊິມ຺ຫ, ໂກ ວາໂທ ມານຸເສ ຠເວ.
‘‘ເທເວ ¶ ມຫິທ຺ຘິກາ ອຫຸມ຺ຫ, ມານຸສກມ຺ຫິ ໂກ ວາໂທ;
ສຕ຺ຕຣຕນມເຫສີ [ສຕ຺ຕຣຕນສ຺ສ ມເຫສີ (ສີ. ປີ.)], ອິຕ຺ຖິຣຕນໍ ອຫໍ ຠວິໍ.
‘‘ອິຘ ສຎ຺ຈິຕກຸສລາ [ຕຕ຺ຖ ສຎ຺ຈິຕໍ ກຸສລໍ (ສ຺ຍາ.)], ສຸສມິທ຺ຘກຸລປ຺ປຊາ;
ຘນຎ຺ຊານີ ຈ ເຂມາ ຈ, ອຫມ຺ປິ ຈ ຕໂຍ ຊນາ.
‘‘ອາຣາມໍ ສຸກຕໍ ກຕ຺ວາ, ສພ຺ພາວຍວມຓ຺ຑິຕໍ;
ພຸທ຺ຘປ຺ປມຸຂສງ຺ຆສ຺ສ, ນິຍ຺ຍາເທຕ຺ວາ ສໂມທິຕາ.
‘‘ຍຕ຺ຖ ¶ ຍຕ຺ຖູປປຊ຺ຊາມິ, ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ວາຫສາ;
ເທເວສຸ ອຄ຺ຄຕໍ ປຕ຺ຕາ, ມນຸສ຺ເສສຸ ຕເຖວ ຈ.
‘‘ອິມສ຺ມິໍເຍວ ກປ຺ປມ຺ຫິ, ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ ມຫາຍໂສ;
ກສ຺ສໂປ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ວທຕໍ ວໂຣ.
‘‘ອຸປຏ຺ຐາໂກ ¶ ມເຫສິສ຺ສ, ຕທາ ອາສິ ນຣິສ຺ສໂຣ;
ກາສິຣາຊາ ກິກີ ນາມ, ພາຣາຓສິປຸຣຸຕ຺ຕເມ.
‘‘ຕສ຺ສາສຸໍ ສຕ຺ຕ ຘີຕໂຣ, ຣາຊກຎ຺ຎາ ສຸເຂຘິຕາ [ສຸເຂຖິຕາ (ສ຺ຍາ.)];
ພຸທ຺ໂຘປຏ຺ຐານນິຣຕາ, ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ຈຣິໍສຸ ຕາ.
‘‘ຕາສໍ ສຫາຍິກາ ຫຸຕ຺ວາ, ສີເລສຸ ສຸສມາຫິຕາ;
ທຕ຺ວາ ທານານິ ສກ຺ກຈ຺ຈໍ, ອຄາເຣວ ວຕໍ [ອຄາເຣວ ວຕ຺ຕໍ (ສ຺ຍາ.)] ຈຣິໍ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສູປຄາ ອຫໍ.
‘‘ຕໂຕ ຈຸຕາ ຍາມມຄໍ [ຍາມສຄ຺ຄໍ (ສ຺ຍາ.)], ຕໂຕຫໍ ຕຸສິຕໍ ຄຕາ;
ຕໂຕ ຈ ນິມ຺ມານຣຕິໍ, ວສວຕ຺ຕິປຸຣໍ ຕໂຕ.
‘‘ຍຕ຺ຖ ຍຕ຺ຖູປປຊ຺ຊາມິ, ປຸຎ຺ຎກມ຺ມສໂມຫິຕາ;
ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ເຖວ ຣາຊູນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ.
‘‘ຕໂຕ ¶ ຈຸຕາ ມນຸສ຺ສຕ຺ເຕ, ຣາຊູນໍ ຈກ຺ກວຕ຺ຕິນໍ;
ມຓ຺ຑລີນຎ຺ຈ ຣາຊູນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ.
‘‘ສມ຺ປຕ຺ຕິມນຸໂຠຕ຺ວານ, ເທເວສຸ ມານຸເສສຸ ຈ;
ສພ຺ພຕ຺ຖ ສຸຂິຕາ ຫຸຕ຺ວາ, ເນກຊາຕີສຸ ສໍສຣິໍ.
‘‘ໂສ ເຫຕຸ ຈ ໂສ ປຠໂວ, ຕມ຺ມູລໍ ສາສເນ ຂມໍ [ຕມ຺ມູລໍ ສາ ຈ ສາສເນ ຂນ຺ຕິ (ສີ. ປີ. ກ.)];
ປຐມໍ ຕໍ ສໂມຘານໍ, ຕໍ ຘມ຺ມຣຕາຍ ນິພ຺ພານໍ [ນິພ຺ພຸຕໍ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ, ຠວາ ສພ຺ເພ ສມູຫຕາ;
ນາຄີວ ພນ຺ຘນໍ ເຉຕ຺ວາ, ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ວຕ ເມ ອາສິ, ມມ ພຸທ຺ຘສ຺ສ [ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.)] ສນ຺ຕິເກ;
ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ, ວິໂມກ຺ຂາປິ ຈ ອຏ຺ຐິເມ;
ຉຬຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ສຸເມຘາ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ສຸເມຘາເຖຣິຍາປທານໍ ປຐມໍ.
໒. ເມຂລາທາຍິກາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ສິທ຺ຘຕ຺ຖສ຺ສ ຠຄວໂຕ, ຖູປກາຣາປິກາ ອຫຸໍ [ຖູປກາຣ ມກາສຫໍ (ສ຺ຍາ.)];
ເມຂລິກາ ມຍາ ທິນ຺ນາ, ນວກມ຺ມາຍ ສຕ຺ຖຸໂນ.
‘‘ນິຏ຺ຐິເຕ ຈ ມຫາຖູເປ, ເມຂລໍ ປຸນທາສຫໍ;
ໂລກນາຖສ຺ສ ມຸນິໂນ, ປສນ຺ນາ ເສຫິ ປາຓິຠິ.
‘‘ຈຕຸນ຺ນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ເມຂລມທໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຖູປກາຣສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ¶ ສຸທໍ ເມຂລາທາຍິກາ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ເມຂລາທາຍິກາເຖຣິຍາປທານໍ ທຸຕິຍໍ.
໓. ມຓ຺ຑປທາຍິກາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ໂກຓາຄມນພຸທ຺ຘສ຺ສ ¶ , ມຓ຺ຑໂປ ກາຣິໂຕ ມຍາ;
ຘຸວໍ ຕິຈີວຣໍທາສິໍ [ຖູປຎ຺ຈ ປວຣມທໍ (ສ຺ຍາ.), ຘຸວຎ຺ຈ ຈີວຣໍ ອທໍ (ປີ.)], ພຸທ຺ຘສ຺ສ ໂລກພນ຺ຘຸໂນ.
‘‘ຍໍ ຍໍ ຊນປທໍ ຍາມິ, ນິຄເມ ຣາຊຘານິໂຍ;
ສພ຺ພຕ຺ຖ ປູຊິໂຕ ໂຫມິ, ປຸຎ຺ຎກມ຺ມສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ມຓ຺ຑປທາຍິກາ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ມຓ຺ຑປທາຍິກາເຖຣິຍາປທານໍ ຕຕິຍໍ.
໔. ສງ຺ກມນຕ຺ຖາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ວິປສ຺ສິສ຺ສ ຠຄວໂຕ [ໂກຓ຺ຑຎ຺ຎສ຺ສ ຠຄວໂຕ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ໂລກເຊຏ຺ຐສ຺ສ ຕາທິໂນ;
ຣຖິຍໍ ປຏິປນ຺ນສ຺ສ, ຕາຣຍນ຺ຕສ຺ສ ປາຓິໂນ.
‘‘ຆຣໂຕ ¶ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວານ, ອວກຸຊ຺ຊາ ນິປຊ຺ຊຫໍ;
ອນຸກມ຺ປໂກ ໂລກນາໂຖ, ສິຣສິ [ສີສນ຺ເຕ (ສີ. ກ.)] ອກ຺ກມີ ມມ [ຕທາ (ສ຺ຍາ. ປີ.)].
‘‘ອກ຺ກມິຕ຺ວານ ສິຣສິ [ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ (ກ.)], ອຄມາ ໂລກນາຍໂກ;
ເຕນ ຈິຕ຺ຕປ຺ປສາເທນ, ຕຸສິຕໍ ອຄມາສຫໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ສງ຺ກມນຕ຺ຖາ [ສງ຺ກມນທາ (ສ຺ຍາ.)] ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ສງ຺ກມນຕ຺ຖາເຖຣິຍາປທານໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ.
໕. ນຬມາລິກາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ຈນ຺ທຠາຄານທີຕີເຣ ¶ , ອໂຫສິໍ ກິນ຺ນຣີ ຕທາ;
ອທ຺ທສໍ ວິຣຊໍ ພຸທ຺ຘໍ, ສຍມ຺ຠຸໍ ອປຣາຊິຕໍ.
‘‘ປສນ຺ນຈິຕ຺ຕາ ສຸມນາ, ເວທຊາຕາ ກຕຎ຺ຊລີ;
ນຬມາລໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ສຍມ຺ຠຸໍ ອຠິປູຊຍິໍ.
‘‘ເຕນ ¶ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ກິນ຺ນຣີເທຫໍ, ອຄຈ຺ຉິໍ ຕິທສໍ ຄຕິໍ.
‘‘ຉຕ຺ຕິໍສເທວຣາຊູນໍ ¶ , ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ;
ທສນ຺ນໍ ຈກ຺ກວຕ຺ຕີນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ;
ສໍເວເຊຕ຺ວານ ເມ ຈິຕ຺ຕໍ [ເວທຍິຕ຺ວານ ກຸສລໍ (ສ຺ຍາ.), ສໍເວທຍິຕ຺ວາ ກຸສລໍ (ປີ.)], ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ, ຠວາ ສພ຺ເພ ສມູຫຕາ [ຠວາ ສໍຆາຕິຕາ ມມ (ກ.)];
ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີຓາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘ຈຕຸນ຺ນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ປຸປ຺ຜມຠິປູຊຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ປຸປ຺ຜປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ນຬມາລິກາ ເຖຣີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ນຬມາລິກາເຖຣິຍາປທານໍ ປຎ຺ຈມໍ.
໖. ເອກປິຓ຺ຑປາຕທາຍິກາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ນຄເຣ ພນ຺ຘຸມຕິຍາ, ພນ຺ຘຸມາ ນາມ ຂຕ຺ຕິໂຍ;
ຕສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ ອຫຸໍ ຠຣິຍາ, ເອກຊ຺ຌໍ ຈາຣຍາມຫໍ [ເອກຈ຺ຈໍ ວາທຍາມຫໍ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ຣໂຫຄຕາ ¶ ¶ ນິສີທິຕ຺ວາ, ເອວໍ ຈິນ຺ເຕສຫໍ ຕທາ;
‘ອາທາຍ ຄມນີຍຎ຺ຫິ, ກຸສລໍ ນຕ຺ຖິ ເມ ກຕໍ.
‘‘‘ມຫາຠິຕາປໍ ¶ ກຏຸກໍ, ໂຆຣຣູປໍ ສຸທາຣຸຓໍ;
ນິຣຍໍ ນູນ ຄຈ຺ຉາມິ, ເອຕ຺ຖ ເມ ນຕ຺ຖິ ສໍສໂຍ’.
‘‘ຣາຊານໍ ອຸປສງ຺ກມ຺ມ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິໍ;
‘ເອກໍ ເມ ສມຓໍ ເທຫິ, ໂຠຊຍິສ຺ສາມິ ຂຕ຺ຕິຍ’.
‘‘ອທາສິ ເມ ມຫາຣາຊາ, ສມຓໍ ຠາວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ;
ຕສ຺ສ ປຕ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ປຣມນ຺ເນນ ປູຣຍິໍ [ຕປ຺ປຍິໍ (ສີ.)].
‘‘ປູຣຍິຕ຺ວາ ¶ ປຣມນ຺ນໍ, ຄນ຺ຘາເລປໍ ອກາສຫໍ;
ຊາເລນ ປິທຫິຕ຺ວານ, ວຕ຺ຖຍຸເຄນ [ປີຕໂຈເຬນ (ສ຺ຍາ.), ມຫາເນເລນ (ປີ.)] ຉາທຍິໍ.
‘‘ອາຣມ຺ມຓໍ ມມໍ ເອຕໍ, ສຣາມິ ຍາວຊີວິຫໍ;
ຕຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຕິໍສານໍ ເທວຣາຊູນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ;
ມນສາ ປຕ຺ຖິຕໍ ມຍ຺ຫໍ, ນິພ຺ພຕ຺ຕຕິ ຍຖິຈ຺ຉິຕໍ [ຍຕິຈ຺ຉກໍ (ສ຺ຍາ.), ຍທິຈ຺ຉກໍ (ປີ. ກ.)].
‘‘ວີສານໍ ຈກ຺ກວຕ຺ຕີນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ;
ໂອຈິຕຕ຺ຕາວ [ອຸປຈິຕຕ຺ຕາ (ສ຺ຍາ.)] ຫຸຕ຺ວານ, ສໍສຣາມິ ຠເວສ຺ວຫໍ.
‘‘ສພ຺ພພນ຺ຘນມຸຕ຺ຕາຫໍ, ອເປຕາ ເມ ອຸປາທິກາ;
ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີຓາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ທານມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ¶ ນາຠິຊານາມິ, ປິຓ຺ຑປາຕສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ເອກປິຓ຺ຑປາຕທາຍິກາ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ເອກປິຓ຺ຑປາຕທາຍິກາເຖຣິຍາປທານໍ ຉຏ຺ຐໍ.
໗. ກຏຈ຺ຉຸຠິກ຺ຂາທາຍິກາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ປິຓ຺ຑຈາຣໍ ¶ ຈຣນ຺ຕສ຺ສ, ຕິສ຺ສນາມສ຺ສ ສຕ຺ຖຸໂນ;
ກຏຈ຺ຉຸຠິກ຺ຂໍ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສ ທາສຫໍ.
‘‘ປຏິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ¶ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ຕິສ຺ໂສ ໂລກຄ຺ຄນາຍໂກ;
ວີຖິຍາ ສຓ຺ຐິໂຕ ສຕ຺ຖາ, ອກາ ເມ ອນຸໂມທນໍ.
‘‘‘ກຏຈ຺ຉຸຠິກ຺ຂໍ ¶ ທຕ຺ວານ, ຕາວຕິໍສໍ ຄມິສ຺ສສິ;
ຉຕ຺ຕິໍສເທວຣາຊູນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕໍ ກຣິສ຺ສສິ.
‘‘‘ປຎ຺ຎາສໍ ຈກ຺ກວຕ຺ຕີນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕໍ ກຣິສ຺ສສິ;
ມນສາ ປຕ຺ຖິຕໍ ສພ຺ພໍ, ປຏິລຈ຺ຉສິ ສພ຺ພທາ.
‘‘‘ສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ¶ ອນຸໂຠຕ຺ວານ, ປພ຺ພຊິສ຺ສສິກິຎ຺ຈນາ;
ສພ຺ພາສເວ ປຣິຎ຺ຎາຍ, ນິພ຺ພາຍິສ຺ສສິນາສວາ’.
‘‘ອິທໍ ວຕ຺ວານ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ຕິສ຺ໂສ ໂລກຄ຺ຄນາຍໂກ;
ນຠໍ ອພ຺ຠຸຄ຺ຄມີ ວີໂຣ, ຫໍສຣາຊາວ ອມ຺ພເຣ.
‘‘ສຸທິນ຺ນໍ ເມ ທານວຣໍ [ສຸທິນ຺ນເມວ ເມ ທານໍ (ສ຺ຍາ.)], ສຸຍິຏ຺ຐາ ຍາຄສມ຺ປທາ;
ກຏຈ຺ຉຸຠິກ຺ຂໍ ທຕ຺ວານ, ປຕ຺ຕາຫໍ ອຈລໍ ປທໍ.
‘‘ທ຺ເວນວຸເຕ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ທານມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ຠິກ຺ຂາທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ກຏຈ຺ຉຸຠິກ຺ຂາທາຍິກາ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ກຏຈ຺ຉຸຠິກ຺ຂາທາຍິກາເຖຣິຍາປທານໍ ສຕ຺ຕມໍ.
໘. ສຕ຺ຕຸປ຺ປລມາລິກາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ນຄເຣ ¶ ອຣຸຓວຕິຍາ, ອຣຸໂຓ ນາມ [ອຣຸຓວາ ນາມ (ສີ. ປີ.)] ຕ຺ຕິໂຍ;
ຕສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ ອຫຸໍ ຠຣິຍາ, ວາຣິຕໍ ວາຣຍາມຫໍ [ຈາຣິກໍ ຈາຣຍາມຫໍ (ສີ.), ນ ຄຸລໍ ປາທຍາມຫໍ (ສ຺ຍາ.), ນ ມາລໍ ປາທຍາມຫໍ (ປີ.)].
‘‘ສຕ຺ຕມາລໍ ¶ ຄເຫຕ຺ວານ, ອຸປ຺ປລາ ເທວຄນ຺ຘິກາ;
ນິສຊ຺ຊ ປາສາທວເຣ, ເອວໍ ຈິນ຺ເຕສິ ຕາວເທ.
‘‘‘ກິໍ ¶ ເມ ອິມາຫິ ມາລາຫິ, ສິຣສາໂຣປິຕາຫິ ເມ;
ວຣໍ ເມ ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສ, ຎາຓມ຺ຫິ ອຠິໂຣປິຕໍ’.
‘‘ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ ¶ ປຏິມາເນນ຺ຕີ, ທ຺ວາຣາສນ຺ເນ ນິສີທຫໍ;
‘ຍທາ ເອຫິຕິ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ປູຊຍິສ຺ສໍ ມຫາມຸນິໍ’.
‘‘ກກຸໂຘ ວິລສນ຺ໂຕວ, ມິຄຣາຊາວ ເກສຣີ;
ຠິກ຺ຂຸສງ຺ເຆນ ສຫິໂຕ, ອາຄຈ຺ຉິ ວີຖິຍາ ຊິໂນ.
‘‘ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຣໍສິໍ ທິສ຺ວານ, ຫຏ຺ຐາ ສໍວິຄ຺ຄມານສາ;
ທ຺ວາຣໍ ອວາປຸຣິຕ຺ວານ [ອປາປຸຓິຕ຺ວາ (ສ຺ຍາ.)], ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐມປູຊຍິໍ.
‘‘ສຕ຺ຕ ອຸປ຺ປລປຸປ຺ຜານິ, ປຣິກິຓ຺ຓານິ [ສຸວິຕ຺ຖິຓ຺ຓານິ (ສ຺ຍາ.)] ອມ຺ພເຣ;
ຉທິໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ພຸທ຺ຘສ຺ສ, ມຕ຺ຖເກ ຘາຣຍນ຺ຕິ ເຕ.
‘‘ອຸທຄ຺ຄຈິຕ຺ຕາ ສຸມນາ, ເວທຊາຕາ ກຕຎ຺ຊລີ;
ຕຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ມຫາເນລສ຺ສ ຉາທນໍ, ຘາເຣນ຺ຕິ ມມ ມຸທ຺ຘນິ;
ທິພ຺ພຄນ຺ຘໍ ປວາຍາມິ, ສຕ຺ຕຸປ຺ປລສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກທາຈິ ນີຍມານາຍ, ຎາຕິສງ຺ເຆນ ເມ ຕທາ;
ຍາວຕາ ປຣິສາ ມຍ຺ຫໍ, ມຫາເນລໍ ຘຣີຍຕິ.
‘‘ສຕ຺ຕຕິ ເທວຣາຊູນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ;
ສພ຺ພຕ຺ຖ ອິສ຺ສຣາ ຫຸຕ຺ວາ, ສໍສຣາມິ ຠວາຠເວ.
‘‘ເຕສຏ຺ຐິ ¶ ຈກ຺ກວຕ຺ຕີນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ;
ສພ຺ເພ ມມນຸວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ອາເທຍ຺ຍວຈນາ ອຫຸໍ.
‘‘ອຸປ຺ປລສ຺ເສວ ເມ ວຓ຺ໂຓ, ຄນ຺ໂຘ ເຈວ ປວາຍຕິ;
ທຸພ຺ພຓ຺ຓິຍໍ ນ ຊານາມິ [ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ອິທ຺ຘິປາເທສຸ ¶ ກຸສລາ, ໂພຊ຺ຌງ຺ຄຠາວນາ ຣຕາ;
ອຠິຎ຺ຎາປາຣມິປ຺ປຕ຺ຕາ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ສຕິປຏ຺ຐານກຸສລາ, ສມາຘິຌານໂຄຈຣາ;
ສມ຺ມປ຺ປຘານມນຸຍຸຕ຺ຕາ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ວີຣິຍໍ ¶ ເມ ຘຸຣໂຘຣຍ຺ຫໍ, ໂຍຄກ຺ເຂມາຘິວາຫນໍ;
ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີຓາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘ເອກຕິໍເສ ¶ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ປຸປ຺ຜມຠິປູຊຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ສຕ຺ຕຸປ຺ປລມາລິກາ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ສຕ຺ຕຸປ຺ປລມາລິກາເຖຣິຍາປທານໍ ອຏ຺ຐມໍ.
໙. ປຎ຺ຈທີປິກາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ນຄເຣ ¶ ຫໍສວຕິຍາ, ຈາຣິກີ [ຈາຣິນິໍ (ສ຺ຍາ.)] ອາສຫໍ ຕທາ;
ອາຣາເມນ ຈ ອາຣາມໍ, ຈຣາມິ ກຸສລຕ຺ຖິກາ.
‘‘ກາຬປກ຺ຂມ຺ຫິ ທິວເສ, ອທ຺ທສໍ ໂພຘິມຸຕ຺ຕມໍ;
ຕຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ, ໂພຘິມູເລ ນິສີທຫໍ.
‘‘ຄຣຸຈິຕ຺ຕໍ ອຸປຏ຺ເຐຕ຺ວາ, ສິເຣ ກຕ຺ວານ ອຎ຺ຊລິໍ;
ໂສມນສ຺ສໍ ປເວເທຕ຺ວາ, ເອວໍ ຈິນ຺ເຕສິ ຕາວເທ.
‘‘‘ຍທິ ພຸທ຺ໂຘ ອມິຕຄຸໂຓ, ອສມປ຺ປຏິປຸຄ຺ຄໂລ;
ທສ຺ເສຕຸ ປາຏິຫີຣໍ ເມ, ໂພຘິ ໂອຠາສຕຸ ອຍໍ’.
‘‘ສຫ ອາວຊ຺ຊິເຕ ມຍ຺ຫໍ, ໂພຘິ ປຊ຺ຊລິ ຕາວເທ;
ສພ຺ພໂສຓ຺ຓມຍາ ອາສິ, ທິສາ ສພ຺ພາ ວິໂຣຈຕິ.
‘‘ສຕ຺ຕຣຕ຺ຕິນ຺ທິວໍ ¶ [ສຕ຺ຕຣຕ຺ຕິທິວໍ (ປີ. ກ.)] ຕຕ຺ຖ, ໂພຘິມູເລ ນິສີທຫໍ;
ສຕ຺ຕເມ ທິວເສ ປຕ຺ເຕ, ທີປປູຊໍ ອກາສຫໍ.
‘‘ອາສນໍ ປຣິວາເຣຕ຺ວາ, ປຎ຺ຈທີປານິ ປຊ຺ຊລຸໍ;
ຍາວ ອຸເທຕິ ສູຣິໂຍ, ທີປາ ເມ ປຊ຺ຊລຸໍ ຕທາ.
‘‘ເຕນ ¶ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຕຕ຺ຖ ເມ ສຸກຕໍ ພ຺ຍມ຺ຫໍ, ປຎ຺ຈທີປາຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ;
ສຏ຺ຐິໂຍຊນມຸພ຺ເພຘໍ [ສຕໂຍຊນມຸພ຺ເພຘໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ຕິໍສໂຍຊນວິຕ຺ຖຕໍ [ສຏ຺ຐິ… (ສ຺ຍາ. ປີ.)].
‘‘ອສງ຺ຂິຍານິ ¶ ທີປານິ, ປຣິວາເຣ ຊລນ຺ຕິ ເມ;
ຍາວຕາ ເທວຠວນໍ, ທີປາໂລເກນ ໂຊຕຕິ.
‘‘ປຣມ຺ມຸຂາ ¶ ນິສີທິຕ຺ວາ [ປຸຣຕ຺ຖາຠິມຸຂາ ສນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ.), ປຸຣຕ຺ຖາຠິມຸຂາ ຖິຕາ (ປີ.)], ຍທິ ອິຈ຺ຉາມິ ປສ຺ສິຕຸໍ;
ອຸທ຺ຘໍ ອໂຘ ຈ ຕິຣິຍໍ, ສພ຺ພໍ ປສ຺ສາມິ ຈກ຺ຂຸນາ.
‘‘ຍາວຕາ ອຠິກງ຺ຂາມິ, ທຏ຺ຐຸໍ ສຸຄຕທຸຄ຺ຄເຕ [ສຸກຕທຸກ຺ກເຕ (ປີ.];
ຕຕ຺ຖ ອາວຣຓໍ ນຕ຺ຖິ, ຣຸກ຺ເຂສຸ ປພ຺ພເຕສຸ ວາ.
‘‘ອສີຕິ ເທວຣາຊູນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ;
ສຕານໍ ຈກ຺ກວຕ຺ຕີນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ.
‘‘ຍໍ ຍໍ ໂຍນຸປປຊ຺ຊາມິ, ເທວຕ຺ຕໍ ອຖ ມານຸສໍ;
ທີປສຕສຫສ຺ສານິ, ປຣິວາເຣ ຊລນ຺ຕິ ເມ.
‘‘ເທວໂລກາ ຈວິຕ຺ວານ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິໍ ມາຕຸກຸຈ຺ຉິຍໍ;
ມາຕຸກຸຈ຺ຉິຄຕາ ສນ຺ຕີ [ມາຕຸກຸຈ຺ຉິຄຕໍ ສນ຺ຕິໍ (ສີ.)], ອກ຺ຂິ ເມ ນ ນິມີລຕິ.
‘‘ທີປສຕສຫສ຺ສານິ, ປຸຎ຺ຎກມ຺ມສມງ຺ຄິຕາ;
ຊລນ຺ຕິ ສູຕິກາເຄເຫ [ສູຕິຆເຣ ປຊ຺ຊລນ຺ຕິ (ສພ຺ພຕ຺ຖ)], ປຎ຺ຈທີປານິທໍ ຜລໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ຠເວ ສມ຺ປຕ຺ເຕ, ມານສໍ ວິນິວຕ຺ຕຍິໍ;
ອຊຣາມຕໍ ສີຕິຠາວໍ, ນິພ຺ພານໍ ຜສ຺ສຍິໍ ອຫໍ.
‘‘ຊາຕິຍາ ສຕ຺ຕວສ຺ສາຫໍ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ;
ອຸປສມ຺ປາທຍີ ພຸທ຺ໂຘ, ຄຸຓມຎ຺ຎາຍ ໂຄຕໂມ.
‘‘ມຓ຺ຑເປ ຣຸກ຺ຂມູເລ ວາ, ປາສາເທສຸ ຄຸຫາສຸ ວາ;
ສຸຎ຺ຎາຄາເຣ ¶ ວສນ຺ຕິຍາ [ຈ ຌາຍນ຺ເຕ (ສີ.), ຈ ຌາຍນ຺ຕາ (ປີ.), ປຊ຺ຌາຍນ຺ຕາ (ສ຺ຍາ.)], ປຎ຺ຈທີປາ ຊລນ຺ຕິ ເມ.
‘‘ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ¶ ¶ ວິສຸທ຺ຘໍ ເມ, ສມາຘິກຸສລາ ອຫໍ;
ອຠິຎ຺ຎາປາຣມິປ຺ປຕ຺ຕາ, ປຎ຺ຈທີປານິທໍ ຜລໍ.
‘‘ສພ຺ພໂວສິຕໂວສານາ, ກຕກິຈ຺ຈາ ອນາສວາ;
ປຎ຺ຈທີປາ ມຫາວີຣ, ປາເທ ວນ຺ທາມິ [ວນ຺ທຕິ (ສີ. ກ.)] ຈກ຺ຂຸມ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ທີປມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ປຎ຺ຈທີປານິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ປຎ຺ຈທີປິກາ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ປຎ຺ຈທີປິກາເຖຣິຍາປທານໍ ນວມໍ.
໑໐. ອຸທກທາຍິກາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ນຄເຣ ພນ຺ຘຸມຕິຍາ, ອໂຫສິໍ ອຸທຫາຣິກາ;
ອຸທຫາເຣນ ຊີວາມິ, ເຕນ ໂປເສມິ ທາຣເກ.
‘‘ເທຍ຺ຍຘມ຺ໂມ ຈ ເມ ນຕ຺ຖິ, ປຸຎ຺ຎກ຺ເຂຕ຺ເຕ ອນຸຕ຺ຕເຣ;
ໂກຏ຺ຐກໍ ອຸປສງ຺ກມ຺ມ, ອຸທກໍ ປຏ຺ຐເປສຫໍ.
‘‘ເຕນ ¶ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ;
ຕຕ຺ຖ ເມ ສຸກຕໍ ພ຺ຍມ຺ຫໍ, ອຸທຫາເຣນ ນິມ຺ມິຕໍ.
‘‘ອຈ຺ຉຣານໍ ສຫສ຺ສສ຺ສ, ອຫຎ຺ຫິ ປວຣາ ຕທາ;
ທສຏ຺ຐາເນຫິ ຕາ ສພ຺ພາ, ອຠິໂຠມິ ສທາ ອຫໍ.
‘‘ປຎ຺ຎາສໍ ເທວຣາຊູນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ;
ວີສຕິຈກ຺ກວຕ຺ຕີນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ.
‘‘ທຸເວ ຠເວ ສໍສຣາມິ, ເທວຕ຺ເຕ ອຖ ມານຸເສ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ທກທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ປພ຺ພຕຄ຺ເຄ ¶ ¶ ທຸມຄ຺ເຄ ວາ, ອນ຺ຕລິກ຺ເຂ ຈ ຠູມິຍໍ;
ຍທາ ອຸທກມິຈ຺ຉາມິ, ຂິປ຺ປໍ ປຏິລຠາມຫໍ.
‘‘ອວຸຏ຺ຐິກາ ທິສາ ນຕ຺ຖິ, ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ກຸຖິຕາປິ [ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ກຸຖິຕາ ນ ຈ (ສີ. ປີ.), ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ຂຸປ຺ປິຕາ ຫິ ເມ (ສ຺ຍາ.)] ຈ;
ມມ ສງ຺ກປ຺ປມຎ຺ຎາຍ, ມຫາເມໂຆ ປວສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຈິ ນີຍມານາຍ, ຎາຕິສງ຺ເຆນ ເມ ຕທາ;
ຍທາ ອິຈ຺ຉາມຫໍ ວສ຺ສໍ, ມຫາເມໂຆ ອຊາຍຖ.
‘‘ອຸຓ຺ຫໍ ວາ ປຣິຬາໂຫ ວາ, ສຣີເຣ ເມ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;
ກາເຍ ຈ ເມ ຣໂຊ ນຕ຺ຖິ, ທກທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ວິສຸທ຺ຘມນສາ ¶ ອຊ຺ຊ, ອເປຕມນປາປິກາ;
ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີຓາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ທກໍ ອທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ¶ ນາຠິຊານາມິ, ທກທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອຸທກທາຍິກາ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອຸທກທາຍິກາເຖຣິຍາປທານໍ ທສມໍ.
ສຸເມຘາວຄ຺ໂຄ ປຐໂມ.
ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –
ສຸເມຘາ ເມຂລາທາຍີ, ມຓ຺ຑປໍ ສງ຺ກມໍ ທທາ;
ນຬມາລີ ປິຓ຺ຑທທາ, ກຏຈ຺ຉຸ ອຸປ຺ປລປ຺ປທາ.
ທີປທາ ທກທາ ເຈວ, ຄາຖາໂຍ ຄຓິຕາ ອິຫ;
ເອກຄາຖາສຕຎ຺ເຈວ, ຕິໍສຕິ ຈ ຕທຸຕ຺ຕຣິ [ສຕ຺ຕຣສໍ ຕທຸຕ຺ຕຣິ (ສ຺ຍາ.), ສຕ຺ຕາທສ ຕທຸຕ຺ຕຣິໍ (ປີ.)].
໒. ເອກູໂປສຖິກວຄ຺ໂຄ
໑. ເອກູໂປສຖິກາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ນຄເຣ ¶ ¶ ¶ ພນ຺ຘຸມຕິຍາ, ພນ຺ຘຸມາ ນາມ ຂຕ຺ຕິໂຍ;
ທິວເສ ປຸຓ຺ຓມາຍ ໂສ, ອຸປວສິ ອຸໂປສຖໍ.
‘‘ອຫໍ ເຕນ ສມເຍນ, ກຸມ຺ຠທາສີ ອຫໍ ຕຫິໍ;
ທິສ຺ວາ ສຣາຊກໍ ເສນໍ, ເອວາຫໍ ຈິນ຺ຕຍິໍ ຕທາ.
‘ຣາຊາປິ ຣຊ຺ຊໍ ຉຑ຺ເຑຕ຺ວາ, ອຸປວສິ ອຸໂປສຖໍ;
ສຜລໍ ນູນ ຕໍ ກມ຺ມໍ, ຊນກາໂຍ ປໂມທິໂຕ’.
‘‘ໂຍນິໂສ ¶ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂິຕ຺ວາ, ທຸຄ຺ຄຈ຺ຈຎ຺ຈ [ທຸຄ຺ຄຕິຎ຺ຈ (ສ຺ຍາ.)] ທລິທ຺ທຕໍ [ທຬິທ຺ທຕໍ (ສີ.)];
ມານສໍ ສມ຺ປຫໍສິຕ຺ວາ, ອຸປວສິໍ ອຸໂປສຖໍ.
‘‘ອຫໍ ອຸໂປສຖໍ ກຕ຺ວາ, ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສາສເນ;
ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຕຕ຺ຖ ເມ ສຸກຕໍ ພ຺ຍມ຺ຫໍ, ອຸພ຺ຠໂຍຊນມຸຄ຺ຄຕໍ [ອຸທ຺ຘໍ ໂຍຊນມຸຄ຺ຄຕໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ກູຏາຄາຣວຣູເປຕໍ, ມຫາສນສຸຠູສິຕໍ.
‘‘ອຈ຺ຉຣາ ສຕສຫສ຺ສາ, ອຸປຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ມໍ ສທາ;
ອຎ຺ເຎ ເທເວ ອຕິກ຺ກມ຺ມ, ອຕິໂຣຈາມິ ສພ຺ພທາ.
‘‘ຈຕຸສຏ຺ຐິ ເທວຣາຊູນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ;
ເຕສຏ຺ຐິ ຈກ຺ກວຕ຺ຕີນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ.
‘‘ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ຓາ ¶ ຫຸຕ຺ວານ, ຠເວສຸ ສໍສຣາມຫໍ;
ສພ຺ພຕ຺ຖ ປວຣາ ໂຫມິ, ອຸໂປສຖສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ຫຕ຺ຖິຍານໍ ອສ຺ສຍານໍ, ຣຖຍານຎ຺ຈ ສີວິກໍ [ເກວລໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ລຠາມິ ສພ຺ພເມເວຕໍ, ອຸໂປສຖສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ໂສຓ຺ຓມຍໍ ຣູປິມຍໍ, ອໂຖປິ ຜລິກາມຍໍ;
ໂລຫິຕງ຺ຄມຍຎ຺ເຈວ, ສພ຺ພໍ ປຏິລຠາມຫໍ.
‘‘ໂກເສຍ຺ຍກມ຺ພລິຍານິ ¶ , ໂຂມກປ຺ປາສິການິ ຈ;
ມຫຄ຺ຆານິ ຈ ວຕ຺ຖານິ, ສພ຺ພໍ ປຏິລຠາມຫໍ.
‘‘ອນ຺ນໍ ¶ ປານໍ ຂາທນີຍໍ, ວຕ຺ຖເສນາສນານິ ຈ;
ສພ຺ພເມຕໍ ປຏິລເຠ, ອຸໂປສຖສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ວຣຄນ຺ຘຎ຺ຈ ມາລຎ຺ຈ, ຈຸຓ຺ຓກຎ຺ຈ ວິເລປນໍ;
ສພ຺ພເມຕໍ ປຏິລເຠ, ອຸໂປສຖສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກູຏາຄາຣຎ຺ຈ ປາສາທໍ, ມຓ຺ຑປໍ ຫມ຺ມິຍໍ ຄຸຫໍ;
ສພ຺ພເມຕໍ ປຏິລເຠ, ອຸໂປສຖສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ຊາຕິຍາ ສຕ຺ຕວສ຺ສາຫໍ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ;
ອຑ຺ຒມາເສ ອສມ຺ປຕ຺ເຕ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ, ຠວາ ສພ຺ເພ ສມູຫຕາ;
ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີຓາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ຍໍ ກມ຺ມມກຣິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ອຸໂປສຖສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ເອກູໂປສຖິກາ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ເອກູໂປສຖິກາເຖຣິຍາປທານໍ ປຐມໍ.
໒. ສຬລປຸປ຺ຜິກາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ຈນ຺ທຠາຄານທີຕີເຣ, ອໂຫສິໍ ກິນ຺ນຣີ ຕທາ;
ອທ຺ທສາຫໍ ເທວເທວໍ, ຈງ຺ກມນ຺ຕໍ ນຣາສຠໍ.
‘‘ໂອຈິນິຕ຺ວານ ສຬລໍ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສທາສຫໍ;
ອຸປສິງ຺ຆິ ມຫາວີໂຣ, ສຬລໍ ເທວຄນ຺ຘິກໍ.
‘‘ປຏິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ¶ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ວິປສ຺ສີ ໂລກນາຍໂກ;
ອຸປສິງ຺ຆິ ມຫາວີໂຣ, ເປກ຺ຂມານາຍ ເມ ຕທາ.
‘‘ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄເຫຕ຺ວານ, ວນ຺ທິຕ຺ວາ ທ຺ວິປທຸຕ຺ຕມໍ [ທິປທຸຕ຺ຕມໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ສກໍ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ, ຕໂຕ ປພ຺ພຕມາຣຸຫິໍ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ຍໍ ປຸປ຺ຜມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ພຸທ຺ຘປູຊາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ສຬລປຸປ຺ຜິກາ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ສຬລປຸປ຺ຜິກາເຖຣິຍາປທານໍ ທຸຕິຍໍ.
໓. ໂມທກທາຍິກາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ນຄເຣ ພນ຺ຘຸມຕິຍາ, ກຸມ຺ຠທາສີ ອໂຫສຫໍ;
ມມ ຠາຄໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ຄຈ຺ຉໍ ອຸທກຫາຣິກາ [ອຸທກຫາຣິກໍ (ສີ.), ອຸທກຫາຣິເກ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ປນ຺ຖມ຺ຫິ ສມຓໍ ທິສ຺ວາ, ສນ຺ຕຈິຕ຺ຕໍ ສມາຫຕໍ;
ປສນ຺ນຈິຕ຺ຕາ ສຸມນາ, ໂມທເກ ຕີຓິທາສຫໍ.
‘‘ເຕນ ¶ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ເອກນວຸຕິກປ຺ປານິ [ເອກູນຕິໍສກປ຺ປານິ (ສ຺ຍາ.)], ວິນິປາຕໍ ນຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ສມ຺ປຕ຺ຕິ ຕໍ [ສມ຺ປຕ຺ຕິຎ຺ຈ (ສ຺ຍາ.), ສມ຺ປຕ຺ຕິກໍ (ກ.)] ກຣິຕ຺ວານ, ສພ຺ພໍ ອນຸຠວິໍ ອຫໍ;
ໂມທເກ ຕີຓິ ທຕ຺ວານ, ປຕ຺ຕາຫໍ ອຈລໍ ປທໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ໂມທກທາຍິກາ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ໂມທກທາຍິກາເຖຣິຍາປທານໍ ຕຕິຍໍ.
໔. ເອກາສນທາຍິກາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ນຄເຣ ¶ ຫໍສວຕິຍາ, ອໂຫສິໍ ພາລິກາ [ມາລິກາ (ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຕທາ;
ມາຕາ ຈ ເມ ປິຕາ ເຈວ, ກມ຺ມນ຺ຕໍ ອຄມໍສຸ ເຕ.
‘‘ມຊ຺ຌນ຺ຫິກມ຺ຫິ ສູຣິເຍ, ອທ຺ທສໍ ສມຓໍ ອຫໍ;
ວີຖິຍາ ອນຸຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ, ອາສນໍ ປຎ຺ຎເປສຫໍ.
‘‘ໂຄນກາວິກຕິກາຫິ [ໂຄນກຈິຕ຺ຕກາທີຫິ (ສີ.)], ປຎ຺ຎເປຕ຺ວາ ມມາສນໍ;
ປສນ຺ນຈິຕ຺ຕາ ສຸມນາ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິໍ.
‘‘‘ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ກຸຖິຕາ ຠູມິ, ສູໂຣ ມຊ຺ຌນ຺ຫິເກ ຐິໂຕ;
ມາລຸຕາ ຈ ນ ວາຍນ຺ຕິ, ກາໂລ ເຈເວຕ຺ຖ ເມຫິຕິ [ເຈຕ຺ຖ ອຸປຏ຺ຐິໂຕ (ສີ.), ເຈວຕ຺ຖໍ ເອຕິ ຕໍ (ປີ.)].
‘‘‘ປຎ຺ຎຕ຺ຕມາສນມິທໍ, ຕວຕ຺ຖາຍ ມຫາມຸນິ;
ອນຸກມ຺ປໍ ອຸປາທາຍ, ນິສີທ ມມ ອາສເນ’.
‘‘ນິສີທິ ຕຕ຺ຖ ສມໂຓ, ສຸທນ຺ໂຕ ສຸທ຺ຘມານໂສ;
ຕສ຺ສ ປຕ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ຍຖາຣນ຺ຘໍ ອທາສຫໍ.
‘‘ເຕນ ¶ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຕຕ຺ຖ ເມ ສຸກຕໍ ພ຺ຍມ຺ຫໍ, ອາສເນນ ສຸນິມ຺ມິຕໍ;
ສຏ຺ຐິໂຍຊນມຸພ຺ເພຘໍ, ຕິໍສໂຍຊນວິຕ຺ຖຕໍ.
‘‘ໂສຓ຺ຓມຍາ ¶ ມຓິມຍາ, ອໂຖປິ ຜລິກາມຍາ;
ໂລຫິຕງ຺ຄມຍາ ເຈວ, ປລ຺ລງ຺ກາ ວິວິຘາ ມມ.
‘‘ຕູລິກາ ວິກຕິກາຫິ, ກຏ຺ຏິສ຺ສຈິຕ຺ຕກາຫິ ຈ;
ອຸທ຺ທເອກນ຺ຕໂລມີ ຈ, ປລ຺ລງ຺ກາ ເມ ສຸສຓ຺ຐິຕາ [ສຸສນ຺ຖຕາ (ສີ.)].
‘‘ຍທາ ¶ ອິຈ຺ຉາມິ ຄມນໍ, ຫາສຂິຑ຺ຑສມປ຺ປິຕາ;
ສຫ ປລ຺ລງ຺ກເສຏ຺ເຐນ, ຄຈ຺ຉາມິ ມມ ປຕ຺ຖິຕໍ.
‘‘ອສີຕິ ເທວຣາຊູນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ;
ສຕ຺ຕຕິ ຈກ຺ກວຕ຺ຕີນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ.
‘‘ຠວາຠເວ ¶ ສໍສຣນ຺ຕີ, ມຫາໂຠຄໍ ລຠາມຫໍ;
ໂຠເຄ ເມ ອູນຕາ ນຕ຺ຖິ, ເອກາສນສ຺ສິທໍ ຜລໍ [ເອກາສນຜລໍ ອິທໍ (ສພ຺ພຕ຺ຖ) ເອວມຸປຣິປິ].
‘‘ທຸເວ ຠເວ ສໍສຣາມິ, ເທວຕ຺ເຕ ອຖ ມານຸເສ;
ອຎ຺ເຎ ຠເວ ນ ຊານາມິ, ເອກາສນສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ທຸເວ ກຸເລ ປຊາຍາມິ, ຂຕ຺ຕິເຍ ຈາປິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ;
ອຸຈ຺ຈາກຸລີນາ [ອຸຈ຺ຈາກຸລິກາ (ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)] ສພ຺ພຕ຺ຖ, ເອກາສນສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ໂທມນສ຺ສໍ ນ ຊານາມິ, ຈິຕ຺ຕສນ຺ຕາປນໍ ມມ;
ເວວຓ຺ຓິຍໍ ນ ຊານາມິ, ເອກາສນສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ຘາຕິໂຍ ¶ ມໍ ອຸປຏ຺ຐນ຺ຕິ, ຂຸຊ຺ຊາ ເຈລາປິກາ [ເຂລາປິກາ (ສີ.), ເຈລາວິກາ (ປີ.)] ພຫູ;
ອງ຺ເກນ ອງ຺ກໍ ຄຈ຺ຉາມິ, ເອກາສນສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ອຎ຺ຎາ ນ຺ຫາເປນ຺ຕິ ໂຠເຊນ຺ຕິ, ອຎ຺ຎາ ຣເມນ຺ຕິ ມໍ ສທາ;
ອຎ຺ຎາ ຄນ຺ຘໍ ວິລິມ຺ປນ຺ຕິ, ເອກາສນສ຺ສິທໍ ຜລໍ [ອຎ຺ຎາ ມເມວ ນ຺ຫາເປນ຺ຕິ, ອຎ຺ຎາ ໂຠເຊນ຺ຕິ ໂຠຊນໍ; ອຎ຺ຎາ ມໍ ອລງ຺ກໂຣນ຺ຕິ, ອຎ຺ຎາ ຣເມນ຺ຕິ ມໍ ສທ຺ຘາ; (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ມຓ຺ຑເປ ຣຸກ຺ຂມູເລ ວາ, ສຸຎ຺ຎາຄາເຣ ວສນ຺ຕິຍາ;
ມມ ສງ຺ກປ຺ປມຎ຺ຎາຍ, ປລ຺ລງ຺ໂກ ອຸປຕິຏ຺ຐຕິ.
‘‘ອຍໍ ປຈ຺ຉິມໂກ ມຍ຺ຫໍ, ຈຣິໂມ ວຕ຺ຕເຕ ຠໂວ;
ອຊ຺ຊາປິ ຣຊ຺ຊໍ ຉຑ຺ເຑຕ຺ວາ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ທານມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ເອກາສນສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ເອກາສນທາຍິກາ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ເອກາສນທາຍິກາເຖຣິຍາປທານໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ.
໕. ປຎ຺ຈທີປທາຍິກາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ນຄເຣ ¶ ¶ ¶ ¶ ຫໍສວຕິຍາ, ຈາຣິກີ [ຈາຣິກາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ອາສຫໍ ຕທາ;
ອາຣາເມນ ຈ ອາຣາມໍ [ອາຣາເມນ ວິຫາເຣນ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ຈຣາມິ ກຸສລຕ຺ຖິກາ.
‘‘ກາຬປກ຺ຂມ຺ຫິ ທິວເສ, ອທ຺ທສໍ ໂພຘິມຸຕ຺ຕມໍ;
ຕຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ, ໂພຘິມູເລ ນິສີທຫໍ.
‘‘ຄຣຸຈິຕ຺ຕໍ ອຸປຏ຺ເຐຕ຺ວາ, ສິເຣ ກຕ຺ວານ ອຎ຺ຊລິໍ;
ໂສມນສ຺ສໍ ປເວເທຕ຺ວາ, ເອວໍ ຈິນ຺ເຕສິ ຕາວເທ.
‘‘‘ຍທິ ພຸທ຺ໂຘ ອມິຕຄຸໂຓ, ອສມປ຺ປຏິປຸຄ຺ຄໂລ;
ທສ຺ເສຕຸ ປາຏິຫີຣໍ ເມ, ໂພຘິ ໂອຠາສຕຸ ອຍໍ’.
‘‘ສຫ ອາວຊ຺ຊິເຕ ມຍ຺ຫໍ, ໂພຘິ ປຊ຺ຊລິ ຕາວເທ;
ສພ຺ພໂສຓ຺ຓມຍາ ອາສິ, ທິສາ ສພ຺ພາ ວິໂຣຈຕິ.
‘‘ສຕ຺ຕຣຕ຺ຕິນ຺ທິວໍ ຕຕ຺ຖ, ໂພຘິມູເລ ນິສີທຫໍ;
ສຕ຺ຕເມ ທິວເສ ປຕ຺ເຕ, ທີປປູຊໍ ອກາສຫໍ.
‘‘ອາສນໍ ປຣິວາເຣຕ຺ວາ, ປຎ຺ຈ ທີປານິ ປຊ຺ຊລຸໍ;
ຍາວ ອຸເທຕິ ສູຣິໂຍ, ທີປາ ເມ ປຊ຺ຊລຸໍ ຕທາ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຕຕ຺ຖ ເມ ສຸກຕໍ ພ຺ຍມ຺ຫໍ, ປຎ຺ຈທີປາຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ;
ສຏ຺ຐິໂຍຊນມຸພ຺ເພຘໍ, ຕິໍສໂຍຊນວິຕ຺ຖຕໍ.
‘‘ອສງ຺ຂິຍານິ ¶ ທີປານິ, ປຣິວາເຣ ຊລິໍສຸ ເມ;
ຍາວຕາ ເທວຠວນໍ, ທີປາໂລເກນ ໂຊຕຕິ.
‘‘ປຣມ຺ມຸຂາ [ປຸພ຺ພມຸຂາ (ສ຺ຍາ.)] ນິສີທິຕ຺ວາ, ຍທິ ອິຈ຺ຉາມິ ປສ຺ສິຕຸໍ;
ອຸທ຺ຘໍ ອໂຘ ຈ ຕິຣິຍໍ, ສພ຺ພໍ ປສ຺ສາມິ ຈກ຺ຂຸນາ.
‘‘ຍາວຕາ ອຠິກງ຺ຂາມິ, ທຏ຺ຐຸໍ ສຸຄຕທຸຄ຺ຄເຕ [ສຸກຕທຸກ຺ກເຏ (ປີ.)];
ຕຕ຺ຖ ອາວຣຓໍ ນຕ຺ຖິ, ຣຸກ຺ເຂສຸ ປພ຺ພເຕສຸ ວາ.
‘‘ອສີຕິ ເທວຣາຊູນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ;
ສຕານໍ ຈກ຺ກວຕ຺ຕີນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ.
‘‘ຍໍ ¶ ¶ ¶ ຍໍ ໂຍນຸປປຊ຺ຊາມິ, ເທວຕ຺ຕໍ ອຖ ມານຸສໍ;
ທີປສຕສຫສ຺ສານິ, ປຣິວາເຣ ຊລນ຺ຕິ ເມ.
‘‘ເທວໂລກາ ຈວິຕ຺ວານ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິໍ ມາຕຸກຸຈ຺ຉິຍໍ;
ມາຕຸກຸຈ຺ຉິຄຕາ ສນ຺ຕີ, ອກ຺ຂິ ເມ ນ ນິມີລຕິ.
‘‘ທີປສຕສຫສ຺ສານິ, ປຸຎ຺ຎກມ຺ມສມງ຺ຄິຕາ;
ຊລນ຺ຕິ ສູຕິກາເຄເຫ, ປຎ຺ຈທີປານິທໍ ຜລໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ຠເວ ສມ຺ປຕ຺ເຕ, ມານສໍ ວິນິວຕ຺ຕຍິໍ;
ອຊຣາມຕໍ ສີຕິຠາວໍ, ນິພ຺ພານໍ ຜສ຺ສຍິໍ ອຫໍ.
‘‘ຊາຕິຍາ ສຕ຺ຕວສ຺ສາຫໍ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ;
ອຸປສມ຺ປາທຍີ ພຸທ຺ໂຘ, ຄຸຓມຎ຺ຎາຍ ໂຄຕໂມ.
‘‘ມຓ຺ຑເປ ຣຸກ຺ຂມູເລ ວາ, ສຸຎ຺ຎາຄາເຣ ວສນ຺ຕິຍາ;
ສທາ ປຊ຺ຊລເຕ ທີປໍ, ປຎ຺ຈທີປານິທໍ ຜລໍ.
‘‘ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິສຸທ຺ຘໍ ¶ ເມ, ສມາຘິກຸສລາ ອຫໍ;
ອຠິຎ຺ຎາປາຣມິປ຺ປຕ຺ຕາ, ປຎ຺ຈທີປານິທໍ ຜລໍ.
‘‘ສພ຺ພໂວສິຕໂວສານາ, ກຕກິຈ຺ຈາ ອນາສວາ;
ປຎ຺ຈທີປາ ມຫາວີຣ, ປາເທ ວນ຺ທາມິ ຈກ຺ຂຸມ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ທີປມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ປຎ຺ຈທີປານິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ປຎ຺ຈທີປທາຍິກາ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ປຎ຺ຈທີປທາຍິກາເຖຣິຍາປທານໍ ປຎ຺ຈມໍ.
໖. ນຬມາລິກາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ຈນ຺ທຠາຄານທີຕີເຣ ¶ , ອໂຫສິໍ ກິນ຺ນຣີ ຕທາ;
ອທ຺ທສໍ ວິຣຊໍ ພຸທ຺ຘໍ, ສຍມ຺ຠຸໍ ອປຣາຊິຕໍ.
‘‘ປສນ຺ນຈິຕ຺ຕາ ¶ ¶ ສຸມນາ, ເວທຊາຕາ ກຕຎ຺ຊລີ;
ນຬມາລໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ສຍມ຺ຠຸໍ ອຠິປູຊຍິໍ.
‘‘ເຕນ ¶ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ກິນ຺ນຣີເທຫໍ [ມານສໍ ເທຫໍ (ສີ. ປີ. ກ.) ສຸເມຘາວຄ຺ເຄປິ], ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຉຕ຺ຕິໍສເທວຣາຊູນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ;
ມນສາ ປຕ຺ຖິຕໍ ມຍ຺ຫໍ, ນິພ຺ພຕ຺ຕຕິ ຍຖິຈ຺ຉິຕໍ.
‘‘ທສນ຺ນໍ ຈກ຺ກວຕ຺ຕີນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ;
ໂອຈິຕຕ຺ຕາວ [ສຸຈິຕຕ຺ຕາວ (ປີ.)] ຫຸຕ຺ວານ, ສໍສຣາມິ ຠເວສ຺ວຫໍ.
‘‘ກຸສລໍ ວິຊ຺ຊເຕ ມຍ຺ຫໍ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ;
ປູຊາຣຫາ ອຫໍ ອຊ຺ຊ, ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສາສເນ.
‘‘ວິສຸທ຺ຘມນສາ ອຊ຺ຊ, ອເປຕມນປາປິກາ;
ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີຓາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘ຈຕຸນ຺ນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ພຸທ຺ຘມຠິປູຊຍິໍ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ນຬມາລາຍິທໍ ຜລໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ນຬມາລິກາ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ນຬມາລິກາເຖຣິຍາປທານໍ ຉຏ຺ຐໍ.
໗. ມຫາປຊາປຕິໂຄຕມີເຖຣີອປທານໍ
‘‘ເອກທາ ¶ ¶ ໂລກປຊ຺ໂຊໂຕ, ເວສາລິຍໍ ມຫາວເນ;
ກູຏາຄາເຣ ສຸສາລາຍໍ, ວສເຕ ນຣສາຣຖິ.
‘‘ຕທາ ຊິນສ຺ສ ມາຕຸຈ຺ຉາ, ມຫາໂຄຕມິ ຠິກ຺ຂຸນີ;
ຕຫິໍ ກເຕ [ຕຫິໍເຍວ (ສ຺ຍາ.)] ປຸເຣ ຣມ຺ເມ, ວສີ ຠິກ຺ຂຸນຸປສ຺ສເຍ.
‘‘ຠິກ຺ຂຸນີຫິ ¶ ວິມຸຕ຺ຕາຫິ, ສເຕຫິ ສຫ ປຎ຺ຈຫິ;
ຣໂຫຄຕາຍ ຕສ຺ເສວໍ, ຈິຕສ຺ສາສິ [ຈິຕ຺ຕສ຺ສາປິ (ສ຺ຍາ.)] ວິຕກ຺ກິຕໍ.
‘‘ພຸທ຺ຘສ຺ສ ປຣິນິພ຺ພານໍ, ສາວກຄ຺ຄຍຸຄສ຺ສ ວາ;
ຣາຫຸລານນ຺ທນນ຺ທານໍ, ນາຫໍ ລຈ຺ຉາມິ ປສ຺ສິຕຸໍ.
‘‘ພຸທ຺ຘສ຺ສ ປຣິນິພ຺ພານາ, ສາວກຄ຺ຄຍຸຄສ຺ສ ວາ;
ມຫາກສ຺ສປນນ຺ທານໍ, ອານນ຺ທຣາຫຸລານ ຈ.
‘‘ປຏິກຈ຺ຈາຍຸສງ຺ຂາຣໍ [ປຏິຄຈ຺ຈາຍຸສງ຺ຂາເຣ (ສີ.)] ¶ , ໂອສຊ຺ຊິຕ຺ວານ ນິພ຺ພຸຕິໍ;
ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍໍ ໂລກນາເຖນ, ອນຸຎ຺ຎາຕາ ມເຫສິນາ.
‘‘ຕຖາ ປຎ຺ຈສຕານມ຺ປິ, ຠິກ຺ຂຸນີນໍ ວິຕກ຺ກິຕໍ;
ອາສິ ເຂມາທິການມ຺ປິ, ເອຕເທວ ວິຕກ຺ກິຕໍ.
‘‘ຠູມິຈາໂລ ຕທາ ອາສິ, ນາທິຕາ ເທວທຸນ຺ທຸຠີ;
ອຸປສ຺ສຍາຘິວຕ຺ຖາໂຍ, ເທວຕາ ໂສກປີຬິຕາ.
‘‘ວິລປນ຺ຕາ ສຸກຣຸຓໍ [ສກຣຸຓໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ຕຕ຺ຖສ຺ສູນິ ປວຕ຺ຕຍຸໍ;
ມິຕ຺ຕາ [ສພ຺ພາ (ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຠິກ຺ຂຸນິໂຍ ຕາຫິ, ອຸປຄນ຺ຕ຺ວານ ໂຄຕມິໍ.
‘‘ນິປຈ຺ຈ ສິຣສາ ປາເທ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວຸໍ;
‘ຕຕ຺ຖ ໂຕຍລວາສິຕ຺ຕາ, ມຍມຍ຺ເຍ ຣໂຫຄຕາ.
‘‘‘ສາ ¶ ຈລາ ຈລິຕາ ຠູມິ, ນາທິຕາ ເທວທຸນ຺ທຸຠີ;
ປຣິເທວາ ຈ ສຸຍ຺ຍນ຺ເຕ, ກິມຕ຺ຖໍ ນູນ ໂຄຕມີ’.
‘‘ຕທາ ອໂວຈ ສາ ສພ຺ພໍ, ຍຖາປຣິວິຕກ຺ກິຕໍ;
ຕາໂຍປິ ສພ຺ພາ ອາຫໍສຸ, ຍຖາປຣິວິຕກ຺ກິຕໍ.
‘‘‘ຍທິ ເຕ ຣຸຈິຕໍ ອຍ຺ເຍ, ນິພ຺ພານໍ ປຣມໍ ສິວໍ;
ນິພ຺ພາຍິສ຺ສາມ ສພ຺ພາປິ, ພຸທ຺ຘານຸຎ຺ຎາຍ ສຸພ຺ພເຕ.
‘‘‘ມຍໍ ¶ ສຫາວ ນິກ຺ຂນ຺ຕາ, ຆຣາປິ ຈ ຠວາປິ ຈ;
ສຫາເຍວ ຄມິສ຺ສາມ, ນິພ຺ພານໍ ປທມຸຕ຺ຕມໍ’.
‘‘‘ນິພ຺ພານາຍ ວຊນ຺ຕີນໍ, ກິໍ ວກ຺ຂາມີ’ຕິ ສາ ວທໍ;
ສຫ ສພ຺ພາຫິ ນິຄ຺ຄຎ຺ຉິ, ຠິກ຺ຂຸນີນິລຍາ ຕທາ.
‘‘ອຸປສ຺ສເຍ ¶ ຍາຘິວຕ຺ຖາ, ເທວຕາ ຕາ ຂມນ຺ຕຸ ເມ;
ຠິກ຺ຂຸນີນິລຍສ຺ເສທໍ, ປຈ຺ຉິມໍ ທສ຺ສນໍ ມມ.
‘‘ນ ຊຣາ ມຈ຺ຈຸ ວາ ຍຕ຺ຖ, ອປ຺ປິເຍຫິ ສມາຄໂມ;
ປິເຍຫິ ນ ວິໂຍໂຄຕ຺ຖິ, ຕໍ ວຊິສ຺ສໍ [ຕໍ ວຊ຺ຊິຍໍ (ສ຺ຍາ.)] ອສງ຺ຂຕໍ.
‘‘ອວີຕຣາຄາ ຕໍ ສຸຕ຺ວາ, ວຈນໍ ສຸຄໂຕຣສາ;
ໂສກຏ຺ຏາ ປຣິເທວິໍສຸ, ອໂຫ ໂນ ອປ຺ປປຸຎ຺ຎຕາ.
‘‘ຠິກ຺ຂຸນີນິລໂຍ ¶ ສຸຎ຺ໂຎ, ຠູໂຕ ຕາຫິ ວິນາ ອຍໍ;
ປຠາເຕ ວິຍ ຕາຣາໂຍ, ນ ທິສ຺ສນ຺ຕິ ຊິໂນຣສາ.
‘‘ນິພ຺ພານໍ ໂຄຕມີ ຍາຕິ, ສເຕຫິ ສຫ ປຎ຺ຈຫິ;
ນທີສເຕຫິວ ສຫ, ຄງ຺ຄາ ປຎ຺ຈຫິ ສາຄຣໍ.
‘‘ຣຖິຍາຍ ¶ ວຊນ຺ຕິໂຍ [ວຊນ຺ຕິໍ ຕໍ (ສີ.), ວຊນ຺ຕິ ຕໍ (ສ຺ຍາ.), ວຊນ຺ຕານໍ (ປີ.)], ທິສ຺ວາ ສທ຺ຘາ ອຸປາສິກາ;
ຆຣາ ນິກ຺ຂມ຺ມ ປາເທສຸ, ນິປຈ຺ຈ ອິທມພ຺ຣວຸໍ.
‘‘‘ປສີທສ຺ສຸ ມຫາໂຠເຄ, ອນາຖາໂຍ ວິຫາຍ ໂນ;
ຕຍາ ນ ຍຸຕ຺ຕາ [ຍຸຕ຺ຕໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ນິພ຺ພາຕຸໍ, ອິຈ຺ຉຏ຺ຏາ ວິລປິໍສຸ ຕາ’.
‘‘ຕາສໍ ໂສກປຫານຕ຺ຖໍ, ອໂວຈ ມຘຸຣໍ ຄິຣໍ;
‘ຣຸທິເຕນ ອລໍ ປຸຕ຺ຕາ, ຫາສກາໂລຍມຊ຺ຊ ໂວ.
‘‘‘ປຣິຎ຺ຎາຕໍ ມຍາ ທຸກ຺ຂໍ, ທຸກ຺ຂເຫຕຸ ວິວຊ຺ຊິໂຕ;
ນິໂຣໂຘ ເມ ສຈ຺ຉິກໂຕ, ມຄ຺ໂຄ ຈາປິ ສຸຠາວິໂຕ.
ປຐມໍ ຠາຓວາຣໍ.
‘‘‘ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ມຍາ ສຕ຺ຖາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ;
ໂອຫິໂຕ ຄຣຸໂກ ຠາໂຣ, ຠວເນຕ຺ຕິ ສມູຫຕາ.
‘‘‘ຍສ຺ສຕ຺ຖາຍ ປພ຺ພຊິຕາ, ອຄາຣສ຺ມານຄາຣິຍໍ;
ໂສ ເມ ອຕ຺ໂຖ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ສພ຺ພສໍໂຍຊນກ຺ຂໂຍ.
‘‘‘ພຸທ຺ໂຘ ¶ ຕສ຺ສ ຈ ສທ຺ຘມ຺ໂມ, ອນູໂນ ຍາວ ຕິຏ຺ຐຕິ;
ນິພ຺ພາຕຸໍ ຕາວ ກາໂລ ເມ, ມາ ມໍ ໂສຈຖ ປຸຕ຺ຕິກາ.
‘‘‘ໂກຓ຺ຑຎ຺ຎານນ຺ທນນ຺ທາທີ ¶ , ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ຣາຫຸໂລ ຊິໂນ;
ສຸຂິໂຕ ສຫິໂຕ ສງ຺ໂຆ, ຫຕທພ຺ພາ ຈ ຕິຕ຺ຖິຍາ.
‘‘‘ໂອກ຺ກາກວໍສສ຺ສ ຍໂສ, ອຸສ຺ສິໂຕ ມາຣມທ຺ທໂນ;
ນນຸ ສມ຺ປຕິ ກາໂລ ເມ, ນິພ຺ພານຕ຺ຖາຍ ປຸຕ຺ຕິກາ.
‘‘‘ຈິຣປ຺ປຠຸຕິ ¶ ຍໍ ມຍ຺ຫໍ, ປຕ຺ຖິຕໍ ອຊ຺ຊ ສິຊ຺ຌເຕ;
ອານນ຺ທເຠຣິກາໂລຍໍ, ກິໍ ໂວ ອສ຺ສູຫິ ປຸຕ຺ຕິກາ.
‘‘‘ສເຈ ມຍິ ທຍາ ອຕ຺ຖິ, ຍທິ ຈຕ຺ຖິ ກຕຎ຺ຎຸຕາ;
ສທ຺ຘມ຺ມຏ຺ຐິຕິຍາ ສພ຺ພາ, ກໂຣຖ ວີຣິຍໍ ທຬ຺ຫໍ.
‘‘‘ຖີນໍ ອທາສິ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ, ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ຍາຈິໂຕ ມຍາ;
ຕສ຺ມາ ຍຖາຫໍ ນນ຺ທິສ຺ສໍ, ຕຖາ ຕມນຸຕິຏ຺ຐຖ’.
‘‘ຕາ ເອວມນຸສາສິຕ຺ວາ, ຠິກ຺ຂຸນີຫິ ປຸຣກ຺ຂຕາ;
ອຸເປຈ຺ຈ ພຸທ຺ຘໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິ.
‘‘‘ອຫໍ ¶ ສຸຄຕ ເຕ ມາຕາ, ຕ຺ວຎ຺ຈ ວີຣ ປິຕາ ມມ;
ສທ຺ຘມ຺ມສຸຂທ [ສທ຺ຘມ຺ມສຸຂໂທ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ນາຖ, ຕຍາ ຊາຕາມ຺ຫິ ໂຄຕມ.
‘‘‘ສໍວທ຺ຘິໂຕຍໍ ສຸຄຕ, ຣູປກາໂຍ ມຍາ ຕວ;
ອນິນ຺ທິໂຕ [ອານນ຺ທິໂຍ (ສ຺ຍາ.), ອນິນ຺ທິໂຍ (ປີ.)] ຘມ຺ມກາໂຍ [ຘມ຺ມຕນຸ (ສີ. ປີ. ກ.)], ມມ ສໍວທ຺ຘິໂຕ ຕຍາ.
‘‘‘ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ຕຓ຺ຫາສມຓໍ, ຂີຣໍ ຕ຺ວໍ ປາຍິໂຕ ມຍາ;
ຕຍາຫໍ ສນ຺ຕມຈ຺ຈນ຺ຕໍ, ຘມ຺ມຂີຣຎ຺ຫິ [ຘມ຺ມຂີຣມ຺ປິ (ສ຺ຍາ., ກ.)] ປາຍິຕາ.
‘‘‘ພນ຺ຘນາຣກ຺ຂເນ ມຍ຺ຫໍ, ອຓໂຓ [ອນໂຓ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຕ຺ວໍ ມຫາມຸເນ;
ປຸຕ຺ຕກາມາ ຖິໂຍ ຍາຈໍ, ລຠນ຺ຕິ ຕາທິສໍ ສຸຕໍ.
‘‘‘ມນ຺ຘາຕາທິນຣິນ຺ທານໍ, ຍາ ມາຕາ ສາ ຠວຓ຺ຓເວ;
ນິມຸຄ຺ຄາຫໍ ຕຍາ ປຸຕ຺ຕ, ຕາຣິຕາ ຠວສາຄຣາ.
‘‘‘ຣຎ຺ໂຎ ມາຕາ ມເຫສີຕິ, ສຸລຠໍ ນາມມິຕ຺ຖິນໍ;
ພຸທ຺ຘມາຕາຕິ ຍໍ ນາມໍ, ເອຕໍ ປຣມທຸລ຺ລຠໍ.
‘‘‘ຕຎ຺ຈ ¶ ລທ຺ຘໍ ມຫາວີຣ, ປຓິຘານໍ ມມໍ ຕຍາ;
ອຓຸກໍ ວາ ມຫນ຺ຕໍ ວາ, ຕໍ ສພ຺ພໍ ປູຣິຕໍ ມຍາ.
‘‘‘ປຣິນິພ຺ພາຕຸມິຈ຺ຉາມິ ¶ ¶ , ວິຫາເຍມໍ ກເຬວຣໍ;
ອນຸຊານາຫິ ເມ ວີຣ, ທຸກ຺ຂນ຺ຕກຣ ນາຍກ.
‘‘‘ຈກ຺ກງ຺ກຸສຘຊາກິຓ຺ເຓ, ປາເທ ກມລໂກມເລ;
ປສາເຣຫິ ປຓາມໍ ເຕ, ກຣິສ຺ສໍ ປຸຕ຺ຕອຸຕ຺ຕເມ [ປຸຕ຺ຕເປມສາ (ສີ. ປີ.), ປຸຕ຺ຕເປມຫໍ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘‘ສຸວຓ຺ຓຣາສິສງ຺ກາສໍ, ສຣີຣໍ ກຸຣຸ ປາກຏໍ;
ກຕ຺ວາ ເທຫໍ ສຸທິຏ຺ຐໍ ເຕ, ສນ຺ຕິໍ ຄຈ຺ຉາມິ ນາຍກ’.
‘‘ທ຺ວຕ຺ຕິໍສລກ຺ຂຓູເປຕໍ, ສຸປ຺ປຠາລງ຺ກຕໍ ຕນຸໍ;
ສຎ຺ຌາຆນາວ ພາລກ຺ກໍ, ມາຕຸຈ຺ຉໍ ທສ຺ສຍີ ຊິໂນ.
‘‘ຜຸລ຺ລາຣວິນ຺ທສໍກາເສ, ຕຣຸຓາທິຈ຺ຈສປ຺ປເຠ;
ຈກ຺ກງ຺ກິເຕ ປາທຕເລ, ຕໂຕ ສາ ສິຣສາ ປຕິ.
‘‘‘ປຓມາມິ ນຣາທິຈ຺ຈ, ອາທິຈ຺ຈກຸລເກຕຸກໍ;
ປຈ຺ຉິເມ ມຣເຓ ມຍ຺ຫໍ [ສຣຓໍ ມຍ຺ຫໍ (ສ຺ຍາ.)], ນ ຕໍ ອິກ຺ຂາມຫໍ ປຸໂນ.
‘‘‘ອິຕ຺ຖິໂຍ ¶ ນາມ ໂລກຄ຺ຄ, ສພ຺ພໂທສາກຣາ ມຕາ;
ຍທິ ໂກ ຈຕ຺ຖິ ໂທໂສ ເມ, ຂມສ຺ສຸ ກຣຸຓາກຣ.
‘‘‘ອິຕ຺ຖິການຎ຺ຈ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ, ຫໍ ຕໍ ຍາຈິໍ ປຸນປ຺ປຸນໍ;
ຕຕ຺ຖ ເຈ ອຕ຺ຖິ ໂທໂສ ເມ, ຕໍ ຂມສ຺ສຸ ນຣາສຠ.
‘‘‘ມຍາ ຠິກ຺ຂຸນິໂຍ ວີຣ, ຕວານຸຎ຺ຎາຍ ສາສິຕາ;
ຕຕ຺ຣ ເຈ ອຕ຺ຖິ ທຸນ຺ນີຕໍ, ຕໍ ຂມສ຺ສຸ ຂມາຘິປ [ຂມາຘິຕິ (ສ຺ຍາ.), ຂມາປິໂຕ (ກ.)].
‘‘‘ອກ຺ຂນ຺ເຕ ¶ ນາມ ຂນ຺ຕພ຺ພໍ, ກິໍ ຠເວ ຄຸຓຠູສເນ;
ກິມຸຕ຺ຕຣໍ ເຕ ວກ຺ຂາມິ, ນິພ຺ພານາຍ ວຊນ຺ຕິຍາ.
‘‘‘ສຸທ຺ເຘ ອນູເນ ມມ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ເຆ, ໂລກາ ອິໂຕ ນິສ຺ສຣິຕຸໍ ຂມນ຺ເຕ;
ປຠາຕກາເລ ພ຺ຍສນງ຺ຄຕານໍ, ທິສ຺ວານ ນິຍ຺ຍາຕິວ ຈນ຺ທເລຂາ’.
‘‘‘ຕເທຕຣາ ຠິກ຺ຂຸນິໂຍ ຊິນຄ຺ຄໍ, ຕາຣາວ ຈນ຺ທານຸຄຕາ ສຸເມຣຸໍ;
ປທກ຺ຂິຓໍ ກຈ຺ຈ ນິປຈ຺ຈ ປາເທ, ຐິຕາ ມຸຂນ຺ຕໍ ສມຸທິກ຺ຂມານາ.
‘‘‘ນ ¶ ຕິຕ຺ຕິປຸພ຺ພໍ ຕວ ທສ຺ສເນນ, ຈກ຺ຂຸໍ ນ ໂສຕໍ ຕວ ຠາສິເຕນ;
ຈິຕ຺ຕໍ ມມໍ ເກວລເມກເມວ, ປປ຺ປຸຍ຺ຍ ຕໍ ຘມ຺ມຣເສນ ຕິຕ຺ຕິ.
‘‘‘ນທໂຕ ປຣິສາຍໍ ເຕ, ວາທິຕພ຺ພປຫາຣິໂນ;
ເຍ ເຕ ທກ຺ຂນ຺ຕິ ວທນໍ, ຘຎ຺ຎາ ເຕ ນຣປຸງ຺ຄວ.
‘‘‘ທີຆງ຺ຄຸລີ ¶ ຕມ຺ພນເຂ, ສຸເຠ ອາຍຕປຓ຺ຫິເກ;
ເຍ ປາເທ ປຓມິສ຺ສນ຺ຕິ [ປຓມາຍນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ.)], ເຕປິ ຘຎ຺ຎາ ຄຸຓນ຺ຘຣ.
‘‘‘ມຘຸຣານິ ¶ ປຫຏ຺ຐານິ, ໂທສຄ຺ຆານິ ຫິຕານິ ຈ;
ເຍ ເຕ ວາກ຺ຍານິ ສຸຍ຺ຍນ຺ຕິ, ເຕປິ ຘຎ຺ຎາ ນຣຸຕ຺ຕມ.
‘‘‘ຘຎ຺ຎາຫໍ ¶ ເຕ ມຫາວີຣ, ປາທປູຊນຕປ຺ປຣາ [ມານປູຊນຕປ຺ປຣາ (ກ.)];
ຕິຓ຺ຓສໍສາຣກນ຺ຕາຣາ, ສຸວາກ຺ເຍນ ສິຣີມໂຕ’.
‘‘ຕໂຕ ສາ ອນຸສາເວຕ຺ວາ [ອນຸມາເນ ຕ຺ວາ (ກ.)], ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆມ຺ປິ ສຸພ຺ພຕາ;
ຣາຫຸລານນ຺ທນນ຺ເທ ຈ, ວນ຺ທິຕ຺ວາ ອິທມພ຺ຣວິ.
‘‘‘ອາສີວິສາລຍສເມ, ໂຣຄາວາເສ ກເຬວເຣ;
ນິພ຺ພິນ຺ທາ ທຸກ຺ຂສງ຺ຆາເຏ, ຊຣາມຣຓໂຄຈເຣ.
‘‘‘ນານາກລິມລາກິຓ຺ເຓ [ນານາກຸຓປມລາກິຓ຺ເຓ (ສ຺ຍາ.), ນານາກາຬມລາກິຓ຺ເຓ (ກ.)], ປຣາຍຕ຺ເຕ ນິຣີຫເກ;
ເຕນ ນິພ຺ພາຕຸມິຈ຺ຉາມິ, ອນຸມຎ຺ຎຖ ປຸຕ຺ຕກາ’.
‘‘ນນ຺ໂທ ຣາຫຸລຠທ຺ໂທ ຈ, ວີຕໂສກາ ນິຣາສວາ;
ຐິຕາຈລຏ຺ຐິຕິ ຖິຣາ, ຘມ຺ມຕມນຸຈິນ຺ຕຍຸໍ.
‘‘‘ຘິຣຕ຺ຖຸ ສງ຺ຂຕໍ ໂລລໍ, ອສາຣໍ ກທລູປມໍ;
ມາຍາມຣີຈິສທິສໍ, ອິຕຣໍ ອນວຏ຺ຐິຕໍ.
‘‘‘ຍຕ຺ຖ ນາມ ຊິນສ຺ສາຍໍ, ມາຕຸຈ຺ຉາ ພຸທ຺ຘໂປສິກາ;
ໂຄຕມີ ນິຘນໍ ຍາຕິ, ອນິຈ຺ຈໍ ສພ຺ພສງ຺ຂຕໍ’.
‘‘ອານນ຺ໂທ ຈ ຕທາ ເສໂຂ, ໂສກຏ຺ໂຏ [ກນິຏ຺ໂຐ (ສ຺ຍາ.)] ຊິນວຈ຺ຉໂລ;
ຕຕ຺ຖສ຺ສູນິ ກໂຣນ຺ໂຕ ໂສ, ກຣຸຓໍ ປຣິເທວຕິ.
‘‘ຫາ ສນ຺ຕິໍ [ຠາສນ຺ຕີ (ສ຺ຍາ.)] ໂຄຕມີ ຍາຕິ, ນູນ ພຸທ຺ໂຘປິ ນິພ຺ພຸຕິໍ;
ຄຈ຺ຉຕິ ນ ຈິເຣເນວ, ອຄ຺ຄິຣິວ ນິຣິນ຺ຘໂນ.
‘‘ເອວໍ ¶ ວິລາປມານໍ ຕໍ, ອານນ຺ທໍ ອາຫ ໂຄຕມີ;
ສຸຕສາຄຣຄມ຺ຠີຣ ¶ , ພຸທ຺ໂຘປຏ຺ຐານຕປ຺ປຣ.
‘‘‘ນ ຍຸຕ຺ຕໍ ໂສຈິຕຸໍ ປຸຕ຺ຕ, ຫາສກາເລ ອຸປຏ຺ຐິເຕ;
ຕຍາ ເມ ສຣຓໍ ປຸຕ຺ຕ, ນິພ຺ພານໍ ຕມຸປາຄຕໍ.
‘‘‘ຕຍາ ຕາຕ ສມຊ຺ຌິຏ຺ໂຐ, ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ອນຸຊານິ ໂນ;
ມາ ປຸຕ຺ຕ ວິມໂນ ໂຫຫິ, ສຜໂລ ເຕ ປຣິສ຺ສໂມ.
‘‘‘ຍໍ ¶ ¶ ນ ທິຏ຺ຐໍ ປຸຣາເຓຫິ, ຕິຕ຺ຖິກາຈຣິເຍຫິປິ;
ຕໍ ປທໍ ສຸກຸມາຣີຫິ, ສຕ຺ຕວສ຺ສາຫິ ເວທິຕໍ.
‘‘‘ພຸທ຺ຘສາສນປາເລຕ, ປຈ຺ຉິມໍ ທສ຺ສນໍ ຕວ;
ຕຕ຺ຖ ຄຈ຺ຉາມຫໍ ປຸຕ຺ຕ, ຄໂຕ ຍຕ຺ຖ ນ ທິສ຺ສເຕ.
‘‘‘ກທາຈິ ຘມ຺ມໍ ເທເສນ຺ໂຕ, ຂິປີ ໂລກຄ຺ຄນາຍໂກ;
ຕທາຫໍ ອາສີສວາຈໍ, ອໂວຈໍ ອນຸກມ຺ປິກາ.
‘‘‘ຈິຣໍ ຊີວ ມຫາວີຣ, ກປ຺ປໍ ຕິຏ຺ຐ ມຫາມຸເນ;
ສພ຺ພໂລກສ຺ສ ອຕ຺ຖາຍ, ຠວສ຺ສຸ ອຊຣາມໂຣ.
‘‘‘ຕໍ ຕຖາວາທິນິໍ ພຸທ຺ໂຘ, ມມໍ ໂສ ເອຕທພ຺ຣວິ;
‘ນ ເຫວໍ ວນ຺ທິຍາ ພຸທ຺ຘາ, ຍຖາ ວນ຺ທສິ ໂຄຕມີ.
‘‘‘ກຖໍ ຈຣຫິ ສພ຺ພຎ຺ຎູ, ວນ຺ທິຕພ຺ພາ ຕຖາຄຕາ;
ກຖໍ ອວນ຺ທິຍາ ພຸທ຺ຘາ, ຕໍ ເມ ອກ຺ຂາຫິ ປຸຈ຺ຉິໂຕ.
‘‘‘ອາຣທ຺ຘວີຣິເຍ ປຫິຕຕ຺ເຕ, ນິຈ຺ຈໍ ທຬ຺ຫປຣກ຺ກເມ;
ສມຄ຺ເຄ ສາວເກ ປສ຺ສ, ເອຕໍ ພຸທ຺ຘານວນ຺ທນໍ.
‘‘‘ຕໂຕ ອຸປສ຺ສຍໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ເອກິກາຫໍ ວິຈິນ຺ຕຍິໍ;
ສມຄ຺ຄປຣິສໍ ນາໂຖ, ໂຣເຘສິ ຕິຠວນ຺ຕໂຄ.
‘‘‘ຫນ຺ທາຫໍ ¶ ປຣິນິພ຺ພິສ຺ສໍ, ມາ ວິປຕ຺ຕິຕມທ຺ທສໍ;
ເອວາຫໍ ຈິນ຺ຕຍິຕ຺ວານ, ທິສ຺ວານ ອິສິສຕ຺ຕມໍ.
‘‘‘ປຣິນິພ຺ພານກາລໍ ເມ, ອາໂຣເຈສິໍ [ອາໂຣເຈມິ (ສ຺ຍາ.)] ວິນາຍກໍ;
ຕໂຕ ໂສ ສມນຸຎ຺ຎາສິ, ກາລໍ ຊານາຫິ ໂຄຕມີ.
‘‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘‘ຖີນໍ ຘມ຺ມາຠິສມເຍ, ເຍ ພາລາ ວິມຕິໍ ຄຕາ;
ເຕສໍ ທິຏ຺ຐິປ຺ປຫານຕ຺ຖໍ, ອິທ຺ຘິໍ ທສ຺ເສຫິ ໂຄຕມີ’.
‘‘ຕທາ ນິປຈ຺ຈ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ອຸປ຺ປຕິຕ຺ວານ ອມ຺ພຣໍ;
ອິທ຺ຘີ ອເນກາ ທສ຺ເສສິ, ພຸທ຺ຘານຸຎ຺ຎາຍ ໂຄຕມີ.
‘‘ເອກິກາ ພຫຸຘາ ອາສິ, ພຫຸກາ ເຈຕິກາ ຕຖາ;
ອາວິຠາວໍ ຕິໂຣຠາວໍ, ຕິໂຣກຸຏ຺ຏໍ [ຕິໂຣກຸຑ຺ຑໍ (ສ຺ຍາ.)] ຕິໂຣນຄໍ.
‘‘ອສຊ຺ຊມານາ ¶ ¶ ອຄມາ, ຠູມິຍມ຺ປິ ນິມຸຊ຺ຊຖ;
ອຠິຊ຺ຊມາເນ ອຸທເກ, ອຄຎ຺ຉິ ມຫິຍາ ຍຖາ.
‘‘ສກຸຓີວ ຕຖາກາເສ, ປລ຺ລງ຺ເກນ ກມີ ຕທາ;
ວສໍ ວຕ຺ເຕສິ ກາເຍນ, ຍາວ ພ຺ຣຫ຺ມນິເວສນໍ.
‘‘ສິເນຣຸໍ ¶ ທຓ຺ຑໍ ກຕ຺ວານ, ຉຕ຺ຕໍ ກຕ຺ວາ ມຫາມຫິໍ;
ສມູລໍ ປຣິວຕ຺ເຕຕ຺ວາ, ຘາຣຍໍ ຈງ຺ກມີ ນເຠ.
‘‘ຉສ຺ສູໂຣທຍກາເລວ, ໂລກຎ຺ຈາກາສິ ຘູມິກໍ;
ຍຸຄນ຺ເຕ ວິຍ ໂລກໍ ສາ, ຊາລາມາລາກຸລໍ ອກາ.
‘‘ມຸຈລິນ຺ທໍ ມຫາເສລໍ, ເມຣຸມູລນທນ຺ຕເຣ [ເມຣຸມນ຺ທາຣທທ຺ທເຣ (ສີ. ປີ.), ເມຣຸໍ ມນ຺ທາຣທນ຺ຕເຣ (ສ຺ຍາ.)];
ສາສປາຣິວ ສພ຺ພານິ, ເອເກນຄ຺ຄຫິ ມຸຏ຺ຐິນາ.
‘‘ອງ຺ຄຸລຄ຺ເຄນ ຉາເທສິ, ຠາກຣໍ ສນິສາກຣໍ;
ຈນ຺ທສູຣສຫສ຺ສານິ, ອາເວຬມິວ ຘາຣຍິ.
‘‘ຈຕຸສາຄຣໂຕຍານິ, ຘາຣຍີ ເອກປາຓິນາ;
ຍຸຄນ຺ຕຊລທາກາຣໍ, ມຫາວສ຺ສໍ ປວສ຺ສຖ.
‘‘ຈກ຺ກວຕ຺ຕິໍ ສປຣິສໍ, ມາປຍີ ສາ ນຠຕ຺ຕເລ;
ຄຣຸຬໍ ທ຺ວິຣທໍ ສີຫໍ, ວິນທນ຺ຕໍ ປທສ຺ສຍິ.
‘‘ເອກິກາ ອຠິນິມ຺ມິຕ຺ວາ, ອປ຺ປເມຍ຺ຍໍ ຠິກ຺ຂຸນີຄຓໍ;
ປຸນ ອນ຺ຕຣຘາເປຕ຺ວາ, ເອກິກາ ມຸນິມພ຺ຣວິ.
‘‘‘ມາຕຸຈ຺ຉາ ¶ ເຕ ມຫາວີຣ, ຕວ ສາສນກາຣິກາ;
ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ ສກໍ ອຕ຺ຖໍ, ປາເທ ວນ຺ທາມິ ຈກ຺ຂຸມ’.
‘‘ທສ຺ເສຕ຺ວາ ວິວິຘາ ອິທ຺ຘີ, ໂອໂຣຫິຕ຺ວາ ນຠຕ຺ຕລາ;
ວນ຺ທິຕ຺ວາ ໂລກປຊ຺ໂຊຕໍ, ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ ສາ.
‘‘ສາ ວີສວສ຺ສສຕິກາ, ຊາຕິຍາຫໍ ມຫາມຸເນ;
ອລເມຕ຺ຕາວຕາ ວີຣ, ນິພ຺ພາຍິສ຺ສາມິ ນາຍກ.
‘‘ຕທາຕິວິມ຺ຫິຕາ ¶ ສພ຺ພາ, ປຣິສາ ສາ ກຕຎ຺ຊລີ;
ອໂວຈຍ຺ເຍ ກຖໍ ອາສິ, ອຕຸລິທ຺ຘິປຣກ຺ກມາ.
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ¶ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸມາ;
ອິໂຕ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ນາຍໂກ.
‘‘ຕທາຫໍ ¶ ຫໍສວຕິຍໍ, ຊາຕາມຈ຺ຈກຸເລ ອຫຸໍ;
ສພ຺ໂພປກາຣສມ຺ປນ຺ເນ, ອິທ຺ເຘ ຜີເຕ ມຫທ຺ຘເນ.
‘‘ກທາຈິ ປິຕຸນາ ສທ຺ຘິໍ, ທາສິຄຓປຸຣກ຺ຂຕາ;
ມຫຕາ ປຣິວາເຣນ, ຕໍ ອຸເປຈ຺ຈ ນຣາສຠໍ.
‘‘ວາສວໍ ວິຍ ວສ຺ສນ຺ຕໍ, ຘມ຺ມເມຆໍ ອນາສວໍ [ປວສ຺ສຍໍ (ກ.)];
ສຣທາທິຈ຺ຈສທິສໍ, ຣໍສິຊາລສມຸຊ຺ຊລໍ [ຣໍສິມາລາກຸລໍ ຊິນໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ຣໍສິຊາລາກຸລໍ ຊິນໍ (ປີ.)].
‘‘ທິສ຺ວາ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ, ສຸຕ຺ວາ ຈສ຺ສ ສຸຠາສິຕໍ;
ມາຕຸຈ຺ຉໍ ຠິກ຺ຂຸນິໍ ອຄ຺ເຄ, ຐເປນ຺ຕໍ ນຣນາຍກໍ.
‘‘ສຸຕ຺ວາ ທຕ຺ວາ ມຫາທານໍ, ສຕ຺ຕາຫໍ ຕສ຺ສ ຕາທິໂນ;
ສສງ຺ຆສ຺ສ ນຣຄ຺ຄສ຺ສ, ປຈ຺ຈຍານິ ພຫູນິ ຈ.
‘‘ນິປຈ຺ຈ ປາທມູລມ຺ຫິ, ຕໍ ຐານມຠິປຕ຺ຖຍິໍ;
ຕໂຕ ມຫາປຣິສຕິໍ, ອໂວຈ ອິສິສຕ຺ຕໂມ.
‘‘‘ຍາ ສສງ຺ຆໍ ອໂຠເຊສິ, ສຕ຺ຕາຫໍ ໂລກນາຍກໍ;
ຕມຫໍ ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ, ສຸຓາຖ ມມ ຠາສໂຕ.
‘‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ¶ ¶ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາທາ, ໂອຣສາ ຘມ຺ມນິມ຺ມິຕາ;
ໂຄຕມີ ນາມ ນາເມນ, ເຫສ຺ສຕິ ສຕ຺ຖຸ ສາວິກາ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ມາຕຸຈ຺ຉາ, ຊີວິຕາປາທິກາ [ຊີວິຕປາລິກາ (ສ຺ຍາ.)] ອຍໍ;
ຣຕ຺ຕຎ຺ຎູນຎ຺ຈ ອຄ຺ຄຕ຺ຕໍ, ຠິກ຺ຂຸນີນໍ ລຠິສ຺ສຕິ’.
‘‘ຕໍ ສຸຕ຺ວານ ປໂມທິຕ຺ວາ [ຕໍ ສຸຕ຺ວາຫໍ ປມຸທິຕາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ຍາວຊີວໍ ຕທາ ຊິນໍ;
ປຈ຺ຈເຍຫິ ອຸປຏ຺ຐິຕ຺ວາ, ຕໂຕ ກາລງ຺ກຕາ ອຫໍ.
‘‘ຕາວຕິໍເສສຸ ເທເວສຸ, ສພ຺ພກາມສມິທ຺ຘິສຸ;
ນິພ຺ພຕ຺ຕາ ທສຫງ຺ເຄຫິ, ອຎ຺ເຎ ອຠິຠວິໍ ອຫໍ.
‘‘ຣູປສທ຺ເທຫິ ຄນ຺ເຘຫິ, ຣເສຫິ ຜຸສເນຫິ ຈ;
ອາຍຸນາປິ ຈ ວຓ຺ເຓນ, ສຸເຂນ ຍສສາປິ ຈ.
‘‘ຕເຖວາຘິປເຕຍ຺ເຍນ, ອຘິຄຍ຺ຫ ວິໂຣຈຫໍ;
ອໂຫສິໍ ອມຣິນ຺ທສ຺ສ, ມເຫສີ ທຍິຕາ ຕຫິໍ.
‘‘ສໍສາເຣ ¶ ¶ ສໍສຣນ຺ຕີຫໍ, ກມ຺ມວາຍຸສເມຣິຕາ;
ກາສິສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ ວິສເຍ, ອຊາຍິໍ ທາສຄາມເກ.
‘‘ປຎ຺ຈທາສສຕານູນາ, ນິວສນ຺ຕິ ຕຫິໍ ຕທາ;
ສພ຺ເພສໍ ຕຕ຺ຖ ໂຍ ເຊຏ຺ໂຐ, ຕສ຺ສ ຊາຍາ ອໂຫສຫໍ.
‘‘ສຍມ຺ຠຸໂນ ປຎ຺ຈສຕາ, ຄາມໍ ປິຓ຺ຑາຍ ປາວິສຸໍ;
ເຕ ທິສ຺ວານ ອຫໍ ຕຸຏ຺ຐາ, ສຫ ສພ຺ພາຫິ ອິຕ຺ຖິຠິ [ຎາຕິຠິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)].
‘‘ປູຄາ ຫຸຕ຺ວາວ ສພ຺ພາໂຍ [ກຕ຺ວາ ປຎ຺ຈສຕກຸຏີ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ຈຕຸມາເສ ອຸປຏ຺ຐຫຸໍ [ອຸປຏ຺ຐິຍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ຕິຈີວຣານິ ທຕ຺ວານ, ສໍສຣິມ຺ຫ [ປສນ຺ນາມ຺ຫ (ສ຺ຍາ.)] ສສາມິກາ.
‘‘ຕໂຕ ¶ ຈຸຕາ ສພ຺ພາປິ ຕາ, ຕາວຕິໍສຄຕາ ມຍໍ;
ປຈ຺ຉິເມ ຈ ຠເວ ທານິ, ຊາຕາ ເທວທເຫ ປຸເຣ.
‘‘ປິຕາ ອຎ຺ຊນສກ຺ໂກ ເມ, ມາຕາ ມມ ສຸລກ຺ຂຓາ;
ຕໂຕ ກປິລວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ, ສຸທ຺ໂຘທນຆຣໍ ຄຕາ.
‘‘ເສສາ [ສພ຺ພາ (ສ຺ຍາ.)] ສກ຺ຍກຸເລ ຊາຕາ, ສກ຺ຍານໍ ຆຣມາຄມຸໍ;
ອຫໍ ວິສິຏ຺ຐາ ສພ຺ພາສໍ, ຊິນສ຺ສາປາທິກາ ອຫຸໍ.
‘‘ມມ ¶ ປຸຕ຺ໂຕຠິນິກ຺ຂມ຺ມ [ສ ເມ ປຸຕ຺ໂຕ… (ສ຺ຍາ.)], ພຸທ຺ໂຘ ອາສິ ວິນາຍໂກ;
ປຈ຺ຉາຫໍ ປພ຺ພຊິຕ຺ວານ, ສເຕຫິ ສຫ ປຎ຺ຈຫິ.
‘‘ສາກິຍານີຫິ ຘີຣາຫິ, ສຫ ສນ຺ຕິສຸຂໍ ຜຸສິໍ;
ເຍ ຕທາ ປຸພ຺ພຊາຕິຍໍ, ອມ຺ຫາກໍ ອາສຸ ສາມິໂນ.
‘‘ສຫປຸຎ຺ຎສ຺ສ ກຕ຺ຕາໂຣ, ມຫາສມຍກາຣກາ;
ຜຸສິໍສຸ ອຣຫຕ຺ຕໍ ເຕ, ສຸຄເຕນານຸກມ຺ປິຕາ.
‘‘ຕເທຕຣາ ຠິກ຺ຂຸນິໂຍ, ອາຣຸຫິໍສຸ ນຠຕ຺ຕລໍ;
ສໍຄຕາ [ຂຄຕາ (ສີ.)] ວິຍ ຕາຣາໂຍ, ວິໂຣຈິໍສຸ ມຫິທ຺ຘິກາ.
‘‘ອິທ຺ຘີ ອເນກາ ທສ຺ເສສຸໍ, ປິຬນ຺ຘວິກຕິໍ ຍຖາ;
ກມ຺ມາໂຣ ກນກສ຺ເສວ, ກມ຺ມຎ຺ຎສ຺ສ ສຸສິກ຺ຂິໂຕ [ປຸຓ຺ຓກມ຺ເມສຸ ສິກ຺ຂິຕາ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ທສ຺ເສຕ຺ວາ ປາຏິຫີຣານິ, ວິຈິຕ຺ຕານິ [ວິວິຘານິ (ສ຺ຍາ.)] ພຫູນິ ຈ;
ໂຕເສຕ຺ວາ ວາທິປວຣໍ, ມຸນິໍ ສປຣິສໍ ຕທາ.
‘‘ໂອໂຣຫິຕ຺ວານ ຄຄນາ, ວນ຺ທິຕ຺ວາ ອິສິສຕ຺ຕມໍ;
ອນຸຎ຺ຎາຕາ ນຣຄ຺ເຄນ, ຍຖາຐາເນ ນິສີທິສຸໍ.
‘‘‘ອໂຫນຸກມ຺ປິກາ ¶ ອມ຺ຫໍ, ສພ຺ພາສໍ ຈິຣ ໂຄຕມີ;
ວາສິຕາ ຕວ ປຸຎ຺ເຎຫິ, ປຕ຺ຕາ ໂນ ອາສວກ຺ຂຍໍ.
‘‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ອມ຺ຫໍ, ຠວາ ສພ຺ເພ ສມູຫຕາ;
ນາຄີວ ພນ຺ຘນໍ ເຉຕ຺ວາ, ວິຫຣາມ ອນາສວາ.
‘‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ໂນ ອາສິ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ;
ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ, ວິໂມກ຺ຂາປິ ຈ ອຏ຺ຐິເມ;
ຉຬຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘‘ອິທ຺ຘີສຸ ຈ ວສີ ໂຫມ, ທິພ຺ພາຍ ໂສຕຘາຕຸຍາ;
ເຈໂຕປຣິຍຎາຓສ຺ສ, ວສີ ໂຫມ ມຫາມຸເນ.
‘‘‘ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ຊານາມ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິໂສຘິຕໍ;
ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີຓາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘‘ອຕ຺ເຖ ¶ ຘມ຺ເມ ຈ ເນຣຸຕ຺ເຕ, ປຏິຠາເນ [ປຏິຠາເຓ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຈ ວິຊ຺ຊຕິ;
ຎາຓໍ ອມ຺ຫໍ ມຫາວີຣ, ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ຕວ ສນ຺ຕິເກ.
‘‘‘ອສ຺ມາຠິ ປຣິຈິຓ຺ໂຓສິ, ເມຕ຺ຕຈິຕ຺ຕາຫິ ນາຍກ;
ອນຸຊານາຫິ ສພ຺ພາສໍ [ສພ຺ພາໂຍ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ນິພ຺ພານາຍ ມຫາມຸເນ’.
‘‘ນິພ຺ພາຍິສ຺ສາມ ອິຈ຺ເຈວໍ, ກິໍ ວກ຺ຂາມິ ວທນ຺ຕິໂຍ;
ຍສ຺ສ ທານິ ຈ ໂວ ກາລໍ, ມຎ຺ຎຖາຕິ ຊິໂນພ຺ຣວິ.
‘‘ໂຄຕມີອາທິກາ ຕາໂຍ, ຕທາ ຠິກ຺ຂຸນິໂຍ ຊິນໍ;
ວນ຺ທິຕ຺ວາ ອາສນາ ຕມ຺ຫາ, ວຸຏ຺ຐາຍ ອຄມິໍສຸ ຕາ.
‘‘ມຫຕາ ¶ ຊນກາເຍນ, ສຫ ໂລກຄ຺ຄນາຍໂກ;
ອນຸສໍຍາຍີ ໂສ [ອນຸສໍສາວຍີ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ວີໂຣ, ມາຕຸຈ຺ຉໍ ຍາວໂກຏ຺ຐກໍ.
‘‘ຕທາ ນິປຕິ ປາເທສຸ, ໂຄຕມີ ໂລກພນ຺ຘຸໂນ;
ສເຫວ ຕາຫິ ສພ຺ພາຫິ, ປຈ຺ຉິມໍ ປາທວນ຺ທນໍ.
‘‘‘ອິທໍ ປຈ຺ຉິມກໍ ມຍ຺ຫໍ, ໂລກນາຖສ຺ສ ທສ຺ສນໍ;
ນ ປຸໂນ ອມຕາກາຣໍ, ປສ຺ສິສ຺ສາມິ ມຸຂໍ ຕວ.
‘‘‘ນ ຈ ເມ ວນ຺ທນໍ [ວທນໍ (ກ.)] ວີຣ, ຕວ ປາເທ ສຸໂກມເລ;
ສມ຺ຜຸສິສ຺ສຕິ ໂລກຄ຺ຄ, ອຊ຺ຊ ຄຈ຺ຉາມິ ນິພ຺ພຸຕິໍ’.
‘‘ຣູເປນ ¶ ກິໍ ຕວາເນນ, ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມ ຍຖາຕເຖ;
ສພ຺ພໍ ສງ຺ຂຕເມເວຕໍ, ອນສ຺ສາສິກມິຕ຺ຕຣໍ.
‘‘ສາ ສຫ ຕາຫິ ຄນ຺ຕ຺ວານ, ຠິກ຺ຂຸນຸປສ຺ສຍໍ ສກໍ;
ອຑ຺ຒປລ຺ລງ຺ກມາຠຸຊ຺ຊ, ນິສີທິ ປຣມາສເນ.
‘‘ຕທາ ອຸປາສິກາ ຕຕ຺ຖ, ພຸທ຺ຘສາສນວຈ຺ຉລາ;
ຕສ຺ສາ ປວຕ຺ຕິໍ ສຸຕ຺ວານ, ອຸເປສຸໍ ປາທວນ຺ທິກາ.
‘‘ກເຣຫິ ອຸຣໍ ປຫນ຺ຕາ, ຉິນ຺ນມູລາ ຍຖາ ລຕາ;
ໂຣທນ຺ຕາ ກຣຸຓໍ ຣວໍ, ໂສກຏ຺ຏາ ຠູມິປາຕິຕາ.
‘‘ມາ ¶ ໂນ ສຣຓເທ ນາເຖ, ວິຫາຍ ຄມິ ນິພ຺ພຸຕິໍ;
ນິປຕິຕ຺ວານ ຍາຈາມ, ສພ຺ພາໂຍ ສິຣສາ ມຍໍ.
‘‘ຍາ ¶ ປຘານຕມາ ຕາສໍ, ສທ຺ຘາ ປຎ຺ຎາ ອຸປາສິກາ;
ຕສ຺ສາ ສີສໍ ປມຊ຺ຊນ຺ຕີ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິ.
‘‘‘ອລໍ ¶ ປຸຕ຺ຕາ ວິສາເທນ, ມາຣປາສານຸວຕ຺ຕິນາ;
ອນິຈ຺ຈໍ ສງ຺ຂຕໍ ສພ຺ພໍ, ວິໂຍຄນ຺ຕໍ ຈລາຈລໍ’.
‘‘ຕໂຕ ສາ ຕາ ວິສຊ຺ຊິຕ຺ວາ, ປຐມໍ ຌານມຸຕ຺ຕມໍ;
ທຸຕິຍຎ຺ຈ ຕຕິຍຎ຺ຈ, ສມາປຊ຺ຊິ ຈຕຸຕ຺ຖກໍ.
‘‘ອາກາສາຍຕນຎ຺ເຈວ, ວິຎ຺ຎາຓາຍຕນໍ ຕຖາ;
ອາກິຎ຺ຈໍ ເນວສຎ຺ຎຎ຺ຈ, ສມາປຊ຺ຊິ ຍຖາກ຺ກມໍ.
‘‘ປຏິໂລເມນ ຌານານິ, ສມາປຊ຺ຊິຕ຺ຖ ໂຄຕມີ;
ຍາວຕາ ປຐມໍ ຌານໍ, ຕໂຕ ຍາວຈຕຸຕ຺ຖກໍ.
‘‘ຕໂຕ ວຸຏ຺ຐາຍ ນິພ຺ພາຍິ, ທີປຈ຺ຈີວ ນິຣາສວາ [ນິຣາສນາ (ສີ. ປີ.)];
ຠູມິຈາໂລ ມຫາ ອາສິ, ນຠສາ ວິຊ຺ຊຸຕາ ປຕິ.
‘‘ປນາທິຕາ ທຸນ຺ທຸຠິໂຍ, ປຣິເທວິໍສຸ ເທວຕາ;
ປຸປ຺ຜວຸຏ຺ຐີ ຈ ຄຄນາ, ອຠິວສ຺ສຖ ເມທນິໍ.
‘‘ກມ຺ປິໂຕ ເມຣຸຣາຊາປິ, ຣງ຺ຄມຊ຺ເຌ ຍຖາ ນໂຏ;
ໂສເກນ ຈາຕິທີໂນວ ວິຣໂວ ອາສິ ສາຄໂຣ.
‘‘ເທວາ ນາຄາສຸຣາ ພ຺ຣຫ຺ມາ, ສໍວິຄ຺ຄາຫິໍສຸ ຕງ຺ຂເຓ;
‘ອນິຈ຺ຈາ ວຕ ສງ຺ຂາຣາ, ຍຖາຍໍ ວິລຍໍ ຄຕາ’.
‘‘ຍາ ¶ ເຈ ມໍ ປຣິວາຣິໍສຸ, ສຕ຺ຖຸ ສາສນກາຣິກາ;
ຕາໂຍປິ ອນຸປາທານາ, ທີປຈ຺ຈິ ວິຍ [ທີປສິຂາ ວິຍ (ສ຺ຍາ.)] ນິພ຺ພຸຕາ.
‘‘ຫາ ໂຍຄາ ວິປ຺ປໂຍຄນ຺ຕາ, ຫານິຈ຺ຈໍ ສພ຺ພສງ຺ຂຕໍ;
ຫາ ຊີວິຕໍ ວິນາສນ຺ຕໍ, ອິຈ຺ຈາສິ ປຣິເທວນາ.
‘‘ຕໂຕ ¶ ເທວາ ຈ ພ຺ຣຫ຺ມາ ຈ, ໂລກຘມ຺ມານຸວຕ຺ຕນໍ;
ກາລານຸຣູປໍ ກຸພ຺ພນ຺ຕິ, ອຸເປຕ຺ວາ ອິສິສຕ຺ຕມໍ.
‘‘ຕທາ ¶ ອາມນ຺ຕຍີ ສຕ຺ຖາ, ອານນ຺ທໍ ສຸຕສາຄຣໍ [ສຸຕິສາຄຣໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
‘ຄຈ຺ຉານນ຺ທ ນິເວເທຫິ, ຠິກ຺ຂູນໍ ມາຕຸ ນິພ຺ພຸຕິໍ’.
‘‘ຕທານນ຺ໂທ ¶ ນິຣານນ຺ໂທ, ອສ຺ສຸນາ ປຸຓ຺ຓໂລຈໂນ;
ຄຄ຺ຄເຣນ ສເຣນາຫ, ‘ສມາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ຠິກ຺ຂໂວ.
‘‘‘ປຸພ຺ພທກ຺ຂິຓປຈ຺ຉາສຸ, ອຸຕ຺ຕຣາຍ ຈ ສນ຺ຕິເກ;
ສຸຓນ຺ຕຸ ຠາສິຕໍ ມຍ຺ຫໍ, ຠິກ຺ຂໂວ ສຸຄໂຕຣສາ.
‘‘‘ຍາ ວຑ຺ຒຍິ ປຍຕ຺ເຕນ, ສຣີຣໍ ປຈ຺ຉິມໍ ມຸເນ;
ສາ ໂຄຕມີ ຄຕາ ສນ຺ຕິໍ, ຕາຣາວ ສູຣິໂຍທເຍ.
‘‘‘ພຸທ຺ຘມາຕາຕິ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິໍ [ສຎ຺ຎຕ຺ຕິໍ (ສ຺ຍາ.)], ຐປຍິຕ຺ວາ ຄຕາສມໍ;
ນ ຍຕ຺ຖ ປຎ຺ຈເນຕ຺ໂຕປິ, ຄຕິໍ [ຄຕໍ (ສີ. ປີ.), ຕຕ຺ຖ (ສ຺ຍາ.)] ທກ຺ຂຕິ ນາຍໂກ.
‘‘‘ຍສ຺ສຕ຺ຖິ ສຸຄເຕ ສທ຺ຘາ, ໂຍ ຈ ປິໂຍ ມຫາມຸເນ;
ພຸທ຺ຘມາຕຸສ຺ສ [ພຸທ຺ຘມາຕຣິ (ສີ.), ພຸທ຺ຘສ຺ສ ມາຕຸ (ສ຺ຍາ.)] ສກ຺ກາຣໍ, ກໂຣຕຸ ສຸຄໂຕຣໂສ’.
‘‘ສຸທູຣຏ຺ຐາປິ ຕໍ ສຸຕ຺ວາ, ສີຆມາຄຈ຺ຉຸ ຠິກ຺ຂໂວ;
ເກຈິ ພຸທ຺ຘານຸຠາເວນ, ເກຈິ ອິທ຺ຘີສຸ ໂກວິທາ.
‘‘ກູຏາຄາຣວເຣ ຣມ຺ເມ, ສພ຺ພໂສຓ຺ຓມເຍ ສຸເຠ;
ມຎ຺ຈກໍ ສມາໂຣເປສຸໍ, ຍຕ຺ຖ ສຸຕ຺ຕາສິ ໂຄຕມີ.
‘‘ຈຕ຺ຕາໂຣ ໂລກປາລາ ເຕ, ອໍເສຫິ ສມຘາຣຍຸໍ;
ເສສາ ສກ຺ກາທິກາ ເທວາ, ກູຏາຄາເຣ ສມຄ຺ຄຫຸໍ.
‘‘ກູຏາຄາຣານິ ¶ ສພ຺ພານິ, ອາສຸໍ ປຎ຺ຈສຕານິປິ;
ສຣທາທິຈ຺ຈວຓ຺ຓານິ, ວິສ຺ສກມ຺ມກຕານິ ຫິ.
‘‘ສພ຺ພາ ຕາປິ ຠິກ຺ຂຸນິໂຍ, ອາສຸໍ ມຎ຺ເຈສຸ ສາຍິຕາ;
ເທວານໍ ຂນ຺ຘມາຣຸຬ຺ຫາ, ນິຍ຺ຍນ຺ຕິ ອນຸປຸພ຺ພໂສ.
‘‘ສພ຺ພໂສ ¶ ຉາທິຕໍ ອາສິ, ວິຕາເນນ ນຠຕ຺ຕລໍ;
ສຕາຣາ ຈນ຺ທສູຣາ ຈ, ລຎ຺ຉິຕາ ກນກາມຍາ.
‘‘ປຏາກາ ¶ ອຸສ຺ສິຕາເນກາ, ວິຕຕາ ປຸປ຺ຜກຎ຺ຈຸກາ;
ໂອຄຕາກາສປທຸມາ [ໂອຄຕາກາສຘູມາວ (ປີ.)], ມຫິຍາ ປຸປ຺ຜມຸຄ຺ຄຕໍ.
‘‘ທສ຺ສນ຺ຕິ ຈນ຺ທສູຣິຍາ, ປຊ຺ຊລນ຺ຕິ ຈ ຕາຣກາ;
ມຊ຺ຌໍ ຄໂຕປິ ຈາທິຈ຺ໂຈ, ນ ຕາເປສິ ສສີ ຍຖາ.
‘‘ເທວາ ¶ ທິພ຺ເພຫິ ຄນ຺ເຘຫິ, ມາເລຫິ ສຸຣຠີຫິ ຈ;
ວາທິເຕຫິ ຈ ນຈ຺ເຈຫິ, ສງ຺ຄີຕີຫິ ຈ ປູຊຍຸໍ.
‘‘ນາຄາສຸຣາ ຈ ພ຺ຣຫ຺ມາໂນ, ຍຖາສຕ຺ຕິ ຍຖາພລໍ;
ປູຊຍິໍສຸ ຈ ນິຍ຺ຍນ຺ຕິໍ, ນິພ຺ພຸຕໍ ພຸທ຺ຘມາຕຣໍ.
‘‘ສພ຺ພາໂຍ ປຸຣໂຕ ນີຕາ, ນິພ຺ພຸຕາ ສຸຄໂຕຣສາ;
ໂຄຕມີ ນິຍ຺ຍເຕ ປຈ຺ຉາ, ສກ຺ກຕາ ພຸທ຺ຘໂປສິກາ.
‘‘ປຸຣໂຕ ເທວມນຸຊາ, ສນາຄາສຸຣພ຺ຣຫ຺ມກາ;
ປຈ຺ຉາ ສສາວໂກ ພຸທ຺ໂຘ, ປູຊຕ຺ຖໍ ຍາຕິ ມາຕຸຍາ.
‘‘ພຸທ຺ຘສ຺ສ ປຣິນິພ຺ພານໍ, ເນທິສໍ ອາສິ ຍາທິສໍ;
ໂຄຕມີປຣິນິພ຺ພານໍ, ອເຕວຈ຺ຉຣິຍໍ [ອຕີວຈ຺ຉຣິຍໍ (ສພ຺ພຕ຺ຖ) ໂມຄລ຺ລານພ຺ຍາກຣຓໍ ໂອໂລເກຕພ຺ພໍ] ອຫຸ.
‘‘ພຸທ຺ໂຘ ¶ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ນິພ຺ພາເນ [ນ ພຸທ຺ໂຘ ພຸທ຺ຘນິພ຺ພາເນ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ໂນປຏິຍາທິ [ໂນປທິສ຺ສຕິ (ສີ. ປີ.), ສາຣິປຸຕ຺ຕາທິ (ສ຺ຍາ.)] ຠິກ຺ຂໂວ;
ພຸທ຺ໂຘ ໂຄຕມິນິພ຺ພາເນ, ສາຣິປຸຕ຺ຕາທິກາ ຕຖາ [ຍຖາ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ຈິຕການິ ກຣິຕ຺ວານ, ສພ຺ພຄນ຺ຘມຍານິ ເຕ;
ຄນ຺ຘຈຸຓ຺ຓປກິຓ຺ຓານິ, ຌາປຍິໍສຸ ຈ ຕາ ຕຫິໍ.
‘‘ເສສຠາຄານິ ຑຍ຺ຫິໍສຸ, ອຏ຺ຐີ ເສສານິ ສພ຺ພໂສ;
ອານນ຺ໂທ ຈ ຕທາໂວຈ, ສໍເວຄຊນກໍ ວໂຈ.
‘‘‘ໂຄຕມີ ນິຘນໍ ຍາຕາ, ຑຍ຺ຫຎ຺ຈສ຺ສາ ສຣີຣກໍ;
ສງ຺ເກຕໍ ພຸທ຺ຘນິພ຺ພານໍ, ນ ຈິເຣນ ຠວິສ຺ສຕິ’.
‘‘ຕໂຕ ໂຄຕມິຘາຕູນິ, ຕສ຺ສາ ປຕ຺ຕຄຕານິ ໂສ;
ອຸປນາເມສິ ນາຖສ຺ສ, ອານນ຺ໂທ ພຸທ຺ຘໂຈທິໂຕ.
‘‘ປາຓິນາ ຕານິ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ, ອໂວຈ ອິສິສຕ຺ຕໂມ;
‘ມຫໂຕ ສາຣວນ຺ຕສ຺ສ, ຍຖາ ຣຸກ຺ຂສ຺ສ ຕິຏ຺ຐໂຕ.
‘‘‘ໂຍ ¶ ¶ ໂສ ມຫຕ຺ຕໂຣ ຂນ຺ໂຘ, ປລຸຊ຺ເຊຍ຺ຍ ອນິຈ຺ຈຕາ;
ຕຖາ ຠິກ຺ຂຸນິສງ຺ຆສ຺ສ, ໂຄຕມີ ປຣິນິພ຺ພຸຕາ.
‘‘‘ອໂຫ ອຈ຺ຉຣິຍໍ ມຍ຺ຫໍ [ອານນ຺ທ ປສ຺ສ ພຸທ຺ຘສ຺ສ (ສ຺ຍາ.)], ນິພ຺ພຸຕາຍປິ ມາຕຸຍາ;
ສຣີຣມຕ຺ຕເສສາຍ, ນຕ຺ຖິ ໂສກປຣິທ຺ທໂວ [ນ ໂສກປຣິເທວນາ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘‘ນ ¶ ໂສຈິຍາ ປເຣສໍ ສາ, ຕິຓ຺ຓສໍສາຣສາຄຣາ;
ປຣິວຊ຺ຊິຕສນ຺ຕາປາ, ສີຕິຠູຕາ ສຸນິພ຺ພຸຕາ.
‘‘‘ປຓ຺ຑິຕາສິ ມຫາປຎ຺ຎາ, ປຸຖຸປຎ຺ຎາ ຕເຖວ ຈ;
ຣຕ຺ຕຎ຺ຎູ ຠິກ຺ຂຸນີນໍ ສາ, ເອວໍ ຘາເຣຖ ຠິກ຺ຂໂວ.
‘‘‘ອິທ຺ຘີສຸ ¶ ຈ ວສີ ອາສິ, ທິພ຺ພາຍ ໂສຕຘາຕຸຍາ;
ເຈໂຕປຣິຍຎາຓສ຺ສ, ວສີ ອາສິ ຈ ໂຄຕມີ.
‘‘‘ປຸພ຺ເພນິວາສມຎ຺ຎາສິ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິໂສຘິຕໍ;
ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີຓາ, ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສາ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘‘ອຕ຺ຖຘມ຺ມນິຣຸຕ຺ຕີສຸ, ປຏິຠາເນ ຕເຖວ ຈ;
ປຣິສຸທ຺ຘໍ ອຫຸ ຎາຓໍ, ຕສ຺ມາ ໂສຈນິຍາ ນ ສາ.
‘‘‘ອໂຍຆນຫຕສ຺ເສວ, ຊລໂຕ ຊາຕເວທສ຺ສ;
ອນຸປຸພ຺ພູປສນ຺ຕສ຺ສ, ຍຖາ ນ ຎາຍເຕ ຄຕິ.
‘‘‘ເອວໍ ສມ຺ມາ ວິມຸຕ຺ຕານໍ, ກາມພນ຺ໂຘຆຕາຣິນໍ;
ປຎ຺ຎາເປຕຸໍ ຄຕິ ນຕ຺ຖິ, ປຕ຺ຕານໍ ອຈລໍ ສຸຂໍ.
‘‘‘ອຕ຺ຕທີປາ ຕໂຕ ໂຫຖ, ສຕິປຏ຺ຐານໂຄຈຣາ;
ຠາເວຕ຺ວາ ສຕ຺ຕໂພຊ຺ຌງ຺ເຄ, ທຸກ຺ຂສ຺ສນ຺ຕໍ ກຣິສ຺ສຖ’’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ມຫາປຊາປຕິໂຄຕມີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ມຫາປຊາປຕິໂຄຕມີເຖຣິຍາປທານໍ ສຕ຺ຕມໍ.
໘. ເຂມາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸມາ;
ອິໂຕ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ນາຍໂກ.
‘‘ຕທາຫໍ ¶ ¶ ຫໍສວຕິຍໍ, ຊາຕາ ເສຏ຺ຐິກຸເລ ອຫຸໍ [ອຫຸ (ສ຺ຍາ.)];
ນານາຣຕນປຊ຺ໂຊເຕ, ມຫາສຸຂສມປ຺ປິຕາ.
‘‘ອຸເປຕ຺ວາ ¶ ຕໍ ມຫາວີຣໍ, ອສ຺ໂສສິໍ ຘມ຺ມເທສນໍ;
ຕໂຕ ຊາຕປ຺ປສາທາຫໍ, ອຸເປມິ ສຣຓໍ ຊິນໍ.
‘‘ມາຕຣໍ ¶ ປິຕຣໍ ຈາຫໍ, ອາຍາຈິຕ຺ວາ ວິນາຍກໍ;
ນິມນ຺ຕຍິຕ຺ວາ ສຕ຺ຕາຫໍ, ໂຠຊຍິໍ ສຫສາວກໍ.
‘‘ອຕິກ຺ກນ຺ເຕ ຈ ສຕ຺ຕາເຫ, ມຫາປຎ຺ຎານມຸຕ຺ຕມໍ;
ຠິກ຺ຂຸນິໍ ເອຕທຄ຺ຄມ຺ຫິ, ຐເປສິ ນຣສາຣຖິ.
‘‘ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຸທິຕາ ຫຸຕ຺ວາ, ປຸໂນ ຕສ຺ສ ມເຫສິໂນ;
ກາຣໍ ກຕ຺ວານ ຕໍ ຐານໍ, ປຓິປຈ຺ຈ ປຓີທຫິໍ.
‘‘ຕໂຕ ມມ ຊິໂນ [ມໍ ສ ຊິໂນ (ສ຺ຍາ.)] ອາຫ, ‘ສິຊ຺ຌຕໍ ປຓິຘີ ຕວ;
ສສງ຺ເຆ ເມ ກຕໍ ກາຣໍ, ອປ຺ປເມຍ຺ຍຜລໍ ຕຍາ.
‘‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາທາ, ໂອຣສາ ຘມ຺ມນິມ຺ມິຕາ;
ເອຕທຄ຺ຄມນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ເຂມາ ນາມ ຠວິສ຺ສຕິ’.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສູປຄາ ອຫໍ.
‘‘ຕໂຕ ຈຸຕາ ຍາມມຄໍ, ຕໂຕຫໍ ຕຸສິຕໍ ຄຕາ;
ຕໂຕ ຈ ນິມ຺ມານຣຕິໍ, ວສວຕ຺ຕິປຸຣໍ ຕໂຕ.
‘‘ຍຕ຺ຖ ¶ ຍຕ຺ຖູປປຊ຺ຊາມິ, ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ວາຫສາ;
ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ເຖວ ຣາຊູນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ.
‘‘ຕໂຕ ຈຸຕາ ມນຸສ຺ສຕ຺ເຕ, ຣາຊູນໍ ຈກ຺ກວຕ຺ຕິນໍ;
ມຓ຺ຑລີນຎ຺ຈ ຣາຊູນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ.
‘‘ສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ອນຸໂຠຕ຺ວານ, ເທເວສຸ ມນຸເຊສຸ ຈ;
ສພ຺ພຕ຺ຖ ສຸຂິຕາ ຫຸຕ຺ວາ, ເນກກປ຺ເປສຸ ສໍສຣິໍ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ວິປສ຺ສີ ໂລກນາຍໂກ;
ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ຈາຣຸທສ຺ສໂນ [ຈາຣຸນຍໂນ (ສີ. ປີ.)], ສພ຺ພຘມ຺ມວິປສ຺ສໂກ.
‘‘ຕມຫໍ ¶ ¶ ໂລກນາຍກໍ, ອຸເປຕ຺ວາ ນຣສາຣຖິໍ;
ຘມ຺ມໍ ຠຓິຕໍ ສຸຕ຺ວານ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ.
‘‘ທສວສ຺ສສຫສ຺ສານິ ¶ , ຕສ຺ສ ວີຣສ຺ສ ສາສເນ;
ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ຈຣິຕ຺ວານ, ຍຸຕ຺ຕໂຍຄາ ພຫຸສ຺ສຸຕາ.
‘‘ປຈ຺ຈຍາກາຣກຸສລາ, ຈຕຸສຈ຺ຈວິສາຣທາ;
ນິປຸຓາ ຈິຕ຺ຕກຖິກາ, ສຕ຺ຖຸສາສນກາຣິກາ.
‘‘ຕໂຕ ຈຸຕາຫໍ ຕຸສິຕໍ, ອຸປປນ຺ນາ ຍສສ຺ສິນີ;
ອຠິໂຠມິ ຕຫິໍ ອຎ຺ເຎ, ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີຜເລນຫໍ.
‘‘ຍຕ຺ຖ ຍຕ຺ຖູປປນ຺ນາຫໍ, ມຫາໂຠຄາ ມຫທ຺ຘນາ;
ເມຘາວິນີ ສີລວຕີ [ຣູປວຕີ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ວິນີຕປຣິສາປິ ຈ.
‘‘ຠວາມິ ເຕນ ກມ຺ເມນ, ໂຍເຄນ ຊິນສາສເນ;
ສພ຺ພາ ສມ຺ປຕ຺ຕິໂຍ ມຍ຺ຫໍ, ສຸລຠາ ມນໂສ ປິຍາ.
‘‘ໂຍປິ ¶ ເມ ຠວເຕ ຠຕ຺ຕາ, ຍຕ຺ຖ ຍຕ຺ຖ ຄຕາຍປິ;
ວິມາເນຕິ ນ ມໍ ໂກຈິ, ປຏິປຕ຺ຕິພເລນ ເມ.
‘‘ອິມມ຺ຫິ ຠທ຺ທເກ ກປ຺ເປ, ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ ມຫາຍໂສ;
ນາເມນ ໂກຓາຄມໂນ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ວທຕໍ ວໂຣ.
‘‘ຕທາ ຫິ ພາຣາຓສິຍໍ, ສຸສມິທ຺ຘກຸລປ຺ປຊາ [ສຸສມິທ຺ຘິ… (ສ຺ຍາ.)];
ຘນຎ຺ຊານີ ສຸເມຘາ ຈ, ອຫມ຺ປິ ຈ ຕໂຍ ຊນາ.
‘‘ສງ຺ຆາຣາມມທາສິມ຺ຫ, ທານສຫາຍິກາ ປຸເຣ [ເນເກ ສຫສ຺ສິເກ ມຸເນ (ສ຺ຍາ.), ທານໍ ສຫສ຺ສິກໍ ມຸເນ (ປີ.)];
ສງ຺ຆສ຺ສ ຈ ວິຫາຣມ຺ປິ [ສສໍຆສ຺ສ ວິຫາຣໍ ຫິ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ອຸທ຺ທິສ຺ສ ກາຣິກາ [ທາຍິກາ (ປີ.)] ມຍໍ.
‘‘ຕໂຕ ຈຸຕາ ມຍໍ ສພ຺ພາ, ຕາວຕິໍສູປຄາ ອຫຸໍ;
ຍສສາ ອຄ຺ຄຕໍ ປຕ຺ຕາ, ມນຸສ຺ເສສຸ ຕເຖວ ຈ.
‘‘ອິມສ຺ມິໍເຍວ ກປ຺ປມ຺ຫິ, ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ ມຫາຍໂສ;
ກສ຺ສໂປ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ວທຕໍ ວໂຣ.
‘‘ອຸປຏ຺ຐາໂກ ມເຫສິສ຺ສ, ຕທາ ອາສິ ນຣິສ຺ສໂຣ;
ກາສິຣາຊາ ກິກີ ນາມ, ພາຣາຓສິປຸຣຸຕ຺ຕເມ.
‘‘ຕສ຺ສາສິໍ ¶ ເຊຏ຺ຐິກາ ຘີຕາ, ສມຓີ ອິຕິ ວິສ຺ສຸຕາ;
ຘມ຺ມໍ ສຸຕ຺ວາ ຊິນຄ຺ຄສ຺ສ, ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ສມໂຣຈຍິໍ.
‘‘ອນຸຊານິ ¶ ¶ ນ ໂນ ຕາໂຕ, ອຄາເຣວ ຕທາ ມຍໍ;
ວີສວສ຺ສສຫສ຺ສານິ, ວິຈຣິມ຺ຫ ອຕນ຺ທິຕາ.
‘‘ໂກມາຣິພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ຣາຊກຎ຺ຎາ ສຸເຂຘິຕາ;
ພຸທ຺ໂຘປຏ຺ຐານນິຣຕາ, ມຸທິຕາ ສຕ຺ຕ ຘີຕໂຣ.
‘‘ສມຓີ ¶ ສມຓຄຸຕ຺ຕາ ຈ, ຠິກ຺ຂຸນີ ຠິກ຺ຂຸທາຍິກາ;
ຘມ຺ມາ ເຈວ ສຸຘມ຺ມາ ຈ, ສຕ຺ຕມີ ສງ຺ຆທາຍິກາ.
‘‘ອຫໍ ອຸປ຺ປລວຓ຺ຓາ ຈ, ປຏາຈາຣາ ຈ ກຸຓ຺ຑລາ;
ກິສາໂຄຕມີ ຘມ຺ມທິນ຺ນາ, ວິສາຂາ ໂຫຕິ ສຕ຺ຕມີ.
‘‘ກທາຈິ ໂສ ນຣາທິຈ຺ໂຈ, ຘມ຺ມໍ ເທເສສິ ອພ຺ຠຸຕໍ;
ມຫານິທານສຸຕ຺ຕນ຺ຕໍ, ສຸຕ຺ວາ ຕໍ ປຣິຍາປຸຓິໍ.
‘‘ເຕຫິ ກມ຺ເມຫິ ສຸກເຕຫິ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ຈ ຠເວ ທານິ, ສາກລາຍ ປຸຣຸຕ຺ຕເມ;
ຣຎ຺ໂຎ ມທ຺ທສ຺ສ ຘີຕາມ຺ຫິ, ມນາປາ ທຍິຕາ ປິຍາ.
‘‘ສຫ ເມ ຊາຕມຕ຺ຕມ຺ຫິ, ເຂມໍ ຕມ຺ຫິ ປຸເຣ ອຫຸ;
ຕໂຕ ເຂມາຕິ ນາມໍ ເມ, ຄຸຓໂຕ ອຸປປຊ຺ຊຖ.
‘‘ຍທາຫໍ ໂຍພ຺ພນໍ ປຕ຺ຕາ, ຣູປລາວຎ຺ຎຠູສິຕາ [ຣູປວຓ຺ຓວິຠູສິຕາ (ສ຺ຍາ.), ຣູປວນ຺ຕາ ວິຠູສິຕາ (ປີ.), ຣູປວິລາສຠູສິຕາ (ກ.)];
ຕທາ ອທາສິ ມໍ ຕາໂຕ, ພິມ຺ພິສາຣສ຺ສ ຣາຊິໂນ.
‘‘ຕສ຺ສາຫໍ ສຸປ຺ປິຍາ ອາສິໍ, ຣູປເກ ລາຍເນ ຣຕາ;
ຣູປານໍ ໂທສວາທີຕິ, ນ ອຸເປສິໍ ມຫາທຍໍ.
‘‘ພິມ຺ພິສາໂຣ ຕທາ ຣາຊາ, ມມານຸຄ຺ຄຫພຸທ຺ຘິຍາ;
ວຓ຺ຓຍິຕ຺ວາ ເວຬຸວນໍ, ຄາຍເກ ຄາປຍີ ມມໍ.
‘‘ຣມ຺ມໍ ເວຬຸວນໍ ເຍນ, ນ ທິຏ຺ຐໍ ສຸຄຕາລຍໍ;
ນ ເຕນ ນນ຺ທນໍ ທິຏ຺ຐໍ, ອິຕິ ມຎ຺ຎາມເສ ມຍໍ.
‘‘ເຍນ ¶ ¶ ເວຬຸວນໍ ທິຏ຺ຐໍ, ນຣນນ຺ທນນນ຺ທນໍ;
ສຸທິຏ຺ຐໍ ນນ຺ທນໍ ເຕນ, ອມຣິນ຺ທສຸນນ຺ທນໍ.
‘‘ວິຫາຍ ¶ ນນ຺ທນໍ ເທວາ, ໂອຕຣິຕ຺ວາ ມຫີຕລໍ [ມຫີຕເລ (ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ຣມ຺ມໍ ເວຬຸວນໍ ທິສ຺ວາ, ນ ຕປ຺ປນ຺ຕິ ສຸວິມ຺ຫິຕາ.
‘‘ຣາຊປຸຎ຺ເຎນ ¶ ນິພ຺ພຕ຺ຕໍ, ພຸທ຺ຘປຸຎ຺ເຎນ ຠູສິຕໍ;
ໂກ ວຕ຺ຕາ ຕສ຺ສ ນິສ຺ເສສໍ, ວນສ຺ສ ຄຸຓສຎ຺ຈຍໍ.
‘‘ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ວນສມິທ຺ຘໍ, ມມ ໂສຕມໂນຫຣໍ;
ທຏ຺ຐຸກາມາ ຕມຸຍ຺ຍານໍ, ຣຎ຺ໂຎ ອາໂຣຈຍິໍ ຕທາ.
‘‘ມຫຕາ ປຣິວາເຣນ, ຕທາ ຈ ໂສ [ຕທາ ມໍ ໂສ (ສ຺ຍາ. ປີ.)] ມຫີປຕິ;
ມໍ ເປເສສິ [ສໍເປເສສິ (ສ຺ຍາ.), ສມ຺ປາເປສິ (ປີ.)] ຕມຸຍ຺ຍານໍ, ທສ຺ສນາຍ ສມຸສ຺ສຸກໍ.
‘‘ຄຈ຺ຉ ປສ຺ສ ມຫາໂຠເຄ, ວນໍ ເນຕ຺ຕຣສາຍນໍ;
ຍໍ ສທາ ຠາຕິ ສິຣິຍາ, ສຸຄຕາຠານຸຣຎ຺ຊິຕໍ.
‘‘ຍທາ ຈ ປິຓ຺ຑາຍ ມຸນິ, ຄິຣິພ຺ພຊປຸຣຸຕ຺ຕມໍ;
ປວິຏ຺ໂຐຫໍ ຕທາເຍວ, ວນໍ ທຏ຺ຐຸມຸປາຄມິໍ.
‘‘ຕທາ ຕໍ ຜຸລ຺ລວິປິນໍ, ນານາຠມຣກູຊິຕໍ;
ໂກກິລາຄີຕສຫິຕໍ, ມຍູຣຄຓນຈ຺ຈິຕໍ.
‘‘ອປ຺ປສທ຺ທມນາກິຓ຺ຓໍ, ນານາຈງ຺ກມຠູສິຕໍ;
ກຸຏິມຓ຺ຑປສງ຺ກິຓ຺ຓໍ, ໂຍຄີວຣວິຣາຊິຕໍ.
‘‘ວິຈຣນ຺ຕີ ອມຎ຺ຎິສ຺ສໍ, ສຜລໍ ນຍນໍ ມມ;
ຕຕ຺ຖາປິ ຕຣຸຓໍ ຠິກ຺ຂຸໍ, ຍຸຕ຺ຕໍ ທິສ຺ວາ ວິຈິນ຺ຕຍິໍ.
‘‘‘ອີທິເສ ¶ ວິປິເນ ຣມ຺ເມ, ຐິໂຕຍໍ ນວໂຍພ຺ພເນ;
ວສນ຺ຕມິວ ກນ຺ເຕນ, ຣູເປນ ຈ ສມນ຺ວິໂຕ.
‘‘‘ນິສິນ຺ໂນ ຣຸກ຺ຂມູລມ຺ຫິ, ມຸຓ຺ໂຑ ສງ຺ຆາຏິປາຣຸໂຕ;
ຌາຍເຕ ວຕຍໍ ຠິກ຺ຂຸ, ຫິຕ຺ວາ ວິສຍຊໍ ຣຕິໍ.
‘‘‘ນນຸ ນາມ ຄຫຏ຺ເຐນ, ກາມໍ ຠຸຕ຺ວາ ຍຖາສຸຂໍ;
ປຈ຺ຉາ ຊິຓ຺ເຓນ ຘມ຺ໂມຍໍ, ຈຣິຕພ຺ໂພ ສຸຠທ຺ທໂກ’.
‘‘ສຸຎ຺ຎກນ຺ຕິ ¶ ¶ ວິທິຕ຺ວານ, ຄນ຺ຘເຄຫໍ ຊິນາລຍໍ;
ອຸເປຕ຺ວາ ຊິນມທ຺ທກ຺ຂໍ, ອຸທຍນ຺ຕໍວ ຠາກຣໍ.
‘‘ເອກກໍ ສຸຂມາສີນໍ, ພີຊມານໍ ວຣິຕ຺ຖິຍາ;
ທິສ຺ວາເນວໍ ວິຈິນ຺ເຕສິໍ, ນາຍໍ ລູໂຂ ນຣາສໂຠ.
‘‘ສາ ກຎ຺ຎາ ກນກາຠາສາ, ປທຸມານນໂລຈນາ;
ພິມ຺ໂພຏ຺ຐີ ກຸນ຺ທທສນາ, ມໂນເນຕ຺ຕຣສາຍນາ.
‘‘ເຫມໂທລາຠສວນາ ¶ [ເຫມໂທລາ ສຸວທີນາ (ສ຺ຍາ.)], ກລິກາກາຣສຸຕ຺ຖນີ [ກລສາກາຣສຸຕ຺ຕນີ (ສີ. ປີ.), ກມລາກາຣສຸຕ຺ຕນີ (ສ຺ຍາ.)];
ເວທິມຊ຺ຌາວ ສຸສ຺ໂສຓີ [ກນຸມຊ຺ຌາວ ສຸສ຺ໂສຓີ (ສີ.), ເວທິມຊ຺ຌາ ວຣໂສຓີ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ຣມ຺ໂຠຣຸ ຈາຣຸຠູສນາ.
‘‘ຣຕ຺ຕໍສກຸປສໍພ຺ຍານາ, ນີລມຏ຺ຐນິວາສນາ;
ອຕປ຺ປເນຍ຺ຍຣູເປນ, ຫາສຠາວສມນ຺ວິຕາ [ຫາວຠາວສມນ຺ວິຕາ (ສີ.), ສພ຺ພາຠຣຓມຓ຺ຑິຕາ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ທິສ຺ວາ ຕເມວໍ ຈິນ຺ເຕສິໍ, ອໂຫຍມຠິຣູປິນີ;
ນ ມຍາເນນ ເນຕ຺ເຕນ, ທິຏ຺ຐປຸພ຺ພາ ກຸທາຈນໍ.
‘‘ຕໂຕ ຊຣາຠິຠູຕາ ສາ, ວິວຓ຺ຓາ ວິກຕານນາ;
ຠິນ຺ນທນ຺ຕາ ເສຕສິຣາ, ສລາລາ ວທນາສຸຈິ.
‘‘ສງ຺ຂິຕ຺ຕກຓ຺ຓາ ¶ ເສຕກ຺ຂີ, ລມ຺ພາສຸຠປໂຍຘຣາ;
ວລິວິຕຕສພ຺ພງ຺ຄີ, ສິຣາວິຕຕເທຫິນີ.
‘‘ນຕງ຺ຄາ ທຓ຺ຑທຸຕິຍາ, ອຸປ຺ຜາສຸລິກຕາ [ອຸປ຺ປຓ຺ຑຸປຓ຺ຑຸກາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ກິສາ;
ປເວຘມານາ ປຕິຕາ, ນິສ຺ສສນ຺ຕີ ມຸຫຸໍ ມຸຫຸໍ.
‘‘ຕໂຕ ເມ ອາສິ ສໍເວໂຄ, ອພ຺ຠຸໂຕ ໂລມຫໍສໂນ;
ຘິຣຕ຺ຖຸ ຣູປໍ ອສຸຈິໍ, ຣມນ຺ເຕ ຍຕ຺ຖ ພາລິສາ.
‘‘ຕທາ ມຫາກາຣຸຓິໂກ, ທິສ຺ວາ ສໍວິຄ຺ຄມານສໍ;
ອຸທຄ຺ຄຈິຕ຺ໂຕ ສຸຄໂຕ, ອິມາ ຄາຖາ ອຠາສຖ.
‘‘‘ອາຕຸຣໍ ¶ ອສຸຈິໍ ປູຕິໍ, ປສ຺ສ ເຂເມ ສມຸສ຺ສຍໍ;
ອຸຄ຺ຆຣນ຺ຕໍ ປຄ຺ຆຣນ຺ຕໍ, ພາລານໍ ອຠິນນ຺ທິຕໍ.
‘‘‘ອສຸຠາຍ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ຠາເວຫິ, ເອກຄ຺ຄໍ ສຸສມາຫິຕໍ;
ສຕິ ກາຍຄຕາ ຕ຺ຍຕ຺ຖຸ, ນິພ຺ພິທາ ພຫຸລາ ຠວ.
‘‘‘ຍຖາ ອິທໍ ຕຖາ ເອຕໍ, ຍຖາ ເອຕໍ ຕຖາ ອິທໍ;
ອຊ຺ຌຕ຺ຕຎ຺ຈ ພຫິທ຺ຘາ ຈ, ກາເຍ ຉນ຺ທໍ ວິຣາຊຍ.
‘‘‘ອນິມິຕ຺ຕຎ຺ຈ ຠາເວຫິ, ມານານຸສຍມຸຊ຺ຊຫ;
ຕໂຕ ມານາຠິສມຍາ, ອຸປສນ຺ຕາ ຈຣິສ຺ສສິ.
‘‘‘ເຍ ຣາຄຣຕ຺ຕານຸປຕນ຺ຕິ ໂສຕໍ, ສຍໍ ກຕໍ ມກ຺ກຏໂກວ ຊາລໍ;
ເອຕມ຺ປິ ເຉຕ຺ວານ ປຣິພ຺ພຊນ຺ຕິ, ນ ເປກ຺ຂິໂນ [ອນເປກ຺ຂິໂນ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ກາມສຸຂໍ ປຫາຍ’.
‘‘ຕໂຕ ¶ ກລ຺ລິຕຈິຕ຺ຕໍ [ກລ຺ລິກຈິຕ຺ຕໍ (ສ຺ຍາ.), ກລິກຈິຕ຺ຕໍ (ປີ.)] ມໍ, ຎຕ຺ວານ ນຣສາຣຖິ;
ມຫານິທານໍ ເທເສສິ, ສຸຕ຺ຕນ຺ຕໍ ວິນຍາຍ ເມ.
‘‘ສຸຕ຺ວາ ¶ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕເສຏ຺ຐໍ ຕໍ, ປຸພ຺ພສຎ຺ຎມນຸສ຺ສຣິໍ;
ຕຕ຺ຖ ຐິຕາວຫໍ ສນ຺ຕີ, ຘມ຺ມຈກ຺ຂຸໍ ວິໂສຘຍິໍ.
‘‘ນິປຕິຕ຺ວາ ມເຫສິສ຺ສ, ປາທມູລມ຺ຫິ ຕາວເທ;
ອຈ຺ຈຍໍ ເທສນຕ຺ຖາຍ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິໍ.
‘‘‘ນໂມ ເຕ ສພ຺ພທສ຺ສາວີ, ນໂມ ເຕ ກຣຸຓາກຣ;
ນໂມ ເຕ ຕິຓ຺ຓສໍສາຣ, ນໂມ ເຕ ອມຕໍ ທທ.
‘‘‘ທິຏ຺ຐິຄຫນປກ຺ຂນ຺ທາ [… ປກ຺ຂນ຺ຕາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ກາມຣາຄວິໂມຫິຕາ;
ຕຍາ ສມ຺ມາ ອຸປາເຍນ, ວິນີຕາ ວິນເຍ ຣຕາ.
‘‘‘ອທສ຺ສເນນ ວິໂຠຄາ [ວິພ຺ໂຠຄາ (ສີ.), ວິຫິຕາ (ສ຺ຍາ.)], ຕາທິສານໍ ມເຫສິນໍ;
ອນຸໂຠນ຺ຕິ ມຫາທຸກ຺ຂໍ, ສຕ຺ຕາ ສໍສາຣສາຄເຣ.
‘‘‘ຍທາຫໍ ໂລກສຣຓໍ, ອຣຓໍ ອຣຓນ຺ຕຄຸໍ [ມຣຓນ຺ຕຄໍ (ສ຺ຍາ.)];
ນາທ຺ທສາມິ ອທູຣຏ຺ຐໍ, ເທສຍາມິ [ເທເສສ຺ສາມິ (ສ຺ຍາ.)] ຕມຈ຺ຈຍໍ.
‘‘‘ມຫາຫິຕໍ ¶ ວຣທທໍ, ອຫິໂຕຕິ ວິສງ຺ກິຕາ;
ໂນເປສິໍ ຣູປນິຣຕາ, ເທສຍາມິ ຕມຈ຺ຈຍໍ’.
‘‘ຕທາ ¶ ມຘຸຣນິຄ຺ໂຆໂສ, ມຫາກາຣຸຓິໂກ ຊິໂນ;
ອໂວຈ ຕິຏ຺ຐ ເຂເມຕິ, ສິຎ຺ຈນ຺ໂຕ ອມເຕນ ມໍ.
‘‘ຕທາ ປຓມ຺ຍ ສິຣສາ, ກຕ຺ວາ ຈ ນໍ ປທກ຺ຂິຓໍ;
ຄນ຺ຕ຺ວາ ທິສ຺ວາ ນຣປຕິໍ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິໍ.
‘‘‘ອໂຫ ¶ ສມ຺ມາ ອຸປາໂຍ ເຕ, ຈິນ຺ຕິໂຕຍມຣິນ຺ທມ;
ວນທສ຺ສນກາມາຍ, ທິຏ຺ໂຐ ນິພ຺ພານໂຕ ມຸນິ.
‘‘‘ຍທິ ເຕ ຣຸຈ຺ຈເຕ ຣາຊ [ຣາຊາ (ສ຺ຍາ.)], ສາສເນ ຕສ຺ສ ຕາທິໂນ;
ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ ຣູເປຫໍ, ນິພ຺ພິນ຺ນາ ມຸນິວາຓິນາ’ [ມຸນິຠາຓິນາ (ສ຺ຍາ. ປີ.)].
ທຸຕິຍໍ ຠາຓວາຣໍ.
‘‘ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄເຫຕ຺ວານ, ຕທາຫ ສ ມຫີປຕິ;
‘ອນຸຊານາມິ ເຕ ຠທ຺ເທ, ປພ຺ພຊ຺ຊາ ຕວ ສິຊ຺ຌຕຸ’.
‘‘ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ຕທາ ຈາຫໍ, ອທ຺ຘມາເສ [ສຕ຺ຕມາເສ (ສ຺ຍາ.)] ອຸປຏ຺ຐິເຕ;
ທີໂປທຍຎ຺ຈ ເຠທຎ຺ຈ, ທິສ຺ວາ ສໍວິຄ຺ຄມານສາ.
‘‘ນິພ຺ພິນ຺ນາ ¶ ສພ຺ພສງ຺ຂາເຣ, ປຈ຺ຈຍາກາຣໂກວິທາ;
ຈຕຸໂຣເຆ ອຕິກ຺ກມ຺ມ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ.
‘‘ອິທ຺ຘີສຸ ຈ ວສີ ອາສິໍ, ທິພ຺ພາຍ ໂສຕຘາຕຸຍາ;
ເຈໂຕປຣິຍຎາຓສ຺ສ, ວສີ ຈາປິ ຠວາມຫໍ.
‘‘ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ຊານາມິ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິໂສຘິຕໍ;
ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີຓາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘ອຕ຺ຖຘມ຺ມນິຣຸຕ຺ຕີສຸ, ປຏິຠາເນ ຕເຖວ ຈ;
ປຣິສຸທ຺ຘໍ ມມ ຎາຓໍ, ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ພຸທ຺ຘສາສເນ.
‘‘ກຸສລາຫໍ ວິສຸທ຺ຘີສຸ, ກຖາວຕ຺ຖຸວິສາຣທາ;
ອຠິຘມ຺ມນຍຎ຺ຎູ ຈ, ວສິປ຺ປຕ຺ຕາມ຺ຫິ ສາສເນ.
‘‘ຕໂຕ ¶ ¶ ໂຕຣຓວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ, ຣຎ຺ຎາ ໂກສລສາມິນາ;
ປຸຈ຺ຉິຕາ ນິປຸເຓ ປຎ຺ເຫ, ພ຺ຍາກໂຣນ຺ຕີ ຍຖາຕຖໍ.
‘‘ຕທາ ສ ຣາຊາ ສຸຄຕໍ, ອຸປສງ຺ກມ຺ມ ປຸຈ຺ຉຖ;
ຕເຖວ ພຸທ຺ໂຘ ພ຺ຍາກາສິ, ຍຖາ ເຕ ພ຺ຍາກຕາ ມຍາ.
‘‘ຊິໂນ ຕສ຺ມິໍ ຄຸເຓ ຕຸຏ຺ໂຐ, ເອຕທຄ຺ເຄ ຐເປສິ ມໍ;
ມຫາປຎ຺ຎານມຄ຺ຄາຕິ, ຠິກ຺ຂຸນີນໍ ນຣຸຕ຺ຕໂມ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ເຂມາ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ເຂມາເຖຣິຍາປທານໍ ອຏ຺ຐມໍ.
໙. ອຸປ຺ປລວຓ຺ຓາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ຠິກ຺ຂຸນີ ອຸປ຺ປລວຓ຺ຓາ, ອິທ຺ຘິຍາ ປາຣມິໍ ຄຕາ;
ວນ຺ທິຕ຺ວາ ສຕ຺ຖຸໂນ ປາເທ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິ.
‘‘‘ນິຕ຺ຖິຓ຺ຓາ ¶ ຊາຕິສໍສາຣໍ [ຊາຕິສໍສາຣາ (ປີ.)], ປຕ຺ຕາຫໍ ອຈລໍ ປທໍ;
ສພ຺ພທຸກ຺ຂໍ ມຍາ ຂີຓໍ, ອາໂຣເຈມິ ມຫາມຸນິ.
‘‘‘ຍາວຕາ ¶ ປຣິສາ ອຕ຺ຖິ, ປສນ຺ນາ ຊິນສາສເນ;
ຍສ຺ສາ ຈ ເມປຣາໂຘຕ຺ຖິ, ຂມນ຺ຕຸ ຊິນສມ຺ມຸຂາ.
‘‘‘ສໍສາເຣ ສໍສຣນ຺ຕິຍາ [ສໍສຣນ຺ຕາ ເມ (ສ຺ຍາ.)], ຂລິຕໍ ເມ ສເຈ ຠເວ;
ອາໂຣເຈມິ ມຫາວີຣ, ອປຣາຘໍ ຂມສ຺ສຸ ຕໍ [ເມ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘‘ອິທ຺ຘິຎ຺ຈາປິ ນິທສ຺ເສຫິ, ມມ ສາສນກາຣິເກ;
ຈຕສ຺ໂສ ປຣິສາ ອຊ຺ຊ, ກງ຺ຂໍ ຉິນ຺ທາຫິ ຍາວຕາ.
‘‘‘ຘີຕາ ຕຸຍ຺ຫໍ ມຫາວີຣ, ປຎ຺ຎວນ຺ຕ ຊຸຕິນ຺ຘຣ;
ພຫຸຎ຺ຈ ທຸກ຺ກຣໍ ກມ຺ມໍ, ກຕໍ ເມ ອຕິທຸກ຺ກຣໍ.
‘‘‘ອຸປ຺ປລສ຺ເສວ ¶ ເມ ວຓ຺ໂຓ, ນາເມນຸປ຺ປລນາມິກາ;
ສາວິກາ ເຕ ມຫາວີຣ, ປາເທ ວນ຺ທາມິ ຈກ຺ຂຸມ.
‘‘‘ຣາຫຸໂລ ຈ ອຫຎ຺ເຈວ, ເນກຊາຕິສເຕ ພຫູ;
ເອກສ຺ມິໍ ສມ຺ຠເວ ຊາຕາ, ສມານຉນ຺ທມານສາ.
‘‘‘ນິພ຺ພຕ຺ຕິ ເອກໂຕ ໂຫຕິ, ຊາຕິຍາປິ ຈ ເອກໂຕ [ຊາຕີສຸ ພຫຸໂສ ມມ (ສີ.)];
ປຈ຺ຉິເມ ຠເວ ສມ຺ປຕ຺ເຕ, ອຸໂຠປິ ນານາສມ຺ຠວາ.
‘‘‘ປຸຕ຺ໂຕ ຈ ຣາຫຸໂລ ນາມ, ຘີຕາ ອຸປ຺ປລສວ຺ຫຍາ;
ປສ຺ສ ວີຣ ມມໍ ອິທ຺ຘິໍ, ພລໍ ທສ຺ເສມິ ສຕ຺ຖຸໂນ.
‘‘‘ມຫາສມຸທ຺ເທ ¶ ຈຕຸໂຣ, ປກ຺ຂິປິ ຫຕ຺ຖປາຕິຍໍ;
ເຕລໍ ຫຕ຺ຖຄຕຎ຺ເຈວ, ຂິຑ຺ໂຑ [ເວຊ຺ໂຊ (ສີ. ປີ.)] ໂກມາຣໂກ ຍຖາ.
‘‘‘ອຸພ຺ພຕ຺ຕຍິຕ຺ວາ ປຖວິໍ, ປກ຺ຂິປິ ຫຕ຺ຖປາຕິຍໍ;
ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຎ຺ຊໍ ຍຖາ ນາມ, ລຸຎ຺ຈິ ໂກມາຣໂກ ຍຸວາ.
‘‘‘ຈກ຺ກວາຬສມໍ ¶ ປາຓິໍ, ຉາທຍິຕ຺ວານ ມຕ຺ຖເກ;
ວສ຺ສາເປຕ຺ວານ ຜຸສິຕໍ, ນານາວຓ຺ຓໍ ປຸນປ຺ປຸນໍ.
‘‘‘ຠູມິໍ ອຸທຸກ຺ຂລໍ ກຕ຺ວາ, ຘຎ຺ຎໍ ກຕ຺ວານ ສກ຺ຂຣໍ;
ສິເນຣຸໍ ມຸສລໍ ກຕ຺ວາ, ມທ຺ທິ ໂກມາຣິກາ ຍຖາ.
‘‘‘ຘີຕາຫໍ ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສ, ນາເມນຸປ຺ປລສວ຺ຫຍາ;
ອຠິຎ຺ຎາສຸ ວສີຠູຕາ, ຕວ ສາສນກາຣິກາ.
‘‘‘ນານາວິກຸພ຺ພນໍ ¶ ກຕ຺ວາ, ທສ຺ເສຕ຺ວາ ໂລກນາຍກໍ;
ນາມໂຄຕ຺ຕຎ຺ຈ ສາເວຕ຺ວາ [ປກາເສຕ຺ວາ (ສ຺ຍາ.)], ປາເທ ວນ຺ທາມິ ຈກ຺ຂຸມ.
‘‘‘ອິທ຺ຘີສຸ ຈ ວສີ ໂຫມິ, ທິພ຺ພາຍ ໂສຕຘາຕຸຍາ;
ເຈໂຕປຣິຍຎາຓສ຺ສ, ວສີ ໂຫມິ ມຫາມຸເນ.
‘‘‘ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ຊານາມິ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິໂສຘິຕໍ;
ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີຓາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘‘ອຕ຺ຖຘມ຺ມນິຣຸຕ຺ຕີສຸ, ປຏິຠາເນ ຕເຖວ ຈ;
ຎາຓໍ ເມ ວິມລໍ [ວິປຸລໍ (ສ຺ຍາ.)] ສຸທ຺ຘໍ, ສຠາເວນ ມເຫສິໂນ.
‘‘‘ປຸຣິມານໍ ¶ ຊິນຄ຺ຄານໍ, ສງ຺ຄມໍ ເຕ ນິທສ຺ສິຕໍ [ສມ຺ມຸຂາ ຈ ປຣມ຺ມຸຂາ (ສີ.)];
ອຘິກາຣໍ ພຫຸໍ ມຍ຺ຫໍ, ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາມຸນິ.
‘‘‘ຍໍ ມຍາ ປູຣິຕໍ ກມ຺ມໍ, ກຸສລໍ ສຣ ເມ ມຸນິ;
ຕວຕ຺ຖາຍ ມຫາວີຣ, ປຸຎ຺ຎໍ ອຸປຈິຕໍ ມຍາ.
‘‘‘ອຠພ຺ພຏ຺ຐາເນ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ, ວາຣຍນ຺ຕີ [ປຣິວຊ຺ຊນ຺ຕິ (ສີ.), ປຣິປາເຈນ຺ໂຕ (ສ຺ຍາ.)] ອນາຈຣໍ;
ຕວຕ຺ຖາຍ ມຫາວີຣ, ຈຕ຺ຕໍ ເມ ຊີວິຕຸຕ຺ຕມໍ.
‘‘‘ທສໂກຏິສຫສ຺ສານິ ¶ , ອທາສິໍ ມມ ຊີວິຕໍ;
ປຣິຈ຺ຈຕ຺ຕາ ຈ ເມ ໂຫມິ, ຕວຕ຺ຖາຍ ມຫາມຸນິ.
‘‘‘ຕທາຕິວິມ຺ຫິຕາ ສພ຺ພາ, ສິຣສາວ ກຕຎ຺ຊລີ;
ອໂວຈຍ຺ເຍ ກຖໍ ອາສິ, ອຕຸລິທ຺ຘິປຣກ຺ກມາ’.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ນາຄກຎ຺ຎາ ອຫໍ ຕທາ;
ວິມລາ ນາມ ນາເມນ, ກຎ຺ຎານໍ ສາຘຸສມ຺ມຕາ.
‘‘ມໂຫຣໂຄ ມຫານາໂຄ, ປສນ຺ໂນ ຊິນສາສເນ;
ປທຸມຸຕ຺ຕຣໍ ມຫາເຕຊໍ, ນິມນ຺ເຕສິ ສສາວກໍ.
‘‘ຣຕນມຍໍ ມຓ຺ຑປໍ, ປລ຺ລງ຺ກໍ ຣຕນາມຍໍ;
ຣຕນໍ ວາລຸກາກິຓ຺ຓໍ, ອຸປໂຠຄໍ ຣຕນາມຍໍ.
‘‘ມຄ຺ຄຎ຺ຈ ປຏິຍາເທສິ, ຣຕນທ຺ຘຊຠູສິຕໍ;
ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄນ຺ຕ຺ວານ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ວຊ຺ຊນ຺ໂຕ ຕູຣິເຍຫິ ໂສ.
‘‘ປຣິສາຫິ ຈ ຈຕູຫິ [ປຣິສາຫິ ຈຕູຫິ ໂສ (ສີ.), ປຣິສາຫິ ຈຕສ຺ໂສ ຫິ (ປີ.)], ປຣິວຸໂຕ [ສຫິໂຕ (ສີ.), ຜຣເຕ (ສ຺ຍາ.), ປເຣໂຕ (ປີ.)] ໂລກນາຍໂກ;
ມໂຫຣຄສ຺ສ ຠວເນ, ນິສີທິ ປຣມາສເນ.
‘‘ອນ຺ນໍ ¶ ປານໍ ຂາທນີຍໍ, ໂຠຊນຎ຺ຈ ມຫາຣຫໍ;
ວຣໍ ວຣຎ຺ຈ ປາທາສິ, ນາຄຣາຊາ ມຫາຍສໍ.
‘‘ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວານ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ປຕ຺ຕໍ ໂຘວິຕ຺ວາ ໂຍນິໂສ;
ອນຸໂມທນີຍໍກາສິ, ນາຄກຎ຺ຎາ ມຫິທ຺ຘິກາ.
‘‘ສພ຺ພຎ຺ຎຸໍ ¶ ຜຸລ຺ລິຕໍ ທິສ຺ວາ, ນາຄກຎ຺ຎາ ມຫາຍສໍ;
ປສນ຺ນໍ ສຕ຺ຖຸໂນ ຈິຕ຺ຕໍ, ສຸນິພນ຺ຘຎ຺ຈ ມານສໍ.
‘‘ມມຎ຺ຈ ¶ ຈິຕ຺ຕມຎ຺ຎາຍ, ຊລຊຸຕ຺ຕມນາມໂກ;
ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ມຫາວີໂຣ, ຠິກ຺ຂຸນິໍ ທສ຺ສຍິທ຺ຘິຍາ.
‘‘ອິທ຺ຘີ ອເນກາ ທສ຺ເສສິ, ຠິກ຺ຂຸນີ ສາ ວິສາຣທາ;
ປໂມທິຕາ ເວທຊາຕາ, ສຕ຺ຖາຣໍ ອິທມພ຺ຣວິ [ເອຕທພ຺ຣວິໍ (ສ຺ຍາ. ປີ.)].
‘‘‘ອທ຺ທສາຫໍ ອິມໍ ອິທ຺ຘິໍ, ສຸມນໍ ອິຕຣາຍປິ;
ກຖໍ ອໂຫສິ ສາ ວີຣ, ອິທ຺ຘິຍາ ສຸວິສາຣທາ’.
‘‘‘ໂອຣສາ ມຸຂໂຕ ຊາຕາ, ຘີຕາ ມມ ມຫິທ຺ຘິກາ;
ມມານຸສາສນິກຣາ, ອິທ຺ຘິຍາ ສຸວິສາຣທາ’.
‘‘ພຸທ຺ຘສ຺ສ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ເອວໍ ປຕ຺ເຖສຫໍ ຕທາ [ຕຸຏ຺ຐາ ເອວໍ ອໂວຈຫໍ (ສ຺ຍາ.), ເອວມໂຫສຫໍ ຕທາ (ກ.)];
ອຫມ຺ປິ ຕາທິສາ ໂຫມິ, ອິທ຺ຘິຍາ ສຸວິສາຣທາ.
‘‘ປໂມທິຕາຫໍ ¶ ສຸມນາ, ປຕ຺ເຖ ອຸຕ຺ຕມມານສາ [ປຕ຺ຕອຸຕ຺ຕມມານສາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ອນາຄຕມ຺ຫິ ອທ຺ຘາເນ, ອີທິສາ ໂຫມິ ນາຍກ.
‘‘ມຓິມຍມ຺ຫິ ປລ຺ລງ຺ເກ, ມຓ຺ຑປມ຺ຫິ ປຠສ຺ສເຣ;
ອນ຺ນປາເນນ ຕປ຺ເປຕ຺ວາ, ສສງ຺ຆໍ ໂລກນາຍກໍ.
‘‘ນາຄານໍ ປວຣໍ ປຸປ຺ຜໍ, ອຣຸຓໍ ນາມ ອຸປ຺ປລໍ;
ວຓ຺ຓໍ ເມ ອີທິສໍ ໂຫຕຸ, ປູເຊສິໍ ໂລກນາຍກໍ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຕໂຕ ຈຸຕາຫໍ ມນຸເຊ, ອຸປປນ຺ນາ ສຍມ຺ຠຸໂນ;
ອຸປ຺ປເລຫິ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນໍ, ປິຓ຺ຑປາຕມທາສຫໍ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ວິປສ຺ສີ ນາມ ນາຍໂກ;
ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ຈາຣຸທສ຺ສໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸມາ.
‘‘ເສຏ຺ຐິຘີຕາ ¶ ຕທາ ຫຸຕ຺ວາ, ພາຣາຓສິປຸຣຸຕ຺ຕເມ;
ນິມນ຺ເຕຕ຺ວານ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ສສງ຺ຆໍ ໂລກນາຍກໍ.
‘‘ມຫາທານໍ ¶ ທທິຕ຺ວານ, ອຸປ຺ປເລຫິ ວິນາຍກໍ;
ປູຊຍິຕ຺ວາ ເຈຕສາວ [ຈ ເຕເຫວ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ວຓ຺ຓໂສຠໍ ອປຕ຺ຖຍິໍ.
‘‘ອິມມ຺ຫິ ຠທ຺ທເກ ກປ຺ເປ, ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ ມຫາຍໂສ;
ກສ຺ສໂປ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ວທຕໍ ວໂຣ.
‘‘ອຸປຏ຺ຐາໂກ ມເຫສິສ຺ສ, ຕທາ ອາສິ ນຣິສ຺ສໂຣ;
ກາສິຣາຊາ ກິກີ ນາມ, ພາຣາຓສິປຸຣຸຕ຺ຕເມ.
‘‘ຕສ຺ສາສິໍ ທຸຕິຍາ ຘີຕາ, ສມຓຄຸຕ຺ຕສວ຺ຫຍາ;
ຘມ຺ມໍ ສຸຕ຺ວາ ຊິນຄ຺ຄສ຺ສ, ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ສມໂຣຈຍິໍ.
‘‘ອນຸຊານິ ນ ໂນ ຕາໂຕ, ອຄາເຣວ ຕທາ ມຍໍ;
ວີສວສ຺ສສຫສ຺ສານິ, ວິຈຣິມ຺ຫ ອຕນ຺ທິຕາ.
‘‘ໂກມາຣິພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ຣາຊກຎ຺ຎາ ສຸເຂຘິຕາ;
ພຸທ຺ໂຘປຏ຺ຐານນິຣຕາ, ມຸທິຕາ ສຕ຺ຕຘີຕໂຣ.
‘‘ສມຓີ ສມຓຄຸຕ຺ຕາ ຈ, ຠິກ຺ຂຸນີ ຠິກ຺ຂຸທາຍິກາ [ຠິກ຺ຂຸທາສິກາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)];
ຘມ຺ມາ ເຈວ ສຸຘມ຺ມາ ຈ, ສຕ຺ຕມີ ສງ຺ຆທາຍິກາ [ສໍຆທາສິກາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)].
‘‘ອຫໍ ເຂມາ ຈ ສປ຺ປຎ຺ຎາ, ປຏາຈາຣາ ຈ ກຸຓ຺ຑລາ;
ກິສາໂຄຕມີ ຘມ຺ມທິນ຺ນາ, ວິສາຂາ ໂຫຕິ ສຕ຺ຕມີ.
‘‘ເຕຫິ ¶ ¶ ກມ຺ເມຫິ ສຸກເຕຫິ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຕໂຕ ຈຸຕາ ມນຸສ຺ເສສຸ, ອຸປປນ຺ນາ ມຫາກຸເລ;
ປີຕໍ ມຏ຺ຐໍ ວຣໍ ທຸສ຺ສໍ, ອທໍ ອຣຫໂຕ ອຫໍ.
‘‘ຕໂຕ ຈຸຕາຣິຏ຺ຐປຸເຣ, ຊາຕາ ວິປ຺ປກຸເລ ອຫໍ;
ຘີຕາ ຕິຣິຏິວຈ຺ຉສ຺ສ, ອຸມ຺ມາທນ຺ຕີ ມໂນຫຣາ.
‘‘ຕໂຕ ຈຸຕາ ຊນປເທ, ກຸເລ ອຎ຺ຎຕເຣ ອຫໍ;
ປສູຕາ ນາຕິຜີຕມ຺ຫິ, ສາລິໍ ໂຄເປມຫໍ ຕທາ.
‘‘ທິສ຺ວາ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ປຎ຺ຈລາຊາສຕານິຫໍ;
ທຕ຺ວາ ປທຸມຈ຺ຉນ຺ນານິ, ປຎ຺ຈ ປຸຕ຺ຕສຕານິຫໍ.
‘‘ປຕ຺ຖຍິໍ ¶ ¶ ເຕປິ ປຕ຺ເຖສຸໍ, ມຘຸໍ ທຕ຺ວາ ສຍມ຺ຠຸໂນ;
ຕໂຕ ຈຸຕາ ອຣຎ຺ເຎຫໍ, ອຊາຍິໍ ປທຸໂມທເຣ.
‘‘ກາສິຣຎ຺ໂຎ ມເຫສີຫໍ, ຫຸຕ຺ວາ ສກ຺ກຕປູຊິຕາ;
ອຊນິໍ ຣາຊປຸຕ຺ຕານໍ, ອນູນໍ ສຕປຎ຺ຈກໍ.
‘‘ຍທາ ເຕ ໂຍພ຺ພນປ຺ປຕ຺ຕາ, ກີຬນ຺ຕາ ຊລກີຬິຕໍ;
ທິສ຺ວາ ໂອປຕ຺ຕປທຸມໍ, ອາສຸໍ ປຈ຺ເຈກນາຍກາ.
‘‘ສາຫໍ ເຕຫິ ວິນາຠູຕາ, ສຸຕວີເຣຫິ ໂສກິນີ [ສຸຕວເຣຫິ ໂສກິນີ (ສີ. ສ຺ຍາ.)];
ຈຸຕາ ອິສິຄິລິປສ຺ເສ, ຄາມກມ຺ຫິ ອຊາຍິຫໍ.
‘‘ຍທາ ພຸທ຺ຘາ ສຸຕມຕີ, ສຸຕານໍ ຠຕ຺ຕຸໂນປິ ຈ [ກສຕໍ ຕທາ (ສີ.), ອຕ຺ຕໂນປິ ຈ (ສ຺ຍາ.)];
ຍາຄຸໍ ອາທາຍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີ, ອຏ຺ຐ ປຈ຺ເຈກນາຍເກ.
‘‘ຠິກ຺ຂາຍ ¶ ຄາມໍ ຄຈ຺ຉນ຺ເຕ, ທິສ຺ວາ ປຸຕ຺ເຕ ອນຸສ຺ສຣິໍ;
ຂີຣຘາຣາ ວິນິຄ຺ຄຈ຺ຉິ, ຕທາ ເມ ປຸຕ຺ຕເປມສາ.
‘‘ຕໂຕ ເຕສໍ ອທໍ ຍາຄຸໍ, ປສນ຺ນາ ເສຫິ ປາຓິຠິ;
ຕໂຕ ຈຸຕາຫໍ ຕິທສໍ, ນນ຺ທນໍ ອຸປປຊ຺ຊຫໍ.
‘‘ອນຸໂຠຕ຺ວາ ສຸຂໍ ທຸກ຺ຂໍ, ສໍສຣິຕ຺ວາ ຠວາຠເວ;
ຕວຕ຺ຖາຍ ມຫາວີຣ, ປຣິຈ຺ຈຕ຺ຕຎ຺ຈ ຊີວິຕໍ.
‘‘ເອວໍ ¶ ພຫຸວິຘໍ ທຸກ຺ຂໍ, ສມ຺ປຕ຺ຕີ ຈ ພຫຸພ຺ພິຘາ;
ປຈ຺ຉິເມ ຠເວ ສມ຺ປຕ຺ເຕ, ຊາຕາ ສາວຕ຺ຖິຍໍ ປຸເຣ.
‘‘ມຫາຘນເສຏ຺ຐິກຸເລ, ສຸຂິເຕ ສຊ຺ຊິເຕ ຕຖາ;
ນານາຣຕນປຊ຺ໂຊເຕ, ສພ຺ພກາມສມິທ຺ຘິເນ.
‘‘ສກ຺ກຕາ ປູຊິຕາ ເຈວ, ມານິຕາປຈິຕາ ຕຖາ;
ຣູປສີຣິມນຸປ຺ປຕ຺ຕາ [ຣູປໂສຠຄ຺ຄສມ຺ປນ຺ນາ (ສີ.)], ກຸເລສຸ ອຕິສກ຺ກຕາ [ອຠິສມ຺ມຕາ (ສີ.)].
‘‘ອຕີວ ປຕ຺ຖິຕາ ຈາສິໍ, ຣູປໂຠຄສິຣີຫິ ຈ;
ປຕ຺ຖິຕາ ເສຏ຺ຐິປຸຕ຺ເຕຫິ, ອເນເກຫິ ສເຕຫິປິ.
‘‘ອຄາຣໍ ປຊຫິຕ຺ວານ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ;
ອຑ຺ຒມາເສ ອສມ຺ປຕ຺ເຕ, ຈຕຸສຈ຺ຈມປາປຸຓິໍ.
‘‘ອິທ຺ຘິຍາ ¶ ອຠິນິມ຺ມິຕ຺ວາ, ຈຕຸຣສ຺ສໍ ຣຖໍ ອຫໍ;
ພຸທ຺ຘສ຺ສ ປາເທ ວນ຺ທິສ຺ສໍ, ໂລກນາຖສ຺ສ ຕາທິໂນ.
‘‘‘ສຸປຸປ຺ຜິຕຄ຺ຄໍ ¶ ອຸປຄມ຺ມ ປາທປໍ [ຠິກ຺ຂຸນີ (ສີ. ປີ. ກ.) ເຖຣີຄາ. ໒໓໐], ເອກາ ຕຸວໍ ຕິຏ຺ຐສິ ສາລມູເລ;
ນ ¶ ຈາປິ ເຕ ທຸຕິໂຍ ອຕ຺ຖິ ໂກຈິ [ນ ຈຕ຺ຖິ ເຕ ທຸຕິຍາ ວຓ຺ຓຘາຕຸ (ສີ. ປີ. ກ.)], ພາເລ ນ ຕ຺ວໍ ຠາຍສິ ຘຸຕ຺ຕການໍ’.
‘‘‘ສຕໍ ສຫສ຺ສານິປິ ຘຸຕ຺ຕການໍ [ສຫສ຺ສານມ຺ປິ ຘຸຕ຺ຕການໍ (ປີ.) ເຖຣີຄາ. ໒໓໑], ສມາຄຕາ ເອທິສກາ ຠເວຍ຺ຍຸໍ;
ໂລມໍ ນ ອິຎ຺ເຊ ນ ສມ຺ປເວເຘ, ກິໍ ເມ ຕຸວໍ ມາຣ ກຣິສ຺ສເສໂກ [ນ ມາຣ ຠາຍາມິ ຕເວກິກາປິ (ສີ. ກ.) … ຕເມກິກາສິໍ (ປີ.)].
‘‘‘ເອສາ ອນ຺ຕຣຘາຍາມິ, ກຸຈ຺ຉິໍ ວາ ປວິສາມິ ເຕ;
ຠມຸກນ຺ຕຣິກາຍມ຺ປິ, ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິໍ ມໍ ນ ທກ຺ຂສິ.
‘‘‘ຈິຕ຺ຕສ຺ມິໍ ວສີຠູຕາມ຺ຫິ, ອິທ຺ຘິປາທາ ສຸຠາວິຕາ;
ສພ຺ພພນ຺ຘນມຸຕ຺ຕາມ຺ຫິ, ນ ຕໍ ຠາຍາມິ ອາວຸໂສ.
‘‘‘ສຕ຺ຕິສູລູປມາ ກາມາ, ຂນ຺ຘາສໍ ອຘິກຸຏ຺ຏນາ;
ຍໍ ຕ຺ວໍ ກາມຣຕິໍ ພ຺ຣູສິ, ອຣຕີ ທານິ ສາ ມມ.
‘‘‘ສພ຺ພຕ຺ຖ ¶ ວິຫຕາ ນນ຺ທີ, ຕໂມຂນ຺ໂຘ ປທາລິໂຕ;
ເອວໍ ຊານາຫິ ປາປິມ, ນິຫໂຕ ຕ຺ວມສິ ອນ຺ຕກ’.
‘‘ຊິໂນ ຕມ຺ຫິ ຄຸເຓ ຕຸຏ຺ໂຐ, ເອຕທຄ຺ເຄ ຐເປສິ ມໍ;
ອຄ຺ຄາ ອິທ຺ຘິມຕີນນ຺ຕິ, ປຣິສາສຸ ວິນາຍໂກ.
‘‘ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ມຍາ ສຕ຺ຖາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ;
ໂອຫິໂຕ ຄຣຸໂກ ຠາໂຣ, ຠວເນຕ຺ຕິ ສມູຫຕາ.
‘‘ຍສ຺ສຕ຺ຖາຍ ປພ຺ພຊິຕາ, ອຄາຣສ຺ມານຄາຣິຍໍ;
ໂສ ເມ ອຕ຺ໂຖ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ສພ຺ພສໍໂຍຊນກ຺ຂໂຍ.
‘‘ຈີວຣໍ ¶ ¶ ປິຓ຺ຑປາຕຎ຺ຈ, ປຈ຺ຈຍໍ ສຍນາສນໍ;
ຂເຓນ ອຸປນາເມນ຺ຕິ, ສຫສ຺ສານິ ສມນ຺ຕໂຕ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ;
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອຸປ຺ປລວຓ຺ຓາ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອຸປ຺ປລວຓ຺ຓາເຖຣິຍາປທານໍ ນວມໍ.
໑໐. ປຏາຈາຣາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ¶ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ມານ ປາຣຄູ;
ອິໂຕ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ນາຍໂກ.
‘‘ຕທາຫໍ ຫໍສວຕິຍໍ, ຊາຕາ ເສຏ຺ຐິກຸເລ ອຫຸໍ;
ນານາຣຕນປຊ຺ໂຊເຕ, ມຫາສຸຂສມປ຺ປິຕາ.
‘‘ອຸເປຕ຺ວາ ຕໍ ມຫາວີຣໍ, ອສ຺ໂສສິໍ ຘມ຺ມເທສນໍ;
ຕໂຕ ຊາຕປສາທາຫໍ, ອຸເປສິໍ ສຣຓໍ ຊິນໍ.
‘‘ຕໂຕ ວິນຍຘາຣີນໍ, ອຄ຺ຄໍ ວຓ຺ເຓສິ ນາຍໂກ;
ຠິກ຺ຂຸນິໍ ລຊ຺ຊິນິໍ ຕາທິໍ, ກປ຺ປາກປ຺ປວິສາຣທໍ.
‘‘ຕທາ ¶ ມຸທິຕຈິຕ຺ຕາຫໍ, ຕໍ ຐານມຠິກງ຺ຂິນີ;
ນິມນ຺ເຕຕ຺ວາ ທສພລໍ, ສສງ຺ຆໍ ໂລກນາຍກໍ.
‘‘ໂຠຊຍິຕ຺ວານ ສຕ຺ຕາຫໍ, ທທິຕ຺ວາວ ຕິຈີວຣໍ [ທທິຕ຺ວາ ປຕ຺ຕຈີວຣໍ (ສ຺ຍາ.)];
ນິປຈ຺ຈ ສິຣສາ ປາເທ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິໍ.
‘‘‘ຍາ ຕຍາ ວຓ຺ຓິຕາ ວີຣ, ອິໂຕ ອຏ຺ຐມເກ ມຸນິ;
ຕາທິສາຫໍ ຠວິສ຺ສາມິ, ຍທິ ສິຊ຺ຌຕິ ນາຍກ’.
‘‘ຕທາ ¶ ອໂວຈ ມໍ ສຕ຺ຖາ, ‘ຠທ຺ເທ ມາ ຠາຍິ ອສ຺ສສ;
ອນາຄຕມ຺ຫິ ອທ຺ຘາເນ, ລຈ຺ຉເສ ຕໍ ມໂນຣຖໍ.
‘‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາທາ, ໂອຣສາ ຘມ຺ມນິມ຺ມິຕາ;
ປຏາຈາຣາຕິ ນາເມນ, ເຫສ຺ສຕິ ສຕ຺ຖຸ ສາວິກາ’.
‘‘ຕທາຫໍ ມຸທິຕາ [ປມຸທີ (ກ.)] ຫຸຕ຺ວາ, ຍາວຊີວໍ ຕທາ ຊິນໍ;
ເມຕ຺ຕຈິຕ຺ຕາ ປຣິຈຣິໍ, ສສງ຺ຆໍ ໂລກນາຍກໍ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ອິມມ຺ຫິ ຠທ຺ທເກ ກປ຺ເປ, ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ ມຫາຍໂສ;
ກສ຺ສໂປ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ວທຕໍ ວໂຣ.
‘‘ອຸປຏ຺ຐາໂກ ¶ ມເຫສິສ຺ສ, ຕທາ ອາສິ ນຣິສ຺ສໂຣ;
ກາສິຣາຊາ ກິກີ ນາມ, ພາຣາຓສິປຸຣຸຕ຺ຕເມ.
‘‘ຕສ຺ສາສິໍ ¶ ຕຕິຍາ ຘີຕາ, ຠິກ຺ຂຸນີ ອິຕິ ວິສ຺ສຸຕາ;
ຘມ຺ມໍ ສຸຕ຺ວາ ຊິນຄ຺ຄສ຺ສ, ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ສມໂຣຈຍິໍ.
‘‘ອນຸຊານິ ນ ໂນ ຕາໂຕ, ອຄາເຣວ ຕທາ ມຍໍ;
ວີສວສ຺ສສຫສ຺ສານິ, ວິຈຣິມ຺ຫ ອຕນ຺ທິຕາ.
‘‘ໂກມາຣິພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ຣາຊກຎ຺ຎາ ສຸເຂຘິຕາ;
ພຸທ຺ໂຘປຏ຺ຐານນິຣຕາ, ມຸທິຕາ ສຕ຺ຕຘີຕໂຣ.
‘‘ສມຓີ ສມຓຄຸຕ຺ຕາ ຈ, ຠິກ຺ຂຸນີ ຠິກ຺ຂຸທາຍິກາ;
ຘມ຺ມາ ເຈວ ສຸຘມ຺ມາ ຈ, ສຕ຺ຕມີ ສງ຺ຆທາຍິກາ.
‘‘ອຫໍ ອຸປ຺ປລວຓ຺ຓາ ຈ, ເຂມາ ຠທ຺ທາ ຈ ຠິກ຺ຂຸນີ;
ກິສາໂຄຕມີ ຘມ຺ມທິນ຺ນາ, ວິສາຂາ ໂຫຕິ ສຕ຺ຕມີ.
‘‘ເຕຫິ ກມ຺ເມຫິ ສຸກເຕຫິ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ຈ ຠເວ ທານິ, ຊາຕາ ເສຏ຺ຐິກຸເລ ອຫໍ;
ສາວຕ຺ຖິຍໍ ປຸຣວເຣ, ອິທ຺ເຘ ຜີເຕ ມຫທ຺ຘເນ.
‘‘ຍທາ ¶ ຈ ໂຍພ຺ພນູເປຕາ, ວິຕກ຺ກວສຄາ ອຫໍ;
ນຣໍ ຊາຣປຕິໍ ທິສ຺ວາ, ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ອຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ເອກປຸຕ຺ຕປສູຕາຫໍ ¶ , ທຸຕິໂຍ ກຸຈ຺ຉິຍາ ມມໍ;
ຕທາຫໍ ມາຕາປິຕໂຣ, ໂອກ຺ຂາມີຕິ [ອິກ຺ຂາມີຕິ (ສ຺ຍາ.), ທກ຺ຂາມີຕິ (ສີ.)] ສຸນິຈ຺ຉິຕາ.
‘‘ນາໂຣເຈສິໍ ປຕິໍ ມຍ຺ຫໍ, ຕທາ ຕມ຺ຫິ ປວາສິເຕ;
ເອກິກາ ນິຄ຺ຄຕາ ເຄຫາ, ຄນ຺ຕຸໍ ສາວຕ຺ຖິມຸຕ຺ຕມໍ.
‘‘ຕໂຕ ¶ ເມ ສາມິ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ, ສມ຺ຠາເວສິ ປເຖ ມມໍ;
ຕທາ ເມ ກມ຺ມຊາ ວາຕາ, ອຸປ຺ປນ຺ນາ ອຕິທາຣຸຓາ.
‘‘ອຸຏ຺ຐິໂຕ ຈ ມຫາເມໂຆ, ປສູຕິສມເຍ ມມ;
ທພ຺ພຕ຺ຖາຍ ຕທາ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ສາມິ ສປ຺ເປນ ມາຣິໂຕ.
‘‘ຕທາ ວິຊາຕທຸກ຺ເຂນ, ອນາຖາ ກປຓາ ອຫໍ;
ກຸນ຺ນທິໍ ປູຣິຕໍ ທິສ຺ວາ, ຄຈ຺ຉນ຺ຕີ ສກຸລາລຍໍ.
‘‘ພາລໍ ¶ ອາທາຍ ອຕຣິໍ, ປາຣກູເລ ຈ ເອກກໍ;
ສາເຍຕ຺ວາ [ປາເຍຕ຺ວາ (ສ຺ຍາ.), ປາເຕຕ຺ວາ (ກ.)] ພາລກໍ ປຸຕ຺ຕໍ, ອິຕຣໍ ຕຣຓາຍຫໍ.
‘‘ນິວຕ຺ຕາ ອຸກ຺ກຸໂສ ຫາສິ, ຕຣຸຓໍ ວິລປນ຺ຕກໍ;
ອິຕຣຎ຺ຈ ວຫີ ໂສໂຕ, ສາຫໍ ໂສກສມປ຺ປິຕາ.
‘‘ສາວຕ຺ຖິນຄຣໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ອສ຺ໂສສິໍ ສຊເນ ມເຕ;
ຕທາ ອໂວຈໍ ໂສກຏ຺ຏາ, ມຫາໂສກສມປ຺ປິຕາ.
‘‘ອຸໂຠ ປຸຕ຺ຕາ ກາລງ຺ກຕາ, ປນ຺ເຖ ມຍ຺ຫໍ ປຕີ ມໂຕ;
ມາຕາ ປິຕາ ຈ ຠາຕາ ຈ, ເອກຈິຕມ຺ຫິ ຑຍ຺ຫເຣ.
‘‘ຕທາ ກິສາ ຈ ປຓ຺ຑຸ ຈ, ອນາຖາ ທີນມານສາ;
ອິໂຕ ຕໂຕ ຠມນ຺ຕີຫໍ [ຄຈ຺ຉນ຺ຕີຫໍ (ສ຺ຍາ.), ຄເມນ຺ຕີຫໍ (ກ.)], ອທ຺ທສໍ ນຣສາຣຖິໍ.
‘‘ຕໂຕ ອໂວຈ ມໍ ສຕ຺ຖາ, ‘ປຸຕ຺ເຕ ມາ ໂສຈິ ອສ຺ສສ;
ອຕ຺ຕານໍ ເຕ ຄເວສສ຺ສຸ, ກິໍ ນິຣຕ຺ຖໍ ວິຫຎ຺ຎສິ.
‘‘‘ນ ສນ຺ຕິ ປຸຕ຺ຕາ ຕາຓາຍ, ນ ຎາຕີ ນປິ ພນ຺ຘວາ;
ອນ຺ຕເກນາຘິປນ຺ນສ຺ສ, ນຕ຺ຖິ ຎາຕີສຸ ຕາຓຕາ’.
‘‘ຕໍ ¶ ¶ ສຸຕ຺ວາ ມຸນິໂນ ວາກ຺ຍໍ, ປຐມໍ ຜລມຊ຺ຌຄໍ;
ປພ຺ພຊິຕ຺ວານ ນຈິຣໍ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ.
‘‘ອິທ຺ຘີສຸ ¶ ຈ ວສີ ໂຫມິ, ທິພ຺ພາຍ ໂສຕຘາຕຸຍາ;
ປຣຈິຕ຺ຕານິ ຊານາມິ, ສຕ຺ຖຸສາສນກາຣິກາ.
‘‘ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ຊານາມິ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິໂສຘິຕໍ;
ເຂເປຕ຺ວາ ອາສເວ ສພ຺ເພ, ວິສຸທ຺ຘາສິໍ ສຸນິມ຺ມລາ.
‘‘ຕໂຕຫໍ ວິນຍໍ ສພ຺ພໍ, ສນ຺ຕິເກ ສພ຺ພທສ຺ສິໂນ;
ອຸຄ຺ຄຫິໍ ສພ຺ພວິຕ຺ຖາຣໍ, ພ຺ຍາຫຣິຎ຺ຈ ຍຖາຕຖໍ.
‘‘ຊິໂນ ຕສ຺ມິໍ ຄຸເຓ ຕຸຏ຺ໂຐ, ເອຕທຄ຺ເຄ ຐເປສິ ມໍ;
ອຄ຺ຄາ ວິນຍຘາຣີນໍ, ປຏາຈາຣາວ ເອກິກາ.
‘‘ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ມຍາ ສຕ຺ຖາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ;
ໂອຫິໂຕ ຄຣຸໂກ ຠາໂຣ, ຠວເນຕ຺ຕິ ສມູຫຕາ.
‘‘ຍສ຺ສຕ຺ຖາຍ ປພ຺ພຊິຕາ, ອຄາຣສ຺ມານຄາຣິຍໍ;
ໂສ ເມ ອຕ຺ໂຖ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ສພ຺ພສໍໂຍຊນກ຺ຂໂຍ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ¶ ສຸທໍ ປຏາຈາຣາ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ປຏາຈາຣາເຖຣິຍາປທານໍ ທສມໍ.
ເອກູໂປສຖິກວຄ຺ໂຄ ທຸຕິໂຍ.
ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –
ເອກູໂປສຖິກາ ເຈວ, ສຬລາ ຈາຖ ໂມທກາ;
ເອກາສນາ ປຎ຺ຈທີປາ, ນຬມາລີ ຈ ໂຄຕມີ.
ເຂມາ ອຸປ຺ປລວຓ຺ຓາ ຈ, ປຏາຈາຣາ ຈ ຠິກ຺ຂຸນີ;
ຄາຖາ ສຕານິ ປຎ຺ເຈວ, ນວ ຈາປິ ຕທຸຕ຺ຕຣິ.
໓. ກຸຓ຺ຑລເກສີວຄ຺ໂຄ
໑. ກຸຓ຺ຑລເກສາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ¶ ¶ ¶ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ມານ ປາຣຄູ;
ອິໂຕ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ນາຍໂກ.
‘‘ຕທາຫໍ ຫໍສວຕິຍໍ, ຊາຕາ ເສຏ຺ຐິກຸເລ ອຫຸໍ;
ນານາຣຕນປຊ຺ໂຊເຕ, ມຫາສຸຂສມປ຺ປິຕາ.
‘‘ອຸເປຕ຺ວາ ¶ ຕໍ ມຫາວີຣໍ, ອສ຺ໂສສິໍ ຘມ຺ມເທສນໍ;
ຕໂຕ ຊາຕປ຺ປສາທາຫໍ, ອຸເປສິໍ ສຣຓໍ ຊິນໍ.
‘‘ຕທາ ມຫາກາຣຸຓິໂກ, ປທຸມຸຕ຺ຕຣນາມໂກ;
ຂິປ຺ປາຠິຎ຺ຎານມຄ຺ຄນ຺ຕິ, ຐເປສິ ຠິກ຺ຂຸນິໍ ສຸຠໍ.
‘‘ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຸທິຕາ ຫຸຕ຺ວາ, ທານໍ ທຕ຺ວາ ມເຫສິໂນ;
ນິປຈ຺ຈ ສິຣສາ ປາເທ, ຕໍ ຐານມຠິປຕ຺ຖຍິໍ.
‘‘ອນຸໂມທິ ມຫາວີໂຣ, ‘ຠທ຺ເທ ຍໍ ເຕຠິປຕ຺ຖິຕໍ;
ສມິຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ຕໍ ສພ຺ພໍ, ສຸຂິນີ ໂຫຫິ ນິພ຺ພຸຕາ.
‘‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາທາ, ໂອຣສາ ຘມ຺ມນິມ຺ມິຕາ;
ຠທ຺ທາກຸຓ຺ຑລເກສາຕິ, ເຫສ຺ສຕິ ສຕ຺ຖຸ ສາວິກາ’.
‘‘ເຕນ ¶ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຕໂຕ ຈຸຕາ ຍາມມຄໍ, ຕໂຕຫໍ ຕຸສິຕໍ ຄຕາ;
ຕໂຕ ຈ ນິມ຺ມານຣຕິໍ, ວສວຕ຺ຕິປຸຣໍ ຕໂຕ.
‘‘ຍຕ຺ຖ ຍຕ຺ຖູປປຊ຺ຊາມິ, ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ວາຫສາ;
ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ເຖວ ຣາຊູນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ.
‘‘ຕໂຕ ¶ ຈຸຕາ ມນຸສ຺ເສສຸ, ຣາຊູນໍ ຈກ຺ກວຕ຺ຕິນໍ;
ມຓ຺ຑລີນຎ຺ຈ ຣາຊູນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ.
‘‘ສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ¶ ອນຸໂຠຕ຺ວານ, ເທເວສຸ ມານຸເສສຸ ຈ;
ສພ຺ພຕ຺ຖ ສຸຂິຕາ ຫຸຕ຺ວາ, ເນກກປ຺ເປສຸ ສໍສຣິໍ.
‘‘ອິມມ຺ຫິ ຠທ຺ທເກ ກປ຺ເປ, ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ ມຫາຍໂສ;
ກສ຺ສໂປ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ວທຕໍ ວໂຣ.
‘‘ອຸປຏ຺ຐາໂກ ມເຫສິສ຺ສ, ຕທາ ອາສິ ນຣິສ຺ສໂຣ;
ກາສິຣາຊາ ກິກີ ນາມ, ພາຣາຓສິປຸຣຸຕ຺ຕເມ.
‘‘ຕສ຺ສ ຘີຕາ ຈຕຸຕ຺ຖາສິໍ, ຠິກ຺ຂຸທາຍີຕິ ວິສ຺ສຸຕາ;
ຘມ຺ມໍ ສຸຕ຺ວາ ຊິນຄ຺ຄສ຺ສ, ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ສມໂຣຈຍິໍ.
‘‘ອນຸຊານິ ນ ໂນ ຕາໂຕ, ອຄາເຣວ ຕທາ ມຍໍ;
ວີສວສ຺ສສຫສ຺ສານິ, ວິຈຣິມ຺ຫ ອຕນ຺ທິຕາ.
‘‘ໂກມາຣິພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ຣາຊກຎ຺ຎາ ສຸເຂຘິຕາ;
ພຸທ຺ໂຘປຏ຺ຐານນິຣຕາ, ມຸທິຕາ ສຕ຺ຕ ຘີຕໂຣ.
‘‘ສມຓີ ¶ ສມຓຄຸຕ຺ຕາ ຈ, ຠິກ຺ຂຸນີ ຠິກ຺ຂຸທາຍິກາ;
ຘມ຺ມາ ເຈວ ສຸຘມ຺ມາ ຈ, ສຕ຺ຕມີ ສງ຺ຆທາຍິກາ.
‘‘ເຂມາ ¶ ອຸປ຺ປລວຓ຺ຓາ ຈ, ປຏາຈາຣາ ອຫໍ ຕທາ;
ກິສາໂຄຕມີ ຘມ຺ມທິນ຺ນາ, ວິສາຂາ ໂຫຕິ ສຕ຺ຕມີ.
‘‘ເຕຫິ ກມ຺ເມຫິ ສຸກເຕຫິ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ຈ ຠເວ ທານິ, ຄິຣິພ຺ພຊປຸຣຸຕ຺ຕເມ;
ຊາຕາ ເສຏ຺ຐິກຸເລ ຜີເຕ, ຍທາຫໍ ໂຍພ຺ພເນ ຐິຕາ.
‘‘ໂຈຣໍ ວຘຕ຺ຖໍ ນີຍນ຺ຕໍ, ທິສ຺ວາ ຣຕ຺ຕາ ຕຫິໍ ອຫໍ;
ປິຕາ ເມ ຕໍ ສຫສ຺ເສນ, ໂມຈຍິຕ຺ວາ ວຘາ ຕໂຕ.
‘‘ອທາສິ ຕສ຺ສ ມໍ ຕາໂຕ, ວິທິຕ຺ວານ ມນໍ ມມ;
ຕສ຺ສາຫມາສິໍ ວິສຏ຺ຐາ, ອຕີວ ທຍິຕາ ຫິຕາ.
‘‘ໂສ ເມ ຠູສນໂລເຠນ, ພລິມຊ຺ຌາສໂຍ [ຂລິຕຊ຺ຌາສໂຍ (ສີ.), ພລິໍ ປຈ຺ຈາຫຣໍ (ສ຺ຍາ.), ມາລປຈ຺ຉາຫຕໍ (ປີ.)] ທິໂສ;
ໂຈຣປ຺ປປາຕໍ ເນຕ຺ວານ, ປພ຺ພຕໍ ເຈຕຍີ ວຘໍ.
‘‘ຕທາຫໍ ¶ ¶ ປຓມິຕ຺ວານ, ສຕ຺ຕຸກໍ ສຸກຕຎ຺ຊລີ;
ຣກ຺ຂນ຺ຕີ ອຕ຺ຕໂນ ປາຓໍ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິໍ.
‘‘‘ອິທໍ ສຸວຓ຺ຓເກຍູຣໍ, ມຸຕ຺ຕາ ເວຬຸຣິຍາ ພຫູ;
ສພ຺ພໍ ຫຣສ຺ສຸ [ວຣສ຺ສຸ (ກ.)] ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ມຎ຺ຈ ທາສີຕິ ສາວຍ’.
‘‘‘ໂອໂຣປຍສ຺ສຸ ກລ຺ຍາຓີ, ມາ ພາຬ຺ຫໍ ປຣິເທວສິ;
ນ ຈາຫໍ ອຠິຊານາມິ, ອຫນ຺ຕ຺ວາ ຘນມາຠຕໍ’.
‘‘‘ຍໂຕ ¶ ສຣາມິ ອຕ຺ຕານໍ, ຍໂຕ ປຕ຺ໂຕສ຺ມິ ວິຎ຺ຎຸຕໍ;
ນ ຈາຫໍ ອຠິຊານາມິ, ອຎ຺ຎໍ ປິຍຕຣໍ ຕຍາ’.
‘‘‘ເອຫິ ຕໍ ອຸປຄູຫິສ຺ສໍ, ກຕ຺ວານ ຕໍ ປທກ຺ຂິຓໍ;
ນ ຈ ທານິ ປຸໂນ ອຕ຺ຖິ [ຕໍ ວນ຺ທາມິ ປຸນ ນຕ຺ຖິ (ສ຺ຍາ.)], ມມ ຕຸຍ຺ຫຎ຺ຈ ສງ຺ຄໂມ.
‘‘‘ນ ຫິ ສພ຺ເພສຸ ຐາເນສຸ, ປຸຣິໂສ ໂຫຕິ ປຓ຺ຑິໂຕ;
ອິຕ຺ຖີປິ ປຓ຺ຑິຕາ ໂຫຕິ, ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ວິຈກ຺ຂຓາ.
‘‘‘ນ ຫິ ສພ຺ເພສຸ ຐາເນສຸ, ປຸຣິໂສ ໂຫຕິ ປຓ຺ຑິໂຕ;
ອິຕ຺ຖີປິ ປຓ຺ຑິຕາ ໂຫຕິ, ລຫຸໍ ອຕ຺ຖວິຈິນ຺ຕິກາ.
‘‘‘ລຫຸຎ຺ຈ ¶ ວຕ ຂິປ຺ປຎ຺ຈ, ນິກຏ຺ເຐ [ເນກຕ຺ເຖ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ສມເຈຕຍິໍ;
ມິຄໍ ອຸຓ຺ຓາ ຍຖາ ເອວໍ [ຈິຕ຺ຕປຸຓ຺ຓາຍ ຕາເນວ (ສ຺ຍາ.), ມິຄໍ ປຸຓ຺ຓາຍ ເຕເນວ (ປີ.)], ຕທາຫໍ ສຕ຺ຕຸກໍ ວຘິໍ.
‘‘‘ໂຍ ຈ ອຸປ຺ປຕິຕໍ ອຕ຺ຖໍ, ນ ຂິປ຺ປມນຸພຸຊ຺ຌຕິ;
ໂສ ຫຎ຺ຎເຕ ມນ຺ທມຕິ, ໂຈໂຣວ ຄິຣິຄພ຺ຠເຣ.
‘‘‘ໂຍ ຈ ອຸປ຺ປຕິຕໍ ອຕ຺ຖໍ, ຂິປ຺ປເມວ ນິໂພຘຕິ;
ມຸຈ຺ຈເຕ ສຕ຺ຕຸສມ຺ພາຘາ, ຕທາຫໍ ສຕ຺ຕຸກາ ຍຖາ’.
‘‘ຕທາຫໍ ປາຕຍິຕ຺ວານ, ຄິຣິທຸຄ຺ຄມ຺ຫິ ສຕ຺ຕຸກໍ;
ສນ຺ຕິກໍ ເສຕວຕ຺ຖານໍ, ອຸເປຕ຺ວາ ປພ຺ພຊິໍ ອຫໍ.
‘‘ສຓ຺ຑາເສນ ຈ ເກເສ ເມ, ລຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ສພ຺ພໂສ ຕທາ;
ປພ຺ພຊິຕ຺ວານ ສມຍໍ, ອາຈິກ຺ຂິໍສຸ ນິຣນ຺ຕຣໍ.
‘‘ຕໂຕ ຕໍ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາຫໍ, ນິສີທິຕ຺ວານ ເອກິກາ;
ສມຍໍ ຕໍ ວິຈິນ຺ເຕສິໍ, ສຸວາໂນ ມານຸສໍ ກຣໍ.
‘‘ຉິນ຺ນໍ ¶ ¶ ຄຍ຺ຫ ສມີເປ ເມ, ປາຕຍິຕ຺ວາ ອປກ຺ກມິ;
ທິສ຺ວາ ນິມິຕ຺ຕມລຠິໍ, ຫຕ຺ຖໍ ຕໍ ປຸຬວາກຸລໍ.
‘‘ຕໂຕ ¶ ອຸຏ຺ຐາຍ ສໍວິຄ຺ຄາ, ອປຸຈ຺ຉິໍ ສຫຘມ຺ມິເກ;
ເຕ ອໂວຈຸໍ ວິຊານນ຺ຕິ, ຕໍ ອຕ຺ຖໍ ສກ຺ຍຠິກ຺ຂໂວ.
‘‘ສາຫໍ ຕມຕ຺ຖໍ ປຸຈ຺ຉິສ຺ສໍ, ອຸເປຕ຺ວາ ພຸທ຺ຘສາວເກ;
ເຕ ມມາທາຍ ຄຈ຺ຉິໍສຸ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ.
‘‘ໂສ ເມ ຘມ຺ມມເທເສສິ, ຂນ຺ຘາຍຕນຘາຕຸໂຍ;
ອສຸຠານິຈ຺ຈທຸກ຺ຂາຕິ, ອນຕ຺ຕາຕິ ຈ ນາຍໂກ.
‘‘ຕສ຺ສ ຘມ຺ມໍ ສຸຓິຕ຺ວາຫໍ, ຘມ຺ມຈກ຺ຂຸໍ ວິໂສຘຍິໍ;
ຕໂຕ ວິຎ຺ຎາຕສທ຺ຘມ຺ມາ, ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ອຸປສມ຺ປທໍ.
‘‘ອາຍາຈິໂຕ ຕທາ ອາຫ, ‘ເອຫິ ຠທ຺ເທ’ຕິ ນາຍໂກ;
ຕທາຫໍ ອຸປສມ຺ປນ຺ນາ, ປຣິຕ຺ຕໍ ໂຕຍມທ຺ທສໍ.
‘‘ປາທປກ຺ຂາລເນນາຫໍ ¶ , ຎຕ຺ວາ ສອຸທຍພ຺ພຍໍ;
ຕຖາ ສພ຺ເພປິ ສງ຺ຂາເຣ, ອີທິສໍ ຈິນ຺ຕຍິໍ [ສງ຺ຂາຣາ, ອິຕິ ສໍຈິນ຺ຕຍິໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຕທາ.
‘‘ຕໂຕ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈິ ເມ, ອນຸປາທາຍ ສພ຺ພໂສ;
ຂິປ຺ປາຠິຎ຺ຎານມຄ຺ຄໍ ເມ, ຕທາ ປຎ຺ຎາປຍີ ຊິໂນ.
‘‘ອິທ຺ຘີສຸ ຈ ວສີ ໂຫມິ, ທິພ຺ພາຍ ໂສຕຘາຕຸຍາ;
ປຣຈິຕ຺ຕານິ ຊານາມິ, ສຕ຺ຖຸສາສນກາຣິກາ.
‘‘ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ຊານາມິ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິໂສຘິຕໍ;
ເຂເປຕ຺ວາ ອາສເວ ສພ຺ເພ, ວິສຸທ຺ຘາສິໍ ສຸນິມ຺ມລາ.
‘‘ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ¶ ມຍາ ສຕ຺ຖາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ;
ໂອຫິໂຕ ຄຣຸໂກ ຠາໂຣ, ຠວເນຕ຺ຕິ ສມູຫຕາ.
‘‘ຍສ຺ສຕ຺ຖາຍ ປພ຺ພຊິຕາ, ອຄາຣສ຺ມານຄາຣິຍໍ;
ໂສ ເມ ອຕ຺ໂຖ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ສພ຺ພສໍໂຍຊນກ຺ຂໂຍ.
‘‘ອຕ຺ຖຘມ຺ມນິຣຸຕ຺ຕີສຸ, ປຏິຠາເນ ຕເຖວ ຈ;
ຎາຓໍ ເມ ວິມລໍ ສຸທ຺ຘໍ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສ ສາສເນ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ, ຠວາ ສພ຺ເພ ສມູຫຕາ;
ນາຄີວ ພນ຺ຘນໍ ເຉຕ຺ວາ, ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ, ມມ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ;
ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ, ວິໂມກ຺ຂາປິ ຈ ອຏ຺ຐິເມ;
ຉຬຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ຠທ຺ທາກຸຓ຺ຑລເກສາ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ກຸຓ຺ຑລເກສາເຖຣິຍາປທານໍ ປຐມໍ.
໒. ກິສາໂຄຕມີເຖຣີອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ມານ ປາຣຄູ;
ອິໂຕ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ນາຍໂກ.
‘‘ຕທາຫໍ ¶ ຫໍສວຕິຍໍ, ຊາຕາ ອຎ຺ຎຕເຣ ກຸເລ;
ອຸເປຕ຺ວາ ຕໍ ນຣວຣໍ, ສຣຓໍ ສມຸປາຄມິໍ.
‘‘ຘມ຺ມຎ຺ຈ ຕສ຺ສ ອສ຺ໂສສິໍ, ຈຕຸສຈ຺ຈູປສຎ຺ຫິຕໍ;
ມຘຸຣໍ ປຣມສ຺ສາທໍ, ວຏ຺ຏສນ຺ຕິສຸຂາວຫໍ [ຈິຕ຺ຕສນ຺ຕິ … (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ຕທາ ຈ ຠິກ຺ຂຸນິໍ ວີໂຣ, ລູຂຈີວຣຘາຣິນິໍ;
ຐເປນ຺ໂຕ ເອຕທຄ຺ຄມ຺ຫິ, ວຓ຺ຓຍີ ປຸຣິສຸຕ຺ຕໂມ.
‘‘ຊເນຕ຺ວານປ຺ປກໍ ¶ ປີຕິໍ, ສຸຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂຸນິຍາ ຄຸເຓ;
ກາຣໍ ກຕ຺ວານ ພຸທ຺ຘສ຺ສ, ຍຖາສຕ຺ຕິ ຍຖາພລໍ.
‘‘ນິປຈ຺ຈ ມຸນິວຣໍ ຕໍ, ຕໍ ຐານມຠິປຕ຺ຖຍິໍ;
ຕທານຸໂມທິ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ຐານລາຠາຍ ນາຍໂກ.
‘‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາທາ, ໂອຣສາ ຘມ຺ມນິມ຺ມິຕາ;
ກິສາໂຄຕມີ [ໂຄຕມີ ນາມ (ສີ. ກ.)] ນາເມນ, ເຫສ຺ສຕິ ສຕ຺ຖຸ ສາວິກາ’.
‘‘ຕໍ ¶ ສຸຕ຺ວາ ມຸທິຕາ ຫຸຕ຺ວາ, ຍາວຊີວໍ ຕທາ ຊິນໍ;
ເມຕ຺ຕຈິຕ຺ຕາ ປຣິຈຣິໍ, ປຈ຺ຈເຍຫິ ວິນາຍກໍ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ອິມມ຺ຫິ ¶ ຠທ຺ທເກ ກປ຺ເປ, ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ ມຫາຍໂສ;
ກສ຺ສໂປ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ວທຕໍ ວໂຣ.
‘‘ອຸປຏ຺ຐາໂກ ¶ ມເຫສິສ຺ສ, ຕທາ ອາສິ ນຣິສ຺ສໂຣ;
ກາສິຣາຊາ ກິກີ ນາມ, ພາຣາຓສິປຸຣຸຕ຺ຕເມ.
‘‘ປຎ຺ຈມີ ຕສ຺ສ ຘີຕາສິໍ, ຘມ຺ມາ ນາເມນ ວິສ຺ສຸຕາ;
ຘມ຺ມໍ ສຸຕ຺ວາ ຊິນຄ຺ຄສ຺ສ, ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ສມໂຣຈຍິໍ.
‘‘ອນຸຊານິ ນ ໂນ ຕາໂຕ, ອຄາເຣວ ຕທາ ມຍໍ;
ວີສວສ຺ສສຫສ຺ສານິ, ວິຈຣິມ຺ຫ ອຕນ຺ທິຕາ.
‘‘ໂກມາຣິພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ຣາຊກຎ຺ຎາ ສຸເຂຘິຕາ;
ພຸທ຺ໂຘປຏ຺ຐານນິຣຕາ, ມຸທິຕາ ສຕ຺ຕ ຘີຕໂຣ.
‘‘ສມຓີ ສມຓຄຸຕ຺ຕາ ຈ, ຠິກ຺ຂຸນີ ຠິກ຺ຂຸທາຍິກາ;
ຘມ຺ມາ ເຈວ ສຸຘມ຺ມາ ຈ, ສຕ຺ຕມີ ສງ຺ຆທາຍິກາ.
‘‘ເຂມາ ອຸປ຺ປລວຓ຺ຓາ ຈ, ປຏາຈາຣາ ຈ ກຸຓ຺ຑລາ;
ອຫຎ຺ຈ ຘມ຺ມທິນ຺ນາ ຈ, ວິສາຂາ ໂຫຕິ ສຕ຺ຕມີ.
‘‘ເຕຫິ ກມ຺ເມຫິ ສຸກເຕຫິ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ຈ ຠເວ ທານິ, ຊາຕາ ເສຏ຺ຐິກຸເລ ອຫໍ;
ທຸຄ຺ຄເຕ ອຘເນ ນຏ຺ເຐ [ນີເຈ (ສ຺ຍາ.), ນິທ຺ເຘ (ປີ.)], ຄຕາ ຈ ສຘນໍ ກຸລໍ.
‘‘ປຕິໍ ຐເປຕ຺ວາ ເສສາ ເມ, ເທສ຺ສນ຺ຕິ ອຘນາ ອິຕິ;
ຍທາ ຈ ປສູຕາ [ສສຸຕາ (ສີ. ປີ.)] ອາສິໍ, ສພ຺ເພສໍ ທຍິຕາ ຕທາ.
‘‘ຍທາ ¶ ໂສ ຕຣຸໂຓ ຠທ຺ໂທ [ປຸຕ຺ໂຕ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ໂກມລໂກ [ໂກມາຣໂກ (ສ຺ຍາ.), ໂກມລງ຺ໂຄ (ສີ. ປີ.)] ສຸເຂຘິໂຕ;
ສປາຓມິວ ກນ຺ໂຕ ເມ, ຕທາ ຍມວສໍ ຄໂຕ.
‘‘ໂສກຏ຺ຏາ ¶ ທີນວທນາ ¶ , ອສ຺ສຸເນຕ຺ຕາ ຣຸທມ຺ມຸຂາ;
ມຕໍ ກຸຓປມາທາຍ, ວິລປນ຺ຕີ ຄມາມຫໍ.
‘‘ຕທາ ເອເກນ ສນ຺ທິຏ຺ຐາ, ອຸເປຕ຺ວາຠິສກ຺ກຸຕ຺ຕມໍ;
ອໂວຈໍ ເທຫິ ເຠສຊ຺ຊໍ, ປຸຕ຺ຕສຎ຺ຊີວນນ຺ຕິ ໂຠ.
‘‘ນ ວິຊ຺ຊນ຺ເຕ ມຕາ ຍສ຺ມິໍ, ເຄເຫ ສິທ຺ຘຕ຺ຖກໍ ຕໂຕ;
ອາຫຣາຕິ ຊິໂນ ອາຫ, ວິນໂຍປາຍໂກວິໂທ.
‘‘ຕທາ ¶ ຄມິຕ຺ວາ ສາວຕ຺ຖິໍ, ນ ລຠິໍ ຕາທິສໍ ຆຣໍ;
ກຸໂຕ ສິທ຺ຘຕ຺ຖກໍ ຕສ຺ມາ, ຕໂຕ ລທ຺ຘາ ສຕິໍ ອຫໍ.
‘‘ກຸຓປໍ ຉຑ຺ຑຍິຕ຺ວານ, ອຸເປສິໍ ໂລກນາຍກໍ;
ທູຣໂຕວ ມມໍ ທິສ຺ວາ, ອໂວຈ ມຘຸຣສ຺ສໂຣ.
‘‘‘ໂຍ ຈ ວສ຺ສສຕໍ ຊີເວ, ອປສ຺ສໍ ອຸທຍພ຺ພຍໍ;
ເອກາຫໍ ຊີວິຕໍ ເສຍ຺ໂຍ, ປສ຺ສໂຕ ອຸທຍພ຺ພຍໍ.
‘‘‘ນ ຄາມຘມ຺ໂມ ນິຄມສ຺ສ ຘມ຺ໂມ, ນ ຈາປິຍໍ ເອກກຸລສ຺ສ ຘມ຺ໂມ;
ສພ຺ພສ຺ສ ໂລກສ຺ສ ສເທວກສ຺ສ, ເອເສວ ຘມ຺ໂມ ຍທິທໍ ອນິຈ຺ຈຕາ’.
‘‘ສາຫໍ ສຸຕ຺ວານິມາ [ສຫສຸຕ຺ວານິມາ (ກ.)] ຄາຖາ, ຘມ຺ມຈກ຺ຂຸໍ ວິໂສຘຍິໍ;
ຕໂຕ ວິຎ຺ຎາຕສທ຺ຘມ຺ມາ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ.
‘‘ຕຖາ ປພ຺ພຊິຕາ ສນ຺ຕີ, ຍຸຎ຺ຊນ຺ຕີ ຊິນສາສເນ;
ນ ຈິເຣເນວ ກາເລນ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ.
‘‘ອິທ຺ຘີສຸ ¶ ຈ ວສີ ໂຫມິ, ທິພ຺ພາຍ ໂສຕຘາຕຸຍາ;
ປຣຈິຕ຺ຕານິ ຊານາມິ, ສຕ຺ຖຸສາສນກາຣິກາ.
‘‘ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ຊານາມິ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິໂສຘິຕໍ;
ເຂເປຕ຺ວາ ອາສເວ ສພ຺ເພ, ວິສຸທ຺ຘາສິໍ ສຸນິມ຺ມລາ.
‘‘ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ມຍາ ສຕ຺ຖາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ;
ໂອຫິໂຕ ຄຣຸໂກ ຠາໂຣ, ຠວເນຕ຺ຕິ ສມູຫຕາ.
‘‘ຍສ຺ສຕ຺ຖາຍ ¶ ¶ ປພ຺ພຊິຕາ, ອຄາຣສ຺ມານຄາຣິຍໍ;
ໂສ ເມ ອຕ຺ໂຖ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ສພ຺ພສໍໂຍຊນກ຺ຂໂຍ.
‘‘ອຕ຺ຖຘມ຺ມນິຣຸຕ຺ຕີສຸ, ປຏິຠາເນ ຕເຖວ ຈ;
ຎາຓໍ ເມ ວິມລໍ ສຸທ຺ຘໍ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສ ວາຫສາ.
‘‘ສງ຺ກາຣກູຏາ ອາຫິຕ຺ວາ, ສຸສານາ ຣຖິຍາປິ ຈ;
ຕໂຕ ສງ຺ຆາຏິກໍ ກຕ຺ວາ, ລູຂໍ ຘາເຣມິ ຈີວຣໍ.
‘‘ຊິໂນ ຕສ຺ມິໍ ຄຸເຓ ຕຸຏ຺ໂຐ, ລູຂຈີວຣຘາຣເຓ;
ຐເປສິ ເອຕທຄ຺ຄມ຺ຫິ, ປຣິສາສຸ ວິນາຍໂກ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ¶ ສຸທໍ ກິສາໂຄຕມີ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ກິສາໂຄຕມີເຖຣິຍາປທານໍ ທຸຕິຍໍ.
໓. ຘມ຺ມທິນ຺ນາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ມານ ປາຣຄູ;
ອິໂຕ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ນາຍໂກ.
‘‘ຕທາຫໍ ຫໍສວຕິຍໍ, ກຸເລ ອຎ຺ຎຕເຣ ອຫຸໍ;
ປຣກມ຺ມກາຣີ ອາສິໍ, ນິປກາ ສີລສໍວຸຕາ.
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕຣພຸທ຺ຘສ຺ສ, ສຸຊາໂຕ ອຄ຺ຄສາວໂກ;
ວິຫາຣາ ອຠິນິກ຺ຂມ຺ມ, ປິຓ຺ຑປາຕາຍ [ປຕ຺ຕມາທາຍ (ກ.)] ຄຈ຺ຉຕິ.
‘‘ຆຏໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີ, ຕທາ ອຸທກຫາຣິກາ;
ຕໍ ທິສ຺ວາ ອທທໍ ປູປໍ, ປສນ຺ນາ ເສຫິ ປາຓິຠິ.
‘‘ປຏິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ຕຕ຺ເຖວ, ນິສິນ຺ໂນ ປຣິຠຸຎ຺ຊິ ໂສ;
ຕໂຕ ເນຕ຺ວານ ຕໍ ເຄຫໍ, ອທາສິໍ ຕສ຺ສ ໂຠຊນໍ.
‘‘ຕໂຕ ¶ ເມ ອຍ຺ຍໂກ ຕຸຏ຺ໂຐ, ອກຣີ ສຸຓິສໍ ສກໍ;
ສສ຺ສຸຍາ ສຫ ຄນ຺ຕ຺ວານ, ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ ອຠິວາທຍິໍ.
‘‘ຕທາ ໂສ ຘມ຺ມກຖິກໍ, ຠິກ຺ຂຸນິໍ ປຣິກິຕ຺ຕຍໍ;
ຐເປສິ ເອຕທຄ຺ຄມ຺ຫິ, ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຸທິຕາ ອຫໍ.
‘‘ນິມນ຺ຕຍິຕ຺ວາ ¶ ສຸຄຕໍ, ສສງ຺ຆໍ ໂລກນາຍກໍ;
ມຫາທານໍ ທທິຕ຺ວານ, ຕໍ ຐານມຠິປຕ຺ຖຍິໍ.
‘‘ຕໂຕ ¶ ມໍ ສຸຄໂຕ ອາຫ, ຆນນິນ຺ນາທສຸສ຺ສໂຣ [ຆນນິນ຺ນາທສຸສ຺ສເຣ (ກ.)];
‘ມມຸປຏ຺ຐານນິຣເຕ, ສສງ຺ຆປຣິເວສິເກ.
‘‘‘ສທ຺ຘມ຺ມສ຺ສວເນ ¶ ຍຸຕ຺ເຕ, ຄຸຓວທ຺ຘິຕມານເສ;
ຠທ຺ເທ ຠວສ຺ສຸ ມຸທິຕາ, ລຈ຺ຉເສ ປຓິຘີຜລໍ.
‘‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາທາ, ໂອຣສາ ຘມ຺ມນິມ຺ມິຕາ;
ຘມ຺ມທິນ຺ນາຕິ ນາເມນ, ເຫສ຺ສຕິ ສຕ຺ຖຸ ສາວິກາ’.
‘‘ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຸທິຕາ ຫຸຕ຺ວາ, ຍາວຊີວໍ ມຫາມຸນິໍ;
ເມຕ຺ຕຈິຕ຺ຕາ ປຣິຈຣິໍ, ປຈ຺ຈເຍຫິ ວິນາຍກໍ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ອິມມ຺ຫິ ຠທ຺ທເກ ກປ຺ເປ, ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ ມຫາຍໂສ;
ກສ຺ສໂປ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ວທຕໍ ວໂຣ.
‘‘ອຸປຏ຺ຐາໂກ ມເຫສິສ຺ສ, ຕທາ ອາສິ ນຣິສ຺ສໂຣ;
ກາສິຣາຊາ ກິກີ ນາມ, ພາຣາຓສິປຸຣຸຕ຺ຕເມ.
‘‘ຉຏ຺ຐາ ຕສ຺ສາສຫໍ ຘີຕາ, ສຸຘມ຺ມາ ອິຕິ ວິສ຺ສຸຕາ;
ຘມ຺ມໍ ສຸຕ຺ວາ ຊິນຄ຺ຄສ຺ສ, ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ສມໂຣຈຍິໍ.
‘‘ອນຸຊານິ ນ ໂນ ຕາໂຕ, ອຄາເຣວ ຕທາ ມຍໍ;
ວີສວສ຺ສສຫສ຺ສານິ, ວິຈຣິມ຺ຫ ອຕນ຺ທິຕາ.
ຕຕິຍໍ ຠາຓວາຣໍ.
‘‘ໂກມາຣິພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ¶ ¶ , ຣາຊກຎ຺ຎາ ສຸເຂຘິຕາ;
ພຸທ຺ໂຘປຏ຺ຐານນິຣຕາ, ມຸທິຕາ ສຕ຺ຕ ຘີຕໂຣ.
‘‘ສມຓີ ສມຓຄຸຕ຺ຕາ ຈ, ຠິກ຺ຂຸນີ ຠິກ຺ຂຸທາຍິກາ;
ຘມ຺ມາ ເຈວ ສຸຘມ຺ມາ ຈ, ສຕ຺ຕມີ ສງ຺ຆທາຍິກາ.
‘‘ເຂມາ ອຸປ຺ປລວຓ຺ຓາ ຈ, ປຏາຈາຣາ ຈ ກຸຓ຺ຑລາ;
ໂຄຕມີ ຈ ອຫຎ຺ເຈວ, ວິສາຂາ ໂຫຕິ ສຕ຺ຕມີ.
‘‘ເຕຫິ ກມ຺ເມຫິ ສຸກເຕຫິ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ¶ ¶ ຈ ຠເວ ທານິ, ຄິຣິພ຺ພຊປຸຣຸຕ຺ຕເມ;
ຊາຕາ ເສຏ຺ຐິກຸເລ ຜີເຕ, ສພ຺ພກາມສມິທ຺ຘິເນ.
‘‘ຍທາ ຣູປຄຸຓູເປຕາ, ປຐເມ ໂຍພ຺ພເນ ຐິຕາ;
ຕທາ ປຣກຸລໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ວສິໍ ສຸຂສມປ຺ປິຕາ.
‘‘ອຸເປຕ຺ວາ ໂລກສຣຓໍ, ສຸຓິຕ຺ວາ ຘມ຺ມເທສນໍ;
ອນາຄາມິຜລໍ ປຕ຺ໂຕ, ສາມິໂກ ເມ ສຸພຸທ຺ຘິມາ.
‘‘ຕທາຫໍ ອນຸຊາເນຕ຺ວາ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ;
ນ ຈິເຣເນວ ກາເລນ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ.
‘‘ຕທາ ອຸປາສໂກ ໂສ ມໍ, ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ອປຸຈ຺ຉຖ;
ຄມ຺ຠີເຣ ນິປຸເຓ ປຎ຺ເຫ, ເຕ ສພ຺ເພ ພ຺ຍາກຣິໍ ອຫໍ.
‘‘ຊິໂນ ຕສ຺ມິໍ ຄຸເຓ ຕຸຏ຺ໂຐ, ເອຕທຄ຺ເຄ ຐເປສິ ມໍ;
‘ຠິກ຺ຂຸນິໍ ຘມ຺ມກຖິກໍ, ນາຎ຺ຎໍ ປສ຺ສາມິ ເອທິສິໍ.
‘ຘມ຺ມທິນ຺ນາ ¶ ຍຖາ ຘີຣາ, ເອວໍ ຘາເຣຖ ຠິກ຺ຂໂວ’;
‘‘ເອວາຫໍ ປຓ຺ຑິຕາ ໂຫມິ [ຊາຕາ (ສີ.), ນາມ (ສ຺ຍາ.)], ນາຍເກນານຸກມ຺ປິຕາ.
‘‘ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ມຍາ ສຕ຺ຖາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ;
ໂອຫິໂຕ ຄຣຸໂກ ຠາໂຣ, ຠວເນຕ຺ຕິ ສມູຫຕາ.
‘‘ຍສ຺ສຕ຺ຖາຍ ປພ຺ພຊິຕາ, ອຄາຣສ຺ມານຄາຣິຍໍ;
ໂສ ເມ ອຕ຺ໂຖ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ສພ຺ພສໍໂຍຊນກ຺ຂໂຍ.
‘‘ອິທ຺ຘີສຸ ¶ ຈ ວສີ ໂຫມິ, ທິພ຺ພາຍ ໂສຕຘາຕຸຍາ;
ປຣຈິຕ຺ຕານິ ຊານາມິ, ສຕ຺ຖຸສາສນກາຣິກາ.
‘‘ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ຊານາມິ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິໂສຘິຕໍ;
ເຂເປຕ຺ວາ ອາສເວ ສພ຺ເພ, ວິສຸທ຺ຘາສິໍ ສຸນິມ຺ມລາ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ຘມ຺ມທິນ຺ນາ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຘມ຺ມທິນ຺ນາເຖຣິຍາປທານໍ ຕຕິຍໍ.
໔. ສກຸລາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ¶ ¶ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ມານ ປາຣຄູ;
ອິໂຕ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ນາຍໂກ.
‘‘ຫິຕາຍ ສພ຺ພສຕ຺ຕານໍ, ສຸຂາຍ ວທຕໍ ວໂຣ;
ອຕ຺ຖາຍ ປຸຣິສາຊຎ຺ໂຎ, ປຏິປນ຺ໂນ ສເທວເກ.
‘‘ຍສຄ຺ຄປຕ຺ໂຕ ¶ ສິຣິມາ, ກິຕ຺ຕິວຓ຺ຓຄໂຕ ຊິໂນ;
ປູຊິໂຕ ສພ຺ພໂລກສ຺ສ, ທິສາສພ຺ພາສຸ ວິສ຺ສຸໂຕ.
‘‘ອຸຕ຺ຕິຓ຺ຓວິຈິກິຈ຺ໂຉ ໂສ, ວີຕິວຕ຺ຕກຖໍກໂຖ;
ສມ຺ປຸຓ຺ຓມນສງ຺ກປ຺ໂປ, ປຕ຺ໂຕ ສມ຺ໂພຘິມຸຕ຺ຕມໍ.
‘‘ອນຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ, ອຸປ຺ປາເທຕາ ນຣຸຕ຺ຕໂມ;
ອນກ຺ຂາຕຎ຺ຈ ອກ຺ຂາສິ, ອສຎ຺ຊາຕຎ຺ຈ ສຎ຺ຊນີ.
‘‘ມຄ຺ຄຎ຺ຎູ ຈ ມຄ຺ຄວິທູ, ມຄ຺ຄກ຺ຂາຍີ ນຣາສໂຠ;
ມຄ຺ຄສ຺ສ ກຸສໂລ ສຕ຺ຖາ, ສາຣຖີນໍ ວຣຸຕ຺ຕໂມ.
‘‘ມຫາກາຣຸຓິໂກ ສຕ຺ຖາ, ຘມ຺ມໍ ເທເສສິ ນາຍໂກ;
ນິມຸຄ຺ເຄ ກາມປງ຺ກມ຺ຫິ, ສມຸທ຺ຘຣຕິ ປາຓິເນ.
‘‘ຕທາຫໍ ຫໍສວຕິຍໍ, ຊາຕາ ຂຕ຺ຕິຍນນ຺ທນາ;
ສຸຣູປາ ສຘນາ ຈາປິ, ທຍິຕາ ຈ ສິຣີມຕີ.
‘‘ອານນ຺ທສ຺ສ ¶ ມຫາຣຎ຺ໂຎ, ຘີຕາ ປຣມໂສຠຓາ;
ເວມາຕາ [ເວມາຕຸ (ສີ.)] ຠຄິນີ ຈາປິ, ປທຸມຸຕ຺ຕຣນາມິໂນ.
‘‘ຣາຊກຎ຺ຎາຫິ ¶ ສຫິຕາ, ສພ຺ພາຠຣຓຠູສິຕາ;
ອຸປາຄມ຺ມ ມຫາວີຣໍ, ອສ຺ໂສສິໍ ຘມ຺ມເທສນໍ.
‘‘ຕທາ ຫິ ໂສ ໂລກຄຣຸ, ຠິກ຺ຂຸນິໍ ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸກໍ;
ກິຕ຺ຕຍໍ ປຣິສາມຊ຺ເຌ [ຈຕຸປຣິສາຍ ມຊ຺ເຌ (ສ຺ຍາ.)], ອຄ຺ຄຏ຺ຐາເນ ຐເປສິ ຕໍ.
‘‘ສຸຓິຕ຺ວາ ຕມຫໍ ຫຏ຺ຐາ, ທານໍ ທຕ຺ວານ ສຕ຺ຖຸໂນ;
ປູຊິຕ຺ວານ ຈ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸໍ ອປຕ຺ຖຍິໍ.
‘‘ຕໂຕ ອໂວຈ ມໍ ສຕ຺ຖາ, ‘ນນ຺ເທ ລຈ຺ຉສິ ປຕ຺ຖິຕໍ;
ປທີປຘມ຺ມທານານໍ, ຜລເມຕໍ ສຸນິຈ຺ຉິຕໍ.
‘‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາທາ, ໂອຣສາ ຘມ຺ມນິມ຺ມິຕາ;
ສກຸລາ ນາມ ນາເມນ [ສກຸລາຕິ ຈ ນາເມນ (ສ຺ຍາ.)], ເຫສ຺ສຕິ ສຕ຺ຖຸ ສາວິກາ’.
‘‘ເຕນ ¶ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ອິມມ຺ຫິ ຠທ຺ທເກ ກປ຺ເປ, ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ ມຫາຍໂສ;
ກສ຺ສໂປ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ວທຕໍ ວໂຣ.
‘‘ປຣິພ຺ພາຊກິນີ ອາສິໍ, ຕທາຫໍ ເອກຈາຣິນີ;
ຠິກ຺ຂາຍ ວິຈຣິຕ຺ວານ, ອລຠິໍ ເຕລມຕ຺ຕກໍ.
‘‘ເຕນ ທີປໍ ປທີເປຕ຺ວາ, ອຸປຏ຺ຐິໍ ສພ຺ພສໍວຣິໍ;
ເຈຕິຍໍ ທ຺ວິປທຄ຺ຄສ຺ສ [ທິປທຄ຺ຄສ຺ສ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ວິປ຺ປສນ຺ເນນ ເຈຕສາ.
‘‘ເຕນ ¶ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຍຕ຺ຖ ຍຕ຺ຖູປປຊ຺ຊາມິ, ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ວາຫສາ;
ປຊ຺ຊລນ຺ຕິ [ສຎ຺ຊລນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.), ສໍຈຣນ຺ຕິ (ປີ.)] ມຫາທີປາ, ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ຄຕາຍ ເມ.
‘‘ຕິໂຣກຸຏ຺ຏໍ ¶ ຕິໂຣເສລໍ, ສມຕິຄ຺ຄຍ຺ຫ ປພ຺ພຕໍ;
ປສ຺ສາມຫໍ ຍທິຈ຺ຉາມິ, ທີປທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ວິສຸທ຺ຘນຍນາ ໂຫມິ, ຍສສາ ຈ ຊລາມຫໍ;
ສທ຺ຘາປຎ຺ຎາວຕີ ເຈວ, ທີປທານສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ຈ ຠເວ ທານິ, ຊາຕາ ວິປ຺ປກຸເລ ອຫໍ;
ປຫູຕຘນຘຎ຺ຎມ຺ຫິ, ມຸທິເຕ ຣາຊປູຊິເຕ.
‘‘ອຫໍ ສພ຺ພງ຺ຄສມ຺ປນ຺ນາ, ສພ຺ພາຠຣຓຠູສິຕາ;
ປຸຣປ຺ປເວເສ ສຸຄຕໍ, ວາຕປາເນ ຐິຕາ ອຫໍ.
‘‘ທິສ຺ວາ ຊລນ຺ຕໍ ຍສສາ, ເທວມນຸສ຺ສສກ຺ກຕໍ;
ອນຸພ຺ຍຎ຺ຊນສມ຺ປນ຺ນໍ, ລກ຺ຂເຓຫິ ວິຠູສິຕໍ.
‘‘ອຸທຄ຺ຄຈິຕ຺ຕາ ສຸມນາ, ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ສມໂຣຈຍິໍ;
ນ ຈິເຣເນວ ກາເລນ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ.
‘‘ອິທ຺ຘີສຸ ¶ ຈ ວສີ ໂຫມິ, ທິພ຺ພາຍ ໂສຕຘາຕຸຍາ;
ປຣຈິຕ຺ຕານິ ຊານາມິ, ສຕ຺ຖຸສາສນກາຣິກາ.
‘‘ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ຊານາມິ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິໂສຘິຕໍ;
ເຂເປຕ຺ວາ ອາສເວ ສພ຺ເພ, ວິສຸທ຺ຘາສິໍ ສຸນິມ຺ມລາ.
‘‘ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ¶ ມຍາ ສຕ຺ຖາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ;
ໂອຫິໂຕ ຄຣຸໂກ ຠາໂຣ, ຠວເນຕ຺ຕິ ສມູຫຕາ.
‘‘ຍສ຺ສຕ຺ຖາຍ ¶ ປພ຺ພຊິຕາ, ອຄາຣສ຺ມານຄາຣິຍໍ;
ໂສ ເມ ອຕ຺ໂຖ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ສພ຺ພສໍໂຍຊນກ຺ຂໂຍ.
‘‘ຕໂຕ ມຫາກາຣຸຓິໂກ, ເອຕທຄ຺ເຄ ຐເປສິ ມໍ;
ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸການໍ ອຄ຺ຄາ, ສກຸລາຕິ ນຣຸຕ຺ຕໂມ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ສກຸລາ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ສກຸລາເຖຣິຍາປທານໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ.
໕. ນນ຺ທາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ¶ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ມານ ປາຣຄູ;
ອິໂຕ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ນາຍໂກ.
‘‘ໂອວາທໂກ ວິຎ຺ຎາປໂກ, ຕາຣໂກ ສພ຺ພປາຓິນໍ;
ເທສນາກຸສໂລ ພຸທ຺ໂຘ, ຕາເຣສິ ຊນຕໍ ພຫຸໍ.
‘‘ອນຸກມ຺ປໂກ ¶ ກາຣຸຓິໂກ, ຫິເຕສີ ສພ຺ພປາຓິນໍ;
ສມ຺ປຕ຺ເຕ ຕິຕ຺ຖິເຍ ສພ຺ເພ, ປຎ຺ຈສີເລ ປຕິຏ຺ຐປິ.
‘‘ເອວໍ ນິຣາກຸລໍ ອາສິ, ສຸຎ຺ຎຕໍ ຕິຕ຺ຖິເຍຫິ ຈ;
ວິຈິຕ຺ຕໍ ອຣຫນ຺ເຕຫິ, ວສີຠູເຕຫິ ຕາທິຠິ.
‘‘ຣຕນານຏ຺ຐປຎ຺ຎາສໍ ¶ , ອຸຄ຺ຄໂຕວ ມຫາມຸນິ;
ກຎ຺ຈນຄ຺ຆິຍສງ຺ກາໂສ, ພາຕ຺ຕິໍສວຣລກ຺ຂໂຓ.
‘‘ວສ຺ສສຕສຫສ຺ສານິ, ອາຍຸ ວິຊ຺ຊຕິ ຕາວເທ;
ຕາວຕາ ຕິຏ຺ຐມາໂນ ໂສ, ຕາເຣສິ ຊນຕໍ ພຫຸໍ.
‘‘ຕທາຫໍ ຫໍສວຕິຍໍ, ຊາຕາ ເສຏ຺ຐິກຸເລ ອຫຸໍ;
ນານາຣຕນປຊ຺ໂຊເຕ, ມຫາສຸຂສມປ຺ປິຕາ.
‘‘ອຸເປຕ຺ວາ ຕໍ ມຫາວີຣໍ, ອສ຺ໂສສິໍ ຘມ຺ມເທສນໍ;
ອມຕໍ ປຣມສ຺ສາທໍ, ປຣມຕ຺ຖນິເວທກໍ.
‘‘ຕທາ ນິມນ຺ຕຍິຕ຺ວານ, ສສງ຺ຆໍ ໂລກນາຍກໍ;
ທຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ມຫາທານໍ, ປສນ຺ນາ ເສຫິ ປາຓິຠິ.
‘‘ຌາຍິນີນໍ ¶ ຠິກ຺ຂຸນີນໍ, ອຄ຺ຄຏ຺ຐານມປຕ຺ຖຍິໍ;
ນິປຈ຺ຈ ສິຣສາ ຘີຣໍ, ສສງ຺ຆໍ ໂລກນາຍກໍ.
‘‘ຕທາ ອທນ຺ຕທມໂກ, ຕິໂລກສຣໂຓ ປຠູ;
ພ຺ຍາກາສິ ນຣສາຣຖິ, ‘ລຈ຺ຉເສ ຕໍ ສຸປຕ຺ຖິຕໍ.
‘‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ¶ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາທາ, ໂອຣສາ ຘມ຺ມນິມ຺ມິຕາ;
ນນ຺ທາຕິ ນາມ ນາເມນ, ເຫສ຺ສຕິ ສຕ຺ຖຸ ສາວິກາ’.
‘‘ຕໍ ¶ ສຸຕ຺ວາ ມຸທິຕາ ຫຸຕ຺ວາ, ຍາວຊີວໍ ຕທາ ຊິນໍ;
ເມຕ຺ຕຈິຕ຺ຕາ ປຣິຈຣິໍ, ປຈ຺ຈເຍຫິ ວິນາຍກໍ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ຕໂຕ ຈຸຕາ ຍາມມຄໍ, ຕໂຕຫໍ ຕຸສິຕໍ ຄຕາ [ອຄໍ (ສີ. ປີ. ກ.)];
ຕໂຕ ຈ ນິມ຺ມານຣຕິໍ, ວສວຕ຺ຕິປຸຣໍ ຕໂຕ [ຄຕາ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ຍຕ຺ຖ ຍຕ຺ຖູປປຊ຺ຊາມິ, ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ວາຫສາ;
ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ເຖວ ຣາຊູນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ.
‘‘ຕໂຕ ຈຸຕາ ມນຸສ຺ສຕ຺ເຕ, ຣາຊານໍ ຈກ຺ກວຕ຺ຕິນໍ;
ມຓ຺ຑລີນຎ຺ຈ ຣາຊູນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ.
‘‘ສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ¶ ອນຸໂຠຕ຺ວານ, ເທເວສຸ ມນຸເຊສຸ ຈ;
ສພ຺ພຕ຺ຖ ສຸຂິຕາ ຫຸຕ຺ວາ, ເນກກປ຺ເປສຸ ສໍສຣິໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ຠເວ ສມ຺ປຕ຺ເຕ, ສຸຣມ຺ເມ [ປຸຣສ຺ມິໍ (ສ຺ຍາ.)] ກປິລວ຺ຫເຍ;
ຣຎ຺ໂຎ ສຸທ຺ໂຘທນສ຺ສາຫໍ, ຘີຕາ ອາສິໍ ອນິນ຺ທິຕາ.
‘‘ສິຣິຍາ [ສິຣິໍວ (ສີ.), ຣໍສິຣິວ (ສ຺ຍາ.)] ຣູປິນິໍ ທິສ຺ວາ, ນນ຺ທິຕໍ ອາສິ ຕໍ ກຸລໍ;
ເຕນ ນນ຺ທາຕິ ເມ ນາມໍ, ສຸນ຺ທຣໍ ປວຣໍ ອຫຸ.
‘‘ຍຸວຕີນຎ຺ຈ ສພ຺ພາສໍ, ກລ຺ຍາຓີຕິ ຈ ວິສ຺ສຸຕາ;
ຕສ຺ມິມ຺ປິ ນຄເຣ ຣມ຺ເມ, ຐເປຕ຺ວາ ຕໍ ຍໂສຘຣໍ.
‘‘ເຊຏ຺ໂຐ ¶ ຠາຕາ ຕິໂລກຄ຺ໂຄ, ປຈ຺ຉິໂມ [ມຊ຺ຌິໂມ (ປີ.)] ອຣຫາ ຕຖາ;
ເອກາກິນີ ຄຫຏ຺ຐາຫໍ, ມາຕຣາ ປຣິໂຈທິຕາ.
‘‘‘ສາກິຍມ຺ຫິ ¶ ກຸເລ ຊາຕາ, ປຸຕ຺ເຕ ພຸທ຺ຘານຸຊາ ຕຸວໍ;
ນນ຺ເທນປິ ວິນາ ຠູຕາ, ອຄາເຣ ກິໍ ນຸ ອຈ຺ຉສິ.
‘‘‘ຊຣາວສານໍ ໂຍພ຺ພຎ຺ຎໍ, ຣູປໍ ອສຸຈິສມ຺ມຕໍ;
ໂຣຄນ຺ຕມປິຈາໂຣຄ຺ຍໍ, ຊີວິຕໍ ມຣຓນ຺ຕິກໍ.
‘‘‘ອິທມ຺ປິ ເຕ ສຸຠໍ ຣູປໍ, ສສີກນ຺ຕໍ ມໂນຫຣໍ;
ຠູສນານໍ ອລງ຺ກາຣໍ, ສິຣິສງ຺ຆາຏສນ຺ນິຠໍ.
‘‘‘ປຸຎ຺ຊິຕໍ ¶ ໂລກສາຣໍວ, ນຍນານໍ ຣສາຍນໍ;
ປຸຎ຺ຎານໍ ກິຕ຺ຕິຊນນໍ, ອຸກ຺ກາກກຸລນນ຺ທນໍ.
‘‘‘ນ ຈິເຣເນວ ກາເລນ, ຊຣາ ສມຘິເສສ຺ສຕິ [ສມຠິໂຠສ຺ສຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ສມຘິເຫສ຺ສຕິ (ປີ.)];
ວິຫາຍ ເຄຫໍ ກາຣຸຎ຺ເຎ [ກາຣຸຎ຺ເຎ (ສີ. ປີ.), ປາຣຍ຺ຫິໍ (ສ຺ຍາ.)], ຈຣ ຘມ຺ມມນິນ຺ທິເຕ’.
‘‘ສຸຕ຺ວາຫໍ ມາຕຸ ວຈນໍ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ;
ເທເຫນ ນ ຕຸ ຈິຕ຺ເຕນ, ຣູປໂຍພ຺ພນລາຬິຕາ.
‘‘ມຫຕາ ຈ ປຍຕ຺ເຕນ, ຌານຊ຺ເຌນ ປຣໍ ມມ;
ກາຕຸຎ຺ຈ ວທເຕ ມາຕາ, ນ ຈາຫໍ ຕຕ຺ຖ ອຸສ຺ສຸກາ.
‘‘ຕໂຕ ມຫາກາຣຸຓິໂກ, ທິສ຺ວາ ມໍ ກາມລາລສໍ [ກມລານນໍ (ສ຺ຍາ.)];
ນິພ຺ພິນ຺ທນຕ຺ຖໍ ຣູປສ຺ມິໍ, ມມ ຈກ຺ຂຸປເຖ ຊິໂນ.
‘‘ສເກນ ອານຸຠາເວນ, ອິຕ຺ຖິໍ ມາເປສິ ໂສຠິນິໍ;
ທສ຺ສນີຍໍ ສຸຣຸຈິຣໍ, ມມໂຕປິ ສຸຣູປິນິໍ.
‘‘ຕມຫໍ ¶ ¶ ວິມ຺ຫິຕາ ທິສ຺ວາ, ອຕິວິມ຺ຫິຕເທຫິນິໍ;
ຈິນ຺ຕຍິໍ ສຜລໍ ເມຕິ, ເນຕ຺ຕລາຠຎ຺ຈ ມານຸສໍ.
‘‘ຕມຫໍ ເອຫິ ສຸຠເຄ, ເຍນຕ຺ໂຖ ຕໍ ວເທຫິ ເມ;
ກຸລໍ ເຕ ນາມໂຄຕ຺ຕຎ຺ຈ, ວທ ເມ ຍທິ ເຕ ປິຍໍ.
‘ນ ¶ ວຎ຺ຈກາໂລ ສຸຠເຄ [ປຎ຺ຫກາໂລ ສຸຠເຓ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ອຸຈ຺ຉງ຺ເຄ ມໍ ນິວາສຍ;
ສີທນ຺ຕີວ ມມງ຺ຄານິ, ປສຸປ຺ປຍ ມຸຫຸຕ຺ຕກໍ’.
‘‘ຕໂຕ ສີສໍ ມມງ຺ເກ ສາ, ກຕ຺ວາ ສຍິ ສຸໂລຈນາ;
ຕສ຺ສາ ນລາເຏ ປຕິຕາ, ລຸທ຺ຘາ [ລູຕາ (ສ຺ຍາ.)] ປຣມທາຣຸຓາ.
‘‘ສຫ ຕສ຺ສາ ນິປາເຕນ, ປິຬກາ ອຸປປຊ຺ຊຖ;
ປຄ຺ຆຣິໍສຸ ປຠິນ຺ນາ ຈ, ກຸຓປາ ປຸພ຺ພໂລຫິຕາ.
‘‘ປຠິນ຺ນໍ ວທນຎ຺ຈາປິ, ກຸຓປໍ ປູຕິຄນ຺ຘນໍ;
ອຸທ຺ຘຸມາຕໍ ວິນິລຎ຺ຈ, ປຸພ຺ພຎ຺ຈາປິ ສຣີຣກໍ.
‘‘ສາ ປເວທິຕສພ຺ພງ຺ຄີ, ນິສ຺ສສນ຺ຕີ ມຸຫຸໍ ມຸຫຸໍ;
ເວທຍນ຺ຕີ ສກໍ ທຸກ຺ຂໍ, ກຣຸຓໍ ປຣິເທວຍິ.
‘‘‘ທຸກ຺ເຂນ ¶ ທຸກ຺ຂິຕາ ໂຫມິ, ຜຸສຍນ຺ຕິ ຈ ເວທນາ;
ມຫາທຸກ຺ເຂ ນິມຸຄ຺ຄມ຺ຫິ, ສຣຓໍ ໂຫຫິ ເມ ສຂີ’.
‘‘‘ກຸຫິໍ ວທນໂສຠໍ ເຕ, ກຸຫິໍ ເຕ ຕຸງ຺ຄນາສິກາ;
ຕມ຺ພພິມ຺ພວໂຣຏ຺ຐໍ ເຕ, ວທນໍ ເຕ ກຸຫິໍ ຄຕໍ.
‘‘‘ກຸຫິໍ ສສີນິຠໍ ວຓ຺ຓໍ, ກມ຺ພຸຄີວາ ກຸຫິໍ ຄຕາ;
ໂທຬາໂລລາວ [ທາມາມາລຎ຺ຈ (ສ຺ຍາ.), ໂທໂລລຸລ຺ລາວ (ກ.)] ເຕ ກຓ຺ຓາ, ເວວຓ຺ຓໍ ສມຸປາຄຕາ.
‘‘‘ມກຸຬຂາຣກາກາຣາ ¶ [ມກຸລມ຺ພຸຣູຫາກາຣາ (ສີ.), ມກຸຬປທຸມາກາຣາ (ສ຺ຍາ.)], ກລິກາວ [ກລສາວ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ປໂຍຘຣາ;
ປຠິນ຺ນາ ປູຕິກຸຓປາ, ທຸຏ຺ຐຄນ຺ຘິຕ຺ຕມາຄຕາ.
‘‘‘ເວທິມຊ຺ຌາວ ສຸສ຺ໂສຓີ [ຕນຸມຊ຺ຌາ ປຸຖຸສ຺ໂສຓີ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ເວທິມຊ຺ຌາ ປຸຖຸສ຺ໂສຓີ (ປີ.)], ສູນາວ ນີຕກິພ຺ພິສາ;
ຊາຕາ ອເມຊ຺ຌຠຣິຕາ, ອໂຫ ຣູປມສສ຺ສຕໍ.
‘‘‘ສພ຺ພໍ ສຣີຣສຎ຺ຊາຕໍ, ປູຕິຄນ຺ຘໍ ຠຍານກໍ;
ສຸສານມິວ ພີຠຈ຺ຉໍ, ຣມນ຺ເຕ ຍຕ຺ຖ ພາລິສາ’.
‘‘ຕທາ ¶ ມຫາກາຣຸຓິໂກ, ຠາຕາ ເມ ໂລກນາຍໂກ;
ທິສ຺ວາ ສໍວິຄ຺ຄຈິຕ຺ຕໍ ມໍ, ອິມາ ຄາຖາ ອຠາສຖ.
‘‘‘ອາຕຸຣໍ ¶ ກຸຓປໍ ປູຕິໍ, ປສ຺ສ ນນ຺ເທ ສມຸສ຺ສຍໍ;
ອສຸຠາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ຠາເວຫິ, ເອກຄ຺ຄໍ ສຸສມາຫິຕໍ.
‘‘‘ຍຖາ ອິທໍ ຕຖາ ເອຕໍ, ຍຖາ ເອຕໍ ຕຖາ ອິທໍ;
ທຸຄ຺ຄນ຺ຘໍ ປູຕິກໍ ວາຕິ, ພາລານໍ ອຠິນນ຺ທິຕໍ.
‘‘‘ເອວເມຕໍ ອເວກ຺ຂນ຺ຕີ, ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວມຕນ຺ທິຕາ;
ຕໂຕ ສກາຍ ປຎ຺ຎາຍ, ອຠິນິພ຺ພິຊ຺ຌ ທກ຺ຂສິ’.
‘‘ຕໂຕຫໍ ອຕິສໍວິຄ຺ຄາ, ສຸຕ຺ວາ ຄາຖາ ສຸຠາສິຕາ;
ຕຕ຺ຣຏ຺ຐິຕາວຫໍ ສນ຺ຕີ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ.
‘‘ຍຕ຺ຖ ຍຕ຺ຖ ນິສິນ຺ນາຫໍ, ສທາ ຌານປຣາຍນາ;
ຊິໂນ ຕສ຺ມິໍ ຄຸເຓ ຕຸຏ຺ໂຐ, ເອຕທຄ຺ເຄ ຐເປສິ ມໍ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ¶ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ນນ຺ທາ ຠິກ຺ຂຸນີ ຊນປທກລ຺ຍາຓີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ນນ຺ທາເຖຣິຍາປທານໍ ປຎ຺ຈມໍ.
໖. ໂສຓາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ມານ ປາຣຄູ;
ອິໂຕ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ນາຍໂກ.
‘‘ຕທາ ເສຏ຺ຐິກຸເລ ຊາຕາ, ສຸຂິຕາ ປູຊິຕາ ປິຍາ;
ອຸເປຕ຺ວາ ຕໍ ມຸນິວຣໍ, ອສ຺ໂສສິໍ ມຘຸຣໍ ວຈໍ.
‘‘ອາຣທ຺ຘວີຣິຍານຄ຺ຄໍ, ວຓ຺ເຓສິ [ວຓ຺ເຓຕິ (ສ຺ຍາ.)] ຠິກ຺ຂຸນິໍ ຊິໂນ;
ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຸທິຕາ ຫຸຕ຺ວາ, ກາຣໍ ກຕ຺ວານ ສຕ຺ຖຸໂນ.
‘‘ອຠິວາທິຍ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ຐານໍ ຕໍ ປຕ຺ຖຍິໍ ຕທາ;
ອນຸໂມທິ ມຫາວີໂຣ, ‘ສິຊ຺ຌຕໍ ປຓິຘີ ຕວ.
‘‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ¶ ¶ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາທາ, ໂອຣສາ ຘມ຺ມນິມ຺ມິຕາ;
ໂສຓາຕິ ນາມ ນາເມນ, ເຫສ຺ສຕິ ສຕ຺ຖຸ ສາວິກາ’.
‘‘ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຸທິຕາ ຫຸຕ຺ວາ, ຍາວຊີວໍ ຕທາ ຊິນໍ;
ເມຕ຺ຕຈິຕ຺ຕາ ປຣິຈຣິໍ, ປຈ຺ຈເຍຫິ ວິນາຍກໍ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ຈ ຠເວ ທານິ, ຊາຕາ ເສຏ຺ຐິກຸເລ ອຫໍ;
ສາວຕ຺ຖິຍໍ ປຸຣວເຣ, ອິທ຺ເຘ ຜີເຕ ມຫທ຺ຘເນ.
‘‘ຍທາ ¶ ຈ ໂຍພ຺ພນປ຺ປຕ຺ຕາ, ຄນ຺ຕ຺ວາ ປຕິກຸລໍ ອຫໍ;
ທສ ປຸຕ຺ຕານິ ອຊນິໍ, ສຸຣູປານິ ວິເສສໂຕ.
‘‘ສຸເຂຘິຕາ ຈ ເຕ ສພ຺ເພ, ຊນເນຕ຺ຕມໂນຫຣາ;
ອມິຕ຺ຕານມ຺ປິ ຣຸຈິຕາ, ມມ ປເຄວ ເຕ ປິຍາ.
‘‘ຕໂຕ ມຍ຺ຫໍ ອກາມາຍ, ທສປຸຕ຺ຕປຸຣກ຺ຂໂຕ;
ປພ຺ພຊິຕ຺ຖ ສ ເມ ຠຕ຺ຕາ, ເທວເທວສ຺ສ ສາສເນ.
‘‘ຕເທກິກາ ວິຈິນ຺ເຕສິໍ, ຊີວິເຕນາລມຕ຺ຖຸ ເມ;
ຈຕ຺ຕາຍ ປຕິປຸຕ຺ເຕຫິ, ວຸຑ຺ຒາຍ ຈ ວຣາກິຍາ.
‘‘ອຫມ຺ປິ ຕຕ຺ຖ ຄຈ຺ຉິສ຺ສໍ, ສມ຺ປຕ຺ໂຕ ຍຕ຺ຖ ເມ ປຕິ;
ເອວາຫໍ ຈິນ຺ຕຍິຕ຺ວານ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ.
‘‘ຕໂຕ ຈ ມໍ ຠິກ຺ຂຸນິໂຍ, ເອກໍ ຠິກ຺ຂຸນຸປສ຺ສເຍ;
ວິຫາຍ ຄຈ຺ຉຸໂມວາທໍ, ຕາເປຫິ ອຸທກໍ ອິຕິ.
‘‘ຕທາ ¶ ອຸທກມາຫິຕ຺ວາ, ໂອກິຣິຕ຺ວານ ກຸມ຺ຠິຍາ;
ຈຸລ຺ເລ ຐເປຕ຺ວາ ອາສີນາ, ຕໂຕ ຈິຕ຺ຕໍ ສມາທຫິໍ.
‘‘ຂນ຺ເຘ ອນິຈ຺ຈໂຕ ທິສ຺ວາ, ທຸກ຺ຂໂຕ ຈ ອນຕ຺ຕໂຕ;
ເຂເປຕ຺ວາ ອາສເວ ສພ຺ເພ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ.
‘‘ຕທາຄນ຺ຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂຸນິໂຍ, ອຸຓ຺ໂຫທກມປຸຈ຺ຉິສຸໍ;
ເຕໂຊຘາຕຸມຘິຏ຺ຐາຍ, ຂິປ຺ປໍ ສນ຺ຕາປຍິໍ ຊລໍ.
‘‘ວິມ຺ຫິຕາ ¶ ¶ ຕາ ຊິນວຣໍ, ເອຕມຕ຺ຖມສາວຍຸໍ;
ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຸທິໂຕ ນາໂຖ, ອິມໍ ຄາຖໍ ອຠາສຖ.
‘‘‘ໂຍ ຈ ວສ຺ສສຕໍ ຊີເວ, ກຸສີໂຕ ຫີນວີຣິໂຍ;
ເອກາຫໍ ຊີວິຕໍ ເສຍ຺ໂຍ, ວີຣິຍມາຣຠໂຕ ທຬ຺ຫໍ’.
‘‘ອາຣາຘິໂຕ ມຫາວີໂຣ, ມຍາ ສຸປ຺ປຏິປຕ຺ຕິຍາ;
ອາຣທ຺ຘວີຣິຍານຄ຺ຄໍ, ມມາຫ ສ ມຫາມຸນິ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ໂສຓາ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ໂສຓາເຖຣິຍາປທານໍ ຉຏ຺ຐໍ.
໗. ຠທ຺ທກາປິລານີເຖຣີອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ¶ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ມານ ປາຣຄູ [ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸມາ (ສີ. ປີ.)];
ອິໂຕ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ນາຍໂກ.
‘‘ຕທາຫຸ ຫໍສວຕິຍໍ, ວິເທໂຫ ນາມ ນາມໂຕ [ນາມໂກ (ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ເສຏ຺ຐີ ປຫູຕຣຕໂນ, ຕສ຺ສ ຊາຍາ ອໂຫສຫໍ.
‘‘ກທາຈິ ໂສ ນຣາທິຈ຺ຈໍ, ອຸເປຈ຺ຈ ສປຣິຊ຺ຊໂນ;
ຘມ຺ມມສ຺ໂສສິ ພຸທ຺ຘສ຺ສ, ສພ຺ພທຸກ຺ຂຠຍປ຺ປຫໍ [ທຸກ຺ຂກ຺ຂຍາວຫໍ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ສາວກໍ ຘຸຕວາທານໍ, ອຄ຺ຄໍ ກິຕ຺ເຕສິ ນາຍໂກ;
ສຸຕ຺ວາ ສຕ຺ຕາຫິກໍ ທານໍ, ທຕ຺ວາ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຕາທິໂນ.
‘‘ນິປຈ຺ຈ ສິຣສາ ປາເທ, ຕໍ ຐານມຠິປຕ຺ຖຍິໍ;
ສ ຫາສຍນ຺ໂຕ ປຣິສໍ, ຕທາ ຫິ ນຣປຸງ຺ຄໂວ.
‘‘ເສຏ຺ຐິໂນ ອນຸກມ຺ປາຍ, ອິມາ ຄາຖາ ອຠາສຖ;
‘ລຈ຺ຉເສ ປຕ຺ຖິຕໍ ຐານໍ, ນິພ຺ພຸໂຕ ໂຫຫິ ປຸຕ຺ຕກ.
‘‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ¶ ¶ ກປ຺ເປ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາໂທ, ໂອຣໂສ ຘມ຺ມນິມ຺ມິໂຕ;
ກສ຺ສໂປ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ເຫສ຺ສຕິ ສຕ຺ຖຸ ສາວໂກ’.
‘‘ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຸທິໂຕ ຫຸຕ຺ວາ, ຍາວຊີວໍ ຕທາ ຊິນໍ;
ເມຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ປຣິຈຣິ, ປຈ຺ຈເຍຫິ ວິນາຍກໍ.
‘‘ສາສນໍ ¶ ໂຊຕຍິຕ຺ວານ, ໂສ ມທ຺ທິຕ຺ວາ ກຸຕິຕ຺ຖິເຍ;
ເວເນຍ຺ຍໍ ວິນຍິຕ຺ວາ ຈ, ນິພ຺ພຸໂຕ ໂສ ສສາວໂກ.
‘‘ນິພ຺ພຸເຕ ¶ ຕມ຺ຫິ ໂລກຄ຺ເຄ, ປູຊນຕ຺ຖາຍ ສຕ຺ຖຸໂນ;
ຎາຕິມິຕ຺ເຕ ສມາເນຕ຺ວາ, ສຫ ເຕຫິ ອກາຣຍິ.
‘‘ສຕ຺ຕໂຍຊນິກໍ ຖູປໍ, ອຸພ຺ພິທ຺ຘໍ ຣຕນາມຍໍ;
ຊລນ຺ຕໍ ສຕຣໍສິໍວ, ສາລຣາຊໍວ ຜຸລ຺ລິຕໍ.
‘‘ສຕ຺ຕສຕສຫສ຺ສານິ, ປາຕິໂຍ [ຈາຕິໂຍ (ສ຺ຍາ.)] ຕຕ຺ຖ ກາຣຍິ;
ນຬຄ຺ຄີ ວິຍ ໂຊຕນ຺ຕີ [ໂຊຕນ຺ເຕ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ຣຕເນເຫວ ສຕ຺ຕຫິ.
‘‘ຄນ຺ຘເຕເລນ ປູເຣຕ຺ວາ, ທີປານຸຊ຺ຊລຍີ ຕຫິໍ;
ປູຊນຕ຺ຖາຍ [ປູຊຕ຺ຖາຍ (ສີ. ກ.)] ມເຫສິສ຺ສ, ສພ຺ພຠູຕານຸກມ຺ປິໂນ.
‘‘ສຕ຺ຕສຕສຫສ຺ສານິ, ປຸຓ຺ຓກຸມ຺ຠານິ ກາຣຍິ;
ຣຕເນເຫວ ປຸຓ຺ຓານິ, ປູຊນຕ຺ຖາຍ ມເຫສິໂນ.
‘‘ມຊ຺ເຌ ອຏ຺ຐຏ຺ຐກຸມ຺ຠີນໍ, ອຸສ຺ສິຕາ ກຎ຺ຈນຄ຺ຆິໂຍ;
ອຕິໂຣຈນ຺ຕິ ວຓ຺ເຓນ, ສຣເທວ ທິວາກໂຣ.
‘‘ຈຕຸທ຺ວາເຣສຸ ໂສຠນ຺ຕິ, ໂຕຣຓາ ຣຕນາມຍາ;
ອຸສ຺ສິຕາ ຜລກາ ຣມ຺ມາ, ໂສຠນ຺ຕິ ຣຕນາມຍາ.
‘‘ວິໂຣຈນ຺ຕິ ປຣິກ຺ຂິຕ຺ຕາ [ປຣິກ຺ຂາໂຍ (ສ຺ຍາ.)], ອວຏໍສາ ສຸນິມ຺ມິຕາ;
ອຸສ຺ສິຕານິ ປຏາການິ, ຣຕນານິ ວິໂຣຈເຣ.
‘‘ສຸຣຕ຺ຕໍ ສຸກຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ, ເຈຕິຍໍ ຣຕນາມຍໍ;
ອຕິໂຣຈຕິ ວຓ຺ເຓນ, ສສຎ຺ໂຌວ [ສສຊ຺ຌາວ (ສ຺ຍາ. ກ.), ສສຎ຺ຊາວ (ປີ.)] ທິວາກໂຣ.
‘‘ຖູປສ຺ສ ¶ ¶ ເວທິໂຍ ຕິສ຺ໂສ, ຫຣິຕາເລນ ປູຣຍິ;
ເອກໍ ມໂນສິລາເຍກໍ, ອຎ຺ຊເນນ ຈ ເອກິກໍ.
‘‘ປູຊໍ ¶ ເອຕາທິສໍ ຣມ຺ມໍ, ກາເຣຕ຺ວາ ວຣວາທິໂນ;
ອທາສິ ທານໍ ສງ຺ຆສ຺ສ, ຍາວຊີວໍ ຍຖາພລໍ.
‘‘ສຫາວ ເສຏ຺ຐິນາ ເຕນ, ຕານິ ປຸຎ຺ຎານິ ສພ຺ພໂສ;
ຍາວຊີວໍ ກຣິຕ຺ວານ, ສຫາວ ສຸຄຕິໍ ຄຕາ.
‘‘ສມ຺ປຕ຺ຕິໂຍນຸໂຠຕ຺ວານ, ເທວຕ຺ເຕ ອຖ ມານຸເສ;
ຉາຍາ ວິຍ ສຣີເຣນ, ສຫ ເຕເນວ ສໍສຣິໍ.
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ວິປສ຺ສີ ນາມ ນາຍໂກ;
ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ຈາຣຸທສ຺ສໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ມວິປສ຺ສໂກ.
‘‘ຕທາຍໍ ພນ຺ຘຸມຕິຍໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ສາຘຸສມ຺ມໂຕ;
ອຑ຺ໂຒ ສນ຺ໂຕ ຄຸເຓນາປິ [ສຕ຺ຖາຄເມນາສິ (ສີ.)], ຘເນນ ຈ ສຸທຸຄ຺ຄໂຕ.
‘‘ຕທາປິ ຕສ຺ສາຫໍ ອາສິໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓີ ສມເຈຕສາ;
ກທາຈິ ໂສ ທິຊວໂຣ, ສງ຺ຄເມສິ ມຫາມຸນິໍ.
‘‘ນິສິນ຺ນໍ ຊນກາຍມ຺ຫິ, ເທເສນ຺ຕໍ ອມຕໍ ປທໍ;
ສຸຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ ປມຸທິໂຕ, ອທາສິ ເອກສາຏກໍ.
‘‘ຆຣເມເກນ ວຕ຺ເຖນ, ຄນ຺ຕ຺ວາເນຕໍ ສ ມພ຺ຣວິ [ມມພ຺ຣວິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
‘ອນຸໂມທ ມຫາປຸຎ຺ຎໍ [ມຫາປຎ຺ເຎ (ສີ.), ມຫາປຸຎ຺ເຎ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ທິນ຺ນໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາຏກໍ’.
‘‘ຕທາຫໍ ອຎ຺ຊລິໍ ກຕ຺ວາ, ອນຸໂມທິໍ ສຸປີຓິຕາ [ສຸວິທິຕາ (ສ຺ຍາ.), ສຸປີຕິຍາ (ກ.)];
‘ສຸທິນ຺ໂນ ສາຏໂກ ສາມິ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສ ຕາທິໂນ’.
‘‘ສຸຂິໂຕ ¶ ສຊ຺ຊິໂຕ ຫຸຕ຺ວາ, ສໍສຣນ຺ໂຕ ຠວາຠເວ;
ພາຣາຓສິປຸເຣ ຣມ຺ເມ, ຣາຊາ ອາສິ ມຫີປຕິ.
‘‘ຕທາ ¶ ຕສ຺ສ ມເຫສີຫໍ, ອິຕ຺ຖິຄຸມ຺ພສ຺ສ ອຸຕ຺ຕມາ;
ຕສ຺ສາຕິ ທຍິຕາ [ຕສ຺ສາວິ ທຸຕິຍິກາ (ສ຺ຍາ.)] ອາສິໍ, ປຸພ຺ພສ຺ເນເຫນ ຠຕ຺ຕຸໂນ [ຈຸຕ຺ຕຣິ (ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)].
‘‘ປິຓ຺ຑາຍ ວິຈຣນ຺ເຕ ເຕ [ໂສ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ອຏ຺ຐ ປຈ຺ເຈກນາຍເກ;
ທິສ຺ວາ ປມຸທິໂຕ ຫຸຕ຺ວາ, ທຕ຺ວາ ປິຓ຺ຑໍ ມຫາຣຫໍ.
‘‘ປຸໂນ ນິມນ຺ຕຍິຕ຺ວານ, ກຕ຺ວາ ຣຕນມຓ຺ຑປໍ;
ກມ຺ມາເຣຫິ ກຕໍ ປຕ຺ຕໍ [ກຕໍ ຉຕ຺ຕໍ (ສີ.), ກຕມຏ຺ຐໍ (ສ຺ຍາ.)], ໂສວຓ຺ຓໍ ວຕ ຕຕ຺ຕກໍ.
‘‘ສມາເນຕ຺ວານ ເຕ ສພ຺ເພ, ເຕສໍ ທານມທາສິ ໂສ;
ໂສຓ຺ຓາສເນ ປວິຏ຺ຐານໍ, ປສນ຺ໂນ ເສຫິ ປາຓິຠິ.
‘‘ຕມ຺ປິ ¶ ທານໍ ສຫາທາສິໍ, ກາສິຣາເຊນຫໍ ຕທາ;
ປຸນາຫໍ ພາຣາຓສິຍໍ, ຊາຕາ ກາສິກຄາມເກ.
‘‘ກຸຏຸມ຺ພິກກຸເລ ¶ ຜີເຕ, ສຸຂິໂຕ ໂສ ສຠາຕຸໂກ;
ເຊຏ຺ຐສ຺ສ ຠາຕຸໂນ ຊາຍາ, ອໂຫສິໍ ສຸປຕິພ຺ພຕາ.
‘‘ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘໍ ທິສ຺ວານ, ກນິຍສ຺ສ ມມ ຠຕ຺ຕຸໂນ [ຠຕ຺ຕຸກນິຍໂສ (ສ຺ຍາ.)];
ຠາຄນ຺ນໍ ຕສ຺ສ ທຕ຺ວານ, ອາຄເຕ ຕມ຺ຫິ ປາວທິໍ.
‘‘ນາຠິນນ຺ທິຕ຺ຖ ໂສ ທານໍ, ຕໂຕ ຕສ຺ສ ອທາສຫໍ;
ອຸຂາ [ພຸທ຺ຘາ (ສ຺ຍາ.)] ອານິຍ ຕໍ ອນ຺ນໍ, ປຸໂນ ຕສ຺ເສວ ໂສ ອທາ.
‘‘ຕທນ຺ນໍ ຉຑ຺ຑຍິຕ຺ວານ, ທຸຏ຺ຐາ ພຸທ຺ຘສ຺ສຫໍ ຕທາ;
ປຕ຺ຕໍ ກລລປຸຓ຺ຓໍ ຕໍ, ອທາສິໍ ຕສ຺ສ ຕາທິໂນ.
‘‘ທາເນ ¶ ຈ ຄຫເຓ ເຈວ, ອປເຈ ປທຸເສປິ ຈ;
ສມຈິຕ຺ຕມຸຂໍ ທິສ຺ວາ, ຕທາຫໍ ສໍວິຊິໍ ຠຸສໍ.
‘‘ປຸໂນ ¶ ປຕ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ໂສຘຍິຕ຺ວາ ສຸຄນ຺ຘິນາ;
ປສນ຺ນຈິຕ຺ຕາ ປູເຣຕ຺ວາ, ສຆຕໍ ສກ຺ກຣໍ ອທໍ.
‘‘ຍຕ຺ຖ ຍຕ຺ຖູປປຊ຺ຊາມິ, ສຸຣູປາ ໂຫມິ ທານໂຕ;
ພຸທ຺ຘສ຺ສ ອປກາເຣນ, ທຸຄ຺ຄນ຺ຘາ ວທເນນ ຈ.
‘‘ປຸນ ກສ຺ສປວີຣສ຺ສ, ນິຘາຍນ຺ຕມ຺ຫິ ເຈຕິເຍ;
ໂສວຓ຺ຓໍ ອິຏ຺ຐກໍ ວຣໍ, ອທາສິໍ ມຸທິຕາ ອຫໍ.
‘‘ຈຕຸຊ຺ຊາເຕນ ຄນ຺ເຘນ, ນິຈຍິຕ຺ວາ ຕມິຏ຺ຐກໍ;
ມຸຕ຺ຕາ ທຸຄ຺ຄນ຺ຘໂທສມ຺ຫາ, ສພ຺ພງ຺ຄສຸສມາຄຕາ.
‘‘ສຕ຺ຕປາຕິສຫສ຺ສານິ, ຣຕເນເຫວ ສຕ຺ຕຫິ;
ກາເຣຕ຺ວາ ຆຕປູຣານິ, ວຏ຺ຏີນິ [ວຏ຺ຏີໂຍ (ສີ.)] ຈ ສຫສ຺ສໂສ.
‘‘ປກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ປທີເປຕ຺ວາ, ຐປຍິໍ ສຕ຺ຕປນ຺ຕິໂຍ;
ປູຊນຕ຺ຖໍ ໂລກນາຖສ຺ສ, ວິປ຺ປສນ຺ເນນ ເຈຕສາ.
‘‘ຕທາປິ ຕມ຺ຫິ ປຸຎ຺ຎມ຺ຫິ, ຠາຄິນີຍິ ວິເສສໂຕ;
ປຸນ ກາສີສຸ ສຎ຺ຊາໂຕ, ສຸມິຕ຺ຕາ ອິຕິ ວິສ຺ສຸໂຕ.
‘‘ຕສ຺ສາຫໍ ຠຣິຍາ ອາສິໍ, ສຸຂິຕາ ສຊ຺ຊິຕາ ປິຍາ;
ຕທາ ປຈ຺ເຈກມຸນິໂນ, ອທາສິໍ ຆນເວຐນໍ.
‘‘ຕສ຺ສາປິ ¶ ¶ ຠາຄິນີ ອາສິໍ, ໂມທິຕ຺ວາ ທານມຸຕ຺ຕມໍ;
ປຸນາປິ ກາສິຣຏ຺ຐມ຺ຫິ, ຊາໂຕ ໂກລິຍຊາຕິຍາ.
‘‘ຕທາ ¶ ໂກລິຍປຸຕ຺ຕານໍ, ສເຕຫິ ສຫ ປຎ຺ຈຫິ;
ປຎ຺ຈປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘານໍ, ສຕານິ ສມຸປຏ຺ຐຫິ.
‘‘ເຕມາສໍ ຕປ຺ປຍິຕ຺ວານ [ວາສຍິຕ຺ວານ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ອທາສິ ຈ ຕິຈີວເຣ [ຕິຈີວຣໍ (ສ຺ຍາ.)];
ຊາຍາ ຕສ຺ສ ຕທາ ອາສິໍ, ປຸຎ຺ຎກມ຺ມປຖານຸຄາ.
‘‘ຕໂຕ ¶ ຈຸໂຕ ອຫຸ ຣາຊາ, ນນ຺ໂທ ນາມ ມຫາຍໂສ;
ຕສ຺ສາປິ ມເຫສີ ອາສິໍ, ສພ຺ພກາມສມິທ຺ຘິນີ.
‘‘ຕທາ ຣາຊາ ຠວິຕ຺ວານ, ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ໂຕ ມຫີປຕິ;
ປທຸມວຕີປຸຕ຺ຕານໍ, ປຈ຺ເຈກມຸນິນໍ ຕທາ.
‘‘ສຕານິ ປຎ຺ຈນູນານິ, ຍາວຊີວໍ ອຸປຏ຺ຐຫິໍ;
ຣາຊຸຍ຺ຍາເນ ນິວາເສຕ຺ວາ, ນິພ຺ພຸຕານິ ຈ ປູຊຍິໍ.
‘‘ເຈຕິຍານິ ຈ ກາເຣຕ຺ວາ, ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ອຸໂຠ ມຍໍ;
ຠາເວຕ຺ວາ ອປ຺ປມຎ຺ຎາໂຍ, ພ຺ຣຫ຺ມໂລກໍ ອຄມ຺ຫເສ.
‘‘ຕໂຕ ຈຸໂຕ ມຫາຕິຕ຺ເຖ, ສຸຊາໂຕ ປິປ຺ຜລາຍໂນ;
ມາຕາ ສຸມນເທວີຕິ, ໂກສິໂຄຕ຺ໂຕ ທິໂຊ ປິຕາ.
‘‘ອຫໍ ມທ຺ເທ ຊນປເທ, ສາກລາຍ ປຸຣຸຕ຺ຕເມ;
ກປ຺ປິລສ຺ສ ທິຊສ຺ສາສິໍ, ຘີຕາ ມາຕາ ສຸຈີມຕິ.
‘‘ຆນກຎ຺ຈນພິມ຺ເພນ, ນິມ຺ມິນິຕ຺ວານ ມໍ ປິຕາ;
ອທາ ກສ຺ສປຘີຣສ຺ສ, ກາເມຫິ ວຊ຺ຊິຕສ຺ສມໍ.
‘‘ກທາຈິ ໂສ ກາຣຸຓິໂກ, ຄນ຺ຕ຺ວາ ກມ຺ມນ຺ຕເປກ຺ຂໂກ;
ກາກາທິເກຫິ ຂຊ຺ຊນ຺ເຕ, ປາເຓ ທິສ຺ວານ ສໍວິຊິ.
‘‘ຆເຣວາຫໍ ¶ ຕິເລ ຊາເຕ, ທິສ຺ວານາຕປຕາປເນ;
ກິມິ ກາເກຫິ ຂຊ຺ຊນ຺ເຕ, ສໍເວຄມລຠິໍ ຕທາ.
‘‘ຕທາ ໂສ ປພ຺ພຊີ ຘີໂຣ, ອຫໍ ຕມນຸປພ຺ພຊິໍ;
ປຎ຺ຈວສ຺ສານິ ນິວສິໍ, ປຣິພ຺ພາຊວເຕ [ປຣິພ຺ພາຊປເຖ (ສ຺ຍາ. ປີ.)] ອຫໍ.
‘‘ຍທາ ¶ ປພ຺ພຊິຕາ ອາສິ, ໂຄຕມີ ຊິນໂປສິກາ;
ຕທາຫໍ ຕມຸປຄນ຺ຕ຺ວາ, ພຸທ຺ເຘນ ອນຸສາສິຕາ.
‘‘ນ ¶ ຈິເຣເນວ ກາເລນ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ;
ອໂຫ ກລ຺ຍາຓມິຕ຺ຕຕ຺ຕໍ, ກສ຺ສປສ຺ສ ສິຣີມໂຕ.
‘‘ສຸໂຕ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ທາຍາໂທ, ກສ຺ສໂປ ສຸສມາຫິໂຕ;
ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ໂຍ ເວທິ, ສຄ຺ຄາປາຍຎ຺ຈ ປສ຺ສຕິ.
‘‘ອໂຖ ¶ ຊາຕິກ຺ຂຍໍ ປຕ຺ໂຕ, ອຠິຎ຺ຎາໂວສິໂຕ ມຸນິ;
ເອຕາຫິ ຕີຫິ ວິຊ຺ຊາຫິ, ເຕວິຊ຺ໂຊ ໂຫຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ.
‘‘ຕເຖວ ຠທ຺ທກາປິລານີ [ຠທ຺ທາກາປິລານີ (ສີ. ປີ.)], ເຕວິຊ຺ຊາ ມຈ຺ຈຸຫາຍິນີ;
ຘາເຣຕິ ອນ຺ຕິມໍ ເທຫໍ, ຊິຕ຺ວາ ມາຣໍ ສວາຫນໍ.
‘‘ທິສ຺ວາ ອາທີນວໍ ໂລເກ, ອຸໂຠ ປພ຺ພຊິຕາ ມຍໍ;
ຕ຺ຍມ຺ຫ ຂີຓາສວາ ທນ຺ຕາ, ສີຕິຠູຕາມ຺ຫ ນິພ຺ພຸຕາ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ຠທ຺ທກາປິລານີ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຠທ຺ທກາປິລານີເຖຣິຍາປທານໍ ສຕ຺ຕມໍ.
໘. ຍໂສຘຣາເຖຣີອປທານໍ
ເອກສ຺ມິໍ ສມເຍ ຣມ຺ເມ, ອິທ຺ເຘ ຣາຊຄເຫ ປຸເຣ;
ປພ຺ຠາຣມ຺ຫິ ວເຣກມ຺ຫິ, ວສນ຺ເຕ ນຣນາຍເກ.
ວສນ຺ຕິຍາ ຕມ຺ຫິ ນຄເຣ, ຣມ຺ເມ ຠິກ຺ຂຸນຸປສ຺ສເຍ;
ຍໂສຘຣາຠິກ຺ຂຸນິຍາ, ເອວໍ ອາສິ ວິຕກ຺ກິຕໍ.
‘‘ສຸທ຺ໂຘທໂນ ມຫາຣາຊາ, ໂຄຕມີ ຈ ປຊາປຕີ;
ອຠິຎ຺ຎາຕາ ມຫາເຖຣາ, ເຖຣິໂຍ ຈ ມຫິທ຺ຘິກາ.
‘‘ສນ຺ຕິໍ ¶ ຄຕາວ ອາສຸໍ ເຕ, ທີປຈ຺ຈີວ ນິຣາສວາ;
ໂລກນາເຖ ຘຣນ຺ເຕວ, ອຫມ຺ປິ ຈ ສິວໍ ປທໍ.
‘‘ຄມິສ຺ສາມີຕິ ¶ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ, ປສ຺ສນ຺ຕີ ອາຍຸມຕ຺ຕໂນ;
ປສ຺ສິຕ຺ວາ ອາຍຸສງ຺ຂາຣໍ, ຕທເຫວ ຂຍໍ ຄຕໍ.
‘‘ປຕ຺ຕຈີວຣມາທາຍ, ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ສກສ຺ສມາ;
ປຸຣກ຺ຂຕາ ຠິກ຺ຂຸນີຠິ, ສເຕຫິ ສຫສ຺ເສຫິ ສາ [ສຫ ປຎ຺ຈຫິ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ມຫິທ຺ຘິກາ ມຫາປຎ຺ຎາ, ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ ອຸປສງ຺ກມິ;
ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ, ສຕ຺ຖຸໂນ ຈກ຺ກລກ຺ຂເຓ;
ນິສິນ຺ນາ ເອກມນ຺ຕມ຺ຫິ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິ.
‘‘‘ອຏ຺ຐສຕ຺ຕຕິວສ຺ສາຫໍ, ປຈ຺ຉິໂມ ວຕ຺ຕເຕ ວໂຍ [ປຈ຺ຉິມາ ວຕ຺ຕຍິ ວຍາ (ສ຺ຍາ.)];
ປພ຺ຠາຣມ຺ຫິ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ອາໂຣເຈມິ ມຫາມຸນິ.
‘‘‘ປຣິປກ຺ໂກ ວໂຍ ມຍ຺ຫໍ, ປຣິຕ຺ຕໍ ມມ ຊີວິຕໍ;
ປຫາຍ ໂວ ຄມິສ຺ສາມິ, ກຕໍ ເມ ສຣຓມຕ຺ຕໂນ.
‘‘‘ວຍມ຺ຫິ ປຈ຺ຉິເມ ກາເລ, ມຣຓໍ ອຸປຣຸທ຺ຘຕິ;
ອຊ຺ຊຣຕ຺ຕິໍ ມຫາວີຣ, ປາປຸຓິສ຺ສາມິ ນິພ຺ພຸຕິໍ.
‘‘‘ນຕ຺ຖິ ຊາຕິ ຊຣາ ພ຺ຍາຘິ, ມຣຓຎ຺ຈ ມຫາມຸເນ;
ອຊຣາມຣຓໍ ປຸຣໍ, ຄມິສ຺ສາມິ ອສງ຺ຂຕໍ.
‘‘‘ຍາວຕາ ປຣິສາ ນາມ, ສມຸປາສນ຺ຕິ ສຕ຺ຖຸໂນ;
ອປຣາຘມຊານນ຺ຕີ [ສເຈ ເມຕ຺ຖິ (ສີ.), ປຊານນ຺ຕີ (ກ.)], ຂມນ຺ຕໍ ສມ຺ມຸຂາ ມຸເນ.
‘‘‘ສໍສຣິຕ຺ວາ ¶ ¶ ຈ ສໍສາເຣ, ຂລິຕຎ຺ເຈ ມມໍ ຕຍິ;
ອາໂຣເຈມິ ມຫາວີຣ, ອປຣາຘໍ ຂມສ຺ສຸ ເມ’.
‘‘ສຸຕ຺ວານ ວຈນໍ ຕສ຺ສາ, ມຸນິນ຺ໂທ ອິທມພ຺ຣວິ;
‘ກິມຸຕ຺ຕຣໍ ເຕ ວກ຺ຂາມິ, ນິພ຺ພານາຍ ວຊນ຺ຕິຍາ.
‘‘‘ອິທ຺ຘິຎ຺ຈາປິ ນິທສ຺ເສຫິ, ມມ ສາສນກາຣິເກ;
ປຣິສານຎ຺ຈ ສພ຺ພາສໍ, ກງ຺ຂໍ ຉິນ຺ທສ຺ສຸ ຍາວຕາ’.
‘‘ສຸຕ຺ວາ ຕໍ ມຸນິໂນ ວາຈໍ, ຠິກ຺ຂຸນີ ສາ ຍໂສຘຣາ;
ວນ຺ທິຕ຺ວາ ມຸນິຣາຊໍ ຕໍ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິ.
‘‘‘ຍໂສຘຣາ ¶ ອຫໍ ວີຣ, ອຄາເຣ ເຕ ປຊາປຕິ;
ສາກິຍມ຺ຫິ ກຸເລ ຊາຕາ, ອິຕ຺ຖິອງ຺ເຄ ປຕິຏ຺ຐິຕາ.
‘‘‘ຖີນໍ ສຕສຫສ຺ສານໍ, ນວຸຕີນໍ ຉທຸຕ຺ຕຣິ;
ອຄາເຣ ເຕ ອຫໍ ວີຣ, ປາໂມກ຺ຂາ ສພ຺ພາ ອິສ຺ສຣາ.
‘‘‘ຣູປາຈາຣຄຸຓູເປຕາ ¶ , ໂຍພ຺ພນຏ຺ຐາ ປິຍໍວທາ;
ສພ຺ພາ ມໍ ອປຈາຍນ຺ຕິ, ເທວຕາ ວິຍ ມານຸສາ.
‘‘‘ກຎ຺ຎາສຕສຫສ຺ສປມຸຂາ, ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕນິເວສເນ;
ສມານສຸຂທຸກ຺ຂຕາ, ເທວຕາ ວິຍ ນນ຺ທເນ.
‘‘‘ກາມຘາຕຸມຕິກ຺ກມ຺ມ [ກາມຘາຕຸມຕິກ຺ກນ຺ຕາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)], ສຓ຺ຐິຕາ ຣູປຘາຕຸຍາ;
ຣູເປນ ສທິສາ ນຕ຺ຖິ, ຐເປຕ຺ວາ ໂລກນາຍກໍ.
‘‘‘ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ, ອິທ຺ຘິໍ ທສ຺ເສສິ ສຕ຺ຖຸໂນ;
ເນກາ ນານາວິຘາກາຣາ, ມຫາອິທ຺ຘີປິ ທສ຺ສຍີ [ເອວມາທີນິ ວຕ຺ວານ, ອຸປຕິຕ຺ວານ ອມ຺ພຣໍ; ອິທ຺ຘີ ອເນກາ ທສ຺ເສສິ, ພຸທ຺ຘານຸຎ຺ຎາ ຍໂສຘຣາ; (ສີ.)].
‘‘‘ຈກ຺ກວາຬສມໍ ກາຍໍ, ສີສໍ ອຸຕ຺ຕຣໂຕ ກຸຣຸ;
ອຸໂຠ ປກ຺ຂາ ທຸເວ ທີປາ, ຊມ຺ພຸທີປໍ ສຣີຣໂຕ.
‘‘‘ທກ຺ຂິຓຎ຺ຈ ສຣໍ ປິຎ຺ຉໍ, ນານາສາຂາ ຕຸ ປຕ຺ຕກາ;
ຈນ຺ທຎ຺ຈ ສູຣິຍຎ຺ຈກ຺ຂິ, ເມຣຸປພ຺ພຕໂຕ ສິຂໍ.
‘‘‘ຈກ຺ກວາລຄິຣິໍ ¶ ຕຸຓ຺ຑໍ, ຊມ຺ພຸຣຸກ຺ຂໍ ສມູລກໍ;
ພີຊມານາ ອຸປາຄນ຺ຕ຺ວາ, ວນ຺ທນ຺ຕີ ໂລກນາຍກໍ.
‘‘‘ຫຕ຺ຖິວຓ຺ຓໍ ຕເຖວສ຺ສໍ, ປພ຺ພຕໍ ຊລຘິໍ ຕຖາ;
ຈນ຺ທິມໍ ສູຣິຍໍ ເມຣຸໍ, ສກ຺ກວຓ຺ຓຎ຺ຈ ທສ຺ສຍິ.
‘‘‘ຍໂສຘຣາ ¶ ອຫໍ ວີຣ, ປາເທ ວນ຺ທາມິ ຈກ຺ຂຸມ;
ສຫສ຺ສໂລກຘາຕູນໍ, ຜຸລ຺ລປທ຺ເມນ ຉາທຍິ.
‘‘‘ພ຺ຣຫ຺ມວຓ຺ຓຎ຺ຈ ມາເປຕ຺ວາ, ຘມ຺ມໍ ເທເສສິ ສຸຎ຺ຎຕໍ;
ຍໂສຘຣາ ອຫໍ ວີຣ, ປາເທ ວນ຺ທາມິ ຈກ຺ຂຸມ.
‘‘‘ອິທ຺ຘີສຸ ຈ ວສີ ໂຫມິ, ທິພ຺ພາຍ ໂສຕຘາຕຸຍາ;
ເຈໂຕປຣິຍຎາຓສ຺ສ, ວສີ ໂຫມິ ມຫາມຸນິ.
‘‘‘ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ¶ ຊານາມິ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິໂສຘິຕໍ;
ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີຓາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘‘ອຕ຺ຖຘມ຺ມນິຣຸຕ຺ຕີສຸ, ປຏິຠາເນ ຕເຖວ ຈ;
ຎາຓໍ ມຍ຺ຫໍ ມຫາວີຣ, ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ຕວ ສນ຺ຕິເກ.
‘‘‘ປຸພ຺ພານໍ ໂລກນາຖານໍ, ສງ຺ຄມໍ ເຕ ນິທສ຺ສິຕໍ [ສຸທສ຺ສິຕໍ (ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)];
ອຘິກາຣໍ ພຫຸໍ ມຍ຺ຫໍ, ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາມຸເນ.
‘‘‘ຍໍ ¶ ມຍ຺ຫໍ ປູຣິຕໍ ກມ຺ມໍ, ກຸສລໍ ສຣເສ ມຸເນ;
ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາວີຣ, ປຸຎ຺ຎໍ ອຸປຈິຕໍ ມຍາ.
‘‘‘ອຠພ຺ພຏ຺ຐາເນ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ, ວາຣຍິຕ຺ວາ ອນາຈຣໍ;
ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາວີຣ, ສຎ຺ຈຕ຺ຕໍ ຊີວິຕໍ ມຍາ.
‘‘‘ເນກໂກຏິສຫສ຺ສານິ ¶ , ຠຣິຍຕ຺ຖາຍທາສິ ມໍ;
ນ ຕຕ຺ຖ ວິມນາ ໂຫມິ, ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາມຸນິ.
‘‘‘ເນກໂກຏິສຫສ຺ສານິ, ອຸປກາຣາຍທາສິ ມໍ;
ນ ຕຕ຺ຖ ວິມນາ ໂຫມິ, ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາມຸນິ.
‘‘‘ເນກໂກຏິສຫສ຺ສານິ, ໂຠຊນຕ຺ຖາຍທາສິ ມໍ;
ນ ຕຕ຺ຖ ວິມນາ ໂຫມິ, ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາມຸນິ.
‘‘‘ເນກໂກຏິສຫສ຺ສານິ, ຊີວິຕານິ ປຣິຈ຺ຈຊິໍ;
ຠຍໂມກ຺ຂໍ ກຣິສ຺ສນ຺ຕິ, ທທາມິ ມມ ຊີວິຕໍ.
‘‘‘ອງ຺ຄຄເຕ [ອງ຺ເຄ ເອວໍ (ກ.)] ອລງ຺ກາເຣ, ວຕ຺ເຖ ນານາວິເຘ ພຫູ;
ອິຕ຺ຖິມຓ຺ເຑ ນ ຄູຫາມິ, ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາມຸນິ.
‘‘‘ຘນຘຎ຺ຎປຣິຈ຺ຈາຄໍ ¶ , ຄາມານິ ນິຄມານິ ຈ;
ເຂຕ຺ຕໍ ປຸຕ຺ຕາ ຈ ຘີຕາ ຈ, ປຣິຈ຺ຈຕ຺ຕາ ມຫາມຸນິ.
‘‘‘ຫຕ຺ຖີ ອສ຺ສາ ຄວາ ຈາປິ, ທາສິໂຍ ປຣິຈາຣິກາ;
ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາວີຣ, ປຣິຈ຺ຈຕ຺ຕາ ອສງ຺ຂິຍາ.
‘‘‘ຍໍ ມຍ຺ຫໍ ປຏິມນ຺ເຕສິ [ປຕິມນ຺ເຕສິ (ສີ.)], ທານໍ ທສ຺ສາມິ ຍາຈເກ;
ວິມນໍ ເມ ນ ປສ຺ສາມິ, ທທໂຕ ທານມຸຕ຺ຕມໍ.
‘‘‘ນານາວິຘໍ ¶ ພຫຸໍ ທຸກ຺ຂໍ, ສໍສາເຣ ຈ ພຫຸພ຺ພິເຘ;
ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາວີຣ, ອນຸຠຸຕ຺ຕໍ ອສງ຺ຂິຍໍ.
‘‘‘ສຸຂປ຺ປຕ຺ຕານຸໂມທາມິ, ນ ຈ ທຸກ຺ເຂສຸ ທຸມ຺ມນາ;
ສພ຺ພຕ຺ຖ ຕຸລິຕາ ໂຫມິ, ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາມຸນິ.
‘‘‘ອນຸມຄ຺ເຄນ ¶ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ຍໍ ຘມ຺ມໍ ອຠິນີຫຣິ;
ອນຸໂຠຕ຺ວາ ສຸຂໍ ທຸກ຺ຂໍ, ປຕ຺ໂຕ ໂພຘິໍ ມຫາມຸນິ.
‘‘‘ພ຺ຣຫ຺ມເທວຎ຺ຈ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ໂຄຕມໍ ໂລກນາຍກໍ;
ອຎ຺ເຎສໍ ໂລກນາຖານໍ, ສງ຺ຄມໍ ເຕ ພຫຸໍ ມຍາ.
‘‘‘ອຘິກາຣໍ ¶ ພຫຸໍ ມຍ຺ຫໍ, ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາມຸນິ;
ຄເວສໂຕ ພຸທ຺ຘຘມ຺ເມ, ອຫໍ ເຕ ປຣິຈາຣິກາ.
‘‘‘ກປ຺ເປ ຈ ສຕສຫສ຺ເສ, ຈຕຸໂຣ ຈ ອສງ຺ຂິເຍ;
ທີປງ຺ກໂຣ ມຫາວີໂຣ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ໂລກນາຍໂກ.
‘‘‘ປຈ຺ຈນ຺ຕເທສວິສເຍ, ນິມນ຺ເຕຕ຺ວາ ຕຖາຄຕໍ;
ຕສ຺ສ ອາຄມນໍ ມຄ຺ຄໍ, ໂສເຘນ຺ຕິ ຕຸຏ຺ຐມານສາ.
‘‘‘ເຕນ ກາເລນ ໂສ ອາສິ, ສຸເມໂຘ ນາມ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ;
ມຄ຺ຄຎ຺ຈ ປຏິຍາເທສິ, ອາຍໂຕ [ອາຍຕໍ (ສີ.)] ສພ຺ພທສ຺ສິໂນ.
‘‘‘ເຕນ ກາເລນຫໍ ອາສິໍ, ກຎ຺ຎາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສມ຺ຠວາ;
ສຸມິຕ຺ຕານາມ ນາເມນ, ອຸປຄຈ຺ຉິໍ ສມາຄມໍ.
‘‘‘ອຏ຺ຐ ອຸປ຺ປລຫຕ຺ຖານິ, ປູຊນຕ຺ຖາຍ ສຕ຺ຖຸໂນ;
ອາທາຍ ຊນສໍມຊ຺ເຌ, ອທ຺ທສໍ ອິສິ ມຸຄ຺ຄຕໍ.
‘‘‘ຈິຣານຸຄຕໍ ¶ ທຍິຕໍ [ຈິຣານຸປຣິ ອາສີນໍ (ສີ.)], ອຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ມໂນຫຣໍ;
ທິສ຺ວາ ຕທາ ອມຎ຺ຎິສ຺ສໍ, ສຜລໍ ຊີວິຕໍ ມມ.
‘‘‘ປຣກ຺ກມໍ ຕໍ ສຜລໍ, ອທ຺ທສໍ ອິສິໂນ ຕທາ;
ປຸພ຺ພກມ຺ເມນ ສມ຺ພຸທ຺ເຘ, ຈິຕ຺ຕຎ຺ຈາປິ ປສີທິ ເມ.
‘‘‘ຠິຍ຺ໂຍ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທສິໍ, ອິເສ ອຸຄ຺ຄຕມານເສ;
ເທຍ຺ຍໍ ອຎ຺ຎໍ ນ ປສ຺ສາມິ, ເທມິ ປຸປ຺ຜານິ ເຕ ອິສິ.
‘‘‘ປຎ຺ຈຫຕ຺ຖາ ¶ ຕວ ໂຫນ຺ຕຸ, ຕໂຍ ໂຫນ຺ຕຸ ມມໍ ອິເສ;
ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ສມາ ໂຫນ຺ຕຸ, ໂພຘຕ຺ຖາຍ ຕວໍ ອິເສ’.
ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຠາຓວາຣໍ.
‘‘ອິສິ ຄເຫຕ຺ວາ ປຸປ຺ຜານິ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ ມຫາຍສໍ;
ປູເຊສິ ຊນສໍມຊ຺ເຌ, ໂພຘຕ຺ຖາຍ ມຫາອິສິ.
‘‘ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຊນສໍມຊ຺ເຌ, ທີປງ຺ກໂຣ ມຫາມຸນິ;
ວິຍາກາສິ ມຫາວີໂຣ, ອິສິ ມຸຄ຺ຄຕມານສໍ.
‘‘ອປຣິເມຍ຺ເຍ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ທີປງ຺ກໂຣ ມຫາມຸນິ;
ມມ ກມ຺ມໍ ວິຍາກາສິ, ອຸຊຸຠາວໍ ມຫາມຸນິ.
‘‘‘ສມຈິຕ຺ຕາ ¶ ສມກມ຺ມາ, ສມກາຣີ ຠວິສ຺ສຕິ;
ປິຍາ ເຫສ຺ສຕິ ກມ຺ເມນ, ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາອິສິ [ມຫາອິເສ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘‘ສຸທສ຺ສນາ ສຸປິຍາ ຈ, ມນາປາ ປິຍວາທິນີ;
ຕສ຺ສ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາທາ, ວິຫຣິສ຺ສຕິ ອິທ຺ຘິກາ.
‘‘‘ຍຖາປິ ຠຓ຺ຑສາມຸຄ຺ຄໍ, ອນຸຣກ຺ຂຕິ ສາມິໂນ;
ເອວໍ ກຸສລຘມ຺ມານໍ, ອນຸຣກ຺ຂິສ຺ສເຕ ອຍໍ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ເຕ [ຕສ຺ສ ຕໍ (ສ຺ຍາ.)] ອນຸກມ຺ປນ຺ຕີ, ປູຣຍິສ຺ສຕິ ປາຣມີ;
ສີໂຫວ ປຎ຺ຊຣໍ ເຠຕ຺ວາ [ຫິຕ຺ວາ (ສ຺ຍາ.), ເຫຕ຺ວາ (ປີ.)], ປາປຸຓິສ຺ສຕິ ໂພຘິຍໍ’.
‘‘ອປຣິເມຍ຺ເຍ ¶ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ມໍ ພຸທ຺ໂຘ ວິຍາກຣີ;
ຕໍ ວາຈໍ ອນຸໂມເທນ຺ຕີ, ເອວໍກາຣີ ຠວິໍ ອຫໍ.
‘‘ຕສ຺ສ ¶ ກມ຺ມສ຺ສ ສຸກຕສ຺ສ, ຕຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາທຍິໍ;
ເທວມນຸສ຺ສກໍ ໂຍນິໍ, ອນຸໂຠຕ຺ວາ ອສງ຺ຂິຍໍ.
‘‘ສຸຂທຸກ຺ເຂນຸໂຠຕ຺ວາຫໍ, ເທເວສຸ ມານຸເສສຸ ຈ;
ປຈ຺ຉິເມ ຠເວ ສມ຺ປຕ຺ເຕ, ອຊາຍິໍ ສາກິເຍ ກຸເລ.
‘‘ຣູປວຕີ ໂຠຄວຕີ, ຍສສີລວຕີ ຕໂຕ;
ສພ຺ພງ຺ຄສມ຺ປທາ ໂຫມິ, ກຸເລສຸ ອຠິສກ຺ກຕາ.
‘‘ລາຠໍ ¶ ສິໂລກໍ ສກ຺ກາຣໍ, ໂລກຘມ຺ມສມາຄມໍ;
ຈິຕ຺ຕຎ຺ຈ ທຸກ຺ຂິຕໍ ນຕ຺ຖິ, ວສາມິ ອກຸໂຕຠຍາ.
‘‘ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ, ຣຎ຺ໂຎ ອນ຺ເຕປຸເຣ ຕທາ;
ຂຕ຺ຕິຍານໍ ປຸເຣ ວີຣ, ອຸປກາຣຎ຺ຈ ນິທ຺ທິສິ.
‘‘ອຸປກາຣາ ຈ ຍາ ນາຣີ, ຍາ ຈ ນາຣີ ສຸເຂ ທຸເຂ;
ອຕ຺ຖກ຺ຂາຍີ ຈ ຍາ ນາຣີ, ຍາ ຈ ນາຣີນຸກມ຺ປິກາ.
‘‘ປຎ຺ຈໂກຏິສຕາ ພຸທ຺ຘາ, ນວໂກຏິສຕານິ ຈ;
ເອເຕສໍ ເທວເທວານໍ, ມຫາທານໍ ປວຕ຺ຕຍິໍ.
‘‘ອຘິກາຣໍ ມຫາ [ສທາ (ປີ.) ເອວມຸປຣິປິ] ມຍ຺ຫໍ, ຘມ຺ມຣາຊ ສຸໂຓຫິ ເມ;
ເອກາທສໂກຏິສຕາ, ພຸທ຺ຘາ ທ຺ວາທສ ໂກຏິໂຍ [ໂຫນ຺ຕິ ໂລກຄ຺ຄນາຍກາ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ປຓ຺ຓາໂກຏິສຕານິ ຈ (ປີ.)].
‘‘ເອເຕສໍ ເທວເທວານໍ, ມຫາທານໍ ປວຕ຺ຕຍິໍ;
ອຘິກາຣໍ ມຫາ ມຍ຺ຫໍ, ຘມ຺ມຣາຊ ສຸໂຓຫິ ເມ.
‘‘‘ວີສໂກຏິສຕາ ¶ ¶ ພຸທ຺ຘາ, ຕິໍສໂກຏິສຕານິ ຈ;
ເອເຕສໍ ເທວເທວານໍ, ມຫາທານໍ ປວຕ຺ຕຍິໍ.
‘‘‘ອຘິກາຣໍ ມຫາ ມຍ຺ຫໍ, ຘມ຺ມຣາຊ ສຸໂຓຫິ ເມ;
ຈຕ຺ຕາລີສໂກຏິສຕາ, ປຎ຺ຎາສ ໂກຏິສຕານິ ຈ.
‘‘‘ເອເຕສໍ ¶ ເທວເທວານໍ, ມຫາທານໍ ປວຕ຺ຕຍິໍ;
ອຘິກາຣໍ ມຫາ ມຍ຺ຫໍ, ຘມ຺ມຣາຊ ສຸໂຓຫິ ເມ.
‘‘‘ສຏ຺ຐິໂກຏິສຕາ ພຸທ຺ຘາ, ສຕ຺ຕຕິໂກຏິສຕານິ ຈ;
ເອເຕສໍ ເທວເທວານໍ, ມຫາທານໍ ປວຕ຺ຕຍິໍ.
‘‘‘ອຘິກາຣໍ ມຫາ ມຍ຺ຫໍ, ຘມ຺ມຣາຊ ສຸໂຓຫິ ເມ;
ອສີຕິໂກຏິສຕາ ພຸທ຺ຘາ, ນວຸຕິໂກຏິສຕານິ ຈ.
‘‘‘ເອເຕສໍ ເທວເທວານໍ, ມຫາທານໍ ປວຕ຺ຕຍິໍ;
ອຘິກາຣໍ ມຫາ ມຍ຺ຫໍ, ຘມ຺ມຣາຊ ສຸໂຓຫິ ເມ.
‘‘‘ໂກຏິສຕສຫສ຺ສານິ, ໂຫນ຺ຕິ ໂລກຄ຺ຄນາຍກາ;
ເອເຕສໍ ເທວເທວານໍ, ມຫາທານໍ ປວຕ຺ຕຍິໍ.
‘‘‘ອຘິກາຣໍ ¶ ມຫາ ມຍ຺ຫໍ, ຘມ຺ມຣາຊ ສຸໂຓຫິ ເມ;
ນວໂກຏິສຫສ຺ສານິ, ອປເຣ ໂລກນາຍກາ.
‘‘‘ເອເຕສໍ ເທວເທວານໍ, ມຫາທານໍ ປວຕ຺ຕຍິໍ;
ອຘິກາຣໍ ມຫາ ມຍ຺ຫໍ, ຘມ຺ມຣາຊ ສຸໂຓຫິ ເມ.
‘‘‘ໂກຏິສຕສຫສ຺ສານິ, ປຎ຺ຈາສີຕິມເຫສິນໍ;
ປຎ຺ຈາສີຕິໂກຏິສຕາ, ສຕ຺ຕຕິໍສາ ຈ ໂກຏິໂຍ.
‘‘‘ເອເຕສໍ ¶ ເທວເທວານໍ, ມຫາທານໍ ປວຕ຺ຕຍິໍ;
ອຘິກາຣໍ ມຫາ ມຍ຺ຫໍ, ຘມ຺ມຣາຊ ສຸໂຓຫິ ເມ.
‘‘‘ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘາ ວີຕຣາຄາ [ຘຸຕຣາຄາ (ປີ. ກ.)], ອຏ຺ຐຏ຺ຐມກໂກຏິໂຍ [ອຏ຺ຐມຕ຺ຕກ… (ສີ.), ອຏ຺ຐມຕ຺ຖກ… (ສ຺ຍາ.)];
ອຘິກາຣໍ ມຫາ ມຍ຺ຫໍ, ຘມ຺ມຣາຊ ສຸໂຓຫິ ເມ.
‘‘‘ຂີຓາສວາ ວີຕມລາ, ອສງ຺ຂິຍາ ພຸທ຺ຘສາວກາ;
ອຘິກາຣໍ ມຫາ ມຍ຺ຫໍ, ຘມ຺ມຣາຊ ສຸໂຓຫິ ເມ.
‘‘‘ເອວໍ ຘມ຺ເມ ສຸຈິຓ຺ຓານໍ, ສທາ ຘມ຺ມສ຺ສ ຈາຣິນໍ;
ຘມ຺ມຈາຣີ ສຸຂໍ ເສຕິ, ອສ຺ມິໍ ໂລເກ ປຣມ຺ຫິ ຈ.
‘‘‘ຘມ຺ມໍ ¶ ຈເຣ ສຸຈຣິຕໍ, ນ ນໍ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈເຣ;
ຘມ຺ມຈາຣີ ສຸຂໍ ເສຕິ, ອສ຺ມິໍ ໂລເກ ປຣມ຺ຫິ ຈ.
‘‘‘ນິພ຺ພິນ຺ທິຕ຺ວານ ສໍສາເຣ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ;
ສຫສ຺ສປຣິວາເຣນ, ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ອກິຎ຺ຈນາ.
‘‘‘ອຄາຣໍ ວິຊຫິຕ຺ວານ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ;
ອຑ຺ຒມາເສ ອສມ຺ປຕ຺ເຕ, ຈຕຸສຈ຺ຈມປາປຸຓິໍ.
‘‘‘ຈີວຣໍ ປິຓ຺ຑປາຕຎ຺ຈ, ປຈ຺ຈຍໍ ສຍນາສນໍ;
ອຸປເນນ຺ຕິ ພຫູ ຊນາ, ສາຄເຣເຍວ ອູມິໂຍ.
‘‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’.
‘‘ເອວໍ ພຫຸວິຘໍ ທຸກ຺ຂໍ, ສມ຺ປຕ຺ຕີ ຈ ພຫຸພ຺ພິຘາ;
ວິສຸທ຺ຘິຠາວໍ ສມ຺ປຕ຺ຕາ, ລຠາມິ ສພ຺ພສມ຺ປທາ.
‘‘ຍາ ¶ ທທາຕິ ສກຕ຺ຕານໍ, ປຸຎ຺ຎຕ຺ຖາຍ ມເຫສິໂນ;
ສຫາຍສມ຺ປທາ ໂຫນ຺ຕິ, ນິພ຺ພານປທມສງ຺ຂຕໍ.
‘‘ປຣິກ຺ຂີຓໍ ອຕີຕຎ຺ຈ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອນາຄຕໍ;
ສພ຺ພກມ຺ມໍ ມມໍ ຂີຓໍ, ປາເທ ວນ຺ທາມິ ຈກ຺ຂຸມ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ຍໂສຘຣາ ຠິກ຺ຂຸນີ ຠຄວໂຕ ສມ຺ມຸຂາ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຍໂສຘຣາເຖຣິຍາປທານໍ ອຏ຺ຐມໍ.
໙. ຍໂສຘຣາປມຸຂທສຠິກ຺ຂຸນີສຫສ຺ສອປທານໍ
‘‘ກປ຺ເປ ¶ ຈ ສຕສຫສ຺ເສ, ຈຕຸໂຣ ຈ ອສງ຺ຂິເຍ;
ທີປງ຺ກໂຣ ນາມ ຊິໂນ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ໂລກນາຍໂກ.
‘‘ທີປງ຺ກໂຣ ມຫາວີໂຣ, ວິຍາກາສິ ວິນາຍໂກ;
ສຸເມຘຎ຺ຈ ສຸມິຕ຺ຕຎ຺ຈ, ສມານສຸຂທຸກ຺ຂຕໍ.
‘‘ສເທວກຎ຺ຈ ¶ ປສ຺ສນ຺ໂຕ, ວິຈຣນ຺ໂຕ ສເທວກໍ;
ເຕສໍ ປກິຕ຺ຕເນ ອມ຺ເຫ, ອຸປຄມ຺ມ ສມາຄມໍ.
‘‘ອມ຺ຫໍ ¶ ສພ຺ພປຕິ ໂຫຫິ [ສພ຺ພາ ປຕີ ໂຫນ຺ຕິ (ປີ.)], ອນາຄຕສມາຄເມ;
ສພ຺ພາວ ຕຸຍ຺ຫໍ ຠຣິຍາ, ມນາປາ ປິຍວາທິກາ.
‘‘ທານໍ ສີລມຍໍ ສພ຺ພໍ, ຠາວນາ ຈ ສຸຠາວິຕາ;
ທີຆຣຕ຺ຕຎ຺ຈ ໂນ [ທີຆຣຕ຺ຕມິທໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ສພ຺ພໍ, ປຣິຈ຺ຈຕ຺ຕໍ ມຫາມຸເນ.
‘‘ຄນ຺ຘໍ ວິເລປນໍ ມາລໍ, ທີປຎ຺ຈ ຣຕນາມຍໍ;
ຍໍກິຎ຺ຈິ ປຕ຺ຖິຕໍ ສພ຺ພໍ, ປຣິຈ຺ຈຕ຺ຕໍ ມຫາມຸນິ.
‘‘ອຎ຺ຎໍ ວາປິ ກຕໍ ກມ຺ມໍ, ປຣິໂຠຄຎ຺ຈ ມານຸສໍ;
ທີຆຣຕ຺ຕຎ຺ຫິ ໂນ ສພ຺ພໍ, ປຣິຈ຺ຈຕ຺ຕໍ ມຫາມຸນິ.
‘‘ອເນກຊາຕິສໍສາຣໍ, ພຫຸໍ ປຸຎ຺ຎມ຺ປິ ໂນ ກຕໍ;
ອິສ຺ສຣມນຸໂຠຕ຺ວານ, ສໍສຣິຕ຺ວາ ຠວາຠເວ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ¶ ຠເວ ສມ຺ປຕ຺ເຕ, ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕນິເວສເນ;
ນານາກຸລູປປນ຺ນາໂຍ, ອຈ຺ຉຣາ ກາມວຓ຺ຓິນີ.
‘‘ລາຠຄ຺ເຄນ ຍສໍ ປຕ຺ຕາ, ປູຊິຕາ ສພ຺ພສກ຺ກຕາ;
ລາຠິໂຍ ອນ຺ນປານານໍ, ສທາ ສມ຺ມານິຕາ ມຍໍ.
‘‘ອຄາຣໍ ປຊຫິຕ຺ວານ, ປພ຺ພຊິມ຺ຫນຄາຣິຍໍ;
ອຑ຺ຒມາເສ ອສມ຺ປຕ຺ເຕ, ສພ຺ພາ ປຕ຺ຕາມ຺ຫ ນິພ຺ພຸຕິໍ.
‘‘ລາຠິໂຍ ອນ຺ນປານານໍ, ວຕ຺ຖເສນາສນານິ ຈ;
ອຸເປນ຺ຕິ ປຈ຺ຈຍາ ສພ຺ເພ, ສທາ ສກ຺ກຕປູຊິຕາ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ອມ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ວຕ ໂນ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ຍໂສຘຣາປມຸຂານິ ທສຠິກ຺ຂຸນີສຫສ຺ສານິ ຠຄວໂຕ ສມ຺ມຸຂາ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຍໂສຘຣາປມຸຂທສຠິກ຺ຂຸນີສຫສ຺ສາປທານໍ ນວມໍ.
໑໐. ຍໂສຘຣາປມຸຂອຏ຺ຐາຣສຠິກ຺ຂຸນີສຫສ຺ສອປທານໍ
‘‘ອຏ຺ຐາຣສສຫສ຺ສານິ ¶ , ຠິກ຺ຂຸນີ ສກ຺ຍສມ຺ຠວາ;
ຍໂສຘຣາປມຸຂານິ, ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ ອຸປສງ຺ກມຸໍ.
‘‘ອຏ຺ຐາຣສສຫສ຺ສານິ, ສພ຺ພາ ໂຫນ຺ຕິ ມຫິທ຺ຘິກາ;
ວນ຺ທນ຺ຕີ ມຸນິໂນ ປາເທ, ອາໂຣເຈນ຺ຕິ ຍຖາພລໍ.
‘‘‘ຊາຕິ ຂີຓາ ຊຣາ ພ຺ຍາຘິ, ມຣຓຎ຺ຈ ມຫາມຸນິ;
ອນາສວໍ ປທໍ ສນ຺ຕໍ, ອມຕໍ ຍາມ ນາຍກ.
‘‘‘ຂລິຕຎ຺ເຈ ປຸເຣ ອຕ຺ຖິ, ສພ຺ພາສມ຺ປິ ມຫາມຸນິ;
ອປຣາຘມຊານນ຺ຕີ, ຂມ ອມ຺ຫໍ ວິນາຍກ.
‘‘‘ອິທ຺ຘິຎ຺ຈາປິ ນິທສ຺ເສຖ, ມມ ສາສນກາຣິກາ;
ປຣິສານຎ຺ຈ ສພ຺ພາສໍ, ກງ຺ຂໍ ຉິນ຺ທຖ ຍາວຕາ.
‘‘‘ຍໂສຘຣາ ¶ ມຫາວີຣ, ມນາປາ ປິຍທສ຺ສນາ;
ສພ຺ພາ ¶ ຕຸຍ຺ຫໍ ມຫາວີຣ, ອຄາຣສ຺ມິໍ ປຊາປຕິ.
‘‘‘ຖີນໍ ສຕສຫສ຺ສານໍ, ນວຸຕີນໍ ຉທຸຕ຺ຕຣິ;
ອຄາເຣ ເຕ ມຍໍ ວີຣ, ປາໂມກ຺ຂາ ສພ຺ພາ ອິສ຺ສຣາ.
‘‘‘ຣູປາຈາຣຄຸຓູເປຕາ, ໂຍພ຺ພນຏ຺ຐາ ປິຍໍວທາ;
ສພ຺ພາ ໂນ ອປຈາຍນ຺ຕິ, ເທວຕາ ວິຍ ມານຸສາ.
‘‘‘ອຏ຺ຐາຣສສຫສ຺ສານິ, ສພ຺ພາ ສາກິຍສມ຺ຠວາ;
ຍໂສຘຣາສຫສ຺ສານິ, ປາໂມກ຺ຂາ ອິສ຺ສຣາ ຕທາ.
‘‘‘ກາມຘາຕຸມຕິກ຺ກມ຺ມ ¶ , ສຓ຺ຐິຕາ ຣູປຘາຕຸຍາ;
ຣູເປນ ສທິສາ ນຕ຺ຖິ, ສຫສ຺ສານໍ ມຫາມຸນິ.
‘‘‘ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ, ອິທ຺ຘິໍ ທສ຺ສໍສຸ ສຕ຺ຖຸໂນ;
ເນກາ ນານາວິຘາກາຣາ, ມຫາອິທ຺ຘີປິ ທສ຺ສຍຸໍ.
‘‘‘ຈກ຺ກວາຬສມໍ ກາຍໍ, ສີສໍ ອຸຕ຺ຕຣໂຕ ກຸຣຸ;
ອຸໂຠ ປກ຺ຂາ ທຸເວ ທີປາ, ຊມ຺ພຸທີປໍ ສຣີຣໂຕ.
‘‘‘ທກ຺ຂິຓຎ຺ຈ ສຣໍ ປິຎ຺ຉໍ, ນານາສາຂາ ຕຸ ປຕ຺ຕກາ;
ຈນ຺ທຎ຺ຈ ສູຣິຍຎ຺ຈກ຺ຂິ, ເມຣຸປພ຺ພຕໂຕ ສິຂໍ.
‘‘‘ຈກ຺ກວາຬຄິຣິໍ ¶ ຕຸຓ຺ຑໍ, ຊມ຺ພຸຣຸກ຺ຂໍ ສມູລກໍ;
ພີຊມານາ ອຸປາຄນ຺ຕ຺ວາ, ວນ຺ທນ຺ຕີ ໂລກນາຍກໍ.
‘‘‘ຫຕ຺ຖິວຓ຺ຓໍ ຕເຖວສ຺ສໍ, ປພ຺ພຕໍ ຊລຘິໍ ຕຖາ;
ຈນ຺ທຎ຺ຈ ສູຣິຍໍ ເມຣຸໍ, ສກ຺ກວຓ຺ຓຎ຺ຈ ທສ຺ສຍຸໍ.
‘‘‘ຍໂສຘຣາ ¶ ມຍໍ ວີຣ, ປາເທ ວນ຺ທາມ ຈກ຺ຂຸມ;
ຕວ ຈິຣປຠາເວນ, ນິປ຺ຜນ຺ນາ ນຣນາຍກ.
‘‘‘ອິທ຺ຘີສຸ ຈ ວສີ ໂຫມ, ທິພ຺ພາຍ ໂສຕຘາຕຸຍາ;
ເຈໂຕປຣິຍຎາຓສ຺ສ, ວສີ ໂຫມ ມຫາມຸເນ.
‘‘‘ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ຊານາມ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິໂສຘິຕໍ;
ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີຓາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘‘ອຕ຺ຖຘມ຺ມນິຣຸຕ຺ຕີສຸ, ປຏິຠາເນ ຕເຖວ ຈ;
ຎາຓໍ ອມ຺ຫໍ ມຫາວີຣ, ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ຕວ ສນ຺ຕິເກ.
‘‘‘ປຸພ຺ພານໍ ¶ ໂລກນາຖານໍ, ສງ຺ຄມໍ ໂນ ນິທສ຺ສິຕໍ;
ອຘິກາຣາ ພຫູ ອມ຺ຫໍ, ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາມຸເນ.
‘‘‘ຍໍ ອມ຺ຫໍ ປູຣິຕໍ ກມ຺ມໍ, ກຸສລໍ ສຣເສ ມຸເນ;
ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາວີຣ, ປຸຎ຺ຎານຸປຈິຕານິ ໂນ.
‘‘‘ອຠພ຺ພຏ຺ຐາເນ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ, ວາຣຍິມ຺ຫ ອນາຈຣໍ;
ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາວີຣ, ຈຕ຺ຕານິ ຊີວິຕານິ ໂນ [ສຎ຺ຈຕ຺ຕໍ ຊີວິຕມ຺ປິ ໂນ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘‘ເນກໂກຏິສຫສ຺ສານິ ¶ , ຠຣິຍຕ຺ຖາຍທາສິ ໂນ;
ນ ຕຕ຺ຖ ວິມນາ ໂຫມ, ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາມຸເນ.
‘‘‘ເນກໂກຏິສຫສ຺ສານິ, ອຸປກາຣາຍທາສິ ໂນ;
ນ ຕຕ຺ຖ ວິມນາ ໂຫມ, ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາມຸເນ.
‘‘‘ເນກໂກຏິສຫສ຺ສານິ, ໂຠຊນຕ຺ຖາຍທາສິ ໂນ;
ນ ຕຕ຺ຖ ວິມນາ ໂຫມ, ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາມຸເນ.
‘‘‘ເນກໂກຏິສຫສ຺ສານິ ¶ , ຊີວິຕານິ ຈຊິມ຺ຫເສ [ຈຊິມ຺ຫ ໂນ (ປີ. ກ.)];
ຠຍໂມກ຺ຂໍ ກຣິສ຺ສາມ, ຊີວິຕານິ ຈຊິມ຺ຫເສ.
‘‘‘ອງ຺ຄຄເຕ ອລງ຺ກາເຣ, ວຕ຺ເຖ ນານາວິເຘ ພຫູ;
ອິຕ຺ຖິຠຓ຺ເຑ ນ ຄູຫາມ, ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາມຸເນ.
‘‘‘ຘນຘຎ຺ຎປຣິຈ຺ຈາຄໍ ¶ , ຄາມານິ ນິຄມານິ ຈ;
ເຂຕ຺ຕໍ ປຸຕ຺ຕາ ຈ ຘີຕາ ຈ, ປຣິຈ຺ຈຕ຺ຕາ ມຫາມຸເນ.
‘‘‘ຫຕ຺ຖີ ອສ຺ສາ ຄວາ ຈາປິ, ທາສິໂຍ ປຣິຈາຣິກາ;
ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາວີຣ, ປຣິຈ຺ຈຕ຺ຕໍ ອສງ຺ຂິຍໍ.
‘‘‘ຍໍ ອມ຺ເຫ ປຏິມນ຺ເຕສິ, ທານໍ ທສ຺ສາມ ຍາຈເກ;
ວິມນໍ ໂນ ນ ປສ຺ສາມ, ທທໂຕ ທານມຸຕ຺ຕມໍ.
‘‘‘ນານາວິຘໍ ພຫຸໍ ທຸກ຺ຂໍ, ສໍສາເຣ ຈ ພຫຸພ຺ພິເຘ;
ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາວີຣ, ອນຸຠຸຕ຺ຕໍ ອສງ຺ຂິຍໍ.
‘‘‘ສຸຂປ຺ປຕ຺ຕານຸໂມທາມ, ນ ຈ ທຸກ຺ເຂສຸ ທຸມ຺ມນາ;
ສພ຺ພຕ຺ຖ ຕຸລິຕາ ໂຫມ, ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາມຸເນ.
‘‘‘ອນຸມຄ຺ເຄນ ¶ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ຍໍ ຘມ຺ມໍ ອຠິນີຫຣິ;
ອນຸໂຠຕ຺ວາ ສຸຂໍ ທຸກ຺ຂໍ, ປຕ຺ໂຕ ໂພຘິໍ ມຫາມຸເນ.
‘‘‘ພ຺ຣຫ຺ມເທວຎ຺ຈ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ໂຄຕມໍ ໂລກນາຍກໍ;
ອຎ຺ເຎສໍ ໂລກນາຖານໍ, ສງ຺ຄມໍ ເຕຫິ ໂນ ພຫູ.
‘‘‘ອຘິກາຣໍ ພຫຸໍ ອມ຺ເຫ, ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາມຸເນ;
ຄເວສໂຕ ພຸທ຺ຘຘມ຺ເມ, ມຍໍ ເຕ ປຣິຈາຣິກາ.
‘‘‘ກປ຺ເປ ¶ ຈ ສຕສຫສ຺ເສ, ຈຕຸໂຣ ຈ ອສງ຺ຂິເຍ;
ທີປງ຺ກໂຣ ມຫາວີໂຣ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ໂລກນາຍໂກ.
‘‘‘ປຈ຺ຈນ຺ຕເທສວິສເຍ, ນິມນ຺ເຕຕ຺ວາ ຕຖາຄຕໍ;
ຕສ຺ສ ອາຄມນໍ ມຄ຺ຄໍ, ໂສເຘນ຺ຕິ ຕຸຏ຺ຐມານສາ.
‘‘‘ເຕນ ¶ ກາເລນ ໂສ ອາສິ, ສຸເມໂຘ ນາມ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ;
ມຄ຺ຄຎ຺ຈ ປຏິຍາເທສິ, ອາຍໂຕ ສພ຺ພທສ຺ສິໂນ.
‘‘‘ເຕນ ກາເລນ ອຫຸມ຺ຫ, ສພ຺ພາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສມ຺ຠວາ;
ຖລູທຊານິ ປຸປ຺ຜານິ, ອາຫຣິມ຺ຫ ສມາຄມໍ.
‘‘‘ຕສ຺ມິໍ ໂສ ສມເຍ ພຸທ຺ໂຘ, ທີປງ຺ກໂຣ ມຫາຍໂສ;
ວິຍາກາສິ ມຫາວີໂຣ, ອິສິມຸຄ຺ຄຕມານສໍ.
‘‘‘ຈລຕີ ຣວຕີ ປຸຖວີ, ສງ຺ກມ຺ປຕິ ສເທວເກ;
ຕສ຺ສ ກມ຺ມໍ ປກິຕ຺ເຕນ຺ເຕ, ອິສິມຸຄ຺ຄຕມານສໍ.
‘‘‘ເທວກຎ຺ຎາ ¶ ມນຸສ຺ສາ ຈ, ມຍຎ຺ຈາປິ ສເທວກາ;
ນານາປູຊນີຍໍ ຠຓ຺ຑໍ, ປູຊຍິຕ຺ວານ ປຕ຺ຖຍຸໍ.
‘‘‘ເຕສໍ ພຸທ຺ໂຘ ວິຍາກາສິ, ໂຊຕິທີປ ສນາມໂກ;
ອຊ຺ຊ ເຍ ປຕ຺ຖິຕາ ອຕ຺ຖິ, ເຕ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ສມ຺ມຸຂາ.
‘‘‘ອປຣິເມຍ຺ເຍ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ໂນ ພຸທ຺ໂຘ ວິຍາກຣິ;
ຕໍ ວາຈມນຸໂມເທນ຺ຕາ, ເອວໍກາຣີ ອຫຸມ຺ຫ ໂນ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ສຸກຕສ຺ສ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາທຍຸໍ;
ເທວມານຸສິກໍ ໂຍນິໍ, ອນຸໂຠຕ຺ວາ ອສງ຺ຂິຍໍ.
‘‘‘ສຸຂທຸກ຺ເຂນຸໂຠຕ຺ວານ ¶ , ເທເວສຸ ມານຸເສສຸ ຈ;
ປຈ຺ຉິເມ ຠເວ ສມ຺ປຕ຺ເຕ, ຊາຕາມ຺ຫ ສາກິເຍ ກຸເລ.
‘‘‘ຣູປວຕີ ¶ ໂຠຄວຕີ, ຍສສີລວຕີ ຕໂຕ;
ສພ຺ພງ຺ຄສມ຺ປທາ ໂຫມ, ກຸເລສຸ ອຠິສກ຺ກຕາ.
‘‘‘ລາຠໍ ສິໂລກໍ ສກ຺ກາຣໍ, ໂລກຘມ຺ມສມາຄມໍ;
ຈິຕ຺ຕຎ຺ຈ ທຸກ຺ຂິຕໍ ນຕ຺ຖິ, ວສາມ ອກຸໂຕຠຍາ.
‘‘‘ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ, ຣຎ຺ໂຎ ອນ຺ເຕປຸເຣ ຕທາ;
ຂຕ຺ຕິຍານໍ ປຸເຣ ວີຣ [ຕາສໍ (ສ຺ຍາ.)], ອຸປກາຣຎ຺ຈ ນິທ຺ທິສິ.
‘‘‘ອຸປກາຣາ ຈ ຍາ ນາຣີ, ຍາ ຈ ນາຣີ ສຸເຂ ທຸເຂ;
ອຕ຺ຖກ຺ຂາຍີ ຈ ຍາ ນາຣີ, ຍາ ຈ ນາຣີນຸກມ຺ປິກາ.
‘‘‘ຘມ຺ມໍ ¶ ຈເຣ ສຸຈຣິຕໍ, ນ ນໍ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈເຣ;
ຘມ຺ມຈາຣີ ສຸຂໍ ເສຕິ, ອສ຺ມິໍ ໂລເກ ປຣມ຺ຫິ ຈ.
‘‘‘ອຄາຣໍ ວິຊຫິຕ຺ວານ, ປພ຺ພຊິມ຺ຫນຄາຣິຍໍ;
ອຑ຺ຒມາເສ ອສມ຺ປຕ຺ເຕ, ຈຕຸສຈ຺ຈໍ ຜຸສິມ຺ຫ ໂນ.
‘‘‘ຈີວຣໍ ປິຓ຺ຑປາຕຎ຺ຈ, ປຈ຺ຈຍໍ ສຍນາສນໍ;
ອຸປເນນ຺ຕິ ພຫູ ອມ຺ເຫ, ສາຄຣສ຺ເສວ ອູມິໂຍ.
‘‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ອມ຺ຫໍ [ມຍ຺ຫໍ (ສ຺ຍາ.), ອມ຺ຫາກໍ (ກ.)], ຠວາ ສພ຺ເພ ສມູຫຕາ;
ນາຄີວ ພນ຺ຘນໍ ເຉຕ຺ວາ, ວິຫຣາມ ອນາສວາ.
‘‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ໂນ ອາສິ, ມມ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ;
ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ¶ ຈຕສ຺ໂສ, ວິໂມກ຺ຂາປິ ຈ ອຏ຺ຐິເມ;
ຉຬຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’.
‘‘ເອວໍ ພຫຸວິຘໍ ທຸກ຺ຂໍ, ສມ຺ປຕ຺ຕີ ຈ ພຫຸພ຺ພິຘາ;
ວິສຸທ຺ຘຠາວໍ ສມ຺ປຕ຺ຕາ, ລຠາມ ສພ຺ພສມ຺ປທາ.
‘‘ຍາ ທທນ຺ຕິ ສກຕ຺ຕານໍ, ປຸຎ຺ຎຕ຺ຖາຍ ມເຫສິໂນ;
ສຫາຍສມ຺ປທາ ໂຫນ຺ຕິ, ນິພ຺ພານປທມສງ຺ຂຕໍ.
‘‘ປຣິກ຺ຂີຓໍ ອຕີຕຎ຺ຈ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອນາຄຕໍ;
ສພ຺ພກມ຺ມມ຺ປິ ໂນ ຂີຓໍ, ປາເທ ວນ຺ທາມ ຈກ຺ຂຸມ.
‘‘ນິພ຺ພານາຍ ¶ ວທນ຺ຕີນໍ, ກິໍ ໂວ ວກ຺ຂາມ ອຸຕ຺ຕຣິ;
ສນ຺ຕສງ຺ຂຕໂທສຎ຺ຫິ, ປປ຺ໂປຖ [ສນ຺ຕສງ຺ຂຕໂທໂສ ໂຍ, ປຊ຺ໂຊຕໍ (ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)] ອມຕໍ ປທໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ຍໂສຘຣາປມຸຂານິ ອຏ຺ຐາຣສຠິກ຺ຂຸນີສຫສ຺ສານິ ຠຄວໂຕ ສມ຺ມຸຂາ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຍໂສຘຣາປມຸຂອຏ຺ຐາຣສຠິກ຺ຂຸນີສຫສ຺ສາປທານໍ ທສມໍ.
ກຸຓ຺ຑລເກສີວຄ຺ໂຄ ຕຕິໂຍ.
ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –
ກຸຓ຺ຑລາ ໂຄຕມີ ເຈວ, ຘມ຺ມທິນ຺ນາ ຈ ສກຸລາ;
ວຣນນ຺ທາ ຈ ໂສຓາ ຈ, ກາປິລານີ ຍໂສຘຣາ.
ທສສຫສ຺ສຠິກ຺ຂຸນີ, ອຏ຺ຐາຣສສຫສ຺ສກາ;
ຄາຖາສຕານິ ຈຕ຺ຕາຣິ, ຉ ຈ ສຕ຺ຕຕິເມວ ຈ [ອຏ຺ຐສຕ຺ຕຕິເມວ ຈ (ສ຺ຍາ.)].
໔. ຂຕ຺ຕິຍາວຄ຺ໂຄ
໑. ຍສວຕີປມຸຂອຏ຺ຐາຣສຠິກ຺ຂຸນີສຫສ຺ສອປທານໍ
‘‘ຠວາ ¶ ¶ ¶ ¶ ສພ຺ເພ ປຣິກ຺ຂີຓາ, ຠວາ ສນ຺ຕິ ວິໂມຈິຕາ;
ສພ຺ພາສວາ ຈ ໂນ ນຕ຺ຖິ, ອາໂຣເຈມ ມຫາມຸເນ.
‘‘ປຸຣິມໍ ກຸສລໍ ກມ຺ມໍ [ປຣິກມ຺ມຎ຺ຈ ກຸສລໍ (ສ຺ຍາ.)], ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສາຘຸປຕ຺ຖິຕໍ;
ປຣິໂຠຄມຍໍ ທິນ຺ນໍ, ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາມຸເນ.
‘‘ພຸທ຺ຘປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘານໍ, ສາວການຎ຺ຈ ປຕ຺ຖິຕໍ [ພຸທ຺ຘານໍ ສາວການຎ຺ຈ (ສີ. ກ.)];
ປຣິໂຠຄມຍໍ ທິນ຺ນໍ, ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາມຸເນ.
‘‘ອຸຈ຺ຈນີຈມຍໍ ກມ຺ມໍ, ຠິກ຺ຂູນໍ ສາຘຸປຕ຺ຖິຕໍ;
ອຸຈ຺ຈາກຸລປຣິກມ຺ມໍ, ກຕເມຕໍ ມຫາມຸເນ [ກຕມ຺ເຫຫິ ມຫາມຸເນ (ສ຺ຍາ. ປີ.)].
‘‘ເຕເນວ ສຸກ຺ກມູເລນ, ໂຈທິຕາ ກມ຺ມສມ຺ປທາ;
ມານຸສິກມຕິກ຺ກນ຺ຕາ, ຊາຍິໍສຸ ຂຕ຺ຕິເຍ ກຸເລ.
‘‘ອຸປ຺ປຕ຺ເຕ ຈ ກເຕ ກມ຺ເມ, ຊາຕິຍາ ວາປິ ເອກໂຕ;
ປຈ຺ຉິເມ ເອກໂຕ ຊາຕາ, ຂຕ຺ຕິຍາ ກຸລສມ຺ຠວາ.
‘‘ຣູປວຕີ ໂຠຄວຕີ, ລາຠສກ຺ກາຣປູຊິຕາ;
ອນ຺ເຕປຸເຣ ມຫາວີຣ, ເທວານໍ ວິຍ ນນ຺ທເນ.
‘‘ນິພ຺ພິນ຺ທິຕ຺ວາ ອຄາຣມ຺ຫາ, ປພ຺ພຊິມ຺ຫນຄາຣິຍໍ;
ກຕິປາຫໍ ອຸປາທາຍ, ສພ຺ພາ ປຕ຺ຕາມ຺ຫ ນິພ຺ພຸຕິໍ.
‘‘ຈີວຣໍ ¶ ປິຓ຺ຑປາຕຎ຺ຈ, ປຈ຺ຈຍໍ ສຍນາສນໍ;
ອຸປເນນ຺ຕິ ພຫູ ອມ຺ເຫ, ສທາ ສກ຺ກຕປູຊິຕາ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ອມ຺ຫໍ, ຠວາ ສພ຺ເພ ສມູຫຕາ;
ນາຄີວ ພນ຺ຘນໍ ເຉຕ຺ວາ, ວິຫຣາມ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ໂນ ອາສິ, ມມ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ;
ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ¶ ຈຕສ຺ໂສ, ວິໂມກ຺ຂາປິ ຈ ອຏ຺ຐິເມ;
ຉຬຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ຍສວຕີປມຸຂານິ ຂຕ຺ຕິຍກຎ຺ຎາຠິກ຺ຂຸນິໂຍ ອຏ຺ຐາຣສສຫສ຺ສານິ ຠຄວໂຕ ສມ຺ມຸຂາ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຍສວຕີປມຸຂອຏ຺ຐາຣສຠິກ຺ຂຸນີສຫສ຺ສາປທານໍ ປຐມໍ.
໒. ຈຕຸຣາສີຕິຠິກ຺ຂຸນີສຫສ຺ສອປທານໍ
‘‘ຈຸລ຺ລາສີຕິສຫສ຺ສານິ ¶ , ພ຺ຣາຫ຺ມຎ຺ຎກຸລສມ຺ຠວາ [ພ຺ຣາຫ຺ມຓກຸລສມ຺ຠວາ (ສ຺ຍາ. ກ.)];
ສຸຂຸມາລຫຕ຺ຖປາທາ, ປຸເຣ ຕຸຍ຺ຫໍ ມຫາມຸເນ.
‘‘ເວສ຺ສສຸທ຺ທກຸເລ ຊາຕາ, ເທວາ ນາຄາ ຈ ກິນ຺ນຣາ;
ຈາຕຸທ຺ທີປາ ພຫູ ກຎ຺ຎາ, ປຸເຣ ຕຸຍ຺ຫໍ ມຫາມຸເນ.
‘‘ກາຈິ ປພ຺ພຊິຕາ ອຕ຺ຖິ, ສພ຺ພທສ຺ສາວິໂນ [ສຈ຺ຈທສ຺ສາວິໂນ (ສີ. ປີ.)] ຫູ;
ເທວາ ຈ ກິນ຺ນຣາ ນາຄາ, ຜຸສິສ຺ສນ຺ຕິ ອນາຄເຕ.
‘‘ອນຸໂຠຕ຺ວາ ຍສໍ ສພ຺ພໍ, ປຕ຺ວານ ສພ຺ພສມ຺ປທາ;
ຕຸມ຺ຫໍ ¶ [ຕ຺ວຍິ (ສີ. ປີ.)] ປສາທໍ ປຏິລທ຺ຘາ, ພຸຊ຺ຌິສ຺ສນ຺ຕິ ອນາຄເຕ.
‘‘ອມ຺ເຫ ພ຺ຣາຫ຺ມຓຘີຕາ ຕຸ, ພ຺ຣາຫ຺ມຎ຺ຎກຸລສມ຺ຠວາ;
ເປກ຺ຂໂຕ ໂນ [ລກ຺ຂຓາ ຈ (ສ຺ຍາ.)] ມຫາວີຣ, ປາເທ ວນ຺ທາມ ຈກ຺ຂຸມ.
‘‘ອຸປຫຕາ ຠວາ ສພ຺ເພ, ມູລຕຓ຺ຫາ ສມູຫຕາ;
ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ອນຸສຍາ, ປຸຎ຺ຎສງ຺ຂາຣທາລິຕາ.
‘‘ສມາຘິໂຄຈຣາ ສພ຺ພາ, ສມາປຕ຺ຕິວສີ ກຕາ;
ຌາເນນ ຘມ຺ມຣຕິຍາ, ວິຫຣິສ຺ສາມ ໂນ ສທາ.
‘‘ຠວເນຕ຺ຕິ ອວິຊ຺ຊາ ຈ, ສງ຺ຂາຣາປິ ຈ ເຂປິຕາ;
ສຸທຸທ຺ທສໍ ປທໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ອນຸຊານາຖ [ອນຸຊານິມ຺ຫ (ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)] ນາຍກ.
‘‘ອຸປກາຣາ ມມໍ ຕຸມ຺ເຫ, ທີຆຣຕ຺ຕໍ ກຕາວິໂນ;
ຈຕຸນ຺ນໍ ສໍສຍໍ ເຉຕ຺ວາ, ສພ຺ພາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ນິພ຺ພຸຕິໍ.
‘‘ວນ຺ທິຕ຺ວາ ¶ ¶ ມຸນິໂນ ປາເທ, ກຕ຺ວາ ອິທ຺ຘິວິກຸພ຺ພນໍ;
ກາຈິ ທສ຺ເສນ຺ຕິ ອາໂລກໍ, ອນ຺ຘກາຣມຖາປຣາ.
‘‘ທສ຺ເສນ຺ຕິ ຈນ຺ທສູຣິເຍ, ສາຄຣຎ຺ຈ ສມຈ຺ຉກໍ;
ສິເນຣຸໍ ປຣິຠຓ຺ຑຎ຺ຈ, ທສ຺ເສນ຺ຕິ ປາຣິຉຕ຺ຕກໍ.
‘‘ຕາວຕິໍສຎ຺ຈ ຠວນໍ, ຍາມໍ ທສ຺ເສນ຺ຕິ ອິທ຺ຘິຍາ;
ຕຸສິຕໍ ນິມ຺ມິເຕ ເທເວ, ວສວຕ຺ຕີ ມຫິສ຺ສເຣ.
‘‘ພ຺ຣຫ຺ມາໂນ ກາຈິ ທສ຺ເສນ຺ຕິ, ຈງ຺ກມຎ຺ຈ ມຫາຣຫໍ;
ພ຺ຣຫ຺ມວຓ຺ຓຎ຺ຈ ມາເປຕ຺ວາ, ຘມ຺ມໍ ເທເສນ຺ຕິ ສຸຎ຺ຎຕໍ.
‘‘ນານາວິກຸພ຺ພນໍ ກຕ຺ວາ, ອິທ຺ຘິໍ ທສ຺ສິຍ ສຕ຺ຖຸໂນ;
ທສ຺ສຍິໍສຸ ¶ ພລໍ ສພ຺ພາ, ປາເທ ວນ຺ທິໍສຸ ສຕ຺ຖຸໂນ.
‘‘ອິທ຺ຘີສຸ ¶ ຈ ວສີ ໂຫມ, ທິພ຺ພາຍ ໂສຕຘາຕຸຍາ;
ເຈໂຕປຣິຍຎາຓສ຺ສ, ວສີ ໂຫມ ມຫາມຸເນ.
‘‘ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ຊານາມ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິໂສຘິຕໍ;
ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີຓາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘ອຕ຺ຖຘມ຺ມນິຣຸຕ຺ຕີສຸ, ປຏິຠາເນ ຕເຖວ ຈ;
ຎາຓໍ ອມ຺ຫໍ ມຫາວີຣ, ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ຕວ ສນ຺ຕິເກ.
‘‘ປຸພ຺ພານໍ ໂລກນາຖານໍ, ສງ຺ຄມໍ ໂນ ນິທສ຺ສິຕໍ;
ອຘິກາຣໍ ພຫຸໍ ອມ຺ຫໍ, ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາມຸເນ.
‘‘ຍໍ ອມ຺ເຫຫິ ກຕໍ ກມ຺ມໍ, ກຸສລໍ ສຣ ຕໍ ມຸເນ;
ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາວີຣ, ປຸຎ຺ຎານຸປຈິຕານິ ໂນ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ມຫາມຸນິ;
ປຸຣໍ ຫໍສວຕີ ນາມ, ສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ ກຸລາສຍໍ.
‘‘ທ຺ວາເຣນ ຫໍສວຕິຍາ, ຄງ຺ຄາ ສນ຺ທຕິ ສພ຺ພທາ;
ອຸພ຺ພຬ຺ຫາ ນທິຍາ ຠິກ຺ຂູ, ຄມນໍ ນ ລຠນ຺ຕິ ເຕ.
‘‘ທິວສໍ ທ຺ເວ ຕໂຍ ເຈວ, ສຕ຺ຕາຫໍ ມາສິກໍ ຕໂຕ;
ຈຕຸມາສມ຺ປິ ສມ຺ປຸຓ຺ຓໍ, ຄມນໍ ນ ລຠນ຺ຕິ ເຕ.
‘‘ຕທາ ອຫຸ ສຕ຺ຕສາໂຣ, ຊຏິໂລ ນາມ ຣຏ຺ຐິໂກ;
ໂອຣຸທ຺ເຘ [ໂອຣຕີເຣ (ສ຺ຍາ.)] ຠິກ຺ຂໂວ ທິສ຺ວາ, ເສຕຸໍ ຄງ຺ຄາຍ ກາຣຍິ.
‘‘ຕທາ ¶ ¶ ¶ ສຕສຫສ຺ເສຫິ, ເສຕຸໍ ຄງ຺ຄາຍ ກາຣຍິ;
ສງ຺ຆສ຺ສ ໂອຣິເມ ຕີເຣ, ວິຫາຣຎ຺ຈ ອກາຣຍິ.
‘‘ອິຕ຺ຖິໂຍ ປຸຣິສາ ເຈວ, ອຸຈ຺ຈນີຈກຸລານິ ຈ;
ຕສ຺ສ ເສຕຸໍ ວິຫາຣຎ຺ຈ [ເຕສຸ ເສຕຸວິຫາເຣສຸ (ສີ.), ຕສ຺ສ ເສຕູ ວິຫາເຣ ຈ (ປີ.)], ສມຠາຄໍ ອກໍສຸ ເຕ.
‘‘ອມ຺ເຫ ອຎ຺ເຎ ຈ ມານຸຊາ, ວິປ຺ປສນ຺ເນນ ເຈຕສາ;
ຕສ຺ສ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາທາ, ນຄເຣ ຊນປເທສຸ ຈ.
‘‘ອິຕ຺ຖີ ປຸມາ ກຸມາຣາ ຈ, ພຫູ ເຈວ ກຸມາຣິກາ;
ເສຕຸໂນ ຈ ວິຫາຣສ຺ສ, ວາລຸກາ ອາກິຣິໍສຸ ເຕ.
‘‘ວີຖິໍ ¶ ສມ຺ມຊ຺ຊນໍ ກຕ຺ວາ, ກທລີປຸຓ຺ຓຆເຏ ຘເຊ;
ຘູປໍ ຈຸຓ຺ຓຎ຺ຈ ມາລຎ຺ຈ, ກາຣໍ ກຕ຺ວານ ສຕ຺ຖຸໂນ.
‘‘ເສຕຸວິຫາເຣ ກາເຣຕ຺ວາ, ນິມນ຺ເຕຕ຺ວາ ວິນາຍກໍ;
ມຫາທານໍ ທທິຕ຺ວານ, ສມ຺ໂພຘິໍ ອຠິປຕ຺ຖຍິໍ.
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ມຫາວີໂຣ, ຕາຣໂກ ສພ຺ພປາຓິນໍ;
ອນຸໂມທນີຍໍກາສິ, ຊຏິລສ຺ສ ມຫາມຸນິ [ກຕ຺ວາ, ວິຍາກາສິ ມຫາມຸນິ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘‘ສຕສຫສ຺ສາຕິກ຺ກນ຺ເຕ, ກປ຺ໂປ ເຫສ຺ສຕິ ຠທ຺ທໂກ;
ຠວາຠເວນຸໂຠຕ຺ວານ, ປາປຸຓິສ຺ສຕິ ໂພຘິຍໍ.
‘‘‘ກາຈິ ຫຕ຺ຖປຣິກມ຺ມໍ, ກຕາວີ ນຣນາຣິໂຍ;
ອນາຄຕມ຺ຫິ ອທ຺ຘາເນ, ສພ຺ພາ ເຫສ຺ສນ຺ຕິ ສມ຺ມຸຂາ’.
‘‘ເຕນ ກມ຺ມວິປາເກນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ອຸປ຺ປນ຺ນາ ເທວຠວນໍ, ຕຸຍ຺ຫໍ ຕາ ປຣິຈາຣິກາ.
‘‘ທິພ຺ພສຸຂໍ ¶ ອສງ຺ຂິຍໍ, ມານຸສຎ຺ຈ ອສງ຺ຂິຍໍ;
ຕຸຍ຺ຫໍ ເຕ ປຣິຈາເຣມ, ສໍສຣິມ຺ຫ ຠວາຠເວ.
‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ສຸກຕໍ ກມ຺ມສມ຺ປທໍ;
ສຸຂຸມາລີ ມນຸສ຺ສານໍ, ອໂຖ ເທວປຸເຣ ວເຣ.
‘‘ຣູປໂຠຄຍເສ ເຈວ, ອໂຖ ກິຕ຺ຕິຎ຺ຈ ສກ຺ກຕໍ [ກິຕ຺ຕິສຸຂໍ ປິຍໍ (ສ຺ຍາ.)];
ລຠາມ ສຕຕໍ ສພ຺ພໍ, ສຸກຕໍ ກມ຺ມສມ຺ປທໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ¶ ຠເວ ສມ຺ປຕ຺ເຕ, ຊາຕາມ຺ຫ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ກຸເລ;
ສຸຂຸມາລຫຕ຺ຖປາທາ, ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕນິເວສເນ.
‘‘ສພ຺ພກາລມ຺ປິ ¶ ປຖວິໍ, ນ ປສ຺ສາມ ນ ລງ຺ກຕໍ;
ຈິກ຺ຂລ຺ລຠູມິມສຸຈິໍ [ຈິກ຺ຂລ຺ລໍ ຠູມິໍ ຄມນໍ (ສ຺ຍາ.)], ນ ປສ຺ສາມ ມຫາມຸເນ.
‘‘ອຄາຣໍ ວສນ຺ເຕ ອມ຺ເຫ, ສກ຺ກາຣໍ ສພ຺ພກາລິກໍ;
ອຸປເນນ຺ຕິ ສທາ ສພ຺ພໍ, ປຸພ຺ພກມ຺ມຜເລນ ໂນ [ປຸພ຺ພກມ຺ມຜລໍ ຕໂຕ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ອຄາຣໍ ¶ ປຊຫິຕ຺ວານ, ປພ຺ພຊິຕ຺ວານຄາຣິຍໍ;
ສໍສາຣປຖນິຕ຺ຖິຓ຺ຓາ, ວີຕຣາຄາ ຠວາມເສ [ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)].
‘‘ຈີວຣໍ ປິຓ຺ຑປາຕຎ຺ຈ, ປຈ຺ຈຍໍ ສຍນາສນໍ;
ອຸປເນນ຺ຕິ ສທາ ອມ຺ເຫ, ສຫສ຺ສານິ ຕໂຕ ຕໂຕ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ອມ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ວຕ ໂນ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ຈຕຸຣາສີຕິພ຺ຣາຫ຺ມຓກຎ຺ຎາຠິກ຺ຂຸນີສຫສ຺ສານິ ຠຄວໂຕ ສມ຺ມຸຂາ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ຈຕຸຣາສີຕິຠິກ຺ຂຸນີສຫສ຺ສາປທານໍ ທຸຕິຍໍ.
໓. ອຸປ຺ປລທາຍິກາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ນຄເຣ ອຣຸຓວຕິຍາ, ອຣຸໂຓ ນາມ ຂຕ຺ຕິໂຍ;
ຕສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ ອຫຸໍ ຠຣິຍາ, ເອກຊ຺ຌໍ ຈາຣຍາມຫໍ.
‘‘ຣໂຫຄຕາ ນິສີທິຕ຺ວາ, ເອວໍ ຈິນ຺ເຕສຫໍ ຕທາ;
‘ກຸສລໍ ເມ ກຕໍ ນຕ຺ຖິ, ອາທາຍ ຄມິຍໍ ມມ.
‘‘‘ມຫາຠິຕາປໍ ກຏຸກໍ, ໂຆຣຣູປໍ ສຸທາຣຸຓໍ;
ນິຣຍໍ ນູນ ຄຈ຺ຉາມິ, ເອຕ຺ຖ ເມ ນຕ຺ຖິ ສໍສໂຍ’.
‘‘ເອວາຫໍ ¶ ຈິນ຺ຕຍິຕ຺ວານ, ປຫໍເສຕ຺ວານ ມານສໍ;
ຣາຊານໍ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວານ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິໍ.
‘‘‘ອິຕ຺ຖີ ນາມ ມຍໍ ເທວ, ປຸຣິສານິຕ຺ຕຣາ ອຫຸ [ປຸຣິສານຸຄຕາ ສທາ (ສີ.), ປຸຣິສາ ນ ຠວາມ ໂນ (ສ຺ຍາ.), ປຸຣິສານໍ ຠຣາ ມຍໍ (ປີ.)];
ເອກໍ ເມ ສມຓໍ ເທຫິ, ໂຠຊຍິສ຺ສາມິ ຂຕ຺ຕິຍ’.
‘‘ອທາສິ ¶ ເມ ຕທາ ຣາຊາ, ສມຓໍ ຠາວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ;
ຕສ຺ສ ປຕ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ປຣມນ຺ເນນ ປູຣຍິໍ.
‘‘ປູເຣຕ຺ວາ ¶ ¶ ປຣມໍ ອນ຺ນໍ, ສຫ ສຸຄນ຺ຘເລປນໍ;
ມຫາເຈເລນ ຉາທິຕ຺ວາ, ອທາສິໍ ຕຸຏ຺ຐມານສາ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ສຫສ຺ສເທວຣາຊູນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ;
ສຫສ຺ສຈກ຺ກວຕ຺ຕີນໍ, ມເຫສິຕ຺ຕມກາຣຍິໍ.
‘‘ປເທສຣຊ຺ຊໍ ວິປຸລໍ, ຄຓນາໂຕ ອສງ຺ຂິຍໍ;
ນານາວິຘໍ ພຫຸໍ ອຎ຺ຎໍ, ຕສ຺ສ ກມ຺ມຜລໍ ຕໂຕ.
‘‘ອຸປ຺ປລສ຺ເສວ ເມ ວຓ຺ໂຓ, ອຠິຣູປາ ສຸທສ຺ສນາ;
ອິຕ຺ຖິສພ຺ພງ຺ຄສມ຺ປນ຺ນາ, ອຠິຊາຕາ ຊຸຕິນ຺ຘຣາ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ຠເວ ສມ຺ປຕ຺ເຕ, ອຊາຍິໍ ສາກິເຍ ກຸເລ;
ນາຣີສຫສ຺ສປາໂມກ຺ຂາ, ສຸທ຺ໂຘທນສຸຕສ຺ສຫໍ.
‘‘ນິພ຺ພິນ຺ທິຕ຺ວາ ອຄາເຣຫໍ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ;
ສຕ຺ຕມີຣຕ຺ຕິສມ຺ປຕ຺ຕາ [ສຕ຺ຕມິໍຣຕ຺ຕິມປຕ຺ຕາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ຈຕຸສຈ຺ຈມປາປຸຓິໍ.
‘‘ຈີວຣໍ ປິຓ຺ຑປາຕຎ຺ຈ, ປຈ຺ຈຍໍ ສຍນາສນໍ;
ປຣິເມຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກມິ, ປິຓ຺ຑປາຕສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ຍໍ ມຍ຺ຫໍ ປູຣິຕໍ ກມ຺ມໍ, ກຸສລໍ ສຣເສ ມຸນິ;
ຕຸຍ຺ຫຕ຺ຖາຍ ມຫາວີຣ, ປຣິຈຕ຺ຕໍ ພຫຸໍ ມຍາ.
‘‘ເອກຕ຺ຕິໍເສ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ຍໍ ທານມທທິໍ ຕທາ;
ທຸຄ຺ຄຕິໍ ນາຠິຊານາມິ, ປິຓ຺ຑປາຕສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ທ຺ເວ ¶ ¶ ຄຕິໂຍ ປຊານາມິ, ເທວຕ຺ຕໍ ອຖ ມານຸສໍ;
ອຎ຺ຎໍ ຄຕິໍ ນ ຊານາມິ, ປິຓ຺ຑປາຕສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ອຸຈ຺ເຈ ກຸເລ ປຊາຍາມິ, ມຫາສາເລ [ຕໂຍ ສາລ (ກ.)] ມຫທ຺ຘເນ;
ອຎ຺ເຎ ກຸເລ ນ ຊາຍາມິ, ປິຓ຺ຑປາຕສ຺ສິທໍ ຜລໍ.
‘‘ຠວາຠເວ ສໍສຣິຕ຺ວາ, ສຸກ຺ກມູເລນ ໂຈທິຕາ;
ອມນາປໍ ນ ປສ຺ສາມິ, ໂສມນສ຺ສກຕໍ ຜລໍ.
‘‘ອິທ຺ຘີສຸ ¶ ¶ ຈ ວສີ ໂຫມິ, ທິພ຺ພາຍ ໂສຕຘາຕຸຍາ;
ເຈໂຕປຣິຍຎາຓສ຺ສ, ວສີ ໂຫມິ ມຫາມຸເນ.
‘‘ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ຊານາມິ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິໂສຘິຕໍ;
ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີຓາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘ອຕ຺ຖຘມ຺ມນິຣຸຕ຺ຕີສຸ, ປຏິຠາເນ ຕເຖວ ຈ;
ຎາຓໍ ມມ ມຫາວີຣ, ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ຕວ ສນ຺ຕິເກ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອຸປ຺ປລທາຍິກາ ຠິກ຺ຂຸນີ ຠຄວໂຕ ສມ຺ມຸຂາ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອຸປ຺ປລທາຍິກາເຖຣິຍາປທານໍ ຕຕິຍໍ.
໔. ສິງ຺ຄາລມາຕຸເຖຣີອປທານໍ
‘‘ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ ¶ ນາມ ຊິໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ມານ ປາຣຄູ;
ອິໂຕ ສຕສຫສ຺ສມ຺ຫິ, ກປ຺ເປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ນາຍໂກ.
‘‘ຕທາຫໍ ຫໍສວຕິຍໍ, ຊາຕາມຈ຺ຈກຸເລ ອຫຸໍ;
ນານາຣຕນປຊ຺ໂຊເຕ, ອິທ຺ເຘ ຜີເຕ ມຫທ຺ຘເນ.
‘‘ປິຕຸນາ ສຫ ຄນ຺ຕ຺ວານ, ມຫາຊນປຸຣກ຺ຂຕາ;
ຘມ຺ມໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສຸຕ຺ວານ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ.
‘‘ປພ຺ພຊິຕ຺ວານ ¶ ກາເຍນ, ປາປກມ຺ມໍ ວິວຊ຺ຊຍິໍ;
ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຫິຕ຺ວາ, ອາຊີວໍ ປຣິໂສຘຍິໍ.
‘‘ພຸທ຺ເຘ ປສນ຺ນາ ຘມ຺ເມ ຈ, ສງ຺ເຆ ຈ ຕິພ຺ພຄາຣວາ;
ສທ຺ຘມ຺ມສ຺ສວເນ ຍຸຕ຺ຕາ, ພຸທ຺ຘທສ຺ສນລາລສາ [ພຸທ຺ຘທສ຺ສນສາລຍາ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ອຄ຺ຄໍ ສທ຺ຘາຘິມຸຕ຺ຕານໍ, ອສ຺ໂສສິໍ ຠິກ຺ຂຸນິໍ ຕທາ;
ຕໍ ຐານໍ ປຕ຺ຖຍິຕ຺ວານ, ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາ ອປູຣຍິໍ.
‘‘ຕໂຕ ¶ ມໍ ສຸຄໂຕ ອາຫ, ກຣຸຓານຸຄຕາສໂຍ;
‘ຍສ຺ສ ສທ຺ຘາ ຕຖາຄເຕ, ອຈລາ ສຸປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕາ;
ສີລຎ຺ຈ ¶ ຍສ຺ສ ກລ຺ຍາຓໍ, ອຣິຍກນ຺ຕໍ ປສໍສິຕໍ.
‘‘‘ສງ຺ເຆ ປສາໂທ ຍສ຺ສຕ຺ຖິ, ອຸຊຸຠູຕຎ຺ຈ ທສ຺ສນໍ;
ອທລິທ຺ໂທຕິ ຕໍ ອາຫຸ, ອໂມຆໍ ຕສ຺ສ ຊີວິຕໍ.
‘‘‘ຕສ຺ມາ ສທ຺ຘຎ຺ຈ ສີລຎ຺ຈ, ປສາທໍ ຘມ຺ມທສ຺ສນໍ;
ອນຸຍຸຎ຺ເຊຖ ¶ ເມຘາວີ, ສຣໍ ພຸທ຺ຘານ [ພຸທ຺ຘານຸສາສນໍ (ສີ.), ພຸທ຺ຘານໍ ສາສນໍ (ສ຺ຍາ.)] ສາສນໍ’.
‘‘ຕໍ ສຸຕ຺ວາຫໍ ປມຸທິຕາ, ອປຸຈ຺ຉິໍ ປຓິຘິໍ ມມ;
ຕທາ ອໂນໂມ ອມິໂຕ, ພ຺ຍາກຣິຕ຺ຖ ວິນາຍໂກ;
‘ພຸທ຺ເຘ ປສນ຺ນາ ກລ຺ຍາຓີ, ລຈ຺ຉເສ ຕໍ ສຸປຕ຺ຖິຕໍ.
‘‘‘ສຕສຫສ຺ສິໂຕ ກປ຺ເປ, ໂອກ຺ກາກກຸລສມ຺ຠໂວ;
ໂຄຕໂມ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘‘ຕສ຺ສ ຘມ຺ເມສຸ ທາຍາທາ, ໂອຣສາ ຘມ຺ມນິມ຺ມິຕາ;
ສິງ຺ຄາລກສ຺ສ [ສິຄາລກສ຺ສ (ສີ. ປີ.)] ມາຕາຕິ, ເຫສ຺ສຕິ ສຕ຺ຖຸ ສາວິກາ’.
‘‘ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຸທິຕາ ຫຸຕ຺ວາ, ຍາວຊີວໍ ຕທາ ຊິນໍ;
ເມຕ຺ຕຈິຕ຺ຕາ ປຣິຈຣິໍ, ປຏິປຕ຺ຕີຫິ ນາຍກໍ.
‘‘ເຕນ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ຈ ຠເວ ທານິ, ຄິຣິພ຺ພຊປຸຣຸຕ຺ຕເມ;
ຊາຕາ ເສຏ຺ຐິກຸເລ ຜີເຕ, ມຫາຣຕນສຎ຺ຈເຍ.
‘‘ປຸຕ຺ໂຕ ¶ ສິງ຺ຄາລໂກ ນາມ, ມມາສິ ວິປເຖ ຣໂຕ;
ທິຏ຺ຐິຄຫນປກ຺ຂນ຺ໂທ, ທິສາປູຊນຕປ຺ປໂຣ.
‘‘ນານາທິສາ ນມສ຺ສນ຺ຕໍ [ນມສ຺ສຕິ (ສ຺ຍາ.)], ປິຓ຺ຑາຍ ນຄຣໍ ວຊໍ;
ຕໍ ທິສ຺ວາ ໂອວທີ ພຸທ຺ໂຘ, ມຄ຺ເຄ ຐຕ຺ວາ ວິນາຍໂກ.
‘‘ຕສ຺ສ ເທສຍໂຕ ຘມ຺ມໍ, ປນາໂທ ວິມ຺ຫໂຍ ອຫຸ;
ທ຺ເວໂກຏິນຣນາຣີນໍ, ຘມ຺ມາຠິສມໂຍ ອຫຸ.
‘‘ຕທາຫໍ ¶ ປຣິສໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ສຸຕ຺ວາ ສຸຄຕຠາສິຕໍ;
ໂສຕາປຕ຺ຕິຜລໍ ປຕ຺ຕາ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ.
‘‘ນ ¶ ¶ ຈິເຣເນວ ກາເລນ, ພຸທ຺ຘທສ຺ສນລາລສາ;
ອນຸສ຺ສຕິໍ ຕໍ ຠາເວຕ຺ວາ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ.
‘‘ທສ຺ສນຕ຺ຖາຍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ, ສພ຺ພທາ ຈ ວຊາມຫໍ;
ອຕິຕ຺ຕາເຍວ ປສ຺ສາມິ, ຣູປໍ ນຍນນນ຺ທນໍ.
‘‘ສພ຺ພປາຣມິສມ຺ຠູຕໍ, ລກ຺ຂີນິລຍນໍ ວຣໍ;
ຣູປໍ ສພ຺ພສຸຠາກິຓ຺ຓໍ, ອຕິຕ຺ຕາ ວິຫຣາມຫໍ.
‘‘ຊິໂນ ຕສ຺ມິໍ ຄຸເຓ ຕຸຏ຺ໂຐ, ເອຕທຄ຺ເຄ ຐເປສິ ມໍ;
ສິງ຺ຄາລກສ຺ສ ຍາ ມາຕາ, ອຄ຺ຄາ ສທ຺ຘາຘິມຸຕ຺ຕິກາ [ສໍຆວິມຸຕ຺ຕິກາ (ປີ.), ມມາຘິມຸຕ຺ຕິກາ (ກ.)].
‘‘ອິທ຺ຘີສຸ ຈ ວສີ ໂຫມິ, ທິພ຺ພາຍ ໂສຕຘາຕຸຍາ;
ເຈໂຕປຣິຍຎາຓສ຺ສ, ວສີ ໂຫມິ ມຫາມຸນິ.
‘‘ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ຊານາມິ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິໂສຘິຕໍ;
ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີຓາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘ອຕ຺ຖຘມ຺ມນິຣຸຕ຺ຕີສຸ, ປຏິຠາເນ ຕເຖວ ຈ;
ຎາຓໍ ມມ ມຫາວີຣ, ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ຕວ ສນ຺ຕິເກ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ສິງ຺ຄາລມາຕາ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ສິງ຺ຄາລມາຕຸເຖຣິຍາປທານໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ.
໕. ສຸກ຺ກາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ¶ ກປ຺ເປ, ວິປສ຺ສີ ນາມ ນາຍໂກ;
ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ຈາຣຸທສ຺ສໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ມວິປສ຺ສໂກ.
‘‘ຕທາຫໍ ພນ຺ຘຸມຕິຍໍ, ຊາຕາ ອຎ຺ຎຕເຣ ກຸເລ;
ຘມ຺ມໍ ສຸຕ຺ວານ ມຸນິໂນ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ.
‘‘ພຫຸສ຺ສຸຕາ ¶ ຘມ຺ມຘຣາ, ປຏິຠານວຕີ ຕຖາ;
ວິຈິຕ຺ຕກຖິກາ ຈາປິ, ຊິນສາສນກາຣິກາ.
‘‘ຕທາ ¶ ຘມ຺ມກຖໍ ກຕ຺ວາ, ຫິຕາຍ ຊນຕໍ ພຫຸໍ [ຊນຕາຍ ຫິຕໍ ພຫຸໍ (ສີ.) … ສທາ (ສ຺ຍາ.), ຫິຕາຍ ຊນສໍສຣິໍ (ປີ.)];
ຕໂຕ ຈຸຕາຫໍ ຕຸສິຕໍ, ອຸປປນ຺ນາ ຍສສ຺ສິນີ.
‘‘ເອກຕິໍເສ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ສິຂີ ວິຍ ສິຂີ ຊິໂນ;
ຕປນ຺ໂຕ ຍສສາ ໂລເກ [ໂລກໍ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ວທຕໍ ວໂຣ.
‘‘ຕທາປິ ປພ຺ພຊິຕ຺ວານ, ພຸທ຺ຘສາສນໂກວິທາ;
ໂຊເຕຕ຺ວາ ຊິນວາກ຺ຍານິ, ຕໂຕປິ ຕິທິວໍ ຄຕາ.
‘‘ເອກຕິໍເສວ ກປ຺ປມ຺ຫິ, ເວສ຺ສຠູ ນາມ ນາຍໂກ;
ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ ມຫາຎາຓີ, ຕທາປິ ຈ ຕເຖວຫໍ.
‘‘ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ¶ ຘມ຺ມຘຣາ, ໂຊຕຍິໍ ຊິນສາສນໍ;
ຄນ຺ຕ຺ວາ ມຣຸປຸຣໍ ຣມ຺ມໍ, ອນຸໂຠສິໍ ມຫາສຸຂໍ.
‘‘ອິມມ຺ຫິ ຠທ຺ທເກ ກປ຺ເປ, ກກຸສນ຺ໂຘ ຊິນຸຕ຺ຕໂມ;
ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ນຣສຣໂຓ [ນຣສທ຺ທູໂລ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ຕທາປິ ຈ ຕເຖວຫໍ.
‘‘ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ມຸນິມຕໍ, ໂຊຕຍິຕ຺ວາ ຍຖາຍຸກໍ;
ຕໂຕ ຈຸຕາຫໍ ຕິທິວໍ, ອຄໍ ສຠວນໍ ຍຖາ.
‘‘ອິມສ຺ມິໍເຍວ ກປ຺ປມ຺ຫິ, ໂກຓາຄມນນາຍໂກ;
ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ໂລກສຣໂຓ, ອຣໂຓ ອມຕງ຺ຄໂຕ [ວທຕໍ ວໂຣ, ສພ຺ພສຕ຺ຕານມຸຕ຺ຕໂມ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ຕທາປິ ປພ຺ພຊິຕ຺ວານ, ສາສເນ ຕສ຺ສ ຕາທິໂນ;
ພຫຸສ຺ສຸຕາ ຘມ຺ມຘຣາ, ໂຊຕຍິໍ ຊິນສາສນໍ.
‘‘ອິມສ຺ມິໍເຍວ ¶ ກປ຺ປມ຺ຫິ, ກສ຺ສໂປ ມຸນິມຸຕ຺ຕໂມ;
ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ໂລກສຣໂຓ, ອຣໂຓ ມຣຓນ຺ຕຄູ.
‘‘ຕສ຺ສາປິ ນຣວີຣສ຺ສ, ປພ຺ພຊິຕ຺ວານ ສາສເນ;
ປຣິຍາປຸຏສທ຺ຘມ຺ມາ, ປຣິປຸຈ຺ຉາວິສາຣທາ.
‘‘ສຸສີລາ ລຊ຺ຊິນີ ເຈວ, ຕີສຸ ສິກ຺ຂາສຸ ໂກວິທາ;
ພຫຸໍ ຘມ຺ມກຖໍ ກຕ຺ວາ, ຍາວຊີວໍ ມຫາມຸເນ.
‘‘ເຕນ ¶ ກມ຺ມວິປາເກນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ¶ ຈ ຠເວ ທານິ, ຄິຣິພ຺ພຊປຸຣຸຕ຺ຕເມ;
ຊາຕາ ເສຏ຺ຐິກຸເລ ຜີເຕ, ມຫາຣຕນສຎ຺ຈເຍ.
‘‘ຍທາ ¶ ຠິກ຺ຂຸສຫສ຺ເສນ, ປຣິວຸໂຕ ໂລກນາຍໂກ;
ອຸປາຄມິ ຣາຊຄຫໍ, ສຫສ຺ສກ຺ເຂນ ວຓ຺ຓິໂຕ.
‘‘‘ທນ຺ໂຕ ທນ຺ເຕຫິ ສຫ ປຸຣາຓຊຏິເລຫິ, ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິປ຺ປມຸຕ຺ເຕຫິ;
ສິງ຺ຄີນິກ຺ຂສວຓ຺ໂຓ, ຣາຊຄຫໍ ປາວິສິ ຠຄວາ’.
‘‘ທິສ຺ວາ ພຸທ຺ຘານຸຠາວໍ ຕໍ, ສຸຕ຺ວາວ ຄຸຓສຎ຺ຈຍໍ;
ພຸທ຺ເຘ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ, ປູຊຍິໍ ຕໍ ຍຖາພລໍ.
‘‘ອປເຣນ ຈ ກາເລນ, ຘມ຺ມທິນ຺ນາຍ ສນ຺ຕິເກ;
ອຄາຣາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວານ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ.
‘‘ເກເສສຸ ຉິຊ຺ຊມາເນສຸ, ກິເລເສ ຌາປຍິໍ ອຫໍ;
ອຸຄ຺ຄຫິໍ ສາສນໍ ສພ຺ພໍ, ປພ຺ພຊິຕ຺ວາຈິເຣນຫໍ.
‘‘ຕໂຕ ຘມ຺ມມເທເສສິໍ, ມຫາຊນສມາຄເມ;
ຘມ຺ເມ ເທສິຍມານມ຺ຫິ, ຘມ຺ມາຠິສມໂຍ ອຫຸ.
‘‘ເນກປາຓສຫສ຺ສານໍ, ຕໍ ວິທິຕ຺ວາຕິວິມ຺ຫິໂຕ;
ອຠິປ຺ປສນ຺ໂນ ເມ ຍກ຺ໂຂ, ຠມິຕ຺ວານ ຄິຣິພ຺ພຊໍ.
‘‘ກິໍ ເມ ກຕາ ຣາຊຄເຫ ມນຸສ຺ສາ, ມຘຸໍ ປີຕາວ ອຈ຺ຉເຣ;
ເຍ ສຸກ຺ກໍ ນ ອຸປາສນ຺ຕິ, ເທເສນ຺ຕິໍ ອມຕໍ ປທໍ.
‘‘ຕຎ຺ຈ ¶ ອປ຺ປຏິວານີຍໍ, ອເສຈນກໂມຊວໍ;
ປິວນ຺ຕິ ມຎ຺ເຎ ສປ຺ປຎ຺ຎາ, ວລາຫກມິວທ຺ຘຄູ.
‘‘ອິທ຺ຘີສຸ ¶ ຈ ວສີ ໂຫມິ, ທິພ຺ພາຍ ໂສຕຘາຕຸຍາ;
ເຈໂຕປຣິຍຎາຓສ຺ສ, ວສີ ໂຫມິ ມຫາມຸເນ.
‘‘ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ຊານາມິ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິໂສຘິຕໍ;
ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີຓາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘ອຕ຺ຖຘມ຺ມນິຣຸຕ຺ຕີສຸ ¶ , ປຏິຠາເນ ຕເຖວ ຈ;
ຎາຓໍ ມມ ມຫາວີຣ, ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ຕວ ສນ຺ຕິເກ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ສຸກ຺ກາ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ສຸກ຺ກາເຖຣິຍາປທານໍ ປຎ຺ຈມໍ.
ປຎ຺ຈມໍ ຠາຓວາຣໍ.
໖. ອຠິຣູປນນ຺ທາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ເອກນວຸຕິໂຕ ກປ຺ເປ, ວິປສ຺ສີ ນາມ ນາຍໂກ;
ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ຈາຣຸທສ຺ສໂນ, ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸມາ.
‘‘ຕທາຫໍ ພນ຺ຘຸມຕິຍໍ, ອິທ຺ເຘ ຜີເຕ ມຫາກຸເລ;
ຊາຕາ ¶ ສຸຣູປາ ທຍິຕາ, ປູຊນີຍາ ຊນສ຺ສ ຈ.
‘‘ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ມຫາວີຣໍ, ວິປສ຺ສິໍ ໂລກນາຍກໍ;
ຘມ຺ມໍ ສຸຓິຕ຺ວາ ສຣຓໍ, ອຸເປສິໍ ນຣນາຍກໍ.
‘‘ສີເລສຸ ສໍວຸຕາ ຫຸຕ຺ວາ, ນິພ຺ພຸເຕ ຈ ນຣຸຕ຺ຕເມ;
ຘາຕຸຖູປສ຺ສ ອຸປຣິ, ໂສຓ຺ຓຈ຺ຉຕ຺ຕມປູຊຍິໍ.
‘‘ມຸຕ຺ຕຈາຄາ ສີລວຕີ, ຍາວຊີວໍ ຕໂຕ ຈຸຕາ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສູປຄາ ອຫໍ.
‘‘ຕທາ ¶ ທສຫິ ຐາເນຫິ, ອຘິໂຠຕ຺ວານ ເສສເກ [ອຘິໂຠຕ຺ວາ ອເສສໂຕ (ສ຺ຍາ.)];
ຣູປສທ຺ເທຫິ ຄນ຺ເຘຫິ, ຣເສຫິ ຜຸສເນຫິ ຈ.
‘‘ອາຍຸນາປິ ຈ ວຓ຺ເຓນ, ສຸເຂນ ຍສສາປິ ຈ;
ຕເຖວາຘິປເຕຍ຺ເຍນ, ອຘິຄຍ຺ຫ ວິໂຣຈຫໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ຈ ຠເວ ທານິ, ຊາຕາຫໍ ກປິລວ຺ຫເຍ;
ຘີຕາ ເຂມກສກ຺ກສ຺ສ, ນນ຺ທາ ນາມາຕິ ວິສ຺ສຸຕາ.
‘‘ອຠິຣູປສມ຺ປທມ຺ປິ [ອຠິຣຸປໍ ອຸປປທໍ (ສີ.), ອຠິຣຸປໍ ອຸປ຺ປາທໍ (ປີ.)], ອຫຸ ເມ ກນ຺ຕິສູຈກໍ;
ຍທາຫໍ ໂຍພ຺ພນປ຺ປຕ຺ຕາ, ຣູປລາວຎ຺ຎຠູສິຕາ.
‘‘ຕທາ ¶ ¶ [ຕທາ ມມຕ຺ຖໍ (ສີ.), ອິຘ ມມຕ຺ເຕ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ມຕ຺ເຖ ສກ຺ຍານໍ, ວິວາໂທ ສຸມຫາ ອຫຸ;
ປພ຺ພາເຊສິ ຕໂຕ ຕາໂຕ, ມາ ສກ຺ຍາ ວິນສ຺ສິໍສຸຕິ.
‘‘ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ຕຖາຄຕໍ, ຣູປເທສ຺ສິໍ ນຣຸຕ຺ຕມໍ;
ສຸຕ຺ວານ ໂນປຄຈ຺ຉາມິ, ມມ ຣູເປນ ຄພ຺ພິຕາ.
‘‘ໂອວາທມ຺ປິ ¶ ນ ຄຈ຺ຉາມິ, ພຸທ຺ຘທສ຺ສນຠີຣຸຕາ;
ຕທາ ຊິໂນ ອຸປາເຍນ, ອຸປເນຕ຺ວາ ສສນ຺ຕິກໍ.
‘‘ຕິສ຺ສິຕ຺ຖິໂຍ [ຕິສ຺ໂສ ຖີໂຍ (ສີ. ປີ.)] ນິທສ຺ເສສິ, ອິທ຺ຘິຍາ ມຄ຺ຄໂກວິໂທ;
ອຈ຺ຉຣາຣູປສທິສໍ, ຕຣຸຓິໍ ຊຣິຕໍ [ຊຣິກໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ມຕໍ.
‘‘ຕາໂຍ ທິສ຺ວາ ສຸສໍວິຄ຺ຄາ, ວິຣຕ຺ຕາເສ ກເຬວເຣ;
ອຏ຺ຐາສິໍ ຠວນິພ຺ພິນ຺ທາ, ຕທາ ມໍ ອາຫ ນາຍໂກ.
‘‘‘ອາຕຸຣໍ ອສຸຈິໍ ປູຕິໍ, ປສ຺ສ ນນ຺ເທ ສມຸສ຺ສຍໍ;
ອຸຄ຺ຆຣນ຺ຕໍ ປຄ຺ຆຣນ຺ຕໍ, ພາລານໍ ອຠິນນ຺ທິຕໍ.
‘‘‘ອສຸຠາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ຠາເວຫິ, ເອກຄ຺ຄໍ ສຸສມາຫິຕໍ;
ຍຖາ ອິທໍ ຕຖາ ເອຕໍ, ຍຖາ ເອຕໍ ຕຖາ ອິທໍ.
‘‘‘ເອວເມຕໍ ອເວກ຺ຂນ຺ຕີ, ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວມຕນ຺ທິຕາ;
ຕໂຕ ສກາຍ ປຎ຺ຎາຍ, ອຠິນິພ຺ພິຊ຺ຌ ວຈ຺ຉສິ’.
‘‘ຕສ຺ສາ ¶ ເມ ອປ຺ປມຕ຺ຕາຍ, ວິຈຣນ຺ຕິຍາ [ວິຈຣນ຺ຕ຺ວາຘ (ສີ.), ວິຈິນນ຺ຕີຘ (ສ຺ຍາ. ປີ.)] ໂຍນິໂສ;
ຍຖາຠູຕໍ ອຍໍ ກາໂຍ, ທິຏ຺ໂຐ ສນ຺ຕຣພາຫິໂຣ.
‘‘ອຖ ນິພ຺ພິນ຺ທຫໍ ກາເຍ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕຎ຺ຈ ວິຣຊ຺ຊຫໍ;
ອປ຺ປມຕ຺ຕາ ວິສໍຍຸຕ຺ຕາ, ອຸປສນ຺ຕາມ຺ຫິ ນິພ຺ພຸຕາ.
‘‘ອິທ຺ຘີສຸ ຈ ວສີ ໂຫມິ, ທິພ຺ພາຍ ໂສຕຘາຕຸຍາ;
ເຈໂຕປຣິຍຎາຓສ຺ສ, ວສີ ໂຫມິ ມຫາມຸເນ.
‘‘ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ຊານາມິ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິໂສຘິຕໍ;
ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີຓາ ¶ , ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘ອຕ຺ຖຘມ຺ມນິຣຸຕ຺ຕີສຸ, ປຏິຠາເນ ຕເຖວ ຈ;
ຎາຓໍ ມມ ມຫາວີຣ, ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ຕວ ສນ຺ຕິເກ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອຠິຣູປນນ຺ທາ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອຠິຣູປນນ຺ທາເຖຣິຍາປທານໍ ຉຏ຺ຐໍ.
໗. ອຑ຺ຒກາສິເຖຣີອປທານໍ
‘‘ອິມມ຺ຫິ ຠທ຺ທເກ ກປ຺ເປ, ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ ມຫາຍໂສ;
ກສ຺ສໂປ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ວທຕໍ ວໂຣ.
‘‘ຕທາຫໍ ປພ຺ພຊິຕ຺ວານ, ຕສ຺ສ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສເນ;
ສໍວຸຕາ ປາຕິໂມກ຺ຂມ຺ຫິ, ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ຈ ປຎ຺ຈສຸ.
‘‘ມຕ຺ຕຎ຺ຎຸນີ ຈ ອສເນ, ຍຸຕ຺ຕາ ຊາຄຣິເຍປິ ຈ;
ວສນ຺ຕີ ຍຸຕ຺ຕໂຍຄາຫໍ, ຠິກ຺ຂຸນິໍ ວິຄຕາສວໍ.
‘‘ອກ຺ໂກສິໍ ທຸຏ຺ຐຈິຕ຺ຕາຫໍ, ຄຓິເກຕິ ຠຓິໍ ຕທາ;
ເຕນ ປາເປນ ກມ຺ເມນ, ນິຣຍມ຺ຫິ ອປຈ຺ຈິສໍ.
‘‘ເຕນ ¶ ¶ ກມ຺ມາວເສເສນ, ອຊາຍິໍ ຄຓິກາກຸເລ;
ພຫຸໂສວ ປຣາຘີນາ, ປຈ຺ຉິມາຍ ຈ ຊາຕິຍໍ.
‘‘ກາສີສຸ ເສຏ຺ຐິກຸລຊາ, ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີພເລນຫໍ;
ອຈ຺ຉຣາ ວິຍ ເທເວສຸ, ອໂຫສິໍ ຣູປສມ຺ປທາ.
‘‘ທິສ຺ວານ ທສ຺ສນີຍໍ ມໍ, ຄິຣິພ຺ພຊປຸຣຸຕ຺ຕເມ;
ຄຓິກຕ຺ເຕ ນິເວເສສຸໍ, ອກ຺ໂກສນພເລນ ເມ.
‘‘ສາຫໍ ສຸຕ຺ວານ ສທ຺ຘມ຺ມໍ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ເຐນ ເທສິຕໍ;
ປຸພ຺ພວາສນສມ຺ປນ຺ນາ, ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ.
‘‘ຕທູປສມ຺ປທຕ຺ຖາຍ, ຄຈ຺ຉນ຺ຕີ ຊິນສນ຺ຕິກໍ;
ມຄ຺ເຄ ຘຸຕ຺ເຕ ຐິເຕ ສຸຕ຺ວາ, ລຠິໍ ທູໂຕປສມ຺ປທໍ.
‘‘ສພ຺ພກມ຺ມໍ ¶ ¶ ປຣິກ຺ຂີຓໍ, ປຸຎ຺ຎໍ ປາປໍ ຕເຖວ ຈ;
ສພ຺ພສໍສາຣມຸຕ຺ຕິຓ຺ຓາ, ຄຓິກຕ຺ຕຎ຺ຈ ເຂປິຕໍ.
‘‘ອິທ຺ຘີສຸ ຈ ວສີ ໂຫມິ, ທິພ຺ພາຍ ໂສຕຘາຕຸຍາ;
ເຈໂຕປຣິຍຎາຓສ຺ສ, ວສີ ໂຫມິ ມຫາມຸເນ.
‘‘ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ຊານາມິ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິໂສຘິຕໍ;
ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີຓາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘ອຕ຺ຖຘມ຺ມນິຣຸຕ຺ຕີສຸ, ປຏິຠາເນ ຕເຖວ ຈ;
ຎາຓໍ ມມ ມຫາວີຣ, ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ຕວ ສນ຺ຕິເກ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອຑ຺ຒກາສິ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອຑ຺ຒກາສິເຖຣິຍາປທານໍ ສຕ຺ຕມໍ.
໘. ປຸຓ຺ຓິກາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ວິປສ຺ສິໂນ ຠຄວໂຕ, ສິຂິໂນ ເວສ຺ສຠຸສ຺ສ ຈ;
ກກຸສນ຺ຘສ຺ສ ມຸນິໂນ, ໂກຓາຄມນຕາທິໂນ.
‘‘ກສ຺ສປສ຺ສ ¶ ຈ ພຸທ຺ຘສ຺ສ, ປພ຺ພຊິຕ຺ວານ ສາສເນ;
ຠິກ຺ຂຸນີ ສີລສມ຺ປນ຺ນາ, ນິປກາ ສໍວຸຕິນ຺ທ຺ຣິຍາ.
‘‘ພຫຸສ຺ສຸຕາ ຘມ຺ມຘຣາ, ຘມ຺ມຕ຺ຖປຏິປຸຈ຺ຉິກາ;
ອຸຄ຺ຄເຫຕາ ຈ ຘມ຺ມານໍ, ໂສຕາ ປຍິຣຸປາສິຕາ.
‘‘ເທເສນ຺ຕີ ຊນມຊ຺ເຌຫໍ, ອໂຫສິໍ ຊິນສາສເນ;
ພາຫຸສຈ຺ເຈນ ເຕນາຫໍ, ເປສລາ ອຕິມຎ຺ຎິສໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ¶ ຈ ຠເວ ທານິ, ສາວຕ຺ຖິຍໍ ປຸຣຸຕ຺ຕເມ;
ອນາຖປິຓ຺ຑິໂນ ເຄເຫ, ຊາຕາຫໍ ກຸມ຺ຠທາສິຍາ.
‘‘ຄຕາ ອຸທກຫາຣິຍໍ, ໂສຕ຺ຖິຍໍ ທິຊມທ຺ທສໍ;
ສີຕຏ຺ຏໍ ໂຕຍມຊ຺ຌມ຺ຫິ, ຕໍ ທິສ຺ວາ ອິທມພ຺ຣວິໍ.
‘‘‘ອຸທຫາຣີ ¶ ¶ ອຫໍ ສີເຕ, ສທາ ອຸທກໂມຕຣິໍ;
ອຍ຺ຍານໍ ທຓ຺ຑຠຍຠີຕາ, ວາຈາໂທສຠຍຏ຺ຏິຕາ [ວາຈາໂຣສຠຍຏ຺ຏິຕາ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘‘ກສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ຕ຺ວໍ ຠີໂຕ, ສທາ ອຸທກໂມຕຣິ;
ເວຘມາເນຫິ ຄຕ຺ເຕຫິ, ສີຕໍ ເວທຍເສ ຠຸສໍ’.
‘‘‘ຊານນ຺ຕີ ວຕ ມໍ ໂຠຕິ, ປຸຓ຺ຓິເກ ປຣິປຸຈ຺ຉສິ;
ກໂຣນ຺ຕໍ ກຸສລໍ ກມ຺ມໍ, ຣຸນ຺ຘນ຺ຕໍ [ນິທ຺ຘນ຺ຕໍ (ສີ. ປີ.), ນຸທນ຺ຕໍ (ສ຺ຍາ.)] ກຕປາປກໍ.
‘‘‘ໂຍ ເຈ ວຸຑ຺ໂຒ ທຫໂຣ ວາ, ປາປກມ຺ມໍ ປກຸພ຺ພຕິ;
ທກາຠິສິຎ຺ຈນາ ໂສປິ [ໂຠຕິ (ສີ. ກ.) ເຖຣີຄາ. ໒໓໙], ປາປກມ຺ມາ ປມຸຈ຺ຈຕິ’.
‘‘ອຸຕ຺ຕຣນ຺ຕສ຺ສ ອກ຺ຂາສິໍ, ຘມ຺ມຕ຺ຖສໍຫິຕໍ ປທໍ;
ຕຎ຺ຈ ສຸຕ຺ວາ ສ ສໍວິຄ຺ໂຄ [ສຸສໍວິຄ຺ໂຄ (ສ຺ຍາ.)], ປພ຺ພຊິຕ຺ວາຣຫາ ອຫຸ.
‘‘ປູເຣນ຺ຕີ ອູນກສຕໍ, ຊາຕາ ທາສິກຸເລ ຍໂຕ;
ຕໂຕ ປຸຓ຺ຓາຕິ ນາມໍ ເມ, ຠຸຊິສ຺ສໍ ມໍ ອກໍສຸ ເຕ.
‘‘ເສຏ຺ຐິໍ ຕໂຕນຸຊາເນຕ຺ວາ [ຕໂຕ ອນຸໂມເທຕ຺ວາ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ຕໂຕ ອນຸມາເນຕ຺ວາ (ປີ.)], ປພ຺ພຊິໍ ອນຄາຣິຍໍ;
ນ ຈິເຣເນວ ກາເລນ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ.
‘‘ອິທ຺ຘີສຸ ¶ ຈ ວສີ ໂຫມິ, ທິພ຺ພາຍ ໂສຕຘາຕຸຍາ;
ເຈໂຕປຣິຍຎາຓສ຺ສ, ວສີ ໂຫມິ ມຫາມຸເນ.
‘‘ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ຊານາມິ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິໂສຘິຕໍ;
ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີຓາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘ອຕ຺ຖຘມ຺ມນິຣຸຕ຺ຕີສຸ, ປຏິຠາເນ ຕເຖວ ຈ;
ຎາຓໍ ¶ ເມ ວິມລໍ ສຸທ຺ຘໍ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສ ວາຫສາ.
‘‘ຠາວນາຍ ມຫາປຎ຺ຎາ, ສຸເຕເນວ ສຸຕາວິນີ;
ມາເນນ ນີຈກຸລຊາ, ນ ຫິ ກມ຺ມໍ ວິນສ຺ສຕິ [ປນສ຺ສຕິ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ປຸຓ຺ຓິກາ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ປຸຓ຺ຓິກາເຖຣິຍາປທານໍ ອຏ຺ຐມໍ.
໙. ອມ຺ພປາລິເຖຣີອປທານໍ
‘‘ໂຍ ¶ ຣໍສິຜຸສິຕາເວໂຬ, ຜຸສ຺ໂສ ນາມ ມຫາມຸນິ;
ຕສ຺ສາຫໍ ຠຄິນີ ອາສິໍ, ອຊາຍິໍ ຂຕ຺ຕິເຍ ກຸເລ.
‘‘ຕສ຺ສ ຘມ຺ມໍ ສຸຓິຕ຺ວາຫໍ, ວິປ຺ປສນ຺ເນນ ເຈຕສາ;
ມຫາທານໍ ທທິຕ຺ວານ, ປຕ຺ຖຍິໍ ຣູປສມ຺ປທໍ.
‘‘ເອກຕິໍເສ ອິໂຕ ກປ຺ເປ, ສິຂີ ໂລກຄ຺ຄນາຍໂກ;
ອຸປ຺ປນ຺ໂນ ໂລກປຊ຺ໂຊໂຕ, ຕິໂລກສຣໂຓ ຊິໂນ.
‘‘ຕທາຣຸຓປຸເຣ ຣມ຺ເມ, ພ຺ຣາຫ຺ມຎ຺ຎກຸລສມ຺ຠວາ;
ວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕໍ ກຸປິຕາ, ຠິກ຺ຂຸນິໍ ອຠິສາປຍິໍ.
‘‘ເວສິກາວ ¶ ອນາຈາຣາ, ຊິນສາສນທູສິກາ;
ເອວໍ ອກ຺ໂກສຍິຕ຺ວານ, ເຕນ ປາເປນ ກມ຺ມຸນາ.
‘‘ທາຣຸຓໍ ¶ ນິຣຍໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ມຫາທຸກ຺ຂສມປ຺ປິຕາ;
ຕໂຕ ຈຸຕາ ມນຸສ຺ເສສຸ, ອຸປປນ຺ນາ ຕປສ຺ສິນີ.
‘‘ທສຊາຕິສຫສ຺ສານິ, ຄຓິກຕ຺ຕມກາຣຍິໍ;
ຕມ຺ຫາ ປາປາ ນ ມຸຈ຺ຈິສ຺ສໍ, ຠຸຕ຺ວາ ທຸຏ຺ຐວິສໍ ຍຖາ.
‘‘ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍມເສວິສ຺ສໍ [ພ຺ຣຫ຺ມເວສມເສວິສ຺ສໍ (ສ຺ຍາ.), ພ຺ຣຫ຺ມເຈຣມເສວິສ຺ສໍ (ປີ.)], ກສ຺ສເປ ຊິນສາສເນ;
ເຕນ ກມ຺ມວິປາເກນ, ອຊາຍິໍ ຕິທເສ ປຸເຣ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ຠເວ ສມ຺ປຕ຺ເຕ, ອໂຫສິໍ ໂອປປາຕິກາ;
ອມ຺ພສາຂນ຺ຕເຣ ຊາຕາ, ອມ຺ພປາລີຕິ ເຕນຫໍ.
‘‘ປຣິວຸຕາ ¶ ປາຓໂກຏີຫິ, ປພ຺ພຊິໍ ຊິນສາສເນ;
ປຕ຺ຕາຫໍ ອຈລໍ ຐານໍ, ຘີຕາ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ໂອຣສາ.
‘‘ອິທ຺ຘີສຸ ຈ ວສີ ໂຫມິ, ໂສຕຘາຕຸວິສຸທ຺ຘິຍາ;
ເຈໂຕປຣິຍຎາຓສ຺ສ, ວສີ ໂຫມິ ມຫາມຸເນ.
‘‘ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ຊານາມິ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິໂສຘິຕໍ;
ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີຓາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘ອຕ຺ຖຘມ຺ມນິຣຸຕ຺ຕີສຸ, ປຏິຠາເນ ຕເຖວ ຈ;
ຎາຓໍ ເມ ວິມລໍ ສຸທ຺ຘໍ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສ ວາຫສາ.
‘‘ກິເລສາ ¶ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ…ເປ… ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ວຕ ເມ ອາສິ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ຈຕສ຺ໂສ…ເປ… ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ອມ຺ພປາລິ ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ
ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ອມ຺ພປາລິເຖຣິຍາປທານໍ ນວມໍ.
໑໐. ເປສລາເຖຣີອປທານໍ
‘‘ອິມມ຺ຫິ ຠທ຺ທເກ ກປ຺ເປ, ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ ມຫາຍໂສ;
ກສ຺ສໂປ ນາມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ວທຕໍ ວໂຣ.
‘‘ສາວຕ຺ຖິຍໍ ¶ ປຸເຣ ວເຣ, ອຸປາສກກຸເລ ອຫໍ;
ປສູຕາ ຕໍ [ນໍ (ສ຺ຍາ.)] ຊິນວຣໍ, ທິສ຺ວາ ສຸຕ຺ວາ ຈ ເທສນໍ.
‘‘ຕໍ ວີຣໍ ສຣຓໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ສີລານິ ຈ ສມາທິຍິໍ;
ກທາຈິ ໂສ ມຫາວີໂຣ, ມຫາຊນສມາຄເມ.
‘‘ອຕ຺ຕໂນ ອຠິສມ຺ໂພຘິໍ, ປກາເສສິ ນຣາສໂຠ;
ອນນຸສ຺ສຸຕຘມ຺ເມສຸ, ປຸພ຺ເພ ທຸກ຺ຂາທິເກສຸ ຈ.
‘‘ຈກ຺ຂຸ ຎາຓຎ຺ຈ ປຎ຺ຎາ ຈ, ວິຊ຺ຊາໂລໂກ ຈ ອາສິ ເມ;
ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວານ, ປຣິປຸຈ຺ຉິຎ຺ຈ ຠິກ຺ຂໂວ.
‘‘ເຕນ ¶ ກມ຺ເມນ ສຸກເຕນ, ເຈຕນາປຓິຘີຫິ ຈ;
ຊຫິຕ຺ວາ ມານຸສໍ ເທຫໍ, ຕາວຕິໍສມຄຈ຺ຉຫໍ.
‘‘ປຈ຺ຉິເມ ¶ ຈ ຠເວ ທານິ, ຊາຕາ ເສຏ຺ຐິມຫາກຸເລ;
ອຸເປຈ຺ຈ ພຸທ຺ຘໍ ສທ຺ຘມ຺ມໍ, ສຸຕ຺ວາ ສຈ຺ຈູປສໍຫິຕໍ.
‘‘ປພ຺ພຊິຕ຺ວາຈິເຣເນວ, ສຈ຺ຈຕ຺ຖານິ [ສພ຺ພຕ຺ຖານິ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ວິຈິນ຺ຕຍໍ;
ເຂເປຕ຺ວາ ອາສເວ ສພ຺ເພ, ອຣຫຕ຺ຕມປາປຸຓິໍ.
‘‘ອິທ຺ຘີສຸ ຈ ວສີ ໂຫມິ, ທິພ຺ພາຍ ໂສຕຘາຕຸຍາ;
ເຈໂຕປຣິຍຎາຓສ຺ສ, ວສີ ໂຫມິ ມຫາມຸເນ.
‘‘ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ຊານາມິ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ວິໂສຘິຕໍ;
ສພ຺ພາສວປຣິກ຺ຂີຓາ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ.
‘‘ອຕ຺ຖຘມ຺ມນິຣຸຕ຺ຕີສຸ, ປຏິຠາເນ ຕເຖວ ຈ;
ຎາຓໍ ເມ ວິມລໍ ສຸທ຺ຘໍ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐສ຺ສ ວາຫສາ.
‘‘ກິເລສາ ຌາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ, ຠວາ ສພ຺ເພ ສມູຫຕາ;
ນາຄີວ ພນ຺ຘນໍ ເຉຕ຺ວາ, ວິຫຣາມິ ອນາສວາ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ວຕ ເມ ອາສິ, ມມ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ;
ຕິສ຺ໂສ ວິຊ຺ຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ.
‘‘ປຏິສມ຺ຠິທາ ¶ ຈຕສ຺ໂສ, ວິໂມກ຺ຂາປິ ຈ ອຏ຺ຐິເມ;
ຉຬຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕາ, ກຕໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ’’.
ອິຕ຺ຖໍ ສຸທໍ ເປສລາ [ເສລາ (ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຠິກ຺ຂຸນີ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິຕ຺ຖາຕິ.
ເປສລາເຖຣິຍາປທານໍ ທສມໍ.
ຂຕ຺ຕິຍາວຄ຺ໂຄ ຈຕຸຕ຺ໂຖ.
ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –
ຂຕ຺ຕິຍາ ¶ ພ຺ຣາຫ຺ມຓີ ເຈວ, ຕຖາ ອຸປ຺ປລທາຍິກາ;
ສິງ຺ຄາລມາຕາ ສຸກ຺ກາ ຈ, ອຠິຣູປາ ອຑ຺ຒກາສິກາ.
ປຸຓ຺ຓາ ຈ ອມ຺ພປາລີ ຈ, ເປສລາຕິ ຈ ຕາ ທສ;
ຄາຖາໂຍ ທ຺ວິສຕາເນຕ຺ຖ, ທ຺ວິຈຕ຺ຕາລີສ ຈຸຕ຺ຕຣິ.
ອຖ ¶ ວຄ຺ຄຸທ຺ທານໍ –
ສຸເມຘາ ເອກູໂປສຖາ, ກຸຓ຺ຑລເກສີ ຂຕ຺ຕິຍາ;
ສຫສ຺ສໍ ຕິສຕາ ຄາຖາ, ສຕ຺ຕຕາລີສ ປິຓ຺ຑິຕາ.
ສຫ ອຸທ຺ທານຄາຖາຫິ, ຄຓິຕາໂຍ ວິຠາວິຠິ;
ສຫສ຺ສໍ ຕິສຕໍ ຄາຖາ, ສຕ຺ຕປຎ຺ຎາສເມວ ຈາຕິ.
ເຖຣິກາປທານໍ ສມຕ຺ຕໍ.
ອປທານປາຬິ ສມຕ຺ຕາ.