ອຏ຺ຐກຖາ > ສຸຕ຺ຕປິຏກ (ອຏ຺ຐກຖາ) > ຂຸທ຺ທກນິກາຍ (ອຏ຺ຐກຖາ)

VRI Vol 6
MMR Vol 6
PTS Vol 6

Misc. Paragraph

ຂຸທ຺ທກນິກາເຍ

ຊາຕກ-ອຏ຺ຐກຖາ

(ຉຏ຺ໂຐ ຠາໂຄ)

໒໒. ມຫານິປາໂຕ

ນໂມ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອຣຫໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ

ມາ ¶ ¶ ¶ ປຓ຺ຑິຈ຺ຈຍໍ ວິຠາວຍາຕິ ອິທໍ ສຕ຺ຖາ ເຊຕວເນ ວິຫຣນ຺ໂຕ ມຫາຠິນິກ຺ຂມນໍ ອາຣພ຺ຠ ກເຖສິ. ເອກທິວສຎ຺ຫິ ຠິກ຺ຂູ ຘມ຺ມສຠາຍໍ ສນ຺ນິສິນ຺ນາ ຠຄວໂຕ ເນກ຺ຂມ຺ມປາຣມິໍ ວຓ຺ຓຍນ຺ຕາ ນິສີທິໍສຸ. ສຕ຺ຖາ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ‘‘ກາຍ ນຸຕ຺ຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອຕຣຫິ ກຖາຍ ສນ຺ນິສິນ຺ນາ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ‘‘ອິມາຍ ນາມາ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ‘‘ຠິກ຺ຂເວ, ອິທານິ ມມ ປູຣິຕປາຣມິສ຺ສ ຣຊ຺ຊໍ ຉຑ຺ເຑຕ຺ວາ ມຫາຠິນິກ຺ຂມນໍ ¶ ນາມ ອນຈ຺ຉຣິຍໍ. ອຫຎ຺ຫິ ປຸພ຺ເພ ອປຣິປກ຺ເກ ຎາເຓ ປາຣມິໂຍ ປູເຣນ຺ໂຕປິ ຣຊ຺ຊໍ ຉຑ຺ເຑຕ຺ວາ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕເຍວາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ເຕຫິ ຍາຈິໂຕ ອຕີຕໍ ອາຫຣິ.

ອຕີເຕ ກາສິຣຏ຺ເຐ ພາຣາຓສິຍໍ ກາສິຣາຊາ ນາມ ຘມ຺ເມນ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣສິ. ຕສ຺ສ ໂສຬສສຫສ຺ສາ ອິຕ຺ຖິໂຍ ອເຫສຸໍ. ຕາສຸ ເອກາປິ ປຸຕ຺ຕໍ ວາ ຘີຕຣໍ ວາ ນ ລຠິ. ນາຄຣາ ‘‘ອມ຺ຫາກໍ ຣຎ຺ໂຎ ວໍສານຸຣກ຺ຂໂກ ເອໂກປິ ປຸຕ຺ໂຕ ນຕ຺ຖີ’’ຕິ ຣາຊງ຺ຄເຓ ສນ຺ນິປຕິຕ຺ວາ ກຸສຊາຕເກ (ຊາ. ໒.໒໐.໑ ອາທໂຍ) ອາຄຕນເຍເນວ ຣາຊານໍ ເອວມາຫໍສຸ ‘‘ເທວ, ປຸຕ຺ຕໍ ປຕ຺ເຖຖາ’’ຕິ. ຣາຊາ ¶ ເຕສໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ໂສຬສສຫສ຺ສາ ອິຕ຺ຖິໂຍ ‘‘ຕຸມ຺ເຫ ປຸຕ຺ຕໍ ປຕ຺ເຖຖາ’’ຕິ ອາຓາເປສິ. ຕາ ຈນ຺ທາທີນໍ ເທວຕານໍ ອາຍາຈນອຸປຏ຺ຐານາທີນິ ກຕ຺ວາ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິໂຍປິ ປຸຕ຺ຕໍ ວາ ຘີຕຣໍ ວາ ນ ລຠິໍສຸ. ອຄ຺ຄມເຫສີ ປນສ຺ສ ມທ຺ທຣາຊຘີຕາ ຈນ຺ທາເທວີ ນາມ ສີລສມ຺ປນ຺ນາ ອໂຫສິ. ຣາຊາ ‘‘ຠທ຺ເທ, ຕ຺ວມ຺ປິ ປຸຕ຺ຕໍ ປຕ຺ເຖຫີ’’ຕິ ອາຫ. ສາ ປຸຓ຺ຓມທິວເສ ອຸໂປສຖໍ ສມາທິຍິຕ຺ວາ ຈູຬສຍເນ ນິປນ຺ນາວ ອຕ຺ຕໂນ ສີລໍ ອາວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ‘‘ສຈາຫໍ ອຂຓ຺ຑສີລາ ອິມິນາ ເມ ສຈ຺ເຈນ ¶ ປຸຕ຺ໂຕ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕູ’’ຕິ ສຈ຺ຈກິຣິຍໍ ອກາສິ.

ຕສ຺ສາ ສີລເຕເຊນ ສກ຺ກສ຺ສ ຠວນໍ ອຸຓ຺ຫາກາຣໍ ທສ຺ເສສິ. ສກ຺ໂກ ອາວຊ຺ເຊນ຺ໂຕ ຕໍ ກາຣຓໍ ຎຕ຺ວາ ‘‘ຈນ຺ທາເທວີ ປຸຕ຺ຕໍ ປຕ຺ເຖຕິ, ຫນ຺ທາຫໍ ປຸຕ຺ຕໍ ທສ຺ສາມີ’’ຕິ ຕສ຺ສານຸຈ຺ຉວິກໍ ປຸຕ຺ຕໍ ອຸປຘາເຣນ຺ໂຕ ໂພຘິສຕ຺ຕໍ ປສ຺ສິ. ໂພຘິສຕ຺ໂຕປິ ຕທາວີສຕິວສ຺ສານິ ພາຣາຓສິຍໍ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣຕ຺ວາ ຕໂຕ ຈຸໂຕ ອຸສ຺ສທນິຣເຍ ນິພ຺ພຕ຺ຕິຕ຺ວາ ອສີຕິວສ຺ສສຫສ຺ສານິ ຕຕ຺ຖ ປຈ຺ຈິຕ຺ວາ ຕໂຕ ຈວິຕ຺ວາ ຕາວຕິໍສຠວເນ ນິພ຺ພຕ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖາປິ ຍາວຕາຍຸກໍ ຐຕ຺ວາ ຕໂຕ ຈວິຕ຺ວາ ອຸປຣິເທວໂລກໍ ຄນ຺ຕຸກາໂມ ອໂຫສິ. ສກ຺ໂກ ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ‘‘ມາຣິສ, ຕຍິ ມນຸສ຺ສໂລເກ ອຸປ຺ປນ຺ເນ ປາຣມິໂຍ ຈ ເຕ ປູຣິສ຺ສນ຺ຕິ, ມຫາຊນສ຺ສ ວຸຑ຺ຒິ ຈ ຠວິສ຺ສຕິ, ອຍໍ ກາສິຣຎ຺ໂຎ ຈນ຺ທາເທວີ ນາມ ອຄ຺ຄມເຫສີ ປຸຕ຺ຕໍ ປຕ຺ເຖຕິ, ຕສ຺ສາ ກຸຈ຺ຉິຍໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊາຫີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ອຎ຺ເຎສຎ຺ຈ ຈວນຘມ຺ມານໍ ປຎ຺ຈສຕານໍ ເທວປຸຕ຺ຕານໍ ປຏິຎ຺ຎໍ ຄເຫຕ຺ວາ ສກຏ຺ຐານເມວ ອຄມາສິ. ໂສ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິຕ຺ວາ ປຎ຺ຈຫິ ເທວປຸຕ຺ຕສເຕຫິ ສທ຺ຘິໍ ເທວໂລກໂຕ ຈວິຕ຺ວາ ສຍໍ ຈນ຺ທາເທວິຍາ ກຸຈ຺ຉິມ຺ຫິ ປຏິສນ຺ຘິໍ ຄຓ຺ຫິ. ອິຕເຣ ປນ ເທວປຸຕ຺ຕາ ອມຈ຺ຈຠຣິຍານໍ ກຸຈ຺ຉີສຸ ປຏິສນ຺ຘິໍ ຄຓ຺ຫິໍສຸ.

ຕທາ ຈນ຺ທາເທວິຍາ ກຸຈ຺ຉິ ວຊິຣປຸຓ຺ຓາ ວິຍ ອໂຫສິ. ສາ ຄພ຺ຠສ຺ສ ປຕິຏ຺ຐິຕຠາວໍ ຎຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ອາໂຣເຈສິ. ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊາ ຄພ຺ຠສ຺ສ ປຣິຫາຣໍ ທາເປສິ. ສາ ປຣິປຸຓ຺ຓຄພ຺ຠາ ທສມາສຈ຺ຈເຍນ ຘຎ຺ຎປຸຎ຺ຎລກ຺ຂຓສມ຺ປນ຺ນໍ ປຸຕ຺ຕໍ ວິຊາຍິ. ຕໍ ທິວສເມວ ອມຈ຺ຈເຄເຫສຸ ປຎ຺ຈ ກຸມາຣສຕານິ ຊາຍິໍສຸ. ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ຣາຊາ ອມຈ຺ຈຄຓປຣິວຸໂຕ ມຫາຕເລ ນິສິນ຺ໂນ ອໂຫສິ. ອຖສ຺ສ ¶ ‘‘ປຸຕ຺ໂຕ, ເຕ ເທວ, ຊາໂຕ’’ຕິ ອາໂຣຈຍິໍສຸ. ເຕສໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ປຸຕ຺ຕເປມໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຉວິຍາທີນິ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ອຏ຺ຐິມິຎ຺ຊໍ ¶ ອາຫຈ຺ຈ ອຏ຺ຐາສິ, ອພ຺ຠນ຺ຕເຣ ປີຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ, ຫທຍໍ ສີຕລໍ ຊາຕໍ. ໂສ ອມຈ຺ເຈ ປຸຈ຺ຉິ ‘‘ຕຸຏ຺ຐາ ນຸ ໂຂ ຕຸມ຺ເຫ, ມມ ປຸຕ຺ໂຕ ຊາໂຕ’’ຕິ? ‘‘ກິໍ ກເຖຖ, ເທວ, ມຍໍ ປຸພ຺ເພ ອນາຖາ, ອິທານິ ປນ ສນາຖາ ຊາຕາ, ສາມິໂກ ໂນ ລທ຺ໂຘ’’ຕິ ອາຫໍສຸ. ຣາຊາ ມຫາເສນຄຸຕ຺ຕໍ ປກ຺ໂກສາເປຕ຺ວາ ອາຓາເປສິ ‘‘ມມ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ປຣິວາໂຣ ລທ຺ຘຸໍ ວຏ຺ຏຕິ, ຄຈ຺ຉ ຕ຺ວໍ ອມຈ຺ຈເຄເຫສຸ ອຊ຺ຊ ຊາຕາ ທາຣກາ ກິຕ຺ຕກາ ນາມາຕິ ໂອໂລເກຫີ’’ຕິ. ໂສ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິຕ຺ວາ ອມຈ຺ຈເຄຫານິ ຄນ຺ຕ຺ວາ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ປຎ຺ຈ ກຸມາຣສຕານິ ທິສ຺ວາ ປຸນາຄນ຺ຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ອາໂຣເຈສິ.

ຣາຊາ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ທາຣກສຕານໍ ກຸມາຣປສາຘນານິ ເປເສຕ຺ວາ ປຸນ ປຎ຺ຈ ຘາຕິສຕານິ ຈ ທາເປສິ. ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ປນ ອຕິທີຆາທິໂທສວຊ຺ຊິຕາ ¶ ອລມ຺ພຕ຺ຖນິໂຍ ມຘຸຣຖຎ຺ຎາໂຍ ຈຕຸສຏ຺ຐິ ຘາຕິໂຍ ອທາສິ. ອຕິທີຆາຍ ຫິ ອິຕ຺ຖິຍາ ປສ຺ເສ ນິສີທິຕ຺ວາ ຖຎ຺ຎໍ ປິວໂຕ ທາຣກສ຺ສ ຄີວາ ທີຆາ ໂຫຕິ, ອຕິຣສ຺ສາຍ ປສ຺ເສ ນິສີທິຕ຺ວາ ຖຎ຺ຎໍ ປິວນ຺ໂຕ ທາຣໂກ ນິປ຺ປີຬິຕຂນ຺ຘຏ຺ຐິໂກ ໂຫຕິ, ອຕິກິສາຍ ປສ຺ເສ ນິສີທິຕ຺ວາ ຖຎ຺ຎໍ ປິວໂຕ ທາຣກສ຺ສ ອູຣູ ຣຸຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອຕິຖູລາຍ ປສ຺ເສ ນິສີທິຕ຺ວາ ຖຎ຺ຎໍ ປິວນ຺ໂຕ ທາຣໂກ ປກ຺ຂປາໂທ ໂຫຕິ, ອຕິກາຬິກາຍ ຂີຣໍ ອຕິສີຕລໍ ໂຫຕິ, ອຕິໂອທາຕາຍ ຂີຣໍ ອຕິອຸຓ຺ຫໍ ໂຫຕິ, ລມ຺ພຕ຺ຖນິຍາ ປສ຺ເສ ນິສີທິຕ຺ວາ ຖຎ຺ຎໍ ປິວນ຺ໂຕ ທາຣໂກ ນິປ຺ປີຬິຕນາສິໂກ ໂຫຕິ. ກາສານຎ຺ຈ ປນ ອິຕ຺ຖີນໍ ຂີຣໍ ອຕິອມ຺ພິລໍ ໂຫຕິ, ສາສານຎ຺ຈ ປນ ອິຕ຺ຖີນໍ ຂີຣໍ ອຕິກຏຸກາທິເຠທໍ ໂຫຕິ, ຕສ຺ມາ ເຕ ສພ຺ເພປິ ໂທເສ ວິວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ອລມ຺ພຕ຺ຖນິໂຍ ມຘຸຣຖຎ຺ຎາໂຍ ຈຕຸສຏ຺ຐິ ຘາຕິໂຍ ທຕ຺ວາ ມຫນ຺ຕໍ ສກ຺ກາຣໍ ກຕ຺ວາ ຈນ຺ທາເທວິຍາປິ ວຣໍ ອທາສິ. ສາປິ ຄຫິຕກໍ ກຕ຺ວາ ຐເປສິ.

ຣາຊາ ກຸມາຣສ຺ສ ນາມຄ຺ຄຫຓທິວເສ ລກ຺ຂຓປາຐເກ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ປກ຺ໂກສາເປຕ຺ວາ ເຕສໍ ມຫນ຺ຕໍ ສກ຺ກາຣໍ ກຕ຺ວາ ກຸມາຣສ຺ສ ອນ຺ຕຣາຍາຠາວໍ ປຸຈ຺ຉິ. ເຕ ຕສ຺ສ ລກ຺ຂຓສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ມຫາຣາຊ, ຘຎ຺ຎປຸຎ຺ຎລກ຺ຂຓສມ຺ປນ຺ໂນ ອຍໍ ກຸມາໂຣ, ຕິຏ຺ຐຕຸ ເອກທີໂປ, ທ຺ວິສຫສ຺ສປຣິວາຣານໍ ຈຕຸນ຺ນມ຺ປິ ມຫາທີປານໍ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣຕຸໍ ສມຕ຺ໂຖ ໂຫຕິ, ນາສ຺ສ ໂກຈິ ອນ຺ຕຣາໂຍ ¶ ປຎ຺ຎາຍຕີ’’ຕິ ວທິໍສຸ. ຣາຊາ ເຕສໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ຕຸສ຺ສິຕ຺ວາ ກຸມາຣສ຺ສ ນາມໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ຍສ຺ມາ ກຸມາຣສ຺ສ ຊາຕທິວເສ ສກລກາສິຣຏ຺ເຐ ເທໂວ ວສ຺ສິ, ຍສ຺ມາ ຈ ຣຎ຺ໂຎ ເຈວ ອມຈ຺ຈານຎ຺ຈ ຫທຍໍ ສີຕລໍ ຊາຕໍ, ຍສ຺ມາ ຈ ເຕມຍມາໂນ ຊາໂຕ, ຕສ຺ມາ ‘‘ເຕມິຍກຸມາໂຣ’’ຕິສ຺ສ ນາມໍ ອກາສິ. ອຖ ນໍ ຘາຕິໂຍ ເອກມາສິກໍ ອລງ຺ກຣິຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ສນ຺ຕິກໍ ອານຍິໍສຸ. ຣາຊາ ປິຍປຸຕ຺ຕໍ ອາລິງ຺ຄິຕ຺ວາ ສີເສ ຈຸມ຺ພິຕ຺ວາ ອງ຺ເກ ນິສີທາເປຕ຺ວາ ຣມຍມາໂນ ນິສີທິ.

ຕສ຺ມິໍ ¶ ຂເຓ ຈຕ຺ຕາໂຣ ໂຈຣາ ອານີຕາ. ຣາຊາ ເຕ ທິສ຺ວາ ‘‘ເຕສຸ ເອກສ຺ສ ໂຈຣສ຺ສ ສກຓ຺ຏກາຫິ ກສາຫິ ປຫາຣສຫສ຺ສໍ ກໂຣຖ, ເອກສ຺ສ ສງ຺ຂລິກາຍ ພນ຺ຘິຕ຺ວາ ພນ຺ຘນາຄາຣປເວສນໍ ກໂຣຖ, ເອກສ຺ສ ສຣີເຣ ສຕ຺ຕິປຫາຣໍ ກໂຣຖ, ເອກສ຺ສ ສູລາໂຣປນໍ ກໂຣຖາ’’ຕິ ອາຓາເປສິ. ອຖ ມຫາສຕ຺ໂຕ ປິຕຸ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ຠີຕຕສິໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ‘‘ອໂຫ ມມ ປິຕາ ຣຊ຺ຊໍ ນິສ຺ສາຍ ອຕິຠາຣິຍໍ ນິຣຍຄາມິກມ຺ມໍ ອກາສີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕສິ. ປຸນທິວເສ ປນ ຕໍ ເສຕຈ຺ຉຕ຺ຕສ຺ສ ເຫຏ຺ຐາ ອລງ຺ກຕສິຣິສຍເນ ນິປຊ຺ຊາເປສຸໍ. ໂສ ໂຖກໍ ນິທ຺ທາຍິຕ຺ວາ ປພຸທ຺ໂຘ ອກ຺ຂີນິ ອຸມ຺ມີເລຕ຺ວາ ເສຕຈ຺ຉຕ຺ຕໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ມຫນ຺ຕໍ ສິຣິວິຠວໍ ປສ຺ສິ. ອຖສ຺ສ ປກຕິຍາປິ ຠີຕຕສິຕສ຺ສ ອຕິເຣກຕຣໍ ຠຍໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ. ໂສ ‘‘ກຸໂຕ ນຸ ¶ ໂຂ ອຫໍ ອິມໍ ໂຈຣເຄຫໍ ອາຄໂຕມ຺ຫີ’’ຕິ ອຸປຘາເຣນ຺ໂຕ ຊາຕິສ຺ສຣຎາເຓນ ເທວໂລກໂຕ ອາຄຕຠາວໍ ຎຕ຺ວາ ຕໂຕ ປຣໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ອຸສ຺ສທນິຣເຍ ປກ຺ກຠາວໍ ປສ຺ສິ, ຕໂຕ ປຣໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ຕສ຺ມິໍເຍວ ນຄເຣ ຣາຊຠາວໍ ອຎ຺ຎາສິ.

ອຖສ຺ສ ‘‘ອຫໍ ວີສຕິວສ຺ສານິ ພາຣາຓສິຍໍ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣຕ຺ວາ ອສີຕິວສ຺ສສຫສ຺ສານິ ອຸສ຺ສທນິຣເຍ ປຈ຺ຈິໍ, ອິທານິ ປຸນປິ ອິມສ຺ມິໍເຍວ ໂຈຣເຄເຫ ນິພ຺ພຕ຺ໂຕມ຺ຫິ, ປິຕາ ເມ ຫິຍ຺ໂຍ ຈຕູສຸ ໂຈເຣສຸ ອານີເຕສຸ ຕຖາຣູປໍ ຜຣຸສໍ ນິຣຍສໍວຕ຺ຕນິກໍ ກຖໍ ກເຖສິ, ສຈາຫໍ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣສ຺ສາມິ, ປຸນປິ ນິຣເຍ ນິພ຺ພຕ຺ຕິຕ຺ວາ ມຫາທຸກ຺ຂໍ ອນຸຠວິສ຺ສາມີ’’ຕິ ອາວຊ຺ເຊນ຺ຕສ຺ສ ມຫນ຺ຕໍ ຠຍໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ. ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ກຎ຺ຈນວຓ຺ຓໍ ສຣີຣໍ ຫຕ຺ເຖນ ປຣິມທ຺ທິຕໍ ປທຸມໍ ວິຍ ມິລາຕໍ ທຸພ຺ພຓ຺ຓໍ ອໂຫສິ. ໂສ ‘‘ກຖໍ ນຸ ໂຂ ອິມມ຺ຫາ ໂຈຣເຄຫາ ມຸຈ຺ເຈຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ ຈິນ຺ເຕນ຺ໂຕ ນິປຊ຺ຊິ. ອຖ ນໍ ເອກສ຺ມິໍ ອຕ຺ຕຠາເວ ມາຕຸຠູຕປຸພ຺ພາ ຉຕ຺ເຕ ¶ ອຘິວຕ຺ຖາ ເທວຘີຕາ ອສ຺ສາເສຕ຺ວາ ‘‘ຕາຕ ເຕມິຍກຸມາຣ, ມາ ຠາຍິ, ມາ ໂສຈິ, ມາ ຈິນ຺ຕຍິ. ສເຈ ອິໂຕ ມຸຈ຺ຈິຕຸກາໂມສິ, ຕ຺ວໍ ອປີຐສປ຺ປີປິ ປີຐສປ຺ປີ ວິຍ ໂຫຫິ, ອພຘິໂຣປິ ພຘິໂຣ ວິຍ ໂຫຫິ, ອມູໂຄປິ ມູໂຄ ວິຍ ໂຫຫິ, ອິມານິ ຕີຓິ ອງ຺ຄານິ ອຘິຏ຺ຐາຍ ອຕ຺ຕໂນ ປຓ຺ຑິຕຠາວໍ ມາ ປກາເສຫີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ປຐມໍ ຄາຖມາຫ –

‘‘ມາ ປຓ຺ຑິຈ຺ຈຍໍ ວິຠາວຍ, ພາລມໂຕ ຠວ ສພ຺ພປາຓິນໍ;

ສພ຺ໂພ ຕໍ ຊໂນ ໂອຈິນາຍຕຸ, ເອວໍ ຕວ ອຕ຺ໂຖ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຓ຺ຑິຈ຺ຈຍນ຺ຕິ ປຓ຺ຑິຈ຺ຈໍ, ອຍເມວ ວາ ປາໂຐ. ພາລມໂຕຕິ ພາໂລ ອິຕິ ສມ຺ມໂຕ. ສພ຺ໂພ ຊໂນຕິ ສກໂລ ອນ຺ໂຕຊໂນ ເຈວ ພຫິຊໂນ ຈ. ໂອຈິນາຍຕູຕິ ‘‘ນີຫຣເຖຕໍ ກາຬກຓ຺ຓິ’’ນ຺ຕິ ອວມຎ຺ຎຕຸ, ອວຊານາຕູຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ໂສ ຕສ຺ສາ ວຈເນນ ອສ຺ສາສໍ ປຏິລຠິຕ຺ວາ –

‘‘ກໂຣມິ ¶ ເຕ ຕໍ ວຈນໍ, ຍໍ ມໍ ຠຓສິ ເທວເຕ;

ອຕ຺ຖກາມາສິ ເມ ອມ຺ມ, ຫິຕກາມາສິ ເທວເຕ’’ຕິ. –

ອິມໍ ຄາຖໍ ວຕ຺ວາ ຕານິ ຕີຓິ ອງ຺ຄານິ ອຘິຏ຺ຐາສິ. ສາ ຈ ເທວຘີຕາ ອນ຺ຕຣຘາຍິ. ຣາຊາ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ອນຸກ຺ກຓ຺ຐນຕ຺ຖາຍ ຕານິ ປຎ຺ຈ ກຸມາຣສຕານິ ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິເກເຍວ ຐເປສິ. ເຕ ທາຣກາ ຖຎ຺ຎຕ຺ຖາຍ ໂຣທນ຺ຕິ ປຣິເທວນ຺ຕິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ປນ ນິຣຍຠຍຕຊ຺ຊິໂຕ ‘‘ຣຊ຺ຊໂຕ ເມ ສຸສ຺ສິຕ຺ວາ ມຕເມວ ເສຍ຺ໂຍ’’ຕິ ນ ໂຣທຕິ ນ ປຣິເທວຕິ. ອຖສ຺ສ ຘາຕິໂຍ ຕໍ ປວຕ຺ຕິໍ ຎຕ຺ວາ ຈນ຺ທາເທວິຍາ ¶ ອາໂຣຈຍິໍສຸ. ສາປິ ຣຎ຺ໂຎ ອາໂຣເຈສິ. ຣາຊາ ເນມິຕ຺ຕເກ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ປກ຺ໂກສາເປຕ຺ວາ ປຸຈ຺ຉິ. ອຖ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ອາຫໍສຸ ‘‘ເທວ, ກຸມາຣສ຺ສ ປກຕິເວລໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ຖຎ຺ຎໍ ທາຕຸໍ ວຏ຺ຏຕິ, ເອວໍ ໂສ ໂຣທມາໂນ ຖນໍ ທຬ຺ຫໍ ຄເຫຕ຺ວາ ສຍເມວ ປິວິສ຺ສຕີ’’ຕິ. ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຘາຕິໂຍ ກຸມາຣສ຺ສ ປກຕິເວລໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ຖຎ຺ຎໍ ເທນ຺ຕິ. ທທມານາ ຈ ກທາຈິ ເອກວາຣໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ເທນ຺ຕິ, ກທາຈິ ສກລທິວສໍ ຂີຣໍ ນ ເທນ຺ຕິ.

ໂສ ¶ ນິຣຍຠຍຕຊ຺ຊິໂຕ ສຸສ຺ສນ຺ໂຕປິ ຖຎ຺ຎຕ຺ຖາຍ ນ ໂຣທຕິ, ນ ປຣິເທວຕິ. ອຖ ນໍ ອໂຣທນ຺ຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ‘‘ປຸຕ຺ໂຕ ເມ ຉາໂຕ’’ຕິ ມາຕາ ວາ ຖຎ຺ຎໍ ປາເຍຕິ, ກທາຈິ ຘາຕິໂຍ ວາ ປາເຍນ຺ຕິ. ເສສທາຣກາ ຖຎ຺ຎໍ ອລທ຺ຘເວລາຍເມວ ໂຣທນ຺ຕິ ປຣິເທວນ຺ຕິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ປນ ນິຣຍຠຍຕຊ຺ຊິໂຕ ນ ໂຣທຕິ, ນ ປຣິເທວຕິ, ນ ນິທ຺ທາຍຕິ, ນ ຫຕ຺ຖປາເທ ສມິຎ຺ຊຕິ, ນ ສທ຺ທໍ ກໂຣຕິ. ອຖສ຺ສ ຘາຕິໂຍ ‘‘ປີຐສປ຺ປີນໍ ຫຕ຺ຖປາທາ ນາມ ນ ເອວຣູປາ ໂຫນ຺ຕິ, ມູຄານໍ ຫນຸກປຣິໂຍສານໍ ນາມ ນ ເອວຣູປໍ ໂຫຕິ, ພຘິຣານໍ ກຓ຺ຓໂສຕານິ ນາມ ນ ເອວຣູປານິ ໂຫນ຺ຕິ, ຠວິຕພ຺ພເມຕ຺ຖ ກາຣເຓນ, ວີມໍສິສ຺ສາມ ນ’’ນ຺ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ‘‘ຂີເຣນ ຕາວ ນໍ ວີມໍສິສ຺ສາມາ’’ຕິ ສກລທິວສໍ ຂີຣໍ ນ ເທນ຺ຕິ. ໂສ ສຸສ຺ສນ຺ໂຕປິ ຂີຣຕ຺ຖາຍ ສທ຺ທໍ ນ ກໂຣຕິ. ອຖສ຺ສ ມາຕາ ‘‘ປຸຕ຺ໂຕ ເມ ຉາໂຕ’’ຕິ ສຍເມວ ຖຎ຺ຎໍ ປາເຍຕິ. ເອວໍ ອນ຺ຕຣນ຺ຕຣາ ຂີຣໍ ອທຕ຺ວາ ເອກສໍວຈ຺ຉຣໍ ວີມໍສນ຺ຕາປິສ຺ສ ອນ຺ຕຣໍ ນ ປສ຺ສິໍສຸ.

ຕໂຕ ອມຈ຺ຈາທໂຍ ຣຎ຺ໂຎ ອາໂຣເຈສຸໍ ‘‘ເອກວສ຺ສິກທາຣກາ ນາມ ປູວຂຊ຺ຊກໍ ປິຍາຍນ຺ຕິ, ເຕນ ນໍ ວີມໍສິສ຺ສາມາ’’ຕິ ປຎ຺ຈ ກຸມາຣສຕານິ ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິເກເຍວ ນິສີທາເປຕ຺ວາ ນານາປູວຂຊ຺ຊການິ ອຸປນາເມຕ຺ວາ ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ອວິທູເຣ ຐເປຕ຺ວາ ‘‘ຍຖາຣຸຈິ ຕານິ ປູວຂຊ຺ຊການິ ¶ ຄຓ຺ຫຖາ’’ຕິ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນຏ຺ຐາເນ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ. ເສສທາຣກາ ກລຫໍ ກໂຣນ຺ຕາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປຫຣນ຺ຕາ ຕໍ ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຂາທນ຺ຕິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ປນ ອຕ຺ຕານໍ ໂອວທິຕ຺ວາ ‘‘ຕາຕ ເຕມິຍກຸມາຣ, ນິຣຍຠຍໍ ອິຈ຺ຉນ຺ໂຕ ປູວຂຊ຺ຊກໍ ອິຈ຺ຉາຫີ’’ຕິ ນິຣຍຠຍຕຊ຺ຊິໂຕ ປູວຂຊ຺ຊກໍ ນ ໂອໂລເກສິ. ເອວໍ ປູວຂຊ຺ຊເກນປິ ເອກສໍວຈ຺ຉຣໍ ອນ຺ຕຣນ຺ຕຣາ ວີມໍສນ຺ຕາປິສ຺ສ ເນວ ອນ຺ຕຣໍ ປສ຺ສິໍສຸ.

ຕໂຕ ‘‘ທ຺ວິວສ຺ສິກທາຣກາ ນາມ ຜລາຜລໍ ປິຍາຍນ຺ຕິ, ເຕນ ນໍ ວີມໍສິສ຺ສາມາ’’ຕິ ນານາຜລານິ ອຸປນາເມຕ຺ວາ ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ອວິທູເຣ ຐເປຕ຺ວາ ວີມໍສິໍສຸ. ເສສທາຣກາ ¶ ກລຫໍ ກຕ຺ວາ ຍຸຊ຺ຌນ຺ຕາ ຕໍ ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຂາທນ຺ຕິ. ໂສ ນິຣຍຠຍຕຊ຺ຊິໂຕ ຕມ຺ປິ ນ ໂອໂລເກສິ. ເອວໍ ຜລາຜເລນປິ ເອກສໍວຈ຺ຉຣໍ ອນ຺ຕຣນ຺ຕຣາ ວີມໍສນ຺ຕາປິສ຺ສ ເນວ ອນ຺ຕຣໍ ປສ຺ສິໍສຸ.

ຕໂຕ ‘‘ຕິວສ຺ສິກທາຣກາ ນາມ ກີຬນຠຓ຺ຑກໍ ປິຍາຍນ຺ຕິ, ເຕນ ນໍ ວີມໍສິສ຺ສາມາ’’ຕິ ນານາສຸວຓ຺ຓມຍານິ ຫຕ຺ຖິອສ຺ສຣູປກາທີນິ ກາຣາເປຕ຺ວາ ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ອວິທູເຣ ຐເປສຸໍ. ເສສທາຣກາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ວິລຸມ຺ປນ຺ຕາ ຄຓ຺ຫິໍສຸ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ປນ ນ ກິຎ຺ຈິ ໂອໂລເກສິ. ເອວໍ ກີຬນຠຓ຺ຑເກນປິ ເອກສໍວຈ຺ຉຣໍ ອນ຺ຕຣນ຺ຕຣາ ວີມໍສນ຺ຕາປິສ຺ສ ເນວ ອນ຺ຕຣໍ ປສ຺ສິໍສຸ.

ຕໂຕ ¶ ‘‘ຈຕຸວສ຺ສິກທາຣກາ ນາມ ໂຠຊນໍ ປິຍາຍນ຺ຕິ, ເຕນ ນໍ ວີມໍສິສ຺ສາມາ’’ຕິ ນານາໂຠຊນານິ ອຸປນາເມສຸໍ. ເສສທາຣກາ ຕໍ ປິຓ຺ຑໍ ປິຓ຺ຑໍ ກຕ຺ວາ ຠຸຎ຺ຊນ຺ຕິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ປນ ອຕ຺ຕານໍ ໂອວທິຕ຺ວາ ‘‘ຕາຕ ເຕມິຍກຸມາຣ, ອລທ຺ຘໂຠຊນານໍ ເຕ ອຕ຺ຕຠາວານໍ ຄຓນາ ນາມ ນຕ຺ຖີ’’ຕິ ນິຣຍຠຍຕຊ຺ຊິໂຕ ຕມ຺ປິ ນ ໂອໂລເກສິ. ອຖສ຺ສ ມາຕາ ສຍເມວ ຫທເຍນ ຠິຊ຺ຊມາເນນ ວິຍ ອສຫນ຺ເຕນ ສຫຕ຺ເຖນ ໂຠຊນໍ ໂຠເຊສິ. ເອວໍ ໂຠຊເນນປິ ເອກສໍວຈ຺ຉຣໍ ອນ຺ຕຣນ຺ຕຣາ ວີມໍສນ຺ຕາປິສ຺ສ ເນວ ອນ຺ຕຣໍ ປສ຺ສິໍສຸ.

ຕໂຕ ‘‘ປຎ຺ຈວສ຺ສິກທາຣກາ ນາມ ອຄ຺ຄິໂນ ຠາຍນ຺ຕິ, ເຕນ ນໍ ວີມໍສິສ຺ສາມາ’’ຕິ ຣາຊງ຺ຄເຓ ອເນກທ຺ວາຣຍຸຕ຺ຕໍ ມຫນ຺ຕໍ ເຄຫໍ ກາເຣຕ຺ວາ ຕາລປຓ຺ເຓຫິ ຉາເທຕ຺ວາ ຕໍ ເສສທາຣເກຫິ ປຣິວຸຕໍ ຕສ຺ສ ມຊ຺ເຌ ນິສີທາເປຕ຺ວາ ອຄ຺ຄິໍ ເທນ຺ຕິ. ເສສທາຣກາ ອຄ຺ຄິໍ ທິສ຺ວາ ວິຣວນ຺ຕາ ປລາຍິໍສຸ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ປນ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ນິຣຍອຄ຺ຄິສນ຺ຕາປນໂຕ ອິທເມວ ອຄ຺ຄິສນ຺ຕາປນໍ ສຕຄຸເຓນ ສຫສ຺ສຄຸເຓນ ສຕສຫສ຺ສຄຸເຓນ ວຣຕຣ’’ນ຺ຕິ ນິໂຣຘສມາປນ຺ໂນ ມຫາເຖໂຣ ວິຍ ນິຈ຺ຈໂລວ ອໂຫສິ. ອຖ ນໍ ອຄ຺ຄິມ຺ຫິ ອາຄຈ຺ຉນ຺ເຕ ຄເຫຕ຺ວາ ອປເນນ຺ຕິ. ເອວໍ ອຄ຺ຄິນາປິ ເອກສໍວຈ຺ຉຣໍ ອນ຺ຕຣນ຺ຕຣາ ວີມໍສນ຺ຕາປິສ຺ສ ເນວ ອນ຺ຕຣໍ ປສ຺ສິໍສຸ.

ຕໂຕ ¶ ‘‘ຉວສ຺ສິກທາຣກາ ນາມ ມຕ຺ຕຫຕ຺ຖິໂນ ຠາຍນ຺ຕິ, ເຕນ ນໍ ວີມໍສິສ຺ສາມາ’’ຕິ ເອກໍ ຫຕ຺ຖິໍ ສຸສິກ຺ຂິຕໍ ສິກ຺ຂາເປຕ຺ວາ ໂພຘິສຕ຺ຕໍ ເສສທາຣເກຫິ ປຣິວຸຕໍ ຣາຊງ຺ຄເຓ ນິສີທາເປຕ຺ວາ ຕໍ ຫຕ຺ຖິໍ ມຸຎ຺ຈນ຺ຕິ. ໂສ ໂກຎ຺ຈນາທໍ ນທນ຺ໂຕ ໂສຓ຺ຑາຍ ຠູມິຍໍ ໂປເຖນ຺ໂຕ ຠຍໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ອາຄຈ຺ຉຕິ. ເສສທາຣກາ ຕໍ ທິສ຺ວາ ມຣຓຠຍຠີຕາ ທິສາວິທິສາສຸ ປລາຍິໍສຸ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ປນ ມຕ຺ຕຫຕ຺ຖິໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ ທິສ຺ວາ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ຈຓ຺ຑນິຣເຍ ປຈ຺ຈນໂຕ ຈຓ຺ຑຫຕ຺ຖິໂນ ຫຕ຺ເຖ ມຣຓເມວ ເສຍ຺ໂຍ’’ຕິ ນິຣຍຠຍຕຊ຺ຊິໂຕ ຕຕ຺ເຖວ ນິສີທິ. ສຸສິກ຺ຂິໂຕ ຫຕ຺ຖີ ມຫາສຕ຺ຕໍ ປຸປ຺ຜກລາປໍ ວິຍ ອຸກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ອປຣາປຣໍ ກຕ຺ວາ ອກິລເມຕ຺ວາວ ຄຈ຺ຉຕິ. ເອວໍ ຫຕ຺ຖິນາປິ ເອກສໍວຈ຺ຉຣໍ ອນ຺ຕຣນ຺ຕຣາ ວີມໍສນ຺ຕາປິສ຺ສ ເນວ ອນ຺ຕຣໍ ປສ຺ສິໍສຸ.

ຕໂຕ ‘‘ສຕ຺ຕວສ຺ສິກທາຣກາ ນາມ ສປ຺ປສ຺ສ ຠາຍນ຺ຕິ, ເຕນ ນໍ ວີມໍສິສ຺ສາມາ’’ຕິ ໂພຘິສຕ຺ຕໍ ເສສທາຣເກຫິ ສທ຺ຘິໍ ຣາຊງ຺ຄເຓ ນິສີທາເປຕ຺ວາ ອຸທ຺ຘຏທາເຐ ກຕມຸຂພນ຺ເຘ ສປ຺ເປ ວິສ຺ສຊ຺ເຊສຸໍ. ເສສທາຣກາ ເຕ ທິສ຺ວາ ວິຣວນ຺ຕາ ປລາຍິໍສຸ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ປນ ນິຣຍຠຍໍ ອາວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ‘‘ຈຓ຺ຑສປ຺ປສ຺ສ ¶ ມຸເຂ ວິນາສເມວ ວຣຕຣ’’ນ຺ຕິ ນິໂຣຘສມາປນ຺ໂນ ມຫາເຖໂຣ ວິຍ ນິຈ຺ຈໂລວ ອໂຫສິ. ອຖສ຺ສ ສປ຺ໂປ ສກລສຣີຣໍ ເວເຐຕ຺ວາ ມຕ຺ຖເກ ຜຓໍ ກຕ຺ວາ ອຈ຺ຉິ. ຕທາປິ ໂສ ນິຈ຺ຈໂລວ ອໂຫສິ. ເອວໍ ສປ຺ເປນປິ ເອກສໍວຈ຺ຉຣໍ ອນ຺ຕຣນ຺ຕຣາ ວີມໍສນ຺ຕາປິສ຺ສ ເນວ ອນ຺ຕຣໍ ປສ຺ສິໍສຸ ¶ .

ຕໂຕ ‘‘ອຏ຺ຐວສ຺ສິກທາຣກາ ນາມ ນຏສມຊ຺ຊໍ ປິຍາຍນ຺ຕິ, ເຕນ ນໍ ວີມໍສິສ຺ສາມາ’’ຕິ ຕໍ ປຎ຺ຈທາຣກສເຕຫິ ສທ຺ຘິໍ ຣາຊງ຺ຄເຓ ນິສີທາເປຕ຺ວາ ນຏສມຊ຺ຊໍ ກາຣາເປສຸໍ. ເສສທາຣກາ ຕໍ ນຏສມຊ຺ຊໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ສາຘຸ ສາຘູ’’ຕິ ວທນ຺ຕາ ມຫາຫສິຕໍ ຫສນ຺ຕິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ປນ ‘‘ນິຣເຍ ນິພ຺ພຕ຺ຕກາເລ ຕວ ຂຓມຕ຺ຕມ຺ປິ ຫາໂສ ວາ ໂສມນສ຺ສໍ ວາ ນຕ຺ຖີ’’ຕິ ນິຣຍຠຍໍ ອາວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ນິຈ຺ຈໂລວ ອໂຫສິ, ຕໍ ນ ໂອໂລເກສິ. ເອວໍ ນຏສມຊ຺ເຊນປິ ເອກສໍວຈ຺ຉຣໍ ອນ຺ຕຣນ຺ຕຣາ ວີມໍສນ຺ຕາປິສ຺ສ ເນວ ອນ຺ຕຣໍ ປສ຺ສິໍສຸ.

ຕໂຕ ‘‘ນວວສ຺ສິກທາຣກາ ນາມ ອສິໂນ ຠາຍນ຺ຕິ, ເຕນ ນໍ ວີມໍສິສ຺ສາມາ’’ຕິ ຕໍ ປຎ຺ຈທາຣກສເຕຫິ ສທ຺ຘິໍ ຣາຊງ຺ຄເຓ ນິສີທາເປຕ຺ວາ ທາຣການໍ ກີຬນກາເລ ເອໂກ ປຸຣິໂສ ຜລິກວຓ຺ຓໍ ອສິໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປຣິພ຺ຠມນ຺ໂຕ ນທນ຺ໂຕ ວຄ຺ຄນ຺ໂຕ ຕາເສນ຺ໂຕ ລງ຺ຆນ຺ໂຕ ອປ຺ໂຜເຏນ຺ໂຕ ມຫາສທ຺ທໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ‘‘ກາສິຣຎ຺ໂຎ ກິຣ ກາຬກຓ຺ຓີ ເອໂກ ປຸຕ຺ໂຕ ອຕ຺ຖິ, ໂສ ກຸຫິໍ, ສີສມສ຺ສ ຉິນ຺ທິສ຺ສາມີ’’ຕິ ອຠິຘາວຕິ. ຕໍ ປຸຣິສໍ ທິສ຺ວາ ເສສທາຣກາ ຠີຕຕສິຕາ ຫຸຕ຺ວາ ວິຣວນ຺ຕາ ທິສາວິທິສາສຸ ປລາຍິໍສຸ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ປນ ນິຣຍຠຍໍ ອາວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ອຊານນ຺ໂຕ ວິຍ ນິສີທິ. ອຖ ¶ ນໍ ໂສ ປຸຣິໂສ ອສິນາ ສີເສ ປຣາມສິຕ຺ວາ ‘‘ສີສໍ ເຕ ຉິນ຺ທິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຕາເສນ຺ໂຕປິ ຕາເສຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ໂຕ ອປຄມິ. ເອວໍ ຂຄ຺ເຄນປິ ເອກສໍວຈ຺ຉຣໍ ອນ຺ຕຣນ຺ຕຣາ ວີມໍສນ຺ຕາປິສ຺ສ ເນວ ອນ຺ຕຣໍ ປສ຺ສິໍສຸ.

ຕໂຕ ທສວສ຺ສິກກາເລ ປນສ຺ສ ພຘິຣຠາວວີມໍສນຕ຺ຖໍ ສິຣິສຍເນ ນິສີທາເປຕ຺ວາ ສາຓິຍາ ປຣິກ຺ຂິປາເປຕ຺ວາ ຈຕູສຸ ປສ຺ເສສຸ ຉິທ຺ທານິ ກຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ອທສ຺ເສຕ຺ວາ ເຫຏ຺ຐາສຍເນ ສງ຺ຂຘມເກ ນິສີທາເປຕ຺ວາ ເອກປ຺ປຫາເຣເນວ ສງ຺ເຂ ຘມາເປນ຺ຕິ, ເອກນິນ຺ນາທໍ ອໂຫສິ. ອມຈ຺ຈາ ຈຕູສຸ ປສ຺ເສສຸ ຐຕ຺ວາ ສາຓິຍາ ຉິທ຺ເທຫິ ໂອໂລເກນ຺ຕາປິ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ເອກທິວສມ຺ປິ ສຕິສມ຺ໂມສໍ ວາ ຫຕ຺ຖປາທວິກາຣໍ ວາ ຜນ຺ທນມຕ຺ຕໍ ວາ ນ ປສ຺ສິໍສຸ. ເອວໍ ເອກສໍວຈ຺ຉຣໍ ສງ຺ຂສທ຺ເທນປິ ອນ຺ຕຣນ຺ຕຣາ ວີມໍສນ຺ຕາປິສ຺ສ ເນວ ອນ຺ຕຣໍ ປສ຺ສິໍສຸ.

ຕໂຕ ¶ ປຣມ຺ປິ ເອກາທສວສ຺ສິກກາເລ ເອກສໍວຈ຺ຉຣໍ ຕເຖວ ເຠຣິສທ຺ເທນ ວີມໍສນ຺ຕາປິສ຺ສ ເນວ ອນ຺ຕຣໍ ປສ຺ສິໍສຸ.

ຕໂຕ ທ຺ວາທສວສ຺ສິກກາເລ ‘‘ທີເປນ ນໍ ວີມໍສິສ຺ສາມາ’’ຕິ ‘‘ຣຕ຺ຕິຠາເຄ ອນ຺ຘກາເຣ ຫຕ຺ຖໍ ວາ ປາທໍ ວາ ຜນ຺ທາເປຕິ ນຸ ໂຂ, ໂນ’’ຕິ ຆເຏສຸ ທີເປ ຊາເລຕ຺ວາ ເສສທີເປ ນິພ຺ພາເປຕ຺ວາ ໂຖກໍ ອນ຺ຘກາເຣ ສຍາເປຕ຺ວາ ຆເຏຫິ ທີເປ ອຸກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ເອກປ຺ປຫາເຣເນວ ອາໂລກໍ ກຕ຺ວາ ອິຣິຍາປຖໍ ອຸປຘາເຣນ຺ຕິ. ເອວໍ ທີເປນປິ ເອກສໍວຈ຺ຉຣໍ ອນ຺ຕຣນ຺ຕຣາ ວີມໍສນ຺ຕາປິສ຺ສ ກິຎ຺ຈິ ຜນ຺ທນມຕ຺ຕມ຺ປິ ນ ປສ຺ສິໍສຸ.

ຕໂຕ ເຕຣສວສ຺ສິກກາເລ ‘‘ຜາຓິເຕນ ¶ ນໍ ວີມໍສິສ຺ສາມາ’’ຕິ ສກລສຣີຣໍ ຜາຓິເຕນ ມກ຺ເຂຕ຺ວາ ພຫຸມກ຺ຂິເກ ຐາເນ ນິປຊ຺ຊາເປສຸໍ. ມກ຺ຂິກາ ອຸຏ຺ຐຫນ຺ຕິ, ຕາ ຕສ຺ສ ສກລສຣີຣໍ ປຣິວາເຣຕ຺ວາ ສູຈີຫິ ວິຊ຺ຌມານາ ວິຍ ຂາທນ຺ຕິ. ໂສ ນິໂຣຘສມາປນ຺ໂນ ມຫາເຖໂຣ ວິຍ ນິຈ຺ຈໂລວ ອໂຫສິ. ເອວໍ ຜາຓິເຕນປິ ເອກສໍວຈ຺ຉຣໍ ອນ຺ຕຣນ຺ຕຣາ ວີມໍສນ຺ຕາປິສ຺ສ ກິຎ຺ຈິ ຜນ຺ທນມຕ຺ຕມ຺ປິ ນ ປສ຺ສິໍສຸ.

ອຖສ຺ສ ຈຸທ຺ທສວສ຺ສິກກາເລ ‘‘ອິທານິ ປເນສ ມຫລ຺ລໂກ ຊາໂຕ ສຸຈິກາໂມ ອສຸຈິຊິຄຸຈ຺ຉໂກ, ອສຸຈິນາ ນໍ ວີມໍສິສ຺ສາມາ’’ຕິ ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ນໍ ເນວ ນ຺ຫາເປນ຺ຕິ ນ ຈ ອາຈມາເປນ຺ຕິ. ໂສ ອຸຈ຺ຈາຣປສ຺ສາວໍ ກຕ຺ວາ ຕຕ຺ເຖວ ປລິປນ຺ໂນ ສຍຕິ. ທຸຄ຺ຄນ຺ຘຠາເວນ ປນສ຺ສ ອນ຺ຕຣຸຘີນໍ ນິກ຺ຂມນກາໂລ ວິຍ ອໂຫສິ, ອສຸຈິຄນ຺ເຘນ ມກ຺ຂິກາ ຂາທນ຺ຕິ. ໂສ ນິຈ຺ຈໂລວ ອໂຫສິ ¶ . ອຖ ນໍ ປຣິວາເຣຕ຺ວາ ຐິຕາ ຘາຕິໂຍ ອາຫໍສຸ ‘‘ຕາຕ ເຕມິຍກຸມາຣ, ຕ຺ວໍ ມຫລ຺ລໂກ ຊາໂຕ, ໂກ ຕໍ ສພ຺ພທາ ປຏິຊຄ຺ຄິສ຺ສຕິ, ກິໍ ນ ລຊ຺ຊສິ, ກສ຺ມາ ນິປນ຺ໂນສິ, ອຸຏ຺ຐາຍ ເຕ ສຣີຣໍ ປຏິຊຄ຺ຄາຫີ’’ຕິ ອກ຺ໂກສນ຺ຕິ ປຣິຠາສນ຺ຕິ. ໂສ ຕຖາຣູເປ ປຏິກູເລ ຄູຖຣາສິມ຺ຫິ ນິມຸຄ຺ໂຄປິ ທຸຄ຺ຄນ຺ຘຠາເວນ ໂຍຊນສຕມຕ຺ຖເກ ຐິຕານມ຺ປິ ຫທຍຸປ຺ປຕນສມຕ຺ຖສ຺ສ ຄູຖນິຣຍສ຺ສ ທຸຄ຺ຄນ຺ຘຠາວໍ ອາວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ນິຈ຺ຈໂລວ ອໂຫສິ. ເອວໍ ອສຸຈິນາປິ ເອກສໍວຈ຺ຉຣໍ ອນ຺ຕຣນ຺ຕຣາ ວີມໍສນ຺ຕາປິສ຺ສ ເນວ ອນ຺ຕຣໍ ປສ຺ສິໍສຸ.

ຕໂຕ ປນ຺ນຣສວສ຺ສິກກາເລ ‘‘ອງ຺ຄາເຣນ ນໍ ວີມໍສິສ຺ສາມາ’’ຕິ ອຖສ຺ສ ເຫຏ຺ຐາມຎ຺ຈເກ ອຄ຺ຄິກປລ຺ລານິ ຐປຍິໍສຸ ‘‘ອປ຺ເປວ ນາມ ອຸຓ຺ເຫນ ປີຬິໂຕ ¶ ທຸກ຺ຂເວທນໍ ອສຫນ຺ໂຕ ວິປ຺ຜນ຺ທນາກາຣໍ ທສ຺ເສຍ຺ຍາ’’ຕິ. ອຖສ຺ສ ສຣີເຣ ໂຜຏານິ ອຸຏ຺ຐຫນ຺ຕິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ອວີຈິນິຣຍສນ຺ຕາໂປ ໂຍຊນສຕມຕ຺ຖເກ ຜຣຕິ, ຕມ຺ຫາ ທຸກ຺ຂໂຕ ອິທໍ ທຸກ຺ຂໍ ສຕຄຸເຓນ ສຫສ຺ສຄຸເຓນ ສຕສຫສ຺ສຄຸເຓນ ວຣຕຣ’’ນ຺ຕິ ອຘິວາເສຕ຺ວາ ນິຈ຺ຈໂລວ ອໂຫສິ. ອຖສ຺ສ ມາຕາປິຕໂຣ ຠິຊ຺ຊມານຫທຍາ ວິຍ ມນຸສ຺ເສ ປຏິກ຺ກມາເປຕ຺ວາ ຕໍ ຕໂຕ ອຄ຺ຄິສນ຺ຕາປນໂຕ ອປເນຕ຺ວາ ‘‘ຕາຕ ເຕມິຍກຸມາຣ, ມຍໍ ຕວ ອປີຐສປ຺ປິອາທິຠາວໍ ຊານາມ. ນ ຫິ ເອເຕສໍ ເອວຣູປານິ ຫຕ຺ຖປາທກຓ຺ຓໂສຕານິ ໂຫນ຺ຕິ, ຕ຺ວໍ ອມ຺ເຫຫິ ປຕ຺ເຖຕ຺ວາ ລທ຺ຘປຸຕ຺ຕໂກ, ມາ ໂນ ນາເສຫິ, ສກລຊມ຺ພຸທີເປ ວສນ຺ຕານໍ ຣາຊູນໍ ສນ຺ຕິເກ ຄຣຫໂຕ ໂນ ໂມເຈຫີ’’ຕິ ຍາຈິໍສຸ. ເອວໍ ໂສ ເຕຫິ ຍາຈິໂຕປິ ອສຸຓນ຺ໂຕ ວິຍ ຫຸຕ຺ວາ ນິຈ຺ຈໂລວ ນິປຊ຺ຊິ. ອຖສ຺ສ ມາຕາປິຕໂຣ ໂຣທມານາ ປຣິເທວມານາ ປຏິກ຺ກມນ຺ຕິ ¶ . ເອກທາ ມາຕາ ເອກິກາ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຍາຈຕິ, ເອກທາ ປິຕາ ເອກໂກວ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຍາຈຕິ. ເອວໍ ເອກສໍວຈ຺ຉຣໍ ອນ຺ຕຣນ຺ຕຣາ ວີມໍສນ຺ຕາປິສ຺ສ ເນວ ອນ຺ຕຣໍ ປສ຺ສິໍສຸ.

ອຖສ຺ສ ໂສຬສວສ຺ສິກກາເລ ອມຈ຺ຈພ຺ຣາຫ຺ມຓາທໂຍ ຈິນ຺ຕຍິໍສຸ ‘‘ປີຐສປ຺ປີ ວາ ໂຫຕຸ, ມູໂຄ ວາ ພຘິໂຣ ວາ ໂຫຕຸ, ວເຍ ປຣິຓເຕ ຣຊນີເຍ ອຣຊ຺ຊນ຺ຕາ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ທຸສ຺ສນີເຍ ອທຸສ຺ສນ຺ຕາ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ສມເຍ ສມ຺ປຕ຺ເຕ ປຸປ຺ຜວິກສນໍ ວິຍ ຫິ ຘມ຺ມຕາ ເອສາ, ນາຏການມ຺ປິສ຺ສ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ຕາຫິ ນໍ ວີມໍສິສ຺ສາມາ’’ຕິ. ຕໂຕ ອຸຕ຺ຕມຣູປຘຣາ ເທວກຎ຺ຎາໂຍ ວິຍ ວິລາສສມ຺ປນ຺ນາ ນາຏກິຕ຺ຖິໂຍ ປກ຺ໂກສາເປຕ຺ວາ ‘‘ຍາ ກຸມາຣໍ ຫສາເປຕຸໍ ວາ ກິເລເສຫິ ພນ຺ຘິຕຸໍ ວາ ສກ຺ໂກຕິ, ສາ ຕສ຺ສ ອຄ຺ຄມເຫສີ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ກຸມາຣໍ ຄນ຺ໂຘທເກນ ນ຺ຫາເປຕ຺ວາ ເທວປຸຕ຺ຕໍ ວິຍ ອລງ຺ກຣິຕ຺ວາ ເທວວິມານສທິເສ ສິຣິຄພ຺ເຠ ສຸປຎ຺ຎຕ຺ເຕ ສິຣິສຍເນ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ຄນ຺ຘທາມປຸປ຺ຜທາມຘູມວາສຈຸຓ຺ຓາທີຫິ ອນ຺ໂຕຄພ຺ຠໍ ເອກຄນ຺ຘສໂມທກໍ ກຕ຺ວາ ປຏິກ຺ກມິໍສຸ. ອຖ ນໍ ຕາ ອິຕ຺ຖິໂຍ ປຣິວາເຣຕ຺ວາ ນຈ຺ຈຄີເຕຫິ ເຈວ ມຘຸຣວຈນາທີຫິ ຈ ນານປ຺ປກາເຣຫິ ອຠິຣມາເປຕຸໍ ວາຍມິໍສຸ. ໂສ ພຸທ຺ຘິສມ຺ປນ຺ນຕາຍ ຕາ ອິຕ຺ຖິໂຍ ອໂນໂລເກຕ຺ວາ ‘‘ອິມາ ອິຕ຺ຖິໂຍ ມມ ສຣີຣສມ຺ຜສ຺ສໍ ມາ ¶ ວິນ຺ທນ຺ຕູ’’ຕິ ອຘິຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ອສ຺ສາສປສ຺ສາເສ ສນ຺ນິຣຸມ຺ຠິ, ອຖສ຺ສ ສຣີຣໍ ຖທ຺ຘໍ ອໂຫສິ. ຕາ ຕສ຺ສ ສຣີຣສມ຺ຜສ຺ສໍ ອວິນ຺ທນ຺ຕິໂຍ ຫຸຕ຺ວາ ‘‘ຖທ຺ຘສຣີໂຣ ເອສ, ນາຍໍ ມນຸສ຺ໂສ, ຍກ຺ໂຂ ¶ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ ຠີຕຕສິຕາ ຫຸຕ຺ວາ ອຕ຺ຕານໍ ສນ຺ຘາເຣຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ຕິໂຍ ປລາຍິໍສຸ. ເອວໍ ນາຏເກນປິ ເອກສໍວຈ຺ຉຣໍ ອນ຺ຕຣນ຺ຕຣາ ວີມໍສນ຺ຕາປິສ຺ສ ເນວ ອນ຺ຕຣໍ ປສ຺ສິໍສຸ.

ເອວໍ ໂສຬສ ສໍວຈ຺ຉຣານິ ໂສຬສຫິ ມຫາວີມໍສາຫິ ເຈວ ອເນກາຫິ ຂຸທ຺ທກວີມໍສາຫິ ຈ ວີມໍສມານາປິ ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິຄ຺ຄຓ຺ຫິຕຸໍ ນາສກ຺ຂິໍສຸ.

ຕໂຕ ຣາຊາ ວິປ຺ປຏິສາຣີ ຫຸຕ຺ວາ ລກ຺ຂຓປາຐເກ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ປກ຺ໂກສາເປຕ຺ວາ ‘‘ຕຸມ຺ເຫ ກຸມາຣສ຺ສ ຊາຕກາເລ ‘ຘຎ຺ຎປຸຎ຺ຎລກ຺ຂຓສມ຺ປນ຺ໂນ ອຍໍ ກຸມາໂຣ, ນາສ຺ສ ໂກຈິ ອນ຺ຕຣາໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕີ’ຕິ ເມ ກຖຍິຕ຺ຖ, ອິທານິ ປນ ໂສ ປີຐສປ຺ປີ ມູຄພຘິໂຣ ຊາໂຕ, ກຖາ ໂວ ນ ສເມຕີ’’ຕິ ອາຫ. ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວທິໍສຸ ‘‘ມຫາຣາຊ, ອາຈຣິເຍຫິ ອທິຏ຺ຐກໍ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ອປິຈ ໂຂ ປນ, ເທວ, ‘ຣາຊກຸເລຫິ ປຕ຺ເຖຕ຺ວາ ລທ຺ຘປຸຕ຺ຕໂກ ກາຬກຓ຺ຓີ’ຕິ ¶ ວຸຕ຺ເຕ ‘ຕຸມ຺ຫາກໍ ໂທມນສ຺ສໍ ສິຍາ’ຕິ ນ ກຖຍິມ຺ຫາ’’ຕິ. ອຖ ເນ ຣາຊາ ເອວມາຫ ‘‘ອິທານິ ປນ ກິໍ ກາຕຸໍ ວຏ຺ຏຕີ’’ຕິ? ‘‘ມຫາຣາຊ, ອິມສ຺ມິໍ ກຸມາເຣ ອິມສ຺ມິໍ ເຄເຫ ວສນ຺ເຕ ຕໂຍ ອນ຺ຕຣາຍາ ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສນ຺ຕິ – ຊີວິຕສ຺ສ ວາ ອນ຺ຕຣາໂຍ, ເສຕຈ຺ຉຕ຺ຕສ຺ສ ວາ ອນ຺ຕຣາໂຍ, ອຄ຺ຄມເຫສິຍາ ວາ ອນ຺ຕຣາໂຍ’’ຕິ. ‘‘ຕສ຺ມາ, ເທວ, ປປຎ຺ຈໍ ອກຕ຺ວາ ອວມງ຺ຄລຣເຖ ອວມງ຺ຄລອສ຺ເສ ໂຍເຊຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ນໍ ນິປຊ຺ຊາເປຕ຺ວາ ປຈ຺ຉິມທ຺ວາເຣນ ນີຫຣິຕ຺ວາ ອາມກສຸສາເນ ຈຕຸພ຺ຠິຕ຺ຕິກໍ ອາວາຏໍ ຂຓິຕ຺ວາ ນິຂຓິຕຸໍ ວຏ຺ຏຕີ’’ຕິ. ຣາຊາ ອນ຺ຕຣາຍຠເຍນ ຠີໂຕ ເຕສໍ ວຈນໍ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິ.

ຕທາ ຈນ຺ທາເທວີ ຕໍ ປວຕ຺ຕິໍ ສຸຕ຺ວາ ຕຸຣິຕຕຸຣິຕາວ ເອກິກາ ຣາຊານໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ‘‘ເທວ, ຕຸມ຺ເຫຫິ ມຍ຺ຫໍ ວໂຣ ທິນ຺ໂນ, ມຍາ ຈ ຄຫິຕໂກ ກຕ຺ວາ ຐປິໂຕ, ອິທານິ ຕໍ ເມ ເທຖາ’’ຕິ ຍາຈິ. ‘‘ຄຓ຺ຫາຫິ, ເທວີ’’ຕິ. ‘‘ເທວ, ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ເມ ຣຊ຺ຊໍ ເທຖາ’’ຕິ. ‘‘ນ ສກ຺ກາ, ເທວີ’’ຕິ. ‘‘ກິໍກາຣຓາ, ເທວາ’’ຕິ. ‘‘ປຸຕ຺ໂຕ, ເຕ ເທວິ, ກາຬກຓ຺ຓີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ, ເທວ, ຍາວຊີວໍ ອທທນ຺ຕາປິ ສຕ຺ຕ ວສ຺ສານິ ເທຖາ’’ຕິ. ‘‘ນ ສກ຺ກາ, ເທວີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ, ເທວ, ຉ ¶ ວສ຺ສານິ ເທຖາ’’ຕິ. ‘‘ນ ສກ຺ກາ, ເທວີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ, ເທວ, ປຎ຺ຈ ວສ຺ສານິ ເທຖາ’’ຕິ. ‘‘ນ ສກ຺ກາ, ເທວີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ, ເທວ, ຈຕ຺ຕາຣິ ວສ຺ສານິ ເທຖາ’’ຕິ. ‘‘ນ ສກ຺ກາ, ເທວີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ, ເທວ, ຕີຓິ ວສ຺ສານິ ເທຖາ’’ຕິ. ‘‘ນ ສກ຺ກາ, ເທວີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ, ເທວ, ທ຺ເວ ວສ຺ສານິ ເທຖາ’’ຕິ. ‘‘ນ ສກ຺ກາ, ເທວີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ¶ ຫິ, ເທວ, ເອກວສ຺ສໍ ຣຊ຺ຊໍ ເທຖາ’’ຕິ. ‘‘ນ ສກ຺ກາ, ເທວີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ, ເທວ, ສຕ຺ຕ ມາສານິ ຣຊ຺ຊໍ ເທຖາ’’ຕິ. ‘‘ນ ສກ຺ກາ, ເທວີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ, ເທວ, ຉ ມາສານິ ຣຊ຺ຊໍ ເທຖາ’’ຕິ. ‘‘ນ ສກ຺ກາ, ເທວີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ, ເທວ, ປຎ຺ຈ ມາສານິ ຣຊ຺ຊໍ ເທຖາ’’ຕິ. ‘‘ນ ສກ຺ກາ, ເທວີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ, ເທວ, ຈຕ຺ຕາຣິ ມາສານິ ຣຊ຺ຊໍ ເທຖາ’’ຕິ. ‘‘ນ ສກ຺ກາ, ເທວີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ, ເທວ, ຕີຓິ ມາສານິ ຣຊ຺ຊໍ ເທຖາ’’ຕິ. ‘‘ນ ສກ຺ກາ, ເທວີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ, ເທວ, ທ຺ເວ ມາສານິ ຣຊ຺ຊໍ ເທຖາ’’ຕິ. ‘‘ນ ສກ຺ກາ, ເທວີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ, ເທວ, ເອກມາສໍ ຣຊ຺ຊໍ ເທຖາ’’ຕິ. ‘‘ນ ສກ຺ກາ, ເທວີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ, ເທວ, ອຑ຺ຒມາສໍ ຣຊ຺ຊໍ ເທຖາ’’ຕິ. ‘‘ນ ສກ຺ກາ, ເທວີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ, ເທວ, ສຕ຺ຕ ທິວສານິ ຣຊ຺ຊໍ ເທຖາ’’ຕິ. ຣາຊາ ‘‘ສາຘຸ, ເທວິ, ຄຓ຺ຫາຫີ’’ຕິ ອາຫ. ສາ ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ປຸຕ຺ຕໍ ອລງ຺ກາຣາເປຕ຺ວາ ‘‘ເຕມິຍກຸມາຣສ຺ສ ອິທໍ ຣຊ຺ຊ’’ນ຺ຕິ ນຄເຣ ເຠຣິໍ ຈຣາເປຕ຺ວາ ສກລນຄຣໍ ອລງ຺ກາຣາເປຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕໍ ຫຕ຺ຖິກ຺ຂນ຺ຘໍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ເສຕຈ຺ຉຕ຺ຕໍ ຕສ຺ສ ມຕ຺ຖເກ ກາຣາເປຕ຺ວາ ນຄຣໍ ປທກ຺ຂິຓໍ ກຕ຺ວາ ປຸນ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ອນ຺ໂຕນຄຣໍ ປເວເສຕ຺ວາ ຕໍ ສິຣິສຍເນ ນິປຊ຺ຊາເປຕ຺ວາ ປິຍປຸຕ຺ຕໍ ສພ຺ພຣຕ຺ຕິໍ ຍາຈິ ‘‘ຕາຕ ເຕມິຍກຸມາຣ, ຕໍ ນິສ຺ສາຍ ໂສຬສ ວສ຺ສານິ ນິທ຺ທໍ ອລຠິຕ຺ວາ ໂຣທມານາຍ ເມ ອກ຺ຂີນິ ອຸປກ຺ການິ, ໂສເກນ ເມ ຫທຍໍ ຠິຊ຺ຊມານໍ ວິຍ ອໂຫສິ, ອຫໍ ຕວ ອປີຐສປ຺ປິອາທິຠາວໍ ຊານາມິ, ມາ ມໍ ອນາຖໍ ກຣີ’’ຕິ. ສາ ອິມິນາ ອຸປາເຍເນວ ປຸນທິວເສປິ ປຸນທິວເສປີຕິ ປຎ຺ຈ ທິວສານິ ຍາຈິ.

ອຖ ຉຏ຺ເຐ ທິວເສ ຣາຊາ ສຸນນ຺ທໍ ນາມ ສາຣຖິໍ ປກ຺ໂກສາເປຕ຺ວາ ‘‘ຕາຕ, ສຸນນ຺ທສາຣຖິ ສ຺ເວ ປາໂຕວ ອວມງ຺ຄລຣເຖ ອວມງ຺ຄລອສ຺ເສ ໂຍເຊຕ຺ວາ ກຸມາຣໍ ຕຕ຺ຖ ນິປຊ຺ຊາເປຕ຺ວາ ປຈ຺ຉິມທ຺ວາເຣນ ນີຫຣິຕ຺ວາ ອາມກສຸສາເນ ຈຕຸພ຺ຠິຕ຺ຕິກໍ ອາວາຏໍ ຂຓິຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ນໍ ປກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ກຸທ຺ທາລປິຏ຺ເຐນ ມຕ຺ຖກໍ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ຊີວິຕກ຺ຂຍໍ ປາເປຕ຺ວາ ອຸປຣິ ປໍສຸໍ ທຕ຺ວາ ປຖວິວຑ຺ຒນກມ຺ມໍ ¶ ກຕ຺ວາ ນ຺ຫຕ຺ວາ ເອຫີ’’ຕິ ອາຓາເປສິ. ໂສ ‘‘ສາຘຸ, ເທວາ’’ຕິ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິ. ອຖ ຉຏ຺ຐມ຺ປິ ຣຕ຺ຕິໍ ເທວີ ກຸມາຣໍ ຍາຈິຕ຺ວາ ‘‘ຕາຕ ເຕມິຍກຸມາຣ, ຕວ ປິຕາ ກາສິຣາຊາ ຕໍ ສ຺ເວ ປາໂຕວ ອາມກສຸສາເນ ນິຂຓິຕຸໍ ອາຓາເປສິ, ສ຺ເວ ປາໂຕວ ມຣຓໍ ປາປຸຓິສ຺ສສິ ປຸຕ຺ຕາ’’ຕິ ອາຫ. ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ‘‘ຕາຕ ເຕມິຍກຸມາຣ, ໂສຬສ ວສ຺ສານິ ຕຍາ ກໂຕ ວາຍາໂມ ¶ ອິທານິ ມຕ຺ຖກໍ ປກ຺ໂກ’’ຕິ ¶ ຈິນ຺ເຕນ຺ຕສ຺ສ ອພ຺ຠນ຺ຕເຣ ປີຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ. ມາຕຸຍາ ປນສ຺ສ ຫທຍໍ ຠິຊ຺ຊມານໍ ວິຍ ອໂຫສິ, ເອວໍ ສນ຺ເຕປິ ‘‘ມໂນຣໂຖ ມຕ຺ຖກໍ ປາປຸຓິສ຺ສຕີ’’ຕິ ມາຕຸຍາ ສທ຺ຘິໍ ນາລປິ.

ອຖສ຺ສາ ຣຕ຺ຕິຍາ ອຈ຺ຈເຍນ ປາໂຕວ ສຸນນ຺ໂທ ສາຣຖິ ຣຖໍ ໂຍເຊນ຺ໂຕ ເທວຕານຸຠາເວນ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ປາຣມິຕານຸຠາເວນ ຈ ມງ຺ຄລຣເຖ ມງ຺ຄລອສ຺ເສ ໂຍເຊຕ຺ວາ ຣຖໍ ຣາຊທ຺ວາເຣ ຐເປຕ຺ວາ ມຫາຕລໍ ອຠິຣຸຫິຕ຺ວາ ສິຣິຄພ຺ຠໍ ປວິສິຕ຺ວາ ເທວິໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ເອວມາຫ – ‘‘ເທວິ, ມຍ຺ຫໍ ມາ ກຸຊ຺ຌ, ຣຎ຺ໂຎ ອາຓາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕໍ ອາລິງ຺ຄິຕ຺ວາ ນິປນ຺ນໍ ເທວິໍ ປິຏ຺ຐິຫຕ຺ເຖນ ອປເນຕ຺ວາ ປຸປ຺ຜກລາປໍ ວິຍ ກຸມາຣໍ ອຸກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ປາສາທາ ໂອຕຣິ. ຕທາ ຈນ຺ທາເທວີ ອຸຣໍ ປຫຣິຕ຺ວາ ມຫນ຺ເຕນ ສທ຺ເທນ ປຣິເທວິຕ຺ວາ ມຫາຕເລ ໂອຫີຍິ. ອຖ ນໍ ມຫາສຕ຺ໂຕ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ‘‘ມຍິ ອກເຖນ຺ເຕ ມາຕາ ຫທເຍນ ຜລິເຕນ ມຣິສ຺ສຕີ’’ຕິ ກເຖຕຸກາໂມ ຫຸຕ຺ວາປິ ‘‘ສເຈ ອຫໍ ກເຖສ຺ສາມິ, ໂສຬສ ວສ຺ສານິ ກໂຕ ວາຍາໂມ ເມ ໂມໂຆ ຠວິສ຺ສຕິ, ອກເຖນ຺ໂຕ ປນາຫໍ ອຕ຺ຕໂນ ຈ ມາຕາປິຕູນຎ຺ຈ ມຫາຊນສ຺ສ ຈ ປຈ຺ຈໂຍ ຠວິສ຺ສາມີ’’ຕິ ອຘິວາເສສິ.

ອຖ ນໍ ສາຣຖິ ຣຖໍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ‘‘ປຈ຺ຉິມທ຺ວາຣາຠິມຸຂໍ ຣຖໍ ເປເສສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ຣຖໍ ເປເສສິ. ຕທາ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ປາຣມິຕານຸຠາເວນ ເທວຕາວິຄ຺ຄຫິໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ຣຖໍ ນິວຕ຺ຕາເປຕ຺ວາ ປາຈີນທ຺ວາຣາຠິມຸຂໍ ຣຖໍ ເປເສສິ, ອຖ ຣຖຈກ຺ກໍ ອຸມ຺ມາເຣ ປຕິຫຎ຺ຎິ. ມຫາສຕ຺ໂຕປິ ຕສ຺ສ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ມໂນຣໂຖ ເມ ມຕ຺ຖກໍ ປຕ຺ໂຕ’’ຕິ ສຸຏ຺ຐຸຕຣໍ ຕຸຏ຺ຐຈິຕ຺ໂຕ ອໂຫສິ. ຣໂຖ ນຄຣາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ເທວຕານຸຠາເວນ ຕິໂຍຊນິກໍ ຐານໍ ຄໂຕ. ຕຕ຺ຖ ວນຆຏໍ ສາຣຖິສ຺ສ ອາມກສຸສານໍ ວິຍ ອຸປຏ຺ຐາສິ. ໂສ ‘‘ອິທໍ ຐານໍ ຜາສຸກ’’ນ຺ຕິ ສລ຺ລກ຺ເຂຕ຺ວາ ຣຖໍ ມຄ຺ຄາ ໂອກ຺ກມາເປຕ຺ວາ ມຄ຺ຄປສ຺ເສ ຐເປຕ຺ວາ ຣຖາ ໂອຣຸຍ຺ຫ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ອາຠຣຓຠຓ຺ຑໍ ໂອມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ຠຓ຺ຑິກໍ ກຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ຐເປຕ຺ວາ ກຸທ຺ທາລໍ ອາທາຍ ຣຖສ຺ສ ອວິທູເຣ ຐາເນ ຈຕຸພ຺ຠິຕ຺ຕິກໍ ອາວາຏໍ ຂຓິຕຸໍ ອາຣຠິ.

ຕໂຕ ໂພຘິສຕ຺ໂຕ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ອຍໍ ເມ ວາຍາມກາໂລ, ອຫຎ຺ຫິ ໂສຬສ ວສ຺ສານິ ຫຕ຺ຖປາເທ ນ ຈາເລສິໍ, ກິໍ ນຸ ໂຂ ເມ ພລໍ ອຕ຺ຖິ, ອຸທາຫຸ ໂນ’’ຕິ. ໂສ ອຸຏ຺ຐາຍ ວາມຫຕ຺ເຖນ ທກ຺ຂິຓຫຕ຺ຖໍ, ທກ຺ຂິຓຫຕ຺ເຖນ ວາມຫຕ຺ຖໍ ¶ ¶ ປຣາມສນ຺ໂຕ ອຸໂຠຫິ ຫຕ຺ເຖຫິ ປາເທ ສມ຺ພາຫິຕ຺ວາ ຣຖາ ໂອຕຣິຕຸໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປາເທສິ. ຕາວເທວສ຺ສ ປາທປຕິຕຏ຺ຐາເນ ວາຕປຸຓ຺ຓຠສ຺ຕຈມ຺ມໍ ວິຍ ມຫາປຖວີ ອພ຺ຠຸຄ຺ຄນ຺ຕ຺ວາ ຣຖສ຺ສ ປຈ຺ຉິມນ຺ຕໍ ອາຫຈ຺ຈ ອຏ຺ຐາສິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ຣຖາ ໂອຕຣິຕ຺ວາ ກຕິປເຍ ວາເຣ ອປຣາປຣໍ ຈງ຺ກມິຕ຺ວາ ‘‘ອິມິນາວ ນິຍາເມນ ເອກທິວສໍ ໂຍຊນສຕມ຺ປິ ເມ ຄນ຺ຕຸໍ ພລໍ ອຕ຺ຖີ’’ຕິ ຎຕ຺ວາ ‘‘ສເຈ, ສາຣຖິ, ມຍາ ສທ຺ຘິໍ ວິຣຸຊ຺ເຌຍ຺ຍ, ອຕ຺ຖິ ນຸ ໂຂ ເມ ເຕນ ສຫ ປຏິວິຣຸຊ຺ຌິຕຸໍ ພລ’’ນ຺ຕິ ອຸປຘາເຣນ຺ໂຕ ຣຖສ຺ສ ປຈ຺ຉິມນ຺ຕໍ ¶ ຄເຫຕ຺ວາ ກຸມາຣການໍ ກີຬນຍານກໍ ວິຍ ອຸກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ຣຖໍ ປຣິພ຺ຠເມນ຺ໂຕ ອຏ຺ຐາສິ. ອຖສ຺ສ ‘‘ອຕ຺ຖິ ເມ ເຕນ ສຫ ປຏິວິຣຸຊ຺ຌິຕຸໍ ພລ’’ນ຺ຕິ ສລ຺ລກ຺ເຂຕ຺ວາ ປສາຘນຕ຺ຖາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ.

ຕໍຂຓຎ຺ເຎວ ສກ຺ກສ຺ສ ຠວນໍ ອຸຓ຺ຫາກາຣໍ ທສ຺ເສສິ. ສກ຺ໂກ ອາວຊ຺ເຊນ຺ໂຕ ຕໍ ກາຣຓໍ ຎຕ຺ວາ ‘‘ເຕມິຍກຸມາຣສ຺ສ ມໂນຣໂຖ ມຕ຺ຖກໍ ປຕ຺ໂຕ, ອິທານິ ປສາຘນຕ຺ຖາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ກິໍ ເອຕສ຺ສ ມານຸສເກນ ປສາຘເນນາ’’ຕິ ທິພ຺ພປສາຘນໍ ຄາຫາເປຕ຺ວາ ວິສ຺ສກມ຺ມເທວປຸຕ຺ຕໍ ປກ຺ໂກສາເປຕ຺ວາ ‘‘ຕາຕ ວິສ຺ສກມ຺ມ ເທວປຸຕ຺ຕ, ຕ຺ວໍ ຄຈ຺ຉ, ກາສິຣາຊສ຺ສ ປຸຕ຺ຕໍ ເຕມິຍກຸມາຣໍ ອລງ຺ກໂຣຫີ’’ຕິ ອາຓາເປສິ. ໂສ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິຕ຺ວາ ຕາວຕິໍສຠວນໂຕ ໂອຕຣິຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ທສຫິ ທຸສ຺ສສຫສ຺ເສຫິ ເວຐນໍ ກຕ຺ວາ ທິພ຺ເພຫິ ເຈວ ມານຸສເກຫິ ຈ ອລງ຺ກາເຣຫິ ສກ຺ກໍ ວິຍ ຕໍ ອລງ຺ກຣິຕ຺ວາ ສກຏ຺ຐານເມວ ຄໂຕ. ໂສ ເທວຣາຊລີລາຍ ສາຣຖິສ຺ສ ຂຓໂນກາສໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອາວາຏຕີເຣ ຐຕ຺ວາ ປຸຈ຺ຉນ຺ໂຕ ຕຕິຍໍ ຄາຖມາຫ –

‘‘ກິໍ ນຸ ສນ຺ຕຣມາໂນວ, ກາສຸໍ ຂຓສິ ສາຣຖິ;

ປຸຏ຺ໂຐ ເມ ສມ຺ມ ອກ຺ຂາຫິ, ກິໍ ກາສຸຍາ ກຣິສ຺ສສີ’’ຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ສາຣຖິ ອາວາຏໍ ຂຓນ຺ໂຕ ອຸທ຺ຘໍ ອໂນໂລເກຕ຺ວາວ ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຄາຖາມາຫ –

‘‘ຣຎ຺ໂຎ ມູໂຄ ຈ ປກ຺ໂຂ ຈ, ປຸຕ຺ໂຕ ຊາໂຕ ອເຈຕໂສ;

ໂສມ຺ຫິ ຣຎ຺ຎາ ສມຊ຺ຌິຏ຺ໂຐ, ປຸຕ຺ຕໍ ເມ ນິຂຓໍ ວເນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປກ຺ໂຂຕິ ປີຐສປ຺ປີ. ‘‘ມູໂຄ’’ຕິ ວຈເນເນວ ປນສ຺ສ ພຘິຣຠາໂວປິ ສິຊ຺ຌຕິ ພຘິຣສ຺ສ ຫິ ປຏິວຈນໍ ກເຖຕຸໍ ອສກ຺ກຸເຓຍ຺ຍຕ຺ຕາ. ອເຈຕໂສຕິ ອຈິຕ຺ຕໂກ ວິຍ ຊາໂຕ. ໂສຬສ ວສ຺ສານິ ອກຖິຕຕ຺ຕາ ເອວມາຫ ¶ . ສມຊ຺ຌິຏ຺ໂຐຕິ ອາຓຕ຺ໂຕ, ເປສິໂຕຕິ ອຕ຺ໂຖ. ນິຂຓໍ ວເນຕິ ວເນ ນິຂເຓຍ຺ຍາສິ.

‘‘ນ ¶ ພຘິໂຣ ນ ມູໂຄສ຺ມິ, ນ ປກ຺ໂຂ ນ ຈ ວີກໂລ;

ອຘມ຺ມໍ ສາຣຖິ ກຍິຣາ, ມໍ ເຈ ຕ຺ວໍ ນິຂຓໍ ວເນ.

‘‘ອູຣູ ¶ ພາຫຸຎ຺ຈ ເມ ປສ຺ສ, ຠາສິຕຎ຺ຈ ສຸໂຓຫິ ເມ;

ອຘມ຺ມໍ ສາຣຖິ ກຍິຣາ, ມໍ ເຈ ຕ຺ວໍ ນິຂຓໍ ວເນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນ ພຘິໂຣຕິ ສມ຺ມ ສາຣຖິ, ສເຈ ຕໍ ຣາຊາ ເອວຣູປໍ ປຸຕ຺ຕໍ ມາຣາເປຕຸໍ ອາຓາເປສິ, ອຫໍ ປນ ເອວຣູໂປ ນ ຠວາມີຕິ ທີເປຕຸໍ ເອວມາຫ. ມໍ ເຈ ຕ຺ວໍ ນິຂຓໍ ວເນຕິ ສເຈ ພຘິຣຠາວາທິວິຣຫິຕໍ ເອວຣູປໍ ມໍ ວເນ ນິຂເຓຍ຺ຍາສິ, ອຘມ຺ມໍ ກມ຺ມໍ ກເຣຍ຺ຍາສີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ‘‘ອູຣູ’’ຕິ ອິທໍ ໂສ ປຸຣິມຄາຖໍ ສຸຕ຺ວາປິ ນໍ ອໂນໂລເກນ຺ຕເມວ ທິສ຺ວາ ‘‘ອລງ຺ກຕສຣີຣມສ຺ສ ທສ຺ເສສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ອາຫ. ຕສ຺ສຕ຺ໂຖ – ສມ຺ມ ສາຣຖິ, ອິເມ ກຎ຺ຈນກທລິກ຺ຂນ຺ຘສທິເສ ອູຣູ, ກນກຈ຺ຉວິໍ ພາຫຸຎ຺ຈ ເມ ປສ຺ສ, ມຘຸຣວຈນຎ຺ຈ ເມ ສຸຓາຫີຕິ.

ຕໂຕ ສາຣຖິ ເອວໍ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ໂກ ນຸ ໂຂ ເອສ, ອາຄຕກາລໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ອຕ຺ຕານເມວ ວຓ຺ເຓຕີ’’ຕິ. ໂສ ອາວາຏຂຓນໍ ປຫາຍ ອຸທ຺ຘໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ຕສ຺ສ ຣູປສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ອຍໍ ປຸຣິໂສ ໂກ ນຸ ໂຂ, ມນຸສ຺ໂສ ວາ ເທໂວ ວາ’’ຕິ ອຊານນ຺ໂຕ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

‘‘ເທວຕາ ນຸສິ ຄນ຺ຘພ຺ໂພ, ອທຸ ສກ຺ໂກ ປຸຣິນ຺ທໂທ;

ໂກ ວາ ຕ຺ວໍ ກສ຺ສ ວາ ປຸຕ຺ໂຕ, ກຖໍ ຊາເນມຸ ຕໍ ມຍ’’ນ຺ຕິ.

ອຖສ຺ສ ມຫາສຕ຺ໂຕ ອຕ຺ຕານໍ ອາຈິກ຺ຂິຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ ເທເສນ຺ໂຕ ອາຫ –

‘‘ນມ຺ຫິ ເທໂວ ນ ຄນ຺ຘພ຺ໂພ, ນມ຺ຫິ ສກ຺ໂກ ປຸຣິນ຺ທໂທ;

ກາສິຣຎ຺ໂຎ ອຫໍ ປຸຕ຺ໂຕ, ຍໍ ກາສຸຍາ ນິຫຎ຺ຎສິ.

‘‘ຕສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ ອຫໍ ປຸຕ຺ໂຕ, ຍໍ ຕ຺ວໍ ສມ຺ມູປຊີວສິ;

ອຘມ຺ມໍ ສາຣຖິ ກຍິຣາ, ມໍ ເຈ ຕ຺ວໍ ນິຂຓໍ ວເນ.

‘‘ຍສ຺ສ ¶ ຣຸກ຺ຂສ຺ສ ຉາຍາຍ, ນິສີເທຍ຺ຍ ສເຍຍ຺ຍ ວາ;

ນ ຕສ຺ສ ສາຂໍ ຠຎ຺ເຊຍ຺ຍ, ມິຕ຺ຕທຸພ຺ໂຠ ຫິ ປາປໂກ.

‘‘ຍຖາ ¶ ຣຸກ຺ໂຂ ຕຖາ ຣາຊາ, ຍຖາ ສາຂາ ຕຖາ ອຫໍ;

ຍຖາ ຉາຍູປໂຄ ໂປໂສ, ເອວໍ ຕ຺ວມສິ ສາຣຖິ;

ອຘມ຺ມໍ ສາຣຖິ ກຍິຣາ, ມໍ ເຈ ຕ຺ວໍ ນິຂຓໍ ວເນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນິຫຎ຺ຎສີຕິ ນິຫນິສ຺ສສິ. ຍໍ ຕ຺ວໍ ເອຕ຺ຖ ນິຫນິສ຺ສາມີຕິ ສຎ຺ຎາຍ ກາສຸໍ ຂຓສິ, ໂສ ອຫນ຺ຕິ ທີເປຕິ. ໂສ ‘‘ຣາຊປຸຕ຺ໂຕ ອຫ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ເຕປິ ນ ສທ຺ທຫຕິເຍວ, ມຘຸຣກຖາຍ ປນສ຺ສ ພຊ຺ຌິຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ ສຸຓນ຺ໂຕ ອຏ຺ຐາສິ. ມິຕ຺ຕທຸພ຺ໂຠຕິ ປຣິຠຸຕ຺ຕຉາຍສ຺ສ ຣຸກ຺ຂສ຺ສ ປຕ຺ຕໍ ວາ ສາຂໍ ວາ ອງ຺ກຸຣໍ ວາ ຠຎ຺ຊນ຺ໂຕ ມິຕ຺ຕຆາຕໂກ ໂຫຕິ ລາມກປຸຣິໂສ, ກິມງ຺ຄໍ ປນ ສາມິປຸຕ຺ຕຆາຕໂກ. ຉາຍູປໂຄຕິ ປຣິໂຠຄຕ຺ຖາຍ ຉາຍໍ ອຸປຄໂຕ ປຸຣິໂສ ວິຍ ຣາຊານໍ ນິສ຺ສາຍ ຊີວມາໂນ ຕ຺ວນ຺ຕິ ວທຕິ.

ໂສ ເອວໍ ¶ ກເຖນ຺ເຕປິ ໂພຘິສຕ຺ເຕ ນ ສທ຺ທຫຕິເຍວ. ອຖ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ສທ຺ທຫາເປສ຺ສາມິ ນ’’ນ຺ຕິ ເທວຕານໍ ສາຘຸກາເຣນ ເຈວ ອຕ຺ຕໂນ ໂຆເສນ ຈ ວນຆຏໍ ອຸນ຺ນາເທນ຺ໂຕ ທສ ມິຕ຺ຕປູຊຄາຖາ ນາມ ອາຣຠິ –

‘‘ປຫູຕຠກ຺ໂຂ ຠວຕິ, ວິປ຺ປວຸຏ຺ໂຐ ສກໍຆຣາ;

ພຫູ ນໍ ອຸປຊີວນ຺ຕິ, ໂຍ ມິຕ຺ຕານໍ ນ ທຸພ຺ຠຕິ.

‘‘ຍໍ ຍໍ ຊນປທໍ ຍາຕິ, ນິຄເມ ຣາຊຘານິໂຍ;

ສພ຺ພຕ຺ຖ ປູຊິໂຕ ໂຫຕິ, ໂຍ ມິຕ຺ຕານໍ ນ ທຸພ຺ຠຕິ.

‘‘ນາສ຺ສ ໂຈຣາ ປສາຫນ຺ຕິ, ນາຕິມຎ຺ຎນ຺ຕິ ຂຕ຺ຕິຍາ;

ສພ຺ເພ ອມິຕ຺ເຕ ຕຣຕິ, ໂຍ ມິຕ຺ຕານໍ ນ ທຸພ຺ຠຕິ.

‘‘ອກ຺ກຸທ຺ໂຘ ສຆຣໍ ເອຕິ, ສຠາຍໍ ປຏິນນ຺ທິໂຕ;

ຎາຕີນໍ ອຸຕ຺ຕໂມ ໂຫຕິ, ໂຍ ມິຕ຺ຕານໍ ນ ທຸພ຺ຠຕິ.

‘‘ສກ຺ກຕ຺ວາ ສກ຺ກໂຕ ໂຫຕິ, ຄຣຸ ໂຫຕິ ສຄາຣໂວ;

ວຓ຺ຓກິຕ຺ຕິຠໂຕ ໂຫຕິ, ໂຍ ມິຕ຺ຕານໍ ນ ທຸພ຺ຠຕິ.

‘‘ປູຊໂກ ¶ ¶ ລຠເຕ ປູຊໍ, ວນ຺ທໂກ ປຏິວນ຺ທນໍ;

ຍໂສກິຕ຺ຕິຎ຺ຈ ປປ຺ໂປຕິ, ໂຍ ມິຕ຺ຕານໍ ນ ທຸພ຺ຠຕິ.

‘‘ອຄ຺ຄິ ຍຖາ ປຊ຺ຊລຕິ, ເທວຕາວ ວິໂຣຈຕິ;

ສິຣິຍາ ອຊຫິໂຕ ໂຫຕິ, ໂຍ ມິຕ຺ຕານໍ ນ ທຸພ຺ຠຕິ.

‘‘ຄາໂວ ຕສ຺ສ ປຊາຍນ຺ຕິ, ເຂຕ຺ເຕ ວຸຕ຺ຕໍ ວິຣູຫຕິ;

ວຸຕ຺ຕານໍ ຜລມສ຺ນາຕິ, ໂຍ ມິຕ຺ຕານໍ ນ ທຸພ຺ຠຕິ.

‘‘ທຣິໂຕ ປພ຺ພຕາໂຕ ວາ, ຣຸກ຺ຂໂຕ ປຕິໂຕ ນໂຣ;

ຈຸໂຕ ປຕິຏ຺ຐໍ ລຠຕິ, ໂຍ ມິຕ຺ຕານໍ ນ ທຸພ຺ຠຕິ.

‘‘ວິຣູຬ຺ຫມູລສນ຺ຕານໍ, ນິຄ຺ໂຣຘມິວ ມາລຸໂຕ;

ອມິຕ຺ຕາ ນປ຺ປສາຫນ຺ຕິ, ໂຍ ມິຕ຺ຕານໍ ນ ທຸພ຺ຠຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສກໍ ຆຣາຕິ ສກຆຣາ, ອຍເມວ ວາ ປາໂຐ. ນ ທຸພ຺ຠຕີຕິ ນ ທຸສ຺ສຕິ. ມິຕ຺ຕານນ຺ຕິ ພຸທ຺ຘາທີນໍ ກລ຺ຍາຓມິຕ຺ຕານໍ ນ ທຸພ຺ຠຕິ. ‘‘ສພ຺ພຕ຺ຖ ປູຊິໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ ອິທໍ ສີວລິວຕ຺ຖຸນາ ວຓ຺ເຓຕພ຺ພໍ. ນ ປສາຫນ຺ຕີຕິ ປສຍ຺ຫກາຣໍ ກາຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ອິທໍ ສໍກິຈ຺ຈສາມເຓຣວຕ຺ຖຸນາ ທີເປຕພ຺ພໍ. ‘‘ນາຕິມຎ຺ຎນ຺ຕິ ຂຕ຺ຕິຍາ’’ຕິ ອິທໍ ໂຊຕິກເສຏ຺ຐິວຕ຺ຖຸນາ ທີເປຕພ຺ພໍ. ຕຣຕີຕິ ອຕິກ຺ກມຕິ. ສຆຣນ຺ຕິ ອຕ຺ຕຆຣໍ. ມິຕ຺ຕານໍ ທຸພ຺ຠນ຺ໂຕ ອຕ຺ຕໂນ ຆຣໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ໂຕປິ ຆຏ຺ຏິຕຈິຕ຺ໂຕ ກຸທ຺ໂຘວ ອາຄຈ຺ຉຕິ, ອຍໍ ປນ ອກຸທ຺ໂຘວ ສກຆຣໍ ເອຕິ. ປຏິນນ຺ທິໂຕຕິ ¶ ພຫູນໍ ສນ຺ນິປາຕຏ຺ຐາເນ ອມິຕ຺ຕທຸພ຺ຠິໂນ ຄຸຓກຖໍ ກເຖນ຺ຕິ, ຕາຍ ໂສ ປຏິນນ຺ທິໂຕ ໂຫຕິ ປມຸທິຕຈິຕ຺ໂຕ.

ສກ຺ກຕ຺ວາ ສກ຺ກໂຕ ໂຫຕີຕິ ປຣໍ ສກ຺ກຕ຺ວາ ສຍມ຺ປິ ປເຣຫິ ສກ຺ກໂຕ ໂຫຕິ. ຄຣຸ ໂຫຕິ ສຄາຣໂວຕິ ປເຣສຸ ສຄາຣໂວ ສຍມ຺ປິ ປເຣຫິ ຄຣຸໂກ ໂຫຕິ. ວຓ຺ຓກິຕ຺ຕິຠໂຕຕິ ຠຕວຓ຺ຓກິຕ຺ຕິ, ຄຸຓຎ຺ເຈວ ກິຕ຺ຕິສທ຺ທຎ຺ຈ ອຸກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ຈຣນ຺ໂຕ ນາມ ໂຫຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ປູຊໂກຕິ ມິຕ຺ຕານໍ ປູຊໂກ ຫຸຕ຺ວາ ສຍມ຺ປິ ປູຊໍ ລຠຕິ. ວນ຺ທໂກຕິ ພຸທ຺ຘາທີນໍ ກລ຺ຍາຓມິຕ຺ຕານໍ ວນ຺ທໂກ ຫຸຕ຺ວາ ປຸນພ຺ຠເວ ປຏິວນ຺ທນໍ ລຠຕິ. ຍໂສກິຕ຺ຕິຎ຺ຈາຕິ ອິສ຺ສຣິຍປຣິວາຣຎ຺ເຈວ ຄຸຓກິຕ຺ຕິຎ຺ຈ ປປ຺ໂປຕິ. ອິມາຍ ຄາຖາຍ ຈິຕ຺ຕຄຫປຕິໂນ ວຕ຺ຖຸ (ຘ. ປ. ໗໓-໗໔) ກເຖຕພ຺ພໍ.

ປຊ຺ຊລຕີຕິ ¶ ¶ ອິສ຺ສຣິຍປຣິວາເຣນ ປຊ຺ຊລຕິ. ສິຣິຍາ ອຊຫິໂຕ ໂຫຕີຕິ ເອຕ຺ຖ ອນາຖປິຓ຺ຑິກສ຺ສ ວຕ຺ຖຸ (ຘ. ປ. ໑໑໙-໑໒໐) ກເຖຕພ຺ພໍ. ອສ຺ນາຕີຕິ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ. ‘‘ປຕິຏ຺ຐໍ ລຠຕີ’’ຕິ ອິທໍ ຈູຬປທຸມຊາຕເກນ (ຊາ. ໑.໒.໘໕-໘໖) ທີເປຕພ຺ພໍ. ວິຣູຬ຺ຫມູລສນ຺ຕານນ຺ຕິ ວຑ຺ຒິຕມູລປາໂຣຫໍ. ອມິຕ຺ຕາ ນປ຺ປສາຫນ຺ຕີຕິ ເອຕ຺ຖ ກຸຣຣຆຣິຍໂສຓຕ຺ເຖຣສ຺ສ ມາຕຸ ເຄຫໍ ປວິຏ຺ຐໂຈຣວຕ຺ຖຸ ກເຖຕພ຺ພໍ.

ສຸນນ຺ໂທ ສາຣຖິ ເອຕ຺ຕກາຫິ ຄາຖາຫິ ຘມ຺ມໍ ເທເສນ຺ຕມ຺ປິ ຕໍ ອສຎ຺ຊານິຕ຺ວາ ‘‘ໂກ ນຸ ໂຂ ອຍ’’ນ຺ຕິ ອາວາຏຂຓນໍ ປຫາຍ ຣຖສມີປໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ຕຎ຺ຈ ປສາຘນຠຓ຺ຑຎ຺ຈ ອຸຠຍໍ ອທິສ຺ວາ ປຸນ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ຕໍ ສຎ຺ຊານິຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ປາເທສຸ ປຕິຕ຺ວາ ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ຍາຈນ຺ໂຕ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

‘‘ເອຫິ ຕໍ ປຏິເນສ຺ສາມິ, ຣາຊປຸຕ຺ຕ ສກໍ ຆຣໍ;

ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣຫິ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ກິໍ ອຣຎ຺ເຎ ກຣິສ຺ສສີ’’ຕິ.

‘‘ອລໍ ເມ ເຕນ ຣຊ຺ເຊນ, ຎາຕເກຫິ ຘເນນ ວາ;

ຍໍ ເມ ອຘມ຺ມຈຣິຍາຍ, ຣຊ຺ຊໍ ລພ຺ເຠຖ ສາຣຖີ’’ຕິ.

‘‘ປຸຓ຺ຓປຕ຺ຕໍ ມໍ ລາເຠຫິ, ຣາຊປຸຕ຺ຕ ອິໂຕ ຄໂຕ;

ປິຕາ ມາຕາ ຈ ເມ ທຊ຺ຊຸໍ, ຣາຊປຸຕ຺ຕ ຕຍີ ຄເຕ.

‘‘ໂອໂຣຘາ ຈ ກຸມາຣາ ຈ, ເວສິຍານາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;

ເຕປິ ອຕ຺ຕມນາ ທຊ຺ຊຸໍ, ຣາຊປຸຕ຺ຕ ຕຍີ ຄເຕ.

‘‘ຫຕ຺ຖາໂຣຫາ ¶ ອນີກຏ຺ຐາ, ຣຖິກາ ປຕ຺ຕິກາຣກາ;

ເຕປິ ອຕ຺ຕມນາ ທຊ຺ຊຸໍ, ຣາຊປຸຕ຺ຕ ຕຍີ ຄເຕ.

‘‘ພຫຸຘຎ຺ຎາ ຊານປທາ, ເນຄມາ ຈ ສມາຄຕາ;

ອຸປາຍນານິ ເມ ທຊ຺ຊຸໍ, ຣາຊປຸຕ຺ຕ ຕຍີ ຄເຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ¶ ປຸຓ຺ຓປຕ຺ຕນ຺ຕິ ຕຸຏ຺ຐິທາຍໍ. ທຊ຺ຊຸນ຺ຕິ ສຕ຺ຕຣຕນວສ຺ສໍ ວສ຺ສນ຺ຕາ ວິຍ ມມ ອຊ຺ຌາສຍປູຣຓໍ ຕຸຏ຺ຐິທາຍໍ ທເທຍ຺ຍຸໍ. ອິທໍ ໂສ ‘‘ອປ຺ເປວ ¶ ນາມ ມຍິ ອນຸກມ຺ປາຍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍາ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ອາຫ. ເວສິຍານາ ຈາຕິ ເວສ຺ສາ ຈ. ອຸປາຍນານີຕິ ປຓ຺ຓາກາຣານິ.

‘‘ປິຕຸ ມາຕຸ ຈຫໍ ຈຕ຺ໂຕ, ຣຏ຺ຐສ຺ສ ນິຄມສ຺ສ ຈ;

ອໂຖ ສພ຺ພກຸມາຣານໍ, ນຕ຺ຖິ ມຍ຺ຫໍ ສກໍ ຆຣໍ.

‘‘ອນຸຎ຺ຎາໂຕ ອຫໍ ມຕ຺ຍາ, ສຎ຺ຈຕ຺ໂຕ ປິຕຣາ ມຫໍ;

ເອໂກຣຎ຺ເຎ ປພ຺ພຊິໂຕ, ນ ກາເມ ອຠິປຕ຺ຖເຍ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປິຕຸ ມາຕຸ ຈາຕິ ປິຕຣາ ຈ ມາຕຣາ ຈ ອຫໍ ຈຕ຺ໂຕ. ອິຕເຣສຸປິ ເອເສວ ນໂຍ. ມຕ຺ຍາຕິ ສມ຺ມ ສາຣຖິ, ອຫໍ ສຕ຺ຕາຫໍ ຣຊ຺ຊໍ ປຣິຈ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ວຣໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິຍາ ມາຕຣາ ອນຸຎ຺ຎາໂຕ ນາມ. ສຎ຺ຉຕ຺ໂຕຕິ ສຸຏ຺ຐຸ ຈຕ຺ໂຕ. ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ອຣຎ຺ເຎ ວສນຕ຺ຖາຍ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ເອວໍ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ອຕ຺ຕໂນ ຄຸເຓ ກເຖນ຺ຕສ຺ສ ປີຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ, ຕໂຕ ປີຕິເວເຄນ ອຸທານໍ ອຸທາເນນ຺ໂຕ ອາຫ –

‘‘ອປິ ອຕຣມານານໍ, ຜລາສາວ ສມິຊ຺ຌຕິ;

ວິປກ຺ກພ຺ຣຫ຺ມຈຣິໂຍສ຺ມິ, ເອວໍ ຊານາຫິ ສາຣຖິ.

‘‘ອປິ ¶ ອຕຣມານານໍ, ສມ຺ມທຕ຺ໂຖ ວິປຈ຺ຈຕິ;

ວິປກ຺ກພ຺ຣຫ຺ມຈຣິໂຍສ຺ມິ, ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ອກຸໂຕຠໂຍ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຜລາສາວາຕິ ອຕຣມານສ຺ສ ມມ ໂສຬສວສ຺ເສຫິ ກຕວາຍາມສ຺ສ ສມິທ຺ຘໍ ອຊ຺ຌາສຍຜລໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ເອວມາຫ. ວິປກ຺ກພ຺ຣຫ຺ມຈຣິໂຍສ຺ມີຕິ ນິຏ຺ຐປ຺ປຕ຺ຕມໂນຣໂຖ. ສມ຺ມທຕ຺ໂຖ ວິປຈ຺ຈຕີຕິ ສມ຺ມາ ອຸປາເຍນ ກາຣເຓນ ກຕ຺ຕພ຺ພກິຈ຺ຈໍ ສມ຺ປຊ຺ຊຕິ.

‘‘ເອວໍ ວຄ຺ຄຸກໂຖ ສນ຺ໂຕ, ວິສຏ຺ຐວຈໂນ ຈສິ;

ກສ຺ມາ ປິຕຸ ຈ ມາຕຸຈ຺ຈ, ສນ຺ຕິເກ ນ ຠຓີ ຕທາ’’ຕິ.

‘‘ນາຫໍ ອສນ຺ຘິຕາ ປກ຺ໂຂ, ນ ພຘິໂຣ ອໂສຕຕາ;

ນາຫໍ ອຊິວ຺ຫຕາ ມູໂຄ, ມາ ມໍ ມູຄມຘາຣຍິ.

‘‘ປຸຣິມໍ ສຣາມຫໍ ຊາຕິໍ, ຍຕ຺ຖ ຣຊ຺ຊມກາຣຍິໍ;

ກາຣຍິຕ຺ວາ ຕຫິໍ ຣຊ຺ຊໍ, ປາປຕ຺ຖໍ ນິຣຍໍ ຠຸສໍ.

‘‘ວີສຕິຎ຺ເຈວ ວສ຺ສານິ, ຕຫິໍ ຣຊ຺ຊມກາຣຍິໍ;

ອສີຕິວສ຺ສສຫສ຺ສານິ, ນິຣຍມ຺ຫິ ອປຈ຺ຈິສໍ.

‘‘ຕສ຺ສ ¶ ຣຊ຺ຊສ຺ສຫໍ ຠີໂຕ, ມາ ມໍ ຣຊ຺ຊາຠິເສຈຍຸໍ;

ຕສ຺ມາ ປິຕຸ ຈ ມາຕຸຈ຺ຈ, ສນ຺ຕິເກ ນ ຠຓິໍ ຕທາ.

‘‘ອຸຈ຺ຉງ຺ເຄ ¶ ມໍ ນິສາເທຕ຺ວາ, ປິຕາ ອຕ຺ຖານຸສາສຕິ;

ເອກໍ ຫນຖ ພນ຺ຘຖ, ເອກໍ ຂາຣາປຕຈ຺ຉິກໍ;

ເອກໍ ສູລສ຺ມິໍ ອຸປ຺ເປຖ, ອິຈ຺ຈສ຺ສ ມນຸສາສຕິ.

‘‘ຕາຍາຫໍ ຜຣຸສໍ ສຸຕ຺ວາ, ວາຈາໂຍ ສມຸທີຣິຕາ;

ອມູໂຄ ມູຄວຓ຺ເຓນ, ອປກ຺ໂຂ ປກ຺ຂສມ຺ມໂຕ;

ສເກ ມຸຕ຺ຕກຣີສສ຺ມິໍ, ອຈ຺ຉາຫໍ ສມ຺ປຣິປ຺ລຸໂຕ.

‘‘ກສິຣຎ຺ຈ ປຣິຕ຺ຕຎ຺ຈ, ຕຎ຺ຈ ທຸກ຺ເຂນ ສໍຍຸຕໍ;

ໂກມໍ ຊີວິຕມາຄມ຺ມ, ເວຣໍ ກຍິຣາຖ ເກນຈິ.

‘‘ປຎ຺ຎາຍ ຈ ອລາເຠນ, ຘມ຺ມສ຺ສ ຈ ອທສ຺ສນາ;

ໂກມໍ ຊີວິຕມາຄມ຺ມ, ເວຣໍ ກຍິຣາຖ ເກນຈິ.

‘‘ອປິ ອຕຣມານານໍ, ຜລາສາວ ສມິຊ຺ຌຕິ;

ວິປກ຺ກພ຺ຣຫ຺ມຈຣິໂຍສ຺ມິ, ເອວໍ ຊານາຫິ ສາຣຖິ.

‘‘ອປິ ອຕຣມານານໍ, ສມ຺ມທຕ຺ໂຖ ວິປຈ຺ຈຕິ;

ວິປກ຺ກພ຺ຣຫ຺ມຈຣິໂຍສ຺ມິ, ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ອກຸໂຕຠໂຍ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອສນ຺ຘິຕາຕິ ສນ຺ຘີນໍ ອຠາເວນ. ອໂສຕຕາຕິ ໂສຕານໍ ອຠາເວນ. ອຊິວ຺ຫຕາຕິ ສມ຺ປຣິວຕ຺ຕນຊິວ຺ຫາຍ ອຠາເວນ ມູໂຄ ອຫໍ ນ ¶ ຠວາມິ. ຍຕ຺ຖາຕິ ຍາຍ ຊາຕິຍາ ພາຣາຓສິນຄເຣ ຣຊ຺ຊໍ ອກາຣຍິໍ. ປາປຕ຺ຖນ຺ຕິ ປາປຕໍ. ປຕິໂຕ ອສ຺ມີຕິ ວທຕິ. ຣຊ຺ຊາຠິເສຈຍຸນ຺ຕິ ຣຊ຺ເຊ ອຠິເສຈຍຸໍ. ນິສາເທຕ຺ວາຕິ ນິສີທາເປຕ຺ວາ. ອຕ຺ຖານຸສາສຕີຕິ ອຕ຺ຖໍ ອນຸສາສຕິ. ຂາຣາປຕຈ຺ຉິກນ຺ຕິ ສຕ຺ຕີຫິ ປຫຣິຕ຺ວາ ຂາຣາຫິ ປຕຈ຺ຉິກໍ ກໂຣຖ. ອຸປ຺ເປຖາຕິ ອາວຸນຖ. ອິຈ຺ຈສ຺ສ ມນຸສາສຕີຕິ ເອວມສ຺ສ ອຕ຺ຖໍ ອນຸສາສຕິ. ຕາຍາຫນ຺ຕິ ຕາໂຍ ວາຈາໂຍ ອຫໍ. ປກ຺ຂສມ຺ມໂຕຕິ ປກ຺ໂຂ ອິຕິ ສມ຺ມໂຕ ອໂຫສິໍ. ອຈ຺ຉາຫນ຺ຕິ ອຈ຺ຉິໍ ອຫໍ, ອວສິນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສມ຺ປຣິປ຺ລຸໂຕຕິ ສມ຺ປຣິກິຓ຺ໂຓ, ນິມຸຄ຺ໂຄ ຫຸຕ຺ວາຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ກສິຣນ຺ຕິ ທຸກ຺ຂໍ. ປຣິຕ຺ຕນ຺ຕິ ອປ຺ປໍ. ອິທໍ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ – ສມ຺ມສາຣຖິ, ສເຈປິ ສຕ຺ຕານໍ ຊີວິຕໍ ¶ ທຸກ຺ຂມ຺ປິ ສມານໍ ພຫຸຈິຣຏ຺ຐິຕິກໍ ຠເວຍ຺ຍ, ປຕ຺ເຖຍ຺ຍ, ປຣິຕ຺ຕມ຺ປິ ສມານໍ ສເຈ ສຸຂໍ ຠເວຍ຺ຍ, ປຕ຺ເຖຍ຺ຍ, ອິທໍ ປນ ກສິຣຎ຺ຈ ປຣິຕ຺ຕຎ຺ຈ ສກເລນ ວຏ຺ຏທຸກ຺ເຂນ ສໍຍຸຕ຺ຕໍ ສນ຺ນິຫິຕໍ ໂອມທ຺ທິຕໍ. ໂກມນ຺ຕິ ໂກ ອິມໍ. ເວຣນ຺ຕິ ປາຓາຕິປາຕາທິປຎ຺ຈວິຘໍ ເວຣໍ. ເກນຈີຕິ ເກນຈິ ກາຣເຓນ ¶ . ປຎ຺ຎາຍາຕິ ວິປສ຺ສນາປຎ຺ຎາຍ ອລາເຠນ. ຘມ຺ມສ຺ສາຕິ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄສ຺ສ ອທສ຺ສເນນ. ປຸນ ອຸທານຄາຖາໂຍ ອຄນ຺ຕຸກາມຕາຍ ຖິຣຠາວທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ກເຖສິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ສຸນນ຺ໂທ ສາຣຖິ ‘‘ອຍໍ ກຸມາໂຣ ເອວຣູປໍ ຣຊ຺ຊສິຣິໍ ກຸຓປໍ ວິຍ ຉຑ຺ເຑຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ອຘິຏ຺ຐານໍ ອຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ‘‘ປພ຺ພຊິສ຺ສາມີຕິ ອຣຎ຺ຎໍ ປວິຏ຺ໂຐ, ມມ ອິມິນາ ທຸຊ຺ຊີວິເຕນ ໂກ ອຕ຺ໂຖ, ອຫມ຺ປິ ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

‘‘ອຫມ຺ປິ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຣາຊປຸຕ຺ຕ ຕວນ຺ຕິເກ;

ອວ຺ຫາຍສ຺ສຸ ມໍ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ປພ຺ພຊ຺ຊາ ມມ ຣຸຈ຺ຈຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕວນ຺ຕິເກຕິ ຕວ ສນ຺ຕິເກ. ອວ຺ຫາຍສ຺ສູຕິ ‘‘ເອຫິ ປພ຺ພຊາຫີ’’ຕິ ປກ຺ໂກສສ຺ສຸ.

ເອວໍ ເຕນ ຍາຈິໂຕປິ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ສຈາຫໍ ອິທາເນວ ຕໍ ປພ຺ພາເຊສ຺ສາມິ, ມາຕາປິຕໂຣ ອິຘ ນາຄຈ຺ຉິສ຺ສນ຺ຕິ, ອຖ ເນສໍ ປຣິຫານິ ຠວິສ຺ສຕິ, ອິເມ ອສ຺ສາ ຈ ຣໂຖ ຈ ປສາຘນຠຓ຺ຑຎ຺ຈ ອິເຘວ ນສ຺ສິສ຺ສນ຺ຕິ, ‘ຍກ຺ໂຂ ໂສ, ຂາທິໂຕ ນຸ ໂຂ ເຕນ ສາຣຖີ’ຕິ ຄຣຫາປິ ¶ ເມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ຈ ຄຣຫາໂມຈນຕ຺ຖໍ ມາຕາປິຕູນຎ຺ຈ ວຸຑ຺ຒິໍ ສມ຺ປສ຺ສນ຺ໂຕ ອສ຺ເສ ຈ ຣຖຎ຺ຈ ປສາຘນຠຓ຺ຑຎ຺ຈ ຕສ຺ສ ອິຓໍ ກຕ຺ວາ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

‘‘ຣຖໍ ນິຍ຺ຍາທຍິຕ຺ວານ, ອນໂຓ ເອຫິ ສາຣຖິ;

ອນຓສ຺ສ ຫິ ປພ຺ພຊ຺ຊາ, ເອຕໍ ອິສີຫິ ວຓ຺ຓິຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເອຕນ຺ຕິ ເອຕໍ ປພ຺ພຊ຺ຊາກຣຓໍ ພຸທ຺ຘາທີຫິ ອິສີຫິ ວຓ຺ຓິຕໍ ປສຕ຺ຖໍ ໂຖມິຕໍ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ສາຣຖິ ‘‘ສເຈ ມຍິ ນຄຣໍ ຄເຕ ເອສ ອຎ຺ຎຕ຺ຖ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ປິຕາ ຈສ຺ສ ອິມໍ ປວຕ຺ຕິໍ ສຸຕ຺ວາ ‘ປຸຕ຺ຕໍ ເມ ທສ຺ເສຫີ’ຕິ ປຸນ ອາຄໂຕ ອິມໍ ນ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ຣາຊທຓ຺ຑໍ ເມ ກເຣຍ຺ຍ, ຕສ຺ມາ ອຫໍ ອຕ຺ຕໂນ ຄຸຓໍ ກເຖຕ຺ວາ ອຎ຺ຎຕ຺ຖາຄມນຕ຺ຖາຍ ປຏິຎ຺ຎໍ ຄຓ຺ຫິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕນ຺ໂຕ ຄາຖາທ຺ວຍມາຫ –

‘‘ຍເທວ ¶ ຕ຺ຍາຫໍ ວຈນໍ, ອກຣໍ ຠທ຺ທມຕ຺ຖຸ ເຕ;

ຕເທວ ເມ ຕ຺ວໍ ວຈນໍ, ຍາຈິໂຕ ກຕ຺ຕຸມຣຫສິ.

‘‘ອິເຘວ ຕາວ ອຈ຺ຉສ຺ສຸ, ຍາວ ຣາຊານມານເຍ;

ອປ຺ເປວ ເຕ ປິຕາ ທິສ຺ວາ, ປຕີໂຕ ສຸມໂນ ສິຍາ’’ຕິ.

‘‘ກໂຣມິ ເຕ ຕໍ ວຈນໍ, ຍໍ ມໍ ຠຓສິ ສາຣຖິ;

ອຫມ຺ປິ ທຏ຺ຐຸກາໂມສ຺ມິ, ປິຕຣໍ ເມ ອິຘາຄຕໍ.

‘‘ເອຫິ ສມ຺ມ ນິວຕ຺ຕສ຺ສຸ, ກຸສລໍ ວຊ຺ຊາສິ ຎາຕິນໍ;

ມາຕຣໍ ປິຕຣໍ ມຍ຺ຫໍ, ວຸຕ຺ໂຕ ວຊ຺ຊາສິ ວນ຺ທນ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກໂຣມິ ເຕຕນ຺ຕິ ກໂຣມິ ເຕ ເອຕໍ ວຈນໍ. ເອຫິ ສມ຺ມ ນິວຕ຺ຕສ຺ສູຕິ ສມ຺ມ ສາຣຖິ, ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວາ ເອຫິ, ເອຕ຺ໂຕວ ຂິປ຺ປເມວ ນິວຕ຺ຕສ຺ສຸ. ວຸຕ຺ໂຕ ວຊ຺ຊາສີຕິ ມຍາ ວຸຕ຺ໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ‘‘ປຸຕ຺ໂຕ ໂວ ເຕມິຍກຸມາໂຣ ວນ຺ທຕີ’’ຕິ ວນ຺ທນໍ ວເທຍ຺ຍາສີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ອິຕິ ວຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ໂຕ ສຸວຓ຺ຓກທລິ ວິຍ ໂອນມິຕ຺ວາ ປຎ຺ຈປຕິຏ຺ຐິເຕນ ພາຣາຓສິນຄຣາຠິມຸໂຂ ມາຕາປິຕໂຣ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ສາຣຖິສ຺ສ ສາສນໍ ¶ ອທາສິ. ໂສ ສາສນໍ ຄເຫຕ຺ວາ ກຸມາຣໍ ປທກ຺ຂິຓໍ ກຕ຺ວາ ຣຖມາຣຸຍ຺ຫ ນຄຣາຠິມຸໂຂ ປາຍາສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

‘‘ຕສ຺ສ ປາເທ ຄເຫຕ຺ວານ, ກຕ຺ວາ ຈ ນໍ ປທກ຺ຂິຓໍ;

ສາຣຖິ ຣຖມາຣຸຍ຺ຫ, ຣາຊທ຺ວາຣໍ ອຸປາຄມີ’’ຕິ.

ຕສ຺ສຕ຺ໂຖ – ຠິກ຺ຂເວ, ເອວໍ ວຸຕ຺ໂຕ ໂສ ສາຣຖິ, ຕສ຺ສ ກຸມາຣສ຺ສ ປາເທ ຄເຫຕ຺ວາ ຕໍ ປທກ຺ຂິຓໍ ກຕ຺ວາ ຣຖໍ ອາຣຸຍ຺ຫ ຣາຊທ຺ວາຣໍ ອຸປາຄມີຕິ.

ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ຈນ຺ທາເທວີ ສີຫປຎ຺ຊຣໍ ວິວຣິຕ຺ວາ ‘‘ກາ ນຸ ໂຂ ເມ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ປວຕ຺ຕີ’’ຕິ ສາຣຖິສ຺ສ ¶ ອາຄມນມຄ຺ຄໍ ໂອໂລເກນ຺ຕີ ຕໍ ເອກກໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ ທິສ຺ວາ ອຸຣໍ ປຫຣິຕ຺ວາ ປຣິເທວິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

‘‘ສຸຎ຺ຎໍ ມາຕາ ຣຖໍ ທິສ຺ວາ, ເອກໍ ສາຣຖິມາຄຕໍ;

ອສ຺ສຸປຸຓ຺ເຓຫິ ເນຕ຺ເຕຫິ, ໂຣທນ຺ຕີ ນໍ ອຸທິກ຺ຂຕິ.

‘‘ອຍໍ ໂສ ສາຣຖິ ເອຕິ, ນິຫນ຺ຕ຺ວາ ມມ ອຕ຺ຣຊໍ;

ນິຫໂຕ ນູນ ເມ ປຸຕ຺ໂຕ, ປຖພ຺ຍາ ຠູມິວຑ຺ຒໂນ.

‘‘ອມິຕ຺ຕາ ນູນ ນນ຺ທນ຺ຕິ, ປຕີຕາ ນູນ ເວຣິໂນ;

ອາຄຕໍ ສາຣຖິໍ ທິສ຺ວາ, ນິຫນ຺ຕ຺ວາ ມມ ອຕ຺ຣຊໍ.

‘‘ສຸຎ຺ຎໍ ມາຕາ ຣຖໍ ທິສ຺ວາ, ເອກໍ ສາຣຖິມາຄຕໍ;

ອສ຺ສຸປຸຓ຺ເຓຫິ ເນຕ຺ເຕຫິ, ໂຣທນ຺ຕີ ປຣິປຸຈ຺ຉິ ນໍ.

‘‘ກິໍ ນຸ ມູໂຄ ກິໍນຸ ປກ຺ໂຂ, ກິໍນຸ ໂສ ວິລປີ ຕທາ;

ນິຫຎ຺ຎມາໂນ ຠູມິຍາ, ຕໍ ເມ ອກ຺ຂາຫິ ສາຣຖິ.

‘‘ກຖໍ ຫຕ຺ເຖຫິ ປາເທຫິ, ມູຄປກ຺ໂຂ ວິວຊ຺ຊຍິ;

ນິຫຎ຺ຎມາໂນ ຠູມິຍາ, ຕໍ ເມ ອກ຺ຂາຫິ ປຸຈ຺ຉິໂຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ມາຕາຕິ ເຕມິຍກຸມາຣສ຺ສ ມາຕາ. ປຖພ຺ຍາ ຠູມິວຑ຺ຒໂນຕິ ໂສ ມມ ປຸຕ຺ໂຕ ຠູມິວຑ຺ຒໂນ ຫຸຕ຺ວາ ປຖພ຺ຍາ ນິຫໂຕ ນູນ. ໂຣທນ຺ຕີ ປຣິປຸຈ຺ຉິ ນນ຺ຕິ ຕໍ ຣຖໍ ເອກມນ຺ຕໍ ຐເປຕ຺ວາ ມຫາຕລໍ ¶ ອຠິຣຸຍ຺ຫ ຈນ຺ທາເທວິໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ເຕ ຐິຕໍ ສາຣຖິໍ ປຣິປຸຈ຺ຉິ. ກິນ຺ນູຕິ ກິໍ ນຸ ໂສ ມມ ¶ ປຸຕ຺ໂຕ ມູໂຄ ເອວ ປກ຺ໂຂ ເອວ. ຕທາຕິ ຍທາ ນໍ ຕ຺ວໍ ກາສຸຍໍ ປກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ກຸທ຺ທາເລນ ມຕ຺ຖເກ ປຫຣິ, ຕທາ. ນິຫຎ຺ຎມາໂນ ຠູມິຍາຕິ ຕຍາ ຠູມິຍໍ ນິຫຎ຺ຎມາໂນ ກິໍ ນຸ ວິລປິ. ຕໍ ເມຕິ ຕໍ ສພ຺ພໍ ອປຣິຫາເປຕ຺ວາ ເມ ອກ຺ຂາຫິ. ວິວຊ຺ຊຍີຕິ ‘‘ອເປຫິ ສາຣຖິ, ມາ ມໍ ມາເຣຫີ’’ຕິ ກຖໍ ຫຕ຺ເຖຫິ ປາເທຫິ ຈ ຜນ຺ທນ຺ໂຕ ຕໍ ອປນຸທິ, ຕໍ ເມ ກເຖຫີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

‘‘ອກ຺ເຂຍ຺ຍໍ ¶ ເຕ ອຫໍ ອຍ຺ເຍ, ທຊ຺ຊາສິ ອຠຍໍ ມມ;

ຍໍ ເມ ສຸຕໍ ວາ ທິຏ຺ຐໍ ວາ, ຣາຊປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ທຊ຺ຊາສີຕິ ສເຈ ອຠຍໍ ທເທຍ຺ຍາສິ, ໂສ ອິທໍ ‘‘ສຈາຫໍ ‘ຕວ ປຸຕ຺ໂຕ ເນວ ມູໂຄ ນ ປກ຺ໂຂ ມຘຸຣກໂຖ ຘມ຺ມກຖິໂກ’ຕິ ວກ຺ຂາມິ, ອຖ ‘ກສ຺ມາ ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ນາຄໂຕສີ’ຕິ ຣາຊາ ກຸທ຺ໂຘ ຣາຊທຓ຺ຑມ຺ປິ ເມ ກເຣຍ຺ຍ, ອຠຍໍ ຕາວ ຍາຈິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ອາຫ.

‘‘ອຠຍໍ ສມ຺ມ ເຕ ທມ຺ມິ, ອຠີໂຕ ຠຓ ສາຣຖິ;

ຍໍ ເຕ ສຸຕໍ ວາ ທິຏ຺ຐໍ ວາ, ຣາຊປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ’’ຕິ.

‘‘ນ ໂສ ມູໂຄ ນ ໂສ ປກ຺ໂຂ, ວິສຏ຺ຐວຈໂນ ຈ ໂສ;

ຣຊ຺ຊສ຺ສ ກິຣ ໂສ ຠີໂຕ, ອກຣາ ອາລເຍ ພຫູ.

‘‘ປຸຣິມໍ ສຣຕິ ໂສ ຊາຕິໍ, ຍຕ຺ຖ ຣຊ຺ຊມກາຣຍິ;

ກາຣຍິຕ຺ວາ ຕຫິໍ ຣຊ຺ຊໍ, ປາປຕ຺ຖ ນິຣຍໍ ຠຸສໍ.

‘‘ວີສຕິຎ຺ເຈວ ວສ຺ສານິ, ຕຫິໍ ຣຊ຺ຊມກາຣຍິ;

ອສີຕິວສ຺ສສຫສ຺ສານິ, ນິຣຍມ຺ຫິ ອປຈ຺ຈິ ໂສ.

‘‘ຕສ຺ສ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ໂສ ຠີໂຕ, ມາ ມໍ ຣຊ຺ຊາຠິເສຈຍຸໍ;

ຕສ຺ມາ ປິຕຸ ຈ ມາຕຸຈ຺ຈ, ສນ຺ຕິເກ ນ ຠຓີ ຕທາ.

‘‘ອງ຺ຄປຈ຺ຈງ຺ຄສມ຺ປນ຺ໂນ ¶ , ອາໂຣຫປຣິຓາຫວາ;

ວິສຏ຺ຐວຈໂນ ປຎ຺ໂຎ, ມຄ຺ເຄ ສຄ຺ຄສ຺ສ ຕິຏ຺ຐຕິ.

‘‘ສເຈ ¶ ຕ຺ວໍ ທຏ຺ຐຸກາມາສິ, ຣາຊປຸຕ຺ຕໍ ຕວຕ຺ຣຊໍ;

ເອຫິ ຕໍ ປາປຍິສ຺ສາມິ, ຍຕ຺ຖ ສມ຺ມຕິ ເຕມິໂຍ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ວິສຏ຺ຐວຈໂນຕິ ອປລິພຸທ຺ຘກໂຖ. ອກຣາ ອາລເຍ ພຫູຕິ ຕຸມ຺ຫາກໍ ວຎ຺ຈນານິ ພຫູນິ ອກາສິ. ປຎ຺ໂຎຕິ ປຎ຺ຎວາ. ສເຈ ຕ຺ວນ຺ຕິ ຣາຊານໍ ຘຸຣໍ ກຕ຺ວາ ອຸໂຠປິ ເຕ ເອວມາຫ. ຍຕ຺ຖ ສມ຺ມຕິ ເຕມິໂຍຕິ ຍຕ຺ຖ ໂວ ປຸຕ຺ໂຕ ມຍາ ຄຫິຕປຏິຎ຺ໂຎ ຫຸຕ຺ວາ ອຈ຺ຉຕິ, ຕຕ຺ຖ ປາປຍິສ຺ສາມິ, ອິທານິ ປປຎ຺ຈໍ ອກຕ຺ວາ ລຫຸໍ ຄນ຺ຕຸໍ ວຏ຺ຏຕີຕິ ອາຫ.

ກຸມາໂຣ ¶ ປນ ສາຣຖິໍ ເປເສຕ຺ວາ ປພ຺ພຊິຕຸກາໂມ ອໂຫສິ. ຕທາ ສກ຺ໂກ ຕສ຺ສ ມນໍ ຎຕ຺ວາ ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ວິສ຺ສກມ຺ມເທວປຸຕ຺ຕໍ ປກ຺ໂກສາເປຕ຺ວາ ‘‘ຕາຕ ວິສ຺ສກມ຺ມເທວປຸຕ຺ຕ, ເຕມິຍກຸມາໂຣ ປພ຺ພຊິຕຸກາໂມ, ຕ຺ວໍ ຕສ຺ສ ປຓ຺ຓສາລຎ຺ຈ ປພ຺ພຊິຕປຣິກ຺ຂາຣຎ຺ຈ ມາເປຕ຺ວາ ເອຫີ’’ຕິ ເປເສສິ. ໂສ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິຕ຺ວາ ເວເຄນ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕິໂຍຊນິເກ ວນສຓ຺ເຑ ອຕ຺ຕໂນ ອິທ຺ຘິພເລນ ຣມຓີຍໍ ອສ຺ສມໍ ມາເປຕ຺ວາ ຣຕ຺ຕິຏ຺ຐານທິວາຏ຺ຐານຎ຺ຈ ໂປກ຺ຂຣຓິຎ຺ຈ ອາວາຏຎ຺ຈ ອກາລຜລສມ຺ປນ຺ນໍ ຣຸກ຺ຂຎ຺ຈ ກຕ຺ວາ ປຓ຺ຓສາລສມີເປ ຈຕຸວີສຕິຫຕ຺ຖປ຺ປມາຓໍ ຈງ຺ກມໍ ມາເປຕ຺ວາ ອນ຺ໂຕຈງ຺ກເມ ຈ ຜລິກວຓ຺ຓໍ ຣຸຈິຣໍ ວາລຸກໍ ໂອກິຣິຕ຺ວາ ສພ຺ເພ ປພ຺ພຊິຕປຣິກ຺ຂາເຣ ມາເປຕ຺ວາ ‘‘ເຍ ປພ຺ພຊິຕຸກາມາ, ເຕ ອິເມ ຄເຫຕ຺ວາ ປພ຺ພຊນ຺ຕູ’’ຕິ ຠິຕ຺ຕິຍໍ ອກ຺ຂຣານິ ລິຂິຕ຺ວາ ຈຓ຺ຑວາເຬ ຈ ອມນາປສທ຺ເທ ສພ຺ເພ ມິຄປກ຺ຂິໂນ ຈ ປລາເປຕ຺ວາ ສກຏ຺ຐານເມວ ຄໂຕ.

ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ມຫາສຕ຺ໂຕ ຕໍ ທິສ຺ວາ ສກ຺ກທຕ຺ຕິຍຠາວໍ ຎຕ຺ວາ, ປຓ຺ຓສາລໍ ປວິສິຕ຺ວາ ວຕ຺ຖານິ ອປເນຕ຺ວາ, ຣຕ຺ຕວາກຈີຣໍ ນິວາເສຕ຺ວາ ເອກໍ ປາຣຸປິຕ຺ວາ ອຊິນຈມ຺ມໍ ເອກໍເສ ກຕ຺ວາ ຊຏາມຓ຺ຑລໍ ພນ຺ຘິຕ຺ວາ ກາຊໍ ອໍເສ ກຕ຺ວາ ກຕ຺ຕຣທຓ຺ຑມາທາຍ ປຓ຺ຓສາລໂຕ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ປພ຺ພຊິຕສິຣິໍ ສມຸພ຺ພຫນ຺ໂຕ ອປຣາປຣໍ ຈງ຺ກມິຕ຺ວາ ‘‘ອໂຫ ສຸຂໍ, ອໂຫ ສຸຂ’’ນ຺ຕິ ອຸທານໍ ອຸທາເນນ຺ໂຕ ປຓ຺ຓສາລໍ ປວິສິຕ຺ວາ ກຏ຺ຐຕ຺ຖຣເຓ ນິສິນ຺ໂນ ປຎ຺ຈ ອຠິຎ຺ຎາ ອຏ຺ຐ ສມາປຕ຺ຕິໂຍ ຈ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕ຺ວາ ສາຍນ຺ຫສມເຍ ປຓ຺ຓສາລໂຕ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ຈງ຺ກມນໂກຏິຍໍ ຐິຕກາຣຣຸກ຺ຂໂຕ ປຓ຺ຓານິ ຄເຫຕ຺ວາ ¶ , ສກ຺ກທຕ຺ຕິຍຠາຊເນ ອໂລຓເກ ອຕກ຺ເກ ນິຘູປເນ ອຸທເກ ເສເທຕ຺ວາ ອມຕໍ ວິຍ ປຣິຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ພ຺ຣຫ຺ມວິຫາເຣ ຠາເວຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ວາສໍ ກປ຺ເປສິ.

ກາສິຣາຊາປິ ສຸນນ຺ທສາຣຖິສ຺ສ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ມຫາເສນຄຸຕ຺ຕໍ ປກ຺ໂກສາເປຕ຺ວາ ຕຣມານຣູໂປວ ຄມນສຊ຺ຊໍ ກາເຣຕຸໍ ອາຫ –

‘‘ໂຍຊຍນ຺ຕຸ ¶ ຣເຖ ອສ຺ເສ, ກຈ຺ຉໍ ນາຄານ ພນ຺ຘຖ;

ອຸທີຣຍນ຺ຕຸ ສງ຺ຂປຓວາ, ວາທນ຺ຕຸ ເອກໂປກ຺ຂຣາ.

‘‘ວາທນ຺ຕຸ ເຠຣີ ສນ຺ນທ຺ຘາ, ວຄ຺ຄູ ວາທນ຺ຕຸ ທຸນ຺ທຸຠີ;

ເນຄມາ ຈ ມໍ ອນ຺ເວນ຺ຕຸ, ຄຈ຺ຉໍ ປຸຕ຺ຕນິເວທໂກ.

‘‘ໂອໂຣຘາ ຈ ກຸມາຣາ ຈ, ເວສິຍານາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;

ຂິປ຺ປໍ ຍານານິ ໂຍເຊນ຺ຕຸ, ຄຈ຺ຉໍ ປຸຕ຺ຕນິເວທໂກ.

‘‘ຫຕ຺ຖາໂຣຫາ ອນີກຏ຺ຐາ, ຣຖິກາ ປຕ຺ຕິກາຣກາ;

ຂິປ຺ປໍ ຍານານິ ໂຍເຊນ຺ຕຸ, ຄຈ຺ຉໍ ປຸຕ຺ຕນິເວທໂກ.

‘‘ສມາຄຕາ ຊານປທາ, ເນຄມາ ຈ ສມາຄຕາ;

ຂິປ຺ປໍ ຍານານິ ໂຍເຊນ຺ຕຸ, ຄຈ຺ຉໍ ປຸຕ຺ຕນິເວທໂກ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ¶ ອຸທີຣຍນ຺ຕູຕິ ສທ຺ທໍ ມຸຎ຺ຈນ຺ຕຸ. ວາທນ຺ຕູຕິ ວຊ຺ຊນ຺ຕຸ. ເອກໂປກ຺ຂຣາຕິ ເອກມຸຂເຠຣິໂຍ. ສນ຺ນທ຺ຘາຕິ ສຸຏ຺ຐຸ ນທ຺ຘາ. ວຄ຺ຄູຕິ ມຘຸຣສ຺ສຣາ. ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ຄມິສ຺ສາມິ. ປຸຕ຺ຕນິເວທໂກຕິ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ນິເວທໂກ ໂອວາທໂກ ຫຸຕ຺ວາ ຄຈ຺ຉາມິ. ຕໍ ໂອວທິຕ຺ວາ ມມ ວຈນໍ ຄາຫາເປຕ຺ວາ ຕຕ຺ເຖວ ຕໍ ຣຕນຣາສິມ຺ຫິ ຐເປຕ຺ວາ ອຠິສິຎ຺ຈິຕ຺ວາ ອາເນຕຸໍ ຄຈ຺ຉາມີຕິ ອຘິປ຺ປາເຍເນວມາຫ. ເນຄມາຕິ ກຸຏຸມ຺ພິກຊນາ. ສມາຄຕາຕິ ສນ຺ນິປຕິຕາ ຫຸຕ຺ວາ.

ເອວໍ ຣຎ຺ຎາ ອາຓຕ຺ຕາ ສາຣຖິໂນ ອສ຺ເສ ໂຍເຊຕ຺ວາ ຣເຖ ຣາຊທ຺ວາເຣ ຐເປຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ອາໂຣເຈສຸໍ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

‘‘ອສ຺ເສ ຈ ສາຣຖີ ຍຸຕ຺ເຕ, ສິນ຺ຘເວ ສີຆວາຫເນ;

ຣາຊທ຺ວາຣໍ ອຸປາຄຈ຺ຉຸໍ, ຍຸຕ຺ຕາ ເທວ ອິເມ ຫຍາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ¶ ອສ຺ເສຕິ ສິນ຺ຘເວ ສິນ຺ຘວຊາຕິເກ ສີຆວາຫເນ ຊວສມ຺ປນ຺ເນ ອສ຺ເສ ອາທາຍ. ສາຣຖີຕິ ສາຣຖິໂນ. ຍຸຕ຺ເຕຕິ ຣເຖສຸ ໂຍຊິເຕ. ອຸປາຄຈ຺ຉຸນ຺ຕິ ເຕ ຣເຖສຸ ຍຸຕ຺ເຕ ອສ຺ເສ ອາທາຍ ອາຄມໍສຸ, ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ຈ ປນ ‘‘ຍຸຕ຺ຕາ, ເທວ, ອິເມ ຫຍາ’’ຕິ ອາໂຣເຈສຸໍ.

ຕໂຕ ¶ ສາຣຖີນໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊາ ອຸປຑ຺ຒຄາຖມາຫ –

‘‘ຖູລາ ຊເວນ ຫາຍນ຺ຕິ, ກິສາ ຫາຍນ຺ຕິ ຖາມຸນາ’’ຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ສາຣຖິໂນປິ ອຸປຑ຺ຒຄາຖມາຫໍສຸ –

‘‘ກິເສ ຖູເລ ວິວຊ຺ເຊຕ຺ວາ, ສໍສຏ຺ຐາ ໂຍຊິຕາ ຫຍາ’’ຕິ.

ຕສ຺ສຕ຺ໂຖ – ເທວ, ກິເສ ຈ ຖູເລ ຈ ເອວຣູເປ ອສ຺ເສ ອຄ຺ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ວເຍນ ວຓ຺ເຓນ ຊເວນ ພເລນ ສທິສາ ຫຍາ ໂຍຊິຕາຕິ.

ອຖ ຣາຊາ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວຓ຺ເຓ ອຏ຺ຐາຣສ ເສນິໂຍ ສພ຺ພຎ຺ຈ ພລກາຍໍ ສນ຺ນິປາຕາເປສິ. ຕສ຺ສ ສນ຺ນິປາເຕນ຺ຕສ຺ເສວ ຕໂຍ ທິວສາ ອຕິກ຺ກນ຺ຕາ. ອຖ ຈຕຸຕ຺ເຖ ທິວເສ ກາສິຣາຊາ ນຄຣໂຕ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ຄເຫຕພ຺ພຍຸຕ຺ຕກໍ ຄາຫາເປຕ຺ວາ ອສ຺ສມປທໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ປຸຕ຺ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ປຏິນນ຺ທິໂຕ ປຏິສນ຺ຖາຣມກາສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

‘‘ຕໂຕ ຣາຊາ ຕຣມາໂນ, ຍຸຕ຺ຕມາຣຸຍ຺ຫ ສນ຺ທນໍ;

ອິຕ຺ຖາຄາຣໍ ອຊ຺ຌຠາສິ, ສພ຺ພາວ ອນຸຍາຖ ມໍ.

‘‘ວາຬພີຊນິມຸຓ຺ຫີສໍ, ຂຄ຺ຄໍ ຉຕ຺ຕຎ຺ຈ ປຓ຺ຑຣໍ;

ອຸປາຘີ ຣຖມາຣຸຍ຺ຫ, ສຸວຓ຺ເຓຫິ ອລງ຺ກຕາ.

‘‘ຕໂຕ ສ ຣາຊາ ປາຍາສິ, ປຸຣກ຺ຂຕ຺ວານ ສາຣຖິໍ;

ຂິປ຺ປເມວ ອຸປາຄຈ຺ຉິ, ຍຕ຺ຖ ສມ຺ມຕິ ເຕມິໂຍ.

‘‘ຕຎ຺ຈ ¶ ທິສ຺ວານ ອາຍນ຺ຕໍ, ຊລນ຺ຕມິວ ເຕຊສາ;

ຂຕ຺ຕສງ຺ຆປຣິພ຺ຍູຬ຺ຫໍ, ເຕມິໂຍ ເອຕທພ຺ຣວິ.

‘‘ກຈ຺ຈິ ນຸ ຕາຕ ກຸສລໍ, ກຈ຺ຈິ ຕາຕ ອນາມຍໍ;

ສພ຺ພາ ຈ ຣາຊກຎ຺ຎາໂຍ, ອໂຣຄາ ມຍ຺ຫ ມາຕໂຣ.

‘‘ກຸສລຎ຺ເຈວ ¶ ¶ ເມ ປຸຕ຺ຕ, ອໂຖ ປຸຕ຺ຕ ອນາມຍໍ;

ສພ຺ພາ ຈ ຣາຊກຎ຺ຎາໂຍ, ອໂຣຄາ ຕຸຍ຺ຫ ມາຕໂຣ.

‘‘ກຈ຺ຈິ ອມຊ຺ຊໂປ ຕາຕ, ກຈ຺ຈິ ເຕ ສຸຣມປ຺ປິຍໍ;

ກຈ຺ຈິ ສຈ຺ເຈ ຈ ຘມ຺ເມ ຈ, ທາເນ ເຕ ຣມເຕ ມໂນ.

‘‘ອມຊ຺ຊໂປ ອຫໍ ປຸຕ຺ຕ, ອໂຖ ເມ ສຸຣມປ຺ປິຍໍ;

ອໂຖ ສຈ຺ເຈ ຈ ຘມ຺ເມ ຈ, ທາເນ ເມ ຣມເຕ ມໂນ.

‘‘ກຈ຺ຈິ ອໂຣຄໍ ໂຍຄ຺ຄໍ ເຕ, ກຈ຺ຈິ ວຫຕິ ວາຫນໍ;

ກຈ຺ຈິ ເຕ ພ຺ຍາຘໂຍ ນຕ຺ຖິ, ສຣີຣສ຺ສຸປຕາປນາ.

‘‘ອໂຖ ອໂຣຄໍ ໂຍຄ຺ຄໍ ເມ, ອໂຖ ວຫຕິ ວາຫນໍ;

ອໂຖ ເມ ພ຺ຍາຘໂຍ ນຕ຺ຖິ, ສຣີຣສ຺ສຸປຕາປນາ.

‘‘ກຈ຺ຈິ ອນ຺ຕາ ຈ ເຕ ຜີຕາ, ມຊ຺ເຌ ຈ ພຫລາ ຕວ;

ໂກຏ຺ຐາຄາຣຎ຺ຈ ໂກສຎ຺ຈ, ກຈ຺ຈິ ເຕ ປຏິສນ຺ຖຕໍ.

‘‘ອໂຖ ອນ຺ຕາ ຈ ເມ ຜີຕາ, ມຊ຺ເຌ ຈ ພຫລາ ມມ;

ໂກຏ຺ຐາຄາຣຎ຺ຈ ໂກສຎ຺ຈ, ສພ຺ພໍ ເມ ປຏິສນ຺ຖຕໍ.

‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ເຕ ມຫາຣາຊ, ອໂຖ ເຕ ອທຸຣາຄຕໍ;

ປຕິຏ຺ຐເປນ຺ຕຸ ປລ຺ລງ຺ກໍ, ຍຕ຺ຖ ຣາຊາ ນິສກ຺ກຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຸປາຘີ ຣຖມາຣຸຍ຺ຫາຕິ ສຸວຓ຺ຓປາທຸກາ ຈ ຣຖໍ ອາໂຣເປນ຺ຕູຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອິເມ ຕໂຍ ປາເທ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ຕຕ຺ເຖວ ອຠິເສກກຣຓຕ຺ຖາຍ ‘‘ປຎ຺ຈ ຣາຊກກຸຘຠຓ຺ຑານິ ຄຓ຺ຫຖາ’’ຕິ ອາຓາເປນ຺ໂຕ ຣາຊາ ອາຫ. ສຸວຓ຺ເຓຫິ ອລງ຺ກຕາຕິ ອິທໍ ປາທຸກໍ ສນ຺ຘາຍາຫ. ອຸປາຄຈ຺ຉີຕິ ອຸປາຄໂຕ ອໂຫສິ. ກາຍ ເວລາຍາຕິ? ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ກາຣປຓ຺ຓານິ ປຈິຕ຺ວາ ນິພ຺ພາເປນ຺ຕສ຺ສ ນິສິນ຺ນເວລາຍ. ຊລນ຺ຕມິວ ເຕຊສາຕິ ຣາຊເຕເຊນ ຊລນ຺ຕໍ ວິຍ. ຂຕ຺ຕສງ຺ຆປຣິພ຺ຍູຬ຺ຫນ຺ຕິ ກຖາຜາສຸເກນ ອມຈ຺ຈສງ຺ເຆນ ປຣິວຸຕໍ, ຂຕ຺ຕິຍສມູເຫຫິ ¶ ວາ ປຣິວາຣິຕໍ. ເອຕທພ຺ຣວີຕິ ກາສິຣາຊານໍ ພຫິ ຂນ຺ຘາວາຣໍ ນິວາສາເປຕ຺ວາ ¶ ປທສາວ ປຓ຺ຓສາລໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ຕໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ນິສິນ຺ນໍ ປຏິສນ຺ຖາຣໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ເອຕໍ ວຈນໍ ອພ຺ຣວິ.

ກຸສລໍ ອນາມຍນ຺ຕິ ອຸຠເຍນປິ ປເທນ ອາໂຣຄ຺ຍເມວ ປຸຈ຺ຉຕິ. ກຈ຺ຈິ ອມຊ຺ຊໂປຕິ ກຈ຺ຈິ ມຊ຺ຊໍ ນ ປິວສີຕິ ປຸຈ຺ຉຕິ. ‘‘ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ’’ຕິປິ ປາໂຐ, ກຸສລຘມ຺ເມສຸ ນປ຺ປມຊ຺ຊສີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສຸຣມປ຺ປິຍນ຺ຕິ ສຸຣາປານໍ ອປ຺ປິຍໍ. ‘‘ສຸຣມປ຺ປິຍາ’’ຕິປິ ປາໂຐ, ສຸຣາ ອປ຺ປິຍາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຘມ຺ເມຕິ ທສວິເຘ ຣາຊຘມ຺ເມ. ໂຍຄ຺ຄນ຺ຕິ ຍຸເຄ ຍຸຎ຺ຊິຕພ຺ພໍ ເຕ ຕວ ອສ຺ສໂຄຓາທິກໍ. ກຈ຺ຈິ ວຫຕີຕິ ກຈ຺ຈິ ອໂຣຄໍ ຫຸຕ຺ວາ ວຫຕິ. ວາຫນນ຺ຕິ ຫຕ຺ຖິອສ຺ສາທິ ສພ຺ພໍ ວາຫນໍ. ສຣີຣສ຺ສຸປຕາປນາຕິ ສຣີຣສ຺ສ ອຸປຕາປກຣາ. ອນ຺ຕາຕິ ປຈ຺ຈນ຺ຕຊນປທາ. ຜີຕາຕິ ອິທ຺ຘາ ສຸຠິກ຺ຂາ, ວຕ຺ຖາຠຣເຓຫິ ວາ ອນ຺ນປາເນຫິ ວາ ປຣິປຸຓ຺ຓາ ຄາຬ຺ຫວາສາ. ມຊ຺ເຌ ຈາຕິ ຣຏ຺ຐສ຺ສ ມຊ຺ເຌ. ພຫລາຕິ ຄາມນິຄມາ ຆນວາສາ. ປຏິສນ຺ຖຕນ຺ຕິ ປຏິຈ຺ຉາທິຕໍ ຄຸຕ຺ຕໍ, ປຣິປຸຓ຺ຓໍ ວາ. ຍຕ຺ຖ ຣາຊາ ນິສກ຺ກຕີຕິ ຍສ຺ມິໍ ປລ຺ລງ຺ເກ ຣາຊາ ນິສີທິສ຺ສຕິ, ຕໍ ປຎ຺ຎາເປນ຺ຕູຕິ ວທຕິ.

ຣາຊາ ມຫາສຕ຺ເຕ ຄາຣເວນ ປລ຺ລງ຺ເກ ນ ນິສີທຕິ. ອຖ ¶ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ສເຈ ປລ຺ລງ຺ເກ ນ ນິສີທຕິ, ປຓ຺ຓສນ຺ຖາຣໍ ປຎ຺ຎາເປຖາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຕສ຺ມິໍ ປຎ຺ຎຕ຺ເຕ ນິສີທນຕ຺ຖາຍ ຣາຊານໍ ນິມນ຺ເຕນ຺ໂຕ ຄາຖມາຫ –

‘‘ອິເຘວ ເຕ ນິສີທສ຺ສຸ, ນິຍເຕ ປຓ຺ຓສນ຺ຖເຣ;

ເອຕ຺ໂຕ ອຸທກມາທາຍ, ປາເທ ປກ຺ຂາລຍສ຺ສຸ ເຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນິຍເຕຕິ ສຸສນ຺ຖເຕ. ເອຕ຺ໂຕຕິ ປຣິໂຠຄອຸທກໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ອາຫ.

ຣາຊາ ມຫາສຕ຺ເຕ ຄາຣເວນ ປຓ຺ຓສນ຺ຖາເຣປິ ອນິສີທິຕ຺ວາ ຠູມິຍໍ ເອວ ນິສີທິ. ມຫາສຕ຺ໂຕປິ ປຓ຺ຓສາລໍ ປວິສິຕ຺ວາ ຕໍ ກາຣປຓ຺ຓກໍ ນີຫຣິຕ຺ວາ ຣາຊານໍ ເຕນ ນິມນ຺ເຕນ຺ໂຕ ຄາຖມາຫ –

‘‘ອິທມ຺ປິ ປຓ຺ຓກໍ ມຍ຺ຫໍ, ຣນ຺ຘໍ ຣາຊ ອໂລຓກໍ;

ປຣິຠຸຎ຺ຊ ມຫາຣາຊ, ປາຫຸໂນ ເມສິຘາຄໂຕ’’ຕິ.

‘‘ນ ¶ ຈາຫໍ ປຓ຺ຓໍ ຠຸຎ຺ຊາມິ, ນ ເຫຕໍ ມຍ຺ຫ ໂຠຊນໍ;

ສາລີນໍ ໂອທນໍ ຠຸຎ຺ເຊ, ສຸຈິໍ ມໍສູປເສຈນ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນ ຈາຫນ຺ຕິ ປຏິກ຺ເຂປວຈນໍ.

ຣາຊາ ຕຖາຣູປໍ ອຕ຺ຕໂນ ຣາຊໂຠຊນໍ ວຓ຺ເຓຕ຺ວາ ຕສ຺ມິໍ ມຫາສຕ຺ເຕ ຄາຣເວນ ໂຖກໍ ປຓ຺ຓກໍ ຫຕ຺ຖຕເລ ຐເປຕ຺ວາ ‘‘ຕາຕ, ຕ຺ວໍ ເອວຣູປໍ ໂຠຊນໍ ຠຸຎ຺ຊສີ’’ຕິ ປຸຕ຺ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ປິຍກຖໍ ກເຖນ຺ໂຕ ນິສີທິ. ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ຈນ຺ທາເທວີ ໂອໂຣເຘນ ປຣິວຸຕາ ເອກມຄ຺ເຄນ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ອສ຺ສມປທໍ ປຕ຺ວາ ປິຍປຸຕ຺ຕໍ ທິສ຺ວາ ຕຕ຺ເຖວ ປຕິຕ຺ວາ ວິສຎ຺ຎີ ອໂຫສິ. ຕໂຕ ປຏິລທ຺ຘສ຺ສາສາ ປຕິຕຏ຺ຐານໂຕ ອຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ປາເທ ທຬ຺ຫໍ ຄເຫຕ຺ວາ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ອສ຺ສຸປຸຓ຺ເຓຫິ ເນຕ຺ເຕຫິ ໂຣທິຕ຺ວາ ວນ຺ທນຏ຺ຐານໂຕ ອຸຏ຺ຐາຍ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ອຖ ນໍ ຣາຊາ ‘‘ຠທ຺ເທ, ຕວ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ໂຠຊນໍ ປສ຺ສາຫີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ໂຖກໍ ປຓ຺ຓກໍ ຕສ຺ສາ ຫຕ຺ເຖ ຐເປຕ຺ວາ ເສສອິຕ຺ຖີນມ຺ປິ ໂຖກໍ ໂຖກໍ ອທາສິ. ຕາ ສພ຺ພາປິ ‘‘ສາມິ, ເອວຣູປໍ ໂຠຊນໍ ຠຸຎ຺ຊສີ’’ຕິ ວທນ຺ຕິໂຍ ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ສີເສ ກຕ຺ວາ ‘‘ອຕິທຸກ຺ກຣໍ ກໂຣສິ, ສາມີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ນມສ຺ສມານາ ນິສີທິໍສຸ. ຣາຊາ ປຸນ ‘‘ຕາຕ, ອິທໍ ມຍ຺ຫໍ ອຈ຺ຉຣິຍໍ ຫຸຕ຺ວາ ອຸປຏ຺ຐາຕີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

‘‘ອຈ຺ເຉຣກໍ ມໍ ປຏິຠາຕິ, ເອກກມ຺ປິ ຣໂຫຄຕໍ;

ເອທິສໍ ຠຸຎ຺ຊມານານໍ, ເກນ ວຓ຺ໂຓ ປສີທຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເອກກນ຺ຕິ ຕາຕ, ຕໍ ເອກກມ຺ປິ ຣໂຫຄຕໍ ອິມິນາ ໂຠຊເນນ ຍາເປນ຺ຕໍ ທິສ຺ວາ ມມ ອຈ຺ຉຣິຍໍ ຫຸຕ຺ວາ ອຸປຏ຺ຐາຕິ. ເອທິສນ຺ຕິ ເອວຣູປໍ ອໂລຓກໍ ອຕກ຺ກໍ ນິຘູປນໍ ຣນ຺ຘໍ ປຕ຺ຕໍ ຠຸຎ຺ຊນ຺ຕານໍ ເກນ ກາຣເຓນ ວຓ຺ໂຓ ປສີທຕີຕິ ນໍ ປຸຈ຺ຉິ.

‘‘ເອໂກ ຣາຊ ນິປຊ຺ຊາມິ, ນິຍເຕ ປຓ຺ຓສນ຺ຖເຣ;

ຕາຍ ເມ ເອກເສຍ຺ຍາຍ, ຣາຊ ວຓ຺ໂຓ ປສີທຕິ.

‘‘ນ ¶ ຈ ເນຕ຺ຕິໍສພນ຺ຘາ ເມ, ຣາຊຣກ຺ຂາ ອຸປຏ຺ຐິຕາ;

ຕາຍ ເມ ສຸຂເສຍ຺ຍາຍ, ຣາຊວຓ຺ໂຓ ປສີທຕິ.

‘‘ອຕີຕໍ ¶ ນານຸໂສຈາມິ, ນປ຺ປຊປ຺ປາມິນາຄຕໍ;

ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນນ ຍາເປມິ, ເຕນ ວຓ຺ໂຓ ປສີທຕິ.

‘‘ອນາຄຕປ຺ປຊປ຺ປາຍ, ອຕີຕສ຺ສານຸໂສຈນາ;

ເອເຕນ ພາລາ ສຸສ຺ສນ຺ຕິ, ນໂຬວ ຫຣິໂຕ ລຸໂຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເນຕ຺ຕິໍສພນ຺ຘາຕິ ຂຄ຺ຄພນ຺ຘາ. ຣາຊຣກ຺ຂາຕິ ຣາຊານໍ ຣກ຺ຂິຕາ. ນປ຺ປຊປ຺ປາມີຕິ ນ ປຕ຺ເຖມິ. ຫຣິໂຕຕິ ຫຣິຕວຓ຺ໂຓ. ລຸໂຕຕິ ລຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ອາຕເປ ຂິຕ຺ຕນໂຬ ວິຍ.

ອຖ ຣາຊາ ‘‘ອິເຘວ ນໍ ອຠິສິຎ຺ຈິຕ຺ວາ ອາທາຍ ຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ຣຊ຺ເຊນ ນິມນ຺ເຕນ຺ໂຕ ອາຫ –

‘‘ຫຕ຺ຖານີກໍ ຣຖານີກໍ, ອສ຺ເສ ປຕ຺ຕີ ຈ ວມ຺ມິໂນ;

ນິເວສນານິ ຣມ຺ມານິ, ອຫໍ ປຸຕ຺ຕ ທທາມິ ເຕ.

‘‘ອິຕ຺ຖາຄາຣມ຺ປິ ເຕ ທມ຺ມິ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕໍ;

ຕາ ປຸຕ຺ຕ ປຏິປຊ຺ຊສ຺ສຸ, ຕ຺ວໍ ໂນ ຣາຊາ ຠວິສ຺ສສິ.

‘‘ກຸສລາ ນຈ຺ຈຄີຕສ຺ສ, ສິກ຺ຂິຕາ ຈາຕຸຣິຕ຺ຖິໂຍ;

ກາເມ ຕໍ ຣມຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ກິໍ ອຣຎ຺ເຎ ກຣິສ຺ສສິ.

‘‘ປຏິຣາຊູຫິ ເຕ ກຎ຺ຎາ, ອານຍິສ຺ສໍ ອລງ຺ກຕາ;

ຕາສຸ ປຸຕ຺ເຕ ຊເນຕ຺ວານ, ອຖ ປຈ຺ຉາ ປພ຺ພຊິສ຺ສສິ.

‘‘ຍຸວາ ຈ ທຫໂຣ ຈາສິ, ປຐມຸປ຺ປຕ຺ຕິໂກ ສຸສຸ;

ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣຫິ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ກິໍ ອຣຎ຺ເຎ ກຣິສ຺ສສີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຫຕ຺ຖານີກນ຺ຕິ ທສຫຕ຺ຖິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຫຕ຺ຖານີກໍ ນາມ, ຕຖາ ຣຖານີກໍ. ວມ຺ມິໂນຕິ ວມ຺ມພທ຺ຘສູຣໂຍເຘ. ກຸສລາຕິ ເຉກາ. ສິກ຺ຂິຕາຕິ ອຎ຺ເຎສຸປິ ອິຕ຺ຖິກິຈ຺ເຈສຸ ສິກ຺ຂິຕາ. ຈາຕຸຣິຕ຺ຖິໂຍຕິ ຈຕຸຣາ ວິລາສາ ອິຕ຺ຖິໂຍ, ອຖ ວາ ຈຕຸຣາ ນາຄຣາ ອິຕ຺ຖິໂຍ, ອຖ ວາ ຈຕຸຣາ ¶ ນາມ ¶ ນາຏກິຕ຺ຖິໂຍ. ປຏິຣາຊູຫິ ເຕ ກຎ຺ຎາຕິ ອຎ຺ເຎຫິ ຣາຊູຫິ ຕວ ຣາຊກຎ຺ຎາໂຍ ອານຍິສ຺ສາມິ. ຍຸວາຕິ ໂຍພ຺ພນປ຺ປຕ຺ໂຕ. ທຫໂຣຕິ ຕຣຸໂຓ. ປຐມຸປ຺ປຕ຺ຕິໂກຕິ ປຐມວເຍນ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິໂຕ ສມຸຄ຺ຄໂຕ. ສຸສູຕິ ອຕິຕຣຸໂຓ.

ອິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ຘມ຺ມກຖາ ໂຫຕິ –

‘‘ຍຸວາ ຈເຣ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີ ຍຸວາ ສິຍາ;

ທຫຣສ຺ສ ຫິ ປພ຺ພຊ຺ຊາ, ເອຕໍ ອິສີຫິ ວຓ຺ຓິຕໍ.

‘‘ຍຸວາ ¶ ຈເຣ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີ ຍຸວາ ສິຍາ;

ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ຈຣິສ຺ສາມິ, ນາຫໍ ຣຊ຺ເຊນ ມຕ຺ຖິໂກ.

‘‘ປສ຺ສາມິ ໂວຫໍ ທຫຣໍ, ອມ຺ມ ຕາຕ ວທນ຺ຕຣໍ;

ກິຈ຺ຉາລທ຺ຘໍ ປິຍໍ ປຸຕ຺ຕໍ, ອປ຺ປຕ຺ວາວ ຊຣໍ ມຕໍ.

‘‘ປສ຺ສາມິ ໂວຫໍ ທຫຣິໍ, ກຸມາຣິໍ ຈາຣຸທສ຺ສນິໍ;

ນວວໍສກຬີຣໍວ, ປລຸຄ຺ຄໍ ຊີວິຕກ຺ຂຍໍ.

‘‘ທຫຣາປິ ຫິ ມີຍນ຺ຕິ, ນຣາ ຈ ອຖ ນາຣິໂຍ;

ຕຕ຺ຖ ໂກ ວິສ຺ສເສ ໂປໂສ, ‘ທຫໂຣມ຺ຫີ’ຕິ ຊີວິເຕ.

‘‘ຍສ຺ສ ຣຕ຺ຍາ ວິວສາເນ, ອາຍຸ ອປ຺ປຕຣໍ ສິຍາ;

ອປ຺ໂປທເກວ ມຈ຺ຉານໍ, ກິໍ ນຸ ໂກມາຣກໍ ຕຫິໍ.

‘‘ນິຈ຺ຈມພ຺ຠາຫໂຕ ໂລໂກ, ນິຈ຺ຈຎ຺ຈ ປຣິວາຣິໂຕ;

ອໂມຆາສຸ ວຊນ຺ຕີສຸ, ກິໍ ມໍ ຣຊ຺ເຊຠິສິຎ຺ຈສີ’’ຕິ.

‘‘ເກນ ¶ ມພ຺ຠາຫໂຕ ໂລໂກ, ເກນ ຈ ປຣິວາຣິໂຕ;

ກາໂຍ ອໂມຆາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຕໍ ເມ ອກ຺ຂາຫິ ປຸຈ຺ຉິໂຕ’’ຕິ.

‘‘ມຈ຺ຈຸນາພ຺ຠາຫໂຕ ໂລໂກ, ຊຣາຍ ປຣິວາຣິໂຕ;

ຣຕ຺ໂຍ ອໂມຆາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ເອວໍ ຊານາຫິ ຂຕ຺ຕິຍ.

‘‘ຍຖາປິ ¶ ຕນ຺ເຕ ວິຕເຕ, ຍໍ ຍເທວູປວີຍຕິ;

ອປ຺ປກໍ ໂຫຕິ ເວຕພ຺ພໍ, ເອວໍ ມຈ຺ຈານ ຊີວິຕໍ.

‘‘ຍຖາ ວາຣິວໂຫ ປູໂຣ, ຄຈ຺ຉໍ ນຸປນິວຕ຺ຕຕິ;

ເອວມາຍຸ ມນຸສ຺ສານໍ, ຄຈ຺ຉໍ ນຸປນິວຕ຺ຕຕິ.

‘‘ຍຖາ ວາຣິວໂຫ ປູໂຣ, ວເຫ ຣຸກ຺ເຂປກູລເຊ;

ເອວໍ ຊຣາມຣເຓນ, ວຸຍ຺ຫນ຺ເຕ ສພ຺ພປາຓິໂນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີ ຍຸວາ ສິຍາຕິ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ຈຣນ຺ໂຕ ຍຸວາ ຠເວຍ຺ຍ. ອິສີຫິ ວຓ຺ຓິຕນ຺ຕິ ພຸທ຺ຘາທີຫິ ອິສີຫິ ໂຖມິຕໍ ປສຕ຺ຖໍ. ນາຫໍ ຣຊ຺ເຊນ ມຕ຺ຖິໂກຕິ ອຫໍ ຣຊ຺ເຊນ ອຕ຺ຖິໂກ ນ ໂຫມິ. ອມ຺ມ ຕາຕ ວທນ຺ຕຣນ຺ຕິ ‘‘ອມ຺ມ, ຕາຕາ’’ຕິ ວທນ຺ຕໍ. ປລຸຄ຺ຄນ຺ຕິ ມຈ຺ຈຸນາ ລຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ຄຫິຕໍ. ຍສ຺ສ ຣຕ຺ຍາ ວິວສາເນຕິ ມຫາຣາຊ, ຍສ຺ສ ມາຕຸກຸຈ຺ຉິມ຺ຫິ ປຏິສນ຺ຘິຄ຺ຄຫຓກາລໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຣຕ຺ຕິທິວາຕິກ຺ກເມນ ອປ຺ປຕຣໍ ອາຍຸ ໂຫຕິ. ໂກມາຣກໍ ຕຫິນ຺ຕິ ຕສ຺ມິໍ ວເຍ ຕຣຸຓຠາໂວ ກິໍ ກຣິສ຺ສຕິ.

ເກນ ມພ຺ຠາຫໂຕຕິ ເກນ ອພ຺ຠາຫໂຕ. ອິທໍ ຣາຊາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ອຕ຺ຖໍ ອຊານນ຺ໂຕວ ປຸຈ຺ຉຕິ. ຣຕ຺ໂຍຕິ ຣຕ຺ຕິໂຍ. ຕາ ຫິ ອິເມສໍ ສຕ຺ຕານໍ ອາຍຸຎ຺ຈ ວຓ຺ຓຎ຺ຈ ພລຎ຺ຈ ເຂເປນ຺ຕິໂຍ ເອວ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ອໂມຆາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ນາມາຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ ¶ . ຍໍ ຍເທວູປວີຍຕີຕິ ຍໍ ຍໍ ຕນ຺ຕໍ ອຸປວີຍຕິ. ເວຕພ຺ພນ຺ຕິ ຕນ຺ຕສ຺ມິໍ ວີເຕ ເສສໍ ເວຕພ຺ພໍ ຍຖາ ອປ຺ປກໍ ໂຫຕິ, ເອວໍ ສຕ຺ຕານໍ ຊີວິຕໍ. ນຸປນິວຕ຺ຕຕີຕິ ຕສ຺ມິໍ ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ຄຕໍ ຄຕເມວ ໂຫຕິ, ນ ອຸປນິວຕ຺ຕຕິ. ວເຫ ຣຸກ຺ເຂປກູລເຊຕິ ອຸປກູລເຊ ຣຸກ຺ເຂ ວເຫຍ຺ຍ.

ຣາຊາ ¶ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ຘມ຺ມກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ກິໍ ເມ ຆຣາວາເສນາ’’ຕິ ອຕິວິຍ ອຸກ຺ກຓ຺ຐິໂຕ ປພ຺ພຊິຕຸກາໂມ ຫຸຕ຺ວາ ‘‘ນາຫໍ ຕາວ ປຸນ ນຄຣໍ ຄມິສ຺ສາມິ, ອິເຘວ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ. ສເຈ ປນ ເມ ປຸຕ຺ໂຕ ນຄຣໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ເສຕຈ຺ຉຕ຺ຕມສ຺ສ ທເທຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ຕໍ ວີມໍສິຕຸໍ ປຸນ ຣຊ຺ເຊນ ນິມນ຺ເຕນ຺ໂຕ ອາຫ –

‘‘ຫຕ຺ຖານີກໍ ຣຖານີກໍ, ອສ຺ເສ ປຕ຺ຕີ ຈ ວມ຺ມິໂນ;

ນິເວສນານິ ຣມ຺ມານິ, ອຫໍ ປຸຕ຺ຕ ທທາມິ ເຕ.

‘‘ອິຕ຺ຖາຄາຣມ຺ປິ ¶ ເຕ ທມ຺ມິ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕໍ;

ຕາ ປຸຕ຺ຕ ປຏິປຊ຺ຊສ຺ສຸ, ຕ຺ວໍ ໂນ ຣາຊາ ຠວິສ຺ສສິ.

‘‘ກຸສລາ ນຈ຺ຈຄີຕສ຺ສ, ສິກ຺ຂິຕາ ຈາຕຸຣິຕ຺ຖິໂຍ;

ກາເມ ຕໍ ຣມຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ກິໍ ອຣຎ຺ເຎ ກຣິສ຺ສສິ.

‘‘ປຏິຣາຊູຫິ ເຕ ກຎ຺ຎາ, ອານຍິສ຺ສໍ ອລງ຺ກຕາ;

ຕາສຸ ປຸຕ຺ເຕ ຊເນຕ຺ວານ, ອຖ ປຈ຺ຉາ ປພ຺ພຊິສ຺ສສິ.

‘‘ຍຸວາ ຈ ທຫໂຣ ຈາສິ, ປຐມຸປ຺ປຕ຺ຕິໂກ ສຸສຸ;

ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣຫິ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ກິໍ ອຣຎ຺ເຎ ກຣິສ຺ສສິ.

‘‘ໂກຏ຺ຐາຄາຣຎ຺ຈ ໂກສຎ຺ຈ, ວາຫນານິ ພລານິ ຈ;

ນິເວສນານິ ຣມ຺ມານິ, ອຫໍ ປຸຕ຺ຕ ທທາມິ ເຕ.

‘‘ໂຄມຓ຺ຑລປຣິພ຺ຍູຬ຺ໂຫ, ທາສິສງ຺ຆປຸຣກ຺ຂໂຕ;

ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣຫິ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ກິໍ ອຣຎ຺ເຎ ກຣິສ຺ສສີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂຄມຓ຺ຑລປຣິພ຺ຍູຬ຺ໂຫຕິ ສຸຠງ຺ຄີນໍ ຣາຊກຎ຺ຎານໍ ມຓ຺ຑເລນ ປຸຣກ຺ຂໂຕ.

ອຖ ມຫາສຕ຺ໂຕ ຣຊ຺ເຊນ ອນຕ຺ຖິກຠາວໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ອາຫ –

‘‘ກິໍ ¶ ຘເນນ ຍໍ ຂີເຍຖ, ກິໍ ຠຣິຍາຍ ມຣິສ຺ສຕິ;

ກິໍ ໂຍພ຺ພເນນ ຊິຓ຺ເຓນ, ຍໍ ຊຣາຍາຠິຠຸຍ຺ຍຕິ.

‘‘ຕຕ຺ຖ ກາ ນນ຺ທິ ກາ ຂິຑ຺ຑາ, ກາ ຣຕີ ກາ ຘເນສນາ;

ກິໍ ເມ ປຸຕ຺ເຕຫິ ທາເຣຫິ, ຣາຊ ມຸຕ຺ໂຕສ຺ມິ ພນ຺ຘນາ.

‘‘ໂຍຫໍ ເອວໍ ປຊານາມິ, ມຈ຺ຈຸ ເມ ນປ຺ປມຊ຺ຊຕິ;

ອນ຺ຕເກນາຘິປນ຺ນສ຺ສ, ກາ ຣຕີ ກາ ຘເນສນາ.

‘‘ຜລານມິວ ¶ ປກ຺ການໍ, ນິຈ຺ຈໍ ປຕນໂຕ ຠຍໍ;

ເອວໍ ຊາຕານ ມຈ຺ຈານໍ, ນິຈ຺ຈໍ ມຣຓໂຕ ຠຍໍ.

‘‘ສາຍເມເກ ນ ທິສ຺ສນ຺ຕິ, ປາໂຕ ທິຏ຺ຐາ ພຫູ ຊນາ;

ປາໂຕ ເອເຕ ນ ທິສ຺ສນ຺ຕິ, ສາຍໍ ທິຏ຺ຐາ ພຫູ ຊນາ.

‘‘ອຊ຺ເຊວ ¶ ກິຈ຺ຈໍ ອາຕປໍ, ໂກ ຊຎ຺ຎາ ມຣຓໍ ສຸເວ;

ນ ຫິ ໂນ ສງ຺ຄຣໍ ເຕນ, ມຫາເສເນນ ມຈ຺ຈຸນາ.

‘‘ໂຈຣາ ຘນສ຺ສ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ, ຣາຊ ມຸຕ຺ໂຕສ຺ມິ ພນ຺ຘນາ;

ເອຫິ ຣາຊ ນິວຕ຺ຕສ຺ສຸ, ນາຫໍ ຣຊ຺ເຊນ ມຕ຺ຖິໂກ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຍໍ ຂີເຍຖາຕິ ມຫາຣາຊ, ກິໍ ຕ຺ວໍ ມໍ ຘເນນ ນິມນ຺ເຕສິ, ຍໍ ຂີເຍຖ ຂຍໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ. ຘນໍ ວາ ຫິ ປຸຣິສໍ ຈຊຕິ, ປຸຣິໂສ ວາ ຕໍ ຘນໍ ຈຊິຕ຺ວາ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ສພ຺ພຖາປິ ຂຍຄາມີເຍວ ໂຫຕິ, ກິໍ ຕ຺ວໍ ມໍ ເຕນ ຘເນນ ນິມນ຺ເຕສິ. ກິໍ ຠຣິຍາຍາຕິ ຠຣິຍາຍ ກິໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ຍາ ມຍິ ຐິເຕເຍວ ມຣິສ຺ສຕິ. ຊິຓ຺ເຓນາຕິ ຊຣາຍ ອນຸປຣິເຕນ ອນຸຠູເຕນ. ອຠິຠຸຍ຺ຍຕີຕິ ອຠິຠວິຍ຺ຍຕິ. ຕຕ຺ຖາຕິ ຕສ຺ມິໍ ເອວໍ ຊຣາມຣຓຘມ຺ເມ ໂລກສນ຺ນິວາເສ. ກາ ນນ຺ທີຕິ ກາ ນາມ ຕຸຏ຺ຐິ. ຂິຑ຺ຑາຕິ ກີຬາ. ຣຕີຕິ ປຎ຺ຈກາມຄຸຓຣຕິ. ພນ຺ຘນາຕິ ກາມພນ຺ຘນາ ມຸຕ຺ໂຕ ອສ຺ມິ, ມຫາຣາຊາຕິ ຌາເນນ ວິກ຺ຂມ຺ຠິຕຕ຺ຕາ ເອວມາຫ. ມຈ຺ຈຸ ເມຕິ ມມ ມຈ຺ຈຸ ນປ຺ປມຊ຺ຊຕິ, ນິຈ຺ຈໍ ມມ ວຘາຍ ອປ຺ປມໂຕເຍວາຕິ. ໂຍ ອຫໍ ເອວໍ ປຊານາມິ, ຕສ຺ສ ມມ ອນ຺ຕເກນ ອຘິປນ຺ນສ຺ສ ວຘິຕສ຺ສ ¶ ກາ ນາມ ຣຕິ, ກາ ຘເນສນາຕິ. ນິຈ຺ຈນ຺ຕິ ຊາຕກາລໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ສທາ ຊຣາມຣຓໂຕ ຠຍເມວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ອາຕປນ຺ຕິ ກຸສລກມ຺ມວີຣິຍໍ. ກິຈ຺ຈນ຺ຕິ ກຕ຺ຕພ຺ພໍ. ໂກ ຊຎ຺ຎາ ມຣຓໍ ສຸເວຕິ ສຸເວ ວາ ປຣສຸເວ ວາ ມຣຓໍ ວາ ຊີວິຕໍ ວາ ໂກ ຊາເນຍ຺ຍ. ສງ຺ຄຣນ຺ຕິ ສງ຺ເກຕໍ. ມຫາເສເນນາຕິ ປຎ຺ຈວີສຕິຠຍພາຕ຺ຕິໍສກມ຺ມກຣຓຉນ຺ນວຸຕິໂຣຄປ຺ປມຸຂາທິວເສນ ປຸຖຸເສເນນ. ໂຈຣາ ຘນສ຺ສາຕິ ຘນຕ຺ຖາຍ ຊີວິຕໍ ຈຊນ຺ຕາ ໂຈຣາ ຘນສ຺ສ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ ນາມ, ອຫໍ ປນ ຘນປຕ຺ຖນາສງ຺ຂາຕາ ພນ຺ຘນາ ມຸຕ຺ໂຕ ອສ຺ມິ, ນ ເມ ຘເນນຕ຺ໂຖຕິ ອຕ຺ໂຖ. ນິວຕ຺ຕສ຺ສູຕິ ມມ ວຈເນນ ສມ຺ມາ ນິວຕ຺ຕສ຺ສຸ, ຣຊ຺ຊໍ ປຫາຍ ເນກ຺ຂມ຺ມໍ ປຏິສຣຓໍ ກຕ຺ວາ ປພ຺ພຊສ຺ສຸ. ຍໍ ປນ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ອິມໍ ຣຊ຺ເຊ ປຕິຏ຺ຐາເປສ຺ສາມີ’’ຕິ, ຕໍ ມາ ຈິນ຺ຕຍິ, ນາຫໍ ຣຊ຺ເຊນ ອຕ຺ຖິໂກຕິ. ອິຕິ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ຘມ຺ມເທສນາ ສຫານຸສນ຺ຘິນາ ມຕ຺ຖກໍ ປຕ຺ຕາ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊານຎ຺ຈ ຈນ຺ທາເທວິຎ຺ຈ ອາທິໍ ກຕ຺ວາ ໂສຬສສຫສ຺ສາ ໂອໂຣຘາ ຈ ອມຈ຺ຈາທໂຍ ຈ ສພ຺ເພ ປພ຺ພຊິຕຸກາມາ ອເຫສຸໍ. ຣາຊາປິ ນຄເຣ ¶ ເຠຣິໍ ຈຣາເປສິ ‘‘ເຍ ມມ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ປພ຺ພຊິຕຸໍ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ, ເຕ ປພ຺ພຊນ຺ຕູ’’ຕິ ¶ . ສພ຺ເພສຎ຺ຈ ສຸວຓ຺ຓໂກຏ຺ຐາຄາຣາທີນໍ ທ຺ວາຣານິ ວິວຣາເປຕ຺ວາ ‘‘ອສຸກຏ຺ຐາເນ ຈ ມຫານິຘິກຸມ຺ຠິໂຍ ອຕ຺ຖິ, ອຕ຺ຖິກາ ຄຓ຺ຫນ຺ຕູ’’ຕິ ສຸວຓ຺ຓປຏ຺ເຏ ອກ຺ຂຣານິ ລິຂາເປຕ຺ວາ ມຫາຖມ຺ເຠ ພນ຺ຘາເປສິ. ເຕ ນາຄຣາ ຍຖາປສາຣິເຕ ອາປເຓ ຈ ວິວຏທ຺ວາຣານິ ເຄຫານິ ຈ ປຫາຍ ນຄຣໂຕ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ສນ຺ຕິກໍ ອາຄມິໍສຸ. ຣາຊາ ມຫາຊເນນ ສທ຺ຘິໍ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ປພ຺ພຊິ. ສກ຺ກທຕ຺ຕິຍໍ ຕິໂຍຊນິກໍ ອສ຺ສມປທໍ ປຣິປຸຓ຺ຓໍ ອໂຫສິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ປຓ຺ຓສາລາໂຍ ວິຈາເຣສິ, ມຊ຺ເຌ ຐິຕາ ປຓ຺ຓສາລາໂຍ ອິຕ຺ຖີນໍ ທາເປສິ. ກິໍກາຣຓາ? ຠີຣຸກຊາຕິກາ ເອຕາຕິ. ປຸຣິສານໍ ປນ ພຫິປຓ຺ຓສາລາໂຍ ທາເປສິ. ຕາ ສພ຺ພາປິ ປຓ຺ຓສາລາໂຍ ວິສ຺ສກມ຺ມເທວປຸຕ຺ໂຕວ ມາເປສິ. ເຕ ຈ ຜລຘຣຣຸກ຺ເຂ ວິສ຺ສກມ຺ມເທວປຸຕ຺ໂຕເຍວ ອຕ຺ຕໂນ ອິທ຺ຘິຍາ ມາເປສິ. ເຕ ສພ຺ເພ ວິສ຺ສກມ຺ເມນ ນິມ຺ມິເຕສຸ ຜລຘຣຣຸກ຺ເຂສຸ ອຸໂປສຖທິວເສ ຠູມິຍໍ ປຕິຕປຕິຕານິ ຜລານິ ຄເຫຕ຺ວາ ປຣິຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ສມຓຘມ຺ມໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ເຕສຸ ໂຍ ກາມວິຕກ຺ກໍ ວາ ພ຺ຍາປາທວິຕກ຺ກໍ ວາ ວິຫິໍສາວິຕກ຺ກໍ ວາ ວິຕກ຺ເກຕິ, ຕສ຺ສ ມນໍ ຊານິຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ໂຕ ອາກາເສ ນິສີທິຕ຺ວາ ມຘຸຣຘມ຺ມໍ ກເຖສິ. ເຕ ຊນາ ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ມຘຸຣຘມ຺ມໍ ສຸຕ຺ວາ ເອກຄ຺ຄຈິຕ຺ຕາ ຫຸຕ຺ວາ ຂິປ຺ປເມວ ອຠິຎ຺ຎາ ຈ ສມາປຕ຺ຕິໂຍ ຈ ນິພ຺ພຕ຺ເຕສຸໍ.

ຕທາ ເອໂກ ສາມນ຺ຕຣາຊາ ‘‘ກາສິຣາຊາ ກິຣ ພາຣາຓສິນຄຣໂຕ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ວນໍ ປວິສິຕ຺ວາ ປພ຺ພຊິໂຕ’’ຕິ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ພາຣາຓສິໍ ຄຓ຺ຫິສ຺ສາມີ’’ຕິ ນຄຣາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ພາຣາຓສິໍ ປຕ຺ວາ ນຄຣໍ ປວິສິຕ຺ວາ ອລງ຺ກຕນຄຣໍ ທິສ຺ວາ ຣາຊນິເວສນໍ ອາຣຸຍ຺ຫ ສຕ຺ຕວິຘໍ ວຣຣຕນໍ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ¶ ‘‘ກາສິຣຎ຺ໂຎ ອິມໍ ຘນໍ ນິສ຺ສາຍ ເອເກນ ຠເຍນ ຠວິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ ຈິນ຺ເຕນ຺ໂຕ ສຸຣາໂສຓ຺ເຑ ປກ຺ໂກສາເປຕ຺ວາ ປຸຈ຺ຉິ ‘‘ຕຸມ຺ຫາກໍ ຣຎ຺ໂຎ ອິຘ ນຄເຣ ຠຍໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຕ຺ຖີ’’ຕິ? ‘‘ນຕ຺ຖິ, ເທວາ’’ຕິ. ‘‘ກິໍ ກາຣຓາ’’ຕິ. ‘‘ອມ຺ຫາກໍ ຣຎ຺ໂຎ ປຸຕ຺ໂຕ ເຕມິຍກຸມາໂຣ ‘ພາຣາຓສິໍ ຣຊ຺ຊໍ ນ ກຣິສ຺ສາມີ’ຕິ ອມູໂຄປິ ມູໂຄ ວິຍ ຫຸຕ຺ວາ ອິມມ຺ຫາ ນຄຣາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ວນໍ ປວິສິຕ຺ວາ ອິສິປພ຺ພຊ຺ຊໍ ປພ຺ພຊິ, ເຕນ ກາຣເຓນ ອມ຺ຫາກໍ ຣາຊາ ມຫາຊເນນ ສທ຺ຘິໍ ອິມມ຺ຫາ ນຄຣາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ເຕມິຍກຸມາຣສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ປພ຺ພຊິໂຕ’’ຕິ ອາໂຣເຈສຸໍ. ສາມນ຺ຕຣາຊາ ເຕສໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ຕຸສ຺ສິຕ຺ວາ ‘‘ອຫມ຺ປິ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ¶ ‘‘ຕາຕ, ຕຸມ຺ຫາກໍ ຣາຊາ ກຕຣທ຺ວາເຣນ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິ. ‘‘ເທວ, ປາຈີນທ຺ວາເຣນາ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ອຕ຺ຕໂນ ປຣິສາຍ ສທ຺ຘິໍ ເຕເນວ ປາຈີນທ຺ວາເຣນ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ນທີຕີເຣນ ປາຍາສິ.

ມຫາສຕ຺ໂຕປິ ຕສ຺ສ ອາຄມນໍ ຎຕ຺ວາ ວນນ຺ຕຣໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ອາກາເສ ນິສີທິຕ຺ວາ ມຘຸຣຘມ຺ມໍ ເທເສສິ. ໂສ ປຣິສາຍ ສທ຺ຘິໍ ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິເກເຍວ ປພ຺ພຊິ. ເອວໍ ອປເຣປິ ສຕ຺ຕ ຣາຊາໂນ ‘‘ພາຣາຓສິນຄຣໍ ຄຓ຺ຫິສ຺ສາມີ’’ຕິ ອາຄຕາ. ເຕປິ ຣາຊາໂນ ສຕ຺ຕ ຣຊ຺ຊານິ ຉຑ຺ເຑຕ຺ວາ ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິເກເຍວ ປພ຺ພຊິໍສຸ. ຫຕ຺ຖີປິ ອຣຎ຺ຎຫຕ຺ຖີ ຊາຕາ, ອສ຺ສາປິ ອຣຎ຺ຎອສ຺ສາ ຊາຕາ, ຣຖາປິ ອຣຎ຺ເຎເຍວ ວິນຏ຺ຐາ, ຠຓ຺ຑາຄາເຣສຸ ກຫາປເຓ ອສ຺ສມປເທ ວາລຸກໍ ກຕ຺ວາ ວິກິຣິໍສຸ. ສພ຺ເພປິ ອຠິຎ຺ຎາສມາປຕ຺ຕິໂຍ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕ຺ວາ ຊີວິຕປຣິໂຍສາເນ ພ຺ຣຫ຺ມໂລກປຣາຍຓາ ອເຫສຸໍ. ຕິຣຈ຺ຉານຄຕາ ຫຕ຺ຖິອສ຺ສາປິ ອິສິຄເຓ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ ຉກາມາວຈຣໂລເກສຸ ນິພ຺ພຕ຺ຕິໍສຸ.

ສຕ຺ຖາ ອິມໍ ຘມ຺ມເທສນໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ສຈ຺ຈານິ ປກາເສຕ຺ວາ ‘‘ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິທາເນວ, ປຸພ຺ເພປິ ຣຊ຺ຊໍ ປຫາຍ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕເຍວາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຊາຕກໍ ສໂມຘາເນສິ – ‘‘ຕທາ ຉຕ຺ເຕ ອຘິວຕ຺ຖາ ເທວຘີຕາ ອຸປ຺ປລວຓ຺ຓາ ¶ ອໂຫສິ, ສຸນນ຺ໂທ ສາຣຖິ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ, ມາຕາປິຕໂຣ ມຫາຣາຊກຸລານິ, ເສສປຣິສາ ພຸທ຺ຘປຣິສາ, ມູຄປກ຺ຂປຓ຺ຑິໂຕ ປນ ອຫເມວ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ອໂຫສິ’’ນ຺ຕິ.

ໂກຍໍ ¶ ¶ ມຊ຺ເຌ ສມຸທ຺ທສ຺ມິນ຺ຕິ ອິທໍ ສຕ຺ຖາ ເຊຕວເນ ວິຫຣນ຺ໂຕ ມຫາຠິນິກ຺ຂມນໍ ອາຣພ຺ຠ ກເຖສິ. ເອກທິວສຎ຺ຫິ ຠິກ຺ຂູ ຘມ຺ມສຠາຍໍ ສນ຺ນິສິນ຺ນາ ຕຖາຄຕສ຺ສ ມຫາຠິນິກ຺ຂມນໍ ວຓ຺ຓຍນ຺ຕາ ນິສີທິໍສຸ. ສຕ຺ຖາ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ‘‘ກາຍ ນຸຕ຺ຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອຕຣຫິ ກຖາຍ ສນ຺ນິສິນ຺ນາ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ‘‘ອິມາຍ ນາມາ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ‘‘ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິທາເນວ, ປຸພ຺ເພປິ ຕຖາຄໂຕ ມຫາຠິນິກ຺ຂມນໍ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕເຍວາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ເຕຫິ ຍາຈິໂຕ ອຕີຕໍ ອາຫຣິ.

ອຕີເຕ ວິເທຫຣຏ຺ເຐ ມິຖິລາຍໍ ມຫາຊນໂກ ນາມ ຣາຊາ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣສິ. ຕສ຺ສ ທ຺ເວ ປຸຕ຺ຕາ ອເຫສຸໍ ອຣິຏ຺ຐຊນໂກ ຈ ໂປລຊນໂກ ຈາຕິ. ເຕສຸ ຣາຊາ ເຊຏ຺ຐປຸຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປຣຊ຺ຊໍ ອທາສິ, ກນິຏ຺ຐສ຺ສ ເສນາປຕິຏ຺ຐານໍ ອທາສິ. ອປຣຠາເຄ ມຫາຊນໂກ ກາລມກາສິ. ຕສ຺ສ ສຣີຣກິຈ຺ຈໍ ກຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ອຈ຺ຈເຍນ ອຣິຏ຺ຐຊນໂກ ຣາຊາ ຫຸຕ຺ວາ ອິຕຣສ຺ສ ອຸປຣຊ຺ຊໍ ອທາສິ. ຕສ຺ເສໂກ ປາທມູລິໂກ ອມຈ຺ໂຈ ຣຎ຺ໂຎ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ‘‘ເທວ, ອຸປຣາຊາ ຕຸມ຺ເຫ ຆາເຕຕຸກາໂມ’’ຕິ ອາຫ. ຣາຊາ ຕສ຺ສ ປຸນປ຺ປຸນໍ ກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ກນິຏ຺ຐສ຺ສ ສິເນຫໍ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ໂປລຊນກໍ ສງ຺ຂລິກາຫິ ພນ຺ຘາເປຕ຺ວາ ຣາຊນິເວສນໂຕ ອວິທູເຣ ເອກສ຺ມິໍ ເຄເຫ ວສາເປຕ຺ວາ ອາຣກ຺ຂໍ ຐເປສິ. ກຸມາໂຣ ‘‘ສຈາຫໍ ຠາຕຸ ເວຣີມ຺ຫິ, ສງ຺ຂລິກາປິ ເມ ຫຕ຺ຖປາທາ ມາ ມຸຈ຺ຈນ຺ຕຸ, ທ຺ວາຣມ຺ປິ ມາ ວິວຣີຍຕຸ, ສເຈ ໂນ ເວຣີມ຺ຫິ, ສງ຺ຂລິກາປິ ເມ ຫຕ຺ຖປາທາ ມຸຈ຺ຈນ຺ຕຸ, ທ຺ວາຣມ຺ປິ ວິວຣີຍຕູ’’ຕິ ສຈ຺ຈກິຣິຍມກາສິ. ຕາວເທວ ¶ ສງ຺ຂລິກາປິ ຂຓ຺ຑາຂຓ຺ຑໍ ຉິຊ຺ຊິໍສຸ, ທ຺ວາຣມ຺ປິ ວິວຏໍ. ໂສ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ເອກໍ ປຈ຺ຈນ຺ຕຄາມໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ວາສໍ ກປ຺ເປສິ.

ປຈ຺ຈນ຺ຕຄາມວາສິໂນ ຕໍ ສຎ຺ຊານິຕ຺ວາ ອຸປຏ຺ຐຫິໍສຸ. ຣາຊາປິ ຕໍ ຄາຫາເປຕຸໍ ນາສກ຺ຂິ. ໂສ ອນຸປຸພ຺ເພນ ປຈ຺ຈນ຺ຕຊນປທໍ ຫຕ຺ຖຄຕໍ ກຕ຺ວາ ມຫາປຣິວາໂຣ ຫຸຕ຺ວາ ‘‘ອຫໍ ປຸພ຺ເພ ຠາຕຸ ນ ເວຣີ, ອິທານິ ປນ ເວຣີມ຺ຫີ’’ຕິ ມຫາຊນປຣິວຸໂຕ ມິຖິລໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ພຫິນຄເຣ ຂນ຺ຘາວາຣໍ ກຕ຺ວາ ວາສໍ ກປ຺ເປສິ. ນຄຣວາສິໂນ ໂຍຘາ ‘‘ກຸມາໂຣ ກິຣ ອາຄໂຕ’’ຕິ ສຸຕ຺ວາ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ຫຕ຺ຖິອສ຺ສວາຫນາທີນິ ຄເຫຕ຺ວາ ຕສ຺ເສວ ສນ຺ຕິກໍ ອາຄມິໍສຸ, ອຎ຺ເຎປິ ນາຄຣາ ອາຄມິໍສຸ. ໂສ ຠາຕຸ ສາສນໍ ເປເສສິ ‘‘ນາຫໍ ປຸພ຺ເພ ຕຸມ຺ຫາກໍ ເວຣີ, ອິທານິ ປນ ເວຣີມ຺ຫິ, ຉຕ຺ຕໍ ວາ ເມ ເທຖ, ຍຸທ຺ຘໍ ວາ’’ຕິ. ຣາຊາ ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ¶ ຍຸທ຺ຘໍ ກາຕຸໍ ອິຈ຺ຉນ຺ໂຕ ອຄ຺ຄມເຫສິໍ ອາມນ຺ເຕຕ຺ວາ ‘‘ຠທ຺ເທ, ຍຸທ຺ເຘ ຊຍປຣາຊໂຍ ¶ ນາມ ນ ສກ຺ກາ ຎາຕຸໍ, ສເຈ ມມ ອນ຺ຕຣາໂຍ ໂຫຕິ, ຕ຺ວໍ ຄພ຺ຠໍ ຣກ຺ເຂຍ຺ຍາສີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ມຫຕິຍາ ເສນາຍ ປຣິວຸໂຕ ນຄຣາ ນິກ຺ຂມິ.

ອຖ ນໍ ຍຸທ຺ເຘ ໂປລຊນກສ຺ສ ໂຍຘາ ຊີວິຕກ຺ຂຍໍ ປາເປສຸໍ. ຕທາ ‘‘ຣາຊາ ມໂຕ’’ຕິ ສກລນຄເຣ ເອກໂກລາຫລໍ ຊາຕໍ. ເທວີປິ ຕສ຺ສ ມຕຠາວໍ ຎຕ຺ວາ ສີຆໍ ສີຆໍ ສຸວຓ຺ຓສາຣາທີນິ ຄເຫຕ຺ວາ ປຈ຺ຉິຍໍ ປກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ມຕ຺ຖເກ ກິລິຏ຺ຐປິໂລຕິກໍ ອຕ຺ຖຣິຕ຺ວາ ອຸປຣິ ຕຓ຺ຑຸເລ ໂອກິຣິຕ຺ວາ ກິລິຏ຺ຐປິໂລຕິກໍ ນິວາເສຕ຺ວາ ສຣີຣໍ ວິຣູປໍ ກຕ຺ວາ ປຈ຺ຉິໍ ສີເສ ຐເປຕ຺ວາ ທິວາ ທິວສ຺ເສວ ນິກ຺ຂມິ, ນ ໂກຈິ ນໍ ສຎ຺ຊານິ. ສາ ອຸຕ຺ຕຣທ຺ວາເຣນ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ກຕ຺ຖຈິ ອຄຕປຸພ຺ພຕ຺ຕາ ມຄ຺ຄໍ ອຊານນ຺ຕີ ທິສໍ ວວຕ຺ຖາເປຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ຕີ ເກວລໍ ‘‘ກາລຈມ຺ປານຄຣໍ ນາມ ອຕ຺ຖີ’’ຕິ ສຸຕຕ຺ຕາ ‘‘ກາລຈມ຺ປານຄຣໍ ຄມິກາ ນາມ ອຕ຺ຖີ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉມານາ ເອກິກາ ສາລາຍໍ ນິສີທິ. ກຸຈ຺ຉິມ຺ຫິ ປນສ຺ສາ ນິພ຺ພຕ຺ຕສຕ຺ໂຕ ນ ໂຍ ວາ ໂສ ວາ, ປູຣິຕປາຣມີ ມຫາສຕ຺ໂຕ ນິພ຺ພຕ຺ຕິ.

ຕສ຺ສ ເຕເຊນ ສກ຺ກສ຺ສ ຠວນໍ ກມ຺ປິ. ສກ຺ໂກ ອາວຊ຺ເຊນ຺ໂຕ ຕໍ ກາຣຓໍ ຎຕ຺ວາ ‘‘ຕສ຺ສາ ກຸຈ຺ຉິຍໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕສຕ຺ໂຕ ມຫາປຸຎ຺ໂຎ, ມຍາ ຄນ຺ຕຸໍ ວຏ຺ຏຕີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນໂຍຄ຺ຄໍ ມາເປຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ມຎ຺ຈໍ ປຎ຺ຎາເປຕ຺ວາ ມຫລ຺ລກປຸຣິໂສ ວິຍ ໂຍຄ຺ຄໍ ປາເຊນ຺ໂຕ ຕາຍ ນິສິນ຺ນສາລາຍ ທ຺ວາເຣ ຐຕ຺ວາ ‘‘ກາລຈມ຺ປານຄຣໍ ຄມິກາ ນາມ ອຕ຺ຖີ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິ. ‘‘ອຫໍ, ຕາຕ, ຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ¶ ຫິ ໂຍຄ຺ຄໍ ອາຣຸຍ຺ຫ ນິສີທ, ອມ຺ມາ’’ຕິ. ‘‘ຕາຕ, ອຫໍ ປຣິປຸຓ຺ຓຄພ຺ຠາ, ນ ສກ຺ກາ ມຍາ ໂຍຄ຺ຄໍ ອຠິຣຸຫິຕຸໍ, ປຈ຺ຉໂຕ ປຈ຺ຉໂຕ ຄມິສ຺ສາມິ, ອິມິສ຺ສາ ປນ ເມ ປຈ຺ຉິຍາ ໂອກາສໍ ເທຫີ’’ຕິ. ‘‘ອມ຺ມ, ກິໍ ວເທສິ, ໂຍຄ຺ຄໍ ປາເຊຕຸໍ ຊານນສມຕ຺ໂຖ ນາມ ມຍາ ສທິໂສ ນຕ຺ຖິ. ອມ຺ມ, ມາ ຠາຍິ, ອາຣຸຍ຺ຫ ນິສີທາ’’ຕິ. ສາ ‘‘ຕາຕ, ສາຘູ’’ຕິ ວທຕິ. ໂສ ຕສ຺ສາ ອາໂຣຫນກາເລ ອຕ຺ຕໂນ ອານຸຠາເວນ ວາຕປຸຓ຺ຓຠສ຺ຕຈມ຺ມໍ ວິຍ ປຖວິໍ ອຸນ຺ນາເມຕ຺ວາ ໂຍຄ຺ຄສ຺ສ ປຈ຺ຉິມນ຺ເຕ ປຫຣາເປສິ. ສາ ອຠິຣຸຍ຺ຫ ສຍເນ ນິປຊ຺ຊິຕ຺ວາວ ‘‘ອຍໍ ເທວຕາ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ ອຎ຺ຎາສິ. ສາ ທິພ຺ພສຍເນ ນິປນ຺ນມຕ຺ຕາວ ນິທ຺ທໍ ໂອກ຺ກມິ.

ອຖ ¶ ນໍ ສກ຺ໂກ ຕິໍສໂຍຊນມຕ຺ຖເກ ເອກໍ ນທິໍ ປຕ຺ວາ ປໂພເຘຕ຺ວາ ‘‘ອມ຺ມ, ໂອຕຣິຕ຺ວາ ນທິຍໍ ນ຺ຫາຍິຕ຺ວາ ອຸສ຺ສີສເກ ສາຏກຍຸຄໍ ອຕ຺ຖິ, ຕໍ ນິວາເສຫິ, ອນ຺ໂຕໂຍຄ຺ເຄ ປຸຏຠຕ຺ຕໍ ອຕ຺ຖິ, ຕໍ ຠຸຎ຺ຊາຫີ’’ຕິ ອາຫ. ສາ ຕຖາ ກຕ຺ວາ ປຸນ ນິປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ສາຍນ຺ຫສມເຍ ກາລຈມ຺ປານຄຣໍ ປຕ຺ວາ ທ຺ວາຣຏ຺ຏາລກປາກາເຣ ທິສ຺ວາ ‘‘ຕາຕ, ກິໍ ນາມ ນຄຣເມຕ’’ນ຺ຕິ ປຸຈ຺ຉິ. ‘‘ກາລຈມ຺ປານຄຣໍ, ອມ຺ມາ’’ຕິ. ‘‘ກິໍ ວເທສິ, ຕາຕ, ນນຸ ອມ຺ຫາກໍ ນຄຣໂຕ ກາລຈມ຺ປານຄຣໍ ສຏ຺ຐິໂຍຊນມຕ຺ຖເກ ໂຫຕີ’’ຕິ? ‘‘ເອວໍ, ອມ຺ມ, ອຫໍ ປນ ອຸຊຸມຄ຺ຄໍ ຊານາມີ’’ຕິ. ອຖ ນໍ ທກ຺ຂິຓທ຺ວາຣສມີເປ ໂອຕາເຣຕ຺ວາ ¶ ‘‘ອມ຺ມ, ອມ຺ຫາກໍ ຄາໂມ ປຸຣໂຕ ອຕ຺ຖິ, ຕ຺ວໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ນຄຣໍ ປວິສາຫີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ປຸຣໂຕ ຄນ຺ຕ຺ວາ ວິຍ ສກ຺ໂກ ອນ຺ຕຣຘາຍິຕ຺ວາ ສກຏ຺ຐານເມວ ຄໂຕ.

ເທວີປິ ເອກິກາວ ສາລາຍໍ ນິສີທິ. ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ເອໂກ ທິສາປາໂມກ຺ໂຂ ອາຈຣິໂຍ ກາລຈມ຺ປານຄຣວາສີ ມນ຺ຕຊ຺ຌາຍໂກ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ປຎ຺ຈຫິ ມາຓວກສເຕຫິ ປຣິວຸໂຕ ນ຺ຫານຕ຺ຖາຍ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ທູຣໂຕວ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ຕໍ ອຠິຣູປໍ ໂສຠຄ຺ຄປ຺ປຕ຺ຕໍ ຕຕ຺ຖ ນິສິນ຺ນໍ ທິສ຺ວາ ຕສ຺ສາ ກຸຈ຺ຉິຍໍ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສານຸຠາເວນ ສຫ ທສ຺ສເນເນວ ກນິຏ຺ຐຠຄິນິສິເນຫໍ ອຸປ຺ປາເທຕ຺ວາ ມາຓວເກ ພຫິ ຐເປຕ຺ວາ ເອກໂກວ ສາລໍ ປວິສິຕ຺ວາ ‘‘ຠຄິນິ, ກຕຣຄາມວາສິກາ ຕ຺ວ’’ນ຺ຕິ ປຸຈ຺ຉິ. ‘‘ຕາຕ, ມິຖິລາຍໍ ອຣິຏ຺ຐຊນກຣຎ຺ໂຎ ອຄ຺ຄມເຫສີມ຺ຫີ’’ຕິ. ‘‘ອມ຺ມ, ອິຘ ກສ຺ມາ ອາຄຕາສີ’’ຕິ? ‘‘ຕາຕ, ໂປລຊນເກນ ຣາຊາ ມາຣິໂຕ, ອຖາຫໍ ຠີຕາ ‘ຄພ຺ຠໍ ອນຸຣກ຺ຂິສ຺ສາມີ’ຕິ ອາຄຕາ’’ຕິ. ‘‘ອມ຺ມ, ອິມສ຺ມິໍ ປນ ເຕ ນຄເຣ ໂກຈິ ຎາຕໂກ ອຕ຺ຖີ’’ຕິ? ‘‘ນຕ຺ຖິ, ຕາຕາ’’ຕິ. ເຕນ ຫິ ມາ ຈິນ຺ຕຍິ, ອຫໍ ອຸທິຈ຺ຈພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ມຫາສາໂລ ທິສາປາໂມກ຺ຂອາຈຣິໂຍ, ອຫໍ ຕໍ ຠຄິນິຏ຺ຐາເນ ຐເປຕ຺ວາ ປຏິຊຄ຺ຄິສ຺ສາມິ, ຕ຺ວໍ ‘‘ຠາຕິກາ’’ຕິ ມໍ ວຕ຺ວາ ປາເທສຸ ຄເຫຕ຺ວາ ປຣິເທວາຕິ. ສາ ມຫາສທ຺ທໍ ກຕ຺ວາ ¶ ຕສ຺ສ ປາເທສຸ ຄເຫຕ຺ວາ ປຣິເທວິ. ເຕ ທ຺ເວປິ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປຣິເທວິໍສຸ.

ອຖສ຺ສ ອນ຺ເຕວາສິກາ ມຫາສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ຂິປ຺ປໍ ອຸປຘາວິຕ຺ວາ ‘‘ອາຈຣິຍ, ກິໍ ເຕ ໂຫຕີ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິໍສຸ. ໂສ ອາຫ – ‘‘ກນິຏ຺ຐຠຄິນີ ເມ ເອສາ, ອສຸກກາເລ ນາມ ມຍາ ວິນາ ຊາຕາ’’ຕິ. ອຖ ມາຓວາ ‘‘ຕວ ຠຄິນິໍ ທິຏ຺ຐກາລໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ມາ ຈິນ຺ຕຍິຕ຺ຖ ອາຈຣິຍາ’’ຕິ ອາຫໍສຸ. ໂສ ມາຓເວ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນໂຍຄ຺ຄໍ ອາຫຣາເປຕ຺ວາ ຕໍ ຕຕ຺ຖ ນິສີທາເປຕ຺ວາ ‘‘ຕາຕາ, ໂວ ¶ ຄນ຺ຕ຺ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓິຍາ ມມ ກນິຏ຺ຐຠຄິນິຠາວໍ ກເຖຕ຺ວາ ສພ຺ພກິຈ຺ຈານິ ກາຕຸໍ ວເທຖາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ເຄຫໍ ເປເສສິ. ເຕ ຄນ຺ຕ຺ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓິຍາ ກເຖສຸໍ. ອຖ ນໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓີປິ ອຸຓ຺ໂຫທເກນ ນ຺ຫາເປຕ຺ວາ ສຍນໍ ປຎ຺ຎາເປຕ຺ວາ ນິປຊ຺ຊາເປສິ. ອຖ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓປິ ນ຺ຫາຕ຺ວາ ອາຄໂຕ ໂຠຊນກາເລ ‘‘ຠຄິນິໍ ເມ ປກ຺ໂກສຖາ’’ຕິ ປກ຺ໂກສາເປຕ຺ວາ ຕາຍ ສທ຺ຘິໍ ເອກໂຕ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ອນ຺ໂຕນິເວສເນເຍວ ຕໍ ປຏິຊຄ຺ຄິ.

ສາ ນ ຈິຣສ຺ເສວ ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ຓໍ ປຸຕ຺ຕໍ ວິຊາຍິ, ‘‘ມຫາຊນກກຸມາໂຣ’’ຕິສ຺ສ ອຍ຺ຍກສນ຺ຕກໍ ນາມມກາສິ. ໂສ ວຑ຺ຒມາໂນ ທາຣເກຫິ ສທ຺ຘິໍ ກີຬນ຺ໂຕ ເຍ ຕໍ ໂຣເສນ຺ຕິ, ເຕ ອສມ຺ຠິນ຺ນຂຕ຺ຕິຍກຸເລ ຊາຕຕ຺ຕາ ມຫາພລວຕາຍ ເຈວ ມານຖທ຺ຘຕາຍ ຈ ທຬ຺ຫໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປຫຣຕິ. ຕທາ ເຕ ມຫາສທ຺ເທນ ໂຣທນ຺ຕາ ‘‘ເກນ ປຫຏາ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ‘‘ວິຘວາປຸຕ຺ເຕນາ’’ຕິ ວທນ຺ຕິ. ອຖ ກຸມາໂຣ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ອິເມ ມໍ ‘ວິຘວາປຸຕ຺ໂຕ’ຕິ ອຠິຓ຺ຫໍ ວທນ຺ຕິ, ໂຫຕຸ, ມມ ມາຕຣໍ ປຸຈ຺ຉິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ໂສ ເອກທິວສໍ ¶ ມາຕຣໍ ປຸຈ຺ຉິ ‘‘ອມ຺ມ, ໂກ ມຍ຺ຫໍ ປິຕາ’’ຕິ? ອຖ ນໍ ມາຕາ ‘‘ຕາຕ, ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ເຕ ປິຕາ’’ຕິ ວຎ຺ເຈສິ. ໂສ ປຸນທິວເສປິ ທາຣເກ ປຫຣນ຺ໂຕ ‘‘ວິຘວາປຸຕ຺ໂຕ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ‘‘ນນຸ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ເມ ປິຕາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ‘‘ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ກິໍ ເຕ ໂຫຕີ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ອິເມ ມໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ເຕ ກິໍ ໂຫຕີ’ຕິ ອຠິຓ຺ຫໍ ວທນ຺ຕິ, ມາຕາ ເມ ອິທໍ ກາຣຓໍ ຍຖາຠູຕໍ ນ ກເຖສິ, ສາ ອຕ຺ຕໂນ ມເນນ ເມ ນ ກເຖສ຺ສຕິ, ໂຫຕຸ, ກຖາເປສ຺ສາມິ ນ’’ນ຺ຕິ. ໂສ ຖຎ຺ຎໍ ປິວນ຺ໂຕ ຖນໍ ທນ຺ເຕຫິ ຑໍສິຕ຺ວາ ‘‘ອມ຺ມ, ເມ ປິຕຣໍ ກເຖຫິ, ສເຈ ນ ກເຖສ຺ສສິ, ຖນໍ ເຕ ຉິນ຺ທິສ຺ສາມີ’’ຕິ ອາຫ. ສາ ປຸຕ຺ຕໍ ວຎ຺ເຈຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ຕີ ‘‘ຕາຕ, ຕ຺ວໍ ມິຖິລາຍໍ ອຣິຏ຺ຐຊນກຣຎ຺ໂຎ ປຸຕ຺ໂຕ, ປິຕາ ເຕ ໂປລຊນເກນ ມາຣິໂຕ, ອຫໍ ຕໍ ອນຸຣກ຺ຂນ຺ຕີ ອິມໍ ນຄຣໍ ອາຄຕາ, ອຍໍ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ມໍ ຠຄິນິຏ຺ຐາເນ ຐເປຕ຺ວາ ປຏິຊຄ຺ຄຕີ’’ຕິ ກເຖສິ. ໂສ ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ‘‘ວິຘວາປຸຕ຺ໂຕ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕປິ ນ ກຸຊ຺ຌິ.

ໂສ ໂສຬສວສ຺ສພ຺ຠນ຺ຕເຣເຍວ ຕໂຍ ເວເທ ຈ ສພ຺ພສິປ຺ປານິ ຈ ອຸຄ຺ຄຓ຺ຫິ ¶ , ໂສຬສວສ຺ສິກກາເລ ປນ ອຸຕ຺ຕມຣູປຘໂຣ ອໂຫສິ. ອຖ ໂສ ‘‘ປິຕຸ ສນ຺ຕກໍ ຣຊ຺ຊໍ ຄຓ຺ຫິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ມາຕຣໍ ປຸຈ຺ຉິ ‘‘ອມ຺ມ, ກິຎ຺ຈິ ຘນໍ ເຕ ຫຕ຺ເຖ ອຕ຺ຖິ, ອຸທາຫຸ ໂນ, ອຫໍ ໂວຫາຣໍ ກຕ຺ວາ ຘນໍ ອຸປ຺ປາເທຕ຺ວາ ¶ ປິຕຸ ສນ຺ຕກໍ ຣຊ຺ຊໍ ຄຓ຺ຫິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ອຖ ນໍ ມາຕາ ອາຫ – ‘‘ຕາຕ, ນາຫໍ ຕຸຈ຺ຉຫຕ຺ຖາ ອາຄຕາ, ຕໂຍ ເມ ຫຕ຺ເຖ ຘນສາຣາ ອຕ຺ຖິ, ມຸຕ຺ຕສາໂຣ, ມຓິສາໂຣ, ວຊິຣສາໂຣຕິ, ເຕສຸ ເອເກໂກ ຣຊ຺ຊຄ຺ຄຫຓປ຺ປມາໂຓ, ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຣຊ຺ຊໍ ຄຓ຺ຫ, ມາ ໂວຫາຣໍ ກຣີ’’ຕິ. ‘‘ອມ຺ມ, ອິທມ຺ປິ ຘນໍ ມຍ຺ຫເມວ ອຸປຑ຺ຒໍ ກຕ຺ວາ ເທຫິ, ຕໍ ປນ ຄເຫຕ຺ວາ ສຸວຓ຺ຓຠູມິໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ພຫຸໍ ຘນໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ຣຊ຺ຊໍ ຄຓ຺ຫິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ໂສ ອຸປຑ຺ຒໍ ອາຫຣາເປຕ຺ວາ ຠຓ຺ຑິກໍ ກຕ຺ວາ ສຸວຓ຺ຓຠູມິໍ ຄມິເກຫິ ວາຓິເຊຫິ ສທ຺ຘິໍ ນາວາຍ ຠຓ຺ຑໍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ປຸນ ນິວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ມາຕຣໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ‘‘ອມ຺ມ, ອຫໍ ສຸວຓ຺ຓຠູມິໍ ຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ ອາຫ. ອຖ ນໍ ມາຕາ ອາຫ – ‘‘ຕາຕ, ສມຸທ຺ໂທ ນາມ ອປ຺ປສິທ຺ຘິໂກ ພຫຸອນ຺ຕຣາໂຍ, ມາ ຄຈ຺ຉ, ຣຊ຺ຊຄ຺ຄຫຓາຍ ເຕ ຘນໍ ພຫູ’’ຕິ. ໂສ ‘‘ຄຈ຺ຉິສ຺ສາເມວ ອມ຺ມາ’’ຕິ ມາຕຣໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ເຄຫາ ນິກ຺ຂມ຺ມ ນາວໍ ອຠິຣຸຫິ.

ຕໍ ທິວສເມວ ໂປລຊນກສ຺ສ ສຣີເຣ ໂຣໂຄ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ, ອນຸຏ຺ຐານເສຍ຺ຍໍ ສຍິ. ຕທາ ສຕ຺ຕ ຊງ຺ຆສຕານິ ນາວໍ ອຠິຣຸຫິໍສຸ. ນາວາ ສຕ຺ຕທິວເສຫິ ສຕ຺ຕ ໂຍຊນສຕານິ ຄຕາ. ສາ ອຕິຈຓ຺ຑເວເຄນ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອຕ຺ຕານໍ ວຫິຕຸໍ ນາສກ຺ຂິ, ຜລການິ ຠິນ຺ນານິ, ຕໂຕ ຕໂຕ ອຸທກໍ ອຸຄ຺ຄຕໍ, ນາວາ ສມຸທ຺ທມຊ຺ເຌ ນິມຸຄ຺ຄາ. ມຫາຊນາ ໂຣທນ຺ຕິ ປຣິເທວນ຺ຕິ, ນານາເທວຕາໂຍ ນມສ຺ສນ຺ຕິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ປນ ເນວ ໂຣທຕິ ນ ປຣິເທວຕິ, ນ ເທວຕາໂຍ ນມສ຺ສຕິ, ນາວາຍ ປນ ນິມຸຊ຺ຊນຠາວໍ ຎຕ຺ວາ ສປ຺ປິນາ ສກ຺ຂຣໍ ໂອມທ຺ທິຕ຺ວາ ກຸຈ຺ຉິປູຣໍ ຂາທິຕ຺ວາ ທ຺ເວ ມຏ຺ຐກສາຏເກ ເຕເລນ ເຕເມຕ຺ວາ ທຬ຺ຫໍ ນິວາເສຕ຺ວາ ກູປກໍ ນິສ຺ສາຍ ຐິໂຕ ນາວາຍ ນິມຸຊ຺ຊນສມເຍ ກູປກໍ ອຠິຣຸຫິ. ມຫາຊນາ ¶ ມຈ຺ຉກຈ຺ຉປຠກ຺ຂາ ຊາຕາ, ສມນ຺ຕາ ອຸທກໍ ອຑ຺ຒູສຠມຕ຺ຕໍ ໂລຫິຕໍ ອໂຫສິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ກູປກມຕ຺ຖເກ ຐິໂຕວ ‘‘ອິມາຍ ນາມ ທິສາຍ ມິຖິລນຄຣ’’ນ຺ຕິ ທິສໍ ວວຕ຺ຖເປຕ຺ວາ ກູປກມຕ຺ຖກາ ອຸປ຺ປຕິຕ຺ວາ ມຈ຺ຉກຈ຺ຉເປ ອຕິກ຺ກມ຺ມ ມຫາພລວຕາຍ ອຸສຠມຕ຺ຖເກ ປຕິ. ຕໍ ທິວສເມວ ໂປລຊນໂກ ກາລມກາສິ. ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ມຫາສຕ຺ໂຕ ມຓິວຓ຺ຓາສຸ ອູມີສຸ ປຣິວຕ຺ຕນ຺ໂຕ ສຸວຓ຺ຓກ຺ຂນ຺ໂຘ ວິຍ ສມຸທ຺ທໍ ¶ ຕຣຕິ. ໂສ ຍຖາ ເອກທິວສໍ, ເອວໍ ສຕ຺ຕາຫໍ ຕຣຕິ, ‘‘ອິທານິ ປຸຓ຺ຓມີທິວໂສ’’ຕິ ເວລໍ ປນ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ໂລໂຓທເກນ ມຸຂໍ ວິກ຺ຂາເລຕ຺ວາ ອຸໂປສຖິໂກ ໂຫຕິ.

ຕທາ ¶ ຈ ‘‘ເຍ ມາຕຸປຏ຺ຐານາທິຄຸຓຍຸຕ຺ຕາ ສມຸທ຺ເທ ມຣິຕຸໍ ອນນຸຈ຺ຉວິກາ ສຕ຺ຕາ, ເຕ ອຸທ຺ຘາເຣຫີ’’ຕິ ຈຕູຫິ ໂລກປາເລຫິ ມຓິເມຂລາ ນາມ ເທວຘີຕາ ສມຸທ຺ທຣກ຺ຂິກາ ຐປິຕາ ໂຫຕິ. ສາ ສຕ຺ຕ ທິວສານິ ສມຸທ຺ທໍ ນ ໂອໂລເກສິ, ທິພ຺ພສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ອນຸຠວນ຺ຕິຍາ ກິຣສ຺ສາ ສຕິ ປມຸຏ຺ຐາ. ‘‘ເທວສມາຄມໍ ຄຕາ’’ຕິປິ ວທນ຺ຕິ. ອຖ ສາ ‘‘ອຊ຺ຊ ເມ ສຕ຺ຕໂມ ທິວໂສ ສມຸທ຺ທໍ ອໂນໂລເກນ຺ຕິຍາ, ກາ ນຸ ໂຂ ປວຕ຺ຕີ’’ຕິ ໂອໂລເກນ຺ຕີ ມຫາສຕ຺ຕໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ສເຈ ມຫາຊນກກຸມາໂຣ ສມຸທ຺ເທ ນສ຺ສິສ຺ສ, ເທວສມາຄມປເວສນໍ ນ ລຠິສ຺ສ’’ນ຺ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ອວິທູເຣ ອລງ຺ກເຕນ ສຣີເຣນ ອາກາເສ ຐຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ຕໍ ວີມໍສມານາ ປຐມໍ ຄາຖມາຫ –

‘‘ໂກຍໍ ມຊ຺ເຌ ສມຸທ຺ທສ຺ມິໍ, ອປສ຺ສໍ ຕີຣມາຍຸເຫ;

ກໍ ຕ຺ວໍ ອຕ຺ຖວສໍ ຎຕ຺ວາ, ເອວໍ ວາຍມເສ ຠຸສ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອປສ຺ສໍ ຕີຣມາຍຸເຫຕິ ຕີຣໍ ອປສ຺ສນ຺ໂຕວ ອາຍູຫຕິ ວີຣິຍໍ ກໂຣຕິ.

ອຖ ມຫາສຕ຺ໂຕ ຕສ຺ສາ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ອຊ຺ຊ ເມ ສຕ຺ຕໂມ ທິວໂສ ສມຸທ຺ທໍ ຕຣນ຺ຕສ຺ສ, ນ ເມ ທຸຕິໂຍ ສຕ຺ໂຕ ທິຏ຺ຐປຸພ຺ໂພ, ໂກ ນຸ ມໍ ວທຕີ’’ຕິ ອາກາສໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ຕໍ ທິສ຺ວາ ທຸຕິຍໍ ຄາຖມາຫ –

‘‘ນິສມ຺ມ ວຕ຺ຕໍ ໂລກສ຺ສ, ວາຍາມສ຺ສ ຈ ເທວເຕ;

ຕສ຺ມາ ມຊ຺ເຌ ສມຸທ຺ທສ຺ມິໍ, ອປສ຺ສໍ ຕີຣມາຍຸເຫ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນິສມ຺ມ ວຕ຺ຕໍ ໂລກສ຺ສາຕິ ອຫໍ ໂລກສ຺ສ ວຕ຺ຕກິຣິຍໍ ທິສ຺ວາ ອຸປຘາເຣຕ຺ວາ ວິຫຣາມີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ວາຍາມສ຺ສ ຈາຕິ ວາຍາມສ຺ສ ຈ ອານິສໍສໍ ນິສາເມຕ຺ວາ ວິຫຣາມີຕິ ທີເປຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຍສ຺ມາ ¶ ນິສມ຺ມ ວິຫຣາມິ, ‘‘ປຸຣິສກາໂຣ ນາມ ນ ນສ຺ສຕິ, ສຸເຂ ປຕິຏ຺ຐາເປຕີ’’ຕິ ຊານາມິ, ຕສ຺ມາ ຕີຣໍ ອປສ຺ສນ຺ໂຕປິ ອາຍູຫາມິ ວີຣິຍໍ ກໂຣມິ, ນ ອຸກ຺ກຓ຺ຐາມີຕິ.

ສາ ຕສ຺ສ ຘມ຺ມກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ອຸຕ຺ຕຣິ ໂສຕຸກາມາ ຫຸຕ຺ວາ ປຸນ ຄາຖມາຫ –

‘‘ຄມ຺ຠີເຣ ¶ ອປ຺ປເມຍ຺ຍສ຺ມິໍ, ຕີຣໍ ຍສ຺ສ ນ ທິສ຺ສຕິ;

ໂມໂຆ ເຕ ປຸຣິສວາຍາໂມ, ອປ຺ປຕ຺ວາວ ມຣິສ຺ສສີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອປ຺ປຕ຺ວາຕິ ຕີຣໍ ອປ຺ປຕ຺ວາເຍວ.

ອຖ ນໍ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ເທວເຕ, ກິໍ ນາເມຕໍ ກເຖສິ, ວາຍາມໍ ກຕ຺ວາ ມຣນ຺ໂຕປິ ຄຣຫໂຕ ມຸຈ຺ຈິສ຺ສາມີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຄາຖມາຫ –

‘‘ອນໂຓ ¶ ຎາຕິນໍ ໂຫຕິ, ເທວານໍ ປິຕຸນຎ຺ຈ ໂສ;

ກຣໍ ປຸຣິສກິຈ຺ຈານິ, ນ ຈ ປຈ຺ຉານຸຕປ຺ປຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອນໂຓຕິ ວາຍາມໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ຎາຕີນຎ຺ເຈວ ເທວຕານຎ຺ຈ ພ຺ຣຫ຺ມານຎ຺ຈ ອນ຺ຕເຣ ອນໂຓ ໂຫຕິ ອຄຣຫິໂຕ ອນິນ຺ທິໂຕ. ກຣໍ ປຸຣິສກິຈ຺ຈານີຕິ ຍຖາ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ປຸຣິເສຫິ ກຕ຺ຕພ຺ພານິ ກມ຺ມານິ ກຣໍ ປຈ຺ຉາກາເລ ນ ຈ ອນຸຕປ຺ປຕິ, ຍຖາ ນານຸໂສຈຕິ, ເອວາຫມ຺ປິ ວີຣິຍໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ປຈ຺ຉາກາເລ ນານຸຕປ຺ປາມິ ນານຸໂສຈາມີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

‘‘ອປາຣເນຍ຺ຍໍ ຍໍ ກມ຺ມໍ, ອຜລໍ ກິລມຖຸທ຺ທຍໍ;

ຕຕ຺ຖ ໂກ ວາຍາເມນຕ຺ໂຖ, ມຈ຺ຈຸ ຍສ຺ສາຠິນິປ຺ປຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອປາຣເນຍ຺ຍນ຺ຕິ ວາຍາເມນ ມຕ຺ຖກໍ ອປາເປຕພ຺ພໍ. ມຈ຺ຈຸ ຍສ຺ສາຠິນິປ຺ປຕນ຺ຕິ ຍສ຺ສ ອຏ຺ຐາເນ ວາຍາມກຣຓສ຺ສ ມຣຓເມວ ນິປ຺ຜນ຺ນໍ, ຕຕ຺ຖ ໂກ ວາຍາເມນຕ຺ໂຖຕິ.

ເອວໍ ເທວຘີຕາຍ ວຸຕ຺ເຕ ຕໍ ອປ຺ປຏິຠານໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ມຫາສຕ຺ໂຕ ອຸຕ຺ຕຣິ ຄາຖາ ອາຫ –

‘‘ອປາຣເນຍ຺ຍມຈ຺ຈນ຺ຕໍ ¶ , ໂຍ ວິທິຕ຺ວານ ເທວເຕ;

ນ ຣກ຺ເຂ ອຕ຺ຕໂນ ປາຓໍ, ຊຎ຺ຎາ ໂສ ຍທິ ຫາປເຍ.

‘‘ອຘິປ຺ປາຍຜລໍ ເອເກ, ອສ຺ມິໍ ໂລກສ຺ມິ ເທວເຕ;

ປໂຍຊຍນ຺ຕິ ກມ຺ມານິ, ຕານິ ອິຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ນ ວາ.

‘‘ສນ຺ທິຏ຺ຐິກໍ ກມ຺ມຜລໍ, ນນຸ ປສ຺ສສິ ເທວເຕ;

ສນ຺ນາ ອຎ຺ເຎ ຕຣາມຫໍ, ຕຎ຺ຈ ປສ຺ສາມິ ສນ຺ຕິເກ.

‘‘ໂສ ອຫໍ ¶ ວາຍມິສ຺ສາມິ, ຍຖາສຕ຺ຕິ ຍຖາພລໍ;

ຄຈ຺ຉໍ ປາຣໍ ສມຸທ຺ທສ຺ສ, ກສ຺ສໍ ປຸຣິສກາຣິຍ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຈ຺ຈນ຺ຕນ຺ຕິ ໂຍ ‘‘ອິທໍ ກມ຺ມໍ ວີຣິຍໍ ກຕ຺ວາ ນິປ຺ຜາເທຕຸໍ ນ ສກ຺ກາ, ອຈ຺ຈນ຺ຕເມວ ອປາຣເນຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ ວິທິຕ຺ວາ ຈຓ຺ຑຫຕ຺ຖິອາທໂຍ ອປຣິຫຣນ຺ໂຕ ອຕ຺ຕໂນ ປາຓໍ ນ ຣກ຺ຂຕິ. ຊຎ຺ຎາ ໂສ ຍທິ ຫາປເຍຕິ ໂສ ຍທິ ຕາທິເສສຸ ຐາເນສຸ ວີຣິຍໍ ຫາເປຍ຺ຍ, ຊາເນຍ຺ຍ ຕສ຺ສ ກຸສີຕຠາວສ຺ສ ຜລໍ. ຕ຺ວໍ ຍໍ ວາ ຕໍ ວາ ນິຣຕ຺ຖກໍ ວທສີຕິ ທີເປຕິ. ປາຬິຍໍ ປນ ‘‘ຊຎ຺ຎາ ໂສ ຍທິ ຫາປຍ’’ນ຺ຕິ ລິຂິຕໍ, ຕໍ ອຏ຺ຐກຖາສຸ ນຕ຺ຖິ. ອຘິປ຺ປາຍຜລນ຺ຕິ ອຕ຺ຕໂນ ອຘິປ຺ປາຍຜລໍ ສມ຺ປສ຺ສມານາ ເອກຈ຺ເຈ ປຸຣິສາ ກສິວຓິຊ຺ຊາທີນິ ກມ຺ມານິ ປໂຍຊຍນ຺ຕິ, ຕານິ ອິຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ນ ວາ ອິຊ຺ຌນ຺ຕິ. ‘‘ເອຕ຺ຖ ຄມິສ຺ສາມິ, ອິທໍ ອຸຄ຺ຄເຫສ຺ສາມີ’’ຕິ ປນ ກາຍິກເຈຕສິກວີຣິຍໍ ກໂຣນ຺ຕສ຺ສ ຕໍ ອິຊ຺ຌເຕວ, ຕສ຺ມາ ຕໍ ກາຕຸໍ ວຏ຺ຏຕິເຍວາຕິ ທສ຺ເສຕິ. ສນ຺ນາ ອຎ຺ເຎ ຕຣາມຫນ຺ຕິ ອຎ຺ເຎ ຊນາ ມຫາສມຸທ຺ເທ ສນ຺ນາ ນິມຸຄ຺ຄາ ວີຣິຍໍ ອກໂຣນ຺ຕາ ມຈ຺ຉກຈ຺ຉປຠກ຺ຂາ ຊາຕາ, ອຫໍ ປນ ເອກໂກວ ຕຣາມິ. ຕຎ຺ຈ ປສ຺ສາມິ ສນ຺ຕິເກຕິ ອິທໍ ເມ ວີຣິຍຜລໍ ປສ຺ສ, ມຍາ ອິມິນາ ອຕ຺ຕຠາເວນ ເທວຕາ ນາມ ¶ ນ ທິຏ຺ຐປຸພ຺ພາ, ໂສຫໍ ຕຎ຺ຈ ອິມິນາ ທິພ຺ພຣູເປນ ມມ ສນ຺ຕິເກ ຐິຕໍ ປສ຺ສາມິ. ຍຖາສຕ຺ຕິ ຍຖາພລນ຺ຕິ ອຕ຺ຕໂນ ສຕ຺ຕິຍາ ຈ ພລສ຺ສ ຈ ອນຸຣູປໍ. ກສ຺ສນ຺ຕິ ກຣິສ຺ສາມິ.

ຕໂຕ ເທວຕາ ຕສ຺ສ ຕໍ ທຬ຺ຫວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ຖຸຕິໍ ກໂຣນ຺ຕີ ຄາຖມາຫ –

‘‘ໂຍ ຕ຺ວໍ ເອວໍ ຄເຕ ໂອເຆ, ອປ຺ປເມຍ຺ເຍ ມຫຓ຺ຓເວ;

ຘມ຺ມວາຍາມສມ຺ປນ຺ໂນ, ກມ຺ມຸນາ ນາວສີທສິ;

ໂສ ຕ຺ວໍ ຕຕ຺ເຖວ ຄຈ຺ຉາຫິ, ຍຕ຺ຖ ເຕ ນິຣໂຕ ມໂນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ¶ ເອວໍ ຄເຕຕິ ເອວຣູເປ ຄມ຺ຠີເຣ ວິຕ຺ຖເຕ ມຫາສມຸທ຺ເທ. ຘມ຺ມວາຍາມສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ຘມ຺ມວາຍາເມນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ກມ຺ມຸນາຕິ ອຕ຺ຕໂນ ປຸຣິສກາຣກມ຺ເມນ. ນາວສີທສີຕິ ນ ອວສີທສິ. ຍຕ຺ຖ ເຕຕິ ຍສ຺ມິໍ ຐາເນ ຕວ ມໂນ ນິຣໂຕ, ຕຕ຺ເຖວ ຄຈ຺ຉາຫີຕິ.

ສາ ເອວຎ຺ຈ ປນ ວຕ຺ວາ ‘‘ປຓ຺ຑິຕ ມຫາປຣກ຺ກມ, ກຸຫິໍ ຕໍ ເນມີ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິ. ‘‘ມິຖິລນຄຣ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ສາ ມຫາສຕ຺ຕໍ ປຸປ຺ຜກລາປໍ ວິຍ ອຸກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ອຸໂຠຫິ ¶ ຫຕ຺ເຖຫິ ປຣິຄ຺ຄຍ຺ຫ ອຸເຣ ນິປຊ຺ຊາເປຕ຺ວາ ປິຍປຸຕ຺ຕໍ ອາທາຍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີ ວິຍ ອາກາເສ ປກ຺ຂນ຺ທິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ສຕ຺ຕາຫໍ ໂລໂຓທເກນ ອຸປກ຺ກສຣີໂຣ ຫຸຕ຺ວາ ທິພ຺ພຜສ຺ເສນ ຜຸຏ຺ໂຐ ນິທ຺ທໍ ໂອກ຺ກມິ. ອຖ ນໍ ສາ ມິຖິລໍ ເນຕ຺ວາ ອມ຺ພວນຸຍ຺ຍາເນ ມງ຺ຄລສິລາປຏ຺ເຏ ທກ຺ຂິຓປສ຺ເສນ ນິປຊ຺ຊາເປຕ຺ວາ ອຸຍ຺ຍານເທວຕາຫິ ຕສ຺ສ ອາຣກ຺ຂໍ ຄາຫາເປຕ຺ວາ ສກຏ຺ຐານເມວ ຄຕາ.

ຕທາ ໂປລຊນກສ຺ສ ປຸຕ຺ໂຕ ນຕ຺ຖິ. ເອກາ ປນສ຺ສ ຘີຕາ ອໂຫສິ, ສາ ສີວລິເທວີ ນາມ ປຓ຺ຑິຕາ ພ຺ຍຕ຺ຕາ. ອມຈ຺ຈາ ຕເມນໍ ມຣຓມຎ຺ເຈ ນິປນ຺ນໍ ປຸຈ຺ຉິໍສຸ ‘‘ມຫາຣາຊ, ຕຸມ຺ເຫສຸ ທິວງ຺ຄເຕສຸ ຣຊ຺ຊໍ ກສ຺ສ ທສ຺ສາມາ’’ຕິ? ອຖ ເນ ຣາຊາ ‘‘ຕາຕາ, ມມ ຘີຕຣໍ ສີວລິເທວິໍ ອາຣາເຘຕຸໍ ສມຕ຺ຖສ຺ສ ຣຊ຺ຊໍ ເທຖ, ໂຍ ວາ ປນ ຈຕຸຣສ຺ສປລ຺ລງ຺ກສ຺ສ ອຸສ຺ສີສກໍ ຊານາຕິ, ໂຍ ວາ ປນ ສຫສ຺ສຖາມຘນຸໍ ອາໂຣເປຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ, ໂຍ ວາ ປນ ໂສຬສ ມຫານິຘີ ນີຫຣິຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ, ຕສ຺ສ ຣຊ຺ຊໍ ເທຖາ’’ຕິ ອາຫ. ອມຈ຺ຈາ ‘‘ເທວ, ເຕສໍ ໂນ ນິຘີນໍ ອຸທ຺ທານໍ ກເຖຖາ’’ຕິ ອາຫໍສຸ. ອຖ ຣາຊາ –

‘‘ສູຣິຍຸຄ຺ຄມເນ ນິຘິ, ອໂຖ ໂອກ຺ກມເນ ນິຘິ;

ອນ຺ໂຕ ນິຘິ ພຫິ ນິຘິ, ນ ອນ຺ໂຕ ນ ພຫິ ນິຘິ.

‘‘ອາໂຣຫເນ ¶ ມຫານິຘິ, ອໂຖ ໂອໂຣຫເນ ນິຘິ;

ຈຕູສຸ ມຫາສາເລສຸ, ສມນ຺ຕາ ໂຍຊເນ ນິຘິ.

‘‘ທນ຺ຕຄ຺ເຄສຸ ມຫານິຘິ, ວາລຄ຺ເຄສຸ ຈ ເກປຸເກ;

ຣຸກ຺ຂຄ຺ເຄສຸ ມຫານິຘິ, ໂສຬເສເຕ ມຫານິຘີ.

‘‘ສຫສ຺ສຖາໂມ ປລ຺ລງ຺ໂກ, ສີວລິອາຣາຘເນນ ຈາ’’ຕິ. –

ມຫານິຘີຫິ ສທ຺ຘິໍ ອິຕເຣສມ຺ປິ ອຸທ຺ທານໍ ກເຖສິ. ຣາຊາ ອິມໍ ກຖໍ ວຕ຺ວາ ກາລມກາສິ.

ອມຈ຺ຈາ ¶ ຣຎ຺ໂຎ ອຈ຺ຈເຍນ ຕສ຺ສ ມຕກິຈ຺ຈໍ ກຕ຺ວາ ສຕ຺ຕເມ ທິວເສ ສນ຺ນິປຕິຕ຺ວາ ມນ຺ຕຍິໍສຸ ‘‘ອມ຺ໂຠ ຣຎ຺ຎາ ‘ອຕ຺ຕໂນ ຘີຕຣໍ ອາຣາເຘຕຸໍ ສມຕ຺ຖສ຺ສ ຣຊ຺ຊໍ ທາຕພ຺ພ’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ, ໂກ ຕໍ ອາຣາເຘຕຸໍ ສກ຺ຂິສ຺ສຕີ’’ຕິ. ເຕ ‘‘ເສນາປຕິ ວລ຺ລໂຠ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ສາສນໍ ເປເສສຸໍ. ໂສ ສາສນໍ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິຕ຺ວາ ຣຊ຺ຊຕ຺ຖາຍ ຣາຊທ຺ວາຣໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ¶ ອາຄຕຠາວໍ ຣາຊຘີຕາຍ ອາໂຣຈາເປສິ. ສາ ຕສ຺ສ ອາຄຕຠາວໍ ຎຕ຺ວາ ‘‘ອຕ຺ຖິ ນຸ ຂ຺ວສ຺ສ ເສຕຈ຺ຉຕ຺ຕສິຣິໍ ຘາເຣຕຸໍ ຘິຕີ’’ຕິ ຕສ຺ສ ວີມໍສນຕ຺ຖາຍ ‘‘ຂິປ຺ປໍ ອາຄຈ຺ຉຕູ’’ຕິ ອາຫ. ໂສ ຕສ຺ສາ ສາສນໍ ສຸຕ຺ວາ ຕໍ ອາຣາເຘຕຸກາໂມ ໂສປານປາທມູລໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຊເວນາຄນ຺ຕ຺ວາ ຕສ຺ສາ ສນ຺ຕິເກ ອຏ຺ຐາສິ. ອຖ ນໍ ສາ ວີມໍສມານາ ‘‘ມຫາຕເລ ຊເວນ ຘາວາ’’ຕິ ອາຫ. ໂສ ‘‘ຣາຊຘີຕຣໍ ໂຕເສສ຺ສາມີ’’ຕິ ເວເຄນ ປກ຺ຂນ຺ທິ. ອຖ ນໍ ‘‘ປຸນ ເອຫີ’’ຕິ ອາຫ. ໂສ ປຸນ ເວເຄນ ອາຄໂຕ. ສາ ຕສ຺ສ ຘິຕິຍາ ວິຣຫິຕຠາວໍ ຎຕ຺ວາ ‘‘ເອຫິ ສມ຺ມ, ປາເທ ເມ ສມ຺ພາຫາ’’ຕິ ອາຫ. ໂສ ຕສ຺ສາ ອາຣາຘນຕ຺ຖໍ ນິສີທິຕ຺ວາ ປາເທ ສມ຺ພາຫິ. ອຖ ນໍ ສາ ອຸເຣ ປາເທນ ປຫຣິຕ຺ວາ ອຸຕ຺ຕານກໍ ປາເຕຕ຺ວາ ‘‘ອິມໍ ອນ຺ຘພາລປຸຣິສໍ ຘິຕິວິຣຫິຕໍ ໂປເຖຕ຺ວາ ຄີວາຍໍ ຄເຫຕ຺ວາ ນີຫຣຖາ’’ຕິ ທາສີນໍ ສຎ຺ຎໍ ອທາສິ. ຕາ ຕຖາ ກຣິໍສຸ. ໂສ ເຕຫິ ‘‘ກິໍ ເສນາປຕີ’’ຕິ ປຸຏ຺ໂຐ ‘‘ມາ ກເຖຖ, ສາ ເນວ ມນຸສ຺ສິຕ຺ຖີ, ຍກ຺ຂິນີ’’ຕິ ອາຫ. ຕໂຕ ຠຓ຺ຑາຄາຣິໂກ ຄໂຕ, ຕມ຺ປິ ຕເຖວ ລຊ຺ຊາເປສິ. ຕຖາ ເສຏ຺ຐິໍ, ຉຕ຺ຕຄ຺ຄາຫໍ, ອສິຄ຺ຄາຫນ຺ຕິ ສພ຺ເພປິ ເຕ ລຊ຺ຊາເປສິເຍວ.

ອຖ ອມຈ຺ຈາ ສນ຺ນິປຕິຕ຺ວາ ‘‘ຣາຊຘີຕຣໍ ອາຣາເຘຕຸໍ ສມຕ຺ໂຖ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ສຫສ຺ສຖາມຘນຸໍ ອາໂຣເປຕຸໍ ສມຕ຺ຖສ຺ສ ຣຊ຺ຊໍ ເທຖາ’’ຕິ ອາຫ, ຕມ຺ປິ ໂກຈິ ອາໂຣເປຕຸໍ ນາສກ຺ຂິ. ຕໂຕ ‘‘ຈຕຸຣສ຺ສປລ຺ລງ຺ກສ຺ສ ອຸສ຺ສີສກໍ ຊານນ຺ຕສ຺ສ ຣຊ຺ຊໍ ເທຖາ’’ຕິ ອາຫ, ຕມ຺ປິ ໂກຈິ ນ ຊານາຕິ. ຕໂຕ ໂສຬສ ມຫານິຘີ ນີຫຣິຕຸໍ ສມຕ຺ຖສ຺ສ ຣຊ຺ຊໍ ເທຖາ’’ຕິ ອາຫ, ເຕປິ ໂກຈິ ນີຫຣິຕຸໍ ¶ ນາສກ຺ຂິ. ຕໂຕ ‘‘ອມ຺ໂຠ ອຣາຊິກໍ ນາມ ຣຏ຺ຐໍ ປາເລຕຸໍ ນ ສກ຺ກາ, ກິໍ ນຸ ໂຂ ກາຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ ມນ຺ຕຍິໍສຸ. ອຖ ເນ ປຸໂຣຫິໂຕ ອາຫ – ‘‘ໂຠ ຕຸມ຺ເຫ ມາ ຈິນ຺ຕຍິຕ຺ຖ, ຜຸສ຺ສຣຖໍ ນາມ ວິສ຺ສຊ຺ເຊຕຸໍ ວຏ຺ຏຕິ, ຜຸສ຺ສຣເຖນ ຫິ ລທ຺ຘຣາຊາ ສກລຊມ຺ພຸທີເປ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣຕຸໍ ສມຕ຺ໂຖ ໂຫຕີ’’ຕິ. ເຕ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິຕ຺ວາ ນຄຣໍ ອລງ຺ກາຣາເປຕ຺ວາ ມງ຺ຄລຣເຖ ຈຕ຺ຕາໂຣ ກຸມຸທວຓ຺ເຓ ອສ຺ເສ ໂຍເຊຕ຺ວາ ອຸຕ຺ຕມປຈ຺ຈຕ຺ຖຣຓໍ ອຕ຺ຖຣິຕ຺ວາ ປຎ຺ຈ ຣາຊກກຸຘຠຓ຺ຑານິ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ຈຕຸຣງ຺ຄິນິຍາ ເສນາຍ ປຣິວາເຣສຸໍ. ‘‘ສສາມິກສ຺ສ ຣຖສ຺ສ ປຸຣໂຕ ຕູຣິຍານິ ວຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອສາມິກສ຺ສ ປຈ຺ຉໂຕ ວຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ສພ຺ພຕູຣິຍານິ ¶ ປຈ຺ຉໂຕ ວາເທຖາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ສຸວຓ຺ຓຠິງ຺ກາເຣນ ຣຖຘຸຣຎ຺ຈ ປໂຕທຎ຺ຈ ອຠິສິຎ຺ຈິຕ຺ວາ ‘‘ຍສ຺ສ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣຕຸໍ ປຸຎ຺ຎໍ ອຕ຺ຖິ, ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ຄຈ຺ຉຕູ’’ຕິ ຣຖໍ ວິສ຺ສຊ຺ເຊສຸໍ. ອຖ ຣໂຖ ຣາຊເຄຫໍ ປທກ຺ຂິຓໍ ກຕ຺ວາ ເວເຄນ ມຫາວີຖິໍ ອຠິຣຸຫິ.

ເສນາປຕິອາທໂຍ ¶ ‘‘ຜຸສ຺ສຣໂຖ ມມ ສນ຺ຕິກໍ ອາຄຈ຺ຉຕູ’’ຕິ ຈິນ຺ຕຍິໍສຸ. ໂສ ສພ຺ເພສໍ ເຄຫານິ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ນຄຣໍ ປທກ຺ຂິຓໍ ກຕ຺ວາ ປາຈີນທ຺ວາເຣນ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ອຸຍ຺ຍານາຠິມຸໂຂ ປາຍາສິ. ອຖ ນໍ ເວເຄນ ຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ນິວຕ຺ເຕຖາ’’ຕິ ອາຫໍສຸ. ປຸໂຣຫິໂຕ ‘‘ມາ ນິວຕ຺ຕຍິຕ຺ຖ, ອິຈ຺ຉນ຺ໂຕ ໂຍຊນສຕມ຺ປິ ຄຈ຺ຉຕຸ, ມາ ນິວາເຣຖາ’’ຕິ ອາຫ. ຣໂຖ ອຸຍ຺ຍານໍ ປວິສິຕ຺ວາ ມງ຺ຄລສິລາປຏ຺ຏໍ ປທກ຺ຂິຓໍ ກຕ຺ວາ ອາໂຣຫນສຊ຺ໂຊ ຫຸຕ຺ວາ ອຏ຺ຐາສິ. ປຸໂຣຫິໂຕ ມຫາສຕ຺ຕໍ ນິປນ຺ນກໍ ທິສ຺ວາ ອມຈ຺ເຈ ອາມນ຺ເຕຕ຺ວາ ‘‘ອມ຺ໂຠ ເອໂກ ສິລາປຏ຺ເຏ ນິປນ຺ນໂກ ປຸຣິໂສ ທິສ຺ສຕິ, ເສຕຈ຺ຉຕ຺ຕານຸຈ຺ຉວິກາ ປນສ຺ສ ຘິຕິ ອຕ຺ຖີຕິ ວາ ນຕ຺ຖີຕິ ວາ ນ ຊານາມ, ສເຈ ເອສ ປຸຎ຺ຎວາ ຠວິສ຺ສຕິ, ອມ຺ເຫ ນ ໂອໂລເກສ຺ສຕິ, ກາຬກຓ຺ຓິສຕ຺ໂຕ ສເຈ ຠວິສ຺ສຕິ, ຠີຕຕສິໂຕ ອຸຏ຺ຐາຍ ກມ຺ປມາໂນ ໂອໂລເກສ຺ສຕິ, ຕສ຺ມາ ຂິປ຺ປໍ ສພ຺ພຕູຣິຍານິ ປຄ຺ຄຓ຺ຫຖາ’’ຕິ ອາຫ. ຕາວເທວ ອເນກສຕານິ ຕູຣິຍານິ ປຄ຺ຄຓ຺ຫິໍສຸ. ຕທາ ຕູຣິຍສທ຺ໂທ ສາຄຣໂຆໂສ ວິຍ ອໂຫສິ.

ມຫາສຕ຺ໂຕ ເຕນ ສທ຺ເທນ ປພຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ສີສໍ ວິວຣິຕ຺ວາ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ມຫາຊນໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ເສຕຈ຺ຉຕ຺ເຕນ ເມ ອາຄເຕນ ຠວິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ປຸນ ສີສໍ ປາຣຸປິຕ຺ວາ ປຣິວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ວາມປສ຺ເສນ ນິປຊ຺ຊິ. ປຸໂຣຫິໂຕ ຕສ຺ສ ປາເທ ວິວຣິຕ຺ວາ ລກ຺ຂຓານິ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ‘‘ຕິຏ຺ຐຕຸ ອຍໍ ເອໂກ ທີໂປ, ຈຕຸນ຺ນມ຺ປິ ມຫາທີປານໍ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣຕຸໍ ສມຕ຺ໂຖ ໂຫຕີ’’ຕິ ປຸນ ຕູຣິຍານິ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາເປສິ. ອຖ ມຫາສຕ຺ໂຕ ¶ ມຸຂໍ ວິວຣິຕ຺ວາ ປຣິວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ທກ຺ຂິຓປສ຺ເສນ ນິປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ມຫາຊນໍ ໂອໂລເກສິ. ຕທາ ປຸໂຣຫິໂຕ ປຣິສໍ ອຸສ຺ສາເຣຕ຺ວາ ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ອວກຸຊ຺ໂຊ ຫຸຕ຺ວາ ‘‘ອຸຏ຺ເຐຫິ, ເທວ, ຣຊ຺ຊໍ ເຕ ປາປຸຓາຕີ’’ຕິ ອາຫ. ອຖ ນໍ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ຣາຊາ ໂວ ກຸຫີ’’ນ຺ຕິ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ‘‘ກາລກໂຕ ເທວາ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ‘‘ຕສ຺ສ ປຸຕ຺ໂຕ ວາ ຠາຕາ ວາ ນຕ຺ຖີ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ‘‘ນຕ຺ຖິ ເທວາ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ‘‘ເຕນ ຫິ ສາຘຸ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣສ຺ສາມີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ອຸຏ຺ຐາຍ ສິລາປຏ຺ເຏ ປລ຺ລງ຺ເກນ ນິສີທິ. ອຖ ນໍ ຕຕ຺ເຖວ ອຠິສິຎ຺ຈິໍສຸ. ໂສ ມຫາຊນໂກ ນາມ ຣາຊາ ອໂຫສິ. ໂສ ຣຖວຣໍ ອຠິຣຸຍ຺ຫ ມຫນ຺ເຕນ ສິຣິວິຠເວນ ນຄຣໍ ປວິສິຕ຺ວາ ຣາຊນິເວສນໍ ອຠິຣຸຫນ຺ໂຕ ¶ ‘‘ເສນາປຕິອາທີນໍ ຕາເນວ ຐານານິ ໂຫນ຺ຕູ’’ຕິ ວິຈາເຣຕ຺ວາ ມຫາຕລໍ ອຠິຣຸຫິ.

ຣາຊຘີຕາ ປນ ປຸຣິມສຎ຺ຎາຍ ເອວ ຕສ຺ສ ວີມໍສນຕ຺ຖໍ ເອກໍ ປຸຣິສໍ ອາຓາເປສິ ‘‘ຕາຕ, ຕ຺ວໍ ຄຈ຺ຉ, ຣາຊານໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເອວໍ ວເທຫິ ‘ເທວ, ສີວລິເທວີ ຕຸມ຺ເຫ ປກ຺ໂກສຕິ, ຂິປ຺ປໍ ກິຣາຄຈ຺ຉຕູ’’’ຕິ. ໂສ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕຖາ ອາໂຣເຈສິ. ຣາຊາ ປຓ຺ຑິໂຕ ຕສ຺ສ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາປິ ອສ຺ສຸຓນ຺ໂຕ ວິຍ ‘‘ອໂຫ ໂສຠໂນ ວຕາຍໍ ປາສາໂທ’’ຕິ ປາສາທເມວ ວຓ຺ເຓຕິ. ໂສ ຕໍ ສາເວຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ໂຕ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຣາຊຘີຕາຍ ຕໍ ປວຕ຺ຕິໍ ອາໂຣເຈສິ ‘‘ອຍ຺ເຍ, ຣາຊາ ຕຸມ຺ຫາກໍ ວຈນໍ ນ ສຸຓາຕິ, ປາສາທເມວ ວຓ຺ເຓຕິ, ຕຸມ຺ຫາກໍ ວຈນໍ ຕິຓໍ ວິຍ ນ ຄເຓຕີ’’ຕິ. ສາ ຕສ຺ສ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ¶ ‘‘ໂສ ມຫຊ຺ຌາສໂຍ ປຸຣິໂສ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ທຸຕິຍມ຺ປິ ຕຕິຍມ຺ປິ ເປເສສິ. ຣາຊາປິ ອຕ຺ຕໂນ ຣຸຈິຍາ ປກຕິຄມເນນ ສີໂຫ ວິຍ ວິຊມ຺ຠມາໂນ ປາສາທໍ ອຠິຣຸຫິ. ຕສ຺ມິໍ ອຸປສງ຺ກມນ຺ເຕ ຣາຊຘີຕາ ຕສ຺ສ ເຕເຊນ ສກຠາເວນ ສຓ຺ຐາຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ຕີ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ຫຕ຺ຖາລມ຺ພກໍ ອທາສິ.

ໂສ ຕສ຺ສາ ຫຕ຺ຖໍ ໂອລມ຺ພິຕ຺ວາ ມຫາຕລໍ ອຠິຣຸຫິຕ຺ວາ ສມຸສ຺ສິຕເສຕຈ຺ຉຕ຺ເຕ ຣາຊປລ຺ລງ຺ເກ ນິສີທິຕ຺ວາ ອມຈ຺ເຈ ອາມນ຺ເຕຕ຺ວາ ‘‘ອມ຺ໂຠ, ອຕ຺ຖິ ປນ ໂວ ຣຎ຺ຎາ ກາລໍ ກໂຣນ຺ເຕນ ໂກຈິ ໂອວາໂທ ທິນ຺ໂນ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ‘‘ອາມ, ເທວາ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ‘‘ເຕນ ຫິ ວເທຖາ’’ຕິ ອາຫ. ເທວ ‘‘ສີວລິເທວິໍ ອາຣາເຘຕຸໍ ສມຕ຺ຖສ຺ສ ຣຊ຺ຊໍ ເທຖາ’’ຕິ ເຕນ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ. ສີວລິເທວິຍາ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ຫຕ຺ຖາລມ຺ພໂກ ທິນ຺ໂນ, ອຍໍ ຕາວ ອາຣາຘິຕາ ນາມ, ອຎ຺ຎໍ ວເທຖາຕິ. ເທວ ‘‘ຈຕຸຣສ຺ສປລ຺ລງ຺ກສ຺ສ ອຸສ຺ສີສກໍ ຊານິຕຸໍ ສມຕ຺ຖສ຺ສ ຣຊ຺ຊໍ ເທຖາ’’ຕິ ເຕນ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຣາຊາ ‘‘ອິທໍ ທຸຊ຺ຊານໍ, ອຸປາເຍນ ສກ຺ກາ ຊານິຕຸ’’ນ຺ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ສີສໂຕ ສຸວຓ຺ຓສູຈິໍ ນີຫຣິຕ຺ວາ ສີວລິເທວິຍາ ຫຕ຺ເຖ ຐເປສິ ‘‘ອິມໍ ຐເປຫີ’’ຕິ ¶ . ສາ ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປລ຺ລງ຺ກສ຺ສ ອຸສ຺ສີສເກ ຐເປສິ. ‘‘ຂຄ຺ຄໍ ອທາສີ’’ຕິປິ ວທນ຺ຕິເຍວ. ໂສ ຕາຍ ສຎ຺ຎາຍ ‘‘ອິທໍ ອຸສ຺ສີສກ’’ນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ ເຕສໍ ກຖໍ ອສ຺ສຸຓນ຺ໂຕ ວິຍ ‘‘ກິໍ ກເຖຖາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ປຸນ ເຕຫິ ຕຖາ ວຸຕ຺ເຕ ‘‘ອິທໍ ຊານິຕຸໍ ນ ຄຣຸ, ເອຕໍ ອຸສ຺ສີສກ’’ນ຺ຕິ ວຕ຺ວາ ‘‘ອຎ຺ຎໍ ວເທຖາ’’ຕິ ອາຫ. ເທວ, ‘‘ສຫສ຺ສຖາມຘນຸໍ ອາໂຣເປຕຸໍ ສມຕ຺ຖສ຺ສ ຣຊ຺ຊໍ ເທຖາ’’ຕິ ເຕນ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ ອາຫຣຖ ນ’’ນ຺ຕິ ອາຫຣາເປຕ຺ວາ ໂສ ຘນຸໍ ປລ຺ລງ຺ເກ ຍຖານິສິນ຺ໂນວ ¶ ອິຕ຺ຖີນໍ ກປ຺ປາສໂຜຏນຘນຸໍ ວິຍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ‘‘ອຎ຺ຎໍ ວເທຖາ’’ຕິ ອາຫ. ‘‘ເທວ, ໂສຬສ ມຫານິຘີ ນີຫຣິຕຸໍ ສມຕ຺ຖສ຺ສ ຣຊ຺ຊໍ ເທຖາ’’ຕິ ເຕນ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ. ‘‘ເຕສໍ ກິຎ຺ຈິ ອຸທ຺ທານໍ ອຕ຺ຖີ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ‘‘ອາມ, ເທວາ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ‘‘ເຕນ ຫິ ນໍ ກເຖຖາ’’ຕິ ອາຫ. ເຕ ‘‘ສູຣິຍຸຄ຺ຄມເນ ນິຘີ’’ຕິ ອຸທ຺ທານໍ ກຖຍິໍສຸ. ຕສ຺ສ ຕໍ ສຸຓນ຺ຕສ຺ເສວ ຄຄນຕເລ ປຸຓ຺ຓຈນ຺ໂທ ວິຍ ໂສ ອຕ຺ໂຖ ປາກໂຏ ອໂຫສິ.

ອຖ ເນ ຣາຊາ ອາຫ – ‘‘ອຊ຺ຊ, ຠເຓ, ເວລາ ນຕ຺ຖິ, ສ຺ເວ ນິຘີ ຄຓ຺ຫິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ໂສ ປຸນທິວເສ ອມຈ຺ເຈ ສນ຺ນິປາເຕຕ຺ວາ ປຸຈ຺ຉິ ‘‘ຕຸມ຺ຫາກໍ ຣາຊາ ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ເຘ ໂຠເຊສີ’’ຕິ? ‘‘ອາມ, ເທວາ’’ຕິ. ໂສ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ສູຣິໂຍຕິ ນາຍໍ ສູຣິໂຍ, ສູຣິຍສທິສຕ຺ຕາ ປນ ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘາ ສູຣິຍາ ນາມ, ເຕສໍ ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄມນຏ຺ຐາເນ ນິຘິນາ ຠວິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ. ຕໂຕ ຣາຊາ ‘‘ເຕສຸ ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ເຘສຸ ອາຄຈ຺ຉນ຺ເຕສຸ ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄມນໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ກຕຣໍ ຐານໍ ຄຈ຺ຉຕີ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ‘‘ອສຸກຏ຺ຐານໍ ນາມ ເທວາ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ‘‘ຕໍ ຐານໍ ຂຓິຕ຺ວາ ນິຘິໍ ນີຫຣຖາ’’ຕິ ນິຘິໍ ນີຫຣາເປສິ. ‘‘ຄມນກາເລ ອນຸຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ກຕ຺ຖ ຐຕ຺ວາ ອຸຍ຺ໂຍເຊສີ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ‘‘ອສຸກຏ຺ຐາເນ ນາມາ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ‘‘ຕໂຕປິ ນິຘິໍ ນີຫຣຖາ’’ຕິ ນິຘິໍ ¶ ນີຫຣາເປສິ. ອຖ ມຫາຊນາ ອຸກ຺ກຸຏ຺ຐິສຫສ຺ສານິ ປວຕ຺ເຕນ຺ຕາ ‘‘ສູຣິຍຸຄ຺ຄມເນ ນິຘີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ສູຣິຍຸຄ຺ຄມນທິສາຍໍ ຂຓນ຺ຕາ ວິຈຣິໍສຸ. ອໂຖ ‘‘ໂອກ຺ກມເນ ນິຘີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ສູຣິຍຕ຺ຖງ຺ຄມນທິສາຍໍ ຂຓນ຺ຕາ ວິຈຣິໍສຸ. ‘‘ອິທໍ ປນ ຘນໍ ອິເຘວ ໂຫຕິ, ອໂຫ ອຈ຺ຉຣິຍ’’ນ຺ຕິ ປີຕິໂສມນສ຺ສໍ ປວຕ຺ຕຍິໍສຸ. ອນ຺ໂຕນິຘີຕິ ຣາຊເຄເຫ ມຫາທ຺ວາຣສ຺ສ ອນ຺ໂຕອຸມ຺ມາຣາ ນິຘິໍ ນີຫຣາເປສິ. ພຫິ ນິຘີຕິ ພຫິອຸມ຺ມາຣາ ນິຘິໍ ນີຫຣາເປສິ. ນ ອນ຺ໂຕ ນ ພຫິ ນິຘີຕິ ເຫຏ຺ຐາອຸມ຺ມາຣໂຕ ນິຘິໍ ນີຫຣາເປສິ ¶ . ອາໂຣຫເນ ນິຘີຕິ ມງ຺ຄລຫຕ຺ຖິໍ ອາໂຣຫນກາເລ ສຸວຓ຺ຓນິສ຺ເສຓິຍາ ອຕ຺ຖຣຓຏ຺ຐານໂຕ ນິຘິໍ ນີຫຣາເປສິ. ອໂຖ ໂອໂຣຫເນ ນິຘີຕິ ຫຕ຺ຖິກ຺ຂນ຺ຘໂຕ ໂອໂຣຫນຏ຺ຐານໂຕ ນິຘິໍ ນີຫຣາເປສິ. ຈຕູສຸ ມຫາສາເລສູຕິ ຠູມິຍໍ ກຕອຸປຏ຺ຐານຏ຺ຐາເນ ສິຣິສຍນສ຺ສ ຈຕ຺ຕາໂຣ ມຎ຺ຈປາທາ ສາລມຍາ, ເຕສໍ ເຫຏ຺ຐາ ຈຕສ຺ໂສ ນິຘິກຸມ຺ຠິໂຍ ນີຫຣາເປສິ. ສມນ຺ຕາໂຍຊເນ ນິຘີຕິ ໂຍຊນໍ ນາມ ຣຖຍຸຄປມາຓໍ, ສິຣິສຍນສ຺ສ ສມນ຺ຕາ ຣຖຍຸຄປ຺ປມາຓໂຕ ນິຘິໍ ນີຫຣາເປສິ. ທນ຺ຕຄ຺ເຄສຸ ມຫານິຘີຕິ ມງ຺ຄລຫຕ຺ຖິຏ຺ຐາເນ ຕສ຺ສ ທ຺ວິນ຺ນໍ ທນ຺ຕານໍ ອຠິມຸຂຏ຺ຐານໂຕ ¶ ນິຘິໍ ນີຫຣາເປສິ. ວາລຄ຺ເຄສູຕິ ມງ຺ຄລຫຕ຺ຖິຏ຺ຐາເນ ຕສ຺ສ ວາລຘິສມ຺ມຸຂຏ຺ຐານໂຕ ນິຘິໍ ນີຫຣາເປສິ. ເກປຸເກຕິ ເກປຸກໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຸທກໍ, ມງ຺ຄລໂປກ຺ຂຣຓິໂຕ ອຸທກໍ ນີຫຣາເປຕ຺ວາ ນິຘິໍ ທສ຺ເສສິ. ຣຸກ຺ຂຄ຺ເຄສຸ ມຫານິຘີຕິ ອຸຍ຺ຍາເນ ມຫາສາລຣຸກ຺ຂມູເລ ຐິຕມຊ຺ຌນ຺ຫິກສມເຍ ປຣິມຓ຺ຑລາຍ ຣຸກ຺ຂຈ຺ຉາຍາຍ ອນ຺ໂຕ ນິຘິໍ ນີຫຣາເປສິ. ເອວໍ ໂສຬສ ມຫານິຘໂຍ ນີຫຣາເປຕ຺ວາ ‘‘ອຎ຺ຎໍ ກິຎ຺ຈິ ອຕ຺ຖີ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິ. ‘‘ນຕ຺ຖິ ເທວາ’’ຕິ ວທິໍສຸ. ມຫາຊໂນ ຫຏ຺ຐຕຸຏ຺ໂຐ ອໂຫສິ.

ອຖ ຣາຊາ ‘‘ອິທໍ ຘນໍ ທານມຸເຂ ວິກິຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ ນຄຣມຊ຺ເຌ ເຈວ ຈຕູສຸ ນຄຣທ຺ວາເຣສຸ ຈາຕິ ປຎ຺ຈສຸ ຐາເນສຸ ປຎ຺ຈ ທານສາລາໂຍ ກາຣາເປຕ຺ວາ ມຫາທານໍ ປຏ຺ຐເປສິ, ກາລຈມ຺ປານຄຣໂຕ ອຕ຺ຕໂນ ມາຕຣຎ຺ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓຎ຺ຈ ປກ຺ໂກສາເປຕ຺ວາ ມຫນ຺ຕໍ ສກ຺ກາຣໍ ອກາສິ. ຕສ຺ສ ຕຣຸຓຣຊ຺ເຊເຍວ ສກລໍ ວິເທຫຣຏ຺ຐໍ ‘‘ອຣິຏ຺ຐຊນກຣຎ຺ໂຎ ກິຣ ປຸຕ຺ໂຕ ມຫາຊນໂກ ນາມ ຣາຊາ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣຕິ, ໂສ ກິຣ ປຓ຺ຑິໂຕ ອຸປາຍກຸສໂລ, ປສ຺ສິສ຺ສາມ ນ’’ນ຺ຕິ ທສ຺ສນຕ຺ຖາຍ ສງ຺ຂຸຠິຕໍ ອໂຫສິ. ຕໂຕ ຕໂຕ ພຫຸໍ ປຓ຺ຓາກາຣໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອາຄມິໍສຸ, ນາຄຣາປິ ມຫາຉຓໍ ສຊ຺ຊຍິໍສຸ. ຣາຊນິເວສເນ ອຕ຺ຖຣຓາທີນິ ສນ຺ຖຣິຕ຺ວາ ຄນ຺ຘທາມມາລາທາມາທີນິ ໂອສາເຣຕ຺ວາ ວິປ຺ປກິຓ຺ຓລາຊາກຸສຸມວາສຘູມຄນ຺ຘາກາຣໍ ກາເຣຕ຺ວາ ນານປ຺ປກາຣໍ ປານໂຠຊນໍ ອຸປຏ຺ຐາເປສຸໍ. ຣຎ຺ໂຎ ປຓ຺ຓາກາຣຕ຺ຖາຍ ຣຊຕສຸວຓ຺ຓຠາຊນາທີສຸ ອເນກປ຺ປກາຣານິ ຂາທນີຍໂຠຊນີຍມຘຸຜາຓິຕຜລາທີນິ ຄເຫຕ຺ວາ ¶ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ປຣິວາເຣຕ຺ວາ ອຏ຺ຐໍສຸ. ເອກໂຕ ອມຈ຺ຈມຓ຺ຑລໍ ນິສີທິ, ເອກໂຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓຄໂຓ, ເອກໂຕ ເສຏ຺ຐິອາທໂຍ ນິສີທິໍສຸ, ເອກໂຕ ອຸຕ຺ຕມຣູປຘຣາ ນາຏກິຕ຺ຖິໂຍ ນິສີທິໍສຸ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓາປິ ໂສຕ຺ຖິກາເຣນ ມຸຂມງ຺ຄລິການິ ກເຖນ຺ຕິ, ນຈ຺ຈຄີຕາທີສຸ ກຸສລາ ນຈ຺ຈຄີຕາທີນິ ປວຕ຺ຕຍິໍສຸ, ອເນກສຕານິ ຕູຣິຍານິ ¶ ປວຊ຺ຊິໍສູ. ຕທາ ຣາຊນິເວສນໍ ຍຸຄນ຺ຘຣວາຕເວເຄນ ປຫຏາ ສາຄຣກຸຈ຺ຉິ ວິຍ ເອກນິນ຺ນາທໍ ອໂຫສິ. ໂອໂລກິໂຕໂລກິຕຏ຺ຐານໍ ກມ຺ປຕິ.

ອຖ ມຫາສຕ຺ໂຕ ເສຕຈ຺ຉຕ຺ຕສ຺ສ ເຫຏ຺ຐາ ຣາຊາສເນ ນິສິນ຺ໂນວ ສກ຺ກສິຣິສທິສໍ ມຫນ຺ຕໍ ສິຣິວິລາສໍ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ມຫາສມຸທ຺ເທ ກຕວາຍາມໍ ອນຸສ຺ສຣິ. ຕສ຺ສ ‘‘ວີຣິຍໍ ນາມ ກຕ຺ຕພ຺ພຍຸຕ຺ຕກໍ, ສຈາຫໍ ມຫາສມຸທ຺ເທ ¶ ວີຣິຍໍ ນາກຣິສ຺ສໍ, ນ ອິມໍ ສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ອລຠິສ຺ສ’’ນ຺ຕິ ຕໍ ວາຍາມໍ ອນຸສ຺ສຣນ຺ຕສ຺ສ ປີຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ. ໂສ ປີຕິເວເຄນ ອຸທານໍ ອຸທາເນນ຺ໂຕ ອາຫ –

‘‘ອາສີເສເຖວ ປຸຣິໂສ, ນ ນິພ຺ພິນ຺ເທຍ຺ຍ ປຓ຺ຑິໂຕ;

ປສ຺ສາມິ ໂວຫໍ ອຕ຺ຕານໍ, ຍຖາ ອິຈ຺ຉິໍ ຕຖາ ອຫຸ.

‘‘ອາສີເສເຖວ ປຸຣິໂສ, ນ ນິພ຺ພິນ຺ເທຍ຺ຍ ປຓ຺ຑິໂຕ;

ປສ຺ສາມິ ໂວຫໍ ອຕ຺ຕານໍ, ອຸທກາ ຖລມຸພ຺ຠຕໍ.

‘‘ວາຍເມເຖວ ປຸຣິໂສ, ນ ນິພ຺ພິນ຺ເທຍ຺ຍ ປຓ຺ຑິໂຕ;

ປສ຺ສາມິ ໂວຫໍ ອຕ຺ຕານໍ, ຍຖາ ອິຈ຺ຉິໍ ຕຖາ ອຫຸ.

‘‘ວາຍເມເຖວ ປຸຣິໂສ, ນ ນິພ຺ພິນ຺ເທຍ຺ຍ ປຓ຺ຑິໂຕ;

ປສ຺ສາມິ ໂວຫໍ ອຕ຺ຕານໍ, ອຸທກາ ຖລມຸພ຺ຠຕໍ.

‘‘ທຸກ຺ຂູປນີໂຕປິ ນໂຣ ສປຎ຺ໂຎ, ອາສໍ ນ ຉິນ຺ເທຍ຺ຍ ສຸຂາຄມາຍ;

ພຫູ ຫິ ຜສ຺ສາ ອຫິຕາ ຫິຕາ ຈ, ອວິຕກ຺ກິຕາ ມຈ຺ຈຸມຸປພ຺ພຊນ຺ຕິ.

‘‘ອຈິນ຺ຕິຕມ຺ປິ ຠວຕິ, ຈິນ຺ຕິຕມ຺ປິ ວິນສ຺ສຕິ;

ນ ຫິ ຈິນ຺ຕາມຍາ ໂຠຄາ, ອິຕ຺ຖິຍາ ປຸຣິສສ຺ສ ວາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອາສີເສເຖວາຕິ ອາສາເຉທກມ຺ມໍ ອກຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ກມ຺ມໍ ອາສໍ ກໂຣເຖວ. ນ ນິພ຺ພິນ຺ເທຍ຺ຍາຕິ ວີຣິຍໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ນ ນິພ຺ພິນ຺ເທຍ຺ຍ ນ ອລເສຍ຺ຍ. ຍຖາ ອິຈ຺ຉິນ຺ຕິ ຍຖາ ຣາຊຠາວໍ ອິຈ຺ຉິໍ, ຕເຖວ ຣາຊາ ຊາໂຕມ຺ຫິ. ອຸພ຺ຠຕນ຺ຕິ ນີຫຏໍ. ທຸກ຺ຂູປນີໂຕຕິ ກາຍິກເຈຕສິກທຸກ຺ເຂນ ຜຸຏ຺ໂຐປີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຫິຕາ ຫິຕາ ຈາຕິ ທຸກ຺ຂຜສ຺ສາ ອຫິຕາ, ສຸຂຜສ຺ສາ ຫິຕາ. ອວິຕກ຺ກິຕາຕິ ¶ ອວິຕກ຺ກິຕາໂຣ ອຈິນ຺ຕິຕາໂຣ. ອິທໍ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ – ເຕສຸ ຜສ຺ເສສຸ ອຫິຕຜສ຺ເສນ ຜຸຏ຺ຐາ ສຕ຺ຕາ ‘‘ຫິຕຜສ຺ໂສປິ ອຕ຺ຖີຕິ ວີຣິຍໍ ກໂຣນ຺ຕາ ຕໍ ¶ ປາປຸຓນ຺ຕີ’’ຕິ ອຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ວີຣິຍໍ ນ ກໂຣນ຺ຕິ, ເຕ ອິມສ຺ສ ອຕ຺ຖສ຺ສ ອວິຕກ຺ກິຕາໂຣ ຫິຕຜສ຺ສໍ ອລຠິຕ຺ວາວ ມຈ຺ຈຸມຸປພ຺ພຊນ຺ຕິ ມຣຓໍ ປາປຸຓນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ວີຣິຍໍ ກຕ຺ຕພ຺ພເມວາຕິ.

ອຈິນ຺ຕິຕມ຺ປີຕິ ¶ ອິເມສໍ ສຕ຺ຕານໍ ອຈິນ຺ຕິຕມ຺ປິ ໂຫຕິ, ຈິນ຺ຕິຕມ຺ປິ ວິນສ຺ສຕິ. ມຍາປິ ຫິ ‘‘ອຍຸຊ຺ຌິຕ຺ວາວ ຣຊ຺ຊໍ ລຠິສ຺ສາມີ’’ຕິ ອິທໍ ອຈິນ຺ຕິຕໍ, ‘‘ສຸວຓ຺ຓຠູມິໂຕ ຘນໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ຍຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ປິຕຸ ສນ຺ຕກໍ ຣຊ຺ຊໍ ຄຓ຺ຫິສ຺ສາມີ’’ຕິ ປນ ຈິນ຺ຕິຕໍ, ອິທານິ ເມ ຈິນ຺ຕິຕໍ ນຏ຺ຐໍ, ອຈິນ຺ຕິຕໍ ຊາຕໍ. ນ ຫິ ຈິນ຺ຕາມຍາ ໂຠຄາຕິ ອິເມສໍ ສຕ຺ຕານຎ຺ຫິ ໂຠຄາ ຈິນ຺ຕາຍ ອນິປ຺ຜຊ຺ຊນໂຕ ຈິນ຺ຕາມຍາ ນາມ ນ ໂຫນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ວີຣິຍເມວ ກຕ຺ຕພ຺ພໍ. ວີຣິຍວໂຕ ຫິ ອຈິນ຺ຕິຕມ຺ປິ ໂຫຕີຕິ.

ໂສ ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ທສ ຣາຊຘມ຺ເມ ອໂກເປຕ຺ວາ ຘມ຺ເມນ ສເມນ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣສິ, ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ເຘ ຈ ອຸປຏ຺ຐາສິ. ອປຣຠາເຄ ສີວລິເທວີ ຘຎ຺ຎປຸຎ຺ຎລກ຺ຂຓສມ຺ປນ຺ນໍ ປຸຕ຺ຕໍ ວິຊາຍິ, ‘‘ທີຆາວຸກຸມາໂຣ’’ຕິສ຺ສ ນາມໍ ກຣິໍສຸ. ຕສ຺ສ ວຍປ຺ປຕ຺ຕສ຺ສ ຣາຊາ ອຸປຣຊ຺ຊໍ ທຕ຺ວາ ສຕ຺ຕວສ຺ສສຫສ຺ສານິ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣສິ. ໂສ ເອກທິວສໍ ອຸຍ຺ຍານປາເລນ ຜລາຜເລສຸ ເຈວ ນານາປຸປ຺ເຜສຸ ຈ ອາຠເຕສຸ ຕານິ ທິສ຺ວາ ຕຸຏ຺ໂຐ ຫຸຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ສມ຺ມານໍ ກາເຣຕ຺ວາ ‘‘ສມ຺ມ ອຸຍ຺ຍານປາລ, ອຫໍ ອຸຍ຺ຍານໍ ປສ຺ສິສ຺ສາມິ, ຕ຺ວໍ ອລງ຺ກໂຣຫິ ນ’’ນ຺ຕິ ອາຫ. ໂສ ‘‘ສາຘຸ, ເທວາ’’ຕິ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິຕ຺ວາ ຕຖາ ກຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ປຏິເວເທສິ. ໂສ ຫຕ຺ຖິກ຺ຂນ຺ຘວຣຄໂຕ ມຫນ຺ເຕນ ປຣິວາເຣນ ນຄຣາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ອຸຍ຺ຍານທ຺ວາຣໍ ປາປຸຓິ. ຕຕ຺ຣ ຈ ທ຺ເວ ອມ຺ພາ ອຕ຺ຖິ ນີໂລຠາສາ. ເອໂກ ອຜໂລ, ເອໂກ ຜລຘໂຣ. ໂສ ປນ ອຕິມຘຸໂຣ, ຣຎ຺ຎາ ອຄ຺ຄຜລສ຺ສ ອປຣິຠຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ຕໂຕ ໂກຈິ ຜລໍ ຄເຫຕຸໍ ນ ອຸສ຺ສຫຕິ. ຣາຊາ ຫຕ຺ຖິກ຺ຂນ຺ຘວຣຄໂຕວ ຕໂຕ ເອກໍ ຜລໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປຣິຠຸຎ຺ຊິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຊິວ຺ຫຄ຺ເຄ ຐປິຕມຕ຺ຕເມວ ທິພ຺ໂພຊໍ ວິຍ ອຸປຏ຺ຐາສິ. ໂສ ‘‘ນິວຕ຺ຕນກາເລ ພຫູ ຂາທິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕສິ. ‘‘ຣຎ຺ຎາ ອຄ຺ຄຜລໍ ປຣິຠຸຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ ອຸປຣາຊານໍ ອາທິໍ ກຕ຺ວາ ອນ຺ຕມໂສ ຫຕ຺ຖິເມຓ຺ຑອສ຺ສເມຓ຺ຑາທໂຍປິ ຜລໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປຣິຠຸຎ຺ຊິໍສຸ. ອຎ຺ເຎ ຜລໍ ອລຠນ຺ຕາ ທຓ຺ເຑຫິ ສາຂໍ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ນິປຓ຺ຓມກໍສຸ. ຣຸກ຺ໂຂ ໂອຠຄ຺ຄວິຠຄ຺ໂຄ ອຏ຺ຐາສິ, ອິຕໂຣ ປນ ມຓິປພ຺ພໂຕ ວິຍ ວິລາສມາໂນ ຐິໂຕ.

ຣາຊາ ອຸຍ຺ຍານາ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ຕໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ອິທໍ ກິ’’ນ຺ຕິ ອມຈ຺ເຈ ປຸຈ຺ຉຕິ. ‘‘ເທເວນ ອຄ຺ຄຜລໍ ປຣິຠຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ມຫາຊເນນ ວິລຸມ຺ປິໂຕ ເທວາ’’ຕິ ອາຫໍສຸ. ‘‘ກິໍ ນຸ ໂຂ ຠເຓ, ອິມສ຺ສ ¶ ປນ ເນວ ປຕ຺ຕໍ, ນ ວຓ຺ໂຓ ຂີໂຓ’’ຕິ? ‘‘ນິປ຺ຜລຕາຍ ນ ຂີໂຓ, ເທວາ’’ຕິ. ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊາ ສໍເວຄໍ ປຏິລຠິຕ຺ວາ ¶ ‘‘ອຍໍ ຣຸກ຺ໂຂ ນິປ຺ຜລຕາຍ ¶ ນີໂລຠາໂສ ຐິໂຕ, ອຍໍ ປນ ສຜລຕາຍ ໂອຠຄ຺ຄວິຠຄ຺ໂຄ ຐິໂຕ. ອິທມ຺ປິ ຣຊ຺ຊໍ ສຜລຣຸກ຺ຂສທິສໍ, ປພ຺ພຊ຺ຊາ ປນ ນິປ຺ຜລຣຸກ຺ຂສທິສາ. ສກິຎ຺ຈນສ຺ເສວ ຠຍໍ, ນາກິຎ຺ຈນສ຺ສ. ຕສ຺ມາ ອຫໍ ຜລຣຸກ຺ໂຂ ວິຍ ອຫຸຕ຺ວາ ນິປ຺ຜລຣຸກ຺ຂສທິໂສ ຠວິສ຺ສາມິ, ອິມໍ ສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ຈຊິຕ຺ວາ ນິກ຺ຂມ຺ມ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມີ’’ຕິ ທຬ຺ຫໍ ສມາທານໍ ກຕ຺ວາ ມນໍ ອຘິຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ນຄຣໍ ປວິສິຕ຺ວາ ປາສາທທ຺ວາເຣ ຐິໂຕວ ເສນາປຕິໍ ປກ຺ໂກສາເປຕ຺ວາ ‘‘ມຫາເສນາປຕິ, ອຊ຺ຊ ເມ ປຏ຺ຐາຍ ຠຕ຺ຕຫາຣກຎ຺ເຈວ ມຸໂຂທກທນ຺ຕກຏ຺ຐທາຍກຎ຺ຈ ເອກໍ ອຸປຏ຺ຐາກໍ ຐເປຕ຺ວາ ອຎ຺ເຎ ມໍ ທຏ຺ຐຸໍ ມາ ລຠນ຺ຕຸ, ໂປຣາຓກວິນິຈ຺ຉຍາມຈ຺ເຈ ຄເຫຕ຺ວາ ຣຊ຺ຊໍ ອນຸສາສຖ, ອຫໍ ອິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ອຸປຣິປາສາທຕເລ ສມຓຘມ຺ມໍ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ປາສາທມາຣຸຍ຺ຫ ເອກໂກວ ສມຓຘມ຺ມໍ ອກາສິ. ເອວໍ ຄເຕ ກາເລ ມຫາຊໂນ ຣາຊງ຺ຄເຓ ສນ຺ນິປຕິຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ຕໍ ອທິສ຺ວາ ‘‘ນ ໂນ ຣາຊາ ໂປຣາຓໂກ ວິຍ ໂຫຕີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຄາຖາທ຺ວຍມາຫ –

‘‘ອໂປຣາຓໍ ວຕ ໂຠ ຣາຊາ, ສພ຺ພຠຸມ຺ໂມ ທິສມ຺ປຕິ;

ນຊ຺ຊ ນຈ຺ເຈ ນິສາເມຕິ, ນ ຄີເຕ ກຸຣຸເຕ ມໂນ.

‘‘ນ ມິເຄ ນປິ ອຸຍ຺ຍາເນ, ນປິ ຫໍເສ ອຸທິກ຺ຂຕິ;

ມູໂຄວ ຕຸຓ຺ຫິມາສີໂນ, ນ ອຕ຺ຖມນຸສາສຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ມິເຄຕິ ສພ຺ພສງ຺ຄາຫິກວຈນໍ, ປຸພ຺ເພ ຫຕ຺ຖີ ຍຸຊ຺ຌາເປຕິ, ເມຓ຺ເຑ ຍຸຊ຺ຌາເປຕິ, ອຊ຺ຊ ເຕປິ ນ ໂອໂລເກຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຸຍ຺ຍາເນຕິ ອຸຍ຺ຍານກີຬມ຺ປິ ນານຸໂຠຕິ. ຫໍເສຕິ ປຎ຺ຈປທຸມສຎ຺ຉນ຺ນາສຸ ອຸຍ຺ຍານໂປກ຺ຂຣຓີສຸ ຫໍສຄຓໍ ນ ໂອໂລເກຕິ. ມູໂຄວາຕິ ຠຕ຺ຕຫາຣກຎ຺ຈ ອຸປຏ຺ຐາກຎ຺ຈ ປຸຈ຺ຉິໍສຸ ‘‘ໂຠ ຣາຊາ, ຕຸມ຺ເຫຫິ ສທ຺ຘິໍ ກິຎ຺ຈິ ອຕ຺ຖໍ ມນ຺ເຕຕີ’’ຕິ. ເຕ ‘‘ນ ມນ຺ເຕຕີ’’ຕິ ວທິໍສຸ. ຕສ຺ມາ ເອວມາຫໍສຸ.

ຣາຊາ ກາເມສຸ ອນລ຺ລີຍນ຺ເຕນ ວິເວກນິນ຺ເນນ ຈິຕ຺ເຕນ ອຕ຺ຕໂນ ກຸລູປກປຈ຺ເຈກພຸທ຺ເຘ ອນຸສ຺ສຣິຕ຺ວາ ‘‘ໂກ ນຸ ໂຂ ເມ ເຕສໍ ສີລາທິຄຸຓຍຸຕ຺ຕານໍ ອກິຎ຺ຈນານໍ ວສນຏ຺ຐານໍ ອາຈິກ຺ຂິສ຺ສຕີ’’ຕິ ຕີຫິ ຄາຖາຫິ ອຸທານໍ ອຸທາເນສິ –

‘‘ສຸຂກາມາ ¶ ຣໂຫສີລາ, ວຘພນ຺ຘາ ອຸປາຣຕາ;

ກສ຺ສ ນຸ ອຊ຺ຊ ອາຣາເມ, ທຫຣາ ວຸທ຺ຘາ ຈ ອຈ຺ຉເຣ.

‘‘ອຕິກ຺ກນ຺ຕວນຖາ ¶ ¶ ຘີຣາ, ນໂມ ເຕສໍ ມເຫສິນໍ;

ເຍ ອຸສ຺ສຸກມ຺ຫິ ໂລກມ຺ຫິ, ວິຫຣນ຺ຕິ ມນຸສ຺ສຸກາ.

‘‘ເຕ ເຉຕ຺ວາ ມຈ຺ຈຸໂນ ຊາລໍ, ຕຕໍ ມາຍາວິໂນ ທຬ຺ຫໍ;

ຉິນ຺ນາລຍຕ຺ຕາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ໂກ ເຕສໍ ຄຕິມາປເຍ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສຸຂກາມາຕິ ນິພ຺ພານສຸຂກາມາ. ຣໂຫສີລາຕິ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນສີລາ ນ ອຕ຺ຕໂນ ຄຸຓປ຺ປກາສນາ. ທຫຣາ ວຸຑ຺ຒາ ຈາຕິ ທຫຣາ ເຈວ ມຫລ຺ລກາ ຈ. ອຈ຺ຉເຣຕິ ວສນ຺ຕິ.

ຕສ຺ເສວໍ ເຕສໍ ຄຸເຓ ອນຸສ຺ສຣນ຺ຕສ຺ສ ມຫຕີ ປີຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ. ອຖ ມຫາສຕ຺ໂຕ ປລ຺ລງ຺ກໂຕ ອຸຏ຺ຐາຍ ອຸຕ຺ຕຣສີຫປຎ຺ຊຣໍ ວິວຣິຕ຺ວາ ອຸຕ຺ຕຣທິສາຠິມຸໂຂ ສິຣສິ ອຎ຺ຊລິໍ ປຕິຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ‘‘ເອວຣູເປຫິ ຄຸເຓຫິ ສມນ຺ນາຄຕາ ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘາ’’ຕິ ນມສ຺ສມາໂນ ‘‘ອຕິກ຺ກນ຺ຕວນຖາ’’ຕິອາທິມາຫ. ຕຕ຺ຖ ອຕິກ຺ກນ຺ຕວນຖາຕິ ປຫີນຕຓ຺ຫາ. ມເຫສິນນ຺ຕິ ມຫນ຺ເຕ ສີລກ຺ຂນ຺ຘາທໂຍ ຄຸເຓ ເອສິຕ຺ວາ ຐິຕານໍ. ອຸສ຺ສຸກມ຺ຫີຕິ ຣາຄາທີຫິ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ອາປນ຺ເນ ໂລກສ຺ມິໍ. ມຈ຺ຈຸໂນ ຊາລນ຺ຕິ ກິເລສມາເຣນ ປສາຣິຕໍ ຕຓ຺ຫາຊາລໍ. ຕຕໍ ມາຍາວິໂນຕິ ອຕິມາຍາວິໂນ. ໂກ ເຕສໍ ຄຕິມາປເຍຕິ ໂກ ມໍ ເຕສໍ ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘານໍ ນິວາສຏ຺ຐານໍ ປາເປຍ຺ຍ, ຄເຫຕ຺ວາ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍາຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ຕສ຺ສ ປາສາເທເຍວ ສມຓຘມ຺ມໍ ກໂຣນ຺ຕສ຺ສ ຈຕ຺ຕາໂຣ ມາສາ ອຕີຕາ. ອຖສ຺ສ ອຕິວິຍ ປພ຺ພຊ຺ຊາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ນມິ, ອຄາຣໍ ໂລກນ຺ຕຣິກນິຣໂຍ ວິຍ ຂາຍິ, ຕໂຍ ຠວາ ອາທິຕ຺ຕາ ວິຍ ອຸປຏ຺ຐຫິໍສຸ. ໂສ ປພ຺ພຊ຺ຊາຠິມຸເຂນ ຈິຕ຺ເຕນ ‘‘ກທາ ນຸ ໂຂ ອິມໍ ສກ຺ກຠວນໍ ວິຍ ອລງ຺ກຕປ຺ປຏິຍຕ຺ຕໍ ມິຖິລໍ ປຫາຍ ຫິມວນ຺ຕໍ ປວິສິຕ຺ວາ ປພ຺ພຊິຕເວສຄຫຓກາໂລ ມຍ຺ຫໍ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ມິຖິລວຓ຺ຓນໍ ນາມ ອາຣຠິ –

‘‘ກທາຫໍ ¶ ມິຖິລໍ ຜີຕໍ, ວິຠຕ຺ຕໍ ຠາຄໂສ ມິຕໍ;