📜
ນໂມ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອຣຫໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ
ຂຸທ຺ທກນິກາເຍ
ຊາຕກປາຬິ
(ທຸຕິໂຍ ຠາໂຄ)
໑໗. ຈຕ຺ຕາລີສນິປາໂຕ
໕໒໑. ເຕສກຸຓຊາຕກໍ (໑)
‘‘ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ¶ ¶ ¶ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມິ, ສກຸຓ ຠທ຺ທມຕ຺ຖຸ ເຕ;
ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣຕຸກາເມນ, ກິໍ ສຸ ກິຈ຺ຈໍ ກຕໍ ວຣໍ’’.
‘‘ຈິຣສ຺ສໍ ວຕ ມໍ ຕາໂຕ, ກໍໂສ ພາຣາຓສິຄ຺ຄໂຫ;
ປມຕ຺ໂຕ ອປ຺ປມຕ຺ຕໍ ມໍ, ປິຕາ ປຸຕ຺ຕໍ ອໂຈທຍິ.
‘‘ປຐເມເນວ ວິຕຖໍ, ໂກຘໍ ຫາສໍ ນິວາຣເຍ;
ຕໂຕ ກິຈ຺ຈານິ ກາເຣຍ຺ຍ, ຕໍ ວຕໍ ອາຫຸ ຂຕ຺ຕິຍ.
‘‘ຍໍ ¶ ຕ຺ວໍ ຕາຕ ຕໂປກມ຺ມໍ [ຕເປ ກມ຺ມໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ປຸພ຺ເພ ກຕມສໍສຍໍ;
ຣຕ຺ໂຕ ທຸຏ຺ໂຐ ຈ ຍໍ ກຍິຣາ, ນ ຕໍ ກຍິຣາ ຕໂຕ ປຸນ [ປຸນໍ (ປີ.)].
‘‘ຂຕ຺ຕິຍສ຺ສ ປມຕ຺ຕສ຺ສ, ຣຏ຺ຐສ຺ມິໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒນ;
ສພ຺ເພ ໂຠຄາ ວິນສ຺ສນ຺ຕິ, ຣຎ຺ໂຎ ຕໍ ວຸຈ຺ຈເຕ ອຆໍ.
‘‘ສິຣີ ຕາຕ ອລກ຺ຂີ ຈ [ສິຣີ ຈ ຕາຕ ລກ຺ຂີ ຈ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ປຸຈ຺ຉິຕາ ເອຕທພ຺ຣວຸໍ;
ອຸຏ຺ຐານ [ອຸຏ຺ຐາເນ (ສ຺ຍາ.)] ວີຣິເຍ ໂປເສ, ຣມາຫໍ ອນຸສູຍເກ.
‘‘ອຸສູຍເກ ¶ ທຸຫທເຍ, ປຸຣິເສ ກມ຺ມທຸສ຺ສເກ;
ກາລກຓ຺ຓີ ມຫາຣາຊ, ຣມຕິ [ຣມາຕິ (ກ.)] ຈກ຺ກຠຎ຺ຊນີ.
‘‘ໂສ ຕ຺ວໍ ສພ຺ເພສຸ ສຸຫທໂຍ [ໂສ ຕ຺ວໍ ສພ຺ເພສໍ ສຸຫທໂຍ (ສ຺ຍາ. ປີ.), ໂສ ຕ຺ວໍ ສພ຺ເພ ສຸຫທໂຍ (ກ.)], ສພ຺ເພສໍ ຣກ຺ຂິໂຕ ຠວ;
ອລກ຺ຂິໍ ນຸທ ມຫາຣາຊ, ລກ຺ຂ຺ຍາ ຠວ ນິເວສນໍ.
‘‘ສ ¶ ລກ຺ຂີຘິຕິສມ຺ປນ຺ໂນ, ປຸຣິໂສ ຫິ ມຫຄ຺ຄໂຕ;
ອມິຕ຺ຕານໍ ກາສິປຕິ, ມູລໍ ອຄ຺ຄຎ຺ຈ ຉິນ຺ທຕິ.
‘‘ສກ຺ໂກປິ ຫິ ຠູຕປຕິ, ອຸຏ຺ຐາເນ ນປ຺ປມຊ຺ຊຕິ;
ສ ກລ຺ຍາເຓ ຘິຕິໍ ກຕ຺ວາ, ອຸຏ຺ຐາເນ ກຸຣຸເຕ ມໂນ.
‘‘ຄນ຺ຘພ຺ພາ ປິຕໂຣ ເທວາ, ສາຊີວາ [ສຎ຺ຊີວາ (ປີ.)] ໂຫນ຺ຕິ ຕາທິໂນ;
ອຸຏ຺ຐາຫໂຕ [ອຸຏ຺ຐຫໂຕ (ສ຺ຍາ. ປີ.)] ອປ຺ປມຊ຺ຊໂຕ [ມປ຺ປມຊ຺ຊໂຕ (ກ.)], ອນຸຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ເທວຕາ.
‘‘ໂສ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ອກ຺ກຸທ຺ໂຘ [ອກ຺ກຸຏ຺ໂຐ (ປີ.)], ຕາຕ ກິຈ຺ຈານິ ກາຣຍ;
ວາຍມສ຺ສຸ ຈ ກິຈ຺ເຈສຸ, ນາລໂສ ວິນ຺ທເຕ ສຸຂໍ.
‘‘ຕຕ຺ເຖວ ເຕ ວຕ຺ຕປທາ, ເອສາວ [ເອສາ ຈ (ປີ.)] ອນຸສາສນີ;
ອລໍ ມິຕ຺ເຕ ສຸຂາເປຕຸໍ, ອມິຕ຺ຕານໍ ທຸຂາຍ [ທຸກ຺ຂາຍ (ປີ.)] ຈ’’.
‘‘ສກ຺ຂິສິ ຕ຺ວໍ [ສກ຺ຂີ ຕຸວໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ກຸຓ຺ຑລິນິ, ມຎ຺ຎສິ ຂຕ຺ຕພນ຺ຘຸນິ [ຂຕ຺ຕິຍພນ຺ຘຸນີ (ປີ.)];
ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣຕຸກາເມນ, ກິໍ ສຸ ກິຈ຺ຈໍ ກຕໍ ວຣໍ’’.
‘‘ທ຺ເວວ ຕາຕ ປທການິ, ຍຕ຺ຖ [ເຍສຸ (ປີ.)] ສພ຺ພໍ ປຕິຏ຺ຐິຕໍ;
ອລທ຺ຘສ຺ສ ຈ ໂຍ ລາໂຠ, ລທ຺ຘສ຺ສ ຈານຸຣກ຺ຂຓາ.
‘‘ອມຈ຺ເຈ ຕາຕ ຊານາຫິ, ຘີເຣ ອຕ຺ຖສ຺ສ ໂກວິເທ;
ອນກ຺ຂາ ກິຕເວ ຕາຕ, ອໂສຓ຺ເຑ ອວິນາສເກ.
‘‘ໂຍ ຈ ຕໍ ຕາຕ ຣກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຘນໍ ຍຎ຺ເຈວ ເຕ ສິຍາ;
ສູໂຕວ ຣຖໍ ສງ຺ຄຓ຺ເຫ, ໂສ ເຕ ກິຈ຺ຈານິ ກາຣເຍ.
‘‘ສຸສງ຺ຄຫິຕນ຺ຕຊໂນ, ສຍໍ ວິຕ຺ຕໍ ອເວກ຺ຂິຍ;
ນິຘິຎ຺ຈ ອິຓທານຎ຺ຈ, ນ ກເຣ ປຣປຕ຺ຕິຍາ.
‘‘ສຍໍ ¶ ¶ ອາຍໍ ¶ ວຍໍ [ອາຍວຍໍ (ປີ.)] ຊຎ຺ຎາ, ສຍໍ ຊຎ຺ຎາ ກຕາກຕໍ;
ນິຄ຺ຄຓ຺ເຫ ນິຄ຺ຄຫາຣຫໍ, ປຄ຺ຄຓ຺ເຫ ປຄ຺ຄຫາຣຫໍ.
‘‘ສຍໍ ຊານປທໍ ອຕ຺ຖໍ, ອນຸສາສ ຣເຖສຠ;
ມາ ເຕ ອຘມ຺ມິກາ ຍຸຕ຺ຕາ, ຘນໍ ຣຏ຺ຐຎ຺ຈ ນາສຍຸໍ.
‘‘ມາ ຈ ເວເຄນ ກິຈ຺ຈານິ, ກໂຣສິ [ກາເຣສິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ກາຣເຍສິ ວາ;
ເວຄສາ ຫິ ກຕໍ ກມ຺ມໍ, ມນ຺ໂທ ປຈ຺ຉານຸຕປ຺ປຕິ.
‘‘ມາ ເຕ ອຘິສເຣ ມຸຎ຺ຈ, ສຸພາຬ຺ຫມຘິໂກຘິຕໍ [ໂກປິຕໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)];
ໂກຘສາ ຫິ ພຫູ ຜີຕາ, ກຸລາ ອກຸລຕໍ ຄຕາ.
‘‘ມາ ຕາຕ ອິສ຺ສໂຣມ຺ຫີຕິ, ອນຕ຺ຖາຍ ປຕາຣຍິ;
ອິຕ຺ຖີນໍ ປຸຣິສານຎ຺ຈ, ມາ ເຕ ອາສິ ທຸຂຸທ຺ຣໂຍ.
‘‘ອເປຕໂລມຫໍສສ຺ສ, ຣຎ຺ໂຎ ກາມານຸສາຣິໂນ;
ສພ຺ເພ ໂຠຄາ ວິນສ຺ສນ຺ຕິ, ຣຎ຺ໂຎ ຕໍ ວຸຈ຺ຈເຕ ອຆໍ.
‘‘ຕຕ຺ເຖວ ເຕ ວຕ຺ຕປທາ, ເອສາວ ອນຸສາສນີ;
ທກ຺ຂສ຺ສຸທານິ ປຸຎ຺ຎກໂຣ, ອໂສຓ຺ໂຑ ອວິນາສໂກ;
ສີລວາສ຺ສຸ [ສີລວາສ຺ສ (ຏີກາ)] ມຫາຣາຊ, ທຸສ຺ສີໂລ ວິນິປາຕິໂກ’’ [ວິນິປາຕໂກ (ປີ.)].
‘‘ອປຸຈ຺ຉິມ຺ຫ ໂກສິຍໂຄຕ຺ຕໍ [ອປຸຈ຺ຉິມ຺ຫາ ໂກສິຍໂຄຕ຺ຕໍ (ສ຺ຍາ.), ອປຸຈ຺ຉມ຺ຫາປິ ໂກສິກໍ (ປີ.)], ກຸຓ຺ຑລິນິໍ ຕເຖວ ຈ;
ຕ຺ວໍ ທານິ ວເທຫິ ຊມ຺ພຸກ [ຊມ຺ພຸກ ຕ຺ວໍ ທານິ ວເທຫິ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ພລານໍ ພລມຸຕ຺ຕມໍ’’.
‘‘ພລໍ ປຎ຺ຈວິຘໍ ໂລເກ, ປຸຣິສສ຺ມິໍ ມຫຄ຺ຄເຕ;
ຕຕ຺ຖ ພາຫຸພລໍ ນາມ, ຈຣິມໍ ວຸຈ຺ຈເຕ ພລໍ.
‘‘ໂຠຄພລຎ຺ຈ ທີຆາວຸ, ທຸຕິຍໍ ວຸຈ຺ຈເຕ ພລໍ;
ອມຈ຺ຈພລຎ຺ຈ ¶ ທີຆາວຸ, ຕຕິຍໍ ວຸຈ຺ຈເຕ ພລໍ.
‘‘ອຠິຊຈ຺ຈພລໍ ເຈວ, ຕໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ ອສໍສຍໍ;
ຍານິ ເຈຕານິ ສພ຺ພານິ, ອຘິຄຓ຺ຫາຕິ ປຓ຺ຑິໂຕ.
‘‘ຕໍ ພລານໍ ພລໍ ເສຏ຺ຐໍ, ອຄ຺ຄໍ ປຎ຺ຎາພໍ ພລໍ [ວຣໍ (ສີ.)];
ປຎ຺ຎາພເລນຸປຕ຺ຖທ຺ໂຘ, ອຕ຺ຖໍ ວິນ຺ທຕິ ປຓ຺ຑິໂຕ.
‘‘ອປິ ¶ ເຈ ລຠຕິ ມນ຺ໂທ, ຜີຕໍ ຘຣຓິມຸຕ຺ຕມໍ;
ອກາມສ຺ສ ປສຍ຺ຫໍ ວາ, ອຎ຺ໂຎ ຕໍ ປຏິປຊ຺ຊຕິ.
‘‘ອຠິຊາໂຕປິ ເຈ ໂຫຕິ, ຣຊ຺ຊໍ ລທ຺ຘານ ຂຕ຺ຕິໂຍ;
ທຸປ຺ປຎ຺ໂຎ ຫິ ກາສິປຕິ, ສພ຺ເພນປິ ນ ຊີວຕິ.
‘‘ປຎ຺ຎາວ ¶ ສຸຕໍ ວິນິຈ຺ຉິນີ [ປຎ຺ຎາ ສຸຕວິນິຈ຺ຉິນີ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ປຎ຺ຎາ ກິຕ຺ຕິ ສິໂລກວຑ຺ຒນີ [ວທ຺ຘນີ (ປີ.)];
ປຎ຺ຎາສຫິໂຕ ນໂຣ ອິຘ, ອປິ ທຸກ຺ເຂ ສຸຂານິ ວິນ຺ທຕິ.
‘‘ປຎ຺ຎຎ຺ຈ ໂຂ ອສຸສ຺ສູສໍ, ນ ໂກຈິ ອຘິຄຈ຺ຉຕິ;
ພຫຸສ຺ສຸຕໍ ອນາຄມ຺ມ, ຘມ຺ມຏ຺ຐໍ ອວິນິພ຺ຠຸຊໍ.
‘‘ໂຍ ຈ ຘມ຺ມວິຠງ຺ຄຎ຺ຎູ [ໂຍ ຘມ຺ມຎ຺ຈ ວິຠາຄຎ຺ຎູ (ປີ.)], ກາລຸຏ຺ຐາຍີ ມຕນ຺ທິໂຕ;
ອນຸຏ຺ຐຫຕິ ກາເລນ, ກມ຺ມຜລໍ ຕສ຺ສ ອິຊ຺ຌຕິ [ກມ຺ມຜລໍ ຕສ຺ສິຊ຺ຌຕິ, ຜລໍ ຕສ຺ສ ສມິຊ຺ຌຕິ (ກ.)].
‘‘ອນາຍຕນ [ນາ’ນາຍຕນ (ປີ.)] ສີລສ຺ສ, ອນາຍຕນ [ນາ’ນາຍຕນ (ປີ.)] ເສວິໂນ;
ນ ນິພ຺ພິນ຺ທິຍກາຣິສ຺ສ, ສມ຺ມທຕ຺ໂຖ ວິປຈ຺ຈຕິ.
‘‘ອຊ຺ຌຕ຺ຕຎ຺ຈ ປຍຸຕ຺ຕສ຺ສ, ຕຖາຍຕນເສວິໂນ;
ອນິພ຺ພິນ຺ທິຍກາຣິສ຺ສ, ສມ຺ມທຕ຺ໂຖ ວິປຈ຺ຈຕິ.
‘‘ໂຍຄປ຺ປໂຍຄສງ຺ຂາຕໍ, ສມ຺ຠຕສ຺ສານຸຣກ຺ຂຓໍ;
ຕານິ ¶ ຕ຺ວໍ ຕາຕ ເສວສ຺ສຸ, ມາ ອກມ຺ມາຍ ຣນ຺ຘຍິ;
ອກມ຺ມຸນາ ຫິ ທຸມ຺ເມໂຘ, ນຬາຄາຣໍວ ສີທຕິ’’.
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ມາຕາປິຕູສຸ ຂຕ຺ຕິຍ;
ອິຘ ຘມ຺ມໍ ຈຣິຕ຺ວານ, ຣາຊ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສສິ.
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ປຸຕ຺ຕທາເຣສຸ ຂຕ຺ຕິຍ;
ອິຘ ຘມ຺ມໍ ຈຣິຕ຺ວານ, ຣາຊ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສສິ.
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ມິຕ຺ຕາມຈ຺ເຈສຸ ຂຕ຺ຕິຍ;
ອິຘ ຘມ຺ມໍ ຈຣິຕ຺ວານ, ຣາຊ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສສິ.
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ວາຫເນສຸ ພເລສຸ ຈ;
ອິຘ ຘມ຺ມໍ ຈຣິຕ຺ວານ, ຣາຊ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສສິ.
‘‘ຘມ຺ມໍ ¶ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ຄາເມສຸ ນິຄເມສຸ ຈ…ເປ….
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ຣຏ຺ເຐສຸ [ຣຏ຺ເຐ (ປີ.)] ຊນປເທສຸ ຈ…ເປ….
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ສມຓ [ສມເຓ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ພ຺ຣາຫ຺ມເຓສຸ ຈ…ເປ….
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ມິຄປກ຺ຂີສຸ ຂຕ຺ຕິຍ;
ອິຘ ຘມ຺ມໍ ຈຣິຕ຺ວານ, ຣາຊ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສສິ.
‘‘ຘມ຺ມໍ ¶ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ຘມ຺ໂມ ຈິຓ຺ໂຓ ສຸຂາວໂຫ [ຘມ຺ໂມ ສຸຈິຓ຺ໂຓ ສຸຂມາວຫຕິ (ກ.)];
ອິຘ ຘມ຺ມໍ ຈຣິຕ຺ວານ, ຣາຊ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສສິ.
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ສອິນ຺ທາ [ອິນ຺ໂທ (ປີ.), ສິນ຺ທາ (ກ.)] ເທວາ ສພ຺ຣຫ຺ມກາ;
ສຸຈິຓ຺ເຓນ ທິວໍ ປຕ຺ຕາ, ມາ ຘມ຺ມໍ ຣາຊ ປາມໂທ [ປມາໂທ (ປີ. ກ.)].
‘‘ຕຕ຺ເຖວ ¶ ເຕ [ເວເຕ (ປີ.)] ວຕ຺ຕປທາ, ເອສາວ [ເອສາ ຈ (ປີ.)] ອນຸສາສນີ;
ສປ຺ປຎ຺ຎເສວີ ກລ຺ຍາຓີ, ສມຕ຺ຕໍ ສາມ [ສາມໍ (ກ.)] ຕໍ ວິທູ’’ຕິ.
ເຕສກຸຓຊາຕກໍ ປຐມໍ.
໕໒໒. ສຣຠງ຺ຄຊາຕກໍ (໒)
‘‘ອລງ຺ກຕາ ກຸຓ຺ຑລິໂນ ສຸວຕ຺ຖາ, ເວຬຸຣິຍມຸຕ຺ຕາຖຣຸຂຄ຺ຄພນ຺ຘາ [ພທ຺ຘາ (ປີ.)];
ຣເຖສຠາ ຕິຏ຺ຐຖ ເກ ນຸ ຕຸມ຺ເຫ, ກຖໍ ໂວ ຊານນ຺ຕິ ມນຸສ຺ສໂລເກ’’.
‘‘ອຫມຏ຺ຐໂກ ຠີມຣໂຖ ປນາຍໍ, ກາລິງ຺ຄຣາຊາ ປນ ອຸຄ຺ຄໂຕຍໍ [ອຸຄ຺ຄໂຕ ອຍໍ (ປີ.), ອຸຄ຺ຄຕາຍໍ (ກ.)];
ສຸສຎ຺ຎຕານໍ ອິສີນໍ [ສຸສຎ຺ຎຕານິສິນໍ (ປີ.)] ທສ຺ສນາຍ, ອິຘາຄຕາ ປຸຈ຺ຉິຕາເຍມ຺ຫ ປຎ຺ເຫ’’.
‘‘ເວຫາຍສໍ ¶ ຕິຏ຺ຐສິ [ຕິຏ຺ຐຕິ (ປີ.)] ອນ຺ຕລິກ຺ເຂ, ປຖທ຺ຘຸໂນ ປນ຺ນຣເສວ ຈນ຺ໂທ;
ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຍກ຺ຂ ມຫານຸຠາວ, ກຖໍ ຕໍ ຊານນ຺ຕິ ມນຸສ຺ສໂລເກ’’.
‘‘ຍມາຫຸ ເທເວສຸ ສຸຊມ຺ປຕີຕິ, ມຆວາຕິ ¶ ຕໍ ອາຫຸ ມນຸສ຺ສໂລເກ;
ສ ເທວຣາຊາ ອິທມຊ຺ຊ ປຕ຺ໂຕ, ສຸສຎ຺ຎຕານໍ ອິສີນໍ ທສ຺ສນາຍ’’.
‘‘ທູເຣ ສຸຕາ ໂນ ອິສໂຍ ສມາຄຕາ, ມຫິທ຺ຘິກາ ອິທ຺ຘິຄຸຓູປປນ຺ນາ;
ວນ຺ທາມິ ເຕ ອຍິເຣ ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ, ເຍ ຊີວໂລເກຕ຺ຖ ມນຸສ຺ສເສຏ຺ຐາ’’.
ຄນ຺ໂຘ ອິສີນໍ ຈິຣທິກ຺ຂິຕານໍ [ທກ຺ຂິຕານໍ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ກາຍາ ຈຸໂຕ ຄຈ຺ຉຕິ ມາລຸເຕນ;
ອິໂຕ ປຏິກ຺ກມ຺ມ ສຫສ຺ສເນຕ຺ຕ, ຄນ຺ໂຘ ອິສີນໍ ອສຸຈິ ເທວຣາຊ’’.
‘‘ຄນ຺ໂຘ ອິສີນໍ ຈິຣທິກ຺ຂິຕານໍ, ກາຍາ ຈຸໂຕ ຄຈ຺ຉຕຸ ມາລຸເຕນ;
ວິຈິຕ຺ຣປຸປ຺ຜໍ ສຸຣຠິໍວ ມາລໍ, ຄນ຺ຘຎ຺ຈ ເອຕໍ ປາຏິກງ຺ຂາມ ຠນ຺ເຕ;
ນ ເຫຕ຺ຖ ເທວາ ປຏິກ຺ກູລສຎ຺ຎິໂນ’’.
‘‘ປຸຣິນ຺ທໂທ ຠູຕປຕີ ຍສສ຺ສີ, ເທວານມິນ຺ໂທ ສກ຺ໂກ [ອິທໍ ປທໍ ນຕ຺ຖິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ)] ມຆວາ ສຸຊມ຺ປຕິ;
ສ ເທວຣາຊາ ອສຸຣຄຓປ຺ປມທ຺ທໂນ, ໂອກາສມາກງ຺ຂຕິ ປຎ຺ຫ ປຸຈ຺ຉິຕຸໍ.
‘‘ໂກ ¶ ເນວິເມສໍ ອິຘ ປຓ຺ຑິຕານໍ, ປຎ຺ເຫ ປຸຏ຺ໂຐ ນິປຸເຓ ພ຺ຍາກຣິສ຺ສຕິ;
ຕິຓ຺ຓຎ຺ຈ ຣຎ຺ຎໍ ມນຸຊາຘິປານໍ, ເທວານມິນ຺ທສ຺ສ ຈ ວາສວສ຺ສ’’.
‘‘ອຍໍ ¶ ອິສິ [ອິສີ (ສີ. ປີ.)] ສຣຠງ຺ໂຄ ຕປສ຺ສີ [ຍສສ຺ສີ (ສີ.)], ຍໂຕ ຊາໂຕ ວິຣໂຕ ເມຖຸນສ຺ມາ;
ອາເຈຣປຸຕ຺ໂຕ [ອາຈຣິຍປຸຕ຺ໂຕ (ປີ. ກ.)] ສຸວິນີຕຣູໂປ, ໂສ ເນສໍ ປຎ຺ຫານິ ວິຍາກຣິສ຺ສຕິ’’.
‘‘ໂກຓ຺ຑຎ຺ຎ ປຎ຺ຫານິ ວິຍາກໂຣຫິ, ຍາຈນ຺ຕິ ຕໍ ອິສໂຍ ສາຘຸຣູປາ;
ໂກຓ຺ຑຎ຺ຎ ເອໂສ ມນຸເຊສຸ ຘມ຺ໂມ, ຍໍ ວຸທ຺ຘ [ວທ຺ຘ (ປີ.), ພຸທ຺ຘ (ກ.)] ມາຄຈ຺ຉຕິ ເອສ ຠາໂຣ’’.
‘‘ກຕາວກາສາ ¶ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕຸ ໂຠນ຺ໂຕ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ປຎ຺ຫໍ ມນສາຠິປຕ຺ຖິຕໍ;
ອຫຎ຺ຫິ ຕໍ ຕໍ ໂວ ວິຍາກຣິສ຺ສໍ, ຎຕ຺ວາ ສຍໍ ໂລກມິມໍ ປຣຎ຺ຈ’’.
‘‘ຕໂຕ ຈ ມຆວາ ສກ຺ໂກ, ອຕ຺ຖທສ຺ສີ ປຸຣິນ຺ທໂທ;
ອປຸຈ຺ຉິ ປຐມໍ ປຎ຺ຫໍ, ຍຎ຺ຈາສິ ອຠິປຕ຺ຖິຕໍ’’.
‘‘ກິໍ ສູ ວຘິຕ຺ວາ ນ ກທາຈິ ໂສຈຕິ, ກິສ຺ສປ຺ປຫານໍ ອິສໂຍ ວຓ຺ຓຍນ຺ຕິ;
ກສ຺ສີຘ ¶ ວຸຕ຺ຕໍ ຜຣຸສໍ ຂເມຖ, ອກ຺ຂາຫິ ເມ ໂກຓ຺ຑຎ຺ຎ ເອຕມຕ຺ຖໍ’’.
‘‘ໂກຘໍ ວຘິຕ຺ວາ ນ ກທາຈິ ໂສຈຕິ, ມກ຺ຂປ຺ປຫານໍ ອິສໂຍ ວຓ຺ຓຍນ຺ຕິ;
ສພ຺ເພສໍ ວຸຕ຺ຕໍ ຜຣຸສໍ ຂເມຖ, ເອຕໍ ຂນ຺ຕິໍ ອຸຕ຺ຕມມາຫຸ ສນ຺ໂຕ’’.
‘‘ສກ຺ກາ ອຸຠິນ຺ນໍ [ຫິ ທ຺ວິນ຺ນໍ (ປີ.)] ວຈນໍ ຕິຕິກ຺ຂິຕຸໍ, ສທິສສ຺ສ ວາ ເສຏ຺ຐຕຣສ຺ສ [ເສຏ຺ຐນຣສ຺ສ (ປີ.)] ວາປິ;
ກຖໍ ນຸ ຫີນສ຺ສ ວໂຈ ຂເມຖ, ອກ຺ຂາຫິ ເມ ໂກຓ຺ຑຎ຺ຎ ເອຕມຕ຺ຖໍ’’.
‘‘ຠຍາ ¶ ຫິ ເສຏ຺ຐສ຺ສ ວໂຈ ຂເມຖ, ສາຣມ຺ຠເຫຕູ ປນ ສາທິສສ຺ສ;
ໂຍ ຈີຘ ຫີນສ຺ສ ວໂຈ ຂເມຖ, ເອຕໍ ຂນ຺ຕິໍ ອຸຕ຺ຕມມາຫຸ ສນ຺ໂຕ’’.
‘‘ກຖໍ ວິຊຎ຺ຎາ ຈຕຸປຕ຺ຖຣູປໍ [ຈຕຸມຏ຺ຐຣູປໍ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ເສຏ຺ຐໍ ສຣິກ຺ຂໍ ອຖວາປິ ຫີນໍ;
ວິຣູປຣູເປນ ຈຣນ຺ຕິ ສນ຺ໂຕ, ຕສ຺ມາ ຫິ ສພ຺ເພສໍ ວໂຈ ຂເມຖ’’.
‘‘ນ ເຫຕມຕ຺ຖໍ ມຫຕີປິ ເສນາ, ສຣາຊິກາ ຍຸຊ຺ຌມານາ ລເຠຖ;
ຍໍ ¶ ຂນ຺ຕິມາ ສປ຺ປຸຣິໂສ ລເຠຖ, ຂນ຺ຕີ ພລສ຺ສູປສມນ຺ຕິ ເວຣາ’’.
‘‘ສຸຠາສິຕໍ ເຕ ອນຸໂມທິຍານ, ອຎ຺ຎໍ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມິ ຕທິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫິ;
ຍຖາ ອຫຸໍ [ອຫູ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ທຓ຺ຑກີ ນາຬິເກໂຣ [ນາຬິກີໂຣ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ອຖຊ຺ຊຸໂນ ກລາພຸ ຈາປິ ຣາຊາ;
ເຕສໍ ຄຕິໍ ພ຺ຣູຫິ ສຸປາປກມ຺ມິນໍ, ກຕ຺ຖູປປນ຺ນາ ອິສິນໍ ວິເຫຐກາ’’.
‘‘ກິສຎ຺ຫິ [ກິສໍປິ (ປີ.)] ວຈ຺ຉໍ ອວກິຣິຍ ທຓ຺ຑກີ, ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູໂລ ສຊໂນ ສຣຏ຺ໂຐ;
ກຸກ຺ກຸຬນາເມ ນິຣຍມ຺ຫິ ປຈ຺ຈຕິ, ຕສ຺ສ ຜຸລິງ຺ຄານິ ປຕນ຺ຕິ ກາເຍ.
‘‘ໂຍ ສຎ຺ຎເຕ ປພ຺ພຊິເຕ ອເຫຐຍິ [ອວຎ຺ຈສິ (ປີ.)], ຘມ຺ມໍ ຠຓນ຺ເຕ ສມເຓ ອທູສເກ;
ຕໍ ນາຬິເກຣໍ ສຸນຂາ ປຣຕ຺ຖ, ສງ຺ຄມ຺ມ ຂາທນ຺ຕິ ວິຜນ຺ທມານໍ.
‘‘ອຖຊ຺ຊຸໂນ ¶ ນິຣເຍ ສຕ຺ຕິສູເລ, ອວໍສິໂຣ ປຕິໂຕ ອຸທ຺ຘໍປາໂທ [ອຸທ຺ຘປາໂທ (ສ຺ຍາ.), ອທ຺ຘປາໂທ (ປີ.)];
ອງ຺ຄີຣສໍ ໂຄຕມໍ ເຫຐຍິຕ຺ວາ, ຂນ຺ຕິໍ ຕປສ຺ສິໍ ຈິຣພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິໍ.
‘‘ໂຍ ¶ ຂຓ຺ຑໂສ ປພ຺ພຊິຕໍ ອເຉທຍິ, ຂນ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕໍ ສມຓໍ ອທູສກໍ;
ກລາພຸວີຈິໍ ອຸປປຊ຺ຊ ປຈ຺ຈຕິ, ມຫາປຕາປໍ [ມຫາຠິຕາປໍ (ປີ.)] ກຏຸກໍ ຠຍານກໍ.
‘‘ເອຕານິ ສຸຕ຺ວາ ນິຣຍານິ ປຓ຺ຑິໂຕ, ອຎ຺ຎານິ ປາປິຏ຺ຐຕຣານິ ເຈຕ຺ຖ;
ຘມ຺ມໍ ຈເຣ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມເຓສຸ, ເອວງ຺ກໂຣ ສຄ຺ຄມຸເປຕິ ຐານໍ’’.
‘‘ສຸຠາສິຕໍ ¶ ເຕ ອນຸໂມທິຍານ, ອຎ຺ຎໍ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມິ ຕທິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫິ;
ກຖໍວິຘໍ ສີລວນ຺ຕໍ ວທນ຺ຕິ, ກຖໍວິຘໍ ປຎ຺ຎວນ຺ຕໍ ວທນ຺ຕິ;
ກຖໍວິຘໍ ສປ຺ປຸຣິສໍ ວທນ຺ຕິ, ກຖໍວິຘໍ ໂນ ສິຣິ ໂນ ຊຫາຕິ’’.
‘‘ກາເຍນ ວາຈາຍ ຈ ໂຍ’ຘ [ໂຍ ຈ (ປີ.)] ສຎ຺ຎໂຕ, ມນສາ ຈ ກິຎ຺ຈິ ນ ກໂຣຕິ ປາປໍ;
ນ ອຕ຺ຕເຫຕູ ອລິກໍ ຠເຓຕິ [ຠຓາຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ຕຖາວິຘໍ ສີລວນ຺ຕໍ ວທນ຺ຕິ.
‘‘ຄມ຺ຠີຣປຎ຺ຫໍ ມນສາຠິຈິນ຺ຕຍໍ [ມນສາ ວິຈິນ຺ຕຍໍ (ສີ.)], ນາຈ຺ຈາຫິຕໍ ກມ຺ມ ກໂຣຕິ ລຸທ຺ທໍ;
ກາລາຄຕໍ ¶ [ກາລາຠຕໍ (ປີ.)] ອຕ຺ຖປທໍ ນ ຣິຎ຺ຈຕິ, ຕຖາວິຘໍ ປຎ຺ຎວນ຺ຕໍ ວທນ຺ຕິ.
‘‘ໂຍ ¶ ເວ ກຕຎ຺ຎູ ກຕເວທິ ຘີໂຣ, ກລ຺ຍາຓມິຕ຺ໂຕ ທຬ຺ຫຠຕ຺ຕິ ຈ ໂຫຕິ;
ທຸຂິຕສ຺ສ ສກ຺ກຈ຺ຈ ກໂຣຕິ ກິຈ຺ຈໍ, ຕຖາວິຘໍ ສປ຺ປຸຣິສໍ ວທນ຺ຕິ.
‘‘ເອເຕຫິ ສພ຺ເພຫິ ຄຸເຓຫຸເປໂຕ, ສທ຺ໂຘ ມຸທູ ສໍວິຠາຄີ ວທຎ຺ຎູ;
ສງ຺ຄາຫກໍ ສຂິລໍ ສຓ຺ຫວາຈໍ, ຕຖາວິຘໍ ໂນ ສິຣິ ໂນ ຊຫາຕິ’’.
‘‘ສຸຠາສິຕໍ ເຕ ອນຸໂມທິຍານ, ອຎ຺ຎໍ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມິ ຕທິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫິ;
ສີລໍ ສິຣິຎ຺ຈາປິ ສຕຎ຺ຈ ຘມ຺ມໍ, ປຎ຺ຎຎ຺ຈ ກໍ ເສຏ຺ຐຕຣໍ ວທນ຺ຕິ’’.
‘‘ປຎ຺ຎາ ຫິ ເສຏ຺ຐາ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ, ນກ຺ຂຕ຺ຕຣາຊາຣິວ ຕາຣການໍ;
ສີລໍ ສີຣີ ຈາປິ ສຕຎ຺ຈ ຘມ຺ໂມ [ຘມ຺ມາ (ປີ.)], ອນ຺ວາຍິກາ ປຎ຺ຎວໂຕ ຠວນ຺ຕິ’’.
‘‘ສຸຠາສິຕໍ ເຕ ອນຸໂມທິຍານ, ອຎ຺ຎໍ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມິ ຕທິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫິ;
ກຖໍກໂຣ ¶ ກິນ຺ຕິກໂຣ ກິມາຈຣໍ, ກິໍ ເສວມາໂນ ລຠຕີຘ ປຎ຺ຎໍ;
ປຎ຺ຎາຍ ທານິປ຺ປຏິປໍ [ທານິ ປຏິປທໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ວເທຫິ, ກຖໍກໂຣ ປຎ຺ຎວາ ໂຫຕິ ມຈ຺ໂຈ’’.
‘‘ເສເວຖ ວຸທ຺ເຘ ນິປຸເຓ ພຫຸສ຺ສຸເຕ, ອຸຄ຺ຄາຫໂກ ຈ ປຣິປຸຈ຺ຉໂກ ສິຍາ;
ສຸເຓຍ຺ຍ ສກ຺ກຈ຺ຈ ສຸຠາສິຕານິ, ເອວໍກໂຣ ປຎ຺ຎວາ ໂຫຕິ ມຈ຺ໂຈ.
‘‘ ¶ ປຎ຺ຎວາ ກາມຄຸເຓ ອເວກ຺ຂຕິ, ອນິຈ຺ຈໂຕ ທຸກ຺ຂໂຕ ໂຣຄໂຕ ຈ;
ເອວໍ ວິປສ຺ສີ ປຊຫາຕິ ຉນ຺ທໍ, ທຸກ຺ເຂສຸ ກາເມສຸ ມຫພ຺ຠເຍສຸ.
‘‘ສ ວີຕຣາໂຄ ປວິເນຍ຺ຍ ໂທສໍ, ເມຕ຺ຕໍ [ເມຕ຺ຕ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຈິຕ຺ຕໍ ຠາວເຍ [ຠາເວຍ຺ຍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.)] ອປ຺ປມາຓໍ;
ສພ຺ເພສຸ ຠູເຕສຸ ນິຘາຍ ທຓ຺ຑໍ, ອນິນ຺ທິໂຕ ພ຺ຣຫ຺ມມຸເປຕິ ຐານໍ’’.
‘‘ມຫຕ຺ຖິຍໍ [ມຫິທ຺ຘິຍໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ອາຄມນໍ ອໂຫສິ, ຕວມຏ຺ຐກາ [ມຏ຺ຐກ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.)] ຠີມຣຖສ຺ສ ຈາປິ;
ກາລິງ຺ຄຣາຊສ຺ສ ຈ ອຸຄ຺ຄຕສ຺ສ, ສພ຺ເພສ ¶ ໂວ ກາມຣາໂຄ ປຫີໂນ’’.
‘‘ເອວເມຕໍ ປຣຈິຕ຺ຕເວທິ, ສພ຺ເພສ ໂນ ກາມຣາໂຄ ປຫີໂນ;
ກໂຣຫິ ໂອກາສມນຸຄ຺ຄຫາຍ, ຍຖາ ຄຕິໍ ເຕ ອຠິສມ຺ຠເວມ’’.
‘‘ກໂຣມິ ໂອກາສມນຸຄ຺ຄຫາຍ, ຕຖາ ຫິ ໂວ ກາມຣາໂຄ ປຫີໂນ;
ຜຣາຖ ກາຍໍ ວິປຸລາຍ ປີຕິຍາ, ຍຖາ ຄຕິໍ ເມ ອຠິສມ຺ຠເວຖ’’.
‘‘ສພ຺ພໍ ¶ ກຣິສ຺ສາມ ຕວານຸສາສນິໍ, ຍໍ ຍໍ ຕຸວໍ ວກ຺ຂສິ ຠູຣິປຎ຺ຎ;
ຜຣາມ ກາຍໍ ວິປຸລາຍ ປີຕິຍາ, ຍຖາ ຄຕິໍ ເຕ ອຠິສມ຺ຠເວມ’’.
‘‘ກຕາຍ [ກຕາຍໍ (ສີ. ປີ.)] ວຈ຺ຉສ຺ສ ກິສສ຺ສ ປູຊາ, ຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ໂຠນ຺ໂຕ ອິສໂຍ ສາຘຸຣູປາ;
ຌາເນ ຣຕາ ໂຫຖ ສທາ ສມາຫິຕາ, ເອສາ ຣຕີ ປພ຺ພຊິຕສ຺ສ ເສຏ຺ຐາ’’.
‘‘ສຸຕ຺ວານ ¶ ຄາຖາ ປຣມຕ຺ຖສໍຫິຕາ, ສຸຠາສິຕາ ອິສິນາ ປຓ຺ຑິເຕນ;
ເຕ ເວທຊາຕາ ອນຸໂມທມານາ, ປກ຺ກາມຸ ¶ [ປກ຺ກມຸ (ກ.)] ເທວາ ເທວປຸຣໍ ຍສສ຺ສິໂນ.
‘‘ຄາຖາ ອິມາ ອຕ຺ຖວຕີ ສຸພ຺ຍຎ຺ຊນາ, ສຸຠາສິຕາ ອິສິນາ ປຓ຺ຑິເຕນ;
ໂຍ ໂກຈິມາ ອຏ຺ຐິກຕ຺ວາ [ອຏ຺ຐິໍ ກຕ຺ວາ (ກ.)] ສຸເຓຍ຺ຍ, ລເຠຖ ປຸພ຺ພາປຣິຍໍ ວິເສສໍ;
ລທ຺ຘານ ປຸພ຺ພາປຣິຍໍ ວິເສສໍ, ອທສ຺ສນໍ ມຈ຺ຈຸຣາຊສ຺ສ ຄຈ຺ເຉ’’.
‘‘ສາລິສ຺ສໂຣ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ, ເມຓ຺ຑິສ຺ສໂຣ ຈ ກສ຺ສໂປ;
ປພ຺ພໂຕ ອນຸຣຸທ຺ໂຘ ຈ, ກຈ຺ຈາຍໂນ ຈ ເທວໂລ [ເທວິໂລ (ສ຺ຍາ. ກ.)].
‘‘ອນຸສິສ຺ໂສ ຈ ອານນ຺ໂທ, ກິສວຈ຺ໂຉ ຈ ໂກລິໂຕ;
ນາຣໂທ ອຸທາຍີ ເຖໂຣ [ນາຣໂທ ປຸຓ຺ໂຓ ມນ຺ຕານີປຸຕ຺ໂຕ (ສີ.)], ປຣິສາ ພຸທ຺ຘປຣິສາ;
ສຣຠງ຺ໂຄ ໂລກນາໂຖ, ເອວໍ ຘາເຣຖ ຊາຕກ’’ນ຺ຕິ.
ສຣຠງ຺ຄຊາຕກໍ ທຸຕິຍໍ.
໕໒໓. ອລມ຺ພຸສາຊາຕກໍ (໓)
‘‘ອຖ ພ຺ຣວິ ພ຺ຣຫາ ອິນ຺ໂທ, ວຕ຺ຣຠູ ຊຍຕໍ ປິຕາ;
ເທວກຎ຺ຎໍ ປຣາເຠຕ຺ວາ, ສຸຘມ຺ມາຍໍ ອລມ຺ພຸສໍ.
‘‘ມິສ຺ເສ ເທວາ ຕໍ ຍາຈນ຺ຕິ, ຕາວຕິໍສາ ສອິນ຺ທກາ;
ອິສິປ຺ປໂລຠເນ ¶ [ອິສິປໂລຠິເກ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ອິສິໍ ປໂລຠິເກ (ປີ.)] ຄຈ຺ຉ, ອິສິສິງ຺ຄໍ ອລມ຺ພຸເສ.
‘‘ປຸຣາຍໍ ອມ຺ເຫ ອຈ຺ເຈຕິ [ນາຈ຺ເຈຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ວຕ຺ຕວາ [ວຕວາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວາ;
ນິພ຺ພານາຠິຣໂຕ ວຸທ຺ໂຘ [ວທ຺ໂຘ (ປີ.), ພຸທ຺ໂຘ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ຕສ຺ສ ມຄ຺ຄານິ ອາວຣ’’.
‘‘ເທວຣາຊ ກິເມວ ຕ຺ວໍ, ມເມວ ຕຸວໍ ສິກ຺ຂສິ;
ອິສິປ຺ປໂລຠເນ [ອິສິປໂລຠິເກ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ອິສິໍ ປໂລຠິເກ (ປີ.)] ຄຈ຺ຉ, ສນ຺ຕິ ອຎ຺ຎາປິ ອຈ຺ຉຣາ.
‘‘ມາທິສິໂຍ ¶ ປວຣາ ເຈວ, ອໂສເກ ນນ຺ທເນ ວເນ;
ຕາສມ຺ປິ ໂຫຕຸ ປຣິຍາໂຍ, ຕາປິ ຍນ຺ຕຸ ປໂລຠນາ’’ [ປໂລຠິກາ (ສ຺ຍາ. ປີ.)].
‘‘ອທ຺ຘາ ¶ ຫິ ສຈ຺ຈໍ ຠຓສິ, ສນ຺ຕິ ອຎ຺ຎາປິ ອຈ຺ຉຣາ;
ຕາທິສິໂຍ ປວຣາ ເຈວ, ອໂສເກ ນນ຺ທເນ ວເນ.
‘‘ນ ຕາ ເອວໍ ປຊານນ຺ຕິ, ປາຣິຈຣິຍໍ ປຸມໍ ຄຕາ;
ຍາທິສໍ ຕ຺ວໍ ປຊານາສິ, ນາຣິ ສພ຺ພງ຺ຄໂສຠເນ.
‘‘ຕ຺ວເມວ ຄຈ຺ຉ ກລ຺ຍາຓິ, ອິຕ຺ຖີນໍ ປວຣາ ຈສິ;
ຕເວວ ວຓ຺ຓຣູເປນ, ສວສມານຍິສ຺ສສິ’’ [ວສມານາປຍິສ຺ສສິ (ສ຺ຍາ.), ວສມານາມຍິສ຺ສສິ (ປີ.), ຕໍ ວສມານຍິສ຺ສສິ (ກ.)].
‘‘ນ ວາຫໍ ນ ຄມິສ຺ສາມິ, ເທວຣາເຊນ ເປສິຕາ;
ວິເຠມິ ເຈຕໍ ອາສາທຸໍ, ອຸຄ຺ຄເຕໂຊ ຫິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ.
‘‘ອເນເກ ນິຣຍໍ ປຕ຺ຕາ, ອິສິມາສາທິຍາ ຊນາ;
ອາປນ຺ນາ ໂມຫສໍສາຣໍ, ຕສ຺ມາ ໂລມານິ ຫໍສເຍ’’.
‘‘ອິທໍ ວຕ຺ວານ ປກ຺ກາມິ, ອຈ຺ຉຣາ ກາມວຓ຺ຓິນີ;
ມິສ຺ສາ ມິສ຺ສິຕຸ [ມິສ຺ເສຕຸ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ມິຈ຺ຉນ຺ຕີ, ອິສິສິງ຺ຄໍ ອລມ຺ພຸສາ.
‘‘ສາ ຈ ຕໍ ວນໂມຄຍ຺ຫ, ອິສິສິງ຺ເຄນ ຣກ຺ຂິຕໍ;
ພິມ຺ພຊາລກສຎ຺ຉນ຺ນໍ ¶ , ສມນ຺ຕາ ອຑ຺ຒໂຍຊນໍ.
‘‘ປາໂຕວ ປາຕຣາສມ຺ຫິ, ອຸທຓ຺ຫສມຍໍ [ອຸທຍສມຍໍ (ສ຺ຍາ.), ອຸທນ຺ຕສມຍໍ (ກ.)] ປຕິ;
ອຄ຺ຄິຏ຺ຐໍ ປຣິມຊ຺ຊນ຺ຕໍ, ອິສິສິງ຺ຄໍ ອຸປາຄມິ’’.
‘‘ກາ ນຸ ວິຊ຺ຊຸຣິວາຠາສິ, ໂອສຘີ ວິຍ ຕາຣກາ;
ວິຈິຕ຺ຕຫຕ຺ຖາຠຣຓາ [ວິຈິຕ຺ຕວຕ຺ຖາຠຣຓາ (ສີ.)], ອາມຸຕ຺ຕມຓິກຸຓ຺ຑລາ [ອາມຸກ຺ກມຓິກຸຓ຺ຑລາ (?)].
‘‘ອາທິຈ຺ຈວຓ຺ຓສງ຺ກາສາ, ເຫມຈນ຺ທນຄນ຺ຘິນີ;
ສຎ຺ຎຕູຣູ ມຫາມາຍາ, ກຸມາຣີ ຈາຣຸທສ຺ສນາ.
‘‘ວິລຄ຺ຄາ [ວິລາກາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ມຸທຸກາ ສຸທ຺ຘາ, ປາທາ ເຕ ສຸປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕາ;
ຄມນາ ກາມນີຍາ [ກມນາ ກມນີຍາ (ສີ. ປີ.)] ເຕ, ຫຣນ຺ຕິເຍວ ເມ ມໂນ.
‘‘ອນຸປຸພ຺ພາວ ¶ ເຕ ອູຣູ, ນາຄນາສສມູປມາ;
ວິມຏ຺ຐາ ຕຸຍ຺ຫໍ ສຸສ຺ໂສຓີ, ອກ຺ຂສ຺ສ ຜລກໍ ຍຖາ.
‘‘ອຸປ຺ປລສ຺ເສວ ກິຎ຺ຊກ຺ຂາ, ນາຠິ ເຕ ສາຘຸ ສຓ຺ຐິຕາ;
ປູຣາ ກຓ຺ຫຎ຺ຊນສ຺ເສວ, ທູຣໂຕ ປຏິທິສ຺ສຕິ.
‘‘ທຸວິຘາ ຊາຕາ ອຸຣຊາ, ອວຓ຺ຏາ ສາຘຸ ປຈ຺ຈຸທາ;
ປໂຍຘຣາ ອປຕິຕາ [ອປ຺ປຕີຕາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ອຑ຺ຒລາພຸສມາ ຖນາ.
‘‘ທີຆາ ກມ຺ພຸຕລາຠາສາ, ຄີວາ ເອເຓຍ຺ຍກາ ຍຖາ;
ປຓ຺ຑຣາວຣຓາ ວຄ຺ຄຸ, ຈຕຸຕ຺ຖມນສນ຺ນິຠາ.
‘‘ອຸທ຺ຘຄ຺ຄາ ¶ ຈ ອຘຄ຺ຄາ ຈ, ທຸມຄ຺ຄປຣິມຊ຺ຊິຕາ;
ທຸວິຊາ ເນລສມ຺ຠູຕາ, ທນ຺ຕາ ຕວ ສຸທສ຺ສນາ.
‘‘ອປຓ຺ຑຣາ ໂລຫິຕນ຺ຕາ, ຊິຎ຺ຊູກ [ຊິຎ຺ຊຸກ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຜລສນ຺ນິຠາ;
ອາຍຕາ ¶ ຈ ວິສາລາ ຈ, ເນຕ຺ຕາ ຕວ ສຸທສ຺ສນາ.
‘‘ນາຕິທີຆາ ສຸສມ຺ມຏ຺ຐາ, ກນກພ຺ຍາ [ກນກຄ຺ຄາ (ປີ.)] ສໂມຈິຕາ;
ອຸຕ຺ຕມງ຺ຄຣຸຫາ ຕຸຍ຺ຫໍ, ເກສາ ຈນ຺ທນຄນ຺ຘິກາ.
‘‘ຍາວຕາ ກສິໂຄຣກ຺ຂາ, ວາຓິຊານໍ [ວຓິຊານໍ (ປີ.)] ຈ ຍາ ຄຕິ;
ອິສີນຎ຺ຈ ປຣກ຺ກນ຺ຕໍ, ສຎ຺ຎຕານໍ ຕປສ຺ສິນໍ.
‘‘ນ ເຕ ສມສມໍ ປສ຺ເສ, ອສ຺ມິໍ ປຖວິ [ປຸຖຸວິ (ປີ.)] ມຓ຺ຑເລ;
ໂກ ວາ ຕ຺ວໍ ກສ຺ສ ວາ ປຸຕ຺ໂຕ, ກຖໍ ຊາເນມຸ ຕໍ ມຍໍ’’.
‘‘ນ ປຎ຺ຫກາໂລ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ກສ຺ສເປວໍ ຄເຕ ສຕິ;
ເອຫິ ສມ຺ມ ຣມິສ຺ສາມ, ອຸໂຠ ອສ຺ມາກມສ຺ສເມ;
ເອຫິ ຕໍ ອຸປຄູຫິສ຺ສໍ [ອຸປຄຸຍ຺ຫິສ຺ສໍ (ສ຺ຍາ.)], ຣຕີນໍ ກຸສໂລ ຠວ’’.
‘‘ອິທໍ ວຕ຺ວານ ປກ຺ກາມິ, ອຈ຺ຉຣາ ກາມວຓ຺ຓິນີ;
ມິສ຺ສາ ມິສ຺ສິຕຸມິຈ຺ຉນ຺ຕີ, ອິສິສິງ຺ຄໍ ອລມ຺ພຸສາ’’.
‘‘ໂສ ຈ ເວເຄນ ນິກ຺ຂມ຺ມ, ເຉຕ຺ວາ ທນ຺ຘປຣກ຺ກມໍ [ທນ຺ຘປທກ຺ກມໍ (ກ.)];
ຕມຸຕ຺ຕມາສຸ ເວຓີສຸ, ອຊ຺ຌປ຺ປຕ຺ໂຕ [ອຊ຺ຌາປຕ຺ໂຕ (ປີ.)] ປຣາມສິ;
‘‘ຕມຸທາວຕ຺ຕ ¶ ກລ຺ຍາຓີ, ປລິສ຺ສຊິ ສຸໂສຠນາ [ສຸໂສຠຓີ (ສ຺ຍາ. ກ.)];
ຈວິຕມ຺ຫິ [ຈວິ ຕມ຺ຫາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍາ, ຍຖາ ຕໍ ອຖ ໂຕສິຕາ.
‘‘ມນສາ ອຄມາ ອິນ຺ທໍ, ວສນ຺ຕໍ ນນ຺ທເນ ວເນ;
ຕສ຺ສາ ສງ຺ກປ຺ປມຎ຺ຎາຍ, ມຆວາ ເທວກຸຎ຺ຊໂຣ.
‘‘ປລ຺ລງ຺ກໍ ປຫິຓີ ຂິປ຺ປໍ, ໂສວຓ຺ຓໍ ໂສປວາຫນໍ;
ສອຸຕ຺ຕຣຈ຺ຉທປຎ຺ຎາສໍ, ສຫສ຺ສປຏິຍຕ຺ຖຕໍ [ປຏິກຕ຺ຖຕໍ (ສີ.)].
‘‘ຕເມນໍ ¶ ຕຕ຺ຖ ຘາເຣສິ, ອຸເຣ ກຕ຺ວານ ໂສຠນາ;
ຍຖາ ເອກມຸຫຸຕ຺ຕໍວ, ຕີຓິ ວສ຺ສານິ ຘາຣຍິ.
‘‘ວິມໂທ ຕີຫິ ວສ຺ເສຫິ, ປພຸຊ຺ຌິຕ຺ວານ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ;
ອທ຺ທສາສິ ຫຣິຕ [ຫຣີ (ປີ.)] ຣຸກ຺ເຂ, ສມນ຺ຕາ ອຄ຺ຄິຍາຍນໍ.
‘‘ນວປຕ຺ຕວນໍ ຜຸລ຺ລໍ, ໂກກິລຄ຺ຄຓໂຆສິຕໍ;
ສມນ຺ຕາ ປວິໂລເກຕ຺ວາ, ຣຸທໍ ອສ຺ສູນິ ວຕ຺ຕຍິ.
‘‘ນ ¶ ຊຸເຫ ນ ຊເປ [ຊປ຺ເປ (ກ.)] ມນ຺ເຕ, ອຄ຺ຄິຫຸຕ຺ຕໍ ປຫາປິຕໍ;
ໂກ ນຸ ເມ ປາຣິຈຣິຍາຍ, ປຸພ຺ເພ ຈິຕ຺ຕໍ ປໂລຠຍິ.
‘‘ອຣຎ຺ເຎ ເມ ວິຫຣໂຕ, ໂຍ ເມ ເຕຊາ ຫ ສມ຺ຠຸຕໍ [ສມ຺ຠຕໍ (ປີ.)];
ນານາຣຕ຺ນປຣິປູຣໍ, ນາວໍວ ຄຓ຺ຫິ ອຓ຺ຓເວ’’.
‘‘ອຫໍ ເຕ ປາຣິຈຣິຍາຍ, ເທວຣາເຊນ ເປສິຕາ;
ອວຘິໍ [ອວຘີ (ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)] ຈິຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ເຕນ, ປມາໂທ [ປມາທາ (ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຕ຺ວໍ ນ ພຸຊ຺ຌສິ’’.
‘‘ອິມານິ ກິຣ ມໍ ຕາໂຕ, ກສ຺ສໂປ ອນຸສາສຕິ;
ກມລາສທິສິຕ຺ຖິໂຍ [ສຣິສິຕ຺ຖິໂຍ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ຕາໂຍ ພຸຊ຺ເຌສິ ມາຓວ.
‘‘ອຸເຣ ຄຓ຺ຑາໂຍ ພຸຊ຺ເຌສິ, ຕາໂຍ ພຸຊ຺ເຌສິ ມາຓວ;
ອິຈ຺ຈານຸສາສິ ມໍ ຕາໂຕ, ຍຖາ ມໍ ອນຸກມ຺ປໂກ.
‘‘ຕສ຺ສາຫໍ ວຈນໍ ນາກໍ, ປິຕຸ ວຸທ຺ຘສ຺ສ ສາສນໍ;
ອຣຎ຺ເຎ ນິມ຺ມນຸສ຺ສມ຺ຫິ, ສ຺ວຊ຺ຊ ຌາຍາມິ [ສ຺ວາຊ຺ຊຊ຺ຌາຍາມິ (ສີ. ປີ.)] ເອກໂກ.
‘‘ໂສຫໍ ¶ ຕຖາ ກຣິສ຺ສາມິ, ຘິຣຕ຺ຖຸ ຊີວິເຕນ ເມ;
ປຸນ ວາ ຕາທິໂສ ເຫສ຺ສໍ, ມຣຓໍ ເມ ຠວິສ຺ສຕິ’’.
‘‘ຕສ຺ສ ¶ ເຕຊໍ [ເຕຊຎ຺ຈ (ສີ. ປີ.)] ວີຣິຍຎ຺ຈ, ຘິຕິໍ [ຘິຕິຎ຺ຈ (ປີ.)] ຎຕ຺ວາ ອວຏ຺ຐິຕໍ [ສຸວຑ຺ຒິຕໍ (ສີ.)];
ສິຣສາ ອຄ຺ຄຫີ ປາເທ, ອິສິສິງ຺ຄໍ ອລມ຺ພຸສາ.
‘‘ມາ ເມ ກຸຊ຺ຌ [ກຸຊ຺ຌິ (ປີ.)] ມຫາວີຣ, ມາ ເມ ກຸຊ຺ຌ [ກຸຊ຺ຌິ (ປີ.)] ມຫາອິເສ;
ມຫາ ອຕ຺ໂຖ ມຍາ ຈິຓ຺ໂຓ, ຕິທສານໍ ຍສສ຺ສິນໍ;
ຕຍາ ສໍກມ຺ປິຕໍ ອາສິ, ສພ຺ພໍ ເທວປຸຣໍ ຕທາ’’.
‘‘ຕາວຕິໍສາ ຈ ເຍ ເທວາ, ຕິທສານຎ຺ຈ ວາສໂວ;
ຕ຺ວຎ຺ຈ ຠທ຺ເທ ສຸຂີ ໂຫຫິ, ຄຈ຺ຉ ກຎ຺ເຎ ຍຖາສຸຂໍ’’.
‘‘ຕສ຺ສ ປາເທ ຄເຫຕ຺ວານ, ກຕ຺ວາ ຈ ນໍ ປທກ຺ຂິຓໍ;
ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄເຫຕ຺ວານ, ຕມ຺ຫາ ຐານາ ອປກ຺ກມິ.
‘‘ໂຍ ຈ ຕສ຺ສາສິ ປລ຺ລງ຺ໂກ, ໂສວຓ຺ໂຓ ໂສປວາຫໂນ;
ສອຸຕ຺ຕຣຈ຺ຉທປຎ຺ຎາໂສ, ສຫສ຺ສປຏິຍຕ຺ຖໂຕ;
ຕເມວ ປລ຺ລງ຺ກມາຣຸຍ຺ຫ, ອຄາ ເທວານ ສນ຺ຕິເກ.
‘‘ຕໂມກ຺ກມິວ ອາຍນ຺ຕິໍ, ຊລນ຺ຕິໍ ວິຊ຺ຊຸຕໍ ຍຖາ;
ປຕີໂຕ ສຸມໂນ ວິຕ຺ໂຕ, ເທວິນ຺ໂທ ອທທາ ວຣໍ’’.
‘‘ວຣຎ຺ເຈ ¶ ເມ ອໂທ ສກ຺ກ, ສພ຺ພຠູຕານມິສ຺ສຣ;
ນິສິປ຺ປໂລຠິກາ [ນ ອິສິປໂລຠິກາ (ສ຺ຍາ.), ນ ອິສິປໂລຠິຍໍ (ປີ.)] ຄຈ຺ເຉ, ເອຕໍ ສກ຺ກ ວຣໍ ວເຣ’’ຕິ.
ອລມ຺ພຸສາຊາຕກໍ ຕຕິຍໍ.
໕໒໔. ສງ຺ຂປາລຊາຕກໍ (໔)
‘‘ອຣິຍາວກາໂສສິ ປສນ຺ນເນຕ຺ໂຕ, ມຎ຺ເຎ ¶ ຠວໍ ປພ຺ພຊິໂຕ ກຸລມ຺ຫາ;
ກຖໍ ນຸ ວິຕ຺ຕານິ ປຫາຍ ໂຠເຄ, ປພ຺ພຊິ ນິກ຺ຂມ຺ມ ຆຣາ ສປຎ຺ຎ’’ [ສປຎ຺ໂຎ (ສ຺ຍາ.), ສປຎ຺ຎາ (ປີ.)].
‘‘ສຍໍ ¶ ວິມານໍ ນຣເທວ ທິສ຺ວາ, ມຫານຸຠາວສ຺ສ ມໂຫຣຄສ຺ສ;
ທິສ຺ວານ ປຸຎ຺ຎານ ມຫາວິປາກໍ, ສທ຺ຘາຍຫໍ ປພ຺ພຊິໂຕມ຺ຫິ ຣາຊ’’.
‘‘ນ ກາມກາມາ ນ ຠຍາ ນ ໂທສາ, ວາຈໍ ມຸສາ ປພ຺ພຊິຕາ ຠຓນ຺ຕິ;
ອກ຺ຂາຫິ ເມ ປຸຈ຺ຉິໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ, ສຸຕ຺ວານ ເມ ຊາຍິຫິຕິປ຺ປສາໂທ’’.
‘‘ວາຓິຊ຺ຊ [ວຓິຊ຺ຊ (ປີ.)] ຣຏ຺ຐາຘິປ ຄຈ຺ຉມາໂນ, ປເຖ ອທ຺ທສາສິມ຺ຫິ ໂຠຊປຸຕ຺ເຕ [ມິລາຈປຸຕ຺ເຕ (ສີ. ປີ.)];
ປວທ຺ຘກາຍໍ ອຸຣຄໍ ມຫນ຺ຕໍ, ອາທາຍ ຄຈ຺ຉນ຺ເຕ ປໂມທມາເນ’’.
‘‘ໂສຫໍ ສມາຄມ຺ມ ຊນິນ຺ທ ເຕຫິ, ປຫຏ຺ຐໂລໂມ ອວຈມ຺ຫິ ຠີໂຕ;
ກຸຫິໍ ອຍໍ ນີຍຕິ [ນິຍ຺ຍຕິ (ກ.)] ຠີມກາໂຍ, ນາເຄນ ກິໍ ກາຫຖ ໂຠຊປຸຕ຺ຕາ.
‘‘ນາໂຄ ອຍໍ ນີຍຕິ ໂຠຊນຕ຺ຖາ [ໂຠຊນຕ຺ຖໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ປວທ຺ຘກາໂຍ ¶ ອຸຣໂຄ ມຫນ຺ໂຕ;
ສາທຸຎ຺ຈ ຖູລຎ຺ຈ ມຸທຸຎ຺ຈ ມໍສໍ, ນ ຕ຺ວໍ ຣສຎ຺ຎາສິ ວິເທຫປຸຕ຺ຕ.
‘‘ອິໂຕ ມຍໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ສກໍ ນິເກຕໍ [ນິເກຕນໍ (ປີ.)], ອາທາຍ ສຕ຺ຖານິ ວິໂກປຍິຕ຺ວາ;
ມໍສານິ ໂຠກ຺ຂາມ [ຠກ຺ຂາມ (ສ຺ຍາ.)] ປໂມທມານາ, ມຍຎ຺ຫິ ເວ ສຕ຺ຕໂວ ປນ຺ນຄານໍ.
‘‘ສເຈ ອຍໍ ນີຍຕິ ໂຠຊນຕ຺ຖາ, ປວທ຺ຘກາໂຍ ອຸຣໂຄ ມຫນ຺ໂຕ;
ທທາມິ ໂວ ພລິພທ຺ທານິ [ພລິວທ຺ທານິ (ປີ.)] ໂສຬສ, ນາຄໍ ອິມໍ ມຸຎ຺ຈຖ ພນ຺ຘນສ຺ມາ.
‘‘ອທ຺ຘາ ¶ ຫິ ໂນ ຠກ຺ໂຂ ອຍໍ ມນາໂປ, ພຫູ ຈ ໂນ ອຸຣຄາ ຠຸຕ຺ຕປຸພ຺ພາ [ພຫຸໍ ຈ ໂນ ອຸຣໂຄ ຠຸຕ຺ຕປຸພ຺ໂພ (ກ.)];
ກໂຣມ ເຕ ຕໍ ວຈນໍ ອຬາຣ [ອາຬາຣ (ກ.) ເອວມຸປຣິປິ], ມິຕ຺ຕຎ຺ຈ ໂນ ໂຫຫິ ວິເທຫປຸຕ຺ຕ.
‘‘ຕທສ຺ສຸ ເຕ ພນ຺ຘນາ ໂມຈຍິໍສຸ, ຍໍ ນຕ຺ຖຸໂຕ ປຏິໂມກ຺ກສ຺ສ ປາເສ;
ມຸຕ຺ໂຕ ຈ ໂສ ພນ຺ຘນາ ນາຄຣາຊາ, ປກ຺ກາມິ ປາຈີນມຸໂຂ ມຸຫຸຕ຺ຕໍ.
‘‘ຄນ຺ຕ຺ວານ ປາຈີນມຸໂຂ ມຸຫຸຕ຺ຕໍ, ປຸຓ຺ເຓຫິ ¶ ເນຕ຺ເຕຫິ ປໂລກຍີ ມໍ;
ຕທາສ຺ສຫໍ ປິຏ຺ຐິໂຕ ອນ຺ວຄຈ຺ຉິໍ, ທສງ຺ຄຸລິໍ ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ.
‘‘ຄຈ຺ເຉວ ¶ ໂຂ ຕ຺ວໍ ຕຣມານຣູໂປ, ມາ ຕໍ ອມິຕ຺ຕາ ປຸນຣຄ຺ຄເຫສຸໍ;
ທຸກ຺ໂຂ ຫິ ລຸທ຺ເທຫິ ປຸນາ ສມາຄໂມ, ອທສ຺ສນໍ ໂຠຊປຸຕ຺ຕານ ຄຈ຺ຉ.
‘‘ອຄມາສິ ໂສ ຣຫທໍ ວິປ຺ປສນ຺ນໍ, ນີໂລຠາສໍ ຣມຓີຍໍ ສຸຕິຕ຺ຖໍ;
ສໂມຕຕໍ [ສໂມນຕໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຊມ຺ພຸຫິ ເວຕສາຫິ, ປາເວກ຺ຂິ ນິຕ຺ຕິຓ຺ຓຠໂຍ ປຕີໂຕ.
‘‘ໂສ ຕໍ ປວິສ຺ສ ນ ຈິຣສ຺ສ ນາໂຄ, ທິພ຺ເພນ ເມ ປາຕຸຣຫຸໍ ຊນິນ຺ທ;
ອຸປຏ຺ຐຫີ ມໍ ປິຕຣໍວ ປຸຕ຺ໂຕ, ຫທຍງ຺ຄມໍ ກຓ຺ຓສຸຂໍ ຠຓນ຺ໂຕ.
‘‘ຕ຺ວໍ ¶ ເມສິ ມາຕາ ຈ ປິຕາ [ປິຕາ ຈ (ປີ.)] ອຬາຣ, ອພ຺ຠນ຺ຕໂຣ ປາຓທໂທ ສຫາໂຍ;
ສກຎ຺ຈ ອິທ຺ຘິໍ ປຏິລາຠໂກສ຺ມິ [ປຏິລາຠິໂຕສ຺ມິ (ປີ.)], ອຬາຣ ປສ຺ສ ເມ ນິເວສນານິ;
ປຫູຕຠກ຺ຂໍ ພຫຸອນ຺ນປານໍ, ມສກ຺ກສາຣໍ ¶ ວິຍ ວາສວສ຺ສ’’.
‘‘ຕໍ ຠູມິຠາເຄຫິ ອຸເປຕຣູປໍ, ອສກ຺ຂຣາ ເຈວ ມຸທູ ສຸຠາ ຈ;
ນີຈຕ຺ຕິຓາ [ນີຈາ ຕິຓາ (ສ຺ຍາ. ປີ.)] ອປ຺ປຣຊາ ຈ ຠູມິ, ປາສາທິກາ ຍຕ຺ຖ ຊຫນ຺ຕິ ໂສກໍ.
‘‘ອນາວກຸລາ ເວຬຸຣິຍູປນີລາ, ຈຕຸທ຺ທິສໍ ອມ຺ພວນໍ ສຸຣມ຺ມໍ;
ປກ຺ກາ ຈ ເປສີ ຈ ຜລາ ສຸຜຸລ຺ລາ, ນິຈ຺ໂຈຕຸກາ ຘາຣຍນ຺ຕີ ຜລານິ.
‘‘ເຕສໍ ວນານໍ ນຣເທວ ມຊ຺ເຌ, ນິເວສນໍ ຠສ຺ສຣສນ຺ນິກາສໍ;
ຣຊຕຄ຺ຄຬໍ ໂສວຓ຺ຓມຍໍ ອຸຬາຣໍ, ໂອຠາສຕີ ວິຊ຺ຊຸຣິວນ຺ຕລິກ຺ເຂ.
‘‘ມຓີມຍາ ໂສຓ຺ຓມຍາ [ໂສວຓ຺ຓມຍາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ອຸຬາຣາ, ອເນກຈິຕ຺ຕາ ສຕຕໍ ສຸນິມ຺ມິຕາ;
ປຣິປູຣາ ກຎ຺ຎາຫິ ອລງ຺ກຕາຠິ, ສຸວຓ຺ຓກາຍູຣຘຣາຫິ ຣາຊ.
‘‘ໂສ ສງ຺ຂປາໂລ ຕຣມານຣູໂປ, ປາສາທມາຣຸຍ຺ຫ ອໂນມວຓ຺ໂຓ;
ສຫສ຺ສຖມ຺ຠໍ ອຕຸລານຸຠາວໍ, ຍຕ຺ຖສ຺ສ ¶ ຠຣິຍາ ມເຫສີ ອໂຫສິ.
‘‘ເອກາ ¶ ຈ ນາຣີ ຕຣມານຣູປາ, ອາທາຍ ເວຬຸຣິຍມຍໍ ມຫຄ຺ຆໍ;
ສຸຠໍ ມຓິໍ ຊາຕິມນ຺ຕູປປນ຺ນໍ, ອໂຈທິຕາ ອາສນມພ຺ຠິຫາສິ.
‘‘ຕໂຕ ມໍ ອຸຣໂຄ ຫຕ຺ເຖ ຄເຫຕ຺ວາ, ນິສີທຍີ ປາມຸຂອາສນສ຺ມິໍ;
ອິທມາສນໍ ອຕ຺ຣ ຠວໍ ນິສີທຕຸ, ຠວຎ຺ຫິ ເມ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຄຣູນໍ.
‘‘ອຎ຺ຎາ ຈ ນາຣີ ຕຣມານຣູປາ, ອາທາຍ ວາຣິໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ;
ປາທານິ ປກ຺ຂາລຍີ ເມ ຊນິນ຺ທ, ຠຣິຍາວ [ຠຣິຍາ ຈ (ປີ.)] ຠຕ຺ຕູ ປຕິໂນ ປິຍສ຺ສ.
‘‘ອປຣາ ຈ ນາຣີ ຕຣມານຣູປາ, ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ໂສວຓ຺ຓມຍາຍ [ໂສວຓ຺ຓມຍາ (ປີ.)] ປາຕິຍາ;
ອເນກສູປໍ ວິວິຘໍ ວິຍຎ຺ຊນໍ, ອຸປນາມຍີ ຠຕ຺ຕ ມນຸຎ຺ຎຣູປໍ.
‘‘ຕຸຣິເຍຫິ [ຕູຣິເຍຫິ (ກ.)] ມໍ ຠາຣຕ ຠຸຕ຺ຕວນ຺ຕໍ, ອຸປຏ຺ຐຫຸໍ ຠຕ຺ຕຸ ມໂນ ວິທິຕ຺ວາ;
ຕຕຸຕ຺ຕຣິໍ [ຕທຸຕ຺ຕຣິໍ (ກ.)] ມໍ ນິປຕີ ມຫນ຺ຕໍ, ທິພ຺ເພຫິ ¶ ກາເມຫິ ອນປ຺ປເກຫິ.
‘‘ຠຣິຍາ ¶ ມເມຕາ ຕິສຕາ ອຬາຣ, ສພ຺ພຕ຺ຕມຊ຺ຌາ ປທຸມຸຕ຺ຕຣາຠາ;
ອຬາຣ ເອຕາສ຺ສຸ ເຕ ກາມກາຣາ, ທທາມິ ເຕ ຕາ ປຣິຈາຣຍສ຺ສຸ.
‘‘ສໍວຈ຺ຉຣໍ ທິພ຺ພຣສານຸຠຸຕ຺ວາ, ຕທາສ຺ສຸຫໍ [ຕທສ຺ສຫໍ (ປີ.)] ອຸຕ຺ຕຣິມຊ຺ຌຠາສິໍ [ອຸຕ຺ຕຣິ ປຈ຺ຈຠາສິໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ອຸຕ຺ຕຣິໍ ປຈ຺ຈຠາສິໍ (ປີ.)];
ນາຄສ຺ສິທໍ ກິນ຺ຕິ ກຖຎ຺ຈ ລທ຺ຘໍ, ກຖຊ຺ຌຄມາສິ ວິມານເສຏ຺ຐໍ’’.
‘‘ອຘິຈ຺ຈ ¶ ລທ຺ຘໍ ປຣິຓາມຊໍ ເຕ, ສຍໍກຕໍ ອຸທາຫຸ ເທເວຫິ ທິນ຺ນໍ;
ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ [ເຕ (ປີ.)] ນາຄຣາເຊຕມຕ຺ຖໍ, ກຖຊ຺ຌຄມາສິ ວິມານເສຏ຺ຐໍ’’.
‘‘ນາຘິຈ຺ຈ ລທ຺ຘໍ ນ ປຣິຓາມຊໍ ເມ, ນ ສຍໍກຕໍ ນາປິ ເທເວຫິ ທິນ຺ນໍ;
ສເກຫິ ກມ຺ເມຫິ ອປາປເກຫິ, ປຸຎ຺ເຎຫິ ເມ ລທ຺ຘມິທໍ ວິມານໍ’’.
‘‘ກິໍ ເຕ ວຕໍ ກິໍ ປນ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ກິສ຺ສ ສຸຈິຓ຺ຓສ຺ສ ອຍໍ ວິປາໂກ;
ອກ຺ຂາຫິ ເມ ນາຄຣາເຊຕມຕ຺ຖໍ, ກຖໍ ¶ ນຸ ເຕ ລທ຺ຘມິທໍ ວິມານໍ’’.
‘‘ຣາຊາ ອໂຫສິໍ ມຄຘານມິສ຺ສໂຣ, ທຸຍ຺ໂຍຘໂນ ນາມ ມຫານຸຠາໂວ;
ໂສ ອິຕ຺ຕຣໍ ຊີວິຕໍ ສໍວິທິຕ຺ວາ, ອສສ຺ສຕໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ.
‘‘ອນ຺ນຎ຺ຈ ປານຎ຺ຈ ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ, ສກ຺ກຈ຺ຈ ທານໍ ວິປຸລໍ ອທາສິໍ [ອທາສິ (ປີ.)];
ໂອປານຠູຕໍ ເມ ຆຣໍ ຕທາສິ, ສນ຺ຕປ຺ປິຕາ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ.
[ອຍໍ ຄາຖາ ປີ. ໂປຕ຺ຖເກ ນຕ຺ຖິ] ‘‘ມາລຎ຺ຈ ຄນ຺ຘຎ຺ຈ ວິເລປນຎ຺ຈ, ປທີປິຍໍ [ປທີປຍໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຍານມຸປສ຺ສຍຎ຺ຈ;
ອຈ຺ຉາທນໍ ເສຍ຺ຍມຖນ຺ນປານໍ, ສກ຺ກຈ຺ຈ ທານານິ ອທມ຺ຫ ຕຕ຺ຖ [ອຍໍ ຄາຖາ ປີ. ໂປຕ຺ຖເກ ນຕ຺ຖິ].
‘‘ຕໍ ¶ ເມ ວຕໍ ຕໍ ປນ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ຕສ຺ສ ສຸຈິຓ຺ຓສ຺ສ ອຍໍ ວິປາໂກ;
ເຕເນວ ເມ ລທ຺ຘມິທໍ ວິມານໍ, ປຫູຕຠກ຺ຂໍ ພຫຸອນ຺ນປານໍ’’;
‘‘ນຈ຺ເຈຫິ ຄີເຕຫິ ຈຸເປຕຣູປໍ, ຈິຣຏ຺ຐິຕິກໍ ນ ຈ ສສ຺ສຕາຍໍ.
‘‘ອປ຺ປານຸຠາວາ ຕໍ ມຫານຸຠາວໍ, ເຕຊສ຺ສິນໍ ¶ ຫນ຺ຕິ ອເຕຊວນ຺ໂຕ;
ກິເມວ ທາຐາວຸຘ ກິໍ ປຏິຈ຺ຈ, ຫຕ຺ຖຕ຺ຕ [ຫຕ຺ຖຕ຺ຖ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ມາຄຈ຺ຉິ ວນິພ຺ພການໍ [ວຓິພ຺ພການໍ (ສີ.)].
‘‘ຠຍໍ ນຸ ເຕ ອນ຺ວຄຕໍ ມຫນ຺ຕໍ, ເຕໂຊ ນຸ ເຕ ນານ຺ວຄໍ ທນ຺ຕມູລໍ;
ກິເມວ ທາຐາວຸຘ ກິໍ ປຏິຈ຺ຈ, ກິເລສມາປຊ຺ຊິ ວນິພ຺ພການໍ’’.
‘‘ນ ເມ ຠຍໍ ອນ຺ວຄຕໍ ມຫນ຺ຕໍ, ເຕໂຊ ນ ສກ຺ກາ ມມ ເຕຫິ ຫນ຺ຕຸໍ [ເຕຠິຫນ຺ຕຸໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)];
ສຕຎ຺ຈ ຘມ຺ມານິ ສຸກິຕ຺ຕິຕານິ, ສມຸທ຺ທເວລາວ ທຸຣຈ຺ຈຍານິ.
‘‘ຈາຕຸທ຺ທສິໍ ປຎ຺ຈທສິໍ ອຬາຣ, ອຸໂປສຖໍ ນິຈ຺ຈມຸປາວສາມິ;
ອຖາຄມຸໍ ໂສຬສ ໂຠຊປຸຕ຺ຕາ, ຣຊ຺ຊຸໍ ຄເຫຕ຺ວານ ທຬ຺ຫຎ຺ຈ ປາສໍ.
‘‘ເຠຕ຺ວານ ນາສໍ ອຕິກສ຺ສ [ອນ຺ຕກສ຺ສ (ກ.)] ຣຊ຺ຊຸໍ, ນຍິໍສຸ ມໍ ສມ຺ປຣິຄຍ຺ຫ ລຸທ຺ທາ;
ເອຕາທິສໍ ທຸກ຺ຂມຫໍ ຕິຕິກ຺ຂໍ [ຕິຕິກ຺ຂິໍ (ປີ.)], ອຸໂປສຖໍ ອປ຺ປຏິໂກປຍນ຺ໂຕ’’.
‘‘ເອກາຍເນ ¶ ¶ ຕໍ ປເຖ ອທ຺ທສໍສຸ, ພເລນ ¶ ວຓ຺ເຓນ ຈຸເປຕຣູປໍ;
ສິຣິຍາ ປຎ຺ຎາຍ ຈ ຠາວິໂຕສິ, ກິໍ ປຕ຺ຖຍໍ [ກິມຕ຺ຖິຍໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ນາຄ ຕໂປ ກໂຣສິ.
‘‘ນ ປຸຕ຺ຕເຫຕູ ນ ຘນສ຺ສ ເຫຕຸ, ນ ອາຍຸໂນ ຈາປິ ອຬາຣ ເຫຕຸ;
ມນຸສ຺ສໂຍນິໍ ອຠິປຕ຺ຖຍາໂນ, ຕສ຺ມາ ປຣກ຺ກມ຺ມ ຕໂປ ກໂຣມິ’’.
‘‘ຕ຺ວໍ ໂລຫິຕກ຺ໂຂ ວິຫຕນ຺ຕຣໍໂສ, ອລງ຺ກໂຕ ກປ຺ປິຕເກສມສ຺ສຸ;
ສຸໂຣສິໂຕ ໂລຫິຕຈນ຺ທເນນ, ຄນ຺ຘພ຺ພຣາຊາວ ທິສາ ປຠາສສິ [ປຠາສິ (ກ.)].
‘‘ເທວິທ຺ຘິປຕ຺ໂຕສິ ມຫານຸຠາໂວ, ສພ຺ເພຫິ ກາເມຫິ ສມງ຺ຄິຠູໂຕ;
ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ນາຄຣາເຊຕມຕ຺ຖໍ, ເສຍ຺ໂຍ ອິໂຕ ເກນ ມນຸສ຺ສໂລໂກ’’.
‘‘ອຬາຣ ນາຎ຺ຎຕ຺ຣ ມນຸສ຺ສໂລກາ, ສຸທ຺ຘີ ວ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ສໍຍໂມ ວາ;
ອຫຎ຺ຈ ລທ຺ຘານ ມນຸສ຺ສໂຍນິໍ, ກາຫາມິ ຊາຕິມຣຓສ຺ສ ອນ຺ຕໍ’’.
‘‘ສໍວຈ຺ຉໂຣ ¶ ເມ ວສໂຕ [ວຸສິໂຕ (ປີ.)] ຕວນ຺ຕິເກ, ອນ຺ເນນ ປາເນນ ອຸປຏ຺ຐິໂຕສ຺ມິ;
ອາມນ຺ຕຍິຕ຺ວານ ປເລມິ ນາຄ, ຈິຣປ຺ປວຸຏ຺ໂຐສ຺ມິ [ຈິຣປ຺ປວຸຕ຺ໂຖ ອສ຺ມິ (ປີ.)] ອຫໍ ຊນິນ຺ທ’’.
‘‘ປຸຕ຺ຕາ ຈ ທາຣາ ອນຸຊີວິໂນ ຈ [ຈ’ນຸຊີວິໂນ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ນິຈ຺ຈານຸສິຏ຺ຐາ ອຸປຕິຏ຺ຐເຕ ຕໍ;
ກຈ຺ຈິນ຺ນຸ ຕໍ ນາຠິສປິຕ຺ຖ [ນາຠິສໍສິຕ຺ຖ (ສ຺ຍາ. ປີ.)] ໂກຈິ, ປິຍຎ຺ຫິ ເມ ທສ຺ສນໍ ຕຸຍ຺ຫໍ [ຕຸຍ຺ຫ (ປີ.)] ອຬາຣ’’.
‘‘ຍຖາປິ ¶ ມາຕູ ຈ ປິຕູ ອຄາເຣ, ປຸຕ຺ໂຕ ປິໂຍ ປຏິວິຫິໂຕ ວເສຍ຺ຍ [ເສຍ຺ໂຍ (ປີ.)];
ຕໂຕປິ ມຍ຺ຫໍ ອິຘເມວ ເສຍ຺ໂຍ, ຈິຕ຺ຕຎ຺ຫິ ເຕ ນາຄ ມຍີ ປສນ຺ນໍ’’.
‘‘ມຓີ ມມໍ ວິຊ຺ຊຕິ ໂລຫິຕງ຺ໂກ [ໂລຫິຕງ຺ໂຄ (ກ.)], ຘນາຫໂຣ ມຓິຣຕນໍ ອຸຬາຣໍ;
ອາທາຍ ຕ຺ວໍ [ຕໍ (ປີ.)] ຄຈ຺ຉ ສກໍ ນິເກຕໍ, ລທ຺ຘາ ຘນໍ ຕໍ ມຓິໂມສ຺ສຊສ຺ສຸ’’.
‘‘ທິຏ຺ຐາ ມຍາ ມານຸສກາປິ ກາມາ, ອສສ຺ສຕາ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມາ;
ອາທີນວໍ ກາມຄຸເຓສຸ ທິສ຺ວາ, ສທ຺ຘາຍຫໍ ປພ຺ພຊິໂຕມ຺ຫິ ຣາຊ.
‘‘ທຸມປ຺ຜລານີວ ¶ ປຕນ຺ຕິ ມາຓວາ, ທຫຣາ ຈ ວຸທ຺ຘາ ຈ ສຣີຣເຠທາ;
ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ປພ຺ພຊິໂຕມ຺ຫິ ຣາຊ, ອປຓ຺ຓກໍ ສາມຎ຺ຎເມວ ເສຍ຺ໂຍ’’.
‘‘ອທ຺ຘາ ຫເວ ເສວິຕພ຺ພາ ສປຎ຺ຎາ, ພຫຸສ຺ສຸຕາ ເຍ ພຫຸຐານຈິນ຺ຕິໂນ;
ນາຄຎ຺ຈ ສຸຕ຺ວານ ຕວຎ຺ຈຬາຣ, ກາຫາມິ ປຸຎ຺ຎານິ ອນປ຺ປການິ’’.
‘‘ອທ຺ຘາ ຫເວ ເສວິຕພ຺ພາ ສປຎ຺ຎາ, ພຫຸສ຺ສຸຕາ ເຍ ພຫຸຐານຈິນ຺ຕິໂນ;
ນາຄຎ຺ຈ ສຸຕ຺ວານ ມມຎ຺ຈ ຣາຊ, ກໂຣຫິ ປຸຎ຺ຎານິ ອນປ຺ປການີ’’ຕິ.
ສງ຺ຂປາລຊາຕກໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ.
໕໒໕. ຈູຬສຸຕໂສມຊາຕກໍ (໕)
‘‘ອາມນ຺ຕຍາມິ ¶ ¶ ນິຄມໍ, ມິຕ຺ຕາມຈ຺ເຈ ປຣິສ຺ສເຊ [ປາຣິສຊ຺ເຊ (ສີ. ສ຺ຍາ.)];
ສິຣສ຺ມິໍ ປລິຕໍ ຊາຕໍ, ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ທານິ ໂຣຈຫໍ’’.
‘‘ອຠຸມ຺ເມ ກຖໍ ນຸ ຠຓສິ, ສລ຺ລໍ ເມ ເທວ ອຸຣສິ ກປ຺ເປສິ [ກມ຺ເປສິ (ປີ.)];
ສຕ຺ຕສຕາ ເຕ ຠຣິຍາ, ກຖໍ ¶ ນຸ ເຕ ຕາ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ’’.
‘‘ປຎ຺ຎາຍິຫິນ຺ຕິ ເອຕາ, ທຫຣາ ອຎ຺ຎມ຺ປິ ຕາ ຄມິສ຺ສນ຺ຕິ;
ສຄ຺ຄຎ຺ຈສ຺ສ ປຕ຺ຖຍາໂນ, ເຕນ ອຫໍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ’’.
‘‘ທຸລ຺ລທ຺ຘໍ ເມ ອາສິ ສຸຕໂສມ, ຍສ຺ສ ເຕ ໂຫມຫໍ ມາຕາ;
ຍໍ ເມ ວິລປນ຺ຕິຍາ, ອນເປກ຺ໂຂ ປພ຺ພຊສິ ເທວ.
‘‘ທຸລ຺ລທ຺ຘໍ ເມ ອາສິ ສຸຕໂສມ, ຍໍ ຕໍ ອຫໍ ວິຊາຍິສ຺ສໍ;
ຍໍ ເມ ວິລປນ຺ຕິຍາ, ອນເປກ຺ໂຂ ປພ຺ພຊສິ ເທວ’’.
‘‘ໂກ ນາເມໂສ ຘມ຺ໂມ, ສຸຕໂສມ ກາ ຈ ນາມ ປພ຺ພຊ຺ຊາ;
ຍໍ ໂນ ອມ຺ເຫ ຊິຓ຺ເຓ, ອນເປກ຺ໂຂ ປພ຺ພຊສິ ເທວ.
‘‘ປຸຕ຺ຕາປິ ຕຸຍ຺ຫໍ ພຫໂວ, ທຫຣາ ອປ຺ປຕ຺ຕໂຍພ຺ພນາ;
ມຎ຺ຊູ ເຕປິ [ເຕ (ສີ. ປີ.)] ຕໍ ອປສ຺ສນ຺ຕາ, ມຎ຺ເຎ ¶ ທຸກ຺ຂໍ ນິຄຈ຺ຉນ຺ຕິ’’.
‘‘ປຸຕ຺ເຕຫິ ຈ ເມ ເອເຕຫິ, ທຫເຣຫິ ອປ຺ປຕ຺ຕໂຍພ຺ພເນຫິ;
ມຎ຺ຊູຫິ ສພ຺ເພຫິປິ ຕຸມ຺ເຫຫິ, ຈິຣມ຺ປິ ຐຕ຺ວາ ວິນາສຠາໂວ’’ [ວິນາຠາໂວ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)].
‘‘ຉິນ຺ນໍ ¶ ນຸ ຕຸຍ຺ຫໍ ຫທຍໍ, ອທຸ ເຕ [ອາທຸ (ສີ. ປີ.), ອາທູ (ສ຺ຍາ.)] ກຣຸຓາ ຈ ນຕ຺ຖິ ອມ຺ເຫສຸ;
ຍໍ ໂນ ວິກນ຺ທນ຺ຕິໂຍ [ວິກ຺ກນ຺ທນ຺ຕິໂຍ (ສີ.)], ອນເປກ຺ໂຂ ປພ຺ພຊສິ ເທວ’’.
‘‘ນ ຈ ມຍ຺ຫໍ ຉິນ຺ນໍ ຫທຍໍ, ອຕ຺ຖິ ກຣຸຓາປິ ມຍ຺ຫໍ ຕຸມ຺ເຫສຸ;
ສຄ຺ຄຎ຺ຈ ປຕ຺ຖຍາໂນ, ເຕນ ອຫໍ [ເຕນາຫໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ເຕນມຫໍ (ປີ.)] ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ’’.
‘‘ທຸລ຺ລທ຺ຘໍ ເມ ອາສິ, ສຸຕໂສມ ຍສ຺ສ ເຕ ອຫໍ ຠຣິຍາ;
ຍໍ ເມ ວິລປນ຺ຕິຍາ, ອນເປກ຺ໂຂ ປພ຺ພຊສິ ເທວ.
‘‘ທຸລ຺ລທ຺ຘໍ ເມ ອາສິ, ສຸຕໂສມ ຍສ຺ສ ເຕ ອຫໍ ຠຣິຍາ;
ຍໍ ເມ ກຸຈ຺ຉິປຏິສນ຺ຘິໍ [ມໍ ກຸຈ຺ຉິມຕິໍ ສນ຺ຕິໍ (ປີ.)], ອນເປກ຺ໂຂ ¶ ປພ຺ພຊສິ ເທວ.
‘‘ປຣິປກ຺ໂກ ເມ ຄພ຺ໂຠ, ກຸຈ຺ຉິຄໂຕ ຍາວ ນໍ ວິຊາຍາມິ;
ມາຫໍ ເອກາ ວິຘວາ, ປຈ຺ຉາ ທຸກ຺ຂານິ ອທ຺ທກ຺ຂິໍ’’.
‘‘ປຣິປກ຺ໂກ ເຕ ຄພ຺ໂຠ, ກຸຈ຺ຉິຄໂຕ ອິງ຺ຆ ຕ຺ວໍ [ຕ຺ວ (ສີ.), ນໍ (ປີ.)] ວິຊາຍສ຺ສຸ;
ປຸຕ຺ຕໍ ອໂນມວຓ຺ຓໍ, ຕໍ ຫິຕ຺ວາ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ’’.
‘‘ມາ ¶ ຕ຺ວໍ ຈນ຺ເທ ຣຸທິ, ມາ ໂສຈິ ວນຕິມິຣມຕ຺ຕກ຺ຂິ;
ອາໂຣຫ ວຣປາສາທໍ [ຈ ປາສາທໍ (ປີ.)], ອນເປກ຺ໂຂ ອຫໍ ຄມິສ຺ສາມິ’’.
‘‘ໂກ ¶ ຕໍ ອມ຺ມ ໂກເປສິ, ກິໍ ໂຣທສິ ເປກ຺ຂສິ ຈ ມໍ ພາຬ຺ຫໍ;
ກໍ ອວຊ຺ຌໍ ຆາເຕມິ [ຆາເຕມິ ກໍ ອວຊ຺ຌໍ (ປີ.), ຕໍ ອວຊ຺ຌໍ ຆາເຕມິ (ກ.)], ຎາຕີນໍ ອຸທິກ຺ຂມານານໍ’’.
‘‘ນ ຫິ ໂສ ສກ຺ກາ ຫນ຺ຕຸໍ, ວິຊິຕາວີ [ຊີວິຕາວີ (ປີ.)] ໂຍ ມໍ ຕາຕ ໂກເປສິ;
ປິຕາ ເຕ ມໍ ຕາຕ ອວຈ, ອນເປກ຺ໂຂ ¶ ອຫໍ ຄມິສ຺ສາມິ’’.
‘‘ໂຍຫໍ ປຸພ຺ເພ ນິຍ຺ຍາມິ, ອຸຍ຺ຍານໍ ມຕ຺ຕກຸຎ຺ຊເຣ ຈ ໂຍເຘມິ;
ສຸຕໂສເມ ປພ຺ພຊິເຕ, ກຖໍ ນຸ ທານິ ກຣິສ຺ສາມິ’’.
‘‘ມາຕຸຈ຺ຈ [ມາຕຸ ຈ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ເມ ຣຸທນ຺ຕ຺ຍາ [ຣຸທຕ຺ຍາ (ປີ.)], ເຊຏ຺ຐສ຺ສ ຈ ຠາຕຸໂນ ອກາມສ຺ສ;
ຫຕ຺ເຖປິ ເຕ ຄເຫສ຺ສໍ, ນ ຫິ ຄຈ຺ຉສິ [ຄຎ຺ຉິສິ (ປີ.)] ໂນ ອກາມານໍ’’.
‘‘ອຸຏ຺ເຐຫິ ຕ຺ວໍ ຘາຕິ, ອິມໍ ກຸມາຣໍ ຣເມຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຖ;
ມາ ເມ ປຣິປນ຺ຖມກາສິ [ມກາ (ສີ. ປີ.)], ສຄ຺ຄໍ ມມ ປຕ຺ຖຍານສ຺ສ’’.
‘‘ຍໍ ນູນິມໍ ທເທຍ຺ຍໍ [ຊເຫຍ຺ຍໍ (ປີ.)] ປຠງ຺ກຣໍ, ໂກ ນຸ ເມ ອິມິນາຕ຺ໂຖ [ໂກ ນຸ ເມ ອິມິນາ ອຕ຺ໂຖ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ໂກ ນຸ ເມ ນຕ຺ໂຖ (ປີ.)];
ສຸຕໂສເມ ປພ຺ພຊິເຕ, ກິໍ ນຸ ເມນໍ ກຣິສ຺ສາມິ’’.
‘‘ໂກໂສ ¶ ຈ ຕຸຍ຺ຫໍ ວິປຸໂລ, ໂກຏ຺ຐາຄາຣຎ຺ຈ ຕຸຍ຺ຫໍ ປຣິປູຣໍ;
ປຖວີ ຈ ຕຸຍ຺ຫໍ ວິຊິຕາ, ຣມສ຺ສຸ ¶ ມາ ປພ຺ພຊິ [ປພ຺ພຊສ຺ສຸ (ສີ.), ປພ຺ພຊ (ປີ.)] ເທວ’’.
‘‘ໂກໂສ ຈ ມຍ຺ຫໍ ວິປຸໂລ, ໂກຏ຺ຐາຄາຣຎ຺ຈ ມຍ຺ຫໍ ປຣິປູຣໍ;
ປຖວີ ຈ ມຍ຺ຫໍ ວິຊິຕາ, ຕໍ ຫິຕ຺ວາ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ’’.
‘‘ມຍ຺ຫມ຺ປິ ຘນໍ ປຫູຕໍ, ສງ຺ຂາຕຸໍ [ສງ຺ຂ຺ຍາຕຸໍ (ສີ.)] ໂນປິ ເທວ ສກ຺ໂກມິ;
ຕໍ ເຕ ທທາມິ ສພ຺ພມ຺ປິ [ຕໍ ເທວ ເຕ ທທາມິ ສພ຺ພມ຺ປິ (ສີ.), ຕໍ ເຕ ທທາມິ ສພ຺ພໍ (ປີ.)], ຣມສ຺ສຸ ມາ ປພ຺ພຊິ ເທວ’’.
‘‘ຊານາມິ [ຊານາມິ ເຕ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຘນໍ ປຫູຕໍ, ກຸລວທ຺ຘນ ປູຊິໂຕ ຕຍາ ຈສ຺ມິ;
ສຄ຺ຄຎ຺ຈ ປຕ຺ຖຍາໂນ, ເຕນ ອຫໍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ’’.
‘‘ອຸກ຺ກຓ຺ຐິໂຕສ຺ມິ ພາຬ຺ຫໍ, ອຣຕິ ມໍ ໂສມທຕ຺ຕ ອາວິສຕິ [ອາວີສຕິ (ກ.)];
ພຫຸກາປິ [ພຫຸກາ ຫິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ເມ ອນ຺ຕຣາຍາ, ອຊ຺ເຊວາຫໍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ’’.
‘‘ອິທຎ຺ຈ ຕຸຍ຺ຫໍ ຣຸຈິຕໍ, ສຸຕໂສມ ອຊ຺ເຊວ ທານິ ຕ຺ວໍ ປພ຺ພຊ;
ອຫມ຺ປິ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ນ ¶ ອຸສ຺ສເຫ ຕຍາ ວິນາ ອຫໍ ຐາຕຸໍ’’.
‘‘ນ ຫິ ສກ຺ກາ ປພ຺ພຊິຕຸໍ, ນຄເຣ ນ ຫິ ປຈ຺ຈຕິ ຊນປເທ ຈ’’;
‘‘ສຸຕໂສເມ ປພ຺ພຊິເຕ, ກຖໍ ນຸ ທານິ ກຣິສ຺ສາມ’’.
‘‘ອຸປນີຍຕິທໍ ມຎ຺ເຎ, ປຣິຕ຺ຕໍ ອຸທກໍວ ຈງ຺ກວາຣມ຺ຫິ;
ເອວໍ ສຸປຣິຕ຺ຕເກ ຊີວິເຕ, ນ ຈ ປມຊ຺ຊິຕຸໍ ກາໂລ.
‘‘ອຸປນີຍຕິທໍ ¶ ມຎ຺ເຎ, ປຣິຕ຺ຕໍ ອຸທກໍວ ຈງ຺ກວາຣມ຺ຫິ;
ເອວໍ ສຸປຣິຕ຺ຕເກ ຊີວິເຕ, ອນ຺ຘພາລາ [ອຖ ພາລາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ປມຊ຺ຊນ຺ຕິ.
‘‘ເຕ ວຑ຺ຒຍນ຺ຕິ ນິຣຍໍ, ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິຎ຺ຈ ເປຕ຺ຕິວິສຍຎ຺ຈ;
ຕຓ຺ຫາຍ ພນ຺ຘນພທ຺ຘາ, ວຑ຺ເຒນ຺ຕິ ອສຸຣກາຍໍ’’.
‘‘ອູຫຎ຺ຎເຕ ¶ ຣຊຄ຺ຄໍ, ອວິທູເຣ ປຸພ຺ພກມ຺ຫິ ຈ [ປຸປ຺ຜກມ຺ຫິ ຈ (ສີ. ປີ.)] ປາສາເທ;
ມຎ຺ເຎ ໂນ ເກສາ ຉິນ຺ນາ, ຍສສ຺ສິໂນ ¶ ຘມ຺ມຣາຊສ຺ສ’’.
‘‘ອຍມສ຺ສ ປາສາໂທ, ໂສວຓ຺ຓ [ໂສວຓ຺ໂຓ (ປີ.)] ປຸປ຺ຜມາລ຺ຍວີຕິກິຓ຺ໂຓ;
ຍຫິ [ຍມ຺ຫິ (ປີ.)] ມນຸວິຈຣິ ຣາຊາ, ປຣິກິຓ຺ໂຓ ອິຕ຺ຖາຄາເຣຫິ.
‘‘ອຍມສ຺ສ ປາສາໂທ, ໂສວຓ຺ຓປຸປ຺ຜມາລ຺ຍວີຕິກິຓ຺ໂຓ;
ຍຫິມນຸວິຈຣິ ຣາຊາ, ປຣິກິຓ຺ໂຓ ຎາຕິສງ຺ເຆນ.
‘‘ອິທມສ຺ສ ກູຏາຄາຣໍ, ໂສວຓ຺ຓປຸປ຺ຜມາລ຺ຍວີຕິກິຓ຺ຓໍ;
ຍຫິມນຸວິຈຣິ ຣາຊາ, ປຣິກິຓ຺ໂຓ ອິຕ຺ຖາຄາເຣຫິ.
‘‘ອິທມສ຺ສ ກູຏາຄາຣໍ, ໂສວຓ຺ຓ [ໂສວຓ຺ຓໍ (ປີ.)] ປຸປ຺ຜມາລ຺ຍວີຕິກິຓ຺ຓໍ;
ຍຫິມນຸວິຈຣິ ຣາຊາ, ປຣິກິຓ຺ໂຓ ຎາຕິສງ຺ເຆນ.
‘‘ອຍມສ຺ສ ອໂສກວນິກາ, ສຸປຸປ຺ຜິຕາ ສພ຺ພກາລິກາ ຣມ຺ມາ;
ຍຫິມນຸວິຈຣິ ຣາຊາ, ປຣິກິຓ຺ໂຓ ¶ ອິຕ຺ຖາຄາເຣຫິ.
‘‘ອຍມສ຺ສ ອໂສກວນິກາ, ສຸປຸປ຺ຜິຕາ ສພ຺ພກາລິກາ ຣມ຺ມາ;
ຍຫິມນຸວິຈຣິ ຣາຊາ, ປຣິກິຓ຺ໂຓ ຎາຕິສງ຺ເຆນ.
‘‘ອິທມສ຺ສ ອຸຍ຺ຍານໍ, ສຸປຸປ຺ຜິຕໍ ສພ຺ພກາລິກໍ ຣມ຺ມໍ;
ຍຫິມນຸວິຈຣິ ຣາຊາ, ປຣິກິຓ຺ໂຓ ອິຕ຺ຖາຄາເຣຫິ.
‘‘ອິທມສ຺ສ ອຸຍ຺ຍານໍ, ສຸປຸປ຺ຜິຕໍ ສພ຺ພກາລິກໍ ຣມ຺ມໍ;
ຍຫິມນຸວິຈຣິ ຣາຊາ, ປຣິກິຓ຺ໂຓ ຎາຕິສງ຺ເຆນ.
‘‘ອິທມສ຺ສ ກຓິກາຣວນໍ, ສຸປຸປ຺ຜິຕໍ ສພ຺ພກາລິກໍ ຣມ຺ມໍ;
ຍຫິມນຸວິຈຣິ ຣາຊາ, ປຣິກິຓ຺ໂຓ ອິຕ຺ຖາຄາເຣຫິ.
‘‘ອິທມສ຺ສ ກຓິກາຣວນໍ, ສຸປຸປ຺ຜິຕໍ ສພ຺ພກາລິກໍ ຣມ຺ມໍ;
ຍຫິມນຸວິຈຣິ ຣາຊາ, ປຣິກິຓ຺ໂຓ ¶ ຎາຕິສງ຺ເຆນ.
‘‘ອິທມສ຺ສ ປາຏລິວນໍ [ປາຏລີວນໍ (ສີ.)], ສຸປຸປ຺ຜິຕໍ ສພ຺ພກາລິກໍ ຣມ຺ມໍ;
ຍຫິມນຸວິຈຣິ ຣາຊາ, ປຣິກິຓ຺ໂຓ ອິຕ຺ຖາຄາເຣຫິ.
‘‘ອິທມສ຺ສ ປາຏລິວນໍ, ສຸປຸປ຺ຜິຕໍ ສພ຺ພກາລິກໍ ຣມ຺ມໍ;
ຍຫິມນຸວິຈຣິ ຣາຊາ, ປຣິກິຓ຺ໂຓ ຎາຕິສງ຺ເຆນ.
‘‘ອິທມສ຺ສ ¶ ¶ ອມ຺ພວນໍ, ສຸປຸປ຺ຜິຕໍ ສພ຺ພກາລິກໍ ຣມ຺ມໍ;
ຍຫິມນຸວິຈຣິ ຣາຊາ, ປຣິກິຓ຺ໂຓ ອິຕ຺ຖາຄາເຣຫິ.
‘‘ອິທມສ຺ສ ອມ຺ພວນໍ, ສຸປຸປ຺ຜິຕໍ ສພ຺ພກາລິກໍ ຣມ຺ມໍ;
ຍຫິມນຸວິຈຣິ ຣາຊາ, ປຣິກິຓ຺ໂຓ ຎາຕິສງ຺ເຆນ.
‘‘ອຍມສ຺ສ ໂປກ຺ຂຣຓີ, ສຎ຺ຉນ຺ນາ ອຓ຺ຑເຊຫິ ວີຕິກິຓ຺ຓາ;
ຍຫິມນຸວິຈຣິ ຣາຊາ, ປຣິກິຓ຺ໂຓ ¶ ອິຕ຺ຖາຄາເຣຫິ.
‘‘ອຍມສ຺ສ ໂປກ຺ຂຣຓີ, ສຎ຺ຉນ຺ນາ ອຓ຺ຑເຊຫິ ວີຕິກິຓ຺ຓາ;
ຍຫິມນຸວິຈຣິ ຣາຊາ, ປຣິກິຓ຺ໂຓ ຎາຕິສງ຺ເຆນ’’.
‘‘ຣາຊາ ໂວ ໂຂ [ຣາຊາ ໂຂ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ປພ຺ພຊິໂຕ, ສຸຕໂສໂມ ຣຊ຺ຊໍ ອິມໍ ປຫຕ຺ວານ [ປຫນ຺ຕ຺ວານ (ສ຺ຍາ. ກ.)];
ກາສາຍວຕ຺ຖວສໂນ, ນາໂຄວ ເອກໂກ [ເອກໂກວ (ສີ.)] ຈຣຕິ’’.
‘‘ມາສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພ ຣຕິກີຬິຕານິ, ຫສິຕານິ ຈ ອນຸສ຺ສຣິຕ຺ຖ [ອນຸສ຺ສຣິຕ຺ໂຖ (ປີ.)];
ມາ ໂວ ກາມາ ຫນິໍສຸ, ຣມ຺ມໍ ຫິ [ສຸຣມ຺ມຎ຺ຫິ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ສຸທສ຺ສນໍ [ສຸທສ຺ສນໍ ນາມ (ສີ.)] ນຄຣໍ.
‘‘ເມຕ຺ຕຈິຕ຺ຕຎ຺ຈ [ເມຕ຺ຕຎ຺ຈ (ປີ.)] ຠາເວຖ, ອປ຺ປມາຓໍ ທິວາ ຈ ຣຕ຺ໂຕ ຈ;
ອຄຈ຺ຉິຕ຺ຖ [ອຖ ຄຎ຺ຉິຕ຺ຖ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ເທວປຸຣ, ອາວາສໍ ປຸຎ຺ຎກມ຺ມິນ’’ນ຺ຕິ [ປຸຎ຺ຎກມ຺ມານນ຺ຕິ (ປີ.)].
ຈູຬສຸຕໂສມຊາຕກໍ ປຎ຺ຈມໍ.
ຈຕ຺ຕາລີສນິປາຕໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.
ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –
ສຸວປຓ຺ຑິຕຊມ຺ພຸກກຸຓ຺ຑລິໂນ ¶ , ວຣກຎ຺ຎມລມ຺ພຸສຊາຕກຎ຺ຈ;
ປວຣຸຕ຺ຕມສງ຺ຂສິຣີວ຺ຫຍໂກ, ສຸຕໂສມອຣິນ຺ຘມຣາຊວໂຣ.
໑໘. ປຓ຺ຓາສນິປາໂຕ
໕໒໖. ນິຬິນິກາຊາຕກໍ (໑)
‘‘ອຸທ຺ທຍ຺ຫເຕ ¶ ¶ ¶ [ອຸຑ຺ຑຍ຺ຫເຕ (ສີ. ປີ.)] ຊນປໂທ, ຣຏ຺ຐຎ຺ຈາປິ ວິນສ຺ສຕິ;
ເອຫິ ນິຬິນິເກ [ນິຬິເກ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.), ເອວມຸປຣິປິ] ຄຈ຺ຉ, ຕໍ ເມ ພ຺ຣາຫ຺ມຓມານຍ’’.
‘‘ນາຫໍ ທຸກ຺ຂກ຺ຂມາ ຣາຊ, ນາຫໍ ອທ຺ຘານໂກວິທາ;
ກຖໍ ອຫໍ ຄມິສ຺ສາມິ, ວນໍ ກຸຎ຺ຊຣເສວິຕໍ’’.
‘‘ຜີຕໍ ຊນປທໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ຫຕ຺ຖິນາ ຈ ຣເຖນ ຈ;
ທາຣຸສງ຺ຆາຏຍາເນນ, ເອວໍ ຄຈ຺ຉ ນິຬິນິເກ.
‘‘ຫຕ຺ຖິອສ຺ສຣເຖ ປຕ຺ຕີ, ຄຈ຺ເຉວາທາຍ ຂຕ຺ຕິເຍ;
ຕເວວ ວຓ຺ຓຣູເປນ, ວສໍ ຕມານຍິສ຺ສສິ’’.
‘‘ກທລີຘຊປຎ຺ຎາໂຓ, ອາຠຸຊີປຣິວາຣິໂຕ;
ເອໂສ ປທິສ຺ສຕິ ຣມ຺ໂມ, ອິສິສິງ຺ຄສ຺ສ ອສ຺ສໂມ.
‘‘ເອໂສ ອຄ຺ຄິສ຺ສ ສງ຺ຂາໂຕ, ເອໂສ ຘູໂມ ປທິສ຺ສຕິ;
ມຎ຺ເຎ ໂນ ອຄ຺ຄິໍ ຫາເປຕິ, ອິສິສິງ຺ໂຄ ມຫິທ຺ຘິໂກ’’.
‘‘ຕຎ຺ຈ ¶ ທິສ຺ວານ ອາຍນ຺ຕິໍ, ອາມຸຕ຺ຕມຓິກຸຓ຺ຑລໍ;
ອິສິສິງ຺ໂຄ ປາວິສິ ຠີໂຕ, ອສ຺ສມໍ ປຓ຺ຓຉາທນໍ.
‘‘ອສ຺ສມສ຺ສ ຈ ສາ ທ຺ວາເຣ, ເຄຓ຺ຑຸເກນສ຺ສ [ເຠຓ຺ຑຸເກນສ຺ສ (ສີ. ປີ.)] ກີຬຕິ;
ວິທໍສຍນ຺ຕີ ອງ຺ຄານິ, ຄຸຍ຺ຫໍ ປກາສິຕານິ ຈ.
‘‘ຕຎ຺ຈ ທິສ຺ວານ ກີຬນ຺ຕິໍ, ປຓ຺ຓສາລຄໂຕ ຊຏີ;
ອສ຺ສມາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວານ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິ.
‘‘ອມ຺ໂຠ ໂກ ນາມ ໂສ ຣຸກ຺ໂຂ, ຍສ຺ສ ເຕວໍຄຕໍ ຜລໍ;
ທູເຣປິ ຂິຕ຺ຕໍ ປຈ຺ເຈຕິ, ນ ຕໍ ໂອຫາຍ ຄຈ຺ຉຕິ’’.
‘‘ອສ຺ສມສ຺ສ ¶ ມມ [ມໍ (ສີ.)] ພ຺ຣຫ຺ເມ, ສມີເປ ຄນ຺ຘມາທເນ;
ພຫໂວ [ປພ຺ພເຕ (ສີ.)] ຕາທິສາ ຣຸກ຺ຂາ, ຍສ຺ສ ເຕວໍຄຕໍ ຜລໍ;
ທູເຣປິ ຂິຕ຺ຕໍ ປຈ຺ເຈຕິ, ນ ມໍ ໂອຫາຍ ຄຈ຺ຉຕິ’’.
‘‘ເອຕູ ¶ [ເອຕຸ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.)] ຠວໍ ອສ຺ສມິມໍ ອເທຕຸ, ປຊ຺ຊຎ຺ຈ ຠກ຺ຂຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຉ ທມ຺ມິ;
ອິທມາສນໍ ອຕ຺ຣ ຠວໍ ນິສີທຕຸ, ອິໂຕ ຠວໍ ມູລຜລານິ ຠຸຎ຺ຊຕຸ’’ [ຂາທຕຸ (ສີ.)].
‘‘ກິໍ ເຕ ອິທໍ ອູຣູນມນ຺ຕຣສ຺ມິໍ, ສຸປິຈ຺ຉິຕໍ ກຓ຺ຫຣິວປ຺ປກາສຕິ;
ອກ຺ຂາຫິ ເມ ປຸຈ຺ຉິໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ, ໂກເສ ນຸ ເຕ ອຸຕ຺ຕມງ຺ຄໍ ປວິຏ຺ຐໍ’’.
‘‘ອຫໍ ວເນ ມູລຜເລສນໍ ຈຣໍ, ອາສາທຍິໍ ¶ [ອສ຺ສາທຍິໍ (ກ.)] ອຈ຺ຉໍ ສຸໂຆຣຣູປໍ;
ໂສ ມໍ ປຕິຕ຺ວາ ສຫສາຊ຺ຌປຕ຺ໂຕ, ປນຸຊ຺ຊ ມໍ ອພ຺ພຫິ [ອພ຺ພຸຫິ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ອຸຕ຺ຕມງ຺ຄໍ.
‘‘ສ຺ວາຍໍ ວໂຓ ຂຊ຺ຊຕິ ກຓ຺ຑຸວາຍຕິ, ສພ຺ພຎ຺ຈ ກາລໍ ນ ລຠາມິ ສາຕໍ;
ປໂຫ ຠວໍ ກຓ຺ຑຸມິມໍ ວິເນຕຸໍ, ກຸຣຸຕໍ ຠວໍ ຍາຈິໂຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓຕ຺ຖໍ’’.
‘‘ຄມ຺ຠີຣຣູໂປ ເຕ ວໂຓ ສໂລຫິໂຕ, ອປູຕິໂກ ວຓຄນ຺ໂຘ [ປກ຺ກຄນ຺ໂຘ (ສີ.), ປນ຺ນຄນ຺ໂຘ (ສ຺ຍາ. ປີ.)] ມຫາ ຈ;
ກໂຣມິ ເຕ ກິຎ຺ຈິ ກສາຍໂຍຄໍ, ຍຖາ ຠວໍ ປຣມສຸຂີ ຠເວຍ຺ຍ’’.
‘‘ນ ¶ ມນ຺ຕໂຍຄາ ນ ກສາຍໂຍຄາ, ນ ໂອສຘາ ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິ [ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ກມນ຺ຕິ;
ຆຏ຺ເຏ ມຸທຸເກນ [ຍໍ ເຕ ມຸທຸ ເຕນ (ສີ.), ຍໍ ເຕ ມຸທູ ເຕນ (ປີ.)] ວິເນຫິ ກຓ຺ຑຸໍ [ກຓ຺ຑຸກໍ (ປີ.)], ຍຖາ ອຫໍ ປຣມສຸຂີ ຠເວຍ຺ຍໍ’’.
‘‘ອິໂຕ ນຸ ໂຠໂຕ ກຕເມນ ອສ຺ສໂມ, ກຈ຺ຈິ ຠວໍ ອຠິຣມສິ [ອຠິຣມສີ (ປີ.)] ອຣຎ຺ເຎ;
ກຈ຺ຈິ ນຸ ເຕ [ກຈ຺ຈິ ເຕ (ປີ.)] ມູລຜລໍ ປຫູຕໍ, ກຈ຺ຈິ ຠວນ຺ຕໍ ນ ວິຫິໍສນ຺ຕິ ວາຬາ’’.
‘‘ອິໂຕ ¶ ອຸຊຸໍ ອຸຕ຺ຕຣາຍໍ ທິສາຍໍ, ເຂມານທີ ຫິມວຕາ ປຠາວີ [ປຠາຕິ (ສີ. ປີ.)];
ຕສ຺ສາ ຕີເຣ ອສ຺ສໂມ ມຍ຺ຫ ຣມ຺ໂມ, ອໂຫ ຠວໍ ອສ຺ສມໍ ມຍ຺ຫໍ ປສ຺ເສ.
‘‘ອມ຺ພາ ຈ ສາລາ ຕິລກາ ຈ ຊມ຺ພຸໂຍ, ອຸທ຺ທາລກາ ປາຏລິໂຍ ຈ ຜຸລ຺ລາ;
ສມນ຺ຕໂຕ ກິມ຺ປຸຣິສາຠິຄີຕໍ, ອໂຫ ຠວໍ ອສ຺ສມໍ ມຍ຺ຫໍ ປສ຺ເສ.
‘‘ຕາລາ ຈ ມູລາ ຈ ຜລາ ຈ ເມຕ຺ຖ, ວຓ຺ເຓນ ຄນ຺ເຘນ ອຸເປຕຣູປໍ;
ຕໍ ຠູມິຠາເຄຫິ ອຸເປຕຣູປໍ, ອໂຫ ຠວໍ ອສ຺ສມໍ ມຍ຺ຫໍ ປສ຺ເສ.
‘‘ຜລາ ຈ ມູລາ ຈ ປຫູຕເມຕ຺ຖ, ວຓ຺ເຓນ ຄນ຺ເຘນ ຣເສນຸເປຕາ;
ອາຍນ຺ຕິ ຈ ລຸທ຺ທກາ ຕໍ ປເທສໍ, ມາ ເມ ຕໂຕ ມູລຜລໍ ອຫາສຸໍ’’.
‘‘ປິຕາ ມມໍ ມູລຜເລສນໍ ຄໂຕ, ອິທານິ ອາຄຈ຺ຉຕິ ສາຍກາເລ;
ອຸໂຠວ ຄຈ຺ຉາມເສ ອສ຺ສມໍ ຕໍ, ຍາວ ¶ ປິຕາ ມູລຜລໂຕ ເອຕຸ’’.
‘‘ອຎ຺ເຎ ¶ ພຫູ ອິສໂຍ ສາຘຸຣູປາ, ຣາຊີສໂຍ ອນຸມຄ຺ເຄ ວສນ຺ຕິ;
ເຕ ເຍວ ປຸຈ຺ເຉສິ ມມສ຺ສມໍ ຕໍ, ເຕ ຕໍ ນຍິສ຺ສນ຺ຕິ ມມໍ ສກາເສ’’.
‘‘ນ ເຕ ກຏ຺ຐານິ ຠິນ຺ນານິ, ນ ເຕ ອຸທກມາຠຕໍ;
ອຄ຺ຄີປິ ເຕ ນ ຫາປິໂຕ [ຫາສິໂຕ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ກິໍ ນຸ ມນ຺ໂທວ ຌາຍສິ.
‘‘ຠິນ຺ນານິ ກຏ຺ຐານິ ຫຸໂຕ ຈ ອຄ຺ຄິ, ຕປນີປິ ເຕ ສມິຕາ ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີ [ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິ (?)];
ປີຐຎ຺ຈ ມຍ຺ຫໍ ອຸທກຎ຺ຈ ໂຫຕິ, ຣມສິ ຕຸວໍ [ຕ຺ວໍ (ສີ.)] ພ຺ຣຫ຺ມຠູໂຕ ປຸຣຕ຺ຖາ.
‘‘ອຠິນ຺ນກຏ຺ໂຐສິ ¶ ອນາຠໂຕທໂກ, ອຫາປິຕຄ຺ຄີສິ [ອຫາປິຕຄ຺ຄີປິ (ກ.)] ອສິທ຺ຘໂຠຊໂນ [ອສິຏ຺ຐໂຠຊໂນ (ກ.)];
ນ ເມ ຕຸວໍ ອາລປສີ ມມຊ຺ຊ, ນຏ຺ຐໍ ນຸ ກິໍ ເຈຕສິກຎ຺ຈ ທຸກ຺ຂໍ’’.
‘‘ອິຘາຄມາ ຊຏິໂລ ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີ, ສຸທສ຺ສເນຍ຺ໂຍ ສຸຕນູ ວິເນຕິ;
ເນວາຕິທີໂຆ ນ ປນາຕິຣສ຺ໂສ, ສຸກຓ຺ຫກຓ຺ຫຈ຺ຉທເນຫິ ໂຠໂຕ.
‘‘ອມສ຺ສຸຊາໂຕ ¶ ອປຸຣາຓວຓ຺ຓີ, ອາຘາຣຣູປຎ຺ຈ ປນສ຺ສ ກຓ຺ເຐ;
ທ຺ເວ ຍມາ [ທ຺ເວ ປສ຺ສ (ສີ.), ທ຺ວາສ຺ສ (ປີ.)] ຄຓ຺ຑາ ອຸເຣສຸ ຊາຕາ, ສຸວຓ຺ຓຕິນ຺ທຸກນິຠາ [ສຸວຓ຺ຓປິນ຺ທູປນິຠາ (ສີ.), ສຸວຓ຺ຓຕິຓ຺ຑຸສນ຺ນິຠາ (ສ຺ຍາ.), ໂສວນ຺ນປິຓ຺ຑູປນິຠາ (ປີ.)] ປຠສ຺ສຣາ.
‘‘ມຸຂຎ຺ຈ ຕສ຺ສ ຠຸສທສ຺ສເນຍ຺ຍໍ, ກຓ຺ເຓສຸ ລມ຺ພນ຺ຕິ ຈ ກຸຎ຺ຈິຕຄ຺ຄາ;
ເຕ ໂຊຕເຣ ຈຣໂຕ ມາຓວສ຺ສ, ສຸຕ຺ຕຎ຺ຈ ຍໍ ສໍຍມນໍ ຊຏານໍ.
‘‘ອຎ຺ຎາ ¶ ຈ ຕສ຺ສ ສໍຍມານິ [ສໍຍມນີ (ສີ. ປີ.)] ຈຕສ຺ໂສ, ນີລາ ປີຕາ [ນີລາປິ ຕາ (ປີ.)] ໂລຫິຕິກາ [ໂລຫິຕກາ (ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)] ຈ ເສຕາ;
ຕາ ປິໍສເຣ [ສໍສເຣ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຈຣໂຕ ມາຓວສ຺ສ, ຕິຣິຏິ [ຈິຣີຏິ (ສີ. ປີ.)] ສງ຺ຆາຣິວ ປາວຸສມ຺ຫິ.
‘‘ນ ມິຂລໍ ມຸຎ຺ຊມຍໍ ຘາເຣຕິ, ນ ສນ຺ຖເຣ [ສນ຺ຕເຈ (ສີ.), ສນ຺ຕຈໍ (ປີ.), ສນ຺ຕເຣ (ກ.)] ໂນ ປນ ປພ຺ພຊສ຺ສ;
ຕາ ໂຊຕເຣ ຊຆນນ຺ຕເຣ [ຊຆນວເຣ (ສີ. ປີ.)] ວິລຄ຺ຄາ, ສເຕຣຕາ ວິຊ຺ຊຸຣິວນ຺ຕລິກ຺ເຂ.
‘‘ອຂີລການິ ຈ ອວຓ຺ຏການິ, ເຫຏ຺ຐາ ນຠ຺ຍາ ກຏິສໂມຫິຕານິ;
ອຆຏ຺ຏິຕາ ນິຈ຺ຈກີຬໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ຫໍ ຕາຕ ກິໍຣຸກ຺ຂຜລານິ ຕານິ.
‘‘ຊຏາ ¶ ຈ ຕສ຺ສ ຠຸສທສ຺ສເນຍ຺ຍາ, ປໂຣສຕໍ ເວລ຺ລິຕຄ຺ຄາ ສຸຄນ຺ຘາ;
ທ຺ເວຘາ ສິໂຣ ສາຘຸ ວິຠຕ຺ຕຣູໂປ, ອໂຫ ນຸ ໂຂ ມຍ຺ຫ ຕຖາ ຊຏາສ຺ສຸ.
‘‘ຍທາ ຈ ໂສ ປກິຣຕິ ຕາ ຊຏາໂຍ, ວຓ຺ເຓນ ຄນ຺ເຘນ ອຸເປຕຣູປາ;
ນີລຸປ຺ປລໍ ວາຕສເມຣິຕໍວ, ຕເຖວ ສໍວາຕິ ປນສ຺ສໂມ ອຍໍ.
‘‘ປງ຺ໂກ ຈ ຕສ຺ສ ຠຸສທສ຺ສເນຍ຺ໂຍ, ເນຕາທິໂສ ຍາທິໂສ ມຍ຺ຫໍ ກາເຍ [ກາໂຍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ໂສ ວາຍຕີ ເອຣິໂຕ ມາລຸເຕນ, ວນໍ ຍຖາ ອຄ຺ຄຄິມ຺ເຫ ສຸຜຸລ຺ລໍ.
‘‘ນິຫນ຺ຕິ ¶ ໂສ ຣຸກ຺ຂຜລໍ ປຖພ຺ຍາ, ສຸຈິຕ຺ຕຣູປໍ ຣຸຈິຣໍ ທສ຺ສເນຍ຺ຍໍ;
ຂິຕ຺ຕຎ຺ຈ ຕສ຺ສ ປຸນເຣຕິ ຫຕ຺ຖໍ, ຫໍ ຕາຕ ກິໍຣຸກ຺ຂຜລໍ ນຸ ໂຂ ຕໍ.
‘‘ທນ຺ຕາ ຈ ຕສ຺ສ ຠຸສທສ຺ສເນຍ຺ຍາ, ສຸທ຺ຘາ ສມາ ສງ຺ຂວຣູປປນ຺ນາ;
ມໂນ ປສາເທນ຺ຕິ ວິວຣິຍມານາ, ນ ຫິ [ນ ຫ (ສີ. ປີ.)] ນູນ ໂສ ສາກມຂາທິ ເຕຫິ.
‘‘ອກກ຺ກສໍ ¶ ອຄ຺ຄຬິຕໍ ມຸຫຸໍ ມຸທຸໍ, ອຸຊຸໍ ອນຸທ຺ຘຕໍ ອຈປລມສ຺ສ ຠາສິຕໍ;
ຣຸທໍ ມນຸຎ຺ຎໍ ກຣວີກສຸສ຺ສຣໍ, ຫທຍງ຺ຄມໍ ຣຎ຺ຊຍເຕວ ເມ ມໂນ.
‘‘ພິນ຺ທຸສ຺ສໂຣ ນາຕິວິສຏ຺ຐວາກ຺ໂຍ [ນາຕິວິສ຺ສຏ຺ຐວາກ຺ໂຍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ນ ນູນ ສຊ຺ຌາຍມຕິປ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ;
ອິຈ຺ຉາມິ ໂຠ [ໂຂ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຕໍ ປຸນເທວ ທຏ຺ຐຸໍ, ມິຕ຺ໂຕ ຫິ [ມິຕ຺ຕໍ ຫິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ເມ ມາຓໂວຫຸ [ມາຓວາຫຸ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ມາຓວາຫູ (ປີ.)] ປຸຣຕ຺ຖາ.
‘‘ສຸສນ຺ຘິ ¶ ສພ຺ພຕ຺ຖ ວິມຏ຺ຐິມໍ ວຓໍ, ປຸຖູ [ປຸຖຸໍ (ປີ.), ປຸຖຸ (ກ.)] ສຸຊາຕໍ ຂຣປຕ຺ຕສນ຺ນິຠໍ;
ເຕເນວ ມໍ ອຸຕ຺ຕຣິຍານ ມາຓໂວ, ວິວຣິຕໍ ອູຣຸໍ ຊຆເນນ ປີຬຍິ.
‘‘ຕປນ຺ຕິ ອາຠນ຺ຕິ ວິໂຣຈເຣ ຈ, ສເຕຣຕາ ວິຊ຺ຊຸຣິວນ຺ຕລິກ຺ເຂ;
ພາຫາ ມຸທູ ອຎ຺ຊນໂລມສາທິສາ, ວິຈິຕ຺ຣວຏ຺ຏງ຺ຄຸລິກາສ຺ສ ໂສຠເຣ.
‘‘ອກກ຺ກສງ຺ໂຄ ¶ ນ ຈ ທີຆໂລໂມ, ນຂາສ຺ສ ທີຆາ ອປິ ໂລຫິຕຄ຺ຄາ;
ມຸທູຫິ ພາຫາຫິ ປລິສ຺ສຊນ຺ໂຕ, ກລ຺ຍາຓຣູໂປ ຣມຍໍ [ຣມຍ຺ຫໍ (ກ.)] ອຸປຏ຺ຐຫິ.
‘‘ທຸມສ຺ສ ¶ ຕູລູປນິຠາ ປຠສ຺ສຣາ, ສຸວຓ຺ຓກມ຺ພຸຕລວຏ຺ຏສຸຈ຺ຉວີ;
ຫຕ຺ຖາ ມຸທູ ເຕຫິ ມໍ ສໍຜຸສິຕ຺ວາ, ອິໂຕ ຄໂຕ ເຕນ ມໍ ທຫນ຺ຕິ ຕາຕ.
‘‘ນ ນູນ [ນ ຫ ນູນ (ສີ. ປີ.)] ໂສ ຂາຣິວິຘໍ ອຫາສິ, ນ ນູນ ໂສ ກຏ຺ຐານິ ສຍໍ ອຠຎ຺ຊິ;
ນ ນູນ ໂສ ຫນ຺ຕິ ທຸເມ ກຸຐາຣິຍາ [ກຸຘາຣິຍາ (ກ.)], ນ ຫິສ຺ສ [ນ ປິສ຺ສ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຫຕ຺ເຖສຸ ຂິລານິ ອຕ຺ຖິ.
‘‘ອຈ຺ໂຉ ຈ ໂຂ ຕສ຺ສ ວຓໍ ອກາສິ, ໂສ ມໍພ຺ຣວິ ສຸຂິຕໍ ມໍ ກໂຣຫິ;
ຕາຫໍ ກຣິໍ ເຕນ ມມາສິ ໂສຂ຺ຍໍ, ໂສ ຈພ຺ຣວິ ສຸຂິໂຕສ຺ມີຕິ ພ຺ຣຫ຺ເມ.
‘‘ອຍຎ຺ຈ ເຕ ມາລຸວປຓ຺ຓສນ຺ຖຕາ, ວິກິຓ຺ຓຣູປາວ ມຍາ ຈ ເຕນ ຈ;
ກິລນ຺ຕຣູປາ ອຸທເກ ຣມິຕ຺ວາ, ປຸນປ຺ປຸນໍ ປຓ຺ຓກຸຏິໍ ວຊາມ.
‘‘ນ ມຊ຺ຊ ມນ຺ຕາ ປຏິຠນ຺ຕິ ຕາຕ, ນ ອຄ຺ຄິຫຸຕ຺ຕໍ ນປິ ຍຎ຺ຎຕນ຺ຕໍ [ຍຎ຺ຎຕນ຺ຕ຺ຣໍ (ສີ.), ຍຎ຺ຎໍ ຕຕ຺ຣ (ປີ. ກ.), ຍຎ຺ຎຕຕ຺ຣ (ສ຺ຍາ.)];
ນ ຈາປິ ເຕ ມູລຜລານິ ຠຸຎ຺ເຊ, ຍາວ ¶ ນ ປສ຺ສາມິ ຕໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິໍ.
‘‘ອທ຺ຘາ ¶ ປຊານາສິ ຕຸວມ຺ປິ ຕາຕ, ຍສ຺ສໍ ທິສໍ [ທິສາຍໍ (ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)] ວສເຕ ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີ;
ຕໍ ມໍ ທິສໍ ປາປຍ ຕາຕ ຂິປ຺ປໍ, ມາ ເຕ ອຫໍ ອມຣິມສ຺ສມມ຺ຫິ.
‘‘ວິຈິຕ຺ຣຜຸລ຺ລໍ [ວິຈິຕ຺ຣປຸປ຺ຜໍ (ສີ. ປີ.)] ຫິ ວນໍ ສຸຕໍ ມຍາ, ທິຊາຠິຆຸຏ຺ຐໍ ທິຊສງ຺ຆເສວິຕໍ;
ຕໍ ມໍ ວນໍ ປາປຍ ຕາຕ ຂິປ຺ປໍ, ປຸຣາ ເຕ ປາຓໍ ວິຊຫາມິ ອສ຺ສເມ’’.
‘‘ອິມສ຺ມາຫໍ ໂຊຕິຣເສ ວນມ຺ຫິ, ຄນ຺ຘພ຺ພເທວຈ຺ຉຣສງ຺ຆເສວິເຕ;
ອິສີນມາວາເສ ສນນ຺ຕນມ຺ຫິ, ເນຕາທິສໍ ອຣຕິໍ ປາປຸເຓຖ.
‘‘ຠວນ຺ຕິ ມິຕ຺ຕານິ ອໂຖ ນ ໂຫນ຺ຕິ, ຎາຕີສຸ ມິຕ຺ເຕສຸ ກໂຣນ຺ຕິ ເປມໍ;
ອຍຎ຺ຈ ຊມ຺ໂມ ກິສ຺ສ ວາ ນິວິຏ຺ໂຐ, ໂຍ ເນວ ຊານາຕິ ກຸໂຕມ຺ຫິ ອາຄໂຕ.
‘‘ສໍວາເສນ ຫິ ມິຕ຺ຕານິ, ສນ຺ຘິຍນ຺ຕິ [ສນ຺ຘີຍນ຺ຕິ (ສີ. ປີ.)] ປຸນປ຺ປຸນໍ;
ສ຺ເວວ ມິຕ຺ໂຕ [ສາ ຈ ເມຕ຺ຕິ (ປີ.)] ອສໍຄນ຺ຕຸ, ອສໍວາເສນ ຊີຣຕິ.
‘‘ສເຈ ¶ ຕຸວໍ ທກ຺ຂສິ ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິໍ, ສເຈ ຕຸວໍ ສລ຺ລເປ [ສລ຺ລປິ (ສີ.)] ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິນາ;
ສມ຺ປນ຺ນສສ຺ສໍວ ມໂຫທເກນ, ຕໂປຄຸຓໍ ຂິປ຺ປມິມໍ ປຫິສ຺ສສິ [ປຫສ຺ສສິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)].
‘‘ປຸນປິ ¶ [ປຸນປ຺ປິ (ປີ.)] ເຈ ທກ຺ຂສິ ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິໍ, ປຸນປິ [ປຸນປ຺ປິ (ປີ.)] ເຈ ສລ຺ລເປ ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິນາ;
ສມ຺ປນ຺ນສສ຺ສໍວ ມໂຫທເກນ, ອຸສ຺ມາຄຕໍ ຂິປ຺ປມິມໍ ປຫິສ຺ສສິ.
‘‘ຠູຕານິ ¶ ເຫຕານິ [ເອຕານິ (ປີ.)] ຈຣນ຺ຕິ ຕາຕ, ວິຣູປຣູເປນ ມນຸສ຺ສໂລເກ;
ນ ຕານິ ເສເວຖ ນໂຣ ສປຎ຺ໂຎ, ອາສຊ຺ຊ ນໍ ນສ຺ສຕິ ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີ’’ຕິ.
ນິຬິນິກາຊາຕກໍ [ນຬິນີຊາຕກໍ (ສີ.), ນຬິນິຊາຕກໍ (ປີ.)] ປຐມໍ.
໕໒໗. ອຸມ຺ມາທນ຺ຕີຊາຕກໍ (໒)
‘‘ນິເວສນໍ ກສ຺ສ ນຸທໍ ສຸນນ຺ທ, ປາກາເຣນ ປຓ຺ຑຸມເຍນ ຄຸຕ຺ຕໍ;
ກາ ທິສ຺ສຕິ ອຄ຺ຄິສິຂາວ ທູເຣ, ເວຫາຍສໍ [ເວຫາສຍໍ (ສີ. ປີ.)] ປພ຺ພຕຄ຺ເຄວ ອຈ຺ຈິ.
‘‘ຘີຕາ ¶ ນ຺ວຍໍ [ນຍໍ (ສີ. ປີ.), ນ຺ວາຍໍ (ສ຺ຍາ.)] ກສ຺ສ ສຸນນ຺ທ ໂຫຕິ, ສຸຓິສາ ນ຺ວຍໍ [ນຍໍ (ສີ. ປີ.), ນ຺ວາຍໍ (ສ຺ຍາ.)] ກສ຺ສ ອໂຖປິ ຠຣິຍາ;
ອກ຺ຂາຫິ ເມ ຂິປ຺ປມິເຘວ ປຸຏ຺ໂຐ, ອວາວຏາ ຍທິ ວາ ອຕ຺ຖິ ຠຕ຺ຕາ’’.
‘‘ອຫຎ຺ຫິ ຊານາມິ ຊນິນ຺ທ ເອຕໍ, ມຕ຺ຍາ ຈ ເປຕ຺ຍາ ຈ ອໂຖປິ ອສ຺ສາ;
ຕເວວ ໂສ ປຸຣິໂສ ຠູມິປາລ, ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວໍ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ຕວຕ຺ເຖ.
‘‘ອິທ຺ໂຘ ຈ ຜີໂຕ ຈ ສຸວຑ຺ຒິໂຕ [ສຸພາຬ຺ຫິໂກ (ປີ.)] ຈ, ອມຈ຺ໂຈ ຈ ເຕ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຊນິນ຺ທ;
ຕສ຺ເສສາ ຠຣິຍາຠິປາຣກສ຺ສ [ອຫິປາຣກສ຺ສ (ສີ. ປີ.), ອຠິປາທກສ຺ສ (ກ.)], ອຸມ຺ມາທນ຺ຕີ [ອຸມ຺ມາທນ຺ຕີຕິ (ກ.)] ນາມເຘຍ຺ເຍນ ຣາຊ’’.
‘‘ອມ຺ໂຠ ¶ ອມ຺ໂຠ ນາມມິທໍ ອິມິສ຺ສາ, ມຕ຺ຍາ ຈ ເປຕ຺ຍາ ຈ ກຕໍ ສຸສາຘຸ;
ຕທາ [ຕຖາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຫິ ມຍ຺ຫໍ ອວໂລກຍນ຺ຕີ, ອຸມ຺ມຕ຺ຕກໍ ອຸມ຺ມທນ຺ຕີ ອກາສິ’’.
‘‘ຍາ ປຸຓ຺ຓມາເສ [ປຸຓ຺ຓມາເຍ (ກ.)] ມິຄມນ຺ທໂລຈນາ, ອຸປາວິສິ ປຸຓ຺ຑຣີກຕ຺ຕຈງ຺ຄີ;
ທ຺ເວ ປຸຓ຺ຓມາໂຍ ຕທຫູ ອມຎ຺ຎຫໍ, ທິສ຺ວານ ປາຣາວຕຣຕ຺ຕວາສິນິໍ.
‘‘ອຬາຣປມ຺ເຫຫິ ¶ ສຸເຠຫິ ວຄ຺ຄຸຠິ, ປໂລຠຍນ຺ຕີ ມໍ ຍທາ ອຸທິກ຺ຂຕິ;
ວິຊມ຺ຠມານາ ຫຣເຕວ ເມ ມໂນ, ຊາຕາ ວເນ ກິມ຺ປຸຣິສີວ ປພ຺ພເຕ.
‘‘ຕທາ ຫິ ພ຺ຣຫຕີ ສາມາ, ອາມຸຕ຺ຕມຓິກຸຓ຺ຑລາ;
ເອກຈ຺ຈວສນາ ນາຣີ, ມິຄີ ຠນ຺ຕາວຸທິກ຺ຂຕິ.
‘‘ກທາສ຺ສຸ ມໍ ຕມ຺ພນຂາ ສຸໂລມາ, ພາຫາມຸທູ ຈນ຺ທນສາຣລິຕ຺ຕາ;
ວຏ຺ຏງ຺ຄຸລີ ສນ຺ນຕຘີຣກຸຕ຺ຕິຍາ, ນາຣີ ອຸປຎ຺ຎິສ຺ສຕິ ສີສໂຕ ສຸຠາ.
‘‘ກທາສ຺ສຸ ມໍ ກຎ຺ຈນຊາລຸຣຈ຺ຉທາ, ຘີຕາ ຕິຣີຏິສ຺ສ ວິລຄ຺ຄມຊ຺ຌາ;
ມຸທູຫິ ພາຫາຫິ ປລິສ຺ສຊິສ຺ສຕິ, ພ຺ຣຫາວເນ ຊາຕທຸມໍວ ມາລຸວາ.
‘‘ກທາສ຺ສຸ ¶ [ກທາສ຺ສຸ ມໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ລາຂາຣສຣຕ຺ຕສຸຈ຺ຉວີ, ພິນ຺ທຸຕ຺ຖນີ ປຸຓ຺ຑຣີກຕ຺ຕຈງ຺ຄີ;
ມຸຂໍ ມຸເຂນ ອຸປນາມຍິສ຺ສຕິ, ໂສຓ຺ໂຑວ ໂສຓ຺ຑສ຺ສ ສຸຣາຍ ຖາລໍ.
‘‘ຍທາທ຺ທສໍ [ຍຖາທ຺ທສໍ (ປີ.)] ຕໍ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິໍ, ສພ຺ພຠທ຺ທໍ [ສພ຺ພຄຕ຺ຕໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ມໂນຣມໍ;
ຕໂຕ ¶ ສກສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ, ນາວໂພຘາມິ ກຎ຺ຈິນໍ [ກິຎ຺ຈິນໍ (ກ.), ກິຎ຺ຈນໍ (ປີ.)].
‘‘ອຸມ຺ມາທນ຺ຕິມຫໍ ¶ ທຏ຺ຐາ [ທິຏ຺ຐາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)], ອາມຸຕ຺ຕມຓິກຸຓ຺ຑລໍ;
ນ ສຸປາມິ ທິວາຣຕ຺ຕິໍ, ສຫສ຺ສໍວ ປຣາຊິໂຕ.
‘‘ສກ຺ໂກ ເຈ [ຈ (ສີ. ປີ.)] ເມ ວຣໍ ທຊ຺ຊາ, ໂສ ຈ ລພ຺ເຠຖ ເມ ວໂຣ;
ເອກຣຕ຺ຕໍ ທ຺ວິຣຕ຺ຕໍ [ທິຣຕ຺ຕໍ (ປີ.)] ວາ, ຠເວຍ຺ຍໍ ອຠິປາຣໂກ;
ອຸມ຺ມາທນ຺ຕ຺ຍາ ຣມິຕ຺ວານ, ສິວິຣາຊາ ຕໂຕ ສິຍໍ’’ [ສິຍາ (ສ຺ຍາ. ປີ.)].
‘‘ຠູຕານິ ເມ ຠູຕປຕີ ນມສ຺ສໂຕ, ອາຄມ຺ມ ຍກ຺ໂຂ ອິທເມຕທພ຺ຣວິ;
ຣຎ຺ໂຎ ມໂນ ອຸມ຺ມທນ຺ຕ຺ຍາ ນິວິຏ຺ໂຐ, ທທາມິ ເຕ ຕໍ ປຣິຈາຣຍສ຺ສຸ’’.
‘‘ປຸຎ຺ຎາ ວິຘໍເສ ອມໂຣ ນ ຈມ຺ຫິ, ຊໂນ ຈ ເມ ປາປມິທຎ຺ຈ [ປາປມິທນ຺ຕິ (ສີ. ປີ.)] ຊຎ຺ຎາ;
ຠຸໂສ ຈ ຕ຺ຍສ຺ສ ມນໂສ ວິຆາໂຕ, ທຕ຺ວາ ປິຍໍ ອຸມ຺ມທນ຺ຕິໍ ອທຏ຺ຐາ’’.
‘‘ຊນິນ຺ທ ນາຎ຺ຎຕ຺ຣ ຕຍາ ມຍາ ວາ, ສພ຺ພາປິ ກມ຺ມສ຺ສ ກຕສ຺ສ ຊຎ຺ຎາ;
ຍໍ ເຕ ມຍາ ອຸມ຺ມທນ຺ຕີ ປທິນ຺ນາ, ຠຸເສຫິ ຣາຊາ ວນຖໍ ສຊາຫິ’’.
‘‘ໂຍ ປາປກໍ ກມ຺ມ ກຣໍ ມນຸສ຺ໂສ, ໂສ ¶ ມຎ຺ຎຕິ ມາຍິທ [ມາຍິຘ (ກ.)] ມຎ຺ຎິໍສຸ ອຎ຺ເຎ;
ປສ຺ສນ຺ຕິ ຠູຕານິ ກໂຣນ຺ຕເມຕໍ, ຍຸຕ຺ຕາ ຈ ເຍ ໂຫນ຺ຕິ ນຣາ ປຖພ຺ຍາ.
‘‘ອຎ຺ໂຎ ນຸ ເຕ ໂກຈິ [ໂກຘ (ປີ.)] ນໂຣ ປຖພ຺ຍາ, ສທ຺ເຘຍ຺ຍ [ສທ຺ທເຫຍ຺ຍ (ສີ.)] ໂລກສ຺ມິ ນ ເມ ປິຍາຕິ;
ຠຸໂສ ຈ ຕ຺ຍສ຺ສ ມນໂສ ວິຆາໂຕ, ທຕ຺ວາ ປິຍໍ ອຸມ຺ມທນ຺ຕິໍ ອທຏ຺ຐາ’’.
‘‘ອທ຺ຘາ ¶ ປິຍາ ມຍ຺ຫ ຊນິນ຺ທ ເອສາ, ນ ສາ ມມໍ ອປ຺ປິຍາ ຠູມິປາລ;
ຄຈ຺ເຉວ ຕ຺ວໍ ອຸມ຺ມທນ຺ຕິໍ ຠທນ຺ເຕ, ສີໂຫວ ເສລສ຺ສ ຄຸຫໍ ອຸເປຕິ’’.
‘‘ນ ປີຬິຕາ ອຕ຺ຕທຸເຂນ ຘີຣາ, ສຸຂປ຺ຜລໍ ກມ຺ມ ປຣິຈ຺ຈຊນ຺ຕິ;
ສມ຺ໂມຫິຕາ ວາປິ ສຸເຂນ ມຕ຺ຕາ, ນ ປາປກມ຺ມຎ຺ຈ [ປາປກໍ ກມ຺ມ (ປີ.)] ສມາຈຣນ຺ຕິ’’.
‘‘ຕຸວຎ຺ຫິ ມາຕາ ຈ ປິຕາ ຈ ມຍ຺ຫໍ, ຠຕ຺ຕາ ປຕີ ໂປສໂກ ເທວຕາ ຈ;
ທາໂສ ອຫໍ ຕຸຍ຺ຫ ສປຸຕ຺ຕທາໂຣ, ຍຖາສຸຂໍ ສາມິ [ສິພ຺ພ (ສີ.), ສີວິ (ສ຺ຍາ.)] ກໂຣຫິ ກາມໍ’’.
‘‘ໂຍ ອິສ຺ສໂຣມ຺ຫີຕິ ກໂຣຕິ ປາປໍ, ກຕ຺ວາ ¶ ຈ ໂສ ນຸຕ຺ຕສເຕ [ນຸຕ຺ຕປເຕ (ປີ.)] ປເຣສໍ;
ນ ເຕນ ໂສ ຊີວຕິ ທີຆມາຍຸ [ທີຆມາຍຸໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ເທວາປິ ປາເປນ ສເມກ຺ຂເຣ ນໍ.
‘‘ອຎ຺ຎາຕກໍ ສາມິເກຫີ ປທິນ຺ນໍ, ຘມ຺ເມ ຐິຕາ ເຍ ປຏິຈ຺ຉນ຺ຕິ ທານໍ;
ປຏິຈ຺ຉກາ ທາຍກາ ຈາປິ ຕຕ຺ຖ, ສຸຂປ຺ຜລຎ຺ເຎວ ກໂຣນ຺ຕິ ກມ຺ມໍ’’.
‘‘ອຎ຺ໂຎ ¶ ນຸ ເຕ ໂກຈິ ນໂຣ ປຖພ຺ຍາ, ສທ຺ເຘຍ຺ຍ ໂລກສ຺ມິ ນ ເມ ປິຍາຕິ;
ຠຸໂສ ຈ ຕ຺ຍສ຺ສ ມນໂສ ວິຆາໂຕ, ທຕ຺ວາ ປິຍໍ ອຸມ຺ມທນ຺ຕິໍ ອທຏ຺ຐາ’’.
‘‘ອທ຺ຘາ ປິຍາ ມຍ຺ຫ ຊນິນ຺ທ ເອສາ, ນ ສາ ມມໍ ອປ຺ປິຍາ ຠູມິປາລ;
ຍໍ ເຕ ມຍາ ອຸມ຺ມທນ຺ຕີ ປທິນ຺ນາ, ຠຸເສຫິ ຣາຊາ ວນຖໍ ສຊາຫິ’’.
‘‘ໂຍ ¶ ອຕ຺ຕທຸກ຺ເຂນ ປຣສ຺ສ ທຸກ຺ຂໍ, ສຸເຂນ ວາ ອຕ຺ຕສຸຂໍ ທຫາຕິ;
ຍເຖວິທໍ ມຍ຺ຫ ຕຖາ ປເຣສໍ, ໂຍ [ໂສ (ປີ.)] ເອວໍ ຊານາຕິ [ປຊານາຕິ (ກ.)] ສ ເວທິ ຘມ຺ມໍ.
‘‘ອຎ຺ໂຎ ນຸ ເຕ ໂກຈິ ນໂຣ ປຖພ຺ຍາ, ສທ຺ເຘຍ຺ຍ ¶ ໂລກສ຺ມິ ນ ເມ ປິຍາຕິ;
ຠຸໂສ ຈ ຕ຺ຍສ຺ສ ມນໂສ ວິຆາໂຕ, ທຕ຺ວາ ປິຍໍ ອຸມ຺ມທນ຺ຕິໍ ອທຏ຺ຐາ’’.
‘‘ຊນິນ຺ທ ຊານາສິ ປິຍາ ມເມສາ, ນ ສາ ມມໍ ອປ຺ປິຍາ ຠູມິປາລ;
ປິເຍນ ເຕ ທມ຺ມິ ປິຍໍ ຊນິນ຺ທ, ປິຍທາຍິໂນ ເທວ ປິຍໍ ລຠນ຺ຕິ’’.
‘‘ໂສ ນູນາຫໍ ວຘິສ຺ສາມິ, ອຕ຺ຕານໍ ກາມເຫຕຸກໍ;
ນ ຫິ ຘມ຺ມໍ ອຘມ຺ເມນ, ອຫໍ ວຘິຕຸມຸສ຺ສເຫ’’.
‘‘ສເຈ ຕຸວໍ ມຍ຺ຫ ສຕິໍ [ສນ຺ຕິ (ກ.)] ຊນິນ຺ທ, ນ ກາມຍາສິ ນຣວີຣ ເສຏ຺ຐ;
ຈຊາມິ ນໍ ສພ຺ພຊນສ຺ສ ສິພ຺ຍາ [ສິພ຺ພ (ສີ. ປີ.), ມຊ຺ເຌ (ສ຺ຍາ.)], ມຍາ ປມຸຕ຺ຕໍ ຕໂຕ ອວ຺ຫເຍສິ [ອວ຺ຫຍາສິ (ກ.)] ນໍ’’.
‘‘ອທູສິຍໍ ເຈ ອຠິປາຣກ ຕ຺ວໍ, ຈຊາສິ ກຕ຺ເຕ ອຫິຕາຍ ຕ຺ຍສ຺ສ;
ມຫາ ຈ ເຕ ອຸປວາໂທປິ ອສ຺ສ, ນ ຈາປິ ຕ຺ຍສ຺ສ ນຄຣມ຺ຫິ ປກ຺ໂຂ’’.
‘‘ອຫໍ ສຫິສ຺ສໍ ອຸປວາທເມຕໍ, ນິນ຺ທໍ ປສໍສໍ ຄຣຫຎ຺ຈ ສພ຺ພໍ;
ມເມຕມາຄຈ຺ຉຕຸ ຠູມິປາລ, ຍຖາສຸຂໍ ¶ ສິວິ [ສິພ຺ພ (ສີ. ປີ.)] ກໂຣຫິ ກາມໍ’’.
‘‘ໂຍ ¶ ເນວ ນິນ຺ທໍ ນ ປນປ຺ປສໍສໍ, ອາທິຍຕິ ຄຣຫໍ ໂນປິ ປູຊໍ;
ສິຣີ ຈ ລກ຺ຂີ ຈ ອເປຕິ ຕມ຺ຫາ, ອາໂປ ສຸວຸຏ຺ຐີວ ຍຖາ ຖລມ຺ຫາ’’.
‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ທຸກ຺ຂຎ຺ຈ ສຸຂຎ຺ຈ ເອຕ຺ໂຕ, ຘມ຺ມາຕິສາຣຎ຺ຈ ມໂນວິຆາຕໍ;
ອຸຣສາ ອຫໍ ປຈ຺ຈຸຕ຺ຕຣິສ຺ສາມິ [ປຏິຈ຺ຉິສ຺ສາມິ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ປຈ຺ຈຸປທິສ຺ສາມິ (ປີ.)] ສພ຺ພໍ, ປຖວີ ຍຖາ ຖາວຣານໍ ຕສານໍ’’.
‘‘ຘມ຺ມາຕິສາຣຎ຺ຈ ມໂນວິຆາຕໍ, ທຸກ຺ຂຎ຺ຈ ນິຈ຺ຉາມິ ອຫໍ ປເຣສໍ;
ເອໂກວິມໍ ຫາຣຍິສ຺ສາມິ ຠາຣໍ, ຘມ຺ເມ ຐິໂຕ ກິຎ຺ຈິ ອຫາປຍນ຺ໂຕ’’.
‘‘ສຄ຺ຄູປຄໍ ປຸຎ຺ຎກມ຺ມໍ ຊນິນ຺ທ, ມາ ເມ ຕຸວໍ ອນ຺ຕຣາຍໍ ອກາສິ;
ທທາມິ ເຕ ອຸມ຺ມທນ຺ຕິໍ ປສນ຺ໂນ, ຣາຊາວ ຍຎ຺ເຎ ຘນໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ’’.
‘‘ອທ຺ຘາ ຕຸວໍ ກຕ຺ເຕ ຫິເຕສິ ມຍ຺ຫໍ, ສຂາ ມມໍ ອຸມ຺ມທນ຺ຕີ ຕຸວຎ຺ຈ;
ນິນ຺ເທຍ຺ຍຸ ເທວາ ປິຕໂຣ ຈ ສພ຺ເພ, ປາປຎ຺ຈ ¶ ປສ຺ສໍ ອຠິສມ຺ປຣາຍໍ’’.
‘‘ນ ເຫຕຘມ຺ມໍ ສິວິຣາຊ ວຊ຺ຊຸໍ, ສເນຄມາ ຊານປທາ ຈ ສພ຺ເພ;
ຍໍ ເຕ ມຍາ ອຸມ຺ມທນ຺ຕີ ປທິນ຺ນາ, ຠຸເສຫິ ຣາຊາ ວນຖໍ ສຊາຫິ’’.
‘‘ອທ຺ຘາ ¶ ຕຸວໍ ກຕ຺ເຕ ຫິເຕສິ ມຍ຺ຫໍ, ສຂາ ມມໍ ອຸມ຺ມທນ຺ຕີ ຕຸວຎ຺ຈ;
ສຕຎ຺ຈ ຘມ຺ມານິ ສຸກິຕ຺ຕິຕານິ, ສມຸທ຺ທເວລາວ ທຸຣຈ຺ຈຍານິ’’.
‘‘ອາຫຸເນຍ຺ໂຍ ¶ ເມສິ ຫິຕານຸກມ຺ປີ, ຘາຕາ ວິຘາຕາ ຈສິ ກາມປາໂລ;
ຕຍີ ຫຸຕາ ຣາຊ ມຫປ຺ຜລາ ຫິ [ມຫປ຺ຜລາ ຫິ ເມ (ປີ.)], ກາເມນ ເມ ອຸມ຺ມທນ຺ຕິໍ ປຏິຈ຺ຉ’’.
‘‘ອທ຺ຘາ ຫິ ສພ຺ພໍ ອຠິປາຣກ ຕ຺ວໍ, ຘມ຺ມໍ ອຈາຣີ ມມ ກຕ຺ຕຸປຸຕ຺ຕ;
ອຎ຺ໂຎ ນຸ ເຕ ໂກ ອິຘ ໂສຕ຺ຖິກຕ຺ຕາ, ທ຺ວິປໂທ ນໂຣ ອຣຸເຓ ຊີວໂລເກ’’.
‘‘ຕຸວໍ ນຸ ເສຏ຺ໂຐ ຕ຺ວມນຸຕ຺ຕໂຣສິ, ຕ຺ວໍ ຘມ຺ມຄູ [ຘມ຺ມຄຸຕ຺ໂຕ (ສີ.)] ຘມ຺ມວິທູ ສຸເມໂຘ;
ໂສ ຘມ຺ມຄຸຕ຺ໂຕ ຈິຣເມວ ຊີວ, ຘມ຺ມຎ຺ຈ ¶ ເມ ເທສຍ ຘມ຺ມປາລ’’.
‘‘ຕທິງ຺ຆ ອຠິປາຣກ, ສຸໂຓຫິ ວຈນໍ ມມ;
ຘມ຺ມໍ ເຕ ເທສຍິສ຺ສາມິ, ສຕໍ ອາເສວິຕໍ ອຫໍ.
‘‘ສາຘຸ ຘມ຺ມຣຸຈິ ຣາຊາ, ສາຘຸ ປຎ຺ຎາຓວາ ນໂຣ;
ສາຘຸ ມິຕ຺ຕານມທ຺ທຸພ຺ໂຠ, ປາປສ຺ສາກຣຓໍ ສຸຂໍ.
‘‘ອກ຺ໂກຘນສ຺ສ ວິຊິເຕ, ຐິຕຘມ຺ມສ຺ສ ຣາຊິໂນ;
ສຸຂໍ ມນຸສ຺ສາ ອາເສຖ, ສີຕຈ຺ຉາຍາຍ ສງ຺ຆເຣ.
‘‘ນ ຈາຫເມຕໍ ອຠິໂຣຈຍາມິ, ກມ຺ມໍ ອສເມກ຺ຂກຕໍ ອສາຘຸ;
ເຍ ວາປິ ຎຕ຺ວານ ສຍໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ອຸປມາ ອິມາ ມຍ຺ຫໍ ຕຸວໍ ສຸໂຓຫິ.
‘‘ຄວໍ ເຈ ຕຣມານານໍ, ຊິມ຺ຫໍ ຄຈ຺ຉຕິ ປຸງ຺ຄໂວ;
ສພ຺ພາ ຕາ ຊິມ຺ຫໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ເນຕ຺ເຕ ຊິມ຺ຫໍ ຄເຕ ສຕິ.
‘‘ເອວເມວ [ເອວເມວໍ (ປີ.)] ມນຸສ຺ເສສຸ, ໂຍ ໂຫຕິ ເສຏ຺ຐສມ຺ມໂຕ;
ໂສ ເຈ ອຘມ຺ມໍ ຈຣຕິ, ປເຄວ ອິຕຣາ ປຊາ;
ສພ຺ພໍ ¶ ຣຏ຺ຐໍ ທຸຂໍ ເສຕິ, ຣາຊາ ເຈ ໂຫຕິ ອຘມ຺ມິໂກ.
‘‘ຄວໍ ¶ ເຈ ຕຣມານານໍ, ອຸຊຸໍ ຄຈ຺ຉຕິ ປຸງ຺ຄໂວ;
ສພ຺ພາ ຄາວີ ອຸຊຸໍ ຍນ຺ຕິ, ເນຕ຺ເຕ ອຸຊຸໍ ຄເຕ ສຕິ.
‘‘ເອວເມວ ມນຸສ຺ເສສຸ, ໂຍ ໂຫຕິ ເສຏ຺ຐສມ຺ມໂຕ;
ໂສ ສເຈ ຘມ຺ມໍ ຈຣຕິ, ປເຄວ ອິຕຣາ ປຊາ;
ສພ຺ພໍ ຣຏ຺ຐໍ ສຸຂໍ ເສຕິ, ຣາຊາ ເຈ ໂຫຕິ ຘມ຺ມິໂກ.
‘‘ນ ຈາປາຫໍ ອຘມ຺ເມນ, ອມຣຕ຺ຕມຠິປຕ຺ຖເຍ;
ອິມໍ ວາ ປຖວິໍ ສພ຺ພໍ, ວິເຊຕຸໍ ອຠິປາຣກ.
‘‘ຍຎ຺ຫິ ກິຎ຺ຈິ ມນຸສ຺ເສສຸ, ຣຕນໍ ອິຘ ວິຊ຺ຊຕິ;
ຄາໂວ ທາໂສ ຫິຣຎ຺ຎຎ຺ຈ, ວຕ຺ຖິຍໍ ຫຣິຈນ຺ທນໍ.
‘‘ອສ຺ສິຕ຺ຖິໂຍ ¶ [ອສ຺ສິຕ຺ຖິໂຍ ຈ (ສີ.)] ຣຕນໍ ມຓິກຎ຺ຈ, ຍຎ຺ຈາປິ ເມ ຈນ຺ທສູຣິຍາ ອຠິປາລຍນ຺ຕິ;
ນ ຕສ຺ສ ເຫຕຸ ວິສມໍ ຈເຣຍ຺ຍໍ, ມຊ຺ເຌ ສິວີນໍ ອຸສໂຠມ຺ຫິ ຊາໂຕ.
‘‘ເນຕາ ຫິຕາ [ເນຕາຠິ ຕາ (ສີ.)] ອຸຄ຺ຄໂຕ ຣຏ຺ຐປາໂລ, ຘມ຺ມໍ ສິວີນໍ ອປຈາຍມາໂນ;
ໂສ ຘມ຺ມເມວານຸວິຈິນ຺ຕຍນ຺ໂຕ, ຕສ຺ມາ ສເກ ຈິຕ຺ຕວເສ ນ ວຕ຺ໂຕ’’.
‘‘ອທ຺ຘາ ຕຸວໍ ມຫາຣາຊ, ນິຈ຺ຈໍ ອພ຺ຍສນໍ ສິວໍ;
ກຣິສ຺ສສິ ຈິຣໍ ຣຊ຺ຊໍ, ປຎ຺ຎາ ຫິ ຕວ ຕາທິສີ.
‘‘ເອຕໍ ເຕ ອນຸໂມທາມ, ຍໍ ຘມ຺ມໍ ນປ຺ປມຊ຺ຊສິ;
ຘມ຺ມໍ ປມຊ຺ຊ ຂຕ຺ຕິໂຍ, ຣຏ຺ຐາ [ຐານາ (ສີ.)] ຈວຕິ ອິສ຺ສໂຣ.
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ມາຕາປິຕູສຸ ຂຕ຺ຕິຍ;
ອິຘ ¶ ຘມ຺ມໍ ຈຣິຕ຺ວານ, ຣາຊ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສສິ.
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ປຸຕ຺ຕທາເຣສຸ ຂຕ຺ຕິຍ…ເປ….
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ມິຕ຺ຕາມຈ຺ເຈສຸ ຂຕ຺ຕິຍ…ເປ….
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ວາຫເນສຸ ພເລສຸ ຈ…ເປ….
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ຄາເມສຸ ນິຄເມສຸ ຈ…ເປ….
‘‘ຘມ຺ມໍ ¶ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ຣຏ຺ເຐສຸ ຊນປເທສຸ ຈ…ເປ….
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມເຓສຸ ຈ…ເປ….
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ມິຄປກ຺ຂີສຸ ຂຕ຺ຕິຍ…ເປ….
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ຘມ຺ໂມ ຈິຓ຺ໂຓ ສຸຂາວໂຫ;
ອິຘ ຘມ຺ມໍ ຈຣິຕ຺ວານ, ຣາຊ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສສິ.
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ສອິນ຺ທາ ເທວາ ສພ຺ຣຫ຺ມກາ;
ສຸຈິຓ຺ເຓນ ທິວໍ ປຕ຺ຕາ, ມາ ຘມ຺ມໍ ຣາຊ ປາມໂທ’’ຕິ.
ອຸມ຺ມາທນ຺ຕີຊາຕກໍ ທຸຕິຍໍ.
໕໒໘. ມຫາໂພຘິຊາຕກໍ (໓)
‘‘ກິໍ ¶ ນຸ ທຓ຺ຑໍ ກິມຊິນໍ, ກິໍ ຉຕ຺ຕໍ ກິມຸປາຫນໍ;
ກິມງ຺ກຸສຎ຺ຈ ປຕ຺ຕຎ຺ຈ, ສງ຺ຆາຏິຎ຺ຈາປິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;
ຕຣມານຣູໂປຫາສິ [ຄຓ຺ຫາສິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ກິໍ ນຸ ປຕ຺ຖຍເສ ທິສໍ’’.
‘‘ທ຺ວາທເສຕານິ ¶ ວສ຺ສານິ, ວຸສິຕານິ ຕວນ຺ຕິເກ;
ນາຠິຊານາມິ ໂສເຓນ, ປິງ຺ຄເລນາຠິກູຊິຕໍ.
‘‘ສ຺ວາຍໍ ທິຕ຺ໂຕວ ນທຕິ, ສຸກ຺ກທາຐໍ ວິທໍສຍໍ;
ຕວ ສຸຕ຺ວາ ສຠຣິຍສ຺ສ, ວີຕສທ຺ຘສ຺ສ ມໍ ປຕິ’’.
‘‘ອຫຸ ເອສ ກໂຕ ໂທໂສ, ຍຖາ ຠາສສິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;
ເອສ ຠິຍ຺ໂຍ ປສີທາມິ, ວສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ມາຄມາ’’.
‘‘ສພ຺ພເສໂຕ ປຸເຣ ອາສິ, ຕໂຕປິ ສພໂລ ອຫຸ;
ສພ຺ພໂລຫິຕໂກ ທານິ, ກາໂລ ປກ຺ກມິຕຸໍ ມມ.
‘‘ອພ຺ຠນ຺ຕຣໍ ປຸເຣ ອາສິ, ຕໂຕ ມຊ຺ເຌ ຕໂຕ ພຫິ;
ປຸຣາ ນິທ຺ຘມນາ ໂຫຕິ, ສຍເມວ ວຊາມຫໍ.
‘‘ວີຕສທ຺ຘໍ ນ ເສເວຍ຺ຍ, ອຸທປານໍວໂນທກໍ;
ສເຈປິ ນໍ ອນຸຂເຓ, ວາຣິ ກທ຺ທມຄນ຺ຘິກໍ.
‘‘ປສນ຺ນເມວ ເສເວຍ຺ຍ, ອປ຺ປສນ຺ນໍ ວິວຊ຺ຊເຍ;
ປສນ຺ນໍ ປຍິຣຸປາເສຍ຺ຍ, ຣຫທໍ ວຸທກຕ຺ຖິໂກ.
‘‘ຠເຊ ¶ ຠຊນ຺ຕໍ ປຸຣິສໍ, ອຠຊນ຺ຕໍ ນ ຠຊ຺ຊເຍ [ຠາຊເຍ (ປີ.)];
ອສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ໂມ ໂສ, ໂຍ ຠຊນ຺ຕໍ ນ ຠຊ຺ຊຕິ [ຠາຊຕິ (ປີ.)].
‘‘ໂຍ ¶ ຠຊນ຺ຕໍ ນ ຠຊຕິ, ເສວມານໍ ນ ເສວຕິ;
ສ ເວ ມນຸສ຺ສປາປິຏ຺ໂຐ, ມິໂຄ ສາຂສ຺ສິໂຕ ຍຖາ.
‘‘ອຈ຺ຈາຠິກ຺ຂຓສໍສຄ຺ຄາ, ອສໂມສຣເຓນ ຈ;
ເອເຕນ ມິຕ຺ຕາ ຊີຣນ຺ຕິ, ອກາເລ ຍາຈນາຍ ຈ.
‘‘ຕສ຺ມາ ນາຠິກ຺ຂຓໍ ຄຈ຺ເຉ, ນ ຈ ຄຈ຺ເຉ ຈິຣາຈິຣໍ;
ກາເລນ ຍາຈໍ ຍາເຈຍ຺ຍ, ເອວໍ ມິຕ຺ຕາ ນ ຊີຍເຣ [ຊີຣເຣ (ສ຺ຍາ. ປີ.)].
‘‘ອຕິຈິຣໍ ນິວາເສນ, ປິໂຍ ຠວຕິ ອປ຺ປິໂຍ;
ອາມນ຺ຕ ໂຂ ຕໍ ຄຈ຺ຉາມ, ປຸຣາ ເຕ ໂຫມ ອປ຺ປິຍາ’’.
‘‘ເອວໍ ເຈ ຍາຈມານານໍ, ອຎ຺ຊລິໍ ນາວພຸຊ຺ຌສິ;
ປຣິຈາຣການໍ ສຕໍ [ປຣິຈາຣິການໍ ສຕ຺ຕານໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ວຈນໍ ນ ກໂຣສິ ໂນ;
ເອວໍ ຕໍ ອຠິຍາຈາມ, ປຸນ ກຍິຣາສິ ປຣິຍາຍໍ’’.
‘‘ເອວໍ ເຈ ໂນ ວິຫຣຕໍ, ອນ຺ຕຣາໂຍ ນ ເຫສ຺ສຕິ;
ຕຸຍ຺ຫໍ ວາປິ [ຕຸມ຺ຫຎ຺ຈາປິ (ສີ.), ຕຸຍ຺ຫຎ຺ຈາປິ (ປີ.)] ມຫາຣາຊ, ມຍ຺ຫໍ ວາ [ອມ຺ຫໍ ວາ (ສີ.), ມຍ຺ຫຎ຺ຈ (ປີ.)] ຣຏ຺ຐວທ຺ຘນ;
ອປ຺ເປວ ນາມ ປສ຺ເສມ, ອໂຫຣຕ຺ຕານມຈ຺ຈເຍ’’.
‘‘ອຸທີຣຓາ ¶ ເຈ ສໍຄຕ຺ຍາ, ຠາວາຍ ມນຸວຕ຺ຕຕິ;
ອກາມາ ອກຣຓີຍໍ ວາ, ກຣຓີຍໍ ວາປິ ກຸພ຺ພຕິ;
ອາກາມາກຣຓີຍມ຺ຫິ, ກ຺ວິຘ ປາເປນ ລິປ຺ປຕິ [ລິມ຺ປຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.)].
‘‘ໂສ ເຈ ອຕ຺ໂຖ ຈ ຘມ຺ໂມ ຈ, ກລ຺ຍາໂຓ ນ ຈ ປາປໂກ;
ໂຠໂຕ ເຈ ວຈນໍ ສຈ຺ຈໍ, ສຸຫໂຕ ວານໂຣ ມຍາ.
‘‘ອຕ຺ຕໂນ ເຈ ຫິ ວາທສ຺ສ, ອປຣາຘໍ ວິຊານິຍາ [ວິຊານິຍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ນ ¶ ມໍ ຕ຺ວໍ ຄຣເຫຍ຺ຍາສິ, ໂຠໂຕ ວາໂທ ຫິ ຕາທິໂສ’’.
‘‘ອິສ຺ສໂຣ ¶ ສພ຺ພໂລກສ຺ສ, ສເຈ ກປ຺ເປຕິ ຊີວິຕໍ;
ອິທ຺ຘິໍ [ອິທ຺ຘິ (ປີ. ກ.)] ພ຺ຍສນຠາວຎ຺ຈ, ກມ຺ມໍ ກລ຺ຍາຓປາປກໍ;
ນິທ຺ເທສກາຣີ ປຸຣິໂສ, ອິສ຺ສໂຣ ເຕນ ລິປ຺ປຕິ.
‘‘ໂສ ເຈ ອຕ຺ໂຖ ຈ ຘມ຺ໂມ ຈ, ກລ຺ຍາໂຓ ນ ຈ ປາປໂກ;
ໂຠໂຕ ເຈ ວຈນໍ ສຈ຺ຈໍ, ສຸຫໂຕ ວານໂຣ ມຍາ.
‘‘ອຕ຺ຕໂນ ເຈ ຫິ ວາທສ຺ສ, ອປຣາຘໍ ວິຊານິຍາ;
ນ ມໍ ຕ຺ວໍ ຄຣເຫຍ຺ຍາສິ, ໂຠໂຕ ວາໂທ ຫິ ຕາທິໂສ’’.
‘‘ສເຈ ປຸພ຺ເພກຕເຫຕຸ, ສຸຂທຸກ຺ຂໍ ນິຄຈ຺ຉຕິ;
ໂປຣາຓກໍ ກຕໍ ປາປໍ, ຕເມໂສ ມຸຈ຺ຈເຕ [ມຸຎ຺ຈເຕ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ອິຓໍ;
ໂປຣາຓກອິຓໂມກ຺ໂຂ, ກ຺ວິຘ ປາເປນ ລິປ຺ປຕິ.
‘‘ໂສ ເຈ ອຕ຺ໂຖ ຈ ຘມ຺ໂມ ຈ, ກລ຺ຍາໂຓ ນ ຈ ປາປໂກ;
ໂຠໂຕ ເຈ ວຈນໍ ສຈ຺ຈໍ, ສຸຫໂຕ ວານໂຣ ມຍາ.
‘‘ອຕ຺ຕໂນ ເຈ ຫິ ວາທສ຺ສ, ອປຣາຘໍ ວິຊານິຍາ;
ນ ມໍ ຕ຺ວໍ ຄຣເຫຍ຺ຍາສິ, ໂຠໂຕ ວາໂທ ຫິ ຕາທິໂສ’’.
‘‘ຈຕຸນ຺ນໍເຍວຸປາທາຍ, ຣູປໍ ສມ຺ໂຠຕິ ປາຓິນໍ;
ຍໂຕ ຈ ຣູປໍ ສມ຺ໂຠຕິ, ຕຕ຺ເຖວານຸປຄຈ຺ຉຕິ;
ອິເຘວ ຊີວຕິ ຊີໂວ, ເປຈ຺ຈ ເປຈ຺ຈ ວິນສ຺ສຕິ.
ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊຕິ ອຍໍ ໂລໂກ, ເຍ ພາລາ ເຍ ຈ ປຓ຺ຑິຕາ;
ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊມາເນ ໂລກສ຺ມິໍ, ກ຺ວິຘ ປາເປນ ລິປ຺ປຕິ.
‘‘ໂສ ¶ ເຈ ອຕ຺ໂຖ ຈ ຘມ຺ໂມ ຈ, ກລ຺ຍາໂຓ ນ ຈ ປາປໂກ;
ໂຠໂຕ ເຈ ວຈນໍ ສຈ຺ຈໍ, ສຸຫໂຕ ວານໂຣ ມຍາ.
‘‘ອຕ຺ຕໂນ ເຈ ຫິ ວາທສ຺ສ, ອປຣາຘໍ ວິຊານິຍາ;
ນ ມໍ ຕ຺ວໍ ຄຣເຫຍ຺ຍາສິ, ໂຠໂຕ ວາໂທ ຫິ ຕາທິໂສ’’.
‘‘ອາຫຸ ¶ ຂຕ຺ຕວິທາ [ຂຕ຺ຕວິຘາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ໂລເກ, ພາລາ ປຓ຺ຑິຕມານິໂນ.
ມາຕຣໍ ປິຕຣໍ ຫຎ຺ເຎ, ອໂຖ ເຊຏ຺ຐມ຺ປິ ຠາຕຣໍ;
ຫເນຍ຺ຍ ປຸຕ຺ຕ [ປຸຕ຺ເຕ ຈ (ປີ.)] ທາເຣ ຈ, ອຕ຺ໂຖ ເຈ ຕາທິໂສ ສິຍາ.
‘‘ຍສ຺ສ ¶ ຣຸກ຺ຂສ຺ສ ຉາຍາຍ, ນິສີເທຍ຺ຍ ສເຍຍ຺ຍ ວາ;
ນ ຕສ຺ສ ສາຂໍ ຠຎ຺ເຊຍ຺ຍ, ມິຕ຺ຕທຸພ຺ໂຠ [ມິຕ຺ຕທູຠີ (ປີ.)] ຫິ ປາປໂກ.
‘‘ອຖ ອຕ຺ເຖ ສມຸປ຺ປນ຺ເນ, ສມູລມປິ ອພ຺ພເຫ [ອພ຺ຠເຫ (ສ຺ຍາ. ກ.)];
ອຕ຺ໂຖ ເມ ສມ຺ພເລນາປິ, ສຸຫໂຕ ວານໂຣ ມຍາ.
[ອຍໍ ຄາຖາ ສີຫຬໂປຕ຺ຖເກ ນຕ຺ຖິ] ‘‘ໂສ ເຈ ອຕ຺ໂຖ ຈ ຘມ຺ໂມ ຈ, ກລ຺ຍາໂຓ ນ ຈ ປາປໂກ;
ໂຠໂຕ ເຈ ວຈນໍ ສຈ຺ຈໍ, ສຸຫໂຕ ວານໂຣ ມຍາ [ອຍໍ ຄາຖາ ສີຫຬໂປຕ຺ຖເກ ນຕ຺ຖິ].
‘‘ອຕ຺ຕໂນ ເຈ ຫິ ວາທສ຺ສ, ອປຣາຘໍ ວິຊານິຍາ;
ນ ມໍ ຕ຺ວໍ ຄຣເຫຍ຺ຍາສິ, ໂຠໂຕ ວາໂທ ຫິ ຕາທິໂສ.
‘‘ອເຫຕຸວາໂທ ປຸຣິໂສ, ໂຍ ຈ ອິສ຺ສຣກຸຕ຺ຕິໂກ;
ປຸພ຺ເພກຕີ ຈ ອຸຈ຺ເຉທີ, ໂຍ ຈ ຂຕ຺ຕວິໂທ ນໂຣ.
‘‘ເອເຕ ອສປ຺ປຸຣິສາ ໂລເກ, ພາລາ ປຓ຺ຑິຕມານິໂນ;
ກເຣຍ຺ຍ ຕາທິໂສ ປາປໍ, ອໂຖ ອຎ຺ຎມ຺ປິ ກາຣເຍ;
ອສປ຺ປຸຣິສສໍສຄ຺ໂຄ ¶ , ທຸກ຺ຂນ຺ໂຕ [ທຸກ຺ກໂຏ (ສີ.)] ກຏຸກຸທ຺ຣໂຍ.
‘‘ອຸຣພ຺ຠຣູເປນ ວກສ຺ສຸ [ພກາສຸ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ວກາສຸ (ປີ.)] ປຸພ຺ເພ, ອສໍກິໂຕ ອຊຍູຖໍ ອຸເປຕິ;
ຫນ຺ຕ຺ວາ ອຸຣຓິໍ ອຊິກໍ [ອຊິຍໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ອຊຎ຺ຈ, ອຸຕ຺ຣາສຍິຕ຺ວາ [ຈິຕ຺ຣາສຍິຕ຺ວາ (ສີ. ປີ.)] ເຍນ ກາມໍ ປເລຕິ.
‘‘ຕຖາວິເຘເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາເສ, ຉທນໍ ກຕ຺ວາ ວຎ຺ຈຍນ຺ຕິ ມນຸສ຺ເສ;
ອນາສກາ ຖຓ຺ຑິລເສຍ຺ຍກາ ຈ, ຣໂຊຊລ຺ລໍ ອຸກ຺ກຸຏິກປ຺ປຘານໍ;
ປຣິຍາຍຠຕ຺ຕຎ຺ຈ ອປານກຕ຺ຕາ, ປາປາຈາຣາ ອຣຫນ຺ໂຕ ວທານາ.
‘‘ເອເຕ ອສປ຺ປຸຣິສາ ໂລເກ, ພາລາ ປຓ຺ຑິຕມານິໂນ;
ກເຣຍ຺ຍ ຕາທິໂສ ປາປໍ, ອໂຖ ອຎ຺ຎມ຺ປິ ກາຣເຍ;
ອສປ຺ປຸຣິສສໍສຄ຺ໂຄ, ທຸກ຺ຂນ຺ໂຕ ກຏຸກຸທ຺ຣໂຍ.
‘‘ຍມາຫຸ ¶ ນຕ຺ຖິ ວີຣິຍນ຺ຕິ, ອເຫຕຸຎ຺ຈ ປວທນ຺ຕິ [ເຫຕຸຎ຺ຈ ອປວທນ຺ຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ເຍ;
ປຣກາຣໍ ອຕ຺ຕກາຣຎ຺ຈ, ເຍ ຕຸຈ຺ຉໍ ສມວຓ຺ຓຍຸໍ.
‘‘ເອເຕ ອສປ຺ປຸຣິສາ ໂລເກ, ພາລາ ປຓ຺ຑິຕມານິໂນ;
ກເຣຍ຺ຍ ຕາທິໂສ ປາປໍ, ອໂຖ ອຎ຺ຎມ຺ປິ ກາຣເຍ;
ອສປ຺ປຸຣິສສໍສຄ຺ໂຄ, ທຸກ຺ຂນ຺ໂຕ ກຏຸກຸທ຺ຣໂຍ.
‘‘ສເຈ ¶ ຫິ ວີຣິຍໍ ນາສ຺ສ, ກມ຺ມໍ ກລ຺ຍາຓປາປກໍ;
ນ ¶ ຠເຣ ວຑ຺ຒກິໍ ຣາຊາ, ນປິ ຍນ຺ຕານິ ກາຣເຍ.
‘‘ຍສ຺ມາ ຈ ວີຣິຍໍ ອຕ຺ຖິ, ກມ຺ມໍ ກລ຺ຍາຓປາປກໍ;
ຕສ຺ມາ ຍນ຺ຕານິ ກາເຣຕິ, ຣາຊາ ຠຣຕິ ວຑ຺ຒກິໍ.
‘‘ຍທິ ວສ຺ສສຕໍ ເທໂວ, ນ ວສ຺ເສ ນ ຫິມໍ ປເຕ;
ອຸຈ຺ຉິຊ຺ເຊຍ຺ຍ ອຍໍ ໂລໂກ, ວິນສ຺ເສຍ຺ຍ ອຍໍ ປຊາ.
‘‘ຍສ຺ມາ ຈ ວສ຺ສຕີ ເທໂວ, ຫິມຎ຺ຈານຸຜຸສາຍຕິ;
ຕສ຺ມາ ສສ຺ສານິ ປຈ຺ຈນ຺ຕິ, ຣຏ຺ຐຎ຺ຈ ປາລິເຕ [ປລ຺ລເຕ (ສີ. ປີ.), ໂປລຍເຕ (ສ຺ຍາ.)] ຈິຣໍ.
‘‘ຄວໍ ເຈ ຕຣມານານໍ, ຊິມ຺ຫໍ ຄຈ຺ຉຕິ ປຸງ຺ຄໂວ;
ສພ຺ພາ ຕາ ຊິມ຺ຫໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ເນຕ຺ເຕ ຊິມ຺ຫໍ [ຊິມ຺ຫ (ປີ.)] ຄເຕ ສຕິ.
‘‘ເອວເມວ [ເອວເມວໍ (ປີ.)] ມນຸສ຺ເສສຸ, ໂຍ ໂຫຕິ ເສຏ຺ຐສມ຺ມໂຕ;
ໂສ ເຈ ອຘມ຺ມໍ ຈຣຕິ, ປເຄວ ອິຕຣາ ປຊາ;
ສພ຺ພໍ ຣຏ຺ຐໍ ທຸຂໍ ເສຕິ, ຣາຊາ ເຈ ໂຫຕິ ອຘມ຺ມິໂກ.
‘‘ຄວໍ ເຈ ຕຣມານານໍ, ອຸຊຸໍ ຄຈ຺ຉຕິ ປຸງ຺ຄໂວ;
ສພ຺ພາ ຄາວີ ອຸຊຸໍ ຍນ຺ຕິ, ເນຕ຺ເຕ ອຸຊຸໍ [ອຸຊູ (ປີ.)] ຄເຕ ສຕິ.
‘‘ເອວເມວ ມນຸສ຺ເສສຸ, ໂຍ ໂຫຕິ ເສຏ຺ຐສມ຺ມໂຕ;
ໂສ ສເຈ [ເຈວ (ສີ.), ເຈປິ (ກ.)] ຘມ຺ມໍ ຈຣຕິ, ປເຄວ ອິຕຣາ ປຊາ;
ສພ຺ພໍ ຣຏ຺ຐໍ ສຸຂໍ ເສຕິ, ຣາຊາ ເຈ ໂຫຕິ ຘມ຺ມິໂກ.
‘‘ມຫາຣຸກ຺ຂສ຺ສ ຜລິໂນ, ອາມໍ ຉິນ຺ທຕິ ໂຍ ຜລໍ;
ຣສຎ຺ຈສ຺ສ ນ ຊານາຕິ, ພີຊຎ຺ຈສ຺ສ ວິນສ຺ສຕິ.
‘‘ມຫາຣຸກ຺ຂູປມໍ ¶ ຣຏ຺ຐໍ, ອຘມ຺ເມນ ປສາສຕິ;
ຣສຎ຺ຈສ຺ສ ນ ຊານາຕິ, ຣຏ຺ຐຎ຺ຈສ຺ສ ວິນສ຺ສຕິ.
‘‘ມຫາຣຸກ຺ຂສ຺ສ ¶ ຜລິໂນ, ປກ຺ກໍ ຉິນ຺ທຕິ ໂຍ ຜລໍ;
ຣສຎ຺ຈສ຺ສ ວິຊານາຕິ, ພີຊຎ຺ຈສ຺ສ ນ ນສ຺ສຕິ.
‘‘ມຫາຣຸກ຺ຂູປມໍ ຣຏ຺ຐໍ, ຘມ຺ເມນ ໂຍ ປສາສຕິ;
ຣສຎ຺ຈສ຺ສ ວິຊານາຕິ, ຣຏ຺ຐຎ຺ຈສ຺ສ ນ ນສ຺ສຕິ.
‘‘ໂຍ ຈ ຣາຊາ ຊນປທໍ, ອຘມ຺ເມນ ປສາສຕິ;
ສພ຺ໂພສຘີຫິ ໂສ ຣາຊາ, ວິຣຸທ຺ໂຘ ໂຫຕິ ຂຕ຺ຕິໂຍ.
‘‘ຕເຖວ ເນຄເມ ຫິໍສໍ, ເຍ ຍຸຕ຺ຕາ ກຍວິກ຺ກເຍ;
ໂອຊທານພລີກາເຣ, ສ ໂກເສນ ວິຣຸຊ຺ຌຕິ.
‘‘ປຫາຣວຣເຂຕ຺ຕຎ຺ຎູ ¶ , ສງ຺ຄາເມ ກຕນິສ຺ສເມ [ກຕນິຍເມ (ກ.)];
ອຸສ຺ສິເຕ ຫິໍສຍໍ ຣາຊາ, ສ ພເລນ ວິຣຸຊ຺ຌຕິ.
‘‘ຕເຖວ ອິສໂຍ ຫິໍສໍ, ສຎ຺ຎເຕ [ສໍຍເມ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິໂຍ [ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິໂນ (ສີ.)];
ອຘມ຺ມຈາຣີ ຂຕ຺ຕິໂຍ, ໂສ ສຄ຺ເຄນ ວິຣຸຊ຺ຌຕິ.
‘‘ໂຍ ຈ ຣາຊາ ອຘມ຺ມຏ຺ໂຐ, ຠຣິຍໍ ຫນ຺ຕິ ອທູສິກໍ;
ລຸທ຺ທໍ ປສວເຕ ຐານໍ [ປາປໍ (ສີ.)], ປຸຕ຺ເຕຫິ ຈ ວິຣຸຊ຺ຌຕິ.
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈເຣ ຊານປເທ, ເນຄເມສຸ [ນິຄເມສຸ (ສີ.)] ພເລສຸ ຈ;
ອິສໂຍ ຈ ນ ຫິໍເສຍ຺ຍ, ປຸຕ຺ຕທາເຣ ສມໍ ຈເຣ.
‘‘ສ ຕາທິໂສ ຠູມິປຕິ, ຣຏ຺ຐປາໂລ ອໂກຘໂນ;
ສປຕ຺ເຕ ¶ [ສາມນ຺ເຕ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ສມ຺ປກມ຺ເປຕິ, ອິນ຺ໂທວ ອສຸຣາຘິໂປ’’ຕິ.
ມຫາໂພຘິຊາຕກໍ ຕຕິຍໍ.
ປຓ຺ຓາສນິປາຕໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.
ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –
ສນິຬີນິກມວ຺ຫຍໂນ ປຐໂມ, ທຸຕິໂຍ ປນ ສອຸມ຺ມທນ຺ຕິວໂຣ;
ຕຕິໂຍ ປນ ໂພຘິສິຣີວ຺ຫຍໂນ, ກຖິຕາ ປນ ຕີຓິ ຊິເນນ ສຸຠາຕິ.
໑໙. ສຏ຺ຐິນິປາໂຕ
໕໒໙. ໂສຓກຊາຕກໍ (໑)
‘‘ຕສ຺ສ ¶ ¶ ¶ ສຸຕ຺ວາ ສຕໍ ທມ຺ມິ, ສຫສ຺ສໍ ທິຏ຺ຐ [ທຏ຺ຐຸ (ສີ. ປີ.)] ໂສຓກໍ;
ໂກ ເມ ໂສຓກມກ຺ຂາຕິ, ສຫາຍໍ ປໍສຸກີຬິຕໍ’’.
‘‘ອຖພ຺ຣວີ ມາຓວໂກ, ທຫໂຣ ປຎ຺ຈຈູຬໂກ;
ມຍ຺ຫໍ ສຸຕ຺ວາ ສຕໍ ເທຫິ, ສຫສ຺ສໍ ທິຏ຺ຐ [ທຏ຺ຐຸ (ສີ. ປີ.)] ໂສຓກໍ;
ອຫໍ ເຕ ໂສຓກກ຺ຂິສ຺ສໍ [ອຫໍ ໂສຓກມກ຺ຂິສ຺ສໍ (ສີ. ປີ.), ອຫໍ ເຕ ໂສຓກມກ຺ຂິສ຺ສໍ (ສ຺ຍາ.)], ສຫາຍໍ ປໍສຸກີຬິຕໍ’’.
‘‘ກຕມສ຺ມິໍ [ກຕຣສ຺ມິໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ໂສ ຊນປເທ, ຣຏ຺ເຐສຸ ນິຄເມສຸ ຈ;
ກຕ຺ຖ ໂສຓກມທ຺ທກ຺ຂິ [ກຕ຺ຖ ເຕ ໂສຓໂກ ທິຏ຺ໂຐ (ສີ. ປີ.)], ຕໍ ເມ ອກ຺ຂາຫິ ປຸຈ຺ຉິໂຕ’’.
‘‘ຕເວວ ເທວ ວິຊິເຕ, ຕເວວຸຍ຺ຍານຠູມິຍາ;
ອຸຊຸວໍສາ ມຫາສາລາ, ນີໂລຠາສາ ມໂນຣມາ.
‘‘ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ເມຆສມານາ, ຣມ຺ມາ ອຎ຺ໂຎຎ຺ຎນິສ຺ສິຕາ;
ເຕສໍ ມູລມ຺ຫິ [ມູລສ຺ມິໍ (ສີ. ປີ.), ມູລສ຺ມິ (ສ຺ຍາ.)] ໂສຓໂກ, ຌາຍຕີ ອນຸປາທໂນ [ອນຸປາທິໂນ (ສ຺ຍາ.), ອນຸປາທາໂນ (ປີ.)];
ອຸປາທາເນສຸ ໂລເກສຸ, ຑຍ຺ຫມາເນສຸ ນິພ຺ພຸໂຕ.
‘‘ຕໂຕ ຈ ຣາຊາ ປາຍາສິ, ເສນາຍ ຈຕຸຣງ຺ຄິຍາ;
ກາຣາເປຕ຺ວາ ສມໍ ມຄ຺ຄໍ, ອຄມາ ເຍນ ໂສຓໂກ.
‘‘ອຸຍ຺ຍານຠູມິໍ ຄນ຺ຕ຺ວານ, ວິຈຣນ຺ໂຕ ພ຺ຣຫາວເນ;
ອາສີນໍ ¶ ໂສຓກໍ ທກ຺ຂິ, ຑຍ຺ຫມາເນສຸ ນິພ຺ພຸຕໍ’’.
‘‘ກປໂຓ ວຕຍໍ ຠິກ຺ຂຸ, ມຸຓ຺ໂຑ ສງ຺ຆາຏິປາຣຸໂຕ;
ອມາຕິໂກ ອປິຕິໂກ, ຣຸກ຺ຂມູລສ຺ມິ ຌາຍຕິ’’.
‘‘ອິມໍ ວາກ຺ຍໍ ນິສາເມຕ຺ວາ, ໂສຓໂກ ເອຕທພ຺ຣວິ;
‘ນ ຣາຊ ກປໂຓ ໂຫຕິ, ຘມ຺ມໍ ກາເຍນ ຜສ຺ສຍໍ [ຜຸສຍໍ (ກ.)].
‘ໂຍ ¶ ຈ [ໂຍຘ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຘມ຺ມໍ ນິຣໍກຕ຺ວາ [ນິຣາກຕ຺ວາ (?)], ອຘມ຺ມມນຸວຕ຺ຕຕິ;
ສ ຣາຊ ກປໂຓ ໂຫຕິ, ປາໂປ ປາປປຣາຍໂນ’’’.
‘‘‘ອຣິນ຺ທໂມຕິ ¶ ເມ ນາມໍ, ກາສິຣາຊາຕິ ມໍ ວິທູ;
ກຈ຺ຈິ ໂຠໂຕ ສຸຂສ຺ເສຍ຺ຍາ [ສຸຂາ ເສຍ຺ຍາ (ປີ.), ສຸຂເສຍ຺ໂຍ (ກ.)], ອິຘ ປຕ຺ຕສ຺ສ ໂສຓກ’’’.
‘‘ສທາປິ ຠທ຺ຣມຘນສ຺ສ, ອນາຄາຣສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ;
ນ ເຕສໍ ໂກຏ຺ເຐ ໂອເປນ຺ຕິ, ນ ກຸມ຺ຠິໍ ນ ຂໂຬປິຍໍ [ນ ກຸມ຺ເຠ ນ ກໂຬປິຍາ (ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ປຣນິຏ຺ຐິຕເມສານາ, ເຕນ ຍາເປນ຺ຕິ ສຸພ຺ພຕາ.
‘‘ທຸຕິຍມ຺ປິ ຠທ຺ຣມຘນສ຺ສ, ອນາຄາຣສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ;
ອນວຊ຺ຊປິຓ຺ໂຑ [ອນວຊ຺ໂຊ ປິຓ຺ຑາ (ປີ.)] ໂຠຕ຺ຕພ຺ໂພ, ນ ຈ ໂກຈູປໂຣຘຕິ.
‘‘ຕຕິຍມ຺ປິ ຠທ຺ຣມຘນສ຺ສ, ອນາຄາຣສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ;
ນິພ຺ພຸໂຕ ປິຓ຺ໂຑ ໂຠຕ຺ຕພ຺ໂພ, ນ ຈ ໂກຈູປໂຣຘຕິ.
‘‘ຈຕຸຕ຺ຖມ຺ປິ [ຈຕຸຕ຺ຖໍ (ປີ.)] ຠທ຺ຣມຘນສ຺ສ, ອນາຄາຣສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ;
ມຸຕ຺ຕສ຺ສ ຣຏ຺ເຐ ຈຣໂຕ, ສງ຺ໂຄ ຍສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.
‘‘ປຎ຺ຈມມ຺ປິ [ປຎ຺ຈມໍ (ປີ.)] ຠທ຺ຣມຘນສ຺ສ, ອນາຄາຣສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ;
ນຄຣມ຺ຫິ ຑຍ຺ຫມານມ຺ຫິ, ນາສ຺ສ ກິຎ຺ຈິ ອຑຍ຺ຫຖ.
‘‘ຉຏ຺ຐມ຺ປິ ¶ [ຉຏ຺ຐໍ (ປີ.)] ຠທ຺ຣມຘນສ຺ສ, ອນາຄາຣສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ;
ຣຏ຺ເຐ ວິລຸມ຺ປມານມ຺ຫິ [ວິລຸປ຺ປມານມ຺ຫິ (ກ.)], ນາສ຺ສ ກິຎ຺ຈິ ອຫີຣຖ [ອຫາຣຖ (ສີ. ສ຺ຍາ.)].
‘‘ສຕ຺ຕມມ຺ປິ [ສຕ຺ຕມໍ (ປີ.)] ຠທ຺ຣມຘນສ຺ສ, ອນາຄາຣສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ;
ໂຈເຣຫິ ຣກ຺ຂິຕໍ ມຄ຺ຄໍ, ເຍ ຈຎ຺ເຎ ປຣິປນ຺ຖິກາ;
ປຕ຺ຕຈີວຣມາທາຍ, ໂສຕ຺ຖິໍ ຄຈ຺ຉຕິ ສຸພ຺ພໂຕ.
‘‘ອຏ຺ຐມມ຺ປິ [ອຏ຺ຐມໍ (ປີ.)] ຠທ຺ຣມຘນສ຺ສ, ອນາຄາຣສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ;
ຍໍ ຍໍ ທິສໍ ປກ຺ກມຕິ, ອນເປກ຺ໂຂວ ຄຈ຺ຉຕິ’’.
‘‘ພຫູປິ ຠທ຺ຣາ [ພຫູນິ ສມຓຠທ຺ຣານິ (ສີ.), ພຫູປິ ຠທ຺ຣກາ ເອເຕ (ປີ.)] ເອເຕສໍ, ໂຍ ຕ຺ວໍ ຠິກ຺ຂຸ ປສໍສສິ;
ອຫຎ຺ຈ ຄິທ຺ໂຘ ກາເມສຸ, ກຖໍ ກາຫາມິ ໂສຓກ.
‘‘ປິຍາ ¶ ເມ ມານຸສາ ກາມາ, ອໂຖ ທິພ຺ຍາປິ ເມ ປິຍາ;
ອຖ ເກນ ນຸ ວຓ຺ເຓນ, ອຸໂຠ ໂລເກ ລຠາມເສ’’.
‘‘ກາເມ ຄິທ຺ຘາ [ກາເມສຸ ຄິທ຺ຘາ (ສີ. ປີ.)] ກາມຣຕາ, ກາເມສຸ ອຘິມຸຈ຺ຉິຕາ;
ນຣາ ປາປານິ ກຕ຺ວານ, ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕິ ທຸຄ຺ຄຕິໍ.
‘‘ເຍ ຈ ກາເມ ປຫນ຺ຕ຺ວານ [ປຫຕ຺ວານ (ສີ. ປີ.)], ນິກ຺ຂນ຺ຕາ ອກຸໂຕຠຍາ;
ເອໂກທິຠາວາຘິຄຕາ, ນ ເຕ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ທຸຄ຺ຄຕິໍ.
‘‘ອຸປມໍ ເຕ ກຣິສ຺ສາມິ, ຕໍ ສຸໂຓຫິ ອຣິນ຺ທມ;
ອຸປມາຍ ມິເຘກຈ຺ເຈ [ປິເຘກຈ຺ເຈ (ສີ. ປີ.)], ອຕ຺ຖໍ ຊານນ຺ຕິ ປຓ຺ຑິຕາ.
‘‘ຄງ຺ຄາຍ ¶ ກຸຓປໍ ທິສ຺ວາ, ວຸຍ຺ຫມານໍ ມຫຓ຺ຓເວ;
ວາຍໂສ ສມຈິນ຺ເຕສິ, ອປ຺ປປຎ຺ໂຎ ອເຈຕໂສ.
‘‘‘ຍານຎ຺ຈ ¶ ວຕິທໍ ລທ຺ຘໍ, ຠກ຺ໂຂ ຈາຍໍ ອນປ຺ປໂກ’;
ຕຕ຺ຖ ຣຕ຺ຕິໍ ຕຕ຺ຖ ທິວາ, ຕຕ຺ເຖວ ນິຣໂຕ ມໂນ.
‘‘ຂາທໍ ນາຄສ຺ສ ມໍສານິ, ປິວໍ ຠາຄີຣໂຖທກໍ [ຠາຄິຣໂສທກໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)];
ສມ຺ປສ຺ສໍ ວນເຈຕ຺ຍານິ, ນ ປເລຕ຺ຖ [ປເລຕ຺ວາ (ກ.)] ວິຫງ຺ຄໂມ.
‘‘ຕຎ຺ຈ [ຕໍວ (ປີ.)] ໂອຕຣຓີ ຄງ຺ຄາ, ປມຕ຺ຕໍ ກຸຓເປ ຣຕໍ;
ສມຸທ຺ທໍ ອຊ຺ຌຄາຫາສິ [ອຊ຺ຌຄາຫຍິ (ປີ.)], ອຄຕີ ຍຕ຺ຖ ປກ຺ຂິນໍ.
‘‘ໂສ ຈ ຠກ຺ຂປຣິກ຺ຂີໂຓ, ອຸທປຕ຺ວາ [ອຸປ຺ປຕິຕ຺ວາ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ອຸທາປຕ຺ວາ (ປີ.)] ວິຫງ຺ຄໂມ.
ນ ປຈ຺ຉໂຕ ນ ປຸຣໂຕ, ນຸຕ຺ຕຣໍ ໂນປິ ທກ຺ຂິຓໍ.
‘‘ທີປໍ ໂສ ນຊ຺ຌຄາຄຎ຺ຉິ [ນ ອຊ຺ຌຄຎ຺ຉິ (ສີ.), ນ ອຊ຺ຌຄຈ຺ຉິ (ປີ.)], ອຄຕີ ຍຕ຺ຖ ປກ຺ຂິນໍ;
ໂສ ຈ ຕຕ຺ເຖວ ປາປຕ຺ຖ, ຍຖາ ທຸພ຺ພລໂກ ຕຖາ.
‘‘ຕຎ຺ຈ ສາມຸທ຺ທິກາ ມຈ຺ຉາ, ກຸມ຺ຠີລາ ມກຣາ ສຸສູ;
ປສຍ຺ຫກາຣາ ຂາທິໍສຸ, ຜນ຺ທມານໍ ວິປກ຺ຂກໍ [ວິປກ຺ຂິນໍ (ສີ. ປີ.), ວິປກ຺ຂິກໍ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ເອວເມວ ¶ ຕຸວໍ ຣາຊ, ເຍ ຈຎ຺ເຎ ກາມໂຠຄິໂນ;
ຄິທ຺ຘາ ເຈ ນ ວມິສ຺ສນ຺ຕິ, ກາກປຎ຺ຎາວ [ກາກປຎ຺ຎາຍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ເຕ ວິທູ.
‘‘ເອສາ ເຕ ອຸປມາ ຣາຊ, ອຕ຺ຖສນ຺ທສ຺ສນີ ກຕາ;
ຕ຺ວຎ຺ຈ ປຎ຺ຎາຍເສ ເຕນ, ຍທິ ກາຫສິ ວາ ນ ວາ.
‘‘ເອກວາຈມ຺ປິ ທ຺ວິວາຈໍ, ຠເຓຍ຺ຍ ອນຸກມ຺ປໂກ;
ຕຕຸຕ຺ຕຣິໍ ນ ຠາເສຍ຺ຍ, ທາໂສວຍ຺ຍສ຺ສ [ທາໂສ ອຍ຺ຍສ຺ສ (ສີ.), ທາໂສ ອຍິຣສ຺ສ (ປີ.)] ສນ຺ຕິເກ’’.
‘‘ອິທໍ ວຕ຺ວານ ປກ຺ກາມິ, ໂສຓໂກ ອມິຕພຸທ຺ຘິມາ [ໂສຓໂກ’ມິຕພຸທ຺ຘິມາ (?)];
ເວຫາເສ ອນ຺ຕລິກ຺ຂສ຺ມິໍ, ອນຸສາສິຕ຺ວານ ຂຕ຺ຕິຍໍ’’.
‘‘ໂກ ¶ ນຸເມ ຣາຊກຕ຺ຕາໂຣ, ສຸທ຺ທາ ເວຍ຺ຍຕ຺ຕມາຄຕາ [ສູຕາ ເວຍ຺ຍຕ຺ຕິມາຄຕາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ຣຊ຺ຊໍ ນິຍ຺ຍາທຍິສ຺ສາມິ, ນາຫໍ ຣຊ຺ເຊນ ມຕ຺ຖິໂກ.
‘‘ອຊ຺ເຊວ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ໂກ ຊຎ຺ຎາ ມຣຓໍ ສຸເວ;
ມາຫໍ ກາໂກວ ທຸມ຺ເມໂຘ, ກາມານໍ ວສມນ຺ວຄໍ’’ [ວສມນ຺ນຄາ (ປີ.)].
‘‘ອຕ຺ຖິ ເຕ ທຫໂຣ ປຸຕ຺ໂຕ, ທີຆາວຸ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒໂນ;
ຕໍ ຣຊ຺ເຊ ອຠິສິຎ຺ຈສ຺ສຸ, ໂສ ໂນ ຣາຊາ ຠວິສ຺ສຕິ’’.
‘‘ຂິປ຺ປໍ ກຸມາຣມາເນຖ, ທີຆາວຸໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒນໍ;
ຕໍ ຣຊ຺ເຊ ອຠິສິຎ຺ຈິສ຺ສໍ, ໂສ ໂວ ຣາຊາ ຠວິສ຺ສຕິ’’.
‘‘ຕໂຕ ¶ ກຸມາຣມາເນສຸໍ, ທີຆາວຸໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒນໍ;
ຕໍ ທິສ຺ວາ ອາລປີ ຣາຊາ, ເອກປຸຕ຺ຕໍ ມໂນຣມໍ.
‘‘ສຏ຺ຐິ ຄາມສຫສ຺ສານິ, ປຣິປຸຓ຺ຓານິ ສພ຺ພໂສ;
ເຕ ປຸຕ຺ຕ ປຏິປຊ຺ຊສ຺ສຸ, ຣຊ຺ຊໍ ນິຍ຺ຍາທຍາມິ ເຕ.
‘‘ອຊ຺ເຊວ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ໂກ ຊຎ຺ຎາ ມຣຓໍ ສຸເວ;
ມາຫໍ ກາໂກວ ທຸມ຺ເມໂຘ, ກາມານໍ ວສມນ຺ວຄໍ [ວສມນ຺ນຄາ (ປີ.)].
‘‘ສຏ຺ຐິ ນາຄສຫສ຺ສານິ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ;
ສຸວຓ຺ຓກຈ຺ຉາ ມາຕງ຺ຄາ, ເຫມກປ຺ປນວາສສາ.
‘‘ອາຣູຬ຺ຫາ ¶ ຄາມຓີເຍຫິ, ໂຕມຣງ຺ກຸສປາຓິຠິ;
ເຕ ປຸຕ຺ຕ ປຏິປຊ຺ຊສ຺ສຸ, ຣຊ຺ຊໍ ນິຍ຺ຍາທຍາມິ ເຕ.
‘‘ອຊ຺ເຊວ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ໂກ ຊຎ຺ຎາ ມຣຓໍ ສຸເວ;
ມາຫໍ ກາໂກວ ທຸມ຺ເມໂຘ, ກາມານໍ ວສມນ຺ວຄໍ.
‘‘ສຏ຺ຐິ ¶ ອສ຺ສສຫສ຺ສານິ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ;
ອາຊານີຍາວ ຊາຕິຍາ, ສິນ຺ຘວາ ສີຆວາຫິໂນ.
‘‘ອາຣູຬ຺ຫາ ຄາມຓີເຍຫິ, ອິລ຺ລິຍາຈາປຘາຣິຠິ [ອິນ຺ທິຍາຈາປຘາຣິຠິ (ກ.)];
ເຕ ປຸຕ຺ຕ ປຏິປຊ຺ຊສ຺ສຸ, ຣຊ຺ຊໍ ນິຍ຺ຍາທຍາມິ ເຕ.
‘‘ອຊ຺ເຊວ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ໂກ ຊຎ຺ຎາ ມຣຓໍ ສຸເວ;
ມາຫໍ ກາໂກວ ທຸມ຺ເມໂຘ, ກາມານໍ ວສມນ຺ວຄໍ.
‘‘ສຏ຺ຐິ ຣຖສຫສ຺ສານິ, ສນ຺ນທ຺ຘາ ອຸສ຺ສິຕທ຺ຘຊາ;
ທີປາ ອໂຖປິ ເວຍ຺ຍຄ຺ຆາ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ.
‘‘ອາຣູຬ຺ຫາ ຄາມຓີເຍຫິ, ຈາປຫຕ຺ເຖຫິ ວມ຺ມິຠິ;
ເຕ ປຸຕ຺ຕ ປຏິປຊ຺ຊສ຺ສຸ, ຣຊ຺ຊໍ ນິຍ຺ຍາທຍາມິ ເຕ.
‘‘ອຊ຺ເຊວ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ໂກ ຊຎ຺ຎາ ມຣຓໍ ສຸເວ;
ມາຫໍ ກາໂກວ ທຸມ຺ເມໂຘ, ກາມານໍ ວສມນ຺ວຄໍ.
‘‘ສຏ຺ຐິ ເຘນຸສຫສ຺ສານິ, ໂຣຫຎ຺ຎາ ປຸງ຺ຄວູສຠາ;
ຕາ ປຸຕ຺ຕ ປຏິປຊ຺ຊສ຺ສຸ, ຣຊ຺ຊໍ ນິຍ຺ຍາທຍາມິ ເຕ.
‘‘ອຊ຺ເຊວ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ໂກ ຊຎ຺ຎາ ມຣຓໍ ສຸເວ;
ມາຫໍ ກາໂກວ ທຸມ຺ເມໂຘ, ກາມານໍ ວສມນ຺ວຄໍ.
‘‘ໂສຬສິຕ຺ຖິສຫສ຺ສານິ ¶ , ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ;
ວິຈິຕ຺ຣວຕ຺ຖາຠຣຓາ, ອາມຸຕ຺ຕມຓິກຸຓ຺ຑລາ;
ຕາ ປຸຕ຺ຕ ປຏິປຊ຺ຊສ຺ສຸ, ຣຊ຺ຊໍ ນິຍ຺ຍາທຍາມິ ເຕ.
‘‘ອຊ຺ເຊວ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ໂກ ຊຎ຺ຎາ ມຣຓໍ ສຸເວ;
ມາຫໍ ¶ ກາໂກວ ທຸມ຺ເມໂຘ, ກາມານໍ ວສມນ຺ວຄໍ’’.
‘‘ທຫຣສ຺ເສວ ¶ ເມ ຕາຕ, ມາຕາ ມຕາຕິ ເມ ສຸຕໍ;
ຕຍາ ວິນາ ອຫໍ ຕາຕ, ຊີວິຕຸມ຺ປິ ນ ອຸສ຺ສເຫ.
‘‘ຍຖາ ອາຣຎ຺ຎກໍ ນາຄໍ, ໂປໂຕ ອນ຺ເວຕິ ປຈ຺ຉໂຕ;
ເຊສ຺ສນ຺ຕໍ ຄິຣິທຸຄ຺ເຄສຸ, ສເມສຸ ວິສເມສຸ ຈ.
‘‘ເອວໍ ຕໍ ອນຸຄຈ຺ຉາມິ, ປຸຕ຺ຕມາທາຍ [ປຕ຺ຕມາທາຍ (ປີ.)] ປຈ຺ຉໂຕ;
ສຸຠໂຣ ເຕ ຠວິສ຺ສາມິ, ນ ເຕ ເຫສ຺ສາມິ ທຸພ຺ຠໂຣ’’.
‘‘ຍຖາ ສາມຸທ຺ທິກໍ ນາວໍ, ວາຓິຊານໍ ຘເນສິນໍ;
ໂວຫາໂຣ ຕຕ຺ຖ ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ, ວາຓິຊາ ພ຺ຍສນີ [ພ຺ຍສນໍ (ກ.)] ສິຍາ.
‘‘ເອວເມວາຍໍ ປຸຕ຺ຕກລິ [ປຸຕ຺ຕກ (ສ຺ຍາ.)], ອນ຺ຕຣາຍກໂຣ ມມ [ມມໍ (ປີ.)];
ອິມໍ ກຸມາຣໍ ປາເປຖ, ປາສາທໍ ຣຕິວຑ຺ຒນໍ.
‘‘ຕຕ຺ຖ ກມ຺ພຸສຫຕ຺ຖາໂຍ, ຍຖາ ສກ຺ກໍວ ອຈ຺ຉຣາ;
ຕາ ນໍ ຕຕ຺ຖ ຣເມສ຺ສນ຺ຕິ [ຣມິສ຺ສນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ຕາຫິ ເຈໂສ [ເມໂສ (ປີ.)] ຣມິສ຺ສຕິ.
‘‘ຕໂຕ ກຸມາຣໍ ປາເປສຸໍ, ປາສາທໍ ຣຕິວຑ຺ຒນໍ;
ຕໍ ທິສ຺ວາ ອວຈຸໍ ກຎ຺ຎາ, ທີຆາວຸໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒນໍ.
‘‘ເທວຕາ ນຸສິ ຄນ຺ຘພ຺ໂພ, ອທຸ [ອາທຸ (ສີ. ປີ.)] ສກ຺ໂກ ປຸຣິນ຺ທໂທ;
ໂກ ວາ ຕ຺ວໍ ກສ຺ສ ວາ ປຸຕ຺ໂຕ, ກຖໍ ຊາເນມຸ ຕໍ ມຍໍ’’.
‘‘ນມ຺ຫິ ເທໂວ ນ ຄນ຺ຘພ຺ໂພ, ນາປິ [ນມ຺ຫິ (ກ.)] ສກ຺ໂກ ປຸຣິນ຺ທໂທ;
ກາສິຣຎ຺ໂຎ ອຫໍ ປຸຕ຺ໂຕ, ທີຆາວຸ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒໂນ;
ມມໍ [ມມ (ປີ.)] ຠຣຖ ຠທ຺ທໍ ໂວ [ຠທ຺ທນ຺ເຕ (ກ.)], ອຫໍ ຠຕ຺ຕາ ຠວາມິ ໂວ’’.
‘‘ຕໍ ¶ ຕຕ຺ຖ ອວຈຸໍ ກຎ຺ຎາ, ທີຆາວຸໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒນໍ;
‘ກຸຫິໍ ຣາຊາ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ອິໂຕ ຣາຊາ ກຸຫິໍ ຄໂຕ’’’.
‘‘ປງ຺ກໍ ຣາຊາ ອຕິກ຺ກນ຺ໂຕ, ຖເລ ຣາຊາ ປຕິຏ຺ຐິໂຕ;
ອກຓ຺ຏກໍ ອຄຫນໍ, ປຏິປນ຺ໂນ ມຫາປຖໍ.
‘‘ອຫຎ຺ຈ ປຏິປນ຺ໂນສ຺ມິ, ມຄ຺ຄໍ ທຸຄ຺ຄຕິຄາມິນໍ;
ສກຓ຺ຏກໍ ສຄຫນໍ, ເຍນ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ທຸຄ຺ຄຕິໍ’’.
‘‘ຕສ຺ສ ¶ ¶ ເຕ ສ຺ວາຄຕໍ ຣາຊ, ສີຫສ຺ເສວ ຄິຣິພ຺ພຊໍ;
ອນຸສາສ ມຫາຣາຊ, ຕ຺ວໍ ໂນ ສພ຺ພາສມິສ຺ສໂຣ’’ຕິ.
ໂສຓກຊາຕກໍ ປຐມໍ.
໕໓໐. ສໍກິຈ຺ຈຊາຕກໍ (໒)
‘‘ທິສ຺ວາ ນິສິນ຺ນໍ ຣາຊານໍ, ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ຕໍ ຣເຖສຠໍ;
ອຖສ຺ສ ປຏິເວເທສິ, ຍສ຺ສາສິ ອນຸກມ຺ປໂກ.
‘‘ສໍກິຈ຺ຈາຍໍ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ອິສີນໍ ສາຘຸສມ຺ມໂຕ;
ຕຣມານຣູໂປ ນິຍ຺ຍາຫິ, ຂິປ຺ປໍ ປສ຺ສ ມເຫສິນໍ.
‘‘ຕໂຕ ຈ ຣາຊາ ຕຣມາໂນ, ຍຸຕ຺ຕມາຣຸຍ຺ຫ ສນ຺ທນໍ;
ມິຕ຺ຕາມຈ຺ຈປຣິພ຺ຍູຬ຺ໂຫ [ປຣິພ຺ພູຬ຺ໂຫ (ສີ. ປີ.)], ອຄມາສິ ຣເຖສໂຠ.
‘‘ນິກ຺ຂິປ຺ປ ປຎ຺ຈ ກກຸຘານິ, ກາສີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒໂນ;
ວາຬພີຊນິ [ວາ ຬວີຊນີ (ສີ. ປີ.)] ມຸຓ຺ຫີສໍ, ຂຄ຺ຄໍ ຉຕ຺ຕຎ຺ຈຸປາຫນໍ;
‘‘ໂອຣຸຍ຺ຫ ຣາຊາ ຍານມ຺ຫາ, ຐປຍິຕ຺ວາ ປຏິຈ຺ຉທໍ;
ອາສີນໍ ¶ ທາຍປສ຺ສສ຺ມິໍ, ສໍກິຈ຺ຈມຸປສງ຺ກມິ.
‘‘ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ໂສ ຣາຊາ, ສມ຺ໂມທິ ອິສິນາ ສຫ;
ຕໍ ກຖໍ ວີຕິສາເຣຕ຺ວາ, ເອກມນ຺ຕໍ ອຸປາວິສິ.
‘‘ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນວ, ອຖ ກາລໍ ອມຎ຺ຎຖ;
ຕໂຕ ປາປານິ ກມ຺ມານິ, ປຸຈ຺ຉິຕຸໍ ປຏິປຊ຺ຊຖ.
‘‘ອິສິໍ ປຸຈ຺ຉາມ [ປຸຈ຺ຉາມິ (ສີ. ປີ.)] ສໍກິຈ຺ຈໍ, ອິສີນໍ ສາຘຸສມ຺ມຕໍ;
ອາສີນໍ ທາຍປສ຺ສສ຺ມິໍ, ອິສິສງ຺ຆປຸຣກ຺ຂຕໍ [ປຸຣກ຺ຂິຕໍ (ກ.)].
‘‘ກໍ ຄຕິໍ ເປຈ຺ຈ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ນຣາ ຘມ຺ມາຕິຈາຣິໂນ;
ອຕິຈິຓ຺ໂຓ ມຍາ ຘມ຺ໂມ, ຕໍ ເມ ອກ຺ຂາຫິ ປຸຈ຺ຉິໂຕ.
‘‘ອິສີ ອວຈ ສໍກິຈ຺ໂຈ, ກາສີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒນໍ;
ອາສີນໍ ທາຍປສ຺ສສ຺ມິໍ, ມຫາຣາຊ ສຸໂຓຫິ ເມ.
‘‘ອຸປ຺ປເຖນ ¶ ວຊນ຺ຕສ຺ສ, ໂຍ ມຄ຺ຄມນຸສາສຕິ;
ຕສ຺ສ ເຈ ວຈນໍ ກຍິຣາ, ນາສ຺ສ ມຄ຺ເຄຍ຺ຍ ກຓ຺ຏໂກ.
‘‘ອຘມ຺ມໍ ¶ ປຏິປນ຺ນສ຺ສ, ໂຍ ຘມ຺ມມນຸສາສຕິ;
ຕສ຺ສ ເຈ ວຈນໍ ກຍິຣາ, ນ ໂສ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ທຸຄ຺ຄຕິໍ.
‘‘ຘມ຺ໂມ ປໂຖ ມຫາຣາຊ, ອຘມ຺ໂມ ປນ ອຸປ຺ປໂຖ;
ອຘມ຺ໂມ ນິຣຍໍ ເນຕິ, ຘມ຺ໂມ ປາເປຕິ ສຸຄ຺ຄຕິໍ.
‘‘ອຘມ຺ມຈາຣິໂນ ຣາຊ, ນຣາ ວິສມຊີວິໂນ;
ຍໍ ຄຕິໍ ເປຈ຺ຈ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ນິຣເຍ ເຕ ສຸໂຓຫິ ເມ.
‘‘ສຎ຺ຊີໂວ ກາຬສຸຕ຺ໂຕ ຈ, ສງ຺ຆາໂຕ [ສງ຺ຂາໂຏ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ທ຺ເວ ຈ ໂຣຣຸວາ;
ອຖາປໂຣ ¶ ມຫາວີຈິ, ຕາປໂນ [ຕປໂນ (ສີ. ປີ.)] ຈ ປຕາປໂນ.
‘‘ອິຈ຺ເຈເຕ ອຏ຺ຐ ນິຣຍາ, ອກ຺ຂາຕາ ທຸຣຕິກ຺ກມາ;
ອາກິຓ຺ຓາ ລຸທ຺ທກມ຺ເມຫິ, ປຈ຺ເຈກາ ໂສຬສຸສ຺ສທາ.
‘‘ກທຣິຍຕາປນາ [ກທຣິຍຕປນາ (ສີ. ປີ.)] ໂຆຣາ, ອຈ຺ຈິມນ຺ໂຕ [ອຈ຺ຈິມນ຺ຕາ (ປີ.)] ມຫພ຺ຠຍາ;
ໂລມຫໍສນຣູປາ ຈ, ເຠສ຺ມາ ປຏິຠຍາ ທຸຂາ.
‘‘ຈຕຸກ຺ກຓ຺ຓາ ຈຕຸທ຺ວາຣາ, ວິຠຕ຺ຕາ ຠາຄໂສ ມິຕາ;
ອໂຍປາກາຣປຣິຍນ຺ຕາ, ອຍສາ ປຏິກຸຊ຺ຊິຕາ.
‘‘ເຕສໍ ອໂຍມຍາ ຠູມິ, ຊລິຕາ ເຕຊສາ ຍຸຕາ;
ສມນ຺ຕາ ໂຍຊນສຕໍ, ຜຸຏາ [ຜຣິຕ຺ວາ (ອ. ນິ. ໓.໓໖; ເປ. ວ. ໗໑)] ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ສພ຺ພທາ.
‘‘ເອເຕ ປຕນ຺ຕິ ນິຣເຍ, ອຸທ຺ຘໍປາທາ ອວໍສິຣາ;
ອິສີນໍ ອຕິວຕ຺ຕາໂຣ, ສຎ຺ຎຕານໍ ຕປສ຺ສິນໍ.
‘‘ເຕ ຠູນຫຸໂນ ປຈ຺ຈນ຺ຕິ, ມຈ຺ຉາ ພິລກຕາ ຍຖາ;
ສໍວຈ຺ຉເຣ ອສງ຺ເຂຍ຺ເຍ, ນຣາ ກິພ຺ພິສກາຣິໂນ.
‘‘ຑຍ຺ຫມາເນນ ຄຕ຺ເຕນ, ນິຈ຺ຈໍ ສນ຺ຕຣພາຫິຣໍ;
ນິຣຍາ ນາຘິຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ທ຺ວາຣໍ ນິກ຺ຂມເນສິໂນ.
‘‘ປຸຣຕ຺ຖິເມນ ¶ ຘາວນ຺ຕິ, ຕໂຕ ຘາວນ຺ຕິ ປຈ຺ຉໂຕ;
ອຸຕ຺ຕເຣນປິ ຘາວນ຺ຕິ, ຕໂຕ ຘາວນ຺ຕິ ທກ຺ຂິຓໍ;
ຍໍ ຍຎ຺ຫິ ທ຺ວາຣໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຕໍ ຕເທວ ປິຘີຍເຣ [ປິຖິຍ຺ຍຕິ (ສີ.), ປິຖິຍ຺ຍເຣ (ສ຺ຍາ.), ປິຖີຍເຣ (ປີ.)].
‘‘ພຫູນິ ວສ຺ສສຫສ຺ສານິ, ຊນາ ນິຣຍຄາມິໂນ;
ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ກນ຺ທນ຺ຕິ, ປຕ຺ວາ ທຸກ຺ຂໍ ອນປ຺ປກໍ.
‘‘ອາສີວິສໍວ ¶ ກຸປິຕໍ, ເຕຊສ຺ສິໍ ທຸຣຕິກ຺ກມໍ;
ນ ສາຘຸຣູເປ ອາສີເທ, ສຎ຺ຎຕານໍ ຕປສ຺ສິນໍ.
‘‘ອຕິກາໂຍ ¶ ມຫິສ຺ສາໂສ, ອຊ຺ຊຸໂນ ເກກກາຘິໂປ;
ສຫສ຺ສພາຫຸ ອຸຈ຺ຉິນ຺ໂນ, ອິສິມາສຊ຺ຊ ໂຄຕມໍ.
‘‘ອຣຊໍ ຣຊສາ ວຈ຺ຉໍ, ກິສໍ ອວກິຣິຍ ທຓ຺ຑກີ;
ຕາໂລວ ມູລໂຕ [ສມູໂລ (ກ.)] ຉິນ຺ໂນ, ສ ຣາຊາ ວິຠວງ຺ຄໂຕ.
‘‘ອຸປຫຈ຺ຈ ມນໍ ມຊ຺ໂຌ [ເມຊ຺ໂຌ (ກ.)], ມາຕງ຺ຄສ຺ມິໍ ຍສສ຺ສິເນ;
ສປາຣິສຊ຺ໂຊ ອຸຈ຺ຉິນ຺ໂນ, ມຊ຺ຌາຣຎ຺ຎໍ ຕທາ ອຫຸ.
‘‘ກຓ຺ຫທີປາຍນາສຊ຺ຊ, ອິສິໍ ອນ຺ຘກເວຓ຺ຑໂຍ [ເວຓ຺ຫຸໂຍ (ສີ. ປີ.), ປິຓ຺ຫໂຍ (?)];
ອຎ຺ໂຎຎ຺ຎໍ [ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ (ສີ. ປີ.)] ມຸສລາ [ມຸສເລ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຫນ຺ຕ຺ວາ, ສມ຺ປຕ຺ຕາ ຍມສາຘນໍ [ຍມສາທນໍ (ປີ.)].
‘‘ອຖາຍໍ ອິສິນາ ສຕ຺ໂຕ, ອນ຺ຕລິກ຺ຂຈໂຣ ປຸເຣ;
ປາເວກ຺ຂິ ປຖວິໍ [ປຐວິໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ເຈຈ຺ໂຈ, ຫີນຕ຺ໂຕ ປຕ຺ຕປຣິຍາຍໍ.
‘‘ຕສ຺ມາ ຫິ ຉນ຺ທາຄມນໍ, ນປ຺ປສໍສນ຺ຕິ ປຓ຺ຑິຕາ;
ອທຸຏ຺ຐຈິຕ຺ໂຕ ຠາເສຍ຺ຍ, ຄິຣໍ ສຈ຺ຈູປສໍຫິຕໍ.
‘‘ມນສາ ເຈ ປທຸຏ຺ເຐນ, ໂຍ ນໂຣ ເປກ຺ຂເຕ ມຸນິໍ;
ວິຊ຺ຊາຈຣຓສມ຺ປນ຺ນໍ, ຄນ຺ຕາ ໂສ ນິຣຍໍ ອໂຘ.
‘‘ເຍ ວຸຑ຺ເຒ [ວທ຺ເຘ (ກ.)] ປຣິຠາສນ຺ຕິ, ຜຣຸສູປກ຺ກມາ ຊນາ;
ອນປຈ຺ຈາ ອທາຍາທາ, ຕາລວຕ຺ຖຸ [ຕາລວຕ຺ຖູ (ສ຺ຍາ.), ຕາລາວຕ຺ຖຸ (ປີ.)] ຠວນ຺ຕິ ເຕ.
‘‘ໂຍ ¶ ຈ ປພ຺ພຊິຕໍ ຫນ຺ຕິ, ກຕກິຈ຺ຈໍ ມເຫສິນໍ;
ສ ກາຬສຸຕ຺ເຕ ນິຣເຍ, ຈິຣຣຕ຺ຕາຍ ປຈ຺ຈຕິ.
‘‘ໂຍ ¶ ຈ ຣາຊາ ອຘມ຺ມຏ຺ໂຐ, ຣຏ຺ຐວິທ຺ຘໍສໂນ ມໂຄ [ຈຸໂຕ (ສີ.)];
ຕາປຍິຕ຺ວາ ຊນປທໍ, ຕາປເນ ເປຈ຺ຈ ປຈ຺ຈຕິ.
‘‘ໂສ ຈ ວສ຺ສສຫສ຺ສານິ [ວສ຺ສສຫສ຺ສານໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ສຕໍ ທິພ຺ພານິ ປຈ຺ຈຕິ;
ອຈ຺ຈິສງ຺ຆປເຣໂຕ ໂສ, ທຸກ຺ຂໍ ເວເທຕິ ເວທນໍ.
‘‘ຕສ຺ສ ອຄ຺ຄິສິຂາ ກາຍາ, ນິຈ຺ຉຣນ຺ຕິ ປຠສ຺ສຣາ;
ເຕໂຊຠກ຺ຂສ຺ສ ຄຕ຺ຕານິ, ໂລເມຫິ ຈ [ໂລມຄ຺ເຄຫິ ຈ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ນເຂຫິ ຈ.
‘‘ຑຍ຺ຫມາເນນ ຄຕ຺ເຕນ, ນິຈ຺ຈໍ ສນ຺ຕຣພາຫິຣໍ;
ທຸກ຺ຂາຠິຕຸນ຺ໂນ ນທຕິ, ນາໂຄ ຕຸຕ຺ຕຏ຺ຏິໂຕ [ຕຸຕ຺ຕທ຺ທິໂຕ (ສີ.)] ຍຖາ.
‘‘ໂຍ ໂລຠາ ປິຕຣໍ ຫນ຺ຕິ, ໂທສາ ວາ ປຸຣິສາຘໂມ;
ສ ກາຬສຸຕ຺ເຕ ນິຣເຍ, ຈິຣຣຕ຺ຕາຍ ປຈ຺ຈຕິ.
‘‘ສ ¶ ຕາທິໂສ ປຈ຺ຈຕິ ໂລຫກຸມ຺ຠິຍໍ, ປກ຺ກຎ຺ຈ ສຕ຺ຕີຫິ ຫນນ຺ຕິ ນິຕ຺ຕຈໍ;
ອນ຺ຘໍ ກຣິຕ຺ວາ ມຸຕ຺ຕກຣີສຠກ຺ຂໍ, ຂາເຣ ນິມຸຊ຺ຊນ຺ຕິ ຕຖາວິຘໍ ນຣໍ.
‘‘ຕຕ຺ຕໍ ປກ຺ກຸຖິຕມໂຍຄຸຬຎ຺ຈ [ປກ຺ກຸຘິຕມໂຍຄຸຬຎ຺ຈ (ກ.)], ທີເຆ ຈ ຜາເລ ຈິຣຣຕ຺ຕຕາປິເຕ;
ວິກ຺ຂມ຺ຠມາທາຍ ວິພນ຺ຘ [ວິພທ຺ຘ (ສີ.), ວິຠຊ຺ຊ (ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຣຊ຺ຊຸຠິ, ວິວເຏ ມຸເຂ ສມ຺ປວິສນ຺ຕິ [ສໍຈວນ຺ຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຣກ຺ຂສາ.
‘‘ສາມາ ຈ ໂສຓາ ສພລາ ຈ ຄິຊ຺ຌາ, ກາໂກຬສງ຺ຆາ ຈ ທິຊາ ອໂຍມຸຂາ;
ສງ຺ຄມ຺ມ ¶ ຂາທນ຺ຕິ ວິປ຺ຜນ຺ທມານໍ, ຊິວ຺ຫໍ ວິຠຊ຺ຊ ວິຆາສໍ ສໂລຫິຕໍ.
‘‘ຕໍ ¶ ທຑ຺ຒຕາລໍ ປຣິຠິນ຺ນຄຕ຺ຕໍ, ນິປ຺ໂປຖຍນ຺ຕາ ອນຸວິຈຣນ຺ຕິ ຣກ຺ຂສາ;
ຣຕີ ຫິ ເນສໍ ທຸຂິໂນ ປນີຕເຣ, ເອຕາທິສສ຺ມິໍ ນິຣເຍ ວສນ຺ຕິ;
ເຍ ເກຈິ ໂລເກ ອິຘ ເປຕ຺ຕິຆາຕິໂນ.
‘‘ປຸຕ຺ໂຕ ຈ ມາຕຣໍ ຫນ຺ຕ຺ວາ, ອິໂຕ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຍມກ຺ຂຍໍ;
ຠຸສມາປຊ຺ຊເຕ ທຸກ຺ຂໍ, ອຕ຺ຕກມ຺ມຜລູປໂຄ.
‘‘ອມນຸສ຺ສາ ອຕິພລາ, ຫນ຺ຕາຣໍ ຊນຍນ຺ຕິຍາ;
ອໂຍມເຍຫິ ວາເຬຫິ [ຜາເລຫິ (ປີ.)], ປີຬຍນ຺ຕິ ປຸນປ຺ປຸນໍ.
‘‘ຕມສ຺ສວໍ [ຕໍ ປສ຺ສວໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ຕໍ ປສ຺ສຸຕໍ (ປີ.)] ສກາ ຄຕ຺ຕາ, ຣຸຫິຣໍ [ຣຸຘິຣໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ອຕ຺ຕສມ຺ຠວໍ;
ຕມ຺ພໂລຫວິລີນໍວ, ຕຕ຺ຕໍ ປາເຍນ຺ຕິ ມຕ຺ຕິຆໍ [ມຕ຺ຕິຍໍ (ສີ.)].
‘‘ຊິຄຸຈ຺ຉໍ ກຸຓປໍ ປູຕິໍ, ທຸຄ຺ຄນ຺ຘໍ ຄູຖກທ຺ທມໍ;
ປຸພ຺ພໂລຫິຕສງ຺ກາສໍ, ຣຫທໂມຄຍ຺ຫ [ຣຫໂທຄ຺ຄຍ຺ຫ (ກ.)] ຕິຏ຺ຐຕິ.
‘‘ຕເມນໍ ກິມໂຍ ຕຕ຺ຖ, ອຕິກາຍາ ອໂຍມຸຂາ;
ຉວິໍ ເຠຕ຺ວານ [ເຉຕ຺ວານ (ສີ. ປີ.)] ຂາທນ຺ຕິ, ສໍຄິທ຺ຘາ [ປຄິທ຺ຘາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ມໍສໂລຫິເຕ.
‘‘ໂສ ຈ ຕໍ ນິຣຍໍ ປຕ຺ໂຕ, ນິມຸຄ຺ໂຄ ສຕໂປຣິສໍ;
ປູຕິກໍ ກຸຓປໍ ວາຕິ, ສມນ຺ຕາ ສຕໂຍຊນໍ.
‘‘ຈກ຺ຂຸມາປິ ຫິ ຈກ຺ຂູຫິ, ເຕນ ຄນ຺ເຘນ ຊີຍຕິ;
ເອຕາທິສໍ ¶ ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ຕ, ມາຕຸໂຆ ລຠເຕ ທຸຂໍ.
‘‘ຂຸຣຘາຣມນຸກ຺ກມ຺ມ, ຕິກ຺ຂໍ ທຸຣຠິສມ຺ຠວໍ;
ປຕນ຺ຕິ ຄພ຺ຠປາຕິໂຍ [ຄພ຺ຠປາຕິນິໂຍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ທຸຄ຺ຄໍ ເວຕຣຓິໍ [ເວຕ຺ຕຣຓິໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ນທິໍ.
‘‘ອໂຍມຍາ ສິມ຺ພລິໂຍ, ໂສຬສງ຺ຄຸລກຓ຺ຏກາ;
ອຸຠໂຕ ອຠິລມ຺ພນ຺ຕິ, ທຸຄ຺ຄໍ ເວຕຣຓິໍ [ເວຕ຺ຕຣຓິໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ນທິໍ.
‘‘ເຕ ¶ ອຈ຺ຈິມນ຺ໂຕ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ອຄ຺ຄິກ຺ຂນ຺ຘາວ ອາຣກາ;
ອາທິຕ຺ຕາ ຊາຕເວເທນ, ອຸທ຺ຘໍ ໂຍຊນມຸຄ຺ຄຕາ.
‘‘ເອເຕ ¶ ວຊນ຺ຕິ [ສຊນ຺ຕິ (ສີ. ປີ.), ປຊ຺ຊນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ.)] ນິຣເຍ, ຕຕ຺ເຕ ຕິຂິຓກຓ຺ຏເກ;
ນາຣິໂຍ ຈ ອຕິຈາຣາ [ອຕິຈາຣິນິໂຍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ນຣາ ຈ ປຣທາຣຄູ.
‘‘ເຕ ປຕນ຺ຕິ ອໂຘກ຺ຂນ຺ຘາ, ວິວຕ຺ຕາ ວິຫຕາ ປຸຖູ;
ສຍນ຺ຕິ ວິນິວິທ຺ຘງ຺ຄາ, ທີຆໍ ຊຄ຺ຄນ຺ຕິ ສພ຺ພທາ [ສໍວຣິໍ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ຕໂຕ ຣຕ຺ຍາ ວິວສາເນ [ວິວສເນ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ມຫຕິໍ ປພ຺ພຕູປມໍ;
ໂລຫກຸມ຺ຠິໍ ປວຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຕໍ ອຄ຺ຄິສມູທກໍ.
‘‘ເອວໍ ທິວາ ຈ ຣຕ຺ໂຕ ຈ, ທຸສ຺ສີລາ ໂມຫປາຣຸຕາ;
ອນຸໂຠນ຺ຕິ ສກໍ ກມ຺ມໍ, ປຸພ຺ເພ ທຸກ຺ກຏມຕ຺ຕໂນ.
‘‘ຍາ ຈ ຠຣິຍາ ຘນກ຺ກີຕາ, ສາມິກໍ ອຕິມຎ຺ຎຕິ;
ສສ຺ສຸໍ ວາ ສສຸຣໍ ວາປິ, ເຊຏ຺ຐໍ ວາປິ ນນນ຺ທຣໍ [ນນນ຺ທນໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)].
‘‘ຕສ຺ສາ ວງ຺ເກນ ຊິວ຺ຫຄ຺ຄໍ, ນິພ຺ພຫນ຺ຕິ ສພນ຺ຘນໍ;
ສ ພ຺ຍາມມຕ຺ຕໍ ກິມິນໍ, ຊິວ຺ຫໍ ປສ຺ສຕິ ອຕ຺ຕນິ [ອຕ຺ຕໂນ (ສີ. ສ຺ຍາ.)];
ວິຎ຺ຎາເປຕຸໍ ¶ ນ ສກ຺ໂກຕິ, ຕາປເນ ເປຈ຺ຈ ປຈ຺ຈຕິ.
‘‘ໂອຣພ຺ຠິກາ ສູກຣິກາ, ມຈ຺ຉິກາ ມິຄພນ຺ຘກາ;
ໂຈຣາ ໂຄຆາຕກາ ລຸທ຺ທາ, ອວຓ຺ເຓ ວຓ຺ຓກາຣກາ.
‘‘ສຕ຺ຕີຫິ ໂລຫກູເຏຫິ, ເນຕ຺ຕິໍເສຫິ ອຸສູຫິ ຈ;
ຫຎ຺ຎມານາ ຂາຣນທິໍ, ປປຕນ຺ຕິ [ສມ຺ປຕນ຺ຕິ (ກ.)] ອວໍສິຣາ.
‘‘ສາຍໍ ປາໂຕ ກູຏກາຣີ, ອໂຍກູເຏຫິ ຫຎ຺ຎຕິ;
ຕໂຕ ວນ຺ຕໍ ທຸຣຕ຺ຕານໍ, ປເຣສໍ ຠຸຎ຺ຊເຣ [ຠຸຎ຺ຊເຕ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ສທາ.
‘‘ຘງ຺ກາ ເຠຣຓ຺ຑກາ [ເຠທຓ຺ຑກາ (ກ.)] ຄິຊ຺ຌາ, ກາໂກຬາ ຈ ອໂຍມຸຂາ;
ວິປ຺ຜນ຺ທມານໍ ຂາທນ຺ຕິ, ນຣໍ ກິພ຺ພິສກາຣກໍ [ກິພ຺ພິສກາຣິນໍ (ປີ.)].
‘‘ເຍ ມິເຄນ ມິຄໍ ຫນ຺ຕິ, ປກ຺ຂິໍ ວາ ປນ ປກ຺ຂິນາ;
ອສນ຺ໂຕ ຣຊສາ ຉນ຺ນາ, ຄນ຺ຕາ [ຄຕາ (ກ.)] ເຕ ນິຣຍຸສ຺ສທໍ [ນິຣຍໍ ອໂຘ (ປີ.)].
‘‘ສນ຺ໂຕ ¶ ຈ [ສນ຺ໂຕວ (ສ຺ຍາ.)] ອຸທ຺ຘໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ສຸຈິຓ຺ເຓນິຘ ກມ຺ມຸນາ;
ສຸຈິຓ຺ຓສ຺ສ ຜລໍ ປສ຺ສ, ສອິນ຺ທາ [ສຫິນ຺ທາ (ສີ.)] ເທວາ ສພ຺ຣຫ຺ມກາ.
‘‘ຕໍ ¶ ຕໍ ພ຺ຣູມິ ມຫາຣາຊ, ຘມ຺ມໍ ຣຏ຺ຐປຕີ ຈຣ;
ຕຖາ [ຕຖາ ຕຖາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຣາຊ ຈຣາຫິ ຘມ຺ມໍ, ຍຖາ ຕໍ ສຸຈິຓ຺ຓໍ ນານຸຕປ຺ເປຍ຺ຍ ປຈ຺ຉາ’’ຕິ.
ສໍກິຈ຺ຈຊາຕກໍ ທຸຕິຍໍ.
ສຏ຺ຐິນິປາຕໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.
ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –
ອຖ ສຏ຺ຐິນິປາຕມ຺ຫິ, ສຸຓາຖ ມມ ຠາສິຕໍ;
ຊາຕກສວ຺ຫຍໂນ ¶ ປວໂຣ, ໂສຓກອຣິນ຺ທມສວ຺ຫຍໂນ;
ຕຖາ ວຸຕ຺ຕຣເຖສຠກິຈ຺ຈວໂຣຕິ.
໒໐. ສຕ຺ຕຕິນິປາໂຕ
໕໓໑. ກຸສຊາຕກໍ (໑)
‘‘ອິທໍ ¶ ¶ ¶ ເຕ ຣຏ຺ຐໍ ສຘນໍ ສໂຍຄ຺ຄໍ, ສກາຍຸຣໍ ສພ຺ພກາມູປປນ຺ນໍ;
ອິທໍ ເຕ ຣຊ຺ຊໍ [ຣຏ຺ຐໍ (ກ.)] ອນຸສາສ ອມ຺ມ, ຄຈ຺ຉາມຫໍ ຍຕ຺ຖ ປິຍາ ປຠາວຕີ’’.
‘‘ອນຸຊ຺ຊຸຠູເຕນ ຫຣໍ ມຫນ຺ຕໍ, ທິວາ ຈ ຣຕ຺ໂຕ ຈ ນິສີຖກາເລ [ນິສີທ ກາເລ (ກ.)];
ປຏິຄຈ຺ຉ ຕ຺ວໍ ຂິປ຺ປໍ ກຸສາວຕິໍ ກຸສ [ກຸສາວຕິໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ນິຈ຺ຉາມິ ທຸພ຺ພຓ຺ຓມຫໍ ວສນ຺ຕໍ’’.
‘‘ນາຫໍ ຄມິສ຺ສາມິ ອິໂຕ ກຸສາວຕິໍ, ປຠາວຕີ ວຓ຺ຓປໂລຠິໂຕ ຕວ;
ຣມາມິ ມທ຺ທສ຺ສ ນິເກຕຣມ຺ເມ, ຫິຕ຺ວານ ຣຏ຺ຐໍ ຕວ ທສ຺ສເນ ຣໂຕ.
‘‘ປຠາວຕີ ວຓ຺ຓປໂລຠິໂຕ ຕວ, ສມ຺ມູຬ຺ຫຣູໂປ ວິຈຣາມິ ເມທິນິໍ [ເມທນິໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)];
ທິສໍ ນ ຊານາມິ ກຸໂຕມ຺ຫິ ອາຄໂຕ, ຕຍມ຺ຫິ ມຕ຺ໂຕ ມິຄມນ຺ທໂລຈເນ.
‘‘ສຸວຓ຺ຓຈີຣວສເນ, ຊາຕຣູປສຸເມຂເລ;
ສຸສ຺ໂສຓິ ¶ ຕວ ກາມາ ຫິ [ກາເມຫິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ນາຫໍ ຣຊ຺ເຊນ ມຕ຺ຖິໂກ’’.
‘‘ອພ຺ຠູຕິ [ອພ຺ຠູ ຫິ (ສີ.), ອຠູຕິ (ສ຺ຍາ.), ອພ຺ຠຸ ຫິ (ປີ.)] ຕສ຺ສ ໂຠ ໂຫຕິ, ໂຍ ອນິຈ຺ຉນ຺ຕມິຈ຺ຉຕິ;
ອກາມໍ ຣາຊ ກາເມສິ [ກາເມຫິ (ສີ. ປີ.)], ອກນ຺ຕໍ ກນ຺ຕຸ [ອກນ຺ໂຕ ກນ຺ຕ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ມິຈ຺ຉສິ’’.
‘‘ອກາມໍ ວາ ສກາມໍ ວາ, ໂຍ ນໂຣ ລຠເຕ ປິຍໍ;
ລາຠເມຕ຺ຖ ປສໍສາມ, ອລາໂຠ ຕຕ຺ຖ ປາປໂກ’’.
‘‘ປາສາຓສາຣໍ ¶ ຂຓສິ, ກຓິກາຣສ຺ສ ທາຣຸນາ;
ວາຕໍ ຊາເລນ ພາເຘສິ, ໂຍ ອນິຈ຺ຉນ຺ຕມິຈ຺ຉສິ’’.
‘‘ປາສາໂຓ ນູນ ເຕ ຫທເຍ, ໂອຫິໂຕ ມຸທຸລກ຺ຂເຓ;
ໂຍ ເຕ ສາຕໍ ນ ວິນ຺ທາມິ, ຕິໂຣຊນປທາຄໂຕ.
‘‘ຍທາ ມໍ ຠກຸຏິໍ [ຠູກຸຏິໍ (ສີ. ປີ.)] ກຕ຺ວາ, ຣາຊປຸຕ຺ຕີ ອຸທິກ຺ຂຕິ [ຣາຊປຸຕ຺ຕິ ອຸທິກ຺ຂສິ (ສີ. ປີ.)];
ອາຬາຣິໂກ ຕທາ ໂຫມິ, ຣຎ຺ໂຎ ມທ຺ທສ຺ສນ຺ເຕປຸເຣ [ມທ຺ທສ຺ສ ຖີປຸເຣ (ສີ. ປີ.) ເອວມຸປຣິປິ].
‘‘ຍທາ ອຸມ຺ຫຍມານາ ມໍ, ຣາຊປຸຕ຺ຕີ ອຸທິກ຺ຂຕິ [ຣາຊປຸຕ຺ຕິ ອຸທິກ຺ຂສິ (ສີ. ປີ.)];
ນາຬາຣິໂກ ຕທາ ໂຫມິ, ຣາຊາ ໂຫມິ ຕທາ ກຸໂສ’’.
‘‘ສເຈ ¶ ຫິ ວຈນໍ ສຈ຺ຈໍ, ເນມິຕ຺ຕານໍ ຠວິສ຺ສຕິ;
ເນວ ເມ ຕ຺ວໍ ປຕີ ອສ຺ສ, ກາມໍ ຉິນ຺ທນ຺ຕຸ ສຕ຺ຕຘາ’’.
‘‘ສເຈ ຫິ ວຈນໍ ສຈ຺ຈໍ, ອຎ຺ເຎສໍ ຍທິ ວາ ມມໍ;
ເນວ ຕຸຍ຺ຫໍ ປຕີ ອຕ຺ຖິ, ອຎ຺ໂຎ ສີຫສ຺ສຣາ ກຸສາ’’.
‘‘ເນກ຺ຂໍ ຄີວໍ ເຕ ກາເຣສ຺ສໍ, ປຕ຺ວາ ຂຸຊ຺ເຊ ກຸສາວຕິໍ;
ສເຈ ມໍ ນາຄນາສູຣູ, ໂອໂລເກຍ຺ຍ ປຠາວຕີ.
‘‘ເນກ຺ຂໍ ¶ ຄີວໍ ເຕ ກາເຣສ຺ສໍ, ປຕ຺ວາ ຂຸຊ຺ເຊ ກຸສາວຕິໍ;
ສເຈ ມໍ ນາຄນາສູຣູ, ອາລເປຍ຺ຍ ປຠາວຕີ.
‘‘ເນກ຺ຂໍ ຄີວໍ ເຕ ກາເຣສ຺ສໍ, ປຕ຺ວາ ຂຸຊ຺ເຊ ກຸສາວຕິໍ;
ສເຈ ມໍ ນາຄນາສູຣູ, ອຸມ຺ຫາເຍຍ຺ຍ ປຠາວຕີ.
‘‘ເນກ຺ຂໍ ຄີວໍ ເຕ ກາເຣສ຺ສໍ, ປຕ຺ວາ ຂຸຊ຺ເຊ ກຸສາວຕິໍ;
ສເຈ ມໍ ນາຄນາສູຣູ, ປມ຺ຫາເຍຍ຺ຍ ປຠາວຕີ.
‘‘ເນກ຺ຂໍ ຄີວໍ ເຕ ກາເຣສ຺ສໍ, ປຕ຺ວາ ຂຸຊ຺ເຊ ກຸສາວຕິໍ;
ສເຈ ເມ ນາຄນາສູຣູ, ປາຓີຫິ ອຸປສມ຺ຜຸເສ’’.
‘‘ນ ຫິ ນູນາຍໍ ຣາຊປຸຕ຺ຕີ, ກຸເສ ສາຕມ຺ປິ ວິນ຺ທຕິ;
ອາຬາຣິເກ ຠເຕ ໂປເສ, ເວຕເນນ ອນຕ຺ຖິເກ’’.
‘‘ນ ຫິ ນູນາຍໍ ສາ [ນູນ ອຍໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຂຸຊ຺ຊາ, ລຠຕິ ຊິວ຺ຫາຍ ເຉທນໍ;
ສຸນິສິເຕນ ສຕ຺ເຖນ, ເອວໍ ທຸພ຺ຠາສິຕໍ ຠຓໍ’’.
‘‘ມາ ¶ ນໍ ຣູເປນ ປາເມສິ, ອາໂຣເຫນ ປຠາວຕິ;
ມຫາຍໂສຕິ ກຕ຺ວານ, ກຣສ຺ສຸ ຣຸຈິເຣ ປິຍໍ.
‘‘ມາ ນໍ ຣູເປນ ປາເມສິ, ອາໂຣເຫນ ປຠາວຕິ;
ມຫທ຺ຘໂນຕິ ກຕ຺ວານ, ກຣສ຺ສຸ ຣຸຈິເຣ ປິຍໍ.
‘‘ມາ ນໍ ຣູເປນ ປາເມສິ, ອາໂຣເຫນ ປຠາວຕິ;
ມຫພ຺ພໂລຕິ ກຕ຺ວານ, ກຣສ຺ສຸ ຣຸຈິເຣ ປິຍໍ.
‘‘ມາ ¶ ນໍ ຣູເປນ ປາເມສິ, ອາໂຣເຫນ ປຠາວຕິ;
ມຫາຣຏ຺ໂຐຕິ ກຕ຺ວານ, ກຣສ຺ສຸ ຣຸຈິເຣ ປິຍໍ.
‘‘ມາ ນໍ ຣູເປນ ປາເມສິ, ອາໂຣເຫນ ປຠາວຕິ;
ມຫາຣາຊາຕິ ກຕ຺ວານ, ກຣສ຺ສຸ ຣຸຈິເຣ ປິຍໍ.
‘‘ມາ ນໍ ຣູເປນ ປາເມສິ, ອາໂຣເຫນ ປຠາວຕິ;
ສີຫສ຺ສໂຣຕິ ກຕ຺ວານ, ກຣສ຺ສຸ ຣຸຈິເຣ ປິຍໍ.
‘‘ມາ ¶ ນໍ ຣູເປນ ປາເມສິ, ອາໂຣເຫນ ປຠາວຕິ;
ວຄ຺ຄຸສ຺ສໂຣຕິ ກຕ຺ວານ, ກຣສ຺ສຸ ຣຸຈິເຣ ປິຍໍ.
‘‘ມາ ນໍ ຣູເປນ ປາເມສິ, ອາໂຣເຫນ ປຠາວຕິ;
ພິນ຺ທຸສ຺ສໂຣຕິ ກຕ຺ວານ, ກຣສ຺ສຸ ຣຸຈິເຣ ປິຍໍ.
‘‘ມາ ນໍ ຣູເປນ ປາເມສິ, ອາໂຣເຫນ ປຠາວຕິ;
ມຎ຺ຊຸສ຺ສໂຣຕິ ກຕ຺ວານ, ກຣສ຺ສຸ ຣຸຈິເຣ ປິຍໍ.
‘‘ມາ ນໍ ຣູເປນ ປາເມສິ, ອາໂຣເຫນ ປຠາວຕິ;
ມຘຸສ຺ສໂຣຕິ [ມຘຸຣສ຺ສໂຣຕິ (ສີ.)] ກຕ຺ວານ, ກຣສ຺ສຸ ຣຸຈິເຣ ປິຍໍ.
‘‘ມາ ນໍ ຣູເປນ ປາເມສິ, ອາໂຣເຫນ ປຠາວຕິ;
ສຕສິປ຺ໂປຕິ ກຕ຺ວານ, ກຣສ຺ສຸ ຣຸຈິເຣ ປິຍໍ.
‘‘ມາ ນໍ ຣູເປນ ປາເມສິ, ອາໂຣເຫນ ປຠາວຕິ;
ຂຕ຺ຕິໂຍຕິປິ ກຕ຺ວານ [ກຣິຕ຺ວານ (ສີ.)], ກຣສ຺ສຸ ຣຸຈິເຣ ປິຍໍ.
‘‘ມາ ນໍ ຣູເປນ ປາເມສິ, ອາໂຣເຫນ ປຠາວຕິ;
ກຸສຣາຊາຕິ ກຕ຺ວານ, ກຣສ຺ສຸ ຣຸຈິເຣ ປິຍໍ’’.
‘‘ເອເຕ ¶ ນາຄາ ອຸປຕ຺ຖທ຺ຘາ, ສພ຺ເພ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ວມ຺ມິຕາ [ວມ຺ມິກາ (ສ຺ຍາ.)];
ປຸຣາ ມທ຺ທນ຺ຕິ ປາກາຣໍ, ອາເນນ຺ເຕຕໍ ປຠາວຕິໍ’’.
‘‘ສຕ຺ຕ ¶ ພິເລ [ຂຓ຺ເຑ (ສີ. ປີ.)] ກຣິຕ຺ວານ, ອຫເມຕໍ ປຠາວຕິໍ;
ຂຕ຺ຕິຍານໍ ປທສ຺ສາມິ, ເຍ ມໍ ຫນ຺ຕຸໍ ອິຘາຄຕາ’’.
‘‘ອວຸຏ຺ຐຫິ ຣາຊປຸຕ຺ຕີ, ສາມາ ໂກເສຍ຺ຍວາສິນີ;
ອສ຺ສຸປຸຓ຺ເຓຫິ ເນຕ຺ເຕຫິ, ທາສີຄຓປຸຣກ຺ຂຕາ’’.
‘‘ຕໍ ນູນ ກກ຺ກູປນິເສວິຕໍ ມຸຂໍ, ອາທາສທນ຺ຕາຖຣຸປຈ຺ຈເວກ຺ຂິຕໍ;
ສຸຠໍ ສຸເນຕ຺ຕໍ ວິຣຊໍ ອນງ຺ຄຓໍ, ຉຸທ຺ຘໍ ວເນ ຐສ຺ສຕິ ຂຕ຺ຕິເຍຫິ.
‘‘ເຕ ນູນ ເມ ອສິເຕ ເວລ຺ລິຕຄ຺ເຄ, ເກເສ ມຸທູ ຈນ຺ທນສາຣລິຕ຺ເຕ;
ສມາກຸເລ ສີວຖິກາຍ ມຊ຺ເຌ, ປາເທຫິ ຄິຊ຺ຌາ ປຣິກຑ຺ຒິສ຺ສນ຺ຕິ [ປຣິກຑ຺ຒຍນ຺ຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)].
‘‘ຕາ ນູນ ເມ ຕມ຺ພນຂາ ສຸໂລມາ, ພາຫາ ມຸທູ ຈນ຺ທນສາຣລິຕ຺ຕາ;
ຉິນ຺ນາ ວເນ ອຸຊ຺ຌິຕາ ຂຕ຺ຕິເຍຫິ, ຄຍ຺ຫ ຘງ຺ໂກ [ວໂກ (ປີ.)] ຄຈ຺ຉຕິ ເຍນ ກາມໍ.
‘‘ເຕ ນູນ ຕາລູປນິເຠ ອລມ຺ເພ, ນິເສວິເຕ ກາສິກຈນ຺ທເນນ;
ຖເນສຸ ເມ ລມ຺ພິສ຺ສຕິ [ລມ຺ພຫີຕິ (ປີ.)] ສິງ຺ຄາໂລ [ສິຄາໂລ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ມາຕູວ ປຸຕ຺ໂຕ ຕຣຸໂຓ ຕນູໂຊ.
‘‘ຕໍ ¶ ນູນ ໂສຓິໍ ປຸຖຸລໍ ສຸໂກຏ຺ຏິຕໍ, ນິເສວິຕໍ ກຎ຺ຈນເມຂລາຫິ;
ຉິນ຺ນໍ ວເນ ຂຕ຺ຕິເຍຫີ ອວຕ຺ຖໍ, ສິງ຺ຄາລສງ຺ຆາ ປຣິກຑ຺ຒິສ຺ສນ຺ຕິ [ຄຍ຺ຫາ ວໂກ ຄຈ຺ຉຕິ ເຍນກາມໍ (ປີ.)].
‘‘ໂສຓາ ¶ ¶ ຘງ຺ກາ [ວກາ (ປີ.)] ສິງ຺ຄາລາ ຈ, ເຍ ຈຎ຺ເຎ ສນ຺ຕິ ທາຐິໂນ;
ອຊຣາ ນູນ ເຫສ຺ສນ຺ຕິ, ຠກ຺ຂຍິຕ຺ວາ ປຠາວຕິໍ.
‘‘ສເຈ ມໍສານິ ຫຣິໍສຸ, ຂຕ຺ຕິຍາ ທູຣຄາມິໂນ;
ອຏ຺ຐີນິ ອມ຺ມ ຍາຈິຕ຺ວາ, ອນຸປເຖ ທຫາຖ ນໍ.
‘‘ເຂຕ຺ຕານິ ອມ຺ມ ກາເຣຕ຺ວາ, ກຓິກາເຣຕ຺ຖ ໂຣປຍ [ໂຣປເຍ (ກ.)];
ຍທາ ເຕ ປຸປ຺ຜິຕາ ອສ຺ສຸ, ເຫມນ຺ຕານໍ ຫິມຈ຺ຈເຍ;
ສເຣຍ຺ຍາຖ ມມໍ [ມມ (ປີ.)] ອມ຺ມ, ເອວໍວຓ຺ຓາ ປຠາວຕີ’’.
‘‘ຕສ຺ສາ ມາຕາ ອຸທຏ຺ຐາສິ, ຂຕ຺ຕິຍາ ເທວວຓ຺ຓິນີ;
ທິສ຺ວາ ອສິຎ຺ຈ ສູນຎ຺ຈ, ຣຎ຺ໂຎ ມທ຺ທສ຺ສນ຺ເຕປຸເຣ’’.
‘‘ອິມິນາ ນູນ ອສິນາ, ສຸສຎ຺ຎໍ ຕນຸມຊ຺ຌິມໍ;
ຘີຕຣໍ ມທ຺ທ [ມມ (ສີ.), ມທ຺ໂທ (ປີ.)] ຫນ຺ຕ຺ວານ, ຂຕ຺ຕິຍານໍ ປທສ຺ສສິ’’ [ປທສ຺ສຕິ (ປີ. ກ.)].
‘‘ນ ເມ ອກາສິ ວຈນໍ, ອຕ຺ຖກາມາຍ ປຸຕ຺ຕິເກ;
ສາຊ຺ຊ ໂລຫິຕສຎ຺ຉນ຺ນາ, ຄຈ຺ຉສິ [ຄຎ຺ຉິສິ (ສີ. ປີ.)] ຍມສາຘນໍ.
‘‘ເອວມາປຊ຺ຊຕີ ໂປໂສ, ປາປິຍຎ຺ຈ ນິຄຈ຺ຉຕິ;
ໂຍ ເວ ຫິຕານໍ ວຈນໍ, ນ ກໂຣຕິ [ນ ກຣໍ (ສີ.)] ອຕ຺ຖທສ຺ສິນໍ.
‘‘ສເຈ ຈ ອຊ຺ຊ [ຕ຺ວໍ ອມ຺ມ (ສີ.)] ຘາເຣສິ [ວາເຣສິ (ປີ.)], ກຸມາຣໍ ຈາຣຸທສ຺ສນໍ;
ກຸເສນ ¶ ຊາຕໍ ຂຕ຺ຕິຍໍ, ສຸວຓ຺ຓມຓິເມຂລໍ;
ປູຊິຕໍ [ປູຊິຕາ (ປີ.)] ຎາຕິສງ຺ເຆຫິ, ນ ຄຈ຺ຉສິ [ຄຎ຺ຉິສິ (ສີ. ປີ.)] ຍມກ຺ຂຍໍ.
‘‘ຍຕ຺ຖສ຺ສຸ ເຠຣີ ນທຕິ, ກຸຎ຺ຊໂຣ ຈ ນິກູຊຕິ [ນິກຸຎ຺ຊຕິ (ປີ.)];
ຂຕ຺ຕິຍານໍ ກຸເລ ຠທ຺ເທ, ກິໍ ນຸ ສຸຂຕຣໍ ຕໂຕ.
‘‘ອສ຺ໂສ ຈ ສິສຕິ [ອສ຺ໂສ ຫສິສຕິ (ສີ.), ອສ຺ໂສ ຫສິຍຕິ (ສ຺ຍາ.), ອສ຺ໂສ ຈ ສິໍສຕິ (ປີ.)] ທ຺ວາເຣ, ກຸມາໂຣ ອຸປໂຣທຕິ;
ຂຕ຺ຕິຍານໍ ກຸເລ ຠທ຺ເທ, ກິໍ ນຸ ສຸຂຕຣໍ ຕໂຕ.
‘‘ມຍູຣໂກຎ຺ຈາຠິຣຸເທ, ໂກກິລາຠິນິກູຊິເຕ;
ຂຕ຺ຕິຍານໍ ກຸເລ ຠທ຺ເທ, ກິໍ ນຸ ສຸຂຕຣໍ ຕໂຕ’’.
‘‘ກຫໍ ¶ ນຸ ໂສ ສຕ຺ຕຸມທ຺ທໂນ, ປຣຣຏ຺ຐປ຺ປມທ຺ທໂນ;
ກຸໂສ ໂສຬາຣປຎ຺ຎາໂຓ, ໂຍ ໂນ ທຸກ຺ຂາ ປໂມຈເຍ’’.
‘‘ອິເຘວ ໂສ ສຕ຺ຕຸມທ຺ທໂນ, ປຣຣຏ຺ຐປ຺ປມທ຺ທໂນ;
ກຸໂສ ໂສຬາຣປຎ຺ຎາໂຓ, ໂຍ ເຕ ສພ຺ເພ ວຘິສ຺ສຕິ’’ [ໂຍ ໂນ ທຸກ຺ຂາ ປໂມຈເຍ (ສີ.), ໂສ ໂນ ສພ຺ເພ ວຘິສ຺ສຕິ (ປີ.)].
‘‘ອຸມ຺ມຕ຺ຕິກາ ນຸ ຠຓສິ, ອນ຺ຘພາລາ ປຠາສສິ [ອາທຸ ພາລາວ ຠາສສິ (ສີ. ປີ.)];
ກຸໂສ ເຈ ອາຄໂຕ ອສ຺ສ, ກິໍ ນ [ກິນ຺ນຸ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຊາເນມຸ ຕໍ ມຍໍ’’.
‘‘ເອໂສ ¶ ອາຬາຣິໂກ ໂປໂສ, ກຸມາຣີປຸຣມນ຺ຕເຣ;
ທຬ຺ຫໍ ກຕ຺ວານ ສໍເວລ຺ລິໍ, ກຸມ຺ຠິໍ ໂຘວຕິ ໂອຓໂຕ’’.
‘‘ເວຓີ ຕ຺ວມສິ ຈຓ຺ຑາລີ, ອທູສິ ກຸລຄນ຺ຘິນີ;
ກຖໍ ມທ຺ທກຸເລ ຊາຕາ, ທາສໍ ກຍິຣາສິ ກາມຸກໍ’’.
‘‘ນມ຺ຫິ ເວຓີ ນ ຈຓ຺ຑາລີ, ນ ຈມ຺ຫິ ກຸລຄນ຺ຘິນີ;
ໂອກ຺ກາກປຸຕ຺ໂຕ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ຕ຺ວໍ ນຸ ທາໂສຕິ ມຎ຺ຎສິ’’.
‘‘ໂຍ ¶ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສຫສ຺ສານິ, ສທາ ໂຠເຊຕິ ວີສຕິໍ;
ໂອກ຺ກາກປຸຕ຺ໂຕ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ຕ຺ວໍ ນຸ ທາໂສຕິ ມຎ຺ຎສິ’’.
‘‘ຍສ຺ສ ນາຄສຫສ຺ສານິ, ສທາ ໂຍເຊນ຺ຕິ ວີສຕິໍ;
ໂອກ຺ກາກປຸຕ຺ໂຕ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ຕ຺ວໍ ນຸ ທາໂສຕິ ມຎ຺ຎສິ.
‘‘ຍສ຺ສ ອສ຺ສສຫສ຺ສານິ, ສທາ ໂຍເຊນ຺ຕິ ວີສຕິໍ;
ໂອກ຺ກາກປຸຕ຺ໂຕ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ຕ຺ວໍ ນຸ ທາໂສຕິ ມຎ຺ຎສິ.
‘‘ຍສ຺ສ ຣຖສຫສ຺ສານິ, ສທາ ໂຍເຊນ຺ຕິ ວີສຕິໍ;
ໂອກ຺ກາກປຸຕ຺ໂຕ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ຕ຺ວໍ ນຸ ທາໂສຕິ ມຎ຺ຎສິ.
[( ) ອຍໍ ຄາຖາ ສີ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸເຍວ ທິສ຺ສຕິ] (‘‘ຍສ຺ສ ອຸສຠສຫສ຺ສານິ, ສທາ ໂຍເຊນ຺ຕິ ວີສຕິໍ;
ໂອກ຺ກາກປຸຕ຺ໂຕ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ຕ຺ວໍ ນຸ ທາໂສຕິ ມຎ຺ຎສິ) [( ) ອຍໍ ຄາຖາ ສີ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸເຍວ ທິສ຺ສຕິ].
‘‘ຍສ຺ສ ເຘນຸສຫສ຺ສານິ, ສທາ ທຸຫນ຺ຕິ ວີສຕິໍ [ທຸຍ຺ຫນ຺ຕິ ວີສຕິ (ສີ. ປີ.)];
ໂອກ຺ກາກປຸຕ຺ໂຕ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ຕ຺ວໍ ນຸ ທາໂສຕິ ມຎ຺ຎສິ’’.
‘‘ຕຄ຺ຆ ¶ ເຕ ທຸກ຺ກຏໍ ພາເລ, ຍໍ ຂຕ຺ຕິຍໍ ມຫພ຺ພລໍ;
ນາຄໍ ມຓ຺ຑູກວຓ຺ເຓນ, ນ ນໍ [ນ ຕໍ (ສີ. ປີ.)] ອກ຺ຂາສິຘາຄຕໍ’’ [ອກ຺ຂາສິ ອາຄຕໍ (ສີ.)].
‘‘ອປຣາຘໍ ມຫາຣາຊ, ຕ຺ວໍ ໂນ ຂມ ຣເຖສຠ;
ຍໍ ຕໍ ອຎ຺ຎາຕເວເສນ, ນາຎ຺ຎາສິມ຺ຫາ ອິຘາຄຕໍ’’.
‘‘ມາທິສສ຺ສ ນ ຕໍ ຉນ຺ນໍ, ໂຍຫໍ ອາຬາຣິໂກ ຠເວ;
ຕ຺ວຎ຺ເຎວ ເມ ປສີທສ຺ສຸ, ນຕ຺ຖິ ເຕ ເທວ ທຸກ຺ກຏໍ’’.
‘‘ຄຈ຺ຉ ພາເລ ຂມາເປຫິ, ກຸສຣາຊໍ ມຫພ຺ພລໍ;
ຂມາປິໂຕ ກຸໂສ ຣາຊາ [ກຸສຣາຊາ (ສພ຺ພຕ຺ຖ)], ໂສ ເຕ ທສ຺ສຕິ ຊີວິຕໍ’’.
‘‘ປິຕຸສ຺ສ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ເທວວຓ຺ຓີ ປຠາວຕີ;
ສິຣສາ ອຄ຺ຄຫີ ປາເທ, ກຸສຣາຊໍ ມຫພ຺ພລໍ’’.
‘‘ຍາມາ ¶ ຣຕ຺ໂຍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕາ, ຕາມາ ເທວ ຕຍາ ວິນາ;
ວນ຺ເທ ເຕ ສິຣສາ ປາເທ, ມາ ເມ ກຸຊ຺ຌໍ ຣເຖສຠ.
‘‘ສພ຺ພໍ ¶ [ສຈ຺ຈໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ເຕ ປຏິຊານາມິ, ມຫາຣາຊ ສຸໂຓຫິ ເມ;
ນ ຈາປິ ອປ຺ປິຍໍ ຕຸຍ຺ຫໍ, ກເຣຍ຺ຍາມິ ອຫໍ ປຸນ.
‘‘ເອວໍ ເຈ ຍາຈມານາຍ, ວຈນໍ ເມ ນ ກາຫສິ;
ອິທານິ ມໍ ຕາໂຕ ຫນ຺ຕ຺ວາ, ຂຕ຺ຕິຍານໍ ປທສ຺ສຕິ’’.
‘‘ເອວໍ ເຕ ຍາຈມານາຍ, ກິໍ ນ ກາຫາມິ ເຕ ວໂຈ;
ວິກຸທ຺ໂຘ ຕ຺ຍສ຺ມິ ກລ຺ຍາຓິ, ມາ ຕ຺ວໍ ຠາຍິ ປຠາວຕິ.
‘‘ສພ຺ພໍ ເຕ ປຏິຊານາມິ, ຣາຊປຸຕ຺ຕິ ສຸໂຓຫິ ເມ;
ນ ຈາປິ ອປ຺ປິຍໍ ຕຸຍ຺ຫໍ, ກເຣຍ຺ຍາມິ ອຫໍ ປຸນ.
‘‘ຕວ ກາມາ ຫິ ສຸສ຺ໂສຓິ, ປຫຸ [ພຫຸ (ສ຺ຍາ.), ພຫູ (ປີ.), ພຫຸໍ (ກ.)] ທຸກ຺ຂໍ ຕິຕິກ຺ຂິສໍ [ຕິຕິກ຺ຂິສ຺ສໍ (ສີ. ປີ.)];
ພຫຸໍ ມທ຺ທກຸລໍ ຫນ຺ຕ຺ວາ, ນຍິຕຸໍ ຕໍ ປຠາວຕິ’’.
‘‘ໂຍຊຍນ຺ຕຸ ຣເຖ ອສ຺ເສ, ນານາຈິຕ຺ເຕ ສມາຫິເຕ;
ອຖ ທກ຺ຂຖ ເມ ເວຄໍ, ວິຘມນ຺ຕສ຺ສ [ວິຘເມນ຺ຕສ຺ສ (ສພ຺ພຕ຺ຖ)] ສຕ຺ຕໂວ’’.
‘‘ຕຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ ອຸທິກ຺ຂິໍສຸ, ຣຎ຺ໂຎ ມທ຺ທສ຺ສນ຺ເຕປຸເຣ;
ວິຊມ຺ຠມານໍ ສີຫໍວ, ໂຜເຏນ຺ຕໍ ທິຄຸຓໍ ຠຸຊໍ.
‘‘ຫຕ຺ຖິກ຺ຂນ຺ຘຎ຺ຈ ¶ ອາຣຸຍ຺ຫ, ອາໂຣເປຕ຺ວາ ປຠາວຕິໍ;
ສງ຺ຄາມໍ ໂອຕຣິຕ຺ວານ, ສີຫນາທໍ ນທີ ກຸໂສ.
‘‘ຕສ຺ສ ຕໍ ນທໂຕ ສຸຕ຺ວາ, ສີຫສ຺ເສວິຕເຣ ມິຄາ;
ຂຕ຺ຕິຍາ ¶ ວິປລາຍິໍສຸ, ກຸສສທ຺ທຠຍຏ຺ຏິຕາ [ກຸສສທ຺ທຠຍຏ຺ຐິຕາ (ປີ.)].
‘‘ຫຕ຺ຖາໂຣຫາ ອນີກຏ຺ຐາ, ຣຖິກາ ປຕ຺ຕິກາຣກາ;
ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສ຺ສ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ, ກຸສສທ຺ທຠຍຏ຺ຏິຕາ.
‘‘ຕສ຺ມິໍ ສງ຺ຄາມສີສສ຺ມິໍ, ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຫຏ຺ຐ [ຕຸຏ຺ຐ (ສີ.)] ມານໂສ;
ກຸສສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ ເທວິນ຺ໂທ, ອທາ ເວໂຣຈນໍ ມຓິໍ.
‘‘ໂສ ຕໍ ວິຊິຕ຺ວາ ສງ຺ຄາມໍ, ລທ຺ຘາ ເວໂຣຈນໍ ມຓິໍ;
ຫຕ຺ຖິກ຺ຂນ຺ຘຄໂຕ ຣາຊາ, ປາເວກ຺ຂິ ນຄຣໍ ປຸຣໍ.
‘‘ຊີວຄ຺ຄາຫໍ [ຊີວຄາຫໍ (ສີ. ປີ.)] ຄເຫຕ຺ວານ, ພນ຺ຘິຕ຺ວາ ສຕ຺ຕ ຂຕ຺ຕິເຍ;
ສສຸຣສ຺ສຸປນາເມສິ, ອິເມ ເຕ ເທວ ສຕ຺ຕໂວ.
‘‘ສພ຺ເພວ ເຕ ວສໍ ຄຕາ, ອມິຕ຺ຕາ ວິຫຕາ ຕວ;
ກາມໍ ກໂຣຫິ ເຕ ຕຍາ, ມຸຎ຺ຈ ວາ ເຕ ຫນສ຺ສຸ ວາ’’.
‘‘ຕຸຍ຺ເຫວ ສຕ຺ຕໂວ ເອເຕ, ນ ຫິ ເຕ ມຍ຺ຫ ສຕ຺ຕໂວ;
ຕ຺ວຎ຺ເຎວ ໂນ ມຫາຣາຊ, ມຸຎ຺ຈ ວາ ເຕ ຫນສ຺ສຸ ວາ’’.
‘‘ອິມາ ¶ ເຕ ຘີຕໂຣ ສຕ຺ຕ, ເທວກຎ຺ຎູປມາ ສຸຠາ;
ທທາຫິ ເນສໍ ເອເກກໍ, ໂຫນ຺ຕຸ ຊາມາຕໂຣ ຕວ’’.
‘‘ອມ຺ຫາກຎ຺ເຈວ ຕາສຎ຺ຈ, ຕ຺ວໍ ໂນ ສພ຺ເພສມິສ຺ສໂຣ;
ຕ຺ວຎ຺ເຎວ ໂນ ມຫາຣາຊ, ເທຫິ ເນສໍ ຍທິຈ຺ຉສິ’’.
‘‘ເອກເມກສ຺ສ ເອເກກໍ, ອທາ ສີຫສ຺ສໂຣ ກຸໂສ;
ຂຕ຺ຕິຍານໍ ຕທາ ເຕສໍ, ຣຎ຺ໂຎ ມທ຺ທສ຺ສ ຘີຕໂຣ.
‘‘ປີຓິຕາ ເຕນ ລາເຠນ, ຕຸຏ຺ຐາ ສີຫສ຺ສເຣ ກຸເສ;
ສກຣຏ຺ຐານິ ¶ ປາຍິໍສຸ, ຂຕ຺ຕິຍາ ສຕ຺ຕ ຕາວເທ.
‘‘ປຠາວຕິຎ຺ຈ ອາທາຍ, ມຓິໍ ເວໂຣຈນໍ ສຸຠໍ [ຕທາ (ປີ.)];
ກຸສາວຕິໍ ກຸໂສ ຣາຊາ, ອຄມາສິ ມຫພ຺ພໂລ.
‘‘ຕ຺ຍສ຺ສຸ ¶ ເອກຣເຖ ຍນ຺ຕາ, ປວິສນ຺ຕາ ກຸສາວຕິໍ;
ສມານາ ວຓ຺ຓຣູເປນ, ນາຎ຺ຎມຎ຺ຎາຕິໂຣຈິສຸໍ [ນາຎ຺ຎມຎ຺ຎມຕິໂຣຈຍຸໍ (ສີ.)].
‘‘ມາຕາ ປຸຕ຺ເຕນ ສງ຺ຄຈ຺ຉິ [ສງ຺ຄຎ຺ຉິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ອຸຠໂຍ ຈ ຊຍມ຺ປຕີ;
ສມຄ຺ຄາ ເຕ ຕທາ ອາສຸໍ, ຜີຕໍ ຘຣຓິມາວສຸ’’ນ຺ຕິ.
ກຸສຊາຕກໍ ປຐມໍ.
໕໓໒. ໂສຓນນ຺ທຊາຕກໍ (໒)
‘‘ເທວຕາ ນຸສິ ຄນ຺ຘພ຺ໂພ, ອທຸ [ອາທຸ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ສກ຺ໂກ ປຸຣິນ຺ທໂທ;
ມນຸສ຺ສຠູໂຕ ອິທ຺ຘິມາ, ກຖໍ ຊາເນມຸ ຕໍ ມຍໍ’’.
‘‘ນາປິ ເທໂວ ນ ຄນ຺ຘພ຺ໂພ, ນາປິ ສກ຺ໂກ ປຸຣິນ຺ທໂທ;
ມນຸສ຺ສຠູໂຕ ອິທ຺ຘິມາ, ເອວໍ ຊານາຫິ ຠາຣຘ’’ [ຠາຣຠ (ກ.)].
‘‘ກຕຣູປມິທໍ ໂຠໂຕ [ໂຠໂຕ (ສີ. ປີ.)], ເວຍ຺ຍາວຈ຺ຈໍ ອນປ຺ປກໍ;
ເທວມ຺ຫິ ວສ຺ສມານມ຺ຫິ, ອໂນວສ຺ສໍ ຠວໍ ອກາ.
‘‘ຕໂຕ ວາຕາຕເປ ໂຆເຣ, ສີຕຈ຺ຉາຍໍ ຠວໍ ອກາ;
ຕໂຕ ອມິຕ຺ຕມຊ຺ເຌສຸ [ອມິຕ຺ຕມຊ຺ເຌ ຈ (ສີ.)], ສຣຕາຓໍ ຠວໍ ອກາ.
‘‘ຕໂຕ ຜີຕານິ ຣຏ຺ຐານິ, ວສິໂນ ເຕ ຠວໍ ອກາ;
ຕໂຕ ເອກສຕໍ ຂຕ຺ເຍ, ອນຸຍນ຺ເຕ [ອນຸຍຸຕ຺ເຕ (ປີ.)] ຠວໍ ອກາ.
‘‘ປຕີຕາສ຺ສຸ ¶ ¶ ມຍໍ ໂຠໂຕ, ວທ ຕໍ [ວຣ ຕໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຠຎ຺ຊ [ຠຎ຺ຎ (ສີ. ປີ.), ຠຸຎ຺ຊ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ມິຈ຺ຉສິ;
ຫຕ຺ຖິຍານໍ ອສ຺ສຣຖໍ, ນາຣິໂຍ ຈ ອລງ຺ກຕາ;
ນິເວສນານິ ຣມ຺ມານິ, ມຍໍ ໂຠໂຕ ທທາມເສ.
‘‘ອຖ ວງ຺ເຄ [ອຖ ວາ ສງ຺ເຄ (ສີ. ປີ.)] ວາ ມຄເຘ, ມຍໍ ໂຠໂຕ ທທາມເສ;
ອຖ ວາ ອສ຺ສກາວນ຺ຕີ [ອສ຺ສກາວນ຺ຕິໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ສຸມນາ ທມ຺ມ ເຕ ມຍໍ.
‘‘ອຸປຑ຺ຒໍ ວາປິ ຣຊ຺ຊສ຺ສ, ມຍໍ ໂຠໂຕ ທທາມເສ;
ສເຈ ເຕ ອຕ຺ໂຖ ຣຊ຺ເຊນ, ອນຸສາສ ຍທິຈ຺ຉສິ’’.
‘‘ນ ¶ ເມ ອຕ຺ໂຖປິ ຣຊ຺ເຊນ, ນຄເຣນ ຘເນນ ວາ;
ອໂຖປິ ຊນປເທນ, ອຕ຺ໂຖ ມຍ຺ຫໍ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.
‘‘ໂຠໂຕວ ຣຏ຺ເຐ ວິຊິເຕ, ອຣຎ຺ເຎ ອຕ຺ຖິ ອສ຺ສໂມ;
ປິຕາ ມຍ຺ຫໍ ຊເນຕ຺ຕີ ຈ, ອຸໂຠ ສມ຺ມນ຺ຕິ ອສ຺ສເມ.
‘‘ເຕສາຫໍ [ເຕສ຺ວຫໍ (ກ.)] ປຸພ຺ພາຈຣິເຍສຸ, ປຸຎ຺ຎໍ ນ ລຠາມິ ກາຕເວ;
ຠວນ຺ຕໍ ອຊ຺ຌາວຣໍ ກຕ຺ວາ, ໂສຓໍ [ໂສນໍ (ປີ.)] ຍາເຈມຸ ສໍວຣໍ’’.
‘‘ກໂຣມິ ເຕ ຕໍ ວຈນໍ, ຍໍ ມໍ ຠຓສິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;
ເອຕຎ຺ຈ ໂຂ ໂນ ອກ຺ຂາຫິ, ກີວນ຺ໂຕ ໂຫນ຺ຕຸ ຍາຈກາ’’.
‘‘ປໂຣສຕໍ ຊານປທາ, ມຫາສາລາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;
ອິເມ ຈ ຂຕ຺ຕິຍາ ສພ຺ເພ, ອຠິຊາຕາ ຍສສ຺ສິໂນ;
ຠວຎ຺ຈ ຣາຊາ ມໂນໂຊ, ອລໍ ເຫສ຺ສນ຺ຕິ ຍາຈກາ’’.
‘‘ຫຕ຺ຖີ ອສ຺ເສ ຈ ໂຍເຊນ຺ຕຸ, ຣຖໍ ສນ຺ນຍ຺ຫ ສາຣຖິ [ນໍ ຣຖິ (ປີ.)];
ອາພນ຺ຘນານິ ຄຓ຺ຫາຖ, ປາທາສຸສ຺ສາຣຍທ຺ຘເຊ [ປາເທສຸສ຺ສາຣຍໍ ຘເຊ (ສີ.), ປາທາສຸສ຺ສາຣຍໍ ຘເຊ (ປີ.)];
ອສ຺ສມໍ ¶ ຕໍ ຄມິສ຺ສາມິ, ຍຕ຺ຖ ສມ຺ມຕິ ໂກສິໂຍ’’.
‘‘ຕໂຕ ຈ ຣາຊາ ປາຍາສິ, ເສນາຍ ຈຕຸຣງ຺ຄິນີ;
ອຄມາ ອສ຺ສມໍ ຣມ຺ມໍ, ຍຕ຺ຖ ສມ຺ມຕິ ໂກສິໂຍ’’.
‘‘ກສ຺ສ ກາທມ຺ພໂຍ [ກສ຺ສ ກາທມ຺ພມໂຍ (ກ.)] ກາໂຊ, ເວຫາສໍ ຈຕຸຣງ຺ຄຸລໍ;
ອໍສໍ ອສມ຺ຜຸສໍ ເອຕິ, ອຸທຫາຣາຍ [ອຸທຫາຣສ຺ສ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຄຈ຺ຉໂຕ’’.
‘‘ອຫໍ ໂສໂຓ ມຫາຣາຊ, ຕາປໂສ ສຫິຕພ຺ພໂຕ [ສຫິຕໍ ວໂຕ (ປີ.)];
ຠຣາມິ ມາຕາປິຕໂຣ, ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວມຕນ຺ທິໂຕ.
‘‘ວເນ ຜລຎ຺ຈ ມູລຎ຺ຈ, ອາຫຣິຕ຺ວາ ທິສມ຺ປຕິ;
ໂປເສມິ ມາຕາປິຕໂຣ, ປຸພ຺ເພ ກຕມນຸສ຺ສຣໍ’’.
‘‘ອິຈ຺ຉາມ ¶ ອສ຺ສມໍ ຄນ຺ຕຸໍ, ຍຕ຺ຖ ສມ຺ມຕິ ໂກສິໂຍ;
ມຄ຺ຄໍ ໂນ ໂສຓ ອກ຺ຂາຫິ, ເຍນ ຄຈ຺ເຉມຸ [ຄຈ຺ຉາມ (ສີ.)] ອສ຺ສມໍ’’.
‘‘ອຍໍ ¶ ເອກປທີ ຣາຊ, ເຍເນຕໍ [ເຍນ ຕໍ (ກ.)] ເມຆສນ຺ນິຠໍ;
ໂກວິຬາເຣຫິ ສຎ຺ຉນ຺ນໍ, ເອຕ຺ຖ ສມ຺ມຕິ ໂກສິໂຍ’’.
‘‘ອິທໍ ວຕ຺ວານ ປກ຺ກາມິ, ຕຣມາໂນ ມຫາອິສິ;
ເວຫາເສ ອນ຺ຕລິກ຺ຂສ຺ມິໍ, ອນຸສາສິຕ຺ວານ ຂຕ຺ຕິເຍ.
‘‘ອສ຺ສມໍ ປຣິມຊ຺ຊິຕ຺ວາ, ປຎ຺ຎເປຕ຺ວານ [ປຎ຺ຎເປຕ຺ວານ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ອາສນໍ;
ປຓ຺ຓສາລໍ ປວິສິຕ຺ວາ, ປິຕຣໍ ປຏິໂພຘຍິ.
‘‘ອິເມ ອາຍນ຺ຕິ ຣາຊາໂນ, ອຠິຊາຕາ ຍສສ຺ສິໂນ;
ອສ຺ສມາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວານ, ນິສີທ ຕ຺ວໍ [ນິສີທາຫິ (ສີ.)] ມຫາອິເສ.
‘‘ຕສ຺ສ ຕໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ຕຣມາໂນ ມຫາອິສິ;
ອສ຺ສມາ ¶ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວານ, ສທ຺ວາຣມ຺ຫິ ອຸປາວິສິ’’.
‘‘ຕຎ຺ຈ ທິສ຺ວານ ອາຍນ຺ຕໍ, ຊລນ຺ຕໍຣິວ ເຕຊສາ;
ຂຕ຺ຍສງ຺ຆປຣິພ຺ຍູຬ຺ຫໍ, ໂກສິໂຍ ເອຕທພ຺ຣວິ.
‘‘ກສ຺ສ ເຠຣີ ມຸທິງ຺ຄາ ຈ [ມຸຕິງ຺ຄາ ຈ (ປີ.)], ສງ຺ຂາ ປຓວທິນ຺ທິມາ [ເທຓ຺ຑິມາ (ສີ. ປີ.)];
ປຸຣໂຕ ປຏິປນ຺ນານິ, ຫາສຍນ຺ຕາ ຣເຖສຠໍ.
‘‘ກສ຺ສ ກຎ຺ຈນປຏ຺ເຏນ, ປຸຖຸນາ ວິຊ຺ຊຸວຓ຺ຓິນາ;
ຍຸວາ ກລາປສນ຺ນທ຺ໂຘ, ໂກ ເອຕິ ສິຣິຍາ ຊລໍ.
‘‘ອຸກ຺ກາມຸຂປຫຏ຺ຐໍວ, ຂທິຣງ຺ຄາຣສນ຺ນິຠໍ;
ມຸຂຎ຺ຈ ຣຸຈິຣາ ຠາຕິ, ໂກ ເອຕິ ສິຣິຍາ ຊລໍ.
‘‘ກສ຺ສ ປຄ຺ຄຫິຕໍ ຉຕ຺ຕໍ, ສສລາກໍ ມໂນຣມໍ;
ອາທິຈ຺ຈຣໍສາວຣຓໍ, ໂກ ເອຕິ ສິຣິຍາ ຊລໍ.
‘‘ກສ຺ສ ອງ຺ຄໍ ປຣິຄ຺ຄຍ຺ຫ, ວາຬພີຊນິມຸຕ຺ຕມໍ;
ຈຣນ຺ຕິ ວຣປຸຎ຺ຎສ຺ສ [ວຣປຎ຺ຎສ຺ສ (ສີ. ປີ.)], ຫຕ຺ຖິກ຺ຂນ຺ເຘນ ອາຍໂຕ.
‘‘ກສ຺ສ ເສຕານິ ຉຕ຺ຕານິ, ອາຊານີຍາ ຈ ວມ຺ມິຕາ;
ສມນ຺ຕາ ປຣິກິເຣນ຺ຕິ [ປຣິກິຣນ຺ຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ໂກ ເອຕິ ສິຣິຍາ ຊລໍ.
‘‘ກສ຺ສ ¶ ເອກສຕໍ ຂຕ຺ຍາ, ອນຸຍນ຺ຕາ [ອນຸຍຸຕ຺ຕາ (ປີ.)] ຍສສ຺ສິໂນ;
ສມນ຺ຕານຸປຣິຍນ຺ຕິ, ໂກ ເອຕິ ສິຣິຍາ ຊລໍ.
‘‘ຫຕ຺ຖິ ອສ຺ສຣຖ ປຕ຺ຕິ [ຫຕ຺ຖີ ອສ຺ສາ ຣຖາ ປຕ຺ຕີ (ສີ.)], ເສນາ ຈ ຈຕຸຣງ຺ຄິນີ;
ສມນ຺ຕານຸປຣິຍນ຺ຕິ [ສມນ຺ຕາ ອນຸປຣິຍາຕິ (ປີ.)], ໂກ ເອຕິ ສິຣິຍາ ຊລໍ.
‘‘ກສ຺ເສສາ ¶ ມຫຕີ ເສນາ, ປິຏ຺ຐິໂຕ ອນຸວຕ຺ຕຕິ;
ອກ຺ໂຂຠຓີ ¶ [ອກ຺ຂາຠນີ (ສີ.), ອກ຺ໂຂຠິນີ (ສ຺ຍາ.)] ອປຣິຍນ຺ຕາ, ສາຄຣສ຺ເສວ ອູມິໂຍ’’.
‘‘ຣາຊາຠິຣາຊາ [ຣາຊາຘິຣາຊາ (ກ.)] ມໂນໂຊ, ອິນ຺ໂທວ ຊຍຕໍ ປຕິ;
ນນ຺ທສ຺ສຊ຺ຌາວຣໍ ເອຕິ, ອສ຺ສມໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິນໍ.
‘‘ຕສ຺ເສສາ ມຫຕີ ເສນາ, ປິຏ຺ຐິໂຕ ອນຸວຕ຺ຕຕິ;
ອກ຺ໂຂຠຓີ ອປຣິຍນ຺ຕາ, ສາຄຣສ຺ເສວ ອູມິໂຍ’’.
‘‘ອນຸລິຕ຺ຕາ ຈນ຺ທເນນ, ກາສິກຸຕ຺ຕມຘາຣິໂນ [ກາສິກວຕ຺ຖຘາຣິໂນ (ປີ.)];
ສພ຺ເພ ປຎ຺ຊລິກາ ຫຸຕ຺ວາ, ອິສີນໍ ອຊ຺ຌຸປາຄມຸໍ’’.
‘‘ກຈ຺ຈິ ນຸ ໂຠໂຕ ກຸສລໍ, ກຈ຺ຈິ ໂຠໂຕ ອນາມຍໍ;
ກຈ຺ຈິ ອຸຎ຺ເຉນ ຍາເປຖ, ກຈ຺ຈິ ມູລຜລາ ພຫູ.
‘‘ກຈ຺ຈິ ຑໍສາ ມກສາ ຈ, ອປ຺ປເມວ ສຣີສປາ [ສິຣິໍສປາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ວເນ ວາຬມິຄາກິຓ຺ເຓ, ກຈ຺ຈິ ຫິໍສາ ນ ວິຊ຺ຊຕິ’’.
‘‘ກຸສລຎ຺ເຈວ ໂນ ຣາຊ, ອໂຖ ຣາຊ ອນາມຍໍ;
ອໂຖ ອຸຎ຺ເຉນ ຍາເປມ, ອໂຖ ມູລຜລາ ພຫູ.
‘‘ອໂຖ ຑໍສາ ມກສາ ຈ [ຑໍສາ ຈ ມກສາ (ສີ.), ຑໍສາ ຈ ມກສາ ຈ (ປີ.)], ອປ຺ປເມວ ສຣີສປາ [ສິຣິໍສປາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ວເນ ວາຬມິຄາກິຓ຺ເຓ, ຫິໍສາ ມຍ຺ຫໍ [ອ ມ຺ຫໍ (ສີ. ປີ.)] ນ ວິຊ຺ຊຕິ.
‘‘ພຫູນິ ວສ຺ສປູຄານິ, ອສ຺ສເມ ສມ຺ມຕໍ [ວສໂຕ (ສີ.)] ອິຘ;
ນາຠິຊານາມິ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ອາພາຘໍ ອມໂນຣມໍ.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ເຕ ມຫາຣາຊ, ອໂຖ ເຕ ອທຸຣາຄຕໍ;
ອິສ຺ສໂຣສິ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ຍໍ ອິຘຕ຺ຖິ ປເວທຍ.
‘‘ຕິນ຺ທຸການິ ¶ ປິຍາລານິ, ມຘຸເກ ກາສຸມາຣິໂຍ [ກາສມາຣິໂຍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)];
ຜລານິ ¶ ຂຸທ຺ທກປ຺ປານິ, ຠຸຎ຺ຊ ຣາຊ ວຣໍ ວຣໍ.
‘‘ອິທມ຺ປິ ປານີຍໍ ສີຕໍ, ອາຠຕໍ ຄິຣິຄພ຺ຠຣາ;
ຕໂຕ ປິວ ມຫາຣາຊ, ສເຈ ຕ຺ວໍ ອຠິກງ຺ຂສິ’’.
‘‘ປຏິຄ຺ຄຫິຕໍ ຍໍ ທິນ຺ນໍ, ສພ຺ພສ຺ສ ອຄ຺ຆິຍໍ ກຕໍ;
ນນ຺ທສ຺ສາປິ ນິສາເມຖ, ວຈນໍ ໂສ [ຍໍ (ສີ.), ຍໍ ໂສ (ປີ.)] ປວກ຺ຂຕິ.
‘‘ອຊ຺ຌາວຣມ຺ຫາ ນນ຺ທສ຺ສ, ໂຠໂຕ ສນ຺ຕິກມາຄຕາ;
ສຸຓາຕຸ [ສຸຓາຕຸ ເມ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຠວໍ ວຈນໍ, ນນ຺ທສ຺ສ ປຣິສາຍ ຈ’’.
‘‘ປໂຣສຕໍ ¶ ຊານປທາ [ຊນປທາ (ປີ.)], ມຫາສາລາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;
ອິເມ ຈ ຂຕ຺ຕິຍາ ສພ຺ເພ, ອຠິຊາຕາ ຍສສ຺ສິໂນ;
ຠວຎ຺ຈ ຣາຊາ ມໂນໂຊ, ອນຸມຎ຺ຎນ຺ຕຸ ເມ ວໂຈ.
‘‘ເຍ ຈ ສນ຺ຕິ [ເຍ ວສນ຺ຕິ (ສີ.), ເຍ ຫິ ສນ຺ຕິ (ປີ.)] ສມີຕາໂຣ, ຍກ຺ຂານິ ອິຘ ມສ຺ສເມ;
ອຣຎ຺ເຎ ຠູຕຠພ຺ຍານິ, ສຸຓນ຺ຕຸ ວຈນໍ ມມ.
‘‘ນໂມ ກຕ຺ວານ ຠູຕານໍ, ອິສິໍ ວກ຺ຂາມິ ສຸພ຺ພຕໍ;
ໂສ ຕ຺ຍາຫໍ ທກ຺ຂິຓາ ພາຫຸ, ຕວ ໂກສິຍ ສມ຺ມໂຕ.
‘‘ປິຕຣໍ ເມ ຊເນຕ຺ຕິຎ຺ຈ, ຠຕ຺ຕຸກາມສ຺ສ ເມ ສໂຕ;
ວີຣ ປຸຎ຺ຎມິທໍ ຐານໍ, ມາ ມໍ ໂກສິຍ ວາຣຍ.
‘‘ສພ຺ຠິ ເຫຕໍ ອຸປຎ຺ຎາຕໍ, ມເມຕໍ ອຸປນິສ຺ສຊ;
ອຸຏ຺ຐານປາຣິຈຣິຍາຍ, ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຕຍາ ກຕໍ;
ມາຕາປິຕູສຸ ປຸຎ຺ຎານິ, ມມ ໂລກທໂທ ຠວ.
‘‘ຕເຖວ ສນ຺ຕິ ມນຸຊາ, ຘມ຺ເມ ຘມ຺ມປທໍ ວິທູ;
ມຄ຺ໂຄ ¶ ສຄ຺ຄສ຺ສ ໂລກສ຺ສ, ຍຖາ ຊານາສິ ຕ຺ວໍ ອິເສ.
‘‘ອຸຏ຺ຐານປາຣິຈຣິຍາຍ, ມາຕາປິຕຸສຸຂາວຫໍ;
ຕໍ ມໍ ປຸຎ຺ຎາ ນິວາເຣຕິ, ອຣິຍມຄ຺ຄາວໂຣ ນໂຣ’’.
‘‘ສຸຓນ຺ຕຸ ¶ ໂຠນ຺ໂຕ ວຈນໍ, ຠາຕຸຣຊ຺ຌາວຣາ ມມ;
ກຸລວໍສໍ ມຫາຣາຊ, ໂປຣາຓໍ ປຣິຫາປຍໍ;
ອຘມ຺ມຈາຣີ ເຊຏ຺ເຐສຸ [ໂຍ ເຊຏ຺ໂຐ (ສີ.)], ນິຣຍໍ ໂສປປຊ຺ຊຕິ [ໂສ ອຸປປຊ຺ຊຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)].
‘‘ເຍ ຈ ຘມ຺ມສ຺ສ ກຸສລາ, ໂປຣາຓສ຺ສ ທິສມ຺ປຕິ;
ຈາຣິຕ຺ເຕນ ຈ ສມ຺ປນ຺ນາ, ນ ເຕ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ທຸຄ຺ຄຕິໍ.
‘‘ມາຕາປິຕາ ຈ ຠາຕາ ຈ, ຠຄິນີ ຎາຕິພນ຺ຘວາ;
ສພ຺ເພ ເຊຏ຺ຐສ຺ສ ເຕ ຠາຣາ, ເອວໍ ຊານາຫິ ຠາຣຘ [ຠາຣຖ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ອາທິຍິຕ຺ວາ ຄຣຸໍ ຠາຣໍ, ນາວິໂກ ວິຍ ອຸສ຺ສເຫ;
ຘມ຺ມຎ຺ຈ ນປ຺ປມຊ຺ຊາມິ, ເຊຏ຺ໂຐ ຈສ຺ມິ ຣເຖສຠ’’.
‘‘ອຘິຄມາ [ອຘິຄຕມ຺ຫາ (ສີ.), ອຘິຄມ຺ຫາ (ສ຺ຍາ.), ອຘິຄຕມ຺ຫ (ປີ.)] ຕເມ ຎາຓໍ, ຊາລໍວ ຊາຕເວທໂຕ;
ເອວເມວ ໂນ ຠວໍ ຘມ຺ມໍ, ໂກສິໂຍ ປວິທໍສຍິ.
‘‘ຍຖາ ອຸທຍມາທິຈ຺ໂຈ, ວາສຸເທໂວ ປຠງ຺ກໂຣ;
ປາຓີນໍ ປວິທໍເສຕິ, ຣູປໍ ກລ຺ຍາຓປາປກໍ;
ເອວເມວ ໂນ ຠວໍ ຘມ຺ມໍ, ໂກສິໂຍ ປວິທໍສຍິ’’.
‘‘ເອວໍ ¶ ເມ ຍາຈມານສ຺ສ, ອຎ຺ຊລິໍ ນາວພຸຊ຺ຌຖ;
ຕວ ປທ຺ຘຈໂຣ [ຕວ ປຏ຺ຐຈໂຣ (ສ຺ຍາ.), ຕວ ພທ຺ຘຎ຺ຈໂຣ (ປີ.), ຕວຸປຏ຺ຐຈໂຣ (ກ.)] ເຫສ຺ສໍ, ວຸຏ຺ຐິໂຕ ປຣິຈາຣໂກ’’.
‘‘ອທ຺ຘາ ນນ຺ທ ວິຊານາສິ [ປຊານາສິ (ສີ.)], ສທ຺ຘມ຺ມໍ ສພ຺ຠິ ເທສິຕໍ;
ອຣິໂຍ ¶ ອຣິຍສມາຈາໂຣ, ພາຬ຺ຫໍ ຕ຺ວໍ ມມ ຣຸຈ຺ຈສິ.
‘‘ຠວນ຺ຕໍ ວທາມິ ໂຠຕິຎ຺ຈ, ສຸຓາຖ ວຈນໍ ມມ;
ນາຍໍ ຠາໂຣ ຠາຣມໂຕ [ຠາຣມຕ຺ໂຕ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ອຫຸ ມຍ຺ຫໍ ກຸທາຈນໍ.
‘‘ຕໍ ມໍ ອຸປຏ຺ຐິຕໍ ສນ຺ຕໍ, ມາຕາປິຕຸສຸຂາວຫໍ;
ນນ຺ໂທ ອຊ຺ຌາວຣໍ ກຕ຺ວາ, ອຸປຏ຺ຐານາຍ ຍາຈຕິ.
‘‘ໂຍ ເວ ອິຈ຺ຉຕິ ກາເມນ, ສນ຺ຕານໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິນໍ;
ນນ຺ທໍ ໂວ ວຣຖ ເອໂກ [ນນ຺ທໍ ວທຖ ເອເກ (ປີ.)], ກໍ ນນ຺ໂທ ອຸປຕິຏ຺ຐຕຸ’’.
‘‘ຕຍາ ¶ ຕາຕ ອນຸຎ຺ຎາຕາ, ໂສຓ ຕໍ ນິສ຺ສິຕາ ມຍໍ;
ອຸປຆາຕຸໍ [ອຸປຆາຍິຕຸໍ (ສີ.)] ລເຠ ນນ຺ທໍ, ມຸທ຺ຘນິ ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິນໍ’’.
‘‘ອສ຺ສຕ຺ຖສ຺ເສວ ຕຣຸຓໍ, ປວາຬໍ ມາລຸເຕຣິຕໍ;
ຈິຣສ຺ສໍ ນນ຺ທໍ ທິສ຺ວານ, ຫທຍໍ ເມ ປເວຘຕິ.
‘‘ຍທາ ສຸຕ຺ຕາປິ ສຸປິເນ [ສຸປ຺ປນ຺ເຕ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ນນ຺ທໍ ປສ຺ສາມິ ອາຄຕໍ;
ອຸທຄ຺ຄາ ສຸມນາ ໂຫມິ, ນນ຺ໂທ ໂນ ອາຄໂຕ ອຍໍ.
‘‘ຍທາ ຈ ປຏິພຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ, ນນ຺ທໍ ປສ຺ສາມິ ນາຄຕໍ;
ຠິຍ຺ໂຍ ອາວິສຕີ ໂສໂກ, ໂທມນສ຺ສຎ຺ຈນປ຺ປກໍ.
‘‘ສາຫໍ ອຊ຺ຊ ຈິຣສ຺ສມ຺ປິ, ນນ຺ທໍ ປສ຺ສາມິ ອາຄຕໍ;
ຠຕ຺ຕຸຈ຺ຈ [ຠຕ຺ຕຸຎ຺ຈ (ກ.)] ມຍ຺ຫຎ຺ຈ ປິໂຍ, ນນ຺ໂທ ໂນ ປາວິສີ ຆຣໍ.
‘‘ປິຕຸປິ ນນ຺ໂທ ສຸປ຺ປິໂຍ, ຍໍ ນນ຺ໂທ ນປ຺ປວເສ [ປາວິສີ (ປີ.)] ຆຣາ [ຆຣໍ (ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)];
ລຠຕູ ຕາຕ ນນ຺ໂທ ຕໍ, ມໍ ນນ຺ໂທ ອຸປຕິຏ຺ຐຕຸ’’.
‘‘ອນຸກມ຺ປິກາ ¶ ປຕິຏ຺ຐາ ຈ, ປຸພ຺ເພ ຣສທທີ ຈ ໂນ;
ມຄ຺ໂຄ ສຄ຺ຄສ຺ສ ໂລກສ຺ສ, ມາຕາ ຕໍ ວຣເຕ ອິເສ.
‘‘ປຸພ຺ເພ ຣສທທີ ໂຄຕ຺ຕີ, ມາຕາ ປຸຎ຺ຎູປສໍຫິຕາ;
ມຄ຺ໂຄ ສຄ຺ຄສ຺ສ ໂລກສ຺ສ, ມາຕາ ຕໍ ວຣເຕ ອິເສ’’.
‘‘ອາກງ຺ຂມານາ ປຸຕ຺ຕຜລໍ, ເທວຕາຍ ນມສ຺ສຕິ;
ນກ຺ຂຕ຺ຕານິ ຈ ປຸຈ຺ຉຕິ, ອຸຕຸສໍວຈ຺ຉຣານິ ຈ.
‘‘ຕສ຺ສາ ອຸຕຸມ຺ຫິ ນ຺ຫາຕາຍ [ອຸຕຸສິນາຕາຍ (ປີ.)], ໂຫຕິ ຄພ຺ຠສ຺ສ ໂວກ຺ກໂມ [ຄພ຺ຠສ຺ສ’ວກ຺ກໂມ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ເຕນ ໂທຫຬິນີ ໂຫຕິ, ສຸຫທາ ເຕນ ວຸຈ຺ຈຕິ.
‘‘ສໍວຈ຺ຉຣໍ ¶ ວາ ອູນໍ ວາ, ປຣິຫຣິຕ຺ວາ ວິຊາຍຕິ;
ເຕນ ສາ ຊນຍນ຺ຕີຕິ, ຊເນຕ຺ຕິ [ຊເນຕ຺ຕີ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ເຕນ ວຸຈ຺ຈຕິ.
‘‘ຖນຂີເຣນ [ຖນກ຺ຂີເຣນ (ສີ.)] ຄີເຕນ, ອງ຺ຄປາວຸຣເຓນ [ອງ຺ຄປາປຸຣເຓນ (ປີ.)] ຈ;
ໂຣທນ຺ຕໍ ປຸຕ຺ຕໍ [ເອວ (ປີ.)] ໂຕເສຕິ, ໂຕເສນ຺ຕີ ເຕນ ວຸຈ຺ຈຕິ.
‘‘ຕໂຕ ¶ ວາຕາຕເປ ໂຆເຣ, ມມໍ ກຕ຺ວາ ອຸທິກ຺ຂຕິ;
ທາຣກໍ ອປ຺ປຊານນ຺ຕໍ, ໂປເສນ຺ຕີ ເຕນ ວຸຈ຺ຈຕິ.
‘‘ຍຎ຺ຈ ມາຕຸຘນໍ ໂຫຕິ, ຍຎ຺ຈ ໂຫຕິ ປິຕຸທ຺ຘນໍ;
ອຸຠຍມ຺ເປຕສ຺ສ ໂຄເປຕິ, ອປິ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ໂນ ສິຍາ.
‘‘ເອວໍ ປຸຕ຺ຕ ອທຸໍ ປຸຕ຺ຕ, ອິຕິ ມາຕາ ວິຫຎ຺ຎຕິ;
ປມຕ຺ຕໍ ປຣທາເຣສຸ, ນິສີເຖ ປຕ຺ຕໂຍພ຺ພເນ;
ສາຍໍ ປຸຕ຺ຕໍ ອນາຍນ຺ຕໍ, ອິຕິ ມາຕາ ວິຫຎ຺ຎຕິ.
‘‘ເອວໍ ກິຈ຺ຉາ ຠໂຕ ໂປໂສ, ມາຕຸ ອປຣິຈາຣໂກ;
ມາຕຣິ ມິຈ຺ຉາ ຈຣິຕ຺ວານ, ນິຣຍໍ ໂສປປຊ຺ຊຕິ.
‘‘ເອວໍ ¶ ກິຈ຺ຉາ ຠໂຕ ໂປໂສ, ປິຕຸ ອປຣິຈາຣໂກ;
ປິຕຣິ ມິຈ຺ຉາ ຈຣິຕ຺ວານ, ນິຣຍໍ ໂສປປຊ຺ຊຕິ.
‘‘ຘນາປິ ຘນກາມານໍ, ນສ຺ສຕິ ອິຕິ ເມ ສຸຕໍ;
ມາຕຣໍ ອປຣິຈຣິຕ຺ວານ, ກິຈ຺ຉໍ ວາ ໂສ ນິຄຈ຺ຉຕິ.
‘‘ຘນາປິ ຘນກາມານໍ, ນສ຺ສຕິ ອິຕິ ເມ ສຸຕໍ;
ປິຕຣໍ ອປຣິຈຣິຕ຺ວານ, ກິຈ຺ຉໍ ວາ ໂສ ນິຄຈ຺ຉຕິ.
‘‘ອານນ຺ໂທ ຈ ປໂມໂທ ຈ, ສທາ ຫສິຕກີຬິຕໍ;
ມາຕຣໍ ປຣິຈຣິຕ຺ວານ, ລພ຺ຠເມຕໍ ວິຊານໂຕ.
‘‘ອານນ຺ໂທ ຈ ປໂມໂທ ຈ, ສທາ ຫສິຕກີຬິຕໍ;
ປິຕຣໍ ປຣິຈຣິຕ຺ວານ, ລພ຺ຠເມຕໍ ວິຊານໂຕ.
‘‘ທານຎ຺ຈ ເປຍ຺ຍວຊ຺ຊຎ຺ຈ [ປິຍວາຈາ ຈ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.)], ອຕ຺ຖຈຣິຍາ ຈ ຍາ ອິຘ;
ສມານຕ຺ຕຕາ [ສມານຕ຺ຕາ (ປີ.)] ຈ ຘມ຺ເມສຸ, ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ຍຖາຣຫໍ;
ເອເຕ ໂຂ ສງ຺ຄຫາ ໂລເກ, ຣຖສ຺ສາຓີວ ຍາຍໂຕ.
ເອເຕ ຈ ສງ຺ຄຫາ ນາສ຺ສຸ, ນ ມາຕາ ປຸຕ຺ຕກາຣຓາ;
ລເຠຖ ມານໍ ປູຊໍ ວາ [ປູຊຎ຺ຈ (ປີ.)], ປິຕາ ວາ ປຸຕ຺ຕກາຣຓາ.
‘‘ຍສ຺ມາ ຈ ສງ຺ຄຫາ [ສງ຺ຄເຫ (ທີ. ນິ. ໓.໒໗໓; ອ. ນິ. ໔.໓໒) ຕທຏ຺ຐກຖາໂຍ ໂອໂລເກຕພ຺ພາ] ເອເຕ, ສມ຺ມເປກ຺ຂນ຺ຕິ [ສມເວກ຺ຂນ຺ຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.) ອ. ນິ. ໔.໓໒] ປຓ຺ຑິຕາ;
ຕສ຺ມາ ມຫຕ຺ຕໍ ປປ຺ໂປນ຺ຕິ, ປາສໍສາ ຈ ຠວນ຺ຕິ ເຕ.
‘‘ພ຺ຣຫ຺ມາຕິ ¶ ¶ [ພ຺ຣຫ຺ມາ ຫິ (ປີ.)] ມາຕາປິຕໂຣ, ປຸພ຺ພາຈຣິຍາຕິ ວຸຈ຺ຈເຣ;
ອາຫຸເນຍ຺ຍາ ¶ ຈ ປຸຕ຺ຕານໍ, ປຊາຍ ອນຸກມ຺ປກາ.
‘‘ຕສ຺ມາ ຫິ ເນ ນມສ຺ເສຍ຺ຍ, ສກ຺ກເຣຍ຺ຍ ຈ ປຓ຺ຑິໂຕ;
ອນ຺ເນນ ອໂຖ [ມໂຖ (ປີ.), ອຖ (ອ. ນິ. ໔.໖໓; ອິຕິວຸ. ໑໐໖)] ປາເນນ, ວຕ຺ເຖນ ສຍເນນ ຈ;
ອຸຈ຺ຉາທເນນ ນ຺ຫາປເນນ [ນຫາປເນນ (ສີ. ປີ.)], ປາທານໍ ໂຘວເນນ ຈ.
‘‘ຕາຍ ນໍ ປາຣິຈຣິຍາຍ [ປຣິຈຣິຍາຍ (ປີ.)], ມາຕາປິຕູສຸ ປຓ຺ຑິຕາ;
ອິເຘວ ນໍ ປສໍສນ຺ຕິ, ເປຈ຺ຈ ສຄ຺ເຄ ປໂມທຕີ’’ຕິ.
ໂສຓນນ຺ທຊາຕກໍ ທຸຕິຍໍ.
ສຕ຺ຕຕິນິປາຕໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.
ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –
ອຖ ສຕ຺ຕຕິມມ຺ຫິ ນິປາຕວເຣ, ສຠາວນ຺ຕຸ ກຸສາວຕິຣາຊວໂຣ;
ອຖ ໂສຓສຸນນ຺ທວໂຣ ຈ ປຸນ, ອຠິວາສິຕສຕ຺ຕຕິມມ຺ຫິ ສຸເຕຕິ.
໒໑. ອສີຕິນິປາໂຕ
໕໓໓. ຈູຬຫໍສຊາຕກໍ (໑)
‘‘ສຸມຸຂ ¶ ¶ ¶ ອນຸປຈິນນ຺ຕາ, ປກ຺ກມນ຺ຕິ ວິຫງ຺ຄມາ;
ຄຈ຺ຉ ຕຸວມ຺ປິ ມາ ກງ຺ຂິ, ນຕ຺ຖິ ພທ຺ເຘ [ພນ຺ເຘ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ສຫາຍຕາ’’.
‘‘ຄຈ຺ເຉ ວາຫໍ ນ ວາ ຄຈ຺ເຉ, ນ ເຕນ ອມໂຣ ສິຍໍ;
ສຸຂິຕໍ ຕໍ ອຸປາສິຕ຺ວາ, ທຸກ຺ຂິຕໍ ຕໍ ກຖໍ ຊເຫ.
‘‘ມຣຓໍ ວາ ຕຍາ ສທ຺ຘິໍ, ຊີວິຕໍ ວາ ຕຍາ ວິນາ;
ຕເທວ ມຣຓໍ ເສຍ຺ໂຍ, ຍຎ຺ເຈ ຊີເວ ຕຍາ ວິນາ.
‘‘ເນສ ຘມ຺ໂມ ມຫາຣາຊ, ຍໍ ຕໍ ເອວໍ ຄຕໍ ຊເຫ;
ຍາ ຄຕິ ຕຸຍ຺ຫໍ ສາ ມຍ຺ຫໍ, ຣຸຈ຺ຈເຕ ວິຫຄາຘິປ.
‘‘ກາ ນຸ ປາເສນ ພທ຺ຘສ຺ສ [ພນ຺ຘສ຺ສ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ຄຕິ ອຎ຺ຎາ ມຫານສາ;
ສາ ກຖໍ ເຈຕຍານສ຺ສ, ມຸຕ຺ຕສ຺ສ ຕວ ຣຸຈ຺ຈຕິ.
‘‘ກໍ ວາ ຕ຺ວໍ ປສ຺ສເສ ອຕ຺ຖໍ, ມມ ຕຸຍ຺ຫຎ຺ຈ ປກ຺ຂິມ;
ຎາຕີນໍ ວາວສິຏ຺ຐານໍ, ອຸຠິນ຺ນໍ ຊີວິຕກ຺ຂເຍ.
‘‘ຍໍ ນ ກຎ຺ຈນເທປິຎ຺ຉ [ເທປິຈ຺ຉ (ສີ. ປີ.), ທ຺ເວປິຈ຺ຉ (ສ຺ຍາ.)], ອນ຺ເຘນ ຕມສາ ຄຕໍ;
ຕາທິເສ ສຎ຺ຈຊໍ ປາຓໍ, ກມຕ຺ຖມຠິໂຊຕເຍ’’.
‘‘ກຖໍ ນຸ ປຕຕໍ ເສຏ຺ຐ, ຘມ຺ເມ ອຕ຺ຖໍ ນ ພຸຊ຺ຌສິ [ພຸຊ຺ຌເສ (ສີ.)];
ຘມ຺ໂມ ອປຈິໂຕ ສນ຺ໂຕ, ອຕ຺ຖໍ ທສ຺ເສຕິ ປາຓິນໍ.
‘‘ໂສຫໍ ຘມ຺ມໍ ອເປກ຺ຂາໂນ, ຘມ຺ມາ ຈຕ຺ຖໍ ສມຸຏ຺ຐິຕໍ;
ຠຕ຺ຕິຎ຺ຈ ¶ ຕຍິ ສມ຺ປສ຺ສໍ, ນາວກງ຺ຂາມິ ຊີວິຕໍ’’.
‘‘ອທ຺ຘາ ເອໂສ ສຕໍ ຘມ຺ໂມ, ໂຍ ມິຕ຺ໂຕ ມິຕ຺ຕມາປເທ;
ນ ຈເຊ ຊີວິຕສ຺ສາປິ, ເຫຕຸຘມ຺ມມນຸສ຺ສຣໍ.
‘‘ສ຺ວາຍໍ ຘມ຺ໂມ ຈ ເຕ ຈິຓ຺ໂຓ, ຠຕ຺ຕິ ຈ ວິທິຕາ ມຍິ;
ກາມໍ ກຣສ຺ສຸ ມຍ຺ເຫຕໍ, ຄຈ຺ເຉວານຸມໂຕ ມຍາ’’.
‘‘ອປິ ¶ ¶ ຕ຺ເວວໍ ຄເຕ ກາເລ, ຍໍ ຂຓ຺ຑໍ [ພທ຺ຘໍ (ສີ.), ພນ຺ຘໍ (ປີ.)] ຎາຕິນໍ ມຍາ;
ຕຍາ ຕໍ ພຸທ຺ຘິສມ຺ປນ຺ນໍ [ພຸທ຺ຘິສມ຺ປນ຺ນ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ອສ຺ສ ປຣມສໍວຸຕໍ.
‘‘ອິຈ຺ເຈວໍ [ອິຈ຺ເຈວ (ສີ. ປີ.)] ມນ຺ຕຍນ຺ຕານໍ, ອຣິຍານໍ ອຣິຍວຸຕ຺ຕິນໍ;
ປຈ຺ຈທິສ຺ສຖ ເນສາໂທ, ອາຕຸຣານມິວນ຺ຕໂກ.
‘‘ເຕ ສຕ຺ຕຸມຠິສຎ຺ຈິກ຺ຂ, ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຫິຕາ ທິຊາ;
ຕຸຓ຺ຫີມາສິຕ຺ຖ ອຸຠໂຍ, ນ ສຎ຺ຈເລສຸມາສນາ [ນ ຈ ສຎ຺ເຈສຸ’ມາສນາ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ຘຕຣຏ຺ເຐ ຈ ທິສ຺ວານ, ສມຸຑ຺ເຑນ຺ເຕ ຕໂຕ ຕໂຕ;
ອຠິກ຺ກມຖ ເວເຄນ, ທິຊສຕ຺ຕຸ ທິຊາຘິເປ.
‘‘ໂສ ຈ ເວເຄນຠິກ຺ກມ຺ມ, ອາສຊ຺ຊ ປຣເມ ທິເຊ;
ປຈ຺ຈກມິຕ຺ຖ [ປຈ຺ຈກມ຺ປິຕ຺ຖ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ເນສາໂທ, ພທ຺ຘາ ອິຕິ ວິຈິນ຺ຕຍໍ.
‘‘ເອກໍວ ພທ຺ຘມາສີນໍ, ອພທ຺ຘຎ຺ຈ ປຸນາປຣໍ;
ອາສຊ຺ຊ ພທ຺ຘມາສີນໍ, ເປກ຺ຂມານມທີນວໍ.
‘‘ຕໂຕ ໂສ ວິມໂຕເຍວ, ປຓ຺ຑເຣ ອຊ຺ຌຠາສຖ;
ປວຑ຺ຒກາເຍ ອາສີເນ, ທິຊສງ຺ຆຄຓາຘິເປ.
‘‘ຍໍ ນຸ ປາເສນ ມຫຕາ, ພທ຺ໂຘ ນ ກຸຣຸເຕ ທິສໍ;
ອຖ ¶ ກສ຺ມາ ອພທ຺ໂຘ ຕ຺ວໍ, ພລີ ປກ຺ຂິ ນ ຄຈ຺ຉສິ.
‘‘ກິນ຺ນຸ ຕ຺ຍາຍໍ [ຕາ’ຍໍ (ສີ. ປີ. ກ.)] ທິໂຊ ໂຫຕິ, ມຸຕ຺ໂຕ ພທ຺ຘໍ ອຸປາສສິ;
ໂອຫາຍ ສກຸຓາ ຍນ຺ຕິ, ກິໍ ເອໂກ ອວຫີຍສິ’’.
‘‘ຣາຊາ ເມ ໂສ ທິຊາມິຕ຺ຕ, ສຂາ ປາຓສໂມ ຈ ເມ;
ເນວ ນໍ ວິຊຫິສ຺ສາມິ, ຍາວ ກາລສ຺ສ ປຣິຍາຍໍ.
‘‘ກຖໍ ປນາຍໍ ວິຫງ຺ໂຄ, ນາທ຺ທສ ປາສໂມຑ຺ຑິຕໍ;
ປທຎ຺ເຫຕໍ ມຫນ຺ຕານໍ, ໂພທ຺ຘຸມຣຫນ຺ຕິ ອາປທໍ.
‘‘ຍທາ ປຣາຠໂວ ໂຫຕິ, ໂປໂສ ຊີວິຕສງ຺ຂເຍ;
ອຖ ຊາລຎ຺ຈ ປາສຎ຺ຈ, ອາສຊ຺ຊາປິ ນ ພຸຊ຺ຌຕິ.
‘‘ອປິ ¶ ຕ຺ເວວ ມຫາປຎ຺ຎ, ປາສາ ພຫຸວິຘາ ຕຕາ [ຕຕາ (ສ຺ຍາ. ກ.)];
ຄຸຍ຺ຫມາສຊ຺ຊ [ຄູຬ຺ຫມາສຊ຺ຊ (ສີ. ປີ.)] ພຊ຺ຌນ຺ຕິ, ອເຖວໍ ຊີວິຕກ຺ຂເຍ’’.
‘‘ອປິ ນາຍໍ ຕຍາ ສທ຺ຘິໍ, ສໍວາສສ຺ສ [ສມ຺ຠາສສ຺ສ (ສີ. ປີ.)] ສຸຂຸທ຺ຣໂຍ;
ອປິ ໂນ ອນຸມຎ຺ຎາສິ, ອປິ ໂນ ຊີວິຕໍ ທເທ’’.
‘‘ນ ເຈວ ເມ ຕ຺ວໍ ພທ຺ໂຘສິ, ນປິ ອິຈ຺ຉາມິ ເຕ ວຘໍ;
ກາມໍ ຂິປ຺ປມິໂຕ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ຊີວ ຕ຺ວໍ ອນິໂຆ ຈິຣໍ’’.
‘‘ເນວາຫເມຕມິຈ຺ຉາມິ ¶ , ອຎ຺ຎຕ຺ເຣຕສ຺ສ ຊີວິຕາ;
ສເຈ ເອເກນ ຕຸຏ຺ໂຐສິ, ມຸຎ຺ເຈຕໍ ມຎ຺ຈ ຠກ຺ຂຍ.
‘‘ອາໂຣຫປຣິຓາເຫນ, ຕຸລ຺ຍາສ຺ມາ [ຕຸລ຺ຍາມ຺ຫາ (ກ.)] ວຍສາ ອຸໂຠ;
ນ ເຕ ລາເຠນ ຊີວຕ຺ຖິ [ຊີນຕ຺ຖິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ເອເຕນ ນິມິນາ ຕຸວໍ.
‘‘ຕທິງ຺ຆ ¶ ສມເປກ຺ຂສ຺ສຸ [ສມເວກ຺ຂສຸ (ສີ. ປີ.)], ໂຫຕຸ ຄິທ຺ຘິ ຕວມ຺ຫສຸ [ຕວສ຺ມສຸ (ສີ. ສ຺ຍາ.)];
ມໍ ປຸພ຺ເພ ພນ຺ຘ ປາເສນ, ປຈ຺ຉາ ມຸຎ຺ຈ ທິຊາຘິປໍ.
‘‘ຕາວເທວ ຈ ເຕ ລາໂຠ, ກຕາສ຺ສ [ກຕສ຺ສາ (ສີ. ປີ.)] ຍາຈນາຍ ຈ;
ມິຕ຺ຕິ ຈ ຘຕຣຏ຺ເຐຫິ, ຍາວຊີວາຍ ເຕ ສິຍາ’’.
‘‘ປສ຺ສນ຺ຕຸ ໂນ ມຫາສງ຺ຆາ, ຕຍາ ມຸຕ຺ຕໍ ອິໂຕ ຄຕໍ;
ມິຕ຺ຕາມຈ຺ຈາ ຈ ຠຈ຺ຈາ ຈ, ປຸຕ຺ຕທາຣາ ຈ ພນ຺ຘວາ.
‘‘ນ ຈ ເຕ ຕາທິສາ ມິຕ຺ຕາ, ພຫູນໍ [ພຫຸນ຺ນໍ (ສີ. ປີ.)] ອິຘ ວິຊ຺ຊຕິ;
ຍຖາ ຕ຺ວໍ ຘຕຣຏ຺ຐສ຺ສ, ປາຓສາຘາຣໂຓ ສຂາ.
‘‘ໂສ ເຕ ສຫາຍໍ ມຸຎ຺ຈາມິ, ໂຫຕຸ ຣາຊາ ຕວານຸໂຄ;
ກາມໍ ຂິປ຺ປມິໂຕ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ຎາຕິມຊ຺ເຌ ວິໂຣຈຖ’’.
‘‘ໂສ ປຕີໂຕ ປມຸຕ຺ເຕນ, ຠຕ຺ຕຸນາ [ຠຕ຺ຕຸໂນ (ສ຺ຍາ.)] ຠຕ຺ຕຸຄາຣໂວ;
ອຊ຺ຌຠາສຖ ວກ຺ກງ຺ໂຄ [ວງ຺ກງ຺ໂຄ (ສ຺ຍາ.)], ວາຈໍ ກຓ຺ຓສຸຂໍ ຠຓໍ.
‘‘ເອວໍ ລຸທ຺ທກ ນນ຺ທສ຺ສຸ, ສຫ ສພ຺ເພຫິ ຎາຕິຠິ;
ຍຖາຫມຊ຺ຊ ນນ຺ທາມິ, ມຸຕ຺ຕໍ ທິສ຺ວາ ທິຊາຘິປໍ’’.
‘‘ເອຫິ ¶ ຕໍ ອນຸສິກ຺ຂາມິ, ຍຖາ ຕ຺ວມປິ ລຈ຺ຉເສ;
ລາຠໍ ຕວາຍໍ [ຍຖາຍໍ (ສີ. ປີ.)] ຘຕຣຏ຺ໂຐ, ປາປໍ ກິຎ຺ຈິ [ກຎ຺ຈິ (ສີ.)] ນ ທກ຺ຂຕິ.
‘‘ຂິປ຺ປມນ຺ເຕປຸຣໍ ເນຕ຺ວາ [ຄນ຺ຕ຺ວາ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ຣຎ຺ໂຎ ທສ຺ເສຫິ ໂນ ອຸໂຠ;
ອພທ຺ເຘ ປກຕິຠູເຕ, ກາເຊ [ກາເຈ (ປີ.)] ອຸຠຍໂຕ ຐິເຕ.
‘‘ຘຕຣຏ຺ຐາ ມຫາຣາຊ, ຫໍສາຘິປຕິໂນ ອິເມ;
ອຍຎ຺ຫິ ¶ ຣາຊາ ຫໍສານໍ, ອຍໍ ເສນາປຕີຕໂຣ.
‘‘ອສໍສຍໍ ອິມໍ ທິສ຺ວາ, ຫໍສຣາຊໍ ນຣາຘິໂປ;
ປຕີໂຕ ສຸມໂນ ວິຕ຺ໂຕ [ຈິຕ຺ໂຕ (ກ.)], ພຫຸໍ ທສ຺ສຕິ ເຕ ຘນໍ’’.
‘‘ຕສ຺ສ ຕໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ກມ຺ມຸນາ ອຸປປາທຍິ;
ຂິປ຺ປມນ຺ເຕປຸຣໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ຣຎ຺ໂຎ ຫໍເສ ອທສ຺ສຍິ;
ອພທ຺ເຘ ປກຕິຠູເຕ, ກາເຊ ອຸຠຍໂຕ ຐິເຕ.
‘‘ຘຕຣຏ຺ຐາ ¶ ມຫາຣາຊ, ຫໍສາຘິປຕິໂນ ອິເມ;
ອຍຎ຺ຫິ ຣາຊາ ຫໍສານໍ, ອຍໍ ເສນາປຕີຕໂຣ’’.
‘‘ກຖໍ ປນິເມ ວິຫງ຺ຄາ [ວິຫຄາ (ສີ. ປີ.)], ຕວ ຫຕ຺ຖຕ຺ຕມາຄຕາ [ຫຕ຺ຖຕ຺ຖ’ມາຄຕາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ກຖໍ ລຸທ຺ໂທ ມຫນ຺ຕານໍ, ອິສ຺ສເຣ ອິຘ ອຊ຺ຌຄາ’’.
‘‘ວິຫິຕາ ສນ຺ຕິເມ ປາສາ, ປລ຺ລເລສຸ ຊນາຘິປ;
ຍໍ ຍທາຍຕນໍ ມຎ຺ເຎ, ທິຊານໍ ປາຓໂຣຘນໍ.
‘‘ຕາທິສໍ ປາສມາສຊ຺ຊ, ຫໍສຣາຊາ ອພຊ຺ຌຖ;
ຕໍ ອພທ຺ໂຘ ອຸປາສີໂນ, ມມາຍໍ ອຊ຺ຌຠາສຖ.
‘‘ສຸທຸກ຺ກຣໍ ອນຣິເຍຫິ, ທຫເຕ ຠາວມຸຕ຺ຕມໍ;
ຠຕ຺ຕຸຣຕ຺ເຖ ປຣກ຺ກນ຺ໂຕ, ຘມ຺ມຍຸຕ຺ໂຕ [ຘມ຺ເມ ຍຸຕ຺ໂຕ (ສີ. ປີ.)] ວິຫງ຺ຄໂມ.
‘‘ອຕ຺ຕນາຍໍ [ອຕ຺ຕໂນ ຍໍ (ສ຺ຍາ.)] ຈຊິຕ຺ວານ, ຊີວິຕໍ ຊີວິຕາຣໂຫ;
ອນຸຕ຺ຖຸນນ຺ໂຕ ອາສີໂນ, ຠຕ຺ຕຸ ຍາຈິຕ຺ຖ ຊີວິຕໍ.
‘‘ຕສ຺ສ ຕໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ປສາທມຫມຊ຺ຌຄາ;
ຕໂຕ ນໍ ປາມຸຈິໍ [ປາມຸຎ຺ຈິໍ (ປີ. ກ.)] ປາສາ, ອນຸຎ຺ຎາສິໍ ສຸເຂນ ຈ.
‘‘‘ໂສ ¶ ¶ ປຕີໂຕ ປມຸຕ຺ເຕນ, ຠຕ຺ຕຸນາ ຠຕ຺ຕຸຄາຣໂວ;
ອຊ຺ຌຠາສຖ ວກ຺ກງ຺ໂຄ, ວາຈໍ ກຓ຺ຓສຸຂໍ ຠຓໍ.
‘‘‘ເອວໍ ລຸທ຺ທກ ນນ຺ທສ຺ສຸ, ສຫ ສພ຺ເພຫິ ຎາຕິຠິ;
ຍຖາຫມຊ຺ຊ ນນ຺ທາມິ, ມຸຕ຺ຕໍ ທິສ຺ວາ ທິຊາຘິປໍ.
‘‘‘ເອຫິ ຕໍ ອນຸສິກ຺ຂາມິ, ຍຖາ ຕ຺ວມປິ ລຈ຺ຉເສ;
ລາຠໍ ຕວາຍໍ ຘຕຣຏ຺ໂຐ, ປາປໍ ກິຎ຺ຈິ ນ ທກ຺ຂຕິ.
‘‘‘ຂິປ຺ປມນ຺ເຕປຸຣໍ ເນຕ຺ວາ [ຄນ຺ຕ຺ວາ (ສພ຺ພຕ຺ຖ)], ຣຎ຺ໂຎ ທສ຺ເສຫິ ໂນ ອຸໂຠ;
ອພທ຺ເຘ ປກຕິຠູເຕ, ກາເຊ ອຸຠຍໂຕ ຐິເຕ.
‘‘‘ຘຕຣຏ຺ຐາ ມຫາຣາຊ, ຫໍສາຘິປຕິໂນ ອິເມ;
ອຍຎ຺ຫິ ຣາຊາ ຫໍສານໍ, ອຍໍ ເສນາປຕີຕໂຣ.
‘‘‘ອສໍສຍໍ ອິມໍ ທິສ຺ວາ, ຫໍສຣາຊໍ ນຣາຘິໂປ;
ປຕີໂຕ ສຸມໂນ ວິຕ຺ໂຕ, ພຫຸໍ ທສ຺ສຕິ ເຕ ຘນໍ’.
‘‘ເອວເມຕສ຺ສ ວຈນາ, ອານີຕາເມ ອຸໂຠ ມຍາ;
ເອຕ຺ເຖວ ຫິ ອິເມ ອາສຸໍ [ອສ຺ສຸ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ອຸໂຠ ອນຸມຕາ ມຍາ.
‘‘ໂສຍໍ ເອວໍ ຄໂຕ ປກ຺ຂີ, ທິໂຊ ປຣມຘມ຺ມິໂກ;
ມາທິສສ຺ສ ຫິ ລຸທ຺ທສ຺ສ, ຊນເຍຍ຺ຍາຖ ມທ຺ທວໍ.
‘‘ອຸປາຍນຎ຺ຈ ¶ ເຕ ເທວ, ນາຎ຺ຎໍ ປສ຺ສາມິ ເອທິສໍ;
ສພ຺ພສາກຸຓິກາຄາເມ, ຕໍ ປສ຺ສ ມນຸຊາຘິປ’’.
‘‘ທິສ຺ວາ ນິສິນ຺ນໍ ຣາຊານໍ, ປີເຐ ໂສວຓ຺ຓເຍ ສຸເຠ;
ອຊ຺ຌຠາສຖ ວກ຺ກງ຺ໂຄ, ວາຈໍ ກຓ຺ຓສຸຂໍ ຠຓໍ.
‘‘ກຈ຺ຈິນ຺ນຸ ¶ ໂຠໂຕ ກຸສລໍ, ກຈ຺ຈິ ໂຠໂຕ ອນາມຍໍ;
ກຈ຺ຈິ ຣຏ຺ຐມິທໍ ຜີຕໍ, ຘມ຺ເມນ ມນຸສາສສິ’’.
‘‘ກຸສລຎ຺ເຈວ ເມ ຫໍສ, ອໂຖ ຫໍສ ອນາມຍໍ;
ອໂຖ ຣຏ຺ຐມິທໍ ຜີຕໍ, ຘມ຺ເມນ ມນຸສາສຫໍ’’ [ມນຸສິສ຺ສຕິ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ກຈ຺ຈິ ໂຠໂຕ ອມຈ຺ເຈສຸ, ໂທໂສ ໂກຈິ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;
ກຈ຺ຈິ ຈ [ກຈ຺ຈິນ຺ນຸ (ສີ. ປີ.)] ເຕ ຕວຕ຺ເຖສຸ, ນາວກງ຺ຂນ຺ຕິ ຊີວິຕໍ’’.
‘‘ອໂຖປິ ¶ ເມ ອມຈ຺ເຈສຸ, ໂທໂສ ໂກຈິ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;
ອໂຖປິ ເຕ [ອໂຖປິເມ (ສີ. ປີ.)] ມມຕ຺ເຖສຸ, ນາວກງ຺ຂນ຺ຕິ ຊີວິຕໍ’’.
‘‘ກຈ຺ຈິ ເຕ ສາທິສີ ຠຣິຍາ, ອສ຺ສວາ ປິຍຠາຓິນີ;
ປຸຕ຺ຕຣູປຍສູເປຕາ, ຕວ ຉນ຺ທວສານຸຄາ’’.
‘‘ອໂຖ ເມ ສາທິສີ ຠຣິຍາ, ອສ຺ສວາ ປິຍຠາຓິນີ;
ປຸຕ຺ຕຣູປຍສູເປຕາ, ມມ ຉນ຺ທວສານຸຄາ’’.
‘‘ຠວນ຺ຕໍ [ຠວໍ ຕຸ (ສີ. ປີ.), ຠວນ຺ນຸ (ສ຺ຍາ.)] ກຈ຺ຈິ ນຸ ມຫາ-ສຕ຺ຕຸຫຕ຺ຖຕ຺ຕຕໍ [ຫຕ຺ຖຕ຺ຖຕໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຄໂຕ;
ທຸກ຺ຂມາປຊ຺ຊິ ວິປຸລໍ, ຕສ຺ມິໍ ປຐມມາປເທ.
‘‘ກຈ຺ຈິ ຍນ຺ຕາປຕິຕ຺ວານ, ທຓ຺ເຑນ ສມໂປຖຍິ;
ເອວເມເຕສໍ ຊມ຺ມານໍ, ປາຕິກໍ [ປາກຕິກໍ (ສີ. ປີ.)] ຠວຕິ ຕາວເທ’’.
‘‘ເຂມມາສິ ມຫາຣາຊ, ເອວມາປທິຍາ ສຕິ [ເອວມາປທິ ສໍສຕິ (ສີ. ປີ.)];
ນ ຈາຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຣສ຺ມາສຸ, ສຕ຺ຕູວ ສມປຊ຺ຊຖ.
‘‘ປຈ຺ຈຄມິຕ຺ຖ ເນສາໂທ, ປຸພ຺ເພວ ອຊ຺ຌຠາສຖ;
ຕທາຍໍ ສຸມຸໂຂເຍວ, ປຓ຺ຑິໂຕ ປຈ຺ຈຠາສຖ.
‘‘ຕສ຺ສ ¶ ຕໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ປສາທມຍມຊ຺ຌຄາ;
ຕໂຕ ມໍ ປາມຸຈີ ປາສາ, ອນຸຎ຺ຎາສິ ສຸເຂນ ຈ.
‘‘ອິທຎ຺ຈ ສຸມຸເຂເນວ, ເອຕທຕ຺ຖາຍ ຈິນ຺ຕິຕໍ;
ໂຠໂຕ ສກາເສຄມນໍ [ສກາເສ + ອາຄມນໍ], ເອຕສ຺ສ ຘນມິຈ຺ຉຕາ’’.
‘‘ສ຺ວາຄຕຎ຺ເຈວິທໍ ຠວຕໍ, ປຕີໂຕ ຈສ຺ມິ ທສ຺ສນາ;
ເອໂສ ຈາປິ ພຫຸໍ ວິຕ຺ຕໍ, ລຠຕໍ ຍາວທິຈ຺ຉຕິ’’ [ຍາວຕິຈ຺ຉຕິ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ສນ຺ຕປ຺ປຍິຕ຺ວາ ¶ ເນສາທໍ, ໂຠເຄຫິ ມນຸຊາຘິໂປ;
ອຊ຺ຌຠາສຖ ວກ຺ກງ຺ຄໍ, ວາຈໍ ກຓ຺ຓສຸຂໍ ຠຓໍ’’.
‘‘ຍໍ ຂລຸ ຘມ຺ມມາຘີນໍ, ວໂສ ວຕ຺ຕຕິ ກິຎ຺ຈນໍ;
ສພ຺ພຕ຺ຖິສ຺ສຣິຍໍ ຕວ [ສພ຺ພຕ຺ຖິສ຺ສຣິຍໍ ຠວຕໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.), ສພ຺ພິສ຺ສຣິຍໍ ຠວຕໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ຕໍ ປສາສ [ປສາສຖ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຍທິຈ຺ຉຖ.
‘‘ທານຕ຺ຖໍ ¶ ອຸປໂຠຕ຺ຕຸໍ ວາ, ຍໍ ຈຎ຺ຎໍ ອຸປກປ຺ປຕິ;
ເອຕໍ ທທາມິ ໂວ ວິຕ຺ຕໍ, ອິສ຺ສຣິຍໍ [ອິສ຺ເສຣໍ (ສີ.), ອິສ຺ສຣໍ (ປີ.)] ວິສ຺ສຊາມິ ໂວ’’.
‘‘ຍຖາ ຈ ມ຺ຍາຍໍ ສຸມຸໂຂ, ອຊ຺ຌຠາເສຍ຺ຍ ປຓ຺ຑິໂຕ;
ກາມສາ ພຸທ຺ຘິສມ຺ປນ຺ໂນ, ຕໍ ມ຺ຍາສ຺ສ ປຣມປ຺ປິຍໍ’’.
‘‘ອຫໍ ຂລຸ ມຫາຣາຊ, ນາຄຣາຊາຣິວນ຺ຕຣໍ;
ປຏິວຕ຺ຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກມິ, ນ ເມ ໂສ ວິນໂຍ ສິຍາ.
‘‘ອມ຺ຫາກຎ຺ເຈວ ໂສ [ໂຍ (ສີ. ປີ.)] ເສຏ຺ໂຐ, ຕ຺ວຎ຺ຈ ອຸຕ຺ຕມສຕ຺ຕໂວ;
ຠູມິປາໂລ ມນຸສ຺ສິນ຺ໂທ, ປູຊາ ພຫູຫິ ເຫຕຸຫິ.
‘‘ເຕສໍ ອຸຠິນ຺ນໍ ຠຓຕໍ, ວຕ຺ຕມາເນ ວິນິຈ຺ຉເຍ;
ນນ຺ຕຣໍ [ນານ຺ຕຣໍ (ສີ. ປີ.)] ປຏິວຕ຺ຕພ຺ພໍ, ເປສ຺ເສນ [ເປເສນ (ກ.)] ມນຸຊາຘິປ’’.
‘‘ຘມ຺ເມນ ¶ ກິຣ ເນສາໂທ, ປຓ຺ຑິໂຕ ອຓ຺ຑໂຊ ອິຕິ;
ນ ເຫວ ອກຕຕ຺ຕສ຺ສ, ນໂຍ ເອຕາທິໂສ ສິຍາ.
‘‘ເອວໍ ອຄ຺ຄປກຕິມາ, ເອວໍ ອຸຕ຺ຕມສຕ຺ຕໂວ;
ຍາວຕຕ຺ຖິ ມຍາ ທິຏ຺ຐາ, ນາຎ຺ຎໍ ປສ຺ສາມິ ເອທິສໍ.
‘‘ຕຸຏ຺ໂຐສ຺ມິ ໂວ ປກຕິຍາ, ວາກ຺ເຍນ ມຘຸເຣນ ຈ;
ເອໂສ ຈາປິ ມມຈ຺ຉນ຺ໂທ, ຈິຣໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ ໂວ ອຸໂຠ’’.
‘‘ຍໍ ກິຈ຺ຈໍ [ຍໍກິຎ຺ຈິ (ປີ.)] ປຣເມ ມິຕ຺ເຕ, ກຕມສ຺ມາສຸ [ຣສ຺ມາສຸ (ສີ. ປີ.)] ຕໍ ຕຍາ;
ປຕ຺ຕາ ນິສ຺ສໍສຍໍ ຕ຺ຍາມ຺ຫາ [ຕ຺ຍມ຺ຫາ (ປີ.)], ຠຕ຺ຕິຣສ຺ມາສຸ ຍາ ຕວ.
‘‘ອທຸຎ຺ຈ ນູນ ສຸມຫາ, ຎາຕິສງ຺ຆສ຺ສ ມນ຺ຕຣໍ;
ອທສ຺ສເນນ ອສ຺ມາກໍ [ອມ຺ຫາກໍ (ສີ. ປີ.)], ທຸກ຺ຂໍ ພຫູສຸ ປກ຺ຂິສຸ.
‘‘ເຕສໍ ໂສກວິຆາຕາຍ, ຕຍາ ອນຸມຕາ ມຍໍ;
ຕໍ ປທກ຺ຂິຓໂຕ ກຕ຺ວາ, ຎາຕິໍ [ຎາຕີ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ປສ຺ເສມຸຣິນ຺ທມ [ປສ຺ເສມຣິນ຺ທມ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ອທ຺ຘາຫໍ ວິປຸລໍ ປີຕິໍ, ຠວຕໍ ວິນ຺ທາມິ ທສ຺ສນາ;
ເອໂສ ຈາປິ ມຫາ ອຕ຺ໂຖ, ຎາຕິວິສ຺ສາສນາ ສິຍາ’’.
‘‘ອິທໍ ¶ ວຕ຺ວາ ຘຕຣຏ຺ໂຐ [ຘຕຣຏ຺ຐາ (ສີ.)], ຫໍສຣາຊາ ນຣາຘິປໍ;
ອຸຕ຺ຕມໍ ຊວມນ຺ວາຍ [ອຸຕ຺ຕມຊວມຕ຺ຕາຍ (ສີ. ປີ.)], ຎາຕິສງ຺ຆໍ ອຸປາຄມຸໍ.
‘‘ເຕ ¶ ອໂຣເຄ ອນຸປ຺ປຕ຺ເຕ, ທິສ຺ວານ ປຣເມ ທິເຊ;
ເກກາຕິ ມກຣຸໍ ຫໍສາ, ປຸຖຸສທ຺ໂທ ອຊາຍຖ.
‘‘ເຕ ປຕີຕາ ປມຸຕ຺ເຕນ, ຠຕ຺ຕຸນາ ຠຕ຺ຕຸຄາຣວາ;
ສມນ຺ຕາ ປຣິກິຣິໍສຸ [ປຣິກຣິໍສຸ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ອຓ຺ຑຊາ ລທ຺ຘປຈ຺ຈຍາ’’.
‘‘ເອວໍ ¶ ມິຕ຺ຕວຕໍ ອຕ຺ຖາ, ສພ຺ເພ ໂຫນ຺ຕິ ປທກ຺ຂິຓາ;
ຫໍສາ ຍຖາ ຘຕຣຏ຺ຐາ, ຎາຕິສງ຺ຆໍ ອຸປາຄມຸ’’ນ຺ຕິ.
ຈູຬ [ຈຸລ຺ລ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຫໍສຊາຕກໍ ປຐມໍ.
໕໓໔. ມຫາຫໍສຊາຕກໍ (໒)
‘‘ເອເຕ ຫໍສາ ປກ຺ກມນ຺ຕິ, ວກ຺ກງ຺ຄາ ຠຍເມຣິຕາ;
ຫຣິຕ຺ຕຈ ເຫມວຓ຺ຓ, ກາມໍ ສຸມຸຂ ປກ຺ກມ.
‘‘ໂອຫາຍ ມໍ ຎາຕິຄຓາ, ເອກໍ ປາສວສໍ ຄຕໍ;
ອນເປກ຺ຂມານາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ກິໍ ເອໂກ ອວຫີຍສິ.
‘‘ປເຕວ ປຕຕໍ ເສຏ຺ຐ, ນຕ຺ຖິ ພທ຺ເຘ ສຫາຍຕາ;
ມາ ອນີຆາຍ ຫາເປສິ, ກາມໍ ສຸມຸຂ ປກ຺ກມ’’.
‘‘ນາຫໍ ທຸກ຺ຂປເຣໂຕປິ [ທຸກ຺ຂປເຣໂຕ’’ຕິ (ຊາ. ໑.໑໕.໑໓໖) ອຏ຺ຐກຖາໂຍ ໂອໂລເກຕພ຺ພາ], ຘຕຣຏ຺ຐ ຕຸວໍ [ຕວໍ (ສີ. ປີ.)] ຊເຫ;
ຊີວິຕໍ ມຣຓໍ ວາ ເມ, ຕຍາ ສທ຺ຘິໍ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ນາຫໍ ທຸກ຺ຂປເຣໂຕປິ, ຘຕຣຏ຺ຐ ຕຸວໍ ຊເຫ;
ນ ມໍ ອນຣິຍສໍຍຸຕ຺ເຕ, ກມ຺ເມ ໂຍເຊຕຸມຣຫສິ.
‘‘ສກຸມາໂຣ ສຂາ ຕ຺ຍສ຺ມິ, ສຈິຕ຺ເຕ ຈສ຺ມິ ເຕ [ສມິເຕ (ປີ.), ຕ຺ຍສ຺ມິ ເຕ (ກ.)] ຐິໂຕ;
ຎາໂຕ ເສນາປຕິ ຕ຺ຍາຫໍ, ຫໍສານໍ ປວຣຸຕ຺ຕມ.
‘‘ກຖໍ ¶ ອຫໍ ວິກຕ຺ຖິສ຺ສໍ [ວິກຕ຺ຕິສ຺ສໍ (ປີ.)], ຎາຕິມຊ຺ເຌ ອິໂຕ ຄໂຕ;
ຕໍ ຫິຕ຺ວາ ປຕຕໍ ເສຏ຺ຐ, ກິໍ ເຕ ວກ຺ຂາມິໂຕ ຄໂຕ;
ອິຘ ປາຓໍ ຈຊິສ຺ສາມິ, ນານຣິຍໍ [ນ ອນຣິຍໍ (ປີ.)] ກຕ຺ຕຸມຸສ຺ສເຫ’’.
‘‘ເອໂສ ¶ ຫິ ຘມ຺ໂມ ສຸມຸຂ, ຍໍ ຕ຺ວໍ ອຣິຍປເຖ ຐິໂຕ;
ໂຍ ຠຕ຺ຕາຣໍ ສຂາຣໍ ມໍ, ນ ປຣິຈ຺ຈຕ຺ຕຸມຸສ຺ສເຫ.
‘‘ຕຎ຺ຫິ ເມ ເປກ຺ຂມານສ຺ສ, ຠຍໍ ນຕ຺ເວວ ຊາຍຕິ;
ອຘິຄຈ຺ຉສິ ຕ຺ວໍ ມຍ຺ຫໍ, ເອວໍ ຠູຕສ຺ສ ຊີວິຕໍ’’.
‘‘ອິຈ຺ເຈວໍ ¶ [ອິຈ຺ເຈວ (ສີ. ປີ.)] ມນ຺ຕຍນ຺ຕານໍ, ອຣິຍານໍ ອຣິຍວຸຕ຺ຕິນໍ;
ທຓ຺ຑມາທາຍ ເນສາໂທ, ອາປຕີ [ອາປທີ (ກ.)] ຕຸຣິໂຕ ຠຸສໍ.
‘‘ຕມາປຕນ຺ຕໍ ທິສ຺ວານ, ສຸມຸໂຂ ອຕິພ຺ຣູຫຍິ [ອປຣິພ຺ຣູຫຍິ (ສີ. ປີ.)];
ອຏ຺ຐາສິ ປຸຣໂຕ ຣຎ຺ໂຎ, ຫໍໂສ ວິສ຺ສາສຍໍ ພ຺ຍຘໍ [ພ຺ຍຖໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)].
‘‘ມາ ຠາຍິ ປຕຕໍ ເສຏ຺ຐ, ນ ຫິ ຠາຍນ຺ຕິ ຕາທິສາ;
ອຫໍ ໂຍຄໍ ປຍຸຎ຺ຊິສ຺ສໍ, ຍຸຕ຺ຕໍ ຘມ຺ມູປສໍຫິຕໍ;
ເຕນ ປຣິຍາປທາເນນ [ປຣິຍາທາເນນ (ກ.)], ຂິປ຺ປໍ ປາສາ ປໂມກ຺ຂສິ’’.
‘‘ຕສ຺ສ ຕໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ສຸມຸຂສ຺ສ ສຸຠາສິຕໍ;
ປຫຏ຺ຐໂລໂມ ເນສາໂທ, ອຎ຺ຊລິສ຺ສ ປຓາມຍິ.
‘‘ນ ເມ ສຸຕໍ ວາ ທິຏ຺ຐໍ ວາ, ຠາສນ຺ໂຕ ມານຸສິໍ ທິໂຊ;
ອຣິຍໍ ພ຺ຣຸວາໂນ [ພ຺ຣູຫນ຺ໂຕ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ວກ຺ກງ຺ໂຄ, ຈຊນ຺ໂຕ ມານຸສິໍ ຄິຣໍ.
‘‘ກິນ຺ນຸ ຕາຍໍ ທິໂຊ ໂຫຕິ, ມຸຕ຺ໂຕ ພທ຺ຘໍ ອຸປາສສິ;
ໂອຫາຍ ສກຸຓາ ຍນ຺ຕິ, ກິໍ ເອໂກ ອວຫີຍສິ’’.
‘‘ຣາຊາ ເມ ໂສ ທິຊາມິຕ຺ຕ, ເສນາປຈ຺ຈສ຺ສ ກາຣຍິໍ;
ຕມາປເທ ປຣິຈ຺ຈຕ຺ຕຸໍ, ນຸສ຺ສເຫ ວິຫຄາຘິປໍ.
‘‘ມຫາຄຓາຍ ຠຕ຺ຕາ ເມ, ມາ ເອໂກ ພ຺ຍສນໍ ອຄາ;
ຕຖາ ¶ ຕໍ ສມ຺ມ ເນສາທ, ຠຕ຺ຕາຍໍ ອຠິໂຕ ຣເມ’’.
‘‘ອຣິຍວຕ຺ຕສິ ¶ ວກ຺ກງ຺ຄ, ໂຍ ປິຓ຺ຑມປຈາຍສິ;
ຈຊາມິ ເຕ ຕໍ ຠຕ຺ຕາຣໍ, ຄຈ຺ຉຖູໂຠ [ຄຈ຺ຉຕຸ ໂຠ (ປີ.)] ຍຖາສຸຂໍ’’.
‘‘ສເຈ ອຕ຺ຕປ຺ປໂຍເຄນ, ໂອຫິໂຕ ຫໍສປກ຺ຂິນໍ;
ປຏິຄຓ຺ຫາມ ເຕ ສມ຺ມ, ເອຕໍ ອຠຍທກ຺ຂິຓໍ.
‘‘ໂນ ເຈ ອຕ຺ຕປ຺ປໂຍເຄນ, ໂອຫິໂຕ ຫໍສປກ຺ຂິນໍ;
ອນິສ຺ສໂຣ ມຸຎ຺ຈມມ຺ເຫ, ເຖຍ຺ຍໍ ກຍິຣາສິ ລຸທ຺ທກ’’.
‘‘ຍສ຺ສ ຕ຺ວໍ ຠຕໂກ [ຠຏໂກ (ກ.)] ຣຎ຺ໂຎ, ກາມໍ ຕສ຺ເສວ ປາປຍ;
ຕຕ຺ຖ ສໍຍມໂນ [ສໍຍມາໂນ (ປີ.)] ຣາຊາ, ຍຖາຠິຎ຺ຎໍ ກຣິສ຺ສຕິ’’.
‘‘ອິຈ຺ເຈວໍ ວຸຕ຺ໂຕ ເນສາໂທ, ເຫມວຓ຺ເຓ ຫຣິຕ຺ຕເຈ;
ອຸໂຠ ຫຕ຺ເຖຫິ ສງ຺ຄຍ຺ຫ [ປຄ຺ຄຍ຺ຫ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ປຎ຺ຊເຣ ອຊ຺ຌໂວທຫິ.
‘‘ເຕ ປຎ຺ຊຣຄເຕ ປກ຺ຂີ, ອຸໂຠ ຠສ຺ສຣວຓ຺ຓິເນ;
ສຸມຸຂໍ ຘຕຣຏ຺ຐຎ຺ຈ, ລຸທ຺ໂທ ອາທາຍ ປກ຺ກມິ’’.
‘‘ຫຣີຍມາໂນ ¶ ຘຕຣຏ຺ໂຐ, ສຸມຸຂໍ ເອຕທພ຺ຣວິ;
ພາຬ຺ຫໍ ຠາຍາມິ ສຸມຸຂ, ສາມາຍ ລກ຺ຂຓູຣຸຍາ;
ອສ຺ມາກໍ ວຘມຎ຺ຎາຍ, ອຖຕ຺ຕານໍ ວຘິສ຺ສຕິ.
‘‘ປາກຫໍສາ ຈ ສຸມຸຂ, ສຸເຫມາ ເຫມສຸຕ຺ຕຈາ;
ໂກຎ຺ຈີ ສມຸທ຺ທຕີເຣວ, ກປຓາ ນູນ ຣຸຈ຺ຉຕິ’’.
‘‘ເອວໍ ມຫນ຺ໂຕ ໂລກສ຺ສ, ອປ຺ປເມຍ຺ໂຍ ມຫາຄຓີ;
ເອກິຕ຺ຖິມນຸໂສເຈຍ຺ຍ, ນຍິທໍ ປຎ຺ຎວຕາມິວ.
‘‘ວາໂຕວ ¶ ຄນ຺ຘມາເທຕິ, ອຸຠຍໍ ເຉກປາປກໍ;
ພາໂລ ອາມກປກ຺ກໍວ, ໂລໂລ ອນ຺ໂຘວ ອາມິສໍ.
‘‘ອວິນິຈ຺ຉຍຎ຺ຎຸ ອຕ຺ເຖສຸ, ມນ຺ໂທວ ປຏິຠາສິ [ປຏິຠາຕິ (ກ.)] ມໍ;
ກິຈ຺ຈາກິຈ຺ຈໍ ນ ຊານາສິ, ສມ຺ປຕ຺ໂຕ ກາລປຣິຍາຍໍ.
‘‘ອຑ຺ຒຸມ຺ມຕ຺ໂຕ ອຸທີເຣສິ, ໂຍ ເສຍ຺ຍາ ມຎ຺ຎສິຕ຺ຖິໂຍ;
ພຫຸສາຘາຣຓາ ເຫຕາ, ໂສຓ຺ຑານໍວ ສຸຣາຆຣໍ.
‘‘ມາຍາ ¶ ເຈສາ ມຣີຈີ ຈ, ໂສໂກ ໂຣໂຄ ຈຸປທ຺ທໂວ;
ຂຣາ ຈ ພນ຺ຘນາ ເຈຕາ, ມຈ຺ຈຸປາສາ ຄຸຫາສຍາ [ປຈ຺ຈຸປາໂສ ຄຸຫາສໂຍ (ສີ. ປີ.)];
ຕາສຸ ໂຍ ວິສ຺ສເສ ໂປໂສ, ໂສ ນເຣສຸ ນຣາຘໂມ’’.
‘‘ຍໍ ວຸທ຺ເຘຫິ ອຸປຎ຺ຎາຕໍ, ໂກ ຕໍ ນິນ຺ທິຕຸມຣຫຕິ;
ມຫາຠູຕິຕ຺ຖິໂຍ ນາມ, ໂລກສ຺ມິໍ ອຸທປຊ຺ຊິສຸໍ.
‘‘ຂິຑ຺ຑາ ປຓິຫິຕາ ຕ຺ຍາສຸ, ຣຕິ ຕ຺ຍາສຸ ປຕິຏ຺ຐິຕາ;
ພີຊານິ ຕ຺ຍາສຸ ຣູຫນ຺ຕິ, ຍທິທໍ ສຕ຺ຕາ ປຊາຍເຣ;
ຕາສຸ ໂກ ນິພ຺ພິເທ [ນິພ຺ພິເຊ (ກ.)] ໂປໂສ, ປາຓມາສຊ຺ຊ ປາຓິຠິ [ປາຓຫິ (ສີ.)].
‘‘ຕ຺ວເມວ ນຎ຺ໂຎ ສຸມຸຂ, ຖີນໍ ອຕ຺ເຖສຸ ຍຸຎ຺ຊສິ;
ຕສ຺ສ ຕ຺ຍຊ຺ຊ ຠເຍ ຊາເຕ, ຠີເຕນ ຊາຍເຕ ມຕິ.
‘‘ສພ຺ໂພ ຫິ ສໍສຍໍ ປຕ຺ໂຕ, ຠຍໍ ຠີຣຸ ຕິຕິກ຺ຂຕິ;
ປຓ຺ຑິຕາ ຈ ມຫນ຺ຕາໂນ [ມຫຕ຺ຕາໂນ (ສີ.)], ອຕ຺ເຖ ຍຸຎ຺ຊນ຺ຕິ ທຸຍ຺ຍຸເຊ.
‘‘ເອຕທຕ຺ຖາຍ ຣາຊາໂນ, ສູຣມິຈ຺ຉນ຺ຕິ ມນ຺ຕິນໍ;
ປຏິພາຫຕິ ຍໍ ສູໂຣ, ອາປທໍ ອຕ຺ຕປຣິຍາຍໍ.
‘‘ມາ ¶ ໂນ ອຊ຺ຊ ວິກນ຺ຕິໍສຸ, ຣຎ຺ໂຎ ສູທາ ມຫານເສ;
ຕຖາ ຫິ ວຓ຺ໂຓ ປຕ຺ຕານໍ, ຜລໍ ເວຬຸໍວ ຕໍ ວຘິ.
‘‘ມຸຕ຺ໂຕປິ ¶ ນ ອິຈ຺ຉິ [ນິຈ຺ຉສິ (ກ.)] ອຸຑ຺ເຑຕຸໍ [ໂອຑ຺ເຑຕຸໍ (ສີ.)], ສຍໍ ພນ຺ຘໍ ອຸປາຄມິ;
ໂສປຊ຺ຊ ສໍສຍໍ ປຕ຺ໂຕ, ອຕ຺ຖໍ ຄຓ຺ຫາຫິ ມາ ມຸຂໍ’’.
‘‘ໂສ ຕໍ [ຕ຺ວໍ (ສ຺ຍາ. ປີ.)] ໂຍຄໍ ປຍຸຎ຺ຊສ຺ສຸ, ຍຸຕ຺ຕໍ ຘມ຺ມູປສໍຫິຕໍ [ຘມ຺ໂມປສຎ຺ຫິຕໍ (ກ.)];
ຕວ ປຣິຍາປທາເນນ, ມມ ປາເຓສນໍ ຈຣ’’.
‘‘ມາ ຠາຍິ ປຕຕໍ ເສຏ຺ຐ, ນ ຫິ ຠາຍນ຺ຕິ ຕາທິສາ;
ອຫໍ ໂຍຄໍ ປຍຸຎ຺ຊິສ຺ສໍ, ຍຸຕ຺ຕໍ ຘມ຺ມູປສໍຫິຕໍ [ຘມ຺ໂມປສຎ຺ຫິຕໍ (ກ.)];
ມມ ປຣິຍາປທາເນນ, ຂິປ຺ປໍ ປາສາ ປໂມກ຺ຂສິ’’.
‘‘ໂສ [ສ (ສີ.)] ລຸທ຺ໂທ ຫໍສກາເຊນ [ຫໍສກາເຈນ (ປີ.)], ຣາຊທ຺ວາຣໍ ອຸປາຄມິ;
ປຏິເວເທຖ ມໍ ຣຎ຺ໂຎ, ຘຕຣຏ຺ຐາຍມາຄໂຕ’’.
‘‘ເຕ ¶ ທິສ຺ວາ ປຸຎ຺ຎສໍກາເສ, ອຸໂຠ ລກ຺ຂຓສມ຺ມເຕ [ລກ຺ຂຎ຺ຎາສມ຺ມເຕ (ສີ. ປີ.)];
ຂລຸ ສໍຍມໂນ ຣາຊາ, ອມຈ຺ເຈ ອຊ຺ຌຠາສຖ.
‘‘ເທຖ ລຸທ຺ທສ຺ສ ວຕ຺ຖານິ, ອນ຺ນໍ ປານຎ຺ຈ ໂຠຊນໍ;
ກາມໍ ກໂຣ ຫິຣຎ຺ຎສ຺ສ, ຍາວນ຺ໂຕ ເອສ ອິຈ຺ຉຕິ’’.
‘‘ທິສ຺ວາ ລຸທ຺ທໍ ປສນ຺ນຕ຺ຕໍ, ກາສິຣາຊາ ຕທພ຺ຣວິ;
ຍທ຺ຍາຍໍ [ຍທາຍໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ສມ຺ມ ເຂມກ, ປຸຓ຺ຓາ ຫໍເສຫິ ຕິຏ຺ຐຕິ.
‘‘ກຖໍ ຣຸຈິມຊ຺ຌຄຕໍ, ປາສຫຕ຺ໂຖ ອຸປາຄມິ;
ໂອກິຓ຺ຓໍ ຎາຕິສງ຺ເຆຫິ, ນິມ຺ມຊ຺ຌິມໍ [ນິມຊ຺ຌິມໍ (ສີ. ປີ. ກ.)] ກຖໍ ຄຫິ’’.
‘‘ອຊ຺ຊ ເມ ສຕ຺ຕມາ ຣຕ຺ຕິ, ອທນານິ [ອາທານານິ (ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)] ອຸປາສໂຕ [ອຸປາຄໂຕ (ກ.)];
ປທເມຕສ຺ສ ¶ ອນ຺ເວສໍ, ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ຆຏສ຺ສິໂຕ.
‘‘ອຖສ຺ສ ປທມທ຺ທກ຺ຂິໍ, ຈຣໂຕ ອທເນສນໍ;
ຕຕ຺ຖາຫໍ ໂອທຫິໍ ປາສໍ, ເອວໍ ຕໍ [ເອເວຕໍ (ສີ. ປີ.)] ທິຊມຄ຺ຄຫິໍ’’.
‘‘ລຸທ຺ທ ທ຺ເວ ອິເມ ສກຸຓາ, ອຖ ເອໂກຕິ ຠາສສິ;
ຈິຕ຺ຕໍ ນຸ ເຕ ວິປຣິຍຕ຺ຕໍ [ວິປຣິຍຕ຺ຖໍ (ປີ.)], ອທຸ ກິນ຺ນຸ ຊິຄີສສິ’’ [ຊິຄິໍສສິ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ຍສ຺ສ ໂລຫິຕກາ ຕາລາ, ຕປນີຍນິຠາ ສຸຠາ;
ອຸຣໍ ສໍຫຈ຺ຈ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ໂສ ເມ ພນ຺ຘໍ ອຸປາຄມິ.
‘‘ອຖາຍໍ ຠສ຺ສໂຣ ປກ຺ຂີ, ອພທ຺ໂຘ ພທ຺ຘມາຕຸຣໍ;
ອຣິຍໍ ພ຺ຣຸວາໂນ ອຏ຺ຐາສິ, ຈຊນ຺ໂຕ ມານຸສິໍ ຄິຣໍ’’.
‘‘ອຖ ກິໍ [ອຖ ກິນ຺ນຸ (ສີ. ປີ.), ກຖໍ ນຸ (ສ຺ຍາ.)] ທານິ ສຸມຸຂ, ຫນຸໍ ສໍຫຈ຺ຈ ຕິຏ຺ຐສິ;
ອທຸ ເມ ປຣິສໍ ປຕ຺ໂຕ, ຠຍາ ຠີໂຕ ນ ຠາສສິ’’.
‘‘ນາຫໍ ¶ ກາສິປຕິ ຠີໂຕ, ໂອຄຍ຺ຫ ປຣິສໍ ຕວ;
ນາຫໍ ຠຍາ ນ ຠາສິສ຺ສໍ, ວາກ຺ຍໍ ອຕ຺ຖມ຺ຫິ ຕາທິເສ’’.
‘‘ນ ເຕ ອຠິສຣໍ ປສ຺ເສ, ນ ຣເຖ ນປິ ປຕ຺ຕິເກ;
ນາສ຺ສ ຈມ຺ມໍ ວ ກີຏໍ ວາ, ວມ຺ມິເຕ ຈ ຘນຸຄ຺ຄເຫ.
‘‘ນ ¶ ຫິຣຎ຺ຎໍ ສຸວຓ຺ຓໍ ວາ, ນຄຣໍ ວາ ສຸມາປິຕໍ;
ໂອກິຓ຺ຓປຣິຂໍ ທຸຄ຺ຄໍ, ທຬ຺ຫມຏ຺ຏາລໂກຏ຺ຐກໍ;
ຍຕ຺ຖ ປວິຏ຺ໂຐ ສຸມຸຂ, ຠາຍິຕພ຺ພໍ ນ ຠາຍສິ’’.
‘‘ນ ເມ ອຠິສເຣນຕ຺ໂຖ, ນຄເຣນ ຘເນນ ວາ;
ອປເຖນ ປຖໍ ຍາມ, ອນ຺ຕລິກ຺ເຂຈຣາ ມຍໍ.
‘‘ສຸຕາ ¶ ຈ ປຓ຺ຑິຕາ ຕ຺ຍມ຺ຫາ, ນິປຸຓາ ອຕ຺ຖຈິນ຺ຕກາ [ຈຕ຺ຖຈິນ຺ຕກາ (ກ.)];
ຠາເສມຕ຺ຖວຕິໍ ວາຈໍ, ສຈ຺ເຈ ຈສ຺ສ ປຕິຏ຺ຐິໂຕ.
‘‘ກິຎ຺ຈ ຕຸຍ຺ຫໍ ອສຈ຺ຈສ຺ສ, ອນຣິຍສ຺ສ ກຣິສ຺ສຕິ;
ມຸສາວາທິສ຺ສ ລຸທ຺ທສ຺ສ, ຠຓິຕມ຺ປິ ສຸຠາສິຕໍ’’.
‘‘ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ວຈນາ, ອິມໍ ເຂມມກາຣຍິ [ເຂມິກາຣຍິ (ສີ. ປີ.)];
ອຠຍຎ຺ຈ ຕຍາ ຆຸຏ຺ຐໍ, ອິມາໂຍ ທສຘາ ທິສາ.
‘‘ໂອຄຍ຺ຫ ເຕ ໂປກ຺ຂຣຓິໍ, ວິປ຺ປສນ຺ໂນທກໍ ສຸຈິໍ;
ປຫູຕໍ ຈາທນໍ ຕຕ຺ຖ, ອຫິໍສາ ເຈຕ຺ຖ ປກ຺ຂິນໍ.
‘‘ອິທໍ ສຸຕ຺ວານ ນິຄ຺ໂຆສໍ, ອາຄຕມ຺ຫ ຕວນ຺ຕິເກ;
ເຕ ເຕ ພນ຺ຘສ຺ມ ປາເສນ, ເອຕໍ ເຕ ຠາສິຕໍ ມຸສາ.
‘‘ມຸສາວາທໍ ປຸຣກ຺ຂຕ຺ວາ, ອິຈ຺ຉາໂລຠຎ຺ຈ ປາປກໍ;
ອຸໂຠ ສນ຺ຘິມຕິກ຺ກມ຺ມ, ອສາຕໍ ອຸປປຊ຺ຊຕິ’’.
‘‘ນາປຣຊ຺ຌາມ ສຸມຸຂ, ນປິ ໂລຠາວ ມຄ຺ຄຫິໍ;
ສຸຕາ ຈ ປຓ຺ຑິຕາຕ຺ຍຕ຺ຖ, ນິປຸຓາ ອຕ຺ຖຈິນ຺ຕກາ.
‘‘ອປ຺ເປວຕ຺ຖວຕິໍ ວາຈໍ, ພ຺ຍາຫເຣຍ຺ຍຸໍ [ພ຺ຍາກເຣຍ຺ຍຸໍ (ສີ. ປີ.)] ອິຘາຄຕາ;
ຕຖາ ຕໍ ສມ຺ມ ເນສາໂທ, ວຸຕ຺ໂຕ ສຸມຸຂ ມຄ຺ຄຫິ’’.
‘‘ເນວ ຠີຕາ [ຠູຕາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ກາສິປຕິ, ອຸປນີຕສ຺ມິ ຊີວິເຕ;
ຠາເສມຕ຺ຖວຕິໍ ວາຈໍ, ສມ຺ປຕ຺ຕາ ກາລປຣິຍາຍໍ.
‘‘ໂຍ ມິເຄນ ມິຄໍ ຫນ຺ຕິ, ປກ຺ຂິໍ ວາ ປນ ປກ຺ຂິນາ;
ສຸເຕນ ວາ ສຸຕໍ ກິຓ຺ຍາ [ກິເຓ (ສີ. ປີ.)], ກິໍ ອນຣິຍຕຣໍ ຕໂຕ.
‘‘ໂຍ ¶ ¶ ¶ ຈາຣິຍຣຸທໍ [ຈ ອຣິຍຣຸທໍ (ສີ. ປີ.)] ຠາເສ, ອນຣິຍຘມ຺ມວສ຺ສິໂຕ [ອນຣິຍຘມ຺ມມວສ຺ສິໂຕ (ສີ.)];
ອຸໂຠ ໂສ ຘໍສເຕ ໂລກາ, ອິຘ ເຈວ ປຣຕ຺ຖ ຈ.
‘‘ນ ມຊ຺ເຊຖ ຍສໍ ປຕ຺ໂຕ, ນ ພ຺ຍາເຘ [ພ຺ຍເຖ (ສີ. ປີ.)] ປຕ຺ຕສໍສຍໍ;
ວາຍເມເຖວ ກິຈ຺ເຈສຸ, ສໍວເຣ ວິວຣານິ ຈ.
‘‘ເຍ ວຸທ຺ຘາ ອພ຺ຠຕິກ຺ກນ຺ຕາ [ນາພ຺ຠຈິກ຺ຂນ຺ຕາ (ກ.)], ສມ຺ປຕ຺ຕາ ກາລປຣິຍາຍໍ;
ອິຘ ຘມ຺ມໍ ຈຣິຕ຺ວານ, ເອວໍເຕ [ເອເວເຕ (ສີ. ປີ.)] ຕິທິວໍ ຄຕາ.
‘‘ອິທໍ ສຸຕ຺ວາ ກາສິປຕິ, ຘມ຺ມມຕ຺ຕນິ ປາລຍ;
ຘຕຣຏ຺ຐຎ຺ຈ ມຸຎ຺ຈາຫິ, ຫໍສານໍ ປວຣຸຕ຺ຕມໍ’’.
‘‘ອາຫຣນ຺ຕຸທກໍ ປຊ຺ຊໍ, ອາສນຎ຺ຈ ມຫາຣຫໍ;
ປຎ຺ຊຣໂຕ ປໂມກ຺ຂາມິ, ຘຕຣຏ຺ຐໍ ຍສສ຺ສິນໍ.
‘‘ຕຎ຺ຈ ເສນາປຕິໍ ຘີຣໍ, ນິປຸຓໍ ອຕ຺ຖຈິນ຺ຕກໍ;
ໂຍ ສຸເຂ ສຸຂິໂຕ ຣຎ຺ເຎ [ຣຎ຺ໂຎ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)], ທຸກ຺ຂິເຕ ໂຫຕິ ທຸກ຺ຂິໂຕ.
‘‘ເອທິໂສ ໂຂ ອຣຫຕິ, ປິຓ຺ຑມສ຺ນາຕຸ ຠຕ຺ຕຸໂນ;
ຍຖາຍໍ ສຸມຸໂຂ ຣຎ຺ໂຎ, ປາຓສາຘາຣໂຓ ສຂາ’’.
‘‘ປີຐຎ຺ຈ ສພ຺ພໂສວຓ຺ຓໍ, ອຏ຺ຐປາທໍ ມໂນຣມໍ;
ມຏ຺ຐໍ ກາສິກມຕ຺ຖນ຺ນໍ [ກາສິກປຕ຺ຖິຓ຺ຓໍ (ສີ.), ກາສິກວຕ຺ຖິນໍ (ສ຺ຍາ. ປີ.)], ຘຕຣຏ຺ໂຐ ອຸປາວິສິ.
‘‘ໂກຈ຺ຉຎ຺ຈ ສພ຺ພໂສວຓ຺ຓໍ, ເວຍ຺ຍຄ຺ຆປຣິສິພ຺ພິຕໍ;
ສຸມຸໂຂ ອຊ຺ຌຸປາເວກ຺ຂິ, ຘຕຣຏ຺ຐສ຺ສນນ຺ຕຣາ [ອນນ຺ຕຣໍ (ສີ.)].
‘‘ເຕສໍ ກຎ຺ຈນປຕ຺ເຕຫິ, ປຸຖູ ອາທາຍ ກາສິໂຍ;
ຫໍສານໍ ອຠິຫາເຣສຸໍ, ອຄ຺ຄຣຎ຺ໂຎ ປວາສິຕໍ’’.
‘‘ທິສ຺ວາ ¶ ອຠິຫຏໍ ອຄ຺ຄໍ, ກາສິຣາເຊນ ເປສິຕໍ;
ກຸສໂລ ຂຕ຺ຕຘມ຺ມານໍ, ຕໂຕ ປຸຈ຺ຉິ ອນນ຺ຕຣາ.
‘‘ກຈ຺ຈິນ຺ນຸ ໂຠໂຕ ກຸສລໍ, ກຈ຺ຈິ ໂຠໂຕ ອນາມຍໍ;
ກຈ຺ຈິ ຣຏ຺ຐມິທໍ ຜີຕໍ, ຘມ຺ເມນ ມນຸສາສສິ’’.
‘‘ກຸສລຎ຺ເຈວ ¶ ເມ ຫໍສ, ອໂຖ ຫໍສ ອນາມຍໍ;
ອໂຖ ຣຏ຺ຐມິທໍ ຜີຕໍ, ຘມ຺ເມນໍ ມນຸສາສຫໍ.
‘‘ກຈ຺ຈິ ໂຠໂຕ ອມຈ຺ເຈສຸ, ໂທໂສ ໂກຈິ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;
ກຈ຺ຈິ ຈ ເຕ ຕວຕ຺ເຖສຸ, ນາວກງ຺ຂນ຺ຕິ ຊີວິຕໍ’’.
‘‘ອໂຖປິ ເມ ອມຈ຺ເຈສຸ, ໂທໂສ ໂກຈິ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;
ອໂຖປິ ເຕ ມມຕ຺ເຖສຸ, ນາວກງ຺ຂນ຺ຕິ ຊີວິຕໍ’’.
‘‘ກຈ຺ຈິ ¶ ເຕ ສາທິສີ ຠຣິຍາ, ອສ຺ສວາ ປິຍຠາຓິນີ;
ປຸຕ຺ຕຣູປຍສູເປຕາ, ຕວ ຉນ຺ທວສານຸຄາ’’.
‘‘ອໂຖ ເມ ສາທິສີ ຠຣິຍາ, ອສ຺ສວາ ປິຍຠາຓິນີ;
ປຸຕ຺ຕຣູປຍສູເປຕາ, ມມ ຉນ຺ທວສານຸຄາ’’.
‘‘ກຈ຺ຈິ ຣຏ຺ຐໍ ອນຸປ຺ປີຬໍ, ອກຸໂຕຈິອຸປທ຺ທວໍ;
ອສາຫເສນ ຘມ຺ເມນ, ສເມນ ມນຸສາສສິ’’.
‘‘ອໂຖ ຣຏ຺ຐໍ ອນຸປ຺ປີຬໍ, ອກຸໂຕຈິອຸປທ຺ທວໍ;
ອສາຫເສນ ຘມ຺ເມນ, ສເມນ ມນຸສາສຫໍ’’.
‘‘ກຈ຺ຈິ ສນ຺ໂຕ ອປຈິຕາ, ອສນ຺ໂຕ ປຣິວຊ຺ຊິຕາ;
ໂນ ເຈ [ຈ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຘມ຺ມໍ ນິຣໍກຕ຺ວາ, ອຘມ຺ມມນຸວຕ຺ຕສິ’’.
‘‘ສນ຺ໂຕ ¶ ຈ ເມ ອປຈິຕາ, ອສນ຺ໂຕ ປຣິວຊ຺ຊິຕາ;
ຘມ຺ມເມວານຸວຕ຺ຕາມິ, ອຘມ຺ໂມ ເມ ນິຣງ຺ກໂຕ’’.
‘‘ກຈ຺ຈິ ນານາຄຕໍ [ກຈ຺ຈິ ນຸນາຄຕໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ທີຆໍ, ສມເວກ຺ຂສິ ຂຕ຺ຕິຍ;
ກຈ຺ຈິ ມຕ຺ໂຕ [ນ ມຕ຺ໂຕ (ສີ.)] ມທນີເຍ, ປຣໂລກໍ ນ ສນ຺ຕສິ’’.
‘‘ນາຫໍ ອນາຄຕໍ [ອຫໍ ອນາຄຕໍ (ສ຺ຍາ.)] ທີຆໍ, ສມເວກ຺ຂາມິ ປກ຺ຂິມ;
ຐິໂຕ ທສສຸ ຘມ຺ເມສຸ, ປຣໂລກໍ ນ ສນ຺ຕເສ [ສນ຺ຕສິໍ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ທານໍ ສີລໍ ປຣິຈ຺ຈາຄໍ, ອຊ຺ຊວໍ ມທ຺ທວໍ ຕປໍ;
ອກ຺ໂກຘໍ ອວິຫິໍສຎ຺ຈ, ຂນ຺ຕິຎ຺ຈ [ຂນ຺ຕີ ຈ (ກ.)] ອວິໂຣຘນໍ.
‘‘ອິຈ຺ເຈເຕ ກຸສເລ ຘມ຺ເມ, ຐິເຕ ປສ຺ສາມິ ອຕ຺ຕນິ;
ຕໂຕ ເມ ຊາຍເຕ ປີຕິ, ໂສມນສ຺ສຎ຺ຈນປ຺ປກໍ.
‘‘ສຸມຸໂຂ ¶ ຈ ອຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ, ວິສຊ຺ຊິ [ວິສ຺ສຊິ (ສີ. ປີ.)] ຜຣຸສໍ ຄິຣໍ;
ຠາວໂທສມນຎ຺ຎາຍ, ອສ຺ມາກາຍໍ ວິຫງ຺ຄໂມ.
‘‘ໂສ ກຸທ຺ໂຘ ຜຣຸສໍ ວາຈໍ, ນິຈ຺ຉາເຣສິ ອໂຍນິໂສ;
ຍານສ຺ມາສຸ [ຍານສ຺ມາສຸ (ສີ. ສ຺ຍາ ປີ.)] ນ ວິຊ຺ຊນ຺ຕິ, ນຍິທໍ [ນ ອິທໍ (ສີ. ປີ.)] ປຎ຺ຎວຕາມິວ’’.
‘‘ອຕ຺ຖິ ເມ ຕໍ ອຕິສາຣໍ, ເວເຄນ ມນຸຊາຘິປ;
ຘຕຣຏ຺ເຐ ຈ ພທ຺ຘສ຺ມິໍ, ທຸກ຺ຂໍ ເມ ວິປຸລໍ ອຫຸ.
‘‘ຕ຺ວໍ ໂນ ປິຕາວ ປຸຕ຺ຕານໍ, ຠູຕານໍ ຘຣຓີຣິວ;
ອສ຺ມາກໍ ອຘິປນ຺ນານໍ, ຂມສ຺ສຸ ຣາຊກຸຎ຺ຊຣ’’.
‘‘ເອຕໍ [ເອວໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ເຕ ອນຸໂມທາມ, ຍໍ ຠາວໍ ນ ນິຄູຫສິ;
ຂິລໍ ປຠິນ຺ທສິ ປກ຺ຂິ, ອຸຊຸໂກສິ ວິຫງ຺ຄມ’’.
‘‘ຍໍ ¶ ¶ ກິຎ຺ຈິ ຣຕນໍ ອຕ຺ຖິ, ກາສິຣາຊ ນິເວສເນ;
ຣຊຕໍ ຊາຕຣູປຎ຺ຈ, ມຸຕ຺ຕາ ເວຬຸຣິຍາ ພຫູ.
‘‘ມຓໂຍ ສງ຺ຂມຸຕ຺ຕຎ຺ຈ, ວຕ຺ຖກໍ ຫຣິຈນ຺ທນໍ;
ອຊິນໍ ທນ຺ຕຠຓ຺ຑຎ຺ຈ, ໂລຫໍ ກາຬາຍສໍ ພຫຸໍ;
ເອຕໍ ທທາມິ ໂວ ວິຕ຺ຕໍ, ອິສ຺ສຣິຍໍ [ອິສ຺ເສຣໍ (ສີ.), ອິສ຺ສຣໍ (ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)] ວິສ຺ສຊາມິ ໂວ’’.
‘‘ອທ຺ຘາ ອປຈິຕາ ຕ຺ຍມ຺ຫາ, ສກ຺ກຕາ ຈ ຣເຖສຠ;
ຘມ຺ເມສຸ ວຕ຺ຕມານານໍ, ຕ຺ວໍ ໂນ ອາຈຣິໂຍ ຠວ.
‘‘ອາຈຣິຍ ສມນຸຎ຺ຎາຕາ, ຕຍາ ອນຸມຕາ ມຍໍ;
ຕໍ ປທກ຺ຂິຓໂຕ ກຕ຺ວາ, ຎາຕິໍ [ຎາຕີ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ປສ຺ເສມຸຣິນ຺ທມ’’ [ປສ຺ເສມຣິນ຺ທມ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ສພ຺ພຣຕ຺ຕິໍ ຈິນ຺ຕຍິຕ຺ວາ, ມນ຺ຕຍິຕ຺ວາ ຍຖາຕຖໍ;
ກາສິຣາຊາ ອນຸຎ຺ຎາສິ, ຫໍສານໍ ປວຣຸຕ຺ຕມໍ’’.
‘‘ຕໂຕ ຣຕ຺ຍາ ວິວສາເນ, ສູຣິຍຸຄ຺ຄມນໍ [ສຸຣິຍສ຺ສຸຄ຺ຄມນໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ສຸຣິຍຸຄ຺ຄມນໍ (ປີ.)] ປຕິ;
ເປກ຺ຂໂຕ ກາສິຣາຊສ຺ສ, ຠວນາ ເຕ [ຠວນໂຕ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ວິຄາຫິສຸໍ’’.
‘‘ເຕ ອໂຣເຄ ອນຸປ຺ປຕ຺ເຕ, ທິສ຺ວານ ປຣເມ ທິເຊ;
ເກກາຕິ ມກຣຸໍ ຫໍສາ, ປຸຖຸສທ຺ໂທ ອຊາຍຖ.
‘‘ເຕ ¶ ປຕີຕາ ປມຸຕ຺ເຕນ, ຠຕ຺ຕຸນາ ຠຕ຺ຕຸຄາຣວາ;
ສມນ຺ຕາ ປຣິກິຣິໍສຸ, ອຓ຺ຑຊາ ລທ຺ຘປຈ຺ຈຍາ’’.
‘‘ເອວໍ ມິຕ຺ຕວຕໍ ອຕ຺ຖາ, ສພ຺ເພ ໂຫນ຺ຕິ ປທກ຺ຂິຓາ;
ຫໍສາ ຍຖາ ຘຕຣຏ຺ຐາ, ຎາຕິສງ຺ຆໍ ອຸປາຄມຸ’’ນ຺ຕິ.
ມຫາຫໍສຊາຕກໍ ທຸຕິຍໍ.
໕໓໕. ສຸຘາໂຠຊນຊາຕກໍ (໓)
‘‘ເນວ ¶ ກິຓາມິ ນປິ ວິກ຺ກິຓາມິ, ນ ຈາປິ ເມ ສນ຺ນິຈໂຍ ຈ ອຕ຺ຖິ [ອິຘຕ຺ຖິ (ສ຺ຍາ.)];
ສຸກິຈ຺ຉຣູປໍ ວຕິທໍ ປຣິຕ຺ຕໍ, ປຕ຺ໂຖທໂນ ນາລມຍໍ ທຸວິນ຺ນໍ’’.
‘‘ອປ຺ປມ຺ຫາ ອປ຺ປກໍ ທຊ຺ຊາ, ອນຸມຊ຺ຌໂຕ ມຊ຺ຌກໍ;
ພຫຸມ຺ຫາ ພຫຸກໍ ທຊ຺ຊາ, ອທານໍ ນຸປປຊ຺ຊຕິ [ນ ອຸປປຊ຺ຊຕິ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ຕໍ ຕໍ ວທາມິ ໂກສິຍ, ເທຫິ ທານານິ ຠຸຎ຺ຊ ຈ;
ອຣິຍມຄ຺ຄໍ ສມາຣູຫ [ອຣິຍໍ ມຄ຺ຄໍ ສມາຣຸຫ (ສີ. ປີ.)], ເນກາສີ ລຠເຕ ສຸຂໍ’’.
‘‘ໂມຆຎ຺ຈສ຺ສ ¶ ຫຸຕໍ ໂຫຕິ, ໂມຆຎ຺ຈາປິ ສມີຫິຕໍ;
ອຕິຖິສ຺ມິໍ ໂຍ ນິສິນ຺ນສ຺ມິໍ, ເອໂກ ຠຸຎ຺ຊຕິ ໂຠຊນໍ.
‘‘ຕໍ ຕໍ ວທາມິ ໂກສິຍ, ເທຫິ ທານານິ ຠຸຎ຺ຊ ຈ;
ອຣິຍມຄ຺ຄໍ ສມາຣູຫ, ເນກາສີ ລຠເຕ ສຸຂໍ’’.
‘‘ສຈ຺ຈຎ຺ຈສ຺ສ ຫຸຕໍ ໂຫຕິ, ສຈ຺ຈຎ຺ຈາປິ ສມີຫິຕໍ;
ອຕິຖິສ຺ມິໍ ໂຍ ນິສິນ຺ນສ຺ມິໍ, ເນໂກ ຠຸຎ຺ຊຕິ ໂຠຊນໍ.
‘‘ຕໍ ຕໍ ວທາມິ ໂກສິຍ, ເທຫິ ທານານິ ຠຸຎ຺ຊ ຈ;
ອຣິຍມຄ຺ຄໍ ສມາຣູຫ, ເນກາສີ ລຠເຕ ສຸຂໍ’’.
‘‘ສຣຎ຺ຈ ຊຸຫຕິ ໂປໂສ, ພຫຸກາຍ ຄຍາຍ ຈ;
ໂທເຓ ຕິມ຺ພຣຸຕິຕ຺ຖສ຺ມິໍ, ສີຆໂສເຕ ມຫາວເຫ.
‘‘ອຕ຺ຣ ຈສ຺ສ ຫຸຕໍ ໂຫຕິ, ອຕ຺ຣ ຈສ຺ສ ສມີຫິຕໍ;
ອຕິຖິສ຺ມິໍ ¶ ໂຍ ນິສິນ຺ນສ຺ມິໍ, ເນໂກ ຠຸຎ຺ຊຕິ ໂຠຊນໍ.
‘‘ຕໍ ¶ ຕໍ ວທາມິ ໂກສິຍ, ເທຫິ ທານານິ ຠຸຎ຺ຊ ຈ;
ອຣິຍມຄ຺ຄໍ ສມາຣູຫ, ເນກາສີ ລຠເຕ ສຸຂໍ’’.
‘‘ພຬິສຎ຺ຫິ ໂສ ນິຄິລຕິ [ນິຄ຺ຄິລຕິ (ສີ. ປີ.)], ທີຆສຸຕ຺ຕໍ ສພນ຺ຘນໍ;
ອຕິຖິສ຺ມິໍ ໂຍ ນິສິນ຺ນສ຺ມິໍ, ເອໂກ ຠຸຎ຺ຊຕິ ໂຠຊນໍ.
‘‘ຕໍ ຕໍ ວທາມິ ໂກສິຍ, ເທຫິ ທານານິ ຠຸຎ຺ຊ ຈ;
ອຣິຍມຄ຺ຄໍ ສມາຣູຫ, ເນກາສີ ລຠເຕ ສຸຂໍ’’.
‘‘ອຸຬາຣວຓ຺ຓາ ວຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ອິເມ, ອຍຎ຺ຈ ໂວ ສຸນໂຂ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ;
ອຸຈ຺ຈາວຈໍ ວຓ຺ຓນິຠໍ ວິກຸພ຺ພຕິ, ອກ຺ຂາຖ ໂນ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ເກ ນຸ ຕຸມ຺ເຫ’’.
‘‘ຈນ຺ໂທ ຈ ສູຣິໂຍ ຈ [ສູຣິໂຍ ຈ (ກ.)] ອຸໂຠ ອິຘາຄຕາ, ອຍໍ ປນ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ສກ຺ໂກຫມສ຺ມິ ຕິທສານມິນ຺ໂທ, ເອໂສ ຈ ໂຂ ປຎ຺ຈສິໂຂຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.
‘‘ປາຓິສ຺ສຣາ ມຸທິງ຺ຄາ ຈ [ມຸຕິງ຺ຄາ ຈ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ມຸຣຊາລມ຺ພຣານິ ຈ;
ສຸຕ຺ຕເມນໍ ປໂພເຘນ຺ຕິ, ປຏິພຸທ຺ໂຘ ຈ ນນ຺ທຕິ’’.
‘‘ເຍ ເກຈິເມ ມຈ຺ຉຣິໂນ ກທຣິຍາ, ປຣິຠາສກາ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ;
ອິເຘວ ນິກ຺ຂິປ຺ປ ສຣີຣເທຫໍ, ກາຍສ຺ສ ¶ ເຠທາ ນິຣຍໍ ວຊນ຺ຕິ’’.
‘‘ເຍ ເກຈິເມ ສຸຄ຺ຄຕິມາສມານາ [ສຸຄ຺ຄຕິມາສສານາ (ສີ. ປີ.), ສຸຄ຺ຄຕາສິສມານາ (ກ.)], ຘມ຺ເມ ຐິຕາ ສໍຍເມ ສໍວິຠາເຄ;
ອິເຘວ ນິກ຺ຂິປ຺ປ ສຣີຣເທຫໍ, ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ສຸຄຕິໍ ວຊນ຺ຕິ’’.
‘‘ຕ຺ວໍ ¶ ໂນສິ ຎາຕິ ປຸຣິມາສຸ ຊາຕິສຸ, ໂສ ມຈ຺ຉຣີ ໂຣສໂກ [ໂກສິໂຍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ປາປຘມ຺ໂມ;
ຕເວວ ອຕ຺ຖາຍ ອິຘາຄຕມ຺ຫາ, ມາ ປາປຘມ຺ໂມ ນິຣຍໍ ຄມິຕ຺ຖ’’ [ອປຕ຺ຖ (ກ. ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)].
‘‘ອທ຺ຘາ ¶ ຫິ ມໍ ໂວ ຫິຕກາມາ, ຍໍ ມໍ ສມນຸສາສຖ;
ໂສຫໍ ຕຖາ ກຣິສ຺ສາມິ, ສພ຺ພໍ ວຸຕ຺ຕໍ ຫິເຕສິຠິ.
‘‘ເອສາຫມຊ຺ເຊວ ອຸປາຣມາມິ, ນ ຈາປິຫໍ [ນ ຈາປຫໍ (ສີ. ປີ.)] ກິຎ຺ຈິ ກເຣຍ຺ຍ ປາປໍ;
ນ ຈາປິ ເມ ກິຎ຺ຈິ ອເທຍ຺ຍມຕ຺ຖິ, ນ ຈາປິທຕ຺ວາ ອຸທກໍ ປິວາມິ [ອຸທກມ຺ປຫໍ ປິເພ (ສີ.)].
‘‘ເອວຎ຺ຈ ເມ ທທໂຕ ສພ຺ພກາລໍ [ສພ຺ພກາເລ (ກ.)], ໂຠຄາ ອິເມ ວາສວ ຂີຍິສ຺ສນ຺ຕິ;
ຕໂຕ ອຫໍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ ສກ຺ກ, ຫິຕ຺ວານ ກາມານິ ຍໂຖຘິການິ’’.
‘‘ນຄຸຕ຺ຕເມ ຄິຣິວເຣ ຄນ຺ຘມາທເນ, ໂມທນ຺ຕິ ¶ ຕາ ເທວວຣາຠິປາລິຕາ;
ອຖາຄມາ ອິສິວໂຣ ສພ຺ພໂລກຄູ, ສຸປຸປ຺ຜິຕໍ ທຸມວຣສາຂມາທິຍ.
‘‘ສຸຈິໍ ສຸຄນ຺ຘໍ ຕິທເສຫິ ສກ຺ກຕໍ, ປຸປ຺ຜຸຕ຺ຕມໍ ອມຣວເຣຫິ ເສວິຕໍ;
ອລທ຺ຘ ມຈ຺ເຈຫິ ວ ທານເວຫິ ວາ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ເທເວຫິ ຕທາຣຫໍ ຫິທໍ [ຫິຕໍ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ຕໂຕ ຈຕສ຺ໂສ ກນກຕ຺ຕຈູປມາ, ອຸຏ຺ຐາຍ ນາຣິໂຍ ປມທາຘິປາ ມຸນິໍ;
ອາສາ ຈ ສທ຺ຘາ ຈ ສິຣີ ຕໂຕ ຫິຣີ, ອິຈ຺ຈພ຺ຣວຸໍ ນາຣທເທວ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ.
‘‘ສເຈ ¶ ອນຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ຕຍາ ມຫາມຸນິ, ປຸປ຺ຜໍ ອິມໍ ປາຣິຉຕ຺ຕສ຺ສ ພ຺ຣຫ຺ເມ;
ທທາຫິ ໂນ ສພ຺ພາ ຄຕິ ເຕ ອິຊ຺ຌຕຸ, ຕຸວມ຺ປິ ໂນ ໂຫຫິ ຍເຖວ ວາສໂວ.
‘‘ຕໍ ຍາຈມານາຠິສເມກ຺ຂ ນາຣໂທ, ອິຈ຺ຈພ຺ຣວີ ສໍກລຫໍ ອຸທີຣຍິ;
ນ ມຍ຺ຫມຕ຺ຖຕ຺ຖິ ອິເມຫິ ໂກຈິ ນໍ, ຍາເຍວ ໂວ ເສຍ຺ຍສິ ສາ ປິຬນ຺ຘຖ’’ [ປິຬຍ຺ຫຖ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ຕ຺ວໍ ໂນຕ຺ຕເມວາຠິສເມກ຺ຂ ນາຣທ, ຍສ຺ສິຈ຺ຉສິ ¶ ຕສ຺ສາ ອນຸປ຺ປເວຈ຺ຉສຸ;
ຍສ຺ສາ ຫິ ໂນ ນາຣທ ຕ຺ວໍ ປທສ຺ສສິ, ສາເຍວ ໂນ ເຫຫິຕິ ເສຏ຺ຐສມ຺ມຕາ’’.
‘‘ອກລ຺ລເມຕໍ ວຈນໍ ສຸຄຕ຺ເຕ, ໂກ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ສໍກລຫໍ ອຸທີຣເຍ;
ຄນ຺ຕ຺ວານ ຠູຕາຘິປເມວ ປຸຈ຺ຉຖ, ສເຈ ນ ຊານາຖ ອິຘຸຕ຺ຕມາຘມໍ’’.
‘‘ຕາ ນາຣເທນ ປຣມປ຺ປໂກປິຕາ, ອຸທີຣິຕາ ວຓ຺ຓມເທນ ມຕ຺ຕາ;
ສກາເສ [ສກາສໍ (ກ.)] ຄນ຺ຕ຺ວານ ສຫສ຺ສຈກ຺ຂຸໂນ, ປຸຈ຺ຉິໍສຸ ຠູຕາຘິປໍ ກາ ນຸ ເສຍ຺ຍສິ’’.
‘‘ຕາ ທິສ຺ວາ ອາຍຕ຺ຕມນາ ປຸຣິນ຺ທໂທ, ອິຈ຺ຈພ຺ຣວີ ເທວວໂຣ ກຕຎ຺ຊລີ;
ສພ຺ພາວ ໂວ ໂຫຖ ສຸຄຕ຺ເຕ ສາທິສີ, ໂກ ເນວ ຠທ຺ເທ ກລຫໍ ອຸທີຣຍິ’’.
‘‘ໂຍ ¶ ສພ຺ພໂລກຈ຺ຈຣິໂຕ [ສພ຺ພໂລກໍ ຈຣໂກ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ມຫາມຸນິ, ຘມ຺ເມ ຐິໂຕ ນາຣໂທ [ນາຣທ (ສ຺ຍາ.)] ສຈ຺ຈນິກ຺ກໂມ;
ໂສ ໂນພ຺ຣວິ [ພ຺ຣວີ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຄິຣິວເຣ ຄນ຺ຘມາທເນ, ຄນ຺ຕ຺ວານ ຠູຕາຘິປເມວ ປຸຈ຺ຉຖ;
ສເຈ ນ ຊານາຖ ອິຘຸຕ຺ຕມາຘມໍ’’.
‘‘ອສຸ ¶ [ອສູ (ສ຺ຍາ.)] ພ຺ຣຫາຣຎ຺ຎຈໂຣ ມຫາມຸນິ, ນາທຕ຺ວາ ຠຕ຺ຕໍ ວຣຄຕ຺ເຕ ຠຸຎ຺ຊຕິ;
ວິເຈຍ຺ຍ ທານານິ ທທາຕິ ໂກສິໂຍ, ຍສ຺ສາ ຫິ ໂສ ທສ຺ສຕິ ສາວ ເສຍ຺ຍສິ’’.
‘‘ອສູ ¶ ຫິ ໂຍ ສມ຺ມຕິ ທກ຺ຂິຓໍ ທິສໍ, ຄງ຺ຄາຍ ຕີເຣ ຫິມວນ຺ຕປສ຺ສນິ [ຫິມວນ຺ຕປສ຺ມນິ (ສີ. ປີ. ກ.)];
ສ ໂກສິໂຍ ທຸລ຺ລຠປານໂຠຊໂນ, ຕສ຺ສ ສຸຘໍ ປາປຍ ເທວສາຣຖິ’’.
‘‘ສ [ໂສ (ສ຺ຍາ.)] ມາຕລີ ເທວວເຣນ ເປສິໂຕ, ສຫສ຺ສຍຸຕ຺ຕໍ ອຠິຣຸຍ຺ຫ ສນ຺ທນໍ;
ສຸຂິປ຺ປເມວ [ສ ຂິປ຺ປເມວ (ສີ. ປີ.)] ອຸປຄມ຺ມ ອສ຺ສມໍ, ອທິສ຺ສມາໂນ ມຸນິໂນ ສຸຘໍ ອທາ’’.
‘‘ອຸທຄ຺ຄິຫຸຕ຺ຕໍ ອຸປຕິຏ຺ຐໂຕ ຫິ ເມ, ປຠງ຺ກຣໍ ໂລກຕໂມນຸທຸຕ຺ຕມໍ;
ສພ຺ພານິ ຠູຕານິ ອຘິຈ຺ຈ [ອຕິຈ຺ຈ (ສີ. ປີ.)] ວາສໂວ, ໂກ ເນວ ເມ ປາຓິສຸ ກິໍ ສຸໂຘທຫິ.
‘‘ສງ຺ຂູປມໍ ເສຕມຕຸລ຺ຍທສ຺ສນໍ, ສຸຈິໍ ສຸຄນ຺ຘໍ ປິຍຣູປມພ຺ຠຸຕໍ;
ອທິຏ຺ຐປຸພ຺ພໍ ມມ ຊາຕຸ ຈກ຺ຂຸຠິ [ຊາຕຈກ຺ຂຸຫິ (ສີ. ປີ.)], ກາ ເທວຕາ ປາຓິສຸ ກິໍ ສຸໂຘທຫິ’’.
‘‘ອຫໍ ¶ ¶ ມຫິນ຺ເທນ ມເຫສິ ເປສິໂຕ, ສຸຘາຠິຫາສິໍ ຕຸຣິໂຕ ມຫາມຸນິ;
ຊານາສິ ມໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ, ຠຸຎ຺ຊສ຺ສຸ ຠຕ຺ຕຸຕ຺ຕມ ມາຠິວາຣຍິ [ມາ ວິຈາຣຍິ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ຠຸຕ຺ຕາ ຈ ສາ ທ຺ວາທສ ຫນ຺ຕິ ປາປເກ, ຂຸທໍ ປິປາສໍ ອຣຕິໍ ທຣກ຺ລມໍ [ທຣຖໍ ກິລໍ (ສ຺ຍາ.), ທຣຖກ຺ຂມໍ (ກ.)];
ໂກຘູປນາຫຎ຺ຈ ວິວາທເປສຸຓໍ, ສີຕຸຓ຺ຫຕນ຺ທິຎ຺ຈ ຣສຸຕ຺ຕມໍ ອິທໍ’’.
‘‘ນ ກປ຺ປຕີ ມາຕລິ ມຍ຺ຫ ຠຸຎ຺ຊິຕຸໍ, ປຸພ຺ເພ ອທຕ຺ວາ ອິຕິ ເມ ວຕຸຕ຺ຕມໍ;
ນ ຈາປິ ເອກາສ຺ນມຣີຍປູຊິຕໍ [ເອກາສນໍ ອຣິຍປູຊິຕໍ (ສີ. ປີ.)], ອສໍວິຠາຄີ ຈ ສຸຂໍ ນ ວິນ຺ທຕິ’’.
‘‘ຖີຆາຕກາ ເຍ ຈິເມ ປາຣທາຣິກາ, ມິຕ຺ຕທ຺ທຸໂນ ເຍ ຈ ສປນ຺ຕິ ສຸພ຺ພເຕ;
ສພ຺ເພ ຈ ເຕ ມຈ຺ຉຣິປຎ຺ຈມາຘມາ, ຕສ຺ມາ ອທຕ຺ວາ ອຸທກມ຺ປິ ນາສ຺ນິເຍ [ນາສ຺ມິເຍ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ໂສ ຫິຕ຺ຖິຍາ ວາ ປຸຣິສສ຺ສ ວາ ປນ, ທສ຺ສາມິ ທານໍ ວິທຸສມ຺ປວຓ຺ຓິຕໍ;
ສທ຺ຘາ ວທຎ຺ຎູ ອິຘ ວີຕມຈ຺ຉຣາ, ຠວນ຺ຕິ ¶ ເຫເຕ ສຸຈິສຈ຺ຈສມ຺ມຕາ’’ [ສມ຺ມສມ຺ມຕາ (ສີ.)].
‘‘ອໂຕ ມຕາ [ມຸຕາ (ສີ. ປີ.)] ເທວວເຣນ ເປສິຕາ, ກຎ຺ຎາ ຈຕສ຺ໂສ ກນກຕ຺ຕຈູປມາ;
ອາສາ ຈ ສທ຺ຘາ ຈ ສິຣີ ຕໂຕ ຫິຣີ [ສິຣີ ຫິຣີ ຕໂຕ (ປີ.)], ຕໍ ອສ຺ສມໍ ອາຄມຸ [ອາຄມຸໍ (ສີ. ປີ. ກ.)] ຍຕ຺ຖ ໂກສິໂຍ.
‘‘ຕາ ¶ ທິສ຺ວາ ສພ຺ໂພ ປຣມປ຺ປໂມທິໂຕ [ສພ຺ພາ ປຣມປ຺ປໂມທິຕາ (ສ຺ຍາ.)], ສຸເຠນ ວຓ຺ເຓນ ສິຂາຣິວຄ຺ຄິໂນ;
ກຎ຺ຎາ ຈຕສ຺ໂສ ຈຕຸໂຣ ຈຕຸທ຺ທິສາ, ອິຈ຺ຈພ຺ຣວີ ມາຕລິໂນ ຈ ສມ຺ມຸຂາ.
‘‘ປຸຣິມໍ ທິສໍ ກາ ຕ຺ວໍ ປຠາສິ ເທວເຕ, ອລງ຺ກຕາ ຕາຣວຣາວ ໂອສຘີ;
ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ກຎ຺ຈນເວລ຺ລິວິຄ຺ຄເຫ, ອາຈິກ຺ຂ ເມ ຕ຺ວໍ ກຕມາສິ ເທວຕາ.
‘‘ສິຣາຫ ເທວີມນຸເຊຠິ [ມນຸເຊສຸ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ປູຊິຕາ, ອປາປສຕ຺ຕູປນິເສວິນີ ສທາ;
ສຸຘາວິວາເທນ ຕວນ຺ຕິມາຄຕາ, ຕໍ ¶ ມໍ ສຸຘາຍ ວຣປຎ຺ຎ ຠາຊຍ.
‘‘ຍສ຺ສາຫມິຈ຺ຉາມິ ສຸຘໍ [ສຸຂໍ (ປີ.)] ມຫາມຸນິ, ໂສ [ສ (ສີ. ປີ.)] ສພ຺ພກາເມຫິ ນໂຣ ປໂມທຕິ;
ສິຣີຕິ ມໍ ຊານຫິ ຊູຫຕຸຕ຺ຕມ, ຕໍ ມໍ ສຸຘາຍ ວຣປຎ຺ຎ ຠາຊຍ’’.
‘‘ສິປ຺ເປນ ວິຊ຺ຊາຈຣເຓນ ພຸທ຺ຘິຍາ, ນຣາ ອຸເປຕາ ປຄຸຓາ ສກມ຺ມຸນາ [ສກມ຺ມນາ (ສີ. ປີ.)];
ຕຍາ ວິຫີນາ ນ ລຠນ຺ຕິ ກິຎ຺ຈນໍ [ກິຎ຺ຈິນໍ (ກ.)], ຕຍິທໍ ນ ສາຘຸ ຍທິທໍ ຕຍາ ກຕໍ.
‘‘ປສ຺ສາມິ ¶ ໂປສໍ ອລສໍ ມຫຄ຺ຆສໍ, ສຸທຸກ຺ກຸລີນມ຺ປິ ອຣູປິມໍ ນຣໍ;
ຕຍານຸຄຸຕ຺ໂຕ ສິຣິ ຊາຕິມາມປິ [ຊາຕິມໍ ອປິ (ສີ.)], ເປເສຕິ ທາສໍ ວິຍ ໂຠຄວາ ສຸຂີ.
‘‘ຕໍ ຕໍ ອສຈ຺ຈໍ ອວິຠຊ຺ຊເສວິນິໍ, ຊານາມິ ມູຬ຺ຫໍ ວິທຸຣານຸປາຕິນິໍ;
ນ ຕາທິສີ ອຣຫຕິ ອາສນູທກໍ, ກຸໂຕ ສຸຘາ ຄຈ຺ຉ ນ ມຍ຺ຫ ຣຸຈ຺ຈສິ’’.
‘‘ກາ ¶ ສຸກ຺ກທາຐາ ປຏິມຸກ຺ກກຸຓ຺ຑລາ, ຈິຕ຺ຕງ຺ຄທາ ກມ຺ພຸວິມຏ຺ຐຘາຣິນີ;
ໂອສິຕ຺ຕວຓ຺ຓໍ ປຣິທຍ຺ຫ ໂສຠສິ, ກຸສຄ຺ຄິຣຕ຺ຕໍ ອປິຬຍ຺ຫ ມຎ຺ຊຣິໍ.
‘‘ມິຄີວ ຠນ຺ຕາ ສຣຈາປຘາຣິນາ, ວິຣາຘິຕາ ມນ຺ທມິວ ອຸທິກ຺ຂສິ;
ໂກ ເຕ ທຸຕີໂຍ ອິຘ ມນ຺ທໂລຈເນ, ນ ¶ ຠາຍສິ ເອກິກາ ການເນ ວເນ’’.
‘‘ນ ເມ ທຸຕີໂຍ ອິຘ ມຕ຺ຖິ ໂກສິຍ, ມສກ຺ກສາຣປ຺ປຠວມ຺ຫິ ເທວຕາ;
ອາສາ ສຸຘາສາຍ ຕວນ຺ຕິມາຄຕາ, ຕໍ ມໍ ສຸຘາຍ ວຣປຎ຺ຎ ຠາຊຍ’’.
‘‘ອາສາຍ ຍນ຺ຕິ ວາຓິຊາ ຘເນສິໂນ, ນາວໍ ສມາຣຸຍ຺ຫ ປເຣນ຺ຕິ ອຓ຺ຓເວ;
ເຕ ຕຕ຺ຖ ສີທນ຺ຕິ ອໂຖປິ ເອກທາ, ຊີນາຘນາ ເອນ຺ຕິ ວິນຏ຺ຐປາຠຕາ.
‘‘ອາສາຍ ເຂຕ຺ຕານິ ກສນ຺ຕິ ກສ຺ສກາ, ວປນ຺ຕິ ພີຊານິ ກໂຣນ຺ຕຸປາຍໂສ;
ອີຕີນິປາເຕນ ອວຸຏ຺ຐິຕາຍ [ອວຸຏ຺ຐິກາຍ (ສີ. ປີ.)] ວາ, ນ ກິຎ຺ຈິ ວິນ຺ທນ຺ຕິ ຕໂຕ ຜລາຄມໍ.
‘‘ອຖຕ຺ຕກາຣານິ ກໂຣນ຺ຕິ ຠຕ຺ຕຸສຸ, ອາສໍ ປຸຣກ຺ຂຕ຺ວາ ນຣາ ສຸເຂສິໂນ;
ເຕ ຠຕ຺ຕຸຣຕ຺ຖາ ອຕິຄາຬ຺ຫິຕາ ປຸນ, ທິສາ ປນສ຺ສນ຺ຕິ ອລທ຺ຘ ກິຎ຺ຈນໍ.
‘‘ຫິຕ຺ວານ [ຊຫິຕ຺ວ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຘຎ຺ຎຎ຺ຈ ຘນຎ຺ຈ ຎາຕເກ, ອາສາຍ ສຄ຺ຄາຘິມນາ ສຸເຂສິໂນ;
ຕປນ຺ຕິ ¶ ລູຂມ຺ປິ ຕປໍ ຈິຣນ຺ຕຣໍ, ກຸມຄ຺ຄມາຣຸຍ຺ຫ [ກຸມ຺ມຄ຺ຄມາຣຸຍ຺ຫ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ປເຣນ຺ຕິ ທຸຄ຺ຄຕິໍ.
‘‘ອາສາ ¶ ວິສໍວາທິກສມ຺ມຕາ ອິເມ, ອາເສ ສຸຘາສໍ [ສຸຘາຍ (ສ຺ຍາ ປີ. ກ.)] ວິນຍສ຺ສຸ ອຕ຺ຕນິ;
ນ ຕາທິສີ ອຣຫຕິ ອາສນູທກໍ, ກຸໂຕ ສຸຘາ ຄຈ຺ຉ ນ ມຍ຺ຫ ຣຸຈ຺ຈສິ’’.
‘‘ທທ຺ທລ຺ລມານາ ຍສສາ ຍສສ຺ສິນີ, ຊິຆຎ຺ຎນາມວ຺ຫຍນໍ ທິສໍ ປຕິ;
ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ກຎ຺ຈນເວລ຺ລິວິຄ຺ຄເຫ, ອາຈິກ຺ຂ ເມ ຕ຺ວໍ ກຕມາສິ ເທວຕາ’’.
‘‘ສທ຺ຘາຫ ເທວີມນຸເຊຫິ [ເທວີມນຸເຊສຸ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ປູຊິຕາ, ອປາປສຕ຺ຕູປນິເສວິນີ ສທາ;
ສຸຘາວິວາເທນ ຕວນ຺ຕິມາຄຕາ, ຕໍ ມໍ ສຸຘາຍ ວຣປຎ຺ຎ ຠາຊຍ’’.
‘‘ທານໍ ທມໍ ຈາຄມໂຖປິ ສໍຍມໍ, ອາທາຍ ສທ຺ຘາຍ ກໂຣນ຺ຕິ ເຫກທາ;
ເຖຍ຺ຍໍ ມຸສາ ກູຏມໂຖປິ ເປສຸຓໍ, ກໂຣນ຺ຕິ ເຫເກ ປຸນ ວິຈ຺ຈຸຕາ ຕຍາ.
‘‘ຠຣິຍາສຸ ໂປໂສ ສທິສີສຸ ເປກ຺ຂວາ [ເປຂວາ (ປີ.)], ສີລູປປນ຺ນາສຸ ປຕິພ຺ພຕາສຸປິ;
ວິເນຕ຺ວານ ¶ [ວິເນຕ຺ວາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຉນ຺ທໍ ກຸລິຕ຺ຖິຍາສຸປິ [ກຸລຘີຕິຍາສຸປິ (ສີ. ປີ.)], ກໂຣຕິ ສທ຺ຘໍ ປຸນ [ປນ (ສີ. ປີ.)] ກຸມ຺ຠທາສິຍາ.
‘‘ຕ຺ວເມວ ສທ຺ເຘ ປຣທາຣເສວິນີ, ປາປໍ ກໂຣສິ ກຸສລມ຺ປິ ຣິຎ຺ຈສິ;
ນ ຕາທິສີ ອຣຫຕິ ອາສນູທກໍ, ກຸໂຕ ສຸຘາ ຄຈ຺ຉ ນ ມຍ຺ຫ ຣຸຈ຺ຈສິ’’.
‘‘ຊິຆຎ຺ຎຣຕ຺ຕິໍ ¶ ອຣຸຓສ຺ມິມູຫເຕ, ຍາ ທິສ຺ສຕິ ອຸຕ຺ຕມຣູປວຓ຺ຓິນີ;
ຕຖູປມາ ມໍ ປຏິຠາສິ ເທວເຕ, ອາຈິກ຺ຂ ເມ ຕ຺ວໍ ກຕມາສິ ອຈ຺ຉຣາ.
‘‘ກາລາ ¶ ນິທາເຆຣິວ ອຄ຺ຄິຊາຣິວ [ອຄ຺ຄຊາຕິວ (ສີ.), ອຄ຺ຄິຊາຕິວ (ປີ.)], ອນິເລຣິຕາ ໂລຫິຕປຕ຺ຕມາລິນີ;
ກາ ຕິຏ຺ຐສິ ມນ຺ທມິຄາວໂລກຍໍ [ມນ຺ທມິວາວໂລກຍໍ (ສີ. ປີ.)], ຠາເສສມານາວ ຄິຣໍ ນ ມຸຎ຺ຈສິ’’.
‘‘ຫິຣາຫ ເທວີມນຸເຊຫິ ປູຊິຕາ, ອປາປສຕ຺ຕູປນິເສວິນີ ສທາ;
ສຸຘາວິວາເທນ ຕວນ຺ຕິມາຄຕາ, ສາຫໍ ນ ສກ຺ໂກມິ ສຸຘມ຺ປິ ຍາຈິຕຸໍ;
ໂກປີນຣູປາ ວິຍ ຍາຈນິຕ຺ຖິຍາ’’.
‘‘ຘມ຺ເມນ ຎາເຍນ ສຸຄຕ຺ເຕ ລຈ຺ຉສິ, ເອໂສ ¶ ຫິ ຘມ຺ໂມ ນ ຫິ ຍາຈນາ ສຸຘາ;
ຕໍ ຕໍ ອຍາຈນ຺ຕິມຫໍ ນິມນ຺ຕເຍ, ສຸຘາຍ ຍຎ຺ຈິຈ຺ຉສິ ຕມ຺ປິ ທມ຺ມິ ເຕ.
‘‘ສາ ຕ຺ວໍ ມຍາ ອຊ຺ຊ ສກມ຺ຫິ ອສ຺ສເມ, ນິມນ຺ຕິຕາ ກຎ຺ຈນເວລ຺ລິວິຄ຺ຄເຫ;
ຕຸວຎ຺ຫິ ເມ ສພ຺ພຣເສຫິ ປູຊິຍາ, ຕໍ ປູຊຍິຕ຺ວານ ສຸຘມ຺ປິ ອສ຺ນິເຍ’’.
‘‘ສາ ໂກສິເຍນານຸມຕາ ຊຸຕີມຕາ, ອທ຺ຘາ ຫິຣິ ຣມ຺ມໍ ປາວິສິ ຍສ຺ສມໍ;
ອຸທກວນ຺ຕໍ [ອຸທຎ຺ຎວນ຺ຕໍ (ສີ. ປີ.)] ຜລມຣິຍປູຊິຕໍ, ອປາປສຕ຺ຕູປນິເສວິຕໍ ສທາ.
‘‘ຣຸກ຺ຂຄ຺ຄຫານາ ພຫຸເກຕ຺ຖ ປຸປ຺ຜິຕາ, ອມ຺ພາ ປິຍາລາ ປນສາ ຈ ກິໍສຸກາ;
ໂສຠຎ຺ຊນາ ໂລທ຺ທມໂຖປິ ປທ຺ມກາ, ເກກາ ຈ ຠງ຺ຄາ ຕິລກາ ສຸປຸປ຺ຜິຕາ.
‘‘ສາລາ ¶ ກເຣຣີ ພຫຸເກຕ຺ຖ ຊມ຺ພຸໂຍ, ອສ຺ສຕ຺ຖນິຄ຺ໂຣຘມຘຸກເວຕສາ [ເວທິສາ (ກ.)];
ອຸທ຺ທາລກາ ປາຏລິ ສິນ຺ທຸວາຣກາ [ສິນ຺ທຸວາຣິຕາ (ພຫູສຸ)], ມນຸຎ຺ຎຄນ຺ຘາ ມຸຈລິນ຺ທເກຕກາ.
‘‘ຫເຣຓຸກາ ເວຬຸກາ ເກຓຸ [ເວຓຸ (ສີ. ປີ.)] ຕິນ຺ທຸກາ, ສາມາກນີວາຣມໂຖປິ ¶ ຈີນກາ;
ໂມຈາ ກທລີ ພຫຸເກຕ຺ຖ ສາລິໂຍ, ປວີຫໂຍ ອາຠູຊິໂນ ຈ [ອາຠຸຊິໂນປິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຕຓ຺ຑຸລາ.
‘‘ຕສ຺ເສວຸຕ຺ຕຣປສ຺ເສນ [ຕສ຺ສ ຈ ອຸຕ຺ຕເຣ ປສ຺ເສ (ສີ. ປີ.), ຕສ຺ສ ຈ ອຸຕ຺ຕຣປສ຺ເສນ (ສ຺ຍາ.)], ຊາຕາ ໂປກ຺ຂຣຓີ ສິວາ;
ອກກ຺ກສາ ອປພ຺ຠາຣາ, ສາຘຸ ອປ຺ປຏິຄນ຺ຘິກາ.
‘‘ຕຕ຺ຖ ມຈ຺ຉາ ສນ຺ນິຣຕາ, ເຂມິໂນ ພຫຸໂຠຊນາ;
ສິງ຺ຄູ ສວງ຺ກາ ສໍກຸລາ [ສກຸລາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ສຕວງ຺ກາ ຈ ໂຣຫິຕາ;
ອາຬິຄຄ຺ຄຣກາກິຓ຺ຓາ, ປາຐີນາ ກາກມຈ຺ຉກາ.
‘‘ຕຕ຺ຖ ປກ຺ຂີ ສນ຺ນິຣຕາ, ເຂມິໂນ ພຫຸໂຠຊນາ;
ຫໍສາ ໂກຎ຺ຈາ ມຍູຣາ ຈ, ຈກ຺ກວາກາ ຈ ກຸກ຺ກຸຫາ;
ກຸຓາລກາ ພຫູ ຈິຕ຺ຣາ, ສິຂຓ຺ຑີ ຊີວຊີວກາ.
‘‘ຕຕ຺ຖ ປານາຍ ມາຍນ຺ຕິ, ນານາ ມິຄຄຓາ ພຫູ;
ສີຫາ ພ຺ຍຄ຺ຆາ ວຣາຫາ ຈ, ອຈ຺ຉໂກກຕຣຈ຺ຉໂຍ.
‘‘ປລາສາທາ ¶ ຄວຊາ ຈ, ມຫິໍສາ [ມຫິສາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ໂຣຫິຕາ ຣຸຣູ;
ເອເຓຍ຺ຍາ ຈ ວຣາຫາ ຈ, ຄຓິໂນ ນີກສູກຣາ;
ກທລິມິຄາ ພຫຸເກຕ຺ຖ, ພິຬາຣາ ສສກຓ຺ຓິກາ [ສສກຓ຺ຓກາ (ສີ.)].
‘‘ຉມາຄິຣີ ປຸປ຺ຜວິຈິຕ຺ຣສນ຺ຖຕາ, ທິຊາຠິຆຸຏ຺ຐາ ທິຊສງ຺ຆເສວິຕາ’’.
‘‘ສາ ¶ ສຸຕ຺ຕຈາ ນີລທຸມາຠິລມ຺ພິຕາ, ວິຊ຺ຊຸ ມຫາເມຆຣິວານຸປຊ຺ຊຖ;
ຕສ຺ສາ ¶ ສຸສມ຺ພນ຺ຘສິຣໍ ກຸສາມຍໍ, ສຸຈິໍ ສຸຄນ຺ຘໍ ອຊິນູປເສວິຕໍ;
ອຕ຺ຣິຈ຺ຈ [ອຕ຺ຣິຈ຺ຉ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ໂກຈ຺ຉໍ ຫິຣິເມຕທພ຺ຣວິ, ‘ນິສີທ ກລ຺ຍາຓິ ສຸຂຍິທມາສນໍ’.
‘‘ຕສ຺ສາ ຕທາ ໂກຈ຺ຉຄຕາຍ ໂກສິໂຍ, ຍທິຈ຺ຉມານາຍ ຊຏາຊິນນ຺ຘໂຣ [ຊຏາຊຸຕິນ຺ຘໂຣ (ສ຺ຍາ. ກ.)];
ນເວຫິ ປຕ຺ເຕຫິ ສຍໍ ສຫູທກໍ, ສຸຘາຠິຫາສີ ຕຸຣິໂຕ ມຫາມຸນິ.
‘‘ສາ ຕໍ ປຏິຄ຺ຄຍ຺ຫ ອຸໂຠຫິ ປາຓິຠິ, ອິຈ຺ຈພ຺ຣວິ ອຕ຺ຕມນາ ຊຏາຘຣໍ;
‘ຫນ຺ທາຫໍ ເອຕຣຫິ ປູຊິຕາ ຕຍາ, ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍໍ ພ຺ຣຫ຺ເມ ຕິທິວໍ ຊິຕາວິນີ’.
‘‘ສາ ໂກສິເຍນານຸມຕາ ຊຸຕີມຕາ, ອຸທີຣິຕາ [ອຸທິຣຍິ (ກ.)] ວຓ຺ຓມເທນ ມຕ຺ຕາ;
ສກາເສ ຄນ຺ຕ຺ວານ ສຫສ຺ສຈກ຺ຂຸໂນ, ອຍໍ ສຸຘາ ວາສວ ເທຫິ ເມ ຊຍໍ.
‘‘ຕເມນ [ຕເມນໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ສກ຺ໂກປິ ຕທາ ອປູຊຍິ, ສຫິນ຺ທເທວາ [ສຫິນ຺ທາ ຈ ເທວາ (ສີ. ປີ.)] ສຸຣກຎ຺ຎມຸຕ຺ຕມໍ;
ສາ ປຎ຺ຊລີ ເທວມນຸສ຺ສປູຊິຕາ, ນວມ຺ຫິ ໂກຈ຺ຉມ຺ຫິ ຍທາ ອຸປາວິສິ’’.
‘‘ຕເມວ ¶ ສໍສີ [ຕເມວ ອສໍສີ (ສ຺ຍາ.)] ປຸນເທວ ມາຕລິໍ, ສຫສ຺ສເນຕ຺ໂຕ ຕິທສານມິນ຺ໂທ;
ຄນ຺ຕ຺ວານ ວາກ຺ຍໍ ມມ ພ຺ຣູຫິ ໂກສິຍໍ, ອາສາຍ ສທ຺ຘາ [ສທ຺ຘ (ປີ.)] ສິຣິຍາ ຈ ໂກສິຍ;
ຫິຣີ ສຸຘໍ ເກນ ມລຕ຺ຖ ເຫຕຸນາ.
‘‘ຕໍ ¶ ສຸ ວຕ຺ຖໍ ອຸທຕາຣຍີ ຣຖໍ, ທທ຺ທລ຺ລມານໍ ອຸປກາຣິຍສາທິສໍ [ອຸປກິຣິຍສາທິສໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)].
ຊມ຺ໂພນທີສໍ ຕປເນຍ຺ຍສນ຺ນິຠໍ [ສນ຺ຕິກໍ (ສີ.ປີ.)], ອລງ຺ກຕໍ ກຎ຺ຈນຈິຕ຺ຕສນ຺ນິຠໍ.
‘‘ສຸວຓ຺ຓຈນ຺ເທຕ຺ຖ ພຫູ ນິປາຕິຕາ, ຫຕ຺ຖີ ຄວສ຺ສາ ກິກິພ຺ຍຄ຺ຆທີປິໂຍ [ກິມ຺ປຸຣິສພ຺ຍຄ຺ຆທີປິໂຍ (ກ.)];
ເອເຓຍ຺ຍກາ ລງ຺ຆມເຍຕ຺ຖ ປກ຺ຂິໂນ [ປກ຺ຂິໂຍ (ສີ. ປີ.)], ມິເຄຕ຺ຖ ເວຬຸຣິຍມຍາ ຍຸຘາ ຍຸຕາ.
‘‘ຕຕ຺ຖສ຺ສຣາຊຫຣໂຍ ອໂຍຊຍຸໍ, ທສສຕານິ ສຸສຸນາຄສາທິເສ;
ອລງ຺ກເຕ ກຎ຺ຈນຊາລຸຣຈ຺ຉເທ, ອາເວຬິເນ ສທ຺ທຄເມ ອສງ຺ຄິເຕ.
‘‘ຕໍ ຍານເສຏ຺ຐໍ ອຠິຣຸຍ຺ຫ ມາຕລິ, ທິສາ ອິມາໂຍ [ທສ ທິສາ ອິມາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ອຠິນາທຍິຕ຺ຖ;
ນຠຎ຺ຈ ເສລຎ຺ຈ ວນປ຺ປຕິນິຎ຺ຈ [ວນສ຺ປຕີນິ ຈ (ສີ. ປີ.), ວນປ຺ປຕິຎ຺ຈ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ສສາຄຣໍ ¶ ປພ຺ຍຘຍິຕ຺ຖ [ປພ຺ຍາຖຍິຕ຺ຖ (ສີ. ປີ.)] ເມທິນິໍ.
‘‘ສ ຂິປ຺ປເມວ ອຸປຄມ຺ມ ອສ຺ສມໍ, ປາວາຣເມກໍສກໂຕ ກຕຎ຺ຊລີ;
ພຫຸສ຺ສຸຕໍ ວຸທ຺ຘໍ ວິນີຕວນ຺ຕໍ, ອິຈ຺ຈພ຺ຣວີ ມາຕລິ ເທວພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ.
‘‘ອິນ຺ທສ຺ສ ວາກ຺ຍໍ ນິສາເມຫິ ໂກສິຍ, ທູໂຕ ອຫໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ຕໍ ປຸຣິນ຺ທໂທ;
ອາສາຍ ສທ຺ຘາ ສິຣິຍາ ຈ ໂກສິຍ, ຫິຣີ ສຸຘໍ ເກນ ມລຕ຺ຖ ເຫຕຸນາ’’.
‘‘ອນ຺ຘາ ¶ ¶ ສິຣີ ມໍ ປຏິຠາຕິ ມາຕລິ, ສທ຺ຘາ ອນິຈ຺ຈາ ປນ ເທວສາຣຖິ;
ອາສາ ວິສໍວາທິກສມ຺ມຕາ ຫິ ເມ, ຫິຣີ ຈ ອຣິຍມ຺ຫິ ຄຸເຓ ປຕິຏ຺ຐິຕາ’’.
‘‘ກຸມາຣິໂຍ ຍາຈິມາ ໂຄຕ຺ຕຣກ຺ຂິຕາ, ຊິຓ຺ຓາ ຈ ຍາ ຍາ ຈ ສຠຕ຺ຕຸອິຕ຺ຖິໂຍ;
ຕາ ຉນ຺ທຣາຄໍ ປຸຣິເສສຸ ອຸຄ຺ຄຕໍ, ຫິຣິຍາ ນິວາເຣນ຺ຕິ ສຈິຕ຺ຕມຕ຺ຕໂນ.
‘‘ສງ຺ຄາມສີເສ ສຣສຕ຺ຕິສໍຍຸເຕ, ປຣາຊິຕານໍ ປຕຕໍ ປລາຍິນໍ;
ຫິຣິຍາ ນິວຕ຺ຕນ຺ຕິ ຊຫິຕ຺ວ [ຊຫິຕ຺ວານ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຊີວິຕໍ, ເຕ ¶ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉນ຺ຕິ ປຸນາ ຫິຣີມນາ.
‘‘ເວລາ ຍຖາ ສາຄຣເວຄວາຣິນີ, ຫິຣາຍ ຫິ ປາປຊນໍ ນິວາຣິນີ;
ຕໍ ສພ຺ພໂລເກ ຫິຣິມຣິຍປູຊິຕໍ, ອິນ຺ທສ຺ສ ຕໍ ເວທຍ ເທວສາຣຖິ’’.
‘‘ໂກ ເຕ ອິມໍ ໂກສິຍ ທິຏ຺ຐິໂມທຫິ, ພ຺ຣຫ຺ມາ ມຫິນ຺ໂທ ອຖ ວາ ປຊາປຕິ;
ຫິຣາຍ ເທເວສຸ ຫິ ເສຏ຺ຐສມ຺ມຕາ, ຘີຕາ ມຫິນ຺ທສ຺ສ ມເຫສິ ຊາຍຖ’’.
‘‘ຫນ຺ເທຫິ ທານິ ຕິທິວໍ ອປກ຺ກມ [ສມກ຺ກມ (ສີ. ປີ.)], ຣຖໍ ສມາຣຸຍ຺ຫ ມມາຍິຕໍ ອິມໍ [ອິທໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)];
ອິນ຺ໂທ ຈ ຕໍ ອິນ຺ທສໂຄຕ຺ຕ ກງ຺ຂຕິ, ອຊ຺ເຊວ ຕ຺ວໍ ອິນ຺ທສຫພ຺ຍຕໍ ວຊ’’.
‘‘ເອວໍ ວິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ [ສມິຊ຺ຌນ຺ຕິ (ສີ. ປີ.)] ອປາປກມ຺ມິໂນ, ອໂຖ ສຸຈິຓ຺ຓສ຺ສ ຜລໍ ນ ນສ຺ສຕິ;
ເຍ ເກຈິ ມທ຺ທກ຺ຂຸ ສຸຘາຍ ໂຠຊນໍ, ສພ຺ເພວ ເຕ ອິນ຺ທສຫພ຺ຍຕໍ ຄຕາ’’.
‘‘ຫິຣີ ¶ ອຸປ຺ປລວຓ຺ຓາສິ, ໂກສິໂຍ ທານປຕິ ຠິກ຺ຂຸ;
ອນຸຣຸທ຺ໂຘ ປຎ຺ຈສິໂຂ, ອານນ຺ໂທ ອາສິ ມາຕລິ.
‘‘ສູຣິໂຍ ກສ຺ສໂປ ຠິກ຺ຂຸ, ໂມຄ຺ຄລ຺ລາໂນສິ ຈນ຺ທິມາ;
ນາຣໂທ ¶ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕສິ, ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ອາສິ ວາສໂວ’’ຕິ.
ສຸຘາໂຠຊນຊາຕກໍ ຕຕິຍໍ.
໕໓໖. ກຸຓາລຊາຕກໍ (໔)
ເອວມກ຺ຂາຍຕິ, ເອວມນຸສູຍຕິ [ສຸຍ຺ຍຕິ (ກ.)]. ສພ຺ໂພສຘຘຣຓິຘເຣ ເນກປຸປ຺ຜມາລ຺ຍວິຕເຕ ຄຊ-ຄວຊ ມຫິໍສ-ຣຸຣຸ-ຈມຣ-ປສທ-ຂຄ຺ຄ-ໂຄກຓ຺ຓ-ສີຫ-ພ຺ຍຄ຺ຆ-ທີປິ-ອຈ຺ຉ-ໂກກ-ຕຣຈ຺ຉ-ອຸທ຺ທາຣ-ກທລິມິຄ- ພິຬາຣ-ສສ-ກຓ຺ຓິການຸຈຣິເຕອາກິຓ຺ຓເນລມຓ຺ຑລມຫາວຣາຫນາຄກຸລກເຣຓຸ [ກເຓຣຸ (ສີ. ປີ.)] -ສງ຺ຆາຘິວຸຏ຺ເຐ [ວຸຕ຺ເຖ (ສີ. ປີ.)] ອິສ຺ສມິຄ- ສາຂມິຄ-ສຣຠມິຄ-ເອຓີມິຄ-ວາຕມິຄ-ປສທມິຄ-ປຸຣິສາລຸ [ປຸຣິສລ຺ລຸ (ສີ. ປີ.)] -ກິມ຺ປຸຣິສ-ຍກ຺ຂ-ຣກ຺ຂສນິເສວິເຕ ອມຊ຺ຊວມຎ຺ຊຣີຘຣ-ປຫຏ຺ຐ [ພ຺ຣຫຏ຺ຐ (ສີ. ປີ.)] -ປຸປ຺ຜຜຸສິຕຄ຺ຄາ [ປຸປ຺ຜິຕຄ຺ຄ (ສີ. ປີ.)] ເນກປາທປຄຓວິຕເຕກຸຣຣ-ຈໂກຣ-ວາຣຓ-ມຍູຣ-ປຣຠຕ- ຊີວຎ຺ຊີວກ-ເຈລາວກາ-ຠິງ຺ກາຣ-ກຣວີກມຕ຺ຕວິຫງ຺ຄຄຓ-ສຕຕ [ວິຫງ຺ຄສຕ (ສີ. ປີ.)] ສມ຺ປຆຸຏ຺ເຐອຎ຺ຊນ-ມໂນສິລາ-ຫຣິຕາລ- ຫິງ຺ຄຸລກເຫມ-ຣຊຕກນກາເນກຘາຕຸສຕວິນທ຺ຘປຏິມຓ຺ຑິຕປ຺ປເທເສ ¶ ເອວຣູເປ ຂລຸ, ໂຠ, ຣມ຺ເມ ວນສຓ຺ເຑ ກຸຓາໂລ ນາມ ສກຸໂຓ ປຏິວສຕິ ອຕິວິຍ ຈິຕ຺ໂຕ ອຕິວິຍ ຈິຕ຺ຕປຕ຺ຕຈ຺ຉທໂນ.
ຕສ຺ເສວ ຂລຸ, ໂຠ, ກຸຓາລສ຺ສ ສກຸຓສ຺ສ ອຑ຺ຒຸຑ຺ຒານິ ອິຕ຺ຖິສຫສ຺ສານິ ປຣິຈາຣິກາ ທິຊກຎ຺ຎາໂຍ. ອຖ ຂລຸ, ໂຠ, ທ຺ເວ ທິຊກຎ຺ຎາໂຍ ກຏ຺ຐໍ ມຸເຂນ ຑໍສິຕ຺ວາ [ຑສິຕ຺ວາ (ສີ. ປີ.) ເອວມຸປຣິປິ] ຕໍ ກຸຓາລໍ ສກຸຓໍ ມຊ຺ເຌ ນິສີທາເປຕ຺ວາ ອຸຑ຺ເຑນ຺ຕິ [ເຑນ຺ຕິ (ສີ. ປີ.) ເອວມຸປຣິປິ] – ‘‘ມາ ນໍ ກຸຓາລໍ ສກຸຓໍ ອທ຺ຘານປຣິຍາຍປເຖ ກິລມໂຖ ອຸພ຺ພາເຫຕ຺ຖາ’’ຕິ [ອຸພ຺ພາເຫຖາຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.)].
ປຎ຺ຈສຕາ [ປຎ຺ຈສຕ (ປີ.)] ທິຊກຎ຺ຎາໂຍ ເຫຏ຺ຐໂຕ ເຫຏ຺ຐໂຕ ອຸຑ຺ເຑນ຺ຕິ – [ເຑນ຺ຕິ (ສີ. ປີ.) ເອວມຸປຣິປິ] ‘‘ສຈາຍໍ ກຸຓາໂລ ¶ ສກຸໂຓ ອາສນາ ປຣິປຕິສ຺ສຕິ, ມຍໍ ຕໍ ປກ຺ເຂຫິ ປຏິຄ຺ຄເຫສ຺ສາມາຕິ.
ປຎ຺ຈສຕາ ທິຊກຎ຺ຎາໂຍ ອຸປຣູປຣິ ອຸຑ຺ເຑນ຺ຕິ – [ເຑນ຺ຕິ (ສີ. ປີ.) ເອວມຸປຣິປິ] ‘‘ມາ ນໍ ກຸຓາລໍ ສກຸຓໍ ອາຕໂປ ປຣິຕາເປສີ’’ຕິ [ປຣິກາປີຕິ (ສີ. ປີ.)].
ປຎ຺ຈສຕາ ¶ ປຎ຺ຈສຕາ [ສີ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ ‘‘ປຎ຺ຈສຕາ’’ຕິ ສກິເທວ ອາຄຕໍ] ທິຊກຎ຺ຎາໂຍ ອຸຠໂຕປສ຺ເສນ ອຸຑ຺ເຑນ຺ຕິ – [ເຑນ຺ຕິ (ສີ. ປີ.) ເອວມຸປຣິປິ] ‘‘ມາ ນໍ ກຸຓາລໍ ສກຸຓໍ ສີຕໍ ວາ ອຸຓ຺ຫໍ ວາ ຕິຓໍ ວາ ຣໂຊ ວາ ວາໂຕ ວາ ອຸສ຺ສາໂວ ວາ ອຸປປ຺ຜຸສີ’’ຕິ.
ປຎ຺ຈສຕາ ທິຊກຎ຺ຎາໂຍ ປຸຣໂຕ ປຸຣໂຕ ອຸຑ຺ເຑນ຺ຕິ – ‘‘ມາ ນໍ ກຸຓາລໍ ສກຸຓໍ ໂຄປາລກາ ວາ ປສຸປາລກາ ວາ ຕິຓຫາຣກາ ວາ ກຏ຺ຐຫາຣກາ ວາ ວນກມ຺ມິກາ ວາ ກຏ຺ເຐນ ວາ ກຐເລນ ວາ [ກຖລາຍ ວາ (ກ.)] ປາຓິນາ ວາ ( ) [(ປາສາເຓນ ວາ) (ສ຺ຍາ.)] ເລຑ຺ຑຸນາ ວາ ທຓ຺ເຑນ ວາ ສຕ຺ເຖນ ວາ ສກ຺ຂຣາຫິ ວາ [ສກ຺ຂຣາຍ ວາ (ສີ.)] ປຫາຣໍ ອທໍສຸ. ມາຍໍ ກຸຓາໂລ ສກຸໂຓ ຄຈ຺ເຉຫິ ວາ ລຕາຫິ ວາ ຣຸກ຺ເຂຫິ ວາ ສາຂາຫິ ວາ [ອິທໍ ປທທ຺ວຍໍ ສີ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ ນຕ຺ຖິ] ຖມ຺ເຠຫິ ວາ ປາສາເຓຫິ ວາ ພລວນ຺ເຕຫິ ວາ ປກ຺ຂີຫິ ສງ຺ຄເມສີ’’ຕິ [ສງ຺ຄາເມສີຕິ (ສີ. ປີ.)].
ປຎ຺ຈສຕາ ທິຊກຎ຺ຎາໂຍ ປຈ຺ຉໂຕ ປຈ຺ຉໂຕ ອຸຑ຺ເຑນ຺ຕິ ສຓ຺ຫາຫິ ສຂິລາຫິ ມຎ຺ຊູຫິ ມຘຸຣາຫິ ວາຈາຫິ ສມຸທາຈຣນ຺ຕິໂຍ – ‘‘ມາຍໍ ກຸຓາໂລ ສກຸໂຓ ອາສເນ ປຣິຍຸກ຺ກຓ຺ຐີ’’ຕິ.
ປຎ຺ຈສຕາ ທິຊກຎ຺ຎາໂຍ ທິໂສທິສໍ ອຸຑ຺ເຑນ຺ຕິ ອເນກຣຸກ຺ຂວິວິຘວິກຕິຜລມາຫຣນ຺ຕິໂຍ – ‘‘ມາຍໍ ກຸຓາໂລ ສກຸໂຓ ຂຸທາຍ ປຣິກິລມິຕ຺ຖາ’’ຕິ.
ອຖ ຂລຸ, ໂຠ, ຕາ [ນຕ຺ຖິ ສີ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ] ທິຊກຎ຺ຎາໂຍ ຕໍ ກຸຓາລໍ ສກຸຓໍ ອາຣາເມເນວ ອາຣາມໍ ອຸຍ຺ຍາເນເນວ ອຸຍ຺ຍານໍ ¶ ນທີຕິຕ຺ເຖເນວ ນທີຕິຕ຺ຖໍ ປພ຺ພຕສິຂເຣເນວ ປພ຺ພຕສິຂຣໍ ອມ຺ພວເນເນວ ອມ຺ພວນໍ ຊມ຺ພຸວເນເນວ ຊມ຺ພຸວນໍ ລພຸຊວເນເນວ ລພຸຊວນໍ ນາຬິເກຣສຎ຺ຈາຣິເຍເນວ [ສຎ຺ຊາທິເຍເນວ (ປີ.)] ນາຬິເກຣສຎ຺ຈາຣິຍໍ ຂິປ຺ປເມວ ອຠິສມ຺ໂຠນ຺ຕິ ¶ ຣຕິຕ຺ຖາຍ [ຣຕຕ຺ຖາຍ (ສີ. ປີ.)].
ອຖ ຂລຸ, ໂຠ, ກຸຓາໂລ ສກຸໂຓ ຕາຫິ ທິຊກຎ຺ຎາຫິ ທິວສໍ ປຣິພ຺ຍູຬ຺ໂຫ ເອວໍ ອປສາເທຕິ – ‘‘ນສ຺ສຖ ຕຸມ຺ເຫ ວສລິໂຍ, ວິນສ຺ສຖ ຕຸມ຺ເຫ ວສລິໂຍ, ໂຈຣິໂຍ ຘຸຕ຺ຕິໂຍ ອສຕິໂຍ ລຫຸຈິຕ຺ຕາໂຍ ກຕສ຺ສ ອປ຺ປຏິກາຣິກາໂຍ ອນິໂລ ວິຍ ເຍນກາມໍຄມາໂຍ’’ຕິ.
ຕສ຺ເສວ ຂລຸ, ໂຠ, ຫິມວໂຕ ປພ຺ພຕຣາຊສ຺ສ ປຸຣຕ຺ຖິມທິສາຠາເຄ ສຸສຸຂຸມສຸນິປຸຓຄິຣິປ຺ປຠວ [ປ຺ປຠວາ (ສີ. ປີ.)] – ຫຣິຕຸປຍນ຺ຕິໂຍ.
ອຸປ຺ປລ ¶ ປທຸມ ກຸມຸທ ນຬິນ ສຕປຕ຺ຕ ໂສຄນ຺ຘິກ ມນ຺ທາລກ [ມນ຺ທາລວ (ສີ. ປີ.), ມນ຺ທາຣວ (ກ.)] ສມ຺ປຕິວິຣູຬ຺ຫສຸຈິຄນ຺ຘ ມນຸຎ຺ຎມາວກປ຺ປເທເສ [ປາວກປ຺ປເທເສ (ສີ. ປີ.)].
ກຸຣວກ-ມຸຈລິນ຺ທ-ເກຕກ-ເວທິສ-ວຎ຺ຊຸລ [ເວຕສມຎ຺ຊຸລ (ສີ.)] -ປຸນ຺ນາຄພກຸລ-ຕິລກ-ປິຍກ-ຫສນສາລ-ສຬລຈມ຺ປກ ອໂສກ-ນາຄຣຸກ຺ຂ-ຕິຣີຏິ-ຠຸຊປຕ຺ຕ-ໂລທ຺ທ-ຈນ຺ທໂນຆວເນກາຬາຄຣຸ-ປທ຺ມກ-ປິຍງ຺ຄຸ-ເທວທາຣຸກໂຈຈຄຫເນ ກກຸຘກຸຏຊອງ຺ໂກລ-ກຈ຺ຈິກາຣ [ກຈ຺ຉິກາຣ (ກ.)] -ກຓິກາຣ-ກຓ຺ຓິກາຣ-ກນເວຣ-ໂກຣຓ຺ຑກ-ໂກວິຬາຣ-ກິໍສຸກ-ໂຍຘິກ ວນມລ຺ລິກ [ນວມລ຺ລິກ (ສີ. ປີ.)] -ມນງ຺ຄຓ-ມນວຊ຺ຊ-ຠຓ຺ຑິ-ສຸຣຸຈິຣ-ຠຄິນິມາລາມລ຺ຍຘເຣ ຊາຕິສຸມນມຘຸຄນ຺ຘິກ- [ມຘຸກພນ຺ຘຸກ (ກ.)] ຘນຸຕກ຺ກາຣິ [ຘນຸກາຣິ (ສີ.), ຘນຸກາຣິກ (ປີ.)] ຕາລີສ-ຕຄຣມຸສີຣໂກຏ຺ຐ-ກຈ຺ຉວິຕເຕ ອຕິມຸຕ຺ຕກສໍກຸສຸມິຕລຕາວິຕຕປຏິມຓ຺ຑິຕປ຺ປເທເສ ຫໍສ-ປິລວ-ກາທມ຺ພ-ກາຣຓ຺ຑວາຠິນທິເຕ ວິຊ຺ຊາຘຣ-ສິທ຺ຘ [ສິນ຺ຘວ (ສີ. ປີ.)] -ສມຓ-ຕາປສຄຓາຘິວຸຏ຺ເຐ ວຣເທວ-ຍກ຺ຂ-ຣກ຺ຂສ-ທານວ-ຄນ຺ຘພ຺ພ-ກິນ຺ນຣມໂຫຣຄານຸຈິຓ຺ຓປ຺ປເທເສ ເອວຣູເປ ຂລຸ, ໂຠ, ຣມ຺ເມ ວນສຓ຺ເຑ ປຸຓ຺ຓມຸໂຂ ນາມ ຜຸສ຺ສໂກກິໂລ ປຏິວສຕິ ອຕິວິຍ ມຘຸຣຄິໂຣ ວິລາສິຕນຍໂນ ມຕ຺ຕກ຺ໂຂ [ສວິລາສິຕນຍນມຕ຺ຕກ຺ໂຂ (ກ.)].
ຕສ຺ເສວ ຂລຸ, ໂຠ, ປຸຓ຺ຓມຸຂສ຺ສ ຜຸສ຺ສໂກກິລສ຺ສ ອຑ຺ຒຸຑ຺ຒານິ ອິຕ຺ຖິສຕານິ ປຣິຈາຣິກາ ທິຊກຎ຺ຎາໂຍ. ອຖ ຂລຸ, ໂຠ, ທ຺ເວ ທິຊກຎ຺ຎາໂຍ ກຏ຺ຐໍ ມຸເຂນ ຑໍສິຕ຺ວາ ຕໍ ປຸຓ຺ຓມຸຂໍ ຜຸສ຺ສໂກກິລໍ ມຊ຺ເຌ ນິສີທາເປຕ຺ວາ ອຸຑ຺ເຑນ຺ຕິ ¶ – ‘‘ມາ ນໍ ປຸຓ຺ຓມຸຂໍ ຜຸສ຺ສໂກກິລໍ ອທ຺ຘານປຣິຍາຍປເຖ ກິລມໂຖ ອຸພ຺ພາເຫຕ຺ຖາ’’ຕິ.
ປຎ຺ຎາສ ¶ ທິຊກຎ຺ຎາໂຍ ເຫຏ຺ຐໂຕ ເຫຏ຺ຐໂຕ ອຸຑ຺ເຑນ຺ຕິ – ‘‘ສຈາຍໍ ປຸຓ຺ຓມຸໂຂ ຜຸສ຺ສໂກກິໂລ ອາສນາ ປຣິປຕິສ຺ສຕິ, ມຍໍ ຕໍ ປກ຺ເຂຫິ ປຏິຄ຺ຄເຫສ຺ສາມາ’’ຕິ.
ປຎ຺ຎາສ ທິຊກຎ຺ຎາໂຍ ອຸປຣູປຣິ ອຸຑ຺ເຑນ຺ຕິ – ‘‘ມາ ນໍ ປຸຓ຺ຓມຸຂໍ ຜຸສ຺ສໂກກິລໍ ອາຕໂປ ປຣິຕາເປສີ’’ຕິ.
ປຎ຺ຎາສ ປຎ຺ຎາສ ທິຊກຎ຺ຎາໂຍ ອຸຠໂຕປສ຺ເສນ ອຸຑ຺ເຑນ຺ຕິ – ‘‘ມາ ນໍ ປຸຓ຺ຓມຸຂໍ ຜຸສ຺ສໂກກິລໍ ສີຕໍ ວາ ອຸຓ຺ຫໍ ວາ ຕິຓໍ ວາ ຣໂຊ ວາ ວາໂຕ ວາ ອຸສ຺ສາໂວ ວາ ອຸປປ຺ຜຸສີ’’ຕິ.
ປຎ຺ຎາສ ¶ ທິຊກຎ຺ຎາໂຍ ປຸຣໂຕ ປຸຣໂຕ ອຸຑ຺ເຑນ຺ຕິ – ‘‘ມາ ນໍ ປຸຓ຺ຓມຸຂໍ ຜຸສ຺ສໂກກິລໍ ໂຄປາລກາ ວາ ປສຸປາລກາ ວາ ຕິຓຫາຣກາ ວາ ກຏ຺ຐຫາຣກາ ວາ ວນກມ຺ມິກາ ວາ ກຏ຺ເຐນ ວາ ກຖລາຍ ວາ ປາຓິນາ ວາ ເລຑ຺ຑຸນາ ວາ ທຓ຺ເຑນ ວາ ສຕ຺ເຖນ ວາ ສກ຺ຂຣາຫິ ວາ ປຫາຣໍ ອທໍສຸ. ມາຍໍ ປຸຓ຺ຓມຸໂຂ ຜຸສ຺ສໂກກິໂລ ຄຈ຺ເຉຫິ ວາ ລຕາຫິ ວາ ຣຸກ຺ເຂຫິ ວາ ສາຂາຫິ ວາ ຖມ຺ເຠຫິ ວາ ປາສາເຓຫິ ວາ ພລວນ຺ເຕຫິ ວາ ປກ຺ຂີຫິ ສງ຺ຄາເມສີ’’ຕິ.
ປຎ຺ຎາສ ທິຊກຎ຺ຎາໂຍ ປຈ຺ຉໂຕ ປຈ຺ຉໂຕ ອຸຑ຺ເຑນ຺ຕິ ສຓ຺ຫາຫິ ສຂິລາຫິ ມຎ຺ຊູຫິ ມຘຸຣາຫິ ວາຈາຫິ ສມຸທາຈຣນ຺ຕິໂຍ – ‘‘ມາຍໍ ປຸຓ຺ຓມຸໂຂ ຜຸສ຺ສໂກກິໂລ ອາສເນ ປຣິຍຸກ຺ກຓ຺ຐີ’’ຕິ.
ປຎ຺ຎາສ ທິຊກຎ຺ຎາໂຍ ທິໂສທິສໍ ອຸຑ຺ເຑນ຺ຕິ ອເນກຣຸກ຺ຂວິວິຘວິກຕິຜລມາຫຣນ຺ຕິໂຍ – ‘‘ມາຍໍ ປຸຓ຺ຓມຸໂຂ ຜຸສ຺ສໂກກິໂລ ຂຸທາຍ ປຣິກິລມິຕ຺ຖາ’’ຕິ.
ອຖ ຂລຸ, ໂຠ, ຕາ ທິຊກຎ຺ຎາໂຍ ຕໍ ປຸຓ຺ຓມຸຂໍ ຜຸສ຺ສໂກກິລໍ ¶ ອາຣາເມເນວ ອາຣາມໍ ອຸຍ຺ຍາເນເນວ ອຸຍ຺ຍານໍ ນທີຕິຕ຺ເຖເນວ ນທີຕິຕ຺ຖໍ ປພ຺ພຕສິຂເຣເນວ ປພ຺ພຕສິຂຣໍ ອມ຺ພວເນເນວ ອມ຺ພວນໍ ຊມ຺ພຸວເນເນວ ຊມ຺ພຸວນໍ ລພຸຊວເນເນວ ລພຸຊວນໍ ນາຬິເກຣສຎ຺ຈາຣິເຍເນວ ນາຬິເກຣສຎ຺ຈາຣິຍໍ ຂິປ຺ປເມວ ອຠິສມ຺ໂຠນ຺ຕິ ຣຕິຕ຺ຖາຍ.
ອຖ ຂລຸ, ໂຠ, ປຸຓ຺ຓມຸໂຂ ຜຸສ຺ສໂກກິໂລ ຕາຫິ ທິຊກຎ຺ຎາຫິ ທິວສໍ ປຣິພ຺ຍູຬ຺ໂຫ ເອວໍ ປສໍສຕິ – ‘‘ສາຘຸ, ສາຘຸ, ຠຄິນິໂຍ, ເອຕໍ ໂຂ, ຠຄິນິໂຍ, ຕຸມ຺ຫາກໍ ປຕິຣູປໍ ກຸລຘີຕານໍ, ຍໍ ຕຸມ຺ເຫ ຠຕ຺ຕາຣໍ ປຣິຈເຣຍ຺ຍາຖາ’’ຕິ.
ອຖ ¶ ຂລຸ, ໂຠ, ປຸຓ຺ຓມຸໂຂ ຜຸສ຺ສໂກກິໂລ ເຍນ ກຸຓາໂລ ສກຸໂຓ ເຕນຸປສງ຺ກມິ. ອທ຺ທສໍສຸ ໂຂ ກຸຓາລສ຺ສ ສກຸຓສ຺ສ ປຣິຈາຣິກາ ທິຊກຎ຺ຎາໂຍ ຕໍ ປຸຓ຺ຓມຸຂໍ ຜຸສ຺ສໂກກິລໍ ທູຣໂຕວ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ; ທິສ຺ວານ ເຍນ ປຸຓ຺ຓມຸໂຂ ຜຸສ຺ສໂກກິໂລ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຕໍ ປຸຓ຺ຓມຸຂໍ ຜຸສ຺ສໂກກິລໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ອຍໍ, ສມ຺ມ ປຸຓ຺ຓມຸຂ, ກຸຓາໂລ ສກຸໂຓ ອຕິວິຍ ຜຣຸໂສ ອຕິວິຍ ຜຣຸສວາໂຈ, ອປ຺ເປວນາມ ຕວມ຺ປິ ອາຄມ຺ມ ປິຍວາຈໍ ລເຠຍ຺ຍາມາ’’ຕິ. ‘‘ອປ຺ເປວນາມ, ຠຄິນິໂຍ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ເຍນ ກຸຓາໂລ ສກຸໂຓ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ກຸຓາເລນ ¶ ສກຸເຓນ ສທ຺ຘິໍ ປຏິສມ຺ໂມທິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ປຸຓ຺ຓມຸໂຂ ຜຸສ຺ສໂກກິໂລ ຕໍ ກຸຓາລໍ ສກຸຓໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ກິສ຺ສ ຕ຺ວໍ, ສມ຺ມ ກຸຓາລ, ອິຕ຺ຖີນໍ ສຸຊາຕານໍ ກຸລຘີຕານໍ ສມ຺ມາປຏິປນ຺ນານໍ ມິຈ຺ຉາປຏິປນ຺ໂນ’ສິ [ປຏິປນ຺ໂນ (ສີ. ປີ.)]? ອມນາປຠາຓີນມ຺ປິ ກິຣ, ສມ຺ມ ກຸຓາລ, ອິຕ຺ຖີນໍ ມນາປຠາຓິນາ ຠວິຕພ຺ພໍ, ກິມງ຺ຄ ປນ ມນາປຠາຓີນ’’ນ຺ຕິ!
ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ, ກຸຓາໂລ ສກຸໂຓ ຕໍ ປຸຓ຺ຓມຸຂໍ ຜຸສ຺ສໂກກິລໍ ເອວໍ ອປສາເທສິ – ‘‘ນສ຺ສ ຕ຺ວໍ, ສມ຺ມ ຊມ຺ມ ວສລ, ວິນສ຺ສ ຕ຺ວໍ, ສມ຺ມ ຊມ຺ມ ວສລ, ໂກ ນຸ ຕຍາ ວິຍຕ຺ໂຕ ຊາຍາຊິເນນາ’’ຕິ. ເອວໍ ອປສາທິໂຕ ຈ ປນ ປຸຓ຺ຓມຸໂຂ ຜຸສ຺ສໂກກິໂລ ຕໂຕເຍວ [ຕໂຕ ເຫວ (ສີ. ປີ.)] ປຏິນິວຕ຺ຕິ.
ອຖ ຂລຸ, ໂຠ, ປຸຓ຺ຓມຸຂສ຺ສ ຜຸສ຺ສໂກກິລສ຺ສ ອປເຣນ ສມເຍນ ນຈິຣສ຺ເສວ [ອຈິຣສ຺ເສວ ອຈ຺ຈເຍນ (ກ.)] ຂໂຣ ອາພາໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ໂລຫິຕປກ຺ຂນ຺ທິກາ. ພາຬ຺ຫາ ເວທນາ ວຕ຺ຕນ຺ຕິ ມາຣຓນ຺ຕິກາ [ມຣຓນ຺ຕິກາ (ສ຺ຍາ.)]. ອຖ ຂລຸ, ໂຠ, ປຸຓ຺ຓມຸຂສ຺ສ ຜຸສ຺ສໂກກິລສ຺ສ ປຣິຈາຣິການໍ ທິຊກຎ຺ຎານໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ອາພາຘິໂກ ໂຂ ອຍໍ ປຸຓ຺ຓມຸໂຂ ຜຸສ຺ສໂກກິໂລ, ອປ຺ເປວນາມ ອິມມ຺ຫາ ອາພາຘາ ວຸຏ຺ຐເຫຍ຺ຍາ’’ຕິ ເອກໍ ອທຸຕິຍໍ ໂອຫາຍ ເຍນ ກຸຓາໂລ ສກຸໂຓ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ. ອທ຺ທສາ ໂຂ ກຸຓາໂລ ສກຸໂຓ ຕາ ທິຊກຎ຺ຎາໂຍ ທູຣໂຕວ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິໂຍ, ທິສ຺ວານ ຕາ ທິຊກຎ຺ຎາໂຍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ກຫໍ ປນ ຕຸມ຺ຫໍ ວສລິໂຍ ຠຕ຺ຕາ’’ຕິ? ‘‘ອາພາຘິໂກ ໂຂ, ສມ຺ມ ກຸຓາລ, ປຸຓ຺ຓມຸໂຂ ຜຸສ຺ສໂກກິໂລ ອປ຺ເປວນາມ ຕມ຺ຫາ ອາພາຘາ ວຸຏ຺ຐເຫຍ຺ຍາ’’ຕິ. ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ, ກຸຓາໂລ ສກຸໂຓ ຕາ ທິຊກຎ຺ຎາໂຍ ເອວໍ ອປສາເທສິ – ‘‘ນສ຺ສຖ ຕຸມ຺ເຫ ວສລິໂຍ, ວິນສ຺ສຖ ຕຸມ຺ເຫ ວສລິໂຍ, ໂຈຣິໂຍ ຘຸຕ຺ຕິໂຍ ອສຕິໂຍ ລຫຸຈິຕ຺ຕາໂຍ ກຕສ຺ສ ອປ຺ປຏິກາຣິກາໂຍ ອນິໂລ ວິຍ ເຍນກາມໍຄມາໂຍ’’ຕິ; ວຕ຺ວາ ເຍນ ປຸຓ຺ຓມຸໂຂ ຜຸສ຺ສໂກກິໂລ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຕໍ ¶ ປຸຓ຺ຓມຸຂໍ ຜຸສ຺ສໂກກິລໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ຫໍ, ສມ຺ມ, ປຸຓ຺ຓມຸຂາ’’ຕິ. ‘‘ຫໍ, ສມ຺ມ, ກຸຓາລາ’’ຕິ.
ອຖ ຂລຸ, ໂຠ ກຸຓາໂລ ສກຸໂຓ ຕໍ ປຸຓ຺ຓມຸຂໍ ຜຸສ຺ສໂກກິລໍ ປກ຺ເຂຫິ ຈ ມຸຂຕຸຓ຺ຑເກນ ¶ ຈ ປຣິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ວຸຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ນານາເຠສຊ຺ຊານິ ປາຍາເປສິ. ອຖ ຂລຸ, ໂຠ, ປຸຓ຺ຓມຸຂສ຺ສ ຜຸສ຺ສໂກກິລສ຺ສ ໂສ ອາພາໂຘ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ຠີຕິ. ອຖ ຂລຸ, ໂຠ, ກຸຓາໂລ ສກຸໂຓ ຕໍ ປຸຓ຺ຓມຸຂໍ ¶ ຜຸສ຺ສໂກກິລໍ ຄິລານວຸຏ຺ຐິຕໍ [ຄິລານາວຸຏ຺ຐິຕໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ອຈິຣວຸຏ຺ຐິຕໍ ເຄລຎ຺ຎາ ເອຕທໂວຈ –
‘‘ທິຏ຺ຐາ ມຍາ, ສມ຺ມ ປຸຓ຺ຓມຸຂ, ກຓ຺ຫາ ທ຺ເວປິຕິກາ ປຎ຺ຈປຕິກາຍ ຉຏ຺ເຐ ປຸຣິເສ ຈິຕ຺ຕໍ ປຏິພນ຺ຘນ຺ຕິຍາ, ຍທິທໍ ກພນ຺ເຘ [ກວນ຺ເຘ (ສີ. ປີ.)] ປີຐສປ຺ປິມ຺ຫີຕິ. ຠວຕິ ຈ ປນຸຕ຺ຕເຣຕ຺ຖ [ປຸນຸຕ຺ຕເຈຕ຺ຖ (ກ.) ເອວມຸປຣິປິ] ວາກ຺ຍໍ –
‘‘ອຖຊ຺ຊຸໂນ ນກຸໂລ ຠີມເສໂນ [ຠິມ຺ມເສໂນ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ຍຸຘິຏ຺ຐິໂລ ສຫເທໂວ [ສີຫເທໂວ (ກ.)] ຈ ຣາຊາ;
ເອເຕ ປຕີ ປຎ຺ຈ ມຕ຺ຕິຈ຺ຈ ນາຣີ, ອກາສິ ຂຸຊ຺ຊວາມນເກນ [ຂຸຊ຺ຊວາມເນນ (ປີ.)] ປາປ’’ນ຺ຕິ.
‘‘ທິຏ຺ຐາ ມຍາ, ສມ຺ມ ປຸຓ຺ຓມຸຂ, ສຈ຺ຈຕປາປີ [ສຈ຺ຈຕປາວີ (ສີ. ປີ.), ປຎ຺ຈຕປາວີ (ສ຺ຍາ.)] ນາມ ສມຓີ ສຸສານມຊ຺ເຌ ວສນ຺ຕີ ຈຕຸຕ຺ຖຠຕ຺ຕໍ ປຣິຓາມຍມານາ ສຸຣາຘຸຕ຺ຕເກນ [ຕຸລາປຸຕ຺ຕເກນ (ສີ. ປີ.), ສາ ສຸຣາຘຸຕ຺ຕເກນ (ກ.)] ປາປມກາສິ.
‘‘ທິຏ຺ຐາ ມຍາ, ສມ຺ມ ປຸຓ຺ຓມຸຂ, ກາກວຕີ [ກາກາຕີ (ສີ.), ກາກາຕິ (ປີ.)] ນາມ ເທວີ ສມຸທ຺ທມຊ຺ເຌ ວສນ຺ຕີ ຠຣິຍາ ເວນເຕຍ຺ຍສ຺ສ ນຏກຸເວເຣນ ປາປມກາສິ.
ທິຏ຺ຐາ ມຍາ, ສມ຺ມ ປຸຓ຺ຓມຸຂ, ກຸຣຸງ຺ຄເທວີ [ກຸຣງ຺ຄວີ (ສີ. ປີ.)] ນາມ ໂລມສຸທ຺ທຣີ [ໂລມສຸນ຺ທຣີ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ເອຬິກກຸມາຣໍ [ເອຬມາຣກໍ (ສີ.), ເອຬກກຸມາຣໍ (ສ຺ຍາ.), ເອຬກມາຣໍ (ປີ.)] ກາມຍມານາ ຉຬງ຺ຄກຸມາຣຘນນ຺ເຕວາສິນາ ປາປມກາສິ.
ເອວຎ຺ເຫຕໍ ¶ ມຍາ ຎາຕໍ, ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ຕສ຺ສ ມາຕຣໍ [ມາຕຸກາ (ສ຺ຍາ.)] ໂອຫາຍ ໂກສລຣາຊໍ ປຎ຺ຈາລຈຓ຺ເຑນ ປາປມກາສິ.
‘‘ເອຕາ ຈ ອຎ຺ຎາ ຈ ອກໍສຸ ປາປໍ, ຕສ຺ມາຫມິຕ຺ຖີນໍ ນ ວິສ຺ສເສ ນປ຺ປສໍເສ;
ມຫີ ຍຖາ ຊຄຕິ ສມານຣຕ຺ຕາ, ວສຸນ຺ຘຣາ ອິຕຣີຕຣາປຕິຏ຺ຐາ [ອິຕຣີຕຣານໍ ປຕິຏ຺ຐາ (ສ຺ຍາ.), ອິຕ຺ຕຣີຕຣປ຺ປຕິຏ຺ຐາ (?)];
ສພ຺ພສຫາ ອຜນ຺ທນາ ອກຸປ຺ປາ, ຕຖິຕ຺ຖິໂຍ ຕາໂຍ ນ ວິສ຺ສເສ ນໂຣ.
‘‘ສີໂຫ ¶ ຍຖາ ໂລຫິຕມໍສໂຠຊໂນ, ວາຬມິໂຄ ປຎ຺ຈາວຸໂຘ [ປຎ຺ຈຫຕ຺ໂຖ (ສີ. ປີ.)] ສຸຣຸທ຺ໂຘ;
ປສຍ຺ຫຂາທີ ປຣຫິໍສເນ ຣໂຕ, ຕຖິຕ຺ຖິໂຍ ຕາໂຍ ນ ວິສ຺ສເສ ນໂຣ.
‘‘ນ ຂລຸ [ນ ຂລຸ ໂຠ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ສມ຺ມ ປຸຓ຺ຓມຸຂ, ເວສິໂຍ ນາຣິໂຍ ຄມນິໂຍ, ນ ເຫຕາ ພນ຺ຘກິໂຍ ນາມ, ວຘິກາໂຍ ນາມ ເອຕາໂຍ, ຍທິທໍ ເວສິໂຍ ນາຣິໂຍ ຄມນິໂຍ’’ຕິ.
‘‘ໂຈໂຣ ¶ [ໂຈຣາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ວິຍ ເວຓິກຕາ, ມທິຣາວ [ມທິຣາ ວິຍ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ມທິຣິວ (ປີ.)] ທິທ຺ຘາ [ທິຏ຺ຐາ (ກ.), ວິສທຸຏ຺ຐາ (ສ຺ຍາ.)] ວາຓິໂຊ [ວາຓິຊາ (ປີ.)] ວິຍ ວາຈາສນ຺ຖຸຕິໂຍ, ອິສ຺ສສິງ຺ຆມິວ ວິປຣິວຕ຺ຕາໂຍ [ປຣິວຕ຺ຕາໂຍ (ປີ.), ວິປຣິວຕ຺ຕາໂຣ (ກ.)], ອຸຣຄາມິວ ທຸຊິວ຺ຫາໂຍ, ໂສພ຺ຠມິວ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນາ, ປາຕາລມິວ ທຸປ຺ປູຣາ ຣກ຺ຂສີ ວິຍ ທຸຕ຺ໂຕສາ, ຍໂມເວກນ຺ຕຫາຣິໂຍ, ສິຂີຣິວ ສພ຺ພຠກ຺ຂາ, ນທີຣິວ ສພ຺ພວາຫີ, ອນິໂລ ວິຍ ເຍນກາມໍຈຣາ, ເນຣຸ ວິຍ ອວິເສສກຣາ, ວິສຣຸກ຺ໂຂ ວິຍ ນິຈ຺ຈຜລິຕາໂຍ’’ຕິ. ຠວຕິ ຈ ປນຸຕ຺ຕເຣຕ຺ຖ ວາກ຺ຍໍ –
‘‘ຍຖາ ¶ ໂຈໂຣ ຍຖາ ທິທ຺ໂຘ, ວາຓິໂຊວ ວິກຕ຺ຖນີ;
ອິສ຺ສສິງ຺ຆມິວ ປຣິວຕ຺ຕາ [ມິວາວຏ຺ໂຏ (ສີ.), ມິວາວຕ຺ຕາ (ປີ.)], ທຸຊິວ຺ຫາ [ທຸຊ຺ຊິວ຺ຫ (ປີ.)] ອຸຣໂຄ ວິຍ.
‘‘ໂສພ຺ຠມິວ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນາ, ປາຕາລມິວ ທຸປ຺ປຸຣາ;
ຣກ຺ຂສີ ວິຍ ທຸຕ຺ໂຕສາ, ຍໂມເວກນ຺ຕຫາຣິໂຍ.
[ຍຖາ ສິຂີ ນທີວາໂຫ, ອນິໂລ ກາມຈາຣວາ;§ເນຣູວ ອວິເສສາ ຈ, ວິສຣຸກ຺ໂຂ ວິຍ ນິຈ຺ຈຜລາ;§ນາສຍນ຺ຕິ ຆເຣ ໂຠຄໍ, ຣຕນານນ຺ຕກຣິຕ຺ຖິ ໂຍຕິ; (ສີ. ສ຺ຍາ.)]
‘‘ຍຖາ ສິຂີ ນທີ ວາໂຕ, ເນຣຸນາວ ສມາຄຕາ.
ວິສຣຸກ຺ໂຂ ວິຍ ນິຈ຺ຈຜລາ, ນາສຍນ຺ຕິ ຆເຣ ໂຠຄໍ;
ຣຕນນ຺ຕກຣິຕ຺ຖິໂຍ’’ຕິ [ຍຖາ ສິຂີ ນທີວາໂຫ, ອນິໂລ ກາມຈາຣວາ;§ເນຣູວ ອວິເສສາ ຈ, ວິສຣຸກ຺ໂຂ ວິຍ ນິຈ຺ຈຜລາ;§ນາສຍນ຺ຕິ ຆເຣ ໂຠຄໍ, ຣຕນານນ຺ຕກຣິຕ຺ຖິ ໂຍຕິ; (ສີ. ສ຺ຍາ.)].
‘‘ຈຕ຺ຕາຣິມານິ, ສມ຺ມ ປຸຓ຺ຓມຸຂ, ຍານິ (ວຕ຺ຖູນິ ກິຈ຺ເຈ ຊາເຕ ອນຕ຺ຖຈຣານິ ຠວນ຺ຕິ; ຕານິ) [( ) ສີ. ສ຺ຍາ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ ນ ທິສ຺ສຕິ] ປຣກຸເລ ນ ວາເສຕພ຺ພານິ – ໂຄຓໍ ເຘນຸໍ ຍານໍ ຠຣິຍາ. ຈຕ຺ຕາຣິ ເອຕານິ ປຓ຺ຑິໂຕ ຘນານິ [ຍານິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຆຣາ ນ ວິປ຺ປວາສເຍ.
‘ໂຄຓໍ ¶ ເຘນຸຎ຺ຈ ຍານຎ຺ຈ, ຠຣິຍໍ ຎາຕິກຸເລ ນ ວາສເຍ;
ຠຎ຺ຊນ຺ຕິ ຣຖໍ ອຍານກາ, ອຕິວາເຫນ ຫນນ຺ຕິ ປຸງ຺ຄວໍ;
ໂທເຫນ ຫນນ຺ຕິ ວຈ຺ຉກໍ, ຠຣິຍາ ຎາຕິກຸເລ ປທຸສ຺ສຕີ’’’ຕິ.
‘‘ຉ ອິມານິ, ສມ຺ມ ປຸຓ຺ຓມຸຂ, ຍານິ (ວຕ຺ຖູນິ) [( ) ສີ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ ນຸ ທິສ຺ສຕິ] ກິຈ຺ເຈ ຊາເຕ ອນຕ຺ຖຈຣານິ ຠວນ຺ຕິ –
‘ອຄຸຓໍ ຘນຸ ຎາຕິກຸເລ ຈ ຠຣິຍາ, ປາຣໍ ນາວາ ອກ຺ຂຠຄ຺ຄຎ຺ຈ ຍານໍ;
ທູເຣ ¶ ມິຕ຺ໂຕ ປາປສຫາຍໂກ ຈ, ກິຈ຺ເຈ ຊາເຕ ອນຕ຺ຖຈຣານິ ຠວ’’’ນ຺ຕິ.
‘‘ອຏ຺ຐຫິ ຂລຸ, ສມ຺ມ ປຸຓ຺ຓມຸຂ, ຐາເນຫິ ອິຕ຺ຖີ ສາມິກໍ ອວຊານາຕິ. ທລິທ຺ທຕາ, ອາຕຸຣຕາ, ຊິຓ຺ຓຕາ, ສຸຣາໂສຓ຺ຑຕາ, ມຸທ຺ຘຕາ, ປມຕ຺ຕຕາ, ສພ຺ພກິຈ຺ເຈສຸ ອນຸວຕ຺ຕນຕາ, ສພ຺ພຘນອນຸປ຺ປທາເນນ ¶ – ອິເມຫິ ຂລຸ, ສມ຺ມ ປຸຓ຺ຓມຸຂ, ອຏ຺ຐຫິ ຐາເນຫິ ອິຕ຺ຖີ ສາມິກໍ ອວຊານາຕິ. ຠວຕິ ຈ ປນຸຕ຺ຕເຣຕ຺ຖ ວາກ຺ຍໍ –
‘ທລິທ຺ທໍ ອາຕຸຣຎ຺ຈາປິ, ຊິຓ຺ຓກໍ ສຸຣໂສຓ຺ຑກໍ;
ປມຕ຺ຕໍ ມຸທ຺ຘປຕ຺ຕຎ຺ຈ, ສພ຺ພກິຈ຺ເຈສຸ [ຣຕ຺ຕໍ ກິຈ຺ເຈສຸ (ສີ. ປີ.)] ຫາປນໍ;
ສພ຺ພກາມປ຺ປທາເນນ [ສພ຺ພກາມປຓິຘາເນນ (ສ຺ຍາ)], ອວຊານາຕິ [ອວຊານນ຺ຕິ (ສີ. ປີ.)] ສາມິກ’’’ນ຺ຕິ.
‘‘ນວຫິ ຂລຸ, ສມ຺ມ ປຸຓ຺ຓມຸຂ, ຐາເນຫິ ອິຕ຺ຖີ ປໂທສມາຫຣຕິ. ອາຣາມຄມນສີລາ ຈ ໂຫຕິ, ອຸຍ຺ຍານຄມນສີລາ ຈ ໂຫຕິ, ນທີຕິຕ຺ຖຄມນສີລາ ຈ ໂຫຕິ, ຎາຕິກຸລຄມນສີລາ ຈ ໂຫຕິ, ປຣກຸລຄມນສີລາ ຈ ໂຫຕິ, ອາທາສທຸສ຺ສມຓ຺ຑນານຸໂຍຄມນຸຍຸຕ຺ຕສີລາ ຈ ໂຫຕິ, ມຊ຺ຊປາຍິນີ ຈ ໂຫຕິ, ນິລ຺ໂລກນສີລາ ຈ ໂຫຕິ, ສທ຺ວາຣຐາຍິນີ [ປທ຺ວາຣຏ຺ຐາຍິນີ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຈ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ຂລຸ, ສມ຺ມ ປຸຓ຺ຓມຸຂ, ນວຫິ ຐາເນຫິ ອິຕ຺ຖີ ປໂທສມາຫຣຕີຕິ. ຠວຕິ ຈ ປນຸຕ຺ຕເຣຕ຺ຖ ວາກ຺ຍໍ –
‘ອາຣາມສີລາ ຈ [ອາຣາມສີລາ (ສີ. ປີ.)] ອຸຍ຺ຍານໍ, ນທີ ຎາຕິ ປຣກຸລໍ;
ອາທາສທຸສ຺ສມຓ຺ຑນມນຸຍຸຕ຺ຕາ, ຍາ ¶ ຈິຕ຺ຖີ ມຊ຺ຊປາຍິນີ.
‘ຍາ ¶ ຈ ນິລ຺ໂລກນສີລາ, ຍາ ຈ ສທ຺ວາຣຐາຍິນີ;
ນວເຫເຕຫິ ຐາເນຫິ, ປໂທສມາຫຣນ຺ຕິ ອິຕ຺ຖິໂຍ’’’ຕິ.
‘‘ຈຕ຺ຕາລີສາຍ [ຈຕ຺ຕາລີສາຍິ (ປີ. ກ.)] ຂລຸ, ສມ຺ມ ປຸຓ຺ຓມຸຂ, ຐາເນຫິ ອິຕ຺ຖີ ປຸຣິສໍ ອຈ຺ຈາຈຣຕິ [ອຈ຺ຈາວທຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)]. ວິຊມ຺ຠຕິ, ວິນມຕິ, ວິລສຕິ, ວິລຊ຺ຊຕິ, ນເຂນ ນຂໍ ຆຏ຺ເຏຕິ, ປາເທນ ປາທໍ ອກ຺ກມຕິ, ກຏ຺ເຐນ ປຖວິໍ ວິລິຂຕິ [ລິຂຕິ (ສີ. ປີ.)], ທາຣກໍ ອຸລ຺ລງ຺ຆຕິ ອຸລ຺ລງ຺ຆາເປຕິ [ທາຣກໍ ອຸລ຺ລງ຺ເຆຕິ ໂອລງ຺ເຆຕິ (ສີ. ປີ.)], ກີຬຕິ ກີຬາເປຕິ, ຈຸມ຺ພຕິ ຈຸມ຺ພາເປຕິ, ຠຸຎ຺ຊຕິ ຠຸຎ຺ຊາເປຕິ, ທທາຕິ, ຍາຈຕິ, ກຕມນຸກໂຣຕິ, ອຸຈ຺ຈໍ ຠາສຕິ, ນີຈໍ ຠາສຕິ, ອວິຈ຺ຈໍ ຠາສຕິ, ວິວິຈ຺ຈໍ ຠາສຕິ, ນຈ຺ເຈນ ຄີເຕນ ວາທິເຕນ ໂຣທເນນ [ໂຣທິເຕນ (ສີ. ປີ.)] ວິລສິເຕນ ວິຠູສິເຕນ ຊຄ຺ຆຕິ, ເປກ຺ຂຕິ, ກຏິໍ ຈາເລຕິ, ຄຸຍ຺ຫຠຓ຺ຑກໍ ສຎ຺ຈາເລຕິ, ອູຣຸໍ ວິວຣຕິ, ອູຣຸໍ ປິທຫຕິ, ຖນໍ ທສ຺ເສຕິ, ກຈ຺ຉໍ ທສ຺ເສຕິ, ນາຠິໍ ທສ຺ເສຕິ, ອກ຺ຂິໍ ນິຂນຕິ, ຠມຸກໍ ອຸກ຺ຂິປຕິ, ໂອຏ຺ຐໍ ອຸປລິຂຕິ [ໂອຏ຺ຐໍ ປລິຂຕິ ຊິວ຺ຫໍ ປລິຂຕິ (ສີ. ປີ.)], ຊິວ຺ຫໍ ນິລ຺ລາເລຕິ, ທຸສ຺ສໍ ມຸຎ຺ຈຕິ, ທຸສ຺ສໍ ປຏິພນ຺ຘຕິ, ສິຣສໍ ມຸຎ຺ຈຕິ, ສິຣສໍ ພນ຺ຘຕິ – ອິເມຫິ ຂລຸ, ສມ຺ມ ປຸຓ຺ຓມຸຂ, ຈຕ຺ຕາລີສາຍ ຐາເນຫິ ອິຕ຺ຖີ ປຸຣິສໍ ອຈ຺ຈາຈຣຕິ.
‘‘ປຎ຺ຈວີສາຍ [ປຎ຺ຈວີສາຫິ (ປີ. ກ.)] ຂລຸ, ສມ຺ມ ປຸຓ຺ຓມຸຂ, ຐາເນຫິ ອິຕ຺ຖີ ປທຸຏ຺ຐາ ເວທິຕພ຺ພາ ຠວຕິ. ສາມິກສ຺ສ ປວາສໍ ວຓ຺ເຓຕິ, ປວຸຏ຺ຐໍ ນ ¶ ສຣຕິ, ອາຄຕໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ, ອວຓ຺ຓໍ ຕສ຺ສ ຠຓຕິ, ວຓ຺ຓໍ ¶ ຕສ຺ສ ນ ຠຓຕິ, ອນຕ຺ຖໍ ຕສ຺ສ ຈຣຕິ, ອຕ຺ຖໍ ຕສ຺ສ ນ ຈຣຕິ, ອກິຈ຺ຈໍ ຕສ຺ສ ກໂຣຕິ, ກິຈ຺ຈໍ ຕສ຺ສ ນ ກໂຣຕິ, ປຣິທຫິຕ຺ວາ ສຍຕິ, ປຣມ຺ມຸຂີ ນິປຊ຺ຊຕິ, ປຣິວຕ຺ຕກຊາຕາ ໂຂ ປນ ໂຫຕິ ກຸງ຺ກຸມິຍຊາຕາ, ທີຆໍ ອສ຺ສສຕິ, ທຸກ຺ຂໍ ເວທຍຕິ, ອຸຈ຺ຈາຣປສ຺ສາວໍ ອຠິຓ຺ຫໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ວິໂລມມາຈຣຕິ, ປຣປຸຣິສສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ກຓ຺ຓໂສຕໍ ວິວຣໂມທຫຕິ [ວິວຣຕິ ກໂມທຫຕິ (ປີ.)], ນິຫຕໂຠຄາ ໂຂ ປນ ໂຫຕິ, ປຏິວິສ຺ສເກຫິ ສນ຺ຖວໍ ກໂຣຕິ, ນິກ຺ຂນ຺ຕປາທາ ໂຂ ປນ ໂຫຕິ, ວິສິຂານຸຈາຣິນີ ອຕິຈາຣິນີ ໂຂ ປນ ໂຫຕິ, ນິຈ຺ຈໍ [ນຕ຺ຖິ ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ] ສາມິເກ ອຄາຣວາ ປທຸຏ຺ຐມນສງ຺ກປ຺ປາ, ອຠິຓ຺ຫໍ ທ຺ວາເຣ ຕິຏ຺ຐຕິ, ກຈ຺ຉານິ ອງ຺ຄານິ ຖນານິ ທສ຺ເສຕິ, ທິໂສທິສໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ເປກ຺ຂຕິ – ອິເມຫິ ຂລຸ, ສມ຺ມ ປຸຓ຺ຓມຸຂ, ປຎ຺ຈວີສາຍ [ປຎ຺ຈວີສາຫິ (ກ.)] ຐາເນຫິ ອິຕ຺ຖີ ປທຸຏ຺ຐາ ເວທິຕພ຺ພາ ຠວຕິ. ຠວຕິ ຈ ປນຸຕ຺ຕເຣຕ຺ຖ ວາກ຺ຍໍ –
‘ປວາສໍ ¶ ຕສ຺ສ ວຓ຺ເຓຕິ, ຄຕໍ ຕສ຺ສ ນ ໂສຈຕິ [ປວາສ’ມສ຺ສ ວຓ຺ເຓຕິ ຄຕິໍ ນານຸໂສຈຕິ (ສີ. ປີ.)];
ທິສ຺ວານ ປຕິມາຄຕໍ [ທິສ຺ວາປຕິໍ ອາຄຕໍ (ສີ. ປີ.)] ນາຠິນນ຺ທຕິ;
ຠຕ຺ຕາຣວຓ຺ຓໍ ນ ກທາຈິ ຠາສຕິ, ເອເຕ ປທຸຏ຺ຐາຍ ຠວນ຺ຕິ ລກ຺ຂຓາ.
‘ອນຕ຺ຖໍ ຕສ຺ສ ຈຣຕິ ອສຎ຺ຎຕາ, ອຕ຺ຖຎ຺ຈ ຫາເປຕິ ອກິຈ຺ຈກາຣິນີ;
ປຣິທຫິຕ຺ວາ ¶ ສຍຕິ ປຣມ຺ມຸຂີ, ເອເຕ ປທຸຏ຺ຐາຍ ຠວນ຺ຕິ ລກ຺ຂຓາ.
‘ປຣິວຕ຺ຕຊາຕາ ຈ [ປຣາວຕ຺ຕກຊາຕາ ຈ (ສີ.)] ຠວຕິ ກຸງ຺ກຸມີ, ທີຆຎ຺ຈ ອສ຺ສສຕິ ທຸກ຺ຂເວທິນີ;
ອຸຈ຺ຈາຣປສ຺ສາວມຠິຓ຺ຫໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ເອເຕ ປທຸຏ຺ຐາຍ ຠວນ຺ຕິ ລກ຺ຂຓາ.
‘‘ວິໂລມມາຈຣຕິ ອກິຈ຺ຈກາຣິນີ, ສທ຺ທໍ ນິສາເມຕິ ປຣສ຺ສ ຠາສໂຕ;
ນິຫຕໂຠຄາ ຈ ກໂຣຕິ ສນ຺ຖວໍ, ເອເຕ ປທຸຏ຺ຐາຍ ຠວນ຺ຕິ ລກ຺ຂຓາ.
‘ກິຈ຺ເຉນ ລທ຺ຘໍ ກສິຣາຠຕໍ [ກສິເຣນາຠຕໍ (ສີ.)] ຘນໍ, ວິຕ຺ຕໍ ວິນາເສຕິ ທຸກ຺ເຂນ ສມ຺ຠຕໍ;
ປຏິວິສ຺ສເກຫິ ຈ ກໂຣຕິ ສນ຺ຖວໍ, ເອເຕ ປທຸຏ຺ຐາຍ ຠວນ຺ຕິ ລກ຺ຂຓາ.
‘ນິກ຺ຂນ຺ຕປາທາ ວິສິຂານຸຈາຣິນີ, ນິຈ຺ຈຎ຺ຈ ສາມິມ຺ຫິ [ນິຈ຺ຈໍ ສສາມິມ຺ຫິ (ປີ. ກ.)] ປທຸຏ຺ຐມານສາ;
ອຕິຈາຣິນີ ໂຫຕິ ອເປຕຄາຣວາ [ຕເຖວ’ຄາຣວາ (ສີ. ປີ.)], ເອເຕ ປທຸຏ຺ຐາຍ ຠວນ຺ຕິ ລກ຺ຂຓາ.
‘ອຠິກ຺ຂຓໍ ¶ ຕິຏ຺ຐຕິ ທ຺ວາຣມູເລ, ຖນານິ ກຈ຺ຉານິ ຈ ທສ຺ສຍນ຺ຕີ;
ທິໂສທິສໍ ¶ ເປກ຺ຂຕິ ຠນ຺ຕຈິຕ຺ຕາ, ເອເຕ ປທຸຏ຺ຐາຍ ຠວນ຺ຕິ ລກ຺ຂຓາ.
‘ສພ຺ພາ ນທີ ວງ຺ກຄຕີ [ວງ຺ກນທີ (ກ.)], ສພ຺ເພ ກຏ຺ຐມຍາ ວນາ;
ສພ຺ພິຕ຺ຖິໂຍ ກເຣ ປາປໍ, ລຠມາເນ ນິວາຕເກ.
‘ສເຈ ລເຠຖ ຂຓໍ ວາ ຣໂຫ ວາ, ນິວາຕກໍ ວາປິ ລເຠຖ ຕາທິສໍ;
ສພ຺ພາວ ອິຕ຺ຖີ ກຍິຣຸໍ ນຸ [ກເຣຍ຺ຍຸ ໂນ (ສີ.), ກເຣຍ຺ຍຸໍ ໂນ (ປີ.)] ປາປໍ, ອຎ຺ຎໍ ອລຕ຺ຖ [ອລທ຺ຘາ (ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)] ປີຐສປ຺ປິນາປິ ສທ຺ຘິໍ.
‘‘ນຣານມາຣາມກຣາສຸ ¶ ນາຣິສຸ, ອເນກຈິຕ຺ຕາສຸ ອນິຄ຺ຄຫາສຸ ຈ;
ສພ຺ພຕ຺ຖ ນາປີຕິກຣາປິ [ສພ຺ພ’ຕ຺ຕນາ’ປີຕິກາຣາປິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ເຈ ສິຍາ [ສິຍຸໍ (ສ຺ຍາ.)], ນ ວິສ຺ສເສ ຕິຕ຺ຖສມາ ຫິ ນາຣິໂຍ’’ຕິ.
‘ຍໍ ເວ [ຍຎ຺ຈ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ທິສ຺ວາ ກຓ຺ຑຣີກິນ຺ນຣານໍ [ກິນ຺ນຣກິນ຺ນຣີນໍ (ສ຺ຍາ.), ກິນ຺ນຣີກິນ຺ນຣານໍ (ກ.)], ສພ຺ພິຕ຺ຖິໂຍ ນ ຣມນ຺ຕິ ອຄາເຣ;
ຕໍ ຕາທິສໍ ມຈ຺ຈໍ ຈຊິຕ຺ວາ ຠຣິຍາ, ອຎ຺ຎໍ ທິສ຺ວາ ປຸຣິສໍ ປີຐສປ຺ປິໍ.
‘ພກສ຺ສ ຈ ພາວຣິກສ຺ສ [ປາວາຣິກສ຺ສ (ສີ.), ພາວຣິຍສ຺ສ (ສ຺ຍາ.)] ຣຎ຺ໂຎ, ອຈ຺ຈນ຺ຕກາມານຸຄຕສ຺ສ ຠຣິຍາ;
ອວາຈຣີ [ອຈ຺ຈາຈຣິ (ສ຺ຍາ.), ອນາຈຣິ (ກ.)] ປຏ຺ຐວສານຸຄສ຺ສ [ພທ຺ຘວສານຸຄສ຺ສ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ປຕ຺ຕວສານຸຄຕສ຺ສ (ກ.)], ກໍ ວາປິ ອິຕ຺ຖີ ນາຕິຈເຣ ຕທຎ຺ຎໍ.
‘ປິງ຺ຄິຍານີ ¶ ¶ ສພ຺ພໂລກິສ຺ສຣສ຺ສ, ຣຎ຺ໂຎ ປິຍາ ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ຕສ຺ສ ຠຣິຍາ;
ອວາຈຣີ ປຏ຺ຐວສານຸຄສ຺ສ, ຕໍ ວາປິ ສາ ນາຊ຺ຌຄາ ກາມກາມິນີ.
‘ລຸທ຺ຘານໍ [ຂຸທ຺ທານໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ລຫຸຈິຕ຺ຕານໍ, ອກຕຎ຺ຎູນ ທຸພ຺ຠິນໍ;
ນາເທວສຕ຺ໂຕ ປຸຣິໂສ, ຖີນໍ ສທ຺ຘາຕຸມຣຫຕິ.
‘ນ ຕາ ປຊານນ຺ຕິ ກຕໍ ນ ກິຈ຺ຈໍ, ນ ມາຕຣໍ ປິຕຣໍ ຠາຕຣໍ ວາ;
ອນຣິຍາ ສມຕິກ຺ກນ຺ຕຘມ຺ມາ, ສສ຺ເສວ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ວສໍ ວຊນ຺ຕິ.
‘ຈິຣານຸວຸຏ຺ຐມ຺ປິ [ຈິຣານຸວຸຕ຺ຖມ຺ປິ (ສີ. ປີ.)] ປິຍໍ ມນາປໍ, ອນຸກມ຺ປກໍ ປາຓສມມ຺ປິ ຠຕ຺ຕຸໍ [ສນ຺ຕໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ອາວາສຸ ກິຈ຺ເຈສຸ ຈ ນໍ ຊຫນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາຫມິຕ຺ຖີນໍ ນ ວິສ຺ສສາມິ.
‘ຖີນຎ຺ຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ຍຖາ ວານຣສ຺ສ, ກນ຺ນປ຺ປກນ຺ນໍ ຍຖາ ຣຸກ຺ຂຉາຍາ;
ຈລາຈລໍ ຫທຍມິຕ຺ຖິຍານໍ, ຈກ຺ກສ຺ສ ເນມິ ວິຍ ປຣິວຕ຺ຕຕິ.
‘ຍທາ ຕາ ປສ຺ສນ຺ຕິ ສເມກ຺ຂມານາ, ອາເທຍ຺ຍຣູປໍ ປຸຣິສສ຺ສ ວິຕ຺ຕໍ;
ສຓ຺ຫາຫິ ¶ ວາຈາຫິ ນຍນ຺ຕິ ເມນໍ, ກມ຺ໂພຊກາ ຊລເຊເນວ ອສ຺ສໍ.
‘ຍທາ ນ ປສ຺ສນ຺ຕິ ສເມກ຺ຂມານາ, ອາເທຍ຺ຍຣູປໍ ປຸຣິສສ຺ສ ວິຕ຺ຕໍ;
ສມນ຺ຕໂຕ ນໍ ປຣິວຊ຺ຊຍນ຺ຕິ, ຕິຓ຺ໂຓ ນທີປາຣຄໂຕວ ກຸລ຺ລໍ.
‘ສິເລສູປມາໍ ¶ ສິຂິຣິວ ສພ຺ພຠກ຺ຂາ, ຕິກ຺ຂມາຍາ ນທີຣິວ ສີຆໂສຕາ;
ເສວນ຺ຕິ ເຫຕາ ປິຍມປ຺ປິຍຎ຺ຈ, ນາວາ ຍຖາ ໂອຣກູລໍ [ໂອຣກຸລໍ (ສີ.) ເອວມຸປຣິປິ] ປຣຎ຺ຈ.
‘ນ ຕາ ເອກສ຺ສ ນ ທ຺ວິນ຺ນໍ, ອາປໂຓວ ປສາຣິໂຕ;
ໂຍ ຕາ ມຍ຺ຫນ຺ຕິ ມຎ຺ເຎຍ຺ຍ, ວາຕໍ ຊາເລນ ພາຘເຍ [ພນ຺ຘເຍ (ສ຺ຍາ. ກ.)].
‘ຍຖາ ນທີ ຈ ປນ຺ໂຖ ຈ, ປານາຄາຣໍ ສຠາ ປປາ;
ເອວໍ ໂລກິຕ຺ຖິໂຍ ນາມ, ເວລາ ຕາສໍ ນ ວິຊ຺ຊຕິ [ເກສຸຈິ ໂປຕ຺ຖເກສຸ ອິມິສ຺ສາ ຄາຖາຍ ປຸພ຺ພທ຺ຘາປຣທ຺ຘໍ ວິປຣິຍາເຍນ ທິສ຺ສຕິ].
‘ຆຕາສນສມາ ເອຕາ, ກຓ຺ຫສປ຺ປສິຣູປມາ;
ຄາໂວ ພຫິຕິຓສ຺ເສວ, ໂອມສນ຺ຕິ ວຣໍ ວຣໍ.
‘ຆຕາສນໍ ກຸຎ຺ຊຣໍ ກຓ຺ຫສປ຺ປໍ, ມຸທ຺ຘາຠິສິຕ຺ຕໍ ປມທາ ຈ ສພ຺ພາ;
ເອເຕ ນໂຣ [ເອເຕນ ໂສ (ປີ.)] ນິຈ຺ຈຍໂຕ [ນິຈ຺ຈຍຕ຺ໂຕ (ສີ. ປີ.)] ຠເຊຖ, ເຕສໍ ຫເວ ທຸພ຺ພິທຸ ສພ຺ພຠາໂວ [ສຈ຺ຈຠາໂວ (ສ຺ຍາ.)].
‘ນຈ຺ຈນ຺ຕວຓ຺ຓາ ¶ ¶ ນ ພຫູນໍ ກນ຺ຕາ, ນ ທກ຺ຂິຓາ ປມທາ ເສວິຕພ຺ພາ;
ນ ປຣສ຺ສ ຠຣິຍາ ນ ຘນສ຺ສ ເຫຕຸ, ເອຕິຕ຺ຖິໂຍ ປຎ຺ຈ ນ ເສວິຕພ຺ພາ’’’.
ອຖ ຂລຸ, ໂຠ, ອານນ຺ໂທ ຄິຊ຺ຌຣາຊາ ກຸຓາລສ຺ສ ສກຸຓສ຺ສ ອາທິມຊ຺ຌກຖາປຣິໂຍສານໍ [ອາທິມຊ຺ຌຄາຖາປຣິໂຍສານໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ວິທິຕ຺ວາ ຕາຍໍ ເວລາຍໍ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິ –
‘‘ປຸຓ຺ຓມ຺ປິ ເຈມໍ ປຖວິໍ ຘເນນ, ທຊ຺ຊິຕ຺ຖິຍາ ປຸຣິໂສ ສມ຺ມຕາຍ;
ລທ຺ຘາ ຂຓໍ ອຕິມຎ຺ເຎຍ຺ຍ ຕມ຺ປິ, ຕາສໍ ວສໍ ອສຕີນໍ ນ ຄຈ຺ເຉ.
‘‘ອຸຏ຺ຐາຫກໍ ¶ ເຈປິ ອລີນວຸຕ຺ຕິໍ, ໂກມາຣຠຕ຺ຕາຣໍ ປິຍໍ ມນາປໍ;
ອາວາສຸ ກິຈ຺ເຈສຸ ຈ ນໍ ຊຫນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາຫມິຕ຺ຖີນໍ [ຕສ຺ມາ ຫິ ອິຕ຺ຖີນໍ (ສີ. ປີ.)] ນ ວິສ຺ສສາມິ.
‘‘ນ ວິສ຺ສເສ ອິຈ຺ຉຕິ ມນ຺ຕິ ໂປໂສ, ນ ວິສ຺ສເສ ໂຣທຕິ ເມ ສກາເສ;
ເສວນ຺ຕິ ເຫຕາ ປິຍມປ຺ປິຍຎ຺ຈ, ນາວາ ຍຖາ ໂອຣກູລໍ ປຣຎ຺ຈ.
‘‘ນ ວິສ຺ສເສ ສາຂປຸຣາຓສນ຺ຖຕໍ, ນ ¶ ວິສ຺ສເສ ມິຕ຺ຕປຸຣາຓໂຈຣໍ;
ນ ວິສ຺ສເສ ຣາຊານໍ ສຂາ [ຣາຊາ ສຂາ (ສີ. ປີ.)] ມມນ຺ຕິ, ນ ວິສ຺ສເສ ອິຕ຺ຖິ ທສນ຺ນ ມາຕຣໍ.
‘‘ນ ວິສ຺ສເສ ຣາມກຣາສຸ ນາຣິສຸ, ອຈ຺ຈນ຺ຕສີລາສຸ ອສຎ຺ຎຕາສຸ;
ອຈ຺ຈນ຺ຕເປມານຸຄຕສ຺ສ ຠຣິຍາ, ນ ວິສ຺ສເສ ຕິຕ຺ຖສມາ ຫິ ນາຣິໂຍ.
‘‘ຫເນຍ຺ຍຸໍ ຉິນ຺ເທຍ຺ຍຸໍ ເຉທາເປຍ຺ຍຸມ຺ປິ [ຫເນຍ຺ຍຸ ຉິນ຺ເທຍ຺ຍຸໍປິ ຉທເຍຍ຺ຍຸໍ (ສີ. ປີ.), ຫເນຍ຺ຍຸໍປິ ຉິນ຺ເທຍ຺ຍຸໍປິ ເຉທາເປຍ຺ຍຸໍປິ (ສ຺ຍາ.)], ກຓ຺ເຐປິ [ກຓ຺ຐມ຺ປິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ເຉຕ຺ວາ ຣຸຘິຣໍ ປິເວຍ຺ຍຸໍ;
ມາ ທີນກາມາສຸ ອສຎ຺ຎຕາສຸ, ຠາວໍ ກເຣ ຄງ຺ຄຕິຕ຺ຖູປມາສຸ.
‘‘ມຸສາ ຕາສໍ ຍຖາ ສຈ຺ຈໍ, ສຈ຺ຈໍ ຕາສໍ ຍຖາ ມຸສາ;
ຄາໂວ ພຫິຕິຓສ຺ເສວ, ໂອມສນ຺ຕິ ວຣໍ ວຣໍ.
‘‘ຄເຕເນຕາ ປໂລເຠນ຺ຕິ, ເປກ຺ຂິເຕນ ມ຺ຫິເຕນ ຈ;
ອໂຖປິ ທຸນ຺ນິວຕ຺ເຖນ, ມຎ຺ຊຸນາ ຠຓິເຕນ ຈ.
‘‘ໂຈຣິໂຍ ກຖິນາ [ກຐິນາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ເຫຕາ, ວາຬາ ຈ ລປສກ຺ຂຣາ;
ນ ຕາ ກິຎ຺ຈິ ນ ຊານນ຺ຕິ, ຍໍ ມນຸສ຺ເສສຸ ວຎ຺ຈນໍ.
‘‘ອສາ ¶ ໂລກິຕ຺ຖິໂຍ ນາມ, ເວລາ ຕາສໍ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;
ສາຣຕ຺ຕາ ຈ ປຄພ຺ຠາ ຈ, ສິຂີ ສພ຺ພຆໂສ ຍຖາ.
‘‘ນຕ຺ຖິຕ຺ຖີນໍ ¶ ປິໂຍ ນາມ, ອປ຺ປິໂຍປິ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;
ເສວນ຺ຕິ ເຫຕາ ປິຍມປ຺ປິຍຎ຺ຈ, ນາວາ ຍຖາ ໂອຣກູລໍ ປຣຎ຺ຈ.
‘‘ນຕ຺ຖິຕ຺ຖີນໍ ປິໂຍ ນາມ, ອປ຺ປິໂຍປິ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;
ຘນຕ຺ຕາ [ຘນຕ຺ຖາ (ສ຺ຍາ.)] ປຏິວລ຺ລນ຺ຕິ, ລຕາວ ທຸມນິສ຺ສິຕາ.
‘‘ຫຕ຺ຖິພນ຺ຘໍ ¶ ອສ຺ສພນ຺ຘໍ, ໂຄປຸຣິສຎ຺ຈ ມຓ຺ຑລໍ [ຈຓ຺ຑລໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ຉວຑາຫກໍ ປຸປ຺ຜຉຑ຺ຑກໍ, ສຘນມນຸປຕນ຺ຕິ ນາຣິໂຍ.
‘‘ກຸລປຸຕ຺ຕມ຺ປິ ຊຫນ຺ຕິ ອກິຎ຺ຈນໍ, ຉວກສມສທິສມ຺ປິ [ຉວກສມໍ (ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ອນຸຄຈ຺ຉນ຺ຕິ [ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ (ປີ.)] ອນຸປຕນ຺ຕິ, ຘນເຫຕຸ ຫິ ນາຣິໂຍ’’ຕິ [ຘນເຫຕຸ ຈ ນາຣິໂຍ (ສ຺ຍາ.), ຘນເຫຕຸ ນາຣິໂຍ (ປີ.)].
ອຖ ຂລຸ, ໂຠ, ນາຣໂທ ເທວພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອານນ຺ທສ຺ສ ຄິຊ຺ຌຣາຊສ຺ສ ອາທິມຊ຺ຌກຖາປຣິໂຍສານໍ ວິທິຕ຺ວາ ຕາຍໍ ເວລາຍໍ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິ –
‘‘ຈຕ຺ຕາໂຣເມ ນ ປູເຣນ຺ຕິ, ເຕ ເມ ສຸຓາຖ ຠາສໂຕ;
ສມຸທ຺ໂທ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຣາຊາ, ອິຕ຺ຖີ ຈາປິ ທິຊມ຺ປຕິ.
‘‘ສຣິຕາ ສາຄຣໍ ຍນ຺ຕິ, ຍາ ກາຈິ ປຖວິສ຺ສິຕາ;
ຕາ ສມຸທ຺ທໍ ນ ປູເຣນ຺ຕິ, ອູນຕ຺ຕາ ຫິ ນ ປູຣຕິ.
‘‘ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຈ ອຘີຍານ, ເວທມກ຺ຂານປຎ຺ຈມໍ;
ຠິຍ຺ໂຍປິ ສຸຕມິຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ອູນຕ຺ຕາ ຫິ ນ ປູຣຕິ.
‘‘ຣາຊາ ຈ ປຖວິໍ ສພ຺ພໍ, ສສມຸທ຺ທໍ ສປພ຺ພຕໍ;
ອຊ຺ຌາວສໍ ວິຊິນິຕ຺ວາ, ອນນ຺ຕຣຕໂນຈິຕໍ;
ປາຣໍ ¶ ສມຸທ຺ທໍ ປຕ຺ເຖຕິ, ອູນຕ຺ຕາ ຫິ ນ ປູຣຕິ.
‘‘ເອກເມກາຍ ອິຕ຺ຖິຍາ, ອຏ຺ຐຏ຺ຐ ປຕິໂນ ສິຍາ;
ສູຣາ ຈ ພລວນ຺ໂຕ ຈ, ສພ຺ພກາມຣສາຫຣາ;
ກເຣຍ຺ຍ ນວເມ ຉນ຺ທໍ, ອູນຕ຺ຕາ ຫິ ນ ປູຣຕິ.
‘‘ສພ຺ພິຕ຺ຖິໂຍ ¶ ສິຂິຣິວ ສພ຺ພຠກ຺ຂາ, ສພ຺ພິຕ຺ຖິໂຍ ນທີຣິວ ສພ຺ພວາຫີ;
ສພ຺ພິຕ຺ຖິໂຍ ກຓ຺ຏການໍວ ສາຂາ, ສພ຺ພິຕ຺ຖິໂຍ ຘນເຫຕຸ ວຊນ຺ຕິ.
‘‘ວາຕຎ຺ຈ ຊາເລນ ນໂຣ ປຣາມເສ, ໂອສິຎ຺ຈເຍ [ໂອສຎ຺ຈິຍາ (ສີ. ປີ.)] ສາຄຣເມກປາຓິນາ;
ສເກນ ຫຕ຺ເຖນ ກເຣຍ຺ຍ ໂຆສໍ [ສເກນ ກາເລນ ຫເນຍ຺ຍ ໂຆສນໍ (ປີ.)], ໂຍ ສພ຺ພຠາວໍ ປມທາສຸ ໂອສເຊ.
‘‘ໂຈຣີນໍ ພຫຸພຸທ຺ຘີນໍ, ຍາສຸ ສຈ຺ຈໍ ສຸທຸລ຺ລຠໍ;
ຖີນໍ ຠາໂວ ທຸຣາຊາໂນ, ມຈ຺ຉສ຺ເສໂວທເກ ຄຕໍ.
‘‘ອນລາ ມຸທຸສມ຺ຠາສາ, ທຸປ຺ປູຣາ ຕາ ນທີສມາ;
ສີທນ຺ຕິ ນໍ ວິທິຕ຺ວານ, ອາຣກາ ປຣິວຊ຺ຊເຍ.
‘‘ອາວຏ຺ຏນີ ມຫາມາຍາ, ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວິໂກປນາ;
ສີທນ຺ຕິ ນໍ ວິທິຕ຺ວານ, ອາຣກາ ປຣິວຊ຺ຊເຍ.
‘‘ຍໍ ¶ ເອຕາ [ຍຎ຺ເຈຕາ (ສ຺ຍາ.)] ອຸປເສວນ຺ຕິ, ຉນ຺ທສາ ວາ ຘເນນ ວາ;
ຊາຕເວໂທວ ສຓ຺ຐານໍ, ຂິປ຺ປໍ ອນຸທຫນ຺ຕິ ນ’’ນ຺ຕິ.
ອຖ ¶ ຂລຸ, ໂຠ, ກຸຓາໂລ ສກຸໂຓ ນາຣທສ຺ສ ເທວພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ອາທິມຊ຺ຌກຖາປຣິໂຍສານໍ ວິທິຕ຺ວາ ຕາຍໍ ເວລາຍໍ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ອຠາສິ –
‘‘ສລ຺ລເປ ນິສິຕຂຄ຺ຄປາຓິນາ, ປຓ຺ຑິໂຕ ອປິ ປິສາຈໂທສິນາ;
ອຸຄ຺ຄເຕຊມຸຣຄມ຺ປິ ອາສິເທ, ເອໂກ ເອກາຍ ປມທາຍ ນາລເປ [ເອໂກ ເອກປມທໍ ຫິ ນາລເປ (ປີ.) ເອໂກ ເອກປມາທາຍ ນາລເປ (?)].
‘‘ໂລກຈິຕ຺ຕມຖນາ ຫິ ນາຣິໂຍ, ນຈ຺ຈຄີຕຠຓິຕມ຺ຫິຕາວຸຘາ;
ພາຘຍນ຺ຕິ ອນຸປຏ຺ຐິຕສ຺ສຕິໍ [ອນຸປຏ຺ຐິຕາສຕີ (ປີ.)], ທີເປ ຣກ຺ຂສິຄໂຓວ [ທີປຣກ຺ຂສິຄຓາວ (ສີ.)] ວາຓິເຊ.
‘‘ນຕ຺ຖິ ¶ ຕາສໍ ວິນໂຍ ນ ສໍວໂຣ, ມຊ຺ຊມໍສນິຣຕາ [ມຊ຺ຊມໍສາຠິຣຕາ (ກ.)] ອສຎ຺ຎຕາ;
ຕາ ຄິລນ຺ຕິ ປຸຣິສສ຺ສ ປາຠຕໍ, ສາຄເຣວ ມກຣໍ ຕິມິງ຺ຄໂລ [ຕິມິງ຺ຄິໂລ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ປຎ຺ຈກາມຄຸຓສາຕໂຄຈຣາ, ອຸທ຺ຘຕາ ອນິຍຕາ ອສຎ຺ຎຕາ;
ໂອສຣນ຺ຕິ ປມທາ ປມາທິນໍ, ໂລຓໂຕຍວຕິຍໍວ ອາປກາ.
‘‘ຍໍ ນຣໍ ອຸປລເປນ຺ຕິ [ອຸປຣມນ຺ຕິ (ສີ. ປີ.), ປລາເປນ຺ຕິ (ກ.)] ນາຣິໂຍ, ຉນ຺ທສາ ວ ¶ ຣຕິຍາ ຘເນນ ວາ;
ຊາຕເວທສທິສມ຺ປິ ຕາທິສໍ, ຣາຄໂທສວຘິໂຍ [ຣາຄໂທສວຕິໂຍ (ສີ. ປີ.)] ທຫນ຺ຕິ ນໍ.
‘‘ອຑ຺ຒໍ ຎຕ຺ວາ ປຸຣິສໍ ມຫທ຺ຘນໍ, ໂອສຣນ຺ຕິ ສຘນາ ສຫຕ຺ຕນາ;
ຣຕ຺ຕຈິຕ຺ຕມຕິເວຐຍນ຺ຕິ ນໍ, ສາລ ມາລຸວລຕາວ ການເນ.
‘‘ຕາ ອຸເປນ຺ຕິ ວິວິເຘນ ຉນ຺ທສາ, ຈິຕ຺ຣພິມ຺ພມຸຂິໂຍ ອລງ຺ກຕາ;
ອຸຫສນ຺ຕິ [ອູຫສນ຺ຕິ (ສີ. ປີ.), ໂອຫສນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ.)] ປຫສນ຺ຕິ ນາຣິໂຍ, ສມ຺ພໂຣວ [ສໍວໂຣວ (ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)] ສຕມາຍໂກວິທາ.
‘‘ຊາຕຣູປມຓິມຸຕ຺ຕຠູສິຕາ, ສກ຺ກຕາ ປຕິກຸເລສຸ ນາຣິໂຍ;
ຣກ຺ຂິຕາ ອຕິຈຣນ຺ຕິ ສາມິກໍ, ທານວໍວ ຫທຍນ຺ຕຣສ຺ສິຕາ [ຫທຍນ຺ຕນິສ຺ສິຕາ (ກ.), ຫທຍນ຺ຕຣນິສ຺ສິຕາ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ເຕຊວາປິ ¶ ຫິ ນໂຣ ວິຈກ຺ຂໂຓ, ສກ຺ກໂຕ ພຫຸຊນສ຺ສ ປູຊິໂຕ;
ນາຣິນໍ ວສຄໂຕ ນ ຠາສຕິ, ຣາຫຸນາ ອຸປຫໂຕວ ຈນ຺ທິມາ.
‘‘ຍໍ ກເຣຍ຺ຍ ກຸປິໂຕ ທິໂສ ທິສໍ, ທຸຏ຺ຐຈິຕ຺ໂຕ ¶ ວສມາຄຕໍ ອຣິໍ [ອຣິ (ສີ. ປີ.)];
ເຕນ ຠິຍ຺ໂຍ ພ຺ຍສນໍ ນິຄຈ຺ຉຕິ, ນາຣິນໍ ວສຄໂຕ ອເປກ຺ຂວາ.
‘‘ເກສລູນນຂຉິນ຺ນຕຊ຺ຊິຕາ, ປາທປາຓິກສທຓ຺ຑຕາຬິຕາ;
ຫີນເມວຸປຄຕາ ຫິ ນາຣິໂຍ, ຕາ ຣມນ຺ຕິ ກຸຓເປວ ມກ຺ຂິກາ.
‘‘ຕາ ກຸເລສຸ ວິສິຂນ຺ຕເຣສຸ ວາ, ຣາຊຘານິນິຄເມສຸ ວາ ປຸນ [ວາ ປນ (ສ຺ຍາ.)];
ໂອຑ຺ຑິຕໍ ນມຸຈິປາສວາກຣໍ [ວາຄຸຣໍ (ສ຺ຍາ.)], ຈກ຺ຂຸມາ ປຣິວຊ຺ເຊ ສຸຂຕ຺ຖິໂກ.
‘‘ໂອສ຺ສຊິຕ຺ວ ¶ ກຸສລໍ ຕໂປຄຸຓໍ, ໂຍ ອນຣິຍຈຣິຕານິ ມາຈຣິ;
ເທວຕາຫິ ນິຣຍໍ ນິມິສ຺ສຕິ, ເຉທຄາມິມຓິຍໍວ ວາຓິໂຊ.
‘‘ໂສ ອິຘ ຄຣຫິໂຕ ປຣຕ຺ຖ ຈ, ທຸມ຺ມຕີ ອຸປຫໂຕ [ອຸປຄໂຕ (ສີ. ປີ.)] ສກມ຺ມຸນາ;
ຄຈ຺ຉຕີ ອນິຍໂຕ ຄຬາຄຬໍ, ທຸຏ຺ຐຄທ຺ຣຠຣໂຖວ ອຸປ຺ປເຖ.
‘‘ໂສ ອຸເປຕິ ນິຣຍໍ ປຕາປນໍ, ສຕ຺ຕິສິມ຺ພລິວນຎ຺ຈ ¶ ອາຍສໍ;
ອາວສິຕ຺ວາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິຍໍ, ເປຕຣາຊວິສຍໍ ນ ມຸຎ຺ຈຕິ [ມຸຈ຺ຈຕິ (ກ.)].
‘‘ທິພ຺ຍຂິຑ຺ຑຣຕິໂຍໍ ¶ ຈ ນນ຺ທເນ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕິຈຣິຕຎ຺ຈ ມານຸເສ;
ນາສຍນ຺ຕິ ປມທາ ປມາທິນໍ, ທຸຄ຺ຄຕິຎ຺ຈ ປຏິປາທຍນ຺ຕິ ນໍ.
‘‘ທິພ຺ຍຂິຑ຺ຑຣຕິໂຍ ນ ທຸລ຺ລຠາ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕິຈຣິຕຎ຺ຈ ມານຸເສ;
ໂສຓ຺ຓພ຺ຍມ຺ຫນິລຍາ [ສຸວຓ຺ຓພ຺ຍມ຺ຫນິລຍາ (ສ຺ຍາ. ກ.), ໂສວຓ຺ຓພ຺ຍມ຺ຫນິລຍາ (ປີ.)] ຈ ອຈ຺ຉຣາ, ເຍ ຈຣນ຺ຕິ ປມທາຫນຕ຺ຖິກາ.
‘‘ກາມຘາຕຸສມຕິກ຺ກມາ ຄຕິ, ຣູປຘາຕຸຍາ ຠາໂວ [ຣູປຘາຕຸຍາ ຠໂວ (ສີ.), ຣູປຘາຕຸສມ຺ຠໂວ (ສ຺ຍາ.)] ນ ທຸລ຺ລໂຠ;
ວີຕຣາຄວິສຍູປປຕ຺ຕິຍາ, ເຍ ຈຣນ຺ຕິ ປມທາຫນຕ຺ຖິກາ.
‘‘ສພ຺ພທຸກ຺ຂສມຕິກ຺ກມໍ ສິວໍ, ອຈ຺ຈນ຺ຕມຈລິຕໍ ອສງ຺ຂຕໍ;
ນິພ຺ພຸເຕຫິ ສຸຈິຫີ ນ ທຸລ຺ລຠໍ, ເຍ ຈຣນ຺ຕິ ປມທາຫນຕ຺ຖິກາ’’ຕິ.
‘‘ກຸຓາໂລຫໍ ຕທາ ອາສິໍ, ອຸທາຍີ ຜຸສ຺ສໂກກິໂລ;
ອານນ຺ໂທ ¶ ຄິຊ຺ຌຣາຊາສິ, ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ຈ ນາຣໂທ;
ປຣິສາ ພຸທ຺ຘປຣິສາ, ເອວໍ ຘາເຣຖ ຊາຕກ’’ນ຺ຕິ.
ກຸຓາລຊາຕກໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ.
໕໓໗. ມຫາສຸຕໂສມຊາຕກໍ (໕)
‘‘ກສ຺ມາ ຕຸວໍ ຣສກ ເອທິສານິ, ກໂຣສິ ກມ຺ມານິ ສຸທາຣຸຓານິ;
ຫນາສິ ອິຕ຺ຖີ ປຸຣິເສ ຈ ມູຬ຺ໂຫ, ມໍສສ຺ສ ເຫຕຸ ອທຸ [ອາທຸ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຘນສ຺ສ ກາຣຓາ’’.
‘‘ນໍ ¶ ອຕ຺ຕເຫຕູ ນ ຘນສ຺ສ ກາຣຓາ, ນ ປຸຕ຺ຕທາຣສ຺ສ ສຫາຍຎາຕິນໍ;
ຠຕ຺ຕາ ຈ ເມ ຠຄວາ ຠູມິປາໂລ, ໂສ ຂາທຕິ ມໍສໍ ຠທນ຺ເຕທິສໍ’’.
‘‘ສເຈ ຕຸວໍ ຠຕ຺ຕຸຣຕ຺ເຖ ປຍຸຕ຺ໂຕ, ກໂຣສິ ກມ຺ມານິ ສຸທາຣຸຓານິ;
ປາໂຕວ ອນ຺ເຕປຸຣໍ ປາປຸຓິຕ຺ວາ, ລເປຍ຺ຍາສິ ເມ ຣາຊິໂນ ສມ຺ມຸເຂ ຕໍ’’.
‘‘ຕຖາ ກຣິສ຺ສາມິ ອຫໍ ຠທນ຺ເຕ, ຍຖາ ຕຸວໍ [ຍເມວ ຕ຺ວໍ (ສີ.)] ຠາສສິ ກາຬຫຕ຺ຖິ;
ປາໂຕວ ອນ຺ເຕປຸຣໍ ປາປຸຓິຕ຺ວາ, ວກ຺ຂາມິ ¶ ເຕ ຣາຊິໂນ ສມ຺ມຸເຂ ຕໍ’’.
ຕໂຕ ¶ ຣຕ຺ຍາ ວິວສາເນ [ວິວສເນ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ສູຣິຍຸຄ຺ຄມນໍ ປຕິ;
ກາໂຬ ຣສກມາທາຍ, ຣາຊານໍ ອຸປສງ຺ກມິ;
ອຸປສງ຺ກມ຺ມ [ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຣາຊານໍ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິ.
‘‘ສຈ຺ຈໍ ກິຣ ມຫາຣາຊ, ຣສໂກ ເປສິໂຕ ຕຍາ;
ຫນຕິ ອິຕ຺ຖິປຸຣິເສ, ຕຸວໍ ມໍສານິ ຂາທສິ’’.
‘‘ເອວເມວ ຕຖາ ກາຬ, ຣສໂກ ເປສິໂຕ ມຍາ;
ມມ ອຕ຺ຖໍ ກໂຣນ຺ຕສ຺ສ, ກິເມຕໍ ປຣິຠາສສິ’’.
‘‘ອານນ຺ໂທ ສພ຺ພມຈ຺ຉານໍ, ຂາທິຕ຺ວາ ຣສຄິທ຺ຘິມາ;
ປຣິກ຺ຂີຓາຍ ປຣິສາຍ, ອຕ຺ຕານໍ ຂາທິຍາ ມໂຕ.
‘‘ເອວໍ ປມຕ຺ໂຕ ຣສຄາຣເວ ຣຕ຺ໂຕ [ຣໂຕ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ພາໂລ ຍທີ ອາຍຕິ ນາວພຸຊ຺ຌຕິ;
ວິຘມ຺ມ ປຸຕ຺ເຕ ຈຊິ [ຈຊິຕ຺ວາ (ກ.)] ຎາຕເກ ຈ, ປຣິວຕ຺ຕິຍ ອຕ຺ຕານຎ຺ເຎວ [ອຕ຺ຕານເມວ (ສີ. ປີ.)] ຂາທຕິ.
‘‘ອິທໍ ¶ ເຕ ສຸຕ຺ວານ ວິເຄຕຸ [ວິເຫຕຸ (ສີ. ປີ.)] ຉນ຺ໂທ, ມາ ຠກ຺ຂຍີ [ມາ ຠກ຺ຂສີ (ສີ. ປີ.)] ຣາຊ ມນຸສ຺ສມໍສໍ;
ມາ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ເກວລໍ ວາຣິໂຊວ, ທ຺ວິປທາຘິປ [ທິປທາທິປ (ສີ. ປີ.) ເອວມຸປຣິປິ] ສຸຎ຺ຎມກາສິ ຣຏ຺ຐໍ’’.
‘‘ສຸຊາໂຕ ນາມ ນາເມນ, ໂອຣໂສ ຕສ຺ສ ອຕ຺ຣໂຊ [ຕສ຺ສ ໂອຣສ ອຕ຺ຣໂຊ (ສີ.), ຕສ຺ສ ອຕ຺ຣຊ ໂອຣໂສ (ປີ.)];
ຊມ຺ພຸເປສິມລທ຺ຘານ, ມໂຕ ໂສ ຕສ຺ສ ສງ຺ຂເຍ.
‘‘ເອວເມວ ¶ ອຫໍ ກາຬ, ຠຸຕ຺ວາ ຠກ຺ຂໍ ຣສຸຕ຺ຕມໍ;
ອລທ຺ຘາ ມານຸສໍ ມໍສໍ, ມຎ຺ເຎ ຫິສ຺ສາມິ [ເຫສ຺ສາມິ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ຫສ຺ສາມິ (ປີ.)] ຊີວິຕໍ’’.
‘‘ມາຓວ ອຠິຣູໂປສິ, ກຸເລ ຊາໂຕສິ ໂສຕ຺ຖິເຍ;
ນ ຕ຺ວໍ ອຣຫສິ ຕາຕ, ອຠກ຺ຂໍ ຠກ຺ຂເຍຕເວ’’.
‘‘ຣສານໍ ອຎ຺ຎຕຣໍ ເອຕໍ, ກສ຺ມາ [ຍສ຺ມາ (ສີ. ປີ.)] ມໍ ຕ຺ວໍ ນິວາຣເຍ;
ໂສຫໍ ຕຕ຺ຖ ຄມິສ຺ສາມິ, ຍຕ຺ຖ ລຈ຺ຉາມິ ເອທິສໍ.
‘‘ໂສວາຫໍ ນິປ຺ປຕິສ຺ສາມິ, ນ ເຕ ວຈ຺ຉາມິ ສນ຺ຕິເກ;
ຍສ຺ສ ເມ ທສ຺ສເນນ ຕ຺ວໍ, ນາຠິນນ຺ທສິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ’’.
‘‘ອທ຺ຘາ ອຎ຺ເຎປິ ທາຍາເທ, ປຸຕ຺ເຕ ລຈ຺ຉາມ ມາຓວ;
ຕ຺ວຎ຺ຈ ຊມ຺ມ ວິນສ຺ສສ຺ສຸ, ຍຕ຺ຖ ປຕ຺ຕໍ ນ ຕໍ ສຸເຓ’’.
‘‘ເອວເມວ ຕຸວໍ ຣາຊ, ທ຺ວິປທິນ຺ທ ສຸໂຓຫິ ເມ;
ປພ຺ພາເຊສ຺ສນ຺ຕິ ຕໍ ຣຏ຺ຐາ, ໂສຓ຺ຑໍ ມາຓວກໍ ຍຖາ’’.
‘‘ສຸຊາໂຕ ນາມ ນາເມນ, ຠາວິຕຕ຺ຕານ ສາວໂກ;
ອຈ຺ຉຣໍ ກາມຍນ຺ໂຕວ, ນ ໂສ ຠຸຎ຺ຊິ ນ ໂສ ປິວິ.
‘‘ກຸສຄ຺ເຄນຸທກມາທາຍ ¶ [ກຸສຄ຺ເຄ ອຸທກມາທາຍ (ສີ. ປີ.)], ສມຸທ຺ເທ ອຸທກໍ ມິເນ;
ເອວໍ ມານຸສກາ ກາມາ, ທິພ຺ພກາມານ ສນ຺ຕິເກ.
‘‘ເອວເມວ ອຫໍ ກາຬ, ຠຸຕ຺ວາ ຠກ຺ຂໍ ຣສຸຕ຺ຕມໍ;
ອລທ຺ຘາ ມານຸສໍ ມໍສໍ, ມຎ຺ເຎ ຫິສ຺ສາມິ ຊີວິຕໍ’’.
‘‘ຍຖາປິ ¶ ເຕ ຘຕຣຏ຺ຐາ, ຫໍສາ ເວຫາຍສງ຺ຄມາ;
ອຠຸຕ຺ຕປຣິໂຠເຄນ [ອວຸຕ຺ຕິປຣິໂຠເຄນ (ສີ. ປີ.), ອຍຸຕ຺ຕປຣິໂຠເຄນ (ສ຺ຍາ.)], ສພ຺ເພ ອພ຺ຠຕ຺ຖຕໍ ຄຕາ.
‘‘ເອວເມວ ¶ ຕຸວໍ ຣາຊ, ທ຺ວິປທິນ຺ທ ສຸໂຓຫິ ເມ;
ອຠກ຺ຂໍ ຣາຊ ຠກ຺ເຂສິ, ຕສ຺ມາ ປພ຺ພາຊຍນ຺ຕິ ຕໍ’’.
‘‘ຕິຏ຺ຐາຫີຕິ ມຍາ ວຸຕ຺ໂຕ, ໂສ ຕ຺ວໍ ຄຈ຺ຉສິ ປມ຺ມຸໂຂ [ປາມຸໂຂ (ກ.)];
ອຏ຺ຐິໂຕ ຕ຺ວໍ ຐິໂຕມ຺ຫີຕິ, ລປສິ ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິນິ;
ອິທໍ ເຕ ສມຓາຍຸຕ຺ຕໍ, ອສິຎ຺ຈ ເມ ມຎ຺ຎສິ ກງ຺ກປຕ຺ຕໍ’’ [ກງ຺ຂປຕ຺ຕໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)].
‘‘ຐິໂຕຫມສ຺ມີ ສຘມ຺ເມສຸ ຣາຊ, ນ ນາມໂຄຕ຺ຕໍ ປຣິວຕ຺ຕຍາມິ;
ໂຈຣຎ຺ຈ ໂລເກ ອຐິຕໍ ວທນ຺ຕິ, ອາປາຍິກໍ ເນຣຍິກໍ ອິໂຕ ຈຸຕໍ.
‘‘ສເຈ ຕ຺ວໍ ສທ຺ທຫສິ [ສເຈປິ ສຫສິ (ສີ. ປີ.)] ຣາຊ, ສຸຕໍ ຄຓ຺ຫາຫິ ຂຕ຺ຕິຍ [ຂຕ຺ຕິຍໍ (ສ຺ຍາ.)];
ເຕນ ຍຎ຺ຎໍ ຍຊິຕ຺ວານ, ເອວໍ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສສິ’’.
‘‘ກິສ຺ມິໍ ນຸ ຣຏ຺ເຐ ຕວ ຊາຕິຠູມິ [ຊາຕຠູມິ (ສີ.)], ອຖ ເກນ ອຕ຺ເຖນ ອິຘານຸປຕ຺ໂຕ;
ອກ຺ຂາຫິ ເມ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ເອຕມຕ຺ຖໍ, ກິມິຈ຺ຉສີ ເທມິ ຕຍຊ຺ຊ ປຕ຺ຖິຕໍ’’.
‘‘ຄາຖາ ຈຕສ຺ໂສ ຘຣຓີມຫິສ຺ສຣ, ສຸຄມ຺ຠິຣຕ຺ຖາ ວຣສາຄຣູປມາ;
ຕເວວ ອຕ຺ຖາຍ ອິຘາຄໂຕສ຺ມິ, ສຸໂຓຫິ ຄາຖາ ປຣມຕ຺ຖສໍຫິຕາ’’.
‘‘ນ ເວ ຣຸທນ຺ຕິ ມຕິມນ຺ໂຕ ສປຎ຺ຎາ, ພຫຸສ຺ສຸຕາ ¶ ເຍ ພຫຸຏ຺ຐານຈິນ຺ຕິໂນ;
ທີປຎ຺ຫິ ເອຕໍ ປຣມໍ ນຣານໍ, ຍໍ ປຓ຺ຑິຕາ ໂສກນຸທາ ຠວນ຺ຕິ.
‘‘ອຕ຺ຕານໍ ¶ ຎາຕີ ອຸທາຫຸ [ອຸທ (ສີ. ປີ.)] ປຸຕ຺ຕທາຣໍ, ຘຎ຺ຎໍ ຘນໍ ຣຊຕໍ ຊາຕຣູປໍ;
ກິເມວ ຕ຺ວໍ [ກິໂມ ນຸ ຕ຺ວໍ (ສີ. ປີ.)] ສຸຕໂສມານຸຕປ຺ເປ, ໂກຣພ຺ຍເສຏ຺ຐ ວຈນໍ ສຸໂຓມ ເຕຕໍ’.
‘‘ເນວາຫມຕ຺ຕານມນຸຕ຺ຖຸນາມິ, ນ ປຸຕ຺ຕທາຣໍ ນ ຘນໍ ນ ຣຏ຺ຐໍ;
ສຕຎ຺ຈ ຘມ຺ໂມ ຈຣິໂຕ ປຸຣາໂຓ, ຕໍ ສງ຺ກຣໍ [ສງ຺ຄຣໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.) ເອວມຸປຣິປິ] ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສານຸຕປ຺ເປ.
‘‘ກໂຕ ມຍາ ສງ຺ກໂຣ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓນ, ຣຏ຺ເຐ ສເກ ອິສ຺ສຣິເຍ ຐິເຕນ;
ຕໍ ສງ຺ກຣໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສປ຺ປທາຍ, ສຈ຺ຈານຸຣກ຺ຂີ ປຸນຣາວຊິສ຺ສໍ’’.
‘‘ເນວາຫເມຕໍ ອຠິສທ຺ທຫາມິ, ສຸຂີ ນໂຣ ມຈ຺ຈຸມຸຂາ ປມຸຕ຺ໂຕ;
ອມິຕ຺ຕຫຕ຺ຖໍ ປຸນຣາວເຊຍ຺ຍ, ໂກຣພ຺ຍເສຏ຺ຐ ນ ຫິ ມໍ ອຸເປສິ.
‘‘ມຸຕ຺ໂຕ ¶ ຕຸວໍ ໂປຣິສາທສ຺ສ ຫຕ຺ຖາ, ຄນ຺ຕ຺ວາ ¶ ສກໍ ມນ຺ທິຣໍ ກາມກາມີ;
ມຘຸຣໍ ປິຍໍ ຊີວິຕໍ ລທ຺ຘ ຣາຊ, ກຸໂຕ ຕຸວໍ ເອຫິສິ ເມ ສກາສໍ’’.
‘‘ມຕໍ ວເຣຍ຺ຍ ປຣິສຸທ຺ຘສີໂລ, ນ ຊີວິຕໍ [ນ ຫິ ຊີວິຕໍ (ສີ.)] ຄຣຫິໂຕ ປາປຘມ຺ໂມ;
ນ ຫິ ຕໍ ນຣໍ ຕາຍຕິ [ຕາຍເຕ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)] ທຸຄ຺ຄຕີຫິ, ຍສ຺ສາປິ ເຫຕຸ ອລິກໍ ຠເຓຍ຺ຍ.
‘‘ສເຈປິ ວາໂຕ ຄິຣິມາວເຫຍ຺ຍ, ຈນ຺ໂທ ຈ ສູຣິໂຍ ຈ ຉມາ ປເຕຍ຺ຍຸໍ;
ສພ຺ພາ ຈ ນຊ຺ໂຊ ປຏິໂສຕໍ ວເຊຍ຺ຍຸໍ, ນ ຕ຺ເວວຫໍ ຣາຊ ມຸສາ ຠເຓຍ຺ຍໍ.
[ອຍໍ ຄາຖາ ສີ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ ນ ທິສ຺ສຕິ] ‘‘ນຠໍ ¶ ຜເລຍ຺ຍ ອຸທຘີປິ ສຸສ຺ເສ, ສໍວຏ຺ຏເຍ ຠູຕຘຣາ ວສຸນ຺ຘຣາ;
ສິລຸຈ຺ຈໂຍ ເມຣຸ ສມູລມຸປ຺ປເຕ, ນ ຕ຺ເວວຫໍ ຣາຊ ມຸສາ ຠເຓຍ຺ຍໍ’’ [ອຍໍ ຄາຖາ ສີ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ ນ ທິສ຺ສຕິ].
‘‘ອສິຎ຺ຈ ສຕ຺ຕິຎ຺ຈ ປຣາມສາມິ, ສປຖມ຺ປິ ເຕ ສມ຺ມ ອຫໍ ກໂຣມິ;
ຕຍາ ປມຸຕ຺ໂຕ ອນໂຓ ຠວິຕ຺ວາ, ສຈ຺ຈານຸຣກ຺ຂີ ປຸນຣາວຊິສ຺ສໍ’’.
‘‘ໂຍ ເຕ ກໂຕ ສງ຺ກໂຣ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓນ, ຣຏ຺ເຐ ສເກ ອິສ຺ສຣິເຍ ຐິເຕນ;
ຕໍ ສງ຺ກຣໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສປ຺ປທາຍ, ສຈ຺ຈານຸຣກ຺ຂີ ປຸນຣາວຊສ຺ສຸ’’.
‘‘ໂຍ ເມ ກໂຕ ສງ຺ກໂຣ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓນ, ຣຏ຺ເຐ ¶ ສເກ ອິສ຺ສຣິເຍ ຐິເຕນ;
ຕໍ ສງ຺ກຣໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສປ຺ປທາຍ, ສຈ຺ຈານຸຣກ຺ຂີ ປຸນຣາວຊິສ຺ສໍ’’.
‘‘ມຸຕ຺ໂຕ ຈ ໂສ ໂປຣິສາທສ຺ສ ຫຕ຺ຖາ, ຄນ຺ຕ຺ວານ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ເອຕທໂວຈ;
ສຸໂຓມ [ສຸໂຓມິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຄາຖາໂຍ ສຕາຣຫາໂຍ, ຍາ ເມ ສຸຕາ ອສ຺ສຸ ຫິຕາຍ ພ຺ຣຫ຺ເມ’’.
‘‘ສກິເທວ ສຸຕໂສມ, ສພ຺ຠິ ໂຫຕິ [ໂຫຕຸ (ປີ.)] ສມາຄໂມ;
ສາ ນໍ ສງ຺ຄຕິ ປາເລຕິ, ນາສພ຺ຠິ ພຫຸສງ຺ຄໂມ.
‘‘ສພ຺ຠິເຣວ ສມາເສຖ, ສພ຺ຠິ ກຸພ຺ເພຖ ສນ຺ຖວໍ;
ສຕໍ ສທ຺ຘມ຺ມມຎ຺ຎາຍ, ເສຍ຺ໂຍ ໂຫຕິ ນ ປາປິໂຍ.
‘‘ຊີຣນ຺ຕິ ເວ ຣາຊຣຖາ ສຸຈິຕ຺ຕາ, ອໂຖ ສຣີຣມ຺ປິ ຊຣໍ ອຸເປຕິ;
ສຕຎ຺ຈ ຘມ຺ໂມ ນ ຊຣໍ ອຸເປຕິ, ສນ຺ໂຕ ຫເວ ສພ຺ຠິ ປເວທຍນ຺ຕິ.
‘‘ນຠຎ຺ຈໍ ¶ ທູເຣ ປຖວີ ຈ ທູເຣ, ປາຣໍ ¶ ສມຸທ຺ທສ຺ສ ຕທາຫຸ ທູເຣ;
ຕໂຕ ຫເວ ທູຣຕຣໍ ວທນ຺ຕິ, ສຕຎ຺ຈ ຘມ຺ໂມ [ຘມ຺ມໍ (ສີ. ປີ.)] ອສຕຎ຺ຈ ຣາຊ’’.
‘‘ສຫສ຺ສິຍາ [ສຫສ຺ສິໂຍ (ສີ. ປີ.)] ອິມາ ຄາຖາ, ນຫິມາ [ນ ອິມາ, (ສີ. ປີ.) ນຍິມາ (ສ຺ຍາ.)] ຄາຖາ ສຕາຣຫາ;
ຈຕ຺ຕາຣິ ຕ຺ວໍ ສຫສ຺ສານິ, ຂິປ຺ປໍ ຄຓ຺ຫາຫິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ’’.
‘‘ອາສີຕິຍາ ນາວຸຕິຍາ [ອສີຕິຍາ ນວຸຕິຍາ (ປີ.)] ຈ ຄາຖາ, ສຕາຣຫາ ຈາປິ ຠເວຍ຺ຍ [ຠເວຍ຺ຍຸ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຄາຖາ;
ປຈ຺ຈຕ຺ຕເມວ ສຸຕໂສມ ຊານຫິ, ສຫສ຺ສິຍາ ນາມ ກາ ອຕ຺ຖິ [ສຫສ຺ສິໂຍ ນາມ ອິຘຕ຺ຖິ (ສີ.)] ຄາຖາ’’.
‘‘ອິຈ຺ຉາມິ ໂວຫໍ ສຸຕວຸທ຺ຘິມຕ຺ຕໂນ, ສນ຺ໂຕຕິ ມໍ [ສນ຺ໂຕ ມມໍ (ສ຺ຍາ.), ສນ຺ໂຕ ຈ ມໍ (ສີ. ປີ. ກ.)] ສປ຺ປຸຣິສາ ຠເຊຍ຺ຍຸໍ;
ອຫໍ ສວນ຺ຕີຫິ ມໂຫທຘີວ, ນ ຫິ ຕາຕ ຕປ຺ປາມິ ສຸຠາສິເຕນ.
‘‘ອຄ຺ຄິ ¶ ຍຖາ ຕິຓກຏ຺ຐໍ ທຫນ຺ໂຕ, ນ ຕປ຺ປຕີ ສາຄໂຣວ [ສາຄໂຣ ວາ (ສີ. ປີ.)] ນທີຫິ;
ເອວມ຺ປິ ເຕ ປຓ຺ຑິຕາ ຣາຊເສຏ຺ຐ, ສຸຕ຺ວາ ນ ຕປ຺ປນ຺ຕິ ສຸຠາສິເຕນ.
‘‘ສກສ຺ສ ທາສສ຺ສ ຍທາ ສຸໂຓມິ, ຄາຖໍ ອຫໍ ອຕ຺ຖວຕິໍ [ຄາຖາ ອຫໍ ອຕ຺ຖວຕີ (ສີ. ປີ.)] ຊນິນ຺ທ;
ຕເມວ ສກ຺ກຈ຺ຈ ນິສາມຍາມິ, ນ ¶ ຫິ ຕາຕ ຘມ຺ເມສຸ ມມຕ຺ຖິ ຕິຕ຺ຕິ’’.
‘‘ອິທໍ ¶ ເຕ ຣຏ຺ຐໍ ສຘນໍ ສໂຍຄ຺ຄໍ, ສກາຍຸຣໍ ສພ຺ພກາມູປປນ຺ນໍ;
ກິໍ ກາມເຫຕຸ ປຣິຠາສສິມໍ [ຠາສເສ ມໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ຄຈ຺ຉາມຫໍ ໂປຣິສາທສ຺ສ ຎຕ຺ເຕ’’ [ໂປຣິສາທສ຺ສ ກນ຺ເຕ (ສີ. ປີ.), ໂປຣິສາທສ຺ສຸປນ຺ເຕ (ກ.)].
‘‘ອຕ຺ຕານຸຣກ຺ຂາຍ ຠວນ຺ຕິ ເຫເຕ, ຫຕ຺ຖາໂຣຫາ ຣຖິກາ ປຕ຺ຕິກາ ຈ;
ອສ຺ສາຣຸຫາ [ອສ຺ສາໂຣຫາ (ສ຺ຍາ. ປີ.)] ເຍ ຈ ຘນຸຄ຺ຄຫາເສ, ເສນໍ ປຍຸຎ຺ຊາມ ຫນາມ ສຕ຺ຕຸໍ’’.
‘‘ສຸທຸກ຺ກຣໍ ໂປຣິສາໂທ ອກາສິ, ຊີວໍ ຄເຫຕ຺ວານ ອວສ຺ສຊີ ມໍ;
ຕໍ ຕາທິສໍ ປຸພ຺ພກິຈ຺ຈໍ ສຣນ຺ໂຕ, ທຸພ຺ເຠ ອຫໍ ຕສ຺ສ ກຖໍ ຊນິນ຺ທ’’.
‘‘ວນ຺ທິຕ຺ວາ ໂສ ປິຕຣໍ ມາຕຣຎ຺ຈ, ອນຸສາເສຕ຺ວາ ເນຄມຎ຺ຈ ພລຎ຺ຈ;
ສຈ຺ຈວາທີ ສຈ຺ຈານຸຣກ຺ຂມາໂນ, ອຄມາສິ ໂສ ຍຕ຺ຖ ໂປຣິສາໂທ’’.
‘‘ກໂຕ ມຍາ ສງ຺ກໂຣ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓນ, ຣຏ຺ເຐ ສເກ ອິສ຺ສຣິເຍ ຐິເຕນ;
ຕໍ ສງ຺ກຣໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສປ຺ປທາຍ, ສຈ຺ຈານຸຣກ຺ຂີ ¶ ປຸນຣາຄໂຕສ຺ມິ;
ຍຊສ຺ສຸ ຍຎ຺ຎໍ ຂາທ ມໍ ໂປຣິສາທ’’.
‘‘ນ ຫາຍເຕ ຂາທິຕໍ [ຂາທິຕຸໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ມຍ຺ຫໍ ປຈ຺ຉາ, ຈິຕກາ ອຍໍ ຕາວ ສຘູມິກາວ [ສຘູມກາ ຈ (ສ຺ຍາ.)];
ນິທ຺ຘູມເກ ປຈິຕໍ ສາຘຸປກ຺ກໍ, ສຸໂຓມ [ສຸໂຓມິ (ສີ.), ສຸຓາມ (ປີ.)] ຄາຖາໂຍ ສຕາຣຫາໂຍ’’.
‘‘ອຘມ຺ມິໂກ ¶ ຕ຺ວໍ ໂປຣິສາທກາສິ [ໂປຣິສາທມກາສິ (ກ.)], ຣຏ຺ຐາ ຈ ຠຏ຺ໂຐ ອຸທຣສ຺ສ ເຫຕຸ;
ຘມ຺ມຎ຺ຈິມາ ອຠິວທນ຺ຕິ ຄາຖາ, ຘມ຺ໂມ ຈ ອຘມ຺ໂມ ຈ ກຸຫິໍ ສເມຕິ.
‘‘ອຘມ຺ມິກສ຺ສ ລຸທ຺ທສ຺ສ, ນິຈ຺ຈໍ ໂລຫິຕປາຓິໂນ;
ນຕ຺ຖິ ສຈ຺ຈໍ ກຸໂຕ ຘມ຺ໂມ, ກິໍ ສຸເຕນ ກຣິສ຺ສສິ’’.
‘‘ໂຍ ມໍສເຫຕຸ ມິຄວໍ ຈເຣຍ຺ຍ, ໂຍ ວາ ຫເນ ປຸຣິສມຕ຺ຕເຫຕຸ;
ອຸໂຠປິ ເຕ ເປຈ຺ຈ ສມາ ຠວນ຺ຕິ, ກສ຺ມາ ໂນ [ກສ຺ມາ ນຸ (ກ.)] ອຘມ຺ມິກໍ ພ຺ຣູສິ ມໍ ຕ຺ວໍ’’.
‘‘ປຎ຺ຈ ປຎ຺ຈນຂາ ຠກ຺ຂາ, ຂຕ຺ຕິເຍນ ປຊານຕາ;
ອຠກ຺ຂໍ ຣາຊ ຠກ຺ເຂສິ, ຕສ຺ມາ ອຘມ຺ມິໂກ ຕຸວໍ’’.
‘‘ມຸຕ຺ໂຕ ຕຸວໍ ໂປຣິສາທສ຺ສ ຫຕ຺ຖາ, ຄນ຺ຕ຺ວາ ສກໍ ມນ຺ທິຣໍ ກາມກາມີ;
ອມິຕ຺ຕຫຕ຺ຖໍ ¶ ປຸນຣາຄໂຕສິ, ນ ຂຕ຺ຕຘມ຺ເມ ກຸສໂລສິ ຣາຊ’’.
‘‘ເຍ ¶ ຂຕ຺ຕຘມ຺ເມ ກຸສລາ ຠວນ຺ຕິ, ປາເຍນ ເຕ ເນຣຍິກາ ຠວນ຺ຕິ;
ຕສ຺ມາ ອຫໍ ຂຕ຺ຕຘມ຺ມໍ ປຫາຍ, ສຈ຺ຈານຸຣກ຺ຂີ ປຸນຣາຄໂຕສ຺ມິ;
ຍຊສ຺ສຸ ຍຎ຺ຎໍ ຂາທ ມໍ ໂປຣິສາທ’’.
‘‘ປາສາທວາສາ ປຖວີຄວສ຺ສາ, ກາມິຕ຺ຖິໂຍ ກາສິກຈນ຺ທນຎ຺ຈ;
ສພ຺ພໍ ຕຫິໍ ລຠສິ [ລພ຺ຠຕິ (ປີ.)] ສາມິຕາຍ, ສຈ຺ເຈນ ກິໍ ປສ຺ສສິ ອານິສໍສໍ’’.
‘‘ເຍ ¶ ເກຈິເມ ອຕ຺ຖິ ຣສາ ປຖພ຺ຍາ, ສຈ຺ຈໍ ເຕສໍ ສາຘຸຕຣໍ ຣສານໍ;
ສຈ຺ເຈ ຐິຕາ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ, ຕຣນ຺ຕິ ຊາຕິມຣຓສ຺ສ ປາຣໍ’’.
‘‘ມຸຕ຺ໂຕ ຕຸວໍ ໂປຣິສາທສ຺ສ ຫຕ຺ຖາ, ຄນ຺ຕ຺ວາ ສກໍ ມນ຺ທິຣໍ ກາມກາມີ;
ອມິຕ຺ຕຫຕ຺ຖໍ ປຸນຣາຄໂຕສິ, ນ ຫິ ນູນ ເຕ ມຣຓຠຍໍ ຊນິນ຺ທ;
ອລີນຈິຕ຺ໂຕ ອສິ [ຈ’ສິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ສຈ຺ຈວາທີ’’.
‘‘ກຕາ ¶ ເມ ກລ຺ຍາຓາ ອເນກຣູປາ, ຍຎ຺ຎາ ຍິຏ຺ຐາ ເຍ ວິປຸລາ ປສຕ຺ຖາ;
ວິໂສຘິໂຕ ປຣໂລກສ຺ສ ມຄ຺ໂຄ, ຘມ຺ເມ ຐິໂຕ ໂກ ມຣຓສ຺ສ ຠາເຍ.
‘‘ກຕາ ເມ ກລ຺ຍາຓາ ອເນກຣູປາ, ຍຎ຺ຎາ ຍິຏ຺ຐາ ເຍ ວິປຸລາ ປສຕ຺ຖາ;
ອນານຸຕປ຺ປໍ ປຣໂລກໍ ຄມິສ຺ສໍ, ຍຊສ຺ສຸ ຍຎ຺ຎໍ ອທ [ຂາທ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ມໍ ໂປຣິສາທ.
‘‘ປິຕາ ຈ ມາຕາ ຈ ອຸປຏ຺ຐິຕາ ເມ, ຘມ຺ເມນ ເມ ອິສ຺ສຣິຍໍ ປສຕ຺ຖໍ;
ວິໂສຘິໂຕ ປຣໂລກສ຺ສ ມຄ຺ໂຄ, ຘມ຺ເມ ຐິໂຕ ໂກ ມຣຓສ຺ສ ຠາເຍ.
‘‘ປິຕາ ຈ ມາຕາ ຈ ອຸປຏ຺ຐິຕາ ເມ, ຘມ຺ເມນ ເມ ອິສ຺ສຣິຍໍ ປສຕ຺ຖໍ;
ອນານຸຕປ຺ປໍ ປຣໂລກໍ ຄມິສ຺ສໍ, ຍຊສ຺ສຸ ຍຎ຺ຎໍ ອທ ມໍ ໂປຣິສາທ.
‘‘ຎາຕີສຸ ¶ ມິຕ຺ເຕສຸ ກຕາ ເມ ກາຣາ [ກຕູປກາໂຣ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ຘມ຺ເມນ ເມ ອິສ຺ສຣິຍໍ ປສຕ຺ຖໍ;
ວິໂສຘິໂຕ ປຣໂລກສ຺ສ ມຄ຺ໂຄ, ຘມ຺ເມ ຐິໂຕ ໂກ ມຣຓສ຺ສ ຠາເຍ.
‘‘ຎາຕີສຸໍ ¶ ມິຕ຺ເຕສຸ ກຕາ ເມ ກາຣາ, ຘມ຺ເມນ ເມ ອິສ຺ສຣິຍໍ ປສຕ຺ຖໍ;
ອນານຸຕປ຺ປໍ ປຣໂລກໍ ຄມິສ຺ສໍ, ຍຊສ຺ສຸ ຍຎ຺ຎໍ ອທ ມໍ ໂປຣິສາທ.
‘‘ທິນ຺ນໍ ເມ ທານໍ ພຫຸຘາ ພຫູນໍ, ສນ຺ຕປ຺ປິຕາ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ;
ວິໂສຘິໂຕ ປຣໂລກສ຺ສ ມຄ຺ໂຄ, ຘມ຺ເມ ຐິໂຕ ໂກ ມຣຓສ຺ສ ຠາເຍ.
‘‘ທິນ຺ນໍ ເມ ທານໍ ພຫຸຘາ ພຫູນໍ, ສນ຺ຕປ຺ປິຕາ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ;
ອນານຸຕປ຺ປໍ ປຣໂລກໍ ຄມິສ຺ສໍ, ຍຊສ຺ສຸ ຍຎ຺ຎໍ ອທ ມໍ ໂປຣິສາທ’’.
‘‘ວິສໍ ປຊານໍ ປຸຣິໂສ ອເທຍ຺ຍ, ອາສີວິສໍ ຊລິຕມຸຄ຺ຄເຕຊໍ;
ມຸທ຺ຘາປິ ຕສ຺ສ ວິຜເລຍ຺ຍ [ວິປເຕຍ຺ຍ (ສີ. ປີ.)] ສຕ຺ຕຘາ, ໂຍ ຕາທິສໍ ສຈ຺ຈວາທິໍ ອເທຍ຺ຍ’’.
‘‘ສຸຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ ວິຊານນ຺ຕິ, ນຣາ ກລ຺ຍາຓປາປກໍ;
ອປິ ຄາຖາ ສຸຓິຕ຺ວານ, ຘມ຺ເມ ເມ ຣມເຕ [ຣມຕີ (ສີ. ປີ.)] ມໂນ’’.
‘‘ສກິເທວ ¶ ມຫາຣາຊ [ສຸຕໂສມ (ສີ. ປີ.)], ສພ຺ຠິ ໂຫຕິ ສມາຄໂມ;
ສາ ນໍ ສງ຺ຄຕິ ປາເລຕິ, ນາສພ຺ຠິ ພຫຸສງ຺ຄໂມ.
‘‘ສພ຺ຠິເຣວ ¶ ສມາເສຖ, ສພ຺ຠິ ກຸພ຺ເພຖ ສນ຺ຖວໍ;
ສຕໍ ສທ຺ຘມ຺ມມຎ຺ຎາຍ, ເສຍ຺ໂຍ ໂຫຕິ ນ ປາປິໂຍ.
‘‘ຊີຣນ຺ຕິ ເວ ຣາຊຣຖາ ສຸຈິຕ຺ຕາ, ອໂຖ ສຣີຣມ຺ປິ ຊຣໍ ອຸເປຕິ;
ສຕຎ຺ຈ ຘມ຺ໂມ ນ ຊຣໍ ອຸເປຕິ, ສນ຺ໂຕ ຫເວ ສພ຺ຠິ ປເວທຍນ຺ຕິ.
‘‘ນຠຎ຺ຈໍ ¶ ທູເຣ ປຖວີ ຈ ທູເຣ, ປາຣໍ ສມຸທ຺ທສ຺ສ ຕທາຫຸ ທູເຣ;
ຕໂຕ ຫເວ ທູຣຕຣໍ ວທນ຺ຕິ, ສຕຎ຺ຈ ຘມ຺ໂມ [ຘມ຺ມໍ (ສີ. ປີ.)] ອສຕຎ຺ຈ ຣາຊ’’.
‘‘ຄາຖາ ອິມາ ອຕ຺ຖວຕີ ສຸພ຺ຍຎ຺ຊນາ, ສຸຠາສິຕາ ຕຸຍ຺ຫ ຊນິນ຺ທ ສຸຕ຺ວາ;
ອານນ຺ທິ ວິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ ປຕີໂຕ, ຈຕ຺ຕາຣິ ເຕ ສມ຺ມ ວເຣ ທທາມິ’’.
‘‘ໂຍ ນຕ຺ຕໂນ ມຣຓໍ ພຸຊ຺ຌສິ ຕຸວໍ [ພຸຊ຺ຌເສ ຕ຺ວໍ (ສີ. ປີ.), ພຸຊ຺ຌເສ ຕຸວໍ (ສ຺ຍາ.)], ຫິຕາຫິຕໍ ວິນິປາຕຎ຺ຈ ສຄ຺ຄໍ;
ຄິທ຺ໂຘ ຣເສ ທຸຈ຺ຈຣິເຕ ນິວິຏ຺ໂຐ, ກິໍ ຕ຺ວໍ ວຣໍ ທສ຺ສສິ ປາປຘມ຺ມ.
‘‘ອຫຎ຺ຈ ຕໍ ເທຫິ ວຣນ຺ຕິ ວຊ຺ຊໍ, ຕ຺ວຎ຺ຈາປິ ທຕ຺ວານ ອວາກເຣຍ຺ຍ;
ສນ຺ທິຏ຺ຐິກໍ ¶ ກລຫມິມໍ ວິວາທໍ, ໂກ ປຓ຺ຑິໂຕ ຊານມຸປພ຺ພເຊຍ຺ຍ’’.
‘‘ນ ຕໍ ວຣໍ ອຣຫຕິ ຊນ຺ຕຸ ທາຕຸໍ, ຍໍ ວາປິ ທຕ຺ວານ ອວາກເຣຍ຺ຍ;
ວຣສ຺ສຸ ສມ຺ມ ອວິກມ຺ປມາໂນ, ປາຓໍ ຈຊິຕ຺ວານປິ ທສ຺ສເມວ’’.
‘‘ອຣິຍສ຺ສ ອຣິເຍນ ສເມຕິ ສຂ຺ຍໍ [ສກ຺ຂິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ປຎ຺ຎສ຺ສ ປຎ຺ຎາຓວຕາ ສເມຕິ;
ປສ຺ເສຍ຺ຍ ຕໍ ວສ຺ສສຕໍ ອໂຣຄໍ [ອາໂຣຄ຺ຍໍ (ກ.)], ເອຕໍ ວຣານໍ ປຐມໍ ວຣາມິ’’.
‘‘ອຣິຍສ຺ສ ອຣິເຍນ ສເມຕິ ສຂ຺ຍໍ, ປຎ຺ຎສ຺ສ ປຎ຺ຎາຓວຕາ ສເມຕິ;
ປສ຺ສາສິ ມໍ ວສ຺ສສຕໍ ອໂຣຄໍ, ເອຕໍ ວຣານໍ ປຐມໍ ທທາມິ’’.
‘‘ເຍ ¶ ຂຕ຺ຕິຍາເສ ອິຘ ຠູມິປາລາ, ມຸທ຺ຘາຠິສິຕ຺ຕາ ກຕນາມເຘຍ຺ຍາ;
ນ ຕາທິເສ ຠູມິປຕີ ອເທສິ, ເອຕໍ ວຣານໍ ທຸຕິຍໍ ວຣາມິ’’.
‘‘ເຍ ຂຕ຺ຕິຍາເສ ອິຘ ຠູມິປາລາ, ມຸທ຺ຘາຠິສິຕ຺ຕາ ກຕນາມເຘຍ຺ຍາ;
ນ ¶ ຕາທິເສ ຠູມິປຕີ ອເທມິ, ເອຕໍ ວຣານໍ ທຸຕິຍໍ ທທາມິ’’.
‘‘ປໂຣສຕໍ ຂຕ຺ຕິຍາ ເຕ ຄຫິຕາ, ຕລາວຸຕາ ອສ຺ສຸມຸຂາ ຣຸທນ຺ຕາ;
ສເກ ເຕ ຣຏ຺ເຐ ປຏິປາທຍາຫິ, ເອຕໍ ວຣານໍ ຕຕິຍໍ ວຣາມິ’’.
‘‘ປໂຣສຕໍ ຂຕ຺ຕິຍາ ເມ ຄຫິຕາ, ຕລາວຸຕາ ອສ຺ສຸມຸຂາ ຣຸທນ຺ຕາ;
ສເກ ເຕ ຣຏ຺ເຐ ປຏິປາທຍາມິ [ສເກນ ຣຏ຺ເຐນ ປຏິປາທຍາມິ ເຕ (ສີ.)], ເອຕໍ ວຣານໍ ຕຕິຍໍ ທທາມິ’’.
‘‘ຉິທ຺ທໍ ເຕ ຣຏ຺ຐໍ ພ຺ຍຖິຕາ [ພ຺ຍຖິຕໍ (ສີ.), ພ຺ຍາຘິຕໍ (ປີ.)] ຠຍາ ຫິ, ປຸຖູ ນຣາ ເລຓມນຸປ຺ປວິຏ຺ຐາ;
ມນຸສ຺ສມໍສໍ ວິຣເມຫິ [ວິຣມາຫິ (ສ຺ຍາ.)] ຣາຊ, ເອຕໍ ວຣານໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ ວຣາມິ’’.
‘‘ອທ຺ຘາ ¶ ຫິ ໂສ ຠກ຺ໂຂ ມມ [ມມໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ມນາໂປ, ເອຕສ຺ສ ເຫຕຸມ຺ຫິ [ເຫຕຸມ຺ປິ (ປີ.)] ວນໍ ປວິຏ຺ໂຐ;
ໂສຫໍ ກຖໍ ເອຕ຺ໂຕ ອຸປາຣເມຍ຺ຍໍ, ອຎ຺ຎໍ ວຣານໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ ວຣສ຺ສຸ’’.
‘‘ນໍ ¶ ເວ ປິຍໍ ເມຕິ ຊນິນ຺ທ ຕາທິໂສ, ອຕ຺ຕໍ ນິຣໍກຈ຺ຈ [ນິຣໍກຕ຺ວາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ປິຍານິ ເສວຕິ;
ອຕ຺ຕາວ ¶ ເສຍ຺ໂຍ ປຣມາ ຈ [ປຣມາວ (ພຫູສຸ) ຊາ. ໑.໖.໘໑ ສໍສນ຺ເທຕພ຺ພໍ] ເສຍ຺ໂຍ, ລພ຺ຠາ ປິຍາ ໂອຈິຕຕ຺ເຖນ [ໂອຈິຕຕ຺ເຕນ (ກ.)] ປຈ຺ຉາ’’.
‘‘ປິຍໍ ເມ ມານຸສໍ ມໍສໍ, ສຸຕໂສມ ວິຊານຫິ;
ນມ຺ຫິ ສກ຺ກາ [ນມ຺ຫິ ສກ຺ໂກ (ສີ. ປີ.)] ນິວາເຣຕຸໍ, ອຎ຺ຎໍ [ອຎ຺ຎໍ ຕຸວໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ວຣໍ ສມ຺ມ ວຣສ຺ສຸ’’.
‘‘ໂຍ ເວ ປິຍໍ ເມຕິ ປິຍານຸຣກ຺ຂີ [ປິຍານຸກງ຺ຂີ (ສີ. ປີ.)], ອຕ຺ຕໍ ນິຣໍກຈ຺ຈ ປິຍານິ ເສວຕິ;
ໂສຓ຺ໂຑວ ປິຕ຺ວາ ວິສມິສ຺ສປານໍ [ປີຕ຺ວນ ວິສສ຺ສ ຖາລໍ (ສີ. ປີ.), ປິຕ຺ວາ ວິສມິສ຺ສຖາລໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ເຕເນວ ໂສ ໂຫຕິ ທຸກ຺ຂີ ປຣຕ຺ຖ.
‘‘ໂຍ ຈີຘ ສງ຺ຂາຍ ປິຍານິ ຫິຕ຺ວາ, ກິຈ຺ເຉນປິ ເສວຕິ ອຣິຍຘມ຺ເມ [ອຣິຍຘມ຺ມໍ (ສີ. ປີ.)];
ທຸກ຺ຂິໂຕວ ປິຕ຺ວານ ຍໂຖສຘານິ, ເຕເນວ ໂສ ໂຫຕິ ສຸຂີ ປຣຕ຺ຖ’’.
‘‘ໂອຫາຍຫໍ ປິຕຣໍ ມາຕຣຎ຺ຈ, ມນາປິເຍ ກາມຄຸເຓ ຈ [ກາມຄຸເຓປິ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ປຎ຺ຈ;
ເອຕສ຺ສ ເຫຕຸມ຺ຫິ ວນໍ ປວິຏ຺ໂຐ, ຕໍ ເຕ ວຣໍ ກິນ຺ຕິ ມຫໍ ທທາມິ’’.
‘‘ນ ປຓ຺ຑິຕາ ທິຄຸຓມາຫຸ ວາກ຺ຍໍ, ສຈ຺ຈປ຺ປຏິຎ຺ຎາວ ຠວນ຺ຕິ ສນ຺ໂຕ;
ວຣສ຺ສຸ ສມ຺ມ ອິຕິ ມໍ ອໂວຈ, ອິຈ຺ຈພ຺ຣວີ ຕ຺ວໍ ນ ຫິ ເຕ ສເມຕິ’’.
‘‘ອປຸຎ຺ຎລາຠໍ ¶ ອຍສໍ ອກິຕ຺ຕິໍ, ປາປໍ ພຫຸໍ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ກິເລສໍ;
ມນຸສ຺ສມໍສສ຺ສ ກເຕ [ຠໂວ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ອຸປາຄາ, ຕໍ ເຕ ວຣໍ ກິນ຺ຕິ ມຫໍ ທເທຍ຺ຍໍ.
‘‘ນໍ ¶ ຕໍ ວຣໍ ອຣຫຕິ ຊນ຺ຕຸ ທາຕຸໍ, ຍໍ ວາປິ ທຕ຺ວານ ອວາກເຣຍ຺ຍ;
ວຣສ຺ສຸ ສມ຺ມ ອວິກມ຺ປມາໂນ, ປາຓໍ ຈຊິຕ຺ວານປິ ທສ຺ສເມວ’’.
‘‘ປາຓໍ ຈຊນ຺ຕິ ສນ຺ໂຕ ນາປິ ຘມ຺ມໍ, ສຈ຺ຈປ຺ປຏິຎ຺ຎາວ ຠວນ຺ຕິ ສນ຺ໂຕ;
ທຕ຺ວາ ວຣໍ ຂິປ຺ປມວາກໂຣຫິ, ເອເຕນ ສມ຺ປຊ຺ຊ ສຸຣາຊເສຏ຺ຐ.
‘‘ຈເຊ ຘນໍ [ຘນໍ ຈເຊ (ສີ.)] ອງ຺ຄວຣສ຺ສ ເຫຕຸ [ໂຍ ປນ ອງ຺ຄເຫຕຸ (ສີ. ປີ.)], ອງ຺ຄໍ ຈເຊ ຊີວິຕໍ ຣກ຺ຂມາໂນ;
ອງ຺ຄໍ ຘນໍ ຊີວິຕຎ຺ຈາປິ ສພ຺ພໍ, ຈເຊ ນໂຣ ຘມ຺ມມນຸສ຺ສຣນ຺ໂຕ’’.
‘‘ຍສ຺ມາ ຫິ ຘມ຺ມໍ ປຸຣິໂສ ວິຊຎ຺ຎາ, ເຍ ຈສ຺ສ ກງ຺ຂໍ ວິນຍນ຺ຕິ ສນ຺ໂຕ;
ຕໍ ຫິສ຺ສ ທີປຎ຺ຈ ປຣາຍຓຎ຺ຈ, ນ ¶ ເຕນ ມິຕ຺ຕິໍ ຊິຣເຍຖ [ຊຣເຍຖ (ສີ. ປີ.)] ປຎ຺ໂຎ.
‘‘ອທ຺ຘາ ຫິ ໂສ ຠກ຺ໂຂ ມມ ມນາໂປ, ເອຕສ຺ສ ເຫຕຸມ຺ຫິ ວນໍ ປວິຏ຺ໂຐ;
ສເຈ ຈ ມໍ ຍາຈສິ ເອຕມຕ຺ຖໍ, ເອຕມ຺ປິ ເຕ ສມ຺ມ ວຣໍ ທທາມິ.
‘‘ສຕ຺ຖາ ຈ ເມ ໂຫສິ ສຂາ ຈ ເມສິ, ວຈນມ຺ປິ ເຕ ສມ຺ມ ອຫໍ ອກາສິໍ;
ຕຸວມ຺ປິ [ຕ຺ວໍປິ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ເມ ສມ຺ມ ກໂຣຫິ ວາກ຺ຍໍ, ອຸໂຠປິ ຄນ຺ຕ຺ວານ ປໂມຈຍາມ’’.
‘‘ສຕ຺ຖາ ຈ ເຕ ໂຫມິ ສຂາ ຈ ຕ຺ຍມ຺ຫິ, ວຈນມ຺ປິ ເມ ສມ຺ມ ຕຸວໍ ອກາສິ;
ອຫມ຺ປິ ເຕ ສມ຺ມ ກໂຣມິ ວາກ຺ຍໍ, ອຸໂຠປິ ຄນ຺ຕ຺ວານ ປໂມຈຍາມ’’.
‘‘ກມ຺ມາສປາເທນໍ ¶ ¶ ວິເຫຐິຕຕ຺ຖ [ວິເຫຐິຕມ຺ຫາ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ຕລາວຸຕາ ອສ຺ສຸມຸຂາ ຣຸທນ຺ຕາ;
ນ ຊາຕຸ ທຸພ຺ເຠຖ ອິມສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ, ສຈ຺ຈປ຺ປຏິຎ຺ຎໍ ¶ ເມ ປຏິສ຺ສຸຓາຖ’’.
‘‘ກມ຺ມາສປາເທນ ວິເຫຐິຕມ຺ຫາ, ຕລາວຸຕາ ອສ຺ສຸມຸຂາ ຣຸທນ຺ຕາ;
ນ ຊາຕຸ ທຸພ຺ເຠມ ອິມສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ, ສຈ຺ຈປ຺ປຏິຎ຺ຎໍ ເຕ ປຏິສ຺ສຸຓາມ’’.
‘‘ຍຖາ ປິຕາ ວາ ອຖ ວາປິ ມາຕາ, ອນຸກມ຺ປກາ ອຕ຺ຖກາມາ ປຊານໍ;
ເອວເມວ ໂວ [ເອວເມວ (ສີ.), ເອວມ຺ປິ ໂວ (ສ຺ຍາ.)] ໂຫຕຸ ອຍຎ຺ຈ ຣາຊາ, ຕຸມ຺ເຫ ຈ ໂວ ໂຫຖ ຍເຖວ ປຸຕ຺ຕາ’’.
‘‘ຍຖາ ປິຕາ ວາ ອຖ ວາປິ ມາຕາ, ອນຸກມ຺ປກາ ອຕ຺ຖກາມາ ປຊານໍ;
ເອວເມວ ໂນ ໂຫຕຸ [ເອວມ຺ປິ ໂນ (ສ຺ຍາ.)] ອຍຎ຺ຈ ຣາຊາ, ມຍມ຺ປິ ເຫສ຺ສາມ ຍເຖວ [ຕເຖວ (ປີ.)] ປຸຕ຺ຕາ’’.
‘‘ຈຕຸປ຺ປທໍ ສກຸຓຎ຺ຈາປິ ມໍສໍ, ສູເທຫິ ຣນ຺ຘໍ ສຸກຕໍ ສຸນິຏ຺ຐິຕໍ;
ສຸຘໍວ ອິນ຺ໂທ ປຣິຠຸຎ຺ຊິຍານ, ຫິຕ຺ວາ ກເຖໂກ ຣມສີ ອຣຎ຺ເຎ.
‘‘ຕາ ຂຕ຺ຕິຍາ ວລ຺ລິວິລາກມຊ຺ຌາ, ອລງ຺ກຕາ ສມ຺ປຣິວາຣຍິຕ຺ວາ;
ອິນ຺ທໍວ ເທເວສຸ ປໂມທຍິໍສຸ, ຫິຕ຺ວາ ¶ ກເຖໂກ ຣມສີ ອຣຎ຺ເຎ.
‘‘ຕມ຺ພູປຘາເນ ພຫຸໂຄຓກມ຺ຫິ, ສຸຠມ຺ຫິ [ສຸຈິມ຺ຫິ (ສີ. ປີ.)] ສພ຺ພສ຺ສຍນມ຺ຫິ ສງ຺ເຄ [ສຎ຺ຎເຕ (ສີ. ປີ.), ລງ຺ຄເຕ (ສ຺ຍາ.)];
ເສຍ຺ຍສ຺ສ [ສຍນສ຺ສ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)] ມຊ຺ຌມ຺ຫິ ສຸຂໍ ສຍິຕ຺ວາ, ຫິຕ຺ວາ ກເຖໂກ ຣມສີ ອຣຎ຺ເຎ.
‘‘ປາຓິສ຺ສຣໍ ¶ ກຸມ຺ຠຖູຓໍ ນິສີເຖ, ອໂຖປິ ເວ ນິປ຺ປຸຣິສມ຺ປິ ຕູຣິຍໍ;
ພຫຸໍ ສຸຄີຕຎ຺ຈ ສຸວາທິຕຎ຺ຈ, ຫິຕ຺ວາ ກເຖໂກ ຣມສີ ອຣຎ຺ເຎ.
‘‘ອຸຍ຺ຍານສມ຺ປນ຺ນໍ ປຫູຕມາລ຺ຍໍ, ມິຄາຊິນູເປຕປຸຣໍ [ມິຄາຈິຣູເປຕປຸຣໍ (ສີ. ປີ.)] ສຸຣມ຺ມໍ;
ຫເຍຫິ ນາເຄຫິ ຣເຖຫຸເປຕໍ, ຫິຕ຺ວາ ກເຖໂກ ຣມສີ ອຣຎ຺ເຎ’’.
‘‘ກາຬປກ຺ເຂ ຍຖາ ຈນ຺ໂທ, ຫາຍເຕວ ສຸເວ ສຸເວ;
ກາຬປກ຺ຂູປໂມ ຣາຊ, ອສຕໍ ໂຫຕິ ສມາຄໂມ.
‘‘ຍຖາຫໍ [ຍຖາ (ສີ.)] ຣສກມາຄມ຺ມ, ສູທໍ ກາປຸຣິສາຘມໍ [ສູທກໍ ປຸຣິສາຘມໍ (ສີ. ປີ.)];
ອກາສິໍ ປາປກໍ ກມ຺ມໍ, ເຍນ ຄຈ຺ຉາມິ ທຸຄ຺ຄຕິໍ.
‘‘ສຸກ຺ກປກ຺ເຂ ຍຖາ ຈນ຺ໂທ, ວຑ຺ຒເຕວ ສຸເວ ສຸເວ;
ສຸກ຺ກປກ຺ຂູປໂມ ຣາຊ, ສຕໍ ໂຫຕິ ສມາຄໂມ.
‘‘ຍຖາຫໍ ຕຸວມາຄມ຺ມ, ສຸຕໂສມ ວິຊານຫິ;
ກາຫາມິ ກຸສລໍ ກມ຺ມໍ, ເຍນ ຄຈ຺ຉາມິ ສຸຄ຺ຄຕິໍ.
‘‘ຖເລ ຍຖາ ວາຣິ ຊນິນ຺ທ ວຸຏ຺ຐໍ [ວຏ຺ຏໍ (ສີ. ປີ.)], ອນທ຺ຘເນຍ຺ຍໍ ນ ຈິຣຏ຺ຐິຕີກໍ;
ເອວມ຺ປິ ¶ ໂຫຕິ ອສຕໍ ສມາຄໂມ, ອນທ຺ຘເນຍ຺ໂຍ ອຸທກໍ ຖເລວ.
‘‘ສເຣ ຍຖາ ວາຣິ ຊນິນ຺ທ ວຸຏ຺ຐໍ, ຈິຣຏ຺ຐິຕີກໍ ນຣວີຣເສຏ຺ຐ [ນຣວິຣິຍເສຏ຺ຐ (ສີ. ປີ.)];
ເອວມ຺ປິ ເວ [ເອວມ຺ປິ ເມ (ສ຺ຍາ.), ເອວມ຺ປິ ເຈ (ປີ. ກ.)] ໂຫຕິ ສຕໍ ສມາຄໂມ, ຈິຣຏ຺ຐິຕີໂກ [ຈິຣຏ຺ຐິຕິກໍ (ກ.)] ອຸທກໍ ສເຣວ.
‘‘ອພ຺ຍາຍິໂກ ¶ ¶ ໂຫຕິ ສຕໍ ສມາຄໂມ, ຍາວມ຺ປິ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ ຕເຖວ ໂຫຕິ;
ຂິປ຺ປຎ຺ຫິ ເວຕິ ອສຕໍ ສມາຄໂມ, ຕສ຺ມາ ສຕໍ ຘມ຺ໂມ ອສພ຺ຠິ ອາຣກາ’’.
‘‘ນ ໂສ ຣາຊາ ໂຍ [ຣາຊາ ນ ໂສ ໂຍ (ກ.)] ອເຊຍ຺ຍໍ ຊິນາຕິ, ນ ໂສ ສຂາ ໂຍ ສຂາຣໍ ຊິນາຕິ;
ນ ສາ ຠຣິຍາ ຍາ ປຕິໂນ ນ ວິເຠຕິ, ນ ເຕ ປຸຕ຺ຕາ [ປຸຕ຺ຕາ ນ ເຕ (ກ.)] ເຍ ນ ຠຣນ຺ຕິ ຊິຓ຺ຓໍ.
‘‘ນ ສາ ສຠາ ຍຕ຺ຖ ນ ສນ຺ຕິ ສນ຺ໂຕ, ນ ເຕ ສນ຺ໂຕ [ສນ຺ໂຕ ນ ເຕ (ກ.)] ເຍ ນ ຠຓນ຺ຕິ ຘມ຺ມໍ;
ຣາຄຎ຺ຈ ໂທສຎ຺ຈ ປຫາຍ ໂມຫໍ, ຘມ຺ມໍ ຠຓນ຺ຕາວ ຠວນ຺ຕິ ສນ຺ໂຕ.
‘‘ນາຠາສມານໍ ຊານນ຺ຕິ, ມິສ຺ສໍ ພາເລຫິ ປຓ຺ຑິຕໍ;
ຠາສມານຎ຺ຈ ຊານນ຺ຕິ, ເທເສນ຺ຕໍ ອມຕໍ ປທໍ.
‘‘ຠາສເຍ ¶ ໂຊຕເຍ ຘມ຺ມໍ, ປຄ຺ຄຓ຺ເຫ ອິສິນໍ ຘຊໍ;
ສຸຠາສິຕທ຺ຘຊາ ອິສໂຍ, ຘມ຺ໂມ ຫິ ອິສິນໍ ຘໂຊ’’ຕິ.
ມຫາສຸຕໂສມຊາຕກໍ ປຎ຺ຈມໍ.
ອສີຕິນິປາຕໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.
ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ –
ສຸມຸໂຂ ປນ ຫໍສວໂຣ ຈ ມຫາ, ສຸຘໂຠຊນິໂກ ຈ ປໂຣ ປວໂຣ;
ສກຸຓາລທິຊາຘິປຕິວ຺ຫຍໂນ, ສຸຕໂສມວຣຸຕ຺ຕມສວ຺ຫຍໂນຕິ.
໒໒. ມຫານິປາໂຕ
໕໓໘. ມູຄປກ຺ຂຊາຕກໍ (໑)
‘‘ມາ ¶ ¶ ¶ ປຓ຺ຑິຈ຺ຈຍໍ [ປຓ຺ຑິຕິຍໍ (ສີ.), ປຓ຺ຑິຈ຺ຈິຍໍ (ປີ.)] ວິຠາວຍ, ພາລມໂຕ ຠວ ສພ຺ພປາຓິນໍ;
ສພ຺ໂພ ຕໍ ຊໂນ ໂອຈິນາຍຕຸ, ເອວໍ ຕວ ອຕ຺ໂຖ ຠວິສ຺ສຕິ’’.
‘‘ກໂຣມິ ເຕ ຕໍ ວຈນໍ, ຍໍ ມໍ ຠຓສິ ເທວເຕ;
ອຕ຺ຖກາມາສິ ເມ ອມ຺ມ, ຫິຕກາມາສິ ເທວເຕ’’.
‘‘ກິໍ ນຸ ສນ຺ຕຣມາໂນວ, ກາສຸໍ ຂຓສິ ສາຣຖິ;
ປຸຏ຺ໂຐ ເມ ສມ຺ມ ອກ຺ຂາຫິ, ກິໍ ກາສຸຍາ ກຣິສ຺ສສິ’’.
‘‘ຣຎ຺ໂຎ ມູໂຄ ຈ ປກ຺ໂຂ ຈ, ປຸຕ຺ໂຕ ຊາໂຕ ອເຈຕໂສ;
ໂສມ຺ຫິ ຣຎ຺ຎາ ສມຊ຺ຌິຏ຺ໂຐ, ປຸຕ຺ຕໍ ເມ ນິຂຓໍ ວເນ’’.
‘‘ນ ພຘິໂຣ ນ ມູໂຄສ຺ມິ, ນ ປກ຺ໂຂ ນ ຈ ວີກໂລ [ນປິ ປງ຺ຄຸໂລ (ສີ. ປີ.), ນ ຈ ປິງ຺ຄໂລ (ສ຺ຍາ.)];
ອຘມ຺ມໍ ສາຣຖິ ກຍິຣາ, ມໍ ເຈ ຕ຺ວໍ ນິຂຓໍ ວເນ’’.
‘‘ອູຣູ ພາຫຸໍ [ພາຫູ (ສີ. ກ.)] ຈ ເມ ປສ຺ສ, ຠາສິຕຎ຺ຈ ສຸໂຓຫິ ເມ;
ອຘມ຺ມໍ ສາຣຖິ ກຍິຣາ, ມໍ ເຈ ຕ຺ວໍ ນິຂຓໍ ວເນ’’.
‘‘ເທວຕາ ນຸສິ ຄນ຺ຘພ຺ໂພ, ອທຸ [ອາທຸ (ສີ.), ອາທູ (ສ຺ຍາ.)] ສກ຺ໂກ ປຸຣິນ຺ທໂທ;
ໂກ ວາ ຕ຺ວໍ ກສ຺ສ ວາ ປຸຕ຺ໂຕ, ກຖໍ ຊາເນມຸ ຕໍ ມຍໍ’’.
‘‘ນມ຺ຫິ ເທໂວ ນ ຄນ຺ຘພ຺ໂພ, ນາປິ ສກ຺ໂກ ປຸຣິນ຺ທໂທ;
ກາສິຣຎ຺ໂຎ ອຫໍ ປຸຕ຺ໂຕ, ຍໍ ກາສຸຍາ ນິຂຎ຺ຎສິ [ນິຆຎ຺ຎສິ (ສີ. ປີ.), ນິຂຎ຺ຉສິ (?)].
‘‘ຕສ຺ສ ¶ ຣຎ຺ໂຎ ອຫໍ ປຸຕ຺ໂຕ, ຍໍ ຕ຺ວໍ ສມ຺ມູປຊີວສິ [ສມຸປຊີວສິ (ສີ. ປີ.)];
ອຘມ຺ມໍ ສາຣຖິ ກຍິຣາ, ມໍ ເຈ ຕ຺ວໍ ນິຂຓໍ ວເນ.
‘‘ຍສ຺ສ ຣຸກ຺ຂສ຺ສ ຉາຍາຍ, ນິສີເທຍ຺ຍ ສເຍຍ຺ຍ ວາ;
ນ ຕສ຺ສ ສາຂໍ ຠຎ຺ເຊຍ຺ຍ, ມິຕ຺ຕທຸພ຺ໂຠ [ມິຕ຺ຕທູໂຠ (ສີ. ປີ.)] ຫິ ປາປໂກ.
‘‘ຍຖາ ¶ ຣຸກ຺ໂຂ ຕຖາ ຣາຊາ, ຍຖາ ສາຂາ ຕຖາ ອຫໍ;
ຍຖາ ຉາຍູປໂຄ ໂປໂສ, ເອວໍ ຕ຺ວມສິ ສາຣຖິ;
ອຘມ຺ມໍ ສາຣຖິ ກຍິຣາ, ມໍ ເຈ ຕ຺ວໍ ນິຂຓໍ ວເນ.
‘‘ປຫູຕຠກ຺ໂຂ ¶ [ພຫຸຕ຺ຕຠກ຺ໂຂ (ກ.)] ຠວຕິ, ວິປ຺ປວຸຏ຺ໂຐ [ວິປ຺ປວຸຕ຺ໂຖ (ສີ. ປີ.), ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ (ກ.)] ສກໍ [ສກາ (ສີ. ປີ.)] ຆຣາ;
ພຫູ ນໍ ອຸປຊີວນ຺ຕິ, ໂຍ ມິຕ຺ຕານໍ ນ ທຸພ຺ຠຕິ.
‘‘ຍໍ ຍໍ ຊນປທໍ ຍາຕິ, ນິຄເມ ຣາຊຘານິໂຍ;
ສພ຺ພຕ຺ຖ ປູຊິໂຕ ໂຫຕິ, ໂຍ ມິຕ຺ຕານໍ ນ ທຸພ຺ຠຕິ.
‘‘ນາສ຺ສ ໂຈຣາ ປສາຫນ຺ຕິ [ປສຫນ຺ຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ນາຕິມຎ຺ຎນ຺ຕິ ຂຕ຺ຕິຍາ [ນາຕິມຎ຺ເຎຕິ ຂຕ຺ຕິໂຍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ສພ຺ເພ ອມິຕ຺ເຕ ຕຣຕິ, ໂຍ ມິຕ຺ຕານໍ ນ ທຸພ຺ຠຕິ.
‘‘ອກ຺ກຸທ຺ໂຘ ສຆຣໍ ເອຕິ, ສຠາຍໍ [ສຠາຍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ປຏິນນ຺ທິໂຕ;
ຎາຕີນໍ ອຸຕ຺ຕໂມ ໂຫຕິ, ໂຍ ມິຕ຺ຕານໍ ນ ທຸພ຺ຠຕິ.
‘‘ສກ຺ກຕ຺ວາ ສກ຺ກໂຕ ໂຫຕິ, ຄຣຸ ໂຫຕິ ສຄາຣໂວ [ຄຣຸໂກ ໂຫຕິ ຄາຣໂວ (ກ.)];
ວຓ຺ຓກິຕ຺ຕິຠໂຕ ໂຫຕິ, ໂຍ ມິຕ຺ຕານໍ ນ ທຸພ຺ຠຕິ.
‘‘ປູຊໂກ ລຠເຕ ປູຊໍ, ວນ຺ທໂກ ປຏິວນ຺ທນໍ;
ຍໂສ ກິຕ຺ຕິຎ຺ຈ ປປ຺ໂປຕິ, ໂຍ ມິຕ຺ຕານໍ ນ ທຸພ຺ຠຕິ.
‘‘ອຄ຺ຄິ ຍຖາ ປຊ຺ຊລຕິ, ເທວຕາວ ວິໂຣຈຕິ;
ສິຣິຍາ ¶ ອຊຫິໂຕ ໂຫຕິ, ໂຍ ມິຕ຺ຕານໍ ນ ທຸພ຺ຠຕິ.
‘‘ຄາໂວ ຕສ຺ສ ປຊາຍນ຺ຕິ, ເຂຕ຺ເຕ ວຸຕ຺ຕໍ ວິຣູຫຕິ;
ວຸຕ຺ຕານໍ ຜລມສ຺ນາຕິ, ໂຍ ມິຕ຺ຕານໍ ນ ທຸພ຺ຠຕິ.
‘‘ທຣິໂຕ ປພ຺ພຕາໂຕ ວາ, ຣຸກ຺ຂໂຕ ປຕິໂຕ ນໂຣ;
ຈຸໂຕ ປຕິຏ຺ຐໍ ລຠຕິ, ໂຍ ມິຕ຺ຕານໍ ນ ທຸພ຺ຠຕິ.
‘‘ວິຣູຬ຺ຫມູລສນ຺ຕານໍ, ນິຄ຺ໂຣຘມິວ ມາລຸໂຕ;
ອມິຕ຺ຕາ ນປ຺ປສາຫນ຺ຕິ, ໂຍ ມິຕ຺ຕານໍ ນ ທຸພ຺ຠຕິ’’.
‘‘ເອຫິ ຕໍ ປຏິເນສ຺ສາມິ, ຣາຊປຸຕ຺ຕ ສກໍ ຆຣໍ;
ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣຫິ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ກິໍ ອຣຎ຺ເຎ ກຣິສ຺ສສິ’’.
‘‘ອລໍ ¶ ເມ ເຕນ ຣຊ຺ເຊນ, ຎາຕເກຫິ [ຎາຕເກນ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຘເນນ ວາ;
ຍໍ ເມ ອຘມ຺ມຈຣິຍາຍ, ຣຊ຺ຊໍ ລພ຺ເຠຖ ສາຣຖິ’’.
‘‘ປຸຓ຺ຓປຕ຺ຕໍ ມໍ ລາເຠຫິ [ປລາເຠຫິ (ສີ. ປີ.)], ຣາຊປຸຕ຺ຕ ອິໂຕ ຄໂຕ;
ປິຕາ ມາຕາ ຈ ເມ ທຊ຺ຊຸໍ, ຣາຊປຸຕ຺ຕ ຕຍີ ຄເຕ.
‘‘ໂອໂຣຘາ ຈ ກຸມາຣາ ຈ, ເວສິຍານາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;
ເຕປິ ອຕ຺ຕມນາ ທຊ຺ຊຸໍ, ຣາຊປຸຕ຺ຕ ຕຍີ ຄເຕ.
‘‘ຫຕ຺ຖາໂຣຫາ [ຫຕ຺ຖາຣູຫາ (ສີ. ປີ.) ເອວມຸປຣິປິ] ອນີກຏ຺ຐາ, ຣຖິກາ ປຕ຺ຕິກາຣກາ;
ເຕປິ ອຕ຺ຕມນາ ທຊ຺ຊຸໍ [ເຕປິ ທຊ຺ຊຸໍ ປຕີຕາເມ (ສີ. ປີ.)], ຣາຊປຸຕ຺ຕ ຕຍີ ຄເຕ.
‘‘ພຫຸຘຎ຺ຎາ ¶ ຊານປທາ [ພຫູ ຊານປທາ ຈຎ຺ເຎ (ສີ.), ພຫູ ຊນປທາ ຈຎ຺ເຎ (ປີ.)], ເນຄມາ ຈ ສມາຄຕາ;
ອຸປາຍນານິ ເມ ທຊ຺ຊຸໍ, ຣາຊປຸຕ຺ຕ ຕຍີ ຄເຕ’’.
‘‘ປິຕຸ ມາຕຸ ຈຫໍ ຈຕ຺ໂຕ, ຣຏ຺ຐສ຺ສ ນິຄມສ຺ສ ຈ;
ອໂຖ ¶ ສພ຺ພກຸມາຣານໍ, ນຕ຺ຖິ ມຍ຺ຫໍ ສກໍ ຆຣໍ.
‘‘ອນຸຎ຺ຎາໂຕ ອຫໍ ມຕ຺ຍາ, ສຎ຺ຈຕ຺ໂຕ ປິຕຣາ ມຫໍ;
ເອໂກຣຎ຺ເຎ ປພ຺ພຊິໂຕ, ນ ກາເມ ອຠິປຕ຺ຖເຍ.
‘‘ອປິ ອຕຣມານານໍ, ຜລາສາວ ສມິຊ຺ຌຕິ;
ວິປກ຺ກພ຺ຣຫ຺ມຈຣິໂຍສ຺ມິ, ເອວໍ ຊານາຫິ ສາຣຖິ.
‘‘ອປິ ອຕຣມານານໍ, ສມ຺ມທຕ຺ໂຖ ວິປຈ຺ຈຕິ;
ວິປກ຺ກພ຺ຣຫ຺ມຈຣິໂຍສ຺ມິ, ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ອກຸໂຕຠໂຍ’’.
‘‘ເອວໍ ວຄ຺ຄຸກໂຖ ສນ຺ໂຕ, ວິສຏ຺ຐວຈໂນ ຈສິ [ຈ ໂສ (ສ຺ຍາ. ກ.)];
ກສ຺ມາ ປິຕຸ ຈ ມາຕຸຈ຺ຈ, ສນ຺ຕິເກ ນ ຠຓີ ຕທາ’’.
‘‘ນາຫໍ ອສນ຺ຘິຕາ [ອສຕ຺ຖິຕາ (ສີ.)] ປກ຺ໂຂ, ນ ພຘິໂຣ ອໂສຕຕາ;
ນາຫໍ ອຊິວ຺ຫຕາ ມູໂຄ, ມາ ມໍ ມູຄມຘາຣຍິ [ມູໂຄ ອຘາຣຍິ (ສີ.)].
‘‘ປຸຣິມໍ ສຣາມຫໍ ຊາຕິໍ, ຍຕ຺ຖ ຣຊ຺ຊມກາຣຍິໍ;
ກາຣຍິຕ຺ວາ ຕຫິໍ ຣຊ຺ຊໍ, ປາປຕ຺ຖໍ ນິຣຍໍ ຠຸສໍ.
‘‘ວີສຕິຎ຺ເຈວ ¶ ວສ຺ສານິ, ຕຫິໍ ຣຊ຺ຊມກາຣຍິໍ;
ອສີຕິວສ຺ສສຫສ຺ສານິ, ນິຣຍມ຺ຫິ ອປຈ຺ຈິສໍ [ອປຈ຺ຈສິໍ (ສ຺ຍາ.), ອປຈ຺ຈຍິໍ (ປີ.)].
‘‘ຕສ຺ສ ຣຊ຺ຊສ຺ສຫໍ ຠີໂຕ, ມາ ມໍ ຣຊ຺ຊາຠິເສຈຍຸໍ [ຣຊ຺ເຊຠິເສຈຍຸໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)];
ຕສ຺ມາ ປິຕຸ ຈ ມາຕຸຈ຺ຈ, ສນ຺ຕິເກ ນ ຠຓິໍ ຕທາ.
‘‘ອຸຈ຺ຉງ຺ເຄ ມໍ ນິສາເທຕ຺ວາ, ປິຕາ ອຕ຺ຖານຸສາສຕິ;
ເອກໍ ຫນຖ ພນ຺ຘຖ, ເອກໍ ຂາຣາປຕຈ຺ຉິກໍ [ຂຣາປຕິຈ຺ຉກໍ (ສ຺ຍາ.), ຂຣາປຏິຈ຺ຉກໍ (ກ.)];
ເອກໍ ສູລສ຺ມິໍ ອຸປ຺ເປຖ [ອປ຺ເປຖ (ສີ.), ອຸພ຺ເພຖ (ສ຺ຍາ.), ອຈ຺ເຈຖ (ປີ.)], ອິຈ຺ຈສ຺ສ ມນຸສາສຕິ.
‘‘ຕາຍາຫໍ ¶ [ຕສ຺ສາຫໍ (ສີ. ປີ.)] ຜຣຸສໍ ສຸຕ຺ວາ, ວາຈາໂຍ ສມຸທີຣິຕາ;
ອມູໂຄ ມູຄວຓ຺ເຓນ, ອປກ຺ໂຂ ປກ຺ຂສມ຺ມໂຕ;
ສເກ ມຸຕ຺ຕກຣີສສ຺ມິໍ, ອຈ຺ຉາຫໍ ສມ຺ປຣິປ຺ລຸໂຕ.
‘‘ກສິຣຎ຺ຈ ປຣິຕ຺ຕຎ຺ຈ, ຕຎ຺ຈ ທຸກ຺ເຂນ ສໍຍຸຕໍ;
ໂກມໍ [ໂກ ຕໍ (ສີ. ປີ.)] ຊີວິຕມາຄມ຺ມ, ເວຣໍ ກຍິຣາຖ ເກນຈິ.
‘‘ປຎ຺ຎາຍ ຈ ອລາເຠນ, ຘມ຺ມສ຺ສ ຈ ອທສ຺ສນາ;
ໂກມໍ [ໂກ ຕໍ (ສີ. ປີ.)] ຊີວິຕມາຄມ຺ມ, ເວຣໍ ກຍິຣາຖ ເກນຈິ.
‘‘ອປິ ¶ ອຕຣມານານໍ, ຜລາສາວ ສມິຊ຺ຌຕິ;
ວິປກ຺ກພ຺ຣຫ຺ມຈຣິໂຍສ຺ມິ, ເອວໍ ຊານາຫິ ສາຣຖິ.
‘‘ອປິ ອຕຣມານານໍ, ສມ຺ມທຕ຺ໂຖ ວິປຈ຺ຈຕິ;
ວິປກ຺ກພ຺ຣຫ຺ມຈຣິໂຍສ຺ມິ, ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ອກຸໂຕຠໂຍ’’.
‘‘ອຫມ຺ປິ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຣາຊປຸຕ຺ຕ ຕວນ຺ຕິເກ;
ອວ຺ຫາຍສ຺ສຸ [ອວ຺ຫຍສ຺ສຸ (ສີ. ປີ.)] ມໍ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ປພ຺ພຊ຺ຊາ ມມ ຣຸຈ຺ຈຕິ’’.
‘‘ຣຖໍ ນິຍ຺ຍາທຍິຕ຺ວານ, ອນໂຓ ເອຫິ ສາຣຖິ;
ອນຓສ຺ສ ຫິ ປພ຺ພຊ຺ຊາ, ເອຕໍ ອິສີຫິ ວຓ຺ຓິຕໍ’’.
‘‘ຍເທວ ຕ຺ຍາຫໍ ວຈນໍ, ອກຣໍ ຠທ຺ທມຕ຺ຖຸ ເຕ;
ຕເທວ ເມ ຕ຺ວໍ ວຈນໍ, ຍາຈິໂຕ ກຕ຺ຕຸມຣຫສິ.
‘‘ອິເຘວ ¶ ຕາວ ອຈ຺ຉສ຺ສຸ, ຍາວ ຣາຊານມານເຍ;
ອປ຺ເປວ ເຕ ປິຕາ ທິສ຺ວາ, ປຕີໂຕ ສຸມໂນ ສິຍາ’’.
‘‘ກໂຣມິ ເຕຕໍ ວຈນໍ, ຍໍ ມໍ ຠຓສິ ສາຣຖິ;
ອຫມ຺ປິ ¶ ທຏ຺ຐຸກາໂມສ຺ມິ, ປິຕຣໍ ເມ ອິຘາຄຕໍ.
‘‘ເອຫິ ສມ຺ມ ນິວຕ຺ຕສ຺ສຸ, ກຸສລໍ ວຊ຺ຊາສິ ຎາຕິນໍ;
ມາຕຣໍ ປິຕຣໍ ມຍ຺ຫໍ, ວຸຕ຺ໂຕ ວຊ຺ຊາສິ ວນ຺ທນໍ’’.
ຕສ຺ສ ປາເທ ຄເຫຕ຺ວານ, ກຕ຺ວາ ຈ ນໍ ປທກ຺ຂິຓໍ;
ສາຣຖິ ຣຖມາຣຸຍ຺ຫ, ຣາຊທ຺ວາຣໍ ອຸປາຄມິ.
‘‘ສຸຎ຺ຎໍ ມາຕາ ຣຖໍ ທິສ຺ວາ, ເອກໍ ສາຣຖິມາຄຕໍ;
ອສ຺ສຸປຸຓ຺ເຓຫິ ເນຕ຺ເຕຫິ, ໂຣທນ຺ຕີ ນໍ ອຸທິກ຺ຂຕິ.
‘‘ອຍໍ ໂສ ສາຣຖິ ເອຕິ, ນິຫນ຺ຕ຺ວາ ມມ ອຕ຺ຣຊໍ;
ນິຫໂຕ ນູນ ເມ ປຸຕ຺ໂຕ, ປຖພ຺ຍາ ຠູມິວຑ຺ຒໂນ.
‘‘ອມິຕ຺ຕາ ນູນ ນນ຺ທນ຺ຕິ, ປຕີຕາ ນູນ ເວຣິໂນ;
ອາຄຕໍ ສາຣຖິໍ ທິສ຺ວາ, ນິຫນ຺ຕ຺ວາ ມມ ອຕ຺ຣຊໍ.
‘‘ສຸຎ຺ຎໍ ມາຕາ ຣຖໍ ທິສ຺ວາ, ເອກໍ ສາຣຖິມາຄຕໍ;
ອສ຺ສຸປຸຓ຺ເຓຫິ ເນຕ຺ເຕຫິ, ໂຣທນ຺ຕີ ປຣິປຸຈ຺ຉິ ນໍ [ໂຣທນ຺ຕີ ປຣິປຸຈ຺ຉຕິ (ສີ. ປີ.), ໂຣທນ຺ຕີ ນໍ ປຣິປຸຈ຺ຉຕິ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ກິນ຺ນຸ ມູໂຄ ກິໍ ນຸ ປກ຺ໂຂ, ກິນ຺ນຸ ໂສ ວິລປີ ຕທາ;
ນິຫຎ຺ຎມາໂນ ຠູມິຍາ, ຕໍ ເມ ອກ຺ຂາຫິ ສາຣຖິ.
‘‘ກຖໍ ຫຕ຺ເຖຫິ ປາເທຫິ, ມູຄປກ຺ໂຂ ວິວຊ຺ຊຍິ;
ນິຫຎ຺ຎມາໂນ ຠູມິຍາ, ຕໍ ເມ ອກ຺ຂາຫິ ປຸຈ຺ຉິໂຕ’’.
‘‘ອກ຺ເຂຍ຺ຍໍ ¶ [ອກ຺ຂິສ຺ສໍ (ສີ. ປີ.)] ເຕ ອຫໍ ອຍ຺ເຍ, ທຊ຺ຊາສິ ອຠຍໍ ມມ;
ຍໍ ເມ ສຸຕໍ ວາ ທິຏ຺ຐໍ ວາ, ຣາຊປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ’’.
‘‘ອຠຍໍ ສມ຺ມ ເຕ ທມ຺ມິ, ອຠີໂຕ ຠຓ ສາຣຖິ;
ຍໍ ¶ ເຕ ສຸຕໍ ວາ ທິຏ຺ຐໍ ວາ, ຣາຊປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ’’.
‘‘ນ ໂສ ມູໂຄ ນ ໂສ ປກ຺ໂຂ, ວິສຏ຺ຐວຈໂນ ຈ ໂສ;
ຣຊ຺ຊສ຺ສ ກິຣ ໂສ ຠີໂຕ, ອກຣາ [ອກຣີ (ສີ. ປີ.)] ອາລເຍ ພຫູ.
‘‘ປຸຣິມໍ ¶ ສຣຕິ ໂສ ຊາຕິໍ, ຍຕ຺ຖ ຣຊ຺ຊມກາຣຍິ;
ກາຣຍິຕ຺ວາ ຕຫິໍ ຣຊ຺ຊໍ, ປາປຕ຺ຖ ນິຣຍໍ ຠຸສໍ.
‘‘ວີສຕິຎ຺ເຈວ ວສ຺ສານິ, ຕຫິໍ ຣຊ຺ຊມກາຣຍິ;
ອສີຕິວສ຺ສສຫສ຺ສານິ, ນິຣຍມ຺ຫິ ອປຈ຺ຈິ ໂສ.
‘‘ຕສ຺ສ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ໂສ ຠີໂຕ, ມາ ມໍ ຣຊ຺ຊາຠິເສຈຍຸໍ;
ຕສ຺ມາ ປິຕຸ ຈ ມາຕຸຈ຺ຈ, ສນ຺ຕິເກ ນ ຠຓີ ຕທາ.
‘‘ອງ຺ຄປຈ຺ຈງ຺ຄສມ຺ປນ຺ໂນ, ອາໂຣຫປຣິຓາຫວາ;
ວິສຏ຺ຐວຈໂນ ປຎ຺ໂຎ, ມຄ຺ເຄ ສຄ຺ຄສ຺ສ ຕິຏ຺ຐຕິ.
‘‘ສເຈ ຕ຺ວໍ ທຏ຺ຐຸກາມາສິ, ຣາຊປຸຕ຺ຕໍ [ຣາຊປຸຕ຺ຕິ (ສີ.)] ຕວຕ຺ຣຊໍ;
ເອຫິ ຕໍ ປາປຍິສ຺ສາມິ, ຍຕ຺ຖ ສມ຺ມຕິ ເຕມິໂຍ’’.
‘‘ໂຍຊຍນ຺ຕຸ ຣເຖ ອສ຺ເສ, ກຈ຺ຉໍ ນາຄານ [ນາຄານິ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ພນ຺ຘຖ;
ອຸທີຣຍນ຺ຕຸ ສງ຺ຂປຓວາ, ວາທນ຺ຕຸ [ວທນ຺ຕຸ (ສີ.), ນທນ຺ຕຸ (ສ຺ຍາ. ກ.), ວທຕໍ (ປີ.)] ເອກໂປກ຺ຂຣາ.
‘‘ວາທນ຺ຕຸ [ນທນ຺ຕຸ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ເຠຣີ ສນ຺ນທ຺ຘາ, ວຄ຺ຄູ ວາທນ຺ຕຸ ທຸນ຺ທຸຠີ;
ເນຄມາ ຈ ມໍ ອນ຺ເວນ຺ຕຸ, ຄຈ຺ຉໍ ປຸຕ຺ຕນິເວທໂກ [ນິວາທໂກ (ສ຺ຍາ. ກ.)].
‘‘ໂອໂຣຘາ ຈ ກຸມາຣາ ຈ, ເວສິຍານາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;
ຂິປ຺ປໍ ຍານານິ ໂຍເຊນ຺ຕຸ, ຄຈ຺ຉໍ ປຸຕ຺ຕນິເວທໂກ [ນິວາທໂກ (ສ຺ຍາ. ກ.)].
‘‘ຫຕ຺ຖາໂຣຫາ ອນີກຏ຺ຐາ, ຣຖິກາ ປຕ຺ຕິກາຣກາ;
ຂິປ຺ປໍ ¶ ຍານານິ ໂຍເຊນ຺ຕຸ, ຄຈ຺ຉໍ ປຸຕ຺ຕນິເວທໂກ [ນິວາທໂກ (ສ຺ຍາ. ກ.)].
‘‘ສມາຄຕາ ຊານປທາ, ເນຄມາ ຈ ສມາຄຕາ;
ຂິປ຺ປໍ ຍານານິ ໂຍເຊນ຺ຕຸ, ຄຈ຺ຉໍ ປຸຕ຺ຕນິເວທໂກ’’ [ນິວາທໂກ (ສ຺ຍາ. ກ.)].
‘‘ອສ຺ເສ ຈ ສາຣຖີ ຍຸຕ຺ເຕ, ສິນ຺ຘເວ ສີຆວາຫເນ;
ຣາຊທ຺ວາຣໍ ອຸປາຄຈ຺ຉຸໍ, ຍຸຕ຺ຕາ ເທວ ອິເມ ຫຍາ’’.
‘‘ຖູລາ ຊເວນ ຫາຍນ຺ຕິ, ກິສາ ຫາຍນ຺ຕິ ຖາມຸນາ;
ກິເສ ຖູເລ ວິວຊ຺ເຊຕ຺ວາ, ສໍສຏ຺ຐາ ໂຍຊິຕາ ຫຍາ’’.
‘‘ຕໂຕ ¶ ¶ ຣາຊາ ຕຣມາໂນ, ຍຸຕ຺ຕມາຣຸຍ຺ຫ ສນ຺ທນໍ;
ອິຕ຺ຖາຄາຣໍ ອຊ຺ຌຠາສິ [ອຠາສຖ (ກ.)], ສພ຺ພາວ ອນຸຍາຖ ມໍ.
‘‘ວາລພີຊນິມຸຓ຺ຫີສໍ, ຂຄ຺ຄໍ ຉຕ຺ຕຎ຺ຈ ປຓ຺ຑຣໍ;
ອຸປາຘິ ຣຖມາຣຸຍ຺ຫ [ອຸປາທິຣຖມາຣຸຍ຺ຫ (ສີ.), ອຸປາຘີ ຣຖມາຣຸຍ຺ຫ (ສ຺ຍາ.)], ສຸວຓ຺ເຓຫິ ອລງ຺ກຕາ.
‘‘ຕໂຕ ສ [ຈ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຣາຊາ ປາຍາສິ, ປຸຣກ຺ຂຕ຺ວານ ສາຣຖິໍ;
ຂິປ຺ປເມວ ອຸປາຄຈ຺ຉິ, ຍຕ຺ຖ ສມ຺ມຕິ ເຕມິໂຍ.
‘‘ຕຎ຺ຈ ທິສ຺ວານ ອາຍນ຺ຕໍ, ຊລນ຺ຕມິວ ເຕຊສາ;
ຂຕ຺ຕສງ຺ຆປຣິພ຺ຍູຬ຺ຫໍ [ປຣິພ຺ພູຬ຺ຫໍ (ສີ.)], ເຕມິໂຍ ເອຕທພ຺ຣວິ’’.
‘‘ກຈ຺ຈິ ນຸ ຕາຕ ກຸສລໍ, ກຈ຺ຈິ ຕາຕ ອນາມຍໍ;
ສພ຺ພາ ຈ [ກຈ຺ຈິນ຺ນຸ (ສີ. ປີ.)] ຣາຊກຎ຺ຎາໂຍ, ອໂຣຄາ ມຍ຺ຫ ມາຕໂຣ’’.
‘‘ກຸສລຎ຺ເຈວ ເມ ປຸຕ຺ຕ, ອໂຖ ປຸຕ຺ຕ ອນາມຍໍ;
ສພ຺ພາ ຈ ຣາຊກຎ຺ຎາໂຍ, ອໂຣຄາ ຕຸຍ຺ຫ ມາຕໂຣ’’.
‘‘ກຈ຺ຈິ ອມຊ຺ຊໂປ [ກຈ຺ຈິສ຺ສ’ມຊ຺ຊໂປ (ສີ. ປີ.)] ຕາຕ, ກຈ຺ຈິ ເຕ ສຸຣມປ຺ປິຍໍ;
ກຈ຺ຈິ ¶ ສຈ຺ເຈ ຈ ຘມ຺ເມ ຈ, ທາເນ ເຕ ຣມເຕ ມໂນ’’.
‘‘ອມຊ຺ຊໂປ ອຫໍ ປຸຕ຺ຕ, ອໂຖ ເມ ສຸຣມປ຺ປິຍໍ;
ອໂຖ ສຈ຺ເຈ ຈ ຘມ຺ເມ ຈ, ທາເນ ເມ ຣມເຕ ມໂນ’’.
‘‘ກຈ຺ຈິ ອໂຣຄໍ ໂຍຄ຺ຄໍ ເຕ, ກຈ຺ຈິ ວຫຕິ ວາຫນໍ;
ກຈ຺ຈິ ເຕ ພ຺ຍາຘໂຍ ນຕ຺ຖິ, ສຣີຣສ຺ສຸປຕາປນາ’’.
‘‘ອໂຖ ອໂຣຄໍ ໂຍຄ຺ຄໍ ເມ, ອໂຖ ວຫຕິ ວາຫນໍ;
ອໂຖ ເມ ພ຺ຍາຘໂຍ ນຕ຺ຖິ, ສຣີຣສ຺ສຸປຕາປນາ’’ [ສຣີຣສ຺ສຸປຕາປິຍາ (ສ຺ຍາ. ກ.)].
‘‘ກຈ຺ຈິ ອນ຺ຕາ ຈ ເຕ ຜີຕາ, ມຊ຺ເຌ ຈ ພຫລາ ຕວ;
ໂກຏ຺ຐາຄາຣຎ຺ຈ ໂກສຎ຺ຈ, ກຈ຺ຈິ ເຕ ປຏິສນ຺ຖຕໍ’’ [ປຏິສຓ຺ຐິຕໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)].
‘‘ອໂຖ ອນ຺ຕາ ຈ ເມ ຜີຕາ, ມຊ຺ເຌ ຈ ພຫລາ ມມ;
ໂກຏ຺ຐາຄາຣຎ຺ຈ ໂກສຎ຺ຈ, ສພ຺ພໍ ເມ ປຏິສນ຺ຖຕໍ’’.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ¶ ເຕ ມຫາຣາຊ, ອໂຖ ເຕ ອທຸຣາຄຕໍ;
ປຕິຏ຺ຐເປນ຺ຕຸ [ປຕິຏ຺ຐາເປນ຺ຕຸ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ປລ຺ລງ຺ກໍ, ຍຕ຺ຖ ຣາຊາ ນິສກ຺ກຕິ’’.
‘‘ອິເຘວ ເຕ ນິສີທສ຺ສຸ [ນິສິນ຺ນສ຺ສ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.), ນິສິນ຺ນສ຺ສຸ (ກ.)], ນິຍເຕ ປຓ຺ຓສນ຺ຖເຣ;
ເອຕ຺ໂຕ ອຸທກມາທາຍ, ປາເທ ປກ຺ຂາລຍສ຺ສຸ [ປກ຺ຂາລຍນ຺ຕຸ (ສີ.), ປກ຺ຂາລຍນ຺ຕິ (ປີ.)] ເຕ’’.
‘‘ອິທມ຺ປິ ປຓ຺ຓກໍ ມຍ຺ຫໍ, ຣນ຺ຘໍ ຣາຊ ອໂລຓກໍ;
ປຣິຠຸຎ຺ຊ ມຫາຣາຊ, ປາຫຸໂນ ເມສິຘາຄໂຕ’’ [ອາຄໂຕ (ສີ. ສ຺ຍາ.)].
‘‘ນ ¶ ຈາຫໍ [ນ ວາຫໍ (ກ.)] ປຓ຺ຓໍ ຠຸຎ຺ຊາມິ, ນ ເຫຕໍ ມຍ຺ຫ ໂຠຊນໍ;
ສາລີນໍ ໂອທນໍ ຠຸຎ຺ເຊ, ສຸຈິໍ ມໍສູປເສຈນໍ’’.
‘‘ອຈ຺ເຉຣກໍ ມໍ ປຏິຠາຕິ, ເອກກມ຺ປິ ຣໂຫຄຕໍ;
ເອທິສໍ ¶ ຠຸຎ຺ຊມານານໍ, ເກນ ວຓ຺ໂຓ ປສີທຕິ’’.
‘‘ເອໂກ ຣາຊ ນິປຊ຺ຊາມິ, ນິຍເຕ ປຓ຺ຓສນ຺ຖເຣ;
ຕາຍ ເມ ເອກເສຍ຺ຍາຍ, ຣາຊ ວຓ຺ໂຓ ປສີທຕິ.
‘‘ນ ຈ ເນຕ຺ຕິໍສພນ຺ຘາ [ເນຕ຺ຕິສພທ຺ຘາ (ສີ. ປີ.)] ເມ, ຣາຊຣກ຺ຂາ ອຸປຏ຺ຐິຕາ;
ຕາຍ ເມ ສຸຂເສຍ຺ຍາຍ, ຣາຊ ວຓ຺ໂຓ ປສີທຕິ.
‘‘ອຕີຕໍ ນານຸໂສຈາມິ, ນປ຺ປຊປ຺ປາມິນາຄຕໍ [ນປ຺ປຊປ຺ປາມ’ນາຄຕໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນນ ຍາເປມິ, ເຕນ ວຓ຺ໂຓ ປສີທຕິ.
‘‘ອນາຄຕປ຺ປຊປ຺ປາຍ, ອຕີຕສ຺ສານຸໂສຈນາ;
ເອເຕນ ພາລາ ສຸສ຺ສນ຺ຕິ, ນໂຬວ ຫຣິໂຕ ລຸໂຕ’’.
‘‘ຫຕ຺ຖານີກໍ ຣຖານີກໍ, ອສ຺ເສ ປຕ຺ຕີ ຈ ວມ຺ມິໂນ;
ນິເວສນານິ ຣມ຺ມານິ, ອຫໍ ປຸຕ຺ຕ ທທາມິ ເຕ.
‘‘ອິຕ຺ຖາຄາຣມ຺ປິ ເຕ ທມ຺ມິ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕໍ;
ຕາ ປຸຕ຺ຕ ປຏິປຊ຺ຊສ຺ສຸ [ຕາສຸ ປຸຕ຺ເຕ ປຏິປຊ຺ຊ (ກ.)], ຕ຺ວໍ ໂນ ຣາຊາ ຠວິສ຺ສສິ.
‘‘ກຸສລາ ນຈ຺ຈຄີຕສ຺ສ, ສິກ຺ຂິຕາ ຈາຕຸຣິຕ຺ຖິໂຍ [ຈຕຸຣິຕ຺ຖິໂຍ (ສີ. ປີ.)];
ກາເມ ຕໍ ຣມຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ກິໍ ອຣຎ຺ເຎ ກຣິສ຺ສສິ.
‘‘ປຏິຣາຊູຫິ ¶ ເຕ ກຎ຺ຎາ, ອານຍິສ຺ສໍ ອລງ຺ກຕາ;
ຕາສຸ ປຸຕ຺ເຕ ຊເນຕ຺ວານ, ອຖ ປຈ຺ຉາ ປພ຺ພຊິສ຺ສສິ.
‘‘ຍຸວາ ຈ ທຫໂຣ ຈາສິ [ຈາປິ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ປຐມຸປ຺ປຕ຺ຕິໂກ [ປຐມຸປ຺ປຕ຺ຕິໂຕ (ສີ. ປີ.)] ສຸສຸ;
ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣຫິ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ກິໍ ອຣຎ຺ເຎ ກຣິສ຺ສສິ’’.
‘‘ຍຸວາ ຈເຣ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີ ຍຸວາ ສິຍາ;
ທຫຣສ຺ສ ¶ ຫິ ປພ຺ພຊ຺ຊາ, ເອຕໍ ອິສີຫິ ວຓ຺ຓິຕໍ.
‘‘ຍຸວາ ຈເຣ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີ ຍຸວາ ສິຍາ;
ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ຈຣິສ຺ສາມິ, ນາຫໍ ຣຊ຺ເຊນ ມຕ຺ຖິໂກ.
‘‘ປສ຺ສາມິ ໂວຫໍ ທຫຣໍ, ອມ຺ມ ຕາຕ ວທນ຺ຕຣໍ [ວທໍ ນຣໍ (ສີ.)];
ກິຈ຺ຉາລທ຺ຘໍ ປິຍໍ ປຸຕ຺ຕໍ, ອປ຺ປຕ຺ວາວ ຊຣໍ ມຕໍ.
‘‘ປສ຺ສາມິ ໂວຫໍ ທຫຣິໍ, ກຸມາຣິໍ ຈາຣຸທສ຺ສນິໍ;
ນວວໍສກຬີຣໍວ, ປລຸຄ຺ຄໍ ຊີວິຕກ຺ຂຍໍ [ຊີວິຕກ຺ຂເຍ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ທຫຣາປິ ¶ ຫິ ມິຍ຺ຍນ຺ຕິ, ນຣາ ຈ ອຖ ນາຣິໂຍ;
ຕຕ຺ຖ ໂກ ວິສ຺ສເສ ໂປໂສ, ທຫໂຣມ຺ຫີຕິ ຊີວິເຕ.
‘‘ຍສ຺ສ ຣຕ຺ຍາ ວິວສາເນ, ອາຍຸ ອປ຺ປຕຣໍ ສິຍາ;
ອປ຺ໂປທເກວ ມຈ຺ຉານໍ, ກິໍ ນຸ ໂກມາຣກໍ [ໂກມາຣຕໍ (ກ.)] ຕຫິໍ.
‘‘ນິຈ຺ຈມພ຺ຠາຫໂຕ ໂລໂກ, ນິຈ຺ຈຎ຺ຈ ປຣິວາຣິໂຕ;
ອໂມຆາສຸ ວຊນ຺ຕີສຸ, ກິໍ ມໍ ຣຊ຺ເຊຠິສິຎ຺ຈສິ’’ [ຣຊ຺ເຊນ ສິຎ຺ຈສິ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ເກນ ມພ຺ຠາຫໂຕ ໂລໂກ, ເກນ ຈ ປຣິວາຣິໂຕ;
ກາໂຍ ອໂມຆາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຕໍ ເມ ອກ຺ຂາຫິ ປຸຈ຺ຉິໂຕ’’.
‘‘ມຈ຺ຈຸນາພ຺ຠາຫໂຕ ໂລໂກ, ຊຣາຍ ປຣິວາຣິໂຕ;
ຣຕ຺ໂຍ ອໂມຆາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ເອວໍ ຊານາຫິ ຂຕ຺ຕິຍ.
‘‘ຍຖາປິ ຕນ຺ເຕ ວິຕເຕ [ວິຕນ຺ເຕ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ຍໍ ຍເທວູປວິຍ຺ຍຕິ [ຍໍ ຍໍ ເທວູປວິຍ຺ຍຕິ (ສີ. ປີ.)];
ອປ຺ປກໍ ໂຫຕິ ເວຕພ຺ພໍ, ເອວໍ ມຈ຺ຈານ ຊີວິຕໍ.
‘‘ຍຖາ ¶ ວາຣິວໂຫ ປູໂຣ, ຄຈ຺ຉໍ ນຸປນິວຕ຺ຕຕິ [ນ ປຣິວຕ຺ຕຕິ (ສ຺ຍາ.), ນຸປຣິວຕ຺ຕຕິ (ກ.)];
ເອວມາຍຸ ¶ ມນຸສ຺ສານໍ, ຄຈ຺ຉໍ ນຸປນິວຕ຺ຕຕິ.
‘‘ຍຖາ ວາຣິວໂຫ ປູໂຣ, ວເຫ ຣຸກ຺ເຂປກູລເຊ;
ເອວໍ ຊຣາມຣເຓນ, ວຸຍ຺ຫນ຺ເຕ ສພ຺ພປາຓິໂນ’’.
‘‘ຫຕ຺ຖານີກໍ ຣຖານີກໍ, ອສ຺ເສ ປຕ຺ຕີ ຈ ວມ຺ມິໂນ;
ນິເວສນານິ ຣມ຺ມານິ, ອຫໍ ປຸຕ຺ຕ ທທາມິ ເຕ.
‘‘ອິຕ຺ຖາຄາຣມ຺ປິ ເຕ ທມ຺ມິ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕໍ;
ຕາ ປຸຕ຺ຕ ປຏິປຊ຺ຊສ຺ສຸ, ຕ຺ວໍ ໂນ ຣາຊາ ຠວິສ຺ສສິ.
‘‘ກຸສລາ ນຈ຺ຈຄີຕສ຺ສ, ສິກ຺ຂິຕາ ຈາຕຸຣິຕ຺ຖິໂຍ;
ກາເມ ຕໍ ຣມຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ກິໍ ອຣຎ຺ເຎ ກຣິສ຺ສສິ.
‘‘ປຏິຣາຊູຫິ ເຕ ກຎ຺ຎາ, ອານຍິສ຺ສໍ ອລງ຺ກຕາ;
ຕາສຸ ປຸຕ຺ເຕ ຊເນຕ຺ວານ, ອຖ ປຈ຺ຉາ ປພ຺ພຊິສ຺ສສິ.
‘‘ຍຸວາ ຈ ທຫໂຣ ຈາສິ, ປຐມຸປ຺ປຕ຺ຕິໂກ ສຸສຸ;
ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣຫິ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ກິໍ ອຣຎ຺ເຎ ກຣິສ຺ສສິ.
‘‘ໂກຏ຺ຐາຄາຣຎ຺ຈ ໂກສຎ຺ຈ, ວາຫນານິ ພລານິ ຈ;
ນິເວສນານິ ຣມ຺ມານິ, ອຫໍ ປຸຕ຺ຕ ທທາມິ ເຕ.
‘‘ໂຄມຓ຺ຑລປຣິພ຺ຍູຬ຺ໂຫ, ທາສິສງ຺ຆປຸຣກ຺ຂໂຕ;
ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣຫິ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ກິໍ ອຣຎ຺ເຎ ກຣິສ຺ສສິ’’.
‘‘ກິໍ ¶ ຘເນນ ຍໍ ຂີເຍຖ [ກິໍ ຘເນນ ຍໍ ຊີເຍຖ (ສີ.), ກິໍ ມໍ ຘເນນ ກີເຍຖ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ກິໍ ຠຣິຍາຍ ມຣິສ຺ສຕິ;
ກິໍ ໂຍພ຺ພເນນ ຊິຓ຺ເຓນ [ຈິຓ຺ເຓນ (ສີ. ປີ.), ວຓ຺ເຓນ (ກ.)], ຍໍ ຊຣາຍາຠິຠຸຍ຺ຍຕິ [ຍໍ ຊຣາ ອຠິເຫສ຺ສຕິ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ຕຕ຺ຖ ກາ ນນ຺ທິ ກາ ຂິຑ຺ຑາ, ກາ ຣຕິ ກາ ຘເນສນາ;
ກິໍ ¶ ເມ ປຸຕ຺ເຕຫິ ທາເຣຫິ, ຣາຊ ມຸຕ຺ໂຕສ຺ມິ ພນ຺ຘນາ.
‘‘ໂຍຫໍ [ໂສຫໍ (ສີ. ປີ.)] ເອວໍ ປຊານາມິ, ມຈ຺ຈຸ ເມ ນປ຺ປມຊ຺ຊຕິ;
ອນ຺ຕເກນາຘິປນ຺ນສ຺ສ, ກາ ຣຕີ ກາ ຘເນສນາ.
‘‘ຜລານມິວ ¶ ປກ຺ການໍ, ນິຈ຺ຈໍ ປຕນໂຕ ຠຍໍ;
ເອວໍ ຊາຕານ ມຈ຺ຈານໍ, ນິຈ຺ຈໍ ມຣຓໂຕ ຠຍໍ.
‘‘ສາຍເມເກ ນ ທິສ຺ສນ຺ຕິ, ປາໂຕ ທິຏ຺ຐາ ພຫູ ຊນາ;
ປາໂຕ ເອເກ ນ ທິສ຺ສນ຺ຕິ, ສາຍໍ ທິຏ຺ຐາ ພຫູ ຊນາ.
‘‘ອຊ຺ເຊວ ກິຈ຺ຈໍ ອາຕປ຺ປໍ, ໂກ ຊຎ຺ຎາ ມຣຓໍ ສຸເວ;
ນ ຫິ ໂນ ສງ຺ກຣໍ [ສງ຺ຄຣໍ (ສີ. ປີ.) ມ. ນິ. ໓.໒໗໒] ເຕນ, ມຫາເສເນນ ມຈ຺ຈຸນາ.
‘‘ໂຈຣາ ຘນສ຺ສ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ, ຣາຊມຸຕ຺ໂຕສ຺ມິ ພນ຺ຘນາ;
ເອຫິ ຣາຊ ນິວຕ຺ຕສ຺ສຸ, ນາຫໍ ຣຊ຺ເຊນ ມຕ຺ຖິໂກ’’ຕິ.
ມູຄປກ຺ຂຊາຕກໍ ປຐມໍ.
໕໓໙. ມຫາຊນກຊາຕກໍ (໒)
‘‘ໂກຍໍ ມຊ຺ເຌ ສມຸທ຺ທສ຺ມິໍ, ອປສ຺ສໍ ຕີຣມາຍຸເຫ;
ກໍ [ກິໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຕ຺ວໍ ອຕ຺ຖວສໍ ຎຕ຺ວາ, ເອວໍ ວາຍມເສ ຠຸສໍ’’.
‘‘ນິສມ຺ມ ວຕ຺ຕໍ ໂລກສ຺ສ, ວາຍາມສ຺ສ ຈ ເທວເຕ;
ຕສ຺ມາ ມຊ຺ເຌ ສມຸທ຺ທສ຺ມິໍ, ອປສ຺ສໍ ຕີຣມາຍຸເຫ’’.
‘‘ຄມ຺ຠີເຣ ອປ຺ປເມຍ຺ຍສ຺ມິໍ, ຕີຣໍ ຍສ຺ສ ນ ທິສ຺ສຕິ;
ໂມໂຆ ເຕ ປຸຣິສວາຍາໂມ, ອປ຺ປຕ຺ວາວ ມຣິສ຺ສສິ’’.
‘‘ອນໂຓ ¶ ຎາຕິນໍ ໂຫຕິ, ເທວານໍ ປິຕຸນຎ຺ຈ [ປິຕຸໂນ ຈ (ສີ. ປີ.)] ໂສ;
ກຣໍ ປຸຣິສກິຈ຺ຈານິ, ນ ຈ ປຈ຺ຉານຸຕປ຺ປຕິ’’.
‘‘ອປາຣເຓຍ຺ຍໍ ຍໍ ກມ຺ມໍ, ອຜລໍ ກິລມຖຸທ຺ທຍໍ;
ຕຕ຺ຖ ໂກ ວາຍເມນຕ຺ໂຖ, ມຈ຺ຈຸ ຍສ຺ສາຠິນິປ຺ປຕໍ’’ [ຍສ຺ສາຠິນິປ຺ຜຕໍ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ອປາຣເຓຍ຺ຍມຈ຺ຈນ຺ຕໍ ¶ , ໂຍ ວິທິຕ຺ວານ ເທວເຕ;
ນ ຣກ຺ເຂ ອຕ຺ຕໂນ ປາຓໍ, ຊຎ຺ຎາ ໂສ ຍທິ ຫາປເຍ.
‘‘ອຘິປ຺ປາຍຜລໍ ເອເກ, ອສ຺ມິໍ ໂລກສ຺ມິ ເທວເຕ;
ປໂຍຊຍນ຺ຕິ ກມ຺ມານິ, ຕານິ ອິຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ນ ວາ.
‘‘ສນ຺ທິຏ຺ຐິກໍ ¶ ກມ຺ມຜລໍ, ນນຸ ປສ຺ສສິ ເທວເຕ;
ສນ຺ນາ ອຎ຺ເຎ ຕຣາມຫໍ, ຕຎ຺ຈ ປສ຺ສາມິ ສນ຺ຕິເກ.
‘‘ໂສ ອຫໍ ວາຍມິສ຺ສາມິ, ຍຖາສຕ຺ຕິ ຍຖາພລໍ;
ຄຈ຺ຉໍ ປາຣໍ ສມຸທ຺ທສ຺ສ, ກສ຺ສໍ [ກາສໍ (ສີ. ປີ.)] ປຸຣິສກາຣິຍໍ’’.
‘‘ໂຍ ຕ຺ວໍ ເອວໍ ຄເຕ ໂອເຆ, ອປ຺ປເມຍ຺ເຍ ມຫຓ຺ຓເວ;
ຘມ຺ມວາຍາມສມ຺ປນ຺ໂນ, ກມ຺ມຸນາ ນາວສີທສິ;
ໂສ ຕ຺ວໍ ຕຕ຺ເຖວ ຄຈ຺ຉາຫິ, ຍຕ຺ຖ ເຕ ນິຣໂຕ ມໂນ’’.
‘‘ອາສີເສເຖວ ¶ [ອາສິໍເສເຖວ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ປຸຣິໂສ, ນ ນິພ຺ພິນ຺ເທຍ຺ຍ ປຓ຺ຑິໂຕ;
ປສ຺ສາມິ ໂວຫໍ ອຕ຺ຕານໍ, ຍຖາ ອິຈ຺ຉິໍ ຕຖາ ອຫຸ.
‘‘ອາສີເສເຖວ ປຸຣິໂສ, ນ ນິພ຺ພິນ຺ເທຍ຺ຍ ປຓ຺ຑິໂຕ;
ປສ຺ສາມິ ໂວຫໍ ອຕ຺ຕານໍ, ອຸທກາ ຖລມຸພ຺ຠຕໍ.
‘‘ວາຍເມເຖວ ປຸຣິໂສ, ນ ນິພ຺ພິນ຺ເທຍ຺ຍ ປຓ຺ຑິໂຕ;
ປສ຺ສາມິ ໂວຫໍ ອຕ຺ຕານໍ, ຍຖາ ອິຈ຺ຉິໍ ຕຖາ ອຫຸ.
‘‘ວາຍເມເຖວ ປຸຣິໂສ, ນ ນິພ຺ພິນ຺ເທຍ຺ຍ ປຓ຺ຑິໂຕ;
ປສ຺ສາມິ ໂວຫໍ ອຕ຺ຕານໍ, ອຸທກາ ຖລມຸພ຺ຠຕໍ.
‘‘ທຸກ຺ຂູປນີໂຕປິ ນໂຣ ສປຎ຺ໂຎ, ອາສໍ ນ ຉິນ຺ເທຍ຺ຍ ສຸຂາຄມາຍ;
ພຫູ ຫິ ຜສ຺ສາ ອຫິຕາ ຫິຕາ ຈ, ອວິຕກ຺ກິຕາ ມຈ຺ຈຸມຸປພ຺ພຊນ຺ຕິ [ມຈ຺ຈຸມຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ອຈິນ຺ຕິຕມ຺ປິ ຠວຕິ, ຈິນ຺ຕິຕມ຺ປິ ວິນສ຺ສຕິ;
ນ ຫິ ຈິນ຺ຕາມຍາ ໂຠຄາ, ອິຕ຺ຖິຍາ ປຸຣິສສ຺ສ ວາ’’.
‘‘ອໂປຣາຓໍ [ອປຸຣາຓໍ (ສີ. ປີ.)] ວຕ ໂຠ ຣາຊາ, ສພ຺ພຠຸມ຺ໂມ ທິສມ຺ປຕິ;
ນາຊ຺ຊ ນຈ຺ເຈ [ນ ຈ ນຈ຺ເຈ (ກ.)] ນິສາເມຕິ, ນ ຄີເຕ ກຸຣຸເຕ ມໂນ.
‘‘ນ ມິເຄ [ມເຄ (ກ.)] ນປິ ອຸຍ຺ຍາເນ, ນປິ ຫໍເສ ອຸທິກ຺ຂຕິ;
ມູໂຄວ ຕຸຓ຺ຫິມາສີໂນ, ນ ອຕ຺ຖມນຸສາສຕິ’’.
‘‘ສຸຂກາມາ ¶ ¶ ຣໂຫສີລາ, ວຘພນ຺ຘາ ອຸປາຣຕາ [ອຸປາຣຸຕາ (ສ຺ຍາ. ກ.)];
ກສ຺ສ [ເກສໍ (ສີ. ປີ.)] ນຸ ອຊ຺ຊ ອາຣາເມ, ທຫຣາ ວຸທ຺ຘາ ຈ ອຈ຺ຉເຣ.
‘‘ອຕິກ຺ກນ຺ຕວນຖາ ¶ ຘີຣາ, ນໂມ ເຕສໍ ມເຫສິນໍ;
ເຍ ອຸສ຺ສຸກມ຺ຫິ ໂລກມ຺ຫິ, ວິຫຣນ຺ຕິ ມນຸສ຺ສຸກາ.
‘‘ເຕ ເຉຕ຺ວາ ມຈ຺ຈຸໂນ ຊາລໍ, ຕຕໍ [ຕນ຺ຕໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.), ຕໍ ຕໍ (ກ.)] ມາຍາວິໂນ ທຬໍ;
ຉິນ຺ນາລຍຕ຺ຕາ [ສນ຺ຕາລຍນ຺ຕາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ໂກ ເຕສໍ ຄຕິມາປເຍ’’ [ເນສໍ ຄຕິ ປາປເຍ (ກ.)].
‘‘ກທາຫໍ ມິຖິລໍ [ມິຘິລໍ (ກ.)] ຜີຕໍ, ວິຠຕ຺ຕໍ ຠາຄໂສ ມິຕໍ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ [ກທາສ຺ສຸ (ສີ. ປີ.), ກທາສຸ (ສ຺ຍາ.)] ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ມິຖິລໍ ຜີຕໍ, ວິສາລໍ ສພ຺ພໂຕປຠໍ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ມິຖິລໍ ຜີຕໍ, ພຫຸປາກາຣໂຕຣຓໍ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ມິຖິລໍ ຜີຕໍ, ທຬ຺ຫມຏ຺ຏາລໂກຏ຺ຐກໍ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ມິຖິລໍ ຜີຕໍ, ສຸວິຠຕ຺ຕໍ ມຫາປຖໍ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ມິຖິລໍ ຜີຕໍ, ສຸວິຠຕ຺ຕນ຺ຕຣາປຓໍ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ມິຖິລໍ ຜີຕໍ, ຄວສ຺ສຣຖປີຬິຕໍ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ¶ ມິຖິລໍ ຜີຕໍ, ອາຣາມວນມາລິນິໍ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ມິຖິລໍ ຜີຕໍ, ອຸຍ຺ຍານວນມາລິນິໍ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ມິຖິລໍ ຜີຕໍ, ປາສາທວນມາລິນິໍ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ¶ ມິຖິລໍ ຜີຕໍ, ຕິປຸຣໍ ຣາຊພນ຺ຘຸນິໍ;
ມາປິຕໍ ໂສມນສ຺ເສນ, ເວເທເຫນ ຍສສ຺ສິນາ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ເວເທເຫ ຜີເຕ, ນິຈິເຕ ຘມ຺ມຣກ຺ຂິເຕ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ¶ ເວເທເຫ ຜີເຕ, ອເຊຍ຺ເຍ ຘມ຺ມຣກ຺ຂິເຕ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ອນ຺ເຕປຸຣໍ [ກທາ ອນ຺ເຕປຸຣໍ (ສີ. ປີ.)] ຣມ຺ມໍ, ວິຠຕ຺ຕໍ ຠາຄໂສ ມິຕໍ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ອນ຺ເຕປຸຣໍ ຣມ຺ມໍ, ສຸຘາມຕ຺ຕິກເລປນໍ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ອນ຺ເຕປຸຣໍ ຣມ຺ມໍ, ສຸຈິຄນ຺ຘໍ ມໂນຣມໍ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ກູຏາຄາເຣ ຈ, ວິຠຕ຺ເຕ ຠາຄໂສ ມິເຕ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ກູຏາຄາເຣ ຈ, ສຸຘາມຕ຺ຕິກເລປເນ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ກູຏາຄາເຣ ຈ, ສຸຈິຄນ຺ເຘ ມໂນຣເມ;
ປຫາຍ ¶ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ກູຏາຄາເຣ ຈ, ລິຕ຺ເຕ ຈນ຺ທນໂຜສິເຕ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ໂສຓ຺ຓປລ຺ລງ຺ເກ [ສຸວຓ຺ຓປລ຺ລງ຺ເກ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ໂຄນເກ ຈິຕ຺ຕສນ຺ຖເຕ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
[ອຍໍ ຄາຖາ ສີ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ ນ ທິສ຺ສຕິ] ‘‘ກທາຫໍ ມຓິປລ຺ລງ຺ເກ, ໂຄນເກ ຈິຕ຺ຕສນ຺ຖເຕ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ [ອຍໍ ຄາຖາ ສີ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ ນ ທິສ຺ສຕິ].
‘‘ກທາຫໍ ¶ ກປ຺ປາສໂກເສຍ຺ຍໍ, ໂຂມໂກຏຸມ຺ພຣານິ ຈ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ໂປກ຺ຂຣຓີ ຣມ຺ມາ, ຈກ຺ກວາກປກູຊິຕາ [ຈກ຺ກວາກູປກູຊິຕາ (ສີ. ປີ.)];
ມນ຺ທາລເກຫິ ສຎ຺ຉນ຺ນາ, ປທຸມຸປ຺ປລເກຫິ ຈ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ຫຕ຺ຖິຄຸມ຺ເພ ຈ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິເຕ;
ສຸວຓ຺ຓກຈ຺ເຉ ມາຕງ຺ເຄ, ເຫມກປ຺ປນວາສເສ.
‘‘ອາຣູຬ຺ເຫ ຄາມຓີເຍຫິ, ໂຕມຣງ຺ກຸສປາຓິຠິ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ¶ ¶ ອສ຺ສຄຸມ຺ເພ ຈ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິເຕ;
ອາຊານີເຍວ ຊາຕິຍາ, ສິນ຺ຘເວ ສີຆວາຫເນ.
‘‘ອາຣູຬ຺ເຫ ຄາມຓີເຍຫິ, ອິລ຺ລິຍາຈາປຘາຣິຠິ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ຣຖເສນິໂຍ, ສນ຺ນທ຺ເຘ ອຸສ຺ສິຕທ຺ຘເຊ;
ທີເປ ອໂຖປິ ເວຍ຺ຍຄ຺ເຆ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິເຕ.
‘‘ອາຣູຬ຺ເຫ ຄາມຓີເຍຫິ, ຈາປຫຕ຺ເຖຫິ ວມ຺ມິຠິ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ໂສວຓ຺ຓຣເຖ, ສນ຺ນທ຺ເຘ ອຸສ຺ສິຕທ຺ຘເຊ;
ທີເປ ອໂຖປິ ເວຍ຺ຍຄ຺ເຆ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິເຕ.
‘‘ອາຣູຬ຺ເຫ ຄາມຓີເຍຫິ, ຈາປຫຕ຺ເຖຫິ ວມ຺ມິຠິ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ສຊ຺ຌຸຣເຖ ຈ, ສນ຺ນທ຺ເຘ ອຸສ຺ສິຕທ຺ຘເຊ;
ທີເປ ອໂຖປິ ເວຍ຺ຍຄ຺ເຆ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິເຕ.
‘‘ອາຣູຬ຺ເຫ ຄາມຓີເຍຫິ, ຈາປຫຕ຺ເຖຫິ ວມ຺ມິຠິ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ¶ ອສ຺ສຣເຖ ຈ, ສນ຺ນທ຺ເຘ ອຸສ຺ສິຕທ຺ຘເຊ;
ທີເປ ອໂຖປິ ເວຍ຺ຍຄ຺ເຆ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິເຕ.
‘‘ອາຣູຬ຺ເຫ ຄາມຓີເຍຫິ, ຈາປຫຕ຺ເຖຫິ ວມ຺ມິຠິ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ¶ ໂອຏ຺ຐຣເຖ ຈ, ສນ຺ນທ຺ເຘ ອຸສ຺ສິຕທ຺ຘເຊ;
ທີເປ ອໂຖປິ ເວຍ຺ຍຄ຺ເຆ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິເຕ.
‘‘ອາຣູຬ຺ເຫ ຄາມຓີເຍຫິ, ຈາປຫຕ຺ເຖຫິ ວມ຺ມິຠິ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ໂຄຓຣເຖ ຈ, ສນ຺ນທ຺ເຘ ອຸສ຺ສິຕທ຺ຘເຊ;
ທີເປ ອໂຖປິ ເວຍ຺ຍຄ຺ເຆ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິເຕ.
‘‘ອາຣູຬ຺ເຫ ຄາມຓີເຍຫິ, ຈາປຫຕ຺ເຖຫິ ວມ຺ມິຠິ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ອຊຣເຖ ຈ, ສນ຺ນທ຺ເຘ ອຸສ຺ສິຕທ຺ຘເຊ;
ທີເປ ອໂຖປິ ເວຍ຺ຍຄ຺ເຆ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິເຕ.
‘‘ອາຣູຬ຺ເຫ ¶ ຄາມຓີເຍຫິ, ຈາປຫຕ຺ເຖຫິ ວມ຺ມິຠິ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ເມຓ຺ຑຣເຖ ຈ, ສນ຺ນທ຺ເຘ ອຸສ຺ສິຕທ຺ຘເຊ;
ທີເປ ອໂຖປິ ເວຍ຺ຍຄ຺ເຆ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິເຕ.
‘‘ອາຣູຬ຺ເຫ ຄາມຓີເຍຫິ, ຈາປຫຕ຺ເຖຫິ ວມ຺ມິຠິ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ມິຄຣເຖ ຈ, ສນ຺ນທ຺ເຘ ອຸສ຺ສິຕທ຺ຘເຊ;
ທີເປ ອໂຖປິ ເວຍ຺ຍຄ຺ເຆ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິເຕ.
‘‘ອາຣູຬ຺ເຫ ຄາມຓີເຍຫິ, ຈາປຫຕ຺ເຖຫິ ວມ຺ມິຠິ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ¶ ຫຕ຺ຖາໂຣເຫ ຈ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິເຕ;
ນີລວມ຺ມຘເຣ ສູເຣ, ໂຕມຣງ຺ກຸສປາຓິເນ [ປາຓິໂນ (ສ຺ຍາ. ກ.)];
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ¶ ອສ຺ສາໂຣເຫ ຈ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິເຕ;
ນີລວມ຺ມຘເຣ ສູເຣ, ອິລ຺ລິຍາຈາປຘາຣິເນ [ຘາຣິໂນ (ສ຺ຍາ. ກ.)];
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ຣຖາໂຣເຫ ຈ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິເຕ;
ນີລວມ຺ມຘເຣ ສູເຣ, ຈາປຫຕ຺ເຖ ກລາປິເນ [ກລາປິໂນ (ສ຺ຍາ. ກ.)];
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
[ອຍໍ ຄາຖາ ສີ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ ນ ທິສ຺ສຕິ] ‘‘ກທາຫໍ ຘນຸຄ຺ຄເຫ ຈ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິເຕ;
ນີລວມ຺ມຘເຣ ສູເຣ, ຈາປຫຕ຺ເຖ ກລາປິເນ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ [ອຍໍ ຄາຖາ ສີ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ ນ ທິສ຺ສຕິ].
‘‘ກທາຫໍ ຣາຊປຸຕ຺ເຕ ຈ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິເຕ;
ຈິຕ຺ຣວມ຺ມຘເຣ ສູເຣ, ກຎ຺ຈນາເວຬຘາຣິເນ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ອຣິຍຄເຓ ຈ, ວຕວນ຺ເຕ [ວຕ຺ຖວນ຺ເຕ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ອລງ຺ກເຕ;
ຫຣິຈນ຺ທນລິຕ຺ຕງ຺ເຄ, ກາສິກຸຕ຺ຕມຘາຣິເນ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
[ອຍໍ ຄາຖາ ສີ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ ນ ທິສ຺ສຕິ] ‘‘ກທາຫໍ ¶ ອມຈ຺ຈຄເຓ ຈ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິເຕ;
ປີຕວມ຺ມຘເຣ ສູເຣ, ປຸຣໂຕ ຄຈ຺ຉມາລິເນ [ຄຈ຺ຉມາລິໂນ (ສ຺ຍາ. ກ.)];
ປຫາຍ ¶ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ [ອຍໍ ຄາຖາ ສີ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ ນ ທິສ຺ສຕິ].
‘‘ກທາຫໍ [ກທາ (ສີ. ປີ.)] ສຕ຺ຕສຕາ ຠຣິຍາ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ [ກທາ (ສີ. ປີ.)] ສຕ຺ຕສຕາ ຠຣິຍາ, ສຸສຎ຺ຎາ ຕນຸມຊ຺ຌິມາ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ [ກທາ (ສີ. ປີ.)] ສຕ຺ຕສຕາ ຠຣິຍາ, ອສ຺ສວາ ປິຍຠາຓິນີ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ¶ [ກທາ (ສີ. ປີ.)] ສຕປລໍ ກໍສໍ, ໂສວຓ຺ຓໍ ສຕຣາຊິກໍ;
ປຫາຍ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາສ຺ສຸ ມໍ ຫຕ຺ຖິຄຸມ຺ພາ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ;
ສຸວຓ຺ຓກຈ຺ຉາ ມາຕງ຺ຄາ, ເຫມກປ຺ປນວາສສາ.
‘‘ອາຣູຬ຺ຫາ ຄາມຓີເຍຫິ, ໂຕມຣງ຺ກຸສປາຓິຠິ;
ຍນ຺ຕໍ ມໍ ນານຸຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາສ຺ສຸ ມໍ ອສ຺ສຄຸມ຺ພາ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ;
ອາຊານີຍາວ ຊາຕິຍາ, ສິນ຺ຘວາ ສີຆວາຫນາ.
‘‘ອາຣູຬ຺ຫາ ຄາມຓີເຍຫິ, ອິລ຺ລິຍາຈາປຘາຣິຠິ;
ຍນ຺ຕໍ ມໍ ນານຸຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາສ຺ສຸ ມໍ ຣຖເສນີ, ສນ຺ນທ຺ຘາ ອຸສ຺ສິຕທ຺ຘຊາ;
ທີປາ ອໂຖປິ ເວຍ຺ຍຄ຺ຆາ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ.
‘‘ອາຣູຬ຺ຫາ ຄາມຓີເຍຫິ, ຈາປຫຕ຺ເຖຫິ ວມ຺ມິຠິ;
ຍນ຺ຕໍ ມໍ ນານຸຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາສ຺ສຸ ມໍ ໂສຓ຺ຓຣຖາ [ໂສວຓ຺ຓຣຖາ (ປີ. ກ.)], ສນ຺ນທ຺ຘາ ອຸສ຺ສິຕທ຺ຘຊາ;
ທີປາ ອໂຖປິ ເວຍ຺ຍຄ຺ຆາ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ.
‘‘ອາຣູຬ຺ຫາ ຄາມຓີເຍຫິ, ຈາປຫຕ຺ເຖຫິ ວມ຺ມິຠິ;
ຍນ຺ຕໍ ¶ ມໍ ນານຸຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາສ຺ສຸ ມໍ ສຊ຺ຌຸຣຖາ, ສນ຺ນທ຺ຘາ ອຸສ຺ສິຕທ຺ຘຊາ;
ທີປາ ອໂຖປິ ເວຍ຺ຍຄ຺ຆາ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ.
‘‘ອາຣູຬ຺ຫາ ¶ ຄາມຓີເຍຫິ, ຈາປຫຕ຺ເຖຫິ ວມ຺ມິຠິ;
ຍນ຺ຕໍ ມໍ ນານຸຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາສ຺ສຸ ມໍ ອສ຺ສຣຖາ, ສນ຺ນທ຺ຘາ ອຸສ຺ສິຕທ຺ຘຊາ;
ທີປາ ອໂຖປິ ເວຍ຺ຍຄ຺ຆາ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ.
‘‘ອາຣູຬ຺ຫາ ຄາມຓີເຍຫິ, ຈາປຫຕ຺ເຖຫິ ວມ຺ມິຠິ;
ຍນ຺ຕໍ ມໍ ນານຸຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາສ຺ສຸ ¶ ມໍ ໂອຏ຺ຐຣຖາ, ສນ຺ນທ຺ຘາ ອຸສ຺ສິຕທ຺ຘຊາ;
ທີປາ ອໂຖປິ ເວຍ຺ຍຄ຺ຆາ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ.
‘‘ອາຣູຬ຺ຫາ ຄາມຓີເຍຫິ, ຈາປຫຕ຺ເຖຫິ ວມ຺ມິຠິ;
ຍນ຺ຕໍ ມໍ ນານຸຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາສ຺ສຸ ມໍ ໂຄຓຣຖາ, ສນ຺ນທ຺ຘາ ອຸສ຺ສິຕທ຺ຘຊາ;
ທີປາ ອໂຖປິ ເວຍ຺ຍຄ຺ຆາ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ.
‘‘ອາຣູຬ຺ຫາ ຄາມຓີເຍຫິ, ຈາປຫຕ຺ເຖຫິ ວມ຺ມິຠິ;
ຍນ຺ຕໍ ມໍ ນານຸຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາສ຺ສຸ ມໍ ອຊຣຖາ, ສນ຺ນທ຺ຘາ ອຸສ຺ສິຕທ຺ຘຊາ;
ທີປາ ອໂຖປິ ເວຍ຺ຍຄ຺ຆາ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ.
‘‘ອາຣູຬ຺ຫາ ຄາມຓີເຍຫິ, ຈາປຫຕ຺ເຖຫິ ວມ຺ມິຠິ;
ຍນ຺ຕໍ ¶ ມໍ ນານຸຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາສ຺ສຸ ມໍ ເມຓ຺ຑຣຖາ, ສນ຺ນທ຺ຘາ ອຸສ຺ສິຕທ຺ຘຊາ;
ທີປາ ອໂຖປິ ເວຍ຺ຍຄ຺ຆາ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ.
‘‘ອາຣູຬ຺ຫາ ຄາມຓີເຍຫິ, ຈາປຫຕ຺ເຖຫິ ວມ຺ມິຠິ;
ຍນ຺ຕໍ ມໍ ນານຸຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາສ຺ສຸ ມໍ ມິຄຣຖາ, ສນ຺ນທ຺ຘາ ອຸສ຺ສິຕທ຺ຘຊາ;
ທີປາ ອໂຖປິ ເວຍ຺ຍຄ຺ຆາ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ.
‘‘ອາຣູຬ຺ຫາ ຄາມຓີເຍຫິ, ຈາປຫຕ຺ເຖຫິ ວມ຺ມິຠິ;
ຍນ຺ຕໍ ມໍ ນານຸຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາສ຺ສຸ ມໍ ຫຕ຺ຖາໂຣຫາ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ;
ນີລວມ຺ມຘຣາ ສູຣາ, ໂຕມຣງ຺ກຸສປາຓິໂນ;
ຍນ຺ຕໍ ມໍ ນານຸຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາສ຺ສຸ ¶ ມໍ ອສ຺ສາໂຣຫາ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ;
ນີລວມ຺ມຘຣາ ສູຣາ, ອິລ຺ລິຍາຈາປຘາຣິໂນ;
ຍນ຺ຕໍ ມໍ ນານຸຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາສ຺ສຸ ¶ ມໍ ຣຖາໂຣຫາ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ;
ນີລວມ຺ມຘຣາ ສູຣາ, ຈາປຫຕ຺ຖາ ກລາປິໂນ;
ຍນ຺ຕໍ ມໍ ນານຸຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາສ຺ສຸ ມໍ ຘນຸຄ຺ຄຫາ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ;
ນີລວມ຺ມຘຣາ ສູຣາ, ຈາປຫຕ຺ຖາ ກລາປິໂນ;
ຍນ຺ຕໍ ¶ ມໍ ນານຸຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາສ຺ສຸ ມໍ ຣາຊປຸຕ຺ຕາ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ;
ຈິຕ຺ຣວມ຺ມຘຣາ ສູຣາ, ກຎ຺ຈນາເວຬຘາຣິໂນ;
ຍນ຺ຕໍ ມໍ ນານຸຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາສ຺ສຸ ມໍ ອຣິຍຄຓາ, ວຕວນ຺ຕາ ອລງ຺ກຕາ;
ຫຣິຈນ຺ທນລິຕ຺ຕງ຺ຄາ, ກາສິກຸຕ຺ຕມຘາຣິໂນ;
ຍນ຺ຕໍ ມໍ ນານຸຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາສ຺ສຸ ມໍ ອມຈ຺ຈຄຓາ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ;
ປີຕວມ຺ມຘຣາ ສູຣາ, ປຸຣໂຕ ຄຈ຺ຉມາລິໂນ [ຄຈ຺ຉມາລິນີ (ສ຺ຍາ. ກ.)];
ຍນ຺ຕໍ ມໍ ນານຸຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາສ຺ສຸ ມໍ ສຕ຺ຕສຕາ ຠຣິຍາ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ;
ຍນ຺ຕໍ ມໍ ນານຸຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາສ຺ສຸ ມໍ ສຕ຺ຕສຕາ ຠຣິຍາ, ສຸສຎ຺ຎາ ຕນຸມຊ຺ຌິມາ;
ຍນ຺ຕໍ ມໍ ນານຸຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາສ຺ສຸ ມໍ ສຕ຺ຕສຕາ ຠຣິຍາ, ອສ຺ສວາ ປິຍຠາຓິນີ;
ຍນ຺ຕໍ ມໍ ນານຸຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ¶ ປຕ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ມຸຓ຺ໂຑ ສງ຺ຆາຏິປາຣຸໂຕ;
ປິຓ຺ຑິກາຍ ຈຣິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ປໍສຸກູລານໍ, ອຸຊ຺ຌິຕານໍ [ອຸຊ຺ຌິຏ຺ຐານໍ (ກ.)] ມຫາປເຖ;
ສງ຺ຆາຏິໍ ຘາຣຍິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ສຕ຺ຕາຫສມ຺ເມເຆ [ສຕ຺ຕາຫໍ ເມເຆ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ໂອວຏ຺ໂຐ ອລ຺ລຈີວໂຣ;
ປິຓ຺ຑິກາຍ ຈຣິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ¶ ¶ ສພ຺ພຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວາ [ສພ຺ພຫໍ ຐານໍ (ສີ.), ສພ຺ພຓ຺ຫໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ (ສ຺ຍາ.), ສພ຺ພາຫໍ ຐານໍ (ປີ.), ສພ຺ພຏ຺ຐານໍ (ກ.)], ຣຸກ຺ຂາ ຣຸກ຺ຂໍ ວນາ ວນໍ;
ອນເປກ຺ໂຂ ຄມິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ຄິຣິທຸຄ຺ເຄສຸ, ປຫີນຠຍເຠຣໂວ;
ອທຸຕິໂຍ ຄມິສ຺ສາມິ [ວິຫຣິສ຺ສາມິ (ສີ. ປີ.)], ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ວີຓໍ ວຣຸຊ຺ຊໂກ [ວີຓຣຸຊ຺ຊໂກ (ສ຺ຍາ.), ວີຓໍ ວິຣຸຊ຺ຊໂກ (ກ.)], ສຕ຺ຕຕນ຺ຕິໍ ມໂນຣມໍ;
ຈິຕ຺ຕໍ ອຸຊຸໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ຕໍ ກຸທາສ຺ສຸ ຠວິສ຺ສຕິ.
‘‘ກທາຫໍ ຣຖກາໂຣວ, ປຣິກນ຺ຕໍ ອຸປາຫນໍ;
ກາມສຎ຺ໂຎຊເນ ເຉຈ຺ຉໍ [ເຉຕ຺ວາ (ກ.)], ເຍ ທິພ຺ເພ ເຍ ຈ ມານຸເສ’’.
‘‘ຕາ ຈ ສຕ຺ຕສຕາ ຠຣິຍາ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ;
ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ກສ຺ມາ ໂນ ວິຊຫິສ຺ສສິ.
‘‘ຕາ ຈ ສຕ຺ຕສຕາ ຠຣິຍາ, ສຸສຎ຺ຎາ ຕນຸມຊ຺ຌິມາ;
ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ກສ຺ມາ ໂນ ວິຊຫິສ຺ສສິ.
‘‘ຕາ ຈ ສຕ຺ຕສຕາ ຠຣິຍາ, ອສ຺ສວາ ປິຍຠາຓິນີ;
ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ກສ຺ມາ ໂນ ວິຊຫິສ຺ສສິ.
‘‘ຕາ ¶ ຈ ສຕ຺ຕສຕາ ຠຣິຍາ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ;
ຫິຕ຺ວາ ສມ຺ປທ຺ທວີ [ສມ຺ປທ຺ທຍີ (ສີ.)] ຣາຊາ, ປພ຺ພຊ຺ຊາຍ ປຸຣກ຺ຂໂຕ.
‘‘ຕາ ຈ ສຕ຺ຕສຕາ ຠຣິຍາ, ສຸສຎ຺ຎາ ຕນຸມຊ຺ຌິມາ;
ຫິຕ຺ວາ ສມ຺ປທ຺ທວີ ຣາຊາ, ປພ຺ພຊ຺ຊາຍ ປຸຣກ຺ຂໂຕ.
‘‘ຕາ ຈ ສຕ຺ຕສຕາ ຠຣິຍາ, ອສ຺ສວາ ປິຍຠາຓິນີ;
ຫິຕ຺ວາ ສມ຺ປທ຺ທວີ ຣາຊາ, ປພ຺ພຊ຺ຊາຍ ປຸຣກ຺ຂໂຕ’’.
‘‘ຫິຕ຺ວາ ສຕປລໍ ກໍສໍ, ໂສວຓ຺ຓໍ ສຕຣາຊິກໍ;
ອຄ຺ຄຫີ ມຕ຺ຕິກໍ ປຕ຺ຕໍ, ຕໍ ທຸຕິຍາຠິເສຈນໍ’’.
‘‘ເຠສ຺ມາ [ເວສ຺ມາ (ສີ.), ຠິໍສາ (ປີ.), ຠີສາ (ກ.)] ອຄ຺ຄິສມາ ຊາລາ, ໂກສາ ຑຍ຺ຫນ຺ຕິ ຠາຄໂສ;
ຣຊຕໍ ຊາຕຣູປຎ຺ຈ, ມຸຕ຺ຕາ ເວຬຸຣິຍາ ພຫູ.
‘‘ມຓໂຍ ¶ ສງ຺ຂມຸຕ຺ຕາ ຈ, ວຕ຺ຖິກໍ ຫຣິຈນ຺ທນໍ;
ອຊິນໍ ທຓ຺ຑຠຓ຺ຑຎ຺ຈ, ໂລຫໍ ກາຬາຍສໍ ພຫູ;
ເອຫິ ຣາຊ ນິວຕ຺ຕສ຺ສຸ, ມາ ເຕຕໍ ວິນສາ ຘນໍ’’ [ວິນສ຺ສາ ຘນໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)].
‘‘ສຸສຸຂໍ ວຕ ຊີວາມ, ເຍສໍ ໂນ ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈນໍ;
ມິຖິລາຍ ທຍ຺ຫມານາຍ, ນ ເມ ກິຎ຺ຈິ ອທຍ຺ຫຖ’’.
‘‘ອຏວິໂຍ ¶ ສມຸປ຺ປນ຺ນາ, ຣຏ຺ຐໍ ວິທ຺ຘໍສຍນ຺ຕິ ຕໍ;
ເອຫິ ຣາຊ ນິວຕ຺ຕສ຺ສຸ, ມາ ຣຏ຺ຐໍ ວິນສາ ອິທໍ’’.
‘‘ສຸສຸຂໍ ວຕ ຊີວາມ, ເຍສໍ ໂນ ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈນໍ;
ຣຏ຺ເຐ ວິລຸມ຺ປມານມ຺ຫິ, ນ [ມາ (ກ.)] ເມ ກິຎ຺ຈິ ອຫີຣຖ.
‘‘ສຸສຸຂໍ ¶ ວຕ ຊີວາມ, ເຍສໍ ໂນ ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈນໍ;
ປີຕິຠກ຺ຂາ ຠວິສ຺ສາມ, ເທວາ ອາຠສ຺ສຣາ ຍຖາ’’.
‘‘ກິມ຺ເຫໂສ ມຫໂຕ ໂຆໂສ, ກາ ນຸ ຄາເມວ ກີຬິຍາ [ຄາເມ ກິລີລິຍາ (ສີ.)];
ສມຓ ເຕວ [ສມຓຎ຺ເຎວ (ສີ. ປີ.), ສມຓຕ຺ເວວ (ສ຺ຍາ.)] ປຸຈ຺ຉາມ, ກຕ຺ເຖໂສ ອຠິສໂຏ ຊໂນ’’.
‘‘ມມໍ ໂອຫາຍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ, ເອຕ຺ເຖໂສ ອຠິສໂຏ ຊໂນ;
ສີມາຕິກ຺ກມນໍ ຍນ຺ຕໍ, ມຸນິໂມນສ຺ສ ປຕ຺ຕິຍາ;
ມິສ຺ສໍ ນນ຺ທີຫິ ຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ, ກິໍ ຊານມນຸປຸຈ຺ຉສິ’’.
‘‘ມາສ຺ສຸ ຕິຓ຺ໂຓ ອມຎ຺ຎິຕ຺ຖ [ອມຎ຺ຎິຕ຺ໂຖ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ສຣີຣໍ ຘາຣຍໍ ອິມໍ;
ອຕີຣເຓຍ຺ຍ ຍມິທໍ [ອຕີຣເຓຍ຺ຍມິທໍ ກມ຺ມໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ພຫູ ຫິ ປຣິປນ຺ຖໂຍ’’.
‘‘ໂກ ນຸ ເມ ປຣິປນ຺ຖສ຺ສ, ມມໍ ເອວໍວິຫາຣິໂນ;
ໂຍ ເນວ ທິຏ຺ເຐ ນາທິຏ຺ເຐ, ກາມານມຠິປຕ຺ຖເຍ’’.
‘‘ນິທ຺ທາ ຕນ຺ທີ ວິຊມ຺ຠິຕາ, ອຣຕີ ຠຕ຺ຕສມ຺ມໂທ;
ອາວສນ຺ຕິ ສຣີຣຏ຺ຐາ, ພຫູ ຫິ ປຣິປນ຺ຖໂຍ’’.
‘‘ກລ຺ຍາຓໍ ວຕ ມໍ ຠວໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ມນຸສາສຕິ [ມນຸສາສສິ (ສີ.)];
ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ເຕວ [ພ຺ຣາຫ຺ມຓຎ຺ເຎວ (ສີ.)] ປຸຈ຺ຉາມິ, ໂກ ນຸ ຕ຺ວມສິ ມາຣິສ’’.
‘‘ນາຣໂທ ອິຕິ ເມ ນາມໍ [ນາເມນ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ກສ຺ສໂປ ອິຕິ ມໍ ວິທູ;
ໂຠໂຕ ສກາສມາຄຈ຺ຉິໍ, ສາຘຸ ສພ຺ຠິ ສມາຄໂມ.
‘‘ຕສ຺ສ ¶ ເຕ ສພ຺ໂພ ອານນ຺ໂທ, ວິຫາໂຣ ອຸປວຕ຺ຕຕຸ;
ຍໍ ອູນໍ [ຍທູນໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຕໍ ປຣິປູເຣຫິ, ຂນ຺ຕິຍາ ອຸປສເມນ ຈ.
‘‘ປສາຣຍ ສນ຺ນຕຎ຺ຈ, ອຸນ຺ນຕຎ຺ຈ ປສາຣຍ [ປຫາຣຍ (ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)];
ກມ຺ມໍ ¶ ວິຊ຺ຊຎ຺ຈ ຘມ຺ມຎ຺ຈ, ສກ຺ກຕ຺ວານ ປຣິພ຺ພຊ’’.
‘‘ພຫູ ຫຕ຺ຖີ ຈ ອສ຺ເສ ຈ, ນຄເຣ ຊນປທານິ ຈ;
ຫິຕ຺ວາ ຊນກ ປພ຺ພຊິໂຕ, ກປາເລ [ກປລ຺ເລ (ສີ. ປີ.)] ຣຕິມຊ຺ຌຄາ.
‘‘ກຈ຺ຈິ ນຸ ເຕ ຊານປທາ, ມິຕ຺ຕາມຈ຺ຈາ ຈ ຎາຕກາ;
ທຸພ຺ຠິມກໍສຸ ຊນກ, ກສ຺ມາ ເຕ ຕໍ ອຣຸຈ຺ຈຖ’’.
‘‘ນ ¶ ມິຄາຊິນ ຊາຕຸຈ຺ເຉ [ຊາຕຸຈ຺ຈ (ສີ. ປີ.)], ອຫໍ ກຎ຺ຈິ ກຸທາຈນໍ;
ອຘມ຺ເມນ ຊິເນ ຎາຕິໍ, ນ ຈາປິ ຎາຕໂຍ ມມໍ.
‘‘ທິສ຺ວານ ໂລກວຕ຺ຕນ຺ຕໍ, ຂຊ຺ຊນ຺ຕໍ ກທ຺ທມີກຕໍ;
ຫຎ຺ຎເຣ ພຊ຺ຌເຣ ເຈຕ຺ຖ, ຍຕ຺ຖ ສນ຺ໂນ [ສຕ຺ໂຕ (ສີ.)] ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ;
ເອຕາຫໍ ອຸປມໍ ກຕ຺ວາ, ຠິກ຺ຂໂກສ຺ມິ ມິຄາຊິນ’’.
‘‘ໂກ ນຸ ເຕ ຠຄວາ ສຕ຺ຖາ, ກສ຺ເສຕໍ ວຈນໍ ສຸຈິ;
ນ ຫິ ກປ຺ປໍ ວາ ວິຊ຺ຊໍ ວາ, ປຈ຺ຈກ຺ຂາຍ ຣເຖສຠ;
ສມຓໍ ອາຫຸ ວຕ຺ຕນ຺ຕໍ, ຍຖາ ທຸກ຺ຂສ຺ສຕິກ຺ກໂມ’’.
‘‘ນ ມິຄາຊິນ ຊາຕຸຈ຺ເຉ, ອຫໍ ກຎ຺ຈິ ກຸທາຈນໍ;
ສມຓໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ວາປິ, ສກ຺ກຕ຺ວາ ອນຸປາວິສິໍ’’.
‘‘ມຫຕາ ຈານຸຠາເວນ, ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ສິຣິຍາ ຊລໍ;
ຄີຍມາເນສຸ ຄີເຕສຸ, ວຊ຺ຊມາເນສຸ ວຄ຺ຄຸສຸ.
‘‘ຕູຣິຍຕາຬສງ຺ຆຸຏ຺ເຐ [ຕຸຣິຍຕາຬິຕສງ຺ຆຸຏ຺ເຐ (ສີ. ປີ.)], ສມ຺ມຕາລສມາຫິເຕ;
ສ ມິຄາຊິນ ມທ຺ທກ຺ຂິໍ, ຜລິໍ [ຜລໍ (ສີ. ປີ. ກ.)] ອມ຺ພໍ ຕິໂຣຈ຺ຉທໍ;
ຫຎ຺ຎມານໍ [ຕຸຊ຺ຊມານໍ (ສີ.), ຕຸທມານໍ (ສ຺ຍາ.), ຕທ຺ທມານໍ (ປີ.), ຫຕມານໍ (ກ.)] ມນຸສ຺ເສຫິ, ຜລກາເມຫິ ຊນ຺ຕຸຠິ.
‘‘ໂສ ¶ ໂຂຫໍ ຕໍ ສິຣິໍ ຫິຕ຺ວາ, ໂອໂຣຫິຕ຺ວາ ມິຄາຊິນ;
ມູລໍ ອມ຺ພສ຺ສຸປາຄຈ຺ຉິໍ, ຜລິໂນ ນິປ຺ຜລສ຺ສ ຈ.
‘‘ຜລິໍ ¶ [ຜລໍ (ສີ. ປີ. ກ.)] ອມ຺ພໍ ຫຕໍ ທິສ຺ວາ, ວິທ຺ຘໍສ຺ຕໍ ວິນຬີກຕໍ;
ອເຖກໍ [ອເຖຕໍ (ສີ. ປີ.)] ອິຕຣໍ ອມ຺ພໍ, ນີໂລຠາສໍ ມໂນຣມໍ.
‘‘ເອວເມວ ນູນມ຺ເຫປິ [ນູນ ອມ຺ເຫ (ສີ. ປີ.)], ອິສ຺ສເຣ ພຫຸກຓ຺ຏເກ;
ອມິຕ຺ຕາ ໂນ ວຘິສ຺ສນ຺ຕິ, ຍຖາ ອມ຺ໂພ ຜລີ ຫໂຕ.
‘‘ອຊິນມ຺ຫິ ຫຎ຺ຎເຕ ທີປິ, ນາໂຄ ທນ຺ເຕຫິ ຫຎ຺ຎເຕ;
ຘນມ຺ຫິ ຘນິໂນ ຫນ຺ຕິ, ອນິເກຕມສນ຺ຖວໍ;
ຜລີ ອມ຺ໂພ ອຜໂລ ຈ, ເຕ ສຕ຺ຖາໂຣ ອຸໂຠ ມມ’’.
‘‘ສພ຺ໂພ ຊໂນ ປພ຺ຍາຘິໂຕ, ຣາຊາ ປພ຺ພຊິໂຕ ອິຕິ;
ຫຕ຺ຖາໂຣຫາ ອນີກຏ຺ຐາ, ຣຖິກາ ປຕ຺ຕິກາຣກາ.
‘‘ອສ຺ສາສຍິຕ຺ວາ ຊນຕໍ, ຐປຍິຕ຺ວາ ປຏິຈ຺ຉທໍ;
ປຸຕ຺ຕໍ ຣຊ຺ເຊ ຐເປຕ຺ວານ, ອຖ ປຈ຺ຉາ ປພ຺ພຊິສ຺ສສິ’’.
‘‘ຈຕ຺ຕາ ¶ ມຍາ ຊານປທາ, ມິຕ຺ຕາມຈ຺ຈາ ຈ ຎາຕກາ;
ສນ຺ຕິ ປຸຕ຺ຕາ ວິເທຫານໍ, ທີຆາວຸ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒໂນ;
ເຕ ຣຊ຺ຊໍ ກາຣຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ມິຖິລາຍໍ ປຊາປຕິ’’.
‘‘ເອຫິ ຕໍ ອນຸສິກ຺ຂາມິ, ຍໍ ວາກ຺ຍໍ ມມ ຣຸຈ຺ຈຕິ;
ຣຊ຺ຊໍ ຕຸວໍ ກາຣຍສິ [ກາຣຍນ຺ຕີ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ປາປໍ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ພຫຸໍ;
ກາເຍນ ວາຈາ ມນສາ, ເຍນ ຄຈ຺ຉສິ [ກຎ຺ຉິສິ (ສີ. ປີ.)] ທຸຄ຺ຄຕິໍ.
‘‘ປຣທິນ຺ນເກນ ປຣນິຏ຺ຐິເຕນ, ປິຓ຺ເຑນ ຍາເປຫິ ສ ຘີຣຘມ຺ໂມ’’.
‘‘ໂຍປິ ¶ ຈຕຸຕ຺ເຖ ຠຕ຺ຕກາເລ ນ ຠຸຎ຺ເຊ, ອຊຸຏ຺ຐມາຣີວ [ອຊທ຺ຘຸມາຣີວ (ສີ.), ອຊ຺ຌຸຏ຺ຐມາຣິວ (ສ຺ຍາ.), ອຊທ຺ຘຸມາຣິວ (ປີ.) ມຊ຺ຌິມນິກາເຍ, ອງ຺ຄຸຕ຺ຕຣນິກາເຍ ຈ ປສ຺ສິຕພ຺ພໍ] ຂຸທາຍ ມິຍ຺ເຍ;
ນ ຕ຺ເວວ ປິຓ຺ຑໍ ລຸຬິຕໍ ອນຣິຍໍ, ກຸລປຸຕ຺ຕຣູໂປ ສປ຺ປຸຣິໂສ ນ ເສເວ;
ຕຍິທໍ ນ ສາຘຸ ຕຍິທໍ ນ ສຸຏ຺ຐຸ, ສຸນຂຸຈ຺ຉິຏ຺ຐກໍ ຊນກ ຠຸຎ຺ຊເສ ຕຸວໍ’’.
‘‘ນ ¶ ຈາປິ ເມ ສີວລິ ໂສ ອຠກ຺ໂຂ, ຍໍ ໂຫຕິ ຈຕ຺ຕໍ ຄິຫິໂນ ສຸນສ຺ສ ວາ;
ເຍ ເກຈິ ໂຠຄາ ອິຘ ຘມ຺ມລທ຺ຘາ, ສພ຺ໂພ ໂສ ຠກ຺ໂຂ ອນວໂຍຕິ [ອນວຊ຺ໂຊຕິ (ສີ. ປີ.)] ວຸຕ຺ໂຕ’’.
‘‘ກຸມາຣິເກ ອຸປເສນິເຍ, ນິຈ຺ຈໍ ນິຄ຺ຄຬມຓ຺ຑິເຕ;
ກສ຺ມາ ເຕ ເອໂກ ຠຸໂຊ ຊນຕິ, ເອໂກ ເຕ ນ ຊນຕີ ຠຸໂຊ’’.
‘‘ອິມສ຺ມິໍ ເມ ສມຓ ຫຕ຺ເຖ, ປຏິມຸກ຺ກາ ທຸນີວຣາ [ທຸນີຘຸຣາ (ສີ. ປີ.)];
ສງ຺ຆາຕາ [ສໍຆຏ຺ຏາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຊາຍເຕ ສທ຺ໂທ, ທຸຕິຍສ຺ເສວ ສາ ຄຕິ.
‘‘ອິມສ຺ມິໍ ເມ ສມຓ ຫຕ຺ເຖ, ປຏິມຸກ຺ໂກ ເອກນີວໂຣ [ເອກນີຘຸໂຣ (ສີ. ປີ.)];
ໂສ ອທຸຕິໂຍ ນ ຊນຕິ, ມຸນິຠູໂຕວ ຕິຏ຺ຐຕິ.
‘‘ວິວາທປ຺ປຕ຺ໂຕ [ວິວາທມຕ຺ໂຕ (ປີ.)] ທຸຕິໂຍ, ເກເນໂກ ວິວທິສ຺ສຕິ;
ຕສ຺ສ ເຕ ສຄ຺ຄກາມສ຺ສ, ເອກຕ຺ຕມຸປໂຣຈຕໍ’’.
‘‘ສຸຓາສິ ສີວລິ ກຖາ [ຄາຖາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ກຸມາຣິຍາ ປເວທິຕາ;
ເປສິຍາ [ເປສ຺ສິຍາ (ສີ. ປີ.)] ມໍ ຄຣຫິຕ຺ໂຖ, ທຸຕິຍສ຺ເສວ ສາ ຄຕິ.
‘‘ອຍໍ ¶ ທ຺ເວຘາປໂຖ ຠທ຺ເທ, ອນຸຈິຓ຺ໂຓ ປຖາວິຫິ;
ເຕສໍ ຕ຺ວໍ ເອກໍ ຄຓ຺ຫາຫິ, ອຫເມກໍ ປຸນາປຣໍ.
‘‘ມາວຈ [ເນວ (ສີ. ປີ.), ມາ ຈ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ມໍ ຕ຺ວໍ ປຕິ ເມຕິ, ນາຫໍ [ມາຫໍ (ສີ. ປີ.)] ຠຣິຍາຕິ ວາ ປຸນ’’;
‘‘ອິມເມວ ກຖຍນ຺ຕາ, ຖູຓໍ ນຄຣຸປາຄມຸໍ.
‘‘ໂກຏ຺ຐເກ ອຸສຸກາຣສ຺ສ, ຠຕ຺ຕກາເລ ອຸປຏ຺ຐິເຕ;
ຕຕ຺ຣາ ຈ ໂສ ອຸສຸກາໂຣ, (ເອກໍ ທຓ຺ຑໍ ອຸຊຸໍ ກຕໍ;) [( ) ນຕ຺ຖິ ພຫູສຸ]
ເອກຎ຺ຈ ຈກ຺ຂຸໍ ນິຄ຺ຄຍ຺ຫ, ຊິມ຺ຫເມເກນ ເປກ຺ຂຕິ’’.
‘‘ເອວໍ ¶ ໂນ ສາຘຸ ປສ຺ສສິ, ອຸສຸກາຣ ສຸໂຓຫິ ເມ;
ຍເທກໍ ຈກ຺ຂຸໍ ນິຄ຺ຄຍ຺ຫ, ຊິມ຺ຫເມເກນ ເປກ຺ຂສິ’’.
‘‘ທ຺ວີຫິ ¶ ສມຓ ຈກ຺ຂູຫິ, ວິສາລໍ ວິຍ ຂາຍຕິ;
ອສມ຺ປຕ຺ວາ ປຣມໍ [ປຣໍ (ສີ. ປີ.)] ລິງ຺ຄໍ, ນຸຊຸຠາວາຍ ກປ຺ປຕິ.
‘‘ເອກຎ຺ຈ ຈກ຺ຂຸໍ ນິຄ຺ຄຍ຺ຫ, ຊິມ຺ຫເມເກນ ເປກ຺ຂໂຕ;
ສມ຺ປຕ຺ວາ ປຣມໍ ລິງ຺ຄໍ, ອຸຊຸຠາວາຍ ກປ຺ປຕິ.
‘‘ວິວາທປ຺ປຕ຺ໂຕ [ວິວາທມຕ຺ໂຕ (ປີ.)] ທຸຕິໂຍ, ເກເນໂກ ວິວທິສ຺ສຕິ;
ຕສ຺ສ ເຕ ສຄ຺ຄກາມສ຺ສ, ເອກຕ຺ຕມຸປໂຣຈຕໍ’’.
‘‘ສຸຓາສິ ສີວລິ ກຖາ [ຄາຖາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ອຸສຸກາເຣນ ເວທິຕາ;
ເປສິຍາ ມໍ ຄຣຫິຕ຺ໂຖ, ທຸຕິຍສ຺ເສວ ສາ ຄຕິ.
‘‘ອຍໍ ທ຺ເວຘາປໂຖ ຠທ຺ເທ, ອນຸຈິຓ຺ໂຓ ປຖາວິຫິ;
ເຕສໍ ຕ຺ວໍ ເອກໍ ຄຓ຺ຫາຫິ, ອຫເມກໍ ປຸນາປຣໍ.
‘‘ມາວຈ ມໍ ຕ຺ວໍ ປຕິ ເມຕິ, ນາຫໍ ຠຣິຍາຕິ ວາ ປຸນ’’;
‘‘ມຸຎ຺ຊາເວສິກາ ¶ ປວາຬ຺ຫາ, ເອກາ ວິຫຣ ສີວລີ’’ຕິ.
ມຫາຊນກຊາຕກໍ ທຸຕິຍໍ.
໕໔໐. ສຸວຓ຺ຓສາມຊາຕກໍ (໓)
‘‘ໂກ ນຸ ມໍ ອຸສຸນາ ວິຊ຺ຌິ, ປມຕ຺ຕໍ ອຸທຫາຣກໍ [ຫາຣິກໍ (ສ຺ຍາ.), ຫາຣິຍໍ (ກ.)];
ຂຕ຺ຕິໂຍ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ເວສ຺ໂສ, ໂກ ມໍ ວິທ຺ຘາ ນິລີຍສິ.
‘‘ນ ເມ ມໍສານິ ຂຊ຺ຊານິ, ຈມ຺ເມນຕ຺ໂຖ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;
ອຖ ເກນ ນຸ ວຓ຺ເຓນ, ວິທ຺ເຘຍ຺ຍໍ ມໍ ອມຎ຺ຎຖ.
‘‘ໂກ ວາ ຕ຺ວໍ ກສ຺ສ ວາ ປຸຕ຺ໂຕ, ກຖໍ ຊາເນມຸ ຕໍ ມຍໍ;
ປຸຏ຺ໂຐ ເມ ສມ຺ມ ອກ຺ຂາຫິ, ກິໍ ມໍ ວິທ຺ຘາ ນິລີຍສິ’’.
‘‘ຣາຊາຫມສ຺ມິ ກາສີນໍ, ປີຬິຍກ຺ໂຂຕິ ມໍ ວິທູ;
ໂລຠາ ຣຏ຺ຐໍ ປຫິຕ຺ວານ, ມິຄເມສໍ ຈຣາມຫໍ.
‘‘ອິສ຺ສຕ຺ເຖ ຈສ຺ມິ ກຸສໂລ, ທຬ຺ຫຘມ຺ໂມຕິ ວິສ຺ສຸໂຕ;
ນາໂຄປິ ເມ ນ ມຸຈ຺ເຈຍ຺ຍ, ອາຄໂຕ ອຸສຸປາຕນໍ.
‘‘ໂກ ¶ ¶ ວາ ຕ຺ວໍ ກສ຺ສ ວາ ປຸຕ຺ໂຕ [ຕ຺ວໍ ຈ ກສ຺ສ ວາ ປຸຕ຺ໂຕສິ (ສີ. ປີ.)], ກຖໍ ຊາເນມຸ ຕໍ ມຍໍ;
ປິຕຸໂນ ອຕ຺ຕໂນ ຈາປິ, ນາມໂຄຕ຺ຕໍ ປເວທຍ’’.
‘‘ເນສາທປຸຕ຺ໂຕ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ສາໂມ ອິຕິ ມໍ ຎາຕໂຍ;
ອາມນ຺ຕຍິໍສຸ ຊີວນ຺ຕໍ, ສ຺ວຊ຺ເຊວາຫໍ ຄໂຕ [ສ຺ວາຊ຺ເຊວງ຺ຄໂຕ (ສ຺ຍາ.), ສ຺ວຊ຺ເຊວງ຺ຄເຕ (ກ.)] ສເຍ.
‘‘ວິທ຺ໂຘສ຺ມິ ປຸຖຸສລ຺ເລນ, ສວິເສນ ຍຖາ ມິໂຄ;
ສກມ຺ຫິ ໂລຫິເຕ ຣາຊ, ປສ຺ສ ເສມິ ປຣິປ຺ລຸໂຕ.
‘‘ປຏິວາມຄຕໍ ¶ [ປຏິຘມ຺ມ ຄຕໍ (ສີ. ປີ.)] ສລ຺ລໍ, ປສ຺ສ ຘິມ຺ຫາມິ [ວິຫາມ຺ຫິ (ສີ. ປີ.)] ໂລຫິຕໍ;
ອາຕຸໂຣ ຕ຺ຍານຸປຸຈ຺ຉາມິ, ກິໍ ມໍ ວິທ຺ຘາ ນິລີຍສິ.
‘‘ອຊິນມ຺ຫິ ຫຎ຺ຎເຕ ທີປິ, ນາໂຄ ທນ຺ເຕຫິ ຫຎ຺ຎເຕ;
ອຖ ເກນ ນຸ ວຓ຺ເຓນ, ວິທ຺ເຘຍ຺ຍໍ ມໍ ອມຎ຺ຎຖ’’.
‘‘ມິໂຄ ອຸປຏ຺ຐິໂຕ ອາສິ, ອາຄໂຕ ອຸສຸປາຕນໍ;
ຕໍ ທິສ຺ວາ ອຸພ຺ພິຊີ ສາມ, ເຕນ ໂກໂຘ ມມາວິສິ’’.
‘‘ຍໂຕ ສຣາມິ ອຕ຺ຕານໍ, ຍໂຕ ປຕ຺ໂຕສ຺ມິ ວິຎ຺ຎຸຕໍ;
ນ ມໍ ມິຄາ ອຸຕ຺ຕສນ຺ຕິ, ອຣຎ຺ເຎ ສາປທານິປິ.
‘‘ຍໂຕ ນິຘິໍ ປຣິຫຣິໍ, ຍໂຕ ປຕ຺ໂຕສ຺ມິ ໂຍພ຺ພນໍ;
ນ ມໍ ມິຄາ ອຸຕ຺ຕສນ຺ຕິ, ອຣຎ຺ເຎ ສາປທານິປິ.
‘‘ຠີຣູ ກິມ຺ປຸຣິສາ ຣາຊ, ປພ຺ພເຕ ຄນ຺ຘມາທເນ;
ສມ຺ໂມທມານາ ຄຈ຺ຉາມ, ປພ຺ພຕານິ ວນານິ ຈ.
(‘‘ນ ມໍ ມິຄາ ອຸຕ຺ຕສນ຺ຕິ, ອຣຎ຺ເຎ ສາປທານິປິ;) [( ) ນຕ຺ຖິ ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ]
ອຖ ເກນ ນຸ ວຓ຺ເຓນ, ອຸຕ຺ຣາສນ຺ຕິ ມິຄາ ມມໍ’’ [ອຸຕ຺ຣາເສ ໂສ ມິໂຄ ມມໍ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ນ ຕໍ ຕສ [ນ ຕທ຺ທສາ (ສີ. ປີ.)] ມິໂຄ ສາມ, ກິໍ ຕາຫໍ ອລິກໍ ຠເຓ;
ໂກຘໂລຠາຠິຠູຕາຫໍ, ອຸສຸໍ ເຕ ຕໍ ອວສ຺ສຊິໍ [ອວິສ຺ສຊິໍ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ກຸໂຕ ນຸ ສາມ ອາຄມ຺ມ, ກສ຺ສ ວາ ປຫິໂຕ ຕຸວໍ;
ອຸທຫາໂຣ ນທິໍ ຄຈ຺ຉ, ອາຄໂຕ ມິຄສມ຺ມຕໍ’’.
‘‘ອນ຺ຘາ ¶ ມາຕາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ, ເຕ ຠຣາມິ ພ຺ຣຫາວເນ;
ເຕສາຫໍ ອຸທກາຫາໂຣ, ອາຄໂຕ ມິຄສມ຺ມຕໍ.
‘‘ອຕ຺ຖິ ເນສໍ ອຸສາມຕ຺ຕໍ, ອຖ ສາຫສ຺ສ ຊີວິຕໍ;
ອຸທກສ຺ສ ອລາເຠນ ¶ , ມຎ຺ເຎ ອນ຺ຘາ ມຣິສ຺ສເຣ.
‘‘ນ ເມ ອິທໍ ຕຖາ ທຸກ຺ຂໍ, ລພ຺ຠາ ຫິ ປຸມຸນາ ອິທໍ;
ຍຎ຺ຈ ອມ຺ມໍ ນ ປສ຺ສາມິ, ຕໍ ເມ ທຸກ຺ຂຕຣໍ ອິໂຕ.
‘‘ນ ¶ ເມ ອິທໍ ຕຖາ ທຸກ຺ຂໍ, ລພ຺ຠາ ຫິ ປຸມຸນາ ອິທໍ;
ຍຎ຺ຈ ຕາຕໍ ນ ປສ຺ສາມິ, ຕໍ ເມ ທຸກ຺ຂຕຣໍ ອິໂຕ.
‘‘ສາ ນູນ ກປຓາ ອມ຺ມາ, ຈິຣຣຕ຺ຕາຍ ຣຸຈ຺ຉຕິ [ຣຸຈ຺ຈຕິ (ກ.)];
ອຑ຺ຒຣຕ຺ເຕວ ຣຕ຺ເຕ ວາ, ນທີວ ອວສຸຈ຺ຉຕິ [ອວສຸສ຺ສຕິ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ໂສ ນູນ ກປໂຓ ຕາໂຕ, ຈິຣຣຕ຺ຕາຍ ຣຸຈ຺ຉຕິ [ຣຸຈ຺ຈຕິ (ກ.)];
ອຑ຺ຒຣຕ຺ເຕວ ຣຕ຺ເຕ ວາ, ນທີວ ອວສຸຈ຺ຉຕິ [ອວສຸສ຺ສຕິ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ອຸຏ຺ຐານປາທຈຣິຍາຍ [ປາຣິຈຣິຍາຍ (ສີ. ປີ.)], ປາທສມ຺ພາຫນສ຺ສ ຈ;
ສາມ ຕາຕ ວິລປນ຺ຕາ, ຫິຓ຺ຑິສ຺ສນ຺ຕິ ພ຺ຣຫາວເນ.
‘‘ອິທມ຺ປິ ທຸຕິຍໍ ສລ຺ລໍ, ກມ຺ເປຕິ ຫທຍໍ ມມໍ;
ຍຎ຺ຈ ອນ຺ເຘ ນ ປສ຺ສາມິ, ມຎ຺ເຎ ຫິສ຺ສາມິ [ຍຎ຺ຈ ເຫສ຺ສາມິ (ສີ. ປີ.), ຕໍ ເມໍ ຫິສ຺ສາມິ (ກ.)] ຊີວິຕໍ’’.
‘‘ມາ ພາຬ຺ຫໍ ປຣິເທເວສິ, ສາມ ກລ຺ຍາຓທສ຺ສນ;
ອຫໍ ກມ຺ມກໂຣ ຫຸຕ຺ວາ, ຠຣິສ຺ສໍ ເຕ ພ຺ຣຫາວເນ.
‘‘ອິສ຺ສຕ຺ເຖ ຈສ຺ມິ ກຸສໂລ, ທຬ຺ຫຘມ຺ໂມຕິ ວິສ຺ສຸໂຕ;
ອຫໍ ກມ຺ມກໂຣ ຫຸຕ຺ວາ, ຠຣິສ຺ສໍ ເຕ ພ຺ຣຫາວເນ.
‘‘ມິຄານໍ [ມຄານໍ (ກ.)] ວິຆາສມນ຺ເວສໍ, ວນມູລຜລານິ ຈ;
ອຫໍ ກມ຺ມກໂຣ ຫຸຕ຺ວາ, ຠຣິສ຺ສໍ ເຕ ພ຺ຣຫາວເນ.
‘‘ກຕມໍ ຕໍ ວນໍ ສາມ, ຍຕ຺ຖ ມາຕາປິຕາ ຕວ;
ອຫໍ ¶ ເຕ ຕຖາ ຠຣິສ຺ສໍ, ຍຖາ ເຕ ອຠຣີ ຕຸວໍ’’.
‘‘ອຍໍ ¶ ເອກປທີ ຣາຊ, ໂຍຍໍ ອຸສ຺ສີສເກ ມມ;
ອິໂຕ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອຑ຺ຒໂກສໍ, ຕຕ຺ຖ ເນສໍ ອຄາຣກໍ;
ຍຕ຺ຖ ມາຕາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ, ເຕ ຠຣສ຺ສຸ ອິໂຕ ຄໂຕ.
‘‘ນໂມ ເຕ ກາສິຣາຊຕ຺ຖຸ, ນໂມ ເຕ ກາສິວຑ຺ຒນ;
ອນ຺ຘາ ມາຕາປິຕາ ມຍ຺ຫໍ, ເຕ ຠຣສ຺ສຸ ພ຺ຣຫາວເນ.
‘‘ອຎ຺ຊລິໍ ເຕ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາມິ, ກາສິຣາຊ ນມຕ຺ຖຸ ເຕ;
ມາຕຣໍ ປິຕຣໍ ມຍ຺ຫໍ, ວຸຕ຺ໂຕ ວຊ຺ຊາສິ ວນ຺ທນໍ’’.
‘‘ອິທໍ ວຕ຺ວານ ໂສ ສາໂມ, ຍຸວາ ກລ຺ຍາຓທສ຺ສໂນ;
ມຸຈ຺ຉິໂຕ ວິສເວເຄນ, ວິສຎ຺ຎີ ສມປຊ຺ຊຖ.
‘‘ສ ຣາຊາ ປຣິເທເວສິ, ພຫຸໍ ກາຣຸຎ຺ຎສຎ຺ຫິຕໍ;
ອຊຣາມໂຣຫໍ ອາສິໍ, ອຊ຺ເຊຕໍ ຎາມິ [ອຊ຺ຊຫຎ຺ຎາມິ (ກ.)] ໂນ ປຸເຣ;
ສາມໍ ກາລງ຺ກຕໍ ທິສ຺ວາ, ນຕ຺ຖິ ມຈ຺ຈຸສ຺ສ ນາຄໂມ.
‘‘ຍສ຺ສຸ ¶ ມໍ ປຏິມນ຺ເຕຕິ, ສວິເສນ ສມປ຺ປິໂຕ;
ສ຺ວຊ຺ເຊວໍ ຄເຕ ກາເລ, ນ ກິຎ຺ຈິ ມຠິຠາສຕິ.
‘‘ນິຣຍໍ ນູນ ຄຈ຺ຉາມິ, ເອຕ຺ຖ ເມ ນຕ຺ຖິ ສໍສໂຍ;
ຕທາ ຫິ ປກຕໍ ປາປໍ, ຈິຣຣຕ຺ຕາຍ ກິພ຺ພິສໍ.
‘‘ຠວນ຺ຕິ ຕສ຺ສ ວຕ຺ຕາໂຣ, ຄາເມ ກິພ຺ພິສກາຣໂກ;
ອຣຎ຺ເຎ ນິມ຺ມນຸສ຺ສມ຺ຫິ, ໂກ ມໍ ວຕ຺ຕຸມຣຫຕິ.
‘‘ສາຣຍນ຺ຕິ ຫິ ກມ຺ມານິ, ຄາເມ ສໍຄຈ຺ຉ ມາຓວາ;
ອຣຎ຺ເຎ ¶ ນິມ຺ມນຸສ຺ສມ຺ຫິ, ໂກ ນຸ ມໍ ສາຣຍິສ຺ສຕິ’’.
‘‘ສາ ເທວຕາ ອນ຺ຕຣຫິຕາ, ປພ຺ພເຕ ຄນ຺ຘມາທເນ;
ຣຎ຺ໂຎວ ອນຸກມ຺ປາຍ, ອິມາ ຄາຖາ ອຠາສຖ.
‘‘ອາຄຸໍ ກິຣ ມຫາຣາຊ, ອກຣິ [ອກຣາ (ສີ.)] ກມ຺ມ ທຸກ຺ກຏໍ;
ອທູສກາ ປິຕາປຸຕ຺ຕາ, ຕໂຍ ເອກູສຸນາ ຫຕາ.
‘‘ເອຫິ ຕໍ ອນຸສິກ຺ຂາມິ, ຍຖາ ເຕ ສຸຄຕີ ສິຍາ;
ຘມ຺ເມນນ຺ເຘ ວເນ ໂປສ, ມຎ຺ເຎຫໍ ສຸຄຕີ ຕຍາ.
‘‘ສ ¶ ຣາຊາ ປຣິເທວິຕ຺ວາ, ພຫຸໍ ກາຣຸຎ຺ຎສຎ຺ຫິຕໍ;
ອຸທກກຸມ຺ຠມາທາຍ, ປກ຺ກາມິ ທກ຺ຂິຓາມຸໂຂ.
‘‘ກສ຺ສ ນຸ ເອໂສ ປທສທ຺ໂທ, ມນຸສ຺ສສ຺ເສວ ອາຄໂຕ;
ເນໂສ ສາມສ຺ສ ນິຄ຺ໂຆໂສ, ໂກ ນຸ ຕ຺ວມສິ ມາຣິສ.
‘‘ສນ຺ຕຎ຺ຫິ ສາໂມ ວຊຕິ, ສນ຺ຕໍ ປາທານິ ເນຍຕິ [ອຸຕ຺ຕຫິ (ສີ.)];
ເນໂສ ສາມສ຺ສ ນິຄ຺ໂຆໂສ, ໂກ ນຸ ຕ຺ວມສິ ມາຣິສ’’.
‘‘ຣາຊາຫມສ຺ມິ ກາສີນໍ, ປີຬິຍກ຺ໂຂຕິ ມໍ ວິທູ;
ໂລຠາ ຣຏ຺ຐໍ ປຫິຕ຺ວານ, ມິຄເມສໍ ຈຣາມຫໍ.
‘‘ອິສ຺ສຕ຺ເຖ ຈສ຺ມິ ກຸສໂລ, ທຬ຺ຫຘມ຺ໂມຕິ ວິສ຺ສຸໂຕ;
ນາໂຄປິ ເມ ນ ມຸຈ຺ເຈຍ຺ຍ, ອາຄໂຕ ອຸສຸປາຕນໍ’’.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ເຕ ມຫາຣາຊ, ອໂຖ ເຕ ອທຸຣາຄຕໍ;
ອິສ຺ສໂຣສິ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ຍໍ ອິຘຕ຺ຖິ ປເວທຍ.
‘‘ຕິນ຺ທຸການິ ປິຍາລານິ, ມຘຸເກ ກາສຸມາຣິໂຍ;
ຜລານິ ¶ ຂຸທ຺ທກປ຺ປານິ, ຠຸຎ຺ຊ ຣາຊ ວຣໍ ວຣໍ.
‘‘ອິທມ຺ປິ ປານີຍໍ ສີຕໍ, ອາຠຕໍ ຄິຣິຄພ຺ຠຣາ;
ຕໂຕ ປິວ ມຫາຣາຊ, ສເຈ ຕ຺ວໍ ອຠິກງ຺ຂສິ’’.
‘‘ນາລໍ ¶ ອນ຺ຘາ ວເນ ທຏ຺ຐຸໍ, ໂກ ນຸ ໂວ ຜລມາຫຣິ;
ອນນ຺ຘສ຺ເສວຍໍ ສມ຺ມາ, ນິວາໂປ ມຍ຺ຫ ຂາຍຕິ’’.
‘‘ທຫໂຣ ຍຸວາ ນາຕິພ຺ຣຫາ, ສາໂມ ກລ຺ຍາຓທສ຺ສໂນ;
ທີຆສ຺ສ ເກສາ ອສິຕາ, ອໂຖ ສູນຄ຺ຄ [ໂສນຄ຺ຄ (ກ.)] ເວລ຺ລິຕາ.
‘‘ໂສ ຫເວ ຜລມາຫຣິຕ຺ວາ, ອິໂຕ ອາທາຍ [ອາທາ (ສີ. ປີ.)] ກມຓ຺ຑລຸໍ;
ນທິໍ ຄໂຕ ອຸທຫາໂຣ, ມຎ຺ເຎ ນ ທູຣມາຄໂຕ’’.
‘‘ອຫໍ ຕໍ ອວຘິໍ ສາມໍ, ໂຍ ຕຸຍ຺ຫໍ ປຣິຈາຣໂກ;
ຍໍ ກຸມາຣໍ ປເວເທຖ, ສາມໍ ກລ຺ຍາຓທສ຺ສນໍ.
‘‘ທີຆສ຺ສ ເກສາ ອສິຕາ, ອໂຖ ສູນຄ຺ຄເວລ຺ລິຕາ;
ເຕສຸ ໂລຫິຕລິຕ຺ເຕສຸ, ເສຕິ ສາໂມ ມຍາ ຫໂຕ’’.
‘‘ເກນ ¶ ທຸກູລມນ຺ເຕສິ, ຫໂຕ ສາໂມຕິ ວາທິນາ;
ຫໂຕ ສາໂມຕິ ສຸຕ຺ວານ, ຫທຍໍ ເມ ປເວຘຕິ.
‘‘ອສ຺ສຕ຺ຖສ຺ເສວ ຕຣຸຓໍ, ປວາຬໍ ມາລຸເຕຣິຕໍ;
ຫໂຕ ສາໂມຕິ ສຸຕ຺ວານ, ຫທຍໍ ເມ ປເວຘຕິ’’.
‘‘ປາຣິເກ ກາສິຣາຊາຍໍ, ໂສ ສາມໍ ມິຄສມ຺ມເຕ;
ໂກຘສາ ອຸສຸນາ ວິຊ຺ຌິ, ຕສ຺ສ ມາ ປາປມິຈ຺ຉິມ຺ຫາ’’.
‘‘ກິຈ຺ຉາ ລທ຺ໂຘ ປິໂຍ ປຸຕ຺ໂຕ, ໂຍ ອນ຺ເຘ ອຠຣີ ວເນ;
ຕໍ ¶ ເອກປຸຕ຺ຕໍ ຆາຕິມ຺ຫິ, ກຖໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ໂກປເຍ’’.
‘‘ກິຈ຺ຉາ ລທ຺ໂຘ ປິໂຍ ປຸຕ຺ໂຕ, ໂຍ ອນ຺ເຘ ອຠຣີ ວເນ;
ຕໍ ເອກປຸຕ຺ຕໍ ຆາຕິມ຺ຫິ, ອກ຺ໂກຘໍ ອາຫຸ ປຓ຺ຑິຕາ’’.
‘‘ມາ ພາຬ຺ຫໍ ປຣິເທເວຖ, ຫໂຕ ສາໂມຕິ ວາທິນາ;
ອຫໍ ກມ຺ມກໂຣ ຫຸຕ຺ວາ, ຠຣິສ຺ສາມິ ພ຺ຣຫາວເນ.
‘‘ອິສ຺ສຕ຺ເຖ ຈສ຺ມິ ກຸສໂລ, ທຬ຺ຫຘມ຺ໂມຕິ ວິສ຺ສຸໂຕ;
ອຫໍ ກມ຺ມກໂຣ ຫຸຕ຺ວາ, ຠຣິສ຺ສາມິ ພ຺ຣຫາວເນ.
‘‘ມິຄານໍ ວິຆາສມນ຺ເວສໍ, ວນມູລຜລານິ ຈ;
ອຫໍ ກມ຺ມກໂຣ ຫຸຕ຺ວາ, ຠຣິສ຺ສາມິ ພ຺ຣຫາວເນ’’.
‘‘ເນສ ຘມ຺ໂມ ມຫາຣາຊ, ເນຕໍ ອມ຺ເຫສຸ ກປ຺ປຕິ;
ຣາຊາ ຕ຺ວມສິ ອມ຺ຫາກໍ, ປາເທ ວນ຺ທາມ ເຕ ມຍໍ’’.
‘‘ຘມ຺ມໍ ເນສາທ ຠຓຖ, ກຕາ ອປຈິຕີ ຕຍາ;
ປິຕາ ຕ຺ວມສິ [ຕ຺ວມຫິ (?)] ອມ຺ຫາກໍ, ມາຕາ ຕ຺ວມສິ ປາຣິເກ’’.
‘‘ນໂມ ¶ ເຕ ກາສິຣາຊຕ຺ຖຸ, ນໂມ ເຕ ກາສິວຑ຺ຒນ;
ອຎ຺ຊລິໍ ເຕ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາມ, ຍາວ ສາມານຸປາປຍ.
‘‘ຕສ຺ສ ປາເທ ສມຊ຺ຊນ຺ຕາ [ປວຏ຺ຏນ຺ຕາ (ປີ.)], ມຸຂຎ຺ຈ ຠຸຊທສ຺ສນໍ;
ສໍສຸມ຺ຠມານາ ອຕ຺ຕານໍ, ກາລມາຄມຍາມເສ’’.
‘‘ພ຺ຣຫາ ວາຬມິຄາກິຓ຺ຓໍ, ອາກາສນ຺ຕໍວ ທິສ຺ສຕິ;
ຍຕ຺ຖ ສາໂມ ຫໂຕ ເສຕິ, ຈນ຺ໂທວ ປຕິໂຕ ຉມາ.
‘‘ພ຺ຣຫາ ¶ ¶ ວາຬມິຄາກິຓ຺ຓໍ, ອາກາສນ຺ຕໍວ ທິສ຺ສຕິ;
ຍຕ຺ຖ ສາໂມ ຫໂຕ ເສຕິ, ສູຣິໂຍວ ປຕິໂຕ ຉມາ.
‘‘ພ຺ຣຫາ ວາຬມິຄາກິຓ຺ຓໍ, ອາກາສນ຺ຕໍວ ທິສ຺ສຕິ;
ຍຕ຺ຖ ສາໂມ ຫໂຕ ເສຕິ, ປໍສຸນາ ປຕິກຸນ຺ຕິໂຕ [ກຸຓ຺ຐິໂຕ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.) ເອວມຸປຣິປິ].
‘‘ພ຺ຣຫາ ວາຬມິຄາກິຓ຺ຓໍ, ອາກາສນ຺ຕໍວ ທິສ຺ສຕິ;
ຍຕ຺ຖ ສາໂມ ຫໂຕ ເສຕິ, ອິເຘວ ວສຖສ຺ສເມ’’.
‘‘ຍທິ ຕຕ຺ຖ ສຫສ຺ສານິ, ສຕານິ ນິຍຸຕານິ [ນຫຸຕານິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຈ;
ເນວມ຺ຫາກໍ ຠຍໍ ໂກຈິ, ວເນ ວາເຬສຸ ວິຊ຺ຊຕິ’’.
‘‘ຕໂຕ ອນ຺ຘານມາທາຍ, ກາສິຣາຊາ ພ຺ຣຫາວເນ;
ຫຕ຺ເຖ ຄເຫຕ຺ວາ ປກ຺ກາມິ, ຍຕ຺ຖ ສາໂມ ຫໂຕ ອຫຸ.
‘‘ທິສ຺ວານ ປຕິຕໍ ສາມໍ, ປຸຕ຺ຕກໍ ປໍສຸກຸນ຺ຖິຕໍ;
ອປວິທ຺ຘໍ ພ຺ຣຫາຣຎ຺ເຎ, ຈນ຺ທໍວ ປຕິຕໍ ຉມາ.
‘‘ທິສ຺ວານ ປຕິຕໍ ສາມໍ, ປຸຕ຺ຕກໍ ປໍສຸກຸນ຺ຖິຕໍ;
ອປວິທ຺ຘໍ ພ຺ຣຫາຣຎ຺ເຎ, ສູຣິຍໍວ ປຕິຕໍ ຉມາ.
‘‘ທິສ຺ວານ ປຕິຕໍ ສາມໍ, ປຸຕ຺ຕກໍ ປໍສຸກຸນ຺ຖິຕໍ;
ອປວິທ຺ຘໍ ພ຺ຣຫາຣຎ຺ເຎ, ກລູນໍ [ກຣຸຓໍ (ສີ. ປີ.)] ປຣິເທວຍຸໍ.
‘‘ທິສ຺ວານ ປຕິຕໍ ສາມໍ, ປຸຕ຺ຕກໍ ປໍສຸກຸນ຺ຖິຕໍ;
ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ອຘມ຺ໂມ ກິຣ ໂຠ ອິຕິ.
‘‘ພາຬ຺ຫໍ ໂຂ ຕ຺ວໍ ປມຕ຺ໂຕສິ, ສາມ ກລ຺ຍາຓທສ຺ສນ;
ໂຍ ອຊ຺ເຊວໍ [ສ຺ວຊ຺ເຊວໍ (ກ.) ເອວມຸປຣິປິ] ຄເຕ ກາເລ, ນ ກິຎ຺ຈິ ມຠິຠາສສິ.
‘‘ພາຬ຺ຫໍ ¶ ໂຂ ຕ຺ວໍ ປທິຕ຺ໂຕສິ, ສາມ ກລ຺ຍາຓທສ຺ສນ;
ໂຍ ອຊ຺ເຊວໍ ຄເຕ ກາເລ, ນ ກິຎ຺ຈິ ມຠິຠາສສິ.
‘‘ພາຬ຺ຫໍ ໂຂ ຕ຺ວໍ ປກຸທ຺ໂຘສິ, ສາມ ກລ຺ຍາຓທສ຺ສນ;
ໂຍ ອຊ຺ເຊວໍ ຄເຕ ກາເລ, ນ ກິຎ຺ຈິ ມຠິຠາສສິ.
‘‘ພາຬ຺ຫໍ ¶ ໂຂ ຕ຺ວໍ ປສຸຕ຺ໂຕສິ, ສາມ ກລ຺ຍາຓທສ຺ສນ;
ໂຍ ອຊ຺ເຊວໍ ຄເຕ ກາເລ, ນ ກິຎ຺ຈິ ມຠິຠາສສິ.
‘‘ພາຬ຺ຫໍ ¶ ໂຂ ຕ຺ວໍ ວິມໂນສິ, ສາມ ກລ຺ຍາຓທສ຺ສນ;
ໂຍ ອຊ຺ເຊວໍ ຄເຕ ກາເລ, ນ ກິຎ຺ຈິ ມຠິຠາສສິ.
‘‘ຊຏໍ ວລິນໍ ປໍສຸຄຕໍ [ປງ຺ກຫຕໍ (ສີ. ປີ.)], ໂກ ທານິ ສຓ຺ຐເປສ຺ສຕິ [ສຓ຺ຐເປສ຺ສຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ສາໂມ ອຍໍ ກາລງ຺ກໂຕ, ອນ຺ຘານໍ ປຣິຈາຣໂກ.
‘‘ໂກ ເມ ສມ຺ມຊ຺ຊມາທາຍ [ເຈ ສມ຺ມຊ຺ຊນາທາຍ (ສີ.), ໂນ ສມ຺ມຊ຺ຊນາທາຍ (ສ຺ຍາ.), ເມ ສມ຺ມຊ຺ຊນາທາຍ (ປີ.)], ສມ຺ມຊ຺ຊິສ຺ສຕິ ອສ຺ສມໍ;
ສາໂມ ອຍໍ ກາລງ຺ກໂຕ, ອນ຺ຘານໍ ປຣິຈາຣໂກ.
‘‘ໂກ ທານິ ນ຺ຫາປຍິສ຺ສຕິ, ສີເຕນຸຓ຺ໂຫທເກນ ຈ;
ສາໂມ ອຍໍ ກາລງ຺ກໂຕ, ອນ຺ຘານໍ ປຣິຈາຣໂກ.
‘‘ໂກ ທານິ ໂຠຊຍິສ຺ສຕິ, ວນມູລຜລານິ ຈ;
ສາໂມ ອຍໍ ກາລງ຺ກໂຕ, ອນ຺ຘານໍ ປຣິຈາຣໂກ’’.
‘‘ທິສ຺ວານ ປຕິຕໍ ສາມໍ, ປຸຕ຺ຕກໍ ປໍສຸກຸນ຺ຖິຕໍ;
ອຏ຺ຏິຕາ ປຸຕ຺ຕໂສເກນ, ມາຕາ ສຈ຺ຈໍ ອຠາສຖ.
‘‘ເຍນ ສຈ຺ເຈນຍໍ ສາໂມ, ຘມ຺ມຈາຣີ ປຸເຣ ອຫຸ;
ເອເຕນ ສຈ຺ຈວຊ຺ເຊນ, ວິສໍ ສາມສ຺ສ ຫຎ຺ຎຕຸ.
‘‘ເຍນ ¶ ສຈ຺ເຈນຍໍ ສາໂມ, ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີ ປຸເຣ ອຫຸ;
ເອເຕນ ສຈ຺ຈວຊ຺ເຊນ, ວິສໍ ສາມສ຺ສ ຫຎ຺ຎຕຸ.
‘‘ເຍນ ສຈ຺ເຈນຍໍ ສາໂມ, ສຈ຺ຈວາທີ ປຸເຣ ອຫຸ;
ເອເຕນ ສຈ຺ຈວຊ຺ເຊນ, ວິສໍ ສາມສ຺ສ ຫຎ຺ຎຕຸ.
‘‘ເຍນ ສຈ຺ເຈນຍໍ ສາໂມ, ມາຕາເປຕ຺ຕິຠໂຣ [ມາຕາເປຕິຠໂຣ (ສ຺ຍາ.), ມາຕາປິຕ຺ຕິຠໂຣ (ກ.)] ອຫຸ;
ເອເຕນ ສຈ຺ຈວຊ຺ເຊນ, ວິສໍ ສາມສ຺ສ ຫຎ຺ຎຕຸ.
‘‘ເຍນ ສຈ຺ເຈນຍໍ ສາໂມ, ກຸເລ ເຊຏ຺ຐາປຈາຍິໂກ;
ເອເຕນ ສຈ຺ຈວຊ຺ເຊນ, ວິສໍ ສາມສ຺ສ ຫຎ຺ຎຕຸ.
‘‘ເຍນ ສຈ຺ເຈນຍໍ ສາໂມ, ປາຓາ ປິຍຕໂຣ ມມ;
ເອເຕນ ສຈ຺ຈວຊ຺ເຊນ, ວິສໍ ສາມສ຺ສ ຫຎ຺ຎຕຸ.
‘‘ຍໍ ¶ ກິຎ຺ຈິຕ຺ຖິ ກຕໍ ປຸຎ຺ຎໍ, ມຍ຺ຫຎ຺ເຈວ ປິຕຸຈ຺ຈ ເຕ;
ສພ຺ເພນ ເຕນ ກຸສເລນ, ວິສໍ ສາມສ຺ສ ຫຎ຺ຎຕຸ’’.
‘‘ທິສ຺ວານ ປຕິຕໍ ສາມໍ, ປຸຕ຺ຕກໍ ປໍສຸກຸນ຺ຖິຕໍ;
ອຏ຺ຏິໂຕ ປຸຕ຺ຕໂສເກນ, ປິຕາ ສຈ຺ຈໍ ອຠາສຖ.
‘‘ເຍນ ¶ ສຈ຺ເຈນຍໍ ສາໂມ, ຘມ຺ມຈາຣີ ປຸເຣ ອຫຸ;
ເອເຕນ ສຈ຺ຈວຊ຺ເຊນ, ວິສໍ ສາມສ຺ສ ຫຎ຺ຎຕຸ.
‘‘ເຍນ ສຈ຺ເຈນຍໍ ສາໂມ, ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີ ປຸເຣ ອຫຸ;
ເອເຕນ ສຈ຺ຈວຊ຺ເຊນ, ວິສໍ ສາມສ຺ສ ຫຎ຺ຎຕຸ.
‘‘ເຍນ ສຈ຺ເຈນຍໍ ສາໂມ, ສຈ຺ຈວາທີ ປຸເຣ ອຫຸ;
ເອເຕນ ສຈ຺ຈວຊ຺ເຊນ, ວິສໍ ສາມສ຺ສ ຫຎ຺ຎຕຸ.
‘‘ເຍນ ¶ ສຈ຺ເຈນຍໍ ສາໂມ, ມາຕາເປຕ຺ຕິຠໂຣ ອຫຸ;
ເອເຕນ ສຈ຺ຈວຊ຺ເຊນ, ວິສໍ ສາມສ຺ສ ຫຎ຺ຎຕຸ.
‘‘ເຍນ ສຈ຺ເຈນຍໍ ສາໂມ, ກຸເລ ເຊຏ຺ຐາປຈາຍິໂກ;
ເອເຕນ ສຈ຺ຈວຊ຺ເຊນ, ວິສໍ ສາມສ຺ສ ຫຎ຺ຎຕຸ.
‘‘ເຍນ ສຈ຺ເຈນຍໍ ສາໂມ, ປາຓາ ປິຍຕໂຣ ມມ;
ເອເຕນ ສຈ຺ຈວຊ຺ເຊນ, ວິສໍ ສາມສ຺ສ ຫຎ຺ຎຕຸ.
‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິຕ຺ຖິ [ກິຎ຺ຈຕ຺ຖິ (ສີ. ປີ.)] ກຕໍ ປຸຎ຺ຎໍ, ມຍ຺ຫຎ຺ເຈວ ມາຕຸຈ຺ຈ ເຕ;
ສພ຺ເພນ ເຕນ ກຸສເລນ, ວິສໍ ສາມສ຺ສ ຫຎ຺ຎຕຸ.
‘‘ສາ ເທວຕາ ອນ຺ຕຣຫິຕາ, ປພ຺ພເຕ ຄນ຺ຘມາທເນ;
ສາມສ຺ສ ອນຸກມ຺ປາຍ, ອິມໍ ສຈ຺ຈໍ ອຠາສຖ.
‘‘ປພ຺ພຕ຺ຍາຫໍ ຄນ຺ຘມາທເນ, ຈິຣຣຕ຺ຕນິວາສິນີ [ຈິຣໍ ຣຕ຺ຕໍ ນິວາສິນີ (ສ຺ຍາ.)];
ນ ເມ ປິຍຕໂຣ ໂກຈິ, ອຎ຺ໂຎ ສາເມນ [ສາມາ ນ (ສີ. ປີ.)] ວິຊ຺ຊຕິ;
ເອເຕນ ສຈ຺ຈວຊ຺ເຊນ, ວິສໍ ສາມສ຺ສ ຫຎ຺ຎຕຸ.
‘‘ສພ຺ເພ ວນາ ຄນ຺ຘມຍາ, ປພ຺ພເຕ ຄນ຺ຘມາທເນ;
ເອເຕນ ສຈ຺ຈວຊ຺ເຊນ, ວິສໍ ສາມສ຺ສ ຫຎ຺ຎຕຸ’’.
ເຕສໍ ¶ ລາລປ຺ປມານານໍ, ພຫຸໍ ກາຣຸຎ຺ຎສຎ຺ຫິຕໍ;
ຂິປ຺ປໍ ສາໂມ ສມຸຏ຺ຐາສິ, ຍຸວາ ກລ຺ຍາຓທສ຺ສໂນ.
‘‘ສາໂມຫມສ຺ມິ ຠທ຺ທໍ ໂວ [ຠທ຺ທນ຺ເຕ (ກ.)], ໂສຕ຺ຖິນາມ຺ຫິ ສມຸຏ຺ຐິໂຕ;
ມາ ພາຬ຺ຫໍ ປຣິເທເວຖ, ມຎ຺ຊຸນາຠິວເທຖ ມໍ’’.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ເຕ ມຫາຣາຊ, ອໂຖ ເຕ ອທຸຣາຄຕໍ;
ອິສ຺ສໂຣສິ ¶ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ຍໍ ອິຘຕ຺ຖິ ປເວທຍ.
‘‘ຕິນ຺ທຸການິ ປິຍາລານິ, ມຘຸເກ ກາສຸມາຣິໂຍ;
ຜລານິ ຂຸທ຺ທກປ຺ປານິ, ຠຸຎ຺ຊ ຣາຊ ວຣໍ ວຣໍ.
‘‘ອຕ຺ຖິ ¶ ເມ ປານິຍໍ ສີຕໍ, ອາຠຕໍ ຄິຣິຄພ຺ຠຣາ;
ຕໂຕ ປິວ ມຫາຣາຊ, ສເຈ ຕ຺ວໍ ອຠິກງ຺ຂສິ’’.
‘‘ສມ຺ມຸຍ຺ຫາມິ ປມຸຍ຺ຫາມິ, ສພ຺ພາ ມຸຍ຺ຫນ຺ຕິ ເມ ທິສາ;
ເປຕໍ ຕໍ ສາມມທ຺ທກ຺ຂິໍ, ໂກ ນຸ ຕ຺ວໍ ສາມ ຊີວສິ’’.
‘‘ອປິ ຊີວໍ ມຫາຣາຊ, ປຸຣິສໍ ຄາຬ຺ຫເວທນໍ;
ອຸປນີຕມນສງ຺ກປ຺ປໍ, ຊີວນ຺ຕໍ ມຎ຺ຎເຕ ມຕໍ.
‘‘ອປິ ຊີວໍ ມຫາຣາຊ, ປຸຣິສໍ ຄາຬ຺ຫເວທນໍ;
ຕໍ ນິໂຣຘຄຕໍ ສນ຺ຕໍ, ຊີວນ຺ຕໍ ມຎ຺ຎເຕ ມຕໍ.
‘‘ໂຍ ມາຕຣໍ ປິຕຣໍ ວາ, ມຈ຺ໂຈ ຘມ຺ເມນ ໂປສຕິ;
ເທວາປິ ນໍ ຕິກິຈ຺ຉນ຺ຕິ, ມາຕາເປຕ຺ຕິຠຣໍ ນຣໍ.
‘‘ໂຍ ມາຕຣໍ ປິຕຣໍ ວາ, ມຈ຺ໂຈ ຘມ຺ເມນ ໂປສຕິ;
ອິເຘວ ນໍ ປສໍສນ຺ຕິ, ເປຈ຺ຈ ສຄ຺ເຄ ປໂມທຕິ’’.
‘‘ເອສ ຠິຍ຺ໂຍ ປມຸຍ຺ຫາມິ, ສພ຺ພາ ມຸຍ຺ຫນ຺ຕິ ເມ ທິສາ;
ສຣຓໍ ຕໍ ສາມ ຄຈ຺ຉາມິ [ສຣຓໍ ສາມ ຄຈ຺ຉາມິ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ຕ຺ວຎ຺ຈ ເມ ສຣຓໍ ຠວ’’.
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ມາຕາປິຕູສຸ ຂຕ຺ຕິຍ;
ອິຘ ຘມ຺ມໍ ຈຣິຕ຺ວານ, ຣາຊ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສສິ.
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ປຸຕ຺ຕທາເຣສຸ ຂຕ຺ຕິຍ;
ອິຘ ຘມ຺ມໍ ຈຣິຕ຺ວານ, ຣາຊ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສສິ.
‘‘ຘມ຺ມໍ ¶ ¶ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ມິຕ຺ຕາມຈ຺ເຈສຸ ຂຕ຺ຕິຍ;
ອິຘ ຘມ຺ມໍ ຈຣິຕ຺ວານ, ຣາຊ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສສິ.
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ວາຫເນສຸ ພເລສຸ ຈ;
ອິຘ ຘມ຺ມໍ ຈຣິຕ຺ວານ, ຣາຊ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສສິ.
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ຄາເມສຸ ນິຄເມສຸ ຈ;
ອິຘ ຘມ຺ມໍ ຈຣິຕ຺ວານ, ຣາຊ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສສິ.
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ຣຏ຺ເຐສຸ ຊນປເທສຸ ຈ;
ອິຘ ຘມ຺ມໍ ຈຣິຕ຺ວານ, ຣາຊ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສສິ.
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມເຓສຸ ຈ;
ອິຘ ຘມ຺ມໍ ຈຣິຕ຺ວານ, ຣາຊ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສສິ.
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ມິຄປກ຺ຂີສຸ ຂຕ຺ຕິຍ;
ອິຘ ຘມ຺ມໍ ຈຣິຕ຺ວານ, ຣາຊ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສສິ.
‘‘ຘມ຺ມໍ ¶ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ຘມ຺ໂມ ຈິຓ຺ໂຓ ສຸຂາວໂຫ;
ອິຘ ຘມ຺ມໍ ຈຣິຕ຺ວານ, ຣາຊ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສສິ.
‘‘ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫາຣາຊ, ສອິນ຺ທາ ເທວາ ສພ຺ຣຫ຺ມກາ;
ສຸຈິຓ຺ເຓນ ທິວໍ ປຕ຺ຕາ, ມາ ຘມ຺ມໍ ຣາຊ ປາມໂທ’’ຕິ.
ສຸວຓ຺ຓສາມຊາຕກໍ [ສາມຊາຕກໍ (ສີ. ປີ.)] ຕຕິຍໍ.
໕໔໑. ນິມິຊາຕກໍ (໔)
‘‘ອຈ຺ເຉຣໍ ¶ ວຕ ໂລກສ຺ມິໍ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ວິຈກ຺ຂຓາ;
ຍທາ ອຫຸ ນິມິຣາຊາ, ປຓ຺ຑິໂຕ ກຸສລຕ຺ຖິໂກ.
‘‘ຣາຊາ ສພ຺ພວິເທຫານໍ, ອທາ ທານໍ ອຣິນ຺ທໂມ;
ຕສ຺ສ ຕໍ ທທໂຕ ທານໍ, ສງ຺ກປ຺ໂປ ອຸທປຊ຺ຊຖ;
ທານໍ ວາ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ວາ, ກຕມໍ ສຸ ມຫປ຺ຜລໍ.
ຕສ຺ສ ສງ຺ກປ຺ປມຎ຺ຎາຍ, ມຆວາ ເທວກຸຎ຺ຊໂຣ;
ສຫສ຺ສເນຕ຺ໂຕ ປາຕຸຣຫຸ, ວຓ຺ເຓນ ວິຫນໍ [ນິຫນໍ (ສີ. ປີ.), ວິຫຕໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຕມໍ.
ສໂລມຫຏ຺ໂຐ ¶ ມນຸຊິນ຺ໂທ, ວາສວໍ ອວຈາ ນິມິ;
‘‘ເທວຕາ ນຸສິ ຄນ຺ຘພ຺ໂພ, ອທຸ ສກ຺ໂກ ປຸຣິນ຺ທໂທ.
‘‘ນ ຈ ເມ ຕາທິໂສ ວຓ຺ໂຓ, ທິຏ຺ໂຐ ວາ ຍທິ ວາ ສຸໂຕ;
[ນຕ຺ຖິ ສີ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ] ອາຈິກ຺ຂ ເມ ຕ຺ວໍ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ກຖໍ ຊາເນມຸ ຕໍ ມຍໍ’’ [ນຕ຺ຖິ ສີ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ].
ສໂລມຫຏ຺ຐໍ ຎຕ຺ວານ, ວາສໂວ ອວຈາ ນິມິໍ;
‘‘ສກ຺ໂກຫມສ຺ມິ ເທວິນ຺ໂທ, ອາຄໂຕສ຺ມິ ຕວນ຺ຕິເກ;
ອໂລມຫຏ຺ໂຐ ມນຸຊິນ຺ທ, ປຸຈ຺ຉ ປຎ຺ຫໍ ຍມິຈ຺ຉສິ’’.
ໂສ ຈ ເຕນ ກໂຕກາໂສ, ວາສວໍ ອວຈາ ນິມິ;
‘‘ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມຫາຣາຊ [ມຫາພາຫຸ (ສີ. ປີ.), ເທວຣາຊ (ກ.)], ສພ຺ພຠູຕານມິສ຺ສຣ;
ທານໍ ວາ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ວາ, ກຕມໍ ສຸ ມຫປ຺ຜລໍ’’.
ໂສ ປຸຏ຺ໂຐ ນຣເທເວນ, ວາສໂວ ອວຈາ ນິມິໍ;
‘‘ວິປາກໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍສ຺ສ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ຫີເນນ ¶ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິເຍນ, ຂຕ຺ຕິເຍ ອຸປປຊ຺ຊຕິ;
ມຊ຺ຌິເມນ ຈ ເທວຕ຺ຕໍ, ອຸຕ຺ຕເມນ ວິສຸຊ຺ຌຕິ.
‘‘ນ ¶ ເຫເຕ ສຸລຠາ ກາຍາ, ຍາຈໂຍເຄນ ເກນຈິ;
ເຍ ກາເຍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອນາຄາຣາ ຕປສ຺ສິໂນ.
‘‘ທຸທີໂປ [ທຸຕິໂປ (ກ.)] ສາຄໂຣ ເສໂລ, ມຸຊກິນ຺ໂທ [ມຸຈລິນ຺ໂທ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.), ມຸຊກິນ຺ໂຕ (ກ.)] ຠຄີຣໂສ;
ອຸສິນ຺ທໂຣ [ອຸສີນໂຣ (ສີ. ປີ.)] ກສ຺ສໂປ ຈ [ອຏ຺ຐໂກ ຈ (ສີ. ປີ.), ອຕ຺ຖໂກ ຈ (ສ຺ຍາ.)], ອສໂກ ຈ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ.
‘‘ເອເຕ ຈຎ຺ເຎ ຈ ຣາຊາໂນ, ຂຕ຺ຕິຍາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ພຫູ;
ປຸຖຸຍຎ຺ຎໍ ຍຊິຕ຺ວານ, ເປຕຕ຺ຕໍ [ເປຕໍ ເຕ (ສີ. ປີ.)] ນາຕິວຕ຺ຕິສຸໍ.
‘‘ອຖ ຍີເມ [ອທ຺ຘາ ອິເມ (ສີ. ປີ.), ອທ຺ຘາຍິເມ (ສ຺ຍາ.)] ອວຕ຺ຕິໍສຸ, ອນາຄາຣາ ຕປສ຺ສິໂນ;
ສຕ຺ຕິສໂຍ ຍາມຫນຸ, ໂສມຍາໂມ [ໂສມຍາໂຄ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ມໂນຊໂວ.
‘‘ສມຸທ຺ໂທ ມາໂຆ ຠຣໂຕ ຈ, ອິສິ ກາລປຸຣກ຺ຂໂຕ [ກາລິກຣິກ຺ຂິໂຍ (ສີ. ປີ.)];
ອງ຺ຄີຣໂສ ກສ຺ສໂປ ຈ, ກິສວຈ຺ໂຉ ອກຕ຺ຕິ [ອກິຕ຺ຕິ (ສີ. ປີ.), ອກນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ.)] ຈ.
‘‘ອຸຕ຺ຕເຣນ ¶ ນທີ ສີທາ, ຄມ຺ຠີຣາ ທຸຣຕິກ຺ກມາ;
ນຬຄ຺ຄິວຓ຺ຓາ ໂຊຕນ຺ຕິ, ສທາ ກຎ຺ຈນປພ຺ພຕາ.
‘‘ປຣູຬ຺ຫກຈ຺ຉາ ຕຄຣາ, ຣູຬ຺ຫກຈ຺ຉາ ວນາ ນຄາ;
ຕຕ຺ຣາສຸໍ ທສສຫສ຺ສາ, ໂປຣາຓາ ອິສໂຍ ປຸເຣ.
‘‘ອຫໍ ¶ ເສຏ຺ໂຐສ຺ມິ ທາເນນ, ສໍຍເມນ ທເມນ ຈ;
ອນຸຕ຺ຕຣໍ ວຕໍ ກຕ຺ວາ, ປກິຣຈາຣີ ສມາຫິເຕ.
‘‘ຊາຕິມນ຺ຕໍ ອຊຈ຺ຈຎ຺ຈ, ອຫໍ ອຸຊຸຄຕໍ ນຣໍ;
ອຕິເວລໍ ນມສ຺ສິສ຺ສໍ, ກມ຺ມພນ຺ຘູ ຫິ ມາຓວາ [ມາຕິຍາ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ສພ຺ເພ ວຓ຺ຓາ ອຘມ຺ມຏ຺ຐາ, ປຕນ຺ຕິ ນິຣຍໍ ອໂຘ;
ສພ຺ເພ ວຓ຺ຓາ ວິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ, ຈຣິຕ຺ວາ ຘມ຺ມມຸຕ຺ຕມໍ’’.
ອິທໍ ວຕ຺ວານ ມຆວາ, ເທວຣາຊາ ສຸຊມ຺ປຕິ;
ເວເທຫມນຸສາສິຕ຺ວາ, ສຄ຺ຄກາຍໍ ອປກ຺ກມິ.
‘‘ອິມໍ ໂຠນ຺ໂຕ ນິສາເມຖ, ຍາວນ຺ເຕຕ຺ຖ ສມາຄຕາ;
ຘມ຺ມິການໍ ມນຸສ຺ສານໍ, ວຓ຺ຓໍ ອຸຈ຺ຈາວຈໍ ພຫຸໍ.
‘‘ຍຖາ ອຍໍ ນິມິຣາຊາ, ປຓ຺ຑິໂຕ ກຸສລຕ຺ຖິໂກ;
ຣາຊາ ສພ຺ພວິເທຫານໍ, ອທາ ທານໍ ອຣິນ຺ທໂມ.
‘‘ຕສ຺ສ ຕໍ ທທໂຕ ທານໍ, ສງ຺ກປ຺ໂປ ອຸທປຊ຺ຊຖ;
ທານໍ ວາ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ວາ, ກຕມໍ ສຸ ມຫປ຺ຜລໍ’’.
ອພ຺ຠຸໂຕ ວຕ ໂລກສ຺ມິໍ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ໂລມຫໍສໂນ;
ທິພ຺ໂພ ຣໂຖ ປາຕຸຣຫຸ, ເວເທຫສ຺ສ ຍສສ຺ສິໂນ.
ເທວປຸຕ຺ໂຕ ¶ ມຫິທ຺ຘິໂກ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ນິມນ຺ຕຍິຕ຺ຖ ຣາຊານໍ, ເວເທຫໍ ມິຖິລຄ຺ຄຫໍ.
‘‘ເອຫິມໍ ຣຖມາຣຸຍ຺ຫ, ຣາຊເສຏ຺ຐ ທິສມ຺ປຕິ;
ເທວາ ທສ຺ສນກາມາ ເຕ, ຕາວຕິໍສາ ສອິນ຺ທກາ;
ສຣມານາ ¶ ຫິ ເຕ ເທວາ, ສຸຘມ຺ມາຍໍ ສມຈ຺ຉເຣ’’.
ຕໂຕ ¶ ຣາຊາ ຕຣມາໂນ, ເວເທໂຫ ມິຖິລຄ຺ຄໂຫ;
ອາສນາ ວຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວານ, ປມຸໂຂ ຣຖມາຣຸຫິ.
ອຠິຣູຬ຺ຫໍ ຣຖໍ ທິພ຺ພໍ, ມາຕລິ ເອຕທພ຺ຣວິ;
‘‘ເກນ ຕໍ ເນມິ ມຄ຺ເຄນ, ຣາຊເສຏ຺ຐ ທິສມ຺ປຕິ;
ເຍນ ວາ ປາປກມ຺ມນ຺ຕາ, ປຸຎ຺ຎກມ຺ມາ ຈ ເຍ ນຣາ’’.
‘‘ອຸຠເຍເນວ ມໍ ເນຫິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ເຍນ ວາ ປາປກມ຺ມນ຺ຕາ, ປຸຎ຺ຎກມ຺ມາ ຈ ເຍ ນຣາ’’.
‘‘ເກນ ຕໍ ປຐມໍ ເນມິ, ຣາຊເສຏ຺ຐ ທິສມ຺ປຕິ;
ເຍນ ວາ ປາປກມ຺ມນ຺ຕາ, ປຸຎ຺ຎກມ຺ມາ ຈ ເຍ ນຣາ’’.
‘‘ນິຣເຍ [ນິຣິຍໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຕາວ ປສ຺ສາມິ, ອາວາເສ [ອາວາສໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ປາປກມ຺ມິນໍ;
ຐານານິ ລຸທ຺ທກມ຺ມານໍ, ທຸສ຺ສີລານຎ຺ຈ ຍາ ຄຕິ’’.
ທສ຺ເສສິ ມາຕລິ ຣຎ຺ໂຎ, ທຸຄ຺ຄໍ ເວຕຣຓິໍ ນທິໍ;
ກຸຖິຕໍ ຂາຣສໍຍຸຕ຺ຕໍ, ຕຕ຺ຕໍ ອຄ຺ຄິສິຂູປມໍ [ອຄ຺ຄິສໂມທກໍ (ກ.)].
ນິມີ ຫເວ ມາຕລິມຊ຺ຌຠາສຖ [ມາຕລິມຊ຺ຌຠາສິ (ສ຺ຍາ.)], ທິສ຺ວາ ຊນໍ ປຕມານໍ ວິທຸຄ຺ເຄ;
‘‘ຠຍຎ຺ຫິ ມໍ ວິນ຺ທຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ອິເມ ນຸ ມຈ຺ຈາ ກິມກໍສຸ ປາປໍ, ເຍເມ ຊນາ ເວຕຣຓິໍ ປຕນ຺ຕິ’’.
ຕສ຺ສ ¶ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ປາປກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ເຍ ທຸພ຺ພເລ ພລວນ຺ຕາ ຊີວໂລເກ, ຫິໍສນ຺ຕິ ໂຣສນ຺ຕິ ສຸປາປຘມ຺ມາ;
ເຕ ລຸທ຺ທກມ຺ມາ ປສເວຕ຺ວ ປາປໍ, ເຕເມ ຊນາ ເວຕຣຓິໍ ປຕນ຺ຕິ’’.
‘‘ສາມາ ¶ ຈ ໂສຓາ ສພລາ ຈ ຄິຊ຺ຌາ, ກາໂກລສງ຺ຆາ ອທນ຺ຕິ [ອເທນ຺ຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.) ເອວມຸປຣິປິ] ເຠຣວາ;
ຠຍຎ຺ຫິ ມໍ ວິນ຺ທຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ອິເມ ນຸ ມຈ຺ຈາ ກິມກໍສຸ ປາປໍ, ເຍເມ ຊເນ ກາໂກລສງ຺ຆາ ອທນ຺ຕິ’’.
ຕສ຺ສ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ປາປກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ເຍ ¶ ເກຈິເມ ມຈ຺ຉຣິໂນ ກທຣິຍາ, ປຣິຠາສກາ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ;
ຫິໍສນ຺ຕິ ໂຣສນ຺ຕິ ສຸປາປຘມ຺ມາ, ເຕ ລຸທ຺ທກມ຺ມາ ປສເວຕ຺ວ ປາປໍ;
ເຕເມ ຊເນ ກາໂກລສງ຺ຆາ ອທນ຺ຕິ’’.
‘‘ສໂຊຕິຠູຕາ ປຖວິໍ ກມນ຺ຕິ, ຕຕ຺ເຕຫິ ¶ ຂນ຺ເຘຫິ ຈ ໂປຖຍນ຺ຕິ;
ຠຍຎ຺ຫິ ມໍ ວິນ຺ທຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ອິເມ ນຸ ມຈ຺ຈາ ກິມກໍສຸ ປາປໍ, ເຍເມ ຊນາ ຂນ຺ຘຫຕາ ສຍນ຺ຕິ’’.
ຕສ຺ສ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ປາປກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ເຍ ຊີວໂລກສ຺ມິ ສຸປາປຘມ຺ມິໂນ, ນຣຎ຺ຈ ນາຣິຎ຺ຈ ອປາປຘມ຺ມໍ;
ຫິໍສນ຺ຕິ ໂຣສນ຺ຕິ ສຸປາປຘມ຺ມາ [ສຸປາປຘມ຺ມິໂນ (ກ.)], ເຕ ລຸທ຺ທກມ຺ມາ ປສເວຕ຺ວ ປາປໍ;
ເຕເມ ຊນາ ຂນ຺ຘຫຕາ ສຍນ຺ຕິ’’.
‘‘ອງ຺ຄາຣກາສຸໍ ¶ ອປເຣ ຜຸຓນ຺ຕິ [ຖຸນນ຺ຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ຜຸນນ຺ຕິ (ປີ.)], ນຣາ ຣຸທນ຺ຕາ ປຣິທຑ຺ຒຄຕ຺ຕາ;
ຠຍຎ຺ຫິ ມໍ ວິທນ຺ຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ອິເມ ນຸ ມຈ຺ຈາ ກິມກໍສຸ ປາປໍ, ເຍເມ ຊນາ ອງ຺ຄາຣກາສຸໍ ຜຸຓນ຺ຕິ’’.
ຕສ຺ສ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ປາປກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ເຍ ¶ ເກຈິ ປູຄາຍ ຘນສ຺ສ [ປູຄາຍຕນສ຺ສ (ສີ. ປີ.)] ເຫຕຸ, ສກ຺ຂິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອິຓໍ ຊາປຍນ຺ຕິ;
ເຕ ຊາປຍິຕ຺ວາ ຊນຕໍ ຊນິນ຺ທ, ເຕ ລຸທ຺ທກມ຺ມາ ປສເວຕ຺ວ ປາປໍ;
ເຕເມ ຊນາ ອງ຺ຄາຣກາສຸໍ ຜຸຓນ຺ຕິ’’.
‘‘ສໂຊຕິຠູຕາ ຊລິຕາ ປທິຕ຺ຕາ, ປທິສ຺ສຕິ ມຫຕີ ໂລຫກຸມ຺ຠີ;
ຠຍຎ຺ຫິ ມໍ ວິນ຺ທຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ອິເມ ນຸ ມຈ຺ຈາ ກິມກໍສຸ ປາປໍ, ເຍເມ ຊນາ ອວໍສິຣາ ໂລຫກຸມ຺ຠິໍ ປຕນ຺ຕິ’’.
ຕສ຺ສ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ປາປກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ເຍ ສີລວນ຺ຕໍ [ສີລວໍ (ປີ.)] ສມຓໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ວາ, ຫິໍສນ຺ຕິ ໂຣສນ຺ຕິ ສຸປາປຘມ຺ມາ;
ເຕ ລຸທ຺ທກມ຺ມາ ປສເວຕ຺ວ ປາປໍ, ເຕເມ ຊນາ ອວໍສິຣາ ໂລຫກຸມ຺ຠິໍ ປຕນ຺ຕິ’’.
‘‘ລຸຎ຺ຈນ຺ຕິ ¶ ຄີວໍ ອຖ ເວຐຍິຕ຺ວາ [ອວິເວຐຍິຕ຺ວາ (ກ.)], ອຸຓ຺ໂຫທກສ຺ມິໍ ປກິເລທຍິຕ຺ວາ [ປກິເລທຍິຕ຺ວາ (ສີ. ປີ.)];
ຠຍຎ຺ຫິ ມໍ ວິນ຺ທຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉາມິ ¶ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ອິເມ ນຸ ມຈ຺ຈາ ກິມກໍສຸ ປາປໍ, ເຍເມ ຊນາ ລຸຕ຺ຕສິຣາ ສຍນ຺ຕິ’’.
ຕສ຺ສ ¶ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ປາປກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ເຍ ຊີວໂລກສ຺ມິ ສຸປາປຘມ຺ມິໂນ, ປກ຺ຂີ ຄເຫຕ຺ວານ ວິເຫຐຍນ຺ຕິ ເຕ;
ວິເຫຐຍິຕ຺ວາ ສກຸຓໍ ຊນິນ຺ທ, ເຕ ລຸທ຺ທກາມາ ປສເວຕ຺ວ ປາປໍ;
ເຕເມ ຊນາ ລຸຕ຺ຕສິຣາ ສຍນ຺ຕິ.
‘‘ປຫູຕໂຕຍາ ອນິຄາຘກູລາ [ອນິຂາຕກູລາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ນທີ ອຍໍ ສນ຺ທຕິ ສຸປ຺ປຕິຕ຺ຖາ;
ຆມ຺ມາຠິຕຕ຺ຕາ ມນຸຊາ ປິວນ຺ຕິ, ປີຕຎ຺ຈ [ປິວຕໍ ຈ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)] ເຕສໍ ຠຸສ ໂຫຕິ ປານິ.
‘‘ຠຍຎ຺ຫິ ມໍ ວິນ຺ທຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ອິເມ ນຸ ມຈ຺ຈາ ກິມກໍສຸ ປາປໍ, ປີຕຎ຺ຈ ເຕສໍ ຠຸສ ໂຫຕິ ປານິ’’.
ຕສ຺ສ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ¶ ປາປກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ເຍ ສຸທ຺ຘຘຎ຺ຎໍ ປລາເສນ ມິສ຺ສໍ, ອສຸທ຺ຘກມ຺ມາ ກຍິໂນ ທທນ຺ຕິ;
ຆມ຺ມາຠິຕຕ຺ຕານ ປິປາສິຕານໍ, ປີຕຎ຺ຈ ເຕສໍ ຠຸສ ໂຫຕິ ປານິ’’.
‘‘ອຸສູຫິ ¶ ສຕ຺ຕີຫິ ຈ ໂຕມເຣຫິ, ທຸຠຍານິ ປສ຺ສານິ ຕຸທນ຺ຕິ ກນ຺ທຕໍ;
ຠຍຎ຺ຫິ ມໍ ວິນ຺ທຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ອິເມ ນຸ ມຈ຺ຈາ ກິມກໍສຸ ປາປໍ, ເຍເມ ຊນາ ສຕ຺ຕິຫຕາ ສຍນ຺ຕິ’’.
ຕສ຺ສ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ປາປກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ເຍ ຊີວໂລກສ຺ມິ ອສາຘຸກມ຺ມິໂນ, ອທິນ຺ນມາທາຍ ກໂຣນ຺ຕິ ຊີວິກໍ;
ຘຎ຺ຎໍ ຘນໍ ຣຊຕໍ ຊາຕຣູປໍ, ອເຊຬກຎ຺ຈາປິ ປສຸໍ ມຫິໍສໍ [ມຫີສໍ (ສີ. ປີ.)];
ເຕ ລຸທ຺ທກມ຺ມາ ປສເວຕ຺ວ ປາປໍ, ເຕເມ ຊນາ ສຕ຺ຕິຫຕາ ສຍນ຺ຕິ’’.
‘‘ຄີວາຍ ພທ຺ຘາ ກິສ຺ສ ອິເມ ປຸເນເກ, ອຎ຺ເຎ ¶ ວິກນ຺ຕາ [ວິກຕ຺ຕາ (ສີ. ປີ.)] ພິລກຕາ ສຍນ຺ຕິ [ປຸເນເກ (ສີ. ປີ.)];
ຠຍຎ຺ຫິ ມໍ ວິນ຺ທຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ອິເມ ນຸ ມຈ຺ຈາ ກິມກໍສຸ ປາປໍ, ເຍເມ ຊນາ ພິລກຕາ ສຍນ຺ຕິ’’.
ຕສ຺ສ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ປາປກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ໂອຣພ຺ຠິກາ ສູກຣິກາ ຈ ມຈ຺ຉິກາ, ປສຸໍ ມຫິໍສຎ຺ຈ ອເຊຬກຎ຺ຈ;
ຫນ຺ຕ຺ວານ ສູເນສຸ ປສາຣຍິໍສຸ, ເຕ ລຸທ຺ທກມ຺ມາ ປສເວຕ຺ວ ປາປໍ;
ເຕເມ ຊນາ ພິລກຕາ ສຍນ຺ຕິ.
‘‘ຣຫໂທ ¶ ¶ ອຍໍ ມຸຕ຺ຕກຣີສປູໂຣ, ທຸຄ຺ຄນ຺ຘຣູໂປ ອສຸຈິ ປູຕິ ວາຕິ;
ຂຸທາປເຣຕາ ມນຸຊາ ອທນ຺ຕິ, ຠຍຎ຺ຫິ ມໍ ວິນ຺ທຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ;
ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ, ອິເມ ນຸ ມຈ຺ຈາ ກິມກໍສຸ ປາປໍ;
ເຍເມ ຊນາ ມຸຕ຺ຕກຣີສຠກ຺ຂາ’’.
ຕສ຺ສ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ¶ ປາປກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ເຍ ເກຈິເມ ກາຣຓິກາ ວິໂຣສກາ, ປເຣສໍ ຫິໍສາຍ ສທາ ນິວິຏ຺ຐາ;
ເຕ ລຸທ຺ທກມ຺ມາ ປສເວຕ຺ວ ປາປໍ, ມິຕ຺ຕທ຺ທຸໂນ ມີຬ຺ຫມທນ຺ຕິ ພາລາ.
‘‘ຣຫໂທ ອຍໍ ໂລຫິຕປຸພ຺ພປູໂຣ, ທຸຄ຺ຄນ຺ຘຣູໂປ ອສຸຈິ ປູຕິ ວາຕິ;
ຆມ຺ມາຠິຕຕ຺ຕາ ມນຸຊາ ປິວນ຺ຕິ, ຠຍຎ຺ຫິ ມໍ ວິນ຺ທຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ;
ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ, ອິເມ ນຸ ມຈ຺ຈາ ກິມກໍສຸ ປາປໍ;
ເຍເມ ຊນາ ໂລຫິຕປຸພ຺ພຠກ຺ຂາ’’.
ຕສ຺ສ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ປາປກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ເຍ ມາຕຣໍ ວາ ປິຕຣໍ ວາ ຊີວໂລເກ [ປິຕຣໍ ວ ຊີວໂລເກ (ສີ.), ປິຕຣໍ ວ ໂລເກ (ປີ.)], ປາຣາຊິກາ ອຣຫນ຺ເຕ ຫນນ຺ຕິ;
ເຕ ລຸທ຺ທກມ຺ມາ ປສເວຕ຺ວ ປາປໍ, ເຕເມ ຊນາ ໂລຫິຕປຸພ຺ພຠກ຺ຂາ’’.
‘‘ຊິວ຺ຫຎ຺ຈ ¶ ປສ຺ສ ພຬິເສນ ວິທ຺ຘໍ, ວິຫຕໍ ຍຖາ ສງ຺ກຸສເຕນ ຈມ຺ມໍ;
ຜນ຺ທນ຺ຕິ ¶ ມຈ຺ຉາວ ຖລມ຺ຫິ ຂິຕ຺ຕາ, ມຸຎ຺ຈນ຺ຕິ ເຂຬໍ ຣຸທມານາ ກິເມເຕ.
‘‘ຠຍຎ຺ຫິ ມໍ ວິນ຺ທຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ອິເມ ນຸ ມຈ຺ຈາ ກິມກໍສຸ ປາປໍ, ເຍເມ ຊນາ ວງ຺ກຆສ຺ຕາ ສຍນ຺ຕິ’’.
ຕສ຺ສ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ປາປກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ເຍ ເກຈິ ສນ຺ຘານຄຕາ [ສນ຺ຖານຄຕາ (ສີ. ປີ.), ສຓ຺ຐານຄຕາ (ສ຺ຍາ.)] ມນຸສ຺ສາ, ອຄ຺ເຆນ ອຄ຺ຆໍ ກຍໍ ຫາປຍນ຺ຕິ;
ກຸເຏນ ກຸຏໍ ຘນໂລຠເຫຕຸ, ຉນ຺ນໍ ຍຖາ ວາຣິຈຣໍ ວຘາຍ.
‘‘ນ ຫິ ກູຏກາຣິສ຺ສ ຠວນ຺ຕິ ຕາຓາ, ສເກຫິ ກມ຺ເມຫິ ປຸຣກ຺ຂຕສ຺ສ;
ເຕ ລຸທ຺ທກມ຺ມາ ປສເວຕ຺ວ ປາປໍ, ເຕເມ ຊນາ ວງ຺ກຆສ຺ຕາ ສຍນ຺ຕິ’’.
‘‘ນາຣີ ອິມາ ສມ຺ປຣິຠິນ຺ນຄຕ຺ຕາ, ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ກນ຺ທນ຺ຕິ ຠຸເຊ ທຸຊຈ຺ຈາ;
ສມ຺ມກ຺ຂິຕາ [ສມກ຺ຂິຕາ (ສ຺ຍາ.), ສມກ຺ຂິກາ (ກ.)] ໂລຫິຕປຸພ຺ພລິຕ຺ຕາ, ຄາໂວ ຍຖາ ອາຆາຕເນ ວິກນ຺ຕາ;
ຕາ ¶ ຠູມິຠາຄສ຺ມິໍ ສທາ ນິຂາຕາ, ຂນ຺ຘາຕິວຕ຺ຕນ຺ຕິ ສໂຊຕິຠູຕາ.
‘‘ຠຍຎ຺ຫິ ¶ ມໍ ວິນ຺ທຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ອິມາ ນຸ ນາຣິໂຍ ກິມກໍສຸ ປາປໍ, ຍາ ຠູມິຠາຄສ຺ມິໍ ສທາ ນິຂາຕາ;
ຂນ຺ຘາຕິວຕ຺ຕນ຺ຕິ ສໂຊຕິຠູຕາ’’.
ຕສ຺ສ ¶ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ປາປກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ໂກລິຕ຺ຖິຍາໂຍ [ໂກລິນິຍາໂຍ (ສີ. ປີ.)] ອິຘ ຊີວໂລເກ, ອສຸທ຺ຘກມ຺ມາ ອສຕໍ ອຈາຣຸໍ;
ຕາ ທິຕ຺ຕຣູປາ [ຘຸຕ຺ຕຣູປາ (ກ.)] ປຕິ ວິປ຺ປຫາຍ, ອຎ຺ຎໍ ອຈາຣຸໍ ຣຕິຂິຑ຺ຑເຫຕຸ;
ຕາ ຊີວໂລກສ຺ມິໍ ຣມາປຍິຕ຺ວາ, ຂນ຺ຘາຕິວຕ຺ຕນ຺ຕິ ສໂຊຕິຠູຕາ.
‘‘ປາເທ ຄເຫຕ຺ວາ ກິສ຺ສ ອິເມ ປຸເນເກ, ອວໍສິຣາ ນຣເກ ປາຕຍນ຺ຕິ;
ຠຍຎ຺ຫິ ມໍ ວິນ຺ທຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ອິເມ ¶ ນຸ ມຈ຺ຈາ ກິມກໍສຸ ປາປໍ, ເຍເມ ຊນາ ອວໍສິຣາ ນຣເກ ປາຕຍນ຺ຕິ’’.
ຕສ຺ສ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ປາປກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ເຍ ຊີວໂລກສ຺ມິ ອສາຘຸກມ຺ມິໂນ, ປຣສ຺ສ ທາຣານິ ອຕິກ຺ກມນ຺ຕິ;
ເຕ ຕາທິສາ ອຸຕ຺ຕມຠຓ຺ຑເຖນາ, ເຕເມ ຊນາ ອວໍສິຣາ ນຣເກ ປາຕຍນ຺ຕິ.
‘‘ເຕ ວສ຺ສປູຄານິ ພຫູນິ ຕຕ຺ຖ, ນິຣເຍສຸ ທຸກ຺ຂໍ ເວທນໍ ເວທຍນ຺ຕິ;
ນ ຫິ ປາປກາຣິສ຺ສ [ກູຏກາຣິສ຺ສ (ກ.)] ຠວນ຺ຕິ ຕາຓາ, ສເກຫິ ກມ຺ເມຫິ ປຸຣກ຺ຂຕສ຺ສ;
ເຕ ລຸທ຺ທກມ຺ມາ ປສເວຕ຺ວ ປາປໍ, ເຕເມ ຊນາ ອວໍສິຣາ ນຣເກ ປາຕຍນ຺ຕິ’’.
‘‘ອຸຈ຺ຈາວຈາເມ ¶ ວິວິຘາ ອຸປກ຺ກມາ, ນິຣເຍສຸ ທິສ຺ສນ຺ຕິ ສຸໂຆຣຣູປາ;
ຠຍຎ຺ຫິ ມໍ ວິນ຺ທຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ອິເມ ນຸ ມຈ຺ຈາ ກິມກໍສຸ ປາປໍ, ເຍເມ ຊນາ ອຘິມຕ຺ຕາ ທຸກ຺ຂາ ຕິພ຺ພາ;
ຂຣາ ¶ ກຏຸກາ ເວທນາ ເວທຍນ຺ຕິ’’.
ຕສ຺ສ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ປາປກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ເຍ ຊີວໂລກສ຺ມິ ສຸປາປທິຏ຺ຐິໂນ, ວິສ຺ສາສກມ຺ມານິ ກໂຣນ຺ຕິ ໂມຫາ;
ປຣຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐີສຸ ສມາທເປນ຺ຕິ, ເຕ ປາປທິຏ຺ຐິໍ [ປາປທິຏ຺ຐີ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ປາປທິຏ຺ຐີສຸ (ປີ.)] ປສເວຕ຺ວ ປາປໍ;
ເຕເມ ຊນາ ອຘິມຕ຺ຕາ ທຸກ຺ຂາ ຕິພ຺ພາ, ຂຣາ ກຏຸກາ ເວທນາ ເວທຍນ຺ຕິ.
‘‘ວິທິຕາ ເຕ ມຫາຣາຊ, ອາວາສາ ປາປກມ຺ມິນໍ;
ຐານານິ ລຸທ຺ທກມ຺ມານໍ, ທຸສ຺ສີລານຎ຺ຈ ຍາ ຄຕິ;
ອຸຍ຺ຍາຫິ ທານິ ຣາຊີສິ, ເທວຣາຊສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ’’.
‘‘ປຎ຺ຈຖູປໍ ¶ ທິສ຺ສຕິທໍ ວິມານໍ, ມາລາປິຬນ຺ຘາ ສຍນສ຺ສ ມຊ຺ເຌ;
ຕຕ຺ຖຈ຺ຉຕິ ນາຣີ ມຫານຸຠາວາ, ອຸຈ຺ຈາວຈໍ ອິທ຺ຘິ ວິກຸພ຺ພມານາ.
‘‘ວິຕ຺ຕີ ຫິ ມໍ ວິນ຺ທຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ອຍໍ ນຸ ນາຣີ ກິມກາສິ ສາຘຸໍ, ຍາ ໂມທຕິ ສຄ຺ຄປຕ຺ຕາ ວິມາເນ’’.
ຕສ຺ສ ¶ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ປຸຎ຺ຎກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ຍທິ ¶ ເຕ ສຸຕາ ພີຣຓີ ຊີວໂລເກ, ອາມາຍທາສີ ອຫຸ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ;
ສາ ປຕ຺ຕກາເລ [ປຕ຺ຕກາລໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ອຕິຖິໍ ວິທິຕ຺ວາ, ມາຕາວ ປຸຕ຺ຕໍ ສກິມາຠິນນ຺ທີ;
ສໍຍມາ ສໍວິຠາຄາ ຈ, ສາ ວິມານສ຺ມິ ໂມທຕິ.
‘‘ທທ຺ທລ຺ລມານາ ອາເຠນ຺ຕິ [ອາຠນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ວິມານາ ສຕ຺ຕ ນິມ຺ມິຕາ;
ຕຕ຺ຖ ຍກ຺ໂຂ ມຫິທ຺ຘິໂກ, ສພ຺ພາຠຣຓຠູສິໂຕ;
ສມນ຺ຕາ ອນຸປຣິຍາຕິ, ນາຣີຄຓປຸຣກ຺ຂໂຕ.
‘‘ວິຕ຺ຕີ ຫິ ມໍ ວິນ຺ທຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ອຍໍ ນຸ ມຈ຺ໂຈ ກິມກາສິ ສາຘຸໍ, ໂຍ ໂມທຕິ ສຄ຺ຄປຕ຺ໂຕ ວິມາເນ’’.
ຕສ຺ສ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ປຸຎ຺ຎກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ໂສຓທິນ຺ໂນ ຄຫປຕິ, ເອສ ທານປຕີ ອຫຸ;
ເອສ ປພ຺ພຊິຕຸທ຺ທິສ຺ສ, ວິຫາເຣ ສຕ຺ຕ ກາຣຍິ.
‘‘ສກ຺ກຈ຺ຈໍ ເຕ ອຸປຏ຺ຐາສິ, ຠິກ຺ຂໂວ ຕຕ຺ຖ ວາສິເກ;
ອຈ຺ຉາທນຎ຺ຈ ຠຕ຺ຕຎ຺ຈ, ເສນາສນໍ ປທີປິຍໍ.
ອທາສິ ¶ ອຸຊຸຠູເຕສຸ, ວິປ຺ປສນ຺ເນນ ເຈຕສາ.
‘‘ຈາຕຸທ຺ທສິໍ ປຎ຺ຈທສິໍ, ຍາ ຈ [ຍາ ວ (ສີ. ປີ.)] ປກ຺ຂສ຺ສ ອຏ຺ຐມີ [ອຏ຺ຐມິໍ (ສີ. ປີ.)];
ປາຏິຫາຣິຍປກ຺ຂຎ຺ຈ, ອຏ຺ຐງ຺ຄສຸສມາຫິຕໍ.
‘‘ອຸໂປສຖໍ ອຸປວສີ, ສທາ ສີເລສຸ ສໍວຸໂຕ;
ສໍຍມາ ສໍວິຠາຄາ ຈ, ໂສ ວິມານສ຺ມິ ໂມທຕິ.
‘‘ປຠາສຕິ ມິທໍ ພ຺ຍມ຺ຫໍ, ຜລິກາສຸ ສຸນິມ຺ມິຕໍ;
ນາຣີວຣຄຓາກິຓ຺ຓໍ, ກູຏາຄາຣວໂຣຈິຕໍ;
ອຸເປຕໍ ອນ຺ນປາເນຫິ, ນຈ຺ຈຄີເຕຫິ ຈູຠຍໍ.
‘‘ວິຕ຺ຕີ ¶ ຫິ ມໍ ວິນ຺ທຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ອິເມ ນຸ ມຈ຺ຈາ ກິມກໍສຸ ສາຘຸໍ, ເຍ ໂມທເຣ ສຄ຺ຄປຕ຺ຕາ ວິມາເນ’’.
ຕສ຺ສ ¶ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ປຸຎ຺ຎກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ຍາ ກາຈິ ນາຣິໂຍ ອິຘ ຊີວໂລເກ, ສີລວນ຺ຕິໂຍ ອຸປາສິກາ;
ທາເນ ຣຕາ ນິຈ຺ຈໍ ປສນ຺ນຈິຕ຺ຕາ, ສຈ຺ເຈ ຐິຕາ ອຸໂປສເຖ ອປ຺ປມຕ຺ຕາ;
ສໍຍມາ ສໍວິຠາຄາ ຈ, ຕາ ວິມານສ຺ມິ ໂມທເຣ.
‘‘ປຠາສຕິ ມິທໍ ພ຺ຍມ຺ຫໍ, ເວຬຸຣິຍາສຸ ນິມ຺ມິຕໍ;
ອຸເປຕໍ ¶ ຠູມິຠາເຄຫິ, ວິຠຕ຺ຕໍ ຠາຄໂສ ມິຕໍ.
‘‘ອາຬມ຺ພຣາ ມຸທິງ຺ຄາ ຈ, ນຈ຺ຈຄີຕາ ສຸວາທິຕາ;
ທິພ຺ພາ ສທ຺ທາ ນິຈ຺ຉຣນ຺ຕິ, ສວນີຍາ ມໂນຣມາ.
‘‘ນາຫໍ ເອວໍຄຕໍ ຊາຕຸ [ຊາຕໍ (ກ.)], ເອວໍສຸຣຸຈິຣໍ ປຸເຣ;
ສທ຺ທໍ ສມຠິຊານາມິ, ທິຏ຺ຐໍ ວາ ຍທິ ວາ ສຸຕໍ.
‘‘ວິຕ຺ຕີ ຫິ ມໍ ວິນ຺ທຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ອິເມ ນຸ ມຈ຺ຈາ ກິມກໍສຸ ສາຘຸໍ, ເຍ ໂມທເຣ ສຄ຺ຄປຕ຺ຕາ ວິມາເນ’’.
ຕສ຺ສ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ປຸຎ຺ຎກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ເຍ ເກຈິ ມຈ຺ຈາ ອິຘ ຊີວໂລເກ, ສີລວນ຺ຕາ [ສີລວນ຺ໂຕ (ສີ. ປີ.)] ອຸປາສກາ;
ອາຣາເມ ອຸທປາເນ ຈ, ປປາ ສງ຺ກມນານິ ຈ;
ອຣຫນ຺ເຕ ສີຕິຠູເຕ [ອຣຫນ຺ເຕສຸ ສີຕິຠູເຕສຸ (ກ.)], ສກ຺ກຈ຺ຈໍ ປຏິປາທຍຸໍ.
‘‘ຈີວຣໍ ¶ ປິຓ຺ຑປາຕຎ຺ຈ, ປຈ຺ຈຍໍ ສຍນາສນໍ;
ອທໍສຸ ອຸຊຸຠູເຕສຸ, ວິປ຺ປສນ຺ເນນ ເຈຕສາ.
‘‘ຈາຕຸທ຺ທສິໍ ປຎ຺ຈທສິໍ, ຍາ ຈ ປກ຺ຂສ຺ສ ອຏ຺ຐມີ;
ປາຏິຫາຣິຍປກ຺ຂຎ຺ຈ, ອຏ຺ຐງ຺ຄສຸສມາຫິຕໍ.
‘‘ອຸໂປສຖໍ ອຸປວສຸໍ, ສທາ ສີເລສຸ ສໍວຸຕາ;
ສໍຍມາ ສໍວິຠາຄາ ຈ, ເຕ ວິມານສ຺ມິ ໂມທເຣ.
‘‘ປຠາສຕິ ¶ ມິທໍ ພ຺ຍມ຺ຫໍ, ຜລິກາສຸ ສຸນິມ຺ມິຕໍ;
ນາຣີວຣຄຓາກິຓ຺ຓໍ, ກູຏາຄາຣວໂຣຈິຕໍ.
‘‘ອຸເປຕໍ ອນ຺ນປາເນຫິ, ນຈ຺ຈຄີເຕຫິ ຈູຠຍໍ;
ນຊ຺ໂຊ ຈານຸປຣິຍາຕິ, ນານາປຸປ຺ຜທຸມາຍຸຕາ.
‘‘ວິຕ຺ຕີ ຫິ ມໍ ວິນ຺ທຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ອຍໍ ນຸ ມຈ຺ໂຈ ກິມກາສິ ສາຘຸໍ, ໂຍ ໂມທຕີ ສຄ຺ຄປຕ຺ໂຕ ວິມາເນ’’.
ຕສ຺ສ ¶ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ປຸຎ຺ຎກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ມິຖິລາຍໍ ຄຫປຕິ, ເອສ ທານປຕີ ອຫຸ;
ອາຣາເມ ອຸທປາເນ ຈ, ປປາ ສງ຺ກມນານິ ຈ;
ອຣຫນ຺ເຕ ສີຕິຠູເຕ, ສກ຺ກຈ຺ຈໍ ປຏິປາທຍິ.
‘‘ຈີວຣໍ ປິຓ຺ຑປາຕຎ຺ຈ, ປຈ຺ຈຍໍ ສຍນາສນໍ;
ອທາສິ ອຸຊຸຠູເຕສຸ, ວິປ຺ປສນ຺ເນນ ເຈຕສາ.
‘‘ຈາຕຸທ຺ທສິໍ ປຎ຺ຈທສິໍ, ຍາ ຈ ປກ຺ຂສ຺ສ ອຏ຺ຐມີ;
ປາຏິຫາຣິຍປກ຺ຂຎ຺ຈ, ອຏ຺ຐງ຺ຄສຸສມາຫິຕໍ.
‘‘ອຸໂປສຖໍ ອຸປວສີ, ສທາ ສີເລສຸ ສໍວຸໂຕ;
ສໍຍມາ ສໍວິຠາຄາ ຈ, ໂສ ວິມານສ຺ມິ ໂມທຕິ’’.
‘‘ປຠາສຕິ ມິທໍ ພ຺ຍມ຺ຫໍ, ຜລິກາສຸ ສຸນິມ຺ມິຕໍ [ເວຬຸຣິຍາສຸ ນິມ຺ມິຕໍ (ປີ.)];
ນາຣີວຣຄຓາກິຓ຺ຓໍ ¶ , ກູຏາຄາຣວໂຣຈິຕໍ.
‘‘ອຸເປຕໍ ¶ ອນ຺ນປາເນຫິ, ນຈ຺ຈຄີເຕຫິ ຈູຠຍໍ;
ນຊ຺ໂຊ ຈານຸປຣິຍາຕິ, ນານາປຸປ຺ຜທຸມາຍຸຕາ.
‘‘ຣາຊາຍຕນາ ກປິຕ຺ຖາ ຈ, ອມ຺ພາ ສາລາ ຈ ຊມ຺ພຸໂຍ;
ຕິນ຺ທຸກາ ຈ ປິຍາລາ ຈ, ທຸມາ ນິຈ຺ຈຜລາ ພຫູ.
‘‘ວິຕ຺ຕີ ຫິ ມໍ ວິນ຺ທຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ອຍໍ ນຸ ມຈ຺ໂຈ ກິມກາສິ ສາຘຸໍ, ໂຍ ໂມທຕີ ສຄ຺ຄປຕ຺ໂຕ ວິມາເນ’’.
‘‘ຕສ຺ສ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ປຸຎ຺ຎກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ມິຖິລາຍໍ ຄຫປຕິ, ເອສ ທານປຕີ ອຫຸ;
ອາຣາເມ ອຸທປາເນ ຈ, ປປາ ສງ຺ກມນານິ ຈ;
ອຣຫນ຺ເຕ ສີຕິຠູເຕ, ສກ຺ກຈ຺ຈໍ ປຏິປາທຍິ.
‘‘ຈີວຣໍ ປິຓ຺ຑປາຕຎ຺ຈ, ປຈ຺ຈຍໍ ສຍນາສນໍ;
ອທາສິ ອຸຊຸຠູເຕສຸ, ວິປ຺ປສນ຺ເນນ ເຈຕສາ.
‘‘ຈາຕຸທ຺ທສິໍ ປຎ຺ຈທສິໍ, ຍາ ຈ ປກ຺ຂສ຺ສ ອຏ຺ຐມີ;
ປາຏິຫາຣິຍປກ຺ຂຎ຺ຈ, ອຏ຺ຐງ຺ຄສຸສມາຫິຕໍ.
‘‘ອຸໂປສຖໍ ອຸປວສີ, ສທາ ສີເລສຸ ສໍວຸໂຕ;
ສໍຍມາ ສໍວິຠາຄາ ຈ, ໂສ ວິມານສ຺ມິ ໂມທຕິ’’.
‘‘ປຠາສຕິ ¶ ¶ ມິທໍ ພ຺ຍມ຺ຫໍ, ເວຬຸຣິຍາສຸ ນິມ຺ມິຕໍ;
ອຸເປຕໍ ຠູມິຠາເຄຫິ, ວິຠຕ຺ຕໍ ຠາຄໂສ ມິຕໍ.
‘‘ອາຬມ຺ພຣາ ມຸທິງ຺ຄາ ຈ, ນຈ຺ຈຄີຕາ ສຸວາທິຕາ;
ທິພ຺ຍາ ສທ຺ທາ ນິຈ຺ຉຣນ຺ຕິ, ສວນີຍາ ມໂນຣມາ.
‘‘ນາຫໍ ເອວໍຄຕໍ ຊາຕຸ [ຊາຕໍ (ກ.)], ເອວໍສຸຣຸຈິຍໍ ປຸເຣ;
ສທ຺ທໍ ສມຠິຊານາມິ, ທິຏ຺ຐໍ ວາ ຍທິ ວາ ສຸຕໍ.
‘‘ວິຕ຺ຕີ ¶ ຫິ ມໍ ວິນ຺ທຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ອຍໍ ນຸ ມຈ຺ໂຈ ກິມກາສິ ສາຘຸໍ, ໂຍ ໂມທຕິ ສຄ຺ຄປຕ຺ໂຕ ວິມາເນ’’.
ຕສ຺ສ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ປຸຎ຺ຎກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ພາຣາຓສິຍໍ ຄຫປຕິ, ເອສ ທານປຕີ ອຫຸ;
ອາຣາເມ ອຸທປາເນ ຈ, ປປາ ສງ຺ກມນານິ ຈ;
ອຣຫນ຺ເຕ ສີຕິຠູເຕ, ສກ຺ກຈ຺ຈໍ ປຏິປາທຍິ.
‘‘ຈີວຣໍ ປິຓ຺ຑປາຕຎ຺ຈ, ປຈ຺ຈຍໍ ສຍນາສນໍ;
ອທາສິ ອຸຊຸຠູເຕສຸ, ວິປ຺ປສນ຺ເນນ ເຈຕສາ.
‘‘ຈາຕຸທ຺ທສິໍ ປຎ຺ຈທສິໍ, ຍາ ຈ ປກ຺ຂສ຺ສ ອຏ຺ຐມີ;
ປາຏິຫາຣິຍປກ຺ຂຎ຺ຈ, ອຏ຺ຐງ຺ຄສຸສມາຫິຕໍ.
‘‘ອຸໂປສຖໍ ອຸປວສີ, ສທາສີເລສຸ ສໍວຸໂຕ;
ສໍຍມາ ¶ ສໍວິຠາຄາ ຈ, ໂສ ວິມານສ຺ມິ ໂມທຕິ.
‘‘ຍຖາ ອຸທຍມາທິຈ຺ໂຈ, ໂຫຕິ ໂລຫິຕໂກ ມຫາ;
ຕຖູປມໍ ອິທໍ ພ຺ຍມ຺ຫໍ, ຊາຕຣູປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕໍ.
‘‘ວິຕ຺ຕີ ຫິ ມໍ ວິນ຺ທຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ອຍໍ ນຸ ມຈ຺ໂຈ ກິມກາສິ ສາຘຸໍ, ໂຍ ໂມທຕີ ສຄ຺ຄປຕ຺ໂຕ ວິມາເນ’’.
ຕສ຺ສ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ປຸຎ຺ຎກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ສາວຕ຺ຖິຍໍ ຄຫປຕິ, ເອສ ທານປຕີ ອຫຸ;
ອາຣາເມ ອຸທປາເນ ຈ, ປປາ ສງ຺ກມນານິ ຈ;
ອຣຫນ຺ເຕ ສີຕິຠູເຕ, ສກ຺ກຈ຺ຈໍ ປຏິປາທຍິ.
‘‘ຈີວຣໍ ປິຓ຺ຑປາຕຎ຺ຈ, ປຈ຺ຈຍໍ ສຍນາສນໍ;
ອທາສິ ອຸຊຸຠູເຕສຸ, ວິປ຺ປສນ຺ເນນ ເຈຕສາ.
‘‘ຈາຕຸທ຺ທສິໍ ¶ ¶ ປຎ຺ຈທສິໍ, ຍາ ຈ ປກ຺ຂສ຺ສ ອຏ຺ຐມີ;
ປາຏິຫາຣິຍປກ຺ຂຎ຺ຈ, ອຏ຺ຐງ຺ຄສຸສມາຫິຕໍ.
‘‘ອຸໂປສຖໍ ອຸປວສີ, ສທາ ສີເລສຸ ສໍວຸໂຕ;
ສໍຍມາ ສໍວິຠາຄາ ຈ, ໂສ ວິມານສ຺ມິ ໂມທຕິ.
‘‘ເວຫາຍສາ ເມ ພຫຸກາ, ຊາຕຣູປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕາ;
ທທ຺ທລ຺ລມານາ ອາເຠນ຺ຕິ, ວິຊ຺ຊຸວພ຺ຠຆນນ຺ຕເຣ.
‘‘ວິຕ຺ຕີ ¶ ຫິ ມໍ ວິນ຺ທຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ອິເມ ນຸ ມຈ຺ຈາ ກິມກໍສຸ ສາຘຸໍ, ເຍ ໂມທເຣ ສຄ຺ຄປຕ຺ຕາ ວິມາເນ’’.
ຕສ຺ສ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ປຸຎ຺ຎກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ສທ຺ຘາຍ ສຸນິວິຏ຺ຐາຍ, ສທ຺ຘມ຺ເມ ສຸປ຺ປເວທິເຕ;
ອກໍສຸ ສຕ຺ຖຸ ວຈນໍ, ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສາສເນ [ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສາວກາ (ສ຺ຍາ.), ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສາສນໍ (ປີ.)];
ເຕສໍ ເອຕານິ ຐານານິ, ຍານິ ຕ຺ວໍ ຣາຊ ປສ຺ສສິ.
‘‘ວິທິຕາ ເຕ ມຫາຣາຊ, ອາວາສາ ປາປກມ຺ມິນໍ;
ອໂຖ ກລ຺ຍາຓກມ຺ມານໍ, ຐານານິ ວິທິຕານິ ເຕ;
ອຸຍ຺ຍາຫິ ທານິ ຣາຊີສິ, ເທວຣາຊສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ’’.
‘‘ສຫສ຺ສຍຸຕ຺ຕໍ ຫຍວາຫິໍ, ທິພ຺ພຍານມຘິຏ຺ຐິໂຕ;
ຍາຍມາໂນ ມຫາຣາຊາ, ອທ຺ທາ ສີທນ຺ຕເຣ ນເຄ;
ທິສ຺ວານາມນ຺ຕຍີ ສູຕໍ, ‘‘ອິເມ ເກ ນາມ ປພ຺ພຕາ’’.
[ອຍໍ ຄາຖາ ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ ອຏ຺ຐກຖາຍຎ຺ຈ ນ ທິສ຺ສຕິ] ຕສ຺ສ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ປຸຎ຺ຎກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ [ອຍໍ ຄາຖາ ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ ອຏ຺ຐກຖາຍຎ຺ຈ ນ ທິສ຺ສຕິ].
‘‘ສຸທສ຺ສໂນ ກຣວີໂກ, ອີສຘໂຣ [ອິສິນ຺ຘໂຣ (ສ຺ຍາ.), ອີສນ຺ຘໂຣ (ກ.)] ຍຸຄນ຺ຘໂຣ;
ເນມິນ຺ຘໂຣ ວິນຕໂກ, ອສ຺ສກຓ຺ໂຓ ຄິຣີ ພ຺ຣຫາ.
‘‘ເອເຕ ¶ ສີທນ຺ຕເຣ ນຄາ, ອນຸປຸພ຺ພສມຸຄ຺ຄຕາ;
ມຫາຣາຊານມາວາສາ ¶ , ຍານິ ຕ຺ວໍ ຣາຊ ປສ຺ສສິ.
‘‘ອເນກຣູປໍ ຣຸຈິຣໍ, ນານາຈິຕ຺ຣໍ ປກາສຕິ;
ອາກິຓ຺ຓໍ ອິນ຺ທສທິເສຫິ, ພ຺ຍຄ຺ເຆເຫວ ສຸຣກ຺ຂິຕໍ [ປຸຣກ຺ຂິຕໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)].
‘‘ວິຕ຺ຕີ ຫິ ມໍ ວິນ຺ທຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ອິມໍ ນຸ ທ຺ວາຣໍ ກິມຠຎ຺ຎມາຫຸ [ກິມຠິຎ຺ຎມາຫຸ (ສີ. ປີ.)], (ມໂນຣມ ທິສ຺ສຕິ ທູຣໂຕວ.) [( ) ອຍໍ ປາໂຐ ສ຺ຍາມໂປຕ຺ຖເກເຍວ ທິສ຺ສຕິ]
ຕສ຺ສ ¶ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ປຸຎ຺ຎກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ຈິຕ຺ຣກູໂຏຕິ ຍໍ ອາຫຸ, ເທວຣາຊປເວສນໍ;
ສຸທສ຺ສນສ຺ສ ຄິຣິໂນ, ທ຺ວາຣຎ຺ເຫຕໍ ປກາສຕິ.
‘‘ອເນກຣູປໍ ຣຸຈິຣໍ, ນານາຈິຕ຺ຣໍ ປກາສຕິ;
ອາກິຓ຺ຓໍ ອິນ຺ທສທິເສຫິ, ພ຺ຍຄ຺ເຆເຫວ ສຸຣກ຺ຂິຕໍ;
ປວິເສເຕນ ຣາຊີສິ, ອຣຊໍ ຠູມິມກ຺ກມ’’.
‘‘ສຫສ຺ສຍຸຕ຺ຕໍ ຫຍວາຫິໍ, ທິພ຺ພຍານມຘິຏ຺ຐິໂຕ;
ຍາຍມາໂນ ມຫາຣາຊາ, ອທ຺ທາ ເທວສຠໍ ອິທໍ.
‘‘ຍຖາ ສຣເທ ອາກາເສ [ອາກາໂສ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ນີໂລຠາໂສ ປທິສ຺ສຕິ;
ຕຖູປມໍ ອິທໍ ພ຺ຍມ຺ຫໍ, ເວຬຸຣິຍາສຸ ນິມ຺ມິຕໍ.
‘‘ວິຕ຺ຕີ ຫິ ມໍ ວິນ຺ທຕິ ສູຕ ທິສ຺ວາ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ອິມໍ ¶ ນຸ ພ຺ຍມ຺ຫໍ ກິມຠຎ຺ຎມາຫຸ [ກິມຠິຎ຺ຎມາຫຸ (ສີ. ປີ.)], (ມໂນຣມ ທິສ຺ສຕິ ທູຣໂຕວ.) [( ) ອຍໍ ປາໂຐ ສ຺ຍາມໂປຕ຺ຖເກເຍວ ທິສ຺ສຕິ]
ຕສ຺ສ ປຸຏ຺ໂຐ ວິຍາກາສິ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ວິປາກໍ ປຸຎ຺ຎກມ຺ມານໍ, ຊານໍ ອກ຺ຂາສິຊານໂຕ.
‘‘ສຸຘມ຺ມາ ¶ ອິຕິ ຍໍ ອາຫຸ, ປສ຺ເສສາ [ເອເສສາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ທິສ຺ສເຕ ສຠາ;
ເວຬຸຣິຍາຣຸຈິຣາ ຈິຕ຺ຣາ, ຘາຣຍນ຺ຕິ ສຸນິມ຺ມິຕາ.
‘‘ອຏ຺ຐໍສາ ສຸກຕາ ຖມ຺ຠາ, ສພ຺ເພ ເວຬຸຣິຍາມຍາ;
ຍຕ຺ຖ ເທວາ ຕາວຕິໍສາ, ສພ຺ເພ ອິນ຺ທປຸໂຣຫິຕາ.
‘‘ອຕ຺ຖໍ ເທວມນຸສ຺ສານໍ, ຈິນ຺ຕຍນ຺ຕາ ສມຈ຺ຉເຣ;
ປວິເສເຕນ ຣາຊີສິ, ເທວານໍ ອນຸໂມທນໍ’’.
‘‘ຕໍ ເທວາ ປຏິນນ຺ທິໍສຸ, ທິສ຺ວາ ຣາຊານມາຄຕໍ;
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ເຕ ມຫາຣາຊ, ອໂຖ ເຕ ອທຸຣາຄຕໍ;
ນິສີທ ທານິ ຣາຊີສິ, ເທວຣາຊສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ’’.
‘‘ສກ຺ໂກປິ ປຏິນນ຺ທິຕ຺ຖ [ປຏິນນ຺ທິຕ຺ວາ (ກ.)], ເວເທຫໍ ມິຖິລຄ຺ຄຫໍ;
ນິມນ຺ຕຍິຕ຺ຖ [ນິມນ຺ຕຍີ ຈ (ສີ. ປີ.)] ກາເມຫິ, ອາສເນນ ຈ ວາສໂວ.
‘‘ສາຘຸ ໂຂສິ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ອາວາສໍ ວສວຕ຺ຕິນໍ;
ວສ ເທເວສຸ ຣາຊີສິ, ສພ຺ພກາມສມິທ຺ຘິສຸ;
ຕາວຕິໍເສສຸ ເທເວສຸ, ຠຸຎ຺ຊ ກາເມ ອມານຸເສ’’.
‘‘ຍຖາ ¶ ຍາຈິຕກໍ ຍານໍ, ຍຖາ ຍາຈິຕກໍ ຘນໍ;
ເອວໍສມ຺ປທເມເວຕໍ, ຍໍ ປຣໂຕ ທານປຈ຺ຈຍາ.
‘‘ນ ຈາຫເມຕມິຈ຺ຉາມິ, ຍໍ ປຣໂຕ ທານປຈ຺ຈຍາ;
ສຍໍກຕານິ ¶ ປຸຎ຺ຎານິ, ຕໍ ເມ ອາເວຓິກໍ [ອາເວຓິຍໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.), ອາເວນິກໍ (ກ.)] ຘນໍ.
‘‘ໂສຫໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ມນຸສ຺ເສສຸ, ກາຫາມິ ກຸສລໍ ພຫຸໍ;
ທາເນນ ສມຈຣິຍາຍ, ສໍຍເມນ ທເມນ ຈ;
ຍໍ ກຕ຺ວາ ສຸຂິໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ປຈ຺ຉານຸຕປ຺ປຕິ’’.
‘‘ພຫູປກາໂຣ ໂນ ຠວໍ, ມາຕລິ ເທວສາຣຖິ;
ໂຍ ເມ ກລ຺ຍາຓກມ຺ມານໍ, ປາປານໍ ປຏິທສ຺ສຍິ’’ [ປຏິທໍສຍິ (ປີ.)].
‘‘ອິທໍ ວຕ຺ວາ ນິມິຣາຊາ, ເວເທໂຫ ມິຖິລຄ຺ຄໂຫ;
ປຸຖຸຍຎ຺ຎໍ ຍຊິຕ຺ວານ, ສໍຍມໍ ອຊ຺ຌຸປາຄມີ’’ຕິ.
ນິມິຊາຕກໍ [ເນມິຣາຊຊາຕກໍ (ສ຺ຍາ.)] ຈຕຸຕ຺ຖໍ.
໕໔໒. ອຸມງ຺ຄຊາຕກໍ (໕)
‘‘ປຎ຺ຈາໂລ ¶ ສພ຺ພເສນາຍ, ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ໂຕຍມາຄໂຕ;
ສາຍໍ ປຎ຺ຈາລິຍາ ເສນາ, ອປ຺ປເມຍ຺ຍາ ມໂຫສຘ.
‘‘ວີຖິມຕີ [ປິຏ຺ຐິມຕີ (ສີ. ປີ.), ວິທ຺ຘິມຕີ (ສ຺ຍາ.)] ປຕ຺ຕິມຕີ, ສພ຺ພສງ຺ຄາມໂກວິທາ;
ໂອຫາຣິນີ ສທ຺ທວຕີ, ເຠຣິສງ຺ຂປ຺ປໂພຘນາ.
‘‘ໂລຫວິຊ຺ຊາ ອລງ຺ກາຣາ, ຘຊິນີ ວາມໂຣຫິນີ;
ສິປ຺ປິເຍຫິ ສຸສມ຺ປນ຺ນາ, ສູເຣຫິ ສຸປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕາ.
‘‘ທເສຕ຺ຖ ປຓ຺ຑິຕາ ອາຫຸ, ຠູຣິປຎ຺ຎາ ຣໂຫຄມາ [ຣໂຫຄຕາ (ສ຺ຍາ. ກ.)];
ມາຕາ ເອກາທສີ ຣຎ຺ໂຎ, ປຎ຺ຈາລິຍໍ ປສາສຕິ.
‘‘ອເຖຕ຺ເຖກສຕໍ ¶ ຂຕ຺ຍາ, ອນຸຍນ຺ຕາ ຍສສ຺ສິໂນ;
ອຈ຺ຉິນ຺ນຣຏ຺ຐາ ພ຺ຍຖິຕາ, ປຎ຺ຈາລິຍໍ [ປຎ຺ຈາລີນໍ (ພຫູສຸ)] ວສໍ ຄຕາ.
‘‘ຍໍວທາ-ຕກ຺ກຣາ ຣຎ຺ໂຎ, ອກາມາ ປິຍຠາຓິໂນ;
ປຎ຺ຈາລມນຸຍາຍນ຺ຕິ, ອກາມາ ວສິໂນ ຄຕາ.
‘‘ຕາຍ ເສນາຍ ມິຖິລາ, ຕິສນ຺ຘິປຣິວາຣິຕາ;
ຣາຊຘານີ ວິເທຫານໍ, ສມນ຺ຕາ ປຣິຂຎ຺ຎຕິ.
‘‘ອຸທ຺ຘໍ ¶ ຕາຣກຊາຕາວ, ສມນ຺ຕາ ປຣິວາຣິຕາ;
ມໂຫສຘ ວິຊານາຫິ, ກຖໍ ໂມກ຺ໂຂ ຠວິສ຺ສຕິ’’.
‘‘ປາເທ ເທວ ປສາເຣຫິ, ຠຸຎ຺ຊ ກາເມ ຣມສ຺ສຸ ຈ;
ຫິຕ຺ວາ ປຎ຺ຈາລິຍໍ ເສນໍ, ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ໂຕ ປລາຍິຕິ’’ [ປລາຍຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)].
‘‘ຣາຊາ ສນ຺ຖວກາໂມ ເຕ, ຣຕນານິ ປເວຈ຺ຉຕິ;
ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ອິໂຕ [ຕໂຕ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ທູຕາ, ມຎ຺ຊຸກາ ປິຍຠາຓິໂນ.
‘‘ຠາສນ຺ຕຸ ມຸທຸກາ ວາຈາ, ຍາ ວາຈາ ປຏິນນ຺ທິຕາ;
ປຎ຺ຈາໂລ ຈ ວິເທໂຫ ຈ [ປຎ຺ຈາລາ ຈ ວິເທຫາ ຈ (ສີ. ປີ.)], ອຸໂຠ ເອກາ ຠວນ຺ຕຸ ເຕ’’.
‘‘ກຖໍ ນຸ ເກວຏ຺ຏ ມໂຫສເຘນ, ສມາຄໂມ ອາສິ ຕທິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫິ;
ກຈ຺ຈິ ເຕ ປຏິນິຊ຺ຌຕ຺ໂຕ, ກຈ຺ຈິ ຕຸຏ຺ໂຐ ມໂຫສໂຘ’’.
‘‘ອນຣິຍຣູໂປ ¶ ປຸຣິໂສ ຊນິນ຺ທ, ອສມ຺ໂມທໂກ ຖທ຺ໂຘ ອສພ຺ຠິຣູໂປ;
ຍຖາ ມູໂຄ ຈ ພຘິໂຣ ຈ, ນ ກິຎ຺ຈິຕ຺ຖໍ ອຠາສຖ’’ [ອຠາສິຕ຺ຖ (ກ.)].
‘‘ອທ຺ຘາ ¶ ອິທໍ ມນ຺ຕປທໍ ສຸທຸທ຺ທສໍ, ອຕ຺ໂຖ ສຸທ຺ໂຘ ນຣວີຣິເຍນ ທິຏ຺ໂຐ;
ຕຖາ ຫິ ກາໂຍ ມມ ສມ຺ປເວຘຕິ, ຫິຕ຺ວາ ສຍໍ ໂກ ປຣຫຕ຺ຖເມສ຺ສຕິ’’.
‘‘ຉນ຺ນຎ຺ຫິ ເອກາວ ມຕີ ສເມຕິ, ເຍ ປຓ຺ຑິຕາ ອຸຕ຺ຕມຠູຣິປຕ຺ຕາ;
ຍານໍ ອຍານໍ ອຖ ວາປິ ຐານໍ, ມໂຫສຘ ຕ຺ວມ຺ປິ ມຕິໍ ກໂຣຫິ’’.
‘‘ຊານາສິ ໂຂ ຣາຊ ມຫານຸຠາໂວ, ມຫພ຺ພໂລ ຈູຬນິພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ໂຕ;
ຣາຊາ ຈ ຕໍ ອິຈ຺ຉຕິ ມາຣຓຕ຺ຖໍ [ກາຣຓຕ຺ຖໍ (ສີ. ປີ.)], ມິຄໍ ຍຖາ ໂອກຈເຣນ ລຸທ຺ໂທ.
‘‘ຍຖາປິ ມຈ຺ໂຉ ພຬິສໍ, ວງ຺ກໍ ມໍເສນ ຉາທິຕໍ;
ອາມຄິທ຺ໂຘ ນ ຊານາຕິ, ມຈ຺ໂຉ ມຣຓມຕ຺ຕໂນ.
‘‘ເອວເມວ ຕຸວໍ ຣາຊ, ຈູຬເນຍ຺ຍສ຺ສ ຘີຕຣໍ;
ກາມຄິທ຺ໂຘ ນ ຊານາສິ, ມຈ຺ໂຉວ ມຣຓມຕ຺ຕໂນ.
‘‘ສເຈ ຄຈ຺ຉສິ ປຎ຺ຈາລໍ, ຂິປ຺ປມຕ຺ຕໍ ຊຫິສ຺ສຕິ;
ມິຄໍ ປນ຺ຖານຸພນ຺ຘໍວ [ປຖານຸປນ຺ນໍວ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ມຫນ຺ຕໍ ຠຍເມສ຺ສຕິ’’.
‘‘ມຍເມວ ພາລມ຺ຫເສ ເອຬມູຄາ, ເຍ ອຸຕ຺ຕມຕ຺ຖານິ ຕຍີ ລປິມ຺ຫາ;
ກິເມວ ¶ ຕ຺ວໍ ນງ຺ຄລໂກຏິວຑ຺ໂຒ, ອຕ຺ຖານິ ຊານາສິ ຍຖາປິ ອຎ຺ເຎ’’.
‘‘ອິມໍ ຄເລ ຄເຫຕ຺ວານ, ນາເສຖ ວິຊິຕາ ມມ;
ໂຍ ເມ ຣຕນລາຠສ຺ສ, ອນ຺ຕຣາຍາຍ ຠາສຕິ’’.
‘‘ຕໂຕ ¶ ຈ ໂສ ອປກ຺ກມ຺ມ, ເວເທຫສ຺ສ ອຸປນ຺ຕິກາ;
ອຖ ອາມນ຺ຕຍີ ທູຕໍ, ມາຘຣໍ [ມຒຣໍ (ສີ.), ມາຘຸຣໍ (ສ຺ຍາ.), ມາຐຣໍ (ປີ.)] ສຸວປຓ຺ຑິຕໍ.
‘‘ເອຫິ ¶ ສມ຺ມ ຫຣິຕປກ຺ຂ [ຫຣີປກ຺ຂ (ສີ. ປີ.)], ເວຍ຺ຍາວຈ຺ຈໍ ກໂຣຫິ ເມ;
ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ຈາລຣາຊສ຺ສ, ສາຬິກາ ສຍນປາລິກາ.
‘ຕໍ ພນ຺ຘເນນ [ຕໍ ປຕ຺ຖເຣນ (ສີ. ປີ.), ຕໍ ສນ຺ຖເວນ (ສ຺ຍາ.)] ປຸຈ຺ຉສ຺ສຸ, ສາ ຫິ ສພ຺ພສ຺ສ ໂກວິທາ;
ສາ ເຕສໍ ສພ຺ພໍ ຊານາຕິ, ຣຎ຺ໂຎ ຈ ໂກສິຍສ຺ສ ຈ.
‘‘‘ອາໂມ’ຕິ ໂສ ປຏິສ຺ສຸຕ຺ວາ, ມາຘໂຣ ສຸວປຓ຺ຑິໂຕ;
ອຄມາສິ ຫຣິຕປກ຺ໂຂ [ຫຣີປກ຺ໂຂ (ສີ. ປີ.)], ສາຬິກາຍ ອຸປນ຺ຕິກໍ.
‘‘ຕໂຕ ຈ ໂຂ ໂສ ຄນ຺ຕ຺ວານ, ມາຘໂຣ ສຸວປຓ຺ຑິໂຕ;
ອຖາມນ຺ຕຍິ ສຸຆຣໍ, ສາຬິກໍ ມຎ຺ຊຸຠາຓິກໍ.
‘ກຈ຺ຈິ ເຕ ສຸຆເຣ ຂມນີຍໍ, ກຈ຺ຈິ ເວສ຺ເສ ອນາມຍໍ;
ກຈ຺ຈິ ເຕ ມຘຸນາ ລາຊາ, ລພ຺ຠເຕ ສຸຆເຣ ຕຸວໍ’ [ຕວ (ສີ. ປີ.)].
‘ກຸສລຎ຺ເຈວ ເມ ສມ຺ມ, ອໂຖ ສມ຺ມ ອນາມຍໍ;
ອໂຖ ເມ ມຘຸນາ ລາຊາ, ລພ຺ຠເຕ ສຸວປຓ຺ຑິຕ.
‘ກຸໂຕ ນຸ ສມ຺ມ ອາຄມ຺ມ, ກສ຺ສ ວາ ປຫິໂຕ ຕຸວໍ;
ນ ¶ ຈ ເມສິ ອິໂຕ ປຸພ຺ເພ, ທິຏ຺ໂຐ ວາ ຍທິ ວາ ສຸໂຕ’’.
‘‘ອໂຫສິໍ ສິວິຣາຊສ຺ສ, ປາສາເທ ສຍນປາລໂກ;
ຕໂຕ ໂສ ຘມ຺ມິໂກ ຣາຊາ, ພທ຺ເຘ ໂມເຈສິ ພນ຺ຘນາ’’.
‘‘ຕສ຺ສ ເມກາ ທຸຕິຍາສິ, ສາຬິກາ ມຎ຺ຊຸຠາຓິກາ;
ຕໍ ຕຕ຺ຖ ອວຘີ ເສໂນ, ເປກ຺ຂໂຕ ສຸຆເຣ ມມ’’.
‘‘ຕສ຺ສາ ກາມາ ຫິ ສມ຺ມຕ຺ໂຕ, ອາຄໂຕສ຺ມິ ຕວນ຺ຕິເກ;
ສເຈ ກເຣຍ຺ຍ [ກເຣຍ຺ຍາສິ (ສີ.), ກເຣຍຸ (ສ຺ຍາ.), ກເຣຍ຺ຍາສິ ເມ (ປີ.)] ໂອກາສໍ, ອຸຠໂຍວ ວສາມເສ’’.
‘‘ສຸໂວວ ສຸວິໍ ກາເມຍ຺ຍ, ສາຬິໂກ ປນ ສາຬິກໍ;
ສຸວສ຺ສ ສາຬິກາເຍວ [ສາຬິກາຍ ຈ (ສີ. ປີ.)], ສໍວາໂສ ໂຫຕິ ກີທິໂສ’’.
‘‘ໂຍຍໍ ¶ ກາເມ [ຍໍ ຍໍ ກາມີ (ສີ. ປີ.)] ກາມຍຕິ, ອປິ ຈຓ຺ຑາລິກາມປິ;
ສພ຺ໂພ ຫິ ສທິໂສ ໂຫຕິ, ນຕ຺ຖິ ກາເມ ອສາທິໂສ’’.
‘‘ອຕ຺ຖິ ຊມ຺ປາວຕີ [ຊມ຺ພາວຕີ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ຈມ຺ປາວຕີ (ກ.)] ນາມ, ມາຕາ ສິວິສ຺ສ [ສິພ຺ພິສ຺ສ (ສີ. ປີ.)] ຣາຊິໂນ;
ສາ ຠຣິຍາ ວາສຸເທວສ຺ສ, ກຓ຺ຫສ຺ສ ມເຫສີ ປິຍາ.
‘‘ຣຏ຺ຐວຕີ [ຣຖວຕີ (ສີ. ປີ.), ຣຕນວຕີ (ສ຺ຍາ.)] ກິມ຺ປຸຣິສີ, ສາປິ ວຈ຺ຉໍ ອກາມຍິ;
ມນຸສ຺ໂສ ມິຄິຍາ ສທ຺ຘິໍ, ນຕ຺ຖິ ກາເມ ອສາທິໂສ’’.
‘‘ຫນ຺ທ ຂ຺ວາຫໍ ຄມິສ຺ສາມິ, ສາຬິເກ ມຎ຺ຊຸຠາຓິເກ;
ປຈ຺ຈກ຺ຂານຸປທຎ຺ເຫຕໍ, ອຕິມຎ຺ຎສິ ນູນ ມໍ’’.
‘‘ນ ¶ ສິຣີ ຕຣມານສ຺ສ, ມາຘຣ ສຸວປຓ຺ຑິຕ;
ອິເຘວ ຕາວ ອຈ຺ຉສ຺ສຸ, ຍາວ ຣາຊານ ທກ຺ຂສິ [ທກ຺ຂິສິ (ປີ.)];
ໂສສ຺ສິ [ໂສສ຺ສສິ (ສີ.)] ສທ຺ທໍ ມຸທິງ຺ຄານໍ, ອານຸຠາວຎ຺ຈ ຣາຊິໂນ’’.
‘‘ໂຍ ¶ ນຸ ຂ຺ວາຍໍ ຕິພ຺ໂພ ສທ຺ໂທ, ຕິໂຣຊນປເທ [ຕິໂຣຊນປທໍ (ປີ. ກ.)] ສຸໂຕ;
ຘີຕາ ປຎ຺ຈາລຣາຊສ຺ສ, ໂອສຘີ ວິຍ ວຓ຺ຓິນີ;
ຕໍ ທສ຺ສຕິ ວິເທຫານໍ, ໂສ ວິວາໂຫ ຠວິສ຺ສຕິ’’.
‘‘ເອທິໂສ ມາ [ເນທິໂສ ເຕ (ສີ.)] ອມິຕ຺ຕານໍ, ວິວາໂຫ ໂຫຕຸ ມາຘຣ;
ຍຖາ ປຎ຺ຈາລຣາຊສ຺ສ, ເວເທເຫນ ຠວິສ຺ສຕິ’’.
‘‘ອານຍິຕ຺ວານ ເວເທຫໍ, ປຎ຺ຈາລານໍ ຣເຖສໂຠ;
ຕໂຕ ນໍ ຆາຕຍິສ຺ສຕິ, ນສ຺ສ ສຂີ ຠວິສ຺ສຕິ’’.
‘‘ຫນ຺ທ ໂຂ ມໍ ອນຸຊານາຫິ, ຣຕ຺ຕິໂຍ ສຕ຺ຕມຕ຺ຕິໂຍ;
ຍາວາຫໍ ສິວິຣາຊສ຺ສ, ອາໂຣເຈມິ ມເຫສິໂນ;
ລທ຺ໂຘ ຈ ເມ ອາວສໂຖ, ສາຬິກາຍ ອຸປນ຺ຕິກໍ’’ [ອຸປນ຺ຕິກາ (ສີ. ກ.)].
‘‘ຫນ຺ທ ໂຂ ຕໍ ອນຸຊານາມິ, ຣຕ຺ຕິໂຍ ສຕ຺ຕມຕ຺ຕິໂຍ;
ສເຈ ຕ຺ວໍ ສຕ຺ຕຣຕ຺ເຕນ, ນາຄຈ຺ຉສິ ມມນ຺ຕິເກ;
ມຎ຺ເຎ ໂອກ຺ກນ຺ຕສຕ຺ຕໍ [ໂອກ຺ກນ຺ຕສນ຺ຕໍ (ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)] ມໍ, ມຕາຍ ອາຄມິສ຺ສສິ’’.
‘‘ຕໂຕ ¶ ຈ ໂຂ ໂສ ຄນ຺ຕ຺ວານ, ມາຘໂຣ ສຸວປຓ຺ຑິໂຕ;
ມໂຫສຘສ຺ສ ອກ຺ຂາສິ, ສາຬິກາວຈນໍ ອິທໍ’’.
‘‘ຍສ຺ເສວ ຆເຣ ຠຸຎ຺ເຊຍ຺ຍ ໂຠຄໍ, ຕສ຺ເສວ ອຕ຺ຖໍ ປຸຣິໂສ ຈເຣຍ຺ຍ’’;
‘‘ຫນ຺ທາຫໍ ຄຈ຺ຉາມິ ປຸເຣ ຊນິນ຺ທ, ປຎ຺ຈາລຣາຊສ຺ສ ປຸຣໍ ສຸຣມ຺ມໍ;
ນິເວສນານິ ມາເປຕຸໍ, ເວເທຫສ຺ສ ຍສສ຺ສິໂນ.
‘‘ນິເວສນານິ ¶ ມາເປຕ຺ວາ, ເວເທຫສ຺ສ ຍສສ຺ສິໂນ;
ຍທາ ເຕ ປຫິເຓຍ຺ຍາມິ, ຕທາ ເອຍ຺ຍາສິ ຂຕ຺ຕິຍ’’.
‘‘ຕໂຕ ຈ ປາຍາສິ ປຸເຣ ມໂຫສໂຘ, ປຎ຺ຈາລຣາຊສ຺ສ ປຸຣໍ ສຸຣມ຺ມໍ;
ນິເວສນານິ ມາເປຕຸໍ, ເວເທຫສ຺ສ ຍສສ຺ສິໂນ’’.
‘‘ນິເວສນານິ ມາເປຕ຺ວາ, ເວເທຫສ຺ສ ຍສສ຺ສິໂນ;
ອຖສ຺ສ ປາຫິຓີ ທູຕໍ, [ນຕ຺ຖິ ສີ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ] ເວເທຫໍ ມິຖິລຄ຺ຄຫໍ [ນຕ຺ຖິ ສີ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ];
ເອຫິ ທານິ ມຫາຣາຊ, ມາປິຕໍ ເຕ ນິເວສນໍ’’.
‘‘ຕໂຕ ຈ ຣາຊາ ປາຍາສິ, ເສນາຍ ຈຕຸຣງ຺ຄິຍາ [ຈຕຸຣງ຺ຄິນິຍາ (ກ.)];
ອນນ຺ຕວາຫນໍ ທຏ຺ຐຸໍ, ຜີຕໍ ກປິລິຍໍ [ກມ຺ປິລ຺ລິຍໍ (ສີ. ປີ.)] ປຸຣໍ’’.
‘‘ຕໂຕ ¶ ຈ ໂຂ ໂສ ຄນ຺ຕ຺ວານ, ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ຕສ຺ສ ປາຫິຓິ;
‘ອາຄໂຕ’ສ຺ມິ ມຫາຣາຊ, ຕວ ປາທານິ ວນ຺ທິຕຸໍ.
‘ທທາຫິ ທານິ ເມ ຠຣິຍໍ, ນາຣິໍ ສພ຺ພງ຺ຄໂສຠິນິໍ;
ສຸວຓ຺ເຓນ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນໍ, ທາສີຄຓປຸຣກ຺ຂຕໍ’’’.
‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ເຕວ [ເຕ (ສີ.), ເຕປິ (ສ຺ຍາ.), ເຕນ (ປີ.)] ເວເທຫ, ອໂຖ ເຕ ອທຸຣາຄຕໍ;
ນກ຺ຂຕ຺ຕໍເຍວ ປຣິປຸຈ຺ຉ, ອຫໍ ກຎ຺ຎໍ ທທາມິ ເຕ;
ສຸວຓ຺ເຓນ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນໍ, ທາສີຄຓປຸຣກ຺ຂຕໍ’’.
‘‘ຕໂຕ ຈ ຣາຊາ ເວເທໂຫ, ນກ຺ຂຕ຺ຕໍ ປຣິປຸຈ຺ຉຖ [ປຣິປຸຈ຺ຉຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.)];
ນກ຺ຂຕ຺ຕໍ ປຣິປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ, ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ຕສ຺ສ ປາຫິຓິ.
‘‘ທທາຫິ ¶ ທານິ ເມ ຠຣິຍໍ, ນາຣິໍ ສພ຺ພງ຺ຄໂສຠິນິໍ;
ສຸວຓ຺ເຓນ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນໍ, ທາສີຄຓປຸຣກ຺ຂຕໍ’’.
‘‘ທທາມິ ທານິ ເຕ ຠຣິຍໍ, ນາຣິໍ ສພ຺ພງ຺ຄໂສຠິນິໍ;
ສຸວຓ຺ເຓນ ¶ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນໍ, ທາສີຄຓປຸຣກ຺ຂຕໍ’’.
‘‘ຫຕ຺ຖີ ອສ຺ສາ ຣຖາ ປຕ຺ຕີ, ເສນາ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ວມ຺ມິຕາ [ວມ຺ມິກາ (ສ຺ຍາ. ກ.)];
ອຸກ຺ກາ ປທິຕ຺ຕາ ຌາຍນ຺ຕິ, ກິນ຺ນຸ ມຎ຺ຎນ຺ຕິ ປຓ຺ຑິຕາ.
‘‘ຫຕ຺ຖີ ອສ຺ສາ ຣຖາ ປຕ຺ຕີ, ເສນາ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ວມ຺ມິຕາ [ວມ຺ມິກາ (ສ຺ຍາ. ກ.)];
ອຸກ຺ກາ ປທິຕ຺ຕາ ຌາຍນ຺ຕິ, ກິໍ ນຸ ກາຫນ຺ຕິ [ກາຫຕິ (ກ.)] ປຓ຺ຑິຕ’’.
‘‘ຣກ຺ຂຕິ ຕໍ ມຫາຣາຊ, ຈູຬເນຍ຺ໂຍ ມຫພ຺ພໂລ;
ປທຸຏ຺ໂຐ ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ເຕນ [ປທຸຏ຺ໂຐ ເຕ ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ໂຕ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ປາໂຕ ຕໍ ຆາຕຍິສ຺ສຕິ’’.
‘‘ອຸພ຺ເພຘຕິ ເມ ຫທຍໍ, ມຸຂຎ຺ຈ ປຣິສຸສ຺ສຕິ;
ນິພ຺ພຸຕິໍ ນາຘິຄຈ຺ຉາມິ, ອຄ຺ຄິທຑ຺ໂຒວ ອາຕເປ.
‘‘ກມ຺ມາຣານໍ ຍຖາ ອຸກ຺ກາ, ອນ຺ໂຕ ຌາຍຕິ ໂນ ພຫິ;
ເອວມ຺ປິ ຫທຍໍ ມຍ຺ຫໍ, ອນ຺ໂຕ ຌາຍຕິ ໂນ ພຫິ’’.
‘‘ປມຕ຺ໂຕ ມນ຺ຕນາຕີໂຕ, ຠິນ຺ນມນ຺ໂຕສິ ຂຕ຺ຕິຍ;
ອິທານິ ໂຂ ຕໍ ຕາຍນ຺ຕຸ, ປຓ຺ຑິຕາ ມນ຺ຕິໂນ ຊນາ.
‘‘ອກຕ຺ວາມຈ຺ຈສ຺ສ ວຈນໍ, ອຕ຺ຖກາມຫິເຕສິໂນ;
ອຕ຺ຕປີຕິຣໂຕ ຣາຊາ, ມິໂຄ ກູເຏວ ໂອຫິໂຕ.
‘‘ຍຖາປິ ມຈ຺ໂຉ ພຬິສໍ, ວງ຺ກໍ ມໍເສນ ຉາທິຕໍ;
ອາມຄິທ຺ໂຘ ນ ຊານາຕິ, ມຈ຺ໂຉ ມຣຓມຕ຺ຕໂນ.
‘‘ເອວເມວ ¶ ຕຸວໍ ຣາຊ, ຈູຬເນຍ຺ຍສ຺ສ ຘີຕຣໍ;
ກາມຄິທ຺ໂຘ ¶ ນ ຊານາສິ, ມຈ຺ໂຉວ ມຣຓມຕ຺ຕໂນ.
‘‘ສເຈ ຄຈ຺ຉສິ ປຎ຺ຈາລໍ, ຂິປ຺ປມຕ຺ຕໍ ຊຫິສ຺ສສິ;
ມິຄໍ ປນ຺ຖານຸພນ຺ຘໍວ, ມຫນ຺ຕໍ ຠຍເມສ຺ສຕິ.
‘‘ອນຣິຍຣູໂປ ¶ ປຸຣິໂສ ຊນິນ຺ທ, ອຫີວ ອຸຈ຺ຉງ຺ຄຄໂຕ ຑເສຍ຺ຍ;
ນ ເຕນ ມິຕ຺ຕິໍ ກຍິຣາຖ ຘີໂຣ [ປຎ຺ໂຎ (ປີ.)], ທຸກ຺ໂຂ ຫເວ ກາປຸຣິເສນ [ກາປຸຣິເສຫິ (ກ.)] ສງ຺ຄໂມ.
‘‘ຍເທວ [ຍໍ ຕ຺ເວວ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຊຎ຺ຎາ ປຸຣິສໍ [ປຸຣິໂສ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຊນິນ຺ທ, ສີລວາຍໍ ພຫຸສ຺ສຸໂຕ;
ເຕເນວ ມິຕ຺ຕິໍ ກຍິຣາຖ ຘີໂຣ, ສຸໂຂ ຫເວ ສປ຺ປຸຣິເສນ ສງ຺ຄໂມ’’.
‘‘ພາໂລ ຕຸວໍ ເອຬມູໂຄສິ ຣາຊ, ໂຍ ອຸຕ຺ຕມຕ຺ຖານິ ມຍີ ລປິຕ຺ໂຖ;
ກິເມວຫໍ ນງ຺ຄລໂກຏິວຑ຺ໂຒ, ອຕ຺ຖານິ ຊານາມິ [ຊານິສ຺ສໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຍຖາປິ ອຎ຺ເຎ.
‘‘ອິມໍ ຄເລ ຄເຫຕ຺ວານ, ນາເສຖ ວິຊິຕາ ມມ;
ໂຍ ເມ ຣຕນລາຠສ຺ສ, ອນ຺ຕຣາຍາຍ ຠາສຕິ’’.
‘‘ມໂຫສຘ ອຕີເຕນ, ນານຸວິຊ຺ຌນ຺ຕິ ປຓ຺ຑິຕາ;
ກິໍ ມໍ ອສ຺ສໍວ ສມ຺ພນ຺ຘໍ, ປໂຕເທເນວ ວິຊ຺ຌສິ.
‘‘ສເຈ ປສ຺ສສິ ໂມກ຺ຂໍ ວາ, ເຂມໍ ວາ ປນ ປສ຺ສສິ;
ເຕເນວ ¶ ມໍ ອນຸສາສ, ກິໍ ອຕີເຕນ ວິຊ຺ຌສິ’’.
‘‘ອຕີຕໍ ມານຸສໍ ກມ຺ມໍ, ທຸກ຺ກຣໍ ທຸຣຠິສມ຺ຠວໍ;
ນ ຕໍ ສກ຺ໂກມິ ໂມເຈຕຸໍ, ຕ຺ວໍ ປຊານສ຺ສຸ [ຕ຺ວມ຺ປິ ຊານສ຺ສຸ (ສີ. ປີ.)] ຂຕ຺ຕິຍ.
‘‘ສນ຺ຕິ ເວຫາຍສາ [ເວຫາສຍາ (ສີ. ປີ.)] ນາຄາ, ອິທ຺ຘິມນ຺ໂຕ ຍສສ຺ສິໂນ;
ເຕປິ ອາທາຍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ, ຍສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ ຕຖາວິຘາ.
‘‘ສນ຺ຕິ ເວຫາຍສາ ອສ຺ສາ, ອິທ຺ຘິມນ຺ໂຕ ຍສສ຺ສິໂນ;
ເຕປິ ອາທາຍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ, ຍສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ ຕຖາວິຘາ.
‘‘ສນ຺ຕິ ເວຫາຍສາ ປກ຺ຂີ, ອິທ຺ຘິມນ຺ໂຕ ຍສສ຺ສິໂນ;
ເຕປິ ອາທາຍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ, ຍສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ ຕຖາວິຘາ.
‘‘ສນ຺ຕິ ¶ ເວຫາຍສາ ຍກ຺ຂາ, ອິທ຺ຘິມນ຺ໂຕ ຍສສ຺ສິໂນ;
ເຕປິ ອາທາຍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ, ຍສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ ຕຖາວິຘາ.
‘‘ອຕີຕໍ ມານຸສໍ ກມ຺ມໍ, ທຸກ຺ກຣໍ ທຸຣຠິສມ຺ຠວໍ;
ນ ຕໍ ສກ຺ໂກມິ ໂມເຈຕຸໍ, ອນ຺ຕລິກ຺ເຂນ ຂຕ຺ຕິຍ’’.
‘‘ອຕີຣທສ຺ສີ ປຸຣິໂສ, ມຫນ຺ເຕ ອຸທກຓ຺ຓເວ;
ຍຕ຺ຖ ໂສ ລຠເຕ ຄາຘໍ [ນາວໍ (ກ.)], ຕຕ຺ຖ ໂສ ວິນ຺ທເຕ ສຸຂໍ.
‘‘ເອວໍ ¶ ອມ຺ຫຎ຺ຈ ຣຎ຺ໂຎ ຈ, ຕ຺ວໍ ປຕິຏ຺ຐາ ມໂຫສຘ;
ຕ຺ວໍ ໂນສິ ມນ຺ຕິນໍ ເສຏ຺ໂຐ, ອມ຺ເຫ ທຸກ຺ຂາ ປໂມຈຍ’’.
‘‘ອຕີຕໍ ມານຸສໍ ກມ຺ມໍ, ທຸກ຺ກຣໍ ທຸຣຠິສມ຺ຠວໍ;
ນ ຕໍ ສກ຺ໂກມິ ໂມເຈຕຸໍ, ຕ຺ວໍ ປຊານສ຺ສຸ ເສນກ’’.
‘‘ສຸໂຓຫິ ¶ ເມຕໍ [ເອຕໍ (ສີ. ກ.)] ວຈນໍ, ປສ຺ສ ເສນໍ [ປສ຺ສເສ’ຕໍ (ສີ. ປີ.)] ມຫພ຺ຠຍໍ;
ເສນກໍ ທານິ ປຸຈ຺ຉາມິ, ກິໍ ກິຈ຺ຈໍ ອິຘ ມຎ຺ຎສິ’’.
‘‘ອຄ຺ຄິໍ ວາ ທ຺ວາຣໂຕ ເທມ, ຄຓ຺ຫາມເສ ວິກນ຺ຕນໍ [ວິກຕ຺ຕນໍ (ສີ. ປີ.)];
ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ວຘິຕ຺ວານ, ຂິປ຺ປໍ ຫິສ຺ສາມ ຊີວິຕໍ;
ມາ ໂນ ຣາຊາ ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ໂຕ, ຈິຣໍ ທຸກ຺ເຂນ ມາຣຍິ’’.
‘‘ສຸໂຓຫິ ເມຕໍ ວຈນໍ, ປສ຺ສ ເສນໍ ມຫພ຺ຠຍໍ;
ປຸກ຺ກຸສໍ ທານິ ປຸຈ຺ຉາມິ, ກິໍ ກິຈ຺ຈໍ ອິຘ ມຎ຺ຎສິ’’.
‘‘ວິສໍ ຂາທິຕ຺ວາ ມິຍ຺ຍາມ, ຂິປ຺ປໍ ຫິສ຺ສາມ ຊີວິຕໍ;
ມາ ໂນ ຣາຊາ ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ໂຕ, ຈິຣໍ ທຸກ຺ເຂນ ມາຣຍິ’’.
‘‘ສຸໂຓຫິ ເມຕໍ ວຈນໍ, ປສ຺ສ ເສນໍ ມຫພ຺ຠຍໍ;
ກາມິນ຺ທໍ [ກາວິນ຺ທໍ (ສີ. ປີ.)] ທານິ ປຸຈ຺ຉາມິ, ກິໍ ກິຈ຺ຈໍ ອິຘ ມຎ຺ຎສິ’’.
‘‘ຣຊ຺ຊຸຍາ ພຊ຺ຌ ມິຍ຺ຍາມ, ປປາຕາ ປປຕາມເສ [ປປເຕມເສ (ສີ. ປີ.)];
ມາ ໂນ ຣາຊາ ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ໂຕ, ຈິຣໍ ທຸກ຺ເຂນ ມາຣຍິ’’.
‘‘ສຸໂຓຫິ ເມຕໍ ວຈນໍ, ປສ຺ສ ເສນໍ ມຫພ຺ຠຍໍ;
ເທວິນ຺ທໍ ທານິ ປຸຈ຺ຉາມິ, ກິໍ ກິຈ຺ຈໍ ອິຘ ມຎ຺ຎສິ’’.
‘‘ອຄ຺ຄິໍ ¶ ວາ ທ຺ວາຣໂຕ ເທມ, ຄຓ຺ຫາມເສ ວິກນ຺ຕນໍ;
ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ວຘິຕ຺ວານ, ຂິປ຺ປໍ ຫິສ຺ສາມ ຊີວິຕໍ;
ນ ໂນ ສກ຺ໂກຕິ ໂມເຈຕຸໍ, ສຸເຂເນວ ມໂຫສໂຘ’’.
‘‘ຍຖາ ກທລິໂນ ສາຣໍ, ອນ຺ເວສໍ ນາຘິຄຈ຺ຉຕິ;
ເອວໍ ອນ຺ເວສມານາ ນໍ, ປຎ຺ຫໍ ນຊ຺ຌຄມາມເສ.
‘‘ຍຖາ ສິມ຺ພລິໂນ ¶ ສາຣໍ, ອນ຺ເວສໍ ນາຘິຄຈ຺ຉຕິ;
ເອວໍ ອນ຺ເວສມານາ ນໍ, ປຎ຺ຫໍ ນຊ຺ຌຄມາມເສ.
‘‘ອເທເສ ວຕ ໂນ ວຸຏ຺ຐໍ, ກຸຎ຺ຊຣານໍວໂນທເກ;
ສກາເສ ທຸມ຺ມນຸສ຺ສານໍ, ພາລານໍ ອວິຊານຕໍ.
‘‘ອຸພ຺ເພຘຕິ ເມ ຫທຍໍ, ມຸຂຎ຺ຈ ປຣິສຸສ຺ສຕິ;
ນິພ຺ພຸຕິໍ ນາຘິຄຈ຺ຉາມິ, ອຄ຺ຄິທຑ຺ໂຒວ ອາຕເປ.
‘‘ກມ຺ມາຣານໍ ¶ ຍຖາ ອຸກ຺ກາ, ອນ຺ໂຕ ຌາຍຕິ ໂນ ພຫິ;
ເອວມ຺ປິ ຫທຍໍ ມຍ຺ຫໍ, ອນ຺ໂຕ ຌາຍຕິ ໂນ ພຫິ’’.
‘‘ຕໂຕ ໂສ ປຓ຺ຑິໂຕ ຘີໂຣ, ອຕ຺ຖທສ຺ສີ ມໂຫສໂຘ;
ເວເທຫໍ ທຸກ຺ຂິຕໍ ທິສ຺ວາ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິ.
‘ມາ ຕ຺ວໍ ຠາຍິ ມຫາຣາຊ, ມາ ຕ຺ວໍ ຠາຍິ ຣເຖສຠ;
ອຫໍ ຕໍ ໂມຈຍິສ຺ສາມິ, ຣາຫຸຄ຺ຄຫໍວ [ຣາຫຸຄຫິຕໍວ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຈນ຺ທິມໍ.
‘ມາ ຕ຺ວໍ ຠາຍິ ມຫາຣາຊ, ມາ ຕ຺ວໍ ຠາຍິ ຣເຖສຠ;
ອຫໍ ຕໍ ໂມຈຍິສ຺ສາມິ, ຣາຫຸຄ຺ຄຫໍວ ສູຣິຍໍ.
‘‘ມາ ຕ຺ວໍ ຠາຍິ ມຫາຣາຊ, ມາ ຕ຺ວໍ ຠາຍິ ຣເຖສຠ;
ອຫໍ ຕໍ ໂມຈຍິສ຺ສາມິ, ປງ຺ເກ ສນ຺ນໍວ ກຸຎ຺ຊຣໍ.
‘ມາ ຕ຺ວໍ ຠາຍິ ມຫາຣາຊ, ມາ ຕ຺ວໍ ຠາຍິ ຣເຖສຠ;
ອຫໍ ຕໍ ໂມຈຍິສ຺ສາມິ, ເປຬາພທ຺ຘໍວ ປນ຺ນຄໍ.
[ອຍໍ ຄາຖາ ສີ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ ນ ທິສ຺ສຕິ] ‘ມາ ຕ຺ວໍ ຠາຍິ ມຫາຣາຊ, ມາ ຕ຺ວໍ ຠາຍິ ຣເຖສຠ;
ອຫໍ ຕໍ ໂມຈຍິສ຺ສາມິ, ປກ຺ຂິໍ ພທ຺ຘໍວ ປຎ຺ຊເຣ [ອຍໍ ຄາຖາ ສີ. ປີ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ ນ ທິສ຺ສຕິ].
‘ມາ ¶ ¶ ຕ຺ວໍ ຠາຍິ ມຫາຣາຊ, ມາ ຕ຺ວໍ ຠາຍິ ຣເຖສຠ;
ອຫໍ ຕໍ ໂມຈຍິສ຺ສາມິ, ມຈ຺ເຉ ຊາລຄເຕຣິວ.
‘ມາ ຕ຺ວໍ ຠາຍິ ມຫາຣາຊ, ມາ ຕ຺ວໍ ຠາຍິ ຣເຖສຠ;
ອຫໍ ຕໍ ໂມຈຍິສ຺ສາມິ, ສໂຍຄ຺ຄພລວາຫນໍ.
‘ມາ ຕ຺ວໍ ຠາຍິ ມຫາຣາຊ, ມາ ຕ຺ວໍ ຠາຍິ ຣເຖສຠ;
ປຎ຺ຈາລໍ ວາຫຍິສ຺ສາມິ [ພາຫຍິສ຺ສາມິ (ສ຺ຍາ.), ວາຣຍິສ຺ສາມິ (ກ.)], ກາກເສນໍວ ເລຑ຺ຑຸນາ.
‘ອທຸ ປຎ຺ຎາ ກິມຕ຺ຖິຍາ, ອມຈ຺ໂຈ ວາປິ ຕາທິໂສ;
ໂຍ ຕໍ ສມ຺ພາຘປກ຺ຂນ຺ທໍ [ສມ຺ພາຘປກ຺ຂນ຺ຕໍ (ສີ. ປີ.)], ທຸກ຺ຂາ ນ ປຣິໂມຈເຍ’’’.
‘‘ເອຖ ມາຓວາ ອຸຏ຺ເຐຖ, ມຸຂໍ ໂສເຘຖ ສນ຺ຘິໂນ;
ເວເທໂຫ ສຫມຈ຺ເຈຫິ, ອຸມງ຺ເຄນ [ອຸມ຺ມຄ຺ເຄນ (ສີ. ປີ.), ອຸມ຺ມງ຺ເຄ (ສ຺ຍາ.) ເອວມຸປຣິປິ] ຄມິສ຺ສຕິ’’.
‘‘ຕສ຺ສ ຕໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ປຓ຺ຑິຕສ຺ສານຸຈາຣິໂນ [ປຓ຺ຑິຕສ຺ສານຸສາຣິໂນ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ອຸມງ຺ຄທ຺ວາຣໍ ວິວຣິໍສຸ, ຍນ຺ຕຍຸຕ຺ເຕ ຈ ອຄ຺ຄເຬ’’.
‘‘ປຸຣໂຕ ເສນໂກ ຍາຕິ, ປຈ຺ຉໂຕ ຈ ມໂຫສໂຘ;
ມຊ຺ເຌ ຈ ຣາຊາ ເວເທໂຫ, ອມຈ຺ຈປຣິວາຣິໂຕ’’.
‘‘ອຸມງ຺ຄາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວານ, ເວເທໂຫ ນາວມາຣຸຫິ;
ອຠິຣູຬ຺ຫຎ຺ຈ ຕໍ ຎຕ຺ວາ [ອຠິຣຸຍ຺ຫຎ຺ຈ ຎຕ຺ວານ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ອນຸສາສິ ມໂຫສໂຘ.
‘ອຍໍ ¶ ເຕ ສສຸໂຣ ເທວ, ອຍໍ ສສ຺ສຸ ຊນາຘິປ;
ຍຖາ ມາຕຸ ປຏິປຕ຺ຕິ, ເອວໍ ເຕ ໂຫຕຸ ສສ຺ສຸຍາ.
‘ຍຖາປິ ນິຍໂກ ຠາຕາ, ສອຸທຣິໂຍ ເອກມາຕຸໂກ;
ເອວໍ ປຎ຺ຈາລຈນ຺ໂທ ເຕ, ທຍິຕພ຺ໂພ ຣເຖສຠ.
‘ອຍໍ ¶ ປຎ຺ຈາລຈນ຺ທີ ເຕ, ຣາຊປຸຕ຺ຕີ ອຠິຈ຺ຉິຕາ [ອຠິຊ຺ຌິຕາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ກາມໍ ກໂຣຫິ ເຕ ຕາຍ, ຠຣິຍາ ເຕ ຣເຖສຠ’’’.
‘‘ອາຣຸຍ຺ຫ ນາວໍ ຕຣມາໂນ, ກິນ຺ນຸ ຕີຣມ຺ຫິ ຕິຏ຺ຐສິ;
ກິຈ຺ຉາ ມຸຕ຺ຕາມ຺ຫ ທຸກ຺ຂໂຕ, ຍາມ ທານິ ມໂຫສຘ’’.
‘‘ເນສ ¶ ຘມ຺ໂມ ມຫາຣາຊ, ໂຍຫໍ ເສນາຍ ນາຍໂກ;
ເສນງ຺ຄໍ ປຣິຫາເປຕ຺ວາ, ອຕ຺ຕານໍ ປຣິໂມຈເຍ.
‘‘ນິເວສນມ຺ຫິ ເຕ ເທວ, ເສນງ຺ຄໍ ປຣິຫາປິຕໍ;
ຕໍ ທິນ຺ນໍ ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ເຕນ, ອານຍິສ຺ສໍ ຣເຖສຠ’’.
‘‘ອປ຺ປເສໂນ ມຫາເສນໍ, ກຖໍ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ [ນິຄ຺ຄຍ຺ຫ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຐສ຺ສສິ;
ທຸພ຺ພໂລ ພລວນ຺ເຕນ, ວິຫຎ຺ຎິສ຺ສສິ ປຓ຺ຑິຕ’’.
‘‘ອປ຺ປເສໂນປິ ເຈ ມນ຺ຕີ, ມຫາເສນໍ ອມນ຺ຕິນໍ;
ຊິນາຕິ ຣາຊາ ຣາຊາໂນ, ອາທິຈ຺ໂຈວຸທຍໍ ຕມໍ’’.
‘‘ສຸສຸຂໍ ວຕ ສໍວາໂສ, ປຓ຺ຑິເຕຫີຕິ ເສນກ;
ປກ຺ຂີວ ປຎ຺ຊເຣ ພທ຺ເຘ, ມຈ຺ເຉ ຊາລຄເຕຣິວ;
ອມິຕ຺ຕຫຕ຺ຖຕ຺ຕຄເຕ [ອມິຕ຺ຕສ຺ສ ຫຕ຺ຖຄເຕ (ກ.)], ໂມຈຍີ ໂນ ມໂຫສໂຘ’’.
‘‘ເອວເມຕໍ [ເອວເມວ (ສ຺ຍາ.)] ມຫາຣາຊ, ປຓ຺ຑິຕາ ຫິ ສຸຂາວຫາ;
ປກ຺ຂີວ ປຎ຺ຊເຣ ພທ຺ເຘ, ມຈ຺ເຉ ຊາລຄເຕຣິວ;
ອມິຕ຺ຕຫຕ຺ຖຕ຺ຕຄເຕ, ໂມຈຍີ ໂນ ມໂຫສໂຘ’’.
‘‘ຣກ຺ຂິຕ຺ວາ ກສິຓໍ ຣຕ຺ຕິໍ, ຈູຬເນຍ຺ໂຍ ມຫພ຺ພໂລ;
ອຸເທນ຺ຕໍ ອຣຸຓຸຄ຺ຄສ຺ມິໍ, ອຸປກາຣິໍ ອຸປາຄມິ.
‘‘ອາຣຸຍ຺ຫ ¶ ປວຣໍ ນາຄໍ, ພລວນ຺ຕໍ ສຏ຺ຐິຫາຍນໍ;
ຣາຊາ ອໂວຈ ປຎ຺ຈາໂລ, ຈູຬເນຍ຺ໂຍ ມຫພ຺ພໂລ.
‘‘ສນ຺ນທ຺ໂຘ ມຓິວມ຺ເມນ [ມຓິຈມ຺ເມນ (ສ຺ຍາ.)], ສຣມາທາຍ ປາຓິນາ;
ເປສິເຍ ອຊ຺ຌຠາສິຕ຺ຖ, ປຸຖຸຄຸມ຺ເພ ສມາຄເຕ.
‘‘ຫຕ຺ຖາໂຣເຫ ອນີກຏ຺ເຐ, ຣຖິເກ ປຕ຺ຕິກາຣເກ;
ອຸປາສນມ຺ຫິ ກຕຫຕ຺ເຖ, ວາລເວເຘ ສມາຄເຕ’’.
‘‘ເປເສຖ ¶ ກຸຎ຺ຊເຣ ທນ຺ຕີ, ພລວນ຺ເຕ ສຏ຺ຐິຫາຍເນ;
ມທ຺ທນ຺ຕຸ ກຸຎ຺ຊຣາ ນຄຣໍ, ເວເທເຫນ ສຸມາປິຕໍ.
‘‘ວຈ຺ຉທນ຺ຕມຸຂາ ເສຕາ, ຕິກ຺ຂຄ຺ຄາ ອຏ຺ຐິເວຘິໂນ;
ປຓຸນ຺ນາ ຘນຸເວເຄນ, ສມ຺ປຕນ຺ຕຸຕຣີຕຣາ.
‘‘ມາຓວາ ¶ ວມ຺ມິໂນ ສູຣາ, ຈິຕ຺ຣທຓ຺ຑຍຸຕາວຸຘາ;
ປກ຺ຂນ຺ທິໂນ ມຫານາຄາ, ຫຕ຺ຖີນໍ ໂຫນ຺ຕຸ ສມ຺ມຸຂາ.
‘‘ສຕ຺ຕິໂຍ ເຕລໂຘຕາໂຍ, ອຈ຺ຈິມນ຺ຕາ [ອຈ຺ຈິມນ຺ຕີ (ສີ.)] ປຠສ຺ສຣາ;
ວິຊ຺ໂຊຕມານາ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕຸ, ສຕຣໍສີວ [ສຕຣໍສາ ວິຍ (ສີ.)] ຕາຣກາ.
‘‘ອາວຸຘພລວນ຺ຕານໍ, ຄຸຓິກາຍູຣຘາຣິນໍ;
ເອຕາທິສານໍ ໂຍຘານໍ, ສງ຺ຄາເມ ອປລາຍິນໍ;
ເວເທໂຫ ກຸໂຕ ມຸຈ຺ຈິສ຺ສຕິ, ສເຈ ປກ຺ຂີວ ກາຫິຕິ.
‘‘ຕິໍສ ເມ ປຸຣິສນາວຸຕ຺ໂຍ, ສພ຺ເພເວເກກນິຈ຺ຈິຕາ;
ເຍສໍ ສມໍ ນ ປສ຺ສາມິ, ເກວລໍ ມຫິມໍ ຈຣໍ.
‘‘ນາຄາ ຈ ກປ຺ປິຕາ ທນ຺ຕີ, ພລວນ຺ໂຕ ສຏ຺ຐິຫາຍນາ;
ເຍສໍ ¶ ຂນ຺ເຘສຸ ໂສຠນ຺ຕິ, ກຸມາຣາ ຈາຣຸທສ຺ສນາ;
‘‘ປີຕາລງ຺ກາຣາ ປີຕວສນາ, ປີຕຸຕ຺ຕຣນິວາສນາ;
ນາຄຂນ຺ເຘສຸ ໂສຠນ຺ຕິ, ເທວປຸຕ຺ຕາວ ນນ຺ທເນ.
‘‘ປາຐີນວຓ຺ຓາ ເນຕ຺ຕິໍສາ, ເຕລໂຘຕາ ປຠສ຺ສຣາ;
ນິຏ຺ຐິຕາ ນຣຘີເຣຫິ [ນຣວີເຣຫິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ສມຘາຣາ ສຸນິສ຺ສິຕາ.
‘‘ເວລ຺ລາລິໂນ ວີຕມລາ, ສິກ຺ກາຍສມຍາ ທຬ຺ຫາ;
ຄຫິຕາ ພລວນ຺ເຕຫິ, ສຸປ຺ປຫາຣປ຺ປຫາຣິຠິ.
‘‘ສຸວຓ຺ຓຖຣຸສມ຺ປນ຺ນາ, ໂລຫິຕກຈ຺ຉຸປຘາຣິຕາ;
ວິວຕ຺ຕມານາ ໂສຠນ຺ຕິ, ວິຊ຺ຊຸວພ຺ຠຆນນ຺ຕເຣ.
‘‘ປຏາກາ [ປຕາກາ (ສີ. ປີ.), ປຖກາ (ສ຺ຍາ.)] ວມ຺ມິໂນ ສູຣາ, ອສິຈມ຺ມສ຺ສ ໂກວິທາ;
ຘນຸຄ຺ຄຫາ ສິກ຺ຂິຕຣາ [ຖຣຸຄ຺ຄຫາ ສິກ຺ຂິຕາໂຣ (ສີ. ປີ.)], ນາຄຂນ຺ເຘ ນິປາຕິໂນ [ນາຄຂນ຺ຘາຕິປາຕິໂນ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ເອຕາທິເສຫິ ປຣິກ຺ຂິຕ຺ໂຕ, ນຕ຺ຖິ ໂມກ຺ໂຂ ອິໂຕ ຕວ;
ປຠາວໍ ເຕ ນ ປສ຺ສາມິ, ເຍນ ຕ຺ວໍ ມິຖິລໍ ວເຊ’’.
‘‘ກິໍ ນຸ ສນ຺ຕຣມາໂນວ, ນາຄໍ ເປເສສິ ກຸຎ຺ຊຣໍ;
ປຫຏ຺ຐຣູໂປ ອາປຕສິ [ອາຄມສິ (ສ຺ຍາ.), ອາຕປສິ (ກ.)], ສິທ຺ຘຕ຺ໂຖສ຺ມີຕິ [ລທ຺ຘຕ຺ໂຖສ຺ມີຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ມຎ຺ຎສິ.
‘‘ໂອຫເຣຕໍ ¶ ¶ ຘນຸໍ ຈາປໍ, ຂຸຣປ຺ປໍ ປຏິສໍຫຣ;
ໂອຫເຣຕໍ ສຸຠໍ ວມ຺ມໍ, ເວຬຸຣິຍມຓິສນ຺ຖຕໍ’’ [ເວຬຸຣິຍມຓິສນ຺ນິຠໍ (ສ຺ຍາ.)].
‘‘ປສນ຺ນມຸຂວຓ຺ໂຓສິ, ມິຕປຸພ຺ພຎ຺ຈ ຠາສສິ;
ໂຫຕິ ໂຂ ມຣຓກາເລ, ເອທິສີ [ຕາທິສີ (ສີ. ປີ.)] ວຓ຺ຓສມ຺ປທາ’’.
‘‘ໂມຆໍ ເຕ ຄຊ຺ຊິຕໍ ຣາຊ, ຠິນ຺ນມນ຺ໂຕສິ ຂຕ຺ຕິຍ;
ທຸຄ຺ຄຓ຺ໂຫສິ ¶ [ທຸຄ຺ຄຓ຺ໂຫ ຫິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ຕຍາ ຣາຊາ, ຂຬຸງ຺ເກເນວ [ຂຬຸງ຺ເຄເນວ (ກ.)] ສິນ຺ຘໂວ.
‘‘ຕິຓ຺ໂຓ ຫິຍ຺ໂຍ ຣາຊາ ຄງ຺ຄໍ, ສາມຈ຺ໂຈ ສປຣິຊ຺ຊໂນ;
ຫໍສຣາຊໍ ຍຖາ ຘງ຺ໂກ, ອນຸຊ຺ຊວໍ ປຕິສ຺ສສິ’’.
‘‘ສິງ຺ຄາລາ ຣຕ຺ຕິຠາເຄນ, ຜຸລ຺ລໍ ທິສ຺ວານ ກິໍສຸກໍ;
ມໍສເປສີຕິ ມຎ຺ຎນ຺ຕາ, ປຣິພ຺ຍູຬ຺ຫາ ມິຄາຘມາ.
‘‘ວີຕິວຕ຺ຕາສຸ ຣຕ຺ຕີສຸ, ອຸຄ຺ຄຕສ຺ມິໍ ທິວາກເຣ [ທິວາກເຣ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)];
ກິໍສຸກໍ ຜຸລ຺ລິຕໍ ທິສ຺ວາ, ອາສຈ຺ຉິນ຺ນາ ມິຄາຘມາ.
‘‘ເອວເມວ ຕຸວໍ ຣາຊ, ເວເທຫໍ ປຣິວາຣິຍ [ປຣິວາຣຍ (ສ຺ຍາ. ປີ.), ປຣິວາຣິຕໍ (ກ.)];
ອາສຈ຺ຉິນ຺ໂນ ຄມິສ຺ສສິ, ສິງ຺ຄາລາ ກິໍສຸກໍ ຍຖາ’’.
‘‘ອິມສ຺ສ ຫຕ຺ເຖ ປາເທ ຈ, ກຓ຺ຓນາສຎ຺ຈ ຉິນ຺ທຖ;
ໂຍ ເມ ອມິຕ຺ຕໍ ຫຕ຺ຖຄຕໍ, ເວເທຫໍ ປຣິໂມຈຍິ.
‘‘ອິມໍ ມໍສໍວ ປາຕພ຺ຍໍ [ມໍສໍວ ປາຕພ຺ພໍ (ສີ. ປີ.), ມໍສຎ຺ຈ ປາຕພ຺ຍໍ (ກ.)], ສູເລ ກຕ຺ວາ ປຈນ຺ຕຸ ນໍ;
ໂຍ ເມ ອມິຕ຺ຕໍ ຫຕ຺ຖຄຕໍ, ເວເທຫໍ ປຣິໂມຈຍິ.
‘‘ຍຖາປິ ອາສຠໍ ຈມ຺ມໍ, ປຖພ຺ຍາ ວິຕນິຍ຺ຍຕິ;
ສີຫສ຺ສ ອໂຖ ພ຺ຍຄ຺ຆສ຺ສ, ໂຫຕິ ສງ຺ກຸສມາຫຕໍ.
‘‘ເອວໍ ຕໍ ວິຕນິຕ຺ວານ, ເວຘຍິສ຺ສາມິ ສຕ຺ຕິຍາ;
ໂຍ ເມ ອມິຕ຺ຕໍ ຫຕ຺ຖຄຕໍ, ເວເທຫໍ ປຣິໂມຈຍິ’’.
‘‘ສເຈ ເມ ຫຕ຺ເຖ ປາເທ ຈ, ກຓ຺ຓນາສຎ຺ຈ ເຉຈ຺ຉສິ;
ເອວໍ ປຎ຺ຈາລຈນ຺ທສ຺ສ, ເວເທໂຫ ເຉທຍິສ຺ສຕິ.
‘‘ສເຈ ¶ ເມ ຫຕ຺ເຖ ປາເທ ຈ, ກຓ຺ຓນາສຎ຺ຈ ເຉຈ຺ຉສິ;
ເອວໍ ¶ ປຎ຺ຈາລຈນ຺ທິຍາ, ເວເທໂຫ ເຉທຍິສ຺ສຕິ.
‘‘ສເຈ ເມ ຫຕ຺ເຖ ປາເທ ຈ, ກຓ຺ຓນາສຎ຺ຈ ເຉຈ຺ຉສິ;
ເອວໍ ນນ຺ທາຍ ເທວິຍາ, ເວເທໂຫ ເຉທຍິສ຺ສຕິ.
‘‘ສເຈ ເມ ຫຕ຺ເຖ ປາເທ ຈ, ກຓ຺ຓນາສຎ຺ຈ ເຉຈ຺ຉສິ;
ເອວໍ ເຕ ປຸຕ຺ຕທາຣສ຺ສ, ເວເທໂຫ ເຉທຍິສ຺ສຕິ.
‘‘ສເຈ ¶ ມໍສໍວ ປາຕພ຺ຍໍ, ສູເລ ກຕ຺ວາ ປຈິສ຺ສສິ;
ເອວໍ ປຎ຺ຈາລຈນ຺ທສ຺ສ, ເວເທໂຫ ປາຈຍິສ຺ສຕິ.
‘‘ສເຈ ມໍສໍວ ປາຕພ຺ຍໍ, ສູເລ ກຕ຺ວາ ປຈິສ຺ສສິ;
ເອວໍ ປຎ຺ຈາລຈນ຺ທິຍາ, ເວເທໂຫ ປາຈຍິສ຺ສຕິ.
‘‘ສເຈ ມໍສໍວ ປາຕພ຺ຍໍ, ສູເລ ກຕ຺ວາ ປຈິສ຺ສສິ;
ເອວໍ ນນ຺ທາຍ ເທວິຍາ, ເວເທໂຫ ປາຈຍິສ຺ສຕິ.
‘‘ສເຈ ມໍສໍວ ປາຕພ຺ຍໍ, ສູເລ ກຕ຺ວາ ປຈິສ຺ສສິ;
ເອວໍ ເຕ ປຸຕ຺ຕທາຣສ຺ສ, ເວເທໂຫ ປາຈຍິສ຺ສຕິ.
‘‘ສເຈ ມໍ ວິຕນິຕ຺ວານ, ເວຘຍິສ຺ສສິ ສຕ຺ຕິຍາ;
ເອວໍ ປຎ຺ຈາລຈນ຺ທສ຺ສ, ເວເທໂຫ ເວຘຍິສ຺ສຕິ.
‘‘ສເຈ ມໍ ວິຕນິຕ຺ວານ, ເວຘຍິສ຺ສສິ ສຕ຺ຕິຍາ;
ເອວໍ ປຎ຺ຈາລຈນ຺ທິຍາ, ເວເທໂຫ ເວຘຍິສ຺ສຕິ.
‘‘ສເຈ ມໍ ວິຕນິຕ຺ວານ, ເວຘຍິສ຺ສສິ ສຕ຺ຕິຍາ;
ເອວໍ ນນ຺ທາຍ ເທວິຍາ, ເວເທໂຫ ເວຘຍິສ຺ສຕິ.
‘‘ສເຈ ມໍ ວິຕນິຕ຺ວານ, ເວຘຍິສ຺ສສິ ສຕ຺ຕິຍາ;
ເອວໍ ¶ ເຕ ປຸຕ຺ຕທາຣສ຺ສ, ເວເທໂຫ ເວຘຍິສ຺ສຕິ;
ເອວໍ ໂນ ມນ຺ຕິຕໍ ຣໂຫ, ເວເທເຫນ ມຍາ ສຫ.
‘‘ຍຖາປິ ປລສຕໍ ຈມ຺ມໍ, ໂກນ຺ຕິມນ຺ຕາສຸນິຏ຺ຐິຕໍ [ໂກນ຺ຕີມນ຺ຕີສຸນິຏ຺ຐິຕໍ (ສີ. ປີ.)];
ອຸເປຕິ ຕນຸຕາຓາຍ, ສຣານໍ ປຏິຫນ຺ຕເວ.
‘‘ສຸຂາວໂຫ ¶ ທຸກ຺ຂນຸໂທ, ເວເທຫສ຺ສ ຍສສ຺ສິໂນ;
ມຕິໍ ເຕ ປຏິຫຎ຺ຎາມິ, ອຸສຸໍ ປລສເຕນ ວາ’’.
‘‘ອິງ຺ຆ ປສ຺ສ ມຫາຣາຊ, ສຸຎ຺ຎໍ ອນ຺ເຕປຸຣໍ ຕວ;
ໂອໂຣຘາ ຈ ກຸມາຣາ ຈ, ຕວ ມາຕາ ຈ ຂຕ຺ຕິຍ;
ອຸມງ຺ຄາ ນີຫຣິຕ຺ວານ, ເວເທຫສ຺ສຸປນາມິຕາ’’.
‘‘ອິງ຺ຆ ອນ຺ເຕປຸຣໍ ມຍ຺ຫໍ, ຄນ຺ຕ຺ວານ ວິຈິນາຖ ນໍ;
ຍຖາ ອິມສ຺ສ ວຈນໍ, ສຈ຺ຈໍ ວາ ຍທິ ວາ ມຸສາ’’.
‘‘ເອວເມຕໍ ມຫາຣາຊ, ຍຖາ ອາຫ ມໂຫສໂຘ;
ສຸຎ຺ຎໍ ອນ຺ເຕປຸຣໍ ສພ຺ພໍ, ກາກປຏ຺ຏນກໍ ຍຖາ’’.
‘‘ອິໂຕ ຄຕາ ມຫາຣາຊ, ນາຣີ ສພ຺ພງ຺ຄໂສຠນາ;
ໂກສມ຺ພຜລກສຸສ຺ໂສຓີ [ໂກສຸມ຺ຠຜລກສຸສ຺ໂສຓີ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ຫໍສຄຄ຺ຄຣຠາຓິນີ.
‘‘ອິໂຕ ¶ ນີຕາ ມຫາຣາຊ, ນາຣີ ສພ຺ພງ຺ຄໂສຠນາ;
ໂກເສຍ຺ຍວສນາ ສາມາ, ຊາຕຣູປສຸເມຂລາ.
‘‘ສຸຣຕ຺ຕປາທາ ກລ຺ຍາຓີ, ສຸວຓ຺ຓມຓິເມຂລາ;
ປາເຣວຕກ຺ຂີ ສຸຕນູ, ພິມ຺ໂພຏ຺ຐາ ຕນຸມຊ຺ຌິມາ.
‘‘ສຸຊາຕາ ຠຸຊລຏ຺ຐີວ, ເວທີວ [ເວລ຺ລີວ (ສີ. ປີ.)] ຕນຸມຊ຺ຌິມາ;
ທີຆສ຺ສາ ¶ ເກສາ ອສິຕາ, ອີສກຄ຺ຄປເວລ຺ລິຕາ.
‘‘ສຸຊາຕາ ມິຄຉາປາວ, ເຫມນ຺ຕຄ຺ຄິສິຂາຣິວ;
ນທີວ ຄິຣິທຸຄ຺ເຄສຸ, ສຎ຺ຉນ຺ນາ ຂຸທ຺ທເວຬຸຠິ.
‘‘ນາຄນາສູຣຸ ກລ຺ຍາຓີ, ປຣມາ [ປຐມາ (ສີ. ປີ.)] ຕິມ຺ພຣຸຕ຺ຖນີ;
ນາຕິທີຆາ ນາຕິຣສ຺ສາ, ນາໂລມາ ນາຕິໂລມສາ’’.
‘‘ນນ຺ທາຍ ນູນ ມຣເຓນ, ນນ຺ທສິ ສິຣິວາຫນ;
ອຫຎ຺ຈ ນູນ ນນ຺ທາ ຈ, ຄຈ຺ຉາມ ຍມສາຘນໍ’’.
‘‘ທິພ຺ພໍ ອຘີຍເສ ມາຍໍ, ອກາສິ ຈກ຺ຂຸໂມຫນໍ;
ໂຍ ເມ ອມິຕ຺ຕໍ ຫຕ຺ຖຄຕໍ, ເວເທຫໍ ປຣິໂມຈຍິ’’.
‘‘ອຘີຍນ຺ຕິ ¶ ມຫາຣາຊ [ອຘິຍນ຺ຕິ ເວ ມຫາຣາຊ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ທິພ຺ພມາຍິຘ ປຓ຺ຑິຕາ;
ເຕ ໂມຈຍນ຺ຕິ ອຕ຺ຕານໍ, ປຓ຺ຑິຕາ ມນ຺ຕິໂນ ຊນາ.
‘‘ສນ຺ຕິ ມາຓວປຸຕ຺ຕາ ເມ, ກຸສລາ ສນ຺ຘິເຉທກາ;
ເຍສໍ ກເຕນ ມຄ຺ເຄນ, ເວເທໂຫ ມິຖິລໍ ຄໂຕ’’.
‘‘ອິງ຺ຆ ປສ຺ສ ມຫາຣາຊ, ອຸມງ຺ຄໍ ສາຘຸ ມາປິຕໍ;
ຫຕ຺ຖີນໍ ອຖ ອສ຺ສານໍ, ຣຖານໍ ອຖ ປຕ຺ຕິນໍ;
ອາໂລກຠູຕໍ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕໍ, ອຸມງ຺ຄໍ ສາຘຸ ມາປິຕໍ’’ [ນິຏ຺ຐິຕໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)].
‘‘ລາຠາ ວຕ ວິເທຫານໍ, ຍສ຺ສິເມທິສາ ປຓ຺ຑິຕາ;
ຆເຣ ວສນ຺ຕິ ວິຊິເຕ, ຍຖາ ຕ຺ວໍສິ ມໂຫສຘ’’.
‘‘ວຸຕ຺ຕິຎ຺ຈ ປຣິຫາຣຎ຺ຈ, ທິຄຸຓໍ ຠຕ຺ຕເວຕນໍ;
ທທາມິ ວິປຸເລ ໂຠເຄ, ຠຸຎ຺ຊ ກາເມ ຣມສ຺ສຸ ຈ;
ມາ ¶ ວິເທຫໍ ປຈ຺ຈຄມາ, ກິໍ ວິເທໂຫ ກຣິສ຺ສຕິ’’.
‘‘ໂຍ ຈເຊຖ ມຫາຣາຊ, ຠຕ຺ຕາຣໍ ຘນກາຣຓາ;
ອຸຠິນ຺ນໍ ໂຫຕິ ຄາຣຍ຺ໂຫ, ອຕ຺ຕໂນ ຈ ປຣສ຺ສ ຈ;
ຍາວ ຊີເວຍ຺ຍ ເວເທໂຫ, ນາຎ຺ຎສ຺ສ ປຸຣິໂສ ສິຍາ.
‘‘ໂຍ ¶ ຈເຊຖ ມຫາຣາຊ, ຠຕ຺ຕາຣໍ ຘນກາຣຓາ;
ອຸຠິນ຺ນໍ ໂຫຕິ ຄາຣຍ຺ໂຫ, ອຕ຺ຕໂນ ຈ ປຣສ຺ສ ຈ;
ຍາວ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ ເວເທໂຫ, ນາຎ຺ຎສ຺ສ ວິຊິເຕ ວເສ’’.
‘‘ທມ຺ມິ ນິກ຺ຂສຫສ຺ສໍ ເຕ, ຄາມາສີຕິຎ຺ຈ ກາສິສຸ;
ທາສິສຕານິ ຈຕ຺ຕາຣິ, ທມ຺ມິ ຠຣິຍາສຕຎ຺ຈ ເຕ;
ສພ຺ພໍ ເສນງ຺ຄມາທາຍ, ໂສຕ຺ຖິໍ ຄຈ຺ຉ ມໂຫສຘ.
‘‘ຍາວ ທທນ຺ຕຸ ຫຕ຺ຖີນໍ, ອສ຺ສານໍ ທິຄຸຓໍ ວິຘໍ;
ຕປ຺ເປນ຺ຕຸ ອນ຺ນປາເນນ, ຣຖິເກ ປຕ຺ຕິກາຣເກ’’.
‘‘ຫຕ຺ຖີ ອສ຺ເສ ຣເຖ ປຕ຺ຕີ, ຄຈ຺ເຉວາທາຍ ປຓ຺ຑິຕ;
ປສ຺ສຕຸ ຕໍ ມຫາຣາຊາ, ເວເທໂຫ ມິຖິລໍ ຄຕໍ [ມິຖິລຄ຺ຄຫໍ (ກ.)].
‘‘ຫຕ຺ຖີ ອສ຺ສາ ຣຖາ ປຕ຺ຕີ, ເສນາ ປທິສ຺ສເຕ ມຫາ;
ຈຕຸຣງ຺ຄິນີ ຠີສຣູປາ, ກິໍ ນຸ ມຎ຺ຎສິ ປຓ຺ຑິຕ’’ [ມຎ຺ຎນ຺ຕິ ປຓ຺ຑິຕາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)].
‘‘ອານນ຺ໂທ ¶ ເຕ ມຫາຣາຊ, ອຸຕ຺ຕໂມ ປຏິທິສ຺ສຕິ;
ສພ຺ພໍ ເສນງ຺ຄມາທາຍ, ໂສຕ຺ຖິໍ ປຕ຺ໂຕ ມໂຫສໂຘ’’.
‘‘ຍຖາ ເປຕໍ ສຸສານສ຺ມິໍ, ຉຑ຺ເຑຕ຺ວາ ຈຕຸໂຣ ຊນາ;
ເອວໍ ກປິລເຍ ຕ຺ຍມ຺ຫ [ກປ຺ປິລິເຍ ຕ຺ຍມ຺ຫາ (ສ຺ຍາ.), ກມ຺ປິລ຺ລິເຍ ຕ຺ຍມ຺ຫາ (ສີ.), ກມ຺ປິລ຺ລິຍຣຏ຺ເຐ (ປີ.)], ຉຑ຺ຑຍິຕ຺ວາ ອິຘາຄຕາ.
‘‘ອຖ ¶ ຕ຺ວໍ ເກນ ວຓ຺ເຓນ, ເກນ ວາ ປນ ເຫຕຸນາ;
ເກນ ວາ ອຕ຺ຖຊາເຕນ, ອຕ຺ຕານໍ ປຣິໂມຈຍິ’’.
‘‘ອຕ຺ຖໍ ອຕ຺ເຖນ ເວເທຫ, ມນ຺ຕໍ ມນ຺ເຕນ ຂຕ຺ຕິຍ;
ປຣິວາຣຍິໍ [ປຣິວາຣຍິສ຺ສໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຣາຊານໍ, ຊມ຺ພຸທີປໍວ ສາຄໂຣ’’.
‘‘ທິນ຺ນໍ ນິກ຺ຂສຫສ຺ສໍ ເມ, ຄາມາສີຕິ ຈ ກາສິສຸ;
ທາສີສຕານິ ຈຕ຺ຕາຣິ, ທິນ຺ນໍ ຠຣິຍາສຕຎ຺ຈ ເມ;
ສພ຺ພໍ ເສນງ຺ຄມາທາຍ, ໂສຕ຺ຖິນາມ຺ຫິ ອິຘາຄໂຕ’’.
‘‘ສຸສຸຂໍ ວຕ ສໍວາໂສ, ປຓ຺ຑິເຕຫີຕິ ເສນກ;
ປກ຺ຂີວ ປຎ຺ຊເຣ ພທ຺ເຘ, ມຈ຺ເຉ ຊາລຄເຕຣິວ;
ອມິຕ຺ຕຫຕ຺ຖຕ຺ຕຄເຕ [ອມິຕ຺ຕສ຺ສ ຫຕ຺ຖຄເຕ (ກ.)], ໂມຈຍີ ໂນ ມໂຫສໂຘ’’.
‘‘ເອວເມຕໍ ມຫາຣາຊ, ປຓ຺ຑິຕາ ຫິ ສຸຂາວຫາ;
ປກ຺ຂີວ ປຎ຺ຊເຣ ພທ຺ເຘ, ມຈ຺ເຉ ຊາລຄເຕຣິວ;
ອມິຕ຺ຕຫຕ຺ຖຕ຺ຕຄເຕ, ໂມຈຍີ ໂນ ມໂຫສໂຘ’’.
‘‘ອາຫຎ຺ຎນ຺ຕຸ ¶ ສພ຺ພວີຓາ, ເຠຣິໂຍ ທິນ຺ທິມານິ ຈ;
ຘເມນ຺ຕຸ ມາຄຘາ ສງ຺ຂາ, ວຄ຺ຄູ ນທນ຺ຕຸ ທຸນ຺ທຸຠີ’’.
‘‘ໂອໂຣຘາ ຈ ກຸມາຣາ ຈ, ເວສິຍານາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;
ພຫຸໍ ອນ຺ນຎ຺ຈ ປານຎ຺ຈ, ປຓ຺ຑິຕສ຺ສາຠິຫາຣຍຸໍ.
‘‘ຫຕ຺ຖາໂຣຫາ ອນີກຏ຺ຐາ, ຣຖິກາ ປຕ຺ຕິກາຣກາ;
ພຫຸໍ ອນ຺ນຎ຺ຈ ປານຎ຺ຈ, ປຓ຺ຑິຕສ຺ສາຠິຫາຣຍຸໍ.
‘‘ສມາຄຕາ ຊານປທາ, ເນຄມາ ຈ ສມາຄຕາ;
ພຫຸໍ ¶ ອນ຺ນຎ຺ຈ ປານຎ຺ຈ, ປຓ຺ຑິຕສ຺ສາຠິຫາຣຍຸໍ.
‘‘ພຫຸຊໂນ ¶ ປສນ຺ໂນສິ, ທິສ຺ວາ ປຓ຺ຑິຕມາຄຕໍ;
ປຓ຺ຑິຕມ຺ຫິ ອນຸປ຺ປຕ຺ເຕ, ເຈລຸກ຺ເຂໂປ ອວຕ຺ຕຖາ’’ຕິ.
ອຸມງ຺ຄຊາຕກໍ [ມຫາອຸມ຺ມຄ຺ຄຊາຕກໍ (ສີ. ປີ.), ມໂຫສຘຊາຕກໍ (ສ຺ຍາ.§ກ.)] ປຎ຺ຈມໍ.
໕໔໓. ຠູຣິທຕ຺ຕຊາຕກໍ (໖)
‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຣຕນໍ ອຕ຺ຖິ, ຘຕຣຏ຺ຐນິເວສເນ;
ສພ຺ພານິ ເຕ ອຸປຍນ຺ຕຸ, ຘີຕຣໍ ເທຫິ ຣາຊິໂນ’’.
‘‘ນ ໂນ ວິວາໂຫ ນາເຄຫິ, ກຕປຸພ຺ໂພ ກຸທາຈນໍ;
ຕໍ ວິວາຫໍ ອສໍຍຸຕ຺ຕໍ, ກຖໍ ອມ຺ເຫ ກໂຣມເສ’’.
‘‘ຊີວິຕໍ ນູນ ເຕ ຈຕ຺ຕໍ, ຣຏ຺ຐໍ ວາ ມນຸຊາຘິປ;
ນ ຫິ ນາເຄ ກຸປິຕມ຺ຫິ, ຈິຣໍ ຊີວນ຺ຕິ ຕາທິສາ.
‘‘ໂຍ ຕ຺ວໍ ເທວ ມນຸສ຺ໂສສິ, ອິທ຺ຘິມນ຺ຕໍ ອນິທ຺ຘິມາ;
ວຣຸຓສ຺ສ ນິຍໍ ປຸຕ຺ຕໍ, ຍາມຸນໍ ອຕິມຎ຺ຎສິ’’.
‘‘ນາຕິມຎ຺ຎາມິ ຣາຊານໍ, ຘຕຣຏ຺ຐໍ ຍສສ຺ສິນໍ;
ຘຕຣຏ຺ໂຐ ຫິ ນາຄານໍ, ພຫູນມປິ ອິສ຺ສໂຣ.
‘‘ອຫິ ມຫານຸຠາໂວປິ, ນ ເມ ຘີຕຣມາຣໂຫ;
ຂຕ຺ຕິໂຍ ຈ ວິເທຫານໍ, ອຠິຊາຕາ ສມຸທ຺ທຊາ’’.
‘‘ກມ຺ພລສ຺ສຕຣາ ອຸຏ຺ເຐນ຺ຕຸ, ສພ຺ເພ ນາເຄ ນິເວທຍ;
ພາຣາຓສິໍ ປວຊ຺ຊນ຺ຕຸ, ມາ ຈ ກຎ຺ຈິ [ກິຎ຺ຈິ (ສີ. ປີ. ກ.)] ວິເຫຐຍຸໍ’’.
‘‘ນິເວສເນສຸ ¶ ¶ ໂສພ຺ເຠສຸ, ຣຖິຍາ ຈຈ຺ຈເຣສຸ ຈ;
ຣຸກ຺ຂຄ຺ເຄສຸ ຈ ລມ຺ພນ຺ຕຸ, ວິຕຕາ ໂຕຣເຓສຸ ຈ.
‘‘ອຫມ຺ປິ ສພ຺ພເສເຕນ, ມຫຕາ ສຸມຫໍ ປຸຣໍ;
ປຣິກ຺ຂິປິສ຺ສໍ ໂຠເຄຫິ, ກາສີນໍ ຊນຍໍ ຠຍໍ’’.
ຕສ຺ສ ຕໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ອຸຣຄາເນກວຓ຺ຓິໂນ;
ພາຣາຓສິໍ ປວຊ຺ຊິໍສຸ, ນ ຈ ກຎ຺ຈິ ວິເຫຐຍຸໍ.
ນິເວສເນສຸ ໂສພ຺ເຠສຸ, ຣຖິຍາ ຈຈ຺ຈເຣສຸ ຈ;
ຣຸກ຺ຂຄ຺ເຄສຸ ຈ ລມ຺ພິໍສຸ, ວິຕຕາ ໂຕຣເຓສຸ ຈ.
ເຕສຸ ¶ ທິສ຺ວານ ລມ຺ພນ຺ເຕ, ປຸຖູ ກນ຺ທິໍສຸ ນາຣິໂຍ;
ນາເຄ ໂສຓ຺ຑິກເຕ ທິສ຺ວາ, ປສ຺ສສນ຺ເຕ ມຸຫຸໍ ມຸຫຸໍ.
ພາຣາຓສີ ປພ຺ຍຘິຕາ, ອາຕຸຣາ ສມປຊ຺ຊຖ;
ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ‘‘ຘີຕຣໍ ເທຫິ ຣາຊິໂນ’’.
‘‘ປຸປ຺ຜາຠິຫາຣສ຺ສ ວນສ຺ສ ມຊ຺ເຌ, ໂກ ໂລຫິຕກ຺ໂຂ ວິຕຕນ຺ຕຣໍໂສ;
ກາ ກມ຺ພຸກາຍູຣຘຣາ ສຸວຕ຺ຖາ, ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ນາຣິໂຍ ທສ ວນ຺ທມານາ.
‘‘ໂກ ຕ຺ວໍ ພ຺ຣຫາພາຫຸ ວນສ຺ສ ມຊ຺ເຌ, ວິໂຣຈສິ ຆຕສິຕ຺ໂຕວ ອຄ຺ຄິ;
ມເຫສກ຺ໂຂ ອຎ຺ຎຕໂຣສິ ຍກ຺ໂຂ, ອຸທາຫຸ ນາໂຄສິ ມຫານຸຠາໂວ’’.
‘‘ນາໂຄຫມສ຺ມິ ¶ ອິທ຺ຘິມາ, ເຕຊສ຺ສີ [ເຕຊສີ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ. ກ.)] ທຸຣຕິກ຺ກໂມ;
ຑໍເສຍ຺ຍໍ ເຕຊສາ ກຸທ຺ໂຘ, ຜີຕໍ ຊນປທໍ ອປິ.
‘‘ສມຸທ຺ທຊາ ຫິ ເມ ມາຕາ, ຘຕຣຏ຺ໂຐ ຈ ເມ ປິຕາ;
ສຸທສ຺ສນກນິຏ຺ໂຐສ຺ມິ, ຠູຣິທຕ຺ໂຕຕິ ມໍ ວິທູ’’.
‘‘ຍໍ ຄມ຺ຠີຣໍ ສທາວຏ຺ຏໍ, ຣຫທໍ ຠິສ຺ມໍ ເປກ຺ຂສິ;
ເອສ ທິພ຺ໂຍ ມມາວາໂສ, ອເນກສຕໂປຣິໂສ.
‘‘ມຍູຣໂກຎ຺ຈາຠິຣຸທໍ, ນີໂລທໍ ວນມຊ຺ຌໂຕ;
ຍມຸນໍ ປວິສ ມາ ຠີໂຕ, ເຂມໍ ວຕ຺ຕວຕໍ [ວຕ຺ຕວຕິໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ສິວໍ’’.
‘‘ຕຕ຺ຖ ປຕ຺ໂຕ ສານຸຈໂຣ, ສຫ ປຸຕ຺ເຕນ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;
ປູຊິໂຕ ມຍ຺ຫໍ ກາເມຫິ, ສຸຂໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ວຈ຺ຉສິ’’.
‘‘ສມາ ສມນ຺ຕປຣິໂຕ, ປຫູຕຕຄຣາ [ພຫຸກາ ຕຄ຺ຄຣາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)] ມຫີ;
ອິນ຺ທໂຄປກສຎ຺ຉນ຺ນາ, ໂສຠຕິ ຫຣິຕຸຕ຺ຕມາ.
‘‘ຣມ຺ມານິ ວນເຈຕ຺ຍານິ, ຣມ຺ມາ ຫໍສູປກູຊິຕາ;
ໂອປຸປ຺ຜາປທ຺ມາ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ໂປກ຺ຂຣຎ຺ໂຎ [ໂປກ຺ຂຣຎ຺ຎາ (ສ຺ຍາ. ປີ.)] ສຸນິມ຺ມິຕາ.
‘‘ອຏ຺ຐໍສາ ¶ ¶ ສຸກຕາ ຖມ຺ຠາ, ສພ຺ເພ ເວຬຸຣິຍາມຍາ;
ສຫສ຺ສຖມ຺ຠາ ປາສາທາ, ປູຣາ ກຎ຺ຎາຫິ ໂຊຕເຣ.
‘‘ວິມານໍ ອຸປປນ຺ໂນສິ, ທິພ຺ຍໍ ປຸຎ຺ເຎຫິ ອຕ຺ຕໂນ;
ອສມ຺ພາຘໍ ສິວໍ ຣມ຺ມໍ, ອຈ຺ຈນ຺ຕສຸຂສໍຫິຕໍ.
‘‘ມຎ຺ເຎ ສຫສ຺ສເນຕ຺ຕສ຺ສ, ວິມານໍ ນາຠິກງ຺ຂສິ;
ອິທ຺ຘີ ຫິ ຕ຺ຍາຍໍ ວິປຸລາ, ສກ຺ກສ຺ເສວ ຊຸຕີມໂຕ’’.
‘‘ມນສາປິ ¶ ນ ປຕ຺ຕພ຺ໂພ, ອານຸຠາໂວ ຊຸຕີມໂຕ;
ປຣິຈາຣຍມານານໍ, ສອິນ຺ທານໍ [ອິນ຺ທານໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ວສວຕ຺ຕິນໍ’’.
‘‘ຕໍ ວິມານໍ ອຠິຊ຺ຌາຍ, ອມຣານໍ ສຸເຂສິນໍ;
ອຸໂປສຖໍ ອຸປວສນ຺ໂຕ, ເສມິ ວມ຺ມິກມຸທ຺ຘນິ’’.
‘‘ອຫຎ຺ຈ ມິຄເມສາໂນ, ສປຸຕ຺ໂຕ ປາວິສິໍ ວນໍ;
ຕໍ ມໍ ມຕໍ ວາ ຊີວໍ ວາ, ນາຠິເວເທນ຺ຕິ ຎາຕກາ.
‘‘ອາມນ຺ຕເຍ ຠູຣິທຕ຺ຕໍ, ກາສິປຸຕ຺ຕໍ ຍສສ຺ສິນໍ;
ຕຍາ ໂນ ສມນຸຎ຺ຎາຕາ, ອປິ ປສ຺ເສມຸ ຎາຕເກ’’.
‘‘ເອໂສ ຫິ ວຕ ເມ ຉນ຺ໂທ, ຍໍ ວເສສິ ມມນ຺ຕິເກ;
ນ ຫິ ເອຕາທິສາ ກາມາ, ສຸລຠາ ໂຫນ຺ຕິ ມານຸເສ.
‘‘ສເຈ ຕ຺ວໍ ນິຈ຺ຉເສ ວຕ຺ຖຸໍ, ມມ ກາເມຫິ ປູຊິໂຕ;
ມຍາ ຕ຺ວໍ ສມນຸຎ຺ຎາໂຕ, ໂສຕ຺ຖິໍ ປສ຺ສາຫິ ຎາຕເກ’’.
‘‘ຘາຣຍິມໍ ມຓິໍ ທິພ຺ຍໍ, ປສຸໍ ປຸຕ຺ເຕ ຈ ວິນ຺ທຕິ;
ອໂຣໂຄ ສຸຂິໂຕ ໂຫຕິ [ໂຫຫິ (ສ຺ຍາ.)], ຄຈ຺ເຉວາທາຍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ’’.
‘‘ກຸສລໍ ປຏິນນ຺ທາມິ, ຠູຣິທຕ຺ຕ ວໂຈ ຕວ;
ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ ຊິຓ຺ໂຓສ຺ມິ, ນ ກາເມ ອຠິປຕ຺ຖເຍ’’.
‘‘ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍສ຺ສ ເຈ ຠງ຺ໂຄ, ໂຫຕິ ໂຠເຄຫິ ກາຣິຍໍ;
ອວິກມ຺ປມາໂນ ເອຍ຺ຍາສິ, ພຫຸໍ ທສ຺ສາມິ ເຕ ຘນໍ’’.
‘‘ກຸສລໍ ປຏິນນ຺ທາມິ, ຠູຣິທຕ຺ຕ ວໂຈ ຕວ;
ປຸນປິ ອາຄມິສ຺ສາມິ, ສເຈ ອຕ຺ໂຖ ຠວິສ຺ສຕິ’’.
‘‘ອິທໍ ¶ ¶ ວຕ຺ວາ ຠູຣິທຕ຺ໂຕ, ເປເສສິ ຈຕຸໂຣ ຊເນ;
ເອຖ ຄຈ຺ຉຖ ອຸຏ຺ເຐຖ, ຂິປ຺ປໍ ປາເປຖ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ.
ຕສ຺ສ ຕໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ອຸຏ຺ຐາຍ ຈຕຸໂຣ ຊນາ;
ເປສິຕາ ຠູຣິທຕ຺ເຕນ, ຂິປ຺ປໍ ປາເປສຸ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ.
‘‘ມຓິໍ ¶ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ມງ຺ຄລ຺ຍໍ, ສາຘຸວິຕ຺ຕໍ [ສາຘຸຈິຕ຺ຕໍ (ປີ.)] ມໂນຣມໍ;
ເສລໍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສມ຺ປນ຺ນໍ, ໂກ ອິມໍ ມຓິມຊ຺ຌຄາ’’.
‘‘ໂລຫິຕກ຺ຂສຫສ຺ສາຫິ, ສມນ຺ຕາ ປຣິວາຣິຕໍ;
ອຊ຺ຊ ກາລໍ ປຖໍ [ປທໍ (ສີ. ປີ.)] ຄຈ຺ຉໍ, ອຊ຺ຌຄາຫໍ ມຓິໍ ອິມໍ’’.
‘‘ສຸປຈິຓ຺ໂຓ ອຍໍ ເສໂລ, ອຈ຺ຈິໂຕ ມຫິໂຕ [ມານິໂຕ (ກ.)] ສທາ;
ສຸຘາຣິໂຕ ສຸນິກ຺ຂິຕ຺ໂຕ, ສພ຺ພຕ຺ຖມຠິສາຘເຍ.
‘‘ອຸປຈາຣວິປນ຺ນສ຺ສ, ນິກ຺ເຂເປ ຘາຣຓາຍ ວາ;
ອຍໍ ເສໂລ ວິນາສາຍ, ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ອໂຍນິໂສ.
‘‘ນ ອິມໍ ອກຸສໂລ [ກຸສລໍ (ກ.)] ທິພ຺ຍໍ, ມຓິໍ ຘາເຣຕຸມາຣໂຫ;
ປຏິປຊ຺ຊ ສຕໍ ນິກ຺ຂໍ, ເທຫິມໍ ຣຕນໍ ມມ’’.
‘‘ນ ຈ ມ຺ຍາຍໍ ມຓີ ເກຍ຺ໂຍ, ໂຄຫິ [ເກຫິ (ກ.)] ວາ ຣຕເນຫິ ວາ;
ເສໂລ ພ຺ຍຎ຺ຊນສມ຺ປນ຺ໂນ, ເນວ ເກຍ຺ໂຍ ມຓີ ມມ’’.
‘‘ໂນ ເຈ ຕຍາ ມຓີ ເກຍ຺ໂຍ, ໂຄຫິ [ເກຫິ (ກ.)] ວາ ຣຕເນຫິ ວາ;
ອຖ ເກນ ມຓີ ເກຍ຺ໂຍ, ຕໍ ເມ ອກ຺ຂາຫິ ປຸຈ຺ຉິໂຕ’’.
‘‘ໂຍ ເມ ສໍເສ ມຫານາຄໍ, ເຕຊສ຺ສິໍ ທຸຣຕິກ຺ກມໍ;
ຕສ຺ສ ¶ ທຊ຺ຊໍ ອິມໍ ເສລໍ, ຊລນ຺ຕມິວ ເຕຊສາ’’.
‘‘ໂກ ນຸ ພ຺ຣາຫ຺ມຓວຓ຺ເຓນ, ສຸປຓ຺ໂຓ ປຕຕໍ ວໂຣ;
ນາຄໍ ຊິຄີສມນ຺ເວສິ, ອນ຺ເວສໍ ຠກ຺ຂມຕ຺ຕໂນ.
‘‘ນາຫໍ ທິຊາຘິໂປ ໂຫມິ, ນ ທິຏ຺ໂຐ ຄຣຸໂຬ ມຍາ;
ອາສີວິເສນ ວິຕ຺ໂຕຕິ [ວິຕ຺ໂຕສ຺ມິ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ວຊ຺ໂຊ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ມໍ ວິທູ’’.
‘‘ກິໍ ນຸ ຕຸຍ຺ຫໍ ພລໍ ອຕ຺ຖິ, ກິໍ ສິປ຺ປໍ ວິຊ຺ຊເຕ ຕວ;
ກິສ຺ມິໍ ວາ ຕ຺ວໍ ປຣຕ຺ຖທ຺ໂຘ, ອຸຣຄໍ ນາປຈາຍສິ’’.
‘‘ອາຣຎ຺ຎິກສ຺ສ ¶ ອິສິໂນ, ຈິຣຣຕ຺ຕໍ ຕປສ຺ສິໂນ;
ສຸປຓ຺ໂຓ ໂກສິຍສ຺ສກ຺ຂາ, ວິສວິຊ຺ຊໍ ອນຸຕ຺ຕຣໍ.
‘‘ຕໍ ຠາວິຕຕ຺ຕຎ຺ຎຕຣໍ, ສມ຺ມນ຺ຕໍ ປພ຺ພຕນ຺ຕເຣ;
ສກ຺ກຈ຺ຈໍ ຕໍ ອຸປຏ຺ຐາສິໍ, ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວມຕນ຺ທິໂຕ.
‘‘ໂສ ຕທາ ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ເມ, ວຕ຺ຕວາ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວາ;
ທິພ຺ພໍ ປາຕຸກຣີ ມນ຺ຕໍ, ກາມສາ ຠຄວາ ມມ.
‘‘ຕ຺ຍາຫໍ ມນ຺ເຕ ປຣຕ຺ຖທ຺ໂຘ, ນາຫໍ ຠາຍາມິ ໂຠຄິນໍ;
ອາຈຣິໂຍ ວິສຆາຕານໍ, ອລມ຺ປາໂນຕິ [ອາລມ຺ພາໂນຕິ (ສີ. ປີ.), ອາລມ຺ພາຍໂນຕິ (ສ຺ຍາ.)] ມໍ ວິທູ’’.
‘‘ຄຓ຺ຫາມເສ ¶ ມຓິໍ ຕາຕ, ໂສມທຕ຺ຕ ວິຊານຫິ;
ມາ ທຓ຺ເຑນ ສິຣິໍ ປຕ຺ຕໍ, ກາມສາ ປຊຫິມ຺ຫເສ’’.
‘‘ສກໍ ນິເວສນໍ ປຕ຺ຕໍ, ໂຍ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ປູຊຍິ;
ເອວໍ ກລ຺ຍາຓກາຣິສ຺ສ, ກິໍ ໂມຫາ ທຸພ຺ຠິມິຈ຺ຉສິ’’.
‘‘ສເຈ ¶ ຕ຺ວໍ [ສເຈ ຫິ (ສີ. ປີ. ກ.)] ຘນກາໂມສິ, ຠູຣິທຕ຺ໂຕ ປທສ຺ສຕິ [ຠູຣິທຕ຺ຕໍ ປທິສ຺ສສິ (ກ.)];
ຕເມວ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຍາຈສ຺ສຸ, ພຫຸໍ ທສ຺ສຕິ ເຕ ຘນໍ’’.
‘‘ຫຕ຺ຖຄຕໍ ປຕ຺ຕຄຕໍ, ນິກິຓ຺ຓໍ ຂາທິຕຸໍ ວຣໍ;
ມາ ໂນ ສນ຺ທິຏ຺ຐິໂກ ອຕ຺ໂຖ, ໂສມທຕ຺ຕ ອຸປຈ຺ຈຄາ’’.
‘‘ປຈ຺ຈຕິ ນິຣເຍ ໂຆເຣ, ມຫິສ຺ສມປິ ວິວຣຕິ [ມຫິສ຺ສມວ ທີຍຕິ (ສີ. ປີ.), ມຫິມສ຺ສ ວິນ຺ທ຺ຣີຍຕິ (ສ຺ຍາ.)];
ມິຕ຺ຕທຸພ຺ຠີ ຫິຕຈ຺ຈາຄີ, ຊີວເຣວາປິ ສຸສ຺ສຕິ [ຊີວເຣ ຈາປິ ສຸສ຺ສເຣ (ສີ. ປີ.)].
‘‘ສເຈ ຕ຺ວໍ [ສເຈ ຫິ (ສີ. ປີ. ກ.)] ຘນກາໂມສິ, ຠູຣິທຕ຺ໂຕ ປທສ຺ສຕິ;
ມຎ຺ເຎ ອຕ຺ຕກຕໍ ເວຣໍ, ນຈິຣໍ ເວທຍິສ຺ສສິ’’.
‘‘ມຫາຍຎ຺ຎໍ ຍຊິຕ຺ວານ, ເອວໍ ສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;
ມຫາຍຎ຺ຎໍ ຍຊິສ຺ສາມ, ເອວໍ ໂມກ຺ຂາມ ປາປກາ’’.
‘‘ຫນ຺ທ ທານິ ອປາຍາມິ, ນາຫໍ ອຊ຺ຊ ຕຍາ ສຫ;
ປທມ຺ເປກໍ [ປທເມກໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍໍ, ເອວໍ ກິພ຺ພິສກາຣິນາ’’.
‘‘ອິທໍ ¶ ວຕ຺ວານ ປິຕຣໍ, ໂສມທຕ຺ໂຕ ພຫຸສ຺ສຸໂຕ;
ອຸຊ຺ຌາເປຕ຺ວານ ຠູຕານິ, ຕມ຺ຫາ ຐານາ ອປກ຺ກມິ.
‘‘ຄຓ຺ຫາເຫຕໍ ມຫານາຄໍ, ອາຫເຣຕໍ ມຓິໍ ມມ;
ອິນ຺ທໂຄປກວຓ຺ຓາໂຠ, ຍສ຺ສ ໂລຫິຕໂກ ສິໂຣ.
‘‘ກປ຺ປາສປິຈຸຣາສີວ, ເອໂສ ກາໂຍ ປທິສ຺ສຕິ [ກາຍ’ສ຺ສ ທິສ຺ສຕິ (ສີ. ປີ.)];
ວມ຺ມິກຄ຺ຄຄໂຕ ເສຕິ, ຕໍ ຕ຺ວໍ ຄຓ຺ຫາຫິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ’’.
‘‘ອໂຖສເຘຫິ ທິພ຺ເພຫິ, ຊປ຺ປໍ ມນ຺ຕປທານິ ຈ;
ເອວໍ ຕໍ ອສກ຺ຂິ ສຕ຺ຖຸໍ [ສຏ຺ຐຸໍ (ສີ. ປີ.), ຍຸຏ຺ຐຸໍ (ສ຺ຍາ.), ສຸຕ຺ຕຸໍ (ກ.)], ກຕ຺ວາ ປຣິຕ຺ຕມຕ຺ຕໂນ’’.
‘‘ມມໍ ¶ ທິສ຺ວານ ອາຍນ຺ຕໍ, ສພ຺ພກາມສມິທ຺ຘິນໍ;
ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ອຫຏ຺ຐານິ, ສາວໍ [ສາມໍ (ສີ. ປີ.)] ຊາຕໍ ມຸຂໍ ຕວ.
‘‘ປທ຺ມໍ ຍຖາ ຫຕ຺ຖຄຕໍ, ປາຓິນາ ປຣິມທ຺ທິຕໍ;
ສາວໍ ຊາຕໍ [ຍນ຺ຕໍ (ກ.)] ມຸຂໍ ຕຸຍ຺ຫໍ, ມມໍ ທິສ຺ວານ ເອທິສໍ.
‘‘ກຈ຺ຈິ ນຸ ເຕ ນາຠິສສິ [ເຕ ນາຠິສຍິ (ສີ.), ເຕ ນາຠິສ຺ສສິ (ສ຺ຍາ.)], ກຈ຺ຈິ ເຕ ອຕ຺ຖິ ເວທນາ;
ເຍນ ສາວໍ ມຸຂໍ ຕຸຍ຺