📜

ນໂມ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອຣຫໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ

ຂຸທ຺ທກນິກາເຍ

ມຫານິທ຺ເທສປາຬິ

໑. ອຏ຺ຐກວຄ຺ໂຄ

໑. ກາມສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

໑.

ກາມໍ ກາມຍມານສ຺ສ, ຕສ຺ສ ເຈ ຕໍ ສມິຊ຺ຌຕິ;

ອທ຺ຘາ ປີຕິມໂນ ໂຫຕິ, ລທ຺ຘາ ມຈ຺ໂຈ ຍທິຈ຺ຉຕິ.

ກາມໍ ກາມຍມານສ຺ສາຕິ ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ. ກຕເມ ວຕ຺ຖຸກາມາ? ມນາປິກາ ຣູປາ ມນາປິກາ ສທ຺ທາ ມນາປິກາ ຄນ຺ຘາ ມນາປິກາ ຣສາ ມນາປິກາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ; ອຕ຺ຖຣຓາ ປາວຸຣຓາ [ປາປຸຣຓາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ທາສິທາສາ ອເຊຬກາ ກຸກ຺ກຸຏສູກຣາ ຫຕ຺ຖິຄວາສ຺ສວຬວາ ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸ ຫິຣຎ຺ຎໍ ສຸວຓ຺ຓໍ ຄາມນິຄມຣາຊຘານິໂຍ ຣຏ຺ຐຎ຺ຈ ຊນປໂທ ຈ ໂກໂສ ຈ ໂກຏ຺ຐາຄາຣຎ຺ຈ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຣຊນີຍໍ ວຕ຺ຖຸ – ວຕ຺ຖຸກາມາ.

ອປິ ຈ ອຕີຕາ ກາມາ ອນາຄຕາ ກາມາ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາ ກາມາ; ອຊ຺ຌຕ຺ຕາ ກາມາ ພຫິທ຺ຘາ ກາມາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ກາມາ; ຫີນາ ກາມາ ມຊ຺ຌິມາ ກາມາ ປຓີຕາ ກາມາ; ອາປາຍິກາ ກາມາ ມານຸສິກາ ກາມາ ທິພ຺ພາ ກາມາ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐິຕາ ກາມາ; ນິມ຺ມິຕາ ກາມາ ອນິມ຺ມິຕາ ກາມາ ປຣນິມ຺ມິຕາ ກາມາ; ປຣິຄ຺ຄຫິຕາ ກາມາ, ອປຣິຄ຺ຄຫິຕາ ກາມາ, ມມາຍິຕາ ກາມາ, ອມມາຍິຕາ ກາມາ; ສພ຺ເພປິ ກາມາວຈຣາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພປິ ຣູປາວຈຣາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພປິ ອຣູປາວຈຣາ ຘມ຺ມາ, ຕຓ຺ຫາວຕ຺ຖຸກາ ຕຓ຺ຫາຣມ຺ມຓາ ກາມນີຍຏ຺ເຐນ ຣຊນີຍຏ຺ເຐນ ມທນີຍຏ຺ເຐນ ກາມາ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ.

ກຕເມ ກິເລສກາມາ? ຉນ຺ໂທ ກາໂມ ຣາໂຄ ກາໂມ ຉນ຺ທຣາໂຄ ກາໂມ; ສງ຺ກປ຺ໂປ ກາໂມ ຣາໂຄ ກາໂມ ສງ຺ກປ຺ປຣາໂຄ ກາໂມ; ໂຍ ກາເມສຸ ກາມຈ຺ຉນ຺ໂທ ກາມຣາໂຄ ກາມນນ຺ທີ ກາມຕຓ຺ຫາ ກາມສ຺ເນໂຫ ກາມປຣິຬາໂຫ ກາມມຸຈ຺ຉາ ກາມຊ຺ໂຌສານໍ ກາໂມໂຆ ກາມໂຍໂຄ ກາມຸປາທານໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ.

‘‘ອທ຺ທສໍ ກາມ ເຕ ມູລໍ, ສງ຺ກປ຺ປາ ກາມ ຊາຍສິ;

ນ ຕໍ ສງ຺ກປ຺ປຍິສ຺ສາມິ, ເອວໍ ກາມ ນ ໂຫຫິສີ’’ຕິ [ນ ເຫຫິສີຕິ (ສ຺ຍາ.)]. –

ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ກາມຍມານສ຺ສາຕິ ກາມຍມານສ຺ສ ອິຈ຺ຉມານສ຺ສ ສາທິຍມານສ຺ສ ປຕ຺ຖຍມານສ຺ສ ປິຫຍມານສ຺ສ ອຠິຊປ຺ປມານສ຺ສາຕິ – ກາມໍ ກາມຍມານສ຺ສ.

ຕສ຺ສ ເຈ ຕໍ ສມິຊ຺ຌຕີຕິ. ຕສ຺ສ ເຈຕິ ຕສ຺ສ ຂຕ຺ຕິຍສ຺ສ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ວາ ເວສ຺ສສ຺ສ ວາ ສຸທ຺ທສ຺ສ ວາ ຄຫຏ຺ຐສ຺ສ ວາ ປພ຺ພຊິຕສ຺ສ ວາ ເທວສ຺ສ ວາ ມນຸສ຺ສສ຺ສ ວາ. ຕນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ – ມນາປິກາ ຣູປາ ມນາປິກາ ສທ຺ທາ ມນາປິກາ ຄນ຺ຘາ ມນາປິກາ ຣສາ ມນາປິກາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ. ສມິຊ຺ຌຕີຕິ ອິຊ຺ຌຕິ ສມິຊ຺ຌຕິ ລຠຕິ ປຏິລຠຕິ ອຘິຄຈ຺ຉຕິ ວິນ຺ທຕີຕິ – ຕສ຺ສ ເຈ ຕໍ ສມິຊ຺ຌຕິ.

ອທ຺ຘາ ປີຕິມໂນ ໂຫຕີຕິ. ອທ຺ຘາຕິ ເອກໍສວຈນໍ ນິສ຺ສໍສຍວຈນໍ ນິກ຺ກງ຺ຂາວຈນໍ ອທ຺ເວຊ຺ຌວຈນໍ ອທ຺ເວຬ຺ຫກວຈນໍ ນິໂຍຄວຈນໍ ອປຓ຺ຓກວຈນໍ ອວຕ຺ຖາປນວຈນເມຕໍ – ອທ຺ຘາຕິ. ປີຕີຕິ ຍາ ປຎ຺ຈກາມຄຸຓປຏິສຎ຺ຎຸຕ຺ຕາ ປີຕິ ປາມຸຊ຺ຊໍ ອາໂມທນາ ປໂມທນາ ຫາໂສ ປຫາໂສ ວິຕ຺ຕິ ຕຸຏ຺ຐິ ໂອທຄ຺ຍໍ ອຕ຺ຕມນຕາ ອຠິຜຣຓຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ. ມໂນຕິ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ມໂນ ມານສໍ ຫທຍໍ ປຓ຺ຑຣໍ ມໂນ ມນາຍຕນໍ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ ຕຊ຺ຊາ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມໂນ. ອຍໍ ມໂນ ອິມາຍ ປີຕິຍາ ສຫຄໂຕ ໂຫຕິ ສຫຊາໂຕ ສໍສຏ຺ໂຐ ສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ເອກຸປ຺ປາໂທ ເອກນິໂຣໂຘ ເອກວຕ຺ຖຸໂກ ເອກາຣມ຺ມໂຓ. ປີຕິມໂນ ໂຫຕີຕິ ປີຕິມໂນ ໂຫຕິ ຕຸຏ຺ຐມໂນ ຫຏ຺ຐມໂນ ປຫຏ຺ຐມໂນ ອຕ຺ຕມໂນ ອຸທຄ຺ຄມໂນ ມຸທິຕມໂນ ປໂມທິຕມໂນ ໂຫຕີຕິ – ອທ຺ຘາ ປີຕິມໂນ ໂຫຕິ.

ລທ຺ຘາ ມຈ຺ໂຈ ຍທິຈ຺ຉຕີຕິ. ລທ຺ຘາຕິ ລຠິຕ຺ວາ ປຏິລຠິຕ຺ວາ ອຘິຄນ຺ຕ຺ວາ ວິນ຺ທິຕ຺ວາ. ມຈ຺ໂຈຕິ ສຕ຺ໂຕ ນໂຣ ມານໂວ ໂປໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ຊີໂວ ຊາຄຸ [ຊາຕຸ (ສ຺ຍາ.), ຊຄຸ (ກ.)] ຊນ຺ຕຸ ອິນ຺ທຄຸ [ຫິນ຺ທຄູ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ມນຸໂຊ. ຍທິຈ຺ຉຕີຕິ ຍໍ ອິຈ຺ຉຕິ ຍໍ ສາທິຍຕິ ຍໍ ປຕ຺ເຖຕິ ຍໍ ປິເຫຕິ ຍໍ ອຠິຊປ຺ປຕິ, ຣູປໍ ວາ ສທ຺ທໍ ວາ ຄນ຺ຘໍ ວາ ຣສໍ ວາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພໍ ວາຕິ, ລທ຺ຘາ ມຈ຺ໂຈ ຍທິຈ຺ຉຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ກາມໍ ກາມຍມານສ຺ສ, ຕສ຺ສ ເຈ ຕໍ ສມິຊ຺ຌຕິ;

ອທ຺ຘາ ປີຕິມໂນ ໂຫຕິ, ລທ຺ຘາ ມຈ຺ໂຈ ຍທິຈ຺ຉຕີ’’ຕິ.

໒.

ຕສ຺ສ ເຈ ກາມຍານສ຺ສ, ຉນ຺ທຊາຕສ຺ສ ຊນ຺ຕຸໂນ;

ເຕ ກາມາ ປຣິຫາຍນ຺ຕິ, ສລ຺ລວິທ຺ໂຘວ ຣຸປ຺ປຕິ.

ຕສ຺ສ ເຈ ກາມຍານສ຺ສາຕິ. ຕສ຺ສ ເຈຕິ ຕສ຺ສ ຂຕ຺ຕິຍສ຺ສ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ວາ ເວສ຺ສສ຺ສ ວາ ສຸທ຺ທສ຺ສ ວາ ຄຫຏ຺ຐສ຺ສ ວາ ປພ຺ພຊິຕສ຺ສ ວາ ເທວສ຺ສ ວາ ມນຸສ຺ສສ຺ສ ວາ. ກາມຍານສ຺ສາຕິ ກາເມ ອິຈ຺ຉມານສ຺ສ ສາທິຍມານສ຺ສ ປຕ຺ຖຍມານສ຺ສ ປິຫຍມານສ຺ສ ອຠິຊປ຺ປມານສ຺ສ. ອຖ ວາ ກາມຕຓ຺ຫາຍ ຍາຍຕິ ນິຍ຺ຍຕິ ວຸຍ຺ຫຕິ ສໍຫຣີຍຕິ. ຍຖາ ຫຕ຺ຖິຍາເນນ ວາ ອສ຺ສຍາເນນ ວາ ໂຄຍາເນນ ວາ ອຊຍາເນນ ວາ ເມຓ຺ຑຍາເນນ ວາ ໂອຏ຺ຐຍາເນນ ວາ ຂຣຍາເນນ ວາ ຍາຍຕິ ນິຍ຺ຍຕິ ວຸຍ຺ຫຕິ ສໍຫຣີຍຕິ; ເອວເມວໍ ກາມຕຓ຺ຫາຍ ຍາຍຕິ ນິຍ຺ຍຕິ ວຸຍ຺ຫຕິ ສໍຫຣີຍຕີຕິ – ຕສ຺ສ ເຈ ກາມຍານສ຺ສ.

ຉນ຺ທຊາຕສ຺ສ ຊນ຺ຕຸໂນຕິ. ຉນ຺ໂທຕິ ໂຍ ກາເມສຸ ກາມຈ຺ຉນ຺ໂທ ກາມຣາໂຄ ກາມນນ຺ທີ ກາມຕຓ຺ຫາ ກາມສ຺ເນໂຫ ກາມປຣິຬາໂຫ ກາມມຸຈ຺ຉາ ກາມຊ຺ໂຌສານໍ ກາໂມໂຆ ກາມໂຍໂຄ ກາມຸປາທານໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ, ຕສ຺ສ ໂສ ກາມຈ຺ຉນ຺ໂທ ຊາໂຕ ໂຫຕິ ສຎ຺ຊາໂຕ ນິພ຺ພຕ຺ໂຕ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ໂຕ ປາຕຸຠູໂຕ. ຊນ຺ຕຸໂນຕິ ສຕ຺ຕສ຺ສ ນຣສ຺ສ ມານວສ຺ສ ໂປສສ຺ສ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ຊີວສ຺ສ ຊາຄຸສ຺ສ ຊນ຺ຕຸສ຺ສ ອິນ຺ທຄຸສ຺ສ ມນຸຊສ຺ສາຕິ – ຉນ຺ທຊາຕສ຺ສ ຊນ຺ຕຸໂນ.

ເຕ ກາມາ ປຣິຫາຍນ຺ຕີຕິ – ເຕ ວາ ກາມາ ປຣິຫາຍນ຺ຕິ, ໂສ ວາ ກາເມຫິ ປຣິຫາຍຕິ. ກຖໍ ເຕ ກາມາ ປຣິຫາຍນ຺ຕິ? ຕສ຺ສ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕສ຺ເສວ ເຕ ໂຠເຄ ຣາຊາໂນ ວາ ຫຣນ຺ຕິ, ໂຈຣາ ວາ ຫຣນ຺ຕິ, ອຄ຺ຄິ ວາ ທຫຕິ, ອຸທກໍ ວາ ວຫຕິ, ອປ຺ປິຍາ ວາ ທາຍາທາ ຫຣນ຺ຕິ, ນິຫິຕໍ ວາ ນາຘິຄຈ຺ຉຕິ, ທຸປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ວາ ກມ຺ມນ຺ຕາ ຠິຊ຺ຊນ຺ຕິ, ກຸເລ ວາ ກຸລງ຺ຄາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ໂຍ ເຕ ໂຠເຄ ວິກິຣຕິ ວິຘມຕິ [ວິຘເມຕິ (ສ຺ຍາ.)] ວິທ຺ຘໍເສຕິ ອນິຈ຺ຈຕາເຍວ ອຏ຺ຐມີ. ເອວໍ ເຕ ກາມາ ຫາຍນ຺ຕິ ປຣິຫາຍນ຺ຕິ ປຣິຘໍເສນ຺ຕິ ປຣິປຕນ຺ຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍນ຺ຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊນ຺ຕິ. ກຖໍ ໂສ ກາເມຫິ ປຣິຫາຍຕິ? ຕິຏ຺ຐນ຺ເຕວ ເຕ ໂຠເຄ ໂສ ຈວຕິ ມຣຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ. ເອວໍ ໂສ ກາເມຫິ ຫາຍຕິ ປຣິຫາຍຕິ ປຣິຘໍເສຕິ ປຣິປຕຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ.

ໂຈຣາ ຫຣນ຺ຕິ ຣາຊາໂນ, ອຄ຺ຄິ ທຫຕິ ນສ຺ສຕິ;

ອຖ ອນ຺ເຕນ ຊຫຕິ [ອໂຖ ອນ຺ເຕນ ເຫຕິ (ສ຺ຍາ.), ອສຫນ຺ເຕນ ທຫຕິ (ກ.)], ສຣີຣໍ ສປຣິຄ຺ຄຫໍ;

ເອຕທຎ຺ຎາຍ ເມຘາວີ, ຠຸຎ຺ເຊຖ ຈ ທເທຖ ຈ.

ທຕ຺ວາ ຈ ຠຸຕ຺ວາ ຈ ຍຖານຸຠາວໍ, ອນິນ຺ທິໂຕ ສຄ຺ຄມຸເປຕິ ຐານນ຺ຕິ, ເຕ ກາມາ ປຣິຫາຍນ຺ຕິ.

ສລ຺ລວິທ຺ໂຘວ ຣຸປ຺ປຕີຕິ. ຍຖາ ອໂຍມເຍນ ວາ ສລ຺ເລນ ວິທ຺ໂຘ, ອຏ຺ຐິມເຍນ ວາ ສລ຺ເລນ ທນ຺ຕມເຍນ ວາ ສລ຺ເລນ ວິສາຓມເຍນ ວາ ສລ຺ເລນ ກຏ຺ຐມເຍນ ວາ ສລ຺ເລນ ວິທ຺ໂຘ ຣຸປ຺ປຕິ ກຸປ຺ປຕິ ຆຏ຺ຏີຍຕິ ປີຬີຍຕິ, ພ຺ຍາຘິໂຕ ໂທມນສ຺ສິໂຕ ໂຫຕິ, ເອວເມວ ວຕ຺ຖຸກາມານໍ ວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ. ໂສ ກາມສລ຺ເລນ ຈ ໂສກສລ຺ເລນ ຈ ວິທ຺ໂຘ, ຣຸປ຺ປຕິ ກຸປ຺ປຕິ ຆຏ຺ຏີຍຕິ ປີຬີຍຕິ ພ຺ຍາຘິໂຕ ໂທມນສ຺ສິໂຕ ໂຫຕີຕິ – ສລ຺ລວິທ຺ໂຘວ ຣຸປ຺ປຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຕສ຺ສ ເຈ ກາມຍານສ຺ສ, ຉນ຺ທຊາຕສ຺ສ ຊນ຺ຕຸໂນ;

ເຕ ກາມາ ປຣິຫາຍນ຺ຕິ, ສລ຺ລວິທ຺ໂຘວ ຣຸປ຺ປຕີ’’ຕິ.

໓.

ໂຍ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ສປ຺ປສ຺ເສວ ປທາ ສິໂຣ;

ໂສມໍ ວິສຕ຺ຕິກໍ ໂລເກ, ສໂຕ ສມຕິວຕ຺ຕຕິ.

ໂຍ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕີຕິ. ໂຍຕິ ໂຍ ຍາທິໂສ ຍຖາຍຸຕ຺ໂຕ ຍຖາວິຫິໂຕ ຍຖາປກາໂຣ ຍໍຐານປ຺ປຕ຺ໂຕ ຍໍຘມ຺ມສມນ຺ນາຄໂຕ ຂຕ຺ຕິໂຍ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ວາ ເວສ຺ໂສ ວາ ສຸທ຺ໂທ ວາ ຄຫຏ຺ໂຐ ວາ ປພ຺ພຊິໂຕ ວາ ເທໂວ ວາ ມນຸສ຺ໂສ ວາ. ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕີຕິ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕີຕິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ – ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ວາ ສມຸຈ຺ເຉທໂຕ ວາ. ກຖໍ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ? ‘‘ອຏ຺ຐິກງ຺ກລູປມາ ກາມາ ອປ຺ປສ຺ສາທຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ‘‘ມໍສເປສູປມາ ກາມາ ພຫຸສາຘາຣຓຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ‘‘ຕິຓຸກ຺ກູປມາ ກາມາ ອນຸທຫນຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ‘‘ອງ຺ຄາຣກາສູປມາ ກາມາ ມຫາປຣິຬາຫຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ‘‘ສຸປິນກູປມາ ກາມາ ອິຕ຺ຕຣປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ‘‘ຍາຈິຕກູປມາ ກາມາ ຕາວກາລິກຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ‘‘ຣຸກ຺ຂຜລູປມາ ກາມາ ສມ຺ຠຎ຺ຊນປຣິຠຎ຺ຊນຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ‘‘ອສິສູນູປມາ ກາມາ ອຘິກຸຏ຺ຏນຏ຺ເຐນາ’’ຕິ [ອຘິກນ຺ຕນຏ຺ເຐນາຕິ (ສ຺ຍາ.)] ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ‘‘ສຕ຺ຕິສູລູປມາ ກາມາ ວິນິວິຊ຺ຌນຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ‘‘ສປ຺ປສິຣູປມາ ກາມາ ສປ຺ປຏິຠຍຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ‘‘ອຄ຺ຄິກ຺ຂນ຺ຘູປມາ ກາມາ ມຫາຠິຕາປນຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ.

ພຸທ຺ຘານຸສ຺ສຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ຘມ຺ມານຸສ຺ສຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ…ເປ… ສງ຺ຆານຸສ຺ສຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ… ສີລານຸສ຺ສຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ… ຈາຄານຸສ຺ສຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ… ເທວຕານຸສ຺ສຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ… ອານາປານສ຺ສຕິໍ [ອານາປານສຕິໍ (ສີ.)] ຠາເວນ຺ໂຕປິ… ມຣຓສ຺ສຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ… ກາຍຄຕາສຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ… ອຸປສມານຸສ຺ສຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ.

ປຐມໍ ຌານໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ທຸຕິຍໍ ຌານໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ…ເປ… ຕຕິຍໍ ຌານໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ… ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ… ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ… ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ… ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ … ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ. ເອວໍ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ.

ກຖໍ ສມຸຈ຺ເຉທໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ? ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ ອປາຍຄມນີເຍ ກາເມ ສມຸຈ຺ເຉທໂຕ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ສກທາຄາມິມຄ຺ຄໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ ໂອຬາຣິເກ ກາເມ ສມຸຈ຺ເຉທໂຕ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ອນາຄາມິມຄ຺ຄໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ ອນຸສຫຄເຕ ກາເມ ສມຸຈ຺ເຉທໂຕ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ຄໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ ສພ຺ເພນ ສພ຺ພໍ ສພ຺ພຖາ ສພ຺ພໍ ອເສສໍ ນິສ຺ເສສໍ ສມຸຈ຺ເຉທໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ. ເອວໍ ສມຸຈ຺ເຉທໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕີຕິ – ໂຍ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ.

ສປ຺ປສ຺ເສວ ປທາ ສິໂຣຕິ. ສປ຺ໂປ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຫິ. ເກນຏ຺ເຐນ ສປ຺ໂປ? ສໍສປ຺ປນ຺ໂຕ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ສປ຺ໂປ; ຠຸຊນ຺ໂຕ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ຠຸຊໂຄ; ອຸເຣນ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ອຸຣໂຄ; ປນ຺ນສິໂຣ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ປນ຺ນໂຄ; ສິເຣນ ສຸປຕີຕິ [ສປ຺ປຕີຕິ (ກ.)] ສຣີສໂປ [ສິຣິໍສໂປ (ສີ.)]; ພິເລ ສຍຕີຕິ ພິລາສໂຍ; ຄຸຫາຍໍ ສຍຕີຕິ ຄຸຫາສໂຍ; ທາຐາ ຕສ຺ສ ອາວຸໂຘຕິ ທາຐາວຸໂຘ; ວິສໍ ຕສ຺ສ ໂຆຣນ຺ຕິ ໂຆຣວິໂສ; ຊິວ຺ຫາ ຕສ຺ສ ທຸວິຘາຕິ ທ຺ວິຊິວ຺ໂຫ; ທ຺ວີຫິ ຊິວ຺ຫາຫິ ຣສໍ ສາຍຕີຕິ ທ຺ວິຣສຎ຺ຎູ. ຍຖາ ປຸຣິໂສ ຊີວິຕຸກາໂມ ອມຣິຕຸກາໂມ ສຸຂກາໂມ ທຸກ຺ຂປຏິກ຺ກູໂລ ປາເທນ ສປ຺ປສິຣໍ ວຊ຺ເຊຍ຺ຍ ວິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ ອຠິນິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ; ເອວເມວ ສຸຂກາໂມ ທຸກ຺ຂປຏິກ຺ກູໂລ ກາເມ ວຊ຺ເຊຍ຺ຍ ວິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ ອຠິນິວຊ຺ເຊຍ຺ຍາຕິ – ສປ຺ປສ຺ເສວ ປທາ ສິໂຣ.

ໂສມໍ ວິສຕ຺ຕິກໍ ໂລເກ, ສໂຕ ສມຕິວຕ຺ຕຕີຕິ. ໂສຕິ ໂຍ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ. ວິສຕ຺ຕິກາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ ອນຸນໂຍ ອນຸໂຣໂຘ ນນ຺ທີ ນນ຺ທິຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ສາຣາໂຄ ອິຈ຺ຉາ ມຸຈ຺ຉາ ອຊ຺ໂຌສານໍ ເຄໂຘ ປລິເຄໂຘ [ປຬິເຄໂຘ (ສີ.)] ສງ຺ໂຄ ປງ຺ໂກ, ເອຊາ ມາຍາ ຊນິກາ ສຎ຺ຊນນີ ສິພ຺ພິນີ ຊາລິນີ ສຣິຕາ ວິສຕ຺ຕິກາ, ສຸຕ຺ຕໍ ວິສຕາ ອາຍູຫິນີ [ອາຍູຫນີ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ທຸຕິຍາ ປຓິຘິ ຠວເນຕ຺ຕິ, ວນໍ ວນໂຖ ສນ຺ຘໂວ ສ຺ເນໂຫ ອເປກ຺ຂາ ປຏິພນ຺ຘຸ, ອາສາ ອາສີສນາ ອາສີສິຕຕ຺ຕໍ, ຣູປາສາ ສທ຺ທາສາ ຄນ຺ຘາສາ ຣສາສາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາສາ, ລາຠາສາ ຊນາສາ ປຸຕ຺ຕາສາ ຊີວິຕາສາ, ຊປ຺ປາ ປຊປ຺ປາ ອຠິຊປ຺ປາ ຊປ຺ປນາ ຊປ຺ປິຕຕ຺ຕໍ ໂລລຸປ຺ປໍ ໂລລຸປ຺ປາຍນາ ໂລລຸປ຺ປາຍິຕຕ຺ຕໍ ປຸຈ຺ຉຎ຺ຊິກຕາ ສາຘຸກມ຺ຍຕາ, ອຘມ຺ມຣາໂຄ ວິສມໂລໂຠ ນິກນ຺ຕິ ນິກາມນາ ປຕ຺ຖນາ ປິຫນາ ສມ຺ປຕ຺ຖນາ, ກາມຕຓ຺ຫາ ຠວຕຓ຺ຫາ ວິຠວຕຓ຺ຫາ, ຣູປຕຓ຺ຫາ ອຣູປຕຓ຺ຫາ ນິໂຣຘຕຓ຺ຫາ, ຣູປຕຓ຺ຫາ ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ ຄນ຺ຘຕຓ຺ຫາ ຣສຕຓ຺ຫາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕຓ຺ຫາ ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ, ໂອໂຆ ໂຍໂຄ ຄນ຺ໂຖ ອຸປາທານໍ ອາວຣຓໍ ນີວຣຓໍ ຉທນໍ ພນ຺ຘນໍ, ອຸປກ຺ກິເລໂສ ອນຸສໂຍ ປຣິຍຸຏ຺ຐານໍ ລຕາ ເວວິຈ຺ຉໍ, ທຸກ຺ຂມູລໍ ທຸກ຺ຂນິທານໍ ທຸກ຺ຂປ຺ປຠໂວ ມາຣປາໂສ ມາຣພຬິສໍ ມາຣວິສໂຍ, ຕຓ຺ຫານທີ ຕຓ຺ຫາຊາລໍ ຕຓ຺ຫາຄທ຺ທຸລໍ ຕຓ຺ຫາສມຸທ຺ໂທ ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ.

ວິສຕ຺ຕິກາຕິ. ເກນຏ຺ເຐນ ວິສຕ຺ຕິກາ? ວິສຕາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ; ວິສາລາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ; ວິສຏາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ; ວິສກ຺ກຕີຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ; ວິສໍຫຣຕີຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ; ວິສໍວາທິກາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ; ວິສມູລາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ; ວິສຜລາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ; ວິສປຣິໂຠໂຄຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ; ວິສາລາ ວາ ປນ ສາ ຕຓ຺ຫາ ຣູເປ ສທ຺ເທ ຄນ຺ເຘ ຣເສ ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ, ກຸເລ ຄເຓ ອາວາເສ ລາເຠ ຍເສ, ປສໍສາຍ ສຸເຂ ຈີວເຣ ປິຓ຺ຑປາເຕ ເສນາສເນ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາເຣ, ກາມຘາຕຸຍາ ຣູປຘາຕຸຍາ ອຣູປຘາຕຸຍາ, ກາມຠເວ ຣູປຠເວ ອຣູປຠເວ, ສຎ຺ຎາຠເວ ອສຎ຺ຎາຠເວ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຠເວ, ເອກໂວກາຣຠເວ ຈຕຸໂວກາຣຠເວ ປຎ຺ຈໂວກາຣຠເວ, ອຕີເຕ ອນາຄເຕ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ, ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພສຸ ຘມ຺ເມສຸ ວິສຏາ ວິຕ຺ຖຕາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ.

ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ ມນຸສ຺ສໂລເກ ເທວໂລເກ, ຂນ຺ຘໂລເກ ຘາຕຸໂລເກ ອາຍຕນໂລເກ. ສໂຕຕິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ, ເວທນາສຸ…ເປ… ຈິຕ຺ເຕ… ຘມ຺ເມສຸ ຘມ຺ມານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ.

ອປເຣຫິປິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ອສຕິປຣິວຊ຺ຊນາຍ ສໂຕ, ສຕິກຣຓີຍານໍ ຘມ຺ມານໍ ກຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສຕິປຣິພນ຺ຘານໍ ຘມ຺ມານໍ ຫຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສຕິນິມິຕ຺ຕານໍ ຘມ຺ມານໍ ອສມ຺ມຸຏ຺ຐຕ຺ຕາ ສໂຕ.

ອປເຣຫິປິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ສຕິຍາ ສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສຕິຍາ ວສິຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສຕິຍາ ປາຄຸຎ຺ຎຕາຍ ສໂຕ, ສຕິຍາ ອປຈ຺ໂຈໂຣຫຓຕາຍ [ອປຈ຺ໂຈໂຣປນຕາຍ (ສີ.)] ສໂຕ.

ອປເຣຫິປິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ສຕ຺ຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສມິຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສນ຺ຕຘມ຺ມສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ສໂຕ. ພຸທ຺ຘານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ຘມ຺ມານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ສງ຺ຆານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ສີລານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ຈາຄານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ເທວຕານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ອານາປານສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ມຣຓສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ກາຍຄຕາສຕິຍາ ສໂຕ, ອຸປສມານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ. ຍາ ສຕິ ອນຸສ຺ສຕິ ປຏິສ຺ສຕິ ສຕິ ສຣຓຕາ ຘາຣຓຕາ ອປິລາປນຕາ ອສມ຺ມຸສ຺ສນຕາ ສຕິ ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສຕິພລໍ ສມ຺ມາສຕິ ສຕິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ເອກາຍນມຄ຺ໂຄ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສຕິ. ອິມາຍ ສຕິຍາ ອຸເປໂຕ ໂຫຕິ ສມຸເປໂຕ ອຸປຄໂຕ ສມຸປຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສໂຕ.

ໂສມໍ ວິສຕ຺ຕິກໍ ໂລເກ, ສໂຕ ສມຕິວຕ຺ຕຕີຕິ. ໂລເກ ວາ ສາ ວິສຕ຺ຕິກາ, ໂລເກ ວາ ຕໍ ວິສຕ຺ຕິກໍ ສໂຕ ຕຣຕິ ອຸຕ຺ຕຣຕິ ປຕຣຕິ ສມຕິກ຺ກມຕິ ວີຕິວຕ຺ຕຕີຕິ – ໂສມໍ ວິສຕ຺ຕິກໍ ໂລເກ, ສໂຕ ສມຕິວຕ຺ຕຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ໂຍ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ສປ຺ປສ຺ເສວ ປທາ ສິໂຣ;

ໂສມໍ ວິສຕ຺ຕິກໍ ໂລເກ, ສໂຕ ສມຕິວຕ຺ຕຕີ’’ຕິ.

໔.

ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ຫິຣຎ຺ຎໍ ວາ, ຄວາສ຺ສໍ ທາສໂປຣິສໍ;

ຖິໂຍ ພນ຺ຘູ ປຸຖຸ ກາເມ, ໂຍ ນໂຣ ອນຸຄິຊ຺ຌຕິ.

ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ຫິຣຎ຺ຎໍ ວາຕິ. ເຂຕ຺ຕນ຺ຕິ ສາລິກ຺ເຂຕ຺ຕໍ ວີຫິກ຺ເຂຕ຺ຕໍ ມຸຄ຺ຄກ຺ເຂຕ຺ຕໍ ມາສກ຺ເຂຕ຺ຕໍ ຍວກ຺ເຂຕ຺ຕໍ ໂຄຘຸມກ຺ເຂຕ຺ຕໍ ຕິລກ຺ເຂຕ຺ຕໍ. ວຕ຺ຖຸນ຺ຕິ ຆຣວຕ຺ຖຸໍ ໂກຏ຺ຐກວຕ຺ຖຸໍ ປຸເຣວຕ຺ຖຸໍ ປຈ຺ຉາວຕ຺ຖຸໍ ອາຣາມວຕ຺ຖຸໍ ວິຫາຣວຕ຺ຖຸໍ. ຫິຣຎ຺ຎນ຺ຕິ ຫິຣຎ຺ຎໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ກຫາປໂຓຕິ – ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ຫິຣຎ຺ຎໍ ວາ.

ຄວາສ຺ສໍ ທາສໂປຣິສນ຺ຕິ. ຄວນ຺ຕິ ຄວາ [ຄາໂວ (ກ.)] ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ອສ຺ສາຕິ ປສຸກາທໂຍ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ທາສາຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ທາສາ – ອນ຺ໂຕຊາຕໂກ ທາໂສ, ຘນກ຺ກີຕໂກ ທາໂສ, ສາມໍ ວາ ທາສພ຺ຍໍ ອຸເປຕິ, ອກາມໂກ ວາ ທາສວິສຍໍ ອຸເປຕິ.

‘‘ອາມາຍ ທາສາປິ ຠວນ຺ຕິ ເຫເກ, ຘເນນ ກີຕາປິ ຠວນ຺ຕິ ທາສາ;

ສາມຎ຺ຈ ເອເກ ອຸປຍນ຺ຕິ ທາສ຺ຍໍ, ຠຍາປນຸຓ຺ຓາປິ ຠວນ຺ຕິ ທາສາ’’ຕິ.

ປຸຣິສາຕິ ຕໂຍ ປຸຣິສາ – ຠຕກາ, ກມ຺ມກຣາ, ອຸປຊີວິໂນຕິ – ຄວາສ຺ສໍ ທາສໂປຣິສໍ.

ຖິໂຍ ພນ຺ຘູ ປຸຖຸ ກາເມຕິ. ຖິໂຍຕິ ອິຕ຺ຖິປຣິຄ຺ຄໂຫ ວຸຈ຺ຈຕິ. ພນ຺ຘູຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ພນ຺ຘູ – ຎາຕິພນ຺ຘວາປິ ພນ຺ຘຸ, ໂຄຕ຺ຕພນ຺ຘວາປິ ພນ຺ຘຸ, ມນ຺ຕພນ຺ຘວາປິ ພນ຺ຘຸ, ສິປ຺ປພນ຺ຘວາປິ ພນ຺ຘຸ. ປຸຖຸ ກາເມຕິ ພຫູ ກາເມ. ເອເຕ ປຸຖຸ ກາມາ ມນາປິກາ ຣູປາ…ເປ… ມນາປິກາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຕິ – ຖິໂຍ ພນ຺ຘູ ປຸຖຸ ກາເມ.

ໂຍ ນໂຣ ອນຸຄິຊ຺ຌຕີຕິ. ໂຍຕິ ໂຍ ຍາທິໂສ ຍຖາຍຸຕ຺ໂຕ ຍຖາວິຫິໂຕ ຍຖາປກາໂຣ ຍໍຐານປ຺ປຕ຺ໂຕ ຍໍຘມ຺ມສມນ຺ນາຄໂຕ ຂຕ຺ຕິໂຍ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ວາ ເວສ຺ໂສ ວາ ສຸທ຺ໂທ ວາ ຄຫຏ຺ໂຐ ວາ ປພ຺ພຊິໂຕ ວາ ເທໂວ ວາ ມນຸສ຺ໂສ ວາ. ນໂຣຕິ ສຕ຺ໂຕ ນໂຣ ມານໂວ ໂປໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ຊີໂວ ຊາຄຸ ຊນ຺ຕຸ ອິນ຺ທຄຸ ມນຸໂຊ. ອນຸຄິຊ຺ຌຕີຕິ ກິເລສກາເມນ ວຕ຺ຖຸກາເມສຸ ຄິຊ຺ຌຕິ ອນຸຄິຊ຺ຌຕິ ປລິຄິຊ຺ຌຕິ ປລິພຊ຺ຌຕີຕິ – ໂຍ ນໂຣ ອນຸຄິຊ຺ຌຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ຫິຣຎ຺ຎໍ ວາ, ຄວາສ຺ສໍ ທາສໂປຣິສໍ;

ຖິໂຍ ພນ຺ຘູ ປຸຖຸ ກາເມ, ໂຍ ນໂຣ ອນຸຄິຊ຺ຌຕີ’’ຕິ.

໕.

ອພລາ ນໍ ພລີຍນ຺ຕິ, ມທ຺ທນ຺ເຕ ນໍ ປຣິສ຺ສຍາ;

ຕໂຕ ນໍ ທຸກ຺ຂມນ຺ເວຕິ, ນາວໍ ຠິນ຺ນມິໂວທກໍ.

ອພລາ ນໍ ພລີຍນ຺ຕີຕິ. ອພລາຕິ ອພລາ ກິເລສາ ທຸພ຺ພລາ ອປ຺ປພລາ ອປ຺ປຖາມກາ ຫີນາ ນິຫີນາ ( ) [(ປຣິຫີນາ) (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ໂອມກາ ລາມກາ ຉຕຸກ຺ກາ ປຣິຕ຺ຕາ. ເຕ ກິເລສາ ຕໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ສຫນ຺ຕິ ປຣິສຫນ຺ຕິ ອຠິຠວນ຺ຕິ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣນ຺ຕິ ປຣິຍາທິຍນ຺ຕິ ມທ຺ທນ຺ຕີຕິ, ເອວມ຺ປິ ອພລາ ນໍ ພລີຍນ຺ຕິ. ອຖ ວາ, ອພລໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ທຸພ຺ພລໍ ອປ຺ປພລໍ ອປ຺ປຖາມກໍ ຫີນໍ ນິຫີນໍ ໂອມກໍ ລາມກໍ ຉຕຸກ຺ກໍ ປຣິຕ຺ຕໍ, ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ສທ຺ຘາພລໍ ວີຣິຍພລໍ ສຕິພລໍ ສມາຘິພລໍ ປຎ຺ຎາພລໍ ຫິຣິພລໍ ໂອຕ຺ຕປ຺ປພລໍ. ເຕ ກິເລສາ ຕໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ສຫນ຺ຕິ ປຣິສຫນ຺ຕິ ອຠິຠວນ຺ຕິ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣນ຺ຕິ ປຣິຍາທິຍນ຺ຕິ ມທ຺ທນ຺ຕີຕິ – ເອວມ຺ປິ ອພລາ ນໍ ພລີຍນ຺ຕີຕິ.

ມທ຺ທນ຺ເຕ ນໍ ປຣິສ຺ສຍາຕິ. ທ຺ເວ ປຣິສ຺ສຍາ – ປາກຏປຣິສ຺ສຍາ ຈ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນປຣິສ຺ສຍາ ຈ. ກຕເມ ປາກຏປຣິສ຺ສຍາ? ສີຫາ ພ຺ຍຄ຺ຆາ ທີປີ ອຈ຺ຉາ ຕຣຈ຺ຉາ ໂກກາ ມຫິໍສາ [ມຫິສາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຫຕ຺ຖີ ອຫິວິຈ຺ຉິກາ ສຕປທີ, ໂຈຣາ ວາ ອສ຺ສຸ ມານວາ ວາ ກຕກມ຺ມາ ວາ ອກຕກມ຺ມາ ວາ, ຈກ຺ຂຸໂຣໂຄ ໂສຕໂຣໂຄ ຆານໂຣໂຄ ຊິວ຺ຫາໂຣໂຄ ກາຍໂຣໂຄ ສີສໂຣໂຄ ກຓ຺ຓໂຣໂຄ ມຸຂໂຣໂຄ ທນ຺ຕໂຣໂຄ, ກາໂສ ສາໂສ ປິນາໂສ ຑາໂຫ ຊໂຣ, ກຸຈ຺ຉິໂຣໂຄ ມຸຈ຺ຉາ ປກ຺ຂນ຺ທິກາ ສູລາ ວິສູຈິກາ, ກຸຏ຺ຐໍ ຄຓ຺ໂຑ ກິລາໂສ ໂສໂສ ອປມາໂຣ, ທທ຺ທຸ ກຓ຺ຑຸ ກຈ຺ຉຸ ຣຂສາ [ຣກ຺ຂສາ (ກ.)] ວິຕຈ຺ຉິກາ ໂລຫິຕປິຕ຺ຕໍ, ມຘຸເມໂຫ ອໍສາ ປິຬກາ ຠຄນ຺ທລາ, ປິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ ເສມ຺ຫສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ ວາຕສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ ສນ຺ນິປາຕິກາ ອາພາຘາ ອຸຕຸປຣິຓາມຊາ ອາພາຘາ ວິສມປຣິຫາຣຊາ ອາພາຘາ, ໂອປກ຺ກມິກາ ອາພາຘາ ກມ຺ມວິປາກຊາ ອາພາຘາ, ສີຕໍ ອຸຓ຺ຫໍ ຊິຆຈ຺ຉາ ປິປາສາ ອຸຈ຺ຈາໂຣ ປສ຺ສາໂວ ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ສາ ອິຕິ ວາ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປາກຏປຣິສ຺ສຍາ.

ກຕເມ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນປຣິສ຺ສຍາ? ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ, ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ ພ຺ຍາປາທນີວຣຓໍ ຖິນມິທ຺ຘນີວຣຓໍ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈກຸກ຺ກຸຈ຺ຈນີວຣຓໍ ວິຈິກິຈ຺ຉານີວຣຓໍ, ຣາໂຄ ໂທໂສ ໂມໂຫ ໂກໂຘ ອຸປນາໂຫ ມກ຺ໂຂ ປຬາໂສ ອິສ຺ສາ ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ມາຍາ ສາເຐຍ຺ຍໍ ຖມ຺ໂຠ ສາຣມ຺ໂຠ ມາໂນ ອຕິມາໂນ ມໂທ ປມາໂທ, ສພ຺ເພ ກິເລສາ ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິຕາ ສພ຺ເພ ທຣຖາ ສພ຺ເພ ປຣິຬາຫາ ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາປາ ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນປຣິສ຺ສຍາ.

ປຣິສ຺ສຍາຕິ ເກນຏ຺ເຐນ ປຣິສ຺ສຍາ? ປຣິສຫນ຺ຕີຕິ ປຣິສ຺ສຍາ, ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ປຣິສ຺ສຍາ, ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ ປຣິສ຺ສຍາ. ກຖໍ ປຣິສຫນ຺ຕີຕິ ປຣິສ຺ສຍາ? ເຕ ປຣິສ຺ສຍາ ຕໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ສຫນ຺ຕິ ປຣິສຫນ຺ຕິ ອຠິຠວນ຺ຕິ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣນ຺ຕິ ປຣິຍາທິຍນ຺ຕິ ມທ຺ທນ຺ຕິ. ເອວໍ ປຣິສຫນ຺ຕີຕິ ປຣິສ຺ສຍາ. ກຖໍ ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ປຣິສ຺ສຍາ? ເຕ ປຣິສ຺ສຍາ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ອນ຺ຕຣາຍາຍ ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ກຕເມສໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ? ສມ຺ມາປຏິປທາຍ ອນຸໂລມປຏິປທາຍ ອປຈ຺ຈນີກປຏິປທາຍ ອວິຣຸທ຺ຘປຏິປທາຍ ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປທາຍ ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປຏິປທາຍ, ສີເລສຸ ປຣິປູຣິກາຣິຕາຍ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ຄຸຕ຺ຕທ຺ວາຣຕາຍ ໂຠຊເນ ມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕາຍ, ຊາຄຣິຍານຸໂຍຄສ຺ສ ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ຎສ຺ສ, ຈຕຸນ຺ນໍ ສຕິປຏ຺ຐານານໍ ຠາວນານຸໂຍຄສ຺ສ ຈຕຸນ຺ນໍ ສມ຺ມປ຺ປຘານານໍ ຠາວນານຸໂຍຄສ຺ສ ຈຕຸນ຺ນໍ ອິທ຺ຘິປາທານໍ ຠາວນານຸໂຍຄສ຺ສ, ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ຠາວນານຸໂຍຄສ຺ສ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ພລານໍ ຠາວນານຸໂຍຄສ຺ສ, ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄານໍ ຠາວນານຸໂຍຄສ຺ສ ອຣິຍສ຺ສ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ຠາວນານຸໂຍຄສ຺ສ – ອິເມສໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ອນ຺ຕຣາຍາຍ ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ເອວໍ ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ກຖໍ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ ປຣິສ຺ສຍາ? ຕຕ຺ເຖເຕ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ອຕ຺ຕຠາວສນ຺ນິສ຺ສຍາ. ຍຖາ ພິເລ ພິລາສຍາ ປາຓາ ສຍນ຺ຕິ, ທເກ ທກາສຍາ ປາຓາ ສຍນ຺ຕິ, ວເນ ວນາສຍາ ປາຓາ ສຍນ຺ຕິ, ຣຸກ຺ເຂ ຣຸກ຺ຂາສຍາ ປາຓາ ສຍນ຺ຕິ, ເອວເມວ ຕຕ຺ເຖເຕ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ອຕ຺ຕຠາວສນ຺ນິສ຺ສຍາ. ເອວມ຺ປິ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ສານ຺ເຕວາສິໂກ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ສາຈຣິຍໂກ ທຸກ຺ຂໍ ນ ຜາສຸ ວິຫຣຕິ. ກຖຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ສານ຺ເຕວາສິໂກ ສາຈຣິຍໂກ ທຸກ຺ຂໍ ນ ຜາສຸ ວິຫຣຕິ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ເຍ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສຣສງ຺ກປ຺ປາ ສຎ຺ໂຎຊນິຍາ, ຕ຺ຍສ຺ສ ອນ຺ໂຕ ວສນ຺ຕິ ອນ຺ວາສວນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາຕິ – ຕສ຺ມາ ສານ຺ເຕວາສິໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເຕ ນໍ ສມຸທາຈຣນ຺ຕິ. ສມຸທາຈຣນ຺ຕິ ນໍ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາຕິ – ຕສ຺ມາ ສາຈຣິຍໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ, ຆາເນນ ຄນ຺ຘໍ ຆາຍິຕ຺ວາ, ຊິວ຺ຫາຍ ຣສໍ ສາຍິຕ຺ວາ, ກາເຍນ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພໍ ຜຸສິຕ຺ວາ, ມນສາ ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ເຍ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສຣສງ຺ກປ຺ປາ ສຎ຺ໂຎຊນິຍາ, ຕ຺ຍສ຺ສ ອນ຺ໂຕ ວສນ຺ຕິ ອນ຺ວາສວນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາຕິ – ຕສ຺ມາ ສານ຺ເຕວາສິໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເຕ ນໍ ສມຸທາຈຣນ຺ຕິ. ສມຸທາຈຣນ຺ຕິ ນໍ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາຕິ – ຕສ຺ມາ ສາຈຣິຍໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ສານ຺ເຕວາສິໂກ ສາຈຣິຍໂກ ທຸກ຺ຂໍ ນ ຜາສຸ ວິຫຣຕີ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ຕໂຍເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນ຺ຕຣາມລາ – ອນ຺ຕຣາອມິຕ຺ຕາ ອນ຺ຕຣາສປຕ຺ຕາ ອນ຺ຕຣາວຘກາ ອນ຺ຕຣາປຈ຺ຈຕ຺ຖິກາ. ກຕເມ ຕໂຍ? ໂລໂຠ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນ຺ຕຣາມລໍ [ອນ຺ຕຣາມໂລ (ສ຺ຍາ.)] ອນ຺ຕຣາອມິຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາສປຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາວຘໂກ ອນ຺ຕຣາປຈ຺ຈຕ຺ຖິໂກ. ໂທໂສ…ເປ… ໂມໂຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນ຺ຕຣາມລໍ ອນ຺ຕຣາອມິຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາສປຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາວຘໂກ ອນ຺ຕຣາປຈ຺ຈຕ຺ຖິໂກ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕໂຍ ອນ຺ຕຣາມລາ – ອນ຺ຕຣາອມິຕ຺ຕາ ອນ຺ຕຣາສປຕ຺ຕາ ອນ຺ຕຣາວຘກາ ອນ຺ຕຣາປຈ຺ຈຕ຺ຖິກາ.

‘‘ອນຕ຺ຖຊນໂນ ໂລໂຠ, ໂລໂຠ ຈິຕ຺ຕປ຺ປໂກປໂນ;

ຠຍມນ຺ຕຣໂຕ ຊາຕໍ, ຕໍ ຊໂນ ນາວພຸຊ຺ຌຕິ.

‘‘ລຸທ຺ໂຘ ອຕ຺ຖໍ ນ ຊານາຕິ, ລຸທ຺ໂຘ ຘມ຺ມໍ ນ ປສ຺ສຕິ;

ອນ຺ຘນ຺ຕມໍ [ອນ຺ຘຕມໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຕທາ ໂຫຕິ, ຍໍ ໂລໂຠ ສຫເຕ ນຣໍ.

‘‘ອນຕ຺ຖຊນໂນ ໂທໂສ, ໂທໂສ ຈິຕ຺ຕປ຺ປໂກປໂນ;

ຠຍມນ຺ຕຣໂຕ ຊາຕໍ, ຕໍ ຊໂນ ນາວພຸຊ຺ຌຕິ.

‘‘ກຸທ຺ໂຘ ອຕ຺ຖໍ ນ ຊານາຕິ, ກຸທ຺ໂຘ ຘມ຺ມໍ ນ ປສ຺ສຕິ;

ອນ຺ຘນ຺ຕມໍ ຕທາ ໂຫຕິ, ຍໍ ໂທໂສ ສຫເຕ ນຣໍ.

‘‘ອນຕ຺ຖຊນໂນ ໂມໂຫ, ໂມໂຫ ຈິຕ຺ຕປ຺ປໂກປໂນ;

ຠຍມນ຺ຕຣໂຕ ຊາຕໍ, ຕໍ ຊໂນ ນາວພຸຊ຺ຌຕິ.

‘‘ມູຬ຺ໂຫ ອຕ຺ຖໍ ນ ຊານາຕິ, ມູຬ຺ໂຫ ຘມ຺ມໍ ນ ປສ຺ສຕິ;

ອນ຺ຘນ຺ຕມໍ ຕທາ ໂຫຕິ, ຍໍ ໂມໂຫ ສຫເຕ ນຣ’’ນ຺ຕິ.

ເອວມ຺ປິ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ວຸຕ຺ຕມ຺ປິ ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ຕໂຍ ໂຂ, ມຫາຣາຊ, ປຸຣິສສ຺ສ ຘມ຺ມາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອຫິຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ອຜາສຸວິຫາຣາຍ. ກຕເມ ຕໂຍ? ໂລໂຠ ໂຂ, ມຫາຣາຊ, ປຸຣິສສ຺ສ ຘມ຺ໂມ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມາໂນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ອຫິຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ອຜາສຸວິຫາຣາຍ. ໂທໂສ ໂຂ, ມຫາຣາຊ…ເປ… ໂມໂຫ ໂຂ, ມຫາຣາຊ, ປຸຣິສສ຺ສ ຘມ຺ໂມ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມາໂນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ອຫິຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ອຜາສຸວິຫາຣາຍ. ອິເມ ໂຂ, ມຫາຣາຊ, ຕໂຍ ປຸຣິສສ຺ສ ຘມ຺ມາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອຫິຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ອຜາສຸວິຫາຣາຍ.

‘‘ໂລໂຠ ໂທໂສ ຈ ໂມໂຫ ຈ, ປຸຣິສໍ ປາປເຈຕສໍ;

ຫິໍສນ຺ຕິ ອຕ຺ຕສມ຺ຠູຕາ, ຕຈສາຣໍວ ສມ຺ຜລ’’ນ຺ຕິ.

ເອວມ຺ປິ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ວຸຕ຺ຕມ຺ປິ ເຈຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ຣາໂຄ ຈ ໂທໂສ ຈ ອິໂຕນິທານາ, ອຣຕິ ຣຕິ ໂລມຫໍໂສ ອິໂຕຊາ;

ອິໂຕ ສມຸຏ຺ຐາຍ ມໂນວິຕກ຺ກາ, ກຸມາຣກາ ຘງ຺ກມິໂວສ຺ສຊນ຺ຕີ’’ຕິ [ຘງ຺ກມິໂວສ຺ສຊ຺ຊນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ.)].

ເອວມ຺ປິ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ. ມທ຺ທນ຺ເຕ ນໍ ປຣິສ຺ສຍາຕິ. ເຕ ປຣິສ຺ສຍາ ຕໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ສຫນ຺ຕິ ປຣິສຫນ຺ຕິ ອຠິຠວນ຺ຕິ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣນ຺ຕິ ປຣິຍາທິຍນ຺ຕິ ມທ຺ທນ຺ຕີຕິ – ມທ຺ທນ຺ເຕ ນໍ ປຣິສ຺ສຍາ.

ຕໂຕ ນໍ ທຸກ຺ຂມນ຺ເວຕີຕິ. ຕໂຕຕິ ຕໂຕ ຕໂຕ ປຣິສ຺ສຍໂຕ ຕໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ, ຊາຕິທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ, ຊຣາທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ, ພ຺ຍາຘິທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ, ມຣຓທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ, ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ, ເນຣຍິກໍ ທຸກ຺ຂໍ, ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິກໍ ທຸກ຺ຂໍ, ເປຕ຺ຕິວິສຍິກໍ ທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ, ມານຸສິກໍ ທຸກ຺ຂໍ… ຄພ຺ໂຠກ຺ກນ຺ຕິມູລກໍ ທຸກ຺ຂໍ… ຄພ຺ເຠ ຐິຕິມູລກໍ ທຸກ຺ຂໍ… ຄພ຺ຠາ ວຸຏ຺ຐານມູລກໍ ທຸກ຺ຂໍ… ຊາຕສ຺ສູປນິພນ຺ຘກໍ ທຸກ຺ຂໍ… ຊາຕສ຺ສ ປຣາເຘຍ຺ຍກໍ ທຸກ຺ຂໍ… ອຕ຺ຕູປກ຺ກມໍ ທຸກ຺ຂໍ… ປຣູປກ຺ກມໍ ທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ, ທຸກ຺ຂທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ, ສງ຺ຂາຣທຸກ຺ຂໍ… ວິປຣິຓາມທຸກ຺ຂໍ … ຈກ຺ຂຸໂຣໂຄ ໂສຕໂຣໂຄ ຆານໂຣໂຄ ຊິວ຺ຫາໂຣໂຄ ກາຍໂຣໂຄ ສີສໂຣໂຄ ກຓ຺ຓໂຣໂຄ ມຸຂໂຣໂຄ ທນ຺ຕໂຣໂຄ, ກາໂສ ສາໂສ ປິນາໂສ ຑາໂຫ ຊໂຣ, ກຸຈ຺ຉິໂຣໂຄ ມຸຈ຺ຉາ ປກ຺ຂນ຺ທິກາ ສູລາ ວິສູຈິກາ, ກຸຏ຺ຐໍ ຄຓ຺ໂຑ ກິລາໂສ ໂສໂສ ອປມາໂຣ, ທທ຺ທຸ ກຓ຺ຑຸ ກຈ຺ຉຸ ຣຂສາ ວິຕຈ຺ຉິກາ ໂລຫິຕປິຕ຺ຕໍ, ມຘຸເມໂຫ ອໍສາ ປິຬກາ ຠຄນ຺ທລາ ປິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ ເສມ຺ຫສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ ວາຕສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ ສນ຺ນິປາຕິກາ ອາພາຘາ ອຸຕຸປຣິຓາມຊາ ອາພາຘາ ວິສມປຣິຫາຣຊາ ອາພາຘາ, ໂອປກ຺ກມິກາ ອາພາຘາ ກມ຺ມວິປາກຊາ ອາພາຘາ, ສີຕໍ ອຸຓ຺ຫໍ ຊິຆຈ຺ຉາ ປິປາສາ ອຸຈ຺ຈາໂຣ ປສ຺ສາໂວ ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ສທຸກ຺ຂໍ… ມາຕຸມຣຓໍ ທຸກ຺ຂໍ… ປິຕຸມຣຓໍ ທຸກ຺ຂໍ… ຠາຕຸມຣຓໍ ທຸກ຺ຂໍ… ຠຄິນິມຣຓໍ ທຸກ຺ຂໍ… ປຸຕ຺ຕມຣຓໍ ທຸກ຺ຂໍ… ຘີຕຸມຣຓໍ ທຸກ຺ຂໍ … ຎາຕິພ຺ຍສນໍ ທຸກ຺ຂໍ… ໂຠຄພ຺ຍສນໍ ທຸກ຺ຂໍ… ໂຣຄພ຺ຍສນໍ ທຸກ຺ຂໍ… ສີລພ຺ຍສນໍ ທຸກ຺ຂໍ… ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສນໍ ທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕີຕິ – ຕໂຕ ນໍ ທຸກ຺ຂມນ຺ເວຕິ.

ນາວໍ ຠິນ຺ນມິໂວທກນ຺ຕິ. ຍຖາ ຠິນ຺ນໍ ນາວໍ ທກເມສິໍ [ອຸທກທາຍິໂຕ (ສີ.), ອຸທກໍ ອນ຺ວາຍິກໍ (ສ຺ຍາ.)] ຕໂຕ ຕໂຕ ອຸທກໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ, ປຸຣໂຕປິ ອຸທກໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ, ປຈ຺ຉໂຕປິ… ເຫຏ຺ຐໂຕປິ… ປສ຺ສໂຕປິ ອຸທກໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ; ເອວເມວ ຕໂຕ ຕໂຕ ປຣິສ຺ສຍໂຕ ຕໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ, ຊາຕິທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ…ເປ… ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສນໍ ທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕີຕິ – ນາວໍ ຠິນ຺ນມິໂວທກໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອພລາ ນໍ ພລີຍນ຺ຕິ, ມທ຺ທນ຺ເຕ ນໍ ປຣິສ຺ສຍາ;

ຕໂຕ ນໍ ທຸກ຺ຂມນ຺ເວຕິ, ນາວໍ ຠິນ຺ນມິໂວທກ’’ນ຺ຕິ.

໖.

ຕສ຺ມາ ຊນ຺ຕຸ ສທາ ສໂຕ, ກາມານິ ປຣິວຊ຺ຊເຍ;

ເຕ ປຫາຍ ຕເຣ ໂອຆໍ, ນາວໍ ສິຕ຺ວາວ ປາຣຄູ.

ຕສ຺ມາ ຊນ຺ຕຸ ສທາ ສໂຕຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕສ຺ມາ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານາ ເອຕໍ ອາທີນວໍ ສມ຺ປສ຺ສມາໂນ ກາເມສູຕິ – ຕສ຺ມາ. ຊນ຺ຕູຕິ ສຕ຺ໂຕ ນໂຣ ມານໂວ ໂປໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ຊີໂວ ຊາຄຸ ຊນ຺ຕຸ ອິນ຺ທຄຸ ມນຸໂຊ. ສທາຕິ ສທາ ສພ຺ພທາ ສພ຺ພກາລໍ ນິຈ຺ຈກາລໍ ຘຸວກາລໍ ສຕຕໍ ສມິຕໍ ອພ຺ໂພກິຓ຺ຓໍ ໂປງ຺ຂານຸໂປງ຺ຂໍ ອຸທກູມິກຊາຕໍ ອວີຈິ ສນ຺ຕຕິ ສຫິຕໍ ຜສ຺ສິຕໍ [ຜຸສິຕໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ປຸເຣຠຕ຺ຕໍ ປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕໍ ປຸຣິມຍາມໍ ມຊ຺ຌິມຍາມໍ ປຈ຺ຉິມຍາມໍ, ກາເຬ ຊຸຓ຺ເຫ ວສ຺ເສ ເຫມນ຺ເຕ ຄິມ຺ເຫ, ປຸຣິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ ມຊ຺ຌິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ ປຈ຺ຉິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ. ສໂຕຕິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ, ເວທນາສຸ… ຈິຕ຺ເຕ… ຘມ຺ເມສຸ ຘມ຺ມານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ. ອປເຣຫິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ…ເປ… ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສໂຕຕິ – ຕສ຺ມາ ຊນ຺ຕຸ ສທາ ສໂຕ.

ກາມານິ ປຣິວຊ຺ຊເຍຕິ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ກາມານິ ປຣິວຊ຺ຊເຍຕິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ວາ ສມຸຈ຺ເຉທໂຕ ວາ. ກຖໍ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ? ‘‘ອຏ຺ຐິກງ຺ກລູປມາ ກາມາ ອປ຺ປສ຺ສາທຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ‘‘ມໍສເປສູປມາ ກາມາ ພຫຸສາຘາຣຓຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ‘‘ຕິຓຸກ຺ກູປມາ ກາມາ ອນຸທຫນຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ…ເປ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ. ເອວໍ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ…ເປ… ເອວໍ ສມຸຈ຺ເຉທໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍາຕິ – ກາມານິ ປຣິວຊ຺ຊເຍ.

ເຕ ປຫາຍ ຕເຣ ໂອຆນ຺ຕິ. ເຕຕິ ວຕ຺ຖຸກາເມ ປຣິຊານິຕ຺ວາ ກິເລສກາເມ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄມິຕ຺ວາ; ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄມິຕ຺ວາ; ພ຺ຍາປາທນີວຣຓໍ…ເປ… ຖິນມິທ຺ຘນີວຣຓໍ… ອຸທ຺ຘຈ຺ຈກຸກ຺ກຸຈ຺ຈນີວຣຓໍ… ວິຈິກິຈ຺ຉານີວຣຓໍ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄມິຕ຺ວາ ກາໂມຆໍ ຠໂວຆໍ ທິຏ຺ໂຐຆໍ ອວິຊ຺ໂຊຆໍ ຕເຣຍ຺ຍ ອຸຕ຺ຕເຣຍ຺ຍ ປຕເຣຍ຺ຍ ສມຕິກ຺ກເມຍ຺ຍ ວີຕິວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ເຕ ປຫາຍ ຕເຣ ໂອຆໍ.

ນາວໍ ສິຕ຺ວາວ ປາຣຄູຕິ. ຍຖາ ຄຣຸກໍ ນາວໍ ຠາຣິກໍ ອຸທກໍ ສິຕ຺ວາ [ສິຎ຺ຈິຕ຺ວາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ໂອສິຎ຺ຈິຕ຺ວາ ຉຑ຺ເຑຕ຺ວາ ລຫຸກາຍ ນາວາຍ ຂິປ຺ປໍ ລຫຸໍ ອປ຺ປກສິເຣເນວ ປາຣໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ; ເອວເມວ ວຕ຺ຖຸກາເມ ປຣິຊານິຕ຺ວາ ກິເລສກາເມ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄມິຕ຺ວາ; ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ… ພ຺ຍາປາທນີວຣຓໍ… ຖິນມິທ຺ຘນີວຣຓໍ… ອຸທ຺ຘຈ຺ຈກຸກ຺ກຸຈ຺ຈນີວຣຓໍ… ວິຈິກິຈ຺ຉານີວຣຓໍ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄມິຕ຺ວາ ຂິປ຺ປໍ ລຫຸໍ ອປ຺ປກສິເຣເນວ ປາຣໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ. ປາຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ປາຣໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍາຕິ – ປາຣໍ ອຘິຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ປາຣໍ ຜຸເສຍ຺ຍ, ປາຣໍ ສຈ຺ຉິກເຣຍ຺ຍ. ປາຣຄູຕິ ໂຍປິ ປາຣໍ ຄນ຺ຕຸກາໂມ ໂສປິ ປາຣຄູ; ໂຍປິ ປາຣໍ ຄຈ຺ຉຕິ ໂສປິ ປາຣຄູ; ໂຍປິ ປາຣໍ ຄໂຕ, ໂສປິ ປາຣຄູ.

ວຸຕ຺ຕມ຺ປິ ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

ຕິຓ຺ໂຓ ປາຣງ຺ຄໂຕ ຖເລ ຕິຏ຺ຐຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓຕິ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣຫໂຕ ເອຕໍ ອຘິວຈນໍ. ໂສ ອຠິຎ຺ຎາປາຣຄູ ປຣິຎ຺ຎາປາຣຄູ ປຫານປາຣຄູ ຠາວນາປາຣຄູ ສຈ຺ຉິກິຣິຍາປາຣຄູ ສມາປຕ຺ຕິປາຣຄູ. ອຠິຎ຺ຎາປາຣຄູ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ, ປຣິຎ຺ຎາປາຣຄູ ສພ຺ພທຸກ຺ຂານໍ, ປຫານປາຣຄູ ສພ຺ພກິເລສານໍ, ຠາວນາປາຣຄູ ຈຕຸນ຺ນໍ ອຣິຍມຄ຺ຄານໍ, ສຈ຺ຉິກິຣິຍາປາຣຄູ ນິໂຣຘສ຺ສ, ສມາປຕ຺ຕິປາຣຄູ ສພ຺ພສມາປຕ຺ຕີນໍ. ໂສ ວສິປ຺ປຕ຺ໂຕ ປາຣມິປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຣິຍສ຺ມິໍ ສີລສ຺ມິໍ, ວສິປ຺ປຕ຺ໂຕ ປາຣມິປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຣິຍສ຺ມິໍ ສມາຘິສ຺ມິໍ, ວສິປ຺ປຕ຺ໂຕ ປາຣມິປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຣິຍາຍ ປຎ຺ຎາຍ, ວສິປ຺ປຕ຺ໂຕ ປາຣມິປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຣິຍາຍ ວິມຸຕ຺ຕິຍາ. ໂສ ປາຣໍ ຄໂຕ ປາຣປ຺ປຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຄໂຕ ອນ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ໂກຏິຄໂຕ ໂກຏິປ຺ປຕ຺ໂຕ ປຣິຍນ຺ຕຄໂຕ ປຣິຍນ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ໂວສານຄໂຕ ໂວສານປ຺ປຕ຺ໂຕ ຕາຓຄໂຕ ຕາຓປ຺ປຕ຺ໂຕ ເລຓຄໂຕ ເລຓປ຺ປຕ຺ໂຕ ສຣຓຄໂຕ ສຣຓປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຠຍຄໂຕ ອຠຍປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຈ຺ຈຸຕຄໂຕ ອຈ຺ຈຸຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ອມຕຄໂຕ ອມຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ນິພ຺ພານຄໂຕ ນິພ຺ພານປ຺ປຕ຺ໂຕ. ໂສ ວຸຏ຺ຐວາໂສ ຈິຓ຺ຓຈຣໂຓ ຄຕທ຺ໂຘ ຄຕທິໂສ ຄຕໂກຏິໂກ ປາລິຕພ຺ຣຫ຺ມຈຣິໂຍ ອຸຕ຺ຕມທິຏ຺ຐິປ຺ປຕ຺ໂຕ ຠາວິຕມຄ຺ໂຄ ປຫີນກິເລໂສ ປຏິວິທ຺ຘາກຸປ຺ໂປ ສຈ຺ຉິກຕນິໂຣໂຘ, ທຸກ຺ຂໍ ຕສ຺ສ ປຣິຎ຺ຎາຕໍ, ສມຸທໂຍ ປຫີໂນ, ມຄ຺ໂຄ ຠາວິໂຕ, ນິໂຣໂຘ ສຈ຺ຉິກໂຕ, ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຕໍ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ປຣິຎ຺ຎາຕໍ, ປຫາຕພ຺ພໍ ປຫີນໍ, ຠາເວຕພ຺ພໍ ຠາວິຕໍ, ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພໍ ສຈ຺ຉິກຕໍ.

ໂສ ອຸກ຺ຂິຕ຺ຕປລິໂຆ ສໍກິຓ຺ຓປຣິກ຺ໂຂ ອພ຺ພຸຬ຺ເຫສິໂກ ນິຣຄ຺ຄໂຬ ອຣິໂຍ ປນ຺ນທ຺ຘໂຊ ປນ຺ນຠາໂຣ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ປຎ຺ຈງ຺ຄວິປ຺ປຫີໂນ ຉຬງ຺ຄສມນ຺ນາຄໂຕ ເອກາຣກ຺ໂຂ ຈຕຸຣາປສ຺ເສໂນ ປນຸຓ຺ຓປຈ຺ເຈກສຈ຺ໂຈ ສມວຍສຏ຺ເຐສໂນ ອນາວິລສງ຺ກປ຺ໂປ ປສ຺ສທ຺ຘກາຍສງ຺ຂາໂຣ ສຸວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ສຸວິມຸຕ຺ຕປຎ຺ໂຎ ເກວລີ ວຸສິຕວາ ອຸຕ຺ຕມປຸຣິໂສ ປຣມປຸຣິໂສ ປຣມປຕ຺ຕິປ຺ປຕ຺ໂຕ. ໂສ ເນວາຈິນຕິ [ເນວ ອາຈິນາຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ນາປຈິນຕິ, ອປຈິນິຕ຺ວາ ຐິໂຕ. ເນວ ປຊຫຕິ ນ ອຸປາທິຍຕິ, ປຊຫິຕ຺ວາ ຐິໂຕ. ເນວ ສໍສິພ຺ພຕິ [ເນວ ສິເນຕິ (ສີ.), ເນວ ວິສີເນຕິ (ສ຺ຍາ.)] ນ ອຸສ຺ສິເນຕິ, ວິສິນິຕ຺ວາ ຐິໂຕ. ເນວ ວິຘູເປຕິ ນ ສນ຺ຘູເປຕິ, ວິຘູເປຕ຺ວາ ຐິໂຕ. ອເສກ຺ເຂນ ສີລກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ຐິໂຕ. ອເສກ຺ເຂນ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ເຘນ… ອເສກ຺ເຂນ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘນ… ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ເຘນ… ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ຐິໂຕ. ສຈ຺ຈໍ ສມ຺ປຏິປາທິຍິຕ຺ວາ ຐິໂຕ. ເອຊໍ ສມຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ຐິໂຕ. ກິເລສຄ຺ຄິໍ ປຣິຍາທິຍິຕ຺ວາ ຐິໂຕ, ອປຣິຄມນຕາຍ ຐິໂຕ, ກຏໍ ສມາທາຍ ຐິໂຕ, ມຸຕ຺ຕິປຏິເສວນຕາຍ ຐິໂຕ, ເມຕ຺ຕາຍ ປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ຐິໂຕ, ກຣຸຓາຍ… ມຸທິຕາຍ… ອຸເປກ຺ຂາຍ ປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ຐິໂຕ, ອຈ຺ຈນ຺ຕປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ຐິໂຕ, ອກມ຺ມຍຕາຍ [ອຕມ຺ມຍຕາຍ (ສີ.), ອກມ຺ມຎ຺ຎຕາຍ (ສ຺ຍາ.)] ປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ຐິໂຕ, ວິມຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ຐິໂຕ, ສນ຺ຕຸສ຺ສິຕຕ຺ຕາ ຐິໂຕ, ຂນ຺ຘປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ, ຘາຕຸປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ, ອາຍຕນປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ, ຄຕິປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ, ອຸປປຕ຺ຕິປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ, ປຏິສນ຺ຘິປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ, (ຠວປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ, ສໍສາຣປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ ວຏ຺ຏປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ, ອນ຺ຕິເມ ຠເວ ຐິໂຕ,) [( ) ນຕ຺ຖິ ສີຫຬໂປຕ຺ຖເກ] ອນ຺ຕິເມ ສມຸສ຺ສເຍ ຐິໂຕ, ອນ຺ຕິມເທຫຘໂຣ ອຣຫາ.

‘‘ຕສ຺ສາຍໍ ປຈ຺ຉິມໂກ ຠໂວ, ຈຣິໂມຍໍ ສມຸສ຺ສໂຍ;

ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວ’’ຕິ.

ນາວໍ ສິຕ຺ວາວ ປາຣຄູຕິ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຕສ຺ມາ ຊນ຺ຕຸ ສທາ ສໂຕ, ກາມານິ ປຣິວຊ຺ຊເຍ;

ເຕ ປຫາຍ ຕເຣ ໂອຆໍ, ນາວໍ ສິຕ຺ວາວ ປາຣຄູ’’ຕິ.

ກາມສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ປຐໂມ.

໒. ຄຸຫຏ຺ຐກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ອຖ ຄຸຫຏ຺ຐກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສໍ ວກ຺ຂຕິ –

໗.

ສຕ຺ໂຕ ຄຸຫາຍໍ ພຫຸນາຠິຉນ຺ໂນ, ຕິຏ຺ຐໍ ນໂຣ ໂມຫນສ຺ມິໍ ປຄາຬ຺ໂຫ;

ທູເຣ ວິເວກາ ຫິ ຕຖາວິໂຘ ໂສ, ກາມາ ຫິ ໂລເກ ນ ຫິ ສຸປ຺ປຫາຍາ.

ສຕ຺ໂຕ ຄຸຫາຍໍ ພຫຸນາຠິຉນ຺ໂນຕິ. ສຕ຺ໂຕຕິ ຫິ ໂຂ ວຸຕ຺ຕໍ, ອປິ ຈ ຄຸຫາ ຕາວ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ຄຸຫາ ວຸຈ຺ຈຕິ ກາໂຍ. ກາໂຍຕິ ວາ ຄຸຫາຕິ ວາ ເທໂຫຕິ ວາ ສນ຺ເທໂຫຕິ ວາ ນາວາຕິ ວາ ຣໂຖຕິ ວາ ຘໂຊຕິ ວາ ວມ຺ມິໂກຕິ ວາ ນຄຣນ຺ຕິ ວາ ນິຑ຺ຑນ຺ຕິ ວາ ກຸຏີຕິ ວາ ຄຓ຺ໂຑຕິ ວາ ກຸມ຺ໂຠຕິ ວາ ນາໂຄຕິ ວາ ກາຍສ຺ເສຕໍ ອຘິວຈນໍ. ສຕ຺ໂຕ ຄຸຫາຍນ຺ຕິ ຄຸຫາຍໍ ສຕ຺ໂຕ ວິສຕ຺ໂຕ ອາສຕ຺ໂຕ ລຄ຺ໂຄ ລຄ຺ຄິໂຕ ປລິພຸທ຺ໂຘ. ຍຖາ ຠິຕ຺ຕິຂິເລ ວາ ນາຄທນ຺ເຕ ວາ ຄຓ຺ຑໍ ສຕ຺ຕໍ ວິສຕ຺ຕໍ ອາສຕ຺ຕໍ ລຄ຺ຄໍ ລຄ຺ຄິຕໍ ປລິພຸທ຺ຘໍ; ເອວເມວ ຄຸຫາຍໍ ສຕ຺ໂຕ ວິສຕ຺ໂຕ ອາສຕ຺ໂຕ ລຄ຺ໂຄ ລຄ຺ຄິໂຕ ປລິພຸທ຺ໂຘ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຣາຘ, ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ ເຍ ອຸປຍູປາທານາ ເຈຕໂສ ອຘິຏ຺ຐານາຠິນິເວສານຸສຍາ, ຕຕ຺ຣ ສຕ຺ໂຕ ຕຕ຺ຣ ວິສຕ຺ໂຕ; ຕສ຺ມາ ສຕ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເວທນາຍ ໂຂ, ຣາຘ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ ໂຂ, ຣາຘ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ໂຂ, ຣາຘ… ວິຎ຺ຎາເຓ ໂຂ, ຣາຘ, ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ ເຍ ອຸປຍູປາທານາ ເຈຕໂສ ອຘິຏ຺ຐານາຠິນິເວສານຸສຍາ, ຕຕ຺ຣ ສຕ຺ໂຕ ຕຕ຺ຣ ວິສຕ຺ໂຕ; ຕສ຺ມາ ສຕ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ສຕ຺ໂຕຕິ ລຄ຺ຄນາຘິວຈນ’’ນ຺ຕິ – ສຕ຺ໂຕ ຄຸຫາຍໍ. ພຫຸນາຠິຉນ຺ໂນຕິ ພຫຸເກຫິ ກິເລເສຫິ ຉນ຺ໂນ, ຣາເຄນ ຉນ຺ໂນ ໂທເສນ ຉນ຺ໂນ ໂມເຫນ ຉນ຺ໂນ ໂກເຘນ ຉນ຺ໂນ ອຸປນາເຫນ ຉນ຺ໂນ ມກ຺ເຂນ ຉນ຺ໂນ ປຬາເສນ ຉນ຺ໂນ ອິສ຺ສາຍ ຉນ຺ໂນ ມຈ຺ຉຣິເຍນ ຉນ຺ໂນ ມາຍາຍ ຉນ຺ໂນ ສາເຐຍ຺ເຍນ ຉນ຺ໂນ ຖມ຺ເຠນ ຉນ຺ໂນ ສາຣມ຺ເຠນ ຉນ຺ໂນ ມາເນນ ຉນ຺ໂນ ອຕິມາເນນ ຉນ຺ໂນ ມເທນ ຉນ຺ໂນ ປມາເທນ ຉນ຺ໂນ. ສພ຺ພກິເລເສຫິ ສພ຺ພທຸຈ຺ຈຣິເຕຫິ ສພ຺ພທຣເຖຫິ ສພ຺ພປຣິຬາເຫຫິ ສພ຺ພສນ຺ຕາເປຫິ ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາເຣຫິ ຉນ຺ໂນ ວິຉນ຺ໂນ ອຸຈ຺ຉນ຺ໂນ ອາວຸໂຕ ນິວຸໂຕ ໂອວຸໂຕ [ໂອຜຸໂຕ (ສ຺ຍາ.)] ປິຫິໂຕ ປຏິຈ຺ຉນ຺ໂນ ປຏິກຸຊ຺ຊິໂຕຕິ – ສຕ຺ໂຕ ຄຸຫາຍໍ ພຫຸນາຠິຉນ຺ໂນ.

ຕິຏ຺ຐໍ ນໂຣ ໂມຫນສ຺ມິໍ ປຄາຬ຺ໂຫຕິ ຕິຏ຺ຐນ຺ໂຕ ນໂຣ ຣຕ຺ໂຕ ຣາຄວເສນ ຕິຏ຺ຐຕິ, ທຸຏ຺ໂຐ ໂທສວເສນ ຕິຏ຺ຐຕິ, ມູຬ຺ໂຫ ໂມຫວເສນ ຕິຏ຺ຐຕິ, ວິນິພທ຺ໂຘ ມານວເສນ ຕິຏ຺ຐຕິ, ປຣາມຏ຺ໂຐ ທິຏ຺ຐິວເສນ ຕິຏ຺ຐຕິ, ວິກ຺ເຂປຄໂຕ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈວເສນ ຕິຏ຺ຐຕິ, ອນິຏ຺ຐງ຺ຄໂຕ ວິຈິກິຈ຺ຉາວເສນ ຕິຏ຺ຐຕິ, ຖາມຄໂຕ ອນຸສຍວເສນ ຕິຏ຺ຐຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕິຏ຺ຐໍ ນໂຣ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ສນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຣູປາ ອິຏ຺ຐາ ກນ຺ຕາ ມນາປາ ປິຍຣູປາ ກາມູປສໍຫິຕາ ຣຊນີຍາ, ຕຎ຺ເຈ ຠິກ຺ຂຸ ອຠິນນ຺ທຕິ ອຠິວທຕິ ອຊ຺ໂຌສາຍ ຕິຏ຺ຐຕິ. ສນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂສຕວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ສທ຺ທາ…ເປ… ຆານວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຄນ຺ຘາ… ຊິວ຺ຫາວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຣສາ… ກາຍວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ… ມໂນວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຘມ຺ມາ ອິຏ຺ຐາ ກນ຺ຕາ ມນາປາ ປິຍຣູປາ ກາມູປສໍຫິຕາ ຣຊນີຍາ, ຕຎ຺ເຈ ຠິກ຺ຂຸ ອຠິນນ຺ທຕິ ອຠິວທຕິ ອຊ຺ໂຌສາຍ ຕິຏ຺ຐຕີ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕິຏ຺ຐໍ ນໂຣ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ຣູປູປຍໍ ວາ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ຕິຏ຺ຐມານໍ ຕິຏ຺ຐຕິ, ຣູປາຣມ຺ມຓໍ ຣູປປຕິຏ຺ຐໍ ນນ຺ທູປເສຈນໍ ວຸທ຺ຘິໍ ວິຣູຬ຺ຫິໍ ເວປຸລ຺ລໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ເວທນູປຍໍ ວາ, ຠິກ຺ຂເວ…ເປ… ສຎ຺ຎູປຍໍ… ສງ຺ຂາຣູປຍໍ ວາ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ຕິຏ຺ຐມານໍ ຕິຏ຺ຐຕິ, ສງ຺ຂາຣາຣມ຺ມຓໍ ສງ຺ຂາຣປຕິຏ຺ຐໍ ນນ຺ທູປເສຈນໍ ວຸທ຺ຘິໍ ວິຣູຬ຺ຫິໍ ເວປຸລ຺ລໍ ອາປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕິຏ຺ຐໍ ນໂຣ.

ວຸຕ຺ຕມ຺ປິ ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ກພຬີກາເຣ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາຫາເຣ ອຕ຺ຖິ ຣາໂຄ ອຕ຺ຖິ ນນ຺ທີ ອຕ຺ຖິ ຕຓ຺ຫາ, ປຕິຏ຺ຐິຕໍ ຕຕ຺ຖ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຣູຬ຺ຫໍ. ຍຕ຺ຖ ປຕິຏ຺ຐິຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຣູຬ຺ຫໍ, ອຕ຺ຖິ ຕຕ຺ຖ ນາມຣູປສ຺ສາວກ຺ກນ຺ຕິ. ຍຕ຺ຖ ອຕ຺ຖິ ນາມຣູປສ຺ສາວກ຺ກນ຺ຕິ, ອຕ຺ຖິ ຕຕ຺ຖ ສງ຺ຂາຣານໍ ວຸທ຺ຘິ. ຍຕ຺ຖ ອຕ຺ຖິ ສງ຺ຂາຣານໍ ວຸທ຺ຘິ, ອຕ຺ຖິ ຕຕ຺ຖ ອາຍຕິໍ ປຸນພ຺ຠວາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ. ຍຕ຺ຖ ອຕ຺ຖິ ອາຍຕິໍ ປຸນພ຺ຠວາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ, ອຕ຺ຖິ ຕຕ຺ຖ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓໍ. ຍຕ຺ຖ ອຕ຺ຖິ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓໍ, ສໂສກໍ ຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຣຊໍ ສອຸປາຍາສນ຺ຕິ ວທາມີ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕິຏ຺ຐໍ ນໂຣ.

‘‘ຜສ຺ເສ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາຫາເຣ…ເປ… ມໂນສຎ຺ເຈຕນາຍ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາຫາເຣ… ວິຎ຺ຎາເຓ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາຫາເຣ ອຕ຺ຖິ ຣາໂຄ ອຕ຺ຖິ ນນ຺ທີ ອຕ຺ຖິ ຕຓ຺ຫາ, ປຕິຏ຺ຐິຕໍ ຕຕ຺ຖ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຣູຬ຺ຫໍ. ຍຕ຺ຖ ປຕິຏ຺ຐິຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຣູຬ຺ຫໍ, ອຕ຺ຖິ ຕຕ຺ຖ ນາມຣູປສ຺ສາວກ຺ກນ຺ຕິ. ຍຕ຺ຖ ອຕ຺ຖິ ນາມຣູປສ຺ສາວກ຺ກນ຺ຕິ, ອຕ຺ຖິ ຕຕ຺ຖ ສງ຺ຂາຣານໍ ວຸທ຺ຘິ. ຍຕ຺ຖ ອຕ຺ຖິ ສງ຺ຂາຣານໍ ວຸທ຺ຘິ, ອຕ຺ຖິ ຕຕ຺ຖ ອາຍຕິໍ ປຸນພ຺ຠວາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ. ຍຕ຺ຖ ອຕ຺ຖິ ອາຍຕິໍ ປຸນພ຺ຠວາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ, ອຕ຺ຖິ ຕຕ຺ຖ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓໍ. ຍຕ຺ຖ ອຕ຺ຖິ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓໍ, ສໂສກໍ ຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຣຊໍ ສອຸປາຍາສນ຺ຕິ ວທາມີ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕິຏ຺ຐໍ ນໂຣ.

ໂມຫນສ຺ມິໍ ປຄາຬ຺ໂຫຕິ. ໂມຫນາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸຓາ. ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຣູປາ ອິຏ຺ຐາ ກນ຺ຕາ ມນາປາ ປິຍຣູປາ ກາມູປສໍຫິຕາ ຣຊນີຍາ; ໂສຕວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ສທ຺ທາ… ຆານວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຄນ຺ຘາ… ຊິວ຺ຫາວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຣສາ… ກາຍວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ອິຏ຺ຐາ ກນ຺ຕາ ມນາປາ ປິຍຣູປາ ກາມູປສໍຫິຕາ ຣຊນີຍາ. ກິໍ ກາຣຓາ ໂມຫນາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸຓາ? ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ເທວມນຸສ຺ສາ ປຎ຺ຈສຸ ກາມຄຸເຓສຸ ມຸຍ຺ຫນ຺ຕິ ສມ຺ມຸຍ຺ຫນ຺ຕິ ສມ຺ປມຸຍ຺ຫນ຺ຕິ, ມູຬ຺ຫາ ສມ຺ມູຬ຺ຫາ ສມ຺ປມູຬ຺ຫາ ອວິຊ຺ຊາຍ ອນ຺ຘີກຕາ ອາວຸຕາ ນິວຸຕາ ໂອວຸຕາ ປິຫິຕາ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນາ ປຏິກຸຊ຺ຊິຕາ, ຕໍ ກາຣຓາ ໂມຫນາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸຓາ. ໂມຫນສ຺ມິໍ ປຄາຬ຺ໂຫຕິ ໂມຫນສ຺ມິໍ ປຄາຬ຺ໂຫ ໂອຄາຬ຺ໂຫ ອຊ຺ໂຌຄາຬ຺ໂຫ ນິມຸຄ຺ໂຄຕິ – ຕິຏ຺ຐໍ ນໂຣ ໂມຫນສ຺ມິໍ ປຄາຬ຺ໂຫ.

ທູເຣ ວິເວກາ ຫິ ຕຖາວິໂຘ ໂສຕິ. ວິເວກາຕິ ຕໂຍ ວິເວກາ – ກາຍວິເວໂກ, ຈິຕ຺ຕວິເວໂກ, ອຸປຘິວິເວໂກ. ກຕໂມ ກາຍວິເວໂກ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ວິວິຕ຺ຕໍ ເສນາສນໍ ຠຊຕິ ອຣຎ຺ຎໍ ຣຸກ຺ຂມູລໍ ປພ຺ພຕໍ ກນ຺ທຣໍ ຄິຣິຄຸຫໍ ສຸສານໍ ວນປຕ຺ຖໍ ອພ຺ໂຠກາສໍ ປລາລປຸຎ຺ຊໍ. ກາເຍນ ວິວິຕ຺ໂຕ ວິຫຣຕິ. ໂສ ເອໂກ ຄຈ຺ຉຕິ, ເອໂກ ຕິຏ຺ຐຕິ, ເອໂກ ນິສີທຕິ, ເອໂກ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ, ເອໂກ ຄາມໍ ປິຓ຺ຑາຍ ປວິສຕິ, ເອໂກ ປຏິກ຺ກມຕິ, ເອໂກ ຣໂຫ ນິສີທຕິ, ເອໂກ ຈງ຺ກມໍ ອຘິຏ຺ຐາຕິ, ເອໂກ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕິ. ອຍໍ ກາຍວິເວໂກ.

ກຕໂມ ຈິຕ຺ຕວິເວໂກ? ປຐມໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ນີວຣເຓຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ທຸຕິຍໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ວິຕກ຺ກວິຈາເຣຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ຕຕິຍໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ປີຕິຍາ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ສຸຂທຸກ຺ເຂຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ຣູປສຎ຺ຎາຍ ປຏິຆສຎ຺ຎາຍ ນານຕ຺ຕສຎ຺ຎາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສຎ຺ຎາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສຎ຺ຎາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສຎ຺ຎາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ໂສຕາປນ຺ນສ຺ສ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິຍາ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ສີລພ຺ພຕປຣາມາສາ ທິຏ຺ຐານຸສຍາ ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສຍາ, ຕເທກຏ຺ເຐຫິ ຈ ກິເລເສຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ສກທາຄາມິສ຺ສ ໂອຬາຣິກາ ກາມຣາຄສຎ຺ໂຎຊນາ ປຏິຆສຎ຺ໂຎຊນາ ໂອຬາຣິກາ ກາມຣາຄານຸສຍາ ປຏິຆານຸສຍາ, ຕເທກຏ຺ເຐຫິ ຈ ກິເລເສຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ອນາຄາມິສ຺ສ ອນຸສຫຄຕາ ກາມຣາຄສຎ຺ໂຎຊນາ ປຏິຆສຎ຺ໂຎຊນາ ອນຸສຫຄຕາ ກາມຣາຄານຸສຍາ ປຏິຆານຸສຍາ, ຕເທກຏ຺ເຐຫິ ຈ ກິເລເສຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ອຣຫໂຕ ຣູປາຣູປຣາຄາ ມານາ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈາ ອວິຊ຺ຊາຍ ມານານຸສຍາ ຠວຣາຄານຸສຍາ ອວິຊ຺ຊານຸສຍາ, ຕເທກຏ຺ເຐຫິ ຈ ກິເລເສຫິ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ສພ຺ພນິມິຕ຺ເຕຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ອຍໍ ຈິຕ຺ຕວິເວໂກ.

ກຕໂມ ອຸປຘິວິເວໂກ? ອຸປຘິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສາ ຈ ຂນ຺ຘາ ຈ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ຈ. ອຸປຘິວິເວໂກ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ອຍໍ ອຸປຘິວິເວໂກ. ກາຍວິເວໂກ ຈ ວິເວກຏ຺ຐກາຍານໍ [ວູປກຏ຺ຐກາຍານໍ (ສ຺ຍາ.)] ເນກ຺ຂມ຺ມາຠິຣຕານໍ, ຈິຕ຺ຕວິເວໂກ ຈ ປຣິສຸທ຺ຘຈິຕ຺ຕານໍ ປຣມໂວທານປ຺ປຕ຺ຕານໍ, ອຸປຘິວິເວໂກ ຈ ນິຣູປຘີນໍ ປຸຄ຺ຄລານໍ ວິສງ຺ຂາຣຄຕານໍ.

ທູເຣ ວິເວກາ ຫີຕິ. ໂຍ ໂສ ເອວໍ ຄຸຫາຍໍ ສຕ຺ໂຕ, ເອວໍ ພຫຸເກຫິ ກິເລເສຫິ ຉນ຺ໂນ, ເອວໍ ໂມຫນສ຺ມິໍ ປຄາຬ຺ໂຫ, ໂສ ກາຍວິເວກາປິ ທູເຣ, ຈິຕ຺ຕວິເວກາປິ ທູເຣ, ອຸປຘິວິເວກາປິ ທູເຣ ວິທູເຣ ສຸວິທູເຣ ນ ສນ຺ຕິເກ ນ ສາມນ຺ຕາ ອນາສນ຺ເນ ວິເວກຏ຺ເຐ [ວວກຏ຺ເຐ (ສີ.), ອນຸປກຏ຺ເຐ (ສ຺ຍາ.)]. ຕຖາວິໂຘຕິ ຕາທິໂສ ຕສ຺ສຓ຺ຐິໂຕ ຕປ຺ປກາໂຣ ຕປ຺ປຏິຠາໂຄ ໂຍ ໂສ ໂມຫນສ຺ມິໍ ປຄາຬ຺ໂຫຕິ – ທູເຣ ວິເວກາ ຫິ ຕຖາວິໂຘ ໂສ.

ກາມາ ຫິ ໂລເກ ນ ຫິ ສຸປ຺ປຫາຍາຕິ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ. ກຕເມ ວຕ຺ຖຸກາມາ? ມນາປິກາ ຣູປາ ມນາປິກາ ສທ຺ທາ ມນາປິກາ ຄນ຺ຘາ ມນາປິກາ ຣສາ ມນາປິກາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ, ອຕ຺ຖຣຓາ ປາວຸຣຓາ ທາສິທາສາ ອເຊຬກາ ກຸກ຺ກຸຏສູກຣາ ຫຕ຺ຖິຄວາສ຺ສວຬວາ, ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸ ຫິຣຎ຺ຎໍ ສຸວຓ຺ຓໍ, ຄາມນິຄມຣາຊຘານິໂຍ ຣຏ຺ຐຎ຺ຈ ຊນປໂທ ຈ ໂກໂສ ຈ ໂກຏ຺ຐາຄາຣຎ຺ຈ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຣຊນີຍໍ ວຕ຺ຖຸ – ວຕ຺ຖຸກາມາ. ອປິ ຈ ອຕີຕາ ກາມາ ອນາຄຕາ ກາມາ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາ ກາມາ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕາ ກາມາ ພຫິທ຺ຘາ ກາມາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ກາມາ, ຫີນາ ກາມາ ມຊ຺ຌິມາ ກາມາ ປຓີຕາ ກາມາ, ອາປາຍິກາ ກາມາ ມານຸສິກາ ກາມາ ທິພ຺ພາ ກາມາ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐິຕາ ກາມາ, ນິມ຺ມິຕາ ກາມາ ອນິມ຺ມິຕາ ກາມາ ປຣນິມ຺ມິຕາ ກາມາ, ປຣິຄ຺ຄຫິຕາ ກາມາ ອປຣິຄ຺ຄຫິຕາ ກາມາ, ມມາຍິຕາ ກາມາ ອມມາຍິຕາ ກາມາ, ສພ຺ເພປິ ກາມາວຈຣາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພປິ ຣູປາວຈຣາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພປິ ອຣູປາວຈຣາ ຘມ຺ມາ, ຕຓ຺ຫາວຕ຺ຖຸກາ ຕຓ຺ຫາຣມ຺ມຓາ ກາມນີຍຏ຺ເຐນ ຣຊນີຍຏ຺ເຐນ ມທນີຍຏ຺ເຐນ ກາມາ. ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ.

ກຕເມ ກິເລສກາມາ? ຉນ຺ໂທ ກາໂມ ຣາໂຄ ກາໂມ ຉນ຺ທຣາໂຄ ກາໂມ, ສງ຺ກປ຺ໂປ ກາໂມ ຣາໂຄ ກາໂມ ສງ຺ກປ຺ປຣາໂຄ ກາໂມ, ໂຍ ກາເມສຸ ກາມຈ຺ຉນ຺ໂທ ກາມຣາໂຄ ກາມນນ຺ທີ ກາມຕຓ຺ຫາ ກາມສ຺ເນໂຫ ກາມປຣິຬາໂຫ ກາມມຸຈ຺ຉາ ກາມຊ຺ໂຌສານໍ ກາໂມໂຆ ກາມໂຍໂຄ ກາມຸປາທານໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ.

‘‘ອທ຺ທສໍ ກາມ ເຕ ມູລໍ, ສງ຺ກປ຺ປາ ກາມ ຊາຍສິ;

ນ ຕໍ ສງ຺ກປ຺ປຍິສ຺ສາມິ, ເອວໍ ກາມ ນ ໂຫຫິສີ’’ຕິ. –

ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ ມນຸສ຺ສໂລເກ ເທວໂລເກ, ຂນ຺ຘໂລເກ ຘາຕຸໂລເກ ອາຍຕນໂລເກ. ກາມາ ຫິ ໂລເກ ນ ຫິ ສຸປ຺ປຫາຍາຕິ. ກາມາ ຫິ ໂລເກ ທຸປ຺ປຫາຍາ ທຸຈ຺ຈຊ຺ຊາ ທຸປ຺ປຣິຈ຺ຈຊ຺ຊາ ທຸນ຺ນິມ຺ມທຍາ ທຸນ຺ນິເວຐຍາ ທຸພ຺ພິນິເວຐຍາ ທຸຕ຺ຕຣາ ທຸປ຺ປຕຣາ ທຸສ຺ສມຕິກ຺ກມາ ທຸພ຺ພິນິວຕ຺ຕາຕິ – ກາມາ ຫິ ໂລເກ ນ ຫິ ສຸປ຺ປຫາຍາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສຕ຺ໂຕ ຄຸຫາຍໍ ພຫຸນາຠິຉນ຺ໂນ, ຕິຏ຺ຐໍ ນໂຣ ໂມຫນສ຺ມິໍ ປຄາຬ຺ໂຫ;

ທູເຣ ວິເວກາ ຫິ ຕຖາວິໂຘ ໂສ, ກາມາ ຫິ ໂລເກ ນ ຫິ ສຸປ຺ປຫາຍາ’’ຕິ.

໘.

ອິຈ຺ຉານິທານາ ຠວສາຕພທ຺ຘາ, ເຕ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ ນ ຫິ ອຎ຺ຎໂມກ຺ຂາ;

ປຈ຺ຉາ ປຸເຣ ວາປິ ອເປກ຺ຂມານາ, ອິເມ ວ ກາເມ ປຸຣິເມ ວ ຊປ຺ປໍ.

ອິຈ຺ຉານິທານາ ຠວສາຕພທ຺ຘາຕິ. ອິຈ຺ຉາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ ອນຸນໂຍ ອນຸໂຣໂຘ ນນ຺ທີ ນນ຺ທິຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ສາຣາໂຄ ອິຈ຺ຉາ ມຸຈ຺ຉາ ອຊ຺ໂຌສານໍ ເຄໂຘ ປລິເຄໂຘ ສງ຺ໂຄ ປງ຺ໂກ, ເອຊາ ມາຍາ ຊນິກາ ສຎ຺ຊນນີ ສິພ຺ພິນີ ຊາລິນີ ສຣິຕາ ວິສຕ຺ຕິກາ, ສຸຕ຺ຕໍ ວິສຏາ ອາຍູຫິນີ ທຸຕິຍາ ປຓິຘິ ຠວເນຕ຺ຕິ, ວນໍ ວນໂຖ ສນ຺ຘໂວ ສ຺ເນໂຫ ອເປກ຺ຂາ ປຏິພນ຺ຘຸ, ອາສາ ອາສີສນາ ອາສີສິຕຕ຺ຕໍ, ຣູປາສາ ສທ຺ທາສາ ຄນ຺ຘາສາ ຣສາສາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາສາ, ລາຠາສາ ຘນາສາ ປຸຕ຺ຕາສາ ຊີວິຕາສາ, ຊປ຺ປາ ປຊປ຺ປາ ອຠິຊປ຺ປາ ຊປ຺ປນາ ຊປ຺ປິຕຕ຺ຕໍ ໂລລຸປ຺ປໍ ໂລລຸປ຺ປາຍນາ ໂລລຸປ຺ປາຍິຕຕ຺ຕໍ ປຸຈ຺ຉຎ຺ຉິກຕາ ສາຘຸກມ຺ຍຕາ, ອຘມ຺ມຣາໂຄ ວິສມໂລໂຠ ນິກນ຺ຕິ ນິກາມນາ ປຕ຺ຖນາ ປິຫນາ ສມ຺ປຕ຺ຖນາ, ກາມຕຓ຺ຫາ ຠວຕຓ຺ຫາ ວິຠວຕຓ຺ຫາ, ຣູປຕຓ຺ຫາ ອຣູປຕຓ຺ຫາ ນິໂຣຘຕຓ຺ຫາ, ຣູປຕຓ຺ຫາ ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ ຄນ຺ຘຕຓ຺ຫາ ຣສຕຓ຺ຫາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕຓ຺ຫາ ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ, ໂອໂຆ ໂຍໂຄ ຄນ຺ໂຖ ອຸປາທານໍ ອາວຣຓໍ ນີວຣຓໍ ຉທນໍ ພນ຺ຘນໍ, ອຸປກ຺ກິເລໂສ ອນຸສໂຍ ປຣິຍຸຏ຺ຐານໍ ລຕາ ເວວິຈ຺ຉໍ, ທຸກ຺ຂມູລໍ ທຸກ຺ຂນິທານໍ ທຸກ຺ຂປ຺ປຠໂວ ມາຣປາໂສ ມາຣພຬິສໍ ມາຣວິສໂຍ, ຕຓ຺ຫານທີ ຕຓ຺ຫາຊາລໍ ຕຓ຺ຫາຄທ຺ທຸລໍ ຕຓ຺ຫາສມຸທ຺ໂທ ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ອິຈ຺ຉານິທານາຕິ ອິຈ຺ຉານິທານກາ ອິຈ຺ຉາເຫຕຸກາ ອິຈ຺ຉາປຈ຺ຈຍາ ອິຈ຺ຉາກາຣຓາ ອິຈ຺ຉາປຠວາຕິ – ອິຈ຺ຉານິທານາ.

ຠວສາຕພທ຺ຘາຕິ. ເອກໍ ຠວສາຕໍ – ສຸຂາ ເວທນາ. ທ຺ເວ ຠວສາຕານິ – ສຸຂາ ຈ ເວທນາ ອິຏ຺ຐຎ຺ຈ ວຕ຺ຖຸ. ຕີຓິ ຠວສາຕານິ – ໂຍພ຺ພຎ຺ຎໍ, ອາໂຣຄ຺ຍໍ, ຊີວິຕໍ. ຈຕ຺ຕາຣິ ຠວສາຕານິ – ລາໂຠ, ຍໂສ, ປສໍສາ, ສຸຂໍ. ປຎ຺ຈ ຠວສາຕານິ – ມນາປິກາ ຣູປາ, ມນາປິກາ ສທ຺ທາ, ມນາປິກາ ຄນ຺ຘາ, ມນາປິກາ ຣສາ, ມນາປິກາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ. ຉ ຠວສາຕານິ – ຈກ຺ຂຸສມ຺ປທາ, ໂສຕສມ຺ປທາ, ຆານສມ຺ປທາ, ຊິວ຺ຫາສມ຺ປທາ, ກາຍສມ຺ປທາ, ມໂນສມ຺ປທາ. ຠວສາຕພທ຺ຘາ, ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສາຕພທ຺ຘາ, ອິຏ຺ຐສ຺ມິໍ ວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ ພທ຺ຘາ, ໂຍພ຺ພຎ຺ເຎ ພທ຺ຘາ, ອາໂຣຄ຺ເຍ ພທ຺ຘາ, ຊີວິເຕ ພທ຺ຘາ, ລາເຠ ພທ຺ຘາ, ຍເສ ພທ຺ຘາ, ປສໍສາຍໍ ພທ຺ຘາ, ສຸເຂ ພທ຺ຘາ, ມນາປິເກສຸ ຣູເປສຸ ພທ຺ຘາ, ສທ຺ເທສຸ… ຄນ຺ເຘສຸ… ຣເສສຸ… ມນາປິເກສຸ ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພສຸ ພທ຺ຘາ, ຈກ຺ຂຸສມ຺ປທາຍ ພທ຺ຘາ, ໂສຕຆານຊິວ຺ຫາກາຍມໂນສມ຺ປທາຍ ພທ຺ຘາ, ວິພທ຺ຘາ ອາພທ຺ຘາ ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພທ຺ຘາຕິ – ອິຈ຺ຉານິທານາ ຠວສາຕພທ຺ຘາ.

ເຕ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ ນ ຫິ ອຎ຺ຎໂມກ຺ຂາຕິ ເຕ ວາ ຠວສາຕວຕ຺ຖູ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ, ສຕ຺ຕາ ວາ ເອຕ຺ໂຕ ທຸມ຺ໂມຈຍາ. ກຖໍ ເຕ ຠວສາຕວຕ຺ຖູ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ? ສຸຂາ ເວທນາ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ, ອິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈໍ, ໂຍພ຺ພຎ຺ຎໍ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈໍ, ອາໂຣຄ຺ຍໍ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈໍ, ຊີວິຕໍ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈໍ, ລາໂຠ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ໂຈ, ຍໂສ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ໂຈ, ປສໍສາ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ, ສຸຂໍ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈໍ, ມນາປິກາ ຣູປາ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ, ມນາປິກາ ສທ຺ທາ… ຄນ຺ຘາ… ຣສາ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ, ຈກ຺ຂຸສມ຺ປທາ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ, ໂສຕຆານຊິວ຺ຫາກາຍມໂນສມ຺ປທາ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ ທຸມ຺ໂມຈຍາ ທຸປ຺ປໂມຈຍາ ທຸນ຺ນິເວຐຍາ ທຸພ຺ພິນິເວຐຍາ, ທຸຕ຺ຕຣາ ທຸປ຺ປຕຣາ ທຸສ຺ສມຕິກ຺ກມາ ທຸພ຺ພິນິວຕ຺ຕາ. ເອວໍ ເຕ ຠວສາຕວຕ຺ຖູ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ.

ກຖໍ ສຕ຺ຕາ ເອຕ຺ໂຕ ທຸມ຺ໂມຈຍາ? ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສຕ຺ຕາ ທຸມ຺ໂມຈຍາ, ອິຏ຺ຐສ຺ມາ ວຕ຺ຖຸສ຺ມາ ທຸມ຺ໂມຈຍາ, ໂຍພ຺ພຎ຺ຎາ ທຸມ຺ໂມຈຍາ, ອາໂຣຄ຺ຍາ ທຸມ຺ໂມຈຍາ, ຊີວິຕາ ທຸມ຺ໂມຈຍາ, ລາຠາ ທຸມ຺ໂມຈຍາ, ຍສາ ທຸມ຺ໂມຈຍາ, ປສໍສາຍ ທຸມ຺ໂມຈຍາ, ສຸຂາ ທຸມ຺ໂມຈຍາ, ມນາປິເກຫິ ຣູເປຫິ ທຸມ຺ໂມຈຍາ, ມນາປິເກຫິ ສທ຺ເທຫິ… ຄນ຺ເຘຫິ… ຣເສຫິ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພຫິ ທຸມ຺ໂມຈຍາ, ຈກ຺ຂຸສມ຺ປທາຍ ທຸມ຺ໂມຈຍາ, ໂສຕຆານຊິວ຺ຫາກາຍມໂນສມ຺ປທາຍ ທຸມ຺ໂມຈຍາ ທຸຣຸທ຺ຘຣາ [ທຸທ຺ຘຣາ (ກ.)], ທຸສ຺ສມຸທ຺ຘຣາ ທຸພ຺ພຸຏ຺ຐາປຍາ ທຸສ຺ສມຸຏ຺ຐາປຍາ ທຸນ຺ນິເວຐຍາ ທຸພ຺ພິນິເວຐຍາ ທຸຕ຺ຕຣາ ທຸປ຺ປຕຣາ ທຸສ຺ສມຕິກ຺ກມາ ທຸພ຺ພິນິວຕ຺ຕາ. ເອວໍ ສຕ຺ຕາ ເອຕ຺ໂຕ ທຸມ຺ໂມຈຍາຕິ – ເຕ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ.

ນ ຫິ ອຎ຺ຎໂມກ຺ຂາຕິ ເຕ ອຕ຺ຕນາ ປລິປປລິປນ຺ນາ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ ປຣໍ ປລິປປລິປນ຺ນໍ ອຸທ຺ຘຣິຕຸໍ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ໂສ ວຕ, ຈຸນ຺ທ, ອຕ຺ຕນາ ປລິປປລິປນ຺ໂນ ປຣໍ ປລິປປລິປນ຺ນໍ ອຸທ຺ຘຣິສ຺ສຕີຕິ ເນຕໍ ຐານໍ ວິຊ຺ຊຕິ. ໂສ ວຕ, ຈຸນ຺ທ, ອຕ຺ຕນາ ອທນ຺ໂຕ ອວິນີໂຕ ອປຣິນິພ຺ພຸໂຕ ປຣໍ ທເມສ຺ສຕິ ວິເນສ຺ສຕິ ປຣິນິພ຺ພາເປສ຺ສຕີຕິ ເນຕໍ ຐານໍ ວິຊ຺ຊຕີ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ນ ຫິ ອຎ຺ຎໂມກ຺ຂາ.

ອຖ ວາ ນຕ຺ຖຎ຺ໂຎ ໂກຈິ ໂມເຈຕາ. ເຕ ຍທິ ມຸຎ຺ເຈຍ຺ຍຸໍ, ສເກນ ຖາເມນ ສເກນ ພເລນ ສເກນ ວີຣິເຍນ ສເກນ ປຣກ຺ກເມນ ສເກນ ປຸຣິສຖາເມນ ສເກນ ປຸຣິສພເລນ ສເກນ ປຸຣິສວີຣິເຍນ ສເກນ ປຸຣິສປຣກ຺ກເມນ ອຕ຺ຕນາ ສມ຺ມາປຏິປທໍ ອນຸໂລມປຏິປທໍ ອປຈ຺ຈນີກປຏິປທໍ ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປທໍ ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປຏິປທໍ ປຏິປຊ຺ຊມານາ ມຸຎ຺ເຈຍ຺ຍຸນ຺ຕິ. ເອວມ຺ປິ ນ ຫິ ອຎ຺ຎໂມກ຺ຂາ.

ວຸຕ຺ຕມ຺ປິ ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ນາຫໍ ສຫິສ຺ສາມິ ປໂມຈນາຍ, ກຖໍກຖິໍ ໂຘຕກ ກິຎ຺ຈິ ໂລເກ;

ຘມ຺ມຎ຺ຈ ເສຏ຺ຐໍ ອຠິຊານມາໂນ, ເອວໍ ຕຸວໍ ໂອຆມິມໍ ຕເຣສີ’’ຕິ.

ເອວມ຺ປິ ນ ຫິ ອຎ຺ຎໂມກ຺ຂາ.

ວຸຕ຺ຕມ຺ປິ ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ອຕ຺ຕນາວ ກຕໍ ປາປໍ, ອຕ຺ຕນາ ສໍກິລິສ຺ສຕິ;

ອຕ຺ຕນາ ອກຕໍ ປາປໍ, ອຕ຺ຕນາວ ວິສຸຊ຺ຌຕິ;

ສຸທ຺ຘີ ອສຸທ຺ຘິ ປຈ຺ຈຕ຺ຕໍ, ນາຎ຺ໂຎ ອຎ຺ຎໍ ວິໂສຘເຍ’’ຕິ.

ເອວມ຺ປິ ນ ຫິ ອຎ຺ຎໂມກ຺ຂາ.

ວຸຕ຺ຕມ຺ປິ ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ເອວເມວ ໂຂ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ຕິຏ຺ຐເຕວ ນິພ຺ພານໍ, ຕິຏ຺ຐຕິ ນິພ຺ພານຄາມິມຄ຺ໂຄ, ຕິຏ຺ຐາມຫໍ ສມາທເປຕາ. ອຖ ຈ ປນ ມມ ສາວກາ ມຍາ ເອວໍ ໂອວທິຍມານາ ເອວໍ ອນຸສາສິຍມານາ ອປ຺ເປກຈ຺ເຈ ອຈ຺ຈນ຺ຕນິຏ຺ຐໍ ນິພ຺ພານໍ ອາຣາເຘນ຺ຕິ, ເອກຈ຺ເຈ ນາຣາເຘນ຺ຕິ. ເອຕ຺ຖ ກ຺ຍາຫໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ກໂຣມິ? ມຄ຺ຄກ຺ຂາຍີ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ຕຖາຄໂຕ. ມຄ຺ຄໍ ພຸທ຺ໂຘ ອາຈິກ຺ຂຕິ. ອຕ຺ຕນາ ປຏິປຊ຺ຊມານາ ມຸຎ຺ເຈຍ຺ຍຸ’’ນ຺ຕິ. ເອວມ຺ປິ ນ ຫິ ອຎ຺ຎໂມກ຺ຂາຕິ – ເຕ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ ນ ຫິ ອຎ຺ຎໂມກ຺ຂາ.

ປຈ຺ຉາ ປຸເຣ ວາປິ ອເປກ຺ຂມານາຕິ. ປຈ຺ຉາ ວຸຈ຺ຈຕິ ອນາຄຕໍ, ປຸເຣ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຕີຕໍ. ອປິ ຈ ອຕີຕໍ ອຸປາທາຍ ອນາຄຕຎ຺ຈ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນຎ຺ຈ ປຈ຺ຉາ, ອນາຄຕໍ ອຸປາທາຍ ອຕີຕຎ຺ຈ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນຎ຺ຈ ປຸເຣ. ກຖໍ ປຸເຣ ອເປກ຺ຂໍ ກໂຣຕິ? ‘‘ເອວໍຣູໂປ ອໂຫສິໍ ອຕີຕມທ຺ຘານ’’ນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ສມນ຺ນາເນຕິ. ‘‘ເອວໍເວທໂນ ອໂຫສິໍ… ເອວໍສຎ຺ໂຎ ອໂຫສິໍ… ເອວໍສງ຺ຂາໂຣ ອໂຫສິໍ… ເອວໍວິຎ຺ຎາໂຓ ອໂຫສິໍ ອຕີຕມທ຺ຘານ’’ນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ສມນ຺ນາເນຕິ. ເອວມ຺ປິ ປຸເຣ ອເປກ຺ຂໍ ກໂຣຕິ.

ອຖ ວາ ‘‘ອິຕິ ເມ ຈກ຺ຂຸ ອໂຫສິ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ, ອິຕິ ຣູປາ’’ຕິ – ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ທຣາຄປຏິພທ຺ຘໍ ໂຫຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ. ຉນ຺ທຣາຄປຏິພທ຺ຘຕ຺ຕາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ຕທຠິນນ຺ທຕິ. ຕທຠິນນ຺ທນ຺ໂຕ ເອວມ຺ປິ ປຸເຣ ອເປກ຺ຂໍ ກໂຣຕິ. ‘‘ອິຕິ ເມ ໂສຕໍ ອໂຫສິ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ, ອິຕິ ສທ຺ທາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ອິຕິ ເມ ຆານໍ ອໂຫສິ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ, ອິຕິ ຄນ຺ຘາ’’ຕິ… ‘‘ອິຕິ ເມ ຊິວ຺ຫາ ອໂຫສິ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ, ອິຕິ ຣສາ’’ຕິ… ‘‘ອິຕິ ເມ ກາໂຍ ອໂຫສິ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ, ອິຕິ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ’’ຕິ… ‘‘ອິຕິ ເມ ມໂນ ອໂຫສິ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ, ອິຕິ ຘມ຺ມາ’’ຕິ – ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ທຣາຄປຏິພທ຺ຘໍ ໂຫຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ. ຉນ຺ທຣາຄປຏິພທ຺ຘຕ຺ຕາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ຕທຠິນນ຺ທຕິ. ຕທຠິນນ຺ທນ຺ໂຕ ເອວມ຺ປິ ປຸເຣ ອເປກ຺ຂໍ ກໂຣຕິ.

ອຖ ວາ ຍານິສ຺ສ ຕານິ ປຸພ຺ເພ ມາຕຸຄາເມນ ສທ຺ຘິໍ ຫສິຕລປິຕກີຬິຕານິ ຕທສ຺ສາເທຕິ ຕໍ ນິກາເມຕິ, ເຕນ ຈ ວິຕ຺ຕິໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ເອວມ຺ປິ ປຸເຣ ອເປກ຺ຂໍ ກໂຣຕິ.

ກຖໍ ປຈ຺ຉາ ອເປກ຺ຂໍ ກໂຣຕິ? ‘‘ເອວໍຣູໂປ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານ’’ນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ສມນ຺ນາເນຕິ. ‘‘ເອວໍເວທໂນ ສິຍໍ… ເອວໍສຎ຺ໂຎ ສິຍໍ… ເອວໍສງ຺ຂາໂຣ ສິຍໍ… ເອວໍວິຎ຺ຎາໂຓ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານ’’ນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ສມນ຺ນາເນຕິ. ເອວມ຺ປິ ປຈ຺ຉາ ອເປກ຺ຂໍ ກໂຣຕິ.

ອຖ ວາ ‘‘ອິຕິ ເມ ຈກ຺ຂຸ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ອິຕິ ຣູປາ’’ຕິ – ອປ຺ປຏິລທ຺ຘສ຺ສ ປຏິລາຠາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ປຓິທຫຕິ. ເຈຕໂສ ປຓິຘານປຈ຺ຈຍາ ຕທຠິນນ຺ທຕິ. ຕທຠິນນ຺ທນ຺ໂຕ ເອວມ຺ປິ ປຈ຺ຉາ ອເປກ຺ຂໍ ກໂຣຕິ. ‘‘ອິຕິ ເມ ໂສຕໍ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ອິຕິ ສທ຺ທາ’’ຕິ… ‘‘ອິຕິ ເມ ຆານໍ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ອິຕິ ຄນ຺ຘາ’’ຕິ… ‘‘ອິຕິ ເມ ຊິວ຺ຫາ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ອິຕິ ຣສາ’’ຕິ… ‘‘ອິຕິ ເມ ກາໂຍ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ອິຕິ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ’’ຕິ… ‘‘ອິຕິ ເມ ມໂນ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ອິຕິ ຘມ຺ມາ’’ຕິ – ອປ຺ປຏິລທ຺ຘສ຺ສ ປຏິລາຠາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ປຓິທຫຕິ. ເຈຕໂສ ປຓິຘານປຈ຺ຈຍາ ຕທຠິນນ຺ທຕິ. ຕທຠິນນ຺ທນ຺ໂຕ ເອວມ຺ປິ ປຈ຺ຉາ ອເປກ຺ຂໍ ກໂຣຕິ.

ອຖ ວາ ‘‘ອິມິນາຫໍ ສີເລນ ວາ ວເຕນ ວາ ຕເປນ ວາ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິເຍນ ວາ ເທໂວ ວາ ຠວິສ຺ສາມິ ເທວຎ຺ຎຕໂຣ ວາ’’ຕິ – ອປ຺ປຏິລທ຺ຘສ຺ສ ປຏິລາຠາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ປຓິທຫຕິ. ເຈຕໂສ ປຓິຘານປຈ຺ຈຍາ ຕທຠິນນ຺ທຕິ. ຕທຠິນນ຺ທນ຺ໂຕ ເອວມ຺ປິ ປຈ຺ຉາ ອເປກ຺ຂໍ ກໂຣຕີຕິ – ປຈ຺ຉາ ປຸເຣ ວາປິ ອເປກ຺ຂມານາ.

ອິເມ ວ ກາເມ ປຸຣິເມ ວ ຊປ຺ປນ຺ຕິ. ອິເມ ວ ກາເມຕິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸເຓ ອິຈ຺ຉນ຺ຕາ ສາທິຍນ຺ຕາ ປຕ຺ຖຍນ຺ຕາ ປິຫຍນ຺ຕາ ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕາ. ປຸຣິເມ ວ ຊປ຺ປນ຺ຕິ ອຕີເຕ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸເຓ ຊປ຺ປນ຺ຕາ ປຊປ຺ປນ຺ຕາ ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕາຕິ – ອິເມ ວ ກາເມ ປຸຣິເມ ວ ຊປ຺ປໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອິຈ຺ຉານິທານາ ຠວສາຕພທ຺ຘາ, ເຕ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ ນ ຫິ ອຎ຺ຎໂມກ຺ຂາ;

ປຈ຺ຉາ ປຸເຣ ວາປິ ອເປກ຺ຂມານາ, ອິເມ ວ ກາເມ ປຸຣິເມ ວ ຊປ຺ປ’’ນ຺ຕິ.

໙.

ກາເມສຸ ຄິທ຺ຘາ ປສຸຕາ ປມູຬ຺ຫາ, ອວທານິຍາ ເຕ ວິສເມ ນິວິຏ຺ຐາ;

ທຸກ຺ຂູປນີຕາ ປຣິເທວຍນ຺ຕິ, ກິໍສູ ຠວິສ຺ສາມ ອິໂຕ ຈຸຕາເສ.

ກາເມສຸ ຄິທ຺ຘາ ປສຸຕາ ປມູຬ຺ຫາຕິ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ເຄໂຘ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ກິເລສກາເມນ ວຕ຺ຖຸກາເມສຸ ຣຕ຺ຕາ ຄິທ຺ຘາ ຄຘິຕາ ມຸຈ຺ຉິຕາ ອຊ຺ໂຌສນ຺ນາ [ອຊ຺ໂຌປນ຺ນາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພຸທ຺ຘາຕິ – ກາເມສຸ ຄິທ຺ຘາ.

ປສຸຕາຕິ ເຍປິ ກາເມ ເອສນ຺ຕິ ຄເວສນ຺ຕິ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ຕຈ຺ຈຣິຕາ ຕພ຺ພຫຸລາ ຕຄ຺ຄຣຸກາ, ຕນ຺ນິນ຺ນາ ຕປ຺ໂປຓາ ຕປ຺ປພ຺ຠາຣາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕາ ຕທຘິປເຕຍ຺ຍາ, ເຕປິ ກາມປສຸຕາ. ເຍປິ ຕຓ຺ຫາວເສນ ຣູເປ ເອສນ຺ຕິ ຄເວສນ຺ຕິ ປຣິເຍສນ຺ຕິ… ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ…ເປ… ປຣິເຍສນ຺ຕິ ຕຈ຺ຈຣິຕາ ຕພ຺ພຫຸລາ ຕຄ຺ຄຣຸກາ, ຕນ຺ນິນ຺ນາ ຕປ຺ໂປຓາ ຕປ຺ປພ຺ຠາຣາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕາ ຕທຘິປເຕຍ຺ຍາ, ເຕປິ ກາມປສຸຕາ. ເຍປິ ຕຓ຺ຫາວເສນ ຣູເປ ປຏິລຠນ຺ຕິ… ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ … ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ປຏິລຠນ຺ຕິ ຕຈ຺ຈຣິຕາ ຕພ຺ພຫຸລາ ຕຄ຺ຄຣຸກາ, ຕນ຺ນິນ຺ນາ ຕປ຺ໂປຓາ ຕປ຺ປພ຺ຠາຣາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕາ ຕທຘິປເຕຍ຺ຍາ, ເຕປິ ກາມປສຸຕາ. ເຍປິ ຕຓ຺ຫາວເສນ ຣູເປ ປຣິຠຸຎ຺ຊນ຺ຕິ … ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ປຣິຠຸຎ຺ຊນ຺ຕິ ຕຈ຺ຈຣິຕາ ຕພ຺ພຫຸລາ ຕຄ຺ຄຣຸກາ, ຕນ຺ນິນ຺ນາ ຕປ຺ໂປຓາ ຕປ຺ປພ຺ຠາຣາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕາ ຕທຘິປເຕຍ຺ຍາ, ເຕປິ ກາມປສຸຕາ. ຍຖາ ກລຫກາຣໂກ ກລຫປສຸໂຕ, ກມ຺ມກາຣໂກ ກມ຺ມປສຸໂຕ, ໂຄຈເຣ ຈຣນ຺ໂຕ ໂຄຈຣປສຸໂຕ, ຌາຍີ ຌານປສຸໂຕ; ເອວເມວ ເຍປິ ກາເມ ເອສນ຺ຕິ ຄເວສຕິ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ຕຈ຺ຈຣິຕາ ຕພ຺ພຫຸລາ ຕຄ຺ຄຣຸກາ ຕນ຺ນິນ຺ນາ ຕປ຺ໂປຓາ ຕປ຺ປພ຺ຠາຣາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕາ ຕທຘິປເຕຍ຺ຍາ, ເຕປິ ກາມປສຸຕາ. ເຍປິ ຕຓ຺ຫາວເສນ ຣູເປ ເອສນ຺ຕິ ຄເວສນ຺ຕິ ປຣິເຍສນ຺ຕິ… ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ…ເປ… ປຣິເຍສນ຺ຕິ ຕຈ຺ຈຣິຕາ ຕພ຺ພຫຸລາ ຕຄ຺ຄຣຸກາ ຕນ຺ນິນ຺ນາ ຕປ຺ໂປຓາ ຕປ຺ປພ຺ຠາຣາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕາ ຕທຘິປເຕຍ຺ຍາ, ເຕປິ ກາມປສຸຕາ. ເຍປິ ຕຓ຺ຫາວເສນ ຣູເປ ປຏິລຠນ຺ຕິ… ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ປຏິລຠນ຺ຕິ ຕຈ຺ຈຣິຕາ ຕພ຺ພຫຸລາ ຕຄ຺ຄຣຸກາ, ຕນ຺ນິນ຺ນາ ຕປ຺ໂປຓາ ຕປ຺ປພ຺ຠາຣາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕາ ຕທຘິປເຕຍ຺ຍາ, ເຕປິ ກາມປສຸຕາ. ເຍປິ ຕຓ຺ຫາວເສນ ຣູເປ ປຣິຠຸຎ຺ຊນ຺ຕິ… ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ປຣິຠຸຎ຺ຊນ຺ຕິ ຕຈ຺ຈຣິຕາ ຕພ຺ພຫຸລາ ຕຄ຺ຄຣຸກາ, ຕນ຺ນິນ຺ນາ ຕປ຺ໂປຓາ ຕປ຺ປພ຺ຠາຣາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕາ ຕທຘິປເຕຍ຺ຍາ, ເຕປິ ກາມປສຸຕາ.

ປມູຬ຺ຫາຕິ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ເທວມນຸສ຺ສາ ປຎ຺ຈສຸ ກາມຄຸເຓສຸ ມຸຍ຺ຫນ຺ຕິ ສມ຺ມຸຍ຺ຫນ຺ຕິ ສມ຺ປມຸຍ຺ຫນ຺ຕິ ມູຬ຺ຫາ ສມ຺ມູຬ຺ຫາ ສມ຺ປມູຬ຺ຫາ ອວິຊ຺ຊາຍ ອນ຺ຘີກຕາ ອາວຸຕາ ນິວຸຕາ ໂອວຸຕາ ປິຫິຕາ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນາ ປຏິກຸຊ຺ຊິຕາຕິ – ກາເມສຸ ຄິທ຺ຘາ ປສຸຕາ ປມູຬ຺ຫາ.

ອວທານິຍາ ເຕ ວິສເມ ນິວິຏ຺ຐາຕິ. ອວທານິຍາຕິ ອວຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິປິ ອວທານິຍາ, ມຈ຺ຉຣິໂນປິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ອວທານິຍາ, ພຸທ຺ຘານໍ ສາວການໍ ວຈນໍ ພ຺ຍປ຺ປຖໍ ເທສນໍ ອນຸສິຏ຺ຐິໍ ນາທິຍນ຺ຕີຕິ – ອວທານິຍາ. ກຖໍ ອວຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ອວທານິຍາ? ນິຣຍໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ເປຕ຺ຕິວິສຍໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ, ເອວໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ – ອວທານິຍາ. ກຖໍ ມຈ຺ຉຣິໂນ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ອວທານິຍາ? ປຎ຺ຈ ມຈ຺ຉຣິຍານິ – ອາວາສມຈ຺ຉຣິຍໍ, ກຸລມຈ຺ຉຣິຍໍ, ລາຠມຈ຺ຉຣິຍໍ, ວຓ຺ຓມຈ຺ຉຣິຍໍ, ຘມ຺ມມຈ຺ຉຣິຍໍ. ຍໍ ເອວຣູປໍ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ມຈ຺ຉຣາຍນາ ມຈ຺ຉຣາຍິຕຕ຺ຕໍ ເວວິຈ຺ຉໍ ກທຣິຍໍ ກຏຸກຎ຺ຈຸກຕາ ອຄ຺ຄຫິຕຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ, ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ. ອປິ ຈ, ຂນ຺ຘມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ຘາຕຸມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ອາຍຕນມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ຄາໂຫ. ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ. ອິມິນາ ມຈ຺ຉຣິເຍນ ອວທຎ຺ຎຸຕາຍ ສມນ຺ນາຄຕາ ຊນາ ປມຕ຺ຕາ. ເອວໍ ມຈ຺ຉຣິໂນ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ອວທານິຍາ. ກຖໍ ພຸທ຺ຘານໍ ສາວການໍ ວຈນໍ ພ຺ຍປ຺ປຖໍ ເທສນໍ ອນຸສິຏ຺ຐິໍ ນາທິຍນ຺ຕີຕິ – ອວທານິຍາ? ພຸທ຺ຘານໍ ສາວການໍ ວຈນໍ ພ຺ຍປ຺ປຖໍ ເທສນໍ ອນຸສິຏ຺ຐິໍ ນ ອາທິຍນ຺ຕິ ນ ສຸສ຺ສຸສນ຺ຕິ, ນ ໂສຕໍ ໂອທຫນ຺ຕິ, ນ ອຎ຺ຎາ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປຏ຺ຐເປນ຺ຕິ, ອນສ຺ສວາ ອວຈນກຣາ ປຏິໂລມວຸຕ຺ຕິໂນ, ອຎ຺ເຎເນວ ມຸຂໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ເອວໍ ພຸທ຺ຘານໍ ສາວການໍ [ພຸທ຺ຘານໍ ພຸທ຺ຘສາວການໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ວຈນໍ ພ຺ຍປ຺ປຖໍ ເທສນໍ ອນຸສິຏ຺ຐິໍ ນາທິຍນ຺ຕີຕິ ອວທານິຍາຕິ – ອວທານິຍາ.

ເຕ ວິສເມ ນິວິຏ຺ຐາຕິ ວິສເມ ກາຍກມ຺ເມ ນິວິຏ຺ຐາ, ວິສເມ ວຈີກມ຺ເມ ນິວິຏ຺ຐາ, ວິສເມ ມໂນກມ຺ເມ ນິວິຏ຺ຐາ, ວິສເມ ປາຓາຕິປາເຕ ນິວິຏ຺ຐາ, ວິສເມ ອທິນ຺ນາທາເນ ນິວິຏ຺ຐາ, ວິສເມ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາເຣ ນິວິຏ຺ຐາ, ວິສເມ ມຸສາວາເທ ນິວິຏ຺ຐາ, ວິສມາຍ ປິສຸຓາຍ ວາຈາຍ ນິວິຏ຺ຐາ, ວິສມາຍ ຜຣຸສາຍ ວາຈາຍ… ວິສເມ ສມ຺ຜປ຺ປລາເປ… ວິສມາຍ ອຠິຊ຺ຌາຍ ນິວິຏ຺ຐາ, ວິສເມ ພ຺ຍາປາເທ… ວິສມາຍ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິຍາ ນິວິຏ຺ຐາ, ວິສເມສຸ ສງ຺ຂາເຣສຸ ນິວິຏ຺ຐາ, ວິສເມສຸ ປຎ຺ຈສຸ ກາມຄຸເຓສຸ ນິວິຏ຺ຐາ, ວິສເມສຸ ປຎ຺ຈສຸ ນີວຣເຓສຸ ນິວິຏ຺ຐາ ວິນິວິຏ຺ຐາ ປຕິຏ຺ຐິຕາ ອລ຺ລີນາ ອຸປຄຕາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາ ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພຸທ຺ຘາຕິ – ອວທານິຍາ ເຕ ວິສເມ ນິວິຏ຺ຐາ.

ທຸກ຺ຂູປນີຕາ ປຣິເທວຍນ຺ຕີຕິ. ທຸກ຺ຂູປນີຕາຕິ ທຸກ຺ຂປ຺ປຕ຺ຕາ ທຸກ຺ຂສມ຺ປຕ຺ຕາ ທຸກ຺ຂູປຄຕາ, ມາຣປ຺ປຕ຺ຕາ ມາຣສມ຺ປຕ຺ຕາ ມາຣູປຄຕາ, ມຣຓປ຺ປຕ຺ຕາ ມຣຓສມ຺ປຕ຺ຕາ ມຣຓູປຄຕາ. ປຣິເທວຍນ຺ຕີຕິ ລປນ຺ຕິ ລາລປນ຺ຕິ [ສລ຺ລປນ຺ຕິ (ສີ.)], ໂສຈນ຺ຕິ ກິລມນ຺ຕິ ປຣິເທວນ຺ຕິ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທນ຺ຕິ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ – ທຸກ຺ຂູປນີຕາ ປຣິເທວຍນ຺ຕິ.

ກິໍສູ ຠວິສ຺ສາມ ອິໂຕ ຈຸຕາເສຕິ ອິໂຕ ຈຸຕາ ກິໍ ຠວິສ຺ສາມ? ເນຣຍິກາ ຠວິສ຺ສາມ, ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິກາ ຠວິສ຺ສາມ, ເປຕ຺ຕິວິສຍິກາ ຠວິສ຺ສາມ, ມນຸສ຺ສາ ຠວິສ຺ສາມ, ເທວາ ຠວິສ຺ສາມ, ຣູປີ ຠວິສ຺ສາມ, ອຣູປີ ຠວິສ຺ສາມ, ສຎ຺ຎີ ຠວິສ຺ສາມ, ອສຎ຺ຎີ ຠວິສ຺ສາມ, ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີ ຠວິສ຺ສາມ, ‘‘ຠວິສ຺ສາມ ນຸ ໂຂ ມຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ນນຸ ໂຂ ຠວິສ຺ສາມ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ກິໍ ນຸ ໂຂ ຠວິສ຺ສາມ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ກຖໍ ນຸ ໂຂ ຠວິສ຺ສາມ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ກິໍ ຫຸຕ຺ວາ ກິໍ ຠວິສ຺ສາມ ນຸ ໂຂ ມຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານ’’ນ຺ຕິ ສໍສຍປກ຺ຂນ຺ທາ ວິມຕິປກ຺ຂນ຺ທາ ທ຺ເວຬ຺ຫກຊາຕາ ລປນ຺ຕິ ລາລປນ຺ຕິ, ໂສຈນ຺ຕິ ກິລມນ຺ຕິ ປຣິເທວນ຺ຕິ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທນ຺ຕິ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ – ກິໍສູ ຠວິສ຺ສາມ ອິໂຕ ຈຸຕາເສ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ກາເມສຸ ຄິທ຺ຘາ ປສຸຕາ ປມູຬ຺ຫາ, ອວທານິຍາ ເຕ ວິສເມ ນິວິຏ຺ຐາ;

ທຸກ຺ຂູປນີຕາ ປຣິເທວຍນ຺ຕິ, ກິໍສູ ຠວິສ຺ສາມ ອິໂຕ ຈຸຕາເສ’’ຕິ.

໑໐.

ຕສ຺ມາ ຫິ ສິກ຺ເຂຖ ອິເຘວ ຊນ຺ຕຸ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຊຎ຺ຎາ ວິສມນ຺ຕິ ໂລເກ;

ນ ຕສ຺ສ ເຫຕູ ວິສມໍ ຈເຣຍ຺ຍ, ອປ຺ປຎ຺ຫິທໍ ຊີວິຕມາຫຸ ຘີຣາ.

ຕສ຺ມາ ຫິ ສິກ຺ເຂຖ ອິເຘວ ຊນ຺ຕູຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕນ຺ນິທານາ, ເອຕມາທີນວໍ ສມ຺ປສ຺ສມາໂນ ກາເມສູຕິ – ຕສ຺ມາ. ສິກ຺ເຂຖາຕິ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາ – ອຘິສີລສິກ຺ຂາ, ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ, ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ.

ກຕມາ ອຘິສີລສິກ຺ຂາ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ສີລວາ ໂຫຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວຣສໍວຸໂຕ ວິຫຣຕິ ອາຈາຣໂຄຈຣສມ຺ປນ຺ໂນ, ອຓຸມຕ຺ເຕສຸ ວຊ຺ເຊສຸ ຠຍທສ຺ສາວີ, ສມາທາຍ ສິກ຺ຂຕິ ສິກ຺ຂາປເທສຸ. ຂຸທ຺ທໂກ ສີລກ຺ຂນ຺ໂຘ, ມຫນ຺ໂຕ ສີລກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສີລໍ ປຕິຏ຺ຐາ ອາທິ ຈຣຓໍ ສໍຍໂມ ສໍວໂຣ ໂມກ຺ຂໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ສມາປຕ຺ຕິຍາ – ອຍໍ ອຘິສີລສິກ຺ຂາ.

ກຕມາ ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ວິວິຈ຺ເຈວ ກາເມຫິ ວິວິຈ຺ຈ ອກຸສເລຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສວິຕກ຺ກໍ ສວິຈາຣໍ ວິເວກຊໍ ປີຕິສຸຂໍ ປຐມໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ວິຕກ຺ກວິຈາຣານໍ ວູປສມາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສມ຺ປສາທນໍ ເຈຕໂສ ເອໂກທິຠາວໍ ອວິຕກ຺ກໍ ອວິຈາຣໍ ສມາຘິຊໍ ປີຕິສຸຂໍ ທຸຕິຍໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ປີຕິຍາ ຈ ວິຣາຄາ ອຸເປກ຺ຂໂກ ຈ ວິຫຣຕິ ສໂຕ ຈ ສມ຺ປຊາໂນ ສຸຂຎ຺ຈ ກາເຍນ ປຏິສໍເວເທຕິ, ຍໍ ຕໍ ອຣິຍາ ອາຈິກ຺ຂນ຺ຕິ – ‘ອຸເປກ຺ຂໂກ ສຕິມາ ສຸຂວິຫາຣີ’ຕິ ຕຕິຍໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ສຸຂສ຺ສ ຈ ປຫານາ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ຈ ປຫານາ ປຸພ຺ເພວ ໂສມນສ຺ສໂທມນສ຺ສານໍ ອຕ຺ຖງ຺ຄມາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍ ອຸເປກ຺ຂາສຕິປາຣິສຸທ຺ຘິໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ – ອຍໍ ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ.

ກຕມາ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ປຎ຺ຎວາ ໂຫຕິ ອຸທຍຕ຺ຖຄາມິນິຍາ ປຎ຺ຎາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ, ອຣິຍາຍ ນິພ຺ເພຘິກາຍ ສມ຺ມາທຸກ຺ຂກ຺ຂຍຄາມິນິຍາ. ໂສ ‘‘ອິທໍ ທຸກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ‘‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂສມຸທໂຍ’’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ‘‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣໂຘ’’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ‘‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ‘‘ອິເມ ອາສວາ’’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ‘‘ອຍໍ ອາສວສມຸທໂຍ’’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ‘‘ອຍໍ ອາສວນິໂຣໂຘ’’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ‘‘ອຍໍ ອາສວນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ – ອຍໍ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ.

ອິມາ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາໂຍ ອາວຊ຺ຊນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປສ຺ສນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຈ຺ຈເວກ຺ຂນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຈິຕ຺ຕໍ ອຘິຏ຺ຐຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ສທ຺ຘາຍ ອຘິມຸຈ຺ຈນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ວີຣິຍໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ສຕິໍ ອຸປຏ຺ຐເປນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຈິຕ຺ຕໍ ສມາທຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຎ຺ຎາຍ ປຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ອຠິຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ປຣິຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຫາຕພ຺ພໍ ປຊຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຠາເວຕພ຺ພໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພໍ ສຈ຺ຉິກໂຣນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ ອາຈເຣຍ຺ຍ ສມາຈເຣຍ຺ຍ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ.

ອິຘາຕິ ອິມິສ຺ສາ ທິຏ຺ຐິຍາ ອິມິສ຺ສາ ຂນ຺ຕິຍາ ອິມິສ຺ສາ ຣຸຈິຍາ ອິມສ຺ມິໍ ອາທາເຍ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ເມ ອິມສ຺ມິໍ ວິນເຍ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ອິມສ຺ມິໍ ປາວຈເນ ອິມສ຺ມິໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິເຍ ອິມສ຺ມິໍ ສຕ຺ຖຸສາສເນ ອິມສ຺ມິໍ ອຕ຺ຕຠາເວ ອິມສ຺ມິໍ ມນຸສ຺ສໂລເກ – ເຕນ ວຸຈ຺ຈຕິ ອິຘາຕິ. ຊນ຺ຕູຕິ ສຕ຺ໂຕ ນໂຣ…ເປ… ມນຸໂຊຕິ – ຕສ຺ມາ ຫິ ສິກ຺ເຂຖ ອິເຘວ ຊນ຺ຕຸ.

ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຊຎ຺ຎາ ວິສມນ຺ຕິ ໂລເກຕິ. ຍໍ ກິຎ຺ຈີຕິ ສພ຺ເພນ ສພ຺ພໍ ສພ຺ພຖາ ສພ຺ພໍ ອເສສໍ ນິສ຺ເສສໍ ປຣິຍາທິຍນວຈນເມຕໍ [ປຣິທາຍວຈນເມຕໍ (ສ຺ຍາ.)] – ຍໍ ກິຎ຺ຈີຕິ. ວິສມນ຺ຕິ ຊຎ຺ຎາຕິ ວິສມໍ ກາຍກມ຺ມໍ ວິສມນ຺ຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສມໍ ວຈີກມ຺ມໍ ວິສມນ຺ຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສມໍ ມໂນກມ຺ມໍ ວິສມນ຺ຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສມໍ ປາຓາຕິປາຕໍ ວິສໂມຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສມໍ ອທິນ຺ນາທານໍ ວິສມນ຺ຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສມໍ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາຣໍ ວິສໂມຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສມໍ ມຸສາວາທໍ ວິສໂມຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສມໍ ປິສຸຓໍ ວາຈໍ ວິສມາຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສມໍ ຜຣຸສໍ ວາຈໍ ວິສມາຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສມໍ ສມ຺ຜປ຺ປລາປໍ ວິສໂມຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສມໍ ອຠິຊ຺ຌໍ ວິສມາຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສມໍ ພ຺ຍາປາທໍ ວິສໂມຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສມໍ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິໍ ວິສມາຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສເມ ສງ຺ຂາເຣ ວິສມາຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສເມ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸເຓ ວິສມາຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສເມ ປຎ຺ຈ ນີວຣເຓ ວິສມາຕິ ຊາເນຍ຺ຍ ອາຊາເນຍ຺ຍ ວິຊາເນຍ຺ຍ ປຏິວິຊາເນຍ຺ຍ ປຏິວິຊ຺ເຌຍ຺ຍ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກຕິ – ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຊຎ຺ຎາ ວິສມນ຺ຕິ ໂລເກ.

ນ ຕສ຺ສ ເຫຕູ ວິສມໍ ຈເຣຍ຺ຍາຕິ. ວິສມສ຺ສ ກາຍກມ຺ມສ຺ສ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມສ຺ສ ວຈີກມ຺ມສ຺ສ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມສ຺ສ ມໂນກມ຺ມສ຺ສ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມສ຺ສ ປາຓາຕິປາຕສ຺ສ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມສ຺ສ ອທິນ຺ນາທານສ຺ສ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມສ຺ສ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາຣສ຺ສ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມສ຺ສ ມຸສາວາທສ຺ສ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມາຍ ປິສຸຓາຍ ວາຈາຍ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມາຍ ຜຣຸສາຍ ວາຈາຍ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມສ຺ສ ສມ຺ຜປ຺ປລາປສ຺ສ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມາຍ ອຠິຊ຺ຌາຍ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມສ຺ສ ພ຺ຍາປາທສ຺ສ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມາຍ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິຍາ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມານໍ ສງ຺ຂາຣານໍ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ກາມຄຸຓານໍ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ນີວຣຓານໍ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມາຍ ເຈຕນາຍ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມາຍ ປຕ຺ຖນາຍ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມາຍ ປຓິຘິຍາ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ ນ ອາຈເຣຍ຺ຍ ນ ສມາຈເຣຍ຺ຍ ນ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ນ ຕສ຺ສ ເຫຕູ ວິສມໍ ຈເຣຍ຺ຍ.

ອປ຺ປຎ຺ຫິທໍ ຊີວິຕມາຫຸ ຘີຣາຕິ. ຊີວິຕນ຺ຕິ ອາຍຸ ຐິຕິ ຍປນາ ຍາປນາ ອິຣິຍນາ ວຕ຺ຕນາ ປາລນາ ຊີວິຕໍ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ. ອປິ ຈ, ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ – ຐິຕິປຣິຕ຺ຕຕາຍ ວາ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ, ສຣສປຣິຕ຺ຕຕາຍ ວາ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ. ກຖໍ ຐິຕິປຣິຕ຺ຕຕາຍ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ? ອຕີເຕ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂເຓ ຊີວິຕ຺ຖ, ນ ຊີວຕິ ນ ຊີວິສ຺ສຕິ; ອນາຄເຕ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂເຓ ຊີວິສ຺ສຕິ, ນ ຊີວຕິ ນ ຊີວິຕ຺ຖ; ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂເຓ ຊີວຕິ, ນ ຊີວິຕ຺ຖ ນ ຊີວິສ຺ສຕິ.

‘‘ຊີວິຕໍ ອຕ຺ຕຠາໂວ ຈ, ສຸຂທຸກ຺ຂາ ຈ ເກວລາ;

ເອກຈິຕ຺ຕສມາຍຸຕ຺ຕາ, ລຫຸໂສ ວຕ຺ຕເຕ ຂໂຓ.

‘‘ຈຸລ຺ລາສີຕິສຫສ຺ສານິ, ກປ຺ປາ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ເຍ ມຣູ;

ນຕ຺ເວວ ເຕປິ ຊີວນ຺ຕິ, ທ຺ວີຫິ ຈິຕ຺ເຕຫິ ສໍຍຸຕາ.

‘‘ເຍ ນິຣຸທ຺ຘາ ມຣນ຺ຕສ຺ສ, ຕິຏ຺ຐມານສ຺ສ ວາ ອິຘ;

ສພ຺ເພປິ ສທິສາ ຂນ຺ຘາ, ຄຕາ ອປ຺ປຏິສນ຺ຘິກາ.

‘‘ອນນ຺ຕຣາ ຈ ເຍ ຠຄ຺ຄາ [ຠງ຺ຄາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ເຍ ຈ ຠຄ຺ຄາ ອນາຄຕາ;

ຕທນ຺ຕເຣ ນິຣຸທ຺ຘານໍ, ເວສມໍ ນຕ຺ຖິ ລກ຺ຂເຓ.

‘‘ອນິພ຺ພຕ຺ເຕນ ນ ຊາໂຕ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນນ ຊີວຕິ;

ຈິຕ຺ຕຠຄ຺ຄາ ມໂຕ ໂລໂກ, ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ປຣມຕ຺ຖິຍາ.

‘‘ຍຖາ ນິນ຺ນາ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ຉນ຺ເທນ ປຣິຓາມິຕາ;

ອຈ຺ຉິນ຺ນຘາຣາ ວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ສຬາຍຕນປຈ຺ຈຍາ.

‘‘ອນິຘານຄຕາ ຠຄ຺ຄາ, ປຸຎ຺ໂຊ ນຕ຺ຖິ ອນາຄເຕ;

ນິພ຺ພຕ຺ຕາ ເຍ ຈ [ນິພ຺ພຕ຺ຕາເຍວ (ສພ຺ພຕ຺ຖ)] ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ອາຣຄ຺ເຄ ສາສປູປມາ.

‘‘ນິພ຺ພຕ຺ຕານຎ຺ຈ ຘມ຺ມານໍ, ຠງ຺ໂຄ ເນສໍ ປຸຣກ຺ຂໂຕ;

ປໂລກຘມ຺ມາ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ປຸຣາເຓຫິ ອມິສ຺ສິຕາ.

‘‘ອທສ຺ສນໂຕ ອາຍນ຺ຕິ, ຠງ຺ຄາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ທສ຺ສນໍ;

ວິຊ຺ຊຸປ຺ປາໂທວ ອາກາເສ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ວຍນ຺ຕິ ຈາ’’ຕິ.

ເອວໍ ຐິຕິປຣິຕ຺ຕຕາຍ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ.

ກຖໍ ສຣສປຣິຕ຺ຕຕາຍ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ? ອສ຺ສາສູປນິພນ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ, ປສ຺ສາສູປນິພນ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ, ອສ຺ສາສປສ຺ສາສູປນິພນ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ, ມຫາຠູຕູປນິພນ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ, ກພຬີກາຣາຫາຣູປນິພນ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ, ອຸສ຺ມູປນິພນ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ, ວິຎ຺ຎາຓູປນິພນ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ. ມູລມ຺ປິ ອິເມສໍ ທຸພ຺ພລໍ, ປຸພ຺ພເຫຕູປິ ອິເມສໍ ທຸພ຺ພລາ. ເຍ ປຈ຺ຈຍາ ເຕປິ ທຸພ຺ພລາ, ເຍປິ ປຠາວິກາ ເຕປິ ທຸພ຺ພລາ. ສຫຠູມິ ອິເມສໍ ທຸພ຺ພລາ, ສມ຺ປໂຍຄາປິ ອິເມສໍ ທຸພ຺ພລາ, ສຫຊາປິ ອິເມສໍ ທຸພ຺ພລາ, ຍາປິ ປໂຍຊິກາ ສາປິ ທຸພ຺ພລາ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ອິເມ ນິຈ຺ຈທຸພ຺ພລາ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ອນວຏ຺ຐິຕາ ອິເມ. ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປຣິປາຕຍນ຺ຕິ ອິເມ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສ຺ສ ຫິ ນຕ຺ຖິ ຕາຍິຕາ, ນ ຈາປິ ຐເປນ຺ຕິ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ອິເມ. ໂຍປິ ນິພ຺ພຕ຺ຕໂກ ໂສ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.

‘‘ນ ຈ ເກນຈິ ໂກຈິ ຫາຍຕິ, ຄນ຺ຘພ຺ພາ ຈ ອິເມ ຫິ ສພ຺ພໂສ;

ປຸຣິເມຫິ ປຠາວິກາ ອິເມ, ເຍປິ ປຠາວິກາ ເຕ ປຸເຣ ມຕາ;

ປຸຣິມາປິ ຈ ປຈ຺ຉິມາປິ ຈ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ນ ກທາຈິ ມທ຺ທສໍສູ’’ຕິ.

ເອວໍ ສຣສປຣິຕ຺ຕຕາຍ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ.

ອປິ ຈ ຈາຕຸມຫາຣາຊິການໍ ເທວານໍ ຊີວິຕໍ ອຸປາທາຍ ມນຸສ຺ສານໍ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ ປຣິຕ຺ຕກໍ ຊີວິຕໍ ໂຖກໍ [ໂຖກກໍ (ກ.)] ຊີວິຕໍ ຂຓິກໍ ຊີວິຕໍ ລຫຸກໍ ຊີວິຕໍ ອິຕ຺ຕຣໍ ຊີວິຕໍ ອນທ຺ຘນີຍໍ ຊີວິຕໍ ນຈິຣຏ຺ຐິຕິກໍ ຊີວິຕໍ. ຕາວຕິໍສານໍ ເທວານໍ…ເປ… ຍາມານໍ ເທວານໍ… ຕຸສິຕານໍ ເທວານໍ… ນິມ຺ມານຣຕີນໍ ເທວານໍ… ປຣນິມ຺ມິຕວສວຕ຺ຕີນໍ ເທວານໍ… ພ຺ຣຫ຺ມກາຍິການໍ ເທວານໍ ຊີວິຕໍ ອຸປາທາຍ ມນຸສ຺ສານໍ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ ປຣິຕ຺ຕກໍ ຊີວິຕໍ ໂຖກໍ ຊີວິຕໍ ຂຓິກໍ ຊີວິຕໍ ລຫຸກໍ ຊີວິຕໍ ອິຕ຺ຕຣໍ ຊີວິຕໍ ອນທ຺ຘນີຍໍ ຊີວິຕໍ ນຈິຣຏ຺ຐິຕິກໍ ຊີວິຕໍ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ອປ຺ປມິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ມນຸສ຺ສານໍ ອາຍຸ. ຄມນິໂຍ ສມ຺ປຣາໂຍ ມນ຺ຕາຍ ໂພທ຺ຘພ຺ພໍ, ກຕ຺ຕພ຺ພໍ ກຸສລໍ, ຈຣິຕພ຺ພໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ນຕ຺ຖິ ຊາຕສ຺ສ ອມຣຓໍ. ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈິຣໍ ຊີວຕິ ໂສ ວສ຺ສສຕໍ ອປ຺ປໍ ວາ ຠິຍ຺ໂຍ’’.

‘‘ອປ຺ປມາຍຸ ມນຸສ຺ສານໍ, ຫີເຬຍ຺ຍ ນໍ ສຸໂປຣິໂສ;

ຈເຣຍ຺ຍາທິຕ຺ຕສີໂສວ ນຕ຺ຖິ ມຈ຺ຈຸສ຺ສນາຄໂມ.

‘‘ອຈ຺ຈຍນ຺ຕິ ອໂຫຣຕ຺ຕາ, ຊີວິຕໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕິ;

ອາຍຸ ຂິຍ຺ຍຕິ ມຈ຺ຈານໍ, ກຸນ຺ນທີນໍວ ໂອທກ’’ນ຺ຕິ.

ອປ຺ປຎ຺ຫິທໍ ຊີວິຕມາຫຸ ຘີຣາຕິ. ຘີຣາຕິ ຘີຣາ, ຘິຕິມາຕິ ຘີຣາ, ຘິຕິສມ຺ປນ຺ນາຕິ ຘີຣາ, ຘີກຕປາປາຕິ ຘີຣາ. ຘີ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ ວິຈໂຍ ປວິຈໂຍ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສລ຺ລກ຺ຂຓາ ອຸປລກ຺ຂຓາ ປຈ຺ຈຸປລກ຺ຂຓາ ປຓ຺ຑິຈ຺ຈໍ ໂກສລ຺ລໍ ເນປຸຎ຺ຎໍ ເວຠພ຺ຍາ ຈິນ຺ຕາ ອຸປປຣິກ຺ຂາ ຠູຣິ ເມຘາ ປຣິຓາຍິກາ ວິປສ຺ສນາ ສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ປໂຕໂທ ປຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຎ຺ຎາພລໍ ປຎ຺ຎາສຕ຺ຖໍ ປຎ຺ຎາປາສາໂທ ປຎ຺ຎາອາໂລໂກ ປຎ຺ຎາໂອຠາໂສ ປຎ຺ຎາປຊ຺ໂຊໂຕ ປຎ຺ຎາຣຕນໍ ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ, ຕາຍ ປຎ຺ຎາຍ ສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ຘີຣາ. ອປິ ຈ ຂນ຺ຘຘີຣາ ຘາຕຸຘີຣາ ອາຍຕນຘີຣາ, ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທຘີຣາ ສຕິປຏ຺ຐານຘີຣາ ສມ຺ມປ຺ປຘານຘີຣາ ອິທ຺ຘິປາທຘີຣາ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍຘີຣາ ພລຘີຣາ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄຘີຣາ ມຄ຺ຄຘີຣາ ຜລຘີຣາ ນິພ຺ພານຘີຣາ. ເຕ ຘີຣາ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ມນຸສ຺ສານໍ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ, ປຣິຕ຺ຕກໍ ຊີວິຕໍ, ໂຖກໍ ຊີວິຕໍ, ຂຓິກໍ ຊີວິຕໍ, ລຫຸກໍ ຊີວິຕໍ, ອິຕ຺ຕຣໍ ຊີວິຕໍ, ອນທ຺ຘນີຍໍ ຊີວິຕໍ, ນຈິຣຏ຺ຐິຕິກໍ ຊີວິຕ’’ນ຺ຕິ. ເອວມາຫໍສຸ ເອວໍ ກເຖນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓນ຺ຕິ ເອວໍ ທີປຍນ຺ຕິ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ອປ຺ປຎ຺ຫິທໍ ຊີວິຕມາຫຸ ຘີຣາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຕສ຺ມາ ຫິ ສິກ຺ເຂຖ ອິເຘວ ຊນ຺ຕຸ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຊຎ຺ຎາ ວິສມນ຺ຕິ ໂລເກ;

ນ ຕສ຺ສ ເຫຕູ ວິສມໍ ຈເຣຍ຺ຍ, ອປ຺ປຎ຺ຫິທໍ ຊີວິຕມາຫຸ ຘີຣາ’’ຕິ.

໑໑.

ປສ຺ສາມິ ໂລເກ ປຣິຜນ຺ທມານໍ, ປຊໍ ອິມໍ ຕຓ຺ຫຄຕໍ ຠເວສຸ;

ຫີນາ ນຣາ ມຈ຺ຈຸມຸເຂ ລປນ຺ຕິ, ອວີຕຕຓ຺ຫາເສ ຠວາຠເວສຸ.

ປສ຺ສາມິ ໂລເກ ປຣິຜນ຺ທມານນ຺ຕິ. ປສ຺ສາມີຕິ ມໍສຈກ຺ຂຸນາປິ ປສ຺ສາມິ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸນາປິ ປສ຺ສາມິ, ປຎ຺ຎາຈກ຺ຂຸນາປິ ປສ຺ສາມິ, ພຸທ຺ຘຈກ຺ຂຸນາປິ ປສ຺ສາມິ, ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸນາປິ ປສ຺ສາມິ ທກ຺ຂາມິ ໂອໂລເກມິ ນິຊ຺ຌາຍາມິ ອຸປປຣິກ຺ຂາມິ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ ມນຸສ຺ສໂລເກ ເທວໂລເກ ຂນ຺ຘໂລເກ ຘາຕຸໂລເກ ອາຍຕນໂລເກ.

ປຣິຜນ຺ທມານນ຺ຕິ ຕຓ຺ຫາຜນ຺ທນາຍ ຜນ຺ທມານໍ, ທິຏ຺ຐິຜນ຺ທນາຍ ຜນ຺ທມານໍ, ກິເລສຜນ຺ທນາຍ ຜນ຺ທມານໍ, ປໂຍຄຜນ຺ທນາຍ ຜນ຺ທມານໍ, ວິປາກຜນ຺ທນາຍ ຜນ຺ທມານໍ, ທຸຈ຺ຈຣິຕຜນ຺ທນາຍ ຜນ຺ທມານໍ, ຣຕ຺ຕໍ ຣາເຄນ ຜນ຺ທມານໍ, ທຸຏ຺ຐໍ ໂທເສນ ຜນ຺ທມານໍ, ມູຬ຺ຫໍ ໂມເຫນ ຜນ຺ທມານໍ, ວິນິພທ຺ຘໍ ມາເນນ ຜນ຺ທມານໍ, ປຣາມຏ຺ຐໍ ທິຏ຺ຐິຍາ ຜນ຺ທມານໍ, ວິກ຺ເຂປຄຕໍ ອຸທ຺ຘຈ຺ເຈນ ຜນ຺ທມານໍ, ອນິຏ຺ຐງ຺ຄຕໍ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ຜນ຺ທມານໍ, ຖາມຄຕໍ ອນຸສເຍຫິ ຜນ຺ທມານໍ, ລາເຠນ ຜນ຺ທມານໍ, ອລາເຠນ ຜນ຺ທມານໍ, ຍເສນ ຜນ຺ທມານໍ, ອຍເສນ ຜນ຺ທມານໍ, ປສໍສາຍ ຜນ຺ທມານໍ, ນິນ຺ທາຍ ຜນ຺ທມານໍ, ສຸເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ຊາຕິຍາ ຜນ຺ທມານໍ, ຊຣາຍ ຜນ຺ທມານໍ, ພ຺ຍາຘິນາ ຜນ຺ທມານໍ, ມຣເຓນ ຜນ຺ທມານໍ, ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາເສຫິ ຜນ຺ທມານໍ, ເນຣຍິເກນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິເກນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ເປຕ຺ຕິວິສຍິເກນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ມານຸສິເກນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ຄພ຺ໂຠກ຺ກນ຺ຕິມູລເກນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ຄພ຺ເຠ ຐິຕິມູລເກນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ຄພ຺ຠາ ວຸຏ຺ຐານມູລເກນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ຊາຕສ຺ສູປນິພນ຺ຘເກນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ຊາຕສ຺ສ ປຣາເຘຍ຺ຍເກນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ອຕ຺ຕູປກ຺ກເມນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ປຣູປກ຺ກເມນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ທຸກ຺ຂທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ສງ຺ຂາຣທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ວິປຣິຓາມທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ຈກ຺ຂຸໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ໂສຕໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ຆານໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ…ເປ… ຊິວ຺ຫາໂຣເຄນ… ກາຍໂຣເຄນ… ສີສໂຣເຄນ… ກຓ຺ຓໂຣເຄນ… ມຸຂໂຣເຄນ… ທນ຺ຕໂຣເຄນ… ກາເສນ… ສາເສນ… ປິນາເສນ… ທາເຫນ… ຊເຣນ… ກຸຈ຺ຉິໂຣເຄນ… ມຸຈ຺ຉາຍ… ປກ຺ຂນ຺ທິກາຍ… ສູລາຍ … ວິສຸຈິກາຍ… ກຸຏ຺ເຐນ… ຄຓ຺ເຑນ… ກິລາເສນ… ໂສເສນ… ອປມາເຣນ… ທທ຺ທຸຍາ… ກຓ຺ຑຸຍາ… ກຈ຺ຉຸຍາ… ຣຂສາຍ… ວິຕຈ຺ຉິກາຍ… ໂລຫິເຕນ… ປິຕ຺ເຕນ… ມຘຸເມເຫນ… ອໍສາຍ… ປິຬກາຍ… ຠຄນ຺ທເລນ [ຠຄນ຺ທລາຍ (ສ຺ຍາ.)] … ປິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐາເນນ ອາພາເຘນ… ເສມ຺ຫສມຸຏ຺ຐາເນນ ອາພາເຘນ… ວາຕສມຸຏ຺ຐາເນນ ອາພາເຘນ… ສນ຺ນິປາຕິເກນ ອາພາເຘນ… ອຸຕຸປຣິຓາມເຊນ ອາພາເຘນ… ວິສມປຣິຫາຣເຊນ ອາພາເຘນ… ໂອປກ຺ກມິເກນ ອາພາເຘນ … ກມ຺ມວິປາກເຊນ ອາພາເຘນ… ສີເຕນ… ອຸຓ຺ເຫນ… ຊິຆຈ຺ຉາຍ… ປິປາສາຍ … ອຸຈ຺ຈາເຣນ… ປສ຺ສາເວນ… ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ເສນ ທຸກ຺ເຂນ… ມາຕຸມຣເຓນ ທຸກ຺ເຂນ… ປິຕຸມຣເຓນ ທຸກ຺ເຂນ… ຠາຕຸມຣເຓນ ທຸກ຺ເຂນ… ຠຄິນິມຣເຓນ ທຸກ຺ເຂນ… ປຸຕ຺ຕມຣເຓນ ທຸກ຺ເຂນ… ຘີຕຸມຣເຓນ ທຸກ຺ເຂນ… ຎາຕິພ຺ຍສເນນ… ໂຠຄພ຺ຍສເນນ… ໂຣຄພ຺ຍສເນນ… ສີລພ຺ຍສເນນ… ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສເນນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ ສມ຺ຜນ຺ທມານໍ ວິປ຺ຜນ຺ທມານໍ ເວຘມານໍ ປເວຘມານໍ ສມ຺ປເວຘມານໍ ປສ຺ສາມິ ທກ຺ຂາມິ ໂອໂລເກມິ ນິຊ຺ຌາຍາມິ ອຸປປຣິກ຺ຂາມີຕິ – ປສ຺ສາມິ ໂລເກ ປຣິຜນ຺ທມານໍ.

ປຊໍ ອິມໍ ຕຓ຺ຫຄຕໍ ຠເວສູຕິ. ປຊາຕິ ສຕ຺ຕາຘິວຈນໍ. ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ, ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ, ຄນ຺ຘຕຓ຺ຫາ, ຣສຕຓ຺ຫາ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕຓ຺ຫາ, ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ຕຓ຺ຫຄຕນ຺ຕິ ຕຓ຺ຫາຄຕໍ ຕຓ຺ຫານຸຄຕໍ ຕຓ຺ຫາຍານຸສຏໍ ຕຓ຺ຫາຍາສນ຺ນໍ ຕຓ຺ຫາຍ ປາຕິຕໍ ອຠິຠູຕໍ ປຣິຍາທິນ຺ນຈິຕ຺ຕໍ. ຠເວສູຕິ ກາມຠເວ ຣູປຠເວ ອຣູປຠເວຕິ – ປຊໍ ອິມໍ ຕຓ຺ຫຄຕໍ ຠເວສຸ.

ຫີນາ ນຣາ ມຈ຺ຈຸມຸເຂ ລປນ຺ຕີຕິ. ຫີນາ ນຣາຕິ ຫີນາ ນຣາ ຫີເນນ ກາຍກມ຺ເມນ ສມນ຺ນາຄຕາຕິ ຫີນາ ນຣາ, ຫີເນນ ວຈີກມ຺ເມນ ສມນ຺ນາຄຕາຕິ ຫີນາ ນຣາ, ຫີເນນ ມໂນກມ຺ເມນ ສມນ຺ນາຄຕາຕິ ຫີນາ ນຣາ, ຫີເນນ ປາຓາຕິປາເຕນ ສມນ຺ນາຄຕາຕິ ຫີນາ ນຣາ, ຫີເນນ ອທິນ຺ນາທາເນນ…ເປ… ຫີເນນ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາເຣນ… ຫີເນນ ມຸສາວາເທນ… ຫີນາຍ ປິສຸຓາຍ ວາຈາຍ… ຫີນາຍ ຜຣຸສາຍ ວາຈາຍ… ຫີເນນ ສມ຺ຜປ຺ປລາເປນ… ຫີນາຍ ອຠິຊ຺ຌາຍ… ຫີເນນ ພ຺ຍາປາເທນ… ຫີນາຍ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິຍາ… ຫີເນຫິ ສງ຺ຂາເຣຫິ… ຫີເນຫິ ປຎ຺ຈຫິ ກາມຄຸເຓຫິ ນີວຣເຓຫິ… ຫີນາຍ ເຈຕນາຍ… ຫີນາຍ ປຕ຺ຖນາຍ… ຫີນາຍ ປຓິຘິຍາ ສມນ຺ນາຄຕາຕິ ຫີນາ ນຣາ ຫີນາ ນິຫີນາ ໂອຫີນາ ໂອມກາ ລາມກາ ຉຕຸກ຺ກາ ປຣິຕ຺ຕາຕິ – ຫີນາ ນຣາ. ມຈ຺ຈຸມຸເຂ ລປນ຺ຕີຕິ. ມຈ຺ຈຸມຸເຂຕິ ມາຣມຸເຂ ມຣຓມຸເຂ, ມຈ຺ຈຸປ຺ປຕ຺ຕາ ມຈ຺ຈຸສມ຺ປຕ຺ຕາ ມຈ຺ຈູປາຄຕາ, ມາຣປ຺ປຕ຺ຕາ ມາຣສມ຺ປຕ຺ຕາ ມາຣູປາຄຕາ, ມຣຓປ຺ປຕ຺ຕາ ມຣຓສມ຺ປຕ຺ຕາ ມຣຓູປາຄຕາ ລປນ຺ຕິ ລາລປນ຺ຕິ ໂສຈນ຺ຕິ ກິລມນ຺ຕິ ປຣິເທວນ຺ຕິ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທນ຺ຕິ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ – ຫີນາ ນຣາ ມຈ຺ຈຸມຸເຂ ລປນ຺ຕິ.

ອວີຕຕຓ຺ຫາເສ ຠວາຠເວສູຕິ. ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ…ເປ… ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ຠວາຠເວສູຕິ ຠວາຠເວ ກມ຺ມຠເວ ປຸນພ຺ຠເວ ກາມຠເວ, ກມ຺ມຠເວ ກາມຠເວ ປຸນພ຺ຠເວ ຣູປຠເວ, ກມ຺ມຠເວ ຣູປຠເວ ປຸນພ຺ຠເວ ອຣູປຠເວ, ກມ຺ມຠເວ ອຣູປຠເວ ປຸນພ຺ຠເວ ປຸນປ຺ປຸນພ຺ຠເວ, ປຸນປ຺ປຸນຄຕິຍາ ປຸນປ຺ປຸນອຸປປຕ຺ຕິຍາ ປຸນປ຺ປຸນປຏິສນ຺ຘິຍາ ປຸນປ຺ປຸນອຕ຺ຕຠາວາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິຍາ, ອວີຕຕຓ຺ຫາ ອວິຄຕຕຓ຺ຫາ ອຈຕ຺ຕຕຓ຺ຫາ ອວນ຺ຕຕຓ຺ຫາ. ອມຸຕ຺ຕຕຓ຺ຫາ ອປ຺ປຫີນຕຓ຺ຫາ ອປ຺ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕຓ຺ຫາຕິ – ອວີຕຕຓ຺ຫາເສ ຠວາຠເວສຸ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປສ຺ສາມິ ໂລເກ ປຣິຜນ຺ທມານໍ, ປຊໍ ອິມໍ ຕຓ຺ຫຄຕໍ ຠເວສຸ;

ຫີນາ ນຣາ ມຈ຺ຈຸມຸເຂ ລປນ຺ຕິ, ອວີຕຕຓ຺ຫາເສ ຠວາຠເວສູ’’ຕິ.

໑໒.

ມມາຍິເຕ ປສ຺ສຖ ຜນ຺ທມາເນ, ມຈ຺ເຉວ [ມຈ຺ໂຉວ (ສີ.)] ອປ຺ໂປທເກ ຂີຓໂສເຕ;

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ອມໂມ ຈເຣຍ຺ຍ, ຠເວສຸ ອາສຕ຺ຕິມກຸພ຺ພມາໂນ.

ມມາຍິເຕ ປສ຺ສຖ ຜນ຺ທມາເນຕິ. ມມຕ຺ຕາຕິ ທ຺ເວ ມມຕ຺ຕາ – ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕຎ຺ຈ. ກຕມໍ ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕໍ? ຍາວຕາ ຕຓ຺ຫາສງ຺ຂາເຕນ ສີມກຕໍ ມຣິຍາທິກຕໍ ໂອຘິກຕໍ ປຣິຍນ຺ຕກຕໍ ປຣິຄ຺ຄຫິຕໍ ມມາຍິຕໍ. ອິທໍ ມມໍ, ເອຕໍ ມມໍ, ເອຕ຺ຕກໍ ມມໍ, ເອຕ຺ຕາວຕາ ມມໍ, ມມ ຣູປາ ສທ຺ທາ ຄນ຺ຘາ ຣສາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ, ອຕ຺ຖຣຓາ ປາວຸຣຓາ ທາສິທາສາ ອເຊຬກາ ກຸກ຺ກຸຏສູກຣາ ຫຕ຺ຖິຄວາສ຺ສວຬວາ ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸ ຫິຣຎ຺ຎໍ ສຸວຓ຺ຓໍ ຄາມນິຄມຣາຊຘານິໂຍ ຣຏ຺ຐຎ຺ຈ ຊນປໂທ ຈ ໂກໂສ ຈ ໂກຏ຺ຐາຄາຣຎ຺ຈ, ເກວລມ຺ປິ ມຫາປຖວິໍ ຕຓ຺ຫາວເສນ ມມາຍຕິ. ຍາວຕາ ອຏ຺ຐສຕໍ ຕຓ຺ຫາວິຈຣິຕໍ, ອິທໍ ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕໍ.

ກຕມໍ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕໍ? ວີສຕິວຕ຺ຖຸກາ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ, ທສວຕ຺ຖຸກາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ, ທສວຕ຺ຖຸກາ ອນ຺ຕຄ຺ຄາຫິກາ ທິຏ຺ຐິ; ຍາ ເອວຣູປາ ທິຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຫນໍ ທິຏ຺ຐິກນ຺ຕາໂຣ ທິຏ຺ຐິວິສູກາຍິກໍ ທິຏ຺ຐິວິປ຺ຜນ຺ທິກໍ ທິຏ຺ຐິສຎ຺ໂຎຊນໍ ຄາໂຫ ປຏິຄ຺ຄາໂຫ ອຠິນິເວໂສ ປຣາມາໂສ ກຸມ຺ມຄ຺ໂຄ ມິຈ຺ຉາປໂຖ ມິຈ຺ຉຕ຺ຕໍ ຕິຕ຺ຖາຍຕນໍ ວິປຣິເຍສຄ຺ຄາໂຫ ວິປຣີຕຄ຺ຄາໂຫ ວິປລ຺ລາສຄ຺ຄາໂຫ ມິຈ຺ຉາຄາໂຫ ‘‘ອຍາຖາວກສ຺ມິໍ ຍາຖາວກ’’ນ຺ຕິ ຄາໂຫ. ຍາວຕາ ທ຺ວາສຏ຺ຐິທິຏ຺ຐິຄຕານິ, ອິທໍ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕໍ. ມມາຍິເຕ ປສ຺ສຖ ຜນ຺ທມາເນຕິ ມມາຍິຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ອຈ຺ເຉທສໍກິໂນປິ ຜນ຺ທນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິນ຺ທນ຺ເຕປິ ຜນ຺ທນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິນ຺ເນປິ ຜນ຺ທນ຺ຕິ, ມມາຍິຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ວິປຣິຓາມສໍກິໂນປິ ຜນ຺ທນ຺ຕິ, ວິປຣິຓາມນ຺ເຕປິ ຜນ຺ທນ຺ຕິ, ວິປຣິຓເຕປິ ຜນ຺ທນ຺ຕິ ປຜນ຺ທນ຺ຕິ ສມ຺ຜນ຺ທນ຺ຕິ ວິປ຺ຜນ຺ທນ຺ຕິ ເວຘນ຺ຕິ [ເວເຘນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ.)] ປເວຘນ຺ຕິ ສມ຺ປເວຘນ຺ຕິ. ເອວໍ ຜນ຺ທມາເນ ປຜນ຺ທມາເນ ສມ຺ຜນ຺ທມາເນ ວິປ຺ຜນ຺ທມາເນ ເວຘມາເນ ປເວຘມາເນ ສມ຺ປເວຘມາເນ ປສ຺ສຖ ທກ຺ຂຖ ໂອໂລເກຖ ນິຊ຺ຌາຍຖ ອຸປປຣິກ຺ຂຖາຕິ – ມມາຍິເຕ ປສ຺ສຖ ຜນ຺ທມາເນ.

ມຈ຺ເຉວ ອປ຺ໂປທເກ ຂີຓໂສເຕຕິ. ຍຖາ ມຈ຺ຉາ ອປ຺ໂປທເກ ປຣິຕ຺ໂຕທເກ ອຸທກປຣິຍາທາເນ ກາເກຫິ ວາ ກຸລເລຫິ ວາ ພລາກາຫິ ວາ ປຣິປາຕິຍມານາ ອຸກ຺ຂິປິຍມານາ ຂຊ຺ຊມານາ ຜນ຺ທນ຺ຕິ ປຜນ຺ທນ຺ຕິ ສມ຺ຜນ຺ທນ຺ຕິ ວິປ຺ຜນ຺ທນ຺ຕິ ເວຘນ຺ຕິ ປເວຘນ຺ຕິ ສມ຺ປເວຘນ຺ຕິ; ເອວເມວ ປຊາ ມມາຍິຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ອຈ຺ເຉທສໍກິໂນປິ ຜນ຺ທນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິນ຺ທນ຺ເຕປິ ຜນ຺ທນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິນ຺ເນປິ ຜນ຺ທນ຺ຕິ, ມມາຍິຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ວິປຣິຓາມສໍກິໂນປິ ຜນ຺ທນ຺ຕິ, ວິປຣິຓາມນ຺ເຕປິ ຜນ຺ທນ຺ຕິ, ວິປຣິຓເຕປິ ຜນ຺ທນ຺ຕິ ປຜນ຺ທນ຺ຕິ ສມ຺ຜນ຺ທນ຺ຕິ ວິປ຺ຜນ຺ທນ຺ຕິ ເວຘນ຺ຕິ ປເວຘນ຺ຕິ ສມ຺ປເວຘນ຺ຕີຕິ – ມຈ຺ເຉວ ອປ຺ໂປທເກ ຂີຓໂສເຕ.

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ອມໂມ ຈເຣຍ຺ຍາຕິ. ເອຕໍ ອາທີນວໍ ທິສ຺ວາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ [ຕິຣຍິຕ຺ວາ (ກ.)] ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ມມຕ຺ເຕສູຕິ – ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ. ອມໂມ ຈເຣຍ຺ຍາຕິ ມມຕ຺ຕາຕິ ທ຺ເວ ມມຕ຺ຕາ – ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕຎ຺ຈ…ເປ… ອິທໍ ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕໍ…ເປ… ອິທໍ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕໍ. ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕໍ ປຫາຍ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຈກ຺ຂຸໍ ອມມາຍນ຺ໂຕ ໂສຕໍ ອມມາຍນ຺ໂຕ ຆານໍ ອມມາຍນ຺ໂຕ ຊິວ຺ຫໍ ອມມາຍນ຺ໂຕ ກາຍໍ ອມມາຍນ຺ໂຕ ມນໍ ອມມາຍນ຺ໂຕ ຣູເປ… ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ… ຘມ຺ເມ… ກຸລໍ… ຄຓໍ… ອາວາສໍ… ລາຠໍ… ຍສໍ… ປສໍສໍ… ສຸຂໍ… ຈີວຣໍ… ປິຓ຺ຑປາຕໍ… ເສນາສນໍ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ… ກາມຘາຕຸໍ… ຣູປຘາຕຸໍ… ອຣູປຘາຕຸໍ… ກາມຠວໍ… ຣູປຠວໍ… ອຣູປຠວໍ… ສຎ຺ຎາຠວໍ… ອສຎ຺ຎາຠວໍ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຠວໍ… ເອກໂວກາຣຠວໍ… ຈຕຸໂວກາຣຠວໍ… ປຎ຺ຈໂວກາຣຠວໍ… ອຕີຕໍ… ອນາຄຕໍ… ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພ ຘມ຺ເມ ອມມາຍນ຺ໂຕ ອຄຓ຺ຫນ຺ໂຕ ອປຣາມສນ຺ໂຕ ອນຠິນິວິສນ຺ໂຕ ຈເຣຍ຺ຍ ວິຫເຣຍ຺ຍ ອິຣິເຍຍ຺ຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ ປາເລຍ຺ຍ ຍເປຍ຺ຍ ຍາເປຍ຺ຍາຕິ – ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ອມໂມ ຈເຣຍ຺ຍ.

ຠເວສຸ ອາສຕ຺ຕິມກຸພ຺ພມາໂນຕິ. ຠເວສູຕິ ກາມຠເວ ຣູປຠເວ ອຣູປຠເວ. ອາສຕ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ຠເວສຸ ອາສຕ຺ຕິມກຸພ຺ພມາໂນຕິ. ຠເວສຸ ອາສຕ຺ຕິໍ ອກຸພ຺ພມາໂນ, ຉນ຺ທໍ ເປມໍ ຣາຄໍ ຂນ຺ຕິໍ ອກຸພ຺ພມາໂນ ອຊນຍມາໂນ ອສຎ຺ຊນຍມາໂນ ອນິພ຺ພຕ຺ຕຍມາໂນ ອນຠິນິພ຺ພຕ຺ຕຍມາໂນຕິ – ຠເວສຸ ອາສຕ຺ຕິມກຸພ຺ພມາໂນ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ມມາຍິເຕ ປສ຺ສຖ ຜນ຺ທມາເນ, ມຈ຺ເຉວ ອປ຺ໂປທເກ ຂີຓໂສເຕ;

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ອມໂມ ຈເຣຍ຺ຍ, ຠເວສຸ ອາສຕ຺ຕິມກຸພ຺ພມາໂນ’’ຕິ.

໑໓.

ອຸໂຠສຸ ອນ຺ເຕສຸ ວິເນຍ຺ຍ ຉນ຺ທໍ, ຜສ຺ສໍ ປຣິຎ຺ຎາຍ ອນານຸຄິທ຺ໂຘ;

ຍທຕ຺ຕຄຣຫີ ຕທກຸພ຺ພມາໂນ, ນ ລິມ຺ປຕີ [ນ ລິປ຺ປຕິ (ສີ.)] ທິຏ຺ຐສຸເຕສຸ ຘີໂຣ.

ອຸໂຠສຸ ອນ຺ເຕສຸ ວິເນຍ຺ຍ ຉນ຺ທນ຺ຕິ. ອນ຺ຕາຕິ ຜສ຺ໂສ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ ຜສ຺ສສມຸທໂຍ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ, ອຕີໂຕ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ ອນາຄໂຕ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ, ສຸຂາ ເວທນາ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ ທຸກ຺ຂາ ເວທນາ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ, ນາມໍ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ ຣູປໍ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ, ຉ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິການິ ອາຍຕນານິ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ ຉ ພາຫິຣານິ ອາຍຕນານິ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ, ສກ຺ກາໂຍ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ ສກ຺ກາຍສມຸທໂຍ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ. ຉນ຺ໂທຕິ ໂຍ ກາເມສຸ ກາມຈ຺ຉນ຺ໂທ ກາມຣາໂຄ ກາມນນ຺ທີ ກາມຕຓ຺ຫາ ກາມສ຺ເນໂຫ ກາມປຣິຬາໂຫ ກາມມຸຈ຺ຉາ ກາມຊ຺ໂຌສານໍ ກາໂມໂຆ ກາມໂຍໂຄ ກາມຸປາທານໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ. ອຸໂຠສຸ ອນ຺ເຕສຸ ວິເນຍ຺ຍ ຉນ຺ທນ຺ຕິ ອຸໂຠສຸ ອນ຺ເຕສຸ ຉນ຺ທໍ ວິເນຍ຺ຍ ປຏິວິເນຍ຺ຍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍາຕິ – ອຸໂຠສຸ ອນ຺ເຕສຸ ວິເນຍ຺ຍ ຉນ຺ທໍ.

ຜສ຺ສໍ ປຣິຎ຺ຎາຍ ອນານຸຄິທ຺ໂຘຕິ. ຜສ຺ໂສຕິ ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ໂສ ໂສຕສມ຺ຜສ຺ໂສ ຆານສມ຺ຜສ຺ໂສ ຊິວ຺ຫາສມ຺ຜສ຺ໂສ ກາຍສມ຺ຜສ຺ໂສ ມໂນສມ຺ຜສ຺ໂສ, ອຘິວຈນສມ຺ຜສ຺ໂສ, ປຏິຆສມ຺ຜສ຺ໂສ, ສຸຂເວທນີໂຍ ສມ຺ຜສ຺ໂສ ທຸກ຺ຂເວທນີໂຍ ສມ຺ຜສ຺ໂສ ອທຸກ຺ຂມສຸຂເວທນີໂຍ ສມ຺ຜສ຺ໂສ, ກຸສໂລ ຜສ຺ໂສ ອກຸສໂລ ຜສ຺ໂສ ອພ຺ຍາກໂຕ ຜສ຺ໂສ, ກາມາວຈໂຣ ຜສ຺ໂສ ຣູປາວຈໂຣ ຜສ຺ໂສ ອຣູປາວຈໂຣ ຜສ຺ໂສ, ສຸຎ຺ຎໂຕ ຜສ຺ໂສ ອນິມິຕ຺ໂຕ ຜສ຺ໂສ ອປ຺ປຓິຫິໂຕ ຜສ຺ໂສ, ໂລກິໂຍ ຜສ຺ໂສ ໂລກຸຕ຺ຕໂຣ ຜສ຺ໂສ, ອຕີໂຕ ຜສ຺ໂສ ອນາຄໂຕ ຜສ຺ໂສ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ໂນ ຜສ຺ໂສ, ໂຍ ເອວຣູໂປ ຜສ຺ໂສ ຜຸສນາ ສມ຺ຜຸສນາ ສມ຺ຜຸສິຕຕ຺ຕໍ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຜສ຺ໂສ.

ຜສ຺ສໍ ປຣິຎ຺ຎາຍາຕິ ຜສ຺ສໍ ຕີຫິ ປຣິຎ຺ຎາຫິ ປຣິຊານິຕ຺ວາ – ຎາຕປຣິຎ຺ຎາຍ, ຕີຣຓປຣິຎ຺ຎາຍ [ຕິຣຓປຣິຎ຺ຎາຍ (ສ຺ຍາ.)], ປຫານປຣິຎ຺ຎາຍ. ກຕມາ ຎາຕປຣິຎ຺ຎາ? ຜສ຺ສໍ ຊານາຕິ – ອຍໍ ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ໂສຕສມ຺ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ຆານສມ຺ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ຊິວ຺ຫາສມ຺ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ກາຍສມ຺ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ມໂນສມ຺ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ອຘິວຈນສມ຺ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ປຏິຆສມ຺ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ສຸຂເວທນີໂຍ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ທຸກ຺ຂເວທນີໂຍ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ອທຸກ຺ຂມສຸຂເວທນີໂຍ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ກຸສໂລ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ອກຸສໂລ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ອພ຺ຍາກໂຕ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ກາມາວຈໂຣ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ຣູປາວຈໂຣ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ອຣູປາວຈໂຣ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ສຸຎ຺ຎໂຕ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ອນິມິຕ຺ໂຕ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ອປ຺ປຓິຫິໂຕ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ໂລກິໂຍ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ໂລກຸຕ຺ຕໂຣ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ອຕີໂຕ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ອນາຄໂຕ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ໂນ ຜສ຺ໂສຕິ ຊານາຕິ ປສ຺ສຕິ – ອຍໍ ຎາຕປຣິຎ຺ຎາ.

ກຕມາ ຕີຣຓປຣິຎ຺ຎາ? ເອວໍ ຎາຕໍ ກຕ຺ວາ ຜສ຺ສໍ ຕີເຣຕິ. ອນິຈ຺ຈໂຕ ທຸກ຺ຂໂຕ ໂຣຄໂຕ ຄຓ຺ຑໂຕ ສລ຺ລໂຕ ອຆໂຕ ອາພາຘໂຕ ປຣໂຕ ປໂລກໂຕ ອີຕິໂຕ ອຸປທ຺ທວໂຕ ຠຍໂຕ ອຸປສຄ຺ຄໂຕ ຈລໂຕ ປຠງ຺ຄຸໂຕ ອຘຸວໂຕ ອຕາຓໂຕ ອເລຓໂຕ ອສຣຓໂຕ ຣິຕ຺ຕໂຕ ຕຸຈ຺ຉໂຕ ສຸຎ຺ຎໂຕ ອນຕ຺ຕໂຕ ອາທີນວໂຕ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໂຕ ອສາຣກໂຕ ອຆມູລໂຕ ວຘກໂຕ ວິຠວໂຕ ສາສວໂຕ ສງ຺ຂຕໂຕ ມາຣາມິສໂຕ ຊາຕິຊຣາພ຺ຍາຘິມຣຓຘມ຺ມໂຕ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສຘມ຺ມໂຕ ສໍກິເລສຘມ຺ມໂຕ ສມຸທຍໂຕ ອຕ຺ຖງ຺ຄມໂຕ ອສ຺ສາທໂຕ ອາທີນວໂຕ ນິສ຺ສຣຓໂຕ ຕີເຣຕິ – ອຍໍ ຕີຣຓປຣິຎ຺ຎາ.

ກຕມາ ປຫານປຣິຎ຺ຎາ? ເອວໍ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ຜສ຺ເສ ຉນ຺ທຣາຄໍ ປຊຫຕິ ວິໂນເທຕິ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກໂຣຕິ ອນຠາວໍ ຄເມຕິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຜສ຺ເສສຸ ຉນ຺ທຣາໂຄ ຕໍ ປຊຫຖ. ເອວໍ ໂສ ຜສ຺ໂສ ປຫີໂນ ຠວິສ຺ສຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູໂລ ຕາລາວຕ຺ຖຸກໂຕ ອນຠາວໍ ກໂຕ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ໂມ’’ຕິ – ອຍໍ ປຫານປຣິຎ຺ຎາ. ຜສ຺ສໍ ປຣິຎ຺ຎາຍາຕິ. ຜສ຺ສໍ ອິມາຫິ ຕີຫິ ປຣິຎ຺ຎາຫິ ປຣິຊານິຕ຺ວາ. ອນານຸຄິທ຺ໂຘຕິ. ເຄໂຘວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ຍສ຺ເສໂສ ເຄໂຘ ປຫີໂນ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ໂນ ວູປສນ຺ໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິໂກ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ໂຒ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຄິທ຺ໂຘ. ໂສ ຣູເປ ອຄິທ຺ໂຘ ສທ຺ເທ ອຄິທ຺ໂຘ ຄນ຺ເຘ ອຄິທ຺ໂຘ ຣເສ ອຄິທ຺ໂຘ ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ອຄິທ຺ໂຘ ກຸເລ… ຄເຓ… ອາວາເສ… ລາເຠ… ຍເສ… ປສໍສາຍ… ສຸເຂ… ຈີວເຣ… ປິຓ຺ຑປາເຕ… ເສນາສເນ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາເຣ ອຄິທ຺ໂຘ ກາມຘາຕຸຍາ… ຣູປຘາຕຸຍາ… ອຣູປຘາຕຸຍາ… ກາມຠເວ… ຣູປຠເວ… ອຣູປຠເວ… ສຎ຺ຎາຠເວ… ອສຎ຺ຎາຠເວ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຠເວ… ເອກໂວກາຣຠເວ… ຈຕຸໂວກາຣຠເວ… ປຎ຺ຈໂວກາຣຠເວ… ອຕີເຕ… ອນາຄເຕ… ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພສຸ ຘມ຺ເມສຸ ອຄິທ຺ໂຘ ອຄຘິໂຕ ອມຸຈ຺ຉິໂຕ ອນຊ຺ຌາປນ຺ໂນ ວີຕເຄໂຘ ວິຄຕເຄໂຘ ຈຕ຺ຕເຄໂຘ ວນ຺ຕເຄໂຘ ມຸຕ຺ຕເຄໂຘ ປຫີນເຄໂຘ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐເຄໂຘ ວີຕຣາໂຄ ວິຄຕຣາໂຄ ຈຕ຺ຕຣາໂຄ ວນ຺ຕຣາໂຄ ມຸຕ຺ຕຣາໂຄ ປຫີນຣາໂຄ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຣາໂຄ ນິຈ຺ຉາໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ສີຕິຠູໂຕ ສຸຂປຏິສໍເວທີ ພ຺ຣຫ຺ມຠູເຕນ ອຕ຺ຕນາ ວິຫຣຕີຕິ – ຜສ຺ສໍ ປຣິຎ຺ຎາຍ ອນານຸຄິທ຺ໂຘ.

ຍທຕ຺ຕຄຣຫີ ຕທກຸພ຺ພມາໂນຕິ. ຍທນ຺ຕິ ຍໍ. ອຕ຺ຕຄຣຫີຕິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ – ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ. ກຖໍ ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ? ກຕໍ ເມ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ, ອກຕໍ ເມ ກາຍສຸຈຣິຕນ຺ຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ກຕໍ ເມ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ, ອກຕໍ ເມ ວຈີສຸຈຣິຕນ຺ຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ກຕໍ ເມ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ, ອກຕໍ ເມ ມໂນສຸຈຣິຕນ຺ຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ກໂຕ ເມ ປາຓາຕິປາໂຕ, ອກຕາ ເມ ປາຓາຕິປາຕາ ເວຣມຓີຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ກຕໍ ເມ ອທິນ຺ນາທານໍ, ອກຕາ ເມ ອທິນ຺ນາທານາ ເວຣມຓີຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ກໂຕ ເມ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາໂຣ, ອກຕາ ເມ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາຣາ ເວຣມຓີຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ກໂຕ ເມ ມຸສາວາໂທ, ອກຕາ ເມ ມຸສາວາທາ ເວຣມຓີຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ກຕາ ເມ ປິສຸຓາ ວາຈາ, ອກຕາ ເມ ປິສຸຓາຍ ວາຈາຍ ເວຣມຓີຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ກຕາ ເມ ຜຣຸສາ ວາຈາ, ອກຕາ ເມ ຜຣຸສາຍ ວາຈາຍ ເວຣມຓີຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ກໂຕ ເມ ສມ຺ຜປ຺ປລາໂປ, ອກຕາ ເມ ສມ຺ຜປ຺ປລາປາ ເວຣມຓີຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ກຕາ ເມ ອຠິຊ຺ຌາ, ອກຕາ ເມ ອນຠິຊ຺ຌາຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ກໂຕ ເມ ພ຺ຍາປາໂທ, ອກໂຕ ເມ ອພ຺ຍາປາໂທຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ກຕາ ເມ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ, ອກຕາ ເມ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐີຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ເອວໍ ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ອຖ ວາ, ສີເລສຸມ຺ຫິ ນ ປຣິປູຣກາຣີຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸມ຺ຫິ ອຄຸຕ຺ຕທ຺ວາໂຣຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ໂຠຊເນມ຺ຫິ [ໂຠຊເນ (ສ຺ຍາ.)] ອມຕ຺ຕຎ຺ຎູຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ຊາຄຣິຍໍ ອນນຸຍຸຕ຺ໂຕຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ເຎນ ອສມນ຺ນາຄໂຕຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ອຠາວິຕາ ເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ອຠາວິຕາ ເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ອຠາວິຕາ ເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ອຠາວິຕານິ ເມ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານີຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ອຠາວິຕານິ ເມ ປຎ຺ຈ ພລານີຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ອຠາວິຕາ ເມ ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ອຠາວິໂຕ ເມ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ທຸກ຺ຂໍ ເມ ອປຣິຎ຺ຎາຕນ຺ຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ສມຸທໂຍ ເມ ອປ຺ປຫີໂນຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ມຄ຺ໂຄ ເມ ອຠາວິໂຕຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ນິໂຣໂຘ ເມ ອສຈ຺ຉິກໂຕຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ເອວໍ ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ເອວໍ ອຕ຺ຕຄຣຫິຕໍ ກມ຺ມໍ ອກຸພ຺ພມາໂນ ອຊນຍມາໂນ ອສຎ຺ຊນຍມາໂນ ອນິພ຺ພຕ຺ຕຍມາໂນ ອນຠິນິພ຺ພຕ຺ຕຍມາໂນຕິ – ຍທຕ຺ຕຄຣຫີ ຕທກຸພ຺ພມາໂນ. ນ ລິມ຺ປຕີ ທິຏ຺ຐສຸເຕສຸ ຘີໂຣຕິ. ເລໂປຕິ ທ຺ເວ ເລປາ – ຕຓ຺ຫາເລໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິເລໂປ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາເລໂປ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິເລໂປ. ຘີໂຣຕິ ປຓ຺ຑິໂຕ ປຎ຺ຎວາ ພຸທ຺ຘິມາ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີ. ຘີໂຣ ຕຓ຺ຫາເລປໍ ປຫາຍ ທິຏ຺ຐິເລປໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ທິຏ຺ເຐ ນ ລິມ຺ປຕິ, ສຸເຕ ນ ລິມ຺ປຕິ, ມຸເຕ ນ ລິມ຺ປຕິ, ວິຎ຺ຎາເຕ ນ ລິມ຺ປຕິ, ນ ປລິມ຺ປຕິ [ນ ສໍລິມ຺ປຕິ (ສ຺ຍາ.)], ນ ອຸປລິມ຺ປຕິ. ອລິຕ຺ໂຕ ອປລິຕ຺ໂຕ [ອສໍລິຕ຺ໂຕ (ສ຺ຍາ.)] ອນຸປລິຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ນ ລິມ຺ປຕີ ທິຏ຺ຐສຸເຕສຸ ຘີໂຣຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອຸໂຠສຸ ອນ຺ເຕສຸ ວິເນຍ຺ຍ ຉນ຺ທໍ, ຜສ຺ສໍ ປຣິຎ຺ຎາຍ ອນານຸຄິທ຺ໂຘ;

ຍທຕ຺ຕຄຣຫີ ຕທກຸພ຺ພມາໂນ, ນ ລິມ຺ປຕີ ທິຏ຺ຐສຸເຕສຸ ຘີໂຣ’’ຕິ.

໑໔.

ສຎ຺ຎໍ ປຣິຎ຺ຎາ ວິຕເຣຍ຺ຍ ໂອຆໍ, ປຣິຄ຺ຄເຫສຸ ມຸນິ ໂນປລິຕ຺ໂຕ;

ອພ຺ພູຬ຺ຫສລ຺ໂລ ຈຣມປ຺ປມຕ຺ໂຕ, ນາສີສຕີ ໂລກມິມໍ ປຣຎ຺ຈ.

ສຎ຺ຎໍ ປຣິຎ຺ຎາ ວິຕເຣຍ຺ຍ ໂອຆນ຺ຕິ. ສຎ຺ຎາຕິ ກາມສຎ຺ຎາ ພ຺ຍາປາທສຎ຺ຎາ ວິຫິໍສາສຎ຺ຎາ ເນກ຺ຂມ຺ມສຎ຺ຎາ ອພ຺ຍາປາທສຎ຺ຎາ ອວິຫິໍສາສຎ຺ຎາ ຣູປສຎ຺ຎາ ສທ຺ທສຎ຺ຎາ ຄນ຺ຘສຎ຺ຎາ ຣສສຎ຺ຎາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພສຎ຺ຎາ ຘມ຺ມສຎ຺ຎາ – ຍາ ເອວຣູປາ ສຎ຺ຎາ ສຎ຺ຊານນາ ສຎ຺ຊານິຕຕ຺ຕໍ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສຎ຺ຎາ. ສຎ຺ຎໍ ປຣິຎ຺ຎາຕິ ສຎ຺ຎໍ ຕີຫິ ປຣິຎ຺ຎາຫິ ປຣິຊານິຕ຺ວາ – ຎາຕປຣິຎ຺ຎາຍ, ຕີຣຓປຣິຎ຺ຎາຍ, ປຫານປຣິຎ຺ຎາຍ.

ກຕມາ ຎາຕປຣິຎ຺ຎາ? ສຎ຺ຎໍ ຊານາຕິ – ອຍໍ ກາມສຎ຺ຎາ, ອຍໍ ພ຺ຍາປາທສຎ຺ຎາ, ອຍໍ ວິຫິໍສາສຎ຺ຎາ, ອຍໍ ເນກ຺ຂມ຺ມສຎ຺ຎາ, ອຍໍ ອພ຺ຍາປາທສຎ຺ຎາ, ອຍໍ ອວິຫິໍສາສຎ຺ຎາ, ອຍໍ ຣູປສຎ຺ຎາ, ອຍໍ ສທ຺ທສຎ຺ຎາ, ອຍໍ ຄນ຺ຘສຎ຺ຎາ, ອຍໍ ຣສສຎ຺ຎາ, ອຍໍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພສຎ຺ຎາ, ອຍໍ ຘມ຺ມສຎ຺ຎາຕິ ຊານາຕິ ປສ຺ສຕິ – ອຍໍ ຎາຕປຣິຎ຺ຎາ.

ກຕມາ ຕີຣຓປຣິຎ຺ຎາ? ເອວໍ ຎາຕໍ ກຕ຺ວາ ສຎ຺ຎໍ ຕີເຣຕິ. ອນິຈ຺ຈໂຕ ທຸກ຺ຂໂຕ ໂຣຄໂຕ ຄຓ຺ຑໂຕ ສລ຺ລໂຕ ອຆໂຕ ອາພາຘໂຕ ປຣໂຕ ປໂລກໂຕ ອີຕິໂຕ ອຸປທ຺ທວໂຕ ຠຍໂຕ ອຸປສຄ຺ຄໂຕ ຈລໂຕ ປຠງ຺ຄຸໂຕ…ເປ… ສມຸທຍໂຕ ອຕ຺ຖງ຺ຄມໂຕ ອສ຺ສາທໂຕ ອາທີນວໂຕ ນິສ຺ສຣຓໂຕ ຕີເຣຕິ – ອຍໍ ຕີຣຓປຣິຎ຺ຎາ.

ກຕມາ ປຫານປຣິຎ຺ຎາ? ເອວໍ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ສຎ຺ຎາຍ ຉນ຺ທຣາຄໍ ປຊຫຕິ ວິໂນເທຕິ ອນຠາວໍ ຄເມຕິ. ວຸຕ຺ຕມ຺ປິ ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຎ຺ຎາຍ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຕໍ ປຊຫຖ. ເອວໍ ສາ ສຎ຺ຎາ ປຫີນາ ຠວິສ຺ສຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍ ກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ’’ຕິ – ອຍໍ ປຫານປຣິຎ຺ຎາ. ສຎ຺ຎໍ ປຣິຎ຺ຎາຕິ ສຎ຺ຎໍ ອິມາຫິ ຕີຫິ ປຣິຎ຺ຎາຫິ ປຣິຊານິຕ຺ວາ. ວິຕເຣຍ຺ຍ ໂອຆນ຺ຕິ ກາໂມຆໍ ຠໂວຆໍ ທິຏ຺ໂຐຆໍ ອວິຊ຺ໂຊຆໍ ຕເຣຍ຺ຍ ອຸຕ຺ຕເຣຍ຺ຍ ປຕເຣຍ຺ຍ ສມຕິກ຺ກເມຍ຺ຍ ວີຕິວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ສຎ຺ຎໍ ປຣິຎ຺ຎາ ວິຕເຣຍ຺ຍ ໂອຆໍ.

ປຣິຄ຺ຄເຫສຸ ມຸນິ ໂນປລິຕ຺ໂຕຕິ. ປຣິຄ຺ຄຫາຕິ ທ຺ເວ ປຣິຄ຺ຄຫາ – ຕຓ຺ຫາປຣິຄ຺ຄໂຫ ຈ ທິຏ຺ຐິປຣິຄ຺ຄໂຫ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາປຣິຄ຺ຄໂຫ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິປຣິຄ຺ຄໂຫ. ມຸນີຕິ. ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ, ເຕນ ຎາເຓນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ມຸນິ ໂມນປ຺ປຕ຺ໂຕຕິ. ຕີຓິ ໂມເນຍ຺ຍານິ – ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ, ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ, ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ.

ກຕມໍ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ? ຕິວິຘກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ ປຫານໍ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ, ຕິວິຘໍ ກາຍສຸຈຣິຕໍ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ, ກາຍາຣມ຺ມເຓ ຎາຓໍ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ, ກາຍປຣິຎ຺ຎາ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ, ປຣິຎ຺ຎາສຫຄໂຕ ມຄ຺ໂຄ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ, ກາເຍ ຉນ຺ທຣາຄສ຺ສ ປຫານໍ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ, ກາຍສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານສມາປຕ຺ຕິ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ – ອິທໍ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ.

ກຕມໍ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ? ຈຕຸພ຺ພິຘວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ ປຫານໍ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ, ຈຕຸພ຺ພິຘໍ ວຈີສຸຈຣິຕໍ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ, ວາຈາຣມ຺ມເຓ ຎາຓໍ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ, ວາຈາປຣິຎ຺ຎາ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ, ປຣິຎ຺ຎາສຫຄໂຕ ມຄ຺ໂຄ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ, ວາຈາຍ ຉນ຺ທຣາຄສ຺ສ ປຫານໍ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ, ວຈີສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ ທຸຕິຍຊ຺ຌານສມາປຕ຺ຕິ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ – ອິທໍ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ.

ກຕມໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ? ຕິວິຘມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ ປຫານໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ, ຕິວິຘໍ ມໂນສຸຈຣິຕໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ, ຈິຕ຺ຕາຣມ຺ມເຓ ຎາຓໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ, ຈິຕ຺ຕປຣິຎ຺ຎາ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ, ປຣິຎ຺ຎາສຫຄໂຕ ມຄ຺ໂຄ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ, ຈິຕ຺ເຕ ຉນ຺ທຣາຄສ຺ສ ປຫານໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ, ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ ສຎ຺ຎາເວທຍິຕນິໂຣຘໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ – ອິທໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ.

‘‘ກາຍມຸນິໍ ວາຈາມຸນິໍ, ມໂນມຸນິມນາສວໍ;

ມຸນິໍ ໂມເນຍ຺ຍສມ຺ປນ຺ນໍ, ອາຫຸ ສພ຺ພປ຺ປຫາຍິນໍ.

‘‘ກາຍມຸນິໍ ວາຈາມຸນິໍ, ມໂນມຸນິມນາສວໍ;

ມຸນິໍ ໂມເນຍ຺ຍສມ຺ປນ຺ນໍ, ອາຫຸ ນິນ຺ຫາຕປາປກ’’ນ຺ຕິ [ນິໍນ຺ຫາຕປາປກນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ.)].

ອິເມຫິ ຕີຫິ ໂມເນຍ຺ເຍຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄຕາ ຉ ມຸນິໂນ [ຉ ມຸນໂຍ (ສ຺ຍາ.)] – ອຄາຣມຸນິໂນ, ອນຄາຣມຸນິໂນ, ເສຂມຸນິໂນ, ອເສຂມຸນິໂນ, ປຈ຺ເຈກມຸນິໂນ, ມຸນິມຸນິໂນຕິ. ກຕເມ ອຄາຣມຸນິໂນ? ເຍ ເຕ ອຄາຣິກາ ທິຏ຺ຐປທາ ວິຎ຺ຎາຕສາສນາ – ອິເມ ອຄາຣມຸນິໂນ. ກຕເມ ອນຄາຣມຸນິໂນ? ເຍ ເຕ ປພ຺ພຊິຕາ ທິຏ຺ຐປທາ ວິຎ຺ຎາຕສາສນາ – ອິເມ ອນຄາຣມຸນິໂນ. ສຕ຺ຕ ເສຂາ ເສຂມຸນິໂນ. ອຣຫນ຺ໂຕ ອເສຂມຸນິໂນ. ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘາ ປຈ຺ເຈກມຸນິໂນ. ມຸນິມຸນິໂນ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຕຖາຄຕາ ອຣຫນ຺ໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘາ.

‘‘ນ ໂມເນນ ມຸນິ ໂຫຕິ, ມູຬ຺ຫຣູໂປ ອວິທ຺ທສຸ;

ໂຍ ຈ ຕຸລໍວ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ, ວຣມາທາຍ ປຓ຺ຑິໂຕ.

‘‘ປາປານິ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ສ ມຸນິ ເຕນ ໂສ ມຸນິ;

ໂຍ ມຸນາຕິ ອຸໂຠ ໂລເກ, ມຸນິ ເຕນ ປວຸຈ຺ຈຕິ.

‘‘ອສຕຎ຺ຈ ສຕຎ຺ຈ ຎຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ສພ຺ພໂລເກ;

ເທວມນຸສ຺ເສຫິ ປູຊິໂຕ ໂຍ, ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນີ’’ຕິ.

ເລປາຕິ ທ຺ເວ ເລປາ – ຕຓ຺ຫາເລໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິເລໂປ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາເລໂປ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິເລໂປ. ມຸນິ ຕຓ຺ຫາເລປໍ ປຫາຍ ທິຏ຺ຐິເລປໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ປຣິຄ຺ຄເຫສຸ ນ ລິມ຺ປຕິ ນ ປລິມ຺ປຕິ ນ ອຸປລິມ຺ປຕິ. ອລິຕ຺ໂຕ ອປລິຕ຺ໂຕ ອນຸປລິຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ປຣິຄ຺ຄເຫສຸ ມຸນິ ໂນປລິຕ຺ໂຕ.

ອພ຺ພູຬ຺ຫສລ຺ໂລ ຈຣມປ຺ປມຕ຺ໂຕຕິ. ສລ຺ລນ຺ຕິ ສຕ຺ຕ ສລ຺ລານິ – ຣາຄສລ຺ລໍ, ໂທສສລ຺ລໍ, ໂມຫສລ຺ລໍ, ມານສລ຺ລໍ, ທິຏ຺ຐິສລ຺ລໍ, ໂສກສລ຺ລໍ, ກຖໍກຖາສລ຺ລໍ [ທຸຈ຺ຈຣິຕສລ຺ລໍ (ສີ.)]. ຍສ຺ເສເຕ ສລ຺ລາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອພ຺ພູຬ຺ຫສລ຺ໂລ ອພ຺ພຫິຕສລ຺ໂລ ອຸທ຺ຘຕສລ຺ໂລ ສມຸທ຺ຘຕສລ຺ໂລ ອຸປ຺ປາຏິຕສລ຺ໂລ ສມຸປ຺ປາຏິຕສລ຺ໂລ ຈຕ຺ຕສລ຺ໂລ ວນ຺ຕສລ຺ໂລ ມຸຕ຺ຕສລ຺ໂລ ປຫີນສລ຺ໂລ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐສລ຺ໂລ ນິຈ຺ຉາໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ສີຕິຠູໂຕ ສຸຂປຏິສໍເວທີ ພ຺ຣຫ຺ມຠູເຕນ ອຕ຺ຕນາ ວິຫຣຕີຕິ – ອພ຺ພູຬ຺ຫສລ຺ໂລ.

ຈຣນ຺ຕິ ຈຣນ຺ໂຕ ວິຫຣນ຺ໂຕ ອິຣິຍນ຺ໂຕ ວຕ຺ຕນ຺ໂຕ ປາເລນ຺ໂຕ ຍເປນ຺ໂຕ ຍາເປນ຺ໂຕ. ອປ຺ປມຕ຺ໂຕຕິ ສກ຺ກຈ຺ຈກາຣີ ສາຕຈ຺ຈກາຣີ ອຏ຺ຐິຕກາຣີ ອໂນລີນວຸຕ຺ຕິໂກ ອນິກ຺ຂິຕ຺ຕຈ຺ຉນ຺ໂທ ອນິກ຺ຂິຕ຺ຕຘຸໂຣ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ. ‘‘ກຖາຫໍ ອປຣິປູຣໍ ວາ ສີລກ຺ຂນ຺ຘໍ ປຣິປູເຣຍ຺ຍໍ, ປຣິປູຣໍ ວາ ສີລກ຺ຂນ຺ຘໍ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ປຎ຺ຎາຍ ອນຸຄ຺ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ ໂຍ ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ໂທ ຈ ວາຍາໂມ ຈ ອຸສ຺ສາໂຫ ຈ ອຸສ຺ໂສຬ຺ຫີ ຈ ອປ຺ປຏິວານິ ຈ ສຕິ ຈ ສມ຺ປຊຎ຺ຎຎ຺ຈ ອາຕປ຺ປໍ ປຘານໍ ອຘິຏ຺ຐານໍ ອນຸໂຍໂຄ ອປ຺ປມາໂທ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ. ‘‘ກຖາຫໍ ອປຣິປູຣໍ ວາ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ຘໍ ປຣິປູເຣຍ຺ຍໍ, ປຣິປູຣໍ ວາ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ຘໍ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ປຎ຺ຎາຍ ອນຸຄ຺ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ…ເປ… ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ. ‘‘ກຖາຫໍ ອປຣິປູຣໍ ວາ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ຘໍ ປຣິປູເຣຍ຺ຍໍ… ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ຘໍ… ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ຘໍ ປຣິປູເຣຍ຺ຍໍ, ປຣິປູຣໍ ວາ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ຘໍ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ປຎ຺ຎາຍ ອນຸຄ຺ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ ໂຍ ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ໂທ ຈ ວາຍາໂມ ຈ ອຸສ຺ສາໂຫ ຈ ອຸສ຺ໂສຬ຺ຫີ ຈ ອປ຺ປຏິວານິ ຈ ສຕິ ຈ ສມ຺ປຊຎ຺ຎຎ຺ຈ ອາຕປ຺ປໍ ປຘານໍ ອຘິຏ຺ຐານໍ ອນຸໂຍໂຄ ອປ຺ປມາໂທ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ. ‘‘ກຖາຫໍ ອປຣິຎ຺ຎາຕໍ ວາ ທຸກ຺ຂໍ ປຣິຊາເນຍ຺ຍໍ, ອປ຺ປຫີເນ ວາ ກິເລເສ ປຊເຫຍ຺ຍໍ, ອຠາວິຕໍ ວາ ມຄ຺ຄໍ ຠາເວຍ຺ຍໍ, ອສຈ຺ຉິກຕໍ ວາ ນິໂຣຘໍ ສຈ຺ຉິກເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ ໂຍ ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ໂທ ຈ ວາຍາໂມ ຈ ອຸສ຺ສາໂຫ ຈ ອຸສ຺ໂສຬ຺ຫີ ຈ ອປ຺ປຏິວານິ ຈ ສຕິ ຈ ສມ຺ປຊຎ຺ຎຎ຺ຈ ອາຕປ຺ປໍ ປຘານໍ ອຘິຏ຺ຐານໍ ອນຸໂຍໂຄ ອປ຺ປມາໂທ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສູຕິ – ອພ຺ພູຬ຺ຫສລ຺ໂລ ຈຣມປ຺ປມຕ຺ໂຕ.

ນາສີສຕີ ໂລກມິມໍ ປຣຎ຺ຈາຕິ ອິມໍ ໂລກໍ ນາສີສຕິ ສກຕ຺ຕຠາວໍ, ປຣໂລກໍ ນາສີສຕິ ປຣຕ຺ຕຠາວໍ; ອິມໍ ໂລກໍ ນາສີສຕິ ສກຣູປເວທນາສຎ຺ຎາສງ຺ຂາຣວິຎ຺ຎາຓໍ, ປຣໍ ໂລກໍ ນາສີສຕິ ປຣຣູປເວທນາສຎ຺ຎາສງ຺ຂາຣວິຎ຺ຎາຓໍ; ອິມໍ ໂລກໍ ນາສີສຕິ ຉ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິການິ ອາຍຕນານິ, ປຣໍ ໂລກໍ ນາສີສຕິ ຉ ພາຫິຣານິ ອາຍຕນານິ; ອິມໍ ໂລກໍ ນາສີສຕິ ມນຸສ຺ສໂລກໍ, ປຣໍ ໂລກໍ ນາສີສຕິ ເທວໂລກໍ. ອິມໍ ໂລກໍ ນາສີສຕິ ກາມຘາຕຸໍ, ປຣໍ ໂລກໍ ນາສີສຕິ ຣູປຘາຕຸໍ ອຣູປຘາຕຸໍ; ອິມໍ ໂລກໍ ນາສີສຕິ ກາມຘາຕຸໍ ຣູປຘາຕຸໍ, ປຣໍ ໂລກໍ ນາສີສຕິ ອຣູປຘາຕຸໍ. ປຸນ ຄຕິໍ ວາ ອຸປປຕ຺ຕິໍ ວາ ປຏິສນ຺ຘິໍ ວາ ຠວໍ ວາ ສໍສາຣໍ ວາ ວຏ຺ຏໍ ວາ ນາສີສຕິ ນ ອິຈ຺ຉຕິ ນ ສາທິຍຕິ ນ ປຕ຺ເຖຕິ ນ ປິເຫຕິ ນາຕິຊປ຺ປຕີຕິ – ນາສີສຕີ ໂລກມິມໍ ປຣຎ຺ຈາຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສຎ຺ຎໍ ປຣິຎ຺ຎາ ວິຕເຣຍ຺ຍ ໂອຆໍ, ປຣິຄ຺ຄເຫສຸ ມຸນິ ໂນປລິຕ຺ໂຕ;

ອພ຺ພູຬ຺ຫສລ຺ໂລ ຈຣມປ຺ປມຕ຺ໂຕ, ນາສີສຕີ ໂລກມິມໍ ປຣຎ຺ຈາ’’ຕິ.

ຄຸຫຏ຺ຐກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ທຸຕິໂຍ.

໓. ທຸຏ຺ຐຏ຺ຐກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ອຖ ທຸຏ຺ຐຏ຺ຐກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສໍ ວກ຺ຂຕິ –

໑໕.

ວທນ຺ຕິ ເວ ທຸຏ຺ຐມນາປິ ເອເກ, ອໂຖປິ [ອຎ຺ເຎປິ ເຕ (ສີ.), ອຎ຺ເຎປິ (ສ຺ຍາ.)] ເວ ສຈ຺ຈມນາ ວທນ຺ຕິ;

ວາທຎ຺ຈ ຊາຕໍ ມຸນິ ໂນ ອຸເປຕິ, ຕສ຺ມາ ມຸນີ ນຕ຺ຖິ ຂິໂລ ກຸຫິຎ຺ຈິ.

ວທນ຺ຕິ ເວ ທຸຏ຺ຐມນາປິ ເອເກຕິ ເຕ ຕິຕ຺ຖິຍາ ທຸຏ຺ຐມນາ ວິຣຸທ຺ຘມນາ ປຏິວິຣຸທ຺ຘມນາ ອາຫຕມນາ ປຈ຺ຈາຫຕມນາ ອາຆາຕິຕມນາ ປຈ຺ຈາຆາຕິຕມນາ ວທນ຺ຕິ ອຸປວທນ຺ຕິ ຠຄວນ຺ຕຎ຺ຈ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆຎ຺ຈ ອຠູເຕນາຕິ – ວທນ຺ຕິ ເວ ທຸຏ຺ຐມນາປິ ເອເກ.

ອໂຖປິ ເວ ສຈ຺ຈມນາ ວທນ຺ຕີຕິ ເຍ ເຕສໍ ຕິຕ຺ຖິຍານໍ ສທ຺ທຫນ຺ຕາ ໂອກປ຺ເປນ຺ຕາ ອຘິມຸຈ຺ຈນ຺ຕາ ສຈ຺ຈມນາ ສຈ຺ຈສຎ຺ຎິໂນ ຠູຕມນາ ຠູຕສຎ຺ຎິໂນ ຕຖມນາ ຕຖສຎ຺ຎິໂນ ຍາຖາວມນາ ຍາຖາວສຎ຺ຎິໂນ ອວິປຣີຕມນາ ອວິປຣີຕສຎ຺ຎິໂນ ວທນ຺ຕິ ອຸປວທນ຺ຕິ ຠຄວນ຺ຕຎ຺ຈ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆຎ຺ຈ ອຠູເຕນາຕິ – ອໂຖປິ ເວ ສຈ຺ຈມນາ ວທນ຺ຕິ.

ວາທຎ຺ຈ ຊາຕໍ ມຸນິ ໂນ ອຸເປຕີຕິ. ໂສ ວາໂທ ຊາໂຕ ໂຫຕິ ສຎ຺ຊາໂຕ ນິພ຺ພຕ຺ໂຕ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ໂຕ ປາຕຸຠູໂຕ ປຣໂຕໂຆໂສ ອກ຺ໂກໂສ ອຸປວາໂທ ຠຄວໂຕ ຈ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆສ຺ສ ຈ ອຠູເຕນາຕິ – ວາທຎ຺ຈ ຊາຕໍ. ມຸນິ ໂນ ອຸເປຕີຕິ. ມຸນີຕິ. ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ, ເຕນ ຎາເຓນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ມຸນິ ໂມນປ຺ປຕ຺ໂຕ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ໂຍ ວາທໍ ອຸເປຕິ ໂສ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ວາທໍ ອຸເປຕິ – ກາຣໂກ ກາຣກຕາຍ ວາທໍ ອຸເປຕິ, ອຖ ວາ ວຸຈ຺ຈມາໂນ ອຸປວທິຍມາໂນ ກຸປ຺ປຕິ ພ຺ຍາປຊ຺ຊຕິ ປຕິຏ຺ຐິຍຕິ ໂກປຎ຺ຈ ໂທສຎ຺ຈ ອປ຺ປຈ຺ຈຍຎ຺ຈ ປາຕຸກໂຣຕິ. ອກາຣໂກມ຺ຫີຕິ ໂຍ ວາທໍ ອຸເປຕິ ໂສ ອິເມຫິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ວາທໍ ອຸເປຕິ. ມຸນິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ວາທໍ ນ ອຸເປຕິ – ອກາຣໂກ ມຸນິ ອກາຣກຕາຍ ວາທໍ ນ ອຸເປຕິ, ອຖ ວາ ວຸຈ຺ຈມາໂນ ອຸປວທິຍມາໂນ ນ ກຸປ຺ປຕິ ນ ພ຺ຍາປຊ຺ຊຕິ ນ ປຕິຏ຺ຐິຍຕິ ນ ໂກປຎ຺ຈ ໂທສຎ຺ຈ ອປ຺ປຈ຺ຈຍຎ຺ຈ ປາຕຸກໂຣຕິ. ອກາຣໂກມ຺ຫີຕິ ມຸນິ ອິເມຫິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ວາທໍ ນ ອຸເປຕິ ນ ອຸປຄຈ຺ຉຕິ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ນ ປຣາມສຕິ ນ ອຠິນິວິສຕີຕິ – ວາທຎ຺ຈ ຊາຕໍ ມຸນິ ໂນ ອຸເປຕິ.

ຕສ຺ມາ ມຸນີ ນຕ຺ຖິ ຂິໂລ ກຸຫິຎ຺ຈີຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕສ຺ມາ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານໍ ມຸນິໂນ ອາຫຕຈິຕ຺ຕຕາ ຂິລຊາຕຕາປິ ນຕ຺ຖິ. ປຎ຺ຈປິ ເຈໂຕຂິລາ ນຕ຺ຖິ, ຕໂຍປິ ຂິລາ ນຕ຺ຖິ. ຣາຄຂິໂລ ໂທສຂິໂລ ໂມຫຂິໂລ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ, ປຫີໂນ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ໂນ ວູປສນ຺ໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິໂກ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ໂຒ. ກຸຫິຎ຺ຈີຕິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ກິມ຺ຫິຈິ ກຕ຺ຖຈິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ວາຕິ – ຕສ຺ມາ ມຸນີ ນຕ຺ຖິ ຂິໂລ ກຸຫິຎ຺ຈີຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ວທນ຺ຕິ ເວ ທຸຏ຺ຐມນາປິ ເອເກ, ອໂຖປິ ເວ ສຈ຺ຈມນາ ວທນ຺ຕິ;

ວາທຎ຺ຈ ຊາຕໍ ມຸນິ ໂນ ອຸເປຕິ, ຕສ຺ມາ ມຸນີ ນຕ຺ຖິ ຂິໂລ ກຸຫິຎ຺ຈີ’’ຕິ.

໑໖.

ສກຎ຺ຫິ ທິຏ຺ຐິໍ ກຖມຈ຺ຈເຍຍ຺ຍ, ຉນ຺ທານຸນີໂຕ ຣຸຈິຍາ ນິວິຏ຺ໂຐ;

ສຍໍ ສມຕ຺ຕານິ ປກຸພ຺ພມາໂນ, ຍຖາ ຫິ ຊາເນຍ຺ຍ ຕຖາ ວເທຍ຺ຍ.

ສກຎ຺ຫິ ທິຏ຺ຐິໍ ກຖມຈ຺ຈເຍຍ຺ຍາຕິ. ຍໍ ເຕ ຕິຕ຺ຖິຍາ ສຸນ຺ທຣິປຣິພ຺ພາຊິກໍ ຫນ຺ຕ຺ວາ ສມຓານໍ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍານໍ ອວຓ຺ຓໍ ປກາສຍິຕ຺ວາ ‘‘ເອວໍ ເອຕໍ ລາຠໍ ຍສສກ຺ກາຣໍ ສມ຺ມານໍ ປຈ຺ຈາຫຣິສ຺ສາມາ’’ຕິ ເຕ ເອວໍທິຏ຺ຐິກາ ເອວໍຂນ຺ຕິກາ ເອວໍຣຸຈິກາ ເອວໍລທ຺ຘິກາ ເອວໍອຊ຺ຌາສຍາ ເອວໍອຘິປ຺ປາຍາ, ເຕ ນາສກ຺ຂິໍສຸ ສກໍ ທິຏ຺ຐິໍ ສກໍ ຂນ຺ຕິໍ ສກໍ ຣຸຈິໍ ສກໍ ລທ຺ຘິໍ ສກໍ ອຊ຺ຌາສຍໍ ສກໍ ອຘິປ຺ປາຍໍ ອຕິກ຺ກມິຕຸໍ; ອຖ ໂຂ ສ຺ເວວ ອຍໂສ ເຕ ປຈ຺ຈາຄໂຕຕິ, ເອວມ຺ປິ – ສກຎ຺ຫິ ທິຏ຺ຐິໍ ກຖມຈ຺ຈເຍຍ຺ຍ. ອຖ ວາ ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ໂຍ ໂສ ເອວໍວາໂທ, ໂສ ສກໍ ທິຏ຺ຐິໍ ສກໍ ຂນ຺ຕິໍ ສກໍ ຣຸຈິໍ ສກໍ ລທ຺ຘິໍ ສກໍ ອຊ຺ຌາສຍໍ ສກໍ ອຘິປ຺ປາຍໍ ກຖໍ ອຈ຺ຈເຍຍ຺ຍ ອຕິກ຺ກເມຍ຺ຍ ສມຕິກ຺ກເມຍ຺ຍ ວີຕິວຕ຺ເຕຍ຺ຍ? ຕໍ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ? ຕສ຺ສ ສາ ທິຏ຺ຐິ ຕຖາ ສມຕ຺ຕາ ສມາທິນ຺ນາ ຄຫິຕາ ປຣາມຏ຺ຐາ ອຠິນິວິຏ຺ຐາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາຕິ. ເອວມ຺ປິ – ສກຎ຺ຫິ ທິຏ຺ຐິໍ ກຖມຈ຺ຈເຍຍ຺ຍ? ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ…ເປ… ອນ຺ຕວາ ໂລໂກ… ອນນ຺ຕວາ ໂລໂກ… ຕໍ ຊີວໍ ຕໍ ສຣີຣໍ… ອຎ຺ຎໍ ຊີວໍ ອຎ຺ຎໍ ສຣີຣໍ… ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ໂຫຕິ ຈ ນ ຈ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ໂຍ ໂສ ເອວໍ ວາໂທ, ໂສ ສກໍ ທິຏ຺ຐິໍ ສກໍ ຂນ຺ຕິໍ ສກໍ ຣຸຈິໍ ສກໍ ລທ຺ຘິໍ ສກໍ ອຊ຺ຌາສຍໍ ສກໍ ອຘິປ຺ປາຍໍ ກຖໍ ອຈ຺ຈເຍຍ຺ຍ ອຕິກ຺ກເມຍ຺ຍ ສມຕິກ຺ກເມຍ຺ຍ ວີຕິວຕ຺ເຕຍ຺ຍ? ຕໍ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ? ຕສ຺ສ ສາ ທິຏ຺ຐິ ຕຖາ ສມຕ຺ຕາ ສມາທິນ຺ນາ ຄຫິຕາ ປຣາມຏ຺ຐາ ອຠິນິວິຏ຺ຐາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາຕິ. ເອວມ຺ປິ – ສກຎ຺ຫິ ທິຏ຺ຐິໍ ກຖມຈ຺ຈເຍຍ຺ຍ.

ຉນ຺ທານຸນີໂຕ ຣຸຈິຍາ ນິວິຏ຺ໂຐຕິ. ຉນ຺ທານຸນີໂຕຕິ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສກາຍ ຂນ຺ຕິຍາ ສກາຍ ຣຸຈິຍາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາ ຍາຍຕິ ນິຍ຺ຍຕິ ວຸຍ຺ຫຕິ ສໍຫຣີຍຕິ. ຍຖາ ຫຕ຺ຖິຍາເນນ ວາ ອສ຺ສຍາເນນ ວາ ຣຖຍາເນນ ວາ ໂຄຍາເນນ ວາ ອຊຍາເນນ ວາ ເມຓ຺ຑຍາເນນ ວາ ໂອຏ຺ຐຍາເນນ ວາ ຂຣຍາເນນ ວາ ຍາຍຕິ ນິຍ຺ຍຕິ ວຸຍ຺ຫຕິ ສໍຫຣີຍຕິ, ເອວເມວ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສກາຍ ຂນ຺ຕິຍາ ສກາຍ ຣຸຈິຍາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາ ຍາຍຕິ ນິຍ຺ຍຕິ ວຸຍ຺ຫຕິ ສໍຫຣີຍຕີຕິ – ຉນ຺ທານຸນີໂຕ. ຣຸຈິຍາ ນິວິຏ຺ໂຐຕິ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສກາຍ ຣຸຈິຍາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາ ນິວິຏ຺ໂຐ ປຕິຏ຺ຐິໂຕ ອລ຺ລີໂນ ອຸປຄໂຕ ອຊ຺ໂຌສິໂຕ ອຘິມຸຕ຺ໂຕຕິ – ຉນ຺ທານຸນີໂຕ ຣຸຈິຍາ ນິວິຏ຺ໂຐ.

ສຍໍ ສມຕ຺ຕານິ ປກຸພ຺ພມາໂນຕິ. ສຍໍ ສມຕ຺ຕໍ ກໂຣຕິ ປຣິປຸຓ຺ຓໍ ກໂຣຕິ ອໂນມໍ ກໂຣຕິ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣໍ ກໂຣຕິ. ‘‘ອຍໍ ສຕ຺ຖາ ສພ຺ພຎ຺ຎູ’’ຕິ ສຍໍ ສມຕ຺ຕໍ ກໂຣຕິ ປຣິປຸຓ຺ຓໍ ກໂຣຕິ ອໂນມໍ ກໂຣຕິ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣໍ ກໂຣຕິ. ‘‘ອຍໍ ຘມ຺ໂມ ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ…ເປ… ອຍໍ ຄໂຓ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ໂນ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິ ຠທ຺ທິກາ… ອຍໍ ປຏິປທາ ສຸປຎ຺ຎຕ຺ຕາ… ອຍໍ ມຄ຺ໂຄ ນິຍ຺ຍານິໂກ’’ຕິ ສຍໍ ສມຕ຺ຕໍ ກໂຣຕິ ປຣິປຸຓ຺ຓໍ ກໂຣຕິ ອໂນມໍ ກໂຣຕິ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣໍ ກໂຣຕິ ຊເນຕິ ສຎ຺ຊເນຕິ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຕີຕິ – ສຍໍ ສມຕ຺ຕານິ ປກຸພ຺ພມາໂນ.

ຍຖາ ຫິ ຊາເນຍ຺ຍ ຕຖາ ວເທຍ຺ຍາຕິ ຍຖາ ຊາເນຍ຺ຍ, ຕຖາ ວເທຍ຺ຍ ກເຖຍ຺ຍ ຠເຓຍ຺ຍ ທີປເຍຍ຺ຍ ໂວຫເຣຍ຺ຍ. ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ຍຖາ ຊາເນຍ຺ຍ, ຕຖາ ວເທຍ຺ຍ ກເຖຍ຺ຍ ຠເຓຍ຺ຍ ທີປເຍຍ຺ຍ ໂວຫເຣຍ຺ຍ. ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ…ເປ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ຍຖາ ຊາເນຍ຺ຍ, ຕຖາ ວເທຍ຺ຍ ກເຖຍ຺ຍ ຠເຓຍ຺ຍ ທີປເຍຍ຺ຍ ໂວຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ຍຖາ ຫິ ຊາເນຍ຺ຍ ຕຖາ ວເທຍ຺ຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສກຎ຺ຫິ ທິຏ຺ຐິໍ ກຖມຈ຺ຈເຍຍ຺ຍ, ຉນ຺ທານຸນີໂຕ ຣຸຈິຍາ ນິວິຏ຺ໂຐ;

ສຍໍ ສມຕ຺ຕານິ ປກຸພ຺ພມາໂນ, ຍຖາ ຫິ ຊາເນຍ຺ຍ ຕຖາ ວເທຍ຺ຍາ’’ຕິ.

໑໗.

ໂຍ ອຕ຺ຕໂນ ສີລວຕານິ ຊນ຺ຕຸ, ອນານຸປຸຏ຺ໂຐວ [ອນານຸປຸຏ຺ໂຐ ຈ (ສ຺ຍາ.)] ປເຣສ ປາວ ປາວາ (ສີ. ສ຺ຍາ.) ;

ອນຣິຍຘມ຺ມໍ ກຸສລາ ຕມາຫຸ, ໂຍ ອາຕຸມານໍ ສຍເມວ ປາວ [ປາວາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] .

ໂຍ ອຕ຺ຕໂນ ສີລວຕານິ ຊນ຺ຕູຕິ. ໂຍຕິ ໂຍ ຍາທິໂສ ຍຖາຍຸຕ຺ໂຕ ຍຖາວິຫິໂຕ ຍຖາປກາໂຣ ຍໍຐານປ຺ປຕ຺ໂຕ ຍໍຘມ຺ມສມນ຺ນາຄໂຕ ຂຕ຺ຕິໂຍ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ວາ ເວສ຺ໂສ ວາ ສຸທ຺ໂທ ວາ ຄຫຏ຺ໂຐ ວາ ປພ຺ພຊິໂຕ ວາ ເທໂວ ວາ ມນຸສ຺ໂສ ວາ. ສີລວຕານີຕິ ອຕ຺ຖິ ສີລຎ຺ເຈວ ວຕຎ຺ຈ [ວຕ຺ຕຎ຺ຈ (ສ຺ຍາ.), ເອວມຸປຣິປິ], ອຕ຺ຖິ ວຕໍ ນ ສີລໍ. ກຕມໍ ສີລຎ຺ເຈວ ວຕຎ຺ຈ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ສີລວາ ໂຫຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວຣສໍວຸໂຕ ວິຫຣຕິ ອາຈາຣໂຄຈຣສມ຺ປນ຺ໂນ ອຓຸມຕ຺ເຕສຸ ວຊ຺ເຊສຸ ຠຍທສ຺ສາວີ, ສມາທາຍ ສິກ຺ຂຕິ ສິກ຺ຂາປເທສຸ. ໂຍ ຕຕ຺ຖ ສໍຍໂມ ສໍວໂຣ ອວີຕິກ຺ກໂມ, ອິທໍ ສີລໍ. ຍໍ ສມາທານໍ ຕໍ ວຕໍ. ສໍວຣຏ຺ເຐນ ສີລໍ; ສມາທານຏ຺ເຐນ ວຕໍ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສີລຎ຺ເຈວ ວຕຎ຺ຈ. ກຕມໍ ວຕໍ, ນ ສີລໍ? ອຏ຺ຐ ຘຸຕງ຺ຄານິ – ອາຣຎ຺ຎິກງ຺ຄໍ, ປິຓ຺ຑປາຕິກງ຺ຄໍ, ປໍສຸກູລິກງ຺ຄໍ, ເຕຈີວຣິກງ຺ຄໍ, ສປທານຈາຣິກງ຺ຄໍ, ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິກງ຺ຄໍ, ເນສຊ຺ຊິກງ຺ຄໍ, ຍຖາສນ຺ຖຕິກງ຺ຄໍ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຕໍ, ນ ສີລໍ. ວີຣິຍສມາທານມ຺ປິ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຕໍ, ນ ສີລໍ. ‘‘ກາມໍ ຕໂຈ ຈ ນ຺ຫາຣຸ [ນຫາຣຸ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຈ ອຏ຺ຐິ ຈ ອວສິສ຺ສຕຸ [ອວສຸສ຺ສຕຸ (ສ຺ຍາ.)], ສຣີເຣ ອຸປສ຺ສຸສ຺ສຕຸ ມໍສໂລຫິຕໍ. ຍໍ ຕໍ ປຸຣິສຖາເມນ ປຸຣິສພເລນ ປຸຣິສວີຣິເຍນ ປຸຣິສປຣກ຺ກເມນ ປຕ຺ຕພ຺ພໍ, ນ ຕໍ ອປາປຸຓິຕ຺ວາ ວີຣິຍສ຺ສ ສຓ຺ຐານໍ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ – ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ເອວຣູປໍ ວີຣິຍສມາທານໍ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຕໍ, ນ ສີລໍ.

‘‘ນາສິສ຺ສໍ ນ ປິວິສ຺ສາມິ, ວິຫາຣໂຕ ນ ນິກ຺ຂເມ;

ນປິ ປສ຺ສໍ ນິປາເຕສ຺ສໍ, ຕຓ຺ຫາສລ຺ເລ ອນູຫເຕ’’ຕິ.

ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ເອວຣູປມ຺ປິ ວີຣິຍສມາທານໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຕໍ, ນ ສີລໍ. ‘‘ນ ຕາວາຫໍ ອິມໍ ປລ຺ລງ຺ກໍ ຠິນ຺ທິສ຺ສາມິ ຍາວ ເມ ນ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈິສ຺ສຕີ’’ຕິ – ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ເອວຣູປມ຺ປິ ວີຣິຍສມາທານໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຕໍ, ນ ສີລໍ. ‘‘ນ ຕາວາຫໍ ອິມມ຺ຫາ ອາສນາ ວຸຏ຺ຐຫິສ຺ສາມິ, ຈງ຺ກມາ ໂອໂຣຫິສ຺ສາມິ, ວິຫາຣາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ, ອຑ຺ຒໂຍຄາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ, ປາສາທາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ, ຫມ຺ມິຍາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ, ຄຸຫາຍ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ, ເລຓາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ, ກຸຏິຍາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ, ກູຏາຄາຣາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ, ອຏ຺ຏາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ, ມາຬາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ, ອຸທ຺ທຓ຺ຑາ [ອຸຏ຺ຏຓ຺ຑາ (ກ.)] ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ ອຸປຏ຺ຐານສາລາຍ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ ມຓ຺ຑປາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ, ຣຸກ຺ຂມູລາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ ຍາວ ເມ ນ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈິສ຺ສຕີ’’ຕິ – ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ເອວຣູປມ຺ປິ ວີຣິຍສມາທານໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຕໍ, ນ ສີລໍ. ‘‘ອິມສ຺ມິຎ຺ເຎວ ປຸພ຺ພຓ຺ຫສມຍໍ ອຣິຍຘມ຺ມໍ ອາຫຣິສ຺ສາມິ ສມາຫຣິສ຺ສາມິ ອຘິຄຈ຺ຉິສ຺ສາມິ ຜສ຺ສຍິສ຺ສາມິ ສຈ຺ຉິກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ – ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ເອວຣູປມ຺ປິ ວີຣິຍສມາທານໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຕໍ, ນ ສີລໍ. ‘‘ອິມສ຺ມິຎ຺ເຎວ ມຊ຺ຌນ຺ຫິກສມຍໍ, ສາຍນ຺ຫສມຍໍ, ປຸເຣຠຕ຺ຕໍ, ປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕໍ, ປຸຣິມໍ ຍາມໍ, ມຊ຺ຌິມໍ ຍາມໍ, ປຈ຺ຉິມໍ ຍາມໍ, ກາເຬ, ຊຸຓ຺ເຫ, ວສ຺ເສ, ເຫມນ຺ເຕ, ຄິມ຺ເຫ, ປຸຣິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ, ມຊ຺ຌິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ, ປຈ຺ຉິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ ອຣິຍຘມ຺ມໍ ອາຫຣິສ຺ສາມິ ສມາຫຣິສ຺ສາມິ ອຘິຄຈ຺ຉິສ຺ສາມິ ຜສ຺ສຍິສ຺ສາມິ ສຈ຺ຉິກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ – ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ເອວຣູປມ຺ປິ ວີຣິຍສມາທານໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຕໍ, ນ ສີລໍ. ຊນ຺ຕູຕິ ສຕ຺ໂຕ ນໂຣ ມານໂວ [ມາຓໂວ (ກ.)] ໂປໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ຊີໂວ ຊາຄຸ ຊນ຺ຕຸ ອິນ຺ທຄຸ ມນຸໂຊຕິ – ໂຍ ອຕ຺ຕໂນ ສີລວຕານິ ຊນ຺ຕຸ.

ອນານຸປຸຏ຺ໂຐວ ປເຣສ ປາວາຕິ. ປເຣສນ຺ຕິ ປເຣສໍ ຂຕ຺ຕິຍານໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ເວສ຺ສານໍ ສຸທ຺ທານໍ ຄຫຏ຺ຐານໍ ປພ຺ພຊິຕານໍ ເທວານໍ ມນຸສ຺ສານໍ. ອນານຸປຸຏ຺ໂຐຕິ ອປຸຏ຺ໂຐ ອປຸຈ຺ຉິໂຕ ອຍາຈິໂຕ ອນຊ຺ເຌສິໂຕ ອປສາທິໂຕ. ປາວາຕິ ອຕ຺ຕໂນ ສີລໍ ວາ ວຕໍ ວາ ສີລພ຺ພຕໍ ວາ ປາວທຕິ. ອຫມສ຺ມິ ສີລສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ, ວຕສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ, ສີລພ຺ພຕສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ ໂກລປຸຕ຺ຕິເຍນ ວາ ວຓ຺ຓໂປກ຺ຂຣຕາຍ ວາ ຘເນນ ວາ ອຊ຺ເຌເນນ ວາ ກມ຺ມາຍຕເນນ ວາ ສິປ຺ປາຍຕເນນ ວາ ວິຊ຺ຊາຏ຺ຐາເນນ [ວິຊ຺ຊຏ຺ຐາເນນ (ສ຺ຍາ.)] ວາ ສຸເຕນ ວາ ປຏິຠາເນນ [ປຏິຠາເຓນ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.)] ວາ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ, ອຸຈ຺ຈາ ກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ, ມຫາກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ, ມຫາໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ, ອຸຬາຣໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ, ຎາໂຕ ຍສສ຺ສີ ສຄຫຏ຺ຐປພ຺ພຊິຕານນ຺ຕິ ວາ, ລາຠິມ຺ຫິ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານ’’ນ຺ຕິ ວາ, ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິໂກຕິ ວາ, ວິນຍຘໂຣຕິ ວາ, ຘມ຺ມກຖິໂກຕິ ວາ, ອາຣຎ຺ຎິໂກຕິ ວາ, ປິຓ຺ຑປາຕິໂກຕິ ວາ, ປໍສຸກູລິໂກຕິ ວາ, ເຕຈີວຣິໂກຕິ ວາ, ສປທານຈາຣິໂກຕິ ວາ, ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິໂກຕິ ວາ, ເນສຊ຺ຊິໂກຕິ ວາ, ຍຖາສນ຺ຖຕິໂກຕິ ວາ, ປຐມສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ, ທຸຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ, ຕຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ, ຈຕຸຕ຺ຖສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ, ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ, ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ, ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ, ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ ປາວທຕິ ກເຖຕິ ຠຓຕິ ທີປຍຕິ ໂວຫຣຕີຕິ – ອນານຸປຸຏ຺ໂຐວ ປເຣສໍ ປາວ.

ອນຣິຍຘມ຺ມໍ ກຸສລາ ຕມາຫູຕິ. ກຸສລາຕິ ເຍ ເຕ ຂນ຺ຘກຸສລາ ຘາຕຸກຸສລາ ອາຍຕນກຸສລາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທກຸສລາ ສຕິປຏ຺ຐານກຸສລາ ສມ຺ມປ຺ປຘານກຸສລາ ອິທ຺ຘິປາທກຸສລາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍກຸສລາ ພລກຸສລາ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄກຸສລາ ມຄ຺ຄກຸສລາ ຜລກຸສລາ ນິພ຺ພານກຸສລາ, ເຕ ກຸສລາ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ອນຣິຍານໍ ເອໂສ ຘມ຺ໂມ, ເນໂສ ຘມ຺ໂມ ອຣິຍານໍ; ພາລານໍ ເອໂສ ຘມ຺ໂມ, ເນໂສ ຘມ຺ໂມ ປຓ຺ຑິຕານໍ; ອສປ຺ປຸຣິສານໍ ເອໂສ ຘມ຺ໂມ, ເນໂສ ຘມ຺ໂມ ສປ຺ປຸຣິສານ’’ນ຺ຕິ. ເອວມາຫໍສຸ ເອວໍ ກເຖນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓນ຺ຕິ ເອວໍ ທີປຍນ຺ຕິ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ອນຣິຍຘມ຺ມໍ ກຸສລາ ຕມາຫຸ.

ໂຍ ອາຕຸມານໍ ສຍເມວ ປາວາຕິ. ອາຕຸມາ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຕ຺ຕາ. ສຍເມວ ປາວາຕິ ສຍເມວ ອຕ຺ຕານໍ ປາວທຕິ – ‘‘ອຫມສ຺ມິ ສີລສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ, ວຕສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ, ສີລພ຺ພຕສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ, ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ ໂກລປຸຕ຺ຕິເຍນ ວາ ວຓ຺ຓໂປກ຺ຂຣຕາຍ ວາ ຘເນນ ວາ ອຊ຺ເຌເນນ ວາ ກມ຺ມາຍຕເນນ ວາ ສິປ຺ປາຍຕເນນ ວາ ວິຊ຺ຊາຏ຺ຐາເນນ ວາ ສຸເຕນ ວາ ປຏິຠາເນນ ວາ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ, ອຸຈ຺ຈາ ກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ, ມຫາກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ, ມຫາໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ, ອຸຬາຣໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ, ຎາໂຕ ຍສສ຺ສີ ສຄຫຏ຺ຐປພ຺ພຊິຕານນ຺ຕິ ວາ, ລາຠິມ຺ຫິ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານນ຺ຕິ ວາ, ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິໂກຕິ ວາ, ວິນຍຘໂຣຕິ ວາ, ຘມ຺ມກຖິໂກຕິ ວາ, ອາຣຎ຺ຎິໂກຕິ ວາ, ປິຓ຺ຑປາຕິໂກຕິ ວາ, ປໍສຸກູລິໂກຕິ ວາ, ເຕຈີວຣິໂກຕິ ວາ, ສປທານຈາຣິໂກຕິ ວາ, ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິໂກຕິ ວາ, ເນສຊ຺ຊິໂກຕິ ວາ, ຍຖາສນ຺ຖຕິໂກຕິ ວາ, ປຐມສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ, ທຸຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ, ຕຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ, ຈຕຸຕ຺ຖສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ, ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ, ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ,

ວິຠວຎ຺ຈ ຠວຎ຺ຈ ວິປ຺ປຫາຍ, ວຸສິຕວາ ຂີຓປຸນພ຺ຠໂວ ສ ຠິກ຺ຂູ’’ຕິ.

ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ, ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ’’ ປາວທຕິ ກເຖຕິ ຠຓຕິ ທີປຍຕິ ໂວຫຣຕີຕິ – ໂຍ ອາຕຸມານໍ ສຍເມວ ປາວາຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ໂຍ ອຕ຺ຕໂນ ສີລວຕານິ ຊນ຺ຕຸ, ອນານຸປຸຏ຺ໂຐວ ປເຣສ ປາວ;

ອນຣິຍຘມ຺ມໍ ກຸສລາ ຕມາຫຸ, ໂຍ ອາຕຸມານໍ ສຍເມວ ປາວາ’’ຕິ.

໑໘.

ສນ຺ໂຕ ຈ ຠິກ຺ຂຸ ອຠິນິພ຺ພຸຕຕ຺ໂຕ, ອິຕິຫນ຺ຕິ ສີເລສຸ ອກຕ຺ຖມາໂນ;

ຕມຣິຍຘມ຺ມໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ, ຍສ຺ສຸສ຺ສທາ ນຕ຺ຖິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ.

ສນ຺ໂຕ ຈ ຠິກ຺ຂຸ ອຠິນິພ຺ພຸຕຕ຺ໂຕຕິ. ສນ຺ໂຕຕິ ຣາຄສ຺ສ ສມິຕຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ, ໂທສສ຺ສ ສມິຕຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ, ໂມຫສ຺ສ ສມິຕຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ, ໂກຘສ຺ສ…ເປ… ອຸປນາຫສ຺ສ… ມກ຺ຂສ຺ສ… ປຬາສສ຺ສ [ປລາສສ຺ສ (ສີ. ກ.)] … ອິສ຺ສາຍ… ມຈ຺ຉຣິຍສ຺ສ… ມາຍາຍ… ສາເຐຍ຺ຍສ຺ສ… ຖມ຺ຠສ຺ສ… ສາຣມ຺ຠສ຺ສ… ມານສ຺ສ… ອຕິມານສ຺ສ… ມທສ຺ສ… ປມາທສ຺ສ… ສພ຺ພກິເລສານໍ… ສພ຺ພທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ… ສພ຺ພທຣຖານໍ… ສພ຺ພປຣິຬາຫານໍ… ສພ຺ພສນ຺ຕາປານໍ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ສມິຕຕ຺ຕາ ວູປສມິຕຕ຺ຕາ ວິຊ຺ຌາຕຕ຺ຕາ ນິພ຺ພຸຕຕ຺ຕາ ວິຄຕຕ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ ອຸປສນ຺ໂຕ ວູປສນ຺ໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘຕິ – ສນ຺ໂຕ. ຠິກ຺ຂູຕິ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ຘມ຺ມານໍ ຠິນ຺ນຕ຺ຕາ ຠິກ຺ຂຸ – ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ຠິນ຺ນາ ໂຫຕິ, ວິຈິກິຈ຺ຉາ ຠິນ຺ນາ ໂຫຕິ, ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ ຠິນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ຣາໂຄ ຠິນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ໂທໂສ ຠິນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ໂມໂຫ ຠິນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ມາໂນ ຠິນ຺ໂນ ໂຫຕິ. ຠິນ຺ນາສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສໍກິເລສິກາ ໂປໂນຠວິກາ [ໂປໂນພ຺ຠວິກາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ສທຣາ ທຸກ຺ຂວິປາກາ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓິຍາ.

‘‘ປຊ຺ເຊນ ກເຕນ ອຕ຺ຕນາ, [ສຠິຍາຕິ ຠຄວາ]

ປຣິນິພ຺ພານຄໂຕ ວິຕິຓ຺ຓກງ຺ໂຂ;

ວິຠວຎ຺ຈ [ວິຠວໍ (ສີ. ກ.) ສຸ. ນິ. ໕໑໙] ຠວຎ຺ຈ ວິປ຺ປຫາຍ,

ວຸສິຕວາ ຂີຓປຸນພ຺ຠໂວ ສ ຠິກ຺ຂູ’’ຕິ.

ສນ຺ໂຕ ຈ ຠິກ຺ຂຸ ອຠິນິພ຺ພຸຕຕ຺ໂຕຕິ ຣາຄສ຺ສ ນິພ຺ພາປິຕຕ຺ຕາ ອຠິນິພ຺ພຸຕຕ຺ໂຕ, ໂທສສ຺ສ ນິພ຺ພາປິຕຕ຺ຕາ ອຠິນິພ຺ພຸຕຕ຺ໂຕ, ໂມຫສ຺ສ ນິພ຺ພາປິຕຕ຺ຕາ ອຠິນິພ຺ພຸຕຕ຺ໂຕ, ໂກຘສ຺ສ…ເປ… ອຸປນາຫສ຺ສ… ມກ຺ຂສ຺ສ… ປຬາສສ຺ສ… ອິສ຺ສາຍ… ມຈ຺ຉຣິຍສ຺ສ… ມາຍາຍ… ສາເຐຍ຺ຍສ຺ສ… ຖມ຺ຠສ຺ສ… ສາຣມ຺ຠສ຺ສ… ມານສ຺ສ… ອຕິມານສ຺ສ… ມທສ຺ສ… ປມາທສ຺ສ… ສພ຺ພກິເລສານໍ… ສພ຺ພທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ… ສພ຺ພທຣຖານໍ… ສພ຺ພປຣິຬາຫານໍ… ສພ຺ພສນ຺ຕາປານໍ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ນິພ຺ພາປິຕຕ຺ຕາ ອຠິນິພ຺ພຸຕຕ຺ໂຕຕິ – ສນ຺ໂຕ ຈ ຠິກ຺ຂຸ ອຠິນິພ຺ພຸຕຕ຺ໂຕ.

ອິຕິຫນ຺ຕິ ສີເລສຸ ອກຕ຺ຖມາໂນຕິ. ອິຕິຫນ຺ຕິ ປທສນ຺ຘິ ປທສໍສຄ຺ໂຄ ປທປາຣິປູຣີ ອກ຺ຂຣສມວາໂຍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສິລິຏ຺ຐຕາ ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ [ປທານຸປຸພ຺ພຕາ ເມຕໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] – ອິຕິຫນ຺ຕິ. ສີເລສຸ ອກຕ຺ຖມາໂນຕິ. ອິເຘກຈ຺ໂຈ ກຕ຺ຖີ ໂຫຕິ ວິກຕ຺ຖີ. ໂສ ກຕ຺ຖຕິ ວິກຕ຺ຖຕິ. ອຫມສ຺ມິ ສີລສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ, ວຕສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ, ສີລພ຺ພຕສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ, ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ ໂກລປຸຕ຺ຕິເຍນ ວາ ວຓ຺ຓໂປກ຺ຂຣຕາຍ ວາ…ເປ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ ກຕ຺ຖຕິ ວິກຕ຺ຖຕິ. ເອວໍ ນ ກຕ຺ຖຕິ ນ ວິກຕ຺ຖຕິ. ກຕ຺ຖນາ ອາຣໂຕ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ອິຕິຫນ຺ຕິ ສີເລສຸ ອກຕ຺ຖມາໂນ.

ຕມຣິຍຘມ຺ມໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕີຕິ. ກຸສລາຕິ ເຍ ເຕ ຂນ຺ຘກຸສລາ ຘາຕຸກຸສລາ ອາຍຕນກຸສລາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທກຸສລາ ສຕິປຏ຺ຐານກຸສລາ ສມ຺ມປ຺ປຘານກຸສລາ ອິທ຺ຘິປາທກຸສລາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍກຸສລາ ພລກຸສລາ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄກຸສລາ ມຄ຺ຄກຸສລາ ຜລກຸສລາ ນິພ຺ພານກຸສລາ, ເຕ ກຸສລາ ເອວໍ ວທນ຺ຕິ – ‘‘ອຣິຍານໍ ເອໂສ ຘມ຺ໂມ, ເນໂສ ຘມ຺ໂມ ອນຣິຍານໍ; ປຓ຺ຑິຕານໍ ເອໂສ ຘມ຺ໂມ, ເນໂສ ຘມ຺ໂມ ພາລານໍ; ສປ຺ປຸຣິສານໍ ເອໂສ ຘມ຺ໂມ, ເນໂສ ຘມ຺ໂມ ອສປ຺ປຸຣິສານ’’ນ຺ຕິ. ເອວໍ ວທນ຺ຕິ, ອຣິຍານໍ ເອວໍ ກເຖນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓນ຺ຕິ ເອວໍ ທີປຍນ຺ຕິ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ຕມຣິຍຘມ຺ມໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ.

ຍສ຺ສຸສ຺ສທາ ນຕ຺ຖິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກຕິ. ຍສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ອຸສ຺ສທາຕິ ສຕ຺ຕຸສ຺ສທາ – ຣາຄຸສ຺ສໂທ, ໂທສຸສ຺ສໂທ, ໂມຫຸສ຺ສໂທ, ມານຸສ຺ສໂທ, ທິຏ຺ຐຸສ຺ສໂທ, ກິເລສຸສ຺ສໂທ, ກມ຺ມຸສ຺ສໂທ. ຍສ຺ສິເມ [ຕສ຺ສິເມ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ອຸສ຺ສທາ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ. ກຸຫິຎ຺ຈີຕິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ກິມ຺ຫິຈິ ກຕ຺ຖຈິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ວາ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ ມນຸສ຺ສໂລເກ ເທວໂລເກ ຂນ຺ຘໂລເກ ຘາຕຸໂລເກ ອາຍຕນໂລເກຕິ – ຍສ຺ສຸສ຺ສທາ ນຕ຺ຖິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສນ຺ໂຕ ຈ ຠິກ຺ຂຸ ອຠິນິພ຺ພຸຕຕ຺ໂຕ, ອິຕິຫນ຺ຕິ ສີເລສຸ ອກຕ຺ຖມາໂນ;

ຕມຣິຍຘມ຺ມໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ, ຍສ຺ສຸສ຺ສທາ ນຕ຺ຖິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ’’ຕິ.

໑໙.

ປກປ຺ປິຕາ ສງ຺ຂຕາ ຍສ຺ສ ຘມ຺ມາ, ປຸຣກ຺ຂຕາ [ປຸເຣກ຺ຂຕາ (ສີ. ກ.)] ສນ຺ຕິ ອວີວທາຕາ;

ຍທຕ຺ຕນິ ປສ຺ສຕິ ອານິສໍສໍ, ຕໍ ນິສ຺ສິໂຕ ກຸປ຺ປປຏິຈ຺ຈສນ຺ຕິໍ.

ປກປ຺ປິຕາ ສງ຺ຂຕາ ຍສ຺ສ ຘມ຺ມາຕິ. ປກປ຺ປນາຕິ ທ຺ເວ ປກປ຺ປນາ – ຕຓ຺ຫາປກປ຺ປນາ ຈ ທິຏ຺ຐິປກປ຺ປນາ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາປກປ຺ປນາ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິປກປ຺ປນາ. ສງ຺ຂຕາຕິ ສງ຺ຂຕາ ອຠິສງ຺ຂຕາ ສຓ຺ຐປິຕາຕິປິ – ສງ຺ຂຕາ. ອຖ ວາ ອນິຈ຺ຈາ ສງ຺ຂຕາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນາ ຂຍຘມ຺ມາ ວຍຘມ຺ມາ ວິຣາຄຘມ຺ມາ ນິໂຣຘຘມ຺ມາຕິປິ – ສງ຺ຂຕາ. ຍສ຺ສາຕິ ທິຏ຺ຐິຄຕິກສ຺ສ. ຘມ຺ມາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານີຕິ – ປກປ຺ປິຕາ ສງ຺ຂຕາ ຍສ຺ສ ຘມ຺ມາ.

ປຸຣກ຺ຂຕາ ສນ຺ຕິ ອວີວທາຕາຕິ. ປຸຣກ຺ຂຕາຕິ ທ຺ເວ ປຸເຣກ຺ຂາຣາ – ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ຈ ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ອປ຺ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ອປ຺ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາຣສ຺ສ ອປ຺ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາຣສ຺ສ ອປ຺ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ໂສ ຕຓ຺ຫໍ ວາ ທິຏ຺ຐິໍ ວາ ປຸຣໂຕ ກຕ຺ວາ ຈຣຕິ ຕຓ຺ຫາຘໂຊ ຕຓ຺ຫາເກຕຸ ຕຓ຺ຫາຘິປເຕຍ຺ໂຍ, ທິຏ຺ຐິຘໂຊ ທິຏ຺ຐິເກຕຸ ທິຏ຺ຐາຘິປເຕຍ຺ໂຍ, ຕຓ຺ຫາຍ ວາ ທິຏ຺ຐິຍາ ວາ ປຣິວາຣິໂຕ ຈຣຕີຕິ – ປຸຣກ຺ຂຕາ. ສນ຺ຕີຕິ ສນ຺ຕິ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ອຕ຺ຖິ ອຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ. ອວີວທາຕາຕິ ອເວວທາຕາ ອໂວທາຕາ ອປຣິສຸທ຺ຘາ ສໍກິລິຏ຺ຐາ ສໍກິເລສິກາຕິ – ປຸຣກ຺ຂຕາ ສນ຺ຕິ ອວີວທາຕາ.

ຍທຕ຺ຕນິ ປສ຺ສຕິ ອານິສໍສນ຺ຕິ. ຍທຕ຺ຕນີຕິ ຍໍ ອຕ຺ຕນິ. ອຕ຺ຕາ ວຸຈ຺ຈຕິ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ. ອຕ຺ຕໂນ ທິຏ຺ຐິຍາ ທ຺ເວ ອານິສໍເສ ປສ຺ສຕິ – ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິກຎ຺ຈ ອານິສໍສໍ, ສມ຺ປຣາຍິກຎ຺ຈ ອານິສໍສໍ. ກຕໂມ ທິຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິໂກ ອານິສໍໂສ? ຍໍທິຏ຺ຐິໂກ ສຕ຺ຖາ ໂຫຕິ, ຕໍທິຏ຺ຐິກາ ສາວກາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕໍທິຏ຺ຐິກໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ສາວກາ ສກ຺ກໂຣນ຺ຕິ ຄຣຸໍ ກໂຣນ຺ຕິ [ຄຣຸກໂຣນ຺ຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ມາເນນ຺ຕິ ປູເຊນ຺ຕິ ອປຈິຕິໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ລຠຕິ ຈ ຕໂຕນິທານໍ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ – ອຍໍ ທິຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິໂກ ອານິສໍໂສ. ກຕໂມ ທິຏ຺ຐິຍາ ສມ຺ປຣາຍິໂກ ອານິສໍໂສ? ອຍໍ ທິຏ຺ຐິ ອລໍ ນາຄຕ຺ຕາຍ ວາ ສຸປຓ຺ຓຕ຺ຕາຍ ວາ ຍກ຺ຂຕ຺ຕາຍ ວາ ອສຸຣຕ຺ຕາຍ ວາ ຄນ຺ຘພ຺ພຕ຺ຕາຍ ວາ ມຫາຣາຊຕ຺ຕາຍ ວາ ອິນ຺ທຕ຺ຕາຍ ວາ ພ຺ຣຫ຺ມຕ຺ຕາຍ ວາ ເທວຕ຺ຕາຍ ວາ. ອຍໍ ທິຏ຺ຐິ ສຸທ຺ຘິຍາ ວິສຸທ຺ຘິຍາ ປຣິສຸທ຺ຘິຍາ, ມຸຕ຺ຕິຍາ ວິມຸຕ຺ຕິຍາ ປຣິມຸຕ຺ຕິຍາ. ອິມາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ປຣິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຣິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ອິມາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສຸຊ຺ຌິສ຺ສາມິ ວິສຸຊ຺ຌິສ຺ສາມິ ປຣິສຸຊ຺ຌິສ຺ສາມິ, ມຸຈ຺ຈິສ຺ສາມິ ວິມຸຈ຺ຈິສ຺ສາມິ ປຣິມຸຈ຺ຈິສ຺ສາມີຕິ ອາຍຕິໍ ຜລປາຏິກງ຺ຂີ ໂຫຕິ – ອຍໍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສມ຺ປຣາຍິໂກ ອານິສໍໂສ. ອຕ຺ຕໂນ ທິຏ຺ຐິຍາ ອິເມ ທ຺ເວ ອານິສໍເສ ປສ຺ສຕິ ທກ຺ຂຕິ ໂອໂລເກຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ອຸປປຣິກ຺ຂຕີຕິ – ຍທຕ຺ຕນິ ປສ຺ສຕິ ອານິສໍສໍ.

ຕໍ ນິສ຺ສິໂຕ ກຸປ຺ປປຏິຈ຺ຈສນ຺ຕິນ຺ຕິ. ຕິສ຺ໂສ ສນ຺ຕິໂຍ – ອຈ຺ຈນ຺ຕສນ຺ຕິ, ຕທງ຺ຄສນ຺ຕິ, ສມ຺ມຸຕິສນ຺ຕິ. ກຕມາ ອຈ຺ຈນ຺ຕສນ຺ຕິ? ອຈ຺ຈນ຺ຕສນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ອຍໍ ອຈ຺ຈນ຺ຕສນ຺ຕິ. ກຕມາ ຕທງ຺ຄສນ຺ຕິ? ປຐມໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ນີວຣຓາ ສນ຺ຕາ ໂຫນ຺ຕິ; ທຸຕິຍໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ວິຕກ຺ກວິຈາຣາ ສນ຺ຕາ ໂຫນ຺ຕິ; ຕຕິຍໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ປີຕິ ສນ຺ຕາ ໂຫຕິ; ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ສຸຂທຸກ຺ຂາ ສນ຺ຕາ ໂຫນ຺ຕິ; ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ຣູປສຎ຺ຎາ ປຏິຆສຎ຺ຎາ ນານຕ຺ຕສຎ຺ຎາ ສນ຺ຕາ ໂຫຕິ; ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສຎ຺ຎາ ສນ຺ຕາ ໂຫຕິ; ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສຎ຺ຎາ ສນ຺ຕາ ໂຫຕິ; ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສຎ຺ຎາ ສນ຺ຕາ ໂຫຕິ. ອຍໍ ຕທງ຺ຄສນ຺ຕິ. ກຕມາ ສມ຺ມຸຕິສນ຺ຕິ? ສມ຺ມຸຕິສນ຺ຕິໂຍ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ທິຏ຺ຐິສນ຺ຕິໂຍ. ອປິ ຈ ສມ຺ມຸຕິສນ຺ຕິ ອິມສ຺ມິໍ ອຕ຺ເຖ ອຘິປ຺ເປຕາ ສນ຺ຕີຕິ. ຕໍ ນິສ຺ສິໂຕ ກຸປ຺ປປຏິຈ຺ຈສນ຺ຕິນ຺ຕິ. ກຸປ຺ປສນ຺ຕິໍ ປກຸປ຺ປສນ຺ຕິໍ ເອຣິຕສນ຺ຕິໍ ສເມຣິຕສນ຺ຕິໍ ຈລິຕສນ຺ຕິໍ ຆຏ຺ຏິຕສນ຺ຕິໍ ກປ຺ປິຕສນ຺ຕິໍ ປກປ຺ປິຕສນ຺ຕິໍ ອນິຈ຺ຈໍ ສງ຺ຂຕໍ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນໍ ຂຍຘມ຺ມໍ ວຍຘມ຺ມໍ ວິຣາຄຘມ຺ມໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມໍ, ສນ຺ຕິໍ ນິສ຺ສິໂຕ ອສິໂຕ ອລ຺ລີໂນ ອຸປຄໂຕ ອຊ຺ໂຌສິໂຕ ອຘິມຸຕ຺ໂຕຕິ – ຕໍ ນິສ຺ສິໂຕ ກຸປ຺ປປຏິຈ຺ຈສນ຺ຕິໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປກປ຺ປິຕາ ສງ຺ຂຕາ ຍສ຺ສ ຘມ຺ມາ, ປຸຣກ຺ຂຕາ ສນ຺ຕິ ອວີວທາຕາ;

ຍທຕ຺ຕນິ ປສ຺ສຕິ ອານິສໍສໍ, ຕໍ ນິສ຺ສິໂຕ ກຸປ຺ປປຏິຈ຺ຈສນ຺ຕິ’’ນ຺ຕິ.

໒໐.

ທິຏ຺ຐີນິເວສາ ນ ຫິ ສ຺ວາຕິວຕ຺ຕາ, ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕໍ;

ຕສ຺ມາ ນໂຣ ເຕສຸ ນິເວສເນສຸ, ນິຣສ຺ສຕີ ອາທິຍຕີ ຈ ຘມ຺ມໍ.

ທິຏ຺ຐີນິເວສາ ນ ຫິ ສ຺ວາຕິວຕ຺ຕາຕິ. ທິຏ຺ຐີນິເວສາຕິ ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ອຠິນິເວສປຣາມາໂສ ທິຏ຺ຐິນິເວສນໍ. ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ…ເປ… ອນ຺ຕວາ ໂລໂກ… ອນນ຺ຕວາ ໂລໂກ … ຕໍ ຊີວໍ ຕໍ ສຣີຣໍ… ອຎ຺ຎໍ ຊີວໍ ອຎ຺ຎໍ ສຣີຣໍ… ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ໂຫຕິ ຈ ນ ຈ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ອຠິນິເວສປຣາມາໂສ ທິຏ຺ຐິນິເວສນນ຺ຕິ. ທິຏ຺ຐີນິເວສາ ນ ຫິ ສ຺ວາຕິວຕ຺ຕາຕິ ທິຏ຺ຐິນິເວສາ ນ ຫິ ສ຺ວາຕິວຕ຺ຕາ ທຸຣຕິວຕ຺ຕາ ທຸຕ຺ຕຣາ ທຸປ຺ປຕຣາ ທຸສ຺ສມຕິກ຺ກມາ ທຸພ຺ພິນິວຕ຺ຕາຕິ – [ທຸພ຺ພີຕິວຕ຺ຕາຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.)] ທິຏ຺ຐີນິເວສາ ນ ຫິ ສ຺ວາຕິວຕ຺ຕາ.

ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕນ຺ຕິ. ຘມ຺ເມສູຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄເຕສຸ. ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍາຕິ ນິຈ຺ຉິນິຕ຺ວາ ວິນິຈ຺ຉິນິຕ຺ວາ ວິຈິນິຕ຺ວາ ປວິຈິນິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ສມຸຄ຺ຄຫີຕນ຺ຕິ ນິເວສເນສຸ ໂອຘິຄ຺ຄາໂຫ ພິລຄ຺ຄາໂຫ ວຣຄ຺ຄາໂຫ ໂກຏ຺ຐາສຄ຺ຄາໂຫ ອຸຈ຺ຈຍຄ຺ຄາໂຫ ສມຸຈ຺ຈຍຄ຺ຄາໂຫ. ອິທໍ ສຈ຺ຈໍ ຕຈ຺ຉໍ ຕຖໍ ຠູຕໍ ຍາຖາວໍ ອວິປຣີຕໍ ຄຫິຕໍ ປຣາມຏ຺ຐໍ ອຠິນິວິຏ຺ຐໍ ອຊ຺ໂຌສິຕໍ ອຘິມຸຕ຺ຕນ຺ຕິ – ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕໍ.

ຕສ຺ມາ ນໂຣ ເຕສຸ ນິເວສເນສູຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕສ຺ມາ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານໍ. ນໂຣຕິ ສຕ຺ໂຕ ນໂຣ ມານໂວ ໂປໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ຊີໂວ ຊາຄຸ ຊນ຺ຕຸ ອິນ຺ທຄຸ ມນຸໂຊ. ເຕສຸ ນິເວສເນສູຕິ ເຕສຸ ທິຏ຺ຐິນິເວສເນສູຕິ – ຕສ຺ມາ ນໂຣ ເຕສຸ ນິເວສເນສຸ.

ນິຣສ຺ສຕີ ອາທິຍຕີ ຈ ຘມ຺ມນ຺ຕິ. ນິຣສ຺ສຕີຕິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ນິຣສ຺ສຕິ – ປຣວິຈ຺ຉິນ຺ທນາຍ ວາ ນິຣສ຺ສຕິ, ອນຠິສມ຺ຠຸຓນ຺ໂຕ ວາ ນິຣສ຺ສຕິ. ກຖໍ ປຣວິຈ຺ຉິນ຺ທນາຍ ນິຣສ຺ສຕິ? ປໂຣ ວິຈ຺ຉິນ຺ເທຕິ – ໂສ ສຕ຺ຖາ ນ ສພ຺ພຎ຺ຎູ, ຘມ຺ໂມ ນ ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ, ຄໂຓ ນ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ໂນ, ທິຏ຺ຐິ ນ ຠທ຺ທິກາ, ປຏິປທາ ນ ສຸປຎ຺ຎຕ຺ຕາ, ມຄ຺ໂຄ ນ ນິຍ຺ຍານິໂກ, ນຕ຺ເຖຕ຺ຖ ສຸທ຺ຘິ ວາ ວິສຸທ຺ຘິ ວາ ປຣິສຸທ຺ຘິ ວາ ມຸຕ຺ຕິ ວາ ວິມຸຕ຺ຕິ ວາ ປຣິມຸຕ຺ຕິ ວາ, ນຕ຺ເຖຕ຺ຖ ສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ວິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ປຣິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວາ ວິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວາ ປຣິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວາ, ຫີນາ ນິຫີນາ ໂອມກາ ລາມກາ ຉຕຸກ຺ກາ [ຊຕຸກ຺ກາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ປຣິຕ຺ຕາຕິ – ເອວໍ ປໂຣ ວິຈ຺ຉິນ຺ເທຕິ. ເອວໍ ວິຈ຺ຉິນ຺ທິຍມາໂນ ສຕ຺ຖາຣໍ ນິຣສ຺ສຕິ, ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ນິຣສ຺ສຕິ, ຄຓໍ ນິຣສ຺ສຕິ, ທິຏ຺ຐິໍ ນິຣສ຺ສຕິ, ປຏິປທໍ ນິຣສ຺ສຕິ, ມຄ຺ຄໍ ນິຣສ຺ສຕິ. ເອວໍ ປຣວິຈ຺ຉິນ຺ທນາຍ ນິຣສ຺ສຕິ. ກຖໍ ອນຠິສມ຺ຠຸຓນ຺ໂຕ ນິຣສ຺ສຕິ? ສີລໍ ອນຠິສມ຺ຠຸຓນ຺ໂຕ ສີລໍ ນິຣສ຺ສຕິ, ວຕໍ ອນຠິສມ຺ຠຸຓນ຺ໂຕ ວຕໍ ນິຣສ຺ສຕິ, ສີລພ຺ພຕໍ ອນຠິສມ຺ຠຸຓນ຺ໂຕ ສີລພ຺ພຕໍ ນິຣສ຺ສຕິ. ເອວໍ ອນຠິສມ຺ຠຸຓນ຺ໂຕ ນິຣສ຺ສຕິ. ອາທິຍຕີ ຈ ຘມ຺ມນ຺ຕິ. ສຕ຺ຖາຣໍ ຄຓ຺ຫາຕິ, ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓ຺ຫາຕິ, ຄຓໍ ຄຓ຺ຫາຕິ, ທິຏ຺ຐິໍ ຄຓ຺ຫາຕິ, ປຏິປທໍ ຄຓ຺ຫາຕິ, ມຄ຺ຄໍ ຄຓ຺ຫາຕິ ປຣາມສຕິ ອຠິນິວິສຕີຕິ – ນິຣສ຺ສຕີ ອາທິຍຕີ ຈ ຘມ຺ມໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ທິຏ຺ຐີນິເວສາ ນ ຫິ ສ຺ວາຕິວຕ຺ຕາ, ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕໍ;

ຕສ຺ມາ ນໂຣ ເຕສຸ ນິເວສເນສຸ, ນິຣສ຺ສຕີ ອາທິຍຕີ ຈ ຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ.

໒໑.

ໂຘນສ຺ສ ຫິ ນຕ຺ຖິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ, ປກປ຺ປິຕາ ທິຏ຺ຐິ ຠວາຠເວສຸ;

ມາຍຎ຺ຈ ມານຎ຺ຈ ປຫາຍ ໂຘໂນ, ສ ເກນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ອນູປໂຍ ໂສ.

ໂຘນສ຺ສ ຫິ ນຕ຺ຖິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ ປກປ຺ປິຕາ ທິຏ຺ຐິ ຠວາຠເວສູຕິ. ໂຘໂນຕິ. ໂຘນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ – ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ ວິຈໂຍ ປວິຈໂຍ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສລ຺ລກ຺ຂຓາ ອຸປລກ຺ຂຓາ ປຈ຺ຈຸປລກ຺ຂຓາ ປຓ຺ຑິຈ຺ຈໍ ໂກສລ຺ລໍ ເນປຸຎ຺ຎໍ ເວຠພ຺ຍາ ຈິນ຺ຕາ ອຸປປຣິກ຺ຂາ ຠູຣິ ເມຘາ ປຣິຓາຍິກາ ວິປສ຺ສນາ ສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ປໂຕໂທ ປຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຎ຺ຎາພລໍ ປຎ຺ຎາສຕ຺ຖໍ ປຎ຺ຎາປາສາໂທ ປຎ຺ຎາອາໂລໂກ ປຎ຺ຎາໂອຠາໂສ ປຎ຺ຎາປຊ຺ໂຊໂຕ ປຎ຺ຎາຣຕນໍ ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ກິໍກາຣຓາ ໂຘນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ? ຕາຍ ປຎ຺ຎາຍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຘຸຕຎ຺ຈ ໂຘຕຎ຺ຈ ສນ຺ໂຘຕຎ຺ຈ ນິທ຺ໂຘຕຎ຺ຈ; ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ… ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຘຸຕຎ຺ຈ ໂຘຕຎ຺ຈ ສນ຺ໂຘຕຎ຺ຈ ນິທ຺ໂຘຕຎ຺ຈ; ຣາໂຄ ຘຸໂຕ ຈ ໂຘໂຕ ຈ ສນ຺ໂຘໂຕ ຈ ນິທ຺ໂຘໂຕ ຈ; ໂທໂສ…ເປ… ໂມໂຫ… ໂກໂຘ… ອຸປນາໂຫ… ມກ຺ໂຂ… ປຬາໂສ ຘຸໂຕ ຈ ໂຘໂຕ ຈ ສນ຺ໂຘໂຕ ຈ ນິທ຺ໂຘໂຕ ຈ; ອິສ຺ສາ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ; ມຈ຺ຉຣິຍໍ ຘຸຕຎ຺ຈ ໂຘຕຎ຺ຈ ສນ຺ໂຘຕຎ຺ຈ ນິທ຺ໂຘຕຎ຺ຈ; ມາຍາ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ; ສາເຐຍ຺ຍໍ ຘຸຕຎ຺ຈ ໂຘຕຎ຺ຈ ສນ຺ໂຘຕຎ຺ຈ ນິທ຺ໂຘຕຎ຺ຈ; ຖມ຺ໂຠ ຘຸໂຕ ຈ ໂຘໂຕ ຈ ສນ຺ໂຘໂຕ ຈ ນິທ຺ໂຘໂຕ ຈ; ສາຣມ຺ໂຠ… ມາໂນ… ອຕິມາໂນ… ມໂທ… ປມາໂທ ຘຸໂຕ ຈ ໂຘໂຕ ຈ ສນ຺ໂຘໂຕ ຈ ນິທ຺ໂຘໂຕ ຈ; ສພ຺ເພ ກິເລສາ, ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິຕາ, ສພ຺ເພ ທຣຖາ, ສພ຺ເພ ປຣິຬາຫາ, ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາປາ, ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ. ຕໍກາຣຓາ ໂຘນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ.

ອຖ ວາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິຍາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ; ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ເປນ ມິຈ຺ຉາສງ຺ກປ຺ໂປ ຘຸໂຕ ຈ ໂຘໂຕ ຈ ສນ຺ໂຘໂຕ ຈ ນິທ຺ໂຘໂຕ ຈ; ສມ຺ມາວາຈາຍ ມິຈ຺ຉາວາຈາ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ…ເປ… ສມ຺ມາກມ຺ມນ຺ເຕນ ມິຈ຺ຉາກມ຺ມນ຺ໂຕ ຘຸໂຕ ຈ… ສມ຺ມາອາຊີເວນ ມິຈ຺ຉາອາຊີໂວ ຘຸໂຕ ຈ… ສມ຺ມາວາຍາເມນ ມິຈ຺ຉາວາຍາໂມ ຘຸໂຕ ຈ… ສມ຺ມາສຕິຍາ ມິຈ຺ຉາສຕິ ຘຸຕາ ຈ… ສມ຺ມາສມາຘິນາ ມິຈ຺ຉາສມາຘິ ຘຸໂຕ ຈ ໂຘໂຕ ຈ ສນ຺ໂຘໂຕ ຈ ນິທ຺ໂຘໂຕ ຈ; ສມ຺ມາຎາເຓນ ມິຈ຺ຉາຎາຓໍ ຘຸຕໍ ຈ… ສມ຺ມາວິມຸຕ຺ຕິຍາ ມິຈ຺ຉາວິມຸຕ຺ຕິ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ.

ອຖ ວາ ອຣິເຍນ ອຏ຺ຐງ຺ຄິເກນ ມຄ຺ເຄນ ສພ຺ເພ ກິເລສາ, ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິຕາ, ສພ຺ເພ ທຣຖາ, ສພ຺ເພ ປຣິຬາຫາ, ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາປາ, ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ. ອຣຫາ ອິເມຫິ ໂຘເນຍ຺ເຍຫິ ຘມ຺ເມຫິ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ ອຸປຄໂຕ ສມຸປຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ; ຕສ຺ມາ ອຣຫາ ໂຘໂນ. ໂສ ຘຸຕຣາໂຄ ຘຸຕປາໂປ ຘຸຕກິເລໂສ ຘຸຕປຣິຬາໂຫຕິ – ໂຘໂນ. ກຸຫິຎ຺ຈີຕິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ກິມ຺ຫິຈິ ກຕ຺ຖຈິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ວາ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກ.

ປກປ຺ປິຕາຕິ ທ຺ເວ ປກປ຺ປນາ – ຕຓ຺ຫາປກປ຺ປນາ ຈ ທິຏ຺ຐິປກປ຺ປນາ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາປກປ຺ປນາ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິປກປ຺ປນາ. ຠວາຠເວສູຕິ ຠວາຠເວ ກມ຺ມຠເວ ປຸນພ຺ຠເວ ກາມຠເວ, ກມ຺ມຠເວ ກາມຠເວ ປຸນພ຺ຠເວ ຣູປຠເວ, ກມ຺ມຠເວ ຣູປຠເວ ປຸນພ຺ຠເວ ອຣູປຠເວ, ກມ຺ມຠເວ ອຣູປຠເວ ປຸນພ຺ຠເວ ປຸນປ຺ປຸນຠເວ ປຸນປ຺ປຸນຄຕິຍາ ປຸນປ຺ປຸນອຸປປຕ຺ຕິຍາ ປຸນປ຺ປຸນປຏິສນ຺ຘິຍາ ປຸນປ຺ປຸນອຕ຺ຕຠາວາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິຍາ. ໂຘນສ຺ສ ຫິ ນຕ຺ຖິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ ປກປ຺ປິຕາ ທິຏ຺ຐິ ຠວາຠເວສູຕິ ໂຘນສ຺ສ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ ຠວາຠເວສຸ ຈ ກປ຺ປິຕາ ປກປ຺ປິຕາ ອຠິສງ຺ຂຕາ ສຓ຺ຐປິຕາ ທິຏ຺ຐິ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ໂຘນສ຺ສ ຫິ ນຕ຺ຖິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ ປກປ຺ປິຕາ ທິຏ຺ຐິ ຠວາຠເວສຸ.

ມາຍຎ຺ຈ ມານຎ຺ຈ ປຫາຍ ໂຘໂນຕິ. ມາຍາ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຎ຺ຈນິກາ ຈຣິຍາ. ອິເຘກຈ຺ໂຈ ກາເຍນ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣິຕ຺ວາ, ວາຈາຍ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣິຕ຺ວາ, ມນສາ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣິຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ປຏິຈ຺ຉາທນເຫຕຸ ປາປິກໍ ອິຈ຺ຉໍ ປຓິທຫຕິ – ‘‘ມາ ມໍ ຊຎ຺ຎາ’’ຕິ ອິຈ຺ຉຕິ, ‘‘ມາ ມໍ ຊຎ຺ຎາ’’ຕິ ສງ຺ກປ຺ເປຕິ, ‘‘ມາ ມໍ ຊຎ຺ຎາ’’ຕິ ວາຈໍ ຠາສຕິ, ‘‘ມາ ມໍ ຊຎ຺ຎາ’’ຕິ ກາເຍນ ປຣກ຺ກມຕິ. ຍາ ເອວຣູປາ ມາຍາ ມາຍາວິຕາ ອຈ຺ຈສຣາ ວຎ຺ຈນາ ນິກຕິ ນິກິຣຓາ ປຣິຫຣຓາ ຄູຫນາ ປຣິຄູຫນາ ຉາທນາ ປຣິຈ຺ຉາທນາ ອນຸຕ຺ຕານິກມ຺ມໍ ອນາວິກມ຺ມໍ ໂວຈ຺ຉາທນາ ປາປກິຣິຍາ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມາຍາ.

ມາໂນຕິ ເອກວິເຘນ ມາໂນ – ຍາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸນ຺ນຕິ [ອຸຓ຺ຓຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.)]. ທຸວິເຘນ ມາໂນ – ອຕ຺ຕຸກ຺ກໍສນມາໂນ, ປຣວມ຺ຠນມາໂນ. ຕິວິເຘນ ມາໂນ – ‘‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ‘‘ສທິໂສຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ‘‘ຫີໂນຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ. ຈຕຸພ຺ພິເຘນ ມາໂນ – ລາເຠນ ມານໍ ຊເນຕິ, ຍເສນ ມານໍ ຊເນຕິ, ປສໍສາຍ ມານໍ ຊເນຕິ, ສຸເຂນ ມານໍ ຊເນຕິ. ປຎ຺ຈວິເຘນ ມາໂນ – ‘‘ລາຠິມ຺ຫິ ມນາປິການໍ ຣູປານ’’ນ຺ຕິ ມານໍ ຊເນຕິ, ‘‘ລາຠິມ຺ຫິ ມນາປິການໍ ສທ຺ທານໍ…ເປ… ຄນ຺ຘານໍ… ຣສານໍ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພານ’’ນ຺ຕິ ມານໍ ຊເນຕິ. ຉພ຺ພິເຘນ ມາໂນ – ຈກ຺ຂຸສມ຺ປທາຍ ມານໍ ຊເນຕິ, ໂສຕສມ຺ປທາຍ… ຆານສມ຺ປທາຍ… ຊິວ຺ຫາສມ຺ປທາຍ… ກາຍສມ຺ປທາຍ… ມໂນສມ຺ປທາຍ ມານໍ ຊເນຕິ. ສຕ຺ຕວິເຘນ ມາໂນ – ມາໂນ, ອຕິມາໂນ, ມານາຕິມາໂນ, ໂອມາໂນ, ອຘິມາໂນ, ອສ຺ມິມາໂນ, ມິຈ຺ຉາມາໂນ. ອຏ຺ຐວິເຘນ ມາໂນ – ລາເຠນ ມານໍ ຊເນຕິ, ອລາເຠນ ໂອມານໍ ຊເນຕິ, ຍເສນ ມານໍ ຊເນຕິ, ອຍເສນ ໂອມານໍ ຊເນຕິ, ປສໍສາຍ ມານໍ ຊເນຕິ, ນິນ຺ທາຍ ໂອມານໍ ຊເນຕິ, ສຸເຂນ ມານໍ ຊເນຕິ, ທຸກ຺ເຂນ ໂອມານໍ ຊເນຕິ. ນວວິເຘນ ມາໂນ – ເສຍ຺ຍສ຺ສ ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ເສຍ຺ຍສ຺ສ ສທິໂສຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ເສຍ຺ຍສ຺ສ ຫີໂນຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ສທິສສ຺ສ ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ສທິສສ຺ສ ສທິໂສຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ສທິສສ຺ສ ຫີໂນຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ຫີນສ຺ສ ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ຫີນສ຺ສ ສທິໂສຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ຫີນສ຺ສ ຫີໂນຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ. ທສວິເຘນ ມາໂນ – ອິເຘກຈ຺ໂຈ ມານໍ ຊເນຕິ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ ໂກລປຸຕ຺ຕິເຍນ ວາ ວຓ຺ຓໂປກ຺ຂຣຕາຍ ວາ ຘເນນ ວາ ອຊ຺ເຌເນນ ວາ ກມ຺ມາຍຕເນນ ວາ ສິປ຺ປາຍຕເນນ ວາ ວິຊ຺ຊາຏ຺ຐາເນນ ວາ ສຸເຕນ ວາ ປຏິຠາເນນ ວາ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ. ໂຍ ເອວຣູໂປ ມາໂນ ມຎ຺ຎນາ ມຎ຺ຎິຕຕ຺ຕໍ ອຸນ຺ນຕິ ອຸນ຺ນາໂມ [ອຸຓ຺ຓໂມ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຘໂຊ ສມ຺ປຄ຺ຄາໂຫ ເກຕຸກມ຺ຍຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມາໂນ. ມາຍຎ຺ຈ ມານຎ຺ຈ ປຫາຍ ໂຘໂນຕິ. ໂຘໂນ ມາຍຎ຺ຈ ມານຎ຺ຈ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາຕິ – ມາຍຎ຺ຈ ມານຎ຺ຈ ປຫາຍ ໂຘໂນ.

ສ ເກນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ອນູປໂຍ ໂສຕິ. ອຸປຍາຕິ ທ຺ເວ ອຸປຍາ – ຕຓ຺ຫູປໂຍ ຈ ທິຏ຺ຐູປໂຍ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫູປໂຍ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐູປໂຍ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫູປໂຍ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐູປໂຍ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕຓ຺ຫູປຍສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐູປຍສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ອນູປໂຍ ປຸຄ຺ຄໂລ ເກນ ຣາເຄນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ເກນ ໂທເສນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ເກນ ໂມເຫນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ເກນ ມາເນນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ເກນ ອຸທ຺ຘຈ຺ເຈນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ກາຍ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ເກຫິ ອນຸສເຍຫິ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ – ຣຕ຺ໂຕຕິ ວາ ທຸຏ຺ໂຐຕິ ວາ ມູຬ຺ໂຫຕິ ວາ ວິນິພທ຺ໂຘຕິ ວາ ປຣາມຏ຺ໂຐຕິ ວາ ວິກ຺ເຂປຄໂຕຕິ ວາ ອນິຏ຺ຐງ຺ຄໂຕຕິ ວາ ຖາມຄໂຕຕິ ວາ. ເຕ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ປຫີນາ. ອຠິສງ຺ຂາຣານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ ຄຕິໂຍ ເກນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ – ເນຣຍິໂກຕິ ວາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໂກຕິ ວາ ເປຕ຺ຕິວິສຍິໂກຕິ ວາ ມນຸສ຺ໂສຕິ ວາ ເທໂວຕິ ວາ ຣູປີຕິ ວາ ອຣູປີຕິ ວາ ສຎ຺ຎີຕິ ວາ ອສຎ຺ຎີຕິ ວາ ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີຕິ ວາ. ໂສ ເຫຕຸ ນຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈໂຍ ນຕ຺ຖິ ກາຣຓໍ ນຕ຺ຖິ, ເຍນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍາຕິ – ສ ເກນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ອນູປໂຍ ໂສ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ໂຘນສ຺ສ ຫິ ນຕ຺ຖິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ, ປກປ຺ປິຕາ ທິຏ຺ຐິ ຠວາຠເວສຸ;

ມາຍຎ຺ຈ ມານຎ຺ຈ ປຫາຍ ໂຘໂນ, ສ ເກນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ອນູປໂຍ ໂສ’’ຕິ.

໒໒.

ອຸປໂຍ ຫິ ຘມ຺ເມສຸ ອຸເປຕິ ວາທໍ, ອນູປຍໍ ເກນ ກຖໍ ວເທຍ຺ຍ;

ອຕ຺ຕາ ນິຣຕ຺ຕາ ນ ຫິ ຕສ຺ສ ອຕ຺ຖິ, ອໂຘສິ ໂສ ທິຏ຺ຐິມິເຘວ ສພ຺ພໍ.

ອຸປໂຍ ຫິ ຘມ຺ເມສຸ ອຸເປຕິ ວາທນ຺ຕິ. ອຸປຍາຕິ ທ຺ເວ ອຸປຍາ – ຕຓ຺ຫູປໂຍ ຈ ທິຏ຺ຐູປໂຍ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫູປໂຍ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐູປໂຍ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫູປໂຍ ອປ຺ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐູປໂຍ ອປ຺ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕຓ຺ຫູປຍສ຺ສ ອປ຺ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐູປຍສ຺ສ ອປ຺ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ຘມ຺ເມສຸ ວາທໍ ອຸເປຕິ – ຣຕ຺ໂຕຕິ ວາ ທຸຏ຺ໂຐຕິ ວາ ມູຬ຺ໂຫຕິ ວາ ວິນິພທ຺ໂຘຕິ ວາ ປຣາມຏ຺ໂຐຕິ ວາ ວິກ຺ເຂປຄໂຕຕິ ວາ ອນິຏ຺ຐງ຺ຄໂຕຕິ ວາ ຖາມຄໂຕຕິ ວາ. ເຕ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ອປ຺ປຫີນາ. ອຠິສງ຺ຂາຣານໍ ອປ຺ປຫີນຕ຺ຕາ ຄຕິຍາ ວາທໍ ອຸເປຕິ. ເນຣຍິໂກຕິ ວາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໂກຕິ ວາ ເປຕ຺ຕິວິສຍິໂກຕິ ວາ ມນຸສ຺ໂສຕິ ວາ ເທໂວຕິ ວາ ຣູປີຕິ ວາ ອຣູປີຕິ ວາ ສຎ຺ຎີຕິ ວາ ອສຎ຺ຎີຕິ ວາ ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີຕິ ວາ ວາທໍ ອຸເປຕິ ອຸປຄຈ຺ຉຕິ ຄຓ຺ຫາຕິ ປຣາມສຕິ ອຠິນິວິສຕີຕິ – ອຸປໂຍ ຫິ ຘມ຺ເມສຸ ອຸເປຕິ ວາທໍ.

ອນູປຍໍ ເກນ ກຖໍ ວເທຍ຺ຍາຕິ. ອຸປຍາຕິ ທ຺ເວ ອຸປຍາ – ຕຓ຺ຫູປໂຍ ຈ ທິຏ຺ຐູປໂຍ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫູປໂຍ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐູປໂຍ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫູປໂຍ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐູປໂຍ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕຓ຺ຫູປຍສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐູປຍສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ອນູປຍໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ເກນ ຣາເຄນ ວເທຍ຺ຍ, ເກນ ໂທເສນ ວເທຍ຺ຍ, ເກນ ໂມເຫນ ວເທຍ຺ຍ, ເກນ ມາເນນ ວເທຍ຺ຍ, ກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ວເທຍ຺ຍ, ເກນ ອຸທ຺ຘຈ຺ເຈນ ວເທຍ຺ຍ, ກາຍ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ວເທຍ຺ຍ, ເກຫິ ອນຸສເຍຫິ ວເທຍ຺ຍ – ຣຕ຺ໂຕຕິ ວາ ທຸຏ຺ໂຐຕິ ວາ ມູຬ຺ໂຫຕິ ວາ ວິນິພທ຺ໂຘຕິ ວາ ປຣາມຏ຺ໂຐຕິ ວາ ວິກ຺ເຂປຄໂຕຕິ ວາ ອນິຏ຺ຐງ຺ຄໂຕຕິ ວາ ຖາມຄໂຕຕິ ວາ. ເຕ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ປຫີນາ. ອຠິສງ຺ຂາຣານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ ຄຕິໂຍ ເກນ ວເທຍ຺ຍ – ເນຣຍິໂກຕິ ວາ…ເປ… ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີຕິ ວາ. ໂສ ເຫຕຸ ນຕ຺ຖິ, ປຈ຺ຈໂຍ ນຕ຺ຖິ, ກາຣຓໍ ນຕ຺ຖິ, ເຍນ ວເທຍ຺ຍ ກເຖຍ຺ຍ ຠເຓຍ຺ຍ ທີປເຍຍ຺ຍ ໂວຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ອນູປຍໍ ເກນ ກຖໍ ວເທຍ຺ຍ.

ອຕ຺ຕາ ນິຣຕ຺ຕາ ນ ຫິ ຕສ຺ສ ອຕ຺ຖີຕິ. ອຕ຺ຕາຕິ ອຕ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິ ນຕ຺ຖິ. ນິຣຕ຺ຕາຕິ ອຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິ ນຕ຺ຖິ. ອຕ຺ຕາຕິ ຄຫິຕໍ ນຕ຺ຖິ. ນິຣຕ຺ຕາຕິ ມຸຎ຺ຈິຕພ຺ພໍ ນຕ຺ຖິ. ຍສ຺ສຕ຺ຖິ ຄຫິຕໍ, ຕສ຺ສຕ຺ຖິ ມຸຎ຺ຈິຕພ຺ພໍ; ຍສ຺ສຕ຺ຖິ ມຸຎ຺ຈິຕພ຺ພໍ, ຕສ຺ສຕ຺ຖິ ຄຫິຕໍ. ຄຫຓໍ ມຸຎ຺ຈນາ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ອຣຫາ ພຸທ຺ຘິປຣິຫານິວີຕິວຕ຺ໂຕ. ໂສ ວຸຏ຺ຐວາໂສ ຈິຓ຺ຓຈຣໂຓ ຄຕທ຺ໂຘ ຄຕທິໂສ ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ – ອຕ຺ຕາ ນິຣຕ຺ຕາ ນ ຫິ ຕສ຺ສ ອຕ຺ຖິ.

ອໂຘສິ ໂສ ທິຏ຺ຐິມິເຘວ ສພ຺ພນ຺ຕິ ຕສ຺ສ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ປຫີນານິ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນານິ ວູປສນ຺ຕານິ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘານິ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິການິ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒານິ. ໂສ ສພ຺ພທິຏ຺ຐິຄຕໍ ອິເຘວ ອໂຘສິ ຘຸນິ ສນ຺ຘຸນິ ນິທ຺ຘຸນິ ປຊຫິ ວິໂນເທສິ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ອກາສິ ອນຠາວໍ ຄເມສີຕິ – ອໂຘສິ ໂສ ທິຏ຺ຐິມິເຘວ ສພ຺ພໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອຸປໂຍ ຫິ ຘມ຺ເມສຸ ອຸເປຕິ ວາທໍ, ອນູປຍໍ ເກນ ກຖໍ ວເທຍ຺ຍ;

ອຕ຺ຕາ ນິຣຕ຺ຕາ ນ ຫິ ຕສ຺ສ ອຕ຺ຖິ, ອໂຘສິ ໂສ ທິຏ຺ຐິມິເຘວ ສພ຺ພ’’ນ຺ຕິ.

ທຸຏ຺ຐຏ຺ຐກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ຕຕິໂຍ.

໔. ສຸທ຺ຘຏ຺ຐກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ອຖ ສຸທ຺ຘຏ຺ຐກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສໍ ວກ຺ຂຕິ –

໒໓.

ປສ຺ສາມິ ສຸທ຺ຘໍ ປຣມໍ ອໂຣຄໍ, ທິຏ຺ເຐນ ສໍສຸທ຺ຘິ ນຣສ຺ສ ໂຫຕິ;

ເອວາຠິຊານໍ ປຣມນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ, ສຸທ຺ຘານຸປສ຺ສີຕິ ປຈ຺ເຈຕິ ຎາຓໍ.

ປສ຺ສາມິ ສຸທ຺ຘໍ ປຣມໍ ອໂຣຄນ຺ຕິ. ປສ຺ສາມິ ສຸທ຺ຘນ຺ຕິ ປສ຺ສາມິ ສຸທ຺ຘໍ, ທກ຺ຂາມິ ສຸທ຺ຘໍ, ໂອໂລເກມິ ສຸທ຺ຘໍ, ນິຊ຺ຌາຍາມິ ສຸທ຺ຘໍ, ອຸປປຣິກ຺ຂາມິ ສຸທ຺ຘໍ. ປຣມໍ ອໂຣຄນ຺ຕິ ປຣມໍ ອາໂຣຄ຺ຍປ຺ປຕ຺ຕໍ ຕາຓປ຺ປຕ຺ຕໍ ເລຓປ຺ປຕ຺ຕໍ ສຣຓປ຺ປຕ຺ຕໍ ອຠຍປ຺ປຕ຺ຕໍ ອຈ຺ຈຸຕປ຺ປຕ຺ຕໍ ອມຕປ຺ປຕ຺ຕໍ ນິພ຺ພານປ຺ປຕ຺ຕນ຺ຕິ – ປສ຺ສາມິ ສຸທ຺ຘໍ ປຣມໍ ອໂຣຄໍ.

ທິຏ຺ເຐນ ສໍສຸທ຺ຘິ ນຣສ຺ສ ໂຫຕີຕິ. ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ [ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາເຓນ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຣູປທສ຺ສເນນ ນຣສ຺ສ ສຸທ຺ຘິ ວິສຸທ຺ຘິ ປຣິສຸທ຺ຘິ, ມຸຕ຺ຕິ ວິມຸຕ຺ຕິ ປຣິມຸຕ຺ຕິ ໂຫຕິ, ນໂຣ ສຸຊ຺ຌຕິ ວິສຸຊ຺ຌຕິ ປຣິສຸຊ຺ຌຕິ, ມຸຈ຺ຈຕິ ວິມຸຈ຺ຈຕິ ປຣິມຸຈ຺ຈຕີຕິ – ທິຏ຺ເຐນ ສໍສຸທ຺ຘິ ນຣສ຺ສ ໂຫຕິ.

ເອວາຠິຊານໍ ປຣມນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາຕິ. ເອວໍ ອຠິຊານນ຺ໂຕ ອາຊານນ຺ໂຕ ວິຊານນ຺ໂຕ ປຏິວິຊານນ຺ໂຕ ປຏິວິຊ຺ຌນ຺ໂຕ. ‘‘ອິທໍ ປຣມໍ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣ’’ນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ – ເອວາຠິຊານໍ ປຣມນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ.

ສຸທ຺ຘານຸປສ຺ສີຕິ ປຈ຺ເຈຕິ ຎາຓນ຺ຕິ. ໂຍ ສຸທ຺ຘໍ ປສ຺ສຕິ, ໂສ ສຸທ຺ຘານຸປສ຺ສີ, ປຈ຺ເຈຕິ ຎາຓນ຺ຕິ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ ຣູປທສ຺ສເນນ ຎາຓນ຺ຕິ ປຈ຺ເຈຕິ, ມຄ຺ໂຄຕິ ປຈ຺ເຈຕິ, ປໂຖຕິ ປຈ຺ເຈຕິ, ນິຍ຺ຍານນ຺ຕິ ປຈ຺ເຈຕີຕິ – ສຸທ຺ຘານຸປສ຺ສີ ປຈ຺ເຈຕິ ຎາຓໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປສ຺ສາມິ ສຸທ຺ຘໍ ປຣມໍ ອໂຣຄໍ, ທິຏ຺ເຐນ ສໍສຸທ຺ຘິ ນຣສ຺ສ ໂຫຕິ;

ເອວາຠິຊານໍ ປຣມນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ, ສຸທ຺ຘານຸປສ຺ສີຕິ ປຈ຺ເຈຕິ ຎາຓ’’ນ຺ຕິ.

໒໔.

ທິຏ຺ເຐນ ເຈ ສຸທ຺ຘິ ນຣສ຺ສ ໂຫຕິ, ຎາເຓນ ວາ ໂສ ປຊຫາຕິ ທຸກ຺ຂໍ;

ອຎ຺ເຎນ ໂສ ສຸຊ຺ຌຕິ ໂສປຘີໂກ, ທິຏ຺ຐີ ຫິ ນໍ ປາວ ຕຖາ ວທານໍ.

ທິຏ຺ເຐນ ເຈ ສຸທ຺ຘິ ນຣສ຺ສ ໂຫຕີຕິ. ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ ຣູປທສ຺ສເນນ ເຈ ນຣສ຺ສ ສຸທ຺ຘິ ວິສຸທ຺ຘິ ປຣິສຸທ຺ຘິ, ມຸຕ຺ຕິ ວິມຸຕ຺ຕິ ປຣິມຸຕ຺ຕິ ໂຫຕິ, ນໂຣ ສຸຊ຺ຌຕິ ວິສຸຊ຺ຌຕິ ປຣິສຸຊ຺ຌຕິ, ມຸຈ຺ຈຕິ ວິມຸຈ຺ຈຕິ ປຣິມຸຈ຺ຈຕີຕິ – ທິຏ຺ເຐນ ເຈ ສຸທ຺ຘິ ນຣສ຺ສ ໂຫຕິ.

ຎາເຓນ ວາ ໂສ ປຊຫາຕິ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ ຣູປທສ຺ສເນນ ເຈ ນໂຣ ຊາຕິທຸກ຺ຂໍ ປຊຫຕິ, ຊຣາທຸກ຺ຂໍ ປຊຫຕິ, ພ຺ຍາຘິທຸກ຺ຂໍ ປຊຫຕິ, ມຣຓທຸກ຺ຂໍ ປຊຫຕິ, ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສທຸກ຺ຂໍ ປຊຫຕີຕິ – ຎາເຓນ ວາ ໂສ ປຊຫາຕິ ທຸກ຺ຂໍ.

ອຎ຺ເຎນ ໂສ ສຸຊ຺ຌຕິ ໂສປຘີໂກຕິ. ອຎ຺ເຎນ ອສຸທ຺ຘິມຄ຺ເຄນ ມິຈ຺ຉາປຏິປທາຍ ອນິຍ຺ຍານິກປເຖນ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສຕິປຏ຺ຐາເນຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສມ຺ມປ຺ປຘາເນຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອິທ຺ຘິປາເທຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ພເລຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອຣິຍາ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກາ ມຄ຺ຄາ ນໂຣ ສຸຊ຺ຌຕິ ວິສຸຊ຺ຌຕິ ປຣິສຸຊ຺ຌຕິ, ມຸຈ຺ຈຕິ ວິມຸຈ຺ຈຕິ ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ. ໂສປຘີໂກຕິ ສຣາໂຄ ສໂທໂສ ສໂມໂຫ ສມາໂນ ສຕຓ຺ໂຫ ສທິຏ຺ຐິ ສກິເລໂສ ສອຸປາທາໂນຕິ – ອຎ຺ເຎນ ໂສ ສຸຊ຺ຌຕິ ໂສປຘີໂກ.

ທິຏ຺ຐີ ຫິ ນໍ ປາວ ຕຖາ ວທານນ຺ຕິ. ສາວ ທິຏ຺ຐິ ຕໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ປາວທຕິ – ອິຕິ ວາຍໍ ປຸຄ຺ຄໂລ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິໂກ ວິປຣີຕທສ຺ສໂນ. ຕຖາ ວທານນ຺ຕິ ຕຖາ ວທນ຺ຕໍ ກເຖນ຺ຕໍ ຠຓນ຺ຕໍ ທີປຍນ຺ຕໍ ໂວຫຣນ຺ຕໍ. ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ຕຖາ ວທນ຺ຕໍ ກເຖນ຺ຕໍ ຠຓນ຺ຕໍ ທີປຍນ຺ຕໍ ໂວຫຣນ຺ຕໍ. ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ…ເປ… ອນ຺ຕວາ ໂລໂກ… ອນນ຺ຕວາ ໂລໂກ… ຕໍ ຊີວໍ ຕໍ ສຣີຣໍ… ອຎ຺ຎໍ ຊີວໍ ອຎ຺ຎໍ ສຣີຣໍ… ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ໂຫຕິ ຈ ນ ຈ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ຕຖາ ວທນ຺ຕໍ ກເຖນ຺ຕໍ ຠຓນ຺ຕໍ ທີປຍນ຺ຕໍ ໂວຫຣນ຺ຕນ຺ຕິ – ທິຏ຺ຐີ ຫິ ນໍ ປາວ ຕຖາ ວທານໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ທິຏ຺ເຐນ ເຈ ສຸທ຺ຘິ ນຣສ຺ສ ໂຫຕິ, ຎາເຓນ ວາ ໂສ ປຊຫາຕິ ທຸກ຺ຂໍ;

ອຎ຺ເຎນ ໂສ ສຸຊ຺ຌຕິ ໂສປຘີໂກ, ທິຏ຺ຐີ ຫິ ນໍ ປາວ ຕຖາ ວທານ’’ນ຺ຕິ.

໒໕.

ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອຎ຺ຎໂຕ ສຸທ຺ຘິມາຫ, ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ສີລວເຕ ມຸເຕ ວາ;

ປຸຎ຺ເຎ ຈ ປາເປ ຈ ອນູປລິຕ຺ໂຕ, ອຕ຺ຕຎ຺ຊໂຫ ນຍິຘ ປກຸພ຺ພມາໂນ.

ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອຎ຺ຎໂຕ ສຸທ຺ຘິມາຫ ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ສີລວເຕ ມຸເຕ ວາຕິ. ນາຕິ ປຏິກ຺ເຂໂປ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓຕິ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ຘມ຺ມານໍ ພາຫິຕຕ຺ຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ – ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ພາຫິຕາ ໂຫຕິ, ວິຈິກິຈ຺ຉາ ພາຫິຕາ ໂຫຕິ, ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ ພາຫິໂຕ ໂຫຕິ, ຣາໂຄ ພາຫິໂຕ ໂຫຕິ, ໂທໂສ ພາຫິໂຕ ໂຫຕິ, ໂມໂຫ ພາຫິໂຕ ໂຫຕິ, ມາໂນ ພາຫິໂຕ ໂຫຕິ. ພາຫິຕາສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສໍກິເລສິກາ ໂປໂນຠວິກາ ສທຣາ ທຸກ຺ຂວິປາກາ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓິຍາ.

ພາຫິຕ຺ວາ ສພ຺ພປາປການິ, [ສຠິຍາຕິ ຠຄວາ]

ວິມໂລ ສາຘຸສມາຫິໂຕ ຐິຕຕ຺ໂຕ;

ສໍສາຣມຕິຈ຺ຈ ເກວລີ ໂສ, ອສິໂຕ [ອນິສ຺ສິໂຕ (ສ຺ຍາ.)] ຕາທິ ປວຸຈ຺ຈເຕ ສ ພ຺ຣຫ຺ມາ.

ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອຎ຺ຎໂຕ ສຸທ຺ຘິມາຫາຕິ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອຎ຺ເຎນ ອສຸທ຺ຘິມຄ຺ເຄນ ມິຈ຺ຉາປຏິປທາຍ ອນິຍ຺ຍານິກປເຖນ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສຕິປຏ຺ຐາເນຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສມ຺ມປ຺ປຘາເນຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອິທ຺ຘິປາເທຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ພເລຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອຣິເຍນ ອຏ຺ຐງ຺ຄິເກນ ມຄ຺ເຄນ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ, ນາຫ ນ ກເຖຕິ ນ ຠຓຕິ ນ ທີປຍຕິ ນ ໂວຫຣຕີຕິ – ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອຎ຺ຎໂຕ ສຸທ຺ຘິມາຫ.

ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ສີລວເຕ ມຸເຕ ວາຕິ. ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ທິຏ຺ຐິສຸທ຺ຘິກາ. ເຕ ເອກຈ຺ຈານໍ ຣູປານໍ ທສ຺ສນໍ ມງ຺ຄລໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ, ເອກຈ຺ຈານໍ ຣູປານໍ ທສ຺ສນໍ ອມງ຺ຄລໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ. ກຕເມສໍ ຣູປານໍ ທສ຺ສນໍ ມງ຺ຄລໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ? ເຕ ກາລໂຕ ວຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ອຠິມງ຺ຄລຄຕານິ ຣູປານິ ປສ຺ສນ຺ຕິ – ຈາຏກສກຸຓໍ [ວາຕສກຸຓໍ (ສ຺ຍາ.), ຈາປສກຸຓໍ (ກ.)] ປສ຺ສນ຺ຕິ, ຜຸສ຺ສເວຬຸວລຏ຺ຐິໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ຄພ຺ຠິນິຕ຺ຖິໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ກຸມາຣກໍ ຂນ຺ເຘ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ປຸຓ຺ຓຆຏໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ໂຣຫິຕມຈ຺ຉໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ອາຊຎ຺ຎໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ອາຊຎ຺ຎຣຖໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ອຸສຠໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ໂຄກປິລໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ. ເອວຣູປານໍ ຣູປານໍ ທສ຺ສນໍ ມງ຺ຄລໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ. ກຕເມສໍ ຣູປານໍ ທສ຺ສນໍ ອມງ຺ຄລໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ? ປລາລປຸຎ຺ຊໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ຕກ຺ກຆຏໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ຣິຕ຺ຕຆຏໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ນຏໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ນຄ຺ຄສມຓກໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ຂຣໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ຂຣຍານໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ເອກຍຸຕ຺ຕຍານໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ກາຓໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ກຸຓິໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ຂຎ຺ຊໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ປກ຺ຂຫຕໍ [ປກ຺ຂປາທໍ (ກ.)] ປສ຺ສນ຺ຕິ, ຊິຓ຺ຓກໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ພ຺ຍາຘິກໍ [ພ຺ຍາຘິຕໍ (ສີ.)] ປສ຺ສນ຺ຕິ. ເອວຣູປານໍ ຣູປານໍ ທສ຺ສນໍ ອມງ຺ຄລໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ. ອິເມ ເຕ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ທິຏ຺ຐິສຸທ຺ຘິກາ. ເຕ ທິຏ຺ເຐນ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ.

ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສຸຕສຸທ຺ຘິກາ. ເຕ ເອກຈ຺ຈານໍ ສທ຺ທານໍ ສວນໍ ມງ຺ຄລໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ, ເອກຈ຺ຈານໍ ສທ຺ທານໍ ສວນໍ ອມງ຺ຄລໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ. ກຕເມສໍ ສທ຺ທານໍ ສວນໍ ມງ຺ຄລໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ? ເຕ ກາລໂຕ ວຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ອຠິມງ຺ຄລຄຕານິ ສທ຺ທານິ ສຸຓນ຺ຕິ – ວຑ຺ຒາຕິ ວາ ວຑ຺ຒມານາຕິ ວາ ປຸຓ຺ຓາຕິ ວາ ຜຸສ຺ສາຕິ ວາ ອໂສກາຕິ ວາ ສຸມນາຕິ ວາ ສຸນກ຺ຂຕ຺ຕາຕິ ວາ ສຸມງ຺ຄລາຕິ ວາ ສິຣີຕິ ວາ ສິຣີວຑ຺ຒາຕິ ວາ. ເອວຣູປານໍ ສທ຺ທານໍ ສວນໍ ມງ຺ຄລໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ. ກຕເມສໍ ສທ຺ທານໍ ສວນໍ ອມງ຺ຄລໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ? ກາໂຓຕິ ວາ ກຸຓີຕິ ວາ ຂຎ຺ໂຊຕິ ວາ ປກ຺ຂຫໂຕຕິ ວາ ຊິຓ຺ຓໂກຕິ ວາ ພ຺ຍາຘິໂກຕິ ວາ ມໂຕຕິ ວາ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ ວາ ຠິນ຺ທນ຺ຕິ ວາ ທຑ຺ຒນ຺ຕິ ວາ ນຏ຺ຐນ຺ຕິ ວາ ນຕ຺ຖີຕິ ວາ. ເອວຣູປານໍ ສທ຺ທານໍ ສວນໍ ອມງ຺ຄລໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ. ອິເມ ເຕ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສຸຕສຸທ຺ຘິກາ. ເຕ ສຸເຕນ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ.

ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສີລສຸທ຺ຘິກາ. ເຕ ສີລມຕ຺ເຕນ ສໍຍມມຕ຺ເຕນ ສໍວຣມຕ຺ເຕນ ອວີຕິກ຺ກມມຕ຺ເຕນ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ. ສມໂຓມຸຓ຺ຑິກາປຸຕ຺ໂຕ [ສມໂຓ ມຓ຺ຑິກາປຸຕ຺ໂຕ (ສີ.), ສມຓມຸຓ຺ຑິກາປຸຕ຺ໂຕ (ສ຺ຍາ.)] ເອວມາຫ – ‘‘ຈຕູຫິ ໂຂ ອຫໍ, ຄຫປຕິ [ຖປຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.) ເອວມຸປຣິປິ], ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄຕໍ ປຸຣິສປຸຄ຺ຄລໍ ປຎ຺ຎາເປມິ ສມ຺ປນ຺ນກຸສລໍ ປຣມກຸສລໍ ອຸຕ຺ຕມປຕ຺ຕິປ຺ປຕ຺ຕໍ ສມຓໍ ອໂຍຊ຺ຊໍ. ກຕເມຫິ ຈຕູຫິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ນ ກາເຍນ ປາປກໍ ກມ຺ມໍ ກໂຣຕິ, ນ ປາປກໍ ວາຈໍ ຠາສຕິ, ນ ປາປກໍ ສງ຺ກປ຺ປໍ ສງ຺ກປ຺ປຕິ, ນ ປາປກໍ ອາຊີວໍ ອາຊີວຕິ. ອິເມຫິ ໂຂ ອຫໍ, ຄຫປຕິ, ຈຕູຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄຕໍ ປຸຣິສປຸຄ຺ຄລໍ ປຎ຺ຎາເປມິ ສມ຺ປນ຺ນກຸສລໍ ປຣມກຸສລໍ ອຸຕ຺ຕມປຕ຺ຕິປ຺ປຕ຺ຕໍ ສມຓໍ ອໂຍຊ຺ຊໍ’’. ເອວເມວ ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສີລສຸທ຺ຘິກາ, ເຕ ສີລມຕ຺ເຕນ ສໍຍມມຕ຺ເຕນ ສໍວຣມຕ຺ເຕນ ອວີຕິກ຺ກມມຕ຺ເຕນ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ.

ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວຕສຸທ຺ຘິກາ. ເຕ ຫຕ຺ຖິວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ອສ຺ສວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ໂຄວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ກຸກ຺ກຸຣວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ກາກວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ວາສຸເທວວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ພລເທວວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ປຸຓ຺ຓຠທ຺ທວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ມຓິຠທ຺ທວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ອຄ຺ຄິວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ນາຄວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ສຸປຓ຺ຓວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ຍກ຺ຂວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ອສຸຣວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ຄນ຺ຘພ຺ພວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ມຫາຣາຊວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ຈນ຺ທວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ສູຣິຍວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ອິນ຺ທວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ພ຺ຣຫ຺ມວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ເທວວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ທິສາວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ. ອິເມ ເຕ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວຕສຸທ຺ຘິກາ. ເຕ ວເຕນ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ.

ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ມຸຕສຸທ຺ຘິກາ. ເຕ ກາລໂຕ ອຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ປຖວິໍ ອາມສນ຺ຕິ, ຫຣິຕໍ ອາມສນ຺ຕິ, ໂຄມຍໍ ອາມສນ຺ຕິ, ກຈ຺ຉປໍ ອາມສນ຺ຕິ, ຜາລໍ ອກ຺ກມນ຺ຕິ, ຕິລວາຫໍ ອາມສນ຺ຕິ, ຜຸສ຺ສຕິລໍ ຂາທນ຺ຕິ, ຜຸສ຺ສເຕລໍ ມກ຺ເຂນ຺ຕິ, ຜຸສ຺ສທນ຺ຕກຏ຺ຐໍ ຂາທນ຺ຕິ, ຜຸສ຺ສມຕ຺ຕິກາຍ ນ຺ຫາຍນ຺ຕິ, ຜຸສ຺ສສາຏກໍ ນິວາເສນ຺ຕິ, ຜຸສ຺ສເວຐນໍ ເວເຐນ຺ຕິ. ອິເມ ເຕ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ມຸຕສຸທ຺ຘິກາ. ເຕ ມຸເຕນ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ. ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອຎ຺ຎໂຕ ສຸທ຺ຘິມາຫ.

ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ສີລວເຕ ມຸເຕ ວາຕິ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ທິຏ຺ຐສຸທ຺ຘິຍາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ນາຫ, ສຸຕສຸທ຺ຘິຍາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ນາຫ, ສີລສຸທ຺ຘິຍາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ນາຫ, ວຕສຸທ຺ຘິຍາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ນາຫ, ມຸຕສຸທ຺ຘິຍາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ນາຫ ນ ກເຖຕິ ນ ຠຓຕິ ນ ທີປຍຕິ ນ ໂວຫຣຕີຕິ – ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອຎ຺ຎໂຕ ສຸທ຺ຘິມາຫ ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ສີລວເຕ ມຸເຕ ວາ.

ປຸຎ຺ເຎ ຈ ປາເປ ຈ ອນູປລິຕ຺ໂຕຕິ. ປຸຎ຺ຎໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ເຕຘາຕຸກໍ ກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣໍ, ອປຸຎ຺ຎໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສພ຺ພໍ ອກຸສລໍ. ຍໂຕ ປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ຈ ອປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ຈ ອາເນຎ຺ຊາຠິສງ຺ຂາໂຣ ຈ ປຫີນາ ໂຫນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ; ເອຕ຺ຕາວຕາ ປຸຎ຺ເຎ ຈ ປາເປ ຈ ນ ລິມ຺ປຕິ ນ ປລິມ຺ປຕິ ນ ອຸປລິມ຺ປຕິ ອລິຕ຺ໂຕ ອປລິຕ຺ໂຕ ອນູປລິຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ປຸຎ຺ເຎ ຈ ປາເປ ຈ ອນູປລິຕ຺ໂຕ.

ອຕ຺ຕຎ຺ຊໂຫ ນຍິຘ ປກຸພ຺ພມາໂນຕິ. ອຕ຺ຕຎ຺ຊໂຫຕິ ອຕ຺ຕທິຏ຺ຐິຊໂຫ. ອຕ຺ຕຎ຺ຊໂຫຕິ ຄາຫໍ ຊໂຫ [ຄາຫຊໂຫ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ອຕ຺ຕຄາຫໍ ຊໂຫ (ກ.)]. ອຕ຺ຕຎ຺ຊໂຫຕິ ຕຓ຺ຫາວເສນ ທິຏ຺ຐິວເສນ ຄຫິຕໍ ປຣາມຏ຺ຐໍ ອຠິນິວິຏ຺ຐໍ ອຊ຺ໂຌສິຕໍ ອຘິມຸຕ຺ຕໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ຈຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ ວນ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ປຫີນໍ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐໍ. ນຍິຘ ປກຸພ຺ພມາໂນຕິ ປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາຣໍ ວາ ອປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາຣໍ ວາ ອາເນຎ຺ຊາຠິສງ຺ຂາຣໍ ວາ ອປກຸພ຺ພມາໂນ ອຊນຍມາໂນ ອສຎ຺ຊນຍມາໂນ ອນິພ຺ພຕ຺ຕຍມາໂນ ອນຠິນິພ຺ພຕ຺ຕຍມາໂນຕິ – ອຕ຺ຕຎ຺ຊໂຫ ນຍິຘ ປກຸພ຺ພມາໂນ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອຎ຺ຎໂຕ ສຸທ຺ຘິມາຫ, ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ສີລວເຕ ມຸເຕ ວາ;

ປຸຎ຺ເຎ ຈ ປາເປ ຈ ອນູປລິຕ຺ໂຕ, ອຕ຺ຕຎ຺ຊໂຫ ນຍິຘ ປກຸພ຺ພມາໂນ’’ຕິ.

໒໖.

ປຸຣິມໍ ປຫາຍ ອປຣໍ ສິຕາເສ, ເອຊານຸຄາ ເຕ ນ ຕຣນ຺ຕິ ສງ຺ຄໍ;

ເຕ ອຸຄ຺ຄຫາຍນ຺ຕິ ນິຣສ຺ສຊນ຺ຕິ, ກປີວ ສາຂໍ ປມຸຎ຺ຈໍ [ປມຸຂໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຄຫາຍ.

ປຸຣິມໍ ປຫາຍ ອປຣໍ ສິຕາເສຕິ. ປຸຣິມໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ປຫາຍ ປຣໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ນິສ຺ສິຕາ; ປຸຣິມໍ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ປຫາຍ ອປຣໍ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ນິສ຺ສິຕາ; ປຸຣິມໍ ຄຓໍ ປຫາຍ ອປຣໍ ຄຓໍ ນິສ຺ສິຕາ; ປຸຣິມໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຫາຍ ອປຣໍ ທິຏ຺ຐິໍ ນິສ຺ສິຕາ; ປຸຣິມໍ ປຏິປທໍ ປຫາຍ ອປຣໍ ປຏິປທໍ ນິສ຺ສິຕາ; ປຸຣິມໍ ມຄ຺ຄໍ ປຫາຍ ອປຣໍ ມຄ຺ຄໍ ນິສ຺ສິຕາ ສນ຺ນິສ຺ສິຕາ ອລ຺ລີນາ ອຸປຄຕາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາຕິ – ປຸຣິມໍ ປຫາຍ ອປຣໍ ສິຕາເສ.

ເອຊານຸຄາ ເຕ ນ ຕຣນ຺ຕິ ສງ຺ຄນ຺ຕິ. ເອຊາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ເອຊານຸຄາຕິ ເອຊານຸຄາ ເອຊານຸຄຕາ ເອຊານຸສຏາ ເອຊາຍ ປນ຺ນາ ປຕິຕາ ອຠິຠູຕາ ປຣິຍາທິນ຺ນຈິຕ຺ຕາ. ເຕ ນ ຕຣນ຺ຕິ ສງ຺ຄນ຺ຕິ ຣາຄສງ຺ຄໍ ໂທສສງ຺ຄໍ ໂມຫສງ຺ຄໍ ມານສງ຺ຄໍ ທິຏ຺ຐິສງ຺ຄໍ ກິເລສສງ຺ຄໍ ທຸຈ຺ຈຣິຕສງ຺ຄໍ ນ ຕຣນ຺ຕິ ນ ອຸຕ຺ຕຣນ຺ຕິ ນ ປຕຣນ຺ຕິ ນ ສມຕິກ຺ກມນ຺ຕິ ນ ວີຕິວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ – ເອຊານຸຄາ ເຕ ນ ຕຣນ຺ຕິ ສງ຺ຄໍ.

ເຕ ອຸຄ຺ຄຫາຍນ຺ຕິ ນິຣສ຺ສຊນ຺ຕີຕິ ສຕ຺ຖາຣໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ, ຕໍ ມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ອຎ຺ຎໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ; ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ, ຕໍ ມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ອຎ຺ຎໍ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ; ຄຓໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ, ຕໍ ມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ອຎ຺ຎໍ ຄຓໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ; ທິຏ຺ຐິໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ, ຕໍ ມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ອຎ຺ຎໍ ທິຏ຺ຐິໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ; ປຏິປທໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ, ຕໍ ມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ອຎ຺ຎໍ ປຏິປທໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ; ມຄ຺ຄໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ, ຕໍ ມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ອຎ຺ຎໍ ມຄ຺ຄໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ; ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ ຈ ມຸຎ຺ຈນ຺ຕິ ຈ ອາທິຍນ຺ຕິ ຈ ນິຣສ຺ສຊນ຺ຕິ ຈາຕິ – ເຕ ອຸຄ຺ຄຫາຍນ຺ຕິ ນິຣສ຺ສຊນ຺ຕິ.

ກປີວ ສາຂໍ ປມຸຎ຺ຈໍ ຄຫາຍາຕິ. ຍຖາ ມກ຺ກໂຏ ອຣຎ຺ເຎ ປວເນ ຈຣມາໂນ ສາຂໍ ຄຓ຺ຫາຕິ, ຕໍ ມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ອຎ຺ຎໍ ສາຂໍ ຄຓ຺ຫາຕິ. ເອວເມວ ປຸຖຸສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ປຸຖຸທິຏ຺ຐິຄຕານິ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ ຈ ມຸຎ຺ຈນ຺ຕິ ຈ ອາທິຍນ຺ຕິ ຈ ນິຣສ຺ສຊນ຺ຕິ ຈາຕິ – ກປີວ ສາຂໍ ປມຸຎ຺ຈໍ ຄຫາຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປຸຣິມໍ ປຫາຍ ອປຣໍ ສິຕາເສ, ເອຊານຸຄາ ເຕ ນ ຕຣນ຺ຕິ ສງ຺ຄໍ;

ເຕ ອຸຄ຺ຄຫາຍນ຺ຕິ ນິຣສ຺ສຊນ຺ຕິ, ກປີວ ສາຂໍ ປມຸຎ຺ຈໍ ຄຫາຍາ’’ຕິ.

໒໗.

ສຍໍ ສມາທາຍ ວຕານິ ຊນ຺ຕຸ, ອຸຈ຺ຈາວຈໍ ຄຈ຺ຉຕິ ສຎ຺ຎສຕ຺ໂຕ;

ວິທ຺ວາ ຈ ເວເທຫິ ສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ, ນ ອຸຈ຺ຈາວຈໍ ຄຈ຺ຉຕິ ຠູຣິປຎ຺ໂຎ.

ສຍໍ ສມາທາຍ ວຕານິ ຊນ຺ຕູຕິ. ສຍໍ ສມາທາຍາຕິ ສາມໍ ສມາທາຍ. ວຕານີຕິ ຫຕ຺ຖິວຕໍ ວາ ອສ຺ສວຕໍ ວາ ໂຄວຕໍ ວາ ກຸກ຺ກູຣວຕໍ ວາ ກາກວຕໍ ວາ ວາສຸເທວວຕໍ ວາ ພລເທວວຕໍ ວາ ປຸຓ຺ຓຠທ຺ທວຕໍ ວາ ມຓິຠທ຺ທວຕໍ ວາ ອຄ຺ຄິວຕໍ ວາ ນາຄວຕໍ ວາ ສຸປຓ຺ຓວຕໍ ວາ ຍກ຺ຂວຕໍ ວາ ອສຸຣວຕໍ ວາ…ເປ… ທິສາວຕໍ ວາ ອາທາຍ ສມາທາຍ ອາທິຍິຕ຺ວາ ສມາທິຍິຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາ. ຊນ຺ຕູຕິ ສຕ຺ໂຕ ນໂຣ …ເປ… ມນຸໂຊຕິ – ສຍໍ ສມາທາຍ ວຕານິ ຊນ຺ຕຸ.

ອຸຈ຺ຈາວຈໍ ຄຈ຺ຉຕິ ສຎ຺ຎສຕ຺ໂຕຕິ ສຕ຺ຖາຣໂຕ ສຕ຺ຖາຣໍ ຄຈ຺ຉຕິ; ຘມ຺ມກ຺ຂານໂຕ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຈ຺ຉຕິ; ຄຓໂຕ ຄຓໍ ຄຈ຺ຉຕິ; ທິຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິໍ ຄຈ຺ຉຕິ; ປຏິປທາຍ ປຏິປທໍ ຄຈ຺ຉຕິ; ມຄ຺ຄໂຕ ມຄ຺ຄໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ສຎ຺ຎສຕ຺ໂຕຕິ ກາມສຎ຺ຎາຍ ພ຺ຍາປາທສຎ຺ຎາຍ ວິຫິໍສາສຎ຺ຎາຍ ທິຏ຺ຐິສຎ຺ຎາຍ ສຕ຺ໂຕ ວິສຕ຺ໂຕ ອາສຕ຺ໂຕ ລຄ຺ໂຄ ລຄ຺ຄິໂຕ ປລິພຸທ຺ໂຘ. ຍຖາ ຠິຕ຺ຕິຂິເລ ວາ ນາຄທນ຺ເຕ ວາ ຠຓ຺ຑໍ ສຕ຺ຕໍ ວິສຕ຺ຕໍ ອາສຕ຺ຕໍ ລຄ຺ຄໍ ລຄ຺ຄິຕໍ ປລິພຸທ຺ຘໍ, ເອວເມວ ກາມສຎ຺ຎາຍ ພ຺ຍາປາທສຎ຺ຎາຍ ວິຫິໍສາສຎ຺ຎາຍ ທິຏ຺ຐິສຎ຺ຎາຍ ສຕ຺ໂຕ ວິສຕ຺ໂຕ ອາສຕ຺ໂຕ ລຄ຺ໂຄ ລຄ຺ຄິໂຕ ປລິພຸທ຺ໂຘຕິ – ອຸຈ຺ຈາວຈໍ ຄຈ຺ຉຕິ ສຎ຺ຎສຕ຺ໂຕ.

ວິທ຺ວາ ຈ ເວເທຫິ ສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມນ຺ຕິ. ວິທ຺ວາຕິ ວິທ຺ວາ ວິຊ຺ຊາຄໂຕ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີ. ເວເທຫີຕິ ເວທາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຈຕູສຸ ມຄ຺ເຄສຸ ຎາຓໍ ປຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຎ຺ຎາພລໍ ຘມ຺ມວິຈຍສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ວີມໍສາ ວິປສ຺ສນາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ເຕຫິ ເວເທຫິ ຊາຕິຊຣາມຣຓສ຺ສ ອນ຺ຕຄໂຕ ອນ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕ, ໂກຏິຄໂຕ ໂກຏິປ຺ປຕ຺ໂຕ, ປຣິຍນ຺ຕຄໂຕ ປຣິຍນ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕ, ໂວສານຄໂຕ ໂວສານປ຺ປຕ຺ໂຕ, ຕາຓຄໂຕ ຕາຓປ຺ປຕ຺ໂຕ, ເລຓຄໂຕ ເລຓປ຺ປຕ຺ໂຕ, ສຣຓຄໂຕ ສຣຓປ຺ປຕ຺ໂຕ, ອຠຍຄໂຕ ອຠຍປ຺ປຕ຺ໂຕ, ອຈ຺ຈຸຕຄໂຕ ອຈ຺ຈຸຕປ຺ປຕ຺ໂຕ, ອມຕຄໂຕ ອມຕປ຺ປຕ຺ໂຕ, ນິພ຺ພານຄໂຕ ນິພ຺ພານປ຺ປຕ຺ໂຕ. ເວທານໍ ວາ ອນ຺ຕຄໂຕຕິ ເວທຄູ, ເວເທຫິ ວາ ອນ຺ຕຄໂຕຕິ ເວທຄູ, ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ວາ ຘມ຺ມານໍ ວິທິຕຕ຺ຕາ ເວທຄູ. ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ວິທິຕາ ໂຫຕິ, ວິຈິກິຈ຺ຉາ ວິທິຕາ ໂຫຕິ, ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ ວິທິໂຕ ໂຫຕິ, ຣາໂຄ ວິທິໂຕ ໂຫຕິ, ໂທໂສ ວິທິໂຕ ໂຫຕິ, ໂມໂຫ ວິທິໂຕ ໂຫຕິ, ມາໂນ ວິທິໂຕ ໂຫຕິ, ວິທິຕາສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສໍກິເລສິກາ ໂປໂນຠວິກາ ສທຣາ ທຸກ຺ຂວິປາກາ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓິຍາ.

ເວທານິ ວິເຈຍ຺ຍ ເກວລານິ, [ສຠິຍາຕິ ຠຄວາ]

ສມຓານໍ ຍານີຘຕ຺ຖິ [ຍານິປຕ຺ຖິ (ສີ. ສ຺ຍາ.) ສຸ. ນິ. ໕໓໔] ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ;

ສພ຺ພເວທນາສຸ ວີຕຣາໂຄ, ສພ຺ພໍ ເວທມຕິຈ຺ຈ ເວທຄູ ໂສຕິ.

ວິທ຺ວາ ຈ ເວເທຫິ ສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມນ຺ຕິ. ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ. ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ສງ຺ຂາຣປຈ຺ຈຍາ ວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ວິຎ຺ຎາຓປຈ຺ຈຍາ ນາມຣູປນ຺ຕິ…ເປ… ນາມຣູປປຈ຺ຈຍາ ສຬາຍຕນນ຺ຕິ… ສຬາຍຕນປຈ຺ຈຍາ ຜສ຺ໂສຕິ… ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍາ ເວທນາຕິ… ເວທນາປຈ຺ຈຍາ ຕຓ຺ຫາຕິ… ຕຓ຺ຫາປຈ຺ຈຍາ ອຸປາທານນ຺ຕິ… ອຸປາທານປຈ຺ຈຍາ ຠໂວຕິ… ຠວປຈ຺ຈຍາ ຊາຕີຕິ… ຊາຕິປຈ຺ຈຍາ ຊຣາມຣຓນ຺ຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ອວິຊ຺ຊານິໂຣຘາ ສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ສງ຺ຂາຣນິໂຣຘາ ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣໂຘຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘາ ນາມຣູປນິໂຣໂຘຕິ… ນາມຣູປນິໂຣຘາ ສຬາຍຕນນິໂຣໂຘຕິ… ສຬາຍຕນນິໂຣຘາ ຜສ຺ສນິໂຣໂຘຕິ… ຜສ຺ສນິໂຣຘາ ເວທນານິໂຣໂຘຕິ… ເວທນານິໂຣຘາ ຕຓ຺ຫານິໂຣໂຘຕິ… ຕຓ຺ຫານິໂຣຘາ ອຸປາທານນິໂຣໂຘຕິ… ອຸປາທານນິໂຣຘາ ຠວນິໂຣໂຘຕິ… ຠວນິໂຣຘາ ຊາຕິນິໂຣໂຘຕິ… ຊາຕິນິໂຣຘາ ຊຣາມຣຓນິໂຣໂຘຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ອິທໍ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ອຍໍ ທຸກ຺ຂສມຸທໂຍຕິ… ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣໂຘຕິ… ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ອິເມ ອາສວາຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ອຍໍ ອາສວສມຸທໂຍຕິ… ອຍໍ ອາສວນິໂຣໂຘຕິ… ອຍໍ ອາສວນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ອິເມ ຘມ຺ມາ ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍາຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ອິເມ ຘມ຺ມາ ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍາຕິ… ອິເມ ຘມ຺ມາ ປຫາຕພ຺ພາຕິ… ອິເມ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາຕິ … ອິເມ ຘມ຺ມາ ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພາຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ. ຉນ຺ນໍ ຜສ຺ສາຍຕນານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ. ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ. ຈຕຸນ຺ນໍ ມຫາຠູຕານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ. ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມນ຺ຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມນ຺ຕິ – ວິທ຺ວາ ຈ ເວເທຫິ ສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ.

ນ ອຸຈ຺ຈາວຈໍ ຄຈ຺ຉຕິ ຠູຣິປຎ຺ໂຎຕິ ນ ສຕ຺ຖາຣໂຕ ສຕ຺ຖາຣໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ຘມ຺ມກ຺ຂານໂຕ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ຄຓໂຕ ຄຓໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ທິຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ປຏິປທາຍ ປຏິປທໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ມຄ຺ຄໂຕ ມຄ຺ຄໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ຠູຣິປຎ຺ໂຎຕິ ຠູຣິປຎ຺ໂຎ ມຫາປຎ຺ໂຎ ປຸຖຸປຎ຺ໂຎ ຫາສປຎ຺ໂຎ ຊວນປຎ຺ໂຎ ຕິກ຺ຂປຎ຺ໂຎ ນິພ຺ເພຘິກປຎ຺ໂຎ. ຠູຣິ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຖວີ. ຕາຍ ປຖວິສມາຍ ປຎ຺ຎາຍ ວິປຸລາຍ ວິຕ຺ຖຕາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕຕິ – ນ ອຸຈ຺ຈາວຈໍ ຄຈ຺ຉຕິ ຠູຣິປຎ຺ໂຎ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສຍໍ ສມາທາຍ ວຕານິ ຊນ຺ຕຸ, ອຸຈ຺ຈາວຈໍ ຄຈ຺ຉຕິ ສຎ຺ຎສຕ຺ໂຕ;

ວິທ຺ວາ ຈ ເວເທຫິ ສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ, ນ ອຸຈ຺ຈາວຈໍ ຄຈ຺ຉຕິ ຠູຣິປຎ຺ໂຎ’’ຕິ.

໒໘.

ສ ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ວິເສນິຠູໂຕ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ;

ຕເມວ ທສ຺ສິໍ ວິວຏໍ ຈຣນ຺ຕໍ, ເກນີຘ ໂລກສ຺ມິ ວິກປ຺ປເຍຍ຺ຍ.

ສ ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ວິເສນິຠູໂຕ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາຕິ. ເສນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ມາຣເສນາ. ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມາຣເສນາ, ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມາຣເສນາ, ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມາຣເສນາ, ຣາໂຄ ມາຣເສນາ, ໂທໂສ ມາຣເສນາ, ໂມໂຫ ມາຣເສນາ, ໂກໂຘ ມາຣເສນາ, ອຸປນາໂຫ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ມາຣເສນາ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ກາມາ ເຕ ປຐມາ ເສນາ, ທຸຕິຍາ ອຣຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ;

ຕຕິຍາ ຂຸປ຺ປິປາສາ ເຕ, ຈຕຸຕ຺ຖີ ຕຓ຺ຫາ ວຸຈ຺ຈຕິ.

‘‘ປຎ຺ຈມີ ຖິນມິທ຺ຘໍ ເຕ, ຉຏ຺ຐາ ຠີຣູ ປວຸຈ຺ຈຕິ;

ສຕ຺ຕມີ ວິຈິກິຈ຺ຉາ ເຕ, ມກ຺ໂຂ ຖມ຺ໂຠ ເຕ ອຏ຺ຐໂມ.

‘‘ລາໂຠ ສິໂລໂກ ສກ຺ກາໂຣ, ມິຈ຺ຉາລທ຺ໂຘ ຈ ໂຍ ຍໂສ;

ໂຍ ຈຕ຺ຕານໍ ສມຸກ຺ກໍເສ, ປເຣ ຈ ອວຊານຕິ.

‘‘ເອສາ ນມຸຈິ ເຕ ເສນາ, ກຓ຺ຫສ຺ສາຠິປ຺ປຫາຣິນີ;

ນ ນໍ ອສຸໂຣ ຊິນາຕິ, ເຊຕ຺ວາວ ລຠເຕ ສຸຂ’’ນ຺ຕິ.

ຍໂຕ ຈຕູຫິ ອຣິຍມຄ຺ເຄຫິ ສພ຺ພາ ຈ ມາຣເສນາ ສພ຺ເພ ຈ ປຏິເສນິກຣາ ກິເລສາ ຊິຕາ ຈ ປຣາຊິຕາ ຈ ຠຄ຺ຄາ ວິປ຺ປລຸຄ຺ຄາ ປຣມ຺ມຸຂາ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ວິເສນິຠູໂຕ. ໂສ ທິຏ຺ເຐ ວິເສນິຠູໂຕ, ສຸເຕ ວິເສນິຠູໂຕ, ມຸເຕ ວິເສນິຠູໂຕ, ວິຎ຺ຎາເຕ ວິເສນິຠູໂຕຕິ – ສ ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ວິເສນິຠູໂຕ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ.

ຕເມວ ທສ຺ສິໍ ວິວຏໍ ຈຣນ຺ຕນ຺ຕິ. ຕເມວ ສຸທ຺ຘທສ຺ສິໍ ວິສຸທ຺ຘທສ຺ສິໍ ປຣິສຸທ຺ຘທສ຺ສິໍ ໂວທາຕທສ຺ສິໍ ປຣິໂຍທາຕທສ຺ສິໍ. ອຖ ວາ, ສຸທ຺ຘທສ຺ສນໍ ວິສຸທ຺ຘທສ຺ສນໍ ປຣິສຸທ຺ຘທສ຺ສນໍ ໂວທາຕທສ຺ສນໍ ປຣິໂຍທາຕທສ຺ສນໍ. ວິວຏນ຺ຕິ ຕຓ຺ຫາຉທນໍ ທິຏ຺ຐິຉທນໍ ກິເລສຉທນໍ ທຸຈ຺ຈຣິຕຉທນໍ ອວິຊ຺ຊາຉທນໍ. ຕານິ ຉທນານິ ວິວຏານິ ໂຫນ຺ຕິ ວິທ຺ຘໍສິຕານິ ອຸຄ຺ຆາຏິຕານິ ສມຸຄ຺ຆາຏິຕານິ ປຫີນານິ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນານິ ວູປສນ຺ຕານິ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘານິ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິການິ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒານິ. ຈຣນ຺ຕນ຺ຕິ ຈຣນ຺ຕໍ ວິຈຣນ຺ຕໍ ວິຫຣນ຺ຕໍ ອິຣິຍນ຺ຕໍ ວຕ຺ເຕນ຺ຕໍ ປາເລນ຺ຕໍ ຍເປນ຺ຕໍ ຍາເປນ຺ຕນ຺ຕິ – ຕເມວ ທສ຺ສິໍ ວິວຏໍ ຈຣນ຺ຕໍ.

ເກນີຘ ໂລກສ຺ມິ ວິກປ຺ປເຍຍ຺ຍາຕິ. ກປ຺ປາຕິ ທ຺ເວ ກປ຺ປາ – ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕຓ຺ຫາກປ຺ປສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ທິຏ຺ຐິກປ຺ປສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ເກນ ຣາເຄນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ, ເກນ ໂທເສນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ, ເກນ ໂມເຫນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ, ເກນ ມາເນນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ, ກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ກປ຺ເປຍ຺ຍ, ເກນ ອຸທ຺ຘຈ຺ເຈນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ, ກາຍ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ກປ຺ເປຍ຺ຍ, ເກຫິ ອນຸສເຍຫິ ກປ຺ເປຍ຺ຍ – ຣຕ຺ໂຕຕິ ວາ ທຸຏ຺ໂຐຕິ ວາ ມູຬ຺ໂຫຕິ ວາ ວິນິພທ຺ໂຘຕິ ວາ ປຣາມຏ຺ໂຐຕິ ວາ ວິກ຺ເຂປຄໂຕຕິ ວາ ອນິຏ຺ຐງ຺ຄໂຕຕິ ວາ ຖາມຄໂຕຕິ ວາ. ເຕ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ປຫີນາ. ອຠິສງ຺ຂາຣານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ ຄຕິໂຍ ເກນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ – ເນຣຍິໂກຕິ ວາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໂກຕິ ວາ ເປຕ຺ຕິວິສຍິໂກຕິ ວາ ມນຸສ຺ໂສຕິ ວາ ເທໂວຕິ ວາ ຣູປີຕິ ວາ ອຣູປີຕິ ວາ ສຎ຺ຎີຕິ ວາ ອສຎ຺ຎີຕິ ວາ ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີຕິ ວາ. ໂສ ເຫຕຸ ນຕ຺ຖິ, ປຈ຺ຈໂຍ ນຕ຺ຖິ, ກາຣຓໍ ນຕ຺ຖິ, ເຍນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ ວິກປ຺ເປຍ຺ຍ ວິກປ຺ປໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍ. ໂລກສ຺ມິນ຺ຕິ ອປາຍໂລເກ ມນຸສ຺ສໂລເກ ເທວໂລເກ ຂນ຺ຘໂລເກ ຘາຕຸໂລເກ ອາຍຕນໂລເກຕິ – ເກນີຘ ໂລກສ຺ມິໍ ວິກປ຺ປເຍຍ຺ຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສ ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ວິເສນິຠູໂຕ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ;

ຕເມວ ທສ຺ສິໍ ວິວຏໍ ຈຣນ຺ຕໍ, ເກນີຘ ໂລກສ຺ມິ ວິກປ຺ປເຍຍ຺ຍາ’’ຕິ.

໒໙.

ນ ກປ຺ປຍນ຺ຕິ ນ ປຸເຣກ຺ຂໂຣນ຺ຕິ, ອຈ຺ຈນ຺ຕສຸທ຺ຘີຕິ ນ ເຕ ວທນ຺ຕິ;

ອາທານຄນ຺ຖໍ ຄຖິຕໍ ວິສຊ຺ຊ, ອາສໍ ນ ກຸພ຺ພນ຺ຕິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ.

ນ ກປ຺ປຍນ຺ຕິ ນ ປຸເຣກ຺ຂໂຣນ຺ຕີຕິ. ກປ຺ປາຕິ ທ຺ເວ ກປ຺ປາ – ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ. ເຕສໍ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕຓ຺ຫາກປ຺ປສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐິກປ຺ປສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ຕຓ຺ຫາກປ຺ປໍ ວາ ທິຏ຺ຐິກປ຺ປໍ ວາ ນ ກປ຺ເປນ຺ຕິ ນ ຊເນນ຺ຕິ ນ ສຎ຺ຊເນນ຺ຕິ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕນ຺ຕິ ນາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕນ຺ຕີຕິ – ນ ກປ຺ປຍນ຺ຕິ. ນ ປຸເຣກ຺ຂໂຣນ຺ຕີຕິ. ປຸເຣກ຺ຂາຣາຕິ ທ຺ເວ ປຸເຣກ຺ຂາຣາ – ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ຈ ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ. ເຕສໍ ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາຣສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາຣສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ນ ຕຓ຺ຫໍ ວາ ນ ທິຏ຺ຐິໍ ວາ ປຸຣໂຕ ກຕ຺ວາ ຈຣນ຺ຕິ, ນ ຕຓ຺ຫາຘຊາ ນ ຕຓ຺ຫາເກຕູ ນ ຕຓ຺ຫາຘິປເຕຍ຺ຍາ, ນ ທິຏ຺ຐິຘຊາ ນ ທິຏ຺ຐິເກຕູ ນ ທິຏ຺ຐາຘິປເຕຍ຺ຍາ, ນ ຕຓ຺ຫາຍ ວາ ນ ທິຏ຺ຐິຍາ ວາ ປຣິວາຣິຕາ ຈຣນ຺ຕີຕິ – ນ ກປ຺ປຍນ຺ຕິ ນ ປຸເຣກ຺ຂໂຣນ຺ຕິ.

ອຈ຺ຈນ຺ຕສຸທ຺ຘີຕິ ນ ເຕ ວທນ຺ຕີຕິ ອຈ຺ຈນ຺ຕສຸທ຺ຘິໍ ສໍສາຣສຸທ຺ຘິໍ ອກິຣິຍທິຏ຺ຐິໍ ສສ຺ສຕວາທໍ ນ ວທນ຺ຕິ ນ ກເຖນ຺ຕິ ນ ຠຓນ຺ຕິ ນ ທີປຍນ຺ຕິ ນ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ອຈ຺ຈນ຺ຕສຸທ຺ຘີຕິ ນ ເຕ ວທນ຺ຕິ.

ອາທານຄນ຺ຖໍ ຄຖິຕໍ ວິສຊ຺ຊາຕິ. ຄນ຺ຖາຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຄນ຺ຖາ – ອຠິຊ຺ຌາ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ພ຺ຍາປາໂທ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ອິທໍສຈ຺ຈາຠິນິເວໂສ ກາຍຄນ຺ໂຖ. ອຕ຺ຕໂນ ທິຏ຺ຐິຍາ ຣາໂຄ ອຠິຊ຺ຌາ ກາຍຄນ຺ໂຖ; ປຣວາເທສຸ ອາຆາໂຕ ອປ຺ປຈ຺ຈໂຍ ພ຺ຍາປາໂທ ກາຍຄນ຺ໂຖ; ອຕ຺ຕໂນ ສີລໍ ວາ ວຕໍ ວາ ສີລວຕໍ ວາ ປຣາມສນ຺ຕີຕິ ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ອຕ຺ຕໂນ ທິຏ຺ຐິ ອິທໍສຈ຺ຈາຠິນິເວໂສ ກາຍຄນ຺ໂຖ. ກິໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ອາທານຄນ຺ໂຖ? ເຕຫິ ຄນ຺ເຖຫິ ຣູປໍ ອາທິຍນ຺ຕິ ອຸປາທິຍນ຺ຕິ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ ປຣາມສນ຺ຕິ ອຠິນິວິສນ຺ຕິ; ເວທນໍ…ເປ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ… ຄຕິໍ … ອຸປປຕ຺ຕິໍ… ປຏິສນ຺ຘິໍ… ຠວໍ… ສໍສາຣວຏ຺ຏໍ ອາທິຍນ຺ຕິ ອຸປາທິຍນ຺ຕິ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ ປຣາມສນ຺ຕິ ອຠິນິວິສນ຺ຕິ. ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ອາທານຄນ຺ໂຖ. ວິສຊ຺ຊາຕິ ຄນ຺ເຖ ໂວສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ວາ – ວິສຊ຺ຊ. ອຖ ວາ ຄນ຺ເຖ ຄຘິເຕ ຄນ຺ຖິເຕ ພນ຺ເຘ ວິພນ຺ເຘ ອາພນ຺ເຘ ລຄ຺ເຄ ລຄ຺ຄິເຕ ປລິພຸທ຺ເຘ ພນ຺ຘເນ ໂປຏຍິຕ຺ວາ – [ໂຜຏຍິຕ຺ວາ (ສ຺ຍາ.)] ວິສຊ຺ຊ. ຍຖາ ວຍ຺ຫໍ ວາ ຣຖໍ ວາ ສກຏໍ ວາ ສນ຺ທມານິກໍ ວາ ສຊ຺ຊໍ ວິສຊ຺ຊໍ ກໂຣນ຺ຕິ ວິໂກເປນ຺ຕິ; ເອວເມວ ຄນ຺ເຖ ໂວສຊ຺ຊິຕ຺ວາ – ວິສຊ຺ຊ. ອຖ ວາ ຄນ຺ເຖ ຄຘິເຕ ຄນ຺ຖິເຕ ພນ຺ເຘ ວິພນ຺ເຘ ອາພນ຺ເຘ ລຄ຺ເຄ ລຄ຺ຄິເຕ ປລິພຸທ຺ເຘ ພນ຺ຘເນ ໂປຏຍິຕ຺ວາ ວິສຊ຺ຊາຕິ – ອາທານຄນ຺ຖໍ ຄຖິຕໍ ວິສຊ຺ຊ.

ອາສໍ ນ ກຸພ຺ພນ຺ຕິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກຕິ. ອາສາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ອາສໍ ນ ກຸພ຺ພນ຺ຕີຕິ ອາສໍ ນ ກຸພ຺ພນ຺ຕິ ນ ຊເນນ຺ຕິ ນ ສຎ຺ຊເນນ຺ຕິ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕນ຺ຕິ ນ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕນ຺ຕິ. ກຸຫິຎ຺ຈີຕິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ກິມ຺ຫິຈິ ກຕ຺ຖຈິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ວາ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກຕິ – ອາສໍ ນ ກຸພ຺ພນ຺ຕິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນ ກປ຺ປຍນ຺ຕິ ນ ປຸເຣກ຺ຂໂຣນ຺ຕິ, ອຈ຺ຈນ຺ຕສຸທ຺ຘີຕິ ນ ເຕ ວທນ຺ຕິ;

ອາທານຄນ຺ຖໍ ຄຖິຕໍ ວິສຊ຺ຊ, ອາສໍ ນ ກຸພ຺ພນ຺ຕິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ’’ຕິ.

໓໐.

ສີມາຕິໂຄ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ, ຎຕ຺ວາ ຈ ທິສ຺ວາ ຈ ສມຸຄ຺ຄຫີຕໍ;

ນ ຣາຄຣາຄີ ນ ວິຣາຄຣຕ຺ໂຕ, ຕສ຺ສີຘ ນຕ຺ຖິ ປຣມຸຄ຺ຄຫີຕໍ.

ສີມາຕິໂຄ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ, ຎຕ຺ວາ ຈ ທິສ຺ວາ ຈ ສມຸຄ຺ຄຫີຕນ຺ຕິ. ສີມາຕິ ຈຕສ຺ໂສ ສີມາໂຍ – ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ, ວິຈິກິຈ຺ຉາ, ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ, ທິຏ຺ຐານຸສໂຍ, ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສໂຍ, ຕເທກຏ຺ຐາ ຈ ກິເລສາ – ອຍໍ ປຐມາ ສີມາ. ໂອຬາຣິກໍ ກາມຣາຄສຎ຺ໂຎຊນໍ, ປຏິຆສຎ຺ໂຎຊນໍ, ໂອຬາຣິໂກ ກາມຣາຄານຸສໂຍ, ປຏິຆານຸສໂຍ, ຕເທກຏ຺ຐາ ຈ ກິເລສາ – ອຍໍ ທຸຕິຍາ ສີມາ. ອນຸສຫຄຕໍ ກາມຣາຄສຎ຺ໂຎຊນໍ, ປຏິຆສຎ຺ໂຎຊນໍ, ອນຸສຫຄໂຕ ກາມຣາຄານຸສໂຍ, ປຏິຆານຸສໂຍ, ຕເທກຏ຺ຐາ ຈ ກິເລສາ – ອຍໍ ຕຕິຍາ ສີມາ. ຣູປຣາໂຄ ອຣູປຣາໂຄ ມາໂນ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ອວິຊ຺ຊາ, ມານານຸສໂຍ ຠວຣາຄານຸສໂຍ ອວິຊ຺ຊານຸສໂຍ, ຕເທກຏ຺ຐາ ຈ ກິເລສາ – ອຍໍ ຈຕຸຕ຺ຖາ ສີມາ. ຍໂຕ ຈ ຈຕູຫິ ອຣິຍມຄ຺ເຄຫິ ອິມາ ຈຕສ຺ໂສ ສີມາໂຍ ອຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ໂຫຕິ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ວີຕິວຕ຺ໂຕ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສີມາຕິໂຄ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓຕິ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ຘມ຺ມານໍ ພາຫິຕຕ຺ຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ – ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ພາຫິຕາ ໂຫຕິ, ວິຈິກິຈ຺ຉາ ພາຫິຕາ ໂຫຕິ, ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ ພາຫິໂຕ ໂຫຕິ…ເປ… ອສິໂຕ ຕາທິ ປວຸຈ຺ຈເຕ ສ ພ຺ຣຫ຺ມາ. ຕສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ.

ຎຕ຺ວາຕິ ປຣຈິຕ຺ຕຎາເຓນ ວາ ຎຕ຺ວາ ປຸພ຺ເພນິວາສານຸສ຺ສຕິຎາເຓນ ວາ ຎຕ຺ວາ. ທິສ຺ວາຕິ ມໍສຈກ຺ຂຸນາ ວາ ທິສ຺ວາ ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸນາ ວາ ທິສ຺ວາ. ສີມາຕິໂຄ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ, ຎຕ຺ວາ ຈ ທິສ຺ວາ ຈ ສມຸຄ຺ຄຫີຕນ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ອິທໍ ປຣມໍ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ [ວິເສຏ຺ຐໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣນ຺ຕິ ຄຫິຕໍ ປຣາມຏ຺ຐໍ ອຠິນິວິຏ຺ຐໍ ອຊ຺ໂຌສິຕໍ ອຘິມຸຕ຺ຕໍ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ, ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒນ຺ຕິ – ສີມາຕິໂຄ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ຎຕ຺ວາ ຈ ທິສ຺ວາ ຈ ສມຸຄ຺ຄຫີຕໍ.

ນ ຣາຄຣາຄີ ນ ວິຣາຄຣຕ຺ໂຕຕິ. ຣາຄຣຕ຺ຕາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ເຍ ປຎ຺ຈສຸ ກາມຄຸເຓສຸ ຣຕ຺ຕາ ຄິທ຺ຘາ ຄຘິຕາ ມຸຈ຺ຉິຕາ ອຊ຺ໂຌສນ຺ນາ ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພຸທ຺ຘາ. ວິຣາຄຣຕ຺ຕາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ເຍ ຣູປາວຈຣອຣູປາວຈຣສມາປຕ຺ຕີສຸ ຣຕ຺ຕາ ຄິທ຺ຘາ ຄຘິຕາ ມຸຈ຺ຉິຕາ ອຊ຺ໂຌສນ຺ນາ ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພຸທ຺ຘາ. ນ ຣາຄຣາຄີ ນ ວິຣາຄຣຕ຺ໂຕຕິ ຍໂຕ ກາມຣາໂຄ ຈ ຣູປຣາໂຄ ຈ ອຣູປຣາໂຄ ຈ ປຫີນາ ໂຫນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ [ອນຠາວກຕາ (ສີ.), ອນຠາວໍຄຕາ (ສ຺ຍາ.)] ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ເອຕ຺ຕາວຕາ ນ ຣາຄຣາຄີ ນ ວິຣາຄຣຕ຺ໂຕ.

ຕສ຺ສີຘ ນຕ຺ຖິ ປຣມຸຄ຺ຄຫີຕນ຺ຕິ. ຕສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ຕສ຺ສ ອິທໍ ປຣມໍ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣນ຺ຕິ ຄຫິຕໍ ປຣາມຏ຺ຐໍ ອຠິນິວິຏ຺ຐໍ ອຊ຺ໂຌສິຕໍ ອຘິມຸຕ຺ຕໍ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ, ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒນ຺ຕິ – ຕສ຺ສີຘ ນຕ຺ຖິ ປຣມຸຄ຺ຄຫີຕໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສີມາຕິໂຄ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ, ຎຕ຺ວາ ຈ ທິສ຺ວາ ຈ ສມຸຄ຺ຄຫີຕໍ;

ນ ຣາຄຣາຄີ ນ ວິຣາຄຣຕ຺ໂຕ, ຕສ຺ສີຘ ນຕ຺ຖິ ປຣມຸຄ຺ຄຫີຕ’’ນ຺ຕິ.

ສຸທ຺ຘຏ຺ຐກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ຈຕຸຕ຺ໂຖ.

໕. ປຣມຏ຺ຐກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ອຖ ປຣມຏ຺ຐກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສໍ ວກ຺ຂຕິ –

໓໑.

ປຣມນ຺ຕິ ທິຏ຺ຐີສຸ ປຣິພ຺ພສາໂນ, ຍທຸຕ຺ຕຣິໍ ກຸຣຸເຕ ຊນ຺ຕຸ ໂລເກ;

ຫີນາຕິ ອຎ຺ເຎ ຕໂຕ ສພ຺ພມາຫ, ຕສ຺ມາ ວິວາທານິ ອວີຕິວຕ຺ໂຕ.

ປຣມນ຺ຕິ ທິຏ຺ຐີສຸ ປຣິພ຺ພສາໂນຕິ. ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ທິຏ຺ຐິຄຕິກາ. ເຕ ທ຺ວາສຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິຄຕານໍ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕຣໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ‘‘ອິທໍ ປຣມໍ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣ’’ນ຺ຕິ ຄເຫຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາ ສກາຍ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ວສນ຺ຕິ ປວສນ຺ຕິ ອາວສນ຺ຕິ ປຣິວສນ຺ຕິ. ຍຖາ ອາຄາຣິກາ ວາ ຆເຣສຸ ວສນ຺ຕິ, ສາປຕ຺ຕິກາ ວາ ອາປຕ຺ຕີສຸ ວສນ຺ຕິ, ສກິເລສາ ວາ ກິເລເສສຸ ວສນ຺ຕິ; ເອວເມວ ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ທິຏ຺ຐິຄຕິກາ. ເຕ ທ຺ວາສຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິຄຕານໍ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕຣໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ‘‘ອິທໍ ປຣມໍ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣ’’ນ຺ຕິ ຄເຫຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາ ສກາຍ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ວສນ຺ຕິ ປວສນ຺ຕິ [ສໍວສນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ.) ນຕ຺ຖິ ສີຫຬໂປຕ຺ຖເກ] ອາວສນ຺ຕິ ປຣິວສນ຺ຕີຕິ – ປຣມນ຺ຕິ ທິຏ຺ຐີສຸ ປຣິພ຺ພສາໂນ.

ຍທຸຕ຺ຕຣິໍ ກຸຣຸເຕ ຊນ຺ຕຸ ໂລເກຕິ. ຍທນ຺ຕິ ຍໍ. ອຸຕ຺ຕຣິໍ ກຸຣຸເຕຕິ ອຸຕ຺ຕຣິໍ ກໂຣຕິ, ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣໍ ກໂຣຕິ ‘‘ອຍໍ ສຕ຺ຖາ ສພ຺ພຎ຺ຎູ’’ຕິ ອຸຕ຺ຕຣິໍ ກໂຣຕິ, ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣໍ ກໂຣຕິ. ‘‘ອຍໍ ຘມ຺ໂມ ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ…, ອຍໍ ຄໂຓ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ໂນ…, ອຍໍ ທິຏ຺ຐິ ຠທ຺ທິກາ…, ອຍໍ ປຏິປທາ ສຸປຎ຺ຎຕ຺ຕາ…, ອຍໍ ມຄ຺ໂຄ ນິຍ຺ຍານິໂກ’’ຕິ ອຸຕ຺ຕຣິໍ ກໂຣຕິ, ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣໍ ກໂຣຕິ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ. ຊນ຺ຕູຕິ ສຕ຺ໂຕ ນໂຣ…ເປ… ມນຸໂຊ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກຕິ – ຍທຸຕ຺ຕຣິໍ ກຸຣຸເຕ ຊນ຺ຕຸ ໂລເກ.

ຫີນາຕິ ອຎ຺ເຎ ຕໂຕ ສພ຺ພມາຫາຕິ ອຕ຺ຕໂນ ສຕ຺ຖາຣໍ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ຐເປຕ຺ວາ ສພ຺ເພ ປຣປ຺ປວາເທ ຂິປຕິ ອຸກ຺ຂິປຕິ ປຣິກ຺ຂິປຕິ. ‘‘ໂສ ສຕ຺ຖາ ນ ສພ຺ພຎ຺ຎູ, ຘມ຺ໂມ ນ ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ, ຄໂຓ ນ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ໂນ, ທິຏ຺ຐິ ນ ຠທ຺ທິກາ, ປຏິປທາ ນ ສຸປຎ຺ຎຕ຺ຕາ, ມຄ຺ໂຄ ນ ນິຍ຺ຍານິໂກ, ນຕ຺ເຖຕ຺ຖ ສຸທ຺ຘິ ວາ ວິສຸທ຺ຘິ ວາ ປຣິສຸທ຺ຘິ ວາ ມຸຕ຺ຕິ ວາ ວິມຸຕ຺ຕິ ວາ ປຣິມຸຕ຺ຕິ ວາ, ນຕ຺ເຖຕ຺ຖ ສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ວິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ປຣິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວາ ວິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວາ ປຣິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວາ, ຫີນາ ນິຫີນາ ໂອມກາ ລາມກາ ຉຕຸກ຺ກາ ປຣິຕ຺ຕາ’’ຕິ ເອວມາຫ ເອວໍ ກເຖຕິ ເອວໍ ຠຓຕິ ເອວໍ ທີປຍຕິ ເອວໍ ໂວຫຣຕີຕິ – ຫີນາຕິ ອຎ຺ເຎ ຕໂຕ ສພ຺ພມາຫ.

ຕສ຺ມາ ວິວາທານິ ອວີຕິວຕ຺ໂຕຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານາ. ວິວາທານີຕິ ທິຏ຺ຐິກລຫານິ ທິຏ຺ຐິຠຓ຺ຑນານິ ທິຏ຺ຐິວິຄ຺ຄຫານິ ທິຏ຺ຐິວິວາທານິ ທິຏ຺ຐິເມຘຄານິ ຈ. ອວີຕິວຕ຺ໂຕຕິ ອນຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ອສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ອວີຕິວຕ຺ໂຕຕິ – ຕສ຺ມາ ວິວາທານິ ອວີຕິວຕ຺ໂຕ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປຣມນ຺ຕິ ທິຏ຺ຐີສຸ ປຣິພ຺ພສາໂນ, ຍທຸຕ຺ຕຣິໍ ກຸຣຸເຕ ຊນ຺ຕຸ ໂລເກ;

ຫີນາຕິ ອຎ຺ເຎ ຕໂຕ ສພ຺ພມາຫ, ຕສ຺ມາ ວິວາທານິ ອວີຕິວຕ຺ໂຕ’’ຕິ.

໓໒.

ຍທຕ຺ຕນີ ປສ຺ສຕິ ອານິສໍສໍ, ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ສີລວເຕ ມຸເຕ ວາ;

ຕເທວ ໂສ ຕຕ຺ຖ ສມຸຄ຺ຄຫາຍ, ນິຫີນໂຕ ປສ຺ສຕິ ສພ຺ພມຎ຺ຎໍ.

ຍທຕ຺ຕນີ ປສ຺ສຕິ ອານິສໍສໍ, ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ສີລວເຕ ມຸເຕ ວາຕິ. ຍທຕ຺ຕນີຕິ ຍໍ ອຕ຺ຕນິ. ອຕ຺ຕາ ວຸຈ຺ຈຕິ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ. ອຕ຺ຕໂນ ທິຏ຺ຐິຍາ ທ຺ເວ ອານິສໍເສ ປສ຺ສຕິ – ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິກຎ຺ຈ ອານິສໍສໍ, ສມ຺ປຣາຍິກຎ຺ຈ ອານິສໍສໍ. ກຕໂມ ທິຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິໂກ ອານິສໍໂສ? ຍໍທິຏ຺ຐິໂກ ສຕ຺ຖາ ໂຫຕິ, ຕໍທິຏ຺ຐິກາ ສາວກາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕໍທິຏ຺ຐິກໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ສາວກາ ສກ຺ກໂຣນ຺ຕິ ຄຣຸໍ ກໂຣນ຺ຕິ ມາເນນ຺ຕິ ປູເຊນ຺ຕິ, ລຠຕິ ຈ ຕໂຕນິທານໍ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ. ອຍໍ ທິຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິໂກ ອານິສໍໂສ. ກຕໂມ ທິຏ຺ຐິຍາ ສມ຺ປຣາຍິໂກ ອານິສໍໂສ? ອຍໍ ທິຏ຺ຐິ ອລໍ ນາຄຕ຺ຕາຍ ວາ ສຸປຓ຺ຓຕ຺ຕາຍ ວາ ຍກ຺ຂຕ຺ຕາຍ ວາ ອສຸຣຕ຺ຕາຍ ວາ ຄນ຺ຘພ຺ພຕ຺ຕາຍ ວາ ມຫາຣາຊຕ຺ຕາຍ ວາ ອິນ຺ທຕ຺ຕາຍ ວາ ພ຺ຣຫ຺ມຕ຺ຕາຍ ວາ ເທວຕ຺ຕາຍ ວາ; ອຍໍ ທິຏ຺ຐິ ອລໍ ສຸທ຺ຘິຍາ ວິສຸທ຺ຘິຍາ ປຣິສຸທ຺ຘິຍາ ມຸຕ຺ຕິຍາ ວິມຸຕ຺ຕິຍາ ປຣິມຸຕ຺ຕິຍາ; ອິມາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ປຣິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຣິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ; ອິມາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສຸຊ຺ຌິສ຺ສາມິ ວິສຸຊ຺ຌິສ຺ສາມິ ປຣິສຸຊ຺ຌິສ຺ສາມິ ມຸຈ຺ຈິສ຺ສາມິ ວິມຸຈ຺ຈິສ຺ສາມິ ປຣິມຸຈ຺ຈິສ຺ສາມິ ອາຍຕິໍ ຜລປາຏິກງ຺ຂີ ໂຫຕິ. ອຍໍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສມ຺ປຣາຍິໂກ ອານິສໍໂສ. ອຕ຺ຕໂນ ທິຏ຺ຐິຍາ ອິເມ ທ຺ເວ ອານິສໍເສ ປສ຺ສຕິ, ທິຏ຺ຐສຸທ຺ຘິຍາປິ ທ຺ເວ ອານິສໍເສ ປສ຺ສຕິ, ສຸຕສຸທ຺ຘິຍາປິ ທ຺ເວ ອານິສໍເສ ປສ຺ສຕິ, ສີລສຸທ຺ຘິຍາປິ ທ຺ເວ ອານິສໍເສ ປສ຺ສຕິ, ວຕສຸທ຺ຘິຍາປິ ທ຺ເວ ອານິສໍເສ ປສ຺ສຕິ, ມຸຕສຸທ຺ຘິຍາປິ ທ຺ເວ ອານິສໍເສ ປສ຺ສຕິ – ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິກຎ຺ຈ ອານິສໍສໍ ສມ຺ປຣາຍິກຎ຺ຈ ອານິສໍສໍ. ກຕໂມ ມຸຕສຸທ຺ຘິຍາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິໂກ ອານິສໍໂສ? ຍໍທິຏ຺ຐິໂກ ສຕ຺ຖາ ໂຫຕິ ຕໍທິຏ຺ຐິກາ ສາວກາ ໂຫນ຺ຕິ…ເປ… ອຍໍ ມຸຕສຸທ຺ຘິຍາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິໂກ ອານິສໍໂສ. ກຕໂມ ມຸຕສຸທ຺ຘິຍາ ສມ຺ປຣາຍິໂກ ອານິສໍໂສ? ອຍໍ ທິຏ຺ຐິ ອລໍ ນາຄຕ຺ຕາຍ ວາ…ເປ… ອຍໍ ມຸຕສຸທ຺ຘິຍາ ສມ຺ປຣາຍິໂກ ອານິສໍໂສ. ມຸຕສຸທ຺ຘິຍາປິ ອິເມ ທ຺ເວ ອານິສໍເສ ປສ຺ສຕິ ທກ຺ຂຕິ ໂອໂລເກຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ອຸປປຣິກ຺ຂຕີຕິ – ຍທຕ຺ຕນີ ປສ຺ສຕິ ອານິສໍສໍ ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ສີລວເຕ ມຸເຕ ວາ.

ຕເທວ ໂສ ຕຕ຺ຖ ສມຸຄ຺ຄຫາຍາຕິ. ຕເທວາຕິ ຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ. ຕຕ຺ຖາຕິ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສກາຍ ຂນ຺ຕິຍາ ສກາຍ ຣຸຈິຍາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາ. ສມຸຄ຺ຄຫາຍາຕິ ອິທໍ ປຣມໍ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣນ຺ຕິ ຄເຫຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາຕິ – ຕເທວ ໂສ ຕຕ຺ຖ ສມຸຄ຺ຄຫາຍ.

ນິຫີນໂຕ ປສ຺ສຕິ ສພ຺ພມຎ຺ຎນ຺ຕິ. ອຎ຺ຎໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ຫີນໂຕ ນິຫີນໂຕ ໂອມກໂຕ ລາມກໂຕ ຉຕຸກ຺ກໂຕ ປຣິຕ຺ຕໂຕ ທິສ຺ສຕິ ປສ຺ສຕິ ທກ຺ຂຕິ ໂອໂລເກຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ອຸປປຣິກ຺ຂຕີຕິ – ນິຫີນໂຕ ປສ຺ສຕິ ສພ຺ພມຎ຺ຎໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍທຕ຺ຕນີ ປສ຺ສຕິ ອານິສໍສໍ, ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ສີລວເຕ ມຸເຕ ວາ;

ຕເທວ ໂສ ຕຕ຺ຖ ສມຸຄ຺ຄຫາຍ, ນິຫີນໂຕ ປສ຺ສຕິ ສພ຺ພມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ.

໓໓.

ຕໍ ວາປິ [ຈາປິ (ສີ.)] ຄນ຺ຖໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ, ຍໍ ນິສ຺ສິໂຕ ປສ຺ສຕິ ຫີນມຎ຺ຎໍ;

ຕສ຺ມາ ຫິ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ, ສີລພ຺ພຕໍ ຠິກ຺ຂຸ ນ ນິສ຺ສເຍຍ຺ຍ.

ຕໍ ວາປິ ຄນ຺ຖໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕີຕິ. ກຸສລາຕິ ເຍ ເຕ ຂນ຺ຘກຸສລາ ຘາຕຸກຸສລາ ອາຍຕນກຸສລາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທກຸສລາ ສຕິປຏ຺ຐານກຸສລາ ສມ຺ມປ຺ປຘານກຸສລາ ອິທ຺ຘິປາທກຸສລາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍກຸສລາ ພລກຸສລາ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄກຸສລາ ມຄ຺ຄກຸສລາ ຜລກຸສລາ ນິພ຺ພານກຸສລາ, ເຕ ກຸສລາ ເອວໍ ວທນ຺ຕິ – ‘‘ຄນ຺ໂຖ ເອໂສ, ລຄ຺ຄນໍ ເອຕໍ, ພນ຺ຘນໍ ເອຕໍ, ປລິໂພໂຘ ເອໂສ’’ຕິ. ເອວໍ ວທນ຺ຕິ ເອວໍ ກເຖນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓນ຺ຕິ ເອວໍ ທີປຍນ຺ຕິ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ຕໍ ວາປິ ຄນ຺ຖໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ.

ຍໍ ນິສ຺ສິໂຕ ປສ຺ສຕິ ຫີນມຎ຺ຎນ຺ຕິ. ຍໍ ນິສ຺ສິໂຕຕິ ຍໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ນິສ຺ສິໂຕ ສນ຺ນິສ຺ສິໂຕ ອລ຺ລີໂນ ອຸປຄໂຕ ອຊ຺ໂຌສິໂຕ ອຘິມຸຕ຺ໂຕ. ປສ຺ສຕິ ຫີນມຎ຺ຎນ຺ຕິ ອຎ຺ຎໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ຫີນໂຕ ນິຫີນໂຕ ໂອມກໂຕ ລາມກໂຕ ຉຕຸກ຺ກໂຕ ປຣິຕ຺ຕໂຕ ທິສ຺ສຕິ ປສ຺ສຕິ ທກ຺ຂຕິ ໂອໂລເກຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ອຸປນິຊ຺ຌາຍຕິ ອຸປປຣິກ຺ຂຕີຕິ – ຍໍ ນິສ຺ສິໂຕ ປສ຺ສຕິ ຫີນມຎ຺ຎໍ.

ຕສ຺ມາ ຫິ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ, ສີລພ຺ພຕໍ ຠິກ຺ຂຸ ນ ນິສ຺ສເຍຍ຺ຍາຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕສ຺ມາ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານາ ທິຏ຺ຐໍ ວາ ທິຏ຺ຐສຸທ຺ຘິໍ ວາ ສຸຕໍ ວາ ສຸຕສຸທ຺ຘິໍ ວາ ມຸຕໍ ວາ ມຸຕສຸທ຺ຘິໍ ວາ ສີລໍ ວາ ສີລສຸທ຺ຘິໍ ວາ ວຕໍ ວາ ວຕສຸທ຺ຘິໍ ວາ ນ ນິສ຺ສເຍຍ຺ຍ ນ ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ ນ ປຣາມເສຍ຺ຍ ນາຠິນິເວເສຍ຺ຍາຕິ – ຕສ຺ມາ ຫິ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ ສີລພ຺ພຕໍ ຠິກ຺ຂຸ ນ ນິສ຺ສເຍຍ຺ຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຕໍ ວາປິ ຄນ຺ຖໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ, ຍໍ ນິສ຺ສິໂຕ ປສ຺ສຕິ ຫີນມຎ຺ຎໍ;

ຕສ຺ມາ ຫິ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ, ສີລພ຺ພຕໍ ຠິກ຺ຂຸ ນ ນິສ຺ສເຍຍ຺ຍາ’’ຕິ.

໓໔.

ທິຏ຺ຐິມ຺ປິ ໂລກສ຺ມິໍ ນ ກປ຺ປເຍຍ຺ຍ, ຎາເຓນ ວາ ສີລວເຕນ ວາປິ;

ສໂມຕິ ອຕ຺ຕານມນູປເນຍ຺ຍ, ຫີໂນ ນ ມຎ຺ເຎຖ ວິເສສິ ວາປິ.

ທິຏ຺ຐິມ຺ປິ ໂລກສ຺ມິໍ ນ ກປ຺ປເຍຍ຺ຍ, ຎາເຓນ ວາ ສີລວເຕນ ວາປີຕິ. ອຏ຺ຐສມາປຕ຺ຕິຎາເຓນ ວາ ປຎ຺ຈາຠິຎ຺ຎາຎາເຓນ ວາ ມິຈ຺ຉາຎາເຓນ ວາ, ສີເລນ ວາ ວເຕນ ວາ ສີລພ຺ພເຕນ ວາ, ທິຏ຺ຐິໍ ນ ກປ຺ປເຍຍ຺ຍ ນ ຊເນຍ຺ຍ ນ ສຎ຺ຊເນຍ຺ຍ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ ນ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ. ໂລກສ຺ມິນ຺ຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກຕິ – ທິຏ຺ຐິມ຺ປິ ໂລກສ຺ມິໍ ນ ກປ຺ປເຍຍ຺ຍ ຎາເຓນ ວາ ສີລວເຕນ ວາປິ.

ສໂມຕິ ອຕ຺ຕານມນູປເນຍ຺ຍາຕິ. ສທິໂສຫມສ຺ມີຕິ ອຕ຺ຕານໍ ນ ອຸປເນຍ຺ຍ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ ໂກລປຸຕ຺ຕິເຍນ ວາ ວຓ຺ຓໂປກ຺ຂຣຕາຍ ວາ ຘເນນ ວາ ອຊ຺ເຌເນນ ວາ ກມ຺ມາຍຕເນນ ວາ ສິປ຺ປາຍຕເນນ ວາ ວິຊ຺ຊາຏ຺ຐາເນນ ວາ ສຸເຕນ ວາ ປຏິຠາເນນ ວາ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາຕິ – ສໂມຕິ ອຕ຺ຕານມນູປເນຍ຺ຍ.

ຫີໂນ ນ ມຎ຺ເຎຖ ວິເສສິ ວາປີຕິ. ຫີໂນຫມສ຺ມີຕິ ອຕ຺ຕານໍ ນ ອຸປເນຍ຺ຍ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ…ເປ… ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ. ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີຕິ ອຕ຺ຕານໍ ນ ອຸປເນຍ຺ຍ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ…ເປ… ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາຕິ – ຫີໂນ ນ ມຎ຺ເຎຖ ວິເສສິ ວາປິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ທິຏ຺ຐິມ຺ປິ ໂລກສ຺ມິໍ ນ ກປ຺ປເຍຍ຺ຍ, ຎາເຓນ ວາ ສີລວເຕນ ວາປິ;

ສໂມຕິ ອຕ຺ຕານມນູປເນຍ຺ຍ, ຫີໂນ ນ ມຎ຺ເຎຖ ວິເສສິ ວາປີ’’ຕິ.

໓໕.

ອຕ຺ຕໍ ປຫາຍ ອນຸປາທິຍາໂນ, ຎາເຓນປິ ໂສ ນິສ຺ສຍໍ ໂນ ກໂຣຕິ;

ສ ເວ ວິຍຕ຺ເຕສຸ ນ ວຄ຺ຄສາຣີ, ທິຏ຺ຐິມ຺ປິ ໂສ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ກິຎ຺ຈິ.

ອຕ຺ຕໍ ປຫາຍ ອນຸປາທິຍາໂນຕິ. ອຕ຺ຕໍ ປຫາຍາຕິ ອຕ຺ຕທິຏ຺ຐິໍ ປຫາຍ. ອຕ຺ຕໍ ປຫາຍາຕິ ຄາຫໍ [ອຕ຺ຕຄາຫໍ (ສີ. ກ.)] ປຫາຍ. ອຕ຺ຕໍ ປຫາຍາຕິ ຕຓ຺ຫາວເສນ ທິຏ຺ຐິວເສນ ຄຫິຕໍ ປຣາມຏ຺ຐໍ ອຠິນິວິຏ຺ຐໍ ອຊ຺ໂຌສິຕໍ ອຘິມຸຕ຺ຕໍ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາຕິ – ອຕ຺ຕໍ ປຫາຍ. ອນຸປາທິຍາໂນຕິ ຈຕູຫິ ອຸປາທາເນຫິ ອນຸປາທິຍມາໂນ ອຄຓ຺ຫມາໂນ ອປຣາມາສມາໂນ ອນຠິນິວິສມາໂນຕິ – ອຕ຺ຕໍ ປຫາຍ ອນຸປາທິຍາໂນ.

ຎາເຓນປິ ໂສ ນິສ຺ສຍໍ ໂນ ກໂຣຕີຕິ ອຏ຺ຐສມາປຕ຺ຕິຎາເຓນ ວາ ປຎ຺ຈາຠິຎ຺ຎາຎາເຓນ ວາ ມິຈ຺ຉາຎາເຓນ ວາ ຕຓ຺ຫານິສ຺ສຍໍ ວາ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສຍໍ ວາ ນ ກໂຣຕິ ນ ຊເນຕິ ນ ສຎ຺ຊເນຕິ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ ນ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຕີຕິ – ຎາເຓນປິ ໂສ ນິສ຺ສຍໍ ໂນ ກໂຣຕິ.

ສ ເວ ວິຍຕ຺ເຕສຸ ນ ວຄ຺ຄສາຣີຕິ ສ ເວ ວິຍຕ຺ເຕສຸ ຠິນ຺ເນສຸ ທ຺ເວຊ຺ຌາປນ຺ເນສຸ ທ຺ເວຬ຺ຫກຊາເຕສຸ ນານາທິຏ຺ຐິເກສຸ ນານາຂນ຺ຕິເກສຸ ນານາຣຸຈິເກສຸ ນານາລທ຺ຘິເກສຸ ນານາທິຏ຺ຐິນິສ຺ສຍໍ ນິສ຺ສິເຕສຸ ຉນ຺ທາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉນ຺ເຕສຸ ໂທສາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉນ຺ເຕສຸ ໂມຫາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉນ຺ເຕສຸ ຠຍາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉນ຺ເຕສຸ ນ ຉນ຺ທາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ໂທສາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ໂມຫາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ຠຍາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ຣາຄວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ໂທສວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ໂມຫວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ມານວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ທິຏ຺ຐິວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ວິຈິກິຈ຺ຉາວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ອນຸສຍວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ວຄ຺ເຄຫິ ຘມ຺ເມຫິ ຍາຍຕິ ນິຍ຺ຍຕິ ວຸຍ຺ຫຕິ ສໍຫຣີຍຕີຕິ – ສ ເວ ວິຍຕ຺ເຕສຸ ນ ວຄ຺ຄສາຣີ.

ທິຏ຺ຐິມ຺ປິ ໂສ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ກິຎ຺ຈີຕິ. ຕສ຺ສ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ປຫີນານິ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນານິ ວູປສນ຺ຕານິ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘານິ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິການິ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒານິ. ໂສ ກິຎ຺ຈິ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕີຕິ – ທິຏ຺ຐິມ຺ປິ ໂສ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ກິຎ຺ຈິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອຕ຺ຕໍ ປຫາຍ ອນຸປາທິຍາໂນ, ຎາເຓນປິ ໂສ ນິສ຺ສຍໍ ໂນ ກໂຣຕິ;

ສ ເວ ວິຍຕ຺ເຕສຸ ນ ວຄ຺ຄສາຣີ, ທິຏ຺ຐິມ຺ປິ ໂສ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ກິຎ຺ຈີ’’ຕິ.

໓໖.

ຍສ຺ສູຠຍນ຺ເຕ ປຓິຘີຘ ນຕ຺ຖິ, ຠວາຠວາຍ ອິຘ ວາ ຫຸຣໍ ວາ;

ນິເວສນາ ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ເກຈິ, ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕໍ.

ຍສ຺ສູຠຍນ຺ເຕ ປຓິຘີຘ ນຕ຺ຖິ, ຠວາຠວາຍ ອິຘ ວາ ຫຸຣໍ ວາຕິ ຍສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ອນ຺ໂຕຕິ [ອນ຺ຕາຕິ (ສ຺ຍາ.)] ຜສ຺ໂສ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ, ຜສ຺ສສມຸທໂຍ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ; ອຕີໂຕ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ, ອນາຄໂຕ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ; ສຸຂາ ເວທນາ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ, ທຸກ຺ຂາ ເວທນາ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ; ນາມໍ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ, ຣູປໍ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ; ຉ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິການິ ອາຍຕນານິ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ, ຉ ພາຫິຣານິ ອາຍຕນານິ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ; ສກ຺ກາໂຍ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ, ສກ຺ກາຍສມຸທໂຍ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ. ປຓິຘິ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ.

ຠວາຠວາຍາຕິ ຠວາຠວາຍ ກມ຺ມຠວາຍ ປຸນພ຺ຠວາຍ ກາມຠວາຍ, ກມ຺ມຠວາຍ ກາມຠວາຍ ປຸນພ຺ຠວາຍ ຣູປຠວາຍ, ກມ຺ມຠວາຍ ຣູປຠວາຍ ປຸນພ຺ຠວາຍ ອຣູປຠວາຍ, ກມ຺ມຠວາຍ ອຣູປຠວາຍ ປຸນພ຺ຠວາຍ ປຸນປ຺ປຸນຠວາຍ ປຸນປ຺ປຸນຄຕິຍາ ປຸນປ຺ປຸນອຸປປຕ຺ຕິຍາ ປຸນປ຺ປຸນປຏິສນ຺ຘິຍາ ປຸນປ຺ປຸນອຕ຺ຕຠາວາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິຍາ. ອິຘາຕິ ສກຕ຺ຕຠາໂວ, ຫຸຣາຕິ ປຣຕ຺ຕຠາໂວ; ອິຘາຕິ ສກຣູປເວທນາສຎ຺ຎາສງ຺ຂາຣວິຎ຺ຎາຓໍ, ຫຸຣາຕິ ປຣຣູປເວທນາສຎ຺ຎາສງ຺ຂາຣວິຎ຺ຎາຓໍ; ອິຘາຕິ ຉ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິການິ ອາຍຕນານິ, ຫຸຣາຕິ ຉ ພາຫິຣານິ ອາຍຕນານິ; ອິຘາຕິ ມນຸສ຺ສໂລໂກ, ຫຸຣາຕິ ເທວໂລໂກ; ອິຘາຕິ ກາມຘາຕຸ, ຫຸຣາຕິ ຣູປຘາຕຸ ອຣູປຘາຕຸ; ອິຘາຕິ ກາມຘາຕຸ ຣູປຘາຕຸ. ຫຸຣາຕິ ອຣູປຘາຕຸ. ຍສ຺ສູຠຍນ຺ເຕ ປຓິຘີຘ ນຕ຺ຖິ ຠວາຠວາຍ ອິຘ ວາ ຫຸຣໍ ວາຕິ. ຍສ຺ສ ອຸໂຠ ອນ຺ເຕ ຈ ຠວາຠວາຍ ຈ ອິຘ ຫຸຣຎ຺ຈ ປຓິຘິ ຕຓ຺ຫາ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ຍສ຺ສູຠຍນ຺ເຕ ປຓິຘີຘ ນຕ຺ຖິ ຠວາຠວາຍ ອິຘ ວາ ຫຸຣໍ ວາ.

ນິເວສນາ ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ເກຈີຕິ. ນິເວສນາຕິ ທ຺ເວ ນິເວສນາ – ຕຓ຺ຫານິເວສນາ ຈ ທິຏ຺ຐິນິເວສນາ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫານິເວສນາ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິນິເວສນາ. ຕສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ນິເວສນາ ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ເກຈີຕິ ນິເວສນາ ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ເກຈິ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ນິເວສນາ ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ເກຈິ.

ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕນ຺ຕິ. ຘມ຺ເມສູຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິຄເຕສຸ. ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍາຕິ ນິຈ຺ຉິນິຕ຺ວາ ວິນິຈ຺ຉິນິຕ຺ວາ ວິຈິນິຕ຺ວາ ປວິຈິນິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ສມຸຄ຺ຄຫີຕນ຺ຕິ ໂອຘິຄ຺ຄາໂຫ ພິລຄ຺ຄາໂຫ ວຣຄ຺ຄາໂຫ ໂກຏ຺ຐາສຄ຺ຄາໂຫ ອຸຈ຺ຈຍຄ຺ຄາໂຫ ສມຸຈ຺ຈຍຄ຺ຄາໂຫ, ‘‘ອິທໍ ສຈ຺ຈໍ ຕຈ຺ຉໍ ຕຖໍ ຠູຕໍ ຍາຖາວໍ ອວິປຣີຕ’’ນ຺ຕິ ຄຫິຕໍ ປຣາມຏ຺ຐໍ ອຠິນິວິຏ຺ຐໍ ອຊ຺ໂຌສິຕໍ ອຘິມຸຕ຺ຕໍ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒນ຺ຕິ – ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍສ຺ສູຠຍນ຺ເຕ ປຓິຘີຘ ນຕ຺ຖິ, ຠວາຠວາຍ ອິຘ ວາ ຫຸຣໍ ວາ;

ນິເວສນາ ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ເກຈິ, ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕ’’ນ຺ຕິ.

໓໗.

ຕສ຺ສີຘ ທິຏ຺ເຐ ວ ສຸເຕ ມຸເຕ ວາ, ປກປ຺ປິຕາ ນຕ຺ຖິ ອຓູປິ ສຎ຺ຎາ;

ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ທິຏ຺ຐິມນາທິຍານໍ, ເກນີຘ ໂລກສ຺ມິໍ ວິກປ຺ປເຍຍ຺ຍ.

ຕສ຺ສີຘ ທິຏ຺ເຐ ວ ສຸເຕ ມຸເຕ ວາ, ປກປ຺ປິຕາ ນຕ຺ຖິ ອຓູປິ ສຎ຺ຎາຕິ. ຕສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ຕສ຺ສ ທິຏ຺ເຐ ວາ ທິຏ຺ຐສຸທ຺ຘິຍາ ວາ ສຸເຕ ວາ ສຸຕສຸທ຺ຘິຍາ ວາ ມຸເຕ ວາ ມຸຕສຸທ຺ຘິຍາ ວາ ສຎ຺ຎາປຸພ຺ພງ຺ຄມຕາ ສຎ຺ຎາວິກປ຺ປເຍຍ຺ຍຕາ ສຎ຺ຎາວິຄ຺ຄເຫນ ສຎ຺ຎາຍ ອຸຏ຺ຐປິຕາ ສມຸຏ຺ຐປິຕາ ກປ຺ປິຕາ ປກປ຺ປິຕາ ສງ຺ຂຕາ ອຠິສງ຺ຂຕາ ສຓ຺ຐປິຕາ, ທິຏ຺ຐິ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ຕສ຺ສີຘ ທິຏ຺ເຐ ວ ສຸເຕ ມຸເຕ ວາ ປກປ຺ປິຕາ ນຕ຺ຖິ ອຓູປິ ສຎ຺ຎາ.

ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ທິຏ຺ຐິມນາທິຍານນ຺ຕິ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓຕິ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ຘມ຺ມານໍ ພາຫິຕຕ຺ຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ – ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ພາຫິຕາ ໂຫຕິ…ເປ… ອສິໂຕ ຕາທິ ປວຸຈ຺ຈເຕ ສ ພ຺ຣຫ຺ມາ. ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ທິຏ຺ຐິມນາທິຍານນ຺ຕິ. ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ທິຏ຺ຐິມນາທິຍນ຺ຕໍ ອຄຓ຺ຫນ຺ຕໍ ອປຣາມສນ຺ຕໍ ອນຠິນິເວສນ຺ຕນ຺ຕິ – ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ທິຏ຺ຐິມນາທິຍານໍ.

ເກນີຘ ໂລກສ຺ມິໍ ວິກປ຺ປເຍຍ຺ຍາຕິ. ກປ຺ປາຕິ ທ຺ເວ ກປ຺ປາ – ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕຓ຺ຫາກປ຺ປສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐິກປ຺ປສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ເກນ ຣາເຄນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ ເກນ ໂທເສນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ ເກນ ໂມເຫນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ ເກນ ມາເນນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ ກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ກປ຺ເປຍ຺ຍ ເກນ ອຸທ຺ຘຈ຺ເຈນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ ກາຍ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ກປ຺ເປຍ຺ຍ ເກຫິ ອນຸສເຍຫິ ກປ຺ເປຍ຺ຍ – ຣຕ຺ໂຕຕິ ວາ ທຸຏ຺ໂຐຕິ ວາ ມູຬ຺ໂຫຕິ ວາ ວິນິພທ຺ໂຘຕິ ວາ ປຣາມຏ຺ໂຐຕິ ວາ ວິກ຺ເຂປຄໂຕຕິ ວາ ອນິຏ຺ຐງ຺ຄໂຕຕິ ວາ ຖາມຄໂຕຕິ ວາ. ເຕ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ປຫີນາ. ອຠິສງ຺ຂາຣານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ ຄຕິໂຍ ເກນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ – ເນຣຍິໂກຕິ ວາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໂກຕິ ວາ ເປຕ຺ຕິວິສຍິໂກຕິ ວາ ມນຸສ຺ໂສຕິ ວາ ເທໂວຕິ ວາ ຣູປີຕິ ວາ ອຣູປີຕິ ວາ ສຎ຺ຎີຕິ ວາ ອສຎ຺ຎີຕິ ວາ ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີຕິ ວາ. ໂສ ເຫຕຸ ນຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈໂຍ ນຕ຺ຖິ ກາຣຓໍ ນຕ຺ຖິ, ເຍນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ ວິກປ຺ເປຍ຺ຍ ວິກປ຺ປໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍ. ໂລກສ຺ມິນ຺ຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກຕິ – ເກນີຘ ໂລກສ຺ມິໍ ວິກປ຺ປເຍຍ຺ຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຕສ຺ສີຘ ທິຏ຺ເຐ ວ ສຸເຕ ມຸເຕ ວາ, ປກປ຺ປິຕາ ນຕ຺ຖິ ອຓູປິ ສຎ຺ຎາ;

ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ທິຏ຺ຐິມນາທິຍານໍ, ເກນີຘ ໂລກສ຺ມິໍ ວິກປ຺ປເຍຍ຺ຍາ’’ຕິ.

໓໘.

ນ ກປ຺ປຍນ຺ຕິ ນ ປຸເຣກ຺ຂໂຣນ຺ຕິ, ຘມ຺ມາປິ ເຕສໍ ນ ປຏິຈ຺ຉິຕາເສ;

ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ສີລວເຕນ ເນຍ຺ໂຍ, ປາຣງ຺ຄໂຕ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ຕາທີ.

ນ ກປ຺ປຍນ຺ຕິ ນ ປຸເຣກ຺ຂໂຣນ຺ຕີຕິ. ກປ຺ປາຕິ ທ຺ເວ ກປ຺ປາ – ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ຈ. ກຕໂມ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ? ຍາວຕາ ຕຓ຺ຫາສງ຺ຂາເຕນ ສີມກຕໍ ມຣິຍາທິກຕໍ ໂອຘິກຕໍ ປຣິຍນ຺ຕກຕໍ ປຣິຄ຺ຄຫິຕໍ ມມາຍິຕໍ – ‘‘ອິທໍ ມມໍ, ເອຕໍ ມມໍ, ເອຕ຺ຕກໍ ມມໍ, ເອຕ຺ຕາວຕາ ມມໍ, ມມ ຣູປາ ສທ຺ທາ ຄນ຺ຘາ ຣສາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ, ອຕ຺ຖຣຓາ ປາວຸຣຓາ ທາສິທາສາ [ທາສີທາສາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ອເຊຬກາ ກຸກ຺ກຸຏສູກຣາ ຫຕ຺ຖິຄວາສ຺ສວຬວາ ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸ ຫິຣຎ຺ຎໍ ສຸວຓ຺ຓໍ ຄາມນິຄມຣາຊຘານິໂຍ ຣຏ຺ຐຎ຺ຈ ຊນປໂທ ຈ ໂກໂສ ຈ ໂກຏ຺ຐາຄາຣຎ຺ຈ, ເກວລມ຺ປິ ມຫາປຖວິໍ ຕຓ຺ຫາວເສນ ມມາຍຕິ, ຍາວຕາ ອຏ຺ຐສຕຕຓ຺ຫາວິຈຣິຕໍ – ອຍໍ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ. ກຕໂມ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ? ວີສຕິວຕ຺ຖຸກາ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ, ທສວຕ຺ຖຸກາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ, ທສວຕ຺ຖຸກາ ອນ຺ຕຄ຺ຄາຫິກາທິຏ຺ຐິ, ຍາ ເອວຣູປາ ທິຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຫນໍ ທິຏ຺ຐິກນ຺ຕາຣໍ ທິຏ຺ຐິວິສູກາຍິກໍ ທິຏ຺ຐິວິປ຺ຜນ຺ທິຕໍ ທິຏ຺ຐິສຎ຺ໂຎຊນໍ ຄາໂຫ ປຏິຄ຺ຄາໂຫ ອຠິນິເວໂສ ປຣາມາໂສ ກຸມ຺ມຄ຺ໂຄ ມິຈ຺ຉາປໂຖ ມິຈ຺ຉຕ຺ຕໍ ຕິຕ຺ຖາຍຕນໍ ວິປຣິຍາສຄ຺ຄາໂຫ [ວິປຣິເຍສຄ຺ຄາໂຫ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.)] ວິປຣີຕຄ຺ຄາໂຫ ວິປລ຺ລາສຄ຺ຄາໂຫ ມິຈ຺ຉາຄາໂຫ, ອຍາຖາວກສ຺ມິໍ ຍາຖາວກນ຺ຕິ ຄາໂຫ, ຍາວຕາ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ – ອຍໍ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ. ເຕສໍ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕຓ຺ຫາກປ຺ປສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐິກປ຺ປສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ຕຓ຺ຫາກປ຺ປໍ ວາ ທິຏ຺ຐິກປ຺ປໍ ວາ ນ ກປ຺ເປນ຺ຕິ ນ ຊເນນ຺ຕິ ນ ສຎ຺ຊເນນ຺ຕິ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕນ຺ຕິ ນ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕນ຺ຕີຕິ – ນ ກປ຺ປຍນ຺ຕິ.

ນ ປຸເຣກ຺ຂໂຣນ຺ຕີຕິ. ປຸເຣກ຺ຂາຣາຕິ ທ຺ເວ ປຸເຣກ຺ຂາຣາ – ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ຈ ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ. ເຕສໍ ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາຣສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາຣສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ນ ຕຓ຺ຫໍ ວາ ນ ທິຏ຺ຐິໍ ວາ ປຸຣໂຕ ກຕ຺ວາ ຈຣນ຺ຕິ ນ ຕຓ຺ຫາຘຊາ ນ ຕຓ຺ຫາເກຕູ ນ ຕຓ຺ຫາຘິປເຕຍ຺ຍາ ນ ທິຏ຺ຐິຘຊາ ນ ທິຏ຺ຐິເກຕູ ນ ທິຏ຺ຐາຘິປເຕຍ຺ຍາ. ນ ຕຓ຺ຫາຍ ວາ ນ ທິຏ຺ຐິຍາ ວາ ປຣິວາເຣຕ຺ວາ ຈຣນ຺ຕີຕິ – ນ ກປ຺ປຍນ຺ຕິ ນ ປຸເຣກ຺ຂໂຣນ຺ຕິ.

ຘມ຺ມາປິ ເຕສໍ ນ ປຏິຈ຺ຉິຕາເສຕິ. ຘມ຺ມາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ. ເຕສນ຺ຕິ ເຕສໍ ອຣຫນ຺ຕານໍ ຂີຓາສວານໍ. ນ ປຏິຈ຺ຉິຕາເສຕິ ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ນ ປຏິຈ຺ຉິຕາເສ. ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ… ອນ຺ຕວາ ໂລໂກ… ອນນ຺ຕວາ ໂລໂກ… ຕໍ ຊີວໍ ຕໍ ສຣີຣໍ… ອຎ຺ຎໍ ຊີວໍ ອຎ຺ຎໍ ສຣີຣໍ… ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ໂຫຕິ ຈ ນ ຈ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ນ ປຏິຈ຺ຉິຕາເສຕິ – ຘມ຺ມາປິ ເຕສໍ ນ ປຏິຈ຺ຉິຕາເສ.

ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ສີລວເຕນ ເນຍ຺ໂຍຕິ. ນາຕິ ປຏິກ຺ເຂໂປ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓຕິ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ຘມ຺ມານໍ ພາຫິຕຕ຺ຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ – ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ພາຫິຕາ ໂຫຕິ…ເປ… ອສິໂຕ ຕາທິ ວຸຈ຺ຈເຕ ສ ພ຺ຣຫ຺ມາ. ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ສີລວເຕນ ເນຍ຺ໂຍຕິ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ສີເລນ ວາ ວເຕນ ວາ ສີລພ຺ພເຕນ ວາ ນ ຍາຍຕິ ນ ນິຍ຺ຍຕິ ນ ວຸຍ຺ຫຕິ ນ ສໍຫຣີຍຕີຕິ – ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ສີລວເຕນ ເນຍ຺ໂຍ.

ປາຣງ຺ຄໂຕ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ຕາທີຕິ. ປາຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ໂສ ປາຣງ຺ຄໂຕ ປາຣປ຺ປຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຄໂຕ ອນ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ໂກຏິຄໂຕ ໂກຏິປ຺ປຕ຺ໂຕ [ວິຕ຺ຖາໂຣ] ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ – ປາຣງ຺ຄໂຕ. ນ ປຈ຺ເຈຕີຕິ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ເຄນ ເຍ ກິເລສາ ປຫີນາ, ເຕ ກິເລເສ ນ ປຸເນຕິ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕິ. ສກທາຄາມິມຄ຺ເຄນ ເຍ ກິເລສາ ປຫີນາ, ເຕ ກິເລເສ ນ ປຸເນຕິ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕິ. ອນາຄາມິມຄ຺ເຄນ ເຍ ກິເລສາ ປຫີນາ, ເຕ ກິເລເສ ນ ປຸເນຕິ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕິ. ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ເຄນ ເຍ ກິເລສາ ປຫີນາ, ເຕ ກິເລເສ ນ ປຸເນຕິ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕີຕິ – ປາຣງ຺ຄໂຕ ນ ປຈ຺ເຈຕິ. ຕາທີຕິ ອຣຫາ ປຎ຺ຈຫາກາເຣຫິ ຕາທີ – ອິຏ຺ຐານິຏ຺ເຐ ຕາທີ, ຈຕ຺ຕາວີຕິ ຕາທີ, ຕິຓ຺ຓາວີຕິ ຕາທີ, ມຸຕ຺ຕາວີຕິ ຕາທີ, ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ.

ກຖໍ ອຣຫາ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ເຐ ຕາທີ? ອຣຫາ ລາເຠປິ ຕາທີ, ອລາເຠປິ ຕາທີ, ຍເສປິ ຕາທີ, ອຍເສປິ ຕາທີ, ປສໍສາຍປິ ຕາທີ, ນິນ຺ທາຍປິ ຕາທີ, ສຸເຂປິ ຕາທີ, ທຸກ຺ເຂປິ ຕາທີ. ເອກຈ຺ເຈ ພາຫໍ [ອງ຺ຄໍ (ສີ.)] ຄນ຺ເຘນ ລິມ຺ເປຍ຺ຍຸໍ, ເອກຈ຺ເຈ ພາຫໍ [ອງ຺ຄໍ (ສີ.)] ວາສິຍາ ຕຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ – ອມຸສ຺ມິໍ ນຕ຺ຖິ ຣາໂຄ, ອມຸສ຺ມິໍ ນຕ຺ຖິ ປຏິຆໍ, ອນຸນຍປຏິຆວິປ຺ປຫີໂນ ອຸຄ຺ຆາຕິນິຆາຕິວີຕິວຕ຺ໂຕ ອນຸໂຣຘວິໂຣຘສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ. ເອວໍ ອຣຫາ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ເຐ ຕາທີ.

ກຖໍ ອຣຫາ ຈຕ຺ຕາວີຕິ ຕາທີ? ອຣຫໂຕ ຣາໂຄ ຈຕ຺ໂຕ ວນ຺ໂຕ ມຸຕ຺ໂຕ ປຫີໂນ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ໂທໂສ…ເປ… ໂມໂຫ… ໂກໂຘ… ອຸປນາໂຫ… ມກ຺ໂຂ… ປຬາໂສ… ອິສ຺ສາ… ມຈ຺ຉຣິຍໍ… ມາຍາ… ສາເຐຍ຺ຍໍ… ຖມ຺ໂຠ… ສາຣມ຺ໂຠ… ມາໂນ… ອຕິມາໂນ… ມໂທ… ປມາໂທ… ສພ຺ເພ ກິເລສາ… ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິຕາ… ສພ຺ເພ ທຣຖາ… ສພ຺ເພ ປຣິຬາຫາ… ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາປາ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ຈຕ຺ຕາ ວນ຺ຕາ ມຸຕ຺ຕາ ປຫີນາ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐາ. ເອວໍ ອຣຫາ ຈຕ຺ຕາວີຕິ ຕາທີ.

ກຖໍ ອຣຫາ ຕິຓ຺ຓາວີຕິ ຕາທີ? ອຣຫາ ກາໂມຆໍ ຕິຓ຺ໂຓ ຠໂວຆໍ ຕິຓ຺ໂຓ ທິຏ຺ໂຐຆໍ ຕິຓ຺ໂຓ ອວິຊ຺ໂຊຆໍ ຕິຓ຺ໂຓ ສພ຺ພໍ ສໍສາຣປຖໍ ຕິຓ຺ໂຓ ອຸຕ຺ຕິຓ຺ໂຓ ນິຕ຺ຕິຓ຺ໂຓ ອຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ວີຕິວຕ຺ໂຕ. ໂສ ວຸຏ຺ຐວາໂສ ຈິຓ຺ຓຈຣໂຓ ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ. ເອວໍ ອຣຫາ ຕິຓ຺ຓາວີຕິ ຕາທີ.

ກຖໍ ອຣຫາ ມຸຕ຺ຕາວີຕິ ຕາທີ? ອຣຫໂຕ ຣາຄາ ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ, ໂທສາ ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ, ໂມຫາ ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ, ໂກຘາ…ເປ… ອຸປນາຫາ… ມກ຺ຂາ… ປຬາສາ… ອິສ຺ສາຍ… ມຈ຺ຉຣິຍາ… ມາຍາຍ… ສາເຐຍ຺ຍາ… ຖມ຺ຠາ… ສາຣມ຺ຠາ… ມານາ… ອຕິມານາ… ມທາ… ປມາທາ… ສພ຺ພກິເລເສຫິ… ສພ຺ພທຸຈ຺ຈຣິເຕຫິ… ສພ຺ພທຣເຖຫິ… ສພ຺ພປຣິຬາເຫຫິ… ສພ຺ພສນ຺ຕາເປຫິ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາເຣຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ. ເອວໍ ອຣຫາ ມຸຕ຺ຕາວີຕິ ຕາທີ.

ກຖໍ ອຣຫາ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ? ອຣຫາ ສີເລ ສຕິ ສີລວາຕິ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ; ສທ຺ຘາຍ ສຕິ ສທ຺ໂຘຕິ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ; ວີຣິເຍ ສຕິ ວີຣິຍວາຕິ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ; ສຕິຍາ ສຕິ ສຕິມາຕິ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ; ສມາຘິມ຺ຫິ ສຕິ ສມາຫິໂຕຕິ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ; ປຎ຺ຎາຍ ສຕິ ປຎ຺ຎວາຕິ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ; ວິຊ຺ຊາຍ ສຕິ ເຕວິຊ຺ໂຊຕິ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ; ອຠິຎ຺ຎາຍ ສຕິ ຉຬຠິຎ຺ໂຎຕິ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ. ເອວໍ ອຣຫາ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີຕິ – ປາຣງ຺ຄໂຕ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ຕາທີ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນ ກປ຺ປຍນ຺ຕິ ນ ປຸເຣກ຺ຂໂຣນ຺ຕິ, ຘມ຺ມາປິ ເຕສໍ ນ ປຏິຈ຺ຉິຕາເສ;

ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ສີລວເຕນ ເນຍ຺ໂຍ, ປາຣງ຺ຄໂຕ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ຕາທີ’’ຕິ.

ປຣມຏ຺ຐກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ປຎ຺ຈໂມ.

໖. ຊຣາສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ອຖ ຊຣາສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສໍ ວກ຺ຂຕິ –

໓໙.

ອປ຺ປໍ ວຕ ຊີວິຕໍ ອິທໍ, ໂອຣໍ ວສ຺ສສຕາປິ ມິຍ຺ຍຕິ [ມີຍຕິ (ສີ.)] ;

ໂຍ ເຈປິ ອຕິຈ຺ຈ ຊີວຕິ, ອຖ ໂຂ ໂສ ຊຣສາປິ ມິຍ຺ຍຕິ.

ອປ຺ປໍ ວຕ ຊີວິຕໍ ອິທນ຺ຕິ. ຊີວິຕນ຺ຕິ ອາຍຸ ຐິຕິ ຍປນາ ຍາປນາ ອິຣິຍນາ ວຕ຺ຕນາ ປາລນາ ຊີວິຕໍ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ. ອປິ ຈ, ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ ໂຖກໍ ຊີວິຕໍ – ຐິຕິປຣິຕ຺ຕຕາຍ ວາ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ, ສຣສປຣິຕ຺ຕຕາຍ ວາ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ. ກຖໍ ຐິຕິປຣິຕ຺ຕຕາຍ ວາ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ? ອຕີເຕ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂເຓ ຊີວິຕ຺ຖ, ນ ຊີວຕິ ນ ຊີວິສ຺ສຕິ; ອນາຄເຕ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂເຓ ຊີວິສ຺ສຕິ, ນ ຊີວຕິ ນ ຊີວິຕ຺ຖ; ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂເຓ ຊີວຕິ, ນ ຊີວິຕ຺ຖ ນ ຊີວິສ຺ສຕິ.

‘‘ຊີວິຕໍ ອຕ຺ຕຠາໂວ ຈ, ສຸຂທຸກ຺ຂາ ຈ ເກວລາ;

ເອກຈິຕ຺ຕສມາຍຸຕ຺ຕາ, ລຫຸໂສ ວຕ຺ຕເຕ ຂໂຓ.

‘‘ຈຸລ຺ລາສີຕິສຫສ຺ສານິ, ກປ຺ປາ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ເຍ ມຣູ;

ນ ຕ຺ເວວ ເຕປິ ຊີວນ຺ຕິ, ທ຺ວີຫິ ຈິຕ຺ເຕຫິ ສໍຍຸຕາ [ສໂມຫິຕາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.)].

‘‘ເຍ ນິຣຸທ຺ຘາ ມຣນ຺ຕສ຺ສ, ຕິຏ຺ຐມານສ຺ສ ວາ ອິຘ;

ສພ຺ເພປິ ສທິສາ ຂນ຺ຘາ, ຄຕາ ອປ຺ປຏິສນ຺ຘິກາ.

‘‘ອນນ຺ຕຣາ ຈ ເຍ ຠຄ຺ຄາ, ເຍ ຈ ຠຄ຺ຄາ ອນາຄຕາ;

ຕທນ຺ຕເຣ ນິຣຸທ຺ຘານໍ, ເວສມໍ ນຕ຺ຖິ ລກ຺ຂເຓ.

‘‘ອນິພ຺ພຕ຺ເຕນ ນ ຊາໂຕ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນນ ຊີວຕິ;

ຈິຕ຺ຕຠຄ຺ຄາ ມໂຕ ໂລໂກ, ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ປຣມຕ຺ຖິຍາ.

‘‘ຍຖາ ນິນ຺ນາ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ຉນ຺ເທນ ປຣິຓາມິຕາ;

ອຈ຺ຉິນ຺ນຘາຣາ ວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ສຬາຍຕນປຈ຺ຈຍາ.

‘‘ອນິຘານຄຕາ ຠຄ຺ຄາ, ປຸຎ຺ໂຊ ນຕ຺ຖິ ອນາຄເຕ;

ນິພ຺ພຕ຺ຕາ ເຍ ຈ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ອາຣຄ຺ເຄ ສາສປູປມາ.

‘‘ນິພ຺ພຕ຺ຕານຎ຺ຈ ຘມ຺ມານໍ, ຠງ຺ໂຄ ເນສໍ ປຸຣກ຺ຂໂຕ;

ປໂລກຘມ຺ມາ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ປຸຣາເຓຫິ ອມິສ຺ສິຕາ.

‘‘ອທສ຺ສນໂຕ ອາຍນ຺ຕິ, ຠງ຺ຄາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ທສ຺ສນໍ;

ວິຊ຺ຊຸປ຺ປາໂທວ ອາກາເສ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ວຍນ຺ຕິ ຈາ’’ຕິ.

ເອວໍ ຐິຕິປຣິຕ຺ຕຕາຍ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ.

ກຖໍ ສຣສປຣິຕ຺ຕຕາຍ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ? ອສ຺ສາສູປນິພທ຺ຘໍ [ອສ຺ສາສູປນິພນ຺ຘໍ (ກ.)] ຊີວິຕໍ, ປສ຺ສາສູປນິພທ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ, ອສ຺ສາສປສ຺ສາສູປນິພທ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ, ມຫາຠູຕູປນິພທ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ, ກພຬີກາຣາຫາຣູປນິພທ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ, ອຸສ຺ມູປນິພທ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ, ວິຎ຺ຎາຓູປນິພທ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ. ມູລມ຺ປິ ອິເມສໍ ທຸພ຺ພລໍ, ປຸພ຺ພເຫຕູປິ ອິເມສໍ ທຸພ຺ພລາ, ເຍ ປຈ຺ຈຍາ ເຕປິ ທຸພ຺ພລາ, ເຍປິ ປຠາວິກາ ເຕປິ ທຸພ຺ພລາ, ສຫຠູປິ ອິເມສໍ ທຸພ຺ພລາ, ສມ຺ປໂຍຄາປິ ອິເມສໍ ທຸພ຺ພລາ, ສຫຊາປິ ອິເມສໍ ທຸພ຺ພລາ, ຍາປິ ປໂຍຊິກາ ສາປິ ທຸພ຺ພລາ. ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ອິເມ ນິຈ຺ຈທຸພ຺ພລາ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ອນວຏ຺ຐິຕາ ອິເມ. ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປຣິປາຕຍນ຺ຕິ ອິເມ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສ຺ສ ຫິ ນຕ຺ຖິ ຕາຍິຕາ, ນ ຈາປິ ຐເປນ຺ຕິ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ອິເມ. ໂຍປິ ນິພ຺ພຕ຺ຕໂກ ໂສ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.

‘‘ນ ຈ ເກນຈິ ໂກຈິ ຫາຍຕິ, ຄນ຺ຘພ຺ພາ ຈ ອິເມ ຫິ ສພ຺ພໂສ;

ປຸຣິເມຫິ ປຠາວິກາ ອິເມ, ເຍປິ ປຠາວິກາ ເຕ ປຸເຣ ມຕາ;

ປຸຣິມາປິ ຈ ປຈ຺ຉິມາປິ ຈ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ນ ກທາຈິ ມທ຺ທສໍສູ’’ຕິ.

ເອວໍ ສຣສປຣິຕ຺ຕຕາຍ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ.

ອປິ ຈ, ຈາຕຸມຫາຣາຊິການໍ [ຈາຕຸມ຺ມຫາຣາຊິການໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ເທວານໍ ຊີວິຕໍ ອຸປາທາຍ ມນຸສ຺ສານໍ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ ປຣິຕ຺ຕໍ ຊີວິຕໍ ໂຖກໍ ຊີວິຕໍ ຂຓິກໍ ຊີວິຕໍ ລຫຸກໍ ຊີວິຕໍ ອິຕ຺ຕຣໍ ຊີວິຕໍ ອນທ຺ຘນີຍໍ ຊີວິຕໍ ນຈິຣຏ຺ຐິຕິກໍ ຊີວິຕໍ. ຕາວຕິໍສານໍ ເທວານໍ…ເປ… ຍາມານໍ ເທວານໍ… ຕຸສິຕານໍ ເທວານໍ… ນິມ຺ມານຣຕີນໍ ເທວານໍ… ປຣນິມ຺ມິຕວສວຕ຺ຕີນໍ ເທວານໍ… ພ຺ຣຫ຺ມກາຍິການໍ ເທວານໍ ຊີວິຕໍ ອຸປາທາຍ ມນຸສ຺ສານໍ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ ປຣິຕ຺ຕໍ ຊີວິຕໍ ໂຖກໍ ຊີວິຕໍ ຂຓິກໍ ຊີວິຕໍ ລຫຸກໍ ຊີວິຕໍ ອິຕ຺ຕຣໍ ຊີວິຕໍ ອນທ຺ຘນີຍໍ ຊີວິຕໍ ນຈິຣຏ຺ຐິຕິກໍ ຊີວິຕໍ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ອປ຺ປມິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ມນຸສ຺ສານໍ ອາຍຸ, ຄມນິໂຍ ສມ຺ປຣາໂຍ, ມນ຺ຕາຍ ໂພທ຺ຘພ຺ພໍ, ກຕ຺ຕພ຺ພໍ ກຸສລໍ, ຈຣິຕພ຺ພໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ນຕ຺ຖິ ຊາຕສ຺ສ ອມຣຓໍ. ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈິຣໍ ຊີວຕິ, ໂສ ວສ຺ສສຕໍ ອປ຺ປໍ ວາ ຠິຍ຺ໂຍ.

‘‘ອປ຺ປມາຍຸ ມນຸສ຺ສານໍ, ຫີເຬຍ຺ຍ ນໍ ສຸໂປຣິໂສ;

ຈເຣຍ຺ຍາທິຕ຺ຕສີໂສວ ນຕ຺ຖິ ມຈ຺ຈຸສ຺ສນາຄໂມ.

‘‘ອຈ຺ຈຍນ຺ຕິ ອໂຫຣຕ຺ຕາ, ຊີວິຕໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕິ;

ອາຍຸ ຂິຍ຺ຍຕິ ມຈ຺ຈານໍ, ກຸນ຺ນທີນໍວ ໂອທກ’’ນ຺ຕິ.

ອປ຺ປໍ ວຕ ຊີວິຕໍ ອິທໍ.

ໂອຣໍ ວສ຺ສສຕາປິ ມິຍ຺ຍຕີຕິ. ກລລກາເລປິ ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ອພ຺ພຸທກາເລປິ ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ເປສິກາເລປິ ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ຆນກາເລປິ ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ປສາຂກາເລປິ ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ຊາຕມຕ຺ໂຕປິ ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ສູຕິຆເຣປິ [ປສູຕິຆເຣ (ສ຺ຍາ.), ສູຕິກຆເຣ (ກ.)] ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ອທ຺ຘມາສິໂກປິ ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ມາສິໂກປິ ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ທ຺ເວມາສິໂກປິ…ເປ… ເຕມາສິໂກປິ… ຈຕຸມາສິໂກປິ… ປຎ຺ຈມາສິໂກປິ ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ຉມາສິໂກປິ… ສຕ຺ຕມາສິໂກປິ… ອຏ຺ຐມາສິໂກປິ… ນວມາສິໂກປິ… ທສມາສິໂກປິ… ສໍວຈ຺ຉຣິໂກປິ ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ທ຺ເວວສ຺ສິໂກປິ… ຕິວສ຺ສິໂກປິ… ຈຕຸວສ຺ສິໂກປິ… ປຎ຺ຈວສ຺ສິໂກປິ … ຉວສ຺ສິໂກປິ… ສຕ຺ຕວສ຺ສິໂກປິ… ອຏ຺ຐວສ຺ສິໂກປິ… ນວວສ຺ສິໂກປິ… ທສວສ຺ສິໂກປິ… ວີສຕິວສ຺ສິໂກປິ… ຕິໍສວສ຺ສິໂກປິ… ຈຕ຺ຕາຣີສວສ຺ສິໂກປິ… ປຎ຺ຎາສວສ຺ສິໂກປິ… ສຏ຺ຐິວສ຺ສິໂກປິ… ສຕ຺ຕຕິວສ຺ສິໂກປິ… ອສີຕິວສ຺ສິໂກປິ… ນວຸຕິວສ຺ສິໂກປິ ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕີຕິ – ໂອຣໍ ວສ຺ສສຕາປິ ມິຍ຺ຍຕິ.

ໂຍ ເຈປິ ອຕິຈ຺ຈ ຊີວຕີຕິ. ໂຍ ວສ຺ສສຕໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ຊີວຕິ ໂສ ເອກໍ ວາ ວສ຺ສໍ ຊີວຕິ, ທ຺ເວ ວາ ວສ຺ສານິ ຊີວຕິ, ຕີຓິ ວາ ວສ຺ສານິ ຊີວຕິ, ຈຕ຺ຕາຣິ ວາ ວສ຺ສານິ ຊີວຕິ, ປຎ຺ຈ ວາ ວສ຺ສານິ ຊີວຕິ…ເປ… ທສ ວາ ວສ຺ສານິ ຊີວຕິ, ວີສຕິ ວາ ວສ຺ສານິ ຊີວຕິ, ຕິໍສໍ ວາ ວສ຺ສານິ ຊີວຕິ, ຈຕ຺ຕາຣີສໍ ວາ ວສ຺ສານິ ຊີວຕີຕິ – ໂຍ ເຈປິ ອຕິຈ຺ຈ ຊີວຕິ. ອຖ ໂຂ ໂສ ຊຣສາປິ ມິຍ຺ຍຕີຕິ. ຍທາ ຊິຓ຺ໂຓ ໂຫຕິ ວຸທ຺ໂຘ ມຫລ຺ລໂກ ອທ຺ຘຄໂຕ ວໂຍອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ ຂຓ຺ຑທນ຺ໂຕ ປລິຕເກໂສ ວິລູນໍ ຂລິຕສິໂຣ [ຂລິຕໍ ສິໂຣ (ສີ.)] ວລິນໍ ຕິລກາຫຕຄຕ຺ໂຕ ວງ຺ໂກ ໂຠຄ຺ໂຄ ທຓ຺ຑປຣາຍໂນ, ໂສ ຊຣາຍປິ ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ນຕ຺ຖິ ມຣຓມ຺ຫາ ໂມກ຺ໂຂ.

‘‘ຜລານມິວ ປກ຺ການໍ, ປາໂຕ ປຕນໂຕ [ປປຕໂຕ (ສີ.)] ຠຍໍ;

ເອວໍ ຊາຕານ ມຈ຺ຈານໍ, ນິຈ຺ຈໍ ມຣຓໂຕ ຠຍໍ.

‘‘ຍຖາປິ ກຸມ຺ຠກາຣສ຺ສ, ກຕາ ມຕ຺ຕິກຠາຊນາ;

ສພ຺ເພ ເຠທນປຣິຍນ຺ຕາ, ເອວໍ ມຈ຺ຈານ ຊີວິຕໍ.

‘‘ທຫຣາ ຈ ມຫນ຺ຕາ ຈ, ເຍ ພາລາ ເຍ ຈ ປຓ຺ຑິຕາ;

ສພ຺ເພ ມຈ຺ຈຸວສໍ ຍນ຺ຕິ, ສພ຺ເພ ມຈ຺ຈຸປຣາຍນາ.

‘‘ເຕສໍ ມຈ຺ຈຸປເຣຕານໍ, ຄຈ຺ຉຕໍ ປຣໂລກໂຕ;

ນ ປິຕາ ຕາຍເຕ ປຸຕ຺ຕໍ, ຎາຕີ ວາ ປນ ຎາຕເກ.

‘‘ເປກ຺ຂຕຎ຺ເຎວ ຎາຕີນໍ, ປສ຺ສ ລາລປ຺ປຕໍ ປຸຖຸ;

ເອກເມໂກວ ມຈ຺ຈານໍ, ໂຄວຊ຺ໂຌ ວິຍ ນິຍ຺ຍຕິ;

ເອວມພ຺ຠາຫໂຕ ໂລໂກ, ມຈ຺ຈຸນາ ຈ ຊຣາຍ ຈາ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ໂສ ຊຣສາປິ ມິຍ຺ຍຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອປ຺ປໍ ວຕ ຊີວິຕໍ ອິທໍ, ໂອຣໍ ວສ຺ສສຕາປິ ມິຍ຺ຍຕິ;

ໂຍ ເຈປິ ອຕິຈ຺ຈ ຊີວຕິ, ອຖ ໂຂ ໂສ ຊຣສາປິ ມິຍ຺ຍຕີ’’ຕິ.

໔໐.

ໂສຈນ຺ຕິ ຊນາ ມມາຍິເຕ, ນ ຫິ ສນ຺ຕິ ນິຈ຺ຈາ ປຣິຄ຺ຄຫາ;

ວິນາຠາວໍ ສນ຺ຕເມວິທໍ, ອິຕິ ທິສ຺ວາ ນາຄາຣມາວເສ.

ໂສຈນ຺ຕິ ຊນາ ມມາຍິເຕຕິ. ຊນາຕິ ຂຕ຺ຕິຍາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ ເວສ຺ສາ ຈ ສຸທ຺ທາ ຈ ຄຫຏ຺ຐາ ຈ ປພ຺ພຊິຕາ ຈ ເທວາ ຈ ມນຸສ຺ສາ ຈ. ມມຕ຺ຕາຕິ ທ຺ເວ ມມຕ຺ຕາ – ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕຎ຺ຈ…ເປ… ອິທໍ ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕໍ…ເປ… ອິທໍ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕໍ. ມມາຍິຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ອຈ຺ເຉທສງ຺ກິໂນປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ເຕປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິນ຺ເນປິ ໂສຈນ຺ຕິ. ມມາຍິຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ວິປຣິຓາມສງ຺ກິໂນປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ວິປຣິຓາມນ຺ເຕປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ວິປຣິຓເຕປິ ໂສຈນ຺ຕິ ກິລມນ຺ຕິ ປຣິເທວນ຺ຕິ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທນ຺ຕິ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ – ໂສຈນ຺ຕິ ຊນາ ມມາຍິເຕ.

ນ ຫິ ສນ຺ຕິ ນິຈ຺ຈາ ປຣິຄ຺ຄຫາຕິ. ທ຺ເວ ປຣິຄ຺ຄຫາ – ຕຓ຺ຫາປຣິຄ຺ຄໂຫ ຈ ທິຏ຺ຐິປຣິຄ຺ຄໂຫ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາປຣິຄ຺ຄໂຫ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິປຣິຄ຺ຄໂຫ. ຕຓ຺ຫາປຣິຄ຺ຄໂຫ ອນິຈ຺ໂຈ ສງ຺ຂໂຕ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ໂນ ຂຍຘມ຺ໂມ ວຍຘມ຺ໂມ ວິຣາຄຘມ຺ໂມ ນິໂຣຘຘມ຺ໂມ ວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ. ທິຏ຺ຐິປຣິຄ຺ຄໂຫປິ ອນິຈ຺ໂຈ ສງ຺ຂໂຕ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ໂນ ຂຍຘມ຺ໂມ ວຍຘມ຺ໂມ ວິຣາຄຘມ຺ໂມ ນິໂຣຘຘມ຺ໂມ ວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ປສ຺ສຖ ໂນ ຕຸມ຺ເຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕໍ ປຣິຄ຺ຄຫໍ ຍ຺ວາຍໍ ປຣິຄ຺ຄໂຫ ນິຈ຺ໂຈ ຘຸໂວ ສສ຺ສໂຕ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສຕີ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ສາຘຸ, ຠິກ຺ຂເວ! ອຫມ຺ປິ ໂຂ ເອຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິຄ຺ຄຫໍ ນ ສມນຸປສ຺ສາມິ, ຍ຺ວາຍໍ ປຣິຄ຺ຄໂຫ ນິຈ຺ໂຈ ຘຸໂວ ສສ຺ສໂຕ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສຕີ’’ຕິ. ປຣິຄ຺ຄຫາ ນິຈ຺ຈາ ຘຸວາ ສສ຺ສຕາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມາ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນ ລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ – ນ ຫິ ສນ຺ຕິ ນິຈ຺ຈາ ປຣິຄ຺ຄຫາ.

ວິນາຠາວໍ ສນ຺ຕເມວິທນ຺ຕິ. ນານາຠາເວ ວິນາຠາເວ ອຎ຺ຎຖາຠາເວ ສນ຺ເຕ ສໍວິຊ຺ຊມາເນ ອຸປລພ຺ຠິຍມາເນ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ອລໍ, ອານນ຺ທ! ມາ ໂສຈິ ມາ ປຣິເທວິ. ນນຸ ເອຕໍ, ອານນ຺ທ, ມຍາ ປຏິກຈ຺ເຈວ [ປຏິຄຈ຺ເຈວ (ສີ.)] ອກ຺ຂາຕໍ – ‘ສພ຺ເພເຫວ ປິເຍຫິ ມນາເປຫິ ນານາຠາໂວ ວິນາຠາໂວ ອຎ຺ຎຖາຠາໂວ. ຕໍ ກຸເຕຕ຺ຖ, ອານນ຺ທ, ລພ຺ຠາ – ຍໍ ຕໍ ຊາຕໍ ຠູຕໍ ສງ຺ຂຕໍ ປໂລກຘມ຺ມໍ ຕໍ ວຕ ມາ ປລຸຊ຺ຊີ’ຕິ! ເນຕໍ ຐານໍ ວິຊ຺ຊຕິ. ປຸຣິມານໍ ປຸຣິມານໍ ຂນ຺ຘານໍ ຘາຕູນໍ ອາຍຕນານໍ ວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ປຈ຺ຉິມາ ປຈ຺ຉິມາ ຂນ຺ຘາ ຈ ຘາຕຸໂຍ ຈ ອາຍຕນານິ ຈ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີ’’ຕິ – ວິນາຠາວໍ ສນ຺ຕເມວິທໍ.

ອິຕິ ທິສ຺ວາ ນາຄາຣມາວເສຕິ. ອິຕີຕິ ປທສນ຺ຘິ ປທສໍສຄ຺ໂຄ ປທປາຣິປູຣີ ອກ຺ຂຣສມວາໂຍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສິລິຏ຺ຐຕາ ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ. ອິຕີຕິ ອິຕິ ທິສ຺ວາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ມມຕ຺ເຕສູຕິ – ອິຕິ ທິສ຺ວາ. ນາຄາຣມາວເສຕິ ສພ຺ພໍ ຆຣາວາສປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕທາຣປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ຎາຕິປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ມິຕ຺ຕາມຈ຺ຈປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ສນ຺ນິຘິປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ເກສມສ຺ສຸໍ ໂອຫາເຣຕ຺ວາ ກາສາຍານິ ວຕ຺ຖານິ ອຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ອກິຎ຺ຈນຠາວໍ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ເອໂກ ຈເຣຍ຺ຍ ວິຫເຣຍ຺ຍ ອິຣິເຍຍ຺ຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ ປາເລຍ຺ຍ ຍເປຍ຺ຍ ຍາເປຍ຺ຍາຕິ – ອິຕິ ທິສ຺ວາ ນາຄາຣມາວເສ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ໂສຈນ຺ຕິ ຊນາ ມມາຍິເຕ, ນ ຫິ ສນ຺ຕິ ນິຈ຺ຈາ ປຣິຄ຺ຄຫາ;

ວິນາຠາວໍ ສນ຺ຕເມວິທໍ, ອິຕິ ທິສ຺ວາ ນາຄາຣມາວເສ’’ຕິ.

໔໑.

ມຣເຓນປິ ຕໍ ປຫີຍຕິ [ປຫິຍ຺ຍຕິ (ກ.)] ຍໍ ປຸຣິໂສ ມມິທນ຺ຕິ ມຎ຺ຎຕິ;

ເອຕມ຺ປິ ວິທິຕ຺ວານ [ເອຕໍ ທິສ຺ວານ (ສີ. ກ.)] ປຓ຺ຑິໂຕ, ນ ມມຕ຺ຕາຍ ນເມຖ ມາມໂກ.

ມຣເຓນປິ ຕໍ ປຫີຍຕີຕິ. ມຣຓນ຺ຕິ ຍາ ເຕສໍ ເຕສໍ ສຕ຺ຕານໍ ຕມ຺ຫາ ຕມ຺ຫາ ສຕ຺ຕນິກາຍາ ຈຸຕິ ຈວນຕາ ເຠໂທ ອນ຺ຕຣຘານໍ ມຈ຺ຈຸມຣຓໍ ກາລໍກິຣິຍາ ຂນ຺ຘານໍ ເຠໂທ ກເຬວຣສ຺ສ ນິກ຺ເຂໂປ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍສ຺ສຸປຈ຺ເຉໂທ. ຕນ຺ຕິ ຣູປຄຕໍ ເວທນາຄຕໍ ສຎ຺ຎາຄຕໍ ສງ຺ຂາຣຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓຄຕໍ. ປຫີຍຕີຕິ ປຫີຍຕິ ຊຫີຍຕິ ວິຊຫີຍຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ. ຠາສິຕມ຺ປິ ເຫຕໍ –

‘‘ປຸພ຺ເພວ ມຈ຺ຈໍ ວິຊຫນ຺ຕິ ໂຠຄາ, ມຈ຺ໂຈວ ເນ ປຸພ຺ພຕຣໍ ຊຫາຕິ;

ອສສ຺ສຕາ ໂຠຄິໂນ ກາມກາມີ, ຕສ຺ມາ ນ ໂສຈາມຫໍ ໂສກກາເລ.

‘‘ອຸເທຕິ ອາປູຣຕິ ເວຕິ ຈນ຺ໂທ, ອຕ຺ຕໍ ຄເມຕ຺ວານ ປເລຕິ ສູຣິໂຍ;

ວິທິຕາ ມຍາ ສຕ຺ຕຸກ ໂລກຘມ຺ມາ, ຕສ຺ມາ ນ ໂສຈາມຫໍ ໂສກກາເລ’’ຕິ.

ມຣເຓນປິ ຕໍ ປຫີຍຕິ. ຍໍ ປຸຣິໂສ ມມິທນ຺ຕິ ມຎ຺ຎຕີຕິ. ຍນ຺ຕິ ຣູປຄຕໍ ເວທນາຄຕໍ ສຎ຺ຎາຄຕໍ ສງ຺ຂາຣຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓຄຕໍ. ປຸຣິໂສຕິ ສງ຺ຂາ ສມຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ໂວຫາໂຣ [ໂລກໂວຫາໂຣ (ສ຺ຍາ.)] ນາມໍ ນາມກມ຺ມໍ ນາມເຘຍ຺ຍໍ ນິຣຸຕ຺ຕິ ພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ອຠິລາໂປ. ມມິທນ຺ຕິ ມຎ຺ຎຕີຕິ ຕຓ຺ຫາມຎ຺ຎນາຍ ມຎ຺ຎຕິ, ທິຏ຺ຐິມຎ຺ຎນາຍ ມຎ຺ຎຕິ, ມານມຎ຺ຎນາຍ ມຎ຺ຎຕິ, ກິເລສມຎ຺ຎນາຍ ມຎ຺ຎຕິ, ທຸຈ຺ຈຣິຕມຎ຺ຎນາຍ ມຎ຺ຎຕິ, ປໂຍຄມຎ຺ຎນາຍ ມຎ຺ຎຕິ, ວິປາກມຎ຺ຎນາຍ ມຎ຺ຎຕີຕິ – ຍໍ ປຸຣິໂສ ມມິທນ຺ຕິ ມຎ຺ຎຕິ.

ເອຕມ຺ປິ ວິທິຕ຺ວານ ປຓ຺ຑິໂຕຕິ. ເອຕໍ ອາທີນວໍ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ມມຕ຺ເຕສູຕິ, ເອຕມ຺ປິ ວິທິຕ຺ວາ ປຓ຺ຑິໂຕ ຘີໂຣ ປຓ຺ຑິໂຕ ປຎ຺ຎວາ ພຸທ຺ຘິມາ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີຕິ – ເອຕມ຺ປິ ວິທິຕ຺ວານ ປຓ຺ຑິໂຕ.

ນ ມມຕ຺ຕາຍ ນເມຖ ມາມໂກຕິ. ມມຕ຺ຕາຕິ ທ຺ເວ ມມຕ຺ຕາ – ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕຎ຺ຈ…ເປ… ອິທໍ ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕໍ…ເປ… ອິທໍ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕໍ. ມາມໂກຕິ ພຸທ຺ຘມາມໂກ ຘມ຺ມມາມໂກ ສງ຺ຆມາມໂກ. ໂສ ຠຄວນ຺ຕໍ ມມາຍຕິ, ຠຄວາ ຕໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ປຣິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ເຍ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ກຸຫາ ຖທ຺ຘາ [ພທ຺ຘາ (ກ.) ອິຕິວຸ. ໑໐໘] ລປາ ສິງ຺ຄີ ອຸນ຺ນຬາ ອສມາຫິຕາ, ນ ເມ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ມາມກາ; ອປຄຕາ ຈ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ອິມສ຺ມາ ຘມ຺ມວິນຍາ. ນ ຈ ເຕ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ວຸທ຺ຘິໍ ວິຣູຬ຺ຫິໍ ເວປຸລ຺ລໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ເຍ ຈ ໂຂ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ນິກ຺ກຸຫາ ນິລ຺ລປາ ຘີຣາ ອຕ຺ຖທ຺ຘາ ສຸສມາຫິຕາ, ເຕ ໂຂ ເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ມາມກາ; ອນປຄຕາ ຈ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ອິມສ຺ມາ ຘມ຺ມວິນຍາ. ເຕ ຈ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ວຸທ຺ຘິໍ ວິຣູຬ຺ຫິໍ ເວປຸລ຺ລໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕິ’’.

‘‘ກຸຫາ ຖທ຺ຘາ ລປາ ສິງ຺ຄີ, ອຸນ຺ນຬາ ອສມາຫິຕາ;

ນ ເຕ ຘມ຺ເມ ວິຣູຫນ຺ຕິ, ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘເທສິເຕ.

‘‘ນິກ຺ກຸຫາ ນິລ຺ລປາ ຘີຣາ, ອຕ຺ຖທ຺ຘາ ສຸສມາຫິຕາ;

ເຕ ເວ ຘມ຺ເມ ວິຣູຫນ຺ຕິ, ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘເທສິເຕ’’.

ນ ມມຕ຺ຕາຍ ນເມຖ ມາມໂກຕິ. ມາມໂກ ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕໍ ປຫາຍ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ມມຕ຺ຕາຍ ນ ນເມຍ຺ຍ ນ ໂອນເມຍ຺ຍ, ນ ຕໍນິນ຺ໂນ ອສ຺ສ ນ ຕປ຺ໂປໂຓ ນ ຕປ຺ປພ຺ຠາໂຣ ນ ຕທຘິມຸຕ຺ໂຕ ນ ຕທຘິປເຕຍ຺ໂຍຕິ – ນ ມມຕ຺ຕາຍ ນເມຖ ມາມໂກ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ມຣເຓນປິ ຕໍ ປຫີຍຕິ, ຍໍ ປຸຣິໂສ ມມິທນ຺ຕິ ມຎ຺ຎຕິ;

ເອຕມ຺ປິ ວິທິຕ຺ວານ ປຓ຺ຑິໂຕ, ນ ມມຕ຺ຕາຍ ນເມຖ ມາມໂກ’’ຕິ.

໔໒.

ສຸປິເນນ ຍຖາປິ ສງ຺ຄຕໍ, ປຏິພຸທ຺ໂຘ ປຸຣິໂສ ນ ປສ຺ສຕິ;

ເອວມ຺ປິ ປິຍາຍິຕໍ ຊນໍ, ເປຕໍ ກາລງ຺ກຕໍ [ກາລກຕໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ນ ປສ຺ສຕິ.

ສຸປິເນນ ຍຖາປິ ສງ຺ຄຕນ຺ຕິ. ສງ຺ຄຕໍ ສມາຄຕໍ ສມາຫິຕໍ ສນ຺ນິປຕິຕນ຺ຕິ – ສຸປິເນນ ຍຖາປິ ສງ຺ຄຕໍ. ປຏິພຸທ຺ໂຘ ປຸຣິໂສ ນ ປສ຺ສຕີຕິ ຍຖາ ປຸຣິໂສ ສຸປິນຄໂຕ ຈນ຺ທໍ ປສ຺ສຕິ, ສູຣິຍໍ ປສ຺ສຕິ, ມຫາສມຸທ຺ທໍ ປສ຺ສຕິ, ສິເນຣຸໍ ປພ຺ພຕຣາຊານໍ ປສ຺ສຕິ, ຫຕ຺ຖິໍ ປສ຺ສຕິ, ອສ຺ສໍ ປສ຺ສຕິ, ຣຖໍ ປສ຺ສຕິ, ປຕ຺ຕິໍ ປສ຺ສຕິ, ເສນາພ຺ຍູຫໍ ປສ຺ສຕິ, ອາຣາມຣາມເຓຍ຺ຍກໍ ປສ຺ສຕິ, ວນຣາມເຓຍ຺ຍກໍ…ເປ… ຠູມິຣາມເຓຍ຺ຍກໍ… ໂປກ຺ຂຣຓີຣາມເຓຍ຺ຍກໍ ປສ຺ສຕິ; ປຏິພຸທ຺ໂຘ ນ ກິຎ຺ຈິ ປສ຺ສຕີຕິ – ປຏິພຸທ຺ໂຘ ປຸຣິໂສ ນ ປສ຺ສຕິ.

ເອວມ຺ປິ ປິຍາຍິຕໍ ຊນນ຺ຕິ. ເອວນ຺ຕິ ໂອປມ຺ມສມ຺ປຏິປາທນໍ. ປິຍາຍິຕໍ ຊນນ຺ຕິ ມມາຍິຕໍ ຊນໍ ມາຕຣໍ ວາ ປິຕຣໍ ວາ ຠາຕຣໍ ວາ ຠຄິນິໍ ວາ ປຸຕ຺ຕໍ ວາ ຘີຕຣໍ ວາ ມິຕ຺ຕໍ ວາ ອມຈ຺ຈໍ ວາ ຎາຕິໍ ວາ ສາໂລຫິຕໍ ວາຕິ – ເອວມ຺ປິ ປິຍາຍິຕໍ ຊນໍ.

ເປຕໍ ກາລງ຺ກຕໍ ນ ປສ຺ສຕີຕິ. ເປໂຕ ວຸຈ຺ຈຕິ ມໂຕ. ກາລງ຺ກຕໍ ນ ປສ຺ສຕິ ນ ທກ຺ຂຕິ ນາຘິຄຈ຺ຉຕິ ນ ວິນ຺ທຕິ ນ ປຏິລຠຕີຕິ – ເປຕໍ ກາລງ຺ກຕໍ ນ ປສ຺ສຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສຸປິເນນ ຍຖາປິ ສງ຺ຄຕໍ, ປຏິພຸທ຺ໂຘ ປຸຣິໂສ ນ ປສ຺ສຕິ;

ເອວມ຺ປິ ປິຍາຍິຕໍ ຊນໍ, ເປຕໍ ກາລງ຺ກຕໍ ນ ປສ຺ສຕີ’’ຕິ.

໔໓.

ທິຏ຺ຐາປິ ສຸຕາປິ ເຕ ຊນາ, ເຍສໍ ນາມມິທໍ ປວຸຈ຺ຈຕິ;

ນາມໍເຍວາວສິສ຺ສຕິ, [ນາມເມວາ’ວສິສ຺ສຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ອກ຺ເຂຍ຺ຍໍ ເປຕສ຺ສ ຊນ຺ຕຸໂນ.

ທິຏ຺ຐາປິ ສຸຕາປິ ເຕ ຊນາຕິ. ທິຏ຺ຐາຕິ ເຍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓາຠິສມ຺ຠູຕາ. ສຸຕາຕິ ເຍ ໂສຕວິຎ຺ຎາຓາຠິສມ຺ຠູຕາ. ເຕ ຊນາຕິ ຂຕ຺ຕິຍາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ ເວສ຺ສາ ຈ ສຸທ຺ທາ ຈ ຄຫຏ຺ຐາ ຈ ປພ຺ພຊິຕາ ຈ ເທວາ ຈ ມນຸສ຺ສາ ຈາຕິ – ທິຏ຺ຐາປິ ສຸຕາປິ ເຕ ຊນາ.

ເຍສໍ ນາມມິທໍ ປວຸຈ຺ຈຕີຕິ. ເຍສນ຺ຕິ ເຍສໍ ຂຕ຺ຕິຍານໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ເວສ຺ສານໍ ສຸທ຺ທານໍ ຄຫຏ຺ຐານໍ ປພ຺ພຊິຕານໍ ເທວານໍ ມນຸສ຺ສານໍ. ນາມນ຺ຕິ ສງ຺ຂາ ສມຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ໂວຫາໂຣ ນາມໍ ນາມກມ຺ມໍ ນາມເຘຍ຺ຍໍ ນິຣຸຕ຺ຕິ ພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ອຠິລາໂປ. ປວຸຈ຺ຈຕີຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ ປວຸຈ຺ຈຕິ ກຖີຍຕິ ຠຓີຍຕິ ທີປີຍຕິ ໂວຫຣີຍຕີຕິ – ເຍສໍ ນາມມິທໍ ປວຸຈ຺ຈຕິ.

ນາມໍເຍວາວສິສ຺ສຕິ ອກ຺ເຂຍ຺ຍນ຺ຕິ. ຣູປຄຕໍ ເວທນາຄຕໍ ສຎ຺ຎາຄຕໍ ສງ຺ຂາຣຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓຄຕໍ ປຫີຍຕິ ຊຫີຍຕິ ວິຊຫີຍຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ນາມໍເຍວາວສິສ຺ສຕິ. ອກ຺ເຂຍ຺ຍນ຺ຕິ. ອກ຺ຂາຕຸໍ ກເຖຕຸໍ ຠຓິຕຸໍ ທີປຍິຕຸໍ ໂວຫຣິຕຸນ຺ຕິ – ນາມໍ ເອວາວສິສ຺ສຕິ ອກ຺ເຂຍ຺ຍໍ. ເປຕສ຺ສ ຊນ຺ຕຸໂນຕິ. ເປຕສ຺ສາຕິ ມຕສ຺ສ ກາລງ຺ກຕສ຺ສ. ຊນ຺ຕຸໂນຕິ ສຕ຺ຕສ຺ສ ນຣສ຺ສ ມານວສ຺ສ ໂປສສ຺ສ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ຊີວສ຺ສ ຊາຄຸສ຺ສ ຊນ຺ຕຸສ຺ສ ອິນ຺ທຄຸສ຺ສ ມນຸຊສ຺ສາຕິ – ເປຕສ຺ສ ຊນ຺ຕຸໂນ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ທິຏ຺ຐາປິ ສຸຕາປິ ເຕ ຊນາ, ເຍສໍ ນາມມິທໍ ປວຸຈ຺ຈຕິ;

ນາມໍເຍວາວສິສ຺ສຕິ, ອກ຺ເຂຍ຺ຍໍ ເປຕສ຺ສ ຊນ຺ຕຸໂນ’’ຕິ.

໔໔.

ໂສກປ຺ປຣິເທວມຈ຺ຉຣໍ, ນ ປຊຫນ຺ຕິ ຄິທ຺ຘາ ມມາຍິເຕ;

ຕສ຺ມາ ມຸນໂຍ ປຣິຄ຺ຄຫໍ, ຫິຕ຺ວາ ອຈຣິໍສຸ ເຂມທສ຺ສິໂນ.

ໂສກປ຺ປຣິເທວມຈ຺ຉຣໍ ນ ປຊຫນ຺ຕິ ຄິທ຺ຘາ ມມາຍິເຕຕິ. ໂສໂກຕິ ຎາຕິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ໂຠຄພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ໂຣຄພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ສີລພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ພ຺ຍສເນນ ສມນ຺ນາຄຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ທຸກ຺ຂຘມ຺ເມນ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ໂສໂກ ໂສຈນາ ໂສຈິຕຕ຺ຕໍ ອນ຺ໂຕໂສໂກ ອນ຺ໂຕປຣິໂສໂກ ອນ຺ໂຕທາໂຫ ອນ຺ໂຕປຣິທາໂຫ [ອນ຺ໂຕຑາໂຫ ອນ຺ໂຕປຣິຑາໂຫ (ສ຺ຍາ.)] ເຈຕໂສ ປຣິຊ຺ຌາຍນາ ໂທມນສ຺ສໍ ໂສກສລ຺ລໍ. ປຣິເທໂວຕິ ຎາຕິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ…ເປ… ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ພ຺ຍສເນນ ສມນ຺ນາຄຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ທຸກ຺ຂຘມ຺ເມນ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ອາເທໂວ ປຣິເທໂວ ອາເທວນາ ປຣິເທວນາ ອາເທວິຕຕ຺ຕໍ ປຣິເທວິຕຕ຺ຕໍ ວາຈາ ປລາໂປ ວິປ຺ປລາໂປ ລາລປ຺ໂປ ລາລປ຺ປາຍນາ ລາລປ຺ປາຍິຕຕ຺ຕໍ. ມຈ຺ຉຣິຍນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ມຈ຺ຉຣິຍານິ – ອາວາສມຈ຺ຉຣິຍໍ, ກຸລມຈ຺ຉຣິຍໍ, ລາຠມຈ຺ຉຣິຍໍ, ວຓ຺ຓມຈ຺ຉຣິຍໍ, ຘມ຺ມມຈ຺ຉຣິຍໍ. ຍໍ ເອວຣູປໍ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ມຈ຺ຉຣາຍນາ ມຈ຺ຉຣາຍິຕຕ຺ຕໍ ເວວິຈ຺ຉໍ ກທຣິຍໍ ກຏຸກຎ຺ຈຸກຕາ ອຄ຺ຄຫິຕຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ. ອປິ ຈ ຂນ຺ຘມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ຘາຕຸມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ອາຍຕນມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ຄາໂຫ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ. ເຄໂຘ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ມມຕ຺ຕາຕິ ທ຺ເວ ມມຕ຺ຕາ – ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕຎ຺ຈ …ເປ… ອິທໍ ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕໍ…ເປ… ອິທໍ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕໍ. ມມາຍິຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ອຈ຺ເຉທສງ຺ກິໂນປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ເຕປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິນ຺ເນປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ມມາຍິຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ວິປຣິຓາມສງ຺ກິໂນປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ວິປຣິຓາມນ຺ເຕປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ວິປຣິຓເຕປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ມມາຍິຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ອຈ຺ເຉທສງ຺ກິໂນປິ ປຣິເທວນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ເຕປິ ປຣິເທວນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິນ຺ເນປິ ປຣິເທວນ຺ຕິ. ມມາຍິຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ວິປຣິຓາມສງ຺ກິໂນປິ ປຣິເທວນ຺ຕິ, ວິປຣິຓາມນ຺ເຕປິ ປຣິເທວນ຺ຕິ, ວິປຣິຓເຕປິ ປຣິເທວນ຺ຕິ. ມມາຍິຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ຣກ຺ຂນ຺ຕິ ໂຄເປນ຺ຕິ ປຣິຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ ມມາຍນ຺ຕິ ມຈ຺ຉຣາຍນ຺ຕິ; ມມາຍິຕສ຺ມິໍ ວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ ໂສກໍ ນ ຊຫນ຺ຕິ, ປຣິເທວໍ ນ ຊຫນ຺ຕິ, ມຈ຺ຉຣິຍໍ ນ ຊຫນ຺ຕິ, ເຄຘໍ ນ ຊຫນ຺ຕິ ນປ຺ປຊຫນ຺ຕິ ນ ວິໂນເທນ຺ຕິ ນ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກໂຣນ຺ຕິ ນ ອນຠາວໍ ຄເມນ຺ຕີຕິ – ໂສກປ຺ປຣິເທວມຈ຺ຉຣໍ ນປ຺ປຊຫນ຺ຕິ ຄິທ຺ຘາ ມມາຍິເຕ.

ຕສ຺ມາ ມຸນໂຍ ປຣິຄ຺ຄຫໍ, ຫິຕ຺ວາ ອຈຣິໍສຸ ເຂມທສ຺ສິໂນຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕສ຺ມາ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານາ ເອຕໍ ອາທີນວໍ ສມ຺ປສ຺ສມານາ ມມຕ຺ເຕສູຕິ – ຕສ຺ມາ. ມຸນໂຍຕິ ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ເຕນ ຎາເຓນ ສມນ຺ນາຄຕາ ມຸນໂຍ ໂມນປ຺ປຕ຺ຕາ. ຕີຓິ ໂມເນຍ຺ຍານິ – ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ, ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ, ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ປຣິຄ຺ຄໂຫຕິ ທ຺ເວ ປຣິຄ຺ຄຫາ – ຕຓ຺ຫາປຣິຄ຺ຄໂຫ ຈ ທິຏ຺ຐິປຣິຄ຺ຄໂຫ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາປຣິຄ຺ຄໂຫ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິປຣິຄ຺ຄໂຫ. ມຸນໂຍ ຕຓ຺ຫາປຣິຄ຺ຄຫໍ ປຣິຈ຺ຈຊິຕ຺ວາ ທິຏ຺ຐິປຣິຄ຺ຄຫໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຈຊິຕ຺ວາ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາ ອຈຣິໍສຸ ວິຫຣິໍສຸ ອິຣິຍິໍສຸ ວຕ຺ຕິໍສຸ ປາລິໍສຸ ຍປິໍສຸ ຍາປິໍສຸ. ເຂມທສ຺ສິໂນຕິ ເຂມໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ເຂມທສ຺ສິໂນຕິ ເຂມທສ຺ສິໂນ ຕາຓທສ຺ສິໂນ ເລຓທສ຺ສິໂນ ສຣຓທສ຺ສິໂນ ອຠຍທສ຺ສິໂນ ອຈ຺ຈຸຕທສ຺ສິໂນ ອມຕທສ຺ສິໂນ ນິພ຺ພານທສ຺ສິໂນຕິ – ຕສ຺ມາ ມຸນໂຍ ປຣິຄ຺ຄຫໍ ຫິຕ຺ວາ ອຈຣິໍສຸ ເຂມທສ຺ສິໂນ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ໂສກປ຺ປຣິເທວມຈ຺ຉຣໍ, ນ ຊຫນ຺ຕິ ຄິທ຺ຘາ ມມາຍິເຕ;

ຕສ຺ມາ ມຸນໂຍ ປຣິຄ຺ຄຫໍ, ຫິຕ຺ວາ ອຈຣິໍສຸ ເຂມທສ຺ສິໂນ’’ຕິ.

໔໕.

ປຕິລີນຈຣສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ, ຠຊມານສ຺ສ ວິວິຕ຺ຕມາສນໍ;

ສາມຄ຺ຄິຍມາຫຸ ຕສ຺ສ ຕໍ, ໂຍ ອຕ຺ຕານໍ ຠວເນ ນ ທສ຺ສເຍ.

ປຕິລີນຈຣສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນຕິ. ປຕິລີນຈຣາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ສຕ຺ຕ ເສກ຺ຂາ [ເສຂາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)]. ອຣຫາ ປຕິລີໂນ. ກິໍກາຣຓາ ປຕິລີນຈຣາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ສຕ຺ຕ ເສກ຺ຂາ? ເຕ ຕໂຕ ຕໂຕ ຈິຕ຺ຕໍ ປຕິລີເນນ຺ຕາ ປຕິກຸເຏນ຺ຕາ ປຕິວຏ຺ເຏນ຺ຕາ ສນ຺ນິຣຸທ຺ຘນ຺ຕາ [ສນ຺ນິຣຸມ຺ເຠນ຺ຕາ (ສີ.)] ສນ຺ນິຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ຕາ ສນ຺ນິວາເຣນ຺ຕາ ຣກ຺ຂນ຺ຕາ ໂຄເປນ຺ຕາ ຈຣນ຺ຕິ ວິຈຣນ຺ຕິ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິຣິຍນ຺ຕິ ວຕ຺ເຕນ຺ຕິ ປາເລນ຺ຕິ ຍເປນ຺ຕິ ຍາເປນ຺ຕິ, ຈກ຺ຂຸທ຺ວາເຣ ຈິຕ຺ຕໍ ປຕິລີເນນ຺ຕາ ປຕິກຸເຏນ຺ຕາ ປຕິວຏ຺ເຏນ຺ຕາ ສນ຺ນິຣຸທ຺ຘນ຺ຕາ ສນ຺ນິຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ຕາ ສນ຺ນິວາເຣນ຺ຕາ ຣກ຺ຂນ຺ຕາ ໂຄເປນ຺ຕາ ຈຣນ຺ຕິ ວິຈຣນ຺ຕິ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິຣິຍນ຺ຕິ ວຕ຺ເຕນ຺ຕິ ປາເລນ຺ຕິ ຍເປນ຺ຕິ ຍາເປນ຺ຕິ, ໂສຕທ຺ວາເຣ ຈິຕ຺ຕໍ…ເປ… ຆານທ຺ວາເຣ ຈິຕ຺ຕໍ… ຊິວ຺ຫາທ຺ວາເຣ ຈິຕ຺ຕໍ… ກາຍທ຺ວາເຣ ຈິຕ຺ຕໍ… ມໂນທ຺ວາເຣ ຈິຕ຺ຕໍ ປຕິລີເນນ຺ຕາ ປຕິກຸເຏນ຺ຕາ ປຕິວຏ຺ເຏນ຺ຕາ ສນ຺ນິຣຸທ຺ຘນ຺ຕາ ສນ຺ນິຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ຕາ ສນ຺ນິວາເຣນ຺ຕາ ຣກ຺ຂນ຺ຕາ ໂຄເປນ຺ຕາ ຈຣນ຺ຕິ ວິຈຣນ຺ຕິ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິຣິຍນ຺ຕິ ວຕ຺ເຕນ຺ຕິ ປາເລນ຺ຕິ ຍເປນ຺ຕິ ຍາເປນ຺ຕິ. ຍຖາ ກຸກ຺ກຸຏປຕ຺ຕໍ ວາ ນ຺ຫາຣຸທທ຺ທຸລໍ ວາ ອຄ຺ຄິມ຺ຫິ ປກ຺ຂິຕ຺ຕໍ ປຕິລີຍຕິ ປຕິກຸຏຕິ ປຕິວຏ຺ຏຕິ ນ ສມ຺ປສາຣິຍຕິ; ເອວເມວ ຕໂຕ ຕໂຕ ຈິຕ຺ຕໍ ປຕິລີເນນ຺ຕາ ປຕິກຸເຏນ຺ຕາ ປຕິວຏ຺ເຏນ຺ຕາ ສນ຺ນິຣຸທ຺ຘນ຺ຕາ ສນ຺ນິຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ຕາ ສນ຺ນິວາເຣນ຺ຕາ ຣກ຺ຂນ຺ຕາ ໂຄເປນ຺ຕາ ຈຣນ຺ຕິ ວິຈຣນ຺ຕິ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິຣິຍນ຺ຕິ ວຕ຺ເຕນ຺ຕິ ປາເລນ຺ຕິ ຍເປນ຺ຕິ ຍາເປນ຺ຕິ, ຈກ຺ຂຸທ຺ວາເຣ ຈິຕ຺ຕໍ…ເປ… ໂສຕທ຺ວາເຣ ຈິຕ຺ຕໍ… ຆານທ຺ວາເຣ ຈິຕ຺ຕໍ… ຊິວ຺ຫາທ຺ວາເຣ ຈິຕ຺ຕໍ… ກາຍທ຺ວາເຣ ຈິຕ຺ຕໍ… ມໂນທ຺ວາເຣ ຈິຕ຺ຕໍ ປຕິລີເນນ຺ຕາ ປຕິກຸເຏນ຺ຕາ ປຕິວຏ຺ເຏນ຺ຕາ ສນ຺ນິຣຸທ຺ຘນ຺ຕາ ສນ຺ນິຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ຕາ ສນ຺ນິວາເຣນ຺ຕາ ຣກ຺ຂນ຺ຕາ ໂຄເປນ຺ຕາ ຈຣນ຺ຕິ ວິຈຣນ຺ຕິ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິຣິຍນ຺ຕິ ວຕ຺ເຕນ຺ຕິ ປາເລນ຺ຕິ ຍເປນ຺ຕິ ຍາເປນ຺ຕິ. ຕໍກາຣຓາ ປຕິລີນຈຣາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ສຕ຺ຕ ເສກ຺ຂາ. ຠິກ຺ຂຸໂນຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນກລ຺ຍາຓກສ຺ສ ວາ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເສກ຺ຂສ຺ສ ວາ ຠິກ຺ຂຸໂນຕິ – ປຕິລີນຈຣສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ.

ຠຊມານສ຺ສ ວິວິຕ຺ຕມາສນນ຺ຕິ ອາສນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຍຕ຺ຖ ນິສີທນ຺ຕິ – ມຎ຺ໂຈ ປີຐໍ ຠິສິ ຕຏ຺ຏິກາ ຈມ຺ມຂຓ຺ໂຑ ຕິຓສນ຺ຖາໂຣ ປຓ຺ຓສນ຺ຖາໂຣ ປລາລສນ຺ຖາໂຣ. ຕໍ ອາສນໍ ອສປ຺ປາຍຣູປທສ຺ສເນນ ຣິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປວິວິຕ຺ຕໍ, ອສປ຺ປາຍສທ຺ທສ຺ສວເນນ ຣິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປວິວິຕ຺ຕໍ, ອສປ຺ປາຍຄນ຺ຘຆາຍເນນ… ອສປ຺ປາຍຣສສາຍເນນ… ອສປ຺ປາຍໂຜຏ຺ຐພ຺ພຜຸສເນນ… ອສປ຺ປາເຍຫິ ປຎ຺ຈຫິ ກາມຄຸເຓຫິ ຣິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປວິວິຕ຺ຕໍ. ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ອາສນໍ ຠຊໂຕ ສມ຺ຠຊໂຕ ເສວໂຕ ນິເສວໂຕ ສໍເສວໂຕ ປຏິເສວໂຕຕິ – ຠຊມານສ຺ສ ວິວິຕ຺ຕມາສນໍ.

ສາມຄ຺ຄິຍມາຫຸ ຕສ຺ສ ຕໍ, ໂຍ ອຕ຺ຕານໍ ຠວເນ ນ ທສ຺ສເຍຕິ. ສາມຄ຺ຄິໂຍຕິ ຕິສ຺ໂສ ສາມຄ຺ຄິໂຍ – ຄຓສາມຄ຺ຄີ, ຘມ຺ມສາມຄ຺ຄີ, ອນຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິສາມຄ຺ຄີ. ກຕມາ ຄຓສາມຄ຺ຄີ? ພຫຸ ເຈປິ ຠິກ຺ຂູ ສມຄ຺ຄາ ສມ຺ໂມທມານາ ອວິວທມານາ ຂີໂຣທກີຠູຕາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປິຍຈກ຺ຂູຫິ ສມ຺ປສ຺ສນ຺ຕາ ວິຫຣນ຺ຕິ – ອຍໍ ຄຓສາມຄ຺ຄີ. ກຕມາ ຘມ຺ມສາມຄ຺ຄີ? ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາ, ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ປຎ຺ຈ ພລານິ, ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ, ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ. ເຕ ເອກໂຕ ປກ຺ຂນ຺ທນ຺ຕິ ປສີທນ຺ຕິ ສມ຺ປຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ວິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ; ນ ເຕສໍ ຘມ຺ມານໍ ວິວາໂທ ປວິວາໂທ ອຕ຺ຖິ – ອຍໍ ຘມ຺ມສາມຄ຺ຄີ. ກຕມາ ອນຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິສາມຄ຺ຄີ? ພຫຸ ເຈປິ ຠິກ຺ຂູ ອນຸປາທິເສສາຍ ນິພ຺ພານຘາຕຸຍາ ປຣິນິພ຺ພາຍນ຺ຕິ; ນ ເຕສໍ ນິພ຺ພານຘາຕຸຍາ [ເຕນ (ສີ.)] ອູນຕ຺ຕໍ ວາ ປຸຓ຺ຓຕ຺ຕໍ ວາ ປຎ຺ຎາຍຕິ – ອຍໍ ອນຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິສາມຄ຺ຄີ. ຠວເນຕິ ເນຣຍິການໍ ນິຣໂຍ ຠວນໍ, ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິການໍ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິ ຠວນໍ, ເປຕ຺ຕິວິສຍິການໍ ເປຕ຺ຕິວິສໂຍ ຠວນໍ, ມນຸສ຺ສານໍ ມນຸສ຺ສໂລໂກ ຠວນໍ, ເທວານໍ ເທວໂລໂກ ຠວນນ຺ຕິ. ສາມຄ຺ຄິຍມາຫຸ ຕສ຺ສ ຕໍ, ໂຍ ອຕ຺ຕານໍ ຠວເນ ນ ທສ຺ສເຍຕິ. ຕສ຺ເສສາ ສາມຄ຺ຄີ ເອຕໍ ຉນ຺ນໍ ເອຕໍ ປຕິຣູປໍ ເອຕໍ ອນຸຈ຺ຉວິກໍ ເອຕໍ ອນຸໂລມໍ, ໂຍ ເອວໍ ປຏິຈ຺ຉນ຺ເນ ນິຣເຍ ອຕ຺ຕານໍ ນ ທສ຺ເສຍ຺ຍ, ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິຍໍ ອຕ຺ຕານໍ ນ ທສ຺ເສຍ຺ຍ, ເປຕ຺ຕິວິສເຍ ອຕ຺ຕານໍ ນ ທສ຺ເສຍ຺ຍ, ມນຸສ຺ສໂລເກ ອຕ຺ຕານໍ ນ ທສ຺ເສຍ຺ຍ, ເທວໂລເກ ອຕ຺ຕານໍ ນ ທສ຺ເສຍ຺ຍາຕິ ເອວມາຫໍສຸ ເອວໍ ກເຖນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓນ຺ຕິ ເອວໍ ທີປຍນ຺ຕິ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ສາມຄ຺ຄິຍມາຫຸ ຕສ຺ສ ຕໍ, ໂຍ ອຕ຺ຕານໍ ຠວເນ ນ ທສ຺ສເຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປຕິລີນຈຣສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ, ຠຊມານສ຺ສ ວິວິຕ຺ຕມາສນໍ;

ສາມຄ຺ຄິຍມາຫຸ ຕສ຺ສ ຕໍ, ໂຍ ອຕ຺ຕານໍ ຠວເນ ນ ທສ຺ສເຍ’’ຕິ.

໔໖.

ສພ຺ພຕ຺ຖ ມຸນີ ອນິສ຺ສິໂຕ, ນ ປິຍໍ ກຸພ຺ພຕິ ໂນປິ ອປ຺ປິຍໍ;

ຕສ຺ມິໍ ປຣິເທວມຈ຺ຉຣໍ, ປຓ຺ເຓ ວາຣິ ຍຖາ ນ ລິມ຺ປຕິ.

ສພ຺ພຕ຺ຖ ມຸນີ ອນິສ຺ສິໂຕຕິ. ສພ຺ພໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ທ຺ວາທສາຍຕນານິ – ຈກ຺ຂຸຎ຺ເຈວ ຣູປາ ຈ, ໂສຕຎ຺ຈ ສທ຺ທາ ຈ, ຆານຎ຺ຈ ຄນ຺ຘາ ຈ, ຊິວ຺ຫາ ຈ ຣສາ ຈ, ກາໂຍ ຈ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ຈ, ມໂນ ຈ ຘມ຺ມາ ຈ. ມຸນີຕິ. ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ອນິສ຺ສິໂຕຕິ. ທ຺ເວ ນິສ຺ສຍາ – ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ ຈ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ. ມຸນິ ຕຓ຺ຫານິສ຺ສຍໍ ປຫາຍ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສຍໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຈກ຺ຂຸໍ ອນິສ຺ສິໂຕ ໂສຕໍ ອນິສ຺ສິໂຕ ຆານໍ ອນິສ຺ສິໂຕ ຊິວ຺ຫໍ ອນິສ຺ສິໂຕ ກາຍໍ ອນິສ຺ສິໂຕ ມນໍ ອນິສ຺ສິໂຕ ຣູເປ… ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ… ຘມ຺ເມ… ກຸລໍ… ຄຓໍ… ອາວາສໍ… ລາຠໍ… ຍສໍ… ປສໍສໍ… ສຸຂໍ… ຈີວຣໍ… ປິຓ຺ຑປາຕໍ… ເສນາສນໍ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ… ກາມຘາຕຸໍ… ຣູປຘາຕຸໍ… ອຣູປຘາຕຸໍ… ກາມຠວໍ… ຣູປຠວໍ… ອຣູປຠວໍ… ສຎ຺ຎາຠວໍ… ອສຎ຺ຎາຠວໍ … ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຠວໍ… ເອກໂວກາຣຠວໍ… ຈຕຸໂວກາຣຠວໍ… ປຎ຺ຈໂວກາຣຠວໍ… ອຕີຕໍ… ອນາຄຕໍ… ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ… ທິຏ຺ຐໍ… ສຸຕໍ… ມຸຕໍ… ວິຎ຺ຎາຕໍ… ສພ຺ເພ ຘມ຺ເມ ອນິສ຺ສິໂຕ ອນລ຺ລີໂນ ອນຸປຄໂຕ ອນຊ຺ໂຌສິໂຕ ອນຘິມຸຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ສພ຺ພຕ຺ຖ ມຸນິ ອນິສ຺ສິໂຕ.

ນ ປິຍໍ ກຸພ຺ພຕິ ໂນປິ ອປ຺ປິຍນ຺ຕິ. ປິຍາຕິ ທ຺ເວ ປິຍາ – ສຕ຺ຕາ ວາ ສງ຺ຂາຣາ ວາ. ກຕເມ ສຕ຺ຕາ ປິຍາ? ອິຘ ຍສ຺ສ ເຕ ໂຫນ຺ຕິ ອຕ຺ຖກາມາ ຫິຕກາມາ ຜາສຸກາມາ ໂຍຄກ຺ເຂມກາມາ ມາຕາ ວາ ປິຕາ ວາ ຠາຕາ ວາ ຠຄິນີ ວາ ປຸຕ຺ຕາ ວາ ຘີຕຣາ ວາ ມິຕ຺ຕາ ວາ ອມຈ຺ຈາ ວາ ຎາຕີ ວາ ສາໂລຫິຕາ ວາ – ອິເມ ສຕ຺ຕາ ປິຍາ. ກຕເມ ສງ຺ຂາຣາ ປິຍາ? ມນາປິກາ ຣູປາ ມນາປິກາ ສທ຺ທາ ມນາປິກາ ຄນ຺ຘາ ມນາປິກາ ຣສາ ມນາປິກາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ – ອິເມ ສງ຺ຂາຣາ ປິຍາ. ອປ຺ປິຍາຕິ ທ຺ເວ ອປ຺ປິຍາ – ສຕ຺ຕາ ວາ ສງ຺ຂາຣາ ວາ. ກຕເມ ສຕ຺ຕາ ອປ຺ປິຍາ? ອິຘ ຍສ຺ສ ເຕ ໂຫນ຺ຕິ ອນຕ຺ຖກາມາ ອຫິຕກາມາ ອຜາສຸກາມາ ອໂຍຄກ຺ເຂມກາມາ ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປຕຸກາມາ – ອິເມ ສຕ຺ຕາ ອປ຺ປິຍາ. ກຕເມ ສງ຺ຂາຣາ ອປ຺ປິຍາ? ອມນາປິກາ ຣູປາ ອມນາປິກາ ສທ຺ທາ ອມນາປິກາ ຄນ຺ຘາ ອມນາປິກາ ຣສາ ອມນາປິກາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ – ອິເມ ສງ຺ຂາຣາ ອປ຺ປິຍາ. ນ ປິຍໍ ກຸພ຺ພຕິ ໂນປິ ອປ຺ປິຍນ຺ຕິ. ‘‘ອຍໍ ເມ ສຕ຺ໂຕ ປິໂຍ, ອິເມ ຈ ສງ຺ຂາຣາ ມນາປາ’’ຕິ ຣາຄວເສນ ປິຍໍ ນ ກໂຣຕິ; ‘‘ອຍໍ ເມ ສຕ຺ໂຕ ອປ຺ປິໂຍ, ອິເມ ຈ ສງ຺ຂາຣາ ອມນາປາ’’ຕິ ປຏິຆວເສນ ອປ຺ປິຍໍ ນ ກໂຣຕິ ນ ຊເນຕິ ນ ສຎ຺ຊເນຕິ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ ນາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຕີຕິ – ນ ປິຍໍ ກຸພ຺ພຕິ ໂນປິ ອປ຺ປິຍໍ.

ຕສ຺ມິໍ ປຣິເທວມຈ຺ຉຣໍ ປຓ຺ເຓ ວາຣິ ຍຖາ ນ ລິມ຺ປຕີຕິ. ຕສ຺ມິນ຺ຕິ ຕສ຺ມິໍ ປຸຄ຺ຄເລ ອຣຫນ຺ເຕ ຂີຓາສເວ. ປຣິເທໂວຕິ ຎາຕິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ໂຠຄພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ໂຣຄພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ສີລພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ພ຺ຍສເນນ ສມນ຺ນາຄຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ທຸກ຺ຂຘມ຺ເມນ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ອາເທໂວ ປຣິເທໂວ ອາເທວນາ ປຣິເທວນາ ອາເທວິຕຕ຺ຕໍ ປຣິເທວິຕຕ຺ຕໍ ວາຈາ ປລາໂປ ວິປ຺ປລາໂປ ລາລປ຺ໂປ ລາລປ຺ປາຍນາ ລາລປ຺ປາຍິຕຕ຺ຕໍ. ມຈ຺ຉຣິຍນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ມຈ຺ຉຣິຍານິ – ອາວາສມຈ຺ຉຣິຍໍ, ກຸລມຈ຺ຉຣິຍໍ, ລາຠມຈ຺ຉຣິຍໍ, ວຓ຺ຓມຈ຺ຉຣິຍໍ, ຘມ຺ມມຈ຺ຉຣິຍໍ. ຍໍ ເອວຣູປໍ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ມຈ຺ຉຣາຍນາ ມຈ຺ຉຣາຍິຕຕ຺ຕໍ ເວວິຈ຺ຉໍ ກທຣິຍໍ ກຏຸກຎ຺ຈຸກຕາ ອຄ຺ຄຫິຕຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ. ອປິ ຈ ຂນ຺ຘມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ຘາຕຸມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ອາຍຕນມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ຄາໂຫ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ.

ປຓ຺ເຓ ວາຣິ ຍຖາ ນ ລິມ຺ປຕີຕິ. ປຓ຺ຓໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປທຸມປຕ຺ຕໍ. ວາຣິ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຸທກໍ. ຍຖາ ວາຣິ ປທຸມປຕ຺ຕໍ ນ ລິມ຺ປຕິ ນ ປລິມ຺ປຕິ ນ ອຸປລິມ຺ປຕິ ອລິຕ຺ຕໍ ອປລິຕ຺ຕໍ ອນຸປລິຕ຺ຕໍ, ເອວເມວ ຕສ຺ມິໍ ປຸຄ຺ຄເລ ອຣຫນ຺ເຕ ຂີຓາສເວ ປຣິເທໂວ ມຈ຺ຉຣິຍຎ຺ຈ ນ ລິມ຺ປຕິ ນ ປລິມ຺ປຕິ ນ ອຸປລິມ຺ປຕິ ອລິຕ຺ຕາ ອປລິຕ຺ຕາ ອນຸປລິຕ຺ຕາ. ໂສ ຈ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຣຫນ຺ໂຕ ເຕຫິ ກິເລເສຫິ ນ ລິມ຺ປຕິ ນ ປລິມ຺ປຕິ ນ ອຸປລິມ຺ປຕິ ອລິຕ຺ໂຕ ອປລິຕ຺ໂຕ ອນຸປລິຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ຕສ຺ມິໍ ປຣິເທວມຈ຺ຉຣໍ ປຓ຺ເຓ ວາຣິ ຍຖາ ນ ລິມ຺ປຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສພ຺ພຕ຺ຖ ມຸນີ ອນິສ຺ສິໂຕ, ນ ປິຍໍ ກຸພ຺ພຕິ ໂນປິ ອປ຺ປິຍໍ;

ຕສ຺ມິໍ ປຣິເທວມຈ຺ຉຣໍ, ປຓ຺ເຓ ວາຣິ ຍຖາ ນ ລິມ຺ປຕີ’’ຕິ.

໔໗.

ອຸທພິນ຺ທຸ ຍຖາປິ ໂປກ຺ຂເຣ, ປທຸເມ ວາຣິ ຍຖາ ນ ລິມ຺ປຕິ;

ເອວໍ ມຸນິ ໂນປລິມ຺ປຕິ, ຍທິທໍ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸເຕສຸ [ທິຏ຺ຐສຸເຕ ມຸເຕສຸ (ສີ.), ທິຏ຺ຐສຸຕໍ ມຸເຕສຸ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ວາ.

ອຸທພິນ຺ທຸ ຍຖາປິ ໂປກ຺ຂເຣຕິ. ອຸທພິນ຺ທຸ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຸທກເຖໂວ. ໂປກ຺ຂຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປທຸມປຕ຺ຕໍ. ຍຖາ ອຸທພິນ຺ທຸ ປທຸມປຕ຺ເຕ ນ ລິມ຺ປຕິ ນ ປລິມ຺ປຕິ ນ ອຸປລິມ຺ປຕິ ອລິຕ຺ຕໍ ອປລິຕ຺ຕໍ ອນຸປລິຕ຺ຕນ຺ຕິ – ອຸທພິນ຺ທຸ ຍຖາປິ ໂປກ຺ຂເຣ. ປທຸເມ ວາຣິ ຍຖາ ນ ລິມ຺ປຕີຕິ. ປທຸມໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປທຸມປຸປ຺ຜໍ. ວາຣິ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຸທກໍ. ຍຖາ ວາຣິ ປທຸມປຸປ຺ຜໍ ນ ລິມ຺ປຕິ ນ ປລິມ຺ປຕິ ນ ອຸປລິມ຺ປຕິ ອລິຕ຺ຕໍ ອປລິຕ຺ຕໍ ອນຸປລິຕ຺ຕນ຺ຕິ – ປທຸເມ ວາຣິ ຍຖາ ນ ລິມ຺ປຕິ.

ເອວໍ ມຸນິ ໂນປລິມ຺ປຕິ, ຍທິທໍ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸເຕສຸ ວາຕິ. ເອວນ຺ຕິ ໂອປມ຺ມສມ຺ປຏິປາທນໍ. ມຸນີຕິ. ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ເລປາຕິ ທ຺ເວ ເລປາ – ຕຓ຺ຫາເລໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິເລໂປ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາເລໂປ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິເລໂປ. ມຸນິ ຕຓ຺ຫາເລປໍ ປຫາຍ ທິຏ຺ຐິເລປໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ທິຏ຺ເຐ ນ ລິມ຺ປຕິ, ສຸເຕ ນ ລິມ຺ປຕິ, ມຸເຕ ນ ລິມ຺ປຕິ, ວິຎ຺ຎາເຕ ນ ລິມ຺ປຕິ ນ ປລິມ຺ປຕິ ນ ອຸປລິມ຺ປຕິ ອລິຕ຺ໂຕ ອປລິຕ຺ໂຕ ອນຸປລິຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ເອວໍ ມຸນິ ໂນປລິມ຺ປຕິ, ຍທິທໍ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸເຕສຸ ວາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອຸທພິນ຺ທຸ ຍຖາປິ ໂປກ຺ຂເຣ, ປທຸເມ ວາຣິ ຍຖາ ນ ລິມ຺ປຕິ;

ເອວໍ ມຸນິ ໂນປລິມ຺ປຕິ, ຍທິທໍ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸເຕສຸ ວາ’’ຕິ.

໔໘.

ໂຘໂນ ນ ຫິ ເຕນ ມຎ຺ຎຕິ, ຍທິທໍ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸເຕສຸ ວາ;

ນາຎ຺ເຎນ ວິສຸທ຺ຘິມິຈ຺ຉຕິ, ນ ຫິ ໂສ ຣຊ຺ຊຕິ ໂນ ວິຣຊ຺ຊຕິ.

ໂຘໂນ ນ ຫິ ເຕນ ມຎ຺ຎຕິ, ຍທິທໍ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸເຕສຸ ວາຕິ. ໂຘໂນຕິ ໂຘນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ກິໍກາຣຓາ ໂຘນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ? ຕາຍ ປຎ຺ຎາຍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຘຸຕຎ຺ຈ ໂຘຕ ຈ ສນ຺ໂຘຕຎ຺ຈ ນິທ຺ໂຘຕຎ຺ຈ, ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ…ເປ… ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຘຸຕຎ຺ຈ ໂຘຕຎ຺ຈ ສນ຺ໂຘຕຎ຺ຈ ນິທ຺ໂຘຕຎ຺ຈ, ຣາໂຄ ຘຸໂຕ ຈ ໂຘໂຕ ຈ ສນ຺ໂຘໂຕ ຈ ນິທ຺ໂຘໂຕ ຈ, ໂທໂສ… ໂມໂຫ… ໂກໂຘ… ອຸປນາໂຫ… ມກ຺ໂຂ… ປຬາໂສ… ອິສ຺ສາ… ມຈ຺ຉຣິຍໍ… ມາຍາ… ສາເຐຍ຺ຍໍ… ຖມ຺ໂຠ… ສາຣມ຺ໂຠ… ມາໂນ… ອຕິມາໂນ… ມໂທ… ປມາໂທ… ສພ຺ເພ ກິເລສາ… ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິຕາ… ສພ຺ເພ ທຣຖາ… ສພ຺ເພ ປຣິຬາຫາ… ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາປາ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ. ຕໍກາຣຓາ ໂຘນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ.

ອຖ ວາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິຍາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ, ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ເປນ ມິຈ຺ຉາສງ຺ກປ຺ໂປ ຘຸໂຕ ຈ ໂຘໂຕ ຈ ສນ຺ໂຘໂຕ ຈ ນິທ຺ໂຘໂຕ ຈ, ສມ຺ມາວາຈາຍ ມິຈ຺ຉາວາຈາ ຘຸຕາ ຈ… ສມ຺ມາກມ຺ມນ຺ເຕນ ມິຈ຺ຉາກມ຺ມນ຺ໂຕ ຘຸໂຕ ຈ… ສມ຺ມາອາຊີເວນ ມິຈ຺ຉາອາຊີໂວ ຘຸໂຕ ຈ… ສມ຺ມາວາຍາເມນ ມິຈ຺ຉາວາຍາໂມ ຘຸໂຕ ຈ… ສມ຺ມາສຕິຍາ ມິຈ຺ຉາສຕິ ຘຸຕາ ຈ… ສມ຺ມາສມາຘິນາ ມິຈ຺ຉາສມາຘິ ຘຸໂຕ ຈ… ສມ຺ມາຎາເຓນ ມິຈ຺ຉາຎາຓໍ ຘຸຕຎ຺ຈ… ສມ຺ມາວິມຸຕ຺ຕິຍາ ມິຈ຺ຉາວິມຸຕ຺ຕິ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ.

ອຖ ວາ ອຣິເຍນ ອຏ຺ຐງ຺ຄິເກນ ມຄ຺ເຄນ ສພ຺ເພ ກິເລສາ… ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິຕາ… ສພ຺ເພ ທຣຖາ… ສພ຺ເພ ປຣິຬາຫາ… ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາປາ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ. ອຣຫາ ອິເມຫິ ໂຘເນຫິ ຘມ຺ເມຫິ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ ອຸປຄໂຕ ສມຸປຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ຕສ຺ມາ ອຣຫາ ໂຘໂນ. ໂສ ຘຸຕຣາໂຄ ຘຸຕປາໂປ ຘຸຕກິເລໂສ ຘຸຕປຣິຬາໂຫຕິ – ໂຘໂນ.

ໂຘໂນ ນ ຫິ ເຕນ ມຎ຺ຎຕິ, ຍທິທໍ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸເຕສຸ ວາຕິ. ໂຘໂນ ທິຏ຺ຐໍ ນ ມຎ຺ຎຕິ, ທິຏ຺ຐສ຺ມິໍ ນ ມຎ຺ຎຕິ, ທິຏ຺ຐໂຕ ນ ມຎ຺ຎຕິ, ທິຏ຺ຐາ ເມຕິ ນ ມຎ຺ຎຕິ; ສຸຕໍ ນ ມຎ຺ຎຕິ, ສຸຕສ຺ມິໍ ນ ມຎ຺ຎຕິ, ສຸຕໂຕ ນ ມຎ຺ຎຕິ, ສຸຕໍ ເມຕິ ນ ມຎ຺ຎຕິ; ມຸຕໍ ນ ມຎ຺ຎຕິ, ມຸຕສ຺ມິໍ ນ ມຎ຺ຎຕິ, ມຸຕໂຕ ນ ມຎ຺ຎຕິ, ມຸຕໍ ເມຕິ ນ ມຎ຺ຎຕິ; ວິຎ຺ຎາຕໍ ນ ມຎ຺ຎຕິ, ວິຎ຺ຎາຕສ຺ມິໍ ນ ມຎ຺ຎຕິ, ວິຎ຺ຎາຕໂຕ ນ ມຎ຺ຎຕິ, ວິຎ຺ຎາຕໍ ເມຕິ ນ ມຎ຺ຎຕິ. ວຸຕ຺ຕມ຺ປິ ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ອສ຺ມີຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ມຎ຺ຎິຕເມຕໍ, ອຍມຫມສ຺ມີຕິ ມຎ຺ຎິຕເມຕໍ, ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ມຎ຺ຎິຕເມຕໍ, ນ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ມຎ຺ຎິຕເມຕໍ, ຣູປີ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ມຎ຺ຎິຕເມຕໍ, ອຣູປີ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ມຎ຺ຎິຕເມຕໍ, ສຎ຺ຎີ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ມຎ຺ຎິຕເມຕໍ, ອສຎ຺ຎີ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ມຎ຺ຎິຕເມຕໍ, ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ມຎ຺ຎິຕເມຕໍ. ມຎ຺ຎິຕໍ [ມຎ຺ຎິຕໍ ຫິ (ສີ.)], ຠິກ຺ຂເວ, ໂຣໂຄ, ມຎ຺ຎິຕໍ ຄຓ຺ໂຑ, ມຎ຺ຎິຕໍ ສລ຺ລໍ, ມຎ຺ຎິຕໍ ອຸປທ຺ທໂວ. ຕສ຺ມາຕິຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ອມຎ຺ຎມາເນນ ເຈຕສາ ວິຫຣິສ຺ສາມາຕິ, ເອວຎ຺ຫິ ໂວ, ຠິກ຺ຂເວ, ສິກ຺ຂິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ – ໂຘໂນ ນ ຫິ ເຕນ ມຎ຺ຎຕິ ຍທິທໍ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸເຕສຸ ວາ.

ນາຎ຺ເຎນ ວິສຸທ຺ຘິມິຈ຺ຉຕີຕິ. ໂຘໂນ ອຎ຺ເຎນ ອສຸທ຺ຘິມຄ຺ເຄນ ມິຈ຺ຉາປຏິປທາຍ ອນິຍ຺ຍານິກປເຖນ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສຕິປຏ຺ຐາເນຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສມ຺ມປ຺ປຘາເນຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອິທ຺ຘິປາເທຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ພເລຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອຣິຍາ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກາ ມຄ຺ຄາ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ນ ອິຈ຺ຉຕິ ນ ສາທິຍຕິ ນ ປຕ຺ເຖຕິ ນ ປິເຫຕິ ນາຠິຊປ຺ປຕີຕິ – ນາຎ຺ເຎນ ວິສຸທ຺ຘິມິຈ຺ຉຕິ.

ນ ຫິ ໂສ ຣຊ຺ຊຕິ ໂນ ວິຣຊ຺ຊຕີຕິ. ສພ຺ເພ ພາລປຸຖຸຊ຺ຊນາ ຣຊ຺ຊນ຺ຕິ, ປຸຖຸຊ຺ຊນກລ຺ຍາຓກໍ ອຸປາທາຍ ສຕ຺ຕ ເສກ຺ຂາ ວິຣຊ຺ຊນ຺ຕິ; ອຣຫາ ເນວ ຣຊ຺ຊຕິ ໂນ ວິຣຊ຺ຊຕິ. ວິຣຕ຺ໂຕ ໂສ ຂຍາ ຣາຄສ຺ສ ວີຕຣາຄຕ຺ຕາ, ຂຍາ ໂທສສ຺ສ ວີຕໂທສຕ຺ຕາ, ຂຍາ ໂມຫສ຺ສ ວີຕໂມຫຕ຺ຕາ. ໂສ ວຸຏ຺ຐວາໂສ ຈິຓ຺ຓຈຣໂຓ…ເປ… ຊາຕິຊຣາມຣຓສໍສາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ – ນ ຫິ ໂສ ຣຊ຺ຊຕິ ໂນ ວິຣຊ຺ຊຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ໂຘໂນ ນ ຫິ ເຕນ ມຎ຺ຎຕິ, ຍທິທໍ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸເຕສຸ ວາ;

ນາຎ຺ເຎນ ວິສຸທ຺ຘິມິຈ຺ຉຕິ, ນ ຫິ ໂສ ຣຊ຺ຊຕິ ໂນ ວິຣຊ຺ຊຕີ’’ຕິ.

ຊຣາສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ຉຏ຺ໂຐ.

໗. ຕິສ຺ສເມຕ຺ເຕຍ຺ຍສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ອຖ ຕິສ຺ສເມຕ຺ເຕຍ຺ຍສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສໍ ວກ຺ຂຕິ –

໔໙.

ເມຖຸນມນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ຕິສ຺ໂສ ເມຕ຺ເຕຍ຺ໂຍ]

ວິຆາຕໍ ພ຺ຣູຫິ ມາຣິສ;

ສຸຕ຺ວານ ຕວ ສາສນໍ, ວິເວເກ ສິກ຺ຂິສ຺ສາມເສ.

ເມຖຸນມນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສາຕິ. ເມຖຸນຘມ຺ໂມ ນາມ ໂຍ ໂສ ອສທ຺ຘມ຺ໂມ ຄາມຘມ຺ໂມ ວສລຘມ຺ໂມ ທຸຏ຺ຐຸລ຺ໂລ ໂອທກນ຺ຕິໂກ ຣຫສ຺ໂສ ທ຺ວຍໍທ຺ວຍສມາປຕ຺ຕິ. ກິໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ເມຖຸນຘມ຺ໂມ? ອຸຠິນ຺ນໍ ຣຕ຺ຕານໍ ສາຣຕ຺ຕານໍ ອວສ຺ສຸຕານໍ ປຣິຍຸຏ຺ຐິຕານໍ ປຣິຍາທິນ຺ນຈິຕ຺ຕານໍ ອຸຠິນ຺ນໍ ສທິສານໍ ຘມ຺ໂມຕິ – ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ເມຖຸນຘມ຺ໂມ. ຍຖາ ອຸໂຠ ກລຫກາຣກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ຠຓ຺ຑນກາຣກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ຠສ຺ສກາຣກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ວິວາທກາຣກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ອຘິກຣຓກາຣກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ວາທິໂນ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ສລ຺ລາປກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ; ເອວເມວໍ ອຸຠິນ຺ນໍ ຣຕ຺ຕານໍ ສາຣຕ຺ຕານໍ ອວສ຺ສຸຕານໍ ປຣິຍຸຏ຺ຐິຕານໍ ປຣິຍາທິນ຺ນຈິຕ຺ຕານໍ ອຸຠິນ຺ນໍ ສທິສານໍ ຘມ຺ໂມຕິ – ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ເມຖຸນຘມ຺ໂມ.

ເມຖຸນມນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສາຕິ. ເມຖຸນຘມ຺ເມ ຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ປຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ອາຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ສມາຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ຕຈ຺ຈຣິຕສ຺ສ ຕພ຺ພຫຸລສ຺ສ ຕຄ຺ຄຣຸກສ຺ສ ຕນ຺ນິນ຺ນສ຺ສ ຕປ຺ໂປຓສ຺ສ ຕປ຺ປພ຺ຠາຣສ຺ສ ຕທຘິມຸຕ຺ຕສ຺ສ ຕທຘິປເຕຍ຺ຍສ຺ສາຕິ – ເມຖຸນມນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ.

ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ຕິສ຺ໂສ ເມຕ຺ເຕຍ຺ໂຍຕິ. ອິຈ຺ຈາຕິ ປທສນ຺ຘິ ປທສໍສຄ຺ໂຄ ປທປາຣິປູຣີ ອກ຺ຂຣສມວາໂຍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສິລິຏ຺ຐຕາ ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ – ອິຈ຺ຈາຕິ. ອາຍສ຺ມາຕິ ປິຍວຈນໍ ຄຣຸວຈນໍ ສຄາຣວວຈນໍ ສປ຺ປຕິສ຺ສວຈນເມຕໍ – ອາຍສ຺ມາຕິ. ຕິສ຺ໂສຕິ ຕສ຺ສ ເຖຣສ຺ສ ນາມໍ ສງ຺ຂາ ສມຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ໂວຫາໂຣ ນາມໍ ນາມກມ຺ມໍ ນາມເຘຍ຺ຍໍ ນິຣຸຕ຺ຕິ ພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ອຠິລາໂປ. ເມຕ຺ເຕຍ຺ໂຍຕິ ຕສ຺ສ ເຖຣສ຺ສ ໂຄຕ຺ຕໍ ສງ຺ຂາ ສມຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ໂວຫາໂຣຕິ – ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ຕິສ຺ໂສ ເມຕ຺ເຕຍ຺ໂຍ.

ວິຆາຕໍ ພ຺ຣູຫິ ມາຣິສາຕິ. ວິຆາຕນ຺ຕິ ວິຆາຕໍ ອຸປຆາຕໍ ປີຬນໍ ຆຏ຺ຏນໍ ອຸປທ຺ທວໍ ອຸປສຄ຺ຄໍ ພ຺ຣູຫິ ອາຈິກ຺ຂ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣ ວິຠຊ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ [ອຸຕ຺ຕານິໍ ກໂຣຫິ (ກ.)] ປກາເສຫິ. ມາຣິສາຕິ ປິຍວຈນໍ ຄຣຸວຈນໍ ສຄາຣວວຈນໍ ສປ຺ປຕິສ຺ສວຈນເມຕໍ ມາຣິສາຕິ – ວິຆາຕໍ ພ຺ຣູຫິ ມາຣິສ.

ສຸຕ຺ວານ ຕວ ສາສນນ຺ຕິ. ຕຸຍ຺ຫໍ ວຈນໍ ພ຺ຍປ຺ປຖໍ ເທສນໍ ອນຸສາສນໍ ອນຸສິຏ຺ຐິໍ ສຸຕ຺ວາ ສຸຓິຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ອຸປຘາຣຍິຕ຺ວາ ອຸປລກ຺ຂຍິຕ຺ວາຕິ – ສຸຕ຺ວານ ຕວ ສາສນໍ.

ວິເວເກ ສິກ຺ຂິສ຺ສາມເສຕິ. ວິເວໂກຕິ ຕໂຍ ວິເວກາ – ກາຍວິເວໂກ, ຈິຕ຺ຕວິເວໂກ, ອຸປຘິວິເວໂກ. ກຕໂມ ກາຍວິເວໂກ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ວິວິຕ຺ຕໍ ເສນາສນໍ ຠຊຕິ ອຣຎ຺ຎໍ ຣຸກ຺ຂມູລໍ ປພ຺ພຕໍ ກນ຺ທຣໍ ຄິຣິຄຸຫໍ ສຸສານໍ ວນປຕ຺ຖໍ ອພ຺ໂຠກາສໍ ປລາສປຸຎ຺ຊໍ, ກາເຍນ ວິວິຕ຺ໂຕ ວິຫຣຕິ. ໂສ ເອໂກ ຄຈ຺ຉຕິ, ເອໂກ ຕິຏ຺ຐຕິ, ເອໂກ ນິສີທຕິ, ເອໂກ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ, ເອໂກ ຄາມໍ ປິຓ຺ຑາຍ ປວິສຕິ, ເອໂກ ປຏິກ຺ກມຕິ, ເອໂກ ຣໂຫ ນິສີທຕິ, ເອໂກ ຈງ຺ກມໍ ອຘິຏ຺ຐາຕິ, ເອໂກ ຈຣຕິ, ເອໂກ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕິ – ອຍໍ ກາຍວິເວໂກ.

ກຕໂມ ຈິຕ຺ຕວິເວໂກ? ປຐມໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ນີວຣເຓຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ທຸຕິຍໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ວິຕກ຺ກວິຈາເຣຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ຕຕິຍໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ປີຕິຍາ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ສຸຂທຸກ຺ເຂຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ຣູປສຎ຺ຎາຍ ປຏິຆສຎ຺ຎາຍ ນານຕ຺ຕສຎ຺ຎາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສຎ຺ຎາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສຎ຺ຎາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສຎ຺ຎາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ໂສຕາປນ຺ນສ຺ສ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິຍາ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ສີລພ຺ພຕປຣາມາສາ ທິຏ຺ຐານຸສຍາ ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສຍາ ຕເທກຏ຺ເຐຫິ ຈ ກິເລເສຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ສກທາຄາມິສ຺ສ ໂອຬາຣິກາ ກາມຣາຄສຎ຺ໂຎຊນາ ປຏິຆສຎ຺ໂຎຊນາ ໂອຬາຣິກາ ກາມຣາຄານຸສຍາ ປຏິຆານຸສຍາ ຕເທກຏ຺ເຐຫິ ຈ ກິເລເສຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ອນາຄາມິສ຺ສ ອນຸສຫຄຕາ ກາມຣາຄສຎ຺ໂຎຊນາ ປຏິຆສຎ຺ໂຎຊນາ ອນຸສຫຄຕາ ກາມຣາຄານຸສຍາ ປຏິຆານຸສຍາ ຕເທກຏ຺ເຐຫິ ຈ ກິເລເສຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ອຣຫໂຕ ຣູປຣາຄາ ອຣູປຣາຄາ ມານາ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈາ ອວິຊ຺ຊາຍ ມານານຸສຍາ ຠວຣາຄານຸສຍາ ອວິຊ຺ຊານຸສຍາ ຕເທກຏ຺ເຐຫິ ຈ ກິເລເສຫິ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ສພ຺ພນິມິຕ຺ເຕຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ – ອຍໍ ຈິຕ຺ຕວິເວໂກ.

ກຕໂມ ອຸປຘິວິເວໂກ? ອຸປຘິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສາ ຈ ຂນ຺ຘາ ຈ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ຈ. ອຸປຘິວິເວໂກ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ – ອຍໍ ອຸປຘິວິເວໂກ. ກາຍວິເວໂກ ຈ ວິເວກຏ຺ຐກາຍານໍ ເນກ຺ຂມ຺ມາຠິຣຕານໍ; ຈິຕ຺ຕວິເວໂກ ຈ ປຣິສຸທ຺ຘຈິຕ຺ຕານໍ ປຣມໂວທານປຕ຺ຕານໍ; ອຸປຘິວິເວໂກ ຈ ນິຣູປຘີນໍ ປຸຄ຺ຄລານໍ ວິສງ຺ຂາຣຄຕານໍ. ວິເວເກ ສິກ຺ຂິສ຺ສາມເສຕິ. ໂສ ເຖໂຣ ປກຕິຍາ ສິກ຺ຂິຕສິກ຺ໂຂ. ອປິ ຈ ຘມ຺ມເທສນໍ ອຸປາທາຍ ຘມ຺ມເທສນໍ ສາເວນ຺ໂຕ [ຍາຈນ຺ໂຕ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ເອວມາຫ – ວິເວເກ ສິກ຺ຂິສ຺ສາມເສຕິ.

ເຕນາຫ ເຖໂຣ ຕິສ຺ສເມຕ຺ເຕຍ຺ໂຍ –

‘‘ເມຖຸນມນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ຕິສ຺ໂສ ເມຕ຺ເຕຍ຺ໂຍ]

ວິຆາຕໍ ພ຺ຣູຫິ ມາຣິສ;

ສຸຕ຺ວານ ຕວ ສາສນໍ, ວິເວເກ ສິກ຺ຂິສ຺ສາມເສ’’ຕິ.

໕໐.

ເມຖຸນມນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ, [ເມຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ ຠຄວາ]

ມຸສ຺ສເຕ ວາປິ ສາສນໍ;

ມິຈ຺ຉາ ຈ ປຏິປຊ຺ຊຕິ, ເອຕໍ ຕສ຺ມິໍ ອນາຣິຍໍ.

ເມຖຸນມນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສາຕິ. ເມຖຸນຘມ຺ໂມ ນາມ ໂຍ ໂສ ອສທ຺ຘມ຺ໂມ ຄາມຘມ຺ໂມ ວສລຘມ຺ໂມ ທຸຏ຺ຐຸລ຺ໂລ ໂອທກນ຺ຕິໂກ ຣຫສ຺ໂສ ທ຺ວຍໍທ຺ວຍສມາປຕ຺ຕິ. ກິໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ເມຖຸນຘມ຺ໂມ? ອຸຠິນ຺ນໍ ຣຕ຺ຕານໍ ສາຣຕ຺ຕານໍ ອວສ຺ສຸຕານໍ ປຣິຍຸຏ຺ຐິຕານໍ ປຣິຍາທິນ຺ນຈິຕ຺ຕານໍ ອຸຠິນ຺ນໍ ສທິສານໍ ຘມ຺ໂມຕິ – ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ເມຖຸນຘມ຺ໂມ. ຍຖາ ອຸໂຠ ກລຫກາຣກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ຠຓ຺ຑນກາຣກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ຠສ຺ສກາຣກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ວິວາທກາຣກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ອຘິກຣຓກາຣກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ວາທິໂນ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ສລ຺ລາປກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ; ເອວເມວໍ ອຸຠິນ຺ນໍ ຣຕ຺ຕານໍ ສາຣຕ຺ຕານໍ ອວສ຺ສຸຕານໍ ປຣິຍຸຏ຺ຐິຕານໍ ປຣິຍາທິນ຺ນຈິຕ຺ຕານໍ ອຸຠິນ຺ນໍ ສທິສານໍ ຘມ຺ໂມຕິ – ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ເມຖຸນຘມ຺ໂມ.

ເມຖຸນມນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສາຕິ. ເມຖຸນຘມ຺ເມ ຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ປຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ອາຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ສມາຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ຕຈ຺ຈຣິຕສ຺ສ ຕພ຺ພຫຸລສ຺ສ ຕຄ຺ຄຣຸກສ຺ສ ຕນ຺ນິນ຺ນສ຺ສ ຕປ຺ໂປຓສ຺ສ ຕປ຺ປພ຺ຠາຣສ຺ສ ຕທຘິມຸຕ຺ຕສ຺ສ ຕທຘິປເຕຍ຺ຍສ຺ສາຕິ – ເມຖຸນມນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ.

ເມຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ເຖຣໍ ໂຄຕ຺ເຕນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນໍ. ອປິ ຈ ຠຄ຺ຄຣາໂຄຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄໂທໂສຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄໂມໂຫຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄມາໂນຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄທິຏ຺ຐີຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄກຓ຺ຑໂກຕິ [ຠຄ຺ຄກຓ຺ຑໂກຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄກິເລໂສຕິ ຠຄວາ, ຠຊິ ວິຠຊິ ປວິຠຊິ ຘມ຺ມຣຕນນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠວານໍ ອນ຺ຕກໂຣຕິ ຠຄວາ, ຠາວິຕກາໂຍ ຠາວິຕສີໂລ ຠາວິຕຈິຕ຺ໂຕ ຠາວິຕປຎ຺ໂຎຕິ ຠຄວາ, ຠຊິ ວາ ຠຄວາ ອຣຎ຺ຎວນປຕ຺ຖານິ [ອຣຎ຺ເຎ ວນປຕ຺ຖານິ (ສີ.)] ປນ຺ຕານິ ເສນາສນານິ ອປ຺ປສທ຺ທານິ ອປ຺ປນິຄ຺ໂຆສານິ ວິຊນວາຕານິ ມນຸສ຺ສຣາຫສ຺ເສຍ຺ຍການິ [ມນຸສ຺ສຣາຫເສຍ຺ຍການິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ປຏິສລ຺ລານສາຣຸປ຺ປານີຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ອຕ຺ຖຣສສ຺ສ ຘມ຺ມຣສສ຺ສ ວິມຸຕ຺ຕິຣສສ຺ສ ອຘິສີລສ຺ສ ອຘິຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຘິປຎ຺ຎາຍາຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈຕຸນ຺ນໍ ຌານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອປ຺ປມຎ຺ຎານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອຣູປສມາປຕ຺ຕີນນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ວິໂມກ຺ຂານໍ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ອຠິຠາຍຕນານໍ ນວນ຺ນໍ ອນຸປຸພ຺ພວິຫາຣສມາປຕ຺ຕີນນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ທສນ຺ນໍ ສຎ຺ຎາຠາວນານໍ ທສນ຺ນໍ ກສິຓສມາປຕ຺ຕີນໍ ອານາປານສ຺ສຕິສມາຘິສ຺ສ ອສຸຠສມາປຕ຺ຕິຍາຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈຕຸນ຺ນໍ ສຕິປຏ຺ຐານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ສມ຺ມປ຺ປຘານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອິທ຺ຘິປາທານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ພລານໍ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄານໍ ອຣິຍສ຺ສ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສາຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ທສນ຺ນໍ ຕຖາຄຕພລານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ເວສາຣຊ຺ຊານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ປຏິສມ຺ຠິທານໍ ຉນ຺ນໍ ອຠິຎ຺ຎານໍ [ອຠິຎ຺ຎາຓານໍ (ສີ.)] ຉນ຺ນໍ ພຸທ຺ຘຘມ຺ມານນ຺ຕິ ຠຄວາ. ຠຄວາຕິ ເນຕໍ ນາມໍ ມາຕຣາ ກຕໍ, ນ ປິຕຣາ ກຕໍ, ນ ຠາຕຣາ ກຕໍ, ນ ຠຄິນິຍາ ກຕໍ, ນ ມິຕ຺ຕາມຈ຺ເຈຫິ ກຕໍ, ນ ຎາຕິສາໂລຫິເຕຫິ ກຕໍ ນ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ກຕໍ, ນ ເທວຕາຫິ ກຕໍ. ວິໂມກ຺ຂນ຺ຕິກເມຕໍ ພຸທ຺ຘານໍ ຠຄວນ຺ຕານໍ ໂພຘິຍາ ມູເລ ສຫ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓສ຺ສ ປຏິລາຠາ ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ເມຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ ຠຄວາ.

ມຸສ຺ສເຕ ວາປິ ສາສນນ຺ຕິ. ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ສາສນໍ ມຸສ຺ສຕິ – ປຣິຍຕ຺ຕິສາສນມ຺ປິ ມຸສ຺ສຕິ, ປຏິປຕ຺ຕິສາສນມ຺ປິ ມຸສ຺ສຕິ. ກຕມໍ ປຣິຍຕ຺ຕິສາສນໍ? ຍໍ ຕສ຺ສ ປຣິຍາປຸຏໍ – ສຸຕ຺ຕໍ ເຄຍ຺ຍໍ ເວຍ຺ຍາກຣຓໍ ຄາຖາ ອຸທານໍ ອິຕິວຸຕ຺ຕກໍ ຊາຕກໍ ອພ຺ຠຸຕຘມ຺ມໍ ເວທລ຺ລໍ – ອິທໍ ປຣິຍຕ຺ຕິສາສນໍ. ຕມ຺ປິ ມຸສ຺ສຕິ ສມ຺ມຸສ຺ສຕິ ປມຸສ຺ສຕິ ສມ຺ປມຸສ຺ສຕິ ປຣິພາຫິໂຣ ໂຫຕີຕິ – ເອວມ຺ປິ ມຸສ຺ສເຕ ວາປິ ສາສນໍ.

ກຕມໍ ປຏິປຕ຺ຕິສາສນໍ? ສມ຺ມາປຏິປທາ ອນຸໂລມປຏິປທາ ອປຈ຺ຈນີກປຏິປທາ ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປທາ ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປຏິປທາ ສີເລສຸ ປຣິປູຣກາຣິຕາ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ຄຸຕ຺ຕທ຺ວາຣຕາ ໂຠຊເນ ມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕາ ຊາຄຣິຍານຸໂຍໂຄ ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ປຎ຺ຈ ພລານິ ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ – ອິທໍ ປຏິປຕ຺ຕິສາສນໍ. ຕມ຺ປິ ມຸສ຺ສຕິ ສມ຺ມຸສ຺ສຕິ ປມຸສ຺ສຕິ ສມ຺ປມຸສ຺ສຕິ ປຣິພາຫິໂຣ ໂຫຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ ມຸສ຺ສເຕ ວາປິ ສາສນໍ.

ມິຈ຺ຉາ ຈ ປຏິປຊ຺ຊຕີຕິ. ປາຓມ຺ປິ ຫນຕິ, ອທິນ຺ນມ຺ປິ ອາທິຍຕິ, ສນ຺ຘິມ຺ປິ ຉິນ຺ທຕິ, ນິລ຺ໂລປມ຺ປິ ຫຣຕິ, ເອກາຄາຣິກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ປຣິປນ຺ເຖປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ປຣທາຣມ຺ປິ ຄຈ຺ຉຕິ, ມຸສາປິ ຠຓຕີຕິ – ມິຈ຺ຉາ ຈ ປຏິປຊ຺ຊຕິ.

ເອຕໍ ຕສ຺ມິໍ ອນາຣິຍນ຺ຕິ. ເອຕໍ ຕສ຺ມິໍ ປຸຄ຺ຄເລ ອນຣິຍຘມ຺ໂມ ພາລຘມ຺ໂມ ມູຬ຺ຫຘມ຺ໂມ ອຎ຺ຎາຓຘມ຺ໂມ ອມຣາວິກ຺ເຂປຘມ຺ໂມ, ຍທິທໍ ມິຈ຺ຉາປຏິປທາຕິ – ເອຕໍ ຕສ຺ມິໍ ອນາຣິຍໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເມຖຸນມນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ, [ເມຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ ຠຄວາ]

ມຸສ຺ສເຕ ວາປິ ສາສນໍ;

ມິຈ຺ຉາ ຈ ປຏິປຊ຺ຊຕິ, ເອຕໍ ຕສ຺ມິໍ ອນາຣິຍ’’ນ຺ຕິ.

໕໑.

ເອໂກ ປຸພ຺ເພ ຈຣິຕ຺ວານ, ເມຖຸນໍ ໂຍ ນິເສວຕິ;

ຍານໍ ຠນ຺ຕໍວ ຕໍ ໂລເກ, ຫີນມາຫຸ ປຸຖຸຊ຺ຊນໍ.

ເອໂກ ປຸພ຺ເພ ຈຣິຕ຺ວານາຕິ. ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ເອໂກ ປຸພ຺ເພ ຈຣິຕ຺ວານ – ປພ຺ພຊ຺ຊາສງ຺ຂາເຕນ ວາ ຄຓາວວສ຺ສຄ຺ຄຏ຺ເຐນ ວາ. ກຖໍ ປພ຺ພຊ຺ຊາສງ຺ຂາເຕນ ເອໂກ ປຸພ຺ເພ ຈຣິຕ຺ວານ? ສພ຺ພໍ ຆຣາວາສປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕທາຣປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ຎາຕິປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ມິຕ຺ຕາມຈ຺ຈປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ສນ຺ນິຘິປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ເກສມສ຺ສຸໍ ໂອຫາເຣຕ຺ວາ ກາສາຍານິ ວຕ຺ຖານິ ອຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ອກິຎ຺ຈນຠາວໍ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ເອໂກ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕິ. ເອວໍ ປພ຺ພຊ຺ຊາສງ຺ຂາເຕນ ເອໂກ ປຸພ຺ເພ ຈຣິຕ຺ວານ.

ກຖໍ ຄຓາວວສ຺ສຄ຺ຄຏ຺ເຐນ ເອໂກ ປຸພ຺ເພ ຈຣິຕ຺ວານ? ໂສ ເອວໍ ປພ຺ພຊິໂຕ ສມາໂນ ເອໂກ ອຣຎ຺ຎວນປຕ຺ຖານິ ປນ຺ຕານິ ເສນາສນານິ ປຏິເສວຕິ ອປ຺ປສທ຺ທານິ ອປ຺ປນິຄ຺ໂຆສານິ ວິຊນວາຕານິ ມນຸສ຺ສຣາຫສ຺ເສຍ຺ຍການິ ປຏິສລ຺ລານສາຣຸປ຺ປານິ. ໂສ ເອໂກ ຄຈ຺ຉຕິ, ເອໂກ ຕິຏ຺ຐຕິ, ເອໂກ ນິສີທຕິ, ເອໂກ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ, ເອໂກ ຄາມໍ ປິຓ຺ຑາຍ ປວິສຕິ, ເອໂກ ປຏິກ຺ກມຕິ, ເອໂກ ຣໂຫ ນິສີທຕິ, ເອໂກ ຈງ຺ກມໍ ອຘິຏ຺ຐາຕິ, ເອໂກ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕິ. ເອວໍ ຄຓາວວສ຺ສຄ຺ຄຏ຺ເຐນ ເອໂກ ປຸພ຺ເພ ຈຣິຕ຺ວານ.

ເມຖຸນໍ ໂຍ ນິເສວຕີຕິ. ເມຖຸນຘມ຺ໂມ ນາມ ໂຍ ໂສ ອສທ຺ຘມ຺ໂມ…ເປ… ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ເມຖຸນຘມ຺ໂມ. ເມຖຸນໍ ໂຍ ນິເສວຕີຕິ. ໂຍ ອປເຣນ ສມເຍນ ພຸທ຺ຘໍ ຘມ຺ມໍ ສງ຺ຆໍ ສິກ຺ຂໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຍ ຫີນາຍາວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ເມຖຸນໍ ຘມ຺ມໍ ເສວຕິ ນິເສວຕິ ສໍເສວຕິ ປຏິເສວຕີຕິ – ເມຖຸນໍ ໂຍ ນິເສວຕິ.

ຍານໍ ຠນ຺ຕໍວ ຕໍ ໂລເກຕິ. ຍານນ຺ຕິ ຫຕ຺ຖິຍານໍ ອສ຺ສຍານໍ ໂຄຍານໍ ອຊຍານໍ ເມຓ຺ຑຍານໍ ໂອຏ຺ຐຍານໍ ຂຣຍານໍ ຠນ຺ຕໍ ອທນ຺ຕໍ ອກາຣິຕໍ ອວິນີຕໍ ອຸປ຺ປຖໍ ຄຓ຺ຫາຕິ, ວິສມໍ ຂາຓຸມ຺ປິ ປາສາຓມ຺ປິ ອຠິຣຸຫຕິ, ຍານມ຺ປິ ອາໂຣຫນກມ຺ປິ ຠຎ຺ຊຕິ, ປປາເຕປິ ປປຕຕິ. ຍຖາ ຕໍ ຠນ຺ຕໍ ຍານໍ ອທນ຺ຕໍ ອກາຣິຕໍ ອວິນີຕໍ ອຸປ຺ປຖໍ ຄຓ຺ຫາຕິ; ເອວເມວໍ ໂສ ວິພ຺ຠນ຺ຕໂກ ຠນ຺ຕຍານປຏິຠາໂຄ ອຸປ຺ປຖໍ ຄຓ຺ຫາຕິ, ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິໍ ຄຓ຺ຫາຕິ…ເປ… ມິຈ຺ຉາສມາຘິໍ ຄຓ຺ຫາຕິ. ຍຖາ ຕໍ ຠນ຺ຕໍ ຍານໍ ອທນ຺ຕໍ ອກາຣິຕໍ ອວິນີຕໍ ວິສມໍ ຂາຓຸມ຺ປິ ປາສາຓມ຺ປິ ອຠິຣຸຫຕິ; ເອວເມວໍ ໂສ ວິພ຺ຠນ຺ຕໂກ ຠນ຺ຕຍານປຏິຠາໂຄ ວິສມໍ ກາຍກມ຺ມໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສມໍ ວຈີກມ຺ມໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສມໍ ມໂນກມ຺ມໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສມໍ ປາຓາຕິປາຕໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສມໍ ອທິນ຺ນາທານໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສມໍ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາຣໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສມໍ ມຸສາວາທໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສມໍ ປິສຸຓວາຈໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສມໍ ຜຣຸສວາຈໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສມໍ ສມ຺ຜປ຺ປລາປໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສມໍ ອຠິຊ຺ຌໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສມໍ ພ຺ຍາປາທໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສມໍ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສເມ ສງ຺ຂາເຣ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສເມ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸເຓ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສເມ ນີວຣເຓ ອຠິຣຸຫຕິ. ຍຖາ ຕໍ ຠນ຺ຕໍ ຍານໍ ອທນ຺ຕໍ ອກາຣິຕໍ ອວິນີຕໍ ຍານມ຺ປິ ອາໂຣຫນກມ຺ປິ ຠຎ຺ຊຕິ; ເອວເມວໍ ໂສ ວິພ຺ຠນ຺ຕໂກ ຠນ຺ຕຍານປຏິຠາໂຄ ນິຣເຍ ອຕ຺ຕານໍ ຠຎ຺ຊຕິ, ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິຍໍ ອຕ຺ຕານໍ ຠຎ຺ຊຕິ, ເປຕ຺ຕິວິສເຍ ອຕ຺ຕານໍ ຠຎ຺ຊຕິ, ມນຸສ຺ສໂລເກ ອຕ຺ຕານໍ ຠຎ຺ຊຕິ, ເທວໂລເກ ອຕ຺ຕານໍ ຠຎ຺ຊຕິ. ຍຖາ ຕໍ ຠນ຺ຕໍ ຍານໍ ອທນ຺ຕໍ ອກາຣິຕໍ ອວິນີຕໍ ປປາເຕ ປປຕຕິ; ເອວເມວໍ ໂສ ວິພ຺ຠນ຺ຕໂກ ຠນ຺ຕຍານປຏິຠາໂຄ ຊາຕິປປາຕມ຺ປິ ປປຕຕິ, ຊຣາປປາຕມ຺ປິ ປປຕຕິ, ພ຺ຍາຘິປປາຕມ຺ປິ ປປຕຕິ, ມຣຓປປາຕມ຺ປິ ປປຕຕິ, ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສປປາຕມ຺ປິ ປປຕຕິ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ ມນຸສ຺ສໂລເກຕິ – ຍານໍ ຠນ຺ຕໍວ ຕໍ ໂລເກ.

ຫີນມາຫຸ ປຸຖຸຊ຺ຊນນ຺ຕິ. ປຸຖຸຊ຺ຊນາຕິ ເກນຏ຺ເຐນ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ? ປຸຖຸ ກິເລເສ ຊເນນ຺ຕີຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ອວິຫຕສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິກາຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ສຕ຺ຖາຣານໍ ມຸຂຸລ຺ໂລກິກາຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ສພ຺ພຄຕີຫິ ອວຸຏ຺ຐິຕາຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ນານາຠິສງ຺ຂາເຣ [ນານາຠິສງ຺ຂາເຣຫິ (ສ຺ຍາ.)] ອຠິສງ຺ຂໂຣນ຺ຕີຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ນານາໂອເຆຫິ ວຸຍ຺ຫນ຺ຕີຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ນານາສນ຺ຕາເປຫິ ສນ຺ຕປນ຺ຕີຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ນານາປຣິຬາເຫຫິ ປຣິທຍ຺ຫນ຺ຕີຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ປຎ຺ຈສຸ ກາມຄຸເຓສຸ ຣຕ຺ຕາ ຄິທ຺ຘາ ຄຘິຕາ ມຸຈ຺ຉິຕາ ອຊ຺ໂຌສນ຺ນາ [ອຊ຺ໂຌປນ຺ນາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພຸທ຺ຘາຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ປຎ຺ຈຫິ ນີວຣເຓຫິ ອາວຸຕາ ນິວຸຕາ ໂອວຸຕາ ປິຫິຕາ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນາ ປຏິກຸຊ຺ຊິຕາຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ. ຫີນມາຫຸ ປຸຖຸຊ຺ຊນນ຺ຕິ. ປຸຖຸຊ຺ຊນໍ ຫີນໍ ນິຫີນໍ ໂອມກໍ ລາມກໍ ຉຕຸກ຺ກໍ ປຣິຕ຺ຕນ຺ຕິ ເອວມາຫໍສຸ ເອວໍ ກເຖນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓນ຺ຕິ ເອວໍ ທີປຍນ຺ຕິ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ຫີນມາຫຸ ປຸຖຸຊ຺ຊນໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເອໂກ ປຸພ຺ເພ ຈຣິຕ຺ວານ, ເມຖຸນໍ ໂຍ ນິເສວຕິ;

ຍານໍ ຠນ຺ຕໍວ ຕໍ ໂລເກ, ຫີນມາຫຸ ປຸຖຸຊ຺ຊນ’’ນ຺ຕິ.

໕໒.

ຍໂສ ກິຕ຺ຕິ ຈ ຍາ ປຸພ຺ເພ, ຫາຍເຕ ວາປິ ຕສ຺ສ ສາ;

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ສິກ຺ເຂຖ, ເມຖຸນໍ ວິປ຺ປຫາຕເວ.

ຍໂສ ກິຕ຺ຕິ ຈ ຍາ ປຸພ຺ເພ, ຫາຍເຕ ວາປິ ຕສ຺ສ ສາຕິ. ກຕໂມ ຍໂສ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປຸພ຺ເພ ສມຓຠາເວ ສກ຺ກໂຕ ໂຫຕິ ຄຣຸກໂຕ ມານິໂຕ ປູຊິໂຕ ອປຈິໂຕ ລາຠີ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານໍ – ອຍໍ ຍໂສ. ກຕມາ ກິຕ຺ຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປຸພ຺ເພ ສມຓຠາເວ ກິຕ຺ຕິວຓ຺ຓຄໂຕ ໂຫຕິ ປຓ຺ຑິໂຕ ວິຍຕ຺ໂຕ ເມຘາວີ ພຫຸສ຺ສຸໂຕ ຈິຕ຺ຕກຖີ ກລ຺ຍາຓປຏິຠາໂນ – ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິໂກຕິ ວາ ວິນຍຘໂຣຕິ ວາ ຘມ຺ມກຖິໂກຕິ ວາ ອາຣຎ຺ຎິໂກຕິ ວາ ປິຓ຺ຑປາຕິໂກຕິ ວາ ປໍສຸກູລິໂກຕິ ວາ ເຕຈີວຣິໂກຕິ ວາ ສປທານຈາຣິໂກຕິ ວາ ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິໂກຕິ ວາ ເນສຊ຺ຊິໂກຕິ ວາ ຍຖາສນ຺ຖຕິໂກຕິ ວາ ປຐມສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ ທຸຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ ຕຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ ຈຕຸຕ຺ຖສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ, ອຍໍ ກິຕ຺ຕີຕິ – ຍໂສ ກິຕ຺ຕິ ຈ ຍາ ປຸພ຺ເພ.

ຫາຍເຕ ວາປິ ຕສ຺ສ ສາຕິ. ຕສ຺ສ ອປເຣນ ສມເຍນ ພຸທ຺ຘໍ ຘມ຺ມໍ ສງ຺ຆໍ ສິກ຺ຂໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຍ ຫີນາຍາວຕ຺ຕສ຺ສ ໂສ ຈ ຍໂສ ສາ ຈ ກິຕ຺ຕິ ຫາຍຕິ ປຣິຫາຍຕິ ປຣິຘໍສຕິ ປຣິປຕຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕີຕິ – ຍໂສ ກິຕ຺ຕິ ຈ ຍາ ປຸພ຺ເພ ຫາຍເຕ ວາປິ ຕສ຺ສ ສາ.

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ສິກ຺ເຂຖ ເມຖຸນໍ ວິປ຺ປຫາຕເວຕິ. ເອຕນ຺ຕິ ປຸພ຺ເພ ສມຓຠາເວ ຍໂສ ກິຕ຺ຕິ ຈ, ອປຣຠາເຄ ພຸທ຺ຘໍ ຘມ຺ມໍ ສງ຺ຆໍ ສິກ຺ຂໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຍ ຫີນາຍາວຕ຺ຕສ຺ສ ອຍໂສ ຈ ອກິຕ຺ຕິ ຈ; ເອຕໍ ສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ວິປຕ຺ຕິໍ. ທິສ຺ວາຕິ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ – ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ. ສິກ຺ເຂຖາຕິ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາ – ອຘິສີລສິກ຺ຂາ, ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ, ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ. ກຕມາ ອຘິສີລສິກ຺ຂາ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ສີລວາ ໂຫຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວຣສໍວຸໂຕ ວິຫຣຕິ ອາຈາຣໂຄຈຣສມ຺ປນ຺ໂນ ອຓຸມຕ຺ເຕສຸ ວຊ຺ເຊສຸ ຠຍທສ຺ສາວີ, ສມາທາຍ ສິກ຺ຂຕິ ສິກ຺ຂາປເທສຸ. ຂຸທ຺ທໂກ ສີລກ຺ຂນ຺ໂຘ, ມຫນ຺ໂຕ ສີລກ຺ຂນ຺ໂຘ. ສີລໍ ປຕິຏ຺ຐາ ອາທິ ຈຣຓໍ ສໍຍໂມ ສໍວໂຣ ມຸຂໍ ປມຸຂໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ສມາປຕ຺ຕິຍາ – ອຍໍ ອຘິສີລສິກ຺ຂາ.

ກຕມາ ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ວິວິຈ຺ເຈວ ກາເມຫິ ວິວິຈ຺ຈ ອກຸສເລຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສວິຕກ຺ກໍ ສວິຈາຣໍ ວິເວກຊໍ ປີຕິສຸຂໍ ປຐມໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ…ເປ… ທຸຕິຍໍ ຌານໍ… ຕຕິຍໍ ຌານໍ… ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ – ອຍໍ ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ.

ກຕມາ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ປຎ຺ຎວາ ໂຫຕິ ອຸທຍຕ຺ຖຄາມິນິຍາ ປຎ຺ຎາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອຣິຍາຍ ນິພ຺ເພຘິກາຍ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂກ຺ຂຍຄາມິນິຍາ. ໂສ ອິທໍ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອຍໍ ທຸກ຺ຂສມຸທໂຍຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣໂຘຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອິເມ ອາສວາຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອຍໍ ອາສວສມຸທໂຍຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອຍໍ ອາສວນິໂຣໂຘຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອຍໍ ອາສວນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ – ອຍໍ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ. ເມຖຸນຘມ຺ໂມ ນາມ ໂຍ ໂສ ອສທ຺ຘມ຺ໂມ…ເປ… ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ເມຖຸນຘມ຺ໂມ.

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ສິກ຺ເຂຖ, ເມຖຸນໍ ວິປ຺ປຫາຕເວຕິ. ເມຖຸນຘມ຺ມສ຺ສ ປຫານາຍ ວູປສມາຍ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄາຍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘິຍາ ອຘິສີລມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອຘິຈິຕ຺ຕມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອຘິປຎ຺ຎມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ. ອິມາ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາໂຍ ອາວຊ຺ຊນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປສ຺ສນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຈ຺ຈເວກ຺ຂນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຈິຕ຺ຕໍ ອຘິຏ຺ຐຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ສທ຺ຘາຍ ອຘິມຸຈ຺ຈນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ວີຣິຍໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ສຕິໍ ອຸປຏ຺ຐເປນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຈິຕ຺ຕໍ ສມາທຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຎ຺ຎາຍ ປຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ອຠິຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ປຣິຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຫາຕພ຺ພໍ ປຊຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຠາເວຕພ຺ພໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພໍ ສຈ຺ຉິກໂຣນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ ອາຈເຣຍ຺ຍ ສມາຈເຣຍ຺ຍ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ສິກ຺ເຂຖ, ເມຖຸນໍ ວິປ຺ປຫາຕເວ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍໂສ ກິຕ຺ຕິ ຈ ຍາ ປຸພ຺ເພ, ຫາຍເຕ ວາປິ ຕສ຺ສ ສາ;

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ສິກ຺ເຂຖ, ເມຖຸນໍ ວິປ຺ປຫາຕເວ’’ຕິ.

໕໓.

ສງ຺ກປ຺ເປຫິ ປເຣໂຕ ໂສ, ກປໂຓ ວິຍ ຌາຍຕິ;

ສຸຕ຺ວາ ປເຣສໍ ນິຄ຺ໂຆສໍ, ມງ຺ກຸ ໂຫຕິ ຕຖາວິໂຘ.

ສງ຺ກປ຺ເປຫິ ປເຣໂຕ ໂສ, ກປໂຓ ວິຍ ຌາຍຕີຕິ. ກາມສງ຺ກປ຺ເປນ ພ຺ຍາປາທສງ຺ກປ຺ເປນ ວິຫິໍສາສງ຺ກປ຺ເປນ ທິຏ຺ຐິສງ຺ກປ຺ເປນ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ປິຫິໂຕ ກປໂຓ ວິຍ ມນ຺ໂທ ວິຍ ໂມມູໂຫ ວິຍ ຌາຍຕິ ປຊ຺ຌາຍຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ອປຊ຺ຌາຍຕິ [ອວຊ຺ຌາຍຕິ (ສ຺ຍາ.)]. ຍຖາ ອຸລູໂກ ຣຸກ຺ຂສາຂາຍໍ ມູສິກໍ ມຄຍມາໂນ ຌາຍຕິ ປຊ຺ຌາຍຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ອປຊ຺ຌາຍຕິ, ຍຖາ ໂກຕ຺ຖຸ ນທີຕີເຣ ມຈ຺ເຉ ມຄຍມາໂນ ຌາຍຕິ ປຊ຺ຌາຍຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ອປຊ຺ຌາຍຕິ, ຍຖາ ພິຬາໂຣ ສນ຺ຘິສມລສງ຺ກຏິເຣ ມູສິກໍ ມຄຍມາໂນ ຌາຍຕິ ປຊ຺ຌາຍຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ອປຊ຺ຌາຍຕິ, ຍຖາ ຄທ຺ຣໂຠ ວຫຈ຺ຉິນ຺ໂນ ສນ຺ຘິສມລສງ຺ກຏິເຣ ຌາຍຕິ ປຊ຺ຌາຍຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ອປຊ຺ຌາຍຕິ; ເອວເມວໍ ໂສ ວິພ຺ຠນ຺ຕໂກ ກາມສງ຺ກປ຺ເປນ ພ຺ຍາປາທສງ຺ກປ຺ເປນ ວິຫິໍສາສງ຺ກປ຺ເປນ ທິຏ຺ຐິສງ຺ກປ຺ເປນ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ປິຫິໂຕ ກປໂຓ ວິຍ ມນ຺ໂທ ວິຍ ໂມມູໂຫ ວິຍ ຌາຍຕິ ປຊ຺ຌາຍຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ອປຊ຺ຌາຍຕີຕິ – ສງ຺ກປ຺ເປຫິ ປເຣໂຕ ໂສ ກປໂຓ ວິຍ ຌາຍຕິ.

ສຸຕ຺ວາ ປເຣສໍ ນິຄ຺ໂຆສໍ, ມງ຺ກຸ ໂຫຕິ ຕຖາວິໂຘຕິ. ປເຣສນ຺ຕິ ອຸປຊ຺ຌາຍາ ວາ ອາຈຣິຍາ ວາ ສມານຸປຊ຺ຌາຍກາ ວາ ສມານາຈຣິຍກາ ວາ ມິຕ຺ຕາ ວາ ສນ຺ທິຏ຺ຐາ ວາ ສມ຺ຠຕ຺ຕາ ວາ ສຫາຍາ ວາ ໂຈເທນ຺ຕິ – ‘‘ຕສ຺ສ ເຕ, ອາວຸໂສ, ອລາຠາ, ຕສ຺ສ ເຕ ທຸລ຺ລທ຺ຘໍ, ຍໍ ຕ຺ວໍ ເອວຣູປໍ ອຸຬາຣໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ລຠິຕ຺ວາ ເອວໍ ສ຺ວາກ຺ຂາເຕ ຘມ຺ມວິນເຍ ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ເອວຣູປໍ ອຣິຍຄຓໍ ລຠິຕ຺ວາ ຫີນສ຺ສ ເມຖຸນຘມ຺ມສ຺ສ ກາຣຓາ ພຸທ຺ຘໍ ຘມ຺ມໍ ສງ຺ຆໍ ສິກ຺ຂໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຍ ຫີນາຍາວຕ຺ໂຕສິ. ສທ຺ຘາປິ ນາມ ເຕ ນາໂຫສິ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ, ຫິຣີປິ ນາມ ເຕ ນາໂຫສິ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ, ໂອຕ຺ຕປ຺ປມ຺ປິ ນາມ ເຕ ນາໂຫສິ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ, ວີຣິຍມ຺ປິ ນາມ ເຕ ນາໂຫສິ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ, ສຕິປິ ນາມ ເຕ ນາໂຫສິ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ, ປຎ຺ຎາປິ ນາມ ເຕ ນາໂຫສິ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສູ’’ຕິ. ເຕສໍ ວຈນໍ ພ຺ຍປ຺ປຖໍ ເທສນໍ ອນຸສາສນໍ ອນຸສິຏ຺ຐິໍ ສຸຕ຺ວາ ສຸຓິຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ອຸປຘາຣຍິຕ຺ວາ ອຸປລກ຺ຂຍິຕ຺ວາ ມງ຺ກຸ ໂຫຕິ, ປີຬິໂຕ ຆຏ຺ຏິໂຕ ພ຺ຍາຘິໂຕ ໂທມນສ຺ສິໂຕ ໂຫຕິ. ຕຖາວິໂຘຕິ ຕຖາວິໂຘ ຕາທິໂສ ຕສ຺ສຓ຺ຐິໂຕ ຕປ຺ປກາໂຣ ຕປ຺ປຏິຠາໂຄ. ໂຍ ໂສ ວິພ຺ຠນ຺ຕໂກຕິ – ສຸຕ຺ວາ ປເຣສໍ ນິຄ຺ໂຆສໍ ມງ຺ກຸ ໂຫຕິ ຕຖາວິໂຘ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສງ຺ກປ຺ເປຫິ ປເຣໂຕ ໂສ, ກປໂຓ ວິຍ ຌາຍຕິ;

ສຸຕ຺ວາ ປເຣສໍ ນິຄ຺ໂຆສໍ, ມງ຺ກຸ ໂຫຕິ ຕຖາວິໂຘ’’ຕິ.

໕໔.

ອຖ ສຕ຺ຖານິ ກຸຣຸເຕ, ປຣວາເທຫິ ໂຈທິໂຕ;

ເອສ ຂ຺ວສ຺ສ ມຫາເຄໂຘ, ໂມສວຊ຺ຊໍ ປຄາຫຕິ [ສໍຄາຫຕິ (ກ.)] .

ອຖ ສຕ຺ຖານິ ກຸຣຸເຕ, ປຣວາເທຫິ ໂຈທິໂຕຕິ. ອຖາຕິ ປທສນ຺ຘິ ປທສໍສຄ຺ໂຄ ປທປາຣິປູຣີ ອກ຺ຂຣສມວາໂຍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສິລິຏ຺ຐຕາ ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ – ອຖາຕິ. ສຕ຺ຖານີຕິ ຕີຓິ ສຕ຺ຖານິ – ກາຍສຕ຺ຖໍ, ວຈີສຕ຺ຖໍ, ມໂນສຕ຺ຖໍ. ຕິວິຘໍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ກາຍສຕ຺ຖໍ, ຈຕຸພ຺ພິຘໍ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ວຈີສຕ຺ຖໍ, ຕິວິຘໍ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມໂນສຕ຺ຖໍ. ປຣວາເທຫິ ໂຈທິໂຕຕິ. ອຸປຊ຺ຌາເຍຫິ ວາ ອາຈຣິເຍຫິ ວາ ສມານຸປຊ຺ຌາຍເກຫິ ວາ ສມານາຈຣິຍເກຫິ ວາ ມິຕ຺ເຕຫິ ວາ ສນ຺ທິຏ຺ເຐຫິ ວາ ສມ຺ຠຕ຺ເຕຫິ ວາ ສຫາເຍຫິ ວາ ໂຈທິໂຕ ສມ຺ປຊານມຸສາ ຠາສຕິ. ‘‘ອຠິຣໂຕ ອຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ອໂຫສິໍ ປພ຺ພຊ຺ຊາຍ. ມາຕາ ເມ ໂປເສຕພ຺ພາ, ເຕນມ຺ຫິ ວິພ຺ຠນ຺ໂຕ’’ຕິ ຠຓຕິ. ‘‘ປິຕາ ເມ ໂປເສຕພ຺ໂພ, ເຕນມ຺ຫິ ວິພ຺ຠນ຺ໂຕ’’ຕິ ຠຓຕິ. ‘‘ຠາຕາ ເມ ໂປເສຕພ຺ໂພ… ຠຄິນີ ເມ ໂປເສຕພ຺ພາ… ປຸຕ຺ໂຕ ເມ ໂປເສຕພ຺ໂພ… ຘີຕາ ເມ ໂປເສຕພ຺ພາ… ມິຕ຺ຕາ ເມ ໂປເສຕພ຺ພາ… ອມຈ຺ຈາ ເມ ໂປເສຕພ຺ພາ… ຎາຕກາ ເມ ໂປເສຕພ຺ພາ… ສາໂລຫິຕາ ເມ ໂປເສຕພ຺ພາ, ເຕນມ຺ຫິ ວິພ຺ຠນ຺ໂຕ’’ຕິ ຠຓຕິ. ວຈີສຕ຺ຖໍ ກໂຣຕິ ສງ຺ກໂຣຕິ ຊເນຕິ ສຎ຺ຊເນຕິ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຕີຕິ – ອຖ ສຕ຺ຖານິ ກຸຣຸເຕ, ປຣວາເທຫິ ໂຈທິໂຕ.

ເອສ ຂ຺ວສ຺ສ ມຫາເຄໂຘຕິ. ເອໂສ ຕສ຺ສ ມຫາເຄໂຘ ມຫາວນໍ ມຫາຄຫນໍ ມຫາກນ຺ຕາໂຣ ມຫາວິສໂມ ມຫາກຸຏິໂລ ມຫາປງ຺ໂກ ມຫາປລິໂປ ມຫາປລິໂພໂຘ ມຫາພນ຺ຘນໍ, ຍທິທໍ ສມ຺ປຊານມຸສາວາໂທຕິ – ເອສ ຂ຺ວສ຺ສ ມຫາເຄໂຘ.

ໂມສວຊ຺ຊໍ ປຄາຫຕີຕິ. ໂມສວຊ຺ຊໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຸສາວາໂທ. ອິເຘກຈ຺ໂຈ ສຠຄ຺ຄໂຕ ວາ ປຣິສຄ຺ຄໂຕ ວາ ຎາຕິມຊ຺ຌຄໂຕ ວາ ປູຄມຊ຺ຌຄໂຕ ວາ ຣາຊກຸລມຊ຺ຌຄໂຕ ວາ ອຠິນີໂຕ ສກ຺ຂິປຸຏ຺ໂຐ – ‘‘ເອຫມ຺ໂຠ ປຸຣິສ, ຍໍ ຊານາສິ ຕໍ ວເທຫີ’’ຕິ, ໂສ ອຊານໍ ວາ ອາຫ – ‘‘ຊານາມີ’’ຕິ, ‘‘ຊານໍ’’ ວາ ອາຫ – ‘‘ນ ຊານາມີ’’ຕິ, ອປສ຺ສໍ ວາ ອາຫ – ‘‘ປສ຺ສາມີ’’ຕິ, ປສ຺ສໍ ວາ ອາຫ – ‘‘ນ ປສ຺ສາມີ’’ຕິ. ອິຕິ ອຕ຺ຕເຫຕຸ ວາ ປຣເຫຕຸ ວາ ອາມິສກິຎ຺ຈິກ຺ຂເຫຕຸ ວາ ສມ຺ປຊານມຸສາ ຠາສຕິ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ໂມສວຊ຺ຊໍ.

ອປິ ຈ ຕີຫາກາເຣຫິ ມຸສາວາໂທ ໂຫຕິ. ປຸພ຺ເພວສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ຠຓິສ຺ສ’’ນ຺ຕິ, ຠຓນ຺ຕສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ຠຓາມີ’’ຕິ, ຠຓິຕສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ມຍາ ຠຓິຕ’’ນ຺ຕິ. ອິເມຫິ ຕີຫາກາເຣຫິ ມຸສາວາໂທ ໂຫຕິ. ອປິ ຈ ຈຕູຫາກາເຣຫິ ມຸສາວາໂທ ໂຫຕິ. ປຸພ຺ເພວສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ຠຓິສ຺ສ’’ນ຺ຕິ, ຠຓນ຺ຕສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ຠຓາມີ’’ຕິ, ຠຓິຕສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ມຍາ ຠຓິຕ’’ນ຺ຕິ, ວິນິຘາຍ ທິຏ຺ຐິໍ. ອິເມຫິ ຈຕູຫາກາເຣຫິ ມຸສາວາໂທ ໂຫຕິ. ອປິ ຈ ປຎ຺ຈຫາກາເຣຫິ… ຉຫາກາເຣຫິ… ສຕ຺ຕຫາກາເຣຫິ… ອຏ຺ຐຫາກາເຣຫິ ມຸສາວາໂທ ໂຫຕິ. ປຸພ຺ເພວສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ຠຓິສ຺ສ’’ນ຺ຕິ, ຠຓນ຺ຕສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ຠຓາມີ’’ຕິ, ຠຓິຕສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ມຍາ ຠຓິຕ’’ນ຺ຕິ, ວິນິຘາຍ ທິຏ຺ຐິໍ, ວິນິຘາຍ ຂນ຺ຕິໍ, ວິນິຘາຍ ຣຸຈິໍ, ວິນິຘາຍ ສຎ຺ຎໍ, ວິນິຘາຍ ຠາວໍ. ອິເມຫິ ອຏ຺ຐຫາກາເຣຫິ ມຸສາວາໂທ ໂຫຕິ. ໂມສວຊ຺ຊໍ ປຄາຫຕີຕິ. ໂມສວຊ຺ຊໍ ປຄາຫຕິ ໂອຄາຫຕິ ອຊ຺ໂຌຄາຫຕິ ປວິສຕີຕິ – ໂມສວຊ຺ຊໍ ປຄາຫຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອຖ ສຕ຺ຖານິ ກຸຣຸເຕ, ປຣວາເທຫິ ໂຈທິໂຕ;

ເອສ ຂ຺ວສ຺ສ ມຫາເຄໂຘ, ໂມສວຊ຺ຊໍ ປຄາຫຕີ’’ຕິ.

໕໕.

ປຓ຺ຑິໂຕຕິ ສມຎ຺ຎາໂຕ, ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ [ເອກຈຣິຍໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ອຘິຏ຺ຐິໂຕ;

ສ ຈາປິ ເມຖຸເນ ຍຸຕ຺ໂຕ, ມນ຺ໂທວ ປຣິກິສ຺ສຕິ.

ປຓ຺ຑິໂຕຕິ ສມຎ຺ຎາໂຕຕິ. ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປຸພ຺ເພ ສມຓຠາເວ ກິຕ຺ຕິ ວຓ຺ຓຄໂຕ ໂຫຕິ – ‘‘ປຓ຺ຑິໂຕ ວິຍຕ຺ໂຕ ເມຘາວີ ພຫຸສ຺ສຸໂຕ ຈິຕ຺ຕກຖີ ກລ຺ຍາຓປຏິຠາໂນ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິໂກຕິ ວາ ວິນຍຘໂຣຕິ ວາ ຘມ຺ມກຖິໂກຕິ ວາ…ເປ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີ’’ຕິ ວາ. ເອວໍ ຎາໂຕ ໂຫຕິ ປຎ຺ຎາໂຕ ສມຎ຺ຎາໂຕ ໂຫຕີຕິ – ປຓ຺ຑິໂຕຕິ ສມຎ຺ຎາໂຕ.

ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ອຘິຏ຺ຐິໂຕຕິ. ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ອຘິຏ຺ຐິໂຕ – ປພ຺ພຊ຺ຊາສງ຺ຂາເຕນ ວາ ຄຓາວວສ຺ສຄ຺ຄຏ຺ເຐນ ວາ. ກຖໍ ປພ຺ພຊ຺ຊາສງ຺ຂາເຕນ ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ອຘິຏ຺ຐິໂຕ? ສພ຺ພໍ ຆຣາວາສປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ…ເປ… ເອວໍ ປພ຺ພຊ຺ຊາສງ຺ຂາເຕນ ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ອຘິຏ຺ຐິໂຕ. ກຖໍ ຄຓາວວສ຺ສຄ຺ຄຏ຺ເຐນ ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ອຘິຏ຺ຐິໂຕ? ໂສ ເອວໍ ປພ຺ພຊິໂຕ ສມາໂນ ເອໂກ ອຣຎ຺ຎວນປຕ຺ຖານິ ປນ຺ຕານິ…ເປ… ເອວໍ ຄຓາວວສ຺ສຄ຺ຄຏ຺ເຐນ ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ອຘິຏ຺ຐິໂຕຕິ – ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ອຘິຏ຺ຐິໂຕ.

ສ ຈາປິ ເມຖຸເນ ຍຸຕ຺ໂຕຕິ. ເມຖຸນຘມ຺ໂມ ນາມ ໂຍ ໂສ ອສທ຺ຘມ຺ໂມ ຄາມຘມ຺ໂມ…ເປ… ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ເມຖຸນຘມ຺ໂມ. ສ ຈາປິ ເມຖຸເນ ຍຸຕ຺ໂຕຕິ. ໂສ ອປເຣນ ສມເຍນ ພຸທ຺ຘໍ ຘມ຺ມໍ ສງ຺ຆໍ ສິກ຺ຂໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຍ ຫີນາຍາວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ເມຖຸນຘມ຺ເມ ຍຸຕ຺ໂຕ [ຍຸຕ຺ໂຕ ສໍຍຸຕ຺ໂຕ (ສີ.)] ປຍຸຕ຺ໂຕ ອາຍຸຕ຺ໂຕ ສມາຍຸຕ຺ໂຕຕິ – ສ ຈາປິ ເມຖຸເນ ຍຸຕ຺ໂຕ.

ມນ຺ໂທວ ປຣິກິສ຺ສຕີຕິ. ກປໂຓ ວິຍ ມນ຺ໂທ ວິຍ ໂມມູໂຫ ວິຍ ກິສ຺ສຕິ ປຣິກິສ຺ສຕິ ປຣິກິລິສ຺ສຕິ. ປາຓມ຺ປິ ຫນຕິ, ອທິນ຺ນມ຺ປິ ອາທິຍຕິ, ສນ຺ຘິມ຺ປິ ຉິນ຺ທຕິ, ນິລ຺ໂລປມ຺ປິ ຫຣຕິ, ເອກາຄາຣິກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ປຣິປນ຺ເຖປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ປຣທາຣມ຺ປິ ຄຈ຺ຉຕິ, ມຸສາປິ ຠຓຕິ. ເອວມ຺ປິ ກິສ຺ສຕິ ປຣິກິສ຺ສຕິ ປຣິກິລິສ຺ສຕິ. ຕເມນໍ ຣາຊາໂນ ຄເຫຕ຺ວາ ວິວິຘາ ກມ຺ມກາຣຓາ ກາເຣນ຺ຕິ – ກສາຫິປິ ຕາເຬນ຺ຕິ, ເວຕ຺ເຕຫິປິ ຕາເຬນ຺ຕິ, ອທ຺ຘທຓ຺ຑເກຫິປິ ຕາເຬນ຺ຕິ, ຫຕ຺ຖມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ, ປາທມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ, ຫຕ຺ຖປາທມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ, ກຓ຺ຓມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ, ນາສມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ, ກຓ຺ຓນາສມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ, ພິລງ຺ຄຖາລິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ສງ຺ຂມຸຓ຺ຑິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ຣາຫຸມຸຂມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ໂຊຕິມາລິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ຫຕ຺ຖປຊ຺ໂຊຕິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ເອຣກວຕ຺ຕິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ຈິຣກວາສິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ເອເຓຍ຺ຍກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ພຬິສມໍສິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ກຫາປຓິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ຂາຣາປຕຈ຺ຉິກມ຺ປິ [ຂາຣາປຏິຈ຺ຉກມ຺ປິ (ກ.)] ກໂຣນ຺ຕິ, ປລິຆປຣິວຕ຺ຕິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ປລາລປີຐກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ຕຕ຺ເຕນປິ ເຕເລນ ໂອສິຎ຺ຈນ຺ຕິ, ສຸນເຂຫິປິ ຂາທາເປນ຺ຕິ, ຊີວນ຺ຕມ຺ປິ ສູເລ ອຸຕ຺ຕາເສນ຺ຕິ, ອສິນາປິ ສີສໍ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ. ເອວມ຺ປິ ກິສ຺ສຕິ ປຣິກິສ຺ສຕິ ປຣິກິລິສ຺ສຕິ.

ອຖ ວາ ກາມຕຓ຺ຫາຍ ອຠິຠູໂຕ ປຣິຍາທິນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ໂຠເຄ ປຣິເຍສນ຺ໂຕ ນາວາຍ ມຫາສມຸທ຺ທໍ ປກ຺ຂນ຺ທຕິ, ສີຕສ຺ສ ປຸຣກ຺ຂໂຕ ອຸຓ຺ຫສ຺ສ ປຸຣກ຺ຂໂຕ ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ເສຫິ ປີຬິຍມາໂນ ຂຸປ຺ປິປາສາຍ ມິຍ຺ຍມາໂນ ຕິຄຸມ຺ພໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຕກ຺ໂກລໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຕກ຺ກສີລໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ກາລມຸຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ປຸຣປູຣໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ເວສຸງ຺ຄໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ເວຣາປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຊວໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຕາມລິໍ [ກມລິໍ (ສ຺ຍາ.), ຕໍມລິໍ (ກ.)] ຄຈ຺ຉຕິ, ວງ຺ຄໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ເອຬພນ຺ຘນໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ສຸວຓ຺ຓກູຏໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ສຸວຓ຺ຓຠູມິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຕມ຺ພປາຓິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ສຸປ຺ປາທກໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຠາຣຸກຈ຺ຉໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ສຸຣຏ຺ຐໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຠງ຺ຄໂລກໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຠງ຺ຄຓໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ສຣມຕໍ ຄຓໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ໂຍນໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ປຣມໂຍນໍ [ປີນໍ (ສ຺ຍາ.)] ຄຈ຺ຉຕິ, ວິນກໍ [ນວກໍ (ສີ.)] ຄຈ຺ຉຕິ, ມູລປທໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ມຣຸກນ຺ຕາຣໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຊຓ຺ຓຸປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ອຊປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ເມຓ຺ຑປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ສງ຺ກຸປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຉຕ຺ຕປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ວໍສປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ສກຸຓປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ມູສິກປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ທຣິປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ເວຕ຺ຕາຈາຣໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ເອວມ຺ປິ ກິສ຺ສຕິ ປຣິກິສ຺ສຕິ ປຣິກິລິສ຺ສຕິ.

ຄເວສນ຺ໂຕ ນ ວິນ຺ທຕິ, ອລາຠມູລກມ຺ປິ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ປຏິສໍເວເທຕິ. ເອວມ຺ປິ ກິສ຺ສຕິ ປຣິກິສ຺ສຕິ ປຣິກິລິສ຺ສຕິ.

ຄເວສນ຺ໂຕ ວິນ຺ທຕິ, ລທ຺ຘາປິ ອາຣກ຺ຂມູລກມ຺ປິ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ປຏິສໍເວເທຕິ – ‘‘ກິນ຺ຕິ ເມ ໂຠເຄ ເນວ ຣາຊາໂນ ຫເຣຍ຺ຍຸໍ, ນ ໂຈຣາ ຫເຣຍ຺ຍຸໍ, ນ ອຄ຺ຄີ ທເຫຍ຺ຍຸໍ, ນ ອຸທກໍ ວເຫຍ຺ຍ, ນ ອປິຍາ ທາຍາທາ ຫເຣຍ຺ຍຸ’’ນ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ເອວໍ ອາຣກ຺ຂໂຕ ໂຄປຍໂຕ ເຕ ໂຠຄາ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊນ຺ຕິ. ໂສ ວິປ຺ປໂຍຄມູລກມ຺ປິ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ປຏິສໍເວເທຕິ. ເອວມ຺ປິ ກິສ຺ສຕິ ປຣິກິສ຺ສຕິ ປຣິກິລິສ຺ສຕີຕິ – ສ ຈາປິ ເມຖຸເນ ຍຸຕ຺ໂຕ, ມນ຺ໂທວ ປຣິກິສ຺ສຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປຓ຺ຑິໂຕຕິ ສມຎ຺ຎາໂຕ, ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ອຘິຏ຺ຐິໂຕ;

ສ ຈາປິ ເມຖຸເນ ຍຸຕ຺ໂຕ, ມນ຺ໂທວ ປຣິກິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

໕໖.

ເອຕມາທີນວໍ ຎຕ຺ວາ, ມຸນິໍ ປຸພ຺ພາປເຣ ອິຘ;

ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ທຬ຺ຫໍ ກຍິຣາ, ນ ນິເສເວຖ ເມຖຸນໍ.

ເອຕມາທີນວໍ ຎຕ຺ວາ, ມຸນິ ປຸພ຺ພາປເຣ ອິຘາຕິ. ເອຕນ຺ຕິ ປຸພ຺ເພ ສມຓຠາເວ ຍໂສ ຈ ກິຕ຺ຕິ ຈ, ອປຣຠາເຄ ພຸທ຺ຘໍ ຘມ຺ມໍ ສງ຺ຆໍ ສິກ຺ຂໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຍ ຫີນາຍາວຕ຺ຕສ຺ສ ອຍໂສ ຈ ອກິຕ຺ຕິ ຈ; ເອຕໍ ສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ວິປຕ຺ຕິຎ຺ຈ. ຎຕ຺ວາຕິ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ມຸນີຕິ. ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ອິຘາຕິ ອິມິສ຺ສາ ທິຏ຺ຐິຍາ ອິມິສ຺ສາ ຂນ຺ຕິຍາ ອິມິສ຺ສາ ຣຸຈິຍາ ອິມສ຺ມິໍ ອາທາເຍ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ເມ ອິມສ຺ມິໍ ວິນເຍ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ອິມສ຺ມິໍ ປາວຈເນ ອິມສ຺ມິໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິເຍ ອິມສ຺ມິໍ ສຕ຺ຖຸສາສເນ ອິມສ຺ມິໍ ອຕ຺ຕຠາເວ ອິມສ຺ມິໍ ມນຸສ຺ສໂລເກຕິ – ເອຕມາທີນວໍ ຎຕ຺ວາ ມຸນິ ປຸພ຺ພາປເຣ ອິຘ.

ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ທຬ຺ຫໍ ກຍິຣາຕິ. ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ທຬຫໍ ກເຣຍ຺ຍ – ປພ຺ພຊ຺ຊາສງ຺ຂາເຕນ ວາ ຄຓາວວສ຺ສຄ຺ຄຏ຺ເຐນ ວາ. ກຖໍ ປພ຺ພຊ຺ຊາສງ຺ຂາເຕນ ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ທຬ຺ຫໍ ກເຣຍ຺ຍ? ສພ຺ພໍ ຆຣາວາສປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕທາຣປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ຎາຕິປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ມິຕ຺ຕາມຈ຺ຈປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ສນ຺ນິຘິປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ເກສມສ຺ສຸໍ ໂອຫາເຣຕ຺ວາ ກາສາຍານິ ວຕ຺ຖານິ ອຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ອກິຎ຺ຈນຠາວໍ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ເອໂກ ຈເຣຍ຺ຍ ວິຫເຣຍ຺ຍ ອິຣິເຍຍ຺ຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ ປາເລຍ຺ຍ ຍເປຍ຺ຍ ຍາເປຍ຺ຍ. ເອວໍ ປພ຺ພຊ຺ຊາສງ຺ຂາເຕນ ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ທຬ຺ຫໍ ກເຣຍ຺ຍ.

ກຖໍ ຄຓາວວສ຺ສຄ຺ຄຏ຺ເຐນ ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ທຬ຺ຫໍ ກເຣຍ຺ຍ? ໂສ ເອວໍ ປພ຺ພຊິໂຕ ສມາໂນ ເອໂກ ອຣຎ຺ຎວນປຕ຺ຖານິ ປນ຺ຕານິ ເສນາສນານິ ປຏິເສເວຍ຺ຍ ອປ຺ປສທ຺ທານິ ອປ຺ປນິຄ຺ໂຆສານິ ວິຊນວາຕານິ ມນຸສ຺ສຣາຫສ຺ເສຍ຺ຍການິ ປຏິສລ຺ລານສາຣຸປ຺ປານິ. ໂສ ເອໂກ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ເອໂກ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ, ເອໂກ ນິສີເທຍ຺ຍ, ເອໂກ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຍ຺ຍ, ເອໂກ ຄາມໍ ປິຓ຺ຑາຍ ປວິເສຍ຺ຍ, ເອໂກ ປຏິກ຺ກເມຍ຺ຍ, ເອໂກ ຣໂຫ ນິສີເທຍ຺ຍ, ເອໂກ ຈງ຺ກມໍ ອຘິຏ຺ເຐຍ຺ຍ, ເອໂກ ຈເຣຍ຺ຍ ວິຫເຣຍ຺ຍ ອິຣິເຍຍ຺ຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ ປາເລຍ຺ຍ ຍເປຍ຺ຍ ຍາເປຍ຺ຍ. ເອວໍ ຄຓາວວສ຺ສຄ຺ຄຏ຺ເຐນ ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ທຬ຺ຫໍ ກເຣຍ຺ຍາຕິ – ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ທຬ຺ຫໍ ກເຣຍ຺ຍ, ຖິຣໍ ກເຣຍ຺ຍ, ທຬ຺ຫໍ ສມາທາໂນ ອສ຺ສ, ອວຏ຺ຐິຕສມາທາໂນ ອສ຺ສ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສູຕິ – ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ທຬ຺ຫໍ ກຍິຣາ.

ນ ນິເສເວຖ ເມຖຸນນ຺ຕິ. ເມຖຸນຘມ຺ໂມ ນາມ ໂຍ ໂສ ອສທ຺ຘມ຺ໂມ ຄາມຘມ຺ໂມ…ເປ… ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ເມຖຸນຘມ຺ໂມ. ເມຖຸນຘມ຺ມໍ ນ ເສເວຍ຺ຍ ນ ນິເສເວຍ຺ຍ ນ ສໍເສເວຍ຺ຍ ນ ປຏິເສເວຍ຺ຍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ ນ ສມາຈເຣຍ຺ຍ ນ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ນ ນິເສເວຖ ເມຖຸນໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເອຕມາທີນວໍ ຎຕ຺ວາ, ມຸນິ ປຸພ຺ພາປເຣ ອິຘ;

ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ທຬ຺ຫໍ ກຍິຣາ, ນ ນິເສເວຖ ເມຖຸນ’’ນ຺ຕິ.

໕໗.

ວິເວກຎ຺ເຎວ ສິກ຺ເຂຖ, ເອຕໍ ອຣິຍານມຸຕ຺ຕມໍ;

ນ ເຕນ ເສຏ຺ໂຐ ມຎ຺ເຎຖ, ສ ເວ ນິພ຺ພານສນ຺ຕິເກ.

ວິເວກຎ຺ເຎວ ສິກ຺ເຂຖາຕິ. ວິເວໂກຕິ ຕໂຍ ວິເວກາ – ກາຍວິເວໂກ, ຈິຕ຺ຕວິເວໂກ, ອຸປຘິວິເວໂກ. ກຕໂມ ກາຍວິເວໂກ…ເປ… ອຍໍ ອຸປຘິວິເວໂກ. ກາຍວິເວໂກ ຈ ວິເວກຏ຺ຐກາຍານໍ ເນກ຺ຂມ຺ມາຠິຣຕານໍ. ຈິຕ຺ຕວິເວໂກ ຈ ປຣິສຸທ຺ຘຈິຕ຺ຕານໍ ປຣມໂວທານປ຺ປຕ຺ຕານໍ. ອຸປຘິວິເວໂກ ຈ ນິຣູປຘີນໍ ປຸຄ຺ຄລານໍ ວິສງ຺ຂາຣຄຕານໍ. ສິກ຺ຂາຕິ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາ – ອຘິສີລສິກ຺ຂາ, ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ, ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ…ເປ… ອຍໍ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ. ວິເວກຎ຺ເຎວ ສິກ຺ເຂຖາຕິ ວິເວກຎ຺ເຎວ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ ອາຈເຣຍ຺ຍ ສມາຈເຣຍ຺ຍ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ວິເວກຎ຺ເຎວ ສິກ຺ເຂຖ.

ເອຕໍ ອຣິຍານມຸຕ຺ຕມນ຺ຕິ. ອຣິຍາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ພຸທ຺ຘາ ຈ ພຸທ຺ຘສາວກາ ຈ ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘາ ຈ. ອຣິຍານໍ ເອຕໍ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣໍ ຍທິທໍ ວິເວກຈຣິຍາຕິ – ເອຕໍ ອຣິຍານມຸຕ຺ຕມໍ.

ນ ເຕນ ເສຏ຺ໂຐ ມຎ຺ເຎຖາຕິ. ກາຍວິເວກຈຣິຍາຍ ອຸນ຺ນຕິໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ອຸນ຺ນມໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ມານໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ຖາມໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ຖມ຺ຠໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ນ ເຕນ ມານໍ ຊເນຍ຺ຍ, ນ ເຕນ ຖທ຺ໂຘ ອສ຺ສ ປຕ຺ຖທ຺ໂຘ ປຄ຺ຄຫິຕສິໂຣຕິ – ເຕນ ເສຏ຺ໂຐ ນ ມຎ຺ເຎຖ.

ສ ເວ ນິພ຺ພານສນ຺ຕິເກຕິ. ໂສ ນິພ຺ພານສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ສາມນ຺ຕາ ອາສນ຺ເນ ອວິທູເຣ ອຸປກຏ຺ເຐຕິ – ສ ເວ ນິພ຺ພານສນ຺ຕິເກ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ວິເວກຎ຺ເຎວ ສິກ຺ເຂຖ, ເອຕໍ ອຣິຍານມຸຕ຺ຕມໍ;

ນ ເຕນ ເສຏ຺ໂຐ ມຎ຺ເຎຖ, ສ ເວ ນິພ຺ພານສນ຺ຕິເກ’’ຕິ.

໕໘.

ຣິຕ຺ຕສ຺ສ ມຸນິໂນ ຈຣໂຕ, ກາເມສຸ ອນເປກ຺ຂິໂນ;

ໂອຆຕິຓ຺ຓສ຺ສ ປິຫຍນ຺ຕິ, ກາເມສຸ ຄຘິຕາ ປຊາ.

ຣິຕ຺ຕສ຺ສ ມຸນິໂນ ຈຣໂຕຕິ. ຣິຕ຺ຕສ຺ສ ວິວິຕ຺ຕສ຺ສ ປວິວິຕ຺ຕສ຺ສ, ກາຍທຸຈ຺ຈຣິເຕນ ຣິຕ຺ຕສ຺ສ ວິວິຕ຺ຕສ຺ສ ປວິວິຕ຺ຕສ຺ສ. ວຈີທຸຈ຺ຈຣິເຕນ…ເປ… ມໂນທຸຈ຺ຈຣິເຕນ… ຣາເຄນ… ໂທເສນ… ໂມເຫນ… ໂກເຘນ… ອຸປນາເຫນ… ມກ຺ເຂນ… ປຬາເສນ… ອິສ຺ສາຍ… ມຈ຺ຉຣິເຍນ… ມາຍາຍ… ສາເຐຍ຺ເຍນ… ຖມ຺ເຠນ… ສາຣມ຺ເຠນ… ມາເນນ… ອຕິມາເນນ… ມເທນ… ປມາເທນ… ສພ຺ພກິເລເສຫິ… ສພ຺ພທຸຈ຺ຈຣິເຕຫິ… ສພ຺ພທຣເຖຫິ… ສພ຺ພປຣິຬາເຫຫິ… ສພ຺ພສນ຺ຕາເປຫິ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາເຣຫິ ຣິຕ຺ຕສ຺ສ ວິວິຕ຺ຕສ຺ສ ປວິວິຕ຺ຕສ຺ສ. ມຸນິໂນຕິ. ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ຈຣໂຕຕິ ຈຣໂຕ ວິຫຣໂຕ ອິຣິຍໂຕ ວຕ຺ຕໂຕ ປາລຍໂຕ ຍປຍໂຕ ຍາປຍໂຕຕິ – ຣິຕ຺ຕສ຺ສ ມຸນິໂນ ຈຣໂຕ.

ກາເມສຸ ອນເປກ຺ຂິໂນຕິ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ວຕ຺ຖຸກາເມ ປຣິຊານິຕ຺ວາ ກິເລສກາເມ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາ ກາເມສຸ ອນເປກ຺ຂມາໂນ ຈຕ຺ຕກາໂມ ວນ຺ຕກາໂມ ມຸຕ຺ຕກາໂມ ປຫີນກາໂມ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐກາໂມ, ວີຕຣາໂຄ ຈຕ຺ຕຣາໂຄ ວນ຺ຕຣາໂຄ ມຸຕ຺ຕຣາໂຄ ປຫີນຣາໂຄ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຣາໂຄ ນິຈ຺ຉາໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ສີຕິຠູໂຕ [ສີຕີຠູໂຕ (ສີ.)] ສຸຂປ຺ປຏິສໍເວທີ ພ຺ຣຫ຺ມຠູເຕນ ອຕ຺ຕນາ ວິຫຣຕີຕິ – ກາເມສຸ ອນເປກ຺ຂິໂນ.

ໂອຆຕິຓ຺ຓສ຺ສ ປິຫຍນ຺ຕິ, ກາເມສຸ ຄຘິຕາ ປຊາຕິ. ປຊາຕິ ສຕ຺ຕາຘິວຈນໍ ປຊາ ກາເມສຸ ຣຕ຺ຕາ ຄິທ຺ຘາ ຄຘິຕາ ມຸຈ຺ຉິຕາ ອຊ຺ໂຌສນ຺ນາ ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພຸທ຺ຘາ. ເຕ ກາໂມຆໍ ຕິຓ຺ຓສ຺ສ ຠໂວຆໍ ຕິຓ຺ຓສ຺ສ ທິຏ຺ໂຐຆໍ ຕິຓ຺ຓສ຺ສ ອວິຊ຺ໂຊຆໍ ຕິຓ຺ຓສ຺ສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣປຖໍ ຕິຓ຺ຓສ຺ສ ອຸຕ຺ຕິຓ຺ຓສ຺ສ ນິຕ຺ຕິຓ຺ຓສ຺ສ ອຕິກ຺ກນ຺ຕສ຺ສ ສມຕິກ຺ກນ຺ຕສ຺ສ ວີຕິວຕ຺ຕສ຺ສ ປາຣໍ ຄຕສ຺ສ ປາຣໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ອນ຺ຕໍ ຄຕສ຺ສ ອນ຺ຕໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ໂກຏິໍ ຄຕສ຺ສ ໂກຏິໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ປຣິຍນ຺ຕໍ ຄຕສ຺ສ ປຣິຍນ຺ຕໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ໂວສານໍ ຄຕສ຺ສ ໂວສານໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ຕາຓໍ ຄຕສ຺ສ ຕາຓໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ເລຓໍ ຄຕສ຺ສ ເລຓໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ສຣຓໍ ຄຕສ຺ສ ສຣຓໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ອຠຍໍ ຄຕສ຺ສ ອຠຍໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ອຈ຺ຈຸຕໍ ຄຕສ຺ສ ອຈ຺ຈຸຕໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ອມຕໍ ຄຕສ຺ສ ອມຕໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ນິພ຺ພານໍ ຄຕສ຺ສ ນິພ຺ພານໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ ສາທິຍນ຺ຕິ ປຕ຺ຖຍນ຺ຕິ ປິຫຍນ຺ຕິ ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕິ. ຍຖາ ອິຓາຍິກາ ອານຓ຺ຍໍ [ອາຓຓ຺ຍໍ (ອຏ຺ຐ.)] ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ ປິຫຍນ຺ຕິ, ຍຖາ ອາພາຘິກາ ອາໂຣຄ຺ຍໍ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ ປິຫຍນ຺ຕິ, ຍຖາ ພນ຺ຘນພທ຺ຘາ ພນ຺ຘນໂມກ຺ຂໍ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ ປິຫຍນ຺ຕິ, ຍຖາ ທາສາ ຠຸຊິສ຺ສໍ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ ປິຫຍນ຺ຕິ, ຍຖາ ກນ຺ຕາຣທ຺ຘານປກ຺ຂນ຺ທາ [ກນ຺ຕາຣທ຺ຘານປກ຺ຂນ຺ຕາ (ສີ.), ກນ຺ຕາຣທ຺ຘານປກ຺ຂນ຺ນາ (ສ຺ຍາ.)] ເຂມນ຺ຕຠູມິໍ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ ປິຫຍນ຺ຕິ; ເອວເມວໍ ປຊາ ກາເມສຸ ຣຕ຺ຕາ ຄິທ຺ຘາ ຄຘິຕາ ມຸຈ຺ຉິຕາ ອຊ຺ໂຌສນ຺ນາ ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພຸທ຺ຘາ ເຕ ກາໂມຆໍ ຕິຓ຺ຓສ຺ສ ຠໂວຆໍ ຕິຓ຺ຓສ຺ສ…ເປ… ນິພ຺ພານໍ ຄຕສ຺ສ ນິພ຺ພານໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ ສາທິຍນ຺ຕິ ປຕ຺ຖຍນ຺ຕິ ປິຫຍນ຺ຕິ ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕີຕິ – ໂອຆຕິຓ຺ຓສ຺ສ ປິຫຍນ຺ຕິ, ກາເມສຸ ຄຘິຕາ ປຊາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຣິຕ຺ຕສ຺ສ ມຸນິໂນ ຈຣໂຕ, ກາເມສຸ ອນເປກ຺ຂິໂນ;

ໂອຆຕິຓ຺ຓສ຺ສ ປິຫຍນ຺ຕິ, ກາເມສຸ ຄຘິຕາ ປຊາ’’ຕິ.

ຕິສ຺ສເມຕ຺ເຕຍ຺ຍສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ສຕ຺ຕໂມ.

໘. ປສູຣສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ອຖ ປສູຣສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສໍ ວກ຺ຂຕິ –

໕໙.

ອິເຘວ ສຸທ຺ຘິໍ ອິຕິ ວາທຍນ຺ຕິ, ນາຎ຺ເຎສຸ ຘມ຺ເມສຸ ວິສຸທ຺ຘິມາຫຸ;

ຍໍ ນິສ຺ສິຕາ ຕຕ຺ຖ ສຸຠໍ ວທານາ, ປຈ຺ເຈກສຈ຺ເຈສຸ ປຸຖູ ນິວິຏ຺ຐາ.

ອິເຘວ ສຸທ຺ຘິໍ ອິຕິ ວາທຍນ຺ຕີຕິ. ອິເຘວ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ. ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ. ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ … ອນ຺ຕວາ ໂລໂກ… ອນນ຺ຕວາ ໂລໂກ… ຕໍ ຊີວໍ ຕໍ ສຣີຣໍ… ອຎ຺ຎໍ ຊີວໍ ອຎ຺ຎໍ ສຣີຣໍ… ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ໂຫຕິ ຈ ນ ຈ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ອິເຘວ ສຸທ຺ຘິໍ ອິຕິ ວາທຍນ຺ຕິ.

ນາຎ຺ເຎສຸ ຘມ຺ເມສຸ ວິສຸທ຺ຘິມາຫູຕິ. ອຕ຺ຕໂນ ສຕ຺ຖາຣໍ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ຐເປຕ຺ວາ ສພ຺ເພ ປຣວາເທ ຂິປນ຺ຕິ ອຸກ຺ຂິປນ຺ຕິ ປຣິກ຺ຂິປນ຺ຕິ. ‘‘ໂສ ສຕ຺ຖາ ນ ສພ຺ພຎ຺ຎູ, ຘມ຺ໂມ ນ ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ, ຄໂຓ ນ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ໂນ, ທິຏ຺ຐິ ນ ຠທ຺ທິກາ, ປຏິປທາ ນ ສຸປຎ຺ຎຕ຺ຕາ, ມຄ຺ໂຄ ນ ນິຍ຺ຍານິໂກ, ນຕ຺ເຖຕ຺ຖ ສຸທ຺ຘິ ວາ ວິສຸທ຺ຘິ ວາ ປຣິສຸທ຺ຘິ ວາ ມຸຕ຺ຕິ ວາ ວິມຸຕ຺ຕິ ວາ ປຣິມຸຕ຺ຕິ ວາ, ນ ຕຕ຺ຖ ສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ວິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ປຣິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວາ ວິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວາ ປຣິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວາ, ຫີນາ ນິຫີນາ ໂອມກາ ລາມກາ ຉຕຸກ຺ກາ ປຣິຕ຺ຕາ’’ຕິ – ເອວມາຫໍສຸ ເອວໍ ວທນ຺ຕິ ເອວໍ ກເຖນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓນ຺ຕິ ເອວໍ ທີປຍນ຺ຕິ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ນາຎ຺ເຎສຸ ຘມ຺ເມສຸ ວິສຸທ຺ຘິມາຫຸ.

ຍໍ ນິສ຺ສິຕາ ຕຕ຺ຖ ສຸຠໍ ວທານາຕິ. ຍໍ ນິສ຺ສິຕາຕິ ຍໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ນິສ຺ສິຕາ ອານິສ຺ສິຕາ [ປຕິຏ຺ຐິຕາ (ສີ.), ສນ຺ນິສ຺ສິຕາ (ສ຺ຍາ.)] ອລ຺ລີນາ ອຸປຄຕາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາ. ຕຕ຺ຖາຕິ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສກາຍ ຂນ຺ຕິຍາ ສກາຍ ຣຸຈິຍາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາ. ສຸຠໍ ວທານາຕິ ສຸຠວາທາ ໂສຠນວາທາ ປຓ຺ຑິຕວາທາ ຖິຣວາທາ [ຘີຣວາທາ (ສ຺ຍາ.)] ຎາຍວາທາ ເຫຕຸວາທາ ລກ຺ຂຓວາທາ ກາຣຓວາທາ ຐານວາທາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາຕິ – ຍໍ ນິສ຺ສິຕາ ຕຕ຺ຖ ສຸຠໍ ວທານາ.

ປຈ຺ເຈກສຈ຺ເຈສຸ ປຸຖູ ນິວິຏ຺ຐາຕິ. ປຸຖູ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ປຸຖູ ປຈ຺ເຈກສຈ຺ເຈສຸ ນິວິຏ຺ຐາ ປຕິຏ຺ຐິຕາ ອລ຺ລີນາ ອຸປຄຕາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາ. ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ນິວິຏ຺ຐາ ປຕິຏ຺ຐິຕາ ອລ຺ລີນາ ອຸປຄຕາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາ. ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ…ເປ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ນິວິຏ຺ຐາ ປຕິຏ຺ຐິຕາ ອລ຺ລີນາ ອຸປຄຕາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາຕິ – ປຈ຺ເຈກສຈ຺ເຈສຸ ປຸຖູ ນິວິຏ຺ຐາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອິເຘວ ສຸທ຺ຘິໍ ອິຕິ ວາທຍນ຺ຕິ, ນາຎ຺ເຎສຸ ຘມ຺ເມສຸ ວິສຸທ຺ຘິມາຫຸ;

ຍໍ ນິສ຺ສິຕາ ຕຕ຺ຖ ສຸຠໍ ວທານາ, ປຈ຺ເຈກສຈ຺ເຈສຸ ປຸຖູ ນິວິຏ຺ຐາ’’ຕິ.

໖໐.

ເຕ ວາທກາມາ ປຣິສໍ ວິຄຍ຺ຫ, ພາລໍ ທຫນ຺ຕີ ມິຖຸ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ;

ວທນ຺ຕິ ເຕ ອຎ຺ຎສິຕາ ກໂຖຊ຺ຊໍ, ປສໍສກາມາ ກຸສລາວທານາ.

ເຕ ວາທກາມາ ປຣິສໍ ວິຄຍ຺ຫາຕິ. ເຕ ວາທກາມາຕິ ເຕ ວາທກາມາ ວາທຕ຺ຖິກາ ວາທາຘິປ຺ປາຍາ ວາທປຸເຣກ຺ຂາຣາ ວາທປຣິເຍສນໍ ຈຣນ຺ຕາ. ປຣິສໍ ວິຄຍ຺ຫາຕິ ຂຕ຺ຕິຍປຣິສໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓປຣິສໍ ຄຫປຕິປຣິສໍ ສມຓປຣິສໍ ວິຄຍ຺ຫ ໂອຄຍ຺ຫ ອຊ຺ໂຌຄາເຫຕ຺ວາ ປວິສິຕ຺ວາຕິ – ເຕ ວາທກາມາ ປຣິສໍ ວິຄຍ຺ຫ.

ພາລໍ ທຫນ຺ຕີ ມິຖຸ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎນ຺ຕິ. ມິຖູຕິ ທ຺ເວ ຊນາ ທ຺ເວ ກລຫກາຣກາ ທ຺ເວ ຠຓ຺ຑນກາຣກາ ທ຺ເວ ຠສ຺ສກາຣກາ ທ຺ເວ ວິວາທກາຣກາ ທ຺ເວ ອຘິກຣຓກາຣກາ ທ຺ເວ ວາທິໂນ ທ຺ເວ ສລ຺ລາປກາ; ເຕ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ພາລໂຕ ຫີນໂຕ ນິຫີນໂຕ ໂອມກໂຕ ລາມກໂຕ ຉຕຸກ຺ກໂຕ ປຣິຕ຺ຕໂຕ ທຫນ຺ຕິ ປສ຺ສນ຺ຕິ ທກ຺ຂນ຺ຕິ ໂອໂລເກນ຺ຕິ ນິຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ອຸປປຣິກ຺ຂນ຺ຕີຕິ – ພາລໍ ທຫນ຺ຕີ ມິຖຸ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ.

ວທນ຺ຕິ ເຕ ອຎ຺ຎສິຕາ ກໂຖຊ຺ຊນ຺ຕິ. ອຎ຺ຎໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ນິສ຺ສິຕາ ອານິສ຺ສິຕາ ອລ຺ລີນາ ອຸປຄຕາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາ. ກໂຖຊ຺ຊໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ກລໂຫ ຠຓ຺ຑນໍ ວິຄ຺ຄໂຫ ວິວາໂທ ເມຘຄໍ. ອຖ ວາ ກໂຖຊ຺ຊນ຺ຕິ ອໂນຊວນ຺ຕີ ນິສາກຖາ ກໂຖຊ຺ຊໍ ວທນ຺ຕິ, ກລຫໍ ວທນ຺ຕິ, ຠຓ຺ຑນໍ ວທນ຺ຕິ, ວິຄ຺ຄຫໍ ວທນ຺ຕິ, ວິວາທໍ ວທນ຺ຕິ, ເມຘຄໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ວທນ຺ຕິ ເຕ ອຎ຺ຎສິຕາ ກໂຖຊ຺ຊໍ.

ປສໍສກາມາ ກຸສລາວທານາຕິ. ປສໍສກາມາຕິ ປສໍສກາມາ ປສໍສຕ຺ຖິກາ ປສໍສາຘິປ຺ປາຍາ ປສໍສປຸເຣກ຺ຂາຣາ ປສໍສປຣິເຍສນໍ ຈຣນ຺ຕາ. ກຸສລາວທານາຕິ ກຸສລວາທາ ປຓ຺ຑິຕວາທາ ຖິຣວາທາ ຎາຍວາທາ ເຫຕຸວາທາ ລກ຺ຂຓວາທາ ກາຣຓວາທາ ຐານວາທາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາຕິ – ປສໍສກາມາ ກຸສລາວທານາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເຕ ວາທກາມາ ປຣິສໍ ວິຄຍ຺ຫ, ພາລໍ ທຫນ຺ຕີ ມິຖຸ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ;

ວທນ຺ຕິ ເຕ ອຎ຺ຎສິຕາ ກໂຖຊ຺ຊໍ, ປສໍສກາມາ ກຸສລາວທານາ’’ຕິ.

໖໑.

ຍຸຕ຺ໂຕ ກຖາຍໍ ປຣິສາຍ ມຊ຺ເຌ, ປສໍສມິຈ຺ຉໍ ວິນິຆາຕິ ໂຫຕິ;

ອປາຫຕສ຺ມິໍ ປນ ມງ຺ກຸ ໂຫຕິ, ນິນ຺ທາຍ ໂສ ກຸປ຺ປຕິ ຣນ຺ຘເມສີ.

ຍຸຕ຺ໂຕ ກຖາຍໍ ປຣິສາຍ ມຊ຺ເຌຕິ. ຂຕ຺ຕິຍປຣິສາຍ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓປຣິສາຍ ວາ ຄຫປຕິປຣິສາຍ ວາ ສມຓປຣິສາຍ ວາ ມຊ຺ເຌ ອຕ຺ຕໂນ ກຖາຍໍ ຍຸຕ຺ໂຕ ປຍຸຕ຺ໂຕ ອາຍຸຕ຺ໂຕ ສມາຍຸຕ຺ໂຕ ສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ກເຖຕຸນ຺ຕິ – ຍຸຕ຺ໂຕ ກຖາຍໍ ປຣິສາຍ ມຊ຺ເຌ.

ປສໍສມິຈ຺ຉໍ ວິນິຆາຕິ ໂຫຕີຕິ. ປສໍສມິຈ຺ຉນ຺ຕິ ປສໍສໍ ໂຖມນໍ ກິຕ຺ຕິໍ ວຓ຺ຓຫາຣິຍໍ ອິຈ຺ຉນ຺ໂຕ ສາທິຍນ຺ໂຕ ປຕ຺ຖຍນ຺ໂຕ ປິຫຍນ຺ໂຕ ອຠິຊປ຺ປນ຺ໂຕ. ວິນິຆາຕິ ໂຫຕີຕິ ປຸພ຺ເພວ ສລ຺ລາປາ ກຖໍກຖີ ວິນິຆາຕີ ໂຫຕິ. ‘‘ຊໂຍ ນຸ ໂຂ ເມ ຠວິສ຺ສຕິ, ປຣາຊໂຍ ນຸ ໂຂ ເມ ຠວິສ຺ສຕິ, ກຖໍ ນິຄ຺ຄຫໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ປຏິກມ຺ມໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ວິເສສໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ປຏິວິເສສໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ອາເວຐິຍໍ [ອາເວຘິຍໍ (ສ຺ຍາ.)] ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ນິພ຺ເພຐິຍໍ [ນິພ຺ເພຘິຍໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ເຉທໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ມຓ຺ຑລໍ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ, ເອວໍ ປຸພ຺ເພວ ສລ຺ລາປາ ກຖໍກຖີ ວິນິຆາຕິ ໂຫຕີຕິ – ປສໍສມິຈ຺ຉໍ ວິນິຆາຕິ ໂຫຕິ.

ອປາຫຕສ຺ມິໍ ປນ ມງ຺ກຸ ໂຫຕີຕິ. ເຍ ເຕ ປຎ຺ຫວີມໍສກາ ປຣິສາ ປາຣິສຊ຺ຊາ ປາສາຣິກາ [ປາສນິກາ (ສ຺ຍາ.)], ເຕ ອປຫຣນ຺ຕິ. ‘‘ອຕ຺ຖາປຄຕໍ ຠຓິຕ’’ນ຺ຕິ ອຕ຺ຖໂຕ ອປຫຣນ຺ຕິ, ‘‘ພ຺ຍຎ຺ຊນາປຄຕໍ ຠຓິຕ’’ນ຺ຕິ ພ຺ຍຎ຺ຊນໂຕ ອປຫຣນ຺ຕິ, ‘‘ອຕ຺ຖພ຺ຍຎ຺ຊນາປຄຕໍ ຠຓິຕ’’ນ຺ຕິ ອຕ຺ຖພ຺ຍຎ຺ຊນໂຕ ອປຫຣນ຺ຕິ, ‘‘ອຕ຺ໂຖ ເຕ ທຸນ຺ນີໂຕ, ພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ເຕ ທຸໂຣປິຕໍ, ອຕ຺ຖພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ເຕ ທຸນ຺ນີຕໍ ທຸໂຣປິຕໍ, ນິຄ຺ຄໂຫ ເຕ ອກໂຕ, ປຏິກມ຺ມໍ ເຕ ທຸກ຺ກຏໍ, ວິເສໂສ ເຕ ອກໂຕ, ປຏິວິເສໂສ ເຕ ທຸກ຺ກໂຏ, ອາເວຐິຍາ ເຕ ອກຕາ, ນິພ຺ເພຐິຍາ ເຕ ທຸກ຺ກຏາ, ເຉໂທ ເຕ ອກໂຕ, ມຓ຺ຑລໍ ເຕ ທຸກ຺ກຏໍ ວິສມກຖໍ ທຸກ຺ກຖິຕໍ ທຸພ຺ຠຓິຕໍ ທຸລ຺ລປິຕໍ ທຸຣຸຕ຺ຕໍ ທຸພ຺ຠາສິຕ’’ນ຺ຕິ ອປຫຣນ຺ຕິ. ອປາຫຕສ຺ມິໍ ປນ ມງ຺ກຸ ໂຫຕີຕິ. ອປາຫຕສ຺ມິໍ ມງ຺ກຸ ໂຫຕິ ປີຬິໂຕ ຆຏ຺ຏິໂຕ ພ຺ຍາຘິໂຕ ໂທມນສ຺ສິໂຕ ໂຫຕີຕິ – ອປາຫຕສ຺ມິໍ ປນ ມງ຺ກຸ ໂຫຕິ.

ນິນ຺ທາຍ ໂສ ກຸປ຺ປຕິ ຣນ຺ຘເມສີຕິ. ນິນ຺ທາຍ ຄຣຫາຍ ອກິຕ຺ຕິຍາ ອວຓ຺ຓຫາຣິກາຍ ກຸປ຺ປຕິ ພ຺ຍາປຊ຺ຊຕິ ປຕິຏ຺ຐີຍຕິ, ໂກປຎ຺ຈ ໂທສຎ຺ຈ ອປ຺ປຈ຺ຈຍຎ຺ຈ ປາຕຸກໂຣຕີຕິ – ນິນ຺ທາຍ ໂສ ກຸປ຺ປຕິ. ຣນ຺ຘເມສີຕິ ວິຣນ຺ຘເມສີ ອປຣທ຺ຘເມສີ ຂລິຕເມສີ ຄຬິຕເມສີ ວິວຣເມສີຕິ – ນິນ຺ທາຍ ໂສ ກຸປ຺ປຕິ ຣນ຺ຘເມສີ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍຸຕ຺ໂຕ ກຖາຍໍ ປຣິສາຍ ມຊ຺ເຌ, ປສໍສມິຈ຺ຉໍ ວິນິຆາຕິ ໂຫຕິ;

ອປາຫຕສ຺ມິໍ ປນ ມງ຺ກຸ ໂຫຕິ, ນິນ຺ທາຍ ໂສ ກຸປ຺ປຕິ ຣນ຺ຘເມສີ’’ຕິ.

໖໒.

ຍມສ຺ສ ວາທໍ ປຣິຫີນມາຫຸ, ອປາຫຕໍ ປຎ຺ຫວິມໍສກາເສ [ປຎ຺ຫວິມໍສກາ ເຍ (ສ຺ຍາ.)] ;

ປຣິເທວຕິ ໂສຈຕິ ຫີນວາໂທ, ອຸປຈ຺ຈຄາ ມນ຺ຕິ ອນຸຕ຺ຖຸນາຕິ.

ຍມສ຺ສ ວາທໍ ປຣິຫີນມາຫູຕິ ຍໍ ຕສ຺ສ ວາທໍ ຫີນໍ ນິຫີນໍ ປຣິຫີນໍ ປຣິຫາປິຕໍ ນ ປຣິປູຣິຕໍ, ເອວມາຫໍສຸ ເອວໍ ກເຖນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓນ຺ຕິ ເອວໍ ທີປຍນ຺ຕິ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ຍມສ຺ສ ວາທໍ ປຣິຫີນມາຫຸ.

ອປາຫຕໍ ປຎ຺ຫວິມໍສກາເສຕິ. ເຍ ເຕ ປຎ຺ຫວີມໍສກາ ປຣິສາ ປາຣິສຊ຺ຊາ ປາສາຣິກາ, ເຕ ອປຫຣນ຺ຕິ. ‘‘ອຕ຺ຖາປຄຕໍ ຠຓິຕ’’ນ຺ຕິ ອຕ຺ຖໂຕ ອປຫຣນ຺ຕິ, ‘‘ພ຺ຍຎ຺ຊນາປຄຕໍ ຠຓິຕ’’ນ຺ຕິ ພ຺ຍຎ຺ຊນໂຕ ອປຫຣນ຺ຕິ, ‘‘ອຕ຺ຖພ຺ຍຎ຺ຊນາປຄຕໍ ຠຓິຕ’’ນ຺ຕິ ອຕ຺ຖພ຺ຍຎ຺ຊນໂຕ ອປຫຣນ຺ຕິ, ‘‘ອຕ຺ໂຖ ເຕ ທຸນ຺ນີໂຕ, ພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ເຕ ທຸໂຣປິຕໍ, ອຕ຺ຖພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ເຕ ທຸນ຺ນີຕໍ ທຸໂຣປິຕໍ, ນິຄ຺ຄໂຫ ເຕ ອກໂຕ, ປຏິກມ຺ມໍ ເຕ ທຸກ຺ກຏໍ, ວິເສໂສ ເຕ ອກໂຕ, ປຏິວິເສໂສ ເຕ ທຸກ຺ກໂຏ, ອາເວຐິຍາ ເຕ ອກຕາ, ນິພ຺ເພຐິຍາ ເຕ ທຸກ຺ກຏາ, ເຉໂທ ເຕ ອກໂຕ, ມຓ຺ຑລໍ ເຕ ທຸກ຺ກຏໍ ວິສມກຖໍ ທຸກ຺ກຖິຕໍ ທຸພ຺ຠຓິຕໍ ທຸລ຺ລປິຕໍ ທຸຣຸຕ຺ຕໍ ທຸພ຺ຠາສິຕ’’ນ຺ຕິ, ອປຫຣນ຺ຕີຕິ – ອປາຫຕໍ ປຎ຺ຫວິມໍສກາເສ.

ປຣິເທວຕິ ໂສຈຕິ ຫີນວາໂທຕິ. ປຣິເທວຕີຕິ ‘‘ອຎ຺ຎໍ ມຍາ ອາວຊ຺ຊິຕໍ ອຎ຺ຎໍ ຈິນ຺ຕິຕໍ ອຎ຺ຎໍ ອຸປຘາຣິຕໍ, ອຎ຺ຎໍ ອຸປລກ຺ຂິຕໍ ໂສ ມຫາປກ຺ໂຂ ມຫາປຣິໂສ ມຫາປຣິວາໂຣ; ປຣິສາ ຈາຍໍ ວຄ຺ຄາ, ນ ສມຄ຺ຄາ; ສມຄ຺ຄາຍ ປຣິສາຍ ເຫຕຸ ກຖາສລ຺ລາໂປ ປຸນ ຠຎ຺ຊິສ຺ສາມີ’’ຕິ, ຍາ ເອວຣູປາ [ໂຍ ເອວຣູໂປ (ສ຺ຍາ.)] ວາຈາ ປລາໂປ ວິປ຺ປລາໂປ ລາລປ຺ໂປ ລາລປ຺ປາຍນາ ລາລປ຺ປາຍິຕຕ຺ຕນ຺ຕິ – ປຣິເທວຕິ. ໂສຈຕີຕິ ‘‘ຕສ຺ສ ຊໂຍ’’ຕິ ໂສຈຕິ ‘‘ມຍ຺ຫໍ ປຣາຊໂຍ’’ຕິ ໂສຈຕິ, ‘‘ຕສ຺ສ ລາໂຠ’’ຕິ ໂສຈຕິ, ‘‘ມຍ຺ຫໍ ອລາໂຠ’’ຕິ ໂສຈຕິ, ‘‘ຕສ຺ສ ຍໂສ’’ຕິ ໂສຈຕິ, ‘‘ມຍ຺ຫໍ ອຍໂສ’’ຕິ ໂສຈຕິ, ‘‘ຕສ຺ສ ປສໍສາ’’ຕິ ໂສຈຕິ, ‘‘ມຍ຺ຫໍ ນິນ຺ທາ’’ຕິ ໂສຈຕິ, ‘‘ຕສ຺ສ ສຸຂ’’ນ຺ຕິ ໂສຈຕິ, ‘‘ມຍ຺ຫໍ ທຸກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ ໂສຈຕິ, ‘‘ໂສ ສກ຺ກໂຕ ຄຣຸກໂຕ ມານິໂຕ ປູຊິໂຕ ອປຈິໂຕ ລາຠີ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານໍ, ອຫມສ຺ມິ ອສກ຺ກໂຕ ອຄຣຸກໂຕ ອມານິໂຕ ອປູຊິໂຕ ອນປຈິໂຕ ນ ລາຠີ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານ’’ນ຺ຕິ ໂສຈຕິ ກິລມຕິ ປຣິເທວຕິ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທຕິ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ – ປຣິເທວຕິ ໂສຈຕິ. ຫີນວາໂທຕິ ຫີນວາໂທ ນິຫີນວາໂທ ປຣິຫີນວາໂທ ປຣິຫາປິຕວາໂທ ນ ປຣິປູຣວາໂທຕິ – ປຣິເທວຕິ ໂສຈຕິ ຫີນວາໂທ.

ອຸປຈ຺ຈຄາ ມນ຺ຕິ ອນຸຕ຺ຖຸນາຕີຕິ. ໂສ ມໍ ວາເທນ ວາທໍ ອຈ຺ຈຄາ ອຸປຈ຺ຈຄາ ອຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ວີຕິວຕ຺ໂຕຕິ. ເອວມ຺ປິ ອຸປຈ຺ຈຄາ ມນ຺ຕິ. ອຖ ວາ ມໍ ວາເທນ ວາທໍ ອຠິຠວິຕ຺ວາ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣິຕ຺ວາ ປຣິຍາທິຍິຕ຺ວາ ມທ຺ທຍິຕ຺ວາ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ ອຸປຈ຺ຈຄາ ມນ຺ຕິ. ອນຸຕ຺ຖຸນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ວາຈາ ປລາໂປ ວິປ຺ປລາໂປ ລາລປ຺ໂປ ລາລປ຺ປາຍນາ ລາລປ຺ປາຍິຕຕ຺ຕນ຺ຕິ – ອຸປຈ຺ຈຄາ ມນ຺ຕິ ອນຸຕ຺ຖຸນາຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍມສ຺ສ ວາທໍ ປຣິຫີນມາຫຸ, ອປາຫຕໍ ປຎ຺ຫວິມໍສກາເສ;

ປຣິເທວຕິ ໂສຈຕິ ຫີນວາໂທ, ອຸປຈ຺ຈຄາ ມນ຺ຕິ ອນຸຕ຺ຖຸນາຕີ’’ຕິ.

໖໓.

ເອເຕ ວິວາທາ ສມເຓສຸ ຊາຕາ, ເອເຕສຸ ອຸຄ຺ຆາຕິນິຆາຕິ ໂຫຕິ;

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ວິຣເມ ກໂຖຊ຺ຊໍ, ນ ຫຎ຺ຎທຕ຺ຖຕ຺ຖິ ປສໍສລາຠາ.

ເອເຕ ວິວາທາ ສມເຓສຸ ຊາຕາຕິ. ສມຓາຕິ ເຍ ເກຈິ ອິໂຕ ພຫິທ຺ຘາ ປຣິພ຺ພຊູປຄຕາ ປຣິພ຺ພຊສມາປນ຺ນາ. ເອເຕ ທິຏ຺ຐິກລຫາ ທິຏ຺ຐິຠຓ຺ຑນາ ທິຏ຺ຐິວິຄ຺ຄຫາ ທິຏ຺ຐິວິວາທາ ທິຏ຺ຐິເມຘຄາ ສມເຓສຸ ຊາຕາ ສຎ຺ຊາຕາ ນິພ຺ພຕ຺ຕາ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕາ ປາຕຸຠູຕາຕິ – ເອເຕ ວິວາທາ ສມເຓສຸ ຊາຕາ.

ເອເຕສຸ ອຸຄ຺ຆາຕິນິຆາຕິ ໂຫຕີຕິ. ຊຍປຣາຊໂຍ ໂຫຕິ, ລາຠາລາໂຠ ໂຫຕິ, ຍສາຍໂສ ໂຫຕິ, ນິນ຺ທາປສໍສາ ໂຫຕິ, ສຸຂທຸກ຺ຂໍ ໂຫຕິ, ໂສມນສ຺ສໂທມນສ຺ສໍ ໂຫຕິ, ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐໍ ໂຫຕິ, ອນຸນຍປຏິຆໍ ໂຫຕິ, ອຸຄ຺ຆາຕິຕນິຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ, ອນຸໂຣຘວິໂຣໂຘ ໂຫຕິ, ຊເຍນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ ປຣາຊເຍນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ, ລາເຠນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ ອລາເຠນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ, ຍເສນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ ອຍເສນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ, ປສໍສາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ ນິນ຺ທາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ, ສຸເຂນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ ທຸກ຺ເຂນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ, ໂສມນສ຺ເສນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ ໂທມນສ຺ເສນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ, ອຸນ຺ນຕິຍາ [ອຸຓ຺ຓຕິຍາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຈິຕ຺ຕໍ ອຸຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ ໂອນຕິຍາ [ໂອຓຕິຍາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຈິຕ຺ຕໍ ນິຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕີຕິ – ເອເຕສຸ ອຸຄ຺ຆາຕິນິຆາຕິ ໂຫຕິ.

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ວິຣເມ ກໂຖຊ຺ຊນ຺ຕິ. ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາຕິ ເອຕໍ ອາທີນວໍ ທິສ຺ວາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ທິຏ຺ຐິກລເຫສຸ ທິຏ຺ຐິຠຓ຺ຑເນສຸ ທິຏ຺ຐິວິຄ຺ຄເຫສຸ ທິຏ຺ຐິວິວາເທສຸ ທິຏ຺ຐິເມຘເຄສູຕິ – ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ວິຣເມ ກໂຖຊ຺ຊນ຺ຕິ. ກໂຖຊ຺ຊໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ກລໂຫ ຠຓ຺ຑນໍ ວິຄ຺ຄໂຫ ວິວາໂທ ເມຘຄໍ. ອຖ ວາ ກໂຖຊ຺ຊນ຺ຕິ ອໂນຊວນ຺ຕີ ນິສາກຖາ ກໂຖຊ຺ຊໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ກລຫໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ຠຓ຺ຑນໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ວິຄ຺ຄຫໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ວິວາທໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ເມຘຄໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ກລຫຠຓ຺ຑນວິຄ຺ຄຫວິວາທເມຘຄໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ, ກລຫຠຓ຺ຑນວິຄ຺ຄຫວິວາທເມຘຄາ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ວິຣເມ ກໂຖຊ຺ຊໍ.

ນ ຫຎ຺ຎທຕ຺ຖຕ຺ຖິ ປສໍສລາຠາຕິ. ປສໍສລາຠາ ອຎ຺ໂຎ ອຕ຺ໂຖ ນຕ຺ຖິ ອຕ຺ຕຕ຺ໂຖ ວາ ປຣຕ຺ໂຖ ວາ ອຸຠຍຕ຺ໂຖ ວາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິໂກ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ສມ຺ປຣາຍິໂກ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ອຸຕ຺ຕາໂນ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ຄມ຺ຠີໂຣ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ຄູຬ຺ໂຫ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ປຏິຈ຺ຉນ຺ໂນ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ເນຍ຺ໂຍ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ນີໂຕ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ອນວຊ຺ໂຊ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ນິກ຺ກິເລໂສ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ໂວທາໂນ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ປຣມຕ຺ໂຖ ວາ ອຕ຺ໂຖ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ – ນ ຫຎ຺ຎທຕ຺ຖຕ຺ຖິ ປສໍສລາຠາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເອເຕ ວິວາທາ ສມເຓສຸ ຊາຕາ, ເອເຕສຸ ອຸຄ຺ຆາຕິນິຆາຕິ ໂຫຕິ;

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ວິຣເມ ກໂຖຊ຺ຊໍ, ນ ຫຎ຺ຎທຕ຺ຖຕ຺ຖິ ປສໍສລາຠາ’’ຕິ.

໖໔.

ປສໍສິໂຕ ວາ ປນ ຕຕ຺ຖ ໂຫຕິ, ອກ຺ຂາຍ ວາທໍ ປຣິສາຍ ມຊ຺ເຌ;

ໂສ [ໂສ ຕໍ (ສີ.)] ຫສ຺ສຕີ ອຸນ຺ນມຕີ [ອຸຓ຺ຓມຕີ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຈ ເຕນ, ປປ຺ປຸຍ຺ຍ ຕມຕ຺ຖໍ ຍຖາ ມໂນ ອຫຸ.

ປສໍສິໂຕ ວາ ປນ ຕຕ຺ຖ ໂຫຕີຕິ. ຕຕ຺ຖາຕິ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສກາຍ ຂນ຺ຕິຍາ ສກາຍ ຣຸຈິຍາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາ ປສໍສິໂຕ ໂຖມິໂຕ ກິຕ຺ຕິໂຕ ວຓ຺ຓິໂຕ ໂຫຕີຕິ – ປສໍສິໂຕ ວາ ປນ ຕຕ຺ຖ ໂຫຕິ.

ອກ຺ຂາຍ ວາທໍ ປຣິສາຍ ມຊ຺ເຌຕິ. ຂຕ຺ຕິຍປຣິສາຍ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓປຣິສາຍ ວາ ຄຫປຕິປຣິສາຍ ວາ ສມຓປຣິສາຍ ວາ ມຊ຺ເຌ ອຕ຺ຕໂນ ວາທໍ ອກ຺ຂາຍ ອາຈິກ຺ຂິຕ຺ວາ ອນຸວາທໍ ອກ຺ຂາຍ ອາຈິກ຺ຂິຕ຺ວາ ຖມ຺ຠຍິຕ຺ວາ ພ຺ຣູຫຍິຕ຺ວາ ທີປຍິຕ຺ວາ ໂຊຕຍິຕ຺ວາ ໂວຫຣິຕ຺ວາ ປຣິຄ຺ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາຕິ – ອກ຺ຂາຍ ວາທໍ ປຣິສາຍ ມຊ຺ເຌ.

ໂສ ຫສ຺ສຕີ ອຸນ຺ນມຕີ ຈ ເຕນາຕິ. ໂສ ເຕນ ຊຍຕ຺ເຖນ ຕຸຏ຺ໂຐ ໂຫຕິ ຫຏ຺ໂຐ ປຫຏ຺ໂຐ ອຕ຺ຕມໂນ ປຣິປຸຓ຺ຓສງ຺ກປ຺ໂປ. ອຖ ວາ ທນ຺ຕວິທໍສກໍ ຫສມາໂນ. ໂສ ຫສ຺ສຕີ ອຸນ຺ນມຕີ ຈ ເຕນາຕິ ໂສ ເຕນ ຊຍຕ຺ເຖນ ອຸນ຺ນໂຕ ໂຫຕິ ອຸນ຺ນໂມ ຘໂຊ ສມ຺ປຄ຺ຄາໂຫ ເກຕຸກມ຺ຍຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສາຕິ – ໂສ ຫສ຺ສຕີ ອຸນ຺ນມຕີ ຈ ເຕນ.

ປປ຺ປຸຍ຺ຍ ຕມຕ຺ຖໍ ຍຖາ ມໂນ ອຫູຕິ. ຕໍ ຊຍຕ຺ຖໍ ປປ຺ປຸຍ຺ຍ ປາປຸຓິຕ຺ວາ ອຘິຄນ຺ຕ຺ວາ ວິນ຺ທິຕ຺ວາ ປຏິລຠິຕ຺ວາ. ຍຖາ ມໂນ ອຫູຕິ ຍຖາ ມໂນ ອຫຸ, ຍຖາ ຈິຕ຺ໂຕ ອຫຸ, ຍຖາ ສງ຺ກປ຺ໂປ ອຫຸ, ຍຖາ ວິຎ຺ຎາໂຓ ອຫູຕິ – ປປ຺ປຸຍ຺ຍ ຕມຕ຺ຖໍ ຍຖາ ມໂນ ອຫຸ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປສໍສິໂຕ ວາ ປນ ຕຕ຺ຖ ໂຫຕິ, ອກ຺ຂາຍ ວາທໍ ປຣິສາຍ ມຊ຺ເຌ;

ໂສ ຫສ຺ສຕີ ອຸນ຺ນມຕີ ຈ ເຕນ, ປປ຺ປຸຍ຺ຍ ຕມຕ຺ຖໍ ຍຖາ ມໂນ ອຫູ’’ຕິ.

໖໕.

ຍາ ອຸນ຺ນຕີ ສາສ຺ສ ວິຆາຕຠູມິ, ມານາຕິມານໍ ວທເຕ ປເນໂສ;

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ນ ວິວາທເຍຖ, ນ ຫິ ເຕນ ສຸທ຺ຘິໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ.

ຍາ ອຸນ຺ນຕີ ສາສ຺ສ ວິຆາຕຠູມີຕິ. ຍາ ອຸນ຺ນຕິ ອຸນ຺ນໂມ ຘໂຊ ສມ຺ປຄ຺ຄາໂຫ ເກຕຸກມ຺ຍຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສາຕິ – ຍາ ອຸນ຺ນຕິ. ສາສ຺ສ ວິຆາຕຠູມີຕິ ສາ ຕສ຺ສ ວິຆາຕຠູມິ ອຸປຆາຕຠູມິ ປີຬນຠູມິ ຆຏ຺ຏນຠູມິ ອຸປທ຺ທວຠູມິ ອຸປສຄ຺ຄຠູມີຕິ – ຍາ ອຸນ຺ນຕີ ສາສ຺ສ ວິຆາຕຠູມິ.

ມານາຕິມານໍ ວທເຕ ປເນໂສຕິ. ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ມານຎ຺ຈ ວທຕິ ອຕິມານຎ຺ຈ ວທຕີຕິ – ມານາຕິມານໍ ວທເຕ ປເນໂສ.

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ນ ວິວາທເຍຖາຕິ. ເອຕໍ ອາທີນວໍ ທິສ຺ວາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ທິຏ຺ຐິກລເຫສຸ ທິຏ຺ຐິຠຓ຺ຑເນສຸ ທິຏ຺ຐິວິຄ຺ຄເຫສຸ ທິຏ຺ຐິວິວາເທສຸ ທິຏ຺ຐິເມຘເຄສູຕິ – ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ. ນ ວິວາທເຍຖາຕິ ນ ກລຫໍ ກເຣຍ຺ຍ ນ ຠຓ຺ຑນໍ ກເຣຍ຺ຍ ນ ວິຄ຺ຄຫໍ ກເຣຍ຺ຍ ນ ວິວາທໍ ກເຣຍ຺ຍ, ນ ເມຘຄໍ ກເຣຍ຺ຍ, ກລຫຠຓ຺ຑນວິຄ຺ຄຫວິວາທເມຘຄໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ, ກລຫຠຓ຺ຑນວິຄ຺ຄຫວິວາທເມຘຄາ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ນ ວິວາທເຍຖ.

ນ ຫິ ເຕນ ສຸທ຺ຘິໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕີຕິ. ກຸສລາຕິ ເຍ ເຕ ຂນ຺ຘກຸສລາ ຘາຕຸກຸສລາ ອາຍຕນກຸສລາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທກຸສລາ ສຕິປຏ຺ຐານກຸສລາ ສມ຺ມປ຺ປຘານກຸສລາ ອິທ຺ຘິປາທກຸສລາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍກຸສລາ ພລກຸສລາ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄກຸສລາ ມຄ຺ຄກຸສລາ ຜລກຸສລາ ນິພ຺ພານກຸສລາ, ເຕ ກຸສລາ ທິຏ຺ຐິກລເຫນ ທິຏ຺ຐິຠຓ຺ຑເນນ ທິຏ຺ຐິວິຄ຺ຄເຫນ ທິຏ຺ຐິວິວາເທນ ທິຏ຺ຐິເມຘເຄນ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ນ ວທນ຺ຕິ ນ ກເຖນ຺ຕິ ນ ຠຓນ຺ຕິ ນ ທີປຍນ຺ຕິ ນ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ນ ຫິ ເຕນ ສຸທ຺ຘິໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍາ ອຸນ຺ນຕີ ສາສ຺ສ ວິຆາຕຠູມິ, ມານາຕິມານໍ ວທເຕ ປເນໂສ;

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ນ ວິວາທເຍຖ, ນ ຫິ ເຕນ ສຸທ຺ຘິໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕີ’’ຕິ.

໖໖.

ສູໂຣ ຍຖາ ຣາຊຂາທາຍ ປຸຏ຺ໂຐ, ອຠິຄຊ຺ຊເມຕິ ປຏິສູຣມິຈ຺ຉໍ;

ເຍເນວ ໂສ ເຕນ ປເລຫິ ສູຣ, ປຸພ຺ເພວ ນຕ຺ຖິ ຍທິທໍ ຍຸຘາຍ.

ສູໂຣ ຍຖາ ຣາຊຂາທາຍ ປຸຏ຺ໂຐຕິ. ສູໂຣຕິ ສູໂຣ ວີໂຣ ວິກ຺ກນ຺ໂຕ ອຠີຣູ ອຉມ຺ຠີ ອນຸຕ຺ຣາສີ ອປລາຍີ. ຣາຊຂາທາຍ ປຸຏ຺ໂຐຕິ ຣາຊຂາທນີເຍນ ຣາຊໂຠຊນີເຍນ ປຸຏ຺ໂຐ ໂປສິໂຕ ອປາທິໂຕ ວຑ຺ຒິໂຕຕິ – ສູໂຣ ຍຖາ ຣາຊຂາທາຍ ປຸຏ຺ໂຐ.

ອຠິຄຊ຺ຊເມຕິ ປຏິສູຣມິຈ຺ຉນ຺ຕິ. ໂສ ຄຊ຺ຊນ຺ໂຕ ອຸຄ຺ຄຊ຺ຊນ຺ໂຕ ອຠິຄຊ຺ຊນ຺ໂຕ ເອຕິ ອຸເປຕິ ອຸປຄຈ຺ຉຕິ ປຏິສູຣໍ ປຏິປຸຣິສໍ ປຏິສຕ຺ຕຸໍ ປຏິມລ຺ລໍ ອິຈ຺ຉນ຺ໂຕ ສາທິຍນ຺ໂຕ ປຕ຺ຖຍນ຺ໂຕ ປິຫຍນ຺ໂຕ ອຠິຊປ຺ປນ຺ໂຕຕິ – ອຠິຄຊ຺ຊເມຕິ ປຏິສູຣມິຈ຺ຉໍ.

ເຍເນວ ໂສ ເຕນ ປເລຫິ ສູຣາຕິ. ເຍເນວ ໂສ ທິຏ຺ຐິຄຕິໂກ ເຕນ ປເລຫິ, ເຕນ ວຊ, ເຕນ ຄຈ຺ຉ, ເຕນ ອຕິກ຺ກມ, ໂສ ຕຸຍ຺ຫໍ ປຏິສູໂຣ ປຏິປຸຣິໂສ ປຏິສຕ຺ຕຸ ປຏິມລ຺ໂລຕິ – ເຍເນວ ໂສ ເຕນ ປເລຫິ ສູຣ.

ປຸພ຺ເພວ ນຕ຺ຖິ ຍທິທໍ ຍຸຘາຍາຕິ. ປຸພ຺ເພວ ໂພຘິຍາ ມູເລ ເຍ ປຏິເສນິກຣາ ກິເລສາ ປຏິໂລມກຣາ ປຏິກຓ຺ຑກກຣາ ປຏິປກ຺ຂກຣາ ເຕ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ. ຍທິທໍ ຍຸຘາຍາຕິ ຍທິທໍ ຍຸທ຺ຘຕ຺ຖາຍ ກລຫຕ຺ຖາຍ ຠຓ຺ຑນຕ຺ຖາຍ ວິຄ຺ຄຫຕ຺ຖາຍ ວິວາທຕ຺ຖາຍ ເມຘຄຕ຺ຖາຍາຕິ – ປຸພ຺ເພວ ນຕ຺ຖິ ຍທິທໍ ຍຸຘາຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສູໂຣ ຍຖາ ຣາຊຂາທາຍ ປຸຏ຺ໂຐ, ອຠິຄຊ຺ຊເມຕິ ປຏິສູຣມິຈ຺ຉໍ;

ເຍເນວ ໂສ ເຕນ ປເລຫິ ສູຣ, ປຸພ຺ເພວ ນຕ຺ຖິ ຍທິທໍ ຍຸຘາຍາ’’ຕິ.

໖໗.

ເຍ ທິຏ຺ຐິມຸຄ຺ຄຍ຺ຫ ວິວາທຍນ຺ຕິ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ຈ ວາທຍນ຺ຕິ;

ເຕ ຕ຺ວໍ ວທສ຺ສູ ນ ຫິ ເຕຘ ອຕ຺ຖິ, ວາທມ຺ຫິ ຊາເຕ ປຏິເສນິກຕ຺ຕາ.

ເຍ ທິຏ຺ຐິມຸຄ຺ຄຍ຺ຫ ວິວາທຍນ຺ຕີຕິ ເຍ ທ຺ວາສຏ຺ຐິທິຏ຺ຐິຄຕານໍ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕຣໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາ ວິວາທຍນ຺ຕິ ກລຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ ຠຓ຺ຑນໍ ກໂຣນ຺ຕິ ‘ວິຄ຺ຄຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ ວິວາທໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ເມຘຄໍ ກໂຣນ຺ຕິ – ‘‘ນ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາສິ, ອຫໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາມິ, ກິໍ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານິສ຺ສສິ, ມິຈ຺ຉາປຏິປນ຺ໂນ ຕ຺ວມສິ, ອຫມສ຺ມິ ສມ຺ມາປຏິປນ຺ໂນ, ສຫິຕໍ ເມ, ອສຫິຕໍ ເຕ, ປຸເຣ ວຈນີຍໍ ປຈ຺ຉາ ອວຈ, ປຈ຺ຉາ ວຈນີຍໍ ປຸເຣ ອວຈ, ອຘິຈິຓ຺ຓໍ ເຕ ວິປຣາວຕ຺ຕໍ, ອາໂຣປິໂຕ ເຕ ວາໂທ, ນິຄ຺ຄຫິໂຕ ຕ຺ວມສິ, ຈຣ ວາທປ຺ປໂມກ຺ຂາຍ, ນິພ຺ເພເຐຫິ ວາ ສເຈ ປໂຫສີ’’ຕິ – ເຍ ທິຏ຺ຐິມຸຄ຺ຄຍ຺ຫ ວິວາທຍນ຺ຕິ.

ອິທເມວ ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ຈ ວາທຍນ຺ຕີຕິ. ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ວາທຍນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ. ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ…ເປ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ວາທຍນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ອິທເມວ ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ຈ ວາທຍນ຺ຕິ.

ເຕ ຕ຺ວໍ ວທສ຺ສູ ນ ຫິ ເຕຘ ອຕ຺ຖິ, ວາທມ຺ຫິ ຊາເຕ ປຏິເສນິກຕ຺ຕາຕິ. ເຕ ຕ຺ວໍ ທິຏ຺ຐິຄຕິເກ ວທສ຺ສຸ ວາເທນ ວາທໍ, ນິຄ຺ຄເຫນ ນິຄ຺ຄຫໍ, ປຏິກມ຺ເມນ ປຏິກມ຺ມໍ, ວິເສເສນ ວິເສສໍ, ປຏິວິເສເສນ ປຏິວິເສສໍ, ອາເວຐິຍາຍ ອາເວຐິຍໍ, ນິພ຺ເພຐິຍາຍ ນິພ຺ເພຐິຍໍ, ເຉເທນ ເຉທໍ, ມຓ຺ຑເລນ ມຓ຺ຑລໍ, ເຕ ຕຸຍ຺ຫໍ ປຏິສູຣາ ປຏິປຸຣິສາ ປຏິສຕ຺ຕູ ປຏິມລ຺ລາຕິ – ເຕ ຕ຺ວໍ ວທສ຺ສູ ນ ຫິ ເຕຘ ອຕ຺ຖິ. ວາທມ຺ຫິ ຊາເຕ ປຏິເສນິກຕ຺ຕາຕິ. ວາເທ ຊາເຕ ສຎ຺ຊາເຕ ນິພ຺ພຕ຺ເຕ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕ ປາຕຸຠູເຕເຍວ ປຏິເສນິກຕ຺ຕາ [ປຏິເສນິກຕາ (ກ.), ເອວໍ ເສເສສຸ ຕີສຸ ປເທສຸປິ] ປຏິໂລມກຕ຺ຕາ ປຏິຠຓ຺ຑກຕ຺ຕາ ປຏິປກ຺ຂກຕ຺ຕາ ກລຫໍ ກເຣຍ຺ຍຸໍ ຠຓ຺ຑນໍ ກເຣຍ຺ຍຸໍ ວິຄ຺ຄຫໍ ກເຣຍ຺ຍຸໍ ວິວາທໍ ກເຣຍ຺ຍຸໍ ເມຘຄໍ ກເຣຍ຺ຍຸໍ, ເຕ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນາ…ເປ… ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ເຕ ຕ຺ວໍ ວທສ຺ສູ ນ ຫິ ເຕຘ ອຕ຺ຖິ ວາທມ຺ຫິ ຊາເຕ ປຏິເສນິກຕ຺ຕາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເຍ ທິຏ຺ຐິມຸຄ຺ຄຍ຺ຫ ວິວາທຍນ຺ຕິ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ຈ ວາທຍນ຺ຕິ;

ເຕ ຕ຺ວໍ ວທສ຺ສູ ນ ຫິ ເຕຘ ອຕ຺ຖິ, ວາທມ຺ຫິ ຊາເຕ ປຏິເສນິກຕ຺ຕາ’’ຕິ.

໖໘.

ວິເສນິກຕ຺ວາ ປນ ເຍ ຈຣນ຺ຕິ, ທິຏ຺ຐີຫິ ທິຏ຺ຐິໍ ອວິຣຸຊ຺ຌມານາ;

ເຕສຸ ຕ຺ວໍ ກິໍ ລເຠຖ ປສູຣ, ເຍສີຘ ນຕ຺ຖິ ປຣມຸຄ຺ຄຫີຕໍ.

ວິເສນິກຕ຺ວາ ປນ ເຍ ຈຣນ຺ຕີຕິ. ເສນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ມາຣເສນາ. ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມາຣເສນາ, ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມາຣເສນາ, ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມາຣເສນາ, ໂລໂຠ ມາຣເສນາ, ໂທໂສ ມາຣເສນາ, ໂມໂຫ ມາຣເສນາ, ໂກໂຘ… ອຸປນາໂຫ… ມກ຺ໂຂ… ປຬາໂສ… ອິສ຺ສາ… ມຈ຺ຉຣິຍໍ… ມາຍາ… ສາເຐຍ຺ຍໍ… ຖມ຺ໂຠ… ສາຣມ຺ໂຠ… ມາໂນ… ອຕິມາໂນ… ມໂທ… ປມາໂທ… ສພ຺ເພ ກິເລສາ… ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິຕາ… ສພ຺ເພ ທຣຖາ… ສພ຺ເພ ປຣິຬາຫາ… ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາປາ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ມາຣເສນາ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ກາມາ ເຕ ປຐມາ ເສນາ, ທຸຕິຍາ ອຣຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ…ເປ…;

ນ ນໍ ອສຸໂຣ ຊິນາຕິ, ເຊຕ຺ວາວ ລຠເຕ ສຸຂ’’ນ຺ຕິ.

ຍໂຕ ຈຕູຫິ ອຣິຍມຄ຺ເຄຫິ ສພ຺ພາ ຈ ມາຣເສນາ ສພ຺ເພ ຈ ປຏິເສນິກຣາ ກິເລສາ ຊິຕາ ຈ ປຣາຊິຕາ ຈ ຠຄ຺ຄາ ວິປ຺ປລຸຄ຺ຄາ ປຣມ຺ມຸຂາ, ເຕນ ວຸຈ຺ຈຕິ ວິເສນິກຕ຺ວາຕິ. ເຍຕິ ອຣຫນ຺ໂຕ ຂີຓາສວາ. ຈຣນ຺ຕີຕິ ຈຣນ຺ຕິ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິຣິຍນ຺ຕິ ວຕ຺ເຕນ຺ຕິ ປາເລນ຺ຕິ ຍເປນ຺ຕິ ຍາເປນ຺ຕີຕິ – ວິເສນິກຕ຺ວາ ປນ ເຍ ຈຣນ຺ຕິ.

ທິຏ຺ຐີຫິ ທິຏ຺ຐິໍ ອວິຣຸຊ຺ຌມານາຕິ. ເຍສໍ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ປຫີນານິ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນານິ ວູປສນ຺ຕານິ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘານິ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິການິ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒານິ, ເຕ ທິຏ຺ຐີຫິ ທິຏ຺ຐິໍ ອວິຣຸຊ຺ຌມານາ ອປ຺ປຏິວິຣຸຊ຺ຌມານາ ອປ຺ປຫີຍມານາ ອປ຺ປຏິຫຎ຺ຎມານາ ອປ຺ປຏິຫຕມານາຕິ – ທິຏ຺ຐີຫິ ທິຏ຺ຐິໍ ອວິຣຸຊ຺ຌມານາ.

ເຕສຸ ຕ຺ວໍ ກິໍ ລເຠຖ ປສູຣາຕິ. ເຕສຸ ອຣຫນ຺ເຕສຸ ຂີຓາສເວສຸ ກິໍ ລເຠຖ ປຏິສູຣໍ ປຏິປຸຣິສໍ ປຏິສຕ຺ຕຸໍ ປຏິມລ຺ລນ຺ຕິ – ເຕສຸ ຕ຺ວໍ ກິໍ ລເຠຖ ປສູຣ.

ເຍສີຘ ນຕ຺ຖິ ປຣມຸຄ຺ຄຫີຕນ຺ຕິ. ເຍສໍ ອຣຫນ຺ຕານໍ ຂີຓາສວານໍ ‘‘ອິທໍ ປຣມໍ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣ’’ນ຺ຕິ ຄຫິຕໍ ປຣາມຏ຺ຐໍ ອຠິນິວິຏ຺ຐໍ ອຊ຺ໂຌສິຕໍ ອຘິມຸຕ຺ຕໍ, ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒນ຺ຕິ – ເຍສີຘ ນຕ຺ຖິ ປຣມຸຄ຺ຄຫີຕໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ວິເສນິກຕ຺ວາ ປນ ເຍ ຈຣນ຺ຕິ, ທິຏ຺ຐີຫິ ທິຏ຺ຐິໍ ອວິຣຸຊ຺ຌມານາ;

ເຕສຸ ຕ຺ວໍ ກິໍ ລເຠຖ ປສູຣ, ເຍສີຘ ນຕ຺ຖິ ປຣມຸຄ຺ຄຫີຕ’’ນ຺ຕິ.

໖໙.

ອຖ ຕ຺ວໍ ປວິຕກ຺ກມາຄມາ, [ປວິຕກ຺ກມາຄມ (ສີ.), ສວິຕກ຺ກມາຄມາ (ກ.)] ມນສາ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ຈິນ຺ຕຍນ຺ໂຕ;

ໂຘເນນ ຍຸຄໍ ສມາຄມາ, ນ ຫິ ຕ຺ວໍ ສກ຺ຂສິ ສມ຺ປຍາຕເວ.

ອຖ ຕ຺ວໍ ປວິຕກ຺ກມາຄມາຕິ. ອຖາຕິ ປທສນ຺ຘິ ປທສໍສຄ຺ໂຄ ປທປາຣິປູຣີ ອກ຺ຂຣສມວາໂຍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສິລິຏ຺ຐຕາ ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ – ອຖາຕິ. ປວິຕກ຺ກມາຄມາຕິ ຕກ຺ເກນ຺ໂຕ ວິຕກ຺ເກນ຺ໂຕ ສງ຺ກປ຺ເປນ຺ໂຕ ‘‘ຊໂຍ ນຸ ໂຂ ເມ ຠວິສ຺ສຕິ, ປຣາຊໂຍ ນຸ ໂຂ ເມ ຠວິສ຺ສຕິ, ກຖໍ ນິຄ຺ຄຫໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ປຏິກມ຺ມໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ວິເສສໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ປຏິວິເສສໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ອາເວຐິຍໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ນິພ຺ເພຐິຍໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ເຉທໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ມຓ຺ຑລໍ ກຣິສ຺ສາມິ’’ ເອວໍ ຕກ຺ເກນ຺ໂຕ ວິຕກ຺ເກນ຺ໂຕ ສງ຺ກປ຺ເປນ຺ໂຕ ອາຄໂຕສິ ອຸປຄໂຕສິ ສມ຺ປຕ຺ໂຕສິ ມຍາ ສທ຺ຘິໍ ສມາຄໂຕສີຕິ – ອຖ ຕ຺ວໍ ປວິຕກ຺ກມາຄມາ.

ມນສາ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ຈິນ຺ຕຍນ຺ໂຕຕິ. ມໂນຕິ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ມໂນ ມານສໍ ຫທຍໍ ປຓ຺ຑຣໍ, ມໂນ ມນາຍຕນໍ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ ຕຊ຺ຊາ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ. ຈິຕ຺ເຕນ ທິຏ຺ຐິໍ ຈິນ຺ເຕນ຺ໂຕ ວິຈິນ຺ເຕນ຺ໂຕ ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ’’ຕິ ວາ, ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ’’ຕິ ວາ…ເປ… ‘‘ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’’ຕິ ວາຕິ – ມນສາ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ຈິນ຺ຕຍນ຺ໂຕ.

ໂຘເນນ ຍຸຄໍ ສມາຄມາ, ນ ຫິ ຕ຺ວໍ ສກ຺ຂສິ ສມ຺ປຍາຕເວຕິ. ໂຘນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ກິໍກາຣຓາ ໂຘນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ? ຕາຍ ປຎ຺ຎາຍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຘຸຕຎ຺ຈ ໂຘຕຎ຺ຈ ສນ຺ໂຘຕຎ຺ຈ ນິທ຺ໂຘຕຎ຺ຈ, ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ. ອຖ ວາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິຍາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ… ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ເປນ ມິຈ຺ຉາສງ຺ກປ຺ໂປ…ເປ… ສມ຺ມາວິມຸຕ຺ຕິຍາ ມິຈ຺ຉາວິມຸຕ຺ຕິ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ. ອຖ ວາ ອຣິເຍນ ອຏ຺ຐງ຺ຄິເກນ ມຄ຺ເຄນ ສພ຺ເພ ກິເລສາ… ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິຕາ… ສພ຺ເພ ທຣຖາ… ສພ຺ເພ ປຣິຬາຫາ… ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາປາ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ. ຠຄວາ ອິເມຫິ ໂຘເນຍ຺ເຍຫິ ຘມ຺ເມຫິ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ ອຸປຄໂຕ ສມຸປຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ, ຕສ຺ມາ ຠຄວາ ໂຘໂນ. ໂສ ຘຸຕຣາໂຄ ຘຸຕປາໂປ ຘຸຕກິເລໂສ ຘຸຕປຣິຬາໂຫຕິ – ໂຘໂນຕິ.

ໂຘເນນ ຍຸຄໍ ສມາຄມາ, ນ ຫິ ຕ຺ວໍ ສກ຺ຂສິ ສມ຺ປຍາຕເວຕິ. ປສູໂຣ ປຣິພ຺ພາຊໂກ ນ ປຏິພໂລ ໂຘເນນ ພຸທ຺ເຘນ ຠຄວຕາ ສທ຺ຘິໍ ຍຸຄໍ ສມາຄມໍ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ ຍຸຄຄ຺ຄາຫໍ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ສາກຈ຺ເຉຕຸໍ ສລ຺ລປິຕຸໍ ສາກຈ຺ຉໍ ສມາປຊ຺ຊິຕຸໍ. ຕໍ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ? ປສູໂຣ ປຣິພ຺ພາຊໂກ ຫີໂນ ນິຫີໂນ ໂອມໂກ ລາມໂກ ຉຕຸກ຺ໂກ ປຣິຕ຺ໂຕ. ໂສ ຫິ ຠຄວາ ອຄ຺ໂຄ ຈ ເສຏ຺ໂຐ ຈ ວິສິຏ຺ໂຐ ຈ ປາໂມກ຺ໂຂ ຈ ອຸຕ຺ຕໂມ ຈ ປວໂຣ ຈ. ຍຖາ ສໂສ ນ ປຏິພໂລ ມຕ຺ເຕນ ມາຕງ຺ເຄນ ສທ຺ຘິໍ ຍຸຄໍ ສມາຄມໍ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ ຍຸຄຄ຺ຄາຫໍ ຄຓ຺ຫິຕຸໍ; ຍຖາ ໂກຕ຺ຖຸໂກ ນ ປຏິພໂລ ສີເຫນ ມິຄຣຎ຺ຎາ ສທ຺ຘິໍ ຍຸຄໍ ສມາຄມໍ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ ຍຸຄຄ຺ຄາຫໍ ຄຓ຺ຫິຕຸໍ; ຍຖາ ວຈ຺ຉໂກ ຕຣຸຓໂກ ເຘນຸປໂກ ນ ປຏິພໂລ ອຸສເຠນ ຈລກກຸນາ [ພລກ຺ກກຸນາ (ສ຺ຍາ.)] ສທ຺ຘິໍ ຍຸຄໍ ສມາຄມໍ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ ຍຸຄຄ຺ຄາຫໍ ຄຓ຺ຫິຕຸໍ; ຍຖາ ຘງ຺ໂກ ນ ປຏິພໂລ ຄຣຸເຬນ ເວນເຕຍ຺ເຍນ ສທ຺ຘິໍ ຍຸຄໍ ສມາຄມໍ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ ຍຸຄຄ຺ຄາຫໍ ຄຓ຺ຫິຕຸໍ; ຍຖາ ຈຓ຺ຑາໂລ ນ ປຏິພໂລ ຣຎ຺ຎາ ຈກ຺ກວຕ຺ຕິນາ ສທ຺ຘິໍ ຍຸຄໍ ສມາຄມໍ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ ຍຸຄຄ຺ຄາຫໍ ຄຓ຺ຫິຕຸໍ; ຍຖາ ປໍສຸປິສາຈໂກ ນ ປຏິພໂລ ອິນ຺ເທນ ເທວຣຎ຺ຎາ ສທ຺ຘິໍ ຍຸຄໍ ສມາຄມໍ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ ຍຸຄຄ຺ຄາຫໍ ຄຓ຺ຫິຕຸໍ; ເອວເມວ ປສູໂຣ ປຣິພ຺ພາຊໂກ ນ ປຏິພໂລ ໂຘເນນ ພຸທ຺ເຘນ ຠຄວຕາ ສທ຺ຘິໍ ຍຸຄໍ ສມາຄມໍ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ ຍຸຄຄ຺ຄາຫໍ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ສາກຈ຺ເຉຕຸໍ ສລ຺ລປິຕຸໍ ສາກຈ຺ຉໍ ສມາປຊ຺ຊິຕຸໍ. ຕໍ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ? ປສູໂຣ ປຣິພ຺ພາຊໂກ ຫີນປຎ຺ໂຎ ນິຫີນປຎ຺ໂຎ ໂອມກປຎ຺ໂຎ ລາມກປຎ຺ໂຎ ຉຕຸກ຺ກປຎ຺ໂຎ ປຣິຕ຺ຕປຎ຺ໂຎ. ໂສ ຫິ ຠຄວາ ມຫາປຎ຺ໂຎ ປຸຖຸປຎ຺ໂຎ ຫາສປຎ຺ໂຎ ຊວນປຎ຺ໂຎ ຕິກ຺ຂປຎ຺ໂຎ ນິພ຺ເພຘິກປຎ຺ໂຎ, ປຎ຺ຎາປເຠທກຸສໂລ ປຠິນ຺ນຎາໂຓ ອຘິຄຕປຏິສມ຺ຠິໂທ, ຈຕຸເວສາຣຊ຺ຊປ຺ປຕ຺ໂຕ ທສພລຘາຣີ, ປຸຣິສາສໂຠ ປຸຣິສສີໂຫ ປຸຣິສນາໂຄ ປຸຣິສາຊຎ຺ໂຎ ປຸຣິສໂຘຣຍ຺ໂຫ, ອນນ຺ຕຎາໂຓ ອນນ຺ຕເຕໂຊ ອນນ຺ຕຍໂສ ອຑ຺ໂຒ ມຫທ຺ຘໂນ ຘນວາ, ເນຕາ ວິເນຕາ ອນຸເນຕາ, ປຎ຺ຎາເປຕາ ນິຊ຺ຌາເປຕາ ເປກ຺ເຂຕາ ປສາເທຕາ. ໂສ ຫິ ຠຄວາ ອນຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອຸປ຺ປາເທຕາ, ອສຎ຺ຊາຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ສຎ຺ຊເນຕາ, ອນກ຺ຂາຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອກ຺ຂາຕາ, ມຄ຺ຄຎ຺ຎູ ມຄ຺ຄວິທູ ມຄ຺ຄໂກວິໂທ ມຄ຺ຄານຸຄາ ຈ ປນສ຺ສ ເອຕຣຫິ ສາວກາ ວິຫຣນ຺ຕິ ປຈ຺ຉາ ສມນ຺ນາຄຕາ.

ໂສ ຫິ ຠຄວາ ຊານໍ ຊານາຕິ ປສ຺ສໍ ປສ຺ສຕິ, ຈກ຺ຂຸຠູໂຕ ຎາຓຠູໂຕ ຘມ຺ມຠູໂຕ ພ຺ຣຫ຺ມຠູໂຕ, ວຕ຺ຕາ ປວຕ຺ຕາ ອຕ຺ຖສ຺ສ ນິນ຺ເນຕາ ອມຕສ຺ສ ທາຕາ ຘມ຺ມສ຺ສາມີ ຕຖາຄໂຕ; ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອຎ຺ຎາຕໍ ອທິຏ຺ຐໍ ອວິທິຕໍ ອສຈ຺ຉິກຕໍ ອຜສ຺ສິຕໍ [ອຜຸສິຕໍ (ສ຺ຍາ.)] ປຎ຺ຎາຍ. ອຕີຕໍ ອນາຄຕໍ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຸປາທາຍ ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ສພ຺ພາກາເຣນ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ຎາຓມຸເຂ ອາປາຖໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ເນຍ຺ຍໍ ນາມ ອຕ຺ຖິ ຘມ຺ມໍ ຊານິຕພ຺ພໍ. ອຕ຺ຕຕ຺ໂຖ ວາ ປຣຕ຺ໂຖ ວາ ອຸຠຍຕ຺ໂຖ ວາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິໂກ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ສມ຺ປຣາຍິໂກ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ອຸຕ຺ຕາໂນ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ຄມ຺ຠີໂຣ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ຄູຬ຺ໂຫ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ປຏິຈ຺ຉນ຺ໂນ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ເນຍ຺ໂຍ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ນີໂຕ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ອນວຊ຺ໂຊ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ນິກ຺ກິເລໂສ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ໂວທາໂນ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ປຣມຕ຺ໂຖ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ອນ຺ໂຕພຸທ຺ຘຎາເຓ ປຣິວຕ຺ຕຕິ.

ສພ຺ພໍ ກາຍກມ຺ມໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ຎາຓານຸປຣິວຕ຺ຕິ, ສພ຺ພໍ ວຈີກມ຺ມໍ ຎາຓານຸປຣິວຕ຺ຕິ, ສພ຺ພໍ ມໂນກມ຺ມໍ ຎາຓານຸປຣິວຕ຺ຕິ. ອຕີເຕ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອປ຺ປຏິຫຕໍ ຎາຓໍ, ອນາຄເຕ ອປ຺ປຏິຫຕໍ ຎາຓໍ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ ອປ຺ປຏິຫຕໍ ຎາຓໍ, ຍາວຕກໍ ເນຍ຺ຍໍ ຕາວຕກໍ ຎາຓໍ, ຍາວຕກໍ ຎາຓໍ ຕາວຕກໍ ເນຍ຺ຍໍ, ເນຍ຺ຍປຣິຍນ຺ຕິກໍ ຎາຓໍ, ຎາຓປຣິຍນ຺ຕິກໍ ເນຍ຺ຍໍ, ເນຍ຺ຍໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ຎາຓໍ ນປ຺ປວຕ຺ຕຕິ, ຎາຓໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ເນຍ຺ຍປໂຖ ນຕ຺ຖິ. ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຣິຍນ຺ຕຏ຺ຐາຍິໂນ ເຕ ຘມ຺ມາ. ຍຖາ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສມຸຄ຺ຄປຏລານໍ ສມ຺ມາ ຜຸສິຕານໍ ເຫຏ຺ຐິມໍ ສມຸຄ຺ຄປຏລໍ ອຸປຣິມໍ ນາຕິວຕ຺ຕຕິ, ອຸປຣິມໍ ສມຸຄ຺ຄປຏລໍ ເຫຏ຺ຐິມໍ ນາຕິວຕ຺ຕຕິ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຣິຍນ຺ຕຏ຺ຐາຍິໂນ; ເອວເມວ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ເນຍ຺ຍຎ຺ຈ ຎາຓຎ຺ຈ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຣິຍນ຺ຕຏ຺ຐາຍິໂນ; ຍາວຕກໍ ເນຍ຺ຍໍ ຕາວຕກໍ ຎາຓໍ, ຍາວຕກໍ ຎາຓໍ ຕາວຕກໍ ເນຍ຺ຍໍ, ເນຍ຺ຍປຣິຍນ຺ຕິກໍ ຎາຓໍ, ຎາຓປຣິຍນ຺ຕິກໍ ເນຍ຺ຍໍ, ເນຍ຺ຍໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ຎາຓໍ ນປ຺ປວຕ຺ຕຕິ, ຎາຓໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ເນຍ຺ຍປໂຖ ນຕ຺ຖິ. ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຣິຍນ຺ຕຏ຺ຐາຍິໂນ ເຕ ຘມ຺ມາ ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ຎາຓໍ ປວຕ຺ຕຕິ.

ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອາວຊ຺ຊນປຏິພທ຺ຘາ ອາກງ຺ຂປຏິພທ຺ຘາ ມນສິກາຣປຏິພທ຺ຘາ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທປຏິພທ຺ຘາ. ສພ຺ພສຕ຺ເຕສຸ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ຎາຓໍ ປວຕ຺ຕຕິ, ສພ຺ເພສຎ຺ຈ ສຕ຺ຕານໍ ຠຄວາ ອາສຍໍ ຊານາຕິ ອນຸສຍໍ ຊານາຕິ ຈຣິຕໍ ຊານາຕິ ອຘິມຸຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ. ອປ຺ປຣຊກ຺ເຂ ມຫາຣຊກ຺ເຂ ຕິກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິເຍ ມຸທິນ຺ທ຺ຣິເຍ ສ຺ວາກາເຣ ທ຺ວາກາເຣ ສຸວິຎ຺ຎາປເຍ ທຸວິຎ຺ຎາປເຍ ຠພ຺ພາຠພ຺ເພ ສຕ຺ເຕ ປຊານາຕິ. ສເທວໂກ ໂລໂກ ສມາຣໂກ ສພ຺ຣຫ຺ມໂກ ສສ຺ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓີ ປຊາ ສເທວມນຸສ຺ສາ ອນ຺ໂຕພຸທ຺ຘຎາເຓ ປຣິວຕ຺ຕຕິ.

ຍຖາ ເຍ ເກຈິ ມຈ຺ຉກຈ຺ຉປາ ອນ຺ຕມໂສ ຕິມິຕິມິງ຺ຄລໍ ອຸປາທາຍ ອນ຺ໂຕມຫາສມຸທ຺ເທ ປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕິ; ເອວເມວ ສເທວໂກ ໂລໂກ ສມາຣໂກ ສພ຺ຣຫ຺ມໂກ ສສ຺ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓີ ປຊາ ສເທວມນຸສ຺ສາ ອນ຺ໂຕພຸທ຺ຘຎາເຓ ປຣິວຕ຺ຕຕິ. ຍຖາ ເຍ ເກຈິ ປກ຺ຂີ ອນ຺ຕມໂສ ຄຣຸຬໍ ເວນເຕຍ຺ຍໍ ອຸປາທາຍ ອາກາສສ຺ສ ປເທເສ ປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕິ; ເອວເມວ ເຍປິ ເຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສມາ ປຎ຺ຎາຍ ເຕປິ ພຸທ຺ຘຎາຓສ຺ສ ປເທເສ ປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ພຸທ຺ຘຎາຓໍ ເທວມນຸສ຺ສານໍ ປຎ຺ຎໍ ຜຣິຕ຺ວາ ອຠິຠວິຕ຺ວາ ຕິຏ຺ຐຕິເຍວ.

ເຍປິ ເຕ ຂຕ຺ຕິຍປຓ຺ຑິຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓປຓ຺ຑິຕາ ຄຫປຕິປຓ຺ຑິຕາ ສມຓປຓ຺ຑິຕາ ນິປຸຓາ ກຕປຣປ຺ປວາທາ ວາລເວຘິຣູປາ. ໂວຠິນ຺ທນ຺ຕາ [ເຕ ຠິນ຺ທນ຺ຕາ (ກ.)] ມຎ຺ເຎ ຈຣນ຺ຕິ ປຎ຺ຎາຄເຕນ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ. ເຕ ປຎ຺ເຫ ອຠິສງ຺ຂຣິຕ຺ວາ ອຠິສງ຺ຂຣິຕ຺ວາ ຕຖາຄເຕ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ ຄູຬ຺ຫານິ ຈ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນານິ ຈ. ກຖິຕາ ວິສຊ຺ຊິຕາວ ເຕ ປຎ຺ຫາ ຠຄວຕາ ໂຫນ຺ຕິ ນິທ຺ທິຏ຺ຐກາຣຓາ ອຸປກ຺ຂິຕ຺ຕກາ ຈ. ເຕ ຠຄວໂຕ ສມ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາວ ຕຕ຺ຖ ອຕິໂຣຈຕິ ຍທິທໍ ປຎ຺ຎາຍາຕິ – ໂຘເນນ ຍຸຄໍ ສມາຄມາ, ນ ຫິ ຕ຺ວໍ ສກ຺ຂສິ ສມ຺ປຍາຕເວ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອຖ ຕ຺ວໍ ປວິຕກ຺ກມາຄມາ, ມນສາ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ຈິນ຺ຕຍນ຺ໂຕ;

ໂຘເນນ ຍຸຄໍ ສມາຄມາ, ນ ຫິ ຕ຺ວໍ ສກ຺ຂສິ ສມ຺ປຍາຕເວ’’ຕິ.

ປສູຣສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ອຏ຺ຐໂມ.

໙. ມາຄຓ຺ຑິຍສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ອຖ ມາຄຓ຺ຑິຍສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສໍ ວກ຺ຂຕິ –

໗໐.

ທິສ຺ວານ ຕຓ຺ຫໍ ອຣຕິໍ ຣຄຎ຺ຈ, ນາໂຫສິ ຉນ຺ໂທ ອປິ ເມຖຸນສ຺ມິໍ;

ກິເມວິທໍ ມຸຕ຺ຕກຣີສປຸຓ຺ຓໍ, ປາທາປິ ນໍ ສມ຺ຜຸສິຕຸໍ ນ ອິຈ຺ເຉ.

ທິສ຺ວານ ຕຓ຺ຫໍ ອຣຕິໍ ຣຄຎ຺ຈ, ນາໂຫສິ ຉນ຺ໂທ ອປິ ເມຖຸນສ຺ມິນ຺ຕິ. ຕຓ຺ຫຎ຺ຈ ອຣຕິຎ຺ຈ ຣຄຎ຺ຈ ມາຣຘີຕໂຣ ທິສ຺ວາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ເມຖຸນຘມ຺ເມ ຉນ຺ໂທ ວາ ຣາໂຄ ວາ ເປມໍ ວາ ນາໂຫສີຕິ – ທິສ຺ວານ ຕຓ຺ຫໍ ອຣຕິໍ ຣຄຎ຺ຈ ນາໂຫສິ ຉນ຺ໂທ ອປິ ເມຖຸນສ຺ມິໍ.

ກິເມວິທໍ ມຸຕ຺ຕກຣີສປຸຓ຺ຓໍ, ປາທາປິ ນໍ ສມ຺ຜຸສິຕຸໍ ນ ອິຈ຺ເຉຕິ. ກິເມວິທໍ ສຣີຣໍ ມຸຕ຺ຕປຸຓ຺ຓໍ ກຣີສປຸຓ຺ຓໍ ເສມ຺ຫປຸຓ຺ຓໍ ຣຸຫິຣປຸຓ຺ຓໍ ອຏ຺ຐິສງ຺ຆາຕນ຺ຫາຣຸສມ຺ພນ຺ຘໍ ຣຸຘິຣມໍສາວເລປນໍ ຈມ຺ມວິນທ຺ຘໍ ຉວິຍາ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນໍ ຉິທ຺ທາວຉິທ຺ທໍ ອຸຄ຺ຆຣນ຺ຕໍ ປຄ຺ຆຣນ຺ຕໍ ກິມິສງ຺ຆນິເສວິຕໍ ນານາກລິມລປຣິປູຣໍ ປາເທນ ອກ຺ກມິຕຸໍ ນ ອິຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ກຸໂຕ ປນ ສໍວາໂສ ວາ ສມາຄໂມ ວາຕິ – ກິເມວິທໍ ມຸຕ຺ຕກຣີສປຸຓ຺ຓໍ, ປາທາປິ ນໍ ສມ຺ຜຸສິຕຸໍ ນ ອິຈ຺ເຉ. ອນຈ຺ຉຣິຍຎ຺ເຈຕໍ ມນຸສ຺ໂສ ທິພ຺ເພ ກາເມ ປຕ຺ຖຍນ຺ໂຕ ມານຸສເກ ກາເມ ນ ອິຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ມານຸສເກ ວາ ກາເມ ປຕ຺ຖຍນ຺ໂຕ ທິພ຺ເພ ກາເມ ນ ອິຈ຺ເຉຍ຺ຍ. ຍໍ ຕ຺ວໍ ອຸໂຠປິ ນ ອິຈ຺ຉສິ ນ ສາທິຍສິ ນ ປຕ຺ເຖສິ ນ ປິເຫສິ ນາຠິຊປ຺ປສິ, ກິໍ ເຕ ທສ຺ສນໍ, ກຕມາຍ ຕ຺ວໍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສມນ຺ນາຄໂຕຕິ ປຸຈ຺ຉຕີຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ທິສ຺ວານ ຕຓ຺ຫໍ ອຣຕິໍ ຣຄຎ຺ຈ, ນາໂຫສິ ຉນ຺ໂທ ອປິ ເມຖຸນສ຺ມິໍ;

ກິເມວິທໍ ມຸຕ຺ຕກຣີສປຸຓ຺ຓໍ, ປາທາປິ ນໍ ສມ຺ຜຸສິຕຸໍ ນ ອິຈ຺ເຉ’’ຕິ.

໗໑.

ເອຕາທິສໍ ເຈ ຣຕນໍ ນ ອິຈ຺ຉສິ, ນາຣິໍ ນຣິນ຺ເທຫິ ພຫູຫິ ປຕ຺ຖິຕໍ;

ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ສີລວຕໍ ນຸ ຊີວິຕໍ, ຠວູປປຕ຺ຕິຎ຺ຈ ວເທສິ ກີທິສໍ.

໗໒.

ອິທໍ ວທາມີຕິ ນ ຕສ຺ສ ໂຫຕິ, [ມາຄຓ຺ຑິຍາຕິ [ມາຄນ຺ທິຍາຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຠຄວາ]

ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕໍ;

ປສ຺ສຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐີສຸ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕິໍ ປຈິນໍ ອທສ຺ສໍ.

ອິທໍ ວທາມີຕິ ນ ຕສ຺ສ ໂຫຕີຕິ. ອິທໍ ວທາມີຕິ ອິທໍ ວທາມິ, ເອຕໍ ວທາມິ, ເອຕ຺ຕກໍ ວທາມິ, ເອຕ຺ຕາວຕາ ວທາມິ, ອິທໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ວທາມິ – ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ’’ຕິ ວາ…ເປ… ‘‘ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’’ຕິ ວາ. ນ ຕສ຺ສ ໂຫຕີຕິ ນ ມຍ຺ຫໍ ໂຫຕິ, ‘‘ເອຕ຺ຕາວຕາ ວທາມີ’’ຕິ ນ ຕສ຺ສ ໂຫຕີຕິ – ອິທໍ ວທາມີຕິ ນ ຕສ຺ສ ໂຫຕິ.

ມາຄຓ຺ຑິຍາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ມາຄຓ຺ຑິຍາຕິ ຠຄວາ.

ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕນ຺ຕິ. ຘມ຺ເມສູຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິຄເຕສຸ. ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍາຕິ ນິຈ຺ຉິນິຕ຺ວາ ວິນິຈ຺ຉິນິຕ຺ວາ ວິຈິນິຕ຺ວາ ປວິຈິນິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ, ໂອຘິຄ຺ຄາໂຫ ພິລຄ຺ຄາໂຫ ວຣຄ຺ຄາໂຫ ໂກຏ຺ຐາສຄ຺ຄາໂຫ ອຸຈ຺ຈຍຄ຺ຄາໂຫ ສມຸຈ຺ຈຍຄ຺ຄາໂຫ, ‘‘ອິທໍ ສຈ຺ຈໍ ຕຈ຺ຉໍ ຕຖໍ ຠູຕໍ ຍາຖາວໍ ອວິປຣີຕ’’ນ຺ຕິ ຄຫິຕໍ ປຣາມຏ຺ຐໍ ອຠິນິວິຏ຺ຐໍ ອຊ຺ໂຌສິຕໍ ອຘິມຸຕ຺ຕໍ, ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ, ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒນ຺ຕິ – ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕໍ.

ປສ຺ສຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐີສຸ ອນຸຄ຺ຄຫາຍາຕິ. ທິຏ຺ຐີສຸ ອາທີນວໍ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ທິຏ຺ຐິໂຍ ນ ຄຓ຺ຫາມິ ນ ປຣາມສາມິ ນາຠິນິວິສາມິ. ອຖ ວາ ນ ຄຓ຺ຫິຕພ຺ພາ ນ ປຣາມສິຕພ຺ພາ ນາຠິນິວິສິຕພ຺ພາຕິ. ເອວມ຺ປິ ປສ຺ສຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐີສຸ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ.

ອຖ ວາ ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ທິຏ຺ຐິຄຕເມຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຫນໍ ທິຏ຺ຐິກນ຺ຕາໂຣ ທິຏ຺ຐິວິສູກາຍິກໍ ທິຏ຺ຐິວິປ຺ຜນ຺ທິຕໍ ທິຏ຺ຐິສຎ຺ໂຎຊນໍ, ສທຸກ຺ຂໍ ສວິຆາຕໍ ສອຸປາຍາສໍ ສປຣິຬາຫໍ, ນ ນິພ຺ພິທາຍ ນ ວິຣາຄາຍ ນ ນິໂຣຘາຍ ນ ອຸປສມາຍ ນ ອຠິຎ຺ຎາຍ ນ ສມ຺ໂພຘາຍ ນ ນິພ຺ພານາຍ ສໍວຕ຺ຕຕີຕິ. ທິຏ຺ຐີສຸ ອາທີນວໍ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ທິຏ຺ຐິໂຍ ນ ຄຓ຺ຫາມິ ນ ປຣາມສາມິ ນາຠິນິວິສາມິ. ອຖ ວາ ນ ຄຓ຺ຫິຕພ຺ພາ ນ ປຣາມສິຕພ຺ພາ ນາຠິນິວິສິຕພ຺ພາຕິ. ເອວມ຺ປິ ປສ຺ສຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐີສຸ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ.

ອຖ ວາ ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອນ຺ຕວາ ໂລໂກ, ອນນ຺ຕວາ ໂລໂກ, ຕໍ ຊີວໍ ຕໍ ສຣີຣໍ, ອຎ຺ຎໍ ຊີວໍ ອຎ຺ຎໍ ສຣີຣໍ, ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ໂຫຕິ ຈ ນ ຈ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ທິຏ຺ຐິຄຕເມຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຫນໍ ທິຏ຺ຐິກນ຺ຕາໂຣ ທິຏ຺ຐິວິສູກາຍິກໍ ທິຏ຺ຐິວິປ຺ຜນ຺ທິຕໍ ທິຏ຺ຐິສຎ຺ໂຎຊນໍ, ສທຸກ຺ຂໍ ສວິຆາຕໍ ສອຸປາຍາສໍ ສປຣິຬາຫໍ ນ ນິພ຺ພິທາຍ ນ ວິຣາຄາຍ ນ ນິໂຣຘາຍ ນ ອຸປສມາຍ ນ ອຠິຎ຺ຎາຍ ນ ສມ຺ໂພຘາຍ ນ ນິພ຺ພານາຍ ສໍວຕ຺ຕຕີຕິ. ທິຏ຺ຐີສຸ ອາທີນວໍ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ທິຏ຺ຐິໂຍ ນ ຄຓ຺ຫາມິ ນ ປຣາມສາມິ ນາຠິນິວິສາມິ. ອຖ ວາ ນ ຄຓ຺ຫິຕພ຺ພາ ນ ປຣາມສິຕພ຺ພາ ນາຠິນິວິສິຕພ຺ພາຕິ. ເອວມ຺ປິ ປສ຺ສຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐີສຸ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ.

ອຖ ວາ ອິມາ ທິຏ຺ຐິໂຍ ເອວໍຄຫິຕາ ເອວໍປຣາມຏ຺ຐາ ເອວໍຄຕິກາ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ເອວໍອຠິສມ຺ປຣາຍາຕິ. ທິຏ຺ຐີສຸ ອາທີນວໍ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ທິຏ຺ຐິໂຍ ນ ຄຓ຺ຫາມິ ນ ປຣາມສາມິ ນາຠິນິວິສາມິ. ອຖ ວາ ນ ຄຓ຺ຫິຕພ຺ພາ ນ ປຣາມສິຕພ຺ພາ ນາຠິນິວິສິຕພ຺ພາຕິ. ເອວມ຺ປິ ປສ຺ສຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐີສຸ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ.

ອຖ ວາ ອິມາ ທິຏ຺ຐິໂຍ ນິຣຍສໍວຕ຺ຕນິກາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິສໍວຕ຺ຕນິກາ ເປຕ຺ຕິວິສຍສໍວຕ຺ຕນິກາຕິ. ທິຏ຺ຐີສຸ ອາທີນວໍ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ທິຏ຺ຐິໂຍ ນ ຄຓ຺ຫາມິ ນ ປຣາມສາມິ ນາຠິນິວິສາມິ. ອຖ ວາ ນ ຄຓ຺ຫິຕພ຺ພາ ນ ປຣາມສິຕພ຺ພາ ນາຠິນິວິສິຕພ຺ພາຕິ. ເອວມ຺ປິ ປສ຺ສຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐີສຸ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ.

ອຖ ວາ ອິມາ ທິຏ຺ຐິໂຍ ອນິຈ຺ຈາ ສງ຺ຂຕາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນາ ຂຍຘມ຺ມາ ວຍຘມ຺ມາ ວິຣາຄຘມ຺ມາ ນິໂຣຘຘມ຺ມາຕິ. ທິຏ຺ຐີສຸ ອາທີນວໍ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ທິຏ຺ຐິໂຍ ນ ຄຓ຺ຫາມິ ນ ປຣາມສາມິ ນາຠິນິວິສາມິ. ອຖ ວາ ນ ຄຓ຺ຫິຕພ຺ພາ ນ ປຣາມສິຕພ຺ພາ ນາຠິນິວິສິຕພ຺ພາຕິ. ເອວມ຺ປິ ປສ຺ສຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐີສຸ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ.

ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕິໍ ປຈິນໍ ອທສ຺ສນ຺ຕິ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕິໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ຣາຄສ຺ສ ສນ຺ຕິໍ, ໂທສສ຺ສ ສນ຺ຕິໍ, ໂມຫສ຺ສ ສນ຺ຕິໍ, ໂກຘສ຺ສ… ອຸປນາຫສ຺ສ… ມກ຺ຂສ຺ສ … ປຬາສສ຺ສ… ອິສ຺ສາຍ… ມຈ຺ຉຣິຍສ຺ສ … ມາຍາຍ… ສາເຐຍ຺ຍສ຺ສ… ຖມ຺ຠສ຺ສ… ສາຣມ຺ຠສ຺ສ… ມານສ຺ສ… ອຕິມານສ຺ສ… ມທສ຺ສ… ປມາທສ຺ສ… ສພ຺ພກິເລສານໍ… ສພ຺ພທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ… ສພ຺ພທຣຖານໍ… ສພ຺ພປຣິຬາຫານໍ… ສພ຺ພສນ຺ຕາປານໍ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ສນ຺ຕິໍ ອຸປສນ຺ຕິໍ ວູປສນ຺ຕິໍ ນິພ຺ພຸຕິໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘິໍ ສນ຺ຕິໍ. ປຈິນນ຺ຕິ ປຈິນນ຺ໂຕ ວິຈິນນ຺ໂຕ ປວິຈິນນ຺ໂຕ ຕຸລຍນ຺ໂຕ ຕີຣຍນ຺ໂຕ ວິຠາວຍນ຺ໂຕ ວິຠູຕໍ ກໂຣນ຺ໂຕ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ປຈິນນ຺ໂຕ ວິຈິນນ຺ໂຕ ປວິຈິນນ຺ໂຕ ຕຸລຍນ຺ໂຕ ຕີຣຍນ຺ໂຕ ວິຠາວຍນ຺ໂຕ ວິຠູຕໍ ກໂຣນ຺ໂຕ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ… ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ ປຈິນນ຺ໂຕ ວິຈິນນ຺ໂຕ ປວິຈິນນ຺ໂຕ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ປຈິນນ຺ໂຕ ວິຈິນນ຺ໂຕ ປວິຈິນນ຺ໂຕ ຕຸລຍນ຺ໂຕ ຕີຣຍນ຺ໂຕ ວິຠາວຍນ຺ໂຕ ວິຠູຕໍ ກໂຣນ຺ໂຕ. ອທສ຺ສນ຺ຕິ ອທສ຺ສໍ ອທກ຺ຂິໍ ອປສ຺ສິໍ ປຏິວິຊ຺ຌິນ຺ຕິ – ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕິໍ ປຈິນໍ ອທສ຺ສໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອິທໍ ວທາມີຕິ ນ ຕສ຺ສ ໂຫຕິ, [ມາຄຓ຺ຑິຍາຕິ ຠຄວາ]

ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕໍ;

ປສ຺ສຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐີສຸ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ;

ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕິໍ ປຈິນໍ ອທສ຺ສ’’ນ຺ຕິ.

໗໓.

ວິນິຈ຺ຉຍາ ຍານິ ປກປ຺ປິຕານິ, [ອິຕິ ມາຄຓ຺ຑິໂຍ]

ເຕ ເວ ມຸນີ ພ຺ຣູສິ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ;

ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕີຕິ ຍເມຕມຕ຺ຖໍ, ກຖໍ ນຸ ຘີເຣຫິ ປເວທິຕໍ ຕໍ.

ວິນິຈ຺ຉຍາ ຍານິ ປກປ຺ປິຕານີຕິ. ວິນິຈ຺ຉຍາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ທິຏ຺ຐິວິນິຈ຺ຉຍາ. ປກປ຺ປິຕານີຕິ ກປ຺ປິຕາ ປກປ຺ປິຕາ ອຠິສງ຺ຂຕາ ສຓ຺ຐປິຕາຕິປິ ປກປ຺ປິຕາ. ອຖ ວາ ອນິຈ຺ຈາ ສງ຺ຂຕາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນາ ຂຍຘມ຺ມາ ວຍຘມ຺ມາ ວິຣາຄຘມ຺ມາ ນິໂຣຘຘມ຺ມາ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມາຕິປິ ປກປ຺ປິຕາຕິ – ວິນິຈ຺ຉຍາ ຍານິ ປກປ຺ປິຕານິ.

ອິຕິ ມາຄຓ຺ຑິໂຍຕິ. ອິຕີຕິ ປທສນ຺ຘິ ປທສໍສຄ຺ໂຄ ປທປາຣິປູຣີ ອກ຺ຂຣສມວາໂຍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສິລິຏ຺ຐຕາ ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ – ອິຕີຕິ. ມາຄຓ຺ຑິໂຍຕິ ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ນາມໍ ສງ຺ຂາ ສມຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ໂວຫາໂຣ – ອິຕິ ມາຄຓ຺ຑິໂຍຕິ.

ເຕ ເວ ມຸນີ ພ຺ຣູສິ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕີຕິ ຍເມຕມຕ຺ຖນ຺ຕິ. ເຕ ເວຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ. ມຸນີຕິ. ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນີຕິ. ອນຸຄ຺ຄຫາຍາຕິ ທິຏ຺ຐີສຸ ອາທີນວໍ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ທິຏ຺ຐິໂຍ ນ ຄຓ຺ຫາມິ ນ ປຣາມສາມິ ນາຠິນິວິສາມີຕິ ຈ ຠຓສິ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕີຕິ ຈ ຠຓສິ. ຍເມຕມຕ຺ຖນ຺ຕິ ຍໍ ປຣມຕ຺ຖນ຺ຕິ – ເຕ ເວ ມຸນີ ພ຺ຣູສິ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕີຕິ ຍເມຕມຕ຺ຖໍ.

ກຖໍ ນຸ ຘີເຣຫິ ປເວທິຕໍ ຕນ຺ຕິ. ກຖໍ ນູຕິ ປທໍ ສໍສຍປຸຈ຺ຉາ ວິມຕິປຸຈ຺ຉາ ທ຺ເວຬ຺ຫກປຸຈ຺ຉາ ອເນກໍສປຸຈ຺ຉາ, ເອວໍ ນຸ ໂຂ ນນຸ ໂຂ ກິໍ ນຸ ໂຂ ກຖໍ ນຸ ໂຂຕິ – ກຖໍ ນຸ. ຘີເຣຫີຕິ ຘີເຣຫິ ປຓ຺ຑິເຕຫິ ປຎ຺ຎວນ຺ເຕຫິ [ປຎ຺ຎາວນ຺ເຕຫິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ພຸທ຺ຘິມນ຺ເຕຫິ ຎາຓີຫິ ວິຠາວີຫິ ເມຘາວີຫິ. ປເວທິຕນ຺ຕິ ເວທິຕໍ ປເວທິຕໍ ອາຈິກ຺ຂິຕໍ ເທສິຕໍ ປຎ຺ຎາປິຕໍ ປຏ຺ຐປິຕໍ ວິວຏໍ ວິຠຕ຺ຕໍ ອຸຕ຺ຕານີກຕໍ ປກາສິຕນ຺ຕິ – ກຖໍ ນຸ ຘີເຣຫິ ປເວທິຕໍ ຕໍ.

ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ວິນິຈ຺ຉຍາ ຍານິ ປກປ຺ປິຕານິ, [ອິຕິ ມາຄຓ຺ຑິໂຍ]

ເຕ ເວ ມຸນີ ພ຺ຣູສິ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ;

ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕີຕິ ຍເມຕມຕ຺ຖໍ, ກຖໍ ນຸ ຘີເຣຫິ ປເວທິຕໍ ຕ’’ນ຺ຕິ.

໗໔.

ນ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ສຸຕິຍາ ນ ຎາເຓນ, [ມາຄຓ຺ຑິຍາຕິ ຠຄວາ]

ສີລພ຺ພເຕນາປິ ນ ສຸທ຺ຘິມາຫ;

ອທິຏ຺ຐິຍາ ອສ຺ສຸຕິຍາ ອຎາຓາ, ອສີລຕາ ອພ຺ພຕາ ໂນປິ ເຕນ;

ເອເຕ ຈ ນິສ຺ສຊ຺ຊ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ, ສນ຺ໂຕ ອນິສ຺ສາຍ ຠວໍ ນ ຊປ຺ເປ.

ນ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ສຸຕິຍາ ນ ຎາເຓນາຕິ. ທິຏ຺ເຐນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ນາຫ ນ ກເຖສິ ນ ຠຓສິ ນ ທີປຍສິ ນ ໂວຫຣສິ; ສຸເຕນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ນາຫ ນ ກເຖສິ ນ ຠຓສິ ນ ທີປຍສິ ນ ໂວຫຣສິ; ທິຏ຺ຐສຸເຕນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ນາຫ ນ ກເຖສິ ນ ຠຓສິ ນ ທີປຍສິ ນ ໂວຫຣສິ; ຎາເຓນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ນາຫ ນ ກເຖສິ ນ ຠຓສິ ນ ທີປຍສິ ນ ໂວຫຣສີຕິ – ນ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ສຸຕິຍາ ນ ຎາເຓນ.

ມາຄຓ຺ຑິຍາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ມາຄຓ຺ຑິຍາຕິ ຠຄວາ.

ສີລພ຺ພເຕນາປິ ນ ສຸທ຺ຘິມາຫາຕິ. ສີເລນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ນາຫ ນ ກເຖສິ ນ ຠຓສິ ນ ທີປຍສິ ນ ໂວຫຣສິ; ວເຕນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ນາຫ ນ ກເຖສິ ນ ຠຓສິ ນ ທີປຍສິ ນ ໂວຫຣສິ; ສີລພ຺ພເຕນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ນາຫ ນ ກເຖສິ ນ ຠຓສິ ນ ທີປຍສິ ນ ໂວຫຣສີຕິ – ສີລພ຺ພເຕນາປິ ນ ສຸທ຺ຘິມາຫ.

ອທິຏ຺ຐິຍາ ອສ຺ສຸຕິຍາ ອຎາຓາ, ອສີລຕາ ອພ຺ພຕາ ໂນປິ ເຕນາຕິ. ທິຏ຺ຐິປິ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພາ. ທສວຕ຺ຖຸກາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ – ອຕ຺ຖິ ທິນ຺ນໍ, ອຕ຺ຖິ ຍິຏ຺ຐໍ, ອຕ຺ຖິ ຫຸຕໍ, ອຕ຺ຖິ ສຸກຕທຸກ຺ກຏານໍ [ສຸກຏທຸກ຺ກຏານໍ (ສີ.)] ກມ຺ມານໍ ຜລໍ ວິປາໂກ, ອຕ຺ຖິ ອຍໍ ໂລໂກ, ອຕ຺ຖິ ປໂຣ ໂລໂກ, ອຕ຺ຖິ ມາຕາ, ອຕ຺ຖິ ປິຕາ, ອຕ຺ຖິ ສຕ຺ຕາ ໂອປປາຕິກາ, ອຕ຺ຖິ ໂລເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສມ຺ມຄ຺ຄຕາ [ສມຄ຺ຄຕາ (ກ.)] ສມ຺ມາປຏິປນ຺ນາ ເຍ ອິມຎ຺ຈ ໂລກໍ ປຣຎ຺ຈ ໂລກໍ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕ຺ວາ ປເວເທນ຺ຕີຕິ; ສວນມ຺ປິ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພໍ – ປຣໂຕ ໂຆໂສ, ສຸຕ຺ຕໍ, ເຄຍ຺ຍໍ, ເວຍ຺ຍາກຣຓໍ, ຄາຖາ, ອຸທານໍ, ອິຕິວຸຕ຺ຕກໍ, ຊາຕກໍ, ອພ຺ຠຸຕຘມ຺ມໍ, ເວທລ຺ລໍ; ຎາຓມ຺ປິ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພໍ – ກມ຺ມສ຺ສກຕຎາຓໍ, ສຈ຺ຈານຸໂລມິກຎາຓໍ [ກມ຺ມສ຺ສກຕໍ ຎາຓໍ ສຈ຺ຈານຸໂລມິກໍ ຎາຓໍ (ສີ. ກ.) ຎາຓວິຠງ຺ເຄປິ], ອຠິຎ຺ຎາຎາຓໍ, ສມາປຕ຺ຕິຎາຓໍ; ສີລມ຺ປິ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພໍ – ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວໂຣ; ວຕມ຺ປິ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພໍ – ອຏ຺ຐ ຘຸຕງ຺ຄານິ – ອາຣຎ຺ຎິກງ຺ຄໍ, ປິຓ຺ຑປາຕິກງ຺ຄໍ, ປໍສຸກູລິກງ຺ຄໍ, ເຕຈີວຣິກງ຺ຄ, ສປທານຈາຣິກງ຺ຄໍ, ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິກງ຺ຄໍ, ເນສຊ຺ຊິກງ຺ຄໍ, ຍຖາສນ຺ຖຕິກງ຺ຄນ຺ຕິ.

ອທິຏ຺ຐິຍາ ອສ຺ສຸຕິຍາ ອຎາຓາ, ອສີລຕາ ອພ຺ພຕາ ໂນປິ ເຕນາຕິ. ນາປິ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິມຕ຺ເຕນ, ນາປິ ສວນມຕ຺ເຕນ, ນາປິ ຎາຓມຕ຺ເຕນ, ນາປິ ສີລມຕ຺ເຕນ, ນາປິ ວຕມຕ຺ເຕນ ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕິໍ ປຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນາປິ ວິນາ ເອເຕຫິ ຘມ຺ເມຫິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕິໍ ປາປຸຓາຕິ. ອປິ ຈ ສມ຺ຠາຣາ ອິເມ ຘມ຺ມາ ໂຫນ຺ຕິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕິໍ ປາປຸຓິຕຸໍ ອຘິຄນ຺ຕຸໍ ຜສ຺ສິຕຸໍ ສຈ຺ຉິກາຕຸນ຺ຕິ – ອທິຏ຺ຐິຍາ ອສ຺ສຸຕິຍາ ອຎາຓາ ອສີລຕາ ອພ຺ພຕາ ໂນປິ ເຕນ.

ເອເຕ ຈ ນິສ຺ສຊ຺ຊ ອນຸຄ຺ຄຫາຍາຕິ. ເອເຕຕິ ກຓ຺ຫປກ຺ຂິການໍ ຘມ຺ມານໍ ສມຸຄ຺ຆາຕໂຕ ປຫານໍ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພໍ, ເຕຘາຕຸເກສຸ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ ອຕມ຺ມຍຕາ [ອກມ຺ມຍຕາ (ສີ. ກ.)] ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພາ, ຍໂຕ ກຓ຺ຫປກ຺ຂິຍາ ຘມ຺ມາ ສມຸຄ຺ຆາຕປຫາເນນ ປຫີນາ ໂຫນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ, ເຕຘາຕຸເກສຸ ຈ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ ອຕມ຺ມຍຕາ ໂຫຕິ, ເອຕ຺ຕາວຕາປິ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ນ ປຣາມສຕິ ນາຠິນິວິສຕິ. ອຖ ວາ ນ ຄຓ຺ຫິຕພ຺ພາ ນ ປຣາມສິຕພ຺ພາ ນາຠິນິວິສິຕພ຺ພາຕິ. ເອວມ຺ປິ ເອເຕ ຈ ນິສ຺ສຊ຺ຊ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ. ຍໂຕ ຕຓ຺ຫາ ຈ ທິຏ຺ຐິ ຈ ມາໂນ ຈ ປຫີນາ ໂຫນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາຕິ, ເອຕ຺ຕາວຕາປິ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ນ ປຣາມສຕິ ນາຠິນິວິສຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ ເອເຕ ຈ ນິສ຺ສຊ຺ຊ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ.

ຍໂຕ ປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ຈ ອປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ຈ ອາເນຎ຺ຊາຠິສງ຺ຂາໂຣ ຈ ປຫີນາ ໂຫນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາຕິ, ເອຕ຺ຕາວຕາປິ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ນ ປຣາມສຕິ ນາຠິນິວິສຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ ເອເຕ ຈ ນິສ຺ສຊ຺ຊ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ.

ສນ຺ໂຕ ອນິສ຺ສາຍ ຠວໍ ນ ຊປ຺ເປຕິ. ສນ຺ໂຕຕິ ຣາຄສ຺ສ ສມິຕຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ, ໂທສສ຺ສ ສມິຕຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ, ໂມຫສ຺ສ ສມິຕຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ, ໂກຘສ຺ສ… ອຸປນາຫສ຺ສ… ມກ຺ຂສ຺ສ… ປຬາສສ຺ສ… ອິສ຺ສາຍ… ມຈ຺ຉຣິຍສ຺ສ… ມາຍາຍ… ສາເຐຍ຺ຍສ຺ສ… ຖມ຺ຠສ຺ສ… ສາຣມ຺ຠສ຺ສ… ມານສ຺ສ… ອຕິມານສ຺ສ… ມທສ຺ສ… ປມາທສ຺ສ… ສພ຺ພກິເລສານໍ… ສພ຺ພທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ… ສພ຺ພທຣຖານໍ… ສພ຺ພປຣິຬາຫານໍ… ສພ຺ພສນ຺ຕາປານໍ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ສມິຕຕ຺ຕາ ວູປສມິຕຕ຺ຕາ ວິຊ຺ຌາຕຕ຺ຕາ ນິພ຺ພຸຕຕ຺ຕາ ວິຄຕຕ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ ອຸປສນ຺ໂຕ ວູປສນ຺ໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘຕິ – ສນ຺ໂຕ.

ອນິສ຺ສາຍາຕິ ທ຺ເວ ນິສ຺ສຍາ – ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ ຈ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ. ຕຓ຺ຫານິສ຺ສຍໍ ປຫາຍ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສຍໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຈກ຺ຂຸໍ ອນິສ຺ສາຍ, ໂສຕໍ ອນິສ຺ສາຍ, ຆານໍ ອນິສ຺ສາຍ, ຊິວ຺ຫໍ ອນິສ຺ສາຍ, ກາຍໍ ອນິສ຺ສາຍ, ມນໍ ອນິສ຺ສາຍ, ຣູເປ… ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ… ກຸລໍ… ຄຓໍ… ອາວາສໍ… ລາຠໍ… ຍສໍ… ປສໍສໍ… ສຸຂໍ… ຈີວຣໍ… ປິຓ຺ຑປາຕໍ… ເສນາສນໍ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ… ກາມຘາຕຸໍ… ຣູປຘາຕຸໍ… ອຣູປຘາຕຸໍ… ກາມຠວໍ… ຣູປຠວໍ… ອຣູປຠວໍ… ສຎ຺ຎາຠວໍ… ອສຎ຺ຎາຠວໍ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຠວໍ… ເອກໂວກາຣຠວໍ… ຈຕຸໂວກາຣຠວໍ… ປຎ຺ຈໂວກາຣຠວໍ… ອຕີຕໍ… ອນາຄຕໍ… ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພ ຘມ຺ເມ ອນິສ຺ສາຍ ອຄ຺ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ອປຣາມສິຕ຺ວາ ອນຠິນິວິສິຕ຺ວາຕິ – ສນ຺ໂຕ ອນິສ຺ສາຍ. ຠວໍ ນ ຊປ຺ເປຕິ ກາມຠວໍ ນ ຊປ຺ເປຍ຺ຍ, ຣູປຠວໍ ນ ຊປ຺ເປຍ຺ຍ, ອຣູປຠວໍ ນ ຊປ຺ເປຍ຺ຍ ນປ຺ປຊປ຺ເປຍ຺ຍ ນ ອຠິຊປ຺ເປຍ຺ຍາຕິ – ສນ຺ໂຕ ອນິສ຺ສາຍ ຠວໍ ນ ຊປ຺ເປ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ສຸຕິຍາ ນ ຎາເຓນ, [ມາຄຓ຺ຑິຍາຕິ ຠຄວາ]

ສີລພ຺ພເຕນາປິ ນ ສຸທ຺ຘິມາຫ;

ອທິຏ຺ຐິຍາ ອສ຺ສຸຕິຍາ ອຎາຓາ, ອສີລຕາ ອພ຺ພຕາ ໂນປິ ເຕນ;

ເອເຕ ຈ ນິສ຺ສຊ຺ຊ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ, ສນ຺ໂຕ ອນິສ຺ສາຍ ຠວໍ ນ ຊປ຺ເປ’’ຕິ.

໗໕.

ໂນ ເຈ ກິຣ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ສຸຕິຍາ ນ ຎາເຓນ, [ອິຕິ ມາຄຓ຺ຑິໂຍ]

ສີລພ຺ພເຕນາປິ ນ ສຸທ຺ຘິມາຫ;

ອທິຏ຺ຐິຍາ ອສ຺ສຸຕິຍາ ອຎາຓາ, ອສີລຕາ ອພ຺ພຕາ ໂນປິ ເຕນ;

ມຎ຺ຎາມຫໍ ໂມມຸຫເມວ ຘມ຺ມໍ, ທິຏ຺ຐິຍາ ເອເກ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ.

ໂນ ເຈ ກິຣ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ສຸຕິຍາ ນ ຎາເຓນາຕິ. ທິຏ຺ຐິຍາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ນາຫ ນ ກເຖສິ ນ ຠຓສິ ນ ທີປຍສິ ນ ໂວຫຣສິ; ສຸເຕນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ… ທິຏ຺ຐສຸເຕນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ… ຎາເຓນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ນາຫ ນ ກເຖສິ ນ ຠຓສິ ນ ທີປຍສິ ນ ໂວຫຣສີຕິ – ໂນ ເຈ ກິຣ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ສຸຕິຍາ ນ ຎາເຓນ.

ອິຕິ ມາຄຓ຺ຑິໂຍຕິ ອິຕີຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ…. ມາຄຓ຺ຑິໂຍຕິ ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ນາມໍ…ເປ… ອິຕິ ມາຄຓ຺ຑິໂຍ.

ສີລພ຺ພເຕນາປິ ນ ສຸທ຺ຘິມາຫາຕິ. ສີເລນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ…ເປ… ວເຕນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ…ເປ… ສີລພ຺ພເຕນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ນາຫ ນ ກເຖສິ ນ ຠຓສິ ນ ທີປຍສິ ນ ໂວຫຣສີຕິ – ສີລພ຺ພເຕນາປິ ນ ສຸທ຺ຘິມາຫ.

ອທິຏ຺ຐິຍາ ອສ຺ສຸຕິຍາ ອຎາຓາ, ອສີລຕາ ອພ຺ພຕາ ໂນປິ ເຕນາຕິ. ທິຏ຺ຐິປິ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພາຕິ ເອວໍ ຠຓສິ, ສວນມ຺ປິ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓສິ, ຎາຓມ຺ປິ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓສິ, ນ ສກ຺ໂກສິ ເອກໍເສນ ອນຸຊານິຕຸໍ, ນປິ ສກ຺ໂກສິ ເອກໍເສນ ປຏິກ຺ຂິປິຕຸນ຺ຕິ – ອທິຏ຺ຐິຍາ ອສ຺ສຸຕິຍາ ອຎາຓາ, ອສີລຕາ ອພ຺ພຕາ ໂນປິ ເຕນ.

ມຎ຺ຎາມຫໍ ໂມມຸຫເມວ ຘມ຺ມນ຺ຕິ. ໂມມູຫຘມ຺ໂມ ອຍໍ ຕຸຍ຺ຫໍ ພາລຘມ຺ໂມ ມູຬ຺ຫຘມ຺ໂມ ອຎ຺ຎາຓຘມ຺ໂມ ອມຣາວິກ຺ເຂປຘມ຺ໂມຕິ ເອວໍ ມຎ຺ຎາມິ ເອວໍ ຊານາມິ ເອວໍ ອາຊານາມິ ເອວໍ ວິຊານາມິ ເອວໍ ປຏິວິຊານາມິ ເອວໍ ປຏິວິຊ຺ຌາມີຕິ – ມຎ຺ຎາມຫໍ ໂມມຸຫເມວ ຘມ຺ມໍ.

ທິຏ຺ຐິຍາ ເອເກ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ. ສຸທ຺ຘິທິຏ຺ຐິຍາ ເອເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ; ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ທິຏ຺ຐິຍາ ເອເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ; ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ…ເປ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ທິຏ຺ຐິຍາ ເອເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕີຕິ – ທິຏ຺ຐິຍາ ເອເກ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ.

ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ໂນ ເຈ ກິຣ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ສຸຕິຍາ ນ ຎາເຓນ, [ອິຕິ ມາຄຓ຺ຑິໂຍ]

ສີລພ຺ພເຕນາປິ ນ ສຸທ຺ຘິມາຫ;

ອທິຏ຺ຐິຍາ ອສ຺ສຸຕິຍາ ອຎາຓາ, ອສີລຕາ ອພ຺ພຕາ ໂນປິ ເຕນ;

ມຎ຺ຎາມຫໍ ໂມມຸຫເມວ ຘມ຺ມໍ, ທິຏ຺ຐິຍາ ເອເກ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິ’’ນ຺ຕິ.

໗໖.

ທິຏ຺ຐິຎ຺ຈ [ທິຏ຺ຐີສຸ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.)] ນິສ຺ສາຍນຸປຸຈ຺ຉມາໂນ, [ມາຄຓ຺ຑິຍາຕິ ຠຄວາ]

ສມຸຄ຺ຄຫີເຕສຸ ປໂມຫມາຄາ [ສໂມຫມາຄາ (ກ.)] ;

ອິໂຕ ຈ ນາທ຺ທກ຺ຂິ ອຓຸມ຺ປິ ສຎ຺ຎໍ, ຕສ຺ມາ ຕຸວໍ ໂມມຸຫໂຕ ທຫາສິ.

ທິຏ຺ຐິຎ຺ຈ ນິສ຺ສາຍນຸປຸຈ຺ຉມາໂນຕິ. ມາຄຓ຺ຑິໂຍ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ທິຏ຺ຐິໍ ນິສ຺ສາຍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ລຄ຺ຄນໍ ນິສ຺ສາຍ ລຄ຺ຄນໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ພນ຺ຘນໍ ນິສ຺ສາຍ ພນ຺ຘນໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ປລິໂພຘໍ ນິສ຺ສາຍ ປລິໂພຘໍ ປຸຈ຺ຉຕິ. ອນຸປຸຈ຺ຉມາໂນຕິ ປຸນປ຺ປຸນໍ ປຸຈ຺ຉຕີຕິ – ທິຏ຺ຐິຎ຺ຈ ນິສ຺ສາຍນຸປຸຈ຺ຉມາໂນ.

ມາຄຓ຺ຑິຍາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ມາຄຓ຺ຑິຍາຕິ ຠຄວາ.

ສມຸຄ຺ຄຫີເຕສຸ ປໂມຫມາຄາຕິ. ຍາ ສາ ທິຏ຺ຐິ ຕຍາ ຄຫິຕາ ປຣາມຏ຺ຐາ ອຠິນິວິຏ຺ຐາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາ, ຕາເຍວ ຕ຺ວໍ ທິຏ຺ຐິຍາ ມູຬ຺ໂຫສິ ປມູຬ຺ໂຫສິ ສມ຺ມູຬ຺ໂຫສິ ໂມຫໍ ອາຄໂຕສິ ປໂມຫໍ ອາຄໂຕສິ ສມ຺ໂມຫໍ ອາຄໂຕສິ ອນ຺ຘກາຣໍ ປກ຺ຂນ຺ໂທສີຕິ – ສມຸຄ຺ຄຫີເຕສຸ ປໂມຫມາຄາ.

ອິໂຕ ຈ ນາທ຺ທກ຺ຂິ ອຓຸມ຺ປິ ສຎ຺ຎນ຺ຕິ. ອິໂຕ ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕິໂຕ ວາ ປຏິປທາໂຕ ວາ ຘມ຺ມເທສນາໂຕ ວາ, ຍຸຕ຺ຕສຎ຺ຎໍ ປຕ຺ຕສຎ຺ຎໍ ລກ຺ຂຓສຎ຺ຎໍ ກາຣຓສຎ຺ຎໍ ຐານສຎ຺ຎໍ ນ ປຏິລຠຕິ, ກຸໂຕ ຎາຓນ຺ຕິ. ເອວມ຺ປິ ອິໂຕ ຈ ນາທ຺ທກ຺ຂິ ອຓຸມ຺ປິ ສຎ຺ຎໍ. ອຖ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈສຎ຺ຎານຸໂລມໍ ວາ, ທຸກ຺ຂໍ ວາ ທຸກ຺ຂສຎ຺ຎານຸໂລມໍ ວາ, ອນຕ຺ຕໍ ວາ ອນຕ຺ຕສຎ຺ຎານຸໂລມໍ ວາ, ສຎ຺ຎຸປ຺ປາທມຕ຺ຕໍ ວາ ສຎ຺ຊານິຕມຕ຺ຕໍ ວາ ນ ປຏິລຠຕິ, ກຸໂຕ ຎາຓນ຺ຕິ. ເອວມ຺ປິ ອິໂຕ ຈ ນາທ຺ທກ຺ຂິ ອຓຸມ຺ປິ ສຎ຺ຎໍ.

ຕສ຺ມາ ຕຸວໍ ໂມມຸຫໂຕ ທຫາສີຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕສ຺ມາ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານາ ໂມມູຫຘມ຺ມໂຕ ພາລຘມ຺ມໂຕ ມູຬ຺ຫຘມ຺ມໂຕ ອຎ຺ຎາຓຘມ຺ມໂຕ ອມຣາວິກ຺ເຂປຘມ຺ມໂຕ ທຫາສິ ປສ຺ສສິ ທກ຺ຂສິ ໂອໂລເກສິ ນິຊ຺ຌາຍສິ ອຸປປຣິກ຺ຂສີຕິ – ຕສ຺ມາ ຕຸວໍ ໂມມຸຫໂຕ ທຫາສິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ທິຏ຺ຐິຎ຺ຈ ນິສ຺ສາຍນຸປຸຈ຺ຉມາໂນ, [ມາຄຓ຺ຑິຍາຕິ ຠຄວາ]

ສມຸຄ຺ຄຫີເຕສຸ ປໂມຫມາຄາ;

ອິໂຕ ຈ ນາທ຺ທກ຺ຂິ ອຓຸມ຺ປິ ສຎ຺ຎໍ, ຕສ຺ມາ ຕຸວໍ ໂມມຸຫໂຕ ທຫາສີ’’ຕິ.

໗໗.

ສໂມ ວິເສສີ ອຸທ ວາ ນິຫີໂນ, ໂຍ ມຎ຺ຎຕິ ໂສ ວິວເທຖ ເຕນ;

ຕີສຸ ວິຘາສຸ ອວິກມ຺ປມາໂນ, ສໂມ ວິເສສີຕິ ນ ຕສ຺ສ ໂຫຕິ.

ສໂມ ວິເສສີ ອຸທ ວາ ນິຫີໂນ, ໂຍ ມຎ຺ຎຕິ ໂສ ວິວເທຖ ເຕນາຕິ. ສທິໂສຫມສ຺ມີຕິ ວາ ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີຕິ ວາ ຫີໂນຫມສ຺ມີຕິ ວາ ໂຍ ມຎ຺ຎຕິ, ໂສ ເຕນ ມາເນນ ຕາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ເຕນ ວາ ປຸຄ຺ຄເລນ ກລຫໍ ກເຣຍ຺ຍ ຠຓ຺ຑນໍ ກເຣຍ຺ຍ ວິຄ຺ຄຫໍ ກເຣຍ຺ຍ ວິວາທໍ ກເຣຍ຺ຍ ເມຘຄໍ ກເຣຍ຺ຍ – ‘‘ນ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາສິ, ອຫໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາມິ, ກິໍ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານິສ຺ສສິ, ມິຈ຺ຉາປຏິປນ຺ໂນ ຕ຺ວມສິ, ອຫມສ຺ມິ ສມ຺ມາປຏິປນ຺ໂນ, ສຫິຕໍ ເມ, ອສຫິຕໍ ເຕ, ປຸເຣ ວຈນີຍໍ ປຈ຺ຉາ ອວຈ, ປຈ຺ຉາ ວຈນີຍໍ ປຸເຣ ອວຈ, ອຘິຈິຓ຺ຓໍ ເຕ ວິປຣາວຕ຺ຕໍ, ອາໂຣປິໂຕ ເຕ ວາໂທ, ນິຄ຺ຄຫິໂຕ ຕ຺ວມສິ, ຈຣ ວາທປ຺ປໂມກ຺ຂາຍ, ນິພ຺ເພເຐຫິ ວາ ສເຈ ປໂຫສີ’’ຕິ – ສໂມ ວິເສສີ ອຸທ ວາ ນິຫີໂນ ໂຍ ມຎ຺ຎຕິ ໂສ ວິວເທຖ ເຕນ.

ຕີສຸ ວິຘາສຸ ອວິກມ຺ປມາໂນ, ສໂມ ວິເສສີຕິ ນ ຕສ຺ສ ໂຫຕີຕິ. ຍສ຺ເສຕາ ຕິສ຺ໂສ ວິຘາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ, ໂສ ຕີສຸ ວິຘາສຸ ນ ກມ຺ປຕິ ນ ວິກມ຺ປຕິ, ອວິກມ຺ປມານສ຺ສ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ສທິໂສຫມສ຺ມີຕິ ວາ ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີຕິ ວາ ຫີໂນຫມສ຺ມີຕິ ວາ. ນ ຕສ຺ສ ໂຫຕີຕິ. ນ ມຍ຺ຫໍ ໂຫຕີຕິ ຕີສຸ ວິຘາສຸ ອວິກມ຺ປມາໂນ, ສໂມ ວິເສສີຕິ – ນ ຕສ຺ສ ໂຫຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສໂມ ວິເສສີ ອຸທ ວາ ນິຫີໂນ, ໂຍ ມຎ຺ຎຕິ ໂສ ວິວເທຖ ເຕນ;

ຕີສຸ ວິຘາສຸ ອວິກມ຺ປມາໂນ, ສໂມ ວິເສສີຕິ ນ ຕສ຺ສ ໂຫຕີ’’ຕິ.

໗໘.

ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ກິໍ ວເທຍ຺ຍ, ມຸສາຕິ ວາ ໂສ ວິວເທຖ ເກນ;

ຍສ຺ມິໍ ສມໍ ວິສມໍ ວາປິ ນຕ຺ຖິ, ສ ເກນ ວາທໍ ປຏິສໍຍຸເຊຍ຺ຍ.

ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ກິໍ ວເທຍ຺ຍາຕິ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓຕິ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ຘມ຺ມານໍ ພາຫິຕຕ຺ຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ…ເປ… ອສິໂຕ ຕາທິ ປວຸຈ຺ຈເຕ ສ ພ຺ຣຫ຺ມາ. ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ກິໍ ວເທຍ຺ຍາຕິ. ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ກິໍ ວເທຍ຺ຍ ກິໍ ກເຖຍ຺ຍ ກິໍ ຠເຓຍ຺ຍ ກິໍ ທີປເຍຍ຺ຍ ກິໍ ໂວຫເຣຍ຺ຍ; ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ…ເປ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ກິໍ ວເທຍ຺ຍ ກິໍ ກເຖຍ຺ຍ ກິໍ ຠເຓຍ຺ຍ ກິໍ ທີປເຍຍ຺ຍ ກິໍ ໂວຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ກິໍ ວເທຍ຺ຍ.

ມຸສາຕິ ວາ ໂສ ວິວເທຖ ເກນາຕິ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ມຍ຺ຫໍວ ສຈ຺ຈໍ, ຕຸຍ຺ຫໍ ມຸສາຕິ ເກນ ມາເນນ, ກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ, ເກນ ວາ ປຸຄ຺ຄເລນ ກລຫໍ ກເຣຍ຺ຍ ຠຓ຺ຑນໍ ກເຣຍ຺ຍ ວິຄ຺ຄຫໍ ກເຣຍ຺ຍ ວິວາທໍ ກເຣຍ຺ຍ ເມຘຄໍ ກເຣຍ຺ຍ – ‘‘ນ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາສິ…ເປ… ນິພ຺ເພເຐຫິ ວາ ສເຈ ປໂຫສີ’’ຕິ – ມຸສາຕິ ວາ ໂສ ວິວເທຖ ເກນ.

ຍສ຺ມິໍ ສມໍ ວິສມໍ ວາປິ ນຕ຺ຖີຕິ. ຍສ຺ມິນ຺ຕິ ຍສ຺ມິໍ ປຸຄ຺ຄເລ ອຣຫນ຺ເຕ ຂີຓາສເວ ສທິໂສຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ ນຕ຺ຖິ, ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ ນຕ຺ຖິ, ຫີໂນຫມສ຺ມີຕິ ໂອມາໂນ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ, ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒນ຺ຕິ – ຍສ຺ມິໍ ສມໍ ວິສມໍ ວາປິ ນຕ຺ຖິ.

ສ ເກນ ວາທໍ ປຏິສໍຍຸເຊຍ຺ຍາຕິ. ໂສ ເກນ ມາເນນ, ກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ, ເກນ ວາ ປຸຄ຺ຄເລນ ວາທໍ ປຏິສຎ຺ໂຎເຊຍ຺ຍ ປຏິພເລຍ຺ຍ ກລຫໍ ກເຣຍ຺ຍ ຠຓ຺ຑນໍ ກເຣຍ຺ຍ ວິຄ຺ຄຫໍ ກເຣຍ຺ຍ ວິວາທໍ ກເຣຍ຺ຍ ເມຘຄໍ ກເຣຍ຺ຍ – ‘‘ນ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາສິ…ເປ… ນິພ຺ເພເຐຫິ ວາ ສເຈ ປໂຫສີ’’ຕິ – ສ ເກນ ວາທໍ ປຏິສໍຍຸເຊຍ຺ຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ກິໍ ວເທຍ຺ຍ, ມຸສາຕິ ວາ ໂສ ວິວເທຖ ເກນ;

ຍສ຺ມິໍ ສມໍ ວິສມໍ ວາປິ ນຕ຺ຖິ, ສ ເກນ ວາທໍ ປຏິສໍຍຸເຊຍ຺ຍາ’’ຕິ.

໗໙.

ໂອກໍ ປຫາຍ ອນິເກຕສາຣີ, ຄາເມ ອກຸພ຺ພໍ ມຸນິ ສນ຺ຖວານິ [ສນ຺ຘວານິ (ກ.)] ;

ກາເມຫິ ຣິຕ຺ໂຕ ອປຸເຣກ຺ຂຣາໂນ, ກຖໍ ນ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ຊເນນ ກຍິຣາ.

ອຖ ໂຂ ຫາລິທ຺ທການິ [ຫລິທ຺ທການີ (ສີ.)] ຄຫປຕິ ເຍນາຍສ຺ມາ ມຫາກຈ຺ຈາໂນ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ມຫາກຈ຺ຈານໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ຫາລິທ຺ທການິ ຄຫປຕິ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ມຫາກຈ຺ຈານໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ວຸຕ຺ຕມິທໍ ຠນ຺ເຕ, ກຈ຺ຈານ, ຠຄວຕາ ອຏ຺ຐກວຄ຺ຄິເກ ມາຄຓ຺ຑິຍປຎ຺ເຫ –

‘‘ໂອກໍ ປຫາຍ ອນິເກຕສາຣີ, ຄາເມ ອກຸພ຺ພໍ ມຸນິ ສນ຺ຖວານິ;

ກາເມຫິ ຣິຕ຺ໂຕ ອປຸເຣກ຺ຂຣາໂນ, ກຖໍ ນ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ຊເນນ ກຍິຣາ’’ຕິ.

‘‘ອິມສ຺ສ ນຸ ໂຂ ຠນ຺ເຕ, ກຈ຺ຈານ, ຠຄວຕາ ສງ຺ຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ກຖໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ’’ຕິ?

‘‘ຣູປຘາຕຸ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ໂອໂກ ຣູປຘາຕຸ ຣາຄວິນິພນ຺ຘຎ຺ຈ [ຣາຄວິນິພທ຺ຘຎ຺ຈ (ສີ.)] ປນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ໂອກສາຣີຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເວທນາຘາຕຸ ໂຂ, ຄຫປຕິ… ສຎ຺ຎາຘາຕຸ ໂຂ, ຄຫປຕິ… ສງ຺ຂາຣຘາຕຸ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ໂອໂກ ສງ຺ຂາຣຘາຕຸ ຣາຄວິນິພນ຺ຘຎ຺ຈ ປນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ໂອກສາຣີຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ໂອກສາຣີ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ອໂນກສາຣີ ໂຫຕິ? ຣູປຘາຕຸຍາ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ ເຍ ອຸປາຍຸປາທານາ [ອຸປຍຸປາທານາ (ກ.)] ເຈຕໂສ ອຘິຏ຺ຐານາຠິນິເວສານຸສຍາ ເຕ ຕຖາຄຕສ຺ສ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ; ຕສ຺ມາ ຕຖາຄໂຕ ອໂນກສາຣີຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເວທນາຘາຕຸຍາ ໂຂ, ຄຫປຕິ… ສຎ຺ຎາຘາຕຸຍາ ໂຂ, ຄຫປຕິ… ສງ຺ຂາຣຘາຕຸຍາ ໂຂ, ຄຫປຕິ… ວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ ເຍ ອຸປາຍຸປາທານາ ເຈຕໂສ ອຘິຏ຺ຐານາຠິນິເວສານຸສຍາ ເຕ ຕຖາຄຕສ຺ສ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ; ຕສ຺ມາ ຕຖາຄໂຕ ອໂນກສາຣີຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ອໂນກສາຣີ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ນິເກຕສາຣີ ໂຫຕິ? ຣູປນິມິຕ຺ຕນິເກຕວິສາຣວິນິພນ຺ຘາ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ນິເກຕສາຣີຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ສທ຺ທນິມິຕ຺ຕ… ຄນ຺ຘນິມິຕ຺ຕ… ຣສນິມິຕ຺ຕ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພນິມິຕ຺ຕ… ຘມ຺ມນິມິຕ຺ຕນິເກຕວິສາຣວິນິພນ຺ຘາ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ນິເກຕສາຣີຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ນິເກຕສາຣີ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ອນິເກຕສາຣີ ໂຫຕິ? ຣູປນິມິຕ຺ຕນິເກຕວິສາຣວິນິພນ຺ຘາ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ຕຖາຄຕສ຺ສ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ; ຕສ຺ມາ ຕຖາຄໂຕ ອນິເກຕສາຣີຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ສທ຺ທນິມິຕ຺ຕ… ຄນ຺ຘນິມິຕ຺ຕ… ຣສນິມິຕ຺ຕ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພນິມິຕ຺ຕ… ຘມ຺ມນິມິຕ຺ຕນິເກຕວິສາຣວິນິພນ຺ຘາ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ຕຖາຄຕສ຺ສ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ; ຕສ຺ມາ ຕຖາຄໂຕ ອນິເກຕສາຣີຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ອນິເກຕສາຣີ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ຄາເມ ສນ຺ຖວຊາໂຕ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ເອກຈ຺ໂຈ ຠິກ຺ຂຸ ຄິຫີຫິ ສໍສຏ຺ໂຐ ວິຫຣຕິ ສຫນນ຺ທີ ສຫໂສກີ, ສຸຂິເຕສຸ ສຸຂິໂຕ, ທຸກ຺ຂິເຕສຸ ທຸກ຺ຂິໂຕ, ອຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ກິຈ຺ຈກຣຓີເຍສຸ ອຕ຺ຕນາ ໂວໂຍຄໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ຄາເມ ສນ຺ຖວຊາໂຕ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ຄາເມ ນ ສນ຺ຖວຊາໂຕ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ເອກຈ຺ໂຈ ຠິກ຺ຂຸ ຄິຫີຫິ ອສໍສຏ຺ໂຐ ວິຫຣຕິ ນ ສຫນນ຺ທີ ນ ສຫໂສກີ, ນ ສຸຂິເຕສຸ ສຸຂິໂຕ, ນ ທຸກ຺ຂິເຕສຸ ທຸກ຺ຂິໂຕ, ອຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ກິຈ຺ຈກຣຓີເຍສຸ ນ ອຕ຺ຕນາ ໂວໂຍຄໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ຄາເມ ນ ສນ຺ຖວຊາໂຕ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ກາເມຫິ ອຣິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ເອກຈ຺ໂຈ ຠິກ຺ຂຸ ກາເມສຸ ອວີຕຣາໂຄ ໂຫຕິ ອວິຄຕຈ຺ຉນ຺ໂທ ອວິຄຕເປໂມ ອວິຄຕປິປາໂສ ອວິຄຕປຣິຬາໂຫ ອວິຄຕຕຓ຺ໂຫ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ກາເມຫິ ອຣິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ກາເມຫິ ຣິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ເອກຈ຺ໂຈ ຠິກ຺ຂຸ ກາເມສຸ ວີຕຣາໂຄ ໂຫຕິ ວິຄຕຈ຺ຉນ຺ໂທ ວິຄຕເປໂມ ວິຄຕປິປາໂສ ວິຄຕປຣິຬາໂຫ ວິຄຕຕຓ຺ໂຫ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ກາເມຫິ ຣິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ປຸເຣກ຺ຂຣາໂນ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ເອວໍຣູໂປ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານ’ນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ສມນ຺ນາເນຕິ, ‘ເອວໍເວທໂນ ສິຍໍ… ເອວໍສຎ຺ໂຎ ສິຍໍ… ເອວໍສງ຺ຂາໂຣ ສິຍໍ… ເອວໍວິຎ຺ຎາໂຓ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານ’ນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ສມນ຺ນາເນຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ປຸເຣກ຺ຂຣາໂນ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ອປຸເຣກ຺ຂຣາໂນ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ເອວໍຣູໂປ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານ’ນ຺ຕິ ນ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ສມນ຺ນາເນຕິ, ‘ເອວໍເວທໂນ ສິຍໍ… ເອວໍສຎ຺ໂຎ ສິຍໍ… ເອວໍສງ຺ຂາໂຣ ສິຍໍ… ເອວໍວິຎ຺ຎາໂຓ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານ’ນ຺ຕິ ນ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ສມນ຺ນາເນຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ອປຸເຣກ຺ຂຣາໂນ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ກຖໍ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ຊເນນ ກຕ຺ຕາ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ເອກຈ຺ໂຈ ເອວຣູປິໍ ກຖໍ ກຕ຺ຕາ ໂຫຕິ – ‘ນ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາສິ, ອຫໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາມິ, ກິໍ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານິສ຺ສສິ, ມິຈ຺ຉາປຏິປນ຺ໂນ ຕ຺ວມສິ, ອຫມສ຺ມິ ສມ຺ມາປຏິປນ຺ໂນ, ສຫິຕໍ ເມ, ອສຫິຕໍ ເຕ, ປຸເຣ ວຈນີຍໍ ປຈ຺ຉາ ອວຈ, ປຈ຺ຉາ ວຈນີຍໍ ປຸເຣ ອວຈ, ອຘິຈິຓ຺ຓໍ ເຕ ວິປຣາວຕ຺ຕໍ, ອາໂຣປິໂຕ ເຕ ວາໂທ, ນິຄ຺ຄຫິໂຕ ຕ຺ວມສິ, ຈຣ ວາທປ຺ປໂມກ຺ຂາຍ, ນິພ຺ເພເຐຫິ ວາ ສເຈ ປໂຫສີ’ຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ກຖໍ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ຊເນນ ກຕ຺ຕາ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ກຖໍ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ຊເນນ ນ ກຕ຺ຕາ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ເອກຈ຺ໂຈ ນ ເອວຣູປິໍ ກຖໍ ກຕ຺ຕາ ໂຫຕິ – ‘ນ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາສິ…ເປ… ນິພ຺ເພເຐຫິ ວາ ສເຈ ປໂຫສີ’ຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ຊເນນ ນ ກຕ຺ຕາ ໂຫຕິ. ອິຕິ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ຍໍ ຕໍ ວຸຕ຺ຕໍ ຠຄວຕາ ອຏ຺ຐກວຄ຺ຄິເກ ມາຄຓ຺ຑິຍປຎ຺ເຫ –

‘‘ໂອກໍ ປຫາຍ ອນິເກຕສາຣີ, ຄາເມ ອກຸພ຺ພໍ ມຸນິ ສນ຺ຖວານິ;

ກາເມຫິ ຣິຕ຺ໂຕ ອປຸເຣກ຺ຂຣາໂນ, ກຖໍ ນ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ຊເນນ ກຍິຣາ’’ຕິ.

‘‘ອິມສ຺ສ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ຠຄວຕາ ສງ຺ຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ເອວໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ’’ຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ໂອກໍ ປຫາຍ ອນິເກຕສາຣີ, ຄາເມ ອກຸພ຺ພໍ ມຸນິ ສນ຺ຖວານິ;

ກາເມຫິ ຣິຕ຺ໂຕ ອປຸເຣກ຺ຂຣາໂນ, ກຖໍ ນ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ຊເນນ ກຍິຣາ’’ຕິ.

໘໐.

ເຍຫິ ວິວິຕ຺ໂຕ ວິຈເຣຍ຺ຍ ໂລເກ, ນ ຕານິ ອຸຄ຺ຄຍ຺ຫ ວເທຍ຺ຍ ນາໂຄ;

ເອລມ຺ພຸຊໍ ກຓ຺ຑກວາຣິຊໍ [ກຓ຺ຏກໍ ວາຣິຊໍ (ສີ.)] ຍຖາ, ຊເລນ ປງ຺ເກນ ຈນູປລິຕ຺ຕໍ;

ເອວໍ ມຸນີ ສນ຺ຕິວາໂທ ອຄິທ຺ໂຘ, ກາເມ ຈ ໂລເກ ຈ ອນູປລິຕ຺ໂຕ.

ເຍຫິ ວິວິຕ຺ໂຕ ວິຈເຣຍ຺ຍ ໂລເກຕິ. ເຍຫີຕິ ເຍຫິ ທິຏ຺ຐິຄເຕຫິ. ວິວິຕ຺ໂຕຕິ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິເຕນ ຣິຕ຺ໂຕ ວິວິຕ຺ໂຕ ປວິວິຕ຺ໂຕ, ວຈີທຸຈ຺ຈຣິເຕນ… ມໂນທຸຈ຺ຈຣິເຕນ… ຣາເຄນ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາເຣຫິ ຣິຕ຺ໂຕ ວິວິຕ຺ໂຕ ປວິວິຕ຺ໂຕ. ວິຈເຣຍ຺ຍາຕິ ວິຈເຣຍ຺ຍ ວິຫເຣຍ຺ຍ ອິຣິເຍຍ຺ຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ ປາເລຍ຺ຍ ຍເປຍ຺ຍ ຍາເປຍ຺ຍ. ໂລເກຕິ ມນຸສ຺ສໂລເກຕິ – ເຍຫິ ວິວິຕ຺ໂຕ ວິຈເຣຍ຺ຍ ໂລເກ.

ນ ຕານິ ອຸຄ຺ຄຍ຺ຫ ວເທຍ຺ຍ ນາໂຄຕິ. ນາໂຄຕິ ອາຄຸໍ ນ ກໂຣຕີຕິ – ນາໂຄ, ນ ຄຈ຺ຉຕີຕິ – ນາໂຄ, ນາຄຈ຺ຉຕີຕິ – ນາໂຄ. ກຖໍ ອາຄຸໍ ນ ກໂຣຕີຕິ – ນາໂຄ? ອາຄູ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສໍກິເລສິກາ ໂປໂນຠວິກາ ສທຣາ ທຸກ຺ຂວິປາກາ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓິຍາ.

ອາຄຸໍ ນ ກໂຣຕິ ກິຎ຺ຈິ ໂລເກ, [ສຠິຍາຕິ ຠຄວາ]

ສພ຺ພສຎ຺ໂຎເຄ ວິສຊ຺ຊ ພນ຺ຘນານິ;

ສພ຺ພຕ຺ຖ ນ ສຊ຺ຊຕິ ວິມຸຕ຺ໂຕ, ນາໂຄ ຕາທີ ປວຸຈ຺ຈເຕ ຕຖຕ຺ຕາ.

ເອວໍ ອາຄຸໍ ນ ກໂຣຕີຕິ – ນາໂຄ.

ກຖໍ ນ ຄຈ຺ຉຕີຕິ – ນາໂຄ? ນ ຉນ຺ທາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂທສາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂມຫາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ຠຍາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ຣາຄວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂທສວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂມຫວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ມານວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ທິຏ຺ຐິວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ວິຈິກິຈ຺ຉາວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນານຸສຍວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ວຄ຺ເຄຫິ ຘມ຺ເມຫິ ຍາຍຕິ ນີຍຕິ ວຸຍ຺ຫຕິ ສໍຫຣີຍຕິ. ເອວໍ ນ ຄຈ຺ຉຕີຕິ – ນາໂຄ.

ກຖໍ ນາຄຈ຺ຉຕີຕິ – ນາໂຄ? ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ເຄນ ເຍ ກິເລສາ ປຫີນາ ເຕ ກິເລເສ ນ ປຸເນຕິ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕິ. ສກທາຄາມິມຄ຺ເຄນ… ອນາຄາມິມຄ຺ເຄນ… ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ເຄນ ເຍ ກິເລສາ ປຫີນາ ເຕ ກິເລເສ ນ ປຸເນຕິ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕິ. ເອວໍ ນາຄຈ຺ຉຕີຕິ – ນາໂຄ.

ນ ຕານິ ອຸຄ຺ຄຍ຺ຫ ວເທຍ຺ຍ ນາໂຄຕິ. ນາໂຄ ນ ຕານິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ຄເຫຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາ ວເທຍ຺ຍ ກເຖຍ຺ຍ ຠເຓຍ຺ຍ ທີປເຍຍ຺ຍ ໂວຫເຣຍ຺ຍ; ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ…ເປ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ວເທຍ຺ຍ ກເຖຍ຺ຍ ຠເຓຍ຺ຍ ທີປເຍຍ຺ຍ ໂວຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ນ ຕານິ ອຸຄ຺ຄຍ຺ຫ ວເທຍ຺ຍ ນາໂຄ.

ເອລມ຺ພຸຊໍ ກຓ຺ຑກວາຣິຊໍ ຍຖາ, ຊເລນ ປງ຺ເກນ ຈນູປລິຕ຺ຕນ຺ຕິ. ເອລໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຸທກໍ, ອມ຺ພຸຊໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປທຸມໍ, ກຓ຺ຑໂກ ວຸຈ຺ຈຕິ ຂຣທຓ຺ໂຑ, ວາຣິ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຸທກໍ, ວາຣິຊໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປທຸມໍ ວາຣິສມ຺ຠວໍ, ຊລໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຸທກໍ, ປງ຺ໂກ ວຸຈ຺ຈຕິ ກທ຺ທໂມ. ຍຖາ ປທຸມໍ ວາຣິຊໍ ວາຣິສມ຺ຠວໍ ຊເລນ ຈ ປງ຺ເກນ ຈ ນ ລິມ຺ປຕິ ນ ປລິມ຺ປຕິ ນ ອຸປລິມ຺ປຕິ, ອລິຕ຺ຕໍ ອສໍລິຕ຺ຕໍ ອນຸປລິຕ຺ຕນ຺ຕິ – ເອລມ຺ພຸຊໍ ກຓ຺ຑກວາຣິຊໍ ຍຖາ ຊເລນ ປງ຺ເກນ ຈນູປລິຕ຺ຕໍ.

ເອວໍ ມຸນີ ສນ຺ຕິວາໂທ ອຄິທ຺ໂຘ, ກາເມ ຈ ໂລເກ ຈ ອນູປລິຕ຺ໂຕຕິ. ເອວນ຺ຕິ ໂອປມ຺ມສໍປຏິປາທນໍ. ມຸນີຕິ. ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ສນ຺ຕິວາໂທຕິ ສນ຺ຕິວາໂທ ມຸນິ ຕາຓວາໂທ ເລຓວາໂທ ສຣຓວາໂທ ອຠຍວາໂທ ອຈ຺ຈຸຕວາໂທ ອມຕວາໂທ ນິພ຺ພານວາໂທຕິ – ເອວໍ ມຸນິ ສນ຺ຕິວາໂທ. ອຄິທ຺ໂຘຕິ. ເຄໂຘ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ຍສ຺ເສໂສ ເຄໂຘ ປຫີໂນ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ໂນ ວູປສນ຺ໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິໂກ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ໂຒ ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຄິທ຺ໂຘ. ໂສ ຣູເປ ອຄິທ຺ໂຘ, ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ… ກຸເລ… ຄເຓ… ອາວາເສ… ລາເຠ… ຍເສ… ປສໍສາຍ… ສຸເຂ… ຈີວເຣ… ປິຓ຺ຑປາເຕ … ເສນາສເນ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາເຣ… ກາມຘາຕຸຍາ … ຣູປຘາຕຸຍາ… ອຣູປຘາຕຸຍາ… ກາມຠເວ… ຣູປຠເວ… ອຣູປຠເວ… ສຎ຺ຎາຠເວ… ອສຎ຺ຎາຠເວ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຠເວ… ເອກໂວກາຣຠເວ… ຈຕຸໂວກາຣຠເວ… ປຎ຺ຈໂວກາຣຠເວ… ອຕີເຕ… ອນາຄເຕ… ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ… ທິຏ຺ຐ-ສຸຕ-ມຸຕ-ວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພສຸ ຘມ຺ເມສຸ ອຄິທ຺ໂຘ ອຄຘິໂຕ ອມຸຈ຺ຉິໂຕ ອນຊ຺ໂຌສນ຺ໂນ [ອນຊ຺ຌາປນ຺ໂນ (ສີ.), ອນຊ຺ໂຌປນ຺ໂນ (ສ຺ຍາ.)], ວີຕເຄໂຘ ວິຄຕເຄໂຘ ຈຕ຺ຕເຄໂຘ ວນ຺ຕເຄໂຘ ມຸຕ຺ຕເຄໂຘ ປຫີນເຄໂຘ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐເຄໂຘ, ວີຕຣາໂຄ ວິຄຕຣາໂຄ ຈຕ຺ຕຣາໂຄ ວນ຺ຕຣາໂຄ ມຸຕ຺ຕຣາໂຄ ປຫີນຣາໂຄ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຣາໂຄ, ນິຈ຺ຉາໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ສີຕິຠູໂຕ ສຸຂປ຺ປຏິສໍເວທີ ພ຺ຣຫ຺ມຠູເຕນ ອຕ຺ຕນາ ວິຫຣຕີຕິ – ເອວໍ ມຸນິ ສນ຺ຕິວາໂທ ອຄິທ຺ໂຘ.

ກາເມ ຈ ໂລເກ ຈ ອນູປລິຕ຺ໂຕຕິ. ກາມາຕິ ອຸທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ ມນຸສ຺ສໂລເກ ເທວໂລເກ ຂນ຺ຘໂລເກ ຘາຕຸໂລເກ ອາຍຕນໂລເກ. ເລປາຕິ ທ຺ເວ ເລປາ – ຕຓ຺ຫາເລໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິເລໂປ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາເລໂປ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິເລໂປ. ມຸນິ ຕຓ຺ຫາເລປໍ ປຫາຍ ທິຏ຺ຐິເລປໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ກາເມ ຈ ໂລເກ ຈ ນ ລິມ຺ປຕິ ນ ປລິມ຺ປຕິ ນ ອຸປລິມ຺ປຕິ, ອລິຕ຺ໂຕ ອປລິຕ຺ໂຕ ອນຸປລິຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ເອວໍ ມຸນີ ສນ຺ຕິວາໂທ ອຄິທ຺ໂຘ, ກາເມ ຈ ໂລເກ ຈ ອນູປລິຕ຺ໂຕ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເຍຫິ ວິວິຕ຺ໂຕ ວິຈເຣຍ຺ຍ ໂລເກ, ນ ຕານິ ອຸຄ຺ຄຍ຺ຫ ວເທຍ຺ຍ ນາໂຄ;

ເອລມ຺ພຸຊໍ ກຓ຺ຑກວາຣິຊໍ ຍຖາ, ຊເລນ ປງ຺ເກນ ຈນູປລິຕ຺ຕໍ;

ເອວໍ ມຸນີ ສນ຺ຕິວາໂທ ອຄິທ຺ໂຘ, ກາເມ ຈ ໂລເກ ຈ ອນູປລິຕ຺ໂຕ’’ຕິ.

໘໑.

ນ ເວທຄູ ທິຏ຺ຐິຍາ [ທິຏ຺ຐິຍາຍໂກ (ກ. ອຏ຺ຐ.) ສຸ. ນິ. ໘໕໒] ນ ມຸຕິຍາ, ສ ມານເມຕິ ນ ຫິ ຕມ຺ມໂຍ ໂສ;

ນ ກມ຺ມຸນາ ໂນປິ ສຸເຕນ ເນຍ຺ໂຍ, ອນູປນີໂຕ ສ ນິເວສເນສຸ.

ນ ເວທຄູ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ມຸຕິຍາ, ສ ມານເມຕີຕິ. ນາຕິ ປຏິກ຺ເຂໂປ. ເວທຄູຕິ. ເວໂທ ວຸຈ຺ຈຕິ ຈຕູສຸ ມຄ຺ເຄສຸ ຎາຓໍ, ປຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຎ຺ຎາພລໍ ຘມ຺ມວິຈຍສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ວີມໍສາ ວິປສ຺ສນາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ເຕຫິ ເວເທຫິ ຊາຕິຊຣາມຣຓສ຺ສ ອນ຺ຕຄໂຕ ອນ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕ, ໂກຏິຄໂຕ ໂກຏິປ຺ປຕ຺ໂຕ, ປຣິຍນ຺ຕຄໂຕ ປຣິຍນ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕ, ໂວສານຄໂຕ ໂວສານປ຺ປຕ຺ໂຕ, ຕາຓຄໂຕ ຕາຓປ຺ປຕ຺ໂຕ, ເລຓຄໂຕ ເລຓປ຺ປຕ຺ໂຕ, ສຣຓຄໂຕ ສຣຓປ຺ປຕ຺ໂຕ, ອຠຍຄໂຕ ອຠຍປ຺ປຕ຺ໂຕ, ອຈ຺ຈຸຕຄໂຕ ອຈ຺ຈຸຕປ຺ປຕ຺ໂຕ, ອມຕຄໂຕ ອມຕປ຺ປຕ຺ໂຕ, ນິພ຺ພານຄໂຕ ນິພ຺ພານປ຺ປຕ຺ໂຕ, ເວທານໍ ວາ ອນ຺ຕໍ ຄໂຕຕິ ເວທຄູ, ເວເທຫິ ວາ ອນ຺ຕໍ ຄໂຕຕິ ເວທຄູ, ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ວາ ຘມ຺ມານໍ ວິທິຕຕ຺ຕາ ເວທຄູ, ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ວິທິຕາ ໂຫຕິ, ວິຈິກິຈ຺ຉາ ວິທິຕາ ໂຫຕິ, ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ ວິທິໂຕ ໂຫຕິ, ຣາໂຄ ວິທິໂຕ ໂຫຕິ, ໂທໂສ ວິທິໂຕ ໂຫຕິ, ໂມໂຫ ວິທິໂຕ ໂຫຕິ, ມາໂນ ວິທິໂຕ ໂຫຕິ, ວິທິຕາສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສໍກິເລສິກາ ໂປໂນຠວິກາ ສທຣາ ທຸກ຺ຂວິປາກາ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓິຍາ.

ເວທານິ ວິເຈຍ຺ຍ ເກວລານິ, [ສຠິຍາຕິ ຠຄວາ]

ສມຓານໍ ຍານີຘຕ຺ຖິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ;

ສພ຺ພເວທນາສຸ ວີຕຣາໂຄ, ສພ຺ພໍ ເວທມຕິຈ຺ຈ ເວທຄູ ໂສຕິ.

ນ ທິຏ຺ຐິຍາຕິ ຕສ຺ສ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ປຫີນານິ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນານິ ວູປສນ຺ຕານິ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘານິ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິການິ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒານິ. ໂສ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ຍາຍຕິ ນ ນີຍຕິ ນ ວຸຍ຺ຫຕິ ນ ສໍຫຣີຍຕິ, ນປິ ຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ສາຣໂຕ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕີຕິ – ນ ເວທຄູ ທິຏ຺ຐິຍາ. ນ ມຸຕິຍາຕິ ມຸຕຣູເປນ ວາ ປຣໂຕ ໂຆເສນ ວາ ມຫາຊນສມ຺ມຸຕິຍາ ວາ ມານໍ ເນຕິ ນ ອຸເປຕິ ນ ອຸປຄຈ຺ຉຕິ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ນ ປຣາມສຕິ ນາຠິນິວິສຕີຕິ – ນ ເວທຄູ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ມຸຕິຍາ ສ ມານເມຕິ.

ນ ຫິ ຕມ຺ມໂຍ ໂສຕິ ນ ຕຓ຺ຫາວເສນ ທິຏ຺ຐິວເສນ ຕມ຺ມໂຍ ໂຫຕິ ຕປ຺ປຣໂມ ຕປ຺ປຣາຍໂນ. ຍໂຕ ຕຓ຺ຫາ ຈ ທິຏ຺ຐິ ຈ ມາໂນ ຈສ຺ສ ປຫີນາ ໂຫນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ ເອຕ຺ຕາວຕາ ນ ຕມ຺ມໂຍ ໂຫຕິ ນ ຕປ຺ປຣໂມ ນ ຕປ຺ປຣາຍໂນຕິ – ສ ມານເມຕິ ນ ຫິ ຕມ຺ມໂຍ ໂສ.

ນ ກມ຺ມຸນາ ໂນປິ ສຸເຕນ ເນຍ຺ໂຍຕິ. ນ ກມ຺ມຸນາຕິ ປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາເຣນ ວາ ອປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາເຣນ ວາ ອາເນຎ຺ຊາຠິສງ຺ຂາເຣນ ວາ ນ ຍາຍຕິ ນ ນີຍຕິ ນ ວຸຍ຺ຫຕິ ນ ສໍຫຣີຍຕີຕິ – ນ ກມ຺ມຸນາ. ໂນປິ ສຸເຕນ ເນຍ຺ໂຍຕິ ສຸຕສຸທ຺ຘິຍາ ວາ ປຣໂຕ ໂຆເສນ ວາ ມຫາຊນສມ຺ມຸຕິຍາ ວາ ນ ຍາຍຕິ ນ ນີຍຕິ ນ ວຸຍ຺ຫຕິ ນ ສໍຫຣີຍຕີຕິ – ນ ກມ຺ມຸນາ ໂນປິ ສຸເຕນ ເນຍ຺ໂຍ.

ອນູປນີໂຕ ສ ນິເວສເນສູຕິ. ອຸປຍາຕິ ທ຺ເວ ອຸປຍາ – ຕຓ຺ຫູປໂຍ ຈ ທິຏ຺ຐູປໂຍ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫູປໂຍ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐູປໂຍ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫູປໂຍ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐູປໂຍ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕຓ຺ຫູປຍສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐູປຍສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ໂສ ນິເວສເນສຸ ອນູປນີໂຕ ອນຸປລິຕ຺ໂຕ ອນຸປຄໂຕ ອນຊ຺ໂຌສິໂຕ ອນຘິມຸຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ອນູປນີໂຕ ສ ນິເວສເນສຸ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນ ເວທຄູ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ມຸຕິຍາ, ສ ມານເມຕິ ນ ຫິ ຕມ຺ມໂຍ ໂສ;

ນ ກມ຺ມຸນາ ໂນປິ ສຸເຕນ ເນຍ຺ໂຍ, ອນູປນີໂຕ ສ ນິເວສເນສູ’’ຕິ.

໘໒.

ສຎ຺ຎາວິຣຕ຺ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ຄນ຺ຖາ, ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ໂມຫາ;

ສຎ຺ຎຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິຎ຺ຈ ເຍ ອຄ຺ຄເຫສຸໍ, ເຕ ຆຏ຺ຏມານາ [ຆຏ຺ຏຍນ຺ຕາ (ສ຺ຍາ.) ສຸ. ນິ. ໘໕໓] ວິຈຣນ຺ຕິ ໂລເກ.

ສຎ຺ຎາວິຣຕ຺ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ຄນ຺ຖາຕິ. ໂຍ ສມຖປຸພ຺ພງ຺ຄມໍ ອຣິຍມຄ຺ຄໍ ຠາເວຕິ ຕສ຺ສ ອາທິໂຕ ອຸປາທາຍ ຄນ຺ຖາ ວິກ຺ຂມ຺ຠິຕາ ໂຫນ຺ຕິ, ອຣຫຕ຺ເຕ ປຕ຺ເຕ ອຣຫໂຕ ຄນ຺ຖາ ຈ ໂມຫາ ຈ ນີວຣຓາ ຈ ກາມສຎ຺ຎາ ພ຺ຍາປາທສຎ຺ຎາ ວິຫິໍສາສຎ຺ຎາ ທິຏ຺ຐິສຎ຺ຎາ ຈ ປຫີນາ ໂຫນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາຕິ – ສຎ຺ຎາວິຣຕ຺ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ຄນ຺ຖາ.

ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ໂມຫາຕິ. ໂຍ ວິປສ຺ສນາປຸພ຺ພງ຺ຄມໍ ອຣິຍມຄ຺ຄໍ ຠາເວຕິ, ຕສ຺ສ ອາທິໂຕ ອຸປາທາຍ ໂມຫາ ວິກ຺ຂມ຺ຠິຕາ ໂຫນ຺ຕິ, ອຣຫຕ຺ເຕ ປຕ຺ເຕ ອຣຫໂຕ ໂມຫາ ຈ ຄນ຺ຖາ ຈ ນີວຣຓາ ຈ ກາມສຎ຺ຎາ ພ຺ຍາປາທສຎ຺ຎາ ວິຫິໍສາສຎ຺ຎາ ທິຏ຺ຐິສຎ຺ຎາ ຈ ປຫີນາ ໂຫນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາຕິ – ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ໂມຫາ.

ສຎ຺ຎຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິຎ຺ຈ ເຍ ອຄ຺ຄເຫສຸໍ, ເຕ ຆຏ຺ຏມານາ ວິຈຣນ຺ຕິ ໂລເກຕິ. ເຍ ສຎ຺ຎໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ ກາມສຎ຺ຎໍ ພ຺ຍາປາທສຎ຺ຎໍ ວິຫິໍສາສຎ຺ຎໍ ເຕ ສຎ຺ຎາວເສນ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ ສງ຺ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ. ຣາຊາໂນປິ ຣາຊູຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ຂຕ຺ຕິຍາປິ ຂຕ຺ຕິເຍຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓາປິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ຄຫປຕີປິ ຄຫປຕີຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ມາຕາປິ ປຸຕ຺ເຕນ ວິວທຕິ, ປຸຕ຺ໂຕປິ ມາຕຣາ ວິວທຕິ, ປິຕາປິ ປຸຕ຺ເຕນ ວິວທຕິ, ປຸຕ຺ໂຕປິ ປິຕຣາ ວິວທຕິ, ຠາຕາປິ ຠາຕຣາ ວິວທຕິ, ຠຄິນີປິ ຠຄິນິຍາ ວິວທຕິ, ຠາຕາປິ ຠຄິນິຍາ ວິວທຕິ, ຠຄິນີປິ ຠາຕຣາ ວິວທຕິ, ສຫາໂຍປິ ສຫາເຍນ ວິວທຕິ. ເຕ ຕຕ຺ຖ ກລຫວິຄ຺ຄຫວິວາທມາປນ຺ນາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປາຓີຫິປິ ອຸປກ຺ກມນ຺ຕິ, ເລຑ຺ຑູຫິປິ [ເລຏ຺ຏູຫິປິ (ກ.)] ອຸປກ຺ກມນ຺ຕິ, ທຓ຺ເຑຫິປິ ອຸປກ຺ກມນ຺ຕິ, ສຕ຺ເຖຫິປິ ອຸປກ຺ກມນ຺ຕິ. ເຕ ຕຕ຺ຖ ມຣຓມ຺ປິ ນິຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ມຣຓມຕ຺ຕມ຺ປິ ທຸກ຺ຂໍ. ເຍ ທິຏ຺ຐິໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ’’ຕິ ວາ…ເປ… ‘‘ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’’ຕິ ວາ ເຕ ທິຏ຺ຐິວເສນ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ ສງ຺ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ສຕ຺ຖາຣໂຕ ສຕ຺ຖາຣໍ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ຘມ຺ມກ຺ຂານໂຕ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ຄຓໂຕ ຄຓໍ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ທິຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິໍ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ປຏິປທາຍ ປຏິປທໍ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ມຄ຺ຄໂຕ ມຄ຺ຄໍ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ.

ອຖ ວາ ເຕ ວິວທນ຺ຕິ, ກລຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ຠຓ຺ຑນໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ວິຄ຺ຄຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ວິວາທໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ເມຘຄໍ ກໂຣນ຺ຕິ – ‘‘ນ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາສິ…ເປ… ນິພ຺ເພເຐຫິ ວາ ສເຈ ປໂຫສີ’’ຕິ. ເຕສໍ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ອປ຺ປຫີນາ; ອຠິສງ຺ຂາຣານໍ ອປ຺ປຫີນຕ຺ຕາ ຄຕິຍາ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ນິຣເຍ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິຍາ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ເປຕ຺ຕິວິສເຍ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ມນຸສ຺ສໂລເກ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ເທວໂລເກ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ຄຕິຍາ ຄຕິໍ… ອຸປປຕ຺ຕິຍາ ອຸປປຕ຺ຕິໍ… ປຏິສນ຺ຘິຍາ ປຏິສນ຺ຘິໍ… ຠເວນ ຠວໍ… ສໍສາເຣນ ສໍສາຣໍ… ວຏ຺ເຏນ ວຏ຺ຏໍ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ ສງ຺ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ ວທນ຺ຕິ ວິຈຣນ຺ຕິ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິຣິຍນ຺ຕິ ວຕ຺ເຕນ຺ຕິ ປາເລນ຺ຕິ ຍເປນ຺ຕິ ຍາເປນ຺ຕິ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກຕິ – ສຎ຺ຎຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິຎ຺ຈ ເຍ ອຄ຺ຄເຫສຸໍ ເຕ ຆຏ຺ຏມານາ ວິຈຣນ຺ຕິ ໂລເກ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສຎ຺ຎາວິຣຕ຺ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ຄນ຺ຖາ, ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ໂມຫາ;

ສຎ຺ຎຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິຎ຺ຈ ເຍ ອຄ຺ຄເຫສຸໍ, ເຕ ຆຏ຺ຏມານາ ວິຈຣນ຺ຕິ ໂລເກ’’ຕິ.

ມາຄຓ຺ຑິຍສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ນວໂມ.

໑໐. ປຸຣາເຠທສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ອຖ ປຸຣາເຠທສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສໍ ວກ຺ຂຕິ –

໘໓.

ກຖໍທສ຺ສີ ກຖໍສີໂລ, ອຸປສນ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ;

ຕໍ ເມ ໂຄຕມ ປພ຺ຣູຫິ, ປຸຈ຺ຉິໂຕ ອຸຕ຺ຕມໍ ນຣໍ.

ກຖໍທສ຺ສີ ກຖໍສີໂລ, ອຸປສນ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ. ກຖໍທສ຺ສີຕິ ກີທິເສນ ທສ຺ສເນນ ສມນ຺ນາຄໂຕ, ກິໍສຓ຺ຐິເຕນ, ກິໍປກາເຣນ, ກິໍປຏິຠາເຄນາຕິ – ກຖໍທສ຺ສີ. ກຖໍສີໂລຕິ ກີທິເສນ ສີເລນ ສມນ຺ນາຄໂຕ, ກິໍສຓ຺ຐິເຕນ, ກິໍປກາເຣນ, ກິໍປຏິຠາເຄນາຕິ – ກຖໍທສ຺ສີ ກຖໍສີໂລ. ອຸປສນ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ ສນ຺ໂຕ ອຸປສນ຺ໂຕ ວູປສນ຺ໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ ປວຸຈ຺ຈຕິ ກຖີຍຕິ ຠຓີຍຕິ ທີປີຍຕິ ໂວຫຣີຍຕິ. ກຖໍທສ຺ສີຕິ ອຘິປຎ຺ຎໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ກຖໍສີໂລຕິ ອຘິສີລໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ອຸປສນ຺ໂຕຕິ ອຘິຈິຕ຺ຕໍ ປຸຈ຺ຉຕີຕິ – ກຖໍທສ຺ສີ ກຖໍສີໂລ ອຸປສນ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ຕໍ ເມ ໂຄຕມ ປພ຺ຣູຫີຕິ. ຕນ຺ຕິ ຍໍ ປຸຈ຺ຉາມິ, ຍໍ ຍາຈາມິ, ຍໍ ອຊ຺ເຌສາມິ, ຍໍ ປສາເທມິ. ໂຄຕມາຕິ ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ ພຸທ຺ຘໍ ຠຄວນ຺ຕໍ ໂຄຕ຺ເຕນ ອາລປຕິ. ປພ຺ຣູຫີຕິ ພ຺ຣູຫິ ອາຈິກ຺ຂ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣ ວິຠຊ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫີຕິ – ຕໍ ເມ ໂຄຕມ ປພ຺ຣູຫິ.

ປຸຈ຺ຉິໂຕ ອຸຕ຺ຕມໍ ນຣນ຺ຕິ. ປຸຈ຺ຉິໂຕຕິ ປຸຏ຺ໂຐ ປຸຈ຺ຉິໂຕ ຍາຈິໂຕ ອຊ຺ເຌສິໂຕ ປສາທິໂຕ. ອຸຕ຺ຕມໍ ນຣນ຺ຕິ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣໍ ນຣນ຺ຕິ – ປຸຈ຺ຉິໂຕ ອຸຕ຺ຕມໍ ນຣໍ.

ເຕນາຫ ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ –

‘‘ກຖໍທສ຺ສີ ກຖໍສີໂລ, ອຸປສນ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ;

ຕໍ ເມ ໂຄຕມ ປພ຺ຣູຫິ, ປຸຈ຺ຉິໂຕ ອຸຕ຺ຕມໍ ນຣ’’ນ຺ຕິ.

໘໔.

ວີຕຕຓ຺ໂຫ ປຸຣາເຠທາ, [ອິຕິ ຠຄວາ]

ປຸພ຺ພມນ຺ຕມນິສ຺ສິໂຕ;

ເວມຊ຺ເຌ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍ,

ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ປຸຣກ຺ຂຕໍ.

ວີຕຕຓ຺ໂຫ ປຸຣາເຠທາຕິ. ປຸຣາ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ, ປຸຣາ ອຕ຺ຕຠາວສ຺ສ ເຠທາ, ປຸຣາ ກເຬວຣສ຺ສ ນິກ຺ເຂປາ, ປຸຣາ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍສ຺ສ ອຸປຈ຺ເຉທາ ວີຕຕຓ຺ໂຫ ວິຄຕຕຓ຺ໂຫ ຈຕ຺ຕຕຓ຺ໂຫ ວນ຺ຕຕຓ຺ໂຫ ມຸຕ຺ຕຕຓ຺ໂຫ ປຫີນຕຓ຺ໂຫ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕຓ຺ໂຫ, ວີຕຣາໂຄ ວິຄຕຣາໂຄ ຈຕ຺ຕຣາໂຄ ວນ຺ຕຣາໂຄ ມຸຕ຺ຕຣາໂຄ ປຫີນຣາໂຄ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຣາໂຄ, ນິຈ຺ຉາໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ສີຕິຠູໂຕ ສຸຂປ຺ປຏິສໍເວທີ ພ຺ຣຫ຺ມຠູເຕນ ອຕ຺ຕນາ ວິຫຣຕິ.

ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນໍ. ອປິ ຈ ຠຄ຺ຄຣາໂຄຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄໂທໂສຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄໂມໂຫຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄມາໂນຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄທິຏ຺ຐີຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄຕຓ຺ໂຫຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄກິເລໂສຕິ ຠຄວາ, ຠຊິ ວິຠຊິ ປວິຠຊິ ຘມ຺ມຣຕນນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠວານໍ ອນ຺ຕກໂຣຕິ ຠຄວາ, ຠາວິຕກາໂຍ ຠາວິຕສີໂລ ຠາວິຕຈິຕ຺ໂຕ ຠາວິຕປຎ຺ໂຎຕິ ຠຄວາ, ຠຊິ ວາ ຠຄວາ ອຣຎ຺ຎວນປຕ຺ຖານິ ປນ຺ຕານິ ເສນາສນານິ ອປ຺ປສທ຺ທານິ ອປ຺ປນິຄ຺ໂຆສານິ ວິຊນວາຕານິ ມນຸສ຺ສຣາຫສ຺ເສຍ຺ຍການິ ປຏິສລ຺ລານສາຣຸປ຺ປານີຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ອຕ຺ຖຣສສ຺ສ ຘມ຺ມຣສສ຺ສ ວິມຸຕ຺ຕິຣສສ຺ສ ອຘິສີລສ຺ສ ອຘິຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຘິປຎ຺ຎາຍາຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈຕຸນ຺ນໍ ຌານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອປ຺ປມຎ຺ຎານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອຣູປສມາປຕ຺ຕີນນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ວິໂມກ຺ຂານໍ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ອຠິຠາຍຕນານໍ ນວນ຺ນໍ ອນຸປຸພ຺ພວິຫາຣສມາປຕ຺ຕີນນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ທສນ຺ນໍ ປຎ຺ຎາຠາວນານໍ ທສນ຺ນໍ ກສິຓສມາປຕ຺ຕີນໍ ອານາປານສ຺ສຕິສມາຘິສ຺ສ ອສຸຠສມາປຕ຺ຕິຍາຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈຕຸນ຺ນໍ ສຕິປຏ຺ຐານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ສມ຺ມປ຺ປຘານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອິທ຺ຘິປາທານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ພລານໍ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄານໍ ອຣິຍສ຺ສ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສາຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ທສນ຺ນໍ ຕຖາຄຕພລານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ເວສາຣຊ຺ຊານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ປຏິສມ຺ຠິທານໍ ຉນ຺ນໍ ອຠິຎ຺ຎານໍ ຉນ຺ນໍ ພຸທ຺ຘຘມ຺ມານນ຺ຕິ ຠຄວາ. ຠຄວາຕິ ເນຕໍ ນາມໍ ມາຕຣາ ກຕໍ, ນ ປິຕຣາ ກຕໍ, ນ ຠາຕຣາ ກຕໍ, ນ ຠຄິນິຍາ ກຕໍ, ນ ມິຕ຺ຕາມຈ຺ເຈຫິ ກຕໍ, ນ ຎາຕິສາໂລຫິເຕຫິ ກຕໍ, ນ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ກຕໍ, ນ ເທວຕາຫິ ກຕໍ; ວິໂມກ຺ຂນ຺ຕິກເມຕໍ ພຸທ຺ຘານໍ ຠຄວນ຺ຕານໍ ໂພຘິຍາ ມູເລ ສຫ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎາຓສ຺ສ ປຏິລາຠາ ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ວີຕຕຓ຺ໂຫ ປຸຣາເຠທາຕິ ຠຄວາ.

ປຸພ຺ພມນ຺ຕມນິສ຺ສິໂຕຕິ ປຸພ຺ພນ຺ໂຕ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຕີໂຕ ອທ຺ຘາ. ອຕີຕໍ ອທ຺ຘານໍ ອາຣພ຺ຠ ຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ, ທິຏ຺ຐິ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐາ ຕຓ຺ຫາຍ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐິຍາ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ. ເອວມ຺ປິ ປຸພ຺ພມນ຺ຕມນິສ຺ສິໂຕ. ອຖ ວາ ‘‘ເອວໍຣູໂປ ອໂຫສິໍ ອຕີຕມທ຺ຘານ’’ນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ນ ສມນ຺ນາເນຕິ, ‘‘ເອວໍເວທໂນ ອໂຫສິໍ… ເອວໍສຎ຺ໂຎ ອໂຫສິໍ… ເອວໍສງ຺ຂາໂຣ ອໂຫສິໍ… ເອວໍວິຎ຺ຎາໂຓ ອໂຫສິໍ ອຕີຕມທ຺ຘານ’’ນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ນ ສມນ຺ນາເນຕິ. ເອວມ຺ປິ ປຸພ຺ພມນ຺ຕມນິສ຺ສິໂຕ. ອຖ ວາ ‘‘ອິຕິ ເມ ຈກ຺ຂຸ [ຈກ຺ຂຸໍ (ສີ. ກ.)] ອໂຫສິ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ຣູປາ’’ຕິ ຕຕ຺ຖ ນ ຉນ຺ທຣາຄປຏິພທ຺ຘໍ ໂຫຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ນ ຉນ຺ທຣາຄປຏິພທ຺ຘຕ຺ຕາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນ ຕທຠິນນ຺ທຕິ; ນ ຕທຠິນນ຺ທນ຺ໂຕ. ເອວມ຺ປິ ປຸພ຺ພມນ຺ຕມນິສ຺ສິໂຕ. ‘‘ອິຕິ ເມ ໂສຕໍ ອໂຫສິ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ສທ຺ທາ’’ຕິ, ‘‘ອິຕິ ເມ ຆານໍ ອໂຫສິ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ຄນ຺ຘາ’’ຕິ, ‘‘ອິຕິ ເມ ຊິວ຺ຫາ ອໂຫສິ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ຣສາ’’ຕິ, ‘‘ອິຕິ ເມ ກາໂຍ ອໂຫສິ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ’’ຕິ, ‘‘ອິຕິ ເມ ມໂນ ອໂຫສິ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ຘມ຺ມາ’’ຕິ ຕຕ຺ຖ ນ ຉນ຺ທຣາຄປຏິພທ຺ຘໍ ໂຫຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ນ ຉນ຺ທຣາຄປຏິພທ຺ຘຕ຺ຕາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນ ຕທຠິນນ຺ທຕິ; ນ ຕທຠິນນ຺ທນ຺ໂຕ. ເອວມ຺ປິ ປຸພ຺ພມນ຺ຕມນິສ຺ສິໂຕ. ອຖ ວາ ຍານິ ຕານິ ປຸພ຺ເພ ມາຕຸຄາເມນ ສທ຺ຘິໍ ຫສິຕລປິຕກີຬິຕານິ ນ ຕທສ຺ສາເທຕິ, ນ ຕໍ ນິກາເມຕິ, ນ ຈ ເຕນ ວິຕ຺ຕິໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ເອວມ຺ປິ ປຸພ຺ພມນ຺ຕມນິສ຺ສິໂຕ.

ເວມຊ຺ເຌ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍຕິ. ເວມຊ຺ຌໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ໂນ ອທ຺ຘາ. ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອທ຺ຘານໍ ອາຣພ຺ຠ ຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ, ທິຏ຺ຐິ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐາ. ຕຓ຺ຫາຍ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐິຍາ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ຣຕ຺ໂຕຕິ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍ, ທຸຏ຺ໂຐຕິ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍ, ມູຬ຺ໂຫຕິ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍ, ວິນິພທ຺ໂຘຕິ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍ, ປຣາມຏ຺ໂຐຕິ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍ, ວິກ຺ເຂປຄໂຕຕິ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍ, ອນິຏ຺ຐງ຺ຄໂຕຕິ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍ, ຖາມຄໂຕຕິ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍ; ເຕ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ປຫີນາ; ອຠິສງ຺ຂາຣານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ ຄຕິຍາ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍ, ເນຣຍິໂກຕິ ວາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໂກຕິ ວາ ເປຕ຺ຕິວິສຍິໂກຕິ ວາ ມນຸສ຺ໂສຕິ ວາ ເທໂວຕິ ວາ ຣູປີຕິ ວາ ອຣູປີຕິ ວາ ສຎ຺ຎີຕິ ວາ ອສຎ຺ຎີຕິ ວາ ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີຕິ ວາ. ໂສ ເຫຕຸ ນຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈໂຍ ນຕ຺ຖິ ກາຣຓໍ ນຕ຺ຖິ ເຍນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍາຕິ – ເວມຊ຺ເຌ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍ.

ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ປຸຣກ຺ຂຕນ຺ຕິ. ຕສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ປຸເຣກ຺ຂາຣາຕິ ທ຺ເວ ປຸເຣກ຺ຂາຣາ – ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ຈ ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາຣສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາຣສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ນ ຕຓ຺ຫໍ ວາ ທິຏ຺ຐິໍ ວາ ປຸຣໂຕ ກຕ຺ວາ ຈຣຕິ, ນ ຕຓ຺ຫາຘໂຊ ນ ຕຓ຺ຫາເກຕຸ ນ ຕຓ຺ຫາຘິປເຕຍ຺ໂຍ, ນ ທິຏ຺ຐິຘໂຊ ນ ທິຏ຺ຐິເກຕຸ ນ ທິຏ຺ຐາຘິປເຕຍ຺ໂຍ, ນ ຕຓ຺ຫາຍ ວາ ທິຏ຺ຐິຍາ ວາ ປຣິວາຣິໂຕ ຈຣຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ປຸຣກ຺ຂຕໍ. ອຖ ວາ ‘‘ເອວໍຣູໂປ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານ’’ນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ນ ສມນ຺ນາເນຕິ, ‘‘ເອວໍເວທໂນ ສິຍໍ… ເອວໍສຎ຺ໂຎ ສິຍໍ… ເອວໍສງ຺ຂາໂຣ ສິຍໍ… ເອວໍວິຎ຺ຎາໂຓ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານ’’ນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ນ ສມນ຺ນາເນຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ປຸຣກ຺ຂຕໍ. ອຖ ວາ ‘‘ອິຕິ ເມ ຈກ຺ຂຸ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ຣູປາ’’ຕິ ອປ຺ປຏິລທ຺ຘສ຺ສ ປຏິລາຠາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ປຓິທຫຕິ, ເຈຕໂສ ອປ຺ປຓິຘານປ຺ປຈ຺ຈຍາ ນ ຕທຠິນນ຺ທຕິ; ນ ຕທຠິນນ຺ທນ຺ໂຕ. ເອວມ຺ປິ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ປຸຣກ຺ຂຕໍ. ‘‘ອິຕິ ເມ ໂສຕໍ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ສທ຺ທາ’’ຕິ, ‘‘ອິຕິ ເມ ຆານໍ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ຄນ຺ຘາ’’ຕິ, ‘‘ອິຕິ ເມ ຊິວ຺ຫາ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ຣສາ’’ຕິ, ‘‘ອິຕິ ເມ ກາໂຍ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ’’ຕິ, ‘‘ອິຕິ ເມ ມໂນ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ຘມ຺ມາ’’ຕິ ອປ຺ປຏິລທ຺ຘສ຺ສ ປຏິລາຠາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ປຓິທຫຕິ, ເຈຕໂສ ອປ຺ປຓິຘານປ຺ປຈ຺ຈຍາ ນ ຕທຠິນນ຺ທຕິ; ນ ຕທຠິນນ຺ທນ຺ໂຕ. ເອວມ຺ປິ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ປຸຣກ຺ຂຕໍ. ອຖ ວາ ‘‘ອິມິນາຫໍ ສີເລນ ວາ ວເຕນ ວາ ຕເປນ ວາ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິເຍນ ວາ ເທໂວ ວາ ຠວິສ຺ສາມິ ເທວຎ຺ຎຕໂຣ’’ຕິ ວາ ອປ຺ປຏິລທ຺ຘສ຺ສ ປຏິລາຠາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ປຓິທຫຕິ, ເຈຕໂສ ອປ຺ປຓິຘານປ຺ປຈ຺ຈຍາ ນ ຕທຠິນນ຺ທຕິ; ນ ຕທຠິນນ຺ທໂຕ. ເອວມ຺ປິ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ປຸຣກ຺ຂຕໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ວີຕຕຓ຺ໂຫ ປຸຣາເຠທາ, [ອິຕິ ຠຄວາ]

ປຸພ຺ພມນ຺ຕມນິສ຺ສິໂຕ;

ເວມຊ຺ເຌ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍ,

ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ປຸຣກ຺ຂຕ’’ນ຺ຕິ.

໘໕.

ອກ຺ໂກຘໂນ ອສນ຺ຕາສີ, ອວິກຕ຺ຖີ ອກຸກ຺ກຸໂຈ;

ມນ຺ຕຠາຓີ ອນຸທ຺ຘໂຕ, ສ ເວ ວາຈາຍໂຕ ມຸນິ.

ອກ຺ໂກຘໂນ ອສນ຺ຕາສີຕິ. ອກ຺ໂກຘໂນຕິ ຍຎ຺ຫິ ໂຂ ວຸຕ຺ຕໍ. ອປິ ຈ ໂກໂຘ ຕາວ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ. ທສຫາກາເຣຫິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ – ‘‘ອນຕ຺ຖໍ ເມ ອຈຣີ’’ຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ‘‘ອນຕ຺ຖໍ ເມ ຈຣຕີ’’ຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ‘‘ອນຕ຺ຖໍ ເມ ຈຣິສ຺ສຕີ’’ຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ‘‘ປິຍສ຺ສ ເມ ມນາປສ຺ສ ອນຕ຺ຖໍ ອຈຣິ… ອນຕ຺ຖໍ ຈຣຕິ… ອນຕ຺ຖໍ ຈຣິສ຺ສຕີ’’ຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ‘‘ອປ຺ປິຍສ຺ສ ເມ ອມນາປສ຺ສ ອຕ຺ຖໍ ອຈຣິ… ອຕ຺ຖໍ ຈຣຕິ… ອຕ຺ຖໍ ຈຣິສ຺ສຕີ’’ຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ອຏ຺ຐາເນ ວາ ປນ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ. ໂຍ ເອວຣູໂປ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອາຆາໂຕ ປຏິຆາໂຕ, ປຏິຆໍ ປຏິວິໂຣໂຘ, ໂກໂປ ປໂກໂປ ສມ຺ປໂກໂປ, ໂທໂສ ປໂທໂສ ສມ຺ປໂທໂສ, ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ພ຺ຍາປຕ຺ຕິ ມໂນປໂທໂສ, ໂກໂຘ ກຸຊ຺ຌນາ ກຸຊ຺ຌິຕຕ຺ຕໍ, ໂທໂສ ທຸສ຺ສນາ ທຸສ຺ສິຕຕ຺ຕໍ, ພ຺ຍາປຕ຺ຕິ ພ຺ຍາປຊ຺ຊນາ ພ຺ຍາປຊ຺ຊິຕຕ຺ຕໍ, ວິໂຣໂຘ ປຏິວິໂຣໂຘ ຈຓ຺ຑິກ຺ກໍ, ອສຸໂຣໂປ [ອສ຺ສຸໂຣໂປ (ສີ. ກ.)] ອນຕ຺ຕມນຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ໂກໂຘ.

ອປິ ຈ ໂກຘສ຺ສ ອຘິມຕ຺ຕປຣິຕ຺ຕຕາ ເວທິຕພ຺ພາ. ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ [ກິຎ຺ຈິ (ກ.)] ກາລໍ ໂກໂຘ ຈິຕ຺ຕາວິລກຣຓມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ມຸຂກຸລານວິກຸລາໂນ ໂຫຕິ; ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ມຸຂກຸລານວິກຸລານມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ຫນຸສຎ຺ໂຈປໂນ ໂຫຕິ; ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ຫນຸສຎ຺ໂຈປນມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ຜຣຸສວາຈໍ ນິຈ຺ຉາຣໂຓ [ຜຣຸສວາຈນິຈ຺ຉາຣໂຓ (ສ຺ຍາ.)] ໂຫຕິ; ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ຜຣຸສວາຈໍ ນິຈ຺ຉາຣຓມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ທິສາວິທິສານຸວິໂລກໂນ ໂຫຕິ; ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ທິສາວິທິສານຸວິໂລກນມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ທຓ຺ຑສຕ຺ຖປຣາມສໂນ ໂຫຕິ; ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ທຓ຺ຑສຕ຺ຖປຣາມສນມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ທຓ຺ຑສຕ຺ຖອພ຺ຠຸກ຺ກິຣໂຓ ໂຫຕິ; ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ທຓ຺ຑສຕ຺ຖອພ຺ຠຸກ຺ກິຣຓມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ທຓ຺ຑສຕ຺ຖອຠິນິປາຕໂນ ໂຫຕິ; ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ທຓ຺ຑສຕ຺ຖອຠິນິປາຕມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ຉິນ຺ນວິຈ຺ຉິນ຺ນກຣໂຓ ໂຫຕິ; ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ຉິນ຺ນວິຈ຺ຉິນ຺ນກຣຓມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ສມ຺ຠຎ຺ຊນປລິຠຎ຺ຊໂນ ໂຫຕິ; ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ສມ຺ຠຎ຺ຊນປລິຠຎ຺ຊນມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ອງ຺ຄມງ຺ຄອປກຑ຺ຒໂນ ໂຫຕິ; ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ອງ຺ຄມງ຺ຄອປກຑ຺ຒນມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ຊີວິຕາໂວໂຣປໂນ [ຊີວິຕປນາສໂນ (ສ຺ຍາ.)] ໂຫຕິ; ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ຊີວິຕາໂວໂຣປນມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ສພ຺ພຈາຄປຣິຈ຺ຈາຄາຍ ສຓ຺ຐິໂຕ ໂຫຕິ. ຍໂຕ ໂກໂຘ ປຣປຸຄ຺ຄລໍ ຆາເຏຕ຺ວາ ອຕ຺ຕານໍ ຆາເຏຕິ, ເອຕ຺ຕາວຕາ ໂກໂຘ ປຣມຸສ຺ສທຄໂຕ ປຣມເວປຸລ຺ລປ຺ປຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ຍສ຺ສ ໂສ ໂກໂຘ ປຫີໂນ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ໂນ ວູປສນ຺ໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິໂກ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ໂຒ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອກ຺ໂກຘໂນ. ໂກຘສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ອກ຺ໂກຘໂນ, ໂກຘວຕ຺ຖຸສ຺ສ ປຣິຎ຺ຎາຕຕ຺ຕາ ອກ຺ໂກຘໂນ, ໂກຘເຫຕຸສ຺ສ ອຸປຈ຺ຉິນ຺ນຕ຺ຕາ ອກ຺ໂກຘໂນຕິ – ອກ຺ໂກຘໂນ.

ອສນ຺ຕາສີຕິ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ຕາສີ ໂຫຕິ ອຸຕ຺ຕາສີ ປຣິຕ຺ຕາສີ, ໂສ ຕສຕິ ນ ອຸຕ຺ຕສຕິ ປຣິຕ຺ຕສຕິ ຠາຍຕິ ສນ຺ຕາສໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ກຸລໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຄຓໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ອາວາສໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ລາຠໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຍສໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ປສໍສໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ສຸຂໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຈີວຣໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ປິຓ຺ຑປາຕໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ເສນາສນໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຄິລານຸປຏ຺ຐາກໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ອປ຺ປຎ຺ຎາໂຕມ຺ຫີຕິ ຕສຕິ ອຸຕ຺ຕສຕິ ປຣິຕ຺ຕສຕິ ຠາຍຕິ ສນ຺ຕາສໍ ອາປຊ຺ຊຕິ.

ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ອສນ຺ຕາສີ ໂຫຕິ ອນຸຕ຺ຕາສີ ອປຣິຕ຺ຕາສີ; ໂສ ນ ຕສຕິ ນ ອຸຕ຺ຕສຕິ ນ ປຣິຕ຺ຕສຕິ ນ ຠາຍຕິ ນ ສນ຺ຕາສໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ກຸລໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຄຓໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ອາວາສໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ລາຠໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຍສໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ປສໍສໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ສຸຂໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຈີວຣໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ປິຓ຺ຑປາຕໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ເສນາສນໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຄິລານຸປຏ຺ຐາກໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ອປ຺ປຎ຺ຎາໂຕມ຺ຫີຕິ ນ ຕສຕິ ນ ອຸຕ຺ຕສຕິ ນ ປຣິຕ຺ຕສຕິ ນ ຠາຍຕິ ນ ສນ຺ຕາສໍ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ – ອກ຺ໂກຘໂນ ອສນ຺ຕາສີ.

ອວິກຕ຺ຖີ ອກຸກ຺ກຸໂຈຕິ. ອິເຘກຈ຺ໂຈ ກຕ຺ຖີ ໂຫຕິ ວິກຕ຺ຖີ, ໂສ ກຕ຺ຖຕິ ວິກຕ຺ຖຕິ – ອຫມສ຺ມິ ສີລສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ ວຕສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ ສີລພ຺ພຕສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ ໂກລປຸຕ຺ຕິເຍນ ວາ ວຓ຺ຓໂປກ຺ຂຣຕາຍ ວາ ຘເນນ ວາ ອຊ຺ເຌເນນ ວາ ກມ຺ມາຍຕເນນ ວາ ສິປ຺ປາຍຕເນນ ວາ ວິຊ຺ຊາຏ຺ຐາເນນ ວາ ສຸເຕນ ວາ ປຏິຠາເນນ ວາ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ. ອຸຈ຺ຈາ ກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ ມຫາກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ, ມຫາໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ ອຸຬາຣໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ, ຎາໂຕ ຍສສ຺ສີ ຄຫຏ຺ຐປພ຺ພຊິຕານນ຺ຕິ ວາ, ລາຠິມ຺ຫິ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານນ຺ຕິ ວາ, ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິໂກຕິ ວາ ວິນຍຘໂຣຕິ ວາ ຘມ຺ມກຖິໂກຕິ ວາ, ອາຣຎ຺ຎິໂກຕິ ວາ ປິຓ຺ຑປາຕິໂກຕິ ວາ ປໍສຸກູລິໂກຕິ ວາ ເຕຈີວຣິໂກຕິ ວາ, ສປທານຈາຣິໂກຕິ ວາ ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິໂກຕິ ວາ ເນສຊ຺ຊິໂກຕິ ວາ ຍຖາສນ຺ຖຕິໂກຕິ ວາ, ປຐມສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ ທຸຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ ຕຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ ຈຕຸຕ຺ຖສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ, ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ… ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ… ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ ກຕ຺ຖຕິ ວິກຕ຺ຖຕິ. ເອວໍ ນ ກຕ຺ຖຕິ ນ ວິກຕ຺ຖຕິ, ກຕ຺ຖນາ ວິກຕ຺ຖນາ ອາຣໂຕ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ອວິກຕ຺ຖີ.

ອກຸກ຺ກຸໂຈຕິ. ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຫຕ຺ຖກຸກ຺ກຸຈ຺ຈມ຺ປິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ, ປາທກຸກ຺ກຸຈ຺ຈມ຺ປິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ, ຫຕ຺ຖປາທກຸກ຺ກຸຈ຺ຈມ຺ປິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ, ອກປ຺ປິເຍ ກປ຺ປິຍສຎ຺ຎິຕາ ກປ຺ປິເຍ ອກປ຺ປິຍສຎ຺ຎິຕາ, ວິກາເລ ກາລສຎ຺ຎິຕາ ກາເລ ວິກາລສຎ຺ຎິຕາ, ອວຊ຺ເຊ ວຊ຺ຊສຎ຺ຎິຕາ ວຊ຺ເຊ ອວຊ຺ຊສຎ຺ຎິຕາ; ຍໍ ເອວຣູປໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາຍນາ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາຍິຕຕ຺ຕໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ.

ອປິ ຈ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ. ກຖໍ ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ? ‘‘ກຕໍ ເມ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ, ອກຕໍ ເມ ກາຍສຸຈຣິຕ’’ນ຺ຕິອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ; ‘‘ກຕໍ ເມ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ, ອກຕໍ ເມ ວຈີສຸຈຣິຕໍ… ກຕໍ ເມ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ, ອກຕໍ ເມ ມໂນສຸຈຣິຕ’’ນ຺ຕິ – ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ; ‘‘ກໂຕ ເມ ປາຓາຕິປາໂຕ, ອກຕາ ເມ ປາຓາຕິປາຕາ ເວຣມຓີ’’ຕິ – ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ; ‘‘ກຕໍ ເມ ອທິນ຺ນາທານໍ, ອກຕາ ເມ ອທິນ຺ນາທານາ ເວຣມຓີ’’ຕິ – ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ; ‘‘ກໂຕ ເມ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາໂຣ, ອກຕາ ເມ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາຣາ ເວຣມຓີ’’ຕິ – ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ; ‘‘ກໂຕ ເມ ມຸສາວາໂທ, ອກຕາ ເມ ມຸສາວາທາ ເວຣມຓີ’’ຕິ… ‘‘ກຕາ ເມ ປິສຸຓາ ວາຈາ, ອກຕາ ເມ ປິສຸຓາຍ ວາຈາຍ ເວຣມຓີ’’ຕິ… ‘‘ກຕາ ເມ ຜຣຸສາ ວາຈາ, ອກຕາ ເມ ຜຣຸສາຍ ວາຈາຍ ເວຣມຓີ’’ຕິ… ‘‘ກໂຕ ເມ ສມ຺ຜປ຺ປລາໂປ, ອກຕາ ເມ ສມ຺ຜປ຺ປລາປາ ເວຣມຓີ’’ຕິ… ‘‘ກຕາ ເມ ອຠິຊ຺ຌາ, ອກຕາ ເມ ອນຠິຊ຺ຌາ’’ຕິ… ‘‘ກໂຕ ເມ ພ຺ຍາປາໂທ, ອກໂຕ ເມ ອພ຺ຍາປາໂທ’’ຕິ… ‘‘ກຕາ ເມ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ, ອກຕາ ເມ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐີ’’ຕິ – ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ. ເອວໍ ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ.

ອຖ ວາ ‘‘ສີເລສຸມ຺ຫິ ນ ປຣິປູຣກາຣີ’’ຕິ – ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ; ‘‘ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸມ຺ຫິ ອຄຸຕ຺ຕທ຺ວາໂຣ’’ຕິ… ‘‘ໂຠຊເນ ອມຕ຺ຕຎ຺ຎຸມ຺ຫີ’’ຕິ… ‘‘ຊາຄຣິຍໍ ອນນຸຍຸຕ຺ໂຕມ຺ຫີ’’ຕິ… ‘‘ນ ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ເຎນ ສມນ຺ນາຄໂຕມ຺ຫີ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕາ ເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕາ ເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕາ ເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕານິ ເມ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານີ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕານິ ເມ ປຎ຺ຈ ພລານີ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕາ ເມ ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິໂຕ ເມ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ’’ຕິ… ‘‘ທຸກ຺ຂໍ ເມ ອປຣິຎ຺ຎາຕ’’ນ຺ຕິ… ‘‘ສມຸທໂຍ ເມ ອປ຺ປຫີໂນ’’ຕິ… ‘‘ມຄ຺ໂຄ ເມ ອຠາວິໂຕ’’ຕິ… ‘‘ນິໂຣໂຘ ເມ ອສຈ຺ຉິກໂຕ’’ຕິ – ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ. ຍສ຺ເສຕໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒໍ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອກຸກ຺ກຸຈ຺ໂຈຕິ – ອວິກຕ຺ຖີ ອກຸກ຺ກຸໂຈ.

ມນ຺ຕຠາຓີ ອນຸທ຺ຘໂຕຕິ. ມນ຺ຕາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ມນ຺ຕາຍ ປຣິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ປຣິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ວາຈໍ ຠາສຕິ ພຫຸມ຺ປິ ກເຖນ຺ໂຕ ພຫຸມ຺ປິ ຠຓນ຺ໂຕ ພຫຸມ຺ປິ ທີປຍນ຺ໂຕ ພຫຸມ຺ປິ ໂວຫຣນ຺ໂຕ. ທຸກ຺ກຖິຕໍ ທຸພ຺ຠຓິຕໍ ທຸລ຺ລປິຕໍ ທຸຣຸຕ຺ຕໍ ທຸພ຺ຠາສິຕໍ ວາຈໍ ນ ຠາສຕີຕິ – ມນ຺ຕຠາຓີ. ອນຸທ຺ຘໂຕຕິ. ຕຕ຺ຖ ກຕມໍ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ? ຍໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ອວູປສໂມ ເຈຕໂສ ວິກ຺ເຂໂປ ຠນ຺ຕຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ. ຍສ຺ເສຕໍ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒໍ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອນຸທ຺ຘໂຕຕິ – ມນ຺ຕຠາຓີ ອນຸທ຺ຘໂຕ.

ສ ເວ ວາຈາຍໂຕ ມຸນີຕິ. ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ມຸສາວາທໍ ປຫາຍ ມຸສາວາທາ ປຏິວິຣໂຕ ໂຫຕິ ສຈ຺ຈວາທີ ສຈ຺ຈສນ຺ໂຘ ເຖໂຕ ປຈ຺ຈຍິໂກ ອວິສໍວາທໂກ ໂລກສ຺ສ. ປິສຸຓໍ ວາຈໍ ປຫາຍ ປິສຸຓາຍ ວາຈາຍ ປຏິວິຣໂຕ ໂຫຕິ – ອິໂຕ ສຸຕ຺ວາ ນ ອມຸຕ຺ຣ ອກ຺ຂາຕາ ອິເມສໍ ເຠທາຍ, ອມຸຕ຺ຣ ວາ ສຸຕ຺ວາ ນ ອິເມສໍ ອກ຺ຂາຕາ ອມູສໍ ເຠທາຍ. ອິຕິ ຠິນ຺ນານໍ ວາ ສນ຺ຘາຕາ, ສຫິຕານໍ ວາ ອນຸປ຺ປທາຕາ, ສມຄ຺ຄາຣາໂມ ສມຄ຺ຄຣໂຕ ສມຄ຺ຄນນ຺ທີ ສມຄ຺ຄກຣຓິໍ ວາຈໍ ຠາສິຕາ ໂຫຕິ. ຜຣຸສໍ ວາຈໍ ປຫາຍ ຜຣຸສາຍ ວາຈາຍ ປຏິວິຣໂຕ ໂຫຕິ – ຍາ ສາ ວາຈາ ເນລາ ກຓ຺ຓສຸຂາ ເປມນີຍາ ຫທຍງ຺ຄມາ ໂປຣີ ພຫຸຊນກນ຺ຕາ ພຫຸຊນມນາປາ ຕຖາຣູປິໍ ວາຈໍ ຠາສິຕາ ໂຫຕິ. ສມ຺ຜປ຺ປລາປໍ ປຫາຍ ສມ຺ຜປ຺ປລາປາ ປຏິວິຣໂຕ ໂຫຕິ – ກາລວາທີ ຠູຕວາທີ ອຕ຺ຖວາທີ ຘມ຺ມວາທີ ວິນຍວາທີ ນິຘານວຕິໍ ວາຈໍ ຠາສິຕາ ໂຫຕິ ກາເລນ ສາປເທສໍ ປຣິຍນ຺ຕວຕິໍ ອຕ຺ຖສໍຫິຕໍ. ຈຕູຫິ ວຈີສຸຈຣິເຕຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ຈຕຸທ຺ໂທສາປຄຕໍ ວາຈໍ ຠາສຕິ, ພາຕ຺ຕິໍສາຍ ຕິຣຈ຺ຉານກຖາຍ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕິ.

ທສ ກຖາວຕ຺ຖູນິ ກເຖສິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ອປ຺ປິຈ຺ຉກຖໍ ກເຖຕິ, ສນ຺ຕຸຏ຺ຐີກຖໍ ກເຖຕິ, ປວິເວກກຖໍ… ອສໍສຄ຺ຄກຖໍ… ວີຣິຍາຣມ຺ຠກຖໍ… ສີລກຖໍ… ສມາຘິກຖໍ… ປຎ຺ຎາກຖໍ… ວິມຸຕ຺ຕິກຖໍ … ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກຖໍ… ສຕິປຏ຺ຐານກຖໍ… ສມ຺ມປ຺ປຘານກຖໍ… ອິທ຺ຘິປາທກຖໍ… ອິນ຺ທ຺ຣິຍກຖໍ… ພລກຖໍ… ໂພຊ຺ຌງ຺ຄກຖໍ… ມຄ຺ຄກຖໍ… ຜລກຖໍ… ນິພ຺ພານກຖໍ ກເຖຕິ. ວາຈາຍໂຕຕິ ຍຕ຺ໂຕ ປຣິຍຕ຺ໂຕ ຄຸຕ຺ໂຕ ໂຄປິໂຕ ຣກ຺ຂິໂຕ ວູປສນ຺ໂຕ. ມຸນີຕິ. ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນີຕິ – ສ ເວ ວາຈາຍໂຕ ມຸນິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອກ຺ໂກຘໂນ ອສນ຺ຕາສີ, ອວິກຕ຺ຖີ ອກຸກ຺ກຸໂຈ;

ມນ຺ຕຠາຓີ ອນຸທ຺ຘໂຕ, ສ ເວ ວາຈາຍໂຕ ມຸນີ’’ຕິ.

໘໖.

ນິຣາສຕ຺ຕິ ອນາຄເຕ, ອຕີຕໍ ນານຸໂສຈຕິ;

ວິເວກທສ຺ສີ ຜສ຺ເສສຸ, ທິຏ຺ຐີສຸ ຈ ນ ນີຍຕິ.

ນິຣາສຕ຺ຕິ ອນາຄເຕຕິ. ອາສຕ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ຍສ຺ເສສາ ອາສຕ຺ຕິ ຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ. ເອວມ຺ປິ ນິຣາສຕ຺ຕິ ອນາຄເຕ. ອຖ ວາ ‘‘ເອວໍຣູໂປ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານ’’ນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ນ ສມນ຺ນາເນຕິ, ‘‘ເອວໍເວທໂນ ສິຍໍ… ເອວໍສຎ຺ໂຎ ສິຍໍ… ເອວໍສງ຺ຂາໂຣ ສິຍໍ… ເອວໍວິຎ຺ຎາໂຓ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານ’’ນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ນ ສມນ຺ນາເນຕິ. ເອວມ຺ປິ ນິຣາສຕ຺ຕິ ອນາຄເຕ. ອຖ ວາ ‘‘ອິຕິ ເມ ຈກ຺ຂຸ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ຣູປາ’’ຕິ ອປ຺ປຏິລທ຺ຘສ຺ສ ປຏິລາຠາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ປຓິທຫຕິ, ເຈຕໂສ ອປ຺ປຓິຘານປ຺ປຈ຺ຈຍາ ນ ຕທຠິນນ຺ທຕິ; ນ ຕທຠິນນ຺ທນ຺ໂຕ. ເອວມ຺ປິ ນິຣາສຕ຺ຕິ ອນາຄເຕ. ‘‘ອິຕິ ເມ ໂສຕໍ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ສທ຺ທາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ອິຕິ ເມ ມໂນ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ຘມ຺ມາ’’ຕິ ອປ຺ປຏິລທ຺ຘສ຺ສ ປຏິລາຠາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ປຓິທຫຕິ, ເຈຕໂສ ອປ຺ປຓິຘານປ຺ປຈ຺ຈຍາ ນ ຕທຠິນນ຺ທຕິ; ນ ຕທຠິນນ຺ທນ຺ໂຕ. ເອວມ຺ປິ ນິຣາສຕ຺ຕິ ອນາຄເຕ. ອຖ ວາ ‘‘ອິມິນາຫໍ ສີເລນ ວາ ວເຕນ ວາ ຕເປນ ວາ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິເຍນ ວາ ເທໂວ ວາ ຠວິສ຺ສາມິ ເທວຎ຺ຎຕໂຣ ວາ’’ຕິ ອປ຺ປຏິລທ຺ຘສ຺ສ ປຏິລາຠາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ປຓິທຫຕິ, ເຈຕໂສ ອປ຺ປຓິຘານປ຺ປຈ຺ຈຍາ ນ ຕທຠິນນ຺ທຕິ; ນ ຕທຠິນນ຺ທນ຺ໂຕ. ເອວມ຺ປິ ນິຣາສຕ຺ຕິ ອນາຄເຕ.

ອຕີຕໍ ນານຸໂສຈຕີຕິ. ວິປຣິຓຕໍ ວາ ວຕ຺ຖຸໍ ນ ໂສຈຕິ, ວິປຣິຓຕສ຺ມິໍ ວາ ວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ ນ ໂສຈຕິ, ‘‘ຈກ຺ຂຸ ເມ ວິປຣິຓຕ’’ນ຺ຕິ ນ ໂສຈຕິ, ‘‘ໂສຕໍ ເມ… ຆານໍ ເມ… ຊິວ຺ຫາ ເມ… ກາໂຍ ເມ… ຣູປາ ເມ… ສທ຺ທາ ເມ… ຄນ຺ຘາ ເມ… ຣສາ ເມ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ເມ… ກຸລໍ ເມ… ຄໂຓ ເມ… ອາວາໂສ ເມ… ລາໂຠ ເມ… ຍໂສ ເມ… ປສໍສາ ເມ… ສຸຂໍ ເມ… ຈີວຣໍ ເມ… ປິຓ຺ຑປາໂຕ ເມ… ເສນາສນໍ ເມ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາໂຣ ເມ… ມາຕາ ເມ… ປິຕາ ເມ… ຠາຕາ ເມ… ຠຄິນີ ເມ… ປຸຕ຺ໂຕ ເມ… ຘີຕາ ເມ… ມິຕ຺ຕາ ເມ… ອມຈ຺ຈາ ເມ… ຎາຕກາ ເມ… ສາໂລຫິຕາ ເມ ວິປຣິຓຕາ’’ຕິ ນ ໂສຈຕິ ນ ກິລມຕິ ນ ປຣິເທວຕິ ນ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທຕິ ນ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ – ອຕີຕໍ ນານຸໂສຈຕິ.

ວິເວກທສ຺ສີ ຜສ຺ເສສູຕິ. ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ໂສ ໂສຕສມ຺ຜສ຺ໂສ ຆານສມ຺ຜສ຺ໂສ ຊິວ຺ຫາສມ຺ຜສ຺ໂສ ກາຍສມ຺ຜສ຺ໂສ ມໂນສມ຺ຜສ຺ໂສ, ອຘິວຈນສມ຺ຜສ຺ໂສ ປຏິຆສມ຺ຜສ຺ໂສ, ສຸຂເວທນີໂຍ ຜສ຺ໂສ ທຸກ຺ຂເວທນີໂຍ ຜສ຺ໂສ ອທຸກ຺ຂມສຸຂເວທນີໂຍ ຜສ຺ໂສ, ກຸສໂລ ຜສ຺ໂສ ອກຸສໂລ ຜສ຺ໂສ ອພ຺ຍາກໂຕ ຜສ຺ໂສ, ກາມາວຈໂຣ ຜສ຺ໂສ ຣູປາວຈໂຣ ຜສ຺ໂສ ອຣູປາວຈໂຣ ຜສ຺ໂສ, ສຸຎ຺ຎໂຕ ຜສ຺ໂສ ອນິມິຕ຺ໂຕ ຜສ຺ໂສ ອປ຺ປຓິຫິໂຕ ຜສ຺ໂສ, ໂລກິໂຍ ຜສ຺ໂສ ໂລກຸຕ຺ຕໂຣ ຜສ຺ໂສ, ອຕີໂຕ ຜສ຺ໂສ ອນາຄໂຕ ຜສ຺ໂສ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ໂນ ຜສ຺ໂສ; ໂຍ ເອວຣູໂປ ຜສ຺ໂສ ຜຸສນາ ສມ຺ຜຸສນາ ສມ຺ຜຸສິຕຕ຺ຕໍ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຜສ຺ໂສ.

ວິເວກທສ຺ສີ ຜສ຺ເສສູຕິ. ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ສໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປສ຺ສຕິ ອຕ຺ເຕນ ວາ ອຕ຺ຕນິເຍນ ວາ ນິຈ຺ເຈນ ວາ ຘຸເວນ ວາ ສສ຺ສເຕນ ວາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ເມນ ວາ, ໂສຕສມ຺ຜສ຺ສໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປສ຺ສຕິ… ຆານສມ຺ຜສ຺ສໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປສ຺ສຕິ… ຊິວ຺ຫາສມ຺ຜສ຺ສໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປສ຺ສຕິ… ກາຍສມ຺ຜສ຺ສໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປສ຺ສຕິ… ມໂນສມ຺ຜສ຺ສໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປສ຺ສຕິ… ອຘິວຈນສມ຺ຜສ຺ສໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປສ຺ສຕິ… ປຏິຆສມ຺ຜສ຺ສໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປສ຺ສຕິ… ສຸຂເວທນີຍໍ ຜສ຺ສໍ… ທຸກ຺ຂເວທນີຍໍ ຜສ຺ສໍ… ອທຸກ຺ຂມສຸຂເວທນີຍໍ ຜສ຺ສໍ… ກຸສລໍ ຜສ຺ສໍ… ອກຸສລໍ ຜສ຺ສໍ… ອພ຺ຍາກຕໍ ຜສ຺ສໍ… ກາມາວຈຣໍ ຜສ຺ສໍ… ຣູປາວຈຣໍ ຜສ຺ສໍ… ອຣູປາວຈຣໍ ຜສ຺ສໍ… ໂລກິຍໍ ຜສ຺ສໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປສ຺ສຕິ ອຕ຺ເຕນ ວາ ອຕ຺ຕນິເຍນ ວາ ນິຈ຺ເຈນ ວາ ຘຸເວນ ວາ ສສ຺ສເຕນ ວາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ເມນ ວາ.

ອຖ ວາ ອຕີຕໍ ຜສ຺ສໍ ອນາຄເຕຫິ ຈ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນຫິ ຈ ຜສ຺ເສຫິ ວິວິຕ຺ຕໍ ປສ຺ສຕິ, ອນາຄຕໍ ຜສ຺ສໍ ອຕີເຕຫິ ຈ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນຫິ ຈ ຜສ຺ເສຫິ ວິວິຕ຺ຕໍ ປສ຺ສຕິ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ຜສ຺ສໍ ອຕີເຕຫິ ຈ ອນາຄເຕຫິ ຈ ຜສ຺ເສຫິ ວິວິຕ຺ຕໍ ປສ຺ສຕິ. ອຖ ວາ ເຍ ເຕ ຜສ຺ສາ ອຣິຍາ ອນາສວາ ໂລກຸຕ຺ຕຣາ ສຸຎ຺ຎຕປຏິສຎ຺ຎຸຕ຺ຕາ, ເຕ ຜສ຺ເສ ວິວິຕ຺ເຕ ປສ຺ສຕິ ຣາເຄນ ໂທເສນ ໂມເຫນ ໂກເຘນ ອຸປນາເຫນ ມກ຺ເຂນ ປຬາເສນ ອິສ຺ສາຍ ມຈ຺ຉຣິເຍນ ມາຍາຍ ສາເຐຍ຺ເຍນ ຖມ຺ເຠນ ສາຣມ຺ເຠນ ມາເນນ ອຕິມາເນນ ມເທນ ປມາເທນ ສພ຺ພກິເລເສຫິ ສພ຺ພທຸຈ຺ຈຣິເຕຫິ ສພ຺ພທຣເຖຫິ ສພ຺ພປຣິຬາເຫຫິ ສພ຺ພສນ຺ຕາເປຫິ ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາເຣຫິ ວິວິຕ຺ເຕ ປສ຺ສຕີຕິ – ວິເວກທສ຺ສີ ຜສ຺ເສສຸ.

ທິຏ຺ຐີສຸ ຈ ນ ນີຍຕີຕິ. ຕສ຺ສ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ປຫີນານິ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນານິ ວູປສນ຺ຕານິ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘານິ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິການິ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒານິ. ໂສ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ຍາຍຕິ ນ ນີຍຕິ ນ ວຸຍ຺ຫຕິ ນ ສໍຫຣີຍຕິ; ນປິ ຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ສາຣໂຕ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕີຕິ – ທິຏ຺ຐີສຸ ຈ ນ ນີຍຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນິຣາສຕ຺ຕິ ອນາຄເຕ, ອຕີຕໍ ນານຸໂສຈຕິ;

ວິເວກທສ຺ສີ ຜສ຺ເສສຸ, ທິຏ຺ຐີສຸ ຈ ນ ນີຍຕີ’’ຕິ.

໘໗.

ປຕິລີໂນ ອກຸຫໂກ, ອປິຫາລຸ ອມຈ຺ຉຣີ;

ອປ຺ປຄພ຺ໂຠ ອເຊຄຸຈ຺ໂຉ, ເປສຸເຓຍ຺ເຍ ຈ ໂນ ຍຸໂຕ.

ປຕິລີໂນ ອກຸຫໂກຕິ. ປຕິລີໂນຕິ ຣາຄສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ປຕິລີໂນ, ໂທສສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ປຕິລີໂນ, ໂມຫສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ປຕິລີໂນ, ໂກຘສ຺ສ… ອຸປນາຫສ຺ສ … ມກ຺ຂສ຺ສ… ປຬາສສ຺ສ… ອິສ຺ສາຍ… ມຈ຺ຉຣິຍສ຺ສ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ ປຕິລີໂນ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ປຕິລີໂນ ໂຫຕິ? ອິມສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ອສ຺ມິມາໂນ ປຫີໂນ ໂຫຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູໂລ ຕາລາວຕ຺ຖຸກໂຕ ອນຠາວໍກໂຕ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ໂມ. ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ປຕິລີໂນ ໂຫຕີ’’ຕິ – ປຕິລີໂນ.

ອກຸຫໂກຕິ ຕີຓິ ກຸຫນວຕ຺ຖູນິ – ປຈ຺ຈຍປຏິເສວນສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ, ອິຣິຍາປຖສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ, ສາມນ຺ຕຊປ຺ປນສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ.

ກຕມໍ ປຈ຺ຈຍປຏິເສວນສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ? ອິຘ ຄຫປຕິກາ ຠິກ຺ຂຸໍ ນິມນ຺ເຕນ຺ຕິ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາເຣຫິ. ໂສ ປາປິຈ຺ໂຉ ອິຈ຺ຉາປກໂຕ ອຕ຺ຖິໂກ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານໍ ຠິຍ຺ໂຍກມ຺ຍຕໍ ອຸປາທາຍ ຈີວຣໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຕິ, ປິຓ຺ຑປາຕໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຕິ, ເສນາສນໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຕິ, ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຕິ. ໂສ ເອວມາຫ – ‘‘ກິໍ ສມຓສ຺ສ ມຫຄ຺ເຆນ ຈີວເຣນ! ເອຕໍ ສາຣຸປ຺ປໍ ຍໍ ສມໂຓ ສຸສານາ ວາ ສງ຺ກາຣກູຏາ ວາ ປາປຓິກາ ວາ ນນ຺ຕການິ ອຸຈ຺ຈິນິຕ຺ວາ ສງ຺ຆາຏິໍ ກຕ຺ວາ ຘາເຣຍ຺ຍ. ກິໍ ສມຓສ຺ສ ມຫຄ຺ເຆນ ປິຓ຺ຑປາເຕນ! ເອຕໍ ສາຣຸປ຺ປໍ ຍໍ ສມໂຓ ອຸຎ຺ຉາຈຣິຍາຍ ປິຓ຺ຑິຍາໂລເປນ ຊີວິກໍ ກປ຺ເປຍ຺ຍ. ກິໍ ສມຓສ຺ສ ມຫຄ຺ເຆນ ເສນາສເນນ! ເອຕໍ ສາຣຸປ຺ປໍ ຍໍ ສມໂຓ ຣຸກ຺ຂມູລິໂກ ວາ ອສ຺ສ ໂສສານິໂກ ວາ ອພ຺ໂຠກາສິໂກ ວາ. ກິໍ ສມຓສ຺ສ ມຫຄ຺ເຆນ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາເຣນ! ເອຕໍ ສາຣຸປ຺ປໍ ຍໍ ສມໂຓ ປູຕິມຸຕ຺ເຕນ ວາ ຫຣິຕກີຂຓ຺ເຑນ ວາ ໂອສຘໍ ກເຣຍ຺ຍາ’’ຕິ. ຕທຸປາທາຍ ລູຂໍ ຈີວຣໍ ຘາເຣຕິ, ລູຂໍ ປິຓ຺ຑປາຕໍ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ, ລູຂໍ ເສນາສນໍ ປຏິເສວຕິ, ລູຂໍ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ປຏິເສວຕິ. ຕເມນໍ ຄຫປຕິກາ ເອວໍ ຊານນ຺ຕິ – ‘‘ອຍໍ ສມໂຓ ອປ຺ປິຈ຺ໂຉ ສນ຺ຕຸຏ຺ໂຐ ປວິວິຕ຺ໂຕ ອສໍສຏ຺ໂຐ ອາຣທ຺ຘວີຣິໂຍ ຘຸຕວາໂທ’’ຕິ ຠິຍ຺ໂຍ ຠິຍ຺ໂຍ ນິມນ຺ເຕນ຺ຕິ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາເຣຫິ. ໂສ ເອວມາຫ – ‘‘ຕິຓ຺ຓໍ ສມ຺ມຸຂີຠາວາ ສທ຺ໂຘ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ພຫຸໍ ປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕິ. ສທ຺ຘາຍ ສມ຺ມຸຂີຠາວາ ສທ຺ໂຘ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ພຫຸໍ ປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕິ, ເທຍ຺ຍຘມ຺ມສ຺ສ ສມ຺ມຸຂີຠາວາ ສທ຺ໂຘ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ພຫຸໍ ປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕິ, ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍານໍ ສມ຺ມຸຂີຠາວາ ສທ຺ໂຘ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ພຫຸໍ ປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕິ. ‘ຕຸມ຺ຫາກຎ຺ເຈວາຍໍ ສທ຺ຘາ ອຕ຺ຖິ, ເທຍ຺ຍຘມ຺ໂມ ຈ ສໍວິຊ຺ຊຕິ, ອຫຎ຺ຈ ປຏິຄ຺ຄາຫໂກ. ສເຈຫໍ ນ ປຏິຄ຺ຄເຫສ຺ສາມິ, ເອວໍ ຕຸມ຺ເຫ ປຸຎ຺ເຎນ ປຣິພາຫິຣາ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ. ນ ມຍ຺ຫໍ ອິມິນາ ອຕ຺ໂຖ. ອປິ ຈ ຕຸມ຺ຫາກໍເຍວ ອນຸກມ຺ປາຍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາມີ’’’ຕິ. ຕທຸປາທາຍ ພຫຸມ຺ປິ ຈີວຣໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ, ພຫຸມ຺ປິ ປິຓ຺ຑປາຕໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ, ພຫຸມ຺ປິ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ. ຍາ ເອວຣູປາ ຠາກຸຏິກາ ຠາກຸຏິຍໍ ກຸຫນາ ກຸຫາຍນາ ກຸຫິຕຕ຺ຕໍ – ອິທໍ ປຈ຺ຈຍປຏິເສວນສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ.

ກຕມໍ ອິຣິຍາປຖສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປາປິຈ຺ໂຉ ອິຈ຺ຉາປກໂຕ ສມ຺ຠາວນາຘິປ຺ປາໂຍ, ‘‘ເອວໍ ມໍ ຊໂນ ສມ຺ຠາເວສ຺ສຕີ’’ຕິ, ຄມນໍ ສຓ຺ຐເປຕິ ຐານໍ ສຓ຺ຐເປຕິ ນິສຊ຺ຊໍ ສຓ຺ຐເປຕິ ສຍນໍ ສຓ຺ຐເປຕິ, ປຓິຘາຍ ຄຈ຺ຉຕິ ປຓິຘາຍ ຕິຏ຺ຐຕິ ປຓິຘາຍ ນິສີທຕິ ປຓິຘາຍ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ, ສມາຫິໂຕ ວິຍ ຄຈ຺ຉຕິ ສມາຫິໂຕ ວິຍ ຕິຏ຺ຐຕິ ສມາຫິໂຕ ວິຍ ນິສີທຕິ ສມາຫິໂຕ ວິຍ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ, ອາປາຖກຊ຺ຌາຍີວ ໂຫຕິ. ຍາ ເອວຣູປາ ອິຣິຍາປຖສ຺ສ ຐປນາ ອາຐປນາ [ອຏ຺ຐປນາ (ສີ.)] ສຓ຺ຐປນາ ຠາກຸຏິກາ ຠາກຸຏິຍໍ ກຸຫນາ ກຸຫາຍນາ ກຸຫິຕຕ຺ຕໍ – ອິທໍ ອິຣິຍາປຖສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ.

ກຕມໍ ສາມນ຺ຕຊປ຺ປນສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປາປິຈ຺ໂຉ ອິຈ຺ຉາປກໂຕ ສມ຺ຠາວນາຘິປ຺ປາໂຍ, ‘‘ເອວໍ ມໍ ຊໂນ ສມ຺ຠາເວສ຺ສຕີ’’ຕິ, ອຣິຍຘມ຺ມສນ຺ນິສ຺ສິຕໍ ວາຈໍ ຠາສຕິ. ‘‘ໂຍ ເອວຣູປໍ ຈີວຣໍ ຘາເຣຕິ ໂສ ສມໂຓ ມເຫສກ຺ໂຂ’’ຕິ ຠຓຕິ; ‘‘ໂຍ ເອວຣູປໍ ປຕ຺ຕໍ ຘາເຣຕິ… ໂລຫຖາລກໍ ຘາເຣຕິ… ຘມ຺ມກຣຓໍ ຘາເຣຕິ… ປຣິສາວນໍ ຘາເຣຕິ… ກຸຎ຺ຈິກໍ ຘາເຣຕິ… ອຸປາຫນໍ ຘາເຣຕິ… ກາຍພນ຺ຘນໍ ຘາເຣຕິ… ອາໂຍຄໍ ຘາເຣຕິ ໂສ ສມໂຓ ມເຫສກ຺ໂຂ’’ຕິ ຠຓຕິ; ‘‘ຍສ຺ສ ເອວຣູໂປ ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ໂສ ສມໂຓ ມເຫສກ຺ໂຂ’’ຕິ ຠຓຕິ; ‘‘ຍສ຺ສ ເອວຣູໂປ ອາຈຣິໂຍ… ເອວຣູປາ ສມານຸປຊ຺ຌາຍກາ… ສມານາຈຣິຍກາ… ມິຕ຺ຕາ… ສນ຺ທິຏ຺ຐາ… ສມ຺ຠຕ຺ຕາ… ສຫາຍາ ໂສ ສມໂຓ ມເຫສກ຺ໂຂ’’ຕິ ຠຓຕິ; ‘‘ໂຍ ເອວຣູເປ ວິຫາເຣ ວສຕິ ໂສ ສມໂຓ ມເຫສກ຺ໂຂ’’ຕິ ຠຓຕິ; ‘‘ໂຍ ເອວຣູເປ ອຑ຺ຒໂຍເຄ ວສຕິ… ປາສາເທ ວສຕິ… ຫມ຺ມິເຍ ວສຕິ… ຄຸຫາຍໍ ວສຕິ… ເລເຓ ວສຕິ… ກຸຏິຍາ ວສຕິ… ກູຏາຄາເຣ ວສຕິ… ອຏ຺ເຏ ວສຕິ … ມາເຬ ວສຕິ… ອຸທ຺ທຓ຺ເຑ ວສຕິ… ອຸປຏ຺ຐານສາລາຍໍ ວສຕິ… ມຓ຺ຑເປ ວສຕິ… ຣຸກ຺ຂມູເລ ວສຕິ, ໂສ ສມໂຓ ມເຫສກ຺ໂຂ’’ຕິ ຠຓຕິ.

ອຖ ວາ ໂກຣຊິກໂກຣຊິໂກ [ໂກຣຎ຺ຊິກໂກຣຎ຺ຊິໂກ (ສີ.)] ຠາກຸຏິກຠາກຸຏິໂກ ກຸຫກກຸຫໂກ ລປກລປໂກ ມຸຂສມ຺ຠາວິໂກ, ‘‘ອຍໍ ສມໂຓ ອິມາສໍ ເອວຣູປານໍ ສນ຺ຕານໍ ວິຫາຣສມາປຕ຺ຕີນໍ ລາຠີ’’ຕິ ຕາທິສໍ ຄມ຺ຠີຣໍ ຄູຬ຺ຫໍ ນິປຸຓໍ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນໍ ໂລກຸຕ຺ຕຣໍ ສຸຎ຺ຎຕາປຏິສໍຍຸຕ຺ຕໍ ກຖໍ ກເຖສິ. ຍາ ເອວຣູປາ ຠາກຸຏິກາ ຠາກຸຏິຍໍ ກຸຫນາ ກຸຫາຍນາ ກຸຫິຕຕ຺ຕໍ – ອິທໍ ສາມນ຺ຕຊປ຺ປນສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ. ຍສ຺ສິມານິ ຕີຓິ ກຸຫນວຕ຺ຖູນິ ປຫີນານິ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນານິ ວູປສນ຺ຕານິ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘານິ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິການິ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒານິ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອກຸຫໂກຕິ – ປຕິລີໂນ ອກຸຫໂກ.

ອປິຫາລຸ ອມຈ຺ຉຣີຕິ. ປິຫາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ຍສ຺ເສສາ ປິຫາ ຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອປິຫາລຸ. ໂສ ຣູເປ ນ ປິເຫຕິ, ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ… ກຸລໍ… ຄຓໍ… ອາວາສໍ… ລາຠໍ… ຍສໍ… ປສໍສໍ… ສຸຂໍ… ຈີວຣໍ… ປິຓ຺ຑປາຕໍ… ເສນາສນໍ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ… ກາມຘາຕຸໍ… ຣູປຘາຕຸໍ… ອຣູປຘາຕຸໍ… ກາມຠວໍ… ຣູປຠວໍ… ອຣູປຠວໍ… ສຎ຺ຎາຠວໍ… ອສຎ຺ຎາຠວໍ … ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຠວໍ… ເອກໂວກາຣຠວໍ… ຈຕຸໂວກາຣຠວໍ… ປຎ຺ຈໂວກາຣຠວໍ… ອຕີຕໍ… ອນາຄຕໍ… ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພ ຘມ຺ເມ ນ ປິເຫຕິ ນ ອິຈ຺ຉຕິ ນ ສາທິຍຕິ ນ ປຕ຺ເຖຕິ ນາຠິຊປ຺ປຕີຕິ – ອປິຫາລຸ. ອມຈ຺ຉຣີຕິ ປຎ຺ຈ ມຈ຺ຉຣິຍານິ – ອາວາສມຈ຺ຉຣິຍໍ, ກຸລມຈ຺ຉຣິຍໍ, ລາຠມຈ຺ຉຣິຍໍ, ວຓ຺ຓມຈ຺ຉຣິຍໍ, ຘມ຺ມມຈ຺ຉຣິຍໍ. ຍໍ ເອວຣູປໍ ມຈ຺ຉຣໍ ມຈ຺ຉຣາຍນາ ມຈ຺ຉຣາຍິຕຕ຺ຕໍ ເວວິຈ຺ຉໍ ກທຣິຍໍ ກຏຸກຎ຺ຈຸກຕາ ອຄ຺ຄຫິຕຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ. ອປິ ຈ ຂນ຺ຘມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ຘາຕຸມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ອາຍຕນມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ຄາໂຫ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ. ຍສ຺ເສຕໍ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒໍ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຈ຺ຉຣີຕິ – ອປິຫາລຸ ອມຈ຺ຉຣີ.

ອປ຺ປຄພ຺ໂຠ ອເຊຄຸຈ຺ໂຉຕິ. ປາຄພ຺ຠິຍນ຺ຕິ ຕີຓິ ປາຄພ຺ຠິຍານິ – ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ, ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ, ເຈຕສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ. ກຕມໍ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ສງ຺ຆຄໂຕປິ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ, ຄຓຄໂຕປິ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ, ໂຠຊນສາລາຍມ຺ປິ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ, ຊນ຺ຕາຆເຣປິ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ, ອຸທກຕິຕ຺ເຖປິ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ, ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິສນ຺ໂຕປິ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ, ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐປິ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ສງ຺ຆຄໂຕ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ສງ຺ຆຄໂຕ ອຈິຕ຺ຕີກາຣກໂຕ [ອຈິຕ຺ຕິກາຣກໂຕ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ນິສີທຕິ, ປຸຣໂຕປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ປຸຣໂຕປິ ນິສີທຕິ, ອຸຈ຺ເຈປິ ອາສເນ ນິສີທຕິ, ສສີສໍ ປາຣຸປິຕ຺ວາປິ ນິສີທຕິ, ຐິຕໂກປິ ຠຓຕິ, ພາຫາວິກ຺ເຂປໂກປິ ຠຓຕິ. ເອວໍ ສງ຺ຆຄໂຕ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ຄຓຄໂຕ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ຄຓຄໂຕ ອຈິຕ຺ຕີກາຣກໂຕ ເຖຣານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ອນຸປາຫນານໍ ຈງ຺ກມນ຺ຕານໍ ສອຸປາຫໂນ ຈງ຺ກມຕິ, ນີເຈ ຈງ຺ກເມ ຈງ຺ກມນ຺ຕານໍ ອຸຈ຺ເຈ ຈງ຺ກເມ ຈງ຺ກມຕິ, ຉມາຍ ຈງ຺ກມນ຺ຕານໍ ຈງ຺ກເມ ຈງ຺ກມຕິ, ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ນິສີທຕິ, ປຸຣໂຕປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ປຸຣໂຕປິ ນິສີທຕິ, ອຸຈ຺ເຈປິ ອາສເນ ນິສີທຕິ, ສສີສໍ ປາຣຸປິຕ຺ວາ ນິສີທຕິ, ຐິຕໂກປິ ຠຓຕິ, ພາຫາວິກ຺ເຂປໂກປິ ຠຓຕິ. ເອວໍ ຄຓຄໂຕ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ໂຠຊນສາລາຍໍ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ໂຠຊນສາລາຍໍ ອຈິຕ຺ຕີກາຣກໂຕ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ອນຸປຂຊ຺ຊ ນິສີທຕິ, ນເວປິ ຠິກ຺ຂູ ອາສເນນ ປຏິພາຫຕິ, ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ນິສີທຕິ, ປຸຣໂຕປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ປຸຣໂຕປິ ນິສີທຕິ, ອຸຈ຺ເຈປິ ອາສເນ ນິສີທຕິ, ສສີສໍ ປາຣຸປິຕ຺ວາປິ ນິສີທຕິ, ຐິຕໂກປິ ຠຓຕິ, ພາຫາວິກ຺ເຂປໂກປິ ຠຓຕິ. ເອວໍ ໂຠຊນສາລາຍໍ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ຊນ຺ຕາຆເຣ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ຊນ຺ຕາຆເຣ ອຈິຕ຺ຕີກາຣກໂຕ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ນິສີທຕິ, ປຸຣໂຕປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ປຸຣໂຕປິ ນິສີທຕິ, ອຸຈ຺ເຈປິ ອາສເນ ນິສີທຕິ, ອນາປຸຈ຺ຉມ຺ປິ ອນຊ຺ຌິຏ຺ໂຐປິ ກຏ຺ຐໍ ປກ຺ຂິປຕິ, ທ຺ວາຣມ຺ປິ ປິທຫຕິ, ພາຫາວິກ຺ເຂປໂກປິ ຠຓຕິ. ເອວໍ ຊນ຺ຕາຆເຣ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ອຸທກຕິຕ຺ເຖ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ອຸທກຕິຕ຺ເຖ ອຈິຕ຺ຕີກາຣກໂຕ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ໂອຕຣຕິ, ປຸຣໂຕປິ ໂອຕຣຕິ, ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ນ຺ຫາຍຕິ [ນຫາຍຕິ (ສີ.)], ປຸຣໂຕປິ ນ຺ຫາຍຕິ, ອຸປຣິໂຕປິ ນ຺ຫາຍຕິ, ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ອຸຕ຺ຕຣຕິ, ປຸຣໂຕປິ ອຸຕ຺ຕຣຕິ, ອຸປຣິໂຕປິ ອຸຕ຺ຕຣຕິ. ເອວໍ ອຸທກຕິຕ຺ເຖ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິສນ຺ໂຕ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິສນ຺ໂຕ ອຈິຕ຺ຕີກາຣກໂຕ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ຄຈ຺ຉຕິ, ປຸຣໂຕປິ ຄຈ຺ຉຕິ, ໂວກ຺ກມ຺ມາປິ ເຖຣານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ປຸຣໂຕ ປຸຣໂຕ ຄຈ຺ຉຕິ. ເອວໍ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິສນ຺ໂຕ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ, ‘‘ນ ປວິສ [ປວິສຖ (ສີ.) ເອວມຎ຺ເຎສຸ ປທທ຺ວເຍສຸປິ], ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈມາໂນ ປວິສຕິ, ‘‘ນ ຕິຏ຺ຐ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈມາໂນ ຕິຏ຺ຐຕິ, ‘‘ນ ນິສີທ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈມາໂນ ນິສີທຕິ, ອໂນກາສມ຺ປິ ປວິສຕິ, ອໂນກາເສປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ອໂນກາເສປິ ນິສີທຕິ, ຍານິປິ ຕານິ ໂຫນ຺ຕິ ກຸລານໍ ໂອວຣການິ ຄູຬ຺ຫານິ ຈ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນານິ ຈ. ຍຕ຺ຖ ກຸລິຕ຺ຖິໂຍ ກຸລຘີຕໂຣ ກຸລສຸຓ຺ຫາໂຍ ກຸລກຸມາຣິໂຍ ນິສີທນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຖປິ ສຫສາ ປວິສຕິ ກຸມາຣກສ຺ສປິ ສິຣໍ ປຣາມສຕິ. ເອວໍ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ – ອິທໍ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຕມໍ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ສງ຺ຆຄໂຕປິ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ, ຄຓຄໂຕປິ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ, ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐປິ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ສງ຺ຆຄໂຕ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ສງ຺ຆຄໂຕ ອຈິຕ຺ຕີກາຣກໂຕ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ອນາປຸຈ຺ຉໍ ວາ ອນຊ຺ຌິຏ຺ໂຐ ວາ ອາຣາມຄຕານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ຘມ຺ມໍ ຠຓຕິ, ປຎ຺ຫໍ ວິສຊ຺ເຊຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສຕິ, ຐິຕໂກປິ ຠຓຕິ, ພາຫາວິກ຺ເຂປໂກປິ ຠຓຕິ. ເອວໍ ສງ຺ຆຄໂຕ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ຄຓຄໂຕ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ຄຓຄໂຕ ອຈິຕ຺ຕີກາຣກໂຕ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ອນາປຸຈ຺ຉໍ ວາ ອນຊ຺ຌິຏ຺ໂຐ ວາ ອາຣາມຄຕານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ຘມ຺ມໍ ຠຓຕິ, ປຎ຺ຫໍ ວິສຊ຺ເຊຕິ, ຐິຕໂກປິ ຠຓຕິ, ພາຫາວິກ຺ເຂປໂກປິ ຠຓຕິ. ອາຣາມຄຕານໍ ຠິກ຺ຂຸນີນໍ ອຸປາສການໍ ອຸປາສິການໍ ຘມ຺ມໍ ຠຓຕິ, ປຎ຺ຫໍ ວິສຊ຺ເຊຕິ, ຐິຕໂກປິ ຠຓຕິ, ພາຫາວິກ຺ເຂປໂກປິ ຠຓຕິ. ເອວໍ ຄຓຄໂຕ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ອິຕ຺ຖິໍ ວາ ກຸມາຣິໍ ວາ ເອວມາຫ – ‘‘ອິຕ຺ຖໍນາເມ ອິຕ຺ຖໍໂຄຕ຺ເຕ ກິໍ ອຕ຺ຖິ? ຍາຄຸ ອຕ຺ຖິ, ຠຕ຺ຕໍ ອຕ຺ຖິ, ຂາທນີຍໍ ອຕ຺ຖິ. ກິໍ ປິວິສ຺ສາມ, ກິໍ ຠຸຎ຺ຊິສ຺ສາມ, ກິໍ ຂາທິສ຺ສາມ? ກິໍ ວາ ອຕ຺ຖິ, ກິໍ ວາ ເມ ທສ຺ສຖາ’’ຕິ ວິປ຺ປລປຕິ, ຍາ ເອວຣູປາ ວາຈາ ປລາໂປ ວິປ຺ປລາໂປ ລາລປ຺ໂປ ລາລປ຺ປນາ ລາລປ຺ປິຕຕ຺ຕໍ. ເອວໍ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ – ອິທໍ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ.

ກຕມໍ ເຈຕສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ນ ອຸຈ຺ຈາ ກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕ ສມາໂນ ອຸຈ຺ຈາ ກຸລາ ປພ຺ພຊິເຕນ ສທ຺ຘິໍ ສທິສໍ ອຕ຺ຕານໍ ທຫຕິ ຈິຕ຺ເຕນ, ນ ມຫາກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕ ສມາໂນ ມຫາກຸລາ ປພ຺ພຊິເຕນ ສທ຺ຘິໍ ສທິສໍ ອຕ຺ຕານໍ ທຫຕິ ຈິຕ຺ເຕນ, ນ ມຫາໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕ ສມາໂນ ມຫາໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິເຕນ ສທ຺ຘິໍ ສທິສໍ ອຕ຺ຕານໍ ທຫຕິ ຈິຕ຺ເຕນ, ນ ອຸຬາຣໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕ ສມາໂນ… ນ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິໂກ ສມາໂນ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິເກນ ສທ຺ຘິໍ ສທິສໍ ອຕ຺ຕານໍ ທຫຕິ ຈິຕ຺ເຕນ, ນ ວິນຍຘໂຣ ສມາໂນ… ນ ຘມ຺ມກຖິໂກ ສມາໂນ… ນ ອາຣຎ຺ຎິໂກ ສມາໂນ… ນ ປິຓ຺ຑປາຕິໂກ ສມາໂນ… ນ ປໍສຸກູລິໂກ ສມາໂນ… ນ ເຕຈີວຣິໂກ ສມາໂນ… ນ ສປທານຈາຣິໂກ ສມາໂນ… ນ ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິໂກ ສມາໂນ… ນ ເນສຊ຺ຊິໂກ ສມາໂນ… ນ ຍຖາສນ຺ຖຕິໂກ ສມາໂນ… ນ ປຐມສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີ ສມາໂນ ປຐມສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠິນາ ສທ຺ຘິໍ ສທິສໍ ອຕ຺ຕານໍ ທຫຕິ ຈິຕ຺ເຕນ…ເປ… ນ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີ ສມາໂນ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠິນາ ສທ຺ຘິໍ ສທິສໍ ອຕ຺ຕານໍ ທຫຕິ ຈິຕ຺ເຕນ – ອິທໍ ເຈຕສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ. ຍສ຺ສິມານິ ຕີຓິ ປາຄພ຺ຠິຍານິ ປຫີນານິ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນານິ ວູປສນ຺ຕານິ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘານິ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິການິ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒານິ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອປ຺ປຄພ຺ໂຠຕິ – ອປ຺ປຄພ຺ໂຠ.

ອເຊຄຸຈ຺ໂຉຕິ. ອຕ຺ຖິ ປຸຄ຺ຄໂລ ເຊຄຸຈ຺ໂຉ, ອຕ຺ຖິ ອເຊຄຸຈ຺ໂຉ. ກຕໂມ ຈ ປຸຄ຺ຄໂລ ເຊຄຸຈ຺ໂຉ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປຸຄ຺ຄໂລ ທຸສ຺ສີໂລ ໂຫຕິ ປາປຘມ຺ໂມ ອສຸຈິສງ຺ກສ຺ສຣສມາຈາໂຣ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນກມ຺ມນ຺ໂຕ ອສ຺ສມໂຓ ສມຓປຏິຎ຺ໂຎ ອພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີ ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິປຏິຎ຺ໂຎ ອນ຺ໂຕປູຕິ ອວສ຺ສຸໂຕ ກສມ຺ພຸຊາໂຕ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຸຄ຺ຄໂລ ເຊຄຸຈ຺ໂຉ. ອຖ ວາ ໂກຘໂນ ໂຫຕິ ອຸປາຍາສພຫຸໂລ, ອປ຺ປມ຺ປິ ວຸຕ຺ໂຕ ສມາໂນ ອຠິສຊ຺ຊຕິ ກຸປ຺ປຕິ ພ຺ຍາປຊ຺ຊຕິ ປຕິຏ຺ຐີຍຕິ, ໂກປຎ຺ຈ ໂທສຎ຺ຈ ອປ຺ປຈ຺ຈຍຎ຺ຈ ປາຕຸກໂຣຕິ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຸຄ຺ຄໂລ ເຊຄຸຈ຺ໂຉ. ອຖ ວາ ໂກຘໂນ ໂຫຕິ ອຸປນາຫີ, ມກ຺ຂີ ໂຫຕິ ປຬາສີ, ອິສ຺ສຸກີ ໂຫຕິ ມຈ຺ຉຣີ, ສໂຐ ໂຫຕິ ມາຍາວີ, ຖທ຺ໂຘ ໂຫຕິ ອຕິມານີ, ປາປິຈ຺ໂຉ ໂຫຕິ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ [ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐີ (ສີ.)], ສນ຺ທິຏ຺ຐິປຣາມາສີ ໂຫຕິ ອາທານຄ຺ຄາຫີ ທຸປ຺ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄີ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຸຄ຺ຄໂລ ເຊຄຸຈ຺ໂຉ.

ກຕໂມ ຈ ປຸຄ຺ຄໂລ ອເຊຄຸຈ຺ໂຉ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ສີລວາ ໂຫຕິ ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວຣສໍວຸໂຕ ວິຫຣຕິ ອາຈາຣໂຄຈຣສມ຺ປນ຺ໂນ ອຓຸມຕ຺ເຕສຸ ວຊ຺ເຊສຸ ຠຍທສ຺ສາວີ, ສມາທາຍ ສິກ຺ຂຕິ ສິກ຺ຂາປເທສຸ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຸຄ຺ຄໂລ ອເຊຄຸຈ຺ໂຉ. ອຖ ວາ ອກ຺ໂກຘໂນ ໂຫຕິ ອນຸປາຍາສພຫຸໂລ, ພຫຸມ຺ປິ ວຸຕ຺ໂຕ ສມາໂນ ນ ອຠິສຊ຺ຊຕິ ນ ກຸປ຺ປຕິ ນ ພ຺ຍາປຊ຺ຊຕິ ນ ປຕິຏ຺ຐີຍຕິ, ນ ໂກປຎ຺ຈ ໂທສຎ຺ຈ ອປ຺ປຈ຺ຈຍຎ຺ຈ ປາຕຸກໂຣຕິ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຸຄ຺ຄໂລ ອເຊຄຸຈ຺ໂຉ. ອຖ ວາ ອກ຺ໂກຘໂນ ໂຫຕິ ອນຸປນາຫີ, ອມກ຺ຂີ ໂຫຕິ ອປຬາສີ, ອນິສ຺ສຸກີ ໂຫຕິ ອມຈ຺ຉຣີ, ອສໂຐ ໂຫຕິ ອມາຍາວີ, ອຖທ຺ໂຘ ໂຫຕິ ອນຕິມານີ, ນ ປາປິຈ຺ໂຉ ໂຫຕິ ນ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ, ອສນ຺ທິຏ຺ຐິປຣາມາສີ ໂຫຕິ ອນາທານຄ຺ຄາຫີ ສຸປ຺ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄີ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຸຄ຺ຄໂລ ອເຊຄຸຈ຺ໂຉ. ສພ຺ເພ ພາລປຸຖຸຊ຺ຊນາ ເຊຄຸຈ຺ຉາ, ປຸຖຸຊ຺ຊນກລ຺ຍາຓກໍ ອຸປາທາຍ ອຏ຺ຐ ອຣິຍປຸຄ຺ຄລາ ອເຊຄຸຈ຺ຉາຕິ – ອປ຺ປຄພ຺ໂຠ ອເຊຄຸຈ຺ໂຉ.

ເປສຸເຓຍ຺ເຍ ຈ ໂນ ຍຸໂຕຕິ. ເປສຸຎ຺ຎນ຺ຕິ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປິສຸຓວາໂຈ ໂຫຕິ, ອິໂຕ ສຸຕ຺ວາ ອມຸຕ຺ຣ ອກ຺ຂາຕາ ອິເມສໍ ເຠທາຍ, ອມຸຕ຺ຣ ວາ ສຸຕ຺ວາ ອິເມສໍ ອກ຺ຂາຕາ ອມູສໍ ເຠທາຍ. ອິຕິ ສມຄ຺ຄານໍ ວາ ເຠຕ຺ຕາ [ເຠໂທ (ກ.)], ຠິນ຺ນານໍ ວາ ອນຸປ຺ປທາຕາ, ວຄ຺ຄາຣາໂມ, ວຄ຺ຄຣໂຕ, ວຄ຺ຄນນ຺ທີ, ວຄ຺ຄກຣຓິໍ ວາຈໍ ຠາສິຕາ ໂຫຕິ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ເປສຸຎ຺ຎໍ.

ອປິ ຈ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕິ – ປິຍກມ຺ຍຕາຍ ວາ, ເຠທາຘິປ຺ປາເຍນ [ເຠທາຘິປ຺ປາໂຍ (ພຫູສຸ)] ວາ. ກຖໍ ປິຍກມ຺ຍຕາຍ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕິ? ອິມສ຺ສ ປິໂຍ ຠວິສ຺ສາມິ, ມນາໂປ ຠວິສ຺ສາມິ, ວິສ຺ສາສິໂກ ຠວິສ຺ສາມິ, ອພ຺ຠນ຺ຕຣິໂກ ຠວິສ຺ສາມິ, ສຸຫທໂຍ ຠວິສ຺ສາມີຕິ. ເອວໍ ປິຍກມ຺ຍຕາຍ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕິ. ກຖໍ ເຠທາຘິປ຺ປາເຍນ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕິ? ‘‘ກຖໍ ອິເມ ນານາ ອສ຺ສຸ ວິນາ ອສ຺ສຸ ວຄ຺ຄາ ອສ຺ສຸ ທ຺ເວຘາ ອສ຺ສຸ ທ຺ເວຊ຺ຌາ ອສ຺ສຸ ທ຺ເວ ປກ຺ຂາ ອສ຺ສຸ ຠິຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ ນ ສມາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ ທຸກ຺ຂໍ ນ ຜາສຸ [ອຜາສຸໍ (ສີ.)] ວິຫເຣຍ຺ຍຸ’’ນ຺ຕິ. ເອວໍ ເຠທາຘິປ຺ປາເຍນ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕິ. ຍສ຺ເສຕໍ ເປສຸຎ຺ຎໍ ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒໍ, ໂສ ເປສຸຎ຺ເຎ ໂນ ຍຸໂຕ ນ ຍຸຕ຺ໂຕ ນ ປຍຸຕ຺ໂຕ ນ ສມ຺ມາຍຸຕ຺ໂຕຕິ – ເປສຸເຓຍ຺ເຍ ຈ ໂນ ຍຸໂຕ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປຕິລີໂນ ອກຸຫໂກ, ອປິຫາລຸ ອມຈ຺ຉຣີ;

ອປ຺ປຄພ຺ໂຠ ອເຊຄຸຈ຺ໂຉ, ເປສຸເຓຍ຺ເຍ ຈ ໂນ ຍຸໂຕ’’ຕິ.

໘໘.

ສາຕິເຍສຸ ອນສ຺ສາວີ, ອຕິມາເນ ຈ ໂນ ຍຸໂຕ;

ສຓ຺ໂຫ ຈ ປຏິຠານວາ, ນ ສທ຺ໂຘ ນ ວິຣຊ຺ຊຕິ.

ສາຕິເຍສຸ ອນສ຺ສາວີຕິ. ສາຕິຍາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸຓາ. ກິໍກາຣຓາ ສາຕິຍາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸຓາ? ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ເທວມນຸສ຺ສາ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸເຓ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ ສາຕິຍນ຺ຕິ ປຕ຺ຖຍນ຺ຕິ ປິຫຍນ຺ຕິ ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕິ, ຕໍກາຣຓາ ສາຕິຍາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸຓາ. ເຍສໍ ເອສາ ສາຕິຍາ ຕຓ຺ຫາ ອປ຺ປຫີນາ ເຕສໍ ຈກ຺ຂຸໂຕ ຣູປຕຓ຺ຫາ ສວຕິ ອາສວຕິ [ປສວຕິ (ສ຺ຍາ.)] ສນ຺ທຕິ ປວຕ຺ຕຕິ, ໂສຕໂຕ ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ… ຆານໂຕ ຄນ຺ຘຕຓ຺ຫາ… ຊິວ຺ຫາໂຕ ຣສຕຓ຺ຫາ… ກາຍໂຕ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕຓ຺ຫາ… ມນໂຕ ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ ສວຕິ ອາສວຕິ ສນ຺ທຕິ ປວຕ຺ຕຕິ. ເຍສໍ ເອສາ ສາຕິຍາ ຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ ເຕສໍ ຈກ຺ຂຸໂຕ ຣູປຕຓ຺ຫາ ນ ສວຕິ ນາສວຕິ [ນ ປສວຕິ (ສ຺ຍາ.)] ນ ສນ຺ທຕິ ນ ປວຕ຺ຕຕິ, ໂສຕໂຕ ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ…ເປ… ມນໂຕ ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ ນ ສວຕິ ນາສວຕິ ນ ສນ຺ທຕິ ນ ປວຕ຺ຕຕີຕິ – ສາຕິເຍສຸ ອນສ຺ສາວີ.

ອຕິມາເນ ຈ ໂນ ຍຸໂຕຕິ. ກຕໂມ ອຕິມາໂນ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປຣໍ ອຕິມຎ຺ຎຕິ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ…ເປ… ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ. ໂຍ ເອວຣູໂປ ມາໂນ ມຎ຺ຎນາ ມຎ຺ຎິຕຕ຺ຕໍ ອຸນ຺ນຕິ ອຸນ຺ນໂມ ຘໂຊ ສມ຺ປຄ຺ຄາໂຫ ເກຕຸກມ຺ຍຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຕິມາໂນ. ຍສ຺ເສໂສ ອຕິມາໂນ ປຫີໂນ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ໂນ ວູປສນ຺ໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິໂກ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ໂຒ, ໂສ ອຕິມາເນ ຈ ໂນ ຍຸໂຕ ນ ຍຸຕ຺ໂຕ ນປ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ນ ສມ຺ມາຍຸຕ຺ໂຕຕິ – ອຕິມາເນ ຈ ໂນ ຍຸໂຕ.

ສຓ຺ໂຫ ຈ ປຏິຠານວາຕິ. ສຓ຺ໂຫຕິ ສຓ຺ເຫນ ກາຍກມ຺ເມນ ສມນ຺ນາຄໂຕຕິ ສຓ຺ໂຫ, ສຓ຺ເຫນ ວຈີກມ຺ເມນ… ສຓ຺ເຫນ ມໂນກມ຺ເມນ ສມນ຺ນາຄໂຕຕິ ສຓ຺ໂຫ, ສຓ຺ເຫຫິ ສຕິປຏ຺ຐາເນຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕຕິ ສຓ຺ໂຫ, ສຓ຺ເຫຫິ ສມ຺ມປ຺ປຘາເນຫິ… ສຓ຺ເຫຫິ ອິທ຺ຘິປາເທຫິ… ສຓ຺ເຫຫິ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍຫິ… ສຓ຺ເຫຫິ ພເລຫິ… ສຓ຺ເຫຫິ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕຕິ ສຓ຺ໂຫ, ສຓ຺ເຫນ ອຣິເຍນ ອຏ຺ຐງ຺ຄິເກນ ມຄ຺ເຄນ ສມນ຺ນາຄໂຕຕິ – ສຓ຺ໂຫ.

ປຏິຠານວາຕິ ຕໂຍ ປຏິຠານວນ຺ໂຕ – ປຣິຍຕ຺ຕິປຏິຠານວາ, ປຣິປຸຈ຺ຉາປຏິຠານວາ, ອຘິຄມປຏິຠານວາ. ກຕໂມ ປຣິຍຕ຺ຕິປຏິຠານວາ? ອິເຘກຈ຺ຈສ຺ສ ປກຕິຍາ ປຣິຍາປຸຏໍ ໂຫຕິ – ສຸຕ຺ຕໍ ເຄຍ຺ຍໍ ເວຍ຺ຍາກຣຓໍ ຄາຖາ ອຸທານໍ ອິຕິວຸຕ຺ຕກໍ ຊາຕກໍ ອພ຺ຠຸຕຘມ຺ມໍ ເວທລ຺ລໍ, ຕສ຺ສ ປຣິຍຕ຺ຕິໍ ນິສ຺ສາຍ ປຏິຠາຍຕິ – ອຍໍ ປຣິຍຕ຺ຕິປຏິຠານວາ. ກຕໂມ ປຣິປຸຈ຺ຉາປຏິຠານວາ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປຣິປຸຈ຺ຉິຕາ [ປຣິປຸຈ຺ຉິຕໍ (ສີ.), ປຣິປຸຈ຺ຉໂກ (ສ຺ຍາ.)] ໂຫຕິ ອຕ຺ຕຕ຺ເຖ ຈ ຎາຍຕ຺ເຖ ຈ ລກ຺ຂເຓ ຈ ກາຣເຓ ຈ ຐານາຐາເນ ຈ, ຕສ຺ສ ຕໍ ປຣິປຸຈ຺ຉໍ ນິສ຺ສາຍ ປຏິຠາຍຕິ – ອຍໍ ປຣິປຸຈ຺ຉາປຏິຠານວາ. ກຕໂມ ອຘິຄມປຏິຠານວາ? ອິເຘກຈ຺ຈສ຺ສ ອຘິຄຕາ ໂຫນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ປຎ຺ຈ ພລານິ ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອຣິຍມຄ຺ຄາ ຈຕ຺ຕາຣິ ສາມຎ຺ຎຜລານິ ຈຕສ຺ໂສ ປຏິສມ຺ຠິທາໂຍ ຉ ອຠິຎ຺ຎາໂຍ, ຕສ຺ສ ອຕ຺ໂຖ ຎາໂຕ ຘມ຺ໂມ ຎາໂຕ ນິຣຸຕ຺ຕິ ຎາຕາ, ອຕ຺ເຖ ຎາເຕ ອຕ຺ໂຖ ປຏິຠາຍຕິ, ຘມ຺ເມ ຎາເຕ ຘມ຺ໂມ ປຏິຠາຍຕິ, ນິຣຸຕ຺ຕິຍາ ຎາຕາຍ ນິຣຸຕ຺ຕິ ປຏິຠາຍຕິ; ອິເມສຸ ຕີສຸ ຎາເຓສຸ ຎາຓໍ ປຏິຠານປຏິສມ຺ຠິທາ. ອິມາຍ ປຏິຠານປຏິສມ຺ຠິທາຍ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ ອຸປຄໂຕ ສມຸປຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຏິຠານວາ. ຍສ຺ສ ປຣິຍຕ຺ຕິ ນຕ຺ຖິ, ປຣິປຸຈ຺ຉາ ນຕ຺ຖິ, ອຘິຄໂມ ນຕ຺ຖິ, ກິໍ ຕສ຺ສ ປຏິຠາຍິສ຺ສຕີຕິ – ສຓ຺ໂຫ ຈ ປຏິຠານວາ.

ນ ສທ຺ໂຘ ນ ວິຣຊ຺ຊຕີຕິ. ນ ສທ຺ໂຘຕິ ສາມໍ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຕໍ ອຕ຺ຕປຈ຺ຈກ຺ຂໍ ຘມ຺ມໍ ນ ກສ຺ສຈິ ສທ຺ທຫຕິ ອຎ຺ຎສ຺ສ ສມຓສ຺ສ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ວາ ເທວສ຺ສ ວາ ມາຣສ຺ສ ວາ ພ຺ຣຫ຺ມຸໂນ ວາ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ສາມໍ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຕໍ…ເປ… ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ… ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ… ‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຊາຕິປຈ຺ຈຍາ ຊຣາມຣຓ’’ນ຺ຕິ… ‘‘ອວິຊ຺ຊານິໂຣຘາ ສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຊາຕິນິໂຣຘາ ຊຣາມຣຓນິໂຣໂຘ’’ຕິ… ‘‘ອິທໍ ທຸກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ…ເປ… ‘‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ… ‘‘ອິເມ ອາສວາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ອຍໍ ອາສວນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ… ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພາ’’ຕິ ສາມໍ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຕໍ…ເປ… ຉນ຺ນໍ ຜສ຺ສາຍຕນານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ, ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ…ເປ… ຈຕຸນ຺ນໍ ມຫາຠູຕານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ສາມໍ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຕໍ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ສາມໍ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຕໍ ອຕ຺ຕປຈ຺ຈກ຺ຂໍ ຘມ຺ມໍ ນ ກສ຺ສຈິ ສທ຺ທຫຕິ ອຎ຺ຎສ຺ສ ສມຓສ຺ສ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ວາ ເທວສ຺ສ ວາ ມາຣສ຺ສ ວາ ພ຺ຣຫ຺ມຸໂນ ວາ [ພ຺ຣຫ຺ມຸໂນ ວາ…ເປ… (ສີ. ກ.)].

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ສທ຺ທຫສິ ຕ຺ວໍ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຠາວິຕໍ ພຫຸລີກຕໍ ອມໂຕຄຘໍ ໂຫຕິ ອມຕປຣາຍນໍ ອມຕປຣິໂຍສານໍ; ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຠາວິຕໍ ພຫຸລີກຕໍ ອມໂຕຄຘໍ ໂຫຕິ ອມຕປຣາຍນໍ ອມຕປຣິໂຍສານ’’ນ຺ຕິ?

‘‘ນ ຂ຺ວາຫໍ ເອຕ຺ຖ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວໂຕ ສທ຺ຘາຍ ຄຈ຺ຉາມິ ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຠາວິຕໍ ພຫຸລີກຕໍ ອມໂຕຄຘໍ ໂຫຕິ ອມຕປຣາຍນໍ ອມຕປຣິໂຍສານໍ. ເຍສໍ ນູເນຕໍ, ຠນ຺ເຕ, ອຎ຺ຎາຕໍ ອສ຺ສ ອທິຏ຺ຐໍ ອວິທິຕໍ ອສຈ຺ຉິກຕໍ ອຜສ຺ສິຕໍ ປຎ຺ຎາຍ, ເຕ ຕຕ຺ຖ ປເຣສໍ ສທ຺ຘາຍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຠາວິຕໍ ພຫຸລີກຕໍ ອມໂຕຄຘໍ ໂຫຕິ ອມຕປຣາຍນໍ ອມຕປຣິໂຍສານໍ. ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ … ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຠາວິຕໍ ພຫຸລີກຕໍ ອມໂຕຄຘໍ ໂຫຕິ ອມຕປຣາຍນໍ ອມຕປຣິໂຍສານໍ. ເຍສຎ຺ຈ ໂຂ ເອຕໍ, ຠນ຺ເຕ, ຎາຕໍ ທິຏ຺ຐໍ ວິທິຕໍ ສຈ຺ຉິກຕໍ ຜສ຺ສິຕໍ ປຎ຺ຎາຍ, ນິກ຺ກງ຺ຂາ ເຕ ຕຕ຺ຖ ນິພ຺ພິຈິກິຈ຺ຉາ. ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຠາວິຕໍ ພຫຸລີກຕໍ ອມໂຕຄຘໍ ໂຫຕິ ອມຕປຣາຍນໍ ອມຕປຣິໂຍສານໍ. ມຍ຺ຫຎ຺ຈ ໂຂ, ເອຕໍ ຠນ຺ເຕ, ຎາຕໍ ທິຏ຺ຐໍ ວິທິຕໍ ສຈ຺ຉິກຕໍ ຜສ຺ສິຕໍ ປຎ຺ຎາຍ, ນິກ຺ກງ຺ໂຂຫໍ ຕຕ຺ຖ ນິພ຺ພິຈິກິຈ຺ໂຉ. ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຠາວິຕໍ ພຫຸລີກຕໍ ອມໂຕຄຘໍ ໂຫຕິ ອມຕປຣາຍນໍ ອມຕປຣິໂຍສານ’’ນ຺ຕິ.

‘‘ສາຘຸ ສາຘຸ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ! ເຍສຎ຺ເຫຕໍ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ອຎ຺ຎາຕໍ ອສ຺ສ ອທິຏ຺ຐໍ ອວິທິຕໍ ອສຈ຺ຉິກຕໍ ອຜສ຺ສິຕໍ ປຎ຺ຎາຍ, ເຕ ຕຕ຺ຖ ປເຣສໍ ສທ຺ຘາຍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ… ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຠາວິຕໍ ພຫຸລີກຕໍ ອມໂຕຄຘໍ ໂຫຕິ ອມຕປຣາຍນໍ ອມຕປຣິໂຍສານນ຺ຕິ.

‘‘ອສ຺ສທ຺ໂຘ ອກຕຎ຺ຎູ ຈ, ສນ຺ຘິຈ຺ເຉໂທ ຈ ໂຍ ນໂຣ;

ຫຕາວກາໂສ ວນ຺ຕາໂສ, ສ ເວ ອຸຕ຺ຕມໂປຣິໂສ’’ຕິ.

ນ ສທ຺ໂຘ ນ ວິຣຊ຺ຊຕີຕິ. ສພ຺ເພ ພາລປຸຖຸຊ຺ຊນາ ຣຊ຺ຊນ຺ຕິ, ປຸຖຸຊ຺ຊນກລ຺ຍາຓກໍ ອຸປາທາຍ ສຕ຺ຕ ເສກ຺ຂາ ວິຣຊ຺ຊນ຺ຕິ. ອຣຫາ ເນວ ຣຊ຺ຊຕິ ໂນ ວິຣຊ຺ຊຕິ, ວິຣຕ຺ໂຕ ໂສ ຂຍາ ຣາຄສ຺ສ ວີຕຣາຄຕ຺ຕາ ຂຍາ ໂທສສ຺ສ ວີຕໂທສຕ຺ຕາ, ຂຍາ ໂມຫສ຺ສ ວີຕໂມຫຕ຺ຕາ. ໂສ ວຸຏ຺ຐວາໂສ ຈິຓ຺ຓຈຣໂຓ…ເປ… ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ – ນ ສທ຺ໂຘ ນ ວິຣຊ຺ຊຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສາຕິເຍສຸ ອນສ຺ສາວີ, ອຕິມາເນ ຈ ໂນ ຍຸໂຕ;

ສຓ຺ໂຫ ຈ ປຏິຠານວາ, ນ ສທ຺ໂຘ ນ ວິຣຊ຺ຊຕີ’’ຕິ.

໘໙.

ລາຠກມ຺ຍາ ນ ສິກ຺ຂຕິ, ອລາເຠ ຈ ນ ກຸປ຺ປຕິ;

ອວິຣຸທ຺ໂຘ ຈ ຕຓ຺ຫາຍ, ຣເສສຸ [ຣເສ ຈ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ນານຸຄິຊ຺ຌຕິ.

ລາຠກມ຺ຍາ ນ ສິກ຺ຂຕິ, ອລາເຠ ຈ ນ ກຸປ຺ປຕີຕິ. ກຖໍ ລາຠກມ຺ຍາ ສິກ຺ຂຕິ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ຠິກ຺ຂຸໍ ປສ຺ສຕິ ລາຠິໍ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານໍ. ຕສ຺ສ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘‘ເກນ ນຸ ໂຂ ອຍມາຍສ຺ມາ ລາຠີ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານ’’ນ຺ຕິ? ຕສ຺ສ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘‘ອຍໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິໂກ, ເຕນາຍມາຍສ຺ມາ ລາຠີ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານ’’ນ຺ຕິ. ໂສ ລາຠເຫຕຸ ລາຠປຈ຺ຈຍາ ລາຠກາຣຓາ ລາຠາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິຍາ ລາຠໍ ປຣິປາເຈນ຺ໂຕ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕໍ ປຣິຍາປຸຓາຕິ. ເອວມ຺ປິ ລາຠກມ຺ຍາ ສິກ຺ຂຕິ.

ອຖ ວາ ຠິກ຺ຂຸ ຠິກ຺ຂຸໍ ປສ຺ສຕິ ລາຠິໍ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານໍ. ຕສ຺ສ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘‘ເກນ ນຸ ໂຂ ອຍມາຍສ຺ມາ ລາຠີ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານ’’ນ຺ຕິ? ຕສ຺ສ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘‘ອຍໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ວິນຍຘໂຣ…ເປ… ຘມ຺ມກຖິໂກ… ອາຠິຘມ຺ມິໂກ, ເຕນາຍມາຍສ຺ມາ ລາຠີ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານ’’ນ຺ຕິ. ໂສ ລາຠເຫຕຸ ລາຠປຈ຺ຈຍາ ລາຠກາຣຓາ ລາຠາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິຍາ ລາຠໍ ປຣິປາເຈນ຺ໂຕ ອຠິຘມ຺ມໍ ປຣິຍາປຸຓາຕິ. ເອວມ຺ປິ ລາຠກມ຺ຍາ ສິກ຺ຂຕິ.

ອຖ ວາ ຠິກ຺ຂຸ ຠິກ຺ຂຸໍ ປສ຺ສຕິ ລາຠິໍ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານໍ. ຕສ຺ສ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘‘ເກນ ນຸ ໂຂ ອຍມາຍສ຺ມາ ລາຠີ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານ’’ນ຺ຕິ? ຕສ຺ສ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘‘ອຍໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອາຣຎ຺ຎິໂກ… ປິຓ຺ຑປາຕິໂກ… ປໍສຸກູລິໂກ… ເຕຈີວຣິໂກ… ສປທານຈາຣິໂກ… ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິໂກ… ເນສຊ຺ຊິໂກ… ຍຖາສນ຺ຖຕິໂກ, ເຕນາຍມາຍສ຺ມາ ລາຠີ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານ’’ນ຺ຕິ. ໂສ ລາຠເຫຕຸ ລາຠປຈ຺ຈຍາ ລາຠກາຣຓາ ລາຠາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິຍາ ລາຠໍ ປຣິປາເຈນ຺ໂຕ ອາຣຎ຺ຎິໂກ ໂຫຕິ…ເປ… ຍຖາສນ຺ຖຕິໂກ ໂຫຕິ. ເອວມ຺ປິ ລາຠກມ຺ຍາ ສິກ຺ຂຕິ.

ກຖໍ ນ ລາຠກມ຺ຍາ ສິກ຺ຂຕິ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ນ ລາຠເຫຕຸ, ນ ລາຠປຈ຺ຈຍາ, ນ ລາຠກາຣຓາ, ນ ລາຠາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິຍາ, ນ ລາຠໍ ປຣິປາເຈນ຺ໂຕ, ຍາວເທວ ອຕ຺ຕທມຕ຺ຖາຍ ອຕ຺ຕສມຕ຺ຖາຍ ອຕ຺ຕປຣິນິພ຺ພາປນຕ຺ຖາຍ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕໍ ປຣິຍາປຸຓາຕິ, ວິນຍໍ ປຣິຍາປຸຓາຕິ, ອຠິຘມ຺ມໍ ປຣິຍາປຸຓາຕິ. ເອວມ຺ປິ ນ ລາຠກມ຺ຍາ ສິກ຺ຂຕິ.

ອຖ ວາ ຠິກ຺ຂຸ ນ ລາຠເຫຕຸ, ນ ລາຠປຈ຺ຈຍາ, ນ ລາຠກາຣຓາ, ນ ລາຠາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິຍາ, ນ ລາຠໍ ປຣິປາເຈນ຺ໂຕ, ຍາວເທວ ອປ຺ປິຈ຺ຉຎ຺ເຎວ [ອປ຺ປິຈ຺ຉໍເຍວ (ສີ.)] ນິສ຺ສາຍ ສນ຺ຕຸຏ຺ຐິຎ຺ເຎວ ນິສ຺ສາຍ ສລ຺ເລຂຎ຺ເຎວ ນິສ຺ສາຍ ປວິເວກຎ຺ເຎວ ນິສ຺ສາຍ ອິທມຕ຺ຖິຕຎ຺ເຎວ [ອິທມຕ຺ຖິກຕຎ຺ເຎວ (ສີ.)] ນິສ຺ສາຍ ອາຣຎ຺ຎິໂກ ໂຫຕິ, ປິຓ຺ຑປາຕິໂກ ໂຫຕິ, ປໍສຸກູລິໂກ ໂຫຕິ, ເຕຈີວຣິໂກ ໂຫຕິ, ສປທານຈາຣິໂກ ໂຫຕິ, ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິໂກ ໂຫຕິ, ເນສຊ຺ຊິໂກ ໂຫຕິ, ຍຖາສນ຺ຖຕິໂກ ໂຫຕິ. ເອວມ຺ປິ ນ ລາຠກມ຺ຍາ ສິກ຺ຂຕີຕິ – ລາຠກມ຺ຍາ ນ ສິກ຺ຂຕິ.

ອລາເຠ ຈ ນ ກຸປ຺ປຕີຕິ. ກຖໍ ອລາເຠ ກຸປ຺ປຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ‘‘ກຸລໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຄຓໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ອາວາສໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ລາຠໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຍສໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ປສໍສໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ສຸຂໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຈີວຣໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ປິຓ຺ຑປາຕໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ເສນາສນໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຄິລານຸປຏ຺ຐາກໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ອປ຺ປຎ຺ຎາໂຕມ຺ຫີ’’ຕິ ກຸປ຺ປຕິ ພ຺ຍາປຊ຺ຊຕິ ປຕິຏ຺ຐີຍຕິ, ໂກປຎ຺ຈ ໂທສຎ຺ຈ ອປ຺ປຈ຺ຈຍຎ຺ຈ ປາຕຸກໂຣຕິ. ເອວໍ ອລາເຠ ກຸປ຺ປຕິ.

ກຖໍ ອລາເຠ ນ ກຸປ຺ປຕິ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ‘‘ກຸລໍ ວາ ນ ລຠາມິ ຄຓໍ ວາ ນ ລຠາມິ…ເປ… ອປ຺ປຎ຺ຎາໂຕມ຺ຫີ’’ຕິ ນ ກຸປ຺ປຕິ ນ ພ຺ຍາປຊ຺ຊຕິ ນ ປຕິຏ຺ຐີຍຕິ, ນ ໂກປຎ຺ຈ ໂທສຎ຺ຈ ອປ຺ປຈ຺ຈຍຎ຺ຈ ປາຕຸກໂຣຕິ. ເອວໍ ອລາເຠ ນ ກຸປ຺ປຕີຕິ – ລາຠກມ຺ຍາ ນ ສິກ຺ຂຕິ ອລາເຠ ຈ ນ ກຸປ຺ປຕິ.

ອວິຣຸທ຺ໂຘ ຈ ຕຓ຺ຫາຍ, ຣເສສຸ ນານຸຄິຊ຺ຌຕີຕິ. ວິຣຸທ຺ໂຘຕິ ໂຍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອາຆາໂຕ ປຏິຆາໂຕ, ປຏິຆໍ ປຏິວິໂຣໂຘ, ໂກໂປ ປໂກໂປ ສມ຺ປໂກໂປ, ໂທໂສ ປໂທໂສ ສມ຺ປໂທໂສ, ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ພ຺ຍາປຕ຺ຕິ ມໂນປໂທໂສ, ໂກໂຘ ກຸຊ຺ຌນາ ກຸຊ຺ຌິຕຕ຺ຕໍ, ໂທໂສ ທຸສ຺ສນາ ທຸສ຺ສິຕຕ຺ຕໍ, ພ຺ຍາປຕ຺ຕິ ພ຺ຍາປຊ຺ຊນາ ພ຺ຍາປຊ຺ຊິຕຕ຺ຕໍ ວິໂຣໂຘ ປຏິວິໂຣໂຘ, ຈຓ຺ຑິກ຺ກໍ, ອສຸໂຣໂປ, ອນຕ຺ຕມນຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວິໂຣໂຘ. ຍສ຺ເສໂສ ວິໂຣໂຘ ປຫີໂນ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ໂນ ວູປສນ຺ໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິໂກ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ໂຒ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອວິຣຸທ຺ໂຘ. ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ ຄນ຺ຘຕຓ຺ຫາ ຣສຕຓ຺ຫາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕຓ຺ຫາ ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ຣໂສຕິ ມູລຣໂສ ຂນ຺ຘຣໂສ ຕຈຣໂສ ປຕ຺ຕຣໂສ ປຸປ຺ຜຣໂສ ຜລຣໂສ, ອມ຺ພິລໍ ມຘຸຣໍ ຕິຕ຺ຕກໍ ກຏຸກໍ ໂລຓິກໍ ຂາຣິກໍ ລມ຺ພິກໍ [ລປິລໍ (ສີ.), ລມ຺ພິລໍ (ສ຺ຍາ.), ລພິລໍ (ກ.), ອາຍຕນວິຠງ຺ເຄ] ກສາໂວ ສາທຸ ອສາທຸ ສີຕໍ ອຸຓ຺ຫໍ. ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຣສຄິທ຺ຘາ. ເຕ ຊິວ຺ຫຄ຺ເຄນ ຣສຄ຺ຄານິ ປຣິເຍສນ຺ຕາ ອາຫິຓ຺ຑນ຺ຕິ, ເຕ ອມ຺ພິລໍ ລຠິຕ຺ວາ ອນມ຺ພິລໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອນມ຺ພິລໍ ລຠິຕ຺ວາ ອມ຺ພິລໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ; ມຘຸຣໍ ລຠິຕ຺ວາ ອມຘຸຣໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອມຘຸຣໍ ລຠິຕ຺ວາ ມຘຸຣໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ; ຕິຕ຺ຕກໍ ລຠິຕ຺ວາ ອຕິຕ຺ຕກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອຕິຕ຺ຕກໍ ລຠິຕ຺ວາ ຕິຕ຺ຕກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ; ກຏຸກໍ ລຠິຕ຺ວາ ອກຏຸກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອກຏຸກໍ ລຠິຕ຺ວາ ກຏຸກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ; ໂລຓິກໍ ລຠິຕ຺ວາ ອໂລຓິກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອໂລຓິກໍ ລຠິຕ຺ວາ ໂລຓິກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ; ຂາຣິກໍ ລຠິຕ຺ວາ ອຂາຣິກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອຂາຣິກໍ ລຠິຕ຺ວາ ຂາຣິກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ; ລມ຺ພິກໍ ລຠິຕ຺ວາ ກສາວໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ກສາວໍ ລຠິຕ຺ວາ ລມ຺ພິກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ; ສາທຸໍ ລຠິຕ຺ວາ ອສາທຸໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອສາທຸໍ ລຠິຕ຺ວາ ສາທຸໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ; ສີຕໍ ລຠິຕ຺ວາ ອຸຓ຺ຫໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອຸຓ຺ຫໍ ລຠິຕ຺ວາ ສີຕໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ. ເຕ ຍໍ ຍໍ ລຠິຕ຺ວາ ເຕນ ເຕນ ນ ສນ຺ຕຸສ຺ສນ຺ຕິ ອປຣາປຣໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ມນາປິເກສຸ ຣເສສຸ ຣຕ຺ຕາ ຄິທ຺ຘາ ຄຘິຕາ ມຸຈ຺ຉິຕາ ອຊ຺ໂຌສນ຺ນາ ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພຸທ຺ຘາ. ຍສ຺ເສສາ ຣສຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ, ໂສ ປຏິສງ຺ຂາ ໂຍນິໂສ ອາຫາຣໍ ອາຫາເຣຕິ – ‘‘ເນວ ທວາຍ ນ ມທາຍ ນ ມຓ຺ຑນາຍ ນ ວິຠູສນາຍ, ຍາວເທວ ອິມສ຺ສ ກາຍສ຺ສ ຐິຕິຍາ ຍາປນາຍ ວິຫິໍສູປຣຕິຍາ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍານຸຄ຺ຄຫາຍ. ອິຕິ ປຸຣາຓຎ຺ຈ ເວທນໍ ປຏິຫງ຺ຂາມິ, ນວຎ຺ຈ ເວທນໍ ນ ອຸປ຺ປາເທສ຺ສາມິ, ຍາຕ຺ຣາ ຈ ເມ ຠວິສ຺ສຕິ ອນວຊ຺ຊຕາ ຈ ຜາສຸວິຫາໂຣ ຈາ’’ຕິ.

ຍຖາ ວນໍ ອາລິມ຺ເປຍ຺ຍ ຍາວເທວ ໂຣປນຕ຺ຖາຍ, ຍຖາ ວາ ປນ ອກ຺ຂໍ ອພ຺ຠຎ຺ເຊຍ຺ຍ ຍາວເທວ ຠາຣສ຺ສ ນິຕ຺ຖຣຓຕ຺ຖາຍ, ຍຖາ ວາ ປນ ປຸຕ຺ຕມໍສໍ ອາຫາຣໍ ອາຫເຣຍ຺ຍ ຍາວເທວ ກນ຺ຕາຣສ຺ສ ນິຕ຺ຖຣຓຕ຺ຖາຍ; ເອວເມວ ຠິກ຺ຂຸ ປຏິສງ຺ຂາ ໂຍນິໂສ ອາຫາຣໍ ອາຫາເຣຕິ – ‘‘ເນວ ທວາຍ…ເປ… ຜາສຸວິຫາໂຣ ຈາ’’ຕິ. ຣສຕຓ຺ຫໍ ປຊຫຕິ ວິໂນເທຕິ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກໂຣຕິ ອນຠາວໍ ຄເມຕິ, ຣສຕຓ຺ຫາຍ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ອວິຣຸທ຺ໂຘ ຈ ຕຓ຺ຫາຍ ຣເສສຸ ນານຸຄິຊ຺ຌຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ລາຠກມ຺ຍາ ນ ສິກ຺ຂຕິ, ອລາເຠ ຈ ນ ກຸປ຺ປຕິ;

ອວິຣຸທ຺ໂຘ ຈ ຕຓ຺ຫາຍ, ຣເສສຸ ນານຸຄິຊ຺ຌຕີ’’ຕິ.

໙໐.

ອຸເປກ຺ຂໂກ ສທາ ສໂຕ, ນ ໂລເກ ມຎ຺ຎເຕ ສມໍ;

ນ ວິເສສີ ນ ນີເຈຍ຺ໂຍ, ຕສ຺ສ ໂນ ສນ຺ຕິ ອຸສ຺ສທາ.

ອຸເປກ຺ຂໂກ ສທາ ສໂຕຕິ. ອຸເປກ຺ຂໂກຕິ ຉຬງ຺ຄຸເປກ຺ຂາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ເນວ ສຸມໂນ ໂຫຕິ ນ ທຸມ຺ມໂນ, ອຸເປກ຺ຂໂກ ວິຫຣຕິ ສໂຕ ສມ຺ປຊາໂນ. ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ…ເປ… ມນສາ ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຍ ເນວ ສຸມໂນ ໂຫຕິ ນ ທຸມ຺ມໂນ, ອຸເປກ຺ຂໂກ ວິຫຣຕິ ສໂຕ ສມ຺ປຊາໂນ. ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ມນາປໍ ນາຠິຄິຊ຺ຌຕິ ນາຠິຫໍສຕິ [ນາຠິຫສຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ນ ຣາຄໍ ຊເນຕິ, ຕສ຺ສ ຐິໂຕວ ກາໂຍ ໂຫຕິ, ຐິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸສຓ຺ຐິຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ. ຈກ຺ຂຸນາ ໂຂ ປເນວ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ອມນາປໍ ນ ມງ຺ກຸ ໂຫຕິ ອປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕຈິຕ຺ໂຕ [ອປ຺ປຕິຏ຺ຐີນ ຈິຕ຺ໂຕ (ສ຺ຍາ.), ອປ຺ປຕິຏ຺ຐນຈິຕ຺ໂຕ (ກ.)] ອລີນມນໂສ [ອາທິນມນໂສ (ສ຺ຍາ.)] ອພ຺ຍາປນ຺ນເຈຕໂສ, ຕສ຺ສ ຐິໂຕວ ກາໂຍ ໂຫຕິ, ຐິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸສຓ຺ຐິຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ. ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ… ຆາເນນ ຄນ຺ຘໍ ຆາຍິຕ຺ວາ… ຊິວ຺ຫາຍ ຣສໍ ສາຍິຕ຺ວາ… ກາເຍນ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພໍ ຜຸສິຕ຺ວາ… ມນສາ ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຍ ມນາປໍ ນາຠິຄິຊ຺ຌຕິ ນາຠິຫໍສຕິ ນ ຣາຄໍ ຊເນຕິ, ຕສ຺ສ ຐິໂຕວ ກາໂຍ ໂຫຕິ, ຐິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸສຓ຺ຐິຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ. ມນສາ ໂຂ ປເນວ ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຍ ອມນາປໍ ນ ມງ຺ກຸ ໂຫຕິ ອປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕຈິຕ຺ໂຕ ອລີນມນໂສ ອພ຺ຍາປນ຺ນເຈຕໂສ, ຕສ຺ສ ຐິໂຕວ ກາໂຍ ໂຫຕິ, ຐິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸສຓ຺ຐິຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ.

ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ມນາປາມນາເປສຸ ຣູເປສຸ ຕສ຺ສ ຐິໂຕວ ກາໂຍ ໂຫຕິ, ຐິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸສຓ຺ຐິຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ. ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ…ເປ… ມນສາ ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຍ ມນາປາມນາເປສຸ ຘມ຺ເມສຸ ຕສ຺ສ ຐິໂຕວ ກາໂຍ ໂຫຕິ, ຐິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸສຓ຺ຐິຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ.

ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ຣຊນີເຍ ນ ຣຊ຺ຊຕິ, ທຸສ຺ສນີເຍ [ໂທສນີເຍ (ພຫູສຸ)] ນ ທຸສ຺ສຕິ, ໂມຫນີເຍ ນ ມຸຍ຺ຫຕິ, ໂກປນີເຍ ນ ກຸປ຺ປຕິ, ມທນີເຍ ນ ມຊ຺ຊຕິ, ກິເລສນີເຍ ນ ກິລິສ຺ສຕິ. ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ…ເປ… ມນສາ ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຍ ຣຊນີເຍ ນ ຣຊ຺ຊຕິ ທຸສ຺ສນີເຍ ນ ທຸສ຺ສຕິ, ໂມຫນີເຍ ນ ມຸຍ຺ຫຕິ, ໂກປນີເຍ ນ ກຸປ຺ປຕິ, ມທນີເຍ ນ ມຊ຺ຊຕິ, ກິເລສນີເຍ ນ ກິລິສ຺ສຕິ. ທິຏ຺ເຐ ທິຏ຺ຐມຕ຺ໂຕ, ສຸເຕ ສຸຕມຕ຺ໂຕ, ມຸເຕ ມຸຕມຕ຺ໂຕ, ວິຎ຺ຎາເຕ ວິຎ຺ຎາຕມຕ຺ໂຕ. ທິຏ຺ເຐ ນ ລິມ຺ປຕິ, ສຸເຕ ນ ລິມ຺ປຕິ, ມຸເຕ ນ ລິມ຺ປຕິ, ວິຎ຺ຎາເຕ ນ ລິມ຺ປຕິ. ທິຏ຺ເຐ ອນູປໂຍ ອນປາໂຍ ອນິສ຺ສິໂຕ ອປ຺ປຏິພທ຺ໂຘ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕິ. ສຸເຕ… ມຸເຕ… ວິຎ຺ຎາເຕ ອນູປໂຍ ອນປາໂຍ ອນິສ຺ສິໂຕ ອປ຺ປຏິພທ຺ໂຘ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕິ.

ສໍວິຊ຺ຊຕິ ອຣຫໂຕ ຈກ຺ຂຸ, ປສ຺ສຕິ ອຣຫາ ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ. ຉນ຺ທຣາໂຄ ອຣຫໂຕ ນຕ຺ຖິ, ສຸວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ອຣຫາ. ສໍວິຊ຺ຊຕິ ອຣຫໂຕ ໂສຕໍ, ສຸຓາຕິ ອຣຫາ ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ. ຉນ຺ທຣາໂຄ ອຣຫໂຕ ນຕ຺ຖິ, ສຸວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ອຣຫາ. ສໍວິຊ຺ຊຕິ ອຣຫໂຕ ຆານໍ, ຆາຍຕິ ອຣຫາ ຆາເນນ ຄນ຺ຘໍ. ຉນ຺ທຣາໂຄ ອຣຫໂຕ ນຕ຺ຖິ, ສຸວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ອຣຫາ. ສໍວິຊ຺ຊຕິ ອຣຫໂຕ ຊິວ຺ຫາ, ສາຍຕິ ອຣຫາ ຊິວ຺ຫາຍ ຣສໍ…ເປ… ສໍວິຊ຺ຊຕິ ອຣຫໂຕ ກາໂຍ, ຜຸສຕິ ອຣຫາ ກາເຍນ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພໍ…ເປ… ສໍວິຊ຺ຊຕິ ອຣຫໂຕ ມໂນ, ວິຊານາຕິ ອຣຫາ ມນສາ ຘມ຺ມໍ. ຉນ຺ທຣາໂຄ ອຣຫໂຕ ນຕ຺ຖິ ສຸວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ອຣຫາ.

ຈກ຺ຂຸ ຣູປາຣາມໍ ຣູປຣຕໍ ຣູປສມ຺ມຸທິຕໍ, ຕໍ ອຣຫໂຕ ທນ຺ຕໍ ຄຸຕ຺ຕໍ ຣກ຺ຂິຕໍ ສໍວຸຕໍ, ຕສ຺ສ ຈ ສໍວຣາຍ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕິ. ໂສຕໍ ສທ຺ທາຣາມໍ…ເປ… ຆານໍ ຄນ຺ຘາຣາມໍ… ຊິວ຺ຫາ ຣສາຣາມາ ຣສຣຕາ ຣສສມ຺ມຸທິຕາ, ສາ ອຣຫໂຕ ທນ຺ຕາ ຄຸຕ຺ຕາ ຣກ຺ຂິຕາ ສໍວຸຕາ, ຕສ຺ສາ ຈ ສໍວຣາຍ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕິ. ກາໂຍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຣາໂມ…ເປ… ມໂນ ຘມ຺ມາຣາໂມ ຘມ຺ມຣໂຕ ຘມ຺ມສມ຺ມຸທິໂຕ, ໂສ ອຣຫໂຕ ທນ຺ໂຕ ຄຸຕ຺ໂຕ ຣກ຺ຂິໂຕ ສໍວຸໂຕ, ຕສ຺ສ ຈ ສໍວຣາຍ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕິ.

‘‘ທນ຺ຕໍ ນຍນ຺ຕິ ສມິຕິໍ, ທນ຺ຕໍ ຣາຊາຠິຣູຫຕິ;

ທນ຺ໂຕ ເສຏ຺ໂຐ ມນຸສ຺ເສສຸ, ໂຍຕິວາກ຺ຍໍ ຕິຕິກ຺ຂຕິ.

‘‘ວຣມສ຺ສຕຣາ ທນ຺ຕາ, ອາຊານີຍາ ຈ [ອາຊານິຍາວ (ສ຺ຍາ.)] ສິນ຺ຘວາ;

ກຸຎ຺ຊຣາ ຈ ມຫານາຄາ, ອຕ຺ຕທນ຺ໂຕ ຕໂຕ ວຣໍ.

‘‘ນ ຫິ ເອເຕຫິ ຍາເນຫິ, ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ອຄຕໍ ທິສໍ;

ຍຖາຕ຺ຕນາ ສຸທນ຺ເຕນ, ທນ຺ໂຕ ທນ຺ເຕນ ຄຈ຺ຉຕິ.

‘‘ວິຘາສຸ ນ ວິກມ຺ປນ຺ຕິ, ວິປ຺ປມຸຕ຺ຕາ ປຸນພ຺ຠວາ;

ທນ຺ຕຠູມິມນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ເຕ ໂລເກ ວິຊິຕາວິໂນ.

‘‘ຍສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ຠາວິຕານິ [ວິຠາວິຕານິ (ສີ.)], ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ພຫິທ຺ຘາ ຈ [ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ຈ (ສີ.), ອຊ຺ຌຕ຺ຕຎ຺ຈ ພຫິທ຺ຘາ ຈ (ສ຺ຍາ. ກ.) ສຸ. ນິ. ໕໒໑] ສພ຺ພໂລເກ;

ນິພ຺ພິຊ຺ຌ ອິມໍ [ນິພ຺ພິຊ຺ຌິມໍ (ສ຺ຍາ.), ນິພ຺ພິຊ຺ຊ ອິມໍ (ກ.)] ປຣຎ຺ຈ ໂລກໍ, ກາລໍ ກງ຺ຂຕິ ຠາວິໂຕ ສ ທນ຺ໂຕ’’ຕິ.

ອຸເປກ຺ຂໂກ ສທາຕິ. ສທາ ສພ຺ພທາ ສພ຺ພກາລໍ ນິຈ຺ຈກາລໍ ຘຸວກາລໍ…ເປ… ປຈ຺ຉິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ. ສໂຕຕິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ, ເວທນາສຸ… ຈິຕ຺ເຕ… ຘມ຺ເມສຸ ຘມ຺ມານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ…ເປ… ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສໂຕຕິ – ອຸເປກ຺ຂໂກ ສທາ ສໂຕ.

ນ ໂລເກ ມຎ຺ຎເຕ ສມນ຺ຕິ. ‘‘ສທິໂສຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມານໍ ນ ຊເນຕິ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ…ເປ… ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາຕິ – ນ ໂລເກ ມຎ຺ຎເຕ ສມໍ.

ນ ວິເສສີ ນ ນີເຈຍ຺ໂຍຕິ. ‘‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີ’’ຕິ ອຕິມານໍ ນ ຊເນຕິ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ…ເປ… ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ. ‘‘ຫີໂນຫມສ຺ມີ’’ຕິ ໂອມານໍ ນ ຊເນຕິ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ…ເປ… ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາຕິ – ນ ວິເສສີ ນ ນີເຈຍ຺ໂຍ.

ຕສ຺ສ ໂນ ສນ຺ຕິ ອຸສ຺ສທາຕິ. ຕສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ອຸສ຺ສທາຕິ ສຕ຺ຕຸສ຺ສທາ – ຣາຄຸສ຺ສໂທ ໂທສຸສ຺ສໂທ ໂມຫຸສ຺ສໂທ ມານຸສ຺ສໂທ ທິຏ຺ຐຸສ຺ສໂທ ກິເລສຸສ຺ສໂທ ກມ຺ມຸສ຺ສໂທ. ຕສ຺ສິເມ ອຸສ຺ສທາ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ຕສ຺ສ ໂນ ສນ຺ຕິ ອຸສ຺ສທາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອຸເປກ຺ຂໂກ ສທາ ສໂຕ, ນ ໂລເກ ມຎ຺ຎເຕ ສມໍ;

ນ ວິເສສີ ນ ນີເຈຍ຺ໂຍ, ຕສ຺ສ ໂນ ສນ຺ຕິ ອຸສ຺ສທາ’’ຕິ.

໙໑.

ຍສ຺ສ ນິສ຺ສຍຕາ [ນິສ຺ສຍນາ (ກ.)] ນຕ຺ຖິ, ຎຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ ອນິສ຺ສິໂຕ;

ຠວາຍ ວິຠວາຍ ວາ, ຕຓ຺ຫາ ຍສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ນິສ຺ສຍຕາ ນຕ຺ຖີຕິ. ຍສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ນິສ຺ສຍາຕິ ທ຺ເວ ນິສ຺ສຍາ – ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ ຈ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ; ຕຓ຺ຫານິສ຺ສຍສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສຍສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ນິສ຺ສຍຕາ ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ຍສ຺ສ ນິສ຺ສຍຕາ ນຕ຺ຖິ.

ຎຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ ອນິສ຺ສິໂຕຕິ. ຎຕ຺ວາຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ… ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ອນິສ຺ສິໂຕຕິ ທ຺ເວ ນິສ຺ສຍາ – ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ ຈ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ. ຕຓ຺ຫານິສ຺ສຍໍ ປຫາຍ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສຍໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຈກ຺ຂຸໍ ອນິສ຺ສິໂຕ, ໂສຕໍ ອນິສ຺ສິໂຕ, ຆານໍ ອນິສ຺ສິໂຕ, ຊິວ຺ຫໍ ອນິສ຺ສິໂຕ, ກາຍໍ ອນິສ຺ສິໂຕ, ມນໍ ອນິສ຺ສິໂຕ, ຣູເປ… ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ… ກຸລໍ… ຄຓໍ… ອາວາສໍ…ເປ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພ ຘມ຺ເມ ອນິສ຺ສິໂຕ ອນລ຺ລີໂນ ອນຸປຄໂຕ ອນຊ຺ໂຌສິໂຕ ອນຘິມຸຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ຎຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ ອນິສ຺ສິໂຕ.

ຠວາຍ ວິຠວາຍ ວາ, ຕຓ຺ຫາ ຍສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊຕີຕິ. ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ ຄນ຺ຘຕຓ຺ຫາ ຣສຕຓ຺ຫາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕຓ຺ຫາ ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ຍສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ຠວາຍາຕິ ຠວທິຏ຺ຐິຍາ, ວິຠວາຍາຕິ ວິຠວທິຏ຺ຐິຍາ; ຠວາຍາຕິ ສສ຺ສຕທິຏ຺ຐິຍາ, ວິຠວາຍາຕິ ອຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິຍາ; ຠວາຍາຕິ ປຸນປ຺ປຸນຠວາຍ ປຸນປ຺ປຸນຄຕິຍາ ປຸນປ຺ປຸນອຸປປຕ຺ຕິຍາ ປຸນປ຺ປຸນປຏິສນ຺ຘິຍາ ປຸນປ຺ປຸນອຕ຺ຕຠາວາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິຍາ. ຕຓ຺ຫາ ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ຠວາຍ ວິຠວາຍ ວາ ຕຓ຺ຫາ ຍສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍສ຺ສ ນິສ຺ສຍຕາ ນຕ຺ຖິ, ຎຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ ອນິສ຺ສິໂຕ;

ຠວາຍ ວິຠວາຍ ວາ, ຕຓ຺ຫາ ຍສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊຕີ’’ຕິ.

໙໒.

ຕໍ ພ຺ຣູມິ ອຸປສນ຺ໂຕຕິ, ກາເມສຸ ອນເປກ຺ຂິນໍ;

ຄນ຺ຖາ ຕສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອຕຣີ ໂສ ວິສຕ຺ຕິກໍ.

ຕໍ ພ຺ຣູມິ ອຸປສນ຺ໂຕຕິ. ອຸປສນ຺ໂຕ ວູປສນ຺ໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘຕິ. ຕໍ ພ຺ຣູມິ ຕໍ ກເຖມິ ຕໍ ຠຓາມິ ຕໍ ທີປຍາມິ ຕໍ ໂວຫຣາມີຕິ – ຕໍ ພ຺ຣູມິ ອຸປສນ຺ໂຕຕິ.

ກາເມສຸ ອນເປກ຺ຂິນນ຺ຕິ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ວຕ຺ຖຸກາເມ ປຣິຊານິຕ຺ວາ, ກິເລສກາເມ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາ ກາເມສຸ ອນເປກ຺ຂິໂນ ວີຕກາໂມ ຈຕ຺ຕກາໂມ ວນ຺ຕກາໂມ ມຸຕ຺ຕກາໂມ ປຫີນກາໂມ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐກາໂມ, ກາເມສຸ ວີຕຣາໂຄ ວິຄຕຣາໂຄ ຈຕ຺ຕຣາໂຄ ວນ຺ຕຣາໂຄ ມຸຕ຺ຕຣາໂຄ ປຫີນຣາໂຄ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຣາໂຄ ນິຈ຺ຉາໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ສີຕິຠູໂຕ ສຸຂປ຺ປຏິສໍເວທີ ພ຺ຣຫ຺ມຠູເຕນ ອຕ຺ຕນາ ວິຫຣຕີຕິ – ກາເມສຸ ອນເປກ຺ຂິນໍ.

ຄນ຺ຖາ ຕສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ. ຄນ຺ຖາຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຄນ຺ຖາ – ອຠິຊ຺ຌາ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ພ຺ຍາປາໂທ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ອິທໍສຈ຺ຈາຠິນິເວໂສ ກາຍຄນ຺ໂຖ. ອຕ຺ຕໂນ ທິຏ຺ຐິຍາ ຣາໂຄ ອຠິຊ຺ຌາ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ປຣວາເທສຸ ອາຆາໂຕ ອປ຺ປຈ຺ຈໂຍ ພ຺ຍາປາໂທ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ອຕ຺ຕໂນ ສີລໍ ວາ ວຕໍ ວາ ສີລພ຺ພຕໍ ວາ ປຣາມາໂສ ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ອຕ຺ຕໂນ ທິຏ຺ຐິ ອິທໍສຈ຺ຈາຠິນິເວໂສ ກາຍຄນ຺ໂຖ. ຕສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ຄນ຺ຖາ ຕສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ. ຄນ຺ຖາ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ຄນ຺ຖາ ຕສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊນ຺ຕິ.

ອຕຣີ ໂສ ວິສຕ຺ຕິກນ຺ຕິ. ວິສຕ຺ຕິກາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ວິສຕ຺ຕິກາຕິ ເກນຏ຺ເຐນ ວິສຕ຺ຕິກາ? ວິສຕາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສາລາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສຏາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສມາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສກ຺ກຕີຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສໍຫຣຕີຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສໍວາທິກາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສມູລາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສຜລາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສປຣິໂຠຄາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສາລາ ວາ ປນ ສາ ຕຓ຺ຫາ ຣູເປ… ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ… ກຸເລ… ຄເຓ… ອາວາເສ…ເປ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພສຸ ຘມ຺ເມສຸ ວິສຕໍ ວິຕ຺ຖຕາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ. ອຕຣີ ໂສ ວິສຕ຺ຕິກນ຺ຕິ. ໂສ ອິມໍ ວິສຕ຺ຕິກໍ ຕຓ຺ຫໍ ອຕຣິ ອຸຕ຺ຕຣິ ປຕຣິ ສມຕິກ຺ກມິ ວີຕິວຕ຺ຕີຕິ – ອຕຣີ ໂສ ວິສຕ຺ຕິກໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຕໍ ພ຺ຣູມິ ອຸປສນ຺ໂຕຕິ, ກາເມສຸ ອນເປກ຺ຂິນໍ;

ຄນ຺ຖາ ຕສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອຕຣີ ໂສ ວິສຕ຺ຕິກ’’ນ຺ຕິ.

໙໓.

ນ ຕສ຺ສ ປຸຕ຺ຕາ ປສໂວ, ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸຎ຺ຈ ວິຊ຺ຊຕິ;

ອຕ຺ຕາ ວາປິ ນິຣຕ຺ຕາ ວາ, ນ ຕສ຺ມິໍ ອຸປລພ຺ຠຕິ.

ນ ຕສ຺ສ ປຸຕ຺ຕາ ປສໂວ, ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸຎ຺ຈ ວິຊ຺ຊຕີຕິ. ນາຕິ ປຏິກ຺ເຂໂປ. ຕສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ປຸຕ຺ຕາຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ປຸຕ຺ຕາ – ອຕ຺ຕໂຊ ປຸຕ຺ໂຕ, ເຂຕ຺ຕໂຊ ປຸຕ຺ໂຕ, ທິນ຺ນໂກ ປຸຕ຺ໂຕ, ອນ຺ເຕວາສິໂກ ປຸຕ຺ໂຕ. ປສໂວຕິ. ອເຊຬກາ ກຸກ຺ກຸຏສູກຣາ ຫຕ຺ຖິຄາວາສ຺ສວຬວາ. ເຂຕ຺ຕນ຺ຕິ ສາລິເຂຕ຺ຕໍ ວີຫິເຂຕ຺ຕໍ ມຸຄ຺ຄເຂຕ຺ຕໍ ມາສເຂຕ຺ຕໍ ຍວເຂຕ຺ຕໍ ໂຄຘຸມເຂຕ຺ຕໍ ຕິລເຂຕ຺ຕໍ. ວຕ຺ຖຸນ຺ຕິ ຆຣວຕ຺ຖຸໍ ໂກຏ຺ຐວຕ຺ຖຸໍ ປຸເຣວຕ຺ຖຸໍ ປຈ຺ຉາວຕ຺ຖຸໍ ອາຣາມວຕ຺ຖຸໍ ວິຫາຣວຕ຺ຖຸໍ. ນ ຕສ຺ສ ປຸຕ຺ຕາ ປສໂວ, ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸຎ຺ຈ ວິຊ຺ຊຕີຕິ. ຕສ຺ສ ປຸຕ຺ຕປຣິຄ຺ຄໂຫ ວາ ປສຸປຣິຄ຺ຄໂຫ ວາ ເຂຕ຺ຕປຣິຄ຺ຄໂຫ ວາ ວຕ຺ຖຸປຣິຄ຺ຄໂຫ ວາ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ນ ຕສ຺ສ ປຸຕ຺ຕາ ປສໂວ, ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸຎ຺ຈ ວິຊ຺ຊຕິ.

ອຕ຺ຕາ ວາປິ ນິຣຕ຺ຕາ ວາ, ນ ຕສ຺ມິໍ ອຸປລພ຺ຠຕີຕິ. ອຕ຺ຕາຕິ ອຕ຺ຕທິຏ຺ຐິ, ນິຣຕ຺ຕາຕິ ອຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິ; ອຕ຺ຕາຕິ ຄຫິຕໍ ນຕ຺ຖິ, ນິຣຕ຺ຕາຕິ ມຸຎ຺ຈິຕພ຺ພໍ ນຕ຺ຖິ. ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ຄຫິຕໍ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ມຸຎ຺ຈິຕພ຺ພໍ. ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ມຸຎ຺ຈິຕພ຺ພໍ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ຄຫິຕໍ. ຄາຫມຸຎ຺ຈນສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ອຣຫາ ວຸທ຺ຘິປຣິຫານິວີຕິວຕ຺ໂຕ. ໂສ ວຸຏ຺ຐວາໂສ ຈິຓ຺ຓຈຣໂຓ…ເປ… ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ – ອຕ຺ຕາ ວາປິ ນິຣຕ຺ຕາ ວາ, ນ ຕສ຺ມິໍ ອຸປລພ຺ຠຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນ ຕສ຺ສ ປຸຕ຺ຕາ ປສໂວ, ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸຎ຺ຈ ວິຊ຺ຊຕິ;

ອຕ຺ຕາ ວາປິ ນິຣຕ຺ຕາ ວາ, ນ ຕສ຺ມິໍ ອຸປລພ຺ຠຕີ’’ຕິ.

໙໔.

ເຍນ ນໍ ວຊ຺ຊຸໍ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ອໂຖ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;

ຕໍ ຕສ຺ສ ອປຸຣກ຺ຂຕໍ, ຕສ຺ມາ ວາເທສຸ ເນຊຕິ.

ເຍນ ນໍ ວຊ຺ຊຸໍ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ອໂຖ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາຕິ. ປຸຖຸຊ຺ຊນາຕິ ປຸຖຸ ກິເລເສ ຊເນນ຺ຕີຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ອວິຫຕສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິກາຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ສຕ຺ຖາຣານໍ ມຸຂຸລ຺ໂລກິກາຕິ [ມຸຂຸລ຺ໂລກກາຕິ (ສີ.)] ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ສພ຺ພຄຕີຫິ ອວຸຏ຺ຐິຕາຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ນານາຠິສງ຺ຂາເຣ ອຠິສງ຺ຂໂຣນ຺ຕີຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ນານາໂອເຆຫິ ວຸຍ຺ຫນ຺ຕີຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ນານາສນ຺ຕາເປຫິ ສນ຺ຕປ຺ເປນ຺ຕີຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ນານາປຣິຬາເຫຫິ ປຣິຑຍ຺ຫນ຺ຕີຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ປຎ຺ຈສຸ ກາມຄຸເຓສຸ ຣຕ຺ຕາ ຄິທ຺ຘາ ຄຘິຕາ ມຸຈ຺ຉິຕາ ອຊ຺ໂຌສນ຺ນາ ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພຸທ຺ຘາຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ປຎ຺ຈຫິ ນີວຣເຓຫິ ອາວຸຕາ ນິວຸຕາ ໂອວຸຕາ ປິຫິຕາ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນາ ປຏິກຸຊ຺ຊິຕາຕິ – ປຸຖຸຊ຺ຊນາ. ສມຓາຕິ ເຍ ເກຈິ ອິໂຕ ພຫິທ຺ຘາ ປຣິພ຺ພຊູປຄຕາ ປຣິພ຺ພຊສມາປນ຺ນາ. ພ຺ຣາຫ຺ມຓາຕິ ເຍ ເກຈິ ໂຠວາທິກາ. ເຍນ ນໍ ວຊ຺ຊຸໍ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ອໂຖ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາຕິ. ປຸຖຸຊ຺ຊນາ ເຍນ ຕໍ ຣາເຄນ ວເທຍ຺ຍຸໍ, ເຍນ ໂທເສນ ວເທຍ຺ຍຸໍ, ເຍນ ໂມເຫນ ວເທຍ຺ຍຸໍ, ເຍນ ມາເນນ ວເທຍ຺ຍຸໍ, ຍາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ວເທຍ຺ຍຸໍ, ເຍນ ອຸທ຺ຘຈ຺ເຈນ ວເທຍ຺ຍຸໍ, ຍາຍ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ວເທຍ຺ຍຸໍ, ເຍຫິ ອນຸສເຍຫິ ວເທຍ຺ຍຸໍ, ຣຕ຺ໂຕຕິ ວາ ທຸຏ຺ໂຐຕິ ວາ ມູຬ຺ໂຫຕິ ວາ ວິນິພທ຺ໂຘຕິ ວາ ປຣາມຏ຺ໂຐຕິ ວາ ວິກ຺ເຂປຄໂຕຕິ ວາ ອນິຏ຺ຐງ຺ຄໂຕຕິ ວາ ຖາມຄໂຕຕິ ວາ ເຕ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ປຫີນາ; ອຠິສງ຺ຂາຣານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ ຄຕິຍາ [ຄຕິໂຍ (ສ຺ຍາ.)] ເຍນ ຕໍ ວເທຍ຺ຍຸໍ – ເນຣຍິໂກຕິ ວາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໂກຕິ ວາ ເປຕ຺ຕິວິສຍິໂກຕິ ວາ ມນຸສ຺ໂສຕິ ວາ ເທໂວຕິ ວາ ຣູປີຕິ ວາ ອຣູປີຕິ ວາ ສຎ຺ຎີຕິ ວາ ອສຎ຺ຎີຕິ ວາ ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີຕິ ວາ. ໂສ ເຫຕຸ ນຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈໂຍ ນຕ຺ຖິ ກາຣຓໍ ນຕ຺ຖິ ເຍນ ນໍ ວເທຍ຺ຍຸໍ ກເຖຍ຺ຍຸໍ ຠເຓຍ຺ຍຸໍ ທີປເຍຍ຺ຍຸໍ ໂວຫເຣຍ຺ຍຸນ຺ຕິ – ເຍນ ນໍ ວຊ຺ຊຸໍ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ອໂຖ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ.

ຕໍ ຕສ຺ສ ອປຸຣກ຺ຂຕນ຺ຕິ. ຕສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ປຸເຣກ຺ຂາຣາຕິ ທ຺ເວ ປຸເຣກ຺ຂາຣາ – ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ຈ ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ; ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາຣສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາຣສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ນ ຕຓ຺ຫໍ ວາ ທິຏ຺ຐິໍ ວາ ປຸຣໂຕ ກຕ຺ວາ ຈຣຕິ, ນ ຕຓ຺ຫາຘໂຊ ນ ຕຓ຺ຫາເກຕຸ ນ ຕຓ຺ຫາຘິປເຕຍ຺ໂຍ, ນ ທິຏ຺ຐິຘໂຊ ນ ທິຏ຺ຐິເກຕຸ ນ ທິຏ຺ຐາຘິປເຕຍ຺ໂຍ, ນ ຕຓ຺ຫາຍ ວາ ນ ທິຏ຺ຐິຍາ ວາ ປຣິວາຣິໂຕ ຈຣຕີຕິ – ຕໍ ຕສ຺ສ ອປຸຣກ຺ຂຕໍ.

ຕສ຺ມາ ວາເທສຸ ເນຊຕີຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕສ຺ມາ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານາ ວາເທສຸ ອຸປວາເທສຸ ນິນ຺ທາຍ ຄຣຫາຍ ອກິຕ຺ຕິຍາ ອວຓ຺ຓຫາຣິກາຍ ເນຊຕິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ ນ ຈລຕິ ນ ເວຘຕິ ນປ຺ປເວຘຕິ ນ ສມ຺ປເວຘຕີຕິ – ຕສ຺ມາ ວາເທສຸ ເນຊຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເຍນ ນໍ ວຊ຺ຊຸໍ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ອໂຖ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;

ຕໍ ຕສ຺ສ ອປຸຣກ຺ຂຕໍ, ຕສ຺ມາ ວາເທສຸ ເນຊຕີ’’ຕິ.

໙໕.

ວີຕເຄໂຘ ອມຈ຺ຉຣີ, ນ ອຸສ຺ເສສຸ ວທເຕ ມຸນິ;

ນ ສເມສຸ ນ ໂອເມສຸ, ກປ຺ປໍ ເນຕິ ອກປ຺ປິໂຍ.

ວີຕເຄໂຘ ອມຈ຺ຉຣີຕິ. ເຄໂຘ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ຍສ຺ເສໂສ ເຄໂຘ ປຫີໂນ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ໂນ ວູປສນ຺ໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິໂກ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ໂຒ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ວີຕເຄໂຘ. ໂສ ຣູເປ ອຄິທ຺ໂຘ…ເປ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພສຸ ຘມ຺ເມສຸ ອຄິທ຺ໂຘ ອຄຘິໂຕ ອມຸຈ຺ຉິໂຕ ອນຊ຺ໂຌສິໂຕ, ວີຕເຄໂຘ ວິຄຕເຄໂຘ ຈຕ຺ຕເຄໂຘ ວນ຺ຕເຄໂຘ ມຸຕ຺ຕເຄໂຘ ປຫີນເຄໂຘ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐເຄໂຘ ນິຈ຺ຉາໂຕ…ເປ… ພ຺ຣຫ຺ມຠູເຕນ ອຕ຺ຕນາ ວິຫຣຕີຕິ – ວີຕເຄໂຘ. ອມຈ຺ຉຣີຕິ ມຈ຺ຉຣິຍນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ມຈ຺ຉຣິຍານິ – ອາວາສມຈ຺ຉຣິຍໍ, ກຸລມຈ຺ຉຣິຍໍ, ລາຠມຈ຺ຉຣິຍໍ, ວຓ຺ຓມຈ຺ຉຣິຍໍ, ຘມ຺ມມຈ຺ຉຣິຍໍ. ຍໍ ເອວຣູປໍ…ເປ… ຄາໂຫ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ. ຍສ຺ເສຕໍ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒໍ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຈ຺ຉຣີຕິ – ວີຕເຄໂຘ ອມຈ຺ຉຣີ.

ນ ອຸສ຺ເສສຸ ວທເຕ ມຸນິ, ນ ສເມສຸ ນ ໂອເມສູຕິ. ມຸນີຕິ. ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ‘‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີ’’ຕິ ວາ, ‘‘ສທິໂສຫມສ຺ມີ’’ຕິ ວາ, ‘‘ຫີໂນຫມສ຺ມີ’’ຕິ ວາ ນ ວທຕິ ນ ກເຖຕິ ນ ຠຓຕິ ນ ທີປຍຕິ ນ ໂວຫຣຕີຕິ – ນ ອຸສ຺ເສສຸ ວທເຕ ມຸນິ, ນ ສເມສຸ ນ ໂອເມສຸ.

ກປ຺ປໍ ເນຕິ ອກປ຺ປິໂຍຕິ. ກປ຺ປາຕິ ທ຺ເວ ກປ຺ປາ – ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ; ຕຓ຺ຫາກປ຺ປສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐິກປ຺ປສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ຕຓ຺ຫາກປ຺ປໍ ວາ ທິຏ຺ຐິກປ຺ປໍ ວາ ເນຕິ ນ ອຸເປຕິ ນ ອຸປຄຈ຺ຉຕິ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ນ ປຣາມສຕິ ນາຠິນິວິສຕີຕິ – ກປ຺ປໍ ເນຕິ. ອກປ຺ປິໂຍຕິ. ກປ຺ປາຕິ ທ຺ເວ ກປ຺ປາ – ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ; ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫາກປ຺ປສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐິກປ຺ປສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ຕຓ຺ຫາກປ຺ປໍ ວາ ທິຏ຺ຐິກປ຺ປໍ ວາ ນ ກປ຺ເປຕິ ນ ຊເນຕິ ນ ສຎ຺ຊເນຕິ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ ນາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຕີຕິ – ກປ຺ປໍ ເນຕິ ອກປ຺ປິໂຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ວີຕເຄໂຘ ອມຈ຺ຉຣີ, ນ ອຸສ຺ເສສຸ ວທເຕ ມຸນິ;

ນ ສເມສຸ ນ ໂອເມສຸ, ກປ຺ປໍ ເນຕິ ອກປ຺ປິໂຍ’’ຕິ.

໙໖.

ຍສ຺ສ ໂລເກ ສກໍ ນຕ຺ຖິ, ອສຕາ ຈ ນ ໂສຈຕິ;

ຘມ຺ເມສຸ ຈ ນ ຄຈ຺ຉຕິ, ສ ເວ ສນ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ຍສ຺ສ ໂລເກ ສກໍ ນຕ຺ຖີຕິ. ຍສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ໂລເກ ສກໍ ນຕ຺ຖີຕິ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ ວາ ອິທໍ ປເຣສໍ ວາ ອິທນ຺ຕິ ກິຎ຺ຈິ ຣູປຄຕໍ ເວທນາຄຕໍ ສຎ຺ຎາຄຕໍ ສງ຺ຂາຣຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓຄຕໍ, ຄຫິຕໍ ປຣາມຏ຺ຐໍ ອຠິນິວິຏ຺ຐໍ ອຊ຺ໂຌສິຕໍ ອຘິມຸຕ຺ຕໍ, ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ…ເປ… ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒນ຺ຕິ – ຍສ຺ສ ໂລເກ ສກໍ ນຕ຺ຖິ. ອສຕາ ຈ ນ ໂສຈຕີຕິ. ວິປຣິຓຕໍ ວາ ວຕ຺ຖຸໍ ນ ໂສຈຕິ, ວິປຣິຓຕສ຺ມິໍ ວາ ວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ ນ ໂສຈຕິ. ຈກ຺ຂຸ ເມ ວິປຣິຓຕນ຺ຕິ ນ ໂສຈຕິ. ໂສຕໍ ເມ… ຆານໍ ເມ… ຊິວ຺ຫາ ເມ… ກາໂຍ ເມ… ມໂນ ເມ… ຣູປາ ເມ… ສທ຺ທາ ເມ… ຄນ຺ຘາ ເມ… ຣສາ ເມ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ເມ… ກຸລໍ ເມ… ຄໂຓ ເມ… ອາວາໂສ ເມ… ລາໂຠ ເມ… ຍໂສ ເມ… ປສໍສາ ເມ… ສຸຂໍ ເມ… ຈີວຣໍ ເມ… ປິຓ຺ຑປາໂຕ ເມ… ເສນາສນໍ ເມ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາໂຣ ເມ… ມາຕາ ເມ… ປິຕາ ເມ… ຠາຕາ ເມ… ຠຄິນີ ເມ… ປຸຕ຺ໂຕ ເມ… ຘີຕາ ເມ… ມິຕ຺ຕາ ເມ… ອມຈ຺ຈາ ເມ… ຎາຕກາ ເມ… ສາໂລຫິຕາ ເມ ວິປຣິຓຕາຕິ ນ ໂສຈຕິ ນ ກິລມຕິ ນ ປຣິເທວຕິ ນ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທຕິ ນ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ, ອສຕາ ຈ ນ ໂສຈຕິ.

ອຖ ວາ ອສນ຺ຕາຍ [ອສຕາຍ (ສີ.), ອສາຕາຍ (ສ຺ຍາ.)] ທຸກ຺ຂາຍ ເວທນາຍ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ນ ໂສຈຕິ ນ ກິລມຕິ ນ ປຣິເທວຕິ ນ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທຕິ ນ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ຈກ຺ຂຸໂຣເຄນ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ນ ໂສຈຕິ ນ ກິລມຕິ ນ ປຣິເທວຕິ ນ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທຕິ ນ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊຕິ, ໂສຕໂຣເຄນ… ຆານໂຣເຄນ… ຊິວ຺ຫາໂຣເຄນ… ກາຍໂຣເຄນ… ສີສໂຣເຄນ… ກຓ຺ຓໂຣເຄນ… ມຸຂໂຣເຄນ… ທນ຺ຕໂຣເຄນ… ກາເສນ… ສາເສນ… ປິນາເສນ… ຑາເຫນ… ຊເຣນ… ກຸຈ຺ຉິໂຣເຄນ… ມຸຈ຺ຉາຍ… ປກ຺ຂນ຺ທິກາຍ… ສູເລນ… ວິສູຈິກາຍ… ກຸຏ຺ເຐນ… ຄຓ຺ເຑນ… ກິລາເສນ… ໂສເສນ… ອປມາເຣນ… ທທ຺ທຸຍາ… ກຓ຺ຑຸຍາ… ກຈ຺ຉຸຍາ… ຣຂສາຍ … ວິຕຈ຺ຉິກາຍ… ໂລຫິເຕນ… ປິຕ຺ເຕນ… ມຘຸເມເຫນ… ອໍສາຍ… ປິຬກາຍ… ຠຄນ຺ທເລນ [ຠຄນ຺ທລາຍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] … ປິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐາເນນ ອາພາເຘນ… ເສມ຺ຫສມຸຏ຺ຐາເນນ ອາພາເຘນ… ວາຕສມຸຏ຺ຐາເນນ ອາພາເຘນ… ສນ຺ນິປາຕິເກນ ອາພາເຘນ… ອຸຕຸປຣິຓາມເຊນ ອາພາເຘນ… ວິສມປຣິຫາຣເຊນ ອາພາເຘນ… ໂອປກ຺ກມິເກນ ອາພາເຘນ… ກມ຺ມວິປາກເຊນ ອາພາເຘນ… ສີເຕນ… ອຸຓ຺ເຫນ… ຊິຆຈ຺ຉາຍ… ປິປາສາຍ… ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ເສຫິ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ນ ໂສຈຕິ ນ ກິລມຕິ ນ ປຣິເທວຕິ ນ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທຕິ ນ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ, ອສຕາ ຈ ນ ໂສຈຕິ.

ອຖ ວາ ອສນ຺ເຕ ອສໍວິຊ຺ຊມາເນ ອນຸປລພ຺ຠມາເນ [ອນຸປລພ຺ຠິຍມາເນ (ສ຺ຍາ. ກ.)] – ‘‘ອໂຫ ວຕ ເມ ຕໍ ນຕ຺ຖິ, ສິຍາ ວຕ ເມ ຕໍ, ຕໍ ວຕາຫໍ ນ ຈ ລຠາມີ’’ຕິ ນ ໂສຈຕິ ນ ກິລມຕິ ນ ປຣິເທວຕິ ນ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທຕິ ນ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ ອສຕາ ຈ ນ ໂສຈຕິ. ຘມ຺ເມສຸ ຈ ນ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ນ ຉນ຺ທາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂທສາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂມຫາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ຠຍາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ຣາຄວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂທສວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂມຫວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ມານວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ທິຏ຺ຐິວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ວິຈິກິຈ຺ຉາວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ອນຸສຍວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ຈ ວຄ຺ເຄຫິ ຘມ຺ເມຫິ ຍາຍຕິ ນີຍຕິ ວຸຍ຺ຫຕິ ສໍຫຣີຍຕີຕິ – ຘມ຺ເມສຸ ຈ ນ ຄຈ຺ຉຕິ.

ສ ເວ ສນ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ. ໂສ ສນ຺ໂຕ ອຸປສນ຺ໂຕ ວູປສນ຺ໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ ປວຸຈ຺ຈຕິ ກຖີຍຕິ ຠຓີຍຕິ ທີປີຍຕິ ໂວຫຣີຍຕີຕິ – ສ ເວ ສນ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍສ຺ສ ໂລເກ ສກໍ ນຕ຺ຖິ, ອສຕາ ຈ ນ ໂສຈຕິ;

ຘມ຺ເມສຸ ຈ ນ ຄຈ຺ຉຕິ, ສ ເວ ສນ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕີ’’ຕິ.

ປຸຣາເຠທສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ທສໂມ.

໑໑. ກລຫວິວາທສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ອຖ ກລຫວິວາທສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສໍ ວກ຺ຂຕິ –

໙໗.

ກຸໂຕປຫູຕາ ກລຫາ ວິວາທາ, ປຣິເທວໂສກາ ສຫມຈ຺ຉຣາ ຈ;

ມານາຕິມານາ ສຫເປສຸຓາ ຈ, ກຸໂຕປຫູຕາ ເຕ ຕທິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫິ.

ກຸໂຕປຫູຕາ ກລຫາ ວິວາທາຕິ. ກລໂຫຕິ ເອເກນ ອາກາເຣນ ກລໂຫ; ວິວາໂທຕິປິ ຕຎ຺ເຎວ. ໂຍ ກລໂຫ ໂສ ວິວາໂທ, ໂຍ ວິວາໂທ ໂສ ກລໂຫ. ອຖ ວາ ອປເຣນ ອາກາເຣນ ວິວາໂທ ວຸຈ຺ຈຕິ ກລຫສ຺ສ ປຸພ຺ພຠາໂຄ ວິວາໂທ. ຣາຊາໂນປິ ຣາຊູຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ຂຕ຺ຕິຍາປິ ຂຕ຺ຕິເຍຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓາປິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ຄຫປຕີປິ ຄຫປຕີຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ມາຕາປິ ປຸຕ຺ເຕນ ວິວທຕິ, ປຸຕ຺ໂຕປິ ມາຕຣາ ວິວທຕິ, ປິຕາປິ ປຸຕ຺ເຕນ ວິວທຕິ, ປຸຕ຺ໂຕປິ ປິຕຣາ ວິວທຕິ, ຠາຕາປິ ຠາຕຣາ ວິວທຕິ, ຠາຕາປິ ຠຄິນິຍາ ວິວທຕິ, ຠຄິນີປິ ຠາຕຣາ ວິວທຕິ, ສຫາໂຍປິ ສຫາເຍນ ວິວທຕິ – ອຍໍ ວິວາໂທ. ກຕໂມ ກລໂຫ? ອາຄາຣິກາ ທຓ຺ຑປສຸຕາ ກາເຍນ ວາຈາຍ ກລຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປພ຺ພຊິຕາ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕາ ກາເຍນ ວາຈາຍ ກລຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ – ອຍໍ ກລໂຫ.

ກຸໂຕປຫູຕາ ກລຫາ ວິວາທາຕິ. ກລຫາ ຈ ວິວາທາ ຈ ກຸໂຕປຫູຕາ ກຸໂຕຊາຕາ ກຸໂຕສຎ຺ຊາຕາ ກຸໂຕນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕປາຕຸຠູຕາ, ກິໍນິທານາ ກິໍສມຸທຍາ ກິໍຊາຕິກາ ກິໍປຠວາຕິ ກລຫສ຺ສ ຈ ວິວາທສ຺ສ ຈ ມູລໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ເຫຕຸໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ນິທານໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ສມ຺ຠວໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ປຠວໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ສມຸຏ຺ຐານໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ອາຫາຣໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ອາຣມ຺ມຓໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ປຈ຺ຈຍໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ສມຸທຍໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ປປຸຈ຺ຉຕິ ຍາຈຕິ ອຊ຺ເຌສຕິ [ອຊ຺ໂຌສຕິ (ສີ.)] ປສາເທຕີຕິ – ກຸໂຕປຫູຕາ ກລຫາ ວິວາທາ.

ປຣິເທວໂສກາ ສຫມຈ຺ຉຣາ ຈາຕິ. ປຣິເທໂວຕິ ຎາຕິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ, ໂຠຄພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ, ໂຣຄພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ, ສີລພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ, ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ, ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ພ຺ຍສເນນ ສມນ຺ນາຄຕສ຺ສ, ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ທຸກ຺ຂຘມ຺ເມນ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ, ອາເທໂວ ປຣິເທໂວ, ອາເທວນາ ປຣິເທວນາ, ອາເທວິຕຕ຺ຕໍ ປຣິເທວິຕຕ຺ຕໍ, ວາຈາ ປລາໂປ ວິປ຺ປລາໂປ ລາລປ຺ໂປ ລາລປ຺ປາຍນາ ລາລປ຺ປາຍິຕຕ຺ຕໍ. ໂສໂກຕິ ຎາຕິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ, ໂຠຄໂຣຄສີລທິຏ຺ຐິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ, ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ພ຺ຍສເນນ ສມນ຺ນາຄຕສ຺ສ, ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ທຸກ຺ຂຘມ຺ເມນ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ, ໂສໂກ ໂສຈນາ ໂສຈິຕຕ຺ຕໍ, ອນ຺ໂຕໂສໂກ ອນ຺ໂຕປຣິໂສໂກ, ອນ຺ໂຕຑາໂຫ ອນ຺ໂຕປຣິຑາໂຫ, ເຈຕໂສ ປຣິຊ຺ຌາຍນາ ໂທມນສ຺ສໍ ໂສກສລ຺ລໍ. ມຈ຺ຉຣນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ມຈ຺ຉຣິຍານິ – ອາວາສມຈ຺ຉຣິຍໍ, ກຸລມຈ຺ຉຣິຍໍ, ລາຠມຈ຺ຉຣິຍໍ, ວຓ຺ຓມຈ຺ຉຣິຍໍ, ຘມ຺ມມຈ຺ຉຣິຍໍ. ຍໍ ເອວຣູປໍ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ມຈ຺ຉຣາຍນໍ ມຈ຺ຉຣາຍິຕຕ຺ຕໍ ເວວິຈ຺ຉໍ ກທຣິຍໍ ກຏຸກຎ຺ຈຸກຕາ ອຄ຺ຄຫິຕຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ. ອປິ ຈ, ຂນ຺ຘມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ຘາຕຸມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ອາຍຕນມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ຄາໂຫ. ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍນ຺ຕິ – ປຣິເທວໂສກາ ສຫມຈ຺ຉຣາ ຈ.

ມານາຕິມານາ ສຫເປສຸຓາ ຈາຕິ. ມາໂນຕິ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ມານໍ ຊເນຕິ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ ໂກລປຸຕ຺ຕິເຍນ ວາ ວຓ຺ຓໂປກ຺ຂຣຕາຍ ວາ ຘເນນ ວາ ອຊ຺ເຌເນນ ວາ ກມ຺ມາຍຕເນນ ວາ ສິປ຺ປາຍຕເນນ ວາ ວິຊ຺ຊາຏ຺ຐາເນນ ວາ ສຸເຕນ ວາ ປຏິຠາເນນ ວາ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ. ອຕິມາໂນຕິ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປຣໍ ອຕິມຎ຺ຎຕິ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ…ເປ… ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ. ເປສຸຎ຺ຎນ຺ຕິ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປິສຸຓວາໂຈ ໂຫຕິ – ອິໂຕ ສຸຕ຺ວາ ອມຸຕ຺ຣ ອກ຺ຂາຕາ ອິເມສໍ ເຠທາຍ, ອມຸຕ຺ຣ ວາ ສຸຕ຺ວາ ອິເມສໍ ອກ຺ຂາຕາ ອມູສໍ ເຠທາຍ. ອິຕິ ສມຄ຺ຄານໍ ວາ ເຠຕ຺ຕາ, ຠິນ຺ນານໍ ວາ ອນຸປ຺ປທາຕາ, ວຄ຺ຄາຣາໂມ ວຄ຺ຄຣໂຕ ວຄ຺ຄນນ຺ທີ ວຄ຺ຄກຣຓິໍ ວາຈໍ ຠາສິຕາ ໂຫຕິ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ເປສຸຎ຺ຎໍ. ອປິ ຈ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕິ – ປິຍກມ຺ຍຕາຍ ວາ ເຠທາຘິປ຺ປາເຍນ ວາ. ກຖໍ ປິຍກມ຺ຍຕາຍ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕິ? ອິມສ຺ສ ປິໂຍ ຠວິສ຺ສາມິ, ມນາໂປ ຠວິສ຺ສາມິ, ວິສ຺ສາສິໂກ ຠວິສ຺ສາມິ, ອພ຺ຠນ຺ຕຣິໂກ ຠວິສ຺ສາມິ, ສຸຫທໂຍ ຠວິສ຺ສາມີຕິ – ເອວໍ ປິຍກມ຺ຍຕາຍ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕິ. ກຖໍ ເຠທາຘິປ຺ປາເຍນ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕິ? ກຖໍ ອິເມ ນານາ ອສ຺ສຸ, ວິນາ ອສ຺ສຸ, ວຄ຺ຄາ ອສ຺ສຸ, ທ຺ວິຘາ ອສ຺ສຸ, ທ຺ເວຊ຺ຌາ ອສ຺ສຸ, ທ຺ເວ ປກ຺ຂາ ອສ຺ສຸ, ຠິຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ ນ ສມາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ, ທຸກ຺ຂໍ ນ ຜາສຸ ວິຫເຣຍ຺ຍຸນ຺ຕິ – ເອວໍ ເຠທາຘິປ຺ປາເຍນ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕີຕິ – ມານາຕິມານາ ສຫເປສຸຓາ ຈ.

ກຸໂຕປຫູຕາ ເຕ ຕທິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫີຕິ. ກລໂຫ ຈ ວິວາໂທ ຈ ປຣິເທໂວ ຈ ໂສໂກ ຈ ມຈ຺ຉຣິຍຎ຺ຈ ມາໂນ ຈ ອຕິມາໂນ ຈ ເປສຸຎ຺ຎຎ຺ຈາຕິ – ອິເມ ອຏ຺ຐ ກິເລສາ ກຸໂຕປຫູຕາ ກຸໂຕຊາຕາ ກຸໂຕສຎ຺ຊາຕາ ກຸໂຕນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕປາຕຸຠູຕາ, ກິໍນິທານາ ກິໍສມຸທຍາ ກິໍຊາຕິກາ ກິໍປຠວາຕິ. ອິເມສໍ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ກິເລສານໍ ມູລໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ເຫຕຸໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ນິທານໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ສມ຺ຠວໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ປຠວໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ສມຸຏ຺ຐານໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ອາຫາຣໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ອາຣມ຺ມຓໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ປຈ຺ຈຍໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ສມຸທຍໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ປປຸຈ຺ຉຕິ ຍາຈຕິ ອຊ຺ເຌສຕິ ປສາເທຕີຕິ – ກຸໂຕປຫູຕາ ເຕ ຕທິງ຺ຆໍ ພ຺ຣູຫີຕິ. ອິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫິ ອາຈິກ຺ຂ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣ ວິຠຊ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫີຕິ – ກຸໂຕປຫູຕາ ເຕ ຕທິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫິ.

ເຕນາຫ ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ –

‘‘ກຸໂຕປຫູຕາ ກລຫາ ວິວາທາ, ປຣິເທວໂສກາ ສຫມຈ຺ຉຣາ ຈ;

ມານາຕິມານາ ສຫເປສຸຓາ ຈ, ກຸໂຕປຫູຕາ ເຕ ຕທິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫີ’’ຕິ.

໙໘.

ປິຍປ຺ປຫູຕາ ກລຫາ ວິວາທາ, ປຣິເທວໂສກາ ສຫມຈ຺ຉຣາ ຈ;

ມານາຕິມານາ ສຫເປສຸຓາ ຈ, ມຈ຺ເຉຣຍຸຕ຺ຕາ ກລຫາ ວິວາທາ;

ວິວາທຊາເຕສຸ ຈ ເປສຸຓານິ.

ປິຍປ຺ປຫູຕາ ກລຫາ ວິວາທາ, ປຣິເທວໂສກາ ສຫມຈ຺ຉຣາ ຈາຕິ. ປິຍາຕິ ທ຺ເວ ປິຍາ – ສຕ຺ຕາ ວາ ສງ຺ຂາຣາ ວາ. ກຕເມ ສຕ຺ຕາ ປິຍາ? ອິຘ ຍສ຺ສ ເຕ ໂຫນ຺ຕິ ອຕ຺ຖກາມາ ຫິຕກາມາ ຜາສຸກາມາ ໂຍຄກ຺ເຂມກາມາ ມາຕາ ວາ ປິຕາ ວາ ຠາຕາ ວາ ຠຄິນີ ວາ ປຸຕ຺ໂຕ ວາ ຘີຕາ ວາ ມິຕ຺ຕາ ວາ ອມຈ຺ຈາ ວາ ຎາຕີ ວາ ສາໂລຫິຕາ ວາ – ອິເມ ສຕ຺ຕາ ປິຍາ. ກຕເມ ສງ຺ຂາຣາ ປິຍາ? ມນາປິກາ ຣູປາ ມນາປິກາ ສທ຺ທາ ມນາປິກາ ຄນ຺ຘາ ມນາປິກາ ຣສາ ມນາປິກາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ – ອິເມ ສງ຺ຂາຣາ ປິຍາ.

ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ອຈ຺ເຉທສງ຺ກິໂນປິ ກລຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ເຕປິ ກລຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິນ຺ເນປິ ກລຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ວິປຣິຓາມສງ຺ກິໂນປິ ກລຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ວິປຣິຓາມນ຺ເຕປິ ກລຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ວິປຣິຓເຕປິ ກລຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ອຈ຺ເຉທສງ຺ກິໂນປິ ວິວທນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ເຕປິ ວິວທນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິນ຺ເນປິ ວິວທນ຺ຕິ. ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ວິປຣິຓາມສງ຺ກິໂນປິ ວິວທນ຺ຕິ, ວິປຣິຓາມນ຺ເຕປິ ວິວທນ຺ຕິ, ວິປຣິຓເຕປິ ວິວທນ຺ຕິ. ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ອຈ຺ເຉທສງ຺ກິໂນປິ ປຣິເທວນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ເຕປິ ປຣິເທວນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິນ຺ເນປິ ປຣິເທວນ຺ຕິ. ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ວິປຣິຓາມສງ຺ກິໂນປິ ປຣິເທວນ຺ຕິ, ວິປຣິຓາມນ຺ເຕປິ ປຣິເທວນ຺ຕິ, ວິປຣິຓເຕປິ ປຣິເທວນ຺ຕິ. ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ອຈ຺ເຉທສງ຺ກິໂນປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ເຕປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິນ຺ເນປິ ໂສຈນ຺ຕິ. ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ວິປຣິຓາມສງ຺ກິໂນປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ວິປຣິຓາມນ຺ເຕປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ວິປຣິຓເຕປິ ໂສຈນ຺ຕິ. ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ຣກ຺ຂນ຺ຕິ ໂຄເປນ຺ຕິ ປຣິຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ ມມາຍນ຺ຕິ ມຈ຺ຉຣາຍນ຺ຕິ.

ມານາຕິມານາ ສຫເປສຸຓາ ຈາຕິ. ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ມານໍ ຊເນນ຺ຕິ, ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ອຕິມານໍ ຊເນນ຺ຕິ. ກຖໍ ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ມານໍ ຊເນນ຺ຕິ? ມຍໍ ລາຠິໂນ ມນາປິການໍ ຣູປານໍ ສທ຺ທານໍ ຄນ຺ຘານໍ ຣສານໍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພານນ຺ຕິ. ເອວໍ ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ມານໍ ຊເນນ຺ຕິ. ກຖໍ ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ອຕິມານໍ ຊເນນ຺ຕິ? ມຍໍ ລາຠິໂນ ມນາປິການໍ ຣູປານໍ ສທ຺ທານໍ ຄນ຺ຘານໍ ຣສານໍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພານໍ, ອິເມ ປນຎ຺ເຎ ນ ລາຠິໂນ ມນາປິການໍ ຣູປານໍ ສທ຺ທານໍ ຄນ຺ຘານໍ ຣສານໍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພານນ຺ຕິ. ເອວໍ ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ອຕິມານໍ ຊເນນ຺ຕິ. ເປສຸຎ຺ຎນ຺ຕິ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປິສຸຓວາໂຈ ໂຫຕິ, ອິໂຕ ສຸຕ຺ວາ ອມຸຕ຺ຣ ອກ຺ຂາຕາ ອິເມສໍ ເຠທາຍ…ເປ… ເອວໍ ເຠທາຘິປ຺ປາເຍນ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕີຕິ…ເປ… ມານາຕິມານາ ສຫເປສຸຓາ ຈ.

ມຈ຺ເຉຣຍຸຕ຺ຕາ ກລຫາ ວິວາທາຕິ. ກລໂຫ ຈ ວິວາໂທ ຈ ປຣິເທໂວ ຈ ໂສໂກ ຈ ມາໂນ ຈ ອຕິມາໂນ ຈ ເປສຸຎ຺ຎຎ຺ຈາຕິ – ອິເມ ສຕ຺ຕ ກິເລສາ ມຈ຺ຉຣິເຍ ຍຸຕ຺ຕາ ປຍຸຕ຺ຕາ ອາຍຸຕ຺ຕາ ສມາຍຸຕ຺ຕາຕິ – ມຈ຺ເຉຣຍຸຕ຺ຕາ ກລຫາ ວິວາທາ.

ວິວາທຊາເຕສຸ ຈ ເປສຸຓານີຕິ. ວິວາເທ ຊາເຕ ສຎ຺ຊາເຕ ນິພ຺ພຕ຺ເຕ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕ ປາຕຸຠູເຕ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣນ຺ຕິ; ອິໂຕ ສຸຕ຺ວາ ອມຸຕ຺ຣ ອກ຺ຂາຍນ຺ຕິ ອິເມສໍ ເຠທາຍ, ອມຸຕ຺ຣ ວາ ສຸຕ຺ວາ ອິເມສໍ ອກ຺ຂາຍນ຺ຕິ ອມູສໍ ເຠທາຍ. ອິຕິ ສມຄ຺ຄານໍ ວາ ເຠຕ຺ຕາໂຣ, ຠິນ຺ນານໍ ວາ ອນຸປ຺ປທາຕາໂຣ, ວຄ຺ຄາຣາມາ ວຄ຺ຄຣຕາ ວຄ຺ຄນນ຺ທີ ວຄ຺ຄກຣຓິໍ ວາຈໍ ຠາສິຕາໂຣ ໂຫນ຺ຕິ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ເປສຸຎ຺ຎໍ. ອປິ ຈ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣນ຺ຕິ – ປິຍກມ຺ຍຕາຍ ວາ ເຠທາຘິປ຺ປາເຍນ ວາ. ກຖໍ ປິຍກມ຺ຍຕາຍ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣນ຺ຕິ? ອິມສ຺ສ ປິຍາ ຠວິສ຺ສາມ, ມນາປາ ຠວິສ຺ສາມ, ວິສ຺ສາສິກາ ຠວິສ຺ສາມ, ອພ຺ຠນ຺ຕຣິກາ ຠວິສ຺ສາມ, ສຸຫທຍາ ຠວິສ຺ສາມາຕິ. ເອວໍ ປິຍກມ຺ຍຕາຍ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣນ຺ຕິ. ກຖໍ ເຠທາຘິປ຺ປາເຍນ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣນ຺ຕິ? ‘‘ກຖໍ ອິເມ ນານາ ອສ຺ສຸ, ວິນາ ອສ຺ສຸ, ວຄ຺ຄາ ອສ຺ສຸ, ທ຺ເວຘາ ອສ຺ສຸ, ທ຺ເວຊ຺ຌາ ອສ຺ສຸ, ທ຺ເວ ປກ຺ຂາ ອສ຺ສຸ, ຠິຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ ນ ສມາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ, ທຸກ຺ຂໍ ນ ຜາສຸ ວິຫເຣຍ຺ຍຸ’’ນ຺ຕິ – ເອວໍ ເຠທາຘິປ຺ປາເຍນ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣນ຺ຕີຕິ – ວິວາທຊາເຕສຸ ຈ ເປສຸຓານິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປິຍປ຺ປຫູຕາ ກລຫາ ວິວາທາ, ປຣິເທວໂສກາ ສຫມຈ຺ຉຣາ ຈ;

ມານາຕິມານາ ສຫເປສຸຓາ ຈ, ມຈ຺ເຉຣຍຸຕ຺ຕາ ກລຫາ ວິວາທາ;

ວິວາທຊາເຕສຸ ຈ ເປສຸຓານີ’’ຕິ.

໙໙.

ປິຍາ ສຸ ໂລກສ຺ມິໍ ກຸໂຕນິທານາ, ເຍ ຈາປິ ໂລຠາ ວິຈຣນ຺ຕິ ໂລເກ;

ອາສາ ຈ ນິຏ຺ຐາ ຈ ກຸໂຕນິທານາ, ເຍ ສມ຺ປຣາຍາຍ ນຣສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ.

ປິຍາ ສຸ ໂລກສ຺ມິໍ ກຸໂຕນິທານາຕິ. ປິຍາ ກຸໂຕນິທານາ ກຸໂຕຊາຕາ ກຸໂຕສຎ຺ຊາຕາ ກຸໂຕນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕປາຕຸຠູຕາ, ກິໍນິທານາ ກິໍສມຸທຍາ ກິໍຊາຕິກາ ກິໍປຠວາຕິ ປິຍານໍ ມູລໍ ປຸຈ຺ຉຕິ…ເປ… ສມຸທຍໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ປປຸຈ຺ຉຕິ ຍາຈຕິ ອຊ຺ເຌສຕິ ປສາເທຕີຕິ – ປິຍາ ສຸ ໂລກສ຺ມິໍ ກຸໂຕນິທານາ.

ເຍ ຈາປິ ໂລຠາ ວິຈຣນ຺ຕິ ໂລເກຕິ. ເຍ ຈາປີຕິ ຂຕ຺ຕິຍາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ ເວສ຺ສາ ຈ ສຸທ຺ທາ ຈ ຄຫຏ຺ຐາ ຈ ປພ຺ພຊິຕາ ຈ ເທວາ ຈ ມນຸສ຺ສາ ຈ. ໂລຠາຕິ ໂຍ ໂລໂຠ ລຸພ຺ຠນາ ລຸພ຺ຠິຕຕ຺ຕໍ ສາຣາໂຄ ສາຣຊ຺ຊນາ ສາຣຊ຺ຊິຕຕ຺ຕໍ ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ວິຈຣນ຺ຕີຕິ ວິຈຣນ຺ຕິ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິຣິຍນ຺ຕິ ວຕ຺ຕນ຺ຕິ ປາເລນ຺ຕິ ຍເປນ຺ຕິ ຍາເປນ຺ຕິ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ ມນຸສ຺ສໂລເກ ເທວໂລເກ ຂນ຺ຘໂລເກ ຘາຕຸໂລເກ ອາຍຕນໂລເກຕິ – ເຍ ຈາປິ ໂລຠາ ວິຈຣນ຺ຕິ ໂລເກ.

ອາສາ ຈ ນິຏ຺ຐາ ຈ ກຸໂຕນິທານາຕິ. ອາສາ ຈ ນິຏ຺ຐາ ຈ ກຸໂຕນິທານາ ກຸໂຕຊາຕາ ກຸໂຕສຎ຺ຊາຕາ ກຸໂຕນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕປາຕຸຠູຕາ, ກິໍນິທານາ ກິໍສມຸທຍາ ກິໍຊາຕິກາ ກິໍປຠວາຕິ ອາສາຍ ຈ ນິຏ຺ຐາຍ ຈ ມູລໍ ປຸຈ຺ຉຕິ…ເປ… ສມຸທຍໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ປປຸຈ຺ຉຕິ ຍາຈຕິ ອຊ຺ເຌສຕິ ປສາເທຕີຕິ – ອາສາ ຈ ນິຏ຺ຐາ ຈ ກຸໂຕນິທານາ. ເຍ ສມ຺ປຣາຍາຍ ນຣສ຺ສ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ເຍ ນຣສ຺ສ ປຣາຍນາ ໂຫນ຺ຕິ ທີປາ ໂຫນ຺ຕິ ຕາຓາ ໂຫນ຺ຕິ ເລຓາ ໂຫນ຺ຕິ ສຣຓາ ໂຫນ຺ຕິ ນິຏ຺ຐາ ປຣາຍນາ ໂຫນ຺ຕີຕິ – ເຍ ສມ຺ປຣາຍາຍ ນຣສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ.

ເຕນາຫ ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ –

‘‘ປິຍາ ສຸ ໂລກສ຺ມິໍ ກຸໂຕນິທານາ, ເຍ ຈາປິ ໂລຠາ ວິຈຣນ຺ຕິ ໂລເກ;

ອາສາ ຈ ນິຏ຺ຐາ ຈ ກຸໂຕນິທານາ, ເຍ ສມ຺ປຣາຍາຍ ນຣສ຺ສ ໂຫນ຺ຕີ’’ຕິ.

໑໐໐.

ຉນ຺ທານິທານານິ ປິຍານິ ໂລເກ, ເຍ ຈາປິ [ເຍ ວາປິ (ສ຺ຍາ.)] ໂລຠາ ວິຈຣນ຺ຕິ ໂລເກ;

ອາສາ ຈ ນິຏ຺ຐາ ຈ ອິໂຕນິທານາ, ເຍ ສມ຺ປຣາຍາຍ ນຣສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ.

ຉນ຺ທານິທານານິ ປິຍານິ ໂລເກຕິ. ຉນ຺ໂທຕິ ໂຍ ກາເມສຸ ກາມຈ຺ຉນ຺ໂທ ກາມຣາໂຄ ກາມນນ຺ທີ ກາມຕຓ຺ຫາ ກາມສ຺ເນໂຫ ກາມປຣິຬາໂຫ ກາມມຸຈ຺ຉາ ກາມຊ຺ໂຌສານໍ ກາໂມໂຆ ກາມໂຍໂຄ ກາມຸປາທານໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ. ອປິ ຈ ປຎ຺ຈ ຉນ຺ທາ – ປຣິເຍສນຈ຺ຉນ຺ໂທ, ປຏິລາຠຈ຺ຉນ຺ໂທ, ປຣິໂຠຄຈ຺ຉນ຺ໂທ, ສນ຺ນິຘິຈ຺ຉນ຺ໂທ, ວິສຊ຺ຊນຈ຺ຉນ຺ໂທ. ກຕໂມ ປຣິເຍສນຈ຺ຉນ຺ໂທ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ອຊ຺ໂຌສິໂຕເຍວ ອຕ຺ຖິໂກ ຉນ຺ທຊາໂຕ ຣູເປ ປຣິເຍສຕິ, ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ປຣິເຍສຕິ – ອຍໍ ປຣິເຍສນຈ຺ຉນ຺ໂທ. ກຕໂມ ປຏິລາຠຈ຺ຉນ຺ໂທ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ອຊ຺ໂຌສິໂຕເຍວ ອຕ຺ຖິໂກ ຉນ຺ທຊາໂຕ ຣູເປ ປຏິລຠຕິ, ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ປຏິລຠຕິ – ອຍໍ ປຏິລາຠຈ຺ຉນ຺ໂທ. ກຕໂມ ປຣິໂຠຄຈ຺ຉນ຺ໂທ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ອຊ຺ໂຌສິໂຕເຍວ ອຕ຺ຖິໂກ ຉນ຺ທຊາໂຕ ຣູເປ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ, ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ – ອຍໍ ປຣິໂຠຄຈ຺ຉນ຺ໂທ. ກຕໂມ ສນ຺ນິຘິຈ຺ຉນ຺ໂທ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ອຊ຺ໂຌສິໂຕເຍວ ອຕ຺ຖິໂກ ຉນ຺ທຊາໂຕ ຘນສນ຺ນິຈຍໍ ກໂຣຕິ ‘‘ອາປທາສຸ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ – ອຍໍ ສນ຺ນິຘິຈ຺ຉນ຺ໂທ. ກຕໂມ ວິສຊ຺ຊນຈ຺ຉນ຺ໂທ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ອຊ຺ໂຌສິໂຕເຍວ ອຕ຺ຖິໂກ ຉນ຺ທຊາໂຕ ຘນໍ ວິສຊ຺ເຊຕິ ຫຕ຺ຖາໂຣຫານໍ ອສ຺ສາໂຣຫານໍ ຣຖິການໍ ຘນຸຄ຺ຄຫານໍ ປຕ຺ຕິການໍ ‘‘ອິເມ ມໍ ຣກ຺ຂິສ຺ສນ຺ຕິ ໂຄປິສ຺ສນ຺ຕິ ສມ຺ປຣິວາຣິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ – ອຍໍ ວິສຊ຺ຊນຈ຺ຉນ຺ໂທ. ປິຍານີຕິ ທ຺ເວ ປິຍາ – ສຕ຺ຕາ ວາ ສງ຺ຂາຣາ ວາ…ເປ… ອິເມ ສຕ຺ຕາ ປິຍາ…ເປ… ອິເມ ສງ຺ຂາຣາ ປິຍາ. ຉນ຺ທານິທານານິ ປິຍານິ ໂລເກຕິ. ປິຍາ ຉນ຺ທນິທານາ ຉນ຺ທສມຸທຍາ ຉນ຺ທຊາຕິກາ ຉນ຺ທປຠວາຕິ – ຉນ຺ທານິທານານິ ປິຍານິ ໂລເກ.

ເຍ ຈາປິ ໂລຠາ ວິຈຣນ຺ຕິ ໂລເກຕິ. ເຍ ຈາປີຕິ ຂຕ຺ຕິຍາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ ເວສ຺ສາ ຈ ສຸທ຺ທາ ຈ ຄຫຏ຺ຐາ ຈ ປພ຺ພຊິຕາ ຈ ເທວາ ຈ ມນຸສ຺ສາ ຈ. ໂລຠາຕິ ໂຍ ໂລໂຠ ລຸພ຺ຠນາ ລຸພ຺ຠິຕຕ຺ຕໍ ສາຣາໂຄ ສາຣຊ຺ຊນາ ສາຣຊ຺ຊິຕຕ຺ຕໍ ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ວິຈຣນ຺ຕີຕິ ວິຈຣນ຺ຕິ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິຣິຍນ຺ຕິ ວຕ຺ຕນ຺ຕິ ປາເລນ຺ຕິ ຍເປນ຺ຕິ ຍາເປນ຺ຕິ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກຕິ – ເຍ ຈາປິ ໂລຠາ ວິຈຣນ຺ຕິ ໂລເກ.

ອາສາ ຈ ນິຏ຺ຐາ ຈ ອິໂຕນິທານາຕິ. ອາສາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ນິຏ຺ຐາຕິ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ຣູເປ ປຣິເຍສນ຺ໂຕ ຣູປໍ ປຏິລຠຕິ, ຣູປນິຏ຺ໂຐ ໂຫຕິ, ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ… ກຸລໍ… ຄຓໍ… ອາວາສໍ… ລາຠໍ… ຍສໍ… ປສໍສໍ… ສຸຂໍ… ຈີວຣໍ… ປິຓ຺ຑປາຕໍ… ເສນາສນໍ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ … ສຸຕ຺ຕນ຺ຕໍ… ວິນຍໍ… ອຠິຘມ຺ມໍ… ອາຣຎ຺ຎິກງ຺ຄໍ… ປິຓ຺ຑປາຕິກງ຺ຄໍ… ປໍສຸກູລິກງ຺ຄໍ… ເຕຈີວຣິກງ຺ຄໍ… ສປທານຈາຣິກງ຺ຄໍ… ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິກງ຺ຄໍ… ເນສຊ຺ຊິກງ຺ຄໍ… ຍຖາສນ຺ຖຕິກງ຺ຄໍ… ປຐມໍ ຌານໍ… ທຸຕິຍໍ ຌານໍ… ຕຕິຍໍ ຌານໍ… ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ… ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ… ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ… ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ … ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ ປຣິເຍສນ຺ໂຕ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ ປຏິລຠຕິ, ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິນິຏ຺ໂຐ ໂຫຕິ.

‘‘ອາສາຍ ກສເຕ ເຂຕ຺ຕໍ, ພີຊໍ ອາສາຍ ວປ຺ປຕິ;

ອາສາຍ ວາຓິຊາ ຍນ຺ຕິ, ສມຸທ຺ທໍ ຘນຫາຣກາ;

ຍາຍ ອາສາຍ ຕິຏ຺ຐາມິ, ສາ ເມ ອາສາ ສມິຊ຺ຌຕີ’’ຕິ.

ອາສາຍ ສມິທ຺ຘິ ວຸຈ຺ຈເຕ ນິຏ຺ຐາ. ອາສາ ຈ ນິຏ຺ຐາ ຈ ອິໂຕນິທານາຕິ. ອາສາ ຈ ນິຏ຺ຐາ ຈ ອິໂຕ ຉນ຺ທນິທານາ ຉນ຺ທສມຸທຍາ ຉນ຺ທຊາຕິກາ ຉນ຺ທປຠວາຕິ – ອາສາ ຈ ນິຏ຺ຐາ ຈ ອິໂຕນິທານາ.

ເຍ ສມ຺ປຣາຍາຍ ນຣສ຺ສ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ເຍ ນຣສ຺ສ ປຣາຍນາ ໂຫນ຺ຕິ ທີປາ ໂຫນ຺ຕິ ຕາຓາ ໂຫນ຺ຕິ ເລຓາ ໂຫນ຺ຕິ ສຣຓາ ໂຫນ຺ຕິ ນິຏ຺ຐາ ປຣາຍນາ ໂຫນ຺ຕີຕິ – ເຍ ສມ຺ປຣາຍາຍ ນຣສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຉນ຺ທານິທານານິ ປິຍານິ ໂລເກ, ເຍ ຈາປິ ໂລຠາ ວິຈຣນ຺ຕິ ໂລເກ;

ອາສາ ຈ ນິຏ຺ຐາ ຈ ອິໂຕນິທານາ, ເຍ ສມ຺ປຣາຍາຍ ນຣສ຺ສ ໂຫນ຺ຕີ’’ຕິ.

໑໐໑.

ຉນ຺ໂທ ນຸ ໂລກສ຺ມິໍ ກຸໂຕນິທາໂນ, ວິນິຈ຺ຉຍາ ຈາປິ [ວາປິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ກຸໂຕປຫູຕາ;

ໂກໂຘ ໂມສວຊ຺ຊຎ຺ຈ ກຖໍກຖາ ຈ, ເຍ ຈາປິ ຘມ຺ມາ ສມເຓນ ວຸຕ຺ຕາ.

ຉນ຺ໂທ ນຸ ໂລກສ຺ມິໍ ກຸໂຕນິທາໂນຕິ. ຉນ຺ໂທ ກຸໂຕນິທາໂນ ກຸໂຕຊາໂຕ ກຸໂຕສຎ຺ຊາໂຕ ກຸໂຕນິພ຺ພຕ຺ໂຕ ກຸໂຕອຠິນິພ຺ພຕ຺ໂຕ ກຸໂຕປາຕຸຠູໂຕ, ກິໍນິທາໂນ ກິໍສມຸທໂຍ ກິໍຊາຕິໂກ ກິໍປຠໂວຕິ ຉນ຺ທສ຺ສ ມູລໍ ປຸຈ຺ຉຕິ…ເປ… ສມຸທຍໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ປປຸຈ຺ຉຕິ ຍາຈຕິ ອຊ຺ເຌສຕິ ປສາເທຕີຕິ – ຉນ຺ໂທ ນຸ ໂລກສ຺ມິໍ ກຸໂຕນິທາໂນ.

ວິນິຈ຺ຉຍາ ຈາປິ ກຸໂຕປຫູຕາຕິ. ວິນິຈ຺ຉຍາ ກຸໂຕປຫູຕາ ກຸໂຕຊາຕາ ກຸໂຕສຎ຺ຊາຕາ ກຸໂຕນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕປາຕຸຠູຕາ, ກິໍນິທານາ ກິໍສມຸທຍາ ກິໍຊາຕິກາ ກິໍປຠວາຕິ ວິນິຈ຺ຉຍານໍ ມູລໍ ປຸຈ຺ຉຕິ…ເປ… ສມຸທຍໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ປປຸຈ຺ຉຕິ ຍາຈຕິ ອຊ຺ເຌສຕິ ປສາເທຕີຕິ – ວິນິຈ຺ຉຍາ ຈາປິ ກຸໂຕປຫູຕາ.

ໂກໂຘ ໂມສວຊ຺ຊຎ຺ຈ ກຖໍກຖາ ຈາຕິ. ໂກໂຘຕິ ໂຍ ເອວຣູໂປ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອາຆາໂຕ ປຏິຆາໂຕ, ປຏິຆໍ ປຏິວິໂຣໂຘ, ໂກໂປ ປໂກໂປ ສມ຺ປໂກໂປ, ໂທໂສ ປໂທໂສ ສມ຺ປໂທໂສ, ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ພ຺ຍາປຕ຺ຕິ ມໂນປໂທໂສ, ໂກໂຘ ກຸຊ຺ຌນາ ກຸຊ຺ຌິຕຕ຺ຕໍ, ໂທໂສ ທຸສ຺ສນາ ທຸສ຺ສິຕຕ຺ຕໍ, ພ຺ຍາປຕ຺ຕິ ພ຺ຍາປຊ຺ຊນາ ພ຺ຍາປຊ຺ຊິຕຕ຺ຕໍ, ວິໂຣໂຘ ປຏິວິໂຣໂຘ, ຈຓ຺ຑິກ຺ກໍ ອສຸໂຣໂປ ອນຕ຺ຕມນຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ. ໂມສວຊ຺ຊໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຸສາວາໂທ. ກຖໍກຖາ ວຸຈ຺ຈຕິ ວິຈິກິຈ຺ຉາຕິ – ໂກໂຘ ໂມສວຊ຺ຊຎ຺ຈ ກຖໍກຖາ ຈ.

ເຍ ຈາປິ ຘມ຺ມາ ສມເຓນ ວຸຕ຺ຕາຕິ. ເຍ ຈາປີຕິ ເຍ ໂກເຘນ ຈ ໂມສວຊ຺ເຊນ ຈ ກຖໍກຖາຍ ຈ ສຫຄຕາ ສຫຊາຕາ ສໍສຏ຺ຐາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເອກຸປ຺ປາທາ ເອກນິໂຣຘາ ເອກວຕ຺ຖຸກາ ເອກາຣມ຺ມຓາ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ເຍ ຈາປິ ຘມ຺ມາ. ອຖ ວາ ເຍ ເຕ ກິເລສາ ອຎ຺ຎຊາຕິກາ ອຎ຺ຎວິຫິຕກາ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ເຍ ຈາປິ ຘມ຺ມາ. ສມເຓນ ວຸຕ຺ຕາຕິ ສມເຓນ ສມິຕປາເປນ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓນ ພາຫິຕປາປຘມ຺ເມນ ຠິກ຺ຂຸນາ ຠິນ຺ນກິເລສມູເລນ ສພ຺ພາກຸສລມູລພນ຺ຘນາ ປມຸຕ຺ເຕນ ວຸຕ຺ຕາ ປວຸຕ຺ຕາ ອາຈິກ຺ຂິຕາ ເທສິຕາ ປຎ຺ຎປິຕາ ປຏ຺ຐປິຕາ ວິວຏາ ວິຠຕ຺ຕາ ອຸຕ຺ຕານີກຕາ ປກາສິຕາຕິ – ເຍ ຈາປິ ຘມ຺ມາ ສມເຓນ ວຸຕ຺ຕາ.

ເຕນາຫ ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ –

‘‘ຉນ຺ໂທ ນຸ ໂລກສ຺ມິໍ ກຸໂຕນິທາໂນ, ວິນິຈ຺ຉຕາ ຈາປິ ກຸໂຕປຫູຕາ;

ໂກໂຘ ໂມສວຊ຺ຊຎ຺ຈ ກຖໍກຖາ ຈ, ເຍ ຈາປິ ຘມ຺ມາ ສມເຓນ ວຸຕ຺ຕາ’’ຕິ.

໑໐໒.

ສາຕໍ ອສາຕນ຺ຕິ ຍມາຫຸ ໂລເກ, ຕມູປນິສ຺ສາຍ ປໂຫຕິ ຉນ຺ໂທ;

ຣູເປສຸ ທິສ຺ວາ ວິຠວໍ ຠວຎ຺ຈ, ວິນິຈ຺ຉຍໍ ກຸພ຺ພຕິ [ກູຣຸເຕ (ສ຺ຍາ.)] ຊນ຺ຕຸ ໂລເກ.

ສາຕໍ ອສາຕນ຺ຕິ ຍມາຫຸ ໂລເກຕິ. ສາຕນ຺ຕິ ສຸຂາ ຈ ເວທນາ, ອິຏ຺ຐຎ຺ຈ ວຕ຺ຖຸ [ວຕ຺ຖຸໍ (ສີ. ກ.)]. ອສາຕນ຺ຕິ ທຸກ຺ຂາ ຈ ເວທນາ, ອນິຏ຺ຐຎ຺ຈ ວຕ຺ຖຸ. ຍມາຫຸ ໂລເກຕິ ຍໍ ອາຫໍສຸ ຍໍ ກເຖນ຺ຕິ ຍໍ ຠຓນ຺ຕິ ຍໍ ທີເປນ຺ຕິ ຍໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ສາຕໍ ອສາຕນ຺ຕິ ຍມາຫຸ ໂລເກ.

ຕມູປນິສ຺ສາຍ ປໂຫຕິ ຉນ຺ໂທຕິ. ສາຕາສາຕໍ ນິສ຺ສາຍ, ສຸຂທຸກ຺ຂໍ ນິສ຺ສາຍ, ໂສມນສ຺ສໂທມນສ຺ສໍ ນິສ຺ສາຍ, ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐໍ ນິສ຺ສາຍ, ອນຸນຍປຏິຆໍ ນິສ຺ສາຍ ຉນ຺ໂທ ປໂຫຕິ ປຠວຕິ ຊາຍຕິ ສຎ຺ຊາຍຕິ ນິພ຺ພຕ຺ຕຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕຕີຕິ – ຕມູປນິສ຺ສາຍ ປໂຫຕິ ຉນ຺ໂທ.

ຣູເປສຸ ທິສ຺ວາ ວິຠວໍ ຠວຎ຺ຈາຕິ. ຣູເປສູຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຈ ມຫາຠູຕາ ຈຕຸນ຺ນຎ຺ຈ ມຫາຠູຕານໍ ອຸປາທາຍ ຣູປໍ. ກຕໂມ ຣູປານໍ ຠໂວ? ໂຍ ຣູປານໍ ຠໂວ ຊາຕິ ສຎ຺ຊາຕິ ນິພ຺ພຕ຺ຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ ປາຕຸຠາໂວ – ອຍໍ ຣູປານໍ ຠໂວ. ກຕໂມ ຣູປານໍ ວິຠໂວ? ໂຍ ຣູປານໍ ຂໂຍ ວໂຍ ເຠໂທ ປຣິເຠໂທ ອນິຈ຺ຈຕາ ອນ຺ຕຣຘານໍ – ອຍໍ ຣູປານໍ ວິຠໂວ. ຣູເປສຸ ທິສ຺ວາ ວິຠວໍ ຠວຎ຺ຈາຕິ ຣູເປສຸ ຠວຎ຺ຈ ວິຠວຎ຺ຈ ທິສ຺ວາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ – ຣູເປສຸ ທິສ຺ວາ ວິຠວໍ ຠວຎ຺ຈ.

ວິນິຈ຺ຉຍໍ ກຸພ຺ພຕິ ຊນ຺ຕຸ ໂລເກຕິ. ວິນິຈ຺ຉຍາຕິ ທ຺ເວ ວິນິຈ຺ຉຍາ – ຕຓ຺ຫາວິນິຈ຺ຉໂຍ ຈ, ທິຏ຺ຐິວິນິຈ຺ຉໂຍ ຈ. ກຖໍ ຕຓ຺ຫາວິນິຈ຺ຉຍໍ ກໂຣຕິ? ອິເຘກຈ຺ຈສ຺ສ ອນຸປ຺ປນ຺ນາ ເຈວ ໂຠຄາ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອຸປ຺ປນ຺ນາ ຈ ໂຠຄາ ປຣິກ຺ຂຍໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘‘ເກນ ນຸ ໂຂ ເມ ອຸປາເຍນ ອນຸປ຺ປນ຺ນາ ເຈວ ໂຠຄາ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອຸປ຺ປນ຺ນາ ຈ ໂຠຄາ ປຣິກ຺ຂຍໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີ’’ຕິ. ຕສ຺ສ ປນ ເອວໍ ໂຫຕິ ‘‘ສຸຣາເມຣຍມຊ຺ຊປ຺ປມາທຏ຺ຐານານຸໂຍຄໍ ອນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ເມ ອນຸປ຺ປນ຺ນາ ເຈວ ໂຠຄາ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອຸປ຺ປນ຺ນາ ຈ ໂຠຄາ ປຣິກ຺ຂຍໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ; ວິກາລວິສິຂາຈຣິຍານຸໂຍຄໍ ອນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ເມ ອນຸປ຺ປນ຺ນາ ເຈວ ໂຠຄາ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອຸປ຺ປນ຺ນາ ຈ ໂຠຄາ ປຣິກ຺ຂຍໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ; ສມຊ຺ຊາຠິຈຣຓໍ ອນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ເມ… ຊຸຕປ຺ປມາທຏ຺ຐານານຸໂຍຄໍ ອນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ເມ… ປາປມິຕ຺ຕານຸໂຍຄໍ ອນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ເມ ອນຸປ຺ປນ຺ນາ ເຈວ ໂຠຄາ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອຸປ຺ປນ຺ນາ ຈ ໂຠຄາ ປຣິກ຺ຂຍໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ; ອາລສ຺ຍານຸໂຍຄໍ ອນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ເມ ອນຸປ຺ປນ຺ນາ ເຈວ ໂຠຄາ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອຸປ຺ປນ຺ນາ ຈ ໂຠຄາ ປຣິກ຺ຂຍໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີ’’ຕິ ເອວໍ ຎາຓໍ ກຕ຺ວາ ຉ ໂຠຄານໍ ອປາຍມຸຂານິ ນ ເສວຕິ, ຉ ໂຠຄານໍ ອາຍມຸຂານິ ເສວຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕຓ຺ຫາວິນິຈ຺ຉຍໍ ກໂຣຕິ.

ອຖ ວາ ກສິຍາ ວາ ວຓິຊ຺ຊາຍ ວາ ໂຄຣກ຺ເຂນ ວາ ອິສ຺ສຕ຺ເຖນ [ອິສ຺ສຕ຺ເຕນ (ກ. ສີ. ກ.) ອິສຸ + ສຕ຺ຖ] ວາ ຣາຊໂປຣິເສນ ວາ ສິປ຺ປຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ປຏິປຊ຺ຊຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕຓ຺ຫາວິນິຈ຺ຉຍໍ ກໂຣຕິ. ກຖໍ ທິຏ຺ຐິວິນິຈ຺ຉຍໍ ກໂຣຕິ? ຈກ຺ຂຸສ຺ມິໍ ອຸປ຺ປນ຺ເນ ຊານາຕິ – ‘‘ອຕ຺ຕາ ເມ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ’’ຕິ, ຈກ຺ຂຸສ຺ມິໍ ອນ຺ຕຣຫິເຕ ຊານາຕິ – ‘‘ອຕ຺ຕາ ເມ ອນ຺ຕຣຫິໂຕ ວິຄໂຕ ເມ ອຕ຺ຕາ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ທິຏ຺ຐິວິນິຈ຺ຉຍໍ ກໂຣຕິ. ໂສຕສ຺ມິໍ… ຆານສ຺ມິໍ… ຊິວ຺ຫາຍ… ກາຍສ຺ມິໍ… ຣູປສ຺ມິໍ… ສທ຺ທສ຺ມິໍ… ຄນ຺ຘສ຺ມິໍ… ຣສສ຺ມິໍ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພສ຺ມິໍ ອຸປ຺ປນ຺ເນ ຊານາຕິ – ‘‘ອຕ຺ຕາ ເມ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ’’ຕິ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ພສ຺ມິໍ ອນ຺ຕຣຫິເຕ ຊານາຕິ – ‘‘ອຕ຺ຕາ ເມ ອນ຺ຕຣຫິໂຕ ວິຄໂຕ ເມ ອຕ຺ຕາ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ທິຏ຺ຐິວິນິຈ຺ຉຍໍ ກໂຣຕິ ຊເນຕິ ສຎ຺ຊເນຕິ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ. ຊນ຺ຕູຕິ ສຕ຺ໂຕ ນໂຣ ມານໂວ…ເປ… ມນຸໂຊ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ …ເປ… ອາຍຕນໂລເກຕິ – ວິນິຈ຺ຉຍໍ ກຸພ຺ພຕິ ຊນ຺ຕຸ ໂລເກ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສາຕໍ ອສາຕນ຺ຕິ ຍມາຫຸ ໂລເກ, ຕມູປນິສ຺ສາຍ ປໂຫຕິ ຉນ຺ໂທ;

ຣູເປສຸ ທິສ຺ວາ ວິຠວໍ ຠວຎ຺ຈ, ວິນິຈ຺ຉຍໍ ກຸພ຺ພຕິ ຊນ຺ຕຸ ໂລເກ’’ຕິ.

໑໐໓.

ໂກໂຘ ໂມສວຊ຺ຊຎ຺ຈ ກຖໍກຖາ ຈ, ເອເຕປິ ຘມ຺ມາ ທ຺ວຍເມວ ສນ຺ເຕ;

ກຖໍກຖີ ຎາຓປຖາຍ ສິກ຺ເຂ, ຎຕ຺ວາ ປວຸຕ຺ຕາ ສມເຓນ ຘມ຺ມາ.

ໂກໂຘ ໂມສວຊ຺ຊຎ຺ຈ ກຖໍກຖາ ຈາຕິ. ໂກໂຘຕິ ໂຍ ເອວຣູໂປ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອາຆາໂຕ ປຏິຆາໂຕ…ເປ… ໂມສວຊ຺ຊໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຸສາວາໂທ. ກຖໍກຖາ ວຸຈ຺ຈຕິ ວິຈິກິຈ຺ຉາ. ອິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍປິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ອນິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍປິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ. ອິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍປິ ມຸສາວາໂທ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ອນິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍປິ ມຸສາວາໂທ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ອິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍປິ ກຖໍກຖາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ອນິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍປິ ກຖໍກຖາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ກຖໍ ອນິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ? ປກຕິຍາ ອນິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ. ອນຕ຺ຖໍ ເມ ອຈຣີຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ອນຕ຺ຖໍ ເມ ຈຣຕີຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ອນຕ຺ຖໍ ເມ ຈຣິສ຺ສຕີຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ; ປິຍສ຺ສ ເມ ມນາປສ຺ສ ອນຕ຺ຖໍ ອຈຣິ … ອນຕ຺ຖໍ ຈຣຕິ… ອນຕ຺ຖໍ ຈຣິສ຺ສຕີຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ; ອປ຺ປິຍສ຺ສ ເມ ອມນາປສ຺ສ ອຕ຺ຖໍ ອຈຣິ… ອຕ຺ຖໍ ຈຣຕິ… ອຕ຺ຖໍ ຈຣິສ຺ສຕີຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ. ເອວໍ ອນິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ.

ກຖໍ ອິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ? ອິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ອຈ຺ເຉທສງ຺ກິໂນປິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ອຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ເຕປິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ອຈ຺ຉິນ຺ເນປິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ. ອິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ວິປຣິຓາມສງ຺ກິໂນປິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ວິປຣິຓາມນ຺ເຕປິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ວິປຣິຓເຕປິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ. ເອວໍ ອິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ.

ກຖໍ ອນິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ມຸສາວາໂທ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ອນ຺ທຸພນ຺ຘເນນ [ອທ຺ທຸພນ຺ຘເນນ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ວາ ພທ຺ໂຘ [ພນ຺ໂຘ (ສ຺ຍາ. ກ.)]; ຕສ຺ສ ພນ຺ຘນສ຺ສ ໂມກ຺ຂຕ຺ຖາຍ ສມ຺ປຊານມຸສາ ຠາສຕິ… ຣຊ຺ຊຸພນ຺ຘເນນ ວາ ພທ຺ໂຘ… ສງ຺ຂລິກພນ຺ຘເນນ ວາ ພທ຺ໂຘ… ເວຕ຺ຕພນ຺ຘເນນ ວາ ພທ຺ໂຘ… ລຕາພນ຺ຘເນນ ວາ ພທ຺ໂຘ… ປກ຺ເຂປພນ຺ຘເນນ ວາ ພທ຺ໂຘ… ປຣິກ຺ເຂປພນ຺ຘເນນ ວາ ພທ຺ໂຘ… ຄາມນິຄມນຄຣຣຏ຺ຐພນ຺ຘເນນ ວາ ພທ຺ໂຘ… ຊນປທພນ຺ຘເນນ ວາ ພທ຺ໂຘ; ຕສ຺ສ ພນ຺ຘນສ຺ສ ໂມກ຺ຂຕ຺ຖາຍ ສມ຺ປຊານມຸສາ ຠາສຕິ. ເອວໍ ອນິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ມຸສາວາໂທ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ.

ກຖໍ ອິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ມຸສາວາໂທ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ມນາປິການໍ [ມນາປານໍ (ສີ.)] ຣູປານໍ ເຫຕຸ ສມ຺ປຊານມຸສາ ຠາສຕິ… ມນາປິການໍ ສທ຺ທານໍ… ຄນ຺ຘານໍ… ຣສານໍ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພານໍ ເຫຕຸ… ຈີວຣເຫຕຸ… ປິຓ຺ຑປາຕເຫຕຸ… ເສນາສນເຫຕຸ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣເຫຕຸ ສມ຺ປຊານມຸສາ ຠາສຕິ. ເອວໍ ອິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ມຸສາວາໂທ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ກຖໍ ອນິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ກຖໍກຖາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ? ‘‘ມຸຈ຺ຈິສ຺ສາມິ [ມຸຎ຺ຈິສ຺ສາມິ (ສີ.)] ນຸ ໂຂ ຈກ຺ຂຸໂຣຄໂຕ, ນ ນຸ ໂຂ ມຸຈ຺ຈິສ຺ສາມິ ຈກ຺ຂຸໂຣຄໂຕ. ມຸຈ຺ຈິສ຺ສາມິ ນຸ ໂຂ ໂສຕໂຣຄໂຕ… ຆານໂຣຄໂຕ… ຊິວ຺ຫາໂຣຄໂຕ… ກາຍໂຣຄໂຕ… ສີສໂຣຄໂຕ… ກຓ຺ຓໂຣຄໂຕ… ມຸຂໂຣຄໂຕ… ມຸຈ຺ຈິສ຺ສາມິ ນຸ ໂຂ ທນ຺ຕໂຣຄໂຕ, ນ ນຸ ໂຂ ມຸຈ຺ຈິສ຺ສາມິ ທນ຺ຕໂຣຄໂຕ’’ຕິ. ເອວໍ ອນິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ກຖໍກຖາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ກຖໍ ອິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ກຖໍກຖາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ? ‘‘ລຠິສ຺ສາມິ ນຸ ໂຂ ມນາປິເກ [ມນາປິເຍ (ສີ. ກ.)] ຣູເປ, ນ ນຸ ໂຂ ລຠິສ຺ສາມິ ມນາປິເກ ຣູເປ. ລຠິສ຺ສາມິ ນຸ ໂຂ ມນາປິເກ ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ… ກຸລໍ… ຄຓໍ… ອາວາສໍ… ລາຠໍ… ຍສໍ… ປສໍສໍ… ສຸຂໍ… ຈີວຣໍ… ປິຓ຺ຑປາຕໍ… ເສນາສນໍ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣ’’ນ຺ຕິ. ເອວໍ ອິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ກຖໍກຖາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ – ໂກໂຘ ໂມສວຊ຺ຊຎ຺ຈ ກຖໍກຖາ ຈ.

ເອເຕປິ ຘມ຺ມາ ທ຺ວຍເມວ ສນ຺ເຕຕິ. ສາຕາສາເຕ ສນ຺ເຕ, ສຸຂທຸກ຺ເຂ ສນ຺ເຕ, ໂສມນສ຺ສໂທມນສ຺ເສ ສນ຺ເຕ, ອິຏ຺ຐານິຏ຺ເຐ ສນ຺ເຕ, ອນຸນຍປຏິເຆ ສນ຺ເຕ ສໍວິຊ຺ຊມາເນ ອຕ຺ຖິ ອຸປລພ຺ຠມາເນຕິ – ເອເຕປິ ຘມ຺ມາ ທ຺ວຍເມວ ສນ຺ເຕ.

ກຖໍກຖີ ຎາຓປຖາຍ ສິກ຺ເຂຕິ. ຎາຓມ຺ປິ ຎາຓປໂຖ, ຎາຓສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓມ຺ປິ ຎາຓປໂຖ, ຎາຓສຫຠຸໂນປິ ຘມ຺ມາ ຎາຓປໂຖ. ຍຖາ ອຣິຍມຄ຺ໂຄ ອຣິຍປໂຖ, ເທວມຄ຺ໂຄ ເທວປໂຖ, ພ຺ຣຫ຺ມມຄ຺ໂຄ ພ຺ຣຫ຺ມປໂຖ; ເອວເມວ ຎາຓມ຺ປິ ຎາຓປໂຖ, ຎາຓສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓມ຺ປິ ຎາຓປໂຖ, ຎາຓສຫຠຸໂນປິ ຘມ຺ມາ ຎາຓປໂຖ.

ສິກ຺ເຂຕິ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາ – ອຘິສີລສິກ຺ຂາ, ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ, ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ. ກຕມາ ອຘິສີລສິກ຺ຂາ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ສີລວາ ໂຫຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວຣສໍວຸໂຕ ວິຫຣຕິ ອາຈາຣໂຄຈຣສມ຺ປນ຺ໂນ, ອຓຸມຕ຺ເຕສຸ ວຊ຺ເຊສຸ ຠຍທສ຺ສາວີ, ສມາທາຍ ສິກ຺ຂຕິ ສິກ຺ຂາປເທສຸ, ຂຸທ຺ທໂກ ສີລກ຺ຂນ຺ໂຘ… ມຫນ຺ໂຕ ສີລກ຺ຂນ຺ໂຘ… ສີລໍ ປຕິຏ຺ຐາ ອາທິ ຈຣຓໍ ສໍຍໂມ ສໍວໂຣ ມຸຂໍ ປມຸຂໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ສມາປຕ຺ຕິຍາ – ອຍໍ ອຘິສີລສິກ຺ຂາ. ກຕມາ ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ວິວິຈ຺ເຈວ ກາເມຫິ…ເປ… ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ – ອຍໍ ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ. ກຕມາ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ປຎ຺ຎວາ ໂຫຕິ, ອຸທຍຕ຺ຖຄາມິນິຍາ ປຎ຺ຎາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອຣິຍາຍ ນິພ຺ເພຘິກາຍ ສມ຺ມາທຸກ຺ຂກ຺ຂຍຄາມິນິຍາ. ໂສ ‘‘ອິທໍ ທຸກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ…ເປ… ‘‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ‘‘ອິເມ ອາສວາ’’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ…ເປ… ‘‘ອຍໍ ອາສວນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ – ອຍໍ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ.

ກຖໍກຖີ ຎາຓປຖາຍ ສິກ຺ເຂຕິ. ກຖໍກຖີ ປຸຄ຺ຄໂລ ສກງ຺ໂຂ ສວິເລໂຂ ສທ຺ເວຬ຺ຫໂກ ສວິຈິກິຈ຺ໂຉ, ຎາຓາຘິຄມາຍ ຎາຓຜຸສນາຍ ຎາຓສຈ຺ຉິກິຣິຍາຍ ອຘິສີລມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອຘິຈິຕ຺ຕມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອຘິປຎ຺ຎມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ; ອິມາ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາໂຍ ອາວຊ຺ຊນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປສ຺ສນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຈ຺ຈເວກ຺ຂນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຈິຕ຺ຕໍ ອຘິຏ຺ຐຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ສທ຺ຘາຍ ອຘິມຸຈ຺ຈນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ວີຣິຍໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ສຕິໍ ອຸປຏ຺ຐຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຈິຕ຺ຕໍ ສມາທຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຎ຺ຎາຍ ປຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ອຠິຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ປຣິຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຫາຕພ຺ພໍ ປຊຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຠາເວຕພ຺ພໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພໍ ສຈ຺ຉິກໂຣນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ ອາຈເຣຍ຺ຍ ສມາຈເຣຍ຺ຍ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ກຖໍກຖີ ຎາຓປຖາຍ ສິກ຺ເຂ.

ຎຕ຺ວາ ປວຸຕ຺ຕາ ສມເຓນ ຘມ຺ມາຕິ. ຎຕ຺ວາຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ວຸຕ຺ຕາ ປວຸຕ຺ຕາ ອາຈິກ຺ຂິຕາ ເທສິຕາ ປຎ຺ຎປິຕາ ປຏ຺ຐປິຕາ ວິວຏາ ວິຠຕ຺ຕາ ອຸຕ຺ຕານີກຕາ [ອຸຕ຺ຕານິໍ ກຕາ (ກ.)] ປກາສິຕາ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ວຸຕ຺ຕາ ປວຸຕ຺ຕາ ອາຈິກ຺ຂິຕາ ເທສິຕາ ປຎ຺ຎປິຕາ ປຏ຺ຐປິຕາ ວິວຏາ ວິຠຕ຺ຕາ ອຸຕ຺ຕານີກຕາ ປກາສິຕາ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ… ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ… ‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຊາຕິປຈ຺ຈຍາ ຊຣາມຣຓ’’ນ຺ຕິ… ‘‘ອວິຊ຺ຊານິໂຣຘາ ສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຊາຕິນິໂຣຘາ ຊຣາມຣຓນິໂຣໂຘ’’ຕິ… ‘‘ອິທໍ ທຸກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ…ເປ… ‘‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ… ‘‘ອິເມ ອາສວາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ອຍໍ ອາສວນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ… ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ’’ຕິ… ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ’’ຕິ… ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ປຫາຕພ຺ພາ’’ຕິ… ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ’’ຕິ… ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພາ’’ຕິ… ຉນ຺ນໍ ຜສ຺ສາຍຕນານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ… ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘານໍ… ຈຕຸນ຺ນໍ ມຫາຠູຕານໍ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ວຸຕ຺ຕາ ປວຸຕ຺ຕາ ອາຈິກ຺ຂິຕາ ເທສິຕາ ປຎ຺ຎປິຕາ ປຏ຺ຐປິຕາ ວິວຏາ ວິຠຕ຺ຕາ ອຸຕ຺ຕານີກຕາ ປກາສິຕາ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ອຠິຎ຺ຎາຍາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມໍ ເທເສມິ, ໂນ ອນຠິຎ຺ຎາຍ. ສນິທານາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມໍ ເທເສມິ, ໂນ ອນິທານໍ. ສປ຺ປາຏິຫາຣິຍາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມໍ ເທເສມິ, ໂນ ອປ຺ປາຏິຫາຣິຍໍ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຠິຎ຺ຎາຍ ຘມ຺ມໍ ເທສຍໂຕ, ໂນ ອນຠິຎ຺ຎາຍ, ສນິທານໍ ຘມ຺ມໍ ເທສຍໂຕ, ໂນ ອນິທານໍ, ສປ຺ປາຏິຫາຣິຍໍ ຘມ຺ມໍ ເທສຍໂຕ, ໂນ ອປ຺ປາຏິຫາຣິຍໍ, ກຣຓີໂຍ ໂອວາໂທ, ກຣຓີຍາ ອນຸສາສນີ. ອລຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂວ ຕຸຏ຺ຐິຍາ ອລໍ ປາໂມຊ຺ຊາຍ ອລໍ ໂສມນສ຺ສາຍ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ຠຄວາ, ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ ຘມ຺ໂມ, ສຸປ຺ປຏິປນ຺ໂນ ສງ຺ໂຆຕິ. ອິມສ຺ມິຎ຺ຈ ປນ ເວຍ຺ຍາກຣຓສ຺ມິໍ ຠຎ຺ຎມາເນ ທສສຫສ຺ສີ ໂລກຘາຕຸ ອກມ຺ປິຕ຺ຖາ’’ຕິ – ຎຕ຺ວາ ປວຸຕ຺ຕາ ສມເຓນ ຘມ຺ມາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ໂກໂຘ ໂມສວຊ຺ຊຎ຺ຈ ກຖໍກຖາ ຈ, ເອເຕປິ ຘມ຺ມາ ທ຺ວຍເມວ ສນ຺ເຕ;

ກຖໍກຖີ ຎາຓປຖາຍ ສິກ຺ເຂ, ຎຕ຺ວາ ປວຸຕ຺ຕາ ສມເຓນ ຘມ຺ມາ’’ຕິ.

໑໐໔.

ສາຕໍ ອສາຕຎ຺ຈ ກຸໂຕນິທານາ, ກິສ຺ມິໍ ອສນ຺ເຕ ນ ຠວນ຺ຕິ ເຫເຕ;

ວິຠວໍ ຠວຎ຺ຈາປິ ຍເມຕມຕ຺ຖໍ, ເອຕໍ ເມ ປພ຺ຣູຫິ ຍໂຕນິທານໍ.

ສາຕໍ ອສາຕຎ຺ຈ ກຸໂຕນິທານາຕິ. ສາຕາ ອສາຕາ ກຸໂຕນິທານາ ກຸໂຕຊາຕາ ກຸໂຕສຎ຺ຊາຕາ ກຸໂຕນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕປາຕຸຠູຕາ, ກິໍນິທານາ ກິໍສມຸທຍາ ກິໍຊາຕິກາ ກິໍປຠວາຕິ ສາຕາສາຕານໍ ມູລໍ ປຸຈ຺ຉຕິ…ເປ… ສມຸທຍໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ປປຸຈ຺ຉຕິ ຍາຈຕິ ອຊ຺ເຌສຕິ ປສາເທຕີຕິ – ສາຕໍ ອສາຕຎ຺ຈ ກຸໂຕນິທານາ.

ກິສ຺ມິໍ ອສນ຺ເຕ ນ ຠວນ຺ຕິ ເຫເຕຕິ. ກິສ຺ມິໍ ອສນ຺ເຕ ອສໍວິຊ຺ຊມາເນ ນຕ຺ຖິ ອນຸປລພ຺ຠມາເນ ສາຕາສາຕາ ນ ຠວນ຺ຕິ ນປ຺ປຠວນ຺ຕິ ນ ຊາຍນ຺ຕິ ນ ສຎ຺ຊາຍນ຺ຕິ ນ ນິພ຺ພຕ຺ຕນ຺ຕິ ນ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ – ກິສ຺ມິໍ ອສນ຺ເຕ ນ ຠວນ຺ຕິ ເຫເຕ.

ວິຠວໍ ຠວຎ຺ຈາປິ ຍເມຕມຕ຺ຖນ຺ຕິ. ກຕໂມ ສາຕາສາຕານໍ ຠໂວ? ໂຍ ສາຕາສາຕານໍ ຠໂວ ປຠໂວ ຊາຕິ ສຎ຺ຊາຕິ ນິພ຺ພຕ຺ຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ ປາຕຸຠາໂວ – ອຍໍ ສາຕາສາຕານໍ ຠໂວ. ກຕໂມ ສາຕາສາຕານໍ ວິຠໂວ? ໂຍ ສາຕາສາຕານໍ ຂໂຍ ວໂຍ ເຠໂທ ປຣິເຠໂທ ອນິຈ຺ຈຕາ ອນ຺ຕຣຘານໍ – ອຍໍ ສາຕາສາຕານໍ ວິຠໂວ. ຍເມຕມຕ຺ຖນ຺ຕິ ຍໍ ປຣມຕ຺ຖນ຺ຕິ – ວິຠວໍ ຠວຎ຺ຈາປິ ຍເມຕມຕ຺ຖໍ.

ເອຕໍ ເມ ປພ຺ຣູຫິ ຍໂຕນິທານນ຺ຕິ. ເອຕນ຺ຕິ ຍໍ ປຸຈ຺ຉາມິ ຍໍ ຍາຈາມິ ຍໍ ອຊ຺ເຌສາມິ ຍໍ ປສາເທມິ. ປພ຺ຣູຫີຕິ ພ຺ຣູຫິ ວເທຫິ ອາຈິກ຺ຂ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣ ວິຠຊ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫີຕິ – ເອຕໍ ເມ ປພ຺ຣູຫິ. ຍໂຕນິທານນ຺ຕິ ຍໍນິທານໍ ຍໍສມຸທຍໍ ຍໍຊາຕິກໍ ຍໍປຠວນ຺ຕິ – ເອຕໍ ເມ ປພ຺ຣູຫິ ຍໂຕນິທານໍ.

ເຕນາຫ ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ –

‘‘ສາຕໍ ອສາຕຎ຺ຈ ກຸໂຕນິທານາ, ກິສ຺ມິໍ ອສນ຺ເຕ ນ ຠວນ຺ຕິ ເຫເຕ;

ວິຠວໍ ຠວຎ຺ຈາປິ ຍເມຕມຕ຺ຖໍ, ເອຕໍ ເມ ປພ຺ຣູຫິ ຍໂຕນິທານ’’ນ຺ຕິ.

໑໐໕.

ຜສ຺ສນິທານໍ ສາຕໍ ອສາຕໍ, ຜສ຺ເສ ອສນ຺ເຕ ນ ຠວນ຺ຕິ ເຫເຕ;

ວິຠວໍ ຠວຎ຺ຈາປິ ຍເມຕມຕ຺ຖໍ, ເອຕໍ ເຕ ປພ຺ຣູມິ ອິໂຕນິທານໍ.

ຜສ຺ສນິທານໍ ສາຕໍ ອສາຕນ຺ຕິ. ສຸຂເວທນີຍໍ ຜສ຺ສໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ສຸຂາ ເວທນາ. ຍາ ຕສ຺ເສວ ສຸຂເວທນີຍສ຺ສ ຜສ຺ສສ຺ສ ນິໂຣຘາ, ຍໍ ຕຊ຺ຊໍ ເວທຍິຕໍ ສຸຂເວທນີຍໍ ຜສ຺ສໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ສຸຂາ ເວທນາ ສາ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ສາ ວູປສມ຺ມຕິ. ທຸກ຺ຂເວທນີຍໍ ຜສ຺ສໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ທຸກ຺ຂາ ເວທນາ. ຍາ ຕສ຺ເສວ ທຸກ຺ຂເວທນີຍສ຺ສ ຜສ຺ສສ຺ສ ນິໂຣຘາ, ຍໍ ຕຊ຺ຊໍ ເວທຍິຕໍ ທຸກ຺ຂເວທນີຍໍ ຜສ຺ສໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ທຸກ຺ຂາ ເວທນາ ສາ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ສາ ວູປສມ຺ມຕິ. ອທຸກ຺ຂມສຸຂເວທນີຍໍ ຜສ຺ສໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ອທຸກ຺ຂມສຸຂາ ເວທນາ. ຍາ ຕສ຺ເສວ ອທຸກ຺ຂມສຸຂເວທນີຍສ຺ສ ຜສ຺ສສ຺ສ ນິໂຣຘາ, ຍໍ ຕຊ຺ຊໍ ເວທຍິຕໍ ອທຸກ຺ຂມສຸຂເວທນີຍໍ ຜສ຺ສໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂາ ເວທນາ ສາ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ວູປສມ຺ມຕິ. ຜສ຺ສນິທານໍ ສາຕໍ ອສາຕນ຺ຕິ. ສາຕາສາຕາ ຜສ຺ສນິທານາ ຜສ຺ສສມຸທຍາ ຜສ຺ສຊາຕິກາ ຜສ຺ສປ຺ປຠວາຕິ – ຜສ຺ສນິທານໍ ສາຕໍ ອສາຕໍ.

ຜສ຺ເສ ອສນ຺ເຕ ນ ຠວນ຺ຕິ ເຫເຕຕິ. ຜສ຺ເສ ອສນ຺ເຕ ອສໍວິຊ຺ຊມາເນ ນຕ຺ຖິ ອນຸປລພ຺ຠມາເນ ສາຕາສາຕາ ນ ຠວນ຺ຕິ ນປ຺ປຠວນ຺ຕິ ນ ຊາຍນ຺ຕິ ນ ສຎ຺ຊາຍນ຺ຕິ ນ ນິພ຺ພຕ຺ຕນ຺ຕິ ນາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕນ຺ຕິ ນ ປາຕຸຠວນ຺ຕີຕິ – ຜສ຺ເສ ອສນ຺ເຕ ນ ຠວນ຺ຕິ ເຫເຕ.

ວິຠວໍ ຠວຎ຺ຈາປິ ຍເມຕມຕ຺ຖນ຺ຕິ. ຠວທິຏ຺ຐິປິ ຜສ຺ສນິທານາ, ວິຠວທິຏ຺ຐິປິ ຜສ຺ສນິທານາ. ຍເມຕມຕ຺ຖນ຺ຕິ ຍໍ ປຣມຕ຺ຖນ຺ຕິ – ວິຠວໍ ຠວຎ຺ຈາປິ ຍເມຕມຕ຺ຖໍ.

ເອຕໍ ເຕ ປພ຺ຣູມິ ອິໂຕນິທານນ຺ຕິ. ເອຕນ຺ຕິ ຍໍ ປຸຈ຺ຉສິ ຍໍ ຍາຈສິ ຍໍ ອຊ຺ເຌສສິ ຍໍ ປສາເທສິ. ປພ຺ຣູມີຕິ ພ຺ຣູມິ ອາຈິກ຺ຂາມິ ເທເສມິ ປຎ຺ຎເປມິ ປຏ຺ຐເປມິ ວິວຣາມິ ວິຠຊາມິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣມິ ປກາເສມີຕິ – ເອຕໍ ເຕ ປພ຺ຣູມິ. ອິໂຕນິທານນ຺ຕິ ອິໂຕ ຜສ຺ສນິທານໍ ຜສ຺ສສມຸທຍໍ ຜສ຺ສຊາຕິກໍ ຜສ຺ສປ຺ປຠວນ຺ຕິ – ເອຕໍ ເຕ ປພ຺ຣູມິ ອິໂຕນິທານໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຜສ຺ສນິທານໍ ສາຕໍ ອສາຕໍ, ຜສ຺ເສ ອສນ຺ເຕ ນ ຠວນ຺ຕິ ເຫເຕ;

ວິຠວໍ ຠວຎ຺ຈາປິ ຍເມຕມຕ຺ຖໍ, ເອຕໍ ເຕ ປພ຺ຣູມິ ອິໂຕນິທານ’’ນ຺ຕິ.

໑໐໖.

ຜສ຺ໂສ ນຸ ໂລກສ຺ມິໍ ກຸໂຕນິທາໂນ, ປຣິຄ຺ຄຫາ ຈາປິ [ວາປິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ກຸໂຕປຫູຕາ;

ກິສ຺ມິໍ ອສນ຺ເຕ ນ ມມຕ຺ຕມຕ຺ຖິ, ກິສ຺ມິໍ ວິຠູເຕ ນ ຜຸສນ຺ຕິ ຜສ຺ສາ.

ຜສ຺ໂສ ນຸ ໂລກສ຺ມິໍ ກຸໂຕນິທາໂນຕິ. ຜສ຺ໂສ ກຸໂຕນິທາໂນ ກຸໂຕຊາໂຕ ກຸໂຕສຎ຺ຊາໂຕ ກຸໂຕນິພ຺ພຕ຺ໂຕ ກຸໂຕອຠິນິພ຺ພຕ຺ໂຕ ກຸໂຕປາຕຸຠູໂຕ, ກິໍນິທາໂນ ກິໍສມຸທໂຍ ກິໍຊາຕິໂກ ກິໍປຠໂວຕິ ຜສ຺ສສ຺ສ ມູລໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ເຫຕຸໍ ປຸຈ຺ຉຕິ…ເປ… ສມຸທຍໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ປປຸຈ຺ຉຕິ ຍາຈຕິ ອຊ຺ເຌສຕິ ປສາເທຕີຕິ – ຜສ຺ໂສ ນຸ ໂລກສ຺ມິໍ ກຸໂຕນິທາໂນ.

ປຣິຄ຺ຄຫາ ຈາປິ ກຸໂຕປຫູຕາຕິ ປຣິຄ຺ຄຫາ ກຸໂຕປຫູຕາ ກຸໂຕຊາຕາ ກຸໂຕສຎ຺ຊາຕາ ກຸໂຕນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕປາຕຸຠູຕາ, ກິໍນິທານາ ກິໍສມຸທຍາ ກິໍຊາຕິກາ ກິໍປຠວາຕິ ປຣິຄ຺ຄຫານໍ ມູລໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ເຫຕຸໍ ປຸຈ຺ຉຕິ…ເປ… ສມຸທຍໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ປປຸຈ຺ຉຕິ ຍາຈຕິ ອຊ຺ເຌສຕິ ປສາເທຕີຕິ – ປຣິຄ຺ຄຫາ ຈາປິ ກຸໂຕປຫູຕາ.

ກິສ຺ມິໍ ອສນ຺ເຕ ນ ມມຕ຺ຕມຕ຺ຖີຕິ. ກິສ຺ມິໍ ອສນ຺ເຕ ອສໍວິຊ຺ຊມາເນ ນຕ຺ຖິ ອນຸປລພ຺ຠມາເນ ມມຕ຺ຕາ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ກິສ຺ມິໍ ອສນ຺ເຕ ນ ມມຕ຺ຕມຕ຺ຖິ.

ກິສ຺ມິໍ ວິຠູເຕ ນ ຜຸສນ຺ຕິ ຜສ຺ສາຕິ. ກິສ຺ມິໍ ວິຠູເຕ ວິຠວິເຕ ອຕິກ຺ກນ຺ເຕ ສມຕິກ຺ກນ຺ເຕ ວີຕິວຕ຺ເຕ ຜສ຺ສາ ນ ຜຸສນ຺ຕີຕິ – ກິສ຺ມິໍ ວິຠູເຕ ນ ຜຸສນ຺ຕິ ຜສ຺ສາ.

ເຕນາຫ ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ –

‘‘ຜສ຺ໂສ ນຸ ໂລກສ຺ມິໍ ກຸໂຕນິທາໂນ, ປຣິຄ຺ຄຫາ ຈາປິ ກຸໂຕປຫູຕາ;

ກິສ຺ມິໍ ອສນ຺ເຕ ນ ມມຕ຺ຕມຕ຺ຖິ, ກິສ຺ມິໍ ວິຠູເຕ ນ ຜຸສນ຺ຕິ ຜສ຺ສາ’’ຕິ.

໑໐໗.

ນາມຎ຺ຈ ຣູປຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຜສ຺ໂສ, ອິຈ຺ຉານິທານານິ ປຣິຄ຺ຄຫານິ;

ອິຈ຺ຉາຍສນ຺ຕ຺ຍາ ນ ມມຕ຺ຕມຕ຺ຖິ, ຣູເປ ວິຠູເຕ ນ ຜຸສນ຺ຕິ ຜສ຺ສາ.

ນາມຎ຺ຈ ຣູປຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຜສ຺ໂສຕິ. ຈກ຺ຂຸຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຣູເປ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ, ຕິຓ຺ຓໍ ສງ຺ຄຕິ ຜສ຺ໂສ. ຈກ຺ຂຸ ຈ [ຈກ຺ຂຸຎ຺ຈ (ພຫູສຸ)] ຣູປາ ຈ ຣູປສ຺ມິໍ ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ສໍ ຐເປຕ຺ວາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕກາ ຘມ຺ມາ ນາມສ຺ມິໍ. ເອວມ຺ປິ ນາມຎ຺ຈ ຣູປຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຜສ຺ໂສ. ໂສຕຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ສທ຺ເທ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ໂສຕວິຎ຺ຎາຓໍ, ຕິຓ຺ຓໍ ສງ຺ຄຕິ ຜສ຺ໂສ. ໂສຕຎ຺ຈ ສທ຺ທາ ຈ ຣູປສ຺ມິໍ ໂສຕສມ຺ຜສ຺ສໍ ຐເປຕ຺ວາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕກາ ຘມ຺ມາ ນາມສ຺ມິໍ. ເອວມ຺ປິ ນາມຎ຺ຈ ຣູປຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຜສ຺ໂສ. ຆານຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຄນ຺ເຘ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ຆານວິຎ຺ຎາຓໍ, ຕິຓ຺ຓໍ ສງ຺ຄຕິ ຜສ຺ໂສ. ຆານຎ຺ຈ ຄນ຺ຘາ ຈ ຣູປສ຺ມິໍ ຆານສມ຺ຜສ຺ສໍ ຐເປຕ຺ວາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕກາ ຘມ຺ມາ ນາມສ຺ມິໍ. ເອວມ຺ປິ ນາມຎ຺ຈ ຣູປຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຜສ຺ໂສ. ຊິວ຺ຫຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຣເສ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ຊິວ຺ຫາວິຎ຺ຎາຓໍ, ຕິຓ຺ຓໍ ສງ຺ຄຕິ ຜສ຺ໂສ. ຊິວ຺ຫາ ຈ ຣສາ ຈ ຣູປສ຺ມິໍ ຊິວ຺ຫາສມ຺ຜສ຺ສໍ ຐເປຕ຺ວາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕກາ ຘມ຺ມາ ນາມສ຺ມິໍ. ເອວມ຺ປິ ນາມຎ຺ຈ ຣູປຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຜສ຺ໂສ. ກາຍຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກາຍວິຎ຺ຎາຓໍ, ຕິຓ຺ຓໍ ສງ຺ຄຕິ ຜສ຺ໂສ. ກາໂຍ ຈ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ຈ ຣູປສ຺ມິໍ ກາຍສມ຺ຜສ຺ສໍ ຐເປຕ຺ວາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕກາ ຘມ຺ມາ ນາມສ຺ມິໍ. ເອວມ຺ປິ ນາມຎ຺ຈ ຣູປຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຜສ຺ໂສ. ມນຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຘມ຺ເມ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ມໂນວິຎ຺ຎາຓໍ, ຕິຓ຺ຓໍ ສງ຺ຄຕິ ຜສ຺ໂສ. ວຕ຺ຖຸ ຣູປໍ ຣູປສ຺ມິໍ, ຘມ຺ມາ ຣູປິໂນ ຣູປສ຺ມິໍ ມໂນສມ຺ຜສ຺ສໍ ຐເປຕ຺ວາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕກາ ຘມ຺ມາ ນາມສ຺ມິໍ. ເອວມ຺ປິ ນາມຎ຺ຈ ຣູປຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຜສ຺ໂສ.

ອິຈ຺ຉານິທານານິ ປຣິຄ຺ຄຫານີຕິ. ອິຈ຺ຉາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ປຣິຄ຺ຄຫາຕິ ທ຺ເວ ປຣິຄ຺ຄຫາ – ຕຓ຺ຫາປຣິຄ຺ຄໂຫ ຈ ທິຏ຺ຐິປຣິຄ຺ຄໂຫ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາປຣິຄ຺ຄໂຫ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິປຣິຄ຺ຄໂຫ. ອິຈ຺ຉານິທານານິ ປຣິຄ຺ຄຫານີຕິ. ປຣິຄ຺ຄຫາ ອິຈ຺ຉານິທານາ ອິຈ຺ຉາເຫຕຸກາ ອິຈ຺ຉາປຈ຺ຈຍາ ອິຈ຺ຉາກາຣຓາ ອິຈ຺ຉາປຠວາຕິ – ອິຈ຺ຉານິທານານິ ປຣິຄ຺ຄຫານິ.

ອິຈ຺ຉາຍສນ຺ຕ຺ຍາ ນ ມມຕ຺ຕມຕ຺ຖີຕິ. ອິຈ຺ຉາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ມມຕ຺ຕາຕິ ທ຺ເວ ມມຕ຺ຕາ – ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕຎ຺ຈ …ເປ… ອິທໍ ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕໍ …ເປ… ອິທໍ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕໍ. ອິຈ຺ຉາຍສນ຺ຕ຺ຍາ ນ ມມຕ຺ຕມຕ຺ຖີຕິ. ອິຈ຺ຉາຍ ອສນ຺ຕ຺ຍາ ອສໍວິຊ຺ຊມານາຍ ນຕ຺ຖິ ອນຸປລພ຺ຠມານາຍ ມມຕ຺ຕາ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ອິຈ຺ຉາຍສນ຺ຕ຺ຍາ ນ ມມຕ຺ຕມຕ຺ຖິ.

ຣູເປ ວິຠູເຕ ນ ຜຸສນ຺ຕິ ຜສ຺ສາຕິ. ຣູເປຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຈ ມຫາຠູຕາ ຈຕຸນ຺ນຎ຺ຈ ມຫາຠູຕານໍ ອຸປາທາຍ ຣູປໍ. ຣູເປ ວິຠູເຕຕິ ຈຕູຫາກາເຣຫິ [ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ (ສ຺ຍາ.)] ຣູປໍ ວິຠູຕໍ ໂຫຕິ – ຎາຕວິຠູເຕນ [ຎາຓວິຠູເຕນ (ສີ.), ຕທຏ຺ຐກຖາຍໍ ປນ ຎາຕວີຕິວຕ຺ເຕນາຕິ ທິສ຺ສຕິ], ຕີຣຓວິຠູເຕນ, ປຫານວິຠູເຕນ, ສມຕິກ຺ກມວິຠູເຕນ. ກຖໍ ຎາຕວິຠູເຕນ ຣູປໍ ວິຠູຕໍ ໂຫຕິ? ຣູປໍ ຊານາຕິ – ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຣູປໍ ສພ຺ພໍ ຣູປໍ ຈຕ຺ຕາຣິ ຈ ມຫາຠູຕານິ ຈຕຸນ຺ນຎ຺ຈ ມຫາຠູຕານໍ ອຸປາທາຍ ຣູປ’’ນ຺ຕິ ຊານາຕິ ປສ຺ສຕິ. ເອວໍ ຎາຕວິຠູເຕນ ຣູປໍ ວິຠູຕໍ ໂຫຕິ.

ກຖໍ ຕີຣຓວິຠູເຕນ ຣູປໍ ວິຠູຕໍ ໂຫຕິ? ເອວໍ ຎາຕໍ ກຕ຺ວາ ຣູປໍ ຕີເຣຕິ, ອນິຈ຺ຈໂຕ ທຸກ຺ຂໂຕ ໂຣຄໂຕ ຄຓ຺ຑໂຕ ສລ຺ລໂຕ ອຆໂຕ ອາພາຘໂຕ ປຣໂຕ ປໂລກໂຕ ອີຕິໂຕ ອຸປທ຺ທວໂຕ ຠຍໂຕ ອຸປສຄ຺ຄໂຕ ຈລໂຕ ປຠງ຺ຄຸໂຕ ອຘຸວໂຕ ອຕາຓໂຕ ອເລຓໂຕ ອສຣຓໂຕ ຣິຕ຺ຕໂຕ ຕຸຈ຺ຉໂຕ ສຸຎ຺ຎໂຕ ອນຕ຺ຕໂຕ ອາທີນວໂຕ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໂຕ ອສາຣກໂຕ ອຆມູລໂຕ ວຘກໂຕ ວິຠວໂຕ ສາສວໂຕ ສງ຺ຂຕໂຕ ມາຣາມິສໂຕ ຊາຕິຘມ຺ມໂຕ ຊຣາຘມ຺ມໂຕ ພ຺ຍາຘິຘມ຺ມໂຕ ມຣຓຘມ຺ມໂຕ, ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສຘມ຺ມໂຕ ສໍກິເລສິກຘມ຺ມໂຕ ສມຸທຍໂຕ ອຕ຺ຖງ຺ຄມໂຕ, ອສ຺ສາທໂຕ ອາທີນວໂຕ ນິສ຺ສຣຓໂຕ ຕີເຣຕິ. ເອວໍ ຕີຣຓວິຠູເຕນ ຣູປໍ ວິຠູຕໍ ໂຫຕິ.

ກຖໍ ປຫານວິຠູເຕນ ຣູປໍ ວິຠູຕໍ ໂຫຕິ? ເອວໍ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ຣູເປ ຉນ຺ທຣາຄໍ ປຊຫຕິ ວິໂນເທຕິ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກໂຣຕິ ອນຠາວໍ ຄເມຕິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູເປ ຉນ຺ທຣາໂຄ ຕໍ ປຊຫຖ. ເອວໍ ຕໍ ຣູປໍ ປຫີນໍ ຠວິສ຺ສຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລໍ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕໍ ອນຠາວໍກຕໍ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ. ເອວໍ ປຫານວິຠູເຕນ ຣູປໍ ວິຠູຕໍ ໂຫຕິ.

ກຖໍ ສມຕິກ຺ກມວິຠູເຕນ ຣູປໍ ວິຠູຕໍ ໂຫຕິ. ຈຕສ຺ໂສ ອຣູປສມາປຕ຺ຕິໂຍ ປຏິລທ຺ຘສ຺ສ ຣູປາ ວິຠູຕາ ໂຫນ຺ຕິ ວິຠາວິຕາ ອຕິກ຺ກນ຺ຕາ ສມຕິກ຺ກນ຺ຕາ ວີຕິວຕ຺ຕາ. ເອວໍ ສມຕິກ຺ກມວິຠູເຕນ ຣູປໍ ວິຠູຕໍ ໂຫຕິ. ອິເມຫິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ຣູປໍ ວິຠູຕໍ ໂຫຕິ.

ຣູເປ ວິຠູເຕ ນ ຜຸສນ຺ຕິ ຜສ຺ສາຕິ. ຣູເປ ວິຠູເຕ ວິຠາວິເຕ ອຕິກ຺ກນ຺ເຕ ສມຕິກ຺ກນ຺ເຕ ວີຕິວຕ຺ເຕ ປຎ຺ຈ ຜສ຺ສາ ນ ຜຸສນ຺ຕິ – ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ໂສ, ໂສຕສມ຺ຜສ຺ໂສ, ຆານສມ຺ຜສ຺ໂສ, ຊິວ຺ຫາສມ຺ຜສ຺ໂສ, ກາຍສມ຺ຜສ຺ໂສຕິ – ຣູເປ ວິຠູເຕ ນ ຜຸສນ຺ຕິ ຜສ຺ສາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນາມຎ຺ຈ ຣູປຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຜສ຺ໂສ, ອິຈ຺ຉານິທານານິ ປຣິຄ຺ຄຫານິ;

ອິຈ຺ຉາຍສນ຺ຕ຺ຍາ ນ ມມຕ຺ຕມຕ຺ຖິ, ຣູເປ ວິຠູເຕ ນ ຜຸສນ຺ຕິ ຜສ຺ສາ’’ຕິ.

໑໐໘.

ກຖໍ ສເມຕສ຺ສ ວິໂຠຕິ ຣູປໍ, ສຸຂໍ ທຸຂຎ຺ຈາປິ [ທຸກ຺ຂໍ ວາປິ (ສ຺ຍາ.)] ກຖໍ ວິໂຠຕິ;

ເອຕໍ ເມ ປພ຺ຣູຫິ ຍຖາ ວິໂຠຕິ, ຕໍ ຊານິຍາມາຕິ [ຊານິສ຺ສາມາຕິ (ສີ. ກ.)] ເມ ມໂນ ອຫຸ.

ກຖໍ ສເມຕສ຺ສ ວິໂຠຕິ ຣູປນ຺ຕິ. ກຖໍ ສເມຕສ຺ສາຕິ ກຖໍ ສເມຕສ຺ສ ກຖໍ ປຏິປນ຺ນສ຺ສ ກຖໍ ອິຣິຍນ຺ຕສ຺ສ ກຖໍ ວຕ຺ເຕນ຺ຕສ຺ສ ກຖໍ ປາເລນ຺ຕສ຺ສ ກຖໍ ຍເປນ຺ຕສ຺ສ ກຖໍ ຍາເປນ຺ຕສ຺ສ ຣູປໍ ວິໂຠຕິ ວິຠາວີຍຕິ ອຕິກ຺ກມີຍຕິ ສມຕິກ຺ກມີຍຕິ [ວິຠາວິຍ຺ຍຕິ ອຕິກ຺ກມິຍ຺ຍຕິ ສມຕິກ຺ກມິຍ຺ຍຕິ (ພຫູສຸ)] ວີຕິວຕ຺ຕີຍຕີຕິ – ກຖໍ ສເມຕສ຺ສ ວິໂຠຕິ ຣູປໍ.

ສຸຂໍ ທຸຂຎ຺ຈາປິ ກຖໍ ວິໂຠຕີຕິ ສຸຂຎ຺ຈ ທຸກ຺ຂຎ຺ຈ ກຖໍ ວິໂຠຕິ ວິຠາວີຍຕິ ອຕິກ຺ກມີຍຕິ ສມຕິກ຺ກມີຍຕິ ວີຕິວຕ຺ຕີຍຕີຕິ – ສຸຂໍ ທຸຂຎ຺ຈາປິ ກຖໍ ວິໂຠຕິ.

ເອຕໍ ເມ ປພ຺ຣູຫິ ຍຖາ ວິໂຠຕີຕິ. ເອຕນ຺ຕິ ຍໍ ປຸຈ຺ຉາມິ ຍໍ ຍາຈາມິ ຍໍ ອຊ຺ເຌສາມິ ຍໍ ປສາເທມີຕິ – ເອຕໍ. ເມ ປພ຺ຣູຫີຕິ ເມ ປພ຺ຣູຫິ ອາຈິກ຺ຂ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣ ວິຠຊ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫີຕິ – ເອຕໍ ເມ ປພ຺ຣູຫິ. ຍຖາ ວິໂຠຕີຕິ ຍຖາ ວິໂຠຕິ ວິຠາວີຍຕິ ອຕິກ຺ກມີຍຕິ ສມຕິກ຺ກມີຍຕິ ວີຕິວຕ຺ຕີຍຕີຕິ – ເອຕໍ ເມ ປພ຺ຣູຫິ ຍຖາ ວິໂຠຕິ.

ຕໍ ຊານິຍາມາຕິ ເມ ມໂນ ອຫູຕິ. ຕໍ ຊານິຍາມາຕິ ຕໍ ຊາເນຍ຺ຍາມ ອາຊາເນຍ຺ຍາມ ວິຊາເນຍ຺ຍາມ ປຏິວິຊາເນຍ຺ຍາມ ປຏິວິຊ຺ເຌຍ຺ຍາມາຕິ – ຕໍ ຊານິຍາມ. ອິຕິ ເມ ມໂນ ອຫູຕິ ອິຕິ ເມ ມໂນ ອຫຸ, ອິຕິ ເມ ຈິຕ຺ຕໍ ອຫຸ, ອິຕິ ເມ ສງ຺ກປ຺ໂປ ອຫຸ, ອິຕິ ເມ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຫູຕິ – ຕໍ ຊານິຍາມ ອິຕິ ເມ ມໂນ ອຫຸ.

ເຕນາຫ ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ –

‘‘ກຖໍ ສເມຕສ຺ສ ວິໂຠຕິ ຣູປໍ, ສຸຂໍ ທຸຂຎ຺ຈາປິ ກຖໍ ວິໂຠຕິ;

ເອຕໍ ເມ ປພ຺ຣູຫິ ຍຖາ ວິໂຠຕິ, ຕໍ ຊານິຍາມາຕິ ເມ ມໂນ ອຫູ’’ຕິ.

໑໐໙.

ນ ສຎ຺ຎສຎ຺ຎີ ນ ວິສຎ຺ຎສຎ຺ຎີ, ໂນປິ ອສຎ຺ຎີ ນ ວິຠູຕສຎ຺ຎີ;

ເອວໍ ສເມຕສ຺ສ ວິໂຠຕິ ຣູປໍ, ສຎ຺ຎານິທານາ ຫິ ປປຎ຺ຈສງ຺ຂາ.

ນ ສຎ຺ຎສຎ຺ຎີ ນ ວິສຎ຺ຎສຎ຺ຎີຕິ. ສຎ຺ຎສຎ຺ຎິໂນ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ເຍ ປກຕິສຎ຺ຎາຍ ຐິຕາ, ນປິ ໂສ ປກຕິສຎ຺ຎາຍ ຐິໂຕ. ວິສຎ຺ຎສຎ຺ຎິໂນ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ອຸມ຺ມຕ຺ຕກາ ເຍ ຈ ຂິຕ຺ຕຈິຕ຺ຕາ [ອຸກ຺ຂິຕ຺ຕຈິຕ຺ຕາ (ສ຺ຍາ.)], ນປິ ໂສ ອຸມ຺ມຕ຺ຕໂກ, ໂນປິ ຂິຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕຕິ – ນ ສຎ຺ຎສຎ຺ຎີ ນ ວິສຎ຺ຎສຎ຺ຎີ.

ໂນປິ ອສຎ຺ຎີ ນ ວິຠູຕສຎ຺ຎີຕິ. ອສຎ຺ຎິໂນ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ນິໂຣຘສມາປນ຺ນາ ເຍ ຈ ອສຎ຺ຎສຕ຺ຕາ, ນປິ ໂສ ນິໂຣຘສມາປນ຺ໂນ, ນປິ ອສຎ຺ຎສຕ຺ໂຕ. ວິຠູຕສຎ຺ຎິໂນ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ເຍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອຣູປສມາປຕ຺ຕີນໍ ລາຠິໂນ, ນປິ ໂສ ຈຕຸນ຺ນໍ ອຣູປສມາປຕ຺ຕີນໍ ລາຠີຕິ – ໂນປິ ອສຎ຺ຎີ ນ ວິຠູຕສຎ຺ຎີ.

ເອວໍ ສເມຕສ຺ສ ວິໂຠຕິ ຣູປນ຺ຕິ. ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ສຸຂສ຺ສ ຈ ປຫານາ…ເປ… ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ໂສ ເອວໍ ສມາຫິເຕ ຈິຕ຺ເຕ ປຣິສຸທ຺ເຘ ປຣິໂຍທາເຕ ອນງ຺ຄເຓ ວິຄຕູປກ຺ກິເລເສ ມຸທຸຠູເຕ ກມ຺ມນິເຍ ຐິເຕ ອາເນຎ຺ຊປ຺ປຕ຺ເຕ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິປຏິລາຠຕ຺ຖາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຠິນີຫຣຕິ ອຠິນິນ຺ນາເມຕິ ອາຣຸປ຺ປມຄ຺ຄສມງ຺ຄີຕິ. ເອວໍ ສເມຕສ຺ສ ເອວໍ ປຏິປນ຺ນສ຺ສ ເອວໍ ອິຣິຍນ຺ຕສ຺ສ ເອວໍ ວຕ຺ເຕນ຺ຕສ຺ສ ເອວໍ ປາເລນ຺ຕສ຺ສ ເອວໍ ຍເປນ຺ຕສ຺ສ ເອວໍ ຍາເປນ຺ຕສ຺ສ ຣູປໍ ວິໂຠຕິ ວິຠາວີຍຕິ ອຕິກ຺ກມີຍຕິ ສມຕິກ຺ກມີຍຕິ ວີຕິວຕ຺ຕີຍຕີຕິ – ເອວໍ ສເມຕສ຺ສ ວິໂຠຕິ ຣູປໍ.

ສຎ຺ຎານິທານາ ຫິ ປປຎ຺ຈສງ຺ຂາຕິ. ປປຎ຺ຈາເຍວ ປປຎ຺ຈສງ຺ຂາ ຕຓ຺ຫາປປຎ຺ຈສງ຺ຂາ, ທິຏ຺ຐິປປຎ຺ຈສງ຺ຂາ, ມານປປຎ຺ຈສງ຺ຂາ ສຎ຺ຎານິທານາ ສຎ຺ຎາສມຸທຍາ ສຎ຺ຎາຊາຕິກາ ສຎ຺ຎາປຠວາຕິ – ສຎ຺ຎານິທານາ ຫິ ປປຎ຺ຈສງ຺ຂາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນ ສຎ຺ຎສຎ຺ຎີ ນ ວິສຎ຺ຎສຎ຺ຎີ, ໂນປິ ອສຎ຺ຎີ ນ ວິຠູຕສຎ຺ຎີ;

ເອວໍ ສເມຕສ຺ສ ວິໂຠຕິ ຣູປໍ, ສຎ຺ຎານິທານາ ຫິ ປປຎ຺ຈສງ຺ຂາ’’ຕິ.

໑໑໐.

ຍໍ ຕໍ ອປຸຈ຺ຉິມ຺ຫ ອກິຕ຺ຕຍີ ໂນ, ອຎ຺ຎໍ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມ ຕທິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫິ;

ເອຕ຺ຕາວຕຄ຺ຄໍ ນຸ ວທນ຺ຕິ ເຫເກ, ຍກ຺ຂສ຺ສ ສຸທ຺ຘິໍ ອິຘ ປຓ຺ຑິຕາເສ;

ອຸທາຫຸ ອຎ຺ຎມ຺ປິ ວທນ຺ຕິ ເອຕ຺ໂຕ.

ຍໍ ຕໍ ອປຸຈ຺ຉິມ຺ຫ ອກິຕ຺ຕຍີ ໂນຕິ. ຍໍ ຕໍ ອປຸຈ຺ຉິມ຺ຫ ອຍາຈິມ຺ຫ ອຊ຺ເຌສິມ຺ຫ ປສາທຍິມ຺ຫ. ອກິຕ຺ຕຍີ ໂນຕິ ກິຕ຺ຕິຕໍ ປກິຕ຺ຕິຕໍ ອາຈິກ຺ຂິຕໍ ເທສິຕໍ ປຎ຺ຎປິຕໍ ປຏ຺ຐປິຕໍ ວິວຏໍ ວິຠຕ຺ຕໍ ອຸຕ຺ຕານີກຕໍ ປກາສິຕນ຺ຕິ – ຍໍ ຕໍ ອປຸຈ຺ຉິມ຺ຫ ອກິຕ຺ຕຍີ ໂນ.

ອຎ຺ຎໍ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມ ຕທິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫີຕິ. ອຎ຺ຎໍ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມ, ອຎ຺ຎໍ ຕໍ ຍາຈາມ, ອຎ຺ຎໍ ຕໍ ອຊ຺ເຌສາມ, ອຎ຺ຎໍ ຕໍ ປສາເທມ, ອຸຕ຺ຕຣິໍ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມ. ຕທິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫີຕິ ອິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫິ ອາຈິກ຺ຂ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣ ວິຠຊ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫີຕິ – ອຎ຺ຎໍ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມ ຕທິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫິ.

ເອຕ຺ຕາວຕຄ຺ຄໍ ນຸ ວທນ຺ຕິ ເຫເກ ຍກ຺ຂສ຺ສ ສຸທ຺ຘິໍ ອິຘ ປຓ຺ຑິຕາເສຕິ. ເອເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ເອຕາ ອຣູປສມາປຕ຺ຕິໂຍ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ. ຍກ຺ຂສ຺ສາຕິ ສຕ຺ຕສ຺ສ ນຣສ຺ສ ມານວສ຺ສ ໂປສສ຺ສ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ຊີວສ຺ສ ຊາຄຸສ຺ສ ຊນ຺ຕຸສ຺ສ ອິນ຺ທຄຸສ຺ສ ມນຸຊສ຺ສ. ສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ. ອິຘ ປຓ຺ຑິຕາເສຕິ ອິຘ ປຓ຺ຑິຕວາທາ ຖິຣວາທາ ຎາຍວາທາ ເຫຕຸວາທາ ລກ຺ຂຓວາທາ ກາຣຓວາທາ ຐານວາທາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາຕິ – ເອຕ຺ຕາວຕຄ຺ຄໍ ນຸ ວທນ຺ຕິ ເຫເກ ຍກ຺ຂສ຺ສ ສຸທ຺ຘິໍ ອິຘ ປຓ຺ຑິຕາເສ.

ອຸທາຫຸ ອຎ຺ຎມ຺ປິ ວທນ຺ຕິ ເອຕ຺ໂຕຕິ. ອຸທາຫຸ ເອເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ເອຕາ ອຣູປສມາປຕ຺ຕິໂຍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ສມຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ວີຕິວຕ຺ເຕຕ຺ວາ ເອຕ຺ໂຕ ອຣູປສມາປຕ຺ຕິໂຕ ອຎ຺ຎໍ ອຸຕ຺ຕຣິໍ ຍກ຺ຂສ຺ສ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ອຸທາຫຸ ອຎ຺ຎມ຺ປິ ວທນ຺ຕິ ເອຕ຺ໂຕ.

ເຕນາຫ ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ –

‘‘ຍໍ ຕໍ ອປຸຈ຺ຉິມ຺ຫ ອກິຕ຺ຕຍີ ໂນ, ອຎ຺ຎໍ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມ ຕທິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫິ;

ເອຕ຺ຕາວຕຄ຺ຄໍ ນຸ ວທນ຺ຕິ ເຫເກ, ຍກ຺ຂສ຺ສ ສຸທ຺ຘິໍ ອິຘ ປຓ຺ຑິຕາເສ;

ອຸທາຫຸ ອຎ຺ຎມ຺ປິ ວທນ຺ຕິ ເອຕ຺ໂຕ’’ຕິ.

໑໑໑.

ເອຕ຺ຕາວຕຄ຺ຄມ຺ປິ ວທນ຺ຕິ ເຫເກ, ຍກ຺ຂສ຺ສ ສຸທ຺ຘິໍ ອິຘ ປຓ຺ຑິຕາເສ;

ເຕສໍ ປເນເກ ສມຍໍ ວທນ຺ຕິ, ອນຸປາທິເສເສ ກຸສລາວທານາ.

ເອຕ຺ຕາວຕຄ຺ຄມ຺ປິ ວທນ຺ຕິ ເຫເກ, ຍກ຺ຂສ຺ສ ສຸທ຺ຘິໍ ອິຘ ປຓ຺ຑິຕາເສຕິ. ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສສ຺ສຕວາທາ, ເອຕາ ອຣູປສມາປຕ຺ຕິໂຍ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ. ຍກ຺ຂສ຺ສາຕິ ສຕ຺ຕສ຺ສ ນຣສ຺ສ ມານວສ຺ສ ໂປສສ຺ສ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ຊີວສ຺ສ ຊາຄຸສ຺ສ ຊນ຺ຕຸສ຺ສ ອິນ຺ທຄຸສ຺ສ ມນຸຊສ຺ສ. ສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ. ອິຘ ປຓ຺ຑິຕາເສຕິ ອິຘ ປຓ຺ຑິຕວາທາ ຖິຣວາທາ ຎາຍວາທາ ເຫຕຸວາທາ ລກ຺ຂຓວາທາ ກາຣຓວາທາ ຐານວາທາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາຕິ – ເອຕ຺ຕາວຕຄ຺ຄມ຺ປິ ວທນ຺ຕິ ເຫເກ ຍກ຺ຂສ຺ສ ສຸທ຺ຘິໍ ອິຘ ປຓ຺ຑິຕາເສ.

ເຕສໍ ປເນເກ ສມຍໍ ວທນ຺ຕິ, ອນຸປາທິເສເສ ກຸສລາວທານາຕິ ເຕສໍເຍວ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ເອເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ອຸຈ຺ເຉທວາທາ ຠວຕຊ຺ຊິຕາ ວິຠວໍ ອຠິນນ຺ທນ຺ຕິ, ເຕ ສຕ຺ຕສ຺ສ ສມໍ ອຸປສມໍ ວູປສມໍ ນິໂຣຘໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘິນ຺ຕິ ວທນ຺ຕິ, ຍໂຕ ກິໍ, ໂຠ, ອຍໍ ອຕ຺ຕາ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊຕິ ວິນສ຺ສຕິ ນ ໂຫຕິ ປຣໍ ມຣຓາ, ເອຕ຺ຕາວຕາ ອນຸປາທິເສໂສຕິ. ກຸສລາວທານາຕິ ກຸສລວາທາ ປຓ຺ຑິຕວາທາ ຖິຣວາທາ ຎາຍວາທາ ເຫຕຸວາທາ ລກ຺ຂຓວາທາ ກາຣຓວາທາ ຐານວາທາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາຕິ – ເຕສໍ ປເນເກ ສມຍໍ ວທນ຺ຕິ ອນຸປາທິເສເສ ກຸສລາວທານາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເອຕ຺ຕາວຕຄ຺ຄມ຺ປິ ວທນ຺ຕິ ເຫເກ, ຍກ຺ຂສ຺ສ ສຸທ຺ຘິໍ ອິຘ ປຓ຺ຑິຕາເສ;

ເຕສໍ ປເນເກ ສມຍໍ ວທນ຺ຕິ, ອນຸປາທິເສເສ ກຸສລາວທານາ’’ຕິ.

໑໑໒.

ເອເຕ ຈ ຎຕ຺ວາ ອຸປນິສ຺ສິຕາຕິ, ຎຕ຺ວາ ມຸນີ ນິສ຺ສເຍ ໂສ ວີມໍສີ;

ຎຕ຺ວາ ວິມຸຕ຺ໂຕ ນ ວິວາທເມຕິ, ຠວາຠວາຍ ນ ສເມຕິ ຘີໂຣ.

ເອເຕ ຈ ຎຕ຺ວາ ອຸປນິສ຺ສິຕາຕິ. ເອເຕຕິ ທິຏ຺ຐິຄຕິເກ. ອຸປນິສ຺ສິຕາຕິ ສສ຺ສຕທິຏ຺ຐິນິສ຺ສິຕາຕິ ຎຕ຺ວາ, ອຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິນິສ຺ສິຕາຕິ ຎຕ຺ວາ, ສສ຺ສຕຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິນິສ຺ສິຕາຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ – ເອເຕ ຈ ຎຕ຺ວາ ອຸປນິສ຺ສິຕາຕິ.

ຎຕ຺ວາ ມຸນີ ນິສ຺ສເຍ ໂສ ວີມໍສີຕິ. ມຸນີຕິ. ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ມຸນິ ສສ຺ສຕທິຏ຺ຐິນິສ຺ສິຕາຕິ ຎຕ຺ວາ, ອຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິນິສ຺ສິຕາຕິ ຎຕ຺ວາ, ສສ຺ສຕຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິນິສ຺ສິຕາຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ໂສ ວີມໍສີຕິ ປຓ຺ຑິໂຕ ປຎ຺ຎວາ ພຸທ຺ຘິມາ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີຕິ ຎຕ຺ວາ ມຸນິ ນິສ຺ສເຍ ໂສ ວີມໍສີ. ຎຕ຺ວາ ວິມຸຕ຺ໂຕ ນ ວິວາທເມຕີຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ວິມຸຕ຺ໂຕຕິ ມຸຕ຺ໂຕ ວິມຸຕ຺ໂຕ ປຣິມຸຕ຺ໂຕ ສຸວິມຸຕ຺ໂຕ ອຈ຺ຈນ຺ຕອນຸປາທາວິໂມກ຺ເຂນ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ມຸຕ຺ໂຕ ວິມຸຕ຺ໂຕ ປຣິມຸຕ຺ໂຕ ສຸວິມຸຕ຺ໂຕ ອຈ຺ຈນ຺ຕອນຸປາທາວິໂມກ຺ເຂນ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ… ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ມຸຕ຺ໂຕ ວິມຸຕ຺ໂຕ ປຣິມຸຕ຺ໂຕ ສຸວິມຸຕ຺ໂຕ ອຈ຺ຈນ຺ຕອນຸປາທາວິໂມກ຺ເຂນາຕິ – ຎຕ຺ວາ ວິມຸຕ຺ໂຕ. ນ ວິວາທເມຕີຕິ ນ ກລຫໍ ກໂຣຕິ, ນ ຠຓ຺ຑນໍ ກໂຣຕິ, ນ ວິຄ຺ຄຫໍ ກໂຣຕິ, ນ ວິວາທໍ ກໂຣຕິ, ນ ເມຘຄໍ ກໂຣຕິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ເອວໍ ວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ໂຂ, ອຄ຺ຄິເວສ຺ສນ, ຠິກ຺ຂຸ ນ ເກນຈິ ສໍວທຕິ, ນ ເກນຈິ ວິວທຕິ, ຍຎ຺ຈ ໂລເກ ວຸຕ຺ຕໍ ເຕນ ຈ ໂວຫຣຕິ ອປຣາມສ’’ນ຺ຕິ – ຎຕ຺ວາ ວິມຸຕ຺ໂຕ ນ ວິວາທເມຕິ.

ຠວາຠວາຍ ນ ສເມຕິ ຘີໂຣຕິ. ຠວາຠວາຍາຕິ ຠວາຍ ກມ຺ມຠວາຍ ປຸນພ຺ຠວາຍ ກາມຠວາຍ, ກມ຺ມຠວາຍ ກາມຠວາຍ ປຸນພ຺ຠວາຍ ຣູປຠວາຍ, ກມ຺ມຠວາຍ ຣູປຠວາຍ ປຸນພ຺ຠວາຍ ອຣູປຠວາຍ, ກມ຺ມຠວາຍ ອຣູປຠວາຍ ປຸນພ຺ຠວາຍ ປຸນປ຺ປຸນພ຺ຠວາຍ ປຸນປ຺ປຸນຄຕິຍາ ປຸນປ຺ປຸນອຸປປຕ຺ຕິຍາ ປຸນປ຺ປຸນປຏິສນ຺ຘິຍາ ປຸນປ຺ປຸນອຕ຺ຕຠາວາຍ ປຸນປ຺ປຸນາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິຍາ ນ ສເມຕິ ນ ສມາຄຈ຺ຉຕິ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ນ ປຣາມສຕິ ນາຠິນິວິສຕິ. ຘີໂຣຕິ ຘີໂຣ ປຓ຺ຑິໂຕ ປຎ຺ຎວາ ພຸທ຺ຘິມາ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີຕິ – ຠວາຠວາຍ ນ ສເມຕິ ຘີໂຣ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເອເຕ ຈ ຎຕ຺ວາ ອຸປນິສ຺ສິຕາຕິ, ຎຕ຺ວາ ມຸນີ ນິສ຺ສເຍ ໂສ ວີມໍສີ;

ຎຕ຺ວາ ວິມຸຕ຺ໂຕ ນ ວິວາທເມຕິ, ຠວາຠວາຍ ນ ສເມຕິ ຘີໂຣ’’ຕິ.

ກລຫວິວາທສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ເອກາທສໂມ.

໑໒. ຈູຬວິຍູຫສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ອຖ ຈູຬວິຍູຫສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສໍ ວກ຺ຂຕິ –

໑໑໓.

ສກໍ ສກໍ ທິຏ຺ຐິປຣິພ຺ພສານາ, ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ນານາ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ;

ໂຍ ເອວໍ ຊານາຕິ [ເອວໍ ປຊານາຕິ (ສີ.)] ສ ເວທິ ຘມ຺ມໍ, ອິທໍ ປຏິກ຺ໂກສມເກວລີ ໂສ.

ສກໍ ສກໍ ທິຏ຺ຐິປຣິພ຺ພສານາຕິ. ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ທິຏ຺ຐິຄຕິກາ; ເຕ ທ຺ວາສຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິຄຕານໍ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕຣໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາ ສກາຍ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ວສນ຺ຕິ ສໍວສນ຺ຕິ ອາວສນ຺ຕິ ປຣິວສນ຺ຕິ. ຍຖາ ອຄາຣິກາ ຆເຣສຸ ວສນ຺ຕິ, ສາປຕ຺ຕິກາ ວາ ອາປຕ຺ຕີສຸ ວສນ຺ຕິ, ສກິເລສາ ວາ ກິເລເສສຸ ວສນ຺ຕິ; ເອວເມວ ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ທິຏ຺ຐິຄຕິກາ, ເຕ ທ຺ວາສຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິຄຕານໍ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕຣໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາ ສກາຍ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ວສນ຺ຕິ ສໍວສນ຺ຕິ ອາວສນ຺ຕິ ປຣິວສນ຺ຕີຕິ – ສກໍ ສກໍ ທິຏ຺ຐິປຣິພ຺ພສານາ.

ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ນານາ ກຸສລາ ວທນ຺ຕີຕິ. ວິຄ຺ຄຍ຺ຫາຕິ ຄເຫຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາ ນານາ ວທນ຺ຕິ ວິວິຘໍ ວທນ຺ຕິ ອຎ຺ໂຎຎ຺ຎໍ ວທນ຺ຕິ ປຸຖຸ [ປຸຖຸໍ (ສີ.)] ວທນ຺ຕິ, ນ ເອກໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ. ກຸສລາຕິ ກຸສລວາທາ ປຓ຺ຑິຕວາທາ ຖິຣວາທາ ຎາຍວາທາ ເຫຕຸວາທາ ລກ຺ຂຓວາທາ ກາຣຓວາທາ ຐານວາທາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາຕິ – ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ນານາ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ.

ໂຍ ເອວໍ ຊານາຕິ ສ ເວທິ ຘມ຺ມນ຺ຕິ. ໂຍ ອິມໍ [ອິທໍ (ສີ. ກ.)] ຘມ຺ມໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ຊານາຕິ ໂສ ຘມ຺ມໍ ເວທິ ອຎ຺ຎາສິ ອປສ຺ສິ ປຏິວິຊ຺ຌີຕິ – ໂຍ ເອວໍ ຊານາຕິ ສ ເວທິ ຘມ຺ມໍ.

ອິທໍ ປຏິກ຺ໂກສມເກວລີ ໂສຕິ. ໂຍ ອິມໍ ຘມ຺ມໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ປຏິກ຺ໂກສຕິ, ອເກວລີ ໂສ ອສມຕ຺ໂຕ ໂສ ອປຣິປຸຓ຺ໂຓ ໂສ ຫີໂນ ນິຫີໂນ ໂອມໂກ ລາມໂກ ຉຕຸກ຺ໂກ ປຣິຕ຺ໂຕຕິ – ອິທໍ ປຏິກ຺ໂກສມເກວລີ ໂສ.

ເຕນາຫ ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ –

‘‘ສກໍ ສກໍ ທິຏ຺ຐິປຣິພ຺ພສານາ, ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ນານາ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ;

ໂຍ ເອວໍ ຊານາຕິ ສ ເວທິ ຘມ຺ມໍ, ອິທໍ ປຏິກ຺ໂກສມເກວລີ ໂສ’’ຕິ.

໑໑໔.

ເອວມ຺ປິ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ວິວາທຍນ຺ຕິ, ພາໂລ ປໂຣ ອກ຺ກຸສໂລຕິ ຈາຫຸ;

ສຈ຺ໂຈ ນຸ ວາໂທ ກຕໂມ ອິເມສໍ, ສພ຺ເພວ ຫີເມ ກຸສລາວທານາ.

ເອວມ຺ປິ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ວິວາທຍນ຺ຕີຕິ. ເອວໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາ ວິວາທຍນ຺ຕິ, ກລຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ຠຓ຺ຑນໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ວິຄ຺ຄຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ວິວາທໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ເມຘຄໍ ກໂຣນ຺ຕິ – ‘‘ນ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາສິ…ເປ… ນິພ຺ເພເຐຫິ ວາ ສເຈ ປໂຫສີ’’ຕິ – ເອວມ຺ປິ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ວິວາທຍນ຺ຕິ.

ພາໂລ ປໂຣ ອກ຺ກຸສໂລຕິ ຈາຫູຕິ. ປໂຣ ພາໂລ ຫີໂນ ນິຫີໂນ ໂອມໂກ ລາມໂກ ຉຕຸກ຺ໂກ ປຣິຕ຺ໂຕ ອກຸສໂລ ອວິທ຺ວາ ອວິຊ຺ຊາຄໂຕ ອຎ຺ຎາຓີ ອວິຠາວີ ທຸປ຺ປຎ຺ໂຎຕິ, ເອວມາຫໍສຸ ເອວໍ ກເຖນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓນ຺ຕິ ເອວໍ ທີປຍນ຺ຕິ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ພາໂລ ປໂຣ ອກ຺ກຸສໂລຕິ ຈາຫຸ.

ສຈ຺ໂຈ ນຸ ວາໂທ ກຕໂມ ອິເມສນ຺ຕິ. ອິເມສໍ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ວາໂທ ກຕໂມ ສຈ຺ໂຈ ຕຈ຺ໂຉ ຕໂຖ ຠູໂຕ ຍາຖາໂວ ອວິປຣີໂຕຕິ – ສຈ຺ໂຈ ນຸ ວາໂທ ກຕໂມ ອິເມສໍ.

ສພ຺ເພວ ຫີເມ ກຸສລາວທານາຕິ. ສພ຺ເພວິເມ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ກຸສລວາທາ ປຓ຺ຑິຕວາທາ ຖິຣວາທາ ຎາຍວາທາ ເຫຕຸວາທາ ລກ຺ຂຓວາທາ ກາຣຓວາທາ ຐານວາທາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາຕິ – ສພ຺ເພວ ຫີເມ ກຸສລາວທານາ.

ເຕນາຫ ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ –

‘‘ເອວມ຺ປິ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ວິວາທຍນ຺ຕິ, ພາໂລ ປໂຣ ອກ຺ກຸສໂລຕິ ຈາຫຸ;

ສຈ຺ໂຈ ນຸ ວາໂທ ກຕໂມ ອິເມສໍ, ສພ຺ເພວ ຫີເມ ກຸສລາວທານາ’’ຕິ.

໑໑໕.

ປຣສ຺ສ ເຈ ຘມ຺ມມນານຸຊານໍ, ພາໂລມໂກ ໂຫຕິ ນິຫີນປຎ຺ໂຎ;

ສພ຺ເພວ ພາລາ ສຸນິຫີນປຎ຺ຎາ, ສພ຺ເພວິເມ ທິຏ຺ຐິປຣິພ຺ພສານາ.

ປຣສ຺ສ ເຈ ຘມ຺ມມນານຸຊານນ຺ຕິ. ປຣສ຺ສ ຘມ຺ມໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ອນານຸຊານນ຺ໂຕ ອນານຸປສ຺ສນ຺ໂຕ ອນານຸມນນ຺ໂຕ ອນານຸມຎ຺ຎນ຺ໂຕ ອນານຸໂມທນ຺ໂຕຕິ – ປຣສ຺ສ ເຈ ຘມ຺ມມນານຸຊານໍ.

ພາໂລມໂກ ໂຫຕິ ນິຫີນປຎ຺ໂຎຕິ. ປໂຣ ພາໂລ ໂຫຕິ ຫີໂນ ນິຫີໂນ ໂອມໂກ ລາມໂກ ຉຕຸກ຺ໂກ ປຣິຕ຺ໂຕ, ຫີນປຎ຺ໂຎ ນິຫີນປຎ຺ໂຎ ໂອມກປຎ຺ໂຎ ລາມກປຎ຺ໂຎ ຉຕຸກ຺ກປຎ຺ໂຎ ປຣິຕ຺ຕປຎ຺ໂຎຕິ – ພາໂລມໂກ ໂຫຕິ ນິຫີນປຎ຺ໂຎ.

ສພ຺ເພວ ພາລາ ສຸນິຫີນປຎ຺ຎາຕິ. ສພ຺ເພວິເມ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ພາລາ ຫີນາ ນິຫີນາ ໂອມກາ ລາມກາ ຉຕຸກ຺ກາ ປຣິຕ຺ຕາ, ສພ຺ເພວ ຫີນປຎ຺ຎາ ນິຫີນປຎ຺ຎາ ໂອມກປຎ຺ຎາ ລາມກປຎ຺ຎາ ຉຕຸກ຺ກປຎ຺ຎາ ປຣິຕ຺ຕປຎ຺ຎາຕິ – ສພ຺ເພວ ພາລາ ສຸນິຫີນປຎ຺ຎາ.

ສພ຺ເພວິເມ ທິຏ຺ຐິປຣິພ຺ພສານາຕິ. ສພ຺ເພວິເມ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ທິຏ຺ຐິຄຕິກາ; ເຕ ທ຺ວາສຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິຄຕານໍ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕຣໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາ ສກາຍ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ວສນ຺ຕິ ສໍວສນ຺ຕິ ອາວສນ຺ຕິ ປຣິວສນ຺ຕິ. ຍຖາ ອຄາຣິກາ ວາ ຆເຣສຸ ວສນ຺ຕິ, ສາປຕ຺ຕິກາ ວາ ອາປຕ຺ຕີສຸ ວສນ຺ຕິ, ສກິເລສາ ວາ ກິເລເສສຸ ວສນ຺ຕິ; ເອວເມວ ສພ຺ເພວິເມ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ທິຏ຺ຐິຄຕິກາ…ເປ… ປຣິວສນ຺ຕີຕິ – ສພ຺ເພວິເມ ທິຏ຺ຐິປຣິພ຺ພສານາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປຣສ຺ສ ເຈ ຘມ຺ມມນານຸຊານໍ, ພາໂລມໂກ ໂຫຕິ ນິຫີນປຎ຺ໂຎ;

ສພ຺ເພວ ພາລາ ສຸນິຫີນປຎ຺ຎາ, ສພ຺ເພວິເມ ທິຏ຺ຐິປຣິພ຺ພສານາ’’ຕິ.

໑໑໖.

ສນ຺ທິຏ຺ຐິຍາ ເຈວ ນວີວທາຕາ, [ເຈວນເວວທາຕາ (ສີ.), ເຈ ປນ ວິວທາຕາ (ສ຺ຍາ.)] ສໍສຸທ຺ຘປຎ຺ຎາ ກຸສລາ ມຸຕີມາ;

ນ ເຕສໍ ໂກຈິ ປຣິຫີນປຎ຺ໂຎ, ທິຏ຺ຐີ ຫິ ເຕສມ຺ປິ ຕຖາ ສມຕ຺ຕາ.

ສນ຺ທິຏ຺ຐິຍາ ເຈວ ນວີວທາຕາຕິ. ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສກາຍ ຂນ຺ຕິຍາ ສກາຍ ຣຸຈິຍາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາ ອນວີວທາຕາ ອໂວທາຕາ ອປຣິໂຍທາຕາ ສໍກິລິຏ຺ຐາ ສໍກິເລສິກາຕິ – ສນ຺ທິຏ຺ຐິຍາ ເຈວ ນວີວທາຕາ.

ສໍສຸທ຺ຘປຎ຺ຎາ ກຸສລາ ມຸຕີມາຕິ. ສຸທ຺ຘປຎ຺ຎາ ວິສຸທ຺ຘປຎ຺ຎາ ປຣິສຸທ຺ຘປຎ຺ຎາ ໂວທາຕປຎ຺ຎາ ປຣິໂຍທາຕປຎ຺ຎາ. ອຖ ວາ ສຸທ຺ຘທສ຺ສນາ ວິສຸທ຺ຘທສ຺ສນາ ປຣິສຸທ຺ຘທສ຺ສນາ ໂວທາຕທສ຺ສນາ ປຣິໂຍທາຕທສ຺ສນາຕິ – ສໍສຸທ຺ຘປຎ຺ຎາ. ກຸສລາຕິ ກຸສລາ ປຓ຺ຑິຕາ ປຎ຺ຎວນ຺ໂຕ ອິທ຺ຘິມນ຺ໂຕ ຎາຓິໂນ ວິຠາວິໂນ ເມຘາວິໂນຕິ – ສໍສຸທ຺ຘປຎ຺ຎາ ກຸສລາ. ມຸຕີມາຕິ ມຸຕິມາ ປຓ຺ຑິຕາ ປຎ຺ຎວນ຺ໂຕ ອິທ຺ຘິມນ຺ໂຕ ຎາຓິໂນ ວິຠາວິໂນ ເມຘາວິໂນຕິ – ສໍສຸທ຺ຘປຎ຺ຎາ ກຸສລາ ມຸຕີມາ.

ເຕສໍ ນ ໂກຈິ ປຣິຫີນປຎ຺ໂຎຕິ. ເຕສໍ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ນ ໂກຈິ ຫີນປຎ຺ໂຎ ນິຫີນປຎ຺ໂຎ ໂອມກປຎ຺ໂຎ ລາມກປຎ຺ໂຎ ຉຕຸກ຺ກປຎ຺ໂຎ ປຣິຕ຺ຕປຎ຺ໂຎ ອຕ຺ຖິ. ສພ຺ເພວ ເສຏ຺ຐປຎ຺ຎາ ວິສິຏ຺ຐປຎ຺ຎາ ປາໂມກ຺ຂປຎ຺ຎາ ອຸຕ຺ຕມປຎ຺ຎາ ປວຣປຎ຺ຎາຕິ – ເຕສໍ ນ ໂກຈິ ປຣິຫີນປຎ຺ໂຎ.

ທິຏ຺ຐີ ຫິ ເຕສມ຺ປິ ຕຖາ ສມຕ຺ຕາຕິ. ເຕສໍ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ທິຏ຺ຐິ ຕຖາ ສມຕ຺ຕາ ສມາທິນ຺ນາ ຄຫິຕາ ປຣາມຏ຺ຐາ ອຠິນິວິຏ຺ຐາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາຕິ – ທິຏ຺ຐີ ຫິ ເຕສມ຺ປິ ຕຖາ ສມຕ຺ຕາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສນ຺ທິຏ຺ຐິຍາ ເຈວ ນວີວທາຕາ, ສໍສຸທ຺ຘປຎ຺ຎາ ກຸສລາ ມຸຕີມາ;

ເຕສໍ ນ ໂກຈິ ປຣິຫີນປຎ຺ໂຎ, ທິຏ຺ຐີ ຫິ ເຕສມ຺ປິ ຕຖາ ສມຕ຺ຕາ’’ຕິ.

໑໑໗.

ນ ວາຫເມຕໍ ຕຖິຍນ຺ຕິ [ຕຖິວນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ.)] ພ຺ຣູມິ, ຍມາຫຸ ພາລາ ມິຖຸ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ;

ສກໍ ສກໍ ທິຏ຺ຐິມກໍສຸ ສຈ຺ຈໍ, ຕສ຺ມາ ຫິ ພາໂລຕິ ປຣໍ ທຫນ຺ຕິ.

ນ ວາຫເມຕໍ ຕຖິຍນ຺ຕິ ພ຺ຣູມີຕິ. ນາຕິ ປຏິກ຺ເຂໂປ. ເອຕນ຺ຕິ ‘‘ທ຺ວາສຏ຺ຐິທິຏ຺ຐິຄຕານິ ນາຫໍ ເອຕໍ ຕຈ຺ຉໍ ຕຖໍ ຠູຕໍ ຍາຖາວໍ ອວິປຣີຕ’’ນ຺ຕິ ພ຺ຣູມິ ອາຈິກ຺ຂາມິ ເທເສມິ ປຎ຺ຎເປມິ ປຏ຺ຐເປມິ ວິວຣາມິ ວິຠຊາມິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣມິ ປກາເສມີຕິ – ນ ວາຫເມຕໍ ຕຖິຍນ຺ຕິ ພ຺ຣູມິ.

ຍມາຫຸ ພາລາ ມິຖຸ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎນ຺ຕິ. ມິຖູຕິ ທ຺ເວ ຊນາ, ທ຺ເວ ກລຫກາຣກາ, ທ຺ເວ ຠຓ຺ຑນກາຣກາ, ທ຺ເວ ຠສ຺ສກາຣກາ, ທ຺ເວ ວິວາທກາຣກາ, ທ຺ເວ ອຘິກຣຓກາຣກາ, ທ຺ເວ ວາທິໂນ, ທ຺ເວ ສລ຺ລປກາ; ເຕ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ພາໂລ [ພາລໂຕ (ສີ. ກ.) ເອວມຎ຺ເຎສຸ ຉປ຺ປເທສຸປິ ໂຕປຈ຺ຈຍນ຺ຕວເສນ] ຫີໂນ ນິຫີໂນ ໂອມໂກ ລາມໂກ ຉຕຸກ຺ໂກ ປຣິຕ຺ໂຕຕິ, ເອວມາຫໍສຸ ເອວໍ ກເຖນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓນ຺ຕິ ເອວໍ ທີປຍນ຺ຕິ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ຍມາຫຸ ພາລາ ມິຖຸ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ.

ສກໍ ສກໍ ທິຏ຺ຐິມກໍສຸ ສຈ຺ຈນ຺ຕິ. ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ – ສກໍ ສກໍ ທິຏ຺ຐິມກໍສຸ ສຈ຺ຈໍ. ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ…ເປ… ‘‘ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ – ສກໍ ສກໍ ທິຏ຺ຐິມກໍສຸ ສຈ຺ຈໍ.

ຕສ຺ມາ ຫິ ພາໂລຕິ ປຣໍ ທຫນ຺ຕີຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕສ຺ມາ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານາ ປຣໍ ພາໂລ ຫີໂນ ນິຫີໂນ ໂອມໂກ ລາມໂກ ຉຕຸກ຺ໂກ ປຣິຕ຺ໂຕຕິ ທຫນ຺ຕິ ປສ຺ສນ຺ຕິ ທກ຺ຂນ຺ຕິ ໂອໂລເກນ຺ຕິ ນິຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ອຸປປຣິກ຺ຂນ຺ຕີຕິ – ຕສ຺ມາ ຫິ ພາໂລຕິ ປຣໍ ທຫນ຺ຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນ ວາຫເມຕໍ ຕຖິຍນ຺ຕິ ພ຺ຣູມິ, ຍມາຫຸ ພາລາ ມິຖຸ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ;

ສກໍ ສກໍ ທິຏ຺ຐິມກໍສຸ ສຈ຺ຈໍ, ຕສ຺ມາ ຫິ ພາໂລຕິ ປຣໍ ທຫນ຺ຕີ’’ຕິ.

໑໑໘.

ຍມາຫຸ ສຈ຺ຈໍ ຕຖິຍນ຺ຕິ ເອເກ, ຕມາຫຸ ອຎ຺ເຎປິ [ອຎ຺ເຎ (ສີ. ກ.)] ຕຸຈ຺ຉໍ ມຸສາຕິ;

ເອວມ຺ປິ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ວິວາທຍນ຺ຕິ, ກສ຺ມາ ນ ເອກໍ ສມຓາ ວທນ຺ຕິ.

ຍມາຫຸ ສຈ຺ຈໍ ຕຖິຍນ຺ຕິ ເອເກຕິ. ຍໍ ຘມ຺ມໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ເອເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ‘‘ອິທໍ ສຈ຺ຈໍ ຕຈ຺ຉໍ ຕຖໍ ຠູຕໍ ຍາຖາວໍ ອວິປຣີຕ’’ນ຺ຕິ, ເອວມາຫໍສຸ ເອວໍ ກເຖນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓນ຺ຕິ ເອວໍ ທີປຍນ຺ຕິ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ຍມາຫຸ ສຈ຺ຈໍ ຕຖິຍນ຺ຕິ ເອເກ.

ຕມາຫຸ ອຎ຺ເຎປິ ຕຸຈ຺ຉໍ ມຸສາຕີຕິ. ຕເມວ ຘມ຺ມໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ເອເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ‘‘ຕຸຈ຺ຉໍ ເອຕໍ, ມຸສາ ເອຕໍ, ອຠູຕໍ ເອຕໍ, ອລິກໍ ເອຕໍ, ອຍາຖາວໍ ເອຕ’’ນ຺ຕິ, ເອວມາຫໍສຸ ເອວໍ ກເຖນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓນ຺ຕິ ເອວໍ ທີປຍນ຺ຕິ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ຕມາຫຸ ອຎ຺ເຎປິ ຕຸຈ຺ຉໍ ມຸສາຕິ.

ເອວມ຺ປິ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ວິວາທຍນ຺ຕີຕິ. ເອວໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາ ວິວາທຍນ຺ຕິ, ກລຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ຠຓ຺ຑນໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ວິຄ຺ຄຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ວິວາທໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ເມຘຄໍ ກໂຣນ຺ຕິ – ‘‘ນ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາສິ…ເປ… ນິພ຺ເພເຐຫິ ວາ ສເຈ ປໂຫສີ’’ຕິ – ເອວມ຺ປິ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ວິວາທຍນ຺ຕິ.

ກສ຺ມາ ນ ເອກໍ ສມຓາ ວທນ຺ຕີຕິ. ກສ຺ມາຕິ ກສ຺ມາ ກິໍກາຣຓາ ກິໍເຫຕຸ ກິໍປຈ຺ຈຍາ ກິໍນິທານາ ກິໍສມຸທຍາ ກິໍຊາຕິກາ ກິໍປຠວາ ນ ເອກໍ ວທນ຺ຕິ ນານາ ວທນ຺ຕິ ວິວິຘໍ ວທນ຺ຕິ ອຎ຺ໂຎຎ຺ຎໍ [ອຎ຺ໂຎຎ຺ເຎ (ກ.)] ວທນ຺ຕິ ປຸຖຸ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ກສ຺ມາ ນ ເອກໍ ສມຓາ ວທນ຺ຕິ.

ເຕນາຫ ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ –

‘‘ຍມາຫຸ ສຈ຺ຈໍ ຕຖິຍນ຺ຕິ ເອເກ, ຕມາຫຸ ອຎ຺ເຎປິ ຕຸຈ຺ຉໍ ມຸສາຕິ;

ເອວມ຺ປິ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ວິວາທຍນ຺ຕິ, ກສ຺ມາ ນ ເອກໍ ສມຓາ ວທນ຺ຕີ’’ຕິ.

໑໑໙.

ເອກຎ຺ຫິ ສຈ຺ຈໍ ນ ທຸຕີຍມຕ຺ຖິ, ຍສ຺ມິໍ ປຊາ ໂນ ວິວເທ ປຊານໍ;

ນານາ ເຕ ສຈ຺ຈານິ ສຍໍ ຖຸນນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ນ ເອກໍ ສມຓາ ວທນ຺ຕິ.

ເອກຎ຺ຫິ ສຈ຺ຈໍ ນ ທຸຕີຍມຕ຺ຖີຕິ. ເອກໍ ສຈ຺ຈໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ທຸກ຺ຂນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ອຖ ວາ ເອກໍ ສຈ຺ຈໍ ວຸຈ຺ຈຕິ – ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ, ນິຍ຺ຍານສຈ຺ຈໍ, ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ, ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ, ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ໂປ, ສມ຺ມາວາຈາ, ສມ຺ມາກມ຺ມນ຺ໂຕ, ສມ຺ມາອາຊີໂວ, ສມ຺ມາວາຍາໂມ, ສມ຺ມາສຕິ, ສມ຺ມາສມາຘີຕິ – ເອກຎ຺ຫິ ສຈ຺ຈໍ ນ ທຸຕີຍມຕ຺ຖິ.

ຍສ຺ມິໍ ປຊາ ໂນ ວິວເທ ປຊານນ຺ຕິ. ຍສ຺ມິນ຺ຕິ ຍສ຺ມິໍ ສຈ຺ເຈ. ປຊາຕິ ສຕ຺ຕາຘິວຈນໍ. ປຊານນ຺ຕິ [ປຊານໍ (ສີ. ກ.), ປຊາ (ສ຺ຍາ.)] ຍໍ ສຈ຺ຈໍ ປຊານນ຺ຕາ ອາຊານນ຺ຕາ ວິຊານນ຺ຕາ ປຏິວິຊານນ຺ຕາ ປຏິວິຊ຺ຌນ຺ຕາ ນ ກລຫໍ ກເຣຍ຺ຍຸໍ, ນ ຠຓ຺ຑນໍ ກເຣຍ຺ຍຸໍ, ນ ວິຄ຺ຄຫໍ ກເຣຍ຺ຍຸໍ, ນ ວິວາທໍ ກເຣຍ຺ຍຸໍ, ນ ເມຘຄໍ ກເຣຍ຺ຍຸໍ, ກລຫໍ ຠຓ຺ຑນໍ ວິຄ຺ຄຫໍ ວິວາທໍ ເມຘຄໍ ປຊເຫຍ຺ຍຸໍ, ວິໂນເທຍ຺ຍຸໍ, ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍຸໍ [ພ຺ຍນ຺ຕີກເຣຍ຺ຍຸໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍຸນ຺ຕິ – ຍສ຺ມິໍ ປຊາ ໂນ ວິວເທ ປຊານໍ.

ນານາ ເຕ ສຈ຺ຈານິ ສຍໍ ຖຸນນ຺ຕີຕິ. ນານາ ເຕ ສຈ຺ຈານິ ສຍໍ ຖຸນນ຺ຕິ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ. ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ສຍໍ ຖຸນນ຺ຕິ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ. ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ…ເປ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ສຍໍ ຖຸນນ຺ຕິ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ນານາ ເຕ ສຈ຺ຈານິ ສຍໍ ຖຸນນ຺ຕິ.

ຕສ຺ມາ ນ ເອກໍ ສມຓາ ວທນ຺ຕີຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕສ຺ມາ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານາ ນ ເອກໍ ວທນ຺ຕິ ນານາ ວທນ຺ຕິ ວິວິຘໍ ວທນ຺ຕິ ອຎ຺ໂຎຎ຺ຎໍ ວທນ຺ຕິ ປຸຖຸ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ຕສ຺ມາ ນ ເອກໍ ສມຓາ ວທນ຺ຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເອກຎ຺ຫິ ສຈ຺ຈໍ ນ ທຸຕີຍມຕ຺ຖິ, ຍສ຺ມິໍ ປຊາ ໂນ ວິວເທ ປຊານໍ;

ນານາ ເຕ ສຈ຺ຈານິ ສຍໍ ຖຸນນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ນ ເອກໍ ສມຓາ ວທນ຺ຕີ’’ຕິ.

໑໒໐.

ກສ຺ມາ ນຸ ສຈ຺ຈານິ ວທນ຺ຕິ ນານາ, ປວາທິຍາເສ ກຸສລາວທານາ;

ສຈ຺ຈານິ ສຸຕານິ ພຫູນິ ນານາ, ອຸທາຫຸ ເຕ ຕກ຺ກມນຸສ຺ສຣນ຺ຕິ.

ກສ຺ມາ ນຸ ສຈ຺ຈານິ ວທນ຺ຕິ ນານາຕິ. ກສ຺ມາຕິ ກສ຺ມາ ກິໍກາຣຓາ ກິໍເຫຕຸ ກິໍປຈ຺ຈຍາ ກິໍນິທານາ ສຈ຺ຈານິ ນານາ [ນານານິ (ກ.)] ວທນ຺ຕິ, ວິວິຘານິ ວທນ຺ຕິ, ອຎ຺ໂຎຎ຺ຎານິ ວທນ຺ຕິ, ປຸຖູນິ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ກສ຺ມາ ນຸ ສຈ຺ຈານິ ວທນ຺ຕິ ນານາ.

ປວາທິຍາເສ ກຸສລາວທານາຕິ. ປວາທິຍາເສຕິ ວິປ຺ປວທນ຺ຕີຕິປິ ປວາທິຍາເສ. ອຖ ວາ ສກໍ ສກໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ປວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ. ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ປວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ. ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ…ເປ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ປວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ. ກຸສລາວທານາຕິ ກຸສລວາທາ ປຓ຺ຑິຕວາທາ ຖິຣວາທາ ຎາຍວາທາ ເຫຕຸວາທາ ລກ຺ຂຓວາທາ ກາຣຓວາທາ ຐານວາທາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາຕິ – ປວາທິຍາເສ ກຸສລາວທານາ.

ສຈ຺ຈານິ ສຸຕານິ ພຫູນິ ນານາຕິ ສຈ຺ຈານິ ສຸຕານິ ພຫຸການິ ນານານິ ວິວິຘານິ ອຎ຺ໂຎຎ຺ຎານິ ປຸຖູນີຕິ – ສຈ຺ຈານິ ສຸຕານິ ພຫູນິ ນານາ.

ອຸທາຫຸ ເຕ ຕກ຺ກມນຸສ຺ສຣນ຺ຕີຕິ ອຸທາຫຸ ຕກ຺ເກນ ສງ຺ກປ຺ເປນ ຍາຍນ຺ຕິ ນີຍນ຺ຕິ ວຸຍ຺ຫນ຺ຕິ ສໍຫຣີຍນ຺ຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ ອຸທາຫຸ ເຕ ຕກ຺ກມນຸສ຺ສຣນ຺ຕິ. ອຖ ວາ ຕກ຺ກປຣິຍາຫຕໍ ວີມໍສານຸຈຣິຕໍ ສຍໍ ປຏິຠານໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ ອຸທາຫຸ ເຕ ຕກ຺ກມນຸສ຺ສຣນ຺ຕິ.

ເຕນາຫ ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ –

‘‘ກສ຺ມາ ນຸ ສຈ຺ຈານິ ວທນ຺ຕິ ນານາ, ປວາທິຍາເສ ກຸສລາວທານາ;

ສຈ຺ຈານິ ສຸຕານິ ພຫູນິ ນານາ, ອຸທາຫຸ ເຕ ຕກ຺ກມນຸສ຺ສຣນ຺ຕີ’’ຕິ.

໑໒໑.

ນ ເຫວ ສຈ຺ຈານິ ພຫູນິ ນານາ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສຎ຺ຎາຍ ນິຈ຺ຈານິ ໂລເກ;

ຕກ຺ກຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐີສຸ ປກປ຺ປຍິຕ຺ວາ, ສຈ຺ຈໍ ມຸສາຕິ ທ຺ວຍຘມ຺ມມາຫຸ.

ນ ເຫວ ສຈ຺ຈານິ ພຫູນິ ນານາຕິ ນ ເຫວ ສຈ຺ຈານິ ພຫຸການິ ນານານິ ວິວິຘານິ ອຎ຺ໂຎຎ຺ຎານິ ປຸຖູນີຕິ – ນ ເຫວ ສຈ຺ຈານິ ພຫູນິ ນານາ.

ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສຎ຺ຎາຍ ນິຈ຺ຈານິ ໂລເກຕິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສຎ຺ຎາຍ ນິຈ຺ຈຄ຺ຄາຫາ ເອກຎ຺ເຎວ ສຈ຺ຈໍ ໂລເກ ກຖີຍຕິ ຠຓີຍຕິ ທີປີຍຕິ ໂວຫຣີຍຕິ – ທຸກ຺ຂນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ອຖ ວາ ເອກໍ ສຈ຺ຈໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ, ນິຍ຺ຍານສຈ຺ຈໍ, ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ, ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ …ເປ… ສມ຺ມາສມາຘີຕິ – ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສຎ຺ຎາຍ ນິຈ຺ຈານິ ໂລເກ.

ຕກ຺ກຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐີສຸ ປກປ຺ປຍິຕ຺ວາ, ສຈ຺ຈໍ ມຸສາຕິ ທ຺ວຍຘມ຺ມມາຫູຕິ. ຕກ຺ກໍ ວິຕກ຺ກໍ ສງ຺ກປ຺ປໍ ຕກ຺ກຍິຕ຺ວາ ວິຕກ຺ກຍິຕ຺ວາ ສງ຺ກປ຺ປຍິຕ຺ວາ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ຊເນນ຺ຕິ ສຎ຺ຊເນນ຺ຕິ ນິພ຺ພຕ຺ເຕນ຺ຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕນ຺ຕິ. ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ຊເນຕ຺ວາ ສຎ຺ຊເນຕ຺ວາ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕ຺ວາ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຕ຺ວາ ‘‘ມຍ຺ຫໍ ສຈ຺ຈໍ ຕຸຍ຺ຫໍ ມຸສາ’’ຕິ, ເອວມາຫໍສຸ ເອວໍ ກເຖນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓນ຺ຕິ ເອວໍ ທີປຍນ຺ຕິ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ຕກ຺ກຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐີສຸ ປກປ຺ປຍິຕ຺ວາ ສຈ຺ຈໍ ມຸສາຕິ ທ຺ວຍຘມ຺ມມາຫຸ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນ ເຫວ ສຈ຺ຈານິ ພຫູນິ ນານາ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສຎ຺ຎາຍ ນິຈ຺ຈານິ ໂລເກ;

ຕກ຺ກຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐີສຸ ປກປ຺ປຍິຕ຺ວາ, ສຈ຺ຈໍ ມຸສາຕິ ທ຺ວຍຘມ຺ມມາຫູ’’ຕິ.

໑໒໒.

ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ສີລວເຕ ມຸເຕ ວາ, ເອເຕ ຈ [ເອເຕສຸ (ສີ.)] ນິສ຺ສາຍ ວິມານທສ຺ສີ;

ວິນິຈ຺ຉເຍ ຐຕ຺ວາ ປຫສ຺ສມາໂນ, ພາໂລ ປໂຣ ອກ຺ກຸສໂລຕິ ຈາຫ.

ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ສີລວເຕ ມຸເຕ ວາ, ເອເຕ ຈ ນິສ຺ສາຍ ວິມານທສ຺ສີຕິ. ທິຏ຺ຐໍ ວາ ທິຏ຺ຐສຸທ຺ຘິໍ ວາ, ສຸຕໍ ວາ ສຸຕສຸທ຺ຘິໍ ວາ, ສີລໍ ວາ ສີລສຸທ຺ຘິໍ ວາ, ວຕໍ ວາ ວຕສຸທ຺ຘິໍ ວາ, ມຸຕໍ ວາ ມຸຕສຸທ຺ຘິໍ ວາ ນິສ຺ສາຍ ອຸປນິສ຺ສາຍ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາຕິ – ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ສີລວເຕ ມຸເຕ ວາ. ເອເຕ ຈ ນິສ຺ສາຍ ວິມານທສ຺ສີຕິ. ນ ສມ຺ມາເນຕີຕິປິ ວິມານທສ຺ສີ. ອຖ ວາ ໂທມນສ຺ສໍ ຊເນຕີຕິປິ ວິມານທສ຺ສີຕິ – ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ສີລວເຕ ມຸເຕ ວາ ເອເຕ ຈ ນິສ຺ສາຍ ວິມານທສ຺ສີ.

ວິນິຈ຺ຉເຍ ຐຕ຺ວາ ປຫສ຺ສມາໂນຕິ. ວິນິຈ຺ຉຍາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ. ທິຏ຺ຐິວິນິຈ຺ຉເຍ ວິນິຈ຺ຉຍທິຏ຺ຐິຍາ ຐຕ຺ວາ ປຕິຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາຕິ – ວິນິຈ຺ຉເຍ ຐຕ຺ວາ. ປຫສ຺ສມາໂນຕິ ຕຸຏ຺ໂຐ ໂຫຕິ ຫຏ຺ໂຐ ປຫຏ຺ໂຐ ອຕ຺ຕມໂນ ປຣິປຸຓ຺ຓສງ຺ກປ຺ໂປ. ອຖ ວາ ທນ຺ຕວິທໍສກໍ ປຫສ຺ສມາໂນຕິ – ວິນິຈ຺ຉເຍ ຐຕ຺ວາ ປຫສ຺ສມາໂນ.

ພາໂລ ປໂຣ ອກ຺ກຸສໂລຕິ ຈາຫາຕິ. ປໂຣ ພາໂລ ຫີໂນ ນິຫີໂນ ໂອມໂກ ລາມໂກ ຉຕຸກ຺ໂກ ປຣິຕ຺ໂຕ ອກຸສໂລ ອວິທ຺ວາ ອວິຊ຺ຊາຄໂຕ ອຎ຺ຎາຓີ ອວິຠາວີ ອເມຘາວີ ທຸປ຺ປຎ຺ໂຎຕິ, ເອວມາຫ ເອວໍ ກເຖຕິ ເອວໍ ຠຓຕິ ເອວໍ ທີປຍຕິ ເອວໍ ໂວຫຣຕີຕິ – ພາໂລ ປໂຣ ອກ຺ກຸສໂລຕິ ຈາຫ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ສີລວເຕ ມຸເຕ ວາ, ເອເຕ ຈ ນິສ຺ສາຍ ວິມານທສ຺ສີ;

ວິນິຈ຺ຉເຍ ຐຕ຺ວາ ປຫສ຺ສມາໂນ, ພາໂລ ປໂຣ ອກ຺ກຸສໂລຕິ ຈາຫາ’’ຕິ.

໑໒໓.

ເຍເນວ ພາໂລຕິ ປຣໍ ທຫາຕິ, ເຕນາຕຸມານໍ ກຸສໂລຕິ ຈາຫ;

ສຍມຕ຺ຕນາ ໂສ ກຸສລາວທາໂນ, ອຎ຺ຎໍ ວິມາເນຕິ ຕເທວ ປາວ.

ເຍເນວ ພາໂລຕິ ປຣໍ ທຫາຕີຕິ. ເຍເນວ ເຫຕຸນາ ເຍນ ປຈ຺ຈເຍນ ເຍນ ກາຣເຓນ ເຍນ ປຠເວນ ປຣໍ ພາລໂຕ ຫີນໂຕ ນິຫີນໂຕ ໂອມກໂຕ ລາມກໂຕ ຉຕຸກ຺ກໂຕ ປຣິຕ຺ຕໂຕ ທຫຕິ ປສ຺ສຕິ ທກ຺ຂຕິ ໂອໂລເກຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ອຸປປຣິກ຺ຂຕີຕິ – ເຍເນວ ພາໂລຕິ ປຣໍ ທຫາຕິ.

ເຕນາຕຸມານໍ ກຸສໂລຕິ ຈາຫາຕິ. ອາຕຸມາໂນ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຕ຺ຕາ. ໂສປິ ເຕເນວ ເຫຕຸນາ ເຕນ ປຈ຺ຈເຍນ ເຕນ ກາຣເຓນ ເຕນ ປຠເວນ ອຕ຺ຕານໍ ອຫມສ຺ມິ ກຸສໂລ ປຓ຺ຑິໂຕ ປຎ຺ຎວາ ພຸທ຺ຘິມາ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີຕິ – ເຕນາຕຸມານໍ ກຸສໂລຕິ ຈາຫ.

ສຍມຕ຺ຕນາ ໂສ ກຸສລາວທາໂນຕິ. ສຍເມວ ອຕ຺ຕານໍ ກຸສລວາໂທ ປຓ຺ຑິຕວາໂທ ຖິຣວາໂທ ຎາຍວາໂທ ເຫຕຸວາໂທ ລກ຺ຂຓວາໂທ ກາຣຓວາໂທ ຐານວາໂທ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາຕິ – ສຍມຕ຺ຕນາ ໂສ ກຸສລາວທາໂນ.

ອຎ຺ຎໍ ວິມາເນຕິ ຕເທວ ປາວາຕິ. ນ ສມ຺ມາເນຕີຕິປິ ອຎ຺ຎໍ ວິມາເນຕິ. ອຖ ວາ ໂທມນສ຺ສໍ ຊເນຕີຕິປິ ອຎ຺ຎໍ ວິມາເນຕິ. ຕເທວ ປາວາຕິ ຕເທວ ຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ປາວທຕິ ‘‘ອິຕິປາຍໍ ປຸຄ຺ຄໂລ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິໂກ ວິປຣີຕທສ຺ສໂນ’’ຕິ – ອຎ຺ຎໍ ວິມາເນຕິ ຕເທວ ປາວທ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເຍເນວ ພາໂລຕິ ປຣໍ ທຫາຕິ, ເຕນາຕຸມານໍ ກຸສໂລຕິ ຈາຫ;

ສຍມຕ຺ຕນາ ໂສ ກຸສລາວທາໂນ, ອຎ຺ຎໍ ວິມາເນຕິ ຕເທວ ປາວາ’’ຕິ.

໑໒໔.

ອຕິສາຣທິຏ຺ຐິຍາ ໂສ ສມຕ຺ໂຕ, ມາເນນ ມຕ຺ໂຕ ປຣິປຸຓ຺ຓມານີ;

ສຍເມວ ສາມໍ ມນສາຠິສິຕ຺ໂຕ, ທິຏ຺ຐີ ຫິ ສາ ຕສ຺ສ ຕຖາ ສມຕ຺ຕາ.

ອຕິສາຣທິຏ຺ຐິຍາ ໂສ ສມຕ຺ໂຕຕິ. ອຕິສາຣທິຏ຺ຐິໂຍ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ. ກິໍກາຣຓາ ອຕິສາຣທິຏ຺ຐິໂຍ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ? ສພ຺ພາ ຕາ ທິຏ຺ຐິໂຍ ກາຣຓາຕິກ຺ກນ຺ຕາ ລກ຺ຂຓາຕິກ຺ກນ຺ຕາ ຐານາຕິກ຺ກນ຺ຕາ, ຕໍກາຣຓາ ອຕິສາຣທິຏ຺ຐິໂຍ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ. ສພ຺ພາປິ ທິຏ຺ຐິໂຍ ອຕິສາຣທິຏ຺ຐິໂຍ [ສພ຺ເພປິ ຕິຕ຺ຖິຍາ ອຕິສາຣທິຏ຺ຐິຍາ (ສ຺ຍາ.)]. ກິໍກາຣຓາ ສພ຺ພາປິ ທິຏ຺ຐິໂຍ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ອຕິສາຣທິຏ຺ຐິໂຍ? ເຕ [ຕາ (ກ.)] ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ສມຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ວີຕິວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ຊເນນ຺ຕິ ສຎ຺ຊເນນ຺ຕິ ນິພ຺ພຕ຺ເຕນ຺ຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕນ຺ຕິ, ຕໍກາຣຓາ ສພ຺ພາປິ ທິຏ຺ຐິໂຍ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ອຕິສາຣທິຏ຺ຐິໂຍ. ອຕິສາຣທິຏ຺ຐິຍາ ໂສ ສມຕ຺ໂຕຕິ. ອຕິສາຣທິຏ຺ຐິຍາ ສມຕ຺ໂຕ ປຣິປຸຓ຺ໂຓ ອໂນໂມຕິ – ອຕິສາຣທິຏ຺ຐິຍາ ໂສ ສມຕ຺ໂຕ.

ມາເນນ ມຕ຺ໂຕ ປຣິປຸຓ຺ຓມານີຕິ. ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິມາເນນ ມຕ຺ໂຕ ປມຕ຺ໂຕ ອຸມ຺ມຕ຺ໂຕ ອຕິມຕ຺ໂຕຕິ – ມາເນນ ມຕ຺ໂຕ. ປຣິປຸຓ຺ຓມານີຕິ ປຣິປຸຓ຺ຓມານີ ສມຕ຺ຕມານີ ອໂນມມານີຕິ – ມາເນນ ມຕ຺ໂຕ ປຣິປຸຓ຺ຓມານີ.

ສຍເມວ ສາມໍ ມນສາຠິສິຕ຺ໂຕຕິ. ສຍເມວ ອຕ຺ຕານໍ ຈິຕ຺ເຕນ ອຠິສິຎ຺ຈຕິ ‘‘ອຫມສ຺ມິ ກຸສໂລ ປຓ຺ຑິໂຕ ປຎ຺ຎວາ ພຸທ຺ຘິມາ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີ’’ຕິ – ສຍເມວ ສາມໍ ມນສາຠິສິຕ຺ໂຕ.

ທິຏ຺ຐີ ຫິ ສາ ຕສ຺ສ ຕຖາ ສມຕ຺ຕາຕິ. ຕສ຺ສ ສາ ທິຏ຺ຐິ ຕຖາ ສມຕ຺ຕາ ສມາທິນ຺ນາ ຄຫິຕາ ປຣາມຏ຺ຐາ ອຠິນິວິຏ຺ຐາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາຕິ – ທິຏ຺ຐີ ຫິ ສາ ຕສ຺ສ ຕຖາ ສມຕ຺ຕາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອຕິສາຣທິຏ຺ຐິຍາ ໂສ ສມຕ຺ໂຕ, ມາເນນ ມຕ຺ໂຕ ປຣິປຸຓ຺ຓມານີ;

ສຍເມວ ສາມໍ ມນສາຠິສິຕ຺ໂຕ, ທິຏ຺ຐີ ຫິ ສາ ຕສ຺ສ ຕຖາ ສມຕ຺ຕາ’’ຕິ.

໑໒໕.

ປຣສ຺ສ ເຈ ຫິ ວຈສາ ນິຫີໂນ, ຕຸໂມ ສຫາ ໂຫຕິ ນິຫີນປຎ຺ໂຎ;

ອຖ ເຈ ສຍໍ ເວທຄູ ໂຫຕິ ຘີໂຣ, ນ ໂກຈິ ພາໂລ ສມເຓສຸ ອຕ຺ຖິ.

ປຣສ຺ສ ເຈ ຫິ ວຈສາ ນິຫີໂນຕິ ປຣສ຺ສ ເຈ ວາຈາຍ ວຈເນນ ນິນ຺ທິຕກາຣຓາ ຄຣຫິຕກາຣຓາ ອຸປວທິຕກາຣຓາ ປໂຣ ພາໂລ ໂຫຕິ ຫີໂນ ນິຫີໂນ ໂອມໂກ ລາມໂກ ຉຕຸກ຺ໂກ ປຣິຕ຺ໂຕຕິ – ປຣສ຺ສ ເຈ ຫິ ວຈສາ ນິຫີໂນ. ຕຸໂມ ສຫາ ໂຫຕິ ນິຫີນປຎ຺ໂຎຕິ. ໂສປິ ເຕເນວ ສຫາ ໂຫຕິ ຫີນປຎ຺ໂຎ ນິຫີນປຎ຺ໂຎ ໂອມກປຎ຺ໂຎ ລາມກປຎ຺ໂຎ ຉຕຸກ຺ກປຎ຺ໂຎ ປຣິຕ຺ຕປຎ຺ໂຎຕິ – ຕຸໂມ ສຫາ ໂຫຕິ ນິຫີນປຎ຺ໂຎ.

ອຖ ເຈ ສຍໍ ເວທຄູ ໂຫຕິ ຘີໂຣຕິ ອຖ ເຈ ສຍໍ ເວທຄູ ໂຫຕິ ຘີໂຣ ປຓ຺ຑິໂຕ ປຎ຺ຎວາ ພຸທ຺ຘິມາ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີຕິ – ອຖ ເຈ ສຍໍ ເວທຄູ ໂຫຕິ ຘີໂຣ.

ນ ໂກຈິ ພາໂລ ສມເຓສຸ ອຕ຺ຖີຕິ. ສມເຓສຸ ນ ໂກຈິ ພາໂລ ຫີໂນ ນິຫີໂນ ໂອມໂກ ລາມໂກ ຉຕຸກ຺ໂກ ປຣິຕ຺ໂຕ ອຕ຺ຖິ, ສພ຺ເພວ ເສຏ຺ຐປຎ຺ຎາ [ອຄ຺ຄປຎ຺ຎາ ເສຏ຺ຐປຎ຺ຎາ (ສ຺ຍາ.)] ວິສິຏ຺ຐປຎ຺ຎາ ປາໂມກ຺ຂປຎ຺ຎາ ອຸຕ຺ຕມປຎ຺ຎາ ປວຣປຎ຺ຎາຕິ – ນ ໂກຈິ ພາໂລ ສມເຓສຸ ອຕ຺ຖິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປຣສ຺ສ ເຈ ຫິ ວຈສາ ນິຫີໂນ, ຕຸໂມ ສຫາ ໂຫຕິ ນິຫີນປຎ຺ໂຎ;

ອຖ ເຈ ສຍໍ ເວທຄູ ໂຫຕິ ຘີໂຣ, ນ ໂກຈິ ພາໂລ ສມເຓສຸ ອຕ຺ຖີ’’ຕິ.

໑໒໖.

ອຎ຺ຎໍ ອິໂຕ ຍາຠິວທນ຺ຕິ ຘມ຺ມໍ, ອປຣທ຺ຘາ ສຸທ຺ຘິມເກວລີ ເຕ;

ເອວມ຺ປິ ຕິຕ຺ຖ຺ຍາ ປຸຖຸໂສ ວທນ຺ຕິ, ສນ຺ທິຏ຺ຐິຣາເຄນ ຫິ ເຕຠິຣຕ຺ຕາ.

ອຎ຺ຎໍ ອິໂຕ ຍາຠິວທນ຺ຕິ ຘມ຺ມໍ, ອປຣທ຺ຘາ ສຸທ຺ຘິມເກວລີ ເຕຕິ. ອິໂຕ ອຎ຺ຎໍ ຘມ຺ມໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ເຍ ອຠິວທນ຺ຕິ, ເຕ ສຸທ຺ຘິມຄ຺ຄໍ ວິສຸທ຺ຘິມຄ຺ຄໍ ປຣິສຸທ຺ຘິມຄ຺ຄໍ ໂວທາຕມຄ຺ຄໍ ປຣິໂຍທາຕມຄ຺ຄໍ ວິຣທ຺ຘາ ອປຣທ຺ຘາ ຂລິຕາ ຄລິຕາ ອຎ຺ຎາຍ ອປຣທ຺ຘາ ອເກວລີ ເຕ, ອສມຕ຺ຕາ ເຕ, ອປຣິປຸຓ຺ຓາ ເຕ, ຫີນາ ນິຫີນາ ໂອມກາ ລາມກາ ຉຕຸກ຺ກາ ປຣິຕ຺ຕາຕິ – ອຎ຺ຎໍ ອິໂຕ ຍາຠິວທນ຺ຕິ ຘມ຺ມໍ, ອປຣທ຺ຘາ ສຸທ຺ຘິມເກວລີ ເຕ.

ເອວມ຺ປິ ຕິຕ຺ຖ຺ຍາ ປຸຖຸໂສ ວທນ຺ຕີຕິ. ຕິຕ຺ຖໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ. ຕິຕ຺ຖິຍາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ທິຏ຺ຐິຄຕິກາ. ປຸຖຸທິຏ຺ຐິຍາ ປຸຖຸທິຏ຺ຐິຄຕານິ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ເອວມ຺ປິ ຕິຕ຺ຖ຺ຍາ ປຸຖຸໂສ ວທນ຺ຕິ.

ສນ຺ທິຏ຺ຐິຣາເຄນ ຫິ ເຕຠິຣຕ຺ຕາຕິ. ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິຣາເຄນ ຣຕ຺ຕາ ອຠິຣຕ຺ຕາຕິ – ສນ຺ທິຏ຺ຐິຣາເຄນ ຫິ ເຕຠິຣຕ຺ຕາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອຎ຺ຎໍ ອິໂຕ ຍາຠິວທນ຺ຕິ ຘມ຺ມໍ, ອປຣທ຺ຘາ ສຸທ຺ຘິມເກວລີ ເຕ;

ເອວມ຺ປິ ຕິຕ຺ຖ຺ຍາ ປຸຖຸໂສ ວທນ຺ຕິ, ສນ຺ທິຏ຺ຐິຣາເຄນ ຫິ ເຕຠິຣຕ຺ຕາ’’ຕິ.

໑໒໗.

ອິເຘວ ສຸທ຺ຘິໍ ອິຕິ ວາທຍນ຺ຕິ, ນາຎ຺ເຎສຸ ຘມ຺ເມສຸ ວິສຸທ຺ຘິມາຫຸ;

ເອວມ຺ປິ ຕິຕ຺ຖ຺ຍາ ປຸຖຸໂສ ນິວິຏ຺ຐາ, ສກາຍເນ ຕຕ຺ຖ ທຬ຺ຫໍ ວທານາ.

ອິເຘວ ສຸທ຺ຘິໍ ອິຕິ ວາທຍນ຺ຕີຕິ. ອິຘ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ. ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ອິຘ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ. ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ…ເປ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ອິຘ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ອິເຘວ ສຸທ຺ຘິໍ ອິຕິ ວາທຍນ຺ຕິ.

ນາຎ຺ເຎສຸ ຘມ຺ເມສຸ ວິສຸທ຺ຘິມາຫູຕິ. ອຕ຺ຕໂນ ສຕ຺ຖາຣໍ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ຐເປຕ຺ວາ ສພ຺ເພ ປຣວາເທ ຂິປນ຺ຕິ ອຸກ຺ຂິປນ຺ຕິ ປຣິກ຺ຂິປນ຺ຕິ. ‘‘ໂສ ສຕ຺ຖາ ນ ສພ຺ພຎ຺ຎູ, ຘມ຺ໂມ ນ ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ, ຄໂຓ ນ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ໂນ, ທິຏ຺ຐິ ນ ຠທ຺ທິກາ, ປຏິປທາ ນ ສຸປຎ຺ຎຕ຺ຕາ, ມຄ຺ໂຄ ນ ນິຍ຺ຍານິໂກ, ນຕ຺ເຖຕ຺ຖ ສຸທ຺ຘິ ວາ ວິສຸທ຺ຘິ ວາ ປຣິສຸທ຺ຘິ ວາ, ມຸຕ຺ຕິ ວາ ວິມຸຕ຺ຕິ ວາ ປຣິມຸຕ຺ຕິ ວາ, ນຕ຺ເຖຕ຺ຖ ສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ວິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ປຣິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ, ມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວາ ວິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວາ ປຣິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວາ ຫີນາ ນິຫີນາ ໂອມກາ ລາມກາ ຉຕຸກ຺ກາ ປຣິຕ຺ຕາ’’ຕິ, ເອວມາຫໍສຸ ເອວໍ ກເຖນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓນ຺ຕິ ເອວໍ ທີປຍນ຺ຕິ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ນາຎ຺ເຎສຸ ຘມ຺ເມສຸ ວິສຸທ຺ຘິມາຫຸ.

ເອວມ຺ປິ ຕິຕ຺ຖ຺ຍາ ປຸຖຸໂສ ນິວິຏ຺ຐາຕິ. ຕິຕ຺ຖໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ. ຕິຕ຺ຖິຍາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ທິຏ຺ຐິຄຕິກາ. ປຸຖຸທິຏ຺ຐິຍາ [ປຸຖຸຕິຕ຺ຖິຍາ (ສີ. ກ.) ປຸຣິມຄາຖາຍ ປາຐເຠໂທ ນຕ຺ຖິ] ປຸຖຸທິຏ຺ຐິຄເຕສຸ ນິວິຏ຺ຐາ ປຕິຏ຺ຐິຕາ ອລ຺ລີນາ ອຸປຄຕາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາຕິ – ເອວມ຺ປິ ຕິຕ຺ຖ຺ຍາ ປຸຖຸໂສ ນິວິຏ຺ຐາ.

ສກາຍເນ ຕຕ຺ຖ ທຬ຺ຫໍ ວທານາຕິ. ຘມ຺ໂມ ສກາຍນໍ, ທິຏ຺ຐິ ສກາຍນໍ, ປຏິປທາ ສກາຍນໍ, ມຄ຺ໂຄ ສກາຍນໍ, ສກາຍເນ ທຬ຺ຫວາທາ ຖິຣວາທາ ພລິກວາທາ ອວຏ຺ຐິຕວາທາຕິ – ສກາຍເນ ຕຕ຺ຖ ທຬ຺ຫໍ ວທານາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອິເຘວ ສຸທ຺ຘິໍ ອິຕິ ວາທຍນ຺ຕິ, ນາຎ຺ເຎສຸ ຘມ຺ເມສຸ ວິສຸທ຺ຘິມາຫຸ;

ເອວມ຺ປິ ຕິຕ຺ຖ຺ຍາ ປຸຖຸໂສ ນິວິຏ຺ຐາ, ສກາຍເນ ຕຕ຺ຖ ທຬ຺ຫໍ ວທານາ’’ຕິ.

໑໒໘.

ສກາຍເນ ວາປິ ທຬ຺ຫໍ ວທາໂນ, ກເມຕ຺ຖ [ກໍ ຕຕ຺ຖ (ສີ. ກ.)] ພາໂລຕິ ປຣໍ ທເຫຍ຺ຍ;

ສຍໍວ [ສຍເມວ (ສ຺ຍາ.)] ໂສ ເມຘຄມາວເຫຍ຺ຍ, ປຣໍ ວທໍ ພາລມສຸທ຺ຘິຘມ຺ມໍ.

ສກາຍເນ ວາປິ ທຬ຺ຫໍ ວທາໂນຕິ. ຘມ຺ໂມ ສກາຍນໍ, ທິຏ຺ຐິ ສກາຍນໍ, ປຏິປທາ ສກາຍນໍ, ມຄ຺ໂຄ ສກາຍນໍ, ສກາຍເນ ທຬ຺ຫວາໂທ ຖິຣວາໂທ ພລິກວາໂທ ອວຏ຺ຐິຕວາໂທຕິ – ສກາຍເນ ວາປິ ທຬ຺ຫໍ ວທາໂນ.

ກເມຕ຺ຖ ພາໂລຕິ ປຣໍ ທເຫຍ຺ຍາຕິ. ເອຕ຺ຖາຕິ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສກາຍ ຂນ຺ຕິຍາ ສກາຍ ຣຸຈິຍາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາ ປຣໍ ພາລໂຕ ຫີນໂຕ ນິຫີນໂຕ ໂອມກໂຕ ລາມກໂຕ ຉຕຸກ຺ກໂຕ ປຣິຕ຺ຕໂຕ ກໍ ທເຫຍ຺ຍ ກໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ ກໍ ທກ຺ເຂຍ຺ຍ ກໍ ໂອໂລເກຍ຺ຍ ກໍ ນິຊ຺ຌາເຍຍ຺ຍ ກໍ ອຸປປຣິກ຺ເຂຍ຺ຍາຕິ – ກເມຕ຺ຖ ພາໂລຕິ ປຣໍ ທເຫຍ຺ຍ.

ສຍໍວ ໂສ ເມຘຄມາວເຫຍ຺ຍ, ປຣໍ ວທໍ ພາລມສຸທ຺ຘິຘມ຺ມນ຺ຕິ. ປໂຣ ພາໂລ ຫີໂນ ນິຫີໂນ ໂອມໂກ ລາມໂກ ຉຕຸກ຺ໂກ ປຣິຕ຺ໂຕ ອສຸທ຺ຘິຘມ຺ໂມ ອວິສຸທ຺ຘິຘມ຺ໂມ ອປຣິສຸທ຺ຘິຘມ຺ໂມ ອໂວທາຕຘມ຺ໂມຕິ – ເອວໍ ວທນ຺ໂຕ ເອວໍ ກເຖນ຺ໂຕ ເອວໍ ຠຓນ຺ໂຕ ເອວໍ ທີປຍນ຺ໂຕ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ໂຕ ສຍເມວ ກລຫໍ ຠຓ຺ຑນໍ ວິຄ຺ຄຫໍ ວິວາທໍ ເມຘຄໍ ອາວເຫຍ຺ຍ ສມາວເຫຍ຺ຍ ອາຫເຣຍ຺ຍ ສມາຫເຣຍ຺ຍ ອາກຑ຺ເຒຍ຺ຍ ສມາກຑ຺ເຒຍ຺ຍ ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ ປຣາມເສຍ຺ຍ ອຠິນິວິເສຍ຺ຍາຕິ – ສຍໍວ ໂສ ເມຘຄມາວເຫຍ຺ຍ ປຣໍ ວທໍ ພາລມສຸທ຺ຘິຘມ຺ມໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສກາຍເນ ວາປິ ທຬ຺ຫໍ ວທາໂນ, ກເມຕ຺ຖ ພາໂລຕິ ປຣໍ ທເຫຍ຺ຍ;

ສຍໍວ ໂສ ເມຘຄມາວເຫຍ຺ຍ, ປຣໍ ວທໍ ພາລມສຸທ຺ຘິຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ.

໑໒໙.

ວິນິຈ຺ຉເຍ ຐຕ຺ວາ ສຍໍ ປມາຍ, ອຸທ຺ຘໍສ [ອຸທ຺ຘໍ ໂສ (ສ຺ຍາ.)] ໂລກສ຺ມິໍ ວິວາທເມຕິ;

ຫິຕ຺ວານ ສພ຺ພານິ ວິນິຈ຺ຉຍານິ, ນ ເມຘຄໍ ກຸພ຺ພຕິ ຊນ຺ຕຸ ໂລເກ.

ວິນິຈ຺ຉເຍ ຐຕ຺ວາ ສຍໍ ປມາຍາຕິ. ວິນິຈ຺ຉຍາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ. ວິນິຈ຺ຉຍທິຏ຺ຐິຍາ ຐຕ຺ວາ ປຕິຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາ ວິນິຈ຺ຉເຍ ຐຕ຺ວາ. ສຍໍ ປມາຍາຕິ ສຍໍ ປມາຍ ປມິນິຕ຺ວາ. ‘‘ອຍໍ ສຕ຺ຖາ ສພ຺ພຎ຺ຎູ’’ຕິ ສຍໍ ປມາຍ ປມິນິຕ຺ວາ, ‘‘ອຍໍ ຘມ຺ໂມ ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ… ອຍໍ ຄໂຓ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ໂນ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິ ຠທ຺ທິກາ… ອຍໍ ປຏິປທາ ສຸປຎ຺ຎຕ຺ຕາ… ອຍໍ ມຄ຺ໂຄ ນິຍ຺ຍານິໂກ’’ຕິ ສຍໍ ປມາຍ ປມິນິຕ຺ວາຕິ – ວິນິຈ຺ຉເຍ ຐຕ຺ວາ ສຍໍ ປມາຍ.

ອຸທ຺ຘໍສ ໂລກສ຺ມິໍ ວິວາທເມຕີຕິ. ອຸທ຺ຘໍໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອນາຄຕໍ. ອຕ຺ຕໂນ ວາທໍ ອຸທ຺ຘໍ ຐເປຕ຺ວາ ສຍເມວ ກລຫໍ ຠຓ຺ຑນໍ ວິຄ຺ຄຫໍ ວິວາທໍ ເມຘຄໍ ເອຕິ ອຸເປຕິ ອຸປຄຈ຺ຉຕິ ຄຓ຺ຫາຕິ ປຣາມສຕິ ອຠິນິວິສຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ ອຸທ຺ຘໍສ ໂລກສ຺ມິໍ ວິວາທເມຕິ. ອຖ ວາ ອຎ຺ເຎນ ອຸທ຺ຘໍ ວາເທນ ສທ຺ຘິໍ ກລຫໍ ກໂຣຕິ ຠຓ຺ຑນໍ ກໂຣຕິ ວິຄ຺ຄຫໍ ກໂຣຕິ ວິວາທໍ ກໂຣຕິ ເມຘຄໍ ກໂຣຕິ – ‘‘ນ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາສິ…ເປ… ນິພ຺ເພເຐຫິ ວາ ສເຈ ປໂຫສີ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ອຸທ຺ຘໍສ ໂລກສ຺ມິໍ ວິວາທເມຕິ.

ຫິຕ຺ວານ ສພ຺ພານິ ວິນິຈ຺ຉຍານີຕິ. ວິນິຈ຺ຉຍາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ. ທິຏ຺ຐິວິນິຈ຺ຉຍາ ສພ຺ເພ ວິນິຈ຺ຉເຍ [ສພ຺ພາ ວິນິຈ຺ຉິຕທິຏ຺ຐິໂຍ (ສ຺ຍາ.), ສພ຺ພາ ວິນິຈ຺ຉຍທິຏ຺ຐິໂຍ (ກ.)] ຫິຕ຺ວາ ຈຊິຕ຺ວາ ປຣິຈ຺ຈຊິຕ຺ວາ ຊຫິຕ຺ວາ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາຕິ – ຫິຕ຺ວານ ສພ຺ພານິ ວິນິຈ຺ຉຍານິ.

ນ ເມຘຄໍ ກຸພ຺ພຕິ ຊນ຺ຕຸ ໂລເກຕິ. ນ ກລຫໍ ກໂຣຕິ, ນ ຠຓ຺ຑນໍ ກໂຣຕິ, ນ ວິຄ຺ຄຫໍ ກໂຣຕິ, ນ ວິວາທໍ ກໂຣຕິ, ນ ເມຘຄໍ ກໂຣຕິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ເອວໍ ວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ໂຂ, ອຄ຺ຄິເວສ຺ສນ, ຠິກ຺ຂຸ ນ ເກນຈິ ສໍວທຕິ, ນ ເກນຈິ ວິວທຕິ, ຍຎ຺ຈ ໂລເກ ວຸຕ຺ຕໍ ເຕນ ຈ ໂວຫຣຕິ ອປຣາມສ’’ນ຺ຕິ. ຊນ຺ຕູຕິ ສຕ຺ໂຕ ນໂຣ ມານໂວ ໂປໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ຊີໂວ ຊາຄຸ ຊນ຺ຕຸ ອິນ຺ທຄຸ ມນຸໂຊ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກຕິ – ນ ເມຘຄໍ ກຸພ຺ພຕິ ຊນ຺ຕຸ ໂລເກຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ວິນິຈ຺ຉເຍ ຐຕ຺ວາ ສຍໍ ປມາຍ, ອຸທ຺ຘໍສ ໂລກສ຺ມິໍ ວິວາທເມຕິ;

ຫິຕ຺ວານ ສພ຺ພານິ ວິນິຈ຺ຉຍານິ, ນ ເມຘຄໍ ກຸພ຺ພຕິ ຊນ຺ຕຸ ໂລເກ’’ຕິ.

ຈູຬວິຍູຫສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ທ຺ວາທສໂມ.

໑໓. ມຫາວິຍູຫສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ອຖ ມຫາວິຍູຫສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສໍ ວກ຺ຂຕິ –

໑໓໐.

ເຍ ເກຈິເມ ທິຏ຺ຐິປຣິພ຺ພສານາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ຈ ວາທຍນ຺ຕິ [ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ປວາທຍນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ.)] ;

ສພ຺ເພວ ເຕ ນິນ຺ທມນ຺ວານຍນ຺ຕິ, ອໂຖ ປສໍສມ຺ປິ ລຠນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ.

ເຍ ເກຈິເມ ທິຏ຺ຐິປຣິພ຺ພສານາຕິ. ເຍ ເກຈີຕິ ສພ຺ເພນ ສພ຺ພໍ ສພ຺ພຖາ ສພ຺ພໍ ອເສສໍ ນິສ຺ເສສໍ ປຣິຍາທິຍນວຈນເມຕໍ – ເຍ ເກຈີຕິ. ທິຏ຺ຐິປຣິພ຺ພສານາຕິ. ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ທິຏ຺ຐິຄຕິກາ; ເຕ ທ຺ວາສຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິຄຕານໍ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕຣໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາ ສກາຍ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ວສນ຺ຕິ ສໍວສນ຺ຕິ ອາວສນ຺ຕິ ປຣິວສນ຺ຕິ. ຍຖາ ອຄາຣິກາ ວາ ຆເຣສຸ ວສນ຺ຕິ, ສາປຕ຺ຕິກາ ວາ ອາປຕ຺ຕີສຸ ວສນ຺ຕິ, ສກິເລສາ ວາ ກິເລເສສຸ ວສນ຺ຕິ; ເອວເມວ ສນ຺ເຕເກ…ເປ… ປຣິວສນ຺ຕີຕິ – ເຍ ເກຈິເມ ທິຏ຺ຐິປຣິພ຺ພສານາ.

ອິທເມວ ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ຈ ວາທຍນ຺ຕີຕິ. ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ. ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ…ເປ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ອິທເມວ ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ຈ ວາທຍນ຺ຕິ.

ສພ຺ເພວ ເຕ ນິນ຺ທມນ຺ວານຍນ຺ຕີຕິ. ສພ຺ເພວ ເຕ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ນິນ຺ທເມວ ອນ຺ເວນ຺ຕິ, ຄຣຫເມວ ອນ຺ເວນ຺ຕິ, ອກິຕ຺ຕິເມວ ອນ຺ເວນ຺ຕິ; ສພ຺ເພ ນິນ຺ທິຕາເຍວ ໂຫນ຺ຕິ, ຄຣຫິຕາເຍວ ໂຫນ຺ຕິ, ອກິຕ຺ຕິຕາເຍວ ໂຫນ຺ຕີຕິ – ສພ຺ເພວ ເຕ ນິນ຺ທມນ຺ວານຍນ຺ຕິ.

ອໂຖ ປສໍສມ຺ປິ ລຠນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖາຕິ. ຕຕ຺ຖ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສກາຍ ຂນ຺ຕິຍາ ສກາຍ ຣຸຈິຍາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາ ປສໍສໍ ໂຖມນໍ ກິຕ຺ຕິໍ ວຓ຺ຓຫາຣິກໍ ລຠນ຺ຕິ ປຏິລຠນ຺ຕິ ອຸປຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ວິນ຺ທນ຺ຕີຕິ – ອໂຖ ປສໍສມ຺ປິ ລຠນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ.

ເຕນາຫ ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ –

‘‘ເຍ ເກຈິເມ ທິຏ຺ຐິປຣິພ຺ພສານາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ຈ ວາທຍນ຺ຕິ;

ສພ຺ເພວ ເຕ ນິນ຺ທມນ຺ວານຍນ຺ຕິ, ອໂຖ ປສໍສມ຺ປິ ລຠນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖາ’’ຕິ.

໑໓໑.

ອປ຺ປຎ຺ຫິ ເອຕໍ ນ ອລໍ ສມາຍ, ທຸເວ ວິວາທສ຺ສ ຜລານິ ພ຺ຣູມິ;

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ນ ວິວາທເຍຖ, ເຂມາຠິປສ຺ສໍ ອວິວາທຠູມິໍ.

ອປ຺ປຎ຺ຫິ ເອຕໍ ນ ອລໍ ສມາຍາຕິ. ອປ຺ປຎ຺ຫິ ເອຕນ຺ຕິ ອປ຺ປກໍ ເອຕໍ, ໂອມກໍ ເອຕໍ, ໂຖກກໍ ເອຕໍ, ລາມກໍ ເອຕໍ, ຉຕຸກ຺ກໍ ເອຕໍ, ປຣິຕ຺ຕກໍ ເອຕນ຺ຕິ – ອປ຺ປຎ຺ຫິ ເອຕໍ. ນ ອລໍ ສມາຍາຕິ ນາລໍ ຣາຄສ຺ສ ສມາຍ, ໂທສສ຺ສ ສມາຍ, ໂມຫສ຺ສ ສມາຍ, ໂກຘສ຺ສ… ອຸປນາຫສ຺ສ… ມກ຺ຂສ຺ສ… ປຬາສສ຺ສ… ອິສ຺ສາຍ… ມຈ຺ຉຣິຍສ຺ສ… ມາຍາຍ… ສາເຐຍ຺ຍສ຺ສ… ຖມ຺ຠສ຺ສ… ສາຣມ຺ຠສ຺ສ… ມານສ຺ສ… ອຕິມານສ຺ສ… ມທສ຺ສ… ປມາທສ຺ສ… ສພ຺ພກິເລສານໍ… ສພ຺ພທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ… ສພ຺ພທຣຖານໍ … ສພ຺ພປຣິຬາຫານໍ… ສພ຺ພສນ຺ຕາປານໍ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ສມາຍ ອຸປສມາຍ ວູປສມາຍ ນິພ຺ພານາຍ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄາຍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘິຍາຕິ – ອປ຺ປຎ຺ຫິ ເອຕໍ ນ ອລໍ ສມາຍ.

ທຸເວ ວິວາທສ຺ສ ຜລານິ ພ຺ຣູມີຕິ. ທິຏ຺ຐິກລຫສ຺ສ ທິຏ຺ຐິຠຓ຺ຑນສ຺ສ ທິຏ຺ຐິວິຄ຺ຄຫສ຺ສ ທິຏ຺ຐິວິວາທສ຺ສ ທິຏ຺ຐິເມຘຄສ຺ສ ທ຺ເວ ຜລານິ ໂຫນ຺ຕິ – ຊຍປຣາຊໂຍ ໂຫຕິ, ລາຠາລາໂຠ ໂຫຕິ, ຍສາຍໂສ ໂຫຕິ, ນິນ຺ທາປສໍໂສ ໂຫຕິ, ສຸຂທຸກ຺ຂໍ ໂຫຕິ, ໂສມນສ຺ສໂທມນສ຺ສໍ ໂຫຕິ, ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐໍ ໂຫຕິ, ອນຸນຍປຏິຆໍ ໂຫຕິ, ອຸຄ຺ຆາຕິນິຄ຺ຆາຕິ ໂຫຕິ, ອນຸໂຣຘວິໂຣໂຘ ໂຫຕິ. ອຖ ວາ ຕໍ ກມ຺ມໍ ນິຣຍສໍວຕ຺ຕນິກໍ, ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິສໍວຕ຺ຕນິກໍ, ເປຕ຺ຕິວິສຍສໍວຕ຺ຕນິກນ຺ຕິ ພ຺ຣູມິ ອາຈິກ຺ຂາມິ ເທເສມິ ປຎ຺ຎເປມິ ປຏ຺ຐເປມິ ວິວຣາມິ ວິຠຊາມິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣມິ ປກາເສມີຕິ – ທຸເວ ວິວາທສ຺ສ ຜລານິ ພ຺ຣູມິ.

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ນ ວິວາທເຍຖາຕິ. ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາຕິ ເອຕໍ ອາທີນວໍ ທິສ຺ວາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ທິຏ຺ຐິກລເຫສຸ ທິຏ຺ຐິຠຓ຺ຑເນສຸ ທິຏ຺ຐິວິຄ຺ຄເຫສຸ ທິຏ຺ຐິວິວາເທສຸ ທິຏ຺ຐິເມຘເຄສູຕິ – ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ. ນ ວິວາທເຍຖາຕິ ນ ກລຫໍ ກເຣຍ຺ຍ, ນ ຠຓ຺ຑນໍ ກເຣຍ຺ຍ, ນ ວິຄ຺ຄຫໍ ກເຣຍ຺ຍ, ນ ວິວາທໍ ກເຣຍ຺ຍ, ນ ເມຘຄໍ ກເຣຍ຺ຍ, ກລຫໍ ຠຓ຺ຑນໍ ວິຄ຺ຄຫໍ ວິວາທໍ ເມຘຄໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ, ກລຫາ ຠຓ຺ຑນາ ວິຄ຺ຄຫາ ວິວາທາ ເມຘຄາ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ນ ວິວາທເຍຖ.

ເຂມາຠິປສ຺ສໍ ອວິວາທຠູມິນ຺ຕິ. ອວິວາທຠູມິໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ເອຕໍ ອວິວາທຠູມິໍ ເຂມໂຕ ຕາຓໂຕ ເລຓໂຕ ສຣຓໂຕ ອຠຍໂຕ ອຈ຺ຈຸຕໂຕ ອມຕໂຕ ນິພ຺ພານໂຕ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ທກ຺ຂນ຺ໂຕ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ນິຊ຺ຌາຍນ຺ໂຕ ອຸປປຣິກ຺ຂນ຺ໂຕຕິ – ເຂມາຠິປສ຺ສໍ ອວິວາທຠູມິໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອປ຺ປຎ຺ຫິ ເອຕໍ ນ ອລໍ ສມາຍ, ທຸເວ ວິວາທສ຺ສ ຜລານິ ພ຺ຣູມິ;

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ນ ວິວາທເຍຖ, ເຂມາຠິປສ຺ສໍ ອວິວາທຠູມິ’’ນ຺ຕິ.

໑໓໒.

ຍາ ກາຈິມາ ສມ຺ມຸຕິໂຍ ປຸຖຸຊ຺ຊາ, ສພ຺ພາວ ເອຕາ ນ ອຸເປຕິ ວິທ຺ວາ;

ອນູປໂຍ ໂສ ອຸປຍໍ ກິເມຍ຺ຍ, ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ຂນ຺ຕິມກຸພ຺ພມາໂນ.

ຍາ ກາຈິມາ ສມ຺ມຸຕິໂຍ ປຸຖຸຊ຺ຊາຕິ. ຍາ ກາຈີຕິ ສພ຺ເພນ ສພ຺ພໍ ສພ຺ພຖາ ສພ຺ພໍ ອເສສໍ ນິສ຺ເສສໍ ປຣິຍາທິຍນວຈນເມຕໍ – ຍາ ກາຈີຕິ. ສມ຺ມຸຕິໂຍຕິ. ສມ຺ມຸຕິໂຍ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ທິຏ຺ຐິສມ຺ມຸຕິໂຍ. ປຸຖຸຊ຺ຊາຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊເນຫິ ຊນິຕາ ສມ຺ມຸຕິໂຍຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊາ, ປຸຖຸ ນານາຊເນຫິ ຊນິຕາ ວາ ສມ຺ມຸຕິໂຍຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊາຕິ – ຍາ ກາຈິມາ ສມ຺ມຸຕິໂຍ ປຸຖຸຊ຺ຊາ.

ສພ຺ພາວ ເອຕາ ນ ອຸເປຕິ ວິທ຺ວາຕິ. ວິທ຺ວາ ວິຊ຺ຊາຄໂຕ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີ. ສພ຺ພາວ ເອຕາ ທິຏ຺ຐິສມ຺ມຸຕິໂຍ ເນຕິ ນ ອຸເປຕິ ນ ອຸປຄຈ຺ຉຕິ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ນ ປຣາມສຕິ ນາຠິນິວິສຕີຕິ – ສພ຺ພາວ ເອຕາ ນ ອຸເປຕິ ວິທ຺ວາ.

ອນູປໂຍ ໂສ ອຸປຍໍ ກິເມຍ຺ຍາຕິ. ອຸປໂຍຕິ ທ຺ເວ ອຸປຍາ – ຕຓ຺ຫູປໂຍ ຈ ທິຏ຺ຐູປໂຍ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫູປໂຍ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐູປໂຍ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫູປໂຍ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐູປໂຍ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ; ຕຓ຺ຫູປຍສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐູປຍສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ອນູປໂຍ ປຸຄ຺ຄໂລ ກິໍ ຣູປໍ ອຸເປຍ຺ຍ ອຸປຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ ປຣາມເສຍ຺ຍ ອຠິນິວິເສຍ຺ຍ ອຕ຺ຕາ ເມຕິ. ກິໍ ເວທນໍ… ກິໍ ສຎ຺ຎໍ… ກິໍ ສງ຺ຂາເຣ… ກິໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ… ກິໍ ຄຕິໍ… ກິໍ ອຸປປຕ຺ຕິໍ… ກິໍ ປຏິສນ຺ຘິໍ… ກິໍ ຠວໍ … ກິໍ ສໍສາຣໍ… ກິໍ ວຏ຺ຏໍ ອຸເປຍ຺ຍ ອຸປຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ ປຣາມເສຍ຺ຍ ອຠິນິເວເສຍ຺ຍາຕິ – ອນູປໂຍ ໂສ ອຸປຍໍ ກິເມຍ຺ຍ.

ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ຂນ຺ຕິມກຸພ຺ພມາໂນຕິ. ທິຏ຺ເຐ ວາ ທິຏ຺ຐສຸທ຺ຘິຍາ ວາ ສຸເຕ ວາ ສຸຕສຸທ຺ຘິຍາ ວາ ມຸເຕ ວາ ມຸຕສຸທ຺ຘິຍາ ວາ ຂນ຺ຕິໍ ອກຸພ຺ພມາໂນ ຉນ຺ທໍ ອກຸພ຺ພມາໂນ ເປມໍ ອກຸພ຺ພມາໂນ ຣາຄໍ ອກຸພ຺ພມາໂນ ອຊນຍມາໂນ ອສຎ຺ຊນຍມາໂນ ອນິພ຺ພຕ຺ຕຍມາໂນ ອນຠິນິພ຺ພຕ຺ຕຍມາໂນຕິ – ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ຂນ຺ຕິມກຸພ຺ພມາໂນ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍາ ກາຈິມາ ສມ຺ມຸຕິໂຍ ປຸຖຸຊ຺ຊາ, ສພ຺ພາວ ເອຕາ ນ ອຸເປຕິ ວິທ຺ວາ;

ອນູປໂຍ ໂສ ອຸປຍໍ ກິເມຍ຺ຍ, ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ຂນ຺ຕິມກຸພ຺ພມາໂນ’’ຕິ.

໑໓໓.

ສີລຸຕ຺ຕມາ ສຎ຺ຎເມນາຫຸ ສຸທ຺ຘິໍ, ວຕໍ ສມາທາຍ ອຸປຏ຺ຐິຕາເສ;

ອິເຘວ ສິກ຺ເຂມ ອຖສ຺ສ ສຸທ຺ຘິໍ, ຠວູປນີຕາ ກຸສລາວທານາ.

ສີລຸຕ຺ຕມາ ສຎ຺ຎເມນາຫຸ ສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ. ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສີລຸຕ຺ຕມວາທາ; ເຕ ສີລມຕ຺ເຕນ ສຎ຺ຎມມຕ຺ເຕນ ສໍວຣມຕ຺ເຕນ ອວີຕິກ຺ກມມຕ຺ເຕນ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິວິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິວິມຸຕ຺ຕິໍ ອາຫຸ [ອາຫໍສຸ (ສີ. ກ.)] ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ.

ສມຓມຸຓ຺ຑິກາປຸຕ຺ໂຕ ເອວມາຫ – ‘‘ຈຕູຫິ ໂຂ ອຫໍ, ຄຫປຕິ, ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄຕໍ ປຸຣິສປຸຄ຺ຄລໍ ປຎ຺ຎເປມິ ສມ຺ປນ຺ນກຸສລໍ ປຣມກຸສລໍ ອຸຕ຺ຕມປຕ຺ຕິປຕ຺ຕໍ ສມຓໍ ອໂຍຊ຺ຌໍ. ກຕເມຫິ ຈຕູຫິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ນ ກາເຍນ ປາປກມ຺ມໍ ກໂຣຕິ, ນ ປາປິກໍ [ປາປກໍ (ສີ.)] ວາຈໍ ຠາສຕິ, ນ ປາປກໍ ສງ຺ກປ຺ປໍ ສງ຺ກປ຺ເປຕິ, ນ ປາປກໍ ອາຊີວໍ ອາຊີວຕິ. ອິເມຫິ ໂຂ ອຫໍ, ຄຫປຕິ, ຈຕູຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄຕໍ ປຸຣິສປຸຄ຺ຄລໍ ປຎ຺ຎເປມິ ສມ຺ປນ຺ນກຸສລໍ ປຣມກຸສລໍ ອຸຕ຺ຕມປຕ຺ຕິປຕ຺ຕໍ ສມຓໍ ອໂຍຊ຺ຌໍ; ເອວເມວ ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສີລຸຕ຺ຕມວາທາ; ເຕ ສີລມຕ຺ເຕນ ສຎ຺ຎມມຕ຺ເຕນ ສໍວຣມຕ຺ເຕນ ອວີຕິກ຺ກມມຕ຺ເຕນ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ອາຫຸ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີ’’ຕິ – ສີລຸຕ຺ຕມາ ສຎ຺ຎເມນາຫຸ ສຸທ຺ຘິໍ.

ວຕໍ ສມາທາຍ ອຸປຏ຺ຐິຕາເສຕິ. ວຕນ຺ຕິ ຫຕ຺ຖິວຕໍ ວາ ອສ຺ສວຕໍ ວາ ໂຄວຕໍ ວາ ກຸກ຺ກຸຣວຕໍ ວາ ກາກວຕໍ ວາ ວາສຸເທວວຕໍ ວາ ພລເທວວຕໍ ວາ ປຸຓ຺ຓຠທ຺ທວຕໍ ວາ ມຓິຠທ຺ທວຕໍ ວາ ອຄ຺ຄິວຕໍ ວາ ນາຄວຕໍ ວາ ສຸປຓ຺ຓວຕໍ ວາ ຍກ຺ຂວຕໍ ວາ ອສຸຣວຕໍ ວາ ຄນ຺ຘພ຺ພວຕໍ ວາ ມຫາຣາຊວຕໍ ວາ ຈນ຺ທວຕໍ ວາ ສູຣິຍວຕໍ ວາ ອິນ຺ທວຕໍ ວາ ພ຺ຣຫ຺ມວຕໍ ວາ ເທວວຕໍ ວາ ທິສາວຕໍ ວາ ອາທາຍ ສມາທາຍ ອາທິຍິຕ຺ວາ ສມາທິຍິຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາ ອຸປຏ຺ຐິຕາ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐິຕາ ອລ຺ລີນາ ອຸປຄຕາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາຕິ – ວຕໍ ສມາທາຍ ອຸປຏ຺ຐິຕາເສ.

ອິເຘວ ສິກ຺ເຂມ ອຖສ຺ສ ສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ. ອິຘາຕິ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສກາຍ ຂນ຺ຕິຍາ ສກາຍ ຣຸຈິຍາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາ. ສິກ຺ເຂມາຕິ ສິກ຺ເຂມ ອາຈເຣມ ສມາຈເຣມ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕມາຕິ – ອິເຘວ ສິກ຺ເຂມ. ອຖສ຺ສ ສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ ອຖສ຺ສ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິນ຺ຕິ – ອິເຘວ ສິກ຺ເຂມ ອຖສ຺ສ ສຸທ຺ຘິໍ.

ຠວູປນີຕາ ກຸສລາວທານາຕິ. ຠວູປນີຕາຕິ ຠວູປນີຕາ ຠວູປຄຕາ ຠວຊ຺ໂຌສິຕາ ຠວາຘິມຸຕ຺ຕາຕິ – ຠວູປນີຕາ. ກຸສລາວທານາຕິ ກຸສລວາທາ ປຓ຺ຑິຕວາທາ ຖິຣວາທາ ຎາຍວາທາ ເຫຕຸວາທາ ລກ຺ຂຓວາທາ ກາຣຓວາທາ ຐານວາທາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາຕິ – ຠວູປນີຕາ ກຸສລາວທານາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສີລຸຕ຺ຕມາ ສຎ຺ຎເມນາຫຸ ສຸທ຺ຘິໍ, ວຕໍ ສມາທາຍ ອຸປຏ຺ຐິຕາເສ;

ອິເຘວ ສິກ຺ເຂມ ອຖສ຺ສ ສຸທ຺ຘິໍ, ຠວູປນີຕາ ກຸສລາວທານາ’’ຕິ.

໑໓໔.

ສເຈ ຈຸໂຕ ສີລວຕໂຕ ໂຫຕິ, ປເວຘຕີ [ສ ເວຘຕີ (ສີ ສ຺ຍາ.)] ກມ຺ມວິຣາຘຍິຕ຺ວາ;

ປຊປ຺ປຕີ [ສ ຊປ຺ປຕີ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ປຕ຺ຖຍຕີ ຈ ສຸທ຺ຘິໍ, ສຕ຺ຖາວ ຫີໂນ ປວສໍ ຆຣມ຺ຫາ.

ສເຈ ຈຸໂຕ ສີລວຕໂຕ ໂຫຕີຕິ. ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ສີລວຕໂຕ ຈວຕິ – ປຣວິຈ຺ຉິນ຺ທນາຍ ວາ ຈວຕິ, ອນຠິສມ຺ຠຸຓນ຺ໂຕ ວາ ຈວຕິ. ກຖໍ ປຣວິຈ຺ຉິນ຺ທນາຍ ຈວຕິ? ປໂຣ ວິຈ຺ຉິນ຺ທຕິ ໂສ ສຕ຺ຖາ ນ ສພ຺ພຎ຺ຎູ, ຘມ຺ໂມ ນ ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ, ຄໂຓ ນ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ໂນ, ທິຏ຺ຐິ ນ ຠທ຺ທິກາ, ປຏິປທາ ນ ສຸປຎ຺ຎຕ຺ຕາ, ມຄ຺ໂຄ ນ ນິຍ຺ຍານິໂກ, ນຕ຺ເຖຕ຺ຖ ສຸທ຺ຘິ ວາ ວິສຸທ຺ຘິ ວາ ປຣິສຸທ຺ຘິ ວາ, ມຸຕ຺ຕິ ວາ ວິມຸຕ຺ຕິ ວາ ປຣິມຸຕ຺ຕິ ວາ, ນຕ຺ເຖຕ຺ຖ ສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ວິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ປຣິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ, ມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວາ ວິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວາ, ປຣິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວາ, ຫີນາ ນິຫີນາ ໂອມກາ ລາມກາ ຉຕຸກ຺ກາ ປຣິຕ຺ຕາຕິ. ເອວໍ ປໂຣ ວິຈ຺ຉິນ຺ທຕິ. ເອວໍ ວິຈ຺ຉິນ຺ທິຍມາໂນ ສຕ຺ຖາຣາ ຈວຕິ, ຘມ຺ມກ຺ຂານາ ຈວຕິ, ຄຓາ ຈວຕິ, ທິຏ຺ຐິຍາ ຈວຕິ, ປຏິປທາຍ ຈວຕິ, ມຄ຺ຄໂຕ ຈວຕິ. ເອວໍ ປຣິວິຈ຺ຉິນ຺ທນາຍ ຈວຕິ. ກຖໍ ອນຠິສມ຺ຠຸຓນ຺ໂຕ ຈວຕິ? ສີລໍ ອນຠິສມ຺ຠຸຓນ຺ໂຕ ສີລໂຕ ຈວຕິ, ວຕໍ ອນຠິສມ຺ຠຸຓນ຺ໂຕ ວຕໂຕ ຈວຕິ, ສີລພ຺ພຕໍ ອນຠິສມ຺ຠຸຓນ຺ໂຕ ສີລພ຺ພຕໂຕ ຈວຕິ. ເອວໍ ອນຠິສມ຺ຠຸຓນ຺ໂຕ ຈວຕີຕິ – ສເຈ ຈຸໂຕ ສີລວຕໂຕ ໂຫຕິ.

ປເວຘຕິ ກມ຺ມວິຣາຘຍິຕ຺ວາຕິ. ປເວຘຕີຕິ ສີລໍ ວາ ວຕໍ ວາ ສີລພ຺ພຕໍ ວາ ‘‘ວິຣທ຺ຘໍ ມຍາ, ອປຣທ຺ຘໍ ມຍາ, ຂລິຕໍ ມຍາ, ຄລິຕໍ ມຍາ, ອຎ຺ຎາຍ ອປຣທ຺ໂຘ ອຫ’’ນ຺ຕິ ເວຘຕິ ປເວຘຕິ ສມ຺ປເວຘຕີຕິ – ປເວຘຕິ. ກມ຺ມວິຣາຘຍິຕ຺ວາຕິ ປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາຣໍ ວາ ອປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາຣໍ ວາ ອາເນຎ຺ຊາຠິສງ຺ຂາຣໍ ວາ ‘‘ວິຣທ຺ຘໍ ມຍາ, ອປຣທ຺ຘໍ ມຍາ, ຂລິຕໍ ມຍາ, ຄລິຕໍ ມຍາ, ອຎ຺ຎາຍ ອປຣທ຺ໂຘ ອຫ’’ນ຺ຕິ ເວຘຕິ ປເວຘຕິ ສມ຺ປເວຘຕີຕິ – ປເວຘຕິ ກມ຺ມວິຣາຘຍິຕ຺ວາ.

ປຊປ຺ປຕີ ປຕ຺ຖຍຕີ ຈ ສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ. ປຊປ຺ປຕີຕິ ສີລໍ ວາ ຊປ຺ປຕິ, ວຕໍ ວາ ຊປ຺ປຕິ, ສີລພ຺ພຕໍ ວາ ຊປ຺ປຕິ ປຊປ຺ປຕິ ອຠິຊປ຺ປຕີຕິ – ປຊປ຺ປຕິ. ປຕ຺ຖຍຕີ ຈ ສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ ສີລສຸທ຺ຘິໍ ວາ ປຕ຺ເຖຕິ, ວຕສຸທ຺ຘິໍ ວາ ປຕ຺ເຖຕິ, ສີລພ຺ພຕສຸທ຺ຘິໍ ວາ ປຕ຺ເຖຕິ ປິເຫຕິ ອຠິຊປ຺ປຕີຕິ – ປຊປ຺ປຕີ ປຕ຺ຖຍຕີ ຈ ສຸທ຺ຘິໍ.

ສຕ຺ຖາວ ຫີໂນ ປວສໍ ຆຣມ຺ຫາຕິ. ຍຖາ ປຸຣິໂສ ຆຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ສຕ຺ເຖນ ປວສໍ ວສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ໂອຫີໂນ, ຕໍ ວາ ສຕ຺ຖໍ ອນຸພນ຺ຘຕິ ສກໍ ວາ ຆຣໍ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕິ; ເອວເມວ ໂສ ທິຏ຺ຐິຄຕິໂກ ຕໍ ວາ ສຕ຺ຖາຣໍ ຄຓ຺ຫາຕິ ອຎ຺ຎໍ ວາ ສຕ຺ຖາຣໍ ຄຓ຺ຫາຕິ, ຕໍ ວາ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓ຺ຫາຕິ ອຎ຺ຎໍ ວາ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓ຺ຫາຕິ, ຕໍ ວາ ຄຓໍ ຄຓ຺ຫາຕິ ອຎ຺ຎໍ ວາ ຄຓໍ ຄຓ຺ຫາຕິ, ຕໍ ວາ ທິຏ຺ຐິໍ ຄຓ຺ຫາຕິ ອຎ຺ຎໍ ວາ ທິຏ຺ຐິໍ ຄຓ຺ຫາຕິ, ຕໍ ວາ ປຏິປທໍ ຄຓ຺ຫາຕິ ອຎ຺ຎໍ ວາ ປຏິປທໍ ຄຓ຺ຫາຕິ, ຕໍ ວາ ມຄ຺ຄໍ ຄຓ຺ຫາຕິ ອຎ຺ຎໍ ວາ ມຄ຺ຄໍ ຄຓ຺ຫາຕິ ປຣາມສຕິ ອຠິນິວິສຕີຕິ – ສຕ຺ຖາວ ຫີໂນ ປວສໍ ຆຣມ຺ຫາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສເຈ ຈຸໂຕ ສີລວຕໂຕ ໂຫຕິ, ປເວຘຕີ ກມ຺ມວິຣາຘຍິຕ຺ວາ;

ປຊປ຺ປຕີ ປຕ຺ຖຍຕີ ຈ ສຸທ຺ຘິໍ, ສຕ຺ຖາວ ຫີໂນ ປວສໍ ຆຣມ຺ຫາ’’ຕິ.

໑໓໕.

ສີລພ຺ພຕໍ ວາປິ ປຫາຍ ສພ຺ພໍ, ກມ຺ມຎ຺ຈ ສາວຊ຺ຊນວຊ຺ຊເມຕໍ;

ສຸທ຺ຘິໍ ອສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ ອປຕ຺ຖຍາໂນ, ວິຣໂຕ ຈເຣ ສນ຺ຕິມນຸຄ຺ຄຫາຍ.

ສີລພ຺ພຕໍ ວາປິ ປຫາຍ ສພ຺ພນ຺ຕິ. ສພ຺ພາ ສີລສຸທ຺ຘິໂຍ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາ, ສພ຺ພາ ວຕສຸທ຺ຘິໂຍ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາ, ສພ຺ພາ ສີລພ຺ພຕສຸທ຺ຘິໂຍ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາຕິ – ສີລພ຺ພຕໍ ວາປິ ປຫາຍ ສພ຺ພໍ.

ກມ຺ມຎ຺ຈ ສາວຊ຺ຊນວຊ຺ຊເມຕນ຺ຕິ. ສາວຊ຺ຊກມ຺ມໍ ວຸຈ຺ຈຕິ – ກຓ຺ຫໍ ກຓ຺ຫວິປາກໍ. ອນວຊ຺ຊກມ຺ມໍ ວຸຈ຺ຈຕິ – ສຸກ຺ກໍ ສຸກ຺ກວິປາກໍ. ສາວຊ຺ຊຎ຺ຈ ກມ຺ມໍ ອນວຊ຺ຊຎ຺ຈ ກມ຺ມໍ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາຕິ – ກມ຺ມຎ຺ຈ ສາວຊ຺ຊນວຊ຺ຊເມຕໍ.

ສຸທ຺ຘິໍ ອສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ ອປຕ຺ຖຍາໂນຕິ. ອສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ ອສຸທ຺ຘິໍ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ, ອກຸສເລ ຘມ຺ເມ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ. ສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ, ປຎ຺ຈ ກາມຄຸເຓ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ; ອສຸທ຺ຘິໍ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ, ອກຸສເລ ຘມ຺ເມ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ, ປຎ຺ຈ ກາມຄຸເຓ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ; ສຸທ຺ຘິໍ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ, ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ, ອສຸທ຺ຘິໍ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ, ອກຸສເລ ຘມ຺ເມ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ, ປຎ຺ຈ ກາມຄຸເຓ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ, ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ; ສຸທ຺ຘິໍ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ, ເຕຘາຕຸເກ ກຸສເລ ຘມ຺ເມ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ, ອສຸທ຺ຘິໍ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ, ອກຸສເລ ຘມ຺ເມ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ, ປຎ຺ຈ ກາມຄຸເຓ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ, ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ, ເຕຘາຕຸເກ ກຸສເລ ຘມ຺ເມ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ; ສຸທ຺ຘິໍ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ, ປຸຖຸຊ຺ຊນກລ຺ຍາຓກາ [ກລ຺ຍາຓປຸຖຸຊ຺ຊນາ (ສ຺ຍາ.) ເອວມີທິເສສຸ ຐາເນສຸ] ນິຍາມາວກ຺ກນ຺ຕິໍ [ນິຍາມາວຕ຺ຕນ຺ຕິໍ (ກ.)] ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ. ເສກ຺ຂາ ອຄ຺ຄຘມ຺ມໍ ອຣຫຕ຺ຕໍ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ. ອຣຫຕ຺ເຕ ປຕ຺ເຕ ອຣຫາ ເນວ ອກຸສເລ ຘມ຺ເມ ປຕ຺ເຖຕິ, ນປິ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸເຓ ປຕ຺ເຖຕິ, ນປິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ປຕ຺ເຖຕິ, ນປິ ເຕຘາຕຸເກ ກຸສເລ ຘມ຺ເມ ປຕ຺ເຖຕິ, ນປິ ນິຍາມາວກ຺ກນ຺ຕິໍ ປຕ຺ເຖຕິ, ນປິ ອຄ຺ຄຘມ຺ມໍ ອຣຫຕ຺ຕໍ ປຕ຺ເຖຕິ. ປຕ຺ຖນາ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ອຣຫາ ວຸທ຺ຘິປາຣິຫານິວີຕິວຕ຺ໂຕ [ວຸທ຺ຘິປາຣິຫານິໍ ວີຕິວຕ຺ໂຕ (ສີ.)]. ໂສ ວຸຏ຺ຐວາໂສ ຈິຓ຺ຓຈຣໂຓ…ເປ… ຊາຕິຊຣາມຣຓສໍສາໂຣ ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ – ສຸທ຺ຘິໍ ອສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ ອປຕ຺ຖຍາໂນ.

ວິຣໂຕ ຈເຣ ສນ຺ຕິມນຸຄ຺ຄຫາຍາຕິ. ວິຣໂຕຕິ ສຸທ຺ຘິອສຸທ຺ຘິຍາ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ, ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ວິຣໂຕ. ຈເຣຕິ ຈເຣຍ຺ຍ ວິຈເຣຍ຺ຍ ວິຫເຣຍ຺ຍ ອິຣິເຍຍ຺ຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ ປາເລຍ຺ຍ ຍເປຍ຺ຍ ຍາເປຍ຺ຍາຕິ – ວິຣໂຕ ຈເຣ. ສນ຺ຕິມນຸຄ຺ຄຫາຍາຕິ ສນ຺ຕິໂຍ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ທິຏ຺ຐິສນ຺ຕິໂຍ ອຄຓ຺ຫນ຺ໂຕ ອປຣາມສນ຺ໂຕ ອນຠິນິວິສນ຺ໂຕຕິ – ວິຣໂຕ ຈເຣ ສນ຺ຕິມນຸຄ຺ຄຫາຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສີລພ຺ພຕໍ ວາປິ ປຫາຍ ສພ຺ພໍ, ກມ຺ມຎ຺ຈ ສາວຊ຺ຊນວຊ຺ຊເມຕໍ;

ສຸທ຺ຘິໍ ອສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ ອປຕ຺ຖຍາໂນ, ວິຣໂຕ ຈເຣ ສນ຺ຕິມນຸຄ຺ຄຫາຍາ’’ຕິ.

໑໓໖.

ຕມູປນິສ຺ສາຍ ຊິຄຸຈ຺ຉິຕໍ ວາ, ອຖ ວາປິ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ;

ອຸທ຺ຘໍສຣາ ສຸທ຺ຘິມນຸຕ຺ຖຸນນ຺ຕິ, ອວີຕຕຓ຺ຫາເສ ຠວາຠເວສຸ.

ຕມູປນິສ຺ສາຍ ຊິຄຸຈ຺ຉິຕໍ ວາຕິ. ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຕໂປຊິຄຸຈ຺ຉວາທາ ຕໂປຊິຄຸຈ຺ຉສາຣາ ຕໂປຊິຄຸຈ຺ຉນິສ຺ສິຕາ ອານິສ຺ສິຕາ ອລ຺ລີນາ ອຸປຄຕາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາຕິ – ຕມູປນິສ຺ສາຍ ຊິຄຸຈ຺ຉິຕໍ ວາ.

ອຖ ວາປິ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາຕິ. ທິຏ຺ຐໍ ວາ ທິຏ຺ຐສຸທ຺ຘິໍ ວາ ສຸຕໍ ວາ ສຸຕສຸທ຺ຘິໍ ວາ ມຸຕໍ ວາ ມຸຕສຸທ຺ຘິໍ ວາ ນິສ຺ສາຍ ອຸປນິສ຺ສາຍ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາຕິ – ອຖ ວາປິ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ.

ອຸທ຺ຘໍສຣາ ສຸທ຺ຘິມນຸຕ຺ຖຸນນ຺ຕີຕິ. ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ອຸທ຺ຘໍສຣາວາທາ. ກຕເມ ເຕ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ອຸທ຺ຘໍສຣາວາທາ? ເຍ ເຕ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ອຈ຺ຈນ຺ຕສຸທ຺ຘິກາ, ສໍສາຣສຸທ຺ຘິກາ, ອກິຣິຍທິຏ຺ຐິກາ, ສສ຺ສຕວາທາ – ອິເມ ເຕ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ອຸທ຺ຘໍສຣາວາທາ. ເຕ ສໍສາເຣ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ຖຸນນ຺ຕິ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ອຸທ຺ຘໍສຣາ ສຸທ຺ຘິມນຸຕ຺ຖຸນນ຺ຕິ.

ອວີຕຕຓ຺ຫາເສ ຠວາຠເວສູຕິ. ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ ຄນ຺ຘຕຓ຺ຫາ ຣສຕຓ຺ຫາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕຓ຺ຫາ ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ຠວາຠເວສູຕິ ຠວາຠເວ ກມ຺ມຠເວ ປຸນພ຺ຠເວ ກາມຠເວ, ກມ຺ມຠເວ ກາມຠເວ ປຸນພ຺ຠເວ ຣູປຠເວ, ກມ຺ມຠເວ ຣູປຠເວ ປຸນພ຺ຠເວ ອຣູປຠເວ, ກມ຺ມຠເວ ອຣູປຠເວ ປຸນພ຺ຠເວ ປຸນປ຺ປຸນພ຺ຠເວ ປຸນປ຺ປຸນຄຕິຍາ ປຸນປ຺ປຸນອຸປປຕ຺ຕິຍາ ປຸນປ຺ປຸນປຏິສນ຺ຘິຍາ ປຸນປ຺ປຸນອຕ຺ຕຠາວາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິຍາ ອວີຕຕຓ຺ຫາ ອວິຄຕຕຓ຺ຫາ ອຈຕ຺ຕຕຓ຺ຫາ ອວນ຺ຕຕຓ຺ຫາ ອມຸຕ຺ຕຕຓ຺ຫາ ອປ຺ປຫີນຕຓ຺ຫາ ອປ຺ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕຓ຺ຫາຕິ – ອວີຕຕຓ຺ຫາເສ ຠວາຠເວສຸ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຕມູປນິສ຺ສາຍ ຊິຄຸຈ຺ຉິຕໍ ວາ, ອຖ ວາປິ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ;

ອຸທ຺ຘໍສຣາ ສຸທ຺ຘິມນຸຕ຺ຖຸນນ຺ຕິ, ອວີຕຕຓ຺ຫາເສ ຠວາຠເວສູ’’ຕິ.

໑໓໗.

ປຕ຺ຖຍມານສ຺ສ ຫິ ຊປ຺ປິຕານິ, ປເວຘິຕໍ ວາປິ ປກປ຺ປິເຕສຸ;

ຈຸຕູປປາໂຕ ອິຘ ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ, ສ ເກນ ເວເຘຍ຺ຍ ກຸຫິໍ ວ ຊປ຺ເປ.

ປຕ຺ຖຍມານສ຺ສ ຫິ ຊປ຺ປິຕານີຕິ. ປຕ຺ຖນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ປຕ຺ຖຍມານສ຺ສາຕິ ປຕ຺ຖຍມານສ຺ສ ອິຈ຺ຉມານສ຺ສ ສາທິຍມານສ຺ສ ປິຫຍມານສ຺ສ ອຠິຊປ຺ປຍມານສ຺ສາຕິ – ປຕ຺ຖຍມານສ຺ສ ຫິ. ຊປ຺ປິຕານີຕິ. ຊປ຺ປນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລນ຺ຕິ – ປຕ຺ຖຍມານສ຺ສ ຫິ ຊປ຺ປິຕານິ.

ປເວຘິຕໍ ວາປິ ປກປ຺ປິເຕສູຕິ. ປກປ຺ປນາຕິ ທ຺ເວ ປກປ຺ປນາ – ຕຓ຺ຫາປກປ຺ປນາ ຈ ທິຏ຺ຐິປກປ຺ປນາ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາປກປ຺ປນາ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິປກປ຺ປນາ. ປເວຘິຕໍ ວາປິ ປກປ຺ປິເຕສູຕິ. ປກປ຺ປິຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ອຈ຺ເຉທສງ຺ກິໂນປິ ເວເຘນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ເຕປິ ເວເຘນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິນ຺ເນປິ ເວເຘນ຺ຕິ; ປກປ຺ປິຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ວິປຣິຓາມສງ຺ກິໂນປິ ເວເຘນ຺ຕິ, ວິປຣິຓມນ຺ເຕປິ ເວເຘນ຺ຕິ, ວິປຣິຓເຕປິ ເວເຘນ຺ຕິ ປເວເຘນ຺ຕິ ສມ຺ປເວເຘນ຺ຕີຕິ – ປເວຘິຕໍ ວາປິ ປກປ຺ປິເຕສຸ.

ຈຸຕູປປາໂຕ ອິຘ ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖີຕິ. ຍສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ຍສ຺ສ ຄມນໍ ອາຄມນໍ ຄມນາຄມນໍ ກາລໍຄຕິ ຠວາຠໂວ ຈຸຕິ ຈ ອຸປປຕ຺ຕິ ຈ ນິພ຺ພຕ຺ຕິ ຈ ເຠໂທ ຈ ຊາຕິ ຈ ຊຣາມຣຓຎ຺ຈ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ຈຸຕູປປາໂຕ ອິຘ ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ.

ສ ເກນ ເວເຘຍ຺ຍ ກຸຫິໍ ວ ຊປ຺ເປຕິ. ໂສ ເກນ ຣາເຄນ ເວເຘຍ຺ຍ, ເກນ ໂທເສນ ເວເຘຍ຺ຍ, ເກນ ໂມເຫນ ເວເຘຍ຺ຍ, ເກນ ມາເນນ ເວເຘຍ຺ຍ, ກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ເວເຘຍ຺ຍ, ເກນ ອຸທ຺ຘຈ຺ເຈນ ເວເຘຍ຺ຍ, ກາຍ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ເວເຘຍ຺ຍ, ເກຫິ ອນຸສເຍຫິ ເວເຘຍ຺ຍ – ຣຕ຺ໂຕຕິ ວາ ທຸຏ຺ໂຐຕິ ວາ ມູຬ຺ໂຫຕິ ວາ ວິນິພທ຺ໂຘຕິ ວາ ປຣາມຏ຺ໂຐຕິ ວາ ວິກ຺ເຂປຄໂຕຕິ ວາ ອນິຏ຺ຐງ຺ຄໂຕຕິ ວາ ຖາມຄໂຕຕິ ວາ. ເຕ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ປຫີນາ; ອຠິສງ຺ຂາຣານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ ຄຕິຍາ ເກນ ເວເຘຍ຺ຍ – ເນຣຍິໂກຕິ ວາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໂກຕິ ວາ ເປຕ຺ຕິວິສຍິໂກຕິ ວາ ມນຸສ຺ໂສຕິ ວາ ເທໂວຕິ ວາ ຣູປີຕິ ວາ ອຣູປີຕິ ວາ ສຎ຺ຎີຕິ ວາ ອສຎ຺ຎີຕິ ວາ ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີຕິ ວາ, ໂສ ເຫຕຸ ນຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈໂຍ ນຕ຺ຖິ ກາຣຓໍ ນຕ຺ຖິ ເຍນ ເວເຘຍ຺ຍ ປເວເຘຍ຺ຍ ສມ຺ປເວເຘຍ຺ຍາຕິ – ສ ເກນ ເວເຘຍ຺ຍ. ກຸຫິໍວ ຊປ຺ເປຕິ ກຸຫິໍ ວາ ຊປ຺ເປຍ຺ຍ ກິມ຺ຫິ ຊປ຺ເປຍ຺ຍ, ກຕ຺ຖ ຊປ຺ເປຍ຺ຍ ປຊປ຺ເປຍ຺ຍ ອຠິຊປ຺ເປຍ຺ຍາຕິ – ສ ເກນ ເວເຘຍ຺ຍ ກຸຫິໍ ວ ຊປ຺ເປ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປຕ຺ຖຍມານສ຺ສ ຫິ ຊປ຺ປິຕານິ, ປເວຘິຕໍ ວາປິ ປກປ຺ປິເຕສຸ;

ຈຸຕູປປາໂຕ ອິຘ ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ, ສ ເກນ ເວເຘຍ຺ຍ ກຸຫິໍ ວ ຊປ຺ເປ’’ຕິ.

໑໓໘.

ຍມາຫຸ ຘມ຺ມໍ ປຣມນ຺ຕິ ເອເກ, ຕເມວ ຫີນນ຺ຕິ ປນາຫຸ ອຎ຺ເຎ;

ສຈ຺ໂຈ ນຸ ວາໂທ ກຕໂມ ອິເມສໍ, ສພ຺ເພວ ຫີເມ ກຸສລາວທານາ.

ຍມາຫຸ ຘມ຺ມໍ ປຣມນ຺ຕິ ເອເກຕິ. ຍໍ ຘມ຺ມໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ເອເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ‘‘ອິທໍ ປຣມໍ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣ’’ນ຺ຕິ, ເອວມາຫໍສຸ ເອວໍ ກເຖນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓນ຺ຕິ ເອວໍ ທີປຍນ຺ຕິ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ຍມາຫຸ ຘມ຺ມໍ ປຣມນ຺ຕິ ເອເກ.

ຕເມວ ຫີນນ຺ຕິ ປນາຫຸ ອຎ຺ເຎຕິ ຕເມວ ຘມ຺ມໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ເອເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ‘‘ຫີນໍ ເອຕໍ, ນິຫີນໍ ເອຕໍ, ໂອມກໍ ເອຕໍ, ລາມກໍ ເອຕໍ, ຉຕຸກ຺ກໍ ເອຕໍ, ປຣິຕ຺ຕກໍ ເອຕ’’ນ຺ຕິ, ເອວມາຫໍສຸ ເອວໍ ກເຖນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓນ຺ຕິ ເອວໍ ທີປຍນ຺ຕິ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ຕເມວ ຫີນນ຺ຕິ ປນາຫຸ ອຎ຺ເຎ.

ສຈ຺ໂຈ ນຸ ວາໂທ ກຕໂມ ອິເມສນ຺ຕິ. ອິເມສໍ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ວາໂທ ກຕໂມ ສຈ຺ໂຈ ຕຈ຺ໂຉ ຕໂຖ ຠູໂຕ ຍາຖາໂວ ອວິປຣີໂຕຕິ – ສຈ຺ໂຈ ນຸ ວາໂທ ກຕໂມ ອິເມສໍ.

ສພ຺ເພວ ຫີເມ ກຸສລາວທານາຕິ. ສພ຺ເພວິເມ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ກຸສລວາທາ ປຓ຺ຑິຕວາທາ ຖິຣວາທາ ຎາຍວາທາ ເຫຕຸວາທາ ລກ຺ຂຓວາທາ ກາຣຓວາທາ ຐານວາທາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາຕິ – ສພ຺ເພວ ຫີເມ ກຸສລາວທານາ.

ເຕນາຫ ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ –

‘‘ຍມາຫຸ ຘມ຺ມໍ ປຣມນ຺ຕິ ເອເກ, ຕເມວ ຫີນນ຺ຕິ ປນາຫຸ ອຎ຺ເຎ;

ສຈ຺ໂຈ ນຸ ວາໂທ ກຕໂມ ອິເມສໍ, ສພ຺ເພວ ຫີເມ ກຸສລາວທານາ’’ຕິ.

໑໓໙.

ສກຎ຺ຫິ ຘມ຺ມໍ ປຣິປຸຓ຺ຓມາຫຸ, ອຎ຺ຎສ຺ສ ຘມ຺ມໍ ປນ ຫີນມາຫຸ;

ເອວມ຺ປິ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ວິວາທຍນ຺ຕິ, ສກໍ ສກໍ ສມ຺ມຸຕິມາຫຸ ສຈ຺ຈໍ.

ສກຎ຺ຫິ ຘມ຺ມໍ ປຣິປຸຓ຺ຓມາຫູຕິ ສກໍ ຘມ຺ມໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ເອເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ‘‘ອິທໍ ສມຕ຺ຕໍ ປຣິປຸຓ຺ຓໍ ອໂນມ’’ນ຺ຕິ, ເອວມາຫໍສຸ…ເປ… ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ສກຎ຺ຫິ ຘມ຺ມໍ ປຣິປຸຓ຺ຓມາຫຸ.

ອຎ຺ຎສ຺ສ ຘມ຺ມໍ ປນ ຫີນມາຫູຕິ. ອຎ຺ຎສ຺ສ ຘມ຺ມໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ເອເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ‘‘ຫີນໍ ເອຕໍ, ນິຫີນໍ ເອຕໍ, ໂອມກໍ ເອຕໍ, ລາມກໍ ເອຕໍ, ຉຕຸກ຺ກໍ ເອຕໍ, ປຣິຕ຺ຕກໍ ເອຕ’’ນ຺ຕິ, ເອວມາຫໍສຸ ເອວໍ ກເຖນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓນ຺ຕິ ເອວໍ ທີປຍນ຺ຕິ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ອຎ຺ຎສ຺ສ ຘມ຺ມໍ ປນ ຫີນມາຫຸ.

ເອວມ຺ປິ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ວິວາທຍນ຺ຕີຕິ ເອວໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາ ວິວາທຍນ຺ຕິ, ກລຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ຠຓ຺ຑນໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ວິຄ຺ຄຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ວິວາທໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ເມຘຄໍ ກໂຣນ຺ຕິ – ‘‘ນ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາສິ…ເປ… ນິພ຺ເພເຐຫິ ວາ ສເຈ ປໂຫສີ’’ຕິ – ເອວມ຺ປິ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ວິວາທຍນ຺ຕິ.

ສກໍ ສກໍ ສມ຺ມຸຕິມາຫຸ ສຈ຺ຈນ຺ຕິ. ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ – ສກໍ ສກໍ ສມ຺ມຸຕິມາຫຸ ສຈ຺ຈໍ. ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ …ເປ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ – ສກໍ ສກໍ ສມ຺ມຸຕິມາຫຸ ສຈ຺ຈໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສກຎ຺ຫິ ຘມ຺ມໍ ປຣິປຸຓ຺ຓມາຫຸ, ອຎ຺ຎສ຺ສ ຘມ຺ມໍ ປນ ຫີນມາຫຸ;

ເອວມ຺ປິ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ວິວາທຍນ຺ຕິ, ສກໍ ສກໍ ສມ຺ມຸຕິມາຫຸ ສຈ຺ຈ’’ນ຺ຕິ.

໑໔໐.

ປຣສ຺ສ ເຈ ວມ຺ຠຍິເຕນ ຫີໂນ, ນ ໂກຈິ ຘມ຺ເມສຸ ວິເສສິ ອສ຺ສ;

ປຸຖູ ຫິ ອຎ຺ຎສ຺ສ ວທນ຺ຕິ ຘມ຺ມໍ, ນິຫີນໂຕ ສມ຺ຫິ ທຬ຺ຫໍ ວທານາ.

ປຣສ຺ສ ເຈ ວມ຺ຠຍິເຕນ ຫີໂນຕິ ປຣສ຺ສ ເຈ ວມ຺ຠຍິຕກາຣຓາ ນິນ຺ທິຕກາຣຓາ ຄຣຫິຕກາຣຓາ ອຸປວທິຕກາຣຓາ ປໂຣ ພາໂລ ໂຫຕິ ຫີໂນ ນິຫີໂນ ໂອມໂກ ລາມໂກ ຉຕຸກ຺ໂກ ປຣິຕ຺ໂຕຕິ – ປຣສ຺ສ ເຈ ວມ຺ຠຍິເຕນ ຫີໂນ.

ນ ໂກຈິ ຘມ຺ເມສຸ ວິເສສິ ອສ຺ສາຕິ. ຘມ຺ເມສຸ ນ ໂກຈິ ອຄ຺ໂຄ ເສຏ຺ໂຐ ວິສິຏ຺ໂຐ ປາໂມກ຺ໂຂ ອຸຕ຺ຕໂມ ປວໂຣ ອສ຺ສາຕິ – ນ ໂກຈິ ຘມ຺ເມສຸ ວິເສສິ ອສ຺ສ.

ປຸຖູ ຫິ ອຎ຺ຎສ຺ສ ວທນ຺ຕິ ຘມ຺ມໍ, ນິຫີນໂຕຕິ. ພຫຸກາປິ ພຫູນໍ ຘມ຺ມໍ ວທນ຺ຕິ ອຸປວທນ຺ຕິ ນິນ຺ທນ຺ຕິ ຄຣຫນ຺ຕິ ຫີນໂຕ ນິຫີນໂຕ ໂອມກໂຕ ລາມກໂຕ ຉຕຸກ຺ກໂຕ ປຣິຕ຺ຕໂຕ, ພຫຸກາປິ ເອກສ຺ສ ຘມ຺ມໍ ວທນ຺ຕິ ອຸປວທນ຺ຕິ ນິນ຺ທນ຺ຕິ ຄຣຫນ຺ຕິ ຫີນໂຕ ນິຫີນໂຕ ໂອມກໂຕ ລາມກໂຕ ຉຕຸກ຺ກໂຕ ປຣິຕ຺ຕໂຕ, ເອໂກປິ ພຫູນໍ ຘມ຺ມໍ ວທຕິ ອຸປວທຕິ ນິນ຺ທຕິ ຄຣຫຕິ ຫີນໂຕ ນິຫີນໂຕ ໂອມກໂຕ ລາມກໂຕ ຉຕຸກ຺ກໂຕ ປຣິຕ຺ຕໂຕ, ເອໂກປິ ເອກສ຺ສ ຘມ຺ມໍ ວທຕິ ອຸປວທຕິ ນິນ຺ທຕິ ຄຣຫຕິ ຫີນໂຕ ນິຫີນໂຕ ໂອມກໂຕ ລາມກໂຕ ຉຕຸກ຺ກໂຕ ປຣິຕ຺ຕໂຕຕິ – ປຸຖູ ຫິ ອຎ຺ຎສ຺ສ ວທນ຺ຕິ ຘມ຺ມໍ.

ນິຫີນໂຕ ສມ຺ຫິ ທຬ຺ຫໍ ວທານາຕິ. ຘມ຺ໂມ ສກາຍນໍ, ທິຏ຺ຐິ ສກາຍນໍ, ປຏິປທາ ສກາຍນໍ, ມຄ຺ໂຄ ສກາຍນໍ, ສກາຍເນ ທຬ຺ຫວາທາ ຖິຣວາທາ ພລິກວາທາ ອຏ຺ຐິຕວາທາຕິ – ນິຫີນໂຕ ສມ຺ຫິ ທຬ຺ຫໍ ວທານາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປຣສ຺ສ ເຈ ວມ຺ຠຍິເຕນ ຫີໂນ, ນ ໂກຈິ ຘມ຺ເມສຸ ວິເສສິ ອສ຺ສ;

ປຸຖູ ຫິ ອຎ຺ຎສ຺ສ ວທນ຺ຕິ ຘມ຺ມໍ, ນິຫີນໂຕ ສມ຺ຫິ ທຬ຺ຫໍ ວທານາ’’ຕິ.

໑໔໑.

ສທ຺ຘມ຺ມປູຊາປິ [ສທ຺ຘມ຺ມປູຊາ ຈ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ປນາ ຕເຖວ, ຍຖາ ປສໍສນ຺ຕິ ສກາຍນານິ;

ສພ຺ເພວ ວາທາ [ສພ຺ເພ ປວາທາ (ສ຺ຍາ.)] ຕຖິຍາ [ຕຖິ ວາ (ພຫູສຸ)] ຠເວຍ຺ຍຸໍ, ສຸທ຺ຘີ ຫິ ເນສໍ ປຈ຺ຈຕ຺ຕເມວ.

ສທ຺ຘມ຺ມປູຊາປິ ປນາ ຕເຖວາຕິ. ກຕມາ ສທ຺ຘມ຺ມປູຊາ? ສກໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ສກ຺ກໂຣຕິ ຄຣຸໍ ກໂຣຕິ ມາເນຕິ ປູເຊຕິ ‘‘ອຍໍ ສຕ຺ຖາ ສພ຺ພຎ຺ຎູ’’ຕິ – ອຍໍ ສທ຺ຘມ຺ມປູຊາ. ສກໍ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ສກໍ ຄຓໍ ສກໍ ທິຏ຺ຐິໍ ສກໍ ປຏິປທໍ ສກໍ ມຄ຺ຄໍ ສກ຺ກໂຣຕິ ຄຣຸໍ ກໂຣຕິ ມາເນຕິ ປູເຊຕິ ‘‘ອຍໍ ມຄ຺ໂຄ ນິຍ຺ຍານິໂກ’’ຕິ – ອຍໍ ສທ຺ຘມ຺ມປູຊາ. ສທ຺ຘມ຺ມປູຊາປິ ປນາ ຕເຖວາຕິ ສທ຺ຘມ຺ມປູຊາ ຕຖາ ຕຈ຺ຉາ ຠູຕາ ຍາຖາວາ ອວິປຣີຕາຕິ – ສທ຺ຘມ຺ມປູຊາປິ ປນາ ຕເຖວ.

ຍຖາ ປສໍສນ຺ຕິ ສກາຍນານີຕິ. ຘມ຺ໂມ ສກາຍນໍ ທິຏ຺ຐິ ສກາຍນໍ ປຏິປທາ ສກາຍນໍ ມຄ຺ໂຄ ສກາຍນໍ, ສກາຍນານິ ປສໍສນ຺ຕິ ໂຖເມນ຺ຕິ ກິຕ຺ເຕນ຺ຕິ ວຓ຺ເຓນ຺ຕີຕິ – ຍຖາ ປສໍສນ຺ຕິ ສກາຍນານິ.

ສພ຺ເພວ ວາທາ ຕຖິຍາ ຠເວຍ຺ຍຸນ຺ຕິ ສພ຺ເພວ ວາທາ ຕຖາ ຕຈ຺ຉາ ຠູຕາ ຍາຖາວາ ອວິປຣີຕາ ຠເວຍ຺ຍຸນ຺ຕິ – ສພ຺ເພວ ວາທາ ຕຖິຍາ ຠເວຍ຺ຍຸໍ.

ສຸທ຺ຘີ ຫິ ເນສໍ ປຈ຺ຈຕ຺ຕເມວາຕິ. ປຈ຺ຈຕ຺ຕເມວ ເຕສໍ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ສຸທ຺ຘິ ວິສຸທ຺ຘິ ປຣິສຸທ຺ຘິ, ມຸຕ຺ຕິ ວິມຸຕ຺ຕິ ປຣິມຸຕ຺ຕີຕິ – ສຸທ຺ຘີ ຫິ ເນສໍ ປຈ຺ຈຕ຺ຕເມວ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສທ຺ຘມ຺ມປູຊາປິ ປນາ ຕເຖວ, ຍຖາ ປສໍສນ຺ຕິ ສກາຍນານິ;

ສພ຺ເພວ ວາທາ ຕຖິຍາ ຠເວຍ຺ຍຸໍ, ສຸທ຺ຘີ ຫິ ເນສໍ ປຈ຺ຈຕ຺ຕເມວາ’’ຕິ.

໑໔໒.

ນ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ປຣເນຍ຺ຍມຕ຺ຖິ, ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕໍ;

ຕສ຺ມາ ວິວາທານິ ອຸປາຕິວຕ຺ໂຕ, ນ ຫິ ເສຏ຺ຐໂຕ ປສ຺ສຕິ ຘມ຺ມມຎ຺ຎໍ.

ນ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ປຣເນຍ຺ຍມຕ຺ຖີຕິ. ນາຕິ ປຏິກ຺ເຂໂປ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓຕິ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ຘມ຺ມານໍ ພາຫິຕຕ຺ຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ…ເປ… ອສິໂຕ ຕາທິ ປວຸຈ຺ຈເຕ ສ ພ຺ຣຫ຺ມາ. ນ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ປຣເນຍ຺ຍມຕ຺ຖີຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ປຣເນຍ຺ຍຕາ ນຕ຺ຖິ, ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ນ ປຣເນຍ຺ໂຍ, ນ ປຣປຕ຺ຕິໂຍ, ນ ປຣປຈ຺ຈໂຍ, ນ ປຣປຏິພທ຺ຘຄູ [ປຣປຏິພນ຺ຘຄູ (ກ.)] ຊານາຕິ ປສ຺ສຕິ ອສມ຺ມູຬ຺ໂຫ ສມ຺ປຊາໂນ ປຏິສ຺ສໂຕ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ປຣເນຍ຺ຍຕາ ນຕ຺ຖິ, ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ນ ປຣເນຍ຺ໂຍ, ນ ປຣປຕ຺ຕິໂຍ, ນ ປຣປຈ຺ຈໂຍ, ນ ປຣປຏິພທ຺ຘຄູ ຊານາຕິ ປສ຺ສຕິ ອສມ຺ມູຬ຺ໂຫ ສມ຺ປຊາໂນ ປຏິສ຺ສໂຕ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ປຣເນຍ຺ຍຕາ ນຕ຺ຖິ, ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ນ ປຣເນຍ຺ໂຍ, ນ ປຣປຕ຺ຕິໂຍ, ນ ປຣປຈ຺ຈໂຍ, ນ ປຣປຏິພທ຺ຘຄູ ຊານາຕິ ປສ຺ສຕິ ອສມ຺ມູຬ຺ໂຫ ສມ຺ປຊາໂນ ປຏິສ຺ສໂຕຕິ – ນ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ປຣເນຍ຺ຍມຕ຺ຖິ.

ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕນ຺ຕິ. ຘມ຺ເມສູຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິຄເຕສຸ. ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍາຕິ ນິຈ຺ຉິນິຕ຺ວາ ວິນິຈ຺ຉິນິຕ຺ວາ ວິຈິນິຕ຺ວາ ປວິຈິນິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ໂອຘິຄ຺ຄາໂຫ ພິລຄ຺ຄາໂຫ ວຣຄ຺ຄາໂຫ ໂກຏ຺ຐາສຄ຺ຄາໂຫ ອຸຈ຺ຈຍຄ຺ຄາໂຫ ສມຸຈ຺ຈຍຄ຺ຄາໂຫ ‘‘ອິທໍ ສຈ຺ຈໍ ຕຖໍ ຠູຕໍ ຍາຖາວໍ ອວິປຣີຕ’’ນ຺ຕິ ຄຫິຕໍ ປຣາມຏ຺ຐໍ ອຠິນິວິຏ຺ຐໍ ອຊ຺ໂຌສິຕໍ ອຘິມຸຕ຺ຕໍ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ, ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒນ຺ຕິ – ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕໍ.

ຕສ຺ມາ ວິວາທານິ ອຸປາຕິວຕ຺ໂຕຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕສ຺ມາ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານາ ທິຏ຺ຐິກລຫານິ ທິຏ຺ຐິຠຓ຺ຑນານິ ທິຏ຺ຐິວິຄ຺ຄຫານິ ທິຏ຺ຐິວິວາທານິ ທິຏ຺ຐິເມຘຄານິ ອຸປາຕິວຕ຺ໂຕ ອຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ວີຕິວຕ຺ໂຕຕິ – ຕສ຺ມາ ວິວາທານິ ອຸປາຕິວຕ຺ໂຕ.

ນ ຫິ ເສຏ຺ຐໂຕ ປສ຺ສຕິ ຘມ຺ມມຎ຺ຎນ຺ຕິ. ອຎ຺ຎໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສຕິປຏ຺ຐາເນຫິ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສມ຺ມປ຺ປຘາເນຫິ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອິທ຺ຘິປາເທຫິ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍຫິ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ພເລຫິ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄຫິ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອຣິຍາ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກາ ມຄ຺ຄາ, ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣໍ ຘມ຺ມໍ ນ ປສ຺ສຕິ ນ ທກ຺ຂຕິ ນ ໂອໂລເກຕິ ນ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ນ ອຸປປຣິກ຺ຂຕີຕິ – ນ ຫິ ເສຏ຺ຐໂຕ ປສ຺ສຕິ ຘມ຺ມມຎ຺ຎໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ປຣເນຍ຺ຍມຕ຺ຖິ, ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕໍ;

ຕສ຺ມາ ວິວາທານິ ອຸປາຕິວຕ຺ໂຕ, ນ ຫິ ເສຏ຺ຐໂຕ ປສ຺ສຕິ ຘມ຺ມມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ.

໑໔໓.

ຊານາມິ ປສ຺ສາມິ ຕເຖວ ເອຕໍ, ທິຏ຺ຐິຍາ ເອເກ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ;

ອທກ຺ຂິ ເຈ ກິຎ຺ຫິ ຕຸມສ຺ສ ເຕນ, ອຕິສິຕ຺ວາ ອຎ຺ເຎນ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ.

ຊານາມິ ປສ຺ສາມິ ຕເຖວ ເອຕນ຺ຕິ. ຊານາມີຕິ ປຣຈິຕ຺ຕຎາເຓນ [ປຣຈິຕ຺ຕວິຊານນຎາເຓນ (ສີ.) ອຏ຺ຐກຖາ ໂອໂລເກຕພ຺ພາ] ວາ ຊານາມິ, ປຸພ຺ເພນິວາສານຸສ຺ສຕິຎາເຓນ ວາ ຊານາມິ. ປສ຺ສາມີຕິ ມໍສຈກ຺ຂຸນາ ວາ ປສ຺ສາມິ, ທິພ຺ເພນ ຈກ຺ຂຸນາ ວາ ປສ຺ສາມິ. ຕເຖວ ເອຕນ຺ຕິ ເອຕໍ ຕຖໍ ຕຈ຺ຉໍ ຠູຕໍ ຍາຖາວໍ ອວິປຣີຕນ຺ຕິ – ຊານາມິ ປສ຺ສາມິ ຕເຖວ ເອຕໍ.

ທິຏ຺ຐິຍາ ເອເກ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ. ທິຏ຺ຐິຍາ ເອເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ. ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ທິຏ຺ຐິຍາ ເອເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ. ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ…ເປ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ທິຏ຺ຐິຍາ ເອເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕີຕິ – ທິຏ຺ຐິຍາ ເອເກ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ.

ອທກ຺ຂິ ເຈ ກິຎ຺ຫິ ຕຸມສ຺ສ ເຕນາຕິ. ອທກ຺ຂີຕິ ປຣຈິຕ຺ຕຎາເຓນ ວາ ອທກ຺ຂິ, ປຸພ຺ເພນິວາສານຸສ຺ສຕິຎາເຓນ ວາ ອທກ຺ຂິ, ມໍສຈກ຺ຂຸນາ ວາ ອທກ຺ຂິ, ທິພ຺ເພນ ຈກ຺ຂຸນາ ວາ ອທກ຺ຂີຕິ – ອທກ຺ຂິ ເຈ. ກິຎ຺ຫິ ຕຸມສ຺ສ ເຕນາຕິ. ຕສ຺ສ ເຕນ ທສ຺ສເນນ ກິໍ ກຕໍ? ນ ທຸກ຺ຂປຣິຎ຺ຎາ ອຕ຺ຖິ, ນ ສມຸທຍສ຺ສ ປຫານໍ ອຕ຺ຖິ, ນ ມຄ຺ຄຠາວນາ ອຕ຺ຖິ, ນ ຜລສຈ຺ຉິກິຣິຍາ ອຕ຺ຖິ, ນ ຣາຄສ຺ສ ສມຸຈ຺ເຉທປຫານໍ ອຕ຺ຖິ, ນ ໂທສສ຺ສ ສມຸຈ຺ເຉທປຫານໍ ອຕ຺ຖິ, ນ ໂມຫສ຺ສ ສມຸຈ຺ເຉທປຫານໍ ອຕ຺ຖິ, ນ ກິເລສານໍ ສມຸຈ຺ເຉທປຫານໍ ອຕ຺ຖິ, ນ ສໍສາຣວຏ຺ຏສ຺ສ ອຸປຈ຺ເຉໂທ ອຕ຺ຖີຕິ – ອທກ຺ຂິ ເຈ ກິຎ຺ຫິ ຕຸມສ຺ສ ເຕນ.

ອຕິສິຕ຺ວາ ອຎ຺ເຎນ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ ເຕ ຕິຕ຺ຖິຍາ ສຸທ຺ຘິມຄ຺ຄໍ ວິສຸທ຺ຘິມຄ຺ຄໍ ປຣິສຸທ຺ຘິມຄ຺ຄໍ ໂວທາຕມຄ຺ຄໍ ປຣິໂວທາຕມຄ຺ຄໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ສມຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ວີຕິວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສຕິປຏ຺ຐາເນຫິ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສມ຺ມປ຺ປຘາເນຫິ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອິທ຺ຘິປາເທຫິ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍຫິ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ພເລຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄຫິ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອຣິຍາ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກາ ມຄ຺ຄາ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ ອຕິສິຕ຺ວາ ອຎ຺ເຎນ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ.

ອຖ ວາ ພຸທ຺ຘາ ຈ ພຸທ຺ຘສາວກາ ຈ ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘາ ຈ ເຕສໍ ຕິຕ຺ຖິຍານໍ ອສຸທ຺ຘິມຄ຺ຄໍ ອວິສຸທ຺ຘິມຄ຺ຄໍ ອປຣິສຸທ຺ຘິມຄ຺ຄໍ ອໂວທາຕມຄ຺ຄໍ ອປຣິໂວທາຕມຄ຺ຄໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ສມຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ວີຕິວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ຈຕູຫິ ສຕິປຏ຺ຐາເນຫິ ຈຕູຫິ ສມ຺ມປ຺ປຘາເນຫິ ຈຕູຫິ ອິທ຺ຘິປາເທຫິ ປຎ຺ຈຫິ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍຫິ ປຎ຺ຈຫິ ພເລຫິ ສຕ຺ຕຫິ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄຫິ ອຣິເຍນ ອຏ຺ຐງ຺ຄິເກນ ມຄ຺ເຄນ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ເອວມ຺ປິ ອຕິສິຕ຺ວາ ອຎ຺ເຎນ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຊານາມິ ປສ຺ສາມິ ຕເຖວ ເອຕໍ, ທິຏ຺ຐິຍາ ເອເກ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ;

ອທກ຺ຂິ ເຈ ກິຎ຺ຫິ ຕຸມສ຺ສ ເຕນ, ອຕິສິຕ຺ວາ ອຎ຺ເຎນ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິ’’ນ຺ຕິ.

໑໔໔.

ປສ຺ສໍ ນໂຣ ທກ຺ຂຕິ ນາມຣູປໍ, ທິສ຺ວານ ວາ ຎາຍຕິ [ຎສ຺ສຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຕານິເມວ;

ກາມໍ ພຫຸໍ ປສ຺ສຕຸ ອປ຺ປກໍ ວາ, ນ ຫິ ເຕນ ສຸທ຺ຘິໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ.

ປສ຺ສໍ ນໂຣ ທກ຺ຂຕິ ນາມຣູປນ຺ຕິ ປສ຺ສໍ ນໂຣ ທກ຺ຂຕິ ປຣຈິຕ຺ຕຎາເຓນ ວາ ປສ຺ສນ຺ໂຕ, ປຸພ຺ເພນິວາສານຸສ຺ສຕິຎາເຓນ ວາ ປສ຺ສນ຺ໂຕ, ມໍສຈກ຺ຂຸນາ ວາ ປສ຺ສນ຺ໂຕ, ທິພ຺ເພນ ຈກ຺ຂຸນາ ວາ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ນາມຣູປໍເຍວ ທກ຺ຂຕິ ນິຈ຺ຈໂຕ ສຸຂໂຕ ອຕ຺ຕໂຕ, ນ ເຕສໍ ຘມ຺ມານໍ ສມຸທຍໍ ວາ ອຕ຺ຖງ຺ຄມໍ ວາ ອສ຺ສາທໍ ວາ ອາທີນວໍ ວາ ນິສ຺ສຣຓໍ ວາ ທກ຺ຂຕີຕິ – ປສ຺ສໍ ນໂຣ ທກ຺ຂຕິ ນາມຣູປໍ.

ທິສ຺ວານ ວາ ຎາຍຕິ ຕານິເມວາຕິ. ທິສ຺ວາຕິ ປຣຈິຕ຺ຕຎາເຓນ ວາ ທິສ຺ວາ, ປຸພ຺ເພນິວາສານຸສ຺ສຕິຎາເຓນ ວາ ທິສ຺ວາ, ມໍສຈກ຺ຂຸນາ ວາ ທິສ຺ວາ, ທິພ຺ເພນ ຈກ຺ຂຸນາ ວາ ທິສ຺ວາ, ນາມຣູປໍເຍວ ທິສ຺ວາ ຎາຍຕິ ນິຈ຺ຈໂຕ ສຸຂໂຕ ອຕ຺ຕໂຕ, ນ ເຕສໍ ຘມ຺ມານໍ ສມຸທຍໍ ວາ ອຕ຺ຖງ຺ຄມໍ ວາ ອສ຺ສາທໍ ວາ ອາທີນວໍ ວາ ນິສ຺ສຣຓໍ ວາ ຎາຍຕີຕິ – ທິສ຺ວານ ວາ ຎາຍຕິ ຕານິເມວ.

ກາມໍ ພຫຸໍ ປສ຺ສຕຸ ອປ຺ປກໍ ວາຕິ. ກາມໍ ພຫຸກໍ ວາ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ນາມຣູປໍ ອປ຺ປກໍ ວາ ນິຈ຺ຈໂຕ ສຸຂໂຕ ອຕ຺ຕໂຕຕິ – ກາມໍ ພຫຸໍ ປສ຺ສຕຸ ອປ຺ປກໍ ວາ.

ນ ຫິ ເຕນ ສຸທ຺ຘິໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕີຕິ. ກຸສລາຕິ ເຍ ເຕ ຂນ຺ຘກຸສລາ ຘາຕຸກຸສລາ ອາຍຕນກຸສລາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທກຸສລາ ສຕິປຏ຺ຐານກຸສລາ ສມ຺ມປ຺ປຘານກຸສລາ ອິທ຺ຘິປາທກຸສລາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍກຸສລາ ພລກຸສລາ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄກຸສລາ ມຄ຺ຄກຸສລາ ຜລກຸສລາ ນິພ຺ພານກຸສລາ, ເຕ ກຸສລາ ປຣຈິຕ຺ຕຎາເຓນ ວາ ປຸພ຺ເພນິວາສານຸສ຺ສຕິຎາເຓນ ວາ ມໍສຈກ຺ຂຸນາ ວາ ທິພ຺ເພນ ຈກ຺ຂຸນາ ວາ ນາມຣູປທສ຺ສເນນ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ນ ວທນ຺ຕິ ນ ກເຖນ຺ຕິ ນ ຠຓນ຺ຕິ ນ ທີປຍນ຺ຕິ ນ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ນ ຫິ ເຕນ ສຸທ຺ຘິໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປສ຺ສໍ ນໂຣ ທກ຺ຂຕິ ນາມຣູປໍ, ທິສ຺ວານ ວາ ຎາຍຕິ ຕານິເມວ;

ກາມໍ ພຫຸໍ ປສ຺ສຕຸ ອປ຺ປກໍ ວາ, ນ ຫິ ເຕນ ສຸທ຺ຘິໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕີ’’ຕິ.

໑໔໕.

ນິວິສ຺ສວາທີ ນ ຫິ ສຸພ຺ພິນາໂຍ, ປກປ຺ປິຕາ ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂຣາໂນ;

ຍໍ ນິສ຺ສິໂຕ ຕຕ຺ຖ ສຸຠໍ ວທາໂນ, ສຸທ຺ຘິໍ ວໂທ ຕຕ຺ຖ ຕຖທ຺ທສາ ໂສ.

ນິວິສ຺ສວາທີ ນ ຫິ ສຸພ຺ພິນາໂຍຕິ. ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ນິວິສ຺ສວາທີ, ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ…ເປ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ – ນິວິສ຺ສວາທີ. ນ ຫິ ສຸພ຺ພິນາໂຍຕິ. ນິວິສ຺ສວາທີ ທຸພ຺ພິນໂຍ ທຸປ຺ປຎ຺ຎາປໂຍ [ທຸປ຺ປຎ຺ຎາປິໂຍ (ສີ.) ເອວມີທິເສສຸ ຐາເນສຸ] ທຸນ຺ນິຊ຺ຌາປໂຍ ທຸປ຺ເປກ຺ຂາປໂຍ ທຸປ຺ປສາທໂຍຕິ – ນິວິສ຺ສວາທີ ນ ຫິ ສຸພ຺ພິນາໂຍ.

ປກປ຺ປິຕາ ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂຣາໂນຕິ. ກປ຺ປິຕາ ປກປ຺ປິຕາ ອຠິສງ຺ຂຕາ ສຓ຺ຐປິຕາ ທິຏ຺ຐິໍ ປຸເຣກ຺ຂໂຕ ກຕ຺ວາ ຈຣຕິ. ທິຏ຺ຐິຘໂຊ ທິຏ຺ຐິເກຕຸ ທິຏ຺ຐາຘິປເຕຍ຺ໂຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ປຣິວາຣິໂຕ ຈຣຕີຕິ – ປກປ຺ປິຕາ ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂຣາໂນ.

ຍໍ ນິສ຺ສິໂຕ ຕຕ຺ຖ ສຸຠໍ ວທາໂນຕິ. ຍໍ ນິສ຺ສິໂຕຕິ ຍໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ນິສ຺ສິໂຕ ອານິສ຺ສິໂຕ ອລ຺ລີໂນ ອຸປຄໂຕ ອຊ຺ໂຌສິໂຕ ອຘິມຸຕ຺ໂຕຕິ – ຍໍ ນິສ຺ສິໂຕ. ຕຕ຺ຖາຕິ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສກາຍ ຂນ຺ຕິຍາ ສກາຍ ຣຸຈິຍາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາ. ສຸຠໍ ວທາໂນຕິ ສຸຠວາໂທ ໂສຠນວາໂທ ປຓ຺ຑິຕວາໂທ ຖິຣວາໂທ ຎາຍວາໂທ ເຫຕຸວາໂທ ລກ຺ຂຓວາໂທ ກາຣຓວາໂທ ຐານວາໂທ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາຕິ – ຍໍ ນິສ຺ສິໂຕ ຕຕ຺ຖ ສຸຠໍ ວທາໂນ.

ສຸທ຺ຘິໍ ວໂທ ຕຕ຺ຖ ຕຖທ຺ທສາ ໂສຕິ. ສຸທ຺ຘິວາໂທ ວິສຸທ຺ຘິວາໂທ ປຣິສຸທ຺ຘິວາໂທ ໂວທາຕວາໂທ ປຣິໂວທາຕວາໂທ. ອຖ ວາ ສຸທ຺ຘິທສ຺ສໂນ ວິສຸທ຺ຘິທສ຺ສໂນ ປຣິສຸທ຺ຘິທສ຺ສໂນ ໂວທາຕທສ຺ສໂນ ປຣິໂວທາຕທສ຺ສໂນຕິ – ສຸທ຺ຘິໍ ວາໂທ. ຕຕ຺ຖາຕິ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສກາຍ ຂນ຺ຕິຍາ ສກາຍ ຣຸຈິຍາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາ ຕຖໍ ຕຈ຺ຉໍ ຠູຕໍ ຍາຖາວໍ ອວິປຣີຕນ຺ຕິ ອທ຺ທສ຺ສ ອທກ຺ຂິ ອປສ຺ສິ ປຏິວິຊ຺ຌີຕິ – ສຸທ຺ຘິໍ ວາໂທ ຕຕ຺ຖ ຕຖທ຺ທສາ ໂສ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນິວິສ຺ສວາທີ ນ ຫິ ສຸພ຺ພິນາໂຍ, ປກປ຺ປິຕາ ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂຣາໂນ;

ຍໍ ນິສ຺ສິໂຕ ຕຕ຺ຖ ສຸຠໍ ວທາໂນ, ສຸທ຺ຘິໍ ວໂທ ຕຕ຺ຖ ຕຖທ຺ທສາ ໂສ’’ຕິ.

໑໔໖.

ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ກປ຺ປມຸເປຕິ ສງ຺ຂາ, ນ ທິຏ຺ຐິສາຣີ ນປິ ຎາຓພນ຺ຘຸ;

ຎຕ຺ວາ ຈ ໂສ ສມ຺ມຸຕິໂຍ ປຸຖຸຊ຺ຊາ, ອຸເປກ຺ຂຕີ ອຸຄ຺ຄຫຓນ຺ຕິ ມຎ຺ເຎ.

ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ກປ຺ປມຸເປຕິ ສງ຺ຂາຕິ. ນາຕິ ປຏິກ຺ເຂໂປ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓຕິ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ຘມ຺ມານໍ ພາຫິຕຕ຺ຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ…ເປ… ອສິໂຕ ຕາທິ ປວຸຈ຺ຈເຕ ສ ພ຺ຣຫ຺ມາ. ກປ຺ປາຕິ ທ຺ເວ ກປ຺ປາ – ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ. ສງ຺ຂາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ກປ຺ປມຸເປຕິ ສງ຺ຂາຕິ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ສງ຺ຂາຍ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ… ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ…ເປ… ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ສງ຺ຂາຍ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ຕຓ຺ຫາກປ຺ປໍ ວາ ທິຏ຺ຐິກປ຺ປໍ ວາ ເນຕິ ນ ອຸເປຕິ ນ ອຸປຄຈ຺ຉຕິ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ນ ປຣາມສຕິ ນາຠິນິວິສຕີຕິ – ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ກປ຺ປມຸເປຕິ ສງ຺ຂາ.

ນ ທິຏ຺ຐິສາຣີ ນປິ ຎາຓພນ຺ຘູຕິ. ຕສ຺ສ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ປຫີນານິ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນານິ ວູປສນ຺ຕານິ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘານິ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິການິ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒານິ. ໂສ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ຍາຍຕິ ນ ນີຍຕິ ນ ວຸຍ຺ຫຕິ ນ ສໍຫຣີຍຕິ ນປິ ຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ສາຣໂຕ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕີຕິ – ນ ທິຏ຺ຐິສາຣີ. ນປິ ຎາຓພນ຺ຘູຕິ ອຏ຺ຐສມາປຕ຺ຕິຎາເຓນ ວາ ປຎ຺ຈາຠິຎ຺ຎາຎາເຓນ ວາ ຕຓ຺ຫາພນ຺ຘຸໍ ວາ ທິຏ຺ຐິພນ຺ຘຸໍ ວາ ນ ກໂຣຕິ ນ ຊເນຕິ ນ ສຎ຺ຊເນຕິ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ ນາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຕີຕິ – ນ ທິຏ຺ຐິສາຣີ ນປິ ຎາຓພນ຺ຘຸ.

ຎຕ຺ວາ ຈ ໂສ ສມ຺ມຸຕິໂຍ ປຸຖຸຊ຺ຊາຕິ. ຎຕ຺ວາຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ – ຎຕ຺ວາ ຈ ໂສ. ສມ຺ມຸຕິໂຍ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ທິຏ຺ຐິສມ຺ມຸຕິໂຍ. ປຸຖຸຊ຺ຊາຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊເນຫິ ຊນິຕາ ວາ ຕາ ສມ຺ມຸຕິໂຍຕິ – ປຸຖຸຊ຺ຊາ. ປຸຖຸ ນານາຊເນຫິ ຊນິຕາ ວາ ສມ຺ມຸຕິໂຍຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊາຕິ – ຎຕ຺ວາ ຈ ໂສ ສມ຺ມຸຕິໂຍ ປຸຖຸຊ຺ຊາ.

ອຸເປກ຺ຂຕີ ອຸຄ຺ຄຫຓນ຺ຕິ ມຎ຺ເຎຕິ. ອຎ຺ເຎ ຕຓ຺ຫາວເສນ ທິຏ຺ຐິວເສນ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ ປຣາມສນ຺ຕິ ອຠິນິວິສນ຺ຕິ. ອຣຫາ ອຸເປກ຺ຂຕິ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ນ ປຣາມສຕິ ນາຠິນິວິສຕີຕິ – ອຸເປກ຺ຂຕີ ອຸຄ຺ຄຫຓນ຺ຕິ ມຎ຺ເຎ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ກປ຺ປມຸເປຕິ ສງ຺ຂາ, ນ ທິຏ຺ຐິສາຣີ ນປິ ຎາຓພນ຺ຘຸ;

ຎຕ຺ວາ ຈ ໂສ ສມ຺ມຸຕິໂຍ ປຸຖຸຊ຺ຊາ, ອຸເປກ຺ຂຕີ ອຸຄ຺ຄຫຓນ຺ຕິ ມຎ຺ເຎ’’ຕິ.

໑໔໗.

ວິສ຺ສຊ຺ຊ ຄນ຺ຖານິ ມຸນີຘ ໂລເກ, ວິວາທຊາເຕສຸ ນ ວຄ຺ຄສາຣີ;

ສນ຺ໂຕ ອສນ຺ເຕສຸ ອຸເປກ຺ຂໂກ ໂສ, ອນຸຄ຺ຄໂຫ ອຸຄ຺ຄຫຓນ຺ຕິ ມຎ຺ເຎ.

ວິສ຺ສຊ຺ຊ ຄນ຺ຖານິ ມຸນີຘ ໂລເກຕິ. ຄນ຺ຖາຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຄນ຺ຖາ – ອຠິຊ຺ຌາ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ພ຺ຍາປາໂທ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ອິທໍສຈ຺ຈາຠິນິເວໂສ ກາຍຄນ຺ໂຖ. ອຕ຺ຕໂນ ທິຏ຺ຐິຍາ ຣາໂຄ ອຠິຊ຺ຌາ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ປຣວາເທສຸ ອາຆາໂຕ ອປ຺ປຈ຺ຈໂຍ ພ຺ຍາປາໂທ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ອຕ຺ຕໂນ ສີລໍ ວາ ວຕໍ ວາ ສີລພ຺ພຕໍ ວາ ປຣາມສຕິ ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ອຕ຺ຕໂນ ທິຏ຺ຐິໍ ອຠິນິເວໂສ ກາຍຄນ຺ໂຖ ອິທໍສຈ຺ຈາຠິນິເວໂສ ກາຍຄນ຺ໂຖ. ວິສ຺ສຊ຺ຊາຕິ ຄນ຺ເຖ ໂວສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ວິສ຺ສຊ຺ຊ. ອຖ ວາ ຄນ຺ເຖ ຄຘິເຕ ຄນ຺ຖິເຕ [ຄຖິເຕ ຄຓ຺ຐິເຕ (ພຫູສຸ) ສຸທ຺ຘຏ຺ຐກສຸຕ຺ເຕ ສຕ຺ຕມຄາຖາວຓ຺ຓນາ ໂອໂລເກຕພ຺ພາ] ພນ຺ເຘ ວິພນ຺ເຘ ອາພນ຺ເຘ [ພທ຺ເຘ ວິພທ຺ເຘ ອາພທ຺ເຘ (ສີ.)] ລຄ຺ເຄ ລຄ຺ຄິເຕ ປລິພຸທ຺ເຘ ພນ຺ຘເນ ໂຜຏຍິຕ຺ວາ ວິສ຺ສຊ຺ຊ. ຍຖາ ວຍ຺ຫໍ ວາ ຣຖໍ ວາ ສກຏໍ ວາ ສນ຺ທມານິກໍ ວາ ສຊ຺ຊໍ ວິສ຺ສຊ຺ຊໍ ກໂຣນ຺ຕິ ວິໂກເປນ຺ຕິ; ເອວເມວ ຄນ຺ເຖ ໂວສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ວິສ຺ສຊ຺ຊ. ອຖ ວາ ຄນ຺ເຖ ຄຖິເຕ ຄຓ຺ຐິເຕ ພນ຺ເຘ ວິພນ຺ເຘ ອາພນ຺ເຘ ລຄ຺ເຄ ລຄ຺ຄິເຕ ປລິພຸທ຺ເຘ ພນ຺ຘເນ ໂຜຏຍິຕ຺ວາ ວິສ຺ສຊ຺ຊ. ມຸນີຕິ. ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ອິຘາຕິ ອິມິສ຺ສາ ທິຏ຺ຐິຍາ…ເປ… ອິມສ຺ມິໍ ມນຸສ຺ສໂລເກຕິ – ວິສ຺ສຊ຺ຊ ຄນ຺ຖານິ ມຸນີຘ ໂລເກ.

ວິວາທຊາເຕສຸ ນ ວຄ຺ຄສາຣີຕິ. ວິວາທຊາເຕສຸ ສຎ຺ຊາເຕສຸ ນິພ຺ພຕ຺ເຕສຸ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕສຸ ປາຕຸຠູເຕສຸ [ວິວາເທ ຊາເຕ ສຎ຺ຊາເຕ ນິພ຺ພຕ຺ເຕ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕ ປາຕຸຠູເຕ (ສີ. ກ.)] ຉນ຺ທາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉນ຺ເຕສຸ ໂທສາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉນ຺ເຕສຸ ຠຍາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉນ຺ເຕສຸ ໂມຫາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉນ຺ເຕສຸ ນ ຉນ຺ທາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂທສາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ຠຍາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂມຫາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ຣາຄວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂທສວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂມຫວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ມານວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ທິຏ຺ຐິວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ວິຈິກິຈ຺ຉາວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ອນຸສຍວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ວຄ຺ເຄຫິ ຘມ຺ເມຫິ ຍາຍຕິ ນີຍຕິ ວຸຍ຺ຫຕິ ສໍຫຣີຍຕີຕິ – ວິວາທຊາເຕສຸ ນ ວຄ຺ຄສາຣີ.

ສນ຺ໂຕ ອສນ຺ເຕສຸ ອຸເປກ຺ຂໂກ ໂສຕິ. ສນ຺ໂຕຕິ ຣາຄສ຺ສ ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ, ໂທສສ຺ສ ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ, ໂມຫສ຺ສ ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ສມິຕຕ຺ຕາ ວູປສມິຕຕ຺ຕາ ວິຊ຺ຌາຕຕ຺ຕາ ນິພ຺ພຸຕຕ຺ຕາ ວິຄຕຕ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ ອຸປສນ຺ໂຕ ວູປສນ຺ໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘຕິ – ສນ຺ໂຕ. ອສນ຺ເຕສູຕິ ອສນ຺ເຕສຸ ອນຸປສນ຺ເຕສຸ ອວູປສນ຺ເຕສຸ ອນິພ຺ພຸເຕສຸ ອປ຺ປຏິປສ຺ສທ຺ເຘສູຕິ – ສນ຺ໂຕ ອສນ຺ເຕສຸ. ອຸເປກ຺ຂໂກ ໂສຕິ ອຣຫາ ຉຬງ຺ຄຸເປກ຺ຂາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ເນວ ສຸມໂນ ໂຫຕິ ນ ທຸມ຺ມໂນ ອຸເປກ຺ຂໂກ ວິຫຣຕິ ສໂຕ ສມ຺ປຊາໂນ. ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ…ເປ… ກາລໍ ກງ຺ຂຕິ ຠາວິໂຕ ສນ຺ໂຕຕິ – ສນ຺ໂຕ ອສນ຺ເຕສຸ ອຸເປກ຺ຂໂກ ໂສ.

ອນຸຄ຺ຄໂຫ ອຸຄ຺ຄຫຓນ຺ຕິ ມຎ຺ເຎຕິ. ອຎ຺ເຎ ຕຓ຺ຫາວເສນ ທິຏ຺ຐິວເສນ ຄຓ຺ຫນ຺ເຕ ປຣາມສນ຺ເຕ ອຠິນິວິສນ຺ເຕ. ອຣຫາ ອຸເປກ຺ຂຕິ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ນ ປຣາມສຕິ ນາຠິນິວິສຕີຕິ – ອນຸຄ຺ຄໂຫ ອຸຄ຺ຄຫຓນ຺ຕິ ມຎ຺ເຎ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ວິສ຺ສຊ຺ຊ ຄນ຺ຖານິ ມຸນີຘ ໂລເກ, ວິວາທຊາເຕສຸ ນ ວຄ຺ຄສາຣີ;

ສນ຺ໂຕ ອສນ຺ເຕສຸ ອຸເປກ຺ຂໂກ ໂສ, ອນຸຄ຺ຄໂຫ ອຸຄ຺ຄຫຓນ຺ຕິ ມຎ຺ເຎ’’ຕິ.

໑໔໘.

ປຸພ຺ພາສເວ ຫິຕ຺ວາ ນເວ ອກຸພ຺ພໍ, ນ ຉນ຺ທຄູ ໂນປິ ນິວິສ຺ສວາທີ;

ສ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ທິຏ຺ຐິຄເຕຫິ ຘີໂຣ, ນ ລິມ຺ປຕິ ໂລເກ ອນຕ຺ຕຄຣຫີ.

ປຸພ຺ພາສເວ ຫິຕ຺ວາ ນເວ ອກຸພ຺ພນ຺ຕິ. ປຸພ຺ພາສວາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ອຕີຕາ ຣູປເວທນາສຎ຺ຎາສງ຺ຂາຣວິຎ຺ຎາຓາ. ອຕີເຕ ສງ຺ຂາເຣ ອາຣພ຺ຠ ເຍ ກິເລສາ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ ເຕ ກິເລເສ ຫິຕ຺ວາ ຈຊິຕ຺ວາ ປຣິຈ຺ຈຊິຕ຺ວາ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາຕິ – ປຸພ຺ພາສເວ ຫິຕ຺ວາ. ນເວ ອກຸພ຺ພນ຺ຕິ ນວາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາ ຣູປເວທນາສຎ຺ຎາສງ຺ຂາຣວິຎ຺ຎາຓາ. ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ ສງ຺ຂາເຣ ອາຣພ຺ຠ ຉນ຺ທໍ [ຂນ຺ຕິໍ (ກ.)] ອກຸພ຺ພມາໂນ ເປມໍ ອກຸພ຺ພມາໂນ ຣາຄໍ ອກຸພ຺ພມາໂນ ອຊນຍມາໂນ ອສຎ຺ຊນຍມາໂນ ອນິພ຺ພຕ຺ຕຍມາໂນ ອນຠິນິພ຺ພຕ຺ຕຍມາໂນຕິ – ປຸພ຺ພາສເວ ຫິຕ຺ວາ ນເວ ອກຸພ຺ພໍ.

ນ ຉນ຺ທຄູ ໂນປິ ນິວິສ຺ສວາທີຕິ. ນ ຉນ຺ທາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂທສາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂມຫາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ຠຍາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ຣາຄວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂທສວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂມຫວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ມານວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ທິຏ຺ຐິວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ວິຈິກິຈ຺ຉາວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ອນຸສຍວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ວຄ຺ເຄຫິ ຘມ຺ເມຫິ ຍາຍຕິ ນີຍຕິ ວຸຍ຺ຫຕິ ນ ສໍຫຣີຍຕີຕິ – ນ ຉນ຺ທຄູ. ໂນປິ ນິວິສ຺ສວາທີຕິ ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ນ ນິວິສ຺ສວາທີ…ເປ… ‘‘ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ນ ນິວິສ຺ສວາທີຕິ – ນ ຉນ຺ທຄູ ໂນປິ ນິວິສ຺ສວາທີ.

ສ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ທິຏ຺ຐິຄເຕຫິ ຘີໂຣຕິ ຕສ຺ສ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ປຫີນານິ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນານິ ວູປສນ຺ຕານິ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘານິ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິການິ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒານິ. ໂສ ທິຏ຺ຐິຄເຕຫິ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕິ. ຘີໂຣຕິ ຘີໂຣ ປຓ຺ຑິໂຕ ປຎ຺ຎວາ ພຸທ຺ຘິມາ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີຕິ – ສ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ທິຏ຺ຐິຄເຕຫິ ຘີໂຣ.

ນ ລິມ຺ປຕິ ໂລເກ ອນຕ຺ຕຄຣຫີຕິ. ເລປາຕິ ທ຺ເວ ເລປາ – ຕຓ຺ຫາເລໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິເລໂປ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາເລໂປ …ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິເລໂປ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫາເລໂປ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິເລໂປ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ; ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫາເລປສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐິເລປສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ອປາຍໂລເກ ນ ລິມ຺ປຕິ, ມນຸສ຺ສໂລເກ ນ ລິມ຺ປຕິ, ເທວໂລເກ ນ ລິມ຺ປຕິ, ຂນ຺ຘໂລເກ ນ ລິມ຺ປຕິ, ຘາຕຸໂລເກ ນ ລິມ຺ປຕິ, ອາຍຕນໂລເກ ນ ລິມ຺ປຕິ ນ ປລິມ຺ປຕິ ນ ອຸປລິມ຺ປຕິ, ອລິຕ຺ໂຕ ອປລິຕ຺ໂຕ ອນຸປລິຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ນ ລິມ຺ປຕິ ໂລເກ.

ອນຕ຺ຕຄຣຫີຕິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ – ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ. ກຖໍ ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ? ‘‘ກຕໍ ເມ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ, ອກຕໍ ເມ ກາຍສຸຈຣິຕ’’ນ຺ຕິ ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ‘‘ກຕໍ ເມ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ…ເປ… ກຕໍ ເມ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ … ກໂຕ ເມ ປາຓາຕິປາໂຕ…ເປ… ກຕາ ເມ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ, ອກຕາ ເມ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐີ’’ຕິ ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ເອວໍ ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ.

ອຖ ວາ ‘‘ສີເລສຸມ຺ຫິ ນ ປຣິປູຣກາຣີ’’ຕິ ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ‘‘ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸມ຺ຫິ ອຄຸຕ຺ຕທ຺ວາໂຣ’’ຕິ… ‘‘ໂຠຊເນມ຺ຫິ ອມຕ຺ຕຎ຺ຎູ’’ຕິ… ‘‘ຊາຄຣິຍມ຺ຫິ ອນນຸຍຸຕ຺ໂຕ’’ຕິ… ‘‘ນ ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ເຎນາມ຺ຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕາ ເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕາ ເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕາ ເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕານິ ເມ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານີ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕານິ ເມ ປຎ຺ຈ ພລານີ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕາ ເມ ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິໂຕ ເມ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ’’ຕິ… ‘‘ທຸກ຺ຂໍ ເມ ອປຣິຎ຺ຎາຕ’’ນ຺ຕິ… ‘‘ທຸກ຺ຂສມຸທໂຍ ເມ ອປ຺ປຫີໂນ’’ຕິ… ‘‘ມຄ຺ໂຄ ເມ ອຠາວິໂຕ’’ຕິ… ‘‘ນິໂຣໂຘ ເມ ອສຈ຺ຉິກໂຕ’’ຕິ ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ເອວໍ ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ເອວໍ ອຕ຺ຕຄຣຫີ. ຕຍິທໍ ກມ຺ມໍ ອກຸພ຺ພມາໂນ ອຊນຍມາໂນ ອສຎ຺ຊນຍມາໂນ ອນິພ຺ພຕ຺ຕຍມາໂນ ອນຠິນິພ຺ພຕ຺ຕຍມາໂນ ອນຕ຺ຕຄຣຫີຕິ – ນ ລິມ຺ປຕິ ໂລເກ ອນຕ຺ຕຄຣຫີ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປຸພ຺ພາສເວ ຫິຕ຺ວາ ນເວ ອກຸພ຺ພໍ, ນ ຉນ຺ທຄູ ໂນປິ ນິວິສ຺ສວາທີ;

ສ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ທິຏ຺ຐິຄເຕຫິ ຘີໂຣ, ນ ລິມ຺ປຕິ ໂລເກ ອນຕ຺ຕຄຣຫີ’’ຕິ.

໑໔໙.

ສ ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ວິເສນິຠູໂຕ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ;

ສ ປນ຺ນຠາໂຣ ມຸນິ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ, ນ ກປ຺ປິໂຍ ນູປຣໂຕ ນ ປຕ຺ຖິໂຍ.[ອິຕິ ຠຄວາ]

ສ ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ວິເສນິຠູໂຕ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາຕິ. ເສນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ມາຣເສນາ. ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມາຣເສນາ, ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມາຣເສນາ, ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມາຣເສນາ, ຣາໂຄ… ໂທໂສ… ໂມໂຫ… ໂກໂຘ… ອຸປນາໂຫ… ມກ຺ໂຂ… ປຬາໂສ… ອິສ຺ສາ… ມຈ຺ຉຣິຍໍ… ມາຍາ… ສາເຐຍ຺ຍໍ… ຖມ຺ໂຠ… ສາຣມ຺ໂຠ… ມາໂນ… ອຕິມາໂນ… ມໂທ… ປມາໂທ… ສພ຺ເພ ກິເລສາ… ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິຕາ… ສພ຺ເພ ທຣຖາ… ສພ຺ເພ ປຣິຬາຫາ… ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາປາ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ມາຣເສນາ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ກາມາ ເຕ ປຐມາ ເສນາ, ທຸຕິຍາ ອຣຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ…ເປ…;

ນ ນໍ ອສຸໂຣ ຊິນາຕິ, ເຊຕ຺ວາວ ລຠເຕ ສຸຂ’’ນ຺ຕິ.

ຍໂຕ ຈຕູຫິ ອຣິຍມຄ຺ເຄຫິ ສພ຺ພາ ຈ ມາຣເສນາ ສພ຺ເພ ຈ ປຏິເສນິກຣາ ກິເລສາ ຊິຕາ ຈ ປຣາຊິຕາ ຈ ຠຄ຺ຄາ ວິປ຺ປລຸຄ຺ຄາ ປຣມ຺ມຸຂາ – ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ວິເສນິຠູໂຕ. ໂສ ທິຏ຺ເຐ ວິເສນິຠູໂຕ, ສຸເຕ… ມຸເຕ … ວິຎ຺ຎາເຕ ວິເສນິຠູໂຕຕິ – ສ ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ວິເສນິຠູໂຕ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ.

ສ ປນ຺ນຠາໂຣ ມຸນິ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕຕິ. ຠາຣາຕິ ຕໂຍ ຠາຣາ – ຂນ຺ຘຠາໂຣ, ກິເລສຠາໂຣ, ອຠິສງ຺ຂາຣຠາໂຣ. ກຕໂມ ຂນ຺ຘຠາໂຣ? ປຏິສນ຺ຘິຍາ ຣູປໍ ເວທນາ ສຎ຺ຎາ ສງ຺ຂາຣາ ວິຎ຺ຎາຓໍ – ອຍໍ ຂນ຺ຘຠາໂຣ. ກຕໂມ ກິເລສຠາໂຣ? ຣາໂຄ ໂທໂສ ໂມໂຫ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ – ອຍໍ ກິເລສຠາໂຣ. ກຕໂມ ອຠິສງ຺ຂາຣຠາໂຣ? ປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ອປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ອາເນຎ຺ຊາຠິສງ຺ຂາໂຣ – ອຍໍ ອຠິສງ຺ຂາຣຠາໂຣ. ຍໂຕ ຂນ຺ຘຠາໂຣ ຈ ກິເລສຠາໂຣ ຈ ອຠິສງ຺ຂາຣຠາໂຣ ຈ ປຫີນາ ໂຫນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ປນ຺ນຠາໂຣ ປຕິຕຠາໂຣ ໂອໂຣປິຕຠາໂຣ ສໂມໂຣປິຕຠາໂຣ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕຠາໂຣ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘຠາໂຣ.

ມຸນີຕິ ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ ວິຈໂຍ ປວິຈໂຍ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສລ຺ລກ຺ຂຓາ ອຸປລກ຺ຂຓາ ປຈ຺ຈຸປລກ຺ຂຓາ, ປຓ຺ຑິຈ຺ຈໍ ໂກສລ຺ລໍ ເນປຸຎ຺ຎໍ ເວຠພ຺ຍາ ຈິນ຺ຕາ ອຸປປຣິກ຺ຂາ ຠູຣິ ເມຘາ ປຣິນາຍິກາ ວິປສ຺ສນາ ສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ປໂຕໂທ ປຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຎ຺ຎາພລໍ ປຎ຺ຎາສຕ຺ຖໍ ປຎ຺ຎາປາສາໂທ ປຎ຺ຎາອາໂລໂກ ປຎ຺ຎາໂອຠາໂສ ປຎ຺ຎາປຊ຺ໂຊໂຕ ປຎ຺ຎາຣຕນໍ ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ເຕນ ຎາເຓນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ມຸນິ ໂມນປ຺ປຕ຺ໂຕ.

ຕີຓິ ໂມເນຍ຺ຍານິ – ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ, ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ, ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ. ກຕມໍ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ? ຕິວິຘານໍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ [ຕິວິຘກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ (ກ.) ມຫານິ. ໑໔] ປຫານໍ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ, ຕິວິຘໍ ກາຍສຸຈຣິຕໍ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ, ກາຍາຣມ຺ມເຓ ຎາຓໍ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ, ກາຍປຣິຎ຺ຎາ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ, ປຣິຎ຺ຎາສຫຄໂຕ ມຄ຺ໂຄ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ, ກາເຍ ຉນ຺ທຣາຄສ຺ສ ປຫານໍ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ, ກາຍສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານສມາປຕ຺ຕິ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ – ອິທໍ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ.

ກຕມໍ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ? ຈຕຸພ຺ພິຘານໍ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ ປຫານໍ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ, ຈຕຸພ຺ພິຘໍ ວຈີສຸຈຣິຕໍ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ, ວາຈາຣມ຺ມເຓ ຎາຓໍ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ, ວາຈາປຣິຎ຺ຎາ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ, ປຣິຎ຺ຎາສຫຄໂຕ ມຄ຺ໂຄ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ, ວາຈາຍ ຉນ຺ທຣາຄສ຺ສ ປຫານໍ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ, ວຈີສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ ທຸຕິຍຊ຺ຌານສມາປຕ຺ຕິ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ – ອິທໍ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ.

ກຕມໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ? ຕິວິຘານໍ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ ປຫານໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ, ຕິວິຘໍ ມໂນສຸຈຣິຕໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ, ຈິຕ຺ຕາຣມ຺ມເຓ ຎາຓໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ, ຈິຕ຺ຕປຣິຎ຺ຎາ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ, ປຣິຎ຺ຎາສຫຄໂຕ ມຄ຺ໂຄ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ, ຈິຕ຺ເຕ ຉນ຺ທຣາຄສ຺ສ ປຫານໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ, ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ ສຎ຺ຎາເວທຍິຕນິໂຣຘສມາປຕ຺ຕິ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ – ອິທໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ.

‘‘ກາຍມຸນິໍ ວາຈາມຸນິໍ, ມໂນມຸນິມນາສວໍ;

ມຸນິໍ ໂມເນຍ຺ຍສມ຺ປນ຺ນໍ, ອາຫຸ ສພ຺ພປ຺ປຫາຍິນໍ.

‘‘ກາຍມຸນິໍ ວາຈາມຸນິໍ, ມໂນມຸນິມນາສວໍ;

ມຸນິໍ ໂມເນຍ຺ຍສມ຺ປນ຺ນໍ, ອາຫຸ ນິນ຺ຫາຕປາປກ’’ນ຺ຕິ [ນິນຫາຕປາປກນ຺ຕິ (ສີ.)].

ອິເມຫິ ຕີຫິ ໂມເນຍ຺ເຍຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄຕາ ຉ ມຸນິໂນ [ມຸນໂຍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.)] – ອຄາຣມຸນິໂນ, ອນຄາຣມຸນິໂນ, ເສຂມຸນິໂນ, ອເສຂມຸນິໂນ, ປຈ຺ເຈກມຸນິໂນ, ມຸນິມຸນິໂນຕິ [ມຸນິມຸນິໂນ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.) ມຫານິ. ໑໔]. ກຕເມ ອຄາຣມຸນິໂນ? ເຍ ເຕ ອຄາຣິກາ ທິຏ຺ຐປທາ ວິຎ຺ຎາຕສາສນາ – ອິເມ ອຄາຣມຸນິໂນ. ກຕເມ ອນຄາຣມຸນິໂນ? ເຍ ເຕ ປພ຺ພຊິຕາ ທິຏ຺ຐປທາ ວິຎ຺ຎາຕສາສນາ – ອິເມ ອນຄາຣມຸນິໂນ. ສຕ຺ຕ ເສຂາ ເສຂມຸນິໂນ, ອຣຫນ຺ໂຕ ອເສຂມຸນິໂນ. ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘາ ປຈ຺ເຈກມຸນິໂນ. ມຸນິມຸນິໂນ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຕຖາຄຕາ ອຣຫນ຺ໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘາ.

‘‘ນ ໂມເນນ ມຸນິ ໂຫຕິ, ມູຬ຺ຫຣູໂປ ອວິທ຺ທສຸ;

ໂຍ ຈ ຕຸລໍວ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ, ວຣມາທາຍ ປຓ຺ຑິໂຕ.

‘‘ປາປານິ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ສ ມຸນິ ເຕນ ໂສ ມຸນິ;

ໂຍ ມຸນາຕິ ອຸໂຠ ໂລເກ, ມຸນິ ເຕນ ປວຸຈ຺ຈຕິ.

‘‘ອສຕຎ຺ຈ ສຕຎ຺ຈ ຎຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ສພ຺ພໂລເກ;

ເທວມນຸສ຺ເສຫິ ປູຊິໂຕ ໂຍ, ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ’’.

ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕຕິ ມຸນິໂນ ຣາຄາ ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ; ໂທສາ ຈິຕ຺ຕໍ… ໂມຫາ ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາເຣຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕນ຺ຕິ – ສ ປນ຺ນຠາໂຣ ມຸນິ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ.

ນ ກປ຺ປິໂຍ ນູປຣໂຕ ນ ປຕ຺ຖິໂຍຕິ ຠຄວາຕິ. ກປ຺ປາຕິ ທ຺ເວ ກປ຺ປາ – ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ; ຕຓ຺ຫາກປ຺ປສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ທິຏ຺ຐິກປ຺ປສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ຕຓ຺ຫາກປ຺ປໍ ວາ ທິຏ຺ຐິກປ຺ປໍ ວາ ນ ກປ຺ເປຕິ ນ ຊເນຕິ ນ ສຎ຺ຊເນຕິ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ ນາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຕີຕິ – ນ ກປ຺ປິໂຍ. ນູປຣໂຕຕິ. ສພ຺ເພ ພາລປຸຖຸຊ຺ຊນາ ຣຊ຺ຊນ຺ຕິ, ປຸຖຸຊ຺ຊນກລ຺ຍາຓກໍ ອຸປາທາຍ ສຕ຺ຕ ເສຂາ ອປ຺ປຕ຺ຕສ຺ສ ປຕ຺ຕິຍາ ອນຘິຄຕສ຺ສ ອຘິຄມາຍ ອສຈ຺ຉິກຕສ຺ສ ສຈ຺ຉິກິຣິຍາຍ ອາຣມນ຺ຕິ ວິຣມນ຺ຕິ ປຏິວິຣມນ຺ຕິ, ອຣຫາ ອາຣໂຕ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ນ ກປ຺ປິໂຍ ນູປຣໂຕ. ນ ປຕ຺ຖິໂຍຕິ. ປຕ຺ຖນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ຍສ຺ເສສາ ປຕ຺ຖນາ ຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ນ ປຕ຺ຖິໂຍ.

ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນໍ. ອປິ ຈ ຠຄ຺ຄຣາໂຄຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄໂທໂສຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄໂມໂຫຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄມາໂນຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄທິຏ຺ຐີຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄກຓ຺ຑໂກຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄກິເລໂສຕິ ຠຄວາ, ຠຊິ ວິຠຊິ ປວິຠຊິ ຘມ຺ມຣຕນນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠວານໍ ອນ຺ຕກໂຣຕິ ຠຄວາ, ຠາວິຕກາໂຍ ຠາວິຕສີໂລ ຠາວິຕຈິຕ຺ໂຕ ຠາວິຕປຎ຺ໂຎຕິ ຠຄວາ; ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ອຣຎ຺ຎວນປຕ຺ຖານິ ປນ຺ຕານິ ເສນາສນານິ ອປ຺ປສທ຺ທານິ ອປ຺ປນິຄ຺ໂຆສານິ ວິຊນວາຕານິ ມນຸສ຺ສຣາຫສ຺ເສຍ຺ຍການິ ປຏິສລ຺ລານສາຣຸປ຺ປານີຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ອຕ຺ຖຣສສ຺ສ ຘມ຺ມຣສສ຺ສ ວິມຸຕ຺ຕິຣສສ຺ສ ອຘິສີລສ຺ສ ອຘິຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຘິປຎ຺ຎາຍາຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈຕຸນ຺ນໍ ຌານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອປ຺ປມຎ຺ຎານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອຣູປສມາປຕ຺ຕີນນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ວິໂມກ຺ຂານໍ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ອຠິຠາຍຕນານໍ ນວນ຺ນໍ ອນຸປຸພ຺ພວິຫາຣສມາປຕ຺ຕີນນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ທສນ຺ນໍ ສຎ຺ຎາຠາວນານໍ ທສນ຺ນໍ ກສິຓສມາປຕ຺ຕີນໍ ອານາປານສ຺ສຕິສມາຘິສ຺ສ ອສຸຠສມາປຕ຺ຕິຍາຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈຕຸນ຺ນໍ ສຕິປຏ຺ຐານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ສມ຺ມປ຺ປຘານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອິທ຺ຘິປາທານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ພລານໍ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄານໍ ອຣິຍສ຺ສ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສາຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ທສນ຺ນໍ ຕຖາຄຕພລານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ເວສາຣຊ຺ຊານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ປຏິສມ຺ຠິທານໍ ຉນ຺ນໍ ອຠິຎ຺ຎານໍ ຉນ຺ນໍ ພຸທ຺ຘຘມ຺ມານນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠຄວາຕິ ເນຕໍ ນາມໍ ມາຕຣາ ກຕໍ ນ ປິຕຣາ ກຕໍ ນ ຠາຕຣາ ກຕໍ ນ ຠຄິນິຍາ ກຕໍ ນ ມິຕ຺ຕາມຈ຺ເຈຫິ ກຕໍ ນ ຎາຕິສາໂລຫິເຕຫິ ກຕໍ ນ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ກຕໍ ນ ເທວຕາຫິ ກຕໍ; ວິໂມກ຺ຂນ຺ຕິກເມຕໍ ພຸທ຺ຘານໍ ຠຄວນ຺ຕານໍ ໂພຘິຍາ ມູເລ ສຫ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓສ຺ສ ປຏິລາຠາ ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ນ ກປ຺ປິໂຍ ນູປຣໂຕ ນ ປຕ຺ຖິໂຍ ອິຕິ ຠຄວາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສ ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ວິເສນິຠູໂຕ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ;

ສ ປນ຺ນຠາໂຣ ມຸນິ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ, ນ ກປ຺ປິໂຍ ນູປຣໂຕ ນ ປຕ຺ຖິໂຍ’’.[ອິຕິ ຠຄວາຕິ]

ມຫາວິຍູຫສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ເຕຣສໂມ.

໑໔. ຕຸວຏ຺ຏກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ອຖ ຕຸວຏ຺ຏກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສໍ ວກ຺ຂຕິ –

໑໕໐.

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ອາທິຈ຺ຈພນ຺ຘຸ, [ອາທິຈ຺ຈພນ຺ຘູ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ວິເວກໍ ສນ຺ຕິປທຎ຺ຈ ມເຫສິ [ມເຫສິໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ;

ກຖໍ ທິສ຺ວາ ນິພ຺ພາຕິ ຠິກ຺ຂຸ, ອນຸປາທິຍາໂນ ໂລກສ຺ມິໍ ກິຎ຺ຈິ.

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ອາທິຈ຺ຈພນ຺ຘູຕິ. ປຸຈ຺ຉາຕິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ອທິຏ຺ຐໂຊຕນາ ປຸຈ຺ຉາ, ທິຏ຺ຐສໍສນ຺ທນາ ປຸຈ຺ຉາ, ວິມຕິຈ຺ເຉທນາ ປຸຈ຺ຉາ. ກຕມາ ອທິຏ຺ຐໂຊຕນາ ປຸຈ຺ຉາ? ປກຕິຍາ ລກ຺ຂຓໍ ອຎ຺ຎາຕໍ ໂຫຕິ ອທິຏ຺ຐໍ ອຕຸລິຕໍ ອຕີຣິຕໍ ອວິຠູຕໍ ອວິຠາວິຕໍ, ຕສ຺ສ ຎາຓາຍ ທສ຺ສນາຍ ຕຸລນາຍ ຕີຣຓາຍ ວິຠາວນາຍ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉຕິ – ອຍໍ ອທິຏ຺ຐໂຊຕນາ ປຸຈ຺ຉາ. ກຕມາ ທິຏ຺ຐສໍສນ຺ທນາ ປຸຈ຺ຉາ? ປກຕິຍາ ລກ຺ຂຓໍ ຎາຕໍ ໂຫຕິ ທິຏ຺ຐໍ ຕຸລິຕໍ ຕີຣິຕໍ ວິຠູຕໍ ວິຠາວິຕໍ, ອຎ຺ເຎຫິ ປຓ຺ຑິເຕຫິ ສທ຺ຘິໍ ສໍສນ຺ທນຕ຺ຖາຍ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉຕິ – ອຍໍ ທິຏ຺ຐສໍສນ຺ທນາ ປຸຈ຺ຉາ. ກຕມາ ວິມຕິຈ຺ເຉທນາ ປຸຈ຺ຉາ? ປກຕິຍາ ສໍສຍປກ຺ຂນ຺ໂທ [ສໍສຍປກ຺ຂນ຺ໂນ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ໂຫຕິ ວິມຕິປກ຺ຂນ຺ໂທ ທ຺ເວຬ຺ຫກຊາໂຕ, ‘‘ເອວໍ ນຸ ໂຂ, ນ ນຸ ໂຂ, ກິໍ ນຸ ໂຂ, ກຖໍ ນຸ ໂຂ’’ຕິ ໂສ ວິມຕິຈ຺ເຉທນຕ຺ຖາຍ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉຕິ – ອຍໍ ວິມຕິຈ຺ເຉທນາ ປຸຈ຺ຉາ. ອິມາ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ.

ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ມນຸສ຺ສປຸຈ຺ຉາ, ອມນຸສ຺ສປຸຈ຺ຉາ, ນິມ຺ມິຕປຸຈ຺ຉາ. ກຕມາ ມນຸສ຺ສປຸຈ຺ຉາ? ມນຸສ຺ສາ ພຸທ຺ຘໍ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂູ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂຸນິໂຍ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ອຸປາສກາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ອຸປາສິກາໂຍ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຣາຊາໂນ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຂຕ຺ຕິຍາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ເວສ຺ສາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ສຸທ຺ທາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຄຫຏ຺ຐາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ປພ຺ພຊິຕາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ – ອຍໍ ມນຸສ຺ສປຸຈ຺ຉາ. ກຕມາ ອມນຸສ຺ສປຸຈ຺ຉາ? ອມນຸສ຺ສາ ພຸທ຺ຘໍ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ນາຄາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ສຸປຓ຺ຓາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຍກ຺ຂາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ອສຸຣາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຄນ຺ຘພ຺ພາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ມຫາຣາຊາໂນ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ອິນ຺ທາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ພ຺ຣຫ຺ມາໂນ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ເທວຕາໂຍ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ – ອຍໍ ອມນຸສ຺ສປຸຈ຺ຉາ. ກຕມາ ນິມ຺ມິຕປຸຈ຺ຉາ? ຍໍ ຠຄວາ ຣູປໍ ອຠິນິມ຺ມິນາຕິ ມໂນມຍໍ ສພ຺ພງ຺ຄປຈ຺ຈງ຺ຄໍ ອຫີນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຕໍ ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ ພຸທ຺ຘໍ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ຠຄວາ ຕສ຺ສ [ນຕ຺ຖິ ສີ. ສ຺ຍາ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ] ວິສຊ຺ເຊຕິ – ອຍໍ ນິມ຺ມິຕປຸຈ຺ຉາ. ອິມາ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ.

ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ອຕ຺ຕຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ, ປຣຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ, ອຸຠຍຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ. ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິກຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ, ສມ຺ປຣາຍິກຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ, ປຣມຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ. ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ອນວຊ຺ຊຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ, ນິກ຺ກິເລສຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ [ນິກ຺ເຂປຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ (ສີ. ກ.)], ໂວທານຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ. ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ອຕີຕປຸຈ຺ຉາ, ອນາຄຕປຸຈ຺ຉາ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນປຸຈ຺ຉາ. ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ອຊ຺ຌຕ຺ຕປຸຈ຺ຉາ, ພຫິທ຺ຘາປຸຈ຺ຉາ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາປຸຈ຺ຉາ. ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ກຸສລປຸຈ຺ຉາ, ອກຸສລປຸຈ຺ຉາ, ອພ຺ຍາກຕປຸຈ຺ຉາ. ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ຂນ຺ຘປຸຈ຺ຉາ, ຘາຕຸປຸຈ຺ຉາ, ອາຍຕນປຸຈ຺ຉາ. ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ສຕິປຏ຺ຐານປຸຈ຺ຉາ, ສມ຺ມປ຺ປຘານປຸຈ຺ຉາ, ອິທ຺ຘິປາທປຸຈ຺ຉາ. ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ອິນ຺ທ຺ຣິຍປຸຈ຺ຉາ, ພລປຸຈ຺ຉາ, ໂພຊ຺ຌງ຺ຄປຸຈ຺ຉາ. ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ມຄ຺ຄປຸຈ຺ຉາ, ຜລປຸຈ຺ຉາ, ນິພ຺ພານປຸຈ຺ຉາ.

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕນ຺ຕິ ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຍາຈາມິ ຕໍ ອຊ຺ເຌສາມິ ຕໍ ປສາເທມິ ຕໍ, ‘‘ກຖຍສ຺ສຸ ເມ’’ຕິ – ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ. ອາທິຈ຺ຈພນ຺ຘູຕິ. ອາທິຈ຺ໂຈ ວຸຈ຺ຈຕິ ສູຣິໂຍ [ສຸຣິໂຍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)]. ສູຣິໂຍ ໂຄຕໂມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ຠຄວາປິ ໂຄຕໂມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ຠຄວາ ສູຣິຍສ຺ສ ໂຄຕ຺ຕຎາຕໂກ ໂຄຕ຺ຕພນ຺ຘຸ; ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ອາທິຈ຺ຈພນ຺ຘູຕິ – ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ອາທິຈ຺ຈພນ຺ຘຸ.

ວິເວກໍ ສນ຺ຕິປທຎ຺ຈ ມເຫສີຕິ. ວິເວກາຕິ ຕໂຍ ວິເວກາ – ກາຍວິເວໂກ, ຈິຕ຺ຕວິເວໂກ, ອຸປຘິວິເວໂກ. ກຕໂມ ກາຍວິເວໂກ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ວິວິຕ຺ຕໍ ເສນາສນໍ ຠຊຕິ ອຣຎ຺ຎໍ ຣຸກ຺ຂມູລໍ ປພ຺ພຕໍ ກນ຺ທຣໍ ຄິຣິຄຸຫໍ ສຸສານໍ ວນປຕ຺ຖໍ ອພ຺ໂຠກາສໍ ປລາລປຸຎ຺ຊໍ ກາເຍນ ວິວິຕ຺ເຕນ ວິຫຣຕິ. ໂສ ເອໂກ ຄຈ຺ຉຕິ, ເອໂກ ຕິຏ຺ຐຕິ, ເອໂກ ນິສີທຕິ, ເອໂກ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ, ເອໂກ ຄາມໍ ປິຓ຺ຑາຍ ປວິສຕິ, ເອໂກ ປຏິກ຺ກມຕິ, ເອໂກ ຣໂຫ ນິສີທຕິ, ເອໂກ ຈງ຺ກມໍ ອຘິຏ຺ຐາຕິ, ເອໂກ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕິ – ອຍໍ ກາຍວິເວໂກ.

ກຕໂມ ຈິຕ຺ຕວິເວໂກ? ປຐມໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ນີວຣເຓຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ທຸຕິຍໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ວິຕກ຺ກວິຈາເຣຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ຕຕິຍໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ປີຕິຍາ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ສຸຂທຸກ຺ເຂຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ຣູປສຎ຺ຎາຍ ປຏິຆສຎ຺ຎາຍ ນານຕ຺ຕສຎ຺ຎາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສຎ຺ຎາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສຎ຺ຎາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສຎ຺ຎາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ໂສຕາປນ຺ນສ຺ສ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິຍາ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ສີລພ຺ພຕປຣາມາສາ ທິຏ຺ຐານຸສຍາ ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສຍາ, ຕເທກຏ຺ເຐຫິ ຈ ກິເລເສຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ສກທາຄາມິສ຺ສ ໂອຬາຣິກາ ກາມຣາຄສຎ຺ໂຎຊນາ ປຏິຆສຎ຺ໂຎຊນາ ໂອຬາຣິກາ ກາມຣາຄານຸສຍາ ປຏິຆານຸສຍາ, ຕເທກຏ຺ເຐຫິ ຈ ກິເລເສຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ອນາຄາມິສ຺ສ ອນຸສຫຄຕາ ກາມຣາຄສຎ຺ໂຎຊນາ ປຏິຆສຎ຺ໂຎຊນາ ອນຸສຫຄຕາ ກາມຣາຄານຸສຍາ ປຏິຆານຸສຍາ, ຕເທກຏ຺ເຐຫິ ຈ ກິເລເສຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ອຣຫໂຕ ຣູປຣາຄາ ອຣູປຣາຄາ ມານາ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈາ ອວິຊ຺ຊາຍ ມານານຸສຍາ ຠວຣາຄານຸສຍາ ອວິຊ຺ຊານຸສຍາ, ຕເທກຏ຺ເຐຫິ ຈ ກິເລເສຫິ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ສພ຺ພນິມິຕ຺ເຕຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ – ອຍໍ ຈິຕ຺ຕວິເວໂກ.

ກຕໂມ ອຸປຘິວິເວໂກ? ອຸປຘິ ວຸຈ຺ຈຕິ ກິເລສາ ຈ ຂນ຺ຘາ ຈ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ຈ. ອຸປຘິວິເວໂກ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ – ອຍໍ ອຸປຘິວິເວໂກ. ກາຍວິເວໂກ ຈ ວິເວກຏ຺ຐກາຍານໍ [ວູປກຏ຺ຐກາຍານໍ (ສີ.)] ເນກ຺ຂມ຺ມາຠິຣຕານໍ, ຈິຕ຺ຕວິເວໂກ ຈ ປຣິສຸທ຺ຘຈິຕ຺ຕານໍ ປຣມໂວທານປຕ຺ຕານໍ, ອຸປຘິວິເວໂກ ຈ ນິຣຸປຘີນໍ ປຸຄ຺ຄລານໍ ວິສງ຺ຂາຣຄຕານໍ. ສນ຺ຕີຕິ ເອເກນ ອາກາເຣນ ສນ຺ຕິປິ ສນ຺ຕິປທມ຺ປິ ຕໍເຍວ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ, ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ສນ຺ຕເມຕໍ ປທໍ, ປຓີຕເມຕໍ ປທໍ, ຍທິທໍ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ອປເຣນ ອາກາເຣນ ເຍ ຘມ຺ມາ ສນ຺ຕາຘິຄມາຍ ສນ຺ຕິຜຸສນາຍ ສນ຺ຕິສຈ຺ຉິກິຣິຍາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາ, ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ປຎ຺ຈ ພລານິ, ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ, ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ສນ຺ຕິປທໍ ຕາຓປທໍ ເລຓປທໍ ສຣຓປທໍ ອຠຍປທໍ ອຈ຺ຈຸຕປທໍ ອມຕປທໍ ນິພ຺ພານປທໍ.

ມເຫສີຕິ ມເຫສິ ຠຄວາ. ມຫນ຺ຕໍ ສີລກ຺ຂນ຺ຘໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິ ມເຫສິ, ມຫນ຺ຕໍ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ຘໍ…ເປ… ມຫນ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ຘໍ… ມຫນ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ຘໍ… ມຫນ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ຘໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິ ມເຫສິ; ມຫໂຕ ຕໂມກາຍສ຺ສ ປທາລນໍ, ມຫໂຕ ວິປລ຺ລາສສ຺ສ ເຠທນໍ, ມຫໂຕ ຕຓ຺ຫາສລ຺ລສ຺ສ ອພ຺ພຫນໍ [ອພ຺ພູຫນໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ອພ຺ຠຸຫນໍ (ກ.)], ມຫໂຕ ທິຏ຺ຐິສງ຺ຆາຕສ຺ສ ວິນິເວຐນໍ, ມຫໂຕ ມານຘຊສ຺ສ ປປາຕນໍ [ປວາຫນໍ (ສ຺ຍາ.)], ມຫໂຕ ອຠິສງ຺ຂາຣສ຺ສ ວູປສມໍ, ມຫໂຕ ໂອຆສ຺ສ ນິຕ຺ຖຣຓໍ, ມຫໂຕ ຠາຣສ຺ສ ນິກ຺ເຂປນໍ, ມຫໂຕ ສໍສາຣວຏ຺ຏສ຺ສ ອຸປຈ຺ເຉທໍ, ມຫໂຕ ສນ຺ຕາປສ຺ສ ນິພ຺ພາປນໍ, ມຫໂຕ ປຣິຬາຫສ຺ສ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘິໍ, ມຫໂຕ ຘມ຺ມຘຊສ຺ສ ອຸສ຺ສາປນໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິ ມເຫສິ, ມຫນ຺ເຕ ສຕິປຏ຺ຐາເນ ມຫນ຺ເຕ ສມ຺ມປ຺ປຘາເນ ມຫນ຺ເຕ ອິທ຺ຘິປາເທ ມຫນ຺ຕານິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ມຫນ຺ຕານິ ພລານິ ມຫນ຺ເຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄ ມຫນ຺ຕໍ ອຣິຍໍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກໍ ມຄ຺ຄໍ ມຫນ຺ຕໍ ປຣມຕ຺ຖໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິ ມເຫສິ; ມເຫສກ຺ເຂຫິ ວາ ສຕ຺ເຕຫິ ເອສິໂຕ ຄເວສິໂຕ ປຣິເຍສິໂຕ ກຫໍ ພຸທ຺ໂຘ ກຫໍ ຠຄວາ ກຫໍ ເທວເທໂວ ກຫໍ ນຣາສໂຠຕິ ມເຫສີຕິ – ວິເວກໍ ສນ຺ຕິປທຎ຺ຈ ມເຫສິ.

ກຖໍ ທິສ຺ວາ ນິພ຺ພາຕິ ຠິກ຺ຂູຕິ. ກຖໍ ທິສ຺ວາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ຣາຄໍ ນິພ຺ພາເປຕິ, ໂທສໍ ນິພ຺ພາເປຕິ, ໂມຫໍ ນິພ຺ພາເປຕິ, ໂກຘໍ…ເປ… ອຸປນາຫໍ… ມກ຺ຂໍ… ປຬາສໍ… ອິສ຺ສໍ… ມຈ຺ຉຣິຍໍ… ມາຍໍ… ສາເຐຍ຺ຍໍ… ຖມ຺ຠໍ… ສາຣມ຺ຠໍ… ມານໍ… ອຕິມານໍ… ມທໍ… ປມາທໍ… ສພ຺ເພ ກິເລເສ… ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິເຕ… ສພ຺ເພ ທຣເຖ… ສພ຺ເພ ປຣິຬາເຫ… ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາເປ … ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາເຣ ນິພ຺ພາເປຕິ ສເມຕິ ອຸປສເມຕິ ວູປສເມຕິ ປຏິປສ຺ສມ຺ເຠຕິ. ຠິກ຺ຂູຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນກລ຺ຍາຓໂກ ວາ ຠິກ຺ຂຸ ເສໂຂ ວາ ຠິກ຺ຂູຕິ – ກຖໍ ທິສ຺ວາ ນິພ຺ພາຕິ ຠິກ຺ຂຸ.

ອນຸປາທິຍາໂນ ໂລກສ຺ມິໍ ກິຎ຺ຈີຕິ. ຈຕູຫິ ອຸປາທາເນຫິ ອນຸປາທິຍມາໂນ ອຄຓ຺ຫຍມາໂນ ອປຣາມສມາໂນ ອນຠິນິວິສມາໂນ. ໂລກສ຺ມິນ຺ຕິ ອປາຍໂລເກ ມນຸສ຺ສໂລເກ ເທວໂລເກ, ຂນ຺ຘໂລເກ ຘາຕຸໂລເກ ອາຍຕນໂລເກ. ກິຎ຺ຈີຕິ ກິຎ຺ຈິ ຣູປຄຕໍ ເວທນາຄຕໍ ສຎ຺ຎາຄຕໍ ສງ຺ຂາຣຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓຄຕນ຺ຕິ – ອນຸປາທິຍາໂນ ໂລກສ຺ມິໍ ກິຎ຺ຈິ.

ເຕນາຫ ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ –

‘‘ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ອາທິຈ຺ຈພນ຺ຘຸ, ວິເວກໍ ສນ຺ຕິປທຎ຺ຈ ມເຫສິ;

ກຖໍ ທິສ຺ວາ ນິພ຺ພາຕິ ຠິກ຺ຂຸ, ອນຸປາທິຍາໂນ ໂລກສ຺ມິໍ ກິຎ຺ຈີ’’ຕິ.

໑໕໑.

ມູລໍ ປປຎ຺ຈສງ຺ຂາຍ, [ອິຕິ ຠຄວາ]

ມນ຺ຕາ ອສ຺ມີຕິ ສພ຺ພມຸປຣຸນ຺ເຘ [ສພ຺ພມຸປຣຸທ຺ເຘ (ສ຺ຍາ.)] ;

ຍາ ກາຈິ ຕຓ຺ຫາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ, ຕາສໍ ວິນຍາ ສທາ ສໂຕ ສິກ຺ເຂ.

ມູລໍ ປປຎ຺ຈສງ຺ຂາຍ, [ອິຕິ ຠຄວາ] ມນ຺ຕາ ອສ຺ມີຕິ ສພ຺ພມຸປຣຸນ຺ເຘຕິ. ປປຎ຺ຈາເຍວ ປປຎ຺ຈສງ຺ຂາ. ຕຓ຺ຫາປປຎ຺ຈສງ຺ຂາ ທິຏ຺ຐິປປຎ຺ຈສງ຺ຂາ. ກຕມໍ ຕຓ຺ຫາປປຎ຺ຈສ຺ສ ມູລໍ? ອວິຊ຺ຊາມູລໍ, ອໂຍນິໂສມນສິກາໂຣ ມູລໍ, ອສ຺ມິມາໂນ ມູລໍ, ອຫິຣິກໍ ມູລໍ, ອໂນຕ຺ຕປ຺ປໍ ມູລໍ, ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ມູລໍ – ອິທໍ ຕຓ຺ຫາປປຎ຺ຈສ຺ສ ມູລໍ. ກຕມໍ ທິຏ຺ຐິປປຎ຺ຈສ຺ສ ມູລໍ? ອວິຊ຺ຊາມູລໍ, ອໂຍນິໂສມນສິກາໂຣ ມູລໍ, ອສ຺ມິມາໂນ ມູລໍ, ອຫິຣິກໍ ມູລໍ, ອໂນຕ຺ຕປ຺ປໍ ມູລໍ, ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ມູລໍ – ອິທໍ ທິຏ຺ຐິປປຎ຺ຈສ຺ສ ມູລໍ.

ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນໍ. ອປິ ຈ ຠຄ຺ຄຣາໂຄຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄໂທໂສຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄໂມໂຫຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄມາໂນຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄທິຏ຺ຐີຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄກຓ຺ຑໂກຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄກິເລໂສຕິ ຠຄວາ, ຠຊິ ວິຠຊິ ປວິຠຊິ ຘມ຺ມຣຕນນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠວານໍ ອນ຺ຕກໂຣຕິ ຠຄວາ, ຠາວິຕກາໂຍ ຠາວິຕສີໂລ ຠາວິຕຈິຕ຺ໂຕ ຠາວິຕປຎ຺ໂຎຕິ ຠຄວາ; ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ອຣຎ຺ຎວນປຕ຺ຖານິ ປນ຺ຕານິ ເສນາສນານິ ອປ຺ປສທ຺ທານິ ອປ຺ປນິຄ຺ໂຆສານິ ວິຊນວາຕານິ ມນຸສ຺ສຣາຫສ຺ເສຍ຺ຍການິ ປຏິສລ຺ລານສາຣຸປ຺ປານີຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ອຕ຺ຖຣສສ຺ສ ຘມ຺ມຣສສ຺ສ ວິມຸຕ຺ຕິຣສສ຺ສ ອຘິສີລສ຺ສ ອຘິຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຘິປຎ຺ຎາຍາຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈຕຸນ຺ນໍ ຌານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອປ຺ປມຎ຺ຎານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອຣູປສມາປຕ຺ຕີນນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ວິໂມກ຺ຂານໍ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ອຠິຠາຍຕນານໍ ນວນ຺ນໍ ອນຸປຸພ຺ພວິຫາຣສມາປຕ຺ຕີນນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ທສນ຺ນໍ ສຎ຺ຎາຠາວນານໍ ທສນ຺ນໍ ກສິຓສມາປຕ຺ຕີນໍ ອານາປານສ຺ສຕິສມາຘິສ຺ສ ອສຸຠສມາປຕ຺ຕິຍາຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈຕຸນ຺ນໍ ສຕິປຏ຺ຐານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ສມ຺ມປ຺ປຘານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອິທ຺ຘິປາທານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ພລານໍ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄານໍ ອຣິຍສ຺ສ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສາຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ທສນ຺ນໍ ຕຖາຄຕພລານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ເວສາຣຊ຺ຊານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ປຏິສມ຺ຠິທານໍ ຉນ຺ນໍ ອຠິຎ຺ຎານໍ ຉນ຺ນໍ ພຸທ຺ຘຘມ຺ມານນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠຄວາຕິ ເນຕໍ ນາມໍ ມາຕຣາ ກຕໍ ນ ປິຕຣາ ກຕໍ ນ ຠາຕຣາ ກຕໍ ນ ຠຄິນິຍາ ກຕໍ ນ ມິຕ຺ຕາມຈ຺ເຈຫິ ກຕໍ ນ ຎາຕິສາໂລຫິເຕຫິ ກຕໍ ນ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ກຕໍ ນ ເທວຕາຫິ ກຕໍ; ວິໂມກ຺ຂນ຺ຕິກເມຕໍ ພຸທ຺ຘານໍ ຠຄວນ຺ຕານໍ ໂພຘິຍາ ມູເລ ສຫ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎາຓສ຺ສ ປຏິລາຠາ ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ມູລໍ ປປຎ຺ຈສງ຺ຂາຍ ອິຕິ ຠຄວາ.

ມນ຺ຕາ ອສ຺ມີຕິ ສພ຺ພມຸປຣຸນ຺ເຘຕິ. ມນ຺ຕາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ອສ຺ມີຕິ ຣູເປ ອສ຺ມີຕິ ມາໂນ ອສ຺ມີຕິ ຉນ຺ໂທ ອສ຺ມີຕິ ອນຸສໂຍ; ເວທນາຍ… ສຎ຺ຎາຍ… ສງ຺ຂາເຣສຸ… ວິຎ຺ຎາເຓ ອສ຺ມີຕິ ມາໂນ ອສ຺ມີຕິ ຉນ຺ໂທ ອສ຺ມີຕິ ອນຸສໂຍຕິ. ມູລໍ ປປຎ຺ຈສງ຺ຂາຍ ອິຕິ ຠຄວາ. ມນ຺ຕາ ອສ຺ມີຕິ ສພ຺ພມຸປຣຸນ຺ເຘຕິ. ປປຎ຺ຈສງ຺ຂາຍ ມູລຎ຺ຈ ອສ຺ມິມານຎ຺ຈ ມນ຺ຕາຍ ສພ຺ພໍ ຣຸນ຺ເຘຍ຺ຍ ອຸປຣຸນ຺ເຘຍ຺ຍ ນິໂຣເຘຍ຺ຍ ວູປສເມຍ຺ຍ ອຕ຺ຖງ຺ຄເມຍ຺ຍ ປຏິປສ຺ສມ຺ເຠຍ຺ຍາຕິ – ມູລໍ ປປຎ຺ຈສງ຺ຂາຍ ອິຕິ ຠຄວາ, ມນ຺ຕາ ອສ຺ມີຕິ ສພ຺ພມຸປຣຸນ຺ເຘ.

ຍາ ກາຈິ ຕຓ຺ຫາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຍາ ກາຈີຕິ ສພ຺ເພນ ສພ຺ພໍ ສພ຺ພຖາ ສພ຺ພໍ ອເສສໍ ນິສ຺ເສສໍ ປຣິຍາທິຍນວຈນເມຕໍ – ຍາ ກາຈີຕິ. ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ…ເປ… ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານາ ວາ [ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສມຸຏ຺ຐາຕິ (ສ຺ຍາ.)] ສາ ຕຓ຺ຫາຕິ – ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ. ອຖ ວາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຈິຕ຺ຕໍ. ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ມໂນ ມານສໍ ຫທຍໍ ປຓ຺ຑຣໍ ມໂນ ມນາຍຕນໍ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ ຕຊ຺ຊາ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ. ຈິຕ຺ເຕນ ສາ ຕຓ຺ຫາ ສຫຄຕາ ສຫຊາຕາ ສໍສຏ຺ຐາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເອກຸປ຺ປາທາ ເອກນິໂຣຘາ ເອກວຕ຺ຖຸກາ ເອກາຣມ຺ມຓາຕິປິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕນ຺ຕິ – ຍາ ກາຈິ ຕຓ຺ຫາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ.

ຕາສໍ ວິນຍາ ສທາ ສໂຕ ສິກ຺ເຂຕິ. ສທາຕິ ສທາ ສພ຺ພທາ ສພ຺ພກາລໍ ນິຈ຺ຈກາລໍ ຘຸວກາລໍ, ສຕຕໍ ສມິຕໍ ອພ຺ໂພກິຓ຺ຓໍ ໂປງ຺ຂານຸໂປງ຺ຂໍ ອຸທກູມິຄຊາຕໍ ອວີຈິສນ຺ຕຕິສຫິຕໍ ຜຸສິຕໍ, ປຸເຣຠຕ຺ຕໍ ປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕໍ, ປຸຣິມໍ ຍາມໍ ມຊ຺ຌິມໍ ຍາມໍ ປຈ຺ຉິມໍ ຍາມໍ, ກາເຬ ຊຸຓ຺ເຫ, ວສ຺ເສ ເຫມນ຺ເຕ ຄິມ຺ເຫ, ປຸຣິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ ມຊ຺ຌິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ ປຈ຺ຉິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ. ສໂຕຕິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ, ເວທນາສຸ…ເປ… ຈິຕ຺ເຕ…ເປ… ຘມ຺ເມສຸ ຘມ຺ມານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ. ອປເຣຫິປິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ອສຕິ ປຣິວຊ຺ຊນາຍ ສໂຕ, ສຕິກຣຓີຍານໍ ຘມ຺ມານໍ ກຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສຕິປຏິປກ຺ຂານໍ ຘມ຺ມານໍ ຫຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສຕິນິມິຕ຺ຕານໍ ອສມ຺ມຸຏ຺ຐຕ຺ຕາ ສໂຕ. ອປເຣຫິປິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ສຕິຍາ ສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສຕິຍາ ວສິຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສຕິຍາ ປາຄຸຎ຺ຎຕາຍ ສໂຕ, ສຕິຍາ ອປຈ຺ໂຈໂຣຫນຕາຍ ສໂຕ. ອປເຣຫິປິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ສຕ຺ຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສມິຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສນ຺ຕຘມ຺ມສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ສໂຕ. ພຸທ຺ຘານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ຘມ຺ມານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ສງ຺ຆານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ສີລານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ຈາຄານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ເທວຕານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ອານາປານສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ມຣຓສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ກາຍຄຕາສຕິຍາ ສໂຕ, ອຸປສມານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ. ຍາ ສຕິ ອນຸສ຺ສຕິ ປຏິສ຺ສຕິ, ສຕິ ສຣຓຕາ ຘາຣຓຕາ ອປິລາປນຕາ ອສມ຺ມຸສ຺ສນຕາ, ສຕິ ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສຕິພລໍ ສມ຺ມາສຕິ ສຕິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ເອກາຍນມຄ຺ໂຄ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສຕິ. ອິມາຍ ສຕິຍາ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ, ອຸປຄໂຕ ສມຸປຄໂຕ, ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ, ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສໂຕ.

ສິກ຺ເຂຕິ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາ – ອຘິສີລສິກ຺ຂາ, ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ, ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ. ກຕມາ ອຘິສີລສິກ຺ຂາ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ສີລວາ ໂຫຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວຣສໍວຸໂຕ ວິຫຣຕິ ອາຈາຣໂຄຈຣສມ຺ປນ຺ໂນ, ອຓຸມຕ຺ເຕສຸ ວຊ຺ເຊສຸ ຠຍທສ຺ສາວີ, ສມາທາຍ ສິກ຺ຂຕິ ສິກ຺ຂາປເທສຸ, ຂຸທ຺ທໂກ ສີລກ຺ຂນ຺ໂຘ… ມຫນ຺ໂຕ ສີລກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສີລໍ ປຕິຏ຺ຐາ ອາທິ ຈຣຓໍ ສໍຍໂມ ສໍວໂຣ ມຸຂໍ ປມຸຂໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ສມາປຕ຺ຕິຍາ – ອຍໍ ອຘິສີລສິກ຺ຂາ.

ກຕມາ ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ວິວິຈ຺ເຈວ ກາເມຫິ ວິວິຈ຺ຈ ອກຸສເລຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສວິຕກ຺ກໍ ສວິຈາຣໍ ວິເວກຊໍ ປີຕິສຸຂໍ ປຐມໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ວິຕກ຺ກວິຈາຣານໍ ວູປສມາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສມ຺ປສາທນໍ ເຈຕໂສ ເອໂກທິຠາວໍ ອວິຕກ຺ກໍ ອວິຈາຣໍ ສມາຘິຊໍ ປີຕິສຸຂໍ ທຸຕິຍໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ປີຕິຍາ ຈ ວິຣາຄາ ອຸເປກ຺ຂໂກ ຈ ວິຫຣຕິ ສໂຕ ຈ ສມ຺ປຊາໂນ ສຸຂຎ຺ຈ ກາເຍນ ປຏິສໍເວເທຕິ, ຍໍ ຕໍ ອຣິຍາ ອາຈິກ຺ຂນ຺ຕິ ‘‘ອຸເປກ຺ຂໂກ ສຕິມາ ສຸຂວິຫາຣີ’’ຕິ ຕຕິຍໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ສຸຂສ຺ສ ຈ ປຫານາ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ຈ ປຫານາ ປຸພ຺ເພວ ໂສມນສ຺ສໂທມນສ຺ສານໍ ອຕ຺ຖງ຺ຄມາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍ ອຸເປກ຺ຂາສຕິປາຣິສຸທ຺ຘິໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ – ອຍໍ ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ.

ກຕມາ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ປຎ຺ຎວາ ໂຫຕິ, ອຸທຍຕ຺ຖຄາມິນິຍາ ປຎ຺ຎາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອຣິຍາຍ ນິພ຺ເພຘິກາຍ ສມ຺ມາທຸກ຺ຂກ຺ຂຍຄາມິນິຍາ. ໂສ ອິທໍ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອຍໍ ທຸກ຺ຂສມຸທໂຍຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣໂຘຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອິເມ ອາສວາຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອຍໍ ອາສວສມຸທໂຍຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອຍໍ ອາສວນິໂຣໂຘຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອຍໍ ອາສວນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ – ອຍໍ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ.

ຕາສໍ ວິນຍາ ສທາ ສໂຕ ສິກ຺ເຂຕິ. ຕາສໍ ຕຓ຺ຫານໍ ວິນຍາຍ ປຏິວິນຍາຍ ປຫານາຍ ວູປສມາຍ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄາຍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘິຍາ ອຘິສີລມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອຘິຈິຕ຺ຕມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອຘິປຎ຺ຎມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ; ອິມາ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາໂຍ ອາວຊ຺ຊນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປສ຺ສນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຈ຺ຈເວກ຺ຂນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຈິຕ຺ຕໍ ອຘິຏ຺ຐຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ສທ຺ຘາຍ ອຘິມຸຈ຺ຈນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ວີຣິຍໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ສຕິໍ ອຸປຏ຺ຐເປນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຈິຕ຺ຕໍ ສມາທຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຎ຺ຎາຍ ປຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ອຠິຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ປຣິຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຫາຕພ຺ພໍ ປຊຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຠາເວຕພ຺ພໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພໍ ສຈ຺ຉິກໂຣນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ ອາຈເຣຍ຺ຍ ສມາຈເຣຍ຺ຍ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ຕາສໍ ວິນຍາ ສທາ ສໂຕ ສິກ຺ເຂ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ມູລໍ ປປຎ຺ຈສງ຺ຂາຍ, [ອິຕິ ຠຄວາ]

ມນ຺ຕາ ອສ຺ມີຕິ ສພ຺ພມຸປຣຸນ຺ເຘ;

ຍາ ກາຈິ ຕຓ຺ຫາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ, ຕາສໍ ວິນຍາ ສທາ ສໂຕ ສິກ຺ເຂ’’ຕິ.

໑໕໒.

ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຘມ຺ມມຠິຊຎ຺ຎາ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຖ ວາປິ ພຫິທ຺ຘາ;

ນ ເຕນ ຖາມໍ ກຸພ຺ເພຖ, ນ ຫິ ສາ ນິພ຺ພຸຕິ ສຕໍ ວຸຕ຺ຕາ.

ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຘມ຺ມມຠິຊຎ຺ຎາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ອຕ຺ຕໂນ ຄຸຓໍ ຊາເນຍ຺ຍ ກຸສເລ ວາ ຘມ຺ເມ ອພ຺ຍາກເຕ ວາ ຘມ຺ເມ. ກຕເມ ອຕ຺ຕໂນ ຄຸຓາ? ອຸຈ຺ຈາ ກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕ ວາ ອສ຺ສໍ [ອສ຺ສ (ສ຺ຍາ.)], ມຫາໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕ ວາ ອສ຺ສໍ, ອຸຬາຣໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕ ວາ ອສ຺ສໍ, ຎາໂຕ ຍສສ຺ສີ ສຄຫຏ຺ຐປພ຺ພຊິຕານນ຺ຕິ ວາ ອສ຺ສໍ, ລາຠິມ຺ຫິ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານນ຺ຕິ ວາ ອສ຺ສໍ, ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິໂກ ວາ ອສ຺ສໍ, ວິນຍຘໂຣ ວາ ອສ຺ສໍ, ຘມ຺ມກຖິໂກ ວາ ອສ຺ສໍ, ອາຣຎ຺ຎິໂກ ວາ ອສ຺ສໍ, ປິຓ຺ຑປາຕິໂກ ວາ ອສ຺ສໍ, ປໍສຸກູລິໂກ ວາ ອສ຺ສໍ, ເຕຈີວຣິໂກ ວາ ອສ຺ສໍ, ສປທານຈາຣິໂກ ວາ ອສ຺ສໍ, ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິໂກ ວາ ອສ຺ສໍ, ເນສຊ຺ຊິໂກ ວາ ອສ຺ສໍ, ຍຖາສນ຺ຖຕິໂກ ວາ ອສ຺ສໍ, ປຐມສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ ອສ຺ສໍ, ທຸຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ ອສ຺ສໍ, ຕຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ ອສ຺ສໍ, ຈຕຸຕ຺ຖສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ ອສ຺ສໍ, ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ ອສ຺ສໍ, ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ… ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ ອສ຺ສໍ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ອຕ຺ຕໂນ ຄຸຓາ. ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ອຕ຺ຕໂນ ຄຸຓໍ ຊາເນຍ຺ຍ ອາຊາເນຍ຺ຍ ວິຊາເນຍ຺ຍ ປຏິວິຊາເນຍ຺ຍ ປຏິວິຊ຺ເຌຍ຺ຍາຕິ – ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຘມ຺ມມຠິຊຎ຺ຎາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ. ອຖ ວາປິ ພຫິທ຺ຘາຕິ. ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ວາ ອາຈຣິຍສ຺ສ ວາ ເຕ ຄຸຓາ ອສ຺ສູຕິ [ອສ຺ສູຕິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ (ພຫູສຸ)] – ອຖ ວາປິ ພຫິທ຺ຘາ.

ນ ເຕນ ຖາມໍ ກຸພ຺ເພຖາຕິ. ອຕ຺ຕໂນ ວາ ຄຸເຓນ ປເຣສໍ ວາ ຄຸເຓນ ຖາມໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ຖມ຺ຠໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ມານໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ອຸນ຺ນຕິໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ອຸນ຺ນມໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ນ ເຕນ ມານໍ ຊເນຍ຺ຍ, ນ ເຕນ ຖທ຺ໂຘ ອສ຺ສ ປຕ຺ຖທ຺ໂຘ ປຄ຺ຄຫິຕສິໂຣຕິ – ນ ເຕນ ຖາມໍ ກຸພ຺ເພຖ.

ນ ຫິ ສາ ນິພ຺ພຸຕິ ສຕໍ ວຸຕ຺ຕາຕິ. ສຕານໍ ສນ຺ຕານໍ ສປ຺ປຸຣິສານໍ ພຸທ຺ຘານໍ ພຸທ຺ຘສາວການໍ ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘານໍ ສາ ນິພ຺ພຸຕີຕິ ນ ວຸຕ຺ຕາ ນ ປວຸຕ຺ຕາ ນ ອາຈິກ຺ຂິຕາ ນ ເທສິຕາ ນ ປຎ຺ຎປິຕາ ນ ປຏ຺ຐປິຕາ ນ ວິວຏາ ນ ວິຠຕ຺ຕາ ນ ອຸຕ຺ຕານີກຕາ ນປ຺ປກາສິຕາຕິ – ນ ຫິ ສາ ນິພ຺ພຸຕິ ສຕໍ ວຸຕ຺ຕາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຘມ຺ມມຠິຊຎ຺ຎາ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຖ ວາປິ ພຫິທ຺ຘາ;

ນ ເຕນ ຖາມໍ ກຸພ຺ເພຖ, ນ ຫິ ສາ ນິພ຺ພຸຕິ ສຕໍ ວຸຕ຺ຕາ’’ຕິ.

໑໕໓.

ເສຍ຺ໂຍ ນ ເຕນ ມຎ຺ເຎຍ຺ຍ, ນີເຈຍ຺ໂຍ ອຖ ວາປິ ສຣິກ຺ໂຂ;

ຜຸຏ຺ໂຐ ອເນກຣູເປຫິ, ນາຕຸມານໍ ວິກປ຺ປຍໍ ຕິຏ຺ເຐ.

ເສຍ຺ໂຍ ນ ເຕນ ມຎ຺ເຎຍ຺ຍາຕິ. ‘‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີ’’ຕິ ອຕິມານໍ ນ ຊເນຍ຺ຍ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ ໂກລປຸຕ຺ຕິເຍນ ວາ ວຓ຺ຓໂປກ຺ຂຣຕາຍ ວາ ຘເນນ ວາ ອຊ຺ເຌເນນ ວາ ກມ຺ມາຍຕເນນ ວາ ສິປ຺ປາຍຕເນນ ວາ ວິຊ຺ຊາຏ຺ຐາເນນ ວາ ສຸເຕນ ວາ ປຏິຠາເນນ ວາ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາຕິ – ເສຍ຺ໂຍ ນ ເຕນ ມຎ຺ເຎຍ຺ຍ.

ນີເຈຍ຺ໂຍ ອຖ ວາປິ ສຣິກ຺ໂຂຕິ. ‘‘ຫີໂນຫມສ຺ມີ’’ຕິ ໂອມານໍ ນ ຊເນຍ຺ຍ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ…ເປ… ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ. ‘‘ສທິໂສຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມານໍ ນ ຊເນຍ຺ຍ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ ໂກລປຸຕ຺ຕິເຍນ ວາ ວຓ຺ຓໂປກ຺ຂຣຕາຍ ວາ ຘເນນ ວາ ອຊ຺ເຌເນນ ວາ ກມ຺ມາຍຕເນນ ວາ ສິປ຺ປາຍຕເນນ ວາ ວິຊ຺ຊາຏ຺ຐາເນນ ວາ ສຸເຕນ ວາ ປຏິຠາເນນ ວາ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາຕິ – ນີເຈຍ຺ໂຍ ອຖ ວາປິ ສຣິກ຺ໂຂ.

ຜຸຏ຺ໂຐ ອເນກຣູເປຫີຕິ. ອເນກວິເຘຫິ ອາກາເຣຫິ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕຕິ – ຜຸຏ຺ໂຐ ອເນກຣູເປຫິ.

ນາຕຸມານໍ ວິກປ຺ປຍໍ ຕິຏ຺ເຐຕິ. ອາຕຸມາ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຕ຺ຕາ. ອຕ຺ຕານໍ ກປ຺ເປນ຺ໂຕ ວິກປ຺ເປນ຺ໂຕ ວິກປ຺ປໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ໂຕ ນ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍາຕິ – ນາຕຸມານໍ ວິກປ຺ປຍໍ ຕິຏ຺ເຐ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເສຍ຺ໂຍ ນ ເຕນ ມຎ຺ເຎຍ຺ຍ, ນີເຈຍ຺ໂຍ ອຖ ວາປິ ສຣິກ຺ໂຂ;

ຜຸຏ຺ໂຐ ອເນກຣູເປຫິ, ນາຕຸມານໍ ວິກປ຺ປຍໍ ຕິຏ຺ເຐ’’ຕິ.

໑໕໔.

ອຊ຺ຌຕ຺ຕເມວຸປສເມ, ນ ອຎ຺ຎໂຕ ຠິກ຺ຂຸ ສນ຺ຕິເມເສຍ຺ຍ;

ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຸປສນ຺ຕສ຺ສ, ນຕ຺ຖິ ອຕ຺ຕາ [ອຕ຺ຕໍ (ສ຺ຍາ.)] ກຸໂຕ ນິຣຕ຺ຕາ [ນິຣຕ຺ຕໍ (ສ຺ຍາ.)] ວາ.

ອຊ຺ຌຕ຺ຕເມວຸປສເມຕິ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ຣາຄໍ ສເມຍ຺ຍ, ໂທສໍ ສເມຍ຺ຍ, ໂມຫໍ ສເມຍ຺ຍ, ໂກຘໍ…ເປ… ອຸປນາຫໍ… ມກ຺ຂໍ… ປຬາສໍ… ອິສ຺ສໍ… ມຈ຺ຉຣິຍໍ… ມາຍໍ… ສາເຐຍ຺ຍໍ… ຖມ຺ຠໍ… ສາຣມ຺ຠໍ … ມານໍ… ອຕິມານໍ… ມທໍ… ປມາທໍ… ສພ຺ເພ ກິເລເສ… ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິເຕ… ສພ຺ເພ ທຣເຖ… ສພ຺ເພ ປຣິຬາເຫ… ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາເຣ ສເມຍ຺ຍ ອຸປສເມຍ຺ຍ ວູປສເມຍ຺ຍ ນິພ຺ພາເປຍ຺ຍ ປຏິປສ຺ສມ຺ເຠຍ຺ຍາຕິ – ອຊ຺ຌຕ຺ຕເມວຸປສເມ.

ນ ອຎ຺ຎໂຕ ຠິກ຺ຂຸ ສນ຺ຕິເມເສຍ຺ຍາຕິ. ອຎ຺ຎໂຕ ອສຸທ຺ຘິມຄ຺ເຄນ, ມິຈ຺ຉາປຏິປທາຍ, ອນິຍ຺ຍານປເຕນ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສຕິປຏ຺ຐາເນຫິ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສມ຺ມປ຺ປຘາເນຫິ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອິທ຺ຘິປາເທຫິ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍຫິ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ພເລຫິ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄຫິ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອຣິຍາ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກາ ມຄ຺ຄາ ສນ຺ຕິໍ ອຸປສນ຺ຕິໍ ວູປສນ຺ຕິໍ ນິພ຺ພຸຕິໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘິໍ ນ ເອເສຍ຺ຍ ນ ຄເວເສຍ຺ຍ ນ ປຣິເຍເສຍ຺ຍາຕິ – ນ ອຎ຺ຎໂຕ ຠິກ຺ຂຸ ສນ຺ຕິເມເສຍ຺ຍ.

ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຸປສນ຺ຕສ຺ສາຕິ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ຣາຄໍ ສນ຺ຕສ຺ສ, ໂທສໍ ສນ຺ຕສ຺ສ, ໂມຫໍ ສນ຺ຕສ຺ສ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາເຣ ສນ຺ຕສ຺ສ ອຸປສນ຺ຕສ຺ສ ວູປສນ຺ຕສ຺ສ ນິພ຺ພຸຕສ຺ສ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘິຍາຕິ – ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຸປສນ຺ຕສ຺ສ.

ນຕ຺ຖິ ອຕ຺ຕາ ກຸໂຕ ນິຣຕ຺ຕາ ວາຕິ. ນຕ຺ຖີຕິ ປຏິກ຺ເຂໂປ. ອຕ຺ຕາຕິ ອຕ຺ຕທິຏ຺ຐິ ນຕ຺ຖິ; ນິຣຕ຺ຕາຕິ ອຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິ ນຕ຺ຖິ. ອຕ຺ຕາຕິ ຄຫິຕໍ ນຕ຺ຖິ; ນິຣຕ຺ຕາຕິ ມຸຎ຺ຈິຕພ຺ພໍ ນຕ຺ຖິ. ຍສ຺ສຕ຺ຖິ ຄຫິຕໍ, ຕສ຺ສຕ຺ຖິ ມຸຎ຺ຈິຕພ຺ພໍ. ຕສ຺ສ ຄຫິຕໍ ຄາຫໍ ມຸຎ຺ຈນໍ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ອຣຫາ ວຸທ຺ຘິປາຣິຫານິວີຕິວຕ຺ໂຕ. ໂສ ວຸຏ຺ຐວາໂສ ຈິຓ຺ຓຈຣໂຓ…ເປ… ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ – ນຕ຺ຖິ ອຕ຺ຕາ ກຸໂຕ ນິຣຕ຺ຕາ ວາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອຊ຺ຌຕ຺ຕເມວຸປສເມ, ນ ອຎ຺ຎໂຕ ຠິກ຺ຂຸ ສນ຺ຕິເມເສຍ຺ຍ;

ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຸປສນ຺ຕສ຺ສ, ນຕ຺ຖິ ອຕ຺ຕາ ກຸໂຕ ນິຣຕ຺ຕາ ວາ’’ຕິ.

໑໕໕.

ມຊ຺ເຌ ຍຖາ ສມຸທ຺ທສ຺ສ, ອູມິ ໂນ ຊາຍຕີ ຐິໂຕ ໂຫຕິ;

ເອວໍ ຐິໂຕ ອເນຊສ຺ສ, ອຸສ຺ສທໍ ຠິກ຺ຂຸ ນ ກເຣຍ຺ຍ [ກເຣ (ສີ.)] ກຸຫິຎ຺ຈິ.

ມຊ຺ເຌ ຍຖາ ສມຸທ຺ທສ຺ສ, ອູມິ ໂນ ຊາຍຕີ ຐິໂຕ ໂຫຕີຕິ. ສມຸທ຺ໂທ ຈຕຸຣາສີຕິໂຍຊນສຫສ຺ສານິ ອຸພ຺ເພເຘນ ຄມ຺ຠີໂຣ. ເຫຏ຺ຐາ ຈຕ຺ຕາຣີສໂຍຊນສຫສ຺ສານິ ອຸທກໍ ມຈ຺ຉກຈ຺ຉເປຫິ ກມ຺ປຕິ. ອຸປຣິ ຈຕ຺ຕາຣີສໂຍຊນສຫສ຺ສານິ ອຸທກໍ ວາເຕຫິ ກມ຺ປຕິ. ມຊ຺ເຌ ຈຕ຺ຕາຣີສໂຍຊນສຫສ຺ສານິ ອຸທກໍ ນ ກມ຺ປຕິ ນ ວິກມ຺ປຕິ ນ ຈລຕິ ນ ເວຘຕິ ນປ຺ປເວຘຕິ ນ ສມ຺ປເວຘຕິ. ອເນຣິໂຕ ອຆຏ຺ຏິໂຕ ອຈລິໂຕ ອລຸຬິໂຕ ອຠນ຺ໂຕ ວູປສນ຺ໂຕ ຕຕ຺ຣ ອູມິ ໂນ ຊາຍຕິ, ຐິໂຕ ໂຫຕິ ສມຸທ຺ໂທຕິ. ເອວມ຺ປິ ມຊ຺ເຌ ຍຖາ ສມຸທ຺ທສ຺ສ ອູມິ ໂນ ຊາຍຕີ ຐິໂຕ ໂຫຕິ.

ອຖ ວາ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ປພ຺ພຕານໍ ອນ຺ຕຣິກາສຸ ສຕ຺ຕສີທນ຺ຕຣາ ມຫາສມຸທ຺ທາ. [ສີທນ຺ຕຣສມຸທ຺ໂທ (ສ຺ຍາ.)] ຕຕ຺ຣ ອຸທກໍ ນ ກມ຺ປຕິ ນ ວິກມ຺ປຕິ ນ ຈລຕິ ນ ເວຘຕິ ນປ຺ປເວຘຕິ ນ ສມ຺ປເວຘຕິ. ອເນຣິໂຕ ອຆຏ຺ຏິໂຕ ອຈລິໂຕ ອລຸຬິໂຕ ອຠນ຺ໂຕ ວູປສນ຺ໂຕ ຕຕ຺ຣ ອູມິ ໂນ ຊາຍຕິ, ຐິໂຕ ໂຫຕິ ສມຸທ຺ໂທຕິ. ເອວມ຺ປິ ມຊ຺ເຌ ຍຖາ ສມຸທ຺ທສ຺ສ ອູມິ ໂນ ຊາຍຕີ ຐິໂຕ ໂຫຕິ.

ເອວໍ ຐິໂຕ ອເນຊສ຺ສາຕິ. ເອວນ຺ຕິ ໂອປມ຺ມສມ຺ປຏິປາທນໍ. ຐິໂຕຕິ ລາເຠປິ ນ ກມ຺ປຕິ, ອລາເຠປິ ນ ກມ຺ປຕິ, ຍເສປິ ນ ກມ຺ປຕິ, ອຍເສປິ ນ ກມ຺ປຕິ, ປສໍສາຍປິ ນ ກມ຺ປຕິ, ນິນ຺ທາຍປິ ນ ກມ຺ປຕິ, ສຸເຂປິ ນ ກມ຺ປຕິ, ທຸກ຺ເຂປິ ນ ກມ຺ປຕິ ນ ວິກມ຺ປຕິ ນ ຈລຕິ ນ ເວຘຕິ ນປ຺ປເວຘຕິ ນ ສມ຺ປເວຘຕີຕິ – ເອວໍ ຐິໂຕ. ອເນຊສ຺ສາຕິ ເອຊາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ຍສ຺ເສສາ ເອຊາ ຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອເນໂຊ. ເອຊາຍ ປຫີນຕ຺ຕາ ອເນໂຊ; ໂສ ລາເຠປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ອລາເຠປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ຍເສປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ອຍເສປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ປສໍສາຍປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ນິນ຺ທາຍປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ສຸເຂປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ທຸກ຺ເຂປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ນ ຈລຕິ ນ ເວຘຕິ ນປ຺ປເວຘຕິ ນ ສມ຺ປເວຘຕີຕິ – ເອວໍ ຐິໂຕ ອເນຊສ຺ສ.

ອຸສ຺ສທໍ ຠິກ຺ຂຸ ນ ກເຣຍ຺ຍ ກຸຫິຎ຺ຈີຕິ. ອຸສ຺ສທາຕິ ສຕ຺ຕຸສ຺ສທາ – ຣາຄຸສ຺ສທໍ [ຣາຄຸສ຺ສໂທ (ສ຺ຍາ.)], ໂທສຸສ຺ສທໍ, ໂມຫຸສ຺ສທໍ, ມານຸສ຺ສທໍ, ທິຏ຺ຐຸສ຺ສທໍ, ກິເລສຸສ຺ສທໍ, ກມ຺ມຸສ຺ສທໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ ນ ຊເນຍ຺ຍ ນ ສຎ຺ຊເນຍ຺ຍ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ ນາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ. ກຸຫິຎ຺ຈີຕິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ກິສ຺ມິຎ຺ຈິ ກຕ຺ຖຈິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ວາຕິ – ອຸສ຺ສທໍ ຠິກ຺ຂຸ ນ ກເຣຍ຺ຍ ກຸຫິຎ຺ຈິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ມຊ຺ເຌ ຍຖາ ສມຸທ຺ທສ຺ສ, ອູມິ ໂນ ຊາຍຕີ ຐິໂຕ ໂຫຕິ;

ເອວໍ ຐິໂຕ ອເນຊສ຺ສ, ອຸສ຺ສທໍ ຠິກ຺ຂຸ ນ ກເຣຍ຺ຍ ກຸຫິຎ຺ຈີ’’ຕິ.

໑໕໖.

ອກິຕ຺ຕຍີ ວິວຏຈກ຺ຂຸ, ສກ຺ຂິຘມ຺ມໍ ປຣິສ຺ສຍວິນຍໍ;

ປຏິປທໍ ວເທຫິ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຖ ວາປິ ສມາຘິໍ.

ອກິຕ຺ຕຍີ ວິວຏຈກ຺ຂູຕິ. ອກິຕ຺ຕຍີຕິ ກິຕ຺ຕິຕໍ ອາຈິກ຺ຂິຕໍ ເທສິຕໍ ປຎ຺ຎປິຕໍ ປຏ຺ຐປິຕໍ ວິວຏໍ ວິຠຕ຺ຕໍ ອຸຕ຺ຕານີກຕໍ ປກາສິຕນ຺ຕິ – ອກິຕ຺ຕຍິ [ອກິຕ຺ຕຍີຕິ ອກິຕ຺ຕຍິ ປຣິກິຕ຺ຕຍິ ອາຈິກ຺ຂິ ເທເສສິ ປຎ຺ຎເປສິ ປຏ຺ຐເປສິ ວິວຣິ ວິຠຊິ ອຸຕ຺ຕານິມກາສິ ປກາເສສີຕິ ອກິຕ຺ຕຍິ (ສ຺ຍາ.)]. ວິວຏຈກ຺ຂູຕິ ຠຄວາ ປຎ຺ຈຫິ ຈກ຺ຂູຫິ ວິວຏຈກ຺ຂຸ – ມໍສຈກ຺ຂຸນາປິ ວິວຏຈກ຺ຂຸ, ທິພ຺ເພນ ຈກ຺ຂຸນາປິ ວິວຏຈກ຺ຂຸ, ປຎ຺ຎາຈກ຺ຂຸນາປິ ວິວຏຈກ຺ຂຸ, ພຸທ຺ຘຈກ຺ຂຸນາປິ ວິວຏຈກ຺ຂຸ, ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸນາປິ ວິວຏຈກ຺ຂຸ.

ກຖໍ ຠຄວາ ມໍສຈກ຺ຂຸນາປິ ວິວຏຈກ຺ຂຸ? ມໍສຈກ຺ຂຸມ຺ຫິປິ ຠຄວໂຕ ປຎ຺ຈ ວຓ຺ຓາ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ – ນີໂລ ຈ ວຓ຺ໂຓ, ປີຕໂກ ຈ ວຓ຺ໂຓ, ໂລຫິຕໂກ ຈ ວຓ຺ໂຓ, ກຓ຺ໂຫ ຈ ວຓ຺ໂຓ, ໂອທາໂຕ ຈ ວຓ຺ໂຓ. ອກ຺ຂິໂລມານິ ຈ ຠຄວໂຕ ຍຕ຺ຖ ຈ ອກ຺ຂິໂລມານິ ປຕິຏ຺ຐິຕານິ ຕໍ ນີລໍ ໂຫຕິ ສຸນີລໍ ປາສາທິກໍ ທສ຺ສເນຍ຺ຍໍ ອຸມາປຸປ຺ຜສມານໍ [ອຸມ຺ມາປຸປ຺ຜສມານໍ (ສີ. ກ.), ອຸມ຺ມາຣປຸປ຺ຜສມານໍ (ສ຺ຍາ.)]. ຕສ຺ສ ປຣໂຕ ປີຕກໍ ໂຫຕິ ສຸປີຕກໍ ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ຓໍ ປາສາທິກໍ ທສ຺ສເນຍ຺ຍໍ ກຓິກາຣປຸປ຺ຜສມານໍ. ອຸຠຍໂຕ ຈ ອກ຺ຂິກູຏານິ ຠຄວໂຕ ໂລຫິຕການິ ໂຫນ຺ຕິ ສຸໂລຫິຕການິ ປາສາທິການິ ທສ຺ສເນຍ຺ຍານິ ອິນ຺ທໂຄປກສມານານິ. ມຊ຺ເຌ ກຓ຺ຫໍ ໂຫຕິ ສຸກຓ຺ຫໍ ອລູຂໍ ສິນິທ຺ຘໍ ປາສາທິກໍ ທສ຺ສເນຍ຺ຍໍ ອທ຺ທາຣິຏ຺ຐກສມານໍ [ອຬາຣິຏ຺ຐກສມານໍ (ສ຺ຍາ.)]. ຕສ຺ສ ປຣໂຕ ໂອທາຕໍ ໂຫຕິ ສຸໂອທາຕໍ ເສຕໍ ປຓ຺ຑຣໍ ປາສາທິກໍ ທສ຺ສເນຍ຺ຍໍ ໂອສຘິຕາຣກສມານໍ. ເຕນ ຠຄວາ ປາກຕິເກນ ມໍສຈກ຺ຂຸນາ ອຕ຺ຕຠາວປຣິຍາປນ຺ເນນ ປຸຣິມສຸຈຣິຕກມ຺ມາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕນ ສມນ຺ຕາ ໂຍຊນໍ ປສ຺ສຕິ ທິວາ ເຈວ ຣຕ຺ຕິຎ຺ຈ. ຍທາ ຫິປິ ຈຕຸຣງ຺ຄສມນ຺ນາຄໂຕ ອນ຺ຘກາໂຣ ໂຫຕິ. ສູຣິໂຍ ວາ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂຕ ໂຫຕິ. ກາຬປກ຺ໂຂ ຈ ອຸໂປສໂຖ ໂຫຕິ. ຕິພ຺ໂພ ຈ ວນສຓ຺ໂຑ ໂຫຕິ. ມຫາ ຈ ກາຬເມໂຆ [ອກາລເມໂຆ (ສ຺ຍາ.)] ອພ຺ຠຸຏ຺ຐິໂຕ ໂຫຕິ. ເອວຣູເປປິ ຈຕຸຣງ຺ຄສມນ຺ນາຄເຕ ອນ຺ຘກາເຣ ສມນ຺ຕາ ໂຍຊນໍ ປສ຺ສຕິ. ນຕ຺ຖິ ໂສ ກຸຏ຺ໂຏ [ກຸຑ຺ໂຑ (ສີ.)] ວາ ກວາຏໍ ວາ ປາກາໂຣ ວາ ປພ຺ພໂຕ ວາ ຄຈ຺ໂຉ ວາ ລຕາ ວາ ອາວຣຓໍ ຣູປານໍ ທສ຺ສນາຍ. ເອກຎ຺ເຈ ຕິລຜລໍ ນິມິຕ຺ຕໍ ກຕ຺ວາ ຕິລວາເຫ ປກ຺ຂິເປຍ຺ຍ. ຕຎ຺ເຎວ ຕິລຜລໍ ອຸທ຺ຘເຣຍ຺ຍ. ເອວໍ ປຣິສຸທ຺ຘໍ ຠຄວໂຕ ປາກຕິກໍ ມໍສຈກ຺ຂຸ. ເອວໍ ຠຄວາ ມໍສຈກ຺ຂຸນາປິ ວິວຏຈກ຺ຂຸ.

ກຖໍ ຠຄວາ ທິພ຺ເພນ ຈກ຺ຂຸນາປິ ວິວຏຈກ຺ຂຸ? ຠຄວາ ທິພ຺ເພນ ຈກ຺ຂຸນາ ວິສຸທ຺ເຘນ ອຕິກ຺ກນ຺ຕມານຸສເກນ ສຕ຺ເຕ ປສ຺ສຕິ ຈວມາເນ ອຸປປຊ຺ຊມາເນ ຫີເນ ປຓີເຕ ສຸວຓ຺ເຓ ທຸພ຺ພຓ຺ເຓ ສຸຄເຕ ທຸຄ຺ຄເຕ. ຍຖາກມ຺ມູປເຄ ສຕ຺ເຕ ປຊານາຕິ – ‘‘ອິເມ ວຕ ໂຠນ຺ໂຕ ສຕ຺ຕາ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິເຕນ ສມນ຺ນາຄຕາ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິເຕນ ສມນ຺ນາຄຕາ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິເຕນ ສມນ຺ນາຄຕາ ອຣິຍານໍ ອຸປວາທກາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິກາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິກມ຺ມສມາທານາ, ເຕ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອປາຍໍ ທຸຄ຺ຄຕິໍ ວິນິປາຕໍ ນິຣຍໍ ອຸປປນ຺ນາ. ອິເມ ວາ ປນ ໂຠນ຺ໂຕ ສຕ຺ຕາ ກາຍສຸຈຣິເຕນ ສມນ຺ນາຄຕາ ວຈີສຸຈຣິເຕນ ສມນ຺ນາຄຕາ ມໂນສຸຈຣິເຕນ ສມນ຺ນາຄຕາ ອຣິຍານໍ ອນຸປວາທກາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິກາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິກມ຺ມສມາທານາ, ເຕ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ສຸຄຕິໍ ສຄ຺ຄໍ ໂລກໍ ອຸປປນ຺ນາ’’ຕິ. ອິຕິ ທິພ຺ເພນ ຈກ຺ຂຸນາ ວິສຸທ຺ເຘນ ອຕິກ຺ກນ຺ຕມານຸສເກນ ສຕ຺ເຕ ປສ຺ສຕິ ຈວມາເນ ອຸປປຊ຺ຊມາເນ ຫີເນ ປຓີເຕ ສຸວຓ຺ເຓ ທຸພ຺ພຓ຺ເຓ ສຸຄເຕ ທຸຄ຺ຄເຕ; ຍຖາກມ຺ມູປເຄ ສຕ຺ເຕ ປຊານາຕິ. ອາກງ຺ຂມາໂນ ຈ ຠຄວາ ເອກມ຺ປິ ໂລກຘາຕຸໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ທ຺ເວປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ຕິສ຺ໂສປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ຈຕສ຺ໂສປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ປຎ຺ຈປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ທສປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ວີສມ຺ປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ຕິໍສມ຺ປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ຈຕ຺ຕາລີສມ຺ປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ປຎ຺ຎາສມ຺ປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ສຕມ຺ປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ສຫສ຺ສິມ຺ປິ ຈູຬນິກໍ ໂລກຘາຕຸໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ທ຺ວິສຫສ຺ສິມ຺ປິ ມຊ຺ຌິມິກໍ ໂລກຘາຕຸໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ຕິສຫສ຺ສິມ຺ປິ ໂລກຘາຕຸໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ມຫາສຫສ຺ສິມ຺ປິ [ຕິສຫສ຺ສິໍ ມຫາສຫສ຺ສິມ຺ປິ (ສີ. ກ.)] ໂລກຘາຕຸໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ. ຍາວຕກໍ ວາ ປນ ອາກງ຺ເຂຍ຺ຍ ຕາວຕກໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ. ເອວໍ ປຣິສຸທ຺ຘໍ ຠຄວໂຕ ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ. ເອວໍ ຠຄວາ ທິພ຺ເພນ ຈກ຺ຂຸນາປິ ວິວຏຈກ຺ຂຸ.

ກຖໍ ຠຄວາ ປຎ຺ຎາຈກ຺ຂຸນາປິ ວິວຏຈກ຺ຂຸ? ຠຄວາ ມຫາປຎ຺ໂຎ ປຸຖຸປຎ຺ໂຎ ຫາສປຎ຺ໂຎ ຊວນປຎ຺ໂຎ ຕິກ຺ຂປຎ຺ໂຎ ນິພ຺ເພຘິກປຎ຺ໂຎ ປຎ຺ຎາປເຠທກຸສໂລ ປຠິນ຺ນຎາໂຓ ອຘິຄຕປຏິສມ຺ຠິໂທ ຈຕຸເວສາຣຊ຺ຊປ຺ປຕ຺ໂຕ ທສພລຘາຣີ ປຸຣິສາສໂຠ ປຸຣິສສີໂຫ ປຸຣິສນາໂຄ ປຸຣິສາຊຎ຺ໂຎ ປຸຣິສໂຘຣຍ຺ໂຫ ອນນ຺ຕຎາໂຓ ອນນ຺ຕເຕໂຊ ອນນ຺ຕຍໂສ ອຑ຺ໂຒ ມຫທ຺ຘໂນ ຘນວາ ເນຕາ ວິເນຕາ ອນຸເນຕາ ປຎ຺ຎາເປຕາ ອນິຊ຺ຌາເປຕາ ເປກ຺ເຂຕາ ປສາເທຕາ. ໂສ ຫິ ຠຄວາ ອນຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອຸປ຺ປາເທຕາ, ອສຎ຺ຊາຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ສຎ຺ຊເນຕາ, ອນກ຺ຂາຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອກ຺ຂາຕາ, ມຄ຺ຄຎ຺ຎູ ມຄ຺ຄວິທູ ມຄ຺ຄໂກວິໂທ ມຄ຺ຄານຸຄາ ຈ ປນ ເອຕຣຫິ ສາວກາ ວິຫຣນ຺ຕິ ປຈ຺ຉາ ສມນ຺ນາຄຕາ.

ໂສ ຫິ ຠຄວາ ຊານໍ ຊານາຕິ ປສ຺ສໍ ປສ຺ສຕິ, ຈກ຺ຂຸຠູໂຕ ຎາຓຠູໂຕ ຘມ຺ມຠູໂຕ ພ຺ຣຫ຺ມຠູໂຕ ວຕ຺ຕາ ປວຕ຺ຕາ ອຕ຺ຖສ຺ສ ນິນ຺ເນຕາ ອມຕສ຺ສ ທາຕາ ຘມ຺ມສ຺ສາມີ ຕຖາຄໂຕ. ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອຎ຺ຎາຕໍ ອທິຏ຺ຐໍ ອວິທິຕໍ ອສຈ຺ຉິກຕໍ ອຜສ຺ສິຕໍ ປຎ຺ຎາຍ. ອຕີຕໍ ອນາຄຕໍ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ [ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ (ສ຺ຍາ.) ມຫານິ. ໖໙] ອຸປາທາຍ ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ສພ຺ພາກາເຣນ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ຎາຓມຸເຂ ອາປາຖໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ເນຍ຺ຍໍ ນາມ ອຕ຺ຖິ ຊານິຕພ຺ພໍ [ອຕ຺ຖິ ຘມ຺ມໍ ຊານິຕພ຺ພໍ (ສີ. ກ.)] ອຕ຺ຕຕ຺ໂຖ ວາ ປຣຕ຺ໂຖ ວາ ອຸຠຍຕ຺ໂຖ ວາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິໂກ ວາ ອຕ຺ໂຖ ສມ຺ປຣາຍິໂກ ວາ ອຕ຺ໂຖ ອຸຕ຺ຕາໂນ ວາ ອຕ຺ໂຖ ຄມ຺ຠີໂຣ ວາ ອຕ຺ໂຖ ຄູຬ຺ໂຫ ວາ ອຕ຺ໂຖ ປຏິຈ຺ຉນ຺ໂນ ວາ ອຕ຺ໂຖ ເນຍ຺ໂຍ ວາ ອຕ຺ໂຖ ນີໂຕ ວາ ອຕ຺ໂຖ ອນວຊ຺ໂຊ ວາ ອຕ຺ໂຖ ນິກ຺ກິເລໂສ ວາ ອຕ຺ໂຖ ໂວທາໂນ ວາ ອຕ຺ໂຖ ປຣມຕ຺ໂຖ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ສພ຺ພໍ ຕໍ [ປຣມຕ຺ໂຖ ວາ, ສພ຺ພນ຺ຕໍ (ສ຺ຍາ.)] ອນ຺ໂຕພຸທ຺ຘຎາເຓ ປຣິວຕ຺ຕຕິ.

ສພ຺ພໍ ກາຍກມ຺ມໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ຎາຓານຸປຣິວຕ຺ຕິ ສພ຺ພໍ ວຈີກມ຺ມໍ… ສພ຺ພໍ ມໂນກມ຺ມໍ… ອຕີເຕ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອປ຺ປຏິຫຕໍ ຎາຓໍ, ອນາຄເຕ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ ອປ຺ປຏິຫຕໍ ຎາຓໍ. ຍາວຕກໍ ເນຍ຺ຍໍ ຕາວຕກໍ ຎາຓໍ, ຍາວຕກໍ ຎາຓໍ ຕາວຕກໍ ເນຍ຺ຍໍ; ເນຍ຺ຍປຣິຍນ຺ຕິກໍ ຎາຓໍ ຎາຓປຣິຍນ຺ຕິກໍ ເນຍ຺ຍໍ, ເນຍ຺ຍໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ຎາຓໍ ນປ຺ປວຕ຺ຕຕິ, ຎາຓໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ເນຍ຺ຍປໂຖ ນຕ຺ຖິ. ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຣິຍນ຺ຕຏ຺ຐາຍິໂນ ເຕ ຘມ຺ມາ. ຍຖາ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສມຸຄ຺ຄປຏລານໍ ສມ຺ມາຜຸສິຕານໍ ເຫຏ຺ຐິມໍ ສມຸຄ຺ຄປຏລໍ ອຸປຣິມໍ ນາຕິວຕ຺ຕຕິ, ອຸປຣິມໍ ສມຸຄ຺ຄປຏລໍ ເຫຏ຺ຐິມໍ ນາຕິວຕ຺ຕຕິ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຣິຍນ຺ຕຏ຺ຐາຍິໂນ; ເອວເມວ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ເນຍ຺ຍຎ຺ຈ ຎາຓຎ຺ຈ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຣິຍນ຺ຕຏ຺ຐາຍິໂນ. ຍາວຕກໍ ເນຍ຺ຍໍ ຕາວຕກໍ ຎາຓໍ, ຍາວຕກໍ ຎາຓໍ ຕາວຕກໍ ເນຍ຺ຍໍ; ເນຍ຺ຍປຣິຍນ຺ຕິກໍ ຎາຓໍ ຎາຓປຣິຍນ຺ຕິກໍ ເນຍ຺ຍໍ. ເນຍ຺ຍໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ຎາຓໍ ນປ຺ປວຕ຺ຕຕິ, ຎາຓໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ເນຍ຺ຍປໂຖ ນຕ຺ຖິ. ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຣິຍນ຺ຕຏ຺ຐາຍິໂນ ເຕ ຘມ຺ມາ.

ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ຎາຓໍ ປວຕ຺ຕຕິ. ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອາວຊ຺ຊນປຏິພທ຺ຘາ ອາກງ຺ຂປຏິພທ຺ຘາ ມນສິກາຣປຏິພທ຺ຘາ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທປຏິພທ຺ຘາ. ສພ຺ພສຕ຺ເຕສຸ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ຎາຓໍ ປວຕ຺ຕຕິ. ສພ຺ເພສໍ ສຕ຺ຕານໍ ຠຄວາ ອາສຍໍ ຊານາຕິ, ອນຸສຍໍ ຊານາຕິ, ຈຣິຕໍ ຊານາຕິ, ອຘິມຸຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ອປ຺ປຣຊກ຺ເຂ ມຫາຣຊກ຺ເຂ ຕິກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິເຍ ມຸທິນ຺ທ຺ຣິເຍ ສ຺ວາກາເຣ ທ຺ວາກາເຣ ສຸວິຎ຺ຎາປເຍ ທຸວິຎ຺ຎາປເຍ ຠພ຺ພາຠພ຺ເພ ສຕ຺ເຕ ປຊານາຕິ. ສເທວໂກ ໂລໂກ ສມາຣໂກ ສພ຺ຣຫ຺ມໂກ ສສ຺ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓີ ປຊາ ສເທວມນຸສ຺ສາ ອນ຺ໂຕພຸທ຺ຘຎາເຓ ປຣິວຕ຺ຕຕິ [ປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕິ (ກ.) ປສູຣສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທເສ ອວສາເນປິ].

ຍຖາ ເຍ ເກຈິ ມຈ຺ຉກຈ຺ຉປາ ອນ຺ຕມໂສ ຕິມິຕິມິງ຺ຄລໍ ອຸປາທາຍ ອນ຺ໂຕມຫາສມຸທ຺ເທ ປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕິ; ເອວເມວ ສເທວໂກ ໂລໂກ ສມາຣໂກ ສພ຺ຣຫ຺ມໂກ ສສ຺ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓີ ປຊາ ສເທວມນຸສ຺ສາ ອນ຺ໂຕພຸທ຺ຘຎາເຓ ປຣິວຕ຺ຕຕິ [ປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕິ (ກ.) ປສູຣສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທເສ ອວສາເນປິ]. ຍຖາ ເຍ ເກຈິ ປກ຺ຂີ ອນ຺ຕມໂສ ຄຣຸຬໍ ເວນເຕຍ຺ຍໍ ອຸປາທາຍ ອາກາສສ຺ສ ປເທເສ ປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕິ; ເອວເມວ ເຍປິ ເຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສມາ ປຎ຺ຎາຍ ເຕປິ ພຸທ຺ຘຎາຓສ຺ສ ປເທເສ ປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕິ; ພຸທ຺ຘຎາຓໍ ເທວມນຸສ຺ສານໍ ປຎ຺ຎໍ ຜຣິຕ຺ວາ ອຠິຠວິຕ຺ວາ ຕິຏ຺ຐຕິ. ເຍປິ ເຕ ຂຕ຺ຕິຍປຓ຺ຑິຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓປຓ຺ຑິຕາ ຄຫປຕິປຓ຺ຑິຕາ ສມຓປຓ຺ຑິຕາ ນິປຸຓາ ກຕປຣປ຺ປວາທາ ວາລເວຘິຣູປາ ໂວຠິນ຺ທນ຺ຕາ ມຎ຺ເຎ ຈຣນ຺ຕິ ປຎ຺ຎາຄເຕນ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ, ເຕ ປຎ຺ຫໍ ອຠິສງ຺ຂຣິຕ຺ວາ ອຠິສງ຺ຂຣິຕ຺ວາ ຕຖາຄຕໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ ຄູຬ຺ຫານິ ຈ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນານິ ຈ. ກຖິຕາ ວິສຊ຺ຊິຕາ ຈ ເຕ ປຎ຺ຫາ ຠຄວຕາ ໂຫນ຺ຕິ ນິທ຺ທິຏ຺ຐກາຣຓາ. ອຸປກ຺ຂິຕ຺ຕກາ ຈ ເຕ ຠຄວໂຕ ສມ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຕຕ຺ຖ ອຕິໂຣຈຕິ ຍທິທໍ ປຎ຺ຎາຍາຕິ. ເອວໍ ຠຄວາ ປຎ຺ຎາຈກ຺ຂຸນາປິ ວິວຏຈກ຺ຂຸ.

ກຖໍ ຠຄວາ ພຸທ຺ຘຈກ຺ຂຸນາປິ ວິວຏຈກ຺ຂຸ? ຠຄວາ ພຸທ຺ຘຈກ຺ຂຸນາ ໂລກໍ ໂວໂລເກນ຺ໂຕ ອທ຺ທສ ສຕ຺ເຕ ອປ຺ປຣຊກ຺ເຂ ມຫາຣຊກ຺ເຂ ຕິກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິເຍ ມຸທິນ຺ທ຺ຣິເຍ ສ຺ວາກາເຣ ທ຺ວາກາເຣ ສຸວິຎ຺ຎາປເຍ ທຸວິຎ຺ຎາປເຍ ອປ຺ເປກຈ຺ເຈ ປຣໂລກວຊ຺ຊຠຍທສ຺ສາວິໂນ ວິຫຣນ຺ເຕ, ອປ຺ເປກຈ຺ເຈ ນ ປຣໂລກວຊ຺ຊຠຍທສ຺ສາວິໂນ ວິຫຣນ຺ເຕ. ເສຍ຺ຍຖາປິ ນາມ ອຸປ຺ປລິນິຍໍ ວາ ປທຸມິນິຍໍ ວາ ປຸຓ຺ຑຣີກິນິຍໍ ວາ ອປ຺ເປກຈ຺ຈານິ ອຸປ຺ປລານິ ວາ ປທຸມານິ ວາ ປຸຓ຺ຑຣີການິ ວາ ອຸທເກ ຊາຕານິ ອຸທເກ ສໍວຑ຺ຒານິ ອຸທກາ ອນຸຄ຺ຄຕານິ ອນ຺ໂຕນິມຸຄ຺ຄໂປສີນິ, ອປ຺ເປກຈ຺ຈານິ ອຸປ຺ປລານິ ວາ ປທຸມານິ ວາ ປຸຓ຺ຑຣີການິ ວາ ອຸທເກ ຊາຕານິ ອຸທເກ ສໍວຑ຺ຒານິ ສໂມທກໍ ຐິຕານິ, ອປ຺ເປກຈ຺ຈານິ ອຸປ຺ປລານິ ວາ ປທຸມານິ ວາ ປຸຓ຺ຑຣີການິ ວາ ອຸທເກ ຊາຕານິ ອຸທເກ ສໍວຑ຺ຒານິ ອຸທກາ ອຈ຺ຈຸຄ຺ຄມ຺ມ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ອນຸປລິຕ຺ຕານິ ອຸທເກນ; ເອວເມວ ຠຄວາ ພຸທ຺ຘຈກ຺ຂຸນາ ໂລກໍ ໂວໂລເກນ຺ໂຕ ອທ຺ທສ ສຕ຺ເຕ ອປ຺ປຣຊກ຺ເຂ ມຫາຣຊກ຺ເຂ ຕິກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິເຍ ມຸທິນ຺ທ຺ຣິເຍ ສ຺ວາກາເຣ ທ຺ວາກາເຣ ສຸວິຎ຺ຎາປເຍ ທຸວິຎ຺ຎາປເຍ ອປ຺ເປກຈ຺ເຈ ປຣໂລກວຊ຺ຊຠຍທສ຺ສາວິໂນ ວິຫຣນ຺ເຕ, ອປ຺ເປກຈ຺ເຈ ນ ປຣໂລກວຊ຺ຊຠຍທສ຺ສາວິໂນ ວິຫຣນ຺ເຕ. ຊານາຕິ ຠຄວາ – ‘‘ອຍໍ ປຸຄ຺ຄໂລ ຣາຄຈຣິໂຕ, ອຍໍ ໂທສຈຣິໂຕ, ອຍໍ ໂມຫຈຣິໂຕ, ອຍໍ ວິຕກ຺ກຈຣິໂຕ, ອຍໍ ສທ຺ຘາຈຣິໂຕ, ອຍໍ ຎາຓຈຣິໂຕ’’ຕິ. ຣາຄຈຣິຕສ຺ສ ຠຄວາ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ອສຸຠກຖໍ ກເຖຕິ; ໂທສຈຣິຕສ຺ສ ຠຄວາ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ເມຕ຺ຕາຠາວນໍ ອາຈິກ຺ຂຕິ; ໂມຫຈຣິຕສ຺ສ ຠຄວາ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ອຸທ຺ເທເສ ປຣິປຸຈ຺ຉາຍ ກາເລນ ຘມ຺ມສ຺ສວເນ ກາເລນ ຘມ຺ມສາກຈ຺ຉາຍ ຄຣຸສໍວາເສ ນິເວເສຕິ; ວິຕກ຺ກຈຣິຕສ຺ສ ຠຄວາ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ອານາປານສ຺ສຕິໍ ອາຈິກ຺ຂຕິ; ສທ຺ຘາຈຣິຕສ຺ສ ຠຄວາ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ປສາທນີຍໍ ນິມິຕ຺ຕໍ ອາຈິກ຺ຂຕິ ພຸທ຺ຘສຸໂພຘິໍ [ພຸທ຺ຘສຸພຸທ຺ຘຕໍ (ກ.)] ຘມ຺ມສຸຘມ຺ມຕໍ ສງ຺ຆສຸປ຺ປຏິປຕ຺ຕິໍ ສີລານິ ຈ; ອຕ຺ຕໂນ ຎາຓຈຣິຕສ຺ສ ຠຄວາ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ອາຈິກ຺ຂຕິ ວິປສ຺ສນານິມິຕ຺ຕໍ ອນິຈ຺ຈາກາຣໍ ທຸກ຺ຂາກາຣໍ ອນຕ຺ຕາກາຣໍ.

‘‘ເສເລ ຍຖາ ປພ຺ພຕມຸທ຺ຘນິຏ຺ຐິໂຕ, ຍຖາປິ ປສ຺ເສ ຊນຕໍ ສມນ຺ຕໂຕ;

ຕຖູປມໍ ຘມ຺ມມຍໍ ສຸເມຘ, ປາສາທມາຣຸຍ຺ຫ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ;

ໂສກາວຕິຓ຺ຓໍ ຊນຕມເປຕໂສໂກ, ອເວກ຺ຂສ຺ສຸ ຊາຕິຊຣາຠິຠູຕ’’ນ຺ຕິ.

ເອວໍ ຠຄວາ ພຸທ຺ຘຈກ຺ຂຸນາປິ ວິວຏຈກ຺ຂຸ.

ກຖໍ ຠຄວາ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸນາປິ ວິວຏຈກ຺ຂຸ? ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ ວຸຈ຺ຈຕິ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎາຓໍ. ຠຄວາ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎາເຓນ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ ອຸປຄໂຕ ສມຸປຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ.

‘‘ນ ຕສ຺ສ ອທິຏ຺ຐມິຘຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈິ, ອໂຖ ອວິຎ຺ຎາຕມຊານິຕພ຺ພໍ;

ສພ຺ພໍ ອຠິຎ຺ຎາສິ ຍທຕ຺ຖິ ເນຍ຺ຍໍ, ຕຖາຄໂຕ ເຕນ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂູ’’ຕິ.

ເອວໍ ຠຄວາ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸນາປິ ວິວຏຈກ຺ຂູຕິ – ອກິຕ຺ຕຍິ ວິວຏຈກ຺ຂຸ.

ສກ຺ຂິຘມ຺ມໍ ປຣິສ຺ສຍວິນຍນ຺ຕິ. ສກ຺ຂິຘມ຺ມນ຺ຕິ ນ ອິຕິຫິຕິຫໍ, ນ ອິຕິກິຣາຍ, ນ ປຣມ຺ປຣາຍ, ນ ປິຏກສມ຺ປທາຍ, ນ ຕກ຺ກເຫຕຸ, ນ ນຍເຫຕຸ, ນ ອາກາຣປຣິວິຕກ຺ເກນ, ນ ທິຏ຺ຐິນິຊ຺ຌານກ຺ຂນ຺ຕິຍາ ສາມໍ ສຍມຠິຎ຺ຎາຕໍ ອຕ຺ຕປຈ຺ຈກ຺ຂໍ ຘມ຺ມນ຺ຕິ – ສກ຺ຂິຘມ຺ມໍ. ປຣິສ຺ສຍວິນຍນ຺ຕິ. ປຣິສ຺ສຍາຕິ ທ຺ເວ ປຣິສ຺ສຍາ – ປາກຏປຣິສ຺ສຍາ ຈ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນປຣິສ຺ສຍາ ຈ. ກຕເມ ປາກຏປຣິສ຺ສຍາ? ສີຫາ ພ຺ຍຄ຺ຆາ ທີປີ ອຈ຺ຉາ ຕຣຈ຺ຉາ ໂກກາ ມຫິໍສາ [ໂຄມຫິສາ (ສ຺ຍາ.) ມຫານິ. ໕] ຫຕ຺ຖີ ອຫິ ວິຈ຺ຉິກາ ສຕປທີ, ໂຈຣາ ວາ ອສ຺ສຸ ມານວາ ວາ ກຕກມ຺ມາ ວາ ອກຕກມ຺ມາ ວາ, ຈກ຺ຂຸໂຣໂຄ ໂສຕໂຣໂຄ ຆານໂຣໂຄ ຊິວ຺ຫາໂຣໂຄ ກາຍໂຣໂຄ ສີສໂຣໂຄ ກຓ຺ຓໂຣໂຄ ມຸຂໂຣໂຄ ທນ຺ຕໂຣໂຄ ກາໂສ ສາໂສ ປິນາໂສ ຑາໂຫ [ຑໂຫ (ສີ. ສ຺ຍາ.) ມຫານິ. ໕] ຊໂຣ ກຸຈ຺ຉິໂຣໂຄ ມຸຈ຺ຉາ ປກ຺ຂນ຺ທິກາ ສູລາ ວິສູຈິກາ ກຸຏ຺ຐໍ ຄຓ຺ໂຑ ກິລາໂສ ໂສໂສ ອປມາໂຣ ທທ຺ທຸ ກຓ຺ຑຸ ກຈ຺ຉຸ ຣຂສາ ວິຕຈ຺ຉິກາ ໂລຫິຕປິຕ຺ຕໍ [ໂລຫິຕໍ ປິຕ຺ຕໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ມຘຸເມໂຫ ອໍສາ ປິຬກາ ຠຄນ຺ທລາ, ປິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ ເສມ຺ຫສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ ວາຕສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ ສນ຺ນິປາຕິກາ ອາພາຘາ ອຸຕຸປຣິຓາມຊາ ອາພາຘາ ວິສມປຣິຫາຣຊາ ອາພາຘາ ໂອປກ຺ກມິກາ ອາພາຘາ ກມ຺ມວິປາກຊາ ອາພາຘາ, ສີຕໍ ອຸຓ຺ຫໍ ຊິຆຈ຺ຉາ ປິປາສາ ອຸຈ຺ຈາໂຣ ປສ຺ສາໂວ ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ສາ ອິຕິ ວາ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປາກຏປຣິສ຺ສຍາ.

ກຕເມ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນປຣິສ຺ສຍາ? ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ ພ຺ຍາປາທນີວຣຓໍ ຖິນມິທ຺ຘນີວຣຓໍ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈກຸກ຺ກຸຈ຺ຈນີວຣຓໍ ວິຈິກິຈ຺ຉານີວຣຓໍ ຣາໂຄ ໂທໂສ ໂມໂຫ ໂກໂຘ ອຸປນາໂຫ ມກ຺ໂຂ ປຬາໂສ ອິສ຺ສາ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ມາຍາ ສາເຐຍ຺ຍໍ ຖມ຺ໂຠ ສາຣມ຺ໂຠ ມາໂນ ອຕິມາໂນ ມໂທ ປມາໂທ, ສພ຺ເພ ກິເລສາ ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິຕາ ສພ຺ເພ ທຣຖາ ສພ຺ເພ ປຣິຬາຫາ ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາປາ ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນປຣິສ຺ສຍາ.

ປຣິສ຺ສຍາຕິ ເກນຏ຺ເຐນ ປຣິສ຺ສຍາ? ປຣິສຫນ຺ຕີຕິ ປຣິສ຺ສຍາ, ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ປຣິສ຺ສຍາ, ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ ປຣິສ຺ສຍາ. ກຖໍ ປຣິສຫນ຺ຕີຕິ ປຣິສ຺ສຍາ? ເຕ ປຣິສ຺ສຍາ ຕໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ສຫນ຺ຕິ ປຣິສຫນ຺ຕິ ອຠິຠວນ຺ຕິ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣນ຺ຕິ ປຣິຍາທິຍນ຺ຕິ ມທ຺ທນ຺ຕິ. ເອວໍ ປຣິສຫນ຺ຕີຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ກຖໍ ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ປຣິສ຺ສຍາ? ເຕ ປຣິສ຺ສຍາ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ອນ຺ຕຣາຍາຍ ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ກຕເມສໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ? ສມ຺ມາປຏິປທາຍ ອນຸໂລມປຏິປທາຍ ອປຈ຺ຈນີກປຏິປທາຍ ອວິຣຸທ຺ຘປຏິປທາຍ ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປທາຍ ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປຏິປທາຍ ສີເລສຸ ປຣິປູຣກາຣິຕາຍ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ຄຸຕ຺ຕທ຺ວາຣຕາຍ ໂຠຊເນ ມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕາຍ ຊາຄຣິຍານຸໂຍຄສ຺ສ ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ຎສ຺ສ ຈຕຸນ຺ນໍ ສຕິປຏ຺ຐານານໍ ຠາວນານຸໂຍຄສ຺ສ ຈຕຸນ຺ນໍ ສມ຺ມປ຺ປຘານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອິທ຺ຘິປາທານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ພລານໍ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄານໍ ອຣິຍສ຺ສ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ຠາວນານຸໂຍຄສ຺ສ – ອິເມສໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ອນ຺ຕຣາຍາຍ ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ເອວມ຺ປິ ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ກຖໍ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ ປຣິສ຺ສຍາ? ຕຕ຺ເຖເຕ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ອຕ຺ຕຠາວສນ຺ນິສ຺ສຍາ. ຍຖາ ພິເລ ພິລາສຍາ ປາຓາ ສຍນ຺ຕິ, ທເກ ທກາສຍາ ປາຓາ ສຍນ຺ຕິ, ວເນ ວນາສຍາ ປາຓາ ສຍນ຺ຕິ, ຣຸກ຺ເຂ ຣຸກ຺ຂາສຍາ ປາຓາ ສຍນ຺ຕິ; ເອວເມວ ຕຕ຺ເຖເຕ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ອຕ຺ຕຠາວສນ຺ນິສ຺ສຍາຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ສານ຺ເຕວາສິໂກ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ສາຈຣິຍໂກ ທຸກ຺ຂໍ ນ ຜາສຸ ວິຫຣຕິ. ກຖຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ສານ຺ເຕວາສິໂກ ສາຈຣິຍໂກ ທຸກ຺ຂໍ ນ ຜາສຸ ວິຫຣຕິ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສຣສງ຺ກປ຺ປາ ສຎ຺ໂຎຊນິຍາ, ຕ຺ຍສ຺ສ ອນ຺ໂຕ ວສນ຺ຕິ ອນ຺ວາສ຺ສວນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາຕິ. ຕສ຺ມາ ສານ຺ເຕວາສິໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເຕ ນໍ ສມຸທາຈຣນ຺ຕິ, ສມຸທາຈຣນ຺ຕິ [ສມຸທາຈາເຣນ຺ຕິ (ສີ.)] ນໍ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາຕິ. ຕສ຺ມາ ສາຈຣິຍໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ…ເປ… ຆາເນນ ຄນ຺ຘໍ ຆາຍິຕ຺ວາ… ຊິວ຺ຫາຍ ຣສໍ ສາຍິຕ຺ວາ… ກາເຍນ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພໍ ຜຸສິຕ຺ວາ … ມນສາ ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສຣສງ຺ກປ຺ປາ ສຎ຺ໂຎຊນິຍາ, ຕ຺ຍສ຺ສ ອນ຺ໂຕ ວສນ຺ຕິ ອນ຺ວາສ຺ສວນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາຕິ. ຕສ຺ມາ ສານ຺ເຕວາສິໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເຕ ນໍ ສມຸທາຈຣນ຺ຕິ, ສມຸທາຈຣນ຺ຕິ ນໍ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາຕິ. ຕສ຺ມາ ສາຈຣິຍໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ສານ຺ເຕວາສິໂກ ສາຈຣິຍໂກ ທຸກ຺ຂໍ ນ ຜາສຸ ວິຫຣຕີ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ຕໂຍເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນ຺ຕຣາມລາ ອນ຺ຕຣາອມິຕ຺ຕາ ອນ຺ຕຣາສປຕ຺ຕາ ອນ຺ຕຣາວຘກາ ອນ຺ຕຣາປຈ຺ຈຕ຺ຖິກາ. ກຕເມ ຕໂຍ? ໂລໂຠ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນ຺ຕຣາມໂລ [ອນ຺ຕຣາມລໍ (ສີ. ກ.) ອິຕິວຸ. ໘໘] ອນ຺ຕຣາອມິຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາສປຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາວຘໂກ ອນ຺ຕຣາປຈ຺ຈຕ຺ຖິໂກ; ໂທໂສ, ຠິກ຺ຂເວ…ເປ… ໂມໂຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນ຺ຕຣາມໂລ ອນ຺ຕຣາອມິຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາສປຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາວຘໂກ ອນ຺ຕຣາປຈ຺ຈຕ຺ຖິໂກ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕໂຍ ອນ຺ຕຣາມລາ ອນ຺ຕຣາອມິຕ຺ຕາ ອນ຺ຕຣາສປຕ຺ຕາ ອນ຺ຕຣາວຘກາ ອນ຺ຕຣາປຈ຺ຈຕ຺ຖິກາ’’ຕິ.

‘‘ອນຕ຺ຖຊນໂນ ໂລໂຠ, ໂລໂຠ ຈິຕ຺ຕປ຺ປໂກປໂນ;

ຠຍມນ຺ຕຣໂຕ ຊາຕໍ, ຕໍ ຊໂນ ນາວພຸຊ຺ຌຕິ.

‘‘ລຸທ຺ໂຘ ອຕ຺ຖໍ ນ ຊານາຕິ, ລຸທ຺ໂຘ ຘມ຺ມໍ ນ ປສ຺ສຕິ;

ອນ຺ຘນ຺ຕມໍ [ອນ຺ຘຕມໍ (ສ຺ຍາ.) ອິຕິວຸ. ໘໘] ຕທາ ໂຫຕິ, ຍໍ ໂລໂຠ ສຫເຕ ນຣໍ.

‘‘ອນຕ຺ຖຊນໂນ ໂທໂສ, ໂທໂສ ຈິຕ຺ຕປ຺ປໂກປໂນ;

ຠຍມນ຺ຕຣໂຕ ຊາຕໍ, ຕໍ ຊໂນ ນາວພຸຊ຺ຌຕິ.

‘‘ກຸທ຺ໂຘ ອຕ຺ຖໍ ນ ຊານາຕິ, ກຸທ຺ໂຘ ຘມ຺ມໍ ນ ປສ຺ສຕິ;

ອນ຺ຘນ຺ຕມໍ ຕທາ ໂຫຕິ, ຍໍ ໂທໂສ ສຫເຕ ນຣໍ.

‘‘ອນຕ຺ຖຊນໂນ ໂມໂຫ, ໂມໂຫ ຈິຕ຺ຕປ຺ປໂກປໂນ;

ຠຍມນ຺ຕຣໂຕ ຊາຕໍ, ຕໍ ຊໂນ ນາວພຸຊ຺ຌຕິ.

‘‘ມູຬ຺ໂຫ ອຕ຺ຖໍ ນ ຊານາຕິ, ມູຬ຺ໂຫ ຘມ຺ມໍ ນ ປສ຺ສຕິ;

ອນ຺ຘນ຺ຕມໍ ຕທາ ໂຫຕິ, ຍໍ ໂມໂຫ ສຫເຕ ນຣ’’ນ຺ຕິ.

ເອວມ຺ປິ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ຕໂຍ ໂຂ, ມຫາຣາຊ, ປຸຣິສສ຺ສ ຘມ຺ມາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ອຫິຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ອຜາສຸວິຫາຣາຍ. ກຕເມ ຕໂຍ? ໂລໂຠ ໂຂ, ມຫາຣາຊ, ປຸຣິສສ຺ສ ຘມ຺ໂມ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມາໂນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ອຫິຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ອຜາສຸວິຫາຣາຍ; ໂທໂສ ໂຂ, ມຫາຣາຊ…ເປ… ໂມໂຫ ໂຂ, ມຫາຣາຊ, ປຸຣິສສ຺ສ ຘມ຺ໂມ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມາໂນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ອຫິຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ອຜາສຸວິຫາຣາຍ. ອິເມ ໂຂ, ມຫາຣາຊ, ຕໂຍ ປຸຣິສສ຺ສ ຘມ຺ມາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ອຫິຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ອຜາສຸວິຫາຣາຍ.

‘‘ໂລໂຠ ໂທໂສ ຈ ໂມໂຫ ຈ, ປຸຣິສໍ ປາປເຈຕສໍ;

ຫິໍສນ຺ຕິ ອຕ຺ຕສມ຺ຠູຕາ, ຕຈສາຣໍວ ສມ຺ຜລ’’ນ຺ຕິ.

ເອວມ຺ປິ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ຣາໂຄ ຈ ໂທໂສ ຈ ອິໂຕ ນິທານາ, ອຣຕີ ຣຕີ ໂລມຫໍໂສ ອິໂຕຊາ;

ອິໂຕ ສມຸຏ຺ຐາຍ ມໂນວິຕກ຺ກາ, ກຸມາຣກາ ຘງ຺ກມິໂວສ຺ສຊນ຺ຕີ’’ຕິ.

ເອວມ຺ປິ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ປຣິສ຺ສຍວິນຍນ຺ຕິ ປຣິສ຺ສຍວິນຍໍ ປຣິສ຺ສຍປ຺ປຫານໍ ປຣິສ຺ສຍວູປສມໍ ປຣິສ຺ສຍປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄໍ ປຣິສ຺ສຍປຏິປສ຺ສທ຺ຘິໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານນ຺ຕິ – ສກ຺ຂິຘມ຺ມໍ ປຣິສ຺ສຍວິນຍໍ.

ປຏິປທໍ ວເທຫິ ຠທ຺ທນ຺ເຕຕິ. ປຏິປທໍ ວເທຫິ – ສມ຺ມາປຏິປທໍ ອນຸໂລມປຏິປທໍ ອປຈ຺ຈນີກປຏິປທໍ ອວິຣຸທ຺ຘປຏິປທໍ ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປທໍ ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປຏິປທໍ ສີເລສຸ ປຣິປູຣກາຣິຕໍ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ຄຸຕ຺ຕທ຺ວາຣຕໍ ໂຠຊເນ ມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕໍ ຊາຄຣິຍານຸໂຍຄໍ ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐາເນ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘາເນ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາເທ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ປຎ຺ຈ ພລານິ ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄ ອຣິຍໍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກໍ ມຄ຺ຄໍ ນິພ຺ພານຎ຺ຈ ນິພ຺ພານຄາມິນິຎ຺ຈ ປຏິປທໍ ວເທຫິ ອາຈິກ຺ຂ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣ ວິຠຊ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫີຕິ – ປຏິປທໍ ວເທຫິ. ຠທ຺ທນ຺ເຕຕິ ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ ພຸທ຺ຘໍ ຠຄວນ຺ຕໍ ອາລປຕິ. ອຖ ວາ ຍໍ ຕ຺ວໍ ຘມ຺ມໍ ອາຈິກ຺ຂສິ ເທເສສິ ປຎ຺ຎເປສິ ປຏ຺ຐເປສິ ວິວຣິ ວິຠຊິ ອຸຕ຺ຕານີອກາສິ ປກາເສສິ ສພ຺ພໍ ຕໍ ສຸນ຺ທຣໍ ຠທ຺ທກໍ ກລ຺ຍາຓໍ ອນວຊ຺ຊໍ ເສວິຕພ຺ພນ຺ຕິ – ປຏິປທໍ ວເທຫິ ຠທ຺ທນ຺ເຕ.

ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຖ ວາປິ ສມາຘິນ຺ຕິ. ປາຕິໂມກ຺ຂນ຺ຕິ ສີລໍ ປຕິຏ຺ຐາ ອາທິ ຈຣຓໍ ສໍຍໂມ ສໍວໂຣ ມຸຂໍ ປມຸຂໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ສມາປຕ຺ຕິຍາ. ອຖ ວາປິ ສມາຘິນ຺ຕິ ຍາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຐິຕິ ສຓ຺ຐິຕິ ອວຏ຺ຐິຕິ ອວິສາຫາໂຣ ອວິກ຺ເຂໂປ ອວິສາຫຕມານສຕາ ສມໂຖ ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສມາຘິພລໍ ສມ຺ມາສມາຘີຕິ – ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຖ ວາປິ ສມາຘິໍ.

ເຕນາຫ ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ –

‘‘ອກິຕ຺ຕຍີ ວິວຏຈກ຺ຂຸ, ສກ຺ຂິຘມ຺ມໍ ປຣິສ຺ສຍວິນຍໍ;

ປຏິປທໍ ວເທຫິ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຖ ວາປິ ສມາຘິ’’ນ຺ຕິ.

໑໕໗.

ຈກ຺ຂູຫິ ເນວ ໂລລສ຺ສ, ຄາມກຖາຍ ອາວຣເຍ ໂສຕໍ;

ຣເສ ຈ ນານຸຄິຊ຺ເຌຍ຺ຍ, ນ ຈ ມມາເຍຖ ກິຎ຺ຈິ ໂລກສ຺ມິໍ.

ຈກ຺ຂູຫິ ເນວ ໂລລສ຺ສາຕິ. ກຖໍ ຈກ຺ຂຸໂລໂລຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ຈກ຺ຂຸໂລລິເຍນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ – ‘‘ອທິຏ຺ຐໍ ທກ຺ຂິຕພ຺ພໍ, ທິຏ຺ຐໍ ສມຕິກ຺ກມິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ ອາຣາເມນ ອາຣາມໍ ອຸຍ຺ຍາເນນ ອຸຍ຺ຍານໍ ຄາເມນ ຄາມໍ ນິຄເມນ ນິຄມໍ ນຄເຣນ ນຄຣໍ ຣຏ຺ເຐນ ຣຏ຺ຐໍ ຊນປເທນ ຊນປທໍ ທີຆຈາຣິກໍ ອນວຏ຺ຐິຕຈາຣິກໍ [ອນວຕ຺ຖິຕຈາຣິກໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ອນຸຍຸຕ຺ໂຕ ຈ ໂຫຕິ ຣູປສ຺ສ ທສ຺ສນາຍ. ເອວມ຺ປິ ຈກ຺ຂຸໂລໂລ ໂຫຕິ.

ອຖ ວາ ຠິກ຺ຂຸ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ວີຖິໍ ປຏິປນ຺ໂນ ອສໍວຸໂຕ ຄຈ຺ຉຕິ ຫຕ຺ຖິໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ອສ຺ສໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ຣຖໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ປຕ຺ຕິໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ອິຕ຺ຖິໂຍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ປຸຣິເສ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ກຸມາຣເກ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ກຸມາຣິກາໂຍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ອນ຺ຕຣາປຓໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ຆຣມຸຂານິ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ອຸທ຺ຘໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ອໂຘ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ທິສາວິທິສໍ ວິເປກ຺ຂມາໂນ ຄຈ຺ຉຕິ. ເອວມ຺ປິ ຈກ຺ຂຸໂລໂລ ໂຫຕິ.

ອຖ ວາ ຠິກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ນິມິຕ຺ຕຄ຺ຄາຫີ ໂຫຕິ ອນຸພ຺ຍຎ຺ຊນຄ຺ຄາຫີ. ຍຕ຺ວາຘິກຣຓເມນໍ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອສໍວຸຕໍ ວິຫຣນ຺ຕໍ ອຠິຊ຺ຌາໂທມນສ຺ສາ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອນ຺ວາສ຺ສເວຍ຺ຍຸໍ, ຕສ຺ສ ສໍວຣາຍ ນ ປຏິປຊ຺ຊຕິ, ນ ຣກ຺ຂຕິ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິເຍ ນ ສໍວຣໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ເອວມ຺ປິ ຈກ຺ຂຸໂລໂລ ໂຫຕິ.

ຍຖາ ວາ ປເນເກ ໂຠນ຺ໂຕ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສທ຺ຘາເທຍ຺ຍານິ ໂຠຊນານິ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ເຕ ເອວຣູປໍ ວິສູກທສ຺ສນໍ ອນຸຍຸຕ຺ຕາ ວິຫຣນ຺ຕິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ນຈ຺ຈໍ ຄີຕໍ ວາທິຕໍ ເປກ຺ຂໍ ອກ຺ຂານໍ ປາຓິສ຺ສຣໍ ເວຕາຬໍ ກຸມ຺ຠຖູຓໍ [ກຸມ຺ຠຖູນໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.)] ໂສຠນກໍ [ໂສຠນຄຣກໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຈຓ຺ຑາລໍ ວໍສໍ ໂຘວນໍ ຫຕ຺ຖິຍຸທ຺ຘໍ ອສ຺ສຍຸທ຺ຘໍ ມຫິໍສຍຸທ຺ຘໍ [ມຫິສຍຸທ຺ຘໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ອຸສຠຍຸທ຺ຘໍ ອຊຍຸທ຺ຘໍ ເມຓ຺ຑຍຸທ຺ຘໍ ກຸກ຺ກຸຏຍຸທ຺ຘໍ ວຏ຺ຏກຍຸທ຺ຘໍ ທຓ຺ຑຍຸທ຺ຘໍ ມຸຏ຺ຐິຍຸທ຺ຘໍ ນິພ຺ພຸທ຺ຘໍ ອຸຍ຺ໂຍຘິກໍ ພລຄ຺ຄໍ ເສນາພ຺ຍູຫໍ ອນີກທສ຺ສນໍ ອິຕິ ວາ. ເອວມ຺ປິ ຈກ຺ຂຸໂລໂລ ໂຫຕິ.

ກຖໍ ນ ຈກ຺ຂຸໂລໂລ ໂຫຕິ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ວີຖິໍ ປຏິປນ຺ໂນ ສໍວຸໂຕ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ຫຕ຺ຖິໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ນ ອສ຺ສໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ນ ຣຖໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ນ ປຕ຺ຕິໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ນ ອິຕ຺ຖິໂຍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ນ ປຸຣິເສ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ນ ກຸມາຣເກ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ນ ກຸມາຣິກາໂຍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ນ ອນ຺ຕຣາປຓໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ນ ຆຣມຸຂານິ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ນ ອຸທ຺ຘໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ນ ອໂຘ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ນ ທິສາວິທິສາວິເປກ຺ຂມາໂນ ຄຈ຺ຉຕິ. ເອວມ຺ປິ ນ ຈກ຺ຂຸໂລໂລ ໂຫຕິ.

ອຖ ວາ ຠິກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ນ ນິມິຕ຺ຕຄ຺ຄາຫີ ໂຫຕິ ນານຸພ຺ຍຎ຺ຊນຄ຺ຄາຫີ. ຍຕ຺ວາຘິກຣຓເມນໍ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອສໍວຸຕໍ ວິຫຣນ຺ຕໍ ອຠິຊ຺ຌາໂທມນສ຺ສາ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອນ຺ວາສ຺ສເວຍ຺ຍຸໍ, ຕສ຺ສ ສໍວຣາຍ ປຏິປຊ຺ຊຕິ, ຣກ຺ຂຕິ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິເຍ ສໍວຣໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ເອວມ຺ປິ ນ ຈກ຺ຂຸໂລໂລ ໂຫຕິ.

ຍຖາ ວາ ປເນເກ ໂຠນ຺ໂຕ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສທ຺ຘາເທຍ຺ຍານິ ໂຠຊນານິ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ເຕ ເອວຣູປໍ ວິສູກທສ຺ສນໍ ອນນຸຍຸຕ຺ຕາ ວິຫຣນ຺ຕິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ນຈ຺ຈໍ ຄີຕໍ ວາທິຕໍ ເປກ຺ຂໍ ອກ຺ຂານໍ…ເປ… ອນີກທສ຺ສນໍ ອິຕິ ວາ. ເອວຣູປາ ວິສູກທສ຺ສນາ ປຏິວິຣໂຕ ໂຫຕິ. ເອວມ຺ປິ ນ ຈກ຺ຂຸໂລໂລ ໂຫຕິ.

ຈກ຺ຂູຫິ ເນວ ໂລລສ຺ສາຕິ. ຈກ຺ຂຸໂລລິຍໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ, ຈກ຺ຂຸໂລລິຍາ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ຈກ຺ຂູຫິ ເນວ ໂລລສ຺ສ.

ຄາມກຖາຍ ອາວຣເຍ ໂສຕນ຺ຕິ. ຄາມກຖາ ວຸຈ຺ຈຕິ ພາຕ຺ຕິໍສ ຕິຣຈ຺ຉານກຖາ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຣາຊກຖາ ໂຈຣກຖາ ມຫາມຕ຺ຕກຖາ ເສນາກຖາ ຠຍກຖາ ຍຸທ຺ຘກຖາ ອນ຺ນກຖາ ປານກຖາ ວຕ຺ຖກຖາ ຍານກຖາ ສຍນກຖາ ມາລາກຖາ ຄນ຺ຘກຖາ ຎາຕິກຖາ ຄາມກຖາ ນິຄມກຖາ ນຄຣກຖາ ຊນປທກຖາ ອິຕ຺ຖິກຖາ [ອິຕ຺ຖິກຖາ ປຸຣິສກຖາ (ພຫູສຸ)] ສູຣກຖາ ວິສິຂາກຖາ ກຸມ຺ຠຏ຺ຐານກຖາ ປຸພ຺ພເປຕກຖາ ນານຕ຺ຕກຖາ ໂລກກ຺ຂາຍິກາ ສມຸທ຺ທກ຺ຂາຍິກາ ອິຕິຠວາຠວກຖາ ອິຕິ ວາ. ຄາມກຖາຍ ອາວຣເຍ ໂສຕນ຺ຕິ. ຄາມກຖາຍ ໂສຕໍ ອາວເຣຍ຺ຍ ນິວາເຣຍ຺ຍ ສໍວເຣຍ຺ຍ ຣກ຺ເຂຍ຺ຍ ໂຄເປຍ຺ຍ ປິທເຫຍ຺ຍ ປຈ຺ຉິນ຺ເທຍ຺ຍາຕິ – ຄາມກຖາຍ ອາວຣເຍ ໂສຕໍ.

ຣເສ ຈ ນານຸຄິຊ຺ເຌຍ຺ຍາຕິ. ຣເສ ຈາຕິ ມູລຣໂສ ຂນ຺ຘຣໂສ ຕຈຣໂສ ປຕ຺ຕຣໂສ ປຸປ຺ຜຣໂສ ຜລຣໂສ ອມ຺ພິລໍ ມຘຸຣໍ ຕິຕ຺ຕກໍ ກຏຸກໍ ໂລຓິກໍ ຂາຣິກໍ ລມ຺ພິກໍ ກສາໂວ ສາທຸ ອສາທຸ ສີຕໍ ອຸຓ຺ຫໍ. ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຣສຄິທ຺ຘາ; ເຕ ຊິວ຺ຫຄ຺ເຄນ ຣສຄ຺ຄານິ ປຣິເຍສນ຺ຕາ ອາຫິຓ຺ຑນ຺ຕິ, ເຕ ອມ຺ພິລໍ ລຠິຕ຺ວາ ອນມ຺ພິລໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອນມ຺ພິລໍ ລຠິຕ຺ວາ ອມ຺ພິລໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ…ເປ… ສີຕໍ ລຠິຕ຺ວາ ອຸຓ຺ຫໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອຸຓ຺ຫໍ ລຠິຕ຺ວາ ສີຕໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ. ເຕ ຍໍ ຍໍ ລຠິຕ຺ວາ ເຕນ ເຕນ ນ ຕຸສ຺ສນ຺ຕິ, ອປຣາປຣໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ມນາປິເກສຸ ຣເສສຸ ຣຕ຺ຕາ ຄິທ຺ຘາ ຄຘິຕາ ມຸຈ຺ຉິຕາ ອຊ຺ໂຌສນ຺ນາ ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພຸທ຺ຘາ. ຍສ຺ເສສາ ຣສຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ…ເປ… ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ, ໂສ ປຏິສງ຺ຂາ ໂຍນິໂສ ອາຫາຣໍ ອາຫາເຣຕິ ເນວ ທວາຍ…ເປ… ອນວຊ຺ຊຕາ ຈ ຜາສຸວິຫາໂຣ ຈາຕິ.

ຍຖາ ວຓໍ ອາລິມ຺ເປຍ຺ຍ ຍາວເທວ ອາຣຸຫຓຕ຺ຖາຍ [ອາຣຸຫນຕ຺ຖາຍ (ກ.) ປຸຣາເຠທສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທເສ ສຕ຺ຕມຄາຖາວຓ຺ຓນາຍໍ], ຍຖາ ວາ ປນ ອກ຺ຂໍ ອພ຺ຠຎ຺ເຊຍ຺ຍ ຍາວເທວ ຠາຣສ຺ສ ນິຕ຺ຖຣຓຕ຺ຖາຍ, ຍຖາ ວາ ປຸຕ຺ຕມໍສໍ ອາຫາຣໍ ອາຫາເຣຍ຺ຍ ຍາວເທວ ກນ຺ຕາຣສ຺ສ ນິຕ຺ຖຣຓຕ຺ຖາຍ; ເອວເມວໍ ຠິກ຺ຂຸ ປຏິສງ຺ຂາ ໂຍນິໂສ ອາຫາຣໍ ອາຫາເຣຕິ ເນວ ທວາຍ…ເປ… ອນວຊ຺ຊຕາ ຈ ຜາສຸວິຫາໂຣ ຈາຕິ ຣສຕຓ຺ຫໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ, ຣສຕຓ຺ຫາຍ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ຣເສ ຈ ນານຸຄິຊ຺ເຌຍ຺ຍ.

ນ ຈ ມມາເຍຖ ກິຎ຺ຈິ ໂລກສ຺ມິນ຺ຕິ. ມມຕ຺ຕາຕິ ທ຺ເວ ມມຕ຺ຕາ – ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕຎ຺ຈ …ເປ… ອິທໍ ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕໍ…ເປ… ອິທໍ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕໍ. ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕໍ ປຫາຍ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຈກ຺ຂຸໍ ນ ມມາເຍຍ຺ຍ ນ ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ ນ ປຣາມເສຍ຺ຍ ນາຠິນິວິເສຍ຺ຍ; ໂສຕໍ… ຆານໍ… ຊິວ຺ຫໍ… ກາຍໍ… ຣູເປ… ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ… ກຸລໍ… ຄຓໍ… ອາວາສໍ… ລາຠໍ… ຍສໍ… ປສໍສໍ… ສຸຂໍ… ຈີວຣໍ… ປິຓ຺ຑປາຕໍ… ເສນາສນໍ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ… ກາມຘາຕຸໍ… ຣູປຘາຕຸໍ… ອຣູປຘາຕຸໍ… ກາມຠວໍ… ຣູປຠວໍ… ອຣູປຠວໍ… ສຎ຺ຎາຠວໍ… ອສຎ຺ຎາຠວໍ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຠວໍ … ເອກໂວກາຣຠວໍ… ຈຕຸໂວກາຣຠວໍ… ປຎ຺ຈໂວກາຣຠວໍ … ອຕີຕໍ… ອນາຄຕໍ… ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພ ຘມ຺ເມ ນ ມມາເຍຍ຺ຍ ນ ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ ນ ປຣາມເສຍ຺ຍ ນາຠິນິວິເສຍ຺ຍ. ກິຎ຺ຈີຕິ ກິຎ຺ຈິ ຣູປຄຕໍ ເວທນາຄຕໍ ສຎ຺ຎາຄຕໍ ສງ຺ຂາຣຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓຄຕໍ. ໂລກສ຺ມິນ຺ຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກຕິ – ນ ຈ ມມາເຍຖ ກິຎ຺ຈິ ໂລກສ຺ມິໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຈກ຺ຂູຫິ ເນວ ໂລລສ຺ສ, ຄາມກຖາຍ ອາວຣເຍ ໂສຕໍ;

ຣເສ ຈ ນານຸຄິຊ຺ເຌຍ຺ຍ, ນ ຈ ມມາເຍຖ ກິຎ຺ຈິ ໂລກສ຺ມິ’’ນ຺ຕິ.

໑໕໘.

ຜສ຺ເສນ ຍທາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ, ປຣິເທວໍ ຠິກ຺ຂຸ ນ ກເຣຍ຺ຍ ກຸຫິຎ຺ຈິ;

ຠວຎ຺ຈ ນາຠິຊປ຺ເປຍ຺ຍ, ເຠຣເວສຸ ຈ ນ ສມ຺ປເວເຘຍ຺ຍ.

ຜສ຺ເສນ ຍທາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສາຕິ. ຜສ຺ໂສຕິ ໂຣຄຜສ຺ໂສ. ໂຣຄຜສ຺ເສນ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອສ຺ສ; ຈກ຺ຂຸໂຣເຄນ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອສ຺ສ, ໂສຕໂຣເຄນ…ເປ… ຆານໂຣເຄນ… ຊິວ຺ຫາໂຣເຄນ… ກາຍໂຣເຄນ… ສີສໂຣເຄນ… ກຓ຺ຓໂຣເຄນ… ມຸຂໂຣເຄນ… ທນ຺ຕໂຣເຄນ… ກາເສນ… ສາເສນ… ປິນາເສນ… ຑາເຫນ… ຊເຣນ… ກຸຈ຺ຉິໂຣເຄນ… ມຸຈ຺ຉາຍ… ປກ຺ຂນ຺ທິກາຍ… ສູລາຍ… ວິສູຈິກາຍ… ກຸຏ຺ເຐນ… ຄຓ຺ເຑນ… ກິລາເສນ… ໂສເສນ… ອປມາເຣນ… ທທ຺ທຸຍາ… ກຓ຺ຑຸຍາ … ກຈ຺ຉຸຍາ… ຣຂສາຍ… ວິຕຈ຺ຉິກາຍ… ໂລຫິເຕນ… ປິຕ຺ເຕນ… ມຘຸເມເຫນ… ອໍສາຍ… ປິຬກາຍ… ຠຄນ຺ທເລນ… ປິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐາເນນ ອາພາເຘນ… ເສມ຺ຫສມຸຏ຺ຐາເນນ ອາພາເຘນ… ວາຕສມຸຏ຺ຐາເນນ ອາພາເຘນ… ສນ຺ນິປາຕິເກນ ອາພາເຘນ… ອຸຕຸປຣິຓາມເຊນ ອາພາເຘນ… ວິສມປຣິຫາຣເຊນ ອາພາເຘນ… ໂອປກ຺ກມິເກນ ອາພາເຘນ… ກມ຺ມວິປາກເຊນ ອາພາເຘນ… ສີເຕນ… ອຸຓ຺ເຫນ… ຊິຆຈ຺ຉາຍ… ປິປາສາຍ… ອຸຈ຺ຈາເຣນ… ປສ຺ສາເວນ… ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ເສຫິ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອສ຺ສາຕິ – ຜສ຺ເສນ ຍທາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ.

ປຣິເທວໍ ຠິກ຺ຂຸ ນ ກເຣຍ຺ຍ ກຸຫິຎ຺ຈີຕິ. ອາເທວໍ ປຣິເທວໍ ອາເທວນໍ ປຣິເທວນໍ ອາເທວິຕຕ຺ຕໍ ປຣິເທວິຕຕ຺ຕໍ ວາຈາ ປລາປໍ ວິປ຺ປລາປໍ ລາລປ຺ປໍ ລາລປ຺ປາຍນໍ ລາລປ຺ປາຍິຕຕ຺ຕໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ ນ ຊເນຍ຺ຍ ນ ສຎ຺ຊເນຍ຺ຍ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ ນາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ. ກຸຫິຎ຺ຈີຕິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ກິມ຺ຫິຈິ ກຕ຺ຖຈິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ວາຕິ – ປຣິເທວໍ ຠິກ຺ຂຸ ນ ກເຣຍ຺ຍ ກຸຫິຎ຺ຈິ.

ຠວຎ຺ຈ ນາຠິຊປ຺ເປຍ຺ຍາຕິ. ກາມຠວໍ ນ ຊປ຺ເປຍ຺ຍ, ຣູປຠວໍ ນ ຊປ຺ເປຍ຺ຍ, ອຣູປຠວໍ ນ ຊປ຺ເປຍ຺ຍ ນ ປຊປ຺ເປຍ຺ຍ ນາຠິຊປ຺ເປຍ຺ຍາຕິ – ຠວຎ຺ຈ ນາຠິຊປ຺ເປຍ຺ຍ.

ເຠຣເວສຸ ຈ ນ ສມ຺ປເວເຘຍ຺ຍາຕິ. ເຠຣວາຕິ ເອເກນາກາເຣນ ຠຍມ຺ປິ ເຠຣວມ຺ປິ ຕຎ຺ເຎວ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ເອຕໍ ນູນ ຕໍ ຠຍໍ ເຠຣວໍ ນ ຊເຫ ອາຄຈ຺ຉຕີ’’ຕິ. ພຫິທ຺ຘາຣມ຺ມຓໍ ວຸຕ຺ຕໍ ສີຫາ ພ຺ຍຄ຺ຆາ ທີປີ ອຈ຺ຉາ ຕຣຈ຺ຉາ ໂກກາ ມຫິໍສາ ອສ຺ສາ ຫຕ຺ຖີ ອຫິ ວິຈ຺ຉິກາ ສຕປທີ, ໂຈຣາ ວາ ອສ຺ສຸ ມານວາ ວາ ກຕກມ຺ມາ ວາ ອກຕກມ຺ມາ ວາ. ອຖາປເຣນ ອາກາເຣນ ຠຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກໍ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຠຍໍ ຠຍານກໍ ຉມ຺ຠິຕຕ຺ຕໍ ໂລມຫໍໂສ ເຈຕໂສ ອຸພ຺ເພໂຄ ອຸຕ຺ຣາໂສ, ຊາຕິຠຍໍ ຊຣາຠຍໍ ພ຺ຍາຘິຠຍໍ ມຣຓຠຍໍ ຣາຊຠຍໍ ໂຈຣຠຍໍ ອຄ຺ຄິຠຍໍ ອຸທກຠຍໍ ອຕ຺ຕານຸວາທຠຍໍ ປຣານຸວາທຠຍໍ ທຓ຺ຑຠຍໍ ທຸຄ຺ຄຕິຠຍໍ ອູມິຠຍໍ ກຸມ຺ຠີລຠຍໍ ອາວຏ຺ຏຠຍໍ ສຸສຸກາຠຍໍ [ສຸໍສຸກາຠຍໍ (ສ຺ຍາ.)] ອາຊີວິກຠຍໍ ອສິໂລກຠຍໍ ປຣິສາຍ ສາຣຊ຺ຊຠຍໍ ມທນຠຍໍ ທຸຄ຺ຄຕິຠຍໍ ຠຍໍ ຠຍານກໍ ຉມ຺ຠິຕຕ຺ຕໍ ໂລມຫໍໂສ ເຈຕໂສ ອຸພ຺ເພໂຄ ອຸຕ຺ຣາໂສ. ເຠຣເວສຸ ຈ ນ ສມ຺ປເວເຘຍ຺ຍາຕິ ເຠຣເວ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ວາ ສຸຓິຕ຺ວາ ວາ ນ ເວເຘຍ຺ຍ ນ ປເວເຘຍ຺ຍ ນ ສມ຺ປເວເຘຍ຺ຍ ນ ຕເສຍ຺ຍ ນ ອຸຕ຺ຕເສຍ຺ຍ ນ ປຣິຕເສຍ຺ຍ ນ ຠາເຍຍ຺ຍ ນ ສນ຺ຕາສໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ອຠີຣູ ອສ຺ສ ອຉມ຺ຠີ ອນຸຕ຺ຣາສີ ອປລາຍີ, ປຫີນຠຍເຠຣໂວ ວິຄຕໂລມຫໍໂສ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ເຠຣເວສຸ ຈ ນ ສມ຺ປເວເຘຍ຺ຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຜສ຺ເສນ ຍທາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ, ປຣິເທວໍ ຠິກ຺ຂຸ ນ ກເຣຍ຺ຍ ກຸຫິຎ຺ຈິ;

ຠວຎ຺ຈ ນາຠິຊປ຺ເປຍ຺ຍ, ເຠຣເວສຸ ຈ ນ ສມ຺ປເວເຘຍ຺ຍາ’’ຕິ.

໑໕໙.

ອນ຺ນານມໂຖ ປານານໍ, ຂາທນີຍານມໂຖປິ ວຕ຺ຖານໍ;

ລທ຺ຘາ ນ ສນ຺ນິຘິໍ ກຍິຣາ, ນ ຈ ປຣິຕ຺ຕເສ ຕານິ ອລຠມາໂນ.

ອນ຺ນານມໂຖ ປານານໍ, ຂາທນີຍານມໂຖປິ ວຕ຺ຖານນ຺ຕິ. ອນ຺ນານນ຺ຕິ ໂອທໂນ ກຸມ຺ມາໂສ ສຕ຺ຕຸ ມຈ຺ໂຉ ມໍສໍ. ປານານນ຺ຕິ ອຏ຺ຐ ປານານິ – ອມ຺ພປານໍ, ຊມ຺ພຸປານໍ, ໂຈຈປານໍ, ໂມຈປານໍ, ມຘຸປານໍ, ມຸທ຺ທິກປານໍ, ສາລຸກປານໍ, ຜາຣຸສກປານໍ. ອປຣານິປິ ອຏ຺ຐ ປານານິ – ໂກສມ຺ພປານໍ, ໂກລປານໍ, ພທຣປານໍ, ຆຕປານໍ, ເຕລປານໍ, ປໂຍປານໍ, ຍາຄຸປານໍ, ຣສປານໍ. ຂາທນີຍານນ຺ຕິ ປິຏ຺ຐຂຊ຺ຊກໍ, ປູວຂຊ຺ຊກໍ, ມູລຂຊ຺ຊກໍ, ຕຈຂຊ຺ຊກໍ, ປຕ຺ຕຂຊ຺ຊກໍ, ປຸປ຺ຜຂຊ຺ຊກໍ, ຜລຂຊ຺ຊກໍ. ວຕ຺ຖານນ຺ຕິ ຉ ຈີວຣານິ – ໂຂມໍ, ກປ຺ປາສິກໍ, ໂກເສຍ຺ຍໍ, ກມ຺ພລໍ, ສາຓໍ, ຠງ຺ຄນ຺ຕິ – ອນ຺ນານມໂຖ ປານານໍ ຂາທນີຍານມໂຖປິ ວຕ຺ຖານໍ.

ລທ຺ຘາ ນ ສນ຺ນິຘິໍ ກຍິຣາຕິ. ລທ຺ຘາຕິ ລທ຺ຘາ ລຠິຕ຺ວາ ອຘິຄນ຺ຕ຺ວາ ວິນ຺ທິຕ຺ວາ ປຏິລຠິຕ຺ວາ ນ ກຸຫນາຍ, ນ ລປນາຍ, ນ ເນມິຕ຺ຕິກຕາຍ, ນ ນິປ຺ເປສິກຕາຍ, ນ ລາເຠນ ລາຠໍ ນິຊິຄີສນຕາຍ [ນິຊິຄິໍສນຕາຍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ນ ກຏ຺ຐທາເນນ, ນ ເວຬຸທາເນນ, ນ ປຕ຺ຕທາເນນ, ນ ປຸປ຺ຜທາເນນ, ນ ຜລທາເນນ, ນ ສິນານທາເນນ, ນ ຈຸຓ຺ຓທາເນນ, ນ ມຕ຺ຕິກາທາເນນ, ນ ທນ຺ຕກຏ຺ຐທາເນນ, ນ ມຸໂຂທກທາເນນ, ນ ຈາຏຸກມ຺ຍຕາຍ, ນ ມຸຄ຺ຄສູປ຺ຍຕາຍ [ນ ມຸຄ຺ຄສຸປ຺ປຕາຍ (ສີ.), ນ ມຸຄ຺ຄສູປຕາຍ (ສ຺ຍາ.)], ນ ປາຣິຠຏຍຍຕາຍ, ນ ປີຐມທ຺ທິກຕາຍ [ປິຏ຺ຐິມໍສິກຕາຍ (ສີ.), ປິຏ຺ຐິມທ຺ທິກຕາຍ (ກ.)], ນ ວຕ຺ຖຸວິຊ຺ຊາຍ, ນ ຕິຣຈ຺ຉານວິຊ຺ຊາຍ, ນ ອງ຺ຄວິຊ຺ຊາຍ, ນ ນກ຺ຂຕ຺ຕວິຊ຺ຊາຍ, ນ ທູຕຄມເນນ, ນ ປຫິຓຄມເນນ, ນ ຊງ຺ຆເປສນິເຍນ, ນ ເວຊ຺ຊກມ຺ເມນ, ນ ນວກມ຺ເມນ, ນ ປິຓ຺ຑປຏິປິຓ຺ຑເກນ, ນ ທານານຸປ຺ປທາເນນ ຘມ຺ເມນ ສເມນ ລທ຺ຘາ ລຠິຕ຺ວາ ອຘິຄນ຺ຕ຺ວາ ວິນ຺ທິຕ຺ວາ ປຏິລຠິຕ຺ວາຕິ – ລທ຺ຘາ. ນ ສນ຺ນິຘິໍ ກຍິຣາຕິ ອນ຺ນສນ຺ນິຘິໍ ປານສນ຺ນິຘິໍ ວຕ຺ຖສນ຺ນິຘິໍ ຍານສນ຺ນິຘິໍ ສຍນສນ຺ນິຘິໍ ຄນ຺ຘສນ຺ນິຘິໍ ອາມິສສນ຺ນິຘິໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ ນ ຊເນຍ຺ຍ ນ ສຎ຺ຊເນຍ຺ຍ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ ນາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ລທ຺ຘາ ນ ສນ຺ນິຘິໍ ກຍິຣາ.

ນ ຈ ປຣິຕ຺ຕເສ ຕານິ ອລຠມາໂນຕິ. ອນ຺ນໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ປານໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ວຕ຺ຖໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ກຸລໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຄຓໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ອາວາສໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ລາຠໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຍສໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ປສໍສໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ສຸຂໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຈີວຣໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ປິຓ຺ຑປາຕໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ເສນາສນໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຄິລານຸປຏ຺ຐາກໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ‘‘ອປ຺ປຎ຺ຎາໂຕມ຺ຫີ’’ຕິ ນ ຕເສຍ຺ຍ ນ ອຸຕ຺ຕເສຍ຺ຍ ນ ປຣິຕ຺ຕເສຍ຺ຍ ນ ຠາເຍຍ຺ຍ ນ ສນ຺ຕາສໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ອຠີຣູ ອສ຺ສ ອຉມ຺ຠີ ອນຸຕ຺ຣາສີ ອປລາຍີ, ປຫີນຠຍເຠຣໂວ ວິຄຕໂລມຫໍໂສ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ນ ຈ ປຣິຕ຺ຕເສ ຕານິ ອລຠມາໂນ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອນ຺ນານມໂຖ ປານານໍ, ຂາທນີຍານມໂຖປິ ວຕ຺ຖານໍ;

ລທ຺ຘາ ນ ສນ຺ນິຘິໍ ກຍິຣາ, ນ ຈ ປຣິຕ຺ຕເສ ຕານິ ອລຠມາໂນ’’ຕິ.

໑໖໐.

ຌາຍີ ນ ປາທໂລລສ຺ສ, ວິຣເມ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາ ນປ຺ປມຊ຺ເຊຍ຺ຍ;

ອຖາສເນສຸ ສຍເນສຸ, ອປ຺ປສທ຺ເທສຸ ຠິກ຺ຂຸ ວິຫເຣຍ຺ຍ.

ຌາຍີ ນ ປາທໂລລສ຺ສາຕິ. ຌາຍີຕິ ປຐເມນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ທຸຕິເຍນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ຕຕິເຍນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ຈຕຸຕ຺ເຖນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ສວິຕກ຺ກສວິຈາເຣນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ອວິຕກ຺ກວິຈາຣມຕ຺ເຕນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ອວິຕກ຺ກອວິຈາເຣນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ສປ຺ປີຕິເກນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ນິປ຺ປີຕິເກນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ປີຕິສຫຄເຕນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ສາຕສຫຄເຕນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ສຸຂສຫຄເຕນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ອຸເປກ຺ຂາສຫຄເຕນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ສຸຎ຺ຎເຕນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ອນິມິຕ຺ເຕນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ອປ຺ປຓິຫິເຕນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ໂລກິເຍນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ໂລກຸຕ຺ຕເຣນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ຌານຣໂຕ ເອກຕ຺ຕມນຸຍຸຕ຺ໂຕ ປຣມຕ຺ຖຄຣຸໂກຕິ [ສທຕ຺ຖຄຣຸໂກຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] – ຌາຍີ.

ນ ປາທໂລລສ຺ສາຕິ. ກຖໍ ປາທໂລໂລ ໂຫຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປາທໂລລິເຍນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ ອາຣາເມນ ອາຣາມໍ ອຸຍ຺ຍາເນນ ອຸຍ຺ຍານໍ ຄາເມນ ຄາມໍ ນິຄເມນ ນິຄມໍ ນຄເຣນ ນຄຣໍ ຣຏ຺ເຐນ ຣຏ຺ຐໍ ຊນປເທນ ຊນປທໍ ທີຆຈາຣິກໍ ອນວຏ຺ຐິຕຈາຣິກໍ ອນຸຍຸຕ຺ໂຕ ວິຫຣຕິ. ເອວມ຺ປິ ປາທໂລໂລ ໂຫຕິ.

ອຖ ວາ ຠິກ຺ຂຸ ອນ຺ໂຕປິສງ຺ຆາຣາເມ ປາທໂລລິເຍນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ. ນ ອຕ຺ຖເຫຕຸ ນ ກາຣຓເຫຕຸ ອຸທ຺ຘໂຕ ອວູປສນ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ປຣິເວຓໂຕ ປຣິເວຓໍ ຄຈ຺ຉຕິ ວິຫາຣໂຕ ວິຫາຣໍ ຄຈ຺ຉຕິ ອຑ຺ຒໂຍຄໂຕ ອຑ຺ຒໂຍຄໍ ຄຈ຺ຉຕິ ປາສາທໂຕ ປາສາທໍ ຄຈ຺ຉຕິ ຫມ຺ມິຍໂຕ ຫມ຺ມິຍໍ ຄຈ຺ຉຕິ ຄຸຫາຍ ຄຸຫໍ ຄຈ຺ຉຕິ ເລຓໂຕ ເລຓໍ ຄຈ຺ຉຕິ ກຸຏິໂຕ ກຸຏິໍ ຄຈ຺ຉຕິ ກູຏາຄາຣໂຕ ກູຏາຄາຣໍ ຄຈ຺ຉຕິ ອຏ຺ຏໂຕ ອຏ຺ຏໍ ຄຈ຺ຉຕິ ມາຬໂຕ ມາຬໍ ຄຈ຺ຉຕິ ອຸທ຺ທຓ຺ຑໂຕ ອຸທ຺ທຓ຺ຑໍ ຄຈ຺ຉຕິ ອຸປຏ຺ຐານສາລໂຕ ອຸປຏ຺ຐານສາລໍ ຄຈ຺ຉຕິ ມຓ຺ຑລມາຬໂຕ ມຓ຺ຑລມາຬໍ ຄຈ຺ຉຕິ ຣຸກ຺ຂມູລໂຕ ຣຸກ຺ຂມູລໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ ຠິກ຺ຂູ ນິສີທນ຺ຕິ ຕຫິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຕຕ຺ຖ ເອກສ຺ສ ວາ ທຸຕິໂຍ ໂຫຕິ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ວາ ຕຕິໂຍ ໂຫຕິ, ຕິຓ຺ຓໍ ວາ ຈຕຸຕ຺ໂຖ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ພຫຸໍ ສມ຺ຜປ຺ປລາປໍ ປລປຕິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຣາຊກຖໍ ໂຈຣກຖໍ ມຫາມຕ຺ຕກຖໍ ເສນາກຖໍ ຠຍກຖໍ ຍຸທ຺ຘກຖໍ ອນ຺ນກຖໍ ປານກຖໍ ວຕ຺ຖກຖໍ ຍານກຖໍ ສຍນກຖໍ ມາລາກຖໍ ຄນ຺ຘກຖໍ ຎາຕິກຖໍ ຄາມກຖໍ ນິຄມກຖໍ ນຄຣກຖໍ ຊນປທກຖໍ ອິຕ຺ຖິກຖໍ ສູຣກຖໍ ວິສິຂາກຖໍ ກຸມ຺ຠຏ຺ຐານກຖໍ ປຸພ຺ພເປຕກຖໍ ນານຕ຺ຕກຖໍ ໂລກກ຺ຂາຍິກໍ ສມຸທ຺ທກ຺ຂາຍິກໍ ອິຕິ ຠວາຠວກຖໍ ອິຕິ ວາ. ເອວມ຺ປິ ປາທໂລໂລ ໂຫຕິ.

ນ ປາທໂລລສ຺ສາຕິ. ປາທໂລລິຍໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ, ປາທໂລລິຍາ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍ ຈເຣຍ຺ຍ ວິຈເຣຍ຺ຍ ອິຣິເຍຍ຺ຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ ປາເລຍ຺ຍ ຍເປຍ຺ຍ ຍາເປຍ຺ຍ, ປຏິສລ຺ລານາຣາໂມ ອສ຺ສ ປຏິສລ຺ລານຣໂຕ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ເຈໂຕສມຖມນຸຍຸຕ຺ໂຕ ອນິຣາກຕຊ຺ຌາໂນ ວິປສ຺ສນາ ສມນ຺ນາຄໂຕ ພ຺ຣູເຫຕາ ສຸຎ຺ຎາຄາຣານໍ ຌາຍີ ຌານຣໂຕ ເອກຕ຺ຕມນຸຍຸຕ຺ໂຕ ປຣມຕ຺ຖຄຣຸໂກຕິ – ຌາຍີ ນ ປາທໂລລສ຺ສ.

ວິຣເມ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາ ນປ຺ປມຊ຺ເຊຍ຺ຍາຕິ. ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຫຕ຺ຖກຸກ຺ກຸຈ຺ຈມ຺ປິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ, ປາທກຸກ຺ກຸຈ຺ຈມ຺ປິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ, ຫຕ຺ຖປາທກຸກ຺ກຸຈ຺ຈມ຺ປິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ, ອກປ຺ປິເຍ ກປ຺ປິຍສຎ຺ຎິຕາ, ກປ຺ປິເຍ ອກປ຺ປິຍສຎ຺ຎິຕາ, ອວຊ຺ເຊ ວຊ຺ຊສຎ຺ຎິຕາ, ວຊ຺ເຊ ອວຊ຺ຊສຎ຺ຎິຕາ, ຍໍ ເອວຣູປໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາຍນາ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາຍິຕຕ຺ຕໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ.

ອປິ ຈ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ – ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ. ກຖໍ ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ? ‘‘ກຕໍ ເມ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ, ອກຕໍ ເມ ກາຍສຸຈຣິຕ’’ນ຺ຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ, ‘‘ກຕໍ ເມ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ, ອກຕໍ ເມ ວຈີສຸຈຣິຕ’’ນ຺ຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ, ‘‘ກຕໍ ເມ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ, ອກຕໍ ເມ ມໂນສຸຈຣິຕນ຺ຕິ…ເປ… ‘‘ກໂຕ ເມ ປາຓາຕິປາໂຕ, ອກຕາ ເມ ປາຓາຕິປາຕາ ເວຣມຓີ’’ຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ…ເປ… ມໂນວິເລໂຂ, ‘‘ກຕໍ ເມ ອທິນ຺ນາທານໍ… ກໂຕ ເມ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາໂຣ… ກໂຕ ເມ ມຸສາວາໂທ… ກຕາ ເມ ປິສຸຓວາຈາ… ກຕາ ເມ ຜຣຸສວາຈາ… ກໂຕ ເມ ສມ຺ຜປ຺ປລາໂປ… ກຕາ ເມ ອຠິຊ຺ຌາ… ກໂຕ ເມ ພ຺ຍາປາໂທ… ກຕາ ເມ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ, ອກຕາ ເມ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐີ’’ຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ. ເອວໍ ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ.

ອຖ ວາ ‘‘ສີເລສຸມ຺ຫິ ນ ປຣິປູຣກາຣີ’’ຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ, ‘‘ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸມ຺ຫິ ອຄຸຕ຺ຕທ຺ວາໂຣ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ໂຠຊເນ ອມຕ຺ຕຎ຺ຎຸມ຺ຫີ’’ຕິ… ‘‘ຊາຄຣິຍໍ ອນນຸຍຸຕ຺ໂຕມ຺ຫີ’’ຕິ… ‘‘ນ ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ເຎນ ສມນ຺ນາຄໂຕມ຺ຫີ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕາ ເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕາ ເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕາ ເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕານິ ເມ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານີ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕານິ ເມ ປຎ຺ຈ ພລານີ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕາ ເມ ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິໂຕ ເມ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ’’ຕິ… ‘‘ທຸກ຺ຂໍ ເມ ອປຣິຎ຺ຎາຕ’’ນ຺ຕິ… ‘‘ສມຸທໂຍ ເມ ອປ຺ປຫີໂນ’’ຕິ… ‘‘ມຄ຺ໂຄ ເມ ອຠາວິໂຕ’’ຕິ… ‘‘ນິໂຣໂຘ ເມ ອສຈ຺ຉິກໂຕ’’ຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ. ວິຣເມ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາ ອາຣເມຍ຺ຍ ວິຣເມຍ຺ຍ ປຏິວິຣເມຍ຺ຍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ. ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ວິຣເມ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາ.

ນປ຺ປມຊ຺ເຊຍ຺ຍາຕິ ສກ຺ກຈ຺ຈກາຣີ ອສ຺ສ ສາຕຈ຺ຈກາຣີ ອຏ຺ຐິຕກາຣີ ອໂນລີນວຸຕ຺ຕິໂກ ອນິກ຺ຂິຕ຺ຕຈ຺ຉນ຺ໂທ ອນິກ຺ຂິຕ຺ຕຘຸໂຣ ອປ຺ປມາໂທ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ. ‘‘ກທາຫໍ ອປຣິປູຣໍ ວາ ສີລກ຺ຂນ຺ຘໍ ປຣິປູເຣຍ຺ຍໍ, ປຣິປູຣໍ ວາ ສີລກ຺ຂນ຺ຘໍ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ປຎ຺ຎາຍ ອນຸຄ຺ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ? ໂຍ ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ໂທ ຈ ວາຍາໂມ ຈ ອຸສ຺ສາໂຫ ຈ ອຸສ຺ໂສຬ຺ຫີ ຈ ຖາໂມ ຈ ອປ຺ປຏິວານີ ຈ ສຕິ ຈ ສມ຺ປຊຎ຺ຎຎ຺ຈ ອາຕປ຺ປໍ ປຘານໍ ອຘິຏ຺ຐານໍ ອນຸໂຍໂຄ ອປ຺ປມາໂທ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ. ‘‘ກທາຫໍ ອປຣິປູຣໍ ວາ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ຘໍ…ເປ… ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ຘໍ… ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ຘໍ… ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ຘໍ… ກທາຫໍ ອປຣິຎ຺ຎາຕໍ ວາ ທຸກ຺ຂໍ ປຣິຊາເນຍ຺ຍໍ, ອປ຺ປຫີເນ ວາ ກິເລເສ ປຊເຫຍ຺ຍໍ, ອຠາວິຕໍ ວາ ມຄ຺ຄໍ ຠາເວຍ຺ຍໍ, ອສຈ຺ຉິກຕໍ ວາ ນິໂຣຘໍ ສຈ຺ຉິກເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ? ໂຍ ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ໂທ ຈ ວາຍາໂມ ຈ ອຸສ຺ສາໂຫ ຈ ອຸສ຺ໂສຬ຺ຫີ ຈ ຖາໂມ ຈ ອປ຺ປຏິວານີ ຈ ສຕິ ຈ ສມ຺ປຊຎ຺ຎຎ຺ຈ ອາຕປ຺ປໍ ປຘານໍ ອຘິຏ຺ຐານໍ ອນຸໂຍໂຄ ອປ຺ປມາໂທ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສູຕິ – ວິຣເມ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາ ນປ຺ປມຊ຺ເຊຍ຺ຍ.

ອຖາສເນສຸ ສຍເນສຸ, ອປ຺ປສທ຺ເທສຸ ຠິກ຺ຂຸ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ. ອຖາຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ… ອາສນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຍຕ຺ຖ ນິສີທຕິ – ມຎ຺ໂຈ ປີຐໍ ຠິສິ ຕຏ຺ຏິກາ ຈມ຺ມຂຓ຺ໂຑ ຕິຓສນ຺ຖາໂຣ ປຓ຺ຓສນ຺ຖາໂຣ ປລາລສນ຺ຖາໂຣ. ສຍນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ເສນາສນໍ ວິຫາໂຣ ອຑ຺ຒໂຍໂຄ ປາສາໂທ ຫມ຺ມິຍໍ ຄຸຫາຕິ – ອຖາສເນສຸ ສຍເນສຸ.

ອປ຺ປສທ຺ເທສຸ ຠິກ຺ຂຸ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ. ອປ຺ປສທ຺ເທສຸ ອປ຺ປນິຄ຺ໂຆເສສຸ ວິຊນວາເຕສຸ ມນຸສ຺ສຣາຫສ຺ເສຍ຺ຍເກສຸ ປຏິສລ຺ລານສາຣຸປ຺ເປສຸ ເສນາສເນສຸ ຈເຣຍ຺ຍ ວິຈເຣຍ຺ຍ ວິຫເຣຍ຺ຍ ອິຣິເຍຍ຺ຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ ປາເລຍ຺ຍ ຍເປຍ຺ຍ ຍາເປຍ຺ຍາຕິ – ອຖາສເນສຸ ສຍເນສຸ ອປ຺ປສທ຺ເທສຸ ຠິກ຺ຂຸ ວິຫເຣຍ຺ຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຌາຍີ ນ ປາທໂລລສ຺ສ, ວິຣເມ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາ ນປ຺ປມຊ຺ເຊຍ຺ຍ;

ອຖາສເນສຸ ສຍເນສຸ, ອປ຺ປສທ຺ເທສຸ ຠິກ຺ຂຸ ວິຫເຣຍ຺ຍາ’’ຕິ.

໑໖໑.

ນິທ຺ທໍ ນ ພຫຸລີກເຣຍ຺ຍ, ຊາຄຣິຍໍ ຠເຊຍ຺ຍ ອາຕາປີ;

ຕນ຺ທິໍ ມາຍໍ ຫສ຺ສໍ ຂິຑ຺ຑໍ, ເມຖຸນໍ ວິປ຺ປຊເຫ ສວິຠູສໍ.

ນິທ຺ທໍ ນ ພຫຸລີກເຣຍ຺ຍາຕິ. ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວໍ ຉໂກຏ຺ຐາສໍ ກາເຣຕ຺ວາ ປຎ຺ຈໂກຏ຺ຐາສໍ ປຏິປຊ຺ເຊຍ຺ຍ ເອກໂກຏ຺ຐາສໍ ນິປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍາຕິ – ນິທ຺ທໍ ນ ພຫຸລີກເຣຍ຺ຍ.

ຊາຄຣິຍໍ ຠເຊຍ຺ຍ ອາຕາປີຕິ. ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ທິວສໍ ຈງ຺ກເມນ ນິສຊ຺ຊາຍ ອາວຣຓີເຍຫິ ຘມ຺ເມຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິໂສເຘຍ຺ຍ, ຣຕ຺ຕິຍາ ປຐມໍ ຍາມໍ ຈງ຺ກເມນ ນິສຊ຺ຊາຍ ອາວຣຓີເຍຫິ ຘມ຺ເມຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິໂສເຘຍ຺ຍ, ຣຕ຺ຕິຍາ ມຊ຺ຌິມໍ ຍາມໍ ທກ຺ຂິເຓນ ປສ຺ເສນ ສີຫເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຍ຺ຍ ປາເທປາທໍ ອຈ຺ຈາຘາຍ ສໂຕ ສມ຺ປຊາໂນ ອຸຏ຺ຐານສຎ຺ຎໍ ມນສິກຣິຕ຺ວາ, ຣຕ຺ຕິຍາ ປຈ຺ຉິມໍ ຍາມໍ ປຈ຺ຈຸຏ຺ຐາຍ ຈງ຺ກເມນ ນິສຊ຺ຊາຍ ອາວຣຓີເຍຫິ ຘມ຺ເມຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິໂສເຘຍ຺ຍ.

ຊາຄຣິຍໍ ຠເຊຍ຺ຍາຕິ ຊາຄຣິຍໍ ຠເຊຍ຺ຍ ສມ຺ຠເຊຍ຺ຍ ເສເວຍ຺ຍ ນິເສເວຍ຺ຍ ສໍເສເວຍ຺ຍ ປຏິເສເວຍ຺ຍາຕິ – ຊາຄຣິຍໍ ຠເຊຍ຺ຍ.

ອາຕາປີຕິ. ອາຕປ຺ປໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວີຣິຍໍ [ວິຣິຍໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)]. ໂຍ ເຈຕສິໂກ ວີຣິຍາຣມ຺ໂຠ ນິກ຺ກໂມ ປຣກ຺ກໂມ ອຸຍ຺ຍາໂມ ວາຍາໂມ ອຸສ຺ສາໂຫ ອຸສ຺ໂສຬ຺ຫີ ຖາໂມ ຐິຕິ ອສິຖິລປຣກ຺ກມຕາ ອນິກ຺ຂິຕ຺ຕຈ຺ຉນ຺ທຕາ ອນິກ຺ຂິຕ຺ຕຘຸຣຕາ ຘຸຣສມ຺ປຄ຺ຄໂຫ ວີຣິຍໍ ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ວີຣິຍພລໍ ສມ຺ມາວາຍາໂມ. ອິມິນາ ອາຕາເປນ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ ອຸປຄໂຕ ສມຸປຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອາຕາປີຕິ – ຊາຄຣິຍໍ ຠເຊຍ຺ຍ ອາຕາປີ.

ຕນ຺ທິໍ ມາຍໍ ຫສ຺ສໍ ຂິຑ຺ຑໍ, ເມຖຸນໍ ວິປ຺ປຊເຫ ສວິຠູສນ຺ຕິ. ຕນ຺ທີຕິ [ຕນ຺ທິນ຺ຕິ (ສີ.)] ຕນ຺ທີ ຕນ຺ທິຍນາ ຕນ຺ທິຍິຕຕ຺ຕໍ [ນຕ຺ຖິ ອຕ຺ຕທຓ຺ຑສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທເສ ຂຸທ຺ທກວຕ຺ຖຸວິຠງ຺ເຄປິ] ຕນ຺ທິມນກຕາ ອາລສ຺ຍໍ ອາລສ຺ຍາຍນາ ອາລສ຺ຍາຍິຕຕ຺ຕໍ. ມາຍາ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຎ຺ຈນິກາ ຈຣິຍາ. ອິເຘກຈ຺ໂຈ ກາເຍນ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣິຕ຺ວາ…ເປ… ວາຈາຍ ມນສາ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣິຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ປຏິຈ຺ຉາທນເຫຕຸ ປາປິກໍ ອິຈ຺ຉໍ ປຓິທຫຕິ. ມາ ມໍ ຊຎ຺ຎາຕິ [ຊຎ຺ຎູຕິ (ກ.)] ອິຈ຺ຉຕິ, ມາ ມໍ ຊຎ຺ຎາຕິ ສງ຺ກປ຺ເປຕິ, ມາ ມໍ ຊຎ຺ຎາຕິ ວາຈໍ ຠາສຕິ, ມາ ມໍ ຊຎ຺ຎາຕິ ກາເຍນ ປຣກ຺ກມຕິ. ຍາ ເອວຣູປາ ມາຍາວິຕາ ອຈ຺ຈສຣາ ວຎ຺ຈນາ ນິກຕິ ນິກິຣຓາ ປຣິຫຣຓາ ຄູຫນາ ປຣິຄູຫນາ ຉາທນາ ປຣິຈ຺ຉາທນາ [ປຏິຈ຺ຉາທນາ (ສີ. ກ.) ມຫານິທ຺ເທເສ] ອນຸຕ຺ຕານີກມ຺ມໍ ອນາວິກມ຺ມໍ ໂວຈ຺ຉາທນາ ປາປກິຣິຍາ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມາຍາ. ຫສ຺ສນ຺ຕິ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ອຕິເວລໍ ທນ຺ຕວິທໍສກໍ ຫສຕິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ກຸມາຣກມິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍສ຺ສ ວິນເຍ ຍທິທໍ ອຕິເວລໍ ທນ຺ຕວິທໍສກໍ ຫສິຕ’’ນ຺ຕິ.

ຂິຑ຺ຑາຕິ ທ຺ເວ ຂິຑ຺ຑາ – ກາຍິກາ ຈ ຂິຑ຺ຑາ ວາຈສິກາ ຈ ຂິຑ຺ຑາ. ກຕມາ ກາຍິກາ ຂິຑ຺ຑາ? ຫຕ຺ຖີຫິປິ ກີຬນ຺ຕິ, ອສ຺ເສຫິປິ ກີຬນ຺ຕິ, ຣເຖຫິປິ ກີຬນ຺ຕິ, ຘນູຫິປິ ກີຬນ຺ຕິ, ອຏ຺ຐປເທຫິປິ ກີຬນ຺ຕິ, ທສປເທຫິປິ ກີຬນ຺ຕິ, ອາກາເສປິ ກີຬນ຺ຕິ, ປຣິຫາຣປເຖປິ ກີຬນ຺ຕິ, ສນ຺ຕິກາຍປິ ກີຬນ຺ຕິ, ຂລິກາຍປິ ກີຬນ຺ຕິ, ຆຏິກາຍປິ ກີຬນ຺ຕິ, ສລາກຫຕ຺ເຖນປິ ກີຬນ຺ຕິ, ອກ຺ເຂນປິ ກີຬນ຺ຕິ, ປງ຺ກຈີເຣນປິ ກີຬນ຺ຕິ, ວງ຺ກເກນປິ ກີຬນ຺ຕິ, ໂມກ຺ຂຈິກາຍປິ ກີຬນ຺ຕິ, ຈິງ຺ຄຸລເກນປິ ກີຬນ຺ຕິ, ປຕ຺ຕາຬ຺ຫເກນປິ ກີຬນ຺ຕິ, ຣຖເກນປິ ກີຬນ຺ຕິ, ຘນຸເກນປິ ກີຬນ຺ຕິ, ອກ຺ຂຣິກາຍປິ ກີຬນ຺ຕິ, ມເນສິກາຍປິ ກີຬນ຺ຕິ, ຍຖາວຊ຺ເຊນປິ ກີຬນ຺ຕິ – ອຍໍ ກາຍິກາ ຂິຑ຺ຑາ. ກຕມາ ວາຈສິກາ ຂິຑ຺ຑາ? ມຸຂເຠຣິກໍ [ມຸຂເຠຣິຍໍ (ສ຺ຍາ.)] ມຸຂາລມ຺ພຣໍ ມຸຂຑິຓ຺ຑິມກໍ [ມຸຂເທຓ຺ຑິມກໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ມຸຂວລິມກໍ ມຸຂເຠຣຸຬກໍ [ມຸຂເຠຣຸລກໍ (ສີ.)] ມຸຂທທ຺ທຣິກໍ ນາຏກໍ ລາປໍ ຄີຕໍ ທວກມ຺ມໍ – ອຍໍ ວາຈສິກາ ຂິຑ຺ຑາ.

ເມຖຸນຘມ຺ໂມ ນາມ ໂຍ ໂສ ອສທ຺ຘມ຺ໂມ ຄາມຘມ຺ໂມ ວສລຘມ຺ໂມ ທຸຏ຺ຐຸລ຺ໂລ ໂອທກນ຺ຕິໂກ ຣຫສ຺ໂສ ທ຺ວຍໍທ຺ວຍສມາປຕ຺ຕິ. ກິໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ເມຖຸນຘມ຺ໂມ? ອຸຠິນ຺ນໍ ຣຕ຺ຕານໍ ສາຣຕ຺ຕານໍ ອວສ຺ສຸຕານໍ ປຣິຍຸຏ຺ຐິຕານໍ ປຣິຍາທິນ຺ນຈິຕ຺ຕານໍ ອຸຠິນ຺ນໍ ສທິສານໍ ຘມ຺ໂມຕິ, ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ເມຖຸນຘມ຺ໂມ. ຍຖາ ອຸໂຠ ກລຫກາຣກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ຠຓ຺ຑນກາຣກາ…ເປ… ອຸໂຠ ຠສ຺ສກາຣກາ… ອຸໂຠ ອຘິກຣຓກາຣກາ… ອຸໂຠ ວິວາທກາຣກາ… ອຸໂຠ ວາທິໂນ… ອຸໂຠ ສລ຺ລາປກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ; ເອວເມວ ອຸຠິນ຺ນໍ ຣຕ຺ຕານໍ ສາຣຕ຺ຕານໍ ອວສ຺ສຸຕານໍ ປຣິຍຸຏ຺ຐິຕານໍ ປຣິຍາທິນ຺ນຈິຕ຺ຕານໍ ອຸຠິນ຺ນໍ ສທິສານໍ ຘມ຺ໂມຕິ, ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ເມຖຸນຘມ຺ໂມ.

ວິຠູສາຕິ ທ຺ເວ ວິຠູສາ – ອຕ຺ຖິ ອຄາຣິຍສ຺ສ ວິຠູສາ, ອຕ຺ຖິ ປພ຺ພຊິຕສ຺ສ ວິຠູສາ. ກຕມາ ອຄາຣິຍສ຺ສ ວິຠູສາ? ເກສາ ຈ ມສ຺ສຸ ຈ ມາລາ ຈ ຄນ຺ຘາ ຈ ວິເລປນາ ຈ ອາຠຣຓາ ຈ ປິລນ຺ຘນາ ຈ ວຕ຺ຖຎ຺ຈ ສຍນາສນຎ຺ຈ ເວຐນຎ຺ຈ ອຸຈ຺ຉາທນໍ ປຣິມທ຺ທນໍ ນ຺ຫາປນໍ ສມ຺ພາຫນໍ ອາທາສໍ ອຎ຺ຊນໍ ມາລາວິເລປນໍ ມຸຂຈຸຓ຺ຓກໍ ມຸຂເລປໍ ຫຕ຺ຖພນ຺ຘໍ ສິຂາພນ຺ຘໍ [ວສິກ຺ຂາພນ຺ຘໍ (ສ຺ຍາ.)] ທຓ຺ຑນາຬິຍໍ ຂຄ຺ຄໍ ຉຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຣາ ອຸປາຫນາ ອຸຓ຺ຫີສໍ ມຓິໍ ວາຬພີຊນິໍ ໂອທາຕານິ ວຕ຺ຖານິ ທີຆທສານິ ອິຕິ ວາ – ອຍໍ ອຄາຣິຍສ຺ສ ວິຠູສາ. ກຕມາ ປພ຺ພຊິຕສ຺ສ ວິຠູສາ? ຈີວຣມຓ຺ຑນາ ປຕ຺ຕມຓ຺ຑນາ ເສນາສນມຓ຺ຑນາ ອິມສ຺ສ ວາ ປູຕິກາຍສ຺ສ ພາຫິຣານໍ ວາ ປຣິກ຺ຂາຣານໍ ມຓ຺ຑນາ ວິຠູສນາ ເກຬນາ ປຣິເກຬນາ ເຄຘິຕຕາ ເຄຘິຕຕ຺ຕໍ ຈປລຕາ ຈາປລ຺ຍໍ – ອຍໍ ປພ຺ພຊິຕສ຺ສ ວິຠູສາ.

ຕນ຺ທິໍ ມາຍໍ ຫສ຺ສໍ ຂິຑ຺ຑໍ, ເມຖຸນໍ ວິປ຺ປຊເຫ ສວິຠູສນ຺ຕິ. ຕນ຺ທິຎ຺ຈ ມາຍຎ຺ຈ ຫສ຺ສຎ຺ຈ ຂິຑ຺ຑຎ຺ຈ ເມຖຸນຘມ຺ມຎ຺ຈ ສວິຠູສໍ ສປຣິວາຣໍ ສປຣິຠຓ຺ຑໍ ສປຣິກ຺ຂາຣໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍາຕິ – ຕນ຺ທິໍ ມາຍໍ ຫສ຺ສໍ ຂິຑ຺ຑໍ, ເມຖຸນໍ ວິປ຺ປຊເຫ ສວິຠູສໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນິທ຺ທໍ ນ ພຫຸລີກເຣຍ຺ຍ, ຊາຄຣິຍໍ ຠເຊຍ຺ຍ ອາຕາປີ;

ຕນ຺ທິໍ ມາຍໍ ຫສ຺ສໍ ຂິຑ຺ຑໍ, ເມຖຸນໍ ວິປ຺ປຊເຫ ສວິຠູສ’’ນ຺ຕິ.

໑໖໒.

ອາຖພ຺ພຓໍ ສຸປິນໍ ລກ຺ຂຓໍ, ໂນ ວິທເຫ ອໂຖປິ ນກ຺ຂຕ຺ຕໍ;

ວິຣຸຕຎ຺ຈ ຄພ຺ຠກຣຓໍ, ຕິກິຈ຺ຉໍ ມາມໂກ ນ ເສເວຍ຺ຍ.

ອາຖພ຺ພຓໍ ສຸປິນໍ ລກ຺ຂຓໍ, ໂນ ວິທເຫ ອໂຖປິ ນກ຺ຂຕ຺ຕນ຺ຕິ. ອາຖພ຺ພຓິກາ ອາຖພ຺ພຓໍ ປໂຍເຊນ຺ຕິ, ນຄເຣ ວາ ຣຸທ຺ເຘ [ຣຸນ຺ເຘ (ກ.)] ສງ຺ຄາເມ ວາ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐິເຕ ປຣເສນປຈ຺ຈຕ຺ຖິເກສຸ ປຈ຺ຈາມິຕ຺ເຕສຸ ອີຕິໍ ອຸປ຺ປາເທນ຺ຕິ, ອຸປທ຺ທວໍ ອຸປ຺ປາເທນ຺ຕິ, ໂຣຄໍ ອຸປ຺ປາເທນ຺ຕິ, ປຊ຺ຊຣກໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ສູລໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ວິສູຈິກໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປກ຺ຂນ຺ທິກໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ເອວໍ ອາຖພ຺ພຓິກາ ອາຖພ຺ພຓໍ ປໂຍເຊນ຺ຕິ.

ສຸປິນປາຐກາ ສຸປິນໍ ອາທິສນ຺ຕິ, ໂຍ ປຸພ຺ພຓ຺ຫສມຍໍ ສຸປິນໍ ປສ຺ສຕິ, ເອວໍ ວິປາໂກ ໂຫຕິ. ໂຍ ມຊ຺ຌນ຺ຫິກສມຍໍ [ມຊ຺ຌນ຺ຕິກສມຍໍ (ພຫູສຸ)] ສຸປິນໍ ປສ຺ສຕິ, ເອວໍ ວິປາໂກ ໂຫຕິ. ໂຍ ສາຍນ຺ຫສມຍໍ ສຸປິນໍ ປສ຺ສຕິ, ເອວໍ ວິປາໂກ ໂຫຕິ. ໂຍ ປຸຣິເມ ຍາເມ…ເປ… ໂຍ ມຊ຺ຌິເມ ຍາເມ… ໂຍ ປຈ຺ຉິເມ ຍາເມ… ໂຍ ທກ຺ຂິເຓນ ປສ຺ເສນ ນິປນ຺ໂນ… ໂຍ ວາເມນ ປສ຺ເສນ ນິປນ຺ໂນ… ໂຍ ອຸຕ຺ຕານໍ ນິປນ຺ໂນ… ໂຍ ອວກຸຊ຺ຊ ນິປນ຺ໂນ… ໂຍ ຈນ຺ທໍ ປສ຺ສຕິ… ໂຍ ສູຣິຍໍ ປສ຺ສຕິ… ໂຍ ມຫາສມຸທ຺ທໍ ປສ຺ສຕິ… ໂຍ ສິເນຣຸໍ ປພ຺ພຕຣາຊານໍ ປສ຺ສຕິ… ໂຍ ຫຕ຺ຖິໍ ປສ຺ສຕິ… ໂຍ ອສ຺ສໍ ປສ຺ສຕິ… ໂຍ ຣຖໍ ປສ຺ສຕິ… ໂຍ ປຕ຺ຕິໍ ປສ຺ສຕິ… ໂຍ ເສນາພ຺ຍູຫໍ ປສ຺ສຕິ… ໂຍ ອາຣາມຣາມເຓຍ຺ຍກໍ ປສ຺ສຕິ… ໂຍ ວນຣາມເຓຍ຺ຍກໍ ປສ຺ສຕິ… ໂຍ ຠູມິຣາມເຓຍ຺ຍກໍ ປສ຺ສຕິ… ໂຍ ໂປກ຺ຂຣຓີຣາມເຓຍ຺ຍກໍ [ໂປກ຺ຂຣຓິຣາມເຓຍ຺ຍກໍ (ສ຺ຍາ.)] ປສ຺ສຕິ, ເອວໍ ວິປາໂກ ໂຫຕີຕິ. ເອວໍ ສຸປິນປາຐກາ ສຸປິນໍ ອາທິສນ຺ຕິ.

ລກ຺ຂຓປາຐກາ ລກ຺ຂຓໍ ອາທິສນ຺ຕິ – ມຓິລກ຺ຂຓໍ ທຓ຺ຑລກ຺ຂຓໍ ວຕ຺ຖລກ຺ຂຓໍ ອສິລກ຺ຂຓໍ ອຸສຸລກ຺ຂຓໍ ຘນຸລກ຺ຂຓໍ ອາວຸຘລກ຺ຂຓໍ ອິຕ຺ຖິລກ຺ຂຓໍ ປຸຣິສລກ຺ຂຓໍ ກຸມາຣິກາລກ຺ຂຓໍ ກຸມາຣລກ຺ຂຓໍ ທາສິລກ຺ຂຓໍ ທາສລກ຺ຂຓໍ ຫຕ຺ຖິລກ຺ຂຓໍ ອສ຺ສລກ຺ຂຓໍ ມຫິໍສລກ຺ຂຓໍ ອຸສຠລກ຺ຂຓໍ ໂຄຓລກ຺ຂຓໍ ອຊລກ຺ຂຓໍ ເມຓ຺ຑລກ຺ຂຓໍ ກຸກ຺ກຸຏລກ຺ຂຓໍ ວຏ຺ຏລກ຺ຂຓໍ ໂຄຘາລກ຺ຂຓໍ ກຓ຺ຓິກາລກ຺ຂຓໍ ກຈ຺ຉປລກ຺ຂຓໍ ມິຄລກ຺ຂຓໍ ອິຕິ ວາຕິ. ເອວໍ ລກ຺ຂຓປາຐກາ ລກ຺ຂຓໍ ອາທິສນ຺ຕິ.

ນກ຺ຂຕ຺ຕປາຐກາ ນກ຺ຂຕ຺ຕໍ ອາທິສນ຺ຕິ. ອຏ຺ຐວີສຕິ ນກ຺ຂຕ຺ຕານິ. ອິມິນາ ນກ຺ຂຕ຺ເຕນ ຆຣປ຺ປເວໂສ ກຕ຺ຕພ຺ໂພ, ອິມິນາ ນກ຺ຂຕ຺ເຕນ ມກຸຏໍ ພນ຺ຘິຕພ຺ພໍ, ອິມິນາ ນກ຺ຂຕ຺ເຕນ ວາເຣຍ຺ຍໍ ກາເຣຕພ຺ພໍ, ອິມິນາ ນກ຺ຂຕ຺ເຕນ ພີຊນີຫາໂຣ [ພີຊນິຫາໂຣ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ກຕ຺ຕພ຺ໂພ, ອິມິນາ ນກ຺ຂຕ຺ເຕນ ສໍວາໂສ [ຆຣວາໂສ (ສ຺ຍາ.)] ຄນ຺ຕພ຺ໂພຕິ. ເອວໍ ນກ຺ຂຕ຺ຕປາຐກາ ນກ຺ຂຕ຺ຕໍ ອາທິສນ຺ຕິ.

ອາຖພ຺ພຓໍ ສຸປິນໍ ລກ຺ຂຓໍ, ໂນ ວິທເຫ ອໂຖປິ ນກ຺ຂຕ຺ຕນ຺ຕິ. ອາຖພ຺ພຓຎ຺ຈ ສຸປິນຎ຺ຈ ລກ຺ຂຓຎ຺ຈ ນກ຺ຂຕ຺ຕຎ຺ຈ ໂນ ວິທເຫຍ຺ຍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ ນ ສມາຈເຣຍ຺ຍ ນ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ. ອຖ ວາ ນ ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ ນ ອຸຄ຺ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ ນ ຘາເຣຍ຺ຍ ນ ອຸປຘາເຣຍ຺ຍ ນ ອຸປລກ຺ເຂຍ຺ຍ ນປ຺ປໂຍເຊຍ຺ຍາຕິ – ອາຖພ຺ພຓໍ ສຸປິນໍ ລກ຺ຂຓໍ, ໂນ ວິທເຫ ອໂຖປິ ນກ຺ຂຕ຺ຕໍ.

ວິຣຸຕຎ຺ຈ ຄພ຺ຠກຣຓໍ, ຕິກິຈ຺ຉໍ ມາມໂກ ນ ເສເວຍ຺ຍາຕິ. ວິຣຸຕໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມິຄວາກ຺ກໍ. ມິຄວາກ຺ກປາຐກາ [ມິຄຈກ຺ກໍ. ມິຄຈກ຺ກປາຐກາ (ສ຺ຍາ.)] ມິຄວາກ຺ກໍ ອາທິສນ຺ຕິ – ສກຸນ຺ຕານໍ ວາ ຈຕຸປ຺ປທານໍ ວາ ຣຸຕໍ [ຣຸທໍ (ສ຺ຍາ.)] ວສ຺ສິຕໍ ຊານນ຺ຕີຕິ. ເອວໍ ມິຄວາກ຺ກປາຐກາ ມິຄວາກ຺ກໍ ອາທິສນ຺ຕິ. ຄພ຺ຠກຣຓີຍາ ຄພ຺ຠໍ ສຓ຺ຐາເປນ຺ຕິ. ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ຄພ຺ໂຠ ນ ສຓ຺ຐາຕິ – ປາຓເກຫິ ວາ ວາຕກຸປ຺ເປຫິ ວາ. ປາຓການໍ ວາ ວາຕກຸປ຺ປານໍ ວາ ປຏິຆາຕາຍ ໂອສຘໍ ເທນ຺ຕີຕິ. ເອວໍ ຄພ຺ຠກຣຓີຍາ ຄພ຺ຠໍ ສຓ຺ຐາເປນ຺ຕິ. ຕິກິຈ຺ຉາຕິ ປຎ຺ຈ ຕິກິຈ຺ຉາ – ສາລາກິຍໍ, ສລ຺ລກຕ຺ຕິຍໍ, ກາຍຕິກິຈ຺ຉໍ, ຠູຕິຍໍ, ໂກມາຣຠຈ຺ຈໍ. ມາມໂກຕິ ພຸທ຺ຘມາມໂກ ຘມ຺ມມາມໂກ ສງ຺ຆມາມໂກ, ໂສ ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ມມາຍຕິ ຠຄວາ ວາ ຕໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ປຣິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ເຍ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ກຸຫາ ຖທ຺ຘາ ລປາ ສິງ຺ຄີ ອຸນ຺ນຬາ ອສມາຫິຕາ ນ ເມ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ມາມກາ, ອປຄຕາ ຈ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ອິມສ຺ມາ ຘມ຺ມວິນຍາ, ນ ຈ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ວຸທ຺ຘິໍ ວິຣູຬ຺ຫິໍ ເວປຸລ຺ລໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ເຍ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ນິກ຺ກຸຫາ ນິລ຺ລປາ ຘີຣາ ອຕ຺ຖທ຺ຘາ ສຸສມາຫິຕາ ເຕ ໂຂ ເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ມາມກາ ນ ຈ ອປຄຕາ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ອິມສ຺ມາ ຘມ຺ມວິນຍາ, ເຕ ຈ ຠິກ຺ຂູ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ວຸທ຺ຘິໍ ວິຣູຬ຺ຫິໍ ເວປຸລ຺ລໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕິ’’.

‘‘ກຸຫາ ຖທ຺ຘາ ລປາ ສິງ຺ຄີ, ອຸນ຺ນຬາ ອສມາຫິຕາ;

ນ ເຕ ຘມ຺ເມ ວິຣູຫນ຺ຕິ, ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘເທສິເຕ.

‘‘ນິກ຺ກຸຫາ ນິລ຺ລປາ ຘີຣາ, ອຕ຺ຖທ຺ຘາ ສຸສມາຫິຕາ;

ເຕ ເວ ຘມ຺ເມ ວິຣູຫນ຺ຕິ, ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘເທສິເຕ’’.

ວິຣຸຕຎ຺ຈ ຄພ຺ຠກຣຓໍ, ຕິກິຈ຺ຉໍ ມາມໂກ ນ ເສເວຍ຺ຍາຕິ. ວິຣຸຕຎ຺ຈ ຄພ຺ຠກຣຓຎ຺ຈ ຕິກິຈ຺ຉຎ຺ຈ ມາມໂກ ນ ເສເວຍ຺ຍ ນ ນິເສເວຍ຺ຍ ນ ສໍເສເວຍ຺ຍ ນປ຺ປຏິເສເວຍ຺ຍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ ນ ສມາຈເຣຍ຺ຍ ນ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ. ອຖ ວາ ນ ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ ນ ອຸຄ຺ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ ນ ຘາເຣຍ຺ຍ ນ ອຸປຘາເຣຍ຺ຍ ນ ອຸປລກ຺ເຂຍ຺ຍ ນປ຺ປໂຍເຊຍ຺ຍາຕິ – ວິຣຸຕຎ຺ຈ ຄພ຺ຠກຣຓໍ ຕິກິຈ຺ຉໍ ມາມໂກ ນ ເສເວຍ຺ຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອາຖພ຺ພຓໍ ສຸປິນໍ ລກ຺ຂຓໍ, ໂນ ວິທເຫ ອໂຖປິ ນກ຺ຂຕ຺ຕໍ;

ວິຣຸຕຎ຺ຈ ຄພ຺ຠກຣຓໍ, ຕິກິຈ຺ຉໍ ມາມໂກ ນ ເສເວຍ຺ຍາ’’ຕິ.

໑໖໓.

ນິນ຺ທາຍ ນປ຺ປເວເຘຍ຺ຍ, ນ ອຸນ຺ນເມຍ຺ຍ ປສໍສິໂຕ ຠິກ຺ຂຸ;

ໂລຠໍ ສຫ ມຈ຺ຉຣິເຍນ, ໂກຘໍ ເປສຸຓິຍຎ຺ຈ ປນຸເທຍ຺ຍ.

ນິນ຺ທາຍ ນປ຺ປເວເຘຍ຺ຍາຕິ. ອິເຘກຈ຺ເຈ ຠິກ຺ຂູ ນິນ຺ທນ຺ຕິ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ ໂກລປຸຕ຺ຕິເຍນ ວາ ວຓ຺ຓໂປກ຺ຂຣຕາຍ ວາ ຘເນນ ວາ ອຊ຺ເຌເນນ ວາ ກມ຺ມາຍຕເນນ ວາ ສິປ຺ປາຍຕເນນ ວາ ວິຊ຺ຊາຏ຺ຐາເນນ ວາ ສຸເຕນ ວາ ປຏິຠາເນນ ວາ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ ນິນ຺ທນ຺ຕິ ຄຣຫນ຺ຕິ ອຸປວທນ຺ຕິ, ນິນ຺ທິໂຕ ຄຣຫິໂຕ ອຸປວທິໂຕ ນິນ຺ທາຍ ຄຣຫາຍ ອຸປວາເທນ ອກິຕ຺ຕິຍາ ອວຓ຺ຓຫາຣິກາຍ ນ ເວເຘຍ຺ຍ ນປ຺ປເວເຘຍ຺ຍ ນ ສມ຺ປເວເຘຍ຺ຍ ນ ຕເສຍ຺ຍ ນ ອຸຕ຺ຕເສຍ຺ຍ ນ ປຣິຕເສຍ຺ຍ ນ ຠາເຍຍ຺ຍ ນ ສນ຺ຕາສໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ອຠີຣູ ອສ຺ສ ອຉມ຺ຠີ ອນຸຕ຺ຣາສີ ອປລາຍີ, ປຫີນຠຍເຠຣໂວ ວິຄຕໂລມຫໍໂສ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ນິນ຺ທາຍ ນປ຺ປເວເຘຍ຺ຍ.

ນ ອຸນ຺ນເມຍ຺ຍ ປສໍສິໂຕ ຠິກ຺ຂູຕິ. ອິເຘກຈ຺ເຈ ຠິກ຺ຂູ ປສໍສນ຺ຕິ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ ໂກລປຸຕ຺ຕິເຍນ ວາ ວຓ຺ຓໂປກ຺ຂຣຕາຍ ວາ ຘເນນ ວາ ອຊ຺ເຌເນນ ວາ ກມ຺ມາຍຕເນນ ວາ ສິປ຺ປາຍຕເນນ ວາ ວິຊ຺ຊາຏ຺ຐາເນນ ວາ ສຸເຕນ ວາ ປຏິຠາເນນ ວາ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ ປສໍສນ຺ຕິ ໂຖເມນ຺ຕິ ກິຕ຺ເຕນ຺ຕິ ວຓ຺ເຓນ຺ຕິ, ປສໍສິໂຕ ໂຖມິໂຕ ກິຕ຺ຕິໂຕ ວຓ຺ຓິໂຕ ປສໍສາຍ ໂຖມເນນ ກິຕ຺ຕິຍາ ວຓ຺ຓຫາຣິກາຍ ອຸນ຺ນຕິໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ ອຸນ຺ນມໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ ມານໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ ຖມ຺ຠໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ນ ເຕນ ມານໍ ຊເນຍ຺ຍ ນ ເຕນ ຖທ຺ໂຘ ອສ຺ສ ປຕ຺ຖທ຺ໂຘ ປຄ຺ຄຫິຕສິໂຣຕິ – ນ ອຸນ຺ນເມຍ຺ຍ ປສໍສິໂຕ ຠິກ຺ຂຸ.

ໂລຠໍ ສຫ ມຈ຺ຉຣິເຍນ, ໂກຘໍ ເປສຸຓິຍຎ຺ຈ ປນຸເທຍ຺ຍາຕິ. ໂລໂຠຕິ ໂຍ ໂລໂຠ ລຸພ຺ຠນາ ລຸພ຺ຠິຕຕ຺ຕໍ ສາຣາໂຄ ສາຣຊ຺ຊນາ ສາຣຊ຺ຊິຕຕ຺ຕໍ ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ມຈ຺ຉຣິຍນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ມຈ຺ຉຣິຍານິ – ອາວາສມຈ຺ຉຣິຍໍ…ເປ… ຄາໂຫ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ. ໂກໂຘຕິ ໂຍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອາຆາໂຕ ປຏິຆາໂຕ ປຏິຆໍ ປຏິວິໂຣໂຘ, ໂກໂປ ປໂກໂປ ສມ຺ປໂກໂປ, ໂທໂສ ປໂທໂສ ສມ຺ປໂທໂສ, ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ພ຺ຍາປຕ຺ຕິ ມໂນປໂທໂສ, ໂກໂຘ ກຸຊ຺ຌນາ ກຸຊ຺ຌິຕຕ຺ຕໍ, ໂທໂສ ທຸສ຺ສນາ ທຸສ຺ສິຕຕ຺ຕໍ, ພ຺ຍາປຕ຺ຕິໍ ພ຺ຍາປຊ຺ຊນາ ພ຺ຍາປຊ຺ຊິຕຕ຺ຕໍ, ວິໂຣໂຘ ປຏິວິໂຣໂຘ ຈຓ຺ຑິກ຺ກໍ ອສຸໂຣໂປ ອນຕ຺ຕມນຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ. ເປສຸຎ຺ຎນ຺ຕິ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປິສຸຓວາໂຈ ໂຫຕິ ອິໂຕ ສຸຕ຺ວາ ອມຸຕ຺ຣ ອກ຺ຂາຕາ ອິເມສໍ ເຠທາຍ, ອມຸຕ຺ຣ ວາ ສຸຕ຺ວາ ອິເມສໍ ອກ຺ຂາຕາ ອມູສໍ ເຠທາຍ. ອິຕິ ສມຄ຺ຄານໍ ວາ ເຠຕ຺ຕາ ຠິນ຺ນານໍ ວາ ອນຸປ຺ປທາຕາ, ວຄ຺ຄາຣາໂມ ວຄ຺ຄຣໂຕ ວຄ຺ຄນນ຺ທີ ວຄ຺ຄກຣຓິໍ ວາຈໍ ຠາສິຕາ ໂຫຕິ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ເປສຸຎ຺ຎໍ.

ອປິ ຈ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕິ – ປິຍກມ຺ຍຕາຍ ວາ ເຠທາຘິປ຺ປາເຍນ ວາ. ກຖໍ ປິຍກມ຺ຍຕາຍ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕິ? ອິມສ຺ສ ປິໂຍ ຠວິສ຺ສາມິ ມນາໂປ ຠວິສ຺ສາມິ ວິສ຺ສາສິໂກ ຠວິສ຺ສາມິ ອພ຺ຠນ຺ຕຣິໂກ ຠວິສ຺ສາມິ ສຸຫທໂຍ ຠວິສ຺ສາມີຕິ. ເອວໍ ປິຍກມ຺ຍຕາຍ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕິ. ກຖໍ ເຠທາຘິປ຺ປາເຍນ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕິ? ກຖໍ ອິເມ ນານາ ອສ຺ສຸ ວິນາ ອສ຺ສຸ ວຄ຺ຄາ ອສ຺ສຸ ທ຺ເວຘາ ອສ຺ສຸ ທ຺ເວຊ຺ຌາ ອສ຺ສຸ ທ຺ເວ ປກ຺ຂາ ອສ຺ສຸ ຠິຊ຺ເຌຍ຺ຍຸໍ ນ ສມາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ ທຸກ຺ຂໍ ນ ຜາສຸ ວິຫເຣຍ຺ຍຸນ຺ຕິ. ເອວໍ ເຠທາຘິປ຺ປາເຍນ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕິ. ໂລຠໍ ສຫ ມຈ຺ຉຣິເຍນ, ໂກຘໍ ເປສຸຓິຍຎ຺ຈ ປນຸເທຍ຺ຍາຕິ. ໂລຠຎ຺ຈ ມຈ຺ຉຣິຍຎ຺ຈ ໂກຘຎ຺ຈ ເປສຸຎ຺ຎຎ຺ຈ ນຸເທຍ຺ຍ ປນຸເທຍ຺ຍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍາຕິ – ໂລຠໍ ສຫ ມຈ຺ຉຣິເຍນ, ໂກຘໍ ເປສຸຓິຍຎ຺ຈ ປນຸເທຍ຺ຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນິນ຺ທາຍ ນປ຺ປເວເຘຍ຺ຍ, ນ ອຸນ຺ນເມຍ຺ຍ ປສໍສິໂຕ ຠິກ຺ຂຸ;

ໂລຠໍ ສຫ ມຈ຺ຉຣິເຍນ, ໂກຘໍ ເປສຸຓິຍຎ຺ຈ ປນຸເທຍ຺ຍາ’’ຕິ.

໑໖໔.

ກຍວິກ຺ກເຍ ນ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ, ອຸປວາທໍ ຠິກ຺ຂຸ ນ ກເຣຍ຺ຍ ກຸຫິຎ຺ຈິ;

ຄາເມ ຈ ນາຠິສຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ລາຠກມ຺ຍາ ຊນໍ ນ ລປເຍຍ຺ຍ.

ກຍວິກ຺ກເຍ ນ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍາຕິ. ເຍ ກຍວິກ຺ກຍາ ວິນເຍ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ຕາ ນ ເຕ ອິມສ຺ມິໍ ອຕ຺ເຖ ອຘິປ຺ເປຕາ. ກຖໍ ກຍວິກ຺ກເຍ ຕິຏ຺ຐຕິ? ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ສທ຺ຘິໍ ປຕ຺ຕໍ ວາ ຈີວຣໍ ວາ ອຎ຺ຎໍ ວາ ກິຎ຺ຈິ ປຣິກ຺ຂາຣໍ ວຎ຺ຈນິຍໍ ວາ ກໂຣນ຺ໂຕ ອຸທຍໍ ວາ ປຕ຺ຖຍນ຺ໂຕ ປຣິວຕ຺ເຕຕິ. ເອວໍ ກຍວິກ຺ກເຍ ຕິຏ຺ຐຕິ. ກຖໍ ກຍວິກ຺ກເຍ ນ ຕິຏ຺ຐຕິ? ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ສທ຺ຘິໍ ປຕ຺ຕໍ ວາ ຈີວຣໍ ວາ ອຎ຺ຎໍ ວາ ກິຎ຺ຈິ ປຣິກ຺ຂາຣໍ ນ ວຎ຺ຈນິຍໍ ວາ ກໂຣນ຺ໂຕ ນ ອຸທຍໍ ວາ ປຕ຺ຖຍນ຺ໂຕ ປຣິວຕ຺ເຕຕິ. ເອວໍ ກຍວິກ຺ກເຍ ນ ຕິຏ຺ຐຕິ. ກຍວິກ຺ກເຍ ນ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍາຕິ. ກຍວິກ຺ກເຍ ນ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ ນ ສນ຺ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ, ກຍວິກ຺ກຍໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ, ກຍວິກ຺ກຍາ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ກຍວິກ຺ກເຍ ນ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ.

ອຸປວາທໍ ຠິກ຺ຂຸ ນ ກເຣຍ຺ຍ ກຸຫິຎ຺ຈີຕິ. ກຕເມ ອຸປວາທກຣາຕິ ກິເລສາ? ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ອິທ຺ຘິມນ຺ໂຕ ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸກາ ປຣຈິຕ຺ຕວິທຸໂນ, ເຕ ທູຣໂຕປິ ປສ຺ສນ຺ຕິ ອາສນ຺ນາປິ ນ ທິສ຺ສນ຺ຕິ ເຈຕສາປິ ຈິຕ຺ຕໍ ປຊານນ຺ຕິ, ເທວຕາປິ ໂຂ ສນ຺ຕິ ອິທ຺ຘິມນ຺ຕິນິໂຍ ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸກາ ປຣຈິຕ຺ຕວິທຸນິໂຍ, ຕາ ທູຣໂຕປິ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ອາສນ຺ນາປິ ນ ທິສ຺ສນ຺ຕິ ເຈຕສາປິ ຈິຕ຺ຕໍ ປຊານນ຺ຕິ. ເຕ ໂອຬາຣິເກຫິ ວາ ກິເລເສຫິ ມຊ຺ຌິເມຫິ ວາ ກິເລເສຫິ ສຸຂຸເມຫິ ວາ ກິເລເສຫິ ອຸປວເທຍ຺ຍຸໍ. ກຕເມ ໂອຬາຣິກາ ກິເລສາ? ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ໂອຬາຣິກາ ກິເລສາ. ກຕເມ ມຊ຺ຌິມາ ກິເລສາ? ກາມວິຕກ຺ໂກ ພ຺ຍາປາທວິຕກ຺ໂກ ວິຫິໍສາວິຕກ຺ໂກ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ມຊ຺ຌິມາ ກິເລສາ. ກຕເມ ສຸຂຸມາ ກິເລສາ? ຎາຕິວິຕກ຺ໂກ, ຊນປທວິຕກ຺ໂກ, ອປຣວິຕກ຺ໂກ, ປຣານຸທຍຕາ ປຏິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິຕກ຺ໂກ, ລາຠສກ຺ກາຣສິໂລກປຏິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິຕກ຺ໂກ, ອນວຎ຺ຎຕ຺ຕິປຏິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິຕກ຺ໂກ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ສຸຂຸມາ ກິເລສາ. ເຕ ໂອຬາຣິເກຫິ ວາ ກິເລເສຫິ ມຊ຺ຌິເມຫິ ວາ ກິເລເສຫິ ສຸຂຸເມຫິ ວາ ກິເລເສຫິ ນ ອຸປວເທຍ຺ຍ ອຸປວາທໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ ອຸປວາທກເຣ ກິເລເສ ນ ກເຣຍ຺ຍ ນ ຊເນຍ຺ຍ ນ ສຎ຺ຊເນຍ຺ຍ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ ນາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ອຸປວາທກເຣ ກິເລເສ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ, ອຸປວາທກເຣຫິ ກິເລເສຫິ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍ. ກຸຫິຎ຺ຈີຕິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ກິມ຺ຫິຈິ ກຕ຺ຖຈິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ວາຕິ – ອຸປວາທໍ ຠິກ຺ຂຸ ນ ກເຣຍ຺ຍ ກຸຫິຎ຺ຈິ.

ຄາເມ ຈ ນາຠິສຊ຺ເຊຍ຺ຍາຕິ. ກຖໍ ຄາເມ ສຊ຺ຊຕິ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ຄາເມ ຄິຫີຫິ ສໍສຏ຺ໂຐ ວິຫຣຕິ ສຫນນ຺ທີ ສຫໂສກີ ສຸຂິເຕສຸ ສຸຂິໂຕ ທຸກ຺ຂິເຕສຸ ທຸກ຺ຂິໂຕ, ອຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ກິຈ຺ຈກຣຓີເຍສຸ ອຕ຺ຕນາ ໂວໂຍຄໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ເອວມ຺ປິ ຄາເມ ສຊ຺ຊຕິ.

ອຖ ວາ ຠິກ຺ຂຸ ປຸພ຺ພຓ຺ຫສມຍໍ ນິວາເສຕ຺ວາ ປຕ຺ຕຈີວຣມາທາຍ ຄາມໍ ວາ ນິຄມໍ ວາ ປິຓ຺ຑາຍ ປວິສຕິ ອຣກ຺ຂິເຕເນວ ກາເຍນ ອຣກ຺ຂິຕາຍ ວາຈາຍ ອຣກ຺ຂິເຕນ ຈິຕ຺ເຕນ ອນຸປຏ຺ຐິຕາຍ ສຕິຍາ ອສໍວຸເຕຫິ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍຫິ. ໂສ ຕຕ຺ຣ ຕຕ຺ຣ ສຊ຺ຊຕິ ຕຕ຺ຣ ຕຕ຺ຣ ຄຓ຺ຫາຕິ ຕຕ຺ຣ ຕຕ຺ຣ ພຊ຺ຌຕິ ຕຕ຺ຣ ຕຕ຺ຣ ອນຍພ຺ຍສນໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ເອວມ຺ປິ ຄາເມ ສຊ຺ຊຕິ.

ກຖໍ ຄາເມ ນ ສຊ຺ຊຕິ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ຄາເມ ຄິຫີຫິ ອສໍສຏ຺ໂຐ ວິຫຣຕິ ນ ສຫນນ຺ທີ ນ ສຫໂສກີ ນ ສຸຂິເຕສຸ ສຸຂິໂຕ ນ ທຸກ຺ຂິເຕສຸ ທຸກ຺ຂິໂຕ, ອຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ກິຈ຺ຈກຣຓີເຍສຸ ນ ອຕ຺ຕນາ ໂວໂຍຄໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ເອວມ຺ປິ ຄາເມ ນ ສຊ຺ຊຕິ.

ອຖ ວາ ຠິກ຺ຂຸ ປຸພ຺ພຓ຺ຫສມຍໍ ນິວາເສຕ຺ວາ ປຕ຺ຕຈີວຣມາທາຍ ຄາມໍ ວາ ນິຄມໍ ວາ ປິຓ຺ຑາຍ ປວິສຕິ ຣກ຺ຂິເຕເນວ ກາເຍນ ຣກ຺ຂິຕາຍ ວາຈາຍ ຣກ຺ຂິເຕນ ຈິຕ຺ເຕນ ອຸປຏ຺ຐິຕາຍ ສຕິຍາ ສໍວຸເຕຫິ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍຫິ. ໂສ ຕຕ຺ຣ ຕຕ຺ຣ ນ ສຊ຺ຊຕິ ຕຕ຺ຣ ຕຕ຺ຣ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ຕຕ຺ຣ ຕຕ຺ຣ ນ ພຊ຺ຌຕິ ຕຕ຺ຣ ຕຕ຺ຣ ນ ອນຍພ຺ຍສນໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ເອວມ຺ປິ ຄາເມ ນ ສຊ຺ຊຕິ. ຄາເມ ຈ ນາຠິສຊ຺ເຊຍ຺ຍາຕິ ຄາເມ ນ ສຊ຺ເຊຍ຺ຍ ນ ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ ນ ພຊ຺ເຌຍ຺ຍ ນ ປລິພຊ຺ເຌຍ຺ຍ, ອຄິທ຺ໂຘ ອສ຺ສ ອຄຘິໂຕ ອມຸຈ຺ຉິໂຕ ອນຊ຺ໂຌສນ຺ໂນ ວີຕເຄໂຘ ວິຄຕເຄໂຘ ຈຕ຺ຕເຄໂຘ…ເປ… ພ຺ຣຫ຺ມຠູເຕນ ອຕ຺ຕນາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ຄາເມ ຈ ນາຠິສຊ຺ເຊຍ຺ຍ.

ລາຠກມ຺ຍາ ຊນໍ ນ ລປເຍຍ຺ຍາຕິ. ກຕມາ ລປນາ? ລາຠສກ຺ກາຣສິໂລກສນ຺ນິສ຺ສິຕສ຺ສ ປາປິຈ຺ຉສ຺ສ ອິຈ຺ຉາປກຕສ຺ສ ອາມິສຈກ຺ຂຸກສ຺ສ ໂລກຘມ຺ມຄຣຸກສ຺ສ ຍາ ປເຣສໍ ອາລປນາ ລປນາ ສລ຺ລປນາ ອຸລ຺ລປນາ ສມຸລ຺ລປນາ ອຸນ຺ນຫນາ ສມຸນ຺ນຫນາ ອຸກ຺ກາຈນາ ສມຸກ຺ກາຈນາ [ອຸກ຺ກາປນາ ສມຸກ຺ກາປນາ (ສ຺ຍາ.)] ອນຸປິຍຠາຓິຕາ ຈາຕຸກມ຺ຍຕາ ມຸຄ຺ຄສູປ຺ຍຕາ ປາຣິຠຏຍຕາ ປຣປິຏ຺ຐິມໍສິກຕາ [ປິຏ຺ຐິມໍສິກຕາ (ກ.) ວິສຸທ຺ຘິມຄ຺ເຄ ສີລນິທ຺ເທສວຓ຺ຓນາ ໂອໂລເກຕພ຺ພາ], ຍາ ຕຕ຺ຖ ສຓ຺ຫວາຈຕາ ສຂິລວາຈຕາ ສິຖິລວາຈຕາ [ເມຕ຺ຕວາຈກຕາ (ສ຺ຍາ.)] ອຜຣຸສວາຈຕາ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ລປນາ.

ອປິ ຈ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ຊນໍ ລປຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ວາ ນີຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຣໍ ອຸຈ຺ຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ຊນໍ ລປຕິ, ອຕ຺ຕານໍ ວາ ອຸຈ຺ຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຣໍ ນີຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ຊນໍ ລປຕິ. ກຖໍ ອຕ຺ຕານໍ ນີຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຣໍ ອຸຈ຺ຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ຊນໍ ລປຕິ? ‘‘ຕຸມ຺ເຫ ເມ ພຫູປກາຣາ, ອຫໍ ຕຸມ຺ເຫ ນິສ຺ສາຍ ລຠາມິ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ, ເຍປິ ເມ ອຎ຺ເຎ ທາຕຸໍ ວາ ກາຕຸໍ ວາ ມຎ຺ຎນ຺ຕິ, ຕຸມ຺ເຫ ນິສ຺ສາຍ ຕຸມ຺ເຫ ສມ຺ປສ຺ສນ຺ຕາ ຍມ຺ປິ ເມ ປຸຣາຓໍ ມາຕາເປຕ຺ຕິກໍ ນາມເຘຍ຺ຍໍ ຕມ຺ປິ ເມ ອນ຺ຕຣຫິຕໍ. ຕຸມ຺ເຫຫິ ອຫໍ ຎາຍາມິ ອສຸກສ຺ສ ກຸລູປໂກ ອສຸກາຍ ກຸລູປໂກ’’ຕິ. ເອວໍ ອຕ຺ຕານໍ ນີຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຣໍ ອຸຈ຺ຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ຊນໍ ລປຕິ.

ກຖໍ ອຕ຺ຕານໍ ອຸຈ຺ຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຣໍ ນີຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ຊນໍ ລປຕິ? ‘‘ອຫໍ ຕຸມ຺ຫາກໍ ພຫູປກາໂຣ, ຕຸມ຺ເຫ ມໍ ອາຄມ຺ມ ພຸທ຺ຘໍ ສຣຓໍ ຄຕາ, ຘມ຺ມໍ ສຣຓໍ ຄຕາ, ສງ຺ຆໍ ສຣຓໍ ຄຕາ, ປາຓາຕິປາຕາ ປຏິວິຣຕາ, ອທິນ຺ນາທານາ ປຏິວິຣຕາ, ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາຣາ ປຏິວິຣຕາ, ມຸສາວາທາ ປຏິວິຣຕາ, ສຸຣາເມຣຍມຊ຺ຊປ຺ປມາທຏ຺ຐານາ ປຏິວິຣຕາ. ອຫໍ ຕຸມ຺ຫາກໍ ອຸທ຺ເທສໍ ເທມິ, ປຣິປຸຈ຺ຉໍ ເທມິ, ອຸໂປສຖໍ ອາຈິກ຺ຂາມິ, ນວກມ຺ມໍ ອຘິຏ຺ຐາມິ. ອຖ ປນ ຕຸມ຺ເຫ ມໍ ອຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ອຎ຺ເຎ ສກ຺ກໂຣຖ ຄຣຸໍ ກໂຣຖ ມາເນຖ ປູເຊຖາ’’ຕິ. ເອວໍ ອຕ຺ຕານໍ ອຸຈ຺ຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຣໍ ນີຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ຊນໍ ລປຕິ.

ລາຠກມ຺ຍາ ຊນໍ ນ ລປເຍຍ຺ຍາຕິ. ລາຠເຫຕຸ ລາຠປຈ຺ຈຍາ ລາຠກາຣຓາ ລາຠາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິຍາ ລາຠໍ ປຣິປາເຈນ຺ໂຕ ຊນໍ ນ ລປເຍຍ຺ຍ, ລປນໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ, ລປນາ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ລາຠກມ຺ຍາ ຊນໍ ນ ລປເຍຍ຺ຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ກຍວິກ຺ກເຍ ນ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ, ອຸປວາທໍ ຠິກ຺ຂຸ ນ ກເຣຍ຺ຍ ກຸຫິຎ຺ຈິ;

ຄາເມ ຈ ນາຠິສຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ລາຠກມ຺ຍາ ຊນໍ ນ ລປເຍຍ຺ຍາ’’ຕິ.

໑໖໕.

ນ ຈ ກຕ຺ຖິໂກ [ກຕ຺ຖິຕາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ສິຍາ ຠິກ຺ຂຸ, ນ ຈ ວາຈໍ ປຍຸຕ຺ຕໍ ຠາເສຍ຺ຍ;

ປາຄພ຺ຠິຍໍ ນ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ກຖໍ ວິຄ຺ຄາຫິກໍ ນ ກຖເຍຍ຺ຍ.

ນ ຈ ກຕ຺ຖິໂກ ສິຍາ ຠິກ຺ຂູຕິ. ອິເຘກຈ຺ໂຈ ກຕ຺ຖີ ໂຫຕິ ວິກຕ຺ຖີ. ໂສ ກຕ຺ຖຕິ ວິກຕ຺ຖຕິ ອຫມສ຺ມິ ສີລສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ ວຕສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ ສີລພ຺ພຕສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ ໂກລປຸຕ຺ຕິເຍນ ວາ ວຓ຺ຓໂປກ຺ຂຣຕາຍ ວາ ຘເນນ ວາ ອຊ຺ເຌເນນ ວາ ກມ຺ມາຍຕເນນ ວາ ສິປ຺ປາຍຕເນນ ວາ ວິຊ຺ຊາຏ຺ຐາເນນ ວາ ສຸເຕນ ວາ ປຏິຠາເນນ ວາ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ. ອຸຈ຺ຈາ ກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ ມຫາໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ ອຸຬາຣໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິໂກຕິ ວາ ວິນຍຘໂຣຕິ ວາ ຘມ຺ມກຖິໂກຕິ ວາ ອາຣຎ຺ຎິໂກຕິ ວາ…ເປ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ ກຕ຺ຖຕິ ວິກຕ຺ຖຕິ. ເອວໍ ນ ກຕ຺ເຖຍ຺ຍ ນ ວິກຕ຺ເຖຍ຺ຍ, ກຕ຺ຖໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ, ກຕ຺ຖນາ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ນ ຈ ກຕ຺ຖິໂກ ສິຍາ ຠິກ຺ຂຸ.

ນ ຈ ວາຈໍ ປຍຸຕ຺ຕໍ ຠາເສຍ຺ຍາຕິ. ກຕມາ ປຍຸຕ຺ຕວາຈາ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ຈີວຣປຍຸຕ຺ຕໍ ວາຈໍ ຠາສຕິ, ປິຓ຺ຑປາຕປຍຸຕ຺ຕໍ ວາຈໍ ຠາສຕິ, ເສນາສນປຍຸຕ຺ຕໍ ວາຈໍ ຠາສຕິ, ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣປຍຸຕ຺ຕໍ ວາຈໍ ຠາສຕິ – ອຍມ຺ປິ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຍຸຕ຺ຕວາຈາ.

ອຖ ວາ ຈີວຣເຫຕຸ ປິຓ຺ຑປາຕເຫຕຸ ເສນາສນເຫຕຸ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣເຫຕຸ ສຈ຺ຈມ຺ປິ ຠຓຕິ ມຸສາປິ ຠຓຕິ, ປິສຸຓມ຺ປິ ຠຓຕິ ອປິສຸຓມ຺ປິ ຠຓຕິ, ຜຣຸສມ຺ປິ ຠຓຕິ ອຜຣຸສມ຺ປິ ຠຓຕິ, ສມ຺ຜປ຺ປລາປມ຺ປິ ຠຓຕິ ອສມ຺ຜປ຺ປລາປມ຺ປິ ຠຓຕິ, ມນ຺ຕາປິ ວາຈໍ ຠາສຕິ – ອຍມ຺ປິ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຍຸຕ຺ຕວາຈາ. ອຖ ວາ ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ປເຣສໍ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕິ – ‘‘ອໂຫ ວຕ ເມ ຘມ຺ມໍ ສຸເຓຍ຺ຍຸໍ, ສຸຕ຺ວາວ ຘມ຺ມໍ ປສີເທຍ຺ຍຸໍ, ປສນ຺ນາ ຈ ເມ ປສນ຺ນາກາຣໍ ກເຣຍ຺ຍຸ’’ນ຺ຕິ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຍຸຕ຺ຕວາຈາ. ນ ຈ ວາຈໍ ປຍຸຕ຺ຕໍ ຠາເສຍ຺ຍາຕິ. ອນ຺ຕມໂສ ຘມ຺ມເທສນໍ ວາຈໍ ອຸປາທາຍ ປຍຸຕ຺ຕວາຈໍ ນ ຠາເສຍ຺ຍ ນ ກເຖຍ຺ຍ ນ ຠເຓຍ຺ຍ ນ ທີເປຍ຺ຍ ນ ໂວຫເຣຍ຺ຍ, ປຍຸຕ຺ຕໍ ວາຈໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ, ປຍຸຕ຺ຕວາຈາຍ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ນ ຈ ວາຈໍ ປຍຸຕ຺ຕໍ ຠາເສຍ຺ຍ.

ປາຄພ຺ຠິຍໍ ນ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍາຕິ. ປາຄພ຺ຠິຍນ຺ຕິ ຕີຓິ ປາຄພ຺ຠິຍານິ – ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ, ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ, ເຈຕສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ. ກຕມໍ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ສງ຺ຆຄໂຕປິ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ, ຄຓຄໂຕປິ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ, ໂຠຊນສາລາຍປິ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ, ຊນ຺ຕາຆເຣປິ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ, ອຸທກຕິຕ຺ເຖປິ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ, ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິສນ຺ໂຕປິ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ, ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐປິ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ສງ຺ຆຄໂຕ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ສງ຺ຆຄໂຕ ອຈິຕ຺ຕີກາຣກໂຕ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ນິສີທຕິ, ປຸຣໂຕປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ປຸຣໂຕປິ ນິສີທຕິ, ອຸຈ຺ເຈປິ ອາສເນ ນິສີທຕິ, ສສີສໍ ປາຣຸປິຕ຺ວາ ນິສີທຕິ, ຐິຕໂກປິ ຠຓຕິ, ພາຫາວິກ຺ເຂປໂກປິ ຠຓຕິ. ເອວໍ ສງ຺ຆຄໂຕ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ຄຓຄໂຕ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ຄຓຄໂຕ ອຈິຕ຺ຕີກາຣກໂຕ ເຖຣານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ອນຸປາຫນານໍ ຈງ຺ກມນ຺ຕານໍ ສອຸປາຫໂນ ຈງ຺ກມຕິ, ນີເຈ ຈງ຺ກເມ ຈງ຺ກມນ຺ຕານໍ ອຸຈ຺ເຈ ຈງ຺ກເມ ຈງ຺ກມຕິ, ຉມາຍ ຈງ຺ກມນ຺ຕານໍ ຈງ຺ກເມ ຈງ຺ກມຕິ, ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ນິສີທຕິ, ປຸຣໂຕປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ປຸຣໂຕປິ ນິສີທຕິ, ອຸຈ຺ເຈປິ ອາສເນ ນິສີທຕິ, ສສີສໍ ປາຣຸປິຕ຺ວາປິ ນິສີທຕິ, ຐິໂຕປິ ຠຓຕິ, ພາຫາວິກ຺ເຂປໂກປິ ຠຓຕິ. ເອວໍ ຄຓຄໂຕ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ໂຠຊນສາລາຍ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ໂຠຊນສາລາຍ ອຈິຕ຺ຕີກາຣກໂຕ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ອນຸປຂຊ຺ຊ ນິສີທຕິ, ນເວປິ ຠິກ຺ຂູ ອາສເນນ ປຏິພາຫຕິ, ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ນິສີທຕິ, ປຸຣໂຕປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ປຸຣໂຕປິ ນິສີທຕິ, ອຸຈ຺ເຈປິ ອາສເນ ນິສີທຕິ, ສສີສໍ ປາຣຸປິຕ຺ວາ ນິສີທຕິ, ຐິຕໂກປິ ຠຓຕິ, ພາຫາວິກ຺ເຂປໂກປິ ຠຓຕິ. ເອວໍ ໂຠຊນສາລາຍ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ຊນ຺ຕາຆເຣ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ຊນ຺ຕາຆເຣ ອຈິຕ຺ຕີກາຣກໂຕ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ນິສີທຕິ, ປຸຣໂຕປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ປຸຣໂຕປິ ນິສີທຕິ, ອຸຈ຺ເຈປິ ອາສເນ ນິສີທຕິ, ອນາປຸຈ຺ຉາປິ ກຏ຺ຐໍ ປກ຺ຂິປຕິ, ອນາປຸຈ຺ຉາປິ ທ຺ວາຣໍ ປິທຫຕິ. ເອວໍ ຊນ຺ຕາຆເຣ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ອຸທກຕິຕ຺ເຖ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ອຸທກຕິຕ຺ເຖ ອຈິຕ຺ຕີກາຣກໂຕ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ໂອຕຣຕິ, ປຸຣໂຕປິ ໂອຕຣຕິ, ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ນ຺ຫາຍຕິ, ປຸຣໂຕປິ ນ຺ຫາຍຕິ, ອຸປຣິໂຕປິ ນ຺ຫາຍຕິ, ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ອຸຕ຺ຕຣຕິ, ປຸຣໂຕປິ ອຸຕ຺ຕຣຕິ. ເອວໍ ອຸທກຕິຕ຺ເຖ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິສນ຺ໂຕ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິສນ຺ໂຕ ອຈິຕ຺ຕີກາຣກໂຕ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ຄຈ຺ຉຕິ, ປຸຣໂຕປິ ຄຈ຺ຉຕິ, ໂວກ຺ກມ຺ມປິ ເຖຣານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ປຸຣໂຕ ຄຈ຺ຉຕິ. ເອວໍ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິສນ຺ໂຕ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ‘‘ນ ປວິສ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈມາໂນ ປວິສຕິ, ‘‘ນ ຕິຏ຺ຐ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈມາໂນ ຕິຏ຺ຐຕິ, ‘‘ນ ນິສີທ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈມາໂນ ນິສີທຕິ, ອໂນກາສມ຺ປິ ປວິສຕິ, ອໂນກາເສປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ອໂນກາເສປິ ນິສີທຕິ, ຍານິປິ ຕານິ ໂຫນ຺ຕິ ກຸລານໍ ໂອວຣການິ ຄູຬ຺ຫານິ ຈ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນານິ ຈ, ຍຕ຺ຖ ກຸລິຕ຺ຖິໂຍ ກຸລຘີຕໂຣ ກຸລສຸຓ຺ຫາໂຍ ກຸລກຸມາຣິໂຍ ນິສີທນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖປິ ສຫສາ ປວິສຕິ, ກຸມາຣກສ຺ສ ສີສມ຺ປິ ປຣາມສຕິ. ເອວໍ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ – ອິທໍ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ.

ກຕມໍ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ສງ຺ຆຄໂຕປິ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ, ຄຓຄໂຕປິ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ, ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐປິ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ. ກຖໍ ສງ຺ຆຄໂຕ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ສງ຺ຆຄໂຕ ອຈິຕ຺ຕີກາຣກໂຕ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ອນາປຸຈ຺ຉໍ ວາ ອນຊ຺ຌິຏ຺ໂຐ ວາ ອາຣາມຄຕານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ຘມ຺ມໍ ຠຓຕິ, ປຎ຺ຫໍ ວິສຊ຺ເຊຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສຕິ, ຐິຕໂກປິ ຠຓຕິ, ພາຫາວິກ຺ເຂປໂກປິ ຠຓຕິ. ເອວໍ ສງ຺ຆຄໂຕ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ຄຓຄໂຕ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ຄຓຄໂຕ ອຈິຕ຺ຕີກາຣກໂຕ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ອນາປຸຈ຺ຉໍ ວາ ອນຊ຺ຌິຏ຺ໂຐ ວາ ອາຣາມຄຕານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ຘມ຺ມໍ ຠຓຕິ, ປຎ຺ຫໍ ວິສຊ຺ເຊຕິ, ຐິຕໂກປິ ຠຓຕິ, ພາຫາວິກ຺ເຂປໂກປິ ຠຓຕິ; ອາຣາມຄຕານໍ ຠິກ຺ຂຸນີນໍ ອຸປາສການໍ ອຸປາສິການໍ ຘມ຺ມໍ ຠຓຕິ, ປຎ຺ຫໍ ວິສຊ຺ເຊຕິ, ຐິຕໂກປິ ຠຓຕິ, ພາຫາວິກ຺ເຂປໂກປິ ຠຓຕິ. ເອວໍ ຄຓຄໂຕ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ອິຕ຺ຖິໍ ວາ ກຸມາຣິໍ ວາ ເອວມາຫ – ‘‘ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມ ອິຕ຺ຖໍໂຄຕ຺ເຕ ກິໍ ອຕ຺ຖິ? ຍາຄຸ ອຕ຺ຖິ, ຠຕ຺ຕໍ ອຕ຺ຖິ, ຂາທນີຍໍ ອຕ຺ຖິ? ກິໍ ປິວິສ຺ສາມ, ກິໍ ຠຸຎ຺ຊິສ຺ສາມ, ກິໍ ຂາທິສ຺ສາມ, ກິໍ ວາ ອຕ຺ຖິ, ກິໍ ວາ ເມ ທສ຺ສຖາ’’ຕິ ວິປ຺ປລປຕິ. ເອວໍ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ – ອິທໍ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ.

ກຕມໍ ເຈຕສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ນ ອຸຈ຺ຈາ ກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕ ສມາໂນ ອຸຈ຺ຈາ ກຸລາ ປພ຺ພຊິເຕນ ສທ຺ຘິໍ ສທິສໍ ອຕ຺ຕານໍ ກໂຣຕິ ຈິຕ຺ເຕນ, ນ ມຫາໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕ ສມາໂນ ມຫາໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິເຕນ ສທ຺ຘິໍ ສທິສໍ ອຕ຺ຕານໍ ກໂຣຕິ ຈິຕ຺ເຕນ, ນ ອຸຬາຣໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕ ສມາໂນ ອຸຬາຣໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິເຕນ ສທ຺ຘິໍ ສທິສໍ ອຕ຺ຕານໍ ກໂຣຕິ ຈິຕ຺ເຕນ, ນ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິໂກ ສມາໂນ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິເກນ ສທ຺ຘິໍ ສທິສໍ ອຕ຺ຕານໍ ກໂຣຕິ ຈິຕ຺ເຕນ, ນ ວິນຍຘໂຣ ສມາໂນ ວິນຍຘເຣນ… ນ ຘມ຺ມກຖິໂກ ສມາໂນ ຘມ຺ມກຖິເກນ… ນ ອາຣຎ຺ຎິໂກ ສມາໂນ ອາຣຎ຺ຎເກນ… ນ ປິຓ຺ຑປາຕິໂກ ສມາໂນ ປິຓ຺ຑປາຕິເກນ… ນ ປໍສຸກູລິໂກ ສມາໂນ ປໍສຸກູລິເກນ… ນ ເຕຈີວຣິໂກ ສມາໂນ ເຕຈີວຣເກນ… ນ ສປທານຈາຣິໂກ ສມາໂນ ສປທານຈາຣິເກນ… ນ ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິໂກ ສມາໂນ ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິເກນ… ນ ເນສຊ຺ຊິໂກ ສມາໂນ ເນສຎ຺ຎິເກນ… ນ ຍຖາສນ຺ຖຕິໂກ ສມາໂນ ຍຖາສນ຺ຖຕິເກນ ສທ຺ຘິໍ ສທິສໍ ອຕ຺ຕານໍ ກໂຣຕິ ຈິຕ຺ເຕນ, ນ ປຐມສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີ ສມາໂນ ປຐມສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠິນາ ສທ຺ຘິໍ ສທິສໍ ອຕ຺ຕານໍ ກໂຣຕິ ຈິຕ຺ເຕນ, ນ ທຸຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີ ສມາໂນ ທຸຕິຍສ຺ສ… ນ ຕຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີ ສມາໂນ ຕຕິຍສ຺ສ… ນ ຈຕຸຕ຺ຖສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີ ສມາໂນ ລາຠີ ສມາໂນ ຈຕຸຕ຺ຖສ຺ສ… ນ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີ ສມາໂນ ອາກາສນຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ… ນ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີ ສມາໂນ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນ ສມາປຕ຺ຕິຍາ… ນ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີ ສມາໂນ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນ ສມາປຕ຺ຕິຍາ… ນ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີ ສມາໂນ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠິນາ ສທ຺ຘິໍ ສທິສໍ ອຕ຺ຕານໍ ກໂຣຕິ ຈິຕ຺ເຕນ – ອິທໍ ເຈຕສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ. ນ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍາຕິ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ນ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ ນ ອາຈເຣຍ຺ຍ ນ ສມາຈເຣຍ຺ຍ ນ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ປາຄພ຺ຠິຍໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ, ປາຄພ຺ຠິຍາ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ປາຄພ຺ຠິຍໍ ນ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ.

ກຖໍ ວິຄ຺ຄາຫິກໍ ນ ກຖເຍຍ຺ຍາຕິ. ກຕມາ ວິຄ຺ຄາຫິກາ ກຖາ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ເອວຣູປິໍ ກຖໍ ກຕ຺ຕາ ໂຫຕິ – ‘‘ນ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາສິ…ເປ… ນິພ຺ເພເຐຫິ ວາ ສເຈ ປໂຫສີ’’ຕິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ວິຄ຺ຄາຫິກາຍ ໂຂ, ໂມຄ຺ຄລ຺ລານ, ກຖາຍ ສຕິ ກຖາພາຫຸລ຺ລໍ ປາຏິກງ຺ຂໍ, ກຖາພາຫຸລ຺ເລ ສຕິ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ, ອຸທ຺ຘຕສ຺ສ ອສໍວໂຣ, ອສໍວຸຕສ຺ສ ອາຣາ ຈິຕ຺ຕໍ ສມາຘິມ຺ຫາ’’ຕິ. ກຖໍ ວິຄ຺ຄາຫິກໍ ນ ກຖເຍຍ຺ຍາຕິ. ວິຄ຺ຄາຫິກໍ ກຖໍ ນ ກເຖຍ຺ຍ ນ ຠເຓຍ຺ຍ ນ ທີເປຍ຺ຍ ນ ໂວຫເຣຍ຺ຍ, ວິຄ຺ຄາຫິກໍ ກຖໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ, ວິຄ຺ຄາຫິກກຖາຍ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ກຖໍ ວິຄ຺ຄາຫິກໍ ນ ກຖເຍຍ຺ຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນ ຈ ກຕ຺ຖິໂກ ສິຍາ ຠິກ຺ຂຸ, ນ ຈ ວາຈໍ ປຍຸຕ຺ຕໍ ຠາເສຍ຺ຍ;

ປາຄພ຺ຠິຍໍ ນ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ກຖໍ ວິຄ຺ຄາຫິກໍ ນ ກຖເຍຍ຺ຍາ’’ຕິ.

໑໖໖.

ໂມສວຊ຺ເຊ ນ ນິຍ຺ເຍຖ, ສມ຺ປຊາໂນ ສຐານິ ນ ກຍິຣາ;

ອຖ ຊີວິເຕນ ປຎ຺ຎາຍ, ສີລພ຺ພເຕນ ນາຎ຺ຎມຕິມຎ຺ເຎ.

ໂມສວຊ຺ເຊ ນ ນິຍ຺ເຍຖາຕິ. ໂມສວຊ຺ຊໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຸສາວາໂທ. ອິເຘກຈ຺ໂຈ ສຠຄ຺ຄໂຕ [ສຠາຄຄ຺ຄໂຕ (ສີ. ກ.)] ວາ ປຣິສຄ຺ຄໂຕ [ປຣິສຄໂຕ (ສີ. ກ.)] ວາ…ເປ… ອາມິສກິຎ຺ຈິກ຺ຂເຫຕຸ ວາ ສມ຺ປຊານມຸສາ ຠາສິຕາ ໂຫຕິ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ໂມສວຊ຺ຊໍ. ອປິ ຈ ຕີຫາກາເຣຫິ ມຸສາວາໂທ ໂຫຕິ – ປຸພ຺ເພວສ຺ສ ໂຫຕິ ‘‘ມຸສາ ຠຓິສ຺ສ’’ນ຺ຕິ, ຠຓນ຺ຕສ຺ສ ໂຫຕິ ‘‘ມຸສາ ຠຓາມີ’’ຕິ, ຠຓິຕສ຺ສ ໂຫຕິ ‘‘ມຸສາ ມຍາ ຠຓິຕ’’ນ຺ຕິ, ອິເມຫິ ຕີຫາກາເຣຫິ ມຸສາວາໂທ ໂຫຕິ. ອປິ ຈ ຈຕູຫາກາເຣຫິ… ປຎ຺ຈຫາກາເຣຫິ… ຉຫາກາເຣຫິ… ສຕ຺ຕຫາກາເຣຫິ… ອຏ຺ຐຫາກາເຣຫິ… ມຸສາວາໂທ ໂຫຕິ – ປຸພ຺ເພວສ຺ສ ໂຫຕິ ‘‘ມຸສາ ຠຓິສ຺ສ’’ນ຺ຕິ, ຠຓນ຺ຕສ຺ສ ໂຫຕິ ‘‘ມຸສາ ຠຓາມີ’’ຕິ, ຠຓິຕສ຺ສ ໂຫຕິ ‘‘ມຸສາ ມຍາ ຠຓິຕ’’ນ຺ຕິ ວິນິຘາຍ ທິຏ຺ຐິໍ ວິນິຘາຍ ຂນ຺ຕິໍ ວິນິຘາຍ ຣຸຈິໍ ວິນິຘາຍ ສຎ຺ຎໍ ວິນິຘາຍ ຠາວໍ – ອິເມຫິ ອຏ຺ຐຫາກາເຣຫິ ມຸສາວາໂທ ໂຫຕິ. ໂມສວຊ຺ເຊ ນ ນິຍ຺ເຍຖາຕິ. ໂມສວຊ຺ເຊ ນ ຍາເຍຍ຺ຍ ນ ນິຍ຺ຍາເຍຍ຺ຍ ນ ວເຫຍ຺ຍ [ນ ວຸຍ຺ເຫຍ຺ຍ (ສີ. ກ.), ນຕ຺ຖິ ສ຺ຍາ. ໂປຕ຺ຖເກ] ນ ສໍຫເຣຍ຺ຍ, ໂມສວຊ຺ຊໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ, ໂມສວຊ຺ຊາ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ໂມສວຊ຺ເຊ ນ ນິຍ຺ເຍຖ.

ສມ຺ປຊາໂນ ສຐານິ ນ ກຍິຣາຕິ. ກຕມໍ ສາເຐຍ຺ຍໍ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ສໂຐ ໂຫຕິ ປຣິສໂຐ, ຍໍ ຕຕ຺ຖ ສຐໍ ສຐຕາ ສາເຐຍ຺ຍໍ ກກ຺ກຣຕາ ກກ຺ກຣິຍໍ ປຣິກ຺ຂຕ຺ຕຕາ ປາຣິກ຺ຂຕ຺ຕິຍໍ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສາເຐຍ຺ຍໍ. ສມ຺ປຊາໂນ ສຐານິ ນ ກຍິຣາຕິ. ສມ຺ປຊາໂນ ຫຸຕ຺ວາ ສາເຐຍ຺ຍໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ ນ ຊເນຍ຺ຍ ນ ສຎ຺ຊເນຍ຺ຍ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ ນາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ສາເຐຍ຺ຍໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ, ສາເຐຍ຺ຍາ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ສມ຺ປຊາໂນ ສຐານິ ນ ກຍິຣາ.

ອຖ ຊີວິເຕນ ປຎ຺ຎາຍ, ສີລພ຺ພເຕນ ນາຎ຺ຎມຕິມຎ຺ເຎຕິ. ອຖາຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ… ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ – ອຖາຕິ. ອິເຘກຈ຺ໂຈ ລູຂຊີວິຕໍ ຊີວນ຺ໂຕ ປຣໍ ປຓີຕຊີວິຕໍ ຊີວນ຺ຕໍ ອຕິມຎ຺ຎຕິ – ‘‘ກິໍ ປນາຍໍ ພຫຸລາຊີໂວ ສພ຺ພໍ ສໍຠກ຺ເຂຕິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ມູລພີຊໍ ຂນ຺ຘພີຊໍ ຜຬຸພີຊໍ ອຄ຺ຄພີຊໍ ພີຊພີຊເມວ ປຎ຺ຈມໍ ອສນິວິຈກ຺ກທນ຺ຕກູຏສມຓປ຺ປຘາເນນາ’’ຕິ [ອສນີວ ຈກ຺ກໍ ທນ຺ຕກູຏໍ ສມຓປ຺ປຘາເນນາຕິ (ສີ.)]. ໂສ ຕາຍ ລູຂຊີວິຕາຍ ປຣໍ ປຓີຕຊີວິຕໍ ຊີວນ຺ຕໍ ອຕິມຎ຺ຎຕິ.

ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປຓີຕຊີວິຕໍ ຊີວນ຺ໂຕ ປຣໍ ລູຂຊີວິຕໍ ຊີວນ຺ຕໍ ອຕິມຎ຺ຎຕິ – ‘‘ກິໍ ປນາຍໍ ອປ຺ປປຸຎ຺ໂຎ ອປ຺ເປສກ຺ໂຂ ນ ລາຠີ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານ’’ນ຺ຕິ. ໂສ ຕາຍ ປຓີຕຊີວິຕາຍ ປຣໍ ລູຂຊີວິຕໍ ຊີວນ຺ຕໍ ອຕິມຎ຺ຎຕິ. ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປຎ຺ຎາສມ຺ປນ຺ໂນ ໂຫຕິ. ໂສ ປຸຏ຺ໂຐ ປຎ຺ຫໍ ວິສຊ຺ເຊຕິ. ຕສ຺ສ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘‘ອຫມສ຺ມິ ປຎ຺ຎາສມ຺ປນ຺ໂນ, ອິເມ ປນຎ຺ເຎ ນ ປຎ຺ຎາສມ຺ປນ຺ນາ’’ຕິ. ໂສ ຕາຍ ປຎ຺ຎາສມ຺ປທາຍ ປຣໍ ອຕິມຎ຺ຎຕິ. ອິເຘກຈ຺ໂຈ ສີລສມ຺ປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວຣສໍວຸໂຕ ວິຫຣຕິ ອາຈາຣໂຄຈຣສມ຺ປນ຺ໂນ, ອຓຸມຕ຺ເຕສຸ ວຊ຺ເຊສຸ ຠຍທສ຺ສາວີ, ສມາທາຍ ສິກ຺ຂຕິ ສິກ຺ຂາປເທສຸ. ຕສ຺ສ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘‘ອຫມສ຺ມິ ສີລສມ຺ປນ຺ໂນ, ອິເມ ປນຎ຺ເຎ ຠິກ຺ຂູ ທຸສ຺ສີລາ ປາປຘມ຺ມາ’’ຕິ. ໂສ ຕາຍ ສີລສມ຺ປທາຍ ປຣໍ ອຕິມຎ຺ຎຕິ. ອິເຘກຈ຺ໂຈ ວຕສມ຺ປນ຺ໂນ ໂຫຕິ ອາຣຎ຺ຎິໂກ ວາ ປິຓ຺ຑປາຕິໂກ ວາ ປໍສຸກູລິໂກ ວາ ເຕຈີວຣິໂກ ວາ ສປທານຈາຣິໂກ ວາ ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິໂກ ວາ ເນສຊ຺ຊິໂກ ວາ ຍຖາສນ຺ຖຕິໂກ ວາ. ຕສ຺ສ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘‘ອຫມສ຺ມິ ວຕ ສມ຺ປນ຺ໂນ, ອິເມ ປນຎ຺ເຎ ນ ວຕສມ຺ປນ຺ນາ’’ຕິ. ໂສ ຕາຍ ວຕສມ຺ປທາຍ ປຣໍ ອຕິມຎ຺ຎຕິ. ອຖ ຊີວິເຕນ ປຎ຺ຎາຍ, ສີລພ຺ພເຕນ ນາຎ຺ຎມຕິມຎ຺ເຎຕິ. ລູຂຊີວິຕາຍ ວາ ປຓີຕຊີວິຕາຍ ວາ ປຎ຺ຎາສມ຺ປທາຍ ວາ ສີລສມ຺ປທາຍ ວາ ວຕສມ຺ປທາຍ ວາ ປຣໍ ນາຕິມຎ຺ເຎຍ຺ຍ, ນາວຊາເນຍ຺ຍ, ນ ເຕນ ມານໍ ຊເນຍ຺ຍ, ນ ເຕນ ຖທ຺ໂຘ ອສ຺ສ, ປຕ຺ຖທ຺ໂຘ ປຄ຺ຄຫິຕສິໂຣຕິ – ອຖ ຊີວິເຕນ ປຎ຺ຎາຍ ສີລພ຺ພເຕນ ນາຎ຺ຎມຕິມຎ຺ເຎ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ໂມສວຊ຺ເຊ ນ ນິຍ຺ເຍຖ, ສມ຺ປຊາໂນ ສຐານິ ນ ກຍິຣາ;

ອຖ ຊີວິເຕນ ປຎ຺ຎາຍ, ສີລພ຺ພເຕນ ນາຎ຺ຎມຕິມຎ຺ເຎ’’ຕິ.

໑໖໗.

ສຸຕ຺ວາ ຣຸສິໂຕ [ທູສິໂຕ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ພຫຸໍ ວາຈໍ, ສມຓານໍ ວາ ປຸຖຸຊນານໍ [ປຸຖຸວຈນານໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ;

ຜຣຸເສນ ເນ ນ ປຏິວຊ຺ຊາ, ນ ຫິ ສນ຺ໂຕ ປຏິເສນິໍ ກໂຣນ຺ຕິ [ປຏິເສນິ ກໂຣຕິ (ສ຺ຍາ.)] .

ສຸຕ຺ວາ ຣຸສິໂຕ ພຫຸໍ ວາຈໍ, ສມຓານໍ ປຸຖຸຊນານນ຺ຕິ. ຣຸສິໂຕຕິ ທູສິໂຕ ຂຸໍສິໂຕ ຆຏ຺ຏິໂຕ ວມ຺ຠິໂຕ ຄຣຫິໂຕ ອຸປວທິໂຕ. ສມຓານນ຺ຕິ ເຍ ເກຈິ ອິໂຕ ພຫິທ຺ຘາ ປຣິພ຺ພຊູປຄຕາ ປຣິພ຺ພຊສມາປນ຺ນາ. ປຸຖຸຊນານນ຺ຕິ ຂຕ຺ຕິຍາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ ເວສ຺ສາ ຈ ສຸທ຺ທາ ຈ ຄຫຏ຺ຐາ ຈ ປພ຺ພຊິຕາ ຈ ເທວາ ຈ ມນຸສ຺ສາ ຈ, ເຕ ພຫຸກາຫິ ວາຈາຫິ ອນິຏ຺ຐາຫິ ອກນ຺ຕາຫິ ອມນາປາຫິ ອກ຺ໂກເສຍ຺ຍຸໍ ປຣິຠາເສຍ຺ຍຸໍ ໂຣເສຍ຺ຍຸໍ ວິໂຣເສຍ຺ຍຸໍ ຫິໍເສຍ຺ຍຸໍ ວິຫິໍເສຍ຺ຍຸໍ ເຫເຐຍ຺ຍຸໍ ວິເຫເຐຍ຺ຍຸໍ ຆາເຕຍ຺ຍຸໍ ອຸປຆາເຕຍ຺ຍຸໍ ອຸປຆາຕໍ ກເຣຍ຺ຍຸໍ ເຕສໍ ພຫຸໍ ວາຈໍ ອນິຏ຺ຐໍ ອກນ຺ຕໍ ອມນາປໍ ສຸຕ຺ວາ ສຸຓິຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄຫິຕ຺ວາ ອຸປຘາຣຍິຕ຺ວາ ອຸປລກ຺ຂຍິຕ຺ວາຕິ – ສຸຕ຺ວາ ຣຸສິໂຕ ພຫຸໍ ວາຈໍ, ສມຓານໍ ວາ ປຸຖຸຊນານໍ.

ຜຣຸເສນ ເນ ນ ປຏິວຊ຺ຊາຕິ. ຜຣຸເສນາຕິ ຜຣຸເສນ ກກ຺ຂເຬນ ນ ປຏິວຊ຺ຊາ ນປ຺ປຏິຠເຓຍ຺ຍ, ອກ຺ໂກສນ຺ຕໍ ນ ປຈ຺ຈກ຺ໂກເສຍ຺ຍ, ໂຣສນ຺ຕໍ ນປ຺ປຏິໂຣເສຍ຺ຍ, ຠຓ຺ຑນໍ ນປ຺ປຏິຠຓ຺ເຑຍ຺ຍ ນ ກລຫໍ ກເຣຍ຺ຍ ນ ຠຓ຺ຑນໍ ກເຣຍ຺ຍ ນ ວິຄ຺ຄຫໍ ກເຣຍ຺ຍ ນ ວິວາທໍ ກເຣຍ຺ຍ ນ ເມຘຄໍ ກເຣຍ຺ຍ, ກລຫຠຓ຺ຑນວິຄ຺ຄຫວິວາທເມຘຄໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ, ກລຫຠຓ຺ຑນວິຄ຺ຄຫວິວາທເມຘຄາ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ຜຣຸເສນ ເນ ນ ປຏິວຊ຺ຊາ.

ນ ຫິ ສນ຺ໂຕ ປຏິເສນິໍ ກໂຣນ຺ຕີຕິ. ສນ຺ໂຕຕິ ຣາຄສ຺ສ ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ, ໂທສສ຺ສ… ໂມຫສ຺ສ… ໂກຘສ຺ສ… ອຸປນາຫສ຺ສ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ສມິຕຕ຺ຕາ ວູປສມິຕຕ຺ຕາ ວິຊ຺ຌາຕຕ຺ຕາ ນິພ຺ພຸຕຕ຺ຕາ ວິຄຕຕ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ ອຸປສນ຺ໂຕ ວູປສນ຺ໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘຕິ – ສນ຺ໂຕ. ນ ຫິ ສນ຺ໂຕ ປຏິເສນິໍ ກໂຣນ຺ຕີຕິ. ສນ຺ໂຕ ປຏິເສນິໍ ປຏິມລ຺ລໍ ປຏິກຓ຺ຏກໍ [ປຏິພນ຺ຘນໍ (ສີ.)] ປຏິປກ຺ຂໍ ນ ກໂຣນ຺ຕິ ນ ຊເນນ຺ຕິ ນ ສຎ຺ຊເນນ຺ຕິ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕນ຺ຕິ ນາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕນ຺ຕີຕິ – ນ ຫິ ສນ຺ໂຕ ປຏິເສນິໍ ກໂຣນ຺ຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສຸຕ຺ວາ ຣຸສິໂຕ ພຫຸໍ ວາຈໍ, ສມຓານໍ ວາ ປຸຖຸຊນານໍ;

ຜຣຸເສນ ເນ ນ ປຏິວຊ຺ຊາ, ນ ຫິ ສນ຺ໂຕ ປຏິເສນິໍ ກໂຣນ຺ຕີ’’ຕິ.

໑໖໘.

ເອຕຎ຺ຈ ຘມ຺ມມຎ຺ຎາຍ, ວິຈິນໍ ຠິກ຺ຂຸ ສທາ ສໂຕ ສິກ຺ເຂ;

ສນ຺ຕີຕິ ນິພ຺ພຸຕິໍ ຎຕ຺ວາ, ສາສເນ ໂຄຕມສ຺ສ ນປ຺ປມຊ຺ເຊຍ຺ຍ.

ເອຕຎ຺ຈ ຘມ຺ມມຎ຺ຎາຍາຕິ. ເອຕນ຺ຕິ ອາຈິກ຺ຂິຕໍ ເທສິຕໍ ປຎ຺ຎປິຕໍ ປຏ຺ຐປິຕໍ ວິວຏໍ ວິຠຕ຺ຕໍ ອຸຕ຺ຕານີກຕໍ ປກາສິຕໍ ຘມ຺ມໍ ອຎ຺ຎາຍ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ. ເອວມ຺ປິ ເອຕຎ຺ຈ ຘມ຺ມມຎ຺ຎາຍ. ອຖ ວາ ສມຎ຺ຈ ວິສມຎ຺ຈ ປຖຎ຺ຈ ວິປຖຎ຺ຈ ສາວຊ຺ຊຎ຺ຈ ອນວຊ຺ຊຎ຺ຈ ຫີນຎ຺ຈ ປຓີຕຎ຺ຈ ກຓ຺ຫຎ຺ຈ ສຸກ຺ກຎ຺ຈ ວິຎ຺ຎູຄຣຫິຕຎ຺ຈ ວິຎ຺ຎູປສຕ຺ຖຎ຺ຈ ຘມ຺ມໍ ອຎ຺ຎາຍ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ. ເອວມ຺ປິ ເອຕຎ຺ຈ ຘມ຺ມມຎ຺ຎາຍ. ອຖ ວາ ສມ຺ມາປຏິປທໍ ອນຸໂລມປຏິປທໍ ອປຈ຺ຈນີກປຏິປທໍ ອວິຣຸທ຺ຘປຏິປທໍ ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປທໍ ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປຏິປທໍ ສີເລສຸ ປຣິປູຣກາຣິຕໍ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ຄຸຕ຺ຕທ຺ວາຣຕໍ ໂຠຊເນ ມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕໍ ຊາຄຣິຍານຸໂຍຄໍ ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐາເນ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘາເນ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາເທ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ປຎ຺ຈ ພລານິ ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄ ອຣິຍໍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກໍ ມຄ຺ຄໍ, ນິພ຺ພານຎ຺ຈ ນິພ຺ພານຄາມິນິຎ຺ຈ ປຏິປທໍ ຘມ຺ມໍ ອຎ຺ຎາຍ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕຎ຺ຈ ຘມ຺ມມຎ຺ຎາຍ.

ວິຈິນໍ ຠິກ຺ຂຸ ສທາ ສໂຕ ສິກ຺ເຂຕິ. ວິຈິນນ຺ຕິ ວິຈິນນ຺ໂຕ ປວິຈິນນ຺ໂຕ ຕຸລຍນ຺ໂຕ ຕີຣຍນ຺ໂຕ ວິຠາວຍນ຺ໂຕ ວິຠູຕໍ ກໂຣນ຺ໂຕ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ວິຈິນນ຺ໂຕ ປວິຈິນນ຺ໂຕ ຕຸລຍນ຺ໂຕ ຕີຣຍນ຺ໂຕ ວິຠາວຍນ຺ໂຕ ວິຠູຕໍ ກໂຣນ຺ໂຕຕິ – ວິຈິນໍ ຠິກ຺ຂຸ. ສທາຕິ ສທາ ສພ຺ພທາ ສພ຺ພກາລໍ…ເປ… ປຈ຺ຉິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ. ສໂຕຕິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ…ເປ… ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສໂຕ. ສິກ຺ເຂຕິ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາໂຍ – ອຘິສີລສິກ຺ຂາ, ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ, ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ…ເປ… ອຍໍ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ. ອິມາ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາໂຍ ອາວຊ຺ຊນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ…ເປ… ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ ອາຈເຣຍ຺ຍ ສມາຈເຣຍ຺ຍ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ວິຈິນໍ ຠິກ຺ຂຸ ສທາ ສໂຕ ສິກ຺ເຂ.

ສນ຺ຕີຕິ ນິພ຺ພຸຕິໍ ຎຕ຺ວາຕິ. ຣາຄສ຺ສ ນິພ຺ພຸຕິໍ ສນ຺ຕີຕິ ຎຕ຺ວາ, ໂທສສ຺ສ… ໂມຫສ຺ສ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ນິພ຺ພຸຕິໍ ສນ຺ຕີຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ – ສນ຺ຕີຕິ ນິພ຺ພຸຕິໍ ຎຕ຺ວາ.

ສາສເນ ໂຄຕມສ຺ສ ນປ຺ປມຊ຺ເຊຍ຺ຍາຕິ. ໂຄຕມສ຺ສ ສາສເນ ພຸທ຺ຘສາສເນ ຊິນສາສເນ ຕຖາຄຕສາສເນ ເທວສາສເນ ອຣຫນ຺ຕສາສເນ. ນປ຺ປມຊ຺ເຊຍ຺ຍາຕິ ສກ຺ກຈ຺ຈກາຣີ ອສ຺ສ ສາຕຈ຺ຈກາຣີ ອຏ຺ຐິຕກາຣີ ອໂນລີນວຸຕ຺ຕິໂກ ອນິກ຺ຂິຕ຺ຕຈ຺ຉນ຺ໂທ ອນິກ຺ຂິຕ຺ຕຘຸໂຣ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ. ‘‘ກທາຫໍ ອປຣິປູຣໍ ວາ ສີລກ຺ຂນ຺ຘໍ ປຣິປູເຣຍ຺ຍໍ…ເປ… ອປຣິປູຣໍ ວາ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ຘໍ… ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ຘໍ… ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ຘໍ… ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ຘໍ? ກທາຫໍ ອປຣິຎ຺ຎາຕໍ ວາ ທຸກ຺ຂໍ ປຣິຊາເນຍ຺ຍໍ, ອປ຺ປຫີເນ ວາ ກິເລເສ ປຊເຫຍ຺ຍໍ, ອຠາວິຕໍ ວາ ມຄ຺ຄໍ ຠາເວຍ຺ຍໍ, ອສຈ຺ຉິກຕໍ ວາ ນິໂຣຘໍ ສຈ຺ຉິກເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ? ໂຍ ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ໂທ ຈ ວາຍາໂມ ຈ ອຸສ຺ສາໂຫ ຈ ອຸສ຺ໂສຬ຺ຫີ ຈ ຖາໂມ ຈ ອປ຺ປຏິວານີ ຈ ສຕິ ຈ ສມ຺ປຊຎ຺ຎຎ຺ຈ ອາຕປ຺ປໍ ປຘານໍ ອຘິຏ຺ຐານໍ ອນຸໂຍໂຄ ອປ຺ປມາໂທ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສູຕິ – ສາສເນ ໂຄຕມສ຺ສ ນປ຺ປມຊ຺ເຊຍ຺ຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເອຕຎ຺ຈ ຘມ຺ມມຎ຺ຎາຍ, ວິຈິນໍ ຠິກ຺ຂຸ ສທາ ສໂຕ ສິກ຺ເຂ;

ສນ຺ຕີຕິ ນິພ຺ພຸຕິໍ ຎຕ຺ວາ, ສາສເນ ໂຄຕມສ຺ສ ນປ຺ປມຊ຺ເຊຍ຺ຍາ’’ຕິ.

໑໖໙.

ອຠິຠູ ຫິ ໂສ ອນຠິຠູໂຕ, ສກ຺ຂິຘມ຺ມມນີຕິຫມທ຺ທສິ;

ຕສ຺ມາ ຫິ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ສາສເນ, ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ສທາ ນມສ຺ສມນຸສິກ຺ເຂ.[ອິຕິ ຠຄວາ]

ອຠິຠູ ຫິ ໂສ ອນຠິຠູໂຕຕິ. ອຠິຠູຕິ ຣູປາຠິຠູ [ອຠິຠູຕຣູປາ (ສ຺ຍາ.) ເອວມຎ຺ເຎສຸ ປຎ຺ຈປເທສຸປິ] ສທ຺ທາຠິຠູ ຄນ຺ຘາຠິຠູ ຣສາຠິຠູ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຠິຠູ ຘມ຺ມາຠິຠູ, ອນຠິຠູໂຕ ເກຫິຈິ ກິເລເສຫິ, ອຠິໂຠສິ ເນ ປາປເກ [ອຠິຠູ ຫິ ເນ ຫີເນ ປາປເກ (ສີ. ກ.), ອຠິຠູ ຫິ ປາປເກ (ສ຺ຍາ.)] ອກຸສເລ ຘມ຺ເມ ສໍກິເລສິເກ ໂປໂນຠວິເກ ສທເຣ ທຸກ຺ຂວິປາເກ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓິເຍຕິ – ອຠິຠູ ຫິ ໂສ ອນຠິຠູໂຕ.

ສກ຺ຂິຘມ຺ມມນີຕິຫມທ຺ທສີຕິ. ສກ຺ຂິຘມ຺ມນ຺ຕິ ນ ອິຕິຫິຕິຫໍ ນ ອິຕິກິຣິຍາຍ ນ ປຣມ຺ປຣາຍ ນ ປິຏກສມ຺ປທາຍ ນ ຕກ຺ກເຫຕຸ ນ ນຍເຫຕຸ ນ ອາກາຣປຣິວິຕກ຺ເກນ ນ ທິຏ຺ຐິນິຊ຺ຌານກ຺ຂນ຺ຕິຍາ ສາມໍ ສຍມຠິຎ຺ຎາຕໍ ອຕ຺ຕປຈ຺ຈກ຺ຂຘມ຺ມໍ ອທ຺ທສິ ອທ຺ທກ຺ຂິ ອປສ຺ສິ ປຏິວິຊ຺ຌີຕິ – ສກ຺ຂິຘມ຺ມມນີຕິຫມທ຺ທສິ.

ຕສ຺ມາ ຫິ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ສາສເນຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕສ຺ມາ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານາ. ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ສາສເນຕິ. ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ສາສເນ ໂຄຕມສາສເນ ພຸທ຺ຘສາສເນ ຊິນສາສເນ ຕຖາຄຕສາສເນ ເທວສາສເນ ອຣຫນ຺ຕສາສເນຕິ – ຕສ຺ມາ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ສາສເນ.

ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ສທາ ນມສ຺ສມນຸສິກ຺ເຂ (ອິຕິ ຠຄວາ)ຕິ. ອປ຺ປມຕ຺ໂຕຕິ ສກ຺ກຈ຺ຈກາຣີ…ເປ… ອປ຺ປມາໂທ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ. ສທາຕິ ສທາ ສພ຺ພກາລໍ…ເປ… ປຈ຺ຉິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ. ນມສ຺ສນ຺ຕິ ກາເຍນ ວາ ນມສ຺ສມາໂນ ວາຈາຍ ວາ ນມສ຺ສມາໂນ ຈິຕ຺ເຕນ ວາ ນມສ຺ສມາໂນ ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປຕ຺ຕິຍາ ວາ ນມສ຺ສມາໂນ ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປຏິປຕ຺ຕິຍາ ວາ ນມສ຺ສມາໂນ ສກ຺ກຸຣຸມາໂນ ຄຣຸກຸຣຸມາໂນ [ສກ຺ກາຣມາໂນ ຄຣຸກາຣມາໂນ (ສ຺ຍາ.)] ມານຍມາໂນ ປູຊຍມາໂນ ອປຈຍມາໂນ. ອນຸສິກ຺ເຂຕິ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາໂຍ – ອຘິສີລສິກ຺ຂາ, ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ, ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ…ເປ… ອຍໍ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ. ອິມາ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາໂຍ ອາວຊ຺ຊນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພໍ ສຈ຺ຉິກໂຣນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ ຈເຣຍ຺ຍ ອາຈເຣຍ຺ຍ ສມາຈເຣຍ຺ຍ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ສທາ ນມສ຺ສມນຸສິກ຺ເຂ. (ອິຕິ ຠຄວາ).

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອຠິຠູ ຫິ ໂສ ອນຠິຠູໂຕ, ສກ຺ຂິຘມ຺ມມນີຕິຫມທ຺ທສິ;

ຕສ຺ມາ ຫິ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ສາສເນ, ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ສທາ ນມສ຺ສມນຸສິກ຺ເຂ’’. [ອິຕິ ຠຄວາຕິ]

ຕຸວຏ຺ຏກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ [ຕຸວຏກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ (ສີ. ສ຺ຍາ.) ສຸຕ຺ຕນິປາເຕປິ] ຈຸທ຺ທສໂມ.

໑໕. ອຕ຺ຕທຓ຺ຑສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ອຖ ອຕ຺ຕທຓ຺ຑສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສໍ ວກ຺ຂຕິ –

໑໗໐.

ອຕ຺ຕທຓ຺ຑາ ຠຍໍ ຊາຕໍ, ຊນໍ ປສ຺ສຖ ເມຘຄໍ;

ສໍເວຄໍ ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ, ຍຖາ ສໍວິຊິຕໍ ມຍາ.

ອຕ຺ຕທຓ຺ຑາ ຠຍໍ ຊາຕນ຺ຕິ. ທຓ຺ຑາຕິ ຕໂຍ ທຓ຺ຑາ – ກາຍທຓ຺ໂຑ, ວຈີທຓ຺ໂຑ, ມໂນທຓ຺ໂຑ. ຕິວິຘໍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ກາຍທຓ຺ໂຑ, ຈຕຸພ຺ພິຘໍ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ວຈີທຓ຺ໂຑ, ຕິວິຘໍ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມໂນທຓ຺ໂຑ. ຠຍນ຺ຕິ ທ຺ເວ ຠຍານິ – ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິກຎ຺ຈ ຠຍໍ ສມ຺ປຣາຍິກຎ຺ຈ ຠຍໍ. ກຕມໍ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິກໍ ຠຍໍ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ກາເຍນ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣຕິ, ວາຈາຍ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣຕິ, ມນສາ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣຕິ, ປາຓມ຺ປິ ຫນຕິ, ອທິນ຺ນມ຺ປິ ອາທິຍຕິ, ສນ຺ຘິມ຺ປິ ຉິນ຺ທຕິ, ນິລ຺ໂລປມ຺ປິ ຫຣຕິ, ເອກາຄາຣິກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ປຣິປນ຺ເຖປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ປຣທາຣມ຺ປິ ຄຈ຺ຉຕິ, ມຸສາປິ ຠຓຕິ. ຕເມນໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ທສ຺ເສນ຺ຕິ – ‘‘ອຍໍ, ເທວ, ໂຈໂຣ ອາຄຸຈາຣີ. ອິມສ຺ສ ຍໍ ອິຈ຺ຉສິ ຕໍ ທຓ຺ຑໍ ປເຓຫີ’’ຕິ. ຕເມນໍ ຣາຊາ ປຣິຠາສຕິ. ໂສ ປຣິຠາສປຈ຺ຈຍາ ຠຍມ຺ປິ ອຸປ຺ປາເທຕິ, ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ [ທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສໍ (ສ຺ຍາ.)] ປຏິສໍເວເທຕິ. ເອຕໍ ຠຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ກຸໂຕ ຕສ຺ສ? ອຕ຺ຕທຓ຺ຑໂຕ ຊາຕໍ ສຎ຺ຊາຕໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕໍ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕໍ ປາຕຸຠູຕໍ.

ເອຕ຺ຕເກນປິ ຣາຊາ ນ ຕຸສ຺ສຕິ. ຕເມນໍ ຣາຊາ ພນ຺ຘາເປຕິ ອນ຺ທຸພນ຺ຘເນນ ວາ ຣຊ຺ຊຸພນ຺ຘເນນ ວາ ສງ຺ຂລິກພນ຺ຘເນນ ວາ ເວຕ຺ຕພນ຺ຘເນນ ວາ ລຕາພນ຺ຘເນນ ວາ ປກ຺ເຂປພນ຺ຘເນນ ວາ [ເປກ຺ຂພນ຺ຘເນນ ວາ (ສ຺ຍາ.)] ປຣິກ຺ເຂປພນ຺ຘເນນ ວາ ຄາມພນ຺ຘເນນ ວາ ນິຄມພນ຺ຘເນນ ວາ ນຄຣພນ຺ຘເນນ ວາ ຣຏ຺ຐພນ຺ຘເນນ ວາ ຊນປທພນ຺ຘເນນ ວາ ອນ຺ຕມໂສ ສວຈນີຍມ຺ປິ ກໂຣຕິ – ‘‘ນ ເຕ ລພ຺ຠາ ອິໂຕ ປກ຺ກມິຕຸ’’ນ຺ຕິ. ໂສ ພນ຺ຘນປຈ຺ຈຍາປິ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ປຏິສໍເວເທຕິ. ເອຕໍ ຠຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ກຸໂຕ ຕສ຺ສ? ອຕ຺ຕທຓ຺ຑໂຕ ຊາຕໍ ສຎ຺ຊາຕໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕໍ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕໍ ປາຕຸຠູຕໍ.

ເອຕ຺ຕເກນປິ ຣາຊາ ນ ຕຸສ຺ສຕິ. ຣາຊາ ຕສ຺ສ ຘນໍ ອາຫຣາເປຕິ – ສຕໍ ວາ ສຫສ຺ສໍ ວາ ສຕສຫສ຺ສໍ ວາ. ໂສ ຘນຊານິປຈ຺ຈຍາປິ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ປຏິສໍເວເທຕິ. ເອຕໍ ຠຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ກຸໂຕ ຕສ຺ສ? ອຕ຺ຕທຓ຺ຑໂຕ ຊາຕໍ ສຎ຺ຊາຕໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕໍ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕໍ ປາຕຸຠູຕໍ.

ເອຕ຺ຕເກນປິ ຣາຊາ ນ ຕຸສ຺ສຕິ. ຕເມນໍ ຣາຊາ ວິວິຘາ ກມ຺ມກາຣຓາ ກາຣາເປຕິ – ກສາຫິປິ ຕາເຬຕິ, ເວຕ຺ເຕຫິປິ ຕາເຬຕິ, ອຑ຺ຒທຓ຺ຑເກຫິປິ ຕາເຬຕິ, ຫຕ຺ຖມ຺ປິ ຉິນ຺ທຕິ, ປາທມ຺ປິ ຉິນ຺ທຕິ, ຫຕ຺ຖປາທມ຺ປິ ຉິນ຺ທຕິ, ກຓ຺ຓມ຺ປິ ຉິນ຺ທຕິ, ນາສມ຺ປິ ຉິນ຺ທຕິ, ກຓ຺ຓນາສມ຺ປິ ຉິນ຺ທຕິ, ພິລງ຺ຄຖາລິກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ສງ຺ຂມຸຓ຺ຑິກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ຣາຫຸມຸຂມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ໂຊຕິມາລິກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ຫຕ຺ຖປຊ຺ໂຊຕິກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ເອຣກປຕ຺ຕິກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ຈີຣກວາສິກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ເອເຓຍ຺ຍກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ພຬິສມໍສິກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ກຫາປຓິກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ຂາຣາປຕຈ຺ຉິກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ປລິຆປຣິວຕ຺ຕກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ປລາລປີຐກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ຕຕ຺ເຕນປິ ເຕເລນ ໂອສິຎ຺ຈຕິ, ສຸນເຂຫິປິ ຂາທາເປຕິ, ຊີວນ຺ຕມ຺ປິ ສູເລ ອຸຕ຺ຕາເສຕິ, ອສິນາປິ ສີສໍ ຉິນ຺ທຕິ. ໂສ ກມ຺ມກາຣຓປຈ຺ຈຍາປິ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ປຏິສໍເວເທຕິ. ເອຕໍ ຠຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ກຸໂຕ ຕສ຺ສ? ອຕ຺ຕທຓ຺ຑໂຕ ຊາຕໍ ສຎ຺ຊາຕໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕໍ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕໍ ປາຕຸຠູຕໍ. ຣາຊາ ອິເມສໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ທຓ຺ຑານໍ ອິສ຺ສໂຣ.

ໂສ ສເກນ ກມ຺ເມນ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອປາຍໍ ທຸຄ຺ຄຕິໍ ວິນິປາຕໍ ນິຣຍໍ ອຸປປຊ຺ຊຕິ. ຕເມນໍ ນິຣຍປາລາ ປຎ຺ຈວິຘພນ຺ຘນໍ ນາມ ກມ຺ມກາຣຓໍ ກາເຣນ຺ຕິ – ຕຕ຺ຕໍ ອໂຍຂິລໍ ຫຕ຺ເຖ ຄເມນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຕໍ ອໂຍຂິລໍ ທຸຕິເຍ ຫຕ຺ເຖ ຄເມນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຕໍ ອໂຍຂິລໍ ປາເທ ຄເມນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຕໍ ອໂຍຂິລໍ ທຸຕິເຍ ປາເທ ຄເມນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຕໍ ອໂຍຂິລໍ ມຊ຺ເຌ ອຸຣສ຺ມິໍ ຄເມນ຺ຕິ. ໂສ ຕຕ຺ຖ ທຸກ຺ຂາ ຕິພ຺ພາ [ຕິປ຺ປາ (ສ຺ຍາ.)] ກຏຸກາ ເວທນາ ເວເທຕິ; ນ ຈ ຕາວ ກາລໍກໂຣຕິ ຍາວ ນ ຕໍ ປາປກມ຺ມໍ ພ຺ຍນ຺ຕີໂຫຕິ. ເອຕໍ ຠຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ກຸໂຕ ຕສ຺ສ? ອຕ຺ຕທຓ຺ຑໂຕ ຊາຕໍ ສຎ຺ຊາຕໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕໍ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕໍ ປາຕຸຠູຕໍ.

ຕເມນໍ ນິຣຍປາລາ ສໍເວເສຕ຺ວາ [ສໍເວສິຕ຺ວາ (ສ຺ຍາ.) ມ. ນິ. ໓.໒໖໗] ກຸຐາຣີຫິ [ກຸຘາຣີຫິ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຕຈ຺ເຉນ຺ຕິ. ໂສ ຕຕ຺ຖ ທຸກ຺ຂາ ຕິພ຺ພາ ກຏຸກາ ເວທນາ ເວເທຕິ; ນ ຈ ຕາວ ກາລໍກໂຣຕິ ຍາວ ນ ຕໍ ປາປກມ຺ມໍ ພ຺ຍນ຺ຕີໂຫຕິ. ຕເມນໍ ນິຣຍປາລາ ອຸທ຺ຘໍປາທໍ [ອຸທ຺ຘປາທໍ (ສີ.)] ອໂຘສິຣໍ ຄເຫຕ຺ວາ ວາສີຫິ ຕຈ຺ເຉນ຺ຕິ. ຕເມນໍ ນິຣຍປາລາ ຣເຖ ໂຍເຊຕ຺ວາ ອາທິຕ຺ຕາຍ ປຖວິຍາ ສມ຺ປຊ຺ຊລິຕາຍ ສໂຊຕິຠູຕາຍ ສາເຣນ຺ຕິປິ ປຈ຺ຈາສາເຣນ຺ຕິປິ [ຫາເຣນ຺ຕິປິ ປຈ຺ຈາຫາເຣນ຺ຕິປິ (ສີ. ກ.)] …ເປ… ຕເມນໍ ນິຣຍປາລາ ມຫນ຺ຕໍ ອງ຺ຄາຣປພ຺ພຕໍ ອາທິຕ຺ຕໍ ສມ຺ປຊ຺ຊລິຕໍ ສໂຊຕິຠູຕໍ ອາໂຣເປນ຺ຕິປິ ໂອໂຣເປນ຺ຕິປິ…ເປ… ຕເມນໍ ນິຣຍປາລາ ອຸທ຺ຘໍປາທໍ ອໂຘສິຣໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຕຕ຺ຕາຍ ໂລຫກຸມ຺ຠິຍາ ປກ຺ຂິປນ຺ຕິ ອາທິຕ຺ຕາຍ ສມ຺ປຊ຺ຊລິຕາຍ ສໂຊຕິຠູຕາຍ. ໂສ ຕຕ຺ຖ ເຜຓຸທ຺ເທຫກໍ ປຈ຺ຈຕິ. ໂສ ຕຕ຺ຖ ເຜຓຸທ຺ເທຫກໍ ປຈ຺ຈມາໂນ ສກິມ຺ປິ ອຸທ຺ຘໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ສກິມ຺ປິ ອໂຘ ຄຈ຺ຉຕິ, ສກິມ຺ປິ ຕິຣິຍໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ໂສ ຕຕ຺ຖ ທຸກ຺ຂາ ຕິພ຺ພາ ກຏຸກາ ເວທນາ ເວເທຕິ; ນ ຈ ຕາວ ກາລໍກໂຣຕິ ຍາວ ນ ຕໍ ປາປກມ຺ມໍ ພ຺ຍນ຺ຕີໂຫຕິ. ເອຕໍ ຠຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ກຸໂຕ ຕສ຺ສ? ອຕ຺ຕທຓ຺ຑໂຕ ຊາຕໍ ສຎ຺ຊາຕໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕໍ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕໍ ປາຕຸຠູຕໍ. ຕເມນໍ ນິຣຍປາລາ ມຫານິຣເຍ ປກ຺ຂິປນ຺ຕິ. ໂສ ໂຂ ປນ ມຫານິຣໂຍ –

‘‘ຈຕຸກ຺ກຓ຺ໂຓ ຈຕຸທ຺ວາໂຣ, ວິຠຕ຺ໂຕ ຠາຄໂສ ມິໂຕ;

ອໂຍປາກາຣປຣິຍນ຺ໂຕ [… ປຣິຍຕ຺ໂຕ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ອຍສາ ປຏິກຸຊ຺ຊິໂຕ.

‘‘ຕສ຺ສ ອໂຍມຍາ ຠູມິ, ຊລິຕາ ເຕຊສາ ຍຸຕາ;

ສມນ຺ຕາ ໂຍຊນສຕໍ, ຜຣິຕ຺ວາ ຕິຏ຺ຐຕິ ສພ຺ພທາ.

‘‘ກທຣິຍາຕປນາ ໂຆຣາ, ອຈ຺ຈິມນ຺ໂຕ ທຸຣາສທາ;

ໂລມຫໍສນຣູປາ ຈ, ຠິສ຺ມາ ປຏິຠຍາ ທຸຂາ.

‘‘ປຸຣຕ຺ຖິມາຍ ຠິຕ຺ຕິຍາ, ອຈ຺ຈິກ຺ຂນ຺ໂຘ ສມຸຏ຺ຐິໂຕ;

ທຫນ຺ໂຕ ປາປກມ຺ມນ຺ເຕ, ປຈ຺ຉິມາຍ ປຏິຫຎ຺ຎຕິ.

‘‘ປຈ຺ຉິມາຍ ຈ ຠິຕ຺ຕິຍາ, ອຈ຺ຈິກ຺ຂນ຺ໂຘ ສມຸຏ຺ຐິໂຕ;

ທຫນ຺ໂຕ ປາປກມ຺ມນ຺ເຕ, ປຸຣຕ຺ຖິມາຍ ປຏິຫຎ຺ຎຕິ.

‘‘ອຸຕ຺ຕຣາຍ ຈ ຠິຕ຺ຕິຍາ, ອຈ຺ຈິກ຺ຂນ຺ໂຘ ສມຸຏ຺ຐິໂຕ;

ທຫນ຺ໂຕ ປາປກມ຺ມນ຺ເຕ, ທກ຺ຂິຓາຍ ປຏິຫຎ຺ຎຕິ.

‘‘ທກ຺ຂິຓາຍ ຈ ຠິຕ຺ຕິຍາ, ອຈ຺ຈິກ຺ຂນ຺ໂຘ ສມຸຏ຺ຐິໂຕ;

ທຫນ຺ໂຕ ປາປກມ຺ມນ຺ເຕ, ອຸຕ຺ຕຣາຍ ປຏິຫຎ຺ຎຕິ.

‘‘ເຫຏ຺ຐໂຕ ຈ ສມຸຏ຺ຐາຍ, ອຈ຺ຈິກ຺ຂນ຺ໂຘ ຠຍານໂກ;

ທຫນ຺ໂຕ ປາປກມ຺ມນ຺ເຕ, ຉທນສ຺ມິໍ ປຏິຫຎ຺ຎຕິ.

‘‘ຉທນມ຺ຫາ ສມຸຏ຺ຐາຍ, ອຈ຺ຈິກ຺ຂນ຺ໂຘ ຠຍານໂກ;

ທຫນ຺ໂຕ ປາປກມ຺ມນ຺ເຕ, ຠູມິຍໍ ປຏິຫຎ຺ຎຕິ.

‘‘ອໂຍກປາລມາທິຕ຺ຕໍ, ສນ຺ຕຕ຺ຕໍ ຊລິຕໍ ຍຖາ;

ເອວໍ ອວີຈິນິຣໂຍ, ເຫຏ຺ຐາ ອຸປຣິ ປສ຺ສໂຕ.

‘‘ຕຕ຺ຖ ສຕ຺ຕາ ມຫາລຸທ຺ທາ, ມຫາກິພ຺ພິສກາຣິໂນ;

ອຈ຺ຈນ຺ຕປາປກມ຺ມນ຺ຕາ, ປຈ຺ຈນ຺ຕິ ນ ຈ ມິຍ຺ຍເຣ [ມີຍເຣ (ສີ.)].

‘‘ຊາຕເວທສໂມ ກາໂຍ, ເຕສໍ ນິຣຍວາສິນໍ;

ປສ຺ສ ກມ຺ມານໍ ທຬ຺ຫຕ຺ຕໍ, ນ ຠສ຺ມາ ໂຫຕິ ນປີ ມສິ.

‘‘ປຸຣຕ຺ຖິເມນປິ ຘາວນ຺ຕິ, ຕໂຕ ຘາວນ຺ຕິ ປຈ຺ຉິມໍ;

ອຸຕ຺ຕເຣນປິ ຘາວນ຺ຕິ, ຕໂຕ ຘາວນ຺ຕິ ທກ຺ຂິຓໍ.

‘‘ຍໍ ຍໍ ທິສໍ ປຘາວນ຺ຕິ [ທິສມ຺ປິ ຘາວນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ.)], ຕໍ ຕໍ ທ຺ວາຣໍ ປິຘີຍຕິ [ປິຖີຍຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)];

ອຠິນິກ຺ຂມິຕາສາ ເຕ, ສຕ຺ຕາ ໂມກ຺ຂຄເວສິໂນ.

‘‘ນ ເຕ ຕໂຕ ນິກ຺ຂມິຕຸໍ, ລຠນ຺ຕິ ກມ຺ມປຈ຺ຈຍາ;

ເຕສຎ຺ຈ ປາປກມ຺ມນ຺ຕໍ, ອວິປກ຺ກໍ ກຕໍ ພຫຸ’’ນ຺ຕິ.

ເອຕໍ ຠຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ກຸໂຕ ຕສ຺ສ? ອຕ຺ຕທຓ຺ຑໂຕ ຊາຕໍ ສຎ຺ຊາຕໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕໍ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕໍ ປາຕຸຠູຕໍ. ຍານິ ຈ ເນຣຍິການິ ທຸກ຺ຂານິ ຍານິ ຈ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິການິ ທຸກ຺ຂານິ ຍານິ ຈ ເປຕ຺ຕິວິສຍິການິ ທຸກ຺ຂານິ ຍານິ ຈ ມານຸສິການິ ທຸກ຺ຂານິ; ຕານິ ກຸໂຕ ຊາຕານິ ກຸໂຕ ສຎ຺ຊາຕານິ ກຸໂຕ ນິພ຺ພຕ຺ຕານິ ກຸໂຕ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕານິ ກຸໂຕ ປາຕຸຠູຕານິ? ອຕ຺ຕທຓ຺ຑໂຕ ຊາຕານິ ສຎ຺ຊາຕານິ ນິພ຺ພຕ຺ຕານິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕານິ ປາຕຸຠູຕານີຕິ – ອຕ຺ຕທຓ຺ຑາ ຠຍໍ ຊາຕໍ.

ຊນໍ ປສ຺ສຖ ເມຘຄນ຺ຕິ. ຊນນ຺ຕິ ຂຕ຺ຕິຍາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ ເວສ຺ສາ ຈ ສຸທ຺ທາ ຈ ຄຫຏ຺ຐາ ຈ ປພ຺ພຊິຕາ ຈ ເທວາ ຈ ມນຸສ຺ສາ ຈ ເມຘຄໍ ຊນໍ ກລຫໍ ຊນໍ ວິຣຸທ຺ຘໍ ຊນໍ ປຏິວິຣຸທ຺ຘໍ ຊນໍ ອາຫຕໍ ຊນໍ ປຈ຺ຈາຫຕໍ ຊນໍ ອາຆາຕິຕໍ ຊນໍ ປຈ຺ຈາຆາຕິຕໍ ຊນໍ ປສ຺ສຖ ທກ຺ຂຖ ໂອໂລເກຖ ນິຊ຺ຌາເຍຖ ອຸປປຣິກ຺ຂຖາຕິ – ຊນໍ ປສ຺ສຖ ເມຘຄໍ.

ສໍເວຄໍ ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມີຕິ. ສໍເວຄໍ ອຸພ຺ເພຄໍ ອຸຕ຺ຣາສໍ ຠຍໍ ປີຬນໍ ຆຏ຺ຏນໍ ອຸປທ຺ທວໍ ອຸປສຄ຺ຄໍ. ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມີຕິ ປກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ ອາຈິກ຺ຂິສ຺ສາມິ ເທເສສ຺ສາມິ ປຎ຺ຎເປສ຺ສາມິ ປຏ຺ຐເປສ຺ສາມິ ວິວຣິສ຺ສາມິ ວິຠຊິສ຺ສາມິ ອຸຕ຺ຕານີກຣິສ຺ສາມິ ປກາສິສ຺ສາມີຕິ – ສໍເວຄໍ ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ.

ຍຖາ ສໍວິຊິຕໍ ມຍາຕິ. ຍຖາ ມຍາ ອຕ຺ຕນາເຍວ ອຕ຺ຕານໍ ສໍເວຊິໂຕ ອຸພ຺ເພຊິໂຕ ສໍເວຄມາປາທິໂຕຕິ – ຍຖາ ສໍວິຊິຕໍ ມຍາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອຕ຺ຕທຓ຺ຑາ ຠຍໍ ຊາຕໍ, ຊນໍ ປສ຺ສຖ ເມຘຄໍ;

ສໍເວຄໍ ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ, ຍຖາ ສໍວິຊິຕໍ ມຍາ’’ຕິ.

໑໗໑.

ຜນ຺ທມານໍ ປຊໍ ທິສ຺ວາ, ມຈ຺ເຉ ອປ຺ໂປທເກ ຍຖາ;

ອຎ຺ຎມຎ຺ເຎຫິ ພ຺ຍາຣຸທ຺ເຘ, ທິສ຺ວາ ມໍ ຠຍມາວິສິ.

ຜນ຺ທມານໍ ປຊໍ ທິສ຺ວາຕິ. ປຊາຕິ ສຕ຺ຕາຘິວຈນໍ. ປຊໍ ຕຓ຺ຫາຜນ຺ທນາຍ ຜນ຺ທມານໍ ທິຏ຺ຐິຜນ຺ທນາຍ ຜນ຺ທມານໍ ກິເລສຜນ຺ທນາຍ ຜນ຺ທມານໍ ທຸຈ຺ຈຣິຕຜນ຺ທນາຍ ຜນ຺ທມານໍ ປໂຍຄຜນ຺ທນາຍ ຜນ຺ທມານໍ ວິປາກຜນ຺ທນາຍ ຜນ຺ທມານໍ ຣຕ຺ຕໍ ຣາເຄນ ຜນ຺ທມານໍ ທຸຏ຺ຐໍ ໂທເສນ ຜນ຺ທມານໍ ມູຬ຺ຫໍ ໂມເຫນ ຜນ຺ທມານໍ ວິນິພທ຺ຘໍ ມາເນນ ຜນ຺ທມານໍ ປຣາມຏ຺ຐໍ ທິຏ຺ຐິຍາ ຜນ຺ທມານໍ ວິກ຺ເຂປຄຕໍ ອຸທ຺ຘຈ຺ເຈນ ຜນ຺ທມານໍ ອນິຏ຺ຐງ຺ຄຕໍ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ຜນ຺ທມານໍ ຖາມຄຕໍ ອນຸສເຍຫິ ຜນ຺ທມານໍ ລາເຠນ ຜນ຺ທມານໍ ອລາເຠນ ຜນ຺ທມານໍ ຍເສນ ຜນ຺ທມານໍ ອຍເສນ ຜນ຺ທມານໍ ປສໍສາຍ ຜນ຺ທມານໍ ນິນ຺ທາຍ ຜນ຺ທມານໍ ສຸເຂນ ຜນ຺ທມານໍ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ ຊາຕິຍາ ຜນ຺ທມານໍ ຊຣາຍ ຜນ຺ທມານໍ ພ຺ຍາຘິນາ ຜນ຺ທມານໍ ມຣເຓນ ຜນ຺ທມານໍ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາເສຫິ ຜນ຺ທມານໍ ເນຣຍິເກນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິເກນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ ເປຕ຺ຕິວິສຍິເກນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ ມານຸສິເກນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ ຄພ຺ໂຠກ຺ກນ຺ຕິມູລເກນ ທຸກ຺ເຂນ… ຄພ຺ຠຏ຺ຐິຕິມູລເກນ [ຄພ຺ເຠຐິຕີມູລເກນ (ກ.) ມຫານິ. ໑໑] ທຸກ຺ເຂນ… ຄພ຺ຠາວຸຏ຺ຐານມູລເກນ ທຸກ຺ເຂນ… ຊາຕສ຺ສູປນິພນ຺ຘເກນ ທຸກ຺ເຂນ… ຊາຕສ຺ສ ປຣາເຘຍ຺ຍເກນ ທຸກ຺ເຂນ… ອຕ຺ຕູປກ຺ກເມນ ທຸກ຺ເຂນ… ປຣູປກ຺ກເມນ ທຸກ຺ເຂນ… ທຸກ຺ຂທຸກ຺ເຂນ… ສງ຺ຂາຣທຸກ຺ເຂນ… ວິປຣິຓາມທຸກ຺ເຂນ… ຈກ຺ຂຸໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ… ໂສຕໂຣເຄນ … ຆານໂຣເຄນ… ຊິວ຺ຫາໂຣເຄນ … ກາຍໂຣເຄນ… ສີສໂຣເຄນ … ກຓ຺ຓໂຣເຄນ… ມຸຂໂຣເຄນ… ທນ຺ຕໂຣເຄນ… ກາເສນ… ສາເສນ… ປິນາເສນ… ຑາເຫນ… ຊເຣນ… ກຸຈ຺ຉິໂຣເຄນ… ມຸຈ຺ຉາຍ… ປກ຺ຂນ຺ທິກາຍ… ສູລາຍ… ວິສູຈິກາຍ… ກຸຏ຺ເຐນ… ຄຓ຺ເຑນ… ກິລາເສນ… ໂສເສນ… ອປມາເຣນ… ທທ຺ທຸຍາ… ກຓ຺ຑຸຍາ… ກຈ຺ຉຸຍາ… ຣຂສາຍ… ວິຕຈ຺ຉິກາຍ… ໂລຫິເຕນ… ປິຕ຺ເຕນ… ມຘຸເມເຫນ… ອໍສາຍ… ປີຬກາຍ… ຠຄນ຺ທເລນ… ປິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐາເນນ ອາພາເຘນ… ເສມ຺ຫສມຸຏ຺ຐາເນນ ອາພາເຘນ… ວາຕສມຸຏ຺ຐາເນນ ອາພາເຘນ… ສນ຺ນິປາຕິເກນ ອາພາເຘນ… ອຸຕຸປຣິຓາມເຊນ ອາພາເຘນ… ວິສມປຣິຫາຣເຊນ ອາພາເຘນ … ໂອປກ຺ກມິເກນ ອາພາເຘນ… ກມ຺ມວິປາກເຊນ ອາພາເຘນ… ສີເຕນ… ອຸຓ຺ເຫນ… ຊິຆຈ຺ຉາຍ… ປິປາສາຍ… ອຸຈ຺ຈາເຣນ… ປສ຺ສາເວນ… ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ເສນ ທຸກ຺ເຂນ… ມາຕຸມຣເຓນ ທຸກ຺ເຂນ… ປິຕຸມຣເຓນ ທຸກ຺ເຂນ… ຠາຕຸມຣເຓນ ທຸກ຺ເຂນ… ຠຄິນິມຣເຓນ ທຸກ຺ເຂນ… ປຸຕ຺ຕມຣເຓນ ທຸກ຺ເຂນ… ຘີຕຸມຣເຓນ ທຸກ຺ເຂນ… ຎາຕິມຣເຓນ ທຸກ຺ເຂນ… ໂຠຄພ຺ຍສເນນ ທຸກ຺ເຂນ… ໂຣຄພ຺ຍສເນນ ທຸກ຺ເຂນ… ສີລພ຺ຍສເນນ ທຸກ຺ເຂນ… ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສເນນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ ສມ຺ຜນ຺ທມານໍ ວິປ຺ຜນ຺ທມານໍ ເວຘມານໍ ປເວຘມານໍ ສມ຺ປເວຘມານໍ. ທິສ຺ວາຕິ ທິສ຺ວາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ – ຜນ຺ທມານໍ ປຊໍ ທິສ຺ວາ.

ມຈ຺ເຉ ອປ຺ໂປທເກ ຍຖາຕິ ຍຖາ ມຈ຺ຉາ ອປ຺ໂປທເກ ອຸທກປຣິຍາທາເນ ກາເກຫິ ວາ ກຸລເລຫິ ວາ ພລາກາຫິ ວາ ປຣິປາຕິຍມານາ ອຸກ຺ຂິປິຍມານາ ຂຊ຺ຊມານາ ຜນ຺ທນ຺ຕິ ສມ຺ຜນ຺ທນ຺ຕິ ວິປ຺ຜນ຺ທນ຺ຕິ ເວຘນ຺ຕິ ປເວຘນ຺ຕິ ສມ຺ປເວຘນ຺ຕິ; ເອວເມວ ປຊາ ຕຓ຺ຫາຜນ຺ທນາຍ ຜນ຺ທນ຺ຕິ…ເປ… ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສເນນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທນ຺ຕິ ສມ຺ຜນ຺ທນ຺ຕິ ວິປ຺ຜນ຺ທນ຺ຕິ ເວຘນ຺ຕິ ປເວຘນ຺ຕິ ສມ຺ປເວຘນ຺ຕີຕິ – ມຈ຺ເຉ ອປ຺ໂປທເກ ຍຖາ.

ອຎ຺ຎມຎ຺ເຎຫິ ພ຺ຍາຣຸທ຺ເຘຕິ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ສຕ຺ຕາ ວິຣຸທ຺ຘາ ປຏິວິຣຸທ຺ຘາ ອາຫຕາ ປຈ຺ຈາຫຕາ ອາຆາຕິຕາ ປຈ຺ຈາຆາຕິຕາ. ຣາຊາໂນປິ ຣາຊູຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ຂຕ຺ຕິຍາປິ ຂຕ຺ຕິເຍຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓາປິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ຄຫປຕີປິ ຄຫປຕີຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ມາຕາປິ ປຸຕ຺ເຕນ ວິວທຕິ, ປຸຕ຺ໂຕປິ ມາຕຣາ ວິວທຕິ, ປິຕາປິ ປຸຕ຺ເຕນ ວິວທຕິ, ປຸຕ຺ໂຕປິ ປິຕຣາ ວິວທຕິ, ຠາຕາປິ ຠາຕຣາ ວິວທຕິ, ຠຄິນີປິ ຠຄິນິຍາ ວິວທຕິ, ຠາຕາປິ ຠຄິນິຍາ ວິວທຕິ, ຠຄິນິປິ ຠາຕຣາ ວິວທຕິ, ສຫາໂຍປິ ສຫາເຍນ ວິວທຕິ; ເຕ ຕຕ຺ຖ ກລຫວິຄ຺ຄຫວິວາທາປນ຺ນາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປາຓີຫິປິ ອຸປກ຺ກມນ຺ຕິ, ເລຑ຺ຑູຫິປິ ອຸປກ຺ກມນ຺ຕິ, ທຓ຺ເຑຫິປິ ອຸປກ຺ກມນ຺ຕິ, ສຕ຺ເຖຫິປິ ອຸປກ຺ກມນ຺ຕິ, ເຕ ຕຕ຺ຖ ມຣຓມ຺ປິ ນິຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ມຣຓມຕ຺ຕມ຺ປິ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ – ອຎ຺ຎມຎ຺ເຎຫິ ພ຺ຍາຣຸທ຺ເຘ.

ທິສ຺ວາ ມໍ ຠຍມາວິສີຕິ. ທິສ຺ວາຕິ ທິສ຺ວາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ຠຍໍ ປີຬນໍ ຆຏ຺ຏນໍ ອຸປທ຺ທໂວ ອຸປສຄ຺ໂຄ ອາວິສີຕິ [ອາວີສີຕິ (ສີ.), ອາວິສຕີຕິ (ສ຺ຍາ.)] – ທິສ຺ວາ ມໍ ຠຍມາວິສິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຜນ຺ທມານໍ ປຊໍ ທິສ຺ວາ, ມຈ຺ເຉ ອປ຺ໂປທເກ ຍຖາ;

ອຎ຺ຎມຎ຺ເຎຫິ ພ຺ຍາຣຸທ຺ເຘ, ທິສ຺ວາ ມໍ ຠຍມາວິສີ’’ຕິ.

໑໗໒.

ສມນ຺ຕມສາໂຣ ໂລໂກ, ທິສາ ສພ຺ພາ ສເມຣິຕາ;

ອິຈ຺ຉໍ ຠວນມຕ຺ຕໂນ, ນາທ຺ທສາສິໍ ອໂນສິຕໍ.

ສມນ຺ຕມສາໂຣ ໂລໂກຕິ. ໂລໂກຕິ ນິຣຍໂລໂກ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໂລໂກ ເປຕ຺ຕິວິສຍໂລໂກ ມນຸສ຺ສໂລໂກ ເທວໂລໂກ, ຂນ຺ຘໂລໂກ ຘາຕຸໂລໂກ ອາຍຕນໂລໂກ, ອຍໍ ໂລໂກ ປໂຣ ໂລໂກ, ພ຺ຣຫ຺ມໂລໂກ ເທວໂລໂກ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ໂລໂກ. ນິຣຍໂລໂກ ອສາໂຣ ນິສ຺ສາໂຣ ສາຣາປຄໂຕ ນິຈ຺ຈສາຣສາເຣນ ວາ ສຸຂສາຣສາເຣນ ວາ ອຕ຺ຕສາຣສາເຣນ ວາ ນິຈ຺ເຈນ ວາ ຘຸເວນ ວາ ສສ຺ສເຕນ ວາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ເມນ ວາ. ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໂລໂກ…ເປ… ເປຕ຺ຕິວິສຍໂລໂກ… ມນຸສ຺ສໂລໂກ… ເທວໂລໂກ… ຂນ຺ຘໂລໂກ… ຘາຕຸໂລໂກ… ອາຍຕນໂລໂກ… ອຍໍ ໂລໂກ… ປໂຣ ໂລໂກ… ພ຺ຣຫ຺ມໂລໂກ… ເທວໂລໂກ ອສາໂຣ ນິສ຺ສາໂຣ ສາຣາປຄໂຕ ນິຈ຺ຈສາຣສາເຣນ ວາ ສຸຂສາຣສາເຣນ ວາ ອຕ຺ຕສາຣສາເຣນ ວາ ນິຈ຺ເຈນ ວາ ຘຸເວນ ວາ ສສ຺ສເຕນ ວາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ເມນ ວາ.

ຍຖາ ປນ ນໂຬ ອສາໂຣ ນິສ຺ສາໂຣ ສາຣາປຄໂຕ, ຍຖາ ເອຣຓ຺ໂຑ ອສາໂຣ ນິສ຺ສາໂຣ ສາຣາປຄໂຕ, ຍຖາ ອຸທຸມ຺ພໂຣ ອສາໂຣ ນິສ຺ສາໂຣ ສາຣາປຄໂຕ, ຍຖາ ເສຕກຈ຺ໂຉ ອສາໂຣ ນິສ຺ສາໂຣ ສາຣາປຄໂຕ, ຍຖາ ປາຣິຠທ຺ທໂກ ອສາໂຣ ນິສ຺ສາໂຣ ສາຣາປຄໂຕ, ຍຖາ ເຜຓປິຓ຺ໂຑ ອສາໂຣ ນິສ຺ສາໂຣ ສາຣາປຄໂຕ, ຍຖາ ອຸທກປຸພ຺ພຸຬໍ [ພຸພ຺ພຸລກໍ (ສີ.), ປຸພ຺ພຸຬກໍ (ສ຺ຍາ.)] ອສາຣໍ ນິສ຺ສາຣໍ ສາຣາປຄຕໍ, ຍຖາ ມຣີຈິ ອສາຣາ ນິສ຺ສາຣາ ສາຣາປຄຕາ, ຍຖາ ກທລິກ຺ຂນ຺ໂຘ ອສາໂຣ ນິສ຺ສາໂຣ ສາຣາປຄໂຕ, ຍຖາ ມາຍາ ອສາຣາ ນິສ຺ສາຣາ ສາຣາປຄຕາ; ເອວເມວ ນິຣຍໂລໂກ ອສາໂຣ ນິສ຺ສາໂຣ ສາຣາປຄໂຕ ນິຈ຺ຈສາຣສາເຣນ ວາ ສຸຂສາຣສາເຣນ ວາ ອຕ຺ຕສາຣສາເຣນ ວາ ນິຈ຺ເຈນ ວາ ຘຸເວນ ວາ ສສ຺ສເຕນ ວາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ເມນ ວາ.

ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໂລໂກ… ເປຕ຺ຕິວິສຍໂລໂກ… ມນຸສ຺ສໂລໂກ… ເທວໂລໂກ ອສາໂຣ ນິສ຺ສາໂຣ ສາຣາປຄໂຕ ນິຈ຺ຈສາຣສາເຣນ ວາ ສຸຂສາຣສາເຣນ ວາ ອຕ຺ຕສາຣສາເຣນ ວາ ນິຈ຺ເຈນ ວາ ຘຸເວນ ວາ ສສ຺ສເຕນ ວາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ເມນ ວາ. ຂນ຺ຘໂລໂກ… ຘາຕຸໂລໂກ… ອາຍຕນໂລໂກ… ອຍໍ ໂລໂກ… ປໂຣ ໂລໂກ… ພ຺ຣຫ຺ມໂລໂກ… ເທວໂລໂກ ອສາໂຣ ນິສ຺ສາໂຣ ສາຣາປຄໂຕ ນິຈ຺ຈສາຣສາເຣນ ວາ ສຸຂສາຣສາເຣນ ວາ ອຕ຺ຕສາຣສາເຣນ ວາ ນິຈ຺ເຈນ ວາ ຘຸເວນ ວາ ສສ຺ສເຕນ ວາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ເມນ ວາຕິ – ສມນ຺ຕມສາໂຣ ໂລໂກ.

ທິສາ ສພ຺ພາ ສເມຣິຕາຕິ. ເຍ ປຸຣຕ຺ຖິມາຍ ທິສາຍ ສງ຺ຂາຣາ, ເຕປິ ເອຣິຕາ ສເມຣິຕາ ຈລິຕາ ຆຏ຺ຏິຕາ ອນິຈ຺ຈຕາຍ ຊາຕິຍາ ອນຸຄຕາ ຊຣາຍ ອນຸສຏາ ພ຺ຍາຘິນາ ອຠິຠູຕາ ມຣເຓນ ອພ຺ຠາຫຕາ ທຸກ຺ເຂ ປຕິຏ຺ຐິຕາ ອຕາຓາ ອເລຓາ ອສຣຓາ ອສຣຓີຠູຕາ. ເຍ ປຈ຺ຉິມາຍ ທິສາຍ ສງ຺ຂາຣາ…ເປ… ເຍ ອຸຕ຺ຕຣາຍ ທິສາຍ ສງ຺ຂາຣາ… ເຍ ທກ຺ຂິຓາຍ ທິສາຍ ສງ຺ຂາຣາ… ເຍ ປຸຣຕ຺ຖິມາຍ ອນຸທິສາຍ ສງ຺ຂາຣາ… ເຍ ປຈ຺ຉິມາຍ ອນຸທິສາຍ ສງ຺ຂາຣາ… ເຍ ອຸຕ຺ຕຣາຍ ອນຸທິສາຍ ສງ຺ຂາຣາ… ເຍ ທກ຺ຂິຓາຍ ອນຸທິສາຍ ສງ຺ຂາຣາ… ເຍ ເຫຏ຺ຐິມາຍ ທິສາຍ ສງ຺ຂາຣາ… ເຍ ອຸປຣິມາຍ ທິສາຍ ສງ຺ຂາຣາ… ເຍ ທສສຸ ທິສາສຸ ສງ຺ຂາຣາ, ເຕປິ ເອຣິຕາ ສເມຣິຕາ ຈລິຕາ ຆຏ຺ຏິຕາ ອນິຈ຺ຈຕາຍ ຊາຕິຍາ ອນຸຄຕາ ຊຣາຍ ອນຸສຏາ ພ຺ຍາຘິນາ ອຠິຠູຕາ ມຣເຓນ ອພ຺ຠາຫຕາ ທຸກ຺ເຂ ປຕິຏ຺ຐິຕາ ອຕາຓາ ອເລຓາ ອສຣຓາ ອສຣຓີຠູຕາ. ຠາສິຕມ຺ປິ ເຈຕໍ –

‘‘ກິຎ຺ຈາປິ ເຈຕໍ ຊລຕີ ວິມານໍ, ໂອຠາສຍໍ ອຸຕ຺ຕຣິຍໍ ທິສາຍ;

ຣູເປ ຣຓໍ ທິສ຺ວາ ສທາ ປເວຘິຕໍ, ຕສ຺ມາ ນ ຣູເປ ຣມຕີ ສຸເມໂຘ.

‘‘ມຈ຺ຈຸນາພ຺ຠາຫໂຕ ໂລໂກ, ຊຣາຍ ປຣິວາຣິໂຕ;

ຕຓ຺ຫາສລ຺ເລນ ໂອຕິຓ຺ໂຓ, ອິຈ຺ຉາຘູມາຍິໂຕ [ອິຈ຺ຉາຘຸມາຍິໂກ (ສ຺ຍາ.)] ສທາ.

‘‘ສພ຺ໂພ ອາທີປິໂຕ ໂລໂກ, ສພ຺ໂພ ໂລໂກ ປຘູປິໂຕ;

ສພ຺ໂພ ປຊ຺ຊລິໂຕ ໂລໂກ, ສພ຺ໂພ ໂລໂກ ປກມ຺ປິໂຕ’’ຕິ.

ທິສາ ສພ຺ພາ ສເມຣິຕາ.

ອິຈ຺ຉໍ ຠວນມຕ຺ຕໂນຕິ. ອຕ຺ຕໂນ ຠວນໍ ຕາຓໍ ເລຓໍ ສຣຓໍ ຄຕິໍ ປຣາຍນໍ ອິຈ຺ຉນ຺ໂຕ ສາທິຍນ຺ໂຕ ປຕ຺ຖຍນ຺ໂຕ ປິຫຍນ຺ໂຕ ອຠິຊປ຺ປນ຺ໂຕຕິ – ອິຈ຺ຉໍ ຠວນມຕ຺ຕໂນ. ນາທ຺ທສາສິໍ ອໂນສິຕນ຺ຕິ. ອຊ຺ໂຌສິຕໍເຍວ ອທ຺ທສໍ, ອນຊ຺ໂຌສິຕໍ ນາທ຺ທສໍ, ສພ຺ພໍ ໂຍພ຺ພຎ຺ຎໍ ຊຣາຍ ໂອສິຕໍ, ສພ຺ພໍ ອາໂຣຄ຺ຍໍ ພ຺ຍາຘິນາ ໂອສິຕໍ, ສພ຺ພໍ ຊີວິຕໍ ມຣເຓນ ໂອສິຕໍ, ສພ຺ພໍ ລາຠໍ ອລາເຠນ ໂອສິຕໍ, ສພ຺ພໍ ຍສໍ ອຍເສນ ໂອສິຕໍ, ສພ຺ພໍ ປສໍສໍ ນິນ຺ທາຍ ໂອສິຕໍ, ສພ຺ພໍ ສຸຂໍ ທຸກ຺ເຂນ ໂອສິຕໍ.

‘‘ລາໂຠ ອລາໂຠ ຍໂສ ອຍໂສ ຈ, ນິນ຺ທາ ປສໍສາ ຈ ສຸຂໍ ທຸຂຎ຺ຈ;

ເອເຕ ອນິຈ຺ຈາ ມນຸເຊສຸ ຘມ຺ມາ, ອສສ຺ສຕາ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມາ’’ຕິ.

ນາທ຺ທສາສິໍ ອໂນສິຕໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສມນ຺ຕມສາໂຣ ໂລໂກ, ທິສາ ສພ຺ພາ ສເມຣິຕາ;

ອິຈ຺ຉໍ ຠວນມຕ຺ຕໂນ, ນາທ຺ທສາສິໍ ອໂນສິຕ’’ນ຺ຕິ.

໑໗໓.

ໂອສາເນ ຕ຺ເວວ ພ຺ຍາຣຸທ຺ເຘ, ທິສ຺ວາ ເມ ອຣຕີ ອຫຸ;

ອເຖຕ຺ຖ ສລ຺ລມທ຺ທກ຺ຂິໍ, ທຸທ຺ທສໍ ຫທຍສ຺ສິຕໍ.

ໂອສາເນ ຕ຺ເວວ ພ຺ຍາຣຸທ຺ເຘຕິ. ໂອສາເນ ຕ຺ເວວາຕິ ສພ຺ພໍ ໂຍພ຺ພຎ຺ຎໍ ຊຣາ ໂອສາເປຕິ, ສພ຺ພໍ ອາໂຣຄ຺ຍໍ ພ຺ຍາຘິ ໂອສາເປຕິ, ສພ຺ພໍ ຊີວິຕໍ ມຣຓໍ ໂອສາເປຕິ, ສພ຺ພໍ ລາຠໍ ອລາໂຠ ໂອສາເປຕິ, ສພ຺ພໍ ຍສໍ ອຍໂສ ໂອສາເປຕິ, ສພ຺ພໍ ປສໍສໍ ນິນ຺ທາ ໂອສາເປຕິ, ສພ຺ພໍ ສຸຂໍ ທຸກ຺ຂໍ ໂອສາເປຕີຕິ – ໂອສາເນ ຕ຺ເວວ. ພ຺ຍາຣຸທ຺ເຘຕິ ໂຍພ຺ພຎ຺ຎກາມາ ສຕ຺ຕາ ຊຣາຍ ປຏິວິຣຸທ຺ຘາ, ອາໂຣຄ຺ຍກາມາ ສຕ຺ຕາ ພ຺ຍາຘິນາ ປຏິວິຣຸທ຺ຘາ, ຊີວິຕຸກາມາ ສຕ຺ຕາ ມຣເຓນ ປຏິວິຣຸທ຺ຘາ, ລາຠກາມາ ສຕ຺ຕາ ອລາເຠນ ປຏິວິຣຸທ຺ຘາ, ຍສກາມາ ສຕ຺ຕາ ອຍເສນ ປຏິວິຣຸທ຺ຘາ, ປສໍສກາມາ ສຕ຺ຕາ ນິນ຺ທາຍ ປຏິວິຣຸທ຺ຘາ, ສຸຂກາມາ ສຕ຺ຕາ ທຸກ຺ເຂນ ປຏິວິຣຸທ຺ຘາ ອາຫຕາ ປຈ຺ຈາຫຕາ ອາຆາຕິຕາ ປຈ຺ຈາຆາຕິຕາຕິ – ໂອສາເນ ຕ຺ເວວ ພ຺ຍາຣຸທ຺ເຘ.

ທິສ຺ວາ ເມ ອຣຕີ ອຫູຕິ. ທິສ຺ວາຕິ ທິສ຺ວາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ – ທິສ຺ວາ. ເມ ອຣຕີຕິ ຍາ ອຣຕິ ຍາ ອນຠິຣຕິ ຍາ ອນຠິຣມນາ ຍາ ອຸກ຺ກຓ຺ຐິຕາ ຍາ ປຣິຕສິຕາ ອຫູຕິ – ທິສ຺ວາ ເມ ອຣຕີ ອຫຸ.

ອເຖຕ຺ຖ ສລ຺ລມທ຺ທກ຺ຂິນ຺ຕິ. ອຖາຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ… ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ – ອຖາຕິ. ເອຕ຺ຖາຕິ ສຕ຺ເຕສຸ. ສລ຺ລນ຺ຕິ ສຕ຺ຕ ສລ຺ລານິ – ຣາຄສລ຺ລໍ, ໂທສສລ຺ລໍ, ໂມຫສລ຺ລໍ, ມານສລ຺ລໍ, ທິຏ຺ຐິສລ຺ລໍ, ໂສກສລ຺ລໍ, ກຖໍກຖາສລ຺ລໍ. ອທ຺ທກ຺ຂິນ຺ຕິ ອທ຺ທສໍ ອທກ຺ຂິໍ ອປສ຺ສິໍ ປຏິວິຊ຺ຌິນ຺ຕິ – ອເຖຕ຺ຖ ສລ຺ລມທ຺ທກ຺ຂິໍ.

ທຸທ຺ທສໍ ຫທຍສ຺ສິຕນ຺ຕິ. ທຸທ຺ທສນ຺ຕິ ທຸທ຺ທສໍ ທຸທ຺ທກ຺ຂໍ ທຸປ຺ປສ຺ສໍ ທຸພ຺ພຸຊ຺ຌໍ ທຸຣນຸພຸຊ຺ຌໍ ທຸປ຺ປຏິວິຊ຺ຌນ຺ຕິ – ທຸທ຺ທສໍ. ຫທຍສ຺ສິຕນ຺ຕິ ຫທຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຈິຕ຺ຕໍ. ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ມໂນ ມານສໍ ຫທຍໍ ປຓ຺ຑຣໍ ມໂນ ມນາຍຕນໍ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ ຕຊ຺ຊາ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ. ຫທຍສ຺ສິຕນ຺ຕິ ຫທຍນິສ຺ສິຕໍ ຈິຕ຺ຕສິຕໍ ຈິຕ຺ຕນິສ຺ສິຕໍ ຈິຕ຺ເຕນ ສຫຄຕໍ ສຫຊາຕໍ ສໍສຏ຺ຐໍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ເອກຸປ຺ປາທໍ ເອກນິໂຣຘໍ ເອກວຕ຺ຖຸກໍ ເອກາຣມ຺ມຓນ຺ຕິ – ທຸທ຺ທສໍ ຫທຍສ຺ສິຕໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ໂອສາເນ ຕ຺ເວວ ພ຺ຍາຣຸທ຺ເຘ, ທິສ຺ວາ ເມ ອຣຕີ ອຫຸ;

ອເຖຕ຺ຖ ສລ຺ລມທ຺ທກ຺ຂິໍ, ທຸທ຺ທສໍ ຫທຍສ຺ສິຕ’’ນ຺ຕິ.

໑໗໔.

ເຍນ ສລ຺ເລນ ໂອຕິຓ຺ໂຓ, ທິສາ ສພ຺ພາ ວິຘາວຕິ;

ຕເມວ ສລ຺ລມພ຺ພຸຍ຺ຫ, ນ ຘາວຕິ ນ ສີທຕິ.

ເຍນ ສລ຺ເລນ ໂອຕິຓ຺ໂຓ, ທິສາ ສພ຺ພາ ວິຘາວຕີຕິ. ສລ຺ລນ຺ຕິ. ສຕ຺ຕ ສລ຺ລານິ – ຣາຄສລ຺ລໍ, ໂທສສລ຺ລໍ, ໂມຫສລ຺ລໍ, ມານສລ຺ລໍ, ທິຏ຺ຐິສລ຺ລໍ, ໂສກສລ຺ລໍ, ກຖໍກຖາສລ຺ລໍ. ກຕມໍ ຣາຄສລ຺ລໍ? ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ ອນຸນໂຍ ອນຸໂຣໂຘ ນນ຺ທິຣາໂຄ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ – ອິທໍ ຣາຄສລ຺ລໍ.

ກຕມໍ ໂທສສລ຺ລໍ? ‘‘ອນຕ຺ຖໍ ເມ ອຈຣີ’’ຕິ ອາຆາໂຕ ຊາຍຕິ ‘‘ອນຕ຺ຖໍ ເມ ຈຣຕີ’’ຕິ ອາຆາໂຕ ຊາຍຕິ, ‘‘ອນຕ຺ຖໍ ເມ ຈຣິສ຺ສຕີ’’ຕິ ອາຆາໂຕ ຊາຍຕິ…ເປ… ຈຓ຺ຑິກ຺ກໍ ອສຸໂຣໂປ ອນຕ຺ຕມນຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ – ອິທໍ ໂທສສລ຺ລໍ.

ກຕມໍ ໂມຫສລ຺ລໍ? ທຸກ຺ເຂ ອຎ຺ຎາຓໍ…ເປ… ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນິຍາ ປຏິປທາຍ ອຎ຺ຎາຓໍ, ປຸພ຺ພນ຺ເຕ ອຎ຺ຎາຓໍ, ອປຣນ຺ເຕ ອຎ຺ຎາຓໍ, ປຸພ຺ພນ຺ຕາປຣນ຺ເຕ ອຎ຺ຎາຓໍ, ອິທປ຺ປຈ຺ຈຍຕາປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ຘມ຺ເມສຸ ອຎ຺ຎາຓໍ. ຍໍ ເອວຣູປໍ ອທສ຺ສນໍ ອນຠິສມໂຍ ອນນຸໂພໂຘ ອສມ຺ໂພໂຘ ອປ຺ປຏິເວໂຘ ອສງ຺ຄາຫຓາ ອປຣິໂຍຄາຫຓາ [ອສງ຺ຄາຫຕາ ອປຣິໂຍຄາຫຕາ (ສ຺ຍາ.), ອສງ຺ຄາຫນາ ອປຣິໂຍຄາຫນາ (ກ.)] ອສມເປກ຺ຂນາ ອປຈ຺ຈເວກ຺ຂນາ ອປຈ຺ຈກ຺ຂກມ຺ມໍ ທຸມ຺ເມຊ຺ຌໍ ພາລ຺ຍໍ ໂມໂຫ ປໂມໂຫ ສມ຺ໂມໂຫ ອວິຊ຺ຊາ ອວິຊ຺ໂຊໂຆ ອວິຊ຺ຊາໂຍໂຄ ອວິຊ຺ຊານຸສໂຍ ອວິຊ຺ຊາປຣິຍຸຏ຺ຐານໍ ອວິຊ຺ຊາລງ຺ຄີ ໂມໂຫ ອກຸສລມູລໍ – ອິທໍ ໂມຫສລ຺ລໍ.

ກຕມໍ ມານສລ຺ລໍ? ‘‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ‘‘ສທິໂສຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ‘‘ຫີໂນຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ. ໂຍ ເອວຣູໂປ ມາໂນ ມຎ຺ຎນາ ມຎ຺ຎິຕຕ຺ຕໍ ອຸນ຺ນຕິ ອຸນ຺ນໂມ ຘໂຊ ສມ຺ປຄ຺ຄາໂຫ ເກຕຸກມ຺ຍຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ – ອິທໍ ມານສລ຺ລໍ.

ກຕມໍ ທິຏ຺ຐິສລ຺ລໍ? ວີສຕິວຕ຺ຖຸກາ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ, ທສວຕ຺ຖຸກາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ, ທສວຕ຺ຖຸກາ ອນ຺ຕຄ຺ຄາຫິກາ ທິຏ຺ຐິ. ຍາ ເອວຣູປາ ທິຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຫນໍ ທິຏ຺ຐິກນ຺ຕາໂຣ ທິຏ຺ຐິວິສູກາຍິກໍ ທິຏ຺ຐິວິປ຺ຜນ຺ທິຕໍ ທິຏ຺ຐິສຎ຺ໂຎຊນໍ ຄາໂຫ ປຏິຄ຺ຄາໂຫ ອຠິນິເວໂສ ປຣາມາໂສ ກຸມ຺ມຄ຺ໂຄ [ກຸມຄ຺ໂຄ (ກ.) ມຫານິ. ໓໘] ມິຈ຺ຉາປໂຖ ມິຈ຺ຉຕ຺ຕໍ ຕິຕ຺ຖາຍຕນໍ ວິປຣິຍາສຄ຺ຄາໂຫ ວິປຣີຕຄ຺ຄາໂຫ ວິປລ຺ລາສຄ຺ຄາໂຫ ມິຈ຺ຉາຄາໂຫ ອຍາຖາວກສ຺ມິໍ ‘‘ຍາຖາວກ’’ນ຺ຕິ ຄາໂຫ ຍາວຕາ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ – ອິທໍ ທິຏ຺ຐິສລ຺ລໍ.

ກຕມໍ ໂສກສລ຺ລໍ? ຎາຕິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ໂຣຄພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ໂຠຄພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ສີລພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ພ຺ຍສເນນ ສມນ຺ນາຄຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ທຸກ຺ຂຘມ຺ເມນ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ໂສໂກ ໂສຈນາ ໂສຈິຕຕ຺ຕໍ ອນ຺ໂຕໂສໂກ ອນ຺ໂຕປຣິໂສໂກ ອນ຺ໂຕຑາໂຫ ອນ຺ໂຕປຣິຑາໂຫ ເຈຕໂສ ປຣິຊ຺ຌາຍນາ ໂທມນສ຺ສໍ – ອິທໍ ໂສກສລ຺ລໍ.

ກຕມໍ ກຖໍກຖາສລ຺ລໍ? ທຸກ຺ເຂ ກງ຺ຂາ, ທຸກ຺ຂສມຸທເຍ ກງ຺ຂາ, ທຸກ຺ຂນິໂຣເຘ ກງ຺ຂາ, ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນິຍາ ປຏິປທາຍ ກງ຺ຂາ, ປຸພ຺ພນ຺ເຕ ກງ຺ຂາ, ອປຣນ຺ເຕ ກງ຺ຂາ, ປຸພ຺ພນ຺ຕາປຣນ຺ເຕ ກງ຺ຂາ, ອິທປ຺ປຈ຺ຈຍຕາປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ຘມ຺ເມສຸ ກງ຺ຂາ. ຍາ ເອວຣູປາ ກງ຺ຂາ ກງ຺ຂາຍນາ ກງ຺ຂາຍິຕຕ຺ຕໍ ວິມຕິ ວິຈິກິຈ຺ຉາ ທ຺ເວຬ຺ຫກໍ ທ຺ເວຘາປໂຖ ສໍສໂຍ ອເນກໍສຄ຺ຄາໂຫ ອາສປ຺ປນາ ປຣິສປ຺ປນາ ອປຣິໂຍຄາຫຓາ ຉມ຺ຠິຕຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ມໂນວິເລໂຂ – ອິທໍ ກຖໍກຖາສລ຺ລໍ.

ເຍນ ສລ຺ເລນ ໂອຕິຓ຺ໂຓ, ທິສາ ສພ຺ພາ ວິຘາວຕີຕິ. ຣາຄສລ຺ເລນ ໂອຕິຓ຺ໂຓ ວິທ຺ໂຘ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ກາເຍນ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣຕິ, ວາຈາຍ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣຕິ, ມນສາ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣຕິ, ປາຓມ຺ປິ ຫນຕິ, ອທິນ຺ນມ຺ປິ ອາທິຍຕິ, ສນ຺ຘິມ຺ປິ ຉິນ຺ທຕິ, ນິລ຺ໂລປມ຺ປິ ຫຣຕິ, ເອກາຄາຣິກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ປຣິປນ຺ເຖປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ປຣທາຣມ຺ປິ ຄຈ຺ຉຕິ, ມຸສາປິ ຠຓຕິ; ເອວມ຺ປິ ຣາຄສລ຺ເລນ ໂອຕິຓ຺ໂຓ ວິທ຺ໂຘ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ຘາວຕິ ວິຘາວຕິ ສນ຺ຘາວຕິ ສໍສຣຕິ. ອຖ ວາ ຣາຄສລ຺ເລນ ໂອຕິຓ຺ໂຓ ວິທ຺ໂຘ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຠເຄ ປຣິເຍສນ຺ໂຕ ນາວາຍ ມຫາສມຸທ຺ທໍ ປກ຺ຂນ຺ທຕິ. ສີຕສ຺ສ ປຸຣກ຺ຂໂຕ ອຸຓ຺ຫສ຺ສ ປຸຣກ຺ຂໂຕ ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ເສຫິ ປີຬິຍມາໂນ [ຣິສ຺ສມາໂນ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຂຸປ຺ປິປາສາຍ ມິຍ຺ຍມາໂນ ຕິຄຸມ຺ພໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຕກ຺ໂກລໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຕກ຺ກສີລໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ກາຬມຸຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ປຸຣປູຣໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ເວສຸງ຺ຄໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ເວຣາປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຊວໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຕາມລິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ວງ຺ກໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ເອຬພນ຺ຘນໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ສຸວຓ຺ຓກູຏໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ສຸວຓ຺ຓຠູມິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຕມ຺ພປຓ຺ຓິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ສຸປ຺ປາທກໍ [ສຸປ຺ປາຣກໍ (ສີ. ກ.), ສຸປ຺ປາຣໍ (ສ຺ຍາ.)] ຄຈ຺ຉຕິ, ຠາຣຸກຈ຺ຉໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ສຸຣຏ຺ຐໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຠງ຺ຄໂລກໍ [ອງ຺ຄໂລກໍ (ສີ.), ອງ຺ຄເຓກໍ (ສ຺ຍາ.)] ຄຈ຺ຉຕິ, ຠງ຺ຄຓໍ [ຄງ຺ຄຓໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຄຈ຺ຉຕິ, ປຣມຠງ຺ຄຓໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ໂຍນໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ປຣມໂຍນໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ວິນກໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ມູລປທໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ມຣຸກນ຺ຕາຣໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຊຓ຺ຓຸປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ອຊປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ເມຓ຺ຑປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ສງ຺ກຸປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຉຕ຺ຕປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ວໍສປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ສກຸຓປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ມູສິກປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ທຣິປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ເວຕ຺ຕາຈາຣໍ ຄຈ຺ຉຕິ; ປຣິເຍສນ຺ໂຕ ນ ລຠຕິ, ອລາຠມູລກມ຺ປິ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ປຏິສໍເວເທຕິ, ປຣິເຍສນ຺ໂຕ ລຠຕິ, ລທ຺ຘາ ອາຣກ຺ຂມູລກມ຺ປິ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ປຏິສໍເວເທຕິ ‘‘ກິນ຺ຕິ ເມ ໂຠເຄ ເນວ ຣາຊາໂນ ຫເຣຍ຺ຍຸໍ ນ ໂຈຣາ ຫເຣຍ຺ຍຸໍ ນ ອຄ຺ຄິ ທເຫຍ຺ຍ ນ ອຸທກໍ ວເຫຍ຺ຍ ນ ອປ຺ປິຍາ ທາຍາທາ ຫເຣຍ຺ຍຸ’’ນ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ເອວໍ ອາຣກ຺ຂໂຕ ໂຄປຍໂຕ ເຕ ໂຠຄາ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊນ຺ຕິ, ໂສ ວິປ຺ປໂຍຄມູລກມ຺ປິ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ປຏິສໍເວເທຕິ. ເອວມ຺ປິ ຣາຄສລ຺ເລນ ໂອຕິຓ຺ໂຓ ວິທ຺ໂຘ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ຘາວຕິ ວິຘາວຕິ ສນ຺ຘາວຕິ ສໍສຣຕິ.

ໂທສສລ຺ເລນ…ເປ… ໂມຫສລ຺ເລນ… ມານສລ຺ເລນ ໂອຕິຓ຺ໂຓ ວິທ຺ໂຘ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ກາເຍນ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣຕິ, ວາຈາຍ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣຕິ, ມນສາ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣຕິ, ປາຓມ຺ປິ ຫນຕິ, ອທິນ຺ນມ຺ປິ ອາທິຍຕິ, ສນ຺ຘິມ຺ປິ ຉິນ຺ທຕິ, ນິລ຺ໂລປມ຺ປິ ຫຣຕິ, ເອກາຄາຣິກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ປຣິປນ຺ເຖປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ປຣທາຣມ຺ປິ ຄຈ຺ຉຕິ, ມຸສາປິ ຠຓຕິ. ເອວໍ ມານສລ຺ເລນ ໂອຕິຓ຺ໂຓ ວິທ຺ໂຘ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ຘາວຕິ ວິຘາວຕິ ສນ຺ຘາວຕິ ສໍສຣຕິ.

ທິຏ຺ຐິສລ຺ເລນ ໂອຕິຓ຺ໂຓ ວິທ຺ໂຘ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອເຈລໂກ ໂຫຕິ ມຸຕ຺ຕາຈາໂຣ ຫຕ຺ຖາປເລຂໂນ [ຫຕ຺ຖາວເລຂໂນ (ສ຺ຍາ.)], ນ ເອຫິຠທນ຺ຕິໂກ, ນ ຕິຏ຺ຐຠທນ຺ຕິໂກ; ນາຠິຫຏໍ, ນ ອຸທ຺ທິສ຺ສກຕໍ, ນ ນິມນ຺ຕນໍ ສາທິຍຕິ, ໂສ ນ ກຸມ຺ຠິມຸຂາ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ, ນ ກໂຬປິມຸຂາ [ຂໂຬປິມຸຂາ (ສີ.)] ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ, ນ ເອຬກມນ຺ຕຣໍ, ນ ທຓ຺ຑມນ຺ຕຣໍ, ນ ມຸສລມນ຺ຕຣໍ, ນ ທ຺ວິນ຺ນໍ ຠຸຎ຺ຊມານານໍ, ນ ຄພ຺ຠິນິຍາ, ນ ປາຍມານາຍ, ນ ປຸຣິສນ຺ຕຣຄຕາຍ, ນ ສໍກິຕ຺ຕີສຸ, ນ ຍຕ຺ຖ ສາ ອຸປຏ຺ຐິໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຍຕ຺ຖ ມກ຺ຂິກາ ສຓ຺ຑສຓ຺ຑຈາຣິນີ. ນ ມຈ຺ຉໍ ນ ມໍສໍ ນ ສຸຣໍ ນ ເມຣຍໍ ນ ຖຸໂສທກໍ ປິວຕິ. ໂສ ເອກາຄາຣິໂກ ວາ ໂຫຕິ ເອກາໂລປິໂກ, ທ຺ວາຄາຣິໂກ ວາ ໂຫຕິ ທ຺ວາໂລປິໂກ…ເປ… ສຕ຺ຕາຄາຣິໂກ ວາ ໂຫຕິ ສຕ຺ຕາໂລປິໂກ. ເອກິສ຺ສາປິ ຠຕ຺ຕິຍາ ຍາເປຕິ, ທ຺ວີຫິປິ ຠຕ຺ຕີຫິ ຍາເປຕິ…ເປ… ສຕ຺ຕຫິປິ ຠຕ຺ຕີຫິ ຍາເປຕິ. ເອກາຫິກມ຺ປິ ອາຫາຣໍ ອາຫາເຣຕິ, ທ຺ວີຫິກມ຺ປິ ອາຫາຣໍ ອາຫາເຣຕິ…ເປ… ສຕ຺ຕາຫິກມ຺ປິ ອາຫາຣໍ ອາຫາເຣຕິ. ອິຕິ ເອວຣູປໍ ອຑ຺ຒມາສິກມ຺ປິ ປຣິຍາຍຠຕ຺ຕໂຠຊນານຸໂຍຄມນຸຍຸຕ຺ໂຕ ວິຫຣຕິ. ເອວມ຺ປິ ທິຏ຺ຐິສລ຺ເລນ ໂອຕິຓ຺ໂຓ ວິທ຺ໂຘ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ຘາວຕິ ວິຘາວຕິ ສນ຺ຘາວຕິ ສໍສຣຕິ.

ອຖ ວາ ທິຏ຺ຐິສລ຺ເລນ ໂອຕິຓ຺ໂຓ ວິທ຺ໂຘ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂສ ສາກຠກ຺ໂຂ ວາ ໂຫຕິ, ສາມາກຠກ຺ໂຂ ວາ ໂຫຕິ, ນີວາຣຠກ຺ໂຂ ວາ ໂຫຕິ, ທທ຺ທຸລຠກ຺ໂຂ ວາ ໂຫຕິ, ຫຏຠກ຺ໂຂ ວາ ໂຫຕິ, ກຓຠກ຺ໂຂ ວາ ໂຫຕິ, ອາຈາມຠກ຺ໂຂ ວາ ໂຫຕິ, ປິຎ຺ຎາກຠກ຺ໂຂ ວາ ໂຫຕິ, ຕິລຠກ຺ໂຂ ວາ ໂຫຕິ, ຕິຓຠກ຺ໂຂ ວາ ໂຫຕິ, ໂຄມຍຠກ຺ໂຂ ວາ ໂຫຕິ, ວນມູລຜລາຫາໂຣ ຍາເປຕິ ປວຕ຺ຕຜລໂຠຊໂນ. ໂສ ສາຓານິປິ ຘາເຣຕິ, ມສາຓານິປິ ຘາເຣຕິ, ຉວທຸສ຺ສານິປິ ຘາເຣຕິ, ປໍສຸກູລານິປິ ຘາເຣຕິ, ຕິຣີຏານິປິ ຘາເຣຕິ, ອຊິນານິປິ ຘາເຣຕິ, ອຊິນກ຺ຂິປມ຺ປິ ຘາເຣຕິ, ກຸສຈີຣມ຺ປິ ຘາເຣຕິ, ວາກຈີຣມ຺ປິ ຘາເຣຕິ, ຜລກຈີຣມ຺ປິ ຘາເຣຕິ, ເກສກມ຺ພລມ຺ປິ ຘາເຣຕິ, ອຸລູກປກ຺ຂມ຺ປິ ຘາເຣຕິ, ເກສມສ຺ສຸໂລຈໂກປິ ໂຫຕິ, ເກສມສ຺ສຸໂລຈນານຸໂຍຄມນຸຍຸຕ຺ໂຕ ວິຫຣຕິ. ອຸພ຺ຠຏ຺ຐໂກປິ ໂຫຕິ ອາສນປຏິກ຺ຂິຕ຺ໂຕ, ອຸກ຺ກຸຏິໂກປິ ໂຫຕິ ອຸກ຺ກຸຏິກປ຺ປຘານມນຸຍຸຕ຺ໂຕ, ກຓ຺ຏກາປສ຺ສຍິໂກ ໂຫຕິ, ກຓ຺ຏກາປສ຺ສເຍ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ, ຜລກເສຍ຺ຍມ຺ປິ ກປ຺ເປຕິ, ຖຓ຺ຑິລເສຍ຺ຍມ຺ປິ ກປ຺ເປຕິ, ເອກາປສ຺ສຍິໂກ ໂຫຕິ ຣໂຊຊລ຺ລຘໂຣ, ອພ຺ໂຠກາສິໂກປິ ໂຫຕິ ຍຖາສນ຺ຖຕິໂກ, ເວກຏິໂກປິ ໂຫຕິ ວິກຏໂຠຊນານຸໂຍຄມນຸຍຸຕ຺ໂຕ, ອປານໂກປິ ໂຫຕິ ອປານກຕ຺ຕມນຸຍຸຕ຺ໂຕ, ສາຍຕຕິຍກມ຺ປິ ອຸທໂກໂຣຫນານຸໂຍຄມນຸຍຸຕ຺ໂຕ ວິຫຣຕິ. ອິຕິ ເອວຣູປໍ ອເນກວິຫິຕໍ ກາຍສ຺ສ ອາຕາປນປຣິຕາປນານຸໂຍຄມນຸຍຸຕ຺ໂຕ ວິຫຣຕິ. ເອວມ຺ປິ ທິຏ຺ຐິສລ຺ເລນ ໂອຕິຓ຺ໂຓ ວິທ຺ໂຘ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ຘາວຕິ ວິຘາວຕິ ສນ຺ຘາວຕິ ສໍສຣຕິ.

ໂສກສລ຺ເລນ ໂອຕິຓ຺ໂຓ ວິທ຺ໂຘ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂສຈຕິ ກິລມຕິ ປຣິເທວຕິ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທຕິ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ຠູຕປຸພ຺ພໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ອິມິສ຺ສາເຍວ ສາວຕ຺ຖິຍາ ອຎ຺ຎຕຣິສ຺ສາ ອິຕ຺ຖິຍາ ມາຕາ ກາລມກາສິ. ສາ ຕສ຺ສາ ກາລໍ ກິຣິຍາຍ ອຸມ຺ມຕ຺ຕິກາ ຂິຕ຺ຕຈິຕ຺ຕາ ຣຖິຍາຍ ຣຖິຍໍ, ສິງ຺ຆາຏເກນ ສິງ຺ຆາຏກໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເອວມາຫ – ‘ອປິ ເມ ມາຕຣໍ ອທ຺ທສ຺ສຖ, ອປິ ເມ ມາຕຣໍ ອທ຺ທສ຺ສຖາ’ຕິ.

‘‘ຠູຕປຸພ຺ພໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ອິມິສ຺ສາເຍວ ສາວຕ຺ຖິຍາ ອຎ຺ຎຕຣິສ຺ສາ ອິຕ຺ຖິຍາ ປິຕາ ກາລມກາສິ… ຠາຕາ ກາລມກາສິ… ຠຄິນີ ກາລມກາສິ… ປຸຕ຺ໂຕ ກາລມກາສິ… ຘີຕາ ກາລມກາສິ… ສາມິໂກ ກາລມກາສິ. ສາ ຕສ຺ສ ກາລໍ ກິຣິຍາຍ ອຸມ຺ມຕ຺ຕິກາ ຂິຕ຺ຕຈິຕ຺ຕາ ຣຖິຍາຍ ຣຖິຍໍ, ສິງ຺ຆາຏເກນ ສິງ຺ຆາຏກໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເອວມາຫ – ‘ອປິ ເມ ສາມິກໍ ອທ຺ທສ຺ສຖ, ອປິ ເມ ສາມິກໍ ອທ຺ທສ຺ສຖາ’ຕິ.

‘‘ຠູຕປຸພ຺ພໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ອິມິສ຺ສາເຍວ ສາວຕ຺ຖິຍາ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ສ ປຸຣິສສ຺ສ ມາຕາ ກາລມກາສິ. ໂສ ຕສ຺ສາ ກາລໍ ກິຣິຍາຍ ອຸມ຺ມຕ຺ຕໂກ ຂິຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ຣຖິຍາຍ ຣຖິຍໍ, ສິງ຺ຆາຏເກນ ສິງ຺ຆາຏກໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເອວມາຫ – ‘ອປິ ເມ ມາຕຣໍ ອທ຺ທສ຺ສຖ, ອປິ ເມ ມາຕຣໍ ອທ຺ທສ຺ສຖາ’ຕິ.

‘‘ຠູຕປຸພ຺ພໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ອິມິສ຺ສາເຍວ ສາວຕ຺ຖິຍາ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ສ ປຸຣິສສ຺ສ ປິຕາ ກາລມກາສິ… ຠາຕາ ກາລມກາສິ… ຠຄິນີ ກາລມກາສິ… ປຸຕ຺ໂຕ ກາລມກາສິ… ຘີຕາ ກາລມກາສິ… ປຊາປຕິ ກາລມກາສິ. ໂສ ຕສ຺ສາ ກາລໍ ກິຣິຍາຍ ອຸມ຺ມຕ຺ຕໂກ ຂິຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ຣຖິຍາຍ ຣຖິຍໍ, ສິງ຺ຆາຏເກນ ສິງ຺ຆາຏກໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເອວມາຫ – ‘ອປິ ເມ ປຊາປຕິໍ ອທ຺ທສ຺ສຖ, ອປິ ເມ ປຊາປຕິໍ ອທ຺ທສ຺ສຖາ’ຕິ.

‘‘ຠູຕປຸພ຺ພໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ອິມິສ຺ສາເຍວ ສາວຕ຺ຖິຍາ ອຎ຺ຎຕຣາ ອິຕ຺ຖີ ຎາຕິກຸລໍ ອຄມາສິ. ຕສ຺ສາ ເຕ ຎາຕກາ ສາມິກໍ ອຈ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ອຎ຺ຎສ຺ສ ທາຕຸກາມາ, ສາ ຈ ນໍ ນ ອິຈ຺ຉຕິ. ອຖ ໂຂ ສາ ອິຕ຺ຖີ ສາມິກໍ ເອຕທໂວຈ – ‘ອິເມ, ອຍ຺ຍປຸຕ຺ຕ, ຎາຕກາ ຕວ ອຈ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ອຎ຺ຎສ຺ສ ທາຕຸກາມາ, ອຸໂຠ ມຍໍ ມຣິສ຺ສາມາ’ຕິ. ອຖ ໂຂ ໂສ ປຸຣິໂສ ຕໍ ອິຕ຺ຖິໍ ທ຺ວິຘາ ເຉຕ຺ວາ ອຕ຺ຕານໍ ໂອປາເຕຕິ – ‘ອຸໂຠ ເປຈ຺ຈ ຠວິສ຺ສາມາ’’’ຕິ. ເອວໍ ໂສກສລ຺ເລນ ໂອຕິຓ຺ໂຓ ວິທ຺ໂຘ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ຘາວຕິ ວິຘາວຕິ ສນ຺ຘາວຕິ ສໍສຣຕິ.

ກຖໍກຖາສລ຺ເລນ ໂອຕິຓ຺ໂຓ ວິທ຺ໂຘ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ສໍສຍປກ຺ຂນ຺ໂທ ໂຫຕິ ວິມຕິປກ຺ຂນ຺ໂທ ທ຺ເວຬ຺ຫກຊາໂຕ – ‘‘ອໂຫສິໍ ນຸ ໂຂ ອຫໍ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ, ນນຸ ໂຂ ອໂຫສິໍ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ, ກິໍ ນຸ ໂຂ ອໂຫສິໍ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ, ກຖໍ ນຸ ໂຂ ອໂຫສິໍ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ, ກິໍ ຫຸຕ຺ວາ ກິໍ ອໂຫສິໍ ນຸ ໂຂ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ, ຠວິສ຺ສາມິ ນຸ ໂຂ ອຫໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ນນຸ ໂຂ ຠວິສ຺ສາມິ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ກິໍ ນຸ ໂຂ ຠວິສ຺ສາມິ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ກຖໍ ນຸ ໂຂ ຠວິສ຺ສາມິ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ກິໍ ຫຸຕ຺ວາ ກິໍ ຠວິສ຺ສາມິ ນຸ ໂຂ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ເອຕຣຫິ ວາ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອທ຺ຘານໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ກຖໍກຖີ ໂຫຕິ, ອຫໍ ນຸ ໂຂສ຺ມິ, ໂນ ນຸ ໂຂສ຺ມິ, ກິໍ ນຸ ໂຂສ຺ມິ ກຖໍ ນຸ ໂຂສ຺ມິ, ອຍໍ ນຸ ໂຂ ສຕ຺ໂຕ ກຸໂຕ ອາຄໂຕ, ໂສ ກຸຫິໍ ຄາມີ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ. ເອວໍ ກຖໍກຖາສລ຺ເລນ ໂອຕິຓ຺ໂຓ ວິທ຺ໂຘ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ຘາວຕິ ວິຘາວຕິ ສນ຺ຘາວຕິ ສໍສຣຕິ.

ເຕ ສລ຺ເລ ອຠິສງ຺ຂໂຣຕິ; ເຕ ສລ຺ເລ ອຠິສງ຺ຂໂຣນ຺ໂຕ ສລ຺ລາຠິສງ຺ຂາຣວເສນ ປຸຣຕ຺ຖິມໍ ທິສໍ ຘາວຕິ, ປຈ຺ຉິມໍ ທິສໍ ຘາວຕິ, ອຸຕ຺ຕຣໍ ທິສໍ ຘາວຕິ, ທກ຺ຂິຓໍ ທິສໍ ຘາວຕິ. ເຕ ສລ຺ລາຠິສງ຺ຂາຣາ ອປ຺ປຫີນາ; ສລ຺ລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ອປ຺ປຫີນຕ຺ຕາ ຄຕິຍາ ຘາວຕິ, ນິຣເຍ ຘາວຕິ, ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິຍາ ຘາວຕິ, ເປຕ຺ຕິວິສເຍ ຘາວຕິ, ມນຸສ຺ສໂລເກ ຘາວຕິ, ເທວໂລເກ ຘາວຕິ, ຄຕິຍາ ຄຕິໍ, ອຸປປຕ຺ຕິຍາ ອຸປປຕ຺ຕິໍ, ປຏິສນ຺ຘິຍາ ປຏິສນ຺ຘິໍ, ຠເວນ ຠວໍ, ສໍສາເຣນ ສໍສາຣໍ, ວຏ຺ເຏນ ວຏ຺ຏໍ ຘາວຕິ ວິຘາວຕິ ສນ຺ຘາວຕິ ສໍສຣຕີຕິ – ເຍນ ສລ຺ເລນ ໂອຕິຓ຺ໂຓ ທິສາ ສພ຺ພາ ວິຘາວຕິ.

ຕເມວ ສລ຺ລມພ຺ພຸຍ຺ຫ, ນ ຘາວຕິ ນ ສີທຕີຕິ. ຕເມວ ຣາຄສລ຺ລໍ ໂທສສລ຺ລໍ ໂມຫສລ຺ລໍ ມານສລ຺ລໍ ທິຏ຺ຐິສລ຺ລໍ ໂສກສລ຺ລໍ ກຖໍກຖາສລ຺ລໍ ອພ຺ພຸຍ຺ຫ ອພ຺ພຸຫິຕ຺ວາ ອຸທ຺ຘຣິຕ຺ວາ ສມຸທ຺ຘຣິຕ຺ວາ ອຸປ຺ປາຏຍິຕ຺ວາ ສມຸປ຺ປາຏຍິຕ຺ວາ [ອຸປ຺ປາທຍິຕ຺ວາ ສມຸປ຺ປາທຍິຕ຺ວາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາ ເນວ ປຸຣຕ຺ຖິມໍ ທິສໍ ຘາວຕິ ນ ປຈ຺ຉິມໍ ທິສໍ ຘາວຕິ ນ ອຸຕ຺ຕຣໍ ທິສໍ ຘາວຕິ ນ ທກ຺ຂິຓໍ ທິສໍ ຘາວຕິ. ເຕ ສລ຺ລາຠິສງ຺ຂາຣາ ປຫີນາ; ສລ຺ລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ ຄຕິຍາ ນ ຘາວຕິ, ນິຣເຍ ນ ຘາວຕິ, ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິຍາ ນ ຘາວຕິ, ເປຕ຺ຕິວິສເຍ ນ ຘາວຕິ, ມນຸສ຺ສໂລເກ ນ ຘາວຕິ, ເທວໂລເກ ນ ຘາວຕິ, ນ ຄຕິຍາ ຄຕິໍ, ນ ອຸປປຕ຺ຕິຍາ ອຸປປຕ຺ຕິໍ, ນ ປຏິສນ຺ຘິຍາ ປຏິສນ຺ຘິໍ, ນ ຠເວນ ຠວໍ, ນ ສໍສາເຣນ ສໍສາຣໍ, ນ ວຏ຺ເຏນ ວຏ຺ຏໍ ຘາວຕິ ວິຘາວຕິ ສນ຺ຘາວຕິ ສໍສຣຕີຕິ – ຕເມວ ສລ຺ລມພ຺ພຸຍ຺ຫ ນ ຘາວຕິ. ນ ສີທຕີຕິ ກາໂມເຆ ນ ສີທຕິ, ຠໂວເຆ ນ ສີທຕິ, ທິຏ຺ໂຐເຆ ນ ສີທຕິ, ອວິຊ຺ໂຊເຆ ນ ສີທຕິ, ນ ສໍສີທຕິ ນ ໂອສີທຕິ ນ ອວສີທຕິ ນ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ອວຄຈ຺ຉຕີຕິ – ຕເມວ ສລ຺ລມພ຺ພຸຍ຺ຫ, ນ ຘາວຕິ ນ ສີທຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເຍນ ສລ຺ເລນ ໂອຕິຓ຺ໂຓ, ທິສາ ສພ຺ພາ ວິຘາວຕິ;

ຕເມວ ສລ຺ລມພ຺ພຸຍ຺ຫ, ນ ຘາວຕິ ນ ສີທຕີ’’ຕິ.

໑໗໕.

ຕຕ຺ຖ ສິກ຺ຂານຸຄີຍນ຺ຕິ, ຍານິ ໂລເກ ຄຘິຕານິ;

ນ ເຕສຸ ປສຸໂຕ ສິຍາ, ນິພ຺ພິຊ຺ຌ ສພ຺ພໂສ ກາເມ;

ສິກ຺ເຂ ນິພ຺ພານມຕ຺ຕໂນ.

ຕຕ຺ຖ ສິກ຺ຂານຸຄີຍນ຺ຕິ, ຍານິ ໂລເກ ຄຘິຕານີຕິ. ສິກ຺ຂາຕິ ຫຕ຺ຖິສິກ຺ຂາ ອສ຺ສສິກ຺ຂາ ຣຖສິກ຺ຂາ ຘນຸສິກ຺ຂາ ສາລາກິຍໍ ສລ຺ລກຕ຺ຕິຍໍ ກາຍຕິກິຈ຺ຉໍ ຠູຕິຍໍ ໂກມາຣຠຈ຺ຈໍ [ໂກມາຣຕິກິຈ຺ຉໍ (ສ຺ຍາ.), ໂກມາຣສຈ຺ຈໍ (ກ.)]. ອນຸຄີຍນ຺ຕີຕິ ຄີຍນ຺ຕິ ນິຄ຺ຄີຍນ຺ຕິ ກຖີຍນ຺ຕິ ຠຓີຍນ຺ຕິ ທີປີຍນ຺ຕິ ໂວຫຣີຍນ຺ຕິ. ອຖ ວາ ຄີຍນ຺ຕິ ຄຓ຺ຫີຍນ຺ຕິ ອຸຄ຺ຄຓ຺ຫີຍນ຺ຕິ ຘາຣີຍນ຺ຕິ ອຸປຘາຣີຍນ຺ຕິ ອຸປລກ຺ຂີຍນ຺ຕິ ຄຘິຕປຏິລາຠາຍ. ຄຘິຕາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸຓາ – ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຣູປາ ອິຏ຺ຐາ ກນ຺ຕາ ມນາປາ ປິຍຣູປາ ກາມູປສຎ຺ຫິຕາ ຣຊນີຍາ, ໂສຕວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ສທ຺ທາ…ເປ… ຆານວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຄນ຺ຘາ… ຊິວ຺ຫາວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຣສາ… ກາຍວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ອິຏ຺ຐາ ກນ຺ຕາ ມນາປາ ປິຍຣູປາ ກາມູປສຎ຺ຫິຕາ ຣຊນີຍາ. ກິໍກາຣຓາ ຄຘິຕາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸຓາ? ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ເທວມນຸສ຺ສາ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸເຓ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ ສາທິຍນ຺ຕິ ປຕ຺ຖຍນ຺ຕິ ປິຫຍນ຺ຕິ ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕິ ຕໍກາຣຓາ ຄຘິຕາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸຓາ. ໂລເກຕິ ມນຸສ຺ສໂລເກຕິ – ຕຕ຺ຖ ສິກ຺ຂານຸຄີຍນ຺ຕິ, ຍານິ ໂລເກ ຄຘິຕານິ.

ນ ເຕສຸ ປສຸໂຕ ສິຍາຕິ. ຕາສຸ ວາ ສິກ຺ຂາສຸ ເຕສຸ ວາ ປຎ຺ຈສຸ ກາມຄຸເຓສຸ ນ ປສຸໂຕ ສິຍາ, ນ ຕນ຺ນິນ຺ໂນ ອສ຺ສ, ນ ຕປ຺ໂປໂຓ, ນ ຕປ຺ປພ຺ຠາໂຣ, ນ ຕທຘິມຸຕ຺ໂຕ, ນ ຕທຘິປເຕຍ຺ໂຍຕິ – ນ ເຕສຸ ປສຸໂຕ ສິຍາ.

ນິພ຺ພິຊ຺ຌ ສພ຺ພໂສ ກາເມຕິ. ນິພ຺ພິຊ຺ຌາຕິ ປຏິວິຊ຺ຌິຕ຺ວາ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ປຏິວິຊ຺ຌິຕ຺ວາ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ ປຏິວິຊ຺ຌິຕ຺ວາ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ປຏິວິຊ຺ຌິຕ຺ວາ. ສພ຺ພໂສຕິ ສພ຺ເພນ ສພ຺ພໍ ສພ຺ພຖາ ສພ຺ພໍ ອເສສໍ ນິສ຺ເສສໍ ປຣິຍາທິຍນວຈນເມຕໍ – ສພ຺ພໂສຕິ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາຕິ – ນິພ຺ພິຊ຺ຌ ສພ຺ພໂສ ກາເມ.

ສິກ຺ເຂ ນິພ຺ພານມຕ຺ຕໂນຕິ. ສິກ຺ຂາຕິ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາ – ອຘິສີລສິກ຺ຂາ, ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ, ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ…ເປ… ອຍໍ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ. ນິພ຺ພານມຕ຺ຕໂນຕິ ອຕ຺ຕໂນ ຣາຄສ຺ສ ນິພ຺ພາປນາຍ ໂທສສ຺ສ ນິພ຺ພາປນາຍ ໂມຫສ຺ສ ນິພ຺ພາປນາຍ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ສມາຍ ອຸປສມາຍ ວູປສມາຍ ນິພ຺ພາປນາຍ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄາຍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘິຍາ ອຘິສີລມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ ອຘິຈິຕ຺ຕມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ ອຘິປຎ຺ຎມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອິມາ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາໂຍ ອາວຊ຺ຊນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ ຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພໍ ສຈ຺ຉິກໂຣນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ ອາຈເຣຍ຺ຍ ສມາຈເຣຍ຺ຍ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ສິກ຺ເຂ ນິພ຺ພານມຕ຺ຕໂນ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຕຕ຺ຖ ສິກ຺ຂານຸຄີຍນ຺ຕິ, ຍານິ ໂລເກ ຄຘິຕານິ;

ນ ເຕສຸ ປສຸໂຕ ສິຍາ, ນິພ຺ພິຊ຺ຌ ສພ຺ພໂສ ກາເມ;

ສິກ຺ເຂ ນິພ຺ພານມຕ຺ຕໂນ’’ຕິ.

໑໗໖.

ສຈ຺ໂຈ ສິຍາ ອປ຺ປຄພ຺ໂຠ, ອມາໂຍ ຣິຕ຺ຕເປສຸໂຓ;

ອກ຺ໂກຘໂນ ໂລຠປາປໍ, ເວວິຈ຺ຉໍ ວິຕເຣ ມຸນິ.

ສຈ຺ໂຈ ສິຍາ ອປ຺ປຄພ຺ໂຠຕິ. ສຈ຺ໂຈ ສິຍາຕິ ສຈ຺ຈວາຈາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ ສິຍາ, ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິຍາ ສມນ຺ນາຄໂຕ ສິຍາ, ອຣິເຍນ ອຏ຺ຐງ຺ຄິເກນ ມຄ຺ເຄນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ສິຍາຕິ – ສຈ຺ໂຈ ສິຍາ. ອປ຺ປຄພ຺ໂຠຕິ ຕີຓິ ປາຄພ຺ຠິຍານິ – ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ, ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ, ເຈຕສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ…ເປ… ອິທໍ ເຈຕສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ. ຍສ຺ສິມານິ ຕີຓິ ປາຄພ຺ຠິຍານິ ປຫີນານິ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນານິ ວູປສນ຺ຕານິ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘານິ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິການິ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒານິ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອປ຺ປຄພ຺ໂຠຕິ – ສຈ຺ໂຈ ສິຍາ ອປ຺ປຄພ຺ໂຠ.

ອມາໂຍ ຣິຕ຺ຕເປສຸໂຓຕິ. ມາຍາ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຎ຺ຈນິກາ ຈຣິຍາ. ອິເຘກຈ຺ໂຈ ກາເຍນ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣິຕ຺ວາ ວາຈາຍ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣິຕ຺ວາ ມນສາ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣິຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ປຏິຈ຺ຉາທນເຫຕຸ ປາປິກໍ ອິຈ຺ຉໍ ປຓິທຫຕິ, ມາ ມໍ ຊຎ຺ຎາຕິ ອິຈ຺ຉຕິ, ມາ ມໍ ຊຎ຺ຎາຕິ ສງ຺ກປ຺ເປຕິ, ມາ ມໍ ຊຎ຺ຎາຕິ ວາຈໍ ຠາສຕິ, ມາ ມໍ ຊຎ຺ຎາຕິ ກາເຍນ ປຣກ຺ກມຕິ. ຍາ ເອວຣູປາ ມາຍາ ມາຍາວິຕາ ອຈ຺ຈສຣາ ວຎ຺ຈນາ ນິກຕິ ນິກິຣຓາ ປຣິຫຣຓາ ຄູຫນາ ປຣິຄູຫນາ ຉາທນາ ປຣິຈ຺ຉາທນາ ອນຸຕ຺ຕານີກມ຺ມໍ ອນາວິກມ຺ມໍ ໂວຈ຺ຉາທນາ ປາປກິຣິຍາ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມາຍາ. ຍສ຺ເສສາ ມາຍາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມາໂຍ. ຣິຕ຺ຕເປສຸໂຓຕິ ເປສຸຎ຺ຎນ຺ຕິ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປິສຸຓວາໂຈ ໂຫຕິ…ເປ… ເອວໍ ເຠທາຘິປ຺ປາເຍນ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕິ. ຍສ຺ເສຕໍ ເປສຸຎ຺ຎໍ ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒໍ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ຣິຕ຺ຕເປສຸໂຓ ວິວິຕ຺ຕເປສຸໂຓ ປວິວິຕ຺ຕເປສຸໂຓຕິ – ອມາໂຍ ຣິຕ຺ຕເປສຸໂຓ.

ອກ຺ໂກຘໂນ ໂລຠປາປໍ, ເວວິຈ຺ຉໍ ວິຕເຣ ມຸນີຕິ. ອກ຺ໂກຘໂນຕິ ຫິ ໂຂ ວຸຕ຺ຕໍ, ອປິ ຈ ໂກໂຘ ຕາວ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ. ທສຫາກາເຣຫິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ. ‘‘ອນຕ຺ຖໍ ເມ ອຈຣີ’’ຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ…ເປ… ຍສ຺ເສໂສ ໂກໂຘ ປຫີໂນ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ໂນ ວູປສນ຺ໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິໂກ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ໂຒ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອກ຺ໂກຘໂນ. ໂກຘສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ອກ຺ໂກຘໂນ, ໂກຘວຕ຺ຖຸສ຺ສ ປຣິຎ຺ຎາຕຕ຺ຕາ ອກ຺ໂກຘໂນ, ໂກຘເຫຕຸສ຺ສ ອຸປຈ຺ຉິນ຺ນຕ຺ຕາ ອກ຺ໂກຘໂນ. ໂລໂຠຕິ ໂຍ ໂລໂຠ ລຸພ຺ຠນາ ລຸພ຺ຠິຕຕ຺ຕໍ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ເວວິຈ຺ຉໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຈ ມຈ຺ຉຣິຍານິ – ອາວາສມຈ຺ຉຣິຍໍ…ເປ… ຄາໂຫ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ. ມຸນີຕິ. ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ອກ຺ໂກຘໂນ ໂລຠປາປໍ, ເວວິຈ຺ຉໍ ວິຕເຣ ມຸນີຕິ. ມຸນິ ໂລຠປາປຎ຺ຈ ເວວິຈ຺ຉຎ຺ຈ ອຕຣິ ອຸຕ຺ຕຣິ ປຕຣິ ສມຕິກ຺ກມິ ວີຕິວຕ຺ຕຍີຕິ [ວີຕິວຕ຺ຕີຕິ (ກ.)] – ອກ຺ໂກຘໂນ ໂລຠປາປໍ, ເວວິຈ຺ຉໍ ວິຕເຣ ມຸນິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສຈ຺ໂຈ ສິຍາ ອປ຺ປຄພ຺ໂຠ, ອມາໂຍ ຣິຕ຺ຕເປສຸໂຓ;

ອກ຺ໂກຘໂນ ໂລຠປາປໍ, ເວວິຈ຺ຉໍ ວິຕເຣ ມຸນີ’’ຕິ.

໑໗໗.

ນິທ຺ທໍ ຕນ຺ທິໍ ສເຫ ຖີນໍ, ປມາເທນ ນ ສໍວເສ;

ອຕິມາເນ ນ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ, ນິພ຺ພານມນໂສ ນໂຣ.

ນິທ຺ທໍ ຕນ຺ທິໍ ສເຫ ຖີນນ຺ຕິ. ນິທ຺ທາຕິ ຍາ ກາຍສ຺ສ ອກລ຺ຍຕາ ອກມ຺ມຎ຺ຎຕາ ໂອນາໂຫ ປຣິໂຍນາໂຫ ອນ຺ໂຕສໂມໂຣໂຘ ມິທ຺ຘໍ ສຸປ຺ປໍ ປຈລາຍິກາ ສຸປ຺ປໍ ສຸປ຺ປນາ ສຸປ຺ປິຕຕ຺ຕໍ. ຕນ຺ທິນ຺ຕິ ຍາ ຕນ຺ທີ [ຕນ຺ທິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.)] ຕນ຺ທິຍນາ ຕນ຺ທິຍິຕຕ຺ຕໍ ຕນ຺ທິມນກຕາ ອາລສ຺ຍໍ ອາລສ຺ຍາຍຕາ ອາລສ຺ຍາຍິຕຕ຺ຕໍ. ຖີນນ຺ຕິ ຍາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອກລ຺ຍຕາ ອກມ຺ມຎ຺ຎຕາ ໂອລີຍນາ ສລ຺ລີຍນາ ລີນໍ ລີຍນາ ລີຍິຕຕ຺ຕໍ, ຖິນໍ ຖິຍນາ ຖິຍິຕຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ. ນິທ຺ທໍ ຕນ຺ທິໍ ສເຫ ຖີນນ຺ຕິ. ນິທ຺ທຎ຺ຈ ຕນ຺ທິຎ຺ຈ ຖິນຎ຺ຈ ສເຫ ສເຫຍ຺ຍ ປຣິສເຫຍ຺ຍ ອຠິຠເວຍ຺ຍ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖເຣຍ຺ຍ ປຣິຍາທິເຍຍ຺ຍ ມທ຺ເທຍ຺ຍາຕິ – ນິທ຺ທໍ ຕນ຺ທິໍ ສເຫ ຖີນໍ.

ປມາເທນ ນ ສໍວເສຕິ. ປມາໂທ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິເຕ ວາ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິເຕ ວາ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິເຕ ວາ ປຎ຺ຈສຸ ວາ ກາມຄຸເຓສຸ. ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ໂວສຄ຺ໂຄ ໂວສຄ຺ຄານຸປ຺ປາທນໍ [ໂວສ຺ສຄ຺ໂຄ ໂວສ຺ສຄ຺ຄານຸປ຺ປາທນໍ (ພຫູສຸ)] ວາ ກຸສລານໍ ວາ ຘມ຺ມານໍ ຠາວນາຍ ອສກ຺ກຈ຺ຈກິຣິຍຕາ ອສາຕຈ຺ຈກິຣິຍຕາ ອນຏ຺ຐິຕກິຣິຍຕາ ໂອລີນວຸຕ຺ຕິຕາ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕຈ຺ຉນ຺ທຕາ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕຘຸຣຕາ ອນາເສວນາ ອຠາວນາ ອພຫຸລີກມ຺ມໍ ອນຘິຏ຺ຐານໍ ອນນຸໂຍໂຄ ປມາໂທ. ໂຍ ເອວຣູໂປ ປມາໂທ ປມຊ຺ຊນາ ປມຊ຺ຊິຕຕ຺ຕໍ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປມາໂທ. ປມາເທນ ນ ສໍວເສຕິ ປມາເທນ ນ ວເສຍ຺ຍ ນ ສໍວເສຍ຺ຍ ນ ອາວເສຍ຺ຍ ນ ປຣິວເສຍ຺ຍ, ປມາທໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ, ປມາທາ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ປມາເທນ ນ ສໍວເສ.

ອຕິມາເນ ນ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍາຕິ. ອຕິມາໂນຕິ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປຣໍ ອຕິມຎ຺ຎຕິ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ…ເປ… ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ. ໂຍ ເອວຣູໂປ ມາໂນ ມຎ຺ຎນາ ມຎ຺ຎິຕຕ຺ຕໍ ອຸນ຺ນຕິ ອຸນ຺ນໂມ ຘໂຊ ສມ຺ປຄ຺ຄາໂຫ ເກຕຸກມ຺ຍຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຕິມາໂນ. ອຕິມາເນ ນ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍາຕິ. ອຕິມາເນ ນ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ ນ ສໍຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ, ອຕິມານໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ, ອຕິມານາ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ອຕິມາເນ ນ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ.

ນິພ຺ພານມນໂສ ນໂຣຕິ. ອິເຘກຈ຺ໂຈ ທານໍ ເທນ຺ໂຕ ສີລໍ ສມາທິຍນ຺ໂຕ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ປານີຍໍ ປຣິໂຠຊນີຍໍ ອຸປຏ຺ຐເປນ຺ໂຕ ປຣິເວຓໍ ສມ຺ມຊ຺ຊນ຺ໂຕ ເຈຕິຍໍ ວນ຺ທນ຺ໂຕ ເຈຕິເຍ ຄນ຺ຘມາລໍ ອາໂຣເປນ຺ໂຕ ເຈຕິຍໍ ປທກ຺ຂິຓໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ເຕຘາຕຸກໍ ກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣໍ ອຠິສງ຺ຂໂຣນ຺ໂຕ ນ ຄຕິເຫຕຸ ນ ອຸປປຕ຺ຕິເຫຕຸ ນ ປຏິສນ຺ຘິເຫຕຸ ນ ຠວເຫຕຸ ນ ສໍສາຣເຫຕຸ ນ ວຏ຺ຏເຫຕຸ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ວິສໍໂຍຄາຘິປ຺ປາໂຍ ນິພ຺ພານນິນ຺ໂນ ນິພ຺ພານໂປໂຓ ນິພ຺ພານປພ຺ຠາໂຣ ອຠິສງ຺ຂໂຣຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ ນິພ຺ພານມນໂສ ນໂຣ. ອຖ ວາ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣຘາຕຸຍາ ຈິຕ຺ຕໍ ປຏິວາເປຕ຺ວາ [ປຏິວາເສຕ຺ວາ (ກ.)] ອມຕາຍ ຘາຕຸຍາ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປສໍຫຣຕິ – ‘‘ເອຕໍ ສນ຺ຕໍ ເອຕໍ ປຓີຕໍ ຍທິທໍ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານ’’ນ຺ຕິ. ເອວມ຺ປິ ນິພ຺ພານມນໂສ ນໂຣ.

‘‘ນ ປຓ຺ຑິຕາ ອຸປຘິສຸຂສ຺ສ ເຫຕຸ, ທທນ຺ຕິ ທານານິ ປຸນພ຺ຠວາຍ;

ກາມຎ຺ຈ ເຕ ອຸປຘິປຣິກ຺ຂຍາຍ, ທທນ຺ຕິ ທານໍ ອປຸນພ຺ຠວາຍ.

‘‘ນ ປຓ຺ຑິຕາ ອຸປຘິສຸຂສ຺ສ ເຫຕຸ, ຠາເວນ຺ຕິ ຌານານິ ປຸນພ຺ຠວາຍ;

ກາມຎ຺ຈ ເຕ ອຸປຘິປຣິກ຺ຂຍາຍ, ຠາເວນ຺ຕິ ຌານໍ ອປຸນພ຺ຠວາຍ.

‘‘ເຕ ນິພ຺ພຸຕ຺ຕິໍ ອາສິສມານສາ [ອາສິໍສມານາ (ສີ.), ອຠິມານາ (ສ຺ຍາ.)] ທທນ຺ຕິ, ຕນ຺ນິນ຺ນຈິຕ຺ຕາ [ຕນ຺ນິນ຺ນາ ຕຎ຺ຈິຕ຺ຕາ (ກ.)] ຕທຘິມຸຕ຺ຕາ;

ນຊ຺ໂຊ ຍຖາ ສາຄຣມຊ຺ຌຸເປຕາ [ສາຄຣມຊ຺ຌຄຕາ (ສ຺ຍາ.)], ຠວນ຺ຕິ ນິພ຺ພານປຣາຍນາ ເຕ’’ຕິ.

ນິພ຺ພານມນໂສ ນໂຣ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນິທ຺ທໍ ຕນ຺ທິ ສເຫ ຖີນໍ, ປມາເທນ ນ ສໍວເສ;

ອຕິມາເນ ນ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ, ນິພ຺ພານມນໂສ ນໂຣ’’ຕິ.

໑໗໘.

ໂມສວຊ຺ເຊ ນ ນິຍ຺ເຍຖ, [ນີເຍຖ (ກ.)] ຣູເປ ສ຺ເນຫໍ ນ ກຸພ຺ພເຍ;

ມານຎ຺ຈ ປຣິຊາເນຍ຺ຍ, ສາຫສາ ວິຣໂຕ ຈເຣ.

ໂມສວຊ຺ເຊ ນ ນິຍ຺ເຍຖາຕິ. ໂມສວຊ຺ຊໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຸສາວາໂທ. ອິເຘກຈ຺ໂຈ ສຠຄ຺ຄໂຕ ວາ ປຣິສຄ຺ຄໂຕ ວາ ຎາຕິມຊ຺ຌຄໂຕ ວາ ປູຄມຊ຺ຌຄໂຕ ວາ ຣາຊກຸລມຊ຺ຌຄໂຕ ວາ ອຠິນີໂຕ ສກ຺ຂິປຸຏ຺ໂຐ – ‘‘ເອຫມ຺ໂຠ ປຸຣິສ, ຍໍ ຊານາສິ ຕໍ ວເທຫີ’’ຕິ, ໂສ ອຊານໍ ວາ ອາຫ – ‘‘ຊານາມີ’’ຕິ, ຊານໍ ວາ ອາຫ – ‘‘ນ ຊານາມີ’’ຕິ, ອປສ຺ສໍ ວາ ອາຫ – ‘‘ປສ຺ສາມີ’’ຕິ, ປສ຺ສໍ ວາ ອາຫ – ‘‘ນ ປສ຺ສາມີ’’ຕິ. ອິຕິ ອຕ຺ຕເຫຕຸ ວາ ປຣເຫຕຸ ວາ ອາມິສກິຎ຺ຈິກ຺ຂເຫຕຸ ວາ ສມ຺ປຊານມຸສາ ຠາສິຕາ ໂຫຕິ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ໂມສວຊ຺ຊໍ. ອປິ ຈ ຕີຫາກາເຣຫິ…ເປ… ຈຕູຫາກາເຣຫິ… ປຎ຺ຈຫາກາເຣຫິ… ຉຫາກາເຣຫິ… ສຕ຺ຕຫາກາເຣຫິ… ອຏ຺ຐຫາກາເຣຫິ…ເປ… ອິເມຫິ ອຏ຺ຐຫາກາເຣຫິ ມຸສາວາໂທ ໂຫຕິ. ໂມສວຊ຺ເຊ ນ ນິຍ຺ເຍຖາຕິ. ໂມສວຊ຺ເຊ ນ ຍາເຍຍ຺ຍ ນ ນິຍ຺ຍາເຍຍ຺ຍ ນ ວເຫຍ຺ຍ ນ ສໍຫເຣຍ຺ຍ, ໂມສວຊ຺ຊໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ, ໂມສວຊ຺ຊາ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ໂມສວຊ຺ເຊ ນ ນິຍ຺ເຍຖ.

ຣູເປ ສ຺ເນຫໍ ນ ກຸພ຺ພເຍຕິ. ຣູປນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຈ ມຫາຠູຕາ, ຈຕຸນ຺ນຎ຺ຈ ມຫາຠູຕານໍ ອຸປາທາຍ ຣູປໍ. ຣູເປ ສ຺ເນຫໍ ນ ກຸພ຺ພເຍຕິ. ຣູເປ ສ຺ເນຫໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ ຉນ຺ທໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ ເປມໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ ຣາຄໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ ນ ຊເນຍ຺ຍ ນ ສຎ຺ຊເນຍ຺ຍ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ ນາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ຣູເປ ສ຺ເນຫໍ ນ ກຸພ຺ພເຍ.

ມານຎ຺ຈ ປຣິຊາເນຍ຺ຍາຕິ. ມາໂນຕິ ເອກວິເຘນ ມາໂນ – ຍາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸນ຺ນຕິ. ທຸວິເຘນ ມາໂນ – ອຕ຺ຕຸກ຺ກໍສນມາໂນ, ປຣວມ຺ຠນມາໂນ. ຕິວິເຘນ ມາໂນ – ‘‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ‘‘ສທິໂສຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ‘‘ຫີໂນຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ. ຈຕຸວິເຘນ ມາໂນ – ລາເຠນ ມານໍ ຊເນຕິ, ຍເສນ ມານໍ ຊເນຕິ, ປສໍສາຍ ມານໍ ຊເນຕິ, ສຸເຂນ ມານໍ ຊເນຕິ. ປຎ຺ຈວິເຘນ ມາໂນ – ‘‘ລາຠິມ຺ຫິ ມນາປິການໍ ຣູປານ’’ນ຺ຕິ ມານໍ ຊເນຕິ, ‘‘ລາຠິມ຺ຫິ ມນາປິການໍ ສທ຺ທານໍ…ເປ… ຄນ຺ຘານໍ… ຣສານໍ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພານ’’ນ຺ຕິ ມານໍ ຊເນຕິ. ຉພ຺ພິເຘນ ມາໂນ – ຈກ຺ຂຸສມ຺ປທາຍ ມານໍ ຊເນຕິ, ໂສຕສມ຺ປທາຍ…ເປ… ຆານສມ຺ປທາຍ… ຊິວ຺ຫາສມ຺ປທາຍ… ກາຍສມ຺ປທາຍ… ມໂນສມ຺ປທາຍ ມານໍ ຊເນຕິ. ສຕ຺ຕວິເຘນ ມາໂນ – ອຕິມາໂນ, ມານາຕິມາໂນ, ໂອມາໂນ, ສທິສມາໂນ, ອຘິມາໂນ, ອສ຺ມິມາໂນ, ມິຈ຺ຉາມາໂນ. ອຏ຺ຐວິເຘນ ມາໂນ – ລາເຠນ ມານໍ ຊເນຕິ, ອລາເຠນ ໂອມານໍ ຊເນຕິ, ຍເສນ ມານໍ ຊເນຕິ, ອຍເສນ ໂອມານໍ ຊເນຕິ, ປສໍສາຍ ມານໍ ຊເນຕິ, ນິນ຺ທາຍ ໂອມານໍ ຊເນຕິ, ສຸເຂນ ມານໍ ຊເນຕິ, ທຸກ຺ເຂນ ໂອມານໍ ຊເນຕິ. ນວວິເຘນ ມາໂນ – ເສຍ຺ຍສ຺ສ ‘‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ເສຍ຺ຍສ຺ສ ‘‘ສທິໂສຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ເສຍ຺ຍສ຺ສ ‘‘ຫີໂນຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ສທິສສ຺ສ ‘‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ສທິສສ຺ສ ‘‘ສທິໂສຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ສທິສສ຺ສ ‘‘ຫີໂນຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ຫີນສ຺ສ ‘‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ຫີນສ຺ສ ‘‘ສທິໂສຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ຫີນສ຺ສ ‘‘ຫີໂນຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ. ທສວິເຘນ ມາໂນ – ອິເຘກຈ຺ໂຈ ມານໍ ຊເນຕິ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ…ເປ… ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ. ໂຍ ເອວຣູໂປ ມາໂນ ມຎ຺ຎນາ ມຎ຺ຎິຕຕ຺ຕໍ ອຸນ຺ນຕິ ອຸນ຺ນໂມ ຘໂຊ ສມ຺ປຄ຺ຄາໂຫ ເກຕຸກມ຺ຍຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມາໂນ.

ມານຎ຺ຈ ປຣິຊາເນຍ຺ຍາຕິ. ມານໍ ຕີຫິ ປຣິຎ຺ຎາຫິ ປຣິຊາເນຍ຺ຍ – ຎາຕປຣິຎ຺ຎາຍ, ຕີຣຓປຣິຎ຺ຎາຍ, ປຫານປຣິຎ຺ຎາຍ. ກຕມາ ຎາຕປຣິຎ຺ຎາ? ມານໍ ຊານາຕິ ອຍໍ ເອກວິເຘນ ມາໂນ – ຍາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸນ຺ນຕິ. ອຍໍ ທຸວິເຘນ ມາໂນ – ອຕ຺ຕຸກ຺ກໍສນມາໂນ ປຣວມ຺ຠນມາໂນ…ເປ… ອຍໍ ທສວິເຘນ ມາໂນ – ອິເຘກຈ຺ໂຈ ມານໍ ຊເນຕິ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ…ເປ… ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາຕິ ຊານາຕິ ປສ຺ສຕິ – ອຍໍ ຎາຕປຣິຎ຺ຎາ.

ກຕມາ ຕີຣຓປຣິຎ຺ຎາ? ເອຕໍ ຎາຕໍ ກຕ຺ວາ ມານໍ ຕີເຣຕິ ອນິຈ຺ຈໂຕ ທຸກ຺ຂໂຕ…ເປ… ນິສ຺ສຣຓໂຕ ຕີເຣຕິ – ອຍໍ ຕີຣຓປຣິຎ຺ຎາ.

ກຕມາ ປຫານປຣິຎ຺ຎາ? ເອວໍ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ມານໍ ປຊຫຕິ ວິໂນເທຕິ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກໂຣຕິ ອນຠາວໍ ຄເມຕິ – ອຍໍ ປຫານປຣິຎ຺ຎາ. ມານຎ຺ຈ ປຣິຊາເນຍ຺ຍາຕິ ມານໍ ອິມາຫິ ຕີຫິ ປຣິຎ຺ຎາຫິ ປຣິຊາເນຍ຺ຍາຕິ – ມານຎ຺ຈ ປຣິຊາເນຍ຺ຍ.

ສາຫສາ ວິຣໂຕ ຈເຣຕິ. ກຕມາ ສາຫສາ ຈຣິຍາ? ຣຕ຺ຕສ຺ສ ຣາຄຈຣິຍາ ສາຫສາ ຈຣິຍາ, ທຸຏ຺ຐສ຺ສ ໂທສຈຣິຍາ ສາຫສາ ຈຣິຍາ, ມູຬ຺ຫສ຺ສ ໂມຫຈຣິຍາ ສາຫສາ ຈຣິຍາ, ວິນິພທ຺ຘສ຺ສ ມານຈຣິຍາ ສາຫສາ ຈຣິຍາ, ປຣາມຏ຺ຐສ຺ສ ທິຏ຺ຐິຈຣິຍາ ສາຫສາ ຈຣິຍາ, ວິກ຺ເຂປຄຕສ຺ສ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈຈຣິຍາ ສາຫສາ ຈຣິຍາ, ອນິຏ຺ຐງ຺ຄຕສ຺ສ ວິຈິກິຈ຺ຉາຈຣິຍາ ສາຫສາ ຈຣິຍາ, ຖາມຄຕສ຺ສ ອນຸສຍຈຣິຍາ ສາຫສາ ຈຣິຍາ – ອຍໍ ສາຫສາ ຈຣິຍາ. ສາຫສາ ວິຣໂຕ ຈເຣຕິ ສາຫສາ ຈຣິຍາຍ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍ ຈເຣຍ຺ຍ ວິຈເຣຍ຺ຍ ອິຣິເຍຍ຺ຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ ປາເລຍ຺ຍ ຍເປຍ຺ຍ ຍາເປຍ຺ຍາຕິ – ສາຫສາ ວິຣໂຕ ຈເຣ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ໂມສວຊ຺ເຊ ນ ນິຍ຺ເຍຖ, ຣູເປ ສ຺ເນຫໍ ນ ກຸພ຺ພເຍ;

ມານຎ຺ຈ ປຣິຊາເນຍ຺ຍ, ສາຫສາ ວິຣໂຕ ຈເຣ’’ຕິ.

໑໗໙.

ປຸຣາຓໍ ນາຠິນນ຺ເທຍ຺ຍ, ນເວ ຂນ຺ຕິໍ ນ ກຸພ຺ພເຍ [ຂນ຺ຕິມກຸພ຺ພເຍ (ພຫູສຸ)] ;

ຫີຍມາເນ ນ ໂສເຈຍ຺ຍ, ອາກາສໍ [ອາກສ຺ສໍ (ສ຺ຍາ.)] ນ ສິໂຕ ສິຍາ.

ປຸຣາຓໍ ນາຠິນນ຺ເທຍ຺ຍາຕິ. ປຸຣາຓໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຕີຕາ ຣູປເວທນາສຎ຺ຎາສງ຺ຂາຣວິຎ຺ຎາຓາ. ອຕີເຕ ສງ຺ຂາເຣ ຕຓ຺ຫາວເສນ ທິຏ຺ຐິວເສນ ນາຠິນນ຺ເທຍ຺ຍ ນາຠິວເທຍ຺ຍ ນ ອຊ຺ໂຌເສຍ຺ຍ, ອຠິນນ຺ທນໍ ອຠິວທນໍ ອຊ຺ໂຌສານໍ ຄາຫໍ ປຣາມາສໍ ອຠິນິເວສໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍາຕິ – ປຸຣາຓໍ ນາຠິນນ຺ເທຍ຺ຍ.

ນເວ ຂນ຺ຕິໍ ນ ກຸພ຺ພເຍຕິ. ນວາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາ ຣູປເວທນາສຎ຺ຎາສງ຺ຂາຣວິຎ຺ຎາຓາ. ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ ສງ຺ຂາເຣ ຕຓ຺ຫາວເສນ ທິຏ຺ຐິວເສນ ຂນ຺ຕິໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ ຉນ຺ທໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ ເປມໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ ຣາຄໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ ນ ຊເນຍ຺ຍ ນ ສຎ຺ຊເນຍ຺ຍ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ ນາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ນເວ ຂນ຺ຕິໍ ນ ກຸພ຺ພເຍ.

ຫີຍມາເນ ນ ໂສເຈຍ຺ຍາຕິ. ຫີຍມາເນ ຫາຍມາເນ ປຣິຫາຍມາເນ ເວມາເນ ວິຄຈ຺ຉມາເນ ອນ຺ຕຣຘາຍມາເນ ນ ໂສເຈຍ຺ຍ ນ ກິລເມຍ຺ຍ ນ ປຣາມເສຍ຺ຍ ນ ປຣິເທເວຍ຺ຍ ນ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ເທຍ຺ຍ ນ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍ. ຈກ຺ຂຸສ຺ມິໍ ຫີຍມາເນ ຫາຍມາເນ ປຣິຫາຍມາເນ ເວມາເນ ວິຄຈ຺ຉມາເນ ອນ຺ຕຣຘາຍມາເນ, ໂສຕສ຺ມິໍ…ເປ… ຆານສ຺ມິໍ… ຊິວ຺ຫາຍ… ກາຍສ຺ມິໍ… ຣູປສ຺ມິໍ… ສທ຺ທສ຺ມິໍ… ຄນ຺ຘສ຺ມິໍ… ຣສສ຺ມິໍ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພສ຺ມິໍ… ກຸລສ຺ມິໍ… ຄຓສ຺ມິໍ… ອາວາສສ຺ມິໍ… ລາຠສ຺ມິໍ… ຍສສ຺ມິໍ… ປສໍສາຍ… ສຸຂສ຺ມິໍ… ຈີວຣສ຺ມິໍ… ປິຓ຺ຑປາຕສ຺ມິໍ… ເສນາສນສ຺ມິໍ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣສ຺ມິໍ ຫີຍມາເນ ຫາຍມາເນ ປຣິຫາຍມາເນ ເວມາເນ ວິຄຈ຺ຉມາເນ ອນ຺ຕຣຘາຍມາເນ ນ ໂສເຈຍ຺ຍ ນ ກິລເມຍ຺ຍ ນ ປຣາມເສຍ຺ຍ ນ ປຣິເທເວຍ຺ຍ ນ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ເທຍ຺ຍ ນ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍາຕິ – ຫີຍມາເນ ນ ໂສເຈຍ຺ຍ.

ອາກາສໍ ນ ສິໂຕ ສິຍາຕິ. ອາກາສໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ກິໍກາຣຓາ ອາກາສໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ? ຍາຍ ຕຓ຺ຫາຍ ຣູປໍ ອາກສ຺ສຕິ ສມາກສ຺ສຕິ ຄຓ຺ຫາຕິ ປຣາມສຕິ ອຠິນິວິສຕິ, ເວທນໍ…ເປ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ… ຄຕິໍ… ອຸປປຕ຺ຕິໍ… ປຏິສນ຺ຘິໍ… ຠວໍ… ສໍສາຣໍ… ວຏ຺ຏໍ ອາກສ຺ສຕິ ສມາກສ຺ສຕິ ຄຓ຺ຫາຕິ ປຣາມສຕິ ອຠິນິວິສຕິ; ຕໍກາຣຓາ ອາກາສໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ອາກາສໍ ນ ສິໂຕ ສິຍາຕິ. ຕຓ຺ຫານິສ຺ສິໂຕ ນ ສິຍາ. ຕຓ຺ຫໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ, ຕຓ຺ຫາຍ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ອາກາສໍ ນ ສິໂຕ ສິຍາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປຸຣາຓໍ ນາຠິນນ຺ເທຍ຺ຍ, ນເວ ຂນ຺ຕິໍ ນ ກຸພ຺ພເຍ;

ຫີຍມາເນ ນ ໂສເຈຍ຺ຍ, ອາກາສໍ ນ ສິໂຕ ສິຍາ’’ຕິ.

໑໘໐.

ເຄຘໍ ພ຺ຣູມິ ມໂຫໂຆຕິ, ອາຊວໍ [ອາຈມໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ພ຺ຣູມິ ຊປ຺ປນໍ;

ອາຣມ຺ມຓໍ ປກມ຺ປນໍ, [ປກປ຺ປນໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ກາມປງ຺ໂກ ທຸຣຈ຺ຈໂຍ.

ເຄຘໍ ພ຺ຣູມິ ມໂຫໂຆຕີຕິ. ເຄໂຘ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ມໂຫໂຆ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ເຄຘໍ ພ຺ຣູມິ ມໂຫໂຆຕີຕິ. ເຄຘໍ ‘‘ມໂຫໂຆ’’ຕິ ພ຺ຣູມິ ອາຈິກ຺ຂາມິ ເທເສມິ ປຎ຺ຎເປມິ ປຏ຺ຐເປມິ ວິວຣາມິ ວິຠຊາມິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣມິ ປກາເສມີຕິ – ເຄຘໍ ພ຺ຣູມິ ມໂຫໂຆຕິ.

ອາຊວໍ ພ຺ຣູມິ ຊປ຺ປນນ຺ຕິ. ອາຊວາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ຊປ຺ປນາປິ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ອາຊວໍ ພ຺ຣູມິ ຊປ຺ປນນ຺ຕິ ອາຊວໍ ‘‘ຊປ຺ປນາ’’ຕິ ພ຺ຣູມິ ອາຈິກ຺ຂາມິ…ເປ… ອຸຕ຺ຕານີກໂຣມິ ປກາເສມີຕິ – ອາຊວໍ ພ຺ຣູມິ ຊປ຺ປນໍ.

ອາຣມ຺ມຓໍ ປກມ຺ປນນ຺ຕິ. ອາຣມ຺ມຓມ຺ປິ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ປກມ຺ປນາປິ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລນ຺ຕິ – ອາຣມ຺ມຓໍ ປກມ຺ປນໍ.

ກາມປງ຺ໂກ ທຸຣຈ຺ຈໂຍຕິ. ກາມປງ຺ໂກ ກາມກທ຺ທໂມ ກາມກິເລໂສ ກາມປລິໂປ ກາມປລິໂພໂຘ [ກາມປລິໂຣໂຘ (ສີ. ກ.)] ທຸຣຈ຺ຈໂຍ ທຸຣຕິວຕ຺ໂຕ ທຸຕ຺ຕໂຣ ທຸປ຺ປຕໂຣ ທຸສ຺ສມຕິກ຺ກໂມ ທຸພ຺ພີຕິວຕ຺ໂຕຕິ – ກາມປງ຺ໂກ ທຸຣຈ຺ຈໂຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເຄຘໍ ພ຺ຣູມິ ມໂຫໂຆຕິ, ອາຊວໍ ພ຺ຣູມິ ຊປ຺ປນໍ;

ອາຣມ຺ມຓໍ ປກມ຺ປນໍ, ກາມປງ຺ໂກ ທຸຣຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ.

໑໘໑.

ສຈ຺ຈາ ອໂວກ຺ກມໍ ມຸນິ, ຖເລ ຕິຏ຺ຐຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ;

ສພ຺ພໍ ໂສ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊ, ສ ເວ ສນ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ສຈ຺ຈາ ອໂວກ຺ກມໍ ມຸນີຕິ. ສຈ຺ຈວາຈາຍ ອໂວກ຺ກມນ຺ໂຕ, ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິຍາ ອໂວກ຺ກມນ຺ໂຕ, ອຣິຍາ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກາ ມຄ຺ຄາ ອໂວກ຺ກມນ຺ໂຕ. ມຸນີຕິ. ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນີຕິ – ສຈ຺ຈາ ອໂວກ຺ກມໍ ມຸນິ.

ຖເລ ຕິຏ຺ຐຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓຕິ. ຖລໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓຕິ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ຘມ຺ມານໍ ພາຫິຕຕ຺ຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ…ເປ… ອສິໂຕ ຕາທິ ປວຸຈ຺ຈເຕ ສ ພ຺ຣຫ຺ມາ. ຖເລ ຕິຏ຺ຐຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓຕິ. ຖເລ ຕິຏ຺ຐຕິ ທີເປ ຕິຏ຺ຐຕິ ຕາເຓ ຕິຏ຺ຐຕິ ເລເຓ ຕິຏ຺ຐຕິ ສຣເຓ ຕິຏ຺ຐຕິ ອຠເຍ ຕິຏ຺ຐຕິ ອຈ຺ຈຸເຕ ຕິຏ຺ຐຕິ ອມເຕ ຕິຏ຺ຐຕິ ນິພ຺ພາເນ ຕິຏ຺ຐຕີຕິ – ຖເລ ຕິຏ຺ຐຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ.

ສພ຺ພໍ ໂສ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊາຕິ. ສພ຺ພໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ທ຺ວາທສາຍຕນານິ – ຈກ຺ຂຸ ເຈວ ຣູປາ ຈ …ເປ… ມໂນ ເຈວ ຘມ຺ມາ ຈ. ຍໂຕ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກພາຫິເຣສຸ ອາຍຕເນສຸ ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫີໂນ ໂຫຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູໂລ ຕາລາວຕ຺ຖຸກໂຕ ອນຠາວໍກໂຕ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ໂມ, ເອຕ຺ຕາວຕາປິ ສພ຺ພໍ ຈຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ ວນ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ປຫີນໍ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐໍ. ຍໂຕ ຕຓ຺ຫາ ຈ ທິຏ຺ຐິ ຈ ມາໂນ ຈ ປຫີນາ ໂຫນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ, ເອຕ຺ຕາວຕາປິ ສພ຺ພໍ ຈຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ ວນ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ປຫີນໍ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐໍ. ຍໂຕ ປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ຈ ອປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ຈ ອາເນຎ຺ຊາຠິສງ຺ຂາໂຣ ຈ ປຫີນາ ໂຫນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ, ເອຕ຺ຕາວຕາປິ ສພ຺ພໍ ຈຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ ວນ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ປຫີນໍ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐນ຺ຕິ – ສພ຺ພໍ ໂສ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊ.

ສ ເວ ສນ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ. ໂສ ສນ຺ໂຕ ອຸປສນ຺ໂຕ ວູປສນ຺ໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ ກຖີຍຕິ ຠຓີຍຕິ ທີປີຍຕິ ໂວຫຣີຍຕີຕິ – ສ ເວ ສນ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສຈ຺ຈາ ອໂວກ຺ກມໍ ມຸນິ, ຖເລ ຕິຏ຺ຐຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ;

ສພ຺ພໍ ໂສ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊ, ສ ເວ ສນ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕີ’’ຕິ.

໑໘໒.

ສ ເວ ວິທ຺ວາ [ວິທ຺ຘາ (ສ຺ຍາ.)] ສ ເວທຄູ, ຎຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ ອນິສ຺ສິໂຕ;

ສມ຺ມາ ໂສ ໂລເກ ອິຣິຍາໂນ, ນ ປິເຫຕີຘ ກສ຺ສຈິ.

ສ ເວ ວິທ຺ວາ ສ ເວທຄູຕິ. ວິທ຺ວາຕິ ວິທ຺ວາ ວິຊ຺ຊາຄໂຕ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີ. ເວທຄູຕິ. ເວທາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຈຕູສຸ ມຄ຺ເຄສຸ ຎາຓໍ…ເປ… ສພ຺ພເວທນາສຸ ວີຕຣາໂຄ ສພ຺ພເວທມຕິຈ຺ຈ ເວທຄູ ໂສຕິ – ສ ເວ ວິທ຺ວາ ສ ເວທຄູ.

ຎຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ ອນິສ຺ສິໂຕຕິ. ຎຕ຺ວາຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ອນິສ຺ສິໂຕຕິ ທ຺ເວ ນິສ຺ສຍາ – ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ ຈ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ. ຕຓ຺ຫານິສ຺ສຍໍ ປຫາຍ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສຍໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຈກ຺ຂຸໍ ອນິສ຺ສິໂຕ… ໂສຕໍ ອນິສ຺ສິໂຕ… ຆານໍ ອນິສ຺ສິໂຕ…ເປ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພ ຘມ຺ເມ ອນິສ຺ສິໂຕ ອນລ຺ລີໂນ ອນຸປຄໂຕ ອນຊ຺ໂຌສິໂຕ ອນຘິມຸຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ຎຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ ອນິສ຺ສິໂຕ.

ສມ຺ມາ ໂສ ໂລເກ ອິຣິຍາໂນຕິ. ຍໂຕ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກພາຫິເຣສຸ ອາຍຕເນສຸ ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫີໂນ ໂຫຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູໂລ ຕາລາວຕ຺ຖຸກໂຕ ອນຠາວໍກໂຕ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ໂມ, ເອຕ຺ຕາວຕາປິ ສມ຺ມາ ໂສ ໂລເກ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕິ…ເປ… ຍໂຕ ປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ຈ ອປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ຈ ອາເນຎ຺ຊາຠິສງ຺ຂາໂຣ ຈ ປຫີນາ ໂຫນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ, ເອຕ຺ຕາວຕາປິ ສມ຺ມາ ໂສ ໂລເກ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕີຕິ – ສມ຺ມາ ໂສ ໂລເກ ອິຣິຍາໂນ.

ນ ປິເຫຕີຘ ກສ຺ສຈີຕິ. ປິຫາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ຍສ຺ເສສາ ປິຫາ ຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ, ໂສ ກສ຺ສຈິ ນ ປິເຫຕິ ຂຕ຺ຕິຍສ຺ສ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ວາ ເວສ຺ສສ຺ສ ວາ ສຸທ຺ທສ຺ສ ວາ ຄຫຏ຺ຐສ຺ສ ວາ ປພ຺ພຊິຕສ຺ສ ວາ ເທວສ຺ສ ວາ ມນຸສ຺ສສ຺ສ ວາຕິ – ນ ປິເຫຕີຘ ກສ຺ສຈິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສ ເວ ວິທ຺ວາ ສ ເວທຄູ, ຎຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ ອນິສ຺ສິໂຕ;

ສມ຺ມາ ໂສ ໂລເກ ອິຣິຍາໂນ, ນ ປິເຫຕີຘ ກສ຺ສຈີ’’ຕິ.

໑໘໓.

ໂຍຘ ກາເມ ອຈ຺ຈຕຣິ, ສງ຺ຄໍ ໂລເກ ທຸຣຈ຺ຈຍໍ;

ນ ໂສ ໂສຈຕິ ນາຊ຺ເຌຕິ, ຉິນ຺ນໂສໂຕ ອພນ຺ຘໂນ.

ໂຍຘ ກາເມ ອຈ຺ຈຕຣິ, ສງ຺ຄໍ ໂລເກ ທຸຣຈ຺ຈຍນ຺ຕິ. ໂຍຕິ ໂຍ ຍາທິໂສ ຍຖາຍຸຕ຺ໂຕ ຍຖາວິຫິໂຕ ຍຖາປກາໂຣ ຍໍ ຐານປ຺ປຕ຺ໂຕ ຍໍ ຘມ຺ມສມນ຺ນາຄໂຕ ຂຕ຺ຕິໂຍ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ວາ ເວສ຺ໂສ ວາ ສຸທ຺ໂທ ວາ ຄຫຏ຺ໂຐ ວາ ປພ຺ພຊິໂຕ ວາ ເທໂວ ວາ ມນຸສ຺ໂສ ວາ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ສງ຺ຄາຕິ ສຕ຺ຕ ສງ຺ຄາ – ຣາຄສງ຺ໂຄ, ໂທສສງ຺ໂຄ, ໂມຫສງ຺ໂຄ, ມານສງ຺ໂຄ, ທິຏ຺ຐິສງ຺ໂຄ, ກິເລສສງ຺ໂຄ, ທຸຈ຺ຈຣິຕສງ຺ໂຄ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ ມນຸສ຺ສໂລເກ ເທວໂລເກ ຂນ຺ຘໂລເກ ຘາຕຸໂລເກ ອາຍຕນໂລເກ. ສງ຺ຄໍ ໂລເກ ທຸຣຈ຺ຈຍນ຺ຕິ. ໂຍ ກາເມ ຈ ສງ຺ເຄ ຈ ໂລເກ ທຸຣຈ຺ຈເຍ ທຸຣຕິວຕ຺ເຕ ທຸຕ຺ຕເຣ ທຸປ຺ປຕເຣ ທຸສ຺ສມຕິກ຺ກເມ ທຸພ຺ພີຕິວຕ຺ເຕ ອຕຣິ ອຸຕ຺ຕຣິ ປຕຣິ ສມຕິກ຺ກມິ ວີຕິວຕ຺ຕຍີຕິ – ໂຍຘ ກາເມ ອຈ຺ຈຕຣິ, ສງ຺ຄໍ ໂລເກ ທຸຣຈ຺ຈຍໍ.

ນ ໂສ ໂສຈຕິ ນາຊ຺ເຌຕີຕິ. ວິປຣິຓຕໍ ວາ ວຕ຺ຖຸໍ ນ ໂສຈຕິ, ວິປຣິຓຕສ຺ມິໍ ວາ ວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ ນ ໂສຈຕິ. ‘‘ຈກ຺ຂຸ ເມ ວິປຣິຓຕ’’ນ຺ຕິ ນ ໂສຈຕິ…ເປ… ໂສຕໍ ເມ… ຆານໍ ເມ… ຊິວ຺ຫາ ເມ… ກາໂຍ ເມ… ຣູປາ ເມ… ສທ຺ທາ ເມ… ຄນ຺ຘາ ເມ… ຣສາ ເມ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ເມ… ກຸລໍ ເມ… ຄໂຓ ເມ… ອາວາໂສ ເມ… ລາໂຠ ເມ… ຍໂສ ເມ… ປສໍສາ ເມ… ສຸຂໍ ເມ… ຈີວຣໍ ເມ… ປິຓ຺ຑປາໂຕ ເມ… ເສນາສນໍ ເມ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣາ ເມ… ມາຕາ ເມ… ປິຕາ ເມ… ຠາຕາ ເມ… ຠຄິນີ ເມ… ປຸຕ຺ໂຕ ເມ… ຘີຕາ ເມ… ມິຕ຺ຕາ ເມ… ອມຈ຺ຈາ ເມ… ຎາຕີ ເມ… ‘‘ສາໂລຫິຕາ ເມ ວິປຣິຓຕາ’’ຕິ ນ ໂສຈຕິ ນ ກິລມຕິ ນ ປຣິເທວຕິ ນ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທຕິ ນ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ – ນ ໂສຈຕິ. ນາຊ຺ເຌຕີຕິ ນຊ຺ເຌຕິ ນ ອຊ຺ເຌຕິ ນ ອຸປນິຊ຺ຌາຍຕິ ນ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ນ ປຊ຺ຌາຍຕິ. ອຖ ວາ ນ ຊາຍຕິ ນ ຊິຍ຺ຍຕິ ນ ມິຍ຺ຍຕິ ນ ຈວຕິ ນ ອຸປປຊ຺ຊຕີຕິ – ນາຊ຺ເຌຕີຕິ – ນ ໂສ ໂສຈຕິ ນາຊ຺ເຌຕິ.

ຉິນ຺ນໂສໂຕ ອພນ຺ຘໂນຕິ. ໂສຕໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ຍສ຺ເສສາ ໂສຕາ ຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ…ເປ… ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ຉິນ຺ນໂສໂຕ. ອພນ຺ຘໂນຕິ ຣາຄພນ຺ຘນໍ ໂທສພນ຺ຘນໍ ໂມຫພນ຺ຘນໍ ມານພນ຺ຘນໍ ທິຏ຺ຐິພນ຺ຘນໍ ກິເລສພນ຺ຘນໍ ທຸຈ຺ຈຣິຕພນ຺ຘນໍ, ຍສ຺ເສເຕ ພນ຺ຘນາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ…ເປ… ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອພນ຺ຘໂນຕິ – ຉິນ຺ນໂສໂຕ ອພນ຺ຘໂນ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ໂຍຘ ກາເມ ອຈ຺ຈຕຣິ, ສງ຺ຄໍ ໂລເກ ທຸຣຈ຺ຈຍໍ;

ນ ໂສ ໂສຈຕິ ນາຊ຺ເຌຕິ, ຉິນ຺ນໂສໂຕ ອພນ຺ຘໂນ’’ຕິ.

໑໘໔.

ຍໍ ປຸພ຺ເພ ຕໍ ວິໂສເສຫິ, ປຈ຺ຉາ ເຕ ມາຫຸ ກິຎ຺ຈນໍ;

ມຊ຺ເຌ ເຈ ໂນ ຄເຫສ຺ສສິ, ອຸປສນ຺ໂຕ ຈຣິສ຺ສສິ.

ຍໍ ປຸພ຺ເພ ຕໍ ວິໂສເສຫີຕິ. ອຕີເຕ ສງ຺ຂາເຣ ອາຣພ຺ຠ ເຍ ກິເລສາ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ ເຕ ກິເລເສ ໂສເສຫິ ວິໂສເສຫິ ສຸກ຺ຂາເປຫິ ວິສຸກ຺ຂາເປຫິ ອພີຊໍ ກໂຣຫິ ປຊຫ ວິໂນເທຫິ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກໂຣຫິ ອນຠາວໍ ຄເມຫີຕິ. ເອວມ຺ປິ ຍໍ ປຸພ຺ເພ ຕໍ ວິໂສເສຫິ. ອຖ ວາ ເຍ ອຕີຕາ ກມ຺ມາຠິສງ຺ຂາຣາ ອວິປກ຺ກວິປາກາ ເຕ ກມ຺ມາຠິສງ຺ຂາເຣ ໂສເສຫິ ວິໂສເສຫິ ສຸກ຺ຂາເປຫິ ວິສຸກ຺ຂາເປຫິ ອພີຊໍ ກໂຣຫິ ປຊຫ ວິໂນເທຫິ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກໂຣຫິ ອນຠາວໍ ຄເມຫີຕິ. ເອວມ຺ປິ ຍໍ ປຸພ຺ເພ ຕໍ ວິໂສເສຫິ.

ປຈ຺ຉາ ເຕ ມາຫຸ ກິຎ຺ຈນນ຺ຕິ. ປຈ຺ຉາ ວຸຈ຺ຈຕິ ອນາຄຕໍ. ອນາຄເຕ ສງ຺ຂາເຣ ອາຣພ຺ຠ ຍານິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ ຣາຄກິຎ຺ຈນໍ ໂທສກິຎ຺ຈນໍ ໂມຫກິຎ຺ຈນໍ ມານກິຎ຺ຈນໍ ທິຏ຺ຐິກິຎ຺ຈນໍ ກິເລສກິຎ຺ຈນໍ ທຸຈ຺ຈຣິຕກິຎ຺ຈນໍ, ອິມານິ ກິຎ຺ຈນານິ [ອິເມ ກິຎ຺ຈນາ (ກ.) ປສ຺ສ ທີ. ນິ. ໓.໓໐໕] ຕຸຍ຺ຫໍ ມາ ອຫຸ ມາ ອກາສິ ມາ ຊເນສິ ມາ ສຎ຺ຊເນສິ ມາ ນິພ຺ພຕ຺ເຕສິ ມາ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕສິ ປຊຫ ວິໂນເທຫິ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກໂຣຫິ ອນຠາວໍ ຄເມຫີຕິ – ປຈ຺ຉາ ເຕ ມາຫຸ ກິຎ຺ຈນໍ.

ມຊ຺ເຌ ເຈ ໂນ ຄເຫສ຺ສສີຕິ. ມຊ຺ຌໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາ ຣູປເວທນາສຎ຺ຎາສງ຺ຂາຣວິຎ຺ຎາຓາ. ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ ສງ຺ຂາເຣ ຕຓ຺ຫາວເສນ ທິຏ຺ຐິວເສນ ນ ຄເຫສ຺ສສິ ນ ອຸຄ຺ຄເຫສ຺ສສິ ນ ຄຓ຺ຫິສ຺ສສິ ນ ປຣາມສິສ຺ສສິ ນາຠິນນ຺ທິສ຺ສສິ ນາຠິຈຣິສ຺ສສິ ນ ອຊ຺ໂຌສິສ຺ສສິ, ອຠິນນ຺ທນໍ ອຠິວທນໍ ອຊ຺ໂຌສານໍ ຄາຫໍ ປຣາມາສໍ ອຠິນິເວສໍ ປຊຫິສ຺ສສິ ວິໂນເທສ຺ສສິ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິສ຺ສສິ ອນຠາວໍ ຄເມສ຺ສສີຕິ – ມຊ຺ເຌ ເຈ ໂນ ຄເຫສ຺ສສິ.

ອຸປສນ຺ໂຕ ຈຣິສ຺ສສີຕິ. ຣາຄສ຺ສ ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ສມິຕຕ຺ຕາ ອຸປສມິຕຕ຺ຕາ, ໂທສສ຺ສ ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ສມິຕຕ຺ຕາ ອຸປສມິຕຕ຺ຕາ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ສມິຕຕ຺ຕາ ອຸປສມິຕຕ຺ຕາ ວູປສມິຕຕ຺ຕາ ວິຊ຺ຌາຕຕ຺ຕາ ນິພ຺ພຸຕຕ຺ຕາ ວິຄຕຕ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ ອຸປສນ຺ໂຕ ວູປສນ຺ໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘ ຈຣິສ຺ສສິ ວິຫຣິສ຺ສສິ ອິຣິຍິສ຺ສສິ ວຕ຺ຕິສ຺ສສິ ປາລິສ຺ສສິ ຍປິສ຺ສສິ ຍາປິສ຺ສສີຕິ – ອຸປສນ຺ໂຕ ຈຣິສ຺ສສິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍໍ ປຸພ຺ເພ ຕໍ ວິໂສເສຫິ, ປຈ຺ຉາ ເຕ ມາຫຸ ກິຎ຺ຈນໍ;

ມຊ຺ເຌ ເຈ ໂນ ຄເຫສ຺ສສິ, ອຸປສນ຺ໂຕ ຈຣິສ຺ສສີ’’ຕິ.

໑໘໕.

ສພ຺ພໂສ ນາມຣູປສ຺ມິໍ, ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ມມາຍິຕໍ;

ອສຕາ ຈ ນ ໂສຈຕິ, ສ ເວ ໂລເກ ນ ຊີຍຕິ.

ສພ຺ພໂສ ນາມຣູປສ຺ມິໍ, ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ມມາຍິຕນ຺ຕິ. ສພ຺ພໂສຕິ ສພ຺ເພນ ສພ຺ພໍ ສພ຺ພຖາ ສພ຺ພໍ ອເສສໍ ນິສ຺ເສສໍ ປຣິຍາທິຍນວຈນເມຕໍ – ສພ຺ພໂສຕິ. ນາມນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອຣູປິໂນ ຂນ຺ຘາ. ຣູປນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຈ ມຫາຠູຕາ, ຈຕຸນ຺ນຎ຺ຈ ມຫາຠູຕານໍ ອຸປາທາຍ ຣູປໍ. ຍສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ມມາຍິຕນ຺ຕິ ທ຺ເວ ມມຕ຺ຕາ – ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕຎ຺ຈ…ເປ… ອິທໍ ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕໍ…ເປ… ອິທໍ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕໍ. ສພ຺ພໂສ ນາມຣູປສ຺ມິໍ, ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ມມາຍິຕນ຺ຕິ ສພ຺ພໂສ ນາມຣູປສ຺ມິໍ ມມຕ຺ຕາ ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ສພ຺ພໂສ ນາມຣູປສ຺ມິໍ, ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ມມາຍິຕໍ.

ອສຕາ ຈ ນ ໂສຈຕີຕິ. ວິປຣິຓຕໍ ວາ ວຕ຺ຖຸໍ ນ ໂສຈຕິ, ວິປຣິຓຕສ຺ມິໍ ວາ ວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ ນ ໂສຈຕິ. ‘‘ຈກ຺ຂຸ ເມ ວິປຣິຓຕ’’ນ຺ຕິ ນ ໂສຈຕິ, ໂສຕໍ ເມ… ຆານໍ ເມ… ຊິວ຺ຫາ ເມ… ກາໂຍ ເມ… ຣູປາ ເມ… ສທ຺ທາ ເມ… ຄນ຺ຘາ ເມ… ຣສາ ເມ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ເມ… ກຸລໍ ເມ… ຄໂຓ ເມ… ອາວາໂສ ເມ… ລາໂຠ ເມ…ເປ… ‘‘ສາໂລຫິຕາ ເມ ວິປຣິຓຕາ’’ຕິ ນ ໂສຈຕິ ນ ກິລມຕິ ນ ປຣິເທວຕິ ນ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທຕິ ນ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ ອສຕາ ຈ ນ ໂສຈຕິ.

ອຖ ວາ ອສຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ເວທນາຍ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ນ ໂສຈຕິ ນ ກິລມຕິ ນ ປຣິເທວຕິ ນ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທຕິ ນ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ ອສຕາ ຈ ນ ໂສຈຕິ. ອຖ ວາ ຈກ຺ຂຸໂຣເຄນ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ…ເປ… ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ເສນ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ນ ໂສຈຕິ ນ ກິລມຕິ ນ ປຣິເທວຕິ ນ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທຕິ ນ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ ອສຕາ ຈ ນ ໂສຈຕິ. ອຖ ວາ ອສນ຺ເຕ ອສໍວິຊ຺ຊມາເນ ອນຸປລພ຺ຠມາເນ ‘‘ອຫຸ ວຕ ເມ, ຕໍ ວຕ ເມ ນຕ຺ຖິ, ສິຍາ ວຕ ເມ, ຕໍ ວຕາຫໍ ນ ລຠາມີ’’ຕິ ນ ໂສຈຕິ ນ ກິລມຕິ ນ ປຣິເທວຕິ ນ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທຕິ ນ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ ອສຕາ ຈ ນ ໂສຈຕິ.

ສ ເວ ໂລເກ ນ ຊີຍຕີຕິ. ຍສ຺ສ ‘‘ມຍ຺ຫໍ ວາ ອິທໍ ປເຣສໍ ວາ ອິທ’’ນ຺ຕິ ກິຎ຺ຈິ ຣູປຄຕໍ ເວທນາຄຕໍ ສຎ຺ຎາຄຕໍ ສງ຺ຂາຣຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓຄຕໍ ຄຫິຕໍ ປຣາມຏ຺ຐໍ ອຠິນິວິຏ຺ຐໍ ອຊ຺ໂຌສິຕໍ ອຘິມຸຕ຺ຕໍ ອຕ຺ຖິ, ຕສ຺ສ ຊານິ ອຕ຺ຖິ.

ຠາສິຕມ຺ປິ ເຫຕໍ –

‘‘ຊີໂນ [ຊິຓ຺ເຓ (ສີ.), ຊິນ຺ໂນ (ສ຺ຍາ.)] ຣຖສ຺ສໍ [ຣຖສ຺ເສ (ສີ.) ປຎ຺ຈກນິປາເຕ (ອາທິມ຺ຫິ) ມຓິກຸຓ຺ຑລຊາຕກຏ຺ຐກຖາ ໂອໂລເກຕພ຺ພາ] ມຓິກຸຓ຺ຑເລ ຈ, ປຸຕ຺ເຕ ຈ ທາເຣ ຈ ຕເຖວ ຊີໂນ;

ສພ຺ເພສຸ ໂຠເຄສຸ ອເສວິເຕສຸ, ກສ຺ມາ ນ ສນ຺ຕປ຺ປສິ ໂສກກາເລ.

‘‘ປຸພ຺ເພວ ມຈ຺ຈໍ ວິຊຫນ຺ຕິ ໂຠຄາ, ມຈ຺ໂຈ ຘເນ ປຸພ຺ພຕຣໍ ຊຫາສິ;

ອສສ຺ສຕາ [ອສສ຺ສກາ (ສີ.), ອສ຺ສກາ (ສ຺ຍາ.)] ຠາວິໂນ ກາມກາມີ, ຕສ຺ມາ ນ ໂສຈາມຫໍ ໂສກກາເລ.

‘‘ອຸເທຕິ ອາປູຣຕິ ເວຕິ ຈນ຺ໂທ, ອນ຺ຘໍ ຕເປຕ຺ວານ [ອຕ຺ຖໍ ຄມິຕ຺ວານ (ພຫູສຸ)] ປເລຕິ ສູຣິໂຍ;

ວິທິຕາ ມຍາ ສຕ຺ຕຸກ ໂລກຘມ຺ມາ, ຕສ຺ມາ ນ ໂສຈາມຫໍ ໂສກກາເລ’’ຕິ.

ຍສ຺ສ ‘‘ມຍ຺ຫໍ ວາ ອິທໍ ປເຣສໍ ວາ ອິທ’’ນ຺ຕິ ກິຎ຺ຈິ ຣູປຄຕໍ ເວທນາຄຕໍ ສຎ຺ຎາຄຕໍ ສງ຺ຂາຣຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓຄຕໍ ຄຫິຕໍ ປຣາມຏ຺ຐໍ ອຠິນິວິຏ຺ຐໍ ອຊ຺ໂຌສິຕໍ ອຘິມຸຕ຺ຕໍ ນຕ຺ຖິ, ຕສ຺ສ ຊານິ ນຕ຺ຖິ. ຠາສິຕມ຺ປິ ເຫຕໍ – ‘‘‘ນນ຺ທສິ, ສມຓາ’ຕິ. ‘ກິໍ ລທ຺ຘາ, ອາວຸໂສ’ຕິ? ‘ເຕນ ຫິ, ສມຓ, ໂສຈສີ’ຕິ. ‘ກິໍ ຊີຍິຕ຺ຖ, ອາວຸໂສ’ຕິ? ‘ເຕນ ຫິ, ສມຓ, ເນວ ນນ຺ທສິ ນ ໂສຈສີ’ຕິ. ‘ເອວມາວຸໂສ’’’ຕິ.

‘‘ຈິຣສ຺ສໍ ວຕ ປສ຺ສາມ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ປຣິນິພ຺ພຸຕໍ;

ອນນ຺ທິໍ ອນີຆໍ ຠິກ຺ຂຸໍ, ຕິຓ຺ຓໍ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກ’’ນ຺ຕິ.

ສ ເວ ໂລເກ ນ ຊີຍຕິ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສພ຺ພໂສ ນາມຣູປສ຺ມິໍ, ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ມມາຍິຕໍ;

ອສຕາ ຈ ນ ໂສຈຕິ, ສ ເວ ໂລເກ ນ ຊີຍຕີ’’ຕິ.

໑໘໖.

ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອິທໍ ເມຕິ, ປເຣສໍ ວາປິ ກິຎ຺ຈນໍ;

ມມຕ຺ຕໍ ໂສ ອສໍວິນ຺ທໍ, ນຕ຺ຖິ ເມຕິ ນ ໂສຈຕິ.

ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອິທໍ ເມຕິ, ປເຣສໍ ວາປິ ກິຎ຺ຈນນ຺ຕິ. ຍສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ຍສ຺ສ ‘‘ມຍ຺ຫໍ ວາ ອິທໍ ປເຣສໍ ວາ ອິທ’’ນ຺ຕິ ກິຎ຺ຈິ ຣູປຄຕໍ ເວທນາຄຕໍ ສຎ຺ຎາຄຕໍ ສງ຺ຂາຣຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓຄຕໍ ຄຫິຕໍ ປຣາມຏ຺ຐໍ ອຠິນິວິຏ຺ຐໍ ອຊ຺ໂຌສິຕໍ ອຘິມຸຕ຺ຕໍ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ, ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒນ຺ຕິ. ເອວມ຺ປິ ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອິທໍ ເມຕິ, ປເຣສໍ ວາປິ ກິຎ຺ຈນໍ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ນາຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາໂຍ ຕຸມ຺ຫາກໍ, ນປິ ອຎ຺ເຎສໍ. ປຸຣາຓມິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ກມ຺ມໍ ອຠິສງ຺ຂຕໍ ອຠິສຎ຺ເຈຕຍິຕໍ ເວທນີຍໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຕຕ຺ຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທໍເຍວ ສາຘຸກໍ ໂຍນິໂສ ມນສິກໂຣຕິ – ‘ອິຕິ ອິມສ຺ມິໍ ສຕິ ອິທໍ ໂຫຕິ ອິມສ຺ສຸປ຺ປາທາ ອິທໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ອິມສ຺ມິໍ ອສຕິ ອິທໍ ນ ໂຫຕິ ອິມສ຺ສ ນິໂຣຘາ ອິທໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຍທິທໍ ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາ, ສງ຺ຂາຣປຈ຺ຈຍາ ວິຎ຺ຎາຓໍ…ເປ… ເອວເມຕສ຺ສ ເກວລສ຺ສ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ສມຸທໂຍ ໂຫຕິ. ອວິຊ຺ຊາຍຕ຺ເວວ ອເສສວິຣາຄນິໂຣຘາ ສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ…ເປ… ເອວເມຕສ຺ສ ເກວລສ຺ສ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ນິໂຣໂຘ ໂຫຕີ’’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອິທໍ ເມຕິ, ປເຣສໍ ວາປິ ກິຎ຺ຈນໍ.

ວຸຕ຺ຕມ຺ປິ ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ສຸຎ຺ຎໂຕ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂສ຺ສຸ, ໂມຆຣາຊ ສທາ ສໂຕ;

ອຕ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິໍ ອູຫຈ຺ຈ [ອຸຫຈ຺ຈ (ກ.) ສຸ. ນິ. ໑໑໒໕], ເອວໍ ມຈ຺ຈຸຕໂຣ ສິຍາ;

ເອວໍ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂນ຺ຕໍ, ມຈ຺ຈຸຣາຊາ ນ ປສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ເອວມ຺ປິ ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອິທໍ ເມຕິ, ປເຣສໍ ວາປິ ກິຎ຺ຈນໍ.

ວຸຕ຺ຕມ຺ປິ ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ, ຕໍ ປຊຫຖ. ຕໍ ໂວ ປຫີນໍ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສຕິ. ກິຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ? ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ, ຕໍ ປຊຫຖ. ຕໍ ໂວ ປຫີນໍ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສຕິ. ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ, ຕໍ ປຊຫຖ. ຕໍ ໂວ ປຫີນໍ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສຕິ. ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍໍ ອິມສ຺ມິໍ ເຊຕວເນ ຕິຓກຏ຺ຐສາຂາປລາສໍ, ຕໍ ຊໂນ ຫເຣຍ຺ຍ ວາ ຑເຫຍ຺ຍ [ທເຫຍ຺ຍ (ສີ. ກ.) ສໍ. ນິ. ໓.໓໓] ວາ ຍຖາປຈ຺ຈຍໍ ວາ ກເຣຍ຺ຍ, ອປິ ນຸ ຕຸມ຺ຫາກໍ ເອວມສ຺ສ – ‘ອມ຺ເຫ ຊໂນ ຫຣຕິ ວາ ຑຫຕິ ວາ ຍຖາປຈ຺ຈຍໍ ວາ ກໂຣຕີ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຕໍ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ’’? ‘‘ນ ຫິ ໂນ ເອຕໍ, ຠນ຺ເຕ, ອຕ຺ຕາ ວາ ອຕ຺ຕນິຍໍ ວາ’’ຕິ. ‘‘ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍໍ ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ, ຕໍ ປຊຫຖ. ຕໍ ໂວ ປຫີນໍ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສຕິ. ກິຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ? ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ, ຕໍ ປຊຫຖ. ຕໍ ໂວ ປຫີນໍ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສຕິ. ເວທນາ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ, ຕໍ ປຊຫຖ. ຕໍ ໂວ ປຫີນໍ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອິທໍ ເມຕິ, ປເຣສໍ ວາປິ ກິຎ຺ຈນໍ. ຠາສິຕມ຺ປິ ເຫຕໍ –

‘‘ສຸທ຺ຘຘມ຺ມສມຸປ຺ປາທໍ, ສຸທ຺ຘສງ຺ຂາຣສນ຺ຕຕິໍ;

ປສ຺ສນ຺ຕສ຺ສ ຍຖາຠູຕໍ, ນ ຠຍໍ ໂຫຕິ ຄາມຓິ.

‘‘ຕິຓກຏ຺ຐສມໍ ໂລກໍ, ຍທາ ປຎ຺ຎາຍ ປສ຺ສຕິ;

ນາຎ຺ຎໍ ປຕ຺ຖຍເຕ ກິຎ຺ຈິ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອປ຺ປຏິສນ຺ຘິຍາ’’ຕິ [ປຏິສນ຺ຘິຍາຕິ (ສີ.)].

ເອວມ຺ປິ ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອິທໍ ເມຕິ, ປເຣສໍ ວາປິ ກິຎ຺ຈນໍ. ວຊິຣາ ຠິກ຺ຂຸນີ ມາຣໍ ປາປິມນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ກໍ ນຸ ສຕ຺ໂຕຕິ ປຈ຺ເຈສິ, ມາຣ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ນຸ ເຕ;

ສຸທ຺ຘສງ຺ຂາຣປຸຎ຺ໂຊຍໍ, ນຍິຘ ສຕ຺ຕຸປລພ຺ຠຕິ.

‘‘ຍຖາ ຫິ [ຍຖາປິ (ພຫູສຸ) ສໍ. ນິ. ໑.໑໗໑] ອງ຺ຄສມ຺ຠາຣາ, ໂຫຕິ ສທ຺ໂທ ຣໂຖ ອິຕິ;

ເອວໍ ຂນ຺ເຘສຸ ສນ຺ເຕສຸ, ໂຫຕິ ສຕ຺ໂຕຕິ ສມ຺ມຸຕິ [ສມ຺ມຕິ (ສ຺ຍາ.)].

‘‘ທຸກ຺ຂເມວ ຫິ ສມ຺ໂຠຕິ, ທຸກ຺ຂໍ ຕິຏ຺ຐຕິ ເວຕິ ຈ;

ນາຎ຺ຎຕ຺ຣ ທຸກ຺ຂາ ສມ຺ໂຠຕິ, ນາຎ຺ຎໍ ທຸກ຺ຂາ ນິຣຸຊ຺ຌຕີ’’ຕິ.

ເອວມ຺ປິ ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອິທໍ ເມຕິ, ປເຣສໍ ວາປິ ກິຎ຺ຈນໍ. ວຸຕ຺ຕໍຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ

‘‘ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ຣູປໍ ສມນ຺ເນສຕິ ຍາວຕາ ຣູປສ຺ສ ຄຕິ, ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ສມນ຺ເນສຕິ ຍາວຕາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ຄຕິ. ຕສ຺ສ ຣູປໍ ສມນ຺ເນສໂຕ ຍາວຕາ ຣູປສ຺ສ ຄຕິ, ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ສມນ຺ເນສໂຕ ຍາວຕາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ຄຕິ, ຍມ຺ປິສ຺ສ ຕໍ ໂຫຕິ ‘ອຫ’ນ຺ຕິ ວາ ‘ມມ’ນ຺ຕິ ວາ, ‘ອສ຺ມີ’ຕິ ວາ, ຕມ຺ປິ ຕສ຺ສ ນ ໂຫຕີ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອິທໍ ເມຕິ, ປເຣສໍ ວາປິ ກິຎ຺ຈນໍ.

ອາຍສ຺ມາ, ອານນ຺ໂທ, ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ສຸຎ຺ໂຎ ໂລໂກ, ສຸຎ຺ໂຎ ໂລໂກ’ຕິ, ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກິຕ຺ຕາວຕາ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ສຸຎ຺ໂຎ ໂລໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕີ’’ຕິ? ‘‘ຍສ຺ມາ ໂຂ, ອານນ຺ທ, ສຸຎ຺ຎໍ ອຕ຺ເຕນ ວາ ອຕ຺ຕນິເຍນ ວາ, ຕສ຺ມາ ສຸຎ຺ໂຎ ໂລໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ກິຎ຺ຈານນ຺ທ, ສຸຎ຺ຎໍ ອຕ຺ເຕນ ວາ ອຕ຺ຕນິເຍນ ວາ? ຈກ຺ຂຸ ໂຂ, ອານນ຺ທ, ສຸຎ຺ຎໍ ອຕ຺ເຕນ ວາ ອຕ຺ຕນິເຍນ ວາ. ຣູປາ ສຸຎ຺ຎາ, ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ ສຸຎ຺ຎໍ, ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ໂສ ສຸຎ຺ໂຎ, ຍທິທໍ ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເວທຍິຕໍ ສຸຂໍ ວາ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍ ວາ ຕມ຺ປິ ສຸຎ຺ຎໍ… ໂສຕໍ ສຸຎ຺ຎໍ… ສທ຺ທາ ສຸຎ຺ຎາ… ຆານໍ ສຸຎ຺ຎໍ… ຄນ຺ຘາ ສຸຎ຺ຎາ… ຊິວ຺ຫາ ສຸຎ຺ຎາ… ຣສາ ສຸຎ຺ຎາ… ກາໂຍ ສຸຎ຺ໂຎ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ສຸຎ຺ຎາ… ມໂນ ສຸຎ຺ໂຎ… ຘມ຺ມາ ສຸຎ຺ຎາ… ມໂນວິຎ຺ຎາຓໍ ສຸຎ຺ຎໍ… ມໂນສມ຺ຜສ຺ໂສ ສຸຎ຺ໂຎ, ຍທິທໍ ມໂນສມ຺ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເວທຍິຕໍ ສຸຂໍ ວາ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍ ວາ ຕມ຺ປິ ສຸຎ຺ຎໍ ອຕ຺ເຕນ ວາ ອຕ຺ຕນິເຍນ ວາ. ຍສ຺ມາ ໂຂ, ອານນ຺ທ, ສຸຎ຺ຎໍ ອຕ຺ເຕນ ວາ ອຕ຺ຕນິເຍນ ວາ, ຕສ຺ມາ ສຸຎ຺ໂຎ ໂລໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕີ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອິທໍ ເມຕິ, ປເຣສໍ ວາປິ ກິຎ຺ຈນໍ.

ມມຕ຺ຕໍ ໂສ ອສໍວິນ຺ທນ຺ຕິ. ມມຕ຺ຕາຕິ ທ຺ເວ ມມຕ຺ຕາ – ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕຎ຺ຈ…ເປ… ອິທໍ ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕໍ…ເປ… ອິທໍ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕໍ. ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕໍ ປຫາຍ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ມມຕ຺ຕໍ ອວິນ຺ທນ຺ໂຕ ອສໍວິນ຺ທນ຺ໂຕ ອນຘິຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ອປ຺ປຏິລຠນ຺ໂຕຕິ – ມມຕ຺ຕໍ ໂສ ອສໍວິນ຺ທໍ.

ນຕ຺ຖິ ເມຕິ ນ ໂສຈຕີຕິ. ວິປຣິຓຕໍ ວາ ວຕ຺ຖຸໍ ນ ໂສຈຕິ, ວິປຣິຓຕສ຺ມິໍ ວາ ວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ ນ ໂສຈຕິ. ‘‘ຈກ຺ຂຸ ເມ ວິປຣິຓຕ’’ນ຺ຕິ ນ ໂສຈຕິ, ‘‘ໂສຕໍ ເມ…ເປ… ສາໂລຫິຕາ ເມ ວິປຣິຓຕາ’’ຕິ ນ ໂສຈຕິ ນ ກິລມຕິ ນ ປຣິເທວຕິ ນ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທຕິ ນ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ – ນຕ຺ຖິ ເມຕິ ນ ໂສຈຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອິທໍ ເມຕິ, ປເຣສໍ ວາປິ ກິຎ຺ຈນໍ;

ມມຕ຺ຕໍ ໂສ ອສໍວິນ຺ທໍ, ນຕ຺ຖິ ເມຕິ ນ ໂສຈຕີ’’ຕິ.

໑໘໗.

ອນິຏ຺ຐຸຣີ ອນນຸຄິທ຺ໂຘ, ອເນໂຊ ສພ຺ພຘີ ສໂມ;

ຕມານິສໍສໍ ປພ຺ຣູມິ, ປຸຈ຺ຉິໂຕ ອວິກມ຺ປິນໍ.

ອນິຏ຺ຐຸຣີ ອນນຸຄິທ຺ໂຘ ອເນໂຊ ສພ຺ພຘີ ສໂມຕິ. ກຕມໍ ນິຏ຺ຐຸຣິຍໍ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ນິຏ຺ຐຸຣິໂຍ ໂຫຕິ, ປຣລາຠສກ຺ກາຣຄຣຸກາຣມານນວນ຺ທນປູຊນາສຸ ອິສ຺ສຕິ ອຸສູຍຕິ [ອຸສ຺ສຸຍ຺ຍຕິ (ສ຺ຍາ.), ອຸສ຺ສູຍຕິ (ກ.)] ອິສ຺ສໍ ພນ຺ຘຕິ. ຍໍ ເອວຣູປໍ ນິຏ຺ຐຸຣິຍໍ ນິຏ຺ຐຸຣິຍກມ຺ມໍ ອິສ຺ສາ ອິສ຺ສາຍນາ ອິສ຺ສາຍິຕຕ຺ຕໍ ອຸສູຍາ ອຸສູຍນາ ອຸສູຍິຕຕ຺ຕໍ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ນິຏ຺ຐຸຣິຍໍ. ຍສ຺ເສຕໍ ນິຏ຺ຐຸຣິຍໍ ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ…ເປ… ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒໍ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອນິຏ຺ຐຸຣີຕິ. ອນນຸຄິທ຺ໂຘຕິ. ເຄໂຘ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ຍສ຺ເສໂສ ເຄໂຘ ປຫີໂນ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ໂນ…ເປ… ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ໂຒ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອນນຸຄິທ຺ໂຘ. ໂສ ຣູເປ ອຄິທ຺ໂຘ ສທ຺ເທ…ເປ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພສຸ ຘມ຺ເມສຸ ອຄິທ຺ໂຘ ອຄຘິໂຕ ອມຸຈ຺ຉິໂຕ ອນຊ຺ໂຌສນ຺ໂນ, ວີຕເຄໂຘ ວິຄຕເຄໂຘ ຈຕ຺ຕເຄໂຘ ວນ຺ຕເຄໂຘ ມຸຕ຺ຕເຄໂຘ ປຫີນເຄໂຘ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐເຄໂຘ, ວີຕຣາໂຄ ວິຄຕຣາໂຄ ຈຕ຺ຕຣາໂຄ ວນ຺ຕຣາໂຄ ມຸຕ຺ຕຣາໂຄ ປຫີນຣາໂຄ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຣາໂຄ, ນິຈ຺ຉາໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ສີຕິຠູໂຕ ສຸຂປ຺ປຏິສໍເວທີ ພ຺ຣຫ຺ມຠູເຕນ ອຕ຺ຕນາ ວິຫຣຕີຕິ – ອນິຏ຺ຐຸຣີ ອນນຸຄິທ຺ໂຘ.

ອເນໂຊ ສພ຺ພຘີ ສໂມຕິ. ເອຊາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ຍສ຺ເສສາ ເອຊາ ຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ…ເປ… ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອເນໂຊ. ເອຊາຍ ປຫີນຕ຺ຕາ ອເນໂຊ. ໂສ ລາເຠປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ອລາເຠປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ຍເສປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ອຍເສປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ປສໍສາຍປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ນິນ຺ທາຍປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ສຸເຂປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ທຸກ຺ເຂປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ນ ຈລຕິ ນ ເວຘຕິ ນປ຺ປເວຘຕິ ນ ສມ຺ປເວຘຕີຕິ – ອເນໂຊ. ສພ຺ພຘີ ສໂມຕິ ສພ຺ພໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ທ຺ວາທສາຍຕນານິ. ຈກ຺ຂຸ ເຈວ ຣູປາ ຈ…ເປ… ມໂນ ເຈວ ຘມ຺ມາ ຈ. ຍໂຕ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກພາຫິເຣສຸ ອາຍຕເນສຸ ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫີໂນ ໂຫຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູໂລ ຕາລາວຕ຺ຖຸກໂຕ ອນຠາວໍກໂຕ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ໂມ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສພ຺ພຘິ ສໂມ. ໂສ ສພ຺ພຕ຺ຖ ຕາທິ ສພ຺ພຕ຺ຖ ມຊ຺ຌຕ຺ໂຕ ສພ຺ພຕ຺ຖ ອຸເປກ຺ຂໂກຕິ – ອເນໂຊ ສພ຺ພຘີ ສໂມ.

ຕມານິສໍສໍ ປພ຺ຣູມິ, ປຸຈ຺ຉິໂຕ ອວິກມ຺ປິນນ຺ຕິ. ອວິກມ຺ປິນໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ປຸຏ຺ໂຐ ປຸຈ຺ຉິໂຕ ຍາຈິໂຕ ອຊ຺ເຌສິໂຕ ປສາທິໂຕ ອິເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອານິສໍເສ ປພ຺ຣູມິ. ໂຍ ໂສ ອນິຏ຺ຐຸຣີ ອນນຸຄິທ຺ໂຘ ອເນໂຊ ສພ຺ພຘິ ສໂມຕິ ພ຺ຣູມິ ອາຈິກ຺ຂາມິ…ເປ… ປກາເສມີຕິ – ຕມານິສໍສໍ ປພ຺ຣູມິ ປຸຈ຺ຉິໂຕ ອວິກມ຺ປິນໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອນິຏ຺ຐຸຣີ ອນນຸຄິທ຺ໂຘ, ອເນໂຊ ສພ຺ພຘີ ສໂມ;

ຕມານິສໍສໍ ປພ຺ຣູມິ, ປຸຈ຺ຉິໂຕ ອວິກມ຺ປິນ’’ນ຺ຕິ.

໑໘໘.

ອເນຊສ຺ສ ວິຊານໂຕ, ນຕ຺ຖິ ກາຈິ ນິສງ຺ຂຕິ [ນິສງ຺ຂິຕິ (ພຫູສຸ)] ;

ວິຣໂຕ ໂສ ວິຍາຣພ຺ຠາ, [ວິຍາຣມ຺ຠາ (ພຫູສຸ)] ເຂມໍ ປສ຺ສຕິ ສພ຺ພຘິ.

ອເນຊສ຺ສ ວິຊານໂຕຕິ. ເອຊາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ຍສ຺ເສສາ ເອຊາ ຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ…ເປ… ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອເນໂຊ. ເອຊາຍ ປຫີນຕ຺ຕາ ອເນໂຊ. ໂສ ລາເຠປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ອລາເຠປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ຍເສປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ອຍເສປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ປສໍສາຍປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ນິນ຺ທາຍປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ສຸເຂປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ທຸກ຺ເຂປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ ນ ຈລຕິ ນ ເວຘຕິ ນປ຺ປເວຘຕິ ນ ສມ຺ປເວຘຕີຕິ – ອເນຊສ຺ສ. ວິຊານໂຕຕິ ຊານໂຕ ອາຊານໂຕ ວິຊານໂຕ ປຏິວິຊານໂຕ ປຏິວິຊ຺ຌໂຕ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ຊານໂຕ ອາຊານໂຕ ວິຊານໂຕ ປຏິວິຊານໂຕ ປຏິວິຊ຺ຌໂຕ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ຊານໂຕ ອາຊານໂຕ ວິຊານໂຕ ປຏິວິຊານໂຕ ປຏິວິຊ຺ຌໂຕຕິ – ອເນຊສ຺ສ ວິຊານໂຕ.

ນຕ຺ຖິ ກາຈິ ນິສງ຺ຂຕີຕິ. ນິສງ຺ຂຕິໂຍວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ອປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ອາເນຎ຺ຊາຠິສງ຺ຂາໂຣ. ຍໂຕ ປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ຈ ອປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ຈ ອາເນຎ຺ຊາຠິສງ຺ຂາໂຣ ຈ ປຫີນາ ໂຫນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ, ເອຕ຺ຕາວຕາ ນິສງ຺ຂຕິໂຍ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ນຕ຺ຖິ ກາຈິ ນິສງ຺ຂຕິ.

ວິຣໂຕ ໂສ ວິຍາຣພ຺ຠາຕິ. ວິຍາຣພ຺ໂຠ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ອປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ອາເນຎ຺ຊາຠິສງ຺ຂາໂຣ. ຍໂຕ ປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ຈ ອປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ຈ ອາເນຎ຺ຊາຠິສງ຺ຂາໂຣ ຈ ປຫີນາ ໂຫນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ, ເອຕ຺ຕາວຕາ ອາຣພ຺ຠາ ວິຍາຣພ຺ຠາ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ວິຣໂຕ ໂສ ວິຍາຣພ຺ຠາ.

ເຂມໍ ປສ຺ສຕິ ສພ຺ພຘີຕິ. ຠຍກໂຣ ຣາໂຄ ຠຍກໂຣ ໂທໂສ ຠຍກໂຣ ໂມໂຫ…ເປ… ຠຍກຣາ ກິເລສາ. ຠຍກຣສ຺ສ ຣາຄສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ…ເປ… ຠຍກຣານໍ ກິເລສານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ ສພ຺ພຕ຺ຖ ເຂມໍ ປສ຺ສຕິ ສພ຺ພຕ຺ຖ ອຠຍໍ ປສ຺ສຕິ ສພ຺ພຕ຺ຖ ອນີຕິກໍ ປສ຺ສຕິ ສພ຺ພຕ຺ຖ ອນຸປທ຺ທວໍ ປສ຺ສຕິ ສພ຺ພຕ຺ຖ ອນຸປສຄ຺ຄໍ ປສ຺ສຕິ ສພ຺ພຕ຺ຖ ອນຸປສຏ຺ຐຕ຺ຕໍ [ປສ຺ສທ຺ຘໍ (ສ຺ຍາ.)] ປສ຺ສຕີຕິ – ເຂມໍ ປສ຺ສຕິ ສພ຺ພຘິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອເນຊສ຺ສ ວິຊານໂຕ, ນຕ຺ຖິ ກາຈິ ນິສງ຺ຂຕິ;

ວິຣໂຕ ໂສ ວິຍາຣພ຺ຠາ, ເຂມໍ ປສ຺ສຕິ ສພ຺ພຘີ’’ຕິ.

໑໘໙.

ນ ສເມສຸ ນ ໂອເມສຸ, ນ ອຸສ຺ເສສຸ ວທເຕ ມຸນິ;

ສນ຺ໂຕ ໂສ ວີຕມຈ຺ຉໂຣ, [ວີຕມຈ຺ເຉໂຣ (ສີ.)] ນາເທຕິ ນ ນິຣສ຺ສຕິ. [ອິຕິ ຠຄວາ]

ນ ສເມສຸ ນ ໂອເມສຸ, ນ ອຸສ຺ເສສຸ ວທເຕ ມຸນີຕິ. ມຸນີຕິ. ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ‘‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີ’’ຕິ ວາ ‘‘ສທິໂສຫມສ຺ມີ’’ຕິ ວາ ‘‘ຫີໂນຫມສ຺ມີ’’ຕິ ວາ ນ ວທຕິ ນ ກເຖຕິ ນ ຠຓຕິ ນ ທີປຍຕິ ນ ໂວຫຣຕີຕິ – ນ ສເມສຸ ນ ໂອເມສຸ, ນ ອຸສ຺ເສສຸ ວທເຕ ມຸນິ.

ສນ຺ໂຕ ໂສ ວີຕມຈ຺ຉໂຣຕິ. ສນ຺ໂຕຕິ ຣາຄສ຺ສ ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ສມິຕຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ, ໂທສສ຺ສ…ເປ… ໂມຫສ຺ສ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ສມິຕຕ຺ຕາ ວູປສມິຕຕ຺ຕາ ວິຊ຺ຌາຕຕ຺ຕາ ນິພ຺ພຸຕຕ຺ຕາ ວິຄຕຕ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ ອຸປສນ຺ໂຕ ວູປສນ຺ໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘຕິ – ສນ຺ໂຕ. ໂສ ວີຕມຈ຺ຉໂຣຕິ. ປຎ຺ຈ ມຈ຺ຉຣິຍານິ ອາວາສມຈ຺ຉຣິຍໍ…ເປ… ຄາໂຫ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ. ຍສ຺ເສຕໍ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ…ເປ… ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒໍ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ວີຕມຈ຺ຉໂຣ ວິຄຕມຈ຺ຉໂຣ ຈຕ຺ຕມຈ຺ຉໂຣ ວນ຺ຕມຈ຺ຉໂຣ ມຸຕ຺ຕມຈ຺ຉໂຣ ປຫີນມຈ຺ຉໂຣ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐມຈ຺ຉໂຣຕິ – ສນ຺ໂຕ ໂສ ວີຕມຈ຺ຉໂຣ.

ນາເທຕິ ນ ນິຣສ຺ສຕິ, ອິຕິ ຠຄວາຕິ. ນາເທຕີຕິ ຣູປໍ ນາທິຍຕິ ນ ອຸປາທິຍຕິ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ນ ປຣາມສຕິ ນາຠິນິວິສຕິ, ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ… ຄຕິໍ… ອຸປປຕ຺ຕິໍ… ປຏິສນ຺ຘິໍ… ຠວໍ… ສໍສາຣໍ… ວຏ຺ຏໍ ນາທິຍຕິ ນ ອຸປາທິຍຕິ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ນ ປຣາມສຕິ ນາຠິນິວິສຕີຕິ – ນາເທຕິ. ນ ນິຣສ຺ສຕີຕິ ຣູປໍ ນ ປຊຫຕິ ນ ວິໂນເທຕິ ນ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກໂຣຕິ ນ ອນຠາວໍ ຄເມຕິ, ເວທນໍ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ… ຄຕິໍ… ອຸປປຕ຺ຕິໍ … ປຏິສນ຺ຘິໍ… ຠວໍ… ສໍສາຣໍ… ວຏ຺ຏໍ ນ ປຊຫຕິ ນ ວິໂນເທຕິ ນ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກໂຣຕິ ນ ອນຠາວໍ ຄເມຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນ ສເມສຸ ນ ໂອເມສຸ, ນ ອຸສ຺ເສສຸ ວທເຕ ມຸນິ;

ສນ຺ໂຕ ໂສ ວີຕມຈ຺ຉໂຣ, ນາເທຕິ ນ ນິຣສ຺ສຕິ’’. [ອິຕິ ຠຄວາ]

ອຕ຺ຕທຓ຺ຑສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ປນ຺ນຣສໂມ.

໑໖. ສາຣິປຸຕ຺ຕສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ອຖ ສາຣິປຸຕ຺ຕສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສໍ ວກ຺ຂຕິ –

໑໙໐.

ນ ເມ ທິຏ຺ໂຐ ອິໂຕ ປຸພ຺ເພ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ]

ນ ສຸໂຕ ອຸທ ກສ຺ສຈິ;

ເອວໍ ວຄ຺ຄຸວໂທ ສຕ຺ຖາ, ຕຸສິຕາ ຄຓິມາຄໂຕ.

ນ ເມ ທິຏ຺ໂຐ ອິໂຕ ປຸພ຺ເພຕິ. ອິໂຕ ປຸພ຺ເພ ເມ ມຍາ ນ ທິຏ຺ຐປຸພ຺ໂພ ໂສ ຠຄວາ ອິມິນາ ຈກ຺ຂຸນາ ອິມິນາ ອຕ຺ຕຠາເວນ. ຍທາ ຠຄວາ ຕາວຕິໍສຠວເນ ປາຣິຈ຺ຉຕ຺ຕກມູເລ ປຓ຺ຑຸກມ຺ພລສິລາຍໍ ວສ຺ສໍວຸຕ຺ໂຖ [ວສ຺ສໍວຸຏ຺ໂຐ (ສ຺ຍາ.)] ເທວຄຓປຣິວຸໂຕ ມຊ຺ເຌ ມຓິມເຍນ ໂສປາເຓນ ສງ຺ກສ຺ສນຄຣໍ ໂອຕິຓ຺ໂຓ ອິມໍ ທສ຺ສນໍ ປຸພ຺ເພ ນ ທິຏ຺ໂຐຕິ – ນ ເມ ທິຏ຺ໂຐ ອິໂຕ ປຸພ຺ເພ.

ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕຕິ. ອິຈ຺ຈາຕິ ປທສນ຺ຘິ ປທສໍສຄ຺ໂຄ ປທປາຣິປູຣີ ອກ຺ຂຣສມວາໂຍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສິລິຏ຺ຐຕາ ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ – ອິຈ຺ຈາຕິ. ອາຍສ຺ມາຕິ ປິຍວຈນໍ ຄຣຸວຈນໍ ສຄາຣວສປ຺ປຕິສ຺ສວຈນເມຕໍ – ອາຍສ຺ມາຕິ. ສາຣິປຸຕ຺ໂຕຕິ ຕສ຺ສ ເຖຣສ຺ສ ນາມໍ ສງ຺ຂາ ສມຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ໂວຫາໂຣ ນາມໍ ນາມກມ຺ມໍ ນາມເຘຍ຺ຍໍ ນິຣຸຕ຺ຕິ ພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ອຠິລາໂປຕິ – ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ.

ນ ສຸໂຕ ອຸທ ກສ຺ສຈີຕິ. ນາຕິ ປຏິກ຺ເຂໂປ. ອຸທາຕິ ປທສນ຺ຘິ ປທສໍສຄ຺ໂຄ ປທປາຣິປູຣີ ອກ຺ຂຣສມວາໂຍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສິລິຏ຺ຐຕາ ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ – ອຸທາຕິ. ກສ຺ສຈີຕິ ຂຕ຺ຕິຍສ຺ສ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ວາ ເວສ຺ສສ຺ສ ວາ ສຸທ຺ທສ຺ສ ວາ ຄຫຏ຺ຐສ຺ສ ວາ ປພ຺ພຊິຕສ຺ສ ວາ ເທວສ຺ສ ວາ ມນຸສ຺ສສ຺ສ ວາຕິ – ນ ສຸໂຕ ອຸທ ກສ຺ສຈິ.

ເອວໍ ວຄ຺ຄຸວໂທ ສຕ຺ຖາຕິ. ເອວໍ ວຄ຺ຄຸວໂທ ມຘຸຣວໂທ ເປມນີຍວໂທ ຫທຍງ຺ຄມວໂທ ກຣວີກຣຸຕມຎ຺ຊຸໂຆໂສ [ກຣວິກຣຸທມຎ຺ຊຸສ຺ສໂຣ (ສ຺ຍາ.)]. ອຏ຺ຐງ຺ຄສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຂ ປນ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ມຸຂໂຕ ໂຆໂສ ນິຈ຺ຉຣຕິ – ວິສຏ຺ໂຐ ຈ ວິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍ ຈ ມຎ຺ຊຸ ຈ ສວນີໂຍ ຈ ພິນ຺ທຸ ຈ ອວິສາຣີ ຈ ຄມ຺ຠີໂຣ ຈ ນິນ຺ນາທິ ຈ. ຍຖາ ປຣິສໍ ໂຂ ປນ ໂສ ຠຄວາ ສເຣນ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ນ ອສ຺ສ ພຫິທ຺ຘາ ປຣິສາຍ ໂຆໂສ ນິຈ຺ຉຣຕິ, ພ຺ຣຫ຺ມສ຺ສໂຣ ໂຂ ປນ ໂສ ຠຄວາ ກຣວີກຠາຓີຕິ – ເອວໍ ວຄ຺ຄຸວໂທ.

ສຕ຺ຖາຕິ ສຕ຺ຖາ ຠຄວາ ສຕ຺ຖວາໂຫ. ຍຖາ ສຕ຺ຖວາໂຫ ສຕ຺ເຕ ກນ຺ຕາຣໍ ຕາເຣຕິ, ໂຈຣກນ຺ຕາຣໍ ຕາເຣຕິ, ວາຬກນ຺ຕາຣໍ ຕາເຣຕິ, ທຸພ຺ຠິກ຺ຂກນ຺ຕາຣໍ ຕາເຣຕິ, ນິຣຸທກກນ຺ຕາຣໍ ຕາເຣຕິ ອຸຕ຺ຕາເຣຕິ ນິຕ຺ຕາເຣຕິ ປຕາເຣຕິ ເຂມນ຺ຕຠູມິໍ ສມ຺ປາເປຕິ; ເອວເມວ ຠຄວາ ສຕ຺ຖວາໂຫ ສຕ຺ເຕ ກນ຺ຕາຣໍ ຕາເຣຕິ, ຊາຕິກນ຺ຕາຣໍ ຕາເຣຕິ, ຊຣາກນ຺ຕາຣໍ ຕາເຣຕິ, ພ຺ຍາຘິກນ຺ຕາຣໍ…ເປ… ມຣຓກນ຺ຕາຣໍ… ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສກນ຺ຕາຣໍ ຕາເຣຕິ ຣາຄກນ຺ຕາຣໍ ຕາເຣຕິ ໂທສກນ຺ຕາຣໍ… ໂມຫກນ຺ຕາຣໍ… ມານກນ຺ຕາຣໍ… ທິຏ຺ຐິກນ຺ຕາຣໍ… ກິເລສກນ຺ຕາຣໍ… ທຸຈ຺ຈຣິຕກນ຺ຕາຣໍ ຕາເຣຕິ, ຣາຄຄຫນໍ ຕາເຣຕິ, ໂທສຄຫນໍ… ໂມຫຄຫນໍ… ມານຄຫນໍ… ທິຏ຺ຐິຄຫນໍ… ກິເລສຄຫນໍ… ທຸຈ຺ຈຣິຕຄຫນໍ ຕາເຣຕິ ອຸຕ຺ຕາເຣຕິ ນິຕ຺ຕາເຣຕິ ປຕາເຣຕິ ເຂມນ຺ຕໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ ສມ຺ປາເປຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ ຠຄວາ ສຕ຺ຖວາໂຫ.

ອຖ ວາ ຠຄວາ ເນຕາ ວິເນຕາ ອນຸເນຕາ ປຎ຺ຎເປຕາ ນິຊ຺ຌາເປຕາ ເປກ຺ເຂຕາ ປສາເທຕາຕິ. ເອວມ຺ປິ ຠຄວາ ສຕ຺ຖວາໂຫ.

ອຖ ວາ ຠຄວາ ອນຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອຸປ຺ປາເທຕາ, ອສຎ຺ຊາຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ສຎ຺ຊເນຕາ, ອນກ຺ຂາຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອກ຺ຂາຕາ, ມຄ຺ຄຎ຺ຎູ ມຄ຺ຄວິທູ ມຄ຺ຄໂກວິໂທ ມຄ຺ຄານຸຄາ ຈ ປນ ເອຕຣຫິ ສາວກາ ວິຫຣນ຺ຕິ ປຈ຺ຉາ ສມນ຺ນາຄຕາຕິ. ເອວມ຺ປິ ຠຄວາ ສຕ຺ຖວາໂຫຕິ – ເອວໍ ວຄ຺ຄຸວໂທ ສຕ຺ຖາ.

ຕຸສິຕາ ຄຓິມາຄໂຕຕິ. ຠຄວາ ຕຸສິຕກາຍາ ຈວິຕ຺ວາ ສໂຕ ສມ຺ປຊາໂນ ມາຕຸກຸຈ຺ຉິໍ ໂອກ຺ກນ຺ໂຕຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕຸສິຕາ ຄຓິມາຄໂຕ.

ອຖ ວາ ເທວາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຕຸສິຕາ. ເຕ ຕຸຏ຺ຐາ ສນ຺ຕຸຏ຺ຐາ ອຕ຺ຕມນາ ປມຸທິຕາ ປີຕິໂສມນສ຺ສຊາຕາ ເທວໂລກໂຕ ຄຓິໍ ອາຄໂຕຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕຸສິຕາ ຄຓິມາຄໂຕ. ອຖ ວາ ອຣຫນ຺ໂຕ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຕຸສິຕາ. ເຕ ຕຸຏ຺ຐາ ສນ຺ຕຸຏ຺ຐາ ອຕ຺ຕມນາ ປຣິປຸຓ຺ຓສງ຺ກປ຺ປາ ອຣຫນ຺ຕານໍ ຄຓິໍ ອາຄໂຕຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕຸສິຕາ ຄຓິມາຄໂຕ. ຄຓີຕິ ຄຓີ ຠຄວາ. ຄຓາຈຣິໂຍຕິ ຄຓີ, ຄຓສ຺ສ ສຕ຺ຖາຕິ ຄຓີ, ຄຓໍ ປຣິຫຣຕີຕິ ຄຓີ, ຄຓໍ ໂອວທຕີຕິ ຄຓີ, ຄຓມນຸສາສຕີຕິ ຄຓີ, ວິສາຣໂທ ຄຓໍ ອຸປສງ຺ກມຕີຕິ ຄຓີ, ຄຓສ຺ສ [ຄໂຓສ຺ສ (ສີ.)] ສຸສ຺ສູສຕິ ໂສຕໍ ໂອທຫຕິ ອຎ຺ຎາ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປຏ຺ຐເປຕີຕິ ຄຓີ, ຄຓໍ ອກຸສລາ ວຸຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ກຸສເລ ປຕິຏ຺ຐາເປຕີຕິ ຄຓີ, ຠິກ຺ຂຸຄຓສ຺ສ ຄຓີ, ຠິກ຺ຂຸນິຄຓສ຺ສ ຄຓີ, ອຸປາສກຄຓສ຺ສ ຄຓີ, ອຸປາສິກາຄຓສ຺ສ ຄຓີ, ຣາຊຄຓສ຺ສ ຄຓີ, ຂຕ຺ຕິຍຄຓສ຺ສ… ພ຺ຣາຫ຺ມຓຄຓສ຺ສ… ເວສ຺ສຄຓສ຺ສ… ສຸທ຺ທຄຓສ຺ສ… ເທວຄຓສ຺ສ… ພ຺ຣຫ຺ມຄຓສ຺ສ ຄຓີ, ສງ຺ຆີ ຄຓີ ຄຓາຈຣິໂຍ. ອາຄໂຕຕິ ອຸປຄໂຕ ສມຸປຄໂຕ ສມຸປປນ຺ໂນ [ສມ຺ປຕ຺ໂຕ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ສງ຺ກສ຺ສນຄຣນ຺ຕິ – ຕຸສິຕາ ຄຓິມາຄໂຕ.

ເຕນາຫ ເຖໂຣ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ –

‘‘ນ ເມ ທິຏ຺ໂຐ ອິໂຕ ປຸພ຺ເພ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ]

ນ ສຸໂຕ ອຸທ ກສ຺ສຈິ;

ເອວໍ ວຄ຺ຄຸວໂທ ສຕ຺ຖາ, ຕຸສິຕາ ຄຓິມາຄໂຕ’’ຕິ.

໑໙໑.

ສເທວກສ຺ສ ໂລກສ຺ສ, ຍຖາ ທິສ຺ສຕິ ຈກ຺ຂຸມາ;

ສພ຺ພໍ ຕມໍ ວິໂນເທຕ຺ວາ, ເອໂກວ ຣຕິມຊ຺ຌຄາ.

ສເທວກສ຺ສ ໂລກສ຺ສາຕິ ສເທວກສ຺ສ ໂລກສ຺ສ ສມາຣກສ຺ສ ສພ຺ຣຫ຺ມກສ຺ສ ສສ຺ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓິຍາ ປຊາຍ ສເທວມນຸສ຺ສາຍາຕິ – ສເທວກສ຺ສ ໂລກສ຺ສ.

ຍຖາ ທິສ຺ສຕິ ຈກ຺ຂຸມາຕິ ຍຖາ ຠຄວນ຺ຕໍ ຕາວຕິໍສຠວເນ ປາຣິຈ຺ຉຕ຺ຕກມູເລ ປຓ຺ຑຸກມ຺ພລສິລາຍໍ ນິສິນ຺ນໍ ຘມ຺ມໍ ເທເສນ຺ຕໍ ເທວຕາ ປສ຺ສນ຺ຕິ ຕຖາ ມນຸສ຺ສາ ປສ຺ສນ຺ຕິ. ຍຖາ ມນຸສ຺ສາ ປສ຺ສນ຺ຕິ ຕຖາ ເທວຕາ ປສ຺ສນ຺ຕິ. ຍຖາ ເທວານໍ ທິສ຺ສຕິ ຕຖາ ມນຸສ຺ສານໍ ທິສ຺ສຕິ. ຍຖາ ມນຸສ຺ສານໍ ທິສ຺ສຕິ ຕຖາ ເທວານໍ ທິສ຺ສຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ ຍຖາ ທິສ຺ສຕິ ຈກ຺ຂຸມາ. ຍຖາ ວາ ປເນເກ ໂຠນ຺ໂຕ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ອທນ຺ຕາ ທນ຺ຕວຓ຺ເຓນ ທິສ຺ສນ຺ຕິ, ອສນ຺ຕາ ສນ຺ຕວຓ຺ເຓນ ທິສ຺ສນ຺ຕິ, ອນຸປສນ຺ຕາ ອຸປສນ຺ຕວຓ຺ເຓນ ທິສ຺ສນ຺ຕິ, ອນິພ຺ພຸຕາ ນິພ຺ພຸຕວຓ຺ເຓນ ທິສ຺ສນ຺ຕິ.

‘‘ປຕິຣູປໂກ ມຕ຺ຕິກາກຸຓ຺ຑໂລວ, ໂລຫຑ຺ຒມາໂສວ [ໂລຫມາໂສວ (ສ຺ຍາ.)] ສຸວຓ຺ຓຉນ຺ໂນ;

ຈຣນ຺ຕິ ໂລເກ ປຣິວາຣຉນ຺ນາ, ອນ຺ໂຕ ອສຸທ຺ຘາ ພຫິ ໂສຠມານາ’’ຕິ [ອຍໍ ຄາຖາ ສໍ. ນິ. ໑.໑໒໒ ທິສ຺ສຕິ].

ນ ຠຄວາ ເອວໍ ທິສ຺ສຕິ. ຠຄວາ ຠູເຕນ ຕຈ຺ເຉນ ຕເຖນ ຍາຖາເວນ ອວິປຣີເຕນ ສຠາເວນ ທນ຺ໂຕ ທນ຺ຕວຓ຺ເຓນ ທິສ຺ສຕິ, ສນ຺ໂຕ ສນ຺ຕວຓ຺ເຓນ ທິສ຺ສຕິ, ອຸປສນ຺ໂຕ ອຸປສນ຺ຕວຓ຺ເຓນ ທິສ຺ສຕິ, ນິພ຺ພຸໂຕ ນິພ຺ພຸຕວຓ຺ເຓນ ທິສ຺ສຕິ, ອກປ຺ປິຕອິຣິຍາປຖາ ຈ ພຸທ຺ຘາ ຠຄວນ຺ໂຕ ປຓິຘິສມ຺ປນ຺ນາຕິ. ເອວມ຺ປິ ຍຖາ ທິສ຺ສຕິ ຈກ຺ຂຸມາ.

ອຖ ວາ ຠຄວາ ວິສຸທ຺ຘສທ຺ໂທ ຄຕກິຕ຺ຕິສທ຺ທສິໂລໂກ [ຠຏກິຕ຺ຕິສທ຺ທສິໂລໂກ (ສ຺ຍາ.)] ນາຄຠວເນ ຈ ສຸປຓ຺ຓຠວເນ ຈ ຍກ຺ຂຠວເນ ຈ ອສຸຣຠວເນ ຈ ຄນ຺ຘພ຺ພຠວເນ ຈ ມຫາຣາຊຠວເນ ຈ ອິນ຺ທຠວເນ ຈ ພ຺ຣຫ຺ມຠວເນ ຈ ເທວຠວເນ ຈ ເອທິໂສ ຈ ຕາທິໂສ ຈ ຕໂຕ ຈ ຠິຍ຺ໂຍຕິ. ເອວມ຺ປິ ຍຖາ ທິສ຺ສຕິ ຈກ຺ຂຸມາ.

ອຖ ວາ ຠຄວາ ທສຫິ ພເລຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ, ຈຕູຫິ ເວສາຣຊ຺ເຊຫິ, ຈຕູຫິ ປຏິສມ຺ຠິທາຫິ, ຉຫິ ອຠິຎ຺ຎາຫິ, ຉຫິ ພຸທ຺ຘຘມ຺ເມຫິ, ເຕເຊນ ຈ ພເລນ ຈ ຄຸເຓນ ຈ ວີຣິເຍນ ຈ ປຎ຺ຎາຍ ຈ ທິສ຺ສຕິ ຎາຍຕິ ປຎ຺ຎາຍຕິ.

‘‘ທູເຣ ສນ຺ໂຕ ປກາເສນ຺ຕິ, ຫິມວນ຺ໂຕວ ປພ຺ພໂຕ;

ອສນ຺ເຕຕ຺ຖ ນ ທິສ຺ສນ຺ຕິ, ຣຕ຺ຕິໍ ຂິຕ຺ຕາ [ຣຕ຺ຕິຂິຕ຺ຕາ (ສີ.) ຘ. ປ. ໓໐໔] ຍຖາ ສຣາ’’ຕິ.

ເອວມ຺ປິ ຍຖາ ທິສ຺ສຕິ ຈກ຺ຂຸມາ.

ຈກ຺ຂຸມາຕິ ຠຄວາ ປຎ຺ຈຫິ ຈກ຺ຂູຫິ ຈກ຺ຂຸມາ – ມໍສຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ, ປຎ຺ຎາຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ, ພຸທ຺ຘຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ, ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ.

ກຖໍ ຠຄວາ ມໍສຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ? ມໍສຈກ຺ຂຸມ຺ຫິ ຠຄວໂຕ ປຎ຺ຈ ວຓ຺ຓາ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ – ນີໂລ ຈ ວຓ຺ໂຓ, ປີຕໂກ ຈ ວຓ຺ໂຓ, ໂລຫິຕໂກ ຈ ວຓ຺ໂຓ, ກຓ຺ໂຫ ຈ ວຓ຺ໂຓ, ໂອທາໂຕ ຈ ວຓ຺ໂຓ. ອກ຺ຂິໂລມານິ ຈ ຠຄວໂຕ. ຍຕ຺ຖ ຈ ອກ຺ຂິໂລມານິ ປຕິຏ຺ຐິຕານິ ຕໍ ນີລໍ ໂຫຕິ ສຸນີລໍ ປາສາທິກໍ ທສ຺ສເນຍ຺ຍໍ ອຸມາປຸປ຺ຜສມານໍ. ຕສ຺ສ ປຣໂຕ ປີຕກໍ ໂຫຕິ ສຸປີຕກໍ ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ຓໍ ປາສາທິກໍ ທສ຺ສເນຍ຺ຍໍ ກຓິກາຣປຸປ຺ຜສມານໍ. ອຸຠໂຕ ອກ຺ຂິກູຏານິ ຠຄວໂຕ ໂລຫິຕການິ ໂຫນ຺ຕິ ສຸໂລຫິຕການິ ປາສາທິການິ ທສ຺ສເນຍ຺ຍານິ ອິນ຺ທໂຄປກສມານານິ. ມຊ຺ເຌ ກຓ຺ຫໍ ໂຫຕິ ສຸກຓ຺ຫໍ ອລູຂໍ ສຸທ຺ຘໍ ປາສາທິກໍ ທສ຺ສເນຍ຺ຍໍ ອທ຺ທາຣິຏ຺ຐກສມານໍ. ຕສ຺ສ ປຣໂຕ ໂອທາຕໍ ໂຫຕິ ສຸໂອທາຕໍ ເສຕໍ ປຓ຺ຑຣໍ ປາສາທິກໍ ທສ຺ສເນຍ຺ຍໍ ໂອສຘິຕາຣກສມານໍ. ເຕນ ຠຄວາ ປາກຕິເກນ ມໍສຈກ຺ຂຸນາ ອຕ຺ຕຠາວປຣິຍາປນ຺ເນນ ປຸຣິມສຸຈຣິຕກມ຺ມາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕນ ສມນ຺ຕາ ໂຍຊນໍ ປສ຺ສຕິ ທິວາ ເຈວ ຣຕ຺ຕິຎ຺ຈ. ຍທາປິ ຈຕຸຣງ຺ຄສມນ຺ນາຄໂຕ ອນ຺ຘກາໂຣ ໂຫຕິ ສູຣິໂຍ ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂຕ ໂຫຕິ; ກາຬປກ຺ໂຂ ຈ ອຸໂປສໂຖ ໂຫຕິ, ຕິພ຺ໂພ ຈ ວນສຓ຺ໂຑ ໂຫຕິ, ມຫາ ຈ ກາຬເມໂຆ ອພ຺ຠຸຏ຺ຐິໂຕ ໂຫຕິ. ເອວຣູເປປິ ຈຕຸຣງ຺ຄສມນ຺ນາຄເຕ ອນ຺ຘກາເຣ ສມນ຺ຕາ ໂຍຊນໍ ປສ຺ສຕິ. ນຕ຺ຖິ ໂສ ກຸຏ຺ໂຏ ວາ ກວາຏໍ ວາ ປາກາໂຣ ວາ ປພ຺ພໂຕ ວາ ຄຈ຺ໂຉ ວາ ລຕາ ວາ ອາວຣຓໍ ຣູປານໍ ທສ຺ສນາຍ. ເອກຎ຺ເຈ ຕິລຜລໍ ນິມິຕ຺ຕໍ ກຕ຺ວາ ຕິລວາເຫ ປກ຺ຂິເປຍ຺ຍ, ຕຎ຺ເຎວ ຕິລຜລໍ ອຸທ຺ຘເຣຍ຺ຍ. ເອວໍ ປຣິສຸທ຺ຘໍ ຠຄວໂຕ ປາກຕິກມໍສຈກ຺ຂຸ. ເອວໍ ຠຄວາ ມໍສຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ.

ກຖໍ ຠຄວາ ທິພ຺ເພນ ຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ? ຠຄວາ ທິພ຺ເພນ ຈກ຺ຂຸນາ ວິສຸທ຺ເຘນ ອຕິກ຺ກນ຺ຕມານຸສເກນ ສຕ຺ເຕ ປສ຺ສຕິ ຈວມາເນ ອຸປປຊ຺ຊມາເນ ຫີເນ ປຓີເຕ ສຸວຓ຺ເຓ ທຸພ຺ພຓ຺ເຓ ສຸຄເຕ ທຸຄ຺ຄເຕ; ຍຖາກມ຺ມູປເຄ ສຕ຺ເຕ ປຊານາຕິ – ‘‘ອິເມ ວຕ ໂຠນ຺ໂຕ ສຕ຺ຕາ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິເຕນ ສມນ຺ນາຄຕາ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິເຕນ ສມນ຺ນາຄຕາ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິເຕນ ສມນ຺ນາຄຕາ ອຣິຍານໍ ອຸປວາທກາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິກາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິກມ຺ມສມາທານາ, ເຕ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອປາຍໍ ທຸຄ຺ຄຕິໍ ວິນິປາຕໍ ນິຣຍໍ ອຸປປນ຺ນາ; ອິເມ ວາ ປນ ໂຠນ຺ໂຕ ສຕ຺ຕາ ກາຍສຸຈຣິເຕນ ສມນ຺ນາຄຕາ ວຈີສຸຈຣິເຕນ ສມນ຺ນາຄຕາ ມໂນສຸຈຣິເຕນ ສມນ຺ນາຄຕາ ອຣິຍານໍ ອນຸປວາທກາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິກາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິກມ຺ມສມາທານາ, ເຕ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ສຸຄຕິໍ ສຄ຺ຄໍ ໂລກໍ ອຸປປນ຺ນາ’’ຕິ. ອິຕິ ທິພ຺ເພນ ຈກ຺ຂຸນາ ວິສຸທ຺ເຘນ ອຕິກ຺ກນ຺ຕມານຸສເກນ ສຕ຺ເຕ ປສ຺ສຕິ ຈວມາເນ ອຸປປຊ຺ຊມາເນ ຫີເນ ປຓີເຕ ສຸວຓ຺ເຓ ທຸພ຺ພຓ຺ເຓ ສຸຄເຕ ທຸຄ຺ຄເຕ; ຍຖາກມ຺ມູປເຄ ສຕ຺ເຕ ປຊານາຕິ. ອາກງ຺ຂມາໂນ ຈ ຠຄວາ ເອກມ຺ປິ ໂລກຘາຕຸໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ທ຺ເວປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ຕິສ຺ໂສປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ຈຕສ຺ໂສປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ປຎ຺ຈປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ທສປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ວີສມ຺ປິ [ວີສຕິມ຺ປິ (ສີ.)] ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ຕິໍສມ຺ປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ຈຕ຺ຕາລີສມ຺ປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ປຎ຺ຎາສມ຺ປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ສຕມ຺ປິ ໂລກຘາຕຸໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ສຫສ຺ສິມ຺ປິ ຈູຬນິກໍ ໂລກຘາຕຸໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ທ຺ວິສຫສ຺ສິມ຺ປິ ມຊ຺ຌິມິກໍ ໂລກຘາຕຸໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ຕິສຫສ຺ສິມ຺ປິ ໂລກຘາຕຸໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ມຫາສຫສ຺ສິມ຺ປິ ໂລກຘາຕຸໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ຍາວຕກໍ ປນ ອາກງ຺ເຂຍ຺ຍ ຕາວຕກໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ. ເອວໍ ປຣິສຸທ຺ຘໍ ຠຄວໂຕ ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ. ເອວໍ ຠຄວາ ທິພ຺ເພນ ຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ.

ກຖໍ ຠຄວາ ປຎ຺ຎາຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ? ຠຄວາ ມຫາປຎ຺ໂຎ ປຸຖຸປຎ຺ໂຎ ຫາສປຎ຺ໂຎ ຊວນປຎ຺ໂຎ ຕິກ຺ຂປຎ຺ໂຎ ນິພ຺ເພຘິກປຎ຺ໂຎ ປຎ຺ຎາປເຠທກຸສໂລ ປຠິນ຺ນຎາໂຓ ອຘິຄຕປຏິສມ຺ຠິໂທ ຈຕຸເວສາຣຊ຺ຊປ຺ປຕ຺ໂຕ ທສພລຘາຣີ ປຸຣິສາສໂຠ ປຸຣິສສີໂຫ ປຸຣິສນາໂຄ ປຸຣິສາຊຎ຺ໂຎ ປຸຣິສໂຘຣຍ຺ໂຫ ອນນ຺ຕຎາໂຓ ອນນ຺ຕເຕໂຊ ອນນ຺ຕຍໂສ ອຑ຺ໂຒ ມຫທ຺ຘໂນ ຘນວາ ເນຕາ ວິເນຕາ ອນຸເນຕາ ປຎ຺ຎເປຕາ ນິຊ຺ຌາເປຕາ ເປກ຺ເຂຕາ ປສາເທຕາ. ໂສ ຫິ ຠຄວາ ອນຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອຸປ຺ປາເທຕາ, ອສຎ຺ຊາຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ສຎ຺ຊເນຕາ, ອນກ຺ຂາຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອກ຺ຂາຕາ, ມຄ຺ຄຎ຺ຎູ ມຄ຺ຄວິທູ ມຄ຺ຄໂກວິໂທ ມຄ຺ຄານຸຄາ ຈ ປນ ເອຕຣຫິ ສາວກາ ວິຫຣນ຺ຕິ ປຈ຺ຉາ ສມນ຺ນາຄຕາ.

ໂສ ຫິ ຠຄວາ ຊານໍ ຊານາຕິ, ປສ຺ສໍ ປສ຺ສຕິ, ຈກ຺ຂຸຠູໂຕ ຎາຓຠູໂຕ ຘມ຺ມຠູໂຕ ພ຺ຣຫ຺ມຠູໂຕ ວຕ຺ຕາ ປວຕ຺ຕາ ອຕ຺ຖສ຺ສ ນິນ຺ເນຕາ ອມຕສ຺ສ ທາຕາ ຘມ຺ມສ຺ສາມີ ຕຖາຄໂຕ. ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອຎ຺ຎາຕໍ ອທິຏ຺ຐໍ ອວິທິຕໍ ອສຈ຺ຉິກຕໍ ອຜສ຺ສິຕໍ ປຎ຺ຎາຍ. ອຕີຕໍ ອນາຄຕໍ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຸປາທາຍ ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ສພ຺ພາກາເຣນ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ຎາຓມຸເຂ ອາປາຖໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ເນຍ຺ຍໍ ນາມ ອຕ຺ຖິ ຊານິຕພ຺ພໍ [ອຕ຺ຖິ ຘມ຺ມໍ ຊານິຕພ຺ພໍ (ກ.) ມຫານິ. ໑໕໖] ອຕ຺ຕຕ຺ໂຖ ວາ, ປຣຕ຺ໂຖ ວາ, ອຸຠຍຕ຺ໂຖ ວາ, ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິໂກ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ສມ຺ປຣາຍິໂກ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ອຸຕ຺ຕາໂນ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ຄມ຺ຠີໂຣ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ຄູຬ຺ໂຫ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ປຏິຈ຺ຉນ຺ໂນ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ເນຍ຺ໂຍ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ນີໂຕ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ອນວຊ຺ໂຊ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ນິກ຺ກິເລໂສ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ໂວທາໂນ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ປຣມຕ຺ໂຖ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ອນ຺ໂຕພຸທ຺ຘຎາເຓ ປຣິວຕ຺ຕຕິ.

ອຕີເຕ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອປ຺ປຏິຫຕໍ ຎາຓໍ, ອນາຄເຕ ອປ຺ປຏິຫຕໍ ຎາຓໍ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ ອປ຺ປຏິຫຕໍ ຎາຓໍ. ສພ຺ພໍ ກາຍກມ຺ມໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ຎາຓານຸປຣິວຕ຺ຕິ. ສພ຺ພໍ ວຈີກມ຺ມໍ… ສພ຺ພໍ ມໂນກມ຺ມໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ຎາຓານຸປຣິວຕ຺ຕິ. ຍາວຕກໍ ເນຍ຺ຍໍ ຕາວຕກໍ ຎາຓໍ, ຍາວຕກໍ ຎາຓໍ ຕາວຕກໍ ເນຍ຺ຍໍ; ເນຍ຺ຍປຣິຍນ຺ຕິກໍ ຎາຓໍ, ຎາຓປຣິຍນ຺ຕິກໍ ເນຍ຺ຍໍ; ເນຍ຺ຍໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ຎາຓໍ ນປ຺ປວຕ຺ຕຕິ, ຎາຓໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ເນຍ຺ຍປໂຖ ນຕ຺ຖິ; ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຣິຍນ຺ຕຏ຺ຐາຍິໂນ ເຕ ຘມ຺ມາ. ຍຖາ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສມຸຄ຺ຄປຏລານໍ ສມ຺ມາຜຸສິຕານໍ ເຫຏ຺ຐິມໍ ສມຸຄ຺ຄປຏລໍ ອຸປຣິມໍ ນາຕິວຕ຺ຕຕິ, ອຸປຣິມໍ ສມຸຄ຺ຄປຏລໍ ເຫຏ຺ຐິມໍ ນາຕິວຕ຺ຕຕິ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຣິຍນ຺ຕຏ຺ຐາຍິໂນ; ເອວເມວໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ເນຍ຺ຍຎ຺ຈ ຎາຓຎ຺ຈ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຣິຍນ຺ຕຏ຺ຐາຍິໂນ. ຍາວຕກໍ ເນຍ຺ຍໍ ຕາວຕກໍ ຎາຓໍ, ຍາວຕກໍ ຎາຓໍ ຕາວຕກໍ ເນຍ຺ຍໍ, ເນຍ຺ຍປຣິຍນ຺ຕິກໍ ຎາຓໍ, ຎາຓປຣິຍນ຺ຕິກໍ ເນຍ຺ຍໍ; ເນຍ຺ຍໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ຎາຓໍ ນ ປວຕ຺ຕຕິ, ຎາຓໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ເນຍ຺ຍປໂຖ ນຕ຺ຖິ; ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຣິຍນ຺ຕຏ຺ຐາຍິໂນ ເຕ ຘມ຺ມາ.

ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ຎາຓໍ ປວຕ຺ຕຕິ. ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອາວຊ຺ຊນປຏິພທ຺ຘາ ອາກງ຺ຂປຏິພທ຺ຘາ ມນສິກາຣປຏິພທ຺ຘາ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທປຏິພທ຺ຘາ. ສພ຺ພສຕ຺ເຕສຸ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ຎາຓໍ ປວຕ຺ຕຕິ. ສພ຺ເພສໍ ສຕ຺ຕານໍ ຠຄວາ ອາສຍໍ ຊານາຕິ, ອນຸສຍໍ ຊານາຕິ, ຈຣິຕໍ ຊານາຕິ, ອຘິມຸຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ອປ຺ປຣຊກ຺ເຂ ມຫາຣຊກ຺ເຂ ຕິກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິເຍ ມຸທິນ຺ທ຺ຣິເຍ ສ຺ວາກາເຣ ທ຺ວາກາເຣ ສຸວິຎ຺ຎາປເຍ ທຸວິຎ຺ຎາປເຍ ຠພ຺ພາຠພ຺ເພ ສຕ຺ເຕ ປຊານາຕິ. ສເທວໂກ ໂລໂກ ສມາຣໂກ ສພ຺ຣຫ຺ມໂກ ສສ຺ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓີ ປຊາ ສເທວມນຸສ຺ສາ ອນ຺ໂຕພຸທ຺ຘຎາເຓ ປຣິວຕ຺ຕຕິ.

ຍຖາ ເຍ ເກຈິ ມຈ຺ຉກຈ຺ຉປາ ອນ຺ຕມໂສ ຕິມິຕິມິງ຺ຄລໍ ອຸປາທາຍ ອນ຺ໂຕມຫາສມຸທ຺ເທ ປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕິ; ເອວເມວ ສເທວໂກ ໂລໂກ ສມາຣໂກ ສພ຺ຣຫ຺ມໂກ ສສ຺ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓີ ປຊາ ສເທວມນຸສ຺ສາ ອນ຺ໂຕພຸທ຺ຘຎາເຓ ປຣິວຕ຺ຕຕິ. ຍຖາ ເຍ ເກຈິ ປກ຺ຂີ ອນ຺ຕມໂສ ຄຣຸຬໍ ເວນເຕຍ຺ຍໍ ອຸປາທາຍ ອາກາສສ຺ສ ປເທເສ ປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕິ; ເອວເມວ ເຍປິ ເຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສມາ ປຎ຺ຎາຍ ເຕປິ ພຸທ຺ຘຎາຓສ຺ສ ປເທເສ ປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕິ; ພຸທ຺ຘຎາຓໍ ເທວມນຸສ຺ສານໍ ປຎ຺ຎໍ ຜຣິຕ຺ວາ ອຠິຠວິຕ຺ວາ ຕິຏ຺ຐຕິ. ເຍປິ ເຕ ຂຕ຺ຕິຍປຓ຺ຑິຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓປຓ຺ຑິຕາ ຄຫປຕິປຓ຺ຑິຕາ ສມຓປຓ຺ຑິຕາ ນິປຸຓາ ກຕປຣປ຺ປວາທາ ວາລເວຘິຣູປາ ໂວຠິນ຺ທນ຺ຕາ ມຎ຺ເຎ ຈຣນ຺ຕິ ປຎ຺ຎາຄເຕນ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ, ເຕ ປຎ຺ເຫ ອຠິສງ຺ຂຣິຕ຺ວາ ອຠິສງ຺ຂຣິຕ຺ວາ ຕຖາຄຕໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ ຄູຬ຺ຫານິ ຈ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນານິ ຈ. ກຖິຕາ ວິສຊ຺ຊິຕາວ ເຕ ປຎ຺ຫາ ຠຄວຕາ ໂຫນ຺ຕິ ນິທ຺ທິຏ຺ຐກາຣຓາ ອຸປກ຺ຂິຕ຺ຕກາ ຈ. ເຕ ຠຄວໂຕ ສມ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາວ ຕຕ຺ຖ ອຕິໂຣຈຕິ, ຍທິທໍ ປຎ຺ຎາຍາຕິ. ເອວໍ ຠຄວາ ປຎ຺ຎາຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ.

ກຖໍ ຠຄວາ ພຸທ຺ຘຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ? ຠຄວາ ພຸທ຺ຘຈກ຺ຂຸນາ ໂລກໍ ໂວໂລເກນ຺ໂຕ [ໂອໂລເກນ຺ໂຕ (ສີ.)] ອທ຺ທສ ສຕ຺ເຕ ອປ຺ປຣຊກ຺ເຂ ມຫາຣຊກ຺ເຂ ຕິກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິເຍ ມຸທິນ຺ທ຺ຣິເຍ ສ຺ວາກາເຣ ທ຺ວາກາເຣ ສຸວິຎ຺ຎາປເຍ ທຸວິຎ຺ຎາປເຍ ອປ຺ເປກຈ຺ເຈ ປຣໂລກວຊ຺ຊຠຍທສ຺ສາວິໂນ ວິຫຣນ຺ເຕ ອປ຺ເປກຈ຺ເຈ ນປຣໂລກວຊ຺ຊຠຍທສ຺ສາວິໂນ ວິຫຣນ຺ເຕ. ເສຍ຺ຍຖາປິ ນາມ ອຸປ຺ປລິນິຍໍ ວາ ປທຸມິນິຍໍ ວາ ປຸຓ຺ຑຣີກິນິຍໍ ວາ ອປ຺ເປກຈ຺ຈານິ ອຸປ຺ປລານິ ວາ ປທຸມານິ ວາ ປຸຓ຺ຑຣີການິ ວາ ອຸທເກ ຊາຕານິ ອຸທເກ ສໍວຑ຺ຒານິ ອຸທການຸຄ຺ຄຕານິ ອນ຺ໂຕນິມຸຄ຺ຄໂປສີນິ, ອປ຺ເປກຈ຺ຈານິ ອຸປ຺ປລານິ ວາ ປທຸມານິ ວາ ປຸຓ຺ຑຣີການິ ວາ ອຸທເກ ຊາຕານິ ອຸທເກ ສໍວຑ຺ຒານິ ສໂມທກໍ ຐິຕານິ, ອປ຺ເປກຈ຺ຈານິ ອຸປ຺ປລານິ ວາ ປທຸມານິ ວາ ປຸຓ຺ຑຣີການິ ວາ ອຸທເກ ຊາຕານິ ອຸທເກ ສໍວຑ຺ຒານິ ອຸທກໍ ອຈ຺ຈຸຄ຺ຄມ຺ມ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ອນຸປລິຕ຺ຕານິ ອຸທເກນ; ເອວເມວໍ ຠຄວາ ພຸທ຺ຘຈກ຺ຂຸນາ ໂລກໍ ໂວໂລເກນ຺ໂຕ ອທ຺ທສ ສຕ຺ເຕ ອປ຺ປຣຊກ຺ເຂ ມຫາຣຊກ຺ເຂ ຕິກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິເຍ ມຸທິນ຺ທ຺ຣິເຍ ສ຺ວາກາເຣ ທ຺ວາກາເຣ ສຸວິຎ຺ຎາປເຍ ທຸວິຎ຺ຎາປເຍ ອປ຺ເປກຈ຺ເຈ ປຣໂລກວຊ຺ຊຠຍທສ຺ສາວິໂນ ວິຫຣນ຺ເຕ ອປ຺ເປກຈ຺ເຈ ນປຣໂລກວຊ຺ຊຠຍທສ຺ສາວິໂນ ວິຫຣນ຺ເຕ. ຊານາຕິ ຠຄວາ – ‘‘ອຍໍ ປຸຄ຺ຄໂລ ຣາຄຈຣິໂຕ, ອຍໍ ໂທສຈຣິໂຕ, ອຍໍ ໂມຫຈຣິໂຕ, ອຍໍ ວິຕກ຺ກຈຣິໂຕ, ອຍໍ ສທ຺ຘາຈຣິໂຕ, ອຍໍ ຎາຓຈຣິໂຕ’’ຕິ. ຣາຄຈຣິຕສ຺ສ ຠຄວາ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ອສຸຠກຖໍ ກເຖຕິ; ໂທສຈຣິຕສ຺ສ ຠຄວາ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ເມຕ຺ຕາຠາວນໍ ອາຈິກ຺ຂຕິ; ໂມຫຈຣິຕສ຺ສ ຠຄວາ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ອຸທ຺ເທເສ ປຣິປຸຈ຺ຉາຍ ກາເລນ ຘມ຺ມສ຺ສວເນ ກາເລນ ຘມ຺ມສາກຈ຺ຉາຍ ຄຣຸສໍວາເສ ນິເວເສຕິ; ວິຕກ຺ກຈຣິຕສ຺ສ ຠຄວາ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ອານາປານສ຺ສຕິໍ ອາຈິກ຺ຂຕິ; ສທ຺ຘາຈຣິຕສ຺ສ ຠຄວາ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ປສາທນີຍໍ ນິມິຕ຺ຕໍ ອາຈິກ຺ຂຕິ ພຸທ຺ຘສຸໂພຘິໍ ຘມ຺ມສຸຘມ຺ມຕໍ ສງ຺ຆສຸປ຺ປຏິປຕ຺ຕິໍ ສີລານິ ຈ ອຕ຺ຕໂນ; ຎາຓຈຣິຕສ຺ສ ຠຄວາ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ວິປສ຺ສນານິມິຕ຺ຕໍ ອາຈິກ຺ຂຕິ ອນິຈ຺ຈາກາຣໍ ທຸກ຺ຂາກາຣໍ ອນຕ຺ຕາກາຣໍ.

‘‘ເສເລ ຍຖາ ປພ຺ພຕມຸທ຺ຘນິຏ຺ຐິໂຕ, ຍຖາປິ ປສ຺ເສ ຊນຕໍ ສມນ຺ຕໂຕ;

ຕຖູປມໍ ຘມ຺ມມຍໍ ສຸເມຘ, ປາສາທມາຣຸຍ຺ຫ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ;

ໂສກາວຕິຓ຺ຓໍ ຊນຕມເປຕໂສໂກ, ອເວກ຺ຂສ຺ສຸ ຊາຕິຊຣາຠິຠູຕ’’ນ຺ຕິ.

ເອວໍ ຠຄວາ ພຸທ຺ຘຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ.

ກຖໍ ຠຄວາ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ? ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ ວຸຈ຺ຈຕິ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎາຓໍ. ຠຄວາ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎາເຓນ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ ອຸປຄໂຕ ສມຸປຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ.

‘‘ນ ຕສ຺ສ ອທິຏ຺ຐມິຘຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈິ, ອໂຖ ອວິຎ຺ຎາຕມຊານິຕພ຺ພໍ;

ສພ຺ພໍ ອຠິຎ຺ຎາສິ ຍທຕ຺ຖິ ເນຍ຺ຍໍ, ຕຖາຄໂຕ ເຕນ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂູ’’ຕິ.

ເອວໍ ຠຄວາ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາຕິ – ຍຖາ ທິສ຺ສຕິ ຈກ຺ຂຸມາ.

ສພ຺ພໍ ຕມໍ ວິໂນເທຕ຺ວາຕິ ສພ຺ພໍ ຣາຄຕມໍ ໂທສຕມໍ ໂມຫຕມໍ ມານຕມໍ ທິຏ຺ຐິຕມໍ ກິເລສຕມໍ ທຸຈ຺ຈຣິຕຕມໍ ອນ຺ຘກຣຓໍ ອຈກ຺ຂຸກຣຓໍ ອຎ຺ຎາຓກຣຓໍ ປຎ຺ຎານິໂຣຘິກໍ ວິຆາຕປກ຺ຂິກໍ ອນິພ຺ພານສໍວຕ຺ຕນິກໍ ນຸທິຕ຺ວາ ປນຸທິຕ຺ວາ ຊຫິຕ຺ວາ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາຕິ – ສພ຺ພໍ ຕມໍ ວິໂນເທຕ຺ວາ.

ເອໂກວ ຣຕິມຊ຺ຌຄາຕິ. ເອໂກຕິ ຠຄວາ ປພ຺ພຊ຺ຊາສງ຺ຂາເຕນ ເອໂກ, ອທຸຕິຍຏ຺ເຐນ ເອໂກ, ຕຓ຺ຫາຍ ປຫານຏ຺ເຐນ ເອໂກ, ເອກນ຺ຕວີຕຣາໂຄຕິ ເອໂກ, ເອກນ຺ຕວີຕໂທໂສຕິ ເອໂກ, ເອກນ຺ຕວີຕໂມໂຫຕິ ເອໂກ, ເອກນ຺ຕນິກ຺ກິເລໂສຕິ ເອໂກ, ເອກາຍນມຄ຺ຄໍ ຄໂຕຕິ ເອໂກ, ອນຸຕ຺ຕຣໍ ສມ຺ມາສມ຺ໂພຘິໍ ອຠິສມ຺ພຸທ຺ໂຘຕິ ເອໂກ.

ກຖໍ ຠຄວາ ປພ຺ພຊ຺ຊາສງ຺ຂາເຕນ ເອໂກ? ຠຄວາ ທຫໂຣວ ສມາໂນ ສຸສຸ ກາຬເກໂສ ຠທ຺ເຣນ [ຠທ຺ເທນ (ສ຺ຍາ.)] ໂຍພ຺ພເນນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ປຐເມນ ວຍສາ ອກາມການໍ ມາຕາປິຕູນໍ ອສ຺ສຸມຸຂານໍ ຣຸທນ຺ຕານໍ ວິລປນ຺ຕານໍ ຎາຕິສງ຺ຆໍ ປຫາຍ ສພ຺ພໍ ຆຣາວາສປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕທາຣປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ຎາຕິປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ມິຕ຺ຕາມຈ຺ຈປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ສນ຺ນິຘິປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ເກສມສ຺ສຸໍ ໂອຫາເຣຕ຺ວາ ກາສາຍານິ ວຕ຺ຖານິ ອຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ອກິຎ຺ຈນຠາວໍ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ເອໂກ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕິ – ເອວໍ ຠຄວາ ປພ຺ພຊ຺ຊາສງ຺ຂາເຕນ ເອໂກ.

ກຖໍ ຠຄວາ ອທຸຕິຍຏ຺ເຐນ ເອໂກ? ໂສ ເອວໍ ປພ຺ພຊິໂຕ ສມາໂນ ເອໂກ ອຣຎ຺ຎວນປຕ຺ຖານິ ປນ຺ຕານິ ເສນາສນານິ ປຏິເສວຕິ ອປ຺ປສທ຺ທານິ ອປ຺ປນິຄ຺ໂຆສານິ ວິຊນວາຕານິ ມນຸສ຺ສຣາຫສ຺ເສຍ຺ຍການິ ປຏິສລ຺ລານສາຣຸປ຺ປານິ. ໂສ ເອໂກ ຈຣຕິ, ເອໂກ ຄຈ຺ຉຕິ, ເອໂກ ຕິຏ຺ຐຕິ, ເອໂກ ນິສີທຕິ, ເອໂກ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ, ເອໂກ ຄາມໍ ປິຓ຺ຑາຍ ປວິສຕິ, ເອໂກ ປຏິກ຺ກມຕິ, ເອໂກ ຣໂຫ ນິສີທຕິ, ເອໂກ ຈງ຺ກມໍ ອຘິຏ຺ຐາຕິ, ເອໂກ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕິ – ເອວໍ ຠຄວາ ອທຸຕິຍຏ຺ເຐນ ເອໂກ.

ກຖໍ ຠຄວາ ຕຓ຺ຫາຍ ປຫານຏ຺ເຐນ ເອໂກ? ໂສ ເອວໍ ເອໂກ ອທຸຕິໂຍ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ອາຕາປີ ປຫິຕຕ຺ໂຕ ວິຫຣນ຺ໂຕ ນຊ຺ຊາ ເນຣຎ຺ຊຣາຍ ຕີເຣ ໂພຘິຣຸກ຺ຂມູເລ ມຫາປຘານໍ ປທຫນ຺ໂຕ ມາຣໍ ສເສນໍ ກຓ຺ຫໍ ນມຸຈິໍ ປມຕ຺ຕພນ຺ຘຸໍ ວິຘມິຕ຺ວາ ຕຓ຺ຫາຊາລິນິໍ ວິສຣິຕໍ ວິສຕ຺ຕິກໍ ປຊຫສິ ວິໂນເທສິ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ອກາສິ ອນຠາວໍ ຄເມສິ.

‘‘ຕຓ຺ຫາທຸຕິໂຍ ປຸຣິໂສ, ທີຆມທ຺ຘານສໍສຣໍ;

ອິຕ຺ຖຠາວຎ຺ຎຖາຠາວໍ [ອິຕ຺ຖໍ ຠາວຎ຺ຎຖາຠາວໍ (ກ.) ອິຕິວຸ. ໑໕, ໑໐໕], ສໍສາຣໍ ນາຕິວຕ຺ຕຕິ.

‘‘ເອຕມາທີນວໍ ຎຕ຺ວາ, ຕຓ຺ຫໍ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ສມ຺ຠວໍ;

ວີຕຕຓ຺ໂຫ ອນາທາໂນ, ສໂຕ ຠິກ຺ຂຸ ປຣິພ຺ພເຊ’’ຕິ.

ເອວໍ ຠຄວາ ຕຓ຺ຫາຍ ປຫານຏ຺ເຐນ ເອໂກ.

ກຖໍ ຠຄວາ ເອກນ຺ຕວີຕຣາໂຄຕິ ເອໂກ? ຣາຄສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ເອກນ຺ຕວີຕຣາໂຄຕິ ເອໂກ, ໂທສສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ເອກນ຺ຕວີຕໂທໂສຕິ ເອໂກ, ໂມຫສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ເອກນ຺ຕວີຕໂມໂຫຕິ ເອໂກ, ກິເລສານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ ເອກນ຺ຕນິກ຺ກິເລໂສຕິ ເອໂກ.

ກຖໍ ຠຄວາ ເອກາຍນມຄ຺ຄໍ ຄໂຕຕິ ເອໂກ? ເອກາຍນມຄ຺ໂຄ ວຸຈ຺ຈຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ປຎ຺ຈ ພລານິ ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ.

‘‘ເອກາຍນໍ ຊາຕິຂຍນ຺ຕທສ຺ສີ, ມຄ຺ຄໍ ປຊານາຕິ ຫິຕານຸກມ຺ປີ;

ເອເຕນ ມຄ຺ເຄນ ຕຣິໍສຸ [ອຕຣິໍສຸ (ສ຺ຍາ.)] ປຸພ຺ເພ, ຕຣິສ຺ສນ຺ຕິ ເຍ ຈ ຕຣນ຺ຕິ ໂອຆ’’ນ຺ຕິ.

ເອວໍ ຠຄວາ ເອກາຍນມຄ຺ຄໍ ຄໂຕຕິ ເອໂກ.

ກຖໍ ຠຄວາ ເອໂກ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ສມ຺ມາສມ຺ໂພຘິໍ ອຠິສມ຺ພຸທ຺ໂຘຕິ ເອໂກ? ໂພຘິ ວຸຈ຺ຈຕິ ຈຕູສຸ ມຄ຺ເຄສຸ ຎາຓໍ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຎ຺ຎາພລໍ ຘມ຺ມວິຈຍສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ວີມໍສາ ວິປສ຺ສນາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ຠຄວາ ເຕນ ໂພຘິຎາເຓນ ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ…ເປ… ‘‘ຊາຕິປຈ຺ຈຍາ ຊຣາມຣຓ’’ນ຺ຕິ ພຸຊ຺ຌິ; ‘‘ອວິຊ຺ຊານິໂຣຘາ ສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ…ເປ… ‘‘ຊາຕິນິໂຣຘາ ຊຣາມຣຓນິໂຣໂຘ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ; ‘‘ອິທໍ ທຸກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂສມຸທໂຍ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣໂຘ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ; ‘‘ອິເມ ອາສວາ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ…ເປ… ‘‘ອຍໍ ອາສວນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ; ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ… ປຫາຕພ຺ພາຕິ… ຠາເວຕພ຺ພາຕິ… ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພາຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ຉນ຺ນໍ ຜສ຺ສາຍຕນານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ພຸຊ຺ຌິ, ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ພຸຊ຺ຌິ, ຈຕຸນ຺ນໍ ມຫາຠູຕານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ພຸຊ຺ຌິ.

ອຖ ວາ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ພຸຊ຺ຌິຕພ຺ພໍ ອນຸພຸຊ຺ຌິຕພ຺ພໍ ປຏິພຸຊ຺ຌິຕພ຺ພໍ ສມ຺ພຸຊ຺ຌິຕພ຺ພໍ ອຘິຄນ຺ຕພ຺ພໍ ຜສ຺ສິຕພ຺ພໍ ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ເຕນ ໂພຘິຎາເຓນ ພຸຊ຺ຌິ ອນຸພຸຊ຺ຌິ ປຏິພຸຊ຺ຌິ ສມ຺ພຸຊ຺ຌິ ສມ຺ມາພຸຊ຺ຌິ ອຘິຄຈ຺ຉິ ຜສ຺ເສສິ ສຈ຺ຉາກາສິ. ເອວໍ ຠຄວາ ເອໂກ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ສມ຺ມາສມ຺ໂພຘິໍ ອຠິສມ຺ພຸທ຺ໂຘຕິ ເອໂກ.

ຣຕິມຊ຺ຌຄາຕິ. ຣຕິນ຺ຕິ ເນກ຺ຂມ຺ມຣຕິໍ ວິເວກຣຕິໍ ອຸປສມຣຕິໍ ສມ຺ໂພຘິຣຕິໍ ອຊ຺ຌຄາ ສມຊ຺ຌຄາ ອຘິຄຈ຺ຉິ ຜສ຺ເສສິ ສຈ຺ຉາກາສີຕິ – ເອໂກວ ຣຕິມຊ຺ຌຄາ.

ເຕນາຫ ເຖໂຣ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ –

‘‘ສເທວກສ຺ສ ໂລກສ຺ສ, ຍຖາ ທິສ຺ສຕິ ຈກ຺ຂຸມາ;

ສພ຺ພໍ ຕມໍ ວິໂນເທຕ຺ວາ, ເອໂກວ ຣຕິມຊ຺ຌຄາ’’ຕິ.

໑໙໒.

ຕໍ ພຸທ຺ຘໍ ອສິຕໍ ຕາທິໍ, ອກຸຫໍ ຄຓິມາຄຕໍ;

ພຫູນມິຘ ພທ຺ຘານໍ, ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມໍ.

ຕໍ ພຸທ຺ຘໍ ອສິຕໍ ຕາທິນ຺ຕິ. ພຸທ຺ໂຘຕິ ໂຍ ໂສ ຠຄວາ ສຍມ຺ຠູ ອນາຈຣິຍໂກ ປຸພ຺ເພ ອນນຸສ຺ສຸເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ສາມໍ ສຈ຺ຈານິ ອຠິສມ຺ພຸຊ຺ຌິ, ຕຕ຺ຖ ຈ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕໍ ປາປຸຓິ [ປຕ຺ໂຕ (ສ຺ຍາ.)], ພເລສຸ ຈ ວສີຠາວໍ ປາປຸຓິ. ພຸທ຺ໂຘຕິ ເກນຏ຺ເຐນ ພຸທ຺ໂຘ? ພຸຊ຺ຌິຕາ ສຈ຺ຈານີຕິ ພຸທ຺ໂຘ, ໂພເຘຕາ ປຊາຍາຕິ ພຸທ຺ໂຘ, ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕາຍ ພຸທ຺ໂຘ, ສພ຺ພທສ຺ສາວິຕາຍ ພຸທ຺ໂຘ, ອນຎ຺ຎເນຍ຺ຍຕາຍ ພຸທ຺ໂຘ, ວິສວິຕາຍ ພຸທ຺ໂຘ, ຂີຓາສວສງ຺ຂາເຕນ ພຸທ຺ໂຘ, ນິຣຸປກ຺ກິເລສສງ຺ຂາເຕນ ພຸທ຺ໂຘ, ເອກນ຺ຕວີຕຣາໂຄຕິ ພຸທ຺ໂຘ, ເອກນ຺ຕວີຕໂທໂສຕິ ພຸທ຺ໂຘ, ເອກນ຺ຕວີຕໂມໂຫຕິ ພຸທ຺ໂຘ, ເອກນ຺ຕນິກ຺ກິເລໂສຕິ ພຸທ຺ໂຘ, ເອກາຍນມຄ຺ຄໍ ຄໂຕຕິ ພຸທ຺ໂຘ, ເອໂກ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ສມ຺ມາສມ຺ໂພຘິໍ ອຠິສມ຺ພຸທ຺ໂຘຕິ ພຸທ຺ໂຘ, ອພຸທ຺ຘິວິຫຕຕ຺ຕາ ພຸທ຺ຘິປຏິລາຠຕ຺ຕາ ພຸທ຺ໂຘ. ພຸທ຺ໂຘຕິ ເນຕໍ ມາຕຣາ ກຕໍ ນ ປິຕຣາ ກຕໍ, ນ ຠາຕຣາ ກຕໍ, ນ ຠຄິນິຍາ ກຕໍ, ນ ມິຕ຺ຕາມຈ຺ເຈຫິ ກຕໍ, ນ ຎາຕິສາໂລຫິເຕຫິ ກຕໍ, ນ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ກຕໍ, ນ ເທວຕາຫິ ກຕໍ. ວິໂມກ຺ຂນ຺ຕິກເມຕໍ ພຸທ຺ຘານໍ ຠຄວນ຺ຕານໍ ໂພຘິຍາ ມູເລ ສຫ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎາຓສ຺ສ ປຏິລາຠາ ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ພຸທ຺ໂຘຕິ – ຕໍ ພຸທ຺ຘໍ. ອສິຕນ຺ຕິ ທ຺ເວ ນິສ຺ສຍາ – ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ ຈ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ ຈ. ກຕໂມ ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ? ຍາວ ຕຓ຺ຫາສງ຺ຂາເຕນ ສີມກຕໍ ໂອຘິກຕໍ [ປຣິຍາທິກຕໍ (ສ຺ຍາ.)] ປຣິຍນ຺ຕກຕໍ ປຣິຄ຺ຄຫິຕໍ ມມາຍິຕໍ – ອິທໍ ມມ, ເອຕໍ ມມ, ເອຕ຺ຕກໍ ມມ, ເອຕ຺ຕາວຕາ ມມ, ມມ ຣູປາ ສທ຺ທາ ຄນ຺ຘາ ຣສາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ, ອຕ຺ຖຣຓາ ປາວຸຣຓາ ທາສິທາສາ ອເຊຬກາ ກຸກ຺ກຸຏສູກຣາ ຫຕ຺ຖິຄວາສ຺ສວຬວາ, ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ຫິຣຎ຺ຎໍ ສຸວຓ຺ຓໍ, ຄາມນິຄມຣາຊຘານິໂຍ ຣຏ຺ຐຎ຺ຈ ຊນປໂທ ຈ ໂກໂສ ຈ ໂກຏ຺ຐາຄາຣຎ຺ຈ, ເກວລມ຺ປິ ມຫາປຖວິໍ ຕຓ຺ຫາວເສນ ມມາຍຕິ, ຍາວຕາ ອຏ຺ຐສຕໍ ຕຓ຺ຫາວິຈຣິຕໍ – ອຍໍ ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ.

ກຕໂມ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ? ວີສຕິວຕ຺ຖຸກາ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ, ທສວຕ຺ຖຸກາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ, ທສວຕ຺ຖຸກາ ອນ຺ຕຄ຺ຄາຫິກາ ທິຏ຺ຐິ. ຍາ ເອວຣູປາ ທິຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຫນໍ ທິຏ຺ຐິກນ຺ຕາໂຣ ທິຏ຺ຐິວິສູກາຍິກໍ ທິຏ຺ຐິວິປ຺ຜນ຺ທິຕໍ ທິຏ຺ຐິສຎ຺ໂຎຊນໍ ຄາໂຫ ປຏິຄ຺ຄາໂຫ ອຠິນິເວໂສ ປຣາມາໂສ ກຸມ຺ມຄ຺ໂຄ ມິຈ຺ຉາປໂຖ ມິຈ຺ຉຕ຺ຕໍ ຕິຕ຺ຖາຍຕນໍ ວິປຣິຍາສຄ຺ຄາໂຫ ວິປຣີຕຄ຺ຄາໂຫ ວິປລ຺ລາສຄ຺ຄາໂຫ ມິຈ຺ຉາຄາໂຫ ‘‘ອຍາຖາວກສ຺ມິໍ ຍາຖາວກ’’ນ຺ຕິ ຄາໂຫ ຍາວຕາ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ – ອຍໍ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ.

ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ; ຕຓ຺ຫານິສ຺ສຍສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສຍສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ຠຄວາ ຈກ຺ຂຸໍ ອສິໂຕ, ໂສຕໍ… ຆານໍ… ຊິວ຺ຫໍ… ກາຍໍ… ມນໍ ອສິໂຕ, ຣູເປ… ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ… ກຸລໍ… ຄຓໍ… ອາວາສໍ… ລາຠໍ… ຍສໍ… ປສໍສໍ… ສຸຂໍ… ຈີວຣໍ… ປິຓ຺ຑປາຕໍ… ເສນາສນໍ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ… ກາມຘາຕຸໍ… ຣູປຘາຕຸໍ… ອຣູປຘາຕຸໍ … ກາມຠວໍ… ຣູປຠວໍ… ອຣູປຠວໍ… ສຎ຺ຎາຠວໍ… ອສຎ຺ຎາຠວໍ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຠວໍ… ເອກໂວກາຣຠວໍ… ຈຕຸໂວກາຣຠວໍ… ປຎ຺ຈໂວກາຣຠວໍ… ອຕີຕໍ… ອນາຄຕໍ… ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພ ຘມ຺ເມ ອສິໂຕ ອນິສ຺ສິໂຕ ອນລ຺ລີໂນ ອນຸປຄໂຕ ອນຊ຺ໂຌສິໂຕ ອນຘິມຸຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ຕໍ ພຸທ຺ຘໍ ອສິຕໍ.

ຕາທິນ຺ຕິ ຠຄວາ ປຎ຺ຈຫາກາເຣຫິ ຕາທີ – ອິຏ຺ຐານິຏ຺ເຐ ຕາທີ, ຈຕ຺ຕາວີຕິ ຕາທີ, ຕິຓ຺ຓາວີຕິ ຕາທີ, ມຸຕ຺ຕາວີຕິ ຕາທີ, ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ.

ກຖໍ ຠຄວາ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ເຐ ຕາທີ? ຠຄວາ ລາເຠປິ ຕາທີ, ອລາເຠປິ ຕາທີ, ຍເສປິ ຕາທີ, ອຍເສປິ ຕາທີ, ປສໍສາຍປິ ຕາທີ ນິນ຺ທາຍປິ ຕາທີ, ສຸເຂປິ ຕາທີ, ທຸກ຺ເຂປິ ຕາທີ; ເອກຈ຺ເຈ ພາຫໍ ຄນ຺ເຘນ ລິມ຺ເປຍ຺ຍຸໍ, ເອກຈ຺ເຈ ພາຫໍ ວາສິຍາ ຕຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ, ອມຸກສ຺ມິໍ ນຕ຺ຖິ ຣາໂຄ, ອມຸກສ຺ມິໍ ນຕ຺ຖິ ປຏິຆໍ, ອນຸນຍປຏິຆວິປ຺ປຫີໂນ ອຸຄ຺ຆາຕິນິຄ຺ຆາຕິວີຕິວຕ຺ໂຕ ອນຸໂຣຘວິໂຣຘໍ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ. ເອວໍ ຠຄວາ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ເຐ ຕາທີ.

ກຖໍ ຠຄວາ ຈຕ຺ຕາວີຕິ ຕາທີ? ຠຄວຕາ [ຠຄວໂຕ (ສ຺ຍາ.)] ຣາໂຄ ຈຕ຺ໂຕ ວນ຺ໂຕ ມຸຕ຺ໂຕ ປຫີໂນ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ, ໂທໂສ…ເປ… ໂມໂຫ… ໂກໂຘ… ອຸປນາໂຫ… ມກ຺ໂຂ… ປຬາໂສ… ອິສ຺ສາ… ມຈ຺ຉຣິຍໍ… ມາຍາ… ສາເຐຍ຺ຍໍ… ຖມ຺ໂຠ… ສາຣມ຺ໂຠ… ມາໂນ… ອຕິມາໂນ… ມໂທ… ປມາໂທ… ສພ຺ເພ ກິເລສາ… ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິຕາ… ສພ຺ເພ ທຣຖາ… ສພ຺ເພ ປຣິຬາຫາ… ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາປາ … ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ຈຕ຺ຕາ ວນ຺ຕາ ມຸຕ຺ຕາ ປຫີນາ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐາ. ເອວໍ ຠຄວາ ຈຕ຺ຕາວີຕິ ຕາທີ.

ກຖໍ ຠຄວາ ຕິຓ຺ຓາວີຕິ ຕາທີ? ຠຄວາ ກາໂມຆໍ ຕິຓ຺ໂຓ, ຠໂວຆໍ ຕິຓ຺ໂຓ, ທິຏ຺ໂຐຆໍ ຕິຓ຺ໂຓ, ອວິຊ຺ໂຊຆໍ ຕິຓ຺ໂຓ, ສພ຺ພໍ ສໍສາຣປຖໍ ຕິຓ຺ໂຓ ອຸຕ຺ຕິຓ຺ໂຓ ນິຕ຺ຕິຓ຺ໂຓ ອຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ວີຕິວຕ຺ໂຕ. ໂສ ວຸຏ຺ຐວາໂສ ຈິຓ຺ຓຈຣໂຓ ຄຕທ຺ໂຘ ຄຕທິໂສ ຄຕໂກຏິໂຍ ປາລິຕພ຺ຣຫ຺ມຈຣິໂຍ ອຸຕ຺ຕມທິຏ຺ຐິປ຺ປຕ຺ໂຕ ຠາວິຕມຄ຺ໂຄ ປຫີນກິເລໂສ ປຏິວິທ຺ຘາກຸປ຺ໂປ ສຈ຺ຉິກຕນິໂຣໂຘ. ທຸກ຺ຂໍ ຕສ຺ສ ປຣິຎ຺ຎາຕໍ, ສມຸທໂຍ ປຫີໂນ, ມຄ຺ໂຄ ຠາວິໂຕ, ນິໂຣໂຘ ສຈ຺ຉິກໂຕ, ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຕໍ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ປຣິຎ຺ຎາຕໍ, ປຫາຕພ຺ພໍ ປຫີນໍ, ຠາເວຕພ຺ພໍ ຠາວິຕໍ, ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພໍ ສຈ຺ຉິກຕໍ. ໂສ ອຸກ຺ຂິຕ຺ຕປຬິໂຆ [ອຸກ຺ຂິຕ຺ຕປລິໂຆ (ສ຺ຍາ. ກ.) ມຫານິ. ໖] ສໍກິຓ຺ຓປຣິກ຺ໂຂ ອພ຺ພູຬ຺ເຫສິໂກ ນິຣຄ຺ຄໂຬ ອຣິໂຍ ປນ຺ນທ຺ຘໂຊ ປນ຺ນຠາໂຣ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ປຎ຺ຈງ຺ຄວິປ຺ປຫີໂນ ຉຬງ຺ຄສມນ຺ນາຄໂຕ ເອກາຣກ຺ໂຂ ຈຕຸຣາປສ຺ເສໂນ ປນຸຓ຺ຓປຈ຺ເຈກສຈ຺ໂຈ ສມວຍສຏ຺ເຐສໂນ ອນາວິລສງ຺ກປ຺ໂປ ປສ຺ສທ຺ຘກາຍສງ຺ຂາໂຣ ສຸວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ສຸວິມຸຕ຺ຕປຎ຺ໂຎ ເກວລີ ວຸສິຕວາ ອຸຕ຺ຕມປຸຣິໂສ ປຣມປຸຣິໂສ ປຣມປຕ຺ຕິປ຺ປຕ຺ໂຕ. ໂສ ເນວາຈິນຕິ, ນາປຈິນຕິ; ອປຈິນິຕ຺ວາ ຐິໂຕ ເນວ ປຊຫຕິ, ນ ອຸປາທິຍຕິ; ປຊຫິຕ຺ວາ ຐິໂຕ ເນວ ສໍສິພ຺ພຕິ, ນ ອຸສິເນຕິ; ວິສິເນຕ຺ວາ ຐິໂຕ ເນວ ວິຘູເປຕິ, ນ ສນ຺ຘູເປຕິ; ວິຘູເປຕ຺ວາ ຐິໂຕ, ອເສເຂນ ສີລກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ຐິໂຕ, ອເສເຂນ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ຐິໂຕ, ອເສເຂນ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ຐິໂຕ, ອເສເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ຐິໂຕ, ອເສເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ຐິໂຕ, ສຈ຺ຈໍ ສມ຺ປຏິປາທິຍິຕ຺ວາ ຐິໂຕ, ເອຊໍ ສມຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ຐິໂຕ, ກິເລສຄ຺ຄິໍ ປຣິຍາທິຍິຕ຺ວາ ຐິໂຕ, ອປຣິຄມນຕາຍ ຐິໂຕ, ກຏໍ ສມາທາຍ ຐິໂຕ, ມຸຕ຺ຕປຏິເສວນຕາຍ ຐິໂຕ, ເມຕ຺ຕາຍ ປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ຐິໂຕ, ກຣຸຓາຍ ປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ຐິໂຕ, ມຸທິຕາຍ ປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ຐິໂຕ, ອຸເປກ຺ຂາຍ ປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ຐິໂຕ, ອຈ຺ຈນ຺ຕປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ຐິໂຕ, ອຕມ຺ມຍຕາຍ ປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ຐິໂຕ, ວິມຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ຐິໂຕ, ສນ຺ຕຸສິຕຕ຺ຕາ ຐິໂຕ, ຂນ຺ຘປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ, ຘາຕຸປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ, ອາຍຕນປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ, ຄຕິປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ, ອຸປປຕ຺ຕິປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ, ປຏິສນ຺ຘິປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ, ຠວປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ, ສໍສາຣປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ, ວຏ຺ຏປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ, ອນ຺ຕິເມ ຠເວ ຐິໂຕ, ອນ຺ຕິເມ ສມຸສ຺ສເຍ ຐິໂຕ, ອນ຺ຕິມເທຫຘໂຣ ຠຄວາ.

‘‘ຕສ຺ສາຍໍ ປຈ຺ຉິມໂກ ຠໂວ, ຈຣິໂມຍໍ ສມຸສ຺ສໂຍ;

ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວ’’ຕິ.

ເອວໍ ຠຄວາ ຕິຓ຺ຓາວີຕິ ຕາທີ.

ກຖໍ ຠຄວາ ມຸຕ຺ຕາວີຕິ ຕາທີ? ຠຄວໂຕ ຣາຄາ ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ, ໂທສາ ຈິຕ຺ຕໍ… ໂມຫາ ຈິຕ຺ຕໍ… ໂກຘາ… ອຸປນາຫາ… ມກ຺ຂາ… ປຬາສາ… ອິສ຺ສາຍ… ມຈ຺ຉຣິຍາ… ມາຍາຍ… ສາເຐຍ຺ຍາ… ຖມ຺ຠາ… ສາຣມ຺ຠາ… ມານາ… ອຕິມານາ… ມທາ… ປມາທາ… ສພ຺ພກິເລເສຫິ… ສພ຺ພທຸຈ຺ຈຣິເຕຫິ… ສພ຺ພທຣເຖຫິ… ສພ຺ພປຣິຬາເຫຫິ… ສພ຺ພສນ຺ຕາເປຫິ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາເຣຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ. ເອວໍ ຠຄວາ ມຸຕ຺ຕາວີຕິ ຕາທີ.

ກຖໍ ຠຄວາ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ? ຠຄວາ ສີເລ ສຕິ ສີລວາຕິ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ, ສທ຺ຘາຍ ສຕິ ສທ຺ໂຘຕິ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ, ວີຣິເຍ ສຕິ ວີຣິຍວາຕິ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ, ສຕິຍາ ສຕິ ສຕິມາຕິ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ, ສມາຘິສ຺ມິໍ ສຕິ ສມາຫິໂຕຕິ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ, ປຎ຺ຎາຍ ສຕິ ປຎ຺ຎວາຕິ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ, ວິຊ຺ຊາຍ ສຕິ ເຕວິຊ຺ໂຊຕິ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ, ອຠິຎ຺ຎາຍ ສຕິ ຉຬຠິຎ຺ໂຎຕິ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ, ທສພເລ ສຕິ ທສພໂລຕິ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ. ເອວໍ ຠຄວາ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີຕິ – ຕໍ ພຸທ຺ຘໍ ອສິຕໍ ຕາທິໍ.

ອກຸຫໍ ຄຓິມາຄຕນ຺ຕິ. ອກຸໂຫຕິ ຕີຓິ ກຸຫນວຕ຺ຖູນິ – ປຈ຺ຈຍປຏິເສວນສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ, ອິຣິຍາປຖສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ, ສາມນ຺ຕຊປ຺ປນສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ.

ກຕມໍ ປຈ຺ຈຍປຏິເສວນສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ? ອິຘ ຄຫປຕິກາ ຠິກ຺ຂຸໍ ນິມນ຺ເຕນ຺ຕິ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາເຣຫິ. ໂສ ປາປິຈ຺ໂຉ ອິຈ຺ຉາປກໂຕ ອຕ຺ຖິໂກ [ອຕິຕ຺ຕິໂກ (ສີ.), ອິຕ຺ຖິໂກ (ສ຺ຍາ.), ປຸຣາເຠທສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທເສ ປາຐນານຕ຺ຕໍ ນຕ຺ຖິ] ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານໍ ຠິຍ຺ໂຍກມ຺ຍຕໍ ອຸປາທາຍ ຈີວຣໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຕິ, ປິຓ຺ຑປາຕໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຕິ, ເສນາສນໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຕິ, ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຕິ. ໂສ ເອວມາຫ – ‘‘ກິໍ ສມຓສ຺ສ ມຫຄ຺ເຆນ ຈີວເຣນ! ເອຕໍ ສາຣຸປ຺ປໍ, ຍໍ ສມໂຓ ສຸສານາ ວາ ສງ຺ກາຣກູຏາ ວາ ປາປຓິກາ ວາ ນນ຺ຕການິ ອຸຈ຺ຈິນິຕ຺ວາ ສງ຺ຆາຏິໍ ກຣິຕ຺ວາ ຘາເຣຍ຺ຍ. ກິໍ ສມຓສ຺ສ ມຫຄ຺ເຆນ ປິຓ຺ຑປາເຕນ! ເອຕໍ ສາຣຸປ຺ປໍ, ຍໍ ສມໂຓ ອຸຎ຺ຉາຈຣິຍາຍ ປິຓ຺ຑິຍາໂລເປນ ຊີວິຕໍ ກປ຺ເປຍ຺ຍ. ກິໍ ສມຓສ຺ສ ມຫຄ຺ເຆນ ເສນາສເນນ! ເອຕໍ ສາຣຸປ຺ປໍ, ຍໍ ສມໂຓ ຣຸກ຺ຂມູລິໂກ ວາ ອສ຺ສ ໂສສານິໂກ ວາ ອພ຺ໂຠກາສິໂກ ວາ. ກິໍ ສມຓສ຺ສ ມຫຄ຺ເຆນ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາເຣນ! ເອຕໍ ສາຣຸປ຺ປໍ, ຍໍ ສມໂຓ ປູຕິມຸຕ຺ເຕນ ຫຣິຕກີຂຓ຺ເຑນ ໂອສຘໍ ກເຣຍ຺ຍາ’’ຕິ ຕທຸປາທາຍ ລູຂໍ ຈີວຣໍ ຘາເຣຕິ, ລູຂໍ ປິຓ຺ຑປາຕໍ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ, ລູຂໍ ເສນາສນໍ ປຏິເສວຕິ, ລູຂໍ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ປຏິເສວຕິ. ຕເມນໍ ຄຫປຕິກາ ເອວໍ ຊານນ຺ຕິ – ‘‘ອຍໍ ສມໂຓ ອປ຺ປິຈ຺ໂຉ ສນ຺ຕຸຏ຺ໂຐ ປວິວິຕ຺ໂຕ ອສໍສຏ຺ໂຐ ອາຣທ຺ຘວີຣິໂຍ ຘຸຕວາໂທ’’ຕິ ຠິຍ຺ໂຍ ຠິຍ຺ໂຍ ນິມນ຺ເຕນ຺ຕິ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາເຣຫິ. ໂສ ເອວມາຫ – ‘‘ຕິຓ຺ຓໍ ສມ຺ມຸຂີຠາວາ ສທ຺ໂຘ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ພຫຸໍ ປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕິ, ສທ຺ຘາຍ ສມ຺ມຸຂີຠາວາ ສທ຺ໂຘ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ພຫຸໍ ປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕິ, ເທຍ຺ຍຘມ຺ມສ຺ສ ສມ຺ມຸຂີຠາວາ ສທ຺ໂຘ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ພຫຸໍ ປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕິ, ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍານໍ ສມ຺ມຸຂີຠາວາ ສທ຺ໂຘ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ພຫຸໍ ປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕິ. ຕຸມ຺ຫາກຎ຺ເຈວາຍໍ ສທ຺ຘາ ອຕ຺ຖິ, ເທຍ຺ຍຘມ຺ໂມ ຈ ສໍວິຊ຺ຊຕິ, ອຫຎ຺ຈ ປຏິຄ຺ຄາຫໂກ. ສເຈ ອຫໍ ນ ປຏິຄ຺ຄເຫສ຺ສາມິ, ເອວໍ ຕຸມ຺ເຫ ປຸຎ຺ເຎນ ປຣິພາຫິຣາ [ປຏິພາຫິຣາ (ກ.)] ຠວິສ຺ສຖ, ນ ມຍ຺ຫໍ ອິມິນາ ອຕ຺ໂຖ, ອປິ ຈ ຕຸມ຺ຫາກໍເຍວ ອນຸກມ຺ປາຍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາມີ’’ຕິ. ຕທຸປາທາຍ ພຫຸມ຺ປິ ຈີວຣໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ [ປຏິຄຓ຺ຫຕິ (ສີ.)], ພຫຸມ຺ປິ ປິຓ຺ຑປາຕໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ, ພຫຸມ຺ປິ ເສນາສນໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ, ພຫຸມ຺ປິ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ. ຍາ ເອວຣູປາ ຠາກຸຏິກາ ຠາກຸຏິຍໍ ກຸຫນາ ກຸຫາຍນາ ກຸຫິຕຕ຺ຕໍ – ອິທໍ ປຈ຺ຈຍປຏິເສວນສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ.

ກຕມໍ ອິຣິຍາປຖສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປາປິຈ຺ໂຉ ອິຈ຺ຉາປກໂຕ ສມ຺ຠາວນາຘິປ຺ປາໂຍ, ‘‘ເອວໍ ມໍ ຊໂນ ສມ຺ຠາເວສ຺ສຕີ’’ຕິ ຄມນໍ ສຓ຺ຐເປຕິ, ຐານໍ ສຓ຺ຐເປຕິ, ນິສຊ຺ຊໍ ສຓ຺ຐເປຕິ, ສຍນໍ ສຓ຺ຐເປຕິ, ປຓິຘາຍ ຄຈ຺ຉຕິ, ປຓິຘາຍ ຕິຏ຺ຐຕິ, ປຓິຘາຍ ນິສີທຕິ, ປຓິຘາຍ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ, ສມາຫິໂຕ ວິຍ ຄຈ຺ຉຕິ, ສມາຫິໂຕ ວິຍ ຕິຏ຺ຐຕິ, ສມາຫິໂຕ ວິຍ ນິສີທຕິ, ສມາຫິໂຕ ວິຍ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ, ອາປາຖກຊ຺ຌາຍີວ ໂຫຕິ. ຍາ ເອວຣູປາ ອິຣິຍາປຖສ຺ສ ອາຐປນາ ຐປນາ ສຓ຺ຐປນາ ຠາກຸຏິກາ ຠາກຸຏິຍໍ ກຸຫນາ ກຸຫາຍນາ ກຸຫິຕຕ຺ຕໍ – ອິທໍ ອິຣິຍາປຖສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ.

ກຕມໍ ສາມນ຺ຕຊປ຺ປນສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປາປິຈ຺ໂຉ ອິຈ຺ຉາປກໂຕ ສມ຺ຠາວນາຘິປ຺ປາໂຍ ‘‘ເອວໍ ມໍ ຊໂນ ສມ຺ຠາເວສ຺ສຕີ’’ຕິ, ອຣິຍຘມ຺ມສນ຺ນິສ຺ສິຕໍ ວາຈໍ ຠາສຕິ. ‘‘ໂຍ ເອວຣູປໍ ຈີວຣໍ ຘາເຣຕິ ໂສ ສມໂຓ ມເຫສກ຺ໂຂ’’ຕິ ຠຓຕິ; ‘‘ໂຍ ເອວຣູປໍ ປຕ຺ຕໍ ຘາເຣຕິ… ໂລຫຖາລກໍ ຘາເຣຕິ… ຘມ຺ມກຣຓໍ [ຘມ຺ມກຣກໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.) ອຠິຘານປ຺ປທີປິກາຠິນວນິສ຺ສຍໍ ໂອໂລເກຕພ຺ພໍ] ຘາເຣຕິ… ປຣິສ຺ສາວນໍ ຘາເຣຕິ… ກຸຎ຺ຈິກໍ ຘາເຣຕິ… ອຸປາຫນໍ ຘາເຣຕິ… ກາຍພນ຺ຘນໍ ຘາເຣຕິ… ອາໂຍຄໍ ຘາເຣຕິ, ໂສ ສມໂຓ ມເຫສກ຺ໂຂ’’ຕິ ຠຓຕິ; ‘‘ຍສ຺ສ ເອວຣູໂປ ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ໂສ ສມໂຓ ມເຫສກ຺ໂຂ’’ຕິ ຠຓຕິ; ‘‘ຍສ຺ສ ເອວຣູໂປ ອາຈຣິໂຍ… ເອວຣູປາ ສມານຸປຊ຺ຌາຍກາ… ສມານາຈຣິຍກາ… ມິຕ຺ຕາ… ສນ຺ທິຏ຺ຐາ… ສມ຺ຠຕ຺ຕາ… ສຫາຍາ, ໂສ ສມໂຓ ມເຫສກ຺ໂຂ’’ຕິ ຠຓຕິ; ‘‘ໂຍ ເອວຣູເປ ວິຫາເຣ ວສຕິ, ໂສ ສມໂຓ ມເຫສກ຺ໂຂ’’ຕິ ຠຓຕິ; ‘‘ໂຍ ເອວຣູເປ ອຑ຺ຒໂຍເຄ ວສຕິ… ປາສາເທ ວສຕິ… ຫມ຺ມິເຍ ວສຕິ… ຄຸຫາຍໍ ວສຕິ… ເລເຓ ວສຕິ… ກຸຏິຍາ ວສຕິ… ກູຏາຄາເຣ ວສຕິ… ອຏ຺ເຏ ວສຕິ … ມາເຬ ວສຕິ… ອຸທ຺ທຓ຺ເຑ ວສຕິ… ອຸປຏ຺ຐານສາລາຍໍ ວສຕິ… ມຓ຺ຑເປ ວສຕິ… ຣຸກ຺ຂມູເລ ວສຕິ, ໂສ ສມໂຓ ມເຫສກ຺ໂຂ’’ຕິ ຠຓຕິ.

ອຖ ວາ ໂກຣຊິກໂກຣຊິໂກ, ຠາກຸຏິກຠາກຸຏິໂກ, ກຸຫກກຸຫໂກ, ລປກລປໂກ, ມຸຂສມ຺ຠາວິໂຕ ‘‘ອຍໍ ສມໂຓ ອິມາສໍ ເອວຣູປານໍ ວິຫາຣສມາປຕ຺ຕີນໍ ລາຠີ’’ຕິ. ຕາທິສໍ ຄມ຺ຠີຣໍ ຄູຬ຺ຫໍ ນິປຸຓໍ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນໍ ໂລກຸຕ຺ຕຣໍ ສຸຎ຺ຎຕາປຏິສຎ຺ຎຸຕ຺ຕໍ ກຖໍ ກເຖຕິ. ຍາ ເອວຣູປາ ຠາກຸຏິກາ ຠາກຸຏິຍໍ ກຸຫນາ ກຸຫາຍນາ ກຸຫິຕຕ຺ຕໍ – ອິທໍ ສາມນ຺ຕຊປ຺ປນສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ. ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອິມານິ ຕີຓິ ກຸຫນວຕ຺ຖູນິ ປຫີນານິ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນານິ ວູປສນ຺ຕານິ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘານິ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິການິ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒານິ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ອກຸໂຫຕິ – ອກຸຫໍ.

ຄຓິມາຄຕນ຺ຕິ. ຄຓີຕິ ຄຓີ ຠຄວາ. ຄຓາຈຣິໂຍຕິ ຄຓີ, ຄຓສ຺ສ ສຕ຺ຖາຕິ ຄຓີ, ຄຓໍ ປຣິຫຣຕີຕິ ຄຓີ, ຄຓໍ ໂອວທຕີຕິ ຄຓີ, ຄຓໍ ອນຸສາສຕີຕິ ຄຓີ, ວິສາຣໂທ ຄຓໍ ອຸປສງ຺ກມຕີຕິ ຄຓີ, ຄຓສ຺ສ ສຸສ຺ສູສຕິ ໂສຕໍ ໂອທຫຕິ ອຎ຺ຎາ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປຏ຺ຐເປຕີຕິ ຄຓີ, ຄຓໍ ອກຸສລາ ວຸຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ກຸສເລ ປຕິຏ຺ຐາເປຕີຕິ ຄຓີ, ຠິກ຺ຂຸຄຓສ຺ສ ຄຓີ, ຠິກ຺ຂຸນີຄຓສ຺ສ ຄຓີ, ອຸປາສກຄຓສ຺ສ ຄຓີ, ອຸປາສິກາຄຓສ຺ສ ຄຓີ, ຣາຊຄຓສ຺ສ ຄຓີ, ຂຕ຺ຕິຍຄຓສ຺ສ ຄຓີ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓຄຓສ຺ສ ຄຓີ, ເວສ຺ສຄຓສ຺ສ ຄຓີ, ສຸທ຺ທຄຓສ຺ສ ຄຓີ, ພ຺ຣຫ຺ມຄຓສ຺ສ ຄຓີ, ເທວຄຓສ຺ສ ຄຓີ, ສງ຺ຆິໍ [ສໍຆຄຓສ຺ສ ຄຓີ (ສີ.)] ຄຓິໍ ຄຓາຈຣິຍໍ. ອາຄຕນ຺ຕິ ອຸປຄຕໍ ສມຸປຄຕໍ ສມຸປປນ຺ນໍ [ສມ຺ປຕ຺ຕໍ (ພຫູສຸ)] ສງ຺ກສ຺ສນຄຣນ຺ຕິ – ອກຸຫໍ ຄຓິມາຄຕໍ.

ພຫູນມິຘ ພທ຺ຘານນ຺ຕິ. ພຫູນໍ ຂຕ຺ຕິຍານໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ເວສ຺ສານໍ ສຸທ຺ທານໍ ຄຫຏ຺ຐານໍ ປພ຺ພຊິຕານໍ ເທວານໍ ມນຸສ຺ສານໍ. ພທ຺ຘານນ຺ຕິ ພທ຺ຘານໍ ພທ຺ຘຈຣານໍ ປຣິຈາຣການໍ ສິສ຺ສານນ຺ຕິ – ພຫູນມິຘ ພທ຺ຘານໍ.

ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມນ຺ຕິ. ປຎ຺ເຫນ ອຕ຺ຖິໂກ ອາຄໂຕມ຺ຫິ [ອຕ຺ຖິກາມ຺ຫ ອາຄຕາ (ສີ. ກ.) ເອວມີທິເສສຸ ທ຺ວີສຸ ປເທສຸປິ ພຫຸວຈເນນ], ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉິຕຸກາໂມ ອາຄໂຕມ຺ຫິ, ປຎ຺ຫໍ ໂສຕຸກາໂມ ອາຄໂຕມ຺ຫີຕິ. ເອວມ຺ປິ ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມໍ. ອຖ ວາ ປຎ຺ຫຕ຺ຖິການໍ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉິຕຸກາມານໍ ປຎ຺ຫໍ ໂສຕຸກາມານໍ ອາຄມນໍ ອຠິກ຺ກມນໍ ອຸປສງ຺ກມນໍ ປຍິຣຸປາສນໍ [ປຍິຣຸປາສນາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ສິຍາ ອຕ຺ຖີຕິ. ເອວມ຺ປິ ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມໍ. ອຖ ວາ ປຎ຺ຫາຄໂມ ຕຸຍ຺ຫໍ ອຕ຺ຖິ, ຕ຺ວມ຺ປິ ປຫຸ [ອິມານິ ຕີຓິ ປທານິ ນຕ຺ຖິ ສ຺ຍາ. ໂປຕ຺ຖເກ], ຕ຺ວມສິ ອລມຕ຺ໂຖ ມຍາ ປຸຈ຺ຉິຕໍ ກເຖຕຸໍ ວິສຊ຺ເຊຕຸໍ ‘‘ວຫສ຺ເສຕໍ ຠາຣ’’ນ຺ຕິ. ເອວມ຺ປິ ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມໍ.

ເຕນາຫ ເຖໂຣ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ –

‘‘ຕໍ ພຸທ຺ຘໍ ອສິຕໍ ຕາທິໍ, ອກຸຫໍ ຄຓິມາຄຕໍ;

ພຫູນມິຘ ພທ຺ຘານໍ, ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມ’’ນ຺ຕິ.

໑໙໓.

ຠິກ຺ຂຸໂນ ວິຊິຄຸຈ຺ຉໂຕ, ຠຊໂຕ ຣິຕ຺ຕມາສນໍ;

ຣຸກ຺ຂມູລໍ ສຸສານໍ ວາ, ປພ຺ພຕານໍ ຄຸຫາສຸ ວາ.

ຠິກ຺ຂຸໂນ ວິຊິຄຸຈ຺ຉໂຕຕິ. ຠິກ຺ຂຸໂນຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນກລ຺ຍາຓສ຺ສ ວາ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເສກ຺ຂສ຺ສ ວາ ຠິກ຺ຂຸໂນ. ວິຊິຄຸຈ຺ຉໂຕຕິ ຊາຕິຍາ ວິຊິຄຸຈ຺ຉໂຕ, ຊຣາຍ… ພ຺ຍາຘິນາ… ມຣເຓນ… ໂສເກຫິ… ປຣິເທເວຫິ… ທຸກ຺ເຂຫິ… ໂທມນສ຺ເສຫິ… ອຸປາຍາເສຫິ ວິຊິຄຸຈ຺ຉໂຕ, ເນຣຍິເກນ ທຸກ຺ເຂນ… ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິເກນ ທຸກ຺ເຂນ… ເປຕ຺ຕິວິສຍິເກນ ທຸກ຺ເຂນ… ມານຸສິເກນ [ມານຸສເກນ (ສີ. ສ຺ຍາ.) ມຫານິ. ໑໗໑] ທຸກ຺ເຂນ… ຄພ຺ໂຠກ຺ກນ຺ຕິມູລເກນ ທຸກ຺ເຂນ… ຄພ຺ຠຏ຺ຐິຕິມູລເກນ ທຸກ຺ເຂນ… ຄພ຺ຠວຸຏ຺ຐານມູລເກນ ທຸກ຺ເຂນ… ຊາຕສ຺ສູປນິພນ຺ຘເກນ ທຸກ຺ເຂນ… ຊາຕສ຺ສ ປຣາເຘຍ຺ຍເກນ ທຸກ຺ເຂນ… ອຕ຺ຕູປກ຺ກເມນ ທຸກ຺ເຂນ… ປຣູປກ຺ກເມນ ທຸກ຺ເຂນ… ທຸກ຺ຂທຸກ຺ເຂນ… ສງ຺ຂາຣທຸກ຺ເຂນ … ວິປຣິຓາມທຸກ຺ເຂນ… ຈກ຺ຂຸໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ… ໂສຕໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ… ຆານໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ… ຊິວ຺ຫາໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ… ກາຍໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ… ສີສໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ… ກຓ຺ຓໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ… ມຸຂໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ… ທນ຺ຕໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ… ກາເສນ… ສາເສນ… ປິນາເສນ… ຑາເຫນ… ຊເຣນ… ກຸຈ຺ຉິໂຣເຄນ… ມຸຈ຺ຉາຍ… ປກ຺ຂນ຺ທິກາຍ… ສູລາຍ… ວິສູຈິກາຍ… ກຸຏ຺ເຐນ… ຄຓ຺ເຑນ… ກິລາເສນ… ໂສເສນ… ອປມາເຣນ… ທທ຺ທຸຍາ… ກຓ຺ຑຸຍາ… ກຈ຺ຉຸຍາ… ຣຂສາຍ… ວິຕຈ຺ຉິກາຍ… ໂລຫິເຕນ… ປິຕ຺ເຕນ… ມຘຸເມເຫນ… ອໍສາຍ… ປິຬກາຍ… ຠຄນ຺ທເລນ… ປິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐາເນນ ອາພາເຘນ… ເສມ຺ຫສມຸຏ຺ຐາເນນ ອາພາເຘນ… ວາຕສມຸຏ຺ຐາເນນ ອາພາເຘນ… ສນ຺ນິປາຕິເກນ ອາພາເຘນ… ອຸຕຸປຣິຓາມເຊນ ອາພາເຘນ… ວິສມປຣິຫາຣເຊນ ອາພາເຘນ… ໂອປກ຺ກມິເກນ ອາພາເຘນ… ກມ຺ມວິປາກເຊນ ອາພາເຘນ… ສີເຕນ… ອຸຓ຺ເຫນ… ຊິຆຈ຺ຉາຍ… ປິປາສາຍ… ອຸຈ຺ຈາເຣນ … ປສ຺ສາເວນ… ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ເສນ ທຸກ຺ເຂນ… ມາຕຸມຣເຓນ ທຸກ຺ເຂນ… ປິຕຸມຣເຓນ ທຸກ຺ເຂນ… ຠາຕຸມຣເຓນ… ຠຄິນິມຣເຓນ… ປຸຕ຺ຕມຣເຓນ … ຘີຕຸມຣເຓນ… ຎາຕິພ຺ຍສເນນ… ໂຠຄພ຺ຍສເນນ… ໂຣຄພ຺ຍສເນນ… ສີລພ຺ຍສເນນ… ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສເນນ ທຸກ຺ເຂນ ວິຊິຄຸຈ຺ຉໂຕ ອຏ຺ຏີຍໂຕ ຫຣາຍໂຕ ຊິຄຸຈ຺ຉໂຕຕິ – ຠິກ຺ຂຸໂນ ວິຊິຄຸຈ຺ຉໂຕ.

ຠຊໂຕ ຣິຕ຺ຕມາສນນ຺ຕິ. ອາສນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຍຕ຺ຖ ນິສີທຕິ – ມຎ຺ໂຈ ປີຐໍ ຠິສິ ຕຏ຺ຏິກາ ຈມ຺ມຂຓ຺ໂຑ ຕິຓສນ຺ຖາໂຣ ປຓ຺ຓສນ຺ຖາໂຣ ປລາລສນ຺ຖາໂຣ [ປລາສສນ຺ຖາໂຣ (ສີ. ສ຺ຍາ.)]. ຕໍ ອາສນໍ ອສປ຺ປາຍຣູປທສ຺ສເນນ ຣິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປວິວິຕ຺ຕໍ, ອສປ຺ປາຍສທ຺ທສ຺ສວເນນ ຣິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປວິວິຕ຺ຕໍ, ອສປ຺ປາເຍຫິ ປຎ຺ຈຫິ ກາມຄຸເຓຫິ ຣິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປວິວິຕ຺ຕໍ. ຕໍ ປວິວິຕ຺ຕໍ ອາສນໍ ຠຊໂຕ ສມ຺ຠຊໂຕ ເສວໂຕ ນິເສວໂຕ ສໍເສວໂຕ ປຏິເສວໂຕຕິ – ຠຊໂຕ ຣິຕ຺ຕມາສນໍ.

ຣຸກ຺ຂມູລໍ ສຸສານໍ ວາຕິ. ຣຸກ຺ຂມູລໍເຍວ ຣຸກ຺ຂມູລໍ, ສຸສານໍເຍວ ສຸສານນ຺ຕິ – ຣຸກ຺ຂມູລໍ ສຸສານໍ ວາ. ປພ຺ພຕານໍ ຄຸຫາສຸ ວາຕິ. ປພ຺ພຕາເຍວ ປພ຺ພຕາ, ກນ຺ທຣາເຍວ ກນ຺ທຣາ, ຄິຣິຄຸຫາເຍວ ຄິຣິຄຸຫາ. ປພ຺ພຕນ຺ຕຣິກາໂຍ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປພ຺ພຕປພ຺ຠາຣາຕິ – ປພ຺ພຕານໍ ຄຸຫາສຸ ວາ.

ເຕນາຫ ເຖໂຣ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ –

‘‘ຠິກ຺ຂຸໂນ ວິຊິຄຸຈ຺ຉໂຕ, ຠຊໂຕ ຣິຕ຺ຕມາສນໍ;

ຣຸກ຺ຂມູລໍ ສຸສານໍ ວາ, ປພ຺ພຕານໍ ຄຸຫາສຸ ວາ’’ຕິ.

໑໙໔.

ອຸຈ຺ຈາວເຈສຸ ສຍເນສຸ, ກິວນ຺ໂຕ [ຄີວນ຺ໂຕ (ສ຺ຍາ.) ໂມຄ຺ຄລ຺ລານພ຺ຍາກຣຓໍ ໂອໂລເກຕພ຺ພໍ] ຕຕ຺ຖ ເຠຣວາ;

ເຍ ຫິ ຠິກ຺ຂຸ ນ ເວເຘຍ຺ຍ, ນິຄ຺ໂຆເສ ສຍນາສເນ.

ອຸຈ຺ຈາວເຈສຸ ສຍເນສູຕິ. ອຸຈ຺ຈາວເຈສູຕິ ອຸຈ຺ຈາວເຈສຸ ຫີນປ຺ປຓີເຕສຸ ເຉກປາປເກສຸ. ສຍນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ເສນາສນໍ ວິຫາໂຣ ອຑ຺ຒໂຍໂຄ ປາສາໂທ ຫມ຺ມິຍໍ ຄຸຫາຕິ – ອຸຈ຺ຈາວເຈສຸ ສຍເນສຸ. ກິວນ຺ໂຕ ຕຕ຺ຖ ເຠຣວາຕິ. ກິວນ຺ໂຕຕິ ກິວນ຺ໂຕ [ກຸວນ຺ໂຕ (ສີ.), ຄີວນ຺ໂຕ (ສ຺ຍາ.)] ກູຊນ຺ໂຕ ນທນ຺ໂຕ ສທ຺ທໍ ກໂຣນ຺ໂຕ. ອຖ ວາ ກິວນ຺ໂຕຕິ ກຕິ ກິຕ຺ຕກາ ກີວຕກາ ກີວພຫຸກາ ເຕ. ເຠຣວາຕິ ສີຫາ ພ຺ຍຄ຺ຆາ ທີປີ ອຈ຺ຉາ ຕຣຈ຺ຉາ ໂກກາ ມຫິໍສາ ຫຕ຺ຖີ ອຫິ ວິຈ຺ຉິກາ ສຕປທີ, ໂຈຣາ ວາ ອສ຺ສຸ ມານວາ ວາ ກຕກມ຺ມາ ວາ ອກຕກມ຺ມາ ວາຕິ – ກິວນ຺ໂຕ ຕຕ຺ຖ ເຠຣວາ.

ເຍ ຫິ ຠິກ຺ຂຸ ນ ເວເຘຍ຺ຍາຕິ. ເຍ ຫີຕິ ເຍ ຫິ ເຠຣເວ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ວາ ສຸຓິຕ຺ວາ ວາ ນ ເວເຘຍ຺ຍ ນປ຺ປເວເຘຍ຺ຍ ນ ສມ຺ປເວເຘຍ຺ຍ ນ ຕເສຍ຺ຍ ນ ອຸຕ຺ຕເສຍ຺ຍ ນ ປຣິຕ຺ຕເສຍ຺ຍ ນ ຠາເຍຍ຺ຍ ນ ສນ຺ຕາສໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ອຠີຣູ ອສ຺ສ ອຈ຺ຉມ຺ຠີ ອນຸຕ຺ຣາສີ ອປລາຍີ, ປຫີນຠຍເຠຣໂວ ວິຄຕໂລມຫໍໂສ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ເຍ ຫິ ຠິກ຺ຂຸ ນ ເວເຘຍ຺ຍ.

ນິຄ຺ໂຆເສ ສຍນາສເນຕິ. ອປ຺ປສທ຺ເທ ອປ຺ປນິຄ຺ໂຆເສ ວິຊນວາເຕ ມນຸສ຺ສຣາຫສ຺ເສຍ຺ຍເກ ປຏິສລ຺ລານສາຣຸປ຺ເປ ເສນາສເນຕິ – ນິຄ຺ໂຆເສ ສຍນາສເນ.

ເຕນາຫ ເຖໂຣ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ –

‘‘ອຸຈ຺ຈາວເຈສຸ ສຍເນສຸ, ກິວນ຺ໂຕ ຕຕ຺ຖ ເຠຣວາ;

ເຍ ຫິ ຠິກ຺ຂຸ ນ ເວເຘຍ຺ຍ, ນິຄ຺ໂຆເສ ສຍນາສເນ’’ຕິ.

໑໙໕.

ກຕິ ປຣິສ຺ສຍາ ໂລເກ, ຄຈ຺ຉໂຕ ອຄຕໍ ທິສໍ;

ເຍ ຠິກ຺ຂຸ ອຠິສມ຺ຠເວ, ປນ຺ຕມ຺ຫິ ສຍນາສເນ.

ກຕິ ປຣິສ຺ສຍາ ໂລເກຕິ. ກຕີຕິ ກຕິ ກິຕ຺ຕກາ ກີວຕກາ ກີວພຫຸກາ. ປຣິສ຺ສຍາຕິ ທ຺ເວ ປຣິສ຺ສຍາ – ປາກຏປຣິສ຺ສຍາ ຈ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນປຣິສ຺ສຍາ ຈ. ກຕເມ ປາກຏປຣິສ຺ສຍາ? ສີຫາ ພ຺ຍຄ຺ຆາ ທີປີ ອຈ຺ຉາ ຕຣຈ຺ຉາ ໂກກາ ມຫິໍສາ ຫຕ຺ຖີ ອຫິ ວິຈ຺ຉິກາ ສຕປທີ, ໂຈຣາ ວາ ອສ຺ສຸ ມານວາ ວາ ກຕກມ຺ມາ ວາ ອກຕກມ຺ມາ ວາ, ຈກ຺ຂຸໂຣໂຄ ໂສຕໂຣໂຄ ຆານໂຣໂຄ ຊິວ຺ຫາໂຣໂຄ ກາຍໂຣໂຄ ສີສໂຣໂຄ ກຓ຺ຓໂຣໂຄ ມຸຂໂຣໂຄ ທນ຺ຕໂຣໂຄ ກາໂສ ສາໂສ ປິນາໂສ ຑາໂຫ ຊໂຣ ກຸຈ຺ຉິໂຣໂຄ ມຸຈ຺ຉາ ປກ຺ຂນ຺ທິກາ ສູລາ ວິສູຈິກາ ກຸຏ຺ຐໍ ຄຓ຺ໂຑ ກິລາໂສ ໂສໂສ ອປມາໂຣ ທທ຺ທຸ ກຓ຺ຑຸ ກຈ຺ຉຸ ຣຂສາ ວິຕຈ຺ຉິກາ ໂລຫິຕໍ ປິຕ຺ຕໍ ມຘຸເມໂຫ ອໍສາ ປິຬກາ ຠຄນ຺ທລາ, ປິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ…ເປ… ສີຕໍ ອຸຓ຺ຫໍ ຊິຆຈ຺ຉາ ປິປາສາ ອຸຈ຺ຈາໂຣ ປສ຺ສາໂວ ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ສາ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປາກຏປຣິສ຺ສຍາ.

ກຕເມ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນປຣິສ຺ສຍາ? ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ ພ຺ຍາປາທນີວຣຓໍ ຖິນມິທ຺ຘນີວຣຓໍ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈກຸກ຺ກຸຈ຺ຈນີວຣຓໍ ວິຈິກິຈ຺ຉານີວຣຓໍ ຣາໂຄ ໂທໂສ ໂມໂຫ ໂກໂຘ ອຸປນາໂຫ ມກ຺ໂຂ ປຬາໂສ ອິສ຺ສາ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ມາຍາ ສາເຐຍ຺ຍໍ ຖມ຺ໂຠ ສາຣມ຺ໂຠ ມາໂນ ອຕິມາໂນ ມໂທ ປມາໂທ, ສພ຺ເພ ກິເລສາ ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິຕາ ສພ຺ເພ ທຣຖາ ສພ຺ເພ ປຣິຬາຫາ ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາປາ ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນປຣິສ຺ສຍາ.

ປຣິສ຺ສຍາຕິ ເກນຏ຺ເຐນ ປຣິສ຺ສຍາ? ປຣິສຫນ຺ຕີຕິ ປຣິສ຺ສຍາ, ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ປຣິສ຺ສຍາ, ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ ປຣິສ຺ສຍາ.

ກຖໍ ປຣິສຫນ຺ຕີຕິ ປຣິສ຺ສຍາ? ເຕ ປຣິສ຺ສຍາ ຕໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ສຫນ຺ຕິ ປຣິສຫນ຺ຕິ ອຠິຠວນ຺ຕິ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣນ຺ຕິ ປຣິຍາທິຍນ຺ຕິ ມທ຺ທນ຺ຕິ. ເອວໍ ປຣິສຫນ຺ຕີຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ກຖໍ ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ປຣິສ຺ສຍາ? ເຕ ປຣິສ຺ສຍາ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ອນ຺ຕຣາຍາຍ ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ກຕເມສໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ? ສມ຺ມາປຏິປທາຍ ອນຸໂລມປຏິປທາຍ ອປຈ຺ຈນີກປຏິປທາຍ ອວິຣຸທ຺ຘປຏິປທາຍ ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປທາຍ ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປຏິປທາຍ ສີເລສຸ ປຣິປູຣກາຣິຕາຍ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ຄຸຕ຺ຕທ຺ວາຣຕາຍ ໂຠຊເນ ມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕາຍ ຊາຄຣິຍານຸໂຍຄສ຺ສ ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ຎສ຺ສ ຈຕຸນ຺ນໍ ສຕິປຏ຺ຐານານໍ ຠາວນານຸໂຍຄສ຺ສ ຈຕຸນ຺ນໍ ສມ຺ມປ຺ປຘານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອິທ຺ຘິປາທານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ພລານໍ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄານໍ ອຣິຍສ຺ສ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ຠາວນານຸໂຍຄສ຺ສ – ອິເມສໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ອນ຺ຕຣາຍາຍ ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ເອວໍ ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ກຖໍ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ ປຣິສ຺ສຍາ? ຕຕ຺ເຖເຕ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ອຕ຺ຕຠາວສນ຺ນິສ຺ສຍາ. ຍຖາ ພິເລ ພິລາສຍາ ປາຓາ ສຍນ຺ຕິ, ທເກ ທກາສຍາ ປາຓາ ສຍນ຺ຕິ, ວເນ ວນາສຍາ ປາຓາ ສຍນ຺ຕິ, ຣຸກ຺ເຂ ຣຸກ຺ຂາສຍາ ປາຓາ ສຍນ຺ຕິ; ເອວເມວ ຕຕ຺ເຖເຕ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ອຕ຺ຕຠາວສນ຺ນິສ຺ສຍາຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ສານ຺ເຕວາສິໂກ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ສາຈຣິຍໂກ ທຸກ຺ຂໍ ນ ຜາສຸ ວິຫຣຕິ. ກຖຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ສານ຺ເຕວາສິໂກ ສາຈຣິຍໂກ ທຸກ຺ຂໍ ນ ຜາສຸ ວິຫຣຕິ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສຣສງ຺ກປ຺ປາ ສຎ຺ໂຎຊນິຍາ, ຕ຺ຍສ຺ສ ອນ຺ໂຕ ວສນ຺ຕິ ອນ຺ວາສ຺ສວນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາຕິ. ຕສ຺ມາ ສານ຺ເຕວາສິໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເຕ ນໍ ສມຸທາຈຣນ຺ຕິ, ສມຸທາຈຣນ຺ຕິ ນໍ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາຕິ. ຕສ຺ມາ ສາຈຣິຍໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ…ເປ… ຆາເນນ ຄນ຺ຘໍ ຆາຍິຕ຺ວາ… ຊິວ຺ຫາຍ ຣສໍ ສາຍິຕ຺ວາ… ກາເຍນ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພໍ ຜຸສິຕ຺ວາ… ມນສາ ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສຣສງ຺ກປ຺ປາ ສຎ຺ໂຎຊນິຍາ, ຕ຺ຍສ຺ສ ອນ຺ໂຕ ວສນ຺ຕິ ອນ຺ວາສ຺ສວນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາຕິ. ຕສ຺ມາ ສານ຺ເຕວາສິໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເຕ ນໍ ສມຸທາຈຣນ຺ຕິ, ສມຸທາຈຣນ຺ຕິ ນໍ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາຕິ. ຕສ຺ມາ ສາຈຣິຍໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ສານ຺ເຕວາສິໂກ ສາຈຣິຍໂກ ທຸກ຺ຂໍ ນ ຜາສຸ ວິຫຣຕີ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ຕໂຍເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນ຺ຕຣາມລາ ອນ຺ຕຣາອມິຕ຺ຕາ ອນ຺ຕຣາສປຕ຺ຕາ ອນ຺ຕຣາວຘກາ ອນ຺ຕຣາປຈ຺ຈຕ຺ຖິກາ. ກຕເມ ຕໂຍ? ໂລໂຠ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນ຺ຕຣາມໂລ ອນ຺ຕຣາອມິຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາສປຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາວຘໂກ ອນ຺ຕຣາປຈ຺ຈຕ຺ຖິໂກ, ໂທໂສ, ຠິກ຺ຂເວ…ເປ… ໂມໂຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນ຺ຕຣາມໂລ ອນ຺ຕຣາອມິຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາສປຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາວຘໂກ ອນ຺ຕຣາປຈ຺ຈຕ຺ຖິໂກ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕໂຍ ອນ຺ຕຣາມລາ ອນ຺ຕຣາອມິຕ຺ຕາ ອນ຺ຕຣາສປຕ຺ຕາ ອນ຺ຕຣາວຘກາ ອນ຺ຕຣາປຈ຺ຈຕ຺ຖິກາ’’.

‘‘ອນຕ຺ຖຊນໂນ ໂລໂຠ, ໂລໂຠ ຈິຕ຺ຕປ຺ປໂກປໂນ;

ຠຍມນ຺ຕຣໂຕ ຊາຕໍ, ຕໍ ຊໂນ ນາວພຸຊ຺ຌຕິ.

‘‘ລຸທ຺ໂຘ ອຕ຺ຖໍ ນ ຊານາຕິ, ລຸທ຺ໂຘ ຘມ຺ມໍ ນ ປສ຺ສຕິ;

ອນ຺ຘນ຺ຕມໍ [ອນ຺ຘຕມໍ (ສ຺ຍາ. ກ.) ມຫານິ. ໑໕໖; ອິຕິວຸ. ໘໘] ຕທາ ໂຫຕິ, ຍໍ ໂລໂຠ ສຫເຕ ນຣໍ.

‘‘ອນຕ຺ຖຊນໂນ ໂທໂສ, ໂທໂສ ຈິຕ຺ຕປ຺ປໂກປໂນ;

ຠຍມນ຺ຕຣໂຕ ຊາຕໍ, ຕໍ ຊໂນ ນາວພຸຊ຺ຌຕິ.

‘‘ກຸທ຺ໂຘ ອຕ຺ຖໍ ນ ຊານາຕິ, ກຸທ຺ໂຘ ຘມ຺ມໍ ນ ປສ຺ສຕິ;

ອນ຺ຘນ຺ຕມໍ ຕທາ ໂຫຕິ, ຍໍ ໂທໂສ ສຫເຕ ນຣໍ.

‘‘ອນຕ຺ຖຊນໂນ ໂມໂຫ, ໂມໂຫ ຈິຕ຺ຕປ຺ປໂກປໂນ;

ຠຍມນ຺ຕຣໂຕ ຊາຕໍ, ຕໍ ຊໂນ ນາວພຸຊ຺ຌຕິ.

‘‘ມູຬ຺ໂຫ ອຕ຺ຖໍ ນ ຊານາຕິ, ມູຬ຺ໂຫ ຘມ຺ມໍ ນ ປສ຺ສຕິ;

ອນ຺ຘນ຺ຕມໍ ຕທາ ໂຫຕິ, ຍໍ ໂມໂຫ ສຫເຕ ນຣ’’ນ຺ຕິ.

ເອວມ຺ປິ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ຕໂຍ ໂຂ, ມຫາຣາຊ, ປຸຣິສສ຺ສ ຘມ຺ມາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ອຫິຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ອຜາສຸວິຫາຣາຍ. ກຕເມ ຕໂຍ? ໂລໂຠ ໂຂ, ມຫາຣາຊ, ປຸຣິສສ຺ສ ຘມ຺ໂມ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມາໂນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ອຫິຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ອຜາສຸວິຫາຣາຍ; ໂທໂສ ໂຂ, ມຫາຣາຊ…ເປ… ໂມໂຫ ໂຂ, ມຫາຣາຊ, ປຸຣິສສ຺ສ ຘມ຺ໂມ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມາໂນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ອຫິຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ອຜາສຸວິຫາຣາຍ. ອິເມ ໂຂ, ມຫາຣາຊ, ຕໂຍ ປຸຣິສສ຺ສ ຘມ຺ມາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ອຫິຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ອຜາສຸວິຫາຣາຍາ’’ຕິ.

‘‘ໂລໂຠ ໂທໂສ ຈ ໂມໂຫ ຈ, ປຸຣິສໍ ປາປເຈຕສໍ;

ຫິໍສນ຺ຕິ ອຕ຺ຕສມ຺ຠູຕາ, ຕຈສາຣໍວ ສມ຺ຜລ’’ນ຺ຕິ.

ເອວມ຺ປິ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ຣາໂຄ ຈ ໂທໂສ ຈ ອິໂຕນິທານາ, ອຣຕີ ຣຕີ ໂລມຫໍໂສ ອິໂຕຊາ;

ອິໂຕ ສມຸຏ຺ຐາຍ ມໂນວິຕກ຺ກາ, ກຸມາຣກາ ຘງ຺ກມິໂວສ຺ສຊນ຺ຕີ’’ຕິ.

ເອວມ຺ປິ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ. ໂລເກຕິ ມນຸສ຺ສໂລເກຕິ – ກຕິ ປຣິສ຺ສຍາ ໂລເກ.

ຄຈ຺ຉໂຕ ອຄຕໍ ທິສນ຺ຕິ. ອຄຕາ ທິສາ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ອຄຕປຸພ຺ພາ ສາ ທິສາ ນ ສາ ທິສາ ຄຕປຸພ຺ພາ ອິມິນາ ທີເຆນ ອທ຺ຘຸນາ.

‘‘ສມຕິຕ຺ຕິກໍ ອນວເສສໍ, ເຕລປຕ຺ຕໍ ຍຖາ ປຣິຫເຣຍ຺ຍ;

ເອວໍ ສຈິຕ຺ຕມນຸຣກ຺ເຂ, ປຕ຺ຖຍາໂນ [ປຕ຺ຖຍມາໂນ (ສ຺ຍາ.)] ທິສໍ ອຄຕປຸພ຺ພໍ’’.

ອຄຕປຸພ຺ພໍ ທິສໍ ວຊໂຕ ຄຈ຺ຉໂຕ ອຠິກ຺ກມໂຕຕິ – ຄຈ຺ຉໂຕ ອຄຕໍ ທິສໍ.

ເຍ ຠິກ຺ຂຸ ອຠິສມ຺ຠເວຕິ. ເຍຕິ ເຍ ປຣິສ຺ສເຍ ອຠິສມ຺ຠເວຍ຺ຍ ອຠິຠເວຍ຺ຍ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖເຣຍ຺ຍ ປຣິຍາທິເຍຍ຺ຍ ມທ຺ເທຍ຺ຍາຕິ – ເຍ ຠິກ຺ຂຸ ອຠິສມ຺ຠເວ.

ປນ຺ຕມ຺ຫິ ສຍນາສເນຕິ. ອນ຺ເຕ ປນ຺ເຕ ປຣິຍນ຺ເຕ ເສລນ຺ເຕ ວາ ວນນ຺ເຕ ວາ ນທນ຺ເຕ ວາ ອຸທກນ຺ເຕ ວາ ຍຕ຺ຖ ນ ກສີຍຕິ ນ ວປີຍຕິ, ຊນນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ມນຸສ຺ສານໍ ອນຸປຈາເຣ ເສນາສເນຕິ – ປນ຺ຕມ຺ຫິ ສຍນາສເນ.

ເຕນາຫ ເຖໂຣ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ –

‘‘ກຕິ ປຣິສ຺ສຍາ ໂລເກ, ຄຈ຺ຉໂຕ ອຄຕໍ ທິສໍ;

ເຍ ຠິກ຺ຂຸ ອຠິສມ຺ຠເວ, ປນ຺ຕມ຺ຫິ ສຍນາສເນ’’ຕິ.

໑໙໖.

ກ຺ຍາສ຺ສ ພ຺ຍປ຺ປຖໂຍ ອສ຺ສຸ, ກ຺ຍາສ຺ສສ຺ສຸ ອິຘ ໂຄຈຣາ;

ການິ ສີລພ຺ພຕານາສ຺ສຸ, ປຫິຕຕ຺ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ.

ກ຺ຍາສ຺ສ ພ຺ຍປ຺ປຖໂຍ ອສ຺ສູຕິ. ກີທິເສນ ພ຺ຍປ຺ປເຖນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອສ຺ສ ກິໍສຓ຺ຐິເຕນ ກິໍປກາເຣນ ກິໍປຏິຠາເຄນາຕິ ວຈີປາຣິສຸທ຺ຘິໍ ປຸຈ຺ຉຕິ. ກຕມາ ວຈີປາຣິສຸທ຺ຘິ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ມຸສາວາທໍ ປຫາຍ ມຸສາວາທາ ປຏິວິຣໂຕ ໂຫຕິ ສຈ຺ຈວາທີ ສຈ຺ຈສນ຺ໂຘ ເຖໂຕ ປຈ຺ຈຍິໂກ ອວິສໍວາທໂກ ໂລກສ຺ສ. ປິສຸຓໍ ວາຈໍ ປຫາຍ ປິສຸຓາຍ ວາຈາຍ ປຏິວິຣໂຕ ໂຫຕິ, ອິໂຕ ສຸຕ຺ວາ ນ ອມຸຕ຺ຣ ອກ຺ຂາຕາ ອິເມສໍ ເຠທາຍ, ອມຸຕ຺ຣ ວາ ສຸຕ຺ວາ ນ ອິເມສໍ ອກ຺ຂາຕາ ອມູສໍ ເຠທາຍ, ອິຕິ ຠິນ຺ນານໍ ວາ ສນ຺ຘາຕາ, ສຫິຕານໍ ວາ ອນຸປ຺ປທາຕາ ສມຄ຺ຄາຣາໂມ ສມຄ຺ຄຣໂຕ ສມຄ຺ຄນນ຺ທີ ສມຄ຺ຄກຣຓິໍ ວາຈໍ ຠາສິຕາ ໂຫຕິ. ຜຣຸສໍ ວາຈໍ ປຫາຍ ຜຣຸສາຍ ວາຈາຍ ປຏິວິຣໂຕ ໂຫຕິ; ຍາ ສາ ວາຈາ ເນລາ ກຓ຺ຓສຸຂາ ເປມນີຍາ ຫທຍງ຺ຄມາ ໂປຣີ ພຫຸຊນກນ຺ຕາ ພຫຸຊນມນາປາ ຕຖາຣູປິໍ ວາຈໍ ຠາສິຕາ ໂຫຕິ. ສມ຺ຜປ຺ປລາປໍ ປຫາຍ ສມ຺ຜປ຺ປລາປາ ປຏິວິຣໂຕ ໂຫຕິ ກາລວາທີ ຠູຕວາທີ ອຕ຺ຖວາທີ ຘມ຺ມວາທີ ວິນຍວາທີ, ນິຘານວຕິໍ ວາຈໍ ຠາສິຕາ ໂຫຕິ ກາເລນ ສາປເທສໍ ປຣິຍນ຺ຕວຕິໍ ອຕ຺ຖສໍຫິຕໍ. ຈຕູຫິ ວຈີສຸຈຣິເຕຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ຈຕຸໂທສາປຄຕໍ ວາຈໍ ຠາສຕິ, ພາຕ຺ຕິໍສາຍ ຕິຣຈ຺ຉານກຖາຍ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕິ. ທສ ກຖາວຕ຺ຖູນິ ກເຖຕິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ອປ຺ປິຈ຺ຉກຖໍ ສນ຺ຕຸຏ຺ຐິກຖໍ ປວິເວກກຖໍ ອສໍສຄ຺ຄກຖໍ ວີຣິຍາຣມ຺ຠກຖໍ ສີລກຖໍ ສມາຘິກຖໍ ປຎ຺ຎາກຖໍ ວິມຸຕ຺ຕິກຖໍ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກຖໍ ສຕິປຏ຺ຐານກຖໍ ສມ຺ມປ຺ປຘານກຖໍ ອິທ຺ຘິປາທກຖໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍກຖໍ ພລກຖໍ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄກຖໍ ມຄ຺ຄກຖໍ ຜລກຖໍ ນິພ຺ພານກຖໍ ກເຖຕິ. ວາຈາຍ ຍໂຕ ຍຕ຺ໂຕ ປຏິຍຕ຺ໂຕ ຄຸຕ຺ໂຕ ໂຄປິໂຕ ຣກ຺ຂິໂຕ ສໍວຸໂຕ – ອຍໍ ວຈີປາຣິສຸທ຺ຘິ. ເອທິສາຍ ວຈີປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອສ຺ສາຕິ – ກ຺ຍາສ຺ສ ພ຺ຍປ຺ປຖໂຍ ອສ຺ສຸ.

ກ຺ຍາສ຺ສສ຺ສຸ ອິຘ ໂຄຈຣາຕິ. ກີທິເສນ ໂຄຈເຣນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອສ຺ສ ກິໍສຓ຺ຐິເຕນ ກິໍປກາເຣນ ກິໍປຏິຠາເຄນາຕິ ໂຄຈຣໍ ປຸຈ຺ຉຕິ. ອຕ຺ຖິ ໂຄຈໂຣ, ອຕ຺ຖິ ອໂຄຈໂຣ.

ກຕໂມ ອໂຄຈໂຣ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ເວສິຍາໂຄຈໂຣ ວາ ໂຫຕິ, ວິຘວາໂຄຈໂຣ ວາ ໂຫຕິ, ຖຸລ຺ລກຸມາຣີໂຄຈໂຣ [ຖູລກຸມາຣີໂຄຈໂຣ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ວາ ໂຫຕິ, ປຓ຺ຑກໂຄຈໂຣ ວາ ໂຫຕິ, ຠິກ຺ຂຸນີໂຄຈໂຣ ວາ ໂຫຕິ, ປານາຄາຣໂຄຈໂຣ ວາ ໂຫຕິ, ສໍສຏ຺ໂຐ ວິຫຣຕິ ຣາຊູຫິ ຣາຊມຫາມຕ຺ເຕຫິ ຕິຕ຺ຖິເຍຫິ ຕິຕ຺ຖິຍສາວເກຫິ ອນນຸໂລມິເກນ ສໍສຄ຺ເຄນ. ຍານິ ວາ ປນ ຕານິ ກຸລານິ ອສ຺ສທ຺ຘານິ ອປ຺ປສນ຺ນານິ ອໂນປານຠູຕານິ ອກ຺ໂກສກປຣິຠາສການິ ອນຕ຺ຖກາມານິ ອຫິຕກາມານິ ອຜາສຸກາມານິ ອໂຍຄກ຺ເຂມກາມານິ ຠິກ຺ຂູນໍ ຠິກ຺ຂຸນີນໍ ອຸປາສການໍ ອຸປາສິການໍ, ຕຖາຣູປານິ ກຸລານິ ເສວຕິ ຠຊຕິ ປຍິຣຸປາສຕິ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອໂຄຈໂຣ.

ອຖ ວາ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ວີຖິໍ ປຏິປນ຺ໂນ ອສໍວຸໂຕ ຄຈ຺ຉຕິ, ຫຕ຺ຖິໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ອສ຺ສໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ຣຖໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ປຕ຺ຕິໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ອິຕ຺ຖິໂຍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ປຸຣິເສ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ກຸມາຣິກາໂຍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ກຸມາຣເກ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ອນ຺ຕຣາປຓໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ຆຣມຸຂານິ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ອຸທ຺ຘໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ [ອຸລ຺ໂລເກນ຺ໂຕ (ສີ. ກ.) ມຫານິ. ໑໕໗ ນຕ຺ຖິ ປາຐນານຕ຺ຕໍ], ອໂຘ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ທິສາວິທິສໍ ວິເປກ຺ຂມາໂນ ຄຈ຺ຉຕິ – ອຍມ຺ປິ ວຸຈ຺ຈຕິ ອໂຄຈໂຣ.

ອຖ ວາ ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ນິມິຕ຺ຕຄ຺ຄາຫີ ໂຫຕິ ອນຸພ຺ຍຎ຺ຊນຄ຺ຄາຫີ. ຍຕ຺ວາຘິກຣຓເມນໍ…ເປ… ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອສໍວຸຕໍ ວິຫຣນ຺ຕໍ ອຠິຊ຺ຌາ ໂທມນສ຺ສາ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອນ຺ວາສ຺ສເວຍ຺ຍຸໍ, ຕສ຺ສ ນ ສໍວຣາຍ ປຏິປຊ຺ຊຕິ, ນ ຣກ຺ຂຕິ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ມນິນ຺ທ຺ຣິເຍ ນ ສໍວຣໍ ອາປຊ຺ຊຕິ – ອຍມ຺ປິ ວຸຈ຺ຈຕິ ອໂຄຈໂຣ.

ຍຖາ ວາ ປເນເກ ໂຠນ຺ໂຕ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສທ຺ຘາເທຍ຺ຍານິ ໂຠຊນານິ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ເຕ ເອວຣູປໍ ວິສູກທສ຺ສນໍ ອນຸຍຸຕ຺ຕາ ວິຫຣນ຺ຕິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ນຈ຺ຈໍ ຄີຕໍ ວາທິຕໍ ເປກ຺ຂໍ ອກ຺ຂານໍ ປາຓິສ຺ສຣໍ ເວຕາຬໍ ກຸມ຺ຠຖູຓໍ ໂສຠນກໍ ຈຓ຺ຑາລໍ ວໍສໍ ໂຘວນໍ ຫຕ຺ຖິຍຸທ຺ຘໍ ອສ຺ສຍຸທ຺ຘໍ ມຫິໍສຍຸທ຺ຘໍ ອຸສຠຍຸທ຺ຘໍ ອຊຍຸທ຺ຘໍ ເມຓ຺ຑຍຸທ຺ຘໍ ກຸກ຺ກຸຏຍຸທ຺ຘໍ ວຏ຺ຏກຍຸທ຺ຘໍ ທຓ຺ຑຍຸທ຺ຘໍ ມຸຏ຺ຐິຍຸທ຺ຘໍ ນິພ຺ພຸທ຺ຘໍ ອຸຍ຺ໂຍຘິກໍ ພລຄ຺ຄໍ ເສນາພ຺ຍູຫໍ ອນີກທສ຺ສນໍ ອິຕິ ວາ ອິຕິ, ເອວຣູປໍ ວິສູກທສ຺ສນໍ ອນຸຍຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ – ອຍມ຺ປິ ວຸຈ຺ຈຕິ ອໂຄຈໂຣ.

ປຎ຺ຈປິ ກາມຄຸຓາ ອໂຄຈຣາ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ອໂຄຈເຣ ຈຣຖ ປຣວິສເຍ. ອໂຄຈເຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈຣຕໍ ປຣວິສເຍ ລຈ຺ຉຕິ ມາໂຣ ໂອຕາຣໍ, ລຈ຺ຉຕິ ມາໂຣ ອາຣມ຺ມຓໍ. ໂກ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ອໂຄຈໂຣ ປຣວິສໂຍ? ຍທິທໍ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸຓາ. ກຕເມ ປຎ຺ຈ? ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຣູປາ ອິຏ຺ຐາ ກນ຺ຕາ ມນາປາ ປິຍຣູປາ ກາມູປສໍຫິຕາ ຣຊນີຍາ, ໂສຕວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ສທ຺ທາ… ຆານວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຄນ຺ຘາ… ຊິວ຺ຫາວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຣສາ… ກາຍວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ອິຏ຺ຐາ ກນ຺ຕາ ມນາປາ ປິຍຣູປາ ກາມູປສໍຫິຕາ ຣຊນີຍາ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ອໂຄຈໂຣ ປຣວິສໂຍ’’ – ອຍມ຺ປິ ວຸຈ຺ຈຕິ ອໂຄຈໂຣ.

ກຕໂມ ໂຄຈໂຣ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ນ ເວສິຍາໂຄຈໂຣ ໂຫຕິ, ນ ວິຘວາໂຄຈໂຣ ໂຫຕິ, ນ ຖຸລ຺ລກຸມາຣີໂຄຈໂຣ ໂຫຕິ, ນ ປຓ຺ຑກໂຄຈໂຣ ໂຫຕິ, ນ ຠິກ຺ຂຸນີໂຄຈໂຣ ໂຫຕິ, ນ ປານາຄາຣໂຄຈໂຣ ໂຫຕິ, ອສໍສຏ຺ໂຐ ວິຫຣຕິ ຣາຊູຫິ ຣາຊມຫາມຕ຺ເຕຫິ ຕິຕ຺ຖິເຍຫິ ຕິຕ຺ຖິຍສາວເກຫິ ອນນຸໂລມິເກນ ສໍສຄ຺ເຄນ. ຍານິ ວາ ປນ ຕານິ ກຸລານິ ສທ຺ຘານິ ປສນ຺ນານິ ໂອປານຠູຕານິ ກາສາວປຊ຺ໂຊຕານິ ອິສິວາຕປຏິວາຕານິ ອຕ຺ຖກາມານິ ຫິຕກາມານິ ຜາສຸກາມານິ ໂຍຄກ຺ເຂມກາມານິ ຠິກ຺ຂູນໍ ຠິກ຺ຂຸນີນໍ ອຸປາສການໍ ອຸປາສິການໍ, ຕຖາຣູປານິ ກຸລານິ ເສວຕິ ຠຊຕິ ປຍິຣຸປາສຕິ – ອຍມ຺ປິ ວຸຈ຺ຈຕິ ໂຄຈໂຣ.

ອຖ ວາ ຠິກ຺ຂຸ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ວີຖິໍ ປຏິປນ຺ໂນ ສໍວຸໂຕ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ຫຕ຺ຖິໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ນ ອສ຺ສໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ນ ຣຖໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ນ ປຕ຺ຕິໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ…ເປ… ນ ທິສາວິທິສໍ ວິເປກ຺ຂມາໂນ ຄຈ຺ຉຕິ – ອຍມ຺ປິ ວຸຈ຺ຈຕິ ໂຄຈໂຣ.

ອຖ ວາ ຠິກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ນ ນິມິຕ຺ຕຄ຺ຄາຫີ ໂຫຕິ…ເປ… ມນິນ຺ທ຺ຣິເຍ ສໍວຣໍ ອາປຊ຺ຊຕິ – ອຍມ຺ປິ ວຸຈ຺ຈຕິ ໂຄຈໂຣ.

ຍຖາ ວາ ປເນເກ ໂຠນ຺ໂຕ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສທ຺ຘາເທຍ຺ຍານິ ໂຠຊນານິ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ເຕ ເອວຣູປໍ ວິສູກທສ຺ສນໍ ອນນຸຍຸຕ຺ຕາ ວິຫຣນ຺ຕິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ນຈ຺ຈໍ ຄີຕໍ ວາທິຕໍ…ເປ… ອນີກທສ຺ສນໍ ອິຕິ ວາ ອິຕິ, ເອວຣູປາ ວິສູກທສ຺ສນາ ປຏິວິຣໂຕ ໂຫຕິ – ອຍມ຺ປິ ວຸຈ຺ຈຕິ ໂຄຈໂຣ.

ຈຕ຺ຕາໂຣປິ ສຕິປຏ຺ຐານາ ໂຄຈໂຣ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ໂຄຈເຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈຣຖ ສເກ ເປຕ຺ຕິເກ ວິສເຍ. ໂຄຈເຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈຣຕໍ ສເກ ເປຕ຺ຕິເກ ວິສເຍ ນ ລຈ຺ຉຕິ ມາໂຣ ໂອຕາຣໍ, ນ ລຈ຺ຉຕິ ມາໂຣ ອາຣມ຺ມຓໍ. ໂກ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ໂຄຈໂຣ ສໂກ ເປຕ຺ຕິໂກ ວິສໂຍ? ຍທິທໍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ. ກຕເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສີ ວິຫຣຕິ, ເວທນາສຸ…ເປ. … ຈິຕ຺ເຕ…ເປ… ຘມ຺ເມສຸ ຘມ຺ມານຸປສ຺ສີ ວິຫຣຕິ ອາຕາປີ ສມ຺ປຊາໂນ ສຕິມາ ວິເນຍ຺ຍ ໂລເກ ອຠິຊ຺ຌາໂທມນສ຺ສໍ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ໂຄຈໂຣ ສໂກ ເປຕ຺ຕິໂກ ວິສໂຍ – ອຍມ຺ປິ ວຸຈ຺ຈຕິ ໂຄຈໂຣ. ເອທິເສນ ໂຄຈເຣນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອສ຺ສາ’’ຕິ – ກ຺ຍາສ຺ສສ຺ສຸ ອິຘ ໂຄຈຣາ.

ການິ ສີລພ຺ພຕານາສ຺ສູຕິ. ກີທິເສນ ສີລພ຺ພເຕນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອສ຺ສ ກິໍສຓ຺ຐິເຕນ ກິໍປກາເຣນ ກິໍປຏິຠາເຄນາຕິ ສີລພ຺ພຕປາຣິສຸທ຺ຘິໍ ປຸຈ຺ຉຕິ. ກຕມາ ສີລພ຺ພຕປາຣິສຸທ຺ຘິ? ອຕ຺ຖິ ສີລຎ຺ເຈວ ວຕຎ຺ຈ, ອຕ຺ຖິ ວຕໍ ນ ສີລໍ. ກຕມໍ ສີລຎ຺ເຈວ ວຕຎ຺ຈ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ສີລວາ ໂຫຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວຣສໍວຸໂຕ ວິຫຣຕິ ອາຈາຣໂຄຈຣສມ຺ປນ຺ໂນ, ອຓຸມຕ຺ເຕສຸ ວຊ຺ເຊສຸ ຠຍທສ຺ສາວີ, ສມາທາຍ ສິກ຺ຂຕິ ສິກ຺ຂາປເທສຸ. ໂຍ ຕຕ຺ຖ ສຎ຺ຎໂມ ສໍວໂຣ ອວີຕິກ຺ກໂມ – ອິທໍ ສີລໍ. ຍໍ ສມາທານໍ – ຕໍ ວຕໍ. ສໍວຣຏ຺ເຐນ ສີລໍ, ສມາທານຏ຺ເຐນ ວຕໍ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສີລຎ຺ເຈວ ວຕຎ຺ຈ.

ກຕມໍ ວຕໍ ນ ສີລໍ? ອຏ຺ຐ ຘຸຕງ຺ຄານິ – ອາຣຎ຺ຎິກງ຺ຄໍ, ປິຓ຺ຑປາຕິກງ຺ຄໍ, ປໍສຸກູລິກງ຺ຄໍ, ເຕຈີວຣິກງ຺ຄໍ, ສປທານຈາຣິກງ຺ຄໍ, ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິກງ຺ຄໍ, ເນສຊ຺ຊິກງ຺ຄໍ, ຍຖາສນ຺ຖຕິກງ຺ຄໍ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຕໍ ນ ສີລໍ. ວີຣິຍສມາທານມ຺ປິ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຕໍ ນ ສີລໍ. ກາມໍ ຕໂຈ ຈ ນ຺ຫາຣຸ ຈ ອຏ຺ຐິ ຈ ອວສິສ຺ສຕຸ, ສຣີເຣ ອຸປສຸສ຺ສຕຸ ມໍສໂລຫິຕໍ, ຍໍ ຕໍ ປຸຣິສຖາເມນ ປຸຣິສພເລນ ປຸຣິສວີຣິເຍນ ປຸຣິສປຣກ຺ກເມນ ປຕ຺ຕພ຺ພໍ ນ ຕໍ ອປາປຸຓິຕ຺ວາ ວີຣິຍສ຺ສ ສຓ຺ຐານໍ ຠວິສ຺ສຕີຕິ – ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ເອວຣູປມ຺ປິ ວີຣິຍສມາທານໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຕໍ ນ ສີລໍ.

‘‘ນາສິສ຺ສໍ ນ ປິວິສ຺ສາມິ, ວິຫາຣໂຕ ນ ນິກ຺ຂເມ [ນ ນິກ຺ຂມິໍ (ສ຺ຍາ.) ມຫານິ. ໑໗];

ນປິ ປສ຺ສໍ ນິປາເຕສ຺ສໍ, ຕຓ຺ຫາສລ຺ເລ ອນູຫເຕ’’ຕິ.

ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ເອວຣູປມ຺ປິ ວີຣິຍສມາທານໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຕໍ ນ ສີລໍ. ນ ຕາວາຫໍ ອິມໍ ປລ຺ລງ຺ກໍ ຠິນ຺ທິສ຺ສາມິ ຍາວ ເມ ນ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈິສ຺ສຕີຕິ – ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ເອວຣູປມ຺ປິ ວີຣິຍສມາທານໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຕໍ, ນ ສີລໍ. ນ ຕາວາຫໍ ອິມມ຺ຫາ ອາສນາ ວຸຏ຺ຐຫິສ຺ສາມິ… ນ ຕາວາຫໍ ອິມມ຺ຫາ ຈງ຺ກມາ ໂອໂຣຫິສ຺ສາມິ… ວິຫາຣາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ… ອຑ຺ຒໂຍຄາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ… ປາສາທາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ… ຫມ຺ມິຍາ… ຄຸຫາຍ… ເລຓາ… ກຸຏິຍາ… ກູຏາຄາຣາ… ອຏ຺ຏາ… ມາຬາ… ອຸທ຺ທຓ຺ຑາ… ອຸປຏ຺ຐານສາລາຍ… ມຓ຺ຑປາ… ຣຸກ຺ຂມູລາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ ຍາວ ເມ ນ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈິສ຺ສຕີຕິ – ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ເອວຣູປມ຺ປິ ວີຣິຍສມາທານໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຕໍ, ນ ສີລໍ. ອິມສ຺ມິຎ຺ເຎວ ປຸພ຺ພຓ຺ຫສມຍໍ ອຣິຍຘມ຺ມໍ ອາຫຣິສ຺ສາມິ ສມາຫຣິສ຺ສາມິ ອຘິຄຈ຺ຉິສ຺ສາມິ ຜສ຺ສຍິສ຺ສາມິ ສຈ຺ຉິກຣິສ຺ສາມີຕິ – ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ເອວຣູປມ຺ປິ ວີຣິຍສມາທານໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຕໍ, ນ ສີລໍ. ອິມສ຺ມິຎ຺ເຎວ ມຊ຺ຌນ຺ຫິກສມຍໍ… ສາຍນ຺ຫສມຍໍ … ປຸເຣຠຕ຺ຕໍ… ປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕໍ… ປຸຣິມຍາມໍ… ມຊ຺ຌິມຍາມໍ… ປຈ຺ຉິມຍາມໍ… ກາເຬ… ຊຸຓ຺ເຫ… ວສ຺ເສ… ເຫມນ຺ເຕ… ຄິມ຺ເຫ… ປຸຣິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ… ມຊ຺ຌິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ… ປຈ຺ຉິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ ອຣິຍຘມ຺ມໍ ອາຫຣິສ຺ສາມິ ສມາຫຣິສ຺ສາມິ ອຘິຄຈ຺ຉິສ຺ສາມິ ຜສ຺ສຍິສ຺ສາມິ ສຈ຺ຉິກຣິສ຺ສາມີຕິ – ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ເອວຣູປມ຺ປິ ວີຣິຍສມາທານໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຕໍ, ນ ສີລໍ – ອຍໍ ສີລພ຺ພຕປາຣິສຸທ຺ຘິ. ເອທິສາຍ [ກີທິສາຍ (ສີ.), ອີທິສາຍ (ສ຺ຍາ.)] ສີລພ຺ພຕປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອສ຺ສາຕິ – ການິ ສີລພ຺ພຕານາສ຺ສຸ.

ປຫິຕຕ຺ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນຕິ. ປຫິຕຕ຺ຕສ຺ສາຕິ ອາຣທ຺ຘວີຣິຍສ຺ສ ຖາມຄຕສ຺ສ ທຬ຺ຫປຣກ຺ກມສ຺ສ ອນິກ຺ຂິຕ຺ຕຈ຺ຉນ຺ທສ຺ສ ອນິກ຺ຂິຕ຺ຕຘຸຣສ຺ສ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ. ອຖ ວາ ເປສິຕຕ຺ຕສ຺ສ ຍສ຺ສຕ຺ຖາຍ ເປສິໂຕ ອຕ຺ຕຕ຺ເຖ ຈ ຎາເຍ ຈ ລກ຺ຂເຓ ຈ ກາຣເຓ ຈ ຐານາຐາເນ ຈ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ເປສິຕຕ຺ຕສ຺ສ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ ເປສິຕຕ຺ຕສ຺ສ, ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ ເປສິຕຕ຺ຕສ຺ສ, ‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາ’’ຕິ ເປສິຕຕ຺ຕສ຺ສ …ເປ… ‘‘ຊາຕິປຈ຺ຈຍາ ຊຣາມຣຓ’’ນ຺ຕິ ເປສິຕຕ຺ຕສ຺ສ, ‘‘ອວິຊ຺ຊານິໂຣຘາ ສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ’’ຕິ ເປສິຕຕ຺ຕສ຺ສ…ເປ… ‘‘ຊາຕິນິໂຣຘາ ຊຣາມຣຓນິໂຣໂຘ’’ຕິ ເປສິຕຕ຺ຕສ຺ສ, ‘‘ອິທໍ ທຸກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ ເປສິຕຕ຺ຕສ຺ສ…ເປ… ‘‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ ເປສິຕຕ຺ຕສ຺ສ, ‘‘ອິເມ ອາສວາ’’ຕິ ເປສິຕຕ຺ຕສ຺ສ…ເປ… ‘‘ອຍໍ ອາສວນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ ເປສິຕຕ຺ຕສ຺ສ, ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ’’ຕິ ເປສິຕຕ຺ຕສ຺ສ…ເປ… ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພາ’’ຕິ ເປສິຕຕ຺ຕສ຺ສ, ຉນ຺ນໍ ຜສ຺ສາຍຕນານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ເປສິຕຕ຺ຕສ຺ສ, ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘານໍ… ຈຕຸນ຺ນໍ ມຫາຠູຕານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ເປສິຕຕ຺ຕສ຺ສ, ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ເປສິຕຕ຺ຕສ຺ສ. ຠິກ຺ຂຸໂນຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນກລ຺ຍາຓກສ຺ສ ວາ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເສກ຺ຂສ຺ສ ວາ ຠິກ຺ຂຸໂນຕິ – ປຫິຕຕ຺ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ.

ເຕນາຫ ເຖໂຣ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ –

‘‘ກ຺ຍາສ຺ສ ພ຺ຍປ຺ປຖໂຍ ອສ຺ສຸ, ກ຺ຍາສ຺ສສ຺ສຸ ອິຘ ໂຄຈຣາ;

ການິ ສີລພ຺ພຕານາສ຺ສຸ, ປຫິຕຕ຺ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ’’ຕິ.

໑໙໗.

ກໍ ໂສ ສິກ຺ຂໍ ສມາທາຍ, ເອໂກທິ ນິປໂກ ສໂຕ;

ກມ຺ມາໂຣ ຣຊຕສ຺ເສວ, ນິທ຺ຘເມ ມລມຕ຺ຕໂນ.

ກໍ ໂສ ສິກ຺ຂໍ ສມາທາຍາຕິ ກໍ ໂສ ສິກ຺ຂໍ ອາທາຍ ສມາທາຍ ອາທິຍິຕ຺ວາ ສມາທິຍິຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາຕິ – ກໍ ໂສ ສິກ຺ຂໍ ສມາທາຍ.

ເອໂກທິ ນິປໂກ ສໂຕຕິ. ເອໂກທີຕິ ເອກຄ຺ຄຈິຕ຺ໂຕ ອວິກ຺ຂິຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ອວິສາຫຏມານໂສ ສມໂຖ ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສມາຘິພລໍ…ເປ… ສມ຺ມາສມາຘິ. ນິປໂກຕິ ນິປໂກ ປຓ຺ຑິໂຕ ປຎ຺ຎວາ ພຸທ຺ຘິມາ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີ. ສໂຕຕິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ, ເວທນາສຸ…ເປ… ຈິຕ຺ເຕ…ເປ… ຘມ຺ເມສຸ ຘມ຺ມານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ. ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສໂຕຕິ – ສໂຕ. ກໍ ໂສ ສິກ຺ຂໍ ສມາທາຍາຕິ ອຘິສີລສິກ຺ຂໍ ປຸຈ຺ຉຕິ. ເອໂກທີຕິ ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂໍ ປຸຈ຺ຉຕິ. ນິປໂກຕິ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂໍ ປຸຈ຺ຉຕິ. ສໂຕຕິ ປາຣິສຸທ຺ຘິໍ ປຸຈ຺ຉຕີຕິ – ກໍ ໂສ ສິກ຺ຂໍ ສມາທາຍ, ເອໂກທິ ນິປໂກ ສໂຕ.

ກມ຺ມາໂຣ ຣຊຕສ຺ເສວ, ນິທ຺ຘເມ ມລມຕ຺ຕໂນຕິ. ກມ຺ມາໂຣ ວຸຈ຺ຈຕິ ສຸວຓ຺ຓກາໂຣ, ຣຊຕໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຊາຕຣູປໍ. ຍຖາ ສຸວຓ຺ຓກາໂຣ ຊາຕຣູປສ຺ສ ໂອຬາຣິກມ຺ປິ ມລໍ ຘມຕິ ສນ຺ຘມຕິ ນິທ຺ຘມຕິ, ມຊ຺ຌິມກມ຺ປິ ມລໍ ຘມຕິ ສນ຺ຘມຕິ ນິທ຺ຘມຕິ, ສຸຂຸມກມ຺ປິ ມລໍ ຘມຕິ ສນ຺ຘມຕິ ນິທ຺ຘມຕິ; ເອວເມວ ຠິກ຺ຂຸ ອຕ຺ຕໂນ ໂອຬາຣິເກປິ ກິເລເສ ຘມຕິ ສນ຺ຘມຕິ ນິທ຺ຘມຕິ ປຊຫຕິ ວິໂນເທຕິ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກໂຣຕິ ອນຠາວໍ ຄເມຕິ, ມຊ຺ຌິມເກປິ ກິເລເສ… ສຸຂຸມເກປິ ກິເລເສ ຘມຕິ ສນ຺ຘມຕິ ນິທ຺ຘມຕິ ປຊຫຕິ ວິໂນເທຕິ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກໂຣຕິ ອນຠາວໍ ຄເມຕິ.

ອຖ ວາ ຠິກ຺ຂຸ ອຕ຺ຕໂນ ຣາຄມລໍ ໂທສມລໍ ໂມຫມລໍ ມານມລໍ ທິຏ຺ຐິມລໍ ກິເລສມລໍ ທຸຈ຺ຈຣິຕມລໍ ອນ຺ຘກຣຓໍ ອຈກ຺ຂຸກຣຓໍ ອຎ຺ຎາຓກຣຓໍ ປຎ຺ຎານິໂຣຘິກໍ ວິຆາຕປກ຺ຂິກໍ ອນິພ຺ພານສໍວຕ຺ຕນິກໍ ຘມຕິ ສນ຺ຘມຕິ ນິທ຺ຘມຕິ ປຊຫຕິ ວິໂນເທຕິ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກໂຣຕິ ອນຠາວໍ ຄເມຕິ.

ອຖ ວາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິຍາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິໍ ຘມຕິ ສນ຺ຘມຕິ ນິທ຺ຘມຕິ ປຊຫຕິ ວິໂນເທຕິ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກໂຣຕິ ອນຠາວໍ ຄເມຕິ. ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ເປນ ມິຈ຺ຉາສງ຺ກປ຺ປໍ…ເປ… ສມ຺ມາວາຈາຍ ມິຈ຺ຉາວາຈໍ… ສມ຺ມາກມ຺ມນ຺ເຕນ ມິຈ຺ຉາກມ຺ມນ຺ຕໍ… ສມ຺ມາອາຊີເວນ ມິຈ຺ຉາອາຊີວໍ… ສມ຺ມາວາຍາເມນ ມິຈ຺ຉາວາຍາມໍ… ສມ຺ມາສຕິຍາ ມິຈ຺ຉາສຕິໍ… ສມ຺ມາສມາຘິນາ ມິຈ຺ຉາສມາຘິໍ… ສມ຺ມາຎາເຓນ ມິຈ຺ຉາຎາຓໍ… ສມ຺ມາວິມຸຕ຺ຕິຍາ ມິຈ຺ຉາວິມຸຕ຺ຕິໍ ຘມຕິ ສນ຺ຘມຕິ ນິທ຺ຘມຕິ ປຊຫຕິ ວິໂນເທຕິ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກໂຣຕິ ອນຠາວໍ ຄເມຕິ.

ອຖ ວາ ອຣິເຍນ ອຏ຺ຐງ຺ຄິເກນ ມຄ຺ເຄນ ສພ຺ເພ ກິເລເສ ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິເຕ ສພ຺ເພ ທຣເຖ ສພ຺ເພ ປຣິຬາເຫ ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາເປ ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາເຣ ຘມຕິ ສນ຺ຘມຕິ ນິທ຺ຘມຕິ ປຊຫຕິ ວິໂນເທຕິ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກໂຣຕິ ອນຠາວໍ ຄເມຕີຕິ – ກມ຺ມາໂຣ ຣຊຕສ຺ເສວ ນິທ຺ຘເມ ມລມຕ຺ຕໂນ.

ເຕນາຫ ເຖໂຣ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ –

‘‘ກໍ ໂສ ສິກ຺ຂໍ ສມາທາຍ, ເອໂກທິ ນິປໂກ ສໂຕ;

ກມ຺ມາໂຣ ຣຊຕສ຺ເສວ, ນິທ຺ຘເມ ມລມຕ຺ຕໂນ’’ຕິ.

໑໙໘.

ວິຊິຄຸຈ຺ຉມານສ຺ສ ຍທິທໍ ຜາສຸ, [ສາຣິປຸຕ຺ຕາຕິ ຠຄວາ]

ຣິຕ຺ຕາສນໍ ສຍນໍ ເສວໂຕ ເວ;

ສມ຺ໂພຘິກາມສ຺ສ ຍຖານຸຘມ຺ມໍ, ຕໍ ເຕ ປວກ຺ຂາມິ ຍຖາ ປຊານໍ.

ວິຊິຄຸຈ຺ຉມານສ຺ສ ຍທິທໍ ຜາສູຕິ. ວິຊິຄຸຈ຺ຉມານສ຺ສາຕິ ຊາຕິຍາ ວິຊິຄຸຈ຺ຉມານສ຺ສ, ຊຣາຍ… ພ຺ຍາຘິນາ… ມຣເຓນ… ໂສເກຫິ … ປຣິເທເວຫິ… ທຸກ຺ເຂຫິ… ໂທມນສ຺ເສຫິ… ອຸປາຍາເສຫິ…ເປ… ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສເນນ ທຸກ຺ເຂນ ວິຊິຄຸຈ຺ຉມານສ຺ສ ອຏ຺ຏີຍມານສ຺ສ [ອຏ຺ຏິຍມານສ຺ສ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຫຣາຍມານສ຺ສາຕິ – ວິຊິຄຸຈ຺ຉມານສ຺ສ. ຍທິທໍ ຜາສູຕິ ຍໍ ຜາສຸວິຫາຣໍ ຕໍ ກຖຍິສ຺ສາມິ. ກຕໂມ ຜາສຸວິຫາໂຣ? ສມ຺ມາປຏິປທາ ອນຸໂລມປຏິປທາ ອປຈ຺ຈນີກປຏິປທາ ອວິຣຸທ຺ຘປຏິປທາ ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປທາ ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປຏິປທາ ສີເລສຸ ປຣິປູຣກາຣິຕາ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ຄຸຕ຺ຕທ຺ວາຣຕາ ໂຠຊເນ ມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕາ ຊາຄຣິຍານຸໂຍໂຄ ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ປຎ຺ຈ ພລານິ ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ ນິພ຺ພານຎ຺ຈ ນິພ຺ພານຄາມິນີ ຈ ປຏິປທາ – ອຍໍ ຜາສຸວິຫາໂຣຕິ – ວິຊິຄຸຈ຺ຉມານສ຺ສ ຍທິທໍ ຜາສຸ.

ສາຣິປຸຕ຺ຕາຕິ ຠຄວາຕິ. ຕໍ ເຖຣໍ ນາເມນາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນໍ. ອປິ ຈ ຠຄ຺ຄຣາໂຄຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄໂທໂສຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄໂມໂຫຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄມາໂນຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄທິຏ຺ຐີຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄກຓ຺ຑໂກຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄກິເລໂສຕິ ຠຄວາ, ຠຊິ ວິຠຊິ ປວິຠຊິ [ປຏິຠຊິ (ສີ. ສ຺ຍາ.) ມຫານິ. ໕໐ ນຕ຺ຖິ ປາຐນານຕ຺ຕໍ] ຘມ຺ມຣຕນນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠວານໍ ອນ຺ຕກໂຣຕິ ຠຄວາ, ຠາວິຕກາໂຍ ຠາວິຕສີໂລ ຠາວິຕຈິຕ຺ໂຕ ຠາວິຕປຎ຺ໂຎຕິ ຠຄວາ; ຠຊິ ວາ ຠຄວາ ອຣຎ຺ຎວນປຕ຺ຖານິ ປນ຺ຕານິ ເສນາສນານິ ອປ຺ປສທ຺ທານິ ອປ຺ປນິຄ຺ໂຆສານິ ວິຊນວາຕານິ ມນຸສ຺ສຣາຫສ຺ເສຍ຺ຍການິ ປຏິສລ຺ລານສາຣຸປ຺ປານີຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ອຕ຺ຖຣສສ຺ສ ຘມ຺ມຣສສ຺ສ ວິມຸຕ຺ຕິຣສສ຺ສ ອຘິສີລສ຺ສ ອຘິຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຘິປຎ຺ຎາຍາຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈຕຸນ຺ນໍ ຌານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອປ຺ປມຎ຺ຎານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອາຣຸປ຺ປສມາປຕ຺ຕີນນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ວິໂມກ຺ຂານໍ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ອຠິຎ຺ຎາຍຕນານໍ ນວນ຺ນໍ ອນຸປຸພ຺ພວິຫາຣສມາປຕ຺ຕີນນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ທສນ຺ນໍ ສຎ຺ຎາຠາວນານໍ ທສນ຺ນໍ ກສິຓສມາປຕ຺ຕີນໍ ອານາປານສ຺ສຕິສມາຘິສ຺ສ ອສຸຠສມາປຕ຺ຕິຍາຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈຕຸນ຺ນໍ ສຕິປຏ຺ຐານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ສມ຺ມປ຺ປຘານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອິທ຺ຘິປາທານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ພລານໍ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄານໍ ອຣິຍສ຺ສ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສາຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ທສນ຺ນໍ ຕຖາຄຕພລານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ເວສາຣຊ຺ຊານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ປຏິສມ຺ຠິທານໍ ຉນ຺ນໍ ອຠິຎ຺ຎານໍ ຉນ຺ນໍ ພຸທ຺ຘຘມ຺ມານນ຺ຕິ ຠຄວາ; ຠຄວາຕິ ເນຕໍ ນາມໍ ມາຕຣາ ກຕໍ, ນ ປິຕຣາ ກຕໍ, ນ ຠາຕຣາ ກຕໍ, ນ ຠຄິນິຍາ ກຕໍ, ນ ມິຕ຺ຕາມຈ຺ເຈຫິ ກຕໍ, ນ ຎາຕິສາໂລຫິເຕຫິ ກຕໍ, ນ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ກຕໍ, ນ ເທວຕາຫິ ກຕໍ; ວິໂມກ຺ຂນ຺ຕິກເມຕໍ ພຸທ຺ຘານໍ ຠຄວນ຺ຕານໍ ໂພຘິຍາ ມູເລ ສຫ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎາຓສ຺ສ ປຏິລາຠາ ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ສາຣິປຸຕ຺ຕາຕິ ຠຄວາ.

ຣິຕ຺ຕາສນໍ ສຍນໍ ເສວໂຕ ເວຕິ. ອາສນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຍຕ຺ຖ ນິສີທຕິ – ມຎ຺ໂຈ ປີຐໍ ຠິສິ ຕຏ຺ຏິກາ ຈມ຺ມຂຓ຺ໂຑ ຕິຓສນ຺ຖາໂຣ ປຓ຺ຓສນ຺ຖາໂຣ ປລາລສນ຺ຖາໂຣ. ສຍນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ເສນາສນໍ ວິຫາໂຣ ອຑ຺ຒໂຍໂຄ ປາສາໂທ ຫມ຺ມິຍໍ ຄຸຫາ. ຕໍ ສຍນາສນໍ ອສປ຺ປາຍຣູປທສ຺ສເນນ ຣິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປວິວິຕ຺ຕໍ, ອສປ຺ປາຍສທ຺ທສ຺ສວເນນ…ເປ… ອສປ຺ປາເຍຫິ ປຎ຺ຈຫິ ກາມຄຸເຓຫິ ຣິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປວິວິຕ຺ຕໍ. ຕໍ ສຍນາສນໍ ເສວໂຕ ນິເສວໂຕ ສໍເສວໂຕ ປຏິເສວໂຕຕິ – ຣິຕ຺ຕາສນໍ ສຍນໍ ເສວໂຕ ເວ.

ສມ຺ໂພຘິກາມສ຺ສ ຍຖານຸຘມ຺ມນ຺ຕິ. ສມ຺ໂພຘິ ວຸຈ຺ຈຕິ ຈຕູສຸ ມຄ຺ເຄສຸ ຎາຓໍ ປຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຎ຺ຎາພລໍ…ເປ… ຘມ຺ມວິຈຍສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ວີມໍສາ ວິປສ຺ສນາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ຕໍ ສມ຺ໂພຘິໍ ພຸຊ຺ຌິຕຸກາມສ຺ສ ອນຸພຸຊ຺ຌິຕຸກາມສ຺ສ ປຏິພຸຊ຺ຌິຕຸກາມສ຺ສ ສມ຺ພຸຊ຺ຌິຕຸກາມສ຺ສ ອຘິຄນ຺ຕຸກາມສ຺ສ ຜສ຺ສິຕຸກາມສ຺ສ ສຈ຺ຉິກາຕຸກາມສ຺ສາຕິ – ສມ຺ໂພຘິກາມສ຺ສ.

ຍຖານຸຘມ຺ມນ຺ຕິ ກຕເມ ໂພຘິຍາ ອນຸຘມ຺ມາ? ສມ຺ມາປຏິປທາ ອນຸໂລມປຏິປທາ ອປຈ຺ຈນີກປຏິປທາ ອວິຣຸທ຺ຘປຏິປທາ ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປທາ ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປຏິປທາ ສີເລສຸ ປຣິປູຣກາຣິຕາ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ຄຸຕ຺ຕທ຺ວາຣຕາ ໂຠຊເນ ມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕາ ຊາຄຣິຍານຸໂຍໂຄ ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ໂພຘິຍາ ອນຸຘມ຺ມາ. ອຖ ວາ ຈຕຸນ຺ນໍ ມຄ຺ຄານໍ ປຸພ຺ພຠາເຄ ວິປສ຺ສນາ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ໂພຘິຍາ ອນຸຘມ຺ມາຕິ – ສມ຺ໂພຘິກາມສ຺ສ ຍຖານຸຘມ຺ມໍ.

ຕໍ ເຕ ປວກ຺ຂາມິ ຍຖາ ປຊານນ຺ຕິ. ຕນ຺ຕິ ໂພຘິຍາ ອນຸຘມ຺ມໍ. ປວກ຺ຂາມີຕິ ປວກ຺ຂາມິ ອາຈິກ຺ຂິສ຺ສາມິ ເທເສສ຺ສາມິ ປຎ຺ຎເປສ຺ສາມິ ປຐເປສ຺ສາມິ ວິວຣິສ຺ສາມິ ວິຠຊິສ຺ສາມິ ອຸຕ຺ຕານີກຣິສ຺ສາມິ ປກາສິສ຺ສາມິ. ຍຖາ ປຊານນ຺ຕິ ຍຖາ ປຊານໍ ຍຖາ ປຊານນ຺ໂຕ ອາຊານນ຺ໂຕ ວິຊານນ຺ໂຕ ປຏິວິຊານນ຺ໂຕ ປຏິວິຊ຺ຌນ຺ໂຕ ນ ອິຕິຫິຕິຫໍ ນ ອິຕິກິຣາຍ ນ ປຣມ຺ປຣາຍ ນ ປິຏກສມ຺ປທາຍ ນ ຕກ຺ກເຫຕຸ ນ ນຍເຫຕຸ ນ ອາກາຣປຣິວິຕກ຺ເກນ ນ ທິຏ຺ຐິນິຊ຺ຌານກ຺ຂນ຺ຕິຍາ ສາມໍ ສຍມຠິຎ຺ຎາຕໍ ອຕ຺ຕປຈ຺ຈກ຺ຂໍ ຘມ຺ມໍ, ຕໍ ກຖຍິສ຺ສາມີຕິ – ຕໍ ເຕ ປວກ຺ຂາມິ ຍຖາ ປຊານໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ວິຊິຄຸຈ຺ຉມານສ຺ສ ຍທິທໍ ຜາສຸ, [ສາຣິປຸຕ຺ຕາຕິ ຠຄວາ]

ຣິຕ຺ຕາສນໍ ສຍນໍ ເສວໂຕ ເວ;

ສມ຺ໂພຘິກາມສ຺ສ ຍຖານຸຘມ຺ມໍ, ຕໍ ເຕ ປວກ຺ຂາມິ ຍຖາ ປຊານ’’ນ຺ຕິ.

໑໙໙.

ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ຘີໂຣ ຠຍານໍ ນ ຠາເຍ, ຠິກ຺ຂຸ ສໂຕ ສປຣິຍນ຺ຕຈາຣີ;

ຑໍສາຘິປາຕານໍ ສຣີສປານໍ [ສິຣິໍສປານໍ (ສີ. ກ.)], ມນຸສ຺ສຜສ຺ສານໍ ຈຕຸປ຺ປທານໍ.

ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ຘີໂຣ ຠຍານໍ ນ ຠາເຍຕິ. ຘີໂຣຕິ ຘີໂຣ ປຓ຺ຑິໂຕ ປຎ຺ຎວາ ພຸທ຺ຘິມາ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີ. ຘີໂຣ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ຠຍານໍ ນ ຠາເຍຍ຺ຍ ນ ຕເສຍ຺ຍ ນ ສນ຺ຕເສຍ຺ຍ ນ ອຸຕ຺ຕເສຍ຺ຍ ນ ປຣິຕ຺ຕເສຍ຺ຍ ນ ສນ຺ຕາສໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ອຠີຣູ ອສ຺ສ ອຈ຺ຉມ຺ຠີ ອນຸຕ຺ຣາສີ ອປລາຍີ ປຫີນຠຍເຠຣໂວ ວິຄຕໂລມຫໍໂສ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ຘີໂຣ ຠຍານໍ ນ ຠາເຍ.

ຠິກ຺ຂຸ ສໂຕ ສປຣິຍນ຺ຕຈາຣີຕິ. ຠິກ຺ຂູຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນກລ຺ຍາຓໂກ ວາ ຠິກ຺ຂຸ ເສກ຺ໂຂ ວາ ຠິກ຺ຂຸ. ສໂຕຕິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ, ເວທນາສຸ…ເປ… ຈິຕ຺ເຕ… ຘມ຺ເມສຸ ຘມ຺ມານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ – ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສໂຕ. ສປຣິຍນ຺ຕຈາຣີຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ປຣິຍນ຺ຕາ – ສີລສໍວຣປຣິຍນ຺ໂຕ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍສໍວຣປຣິຍນ຺ໂຕ, ໂຠຊເນ ມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕາປຣິຍນ຺ໂຕ, ຊາຄຣິຍານຸໂຍຄປຣິຍນ຺ໂຕ.

ກຕໂມ ສີລສໍວຣປຣິຍນ຺ໂຕ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ສີລວາ ໂຫຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວຣສໍວຸໂຕ ວິຫຣຕິ ອາຈາຣໂຄຈຣສມ຺ປນ຺ໂນ, ອຓຸມຕ຺ເຕສຸ ວຊ຺ເຊສຸ ຠຍທສ຺ສາວີ, ສມາທາຍ ສິກ຺ຂຕິ ສິກ຺ຂາປເທສຸ. ອນ຺ໂຕປູຕິຠາວໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂມາໂນ ອນ຺ໂຕ ສີລສໍວຣປຣິຍນ຺ເຕ ຈຣຕິ, ມຣິຍາທໍ ນ ຠິນ຺ທຕິ – ອຍໍ ສີລສໍວຣປຣິຍນ຺ໂຕ.

ກຕໂມ ອິນ຺ທ຺ຣິຍສໍວຣປຣິຍນ຺ໂຕ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ນ ນິມິຕ຺ຕຄ຺ຄາຫີ ໂຫຕິ ນານຸພ຺ຍຎ຺ຊນຄ຺ຄາຫີ. ຍຕ຺ວາຘິກຣຓເມນໍ…ເປ… ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິເຍ ສໍວຣໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ… ຆາເນນ ຄນ຺ຘໍ ຆາຍິຕ຺ວາ… ຊິວ຺ຫາຍ ຣສໍ ສາຍິຕ຺ວາ… ກາເຍນ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພໍ ຜຸສິຕ຺ວາ… ມນສາ ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຍ ນ ນິມິຕ຺ຕຄ຺ຄາຫີ ໂຫຕິ ນານຸພ຺ຍຎ຺ຊນຄ຺ຄາຫີ. ຍຕ຺ວາຘິກຣຓເມນໍ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສຸສໍວຸຕໍ ວິຫຣນ຺ຕໍ ອຠິຊ຺ຌາໂທມນສ຺ສາ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ນານ຺ວາສ຺ສເວຍ຺ຍຸໍ, ຕສ຺ສ ສໍວຣາຍ ປຏິປຊ຺ຊຕິ, ຣກ຺ຂຕິ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ມນິນ຺ທ຺ຣິເຍ ສໍວຣໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ອາທິຕ຺ຕປຣິຍາຍໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂມາໂນ ອນ຺ໂຕ ອິນ຺ທ຺ຣິຍສໍວຣປຣິຍນ຺ເຕ ຈຣຕິ, ມຣິຍາທໍ ນ ຠິນ຺ທຕິ – ອຍໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍສໍວຣປຣິຍນ຺ໂຕ.

ກຕໂມ ໂຠຊເນ ມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕາປຣິຍນ຺ໂຕ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ປຏິສງ຺ຂາ ໂຍນິໂສ ອາຫາຣໍ ອາຫາເຣຕິ ເນວ ທວາຍ ນ ມທາຍ ນ ມຓ຺ຑນາຍ ນ ວິຠູສນາຍ, ຍາວເທວ ອິມສ຺ສ ກາຍສ຺ສ ຐິຕິຍາ ຍາປນາຍ ວິຫິໍສູປຣຕິຍາ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍານຸຄ຺ຄຫາຍ. ອິຕິ ປຸຣາຓຎ຺ຈ ເວທນໍ ປຏິຫງ຺ຂາມິ ນວຎ຺ຈ ເວທນໍ ນ ອຸປ຺ປາເທສ຺ສາມິ, ຍາຕ຺ຣາ ຈ ເມ ຠວິສ຺ສຕິ ອນວຊ຺ຊຕາ ຈ ຜາສຸວິຫາໂຣ ຈາຕິ. ອກ຺ຂພ຺ຠຎ຺ຊນວຓປຏິຈ຺ຉາທນປຸຕ຺ຕມໍສູປມໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂມາໂນ ອນ຺ໂຕ ໂຠຊເນ ມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕາປຣິຍນ຺ເຕ ຈຣຕິ, ມຣິຍາທໍ ນ ຠິນ຺ທຕິ – ອຍໍ ໂຠຊເນ ມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕາປຣິຍນ຺ໂຕ.

ກຕໂມ ຊາຄຣິຍານຸໂຍຄປຣິຍນ຺ໂຕ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ທິວສໍ ຈງ຺ກເມນ ນິສຊ຺ຊາຍ ອາວຣຓີເຍຫິ ຘມ຺ເມຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິໂສເຘຕິ, ຣຕ຺ຕິຍາ ປຐມໍ ຍາມໍ ຈງ຺ກເມນ ນິສຊ຺ຊາຍ ອາວຣຓີເຍຫິ ຘມ຺ເມຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິໂສເຘຕິ, ຣຕ຺ຕິຍາ ມຊ຺ຌິມໍ ຍາມໍ ທກ຺ຂິເຓນ ປສ຺ເສນ ສີຫເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ ປາເທ ປາທໍ ອຈ຺ຈາຘາຍ ສໂຕ ສມ຺ປຊາໂນ ອຸຏ຺ຐານສຎ຺ຎໍ ມນສິ ກຣິຕ຺ວາ, ຣຕ຺ຕິຍາ ປຈ຺ຉິມໍ ຍາມໍ ປຈ຺ຈຸຏ຺ຐາຍ ຈງ຺ກເມນ ນິສຊ຺ຊາຍ ອາວຣຓີເຍຫິ ຘມ຺ເມຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິໂສເຘຕິ. ຠທ຺ເທກຣຕ຺ຕວິຫາຣໍ [ຠທ຺ເທກຣຕ຺ຕິວິຫາຣໍ (ສີ. ກ.)] ປຈ຺ຈເວກ຺ຂມາໂນ ອນ຺ໂຕ ຊາຄຣິຍານຸໂຍຄປຣິຍນ຺ເຕ ຈຣຕິ, ມຣິຍາທໍ ນ ຠິນ຺ທຕິ – ອຍໍ ຊາຄຣິຍານຸໂຍຄປຣິຍນ຺ໂຕຕິ – ຠິກ຺ຂຸ ສໂຕ ສປຣິຍນ຺ຕຈາຣີ.

ຑໍສາຘິປາຕານໍ ສຣີສປານນ຺ຕິ. ຑໍສາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປິງ຺ຄລມກ຺ຂິກາໂຍ. ອຘິປາຕກາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ສພ຺ພາປິ ມກ຺ຂິກາໂຍ. ກິໍກາຣຓາ ອຘິປາຕກາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ສພ຺ພາປິ ມກ຺ຂິກາໂຍ? ຕາ ອຸປ຺ປຕິຕ຺ວາ ອຸປ຺ປຕິຕ຺ວາ ຂາທນ຺ຕິ; ຕໍກາຣຓາ ອຘິປາຕກາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ສພ຺ພາປິ ມກ຺ຂິກາໂຍ. ສຣີສປາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ອຫີຕິ – ຑໍສາຘິປາຕານໍ ສຣີສປານໍ.

ມນຸສ຺ສຜສ຺ສານໍ ຈຕຸປ຺ປທານນ຺ຕິ. ມນຸສ຺ສຜສ຺ສາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ໂຈຣາ ວາ ອສ຺ສຸ ມານວາ ວາ ກຕກມ຺ມາ ວາ ອກຕກມ຺ມາ ວາ. ເຕ ຠິກ຺ຂຸໍ ປຎ຺ຫໍ ວາ ປຸຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ ວາທໍ ວາ ອາໂຣເປຍ຺ຍຸໍ ອກ຺ໂກເສຍ຺ຍຸໍ ປຣິຠາເສຍ຺ຍຸໍ ໂຣເສຍ຺ຍຸໍ ວິໂຣເສຍ຺ຍຸໍ ຫິໍເສຍ຺ຍຸໍ ວິຫິໍເສຍ຺ຍຸໍ ເຫເຐຍ຺ຍຸໍ ວິເຫເຐຍ຺ຍຸໍ ຆາເຕຍ຺ຍຸໍ ອຸປຆາເຕຍ຺ຍຸໍ ອຸປຆາຕໍ ວາ ກເຣຍ຺ຍຸໍ. ໂຍ ໂກຈິ ມນຸສ຺ສໂຕ ອຸປຆາໂຕ – ມນຸສ຺ສຜສ຺ໂສ. ຈຕຸປ຺ປທານນ຺ຕິ ສີຫາ ພ຺ຍຄ຺ຆາ ທີປິ ອຈ຺ຉາ ຕຣຈ຺ຉາ ໂກກາ ມຫິໍສາ ຫຕ຺ຖີ. ເຕ ຠິກ຺ຂຸໍ ມທ຺ເທຍ຺ຍຸໍ ຂາເທຍ຺ຍຸໍ ຫິໍເສຍ຺ຍຸໍ ວິຫິໍເສຍ຺ຍຸໍ ເຫເຐຍ຺ຍຸໍ ວິເຫເຐຍ຺ຍຸໍ ຆາເຕຍ຺ຍຸໍ ອຸປຆາເຕຍ຺ຍຸໍ ອຸປຆາຕໍ ວາ ກເຣຍ຺ຍຸໍ. ຈຕຸປ຺ປທໂຕ ອຸປຆາໂຕ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຈຕຸປ຺ປທຠຍນ຺ຕິ – ມນຸສ຺ສຜສ຺ສານໍ ຈຕຸປ຺ປທານໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ຘີໂຣ ຠຍານໍ ນ ຠາເຍ, ຠິກ຺ຂຸ ສໂຕ ສປຣິຍນ຺ຕຈາຣີ;

ຑໍສາຘິປາຕານໍ ສຣີສປານໍ, ມນຸສ຺ສຜສ຺ສານໍ ຈຕຸປ຺ປທານ’’ນ຺ຕິ.

໒໐໐.

ປຣຘມ຺ມິການມ຺ປິ ນ ສນ຺ຕເສຍ຺ຍ, ທິສ຺ວາປິ ເຕສໍ ພຫຸເຠຣວານິ;

ອຖາປຣານິ ອຠິສມ຺ຠເວຍ຺ຍ, ປຣິສ຺ສຍານິ ກຸສລານຸເອສີ.

ປຣຘມ຺ມິການມ຺ປິ ນ ສນ຺ຕເສຍ຺ຍ, ທິສ຺ວາປິ ເຕສໍ ພຫຸເຠຣວານີຕິ. ປຣຘມ຺ມິກາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ສຕ຺ຕ ສຫຘມ຺ມິເກ ຐເປຕ຺ວາ ເຍ ເກຈິ ພຸທ຺ເຘ ຘມ຺ເມ ສງ຺ເຆ ອປ຺ປສນ຺ນາ. ເຕ ຠິກ຺ຂຸໍ ປຎ຺ຫໍ ວາ ປຸຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ ວາທໍ ວາ ອາໂຣເປຍ຺ຍຸໍ ອກ຺ໂກເສຍ຺ຍຸໍ ປຣິຠາເສຍ຺ຍຸໍ ໂຣເສຍ຺ຍຸໍ ວິໂຣເສຍ຺ຍຸໍ ຫິໍເສຍ຺ຍຸໍ ວິຫິໍເສຍ຺ຍຸໍ ເຫເຐຍ຺ຍຸໍ ວິເຫເຐຍ຺ຍຸໍ ຆາເຕຍ຺ຍຸໍ ອຸປຆາເຕຍ຺ຍຸໍ ອຸປຆາຕໍ ວາ ກເຣຍ຺ຍຸໍ. ເຕສໍ ພຫຸເຠຣເວ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ວາ ສຸຓິຕ຺ວາ ວາ ນ ເວເຘຍ຺ຍ ນ ປເວເຘຍ຺ຍ ນ ສມ຺ປເວເຘຍ຺ຍ ນ ຕເສຍ຺ຍ ນ ສນ຺ຕເສຍ຺ຍ ນ ອຸຕ຺ຕເສຍ຺ຍ ນ ປຣິຕ຺ຕເສຍ຺ຍ ນ ຠາເຍຍ຺ຍ ນ ສນ຺ຕາສໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ອຠີຣູ ອສ຺ສ ອຈ຺ຉມ຺ຠີ ອນຸຕ຺ຣາສີ ອປລາຍີ ປຫີນຠຍເຠຣໂວ ວິຄຕໂລມຫໍໂສ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ປຣຘມ຺ມິການມ຺ປິ ນ ສນ຺ຕເສຍ຺ຍ ທິສ຺ວາປິ ເຕສໍ ພຫຸເຠຣວານິ.

ອຖາປຣານິ ອຠິສມ຺ຠເວຍ຺ຍ, ປຣິສ຺ສຍານິ ກຸສລານຸເອສີຕິ. ອຖາປຣານິປິ ອຕ຺ຖິ ອຠິສມ຺ໂຠຕພ຺ພານິ ອຠິຠວິຕພ຺ພານິ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣິຕພ຺ພານິ ປຣິຍາທິຍິຕພ຺ພານິ ມທ຺ທິຕພ຺ພານິ. ປຣິສ຺ສຍາຕິ ທ຺ເວ ປຣິສ຺ສຍາ – ປາກຏປຣິສ຺ສຍາ ຈ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນປຣິສ຺ສຍາ ຈ…ເປ… ເອວມ຺ປິ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ. ກຸສລານຸເອສີຕິ ສມ຺ມາປຏິປທໍ ອນຸໂລມປຏິປທໍ ອປຈ຺ຈນີກປຏິປທໍ ອວິຣຸທ຺ຘປຏິປທໍ ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປທໍ…ເປ… ອຣິຍໍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກໍ ມຄ຺ຄໍ ນິພ຺ພານຎ຺ຈ ນິພ຺ພານຄາມິນິຎ຺ຈ ປຏິປທໍ ເອສນ຺ເຕນ ຄເວສນ຺ເຕນ ປຣິເຍສນ຺ເຕນ ປຣິສ຺ສຍາ ອຠິສມ຺ໂຠຕພ຺ພາ ອຠິຠວິຕພ຺ພາ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣິຕພ຺ພາ ປຣິຍາທິຍິຕພ຺ພາ ມທ຺ທິຕພ຺ພາຕິ – ອຖາປຣານິ ອຠິສມ຺ຠເວຍ຺ຍ ປຣິສ຺ສຍານິ ກຸສລານຸເອສີ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປຣຘມ຺ມິການມ຺ປິ ນ ສນ຺ຕເສຍ຺ຍ, ທິສ຺ວາປິ ເຕສໍ ພຫຸເຠຣວານິ;

ອຖາປຣານິ ອຠິສມ຺ຠເວຍ຺ຍ, ປຣິສ຺ສຍານິ ກຸສລານຸເອສີ’’ຕິ.

໒໐໑.

ອາຕງ຺ກຜສ຺ເສນ ຂຸທາຍ ຜຸຏ຺ໂຐ, ສີຕໍ ອຖຸຓ຺ຫໍ [ອຕຸຓ຺ຫໍ (ສີ. ກ.)] ອຘິວາສເຍຍ຺ຍ;

ໂສ ເຕຫິ ຜຸຏ຺ໂຐ ພຫຸຘາ ອໂນໂກ, ວີຣິຍປຣກ຺ກມໍ ທຬ຺ຫໍ ກເຣຍ຺ຍ.

ອາຕງ຺ກຜສ຺ເສນ ຂຸທາຍ ຜຸຏ຺ໂຐຕິ. ອາຕງ຺ກຜສ຺ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ໂຣຄຜສ຺ໂສ. ໂຣຄຜສ຺ເສນ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອສ຺ສ; ຈກ຺ຂຸໂຣເຄນ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອສ຺ສ, ໂສຕໂຣເຄນ… ຆານໂຣເຄນ… ຊິວ຺ຫາໂຣເຄນ… ກາຍໂຣເຄນ…ເປ… ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ເສນ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອສ຺ສ. ຂຸທາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຉາຕໂກ. ຉາຕເກນ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອສ຺ສາຕິ – ອາຕງ຺ກຜສ຺ເສນ ຂຸທາຍ ຜຸຏ຺ໂຐ.

ສີຕໍ ອຖຸຓ຺ຫໍ ອຘິວາສເຍຍ຺ຍາຕິ. ສີຕນ຺ຕິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ສີຕໍ ໂຫຕິ – ອພ຺ຠນ຺ຕຣຘາຕຸປ຺ປໂກປວເສນ [ອພ຺ຠນ຺ຕຣຘາຕຸສງ຺ໂກປວເສນ (ສ຺ຍາ.)] ວາ ສີຕໍ ໂຫຕິ, ພຫິທ຺ຘາ ອຸຕຸວເສນ ວາ ສີຕໍ ໂຫຕິ. ອຸຓ຺ຫນ຺ຕິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ອຸຓ຺ຫໍ ໂຫຕິ – ອພ຺ຠນ຺ຕຣຘາຕຸປ຺ປໂກປວເສນ ວາ ອຸຓ຺ຫໍ ໂຫຕິ, ພຫິທ຺ຘາ ອຸຕຸວເສນ ວາ ອຸຓ຺ຫໍ ໂຫຕີຕິ – ສີຕໍ ອຖຸຓ຺ຫໍ. ອຘິວາສເຍຍ຺ຍາຕິ ຂໂມ ອສ຺ສ ສີຕສ຺ສ ອຸຓ຺ຫສ຺ສ ຊິຆຈ຺ຉາຍ ປິປາສາຍ ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ສານໍ ທຸຣຸຕ຺ຕານໍ ທຸຣາຄຕານໍ ວຈນປຖານໍ ອຸປ຺ປນ຺ນານໍ ສາຣີຣິການໍ ເວທນານໍ ທຸກ຺ຂານໍ ຕິພ຺ພານໍ [ຕິປ຺ປານໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຂຣານໍ ກຏຸການໍ ອສາຕານໍ ອມນາປານໍ ປາຓຫຣານໍ ອຘິວາສກຊາຕິໂກ ອສ຺ສາຕິ – ສີຕໍ ອຖຸຓ຺ຫໍ ອຘິວາສເຍຍ຺ຍ.

ໂສ ເຕຫິ ຜຸຏ຺ໂຐ ພຫຸຘາ ອໂນໂກຕິ. ໂສ ເຕຫີຕິ ອາຕງ຺ກຜສ຺ເສນ ຈ ຂຸທາຍ ຈ ສີເຕນ ຈ ອຸຓ຺ເຫນ ຈ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອສ຺ສາຕິ – ໂສ ເຕຫິ ຜຸຏ຺ໂຐ. ພຫຸຘາຕິ ອເນກວິເຘຫິ ອາກາເຣຫິ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອສ຺ສາຕິ – ໂສ ເຕຫິ ຜຸຏ຺ໂຐ ພຫຸຘາ. ອໂນໂກຕິ ອຠິສງ຺ຂາຣສຫຄຕວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ໂອກາສໍ ນ ກໂຣຕີຕິປິ – ອໂນໂກ. ອຖ ວາ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕສ຺ສ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕສ຺ສ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕສ຺ສ ໂອກາສໍ ນ ກໂຣຕີຕິປິ – ອໂນໂກຕິ – ໂສ ເຕຫິ ຜຸຏ຺ໂຐ ພຫຸຘາ ອໂນໂກ.

ວີຣິຍປຣກ຺ກມໍ ທຬ຺ຫໍ ກເຣຍ຺ຍາຕິ. ວີຣິຍປຣກ຺ກໂມ ວຸຈ຺ຈຕິ ໂຍ ເຈຕສິໂກ ວີຣິຍາຣມ຺ໂຠ ນິກ຺ກໂມ ປຣກ຺ກໂມ ອຸຍ຺ຍາໂມ ວາຍາໂມ ອຸສ຺ສາໂຫ ອຸສ຺ໂສຬ຺ຫີ ອປ຺ປຏິວານີ ຖາໂມ ຘິຕິ ອສິຖິລປຣກ຺ກມຕາ ອນິກ຺ຂິຕ຺ຕຈ຺ຉນ຺ທຕາ ອນິກ຺ຂິຕ຺ຕຘຸຣຕາ ຘຸຣສມ຺ປຄ຺ຄາໂຫ ວີຣິຍໍ ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ວີຣິຍພລໍ ສມ຺ມາວາຍາໂມ. ວີຣິຍປຣກ຺ກມໍ ທຬ຺ຫໍ ກເຣຍ຺ຍາຕິ. ວີຣິຍໍ ປຣກ຺ກມໍ ທຬ຺ຫໍ ກເຣຍ຺ຍ ຖິຣໍ ກເຣຍ຺ຍ, ທຬ຺ຫສມາທາໂນ ອສ຺ສ ອວຕ຺ຖິຕສມາທາໂນຕິ – ວີຣິຍປຣກ຺ກມໍ ທຬ຺ຫໍ ກເຣຍ຺ຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອາຕງ຺ກຜສ຺ເສນ ຂຸທາຍ ຜຸຏ຺ໂຐ, ສີຕໍ ອຖຸຓ຺ຫໍ ອຘິວາສເຍຍ຺ຍ;

ໂສ ເຕຫິ ຜຸຏ຺ໂຐ ພຫຸຘາ ອໂນໂກ, ວີຣິຍປຣກ຺ກມໍ ທຬ຺ຫໍ ກເຣຍ຺ຍາ’’ຕິ.

໒໐໒.

ເຖຍ຺ຍໍ ນ ກາເຣ ນ ມຸສາ ຠເຓຍ຺ຍ, ເມຕ຺ຕາຍ ຜສ຺ເສ ຕສຖາວຣານິ;

ຍທາວິລຕ຺ຕໍ ມນໂສ ວິຊຎ຺ຎາ, ກຓ຺ຫສ຺ສ ປກ຺ໂຂຕິ ວິໂນທເຍຍ຺ຍ.

ເຖຍ຺ຍໍ ນ ກາເຣ ນ ມຸສາ ຠເຓຍ຺ຍາຕິ. ເຖຍ຺ຍໍ ນ ກາເຣຕິ ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ອທິນ຺ນາທານໍ ປຫາຍ ອທິນ຺ນາທານາ ປຏິວິຣໂຕ ອສ຺ສ ທິນ຺ນາທາຍີ ທິນ຺ນປາຏິກງ຺ຂີ, ອເຖເນນ ສຸຈິຠູເຕນ ອຕ຺ຕນາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ເຖຍ຺ຍໍ ນ ກາເຣ. ນ ມຸສາ ຠເຓຍ຺ຍາຕິ ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ມຸສາວາທໍ ປຫາຍ ມຸສາວາທາ ປຏິວິຣໂຕ ອສ຺ສ ສຈ຺ຈວາທີ ສຈ຺ຈສນ຺ໂຘ ເຖໂຕ ປຈ຺ຈຍິໂກ ອວິສໍວາທໂກ ໂລກສ຺ສາຕິ – ເຖຍ຺ຍໍ ນ ກາເຣ ນ ມຸສາ ຠເຓຍ຺ຍ.

ເມຕ຺ຕາຍ ຜສ຺ເສ ຕສຖາວຣານີຕິ. ເມຕ຺ຕາຕິ ຍາ ສຕ຺ເຕສຸ ເມຕ຺ຕິ ເມຕ຺ຕາຍນາ ເມຕ຺ຕາຍິຕຕ຺ຕໍ ອນຸທຍາ ອນຸທຍນາ ອນຸທຍິຕຕ຺ຕໍ [ອນຸທ຺ທຍາ (ສີ.) ເອວມີທິເສສຸ ທ຺ວີສຸ ປເທສຸປິ ທ຺ວິຠາວວເສນ. ອນຸທາ ອນຸທາຍນາ ອນຸທາຍິຕຕ຺ຕໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຫິເຕສິຕາ ອນຸກມ຺ປາ ອພ຺ຍາປາໂທ ອພ຺ຍາປຊ຺ໂຊ [ອພ຺ຍາປຊ຺ໂຌ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ອໂທໂສ ກຸສລມູລໍ. ຕສາຕິ ເຍສໍ ຕສິຕາ ຕຓ຺ຫາ ອປ຺ປຫີນາ, ເຍສຎ຺ຈ ຠຍເຠຣວາ ອປ຺ປຫີນາ. ກິໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຕສາ? ເຕ ຕສນ຺ຕິ ອຸຕ຺ຕສນ຺ຕິ ປຣິຕສນ຺ຕິ ຠາຍນ຺ຕິ ສນ຺ຕາສໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕິ; ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຕສາ. ຖາວຣາຕິ ເຍສໍ ຕສິຕາ ຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ, ເຍສຎ຺ຈ ຠຍເຠຣວາ ປຫີນາ. ກິໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຖາວຣາ? ເຕ ນ ຕສນ຺ຕິ ນ ອຸຕ຺ຕສນ຺ຕິ ນ ປຣິຕສນ຺ຕິ ນ ຠາຍນ຺ຕິ ສນ຺ຕາສໍ ນ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕິ; ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຖາວຣາ. ເມຕ຺ຕາຍ ຜສ຺ເສ ຕສຖາວຣານີຕິ. ຕເສ ຈ ຖາວເຣ ຈ ເມຕ຺ຕາຍ ຜສ຺ເສຍ຺ຍ ຜເຣຍ຺ຍ, ເມຕ຺ຕາສຫຄເຕນ ເຈຕສາ ວິປຸເລນ ມຫຄ຺ຄເຕນ ອປ຺ປມາເຓນ ອເວເຣນ ອພ຺ຍາປຊ຺ເຊນ ຜຣິຕ຺ວາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ເມຕ຺ຕາຍ ຜສ຺ເສ ຕສຖາວຣານິ.

ຍທາວິລຕ຺ຕໍ ມນໂສ ວິຊຎ຺ຎາຕິ. ຍທາຕິ ຍທາ. ມນໂສຕິ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ມໂນ ມານສໍ ຫທຍໍ ປຓ຺ຑຣໍ ມໂນ ມນາຍຕນໍ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ ຕຊ຺ຊາ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ. ກາຍທຸຈ຺ຈຣິເຕນ ຈິຕ຺ຕໍ ອາວິລໍ ໂຫຕິ ລຸຬິຕໍ ເອຣິຕໍ ຆຏ຺ຏິຕໍ ຈລິຕໍ ຠນ຺ຕໍ ອວູປສນ຺ຕໍ. ວຈີທຸຈ຺ຈຣິເຕນ…ເປ… ມໂນທຸຈ຺ຈຣິເຕນ… ຣາເຄນ… ໂທເສນ… ໂມເຫນ… ໂກເຘນ… ອຸປນາເຫນ… ມກ຺ເຂນ… ປຬາເສນ… ອິສ຺ສາຍ… ມຈ຺ຉຣິເຍນ… ມາຍາຍ… ສາເຐຍ຺ເຍນ… ຖມ຺ເຠນ… ສາຣມ຺ເຠນ… ມາເນນ… ອຕິມາເນນ… ມເທນ… ປມາເທນ… ສພ຺ພກິເລເສຫິ… ສພ຺ພທຸຈ຺ຈຣິເຕຫິ… ສພ຺ພທຣເຖຫິ… ສພ຺ພປຣິຬາເຫຫິ… ສພ຺ພສນ຺ຕາເປຫິ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາເຣຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ອາວິລໍ ໂຫຕິ ລຸຬິຕໍ ເອຣິຕໍ ຆຏ຺ຏິຕໍ ຈລິຕໍ ຠນ຺ຕໍ ອວູປສນ຺ຕໍ. ຍທາວິລຕ຺ຕໍ ມນໂສ ວິຊຎ຺ຎາຕິ. ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອາວິລຠາວໍ ຊາເນຍ຺ຍ ອາຊາເນຍ຺ຍ ວິຊາເນຍ຺ຍ ປຏິວິຊາເນຍ຺ຍ ປຏິວິຊ຺ເຌຍ຺ຍາຕິ – ຍທາວິລຕ຺ຕໍ ມນໂສ ວິຊຎ຺ຎາ.

ກຓ຺ຫສ຺ສ ປກ຺ໂຂຕິ ວິໂນທເຍຍ຺ຍາຕິ. ກຓ຺ໂຫຕິ ໂຍ ໂສ ມາໂຣ ກຓ຺ໂຫ ອຘິປຕິ ອນ຺ຕຄຸ ນມຸຈິ ປມຕ຺ຕພນ຺ຘຸ. ກຓ຺ຫສ຺ສ ປກ຺ໂຂ ມາຣປກ຺ໂຂ ມາຣປາໂສ ມາຣພຬິສໍ ມາຣາມິສໍ ມາຣວິສໂຍ ມາຣນິວາໂສ ມາຣໂຄຈໂຣ ມາຣພນ຺ຘນນ຺ຕິ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍາຕິ. ເອວມ຺ປິ ກຓ຺ຫສ຺ສ ປກ຺ໂຂຕິ ວິໂນທເຍຍ຺ຍ. ອຖ ວາ ກຓ຺ຫສ຺ສ ປກ຺ໂຂ ມາຣປກ຺ໂຂ ອກຸສລປກ຺ໂຂ ທຸກ຺ຂຸທ຺ທໂຍ ທຸກ຺ຂວິປາໂກ ນິຣຍສໍວຕ຺ຕນິໂກ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິສໍວຕ຺ຕນິໂກ ເປຕ຺ຕິວິສຍສໍວຕ຺ຕນິໂກຕິ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍາຕິ. ເອວມ຺ປິ ກຓ຺ຫສ຺ສ ປກ຺ໂຂຕິ ວິໂນທເຍຍ຺ຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເຖຍ຺ຍໍ ນ ກາເຣ ນ ມຸສາ ຠເຓຍ຺ຍ, ເມຕ຺ຕາຍ ຜສ຺ເສ ຕສຖາວຣານິ;

ຍທາວິລຕ຺ຕໍ ມນໂສ ວິຊຎ຺ຎາ, ກຓ຺ຫສ຺ສ ປກ຺ໂຂຕິ ວິໂນທເຍຍ຺ຍາ’’ຕິ.

໒໐໓.

ໂກຘາຕິມານສ຺ສ ວສໍ ນ ຄຈ຺ເຉ, ມູລມ຺ປິ ເຕສໍ ປລິຂຎ຺ຎ ຕິຏ຺ເຐ;

ອຖປ຺ປິຍໍ ວາ ປນ ອປ຺ປິຍໍ ວາ, ອທ຺ຘາ ຠວນ຺ໂຕ ອຠິສມ຺ຠເວຍ຺ຍ.

ໂກຘາຕິມານສ຺ສ ວສໍ ນ ຄຈ຺ເຉຕິ. ໂກໂຘຕິ ໂຍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອາຆາໂຕ ປຏິຆາໂຕ…ເປ… ຈຓ຺ຑິກ຺ກໍ ອສຸໂຣໂປ ອນຕ຺ຕມນຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ. ອຕິມາໂນຕິ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປຣໍ ອຕິມຎ຺ຎຕິ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ…ເປ… ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ. ໂກຘາຕິມານສ຺ສ ວສໍ ນ ຄຈ຺ເຉຕິ. ໂກຘສ຺ສ ຈ ອຕິມານສ຺ສ ຈ ວສໍ ນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ໂກຘຎ຺ຈ ອຕິມານຎ຺ຈ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍາຕິ – ໂກຘາຕິມານສ຺ສ ວສໍ ນ ຄຈ຺ເຉ.

ມູລມ຺ປິ ເຕສໍ ປລິຂຎ຺ຎ ຕິຏ຺ເຐຕິ. ກຕມໍ ໂກຘສ຺ສ ມູລໍ? ອວິຊ຺ຊາ ມູລໍ, ອໂຍນິໂສ ມນສິກາໂຣ ມູລໍ, ອສ຺ມິມາໂນ ມູລໍ, ອຫິຣິກໍ ມູລໍ, ອໂນຕ຺ຕປ຺ປໍ ມູລໍ, ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ມູລໍ – ອິທໍ ໂກຘສ຺ສ ມູລໍ. ກຕມໍ ອຕິມານສ຺ສ ມູລໍ? ອວິຊ຺ຊາ ມູລໍ, ອໂຍນິໂສ ມນສິກາໂຣ ມູລໍ, ອສ຺ມິມາໂນ ມູລໍ, ອຫິຣິກໍ ມູລໍ, ອໂນຕ຺ຕປ຺ປໍ ມູລໍ, ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ມູລໍ – ອິທໍ ອຕິມານສ຺ສ ມູລໍ. ມູລມ຺ປິ ເຕສໍ ປລິຂຎ຺ຎ ຕິຏ຺ເຐຕິ. ໂກຘສ຺ສ ຈ ອຕິມານສ຺ສ ຈ ມູລໍ ປລິຂຓິຕ຺ວາ ອຸທ຺ຘຣິຕ຺ວາ ສມຸທ຺ຘຣິຕ຺ວາ ອຸປ຺ປາຏຍິຕ຺ວາ ສມຸປ຺ປາຏຍິຕ຺ວາ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ ສນ຺ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍາຕິ – ມູລມ຺ປິ ເຕສໍ ປລິຂຎ຺ຎ ຕິຏ຺ເຐ.

ອຖປ຺ປິຍໍ ວາ ປນ ອປ຺ປິຍໍ ວາ, ອທ຺ຘາ ຠວນ຺ໂຕ ອຠິສມ຺ຠວ຺ैຍ຺ຍາຕິ. ອຖາຕິ ປທສນ຺ຘິ ປທສໍສຄ຺ໂຄ ປທປາຣິປູຣີ ອກ຺ຂຣສມວາໂຍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສິລິຏ຺ຐຕາ ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ – ອຖາຕິ. ປິຍາຕິ ທ຺ເວ ປິຍາ – ສຕ຺ຕາ ວາ ສງ຺ຂາຣາ ວາ. ກຕເມ ສຕ຺ຕາ ປິຍາ? ອິຘ ຍາສ຺ສ [ຍສ຺ສ (ສ຺ຍາ.) ສຸຕ຺ຕມາລາ ໂອໂລເກຕພ຺ພາ] ເຕ ໂຫນ຺ຕິ ອຕ຺ຖກາມາ ຫິຕກາມາ ຜາສຸກາມາ ໂຍຄກ຺ເຂມກາມາ ມາຕາ ວາ ປິຕາ ວາ ຠາຕາ ວາ ຠຄິນີ ວາ ປຸຕ຺ຕາ ວາ ຘີຕາ ວາ ມິຕ຺ຕາ ວາ ອມຈ຺ຈາ ວາ ຎາຕີ ວາ ສາໂລຫິຕາ ວາ – ອິເມ ສຕ຺ຕາ ປິຍາ. ກຕເມ ສງ຺ຂາຣາ ປິຍາ? ມນາປິກາ ຣູປາ ມນາປິກາ ສທ຺ທາ… ຄນ຺ຘາ… ຣສາ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ – ອິເມ ສງ຺ຂາຣາ ປິຍາ. ອປ຺ປິຍາຕິ ທ຺ເວ ອປ຺ປິຍາ – ສຕ຺ຕາ ວາ ສງ຺ຂາຣາ ວາ. ກຕເມ ສຕ຺ຕາ ອປ຺ປິຍາ? ອິຘ ຍາສ຺ສ ເຕ ໂຫນ຺ຕິ ອນຕ຺ຖກາມາ ອຫິຕກາມາ ອຜາສຸກາມາ ອໂຍຄກ຺ເຂມກາມາ ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປຕຸກາມາ – ອິເມ ສຕ຺ຕາ ອປ຺ປິຍາ. ກຕເມ ສງ຺ຂາຣາ ອປ຺ປິຍາ? ອມນາປິກາ ຣູປາ ອມນາປິກາ ສທ຺ທາ, ຄນ຺ຘາ… ຣສາ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ – ອິເມ ສງ຺ຂາຣາ ອປ຺ປິຍາ. ອທ຺ຘາຕິ ເອກໍສວຈນໍ ນິສ຺ສໍສຍວຈນໍ ນິກ຺ກງ຺ຂວຈນໍ ອທ຺ເວຊ຺ຌວຈນໍ ອທ຺ເວຬ຺ຫກວຈນໍ ນິຍ຺ຍານິກວຈນໍ ອປຓ຺ຓກວຈນໍ ອວຕ຺ຖາປນວຈນເມຕໍ – ອທ຺ຘາຕິ. ອຖປ຺ປິຍໍ ວາ ປນ ອປ຺ປິຍໍ ວາ, ອທ຺ຘາ ຠວນ຺ໂຕ ອຠິສມ຺ຠເວຍ຺ຍາຕິ. ປິຍາປ຺ປິຍໍ ສາຕາສາຕໍ ສຸຂທຸກ຺ຂໍ ໂສມນສ຺ສໂທມນສ຺ສໍ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐໍ ອຠິສມ຺ຠວນ຺ໂຕ ວາ ອຠິຠເວຍ຺ຍ ອຘິຠວນ຺ໂຕ ວາ ອຠິສມ຺ຠເວຍ຺ຍາຕິ – ອຖປ຺ປິຍໍ ວາ ປນ ອປ຺ປິຍໍ ວາ ອທ຺ຘາ ຠວນ຺ໂຕ ອຠິສມ຺ຠເວຍ຺ຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ໂກຘາຕິມານສ຺ສ ວສໍ ນ ຄຈ຺ເຉ, ມູລມ຺ປິ ເຕສໍ ປລິຂຎ຺ຎ ຕິຏ຺ເຐ;

ອຖປ຺ປິຍໍ ວາ ປນ ອປ຺ປິຍໍ ວາ, ອທ຺ຘາ ຠວນ຺ໂຕ ອຠິສມ຺ຠເວຍ຺ຍາ’’ຕິ.

໒໐໔.

ປຎ຺ຎໍ ປຸຣກ຺ຂຕ຺ວາ ກລ຺ຍາຓປີຕິ, ວິກ຺ຂມ຺ຠເຍ ຕານິ ປຣິສ຺ສຍານິ;

ອຣຕິໍ ສເຫຖ ສຍນມ຺ຫິ ປນ຺ເຕ, ຈຕຸໂຣ ສເຫຖ ປຣິເທວຘມ຺ເມ.

ປຎ຺ຎໍ ປຸຣກ຺ຂຕ຺ວາ ກລ຺ຍາຓປີຕີຕິ. ປຎ຺ຎາຕິ ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ ວິຈໂຍ ປວິຈໂຍ ຘມ຺ມວິຈໂຍ…ເປ… ອໂມໂຫ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ປຎ຺ຎໍ ປຸຣກ຺ຂຕ຺ວາຕິ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປຎ຺ຎໍ ປຸຣໂຕ ກຕ຺ວາ ຈຣຕິ ປຎ຺ຎາຘໂຊ ປຎ຺ຎາເກຕຸ ປຎ຺ຎາຘິປເຕຍ຺ໂຍ ວິຈຍພຫຸໂລ ປວິຈຍພຫຸໂລ ເປກ຺ຂາຍນພຫຸໂລ [ໂອກ຺ຂາຍນພຫຸໂລ (ພຫູສຸ)] ສມ຺ເປກ຺ຂາຍນພຫຸໂລ [ສໂມກ຺ຂາຍນພຫຸໂລ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ວິຠູຕວິຫາຣີ ຕຈ຺ຈຣິໂຕ ຕພ຺ພຫຸໂລ ຕຄ຺ຄຣຸໂກ ຕນ຺ນິນ຺ໂນ ຕປ຺ໂປໂຓ ຕປ຺ປພ຺ຠາໂຣ ຕທຘິມຸຕ຺ໂຕ ຕທຘິປເຕຍ຺ໂຍຕິ. ເອວມ຺ປິ ປຎ຺ຎໍ ປຸຣກ຺ຂຕ຺ວາ.

ອຖ ວາ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ວາ ‘‘ຄຈ຺ຉາມີ’’ຕິ ປຊານາຕິ, ຐິໂຕ ວາ ‘‘ຐິໂຕມ຺ຫີ’’ຕິ ປຊານາຕິ, ນິສິນ຺ໂນ ວາ ‘‘ນິສິນ຺ໂນມ຺ຫີ’’ຕິ ປຊານາຕິ, ສຍາໂນ ວາ ‘‘ສຍາໂນມ຺ຫີ’’ຕິ ປຊານາຕິ, ຍຖາ ຍຖາ ວາ ປນສ຺ສ ກາໂຍ ປຓິຫິໂຕ ໂຫຕິ ຕຖາ ຕຖາ ນໍ ປຊານາຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ ປຎ຺ຎໍ ປຸຣກ຺ຂຕ຺ວາ.

ອຖ ວາ ອຠິກ຺ກນ຺ເຕ ປຏິກ຺ກນ຺ເຕ ສມ຺ປຊານກາຣີ ໂຫຕິ, ອາໂລກິເຕ ວິໂລກິເຕ ສມ຺ປຊານກາຣີ ໂຫຕິ, ສມິຎ຺ຊິເຕ ປສາຣິເຕ ສມ຺ປຊານກາຣີ ໂຫຕິ, ສງ຺ຆາຏິປຕ຺ຕຈີວຣຘາຣເຓ ສມ຺ປຊານກາຣີ ໂຫຕິ, ອສິເຕ ປີເຕ ຂາຍິເຕ ສາຍິເຕ ສມ຺ປຊານກາຣີ ໂຫຕິ, ອຸຈ຺ຈາຣປສ຺ສາວກມ຺ເມ ສມ຺ປຊານກາຣີ ໂຫຕິ, ຄເຕ ຐິເຕ ນິສິນ຺ເນ ສຸຕ຺ເຕ ຊາຄຣິເຕ ຠາສິເຕ ຕຸຓ຺ຫິຠາເວ ສມ຺ປຊານກາຣີ ໂຫຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ ປຎ຺ຎໍ ປຸຣກ຺ຂຕ຺ວາ.

ກລ຺ຍາຓປີຕີຕິ ພຸທ຺ຘານຸສ຺ສຕິວເສນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ປີຕິ ປາໂມຊ຺ຊໍ [ປາມຸຊ຺ຊໍ (ສ຺ຍາ.)] – ກລ຺ຍາຓປີຕີຕິ. ຘມ຺ມານຸສ຺ສຕິ ສງ຺ຆານຸສ຺ສຕິ ສີລານຸສ຺ສຕິ ຈາຄານຸສ຺ສຕິ ເທວຕານຸສ຺ສຕິ ອານາປານສ຺ສຕິ ມຣຓສ຺ສຕິ ກາຍຄຕາສຕິວເສນ ອຸປສມານຸສ຺ສຕິວເສນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ປີຕິ ປາໂມຊ຺ຊໍ – ກລ຺ຍາຓປີຕີຕິ – ປຎ຺ຎໍ ປຸຣກ຺ຂຕ຺ວາ ກລ຺ຍາຓປີຕິ.

ວິກ຺ຂມ຺ຠເຍ ຕານິ ປຣິສ຺ສຍານີຕິ. ປຣິສ຺ສຍາຕິ ທ຺ເວ ປຣິສ຺ສຍາ – ປາກຏປຣິສ຺ສຍາ ຈ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນປຣິສ຺ສຍາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປາກຏປຣິສ຺ສຍາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນປຣິສ຺ສຍາ…ເປ… ເອວມ຺ປິ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ. ວິກ຺ຂມ຺ຠເຍ ຕານິ ປຣິສ຺ສຍານີຕິ. ຕານິ ປຣິສ຺ສຍານິ ວິກ຺ຂມ຺ເຠຍ຺ຍ ອຠິຠເວຍ຺ຍ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖເຣຍ຺ຍ ປຣິຍາທິເຍຍ຺ຍ ມທ຺ເທຍ຺ຍາຕິ – ວິກ຺ຂມ຺ຠເຍ ຕານິ ປຣິສ຺ສຍານິ.

ອຣຕິໍ ສເຫຖ ສຍນມ຺ຫິ ປນ຺ເຕຕິ. ອຣຕີຕິ ຍາ ອຣຕິ ອຣຕິຕາ ອນຠິຣຕິ ອນຠິຣມຓາ [ອນຠິຣມນາ (ພຫູສຸ) ວິຠ. ໘໕໖] ອຸກ຺ກຓ຺ຐິຕາ ປຣິຕສ຺ສິຕາ. ສຍນມ຺ຫິ ປນ຺ເຕຕິ ປນ຺ເຕສຸ ວາ ເສນາສເນສຸ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣສຸ ວາ ອຘິກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ ອຣຕິໍ ສເຫຍ຺ຍ ອຠິຠເວຍ຺ຍ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖເຣຍ຺ຍ ປຣິຍາທິເຍຍ຺ຍ ມທ຺ເທຍ຺ຍາຕິ – ອຣຕິໍ ສເຫຖ ສຍນມ຺ຫິ ປນ຺ເຕ.

ຈຕຸໂຣ ສເຫຖ ປຣິເທວຘມ຺ເມຕິ. ຈຕ຺ຕາໂຣ ປຣິເທວນີເຍ ຘມ຺ເມ ສເຫຍ຺ຍ ປຣິສເຫຍ຺ຍ ອຠິຠເວຍ຺ຍ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖເຣຍ຺ຍ ປຣິຍາທິເຍຍ຺ຍ ມທ຺ເທຍ຺ຍາຕິ – ຈຕຸໂຣ ສເຫຖ ປຣິເທວຘມ຺ເມ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປຎ຺ຎໍ ປຸຣກ຺ຂຕ຺ວາ ກລ຺ຍາຓປີຕິ, ວິກ຺ຂມ຺ຠເຍ ຕານິ ປຣິສ຺ສຍານິ;

ອຣຕິໍ ສເຫຖ ສຍນມ຺ຫິ ປນ຺ເຕ, ຈຕຸໂຣ ສເຫຖ ປຣິເທວຘມ຺ເມ’’ຕິ.

໒໐໕.

ກິໍສູ ອສິສ຺ສໍ ກຸວ ວາ [ກຸຫິໍ ວາ (ສີ.), ກຸວໍ ວາ (ສ຺ຍາ.), ກຸຖ ວາ (ກ.)] ອສິສ຺ສໍ, ທຸກ຺ຂໍ ວຕ ເສຕ຺ຖ ກຸວຊ຺ຊ ເສສ຺ສໍ;

ເອເຕ ວິຕກ຺ເກ ປຣິເທວເນຍ຺ເຍ, ວິນເຍຖ ເສໂຂ ອນິເກຕຈາຣີ [ອນິເກຕສາຣີ (ສ຺ຍາ.)] .

ກິໍສູ ອສິສ຺ສໍ ກຸວ ວາ ອສິສ຺ສນ຺ຕິ. ກິໍສູ ອສິສ຺ສາມີຕິ ກິໍ ຠຸຎ຺ຊິສ຺ສາມິ ໂອທນໍ ວາ ກຸມ຺ມາສໍ ວາ ສຕ຺ຕຸໍ ວາ ມຈ຺ຉໍ ວາ ມໍສໍ ວາຕິ – ກິໍສູ ອສິສ຺ສໍ. ກຸວ ວາ ອສິສ຺ສນ຺ຕິ ກຕ຺ຖ ຠຸຎ຺ຊິສ຺ສາມິ ຂຕ຺ຕິຍກຸເລ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓກຸເລ ວາ ເວສ຺ສກຸເລ ວາ ສຸທ຺ທກຸເລ ວາຕິ – ກິໍສູ ອສິສ຺ສໍ ກຸວ ວາ ອສິສ຺ສໍ.

ທຸກ຺ຂໍ ວຕ ເສຕ຺ຖ ກຸວຊ຺ຊ ເສສ຺ສນ຺ຕິ ອິມໍ ຣຕ຺ຕິໍ ທຸກ຺ຂໍ ສຍິຕ຺ຖ ຜລເກ ວາ ຕຏ຺ຏິກາຍ ວາ ຈມ຺ມຂຓ຺ເຑ ວາ ຕິຓສນ຺ຖາເຣ ວາ ປຓ຺ຓສນ຺ຖາເຣ ວາ ປລາລສນ຺ຖາເຣ ວາ. ອາຄາມິຣຕ຺ຕິໍ [ອາຄມນຣຕ຺ຕິໍ (ສ຺ຍາ.)] ກຕ຺ຖ ສຸຂໍ ສຍິສ຺ສາມິ ມຎ຺ເຈ ວາ ປີເຐ ວາ ຠິສິຍາ ວາ ພິມ຺ໂພຫເນ ວາ ວິຫາເຣ ວາ ອຑ຺ຒໂຍເຄ ວາ ປາສາເທ ວາ ຫມ຺ມິເຍ ວາ ຄຸຫາຍ ວາຕິ – ທຸກ຺ຂໍ ວຕ ເສຕ຺ຖ ກຸວຊ຺ຊ ເສສ຺ສໍ.

ເອເຕ ວິຕກ຺ເກ ປຣິເທວເນຍ຺ເຍຕິ. ເອເຕ ວິຕກ຺ເກຕິ ທ຺ເວ ປິຓ຺ຑປາຕປຏິສຎ຺ຎຸຕ຺ເຕ ວິຕກ຺ເກ, ທ຺ເວ ເສນາສນປຏິສຎ຺ຎຸຕ຺ເຕ ວິຕກ຺ເກ. ປຣິເທວເນຍ຺ເຍຕິ ອາເທວເນຍ຺ເຍ ປຣິເທວເນຍ຺ເຍຕິ – ເອເຕ ວິຕກ຺ເກ ປຣິເທວເນຍ຺ເຍ.

ວິນເຍຖ ເສໂຂ ອນິເກຕຈາຣີຕິ. ເສໂຂຕິ ກິໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ເສໂຂ? ສິກ຺ຂຕີຕິ – ເສໂຂ. ກິຎ຺ຈ ສິກ຺ຂຕິ? ອຘິສີລມ຺ປິ ສິກ຺ຂຕິ, ອຘິຈິຕ຺ຕມ຺ປິ ສິກ຺ຂຕິ, ອຘິປຎ຺ຎມ຺ປິ ສິກ຺ຂຕິ. ກຕມາ ອຘິສີລສິກ຺ຂາ…ເປ… ອຍໍ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ. ອິມາ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາໂຍ ອາວຊ຺ຊນ຺ໂຕ ສິກ຺ຂຕິ, ຊານນ຺ໂຕ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂນ຺ໂຕ ຈິຕ຺ຕໍ ອຘິຏ຺ຐຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ຂຕິ, ສທ຺ຘາຍ ອຘິມຸຈ຺ຈນ຺ໂຕ ສິກ຺ຂຕິ, ວີຣິຍໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ໂຕ, ສຕິໍ ອຸປຏ຺ຐເປນ຺ໂຕ, ຈິຕ຺ຕໍ ສມາທຫນ຺ໂຕ, ປຎ຺ຎາຍ ປຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ຂຕິ, ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ອຠິຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ຂຕິ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ປຣິຊານນ຺ໂຕ, ປຫາຕພ຺ພໍ ປຊຫນ຺ໂຕ, ຠາເວຕພ຺ພໍ ຠາເວນ຺ໂຕ, ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພໍ ສຈ຺ຉິກໂຣນ຺ໂຕ ສິກ຺ຂຕິ ອາຈຣຕິ ສມາຈຣຕິ ສມາທາຍ ສິກ຺ຂຕິ. ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ – ເສໂຂ. ວິນຍາຍ ປຏິວິນຍາຍ ປຫານາຍ ວູປສມາຍ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄາຍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘິຍາ ອຘິສີລມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອຘິຈິຕ຺ຕມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອຘິປຎ຺ຎມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ. ອິມາ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາໂຍ ອາວຊ຺ຊນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ ຊານນ຺ໂຕ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພໍ ສຈ຺ຉິກໂຣນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ ອາຈເຣຍ຺ຍ ສມາຈເຣຍ຺ຍ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ວິນເຍຖ ເສໂຂ.

ອນິເກຕຈາຣີຕິ. ກຖໍ ນິເກຕຈາຣີ ໂຫຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ກຸລປລິໂພເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ຄຓປລິໂພເຘນ… ອາວາສປລິໂພເຘນ… ຈີວຣປລິໂພເຘນ… ປິຓ຺ຑປາຕປລິໂພເຘນ… ເສນາສນປລິໂພເຘນ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣປລິໂພເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ. ເອວໍ ນິເກຕຈາຣີ ໂຫຕິ. ກຖໍ ອນິເກຕຈາຣີ ໂຫຕິ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ນ ກຸລປລິໂພເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຄຓປລິໂພເຘນ… ນ ອາວາສປລິໂພເຘນ… ນ ຈີວຣປລິໂພເຘນ… ນ ປິຓ຺ຑປາຕປລິໂພເຘນ… ນ ເສນາສນປລິໂພເຘນ… ນ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣປລິໂພເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ. ເອວໍ ອນິເກຕຈາຣີ ໂຫຕິ.

‘‘ມຄຘໍ ຄຕາ ໂກສລໍ ຄຕາ, ເອກຈ຺ຈິຍາ ປນ ວຊ຺ຊິຠູມິຍາ;

ມິຄາ ວິຍ ອສງ຺ຆຈາຣິໂນ [ມາຄຘາ ວິສງ຺ຆຈາຣິໂນ (ສ຺ຍາ.)], ອນິເກຕາ ວິຫຣນ຺ຕິ ຠິກ຺ຂໂວ.

‘‘ສາຘຸ ຈຣິຕກໍ ສາຘຸ ສຸຈຣິຕໍ, ສາຘຸ ສທາ ອນິເກຕວິຫາໂຣ;

ອຕ຺ຖປຸຈ຺ຉນໍ ປທກ຺ຂິຓໍ ກມ຺ມໍ, ເອຕໍ ສາມຎ຺ຎໍ ອກິຎ຺ຈນສ຺ສາ’’ຕິ.

ວິນເຍຖ ເສໂຂ ອນິເກຕຈາຣີ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ກິໍສູ ອສິສ຺ສໍ ກຸວ ວາ ອສິສ຺ສໍ, ທຸກ຺ຂໍ ວຕ ເສຕ຺ຖ ກຸວຊ຺ຊ ເສສ຺ສໍ;

ເອເຕ ວິຕກ຺ເກ ປຣິເທວເນຍ຺ເຍ, ວິນເຍຖ ເສໂຂ ອນິເກຕຈາຣີ’’ຕິ.

໒໐໖.

ອນ຺ນຎ຺ຈ ລທ຺ຘາ ວສນຎ຺ຈ ກາເລ, ມຕ຺ຕໍ ສ ຊຎ຺ຎາ [ມຕ຺ຕໍ ໂສ ຊຎ຺ຎາ (ສ຺ຍາ.)] ອິຘ ໂຕສນຕ຺ຖໍ;

ໂສ ເຕສຸ ຄຸຕ຺ໂຕ ຍຕຈາຣິ ຄາເມ, ຣຸສິໂຕປິ [ທູສິໂຕປິ (ກ.)] ວາຈໍ ຜຣຸສໍ ນ ວຊ຺ຊາ.

ອນ຺ນຎ຺ຈ ລທ຺ຘາ ວສນຎ຺ຈ ກາເລຕິ. ອນ຺ນນ຺ຕິ ໂອທໂນ ກຸມ຺ມາໂສ ສຕ຺ຕຸ ມຈ຺ໂຉ ມໍສໍ. ວສນນ຺ຕິ ຉ ຈີວຣານິ – ໂຂມໍ, ກປ຺ປາສິກໍ, ໂກເສຍ຺ຍໍ, ກມ຺ພລໍ, ສາຓໍ, ຠງ຺ຄໍ. ອນ຺ນຎ຺ຈ ລທ຺ຘາ ວສນຎ຺ຈ ກາເລຕິ. ຈີວຣໍ ລຠິຕ຺ວາ ປິຓ຺ຑປາຕໍ ລຠິຕ຺ວາ ນ ກຸຫນາຍ, ນ ລປນາຍ, ນ ເນມິຕ຺ຕິກຕາຍ, ນ ນິປ຺ເປສິກຕາຍ, ນ ລາເຠນ ລາຠໍ ນິຊິຄີສນຕາຍ, ນ ທາຣຸທາເນນ, ນ ເວຬຸທາເນນ, ນ ປຕ຺ຕທາເນນ, ນ ປຸປ຺ຜທາເນນ, ນ ຜລທາເນນ, ນ ສິນານທາເນນ, ນ ຈຸຓ຺ຓທາເນນ, ນ ມຕ຺ຕິກາທາເນນ, ນ ທນ຺ຕກຏ຺ຐທາເນນ, ນ ມຸໂຂທກທາເນນ, ນ ຈາຕຸກມ຺ຍຕາຍ, ນ ມຸຄ຺ຄສູປ຺ຍຕາຍ, ນ ປາຣິຠຏ຺ຍຕາຍ, ນ ປີຐມທ຺ທິກຕາຍ, ນ ວຕ຺ຖຸວິຊ຺ຊາຍ, ນ ຕິຣຈ຺ຉານວິຊ຺ຊາຍ, ນ ອງ຺ຄວິຊ຺ຊາຍ, ນ ນກ຺ຂຕ຺ຕວິຊ຺ຊາຍ, ນ ທູຕຄມເນນ, ນ ປຫິຓຄມເນນ, ນ ຊງ຺ຆເປສນິເກນ, ນ ເວຊ຺ຊກມ຺ເມນ, ນ ປິຓ຺ຑປຏິປິຓ຺ຑເກນ, ນ ທານານຸປ຺ປທາເນນ ຘມ຺ເມນ ສເມນ ລທ຺ຘາ ລຠິຕ຺ວາ ອຘິຄນ຺ຕ຺ວາ ວິນ຺ທິຕ຺ວາ ປຏິລຠິຕ຺ວາຕິ – ອນ຺ນຎ຺ຈ ລທ຺ຘາ ວສນຎ຺ຈ ກາເລ.

ມຕ຺ຕໍ ສ ຊຎ຺ຎາ ອິຘ ໂຕສນຕ຺ຖນ຺ຕິ. ມຕ຺ຕໍ ສ ຊຎ຺ຎາຕິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ມຕ຺ຕໍ ຊາເນຍ຺ຍ – ປຏິຄ຺ຄຫຓໂຕ ວາ ປຣິໂຠຄໂຕ ວາ. ກຖໍ ປຏິຄ຺ຄຫຓໂຕ ມຕ຺ຕໍ ຊານາຕິ? ໂຖເກປິ ທິຍ຺ຍມາເນ ກຸລານຸທຍາຍ [ກຸລານຸທ຺ທຍາຍ (ສີ. ກ.)] ກຸລານຸຣກ຺ຂາຍ ກຸລານຸກມ຺ປາຍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ, ພຫຸເກປິ ທິຍ຺ຍມາເນ ກາຍປຣິຫາຣິກໍ ຈີວຣໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ກຸຈ຺ຉິປຣິຫາຣິກໍ ປິຓ຺ຑປາຕໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ. ເອວໍ ປຏິຄ຺ຄຫຓໂຕ ມຕ຺ຕໍ ຊານາຕິ. ກຖໍ ປຣິໂຠຄໂຕ ມຕ຺ຕໍ ຊານາຕິ?

ປຏິສງ຺ຂາ ໂຍນິໂສ ຈີວຣໍ ປຏິເສວຕິ ຍາວເທວ ສີຕສ຺ສ ປຏິຆາຕາຍ ອຸຓ຺ຫສ຺ສ ປຏິຆາຕາຍ ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ສານໍ ປຏິຆາຕາຍ, ຍາວເທວ ຫິຣິໂກປີນປຏິຈ຺ຉາທນຕ຺ຖໍ.

ປຏິສງ຺ຂາ ໂຍນິໂສ ປິຓ຺ຑປາຕໍ ປຏິເສວຕິ ເນວ ທວາຍ ນ ມທາຍ ນ ມຓ຺ຑນາຍ ນ ວິຠູສນາຍ, ຍາວເທວ ອິມສ຺ສ ກາຍສ຺ສ ຐິຕິຍາ ຍາປນາຍ ວິຫິໍສູປຣຕິຍາ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍານຸຄ຺ຄຫາຍ. ອິຕິ ປຸຣາຓຎ຺ຈ ເວທນໍ ປຏິຫງ຺ຂາມິ ນວຎ຺ຈ ເວທນໍ ນ ອຸປ຺ປາເທສ຺ສາມິ, ຍາຕ຺ຣາ ຈ ເມ ຠວິສ຺ສຕິ ອນວຊ຺ຊຕາ ຈ ຜາສຸວິຫາໂຣ ຈ.

ປຏິສງ຺ຂາ ໂຍນິໂສ ເສນາສນໍ ປຏິເສວຕິ ຍາວເທວ ສີຕສ຺ສ ປຏິຆາຕາຍ ອຸຓ຺ຫສ຺ສ ປຏິຆາຕາຍ ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ສານໍ ປຏິຆາຕາຍ, ຍາວເທວ ອຸຕຸປຣິສ຺ສຍວິໂນທນປຏິສລ຺ລານາຣາມຕ຺ຖໍ.

ປຏິສງ຺ຂາ ໂຍນິໂສ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ປຏິເສວຕິ ຍາວເທວ ອຸປ຺ປນ຺ນານໍ ເວຍ຺ຍາພ຺ຍາຘິການໍ [ເວຍ຺ຍາພາຘິການໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ເວທນານໍ ປຏິຆາຕາຍ ອພ຺ຍາປຊ຺ຊປຣມຕາຍ.

ເອວໍ ປຣິໂຠຄໂຕ ມຕ຺ຕໍ ຊານາຕິ. ມຕ຺ຕໍ ສ ຊຎ຺ຎາຕິ. ອິເມຫິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ມຕ຺ຕໍ ຊາເນຍ຺ຍ ອາຊາເນຍ຺ຍ ປຏິວິຊາເນຍ຺ຍ ປຏິວິຊ຺ເຌຍ຺ຍາຕິ – ມຕ຺ຕໍ ສ ຊຎ຺ຎາ.

ອິຘ ໂຕສນຕ຺ຖນ຺ຕິ. ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ສນ຺ຕຸຏ຺ໂຐ ໂຫຕິ ອິຕຣີຕເຣນ ຈີວເຣນ ອິຕຣີຕຣຈີວຣສນ຺ຕຸຏ຺ຐິຍາ ຈ ວຓ຺ຓວາທີ, ນ ຈ ຈີວຣເຫຕຸ ອເນສນໍ ອປ຺ປຕິຣູປໍ ອາປຊ຺ຊຕິ; ອລທ຺ຘາ ຈ ຈີວຣໍ ນ ປຣິຕສ຺ສຕິ, ລທ຺ຘາ ຈ ຈີວຣໍ ອຄຘິໂຕ ອມຸຈ຺ຉິໂຕ ອນຊ຺ຌາປນ຺ໂນ, ອາທີນວທສ຺ສາວີ ນິສ຺ສຣຓປຎ຺ໂຎ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ; ຕາຍ ຈ ປນ ອິຕຣີຕຣຈີວຣສນ຺ຕຸຏ຺ຐິຍາ ເນວຕ຺ຕານຸກ຺ກໍເສຕິ, ນ ປຣໍ ວມ຺ເຠຕິ. ໂຍ ຫິ ຕຕ຺ຖ ທກ຺ໂຂ ອນລໂສ ສມ຺ປຊາໂນ ປຏິສ຺ສໂຕ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຠິກ຺ຂຸ ໂປຣາເຓ ອຄ຺ຄຎ຺ເຎ ອຣິຍວໍເສ ຐິໂຕ.

ປຸນ ຈປຣໍ ຠິກ຺ຂຸ ສນ຺ຕຸຏ຺ໂຐ ໂຫຕິ ອິຕຣີຕເຣນ ປິຓ຺ຑປາເຕນ ອິຕຣີຕຣປິຓ຺ຑປາຕສນ຺ຕຸຏ຺ຐິຍາ ຈ ວຓ຺ຓວາທີ, ນ ຈ ປິຓ຺ຑປາຕເຫຕຸ ອເນສນໍ ອປ຺ປຕິຣູປໍ ອາປຊ຺ຊຕິ, ອລທ຺ຘາ ຈ ປິຓ຺ຑປາຕໍ ນ ປຣິຕສ຺ສຕິ, ລທ຺ຘາ ຈ ປິຓ຺ຑປາຕໍ ອຄຘິໂຕ ອມຸຈ຺ຉິໂຕ ອນຊ຺ຌາປນ຺ໂນ, ອາທີນວທສ຺ສາວີ ນິສ຺ສຣຓປຎ຺ໂຎ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ; ຕາຍ ຈ ປນ ອິຕຣີຕຣປິຓ຺ຑປາຕສນ຺ຕຸຏ຺ຐິຍາ ເນວຕ຺ຕານຸກ຺ກໍເສຕິ, ນ ປຣໍ ວມ຺ເຠຕິ. ໂຍ ຫິ ຕຕ຺ຖ ທກ຺ໂຂ ອນລໂສ ສມ຺ປຊາໂນ ປຏິສ຺ສໂຕ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຠິກ຺ຂຸ ໂປຣາເຓ ອຄ຺ຄຎ຺ເຎ ອຣິຍວໍເສ ຐິໂຕ.

ປຸນ ຈປຣໍ ຠິກ຺ຂຸ ສນ຺ຕຸຏ຺ໂຐ ໂຫຕິ ອິຕຣີຕເຣນ ເສນາສເນນ ອິຕຣີຕຣເສນາສນສນ຺ຕຸຏ຺ຐິຍາ ຈ ວຓ຺ຓວາທີ, ນ ຈ ເສນາສນເຫຕຸ ອເນສນໍ ອປ຺ປຕິຣູປໍ ອາປຊ຺ຊຕິ, ອລທ຺ຘາ ຈ ເສນາສນໍ ນ ປຣິຕສ຺ສຕິ, ລທ຺ຘາ ຈ ເສນາສນໍ ອຄຘິໂຕ ອມຸຈ຺ຉິໂຕ ອນຊ຺ຌາປນ຺ໂນ, ອາທີນວທສ຺ສາວີ ນິສ຺ສຣຓປຎ຺ໂຎ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ; ຕາຍ ຈ ປນ ອິຕຣີຕຣເສນາສນສນ຺ຕຸຏ຺ຐິຍາ ເນວຕ຺ຕານຸກ຺ກໍເສຕິ, ນ ປຣໍ ວມ຺ເຠຕິ. ໂຍ ຫິ ຕຕ຺ຖ ທກ຺ໂຂ ອນລໂສ ສມ຺ປຊາໂນ ປຏິສ຺ສໂຕ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຠິກ຺ຂຸ ໂປຣາເຓ ອຄ຺ຄຎ຺ເຎ ອຣິຍວໍເສ ຐິໂຕ.

ປຸນ ຈປຣໍ ຠິກ຺ຂຸ ສນ຺ຕຸຏ຺ໂຐ ໂຫຕິ ອິຕຣີຕເຣນ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາເຣນ, ອິຕຣີຕຣຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣສນ຺ຕຸຏ຺ຐິຍາ ຈ ວຓ຺ຓວາທີ, ນ ຈ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣເຫຕຸ ອເນສນໍ ອປ຺ປຕິຣູປໍ ອາປຊ຺ຊຕິ, ອລທ຺ຘາ ຈ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ນ ປຣິຕສ຺ສຕິ, ລທ຺ຘາ ຈ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ອຄຘິໂຕ ອມຸຈ຺ຉິໂຕ ອນຊ຺ຌາປນ຺ໂນ, ອາທີນວທສ຺ສາວີ ນິສ຺ສຣຓປຎ຺ໂຎ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ; ຕາຍ ຈ ປນ ອິຕຣີຕຣຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣສນ຺ຕຸຏ຺ຐິຍາ ເນວຕ຺ຕານຸກ຺ກໍເສຕິ, ນ ປຣໍ ວມ຺ເຠຕິ. ໂຍ ຫິ ຕຕ຺ຖ ທກ຺ໂຂ ອນລໂສ ສມ຺ປຊາໂນ ປຏິສ຺ສໂຕ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຠິກ຺ຂຸ ໂປຣາເຓ ອຄ຺ຄຎ຺ເຎ ອຣິຍວໍເສ ຐິໂຕຕິ – ມຕ຺ຕໍ ສ ຊຎ຺ຎາ ອິຘ ໂຕສນຕ຺ຖໍ.

ໂສ ເຕສຸ ຄຸຕ຺ໂຕ ຍຕຈາຣິ ຄາເມຕິ. ໂສ ເຕສຸ ຄຸຕ຺ໂຕຕິ ຈີວເຣ ປິຓ຺ຑປາເຕ ເສນາສເນ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາເຣ ຄຸຕ຺ໂຕ ໂຄປິໂຕ ຣກ຺ຂິໂຕ ສໍວຸໂຕຕິ. ເອວມ຺ປິ ໂສ ເຕສຸ ຄຸຕ຺ໂຕ. ອຖ ວາ ອາຍຕເນສຸ ຄຸຕ຺ໂຕ ໂຄປິໂຕ ຣກ຺ຂິໂຕ ສໍວຸໂຕຕິ. ເອວມ຺ປິ ໂສ ເຕສຸ ຄຸຕ຺ໂຕ.

ຍຕຈາຣິ ຄາເມຕິ ຄາເມ ຍໂຕ ຍຕ຺ໂຕ ປຏິຍຕ຺ໂຕ ຄຸຕ຺ໂຕ ໂຄປິໂຕ ຣກ຺ຂິໂຕ ສໍວຸໂຕຕິ – ໂສ ເຕສຸ ຄຸຕ຺ໂຕ ຍຕຈາຣິ ຄາເມ.

ຣຸສິໂຕປິ ວາຈໍ ຜຣຸສໍ ນ ວຊ຺ຊາຕິ. ທູສິໂຕ ຂຸໍສິໂຕ ວມ຺ຠິໂຕ ຆຏ຺ຏິໂຕ ຄຣຫິໂຕ ອຸປວທິໂຕ ຜຣຸເສນ ກກ຺ຂເຬນ ນປ຺ປຏິວຊ຺ຊາ ນປ຺ປຏິຠເຓຍ຺ຍ, ອກ຺ໂກສນ຺ຕໍ ນ ປຈ຺ຈກ຺ໂກເສຍ຺ຍ, ໂຣສນ຺ຕໍ ນປ຺ປຏິໂຣເສຍ຺ຍ, ຠຓ຺ຑນ຺ຕໍ ນ ປຏິຠຓ຺ເຑຍ຺ຍ, ນ ກລຫໍ ກເຣຍ຺ຍ, ນ ຠຓ຺ຑນໍ ກເຣຍ຺ຍ, ນ ວິຄ຺ຄຫໍ ກເຣຍ຺ຍ, ນ ວິວາທໍ ກເຣຍ຺ຍ, ນ ເມຘຄໍ ກເຣຍ຺ຍ, ກລຫໍ ຠຓ຺ຑນໍ ວິຄ຺ຄຫໍ ວິວາທໍ ເມຘຄໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ, ກລຫຠຓ຺ຑນວິຄ຺ຄຫວິວາທເມຘຄາ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ຣຸສິໂຕປິ ວາຈໍ ຜຣຸສໍ ນ ວຊ຺ຊາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອນ຺ນຎ຺ຈ ລທ຺ຘາ ວສນຎ຺ຈ ກາເລ, ມຕ຺ຕໍ ສ ຊຎ຺ຎາ ອິຘ ໂຕສນຕ຺ຖໍ;

ໂສ ເຕສຸ ຄຸຕ຺ໂຕ ຍຕຈາຣິ ຄາເມ, ຣຸສິໂຕປິ ວາຈໍ ຜຣຸສໍ ນ ວຊ຺ຊາ’’ຕິ.

໒໐໗.

ໂອກ຺ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ນ ຈ ປາທໂລໂລ, ຌານານຸຍຸຕ຺ໂຕ ພຫຸຊາຄຣສ຺ສ;

ອຸເປກ຺ຂມາຣພ຺ຠ ສມາຫິຕຕ຺ໂຕ, ຕກ຺ກາສຍໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈຎ຺ຈຸປຈ຺ຉິນ຺ເທ [ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈິຍູປຈ຺ຉິນ຺ເທ (ສ຺ຍາ.)] .

ໂອກ຺ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ນ ຈ ປາທໂລໂລຕິ. ກຖໍ ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ໂຫຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ຠິກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸໂລໂລ, ຈກ຺ຂຸໂລລິເຍນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ‘‘ອທິຏ຺ຐໍ ທກ຺ຂິຕພ຺ພໍ, ທິຏ຺ຐໍ ສມຕິກ຺ກມິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ ອາຣາເມນ ອາຣາມໍ ອຸຍ຺ຍາເນນ ອຸຍ຺ຍານໍ ຄາເມນ ຄາມໍ ນິຄເມນ ນິຄມໍ ນຄເຣນ ນຄຣໍ ຣຏ຺ເຐນ ຣຏ຺ຐໍ ຊນປເທນ ຊນປທໍ ທີຆຈາຣິກໍ ອນວຏ຺ຐິຕຈາຣິກໍ ອນຸຍຸຕ຺ໂຕ ຈ ໂຫຕິ ຣູປທສ຺ສນາຍ. ເອວມ຺ປິ ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ໂຫຕິ.

ອຖ ວາ ຠິກ຺ຂຸ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ວີຖິໍ ປຏິປນ຺ໂນ ອສໍວຸໂຕ ຄຈ຺ຉຕິ ຫຕ຺ຖິໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ອສ຺ສໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ຣຖໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ປຕ຺ຕິໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ອິຕ຺ຖິໂຍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ປຸຣິເສ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ກຸມາຣເກ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ກຸມາຣິກາໂຍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ອນ຺ຕຣາປຓໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ຆຣມຸຂານິ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ອຸທ຺ຘໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ອໂຘ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ, ທິສາວິທິສໍ ວິເປກ຺ຂມາໂນ [ເປກ຺ຂມາໂນ (ພຫູສຸ)] ຄຈ຺ຉຕິ. ເອວມ຺ປິ ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ໂຫຕິ.

ອຖ ວາ ຠິກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ນິມິຕ຺ຕຄ຺ຄາຫີ ໂຫຕິ ອນຸພ຺ຍຎ຺ຊນຄ຺ຄາຫີ. ຍຕ຺ວາຘິກຣຓເມນໍ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອສໍວຸຕໍ ວິຫຣນ຺ຕໍ ອຠິຊ຺ຌາໂທມນສ຺ສາ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອນ຺ວາສ຺ສເວຍ຺ຍຸໍ, ຕສ຺ສ ສໍວຣາຍ ນປ຺ປຏິປຊ຺ຊຕິ, ນ ຣກ຺ຂຕິ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິເຍ ນ ສໍວຣໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ເອວມ຺ປິ ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ໂຫຕິ.

ຍຖາ ວາ ປເນເກ ໂຠນ຺ໂຕ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສທ຺ຘາເທຍ຺ຍານິ ໂຠຊນານິ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ເຕ ເອວຣູປໍ ວິສູກທສ຺ສນໍ ອນຸຍຸຕ຺ຕາ ວິຫຣນ຺ຕິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ນຈ຺ຈໍ ຄີຕໍ ວາທິຕໍ ເປກ຺ຂໍ ອກ຺ຂານໍ ປາຓິສ຺ສຣໍ ເວຕາຬໍ ກຸມ຺ຠຖູຓໍ ໂສຠນກໍ ຈຓ຺ຑາລໍ ວໍສໍ ໂຘວນໍ ຫຕ຺ຖິຍຸທ຺ຘໍ ອສ຺ສຍຸທ຺ຘໍ ມຫິໍສຍຸທ຺ຘໍ ອຸສຠຍຸທ຺ຘໍ ອຊຍຸທ຺ຘໍ ເມຓ຺ຑຍຸທ຺ຘໍ ກຸກ຺ກຸຏຍຸທ຺ຘໍ ວຏ຺ຏກຍຸທ຺ຘໍ ທຓ຺ຑຍຸທ຺ຘໍ ມຸຏ຺ຐິຍຸທ຺ຘໍ ນິພ຺ພຸທ຺ຘໍ ອຸຍ຺ໂຍຘິກໍ ພລຄ຺ຄໍ ເສນາພ຺ຍູຫໍ ອນີກທສ຺ສນໍ ອິຕິ ວາ. ເອວມ຺ປິ ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ໂຫຕິ.

ກຖໍ ນ ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ໂຫຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ຠິກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸໂລໂລ ນ ຈກ຺ຂຸໂລລິເຍນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ ‘‘ອທິຏ຺ຐໍ ທກ຺ຂິຕພ຺ພໍ ທິຏ຺ຐໍ ສມຕິກ຺ກມິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ ນ ອາຣາເມນ ອາຣາມໍ ນ ອຸຍ຺ຍາເນນ ອຸຍ຺ຍານໍ ນ ຄາເມນ ຄາມໍ ນ ນິຄເມນ ນິຄມໍ ນ ນຄເຣນ ນຄຣໍ ນ ຣຏ຺ເຐນ ຣຏ຺ຐໍ ນ ຊນປເທນ ຊນປທໍ ທີຆຈາຣິກໍ ອນວຏ຺ຐິຕຈາຣິກໍ ອນນຸຍຸຕ຺ໂຕ ຈ ໂຫຕິ ຣູປທສ຺ສນາຍ. ເອວມ຺ປິ ນ ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ໂຫຕິ.

ອຖ ວາ ຠິກ຺ຂຸ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ວີຖິໍ ປຏິປນ຺ໂນ ສໍວຸໂຕ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ຫຕ຺ຖິໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ…ເປ… ນ ທິສາວິທິສໍ ວິເປກ຺ຂມາໂນ ຄຈ຺ຉຕິ. ເອວມ຺ປິ ນ ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ໂຫຕິ.

ອຖ ວາ ຠິກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ນ ນິມິຕ຺ຕຄ຺ຄາຫີ ໂຫຕິ…ເປ… ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິເຍ ສໍວຣໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ເອວມ຺ປິ ນ ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ໂຫຕິ.

ຍຖາ ວາ ປເນເກ ໂຠນ຺ໂຕ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສທ຺ຘາເທຍ຺ຍານິ ໂຠຊນານິ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ…ເປ… ອນີກທສ຺ສນໍ ອິຕິ ວາ. ເອວຣູປາ ວິສູກທສ຺ສນານຸໂຍຄາ ປຏິວິຣໂຕ ໂຫຕິ. ເອວມ຺ປິ ນ ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ໂຫຕີຕິ – ໂອກ຺ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ.

ນ ຈ ປາທໂລໂລຕິ. ກຖໍ ປາທໂລໂລ ໂຫຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ຠິກ຺ຂຸ ປາທໂລໂລ ປາທໂລລິເຍນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ອາຣາເມນ ອາຣາມໍ…ເປ… ທີຆຈາຣິກໍ ອນວຏ຺ຐິຕຈາຣິກໍ ອນຸຍຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ ຣູປທສ຺ສນາຍ. ເອວມ຺ປິ ປາທໂລໂລ ໂຫຕິ.

ອຖ ວາ ຠິກ຺ຂຸ ອນ຺ໂຕປິ ສງ຺ຆາຣາເມ ປາທໂລໂລ ປາທໂລລິເຍນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ນ ອຕ຺ຖເຫຕຸ ນ ກາຣຓເຫຕຸ ອຸທ຺ຘໂຕ ອວູປສນ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ປຣິເວຓໂຕ ປຣິເວຓໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ວິຫາຣໂຕ…ເປ… ອິຕິ ຠວາຠວກຖໍ ກເຖຕິ. ເອວມ຺ປິ ປາທໂລໂລ ໂຫຕິ.

ນ ຈ ປາທໂລໂລຕິ. ປາທໂລລິຍໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ, ປາທໂລລິຍາ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍ, ປຏິສລ຺ລານາຣາໂມ ອສ຺ສ ປຏິສລ຺ລານຣໂຕ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ເຈໂຕສມຖມນຸຍຸຕ຺ໂຕ ອນິຣາກຕຊ຺ຌາໂນ ວິປສ຺ສນາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ ພ຺ຣູເຫຕາ ສຸຎ຺ຎາຄາຣໍ ຌາຍີ ຌານຣໂຕ ເອກຕ຺ຕມນຸຍຸຕ຺ໂຕ ສທຕ຺ຖຄຣຸໂກຕິ – ໂອກ຺ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ນ ຈ ປາທໂລໂລ.

ຌານານຸຍຸຕ຺ໂຕ ພຫຸຊາຄຣສ຺ສາຕິ. ຌານານຸຍຸຕ຺ໂຕຕິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ຌານານຸຍຸຕ຺ໂຕ – ອນຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ວາ ປຐມສ຺ສ ຌານສ຺ສ ອຸປ຺ປາທາຍ ຍຸຕ຺ໂຕ ປຍຸຕ຺ໂຕ ອາຍຸຕ຺ໂຕ ສມາຍຸຕ຺ໂຕ, ອນຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ວາ ທຸຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ… ຕຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ… ຈຕຸຕ຺ຖສ຺ສ ຌານສ຺ສ ອຸປ຺ປາທາຍ ຍຸຕ຺ໂຕ ປຍຸຕ຺ໂຕ ອາຍຸຕ຺ໂຕ ສມາຍຸຕ຺ໂຕຕິ. ເອວມ຺ປິ ຌານານຸຍຸຕ຺ໂຕ. ອຖ ວາ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ວາ ປຐມໍ ຌານໍ ອາເສວຕິ ຠາເວຕິ ພຫຸລີກໂຣຕິ [ພຫຸລິໍ ກໂຣຕິ (ກ.)], ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ວາ ທຸຕິຍໍ ຌານໍ … ຕຕິຍໍ ຌານໍ… ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ອາເສວຕິ ຠາເວຕິ ພຫຸລີກໂຣຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ ຌານານຸຍຸຕ຺ໂຕ.

ພຫຸຊາຄຣສ຺ສາຕິ ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ທິວສໍ ຈງ຺ກເມນ ນິສຊ຺ຊາຍ ອາວຣຓີເຍຫິ ຘມ຺ເມຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິໂສເຘຕິ, ຣຕ຺ຕິຍາ ປຐມໍ ຍາມໍ ຈງ຺ກເມນ ນິສຊ຺ຊາຍ ອາວຣຓີເຍຫິ ຘມ຺ເມຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິໂສເຘຕິ, ຣຕ຺ຕິຍາ ມຊ຺ຌິມໍ ຍາມໍ ທກ຺ຂິເຓນ ປສ຺ເສນ ສີຫເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ ປາເທ ປາທໍ ອຈ຺ຈາຘາຍ ສໂຕ ສມ຺ປຊາໂນ ອຸຏ຺ຐານສຎ຺ຎໍ ມນສິ ກຕ຺ວາ, ຣຕ຺ຕິຍາ ປຈ຺ຉິມໍ ຍາມໍ ປຈ຺ຈຸຏ຺ຐາຍ ຈງ຺ກເມນ ນິສຊ຺ຊາຍ ອາວຣຓີເຍຫິ ຘມ຺ເມຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິໂສເຘຕີຕິ – ຌານານຸຍຸຕ຺ໂຕ ພຫຸຊາຄຣສ຺ສ.

ອຸເປກ຺ຂມາຣພ຺ຠ ສມາຫິຕຕ຺ໂຕຕິ. ອຸເປກ຺ຂາຕິ ຍາ ຈຕຸຕ຺ເຖ ຌາເນ ອຸເປກ຺ຂາ ອຸເປກ຺ຂນາ ອຊ຺ຌຸເປກ຺ຂນາ ຈິຕ຺ຕສມຕາ ຈິຕ຺ຕປ຺ປສ຺ສທ຺ຘຕາ ມຊ຺ຌຕ຺ຕຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ. ສມາຫິຕຕ຺ໂຕຕິ ຍາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຐິຕິ ສຓ຺ຐິຕິ ອວຏ຺ຐິຕິ ອວິສາຫາໂຣ ອວິກ຺ເຂໂປ ອວິສາຫຏມານສຕາ ສມໂຖ ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສມາຘິພລໍ ສມ຺ມາສມາຘິ. ອຸເປກ຺ຂມາຣພ຺ຠ ສມາຫິຕຕ຺ໂຕຕິ. ຈຕຸຕ຺ເຖ ຌາເນ ອຸເປກ຺ຂໍ ອາຣພ຺ຠ ເອກຄ຺ຄຈິຕ຺ໂຕ ອວິກ຺ຂິຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ອວິສາຫຏມານໂສຕິ – ອຸເປກ຺ຂມາຣພ຺ຠ ສມາຫິຕຕ຺ໂຕ.

ຕກ຺ກາສຍໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈຎ຺ຈຸປຈ຺ຉິນ຺ເທຕິ. ຕກ຺ກາຕິ ນວ ວິຕກ຺ກາ – ກາມວິຕກ຺ໂກ, ພ຺ຍາປາທວິຕກ຺ໂກ, ວິຫິໍສາວິຕກ຺ໂກ, ຎາຕິວິຕກ຺ໂກ, ຊນປທວິຕກ຺ໂກ, ອມຣວິຕກ຺ໂກ, ປຣານຸທຍຕາປຏິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິຕກ຺ໂກ, ລາຠສກ຺ກາຣສິໂລກປຏິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິຕກ຺ໂກ, ອນວຎ຺ຎຕ຺ຕິປຏິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິຕກ຺ໂກ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ນວ ວິຕກ຺ກາ. ກາມວິຕກ຺ການໍ ກາມສຎ຺ຎາສໂຍ, ພ຺ຍາປາທວິຕກ຺ການໍ ພ຺ຍາປາທສຎ຺ຎາສໂຍ, ວິຫິໍສາວິຕກ຺ການໍ ວິຫິໍສາສຎ຺ຎາສໂຍ. ອຖ ວາ ຕກ຺ການໍ ວິຕກ຺ການໍ ສງ຺ກປ຺ປານໍ ອວິຊ຺ຊາສໂຍ, ອໂຍນິໂສ ມນສິກາໂຣ ອາສໂຍ, ອສ຺ມິມາໂນ ອາສໂຍ, ອໂນຕ຺ຕປ຺ປໍ ອາສໂຍ, ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ອາສໂຍ.

ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຫຕ຺ຖກຸກ຺ກຸຈ຺ຈມ຺ປິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ປາທກຸກ຺ກຸຈ຺ຈມ຺ປິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ຫຕ຺ຖປາທກຸກ຺ກຸຈ຺ຈມ຺ປິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ, ອກປ຺ປິເຍ ກປ຺ປິຍສຎ຺ຎິຕາ ກປ຺ປິເຍ ອກປ຺ປິຍສຎ຺ຎິຕາ, ອວຊ຺ເຊ ວຊ຺ຊສຎ຺ຎິຕາ, ວຊ຺ເຊ ອວຊ຺ຊສຎ຺ຎິຕາ. ຍໍ ເອວຣູປໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາຍນາ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາຍິຕຕ຺ຕໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ.

ອປິ ຈ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ – ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ. ກຖໍ ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ? ‘‘ກຕໍ ເມ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ, ອກຕໍ ເມ ກາຍສຸຈຣິຕ’’ນ຺ຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ. ‘‘ກຕໍ ເມ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ… ກຕໍ ເມ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ… ກໂຕ ເມ ປາຓາຕິປາໂຕ, ອກຕາ ເມ ປາຓາຕິປາຕາ ເວຣມຓີ’’ຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ. ‘‘ກຕໍ ເມ ອທິນ຺ນາທານໍ… ກໂຕ ເມ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາໂຣ… ກໂຕ ເມ ມຸສາວາໂທ… ກຕາ ເມ ປິສຸຓວາຈາ… ກຕາ ເມ ຜຣຸສວາຈາ… ກໂຕ ເມ ສມ຺ຜປ຺ປລາໂປ… ກຕາ ເມ ອຠິຊ຺ຌາ… ກໂຕ ເມ ພ຺ຍາປາໂທ… ກຕາ ເມ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ, ອກຕາ ເມ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐີ’’ຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ. ເອວໍ ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ.

ອຖ ວາ ‘‘ສີເລສຸມ຺ຫິ ນ ປຣິປູຣກາຣີ’’ຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ; ‘‘ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸມ຺ຫິ ອຄຸຕ຺ຕທ຺ວາໂຣ’’ຕິ… ‘‘ໂຠຊເນ ອມຕ຺ຕຎ຺ຎູມ຺ຫີ’’ຕິ… ‘‘ຊາຄຣິຍໍ ອນນຸຍຸຕ຺ໂຕມ຺ຫີ’’ຕິ… ‘‘ນ ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ເຎນ ສມນ຺ນາຄໂຕມ຺ຫີ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕາ ເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕາ ເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕາ ເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕານິ ເມ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານີ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕານິ ເມ ປຎ຺ຈ ພລານີ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕາ ເມ ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິໂຕ ເມ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ’’ຕິ… ‘‘ທຸກ຺ຂໍ ເມ ອປຣິຎ຺ຎາຕ’’ນ຺ຕິ… ‘‘ທຸກ຺ຂສມຸທໂຍ ເມ ອປ຺ປຫີໂນ’’ຕິ… ‘‘ມຄ຺ໂຄ ເມ ອຠາວິໂຕ’’ຕິ… ‘‘ນິໂຣໂຘ ເມ ອສຈ຺ຉິກໂຕ’’ຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ. ຕກ຺ກາສຍໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈຎ຺ຈຸປຈ຺ຉິນ຺ເທຕິ. ຕກ຺ກຎ຺ຈ ຕກ຺ກາສຍຎ຺ຈ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈຎ຺ຈ ອຸປຈ຺ຉິນ຺ເທຍ຺ຍ ຉິນ຺ເທຍ຺ຍ ອຸຈ຺ຉິນ຺ເທຍ຺ຍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ເທຍ຺ຍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍາຕິ – ຕກ຺ກາສຍໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈຎ຺ຈຸປຈ຺ຉິນ຺ເທ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ໂອກ຺ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ນ ຈ ປາທໂລໂລ, ຌານານຸຍຸຕ຺ໂຕ ພຫຸຊາຄຣສ຺ສ;

ອຸເປກ຺ຂມາຣພ຺ຠ ສມາຫິຕຕ຺ໂຕ, ຕກ຺ກາສຍໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈຎ຺ຈຸປຈ຺ຉິນ຺ເທ’’ຕິ.

໒໐໘.

ຈຸທິໂຕ ວຈີຠິ ສຕິມາຠິນນ຺ເທ, ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີສຸ ຂິລໍ ປຠິນ຺ເທ;

ວາຈໍ ປມຸຎ຺ເຈ ກຸສລໍ ນາຕິເວລໍ, ຊນວາທຘມ຺ມາຍ ນ ເຈຕເຍຍ຺ຍ.

ຈຸທິໂຕ ວຈີຠິ ສຕິມາຠິນນ຺ເທຕິ. ຈຸທິໂຕຕິ ອຸປຊ຺ຌາຍາ ວາ ອາຈຣິຍາ ວາ ສມານຸປຊ຺ຌາຍກາ ວາ ສມານາຈຣິຍກາ ວາ ມິຕ຺ຕາ ວາ ສນ຺ທິຏ຺ຐາ ວາ ສມ຺ຠຕ຺ຕາ ວາ ສຫາຍາ ວາ ໂຈເທນ຺ຕິ – ‘‘ອິທໍ ເຕ, ອາວຸໂສ, ອຍຸຕ຺ຕໍ, ອິທໍ ເຕ ອປ຺ປຕ຺ຕໍ, ອິທໍ ເຕ ອສາຣຸປ຺ປໍ, ອິທໍ ເຕ ອສີລຏ຺ຐ’’ນ຺ຕິ. ສຕິໍ ອຸປຏ຺ຐເປຕ຺ວາ ຕໍ ໂຈທນໍ ນນ຺ເທຍ຺ຍ ອຠິນນ຺ເທຍ຺ຍ ໂມເທຍ຺ຍ ອນຸໂມເທຍ຺ຍ ອິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສາທິເຍຍ຺ຍ ປຕ຺ຖເຍຍ຺ຍ ປິຫເຍຍ຺ຍ ອຠິຊປ຺ເປຍ຺ຍ. ຍຖາ ອິຕ຺ຖີ ວາ ປຸຣິໂສ ວາ ທຫໂຣ ຍຸວາ ມຓ຺ຑນຊາຕິໂກ ສີສໍນ຺ຫາໂຕ ອຸປ຺ປລມາລໍ ວາ ວສ຺ສິກມາລໍ ວາ ອຘິມຸຕ຺ຕກມາລໍ ວາ ລຠິຕ຺ວາ ອຸໂຠຫິ ຫຕ຺ເຖຫິ ປຏິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ອຸຕ຺ຕມງ຺ເຄ ສິຣສ຺ມິໍ ປຕິຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ນນ຺ເທຍ຺ຍ ອຠິນນ຺ເທຍ຺ຍ ໂມເທຍ຺ຍ ອນຸໂມເທຍ຺ຍ ອິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສາທິເຍຍ຺ຍ ປຕ຺ຖເຍຍ຺ຍ ປິຫເຍຍ຺ຍ ອຠິຊປ຺ເປຍ຺ຍ; ເອວເມວ ສຕິໍ ອຸປຏ຺ຐເປຕ຺ວາ ຕໍ ໂຈທນໍ ນນ຺ເທຍ຺ຍ ອຠິນນ຺ເທຍ຺ຍ ໂມເທຍ຺ຍ ອນຸໂມເທຍ຺ຍ ອິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສາທິເຍຍ຺ຍ ປຕ຺ຖເຍຍ຺ຍ ປິຫເຍຍ຺ຍ ອຠິຊປ຺ເປຍ຺ຍ.

‘‘ນິຘີນໍວ [ນິຘິນໍວ (ກ.) ຘ. ປ. ໗໖] ປວຕ຺ຕາຣໍ, ຍໍ ປສ຺ເສ ວຊ຺ຊທສ຺ສິນໍ;

ນິຄ຺ຄຍ຺ຫວາທິໍ ເມຘາວິໍ, ຕາທິສໍ ປຓ຺ຑິຕໍ ຠເຊ.

‘‘ຕາທິສໍ ຠຊມານສ຺ສ, ເສຍ຺ໂຍ ໂຫຕິ ນ ປາປິໂຍ;

ໂອວເທຍ຺ຍານຸສາເສຍ຺ຍ, ອສພ຺ຠາ ຈ ນິວາຣເຍ;

ສຕຎ຺ຫິ ໂສ ປິໂຍ ໂຫຕິ, ອສຕໍ ໂຫຕິ ອປ຺ປິໂຍ’’ຕິ.

ຈຸທິໂຕ ວຈີຠິ ສຕິມາຠິນນ຺ເທ, ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີສຸ ຂິລໍ ປຠິນ຺ເທຕິ. ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີຕິ ເອກກມ຺ມໍ ເອກຸທ຺ເທໂສ ສມສິກ຺ຂຕາ. ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີສຸ ຂິລໍ ປຠິນ຺ເທຕິ. ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີສຸ ອາຫຕຈິຕ຺ຕຕໍ ຂິລຊາຕຕໍ ປຠິນ຺ເທຍ຺ຍ, ປຎ຺ຈປິ ເຈໂຕຂິເລ ຠິນ຺ເທຍ຺ຍ, ຕໂຍປິ ເຈໂຕຂິເລ ຠິນ຺ເທຍ຺ຍ, ຣາຄຂິລໍ ໂທສຂິລໍ ໂມຫຂິລໍ ຠິນ຺ເທຍ຺ຍ ປຠິນ຺ເທຍ຺ຍ ສມ຺ຠິນ຺ເທຍ຺ຍາຕິ – ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີສຸ ຂິລໍ ປຠິນ຺ເທ.

ວາຈໍ ປມຸຎ຺ເຈ ກຸສລໍ ນາຕິເວລນ຺ຕິ. ຎາຓສມຸຏ຺ຐິຕໍ ວາຈໍ ມຸຎ຺ເຈຍ຺ຍ, ອຕ຺ຖູປສໍຫິຕໍ ຘມ຺ມູປສໍຫິຕໍ ກາເລນ ສາປເທສໍ ປຣິຍນ຺ຕວຕິໍ ວາຈໍ ມຸຎ຺ເຈຍ຺ຍ ປມຸຎ຺ເຈຍ຺ຍາຕິ – ວາຈໍ ປມຸຎ຺ເຈ ກຸສລໍ. ນາຕິເວລນ຺ຕິ. ເວລາຕິ ທ຺ເວ ເວລາ – ກາລເວລາ ຈ ສີລເວລາ ຈ. ກຕມາ ກາລເວລາ? ກາລາຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ວາຈໍ ນ ຠາເສຍ຺ຍ, ເວລາຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ວາຈໍ ນ ຠາເສຍ຺ຍ, ກາລເວລາຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ວາຈໍ ນ ຠາເສຍ຺ຍ, ກາລໍ ອສມ຺ປຕ຺ຕໍ ວາຈໍ ນ ຠາເສຍ຺ຍ, ເວລໍ ອສມ຺ປຕ຺ຕໍ ວາຈໍ ນ ຠາເສຍ຺ຍ, ກາລເວລໍ ອສມ຺ປຕ຺ຕໍ ວາຈໍ ນ ຠາເສຍ຺ຍ.

‘‘ໂຍ ເວ [ຈ (ສ຺ຍາ.)] ກາເລ ອສມ຺ປຕ຺ເຕ, ອຕິເວລຎ຺ຈ ຠາສຕິ;

ເອວໍ ໂສ ນິຫໂຕ ເສຕິ, ໂກກິລາເຍວ [ໂກກິລິຍາວ (ສ຺ຍາ.)] ອຕ຺ຣໂຊ’’ຕິ.

ອຍໍ ກາລເວລາ. ກຕມາ ສີລເວລາ? ຣຕ຺ໂຕ ວາຈໍ ນ ຠາເສຍ຺ຍ, ທຸຏ຺ໂຐ ວາຈໍ ນ ຠາເສຍ຺ຍ, ມູຬ຺ໂຫ ວາຈໍ ນ ຠາເສຍ຺ຍ, ມຸສາວາທໍ ນ ຠາເສຍ຺ຍ, ປິສຸຓວາຈໍ ນ ຠາເສຍ຺ຍ, ຜຣຸສວາຈໍ ນ ຠາເສຍ຺ຍ, ສມ຺ຜປ຺ປລາປໍ ນ ຠາເສຍ຺ຍ ນ ກເຖຍ຺ຍ ນ ຠເຓຍ຺ຍ ນ ທີປເຍຍ຺ຍ ນ ໂວຫເຣຍ຺ຍ. ອຍໍ ສີລເວລາຕິ – ວາຈໍ ປມຸຎ຺ເຈ ກຸສລໍ ນາຕິເວລໍ.

ຊນວາທຘມ຺ມາຍ ນ ເຈຕເຍຍ຺ຍາຕິ. ຊນາຕິ ຂຕ຺ຕິຍາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ ເວສ຺ສາ ຈ ສຸທ຺ທາ ຈ ຄຫຏ຺ຐາ ຈ ປພ຺ພຊິຕາ ຈ ເທວາ ຈ ມນຸສ຺ສາ ຈ. ຊນສ຺ສ ວາທາຍ ອຸປວາທາຍ ນິນ຺ທາຍ ຄຣຫາຍ ອກິຕ຺ຕິຍາ ອວຓ຺ຓຫາຣິກາຍ ສີລວິປຕ຺ຕິຍາ ວາ ອາຈາຣວິປຕ຺ຕິຍາ ວາ ທິຏ຺ຐິວິປຕ຺ຕິຍາ ວາ ອາຊີວວິປຕ຺ຕິຍາ ວາ ນ ເຈຕເຍຍ຺ຍ ເຈຕນໍ ນ ອຸປ຺ປາເທຍ຺ຍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປາເທຍ຺ຍ ສງ຺ກປ຺ປໍ ນ ອຸປ຺ປາເທຍ຺ຍ ມນສິກາຣໍ ນ ອຸປ຺ປາເທຍ຺ຍາຕິ – ຊນວາທຘມ຺ມາຍ ນ ເຈຕເຍຍ຺ຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຈຸທິໂຕ ວຈີຠິ ສຕິມາຠິນນ຺ເທ, ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີສຸ ຂິລໍ ປຠິນ຺ເທ;

ວາຈໍ ປມຸຎ຺ເຈ ກຸສລໍ ນາຕິເວລໍ, ຊນວາທຘມ຺ມາຍ ນ ເຈຕເຍຍ຺ຍາ’’ຕິ.

໒໐໙.

ອຖາປຣໍ ປຎ຺ຈ ຣຊານິ ໂລເກ, ເຍສໍ ສຕີມາ ວິນຍາຍ ສິກ຺ເຂ;

ຣູເປສຸ ສທ຺ເທສຸ ອໂຖ ຣເສສຸ, ຄນ຺ເຘສຸ ຜສ຺ເສສຸ ສເຫຖ ຣາຄໍ.

ອຖາປຣໍ ປຎ຺ຈ ຣຊານິ ໂລເກຕິ. ອຖາຕິ ປທສນ຺ຘິ ປທສໍສຄ຺ໂຄ ປທປາຣິປູຣີ ອກ຺ຂຣສມວາໂຍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສິລິຏ຺ຐຕາ ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ – ອຖາຕິ. ປຎ຺ຈ ຣຊານີຕິ ຣູປຣໂຊ, ສທ຺ທຣໂຊ, ຄນ຺ຘຣໂຊ, ຣສຣໂຊ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຣໂຊ.

‘‘ຣາໂຄ ຣໂຊ ນ ຈ ປນ ເຣຓຸ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຣາຄສ຺ເສຕໍ ອຘິວຈນໍ ຣໂຊຕິ;

ເອຕໍ ຣຊໍ ວິປ຺ປຊຫິຕ຺ວາ [ປຏິວິໂນທິຕ຺ວາ (ກ.)] ປຓ຺ຑິຕາ, ວິຫຣນ຺ຕິ ເຕ ວິຄຕຣຊສ຺ສ ສາສເນ.

‘‘ໂທໂສ ຣໂຊ ນ ຈ ປນ ເຣຓຸ ວຸຈ຺ຈຕິ…ເປ…;

ວິຫຣນ຺ຕິ ເຕ ວິຄຕຣຊສ຺ສ ສາສເນ.

‘‘ໂມໂຫ ຣໂຊ ນ ຈ ປນ ເຣຓຸ ວຸຈ຺ຈຕິ…ເປ…;

ວິຫຣນ຺ຕິ ເຕ ວິຄຕຣຊສ຺ສ ສາສເນ’’.

ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ ມນຸສ຺ສໂລເກ ເທວໂລເກ ຂນ຺ຘໂລເກ ຘາຕຸໂລເກ ອາຍຕນໂລເກຕິ – ອຖາປຣໍ ປຎ຺ຈ ຣຊານິ ໂລເກ.

ເຍສໍ ສຕີມາ ວິນຍາຍ ສິກ຺ເຂຕິ. ເຍສນ຺ຕິ ຣູປຣາຄສ຺ສ ສທ຺ທຣາຄສ຺ສ ຄນ຺ຘຣາຄສ຺ສ ຣສຣາຄສ຺ສ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຣາຄສ຺ສ. ສຕີມາຕິ ຍາ ສຕິ ອນຸສ຺ສຕິ ປຏິສ຺ສຕິ ສຕິ ສຣຓຕາ ຘາຣຓຕາ ອປິລາປນຕາ ອສມ຺ມຸສ຺ສນຕາ ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສຕິພລໍ ສມ຺ມາສຕິ ສຕິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ເອກາຍນມຄ຺ໂຄ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສຕິ. ອິມາຍ ສຕິຍາ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ ອຸປຄໂຕ ສມຸປຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສຕິມາ. ສິກ຺ເຂຕິ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາ – ອຘິສີລສິກ຺ຂາ, ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ, ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ. ກຕມາ ອຘິສີລສິກ຺ຂາ…ເປ… ອຍໍ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ. ເຍສໍ ສຕີມາ ວິນຍາຍ ສິກ຺ເຂຕິ. ສຕິມາ ປຸຄ຺ຄໂລ ເຍສໍ ຣູປຣາຄສ຺ສ ສທ຺ທຣາຄສ຺ສ ຄນ຺ຘຣາຄສ຺ສ ຣສຣາຄສ຺ສ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຣາຄສ຺ສ ວິນຍາຍ ປຏິວິນຍາຍ ປຫານາຍ ວູປສມາຍ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄາຍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘິຍາ ອຘິສີລມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ ອຘິຈິຕ຺ຕມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ ອຘິປຎ຺ຎມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອິມາ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາໂຍ ອາວຊ຺ຊນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພໍ ສຈ຺ຉິກໂຣນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ ອາຈເຣຍ຺ຍ ສມາຈເຣຍ຺ຍ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ເຍສໍ ສຕີມາ ວິນຍາຍ ສິກ຺ເຂ.

ຣູເປສຸ ສທ຺ເທສຸ ອໂຖ ຣເສສຸ, ຄນ຺ເຘສຸ ຜສ຺ເສສຸ ສເຫຖ ຣາຄນ຺ຕິ. ຣູເປສຸ ສທ຺ເທສຸ ຄນ຺ເຘສຸ ຣເສສຸ ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພສຸ ຣາຄໍ ສເຫຍ຺ຍ ປຣິສເຫຍ຺ຍ ອຠິຠເວຍ຺ຍ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖເຣຍ຺ຍ ປຣິຍາທິເຍຍ຺ຍ ມທ຺ເທຍ຺ຍາຕິ – ຣູເປສຸ ສທ຺ເທສຸ ອໂຖ ຣເສສຸ ຄນ຺ເຘສຸ ຜສ຺ເສສຸ ສເຫຖ ຣາຄໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອຖາປຣໍ ປຎ຺ຈ ຣຊານິ ໂລເກ, ເຍສໍ ສຕີມາ ວິນຍາຍ ສິກ຺ເຂ;

ຣູເປສຸ ສທ຺ເທສຸ ອໂຖ ຣເສສຸ, ຄນ຺ເຘສຸ ຜສ຺ເສສຸ ສເຫຖ ຣາຄ’’ນ຺ຕິ.

໒໑໐.

ເອເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ວິເນຍ຺ຍ ຉນ຺ທໍ, ຠິກ຺ຂຸ ສຕິມາ ສຸວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ;

ກາເລ ໂສ ສມ຺ມາ ຘມ຺ມໍ ປຣິວີມໍສມາໂນ, ເອໂກທິຠູໂຕ ວິຫເນ ຕມໍ ໂສ. [ອິຕິ ຠຄວາ]

ເອເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ວິເນຍ຺ຍ ຉນ຺ທນ຺ຕິ. ເອເຕສູຕິ ຣູເປສຸ ສທ຺ເທສຸ ຄນ຺ເຘສຸ ຣເສສຸ ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພສຸ. ຉນ຺ໂທຕິ ໂຍ ກາເມສຸ ກາມຈ຺ຉນ຺ໂທ ກາມຣາໂຄ ກາມນນ຺ທີ ກາມຕຓ຺ຫາ ກາມສ຺ເນໂຫ ກາມປຣິຬາໂຫ ກາມມຸຈ຺ຉາ ກາມຊ຺ໂຌສານໍ ກາໂມໂຆ ກາມໂຍໂຄ ກາມຸປາທານໍ…ເປ… ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ. ເອເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ວິເນຍ຺ຍ ຉນ຺ທນ຺ຕິ. ເອເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ຉນ຺ທໍ ວິເນຍ຺ຍ ປຏິວິເນຍ຺ຍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍາຕິ – ເອເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ວິເນຍ຺ຍ ຉນ຺ທໍ.

ຠິກ຺ຂຸ ສຕິມາ ສຸວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕຕິ. ຠິກ຺ຂູຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນກລ຺ຍາຓໂກ ວາ ຠິກ຺ຂຸ, ເສໂຂ ວາ ຠິກ຺ຂຸ. ສຕິມາຕິ ຍາ ສຕິ ອນຸສ຺ສຕິ…ເປ… ສມ຺ມາສຕິ ສຕິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ເອກາຍນມຄ຺ໂຄ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສຕິ. ອິມາຍ ສຕິຍາ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ…ເປ… ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສຕິມາ.

ຠິກ຺ຂຸ ສຕິມາ ສຸວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕຕິ. ປຐມໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ນີວຣເຓຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ, ທຸຕິຍໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ວິຕກ຺ກວິຈາເຣຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ, ຕຕິຍໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ປີຕິຍາ ຈ ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ, ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ສຸຂທຸກ຺ເຂຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ; ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ຣູປສຎ຺ຎາຍ ປຏິຆສຎ຺ຎາຍ ນານຕ຺ຕສຎ຺ຎາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ, ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສຎ຺ຎາຍ ຈິຕ຺ຕໍ… ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສຎ຺ຎາຍ ຈິຕ຺ຕໍ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສຎ຺ຎາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ; ໂສຕາປນ຺ນສ຺ສ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິຍາ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ສີລພ຺ພຕປຣາມາສາ ທິຏ຺ຐານຸສຍາ ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສຍາ ຕເທກຏ຺ເຐຫິ ຈ ກິເລເສຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ, ສກທາຄາມິສ຺ສ ໂອຬາຣິກາ ກາມຣາຄານຸສຍາ ປຏິຆານຸສຍາ ຕເທກຏ຺ເຐຫິ ຈ ກິເລເສຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ, ອນາຄາມິສ຺ສ ອນຸສຫຄຕາ ກາມຣາຄສຎ຺ໂຎຊນາ ປຏິຆສຎ຺ໂຎຊນາ ອນຸສຫຄຕາ ກາມຣາຄານຸສຍາ ປຏິຆານຸສຍາ ຕເທກຏ຺ເຐຫິ ຈ ກິເລເສຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ, ອຣຫໂຕ ຣູປຣາຄາ ອຣູປຣາຄາ ມານາ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈາ ອວິຊ຺ຊາຍ ມານານຸສຍາ ຠວຣາຄານຸສຍາ ອວິຊ຺ຊານຸສຍາ ຕເທກຏ຺ເຐຫິ ຈ ກິເລເສຫິ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ສພ຺ພນິມິຕ຺ເຕຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕນ຺ຕິ – ຠິກ຺ຂຸ ສຕິມາ ສຸວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ.

ກາເລນ ໂສ ສມ຺ມາ ຘມ຺ມໍ ປຣິວີມໍສມາໂນຕິ. ກາເລນາຕິ ອຸທ຺ຘເຕ ຈິຕ຺ເຕ ສມຖສ຺ສ [ສມາຘິສ຺ສ (ສີ.)] ກາໂລ, ສມາຫິເຕ ຈິຕ຺ເຕ ວິປສ຺ສນາຍ ກາໂລ.

‘‘ກາເລ ປຄ຺ຄຓ຺ຫຕິ ຈິຕ຺ຕໍ, ນິຄ຺ຄຓ຺ຫຕິ ປຸນາປເຣ [ອຖາປເຣ (ສ຺ຍາ.)];

ສມ຺ປຫໍສຕິ ກາເລນ, ກາເລ ຈິຕ຺ຕໍ ສມາທເຫ.

‘‘ອຊ຺ຌຸເປກ຺ຂຕິ ກາເລນ, ໂສ ໂຍຄີ ກາລໂກວິໂທ;

ກິມ຺ຫິ ກາລມ຺ຫິ ປຄ຺ຄາໂຫ, ກິມ຺ຫິ ກາເລ ວິນິຄ຺ຄໂຫ.

‘‘ກິມ຺ຫິ ປຫໍສນາກາໂລ, ສມຖກາໂລ ຈ ກີທິໂສ;

ອຸເປກ຺ຂາກາລໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ, ກຖໍ ທສ຺ເສຕິ ໂຍຄິໂນ.

‘‘ລີເນ ຈິຕ຺ຕມ຺ຫິ ປຄ຺ຄາໂຫ, ອຸທ຺ຘຕສ຺ມິໍ ວິນິຄ຺ຄໂຫ;

ນິຣສ຺ສາທຄຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ, ສມ຺ປຫໍເສຍ຺ຍ ຕາວເທ.

‘‘ສມ຺ປຫຏ຺ຐໍ ຍທາ ຈິຕ຺ຕໍ, ອລີນໍ ຠວຕິນຸທ຺ຘຕໍ;

ສມຖສ຺ສ ຈ ໂສ [ສມຖນິມິຕ຺ຕສ຺ສ ໂສ (ສີ. ກ.)] ກາໂລ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ຣມເຍ ມໂນ.

‘‘ເອເຕນ ເມວຸປາເຍນ, ຍທາ ໂຫຕິ ສມາຫິຕໍ;

ສມາຫິຕຈິຕ຺ຕມຎ຺ຎາຍ, ອຊ຺ຌຸເປກ຺ເຂຍ຺ຍ ຕາວເທ.

‘‘ເອວໍ ກາລວິທູ ຘີໂຣ, ກາລຎ຺ຎູ ກາລໂກວິໂທ;

ກາເລນ ກາລໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ, ນິມິຕ຺ຕມຸປລກ຺ຂເຍ’’ຕິ.

ກາເລນ ໂສ ສມ຺ມາ ຘມ຺ມໍ ປຣິວີມໍສມາໂນຕິ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ສມ຺ມາ ຘມ຺ມໍ ປຣິວີມໍສມາໂນ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ ສມ຺ມາ ຘມ຺ມໍ ປຣິວີມໍສມາໂນ, ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ ສມ຺ມາ ຘມ຺ມໍ ປຣິວີມໍສມາໂນ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ – ສມ຺ມາ ຘມ຺ມໍ ປຣິວີມໍສມາໂນ.

ເອໂກທິຠູໂຕ ວິຫເນ ຕມໍ ໂສ, ອິຕິ ຠຄວາຕິ. ເອໂກທີຕິ ເອກຄ຺ຄຈິຕ຺ໂຕ ອວິກ຺ຂິຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ອວິສາຫຏມານໂສ ສມໂຖ ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສມາຘິພລໍ ສມ຺ມາສມາຘີຕິ – ເອໂກທິຠູໂຕ. ວິຫເນ ຕມໍ ໂສຕິ ຣາຄຕມໍ ໂທສຕມໍ ໂມຫຕມໍ ທິຏ຺ຐິຕມໍ ມານຕມໍ ກິເລສຕມໍ ທຸຈ຺ຈຣິຕຕມໍ ອນ຺ຘກຣຓໍ ອຈກ຺ຂຸກຣຓໍ ອຎ຺ຎາຓກຣຓໍ ປຎ຺ຎານິໂຣຘິກໍ ວິຆາຕປກ຺ຂິກໍ ອນິພ຺ພານສໍວຕ຺ຕນິກໍ ຫເນຍ຺ຍ ວິຫເນຍ຺ຍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ.

ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນໍ. ອປິ ຈ ຠຄ຺ຄຣາໂຄຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄໂທໂສຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄໂມໂຫຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄມາໂນຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄທິຏ຺ຐີຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄກຓ຺ຑໂກຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄກິເລໂສຕິ ຠຄວາ, ຠຊິ ວິຠຊິ ປວິຠຊິ ຘມ຺ມຣຕນນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠວານໍ ອນ຺ຕກໂຣຕິ ຠຄວາ, ຠາວິຕກາໂຍ ຠາວິຕສີໂລ ຠາວິຕຈິຕ຺ໂຕ ຠາວິຕປຎ຺ໂຎຕິ ຠຄວາ, ຠຊິ ວາ ຠຄວາ ອຣຎ຺ຎວນປຕ຺ຖານິ ປນ຺ຕານິ ເສນາສນານິ ອປ຺ປສທ຺ທານິ ອປ຺ປນິຄ຺ໂຆສານິ ວິຊນວາຕານິ ມນຸສ຺ສຣາຫສ຺ເສຍ຺ຍການິ ປຏິສລ຺ລານສາຣຸປ຺ປານີຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ອຕ຺ຖຣສສ຺ສ ຘມ຺ມຣສສ຺ສ ວິມຸຕ຺ຕິຣສສ຺ສ ອຘິສີລສ຺ສ ອຘິຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຘິປຎ຺ຎາຍາຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈຕຸນ຺ນໍ ຌານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອປ຺ປມຎ຺ຎານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອຣູປສມາປຕ຺ຕີນນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ວິໂມກ຺ຂານໍ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ອຠິຠາຍຕນານໍ ນວນ຺ນໍ ອນຸປຸພ຺ພວິຫາຣສມາປຕ຺ຕີນນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ທສນ຺ນໍ ສຎ຺ຎາຠາວນານໍ ທສນ຺ນໍ ກສິຓສມາປຕ຺ຕີນໍ ອານາປານສ຺ສຕິສມາຘິສ຺ສ ອສຸຠສມາປຕ຺ຕິຍາຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈຕຸນ຺ນໍ ສຕິປຏ຺ຐານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ສມ຺ມປ຺ປຘານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອິທ຺ຘິປາທານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ພລານໍ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄານໍ ອຣິຍສ຺ສ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສາຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ທສນ຺ນໍ ຕຖາຄຕພລານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ເວສາຣຊ຺ຊານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ປຏິສມ຺ຠິທານໍ ຉນ຺ນໍ ອຠິຎ຺ຎານໍ ຉນ຺ນໍ ພຸທ຺ຘຘມ຺ມານນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠຄວາຕິ ເນຕໍ ນາມໍ ມາຕຣາ ກຕໍ ນ ປິຕຣາ ກຕໍ ນ ຠາຕຣາ ກຕໍ ນ ຠຄິນິຍາ ກຕໍ ນ ມິຕ຺ຕາມຈ຺ເຈຫິ ກຕໍ ນ ຎາຕິສາໂລຫິເຕຫິ ກຕໍ ນ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ກຕໍ ນ ເທວຕາຫິ ກຕໍ; ວິໂມກ຺ຂນ຺ຕິກເມຕໍ ພຸທ຺ຘານໍ ຠຄວນ຺ຕານໍ ໂພຘິຍາ ມູເລ ສຫ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎາຓສ຺ສ ປຏິລາຠາ ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ເອໂກທິຠູໂຕ ວິຫເນ ຕມໍ ໂສ ອິຕິ ຠຄວາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເອເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ວິເນຍ຺ຍ ຉນ຺ທໍ, ຠິກ຺ຂຸ ສຕິມາ ສຸວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ;

ກາເລນ ໂສ ສມ຺ມາ ຘມ຺ມໍ ປຣິວີມໍສມາໂນ, ເອໂກທິຠູໂຕ ວິຫເນ ຕມໍ ໂສ’’. [ອິຕິ ຠຄວາຕິ]

ສາຣິປຸຕ຺ຕສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ໂສຬສໂມ.

ອຏ຺ຐກວຄ຺ຄມ຺ຫິ ໂສຬສ ສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສາ ສມຕ຺ຕາ.

ມຫານິທ຺ເທສປາຬິ ນິຏ຺ຐິຕາ.