📜

ນໂມ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອຣຫໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ

ຂຸທ຺ທກນິກາເຍ

ມຫານິທ຺ເທສປາຬິ

໑. ອຏ຺ຐກວຄ຺ໂຄ

໑. ກາມສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

໑.

ກາມໍ ກາມຍມານສ຺ສ, ຕສ຺ສ ເຈ ຕໍ ສມິຊ຺ຌຕິ;

ອທ຺ຘາ ປີຕິມໂນ ໂຫຕິ, ລທ຺ຘາ ມຈ຺ໂຈ ຍທິຈ຺ຉຕິ.

ກາມໍ ກາມຍມານສ຺ສາຕິ ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ. ກຕເມ ວຕ຺ຖຸກາມາ? ມນາປິກາ ຣູປາ ມນາປິກາ ສທ຺ທາ ມນາປິກາ ຄນ຺ຘາ ມນາປິກາ ຣສາ ມນາປິກາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ; ອຕ຺ຖຣຓາ ປາວຸຣຓາ [ປາປຸຣຓາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ທາສິທາສາ ອເຊຬກາ ກຸກ຺ກຸຏສູກຣາ ຫຕ຺ຖິຄວາສ຺ສວຬວາ ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸ ຫິຣຎ຺ຎໍ ສຸວຓ຺ຓໍ ຄາມນິຄມຣາຊຘານິໂຍ ຣຏ຺ຐຎ຺ຈ ຊນປໂທ ຈ ໂກໂສ ຈ ໂກຏ຺ຐາຄາຣຎ຺ຈ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຣຊນີຍໍ ວຕ຺ຖຸ – ວຕ຺ຖຸກາມາ.

ອປິ ຈ ອຕີຕາ ກາມາ ອນາຄຕາ ກາມາ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາ ກາມາ; ອຊ຺ຌຕ຺ຕາ ກາມາ ພຫິທ຺ຘາ ກາມາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ກາມາ; ຫີນາ ກາມາ ມຊ຺ຌິມາ ກາມາ ປຓີຕາ ກາມາ; ອາປາຍິກາ ກາມາ ມານຸສິກາ ກາມາ ທິພ຺ພາ ກາມາ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐິຕາ ກາມາ; ນິມ຺ມິຕາ ກາມາ ອນິມ຺ມິຕາ ກາມາ ປຣນິມ຺ມິຕາ ກາມາ; ປຣິຄ຺ຄຫິຕາ ກາມາ, ອປຣິຄ຺ຄຫິຕາ ກາມາ, ມມາຍິຕາ ກາມາ, ອມມາຍິຕາ ກາມາ; ສພ຺ເພປິ ກາມາວຈຣາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພປິ ຣູປາວຈຣາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພປິ ອຣູປາວຈຣາ ຘມ຺ມາ, ຕຓ຺ຫາວຕ຺ຖຸກາ ຕຓ຺ຫາຣມ຺ມຓາ ກາມນີຍຏ຺ເຐນ ຣຊນີຍຏ຺ເຐນ ມທນີຍຏ຺ເຐນ ກາມາ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ.

ກຕເມ ກິເລສກາມາ? ຉນ຺ໂທ ກາໂມ ຣາໂຄ ກາໂມ ຉນ຺ທຣາໂຄ ກາໂມ; ສງ຺ກປ຺ໂປ ກາໂມ ຣາໂຄ ກາໂມ ສງ຺ກປ຺ປຣາໂຄ ກາໂມ; ໂຍ ກາເມສຸ ກາມຈ຺ຉນ຺ໂທ ກາມຣາໂຄ ກາມນນ຺ທີ ກາມຕຓ຺ຫາ ກາມສ຺ເນໂຫ ກາມປຣິຬາໂຫ ກາມມຸຈ຺ຉາ ກາມຊ຺ໂຌສານໍ ກາໂມໂຆ ກາມໂຍໂຄ ກາມຸປາທານໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ.

‘‘ອທ຺ທສໍ ກາມ ເຕ ມູລໍ, ສງ຺ກປ຺ປາ ກາມ ຊາຍສິ;

ນ ຕໍ ສງ຺ກປ຺ປຍິສ຺ສາມິ, ເອວໍ ກາມ ນ ໂຫຫິສີ’’ຕິ [ນ ເຫຫິສີຕິ (ສ຺ຍາ.)]. –

ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ກາມຍມານສ຺ສາຕິ ກາມຍມານສ຺ສ ອິຈ຺ຉມານສ຺ສ ສາທິຍມານສ຺ສ ປຕ຺ຖຍມານສ຺ສ ປິຫຍມານສ຺ສ ອຠິຊປ຺ປມານສ຺ສາຕິ – ກາມໍ ກາມຍມານສ຺ສ.

ຕສ຺ສ ເຈ ຕໍ ສມິຊ຺ຌຕີຕິ. ຕສ຺ສ ເຈຕິ ຕສ຺ສ ຂຕ຺ຕິຍສ຺ສ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ວາ ເວສ຺ສສ຺ສ ວາ ສຸທ຺ທສ຺ສ ວາ ຄຫຏ຺ຐສ຺ສ ວາ ປພ຺ພຊິຕສ຺ສ ວາ ເທວສ຺ສ ວາ ມນຸສ຺ສສ຺ສ ວາ. ຕນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ – ມນາປິກາ ຣູປາ ມນາປິກາ ສທ຺ທາ ມນາປິກາ ຄນ຺ຘາ ມນາປິກາ ຣສາ ມນາປິກາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ. ສມິຊ຺ຌຕີຕິ ອິຊ຺ຌຕິ ສມິຊ຺ຌຕິ ລຠຕິ ປຏິລຠຕິ ອຘິຄຈ຺ຉຕິ ວິນ຺ທຕີຕິ – ຕສ຺ສ ເຈ ຕໍ ສມິຊ຺ຌຕິ.

ອທ຺ຘາ ປີຕິມໂນ ໂຫຕີຕິ. ອທ຺ຘາຕິ ເອກໍສວຈນໍ ນິສ຺ສໍສຍວຈນໍ ນິກ຺ກງ຺ຂາວຈນໍ ອທ຺ເວຊ຺ຌວຈນໍ ອທ຺ເວຬ຺ຫກວຈນໍ ນິໂຍຄວຈນໍ ອປຓ຺ຓກວຈນໍ ອວຕ຺ຖາປນວຈນເມຕໍ – ອທ຺ຘາຕິ. ປີຕີຕິ ຍາ ປຎ຺ຈກາມຄຸຓປຏິສຎ຺ຎຸຕ຺ຕາ ປີຕິ ປາມຸຊ຺ຊໍ ອາໂມທນາ ປໂມທນາ ຫາໂສ ປຫາໂສ ວິຕ຺ຕິ ຕຸຏ຺ຐິ ໂອທຄ຺ຍໍ ອຕ຺ຕມນຕາ ອຠິຜຣຓຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ. ມໂນຕິ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ມໂນ ມານສໍ ຫທຍໍ ປຓ຺ຑຣໍ ມໂນ ມນາຍຕນໍ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ ຕຊ຺ຊາ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມໂນ. ອຍໍ ມໂນ ອິມາຍ ປີຕິຍາ ສຫຄໂຕ ໂຫຕິ ສຫຊາໂຕ ສໍສຏ຺ໂຐ ສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ເອກຸປ຺ປາໂທ ເອກນິໂຣໂຘ ເອກວຕ຺ຖຸໂກ ເອກາຣມ຺ມໂຓ. ປີຕິມໂນ ໂຫຕີຕິ ປີຕິມໂນ ໂຫຕິ ຕຸຏ຺ຐມໂນ ຫຏ຺ຐມໂນ ປຫຏ຺ຐມໂນ ອຕ຺ຕມໂນ ອຸທຄ຺ຄມໂນ ມຸທິຕມໂນ ປໂມທິຕມໂນ ໂຫຕີຕິ – ອທ຺ຘາ ປີຕິມໂນ ໂຫຕິ.

ລທ຺ຘາ ມຈ຺ໂຈ ຍທິຈ຺ຉຕີຕິ. ລທ຺ຘາຕິ ລຠິຕ຺ວາ ປຏິລຠິຕ຺ວາ ອຘິຄນ຺ຕ຺ວາ ວິນ຺ທິຕ຺ວາ. ມຈ຺ໂຈຕິ ສຕ຺ໂຕ ນໂຣ ມານໂວ ໂປໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ຊີໂວ ຊາຄຸ [ຊາຕຸ (ສ຺ຍາ.), ຊຄຸ (ກ.)] ຊນ຺ຕຸ ອິນ຺ທຄຸ [ຫິນ຺ທຄູ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ມນຸໂຊ. ຍທິຈ຺ຉຕີຕິ ຍໍ ອິຈ຺ຉຕິ ຍໍ ສາທິຍຕິ ຍໍ ປຕ຺ເຖຕິ ຍໍ ປິເຫຕິ ຍໍ ອຠິຊປ຺ປຕິ, ຣູປໍ ວາ ສທ຺ທໍ ວາ ຄນ຺ຘໍ ວາ ຣສໍ ວາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພໍ ວາຕິ, ລທ຺ຘາ ມຈ຺ໂຈ ຍທິຈ຺ຉຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ກາມໍ ກາມຍມານສ຺ສ, ຕສ຺ສ ເຈ ຕໍ ສມິຊ຺ຌຕິ;

ອທ຺ຘາ ປີຕິມໂນ ໂຫຕິ, ລທ຺ຘາ ມຈ຺ໂຈ ຍທິຈ຺ຉຕີ’’ຕິ.

໒.

ຕສ຺ສ ເຈ ກາມຍານສ຺ສ, ຉນ຺ທຊາຕສ຺ສ ຊນ຺ຕຸໂນ;

ເຕ ກາມາ ປຣິຫາຍນ຺ຕິ, ສລ຺ລວິທ຺ໂຘວ ຣຸປ຺ປຕິ.

ຕສ຺ສ ເຈ ກາມຍານສ຺ສາຕິ. ຕສ຺ສ ເຈຕິ ຕສ຺ສ ຂຕ຺ຕິຍສ຺ສ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ວາ ເວສ຺ສສ຺ສ ວາ ສຸທ຺ທສ຺ສ ວາ ຄຫຏ຺ຐສ຺ສ ວາ ປພ຺ພຊິຕສ຺ສ ວາ ເທວສ຺ສ ວາ ມນຸສ຺ສສ຺ສ ວາ. ກາມຍານສ຺ສາຕິ ກາເມ ອິຈ຺ຉມານສ຺ສ ສາທິຍມານສ຺ສ ປຕ຺ຖຍມານສ຺ສ ປິຫຍມານສ຺ສ ອຠິຊປ຺ປມານສ຺ສ. ອຖ ວາ ກາມຕຓ຺ຫາຍ ຍາຍຕິ ນິຍ຺ຍຕິ ວຸຍ຺ຫຕິ ສໍຫຣີຍຕິ. ຍຖາ ຫຕ຺ຖິຍາເນນ ວາ ອສ຺ສຍາເນນ ວາ ໂຄຍາເນນ ວາ ອຊຍາເນນ ວາ ເມຓ຺ຑຍາເນນ ວາ ໂອຏ຺ຐຍາເນນ ວາ ຂຣຍາເນນ ວາ ຍາຍຕິ ນິຍ຺ຍຕິ ວຸຍ຺ຫຕິ ສໍຫຣີຍຕິ; ເອວເມວໍ ກາມຕຓ຺ຫາຍ ຍາຍຕິ ນິຍ຺ຍຕິ ວຸຍ຺ຫຕິ ສໍຫຣີຍຕີຕິ – ຕສ຺ສ ເຈ ກາມຍານສ຺ສ.

ຉນ຺ທຊາຕສ຺ສ ຊນ຺ຕຸໂນຕິ. ຉນ຺ໂທຕິ ໂຍ ກາເມສຸ ກາມຈ຺ຉນ຺ໂທ ກາມຣາໂຄ ກາມນນ຺ທີ ກາມຕຓ຺ຫາ ກາມສ຺ເນໂຫ ກາມປຣິຬາໂຫ ກາມມຸຈ຺ຉາ ກາມຊ຺ໂຌສານໍ ກາໂມໂຆ ກາມໂຍໂຄ ກາມຸປາທານໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ, ຕສ຺ສ ໂສ ກາມຈ຺ຉນ຺ໂທ ຊາໂຕ ໂຫຕິ ສຎ຺ຊາໂຕ ນິພ຺ພຕ຺ໂຕ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ໂຕ ປາຕຸຠູໂຕ. ຊນ຺ຕຸໂນຕິ ສຕ຺ຕສ຺ສ ນຣສ຺ສ ມານວສ຺ສ ໂປສສ຺ສ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ຊີວສ຺ສ ຊາຄຸສ຺ສ ຊນ຺ຕຸສ຺ສ ອິນ຺ທຄຸສ຺ສ ມນຸຊສ຺ສາຕິ – ຉນ຺ທຊາຕສ຺ສ ຊນ຺ຕຸໂນ.

ເຕ ກາມາ ປຣິຫາຍນ຺ຕີຕິ – ເຕ ວາ ກາມາ ປຣິຫາຍນ຺ຕິ, ໂສ ວາ ກາເມຫິ ປຣິຫາຍຕິ. ກຖໍ ເຕ ກາມາ ປຣິຫາຍນ຺ຕິ? ຕສ຺ສ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕສ຺ເສວ ເຕ ໂຠເຄ ຣາຊາໂນ ວາ ຫຣນ຺ຕິ, ໂຈຣາ ວາ ຫຣນ຺ຕິ, ອຄ຺ຄິ ວາ ທຫຕິ, ອຸທກໍ ວາ ວຫຕິ, ອປ຺ປິຍາ ວາ ທາຍາທາ ຫຣນ຺ຕິ, ນິຫິຕໍ ວາ ນາຘິຄຈ຺ຉຕິ, ທຸປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ວາ ກມ຺ມນ຺ຕາ ຠິຊ຺ຊນ຺ຕິ, ກຸເລ ວາ ກຸລງ຺ຄາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ໂຍ ເຕ ໂຠເຄ ວິກິຣຕິ ວິຘມຕິ [ວິຘເມຕິ (ສ຺ຍາ.)] ວິທ຺ຘໍເສຕິ ອນິຈ຺ຈຕາເຍວ ອຏ຺ຐມີ. ເອວໍ ເຕ ກາມາ ຫາຍນ຺ຕິ ປຣິຫາຍນ຺ຕິ ປຣິຘໍເສນ຺ຕິ ປຣິປຕນ຺ຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍນ຺ຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊນ຺ຕິ. ກຖໍ ໂສ ກາເມຫິ ປຣິຫາຍຕິ? ຕິຏ຺ຐນ຺ເຕວ ເຕ ໂຠເຄ ໂສ ຈວຕິ ມຣຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ. ເອວໍ ໂສ ກາເມຫິ ຫາຍຕິ ປຣິຫາຍຕິ ປຣິຘໍເສຕິ ປຣິປຕຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ.

ໂຈຣາ ຫຣນ຺ຕິ ຣາຊາໂນ, ອຄ຺ຄິ ທຫຕິ ນສ຺ສຕິ;

ອຖ ອນ຺ເຕນ ຊຫຕິ [ອໂຖ ອນ຺ເຕນ ເຫຕິ (ສ຺ຍາ.), ອສຫນ຺ເຕນ ທຫຕິ (ກ.)], ສຣີຣໍ ສປຣິຄ຺ຄຫໍ;

ເອຕທຎ຺ຎາຍ ເມຘາວີ, ຠຸຎ຺ເຊຖ ຈ ທເທຖ ຈ.

ທຕ຺ວາ ຈ ຠຸຕ຺ວາ ຈ ຍຖານຸຠາວໍ, ອນິນ຺ທິໂຕ ສຄ຺ຄມຸເປຕິ ຐານນ຺ຕິ, ເຕ ກາມາ ປຣິຫາຍນ຺ຕິ.

ສລ຺ລວິທ຺ໂຘວ ຣຸປ຺ປຕີຕິ. ຍຖາ ອໂຍມເຍນ ວາ ສລ຺ເລນ ວິທ຺ໂຘ, ອຏ຺ຐິມເຍນ ວາ ສລ຺ເລນ ທນ຺ຕມເຍນ ວາ ສລ຺ເລນ ວິສາຓມເຍນ ວາ ສລ຺ເລນ ກຏ຺ຐມເຍນ ວາ ສລ຺ເລນ ວິທ຺ໂຘ ຣຸປ຺ປຕິ ກຸປ຺ປຕິ ຆຏ຺ຏີຍຕິ ປີຬີຍຕິ, ພ຺ຍາຘິໂຕ ໂທມນສ຺ສິໂຕ ໂຫຕິ, ເອວເມວ ວຕ຺ຖຸກາມານໍ ວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ. ໂສ ກາມສລ຺ເລນ ຈ ໂສກສລ຺ເລນ ຈ ວິທ຺ໂຘ, ຣຸປ຺ປຕິ ກຸປ຺ປຕິ ຆຏ຺ຏີຍຕິ ປີຬີຍຕິ ພ຺ຍາຘິໂຕ ໂທມນສ຺ສິໂຕ ໂຫຕີຕິ – ສລ຺ລວິທ຺ໂຘວ ຣຸປ຺ປຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຕສ຺ສ ເຈ ກາມຍານສ຺ສ, ຉນ຺ທຊາຕສ຺ສ ຊນ຺ຕຸໂນ;

ເຕ ກາມາ ປຣິຫາຍນ຺ຕິ, ສລ຺ລວິທ຺ໂຘວ ຣຸປ຺ປຕີ’’ຕິ.

໓.

ໂຍ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ສປ຺ປສ຺ເສວ ປທາ ສິໂຣ;

ໂສມໍ ວິສຕ຺ຕິກໍ ໂລເກ, ສໂຕ ສມຕິວຕ຺ຕຕິ.

ໂຍ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕີຕິ. ໂຍຕິ ໂຍ ຍາທິໂສ ຍຖາຍຸຕ຺ໂຕ ຍຖາວິຫິໂຕ ຍຖາປກາໂຣ ຍໍຐານປ຺ປຕ຺ໂຕ ຍໍຘມ຺ມສມນ຺ນາຄໂຕ ຂຕ຺ຕິໂຍ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ວາ ເວສ຺ໂສ ວາ ສຸທ຺ໂທ ວາ ຄຫຏ຺ໂຐ ວາ ປພ຺ພຊິໂຕ ວາ ເທໂວ ວາ ມນຸສ຺ໂສ ວາ. ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕີຕິ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕີຕິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ – ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ວາ ສມຸຈ຺ເຉທໂຕ ວາ. ກຖໍ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ? ‘‘ອຏ຺ຐິກງ຺ກລູປມາ ກາມາ ອປ຺ປສ຺ສາທຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ‘‘ມໍສເປສູປມາ ກາມາ ພຫຸສາຘາຣຓຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ‘‘ຕິຓຸກ຺ກູປມາ ກາມາ ອນຸທຫນຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ‘‘ອງ຺ຄາຣກາສູປມາ ກາມາ ມຫາປຣິຬາຫຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ‘‘ສຸປິນກູປມາ ກາມາ ອິຕ຺ຕຣປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ‘‘ຍາຈິຕກູປມາ ກາມາ ຕາວກາລິກຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ‘‘ຣຸກ຺ຂຜລູປມາ ກາມາ ສມ຺ຠຎ຺ຊນປຣິຠຎ຺ຊນຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ‘‘ອສິສູນູປມາ ກາມາ ອຘິກຸຏ຺ຏນຏ຺ເຐນາ’’ຕິ [ອຘິກນ຺ຕນຏ຺ເຐນາຕິ (ສ຺ຍາ.)] ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ‘‘ສຕ຺ຕິສູລູປມາ ກາມາ ວິນິວິຊ຺ຌນຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ‘‘ສປ຺ປສິຣູປມາ ກາມາ ສປ຺ປຏິຠຍຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ‘‘ອຄ຺ຄິກ຺ຂນ຺ຘູປມາ ກາມາ ມຫາຠິຕາປນຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ.

ພຸທ຺ຘານຸສ຺ສຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ຘມ຺ມານຸສ຺ສຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ…ເປ… ສງ຺ຆານຸສ຺ສຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ… ສີລານຸສ຺ສຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ… ຈາຄານຸສ຺ສຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ… ເທວຕານຸສ຺ສຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ… ອານາປານສ຺ສຕິໍ [ອານາປານສຕິໍ (ສີ.)] ຠາເວນ຺ໂຕປິ… ມຣຓສ຺ສຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ… ກາຍຄຕາສຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ… ອຸປສມານຸສ຺ສຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ.

ປຐມໍ ຌານໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ທຸຕິຍໍ ຌານໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ…ເປ… ຕຕິຍໍ ຌານໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ… ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ… ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ… ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ… ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ … ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ. ເອວໍ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ.

ກຖໍ ສມຸຈ຺ເຉທໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ? ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ ອປາຍຄມນີເຍ ກາເມ ສມຸຈ຺ເຉທໂຕ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ສກທາຄາມິມຄ຺ຄໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ ໂອຬາຣິເກ ກາເມ ສມຸຈ຺ເຉທໂຕ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ອນາຄາມິມຄ຺ຄໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ ອນຸສຫຄເຕ ກາເມ ສມຸຈ຺ເຉທໂຕ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ຄໍ ຠາເວນ຺ໂຕປິ ສພ຺ເພນ ສພ຺ພໍ ສພ຺ພຖາ ສພ຺ພໍ ອເສສໍ ນິສ຺ເສສໍ ສມຸຈ຺ເຉທໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ. ເອວໍ ສມຸຈ຺ເຉທໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕີຕິ – ໂຍ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ.

ສປ຺ປສ຺ເສວ ປທາ ສິໂຣຕິ. ສປ຺ໂປ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຫິ. ເກນຏ຺ເຐນ ສປ຺ໂປ? ສໍສປ຺ປນ຺ໂຕ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ສປ຺ໂປ; ຠຸຊນ຺ໂຕ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ຠຸຊໂຄ; ອຸເຣນ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ອຸຣໂຄ; ປນ຺ນສິໂຣ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ປນ຺ນໂຄ; ສິເຣນ ສຸປຕີຕິ [ສປ຺ປຕີຕິ (ກ.)] ສຣີສໂປ [ສິຣິໍສໂປ (ສີ.)]; ພິເລ ສຍຕີຕິ ພິລາສໂຍ; ຄຸຫາຍໍ ສຍຕີຕິ ຄຸຫາສໂຍ; ທາຐາ ຕສ຺ສ ອາວຸໂຘຕິ ທາຐາວຸໂຘ; ວິສໍ ຕສ຺ສ ໂຆຣນ຺ຕິ ໂຆຣວິໂສ; ຊິວ຺ຫາ ຕສ຺ສ ທຸວິຘາຕິ ທ຺ວິຊິວ຺ໂຫ; ທ຺ວີຫິ ຊິວ຺ຫາຫິ ຣສໍ ສາຍຕີຕິ ທ຺ວິຣສຎ຺ຎູ. ຍຖາ ປຸຣິໂສ ຊີວິຕຸກາໂມ ອມຣິຕຸກາໂມ ສຸຂກາໂມ ທຸກ຺ຂປຏິກ຺ກູໂລ ປາເທນ ສປ຺ປສິຣໍ ວຊ຺ເຊຍ຺ຍ ວິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ ອຠິນິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ; ເອວເມວ ສຸຂກາໂມ ທຸກ຺ຂປຏິກ຺ກູໂລ ກາເມ ວຊ຺ເຊຍ຺ຍ ວິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ ອຠິນິວຊ຺ເຊຍ຺ຍາຕິ – ສປ຺ປສ຺ເສວ ປທາ ສິໂຣ.

ໂສມໍ ວິສຕ຺ຕິກໍ ໂລເກ, ສໂຕ ສມຕິວຕ຺ຕຕີຕິ. ໂສຕິ ໂຍ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ. ວິສຕ຺ຕິກາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ ອນຸນໂຍ ອນຸໂຣໂຘ ນນ຺ທີ ນນ຺ທິຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ສາຣາໂຄ ອິຈ຺ຉາ ມຸຈ຺ຉາ ອຊ຺ໂຌສານໍ ເຄໂຘ ປລິເຄໂຘ [ປຬິເຄໂຘ (ສີ.)] ສງ຺ໂຄ ປງ຺ໂກ, ເອຊາ ມາຍາ ຊນິກາ ສຎ຺ຊນນີ ສິພ຺ພິນີ ຊາລິນີ ສຣິຕາ ວິສຕ຺ຕິກາ, ສຸຕ຺ຕໍ ວິສຕາ ອາຍູຫິນີ [ອາຍູຫນີ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ທຸຕິຍາ ປຓິຘິ ຠວເນຕ຺ຕິ, ວນໍ ວນໂຖ ສນ຺ຘໂວ ສ຺ເນໂຫ ອເປກ຺ຂາ ປຏິພນ຺ຘຸ, ອາສາ ອາສີສນາ ອາສີສິຕຕ຺ຕໍ, ຣູປາສາ ສທ຺ທາສາ ຄນ຺ຘາສາ ຣສາສາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາສາ, ລາຠາສາ ຊນາສາ ປຸຕ຺ຕາສາ ຊີວິຕາສາ, ຊປ຺ປາ ປຊປ຺ປາ ອຠິຊປ຺ປາ ຊປ຺ປນາ ຊປ຺ປິຕຕ຺ຕໍ ໂລລຸປ຺ປໍ ໂລລຸປ຺ປາຍນາ ໂລລຸປ຺ປາຍິຕຕ຺ຕໍ ປຸຈ຺ຉຎ຺ຊິກຕາ ສາຘຸກມ຺ຍຕາ, ອຘມ຺ມຣາໂຄ ວິສມໂລໂຠ ນິກນ຺ຕິ ນິກາມນາ ປຕ຺ຖນາ ປິຫນາ ສມ຺ປຕ຺ຖນາ, ກາມຕຓ຺ຫາ ຠວຕຓ຺ຫາ ວິຠວຕຓ຺ຫາ, ຣູປຕຓ຺ຫາ ອຣູປຕຓ຺ຫາ ນິໂຣຘຕຓ຺ຫາ, ຣູປຕຓ຺ຫາ ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ ຄນ຺ຘຕຓ຺ຫາ ຣສຕຓ຺ຫາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕຓ຺ຫາ ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ, ໂອໂຆ ໂຍໂຄ ຄນ຺ໂຖ ອຸປາທານໍ ອາວຣຓໍ ນີວຣຓໍ ຉທນໍ ພນ຺ຘນໍ, ອຸປກ຺ກິເລໂສ ອນຸສໂຍ ປຣິຍຸຏ຺ຐານໍ ລຕາ ເວວິຈ຺ຉໍ, ທຸກ຺ຂມູລໍ ທຸກ຺ຂນິທານໍ ທຸກ຺ຂປ຺ປຠໂວ ມາຣປາໂສ ມາຣພຬິສໍ ມາຣວິສໂຍ, ຕຓ຺ຫານທີ ຕຓ຺ຫາຊາລໍ ຕຓ຺ຫາຄທ຺ທຸລໍ ຕຓ຺ຫາສມຸທ຺ໂທ ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ.

ວິສຕ຺ຕິກາຕິ. ເກນຏ຺ເຐນ ວິສຕ຺ຕິກາ? ວິສຕາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ; ວິສາລາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ; ວິສຏາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ; ວິສກ຺ກຕີຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ; ວິສໍຫຣຕີຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ; ວິສໍວາທິກາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ; ວິສມູລາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ; ວິສຜລາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ; ວິສປຣິໂຠໂຄຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ; ວິສາລາ ວາ ປນ ສາ ຕຓ຺ຫາ ຣູເປ ສທ຺ເທ ຄນ຺ເຘ ຣເສ ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ, ກຸເລ ຄເຓ ອາວາເສ ລາເຠ ຍເສ, ປສໍສາຍ ສຸເຂ ຈີວເຣ ປິຓ຺ຑປາເຕ ເສນາສເນ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາເຣ, ກາມຘາຕຸຍາ ຣູປຘາຕຸຍາ ອຣູປຘາຕຸຍາ, ກາມຠເວ ຣູປຠເວ ອຣູປຠເວ, ສຎ຺ຎາຠເວ ອສຎ຺ຎາຠເວ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຠເວ, ເອກໂວກາຣຠເວ ຈຕຸໂວກາຣຠເວ ປຎ຺ຈໂວກາຣຠເວ, ອຕີເຕ ອນາຄເຕ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ, ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພສຸ ຘມ຺ເມສຸ ວິສຏາ ວິຕ຺ຖຕາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ.

ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ ມນຸສ຺ສໂລເກ ເທວໂລເກ, ຂນ຺ຘໂລເກ ຘາຕຸໂລເກ ອາຍຕນໂລເກ. ສໂຕຕິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ, ເວທນາສຸ…ເປ… ຈິຕ຺ເຕ… ຘມ຺ເມສຸ ຘມ຺ມານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ.

ອປເຣຫິປິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ອສຕິປຣິວຊ຺ຊນາຍ ສໂຕ, ສຕິກຣຓີຍານໍ ຘມ຺ມານໍ ກຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສຕິປຣິພນ຺ຘານໍ ຘມ຺ມານໍ ຫຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສຕິນິມິຕ຺ຕານໍ ຘມ຺ມານໍ ອສມ຺ມຸຏ຺ຐຕ຺ຕາ ສໂຕ.

ອປເຣຫິປິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ສຕິຍາ ສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສຕິຍາ ວສິຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສຕິຍາ ປາຄຸຎ຺ຎຕາຍ ສໂຕ, ສຕິຍາ ອປຈ຺ໂຈໂຣຫຓຕາຍ [ອປຈ຺ໂຈໂຣປນຕາຍ (ສີ.)] ສໂຕ.

ອປເຣຫິປິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ສຕ຺ຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສມິຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສນ຺ຕຘມ຺ມສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ສໂຕ. ພຸທ຺ຘານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ຘມ຺ມານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ສງ຺ຆານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ສີລານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ຈາຄານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ເທວຕານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ອານາປານສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ມຣຓສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ກາຍຄຕາສຕິຍາ ສໂຕ, ອຸປສມານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ. ຍາ ສຕິ ອນຸສ຺ສຕິ ປຏິສ຺ສຕິ ສຕິ ສຣຓຕາ ຘາຣຓຕາ ອປິລາປນຕາ ອສມ຺ມຸສ຺ສນຕາ ສຕິ ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສຕິພລໍ ສມ຺ມາສຕິ ສຕິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ເອກາຍນມຄ຺ໂຄ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສຕິ. ອິມາຍ ສຕິຍາ ອຸເປໂຕ ໂຫຕິ ສມຸເປໂຕ ອຸປຄໂຕ ສມຸປຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສໂຕ.

ໂສມໍ ວິສຕ຺ຕິກໍ ໂລເກ, ສໂຕ ສມຕິວຕ຺ຕຕີຕິ. ໂລເກ ວາ ສາ ວິສຕ຺ຕິກາ, ໂລເກ ວາ ຕໍ ວິສຕ຺ຕິກໍ ສໂຕ ຕຣຕິ ອຸຕ຺ຕຣຕິ ປຕຣຕິ ສມຕິກ຺ກມຕິ ວີຕິວຕ຺ຕຕີຕິ – ໂສມໍ ວິສຕ຺ຕິກໍ ໂລເກ, ສໂຕ ສມຕິວຕ຺ຕຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ໂຍ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ສປ຺ປສ຺ເສວ ປທາ ສິໂຣ;

ໂສມໍ ວິສຕ຺ຕິກໍ ໂລເກ, ສໂຕ ສມຕິວຕ຺ຕຕີ’’ຕິ.

໔.

ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ຫິຣຎ຺ຎໍ ວາ, ຄວາສ຺ສໍ ທາສໂປຣິສໍ;

ຖິໂຍ ພນ຺ຘູ ປຸຖຸ ກາເມ, ໂຍ ນໂຣ ອນຸຄິຊ຺ຌຕິ.

ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ຫິຣຎ຺ຎໍ ວາຕິ. ເຂຕ຺ຕນ຺ຕິ ສາລິກ຺ເຂຕ຺ຕໍ ວີຫິກ຺ເຂຕ຺ຕໍ ມຸຄ຺ຄກ຺ເຂຕ຺ຕໍ ມາສກ຺ເຂຕ຺ຕໍ ຍວກ຺ເຂຕ຺ຕໍ ໂຄຘຸມກ຺ເຂຕ຺ຕໍ ຕິລກ຺ເຂຕ຺ຕໍ. ວຕ຺ຖຸນ຺ຕິ ຆຣວຕ຺ຖຸໍ ໂກຏ຺ຐກວຕ຺ຖຸໍ ປຸເຣວຕ຺ຖຸໍ ປຈ຺ຉາວຕ຺ຖຸໍ ອາຣາມວຕ຺ຖຸໍ ວິຫາຣວຕ຺ຖຸໍ. ຫິຣຎ຺ຎນ຺ຕິ ຫິຣຎ຺ຎໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ກຫາປໂຓຕິ – ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ຫິຣຎ຺ຎໍ ວາ.

ຄວາສ຺ສໍ ທາສໂປຣິສນ຺ຕິ. ຄວນ຺ຕິ ຄວາ [ຄາໂວ (ກ.)] ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ອສ຺ສາຕິ ປສຸກາທໂຍ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ທາສາຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ທາສາ – ອນ຺ໂຕຊາຕໂກ ທາໂສ, ຘນກ຺ກີຕໂກ ທາໂສ, ສາມໍ ວາ ທາສພ຺ຍໍ ອຸເປຕິ, ອກາມໂກ ວາ ທາສວິສຍໍ ອຸເປຕິ.

‘‘ອາມາຍ ທາສາປິ ຠວນ຺ຕິ ເຫເກ, ຘເນນ ກີຕາປິ ຠວນ຺ຕິ ທາສາ;

ສາມຎ຺ຈ ເອເກ ອຸປຍນ຺ຕິ ທາສ຺ຍໍ, ຠຍາປນຸຓ຺ຓາປິ ຠວນ຺ຕິ ທາສາ’’ຕິ.

ປຸຣິສາຕິ ຕໂຍ ປຸຣິສາ – ຠຕກາ, ກມ຺ມກຣາ, ອຸປຊີວິໂນຕິ – ຄວາສ຺ສໍ ທາສໂປຣິສໍ.

ຖິໂຍ ພນ຺ຘູ ປຸຖຸ ກາເມຕິ. ຖິໂຍຕິ ອິຕ຺ຖິປຣິຄ຺ຄໂຫ ວຸຈ຺ຈຕິ. ພນ຺ຘູຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ພນ຺ຘູ – ຎາຕິພນ຺ຘວາປິ ພນ຺ຘຸ, ໂຄຕ຺ຕພນ຺ຘວາປິ ພນ຺ຘຸ, ມນ຺ຕພນ຺ຘວາປິ ພນ຺ຘຸ, ສິປ຺ປພນ຺ຘວາປິ ພນ຺ຘຸ. ປຸຖຸ ກາເມຕິ ພຫູ ກາເມ. ເອເຕ ປຸຖຸ ກາມາ ມນາປິກາ ຣູປາ…ເປ… ມນາປິກາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຕິ – ຖິໂຍ ພນ຺ຘູ ປຸຖຸ ກາເມ.

ໂຍ ນໂຣ ອນຸຄິຊ຺ຌຕີຕິ. ໂຍຕິ ໂຍ ຍາທິໂສ ຍຖາຍຸຕ຺ໂຕ ຍຖາວິຫິໂຕ ຍຖາປກາໂຣ ຍໍຐານປ຺ປຕ຺ໂຕ ຍໍຘມ຺ມສມນ຺ນາຄໂຕ ຂຕ຺ຕິໂຍ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ວາ ເວສ຺ໂສ ວາ ສຸທ຺ໂທ ວາ ຄຫຏ຺ໂຐ ວາ ປພ຺ພຊິໂຕ ວາ ເທໂວ ວາ ມນຸສ຺ໂສ ວາ. ນໂຣຕິ ສຕ຺ໂຕ ນໂຣ ມານໂວ ໂປໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ຊີໂວ ຊາຄຸ ຊນ຺ຕຸ ອິນ຺ທຄຸ ມນຸໂຊ. ອນຸຄິຊ຺ຌຕີຕິ ກິເລສກາເມນ ວຕ຺ຖຸກາເມສຸ ຄິຊ຺ຌຕິ ອນຸຄິຊ຺ຌຕິ ປລິຄິຊ຺ຌຕິ ປລິພຊ຺ຌຕີຕິ – ໂຍ ນໂຣ ອນຸຄິຊ຺ຌຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ຫິຣຎ຺ຎໍ ວາ, ຄວາສ຺ສໍ ທາສໂປຣິສໍ;

ຖິໂຍ ພນ຺ຘູ ປຸຖຸ ກາເມ, ໂຍ ນໂຣ ອນຸຄິຊ຺ຌຕີ’’ຕິ.

໕.

ອພລາ ນໍ ພລີຍນ຺ຕິ, ມທ຺ທນ຺ເຕ ນໍ ປຣິສ຺ສຍາ;

ຕໂຕ ນໍ ທຸກ຺ຂມນ຺ເວຕິ, ນາວໍ ຠິນ຺ນມິໂວທກໍ.

ອພລາ ນໍ ພລີຍນ຺ຕີຕິ. ອພລາຕິ ອພລາ ກິເລສາ ທຸພ຺ພລາ ອປ຺ປພລາ ອປ຺ປຖາມກາ ຫີນາ ນິຫີນາ ( ) [(ປຣິຫີນາ) (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ໂອມກາ ລາມກາ ຉຕຸກ຺ກາ ປຣິຕ຺ຕາ. ເຕ ກິເລສາ ຕໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ສຫນ຺ຕິ ປຣິສຫນ຺ຕິ ອຠິຠວນ຺ຕິ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣນ຺ຕິ ປຣິຍາທິຍນ຺ຕິ ມທ຺ທນ຺ຕີຕິ, ເອວມ຺ປິ ອພລາ ນໍ ພລີຍນ຺ຕິ. ອຖ ວາ, ອພລໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ທຸພ຺ພລໍ ອປ຺ປພລໍ ອປ຺ປຖາມກໍ ຫີນໍ ນິຫີນໍ ໂອມກໍ ລາມກໍ ຉຕຸກ຺ກໍ ປຣິຕ຺ຕໍ, ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ສທ຺ຘາພລໍ ວີຣິຍພລໍ ສຕິພລໍ ສມາຘິພລໍ ປຎ຺ຎາພລໍ ຫິຣິພລໍ ໂອຕ຺ຕປ຺ປພລໍ. ເຕ ກິເລສາ ຕໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ສຫນ຺ຕິ ປຣິສຫນ຺ຕິ ອຠິຠວນ຺ຕິ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣນ຺ຕິ ປຣິຍາທິຍນ຺ຕິ ມທ຺ທນ຺ຕີຕິ – ເອວມ຺ປິ ອພລາ ນໍ ພລີຍນ຺ຕີຕິ.

ມທ຺ທນ຺ເຕ ນໍ ປຣິສ຺ສຍາຕິ. ທ຺ເວ ປຣິສ຺ສຍາ – ປາກຏປຣິສ຺ສຍາ ຈ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນປຣິສ຺ສຍາ ຈ. ກຕເມ ປາກຏປຣິສ຺ສຍາ? ສີຫາ ພ຺ຍຄ຺ຆາ ທີປີ ອຈ຺ຉາ ຕຣຈ຺ຉາ ໂກກາ ມຫິໍສາ [ມຫິສາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຫຕ຺ຖີ ອຫິວິຈ຺ຉິກາ ສຕປທີ, ໂຈຣາ ວາ ອສ຺ສຸ ມານວາ ວາ ກຕກມ຺ມາ ວາ ອກຕກມ຺ມາ ວາ, ຈກ຺ຂຸໂຣໂຄ ໂສຕໂຣໂຄ ຆານໂຣໂຄ ຊິວ຺ຫາໂຣໂຄ ກາຍໂຣໂຄ ສີສໂຣໂຄ ກຓ຺ຓໂຣໂຄ ມຸຂໂຣໂຄ ທນ຺ຕໂຣໂຄ, ກາໂສ ສາໂສ ປິນາໂສ ຑາໂຫ ຊໂຣ, ກຸຈ຺ຉິໂຣໂຄ ມຸຈ຺ຉາ ປກ຺ຂນ຺ທິກາ ສູລາ ວິສູຈິກາ, ກຸຏ຺ຐໍ ຄຓ຺ໂຑ ກິລາໂສ ໂສໂສ ອປມາໂຣ, ທທ຺ທຸ ກຓ຺ຑຸ ກຈ຺ຉຸ ຣຂສາ [ຣກ຺ຂສາ (ກ.)] ວິຕຈ຺ຉິກາ ໂລຫິຕປິຕ຺ຕໍ, ມຘຸເມໂຫ ອໍສາ ປິຬກາ ຠຄນ຺ທລາ, ປິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ ເສມ຺ຫສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ ວາຕສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ ສນ຺ນິປາຕິກາ ອາພາຘາ ອຸຕຸປຣິຓາມຊາ ອາພາຘາ ວິສມປຣິຫາຣຊາ ອາພາຘາ, ໂອປກ຺ກມິກາ ອາພາຘາ ກມ຺ມວິປາກຊາ ອາພາຘາ, ສີຕໍ ອຸຓ຺ຫໍ ຊິຆຈ຺ຉາ ປິປາສາ ອຸຈ຺ຈາໂຣ ປສ຺ສາໂວ ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ສາ ອິຕິ ວາ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປາກຏປຣິສ຺ສຍາ.

ກຕເມ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນປຣິສ຺ສຍາ? ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ, ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ ພ຺ຍາປາທນີວຣຓໍ ຖິນມິທ຺ຘນີວຣຓໍ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈກຸກ຺ກຸຈ຺ຈນີວຣຓໍ ວິຈິກິຈ຺ຉານີວຣຓໍ, ຣາໂຄ ໂທໂສ ໂມໂຫ ໂກໂຘ ອຸປນາໂຫ ມກ຺ໂຂ ປຬາໂສ ອິສ຺ສາ ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ມາຍາ ສາເຐຍ຺ຍໍ ຖມ຺ໂຠ ສາຣມ຺ໂຠ ມາໂນ ອຕິມາໂນ ມໂທ ປມາໂທ, ສພ຺ເພ ກິເລສາ ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິຕາ ສພ຺ເພ ທຣຖາ ສພ຺ເພ ປຣິຬາຫາ ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາປາ ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນປຣິສ຺ສຍາ.

ປຣິສ຺ສຍາຕິ ເກນຏ຺ເຐນ ປຣິສ຺ສຍາ? ປຣິສຫນ຺ຕີຕິ ປຣິສ຺ສຍາ, ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ປຣິສ຺ສຍາ, ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ ປຣິສ຺ສຍາ. ກຖໍ ປຣິສຫນ຺ຕີຕິ ປຣິສ຺ສຍາ? ເຕ ປຣິສ຺ສຍາ ຕໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ສຫນ຺ຕິ ປຣິສຫນ຺ຕິ ອຠິຠວນ຺ຕິ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣນ຺ຕິ ປຣິຍາທິຍນ຺ຕິ ມທ຺ທນ຺ຕິ. ເອວໍ ປຣິສຫນ຺ຕີຕິ ປຣິສ຺ສຍາ. ກຖໍ ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ປຣິສ຺ສຍາ? ເຕ ປຣິສ຺ສຍາ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ອນ຺ຕຣາຍາຍ ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ກຕເມສໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ? ສມ຺ມາປຏິປທາຍ ອນຸໂລມປຏິປທາຍ ອປຈ຺ຈນີກປຏິປທາຍ ອວິຣຸທ຺ຘປຏິປທາຍ ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປທາຍ ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປຏິປທາຍ, ສີເລສຸ ປຣິປູຣິກາຣິຕາຍ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ຄຸຕ຺ຕທ຺ວາຣຕາຍ ໂຠຊເນ ມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕາຍ, ຊາຄຣິຍານຸໂຍຄສ຺ສ ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ຎສ຺ສ, ຈຕຸນ຺ນໍ ສຕິປຏ຺ຐານານໍ ຠາວນານຸໂຍຄສ຺ສ ຈຕຸນ຺ນໍ ສມ຺ມປ຺ປຘານານໍ ຠາວນານຸໂຍຄສ຺ສ ຈຕຸນ຺ນໍ ອິທ຺ຘິປາທານໍ ຠາວນານຸໂຍຄສ຺ສ, ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ຠາວນານຸໂຍຄສ຺ສ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ພລານໍ ຠາວນານຸໂຍຄສ຺ສ, ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄານໍ ຠາວນານຸໂຍຄສ຺ສ ອຣິຍສ຺ສ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ຠາວນານຸໂຍຄສ຺ສ – ອິເມສໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ອນ຺ຕຣາຍາຍ ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ເອວໍ ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ກຖໍ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ ປຣິສ຺ສຍາ? ຕຕ຺ເຖເຕ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ອຕ຺ຕຠາວສນ຺ນິສ຺ສຍາ. ຍຖາ ພິເລ ພິລາສຍາ ປາຓາ ສຍນ຺ຕິ, ທເກ ທກາສຍາ ປາຓາ ສຍນ຺ຕິ, ວເນ ວນາສຍາ ປາຓາ ສຍນ຺ຕິ, ຣຸກ຺ເຂ ຣຸກ຺ຂາສຍາ ປາຓາ ສຍນ຺ຕິ, ເອວເມວ ຕຕ຺ເຖເຕ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ອຕ຺ຕຠາວສນ຺ນິສ຺ສຍາ. ເອວມ຺ປິ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ສານ຺ເຕວາສິໂກ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ສາຈຣິຍໂກ ທຸກ຺ຂໍ ນ ຜາສຸ ວິຫຣຕິ. ກຖຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ສານ຺ເຕວາສິໂກ ສາຈຣິຍໂກ ທຸກ຺ຂໍ ນ ຜາສຸ ວິຫຣຕິ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ເຍ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສຣສງ຺ກປ຺ປາ ສຎ຺ໂຎຊນິຍາ, ຕ຺ຍສ຺ສ ອນ຺ໂຕ ວສນ຺ຕິ ອນ຺ວາສວນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາຕິ – ຕສ຺ມາ ສານ຺ເຕວາສິໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເຕ ນໍ ສມຸທາຈຣນ຺ຕິ. ສມຸທາຈຣນ຺ຕິ ນໍ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາຕິ – ຕສ຺ມາ ສາຈຣິຍໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ, ຆາເນນ ຄນ຺ຘໍ ຆາຍິຕ຺ວາ, ຊິວ຺ຫາຍ ຣສໍ ສາຍິຕ຺ວາ, ກາເຍນ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພໍ ຜຸສິຕ຺ວາ, ມນສາ ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ເຍ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສຣສງ຺ກປ຺ປາ ສຎ຺ໂຎຊນິຍາ, ຕ຺ຍສ຺ສ ອນ຺ໂຕ ວສນ຺ຕິ ອນ຺ວາສວນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາຕິ – ຕສ຺ມາ ສານ຺ເຕວາສິໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເຕ ນໍ ສມຸທາຈຣນ຺ຕິ. ສມຸທາຈຣນ຺ຕິ ນໍ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາຕິ – ຕສ຺ມາ ສາຈຣິຍໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ສານ຺ເຕວາສິໂກ ສາຈຣິຍໂກ ທຸກ຺ຂໍ ນ ຜາສຸ ວິຫຣຕີ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ຕໂຍເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນ຺ຕຣາມລາ – ອນ຺ຕຣາອມິຕ຺ຕາ ອນ຺ຕຣາສປຕ຺ຕາ ອນ຺ຕຣາວຘກາ ອນ຺ຕຣາປຈ຺ຈຕ຺ຖິກາ. ກຕເມ ຕໂຍ? ໂລໂຠ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນ຺ຕຣາມລໍ [ອນ຺ຕຣາມໂລ (ສ຺ຍາ.)] ອນ຺ຕຣາອມິຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາສປຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາວຘໂກ ອນ຺ຕຣາປຈ຺ຈຕ຺ຖິໂກ. ໂທໂສ…ເປ… ໂມໂຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນ຺ຕຣາມລໍ ອນ຺ຕຣາອມິຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາສປຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາວຘໂກ ອນ຺ຕຣາປຈ຺ຈຕ຺ຖິໂກ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕໂຍ ອນ຺ຕຣາມລາ – ອນ຺ຕຣາອມິຕ຺ຕາ ອນ຺ຕຣາສປຕ຺ຕາ ອນ຺ຕຣາວຘກາ ອນ຺ຕຣາປຈ຺ຈຕ຺ຖິກາ.

‘‘ອນຕ຺ຖຊນໂນ ໂລໂຠ, ໂລໂຠ ຈິຕ຺ຕປ຺ປໂກປໂນ;

ຠຍມນ຺ຕຣໂຕ ຊາຕໍ, ຕໍ ຊໂນ ນາວພຸຊ຺ຌຕິ.

‘‘ລຸທ຺ໂຘ ອຕ຺ຖໍ ນ ຊານາຕິ, ລຸທ຺ໂຘ ຘມ຺ມໍ ນ ປສ຺ສຕິ;

ອນ຺ຘນ຺ຕມໍ [ອນ຺ຘຕມໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຕທາ ໂຫຕິ, ຍໍ ໂລໂຠ ສຫເຕ ນຣໍ.

‘‘ອນຕ຺ຖຊນໂນ ໂທໂສ, ໂທໂສ ຈິຕ຺ຕປ຺ປໂກປໂນ;

ຠຍມນ຺ຕຣໂຕ ຊາຕໍ, ຕໍ ຊໂນ ນາວພຸຊ຺ຌຕິ.

‘‘ກຸທ຺ໂຘ ອຕ຺ຖໍ ນ ຊານາຕິ, ກຸທ຺ໂຘ ຘມ຺ມໍ ນ ປສ຺ສຕິ;

ອນ຺ຘນ຺ຕມໍ ຕທາ ໂຫຕິ, ຍໍ ໂທໂສ ສຫເຕ ນຣໍ.

‘‘ອນຕ຺ຖຊນໂນ ໂມໂຫ, ໂມໂຫ ຈິຕ຺ຕປ຺ປໂກປໂນ;

ຠຍມນ຺ຕຣໂຕ ຊາຕໍ, ຕໍ ຊໂນ ນາວພຸຊ຺ຌຕິ.

‘‘ມູຬ຺ໂຫ ອຕ຺ຖໍ ນ ຊານາຕິ, ມູຬ຺ໂຫ ຘມ຺ມໍ ນ ປສ຺ສຕິ;

ອນ຺ຘນ຺ຕມໍ ຕທາ ໂຫຕິ, ຍໍ ໂມໂຫ ສຫເຕ ນຣ’’ນ຺ຕິ.

ເອວມ຺ປິ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ວຸຕ຺ຕມ຺ປິ ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ຕໂຍ ໂຂ, ມຫາຣາຊ, ປຸຣິສສ຺ສ ຘມ຺ມາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອຫິຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ອຜາສຸວິຫາຣາຍ. ກຕເມ ຕໂຍ? ໂລໂຠ ໂຂ, ມຫາຣາຊ, ປຸຣິສສ຺ສ ຘມ຺ໂມ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມາໂນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ອຫິຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ອຜາສຸວິຫາຣາຍ. ໂທໂສ ໂຂ, ມຫາຣາຊ…ເປ… ໂມໂຫ ໂຂ, ມຫາຣາຊ, ປຸຣິສສ຺ສ ຘມ຺ໂມ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມາໂນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ອຫິຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ອຜາສຸວິຫາຣາຍ. ອິເມ ໂຂ, ມຫາຣາຊ, ຕໂຍ ປຸຣິສສ຺ສ ຘມ຺ມາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອຫິຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ອຜາສຸວິຫາຣາຍ.

‘‘ໂລໂຠ ໂທໂສ ຈ ໂມໂຫ ຈ, ປຸຣິສໍ ປາປເຈຕສໍ;

ຫິໍສນ຺ຕິ ອຕ຺ຕສມ຺ຠູຕາ, ຕຈສາຣໍວ ສມ຺ຜລ’’ນ຺ຕິ.

ເອວມ຺ປິ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ວຸຕ຺ຕມ຺ປິ ເຈຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ຣາໂຄ ຈ ໂທໂສ ຈ ອິໂຕນິທານາ, ອຣຕິ ຣຕິ ໂລມຫໍໂສ ອິໂຕຊາ;

ອິໂຕ ສມຸຏ຺ຐາຍ ມໂນວິຕກ຺ກາ, ກຸມາຣກາ ຘງ຺ກມິໂວສ຺ສຊນ຺ຕີ’’ຕິ [ຘງ຺ກມິໂວສ຺ສຊ຺ຊນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ.)].

ເອວມ຺ປິ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ. ມທ຺ທນ຺ເຕ ນໍ ປຣິສ຺ສຍາຕິ. ເຕ ປຣິສ຺ສຍາ ຕໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ສຫນ຺ຕິ ປຣິສຫນ຺ຕິ ອຠິຠວນ຺ຕິ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣນ຺ຕິ ປຣິຍາທິຍນ຺ຕິ ມທ຺ທນ຺ຕີຕິ – ມທ຺ທນ຺ເຕ ນໍ ປຣິສ຺ສຍາ.

ຕໂຕ ນໍ ທຸກ຺ຂມນ຺ເວຕີຕິ. ຕໂຕຕິ ຕໂຕ ຕໂຕ ປຣິສ຺ສຍໂຕ ຕໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ, ຊາຕິທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ, ຊຣາທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ, ພ຺ຍາຘິທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ, ມຣຓທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ, ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ, ເນຣຍິກໍ ທຸກ຺ຂໍ, ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິກໍ ທຸກ຺ຂໍ, ເປຕ຺ຕິວິສຍິກໍ ທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ, ມານຸສິກໍ ທຸກ຺ຂໍ… ຄພ຺ໂຠກ຺ກນ຺ຕິມູລກໍ ທຸກ຺ຂໍ… ຄພ຺ເຠ ຐິຕິມູລກໍ ທຸກ຺ຂໍ… ຄພ຺ຠາ ວຸຏ຺ຐານມູລກໍ ທຸກ຺ຂໍ… ຊາຕສ຺ສູປນິພນ຺ຘກໍ ທຸກ຺ຂໍ… ຊາຕສ຺ສ ປຣາເຘຍ຺ຍກໍ ທຸກ຺ຂໍ… ອຕ຺ຕູປກ຺ກມໍ ທຸກ຺ຂໍ… ປຣູປກ຺ກມໍ ທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ, ທຸກ຺ຂທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ, ສງ຺ຂາຣທຸກ຺ຂໍ… ວິປຣິຓາມທຸກ຺ຂໍ … ຈກ຺ຂຸໂຣໂຄ ໂສຕໂຣໂຄ ຆານໂຣໂຄ ຊິວ຺ຫາໂຣໂຄ ກາຍໂຣໂຄ ສີສໂຣໂຄ ກຓ຺ຓໂຣໂຄ ມຸຂໂຣໂຄ ທນ຺ຕໂຣໂຄ, ກາໂສ ສາໂສ ປິນາໂສ ຑາໂຫ ຊໂຣ, ກຸຈ຺ຉິໂຣໂຄ ມຸຈ຺ຉາ ປກ຺ຂນ຺ທິກາ ສູລາ ວິສູຈິກາ, ກຸຏ຺ຐໍ ຄຓ຺ໂຑ ກິລາໂສ ໂສໂສ ອປມາໂຣ, ທທ຺ທຸ ກຓ຺ຑຸ ກຈ຺ຉຸ ຣຂສາ ວິຕຈ຺ຉິກາ ໂລຫິຕປິຕ຺ຕໍ, ມຘຸເມໂຫ ອໍສາ ປິຬກາ ຠຄນ຺ທລາ ປິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ ເສມ຺ຫສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ ວາຕສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ ສນ຺ນິປາຕິກາ ອາພາຘາ ອຸຕຸປຣິຓາມຊາ ອາພາຘາ ວິສມປຣິຫາຣຊາ ອາພາຘາ, ໂອປກ຺ກມິກາ ອາພາຘາ ກມ຺ມວິປາກຊາ ອາພາຘາ, ສີຕໍ ອຸຓ຺ຫໍ ຊິຆຈ຺ຉາ ປິປາສາ ອຸຈ຺ຈາໂຣ ປສ຺ສາໂວ ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ສທຸກ຺ຂໍ… ມາຕຸມຣຓໍ ທຸກ຺ຂໍ… ປິຕຸມຣຓໍ ທຸກ຺ຂໍ… ຠາຕຸມຣຓໍ ທຸກ຺ຂໍ… ຠຄິນິມຣຓໍ ທຸກ຺ຂໍ… ປຸຕ຺ຕມຣຓໍ ທຸກ຺ຂໍ… ຘີຕຸມຣຓໍ ທຸກ຺ຂໍ … ຎາຕິພ຺ຍສນໍ ທຸກ຺ຂໍ… ໂຠຄພ຺ຍສນໍ ທຸກ຺ຂໍ… ໂຣຄພ຺ຍສນໍ ທຸກ຺ຂໍ… ສີລພ຺ຍສນໍ ທຸກ຺ຂໍ… ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສນໍ ທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕີຕິ – ຕໂຕ ນໍ ທຸກ຺ຂມນ຺ເວຕິ.

ນາວໍ ຠິນ຺ນມິໂວທກນ຺ຕິ. ຍຖາ ຠິນ຺ນໍ ນາວໍ ທກເມສິໍ [ອຸທກທາຍິໂຕ (ສີ.), ອຸທກໍ ອນ຺ວາຍິກໍ (ສ຺ຍາ.)] ຕໂຕ ຕໂຕ ອຸທກໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ, ປຸຣໂຕປິ ອຸທກໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ, ປຈ຺ຉໂຕປິ… ເຫຏ຺ຐໂຕປິ… ປສ຺ສໂຕປິ ອຸທກໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ; ເອວເມວ ຕໂຕ ຕໂຕ ປຣິສ຺ສຍໂຕ ຕໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ, ຊາຕິທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕິ…ເປ… ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສນໍ ທຸກ຺ຂໍ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິກໍ ໂຫຕີຕິ – ນາວໍ ຠິນ຺ນມິໂວທກໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອພລາ ນໍ ພລີຍນ຺ຕິ, ມທ຺ທນ຺ເຕ ນໍ ປຣິສ຺ສຍາ;

ຕໂຕ ນໍ ທຸກ຺ຂມນ຺ເວຕິ, ນາວໍ ຠິນ຺ນມິໂວທກ’’ນ຺ຕິ.

໖.

ຕສ຺ມາ ຊນ຺ຕຸ ສທາ ສໂຕ, ກາມານິ ປຣິວຊ຺ຊເຍ;

ເຕ ປຫາຍ ຕເຣ ໂອຆໍ, ນາວໍ ສິຕ຺ວາວ ປາຣຄູ.

ຕສ຺ມາ ຊນ຺ຕຸ ສທາ ສໂຕຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕສ຺ມາ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານາ ເອຕໍ ອາທີນວໍ ສມ຺ປສ຺ສມາໂນ ກາເມສູຕິ – ຕສ຺ມາ. ຊນ຺ຕູຕິ ສຕ຺ໂຕ ນໂຣ ມານໂວ ໂປໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ຊີໂວ ຊາຄຸ ຊນ຺ຕຸ ອິນ຺ທຄຸ ມນຸໂຊ. ສທາຕິ ສທາ ສພ຺ພທາ ສພ຺ພກາລໍ ນິຈ຺ຈກາລໍ ຘຸວກາລໍ ສຕຕໍ ສມິຕໍ ອພ຺ໂພກິຓ຺ຓໍ ໂປງ຺ຂານຸໂປງ຺ຂໍ ອຸທກູມິກຊາຕໍ ອວີຈິ ສນ຺ຕຕິ ສຫິຕໍ ຜສ຺ສິຕໍ [ຜຸສິຕໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ປຸເຣຠຕ຺ຕໍ ປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕໍ ປຸຣິມຍາມໍ ມຊ຺ຌິມຍາມໍ ປຈ຺ຉິມຍາມໍ, ກາເຬ ຊຸຓ຺ເຫ ວສ຺ເສ ເຫມນ຺ເຕ ຄິມ຺ເຫ, ປຸຣິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ ມຊ຺ຌິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ ປຈ຺ຉິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ. ສໂຕຕິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ, ເວທນາສຸ… ຈິຕ຺ເຕ… ຘມ຺ເມສຸ ຘມ຺ມານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ. ອປເຣຫິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ…ເປ… ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສໂຕຕິ – ຕສ຺ມາ ຊນ຺ຕຸ ສທາ ສໂຕ.

ກາມານິ ປຣິວຊ຺ຊເຍຕິ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ກາມານິ ປຣິວຊ຺ຊເຍຕິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ – ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ວາ ສມຸຈ຺ເຉທໂຕ ວາ. ກຖໍ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ? ‘‘ອຏ຺ຐິກງ຺ກລູປມາ ກາມາ ອປ຺ປສ຺ສາທຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ‘‘ມໍສເປສູປມາ ກາມາ ພຫຸສາຘາຣຓຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ‘‘ຕິຓຸກ຺ກູປມາ ກາມາ ອນຸທຫນຏ຺ເຐນາ’’ຕິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ…ເປ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ. ເອວໍ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ…ເປ… ເອວໍ ສມຸຈ຺ເຉທໂຕ ກາເມ ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍາຕິ – ກາມານິ ປຣິວຊ຺ຊເຍ.

ເຕ ປຫາຍ ຕເຣ ໂອຆນ຺ຕິ. ເຕຕິ ວຕ຺ຖຸກາເມ ປຣິຊານິຕ຺ວາ ກິເລສກາເມ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄມິຕ຺ວາ; ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄມິຕ຺ວາ; ພ຺ຍາປາທນີວຣຓໍ…ເປ… ຖິນມິທ຺ຘນີວຣຓໍ… ອຸທ຺ຘຈ຺ຈກຸກ຺ກຸຈ຺ຈນີວຣຓໍ… ວິຈິກິຈ຺ຉານີວຣຓໍ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄມິຕ຺ວາ ກາໂມຆໍ ຠໂວຆໍ ທິຏ຺ໂຐຆໍ ອວິຊ຺ໂຊຆໍ ຕເຣຍ຺ຍ ອຸຕ຺ຕເຣຍ຺ຍ ປຕເຣຍ຺ຍ ສມຕິກ຺ກເມຍ຺ຍ ວີຕິວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ເຕ ປຫາຍ ຕເຣ ໂອຆໍ.

ນາວໍ ສິຕ຺ວາວ ປາຣຄູຕິ. ຍຖາ ຄຣຸກໍ ນາວໍ ຠາຣິກໍ ອຸທກໍ ສິຕ຺ວາ [ສິຎ຺ຈິຕ຺ວາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ໂອສິຎ຺ຈິຕ຺ວາ ຉຑ຺ເຑຕ຺ວາ ລຫຸກາຍ ນາວາຍ ຂິປ຺ປໍ ລຫຸໍ ອປ຺ປກສິເຣເນວ ປາຣໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ; ເອວເມວ ວຕ຺ຖຸກາເມ ປຣິຊານິຕ຺ວາ ກິເລສກາເມ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄມິຕ຺ວາ; ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ… ພ຺ຍາປາທນີວຣຓໍ… ຖິນມິທ຺ຘນີວຣຓໍ… ອຸທ຺ຘຈ຺ຈກຸກ຺ກຸຈ຺ຈນີວຣຓໍ… ວິຈິກິຈ຺ຉານີວຣຓໍ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄມິຕ຺ວາ ຂິປ຺ປໍ ລຫຸໍ ອປ຺ປກສິເຣເນວ ປາຣໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ. ປາຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ປາຣໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍາຕິ – ປາຣໍ ອຘິຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ປາຣໍ ຜຸເສຍ຺ຍ, ປາຣໍ ສຈ຺ຉິກເຣຍ຺ຍ. ປາຣຄູຕິ ໂຍປິ ປາຣໍ ຄນ຺ຕຸກາໂມ ໂສປິ ປາຣຄູ; ໂຍປິ ປາຣໍ ຄຈ຺ຉຕິ ໂສປິ ປາຣຄູ; ໂຍປິ ປາຣໍ ຄໂຕ, ໂສປິ ປາຣຄູ.

ວຸຕ຺ຕມ຺ປິ ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

ຕິຓ຺ໂຓ ປາຣງ຺ຄໂຕ ຖເລ ຕິຏ຺ຐຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓຕິ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣຫໂຕ ເອຕໍ ອຘິວຈນໍ. ໂສ ອຠິຎ຺ຎາປາຣຄູ ປຣິຎ຺ຎາປາຣຄູ ປຫານປາຣຄູ ຠາວນາປາຣຄູ ສຈ຺ຉິກິຣິຍາປາຣຄູ ສມາປຕ຺ຕິປາຣຄູ. ອຠິຎ຺ຎາປາຣຄູ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ, ປຣິຎ຺ຎາປາຣຄູ ສພ຺ພທຸກ຺ຂານໍ, ປຫານປາຣຄູ ສພ຺ພກິເລສານໍ, ຠາວນາປາຣຄູ ຈຕຸນ຺ນໍ ອຣິຍມຄ຺ຄານໍ, ສຈ຺ຉິກິຣິຍາປາຣຄູ ນິໂຣຘສ຺ສ, ສມາປຕ຺ຕິປາຣຄູ ສພ຺ພສມາປຕ຺ຕີນໍ. ໂສ ວສິປ຺ປຕ຺ໂຕ ປາຣມິປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຣິຍສ຺ມິໍ ສີລສ຺ມິໍ, ວສິປ຺ປຕ຺ໂຕ ປາຣມິປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຣິຍສ຺ມິໍ ສມາຘິສ຺ມິໍ, ວສິປ຺ປຕ຺ໂຕ ປາຣມິປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຣິຍາຍ ປຎ຺ຎາຍ, ວສິປ຺ປຕ຺ໂຕ ປາຣມິປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຣິຍາຍ ວິມຸຕ຺ຕິຍາ. ໂສ ປາຣໍ ຄໂຕ ປາຣປ຺ປຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຄໂຕ ອນ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ໂກຏິຄໂຕ ໂກຏິປ຺ປຕ຺ໂຕ ປຣິຍນ຺ຕຄໂຕ ປຣິຍນ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ໂວສານຄໂຕ ໂວສານປ຺ປຕ຺ໂຕ ຕາຓຄໂຕ ຕາຓປ຺ປຕ຺ໂຕ ເລຓຄໂຕ ເລຓປ຺ປຕ຺ໂຕ ສຣຓຄໂຕ ສຣຓປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຠຍຄໂຕ ອຠຍປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຈ຺ຈຸຕຄໂຕ ອຈ຺ຈຸຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ອມຕຄໂຕ ອມຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ນິພ຺ພານຄໂຕ ນິພ຺ພານປ຺ປຕ຺ໂຕ. ໂສ ວຸຏ຺ຐວາໂສ ຈິຓ຺ຓຈຣໂຓ ຄຕທ຺ໂຘ ຄຕທິໂສ ຄຕໂກຏິໂກ ປາລິຕພ຺ຣຫ຺ມຈຣິໂຍ ອຸຕ຺ຕມທິຏ຺ຐິປ຺ປຕ຺ໂຕ ຠາວິຕມຄ຺ໂຄ ປຫີນກິເລໂສ ປຏິວິທ຺ຘາກຸປ຺ໂປ ສຈ຺ຉິກຕນິໂຣໂຘ, ທຸກ຺ຂໍ ຕສ຺ສ ປຣິຎ຺ຎາຕໍ, ສມຸທໂຍ ປຫີໂນ, ມຄ຺ໂຄ ຠາວິໂຕ, ນິໂຣໂຘ ສຈ຺ຉິກໂຕ, ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຕໍ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ປຣິຎ຺ຎາຕໍ, ປຫາຕພ຺ພໍ ປຫີນໍ, ຠາເວຕພ຺ພໍ ຠາວິຕໍ, ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພໍ ສຈ຺ຉິກຕໍ.

ໂສ ອຸກ຺ຂິຕ຺ຕປລິໂຆ ສໍກິຓ຺ຓປຣິກ຺ໂຂ ອພ຺ພຸຬ຺ເຫສິໂກ ນິຣຄ຺ຄໂຬ ອຣິໂຍ ປນ຺ນທ຺ຘໂຊ ປນ຺ນຠາໂຣ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ປຎ຺ຈງ຺ຄວິປ຺ປຫີໂນ ຉຬງ຺ຄສມນ຺ນາຄໂຕ ເອກາຣກ຺ໂຂ ຈຕຸຣາປສ຺ເສໂນ ປນຸຓ຺ຓປຈ຺ເຈກສຈ຺ໂຈ ສມວຍສຏ຺ເຐສໂນ ອນາວິລສງ຺ກປ຺ໂປ ປສ຺ສທ຺ຘກາຍສງ຺ຂາໂຣ ສຸວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ສຸວິມຸຕ຺ຕປຎ຺ໂຎ ເກວລີ ວຸສິຕວາ ອຸຕ຺ຕມປຸຣິໂສ ປຣມປຸຣິໂສ ປຣມປຕ຺ຕິປ຺ປຕ຺ໂຕ. ໂສ ເນວາຈິນຕິ [ເນວ ອາຈິນາຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ນາປຈິນຕິ, ອປຈິນິຕ຺ວາ ຐິໂຕ. ເນວ ປຊຫຕິ ນ ອຸປາທິຍຕິ, ປຊຫິຕ຺ວາ ຐິໂຕ. ເນວ ສໍສິພ຺ພຕິ [ເນວ ສິເນຕິ (ສີ.), ເນວ ວິສີເນຕິ (ສ຺ຍາ.)] ນ ອຸສ຺ສິເນຕິ, ວິສິນິຕ຺ວາ ຐິໂຕ. ເນວ ວິຘູເປຕິ ນ ສນ຺ຘູເປຕິ, ວິຘູເປຕ຺ວາ ຐິໂຕ. ອເສກ຺ເຂນ ສີລກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ຐິໂຕ. ອເສກ຺ເຂນ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ເຘນ… ອເສກ຺ເຂນ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘນ… ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ເຘນ… ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ຐິໂຕ. ສຈ຺ຈໍ ສມ຺ປຏິປາທິຍິຕ຺ວາ ຐິໂຕ. ເອຊໍ ສມຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ຐິໂຕ. ກິເລສຄ຺ຄິໍ ປຣິຍາທິຍິຕ຺ວາ ຐິໂຕ, ອປຣິຄມນຕາຍ ຐິໂຕ, ກຏໍ ສມາທາຍ ຐິໂຕ, ມຸຕ຺ຕິປຏິເສວນຕາຍ ຐິໂຕ, ເມຕ຺ຕາຍ ປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ຐິໂຕ, ກຣຸຓາຍ… ມຸທິຕາຍ… ອຸເປກ຺ຂາຍ ປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ຐິໂຕ, ອຈ຺ຈນ຺ຕປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ຐິໂຕ, ອກມ຺ມຍຕາຍ [ອຕມ຺ມຍຕາຍ (ສີ.), ອກມ຺ມຎ຺ຎຕາຍ (ສ຺ຍາ.)] ປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ຐິໂຕ, ວິມຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ຐິໂຕ, ສນ຺ຕຸສ຺ສິຕຕ຺ຕາ ຐິໂຕ, ຂນ຺ຘປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ, ຘາຕຸປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ, ອາຍຕນປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ, ຄຕິປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ, ອຸປປຕ຺ຕິປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ, ປຏິສນ຺ຘິປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ, (ຠວປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ, ສໍສາຣປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ ວຏ຺ຏປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ, ອນ຺ຕິເມ ຠເວ ຐິໂຕ,) [( ) ນຕ຺ຖິ ສີຫຬໂປຕ຺ຖເກ] ອນ຺ຕິເມ ສມຸສ຺ສເຍ ຐິໂຕ, ອນ຺ຕິມເທຫຘໂຣ ອຣຫາ.

‘‘ຕສ຺ສາຍໍ ປຈ຺ຉິມໂກ ຠໂວ, ຈຣິໂມຍໍ ສມຸສ຺ສໂຍ;

ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວ’’ຕິ.

ນາວໍ ສິຕ຺ວາວ ປາຣຄູຕິ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຕສ຺ມາ ຊນ຺ຕຸ ສທາ ສໂຕ, ກາມານິ ປຣິວຊ຺ຊເຍ;

ເຕ ປຫາຍ ຕເຣ ໂອຆໍ, ນາວໍ ສິຕ຺ວາວ ປາຣຄູ’’ຕິ.

ກາມສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ປຐໂມ.

໒. ຄຸຫຏ຺ຐກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ອຖ ຄຸຫຏ຺ຐກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສໍ ວກ຺ຂຕິ –

໗.

ສຕ຺ໂຕ ຄຸຫາຍໍ ພຫຸນາຠິຉນ຺ໂນ, ຕິຏ຺ຐໍ ນໂຣ ໂມຫນສ຺ມິໍ ປຄາຬ຺ໂຫ;

ທູເຣ ວິເວກາ ຫິ ຕຖາວິໂຘ ໂສ, ກາມາ ຫິ ໂລເກ ນ ຫິ ສຸປ຺ປຫາຍາ.

ສຕ຺ໂຕ ຄຸຫາຍໍ ພຫຸນາຠິຉນ຺ໂນຕິ. ສຕ຺ໂຕຕິ ຫິ ໂຂ ວຸຕ຺ຕໍ, ອປິ ຈ ຄຸຫາ ຕາວ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ຄຸຫາ ວຸຈ຺ຈຕິ ກາໂຍ. ກາໂຍຕິ ວາ ຄຸຫາຕິ ວາ ເທໂຫຕິ ວາ ສນ຺ເທໂຫຕິ ວາ ນາວາຕິ ວາ ຣໂຖຕິ ວາ ຘໂຊຕິ ວາ ວມ຺ມິໂກຕິ ວາ ນຄຣນ຺ຕິ ວາ ນິຑ຺ຑນ຺ຕິ ວາ ກຸຏີຕິ ວາ ຄຓ຺ໂຑຕິ ວາ ກຸມ຺ໂຠຕິ ວາ ນາໂຄຕິ ວາ ກາຍສ຺ເສຕໍ ອຘິວຈນໍ. ສຕ຺ໂຕ ຄຸຫາຍນ຺ຕິ ຄຸຫາຍໍ ສຕ຺ໂຕ ວິສຕ຺ໂຕ ອາສຕ຺ໂຕ ລຄ຺ໂຄ ລຄ຺ຄິໂຕ ປລິພຸທ຺ໂຘ. ຍຖາ ຠິຕ຺ຕິຂິເລ ວາ ນາຄທນ຺ເຕ ວາ ຄຓ຺ຑໍ ສຕ຺ຕໍ ວິສຕ຺ຕໍ ອາສຕ຺ຕໍ ລຄ຺ຄໍ ລຄ຺ຄິຕໍ ປລິພຸທ຺ຘໍ; ເອວເມວ ຄຸຫາຍໍ ສຕ຺ໂຕ ວິສຕ຺ໂຕ ອາສຕ຺ໂຕ ລຄ຺ໂຄ ລຄ຺ຄິໂຕ ປລິພຸທ຺ໂຘ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ຣູເປ ໂຂ, ຣາຘ, ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ ເຍ ອຸປຍູປາທານາ ເຈຕໂສ ອຘິຏ຺ຐານາຠິນິເວສານຸສຍາ, ຕຕ຺ຣ ສຕ຺ໂຕ ຕຕ຺ຣ ວິສຕ຺ໂຕ; ຕສ຺ມາ ສຕ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເວທນາຍ ໂຂ, ຣາຘ…ເປ… ສຎ຺ຎາຍ ໂຂ, ຣາຘ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ໂຂ, ຣາຘ… ວິຎ຺ຎາເຓ ໂຂ, ຣາຘ, ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ ເຍ ອຸປຍູປາທານາ ເຈຕໂສ ອຘິຏ຺ຐານາຠິນິເວສານຸສຍາ, ຕຕ຺ຣ ສຕ຺ໂຕ ຕຕ຺ຣ ວິສຕ຺ໂຕ; ຕສ຺ມາ ສຕ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ສຕ຺ໂຕຕິ ລຄ຺ຄນາຘິວຈນ’’ນ຺ຕິ – ສຕ຺ໂຕ ຄຸຫາຍໍ. ພຫຸນາຠິຉນ຺ໂນຕິ ພຫຸເກຫິ ກິເລເສຫິ ຉນ຺ໂນ, ຣາເຄນ ຉນ຺ໂນ ໂທເສນ ຉນ຺ໂນ ໂມເຫນ ຉນ຺ໂນ ໂກເຘນ ຉນ຺ໂນ ອຸປນາເຫນ ຉນ຺ໂນ ມກ຺ເຂນ ຉນ຺ໂນ ປຬາເສນ ຉນ຺ໂນ ອິສ຺ສາຍ ຉນ຺ໂນ ມຈ຺ຉຣິເຍນ ຉນ຺ໂນ ມາຍາຍ ຉນ຺ໂນ ສາເຐຍ຺ເຍນ ຉນ຺ໂນ ຖມ຺ເຠນ ຉນ຺ໂນ ສາຣມ຺ເຠນ ຉນ຺ໂນ ມາເນນ ຉນ຺ໂນ ອຕິມາເນນ ຉນ຺ໂນ ມເທນ ຉນ຺ໂນ ປມາເທນ ຉນ຺ໂນ. ສພ຺ພກິເລເສຫິ ສພ຺ພທຸຈ຺ຈຣິເຕຫິ ສພ຺ພທຣເຖຫິ ສພ຺ພປຣິຬາເຫຫິ ສພ຺ພສນ຺ຕາເປຫິ ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາເຣຫິ ຉນ຺ໂນ ວິຉນ຺ໂນ ອຸຈ຺ຉນ຺ໂນ ອາວຸໂຕ ນິວຸໂຕ ໂອວຸໂຕ [ໂອຜຸໂຕ (ສ຺ຍາ.)] ປິຫິໂຕ ປຏິຈ຺ຉນ຺ໂນ ປຏິກຸຊ຺ຊິໂຕຕິ – ສຕ຺ໂຕ ຄຸຫາຍໍ ພຫຸນາຠິຉນ຺ໂນ.

ຕິຏ຺ຐໍ ນໂຣ ໂມຫນສ຺ມິໍ ປຄາຬ຺ໂຫຕິ ຕິຏ຺ຐນ຺ໂຕ ນໂຣ ຣຕ຺ໂຕ ຣາຄວເສນ ຕິຏ຺ຐຕິ, ທຸຏ຺ໂຐ ໂທສວເສນ ຕິຏ຺ຐຕິ, ມູຬ຺ໂຫ ໂມຫວເສນ ຕິຏ຺ຐຕິ, ວິນິພທ຺ໂຘ ມານວເສນ ຕິຏ຺ຐຕິ, ປຣາມຏ຺ໂຐ ທິຏ຺ຐິວເສນ ຕິຏ຺ຐຕິ, ວິກ຺ເຂປຄໂຕ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈວເສນ ຕິຏ຺ຐຕິ, ອນິຏ຺ຐງ຺ຄໂຕ ວິຈິກິຈ຺ຉາວເສນ ຕິຏ຺ຐຕິ, ຖາມຄໂຕ ອນຸສຍວເສນ ຕິຏ຺ຐຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕິຏ຺ຐໍ ນໂຣ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ສນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຣູປາ ອິຏ຺ຐາ ກນ຺ຕາ ມນາປາ ປິຍຣູປາ ກາມູປສໍຫິຕາ ຣຊນີຍາ, ຕຎ຺ເຈ ຠິກ຺ຂຸ ອຠິນນ຺ທຕິ ອຠິວທຕິ ອຊ຺ໂຌສາຍ ຕິຏ຺ຐຕິ. ສນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂສຕວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ສທ຺ທາ…ເປ… ຆານວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຄນ຺ຘາ… ຊິວ຺ຫາວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຣສາ… ກາຍວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ… ມໂນວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຘມ຺ມາ ອິຏ຺ຐາ ກນ຺ຕາ ມນາປາ ປິຍຣູປາ ກາມູປສໍຫິຕາ ຣຊນີຍາ, ຕຎ຺ເຈ ຠິກ຺ຂຸ ອຠິນນ຺ທຕິ ອຠິວທຕິ ອຊ຺ໂຌສາຍ ຕິຏ຺ຐຕີ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕິຏ຺ຐໍ ນໂຣ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ຣູປູປຍໍ ວາ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ຕິຏ຺ຐມານໍ ຕິຏ຺ຐຕິ, ຣູປາຣມ຺ມຓໍ ຣູປປຕິຏ຺ຐໍ ນນ຺ທູປເສຈນໍ ວຸທ຺ຘິໍ ວິຣູຬ຺ຫິໍ ເວປຸລ຺ລໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ເວທນູປຍໍ ວາ, ຠິກ຺ຂເວ…ເປ… ສຎ຺ຎູປຍໍ… ສງ຺ຂາຣູປຍໍ ວາ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ຕິຏ຺ຐມານໍ ຕິຏ຺ຐຕິ, ສງ຺ຂາຣາຣມ຺ມຓໍ ສງ຺ຂາຣປຕິຏ຺ຐໍ ນນ຺ທູປເສຈນໍ ວຸທ຺ຘິໍ ວິຣູຬ຺ຫິໍ ເວປຸລ຺ລໍ ອາປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕິຏ຺ຐໍ ນໂຣ.

ວຸຕ຺ຕມ຺ປິ ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ກພຬີກາເຣ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາຫາເຣ ອຕ຺ຖິ ຣາໂຄ ອຕ຺ຖິ ນນ຺ທີ ອຕ຺ຖິ ຕຓ຺ຫາ, ປຕິຏ຺ຐິຕໍ ຕຕ຺ຖ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຣູຬ຺ຫໍ. ຍຕ຺ຖ ປຕິຏ຺ຐິຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຣູຬ຺ຫໍ, ອຕ຺ຖິ ຕຕ຺ຖ ນາມຣູປສ຺ສາວກ຺ກນ຺ຕິ. ຍຕ຺ຖ ອຕ຺ຖິ ນາມຣູປສ຺ສາວກ຺ກນ຺ຕິ, ອຕ຺ຖິ ຕຕ຺ຖ ສງ຺ຂາຣານໍ ວຸທ຺ຘິ. ຍຕ຺ຖ ອຕ຺ຖິ ສງ຺ຂາຣານໍ ວຸທ຺ຘິ, ອຕ຺ຖິ ຕຕ຺ຖ ອາຍຕິໍ ປຸນພ຺ຠວາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ. ຍຕ຺ຖ ອຕ຺ຖິ ອາຍຕິໍ ປຸນພ຺ຠວາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ, ອຕ຺ຖິ ຕຕ຺ຖ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓໍ. ຍຕ຺ຖ ອຕ຺ຖິ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓໍ, ສໂສກໍ ຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຣຊໍ ສອຸປາຍາສນ຺ຕິ ວທາມີ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕິຏ຺ຐໍ ນໂຣ.

‘‘ຜສ຺ເສ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາຫາເຣ…ເປ… ມໂນສຎ຺ເຈຕນາຍ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາຫາເຣ… ວິຎ຺ຎາເຓ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາຫາເຣ ອຕ຺ຖິ ຣາໂຄ ອຕ຺ຖິ ນນ຺ທີ ອຕ຺ຖິ ຕຓ຺ຫາ, ປຕິຏ຺ຐິຕໍ ຕຕ຺ຖ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຣູຬ຺ຫໍ. ຍຕ຺ຖ ປຕິຏ຺ຐິຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຣູຬ຺ຫໍ, ອຕ຺ຖິ ຕຕ຺ຖ ນາມຣູປສ຺ສາວກ຺ກນ຺ຕິ. ຍຕ຺ຖ ອຕ຺ຖິ ນາມຣູປສ຺ສາວກ຺ກນ຺ຕິ, ອຕ຺ຖິ ຕຕ຺ຖ ສງ຺ຂາຣານໍ ວຸທ຺ຘິ. ຍຕ຺ຖ ອຕ຺ຖິ ສງ຺ຂາຣານໍ ວຸທ຺ຘິ, ອຕ຺ຖິ ຕຕ຺ຖ ອາຍຕິໍ ປຸນພ຺ຠວາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ. ຍຕ຺ຖ ອຕ຺ຖິ ອາຍຕິໍ ປຸນພ຺ຠວາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ, ອຕ຺ຖິ ຕຕ຺ຖ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓໍ. ຍຕ຺ຖ ອຕ຺ຖິ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓໍ, ສໂສກໍ ຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຣຊໍ ສອຸປາຍາສນ຺ຕິ ວທາມີ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕິຏ຺ຐໍ ນໂຣ.

ໂມຫນສ຺ມິໍ ປຄາຬ຺ໂຫຕິ. ໂມຫນາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸຓາ. ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຣູປາ ອິຏ຺ຐາ ກນ຺ຕາ ມນາປາ ປິຍຣູປາ ກາມູປສໍຫິຕາ ຣຊນີຍາ; ໂສຕວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ສທ຺ທາ… ຆານວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຄນ຺ຘາ… ຊິວ຺ຫາວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຣສາ… ກາຍວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ອິຏ຺ຐາ ກນ຺ຕາ ມນາປາ ປິຍຣູປາ ກາມູປສໍຫິຕາ ຣຊນີຍາ. ກິໍ ກາຣຓາ ໂມຫນາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸຓາ? ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ເທວມນຸສ຺ສາ ປຎ຺ຈສຸ ກາມຄຸເຓສຸ ມຸຍ຺ຫນ຺ຕິ ສມ຺ມຸຍ຺ຫນ຺ຕິ ສມ຺ປມຸຍ຺ຫນ຺ຕິ, ມູຬ຺ຫາ ສມ຺ມູຬ຺ຫາ ສມ຺ປມູຬ຺ຫາ ອວິຊ຺ຊາຍ ອນ຺ຘີກຕາ ອາວຸຕາ ນິວຸຕາ ໂອວຸຕາ ປິຫິຕາ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນາ ປຏິກຸຊ຺ຊິຕາ, ຕໍ ກາຣຓາ ໂມຫນາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸຓາ. ໂມຫນສ຺ມິໍ ປຄາຬ຺ໂຫຕິ ໂມຫນສ຺ມິໍ ປຄາຬ຺ໂຫ ໂອຄາຬ຺ໂຫ ອຊ຺ໂຌຄາຬ຺ໂຫ ນິມຸຄ຺ໂຄຕິ – ຕິຏ຺ຐໍ ນໂຣ ໂມຫນສ຺ມິໍ ປຄາຬ຺ໂຫ.

ທູເຣ ວິເວກາ ຫິ ຕຖາວິໂຘ ໂສຕິ. ວິເວກາຕິ ຕໂຍ ວິເວກາ – ກາຍວິເວໂກ, ຈິຕ຺ຕວິເວໂກ, ອຸປຘິວິເວໂກ. ກຕໂມ ກາຍວິເວໂກ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ວິວິຕ຺ຕໍ ເສນາສນໍ ຠຊຕິ ອຣຎ຺ຎໍ ຣຸກ຺ຂມູລໍ ປພ຺ພຕໍ ກນ຺ທຣໍ ຄິຣິຄຸຫໍ ສຸສານໍ ວນປຕ຺ຖໍ ອພ຺ໂຠກາສໍ ປລາລປຸຎ຺ຊໍ. ກາເຍນ ວິວິຕ຺ໂຕ ວິຫຣຕິ. ໂສ ເອໂກ ຄຈ຺ຉຕິ, ເອໂກ ຕິຏ຺ຐຕິ, ເອໂກ ນິສີທຕິ, ເອໂກ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ, ເອໂກ ຄາມໍ ປິຓ຺ຑາຍ ປວິສຕິ, ເອໂກ ປຏິກ຺ກມຕິ, ເອໂກ ຣໂຫ ນິສີທຕິ, ເອໂກ ຈງ຺ກມໍ ອຘິຏ຺ຐາຕິ, ເອໂກ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕິ. ອຍໍ ກາຍວິເວໂກ.

ກຕໂມ ຈິຕ຺ຕວິເວໂກ? ປຐມໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ນີວຣເຓຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ທຸຕິຍໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ວິຕກ຺ກວິຈາເຣຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ຕຕິຍໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ປີຕິຍາ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ສຸຂທຸກ຺ເຂຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ຣູປສຎ຺ຎາຍ ປຏິຆສຎ຺ຎາຍ ນານຕ຺ຕສຎ຺ຎາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສຎ຺ຎາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສຎ຺ຎາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສຎ຺ຎາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ໂສຕາປນ຺ນສ຺ສ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິຍາ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ສີລພ຺ພຕປຣາມາສາ ທິຏ຺ຐານຸສຍາ ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສຍາ, ຕເທກຏ຺ເຐຫິ ຈ ກິເລເສຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ສກທາຄາມິສ຺ສ ໂອຬາຣິກາ ກາມຣາຄສຎ຺ໂຎຊນາ ປຏິຆສຎ຺ໂຎຊນາ ໂອຬາຣິກາ ກາມຣາຄານຸສຍາ ປຏິຆານຸສຍາ, ຕເທກຏ຺ເຐຫິ ຈ ກິເລເສຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ອນາຄາມິສ຺ສ ອນຸສຫຄຕາ ກາມຣາຄສຎ຺ໂຎຊນາ ປຏິຆສຎ຺ໂຎຊນາ ອນຸສຫຄຕາ ກາມຣາຄານຸສຍາ ປຏິຆານຸສຍາ, ຕເທກຏ຺ເຐຫິ ຈ ກິເລເສຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ອຣຫໂຕ ຣູປາຣູປຣາຄາ ມານາ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈາ ອວິຊ຺ຊາຍ ມານານຸສຍາ ຠວຣາຄານຸສຍາ ອວິຊ຺ຊານຸສຍາ, ຕເທກຏ຺ເຐຫິ ຈ ກິເລເສຫິ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ສພ຺ພນິມິຕ຺ເຕຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ອຍໍ ຈິຕ຺ຕວິເວໂກ.

ກຕໂມ ອຸປຘິວິເວໂກ? ອຸປຘິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສາ ຈ ຂນ຺ຘາ ຈ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ຈ. ອຸປຘິວິເວໂກ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ອຍໍ ອຸປຘິວິເວໂກ. ກາຍວິເວໂກ ຈ ວິເວກຏ຺ຐກາຍານໍ [ວູປກຏ຺ຐກາຍານໍ (ສ຺ຍາ.)] ເນກ຺ຂມ຺ມາຠິຣຕານໍ, ຈິຕ຺ຕວິເວໂກ ຈ ປຣິສຸທ຺ຘຈິຕ຺ຕານໍ ປຣມໂວທານປ຺ປຕ຺ຕານໍ, ອຸປຘິວິເວໂກ ຈ ນິຣູປຘີນໍ ປຸຄ຺ຄລານໍ ວິສງ຺ຂາຣຄຕານໍ.

ທູເຣ ວິເວກາ ຫີຕິ. ໂຍ ໂສ ເອວໍ ຄຸຫາຍໍ ສຕ຺ໂຕ, ເອວໍ ພຫຸເກຫິ ກິເລເສຫິ ຉນ຺ໂນ, ເອວໍ ໂມຫນສ຺ມິໍ ປຄາຬ຺ໂຫ, ໂສ ກາຍວິເວກາປິ ທູເຣ, ຈິຕ຺ຕວິເວກາປິ ທູເຣ, ອຸປຘິວິເວກາປິ ທູເຣ ວິທູເຣ ສຸວິທູເຣ ນ ສນ຺ຕິເກ ນ ສາມນ຺ຕາ ອນາສນ຺ເນ ວິເວກຏ຺ເຐ [ວວກຏ຺ເຐ (ສີ.), ອນຸປກຏ຺ເຐ (ສ຺ຍາ.)]. ຕຖາວິໂຘຕິ ຕາທິໂສ ຕສ຺ສຓ຺ຐິໂຕ ຕປ຺ປກາໂຣ ຕປ຺ປຏິຠາໂຄ ໂຍ ໂສ ໂມຫນສ຺ມິໍ ປຄາຬ຺ໂຫຕິ – ທູເຣ ວິເວກາ ຫິ ຕຖາວິໂຘ ໂສ.

ກາມາ ຫິ ໂລເກ ນ ຫິ ສຸປ຺ປຫາຍາຕິ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ. ກຕເມ ວຕ຺ຖຸກາມາ? ມນາປິກາ ຣູປາ ມນາປິກາ ສທ຺ທາ ມນາປິກາ ຄນ຺ຘາ ມນາປິກາ ຣສາ ມນາປິກາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ, ອຕ຺ຖຣຓາ ປາວຸຣຓາ ທາສິທາສາ ອເຊຬກາ ກຸກ຺ກຸຏສູກຣາ ຫຕ຺ຖິຄວາສ຺ສວຬວາ, ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸ ຫິຣຎ຺ຎໍ ສຸວຓ຺ຓໍ, ຄາມນິຄມຣາຊຘານິໂຍ ຣຏ຺ຐຎ຺ຈ ຊນປໂທ ຈ ໂກໂສ ຈ ໂກຏ຺ຐາຄາຣຎ຺ຈ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຣຊນີຍໍ ວຕ຺ຖຸ – ວຕ຺ຖຸກາມາ. ອປິ ຈ ອຕີຕາ ກາມາ ອນາຄຕາ ກາມາ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາ ກາມາ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕາ ກາມາ ພຫິທ຺ຘາ ກາມາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ກາມາ, ຫີນາ ກາມາ ມຊ຺ຌິມາ ກາມາ ປຓີຕາ ກາມາ, ອາປາຍິກາ ກາມາ ມານຸສິກາ ກາມາ ທິພ຺ພາ ກາມາ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐິຕາ ກາມາ, ນິມ຺ມິຕາ ກາມາ ອນິມ຺ມິຕາ ກາມາ ປຣນິມ຺ມິຕາ ກາມາ, ປຣິຄ຺ຄຫິຕາ ກາມາ ອປຣິຄ຺ຄຫິຕາ ກາມາ, ມມາຍິຕາ ກາມາ ອມມາຍິຕາ ກາມາ, ສພ຺ເພປິ ກາມາວຈຣາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພປິ ຣູປາວຈຣາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພປິ ອຣູປາວຈຣາ ຘມ຺ມາ, ຕຓ຺ຫາວຕ຺ຖຸກາ ຕຓ຺ຫາຣມ຺ມຓາ ກາມນີຍຏ຺ເຐນ ຣຊນີຍຏ຺ເຐນ ມທນີຍຏ຺ເຐນ ກາມາ. ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ.

ກຕເມ ກິເລສກາມາ? ຉນ຺ໂທ ກາໂມ ຣາໂຄ ກາໂມ ຉນ຺ທຣາໂຄ ກາໂມ, ສງ຺ກປ຺ໂປ ກາໂມ ຣາໂຄ ກາໂມ ສງ຺ກປ຺ປຣາໂຄ ກາໂມ, ໂຍ ກາເມສຸ ກາມຈ຺ຉນ຺ໂທ ກາມຣາໂຄ ກາມນນ຺ທີ ກາມຕຓ຺ຫາ ກາມສ຺ເນໂຫ ກາມປຣິຬາໂຫ ກາມມຸຈ຺ຉາ ກາມຊ຺ໂຌສານໍ ກາໂມໂຆ ກາມໂຍໂຄ ກາມຸປາທານໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ.

‘‘ອທ຺ທສໍ ກາມ ເຕ ມູລໍ, ສງ຺ກປ຺ປາ ກາມ ຊາຍສິ;

ນ ຕໍ ສງ຺ກປ຺ປຍິສ຺ສາມິ, ເອວໍ ກາມ ນ ໂຫຫິສີ’’ຕິ. –

ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ ມນຸສ຺ສໂລເກ ເທວໂລເກ, ຂນ຺ຘໂລເກ ຘາຕຸໂລເກ ອາຍຕນໂລເກ. ກາມາ ຫິ ໂລເກ ນ ຫິ ສຸປ຺ປຫາຍາຕິ. ກາມາ ຫິ ໂລເກ ທຸປ຺ປຫາຍາ ທຸຈ຺ຈຊ຺ຊາ ທຸປ຺ປຣິຈ຺ຈຊ຺ຊາ ທຸນ຺ນິມ຺ມທຍາ ທຸນ຺ນິເວຐຍາ ທຸພ຺ພິນິເວຐຍາ ທຸຕ຺ຕຣາ ທຸປ຺ປຕຣາ ທຸສ຺ສມຕິກ຺ກມາ ທຸພ຺ພິນິວຕ຺ຕາຕິ – ກາມາ ຫິ ໂລເກ ນ ຫິ ສຸປ຺ປຫາຍາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສຕ຺ໂຕ ຄຸຫາຍໍ ພຫຸນາຠິຉນ຺ໂນ, ຕິຏ຺ຐໍ ນໂຣ ໂມຫນສ຺ມິໍ ປຄາຬ຺ໂຫ;

ທູເຣ ວິເວກາ ຫິ ຕຖາວິໂຘ ໂສ, ກາມາ ຫິ ໂລເກ ນ ຫິ ສຸປ຺ປຫາຍາ’’ຕິ.

໘.

ອິຈ຺ຉານິທານາ ຠວສາຕພທ຺ຘາ, ເຕ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ ນ ຫິ ອຎ຺ຎໂມກ຺ຂາ;

ປຈ຺ຉາ ປຸເຣ ວາປິ ອເປກ຺ຂມານາ, ອິເມ ວ ກາເມ ປຸຣິເມ ວ ຊປ຺ປໍ.

ອິຈ຺ຉານິທານາ ຠວສາຕພທ຺ຘາຕິ. ອິຈ຺ຉາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ ອນຸນໂຍ ອນຸໂຣໂຘ ນນ຺ທີ ນນ຺ທິຣາໂຄ, ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ສາຣາໂຄ ອິຈ຺ຉາ ມຸຈ຺ຉາ ອຊ຺ໂຌສານໍ ເຄໂຘ ປລິເຄໂຘ ສງ຺ໂຄ ປງ຺ໂກ, ເອຊາ ມາຍາ ຊນິກາ ສຎ຺ຊນນີ ສິພ຺ພິນີ ຊາລິນີ ສຣິຕາ ວິສຕ຺ຕິກາ, ສຸຕ຺ຕໍ ວິສຏາ ອາຍູຫິນີ ທຸຕິຍາ ປຓິຘິ ຠວເນຕ຺ຕິ, ວນໍ ວນໂຖ ສນ຺ຘໂວ ສ຺ເນໂຫ ອເປກ຺ຂາ ປຏິພນ຺ຘຸ, ອາສາ ອາສີສນາ ອາສີສິຕຕ຺ຕໍ, ຣູປາສາ ສທ຺ທາສາ ຄນ຺ຘາສາ ຣສາສາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາສາ, ລາຠາສາ ຘນາສາ ປຸຕ຺ຕາສາ ຊີວິຕາສາ, ຊປ຺ປາ ປຊປ຺ປາ ອຠິຊປ຺ປາ ຊປ຺ປນາ ຊປ຺ປິຕຕ຺ຕໍ ໂລລຸປ຺ປໍ ໂລລຸປ຺ປາຍນາ ໂລລຸປ຺ປາຍິຕຕ຺ຕໍ ປຸຈ຺ຉຎ຺ຉິກຕາ ສາຘຸກມ຺ຍຕາ, ອຘມ຺ມຣາໂຄ ວິສມໂລໂຠ ນິກນ຺ຕິ ນິກາມນາ ປຕ຺ຖນາ ປິຫນາ ສມ຺ປຕ຺ຖນາ, ກາມຕຓ຺ຫາ ຠວຕຓ຺ຫາ ວິຠວຕຓ຺ຫາ, ຣູປຕຓ຺ຫາ ອຣູປຕຓ຺ຫາ ນິໂຣຘຕຓ຺ຫາ, ຣູປຕຓ຺ຫາ ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ ຄນ຺ຘຕຓ຺ຫາ ຣສຕຓ຺ຫາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕຓ຺ຫາ ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ, ໂອໂຆ ໂຍໂຄ ຄນ຺ໂຖ ອຸປາທານໍ ອາວຣຓໍ ນີວຣຓໍ ຉທນໍ ພນ຺ຘນໍ, ອຸປກ຺ກິເລໂສ ອນຸສໂຍ ປຣິຍຸຏ຺ຐານໍ ລຕາ ເວວິຈ຺ຉໍ, ທຸກ຺ຂມູລໍ ທຸກ຺ຂນິທານໍ ທຸກ຺ຂປ຺ປຠໂວ ມາຣປາໂສ ມາຣພຬິສໍ ມາຣວິສໂຍ, ຕຓ຺ຫານທີ ຕຓ຺ຫາຊາລໍ ຕຓ຺ຫາຄທ຺ທຸລໍ ຕຓ຺ຫາສມຸທ຺ໂທ ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ອິຈ຺ຉານິທານາຕິ ອິຈ຺ຉານິທານກາ ອິຈ຺ຉາເຫຕຸກາ ອິຈ຺ຉາປຈ຺ຈຍາ ອິຈ຺ຉາກາຣຓາ ອິຈ຺ຉາປຠວາຕິ – ອິຈ຺ຉານິທານາ.

ຠວສາຕພທ຺ຘາຕິ. ເອກໍ ຠວສາຕໍ – ສຸຂາ ເວທນາ. ທ຺ເວ ຠວສາຕານິ – ສຸຂາ ຈ ເວທນາ ອິຏ຺ຐຎ຺ຈ ວຕ຺ຖຸ. ຕີຓິ ຠວສາຕານິ – ໂຍພ຺ພຎ຺ຎໍ, ອາໂຣຄ຺ຍໍ, ຊີວິຕໍ. ຈຕ຺ຕາຣິ ຠວສາຕານິ – ລາໂຠ, ຍໂສ, ປສໍສາ, ສຸຂໍ. ປຎ຺ຈ ຠວສາຕານິ – ມນາປິກາ ຣູປາ, ມນາປິກາ ສທ຺ທາ, ມນາປິກາ ຄນ຺ຘາ, ມນາປິກາ ຣສາ, ມນາປິກາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ. ຉ ຠວສາຕານິ – ຈກ຺ຂຸສມ຺ປທາ, ໂສຕສມ຺ປທາ, ຆານສມ຺ປທາ, ຊິວ຺ຫາສມ຺ປທາ, ກາຍສມ຺ປທາ, ມໂນສມ຺ປທາ. ຠວສາຕພທ຺ຘາ, ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສາຕພທ຺ຘາ, ອິຏ຺ຐສ຺ມິໍ ວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ ພທ຺ຘາ, ໂຍພ຺ພຎ຺ເຎ ພທ຺ຘາ, ອາໂຣຄ຺ເຍ ພທ຺ຘາ, ຊີວິເຕ ພທ຺ຘາ, ລາເຠ ພທ຺ຘາ, ຍເສ ພທ຺ຘາ, ປສໍສາຍໍ ພທ຺ຘາ, ສຸເຂ ພທ຺ຘາ, ມນາປິເກສຸ ຣູເປສຸ ພທ຺ຘາ, ສທ຺ເທສຸ… ຄນ຺ເຘສຸ… ຣເສສຸ… ມນາປິເກສຸ ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພສຸ ພທ຺ຘາ, ຈກ຺ຂຸສມ຺ປທາຍ ພທ຺ຘາ, ໂສຕຆານຊິວ຺ຫາກາຍມໂນສມ຺ປທາຍ ພທ຺ຘາ, ວິພທ຺ຘາ ອາພທ຺ຘາ ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພທ຺ຘາຕິ – ອິຈ຺ຉານິທານາ ຠວສາຕພທ຺ຘາ.

ເຕ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ ນ ຫິ ອຎ຺ຎໂມກ຺ຂາຕິ ເຕ ວາ ຠວສາຕວຕ຺ຖູ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ, ສຕ຺ຕາ ວາ ເອຕ຺ໂຕ ທຸມ຺ໂມຈຍາ. ກຖໍ ເຕ ຠວສາຕວຕ຺ຖູ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ? ສຸຂາ ເວທນາ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ, ອິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈໍ, ໂຍພ຺ພຎ຺ຎໍ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈໍ, ອາໂຣຄ຺ຍໍ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈໍ, ຊີວິຕໍ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈໍ, ລາໂຠ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ໂຈ, ຍໂສ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ໂຈ, ປສໍສາ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ, ສຸຂໍ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈໍ, ມນາປິກາ ຣູປາ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ, ມນາປິກາ ສທ຺ທາ… ຄນ຺ຘາ… ຣສາ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ, ຈກ຺ຂຸສມ຺ປທາ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ, ໂສຕຆານຊິວ຺ຫາກາຍມໂນສມ຺ປທາ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ ທຸມ຺ໂມຈຍາ ທຸປ຺ປໂມຈຍາ ທຸນ຺ນິເວຐຍາ ທຸພ຺ພິນິເວຐຍາ, ທຸຕ຺ຕຣາ ທຸປ຺ປຕຣາ ທຸສ຺ສມຕິກ຺ກມາ ທຸພ຺ພິນິວຕ຺ຕາ. ເອວໍ ເຕ ຠວສາຕວຕ຺ຖູ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ.

ກຖໍ ສຕ຺ຕາ ເອຕ຺ໂຕ ທຸມ຺ໂມຈຍາ? ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສຕ຺ຕາ ທຸມ຺ໂມຈຍາ, ອິຏ຺ຐສ຺ມາ ວຕ຺ຖຸສ຺ມາ ທຸມ຺ໂມຈຍາ, ໂຍພ຺ພຎ຺ຎາ ທຸມ຺ໂມຈຍາ, ອາໂຣຄ຺ຍາ ທຸມ຺ໂມຈຍາ, ຊີວິຕາ ທຸມ຺ໂມຈຍາ, ລາຠາ ທຸມ຺ໂມຈຍາ, ຍສາ ທຸມ຺ໂມຈຍາ, ປສໍສາຍ ທຸມ຺ໂມຈຍາ, ສຸຂາ ທຸມ຺ໂມຈຍາ, ມນາປິເກຫິ ຣູເປຫິ ທຸມ຺ໂມຈຍາ, ມນາປິເກຫິ ສທ຺ເທຫິ… ຄນ຺ເຘຫິ… ຣເສຫິ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພຫິ ທຸມ຺ໂມຈຍາ, ຈກ຺ຂຸສມ຺ປທາຍ ທຸມ຺ໂມຈຍາ, ໂສຕຆານຊິວ຺ຫາກາຍມໂນສມ຺ປທາຍ ທຸມ຺ໂມຈຍາ ທຸຣຸທ຺ຘຣາ [ທຸທ຺ຘຣາ (ກ.)], ທຸສ຺ສມຸທ຺ຘຣາ ທຸພ຺ພຸຏ຺ຐາປຍາ ທຸສ຺ສມຸຏ຺ຐາປຍາ ທຸນ຺ນິເວຐຍາ ທຸພ຺ພິນິເວຐຍາ ທຸຕ຺ຕຣາ ທຸປ຺ປຕຣາ ທຸສ຺ສມຕິກ຺ກມາ ທຸພ຺ພິນິວຕ຺ຕາ. ເອວໍ ສຕ຺ຕາ ເອຕ຺ໂຕ ທຸມ຺ໂມຈຍາຕິ – ເຕ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ.

ນ ຫິ ອຎ຺ຎໂມກ຺ຂາຕິ ເຕ ອຕ຺ຕນາ ປລິປປລິປນ຺ນາ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ ປຣໍ ປລິປປລິປນ຺ນໍ ອຸທ຺ຘຣິຕຸໍ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ໂສ ວຕ, ຈຸນ຺ທ, ອຕ຺ຕນາ ປລິປປລິປນ຺ໂນ ປຣໍ ປລິປປລິປນ຺ນໍ ອຸທ຺ຘຣິສ຺ສຕີຕິ ເນຕໍ ຐານໍ ວິຊ຺ຊຕິ. ໂສ ວຕ, ຈຸນ຺ທ, ອຕ຺ຕນາ ອທນ຺ໂຕ ອວິນີໂຕ ອປຣິນິພ຺ພຸໂຕ ປຣໍ ທເມສ຺ສຕິ ວິເນສ຺ສຕິ ປຣິນິພ຺ພາເປສ຺ສຕີຕິ ເນຕໍ ຐານໍ ວິຊ຺ຊຕີ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ນ ຫິ ອຎ຺ຎໂມກ຺ຂາ.

ອຖ ວາ ນຕ຺ຖຎ຺ໂຎ ໂກຈິ ໂມເຈຕາ. ເຕ ຍທິ ມຸຎ຺ເຈຍ຺ຍຸໍ, ສເກນ ຖາເມນ ສເກນ ພເລນ ສເກນ ວີຣິເຍນ ສເກນ ປຣກ຺ກເມນ ສເກນ ປຸຣິສຖາເມນ ສເກນ ປຸຣິສພເລນ ສເກນ ປຸຣິສວີຣິເຍນ ສເກນ ປຸຣິສປຣກ຺ກເມນ ອຕ຺ຕນາ ສມ຺ມາປຏິປທໍ ອນຸໂລມປຏິປທໍ ອປຈ຺ຈນີກປຏິປທໍ ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປທໍ ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປຏິປທໍ ປຏິປຊ຺ຊມານາ ມຸຎ຺ເຈຍ຺ຍຸນ຺ຕິ. ເອວມ຺ປິ ນ ຫິ ອຎ຺ຎໂມກ຺ຂາ.

ວຸຕ຺ຕມ຺ປິ ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ນາຫໍ ສຫິສ຺ສາມິ ປໂມຈນາຍ, ກຖໍກຖິໍ ໂຘຕກ ກິຎ຺ຈິ ໂລເກ;

ຘມ຺ມຎ຺ຈ ເສຏ຺ຐໍ ອຠິຊານມາໂນ, ເອວໍ ຕຸວໍ ໂອຆມິມໍ ຕເຣສີ’’ຕິ.

ເອວມ຺ປິ ນ ຫິ ອຎ຺ຎໂມກ຺ຂາ.

ວຸຕ຺ຕມ຺ປິ ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ອຕ຺ຕນາວ ກຕໍ ປາປໍ, ອຕ຺ຕນາ ສໍກິລິສ຺ສຕິ;

ອຕ຺ຕນາ ອກຕໍ ປາປໍ, ອຕ຺ຕນາວ ວິສຸຊ຺ຌຕິ;

ສຸທ຺ຘີ ອສຸທ຺ຘິ ປຈ຺ຈຕ຺ຕໍ, ນາຎ຺ໂຎ ອຎ຺ຎໍ ວິໂສຘເຍ’’ຕິ.

ເອວມ຺ປິ ນ ຫິ ອຎ຺ຎໂມກ຺ຂາ.

ວຸຕ຺ຕມ຺ປິ ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ເອວເມວ ໂຂ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ຕິຏ຺ຐເຕວ ນິພ຺ພານໍ, ຕິຏ຺ຐຕິ ນິພ຺ພານຄາມິມຄ຺ໂຄ, ຕິຏ຺ຐາມຫໍ ສມາທເປຕາ. ອຖ ຈ ປນ ມມ ສາວກາ ມຍາ ເອວໍ ໂອວທິຍມານາ ເອວໍ ອນຸສາສິຍມານາ ອປ຺ເປກຈ຺ເຈ ອຈ຺ຈນ຺ຕນິຏ຺ຐໍ ນິພ຺ພານໍ ອາຣາເຘນ຺ຕິ, ເອກຈ຺ເຈ ນາຣາເຘນ຺ຕິ. ເອຕ຺ຖ ກ຺ຍາຫໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ກໂຣມິ? ມຄ຺ຄກ຺ຂາຍີ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ຕຖາຄໂຕ. ມຄ຺ຄໍ ພຸທ຺ໂຘ ອາຈິກ຺ຂຕິ. ອຕ຺ຕນາ ປຏິປຊ຺ຊມານາ ມຸຎ຺ເຈຍ຺ຍຸ’’ນ຺ຕິ. ເອວມ຺ປິ ນ ຫິ ອຎ຺ຎໂມກ຺ຂາຕິ – ເຕ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ ນ ຫິ ອຎ຺ຎໂມກ຺ຂາ.

ປຈ຺ຉາ ປຸເຣ ວາປິ ອເປກ຺ຂມານາຕິ. ປຈ຺ຉາ ວຸຈ຺ຈຕິ ອນາຄຕໍ, ປຸເຣ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຕີຕໍ. ອປິ ຈ ອຕີຕໍ ອຸປາທາຍ ອນາຄຕຎ຺ຈ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນຎ຺ຈ ປຈ຺ຉາ, ອນາຄຕໍ ອຸປາທາຍ ອຕີຕຎ຺ຈ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນຎ຺ຈ ປຸເຣ. ກຖໍ ປຸເຣ ອເປກ຺ຂໍ ກໂຣຕິ? ‘‘ເອວໍຣູໂປ ອໂຫສິໍ ອຕີຕມທ຺ຘານ’’ນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ສມນ຺ນາເນຕິ. ‘‘ເອວໍເວທໂນ ອໂຫສິໍ… ເອວໍສຎ຺ໂຎ ອໂຫສິໍ… ເອວໍສງ຺ຂາໂຣ ອໂຫສິໍ… ເອວໍວິຎ຺ຎາໂຓ ອໂຫສິໍ ອຕີຕມທ຺ຘານ’’ນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ສມນ຺ນາເນຕິ. ເອວມ຺ປິ ປຸເຣ ອເປກ຺ຂໍ ກໂຣຕິ.

ອຖ ວາ ‘‘ອິຕິ ເມ ຈກ຺ຂຸ ອໂຫສິ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ, ອິຕິ ຣູປາ’’ຕິ – ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ທຣາຄປຏິພທ຺ຘໍ ໂຫຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ. ຉນ຺ທຣາຄປຏິພທ຺ຘຕ຺ຕາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ຕທຠິນນ຺ທຕິ. ຕທຠິນນ຺ທນ຺ໂຕ ເອວມ຺ປິ ປຸເຣ ອເປກ຺ຂໍ ກໂຣຕິ. ‘‘ອິຕິ ເມ ໂສຕໍ ອໂຫສິ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ, ອິຕິ ສທ຺ທາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ອິຕິ ເມ ຆານໍ ອໂຫສິ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ, ອິຕິ ຄນ຺ຘາ’’ຕິ… ‘‘ອິຕິ ເມ ຊິວ຺ຫາ ອໂຫສິ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ, ອິຕິ ຣສາ’’ຕິ… ‘‘ອິຕິ ເມ ກາໂຍ ອໂຫສິ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ, ອິຕິ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ’’ຕິ… ‘‘ອິຕິ ເມ ມໂນ ອໂຫສິ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ, ອິຕິ ຘມ຺ມາ’’ຕິ – ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ທຣາຄປຏິພທ຺ຘໍ ໂຫຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ. ຉນ຺ທຣາຄປຏິພທ຺ຘຕ຺ຕາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ຕທຠິນນ຺ທຕິ. ຕທຠິນນ຺ທນ຺ໂຕ ເອວມ຺ປິ ປຸເຣ ອເປກ຺ຂໍ ກໂຣຕິ.

ອຖ ວາ ຍານິສ຺ສ ຕານິ ປຸພ຺ເພ ມາຕຸຄາເມນ ສທ຺ຘິໍ ຫສິຕລປິຕກີຬິຕານິ ຕທສ຺ສາເທຕິ ຕໍ ນິກາເມຕິ, ເຕນ ຈ ວິຕ຺ຕິໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ເອວມ຺ປິ ປຸເຣ ອເປກ຺ຂໍ ກໂຣຕິ.

ກຖໍ ປຈ຺ຉາ ອເປກ຺ຂໍ ກໂຣຕິ? ‘‘ເອວໍຣູໂປ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານ’’ນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ສມນ຺ນາເນຕິ. ‘‘ເອວໍເວທໂນ ສິຍໍ… ເອວໍສຎ຺ໂຎ ສິຍໍ… ເອວໍສງ຺ຂາໂຣ ສິຍໍ… ເອວໍວິຎ຺ຎາໂຓ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານ’’ນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ສມນ຺ນາເນຕິ. ເອວມ຺ປິ ປຈ຺ຉາ ອເປກ຺ຂໍ ກໂຣຕິ.

ອຖ ວາ ‘‘ອິຕິ ເມ ຈກ຺ຂຸ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ອິຕິ ຣູປາ’’ຕິ – ອປ຺ປຏິລທ຺ຘສ຺ສ ປຏິລາຠາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ປຓິທຫຕິ. ເຈຕໂສ ປຓິຘານປຈ຺ຈຍາ ຕທຠິນນ຺ທຕິ. ຕທຠິນນ຺ທນ຺ໂຕ ເອວມ຺ປິ ປຈ຺ຉາ ອເປກ຺ຂໍ ກໂຣຕິ. ‘‘ອິຕິ ເມ ໂສຕໍ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ອິຕິ ສທ຺ທາ’’ຕິ… ‘‘ອິຕິ ເມ ຆານໍ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ອິຕິ ຄນ຺ຘາ’’ຕິ… ‘‘ອິຕິ ເມ ຊິວ຺ຫາ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ອິຕິ ຣສາ’’ຕິ… ‘‘ອິຕິ ເມ ກາໂຍ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ອິຕິ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ’’ຕິ… ‘‘ອິຕິ ເມ ມໂນ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ອິຕິ ຘມ຺ມາ’’ຕິ – ອປ຺ປຏິລທ຺ຘສ຺ສ ປຏິລາຠາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ປຓິທຫຕິ. ເຈຕໂສ ປຓິຘານປຈ຺ຈຍາ ຕທຠິນນ຺ທຕິ. ຕທຠິນນ຺ທນ຺ໂຕ ເອວມ຺ປິ ປຈ຺ຉາ ອເປກ຺ຂໍ ກໂຣຕິ.

ອຖ ວາ ‘‘ອິມິນາຫໍ ສີເລນ ວາ ວເຕນ ວາ ຕເປນ ວາ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິເຍນ ວາ ເທໂວ ວາ ຠວິສ຺ສາມິ ເທວຎ຺ຎຕໂຣ ວາ’’ຕິ – ອປ຺ປຏິລທ຺ຘສ຺ສ ປຏິລາຠາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ປຓິທຫຕິ. ເຈຕໂສ ປຓິຘານປຈ຺ຈຍາ ຕທຠິນນ຺ທຕິ. ຕທຠິນນ຺ທນ຺ໂຕ ເອວມ຺ປິ ປຈ຺ຉາ ອເປກ຺ຂໍ ກໂຣຕີຕິ – ປຈ຺ຉາ ປຸເຣ ວາປິ ອເປກ຺ຂມານາ.

ອິເມ ວ ກາເມ ປຸຣິເມ ວ ຊປ຺ປນ຺ຕິ. ອິເມ ວ ກາເມຕິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸເຓ ອິຈ຺ຉນ຺ຕາ ສາທິຍນ຺ຕາ ປຕ຺ຖຍນ຺ຕາ ປິຫຍນ຺ຕາ ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕາ. ປຸຣິເມ ວ ຊປ຺ປນ຺ຕິ ອຕີເຕ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸເຓ ຊປ຺ປນ຺ຕາ ປຊປ຺ປນ຺ຕາ ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕາຕິ – ອິເມ ວ ກາເມ ປຸຣິເມ ວ ຊປ຺ປໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອິຈ຺ຉານິທານາ ຠວສາຕພທ຺ຘາ, ເຕ ທຸປ຺ປມຸຎ຺ຈາ ນ ຫິ ອຎ຺ຎໂມກ຺ຂາ;

ປຈ຺ຉາ ປຸເຣ ວາປິ ອເປກ຺ຂມານາ, ອິເມ ວ ກາເມ ປຸຣິເມ ວ ຊປ຺ປ’’ນ຺ຕິ.

໙.

ກາເມສຸ ຄິທ຺ຘາ ປສຸຕາ ປມູຬ຺ຫາ, ອວທານິຍາ ເຕ ວິສເມ ນິວິຏ຺ຐາ;

ທຸກ຺ຂູປນີຕາ ປຣິເທວຍນ຺ຕິ, ກິໍສູ ຠວິສ຺ສາມ ອິໂຕ ຈຸຕາເສ.

ກາເມສຸ ຄິທ຺ຘາ ປສຸຕາ ປມູຬ຺ຫາຕິ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ເຄໂຘ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ກິເລສກາເມນ ວຕ຺ຖຸກາເມສຸ ຣຕ຺ຕາ ຄິທ຺ຘາ ຄຘິຕາ ມຸຈ຺ຉິຕາ ອຊ຺ໂຌສນ຺ນາ [ອຊ຺ໂຌປນ຺ນາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພຸທ຺ຘາຕິ – ກາເມສຸ ຄິທ຺ຘາ.

ປສຸຕາຕິ ເຍປິ ກາເມ ເອສນ຺ຕິ ຄເວສນ຺ຕິ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ຕຈ຺ຈຣິຕາ ຕພ຺ພຫຸລາ ຕຄ຺ຄຣຸກາ, ຕນ຺ນິນ຺ນາ ຕປ຺ໂປຓາ ຕປ຺ປພ຺ຠາຣາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕາ ຕທຘິປເຕຍ຺ຍາ, ເຕປິ ກາມປສຸຕາ. ເຍປິ ຕຓ຺ຫາວເສນ ຣູເປ ເອສນ຺ຕິ ຄເວສນ຺ຕິ ປຣິເຍສນ຺ຕິ… ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ…ເປ… ປຣິເຍສນ຺ຕິ ຕຈ຺ຈຣິຕາ ຕພ຺ພຫຸລາ ຕຄ຺ຄຣຸກາ, ຕນ຺ນິນ຺ນາ ຕປ຺ໂປຓາ ຕປ຺ປພ຺ຠາຣາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕາ ຕທຘິປເຕຍ຺ຍາ, ເຕປິ ກາມປສຸຕາ. ເຍປິ ຕຓ຺ຫາວເສນ ຣູເປ ປຏິລຠນ຺ຕິ… ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ … ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ປຏິລຠນ຺ຕິ ຕຈ຺ຈຣິຕາ ຕພ຺ພຫຸລາ ຕຄ຺ຄຣຸກາ, ຕນ຺ນິນ຺ນາ ຕປ຺ໂປຓາ ຕປ຺ປພ຺ຠາຣາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕາ ຕທຘິປເຕຍ຺ຍາ, ເຕປິ ກາມປສຸຕາ. ເຍປິ ຕຓ຺ຫາວເສນ ຣູເປ ປຣິຠຸຎ຺ຊນ຺ຕິ … ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ປຣິຠຸຎ຺ຊນ຺ຕິ ຕຈ຺ຈຣິຕາ ຕພ຺ພຫຸລາ ຕຄ຺ຄຣຸກາ, ຕນ຺ນິນ຺ນາ ຕປ຺ໂປຓາ ຕປ຺ປພ຺ຠາຣາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕາ ຕທຘິປເຕຍ຺ຍາ, ເຕປິ ກາມປສຸຕາ. ຍຖາ ກລຫກາຣໂກ ກລຫປສຸໂຕ, ກມ຺ມກາຣໂກ ກມ຺ມປສຸໂຕ, ໂຄຈເຣ ຈຣນ຺ໂຕ ໂຄຈຣປສຸໂຕ, ຌາຍີ ຌານປສຸໂຕ; ເອວເມວ ເຍປິ ກາເມ ເອສນ຺ຕິ ຄເວສຕິ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ຕຈ຺ຈຣິຕາ ຕພ຺ພຫຸລາ ຕຄ຺ຄຣຸກາ ຕນ຺ນິນ຺ນາ ຕປ຺ໂປຓາ ຕປ຺ປພ຺ຠາຣາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕາ ຕທຘິປເຕຍ຺ຍາ, ເຕປິ ກາມປສຸຕາ. ເຍປິ ຕຓ຺ຫາວເສນ ຣູເປ ເອສນ຺ຕິ ຄເວສນ຺ຕິ ປຣິເຍສນ຺ຕິ… ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ…ເປ… ປຣິເຍສນ຺ຕິ ຕຈ຺ຈຣິຕາ ຕພ຺ພຫຸລາ ຕຄ຺ຄຣຸກາ ຕນ຺ນິນ຺ນາ ຕປ຺ໂປຓາ ຕປ຺ປພ຺ຠາຣາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕາ ຕທຘິປເຕຍ຺ຍາ, ເຕປິ ກາມປສຸຕາ. ເຍປິ ຕຓ຺ຫາວເສນ ຣູເປ ປຏິລຠນ຺ຕິ… ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ປຏິລຠນ຺ຕິ ຕຈ຺ຈຣິຕາ ຕພ຺ພຫຸລາ ຕຄ຺ຄຣຸກາ, ຕນ຺ນິນ຺ນາ ຕປ຺ໂປຓາ ຕປ຺ປພ຺ຠາຣາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕາ ຕທຘິປເຕຍ຺ຍາ, ເຕປິ ກາມປສຸຕາ. ເຍປິ ຕຓ຺ຫາວເສນ ຣູເປ ປຣິຠຸຎ຺ຊນ຺ຕິ… ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ປຣິຠຸຎ຺ຊນ຺ຕິ ຕຈ຺ຈຣິຕາ ຕພ຺ພຫຸລາ ຕຄ຺ຄຣຸກາ, ຕນ຺ນິນ຺ນາ ຕປ຺ໂປຓາ ຕປ຺ປພ຺ຠາຣາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕາ ຕທຘິປເຕຍ຺ຍາ, ເຕປິ ກາມປສຸຕາ.

ປມູຬ຺ຫາຕິ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ເທວມນຸສ຺ສາ ປຎ຺ຈສຸ ກາມຄຸເຓສຸ ມຸຍ຺ຫນ຺ຕິ ສມ຺ມຸຍ຺ຫນ຺ຕິ ສມ຺ປມຸຍ຺ຫນ຺ຕິ ມູຬ຺ຫາ ສມ຺ມູຬ຺ຫາ ສມ຺ປມູຬ຺ຫາ ອວິຊ຺ຊາຍ ອນ຺ຘີກຕາ ອາວຸຕາ ນິວຸຕາ ໂອວຸຕາ ປິຫິຕາ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນາ ປຏິກຸຊ຺ຊິຕາຕິ – ກາເມສຸ ຄິທ຺ຘາ ປສຸຕາ ປມູຬ຺ຫາ.

ອວທານິຍາ ເຕ ວິສເມ ນິວິຏ຺ຐາຕິ. ອວທານິຍາຕິ ອວຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິປິ ອວທານິຍາ, ມຈ຺ຉຣິໂນປິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ອວທານິຍາ, ພຸທ຺ຘານໍ ສາວການໍ ວຈນໍ ພ຺ຍປ຺ປຖໍ ເທສນໍ ອນຸສິຏ຺ຐິໍ ນາທິຍນ຺ຕີຕິ – ອວທານິຍາ. ກຖໍ ອວຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ອວທານິຍາ? ນິຣຍໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ເປຕ຺ຕິວິສຍໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ, ເອວໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ – ອວທານິຍາ. ກຖໍ ມຈ຺ຉຣິໂນ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ອວທານິຍາ? ປຎ຺ຈ ມຈ຺ຉຣິຍານິ – ອາວາສມຈ຺ຉຣິຍໍ, ກຸລມຈ຺ຉຣິຍໍ, ລາຠມຈ຺ຉຣິຍໍ, ວຓ຺ຓມຈ຺ຉຣິຍໍ, ຘມ຺ມມຈ຺ຉຣິຍໍ. ຍໍ ເອວຣູປໍ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ມຈ຺ຉຣາຍນາ ມຈ຺ຉຣາຍິຕຕ຺ຕໍ ເວວິຈ຺ຉໍ ກທຣິຍໍ ກຏຸກຎ຺ຈຸກຕາ ອຄ຺ຄຫິຕຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ, ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ. ອປິ ຈ, ຂນ຺ຘມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ຘາຕຸມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ອາຍຕນມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ຄາໂຫ. ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ. ອິມິນາ ມຈ຺ຉຣິເຍນ ອວທຎ຺ຎຸຕາຍ ສມນ຺ນາຄຕາ ຊນາ ປມຕ຺ຕາ. ເອວໍ ມຈ຺ຉຣິໂນ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ອວທານິຍາ. ກຖໍ ພຸທ຺ຘານໍ ສາວການໍ ວຈນໍ ພ຺ຍປ຺ປຖໍ ເທສນໍ ອນຸສິຏ຺ຐິໍ ນາທິຍນ຺ຕີຕິ – ອວທານິຍາ? ພຸທ຺ຘານໍ ສາວການໍ ວຈນໍ ພ຺ຍປ຺ປຖໍ ເທສນໍ ອນຸສິຏ຺ຐິໍ ນ ອາທິຍນ຺ຕິ ນ ສຸສ຺ສຸສນ຺ຕິ, ນ ໂສຕໍ ໂອທຫນ຺ຕິ, ນ ອຎ຺ຎາ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປຏ຺ຐເປນ຺ຕິ, ອນສ຺ສວາ ອວຈນກຣາ ປຏິໂລມວຸຕ຺ຕິໂນ, ອຎ຺ເຎເນວ ມຸຂໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ເອວໍ ພຸທ຺ຘານໍ ສາວການໍ [ພຸທ຺ຘານໍ ພຸທ຺ຘສາວການໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ວຈນໍ ພ຺ຍປ຺ປຖໍ ເທສນໍ ອນຸສິຏ຺ຐິໍ ນາທິຍນ຺ຕີຕິ ອວທານິຍາຕິ – ອວທານິຍາ.

ເຕ ວິສເມ ນິວິຏ຺ຐາຕິ ວິສເມ ກາຍກມ຺ເມ ນິວິຏ຺ຐາ, ວິສເມ ວຈີກມ຺ເມ ນິວິຏ຺ຐາ, ວິສເມ ມໂນກມ຺ເມ ນິວິຏ຺ຐາ, ວິສເມ ປາຓາຕິປາເຕ ນິວິຏ຺ຐາ, ວິສເມ ອທິນ຺ນາທາເນ ນິວິຏ຺ຐາ, ວິສເມ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາເຣ ນິວິຏ຺ຐາ, ວິສເມ ມຸສາວາເທ ນິວິຏ຺ຐາ, ວິສມາຍ ປິສຸຓາຍ ວາຈາຍ ນິວິຏ຺ຐາ, ວິສມາຍ ຜຣຸສາຍ ວາຈາຍ… ວິສເມ ສມ຺ຜປ຺ປລາເປ… ວິສມາຍ ອຠິຊ຺ຌາຍ ນິວິຏ຺ຐາ, ວິສເມ ພ຺ຍາປາເທ… ວິສມາຍ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິຍາ ນິວິຏ຺ຐາ, ວິສເມສຸ ສງ຺ຂາເຣສຸ ນິວິຏ຺ຐາ, ວິສເມສຸ ປຎ຺ຈສຸ ກາມຄຸເຓສຸ ນິວິຏ຺ຐາ, ວິສເມສຸ ປຎ຺ຈສຸ ນີວຣເຓສຸ ນິວິຏ຺ຐາ ວິນິວິຏ຺ຐາ ປຕິຏ຺ຐິຕາ ອລ຺ລີນາ ອຸປຄຕາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາ ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພຸທ຺ຘາຕິ – ອວທານິຍາ ເຕ ວິສເມ ນິວິຏ຺ຐາ.

ທຸກ຺ຂູປນີຕາ ປຣິເທວຍນ຺ຕີຕິ. ທຸກ຺ຂູປນີຕາຕິ ທຸກ຺ຂປ຺ປຕ຺ຕາ ທຸກ຺ຂສມ຺ປຕ຺ຕາ ທຸກ຺ຂູປຄຕາ, ມາຣປ຺ປຕ຺ຕາ ມາຣສມ຺ປຕ຺ຕາ ມາຣູປຄຕາ, ມຣຓປ຺ປຕ຺ຕາ ມຣຓສມ຺ປຕ຺ຕາ ມຣຓູປຄຕາ. ປຣິເທວຍນ຺ຕີຕິ ລປນ຺ຕິ ລາລປນ຺ຕິ [ສລ຺ລປນ຺ຕິ (ສີ.)], ໂສຈນ຺ຕິ ກິລມນ຺ຕິ ປຣິເທວນ຺ຕິ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທນ຺ຕິ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ – ທຸກ຺ຂູປນີຕາ ປຣິເທວຍນ຺ຕິ.

ກິໍສູ ຠວິສ຺ສາມ ອິໂຕ ຈຸຕາເສຕິ ອິໂຕ ຈຸຕາ ກິໍ ຠວິສ຺ສາມ? ເນຣຍິກາ ຠວິສ຺ສາມ, ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິກາ ຠວິສ຺ສາມ, ເປຕ຺ຕິວິສຍິກາ ຠວິສ຺ສາມ, ມນຸສ຺ສາ ຠວິສ຺ສາມ, ເທວາ ຠວິສ຺ສາມ, ຣູປີ ຠວິສ຺ສາມ, ອຣູປີ ຠວິສ຺ສາມ, ສຎ຺ຎີ ຠວິສ຺ສາມ, ອສຎ຺ຎີ ຠວິສ຺ສາມ, ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີ ຠວິສ຺ສາມ, ‘‘ຠວິສ຺ສາມ ນຸ ໂຂ ມຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ນນຸ ໂຂ ຠວິສ຺ສາມ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ກິໍ ນຸ ໂຂ ຠວິສ຺ສາມ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ກຖໍ ນຸ ໂຂ ຠວິສ຺ສາມ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ, ກິໍ ຫຸຕ຺ວາ ກິໍ ຠວິສ຺ສາມ ນຸ ໂຂ ມຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານ’’ນ຺ຕິ ສໍສຍປກ຺ຂນ຺ທາ ວິມຕິປກ຺ຂນ຺ທາ ທ຺ເວຬ຺ຫກຊາຕາ ລປນ຺ຕິ ລາລປນ຺ຕິ, ໂສຈນ຺ຕິ ກິລມນ຺ຕິ ປຣິເທວນ຺ຕິ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທນ຺ຕິ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ – ກິໍສູ ຠວິສ຺ສາມ ອິໂຕ ຈຸຕາເສ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ກາເມສຸ ຄິທ຺ຘາ ປສຸຕາ ປມູຬ຺ຫາ, ອວທານິຍາ ເຕ ວິສເມ ນິວິຏ຺ຐາ;

ທຸກ຺ຂູປນີຕາ ປຣິເທວຍນ຺ຕິ, ກິໍສູ ຠວິສ຺ສາມ ອິໂຕ ຈຸຕາເສ’’ຕິ.

໑໐.

ຕສ຺ມາ ຫິ ສິກ຺ເຂຖ ອິເຘວ ຊນ຺ຕຸ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຊຎ຺ຎາ ວິສມນ຺ຕິ ໂລເກ;

ນ ຕສ຺ສ ເຫຕູ ວິສມໍ ຈເຣຍ຺ຍ, ອປ຺ປຎ຺ຫິທໍ ຊີວິຕມາຫຸ ຘີຣາ.

ຕສ຺ມາ ຫິ ສິກ຺ເຂຖ ອິເຘວ ຊນ຺ຕູຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕນ຺ນິທານາ, ເອຕມາທີນວໍ ສມ຺ປສ຺ສມາໂນ ກາເມສູຕິ – ຕສ຺ມາ. ສິກ຺ເຂຖາຕິ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາ – ອຘິສີລສິກ຺ຂາ, ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ, ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ.

ກຕມາ ອຘິສີລສິກ຺ຂາ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ສີລວາ ໂຫຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວຣສໍວຸໂຕ ວິຫຣຕິ ອາຈາຣໂຄຈຣສມ຺ປນ຺ໂນ, ອຓຸມຕ຺ເຕສຸ ວຊ຺ເຊສຸ ຠຍທສ຺ສາວີ, ສມາທາຍ ສິກ຺ຂຕິ ສິກ຺ຂາປເທສຸ. ຂຸທ຺ທໂກ ສີລກ຺ຂນ຺ໂຘ, ມຫນ຺ໂຕ ສີລກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສີລໍ ປຕິຏ຺ຐາ ອາທິ ຈຣຓໍ ສໍຍໂມ ສໍວໂຣ ໂມກ຺ຂໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ສມາປຕ຺ຕິຍາ – ອຍໍ ອຘິສີລສິກ຺ຂາ.

ກຕມາ ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ວິວິຈ຺ເຈວ ກາເມຫິ ວິວິຈ຺ຈ ອກຸສເລຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສວິຕກ຺ກໍ ສວິຈາຣໍ ວິເວກຊໍ ປີຕິສຸຂໍ ປຐມໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ວິຕກ຺ກວິຈາຣານໍ ວູປສມາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສມ຺ປສາທນໍ ເຈຕໂສ ເອໂກທິຠາວໍ ອວິຕກ຺ກໍ ອວິຈາຣໍ ສມາຘິຊໍ ປີຕິສຸຂໍ ທຸຕິຍໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ປີຕິຍາ ຈ ວິຣາຄາ ອຸເປກ຺ຂໂກ ຈ ວິຫຣຕິ ສໂຕ ຈ ສມ຺ປຊາໂນ ສຸຂຎ຺ຈ ກາເຍນ ປຏິສໍເວເທຕິ, ຍໍ ຕໍ ອຣິຍາ ອາຈິກ຺ຂນ຺ຕິ – ‘ອຸເປກ຺ຂໂກ ສຕິມາ ສຸຂວິຫາຣີ’ຕິ ຕຕິຍໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ສຸຂສ຺ສ ຈ ປຫານາ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ຈ ປຫານາ ປຸພ຺ເພວ ໂສມນສ຺ສໂທມນສ຺ສານໍ ອຕ຺ຖງ຺ຄມາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍ ອຸເປກ຺ຂາສຕິປາຣິສຸທ຺ຘິໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ – ອຍໍ ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ.

ກຕມາ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ປຎ຺ຎວາ ໂຫຕິ ອຸທຍຕ຺ຖຄາມິນິຍາ ປຎ຺ຎາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ, ອຣິຍາຍ ນິພ຺ເພຘິກາຍ ສມ຺ມາທຸກ຺ຂກ຺ຂຍຄາມິນິຍາ. ໂສ ‘‘ອິທໍ ທຸກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ‘‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂສມຸທໂຍ’’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ‘‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣໂຘ’’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ‘‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ‘‘ອິເມ ອາສວາ’’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ‘‘ອຍໍ ອາສວສມຸທໂຍ’’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ‘‘ອຍໍ ອາສວນິໂຣໂຘ’’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ‘‘ອຍໍ ອາສວນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ – ອຍໍ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ.

ອິມາ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາໂຍ ອາວຊ຺ຊນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປສ຺ສນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຈ຺ຈເວກ຺ຂນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຈິຕ຺ຕໍ ອຘິຏ຺ຐຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ສທ຺ຘາຍ ອຘິມຸຈ຺ຈນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ວີຣິຍໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ສຕິໍ ອຸປຏ຺ຐເປນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຈິຕ຺ຕໍ ສມາທຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຎ຺ຎາຍ ປຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ອຠິຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ປຣິຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຫາຕພ຺ພໍ ປຊຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຠາເວຕພ຺ພໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພໍ ສຈ຺ຉິກໂຣນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ ອາຈເຣຍ຺ຍ ສມາຈເຣຍ຺ຍ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ.

ອິຘາຕິ ອິມິສ຺ສາ ທິຏ຺ຐິຍາ ອິມິສ຺ສາ ຂນ຺ຕິຍາ ອິມິສ຺ສາ ຣຸຈິຍາ ອິມສ຺ມິໍ ອາທາເຍ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ເມ ອິມສ຺ມິໍ ວິນເຍ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ອິມສ຺ມິໍ ປາວຈເນ ອິມສ຺ມິໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິເຍ ອິມສ຺ມິໍ ສຕ຺ຖຸສາສເນ ອິມສ຺ມິໍ ອຕ຺ຕຠາເວ ອິມສ຺ມິໍ ມນຸສ຺ສໂລເກ – ເຕນ ວຸຈ຺ຈຕິ ອິຘາຕິ. ຊນ຺ຕູຕິ ສຕ຺ໂຕ ນໂຣ…ເປ… ມນຸໂຊຕິ – ຕສ຺ມາ ຫິ ສິກ຺ເຂຖ ອິເຘວ ຊນ຺ຕຸ.

ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຊຎ຺ຎາ ວິສມນ຺ຕິ ໂລເກຕິ. ຍໍ ກິຎ຺ຈີຕິ ສພ຺ເພນ ສພ຺ພໍ ສພ຺ພຖາ ສພ຺ພໍ ອເສສໍ ນິສ຺ເສສໍ ປຣິຍາທິຍນວຈນເມຕໍ [ປຣິທາຍວຈນເມຕໍ (ສ຺ຍາ.)] – ຍໍ ກິຎ຺ຈີຕິ. ວິສມນ຺ຕິ ຊຎ຺ຎາຕິ ວິສມໍ ກາຍກມ຺ມໍ ວິສມນ຺ຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສມໍ ວຈີກມ຺ມໍ ວິສມນ຺ຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສມໍ ມໂນກມ຺ມໍ ວິສມນ຺ຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສມໍ ປາຓາຕິປາຕໍ ວິສໂມຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສມໍ ອທິນ຺ນາທານໍ ວິສມນ຺ຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສມໍ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາຣໍ ວິສໂມຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສມໍ ມຸສາວາທໍ ວິສໂມຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສມໍ ປິສຸຓໍ ວາຈໍ ວິສມາຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສມໍ ຜຣຸສໍ ວາຈໍ ວິສມາຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສມໍ ສມ຺ຜປ຺ປລາປໍ ວິສໂມຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສມໍ ອຠິຊ຺ຌໍ ວິສມາຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສມໍ ພ຺ຍາປາທໍ ວິສໂມຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສມໍ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິໍ ວິສມາຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສເມ ສງ຺ຂາເຣ ວິສມາຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສເມ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸເຓ ວິສມາຕິ ຊາເນຍ຺ຍ, ວິສເມ ປຎ຺ຈ ນີວຣເຓ ວິສມາຕິ ຊາເນຍ຺ຍ ອາຊາເນຍ຺ຍ ວິຊາເນຍ຺ຍ ປຏິວິຊາເນຍ຺ຍ ປຏິວິຊ຺ເຌຍ຺ຍ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກຕິ – ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຊຎ຺ຎາ ວິສມນ຺ຕິ ໂລເກ.

ນ ຕສ຺ສ ເຫຕູ ວິສມໍ ຈເຣຍ຺ຍາຕິ. ວິສມສ຺ສ ກາຍກມ຺ມສ຺ສ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມສ຺ສ ວຈີກມ຺ມສ຺ສ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມສ຺ສ ມໂນກມ຺ມສ຺ສ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມສ຺ສ ປາຓາຕິປາຕສ຺ສ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມສ຺ສ ອທິນ຺ນາທານສ຺ສ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມສ຺ສ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາຣສ຺ສ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມສ຺ສ ມຸສາວາທສ຺ສ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມາຍ ປິສຸຓາຍ ວາຈາຍ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມາຍ ຜຣຸສາຍ ວາຈາຍ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມສ຺ສ ສມ຺ຜປ຺ປລາປສ຺ສ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມາຍ ອຠິຊ຺ຌາຍ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມສ຺ສ ພ຺ຍາປາທສ຺ສ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມາຍ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິຍາ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມານໍ ສງ຺ຂາຣານໍ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ກາມຄຸຓານໍ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ນີວຣຓານໍ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມາຍ ເຈຕນາຍ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມາຍ ປຕ຺ຖນາຍ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ, ວິສມາຍ ປຓິຘິຍາ ເຫຕຸ ວິສມໍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ ນ ອາຈເຣຍ຺ຍ ນ ສມາຈເຣຍ຺ຍ ນ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ນ ຕສ຺ສ ເຫຕູ ວິສມໍ ຈເຣຍ຺ຍ.

ອປ຺ປຎ຺ຫິທໍ ຊີວິຕມາຫຸ ຘີຣາຕິ. ຊີວິຕນ຺ຕິ ອາຍຸ ຐິຕິ ຍປນາ ຍາປນາ ອິຣິຍນາ ວຕ຺ຕນາ ປາລນາ ຊີວິຕໍ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ. ອປິ ຈ, ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ – ຐິຕິປຣິຕ຺ຕຕາຍ ວາ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ, ສຣສປຣິຕ຺ຕຕາຍ ວາ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ. ກຖໍ ຐິຕິປຣິຕ຺ຕຕາຍ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ? ອຕີເຕ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂເຓ ຊີວິຕ຺ຖ, ນ ຊີວຕິ ນ ຊີວິສ຺ສຕິ; ອນາຄເຕ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂເຓ ຊີວິສ຺ສຕິ, ນ ຊີວຕິ ນ ຊີວິຕ຺ຖ; ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂເຓ ຊີວຕິ, ນ ຊີວິຕ຺ຖ ນ ຊີວິສ຺ສຕິ.

‘‘ຊີວິຕໍ ອຕ຺ຕຠາໂວ ຈ, ສຸຂທຸກ຺ຂາ ຈ ເກວລາ;

ເອກຈິຕ຺ຕສມາຍຸຕ຺ຕາ, ລຫຸໂສ ວຕ຺ຕເຕ ຂໂຓ.

‘‘ຈຸລ຺ລາສີຕິສຫສ຺ສານິ, ກປ຺ປາ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ເຍ ມຣູ;

ນຕ຺ເວວ ເຕປິ ຊີວນ຺ຕິ, ທ຺ວີຫິ ຈິຕ຺ເຕຫິ ສໍຍຸຕາ.

‘‘ເຍ ນິຣຸທ຺ຘາ ມຣນ຺ຕສ຺ສ, ຕິຏ຺ຐມານສ຺ສ ວາ ອິຘ;

ສພ຺ເພປິ ສທິສາ ຂນ຺ຘາ, ຄຕາ ອປ຺ປຏິສນ຺ຘິກາ.

‘‘ອນນ຺ຕຣາ ຈ ເຍ ຠຄ຺ຄາ [ຠງ຺ຄາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ເຍ ຈ ຠຄ຺ຄາ ອນາຄຕາ;

ຕທນ຺ຕເຣ ນິຣຸທ຺ຘານໍ, ເວສມໍ ນຕ຺ຖິ ລກ຺ຂເຓ.

‘‘ອນິພ຺ພຕ຺ເຕນ ນ ຊາໂຕ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນນ ຊີວຕິ;

ຈິຕ຺ຕຠຄ຺ຄາ ມໂຕ ໂລໂກ, ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ປຣມຕ຺ຖິຍາ.

‘‘ຍຖາ ນິນ຺ນາ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ຉນ຺ເທນ ປຣິຓາມິຕາ;

ອຈ຺ຉິນ຺ນຘາຣາ ວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ສຬາຍຕນປຈ຺ຈຍາ.

‘‘ອນິຘານຄຕາ ຠຄ຺ຄາ, ປຸຎ຺ໂຊ ນຕ຺ຖິ ອນາຄເຕ;

ນິພ຺ພຕ຺ຕາ ເຍ ຈ [ນິພ຺ພຕ຺ຕາເຍວ (ສພ຺ພຕ຺ຖ)] ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ອາຣຄ຺ເຄ ສາສປູປມາ.

‘‘ນິພ຺ພຕ຺ຕານຎ຺ຈ ຘມ຺ມານໍ, ຠງ຺ໂຄ ເນສໍ ປຸຣກ຺ຂໂຕ;

ປໂລກຘມ຺ມາ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ປຸຣາເຓຫິ ອມິສ຺ສິຕາ.

‘‘ອທສ຺ສນໂຕ ອາຍນ຺ຕິ, ຠງ຺ຄາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ທສ຺ສນໍ;

ວິຊ຺ຊຸປ຺ປາໂທວ ອາກາເສ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ວຍນ຺ຕິ ຈາ’’ຕິ.

ເອວໍ ຐິຕິປຣິຕ຺ຕຕາຍ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ.

ກຖໍ ສຣສປຣິຕ຺ຕຕາຍ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ? ອສ຺ສາສູປນິພນ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ, ປສ຺ສາສູປນິພນ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ, ອສ຺ສາສປສ຺ສາສູປນິພນ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ, ມຫາຠູຕູປນິພນ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ, ກພຬີກາຣາຫາຣູປນິພນ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ, ອຸສ຺ມູປນິພນ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ, ວິຎ຺ຎາຓູປນິພນ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ. ມູລມ຺ປິ ອິເມສໍ ທຸພ຺ພລໍ, ປຸພ຺ພເຫຕູປິ ອິເມສໍ ທຸພ຺ພລາ. ເຍ ປຈ຺ຈຍາ ເຕປິ ທຸພ຺ພລາ, ເຍປິ ປຠາວິກາ ເຕປິ ທຸພ຺ພລາ. ສຫຠູມິ ອິເມສໍ ທຸພ຺ພລາ, ສມ຺ປໂຍຄາປິ ອິເມສໍ ທຸພ຺ພລາ, ສຫຊາປິ ອິເມສໍ ທຸພ຺ພລາ, ຍາປິ ປໂຍຊິກາ ສາປິ ທຸພ຺ພລາ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ອິເມ ນິຈ຺ຈທຸພ຺ພລາ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ອນວຏ຺ຐິຕາ ອິເມ. ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປຣິປາຕຍນ຺ຕິ ອິເມ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສ຺ສ ຫິ ນຕ຺ຖິ ຕາຍິຕາ, ນ ຈາປິ ຐເປນ຺ຕິ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ອິເມ. ໂຍປິ ນິພ຺ພຕ຺ຕໂກ ໂສ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.

‘‘ນ ຈ ເກນຈິ ໂກຈິ ຫາຍຕິ, ຄນ຺ຘພ຺ພາ ຈ ອິເມ ຫິ ສພ຺ພໂສ;

ປຸຣິເມຫິ ປຠາວິກາ ອິເມ, ເຍປິ ປຠາວິກາ ເຕ ປຸເຣ ມຕາ;

ປຸຣິມາປິ ຈ ປຈ຺ຉິມາປິ ຈ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ນ ກທາຈິ ມທ຺ທສໍສູ’’ຕິ.

ເອວໍ ສຣສປຣິຕ຺ຕຕາຍ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ.

ອປິ ຈ ຈາຕຸມຫາຣາຊິການໍ ເທວານໍ ຊີວິຕໍ ອຸປາທາຍ ມນຸສ຺ສານໍ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ ປຣິຕ຺ຕກໍ ຊີວິຕໍ ໂຖກໍ [ໂຖກກໍ (ກ.)] ຊີວິຕໍ ຂຓິກໍ ຊີວິຕໍ ລຫຸກໍ ຊີວິຕໍ ອິຕ຺ຕຣໍ ຊີວິຕໍ ອນທ຺ຘນີຍໍ ຊີວິຕໍ ນຈິຣຏ຺ຐິຕິກໍ ຊີວິຕໍ. ຕາວຕິໍສານໍ ເທວານໍ…ເປ… ຍາມານໍ ເທວານໍ… ຕຸສິຕານໍ ເທວານໍ… ນິມ຺ມານຣຕີນໍ ເທວານໍ… ປຣນິມ຺ມິຕວສວຕ຺ຕີນໍ ເທວານໍ… ພ຺ຣຫ຺ມກາຍິການໍ ເທວານໍ ຊີວິຕໍ ອຸປາທາຍ ມນຸສ຺ສານໍ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ ປຣິຕ຺ຕກໍ ຊີວິຕໍ ໂຖກໍ ຊີວິຕໍ ຂຓິກໍ ຊີວິຕໍ ລຫຸກໍ ຊີວິຕໍ ອິຕ຺ຕຣໍ ຊີວິຕໍ ອນທ຺ຘນີຍໍ ຊີວິຕໍ ນຈິຣຏ຺ຐິຕິກໍ ຊີວິຕໍ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ອປ຺ປມິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ມນຸສ຺ສານໍ ອາຍຸ. ຄມນິໂຍ ສມ຺ປຣາໂຍ ມນ຺ຕາຍ ໂພທ຺ຘພ຺ພໍ, ກຕ຺ຕພ຺ພໍ ກຸສລໍ, ຈຣິຕພ຺ພໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ນຕ຺ຖິ ຊາຕສ຺ສ ອມຣຓໍ. ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈິຣໍ ຊີວຕິ ໂສ ວສ຺ສສຕໍ ອປ຺ປໍ ວາ ຠິຍ຺ໂຍ’’.

‘‘ອປ຺ປມາຍຸ ມນຸສ຺ສານໍ, ຫີເຬຍ຺ຍ ນໍ ສຸໂປຣິໂສ;

ຈເຣຍ຺ຍາທິຕ຺ຕສີໂສວ ນຕ຺ຖິ ມຈ຺ຈຸສ຺ສນາຄໂມ.

‘‘ອຈ຺ຈຍນ຺ຕິ ອໂຫຣຕ຺ຕາ, ຊີວິຕໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕິ;

ອາຍຸ ຂິຍ຺ຍຕິ ມຈ຺ຈານໍ, ກຸນ຺ນທີນໍວ ໂອທກ’’ນ຺ຕິ.

ອປ຺ປຎ຺ຫິທໍ ຊີວິຕມາຫຸ ຘີຣາຕິ. ຘີຣາຕິ ຘີຣາ, ຘິຕິມາຕິ ຘີຣາ, ຘິຕິສມ຺ປນ຺ນາຕິ ຘີຣາ, ຘີກຕປາປາຕິ ຘີຣາ. ຘີ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ ວິຈໂຍ ປວິຈໂຍ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສລ຺ລກ຺ຂຓາ ອຸປລກ຺ຂຓາ ປຈ຺ຈຸປລກ຺ຂຓາ ປຓ຺ຑິຈ຺ຈໍ ໂກສລ຺ລໍ ເນປຸຎ຺ຎໍ ເວຠພ຺ຍາ ຈິນ຺ຕາ ອຸປປຣິກ຺ຂາ ຠູຣິ ເມຘາ ປຣິຓາຍິກາ ວິປສ຺ສນາ ສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ປໂຕໂທ ປຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຎ຺ຎາພລໍ ປຎ຺ຎາສຕ຺ຖໍ ປຎ຺ຎາປາສາໂທ ປຎ຺ຎາອາໂລໂກ ປຎ຺ຎາໂອຠາໂສ ປຎ຺ຎາປຊ຺ໂຊໂຕ ປຎ຺ຎາຣຕນໍ ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ, ຕາຍ ປຎ຺ຎາຍ ສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ຘີຣາ. ອປິ ຈ ຂນ຺ຘຘີຣາ ຘາຕຸຘີຣາ ອາຍຕນຘີຣາ, ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທຘີຣາ ສຕິປຏ຺ຐານຘີຣາ ສມ຺ມປ຺ປຘານຘີຣາ ອິທ຺ຘິປາທຘີຣາ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍຘີຣາ ພລຘີຣາ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄຘີຣາ ມຄ຺ຄຘີຣາ ຜລຘີຣາ ນິພ຺ພານຘີຣາ. ເຕ ຘີຣາ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ມນຸສ຺ສານໍ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ, ປຣິຕ຺ຕກໍ ຊີວິຕໍ, ໂຖກໍ ຊີວິຕໍ, ຂຓິກໍ ຊີວິຕໍ, ລຫຸກໍ ຊີວິຕໍ, ອິຕ຺ຕຣໍ ຊີວິຕໍ, ອນທ຺ຘນີຍໍ ຊີວິຕໍ, ນຈິຣຏ຺ຐິຕິກໍ ຊີວິຕ’’ນ຺ຕິ. ເອວມາຫໍສຸ ເອວໍ ກເຖນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓນ຺ຕິ ເອວໍ ທີປຍນ຺ຕິ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ອປ຺ປຎ຺ຫິທໍ ຊີວິຕມາຫຸ ຘີຣາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຕສ຺ມາ ຫິ ສິກ຺ເຂຖ ອິເຘວ ຊນ຺ຕຸ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຊຎ຺ຎາ ວິສມນ຺ຕິ ໂລເກ;

ນ ຕສ຺ສ ເຫຕູ ວິສມໍ ຈເຣຍ຺ຍ, ອປ຺ປຎ຺ຫິທໍ ຊີວິຕມາຫຸ ຘີຣາ’’ຕິ.

໑໑.

ປສ຺ສາມິ ໂລເກ ປຣິຜນ຺ທມານໍ, ປຊໍ ອິມໍ ຕຓ຺ຫຄຕໍ ຠເວສຸ;

ຫີນາ ນຣາ ມຈ຺ຈຸມຸເຂ ລປນ຺ຕິ, ອວີຕຕຓ຺ຫາເສ ຠວາຠເວສຸ.

ປສ຺ສາມິ ໂລເກ ປຣິຜນ຺ທມານນ຺ຕິ. ປສ຺ສາມີຕິ ມໍສຈກ຺ຂຸນາປິ ປສ຺ສາມິ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸນາປິ ປສ຺ສາມິ, ປຎ຺ຎາຈກ຺ຂຸນາປິ ປສ຺ສາມິ, ພຸທ຺ຘຈກ຺ຂຸນາປິ ປສ຺ສາມິ, ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸນາປິ ປສ຺ສາມິ ທກ຺ຂາມິ ໂອໂລເກມິ ນິຊ຺ຌາຍາມິ ອຸປປຣິກ຺ຂາມິ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ ມນຸສ຺ສໂລເກ ເທວໂລເກ ຂນ຺ຘໂລເກ ຘາຕຸໂລເກ ອາຍຕນໂລເກ.

ປຣິຜນ຺ທມານນ຺ຕິ ຕຓ຺ຫາຜນ຺ທນາຍ ຜນ຺ທມານໍ, ທິຏ຺ຐິຜນ຺ທນາຍ ຜນ຺ທມານໍ, ກິເລສຜນ຺ທນາຍ ຜນ຺ທມານໍ, ປໂຍຄຜນ຺ທນາຍ ຜນ຺ທມານໍ, ວິປາກຜນ຺ທນາຍ ຜນ຺ທມານໍ, ທຸຈ຺ຈຣິຕຜນ຺ທນາຍ ຜນ຺ທມານໍ, ຣຕ຺ຕໍ ຣາເຄນ ຜນ຺ທມານໍ, ທຸຏ຺ຐໍ ໂທເສນ ຜນ຺ທມານໍ, ມູຬ຺ຫໍ ໂມເຫນ ຜນ຺ທມານໍ, ວິນິພທ຺ຘໍ ມາເນນ ຜນ຺ທມານໍ, ປຣາມຏ຺ຐໍ ທິຏ຺ຐິຍາ ຜນ຺ທມານໍ, ວິກ຺ເຂປຄຕໍ ອຸທ຺ຘຈ຺ເຈນ ຜນ຺ທມານໍ, ອນິຏ຺ຐງ຺ຄຕໍ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ຜນ຺ທມານໍ, ຖາມຄຕໍ ອນຸສເຍຫິ ຜນ຺ທມານໍ, ລາເຠນ ຜນ຺ທມານໍ, ອລາເຠນ ຜນ຺ທມານໍ, ຍເສນ ຜນ຺ທມານໍ, ອຍເສນ ຜນ຺ທມານໍ, ປສໍສາຍ ຜນ຺ທມານໍ, ນິນ຺ທາຍ ຜນ຺ທມານໍ, ສຸເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ຊາຕິຍາ ຜນ຺ທມານໍ, ຊຣາຍ ຜນ຺ທມານໍ, ພ຺ຍາຘິນາ ຜນ຺ທມານໍ, ມຣເຓນ ຜນ຺ທມານໍ, ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາເສຫິ ຜນ຺ທມານໍ, ເນຣຍິເກນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິເກນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ເປຕ຺ຕິວິສຍິເກນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ມານຸສິເກນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ຄພ຺ໂຠກ຺ກນ຺ຕິມູລເກນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ຄພ຺ເຠ ຐິຕິມູລເກນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ຄພ຺ຠາ ວຸຏ຺ຐານມູລເກນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ຊາຕສ຺ສູປນິພນ຺ຘເກນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ຊາຕສ຺ສ ປຣາເຘຍ຺ຍເກນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ອຕ຺ຕູປກ຺ກເມນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ປຣູປກ຺ກເມນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ທຸກ຺ຂທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ສງ຺ຂາຣທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ວິປຣິຓາມທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ຈກ຺ຂຸໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ໂສຕໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ, ຆານໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ…ເປ… ຊິວ຺ຫາໂຣເຄນ… ກາຍໂຣເຄນ… ສີສໂຣເຄນ… ກຓ຺ຓໂຣເຄນ… ມຸຂໂຣເຄນ… ທນ຺ຕໂຣເຄນ… ກາເສນ… ສາເສນ… ປິນາເສນ… ທາເຫນ… ຊເຣນ… ກຸຈ຺ຉິໂຣເຄນ… ມຸຈ຺ຉາຍ… ປກ຺ຂນ຺ທິກາຍ… ສູລາຍ … ວິສຸຈິກາຍ… ກຸຏ຺ເຐນ… ຄຓ຺ເຑນ… ກິລາເສນ… ໂສເສນ… ອປມາເຣນ… ທທ຺ທຸຍາ… ກຓ຺ຑຸຍາ… ກຈ຺ຉຸຍາ… ຣຂສາຍ… ວິຕຈ຺ຉິກາຍ… ໂລຫິເຕນ… ປິຕ຺ເຕນ… ມຘຸເມເຫນ… ອໍສາຍ… ປິຬກາຍ… ຠຄນ຺ທເລນ [ຠຄນ຺ທລາຍ (ສ຺ຍາ.)] … ປິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐາເນນ ອາພາເຘນ… ເສມ຺ຫສມຸຏ຺ຐາເນນ ອາພາເຘນ… ວາຕສມຸຏ຺ຐາເນນ ອາພາເຘນ… ສນ຺ນິປາຕິເກນ ອາພາເຘນ… ອຸຕຸປຣິຓາມເຊນ ອາພາເຘນ… ວິສມປຣິຫາຣເຊນ ອາພາເຘນ… ໂອປກ຺ກມິເກນ ອາພາເຘນ … ກມ຺ມວິປາກເຊນ ອາພາເຘນ… ສີເຕນ… ອຸຓ຺ເຫນ… ຊິຆຈ຺ຉາຍ… ປິປາສາຍ … ອຸຈ຺ຈາເຣນ… ປສ຺ສາເວນ… ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ເສນ ທຸກ຺ເຂນ… ມາຕຸມຣເຓນ ທຸກ຺ເຂນ… ປິຕຸມຣເຓນ ທຸກ຺ເຂນ… ຠາຕຸມຣເຓນ ທຸກ຺ເຂນ… ຠຄິນິມຣເຓນ ທຸກ຺ເຂນ… ປຸຕ຺ຕມຣເຓນ ທຸກ຺ເຂນ… ຘີຕຸມຣເຓນ ທຸກ຺ເຂນ… ຎາຕິພ຺ຍສເນນ… ໂຠຄພ຺ຍສເນນ… ໂຣຄພ຺ຍສເນນ… ສີລພ຺ຍສເນນ… ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສເນນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມານໍ ສມ຺ຜນ຺ທມານໍ ວິປ຺ຜນ຺ທມານໍ ເວຘມານໍ ປເວຘມານໍ ສມ຺ປເວຘມານໍ ປສ຺ສາມິ ທກ຺ຂາມິ ໂອໂລເກມິ ນິຊ຺ຌາຍາມິ ອຸປປຣິກ຺ຂາມີຕິ – ປສ຺ສາມິ ໂລເກ ປຣິຜນ຺ທມານໍ.

ປຊໍ ອິມໍ ຕຓ຺ຫຄຕໍ ຠເວສູຕິ. ປຊາຕິ ສຕ຺ຕາຘິວຈນໍ. ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ, ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ, ຄນ຺ຘຕຓ຺ຫາ, ຣສຕຓ຺ຫາ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕຓ຺ຫາ, ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ຕຓ຺ຫຄຕນ຺ຕິ ຕຓ຺ຫາຄຕໍ ຕຓ຺ຫານຸຄຕໍ ຕຓ຺ຫາຍານຸສຏໍ ຕຓ຺ຫາຍາສນ຺ນໍ ຕຓ຺ຫາຍ ປາຕິຕໍ ອຠິຠູຕໍ ປຣິຍາທິນ຺ນຈິຕ຺ຕໍ. ຠເວສູຕິ ກາມຠເວ ຣູປຠເວ ອຣູປຠເວຕິ – ປຊໍ ອິມໍ ຕຓ຺ຫຄຕໍ ຠເວສຸ.

ຫີນາ ນຣາ ມຈ຺ຈຸມຸເຂ ລປນ຺ຕີຕິ. ຫີນາ ນຣາຕິ ຫີນາ ນຣາ ຫີເນນ ກາຍກມ຺ເມນ ສມນ຺ນາຄຕາຕິ ຫີນາ ນຣາ, ຫີເນນ ວຈີກມ຺ເມນ ສມນ຺ນາຄຕາຕິ ຫີນາ ນຣາ, ຫີເນນ ມໂນກມ຺ເມນ ສມນ຺ນາຄຕາຕິ ຫີນາ ນຣາ, ຫີເນນ ປາຓາຕິປາເຕນ ສມນ຺ນາຄຕາຕິ ຫີນາ ນຣາ, ຫີເນນ ອທິນ຺ນາທາເນນ…ເປ… ຫີເນນ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາເຣນ… ຫີເນນ ມຸສາວາເທນ… ຫີນາຍ ປິສຸຓາຍ ວາຈາຍ… ຫີນາຍ ຜຣຸສາຍ ວາຈາຍ… ຫີເນນ ສມ຺ຜປ຺ປລາເປນ… ຫີນາຍ ອຠິຊ຺ຌາຍ… ຫີເນນ ພ຺ຍາປາເທນ… ຫີນາຍ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິຍາ… ຫີເນຫິ ສງ຺ຂາເຣຫິ… ຫີເນຫິ ປຎ຺ຈຫິ ກາມຄຸເຓຫິ ນີວຣເຓຫິ… ຫີນາຍ ເຈຕນາຍ… ຫີນາຍ ປຕ຺ຖນາຍ… ຫີນາຍ ປຓິຘິຍາ ສມນ຺ນາຄຕາຕິ ຫີນາ ນຣາ ຫີນາ ນິຫີນາ ໂອຫີນາ ໂອມກາ ລາມກາ ຉຕຸກ຺ກາ ປຣິຕ຺ຕາຕິ – ຫີນາ ນຣາ. ມຈ຺ຈຸມຸເຂ ລປນ຺ຕີຕິ. ມຈ຺ຈຸມຸເຂຕິ ມາຣມຸເຂ ມຣຓມຸເຂ, ມຈ຺ຈຸປ຺ປຕ຺ຕາ ມຈ຺ຈຸສມ຺ປຕ຺ຕາ ມຈ຺ຈູປາຄຕາ, ມາຣປ຺ປຕ຺ຕາ ມາຣສມ຺ປຕ຺ຕາ ມາຣູປາຄຕາ, ມຣຓປ຺ປຕ຺ຕາ ມຣຓສມ຺ປຕ຺ຕາ ມຣຓູປາຄຕາ ລປນ຺ຕິ ລາລປນ຺ຕິ ໂສຈນ຺ຕິ ກິລມນ຺ຕິ ປຣິເທວນ຺ຕິ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທນ຺ຕິ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ – ຫີນາ ນຣາ ມຈ຺ຈຸມຸເຂ ລປນ຺ຕິ.

ອວີຕຕຓ຺ຫາເສ ຠວາຠເວສູຕິ. ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ…ເປ… ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ຠວາຠເວສູຕິ ຠວາຠເວ ກມ຺ມຠເວ ປຸນພ຺ຠເວ ກາມຠເວ, ກມ຺ມຠເວ ກາມຠເວ ປຸນພ຺ຠເວ ຣູປຠເວ, ກມ຺ມຠເວ ຣູປຠເວ ປຸນພ຺ຠເວ ອຣູປຠເວ, ກມ຺ມຠເວ ອຣູປຠເວ ປຸນພ຺ຠເວ ປຸນປ຺ປຸນພ຺ຠເວ, ປຸນປ຺ປຸນຄຕິຍາ ປຸນປ຺ປຸນອຸປປຕ຺ຕິຍາ ປຸນປ຺ປຸນປຏິສນ຺ຘິຍາ ປຸນປ຺ປຸນອຕ຺ຕຠາວາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິຍາ, ອວີຕຕຓ຺ຫາ ອວິຄຕຕຓ຺ຫາ ອຈຕ຺ຕຕຓ຺ຫາ ອວນ຺ຕຕຓ຺ຫາ. ອມຸຕ຺ຕຕຓ຺ຫາ ອປ຺ປຫີນຕຓ຺ຫາ ອປ຺ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕຓ຺ຫາຕິ – ອວີຕຕຓ຺ຫາເສ ຠວາຠເວສຸ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປສ຺ສາມິ ໂລເກ ປຣິຜນ຺ທມານໍ, ປຊໍ ອິມໍ ຕຓ຺ຫຄຕໍ ຠເວສຸ;

ຫີນາ ນຣາ ມຈ຺ຈຸມຸເຂ ລປນ຺ຕິ, ອວີຕຕຓ຺ຫາເສ ຠວາຠເວສູ’’ຕິ.

໑໒.

ມມາຍິເຕ ປສ຺ສຖ ຜນ຺ທມາເນ, ມຈ຺ເຉວ [ມຈ຺ໂຉວ (ສີ.)] ອປ຺ໂປທເກ ຂີຓໂສເຕ;

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ອມໂມ ຈເຣຍ຺ຍ, ຠເວສຸ ອາສຕ຺ຕິມກຸພ຺ພມາໂນ.

ມມາຍິເຕ ປສ຺ສຖ ຜນ຺ທມາເນຕິ. ມມຕ຺ຕາຕິ ທ຺ເວ ມມຕ຺ຕາ – ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕຎ຺ຈ. ກຕມໍ ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕໍ? ຍາວຕາ ຕຓ຺ຫາສງ຺ຂາເຕນ ສີມກຕໍ ມຣິຍາທິກຕໍ ໂອຘິກຕໍ ປຣິຍນ຺ຕກຕໍ ປຣິຄ຺ຄຫິຕໍ ມມາຍິຕໍ. ອິທໍ ມມໍ, ເອຕໍ ມມໍ, ເອຕ຺ຕກໍ ມມໍ, ເອຕ຺ຕາວຕາ ມມໍ, ມມ ຣູປາ ສທ຺ທາ ຄນ຺ຘາ ຣສາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ, ອຕ຺ຖຣຓາ ປາວຸຣຓາ ທາສິທາສາ ອເຊຬກາ ກຸກ຺ກຸຏສູກຣາ ຫຕ຺ຖິຄວາສ຺ສວຬວາ ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸ ຫິຣຎ຺ຎໍ ສຸວຓ຺ຓໍ ຄາມນິຄມຣາຊຘານິໂຍ ຣຏ຺ຐຎ຺ຈ ຊນປໂທ ຈ ໂກໂສ ຈ ໂກຏ຺ຐາຄາຣຎ຺ຈ, ເກວລມ຺ປິ ມຫາປຖວິໍ ຕຓ຺ຫາວເສນ ມມາຍຕິ. ຍາວຕາ ອຏ຺ຐສຕໍ ຕຓ຺ຫາວິຈຣິຕໍ, ອິທໍ ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕໍ.

ກຕມໍ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕໍ? ວີສຕິວຕ຺ຖຸກາ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ, ທສວຕ຺ຖຸກາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ, ທສວຕ຺ຖຸກາ ອນ຺ຕຄ຺ຄາຫິກາ ທິຏ຺ຐິ; ຍາ ເອວຣູປາ ທິຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຫນໍ ທິຏ຺ຐິກນ຺ຕາໂຣ ທິຏ຺ຐິວິສູກາຍິກໍ ທິຏ຺ຐິວິປ຺ຜນ຺ທິກໍ ທິຏ຺ຐິສຎ຺ໂຎຊນໍ ຄາໂຫ ປຏິຄ຺ຄາໂຫ ອຠິນິເວໂສ ປຣາມາໂສ ກຸມ຺ມຄ຺ໂຄ ມິຈ຺ຉາປໂຖ ມິຈ຺ຉຕ຺ຕໍ ຕິຕ຺ຖາຍຕນໍ ວິປຣິເຍສຄ຺ຄາໂຫ ວິປຣີຕຄ຺ຄາໂຫ ວິປລ຺ລາສຄ຺ຄາໂຫ ມິຈ຺ຉາຄາໂຫ ‘‘ອຍາຖາວກສ຺ມິໍ ຍາຖາວກ’’ນ຺ຕິ ຄາໂຫ. ຍາວຕາ ທ຺ວາສຏ຺ຐິທິຏ຺ຐິຄຕານິ, ອິທໍ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕໍ. ມມາຍິເຕ ປສ຺ສຖ ຜນ຺ທມາເນຕິ ມມາຍິຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ອຈ຺ເຉທສໍກິໂນປິ ຜນ຺ທນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິນ຺ທນ຺ເຕປິ ຜນ຺ທນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິນ຺ເນປິ ຜນ຺ທນ຺ຕິ, ມມາຍິຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ວິປຣິຓາມສໍກິໂນປິ ຜນ຺ທນ຺ຕິ, ວິປຣິຓາມນ຺ເຕປິ ຜນ຺ທນ຺ຕິ, ວິປຣິຓເຕປິ ຜນ຺ທນ຺ຕິ ປຜນ຺ທນ຺ຕິ ສມ຺ຜນ຺ທນ຺ຕິ ວິປ຺ຜນ຺ທນ຺ຕິ ເວຘນ຺ຕິ [ເວເຘນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ.)] ປເວຘນ຺ຕິ ສມ຺ປເວຘນ຺ຕິ. ເອວໍ ຜນ຺ທມາເນ ປຜນ຺ທມາເນ ສມ຺ຜນ຺ທມາເນ ວິປ຺ຜນ຺ທມາເນ ເວຘມາເນ ປເວຘມາເນ ສມ຺ປເວຘມາເນ ປສ຺ສຖ ທກ຺ຂຖ ໂອໂລເກຖ ນິຊ຺ຌາຍຖ ອຸປປຣິກ຺ຂຖາຕິ – ມມາຍິເຕ ປສ຺ສຖ ຜນ຺ທມາເນ.

ມຈ຺ເຉວ ອປ຺ໂປທເກ ຂີຓໂສເຕຕິ. ຍຖາ ມຈ຺ຉາ ອປ຺ໂປທເກ ປຣິຕ຺ໂຕທເກ ອຸທກປຣິຍາທາເນ ກາເກຫິ ວາ ກຸລເລຫິ ວາ ພລາກາຫິ ວາ ປຣິປາຕິຍມານາ ອຸກ຺ຂິປິຍມານາ ຂຊ຺ຊມານາ ຜນ຺ທນ຺ຕິ ປຜນ຺ທນ຺ຕິ ສມ຺ຜນ຺ທນ຺ຕິ ວິປ຺ຜນ຺ທນ຺ຕິ ເວຘນ຺ຕິ ປເວຘນ຺ຕິ ສມ຺ປເວຘນ຺ຕິ; ເອວເມວ ປຊາ ມມາຍິຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ອຈ຺ເຉທສໍກິໂນປິ ຜນ຺ທນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິນ຺ທນ຺ເຕປິ ຜນ຺ທນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິນ຺ເນປິ ຜນ຺ທນ຺ຕິ, ມມາຍິຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ວິປຣິຓາມສໍກິໂນປິ ຜນ຺ທນ຺ຕິ, ວິປຣິຓາມນ຺ເຕປິ ຜນ຺ທນ຺ຕິ, ວິປຣິຓເຕປິ ຜນ຺ທນ຺ຕິ ປຜນ຺ທນ຺ຕິ ສມ຺ຜນ຺ທນ຺ຕິ ວິປ຺ຜນ຺ທນ຺ຕິ ເວຘນ຺ຕິ ປເວຘນ຺ຕິ ສມ຺ປເວຘນ຺ຕີຕິ – ມຈ຺ເຉວ ອປ຺ໂປທເກ ຂີຓໂສເຕ.

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ອມໂມ ຈເຣຍ຺ຍາຕິ. ເອຕໍ ອາທີນວໍ ທິສ຺ວາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ [ຕິຣຍິຕ຺ວາ (ກ.)] ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ມມຕ຺ເຕສູຕິ – ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ. ອມໂມ ຈເຣຍ຺ຍາຕິ ມມຕ຺ຕາຕິ ທ຺ເວ ມມຕ຺ຕາ – ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕຎ຺ຈ…ເປ… ອິທໍ ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕໍ…ເປ… ອິທໍ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕໍ. ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕໍ ປຫາຍ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຈກ຺ຂຸໍ ອມມາຍນ຺ໂຕ ໂສຕໍ ອມມາຍນ຺ໂຕ ຆານໍ ອມມາຍນ຺ໂຕ ຊິວ຺ຫໍ ອມມາຍນ຺ໂຕ ກາຍໍ ອມມາຍນ຺ໂຕ ມນໍ ອມມາຍນ຺ໂຕ ຣູເປ… ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ… ຘມ຺ເມ… ກຸລໍ… ຄຓໍ… ອາວາສໍ… ລາຠໍ… ຍສໍ… ປສໍສໍ… ສຸຂໍ… ຈີວຣໍ… ປິຓ຺ຑປາຕໍ… ເສນາສນໍ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ… ກາມຘາຕຸໍ… ຣູປຘາຕຸໍ… ອຣູປຘາຕຸໍ… ກາມຠວໍ… ຣູປຠວໍ… ອຣູປຠວໍ… ສຎ຺ຎາຠວໍ… ອສຎ຺ຎາຠວໍ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຠວໍ… ເອກໂວກາຣຠວໍ… ຈຕຸໂວກາຣຠວໍ… ປຎ຺ຈໂວກາຣຠວໍ… ອຕີຕໍ… ອນາຄຕໍ… ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພ ຘມ຺ເມ ອມມາຍນ຺ໂຕ ອຄຓ຺ຫນ຺ໂຕ ອປຣາມສນ຺ໂຕ ອນຠິນິວິສນ຺ໂຕ ຈເຣຍ຺ຍ ວິຫເຣຍ຺ຍ ອິຣິເຍຍ຺ຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ ປາເລຍ຺ຍ ຍເປຍ຺ຍ ຍາເປຍ຺ຍາຕິ – ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ອມໂມ ຈເຣຍ຺ຍ.

ຠເວສຸ ອາສຕ຺ຕິມກຸພ຺ພມາໂນຕິ. ຠເວສູຕິ ກາມຠເວ ຣູປຠເວ ອຣູປຠເວ. ອາສຕ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ຠເວສຸ ອາສຕ຺ຕິມກຸພ຺ພມາໂນຕິ. ຠເວສຸ ອາສຕ຺ຕິໍ ອກຸພ຺ພມາໂນ, ຉນ຺ທໍ ເປມໍ ຣາຄໍ ຂນ຺ຕິໍ ອກຸພ຺ພມາໂນ ອຊນຍມາໂນ ອສຎ຺ຊນຍມາໂນ ອນິພ຺ພຕ຺ຕຍມາໂນ ອນຠິນິພ຺ພຕ຺ຕຍມາໂນຕິ – ຠເວສຸ ອາສຕ຺ຕິມກຸພ຺ພມາໂນ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ມມາຍິເຕ ປສ຺ສຖ ຜນ຺ທມາເນ, ມຈ຺ເຉວ ອປ຺ໂປທເກ ຂີຓໂສເຕ;

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ອມໂມ ຈເຣຍ຺ຍ, ຠເວສຸ ອາສຕ຺ຕິມກຸພ຺ພມາໂນ’’ຕິ.

໑໓.

ອຸໂຠສຸ ອນ຺ເຕສຸ ວິເນຍ຺ຍ ຉນ຺ທໍ, ຜສ຺ສໍ ປຣິຎ຺ຎາຍ ອນານຸຄິທ຺ໂຘ;

ຍທຕ຺ຕຄຣຫີ ຕທກຸພ຺ພມາໂນ, ນ ລິມ຺ປຕີ [ນ ລິປ຺ປຕິ (ສີ.)] ທິຏ຺ຐສຸເຕສຸ ຘີໂຣ.

ອຸໂຠສຸ ອນ຺ເຕສຸ ວິເນຍ຺ຍ ຉນ຺ທນ຺ຕິ. ອນ຺ຕາຕິ ຜສ຺ໂສ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ ຜສ຺ສສມຸທໂຍ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ, ອຕີໂຕ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ ອນາຄໂຕ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ, ສຸຂາ ເວທນາ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ ທຸກ຺ຂາ ເວທນາ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ, ນາມໍ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ ຣູປໍ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ, ຉ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິການິ ອາຍຕນານິ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ ຉ ພາຫິຣານິ ອາຍຕນານິ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ, ສກ຺ກາໂຍ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ ສກ຺ກາຍສມຸທໂຍ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ. ຉນ຺ໂທຕິ ໂຍ ກາເມສຸ ກາມຈ຺ຉນ຺ໂທ ກາມຣາໂຄ ກາມນນ຺ທີ ກາມຕຓ຺ຫາ ກາມສ຺ເນໂຫ ກາມປຣິຬາໂຫ ກາມມຸຈ຺ຉາ ກາມຊ຺ໂຌສານໍ ກາໂມໂຆ ກາມໂຍໂຄ ກາມຸປາທານໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ. ອຸໂຠສຸ ອນ຺ເຕສຸ ວິເນຍ຺ຍ ຉນ຺ທນ຺ຕິ ອຸໂຠສຸ ອນ຺ເຕສຸ ຉນ຺ທໍ ວິເນຍ຺ຍ ປຏິວິເນຍ຺ຍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍາຕິ – ອຸໂຠສຸ ອນ຺ເຕສຸ ວິເນຍ຺ຍ ຉນ຺ທໍ.

ຜສ຺ສໍ ປຣິຎ຺ຎາຍ ອນານຸຄິທ຺ໂຘຕິ. ຜສ຺ໂສຕິ ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ໂສ ໂສຕສມ຺ຜສ຺ໂສ ຆານສມ຺ຜສ຺ໂສ ຊິວ຺ຫາສມ຺ຜສ຺ໂສ ກາຍສມ຺ຜສ຺ໂສ ມໂນສມ຺ຜສ຺ໂສ, ອຘິວຈນສມ຺ຜສ຺ໂສ, ປຏິຆສມ຺ຜສ຺ໂສ, ສຸຂເວທນີໂຍ ສມ຺ຜສ຺ໂສ ທຸກ຺ຂເວທນີໂຍ ສມ຺ຜສ຺ໂສ ອທຸກ຺ຂມສຸຂເວທນີໂຍ ສມ຺ຜສ຺ໂສ, ກຸສໂລ ຜສ຺ໂສ ອກຸສໂລ ຜສ຺ໂສ ອພ຺ຍາກໂຕ ຜສ຺ໂສ, ກາມາວຈໂຣ ຜສ຺ໂສ ຣູປາວຈໂຣ ຜສ຺ໂສ ອຣູປາວຈໂຣ ຜສ຺ໂສ, ສຸຎ຺ຎໂຕ ຜສ຺ໂສ ອນິມິຕ຺ໂຕ ຜສ຺ໂສ ອປ຺ປຓິຫິໂຕ ຜສ຺ໂສ, ໂລກິໂຍ ຜສ຺ໂສ ໂລກຸຕ຺ຕໂຣ ຜສ຺ໂສ, ອຕີໂຕ ຜສ຺ໂສ ອນາຄໂຕ ຜສ຺ໂສ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ໂນ ຜສ຺ໂສ, ໂຍ ເອວຣູໂປ ຜສ຺ໂສ ຜຸສນາ ສມ຺ຜຸສນາ ສມ຺ຜຸສິຕຕ຺ຕໍ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຜສ຺ໂສ.

ຜສ຺ສໍ ປຣິຎ຺ຎາຍາຕິ ຜສ຺ສໍ ຕີຫິ ປຣິຎ຺ຎາຫິ ປຣິຊານິຕ຺ວາ – ຎາຕປຣິຎ຺ຎາຍ, ຕີຣຓປຣິຎ຺ຎາຍ [ຕິຣຓປຣິຎ຺ຎາຍ (ສ຺ຍາ.)], ປຫານປຣິຎ຺ຎາຍ. ກຕມາ ຎາຕປຣິຎ຺ຎາ? ຜສ຺ສໍ ຊານາຕິ – ອຍໍ ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ໂສຕສມ຺ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ຆານສມ຺ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ຊິວ຺ຫາສມ຺ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ກາຍສມ຺ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ມໂນສມ຺ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ອຘິວຈນສມ຺ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ປຏິຆສມ຺ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ສຸຂເວທນີໂຍ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ທຸກ຺ຂເວທນີໂຍ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ອທຸກ຺ຂມສຸຂເວທນີໂຍ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ກຸສໂລ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ອກຸສໂລ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ອພ຺ຍາກໂຕ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ກາມາວຈໂຣ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ຣູປາວຈໂຣ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ອຣູປາວຈໂຣ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ສຸຎ຺ຎໂຕ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ອນິມິຕ຺ໂຕ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ອປ຺ປຓິຫິໂຕ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ໂລກິໂຍ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ໂລກຸຕ຺ຕໂຣ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ອຕີໂຕ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ອນາຄໂຕ ຜສ຺ໂສ, ອຍໍ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ໂນ ຜສ຺ໂສຕິ ຊານາຕິ ປສ຺ສຕິ – ອຍໍ ຎາຕປຣິຎ຺ຎາ.

ກຕມາ ຕີຣຓປຣິຎ຺ຎາ? ເອວໍ ຎາຕໍ ກຕ຺ວາ ຜສ຺ສໍ ຕີເຣຕິ. ອນິຈ຺ຈໂຕ ທຸກ຺ຂໂຕ ໂຣຄໂຕ ຄຓ຺ຑໂຕ ສລ຺ລໂຕ ອຆໂຕ ອາພາຘໂຕ ປຣໂຕ ປໂລກໂຕ ອີຕິໂຕ ອຸປທ຺ທວໂຕ ຠຍໂຕ ອຸປສຄ຺ຄໂຕ ຈລໂຕ ປຠງ຺ຄຸໂຕ ອຘຸວໂຕ ອຕາຓໂຕ ອເລຓໂຕ ອສຣຓໂຕ ຣິຕ຺ຕໂຕ ຕຸຈ຺ຉໂຕ ສຸຎ຺ຎໂຕ ອນຕ຺ຕໂຕ ອາທີນວໂຕ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໂຕ ອສາຣກໂຕ ອຆມູລໂຕ ວຘກໂຕ ວິຠວໂຕ ສາສວໂຕ ສງ຺ຂຕໂຕ ມາຣາມິສໂຕ ຊາຕິຊຣາພ຺ຍາຘິມຣຓຘມ຺ມໂຕ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສຘມ຺ມໂຕ ສໍກິເລສຘມ຺ມໂຕ ສມຸທຍໂຕ ອຕ຺ຖງ຺ຄມໂຕ ອສ຺ສາທໂຕ ອາທີນວໂຕ ນິສ຺ສຣຓໂຕ ຕີເຣຕິ – ອຍໍ ຕີຣຓປຣິຎ຺ຎາ.

ກຕມາ ປຫານປຣິຎ຺ຎາ? ເອວໍ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ຜສ຺ເສ ຉນ຺ທຣາຄໍ ປຊຫຕິ ວິໂນເທຕິ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກໂຣຕິ ອນຠາວໍ ຄເມຕິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຜສ຺ເສສຸ ຉນ຺ທຣາໂຄ ຕໍ ປຊຫຖ. ເອວໍ ໂສ ຜສ຺ໂສ ປຫີໂນ ຠວິສ຺ສຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູໂລ ຕາລາວຕ຺ຖຸກໂຕ ອນຠາວໍ ກໂຕ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ໂມ’’ຕິ – ອຍໍ ປຫານປຣິຎ຺ຎາ. ຜສ຺ສໍ ປຣິຎ຺ຎາຍາຕິ. ຜສ຺ສໍ ອິມາຫິ ຕີຫິ ປຣິຎ຺ຎາຫິ ປຣິຊານິຕ຺ວາ. ອນານຸຄິທ຺ໂຘຕິ. ເຄໂຘວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ຍສ຺ເສໂສ ເຄໂຘ ປຫີໂນ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ໂນ ວູປສນ຺ໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິໂກ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ໂຒ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຄິທ຺ໂຘ. ໂສ ຣູເປ ອຄິທ຺ໂຘ ສທ຺ເທ ອຄິທ຺ໂຘ ຄນ຺ເຘ ອຄິທ຺ໂຘ ຣເສ ອຄິທ຺ໂຘ ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ອຄິທ຺ໂຘ ກຸເລ… ຄເຓ… ອາວາເສ… ລາເຠ… ຍເສ… ປສໍສາຍ… ສຸເຂ… ຈີວເຣ… ປິຓ຺ຑປາເຕ… ເສນາສເນ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາເຣ ອຄິທ຺ໂຘ ກາມຘາຕຸຍາ… ຣູປຘາຕຸຍາ… ອຣູປຘາຕຸຍາ… ກາມຠເວ… ຣູປຠເວ… ອຣູປຠເວ… ສຎ຺ຎາຠເວ… ອສຎ຺ຎາຠເວ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຠເວ… ເອກໂວກາຣຠເວ… ຈຕຸໂວກາຣຠເວ… ປຎ຺ຈໂວກາຣຠເວ… ອຕີເຕ… ອນາຄເຕ… ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພສຸ ຘມ຺ເມສຸ ອຄິທ຺ໂຘ ອຄຘິໂຕ ອມຸຈ຺ຉິໂຕ ອນຊ຺ຌາປນ຺ໂນ ວີຕເຄໂຘ ວິຄຕເຄໂຘ ຈຕ຺ຕເຄໂຘ ວນ຺ຕເຄໂຘ ມຸຕ຺ຕເຄໂຘ ປຫີນເຄໂຘ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐເຄໂຘ ວີຕຣາໂຄ ວິຄຕຣາໂຄ ຈຕ຺ຕຣາໂຄ ວນ຺ຕຣາໂຄ ມຸຕ຺ຕຣາໂຄ ປຫີນຣາໂຄ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຣາໂຄ ນິຈ຺ຉາໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ສີຕິຠູໂຕ ສຸຂປຏິສໍເວທີ ພ຺ຣຫ຺ມຠູເຕນ ອຕ຺ຕນາ ວິຫຣຕີຕິ – ຜສ຺ສໍ ປຣິຎ຺ຎາຍ ອນານຸຄິທ຺ໂຘ.

ຍທຕ຺ຕຄຣຫີ ຕທກຸພ຺ພມາໂນຕິ. ຍທນ຺ຕິ ຍໍ. ອຕ຺ຕຄຣຫີຕິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ – ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ. ກຖໍ ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ? ກຕໍ ເມ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ, ອກຕໍ ເມ ກາຍສຸຈຣິຕນ຺ຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ກຕໍ ເມ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ, ອກຕໍ ເມ ວຈີສຸຈຣິຕນ຺ຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ກຕໍ ເມ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ, ອກຕໍ ເມ ມໂນສຸຈຣິຕນ຺ຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ກໂຕ ເມ ປາຓາຕິປາໂຕ, ອກຕາ ເມ ປາຓາຕິປາຕາ ເວຣມຓີຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ກຕໍ ເມ ອທິນ຺ນາທານໍ, ອກຕາ ເມ ອທິນ຺ນາທານາ ເວຣມຓີຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ກໂຕ ເມ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາໂຣ, ອກຕາ ເມ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາຣາ ເວຣມຓີຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ກໂຕ ເມ ມຸສາວາໂທ, ອກຕາ ເມ ມຸສາວາທາ ເວຣມຓີຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ກຕາ ເມ ປິສຸຓາ ວາຈາ, ອກຕາ ເມ ປິສຸຓາຍ ວາຈາຍ ເວຣມຓີຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ກຕາ ເມ ຜຣຸສາ ວາຈາ, ອກຕາ ເມ ຜຣຸສາຍ ວາຈາຍ ເວຣມຓີຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ກໂຕ ເມ ສມ຺ຜປ຺ປລາໂປ, ອກຕາ ເມ ສມ຺ຜປ຺ປລາປາ ເວຣມຓີຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ກຕາ ເມ ອຠິຊ຺ຌາ, ອກຕາ ເມ ອນຠິຊ຺ຌາຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ກໂຕ ເມ ພ຺ຍາປາໂທ, ອກໂຕ ເມ ອພ຺ຍາປາໂທຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ກຕາ ເມ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ, ອກຕາ ເມ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐີຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ເອວໍ ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ອຖ ວາ, ສີເລສຸມ຺ຫິ ນ ປຣິປູຣກາຣີຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸມ຺ຫິ ອຄຸຕ຺ຕທ຺ວາໂຣຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ໂຠຊເນມ຺ຫິ [ໂຠຊເນ (ສ຺ຍາ.)] ອມຕ຺ຕຎ຺ຎູຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ຊາຄຣິຍໍ ອນນຸຍຸຕ຺ໂຕຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ເຎນ ອສມນ຺ນາຄໂຕຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ອຠາວິຕາ ເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ອຠາວິຕາ ເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ອຠາວິຕາ ເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ອຠາວິຕານິ ເມ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານີຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ອຠາວິຕານິ ເມ ປຎ຺ຈ ພລານີຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ອຠາວິຕາ ເມ ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ອຠາວິໂຕ ເມ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ທຸກ຺ຂໍ ເມ ອປຣິຎ຺ຎາຕນ຺ຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ສມຸທໂຍ ເມ ອປ຺ປຫີໂນຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ມຄ຺ໂຄ ເມ ອຠາວິໂຕຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ນິໂຣໂຘ ເມ ອສຈ຺ຉິກໂຕຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ເອວໍ ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ ອຕ຺ຕານໍ ຄຣຫຕິ. ເອວໍ ອຕ຺ຕຄຣຫິຕໍ ກມ຺ມໍ ອກຸພ຺ພມາໂນ ອຊນຍມາໂນ ອສຎ຺ຊນຍມາໂນ ອນິພ຺ພຕ຺ຕຍມາໂນ ອນຠິນິພ຺ພຕ຺ຕຍມາໂນຕິ – ຍທຕ຺ຕຄຣຫີ ຕທກຸພ຺ພມາໂນ. ນ ລິມ຺ປຕີ ທິຏ຺ຐສຸເຕສຸ ຘີໂຣຕິ. ເລໂປຕິ ທ຺ເວ ເລປາ – ຕຓ຺ຫາເລໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິເລໂປ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາເລໂປ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິເລໂປ. ຘີໂຣຕິ ປຓ຺ຑິໂຕ ປຎ຺ຎວາ ພຸທ຺ຘິມາ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີ. ຘີໂຣ ຕຓ຺ຫາເລປໍ ປຫາຍ ທິຏ຺ຐິເລປໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ທິຏ຺ເຐ ນ ລິມ຺ປຕິ, ສຸເຕ ນ ລິມ຺ປຕິ, ມຸເຕ ນ ລິມ຺ປຕິ, ວິຎ຺ຎາເຕ ນ ລິມ຺ປຕິ, ນ ປລິມ຺ປຕິ [ນ ສໍລິມ຺ປຕິ (ສ຺ຍາ.)], ນ ອຸປລິມ຺ປຕິ. ອລິຕ຺ໂຕ ອປລິຕ຺ໂຕ [ອສໍລິຕ຺ໂຕ (ສ຺ຍາ.)] ອນຸປລິຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ນ ລິມ຺ປຕີ ທິຏ຺ຐສຸເຕສຸ ຘີໂຣຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອຸໂຠສຸ ອນ຺ເຕສຸ ວິເນຍ຺ຍ ຉນ຺ທໍ, ຜສ຺ສໍ ປຣິຎ຺ຎາຍ ອນານຸຄິທ຺ໂຘ;

ຍທຕ຺ຕຄຣຫີ ຕທກຸພ຺ພມາໂນ, ນ ລິມ຺ປຕີ ທິຏ຺ຐສຸເຕສຸ ຘີໂຣ’’ຕິ.

໑໔.

ສຎ຺ຎໍ ປຣິຎ຺ຎາ ວິຕເຣຍ຺ຍ ໂອຆໍ, ປຣິຄ຺ຄເຫສຸ ມຸນິ ໂນປລິຕ຺ໂຕ;

ອພ຺ພູຬ຺ຫສລ຺ໂລ ຈຣມປ຺ປມຕ຺ໂຕ, ນາສີສຕີ ໂລກມິມໍ ປຣຎ຺ຈ.

ສຎ຺ຎໍ ປຣິຎ຺ຎາ ວິຕເຣຍ຺ຍ ໂອຆນ຺ຕິ. ສຎ຺ຎາຕິ ກາມສຎ຺ຎາ ພ຺ຍາປາທສຎ຺ຎາ ວິຫິໍສາສຎ຺ຎາ ເນກ຺ຂມ຺ມສຎ຺ຎາ ອພ຺ຍາປາທສຎ຺ຎາ ອວິຫິໍສາສຎ຺ຎາ ຣູປສຎ຺ຎາ ສທ຺ທສຎ຺ຎາ ຄນ຺ຘສຎ຺ຎາ ຣສສຎ຺ຎາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພສຎ຺ຎາ ຘມ຺ມສຎ຺ຎາ – ຍາ ເອວຣູປາ ສຎ຺ຎາ ສຎ຺ຊານນາ ສຎ຺ຊານິຕຕ຺ຕໍ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສຎ຺ຎາ. ສຎ຺ຎໍ ປຣິຎ຺ຎາຕິ ສຎ຺ຎໍ ຕີຫິ ປຣິຎ຺ຎາຫິ ປຣິຊານິຕ຺ວາ – ຎາຕປຣິຎ຺ຎາຍ, ຕີຣຓປຣິຎ຺ຎາຍ, ປຫານປຣິຎ຺ຎາຍ.

ກຕມາ ຎາຕປຣິຎ຺ຎາ? ສຎ຺ຎໍ ຊານາຕິ – ອຍໍ ກາມສຎ຺ຎາ, ອຍໍ ພ຺ຍາປາທສຎ຺ຎາ, ອຍໍ ວິຫິໍສາສຎ຺ຎາ, ອຍໍ ເນກ຺ຂມ຺ມສຎ຺ຎາ, ອຍໍ ອພ຺ຍາປາທສຎ຺ຎາ, ອຍໍ ອວິຫິໍສາສຎ຺ຎາ, ອຍໍ ຣູປສຎ຺ຎາ, ອຍໍ ສທ຺ທສຎ຺ຎາ, ອຍໍ ຄນ຺ຘສຎ຺ຎາ, ອຍໍ ຣສສຎ຺ຎາ, ອຍໍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພສຎ຺ຎາ, ອຍໍ ຘມ຺ມສຎ຺ຎາຕິ ຊານາຕິ ປສ຺ສຕິ – ອຍໍ ຎາຕປຣິຎ຺ຎາ.

ກຕມາ ຕີຣຓປຣິຎ຺ຎາ? ເອວໍ ຎາຕໍ ກຕ຺ວາ ສຎ຺ຎໍ ຕີເຣຕິ. ອນິຈ຺ຈໂຕ ທຸກ຺ຂໂຕ ໂຣຄໂຕ ຄຓ຺ຑໂຕ ສລ຺ລໂຕ ອຆໂຕ ອາພາຘໂຕ ປຣໂຕ ປໂລກໂຕ ອີຕິໂຕ ອຸປທ຺ທວໂຕ ຠຍໂຕ ອຸປສຄ຺ຄໂຕ ຈລໂຕ ປຠງ຺ຄຸໂຕ…ເປ… ສມຸທຍໂຕ ອຕ຺ຖງ຺ຄມໂຕ ອສ຺ສາທໂຕ ອາທີນວໂຕ ນິສ຺ສຣຓໂຕ ຕີເຣຕິ – ອຍໍ ຕີຣຓປຣິຎ຺ຎາ.

ກຕມາ ປຫານປຣິຎ຺ຎາ? ເອວໍ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ສຎ຺ຎາຍ ຉນ຺ທຣາຄໍ ປຊຫຕິ ວິໂນເທຕິ ອນຠາວໍ ຄເມຕິ. ວຸຕ຺ຕມ຺ປິ ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຎ຺ຎາຍ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຕໍ ປຊຫຖ. ເອວໍ ສາ ສຎ຺ຎາ ປຫີນາ ຠວິສ຺ສຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍ ກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ’’ຕິ – ອຍໍ ປຫານປຣິຎ຺ຎາ. ສຎ຺ຎໍ ປຣິຎ຺ຎາຕິ ສຎ຺ຎໍ ອິມາຫິ ຕີຫິ ປຣິຎ຺ຎາຫິ ປຣິຊານິຕ຺ວາ. ວິຕເຣຍ຺ຍ ໂອຆນ຺ຕິ ກາໂມຆໍ ຠໂວຆໍ ທິຏ຺ໂຐຆໍ ອວິຊ຺ໂຊຆໍ ຕເຣຍ຺ຍ ອຸຕ຺ຕເຣຍ຺ຍ ປຕເຣຍ຺ຍ ສມຕິກ຺ກເມຍ຺ຍ ວີຕິວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ສຎ຺ຎໍ ປຣິຎ຺ຎາ ວິຕເຣຍ຺ຍ ໂອຆໍ.

ປຣິຄ຺ຄເຫສຸ ມຸນິ ໂນປລິຕ຺ໂຕຕິ. ປຣິຄ຺ຄຫາຕິ ທ຺ເວ ປຣິຄ຺ຄຫາ – ຕຓ຺ຫາປຣິຄ຺ຄໂຫ ຈ ທິຏ຺ຐິປຣິຄ຺ຄໂຫ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາປຣິຄ຺ຄໂຫ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິປຣິຄ຺ຄໂຫ. ມຸນີຕິ. ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ, ເຕນ ຎາເຓນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ມຸນິ ໂມນປ຺ປຕ຺ໂຕຕິ. ຕີຓິ ໂມເນຍ຺ຍານິ – ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ, ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ, ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ.

ກຕມໍ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ? ຕິວິຘກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ ປຫານໍ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ, ຕິວິຘໍ ກາຍສຸຈຣິຕໍ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ, ກາຍາຣມ຺ມເຓ ຎາຓໍ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ, ກາຍປຣິຎ຺ຎາ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ, ປຣິຎ຺ຎາສຫຄໂຕ ມຄ຺ໂຄ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ, ກາເຍ ຉນ຺ທຣາຄສ຺ສ ປຫານໍ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ, ກາຍສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານສມາປຕ຺ຕິ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ – ອິທໍ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ.

ກຕມໍ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ? ຈຕຸພ຺ພິຘວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ ປຫານໍ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ, ຈຕຸພ຺ພິຘໍ ວຈີສຸຈຣິຕໍ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ, ວາຈາຣມ຺ມເຓ ຎາຓໍ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ, ວາຈາປຣິຎ຺ຎາ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ, ປຣິຎ຺ຎາສຫຄໂຕ ມຄ຺ໂຄ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ, ວາຈາຍ ຉນ຺ທຣາຄສ຺ສ ປຫານໍ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ, ວຈີສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ ທຸຕິຍຊ຺ຌານສມາປຕ຺ຕິ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ – ອິທໍ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ.

ກຕມໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ? ຕິວິຘມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ ປຫານໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ, ຕິວິຘໍ ມໂນສຸຈຣິຕໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ, ຈິຕ຺ຕາຣມ຺ມເຓ ຎາຓໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ, ຈິຕ຺ຕປຣິຎ຺ຎາ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ, ປຣິຎ຺ຎາສຫຄໂຕ ມຄ຺ໂຄ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ, ຈິຕ຺ເຕ ຉນ຺ທຣາຄສ຺ສ ປຫານໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ, ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ ສຎ຺ຎາເວທຍິຕນິໂຣຘໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ – ອິທໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ.

‘‘ກາຍມຸນິໍ ວາຈາມຸນິໍ, ມໂນມຸນິມນາສວໍ;

ມຸນິໍ ໂມເນຍ຺ຍສມ຺ປນ຺ນໍ, ອາຫຸ ສພ຺ພປ຺ປຫາຍິນໍ.

‘‘ກາຍມຸນິໍ ວາຈາມຸນິໍ, ມໂນມຸນິມນາສວໍ;

ມຸນິໍ ໂມເນຍ຺ຍສມ຺ປນ຺ນໍ, ອາຫຸ ນິນ຺ຫາຕປາປກ’’ນ຺ຕິ [ນິໍນ຺ຫາຕປາປກນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ.)].

ອິເມຫິ ຕີຫິ ໂມເນຍ຺ເຍຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄຕາ ຉ ມຸນິໂນ [ຉ ມຸນໂຍ (ສ຺ຍາ.)] – ອຄາຣມຸນິໂນ, ອນຄາຣມຸນິໂນ, ເສຂມຸນິໂນ, ອເສຂມຸນິໂນ, ປຈ຺ເຈກມຸນິໂນ, ມຸນິມຸນິໂນຕິ. ກຕເມ ອຄາຣມຸນິໂນ? ເຍ ເຕ ອຄາຣິກາ ທິຏ຺ຐປທາ ວິຎ຺ຎາຕສາສນາ – ອິເມ ອຄາຣມຸນິໂນ. ກຕເມ ອນຄາຣມຸນິໂນ? ເຍ ເຕ ປພ຺ພຊິຕາ ທິຏ຺ຐປທາ ວິຎ຺ຎາຕສາສນາ – ອິເມ ອນຄາຣມຸນິໂນ. ສຕ຺ຕ ເສຂາ ເສຂມຸນິໂນ. ອຣຫນ຺ໂຕ ອເສຂມຸນິໂນ. ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘາ ປຈ຺ເຈກມຸນິໂນ. ມຸນິມຸນິໂນ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຕຖາຄຕາ ອຣຫນ຺ໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘາ.

‘‘ນ ໂມເນນ ມຸນິ ໂຫຕິ, ມູຬ຺ຫຣູໂປ ອວິທ຺ທສຸ;

ໂຍ ຈ ຕຸລໍວ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ, ວຣມາທາຍ ປຓ຺ຑິໂຕ.

‘‘ປາປານິ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ສ ມຸນິ ເຕນ ໂສ ມຸນິ;

ໂຍ ມຸນາຕິ ອຸໂຠ ໂລເກ, ມຸນິ ເຕນ ປວຸຈ຺ຈຕິ.

‘‘ອສຕຎ຺ຈ ສຕຎ຺ຈ ຎຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ສພ຺ພໂລເກ;

ເທວມນຸສ຺ເສຫິ ປູຊິໂຕ ໂຍ, ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນີ’’ຕິ.

ເລປາຕິ ທ຺ເວ ເລປາ – ຕຓ຺ຫາເລໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິເລໂປ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາເລໂປ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິເລໂປ. ມຸນິ ຕຓ຺ຫາເລປໍ ປຫາຍ ທິຏ຺ຐິເລປໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ປຣິຄ຺ຄເຫສຸ ນ ລິມ຺ປຕິ ນ ປລິມ຺ປຕິ ນ ອຸປລິມ຺ປຕິ. ອລິຕ຺ໂຕ ອປລິຕ຺ໂຕ ອນຸປລິຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ປຣິຄ຺ຄເຫສຸ ມຸນິ ໂນປລິຕ຺ໂຕ.

ອພ຺ພູຬ຺ຫສລ຺ໂລ ຈຣມປ຺ປມຕ຺ໂຕຕິ. ສລ຺ລນ຺ຕິ ສຕ຺ຕ ສລ຺ລານິ – ຣາຄສລ຺ລໍ, ໂທສສລ຺ລໍ, ໂມຫສລ຺ລໍ, ມານສລ຺ລໍ, ທິຏ຺ຐິສລ຺ລໍ, ໂສກສລ຺ລໍ, ກຖໍກຖາສລ຺ລໍ [ທຸຈ຺ຈຣິຕສລ຺ລໍ (ສີ.)]. ຍສ຺ເສເຕ ສລ຺ລາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອພ຺ພູຬ຺ຫສລ຺ໂລ ອພ຺ພຫິຕສລ຺ໂລ ອຸທ຺ຘຕສລ຺ໂລ ສມຸທ຺ຘຕສລ຺ໂລ ອຸປ຺ປາຏິຕສລ຺ໂລ ສມຸປ຺ປາຏິຕສລ຺ໂລ ຈຕ຺ຕສລ຺ໂລ ວນ຺ຕສລ຺ໂລ ມຸຕ຺ຕສລ຺ໂລ ປຫີນສລ຺ໂລ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐສລ຺ໂລ ນິຈ຺ຉາໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ສີຕິຠູໂຕ ສຸຂປຏິສໍເວທີ ພ຺ຣຫ຺ມຠູເຕນ ອຕ຺ຕນາ ວິຫຣຕີຕິ – ອພ຺ພູຬ຺ຫສລ຺ໂລ.

ຈຣນ຺ຕິ ຈຣນ຺ໂຕ ວິຫຣນ຺ໂຕ ອິຣິຍນ຺ໂຕ ວຕ຺ຕນ຺ໂຕ ປາເລນ຺ໂຕ ຍເປນ຺ໂຕ ຍາເປນ຺ໂຕ. ອປ຺ປມຕ຺ໂຕຕິ ສກ຺ກຈ຺ຈກາຣີ ສາຕຈ຺ຈກາຣີ ອຏ຺ຐິຕກາຣີ ອໂນລີນວຸຕ຺ຕິໂກ ອນິກ຺ຂິຕ຺ຕຈ຺ຉນ຺ໂທ ອນິກ຺ຂິຕ຺ຕຘຸໂຣ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ. ‘‘ກຖາຫໍ ອປຣິປູຣໍ ວາ ສີລກ຺ຂນ຺ຘໍ ປຣິປູເຣຍ຺ຍໍ, ປຣິປູຣໍ ວາ ສີລກ຺ຂນ຺ຘໍ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ປຎ຺ຎາຍ ອນຸຄ຺ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ ໂຍ ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ໂທ ຈ ວາຍາໂມ ຈ ອຸສ຺ສາໂຫ ຈ ອຸສ຺ໂສຬ຺ຫີ ຈ ອປ຺ປຏິວານິ ຈ ສຕິ ຈ ສມ຺ປຊຎ຺ຎຎ຺ຈ ອາຕປ຺ປໍ ປຘານໍ ອຘິຏ຺ຐານໍ ອນຸໂຍໂຄ ອປ຺ປມາໂທ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ. ‘‘ກຖາຫໍ ອປຣິປູຣໍ ວາ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ຘໍ ປຣິປູເຣຍ຺ຍໍ, ປຣິປູຣໍ ວາ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ຘໍ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ປຎ຺ຎາຍ ອນຸຄ຺ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ…ເປ… ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ. ‘‘ກຖາຫໍ ອປຣິປູຣໍ ວາ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ຘໍ ປຣິປູເຣຍ຺ຍໍ… ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ຘໍ… ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ຘໍ ປຣິປູເຣຍ຺ຍໍ, ປຣິປູຣໍ ວາ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ຘໍ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ປຎ຺ຎາຍ ອນຸຄ຺ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ ໂຍ ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ໂທ ຈ ວາຍາໂມ ຈ ອຸສ຺ສາໂຫ ຈ ອຸສ຺ໂສຬ຺ຫີ ຈ ອປ຺ປຏິວານິ ຈ ສຕິ ຈ ສມ຺ປຊຎ຺ຎຎ຺ຈ ອາຕປ຺ປໍ ປຘານໍ ອຘິຏ຺ຐານໍ ອນຸໂຍໂຄ ອປ຺ປມາໂທ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ. ‘‘ກຖາຫໍ ອປຣິຎ຺ຎາຕໍ ວາ ທຸກ຺ຂໍ ປຣິຊາເນຍ຺ຍໍ, ອປ຺ປຫີເນ ວາ ກິເລເສ ປຊເຫຍ຺ຍໍ, ອຠາວິຕໍ ວາ ມຄ຺ຄໍ ຠາເວຍ຺ຍໍ, ອສຈ຺ຉິກຕໍ ວາ ນິໂຣຘໍ ສຈ຺ຉິກເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ ໂຍ ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ໂທ ຈ ວາຍາໂມ ຈ ອຸສ຺ສາໂຫ ຈ ອຸສ຺ໂສຬ຺ຫີ ຈ ອປ຺ປຏິວານິ ຈ ສຕິ ຈ ສມ຺ປຊຎ຺ຎຎ຺ຈ ອາຕປ຺ປໍ ປຘານໍ ອຘິຏ຺ຐານໍ ອນຸໂຍໂຄ ອປ຺ປມາໂທ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສູຕິ – ອພ຺ພູຬ຺ຫສລ຺ໂລ ຈຣມປ຺ປມຕ຺ໂຕ.

ນາສີສຕີ ໂລກມິມໍ ປຣຎ຺ຈາຕິ ອິມໍ ໂລກໍ ນາສີສຕິ ສກຕ຺ຕຠາວໍ, ປຣໂລກໍ ນາສີສຕິ ປຣຕ຺ຕຠາວໍ; ອິມໍ ໂລກໍ ນາສີສຕິ ສກຣູປເວທນາສຎ຺ຎາສງ຺ຂາຣວິຎ຺ຎາຓໍ, ປຣໍ ໂລກໍ ນາສີສຕິ ປຣຣູປເວທນາສຎ຺ຎາສງ຺ຂາຣວິຎ຺ຎາຓໍ; ອິມໍ ໂລກໍ ນາສີສຕິ ຉ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິການິ ອາຍຕນານິ, ປຣໍ ໂລກໍ ນາສີສຕິ ຉ ພາຫິຣານິ ອາຍຕນານິ; ອິມໍ ໂລກໍ ນາສີສຕິ ມນຸສ຺ສໂລກໍ, ປຣໍ ໂລກໍ ນາສີສຕິ ເທວໂລກໍ. ອິມໍ ໂລກໍ ນາສີສຕິ ກາມຘາຕຸໍ, ປຣໍ ໂລກໍ ນາສີສຕິ ຣູປຘາຕຸໍ ອຣູປຘາຕຸໍ; ອິມໍ ໂລກໍ ນາສີສຕິ ກາມຘາຕຸໍ ຣູປຘາຕຸໍ, ປຣໍ ໂລກໍ ນາສີສຕິ ອຣູປຘາຕຸໍ. ປຸນ ຄຕິໍ ວາ ອຸປປຕ຺ຕິໍ ວາ ປຏິສນ຺ຘິໍ ວາ ຠວໍ ວາ ສໍສາຣໍ ວາ ວຏ຺ຏໍ ວາ ນາສີສຕິ ນ ອິຈ຺ຉຕິ ນ ສາທິຍຕິ ນ ປຕ຺ເຖຕິ ນ ປິເຫຕິ ນາຕິຊປ຺ປຕີຕິ – ນາສີສຕີ ໂລກມິມໍ ປຣຎ຺ຈາຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສຎ຺ຎໍ ປຣິຎ຺ຎາ ວິຕເຣຍ຺ຍ ໂອຆໍ, ປຣິຄ຺ຄເຫສຸ ມຸນິ ໂນປລິຕ຺ໂຕ;

ອພ຺ພູຬ຺ຫສລ຺ໂລ ຈຣມປ຺ປມຕ຺ໂຕ, ນາສີສຕີ ໂລກມິມໍ ປຣຎ຺ຈາ’’ຕິ.

ຄຸຫຏ຺ຐກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ທຸຕິໂຍ.

໓. ທຸຏ຺ຐຏ຺ຐກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ອຖ ທຸຏ຺ຐຏ຺ຐກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສໍ ວກ຺ຂຕິ –

໑໕.

ວທນ຺ຕິ ເວ ທຸຏ຺ຐມນາປິ ເອເກ, ອໂຖປິ [ອຎ຺ເຎປິ ເຕ (ສີ.), ອຎ຺ເຎປິ (ສ຺ຍາ.)] ເວ ສຈ຺ຈມນາ ວທນ຺ຕິ;

ວາທຎ຺ຈ ຊາຕໍ ມຸນິ ໂນ ອຸເປຕິ, ຕສ຺ມາ ມຸນີ ນຕ຺ຖິ ຂິໂລ ກຸຫິຎ຺ຈິ.

ວທນ຺ຕິ ເວ ທຸຏ຺ຐມນາປິ ເອເກຕິ ເຕ ຕິຕ຺ຖິຍາ ທຸຏ຺ຐມນາ ວິຣຸທ຺ຘມນາ ປຏິວິຣຸທ຺ຘມນາ ອາຫຕມນາ ປຈ຺ຈາຫຕມນາ ອາຆາຕິຕມນາ ປຈ຺ຈາຆາຕິຕມນາ ວທນ຺ຕິ ອຸປວທນ຺ຕິ ຠຄວນ຺ຕຎ຺ຈ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆຎ຺ຈ ອຠູເຕນາຕິ – ວທນ຺ຕິ ເວ ທຸຏ຺ຐມນາປິ ເອເກ.

ອໂຖປິ ເວ ສຈ຺ຈມນາ ວທນ຺ຕີຕິ ເຍ ເຕສໍ ຕິຕ຺ຖິຍານໍ ສທ຺ທຫນ຺ຕາ ໂອກປ຺ເປນ຺ຕາ ອຘິມຸຈ຺ຈນ຺ຕາ ສຈ຺ຈມນາ ສຈ຺ຈສຎ຺ຎິໂນ ຠູຕມນາ ຠູຕສຎ຺ຎິໂນ ຕຖມນາ ຕຖສຎ຺ຎິໂນ ຍາຖາວມນາ ຍາຖາວສຎ຺ຎິໂນ ອວິປຣີຕມນາ ອວິປຣີຕສຎ຺ຎິໂນ ວທນ຺ຕິ ອຸປວທນ຺ຕິ ຠຄວນ຺ຕຎ຺ຈ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆຎ຺ຈ ອຠູເຕນາຕິ – ອໂຖປິ ເວ ສຈ຺ຈມນາ ວທນ຺ຕິ.

ວາທຎ຺ຈ ຊາຕໍ ມຸນິ ໂນ ອຸເປຕີຕິ. ໂສ ວາໂທ ຊາໂຕ ໂຫຕິ ສຎ຺ຊາໂຕ ນິພ຺ພຕ຺ໂຕ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ໂຕ ປາຕຸຠູໂຕ ປຣໂຕໂຆໂສ ອກ຺ໂກໂສ ອຸປວາໂທ ຠຄວໂຕ ຈ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆສ຺ສ ຈ ອຠູເຕນາຕິ – ວາທຎ຺ຈ ຊາຕໍ. ມຸນິ ໂນ ອຸເປຕີຕິ. ມຸນີຕິ. ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ, ເຕນ ຎາເຓນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ມຸນິ ໂມນປ຺ປຕ຺ໂຕ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ໂຍ ວາທໍ ອຸເປຕິ ໂສ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ວາທໍ ອຸເປຕິ – ກາຣໂກ ກາຣກຕາຍ ວາທໍ ອຸເປຕິ, ອຖ ວາ ວຸຈ຺ຈມາໂນ ອຸປວທິຍມາໂນ ກຸປ຺ປຕິ ພ຺ຍາປຊ຺ຊຕິ ປຕິຏ຺ຐິຍຕິ ໂກປຎ຺ຈ ໂທສຎ຺ຈ ອປ຺ປຈ຺ຈຍຎ຺ຈ ປາຕຸກໂຣຕິ. ອກາຣໂກມ຺ຫີຕິ ໂຍ ວາທໍ ອຸເປຕິ ໂສ ອິເມຫິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ວາທໍ ອຸເປຕິ. ມຸນິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ວາທໍ ນ ອຸເປຕິ – ອກາຣໂກ ມຸນິ ອກາຣກຕາຍ ວາທໍ ນ ອຸເປຕິ, ອຖ ວາ ວຸຈ຺ຈມາໂນ ອຸປວທິຍມາໂນ ນ ກຸປ຺ປຕິ ນ ພ຺ຍາປຊ຺ຊຕິ ນ ປຕິຏ຺ຐິຍຕິ ນ ໂກປຎ຺ຈ ໂທສຎ຺ຈ ອປ຺ປຈ຺ຈຍຎ຺ຈ ປາຕຸກໂຣຕິ. ອກາຣໂກມ຺ຫີຕິ ມຸນິ ອິເມຫິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ວາທໍ ນ ອຸເປຕິ ນ ອຸປຄຈ຺ຉຕິ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ນ ປຣາມສຕິ ນ ອຠິນິວິສຕີຕິ – ວາທຎ຺ຈ ຊາຕໍ ມຸນິ ໂນ ອຸເປຕິ.

ຕສ຺ມາ ມຸນີ ນຕ຺ຖິ ຂິໂລ ກຸຫິຎ຺ຈີຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕສ຺ມາ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານໍ ມຸນິໂນ ອາຫຕຈິຕ຺ຕຕາ ຂິລຊາຕຕາປິ ນຕ຺ຖິ. ປຎ຺ຈປິ ເຈໂຕຂິລາ ນຕ຺ຖິ, ຕໂຍປິ ຂິລາ ນຕ຺ຖິ. ຣາຄຂິໂລ ໂທສຂິໂລ ໂມຫຂິໂລ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ, ປຫີໂນ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ໂນ ວູປສນ຺ໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິໂກ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ໂຒ. ກຸຫິຎ຺ຈີຕິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ກິມ຺ຫິຈິ ກຕ຺ຖຈິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ວາຕິ – ຕສ຺ມາ ມຸນີ ນຕ຺ຖິ ຂິໂລ ກຸຫິຎ຺ຈີຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ວທນ຺ຕິ ເວ ທຸຏ຺ຐມນາປິ ເອເກ, ອໂຖປິ ເວ ສຈ຺ຈມນາ ວທນ຺ຕິ;

ວາທຎ຺ຈ ຊາຕໍ ມຸນິ ໂນ ອຸເປຕິ, ຕສ຺ມາ ມຸນີ ນຕ຺ຖິ ຂິໂລ ກຸຫິຎ຺ຈີ’’ຕິ.

໑໖.

ສກຎ຺ຫິ ທິຏ຺ຐິໍ ກຖມຈ຺ຈເຍຍ຺ຍ, ຉນ຺ທານຸນີໂຕ ຣຸຈິຍາ ນິວິຏ຺ໂຐ;

ສຍໍ ສມຕ຺ຕານິ ປກຸພ຺ພມາໂນ, ຍຖາ ຫິ ຊາເນຍ຺ຍ ຕຖາ ວເທຍ຺ຍ.

ສກຎ຺ຫິ ທິຏ຺ຐິໍ ກຖມຈ຺ຈເຍຍ຺ຍາຕິ. ຍໍ ເຕ ຕິຕ຺ຖິຍາ ສຸນ຺ທຣິປຣິພ຺ພາຊິກໍ ຫນ຺ຕ຺ວາ ສມຓານໍ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍານໍ ອວຓ຺ຓໍ ປກາສຍິຕ຺ວາ ‘‘ເອວໍ ເອຕໍ ລາຠໍ ຍສສກ຺ກາຣໍ ສມ຺ມານໍ ປຈ຺ຈາຫຣິສ຺ສາມາ’’ຕິ ເຕ ເອວໍທິຏ຺ຐິກາ ເອວໍຂນ຺ຕິກາ ເອວໍຣຸຈິກາ ເອວໍລທ຺ຘິກາ ເອວໍອຊ຺ຌາສຍາ ເອວໍອຘິປ຺ປາຍາ, ເຕ ນາສກ຺ຂິໍສຸ ສກໍ ທິຏ຺ຐິໍ ສກໍ ຂນ຺ຕິໍ ສກໍ ຣຸຈິໍ ສກໍ ລທ຺ຘິໍ ສກໍ ອຊ຺ຌາສຍໍ ສກໍ ອຘິປ຺ປາຍໍ ອຕິກ຺ກມິຕຸໍ; ອຖ ໂຂ ສ຺ເວວ ອຍໂສ ເຕ ປຈ຺ຈາຄໂຕຕິ, ເອວມ຺ປິ – ສກຎ຺ຫິ ທິຏ຺ຐິໍ ກຖມຈ຺ຈເຍຍ຺ຍ. ອຖ ວາ ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ໂຍ ໂສ ເອວໍວາໂທ, ໂສ ສກໍ ທິຏ຺ຐິໍ ສກໍ ຂນ຺ຕິໍ ສກໍ ຣຸຈິໍ ສກໍ ລທ຺ຘິໍ ສກໍ ອຊ຺ຌາສຍໍ ສກໍ ອຘິປ຺ປາຍໍ ກຖໍ ອຈ຺ຈເຍຍ຺ຍ ອຕິກ຺ກເມຍ຺ຍ ສມຕິກ຺ກເມຍ຺ຍ ວີຕິວຕ຺ເຕຍ຺ຍ? ຕໍ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ? ຕສ຺ສ ສາ ທິຏ຺ຐິ ຕຖາ ສມຕ຺ຕາ ສມາທິນ຺ນາ ຄຫິຕາ ປຣາມຏ຺ຐາ ອຠິນິວິຏ຺ຐາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາຕິ. ເອວມ຺ປິ – ສກຎ຺ຫິ ທິຏ຺ຐິໍ ກຖມຈ຺ຈເຍຍ຺ຍ? ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ…ເປ… ອນ຺ຕວາ ໂລໂກ… ອນນ຺ຕວາ ໂລໂກ… ຕໍ ຊີວໍ ຕໍ ສຣີຣໍ… ອຎ຺ຎໍ ຊີວໍ ອຎ຺ຎໍ ສຣີຣໍ… ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ໂຫຕິ ຈ ນ ຈ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ໂຍ ໂສ ເອວໍ ວາໂທ, ໂສ ສກໍ ທິຏ຺ຐິໍ ສກໍ ຂນ຺ຕິໍ ສກໍ ຣຸຈິໍ ສກໍ ລທ຺ຘິໍ ສກໍ ອຊ຺ຌາສຍໍ ສກໍ ອຘິປ຺ປາຍໍ ກຖໍ ອຈ຺ຈເຍຍ຺ຍ ອຕິກ຺ກເມຍ຺ຍ ສມຕິກ຺ກເມຍ຺ຍ ວີຕິວຕ຺ເຕຍ຺ຍ? ຕໍ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ? ຕສ຺ສ ສາ ທິຏ຺ຐິ ຕຖາ ສມຕ຺ຕາ ສມາທິນ຺ນາ ຄຫິຕາ ປຣາມຏ຺ຐາ ອຠິນິວິຏ຺ຐາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາຕິ. ເອວມ຺ປິ – ສກຎ຺ຫິ ທິຏ຺ຐິໍ ກຖມຈ຺ຈເຍຍ຺ຍ.

ຉນ຺ທານຸນີໂຕ ຣຸຈິຍາ ນິວິຏ຺ໂຐຕິ. ຉນ຺ທານຸນີໂຕຕິ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສກາຍ ຂນ຺ຕິຍາ ສກາຍ ຣຸຈິຍາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາ ຍາຍຕິ ນິຍ຺ຍຕິ ວຸຍ຺ຫຕິ ສໍຫຣີຍຕິ. ຍຖາ ຫຕ຺ຖິຍາເນນ ວາ ອສ຺ສຍາເນນ ວາ ຣຖຍາເນນ ວາ ໂຄຍາເນນ ວາ ອຊຍາເນນ ວາ ເມຓ຺ຑຍາເນນ ວາ ໂອຏ຺ຐຍາເນນ ວາ ຂຣຍາເນນ ວາ ຍາຍຕິ ນິຍ຺ຍຕິ ວຸຍ຺ຫຕິ ສໍຫຣີຍຕິ, ເອວເມວ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສກາຍ ຂນ຺ຕິຍາ ສກາຍ ຣຸຈິຍາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາ ຍາຍຕິ ນິຍ຺ຍຕິ ວຸຍ຺ຫຕິ ສໍຫຣີຍຕີຕິ – ຉນ຺ທານຸນີໂຕ. ຣຸຈິຍາ ນິວິຏ຺ໂຐຕິ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສກາຍ ຣຸຈິຍາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາ ນິວິຏ຺ໂຐ ປຕິຏ຺ຐິໂຕ ອລ຺ລີໂນ ອຸປຄໂຕ ອຊ຺ໂຌສິໂຕ ອຘິມຸຕ຺ໂຕຕິ – ຉນ຺ທານຸນີໂຕ ຣຸຈິຍາ ນິວິຏ຺ໂຐ.

ສຍໍ ສມຕ຺ຕານິ ປກຸພ຺ພມາໂນຕິ. ສຍໍ ສມຕ຺ຕໍ ກໂຣຕິ ປຣິປຸຓ຺ຓໍ ກໂຣຕິ ອໂນມໍ ກໂຣຕິ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣໍ ກໂຣຕິ. ‘‘ອຍໍ ສຕ຺ຖາ ສພ຺ພຎ຺ຎູ’’ຕິ ສຍໍ ສມຕ຺ຕໍ ກໂຣຕິ ປຣິປຸຓ຺ຓໍ ກໂຣຕິ ອໂນມໍ ກໂຣຕິ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣໍ ກໂຣຕິ. ‘‘ອຍໍ ຘມ຺ໂມ ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ…ເປ… ອຍໍ ຄໂຓ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ໂນ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິ ຠທ຺ທິກາ… ອຍໍ ປຏິປທາ ສຸປຎ຺ຎຕ຺ຕາ… ອຍໍ ມຄ຺ໂຄ ນິຍ຺ຍານິໂກ’’ຕິ ສຍໍ ສມຕ຺ຕໍ ກໂຣຕິ ປຣິປຸຓ຺ຓໍ ກໂຣຕິ ອໂນມໍ ກໂຣຕິ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣໍ ກໂຣຕິ ຊເນຕິ ສຎ຺ຊເນຕິ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຕີຕິ – ສຍໍ ສມຕ຺ຕານິ ປກຸພ຺ພມາໂນ.

ຍຖາ ຫິ ຊາເນຍ຺ຍ ຕຖາ ວເທຍ຺ຍາຕິ ຍຖາ ຊາເນຍ຺ຍ, ຕຖາ ວເທຍ຺ຍ ກເຖຍ຺ຍ ຠເຓຍ຺ຍ ທີປເຍຍ຺ຍ ໂວຫເຣຍ຺ຍ. ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ຍຖາ ຊາເນຍ຺ຍ, ຕຖາ ວເທຍ຺ຍ ກເຖຍ຺ຍ ຠເຓຍ຺ຍ ທີປເຍຍ຺ຍ ໂວຫເຣຍ຺ຍ. ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ…ເປ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ຍຖາ ຊາເນຍ຺ຍ, ຕຖາ ວເທຍ຺ຍ ກເຖຍ຺ຍ ຠເຓຍ຺ຍ ທີປເຍຍ຺ຍ ໂວຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ຍຖາ ຫິ ຊາເນຍ຺ຍ ຕຖາ ວເທຍ຺ຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສກຎ຺ຫິ ທິຏ຺ຐິໍ ກຖມຈ຺ຈເຍຍ຺ຍ, ຉນ຺ທານຸນີໂຕ ຣຸຈິຍາ ນິວິຏ຺ໂຐ;

ສຍໍ ສມຕ຺ຕານິ ປກຸພ຺ພມາໂນ, ຍຖາ ຫິ ຊາເນຍ຺ຍ ຕຖາ ວເທຍ຺ຍາ’’ຕິ.

໑໗.

ໂຍ ອຕ຺ຕໂນ ສີລວຕານິ ຊນ຺ຕຸ, ອນານຸປຸຏ຺ໂຐວ [ອນານຸປຸຏ຺ໂຐ ຈ (ສ຺ຍາ.)] ປເຣສ ປາວ ປາວາ (ສີ. ສ຺ຍາ.) ;

ອນຣິຍຘມ຺ມໍ ກຸສລາ ຕມາຫຸ, ໂຍ ອາຕຸມານໍ ສຍເມວ ປາວ [ປາວາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] .

ໂຍ ອຕ຺ຕໂນ ສີລວຕານິ ຊນ຺ຕູຕິ. ໂຍຕິ ໂຍ ຍາທິໂສ ຍຖາຍຸຕ຺ໂຕ ຍຖາວິຫິໂຕ ຍຖາປກາໂຣ ຍໍຐານປ຺ປຕ຺ໂຕ ຍໍຘມ຺ມສມນ຺ນາຄໂຕ ຂຕ຺ຕິໂຍ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ວາ ເວສ຺ໂສ ວາ ສຸທ຺ໂທ ວາ ຄຫຏ຺ໂຐ ວາ ປພ຺ພຊິໂຕ ວາ ເທໂວ ວາ ມນຸສ຺ໂສ ວາ. ສີລວຕານີຕິ ອຕ຺ຖິ ສີລຎ຺ເຈວ ວຕຎ຺ຈ [ວຕ຺ຕຎ຺ຈ (ສ຺ຍາ.), ເອວມຸປຣິປິ], ອຕ຺ຖິ ວຕໍ ນ ສີລໍ. ກຕມໍ ສີລຎ຺ເຈວ ວຕຎ຺ຈ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ສີລວາ ໂຫຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວຣສໍວຸໂຕ ວິຫຣຕິ ອາຈາຣໂຄຈຣສມ຺ປນ຺ໂນ ອຓຸມຕ຺ເຕສຸ ວຊ຺ເຊສຸ ຠຍທສ຺ສາວີ, ສມາທາຍ ສິກ຺ຂຕິ ສິກ຺ຂາປເທສຸ. ໂຍ ຕຕ຺ຖ ສໍຍໂມ ສໍວໂຣ ອວີຕິກ຺ກໂມ, ອິທໍ ສີລໍ. ຍໍ ສມາທານໍ ຕໍ ວຕໍ. ສໍວຣຏ຺ເຐນ ສີລໍ; ສມາທານຏ຺ເຐນ ວຕໍ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສີລຎ຺ເຈວ ວຕຎ຺ຈ. ກຕມໍ ວຕໍ, ນ ສີລໍ? ອຏ຺ຐ ຘຸຕງ຺ຄານິ – ອາຣຎ຺ຎິກງ຺ຄໍ, ປິຓ຺ຑປາຕິກງ຺ຄໍ, ປໍສຸກູລິກງ຺ຄໍ, ເຕຈີວຣິກງ຺ຄໍ, ສປທານຈາຣິກງ຺ຄໍ, ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິກງ຺ຄໍ, ເນສຊ຺ຊິກງ຺ຄໍ, ຍຖາສນ຺ຖຕິກງ຺ຄໍ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຕໍ, ນ ສີລໍ. ວີຣິຍສມາທານມ຺ປິ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຕໍ, ນ ສີລໍ. ‘‘ກາມໍ ຕໂຈ ຈ ນ຺ຫາຣຸ [ນຫາຣຸ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຈ ອຏ຺ຐິ ຈ ອວສິສ຺ສຕຸ [ອວສຸສ຺ສຕຸ (ສ຺ຍາ.)], ສຣີເຣ ອຸປສ຺ສຸສ຺ສຕຸ ມໍສໂລຫິຕໍ. ຍໍ ຕໍ ປຸຣິສຖາເມນ ປຸຣິສພເລນ ປຸຣິສວີຣິເຍນ ປຸຣິສປຣກ຺ກເມນ ປຕ຺ຕພ຺ພໍ, ນ ຕໍ ອປາປຸຓິຕ຺ວາ ວີຣິຍສ຺ສ ສຓ຺ຐານໍ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ – ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ເອວຣູປໍ ວີຣິຍສມາທານໍ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຕໍ, ນ ສີລໍ.

‘‘ນາສິສ຺ສໍ ນ ປິວິສ຺ສາມິ, ວິຫາຣໂຕ ນ ນິກ຺ຂເມ;

ນປິ ປສ຺ສໍ ນິປາເຕສ຺ສໍ, ຕຓ຺ຫາສລ຺ເລ ອນູຫເຕ’’ຕິ.

ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ເອວຣູປມ຺ປິ ວີຣິຍສມາທານໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຕໍ, ນ ສີລໍ. ‘‘ນ ຕາວາຫໍ ອິມໍ ປລ຺ລງ຺ກໍ ຠິນ຺ທິສ຺ສາມິ ຍາວ ເມ ນ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈິສ຺ສຕີ’’ຕິ – ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ເອວຣູປມ຺ປິ ວີຣິຍສມາທານໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຕໍ, ນ ສີລໍ. ‘‘ນ ຕາວາຫໍ ອິມມ຺ຫາ ອາສນາ ວຸຏ຺ຐຫິສ຺ສາມິ, ຈງ຺ກມາ ໂອໂຣຫິສ຺ສາມິ, ວິຫາຣາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ, ອຑ຺ຒໂຍຄາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ, ປາສາທາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ, ຫມ຺ມິຍາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ, ຄຸຫາຍ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ, ເລຓາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ, ກຸຏິຍາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ, ກູຏາຄາຣາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ, ອຏ຺ຏາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ, ມາຬາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ, ອຸທ຺ທຓ຺ຑາ [ອຸຏ຺ຏຓ຺ຑາ (ກ.)] ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ ອຸປຏ຺ຐານສາລາຍ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ ມຓ຺ຑປາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ, ຣຸກ຺ຂມູລາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ ຍາວ ເມ ນ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈິສ຺ສຕີ’’ຕິ – ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ເອວຣູປມ຺ປິ ວີຣິຍສມາທານໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຕໍ, ນ ສີລໍ. ‘‘ອິມສ຺ມິຎ຺ເຎວ ປຸພ຺ພຓ຺ຫສມຍໍ ອຣິຍຘມ຺ມໍ ອາຫຣິສ຺ສາມິ ສມາຫຣິສ຺ສາມິ ອຘິຄຈ຺ຉິສ຺ສາມິ ຜສ຺ສຍິສ຺ສາມິ ສຈ຺ຉິກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ – ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ເອວຣູປມ຺ປິ ວີຣິຍສມາທານໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຕໍ, ນ ສີລໍ. ‘‘ອິມສ຺ມິຎ຺ເຎວ ມຊ຺ຌນ຺ຫິກສມຍໍ, ສາຍນ຺ຫສມຍໍ, ປຸເຣຠຕ຺ຕໍ, ປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕໍ, ປຸຣິມໍ ຍາມໍ, ມຊ຺ຌິມໍ ຍາມໍ, ປຈ຺ຉິມໍ ຍາມໍ, ກາເຬ, ຊຸຓ຺ເຫ, ວສ຺ເສ, ເຫມນ຺ເຕ, ຄິມ຺ເຫ, ປຸຣິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ, ມຊ຺ຌິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ, ປຈ຺ຉິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ ອຣິຍຘມ຺ມໍ ອາຫຣິສ຺ສາມິ ສມາຫຣິສ຺ສາມິ ອຘິຄຈ຺ຉິສ຺ສາມິ ຜສ຺ສຍິສ຺ສາມິ ສຈ຺ຉິກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ – ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ເອວຣູປມ຺ປິ ວີຣິຍສມາທານໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຕໍ, ນ ສີລໍ. ຊນ຺ຕູຕິ ສຕ຺ໂຕ ນໂຣ ມານໂວ [ມາຓໂວ (ກ.)] ໂປໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ຊີໂວ ຊາຄຸ ຊນ຺ຕຸ ອິນ຺ທຄຸ ມນຸໂຊຕິ – ໂຍ ອຕ຺ຕໂນ ສີລວຕານິ ຊນ຺ຕຸ.

ອນານຸປຸຏ຺ໂຐວ ປເຣສ ປາວາຕິ. ປເຣສນ຺ຕິ ປເຣສໍ ຂຕ຺ຕິຍານໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ເວສ຺ສານໍ ສຸທ຺ທານໍ ຄຫຏ຺ຐານໍ ປພ຺ພຊິຕານໍ ເທວານໍ ມນຸສ຺ສານໍ. ອນານຸປຸຏ຺ໂຐຕິ ອປຸຏ຺ໂຐ ອປຸຈ຺ຉິໂຕ ອຍາຈິໂຕ ອນຊ຺ເຌສິໂຕ ອປສາທິໂຕ. ປາວາຕິ ອຕ຺ຕໂນ ສີລໍ ວາ ວຕໍ ວາ ສີລພ຺ພຕໍ ວາ ປາວທຕິ. ອຫມສ຺ມິ ສີລສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ, ວຕສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ, ສີລພ຺ພຕສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ ໂກລປຸຕ຺ຕິເຍນ ວາ ວຓ຺ຓໂປກ຺ຂຣຕາຍ ວາ ຘເນນ ວາ ອຊ຺ເຌເນນ ວາ ກມ຺ມາຍຕເນນ ວາ ສິປ຺ປາຍຕເນນ ວາ ວິຊ຺ຊາຏ຺ຐາເນນ [ວິຊ຺ຊຏ຺ຐາເນນ (ສ຺ຍາ.)] ວາ ສຸເຕນ ວາ ປຏິຠາເນນ [ປຏິຠາເຓນ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.)] ວາ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ, ອຸຈ຺ຈາ ກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ, ມຫາກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ, ມຫາໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ, ອຸຬາຣໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ, ຎາໂຕ ຍສສ຺ສີ ສຄຫຏ຺ຐປພ຺ພຊິຕານນ຺ຕິ ວາ, ລາຠິມ຺ຫິ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານ’’ນ຺ຕິ ວາ, ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິໂກຕິ ວາ, ວິນຍຘໂຣຕິ ວາ, ຘມ຺ມກຖິໂກຕິ ວາ, ອາຣຎ຺ຎິໂກຕິ ວາ, ປິຓ຺ຑປາຕິໂກຕິ ວາ, ປໍສຸກູລິໂກຕິ ວາ, ເຕຈີວຣິໂກຕິ ວາ, ສປທານຈາຣິໂກຕິ ວາ, ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິໂກຕິ ວາ, ເນສຊ຺ຊິໂກຕິ ວາ, ຍຖາສນ຺ຖຕິໂກຕິ ວາ, ປຐມສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ, ທຸຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ, ຕຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ, ຈຕຸຕ຺ຖສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ, ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ, ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ, ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ, ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ ປາວທຕິ ກເຖຕິ ຠຓຕິ ທີປຍຕິ ໂວຫຣຕີຕິ – ອນານຸປຸຏ຺ໂຐວ ປເຣສໍ ປາວ.

ອນຣິຍຘມ຺ມໍ ກຸສລາ ຕມາຫູຕິ. ກຸສລາຕິ ເຍ ເຕ ຂນ຺ຘກຸສລາ ຘາຕຸກຸສລາ ອາຍຕນກຸສລາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທກຸສລາ ສຕິປຏ຺ຐານກຸສລາ ສມ຺ມປ຺ປຘານກຸສລາ ອິທ຺ຘິປາທກຸສລາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍກຸສລາ ພລກຸສລາ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄກຸສລາ ມຄ຺ຄກຸສລາ ຜລກຸສລາ ນິພ຺ພານກຸສລາ, ເຕ ກຸສລາ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ອນຣິຍານໍ ເອໂສ ຘມ຺ໂມ, ເນໂສ ຘມ຺ໂມ ອຣິຍານໍ; ພາລານໍ ເອໂສ ຘມ຺ໂມ, ເນໂສ ຘມ຺ໂມ ປຓ຺ຑິຕານໍ; ອສປ຺ປຸຣິສານໍ ເອໂສ ຘມ຺ໂມ, ເນໂສ ຘມ຺ໂມ ສປ຺ປຸຣິສານ’’ນ຺ຕິ. ເອວມາຫໍສຸ ເອວໍ ກເຖນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓນ຺ຕິ ເອວໍ ທີປຍນ຺ຕິ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ອນຣິຍຘມ຺ມໍ ກຸສລາ ຕມາຫຸ.

ໂຍ ອາຕຸມານໍ ສຍເມວ ປາວາຕິ. ອາຕຸມາ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຕ຺ຕາ. ສຍເມວ ປາວາຕິ ສຍເມວ ອຕ຺ຕານໍ ປາວທຕິ – ‘‘ອຫມສ຺ມິ ສີລສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ, ວຕສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ, ສີລພ຺ພຕສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ, ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ ໂກລປຸຕ຺ຕິເຍນ ວາ ວຓ຺ຓໂປກ຺ຂຣຕາຍ ວາ ຘເນນ ວາ ອຊ຺ເຌເນນ ວາ ກມ຺ມາຍຕເນນ ວາ ສິປ຺ປາຍຕເນນ ວາ ວິຊ຺ຊາຏ຺ຐາເນນ ວາ ສຸເຕນ ວາ ປຏິຠາເນນ ວາ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ, ອຸຈ຺ຈາ ກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ, ມຫາກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ, ມຫາໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ, ອຸຬາຣໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ, ຎາໂຕ ຍສສ຺ສີ ສຄຫຏ຺ຐປພ຺ພຊິຕານນ຺ຕິ ວາ, ລາຠິມ຺ຫິ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານນ຺ຕິ ວາ, ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິໂກຕິ ວາ, ວິນຍຘໂຣຕິ ວາ, ຘມ຺ມກຖິໂກຕິ ວາ, ອາຣຎ຺ຎິໂກຕິ ວາ, ປິຓ຺ຑປາຕິໂກຕິ ວາ, ປໍສຸກູລິໂກຕິ ວາ, ເຕຈີວຣິໂກຕິ ວາ, ສປທານຈາຣິໂກຕິ ວາ, ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິໂກຕິ ວາ, ເນສຊ຺ຊິໂກຕິ ວາ, ຍຖາສນ຺ຖຕິໂກຕິ ວາ, ປຐມສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ, ທຸຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ, ຕຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ, ຈຕຸຕ຺ຖສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ, ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ, ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ,

ວິຠວຎ຺ຈ ຠວຎ຺ຈ ວິປ຺ປຫາຍ, ວຸສິຕວາ ຂີຓປຸນພ຺ຠໂວ ສ ຠິກ຺ຂູ’’ຕິ.

ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ, ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ’’ ປາວທຕິ ກເຖຕິ ຠຓຕິ ທີປຍຕິ ໂວຫຣຕີຕິ – ໂຍ ອາຕຸມານໍ ສຍເມວ ປາວາຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ໂຍ ອຕ຺ຕໂນ ສີລວຕານິ ຊນ຺ຕຸ, ອນານຸປຸຏ຺ໂຐວ ປເຣສ ປາວ;

ອນຣິຍຘມ຺ມໍ ກຸສລາ ຕມາຫຸ, ໂຍ ອາຕຸມານໍ ສຍເມວ ປາວາ’’ຕິ.

໑໘.

ສນ຺ໂຕ ຈ ຠິກ຺ຂຸ ອຠິນິພ຺ພຸຕຕ຺ໂຕ, ອິຕິຫນ຺ຕິ ສີເລສຸ ອກຕ຺ຖມາໂນ;

ຕມຣິຍຘມ຺ມໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ, ຍສ຺ສຸສ຺ສທາ ນຕ຺ຖິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ.

ສນ຺ໂຕ ຈ ຠິກ຺ຂຸ ອຠິນິພ຺ພຸຕຕ຺ໂຕຕິ. ສນ຺ໂຕຕິ ຣາຄສ຺ສ ສມິຕຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ, ໂທສສ຺ສ ສມິຕຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ, ໂມຫສ຺ສ ສມິຕຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ, ໂກຘສ຺ສ…ເປ… ອຸປນາຫສ຺ສ… ມກ຺ຂສ຺ສ… ປຬາສສ຺ສ [ປລາສສ຺ສ (ສີ. ກ.)] … ອິສ຺ສາຍ… ມຈ຺ຉຣິຍສ຺ສ… ມາຍາຍ… ສາເຐຍ຺ຍສ຺ສ… ຖມ຺ຠສ຺ສ… ສາຣມ຺ຠສ຺ສ… ມານສ຺ສ… ອຕິມານສ຺ສ… ມທສ຺ສ… ປມາທສ຺ສ… ສພ຺ພກິເລສານໍ… ສພ຺ພທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ… ສພ຺ພທຣຖານໍ… ສພ຺ພປຣິຬາຫານໍ… ສພ຺ພສນ຺ຕາປານໍ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ສມິຕຕ຺ຕາ ວູປສມິຕຕ຺ຕາ ວິຊ຺ຌາຕຕ຺ຕາ ນິພ຺ພຸຕຕ຺ຕາ ວິຄຕຕ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ ອຸປສນ຺ໂຕ ວູປສນ຺ໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘຕິ – ສນ຺ໂຕ. ຠິກ຺ຂູຕິ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ຘມ຺ມານໍ ຠິນ຺ນຕ຺ຕາ ຠິກ຺ຂຸ – ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ຠິນ຺ນາ ໂຫຕິ, ວິຈິກິຈ຺ຉາ ຠິນ຺ນາ ໂຫຕິ, ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ ຠິນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ຣາໂຄ ຠິນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ໂທໂສ ຠິນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ໂມໂຫ ຠິນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ມາໂນ ຠິນ຺ໂນ ໂຫຕິ. ຠິນ຺ນາສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສໍກິເລສິກາ ໂປໂນຠວິກາ [ໂປໂນພ຺ຠວິກາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ສທຣາ ທຸກ຺ຂວິປາກາ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓິຍາ.

‘‘ປຊ຺ເຊນ ກເຕນ ອຕ຺ຕນາ, [ສຠິຍາຕິ ຠຄວາ]

ປຣິນິພ຺ພານຄໂຕ ວິຕິຓ຺ຓກງ຺ໂຂ;

ວິຠວຎ຺ຈ [ວິຠວໍ (ສີ. ກ.) ສຸ. ນິ. ໕໑໙] ຠວຎ຺ຈ ວິປ຺ປຫາຍ,

ວຸສິຕວາ ຂີຓປຸນພ຺ຠໂວ ສ ຠິກ຺ຂູ’’ຕິ.

ສນ຺ໂຕ ຈ ຠິກ຺ຂຸ ອຠິນິພ຺ພຸຕຕ຺ໂຕຕິ ຣາຄສ຺ສ ນິພ຺ພາປິຕຕ຺ຕາ ອຠິນິພ຺ພຸຕຕ຺ໂຕ, ໂທສສ຺ສ ນິພ຺ພາປິຕຕ຺ຕາ ອຠິນິພ຺ພຸຕຕ຺ໂຕ, ໂມຫສ຺ສ ນິພ຺ພາປິຕຕ຺ຕາ ອຠິນິພ຺ພຸຕຕ຺ໂຕ, ໂກຘສ຺ສ…ເປ… ອຸປນາຫສ຺ສ… ມກ຺ຂສ຺ສ… ປຬາສສ຺ສ… ອິສ຺ສາຍ… ມຈ຺ຉຣິຍສ຺ສ… ມາຍາຍ… ສາເຐຍ຺ຍສ຺ສ… ຖມ຺ຠສ຺ສ… ສາຣມ຺ຠສ຺ສ… ມານສ຺ສ… ອຕິມານສ຺ສ… ມທສ຺ສ… ປມາທສ຺ສ… ສພ຺ພກິເລສານໍ… ສພ຺ພທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ… ສພ຺ພທຣຖານໍ… ສພ຺ພປຣິຬາຫານໍ… ສພ຺ພສນ຺ຕາປານໍ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ນິພ຺ພາປິຕຕ຺ຕາ ອຠິນິພ຺ພຸຕຕ຺ໂຕຕິ – ສນ຺ໂຕ ຈ ຠິກ຺ຂຸ ອຠິນິພ຺ພຸຕຕ຺ໂຕ.

ອິຕິຫນ຺ຕິ ສີເລສຸ ອກຕ຺ຖມາໂນຕິ. ອິຕິຫນ຺ຕິ ປທສນ຺ຘິ ປທສໍສຄ຺ໂຄ ປທປາຣິປູຣີ ອກ຺ຂຣສມວາໂຍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສິລິຏ຺ຐຕາ ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ [ປທານຸປຸພ຺ພຕາ ເມຕໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] – ອິຕິຫນ຺ຕິ. ສີເລສຸ ອກຕ຺ຖມາໂນຕິ. ອິເຘກຈ຺ໂຈ ກຕ຺ຖີ ໂຫຕິ ວິກຕ຺ຖີ. ໂສ ກຕ຺ຖຕິ ວິກຕ຺ຖຕິ. ອຫມສ຺ມິ ສີລສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ, ວຕສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ, ສີລພ຺ພຕສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ, ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ ໂກລປຸຕ຺ຕິເຍນ ວາ ວຓ຺ຓໂປກ຺ຂຣຕາຍ ວາ…ເປ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ ກຕ຺ຖຕິ ວິກຕ຺ຖຕິ. ເອວໍ ນ ກຕ຺ຖຕິ ນ ວິກຕ຺ຖຕິ. ກຕ຺ຖນາ ອາຣໂຕ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ອິຕິຫນ຺ຕິ ສີເລສຸ ອກຕ຺ຖມາໂນ.

ຕມຣິຍຘມ຺ມໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕີຕິ. ກຸສລາຕິ ເຍ ເຕ ຂນ຺ຘກຸສລາ ຘາຕຸກຸສລາ ອາຍຕນກຸສລາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທກຸສລາ ສຕິປຏ຺ຐານກຸສລາ ສມ຺ມປ຺ປຘານກຸສລາ ອິທ຺ຘິປາທກຸສລາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍກຸສລາ ພລກຸສລາ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄກຸສລາ ມຄ຺ຄກຸສລາ ຜລກຸສລາ ນິພ຺ພານກຸສລາ, ເຕ ກຸສລາ ເອວໍ ວທນ຺ຕິ – ‘‘ອຣິຍານໍ ເອໂສ ຘມ຺ໂມ, ເນໂສ ຘມ຺ໂມ ອນຣິຍານໍ; ປຓ຺ຑິຕານໍ ເອໂສ ຘມ຺ໂມ, ເນໂສ ຘມ຺ໂມ ພາລານໍ; ສປ຺ປຸຣິສານໍ ເອໂສ ຘມ຺ໂມ, ເນໂສ ຘມ຺ໂມ ອສປ຺ປຸຣິສານ’’ນ຺ຕິ. ເອວໍ ວທນ຺ຕິ, ອຣິຍານໍ ເອວໍ ກເຖນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓນ຺ຕິ ເອວໍ ທີປຍນ຺ຕິ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ຕມຣິຍຘມ຺ມໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ.

ຍສ຺ສຸສ຺ສທາ ນຕ຺ຖິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກຕິ. ຍສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ອຸສ຺ສທາຕິ ສຕ຺ຕຸສ຺ສທາ – ຣາຄຸສ຺ສໂທ, ໂທສຸສ຺ສໂທ, ໂມຫຸສ຺ສໂທ, ມານຸສ຺ສໂທ, ທິຏ຺ຐຸສ຺ສໂທ, ກິເລສຸສ຺ສໂທ, ກມ຺ມຸສ຺ສໂທ. ຍສ຺ສິເມ [ຕສ຺ສິເມ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ອຸສ຺ສທາ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ. ກຸຫິຎ຺ຈີຕິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ກິມ຺ຫິຈິ ກຕ຺ຖຈິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ວາ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ ມນຸສ຺ສໂລເກ ເທວໂລເກ ຂນ຺ຘໂລເກ ຘາຕຸໂລເກ ອາຍຕນໂລເກຕິ – ຍສ຺ສຸສ຺ສທາ ນຕ຺ຖິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສນ຺ໂຕ ຈ ຠິກ຺ຂຸ ອຠິນິພ຺ພຸຕຕ຺ໂຕ, ອິຕິຫນ຺ຕິ ສີເລສຸ ອກຕ຺ຖມາໂນ;

ຕມຣິຍຘມ຺ມໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ, ຍສ຺ສຸສ຺ສທາ ນຕ຺ຖິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ’’ຕິ.

໑໙.

ປກປ຺ປິຕາ ສງ຺ຂຕາ ຍສ຺ສ ຘມ຺ມາ, ປຸຣກ຺ຂຕາ [ປຸເຣກ຺ຂຕາ (ສີ. ກ.)] ສນ຺ຕິ ອວີວທາຕາ;

ຍທຕ຺ຕນິ ປສ຺ສຕິ ອານິສໍສໍ, ຕໍ ນິສ຺ສິໂຕ ກຸປ຺ປປຏິຈ຺ຈສນ຺ຕິໍ.

ປກປ຺ປິຕາ ສງ຺ຂຕາ ຍສ຺ສ ຘມ຺ມາຕິ. ປກປ຺ປນາຕິ ທ຺ເວ ປກປ຺ປນາ – ຕຓ຺ຫາປກປ຺ປນາ ຈ ທິຏ຺ຐິປກປ຺ປນາ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາປກປ຺ປນາ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິປກປ຺ປນາ. ສງ຺ຂຕາຕິ ສງ຺ຂຕາ ອຠິສງ຺ຂຕາ ສຓ຺ຐປິຕາຕິປິ – ສງ຺ຂຕາ. ອຖ ວາ ອນິຈ຺ຈາ ສງ຺ຂຕາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນາ ຂຍຘມ຺ມາ ວຍຘມ຺ມາ ວິຣາຄຘມ຺ມາ ນິໂຣຘຘມ຺ມາຕິປິ – ສງ຺ຂຕາ. ຍສ຺ສາຕິ ທິຏ຺ຐິຄຕິກສ຺ສ. ຘມ຺ມາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານີຕິ – ປກປ຺ປິຕາ ສງ຺ຂຕາ ຍສ຺ສ ຘມ຺ມາ.

ປຸຣກ຺ຂຕາ ສນ຺ຕິ ອວີວທາຕາຕິ. ປຸຣກ຺ຂຕາຕິ ທ຺ເວ ປຸເຣກ຺ຂາຣາ – ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ຈ ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ອປ຺ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ອປ຺ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາຣສ຺ສ ອປ຺ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາຣສ຺ສ ອປ຺ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ໂສ ຕຓ຺ຫໍ ວາ ທິຏ຺ຐິໍ ວາ ປຸຣໂຕ ກຕ຺ວາ ຈຣຕິ ຕຓ຺ຫາຘໂຊ ຕຓ຺ຫາເກຕຸ ຕຓ຺ຫາຘິປເຕຍ຺ໂຍ, ທິຏ຺ຐິຘໂຊ ທິຏ຺ຐິເກຕຸ ທິຏ຺ຐາຘິປເຕຍ຺ໂຍ, ຕຓ຺ຫາຍ ວາ ທິຏ຺ຐິຍາ ວາ ປຣິວາຣິໂຕ ຈຣຕີຕິ – ປຸຣກ຺ຂຕາ. ສນ຺ຕີຕິ ສນ຺ຕິ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ອຕ຺ຖິ ອຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ. ອວີວທາຕາຕິ ອເວວທາຕາ ອໂວທາຕາ ອປຣິສຸທ຺ຘາ ສໍກິລິຏ຺ຐາ ສໍກິເລສິກາຕິ – ປຸຣກ຺ຂຕາ ສນ຺ຕິ ອວີວທາຕາ.

ຍທຕ຺ຕນິ ປສ຺ສຕິ ອານິສໍສນ຺ຕິ. ຍທຕ຺ຕນີຕິ ຍໍ ອຕ຺ຕນິ. ອຕ຺ຕາ ວຸຈ຺ຈຕິ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ. ອຕ຺ຕໂນ ທິຏ຺ຐິຍາ ທ຺ເວ ອານິສໍເສ ປສ຺ສຕິ – ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິກຎ຺ຈ ອານິສໍສໍ, ສມ຺ປຣາຍິກຎ຺ຈ ອານິສໍສໍ. ກຕໂມ ທິຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິໂກ ອານິສໍໂສ? ຍໍທິຏ຺ຐິໂກ ສຕ຺ຖາ ໂຫຕິ, ຕໍທິຏ຺ຐິກາ ສາວກາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕໍທິຏ຺ຐິກໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ສາວກາ ສກ຺ກໂຣນ຺ຕິ ຄຣຸໍ ກໂຣນ຺ຕິ [ຄຣຸກໂຣນ຺ຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ມາເນນ຺ຕິ ປູເຊນ຺ຕິ ອປຈິຕິໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ລຠຕິ ຈ ຕໂຕນິທານໍ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ – ອຍໍ ທິຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິໂກ ອານິສໍໂສ. ກຕໂມ ທິຏ຺ຐິຍາ ສມ຺ປຣາຍິໂກ ອານິສໍໂສ? ອຍໍ ທິຏ຺ຐິ ອລໍ ນາຄຕ຺ຕາຍ ວາ ສຸປຓ຺ຓຕ຺ຕາຍ ວາ ຍກ຺ຂຕ຺ຕາຍ ວາ ອສຸຣຕ຺ຕາຍ ວາ ຄນ຺ຘພ຺ພຕ຺ຕາຍ ວາ ມຫາຣາຊຕ຺ຕາຍ ວາ ອິນ຺ທຕ຺ຕາຍ ວາ ພ຺ຣຫ຺ມຕ຺ຕາຍ ວາ ເທວຕ຺ຕາຍ ວາ. ອຍໍ ທິຏ຺ຐິ ສຸທ຺ຘິຍາ ວິສຸທ຺ຘິຍາ ປຣິສຸທ຺ຘິຍາ, ມຸຕ຺ຕິຍາ ວິມຸຕ຺ຕິຍາ ປຣິມຸຕ຺ຕິຍາ. ອິມາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ປຣິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຣິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ອິມາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສຸຊ຺ຌິສ຺ສາມິ ວິສຸຊ຺ຌິສ຺ສາມິ ປຣິສຸຊ຺ຌິສ຺ສາມິ, ມຸຈ຺ຈິສ຺ສາມິ ວິມຸຈ຺ຈິສ຺ສາມິ ປຣິມຸຈ຺ຈິສ຺ສາມີຕິ ອາຍຕິໍ ຜລປາຏິກງ຺ຂີ ໂຫຕິ – ອຍໍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສມ຺ປຣາຍິໂກ ອານິສໍໂສ. ອຕ຺ຕໂນ ທິຏ຺ຐິຍາ ອິເມ ທ຺ເວ ອານິສໍເສ ປສ຺ສຕິ ທກ຺ຂຕິ ໂອໂລເກຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ອຸປປຣິກ຺ຂຕີຕິ – ຍທຕ຺ຕນິ ປສ຺ສຕິ ອານິສໍສໍ.

ຕໍ ນິສ຺ສິໂຕ ກຸປ຺ປປຏິຈ຺ຈສນ຺ຕິນ຺ຕິ. ຕິສ຺ໂສ ສນ຺ຕິໂຍ – ອຈ຺ຈນ຺ຕສນ຺ຕິ, ຕທງ຺ຄສນ຺ຕິ, ສມ຺ມຸຕິສນ຺ຕິ. ກຕມາ ອຈ຺ຈນ຺ຕສນ຺ຕິ? ອຈ຺ຈນ຺ຕສນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ອຍໍ ອຈ຺ຈນ຺ຕສນ຺ຕິ. ກຕມາ ຕທງ຺ຄສນ຺ຕິ? ປຐມໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ນີວຣຓາ ສນ຺ຕາ ໂຫນ຺ຕິ; ທຸຕິຍໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ວິຕກ຺ກວິຈາຣາ ສນ຺ຕາ ໂຫນ຺ຕິ; ຕຕິຍໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ປີຕິ ສນ຺ຕາ ໂຫຕິ; ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ສຸຂທຸກ຺ຂາ ສນ຺ຕາ ໂຫນ຺ຕິ; ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ຣູປສຎ຺ຎາ ປຏິຆສຎ຺ຎາ ນານຕ຺ຕສຎ຺ຎາ ສນ຺ຕາ ໂຫຕິ; ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສຎ຺ຎາ ສນ຺ຕາ ໂຫຕິ; ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສຎ຺ຎາ ສນ຺ຕາ ໂຫຕິ; ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສຎ຺ຎາ ສນ຺ຕາ ໂຫຕິ. ອຍໍ ຕທງ຺ຄສນ຺ຕິ. ກຕມາ ສມ຺ມຸຕິສນ຺ຕິ? ສມ຺ມຸຕິສນ຺ຕິໂຍ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ທິຏ຺ຐິສນ຺ຕິໂຍ. ອປິ ຈ ສມ຺ມຸຕິສນ຺ຕິ ອິມສ຺ມິໍ ອຕ຺ເຖ ອຘິປ຺ເປຕາ ສນ຺ຕີຕິ. ຕໍ ນິສ຺ສິໂຕ ກຸປ຺ປປຏິຈ຺ຈສນ຺ຕິນ຺ຕິ. ກຸປ຺ປສນ຺ຕິໍ ປກຸປ຺ປສນ຺ຕິໍ ເອຣິຕສນ຺ຕິໍ ສເມຣິຕສນ຺ຕິໍ ຈລິຕສນ຺ຕິໍ ຆຏ຺ຏິຕສນ຺ຕິໍ ກປ຺ປິຕສນ຺ຕິໍ ປກປ຺ປິຕສນ຺ຕິໍ ອນິຈ຺ຈໍ ສງ຺ຂຕໍ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນໍ ຂຍຘມ຺ມໍ ວຍຘມ຺ມໍ ວິຣາຄຘມ຺ມໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມໍ, ສນ຺ຕິໍ ນິສ຺ສິໂຕ ອສິໂຕ ອລ຺ລີໂນ ອຸປຄໂຕ ອຊ຺ໂຌສິໂຕ ອຘິມຸຕ຺ໂຕຕິ – ຕໍ ນິສ຺ສິໂຕ ກຸປ຺ປປຏິຈ຺ຈສນ຺ຕິໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປກປ຺ປິຕາ ສງ຺ຂຕາ ຍສ຺ສ ຘມ຺ມາ, ປຸຣກ຺ຂຕາ ສນ຺ຕິ ອວີວທາຕາ;

ຍທຕ຺ຕນິ ປສ຺ສຕິ ອານິສໍສໍ, ຕໍ ນິສ຺ສິໂຕ ກຸປ຺ປປຏິຈ຺ຈສນ຺ຕິ’’ນ຺ຕິ.

໒໐.

ທິຏ຺ຐີນິເວສາ ນ ຫິ ສ຺ວາຕິວຕ຺ຕາ, ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕໍ;

ຕສ຺ມາ ນໂຣ ເຕສຸ ນິເວສເນສຸ, ນິຣສ຺ສຕີ ອາທິຍຕີ ຈ ຘມ຺ມໍ.

ທິຏ຺ຐີນິເວສາ ນ ຫິ ສ຺ວາຕິວຕ຺ຕາຕິ. ທິຏ຺ຐີນິເວສາຕິ ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ອຠິນິເວສປຣາມາໂສ ທິຏ຺ຐິນິເວສນໍ. ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ…ເປ… ອນ຺ຕວາ ໂລໂກ… ອນນ຺ຕວາ ໂລໂກ … ຕໍ ຊີວໍ ຕໍ ສຣີຣໍ… ອຎ຺ຎໍ ຊີວໍ ອຎ຺ຎໍ ສຣີຣໍ… ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ໂຫຕິ ຈ ນ ຈ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ອຠິນິເວສປຣາມາໂສ ທິຏ຺ຐິນິເວສນນ຺ຕິ. ທິຏ຺ຐີນິເວສາ ນ ຫິ ສ຺ວາຕິວຕ຺ຕາຕິ ທິຏ຺ຐິນິເວສາ ນ ຫິ ສ຺ວາຕິວຕ຺ຕາ ທຸຣຕິວຕ຺ຕາ ທຸຕ຺ຕຣາ ທຸປ຺ປຕຣາ ທຸສ຺ສມຕິກ຺ກມາ ທຸພ຺ພິນິວຕ຺ຕາຕິ – [ທຸພ຺ພີຕິວຕ຺ຕາຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.)] ທິຏ຺ຐີນິເວສາ ນ ຫິ ສ຺ວາຕິວຕ຺ຕາ.

ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕນ຺ຕິ. ຘມ຺ເມສູຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄເຕສຸ. ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍາຕິ ນິຈ຺ຉິນິຕ຺ວາ ວິນິຈ຺ຉິນິຕ຺ວາ ວິຈິນິຕ຺ວາ ປວິຈິນິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ສມຸຄ຺ຄຫີຕນ຺ຕິ ນິເວສເນສຸ ໂອຘິຄ຺ຄາໂຫ ພິລຄ຺ຄາໂຫ ວຣຄ຺ຄາໂຫ ໂກຏ຺ຐາສຄ຺ຄາໂຫ ອຸຈ຺ຈຍຄ຺ຄາໂຫ ສມຸຈ຺ຈຍຄ຺ຄາໂຫ. ອິທໍ ສຈ຺ຈໍ ຕຈ຺ຉໍ ຕຖໍ ຠູຕໍ ຍາຖາວໍ ອວິປຣີຕໍ ຄຫິຕໍ ປຣາມຏ຺ຐໍ ອຠິນິວິຏ຺ຐໍ ອຊ຺ໂຌສິຕໍ ອຘິມຸຕ຺ຕນ຺ຕິ – ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕໍ.

ຕສ຺ມາ ນໂຣ ເຕສຸ ນິເວສເນສູຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕສ຺ມາ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານໍ. ນໂຣຕິ ສຕ຺ໂຕ ນໂຣ ມານໂວ ໂປໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ຊີໂວ ຊາຄຸ ຊນ຺ຕຸ ອິນ຺ທຄຸ ມນຸໂຊ. ເຕສຸ ນິເວສເນສູຕິ ເຕສຸ ທິຏ຺ຐິນິເວສເນສູຕິ – ຕສ຺ມາ ນໂຣ ເຕສຸ ນິເວສເນສຸ.

ນິຣສ຺ສຕີ ອາທິຍຕີ ຈ ຘມ຺ມນ຺ຕິ. ນິຣສ຺ສຕີຕິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ນິຣສ຺ສຕິ – ປຣວິຈ຺ຉິນ຺ທນາຍ ວາ ນິຣສ຺ສຕິ, ອນຠິສມ຺ຠຸຓນ຺ໂຕ ວາ ນິຣສ຺ສຕິ. ກຖໍ ປຣວິຈ຺ຉິນ຺ທນາຍ ນິຣສ຺ສຕິ? ປໂຣ ວິຈ຺ຉິນ຺ເທຕິ – ໂສ ສຕ຺ຖາ ນ ສພ຺ພຎ຺ຎູ, ຘມ຺ໂມ ນ ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ, ຄໂຓ ນ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ໂນ, ທິຏ຺ຐິ ນ ຠທ຺ທິກາ, ປຏິປທາ ນ ສຸປຎ຺ຎຕ຺ຕາ, ມຄ຺ໂຄ ນ ນິຍ຺ຍານິໂກ, ນຕ຺ເຖຕ຺ຖ ສຸທ຺ຘິ ວາ ວິສຸທ຺ຘິ ວາ ປຣິສຸທ຺ຘິ ວາ ມຸຕ຺ຕິ ວາ ວິມຸຕ຺ຕິ ວາ ປຣິມຸຕ຺ຕິ ວາ, ນຕ຺ເຖຕ຺ຖ ສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ວິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ປຣິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວາ ວິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວາ ປຣິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວາ, ຫີນາ ນິຫີນາ ໂອມກາ ລາມກາ ຉຕຸກ຺ກາ [ຊຕຸກ຺ກາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ປຣິຕ຺ຕາຕິ – ເອວໍ ປໂຣ ວິຈ຺ຉິນ຺ເທຕິ. ເອວໍ ວິຈ຺ຉິນ຺ທິຍມາໂນ ສຕ຺ຖາຣໍ ນິຣສ຺ສຕິ, ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ນິຣສ຺ສຕິ, ຄຓໍ ນິຣສ຺ສຕິ, ທິຏ຺ຐິໍ ນິຣສ຺ສຕິ, ປຏິປທໍ ນິຣສ຺ສຕິ, ມຄ຺ຄໍ ນິຣສ຺ສຕິ. ເອວໍ ປຣວິຈ຺ຉິນ຺ທນາຍ ນິຣສ຺ສຕິ. ກຖໍ ອນຠິສມ຺ຠຸຓນ຺ໂຕ ນິຣສ຺ສຕິ? ສີລໍ ອນຠິສມ຺ຠຸຓນ຺ໂຕ ສີລໍ ນິຣສ຺ສຕິ, ວຕໍ ອນຠິສມ຺ຠຸຓນ຺ໂຕ ວຕໍ ນິຣສ຺ສຕິ, ສີລພ຺ພຕໍ ອນຠິສມ຺ຠຸຓນ຺ໂຕ ສີລພ຺ພຕໍ ນິຣສ຺ສຕິ. ເອວໍ ອນຠິສມ຺ຠຸຓນ຺ໂຕ ນິຣສ຺ສຕິ. ອາທິຍຕີ ຈ ຘມ຺ມນ຺ຕິ. ສຕ຺ຖາຣໍ ຄຓ຺ຫາຕິ, ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓ຺ຫາຕິ, ຄຓໍ ຄຓ຺ຫາຕິ, ທິຏ຺ຐິໍ ຄຓ຺ຫາຕິ, ປຏິປທໍ ຄຓ຺ຫາຕິ, ມຄ຺ຄໍ ຄຓ຺ຫາຕິ ປຣາມສຕິ ອຠິນິວິສຕີຕິ – ນິຣສ຺ສຕີ ອາທິຍຕີ ຈ ຘມ຺ມໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ທິຏ຺ຐີນິເວສາ ນ ຫິ ສ຺ວາຕິວຕ຺ຕາ, ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕໍ;

ຕສ຺ມາ ນໂຣ ເຕສຸ ນິເວສເນສຸ, ນິຣສ຺ສຕີ ອາທິຍຕີ ຈ ຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ.

໒໑.

ໂຘນສ຺ສ ຫິ ນຕ຺ຖິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ, ປກປ຺ປິຕາ ທິຏ຺ຐິ ຠວາຠເວສຸ;

ມາຍຎ຺ຈ ມານຎ຺ຈ ປຫາຍ ໂຘໂນ, ສ ເກນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ອນູປໂຍ ໂສ.

ໂຘນສ຺ສ ຫິ ນຕ຺ຖິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ ປກປ຺ປິຕາ ທິຏ຺ຐິ ຠວາຠເວສູຕິ. ໂຘໂນຕິ. ໂຘນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ – ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ ວິຈໂຍ ປວິຈໂຍ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສລ຺ລກ຺ຂຓາ ອຸປລກ຺ຂຓາ ປຈ຺ຈຸປລກ຺ຂຓາ ປຓ຺ຑິຈ຺ຈໍ ໂກສລ຺ລໍ ເນປຸຎ຺ຎໍ ເວຠພ຺ຍາ ຈິນ຺ຕາ ອຸປປຣິກ຺ຂາ ຠູຣິ ເມຘາ ປຣິຓາຍິກາ ວິປສ຺ສນາ ສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ປໂຕໂທ ປຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຎ຺ຎາພລໍ ປຎ຺ຎາສຕ຺ຖໍ ປຎ຺ຎາປາສາໂທ ປຎ຺ຎາອາໂລໂກ ປຎ຺ຎາໂອຠາໂສ ປຎ຺ຎາປຊ຺ໂຊໂຕ ປຎ຺ຎາຣຕນໍ ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ກິໍກາຣຓາ ໂຘນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ? ຕາຍ ປຎ຺ຎາຍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຘຸຕຎ຺ຈ ໂຘຕຎ຺ຈ ສນ຺ໂຘຕຎ຺ຈ ນິທ຺ໂຘຕຎ຺ຈ; ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ… ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຘຸຕຎ຺ຈ ໂຘຕຎ຺ຈ ສນ຺ໂຘຕຎ຺ຈ ນິທ຺ໂຘຕຎ຺ຈ; ຣາໂຄ ຘຸໂຕ ຈ ໂຘໂຕ ຈ ສນ຺ໂຘໂຕ ຈ ນິທ຺ໂຘໂຕ ຈ; ໂທໂສ…ເປ… ໂມໂຫ… ໂກໂຘ… ອຸປນາໂຫ… ມກ຺ໂຂ… ປຬາໂສ ຘຸໂຕ ຈ ໂຘໂຕ ຈ ສນ຺ໂຘໂຕ ຈ ນິທ຺ໂຘໂຕ ຈ; ອິສ຺ສາ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ; ມຈ຺ຉຣິຍໍ ຘຸຕຎ຺ຈ ໂຘຕຎ຺ຈ ສນ຺ໂຘຕຎ຺ຈ ນິທ຺ໂຘຕຎ຺ຈ; ມາຍາ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ; ສາເຐຍ຺ຍໍ ຘຸຕຎ຺ຈ ໂຘຕຎ຺ຈ ສນ຺ໂຘຕຎ຺ຈ ນິທ຺ໂຘຕຎ຺ຈ; ຖມ຺ໂຠ ຘຸໂຕ ຈ ໂຘໂຕ ຈ ສນ຺ໂຘໂຕ ຈ ນິທ຺ໂຘໂຕ ຈ; ສາຣມ຺ໂຠ… ມາໂນ… ອຕິມາໂນ… ມໂທ… ປມາໂທ ຘຸໂຕ ຈ ໂຘໂຕ ຈ ສນ຺ໂຘໂຕ ຈ ນິທ຺ໂຘໂຕ ຈ; ສພ຺ເພ ກິເລສາ, ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິຕາ, ສພ຺ເພ ທຣຖາ, ສພ຺ເພ ປຣິຬາຫາ, ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາປາ, ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ. ຕໍກາຣຓາ ໂຘນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ.

ອຖ ວາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິຍາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ; ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ເປນ ມິຈ຺ຉາສງ຺ກປ຺ໂປ ຘຸໂຕ ຈ ໂຘໂຕ ຈ ສນ຺ໂຘໂຕ ຈ ນິທ຺ໂຘໂຕ ຈ; ສມ຺ມາວາຈາຍ ມິຈ຺ຉາວາຈາ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ…ເປ… ສມ຺ມາກມ຺ມນ຺ເຕນ ມິຈ຺ຉາກມ຺ມນ຺ໂຕ ຘຸໂຕ ຈ… ສມ຺ມາອາຊີເວນ ມິຈ຺ຉາອາຊີໂວ ຘຸໂຕ ຈ… ສມ຺ມາວາຍາເມນ ມິຈ຺ຉາວາຍາໂມ ຘຸໂຕ ຈ… ສມ຺ມາສຕິຍາ ມິຈ຺ຉາສຕິ ຘຸຕາ ຈ… ສມ຺ມາສມາຘິນາ ມິຈ຺ຉາສມາຘິ ຘຸໂຕ ຈ ໂຘໂຕ ຈ ສນ຺ໂຘໂຕ ຈ ນິທ຺ໂຘໂຕ ຈ; ສມ຺ມາຎາເຓນ ມິຈ຺ຉາຎາຓໍ ຘຸຕໍ ຈ… ສມ຺ມາວິມຸຕ຺ຕິຍາ ມິຈ຺ຉາວິມຸຕ຺ຕິ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ.

ອຖ ວາ ອຣິເຍນ ອຏ຺ຐງ຺ຄິເກນ ມຄ຺ເຄນ ສພ຺ເພ ກິເລສາ, ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິຕາ, ສພ຺ເພ ທຣຖາ, ສພ຺ເພ ປຣິຬາຫາ, ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາປາ, ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ. ອຣຫາ ອິເມຫິ ໂຘເນຍ຺ເຍຫິ ຘມ຺ເມຫິ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ ອຸປຄໂຕ ສມຸປຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ; ຕສ຺ມາ ອຣຫາ ໂຘໂນ. ໂສ ຘຸຕຣາໂຄ ຘຸຕປາໂປ ຘຸຕກິເລໂສ ຘຸຕປຣິຬາໂຫຕິ – ໂຘໂນ. ກຸຫິຎ຺ຈີຕິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ກິມ຺ຫິຈິ ກຕ຺ຖຈິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ວາ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກ.

ປກປ຺ປິຕາຕິ ທ຺ເວ ປກປ຺ປນາ – ຕຓ຺ຫາປກປ຺ປນາ ຈ ທິຏ຺ຐິປກປ຺ປນາ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາປກປ຺ປນາ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິປກປ຺ປນາ. ຠວາຠເວສູຕິ ຠວາຠເວ ກມ຺ມຠເວ ປຸນພ຺ຠເວ ກາມຠເວ, ກມ຺ມຠເວ ກາມຠເວ ປຸນພ຺ຠເວ ຣູປຠເວ, ກມ຺ມຠເວ ຣູປຠເວ ປຸນພ຺ຠເວ ອຣູປຠເວ, ກມ຺ມຠເວ ອຣູປຠເວ ປຸນພ຺ຠເວ ປຸນປ຺ປຸນຠເວ ປຸນປ຺ປຸນຄຕິຍາ ປຸນປ຺ປຸນອຸປປຕ຺ຕິຍາ ປຸນປ຺ປຸນປຏິສນ຺ຘິຍາ ປຸນປ຺ປຸນອຕ຺ຕຠາວາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິຍາ. ໂຘນສ຺ສ ຫິ ນຕ຺ຖິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ ປກປ຺ປິຕາ ທິຏ຺ຐິ ຠວາຠເວສູຕິ ໂຘນສ຺ສ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ ຠວາຠເວສຸ ຈ ກປ຺ປິຕາ ປກປ຺ປິຕາ ອຠິສງ຺ຂຕາ ສຓ຺ຐປິຕາ ທິຏ຺ຐິ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ໂຘນສ຺ສ ຫິ ນຕ຺ຖິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ ປກປ຺ປິຕາ ທິຏ຺ຐິ ຠວາຠເວສຸ.

ມາຍຎ຺ຈ ມານຎ຺ຈ ປຫາຍ ໂຘໂນຕິ. ມາຍາ ວຸຈ຺ຈຕິ ວຎ຺ຈນິກາ ຈຣິຍາ. ອິເຘກຈ຺ໂຈ ກາເຍນ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣິຕ຺ວາ, ວາຈາຍ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣິຕ຺ວາ, ມນສາ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣິຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ປຏິຈ຺ຉາທນເຫຕຸ ປາປິກໍ ອິຈ຺ຉໍ ປຓິທຫຕິ – ‘‘ມາ ມໍ ຊຎ຺ຎາ’’ຕິ ອິຈ຺ຉຕິ, ‘‘ມາ ມໍ ຊຎ຺ຎາ’’ຕິ ສງ຺ກປ຺ເປຕິ, ‘‘ມາ ມໍ ຊຎ຺ຎາ’’ຕິ ວາຈໍ ຠາສຕິ, ‘‘ມາ ມໍ ຊຎ຺ຎາ’’ຕິ ກາເຍນ ປຣກ຺ກມຕິ. ຍາ ເອວຣູປາ ມາຍາ ມາຍາວິຕາ ອຈ຺ຈສຣາ ວຎ຺ຈນາ ນິກຕິ ນິກິຣຓາ ປຣິຫຣຓາ ຄູຫນາ ປຣິຄູຫນາ ຉາທນາ ປຣິຈ຺ຉາທນາ ອນຸຕ຺ຕານິກມ຺ມໍ ອນາວິກມ຺ມໍ ໂວຈ຺ຉາທນາ ປາປກິຣິຍາ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມາຍາ.

ມາໂນຕິ ເອກວິເຘນ ມາໂນ – ຍາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸນ຺ນຕິ [ອຸຓ຺ຓຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.)]. ທຸວິເຘນ ມາໂນ – ອຕ຺ຕຸກ຺ກໍສນມາໂນ, ປຣວມ຺ຠນມາໂນ. ຕິວິເຘນ ມາໂນ – ‘‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ‘‘ສທິໂສຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ‘‘ຫີໂນຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ. ຈຕຸພ຺ພິເຘນ ມາໂນ – ລາເຠນ ມານໍ ຊເນຕິ, ຍເສນ ມານໍ ຊເນຕິ, ປສໍສາຍ ມານໍ ຊເນຕິ, ສຸເຂນ ມານໍ ຊເນຕິ. ປຎ຺ຈວິເຘນ ມາໂນ – ‘‘ລາຠິມ຺ຫິ ມນາປິການໍ ຣູປານ’’ນ຺ຕິ ມານໍ ຊເນຕິ, ‘‘ລາຠິມ຺ຫິ ມນາປິການໍ ສທ຺ທານໍ…ເປ… ຄນ຺ຘານໍ… ຣສານໍ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພານ’’ນ຺ຕິ ມານໍ ຊເນຕິ. ຉພ຺ພິເຘນ ມາໂນ – ຈກ຺ຂຸສມ຺ປທາຍ ມານໍ ຊເນຕິ, ໂສຕສມ຺ປທາຍ… ຆານສມ຺ປທາຍ… ຊິວ຺ຫາສມ຺ປທາຍ… ກາຍສມ຺ປທາຍ… ມໂນສມ຺ປທາຍ ມານໍ ຊເນຕິ. ສຕ຺ຕວິເຘນ ມາໂນ – ມາໂນ, ອຕິມາໂນ, ມານາຕິມາໂນ, ໂອມາໂນ, ອຘິມາໂນ, ອສ຺ມິມາໂນ, ມິຈ຺ຉາມາໂນ. ອຏ຺ຐວິເຘນ ມາໂນ – ລາເຠນ ມານໍ ຊເນຕິ, ອລາເຠນ ໂອມານໍ ຊເນຕິ, ຍເສນ ມານໍ ຊເນຕິ, ອຍເສນ ໂອມານໍ ຊເນຕິ, ປສໍສາຍ ມານໍ ຊເນຕິ, ນິນ຺ທາຍ ໂອມານໍ ຊເນຕິ, ສຸເຂນ ມານໍ ຊເນຕິ, ທຸກ຺ເຂນ ໂອມານໍ ຊເນຕິ. ນວວິເຘນ ມາໂນ – ເສຍ຺ຍສ຺ສ ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ເສຍ຺ຍສ຺ສ ສທິໂສຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ເສຍ຺ຍສ຺ສ ຫີໂນຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ສທິສສ຺ສ ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ສທິສສ຺ສ ສທິໂສຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ສທິສສ຺ສ ຫີໂນຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ຫີນສ຺ສ ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ຫີນສ຺ສ ສທິໂສຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ຫີນສ຺ສ ຫີໂນຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ. ທສວິເຘນ ມາໂນ – ອິເຘກຈ຺ໂຈ ມານໍ ຊເນຕິ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ ໂກລປຸຕ຺ຕິເຍນ ວາ ວຓ຺ຓໂປກ຺ຂຣຕາຍ ວາ ຘເນນ ວາ ອຊ຺ເຌເນນ ວາ ກມ຺ມາຍຕເນນ ວາ ສິປ຺ປາຍຕເນນ ວາ ວິຊ຺ຊາຏ຺ຐາເນນ ວາ ສຸເຕນ ວາ ປຏິຠາເນນ ວາ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ. ໂຍ ເອວຣູໂປ ມາໂນ ມຎ຺ຎນາ ມຎ຺ຎິຕຕ຺ຕໍ ອຸນ຺ນຕິ ອຸນ຺ນາໂມ [ອຸຓ຺ຓໂມ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຘໂຊ ສມ຺ປຄ຺ຄາໂຫ ເກຕຸກມ຺ຍຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມາໂນ. ມາຍຎ຺ຈ ມານຎ຺ຈ ປຫາຍ ໂຘໂນຕິ. ໂຘໂນ ມາຍຎ຺ຈ ມານຎ຺ຈ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາຕິ – ມາຍຎ຺ຈ ມານຎ຺ຈ ປຫາຍ ໂຘໂນ.

ສ ເກນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ອນູປໂຍ ໂສຕິ. ອຸປຍາຕິ ທ຺ເວ ອຸປຍາ – ຕຓ຺ຫູປໂຍ ຈ ທິຏ຺ຐູປໂຍ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫູປໂຍ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐູປໂຍ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫູປໂຍ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐູປໂຍ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕຓ຺ຫູປຍສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐູປຍສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ອນູປໂຍ ປຸຄ຺ຄໂລ ເກນ ຣາເຄນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ເກນ ໂທເສນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ເກນ ໂມເຫນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ເກນ ມາເນນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ເກນ ອຸທ຺ຘຈ຺ເຈນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ກາຍ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ເກຫິ ອນຸສເຍຫິ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ – ຣຕ຺ໂຕຕິ ວາ ທຸຏ຺ໂຐຕິ ວາ ມູຬ຺ໂຫຕິ ວາ ວິນິພທ຺ໂຘຕິ ວາ ປຣາມຏ຺ໂຐຕິ ວາ ວິກ຺ເຂປຄໂຕຕິ ວາ ອນິຏ຺ຐງ຺ຄໂຕຕິ ວາ ຖາມຄໂຕຕິ ວາ. ເຕ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ປຫີນາ. ອຠິສງ຺ຂາຣານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ ຄຕິໂຍ ເກນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ – ເນຣຍິໂກຕິ ວາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໂກຕິ ວາ ເປຕ຺ຕິວິສຍິໂກຕິ ວາ ມນຸສ຺ໂສຕິ ວາ ເທໂວຕິ ວາ ຣູປີຕິ ວາ ອຣູປີຕິ ວາ ສຎ຺ຎີຕິ ວາ ອສຎ຺ຎີຕິ ວາ ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີຕິ ວາ. ໂສ ເຫຕຸ ນຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈໂຍ ນຕ຺ຖິ ກາຣຓໍ ນຕ຺ຖິ, ເຍນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍາຕິ – ສ ເກນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ອນູປໂຍ ໂສ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ໂຘນສ຺ສ ຫິ ນຕ຺ຖິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ, ປກປ຺ປິຕາ ທິຏ຺ຐິ ຠວາຠເວສຸ;

ມາຍຎ຺ຈ ມານຎ຺ຈ ປຫາຍ ໂຘໂນ, ສ ເກນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ອນູປໂຍ ໂສ’’ຕິ.

໒໒.

ອຸປໂຍ ຫິ ຘມ຺ເມສຸ ອຸເປຕິ ວາທໍ, ອນູປຍໍ ເກນ ກຖໍ ວເທຍ຺ຍ;

ອຕ຺ຕາ ນິຣຕ຺ຕາ ນ ຫິ ຕສ຺ສ ອຕ຺ຖິ, ອໂຘສິ ໂສ ທິຏ຺ຐິມິເຘວ ສພ຺ພໍ.

ອຸປໂຍ ຫິ ຘມ຺ເມສຸ ອຸເປຕິ ວາທນ຺ຕິ. ອຸປຍາຕິ ທ຺ເວ ອຸປຍາ – ຕຓ຺ຫູປໂຍ ຈ ທິຏ຺ຐູປໂຍ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫູປໂຍ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐູປໂຍ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫູປໂຍ ອປ຺ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐູປໂຍ ອປ຺ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕຓ຺ຫູປຍສ຺ສ ອປ຺ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐູປຍສ຺ສ ອປ຺ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ຘມ຺ເມສຸ ວາທໍ ອຸເປຕິ – ຣຕ຺ໂຕຕິ ວາ ທຸຏ຺ໂຐຕິ ວາ ມູຬ຺ໂຫຕິ ວາ ວິນິພທ຺ໂຘຕິ ວາ ປຣາມຏ຺ໂຐຕິ ວາ ວິກ຺ເຂປຄໂຕຕິ ວາ ອນິຏ຺ຐງ຺ຄໂຕຕິ ວາ ຖາມຄໂຕຕິ ວາ. ເຕ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ອປ຺ປຫີນາ. ອຠິສງ຺ຂາຣານໍ ອປ຺ປຫີນຕ຺ຕາ ຄຕິຍາ ວາທໍ ອຸເປຕິ. ເນຣຍິໂກຕິ ວາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໂກຕິ ວາ ເປຕ຺ຕິວິສຍິໂກຕິ ວາ ມນຸສ຺ໂສຕິ ວາ ເທໂວຕິ ວາ ຣູປີຕິ ວາ ອຣູປີຕິ ວາ ສຎ຺ຎີຕິ ວາ ອສຎ຺ຎີຕິ ວາ ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີຕິ ວາ ວາທໍ ອຸເປຕິ ອຸປຄຈ຺ຉຕິ ຄຓ຺ຫາຕິ ປຣາມສຕິ ອຠິນິວິສຕີຕິ – ອຸປໂຍ ຫິ ຘມ຺ເມສຸ ອຸເປຕິ ວາທໍ.

ອນູປຍໍ ເກນ ກຖໍ ວເທຍ຺ຍາຕິ. ອຸປຍາຕິ ທ຺ເວ ອຸປຍາ – ຕຓ຺ຫູປໂຍ ຈ ທິຏ຺ຐູປໂຍ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫູປໂຍ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐູປໂຍ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫູປໂຍ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐູປໂຍ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕຓ຺ຫູປຍສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐູປຍສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ອນູປຍໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ເກນ ຣາເຄນ ວເທຍ຺ຍ, ເກນ ໂທເສນ ວເທຍ຺ຍ, ເກນ ໂມເຫນ ວເທຍ຺ຍ, ເກນ ມາເນນ ວເທຍ຺ຍ, ກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ວເທຍ຺ຍ, ເກນ ອຸທ຺ຘຈ຺ເຈນ ວເທຍ຺ຍ, ກາຍ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ວເທຍ຺ຍ, ເກຫິ ອນຸສເຍຫິ ວເທຍ຺ຍ – ຣຕ຺ໂຕຕິ ວາ ທຸຏ຺ໂຐຕິ ວາ ມູຬ຺ໂຫຕິ ວາ ວິນິພທ຺ໂຘຕິ ວາ ປຣາມຏ຺ໂຐຕິ ວາ ວິກ຺ເຂປຄໂຕຕິ ວາ ອນິຏ຺ຐງ຺ຄໂຕຕິ ວາ ຖາມຄໂຕຕິ ວາ. ເຕ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ປຫີນາ. ອຠິສງ຺ຂາຣານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ ຄຕິໂຍ ເກນ ວເທຍ຺ຍ – ເນຣຍິໂກຕິ ວາ…ເປ… ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີຕິ ວາ. ໂສ ເຫຕຸ ນຕ຺ຖິ, ປຈ຺ຈໂຍ ນຕ຺ຖິ, ກາຣຓໍ ນຕ຺ຖິ, ເຍນ ວເທຍ຺ຍ ກເຖຍ຺ຍ ຠເຓຍ຺ຍ ທີປເຍຍ຺ຍ ໂວຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ອນູປຍໍ ເກນ ກຖໍ ວເທຍ຺ຍ.

ອຕ຺ຕາ ນິຣຕ຺ຕາ ນ ຫິ ຕສ຺ສ ອຕ຺ຖີຕິ. ອຕ຺ຕາຕິ ອຕ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິ ນຕ຺ຖິ. ນິຣຕ຺ຕາຕິ ອຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິ ນຕ຺ຖິ. ອຕ຺ຕາຕິ ຄຫິຕໍ ນຕ຺ຖິ. ນິຣຕ຺ຕາຕິ ມຸຎ຺ຈິຕພ຺ພໍ ນຕ຺ຖິ. ຍສ຺ສຕ຺ຖິ ຄຫິຕໍ, ຕສ຺ສຕ຺ຖິ ມຸຎ຺ຈິຕພ຺ພໍ; ຍສ຺ສຕ຺ຖິ ມຸຎ຺ຈິຕພ຺ພໍ, ຕສ຺ສຕ຺ຖິ ຄຫິຕໍ. ຄຫຓໍ ມຸຎ຺ຈນາ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ອຣຫາ ພຸທ຺ຘິປຣິຫານິວີຕິວຕ຺ໂຕ. ໂສ ວຸຏ຺ຐວາໂສ ຈິຓ຺ຓຈຣໂຓ ຄຕທ຺ໂຘ ຄຕທິໂສ ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ – ອຕ຺ຕາ ນິຣຕ຺ຕາ ນ ຫິ ຕສ຺ສ ອຕ຺ຖິ.

ອໂຘສິ ໂສ ທິຏ຺ຐິມິເຘວ ສພ຺ພນ຺ຕິ ຕສ຺ສ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ປຫີນານິ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນານິ ວູປສນ຺ຕານິ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘານິ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິການິ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒານິ. ໂສ ສພ຺ພທິຏ຺ຐິຄຕໍ ອິເຘວ ອໂຘສິ ຘຸນິ ສນ຺ຘຸນິ ນິທ຺ຘຸນິ ປຊຫິ ວິໂນເທສິ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ອກາສິ ອນຠາວໍ ຄເມສີຕິ – ອໂຘສິ ໂສ ທິຏ຺ຐິມິເຘວ ສພ຺ພໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອຸປໂຍ ຫິ ຘມ຺ເມສຸ ອຸເປຕິ ວາທໍ, ອນູປຍໍ ເກນ ກຖໍ ວເທຍ຺ຍ;

ອຕ຺ຕາ ນິຣຕ຺ຕາ ນ ຫິ ຕສ຺ສ ອຕ຺ຖິ, ອໂຘສິ ໂສ ທິຏ຺ຐິມິເຘວ ສພ຺ພ’’ນ຺ຕິ.

ທຸຏ຺ຐຏ຺ຐກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ຕຕິໂຍ.

໔. ສຸທ຺ຘຏ຺ຐກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ອຖ ສຸທ຺ຘຏ຺ຐກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສໍ ວກ຺ຂຕິ –

໒໓.

ປສ຺ສາມິ ສຸທ຺ຘໍ ປຣມໍ ອໂຣຄໍ, ທິຏ຺ເຐນ ສໍສຸທ຺ຘິ ນຣສ຺ສ ໂຫຕິ;

ເອວາຠິຊານໍ ປຣມນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ, ສຸທ຺ຘານຸປສ຺ສີຕິ ປຈ຺ເຈຕິ ຎາຓໍ.

ປສ຺ສາມິ ສຸທ຺ຘໍ ປຣມໍ ອໂຣຄນ຺ຕິ. ປສ຺ສາມິ ສຸທ຺ຘນ຺ຕິ ປສ຺ສາມິ ສຸທ຺ຘໍ, ທກ຺ຂາມິ ສຸທ຺ຘໍ, ໂອໂລເກມິ ສຸທ຺ຘໍ, ນິຊ຺ຌາຍາມິ ສຸທ຺ຘໍ, ອຸປປຣິກ຺ຂາມິ ສຸທ຺ຘໍ. ປຣມໍ ອໂຣຄນ຺ຕິ ປຣມໍ ອາໂຣຄ຺ຍປ຺ປຕ຺ຕໍ ຕາຓປ຺ປຕ຺ຕໍ ເລຓປ຺ປຕ຺ຕໍ ສຣຓປ຺ປຕ຺ຕໍ ອຠຍປ຺ປຕ຺ຕໍ ອຈ຺ຈຸຕປ຺ປຕ຺ຕໍ ອມຕປ຺ປຕ຺ຕໍ ນິພ຺ພານປ຺ປຕ຺ຕນ຺ຕິ – ປສ຺ສາມິ ສຸທ຺ຘໍ ປຣມໍ ອໂຣຄໍ.

ທິຏ຺ເຐນ ສໍສຸທ຺ຘິ ນຣສ຺ສ ໂຫຕີຕິ. ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ [ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາເຓນ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຣູປທສ຺ສເນນ ນຣສ຺ສ ສຸທ຺ຘິ ວິສຸທ຺ຘິ ປຣິສຸທ຺ຘິ, ມຸຕ຺ຕິ ວິມຸຕ຺ຕິ ປຣິມຸຕ຺ຕິ ໂຫຕິ, ນໂຣ ສຸຊ຺ຌຕິ ວິສຸຊ຺ຌຕິ ປຣິສຸຊ຺ຌຕິ, ມຸຈ຺ຈຕິ ວິມຸຈ຺ຈຕິ ປຣິມຸຈ຺ຈຕີຕິ – ທິຏ຺ເຐນ ສໍສຸທ຺ຘິ ນຣສ຺ສ ໂຫຕິ.

ເອວາຠິຊານໍ ປຣມນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາຕິ. ເອວໍ ອຠິຊານນ຺ໂຕ ອາຊານນ຺ໂຕ ວິຊານນ຺ໂຕ ປຏິວິຊານນ຺ໂຕ ປຏິວິຊ຺ຌນ຺ໂຕ. ‘‘ອິທໍ ປຣມໍ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣ’’ນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ – ເອວາຠິຊານໍ ປຣມນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ.

ສຸທ຺ຘານຸປສ຺ສີຕິ ປຈ຺ເຈຕິ ຎາຓນ຺ຕິ. ໂຍ ສຸທ຺ຘໍ ປສ຺ສຕິ, ໂສ ສຸທ຺ຘານຸປສ຺ສີ, ປຈ຺ເຈຕິ ຎາຓນ຺ຕິ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ ຣູປທສ຺ສເນນ ຎາຓນ຺ຕິ ປຈ຺ເຈຕິ, ມຄ຺ໂຄຕິ ປຈ຺ເຈຕິ, ປໂຖຕິ ປຈ຺ເຈຕິ, ນິຍ຺ຍານນ຺ຕິ ປຈ຺ເຈຕີຕິ – ສຸທ຺ຘານຸປສ຺ສີ ປຈ຺ເຈຕິ ຎາຓໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປສ຺ສາມິ ສຸທ຺ຘໍ ປຣມໍ ອໂຣຄໍ, ທິຏ຺ເຐນ ສໍສຸທ຺ຘິ ນຣສ຺ສ ໂຫຕິ;

ເອວາຠິຊານໍ ປຣມນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ, ສຸທ຺ຘານຸປສ຺ສີຕິ ປຈ຺ເຈຕິ ຎາຓ’’ນ຺ຕິ.

໒໔.

ທິຏ຺ເຐນ ເຈ ສຸທ຺ຘິ ນຣສ຺ສ ໂຫຕິ, ຎາເຓນ ວາ ໂສ ປຊຫາຕິ ທຸກ຺ຂໍ;

ອຎ຺ເຎນ ໂສ ສຸຊ຺ຌຕິ ໂສປຘີໂກ, ທິຏ຺ຐີ ຫິ ນໍ ປາວ ຕຖາ ວທານໍ.

ທິຏ຺ເຐນ ເຈ ສຸທ຺ຘິ ນຣສ຺ສ ໂຫຕີຕິ. ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ ຣູປທສ຺ສເນນ ເຈ ນຣສ຺ສ ສຸທ຺ຘິ ວິສຸທ຺ຘິ ປຣິສຸທ຺ຘິ, ມຸຕ຺ຕິ ວິມຸຕ຺ຕິ ປຣິມຸຕ຺ຕິ ໂຫຕິ, ນໂຣ ສຸຊ຺ຌຕິ ວິສຸຊ຺ຌຕິ ປຣິສຸຊ຺ຌຕິ, ມຸຈ຺ຈຕິ ວິມຸຈ຺ຈຕິ ປຣິມຸຈ຺ຈຕີຕິ – ທິຏ຺ເຐນ ເຈ ສຸທ຺ຘິ ນຣສ຺ສ ໂຫຕິ.

ຎາເຓນ ວາ ໂສ ປຊຫາຕິ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ ຣູປທສ຺ສເນນ ເຈ ນໂຣ ຊາຕິທຸກ຺ຂໍ ປຊຫຕິ, ຊຣາທຸກ຺ຂໍ ປຊຫຕິ, ພ຺ຍາຘິທຸກ຺ຂໍ ປຊຫຕິ, ມຣຓທຸກ຺ຂໍ ປຊຫຕິ, ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສທຸກ຺ຂໍ ປຊຫຕີຕິ – ຎາເຓນ ວາ ໂສ ປຊຫາຕິ ທຸກ຺ຂໍ.

ອຎ຺ເຎນ ໂສ ສຸຊ຺ຌຕິ ໂສປຘີໂກຕິ. ອຎ຺ເຎນ ອສຸທ຺ຘິມຄ຺ເຄນ ມິຈ຺ຉາປຏິປທາຍ ອນິຍ຺ຍານິກປເຖນ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສຕິປຏ຺ຐາເນຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສມ຺ມປ຺ປຘາເນຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອິທ຺ຘິປາເທຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ພເລຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອຣິຍາ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກາ ມຄ຺ຄາ ນໂຣ ສຸຊ຺ຌຕິ ວິສຸຊ຺ຌຕິ ປຣິສຸຊ຺ຌຕິ, ມຸຈ຺ຈຕິ ວິມຸຈ຺ຈຕິ ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ. ໂສປຘີໂກຕິ ສຣາໂຄ ສໂທໂສ ສໂມໂຫ ສມາໂນ ສຕຓ຺ໂຫ ສທິຏ຺ຐິ ສກິເລໂສ ສອຸປາທາໂນຕິ – ອຎ຺ເຎນ ໂສ ສຸຊ຺ຌຕິ ໂສປຘີໂກ.

ທິຏ຺ຐີ ຫິ ນໍ ປາວ ຕຖາ ວທານນ຺ຕິ. ສາວ ທິຏ຺ຐິ ຕໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ປາວທຕິ – ອິຕິ ວາຍໍ ປຸຄ຺ຄໂລ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິໂກ ວິປຣີຕທສ຺ສໂນ. ຕຖາ ວທານນ຺ຕິ ຕຖາ ວທນ຺ຕໍ ກເຖນ຺ຕໍ ຠຓນ຺ຕໍ ທີປຍນ຺ຕໍ ໂວຫຣນ຺ຕໍ. ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ຕຖາ ວທນ຺ຕໍ ກເຖນ຺ຕໍ ຠຓນ຺ຕໍ ທີປຍນ຺ຕໍ ໂວຫຣນ຺ຕໍ. ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ…ເປ… ອນ຺ຕວາ ໂລໂກ… ອນນ຺ຕວາ ໂລໂກ… ຕໍ ຊີວໍ ຕໍ ສຣີຣໍ… ອຎ຺ຎໍ ຊີວໍ ອຎ຺ຎໍ ສຣີຣໍ… ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ໂຫຕິ ຈ ນ ຈ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ຕຖາ ວທນ຺ຕໍ ກເຖນ຺ຕໍ ຠຓນ຺ຕໍ ທີປຍນ຺ຕໍ ໂວຫຣນ຺ຕນ຺ຕິ – ທິຏ຺ຐີ ຫິ ນໍ ປາວ ຕຖາ ວທານໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ທິຏ຺ເຐນ ເຈ ສຸທ຺ຘິ ນຣສ຺ສ ໂຫຕິ, ຎາເຓນ ວາ ໂສ ປຊຫາຕິ ທຸກ຺ຂໍ;

ອຎ຺ເຎນ ໂສ ສຸຊ຺ຌຕິ ໂສປຘີໂກ, ທິຏ຺ຐີ ຫິ ນໍ ປາວ ຕຖາ ວທານ’’ນ຺ຕິ.

໒໕.

ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອຎ຺ຎໂຕ ສຸທ຺ຘິມາຫ, ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ສີລວເຕ ມຸເຕ ວາ;

ປຸຎ຺ເຎ ຈ ປາເປ ຈ ອນູປລິຕ຺ໂຕ, ອຕ຺ຕຎ຺ຊໂຫ ນຍິຘ ປກຸພ຺ພມາໂນ.

ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອຎ຺ຎໂຕ ສຸທ຺ຘິມາຫ ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ສີລວເຕ ມຸເຕ ວາຕິ. ນາຕິ ປຏິກ຺ເຂໂປ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓຕິ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ຘມ຺ມານໍ ພາຫິຕຕ຺ຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ – ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ພາຫິຕາ ໂຫຕິ, ວິຈິກິຈ຺ຉາ ພາຫິຕາ ໂຫຕິ, ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ ພາຫິໂຕ ໂຫຕິ, ຣາໂຄ ພາຫິໂຕ ໂຫຕິ, ໂທໂສ ພາຫິໂຕ ໂຫຕິ, ໂມໂຫ ພາຫິໂຕ ໂຫຕິ, ມາໂນ ພາຫິໂຕ ໂຫຕິ. ພາຫິຕາສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສໍກິເລສິກາ ໂປໂນຠວິກາ ສທຣາ ທຸກ຺ຂວິປາກາ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓິຍາ.

ພາຫິຕ຺ວາ ສພ຺ພປາປການິ, [ສຠິຍາຕິ ຠຄວາ]

ວິມໂລ ສາຘຸສມາຫິໂຕ ຐິຕຕ຺ໂຕ;

ສໍສາຣມຕິຈ຺ຈ ເກວລີ ໂສ, ອສິໂຕ [ອນິສ຺ສິໂຕ (ສ຺ຍາ.)] ຕາທິ ປວຸຈ຺ຈເຕ ສ ພ຺ຣຫ຺ມາ.

ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອຎ຺ຎໂຕ ສຸທ຺ຘິມາຫາຕິ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອຎ຺ເຎນ ອສຸທ຺ຘິມຄ຺ເຄນ ມິຈ຺ຉາປຏິປທາຍ ອນິຍ຺ຍານິກປເຖນ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສຕິປຏ຺ຐາເນຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສມ຺ມປ຺ປຘາເນຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອິທ຺ຘິປາເທຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ພເລຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອຣິເຍນ ອຏ຺ຐງ຺ຄິເກນ ມຄ຺ເຄນ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ, ນາຫ ນ ກເຖຕິ ນ ຠຓຕິ ນ ທີປຍຕິ ນ ໂວຫຣຕີຕິ – ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອຎ຺ຎໂຕ ສຸທ຺ຘິມາຫ.

ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ສີລວເຕ ມຸເຕ ວາຕິ. ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ທິຏ຺ຐິສຸທ຺ຘິກາ. ເຕ ເອກຈ຺ຈານໍ ຣູປານໍ ທສ຺ສນໍ ມງ຺ຄລໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ, ເອກຈ຺ຈານໍ ຣູປານໍ ທສ຺ສນໍ ອມງ຺ຄລໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ. ກຕເມສໍ ຣູປານໍ ທສ຺ສນໍ ມງ຺ຄລໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ? ເຕ ກາລໂຕ ວຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ອຠິມງ຺ຄລຄຕານິ ຣູປານິ ປສ຺ສນ຺ຕິ – ຈາຏກສກຸຓໍ [ວາຕສກຸຓໍ (ສ຺ຍາ.), ຈາປສກຸຓໍ (ກ.)] ປສ຺ສນ຺ຕິ, ຜຸສ຺ສເວຬຸວລຏ຺ຐິໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ຄພ຺ຠິນິຕ຺ຖິໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ກຸມາຣກໍ ຂນ຺ເຘ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ປຸຓ຺ຓຆຏໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ໂຣຫິຕມຈ຺ຉໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ອາຊຎ຺ຎໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ອາຊຎ຺ຎຣຖໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ອຸສຠໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ໂຄກປິລໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ. ເອວຣູປານໍ ຣູປານໍ ທສ຺ສນໍ ມງ຺ຄລໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ. ກຕເມສໍ ຣູປານໍ ທສ຺ສນໍ ອມງ຺ຄລໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ? ປລາລປຸຎ຺ຊໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ຕກ຺ກຆຏໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ຣິຕ຺ຕຆຏໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ນຏໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ນຄ຺ຄສມຓກໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ຂຣໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ຂຣຍານໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ເອກຍຸຕ຺ຕຍານໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ກາຓໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ກຸຓິໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ຂຎ຺ຊໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ປກ຺ຂຫຕໍ [ປກ຺ຂປາທໍ (ກ.)] ປສ຺ສນ຺ຕິ, ຊິຓ຺ຓກໍ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ພ຺ຍາຘິກໍ [ພ຺ຍາຘິຕໍ (ສີ.)] ປສ຺ສນ຺ຕິ. ເອວຣູປານໍ ຣູປານໍ ທສ຺ສນໍ ອມງ຺ຄລໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ. ອິເມ ເຕ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ທິຏ຺ຐິສຸທ຺ຘິກາ. ເຕ ທິຏ຺ເຐນ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ.

ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສຸຕສຸທ຺ຘິກາ. ເຕ ເອກຈ຺ຈານໍ ສທ຺ທານໍ ສວນໍ ມງ຺ຄລໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ, ເອກຈ຺ຈານໍ ສທ຺ທານໍ ສວນໍ ອມງ຺ຄລໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ. ກຕເມສໍ ສທ຺ທານໍ ສວນໍ ມງ຺ຄລໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ? ເຕ ກາລໂຕ ວຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ອຠິມງ຺ຄລຄຕານິ ສທ຺ທານິ ສຸຓນ຺ຕິ – ວຑ຺ຒາຕິ ວາ ວຑ຺ຒມານາຕິ ວາ ປຸຓ຺ຓາຕິ ວາ ຜຸສ຺ສາຕິ ວາ ອໂສກາຕິ ວາ ສຸມນາຕິ ວາ ສຸນກ຺ຂຕ຺ຕາຕິ ວາ ສຸມງ຺ຄລາຕິ ວາ ສິຣີຕິ ວາ ສິຣີວຑ຺ຒາຕິ ວາ. ເອວຣູປານໍ ສທ຺ທານໍ ສວນໍ ມງ຺ຄລໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ. ກຕເມສໍ ສທ຺ທານໍ ສວນໍ ອມງ຺ຄລໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ? ກາໂຓຕິ ວາ ກຸຓີຕິ ວາ ຂຎ຺ໂຊຕິ ວາ ປກ຺ຂຫໂຕຕິ ວາ ຊິຓ຺ຓໂກຕິ ວາ ພ຺ຍາຘິໂກຕິ ວາ ມໂຕຕິ ວາ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ ວາ ຠິນ຺ທນ຺ຕິ ວາ ທຑ຺ຒນ຺ຕິ ວາ ນຏ຺ຐນ຺ຕິ ວາ ນຕ຺ຖີຕິ ວາ. ເອວຣູປານໍ ສທ຺ທານໍ ສວນໍ ອມງ຺ຄລໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ. ອິເມ ເຕ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສຸຕສຸທ຺ຘິກາ. ເຕ ສຸເຕນ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ.

ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສີລສຸທ຺ຘິກາ. ເຕ ສີລມຕ຺ເຕນ ສໍຍມມຕ຺ເຕນ ສໍວຣມຕ຺ເຕນ ອວີຕິກ຺ກມມຕ຺ເຕນ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ. ສມໂຓມຸຓ຺ຑິກາປຸຕ຺ໂຕ [ສມໂຓ ມຓ຺ຑິກາປຸຕ຺ໂຕ (ສີ.), ສມຓມຸຓ຺ຑິກາປຸຕ຺ໂຕ (ສ຺ຍາ.)] ເອວມາຫ – ‘‘ຈຕູຫິ ໂຂ ອຫໍ, ຄຫປຕິ [ຖປຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.) ເອວມຸປຣິປິ], ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄຕໍ ປຸຣິສປຸຄ຺ຄລໍ ປຎ຺ຎາເປມິ ສມ຺ປນ຺ນກຸສລໍ ປຣມກຸສລໍ ອຸຕ຺ຕມປຕ຺ຕິປ຺ປຕ຺ຕໍ ສມຓໍ ອໂຍຊ຺ຊໍ. ກຕເມຫິ ຈຕູຫິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ນ ກາເຍນ ປາປກໍ ກມ຺ມໍ ກໂຣຕິ, ນ ປາປກໍ ວາຈໍ ຠາສຕິ, ນ ປາປກໍ ສງ຺ກປ຺ປໍ ສງ຺ກປ຺ປຕິ, ນ ປາປກໍ ອາຊີວໍ ອາຊີວຕິ. ອິເມຫິ ໂຂ ອຫໍ, ຄຫປຕິ, ຈຕູຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄຕໍ ປຸຣິສປຸຄ຺ຄລໍ ປຎ຺ຎາເປມິ ສມ຺ປນ຺ນກຸສລໍ ປຣມກຸສລໍ ອຸຕ຺ຕມປຕ຺ຕິປ຺ປຕ຺ຕໍ ສມຓໍ ອໂຍຊ຺ຊໍ’’. ເອວເມວ ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສີລສຸທ຺ຘິກາ, ເຕ ສີລມຕ຺ເຕນ ສໍຍມມຕ຺ເຕນ ສໍວຣມຕ຺ເຕນ ອວີຕິກ຺ກມມຕ຺ເຕນ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ.

ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວຕສຸທ຺ຘິກາ. ເຕ ຫຕ຺ຖິວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ອສ຺ສວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ໂຄວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ກຸກ຺ກຸຣວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ກາກວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ວາສຸເທວວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ພລເທວວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ປຸຓ຺ຓຠທ຺ທວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ມຓິຠທ຺ທວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ອຄ຺ຄິວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ນາຄວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ສຸປຓ຺ຓວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ຍກ຺ຂວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ອສຸຣວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ຄນ຺ຘພ຺ພວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ມຫາຣາຊວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ຈນ຺ທວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ສູຣິຍວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ອິນ຺ທວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ພ຺ຣຫ຺ມວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ເທວວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ທິສາວຕິກາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ. ອິເມ ເຕ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວຕສຸທ຺ຘິກາ. ເຕ ວເຕນ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ.

ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ມຸຕສຸທ຺ຘິກາ. ເຕ ກາລໂຕ ອຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ປຖວິໍ ອາມສນ຺ຕິ, ຫຣິຕໍ ອາມສນ຺ຕິ, ໂຄມຍໍ ອາມສນ຺ຕິ, ກຈ຺ຉປໍ ອາມສນ຺ຕິ, ຜາລໍ ອກ຺ກມນ຺ຕິ, ຕິລວາຫໍ ອາມສນ຺ຕິ, ຜຸສ຺ສຕິລໍ ຂາທນ຺ຕິ, ຜຸສ຺ສເຕລໍ ມກ຺ເຂນ຺ຕິ, ຜຸສ຺ສທນ຺ຕກຏ຺ຐໍ ຂາທນ຺ຕິ, ຜຸສ຺ສມຕ຺ຕິກາຍ ນ຺ຫາຍນ຺ຕິ, ຜຸສ຺ສສາຏກໍ ນິວາເສນ຺ຕິ, ຜຸສ຺ສເວຐນໍ ເວເຐນ຺ຕິ. ອິເມ ເຕ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ມຸຕສຸທ຺ຘິກາ. ເຕ ມຸເຕນ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ. ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອຎ຺ຎໂຕ ສຸທ຺ຘິມາຫ.

ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ສີລວເຕ ມຸເຕ ວາຕິ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ທິຏ຺ຐສຸທ຺ຘິຍາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ນາຫ, ສຸຕສຸທ຺ຘິຍາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ນາຫ, ສີລສຸທ຺ຘິຍາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ນາຫ, ວຕສຸທ຺ຘິຍາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ນາຫ, ມຸຕສຸທ຺ຘິຍາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ນາຫ ນ ກເຖຕິ ນ ຠຓຕິ ນ ທີປຍຕິ ນ ໂວຫຣຕີຕິ – ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອຎ຺ຎໂຕ ສຸທ຺ຘິມາຫ ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ສີລວເຕ ມຸເຕ ວາ.

ປຸຎ຺ເຎ ຈ ປາເປ ຈ ອນູປລິຕ຺ໂຕຕິ. ປຸຎ຺ຎໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ເຕຘາຕຸກໍ ກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣໍ, ອປຸຎ຺ຎໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສພ຺ພໍ ອກຸສລໍ. ຍໂຕ ປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ຈ ອປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ຈ ອາເນຎ຺ຊາຠິສງ຺ຂາໂຣ ຈ ປຫີນາ ໂຫນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ; ເອຕ຺ຕາວຕາ ປຸຎ຺ເຎ ຈ ປາເປ ຈ ນ ລິມ຺ປຕິ ນ ປລິມ຺ປຕິ ນ ອຸປລິມ຺ປຕິ ອລິຕ຺ໂຕ ອປລິຕ຺ໂຕ ອນູປລິຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ປຸຎ຺ເຎ ຈ ປາເປ ຈ ອນູປລິຕ຺ໂຕ.

ອຕ຺ຕຎ຺ຊໂຫ ນຍິຘ ປກຸພ຺ພມາໂນຕິ. ອຕ຺ຕຎ຺ຊໂຫຕິ ອຕ຺ຕທິຏ຺ຐິຊໂຫ. ອຕ຺ຕຎ຺ຊໂຫຕິ ຄາຫໍ ຊໂຫ [ຄາຫຊໂຫ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ອຕ຺ຕຄາຫໍ ຊໂຫ (ກ.)]. ອຕ຺ຕຎ຺ຊໂຫຕິ ຕຓ຺ຫາວເສນ ທິຏ຺ຐິວເສນ ຄຫິຕໍ ປຣາມຏ຺ຐໍ ອຠິນິວິຏ຺ຐໍ ອຊ຺ໂຌສິຕໍ ອຘິມຸຕ຺ຕໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ຈຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ ວນ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ປຫີນໍ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐໍ. ນຍິຘ ປກຸພ຺ພມາໂນຕິ ປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາຣໍ ວາ ອປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາຣໍ ວາ ອາເນຎ຺ຊາຠິສງ຺ຂາຣໍ ວາ ອປກຸພ຺ພມາໂນ ອຊນຍມາໂນ ອສຎ຺ຊນຍມາໂນ ອນິພ຺ພຕ຺ຕຍມາໂນ ອນຠິນິພ຺ພຕ຺ຕຍມາໂນຕິ – ອຕ຺ຕຎ຺ຊໂຫ ນຍິຘ ປກຸພ຺ພມາໂນ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອຎ຺ຎໂຕ ສຸທ຺ຘິມາຫ, ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ສີລວເຕ ມຸເຕ ວາ;

ປຸຎ຺ເຎ ຈ ປາເປ ຈ ອນູປລິຕ຺ໂຕ, ອຕ຺ຕຎ຺ຊໂຫ ນຍິຘ ປກຸພ຺ພມາໂນ’’ຕິ.

໒໖.

ປຸຣິມໍ ປຫາຍ ອປຣໍ ສິຕາເສ, ເອຊານຸຄາ ເຕ ນ ຕຣນ຺ຕິ ສງ຺ຄໍ;

ເຕ ອຸຄ຺ຄຫາຍນ຺ຕິ ນິຣສ຺ສຊນ຺ຕິ, ກປີວ ສາຂໍ ປມຸຎ຺ຈໍ [ປມຸຂໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຄຫາຍ.

ປຸຣິມໍ ປຫາຍ ອປຣໍ ສິຕາເສຕິ. ປຸຣິມໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ປຫາຍ ປຣໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ນິສ຺ສິຕາ; ປຸຣິມໍ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ປຫາຍ ອປຣໍ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ນິສ຺ສິຕາ; ປຸຣິມໍ ຄຓໍ ປຫາຍ ອປຣໍ ຄຓໍ ນິສ຺ສິຕາ; ປຸຣິມໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຫາຍ ອປຣໍ ທິຏ຺ຐິໍ ນິສ຺ສິຕາ; ປຸຣິມໍ ປຏິປທໍ ປຫາຍ ອປຣໍ ປຏິປທໍ ນິສ຺ສິຕາ; ປຸຣິມໍ ມຄ຺ຄໍ ປຫາຍ ອປຣໍ ມຄ຺ຄໍ ນິສ຺ສິຕາ ສນ຺ນິສ຺ສິຕາ ອລ຺ລີນາ ອຸປຄຕາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາຕິ – ປຸຣິມໍ ປຫາຍ ອປຣໍ ສິຕາເສ.

ເອຊານຸຄາ ເຕ ນ ຕຣນ຺ຕິ ສງ຺ຄນ຺ຕິ. ເອຊາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ເອຊານຸຄາຕິ ເອຊານຸຄາ ເອຊານຸຄຕາ ເອຊານຸສຏາ ເອຊາຍ ປນ຺ນາ ປຕິຕາ ອຠິຠູຕາ ປຣິຍາທິນ຺ນຈິຕ຺ຕາ. ເຕ ນ ຕຣນ຺ຕິ ສງ຺ຄນ຺ຕິ ຣາຄສງ຺ຄໍ ໂທສສງ຺ຄໍ ໂມຫສງ຺ຄໍ ມານສງ຺ຄໍ ທິຏ຺ຐິສງ຺ຄໍ ກິເລສສງ຺ຄໍ ທຸຈ຺ຈຣິຕສງ຺ຄໍ ນ ຕຣນ຺ຕິ ນ ອຸຕ຺ຕຣນ຺ຕິ ນ ປຕຣນ຺ຕິ ນ ສມຕິກ຺ກມນ຺ຕິ ນ ວີຕິວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ – ເອຊານຸຄາ ເຕ ນ ຕຣນ຺ຕິ ສງ຺ຄໍ.

ເຕ ອຸຄ຺ຄຫາຍນ຺ຕິ ນິຣສ຺ສຊນ຺ຕີຕິ ສຕ຺ຖາຣໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ, ຕໍ ມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ອຎ຺ຎໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ; ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ, ຕໍ ມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ອຎ຺ຎໍ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ; ຄຓໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ, ຕໍ ມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ອຎ຺ຎໍ ຄຓໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ; ທິຏ຺ຐິໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ, ຕໍ ມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ອຎ຺ຎໍ ທິຏ຺ຐິໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ; ປຏິປທໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ, ຕໍ ມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ອຎ຺ຎໍ ປຏິປທໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ; ມຄ຺ຄໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ, ຕໍ ມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ອຎ຺ຎໍ ມຄ຺ຄໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ; ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ ຈ ມຸຎ຺ຈນ຺ຕິ ຈ ອາທິຍນ຺ຕິ ຈ ນິຣສ຺ສຊນ຺ຕິ ຈາຕິ – ເຕ ອຸຄ຺ຄຫາຍນ຺ຕິ ນິຣສ຺ສຊນ຺ຕິ.

ກປີວ ສາຂໍ ປມຸຎ຺ຈໍ ຄຫາຍາຕິ. ຍຖາ ມກ຺ກໂຏ ອຣຎ຺ເຎ ປວເນ ຈຣມາໂນ ສາຂໍ ຄຓ຺ຫາຕິ, ຕໍ ມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ອຎ຺ຎໍ ສາຂໍ ຄຓ຺ຫາຕິ. ເອວເມວ ປຸຖຸສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ປຸຖຸທິຏ຺ຐິຄຕານິ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ ຈ ມຸຎ຺ຈນ຺ຕິ ຈ ອາທິຍນ຺ຕິ ຈ ນິຣສ຺ສຊນ຺ຕິ ຈາຕິ – ກປີວ ສາຂໍ ປມຸຎ຺ຈໍ ຄຫາຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປຸຣິມໍ ປຫາຍ ອປຣໍ ສິຕາເສ, ເອຊານຸຄາ ເຕ ນ ຕຣນ຺ຕິ ສງ຺ຄໍ;

ເຕ ອຸຄ຺ຄຫາຍນ຺ຕິ ນິຣສ຺ສຊນ຺ຕິ, ກປີວ ສາຂໍ ປມຸຎ຺ຈໍ ຄຫາຍາ’’ຕິ.

໒໗.

ສຍໍ ສມາທາຍ ວຕານິ ຊນ຺ຕຸ, ອຸຈ຺ຈາວຈໍ ຄຈ຺ຉຕິ ສຎ຺ຎສຕ຺ໂຕ;

ວິທ຺ວາ ຈ ເວເທຫິ ສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ, ນ ອຸຈ຺ຈາວຈໍ ຄຈ຺ຉຕິ ຠູຣິປຎ຺ໂຎ.

ສຍໍ ສມາທາຍ ວຕານິ ຊນ຺ຕູຕິ. ສຍໍ ສມາທາຍາຕິ ສາມໍ ສມາທາຍ. ວຕານີຕິ ຫຕ຺ຖິວຕໍ ວາ ອສ຺ສວຕໍ ວາ ໂຄວຕໍ ວາ ກຸກ຺ກູຣວຕໍ ວາ ກາກວຕໍ ວາ ວາສຸເທວວຕໍ ວາ ພລເທວວຕໍ ວາ ປຸຓ຺ຓຠທ຺ທວຕໍ ວາ ມຓິຠທ຺ທວຕໍ ວາ ອຄ຺ຄິວຕໍ ວາ ນາຄວຕໍ ວາ ສຸປຓ຺ຓວຕໍ ວາ ຍກ຺ຂວຕໍ ວາ ອສຸຣວຕໍ ວາ…ເປ… ທິສາວຕໍ ວາ ອາທາຍ ສມາທາຍ ອາທິຍິຕ຺ວາ ສມາທິຍິຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາ. ຊນ຺ຕູຕິ ສຕ຺ໂຕ ນໂຣ …ເປ… ມນຸໂຊຕິ – ສຍໍ ສມາທາຍ ວຕານິ ຊນ຺ຕຸ.

ອຸຈ຺ຈາວຈໍ ຄຈ຺ຉຕິ ສຎ຺ຎສຕ຺ໂຕຕິ ສຕ຺ຖາຣໂຕ ສຕ຺ຖາຣໍ ຄຈ຺ຉຕິ; ຘມ຺ມກ຺ຂານໂຕ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຈ຺ຉຕິ; ຄຓໂຕ ຄຓໍ ຄຈ຺ຉຕິ; ທິຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິໍ ຄຈ຺ຉຕິ; ປຏິປທາຍ ປຏິປທໍ ຄຈ຺ຉຕິ; ມຄ຺ຄໂຕ ມຄ຺ຄໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ສຎ຺ຎສຕ຺ໂຕຕິ ກາມສຎ຺ຎາຍ ພ຺ຍາປາທສຎ຺ຎາຍ ວິຫິໍສາສຎ຺ຎາຍ ທິຏ຺ຐິສຎ຺ຎາຍ ສຕ຺ໂຕ ວິສຕ຺ໂຕ ອາສຕ຺ໂຕ ລຄ຺ໂຄ ລຄ຺ຄິໂຕ ປລິພຸທ຺ໂຘ. ຍຖາ ຠິຕ຺ຕິຂິເລ ວາ ນາຄທນ຺ເຕ ວາ ຠຓ຺ຑໍ ສຕ຺ຕໍ ວິສຕ຺ຕໍ ອາສຕ຺ຕໍ ລຄ຺ຄໍ ລຄ຺ຄິຕໍ ປລິພຸທ຺ຘໍ, ເອວເມວ ກາມສຎ຺ຎາຍ ພ຺ຍາປາທສຎ຺ຎາຍ ວິຫິໍສາສຎ຺ຎາຍ ທິຏ຺ຐິສຎ຺ຎາຍ ສຕ຺ໂຕ ວິສຕ຺ໂຕ ອາສຕ຺ໂຕ ລຄ຺ໂຄ ລຄ຺ຄິໂຕ ປລິພຸທ຺ໂຘຕິ – ອຸຈ຺ຈາວຈໍ ຄຈ຺ຉຕິ ສຎ຺ຎສຕ຺ໂຕ.

ວິທ຺ວາ ຈ ເວເທຫິ ສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມນ຺ຕິ. ວິທ຺ວາຕິ ວິທ຺ວາ ວິຊ຺ຊາຄໂຕ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີ. ເວເທຫີຕິ ເວທາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຈຕູສຸ ມຄ຺ເຄສຸ ຎາຓໍ ປຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຎ຺ຎາພລໍ ຘມ຺ມວິຈຍສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ວີມໍສາ ວິປສ຺ສນາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ເຕຫິ ເວເທຫິ ຊາຕິຊຣາມຣຓສ຺ສ ອນ຺ຕຄໂຕ ອນ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕ, ໂກຏິຄໂຕ ໂກຏິປ຺ປຕ຺ໂຕ, ປຣິຍນ຺ຕຄໂຕ ປຣິຍນ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕ, ໂວສານຄໂຕ ໂວສານປ຺ປຕ຺ໂຕ, ຕາຓຄໂຕ ຕາຓປ຺ປຕ຺ໂຕ, ເລຓຄໂຕ ເລຓປ຺ປຕ຺ໂຕ, ສຣຓຄໂຕ ສຣຓປ຺ປຕ຺ໂຕ, ອຠຍຄໂຕ ອຠຍປ຺ປຕ຺ໂຕ, ອຈ຺ຈຸຕຄໂຕ ອຈ຺ຈຸຕປ຺ປຕ຺ໂຕ, ອມຕຄໂຕ ອມຕປ຺ປຕ຺ໂຕ, ນິພ຺ພານຄໂຕ ນິພ຺ພານປ຺ປຕ຺ໂຕ. ເວທານໍ ວາ ອນ຺ຕຄໂຕຕິ ເວທຄູ, ເວເທຫິ ວາ ອນ຺ຕຄໂຕຕິ ເວທຄູ, ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ວາ ຘມ຺ມານໍ ວິທິຕຕ຺ຕາ ເວທຄູ. ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ວິທິຕາ ໂຫຕິ, ວິຈິກິຈ຺ຉາ ວິທິຕາ ໂຫຕິ, ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ ວິທິໂຕ ໂຫຕິ, ຣາໂຄ ວິທິໂຕ ໂຫຕິ, ໂທໂສ ວິທິໂຕ ໂຫຕິ, ໂມໂຫ ວິທິໂຕ ໂຫຕິ, ມາໂນ ວິທິໂຕ ໂຫຕິ, ວິທິຕາສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສໍກິເລສິກາ ໂປໂນຠວິກາ ສທຣາ ທຸກ຺ຂວິປາກາ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓິຍາ.

ເວທານິ ວິເຈຍ຺ຍ ເກວລານິ, [ສຠິຍາຕິ ຠຄວາ]

ສມຓານໍ ຍານີຘຕ຺ຖິ [ຍານິປຕ຺ຖິ (ສີ. ສ຺ຍາ.) ສຸ. ນິ. ໕໓໔] ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ;

ສພ຺ພເວທນາສຸ ວີຕຣາໂຄ, ສພ຺ພໍ ເວທມຕິຈ຺ຈ ເວທຄູ ໂສຕິ.

ວິທ຺ວາ ຈ ເວເທຫິ ສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມນ຺ຕິ. ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ. ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ສງ຺ຂາຣປຈ຺ຈຍາ ວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ວິຎ຺ຎາຓປຈ຺ຈຍາ ນາມຣູປນ຺ຕິ…ເປ… ນາມຣູປປຈ຺ຈຍາ ສຬາຍຕນນ຺ຕິ… ສຬາຍຕນປຈ຺ຈຍາ ຜສ຺ໂສຕິ… ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍາ ເວທນາຕິ… ເວທນາປຈ຺ຈຍາ ຕຓ຺ຫາຕິ… ຕຓ຺ຫາປຈ຺ຈຍາ ອຸປາທານນ຺ຕິ… ອຸປາທານປຈ຺ຈຍາ ຠໂວຕິ… ຠວປຈ຺ຈຍາ ຊາຕີຕິ… ຊາຕິປຈ຺ຈຍາ ຊຣາມຣຓນ຺ຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ອວິຊ຺ຊານິໂຣຘາ ສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ສງ຺ຂາຣນິໂຣຘາ ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣໂຘຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘາ ນາມຣູປນິໂຣໂຘຕິ… ນາມຣູປນິໂຣຘາ ສຬາຍຕນນິໂຣໂຘຕິ… ສຬາຍຕນນິໂຣຘາ ຜສ຺ສນິໂຣໂຘຕິ… ຜສ຺ສນິໂຣຘາ ເວທນານິໂຣໂຘຕິ… ເວທນານິໂຣຘາ ຕຓ຺ຫານິໂຣໂຘຕິ… ຕຓ຺ຫານິໂຣຘາ ອຸປາທານນິໂຣໂຘຕິ… ອຸປາທານນິໂຣຘາ ຠວນິໂຣໂຘຕິ… ຠວນິໂຣຘາ ຊາຕິນິໂຣໂຘຕິ… ຊາຕິນິໂຣຘາ ຊຣາມຣຓນິໂຣໂຘຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ອິທໍ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ອຍໍ ທຸກ຺ຂສມຸທໂຍຕິ… ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣໂຘຕິ… ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ອິເມ ອາສວາຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ອຍໍ ອາສວສມຸທໂຍຕິ… ອຍໍ ອາສວນິໂຣໂຘຕິ… ອຍໍ ອາສວນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ອິເມ ຘມ຺ມາ ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍາຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ; ອິເມ ຘມ຺ມາ ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍາຕິ… ອິເມ ຘມ຺ມາ ປຫາຕພ຺ພາຕິ… ອິເມ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາຕິ … ອິເມ ຘມ຺ມາ ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພາຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ. ຉນ຺ນໍ ຜສ຺ສາຍຕນານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ. ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ. ຈຕຸນ຺ນໍ ມຫາຠູຕານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ. ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມນ຺ຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມນ຺ຕິ – ວິທ຺ວາ ຈ ເວເທຫິ ສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ.

ນ ອຸຈ຺ຈາວຈໍ ຄຈ຺ຉຕິ ຠູຣິປຎ຺ໂຎຕິ ນ ສຕ຺ຖາຣໂຕ ສຕ຺ຖາຣໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ຘມ຺ມກ຺ຂານໂຕ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ຄຓໂຕ ຄຓໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ທິຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ປຏິປທາຍ ປຏິປທໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ມຄ຺ຄໂຕ ມຄ຺ຄໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ຠູຣິປຎ຺ໂຎຕິ ຠູຣິປຎ຺ໂຎ ມຫາປຎ຺ໂຎ ປຸຖຸປຎ຺ໂຎ ຫາສປຎ຺ໂຎ ຊວນປຎ຺ໂຎ ຕິກ຺ຂປຎ຺ໂຎ ນິພ຺ເພຘິກປຎ຺ໂຎ. ຠູຣິ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຖວີ. ຕາຍ ປຖວິສມາຍ ປຎ຺ຎາຍ ວິປຸລາຍ ວິຕ຺ຖຕາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕຕິ – ນ ອຸຈ຺ຈາວຈໍ ຄຈ຺ຉຕິ ຠູຣິປຎ຺ໂຎ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສຍໍ ສມາທາຍ ວຕານິ ຊນ຺ຕຸ, ອຸຈ຺ຈາວຈໍ ຄຈ຺ຉຕິ ສຎ຺ຎສຕ຺ໂຕ;

ວິທ຺ວາ ຈ ເວເທຫິ ສເມຈ຺ຈ ຘມ຺ມໍ, ນ ອຸຈ຺ຈາວຈໍ ຄຈ຺ຉຕິ ຠູຣິປຎ຺ໂຎ’’ຕິ.

໒໘.

ສ ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ວິເສນິຠູໂຕ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ;

ຕເມວ ທສ຺ສິໍ ວິວຏໍ ຈຣນ຺ຕໍ, ເກນີຘ ໂລກສ຺ມິ ວິກປ຺ປເຍຍ຺ຍ.

ສ ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ວິເສນິຠູໂຕ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາຕິ. ເສນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ມາຣເສນາ. ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມາຣເສນາ, ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມາຣເສນາ, ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມາຣເສນາ, ຣາໂຄ ມາຣເສນາ, ໂທໂສ ມາຣເສນາ, ໂມໂຫ ມາຣເສນາ, ໂກໂຘ ມາຣເສນາ, ອຸປນາໂຫ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ມາຣເສນາ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ກາມາ ເຕ ປຐມາ ເສນາ, ທຸຕິຍາ ອຣຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ;

ຕຕິຍາ ຂຸປ຺ປິປາສາ ເຕ, ຈຕຸຕ຺ຖີ ຕຓ຺ຫາ ວຸຈ຺ຈຕິ.

‘‘ປຎ຺ຈມີ ຖິນມິທ຺ຘໍ ເຕ, ຉຏ຺ຐາ ຠີຣູ ປວຸຈ຺ຈຕິ;

ສຕ຺ຕມີ ວິຈິກິຈ຺ຉາ ເຕ, ມກ຺ໂຂ ຖມ຺ໂຠ ເຕ ອຏ຺ຐໂມ.

‘‘ລາໂຠ ສິໂລໂກ ສກ຺ກາໂຣ, ມິຈ຺ຉາລທ຺ໂຘ ຈ ໂຍ ຍໂສ;

ໂຍ ຈຕ຺ຕານໍ ສມຸກ຺ກໍເສ, ປເຣ ຈ ອວຊານຕິ.

‘‘ເອສາ ນມຸຈິ ເຕ ເສນາ, ກຓ຺ຫສ຺ສາຠິປ຺ປຫາຣິນີ;

ນ ນໍ ອສຸໂຣ ຊິນາຕິ, ເຊຕ຺ວາວ ລຠເຕ ສຸຂ’’ນ຺ຕິ.

ຍໂຕ ຈຕູຫິ ອຣິຍມຄ຺ເຄຫິ ສພ຺ພາ ຈ ມາຣເສນາ ສພ຺ເພ ຈ ປຏິເສນິກຣາ ກິເລສາ ຊິຕາ ຈ ປຣາຊິຕາ ຈ ຠຄ຺ຄາ ວິປ຺ປລຸຄ຺ຄາ ປຣມ຺ມຸຂາ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ວິເສນິຠູໂຕ. ໂສ ທິຏ຺ເຐ ວິເສນິຠູໂຕ, ສຸເຕ ວິເສນິຠູໂຕ, ມຸເຕ ວິເສນິຠູໂຕ, ວິຎ຺ຎາເຕ ວິເສນິຠູໂຕຕິ – ສ ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ວິເສນິຠູໂຕ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ.

ຕເມວ ທສ຺ສິໍ ວິວຏໍ ຈຣນ຺ຕນ຺ຕິ. ຕເມວ ສຸທ຺ຘທສ຺ສິໍ ວິສຸທ຺ຘທສ຺ສິໍ ປຣິສຸທ຺ຘທສ຺ສິໍ ໂວທາຕທສ຺ສິໍ ປຣິໂຍທາຕທສ຺ສິໍ. ອຖ ວາ, ສຸທ຺ຘທສ຺ສນໍ ວິສຸທ຺ຘທສ຺ສນໍ ປຣິສຸທ຺ຘທສ຺ສນໍ ໂວທາຕທສ຺ສນໍ ປຣິໂຍທາຕທສ຺ສນໍ. ວິວຏນ຺ຕິ ຕຓ຺ຫາຉທນໍ ທິຏ຺ຐິຉທນໍ ກິເລສຉທນໍ ທຸຈ຺ຈຣິຕຉທນໍ ອວິຊ຺ຊາຉທນໍ. ຕານິ ຉທນານິ ວິວຏານິ ໂຫນ຺ຕິ ວິທ຺ຘໍສິຕານິ ອຸຄ຺ຆາຏິຕານິ ສມຸຄ຺ຆາຏິຕານິ ປຫີນານິ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນານິ ວູປສນ຺ຕານິ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘານິ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິການິ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒານິ. ຈຣນ຺ຕນ຺ຕິ ຈຣນ຺ຕໍ ວິຈຣນ຺ຕໍ ວິຫຣນ຺ຕໍ ອິຣິຍນ຺ຕໍ ວຕ຺ເຕນ຺ຕໍ ປາເລນ຺ຕໍ ຍເປນ຺ຕໍ ຍາເປນ຺ຕນ຺ຕິ – ຕເມວ ທສ຺ສິໍ ວິວຏໍ ຈຣນ຺ຕໍ.

ເກນີຘ ໂລກສ຺ມິ ວິກປ຺ປເຍຍ຺ຍາຕິ. ກປ຺ປາຕິ ທ຺ເວ ກປ຺ປາ – ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕຓ຺ຫາກປ຺ປສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ທິຏ຺ຐິກປ຺ປສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ເກນ ຣາເຄນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ, ເກນ ໂທເສນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ, ເກນ ໂມເຫນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ, ເກນ ມາເນນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ, ກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ກປ຺ເປຍ຺ຍ, ເກນ ອຸທ຺ຘຈ຺ເຈນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ, ກາຍ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ກປ຺ເປຍ຺ຍ, ເກຫິ ອນຸສເຍຫິ ກປ຺ເປຍ຺ຍ – ຣຕ຺ໂຕຕິ ວາ ທຸຏ຺ໂຐຕິ ວາ ມູຬ຺ໂຫຕິ ວາ ວິນິພທ຺ໂຘຕິ ວາ ປຣາມຏ຺ໂຐຕິ ວາ ວິກ຺ເຂປຄໂຕຕິ ວາ ອນິຏ຺ຐງ຺ຄໂຕຕິ ວາ ຖາມຄໂຕຕິ ວາ. ເຕ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ປຫີນາ. ອຠິສງ຺ຂາຣານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ ຄຕິໂຍ ເກນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ – ເນຣຍິໂກຕິ ວາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໂກຕິ ວາ ເປຕ຺ຕິວິສຍິໂກຕິ ວາ ມນຸສ຺ໂສຕິ ວາ ເທໂວຕິ ວາ ຣູປີຕິ ວາ ອຣູປີຕິ ວາ ສຎ຺ຎີຕິ ວາ ອສຎ຺ຎີຕິ ວາ ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີຕິ ວາ. ໂສ ເຫຕຸ ນຕ຺ຖິ, ປຈ຺ຈໂຍ ນຕ຺ຖິ, ກາຣຓໍ ນຕ຺ຖິ, ເຍນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ ວິກປ຺ເປຍ຺ຍ ວິກປ຺ປໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍ. ໂລກສ຺ມິນ຺ຕິ ອປາຍໂລເກ ມນຸສ຺ສໂລເກ ເທວໂລເກ ຂນ຺ຘໂລເກ ຘາຕຸໂລເກ ອາຍຕນໂລເກຕິ – ເກນີຘ ໂລກສ຺ມິໍ ວິກປ຺ປເຍຍ຺ຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສ ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ວິເສນິຠູໂຕ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ;

ຕເມວ ທສ຺ສິໍ ວິວຏໍ ຈຣນ຺ຕໍ, ເກນີຘ ໂລກສ຺ມິ ວິກປ຺ປເຍຍ຺ຍາ’’ຕິ.

໒໙.

ນ ກປ຺ປຍນ຺ຕິ ນ ປຸເຣກ຺ຂໂຣນ຺ຕິ, ອຈ຺ຈນ຺ຕສຸທ຺ຘີຕິ ນ ເຕ ວທນ຺ຕິ;

ອາທານຄນ຺ຖໍ ຄຖິຕໍ ວິສຊ຺ຊ, ອາສໍ ນ ກຸພ຺ພນ຺ຕິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ.

ນ ກປ຺ປຍນ຺ຕິ ນ ປຸເຣກ຺ຂໂຣນ຺ຕີຕິ. ກປ຺ປາຕິ ທ຺ເວ ກປ຺ປາ – ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ. ເຕສໍ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕຓ຺ຫາກປ຺ປສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐິກປ຺ປສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ຕຓ຺ຫາກປ຺ປໍ ວາ ທິຏ຺ຐິກປ຺ປໍ ວາ ນ ກປ຺ເປນ຺ຕິ ນ ຊເນນ຺ຕິ ນ ສຎ຺ຊເນນ຺ຕິ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕນ຺ຕິ ນາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕນ຺ຕີຕິ – ນ ກປ຺ປຍນ຺ຕິ. ນ ປຸເຣກ຺ຂໂຣນ຺ຕີຕິ. ປຸເຣກ຺ຂາຣາຕິ ທ຺ເວ ປຸເຣກ຺ຂາຣາ – ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ຈ ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ. ເຕສໍ ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາຣສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາຣສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ນ ຕຓ຺ຫໍ ວາ ນ ທິຏ຺ຐິໍ ວາ ປຸຣໂຕ ກຕ຺ວາ ຈຣນ຺ຕິ, ນ ຕຓ຺ຫາຘຊາ ນ ຕຓ຺ຫາເກຕູ ນ ຕຓ຺ຫາຘິປເຕຍ຺ຍາ, ນ ທິຏ຺ຐິຘຊາ ນ ທິຏ຺ຐິເກຕູ ນ ທິຏ຺ຐາຘິປເຕຍ຺ຍາ, ນ ຕຓ຺ຫາຍ ວາ ນ ທິຏ຺ຐິຍາ ວາ ປຣິວາຣິຕາ ຈຣນ຺ຕີຕິ – ນ ກປ຺ປຍນ຺ຕິ ນ ປຸເຣກ຺ຂໂຣນ຺ຕິ.

ອຈ຺ຈນ຺ຕສຸທ຺ຘີຕິ ນ ເຕ ວທນ຺ຕີຕິ ອຈ຺ຈນ຺ຕສຸທ຺ຘິໍ ສໍສາຣສຸທ຺ຘິໍ ອກິຣິຍທິຏ຺ຐິໍ ສສ຺ສຕວາທໍ ນ ວທນ຺ຕິ ນ ກເຖນ຺ຕິ ນ ຠຓນ຺ຕິ ນ ທີປຍນ຺ຕິ ນ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ອຈ຺ຈນ຺ຕສຸທ຺ຘີຕິ ນ ເຕ ວທນ຺ຕິ.

ອາທານຄນ຺ຖໍ ຄຖິຕໍ ວິສຊ຺ຊາຕິ. ຄນ຺ຖາຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຄນ຺ຖາ – ອຠິຊ຺ຌາ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ພ຺ຍາປາໂທ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ອິທໍສຈ຺ຈາຠິນິເວໂສ ກາຍຄນ຺ໂຖ. ອຕ຺ຕໂນ ທິຏ຺ຐິຍາ ຣາໂຄ ອຠິຊ຺ຌາ ກາຍຄນ຺ໂຖ; ປຣວາເທສຸ ອາຆາໂຕ ອປ຺ປຈ຺ຈໂຍ ພ຺ຍາປາໂທ ກາຍຄນ຺ໂຖ; ອຕ຺ຕໂນ ສີລໍ ວາ ວຕໍ ວາ ສີລວຕໍ ວາ ປຣາມສນ຺ຕີຕິ ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ອຕ຺ຕໂນ ທິຏ຺ຐິ ອິທໍສຈ຺ຈາຠິນິເວໂສ ກາຍຄນ຺ໂຖ. ກິໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ອາທານຄນ຺ໂຖ? ເຕຫິ ຄນ຺ເຖຫິ ຣູປໍ ອາທິຍນ຺ຕິ ອຸປາທິຍນ຺ຕິ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ ປຣາມສນ຺ຕິ ອຠິນິວິສນ຺ຕິ; ເວທນໍ…ເປ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ… ຄຕິໍ … ອຸປປຕ຺ຕິໍ… ປຏິສນ຺ຘິໍ… ຠວໍ… ສໍສາຣວຏ຺ຏໍ ອາທິຍນ຺ຕິ ອຸປາທິຍນ຺ຕິ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ ປຣາມສນ຺ຕິ ອຠິນິວິສນ຺ຕິ. ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ອາທານຄນ຺ໂຖ. ວິສຊ຺ຊາຕິ ຄນ຺ເຖ ໂວສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ວາ – ວິສຊ຺ຊ. ອຖ ວາ ຄນ຺ເຖ ຄຘິເຕ ຄນ຺ຖິເຕ ພນ຺ເຘ ວິພນ຺ເຘ ອາພນ຺ເຘ ລຄ຺ເຄ ລຄ຺ຄິເຕ ປລິພຸທ຺ເຘ ພນ຺ຘເນ ໂປຏຍິຕ຺ວາ – [ໂຜຏຍິຕ຺ວາ (ສ຺ຍາ.)] ວິສຊ຺ຊ. ຍຖາ ວຍ຺ຫໍ ວາ ຣຖໍ ວາ ສກຏໍ ວາ ສນ຺ທມານິກໍ ວາ ສຊ຺ຊໍ ວິສຊ຺ຊໍ ກໂຣນ຺ຕິ ວິໂກເປນ຺ຕິ; ເອວເມວ ຄນ຺ເຖ ໂວສຊ຺ຊິຕ຺ວາ – ວິສຊ຺ຊ. ອຖ ວາ ຄນ຺ເຖ ຄຘິເຕ ຄນ຺ຖິເຕ ພນ຺ເຘ ວິພນ຺ເຘ ອາພນ຺ເຘ ລຄ຺ເຄ ລຄ຺ຄິເຕ ປລິພຸທ຺ເຘ ພນ຺ຘເນ ໂປຏຍິຕ຺ວາ ວິສຊ຺ຊາຕິ – ອາທານຄນ຺ຖໍ ຄຖິຕໍ ວິສຊ຺ຊ.

ອາສໍ ນ ກຸພ຺ພນ຺ຕິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກຕິ. ອາສາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ອາສໍ ນ ກຸພ຺ພນ຺ຕີຕິ ອາສໍ ນ ກຸພ຺ພນ຺ຕິ ນ ຊເນນ຺ຕິ ນ ສຎ຺ຊເນນ຺ຕິ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕນ຺ຕິ ນ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕນ຺ຕິ. ກຸຫິຎ຺ຈີຕິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ກິມ຺ຫິຈິ ກຕ຺ຖຈິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ວາ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກຕິ – ອາສໍ ນ ກຸພ຺ພນ຺ຕິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນ ກປ຺ປຍນ຺ຕິ ນ ປຸເຣກ຺ຂໂຣນ຺ຕິ, ອຈ຺ຈນ຺ຕສຸທ຺ຘີຕິ ນ ເຕ ວທນ຺ຕິ;

ອາທານຄນ຺ຖໍ ຄຖິຕໍ ວິສຊ຺ຊ, ອາສໍ ນ ກຸພ຺ພນ຺ຕິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ’’ຕິ.

໓໐.

ສີມາຕິໂຄ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ, ຎຕ຺ວາ ຈ ທິສ຺ວາ ຈ ສມຸຄ຺ຄຫີຕໍ;

ນ ຣາຄຣາຄີ ນ ວິຣາຄຣຕ຺ໂຕ, ຕສ຺ສີຘ ນຕ຺ຖິ ປຣມຸຄ຺ຄຫີຕໍ.

ສີມາຕິໂຄ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ, ຎຕ຺ວາ ຈ ທິສ຺ວາ ຈ ສມຸຄ຺ຄຫີຕນ຺ຕິ. ສີມາຕິ ຈຕສ຺ໂສ ສີມາໂຍ – ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ, ວິຈິກິຈ຺ຉາ, ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ, ທິຏ຺ຐານຸສໂຍ, ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສໂຍ, ຕເທກຏ຺ຐາ ຈ ກິເລສາ – ອຍໍ ປຐມາ ສີມາ. ໂອຬາຣິກໍ ກາມຣາຄສຎ຺ໂຎຊນໍ, ປຏິຆສຎ຺ໂຎຊນໍ, ໂອຬາຣິໂກ ກາມຣາຄານຸສໂຍ, ປຏິຆານຸສໂຍ, ຕເທກຏ຺ຐາ ຈ ກິເລສາ – ອຍໍ ທຸຕິຍາ ສີມາ. ອນຸສຫຄຕໍ ກາມຣາຄສຎ຺ໂຎຊນໍ, ປຏິຆສຎ຺ໂຎຊນໍ, ອນຸສຫຄໂຕ ກາມຣາຄານຸສໂຍ, ປຏິຆານຸສໂຍ, ຕເທກຏ຺ຐາ ຈ ກິເລສາ – ອຍໍ ຕຕິຍາ ສີມາ. ຣູປຣາໂຄ ອຣູປຣາໂຄ ມາໂນ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ອວິຊ຺ຊາ, ມານານຸສໂຍ ຠວຣາຄານຸສໂຍ ອວິຊ຺ຊານຸສໂຍ, ຕເທກຏ຺ຐາ ຈ ກິເລສາ – ອຍໍ ຈຕຸຕ຺ຖາ ສີມາ. ຍໂຕ ຈ ຈຕູຫິ ອຣິຍມຄ຺ເຄຫິ ອິມາ ຈຕສ຺ໂສ ສີມາໂຍ ອຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ໂຫຕິ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ວີຕິວຕ຺ໂຕ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສີມາຕິໂຄ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓຕິ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ຘມ຺ມານໍ ພາຫິຕຕ຺ຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ – ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ພາຫິຕາ ໂຫຕິ, ວິຈິກິຈ຺ຉາ ພາຫິຕາ ໂຫຕິ, ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ ພາຫິໂຕ ໂຫຕິ…ເປ… ອສິໂຕ ຕາທິ ປວຸຈ຺ຈເຕ ສ ພ຺ຣຫ຺ມາ. ຕສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ.

ຎຕ຺ວາຕິ ປຣຈິຕ຺ຕຎາເຓນ ວາ ຎຕ຺ວາ ປຸພ຺ເພນິວາສານຸສ຺ສຕິຎາເຓນ ວາ ຎຕ຺ວາ. ທິສ຺ວາຕິ ມໍສຈກ຺ຂຸນາ ວາ ທິສ຺ວາ ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸນາ ວາ ທິສ຺ວາ. ສີມາຕິໂຄ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ, ຎຕ຺ວາ ຈ ທິສ຺ວາ ຈ ສມຸຄ຺ຄຫີຕນ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ອິທໍ ປຣມໍ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ [ວິເສຏ຺ຐໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣນ຺ຕິ ຄຫິຕໍ ປຣາມຏ຺ຐໍ ອຠິນິວິຏ຺ຐໍ ອຊ຺ໂຌສິຕໍ ອຘິມຸຕ຺ຕໍ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ, ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒນ຺ຕິ – ສີມາຕິໂຄ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ຎຕ຺ວາ ຈ ທິສ຺ວາ ຈ ສມຸຄ຺ຄຫີຕໍ.

ນ ຣາຄຣາຄີ ນ ວິຣາຄຣຕ຺ໂຕຕິ. ຣາຄຣຕ຺ຕາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ເຍ ປຎ຺ຈສຸ ກາມຄຸເຓສຸ ຣຕ຺ຕາ ຄິທ຺ຘາ ຄຘິຕາ ມຸຈ຺ຉິຕາ ອຊ຺ໂຌສນ຺ນາ ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພຸທ຺ຘາ. ວິຣາຄຣຕ຺ຕາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ເຍ ຣູປາວຈຣອຣູປາວຈຣສມາປຕ຺ຕີສຸ ຣຕ຺ຕາ ຄິທ຺ຘາ ຄຘິຕາ ມຸຈ຺ຉິຕາ ອຊ຺ໂຌສນ຺ນາ ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພຸທ຺ຘາ. ນ ຣາຄຣາຄີ ນ ວິຣາຄຣຕ຺ໂຕຕິ ຍໂຕ ກາມຣາໂຄ ຈ ຣູປຣາໂຄ ຈ ອຣູປຣາໂຄ ຈ ປຫີນາ ໂຫນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ [ອນຠາວກຕາ (ສີ.), ອນຠາວໍຄຕາ (ສ຺ຍາ.)] ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ເອຕ຺ຕາວຕາ ນ ຣາຄຣາຄີ ນ ວິຣາຄຣຕ຺ໂຕ.

ຕສ຺ສີຘ ນຕ຺ຖິ ປຣມຸຄ຺ຄຫີຕນ຺ຕິ. ຕສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ຕສ຺ສ ອິທໍ ປຣມໍ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣນ຺ຕິ ຄຫິຕໍ ປຣາມຏ຺ຐໍ ອຠິນິວິຏ຺ຐໍ ອຊ຺ໂຌສິຕໍ ອຘິມຸຕ຺ຕໍ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ, ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒນ຺ຕິ – ຕສ຺ສີຘ ນຕ຺ຖິ ປຣມຸຄ຺ຄຫີຕໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສີມາຕິໂຄ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ, ຎຕ຺ວາ ຈ ທິສ຺ວາ ຈ ສມຸຄ຺ຄຫີຕໍ;

ນ ຣາຄຣາຄີ ນ ວິຣາຄຣຕ຺ໂຕ, ຕສ຺ສີຘ ນຕ຺ຖິ ປຣມຸຄ຺ຄຫີຕ’’ນ຺ຕິ.

ສຸທ຺ຘຏ຺ຐກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ຈຕຸຕ຺ໂຖ.

໕. ປຣມຏ຺ຐກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ອຖ ປຣມຏ຺ຐກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສໍ ວກ຺ຂຕິ –

໓໑.

ປຣມນ຺ຕິ ທິຏ຺ຐີສຸ ປຣິພ຺ພສາໂນ, ຍທຸຕ຺ຕຣິໍ ກຸຣຸເຕ ຊນ຺ຕຸ ໂລເກ;

ຫີນາຕິ ອຎ຺ເຎ ຕໂຕ ສພ຺ພມາຫ, ຕສ຺ມາ ວິວາທານິ ອວີຕິວຕ຺ໂຕ.

ປຣມນ຺ຕິ ທິຏ຺ຐີສຸ ປຣິພ຺ພສາໂນຕິ. ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ທິຏ຺ຐິຄຕິກາ. ເຕ ທ຺ວາສຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິຄຕານໍ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕຣໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ‘‘ອິທໍ ປຣມໍ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣ’’ນ຺ຕິ ຄເຫຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາ ສກາຍ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ວສນ຺ຕິ ປວສນ຺ຕິ ອາວສນ຺ຕິ ປຣິວສນ຺ຕິ. ຍຖາ ອາຄາຣິກາ ວາ ຆເຣສຸ ວສນ຺ຕິ, ສາປຕ຺ຕິກາ ວາ ອາປຕ຺ຕີສຸ ວສນ຺ຕິ, ສກິເລສາ ວາ ກິເລເສສຸ ວສນ຺ຕິ; ເອວເມວ ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ທິຏ຺ຐິຄຕິກາ. ເຕ ທ຺ວາສຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິຄຕານໍ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕຣໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ‘‘ອິທໍ ປຣມໍ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣ’’ນ຺ຕິ ຄເຫຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາ ສກາຍ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ວສນ຺ຕິ ປວສນ຺ຕິ [ສໍວສນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ.) ນຕ຺ຖິ ສີຫຬໂປຕ຺ຖເກ] ອາວສນ຺ຕິ ປຣິວສນ຺ຕີຕິ – ປຣມນ຺ຕິ ທິຏ຺ຐີສຸ ປຣິພ຺ພສາໂນ.

ຍທຸຕ຺ຕຣິໍ ກຸຣຸເຕ ຊນ຺ຕຸ ໂລເກຕິ. ຍທນ຺ຕິ ຍໍ. ອຸຕ຺ຕຣິໍ ກຸຣຸເຕຕິ ອຸຕ຺ຕຣິໍ ກໂຣຕິ, ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣໍ ກໂຣຕິ ‘‘ອຍໍ ສຕ຺ຖາ ສພ຺ພຎ຺ຎູ’’ຕິ ອຸຕ຺ຕຣິໍ ກໂຣຕິ, ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣໍ ກໂຣຕິ. ‘‘ອຍໍ ຘມ຺ໂມ ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ…, ອຍໍ ຄໂຓ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ໂນ…, ອຍໍ ທິຏ຺ຐິ ຠທ຺ທິກາ…, ອຍໍ ປຏິປທາ ສຸປຎ຺ຎຕ຺ຕາ…, ອຍໍ ມຄ຺ໂຄ ນິຍ຺ຍານິໂກ’’ຕິ ອຸຕ຺ຕຣິໍ ກໂຣຕິ, ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣໍ ກໂຣຕິ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ. ຊນ຺ຕູຕິ ສຕ຺ໂຕ ນໂຣ…ເປ… ມນຸໂຊ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກຕິ – ຍທຸຕ຺ຕຣິໍ ກຸຣຸເຕ ຊນ຺ຕຸ ໂລເກ.

ຫີນາຕິ ອຎ຺ເຎ ຕໂຕ ສພ຺ພມາຫາຕິ ອຕ຺ຕໂນ ສຕ຺ຖາຣໍ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ຐເປຕ຺ວາ ສພ຺ເພ ປຣປ຺ປວາເທ ຂິປຕິ ອຸກ຺ຂິປຕິ ປຣິກ຺ຂິປຕິ. ‘‘ໂສ ສຕ຺ຖາ ນ ສພ຺ພຎ຺ຎູ, ຘມ຺ໂມ ນ ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ, ຄໂຓ ນ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ໂນ, ທິຏ຺ຐິ ນ ຠທ຺ທິກາ, ປຏິປທາ ນ ສຸປຎ຺ຎຕ຺ຕາ, ມຄ຺ໂຄ ນ ນິຍ຺ຍານິໂກ, ນຕ຺ເຖຕ຺ຖ ສຸທ຺ຘິ ວາ ວິສຸທ຺ຘິ ວາ ປຣິສຸທ຺ຘິ ວາ ມຸຕ຺ຕິ ວາ ວິມຸຕ຺ຕິ ວາ ປຣິມຸຕ຺ຕິ ວາ, ນຕ຺ເຖຕ຺ຖ ສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ວິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ປຣິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວາ ວິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວາ ປຣິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວາ, ຫີນາ ນິຫີນາ ໂອມກາ ລາມກາ ຉຕຸກ຺ກາ ປຣິຕ຺ຕາ’’ຕິ ເອວມາຫ ເອວໍ ກເຖຕິ ເອວໍ ຠຓຕິ ເອວໍ ທີປຍຕິ ເອວໍ ໂວຫຣຕີຕິ – ຫີນາຕິ ອຎ຺ເຎ ຕໂຕ ສພ຺ພມາຫ.

ຕສ຺ມາ ວິວາທານິ ອວີຕິວຕ຺ໂຕຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານາ. ວິວາທານີຕິ ທິຏ຺ຐິກລຫານິ ທິຏ຺ຐິຠຓ຺ຑນານິ ທິຏ຺ຐິວິຄ຺ຄຫານິ ທິຏ຺ຐິວິວາທານິ ທິຏ຺ຐິເມຘຄານິ ຈ. ອວີຕິວຕ຺ໂຕຕິ ອນຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ອສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ອວີຕິວຕ຺ໂຕຕິ – ຕສ຺ມາ ວິວາທານິ ອວີຕິວຕ຺ໂຕ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປຣມນ຺ຕິ ທິຏ຺ຐີສຸ ປຣິພ຺ພສາໂນ, ຍທຸຕ຺ຕຣິໍ ກຸຣຸເຕ ຊນ຺ຕຸ ໂລເກ;

ຫີນາຕິ ອຎ຺ເຎ ຕໂຕ ສພ຺ພມາຫ, ຕສ຺ມາ ວິວາທານິ ອວີຕິວຕ຺ໂຕ’’ຕິ.

໓໒.

ຍທຕ຺ຕນີ ປສ຺ສຕິ ອານິສໍສໍ, ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ສີລວເຕ ມຸເຕ ວາ;

ຕເທວ ໂສ ຕຕ຺ຖ ສມຸຄ຺ຄຫາຍ, ນິຫີນໂຕ ປສ຺ສຕິ ສພ຺ພມຎ຺ຎໍ.

ຍທຕ຺ຕນີ ປສ຺ສຕິ ອານິສໍສໍ, ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ສີລວເຕ ມຸເຕ ວາຕິ. ຍທຕ຺ຕນີຕິ ຍໍ ອຕ຺ຕນິ. ອຕ຺ຕາ ວຸຈ຺ຈຕິ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ. ອຕ຺ຕໂນ ທິຏ຺ຐິຍາ ທ຺ເວ ອານິສໍເສ ປສ຺ສຕິ – ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິກຎ຺ຈ ອານິສໍສໍ, ສມ຺ປຣາຍິກຎ຺ຈ ອານິສໍສໍ. ກຕໂມ ທິຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິໂກ ອານິສໍໂສ? ຍໍທິຏ຺ຐິໂກ ສຕ຺ຖາ ໂຫຕິ, ຕໍທິຏ຺ຐິກາ ສາວກາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕໍທິຏ຺ຐິກໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ສາວກາ ສກ຺ກໂຣນ຺ຕິ ຄຣຸໍ ກໂຣນ຺ຕິ ມາເນນ຺ຕິ ປູເຊນ຺ຕິ, ລຠຕິ ຈ ຕໂຕນິທານໍ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ. ອຍໍ ທິຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິໂກ ອານິສໍໂສ. ກຕໂມ ທິຏ຺ຐິຍາ ສມ຺ປຣາຍິໂກ ອານິສໍໂສ? ອຍໍ ທິຏ຺ຐິ ອລໍ ນາຄຕ຺ຕາຍ ວາ ສຸປຓ຺ຓຕ຺ຕາຍ ວາ ຍກ຺ຂຕ຺ຕາຍ ວາ ອສຸຣຕ຺ຕາຍ ວາ ຄນ຺ຘພ຺ພຕ຺ຕາຍ ວາ ມຫາຣາຊຕ຺ຕາຍ ວາ ອິນ຺ທຕ຺ຕາຍ ວາ ພ຺ຣຫ຺ມຕ຺ຕາຍ ວາ ເທວຕ຺ຕາຍ ວາ; ອຍໍ ທິຏ຺ຐິ ອລໍ ສຸທ຺ຘິຍາ ວິສຸທ຺ຘິຍາ ປຣິສຸທ຺ຘິຍາ ມຸຕ຺ຕິຍາ ວິມຸຕ຺ຕິຍາ ປຣິມຸຕ຺ຕິຍາ; ອິມາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ປຣິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຣິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ; ອິມາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສຸຊ຺ຌິສ຺ສາມິ ວິສຸຊ຺ຌິສ຺ສາມິ ປຣິສຸຊ຺ຌິສ຺ສາມິ ມຸຈ຺ຈິສ຺ສາມິ ວິມຸຈ຺ຈິສ຺ສາມິ ປຣິມຸຈ຺ຈິສ຺ສາມິ ອາຍຕິໍ ຜລປາຏິກງ຺ຂີ ໂຫຕິ. ອຍໍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສມ຺ປຣາຍິໂກ ອານິສໍໂສ. ອຕ຺ຕໂນ ທິຏ຺ຐິຍາ ອິເມ ທ຺ເວ ອານິສໍເສ ປສ຺ສຕິ, ທິຏ຺ຐສຸທ຺ຘິຍາປິ ທ຺ເວ ອານິສໍເສ ປສ຺ສຕິ, ສຸຕສຸທ຺ຘິຍາປິ ທ຺ເວ ອານິສໍເສ ປສ຺ສຕິ, ສີລສຸທ຺ຘິຍາປິ ທ຺ເວ ອານິສໍເສ ປສ຺ສຕິ, ວຕສຸທ຺ຘິຍາປິ ທ຺ເວ ອານິສໍເສ ປສ຺ສຕິ, ມຸຕສຸທ຺ຘິຍາປິ ທ຺ເວ ອານິສໍເສ ປສ຺ສຕິ – ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິກຎ຺ຈ ອານິສໍສໍ ສມ຺ປຣາຍິກຎ຺ຈ ອານິສໍສໍ. ກຕໂມ ມຸຕສຸທ຺ຘິຍາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິໂກ ອານິສໍໂສ? ຍໍທິຏ຺ຐິໂກ ສຕ຺ຖາ ໂຫຕິ ຕໍທິຏ຺ຐິກາ ສາວກາ ໂຫນ຺ຕິ…ເປ… ອຍໍ ມຸຕສຸທ຺ຘິຍາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິໂກ ອານິສໍໂສ. ກຕໂມ ມຸຕສຸທ຺ຘິຍາ ສມ຺ປຣາຍິໂກ ອານິສໍໂສ? ອຍໍ ທິຏ຺ຐິ ອລໍ ນາຄຕ຺ຕາຍ ວາ…ເປ… ອຍໍ ມຸຕສຸທ຺ຘິຍາ ສມ຺ປຣາຍິໂກ ອານິສໍໂສ. ມຸຕສຸທ຺ຘິຍາປິ ອິເມ ທ຺ເວ ອານິສໍເສ ປສ຺ສຕິ ທກ຺ຂຕິ ໂອໂລເກຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ອຸປປຣິກ຺ຂຕີຕິ – ຍທຕ຺ຕນີ ປສ຺ສຕິ ອານິສໍສໍ ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ສີລວເຕ ມຸເຕ ວາ.

ຕເທວ ໂສ ຕຕ຺ຖ ສມຸຄ຺ຄຫາຍາຕິ. ຕເທວາຕິ ຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ. ຕຕ຺ຖາຕິ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສກາຍ ຂນ຺ຕິຍາ ສກາຍ ຣຸຈິຍາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາ. ສມຸຄ຺ຄຫາຍາຕິ ອິທໍ ປຣມໍ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣນ຺ຕິ ຄເຫຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາຕິ – ຕເທວ ໂສ ຕຕ຺ຖ ສມຸຄ຺ຄຫາຍ.

ນິຫີນໂຕ ປສ຺ສຕິ ສພ຺ພມຎ຺ຎນ຺ຕິ. ອຎ຺ຎໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ຫີນໂຕ ນິຫີນໂຕ ໂອມກໂຕ ລາມກໂຕ ຉຕຸກ຺ກໂຕ ປຣິຕ຺ຕໂຕ ທິສ຺ສຕິ ປສ຺ສຕິ ທກ຺ຂຕິ ໂອໂລເກຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ອຸປປຣິກ຺ຂຕີຕິ – ນິຫີນໂຕ ປສ຺ສຕິ ສພ຺ພມຎ຺ຎໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍທຕ຺ຕນີ ປສ຺ສຕິ ອານິສໍສໍ, ທິຏ຺ເຐ ສຸເຕ ສີລວເຕ ມຸເຕ ວາ;

ຕເທວ ໂສ ຕຕ຺ຖ ສມຸຄ຺ຄຫາຍ, ນິຫີນໂຕ ປສ຺ສຕິ ສພ຺ພມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ.

໓໓.

ຕໍ ວາປິ [ຈາປິ (ສີ.)] ຄນ຺ຖໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ, ຍໍ ນິສ຺ສິໂຕ ປສ຺ສຕິ ຫີນມຎ຺ຎໍ;

ຕສ຺ມາ ຫິ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ, ສີລພ຺ພຕໍ ຠິກ຺ຂຸ ນ ນິສ຺ສເຍຍ຺ຍ.

ຕໍ ວາປິ ຄນ຺ຖໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕີຕິ. ກຸສລາຕິ ເຍ ເຕ ຂນ຺ຘກຸສລາ ຘາຕຸກຸສລາ ອາຍຕນກຸສລາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທກຸສລາ ສຕິປຏ຺ຐານກຸສລາ ສມ຺ມປ຺ປຘານກຸສລາ ອິທ຺ຘິປາທກຸສລາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍກຸສລາ ພລກຸສລາ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄກຸສລາ ມຄ຺ຄກຸສລາ ຜລກຸສລາ ນິພ຺ພານກຸສລາ, ເຕ ກຸສລາ ເອວໍ ວທນ຺ຕິ – ‘‘ຄນ຺ໂຖ ເອໂສ, ລຄ຺ຄນໍ ເອຕໍ, ພນ຺ຘນໍ ເອຕໍ, ປລິໂພໂຘ ເອໂສ’’ຕິ. ເອວໍ ວທນ຺ຕິ ເອວໍ ກເຖນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓນ຺ຕິ ເອວໍ ທີປຍນ຺ຕິ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ຕໍ ວາປິ ຄນ຺ຖໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ.

ຍໍ ນິສ຺ສິໂຕ ປສ຺ສຕິ ຫີນມຎ຺ຎນ຺ຕິ. ຍໍ ນິສ຺ສິໂຕຕິ ຍໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ນິສ຺ສິໂຕ ສນ຺ນິສ຺ສິໂຕ ອລ຺ລີໂນ ອຸປຄໂຕ ອຊ຺ໂຌສິໂຕ ອຘິມຸຕ຺ໂຕ. ປສ຺ສຕິ ຫີນມຎ຺ຎນ຺ຕິ ອຎ຺ຎໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ຫີນໂຕ ນິຫີນໂຕ ໂອມກໂຕ ລາມກໂຕ ຉຕຸກ຺ກໂຕ ປຣິຕ຺ຕໂຕ ທິສ຺ສຕິ ປສ຺ສຕິ ທກ຺ຂຕິ ໂອໂລເກຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ອຸປນິຊ຺ຌາຍຕິ ອຸປປຣິກ຺ຂຕີຕິ – ຍໍ ນິສ຺ສິໂຕ ປສ຺ສຕິ ຫີນມຎ຺ຎໍ.

ຕສ຺ມາ ຫິ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ, ສີລພ຺ພຕໍ ຠິກ຺ຂຸ ນ ນິສ຺ສເຍຍ຺ຍາຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕສ຺ມາ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານາ ທິຏ຺ຐໍ ວາ ທິຏ຺ຐສຸທ຺ຘິໍ ວາ ສຸຕໍ ວາ ສຸຕສຸທ຺ຘິໍ ວາ ມຸຕໍ ວາ ມຸຕສຸທ຺ຘິໍ ວາ ສີລໍ ວາ ສີລສຸທ຺ຘິໍ ວາ ວຕໍ ວາ ວຕສຸທ຺ຘິໍ ວາ ນ ນິສ຺ສເຍຍ຺ຍ ນ ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ ນ ປຣາມເສຍ຺ຍ ນາຠິນິເວເສຍ຺ຍາຕິ – ຕສ຺ມາ ຫິ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ ສີລພ຺ພຕໍ ຠິກ຺ຂຸ ນ ນິສ຺ສເຍຍ຺ຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຕໍ ວາປິ ຄນ຺ຖໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ, ຍໍ ນິສ຺ສິໂຕ ປສ຺ສຕິ ຫີນມຎ຺ຎໍ;

ຕສ຺ມາ ຫິ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ, ສີລພ຺ພຕໍ ຠິກ຺ຂຸ ນ ນິສ຺ສເຍຍ຺ຍາ’’ຕິ.

໓໔.

ທິຏ຺ຐິມ຺ປິ ໂລກສ຺ມິໍ ນ ກປ຺ປເຍຍ຺ຍ, ຎາເຓນ ວາ ສີລວເຕນ ວາປິ;

ສໂມຕິ ອຕ຺ຕານມນູປເນຍ຺ຍ, ຫີໂນ ນ ມຎ຺ເຎຖ ວິເສສິ ວາປິ.

ທິຏ຺ຐິມ຺ປິ ໂລກສ຺ມິໍ ນ ກປ຺ປເຍຍ຺ຍ, ຎາເຓນ ວາ ສີລວເຕນ ວາປີຕິ. ອຏ຺ຐສມາປຕ຺ຕິຎາເຓນ ວາ ປຎ຺ຈາຠິຎ຺ຎາຎາເຓນ ວາ ມິຈ຺ຉາຎາເຓນ ວາ, ສີເລນ ວາ ວເຕນ ວາ ສີລພ຺ພເຕນ ວາ, ທິຏ຺ຐິໍ ນ ກປ຺ປເຍຍ຺ຍ ນ ຊເນຍ຺ຍ ນ ສຎ຺ຊເນຍ຺ຍ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ ນ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ. ໂລກສ຺ມິນ຺ຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກຕິ – ທິຏ຺ຐິມ຺ປິ ໂລກສ຺ມິໍ ນ ກປ຺ປເຍຍ຺ຍ ຎາເຓນ ວາ ສີລວເຕນ ວາປິ.

ສໂມຕິ ອຕ຺ຕານມນູປເນຍ຺ຍາຕິ. ສທິໂສຫມສ຺ມີຕິ ອຕ຺ຕານໍ ນ ອຸປເນຍ຺ຍ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ ໂກລປຸຕ຺ຕິເຍນ ວາ ວຓ຺ຓໂປກ຺ຂຣຕາຍ ວາ ຘເນນ ວາ ອຊ຺ເຌເນນ ວາ ກມ຺ມາຍຕເນນ ວາ ສິປ຺ປາຍຕເນນ ວາ ວິຊ຺ຊາຏ຺ຐາເນນ ວາ ສຸເຕນ ວາ ປຏິຠາເນນ ວາ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາຕິ – ສໂມຕິ ອຕ຺ຕານມນູປເນຍ຺ຍ.

ຫີໂນ ນ ມຎ຺ເຎຖ ວິເສສິ ວາປີຕິ. ຫີໂນຫມສ຺ມີຕິ ອຕ຺ຕານໍ ນ ອຸປເນຍ຺ຍ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ…ເປ… ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ. ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີຕິ ອຕ຺ຕານໍ ນ ອຸປເນຍ຺ຍ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ…ເປ… ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາຕິ – ຫີໂນ ນ ມຎ຺ເຎຖ ວິເສສິ ວາປິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ທິຏ຺ຐິມ຺ປິ ໂລກສ຺ມິໍ ນ ກປ຺ປເຍຍ຺ຍ, ຎາເຓນ ວາ ສີລວເຕນ ວາປິ;

ສໂມຕິ ອຕ຺ຕານມນູປເນຍ຺ຍ, ຫີໂນ ນ ມຎ຺ເຎຖ ວິເສສິ ວາປີ’’ຕິ.

໓໕.

ອຕ຺ຕໍ ປຫາຍ ອນຸປາທິຍາໂນ, ຎາເຓນປິ ໂສ ນິສ຺ສຍໍ ໂນ ກໂຣຕິ;

ສ ເວ ວິຍຕ຺ເຕສຸ ນ ວຄ຺ຄສາຣີ, ທິຏ຺ຐິມ຺ປິ ໂສ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ກິຎ຺ຈິ.

ອຕ຺ຕໍ ປຫາຍ ອນຸປາທິຍາໂນຕິ. ອຕ຺ຕໍ ປຫາຍາຕິ ອຕ຺ຕທິຏ຺ຐິໍ ປຫາຍ. ອຕ຺ຕໍ ປຫາຍາຕິ ຄາຫໍ [ອຕ຺ຕຄາຫໍ (ສີ. ກ.)] ປຫາຍ. ອຕ຺ຕໍ ປຫາຍາຕິ ຕຓ຺ຫາວເສນ ທິຏ຺ຐິວເສນ ຄຫິຕໍ ປຣາມຏ຺ຐໍ ອຠິນິວິຏ຺ຐໍ ອຊ຺ໂຌສິຕໍ ອຘິມຸຕ຺ຕໍ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາຕິ – ອຕ຺ຕໍ ປຫາຍ. ອນຸປາທິຍາໂນຕິ ຈຕູຫິ ອຸປາທາເນຫິ ອນຸປາທິຍມາໂນ ອຄຓ຺ຫມາໂນ ອປຣາມາສມາໂນ ອນຠິນິວິສມາໂນຕິ – ອຕ຺ຕໍ ປຫາຍ ອນຸປາທິຍາໂນ.

ຎາເຓນປິ ໂສ ນິສ຺ສຍໍ ໂນ ກໂຣຕີຕິ ອຏ຺ຐສມາປຕ຺ຕິຎາເຓນ ວາ ປຎ຺ຈາຠິຎ຺ຎາຎາເຓນ ວາ ມິຈ຺ຉາຎາເຓນ ວາ ຕຓ຺ຫານິສ຺ສຍໍ ວາ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສຍໍ ວາ ນ ກໂຣຕິ ນ ຊເນຕິ ນ ສຎ຺ຊເນຕິ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ ນ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຕີຕິ – ຎາເຓນປິ ໂສ ນິສ຺ສຍໍ ໂນ ກໂຣຕິ.

ສ ເວ ວິຍຕ຺ເຕສຸ ນ ວຄ຺ຄສາຣີຕິ ສ ເວ ວິຍຕ຺ເຕສຸ ຠິນ຺ເນສຸ ທ຺ເວຊ຺ຌາປນ຺ເນສຸ ທ຺ເວຬ຺ຫກຊາເຕສຸ ນານາທິຏ຺ຐິເກສຸ ນານາຂນ຺ຕິເກສຸ ນານາຣຸຈິເກສຸ ນານາລທ຺ຘິເກສຸ ນານາທິຏ຺ຐິນິສ຺ສຍໍ ນິສ຺ສິເຕສຸ ຉນ຺ທາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉນ຺ເຕສຸ ໂທສາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉນ຺ເຕສຸ ໂມຫາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉນ຺ເຕສຸ ຠຍາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉນ຺ເຕສຸ ນ ຉນ຺ທາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ໂທສາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ໂມຫາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ຠຍາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ຣາຄວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ໂທສວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ໂມຫວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ມານວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ທິຏ຺ຐິວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ວິຈິກິຈ຺ຉາວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ອນຸສຍວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ວຄ຺ເຄຫິ ຘມ຺ເມຫິ ຍາຍຕິ ນິຍ຺ຍຕິ ວຸຍ຺ຫຕິ ສໍຫຣີຍຕີຕິ – ສ ເວ ວິຍຕ຺ເຕສຸ ນ ວຄ຺ຄສາຣີ.

ທິຏ຺ຐິມ຺ປິ ໂສ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ກິຎ຺ຈີຕິ. ຕສ຺ສ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ປຫີນານິ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນານິ ວູປສນ຺ຕານິ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘານິ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິການິ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒານິ. ໂສ ກິຎ຺ຈິ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕີຕິ – ທິຏ຺ຐິມ຺ປິ ໂສ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ກິຎ຺ຈິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອຕ຺ຕໍ ປຫາຍ ອນຸປາທິຍາໂນ, ຎາເຓນປິ ໂສ ນິສ຺ສຍໍ ໂນ ກໂຣຕິ;

ສ ເວ ວິຍຕ຺ເຕສຸ ນ ວຄ຺ຄສາຣີ, ທິຏ຺ຐິມ຺ປິ ໂສ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ກິຎ຺ຈີ’’ຕິ.

໓໖.

ຍສ຺ສູຠຍນ຺ເຕ ປຓິຘີຘ ນຕ຺ຖິ, ຠວາຠວາຍ ອິຘ ວາ ຫຸຣໍ ວາ;

ນິເວສນາ ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ເກຈິ, ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕໍ.

ຍສ຺ສູຠຍນ຺ເຕ ປຓິຘີຘ ນຕ຺ຖິ, ຠວາຠວາຍ ອິຘ ວາ ຫຸຣໍ ວາຕິ ຍສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ອນ຺ໂຕຕິ [ອນ຺ຕາຕິ (ສ຺ຍາ.)] ຜສ຺ໂສ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ, ຜສ຺ສສມຸທໂຍ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ; ອຕີໂຕ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ, ອນາຄໂຕ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ; ສຸຂາ ເວທນາ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ, ທຸກ຺ຂາ ເວທນາ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ; ນາມໍ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ, ຣູປໍ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ; ຉ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິການິ ອາຍຕນານິ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ, ຉ ພາຫິຣານິ ອາຍຕນານິ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ; ສກ຺ກາໂຍ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ, ສກ຺ກາຍສມຸທໂຍ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ. ປຓິຘິ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ.

ຠວາຠວາຍາຕິ ຠວາຠວາຍ ກມ຺ມຠວາຍ ປຸນພ຺ຠວາຍ ກາມຠວາຍ, ກມ຺ມຠວາຍ ກາມຠວາຍ ປຸນພ຺ຠວາຍ ຣູປຠວາຍ, ກມ຺ມຠວາຍ ຣູປຠວາຍ ປຸນພ຺ຠວາຍ ອຣູປຠວາຍ, ກມ຺ມຠວາຍ ອຣູປຠວາຍ ປຸນພ຺ຠວາຍ ປຸນປ຺ປຸນຠວາຍ ປຸນປ຺ປຸນຄຕິຍາ ປຸນປ຺ປຸນອຸປປຕ຺ຕິຍາ ປຸນປ຺ປຸນປຏິສນ຺ຘິຍາ ປຸນປ຺ປຸນອຕ຺ຕຠາວາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິຍາ. ອິຘາຕິ ສກຕ຺ຕຠາໂວ, ຫຸຣາຕິ ປຣຕ຺ຕຠາໂວ; ອິຘາຕິ ສກຣູປເວທນາສຎ຺ຎາສງ຺ຂາຣວິຎ຺ຎາຓໍ, ຫຸຣາຕິ ປຣຣູປເວທນາສຎ຺ຎາສງ຺ຂາຣວິຎ຺ຎາຓໍ; ອິຘາຕິ ຉ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິການິ ອາຍຕນານິ, ຫຸຣາຕິ ຉ ພາຫິຣານິ ອາຍຕນານິ; ອິຘາຕິ ມນຸສ຺ສໂລໂກ, ຫຸຣາຕິ ເທວໂລໂກ; ອິຘາຕິ ກາມຘາຕຸ, ຫຸຣາຕິ ຣູປຘາຕຸ ອຣູປຘາຕຸ; ອິຘາຕິ ກາມຘາຕຸ ຣູປຘາຕຸ. ຫຸຣາຕິ ອຣູປຘາຕຸ. ຍສ຺ສູຠຍນ຺ເຕ ປຓິຘີຘ ນຕ຺ຖິ ຠວາຠວາຍ ອິຘ ວາ ຫຸຣໍ ວາຕິ. ຍສ຺ສ ອຸໂຠ ອນ຺ເຕ ຈ ຠວາຠວາຍ ຈ ອິຘ ຫຸຣຎ຺ຈ ປຓິຘິ ຕຓ຺ຫາ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ຍສ຺ສູຠຍນ຺ເຕ ປຓິຘີຘ ນຕ຺ຖິ ຠວາຠວາຍ ອິຘ ວາ ຫຸຣໍ ວາ.

ນິເວສນາ ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ເກຈີຕິ. ນິເວສນາຕິ ທ຺ເວ ນິເວສນາ – ຕຓ຺ຫານິເວສນາ ຈ ທິຏ຺ຐິນິເວສນາ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫານິເວສນາ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິນິເວສນາ. ຕສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ນິເວສນາ ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ເກຈີຕິ ນິເວສນາ ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ເກຈິ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ນິເວສນາ ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ເກຈິ.

ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕນ຺ຕິ. ຘມ຺ເມສູຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິຄເຕສຸ. ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍາຕິ ນິຈ຺ຉິນິຕ຺ວາ ວິນິຈ຺ຉິນິຕ຺ວາ ວິຈິນິຕ຺ວາ ປວິຈິນິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ສມຸຄ຺ຄຫີຕນ຺ຕິ ໂອຘິຄ຺ຄາໂຫ ພິລຄ຺ຄາໂຫ ວຣຄ຺ຄາໂຫ ໂກຏ຺ຐາສຄ຺ຄາໂຫ ອຸຈ຺ຈຍຄ຺ຄາໂຫ ສມຸຈ຺ຈຍຄ຺ຄາໂຫ, ‘‘ອິທໍ ສຈ຺ຈໍ ຕຈ຺ຉໍ ຕຖໍ ຠູຕໍ ຍາຖາວໍ ອວິປຣີຕ’’ນ຺ຕິ ຄຫິຕໍ ປຣາມຏ຺ຐໍ ອຠິນິວິຏ຺ຐໍ ອຊ຺ໂຌສິຕໍ ອຘິມຸຕ຺ຕໍ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒນ຺ຕິ – ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍສ຺ສູຠຍນ຺ເຕ ປຓິຘີຘ ນຕ຺ຖິ, ຠວາຠວາຍ ອິຘ ວາ ຫຸຣໍ ວາ;

ນິເວສນາ ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ເກຈິ, ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕ’’ນ຺ຕິ.

໓໗.

ຕສ຺ສີຘ ທິຏ຺ເຐ ວ ສຸເຕ ມຸເຕ ວາ, ປກປ຺ປິຕາ ນຕ຺ຖິ ອຓູປິ ສຎ຺ຎາ;

ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ທິຏ຺ຐິມນາທິຍານໍ, ເກນີຘ ໂລກສ຺ມິໍ ວິກປ຺ປເຍຍ຺ຍ.

ຕສ຺ສີຘ ທິຏ຺ເຐ ວ ສຸເຕ ມຸເຕ ວາ, ປກປ຺ປິຕາ ນຕ຺ຖິ ອຓູປິ ສຎ຺ຎາຕິ. ຕສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ຕສ຺ສ ທິຏ຺ເຐ ວາ ທິຏ຺ຐສຸທ຺ຘິຍາ ວາ ສຸເຕ ວາ ສຸຕສຸທ຺ຘິຍາ ວາ ມຸເຕ ວາ ມຸຕສຸທ຺ຘິຍາ ວາ ສຎ຺ຎາປຸພ຺ພງ຺ຄມຕາ ສຎ຺ຎາວິກປ຺ປເຍຍ຺ຍຕາ ສຎ຺ຎາວິຄ຺ຄເຫນ ສຎ຺ຎາຍ ອຸຏ຺ຐປິຕາ ສມຸຏ຺ຐປິຕາ ກປ຺ປິຕາ ປກປ຺ປິຕາ ສງ຺ຂຕາ ອຠິສງ຺ຂຕາ ສຓ຺ຐປິຕາ, ທິຏ຺ຐິ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ຕສ຺ສີຘ ທິຏ຺ເຐ ວ ສຸເຕ ມຸເຕ ວາ ປກປ຺ປິຕາ ນຕ຺ຖິ ອຓູປິ ສຎ຺ຎາ.

ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ທິຏ຺ຐິມນາທິຍານນ຺ຕິ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓຕິ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ຘມ຺ມານໍ ພາຫິຕຕ຺ຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ – ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ພາຫິຕາ ໂຫຕິ…ເປ… ອສິໂຕ ຕາທິ ປວຸຈ຺ຈເຕ ສ ພ຺ຣຫ຺ມາ. ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ທິຏ຺ຐິມນາທິຍານນ຺ຕິ. ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ທິຏ຺ຐິມນາທິຍນ຺ຕໍ ອຄຓ຺ຫນ຺ຕໍ ອປຣາມສນ຺ຕໍ ອນຠິນິເວສນ຺ຕນ຺ຕິ – ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ທິຏ຺ຐິມນາທິຍານໍ.

ເກນີຘ ໂລກສ຺ມິໍ ວິກປ຺ປເຍຍ຺ຍາຕິ. ກປ຺ປາຕິ ທ຺ເວ ກປ຺ປາ – ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕຓ຺ຫາກປ຺ປສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐິກປ຺ປສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ເກນ ຣາເຄນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ ເກນ ໂທເສນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ ເກນ ໂມເຫນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ ເກນ ມາເນນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ ກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ກປ຺ເປຍ຺ຍ ເກນ ອຸທ຺ຘຈ຺ເຈນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ ກາຍ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ກປ຺ເປຍ຺ຍ ເກຫິ ອນຸສເຍຫິ ກປ຺ເປຍ຺ຍ – ຣຕ຺ໂຕຕິ ວາ ທຸຏ຺ໂຐຕິ ວາ ມູຬ຺ໂຫຕິ ວາ ວິນິພທ຺ໂຘຕິ ວາ ປຣາມຏ຺ໂຐຕິ ວາ ວິກ຺ເຂປຄໂຕຕິ ວາ ອນິຏ຺ຐງ຺ຄໂຕຕິ ວາ ຖາມຄໂຕຕິ ວາ. ເຕ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ປຫີນາ. ອຠິສງ຺ຂາຣານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ ຄຕິໂຍ ເກນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ – ເນຣຍິໂກຕິ ວາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໂກຕິ ວາ ເປຕ຺ຕິວິສຍິໂກຕິ ວາ ມນຸສ຺ໂສຕິ ວາ ເທໂວຕິ ວາ ຣູປີຕິ ວາ ອຣູປີຕິ ວາ ສຎ຺ຎີຕິ ວາ ອສຎ຺ຎີຕິ ວາ ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີຕິ ວາ. ໂສ ເຫຕຸ ນຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈໂຍ ນຕ຺ຖິ ກາຣຓໍ ນຕ຺ຖິ, ເຍນ ກປ຺ເປຍ຺ຍ ວິກປ຺ເປຍ຺ຍ ວິກປ຺ປໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍ. ໂລກສ຺ມິນ຺ຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກຕິ – ເກນີຘ ໂລກສ຺ມິໍ ວິກປ຺ປເຍຍ຺ຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຕສ຺ສີຘ ທິຏ຺ເຐ ວ ສຸເຕ ມຸເຕ ວາ, ປກປ຺ປິຕາ ນຕ຺ຖິ ອຓູປິ ສຎ຺ຎາ;

ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ທິຏ຺ຐິມນາທິຍານໍ, ເກນີຘ ໂລກສ຺ມິໍ ວິກປ຺ປເຍຍ຺ຍາ’’ຕິ.

໓໘.

ນ ກປ຺ປຍນ຺ຕິ ນ ປຸເຣກ຺ຂໂຣນ຺ຕິ, ຘມ຺ມາປິ ເຕສໍ ນ ປຏິຈ຺ຉິຕາເສ;

ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ສີລວເຕນ ເນຍ຺ໂຍ, ປາຣງ຺ຄໂຕ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ຕາທີ.

ນ ກປ຺ປຍນ຺ຕິ ນ ປຸເຣກ຺ຂໂຣນ຺ຕີຕິ. ກປ຺ປາຕິ ທ຺ເວ ກປ຺ປາ – ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ຈ. ກຕໂມ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ? ຍາວຕາ ຕຓ຺ຫາສງ຺ຂາເຕນ ສີມກຕໍ ມຣິຍາທິກຕໍ ໂອຘິກຕໍ ປຣິຍນ຺ຕກຕໍ ປຣິຄ຺ຄຫິຕໍ ມມາຍິຕໍ – ‘‘ອິທໍ ມມໍ, ເອຕໍ ມມໍ, ເອຕ຺ຕກໍ ມມໍ, ເອຕ຺ຕາວຕາ ມມໍ, ມມ ຣູປາ ສທ຺ທາ ຄນ຺ຘາ ຣສາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ, ອຕ຺ຖຣຓາ ປາວຸຣຓາ ທາສິທາສາ [ທາສີທາສາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ອເຊຬກາ ກຸກ຺ກຸຏສູກຣາ ຫຕ຺ຖິຄວາສ຺ສວຬວາ ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸ ຫິຣຎ຺ຎໍ ສຸວຓ຺ຓໍ ຄາມນິຄມຣາຊຘານິໂຍ ຣຏ຺ຐຎ຺ຈ ຊນປໂທ ຈ ໂກໂສ ຈ ໂກຏ຺ຐາຄາຣຎ຺ຈ, ເກວລມ຺ປິ ມຫາປຖວິໍ ຕຓ຺ຫາວເສນ ມມາຍຕິ, ຍາວຕາ ອຏ຺ຐສຕຕຓ຺ຫາວິຈຣິຕໍ – ອຍໍ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ. ກຕໂມ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ? ວີສຕິວຕ຺ຖຸກາ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ, ທສວຕ຺ຖຸກາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ, ທສວຕ຺ຖຸກາ ອນ຺ຕຄ຺ຄາຫິກາທິຏ຺ຐິ, ຍາ ເອວຣູປາ ທິຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຫນໍ ທິຏ຺ຐິກນ຺ຕາຣໍ ທິຏ຺ຐິວິສູກາຍິກໍ ທິຏ຺ຐິວິປ຺ຜນ຺ທິຕໍ ທິຏ຺ຐິສຎ຺ໂຎຊນໍ ຄາໂຫ ປຏິຄ຺ຄາໂຫ ອຠິນິເວໂສ ປຣາມາໂສ ກຸມ຺ມຄ຺ໂຄ ມິຈ຺ຉາປໂຖ ມິຈ຺ຉຕ຺ຕໍ ຕິຕ຺ຖາຍຕນໍ ວິປຣິຍາສຄ຺ຄາໂຫ [ວິປຣິເຍສຄ຺ຄາໂຫ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.)] ວິປຣີຕຄ຺ຄາໂຫ ວິປລ຺ລາສຄ຺ຄາໂຫ ມິຈ຺ຉາຄາໂຫ, ອຍາຖາວກສ຺ມິໍ ຍາຖາວກນ຺ຕິ ຄາໂຫ, ຍາວຕາ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ – ອຍໍ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ. ເຕສໍ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕຓ຺ຫາກປ຺ປສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐິກປ຺ປສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ຕຓ຺ຫາກປ຺ປໍ ວາ ທິຏ຺ຐິກປ຺ປໍ ວາ ນ ກປ຺ເປນ຺ຕິ ນ ຊເນນ຺ຕິ ນ ສຎ຺ຊເນນ຺ຕິ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕນ຺ຕິ ນ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕນ຺ຕີຕິ – ນ ກປ຺ປຍນ຺ຕິ.

ນ ປຸເຣກ຺ຂໂຣນ຺ຕີຕິ. ປຸເຣກ຺ຂາຣາຕິ ທ຺ເວ ປຸເຣກ຺ຂາຣາ – ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ຈ ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ. ເຕສໍ ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາຣສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາຣສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ນ ຕຓ຺ຫໍ ວາ ນ ທິຏ຺ຐິໍ ວາ ປຸຣໂຕ ກຕ຺ວາ ຈຣນ຺ຕິ ນ ຕຓ຺ຫາຘຊາ ນ ຕຓ຺ຫາເກຕູ ນ ຕຓ຺ຫາຘິປເຕຍ຺ຍາ ນ ທິຏ຺ຐິຘຊາ ນ ທິຏ຺ຐິເກຕູ ນ ທິຏ຺ຐາຘິປເຕຍ຺ຍາ. ນ ຕຓ຺ຫາຍ ວາ ນ ທິຏ຺ຐິຍາ ວາ ປຣິວາເຣຕ຺ວາ ຈຣນ຺ຕີຕິ – ນ ກປ຺ປຍນ຺ຕິ ນ ປຸເຣກ຺ຂໂຣນ຺ຕິ.

ຘມ຺ມາປິ ເຕສໍ ນ ປຏິຈ຺ຉິຕາເສຕິ. ຘມ຺ມາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ. ເຕສນ຺ຕິ ເຕສໍ ອຣຫນ຺ຕານໍ ຂີຓາສວານໍ. ນ ປຏິຈ຺ຉິຕາເສຕິ ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ນ ປຏິຈ຺ຉິຕາເສ. ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ… ອນ຺ຕວາ ໂລໂກ… ອນນ຺ຕວາ ໂລໂກ… ຕໍ ຊີວໍ ຕໍ ສຣີຣໍ… ອຎ຺ຎໍ ຊີວໍ ອຎ຺ຎໍ ສຣີຣໍ… ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ໂຫຕິ ຈ ນ ຈ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ນ ປຏິຈ຺ຉິຕາເສຕິ – ຘມ຺ມາປິ ເຕສໍ ນ ປຏິຈ຺ຉິຕາເສ.

ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ສີລວເຕນ ເນຍ຺ໂຍຕິ. ນາຕິ ປຏິກ຺ເຂໂປ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓຕິ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ຘມ຺ມານໍ ພາຫິຕຕ຺ຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ – ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ພາຫິຕາ ໂຫຕິ…ເປ… ອສິໂຕ ຕາທິ ວຸຈ຺ຈເຕ ສ ພ຺ຣຫ຺ມາ. ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ສີລວເຕນ ເນຍ຺ໂຍຕິ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ສີເລນ ວາ ວເຕນ ວາ ສີລພ຺ພເຕນ ວາ ນ ຍາຍຕິ ນ ນິຍ຺ຍຕິ ນ ວຸຍ຺ຫຕິ ນ ສໍຫຣີຍຕີຕິ – ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ສີລວເຕນ ເນຍ຺ໂຍ.

ປາຣງ຺ຄໂຕ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ຕາທີຕິ. ປາຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ໂສ ປາຣງ຺ຄໂຕ ປາຣປ຺ປຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຄໂຕ ອນ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ໂກຏິຄໂຕ ໂກຏິປ຺ປຕ຺ໂຕ [ວິຕ຺ຖາໂຣ] ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ – ປາຣງ຺ຄໂຕ. ນ ປຈ຺ເຈຕີຕິ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ເຄນ ເຍ ກິເລສາ ປຫີນາ, ເຕ ກິເລເສ ນ ປຸເນຕິ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕິ. ສກທາຄາມິມຄ຺ເຄນ ເຍ ກິເລສາ ປຫີນາ, ເຕ ກິເລເສ ນ ປຸເນຕິ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕິ. ອນາຄາມິມຄ຺ເຄນ ເຍ ກິເລສາ ປຫີນາ, ເຕ ກິເລເສ ນ ປຸເນຕິ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕິ. ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ເຄນ ເຍ ກິເລສາ ປຫີນາ, ເຕ ກິເລເສ ນ ປຸເນຕິ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕີຕິ – ປາຣງ຺ຄໂຕ ນ ປຈ຺ເຈຕິ. ຕາທີຕິ ອຣຫາ ປຎ຺ຈຫາກາເຣຫິ ຕາທີ – ອິຏ຺ຐານິຏ຺ເຐ ຕາທີ, ຈຕ຺ຕາວີຕິ ຕາທີ, ຕິຓ຺ຓາວີຕິ ຕາທີ, ມຸຕ຺ຕາວີຕິ ຕາທີ, ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ.

ກຖໍ ອຣຫາ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ເຐ ຕາທີ? ອຣຫາ ລາເຠປິ ຕາທີ, ອລາເຠປິ ຕາທີ, ຍເສປິ ຕາທີ, ອຍເສປິ ຕາທີ, ປສໍສາຍປິ ຕາທີ, ນິນ຺ທາຍປິ ຕາທີ, ສຸເຂປິ ຕາທີ, ທຸກ຺ເຂປິ ຕາທີ. ເອກຈ຺ເຈ ພາຫໍ [ອງ຺ຄໍ (ສີ.)] ຄນ຺ເຘນ ລິມ຺ເປຍ຺ຍຸໍ, ເອກຈ຺ເຈ ພາຫໍ [ອງ຺ຄໍ (ສີ.)] ວາສິຍາ ຕຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ – ອມຸສ຺ມິໍ ນຕ຺ຖິ ຣາໂຄ, ອມຸສ຺ມິໍ ນຕ຺ຖິ ປຏິຆໍ, ອນຸນຍປຏິຆວິປ຺ປຫີໂນ ອຸຄ຺ຆາຕິນິຆາຕິວີຕິວຕ຺ໂຕ ອນຸໂຣຘວິໂຣຘສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ. ເອວໍ ອຣຫາ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ເຐ ຕາທີ.

ກຖໍ ອຣຫາ ຈຕ຺ຕາວີຕິ ຕາທີ? ອຣຫໂຕ ຣາໂຄ ຈຕ຺ໂຕ ວນ຺ໂຕ ມຸຕ຺ໂຕ ປຫີໂນ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ໂທໂສ…ເປ… ໂມໂຫ… ໂກໂຘ… ອຸປນາໂຫ… ມກ຺ໂຂ… ປຬາໂສ… ອິສ຺ສາ… ມຈ຺ຉຣິຍໍ… ມາຍາ… ສາເຐຍ຺ຍໍ… ຖມ຺ໂຠ… ສາຣມ຺ໂຠ… ມາໂນ… ອຕິມາໂນ… ມໂທ… ປມາໂທ… ສພ຺ເພ ກິເລສາ… ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິຕາ… ສພ຺ເພ ທຣຖາ… ສພ຺ເພ ປຣິຬາຫາ… ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາປາ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ຈຕ຺ຕາ ວນ຺ຕາ ມຸຕ຺ຕາ ປຫີນາ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐາ. ເອວໍ ອຣຫາ ຈຕ຺ຕາວີຕິ ຕາທີ.

ກຖໍ ອຣຫາ ຕິຓ຺ຓາວີຕິ ຕາທີ? ອຣຫາ ກາໂມຆໍ ຕິຓ຺ໂຓ ຠໂວຆໍ ຕິຓ຺ໂຓ ທິຏ຺ໂຐຆໍ ຕິຓ຺ໂຓ ອວິຊ຺ໂຊຆໍ ຕິຓ຺ໂຓ ສພ຺ພໍ ສໍສາຣປຖໍ ຕິຓ຺ໂຓ ອຸຕ຺ຕິຓ຺ໂຓ ນິຕ຺ຕິຓ຺ໂຓ ອຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ວີຕິວຕ຺ໂຕ. ໂສ ວຸຏ຺ຐວາໂສ ຈິຓ຺ຓຈຣໂຓ ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ. ເອວໍ ອຣຫາ ຕິຓ຺ຓາວີຕິ ຕາທີ.

ກຖໍ ອຣຫາ ມຸຕ຺ຕາວີຕິ ຕາທີ? ອຣຫໂຕ ຣາຄາ ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ, ໂທສາ ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ, ໂມຫາ ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ, ໂກຘາ…ເປ… ອຸປນາຫາ… ມກ຺ຂາ… ປຬາສາ… ອິສ຺ສາຍ… ມຈ຺ຉຣິຍາ… ມາຍາຍ… ສາເຐຍ຺ຍາ… ຖມ຺ຠາ… ສາຣມ຺ຠາ… ມານາ… ອຕິມານາ… ມທາ… ປມາທາ… ສພ຺ພກິເລເສຫິ… ສພ຺ພທຸຈ຺ຈຣິເຕຫິ… ສພ຺ພທຣເຖຫິ… ສພ຺ພປຣິຬາເຫຫິ… ສພ຺ພສນ຺ຕາເປຫິ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາເຣຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ. ເອວໍ ອຣຫາ ມຸຕ຺ຕາວີຕິ ຕາທີ.

ກຖໍ ອຣຫາ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ? ອຣຫາ ສີເລ ສຕິ ສີລວາຕິ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ; ສທ຺ຘາຍ ສຕິ ສທ຺ໂຘຕິ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ; ວີຣິເຍ ສຕິ ວີຣິຍວາຕິ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ; ສຕິຍາ ສຕິ ສຕິມາຕິ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ; ສມາຘິມ຺ຫິ ສຕິ ສມາຫິໂຕຕິ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ; ປຎ຺ຎາຍ ສຕິ ປຎ຺ຎວາຕິ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ; ວິຊ຺ຊາຍ ສຕິ ເຕວິຊ຺ໂຊຕິ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ; ອຠິຎ຺ຎາຍ ສຕິ ຉຬຠິຎ຺ໂຎຕິ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີ. ເອວໍ ອຣຫາ ຕໍນິທ຺ເທສາ ຕາທີຕິ – ປາຣງ຺ຄໂຕ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ຕາທີ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນ ກປ຺ປຍນ຺ຕິ ນ ປຸເຣກ຺ຂໂຣນ຺ຕິ, ຘມ຺ມາປິ ເຕສໍ ນ ປຏິຈ຺ຉິຕາເສ;

ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ສີລວເຕນ ເນຍ຺ໂຍ, ປາຣງ຺ຄໂຕ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ຕາທີ’’ຕິ.

ປຣມຏ຺ຐກສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ປຎ຺ຈໂມ.

໖. ຊຣາສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ອຖ ຊຣາສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສໍ ວກ຺ຂຕິ –

໓໙.

ອປ຺ປໍ ວຕ ຊີວິຕໍ ອິທໍ, ໂອຣໍ ວສ຺ສສຕາປິ ມິຍ຺ຍຕິ [ມີຍຕິ (ສີ.)] ;

ໂຍ ເຈປິ ອຕິຈ຺ຈ ຊີວຕິ, ອຖ ໂຂ ໂສ ຊຣສາປິ ມິຍ຺ຍຕິ.

ອປ຺ປໍ ວຕ ຊີວິຕໍ ອິທນ຺ຕິ. ຊີວິຕນ຺ຕິ ອາຍຸ ຐິຕິ ຍປນາ ຍາປນາ ອິຣິຍນາ ວຕ຺ຕນາ ປາລນາ ຊີວິຕໍ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ. ອປິ ຈ, ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ ໂຖກໍ ຊີວິຕໍ – ຐິຕິປຣິຕ຺ຕຕາຍ ວາ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ, ສຣສປຣິຕ຺ຕຕາຍ ວາ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ. ກຖໍ ຐິຕິປຣິຕ຺ຕຕາຍ ວາ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ? ອຕີເຕ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂເຓ ຊີວິຕ຺ຖ, ນ ຊີວຕິ ນ ຊີວິສ຺ສຕິ; ອນາຄເຕ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂເຓ ຊີວິສ຺ສຕິ, ນ ຊີວຕິ ນ ຊີວິຕ຺ຖ; ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂເຓ ຊີວຕິ, ນ ຊີວິຕ຺ຖ ນ ຊີວິສ຺ສຕິ.

‘‘ຊີວິຕໍ ອຕ຺ຕຠາໂວ ຈ, ສຸຂທຸກ຺ຂາ ຈ ເກວລາ;

ເອກຈິຕ຺ຕສມາຍຸຕ຺ຕາ, ລຫຸໂສ ວຕ຺ຕເຕ ຂໂຓ.

‘‘ຈຸລ຺ລາສີຕິສຫສ຺ສານິ, ກປ຺ປາ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ເຍ ມຣູ;

ນ ຕ຺ເວວ ເຕປິ ຊີວນ຺ຕິ, ທ຺ວີຫິ ຈິຕ຺ເຕຫິ ສໍຍຸຕາ [ສໂມຫິຕາ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.)].

‘‘ເຍ ນິຣຸທ຺ຘາ ມຣນ຺ຕສ຺ສ, ຕິຏ຺ຐມານສ຺ສ ວາ ອິຘ;

ສພ຺ເພປິ ສທິສາ ຂນ຺ຘາ, ຄຕາ ອປ຺ປຏິສນ຺ຘິກາ.

‘‘ອນນ຺ຕຣາ ຈ ເຍ ຠຄ຺ຄາ, ເຍ ຈ ຠຄ຺ຄາ ອນາຄຕາ;

ຕທນ຺ຕເຣ ນິຣຸທ຺ຘານໍ, ເວສມໍ ນຕ຺ຖິ ລກ຺ຂເຓ.

‘‘ອນິພ຺ພຕ຺ເຕນ ນ ຊາໂຕ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນນ ຊີວຕິ;

ຈິຕ຺ຕຠຄ຺ຄາ ມໂຕ ໂລໂກ, ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ປຣມຕ຺ຖິຍາ.

‘‘ຍຖາ ນິນ຺ນາ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ຉນ຺ເທນ ປຣິຓາມິຕາ;

ອຈ຺ຉິນ຺ນຘາຣາ ວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ສຬາຍຕນປຈ຺ຈຍາ.

‘‘ອນິຘານຄຕາ ຠຄ຺ຄາ, ປຸຎ຺ໂຊ ນຕ຺ຖິ ອນາຄເຕ;

ນິພ຺ພຕ຺ຕາ ເຍ ຈ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ອາຣຄ຺ເຄ ສາສປູປມາ.

‘‘ນິພ຺ພຕ຺ຕານຎ຺ຈ ຘມ຺ມານໍ, ຠງ຺ໂຄ ເນສໍ ປຸຣກ຺ຂໂຕ;

ປໂລກຘມ຺ມາ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ປຸຣາເຓຫິ ອມິສ຺ສິຕາ.

‘‘ອທສ຺ສນໂຕ ອາຍນ຺ຕິ, ຠງ຺ຄາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ທສ຺ສນໍ;

ວິຊ຺ຊຸປ຺ປາໂທວ ອາກາເສ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ວຍນ຺ຕິ ຈາ’’ຕິ.

ເອວໍ ຐິຕິປຣິຕ຺ຕຕາຍ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ.

ກຖໍ ສຣສປຣິຕ຺ຕຕາຍ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ? ອສ຺ສາສູປນິພທ຺ຘໍ [ອສ຺ສາສູປນິພນ຺ຘໍ (ກ.)] ຊີວິຕໍ, ປສ຺ສາສູປນິພທ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ, ອສ຺ສາສປສ຺ສາສູປນິພທ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ, ມຫາຠູຕູປນິພທ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ, ກພຬີກາຣາຫາຣູປນິພທ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ, ອຸສ຺ມູປນິພທ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ, ວິຎ຺ຎາຓູປນິພທ຺ຘໍ ຊີວິຕໍ. ມູລມ຺ປິ ອິເມສໍ ທຸພ຺ພລໍ, ປຸພ຺ພເຫຕູປິ ອິເມສໍ ທຸພ຺ພລາ, ເຍ ປຈ຺ຈຍາ ເຕປິ ທຸພ຺ພລາ, ເຍປິ ປຠາວິກາ ເຕປິ ທຸພ຺ພລາ, ສຫຠູປິ ອິເມສໍ ທຸພ຺ພລາ, ສມ຺ປໂຍຄາປິ ອິເມສໍ ທຸພ຺ພລາ, ສຫຊາປິ ອິເມສໍ ທຸພ຺ພລາ, ຍາປິ ປໂຍຊິກາ ສາປິ ທຸພ຺ພລາ. ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ອິເມ ນິຈ຺ຈທຸພ຺ພລາ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ອນວຏ຺ຐິຕາ ອິເມ. ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປຣິປາຕຍນ຺ຕິ ອິເມ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສ຺ສ ຫິ ນຕ຺ຖິ ຕາຍິຕາ, ນ ຈາປິ ຐເປນ຺ຕິ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ອິເມ. ໂຍປິ ນິພ຺ພຕ຺ຕໂກ ໂສ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.

‘‘ນ ຈ ເກນຈິ ໂກຈິ ຫາຍຕິ, ຄນ຺ຘພ຺ພາ ຈ ອິເມ ຫິ ສພ຺ພໂສ;

ປຸຣິເມຫິ ປຠາວິກາ ອິເມ, ເຍປິ ປຠາວິກາ ເຕ ປຸເຣ ມຕາ;

ປຸຣິມາປິ ຈ ປຈ຺ຉິມາປິ ຈ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ນ ກທາຈິ ມທ຺ທສໍສູ’’ຕິ.

ເອວໍ ສຣສປຣິຕ຺ຕຕາຍ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ.

ອປິ ຈ, ຈາຕຸມຫາຣາຊິການໍ [ຈາຕຸມ຺ມຫາຣາຊິການໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ເທວານໍ ຊີວິຕໍ ອຸປາທາຍ ມນຸສ຺ສານໍ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ ປຣິຕ຺ຕໍ ຊີວິຕໍ ໂຖກໍ ຊີວິຕໍ ຂຓິກໍ ຊີວິຕໍ ລຫຸກໍ ຊີວິຕໍ ອິຕ຺ຕຣໍ ຊີວິຕໍ ອນທ຺ຘນີຍໍ ຊີວິຕໍ ນຈິຣຏ຺ຐິຕິກໍ ຊີວິຕໍ. ຕາວຕິໍສານໍ ເທວານໍ…ເປ… ຍາມານໍ ເທວານໍ… ຕຸສິຕານໍ ເທວານໍ… ນິມ຺ມານຣຕີນໍ ເທວານໍ… ປຣນິມ຺ມິຕວສວຕ຺ຕີນໍ ເທວານໍ… ພ຺ຣຫ຺ມກາຍິການໍ ເທວານໍ ຊີວິຕໍ ອຸປາທາຍ ມນຸສ຺ສານໍ ອປ຺ປກໍ ຊີວິຕໍ ປຣິຕ຺ຕໍ ຊີວິຕໍ ໂຖກໍ ຊີວິຕໍ ຂຓິກໍ ຊີວິຕໍ ລຫຸກໍ ຊີວິຕໍ ອິຕ຺ຕຣໍ ຊີວິຕໍ ອນທ຺ຘນີຍໍ ຊີວິຕໍ ນຈິຣຏ຺ຐິຕິກໍ ຊີວິຕໍ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ອປ຺ປມິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ມນຸສ຺ສານໍ ອາຍຸ, ຄມນິໂຍ ສມ຺ປຣາໂຍ, ມນ຺ຕາຍ ໂພທ຺ຘພ຺ພໍ, ກຕ຺ຕພ຺ພໍ ກຸສລໍ, ຈຣິຕພ຺ພໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ນຕ຺ຖິ ຊາຕສ຺ສ ອມຣຓໍ. ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈິຣໍ ຊີວຕິ, ໂສ ວສ຺ສສຕໍ ອປ຺ປໍ ວາ ຠິຍ຺ໂຍ.

‘‘ອປ຺ປມາຍຸ ມນຸສ຺ສານໍ, ຫີເຬຍ຺ຍ ນໍ ສຸໂປຣິໂສ;

ຈເຣຍ຺ຍາທິຕ຺ຕສີໂສວ ນຕ຺ຖິ ມຈ຺ຈຸສ຺ສນາຄໂມ.

‘‘ອຈ຺ຈຍນ຺ຕິ ອໂຫຣຕ຺ຕາ, ຊີວິຕໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕິ;

ອາຍຸ ຂິຍ຺ຍຕິ ມຈ຺ຈານໍ, ກຸນ຺ນທີນໍວ ໂອທກ’’ນ຺ຕິ.

ອປ຺ປໍ ວຕ ຊີວິຕໍ ອິທໍ.

ໂອຣໍ ວສ຺ສສຕາປິ ມິຍ຺ຍຕີຕິ. ກລລກາເລປິ ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ອພ຺ພຸທກາເລປິ ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ເປສິກາເລປິ ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ຆນກາເລປິ ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ປສາຂກາເລປິ ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ຊາຕມຕ຺ໂຕປິ ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ສູຕິຆເຣປິ [ປສູຕິຆເຣ (ສ຺ຍາ.), ສູຕິກຆເຣ (ກ.)] ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ອທ຺ຘມາສິໂກປິ ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ມາສິໂກປິ ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ທ຺ເວມາສິໂກປິ…ເປ… ເຕມາສິໂກປິ… ຈຕຸມາສິໂກປິ… ປຎ຺ຈມາສິໂກປິ ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ຉມາສິໂກປິ… ສຕ຺ຕມາສິໂກປິ… ອຏ຺ຐມາສິໂກປິ… ນວມາສິໂກປິ… ທສມາສິໂກປິ… ສໍວຈ຺ຉຣິໂກປິ ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ທ຺ເວວສ຺ສິໂກປິ… ຕິວສ຺ສິໂກປິ… ຈຕຸວສ຺ສິໂກປິ… ປຎ຺ຈວສ຺ສິໂກປິ … ຉວສ຺ສິໂກປິ… ສຕ຺ຕວສ຺ສິໂກປິ… ອຏ຺ຐວສ຺ສິໂກປິ… ນວວສ຺ສິໂກປິ… ທສວສ຺ສິໂກປິ… ວີສຕິວສ຺ສິໂກປິ… ຕິໍສວສ຺ສິໂກປິ… ຈຕ຺ຕາຣີສວສ຺ສິໂກປິ… ປຎ຺ຎາສວສ຺ສິໂກປິ… ສຏ຺ຐິວສ຺ສິໂກປິ… ສຕ຺ຕຕິວສ຺ສິໂກປິ… ອສີຕິວສ຺ສິໂກປິ… ນວຸຕິວສ຺ສິໂກປິ ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕີຕິ – ໂອຣໍ ວສ຺ສສຕາປິ ມິຍ຺ຍຕິ.

ໂຍ ເຈປິ ອຕິຈ຺ຈ ຊີວຕີຕິ. ໂຍ ວສ຺ສສຕໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ຊີວຕິ ໂສ ເອກໍ ວາ ວສ຺ສໍ ຊີວຕິ, ທ຺ເວ ວາ ວສ຺ສານິ ຊີວຕິ, ຕີຓິ ວາ ວສ຺ສານິ ຊີວຕິ, ຈຕ຺ຕາຣິ ວາ ວສ຺ສານິ ຊີວຕິ, ປຎ຺ຈ ວາ ວສ຺ສານິ ຊີວຕິ…ເປ… ທສ ວາ ວສ຺ສານິ ຊີວຕິ, ວີສຕິ ວາ ວສ຺ສານິ ຊີວຕິ, ຕິໍສໍ ວາ ວສ຺ສານິ ຊີວຕິ, ຈຕ຺ຕາຣີສໍ ວາ ວສ຺ສານິ ຊີວຕີຕິ – ໂຍ ເຈປິ ອຕິຈ຺ຈ ຊີວຕິ. ອຖ ໂຂ ໂສ ຊຣສາປິ ມິຍ຺ຍຕີຕິ. ຍທາ ຊິຓ຺ໂຓ ໂຫຕິ ວຸທ຺ໂຘ ມຫລ຺ລໂກ ອທ຺ຘຄໂຕ ວໂຍອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ ຂຓ຺ຑທນ຺ໂຕ ປລິຕເກໂສ ວິລູນໍ ຂລິຕສິໂຣ [ຂລິຕໍ ສິໂຣ (ສີ.)] ວລິນໍ ຕິລກາຫຕຄຕ຺ໂຕ ວງ຺ໂກ ໂຠຄ຺ໂຄ ທຓ຺ຑປຣາຍໂນ, ໂສ ຊຣາຍປິ ຈວຕິ ມຣຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ນຕ຺ຖິ ມຣຓມ຺ຫາ ໂມກ຺ໂຂ.

‘‘ຜລານມິວ ປກ຺ການໍ, ປາໂຕ ປຕນໂຕ [ປປຕໂຕ (ສີ.)] ຠຍໍ;

ເອວໍ ຊາຕານ ມຈ຺ຈານໍ, ນິຈ຺ຈໍ ມຣຓໂຕ ຠຍໍ.

‘‘ຍຖາປິ ກຸມ຺ຠກາຣສ຺ສ, ກຕາ ມຕ຺ຕິກຠາຊນາ;

ສພ຺ເພ ເຠທນປຣິຍນ຺ຕາ, ເອວໍ ມຈ຺ຈານ ຊີວິຕໍ.

‘‘ທຫຣາ ຈ ມຫນ຺ຕາ ຈ, ເຍ ພາລາ ເຍ ຈ ປຓ຺ຑິຕາ;

ສພ຺ເພ ມຈ຺ຈຸວສໍ ຍນ຺ຕິ, ສພ຺ເພ ມຈ຺ຈຸປຣາຍນາ.

‘‘ເຕສໍ ມຈ຺ຈຸປເຣຕານໍ, ຄຈ຺ຉຕໍ ປຣໂລກໂຕ;

ນ ປິຕາ ຕາຍເຕ ປຸຕ຺ຕໍ, ຎາຕີ ວາ ປນ ຎາຕເກ.

‘‘ເປກ຺ຂຕຎ຺ເຎວ ຎາຕີນໍ, ປສ຺ສ ລາລປ຺ປຕໍ ປຸຖຸ;

ເອກເມໂກວ ມຈ຺ຈານໍ, ໂຄວຊ຺ໂຌ ວິຍ ນິຍ຺ຍຕິ;

ເອວມພ຺ຠາຫໂຕ ໂລໂກ, ມຈ຺ຈຸນາ ຈ ຊຣາຍ ຈາ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ໂສ ຊຣສາປິ ມິຍ຺ຍຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອປ຺ປໍ ວຕ ຊີວິຕໍ ອິທໍ, ໂອຣໍ ວສ຺ສສຕາປິ ມິຍ຺ຍຕິ;

ໂຍ ເຈປິ ອຕິຈ຺ຈ ຊີວຕິ, ອຖ ໂຂ ໂສ ຊຣສາປິ ມິຍ຺ຍຕີ’’ຕິ.

໔໐.

ໂສຈນ຺ຕິ ຊນາ ມມາຍິເຕ, ນ ຫິ ສນ຺ຕິ ນິຈ຺ຈາ ປຣິຄ຺ຄຫາ;

ວິນາຠາວໍ ສນ຺ຕເມວິທໍ, ອິຕິ ທິສ຺ວາ ນາຄາຣມາວເສ.

ໂສຈນ຺ຕິ ຊນາ ມມາຍິເຕຕິ. ຊນາຕິ ຂຕ຺ຕິຍາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ ເວສ຺ສາ ຈ ສຸທ຺ທາ ຈ ຄຫຏ຺ຐາ ຈ ປພ຺ພຊິຕາ ຈ ເທວາ ຈ ມນຸສ຺ສາ ຈ. ມມຕ຺ຕາຕິ ທ຺ເວ ມມຕ຺ຕາ – ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕຎ຺ຈ…ເປ… ອິທໍ ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕໍ…ເປ… ອິທໍ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕໍ. ມມາຍິຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ອຈ຺ເຉທສງ຺ກິໂນປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ເຕປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິນ຺ເນປິ ໂສຈນ຺ຕິ. ມມາຍິຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ວິປຣິຓາມສງ຺ກິໂນປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ວິປຣິຓາມນ຺ເຕປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ວິປຣິຓເຕປິ ໂສຈນ຺ຕິ ກິລມນ຺ຕິ ປຣິເທວນ຺ຕິ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທນ຺ຕິ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ – ໂສຈນ຺ຕິ ຊນາ ມມາຍິເຕ.

ນ ຫິ ສນ຺ຕິ ນິຈ຺ຈາ ປຣິຄ຺ຄຫາຕິ. ທ຺ເວ ປຣິຄ຺ຄຫາ – ຕຓ຺ຫາປຣິຄ຺ຄໂຫ ຈ ທິຏ຺ຐິປຣິຄ຺ຄໂຫ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາປຣິຄ຺ຄໂຫ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິປຣິຄ຺ຄໂຫ. ຕຓ຺ຫາປຣິຄ຺ຄໂຫ ອນິຈ຺ໂຈ ສງ຺ຂໂຕ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ໂນ ຂຍຘມ຺ໂມ ວຍຘມ຺ໂມ ວິຣາຄຘມ຺ໂມ ນິໂຣຘຘມ຺ໂມ ວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ. ທິຏ຺ຐິປຣິຄ຺ຄໂຫປິ ອນິຈ຺ໂຈ ສງ຺ຂໂຕ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ໂນ ຂຍຘມ຺ໂມ ວຍຘມ຺ໂມ ວິຣາຄຘມ຺ໂມ ນິໂຣຘຘມ຺ໂມ ວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ປສ຺ສຖ ໂນ ຕຸມ຺ເຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕໍ ປຣິຄ຺ຄຫໍ ຍ຺ວາຍໍ ປຣິຄ຺ຄໂຫ ນິຈ຺ໂຈ ຘຸໂວ ສສ຺ສໂຕ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສຕີ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ສາຘຸ, ຠິກ຺ຂເວ! ອຫມ຺ປິ ໂຂ ເອຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິຄ຺ຄຫໍ ນ ສມນຸປສ຺ສາມິ, ຍ຺ວາຍໍ ປຣິຄ຺ຄໂຫ ນິຈ຺ໂຈ ຘຸໂວ ສສ຺ສໂຕ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສຕີ’’ຕິ. ປຣິຄ຺ຄຫາ ນິຈ຺ຈາ ຘຸວາ ສສ຺ສຕາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມາ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນ ລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ – ນ ຫິ ສນ຺ຕິ ນິຈ຺ຈາ ປຣິຄ຺ຄຫາ.

ວິນາຠາວໍ ສນ຺ຕເມວິທນ຺ຕິ. ນານາຠາເວ ວິນາຠາເວ ອຎ຺ຎຖາຠາເວ ສນ຺ເຕ ສໍວິຊ຺ຊມາເນ ອຸປລພ຺ຠິຍມາເນ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ອລໍ, ອານນ຺ທ! ມາ ໂສຈິ ມາ ປຣິເທວິ. ນນຸ ເອຕໍ, ອານນ຺ທ, ມຍາ ປຏິກຈ຺ເຈວ [ປຏິຄຈ຺ເຈວ (ສີ.)] ອກ຺ຂາຕໍ – ‘ສພ຺ເພເຫວ ປິເຍຫິ ມນາເປຫິ ນານາຠາໂວ ວິນາຠາໂວ ອຎ຺ຎຖາຠາໂວ. ຕໍ ກຸເຕຕ຺ຖ, ອານນ຺ທ, ລພ຺ຠາ – ຍໍ ຕໍ ຊາຕໍ ຠູຕໍ ສງ຺ຂຕໍ ປໂລກຘມ຺ມໍ ຕໍ ວຕ ມາ ປລຸຊ຺ຊີ’ຕິ! ເນຕໍ ຐານໍ ວິຊ຺ຊຕິ. ປຸຣິມານໍ ປຸຣິມານໍ ຂນ຺ຘານໍ ຘາຕູນໍ ອາຍຕນານໍ ວິປຣິຓາມຎ຺ຎຖາຠາວາ ປຈ຺ຉິມາ ປຈ຺ຉິມາ ຂນ຺ຘາ ຈ ຘາຕຸໂຍ ຈ ອາຍຕນານິ ຈ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີ’’ຕິ – ວິນາຠາວໍ ສນ຺ຕເມວິທໍ.

ອິຕິ ທິສ຺ວາ ນາຄາຣມາວເສຕິ. ອິຕີຕິ ປທສນ຺ຘິ ປທສໍສຄ຺ໂຄ ປທປາຣິປູຣີ ອກ຺ຂຣສມວາໂຍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສິລິຏ຺ຐຕາ ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ. ອິຕີຕິ ອິຕິ ທິສ຺ວາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ມມຕ຺ເຕສູຕິ – ອິຕິ ທິສ຺ວາ. ນາຄາຣມາວເສຕິ ສພ຺ພໍ ຆຣາວາສປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕທາຣປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ຎາຕິປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ມິຕ຺ຕາມຈ຺ຈປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ສນ຺ນິຘິປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ເກສມສ຺ສຸໍ ໂອຫາເຣຕ຺ວາ ກາສາຍານິ ວຕ຺ຖານິ ອຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ອກິຎ຺ຈນຠາວໍ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ເອໂກ ຈເຣຍ຺ຍ ວິຫເຣຍ຺ຍ ອິຣິເຍຍ຺ຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ ປາເລຍ຺ຍ ຍເປຍ຺ຍ ຍາເປຍ຺ຍາຕິ – ອິຕິ ທິສ຺ວາ ນາຄາຣມາວເສ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ໂສຈນ຺ຕິ ຊນາ ມມາຍິເຕ, ນ ຫິ ສນ຺ຕິ ນິຈ຺ຈາ ປຣິຄ຺ຄຫາ;

ວິນາຠາວໍ ສນ຺ຕເມວິທໍ, ອິຕິ ທິສ຺ວາ ນາຄາຣມາວເສ’’ຕິ.

໔໑.

ມຣເຓນປິ ຕໍ ປຫີຍຕິ [ປຫິຍ຺ຍຕິ (ກ.)] ຍໍ ປຸຣິໂສ ມມິທນ຺ຕິ ມຎ຺ຎຕິ;

ເອຕມ຺ປິ ວິທິຕ຺ວານ [ເອຕໍ ທິສ຺ວານ (ສີ. ກ.)] ປຓ຺ຑິໂຕ, ນ ມມຕ຺ຕາຍ ນເມຖ ມາມໂກ.

ມຣເຓນປິ ຕໍ ປຫີຍຕີຕິ. ມຣຓນ຺ຕິ ຍາ ເຕສໍ ເຕສໍ ສຕ຺ຕານໍ ຕມ຺ຫາ ຕມ຺ຫາ ສຕ຺ຕນິກາຍາ ຈຸຕິ ຈວນຕາ ເຠໂທ ອນ຺ຕຣຘານໍ ມຈ຺ຈຸມຣຓໍ ກາລໍກິຣິຍາ ຂນ຺ຘານໍ ເຠໂທ ກເຬວຣສ຺ສ ນິກ຺ເຂໂປ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍສ຺ສຸປຈ຺ເຉໂທ. ຕນ຺ຕິ ຣູປຄຕໍ ເວທນາຄຕໍ ສຎ຺ຎາຄຕໍ ສງ຺ຂາຣຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓຄຕໍ. ປຫີຍຕີຕິ ປຫີຍຕິ ຊຫີຍຕິ ວິຊຫີຍຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ. ຠາສິຕມ຺ປິ ເຫຕໍ –

‘‘ປຸພ຺ເພວ ມຈ຺ຈໍ ວິຊຫນ຺ຕິ ໂຠຄາ, ມຈ຺ໂຈວ ເນ ປຸພ຺ພຕຣໍ ຊຫາຕິ;

ອສສ຺ສຕາ ໂຠຄິໂນ ກາມກາມີ, ຕສ຺ມາ ນ ໂສຈາມຫໍ ໂສກກາເລ.

‘‘ອຸເທຕິ ອາປູຣຕິ ເວຕິ ຈນ຺ໂທ, ອຕ຺ຕໍ ຄເມຕ຺ວານ ປເລຕິ ສູຣິໂຍ;

ວິທິຕາ ມຍາ ສຕ຺ຕຸກ ໂລກຘມ຺ມາ, ຕສ຺ມາ ນ ໂສຈາມຫໍ ໂສກກາເລ’’ຕິ.

ມຣເຓນປິ ຕໍ ປຫີຍຕິ. ຍໍ ປຸຣິໂສ ມມິທນ຺ຕິ ມຎ຺ຎຕີຕິ. ຍນ຺ຕິ ຣູປຄຕໍ ເວທນາຄຕໍ ສຎ຺ຎາຄຕໍ ສງ຺ຂາຣຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓຄຕໍ. ປຸຣິໂສຕິ ສງ຺ຂາ ສມຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ໂວຫາໂຣ [ໂລກໂວຫາໂຣ (ສ຺ຍາ.)] ນາມໍ ນາມກມ຺ມໍ ນາມເຘຍ຺ຍໍ ນິຣຸຕ຺ຕິ ພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ອຠິລາໂປ. ມມິທນ຺ຕິ ມຎ຺ຎຕີຕິ ຕຓ຺ຫາມຎ຺ຎນາຍ ມຎ຺ຎຕິ, ທິຏ຺ຐິມຎ຺ຎນາຍ ມຎ຺ຎຕິ, ມານມຎ຺ຎນາຍ ມຎ຺ຎຕິ, ກິເລສມຎ຺ຎນາຍ ມຎ຺ຎຕິ, ທຸຈ຺ຈຣິຕມຎ຺ຎນາຍ ມຎ຺ຎຕິ, ປໂຍຄມຎ຺ຎນາຍ ມຎ຺ຎຕິ, ວິປາກມຎ຺ຎນາຍ ມຎ຺ຎຕີຕິ – ຍໍ ປຸຣິໂສ ມມິທນ຺ຕິ ມຎ຺ຎຕິ.

ເອຕມ຺ປິ ວິທິຕ຺ວານ ປຓ຺ຑິໂຕຕິ. ເອຕໍ ອາທີນວໍ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ມມຕ຺ເຕສູຕິ, ເອຕມ຺ປິ ວິທິຕ຺ວາ ປຓ຺ຑິໂຕ ຘີໂຣ ປຓ຺ຑິໂຕ ປຎ຺ຎວາ ພຸທ຺ຘິມາ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີຕິ – ເອຕມ຺ປິ ວິທິຕ຺ວານ ປຓ຺ຑິໂຕ.

ນ ມມຕ຺ຕາຍ ນເມຖ ມາມໂກຕິ. ມມຕ຺ຕາຕິ ທ຺ເວ ມມຕ຺ຕາ – ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕຎ຺ຈ…ເປ… ອິທໍ ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕໍ…ເປ… ອິທໍ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕໍ. ມາມໂກຕິ ພຸທ຺ຘມາມໂກ ຘມ຺ມມາມໂກ ສງ຺ຆມາມໂກ. ໂສ ຠຄວນ຺ຕໍ ມມາຍຕິ, ຠຄວາ ຕໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ປຣິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ເຍ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ກຸຫາ ຖທ຺ຘາ [ພທ຺ຘາ (ກ.) ອິຕິວຸ. ໑໐໘] ລປາ ສິງ຺ຄີ ອຸນ຺ນຬາ ອສມາຫິຕາ, ນ ເມ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ມາມກາ; ອປຄຕາ ຈ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ອິມສ຺ມາ ຘມ຺ມວິນຍາ. ນ ຈ ເຕ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ວຸທ຺ຘິໍ ວິຣູຬ຺ຫິໍ ເວປຸລ຺ລໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ເຍ ຈ ໂຂ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ນິກ຺ກຸຫາ ນິລ຺ລປາ ຘີຣາ ອຕ຺ຖທ຺ຘາ ສຸສມາຫິຕາ, ເຕ ໂຂ ເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ມາມກາ; ອນປຄຕາ ຈ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ອິມສ຺ມາ ຘມ຺ມວິນຍາ. ເຕ ຈ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ວຸທ຺ຘິໍ ວິຣູຬ຺ຫິໍ ເວປຸລ຺ລໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕິ’’.

‘‘ກຸຫາ ຖທ຺ຘາ ລປາ ສິງ຺ຄີ, ອຸນ຺ນຬາ ອສມາຫິຕາ;

ນ ເຕ ຘມ຺ເມ ວິຣູຫນ຺ຕິ, ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘເທສິເຕ.

‘‘ນິກ຺ກຸຫາ ນິລ຺ລປາ ຘີຣາ, ອຕ຺ຖທ຺ຘາ ສຸສມາຫິຕາ;

ເຕ ເວ ຘມ຺ເມ ວິຣູຫນ຺ຕິ, ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘເທສິເຕ’’.

ນ ມມຕ຺ຕາຍ ນເມຖ ມາມໂກຕິ. ມາມໂກ ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕໍ ປຫາຍ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ມມຕ຺ຕາຍ ນ ນເມຍ຺ຍ ນ ໂອນເມຍ຺ຍ, ນ ຕໍນິນ຺ໂນ ອສ຺ສ ນ ຕປ຺ໂປໂຓ ນ ຕປ຺ປພ຺ຠາໂຣ ນ ຕທຘິມຸຕ຺ໂຕ ນ ຕທຘິປເຕຍ຺ໂຍຕິ – ນ ມມຕ຺ຕາຍ ນເມຖ ມາມໂກ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ມຣເຓນປິ ຕໍ ປຫີຍຕິ, ຍໍ ປຸຣິໂສ ມມິທນ຺ຕິ ມຎ຺ຎຕິ;

ເອຕມ຺ປິ ວິທິຕ຺ວານ ປຓ຺ຑິໂຕ, ນ ມມຕ຺ຕາຍ ນເມຖ ມາມໂກ’’ຕິ.

໔໒.

ສຸປິເນນ ຍຖາປິ ສງ຺ຄຕໍ, ປຏິພຸທ຺ໂຘ ປຸຣິໂສ ນ ປສ຺ສຕິ;

ເອວມ຺ປິ ປິຍາຍິຕໍ ຊນໍ, ເປຕໍ ກາລງ຺ກຕໍ [ກາລກຕໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ນ ປສ຺ສຕິ.

ສຸປິເນນ ຍຖາປິ ສງ຺ຄຕນ຺ຕິ. ສງ຺ຄຕໍ ສມາຄຕໍ ສມາຫິຕໍ ສນ຺ນິປຕິຕນ຺ຕິ – ສຸປິເນນ ຍຖາປິ ສງ຺ຄຕໍ. ປຏິພຸທ຺ໂຘ ປຸຣິໂສ ນ ປສ຺ສຕີຕິ ຍຖາ ປຸຣິໂສ ສຸປິນຄໂຕ ຈນ຺ທໍ ປສ຺ສຕິ, ສູຣິຍໍ ປສ຺ສຕິ, ມຫາສມຸທ຺ທໍ ປສ຺ສຕິ, ສິເນຣຸໍ ປພ຺ພຕຣາຊານໍ ປສ຺ສຕິ, ຫຕ຺ຖິໍ ປສ຺ສຕິ, ອສ຺ສໍ ປສ຺ສຕິ, ຣຖໍ ປສ຺ສຕິ, ປຕ຺ຕິໍ ປສ຺ສຕິ, ເສນາພ຺ຍູຫໍ ປສ຺ສຕິ, ອາຣາມຣາມເຓຍ຺ຍກໍ ປສ຺ສຕິ, ວນຣາມເຓຍ຺ຍກໍ…ເປ… ຠູມິຣາມເຓຍ຺ຍກໍ… ໂປກ຺ຂຣຓີຣາມເຓຍ຺ຍກໍ ປສ຺ສຕິ; ປຏິພຸທ຺ໂຘ ນ ກິຎ຺ຈິ ປສ຺ສຕີຕິ – ປຏິພຸທ຺ໂຘ ປຸຣິໂສ ນ ປສ຺ສຕິ.

ເອວມ຺ປິ ປິຍາຍິຕໍ ຊນນ຺ຕິ. ເອວນ຺ຕິ ໂອປມ຺ມສມ຺ປຏິປາທນໍ. ປິຍາຍິຕໍ ຊນນ຺ຕິ ມມາຍິຕໍ ຊນໍ ມາຕຣໍ ວາ ປິຕຣໍ ວາ ຠາຕຣໍ ວາ ຠຄິນິໍ ວາ ປຸຕ຺ຕໍ ວາ ຘີຕຣໍ ວາ ມິຕ຺ຕໍ ວາ ອມຈ຺ຈໍ ວາ ຎາຕິໍ ວາ ສາໂລຫິຕໍ ວາຕິ – ເອວມ຺ປິ ປິຍາຍິຕໍ ຊນໍ.

ເປຕໍ ກາລງ຺ກຕໍ ນ ປສ຺ສຕີຕິ. ເປໂຕ ວຸຈ຺ຈຕິ ມໂຕ. ກາລງ຺ກຕໍ ນ ປສ຺ສຕິ ນ ທກ຺ຂຕິ ນາຘິຄຈ຺ຉຕິ ນ ວິນ຺ທຕິ ນ ປຏິລຠຕີຕິ – ເປຕໍ ກາລງ຺ກຕໍ ນ ປສ຺ສຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສຸປິເນນ ຍຖາປິ ສງ຺ຄຕໍ, ປຏິພຸທ຺ໂຘ ປຸຣິໂສ ນ ປສ຺ສຕິ;

ເອວມ຺ປິ ປິຍາຍິຕໍ ຊນໍ, ເປຕໍ ກາລງ຺ກຕໍ ນ ປສ຺ສຕີ’’ຕິ.

໔໓.

ທິຏ຺ຐາປິ ສຸຕາປິ ເຕ ຊນາ, ເຍສໍ ນາມມິທໍ ປວຸຈ຺ຈຕິ;

ນາມໍເຍວາວສິສ຺ສຕິ, [ນາມເມວາ’ວສິສ຺ສຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ອກ຺ເຂຍ຺ຍໍ ເປຕສ຺ສ ຊນ຺ຕຸໂນ.

ທິຏ຺ຐາປິ ສຸຕາປິ ເຕ ຊນາຕິ. ທິຏ຺ຐາຕິ ເຍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓາຠິສມ຺ຠູຕາ. ສຸຕາຕິ ເຍ ໂສຕວິຎ຺ຎາຓາຠິສມ຺ຠູຕາ. ເຕ ຊນາຕິ ຂຕ຺ຕິຍາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ ເວສ຺ສາ ຈ ສຸທ຺ທາ ຈ ຄຫຏ຺ຐາ ຈ ປພ຺ພຊິຕາ ຈ ເທວາ ຈ ມນຸສ຺ສາ ຈາຕິ – ທິຏ຺ຐາປິ ສຸຕາປິ ເຕ ຊນາ.

ເຍສໍ ນາມມິທໍ ປວຸຈ຺ຈຕີຕິ. ເຍສນ຺ຕິ ເຍສໍ ຂຕ຺ຕິຍານໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ເວສ຺ສານໍ ສຸທ຺ທານໍ ຄຫຏ຺ຐານໍ ປພ຺ພຊິຕານໍ ເທວານໍ ມນຸສ຺ສານໍ. ນາມນ຺ຕິ ສງ຺ຂາ ສມຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ໂວຫາໂຣ ນາມໍ ນາມກມ຺ມໍ ນາມເຘຍ຺ຍໍ ນິຣຸຕ຺ຕິ ພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ອຠິລາໂປ. ປວຸຈ຺ຈຕີຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ ປວຸຈ຺ຈຕິ ກຖີຍຕິ ຠຓີຍຕິ ທີປີຍຕິ ໂວຫຣີຍຕີຕິ – ເຍສໍ ນາມມິທໍ ປວຸຈ຺ຈຕິ.

ນາມໍເຍວາວສິສ຺ສຕິ ອກ຺ເຂຍ຺ຍນ຺ຕິ. ຣູປຄຕໍ ເວທນາຄຕໍ ສຎ຺ຎາຄຕໍ ສງ຺ຂາຣຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓຄຕໍ ປຫີຍຕິ ຊຫີຍຕິ ວິຊຫີຍຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕິ, ນາມໍເຍວາວສິສ຺ສຕິ. ອກ຺ເຂຍ຺ຍນ຺ຕິ. ອກ຺ຂາຕຸໍ ກເຖຕຸໍ ຠຓິຕຸໍ ທີປຍິຕຸໍ ໂວຫຣິຕຸນ຺ຕິ – ນາມໍ ເອວາວສິສ຺ສຕິ ອກ຺ເຂຍ຺ຍໍ. ເປຕສ຺ສ ຊນ຺ຕຸໂນຕິ. ເປຕສ຺ສາຕິ ມຕສ຺ສ ກາລງ຺ກຕສ຺ສ. ຊນ຺ຕຸໂນຕິ ສຕ຺ຕສ຺ສ ນຣສ຺ສ ມານວສ຺ສ ໂປສສ຺ສ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ຊີວສ຺ສ ຊາຄຸສ຺ສ ຊນ຺ຕຸສ຺ສ ອິນ຺ທຄຸສ຺ສ ມນຸຊສ຺ສາຕິ – ເປຕສ຺ສ ຊນ຺ຕຸໂນ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ທິຏ຺ຐາປິ ສຸຕາປິ ເຕ ຊນາ, ເຍສໍ ນາມມິທໍ ປວຸຈ຺ຈຕິ;

ນາມໍເຍວາວສິສ຺ສຕິ, ອກ຺ເຂຍ຺ຍໍ ເປຕສ຺ສ ຊນ຺ຕຸໂນ’’ຕິ.

໔໔.

ໂສກປ຺ປຣິເທວມຈ຺ຉຣໍ, ນ ປຊຫນ຺ຕິ ຄິທ຺ຘາ ມມາຍິເຕ;

ຕສ຺ມາ ມຸນໂຍ ປຣິຄ຺ຄຫໍ, ຫິຕ຺ວາ ອຈຣິໍສຸ ເຂມທສ຺ສິໂນ.

ໂສກປ຺ປຣິເທວມຈ຺ຉຣໍ ນ ປຊຫນ຺ຕິ ຄິທ຺ຘາ ມມາຍິເຕຕິ. ໂສໂກຕິ ຎາຕິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ໂຠຄພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ໂຣຄພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ສີລພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ພ຺ຍສເນນ ສມນ຺ນາຄຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ທຸກ຺ຂຘມ຺ເມນ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ໂສໂກ ໂສຈນາ ໂສຈິຕຕ຺ຕໍ ອນ຺ໂຕໂສໂກ ອນ຺ໂຕປຣິໂສໂກ ອນ຺ໂຕທາໂຫ ອນ຺ໂຕປຣິທາໂຫ [ອນ຺ໂຕຑາໂຫ ອນ຺ໂຕປຣິຑາໂຫ (ສ຺ຍາ.)] ເຈຕໂສ ປຣິຊ຺ຌາຍນາ ໂທມນສ຺ສໍ ໂສກສລ຺ລໍ. ປຣິເທໂວຕິ ຎາຕິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ…ເປ… ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ພ຺ຍສເນນ ສມນ຺ນາຄຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ທຸກ຺ຂຘມ຺ເມນ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ອາເທໂວ ປຣິເທໂວ ອາເທວນາ ປຣິເທວນາ ອາເທວິຕຕ຺ຕໍ ປຣິເທວິຕຕ຺ຕໍ ວາຈາ ປລາໂປ ວິປ຺ປລາໂປ ລາລປ຺ໂປ ລາລປ຺ປາຍນາ ລາລປ຺ປາຍິຕຕ຺ຕໍ. ມຈ຺ຉຣິຍນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ມຈ຺ຉຣິຍານິ – ອາວາສມຈ຺ຉຣິຍໍ, ກຸລມຈ຺ຉຣິຍໍ, ລາຠມຈ຺ຉຣິຍໍ, ວຓ຺ຓມຈ຺ຉຣິຍໍ, ຘມ຺ມມຈ຺ຉຣິຍໍ. ຍໍ ເອວຣູປໍ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ມຈ຺ຉຣາຍນາ ມຈ຺ຉຣາຍິຕຕ຺ຕໍ ເວວິຈ຺ຉໍ ກທຣິຍໍ ກຏຸກຎ຺ຈຸກຕາ ອຄ຺ຄຫິຕຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ. ອປິ ຈ ຂນ຺ຘມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ຘາຕຸມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ອາຍຕນມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ຄາໂຫ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ. ເຄໂຘ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ມມຕ຺ຕາຕິ ທ຺ເວ ມມຕ຺ຕາ – ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕຎ຺ຈ …ເປ… ອິທໍ ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕໍ…ເປ… ອິທໍ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕໍ. ມມາຍິຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ອຈ຺ເຉທສງ຺ກິໂນປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ເຕປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິນ຺ເນປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ມມາຍິຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ວິປຣິຓາມສງ຺ກິໂນປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ວິປຣິຓາມນ຺ເຕປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ວິປຣິຓເຕປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ມມາຍິຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ອຈ຺ເຉທສງ຺ກິໂນປິ ປຣິເທວນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ເຕປິ ປຣິເທວນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິນ຺ເນປິ ປຣິເທວນ຺ຕິ. ມມາຍິຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ວິປຣິຓາມສງ຺ກິໂນປິ ປຣິເທວນ຺ຕິ, ວິປຣິຓາມນ຺ເຕປິ ປຣິເທວນ຺ຕິ, ວິປຣິຓເຕປິ ປຣິເທວນ຺ຕິ. ມມາຍິຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ຣກ຺ຂນ຺ຕິ ໂຄເປນ຺ຕິ ປຣິຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ ມມາຍນ຺ຕິ ມຈ຺ຉຣາຍນ຺ຕິ; ມມາຍິຕສ຺ມິໍ ວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ ໂສກໍ ນ ຊຫນ຺ຕິ, ປຣິເທວໍ ນ ຊຫນ຺ຕິ, ມຈ຺ຉຣິຍໍ ນ ຊຫນ຺ຕິ, ເຄຘໍ ນ ຊຫນ຺ຕິ ນປ຺ປຊຫນ຺ຕິ ນ ວິໂນເທນ຺ຕິ ນ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກໂຣນ຺ຕິ ນ ອນຠາວໍ ຄເມນ຺ຕີຕິ – ໂສກປ຺ປຣິເທວມຈ຺ຉຣໍ ນປ຺ປຊຫນ຺ຕິ ຄິທ຺ຘາ ມມາຍິເຕ.

ຕສ຺ມາ ມຸນໂຍ ປຣິຄ຺ຄຫໍ, ຫິຕ຺ວາ ອຈຣິໍສຸ ເຂມທສ຺ສິໂນຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕສ຺ມາ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານາ ເອຕໍ ອາທີນວໍ ສມ຺ປສ຺ສມານາ ມມຕ຺ເຕສູຕິ – ຕສ຺ມາ. ມຸນໂຍຕິ ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ເຕນ ຎາເຓນ ສມນ຺ນາຄຕາ ມຸນໂຍ ໂມນປ຺ປຕ຺ຕາ. ຕີຓິ ໂມເນຍ຺ຍານິ – ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ, ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ, ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ປຣິຄ຺ຄໂຫຕິ ທ຺ເວ ປຣິຄ຺ຄຫາ – ຕຓ຺ຫາປຣິຄ຺ຄໂຫ ຈ ທິຏ຺ຐິປຣິຄ຺ຄໂຫ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາປຣິຄ຺ຄໂຫ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິປຣິຄ຺ຄໂຫ. ມຸນໂຍ ຕຓ຺ຫາປຣິຄ຺ຄຫໍ ປຣິຈ຺ຈຊິຕ຺ວາ ທິຏ຺ຐິປຣິຄ຺ຄຫໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຈຊິຕ຺ວາ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາ ອຈຣິໍສຸ ວິຫຣິໍສຸ ອິຣິຍິໍສຸ ວຕ຺ຕິໍສຸ ປາລິໍສຸ ຍປິໍສຸ ຍາປິໍສຸ. ເຂມທສ຺ສິໂນຕິ ເຂມໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ເຂມທສ຺ສິໂນຕິ ເຂມທສ຺ສິໂນ ຕາຓທສ຺ສິໂນ ເລຓທສ຺ສິໂນ ສຣຓທສ຺ສິໂນ ອຠຍທສ຺ສິໂນ ອຈ຺ຈຸຕທສ຺ສິໂນ ອມຕທສ຺ສິໂນ ນິພ຺ພານທສ຺ສິໂນຕິ – ຕສ຺ມາ ມຸນໂຍ ປຣິຄ຺ຄຫໍ ຫິຕ຺ວາ ອຈຣິໍສຸ ເຂມທສ຺ສິໂນ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ໂສກປ຺ປຣິເທວມຈ຺ຉຣໍ, ນ ຊຫນ຺ຕິ ຄິທ຺ຘາ ມມາຍິເຕ;

ຕສ຺ມາ ມຸນໂຍ ປຣິຄ຺ຄຫໍ, ຫິຕ຺ວາ ອຈຣິໍສຸ ເຂມທສ຺ສິໂນ’’ຕິ.

໔໕.

ປຕິລີນຈຣສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ, ຠຊມານສ຺ສ ວິວິຕ຺ຕມາສນໍ;

ສາມຄ຺ຄິຍມາຫຸ ຕສ຺ສ ຕໍ, ໂຍ ອຕ຺ຕານໍ ຠວເນ ນ ທສ຺ສເຍ.

ປຕິລີນຈຣສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນຕິ. ປຕິລີນຈຣາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ສຕ຺ຕ ເສກ຺ຂາ [ເສຂາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)]. ອຣຫາ ປຕິລີໂນ. ກິໍກາຣຓາ ປຕິລີນຈຣາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ສຕ຺ຕ ເສກ຺ຂາ? ເຕ ຕໂຕ ຕໂຕ ຈິຕ຺ຕໍ ປຕິລີເນນ຺ຕາ ປຕິກຸເຏນ຺ຕາ ປຕິວຏ຺ເຏນ຺ຕາ ສນ຺ນິຣຸທ຺ຘນ຺ຕາ [ສນ຺ນິຣຸມ຺ເຠນ຺ຕາ (ສີ.)] ສນ຺ນິຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ຕາ ສນ຺ນິວາເຣນ຺ຕາ ຣກ຺ຂນ຺ຕາ ໂຄເປນ຺ຕາ ຈຣນ຺ຕິ ວິຈຣນ຺ຕິ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິຣິຍນ຺ຕິ ວຕ຺ເຕນ຺ຕິ ປາເລນ຺ຕິ ຍເປນ຺ຕິ ຍາເປນ຺ຕິ, ຈກ຺ຂຸທ຺ວາເຣ ຈິຕ຺ຕໍ ປຕິລີເນນ຺ຕາ ປຕິກຸເຏນ຺ຕາ ປຕິວຏ຺ເຏນ຺ຕາ ສນ຺ນິຣຸທ຺ຘນ຺ຕາ ສນ຺ນິຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ຕາ ສນ຺ນິວາເຣນ຺ຕາ ຣກ຺ຂນ຺ຕາ ໂຄເປນ຺ຕາ ຈຣນ຺ຕິ ວິຈຣນ຺ຕິ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິຣິຍນ຺ຕິ ວຕ຺ເຕນ຺ຕິ ປາເລນ຺ຕິ ຍເປນ຺ຕິ ຍາເປນ຺ຕິ, ໂສຕທ຺ວາເຣ ຈິຕ຺ຕໍ…ເປ… ຆານທ຺ວາເຣ ຈິຕ຺ຕໍ… ຊິວ຺ຫາທ຺ວາເຣ ຈິຕ຺ຕໍ… ກາຍທ຺ວາເຣ ຈິຕ຺ຕໍ… ມໂນທ຺ວາເຣ ຈິຕ຺ຕໍ ປຕິລີເນນ຺ຕາ ປຕິກຸເຏນ຺ຕາ ປຕິວຏ຺ເຏນ຺ຕາ ສນ຺ນິຣຸທ຺ຘນ຺ຕາ ສນ຺ນິຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ຕາ ສນ຺ນິວາເຣນ຺ຕາ ຣກ຺ຂນ຺ຕາ ໂຄເປນ຺ຕາ ຈຣນ຺ຕິ ວິຈຣນ຺ຕິ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິຣິຍນ຺ຕິ ວຕ຺ເຕນ຺ຕິ ປາເລນ຺ຕິ ຍເປນ຺ຕິ ຍາເປນ຺ຕິ. ຍຖາ ກຸກ຺ກຸຏປຕ຺ຕໍ ວາ ນ຺ຫາຣຸທທ຺ທຸລໍ ວາ ອຄ຺ຄິມ຺ຫິ ປກ຺ຂິຕ຺ຕໍ ປຕິລີຍຕິ ປຕິກຸຏຕິ ປຕິວຏ຺ຏຕິ ນ ສມ຺ປສາຣິຍຕິ; ເອວເມວ ຕໂຕ ຕໂຕ ຈິຕ຺ຕໍ ປຕິລີເນນ຺ຕາ ປຕິກຸເຏນ຺ຕາ ປຕິວຏ຺ເຏນ຺ຕາ ສນ຺ນິຣຸທ຺ຘນ຺ຕາ ສນ຺ນິຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ຕາ ສນ຺ນິວາເຣນ຺ຕາ ຣກ຺ຂນ຺ຕາ ໂຄເປນ຺ຕາ ຈຣນ຺ຕິ ວິຈຣນ຺ຕິ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິຣິຍນ຺ຕິ ວຕ຺ເຕນ຺ຕິ ປາເລນ຺ຕິ ຍເປນ຺ຕິ ຍາເປນ຺ຕິ, ຈກ຺ຂຸທ຺ວາເຣ ຈິຕ຺ຕໍ…ເປ… ໂສຕທ຺ວາເຣ ຈິຕ຺ຕໍ… ຆານທ຺ວາເຣ ຈິຕ຺ຕໍ… ຊິວ຺ຫາທ຺ວາເຣ ຈິຕ຺ຕໍ… ກາຍທ຺ວາເຣ ຈິຕ຺ຕໍ… ມໂນທ຺ວາເຣ ຈິຕ຺ຕໍ ປຕິລີເນນ຺ຕາ ປຕິກຸເຏນ຺ຕາ ປຕິວຏ຺ເຏນ຺ຕາ ສນ຺ນິຣຸທ຺ຘນ຺ຕາ ສນ຺ນິຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ຕາ ສນ຺ນິວາເຣນ຺ຕາ ຣກ຺ຂນ຺ຕາ ໂຄເປນ຺ຕາ ຈຣນ຺ຕິ ວິຈຣນ຺ຕິ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິຣິຍນ຺ຕິ ວຕ຺ເຕນ຺ຕິ ປາເລນ຺ຕິ ຍເປນ຺ຕິ ຍາເປນ຺ຕິ. ຕໍກາຣຓາ ປຕິລີນຈຣາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ສຕ຺ຕ ເສກ຺ຂາ. ຠິກ຺ຂຸໂນຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນກລ຺ຍາຓກສ຺ສ ວາ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເສກ຺ຂສ຺ສ ວາ ຠິກ຺ຂຸໂນຕິ – ປຕິລີນຈຣສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ.

ຠຊມານສ຺ສ ວິວິຕ຺ຕມາສນນ຺ຕິ ອາສນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຍຕ຺ຖ ນິສີທນ຺ຕິ – ມຎ຺ໂຈ ປີຐໍ ຠິສິ ຕຏ຺ຏິກາ ຈມ຺ມຂຓ຺ໂຑ ຕິຓສນ຺ຖາໂຣ ປຓ຺ຓສນ຺ຖາໂຣ ປລາລສນ຺ຖາໂຣ. ຕໍ ອາສນໍ ອສປ຺ປາຍຣູປທສ຺ສເນນ ຣິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປວິວິຕ຺ຕໍ, ອສປ຺ປາຍສທ຺ທສ຺ສວເນນ ຣິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປວິວິຕ຺ຕໍ, ອສປ຺ປາຍຄນ຺ຘຆາຍເນນ… ອສປ຺ປາຍຣສສາຍເນນ… ອສປ຺ປາຍໂຜຏ຺ຐພ຺ພຜຸສເນນ… ອສປ຺ປາເຍຫິ ປຎ຺ຈຫິ ກາມຄຸເຓຫິ ຣິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປວິວິຕ຺ຕໍ. ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ອາສນໍ ຠຊໂຕ ສມ຺ຠຊໂຕ ເສວໂຕ ນິເສວໂຕ ສໍເສວໂຕ ປຏິເສວໂຕຕິ – ຠຊມານສ຺ສ ວິວິຕ຺ຕມາສນໍ.

ສາມຄ຺ຄິຍມາຫຸ ຕສ຺ສ ຕໍ, ໂຍ ອຕ຺ຕານໍ ຠວເນ ນ ທສ຺ສເຍຕິ. ສາມຄ຺ຄິໂຍຕິ ຕິສ຺ໂສ ສາມຄ຺ຄິໂຍ – ຄຓສາມຄ຺ຄີ, ຘມ຺ມສາມຄ຺ຄີ, ອນຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິສາມຄ຺ຄີ. ກຕມາ ຄຓສາມຄ຺ຄີ? ພຫຸ ເຈປິ ຠິກ຺ຂູ ສມຄ຺ຄາ ສມ຺ໂມທມານາ ອວິວທມານາ ຂີໂຣທກີຠູຕາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປິຍຈກ຺ຂູຫິ ສມ຺ປສ຺ສນ຺ຕາ ວິຫຣນ຺ຕິ – ອຍໍ ຄຓສາມຄ຺ຄີ. ກຕມາ ຘມ຺ມສາມຄ຺ຄີ? ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາ, ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ປຎ຺ຈ ພລານິ, ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ, ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ. ເຕ ເອກໂຕ ປກ຺ຂນ຺ທນ຺ຕິ ປສີທນ຺ຕິ ສມ຺ປຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ວິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ; ນ ເຕສໍ ຘມ຺ມານໍ ວິວາໂທ ປວິວາໂທ ອຕ຺ຖິ – ອຍໍ ຘມ຺ມສາມຄ຺ຄີ. ກຕມາ ອນຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິສາມຄ຺ຄີ? ພຫຸ ເຈປິ ຠິກ຺ຂູ ອນຸປາທິເສສາຍ ນິພ຺ພານຘາຕຸຍາ ປຣິນິພ຺ພາຍນ຺ຕິ; ນ ເຕສໍ ນິພ຺ພານຘາຕຸຍາ [ເຕນ (ສີ.)] ອູນຕ຺ຕໍ ວາ ປຸຓ຺ຓຕ຺ຕໍ ວາ ປຎ຺ຎາຍຕິ – ອຍໍ ອນຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິສາມຄ຺ຄີ. ຠວເນຕິ ເນຣຍິການໍ ນິຣໂຍ ຠວນໍ, ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິການໍ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິ ຠວນໍ, ເປຕ຺ຕິວິສຍິການໍ ເປຕ຺ຕິວິສໂຍ ຠວນໍ, ມນຸສ຺ສານໍ ມນຸສ຺ສໂລໂກ ຠວນໍ, ເທວານໍ ເທວໂລໂກ ຠວນນ຺ຕິ. ສາມຄ຺ຄິຍມາຫຸ ຕສ຺ສ ຕໍ, ໂຍ ອຕ຺ຕານໍ ຠວເນ ນ ທສ຺ສເຍຕິ. ຕສ຺ເສສາ ສາມຄ຺ຄີ ເອຕໍ ຉນ຺ນໍ ເອຕໍ ປຕິຣູປໍ ເອຕໍ ອນຸຈ຺ຉວິກໍ ເອຕໍ ອນຸໂລມໍ, ໂຍ ເອວໍ ປຏິຈ຺ຉນ຺ເນ ນິຣເຍ ອຕ຺ຕານໍ ນ ທສ຺ເສຍ຺ຍ, ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິຍໍ ອຕ຺ຕານໍ ນ ທສ຺ເສຍ຺ຍ, ເປຕ຺ຕິວິສເຍ ອຕ຺ຕານໍ ນ ທສ຺ເສຍ຺ຍ, ມນຸສ຺ສໂລເກ ອຕ຺ຕານໍ ນ ທສ຺ເສຍ຺ຍ, ເທວໂລເກ ອຕ຺ຕານໍ ນ ທສ຺ເສຍ຺ຍາຕິ ເອວມາຫໍສຸ ເອວໍ ກເຖນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓນ຺ຕິ ເອວໍ ທີປຍນ຺ຕິ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ສາມຄ຺ຄິຍມາຫຸ ຕສ຺ສ ຕໍ, ໂຍ ອຕ຺ຕານໍ ຠວເນ ນ ທສ຺ສເຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປຕິລີນຈຣສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ, ຠຊມານສ຺ສ ວິວິຕ຺ຕມາສນໍ;

ສາມຄ຺ຄິຍມາຫຸ ຕສ຺ສ ຕໍ, ໂຍ ອຕ຺ຕານໍ ຠວເນ ນ ທສ຺ສເຍ’’ຕິ.

໔໖.

ສພ຺ພຕ຺ຖ ມຸນີ ອນິສ຺ສິໂຕ, ນ ປິຍໍ ກຸພ຺ພຕິ ໂນປິ ອປ຺ປິຍໍ;

ຕສ຺ມິໍ ປຣິເທວມຈ຺ຉຣໍ, ປຓ຺ເຓ ວາຣິ ຍຖາ ນ ລິມ຺ປຕິ.

ສພ຺ພຕ຺ຖ ມຸນີ ອນິສ຺ສິໂຕຕິ. ສພ຺ພໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ທ຺ວາທສາຍຕນານິ – ຈກ຺ຂຸຎ຺ເຈວ ຣູປາ ຈ, ໂສຕຎ຺ຈ ສທ຺ທາ ຈ, ຆານຎ຺ຈ ຄນ຺ຘາ ຈ, ຊິວ຺ຫາ ຈ ຣສາ ຈ, ກາໂຍ ຈ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ຈ, ມໂນ ຈ ຘມ຺ມາ ຈ. ມຸນີຕິ. ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ອນິສ຺ສິໂຕຕິ. ທ຺ເວ ນິສ຺ສຍາ – ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ ຈ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ. ມຸນິ ຕຓ຺ຫານິສ຺ສຍໍ ປຫາຍ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສຍໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຈກ຺ຂຸໍ ອນິສ຺ສິໂຕ ໂສຕໍ ອນິສ຺ສິໂຕ ຆານໍ ອນິສ຺ສິໂຕ ຊິວ຺ຫໍ ອນິສ຺ສິໂຕ ກາຍໍ ອນິສ຺ສິໂຕ ມນໍ ອນິສ຺ສິໂຕ ຣູເປ… ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ… ຘມ຺ເມ… ກຸລໍ… ຄຓໍ… ອາວາສໍ… ລາຠໍ… ຍສໍ… ປສໍສໍ… ສຸຂໍ… ຈີວຣໍ… ປິຓ຺ຑປາຕໍ… ເສນາສນໍ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ… ກາມຘາຕຸໍ… ຣູປຘາຕຸໍ… ອຣູປຘາຕຸໍ… ກາມຠວໍ… ຣູປຠວໍ… ອຣູປຠວໍ… ສຎ຺ຎາຠວໍ… ອສຎ຺ຎາຠວໍ … ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຠວໍ… ເອກໂວກາຣຠວໍ… ຈຕຸໂວກາຣຠວໍ… ປຎ຺ຈໂວກາຣຠວໍ… ອຕີຕໍ… ອນາຄຕໍ… ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ… ທິຏ຺ຐໍ… ສຸຕໍ… ມຸຕໍ… ວິຎ຺ຎາຕໍ… ສພ຺ເພ ຘມ຺ເມ ອນິສ຺ສິໂຕ ອນລ຺ລີໂນ ອນຸປຄໂຕ ອນຊ຺ໂຌສິໂຕ ອນຘິມຸຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ສພ຺ພຕ຺ຖ ມຸນິ ອນິສ຺ສິໂຕ.

ນ ປິຍໍ ກຸພ຺ພຕິ ໂນປິ ອປ຺ປິຍນ຺ຕິ. ປິຍາຕິ ທ຺ເວ ປິຍາ – ສຕ຺ຕາ ວາ ສງ຺ຂາຣາ ວາ. ກຕເມ ສຕ຺ຕາ ປິຍາ? ອິຘ ຍສ຺ສ ເຕ ໂຫນ຺ຕິ ອຕ຺ຖກາມາ ຫິຕກາມາ ຜາສຸກາມາ ໂຍຄກ຺ເຂມກາມາ ມາຕາ ວາ ປິຕາ ວາ ຠາຕາ ວາ ຠຄິນີ ວາ ປຸຕ຺ຕາ ວາ ຘີຕຣາ ວາ ມິຕ຺ຕາ ວາ ອມຈ຺ຈາ ວາ ຎາຕີ ວາ ສາໂລຫິຕາ ວາ – ອິເມ ສຕ຺ຕາ ປິຍາ. ກຕເມ ສງ຺ຂາຣາ ປິຍາ? ມນາປິກາ ຣູປາ ມນາປິກາ ສທ຺ທາ ມນາປິກາ ຄນ຺ຘາ ມນາປິກາ ຣສາ ມນາປິກາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ – ອິເມ ສງ຺ຂາຣາ ປິຍາ. ອປ຺ປິຍາຕິ ທ຺ເວ ອປ຺ປິຍາ – ສຕ຺ຕາ ວາ ສງ຺ຂາຣາ ວາ. ກຕເມ ສຕ຺ຕາ ອປ຺ປິຍາ? ອິຘ ຍສ຺ສ ເຕ ໂຫນ຺ຕິ ອນຕ຺ຖກາມາ ອຫິຕກາມາ ອຜາສຸກາມາ ອໂຍຄກ຺ເຂມກາມາ ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປຕຸກາມາ – ອິເມ ສຕ຺ຕາ ອປ຺ປິຍາ. ກຕເມ ສງ຺ຂາຣາ ອປ຺ປິຍາ? ອມນາປິກາ ຣູປາ ອມນາປິກາ ສທ຺ທາ ອມນາປິກາ ຄນ຺ຘາ ອມນາປິກາ ຣສາ ອມນາປິກາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ – ອິເມ ສງ຺ຂາຣາ ອປ຺ປິຍາ. ນ ປິຍໍ ກຸພ຺ພຕິ ໂນປິ ອປ຺ປິຍນ຺ຕິ. ‘‘ອຍໍ ເມ ສຕ຺ໂຕ ປິໂຍ, ອິເມ ຈ ສງ຺ຂາຣາ ມນາປາ’’ຕິ ຣາຄວເສນ ປິຍໍ ນ ກໂຣຕິ; ‘‘ອຍໍ ເມ ສຕ຺ໂຕ ອປ຺ປິໂຍ, ອິເມ ຈ ສງ຺ຂາຣາ ອມນາປາ’’ຕິ ປຏິຆວເສນ ອປ຺ປິຍໍ ນ ກໂຣຕິ ນ ຊເນຕິ ນ ສຎ຺ຊເນຕິ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ ນາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຕີຕິ – ນ ປິຍໍ ກຸພ຺ພຕິ ໂນປິ ອປ຺ປິຍໍ.

ຕສ຺ມິໍ ປຣິເທວມຈ຺ຉຣໍ ປຓ຺ເຓ ວາຣິ ຍຖາ ນ ລິມ຺ປຕີຕິ. ຕສ຺ມິນ຺ຕິ ຕສ຺ມິໍ ປຸຄ຺ຄເລ ອຣຫນ຺ເຕ ຂີຓາສເວ. ປຣິເທໂວຕິ ຎາຕິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ໂຠຄພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ໂຣຄພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ສີລພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ພ຺ຍສເນນ ສມນ຺ນາຄຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ທຸກ຺ຂຘມ຺ເມນ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ອາເທໂວ ປຣິເທໂວ ອາເທວນາ ປຣິເທວນາ ອາເທວິຕຕ຺ຕໍ ປຣິເທວິຕຕ຺ຕໍ ວາຈາ ປລາໂປ ວິປ຺ປລາໂປ ລາລປ຺ໂປ ລາລປ຺ປາຍນາ ລາລປ຺ປາຍິຕຕ຺ຕໍ. ມຈ຺ຉຣິຍນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ມຈ຺ຉຣິຍານິ – ອາວາສມຈ຺ຉຣິຍໍ, ກຸລມຈ຺ຉຣິຍໍ, ລາຠມຈ຺ຉຣິຍໍ, ວຓ຺ຓມຈ຺ຉຣິຍໍ, ຘມ຺ມມຈ຺ຉຣິຍໍ. ຍໍ ເອວຣູປໍ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ມຈ຺ຉຣາຍນາ ມຈ຺ຉຣາຍິຕຕ຺ຕໍ ເວວິຈ຺ຉໍ ກທຣິຍໍ ກຏຸກຎ຺ຈຸກຕາ ອຄ຺ຄຫິຕຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ. ອປິ ຈ ຂນ຺ຘມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ຘາຕຸມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ອາຍຕນມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ຄາໂຫ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ.

ປຓ຺ເຓ ວາຣິ ຍຖາ ນ ລິມ຺ປຕີຕິ. ປຓ຺ຓໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປທຸມປຕ຺ຕໍ. ວາຣິ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຸທກໍ. ຍຖາ ວາຣິ ປທຸມປຕ຺ຕໍ ນ ລິມ຺ປຕິ ນ ປລິມ຺ປຕິ ນ ອຸປລິມ຺ປຕິ ອລິຕ຺ຕໍ ອປລິຕ຺ຕໍ ອນຸປລິຕ຺ຕໍ, ເອວເມວ ຕສ຺ມິໍ ປຸຄ຺ຄເລ ອຣຫນ຺ເຕ ຂີຓາສເວ ປຣິເທໂວ ມຈ຺ຉຣິຍຎ຺ຈ ນ ລິມ຺ປຕິ ນ ປລິມ຺ປຕິ ນ ອຸປລິມ຺ປຕິ ອລິຕ຺ຕາ ອປລິຕ຺ຕາ ອນຸປລິຕ຺ຕາ. ໂສ ຈ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຣຫນ຺ໂຕ ເຕຫິ ກິເລເສຫິ ນ ລິມ຺ປຕິ ນ ປລິມ຺ປຕິ ນ ອຸປລິມ຺ປຕິ ອລິຕ຺ໂຕ ອປລິຕ຺ໂຕ ອນຸປລິຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ຕສ຺ມິໍ ປຣິເທວມຈ຺ຉຣໍ ປຓ຺ເຓ ວາຣິ ຍຖາ ນ ລິມ຺ປຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສພ຺ພຕ຺ຖ ມຸນີ ອນິສ຺ສິໂຕ, ນ ປິຍໍ ກຸພ຺ພຕິ ໂນປິ ອປ຺ປິຍໍ;

ຕສ຺ມິໍ ປຣິເທວມຈ຺ຉຣໍ, ປຓ຺ເຓ ວາຣິ ຍຖາ ນ ລິມ຺ປຕີ’’ຕິ.

໔໗.

ອຸທພິນ຺ທຸ ຍຖາປິ ໂປກ຺ຂເຣ, ປທຸເມ ວາຣິ ຍຖາ ນ ລິມ຺ປຕິ;

ເອວໍ ມຸນິ ໂນປລິມ຺ປຕິ, ຍທິທໍ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸເຕສຸ [ທິຏ຺ຐສຸເຕ ມຸເຕສຸ (ສີ.), ທິຏ຺ຐສຸຕໍ ມຸເຕສຸ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ວາ.

ອຸທພິນ຺ທຸ ຍຖາປິ ໂປກ຺ຂເຣຕິ. ອຸທພິນ຺ທຸ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຸທກເຖໂວ. ໂປກ຺ຂຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປທຸມປຕ຺ຕໍ. ຍຖາ ອຸທພິນ຺ທຸ ປທຸມປຕ຺ເຕ ນ ລິມ຺ປຕິ ນ ປລິມ຺ປຕິ ນ ອຸປລິມ຺ປຕິ ອລິຕ຺ຕໍ ອປລິຕ຺ຕໍ ອນຸປລິຕ຺ຕນ຺ຕິ – ອຸທພິນ຺ທຸ ຍຖາປິ ໂປກ຺ຂເຣ. ປທຸເມ ວາຣິ ຍຖາ ນ ລິມ຺ປຕີຕິ. ປທຸມໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປທຸມປຸປ຺ຜໍ. ວາຣິ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຸທກໍ. ຍຖາ ວາຣິ ປທຸມປຸປ຺ຜໍ ນ ລິມ຺ປຕິ ນ ປລິມ຺ປຕິ ນ ອຸປລິມ຺ປຕິ ອລິຕ຺ຕໍ ອປລິຕ຺ຕໍ ອນຸປລິຕ຺ຕນ຺ຕິ – ປທຸເມ ວາຣິ ຍຖາ ນ ລິມ຺ປຕິ.

ເອວໍ ມຸນິ ໂນປລິມ຺ປຕິ, ຍທິທໍ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸເຕສຸ ວາຕິ. ເອວນ຺ຕິ ໂອປມ຺ມສມ຺ປຏິປາທນໍ. ມຸນີຕິ. ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ເລປາຕິ ທ຺ເວ ເລປາ – ຕຓ຺ຫາເລໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິເລໂປ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາເລໂປ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິເລໂປ. ມຸນິ ຕຓ຺ຫາເລປໍ ປຫາຍ ທິຏ຺ຐິເລປໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ທິຏ຺ເຐ ນ ລິມ຺ປຕິ, ສຸເຕ ນ ລິມ຺ປຕິ, ມຸເຕ ນ ລິມ຺ປຕິ, ວິຎ຺ຎາເຕ ນ ລິມ຺ປຕິ ນ ປລິມ຺ປຕິ ນ ອຸປລິມ຺ປຕິ ອລິຕ຺ໂຕ ອປລິຕ຺ໂຕ ອນຸປລິຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ເອວໍ ມຸນິ ໂນປລິມ຺ປຕິ, ຍທິທໍ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸເຕສຸ ວາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອຸທພິນ຺ທຸ ຍຖາປິ ໂປກ຺ຂເຣ, ປທຸເມ ວາຣິ ຍຖາ ນ ລິມ຺ປຕິ;

ເອວໍ ມຸນິ ໂນປລິມ຺ປຕິ, ຍທິທໍ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸເຕສຸ ວາ’’ຕິ.

໔໘.

ໂຘໂນ ນ ຫິ ເຕນ ມຎ຺ຎຕິ, ຍທິທໍ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸເຕສຸ ວາ;

ນາຎ຺ເຎນ ວິສຸທ຺ຘິມິຈ຺ຉຕິ, ນ ຫິ ໂສ ຣຊ຺ຊຕິ ໂນ ວິຣຊ຺ຊຕິ.

ໂຘໂນ ນ ຫິ ເຕນ ມຎ຺ຎຕິ, ຍທິທໍ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸເຕສຸ ວາຕິ. ໂຘໂນຕິ ໂຘນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ກິໍກາຣຓາ ໂຘນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ? ຕາຍ ປຎ຺ຎາຍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຘຸຕຎ຺ຈ ໂຘຕ ຈ ສນ຺ໂຘຕຎ຺ຈ ນິທ຺ໂຘຕຎ຺ຈ, ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ…ເປ… ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຘຸຕຎ຺ຈ ໂຘຕຎ຺ຈ ສນ຺ໂຘຕຎ຺ຈ ນິທ຺ໂຘຕຎ຺ຈ, ຣາໂຄ ຘຸໂຕ ຈ ໂຘໂຕ ຈ ສນ຺ໂຘໂຕ ຈ ນິທ຺ໂຘໂຕ ຈ, ໂທໂສ… ໂມໂຫ… ໂກໂຘ… ອຸປນາໂຫ… ມກ຺ໂຂ… ປຬາໂສ… ອິສ຺ສາ… ມຈ຺ຉຣິຍໍ… ມາຍາ… ສາເຐຍ຺ຍໍ… ຖມ຺ໂຠ… ສາຣມ຺ໂຠ… ມາໂນ… ອຕິມາໂນ… ມໂທ… ປມາໂທ… ສພ຺ເພ ກິເລສາ… ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິຕາ… ສພ຺ເພ ທຣຖາ… ສພ຺ເພ ປຣິຬາຫາ… ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາປາ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ. ຕໍກາຣຓາ ໂຘນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ.

ອຖ ວາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິຍາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ, ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ເປນ ມິຈ຺ຉາສງ຺ກປ຺ໂປ ຘຸໂຕ ຈ ໂຘໂຕ ຈ ສນ຺ໂຘໂຕ ຈ ນິທ຺ໂຘໂຕ ຈ, ສມ຺ມາວາຈາຍ ມິຈ຺ຉາວາຈາ ຘຸຕາ ຈ… ສມ຺ມາກມ຺ມນ຺ເຕນ ມິຈ຺ຉາກມ຺ມນ຺ໂຕ ຘຸໂຕ ຈ… ສມ຺ມາອາຊີເວນ ມິຈ຺ຉາອາຊີໂວ ຘຸໂຕ ຈ… ສມ຺ມາວາຍາເມນ ມິຈ຺ຉາວາຍາໂມ ຘຸໂຕ ຈ… ສມ຺ມາສຕິຍາ ມິຈ຺ຉາສຕິ ຘຸຕາ ຈ… ສມ຺ມາສມາຘິນາ ມິຈ຺ຉາສມາຘິ ຘຸໂຕ ຈ… ສມ຺ມາຎາເຓນ ມິຈ຺ຉາຎາຓໍ ຘຸຕຎ຺ຈ… ສມ຺ມາວິມຸຕ຺ຕິຍາ ມິຈ຺ຉາວິມຸຕ຺ຕິ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ.

ອຖ ວາ ອຣິເຍນ ອຏ຺ຐງ຺ຄິເກນ ມຄ຺ເຄນ ສພ຺ເພ ກິເລສາ… ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິຕາ… ສພ຺ເພ ທຣຖາ… ສພ຺ເພ ປຣິຬາຫາ… ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາປາ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ. ອຣຫາ ອິເມຫິ ໂຘເນຫິ ຘມ຺ເມຫິ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ ອຸປຄໂຕ ສມຸປຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ຕສ຺ມາ ອຣຫາ ໂຘໂນ. ໂສ ຘຸຕຣາໂຄ ຘຸຕປາໂປ ຘຸຕກິເລໂສ ຘຸຕປຣິຬາໂຫຕິ – ໂຘໂນ.

ໂຘໂນ ນ ຫິ ເຕນ ມຎ຺ຎຕິ, ຍທິທໍ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸເຕສຸ ວາຕິ. ໂຘໂນ ທິຏ຺ຐໍ ນ ມຎ຺ຎຕິ, ທິຏ຺ຐສ຺ມິໍ ນ ມຎ຺ຎຕິ, ທິຏ຺ຐໂຕ ນ ມຎ຺ຎຕິ, ທິຏ຺ຐາ ເມຕິ ນ ມຎ຺ຎຕິ; ສຸຕໍ ນ ມຎ຺ຎຕິ, ສຸຕສ຺ມິໍ ນ ມຎ຺ຎຕິ, ສຸຕໂຕ ນ ມຎ຺ຎຕິ, ສຸຕໍ ເມຕິ ນ ມຎ຺ຎຕິ; ມຸຕໍ ນ ມຎ຺ຎຕິ, ມຸຕສ຺ມິໍ ນ ມຎ຺ຎຕິ, ມຸຕໂຕ ນ ມຎ຺ຎຕິ, ມຸຕໍ ເມຕິ ນ ມຎ຺ຎຕິ; ວິຎ຺ຎາຕໍ ນ ມຎ຺ຎຕິ, ວິຎ຺ຎາຕສ຺ມິໍ ນ ມຎ຺ຎຕິ, ວິຎ຺ຎາຕໂຕ ນ ມຎ຺ຎຕິ, ວິຎ຺ຎາຕໍ ເມຕິ ນ ມຎ຺ຎຕິ. ວຸຕ຺ຕມ຺ປິ ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ອສ຺ມີຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ມຎ຺ຎິຕເມຕໍ, ອຍມຫມສ຺ມີຕິ ມຎ຺ຎິຕເມຕໍ, ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ມຎ຺ຎິຕເມຕໍ, ນ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ມຎ຺ຎິຕເມຕໍ, ຣູປີ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ມຎ຺ຎິຕເມຕໍ, ອຣູປີ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ມຎ຺ຎິຕເມຕໍ, ສຎ຺ຎີ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ມຎ຺ຎິຕເມຕໍ, ອສຎ຺ຎີ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ມຎ຺ຎິຕເມຕໍ, ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ມຎ຺ຎິຕເມຕໍ. ມຎ຺ຎິຕໍ [ມຎ຺ຎິຕໍ ຫິ (ສີ.)], ຠິກ຺ຂເວ, ໂຣໂຄ, ມຎ຺ຎິຕໍ ຄຓ຺ໂຑ, ມຎ຺ຎິຕໍ ສລ຺ລໍ, ມຎ຺ຎິຕໍ ອຸປທ຺ທໂວ. ຕສ຺ມາຕິຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ອມຎ຺ຎມາເນນ ເຈຕສາ ວິຫຣິສ຺ສາມາຕິ, ເອວຎ຺ຫິ ໂວ, ຠິກ຺ຂເວ, ສິກ຺ຂິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ – ໂຘໂນ ນ ຫິ ເຕນ ມຎ຺ຎຕິ ຍທິທໍ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸເຕສຸ ວາ.

ນາຎ຺ເຎນ ວິສຸທ຺ຘິມິຈ຺ຉຕີຕິ. ໂຘໂນ ອຎ຺ເຎນ ອສຸທ຺ຘິມຄ຺ເຄນ ມິຈ຺ຉາປຏິປທາຍ ອນິຍ຺ຍານິກປເຖນ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສຕິປຏ຺ຐາເນຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສມ຺ມປ຺ປຘາເນຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອິທ຺ຘິປາເທຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ພເລຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອຣິຍາ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກາ ມຄ຺ຄາ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ນ ອິຈ຺ຉຕິ ນ ສາທິຍຕິ ນ ປຕ຺ເຖຕິ ນ ປິເຫຕິ ນາຠິຊປ຺ປຕີຕິ – ນາຎ຺ເຎນ ວິສຸທ຺ຘິມິຈ຺ຉຕິ.

ນ ຫິ ໂສ ຣຊ຺ຊຕິ ໂນ ວິຣຊ຺ຊຕີຕິ. ສພ຺ເພ ພາລປຸຖຸຊ຺ຊນາ ຣຊ຺ຊນ຺ຕິ, ປຸຖຸຊ຺ຊນກລ຺ຍາຓກໍ ອຸປາທາຍ ສຕ຺ຕ ເສກ຺ຂາ ວິຣຊ຺ຊນ຺ຕິ; ອຣຫາ ເນວ ຣຊ຺ຊຕິ ໂນ ວິຣຊ຺ຊຕິ. ວິຣຕ຺ໂຕ ໂສ ຂຍາ ຣາຄສ຺ສ ວີຕຣາຄຕ຺ຕາ, ຂຍາ ໂທສສ຺ສ ວີຕໂທສຕ຺ຕາ, ຂຍາ ໂມຫສ຺ສ ວີຕໂມຫຕ຺ຕາ. ໂສ ວຸຏ຺ຐວາໂສ ຈິຓ຺ຓຈຣໂຓ…ເປ… ຊາຕິຊຣາມຣຓສໍສາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ – ນ ຫິ ໂສ ຣຊ຺ຊຕິ ໂນ ວິຣຊ຺ຊຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ໂຘໂນ ນ ຫິ ເຕນ ມຎ຺ຎຕິ, ຍທິທໍ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸເຕສຸ ວາ;

ນາຎ຺ເຎນ ວິສຸທ຺ຘິມິຈ຺ຉຕິ, ນ ຫິ ໂສ ຣຊ຺ຊຕິ ໂນ ວິຣຊ຺ຊຕີ’’ຕິ.

ຊຣາສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ຉຏ຺ໂຐ.

໗. ຕິສ຺ສເມຕ຺ເຕຍ຺ຍສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ອຖ ຕິສ຺ສເມຕ຺ເຕຍ຺ຍສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສໍ ວກ຺ຂຕິ –

໔໙.

ເມຖຸນມນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ຕິສ຺ໂສ ເມຕ຺ເຕຍ຺ໂຍ]

ວິຆາຕໍ ພ຺ຣູຫິ ມາຣິສ;

ສຸຕ຺ວານ ຕວ ສາສນໍ, ວິເວເກ ສິກ຺ຂິສ຺ສາມເສ.

ເມຖຸນມນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສາຕິ. ເມຖຸນຘມ຺ໂມ ນາມ ໂຍ ໂສ ອສທ຺ຘມ຺ໂມ ຄາມຘມ຺ໂມ ວສລຘມ຺ໂມ ທຸຏ຺ຐຸລ຺ໂລ ໂອທກນ຺ຕິໂກ ຣຫສ຺ໂສ ທ຺ວຍໍທ຺ວຍສມາປຕ຺ຕິ. ກິໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ເມຖຸນຘມ຺ໂມ? ອຸຠິນ຺ນໍ ຣຕ຺ຕານໍ ສາຣຕ຺ຕານໍ ອວສ຺ສຸຕານໍ ປຣິຍຸຏ຺ຐິຕານໍ ປຣິຍາທິນ຺ນຈິຕ຺ຕານໍ ອຸຠິນ຺ນໍ ສທິສານໍ ຘມ຺ໂມຕິ – ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ເມຖຸນຘມ຺ໂມ. ຍຖາ ອຸໂຠ ກລຫກາຣກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ຠຓ຺ຑນກາຣກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ຠສ຺ສກາຣກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ວິວາທກາຣກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ອຘິກຣຓກາຣກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ວາທິໂນ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ສລ຺ລາປກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ; ເອວເມວໍ ອຸຠິນ຺ນໍ ຣຕ຺ຕານໍ ສາຣຕ຺ຕານໍ ອວສ຺ສຸຕານໍ ປຣິຍຸຏ຺ຐິຕານໍ ປຣິຍາທິນ຺ນຈິຕ຺ຕານໍ ອຸຠິນ຺ນໍ ສທິສານໍ ຘມ຺ໂມຕິ – ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ເມຖຸນຘມ຺ໂມ.

ເມຖຸນມນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສາຕິ. ເມຖຸນຘມ຺ເມ ຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ປຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ອາຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ສມາຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ຕຈ຺ຈຣິຕສ຺ສ ຕພ຺ພຫຸລສ຺ສ ຕຄ຺ຄຣຸກສ຺ສ ຕນ຺ນິນ຺ນສ຺ສ ຕປ຺ໂປຓສ຺ສ ຕປ຺ປພ຺ຠາຣສ຺ສ ຕທຘິມຸຕ຺ຕສ຺ສ ຕທຘິປເຕຍ຺ຍສ຺ສາຕິ – ເມຖຸນມນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ.

ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ຕິສ຺ໂສ ເມຕ຺ເຕຍ຺ໂຍຕິ. ອິຈ຺ຈາຕິ ປທສນ຺ຘິ ປທສໍສຄ຺ໂຄ ປທປາຣິປູຣີ ອກ຺ຂຣສມວາໂຍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສິລິຏ຺ຐຕາ ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ – ອິຈ຺ຈາຕິ. ອາຍສ຺ມາຕິ ປິຍວຈນໍ ຄຣຸວຈນໍ ສຄາຣວວຈນໍ ສປ຺ປຕິສ຺ສວຈນເມຕໍ – ອາຍສ຺ມາຕິ. ຕິສ຺ໂສຕິ ຕສ຺ສ ເຖຣສ຺ສ ນາມໍ ສງ຺ຂາ ສມຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ໂວຫາໂຣ ນາມໍ ນາມກມ຺ມໍ ນາມເຘຍ຺ຍໍ ນິຣຸຕ຺ຕິ ພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ອຠິລາໂປ. ເມຕ຺ເຕຍ຺ໂຍຕິ ຕສ຺ສ ເຖຣສ຺ສ ໂຄຕ຺ຕໍ ສງ຺ຂາ ສມຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ໂວຫາໂຣຕິ – ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ຕິສ຺ໂສ ເມຕ຺ເຕຍ຺ໂຍ.

ວິຆາຕໍ ພ຺ຣູຫິ ມາຣິສາຕິ. ວິຆາຕນ຺ຕິ ວິຆາຕໍ ອຸປຆາຕໍ ປີຬນໍ ຆຏ຺ຏນໍ ອຸປທ຺ທວໍ ອຸປສຄ຺ຄໍ ພ຺ຣູຫິ ອາຈິກ຺ຂ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣ ວິຠຊ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ [ອຸຕ຺ຕານິໍ ກໂຣຫິ (ກ.)] ປກາເສຫິ. ມາຣິສາຕິ ປິຍວຈນໍ ຄຣຸວຈນໍ ສຄາຣວວຈນໍ ສປ຺ປຕິສ຺ສວຈນເມຕໍ ມາຣິສາຕິ – ວິຆາຕໍ ພ຺ຣູຫິ ມາຣິສ.

ສຸຕ຺ວານ ຕວ ສາສນນ຺ຕິ. ຕຸຍ຺ຫໍ ວຈນໍ ພ຺ຍປ຺ປຖໍ ເທສນໍ ອນຸສາສນໍ ອນຸສິຏ຺ຐິໍ ສຸຕ຺ວາ ສຸຓິຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ອຸປຘາຣຍິຕ຺ວາ ອຸປລກ຺ຂຍິຕ຺ວາຕິ – ສຸຕ຺ວານ ຕວ ສາສນໍ.

ວິເວເກ ສິກ຺ຂິສ຺ສາມເສຕິ. ວິເວໂກຕິ ຕໂຍ ວິເວກາ – ກາຍວິເວໂກ, ຈິຕ຺ຕວິເວໂກ, ອຸປຘິວິເວໂກ. ກຕໂມ ກາຍວິເວໂກ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ວິວິຕ຺ຕໍ ເສນາສນໍ ຠຊຕິ ອຣຎ຺ຎໍ ຣຸກ຺ຂມູລໍ ປພ຺ພຕໍ ກນ຺ທຣໍ ຄິຣິຄຸຫໍ ສຸສານໍ ວນປຕ຺ຖໍ ອພ຺ໂຠກາສໍ ປລາສປຸຎ຺ຊໍ, ກາເຍນ ວິວິຕ຺ໂຕ ວິຫຣຕິ. ໂສ ເອໂກ ຄຈ຺ຉຕິ, ເອໂກ ຕິຏ຺ຐຕິ, ເອໂກ ນິສີທຕິ, ເອໂກ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ, ເອໂກ ຄາມໍ ປິຓ຺ຑາຍ ປວິສຕິ, ເອໂກ ປຏິກ຺ກມຕິ, ເອໂກ ຣໂຫ ນິສີທຕິ, ເອໂກ ຈງ຺ກມໍ ອຘິຏ຺ຐາຕິ, ເອໂກ ຈຣຕິ, ເອໂກ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕິ – ອຍໍ ກາຍວິເວໂກ.

ກຕໂມ ຈິຕ຺ຕວິເວໂກ? ປຐມໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ນີວຣເຓຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ທຸຕິຍໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ວິຕກ຺ກວິຈາເຣຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ຕຕິຍໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ປີຕິຍາ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ສຸຂທຸກ຺ເຂຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ຣູປສຎ຺ຎາຍ ປຏິຆສຎ຺ຎາຍ ນານຕ຺ຕສຎ຺ຎາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສຎ຺ຎາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສຎ຺ຎາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສຎ຺ຎາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ໂສຕາປນ຺ນສ຺ສ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິຍາ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ສີລພ຺ພຕປຣາມາສາ ທິຏ຺ຐານຸສຍາ ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສຍາ ຕເທກຏ຺ເຐຫິ ຈ ກິເລເສຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ສກທາຄາມິສ຺ສ ໂອຬາຣິກາ ກາມຣາຄສຎ຺ໂຎຊນາ ປຏິຆສຎ຺ໂຎຊນາ ໂອຬາຣິກາ ກາມຣາຄານຸສຍາ ປຏິຆານຸສຍາ ຕເທກຏ຺ເຐຫິ ຈ ກິເລເສຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ອນາຄາມິສ຺ສ ອນຸສຫຄຕາ ກາມຣາຄສຎ຺ໂຎຊນາ ປຏິຆສຎ຺ໂຎຊນາ ອນຸສຫຄຕາ ກາມຣາຄານຸສຍາ ປຏິຆານຸສຍາ ຕເທກຏ຺ເຐຫິ ຈ ກິເລເສຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ອຣຫໂຕ ຣູປຣາຄາ ອຣູປຣາຄາ ມານາ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈາ ອວິຊ຺ຊາຍ ມານານຸສຍາ ຠວຣາຄານຸສຍາ ອວິຊ຺ຊານຸສຍາ ຕເທກຏ຺ເຐຫິ ຈ ກິເລເສຫິ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ສພ຺ພນິມິຕ຺ເຕຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ – ອຍໍ ຈິຕ຺ຕວິເວໂກ.

ກຕໂມ ອຸປຘິວິເວໂກ? ອຸປຘິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສາ ຈ ຂນ຺ຘາ ຈ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ຈ. ອຸປຘິວິເວໂກ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ – ອຍໍ ອຸປຘິວິເວໂກ. ກາຍວິເວໂກ ຈ ວິເວກຏ຺ຐກາຍານໍ ເນກ຺ຂມ຺ມາຠິຣຕານໍ; ຈິຕ຺ຕວິເວໂກ ຈ ປຣິສຸທ຺ຘຈິຕ຺ຕານໍ ປຣມໂວທານປຕ຺ຕານໍ; ອຸປຘິວິເວໂກ ຈ ນິຣູປຘີນໍ ປຸຄ຺ຄລານໍ ວິສງ຺ຂາຣຄຕານໍ. ວິເວເກ ສິກ຺ຂິສ຺ສາມເສຕິ. ໂສ ເຖໂຣ ປກຕິຍາ ສິກ຺ຂິຕສິກ຺ໂຂ. ອປິ ຈ ຘມ຺ມເທສນໍ ອຸປາທາຍ ຘມ຺ມເທສນໍ ສາເວນ຺ໂຕ [ຍາຈນ຺ໂຕ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ເອວມາຫ – ວິເວເກ ສິກ຺ຂິສ຺ສາມເສຕິ.

ເຕນາຫ ເຖໂຣ ຕິສ຺ສເມຕ຺ເຕຍ຺ໂຍ –

‘‘ເມຖຸນມນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ຕິສ຺ໂສ ເມຕ຺ເຕຍ຺ໂຍ]

ວິຆາຕໍ ພ຺ຣູຫິ ມາຣິສ;

ສຸຕ຺ວານ ຕວ ສາສນໍ, ວິເວເກ ສິກ຺ຂິສ຺ສາມເສ’’ຕິ.

໕໐.

ເມຖຸນມນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ, [ເມຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ ຠຄວາ]

ມຸສ຺ສເຕ ວາປິ ສາສນໍ;

ມິຈ຺ຉາ ຈ ປຏິປຊ຺ຊຕິ, ເອຕໍ ຕສ຺ມິໍ ອນາຣິຍໍ.

ເມຖຸນມນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສາຕິ. ເມຖຸນຘມ຺ໂມ ນາມ ໂຍ ໂສ ອສທ຺ຘມ຺ໂມ ຄາມຘມ຺ໂມ ວສລຘມ຺ໂມ ທຸຏ຺ຐຸລ຺ໂລ ໂອທກນ຺ຕິໂກ ຣຫສ຺ໂສ ທ຺ວຍໍທ຺ວຍສມາປຕ຺ຕິ. ກິໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ເມຖຸນຘມ຺ໂມ? ອຸຠິນ຺ນໍ ຣຕ຺ຕານໍ ສາຣຕ຺ຕານໍ ອວສ຺ສຸຕານໍ ປຣິຍຸຏ຺ຐິຕານໍ ປຣິຍາທິນ຺ນຈິຕ຺ຕານໍ ອຸຠິນ຺ນໍ ສທິສານໍ ຘມ຺ໂມຕິ – ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ເມຖຸນຘມ຺ໂມ. ຍຖາ ອຸໂຠ ກລຫກາຣກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ຠຓ຺ຑນກາຣກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ຠສ຺ສກາຣກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ວິວາທກາຣກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ອຘິກຣຓກາຣກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ວາທິໂນ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ສລ຺ລາປກາ ເມຖຸນກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ; ເອວເມວໍ ອຸຠິນ຺ນໍ ຣຕ຺ຕານໍ ສາຣຕ຺ຕານໍ ອວສ຺ສຸຕານໍ ປຣິຍຸຏ຺ຐິຕານໍ ປຣິຍາທິນ຺ນຈິຕ຺ຕານໍ ອຸຠິນ຺ນໍ ສທິສານໍ ຘມ຺ໂມຕິ – ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ເມຖຸນຘມ຺ໂມ.

ເມຖຸນມນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສາຕິ. ເມຖຸນຘມ຺ເມ ຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ປຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ອາຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ສມາຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ຕຈ຺ຈຣິຕສ຺ສ ຕພ຺ພຫຸລສ຺ສ ຕຄ຺ຄຣຸກສ຺ສ ຕນ຺ນິນ຺ນສ຺ສ ຕປ຺ໂປຓສ຺ສ ຕປ຺ປພ຺ຠາຣສ຺ສ ຕທຘິມຸຕ຺ຕສ຺ສ ຕທຘິປເຕຍ຺ຍສ຺ສາຕິ – ເມຖຸນມນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ.

ເມຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ເຖຣໍ ໂຄຕ຺ເຕນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນໍ. ອປິ ຈ ຠຄ຺ຄຣາໂຄຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄໂທໂສຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄໂມໂຫຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄມາໂນຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄທິຏ຺ຐີຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄກຓ຺ຑໂກຕິ [ຠຄ຺ຄກຓ຺ຑໂກຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄກິເລໂສຕິ ຠຄວາ, ຠຊິ ວິຠຊິ ປວິຠຊິ ຘມ຺ມຣຕນນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠວານໍ ອນ຺ຕກໂຣຕິ ຠຄວາ, ຠາວິຕກາໂຍ ຠາວິຕສີໂລ ຠາວິຕຈິຕ຺ໂຕ ຠາວິຕປຎ຺ໂຎຕິ ຠຄວາ, ຠຊິ ວາ ຠຄວາ ອຣຎ຺ຎວນປຕ຺ຖານິ [ອຣຎ຺ເຎ ວນປຕ຺ຖານິ (ສີ.)] ປນ຺ຕານິ ເສນາສນານິ ອປ຺ປສທ຺ທານິ ອປ຺ປນິຄ຺ໂຆສານິ ວິຊນວາຕານິ ມນຸສ຺ສຣາຫສ຺ເສຍ຺ຍການິ [ມນຸສ຺ສຣາຫເສຍ຺ຍການິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ປຏິສລ຺ລານສາຣຸປ຺ປານີຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ອຕ຺ຖຣສສ຺ສ ຘມ຺ມຣສສ຺ສ ວິມຸຕ຺ຕິຣສສ຺ສ ອຘິສີລສ຺ສ ອຘິຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຘິປຎ຺ຎາຍາຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈຕຸນ຺ນໍ ຌານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອປ຺ປມຎ຺ຎານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອຣູປສມາປຕ຺ຕີນນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ວິໂມກ຺ຂານໍ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ອຠິຠາຍຕນານໍ ນວນ຺ນໍ ອນຸປຸພ຺ພວິຫາຣສມາປຕ຺ຕີນນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ທສນ຺ນໍ ສຎ຺ຎາຠາວນານໍ ທສນ຺ນໍ ກສິຓສມາປຕ຺ຕີນໍ ອານາປານສ຺ສຕິສມາຘິສ຺ສ ອສຸຠສມາປຕ຺ຕິຍາຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈຕຸນ຺ນໍ ສຕິປຏ຺ຐານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ສມ຺ມປ຺ປຘານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອິທ຺ຘິປາທານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ພລານໍ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄານໍ ອຣິຍສ຺ສ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສາຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ທສນ຺ນໍ ຕຖາຄຕພລານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ເວສາຣຊ຺ຊານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ປຏິສມ຺ຠິທານໍ ຉນ຺ນໍ ອຠິຎ຺ຎານໍ [ອຠິຎ຺ຎາຓານໍ (ສີ.)] ຉນ຺ນໍ ພຸທ຺ຘຘມ຺ມານນ຺ຕິ ຠຄວາ. ຠຄວາຕິ ເນຕໍ ນາມໍ ມາຕຣາ ກຕໍ, ນ ປິຕຣາ ກຕໍ, ນ ຠາຕຣາ ກຕໍ, ນ ຠຄິນິຍາ ກຕໍ, ນ ມິຕ຺ຕາມຈ຺ເຈຫິ ກຕໍ, ນ ຎາຕິສາໂລຫິເຕຫິ ກຕໍ ນ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ກຕໍ, ນ ເທວຕາຫິ ກຕໍ. ວິໂມກ຺ຂນ຺ຕິກເມຕໍ ພຸທ຺ຘານໍ ຠຄວນ຺ຕານໍ ໂພຘິຍາ ມູເລ ສຫ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓສ຺ສ ປຏິລາຠາ ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ເມຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ ຠຄວາ.

ມຸສ຺ສເຕ ວາປິ ສາສນນ຺ຕິ. ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ສາສນໍ ມຸສ຺ສຕິ – ປຣິຍຕ຺ຕິສາສນມ຺ປິ ມຸສ຺ສຕິ, ປຏິປຕ຺ຕິສາສນມ຺ປິ ມຸສ຺ສຕິ. ກຕມໍ ປຣິຍຕ຺ຕິສາສນໍ? ຍໍ ຕສ຺ສ ປຣິຍາປຸຏໍ – ສຸຕ຺ຕໍ ເຄຍ຺ຍໍ ເວຍ຺ຍາກຣຓໍ ຄາຖາ ອຸທານໍ ອິຕິວຸຕ຺ຕກໍ ຊາຕກໍ ອພ຺ຠຸຕຘມ຺ມໍ ເວທລ຺ລໍ – ອິທໍ ປຣິຍຕ຺ຕິສາສນໍ. ຕມ຺ປິ ມຸສ຺ສຕິ ສມ຺ມຸສ຺ສຕິ ປມຸສ຺ສຕິ ສມ຺ປມຸສ຺ສຕິ ປຣິພາຫິໂຣ ໂຫຕີຕິ – ເອວມ຺ປິ ມຸສ຺ສເຕ ວາປິ ສາສນໍ.

ກຕມໍ ປຏິປຕ຺ຕິສາສນໍ? ສມ຺ມາປຏິປທາ ອນຸໂລມປຏິປທາ ອປຈ຺ຈນີກປຏິປທາ ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປທາ ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປຏິປທາ ສີເລສຸ ປຣິປູຣກາຣິຕາ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ຄຸຕ຺ຕທ຺ວາຣຕາ ໂຠຊເນ ມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕາ ຊາຄຣິຍານຸໂຍໂຄ ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ປຎ຺ຈ ພລານິ ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ – ອິທໍ ປຏິປຕ຺ຕິສາສນໍ. ຕມ຺ປິ ມຸສ຺ສຕິ ສມ຺ມຸສ຺ສຕິ ປມຸສ຺ສຕິ ສມ຺ປມຸສ຺ສຕິ ປຣິພາຫິໂຣ ໂຫຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ ມຸສ຺ສເຕ ວາປິ ສາສນໍ.

ມິຈ຺ຉາ ຈ ປຏິປຊ຺ຊຕີຕິ. ປາຓມ຺ປິ ຫນຕິ, ອທິນ຺ນມ຺ປິ ອາທິຍຕິ, ສນ຺ຘິມ຺ປິ ຉິນ຺ທຕິ, ນິລ຺ໂລປມ຺ປິ ຫຣຕິ, ເອກາຄາຣິກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ປຣິປນ຺ເຖປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ປຣທາຣມ຺ປິ ຄຈ຺ຉຕິ, ມຸສາປິ ຠຓຕີຕິ – ມິຈ຺ຉາ ຈ ປຏິປຊ຺ຊຕິ.

ເອຕໍ ຕສ຺ມິໍ ອນາຣິຍນ຺ຕິ. ເອຕໍ ຕສ຺ມິໍ ປຸຄ຺ຄເລ ອນຣິຍຘມ຺ໂມ ພາລຘມ຺ໂມ ມູຬ຺ຫຘມ຺ໂມ ອຎ຺ຎາຓຘມ຺ໂມ ອມຣາວິກ຺ເຂປຘມ຺ໂມ, ຍທິທໍ ມິຈ຺ຉາປຏິປທາຕິ – ເອຕໍ ຕສ຺ມິໍ ອນາຣິຍໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເມຖຸນມນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ, [ເມຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ ຠຄວາ]

ມຸສ຺ສເຕ ວາປິ ສາສນໍ;

ມິຈ຺ຉາ ຈ ປຏິປຊ຺ຊຕິ, ເອຕໍ ຕສ຺ມິໍ ອນາຣິຍ’’ນ຺ຕິ.

໕໑.

ເອໂກ ປຸພ຺ເພ ຈຣິຕ຺ວານ, ເມຖຸນໍ ໂຍ ນິເສວຕິ;

ຍານໍ ຠນ຺ຕໍວ ຕໍ ໂລເກ, ຫີນມາຫຸ ປຸຖຸຊ຺ຊນໍ.

ເອໂກ ປຸພ຺ເພ ຈຣິຕ຺ວານາຕິ. ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ເອໂກ ປຸພ຺ເພ ຈຣິຕ຺ວານ – ປພ຺ພຊ຺ຊາສງ຺ຂາເຕນ ວາ ຄຓາວວສ຺ສຄ຺ຄຏ຺ເຐນ ວາ. ກຖໍ ປພ຺ພຊ຺ຊາສງ຺ຂາເຕນ ເອໂກ ປຸພ຺ເພ ຈຣິຕ຺ວານ? ສພ຺ພໍ ຆຣາວາສປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕທາຣປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ຎາຕິປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ມິຕ຺ຕາມຈ຺ຈປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ສນ຺ນິຘິປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ເກສມສ຺ສຸໍ ໂອຫາເຣຕ຺ວາ ກາສາຍານິ ວຕ຺ຖານິ ອຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ອກິຎ຺ຈນຠາວໍ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ເອໂກ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕິ. ເອວໍ ປພ຺ພຊ຺ຊາສງ຺ຂາເຕນ ເອໂກ ປຸພ຺ເພ ຈຣິຕ຺ວານ.

ກຖໍ ຄຓາວວສ຺ສຄ຺ຄຏ຺ເຐນ ເອໂກ ປຸພ຺ເພ ຈຣິຕ຺ວານ? ໂສ ເອວໍ ປພ຺ພຊິໂຕ ສມາໂນ ເອໂກ ອຣຎ຺ຎວນປຕ຺ຖານິ ປນ຺ຕານິ ເສນາສນານິ ປຏິເສວຕິ ອປ຺ປສທ຺ທານິ ອປ຺ປນິຄ຺ໂຆສານິ ວິຊນວາຕານິ ມນຸສ຺ສຣາຫສ຺ເສຍ຺ຍການິ ປຏິສລ຺ລານສາຣຸປ຺ປານິ. ໂສ ເອໂກ ຄຈ຺ຉຕິ, ເອໂກ ຕິຏ຺ຐຕິ, ເອໂກ ນິສີທຕິ, ເອໂກ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ, ເອໂກ ຄາມໍ ປິຓ຺ຑາຍ ປວິສຕິ, ເອໂກ ປຏິກ຺ກມຕິ, ເອໂກ ຣໂຫ ນິສີທຕິ, ເອໂກ ຈງ຺ກມໍ ອຘິຏ຺ຐາຕິ, ເອໂກ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕິ. ເອວໍ ຄຓາວວສ຺ສຄ຺ຄຏ຺ເຐນ ເອໂກ ປຸພ຺ເພ ຈຣິຕ຺ວານ.

ເມຖຸນໍ ໂຍ ນິເສວຕີຕິ. ເມຖຸນຘມ຺ໂມ ນາມ ໂຍ ໂສ ອສທ຺ຘມ຺ໂມ…ເປ… ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ເມຖຸນຘມ຺ໂມ. ເມຖຸນໍ ໂຍ ນິເສວຕີຕິ. ໂຍ ອປເຣນ ສມເຍນ ພຸທ຺ຘໍ ຘມ຺ມໍ ສງ຺ຆໍ ສິກ຺ຂໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຍ ຫີນາຍາວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ເມຖຸນໍ ຘມ຺ມໍ ເສວຕິ ນິເສວຕິ ສໍເສວຕິ ປຏິເສວຕີຕິ – ເມຖຸນໍ ໂຍ ນິເສວຕິ.

ຍານໍ ຠນ຺ຕໍວ ຕໍ ໂລເກຕິ. ຍານນ຺ຕິ ຫຕ຺ຖິຍານໍ ອສ຺ສຍານໍ ໂຄຍານໍ ອຊຍານໍ ເມຓ຺ຑຍານໍ ໂອຏ຺ຐຍານໍ ຂຣຍານໍ ຠນ຺ຕໍ ອທນ຺ຕໍ ອກາຣິຕໍ ອວິນີຕໍ ອຸປ຺ປຖໍ ຄຓ຺ຫາຕິ, ວິສມໍ ຂາຓຸມ຺ປິ ປາສາຓມ຺ປິ ອຠິຣຸຫຕິ, ຍານມ຺ປິ ອາໂຣຫນກມ຺ປິ ຠຎ຺ຊຕິ, ປປາເຕປິ ປປຕຕິ. ຍຖາ ຕໍ ຠນ຺ຕໍ ຍານໍ ອທນ຺ຕໍ ອກາຣິຕໍ ອວິນີຕໍ ອຸປ຺ປຖໍ ຄຓ຺ຫາຕິ; ເອວເມວໍ ໂສ ວິພ຺ຠນ຺ຕໂກ ຠນ຺ຕຍານປຏິຠາໂຄ ອຸປ຺ປຖໍ ຄຓ຺ຫາຕິ, ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິໍ ຄຓ຺ຫາຕິ…ເປ… ມິຈ຺ຉາສມາຘິໍ ຄຓ຺ຫາຕິ. ຍຖາ ຕໍ ຠນ຺ຕໍ ຍານໍ ອທນ຺ຕໍ ອກາຣິຕໍ ອວິນີຕໍ ວິສມໍ ຂາຓຸມ຺ປິ ປາສາຓມ຺ປິ ອຠິຣຸຫຕິ; ເອວເມວໍ ໂສ ວິພ຺ຠນ຺ຕໂກ ຠນ຺ຕຍານປຏິຠາໂຄ ວິສມໍ ກາຍກມ຺ມໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສມໍ ວຈີກມ຺ມໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສມໍ ມໂນກມ຺ມໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສມໍ ປາຓາຕິປາຕໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສມໍ ອທິນ຺ນາທານໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສມໍ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາຣໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສມໍ ມຸສາວາທໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສມໍ ປິສຸຓວາຈໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສມໍ ຜຣຸສວາຈໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສມໍ ສມ຺ຜປ຺ປລາປໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສມໍ ອຠິຊ຺ຌໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສມໍ ພ຺ຍາປາທໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສມໍ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິໍ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສເມ ສງ຺ຂາເຣ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສເມ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸເຓ ອຠິຣຸຫຕິ, ວິສເມ ນີວຣເຓ ອຠິຣຸຫຕິ. ຍຖາ ຕໍ ຠນ຺ຕໍ ຍານໍ ອທນ຺ຕໍ ອກາຣິຕໍ ອວິນີຕໍ ຍານມ຺ປິ ອາໂຣຫນກມ຺ປິ ຠຎ຺ຊຕິ; ເອວເມວໍ ໂສ ວິພ຺ຠນ຺ຕໂກ ຠນ຺ຕຍານປຏິຠາໂຄ ນິຣເຍ ອຕ຺ຕານໍ ຠຎ຺ຊຕິ, ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິຍໍ ອຕ຺ຕານໍ ຠຎ຺ຊຕິ, ເປຕ຺ຕິວິສເຍ ອຕ຺ຕານໍ ຠຎ຺ຊຕິ, ມນຸສ຺ສໂລເກ ອຕ຺ຕານໍ ຠຎ຺ຊຕິ, ເທວໂລເກ ອຕ຺ຕານໍ ຠຎ຺ຊຕິ. ຍຖາ ຕໍ ຠນ຺ຕໍ ຍານໍ ອທນ຺ຕໍ ອກາຣິຕໍ ອວິນີຕໍ ປປາເຕ ປປຕຕິ; ເອວເມວໍ ໂສ ວິພ຺ຠນ຺ຕໂກ ຠນ຺ຕຍານປຏິຠາໂຄ ຊາຕິປປາຕມ຺ປິ ປປຕຕິ, ຊຣາປປາຕມ຺ປິ ປປຕຕິ, ພ຺ຍາຘິປປາຕມ຺ປິ ປປຕຕິ, ມຣຓປປາຕມ຺ປິ ປປຕຕິ, ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສປປາຕມ຺ປິ ປປຕຕິ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ ມນຸສ຺ສໂລເກຕິ – ຍານໍ ຠນ຺ຕໍວ ຕໍ ໂລເກ.

ຫີນມາຫຸ ປຸຖຸຊ຺ຊນນ຺ຕິ. ປຸຖຸຊ຺ຊນາຕິ ເກນຏ຺ເຐນ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ? ປຸຖຸ ກິເລເສ ຊເນນ຺ຕີຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ອວິຫຕສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິກາຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ສຕ຺ຖາຣານໍ ມຸຂຸລ຺ໂລກິກາຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ສພ຺ພຄຕີຫິ ອວຸຏ຺ຐິຕາຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ນານາຠິສງ຺ຂາເຣ [ນານາຠິສງ຺ຂາເຣຫິ (ສ຺ຍາ.)] ອຠິສງ຺ຂໂຣນ຺ຕີຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ນານາໂອເຆຫິ ວຸຍ຺ຫນ຺ຕີຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ນານາສນ຺ຕາເປຫິ ສນ຺ຕປນ຺ຕີຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ນານາປຣິຬາເຫຫິ ປຣິທຍ຺ຫນ຺ຕີຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ປຎ຺ຈສຸ ກາມຄຸເຓສຸ ຣຕ຺ຕາ ຄິທ຺ຘາ ຄຘິຕາ ມຸຈ຺ຉິຕາ ອຊ຺ໂຌສນ຺ນາ [ອຊ຺ໂຌປນ຺ນາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພຸທ຺ຘາຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ປຎ຺ຈຫິ ນີວຣເຓຫິ ອາວຸຕາ ນິວຸຕາ ໂອວຸຕາ ປິຫິຕາ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນາ ປຏິກຸຊ຺ຊິຕາຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ. ຫີນມາຫຸ ປຸຖຸຊ຺ຊນນ຺ຕິ. ປຸຖຸຊ຺ຊນໍ ຫີນໍ ນິຫີນໍ ໂອມກໍ ລາມກໍ ຉຕຸກ຺ກໍ ປຣິຕ຺ຕນ຺ຕິ ເອວມາຫໍສຸ ເອວໍ ກເຖນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓນ຺ຕິ ເອວໍ ທີປຍນ຺ຕິ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ຫີນມາຫຸ ປຸຖຸຊ຺ຊນໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເອໂກ ປຸພ຺ເພ ຈຣິຕ຺ວານ, ເມຖຸນໍ ໂຍ ນິເສວຕິ;

ຍານໍ ຠນ຺ຕໍວ ຕໍ ໂລເກ, ຫີນມາຫຸ ປຸຖຸຊ຺ຊນ’’ນ຺ຕິ.

໕໒.

ຍໂສ ກິຕ຺ຕິ ຈ ຍາ ປຸພ຺ເພ, ຫາຍເຕ ວາປິ ຕສ຺ສ ສາ;

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ສິກ຺ເຂຖ, ເມຖຸນໍ ວິປ຺ປຫາຕເວ.

ຍໂສ ກິຕ຺ຕິ ຈ ຍາ ປຸພ຺ເພ, ຫາຍເຕ ວາປິ ຕສ຺ສ ສາຕິ. ກຕໂມ ຍໂສ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປຸພ຺ເພ ສມຓຠາເວ ສກ຺ກໂຕ ໂຫຕິ ຄຣຸກໂຕ ມານິໂຕ ປູຊິໂຕ ອປຈິໂຕ ລາຠີ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານໍ – ອຍໍ ຍໂສ. ກຕມາ ກິຕ຺ຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປຸພ຺ເພ ສມຓຠາເວ ກິຕ຺ຕິວຓ຺ຓຄໂຕ ໂຫຕິ ປຓ຺ຑິໂຕ ວິຍຕ຺ໂຕ ເມຘາວີ ພຫຸສ຺ສຸໂຕ ຈິຕ຺ຕກຖີ ກລ຺ຍາຓປຏິຠາໂນ – ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິໂກຕິ ວາ ວິນຍຘໂຣຕິ ວາ ຘມ຺ມກຖິໂກຕິ ວາ ອາຣຎ຺ຎິໂກຕິ ວາ ປິຓ຺ຑປາຕິໂກຕິ ວາ ປໍສຸກູລິໂກຕິ ວາ ເຕຈີວຣິໂກຕິ ວາ ສປທານຈາຣິໂກຕິ ວາ ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິໂກຕິ ວາ ເນສຊ຺ຊິໂກຕິ ວາ ຍຖາສນ຺ຖຕິໂກຕິ ວາ ປຐມສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ ທຸຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ ຕຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ ຈຕຸຕ຺ຖສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ, ອຍໍ ກິຕ຺ຕີຕິ – ຍໂສ ກິຕ຺ຕິ ຈ ຍາ ປຸພ຺ເພ.

ຫາຍເຕ ວາປິ ຕສ຺ສ ສາຕິ. ຕສ຺ສ ອປເຣນ ສມເຍນ ພຸທ຺ຘໍ ຘມ຺ມໍ ສງ຺ຆໍ ສິກ຺ຂໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຍ ຫີນາຍາວຕ຺ຕສ຺ສ ໂສ ຈ ຍໂສ ສາ ຈ ກິຕ຺ຕິ ຫາຍຕິ ປຣິຫາຍຕິ ປຣິຘໍສຕິ ປຣິປຕຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊຕີຕິ – ຍໂສ ກິຕ຺ຕິ ຈ ຍາ ປຸພ຺ເພ ຫາຍເຕ ວາປິ ຕສ຺ສ ສາ.

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ສິກ຺ເຂຖ ເມຖຸນໍ ວິປ຺ປຫາຕເວຕິ. ເອຕນ຺ຕິ ປຸພ຺ເພ ສມຓຠາເວ ຍໂສ ກິຕ຺ຕິ ຈ, ອປຣຠາເຄ ພຸທ຺ຘໍ ຘມ຺ມໍ ສງ຺ຆໍ ສິກ຺ຂໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຍ ຫີນາຍາວຕ຺ຕສ຺ສ ອຍໂສ ຈ ອກິຕ຺ຕິ ຈ; ເອຕໍ ສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ວິປຕ຺ຕິໍ. ທິສ຺ວາຕິ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ – ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ. ສິກ຺ເຂຖາຕິ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາ – ອຘິສີລສິກ຺ຂາ, ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ, ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ. ກຕມາ ອຘິສີລສິກ຺ຂາ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ສີລວາ ໂຫຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວຣສໍວຸໂຕ ວິຫຣຕິ ອາຈາຣໂຄຈຣສມ຺ປນ຺ໂນ ອຓຸມຕ຺ເຕສຸ ວຊ຺ເຊສຸ ຠຍທສ຺ສາວີ, ສມາທາຍ ສິກ຺ຂຕິ ສິກ຺ຂາປເທສຸ. ຂຸທ຺ທໂກ ສີລກ຺ຂນ຺ໂຘ, ມຫນ຺ໂຕ ສີລກ຺ຂນ຺ໂຘ. ສີລໍ ປຕິຏ຺ຐາ ອາທິ ຈຣຓໍ ສໍຍໂມ ສໍວໂຣ ມຸຂໍ ປມຸຂໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ສມາປຕ຺ຕິຍາ – ອຍໍ ອຘິສີລສິກ຺ຂາ.

ກຕມາ ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ວິວິຈ຺ເຈວ ກາເມຫິ ວິວິຈ຺ຈ ອກຸສເລຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສວິຕກ຺ກໍ ສວິຈາຣໍ ວິເວກຊໍ ປີຕິສຸຂໍ ປຐມໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ…ເປ… ທຸຕິຍໍ ຌານໍ… ຕຕິຍໍ ຌານໍ… ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ – ອຍໍ ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ.

ກຕມາ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ປຎ຺ຎວາ ໂຫຕິ ອຸທຍຕ຺ຖຄາມິນິຍາ ປຎ຺ຎາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອຣິຍາຍ ນິພ຺ເພຘິກາຍ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂກ຺ຂຍຄາມິນິຍາ. ໂສ ອິທໍ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອຍໍ ທຸກ຺ຂສມຸທໂຍຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣໂຘຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອິເມ ອາສວາຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອຍໍ ອາສວສມຸທໂຍຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອຍໍ ອາສວນິໂຣໂຘຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອຍໍ ອາສວນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ – ອຍໍ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ. ເມຖຸນຘມ຺ໂມ ນາມ ໂຍ ໂສ ອສທ຺ຘມ຺ໂມ…ເປ… ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ເມຖຸນຘມ຺ໂມ.

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ສິກ຺ເຂຖ, ເມຖຸນໍ ວິປ຺ປຫາຕເວຕິ. ເມຖຸນຘມ຺ມສ຺ສ ປຫານາຍ ວູປສມາຍ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄາຍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘິຍາ ອຘິສີລມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອຘິຈິຕ຺ຕມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອຘິປຎ຺ຎມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ. ອິມາ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາໂຍ ອາວຊ຺ຊນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປສ຺ສນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຈ຺ຈເວກ຺ຂນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຈິຕ຺ຕໍ ອຘິຏ຺ຐຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ສທ຺ຘາຍ ອຘິມຸຈ຺ຈນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ວີຣິຍໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ສຕິໍ ອຸປຏ຺ຐເປນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຈິຕ຺ຕໍ ສມາທຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຎ຺ຎາຍ ປຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ອຠິຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ປຣິຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຫາຕພ຺ພໍ ປຊຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຠາເວຕພ຺ພໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພໍ ສຈ຺ຉິກໂຣນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ ອາຈເຣຍ຺ຍ ສມາຈເຣຍ຺ຍ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ສິກ຺ເຂຖ, ເມຖຸນໍ ວິປ຺ປຫາຕເວ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍໂສ ກິຕ຺ຕິ ຈ ຍາ ປຸພ຺ເພ, ຫາຍເຕ ວາປິ ຕສ຺ສ ສາ;

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ສິກ຺ເຂຖ, ເມຖຸນໍ ວິປ຺ປຫາຕເວ’’ຕິ.

໕໓.

ສງ຺ກປ຺ເປຫິ ປເຣໂຕ ໂສ, ກປໂຓ ວິຍ ຌາຍຕິ;

ສຸຕ຺ວາ ປເຣສໍ ນິຄ຺ໂຆສໍ, ມງ຺ກຸ ໂຫຕິ ຕຖາວິໂຘ.

ສງ຺ກປ຺ເປຫິ ປເຣໂຕ ໂສ, ກປໂຓ ວິຍ ຌາຍຕີຕິ. ກາມສງ຺ກປ຺ເປນ ພ຺ຍາປາທສງ຺ກປ຺ເປນ ວິຫິໍສາສງ຺ກປ຺ເປນ ທິຏ຺ຐິສງ຺ກປ຺ເປນ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ປິຫິໂຕ ກປໂຓ ວິຍ ມນ຺ໂທ ວິຍ ໂມມູໂຫ ວິຍ ຌາຍຕິ ປຊ຺ຌາຍຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ອປຊ຺ຌາຍຕິ [ອວຊ຺ຌາຍຕິ (ສ຺ຍາ.)]. ຍຖາ ອຸລູໂກ ຣຸກ຺ຂສາຂາຍໍ ມູສິກໍ ມຄຍມາໂນ ຌາຍຕິ ປຊ຺ຌາຍຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ອປຊ຺ຌາຍຕິ, ຍຖາ ໂກຕ຺ຖຸ ນທີຕີເຣ ມຈ຺ເຉ ມຄຍມາໂນ ຌາຍຕິ ປຊ຺ຌາຍຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ອປຊ຺ຌາຍຕິ, ຍຖາ ພິຬາໂຣ ສນ຺ຘິສມລສງ຺ກຏິເຣ ມູສິກໍ ມຄຍມາໂນ ຌາຍຕິ ປຊ຺ຌາຍຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ອປຊ຺ຌາຍຕິ, ຍຖາ ຄທ຺ຣໂຠ ວຫຈ຺ຉິນ຺ໂນ ສນ຺ຘິສມລສງ຺ກຏິເຣ ຌາຍຕິ ປຊ຺ຌາຍຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ອປຊ຺ຌາຍຕິ; ເອວເມວໍ ໂສ ວິພ຺ຠນ຺ຕໂກ ກາມສງ຺ກປ຺ເປນ ພ຺ຍາປາທສງ຺ກປ຺ເປນ ວິຫິໍສາສງ຺ກປ຺ເປນ ທິຏ຺ຐິສງ຺ກປ຺ເປນ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ປິຫິໂຕ ກປໂຓ ວິຍ ມນ຺ໂທ ວິຍ ໂມມູໂຫ ວິຍ ຌາຍຕິ ປຊ຺ຌາຍຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ອປຊ຺ຌາຍຕີຕິ – ສງ຺ກປ຺ເປຫິ ປເຣໂຕ ໂສ ກປໂຓ ວິຍ ຌາຍຕິ.

ສຸຕ຺ວາ ປເຣສໍ ນິຄ຺ໂຆສໍ, ມງ຺ກຸ ໂຫຕິ ຕຖາວິໂຘຕິ. ປເຣສນ຺ຕິ ອຸປຊ຺ຌາຍາ ວາ ອາຈຣິຍາ ວາ ສມານຸປຊ຺ຌາຍກາ ວາ ສມານາຈຣິຍກາ ວາ ມິຕ຺ຕາ ວາ ສນ຺ທິຏ຺ຐາ ວາ ສມ຺ຠຕ຺ຕາ ວາ ສຫາຍາ ວາ ໂຈເທນ຺ຕິ – ‘‘ຕສ຺ສ ເຕ, ອາວຸໂສ, ອລາຠາ, ຕສ຺ສ ເຕ ທຸລ຺ລທ຺ຘໍ, ຍໍ ຕ຺ວໍ ເອວຣູປໍ ອຸຬາຣໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ລຠິຕ຺ວາ ເອວໍ ສ຺ວາກ຺ຂາເຕ ຘມ຺ມວິນເຍ ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ເອວຣູປໍ ອຣິຍຄຓໍ ລຠິຕ຺ວາ ຫີນສ຺ສ ເມຖຸນຘມ຺ມສ຺ສ ກາຣຓາ ພຸທ຺ຘໍ ຘມ຺ມໍ ສງ຺ຆໍ ສິກ຺ຂໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຍ ຫີນາຍາວຕ຺ໂຕສິ. ສທ຺ຘາປິ ນາມ ເຕ ນາໂຫສິ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ, ຫິຣີປິ ນາມ ເຕ ນາໂຫສິ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ, ໂອຕ຺ຕປ຺ປມ຺ປິ ນາມ ເຕ ນາໂຫສິ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ, ວີຣິຍມ຺ປິ ນາມ ເຕ ນາໂຫສິ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ, ສຕິປິ ນາມ ເຕ ນາໂຫສິ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ, ປຎ຺ຎາປິ ນາມ ເຕ ນາໂຫສິ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສູ’’ຕິ. ເຕສໍ ວຈນໍ ພ຺ຍປ຺ປຖໍ ເທສນໍ ອນຸສາສນໍ ອນຸສິຏ຺ຐິໍ ສຸຕ຺ວາ ສຸຓິຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ອຸປຘາຣຍິຕ຺ວາ ອຸປລກ຺ຂຍິຕ຺ວາ ມງ຺ກຸ ໂຫຕິ, ປີຬິໂຕ ຆຏ຺ຏິໂຕ ພ຺ຍາຘິໂຕ ໂທມນສ຺ສິໂຕ ໂຫຕິ. ຕຖາວິໂຘຕິ ຕຖາວິໂຘ ຕາທິໂສ ຕສ຺ສຓ຺ຐິໂຕ ຕປ຺ປກາໂຣ ຕປ຺ປຏິຠາໂຄ. ໂຍ ໂສ ວິພ຺ຠນ຺ຕໂກຕິ – ສຸຕ຺ວາ ປເຣສໍ ນິຄ຺ໂຆສໍ ມງ຺ກຸ ໂຫຕິ ຕຖາວິໂຘ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສງ຺ກປ຺ເປຫິ ປເຣໂຕ ໂສ, ກປໂຓ ວິຍ ຌາຍຕິ;

ສຸຕ຺ວາ ປເຣສໍ ນິຄ຺ໂຆສໍ, ມງ຺ກຸ ໂຫຕິ ຕຖາວິໂຘ’’ຕິ.

໕໔.

ອຖ ສຕ຺ຖານິ ກຸຣຸເຕ, ປຣວາເທຫິ ໂຈທິໂຕ;

ເອສ ຂ຺ວສ຺ສ ມຫາເຄໂຘ, ໂມສວຊ຺ຊໍ ປຄາຫຕິ [ສໍຄາຫຕິ (ກ.)] .

ອຖ ສຕ຺ຖານິ ກຸຣຸເຕ, ປຣວາເທຫິ ໂຈທິໂຕຕິ. ອຖາຕິ ປທສນ຺ຘິ ປທສໍສຄ຺ໂຄ ປທປາຣິປູຣີ ອກ຺ຂຣສມວາໂຍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສິລິຏ຺ຐຕາ ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ – ອຖາຕິ. ສຕ຺ຖານີຕິ ຕີຓິ ສຕ຺ຖານິ – ກາຍສຕ຺ຖໍ, ວຈີສຕ຺ຖໍ, ມໂນສຕ຺ຖໍ. ຕິວິຘໍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ກາຍສຕ຺ຖໍ, ຈຕຸພ຺ພິຘໍ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ວຈີສຕ຺ຖໍ, ຕິວິຘໍ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມໂນສຕ຺ຖໍ. ປຣວາເທຫິ ໂຈທິໂຕຕິ. ອຸປຊ຺ຌາເຍຫິ ວາ ອາຈຣິເຍຫິ ວາ ສມານຸປຊ຺ຌາຍເກຫິ ວາ ສມານາຈຣິຍເກຫິ ວາ ມິຕ຺ເຕຫິ ວາ ສນ຺ທິຏ຺ເຐຫິ ວາ ສມ຺ຠຕ຺ເຕຫິ ວາ ສຫາເຍຫິ ວາ ໂຈທິໂຕ ສມ຺ປຊານມຸສາ ຠາສຕິ. ‘‘ອຠິຣໂຕ ອຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ອໂຫສິໍ ປພ຺ພຊ຺ຊາຍ. ມາຕາ ເມ ໂປເສຕພ຺ພາ, ເຕນມ຺ຫິ ວິພ຺ຠນ຺ໂຕ’’ຕິ ຠຓຕິ. ‘‘ປິຕາ ເມ ໂປເສຕພ຺ໂພ, ເຕນມ຺ຫິ ວິພ຺ຠນ຺ໂຕ’’ຕິ ຠຓຕິ. ‘‘ຠາຕາ ເມ ໂປເສຕພ຺ໂພ… ຠຄິນີ ເມ ໂປເສຕພ຺ພາ… ປຸຕ຺ໂຕ ເມ ໂປເສຕພ຺ໂພ… ຘີຕາ ເມ ໂປເສຕພ຺ພາ… ມິຕ຺ຕາ ເມ ໂປເສຕພ຺ພາ… ອມຈ຺ຈາ ເມ ໂປເສຕພ຺ພາ… ຎາຕກາ ເມ ໂປເສຕພ຺ພາ… ສາໂລຫິຕາ ເມ ໂປເສຕພ຺ພາ, ເຕນມ຺ຫິ ວິພ຺ຠນ຺ໂຕ’’ຕິ ຠຓຕິ. ວຈີສຕ຺ຖໍ ກໂຣຕິ ສງ຺ກໂຣຕິ ຊເນຕິ ສຎ຺ຊເນຕິ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຕີຕິ – ອຖ ສຕ຺ຖານິ ກຸຣຸເຕ, ປຣວາເທຫິ ໂຈທິໂຕ.

ເອສ ຂ຺ວສ຺ສ ມຫາເຄໂຘຕິ. ເອໂສ ຕສ຺ສ ມຫາເຄໂຘ ມຫາວນໍ ມຫາຄຫນໍ ມຫາກນ຺ຕາໂຣ ມຫາວິສໂມ ມຫາກຸຏິໂລ ມຫາປງ຺ໂກ ມຫາປລິໂປ ມຫາປລິໂພໂຘ ມຫາພນ຺ຘນໍ, ຍທິທໍ ສມ຺ປຊານມຸສາວາໂທຕິ – ເອສ ຂ຺ວສ຺ສ ມຫາເຄໂຘ.

ໂມສວຊ຺ຊໍ ປຄາຫຕີຕິ. ໂມສວຊ຺ຊໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຸສາວາໂທ. ອິເຘກຈ຺ໂຈ ສຠຄ຺ຄໂຕ ວາ ປຣິສຄ຺ຄໂຕ ວາ ຎາຕິມຊ຺ຌຄໂຕ ວາ ປູຄມຊ຺ຌຄໂຕ ວາ ຣາຊກຸລມຊ຺ຌຄໂຕ ວາ ອຠິນີໂຕ ສກ຺ຂິປຸຏ຺ໂຐ – ‘‘ເອຫມ຺ໂຠ ປຸຣິສ, ຍໍ ຊານາສິ ຕໍ ວເທຫີ’’ຕິ, ໂສ ອຊານໍ ວາ ອາຫ – ‘‘ຊານາມີ’’ຕິ, ‘‘ຊານໍ’’ ວາ ອາຫ – ‘‘ນ ຊານາມີ’’ຕິ, ອປສ຺ສໍ ວາ ອາຫ – ‘‘ປສ຺ສາມີ’’ຕິ, ປສ຺ສໍ ວາ ອາຫ – ‘‘ນ ປສ຺ສາມີ’’ຕິ. ອິຕິ ອຕ຺ຕເຫຕຸ ວາ ປຣເຫຕຸ ວາ ອາມິສກິຎ຺ຈິກ຺ຂເຫຕຸ ວາ ສມ຺ປຊານມຸສາ ຠາສຕິ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ໂມສວຊ຺ຊໍ.

ອປິ ຈ ຕີຫາກາເຣຫິ ມຸສາວາໂທ ໂຫຕິ. ປຸພ຺ເພວສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ຠຓິສ຺ສ’’ນ຺ຕິ, ຠຓນ຺ຕສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ຠຓາມີ’’ຕິ, ຠຓິຕສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ມຍາ ຠຓິຕ’’ນ຺ຕິ. ອິເມຫິ ຕີຫາກາເຣຫິ ມຸສາວາໂທ ໂຫຕິ. ອປິ ຈ ຈຕູຫາກາເຣຫິ ມຸສາວາໂທ ໂຫຕິ. ປຸພ຺ເພວສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ຠຓິສ຺ສ’’ນ຺ຕິ, ຠຓນ຺ຕສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ຠຓາມີ’’ຕິ, ຠຓິຕສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ມຍາ ຠຓິຕ’’ນ຺ຕິ, ວິນິຘາຍ ທິຏ຺ຐິໍ. ອິເມຫິ ຈຕູຫາກາເຣຫິ ມຸສາວາໂທ ໂຫຕິ. ອປິ ຈ ປຎ຺ຈຫາກາເຣຫິ… ຉຫາກາເຣຫິ… ສຕ຺ຕຫາກາເຣຫິ… ອຏ຺ຐຫາກາເຣຫິ ມຸສາວາໂທ ໂຫຕິ. ປຸພ຺ເພວສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ຠຓິສ຺ສ’’ນ຺ຕິ, ຠຓນ຺ຕສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ຠຓາມີ’’ຕິ, ຠຓິຕສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ມຍາ ຠຓິຕ’’ນ຺ຕິ, ວິນິຘາຍ ທິຏ຺ຐິໍ, ວິນິຘາຍ ຂນ຺ຕິໍ, ວິນິຘາຍ ຣຸຈິໍ, ວິນິຘາຍ ສຎ຺ຎໍ, ວິນິຘາຍ ຠາວໍ. ອິເມຫິ ອຏ຺ຐຫາກາເຣຫິ ມຸສາວາໂທ ໂຫຕິ. ໂມສວຊ຺ຊໍ ປຄາຫຕີຕິ. ໂມສວຊ຺ຊໍ ປຄາຫຕິ ໂອຄາຫຕິ ອຊ຺ໂຌຄາຫຕິ ປວິສຕີຕິ – ໂມສວຊ຺ຊໍ ປຄາຫຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອຖ ສຕ຺ຖານິ ກຸຣຸເຕ, ປຣວາເທຫິ ໂຈທິໂຕ;

ເອສ ຂ຺ວສ຺ສ ມຫາເຄໂຘ, ໂມສວຊ຺ຊໍ ປຄາຫຕີ’’ຕິ.

໕໕.

ປຓ຺ຑິໂຕຕິ ສມຎ຺ຎາໂຕ, ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ [ເອກຈຣິຍໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ອຘິຏ຺ຐິໂຕ;

ສ ຈາປິ ເມຖຸເນ ຍຸຕ຺ໂຕ, ມນ຺ໂທວ ປຣິກິສ຺ສຕິ.

ປຓ຺ຑິໂຕຕິ ສມຎ຺ຎາໂຕຕິ. ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປຸພ຺ເພ ສມຓຠາເວ ກິຕ຺ຕິ ວຓ຺ຓຄໂຕ ໂຫຕິ – ‘‘ປຓ຺ຑິໂຕ ວິຍຕ຺ໂຕ ເມຘາວີ ພຫຸສ຺ສຸໂຕ ຈິຕ຺ຕກຖີ ກລ຺ຍາຓປຏິຠາໂນ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິໂກຕິ ວາ ວິນຍຘໂຣຕິ ວາ ຘມ຺ມກຖິໂກຕິ ວາ…ເປ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີ’’ຕິ ວາ. ເອວໍ ຎາໂຕ ໂຫຕິ ປຎ຺ຎາໂຕ ສມຎ຺ຎາໂຕ ໂຫຕີຕິ – ປຓ຺ຑິໂຕຕິ ສມຎ຺ຎາໂຕ.

ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ອຘິຏ຺ຐິໂຕຕິ. ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ອຘິຏ຺ຐິໂຕ – ປພ຺ພຊ຺ຊາສງ຺ຂາເຕນ ວາ ຄຓາວວສ຺ສຄ຺ຄຏ຺ເຐນ ວາ. ກຖໍ ປພ຺ພຊ຺ຊາສງ຺ຂາເຕນ ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ອຘິຏ຺ຐິໂຕ? ສພ຺ພໍ ຆຣາວາສປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ…ເປ… ເອວໍ ປພ຺ພຊ຺ຊາສງ຺ຂາເຕນ ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ອຘິຏ຺ຐິໂຕ. ກຖໍ ຄຓາວວສ຺ສຄ຺ຄຏ຺ເຐນ ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ອຘິຏ຺ຐິໂຕ? ໂສ ເອວໍ ປພ຺ພຊິໂຕ ສມາໂນ ເອໂກ ອຣຎ຺ຎວນປຕ຺ຖານິ ປນ຺ຕານິ…ເປ… ເອວໍ ຄຓາວວສ຺ສຄ຺ຄຏ຺ເຐນ ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ອຘິຏ຺ຐິໂຕຕິ – ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ອຘິຏ຺ຐິໂຕ.

ສ ຈາປິ ເມຖຸເນ ຍຸຕ຺ໂຕຕິ. ເມຖຸນຘມ຺ໂມ ນາມ ໂຍ ໂສ ອສທ຺ຘມ຺ໂມ ຄາມຘມ຺ໂມ…ເປ… ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ເມຖຸນຘມ຺ໂມ. ສ ຈາປິ ເມຖຸເນ ຍຸຕ຺ໂຕຕິ. ໂສ ອປເຣນ ສມເຍນ ພຸທ຺ຘໍ ຘມ຺ມໍ ສງ຺ຆໍ ສິກ຺ຂໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຍ ຫີນາຍາວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ເມຖຸນຘມ຺ເມ ຍຸຕ຺ໂຕ [ຍຸຕ຺ໂຕ ສໍຍຸຕ຺ໂຕ (ສີ.)] ປຍຸຕ຺ໂຕ ອາຍຸຕ຺ໂຕ ສມາຍຸຕ຺ໂຕຕິ – ສ ຈາປິ ເມຖຸເນ ຍຸຕ຺ໂຕ.

ມນ຺ໂທວ ປຣິກິສ຺ສຕີຕິ. ກປໂຓ ວິຍ ມນ຺ໂທ ວິຍ ໂມມູໂຫ ວິຍ ກິສ຺ສຕິ ປຣິກິສ຺ສຕິ ປຣິກິລິສ຺ສຕິ. ປາຓມ຺ປິ ຫນຕິ, ອທິນ຺ນມ຺ປິ ອາທິຍຕິ, ສນ຺ຘິມ຺ປິ ຉິນ຺ທຕິ, ນິລ຺ໂລປມ຺ປິ ຫຣຕິ, ເອກາຄາຣິກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ປຣິປນ຺ເຖປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ປຣທາຣມ຺ປິ ຄຈ຺ຉຕິ, ມຸສາປິ ຠຓຕິ. ເອວມ຺ປິ ກິສ຺ສຕິ ປຣິກິສ຺ສຕິ ປຣິກິລິສ຺ສຕິ. ຕເມນໍ ຣາຊາໂນ ຄເຫຕ຺ວາ ວິວິຘາ ກມ຺ມກາຣຓາ ກາເຣນ຺ຕິ – ກສາຫິປິ ຕາເຬນ຺ຕິ, ເວຕ຺ເຕຫິປິ ຕາເຬນ຺ຕິ, ອທ຺ຘທຓ຺ຑເກຫິປິ ຕາເຬນ຺ຕິ, ຫຕ຺ຖມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ, ປາທມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ, ຫຕ຺ຖປາທມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ, ກຓ຺ຓມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ, ນາສມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ, ກຓ຺ຓນາສມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ, ພິລງ຺ຄຖາລິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ສງ຺ຂມຸຓ຺ຑິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ຣາຫຸມຸຂມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ໂຊຕິມາລິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ຫຕ຺ຖປຊ຺ໂຊຕິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ເອຣກວຕ຺ຕິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ຈິຣກວາສິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ເອເຓຍ຺ຍກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ພຬິສມໍສິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ກຫາປຓິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ຂາຣາປຕຈ຺ຉິກມ຺ປິ [ຂາຣາປຏິຈ຺ຉກມ຺ປິ (ກ.)] ກໂຣນ຺ຕິ, ປລິຆປຣິວຕ຺ຕິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ປລາລປີຐກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ຕຕ຺ເຕນປິ ເຕເລນ ໂອສິຎ຺ຈນ຺ຕິ, ສຸນເຂຫິປິ ຂາທາເປນ຺ຕິ, ຊີວນ຺ຕມ຺ປິ ສູເລ ອຸຕ຺ຕາເສນ຺ຕິ, ອສິນາປິ ສີສໍ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ. ເອວມ຺ປິ ກິສ຺ສຕິ ປຣິກິສ຺ສຕິ ປຣິກິລິສ຺ສຕິ.

ອຖ ວາ ກາມຕຓ຺ຫາຍ ອຠິຠູໂຕ ປຣິຍາທິນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ໂຠເຄ ປຣິເຍສນ຺ໂຕ ນາວາຍ ມຫາສມຸທ຺ທໍ ປກ຺ຂນ຺ທຕິ, ສີຕສ຺ສ ປຸຣກ຺ຂໂຕ ອຸຓ຺ຫສ຺ສ ປຸຣກ຺ຂໂຕ ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ເສຫິ ປີຬິຍມາໂນ ຂຸປ຺ປິປາສາຍ ມິຍ຺ຍມາໂນ ຕິຄຸມ຺ພໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຕກ຺ໂກລໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຕກ຺ກສີລໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ກາລມຸຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ປຸຣປູຣໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ເວສຸງ຺ຄໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ເວຣາປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຊວໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຕາມລິໍ [ກມລິໍ (ສ຺ຍາ.), ຕໍມລິໍ (ກ.)] ຄຈ຺ຉຕິ, ວງ຺ຄໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ເອຬພນ຺ຘນໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ສຸວຓ຺ຓກູຏໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ສຸວຓ຺ຓຠູມິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຕມ຺ພປາຓິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ສຸປ຺ປາທກໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຠາຣຸກຈ຺ຉໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ສຸຣຏ຺ຐໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຠງ຺ຄໂລກໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຠງ຺ຄຓໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ສຣມຕໍ ຄຓໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ໂຍນໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ປຣມໂຍນໍ [ປີນໍ (ສ຺ຍາ.)] ຄຈ຺ຉຕິ, ວິນກໍ [ນວກໍ (ສີ.)] ຄຈ຺ຉຕິ, ມູລປທໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ມຣຸກນ຺ຕາຣໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຊຓ຺ຓຸປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ອຊປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ເມຓ຺ຑປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ສງ຺ກຸປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຉຕ຺ຕປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ວໍສປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ສກຸຓປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ມູສິກປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ທຣິປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ເວຕ຺ຕາຈາຣໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ເອວມ຺ປິ ກິສ຺ສຕິ ປຣິກິສ຺ສຕິ ປຣິກິລິສ຺ສຕິ.

ຄເວສນ຺ໂຕ ນ ວິນ຺ທຕິ, ອລາຠມູລກມ຺ປິ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ປຏິສໍເວເທຕິ. ເອວມ຺ປິ ກິສ຺ສຕິ ປຣິກິສ຺ສຕິ ປຣິກິລິສ຺ສຕິ.

ຄເວສນ຺ໂຕ ວິນ຺ທຕິ, ລທ຺ຘາປິ ອາຣກ຺ຂມູລກມ຺ປິ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ປຏິສໍເວເທຕິ – ‘‘ກິນ຺ຕິ ເມ ໂຠເຄ ເນວ ຣາຊາໂນ ຫເຣຍ຺ຍຸໍ, ນ ໂຈຣາ ຫເຣຍ຺ຍຸໍ, ນ ອຄ຺ຄີ ທເຫຍ຺ຍຸໍ, ນ ອຸທກໍ ວເຫຍ຺ຍ, ນ ອປິຍາ ທາຍາທາ ຫເຣຍ຺ຍຸ’’ນ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ເອວໍ ອາຣກ຺ຂໂຕ ໂຄປຍໂຕ ເຕ ໂຠຄາ ວິປ຺ປລຸຊ຺ຊນ຺ຕິ. ໂສ ວິປ຺ປໂຍຄມູລກມ຺ປິ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ປຏິສໍເວເທຕິ. ເອວມ຺ປິ ກິສ຺ສຕິ ປຣິກິສ຺ສຕິ ປຣິກິລິສ຺ສຕີຕິ – ສ ຈາປິ ເມຖຸເນ ຍຸຕ຺ໂຕ, ມນ຺ໂທວ ປຣິກິສ຺ສຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປຓ຺ຑິໂຕຕິ ສມຎ຺ຎາໂຕ, ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ອຘິຏ຺ຐິໂຕ;

ສ ຈາປິ ເມຖຸເນ ຍຸຕ຺ໂຕ, ມນ຺ໂທວ ປຣິກິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

໕໖.

ເອຕມາທີນວໍ ຎຕ຺ວາ, ມຸນິໍ ປຸພ຺ພາປເຣ ອິຘ;

ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ທຬ຺ຫໍ ກຍິຣາ, ນ ນິເສເວຖ ເມຖຸນໍ.

ເອຕມາທີນວໍ ຎຕ຺ວາ, ມຸນິ ປຸພ຺ພາປເຣ ອິຘາຕິ. ເອຕນ຺ຕິ ປຸພ຺ເພ ສມຓຠາເວ ຍໂສ ຈ ກິຕ຺ຕິ ຈ, ອປຣຠາເຄ ພຸທ຺ຘໍ ຘມ຺ມໍ ສງ຺ຆໍ ສິກ຺ຂໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຍ ຫີນາຍາວຕ຺ຕສ຺ສ ອຍໂສ ຈ ອກິຕ຺ຕິ ຈ; ເອຕໍ ສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ວິປຕ຺ຕິຎ຺ຈ. ຎຕ຺ວາຕິ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ມຸນີຕິ. ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ອິຘາຕິ ອິມິສ຺ສາ ທິຏ຺ຐິຍາ ອິມິສ຺ສາ ຂນ຺ຕິຍາ ອິມິສ຺ສາ ຣຸຈິຍາ ອິມສ຺ມິໍ ອາທາເຍ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ເມ ອິມສ຺ມິໍ ວິນເຍ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ອິມສ຺ມິໍ ປາວຈເນ ອິມສ຺ມິໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິເຍ ອິມສ຺ມິໍ ສຕ຺ຖຸສາສເນ ອິມສ຺ມິໍ ອຕ຺ຕຠາເວ ອິມສ຺ມິໍ ມນຸສ຺ສໂລເກຕິ – ເອຕມາທີນວໍ ຎຕ຺ວາ ມຸນິ ປຸພ຺ພາປເຣ ອິຘ.

ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ທຬ຺ຫໍ ກຍິຣາຕິ. ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ທຬຫໍ ກເຣຍ຺ຍ – ປພ຺ພຊ຺ຊາສງ຺ຂາເຕນ ວາ ຄຓາວວສ຺ສຄ຺ຄຏ຺ເຐນ ວາ. ກຖໍ ປພ຺ພຊ຺ຊາສງ຺ຂາເຕນ ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ທຬ຺ຫໍ ກເຣຍ຺ຍ? ສພ຺ພໍ ຆຣາວາສປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕທາຣປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ຎາຕິປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ມິຕ຺ຕາມຈ຺ຈປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ສນ຺ນິຘິປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ເກສມສ຺ສຸໍ ໂອຫາເຣຕ຺ວາ ກາສາຍານິ ວຕ຺ຖານິ ອຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ອກິຎ຺ຈນຠາວໍ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ເອໂກ ຈເຣຍ຺ຍ ວິຫເຣຍ຺ຍ ອິຣິເຍຍ຺ຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ ປາເລຍ຺ຍ ຍເປຍ຺ຍ ຍາເປຍ຺ຍ. ເອວໍ ປພ຺ພຊ຺ຊາສງ຺ຂາເຕນ ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ທຬ຺ຫໍ ກເຣຍ຺ຍ.

ກຖໍ ຄຓາວວສ຺ສຄ຺ຄຏ຺ເຐນ ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ທຬ຺ຫໍ ກເຣຍ຺ຍ? ໂສ ເອວໍ ປພ຺ພຊິໂຕ ສມາໂນ ເອໂກ ອຣຎ຺ຎວນປຕ຺ຖານິ ປນ຺ຕານິ ເສນາສນານິ ປຏິເສເວຍ຺ຍ ອປ຺ປສທ຺ທານິ ອປ຺ປນິຄ຺ໂຆສານິ ວິຊນວາຕານິ ມນຸສ຺ສຣາຫສ຺ເສຍ຺ຍການິ ປຏິສລ຺ລານສາຣຸປ຺ປານິ. ໂສ ເອໂກ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ເອໂກ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ, ເອໂກ ນິສີເທຍ຺ຍ, ເອໂກ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຍ຺ຍ, ເອໂກ ຄາມໍ ປິຓ຺ຑາຍ ປວິເສຍ຺ຍ, ເອໂກ ປຏິກ຺ກເມຍ຺ຍ, ເອໂກ ຣໂຫ ນິສີເທຍ຺ຍ, ເອໂກ ຈງ຺ກມໍ ອຘິຏ຺ເຐຍ຺ຍ, ເອໂກ ຈເຣຍ຺ຍ ວິຫເຣຍ຺ຍ ອິຣິເຍຍ຺ຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ ປາເລຍ຺ຍ ຍເປຍ຺ຍ ຍາເປຍ຺ຍ. ເອວໍ ຄຓາວວສ຺ສຄ຺ຄຏ຺ເຐນ ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ທຬ຺ຫໍ ກເຣຍ຺ຍາຕິ – ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ທຬ຺ຫໍ ກເຣຍ຺ຍ, ຖິຣໍ ກເຣຍ຺ຍ, ທຬ຺ຫໍ ສມາທາໂນ ອສ຺ສ, ອວຏ຺ຐິຕສມາທາໂນ ອສ຺ສ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສູຕິ – ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ທຬ຺ຫໍ ກຍິຣາ.

ນ ນິເສເວຖ ເມຖຸນນ຺ຕິ. ເມຖຸນຘມ຺ໂມ ນາມ ໂຍ ໂສ ອສທ຺ຘມ຺ໂມ ຄາມຘມ຺ໂມ…ເປ… ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ເມຖຸນຘມ຺ໂມ. ເມຖຸນຘມ຺ມໍ ນ ເສເວຍ຺ຍ ນ ນິເສເວຍ຺ຍ ນ ສໍເສເວຍ຺ຍ ນ ປຏິເສເວຍ຺ຍ ນ ຈເຣຍ຺ຍ ນ ສມາຈເຣຍ຺ຍ ນ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ນ ນິເສເວຖ ເມຖຸນໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເອຕມາທີນວໍ ຎຕ຺ວາ, ມຸນິ ປຸພ຺ພາປເຣ ອິຘ;

ເອກຈ຺ຈຣິຍໍ ທຬ຺ຫໍ ກຍິຣາ, ນ ນິເສເວຖ ເມຖຸນ’’ນ຺ຕິ.

໕໗.

ວິເວກຎ຺ເຎວ ສິກ຺ເຂຖ, ເອຕໍ ອຣິຍານມຸຕ຺ຕມໍ;

ນ ເຕນ ເສຏ຺ໂຐ ມຎ຺ເຎຖ, ສ ເວ ນິພ຺ພານສນ຺ຕິເກ.

ວິເວກຎ຺ເຎວ ສິກ຺ເຂຖາຕິ. ວິເວໂກຕິ ຕໂຍ ວິເວກາ – ກາຍວິເວໂກ, ຈິຕ຺ຕວິເວໂກ, ອຸປຘິວິເວໂກ. ກຕໂມ ກາຍວິເວໂກ…ເປ… ອຍໍ ອຸປຘິວິເວໂກ. ກາຍວິເວໂກ ຈ ວິເວກຏ຺ຐກາຍານໍ ເນກ຺ຂມ຺ມາຠິຣຕານໍ. ຈິຕ຺ຕວິເວໂກ ຈ ປຣິສຸທ຺ຘຈິຕ຺ຕານໍ ປຣມໂວທານປ຺ປຕ຺ຕານໍ. ອຸປຘິວິເວໂກ ຈ ນິຣູປຘີນໍ ປຸຄ຺ຄລານໍ ວິສງ຺ຂາຣຄຕານໍ. ສິກ຺ຂາຕິ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາ – ອຘິສີລສິກ຺ຂາ, ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ, ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ…ເປ… ອຍໍ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ. ວິເວກຎ຺ເຎວ ສິກ຺ເຂຖາຕິ ວິເວກຎ຺ເຎວ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ ອາຈເຣຍ຺ຍ ສມາຈເຣຍ຺ຍ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ວິເວກຎ຺ເຎວ ສິກ຺ເຂຖ.

ເອຕໍ ອຣິຍານມຸຕ຺ຕມນ຺ຕິ. ອຣິຍາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ພຸທ຺ຘາ ຈ ພຸທ຺ຘສາວກາ ຈ ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘາ ຈ. ອຣິຍານໍ ເອຕໍ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣໍ ຍທິທໍ ວິເວກຈຣິຍາຕິ – ເອຕໍ ອຣິຍານມຸຕ຺ຕມໍ.

ນ ເຕນ ເສຏ຺ໂຐ ມຎ຺ເຎຖາຕິ. ກາຍວິເວກຈຣິຍາຍ ອຸນ຺ນຕິໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ອຸນ຺ນມໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ມານໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ຖາມໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ຖມ຺ຠໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ນ ເຕນ ມານໍ ຊເນຍ຺ຍ, ນ ເຕນ ຖທ຺ໂຘ ອສ຺ສ ປຕ຺ຖທ຺ໂຘ ປຄ຺ຄຫິຕສິໂຣຕິ – ເຕນ ເສຏ຺ໂຐ ນ ມຎ຺ເຎຖ.

ສ ເວ ນິພ຺ພານສນ຺ຕິເກຕິ. ໂສ ນິພ຺ພານສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ສາມນ຺ຕາ ອາສນ຺ເນ ອວິທູເຣ ອຸປກຏ຺ເຐຕິ – ສ ເວ ນິພ຺ພານສນ຺ຕິເກ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ວິເວກຎ຺ເຎວ ສິກ຺ເຂຖ, ເອຕໍ ອຣິຍານມຸຕ຺ຕມໍ;

ນ ເຕນ ເສຏ຺ໂຐ ມຎ຺ເຎຖ, ສ ເວ ນິພ຺ພານສນ຺ຕິເກ’’ຕິ.

໕໘.

ຣິຕ຺ຕສ຺ສ ມຸນິໂນ ຈຣໂຕ, ກາເມສຸ ອນເປກ຺ຂິໂນ;

ໂອຆຕິຓ຺ຓສ຺ສ ປິຫຍນ຺ຕິ, ກາເມສຸ ຄຘິຕາ ປຊາ.

ຣິຕ຺ຕສ຺ສ ມຸນິໂນ ຈຣໂຕຕິ. ຣິຕ຺ຕສ຺ສ ວິວິຕ຺ຕສ຺ສ ປວິວິຕ຺ຕສ຺ສ, ກາຍທຸຈ຺ຈຣິເຕນ ຣິຕ຺ຕສ຺ສ ວິວິຕ຺ຕສ຺ສ ປວິວິຕ຺ຕສ຺ສ. ວຈີທຸຈ຺ຈຣິເຕນ…ເປ… ມໂນທຸຈ຺ຈຣິເຕນ… ຣາເຄນ… ໂທເສນ… ໂມເຫນ… ໂກເຘນ… ອຸປນາເຫນ… ມກ຺ເຂນ… ປຬາເສນ… ອິສ຺ສາຍ… ມຈ຺ຉຣິເຍນ… ມາຍາຍ… ສາເຐຍ຺ເຍນ… ຖມ຺ເຠນ… ສາຣມ຺ເຠນ… ມາເນນ… ອຕິມາເນນ… ມເທນ… ປມາເທນ… ສພ຺ພກິເລເສຫິ… ສພ຺ພທຸຈ຺ຈຣິເຕຫິ… ສພ຺ພທຣເຖຫິ… ສພ຺ພປຣິຬາເຫຫິ… ສພ຺ພສນ຺ຕາເປຫິ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາເຣຫິ ຣິຕ຺ຕສ຺ສ ວິວິຕ຺ຕສ຺ສ ປວິວິຕ຺ຕສ຺ສ. ມຸນິໂນຕິ. ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ຈຣໂຕຕິ ຈຣໂຕ ວິຫຣໂຕ ອິຣິຍໂຕ ວຕ຺ຕໂຕ ປາລຍໂຕ ຍປຍໂຕ ຍາປຍໂຕຕິ – ຣິຕ຺ຕສ຺ສ ມຸນິໂນ ຈຣໂຕ.

ກາເມສຸ ອນເປກ຺ຂິໂນຕິ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ວຕ຺ຖຸກາເມ ປຣິຊານິຕ຺ວາ ກິເລສກາເມ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາ ກາເມສຸ ອນເປກ຺ຂມາໂນ ຈຕ຺ຕກາໂມ ວນ຺ຕກາໂມ ມຸຕ຺ຕກາໂມ ປຫີນກາໂມ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐກາໂມ, ວີຕຣາໂຄ ຈຕ຺ຕຣາໂຄ ວນ຺ຕຣາໂຄ ມຸຕ຺ຕຣາໂຄ ປຫີນຣາໂຄ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຣາໂຄ ນິຈ຺ຉາໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ສີຕິຠູໂຕ [ສີຕີຠູໂຕ (ສີ.)] ສຸຂປ຺ປຏິສໍເວທີ ພ຺ຣຫ຺ມຠູເຕນ ອຕ຺ຕນາ ວິຫຣຕີຕິ – ກາເມສຸ ອນເປກ຺ຂິໂນ.

ໂອຆຕິຓ຺ຓສ຺ສ ປິຫຍນ຺ຕິ, ກາເມສຸ ຄຘິຕາ ປຊາຕິ. ປຊາຕິ ສຕ຺ຕາຘິວຈນໍ ປຊາ ກາເມສຸ ຣຕ຺ຕາ ຄິທ຺ຘາ ຄຘິຕາ ມຸຈ຺ຉິຕາ ອຊ຺ໂຌສນ຺ນາ ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພຸທ຺ຘາ. ເຕ ກາໂມຆໍ ຕິຓ຺ຓສ຺ສ ຠໂວຆໍ ຕິຓ຺ຓສ຺ສ ທິຏ຺ໂຐຆໍ ຕິຓ຺ຓສ຺ສ ອວິຊ຺ໂຊຆໍ ຕິຓ຺ຓສ຺ສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣປຖໍ ຕິຓ຺ຓສ຺ສ ອຸຕ຺ຕິຓ຺ຓສ຺ສ ນິຕ຺ຕິຓ຺ຓສ຺ສ ອຕິກ຺ກນ຺ຕສ຺ສ ສມຕິກ຺ກນ຺ຕສ຺ສ ວີຕິວຕ຺ຕສ຺ສ ປາຣໍ ຄຕສ຺ສ ປາຣໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ອນ຺ຕໍ ຄຕສ຺ສ ອນ຺ຕໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ໂກຏິໍ ຄຕສ຺ສ ໂກຏິໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ປຣິຍນ຺ຕໍ ຄຕສ຺ສ ປຣິຍນ຺ຕໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ໂວສານໍ ຄຕສ຺ສ ໂວສານໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ຕາຓໍ ຄຕສ຺ສ ຕາຓໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ເລຓໍ ຄຕສ຺ສ ເລຓໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ສຣຓໍ ຄຕສ຺ສ ສຣຓໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ອຠຍໍ ຄຕສ຺ສ ອຠຍໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ອຈ຺ຈຸຕໍ ຄຕສ຺ສ ອຈ຺ຈຸຕໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ອມຕໍ ຄຕສ຺ສ ອມຕໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ນິພ຺ພານໍ ຄຕສ຺ສ ນິພ຺ພານໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ ສາທິຍນ຺ຕິ ປຕ຺ຖຍນ຺ຕິ ປິຫຍນ຺ຕິ ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕິ. ຍຖາ ອິຓາຍິກາ ອານຓ຺ຍໍ [ອາຓຓ຺ຍໍ (ອຏ຺ຐ.)] ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ ປິຫຍນ຺ຕິ, ຍຖາ ອາພາຘິກາ ອາໂຣຄ຺ຍໍ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ ປິຫຍນ຺ຕິ, ຍຖາ ພນ຺ຘນພທ຺ຘາ ພນ຺ຘນໂມກ຺ຂໍ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ ປິຫຍນ຺ຕິ, ຍຖາ ທາສາ ຠຸຊິສ຺ສໍ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ ປິຫຍນ຺ຕິ, ຍຖາ ກນ຺ຕາຣທ຺ຘານປກ຺ຂນ຺ທາ [ກນ຺ຕາຣທ຺ຘານປກ຺ຂນ຺ຕາ (ສີ.), ກນ຺ຕາຣທ຺ຘານປກ຺ຂນ຺ນາ (ສ຺ຍາ.)] ເຂມນ຺ຕຠູມິໍ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ ປິຫຍນ຺ຕິ; ເອວເມວໍ ປຊາ ກາເມສຸ ຣຕ຺ຕາ ຄິທ຺ຘາ ຄຘິຕາ ມຸຈ຺ຉິຕາ ອຊ຺ໂຌສນ຺ນາ ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພຸທ຺ຘາ ເຕ ກາໂມຆໍ ຕິຓ຺ຓສ຺ສ ຠໂວຆໍ ຕິຓ຺ຓສ຺ສ…ເປ… ນິພ຺ພານໍ ຄຕສ຺ສ ນິພ຺ພານໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ ສາທິຍນ຺ຕິ ປຕ຺ຖຍນ຺ຕິ ປິຫຍນ຺ຕິ ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕີຕິ – ໂອຆຕິຓ຺ຓສ຺ສ ປິຫຍນ຺ຕິ, ກາເມສຸ ຄຘິຕາ ປຊາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຣິຕ຺ຕສ຺ສ ມຸນິໂນ ຈຣໂຕ, ກາເມສຸ ອນເປກ຺ຂິໂນ;

ໂອຆຕິຓ຺ຓສ຺ສ ປິຫຍນ຺ຕິ, ກາເມສຸ ຄຘິຕາ ປຊາ’’ຕິ.

ຕິສ຺ສເມຕ຺ເຕຍ຺ຍສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ສຕ຺ຕໂມ.

໘. ປສູຣສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ອຖ ປສູຣສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສໍ ວກ຺ຂຕິ –

໕໙.

ອິເຘວ ສຸທ຺ຘິໍ ອິຕິ ວາທຍນ຺ຕິ, ນາຎ຺ເຎສຸ ຘມ຺ເມສຸ ວິສຸທ຺ຘິມາຫຸ;

ຍໍ ນິສ຺ສິຕາ ຕຕ຺ຖ ສຸຠໍ ວທານາ, ປຈ຺ເຈກສຈ຺ເຈສຸ ປຸຖູ ນິວິຏ຺ຐາ.

ອິເຘວ ສຸທ຺ຘິໍ ອິຕິ ວາທຍນ຺ຕີຕິ. ອິເຘວ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ. ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ. ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ … ອນ຺ຕວາ ໂລໂກ… ອນນ຺ຕວາ ໂລໂກ… ຕໍ ຊີວໍ ຕໍ ສຣີຣໍ… ອຎ຺ຎໍ ຊີວໍ ອຎ຺ຎໍ ສຣີຣໍ… ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ໂຫຕິ ຈ ນ ຈ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ອິເຘວ ສຸທ຺ຘິໍ ອິຕິ ວາທຍນ຺ຕິ.

ນາຎ຺ເຎສຸ ຘມ຺ເມສຸ ວິສຸທ຺ຘິມາຫູຕິ. ອຕ຺ຕໂນ ສຕ຺ຖາຣໍ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ຐເປຕ຺ວາ ສພ຺ເພ ປຣວາເທ ຂິປນ຺ຕິ ອຸກ຺ຂິປນ຺ຕິ ປຣິກ຺ຂິປນ຺ຕິ. ‘‘ໂສ ສຕ຺ຖາ ນ ສພ຺ພຎ຺ຎູ, ຘມ຺ໂມ ນ ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ, ຄໂຓ ນ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ໂນ, ທິຏ຺ຐິ ນ ຠທ຺ທິກາ, ປຏິປທາ ນ ສຸປຎ຺ຎຕ຺ຕາ, ມຄ຺ໂຄ ນ ນິຍ຺ຍານິໂກ, ນຕ຺ເຖຕ຺ຖ ສຸທ຺ຘິ ວາ ວິສຸທ຺ຘິ ວາ ປຣິສຸທ຺ຘິ ວາ ມຸຕ຺ຕິ ວາ ວິມຸຕ຺ຕິ ວາ ປຣິມຸຕ຺ຕິ ວາ, ນ ຕຕ຺ຖ ສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ວິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ປຣິສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວາ ວິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວາ ປຣິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວາ, ຫີນາ ນິຫີນາ ໂອມກາ ລາມກາ ຉຕຸກ຺ກາ ປຣິຕ຺ຕາ’’ຕິ – ເອວມາຫໍສຸ ເອວໍ ວທນ຺ຕິ ເອວໍ ກເຖນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓນ຺ຕິ ເອວໍ ທີປຍນ຺ຕິ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ນາຎ຺ເຎສຸ ຘມ຺ເມສຸ ວິສຸທ຺ຘິມາຫຸ.

ຍໍ ນິສ຺ສິຕາ ຕຕ຺ຖ ສຸຠໍ ວທານາຕິ. ຍໍ ນິສ຺ສິຕາຕິ ຍໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ນິສ຺ສິຕາ ອານິສ຺ສິຕາ [ປຕິຏ຺ຐິຕາ (ສີ.), ສນ຺ນິສ຺ສິຕາ (ສ຺ຍາ.)] ອລ຺ລີນາ ອຸປຄຕາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາ. ຕຕ຺ຖາຕິ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສກາຍ ຂນ຺ຕິຍາ ສກາຍ ຣຸຈິຍາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາ. ສຸຠໍ ວທານາຕິ ສຸຠວາທາ ໂສຠນວາທາ ປຓ຺ຑິຕວາທາ ຖິຣວາທາ [ຘີຣວາທາ (ສ຺ຍາ.)] ຎາຍວາທາ ເຫຕຸວາທາ ລກ຺ຂຓວາທາ ກາຣຓວາທາ ຐານວາທາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາຕິ – ຍໍ ນິສ຺ສິຕາ ຕຕ຺ຖ ສຸຠໍ ວທານາ.

ປຈ຺ເຈກສຈ຺ເຈສຸ ປຸຖູ ນິວິຏ຺ຐາຕິ. ປຸຖູ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ປຸຖູ ປຈ຺ເຈກສຈ຺ເຈສຸ ນິວິຏ຺ຐາ ປຕິຏ຺ຐິຕາ ອລ຺ລີນາ ອຸປຄຕາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາ. ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ນິວິຏ຺ຐາ ປຕິຏ຺ຐິຕາ ອລ຺ລີນາ ອຸປຄຕາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາ. ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ…ເປ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ນິວິຏ຺ຐາ ປຕິຏ຺ຐິຕາ ອລ຺ລີນາ ອຸປຄຕາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາຕິ – ປຈ຺ເຈກສຈ຺ເຈສຸ ປຸຖູ ນິວິຏ຺ຐາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອິເຘວ ສຸທ຺ຘິໍ ອິຕິ ວາທຍນ຺ຕິ, ນາຎ຺ເຎສຸ ຘມ຺ເມສຸ ວິສຸທ຺ຘິມາຫຸ;

ຍໍ ນິສ຺ສິຕາ ຕຕ຺ຖ ສຸຠໍ ວທານາ, ປຈ຺ເຈກສຈ຺ເຈສຸ ປຸຖູ ນິວິຏ຺ຐາ’’ຕິ.

໖໐.

ເຕ ວາທກາມາ ປຣິສໍ ວິຄຍ຺ຫ, ພາລໍ ທຫນ຺ຕີ ມິຖຸ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ;

ວທນ຺ຕິ ເຕ ອຎ຺ຎສິຕາ ກໂຖຊ຺ຊໍ, ປສໍສກາມາ ກຸສລາວທານາ.

ເຕ ວາທກາມາ ປຣິສໍ ວິຄຍ຺ຫາຕິ. ເຕ ວາທກາມາຕິ ເຕ ວາທກາມາ ວາທຕ຺ຖິກາ ວາທາຘິປ຺ປາຍາ ວາທປຸເຣກ຺ຂາຣາ ວາທປຣິເຍສນໍ ຈຣນ຺ຕາ. ປຣິສໍ ວິຄຍ຺ຫາຕິ ຂຕ຺ຕິຍປຣິສໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓປຣິສໍ ຄຫປຕິປຣິສໍ ສມຓປຣິສໍ ວິຄຍ຺ຫ ໂອຄຍ຺ຫ ອຊ຺ໂຌຄາເຫຕ຺ວາ ປວິສິຕ຺ວາຕິ – ເຕ ວາທກາມາ ປຣິສໍ ວິຄຍ຺ຫ.

ພາລໍ ທຫນ຺ຕີ ມິຖຸ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎນ຺ຕິ. ມິຖູຕິ ທ຺ເວ ຊນາ ທ຺ເວ ກລຫກາຣກາ ທ຺ເວ ຠຓ຺ຑນກາຣກາ ທ຺ເວ ຠສ຺ສກາຣກາ ທ຺ເວ ວິວາທກາຣກາ ທ຺ເວ ອຘິກຣຓກາຣກາ ທ຺ເວ ວາທິໂນ ທ຺ເວ ສລ຺ລາປກາ; ເຕ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ພາລໂຕ ຫີນໂຕ ນິຫີນໂຕ ໂອມກໂຕ ລາມກໂຕ ຉຕຸກ຺ກໂຕ ປຣິຕ຺ຕໂຕ ທຫນ຺ຕິ ປສ຺ສນ຺ຕິ ທກ຺ຂນ຺ຕິ ໂອໂລເກນ຺ຕິ ນິຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ອຸປປຣິກ຺ຂນ຺ຕີຕິ – ພາລໍ ທຫນ຺ຕີ ມິຖຸ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ.

ວທນ຺ຕິ ເຕ ອຎ຺ຎສິຕາ ກໂຖຊ຺ຊນ຺ຕິ. ອຎ຺ຎໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ນິສ຺ສິຕາ ອານິສ຺ສິຕາ ອລ຺ລີນາ ອຸປຄຕາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາ. ກໂຖຊ຺ຊໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ກລໂຫ ຠຓ຺ຑນໍ ວິຄ຺ຄໂຫ ວິວາໂທ ເມຘຄໍ. ອຖ ວາ ກໂຖຊ຺ຊນ຺ຕິ ອໂນຊວນ຺ຕີ ນິສາກຖາ ກໂຖຊ຺ຊໍ ວທນ຺ຕິ, ກລຫໍ ວທນ຺ຕິ, ຠຓ຺ຑນໍ ວທນ຺ຕິ, ວິຄ຺ຄຫໍ ວທນ຺ຕິ, ວິວາທໍ ວທນ຺ຕິ, ເມຘຄໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ວທນ຺ຕິ ເຕ ອຎ຺ຎສິຕາ ກໂຖຊ຺ຊໍ.

ປສໍສກາມາ ກຸສລາວທານາຕິ. ປສໍສກາມາຕິ ປສໍສກາມາ ປສໍສຕ຺ຖິກາ ປສໍສາຘິປ຺ປາຍາ ປສໍສປຸເຣກ຺ຂາຣາ ປສໍສປຣິເຍສນໍ ຈຣນ຺ຕາ. ກຸສລາວທານາຕິ ກຸສລວາທາ ປຓ຺ຑິຕວາທາ ຖິຣວາທາ ຎາຍວາທາ ເຫຕຸວາທາ ລກ຺ຂຓວາທາ ກາຣຓວາທາ ຐານວາທາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາຕິ – ປສໍສກາມາ ກຸສລາວທານາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເຕ ວາທກາມາ ປຣິສໍ ວິຄຍ຺ຫ, ພາລໍ ທຫນ຺ຕີ ມິຖຸ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ;

ວທນ຺ຕິ ເຕ ອຎ຺ຎສິຕາ ກໂຖຊ຺ຊໍ, ປສໍສກາມາ ກຸສລາວທານາ’’ຕິ.

໖໑.

ຍຸຕ຺ໂຕ ກຖາຍໍ ປຣິສາຍ ມຊ຺ເຌ, ປສໍສມິຈ຺ຉໍ ວິນິຆາຕິ ໂຫຕິ;

ອປາຫຕສ຺ມິໍ ປນ ມງ຺ກຸ ໂຫຕິ, ນິນ຺ທາຍ ໂສ ກຸປ຺ປຕິ ຣນ຺ຘເມສີ.

ຍຸຕ຺ໂຕ ກຖາຍໍ ປຣິສາຍ ມຊ຺ເຌຕິ. ຂຕ຺ຕິຍປຣິສາຍ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓປຣິສາຍ ວາ ຄຫປຕິປຣິສາຍ ວາ ສມຓປຣິສາຍ ວາ ມຊ຺ເຌ ອຕ຺ຕໂນ ກຖາຍໍ ຍຸຕ຺ໂຕ ປຍຸຕ຺ໂຕ ອາຍຸຕ຺ໂຕ ສມາຍຸຕ຺ໂຕ ສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ກເຖຕຸນ຺ຕິ – ຍຸຕ຺ໂຕ ກຖາຍໍ ປຣິສາຍ ມຊ຺ເຌ.

ປສໍສມິຈ຺ຉໍ ວິນິຆາຕິ ໂຫຕີຕິ. ປສໍສມິຈ຺ຉນ຺ຕິ ປສໍສໍ ໂຖມນໍ ກິຕ຺ຕິໍ ວຓ຺ຓຫາຣິຍໍ ອິຈ຺ຉນ຺ໂຕ ສາທິຍນ຺ໂຕ ປຕ຺ຖຍນ຺ໂຕ ປິຫຍນ຺ໂຕ ອຠິຊປ຺ປນ຺ໂຕ. ວິນິຆາຕິ ໂຫຕີຕິ ປຸພ຺ເພວ ສລ຺ລາປາ ກຖໍກຖີ ວິນິຆາຕີ ໂຫຕິ. ‘‘ຊໂຍ ນຸ ໂຂ ເມ ຠວິສ຺ສຕິ, ປຣາຊໂຍ ນຸ ໂຂ ເມ ຠວິສ຺ສຕິ, ກຖໍ ນິຄ຺ຄຫໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ປຏິກມ຺ມໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ວິເສສໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ປຏິວິເສສໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ອາເວຐິຍໍ [ອາເວຘິຍໍ (ສ຺ຍາ.)] ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ນິພ຺ເພຐິຍໍ [ນິພ຺ເພຘິຍໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ເຉທໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ມຓ຺ຑລໍ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ, ເອວໍ ປຸພ຺ເພວ ສລ຺ລາປາ ກຖໍກຖີ ວິນິຆາຕິ ໂຫຕີຕິ – ປສໍສມິຈ຺ຉໍ ວິນິຆາຕິ ໂຫຕິ.

ອປາຫຕສ຺ມິໍ ປນ ມງ຺ກຸ ໂຫຕີຕິ. ເຍ ເຕ ປຎ຺ຫວີມໍສກາ ປຣິສາ ປາຣິສຊ຺ຊາ ປາສາຣິກາ [ປາສນິກາ (ສ຺ຍາ.)], ເຕ ອປຫຣນ຺ຕິ. ‘‘ອຕ຺ຖາປຄຕໍ ຠຓິຕ’’ນ຺ຕິ ອຕ຺ຖໂຕ ອປຫຣນ຺ຕິ, ‘‘ພ຺ຍຎ຺ຊນາປຄຕໍ ຠຓິຕ’’ນ຺ຕິ ພ຺ຍຎ຺ຊນໂຕ ອປຫຣນ຺ຕິ, ‘‘ອຕ຺ຖພ຺ຍຎ຺ຊນາປຄຕໍ ຠຓິຕ’’ນ຺ຕິ ອຕ຺ຖພ຺ຍຎ຺ຊນໂຕ ອປຫຣນ຺ຕິ, ‘‘ອຕ຺ໂຖ ເຕ ທຸນ຺ນີໂຕ, ພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ເຕ ທຸໂຣປິຕໍ, ອຕ຺ຖພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ເຕ ທຸນ຺ນີຕໍ ທຸໂຣປິຕໍ, ນິຄ຺ຄໂຫ ເຕ ອກໂຕ, ປຏິກມ຺ມໍ ເຕ ທຸກ຺ກຏໍ, ວິເສໂສ ເຕ ອກໂຕ, ປຏິວິເສໂສ ເຕ ທຸກ຺ກໂຏ, ອາເວຐິຍາ ເຕ ອກຕາ, ນິພ຺ເພຐິຍາ ເຕ ທຸກ຺ກຏາ, ເຉໂທ ເຕ ອກໂຕ, ມຓ຺ຑລໍ ເຕ ທຸກ຺ກຏໍ ວິສມກຖໍ ທຸກ຺ກຖິຕໍ ທຸພ຺ຠຓິຕໍ ທຸລ຺ລປິຕໍ ທຸຣຸຕ຺ຕໍ ທຸພ຺ຠາສິຕ’’ນ຺ຕິ ອປຫຣນ຺ຕິ. ອປາຫຕສ຺ມິໍ ປນ ມງ຺ກຸ ໂຫຕີຕິ. ອປາຫຕສ຺ມິໍ ມງ຺ກຸ ໂຫຕິ ປີຬິໂຕ ຆຏ຺ຏິໂຕ ພ຺ຍາຘິໂຕ ໂທມນສ຺ສິໂຕ ໂຫຕີຕິ – ອປາຫຕສ຺ມິໍ ປນ ມງ຺ກຸ ໂຫຕິ.

ນິນ຺ທາຍ ໂສ ກຸປ຺ປຕິ ຣນ຺ຘເມສີຕິ. ນິນ຺ທາຍ ຄຣຫາຍ ອກິຕ຺ຕິຍາ ອວຓ຺ຓຫາຣິກາຍ ກຸປ຺ປຕິ ພ຺ຍາປຊ຺ຊຕິ ປຕິຏ຺ຐີຍຕິ, ໂກປຎ຺ຈ ໂທສຎ຺ຈ ອປ຺ປຈ຺ຈຍຎ຺ຈ ປາຕຸກໂຣຕີຕິ – ນິນ຺ທາຍ ໂສ ກຸປ຺ປຕິ. ຣນ຺ຘເມສີຕິ ວິຣນ຺ຘເມສີ ອປຣທ຺ຘເມສີ ຂລິຕເມສີ ຄຬິຕເມສີ ວິວຣເມສີຕິ – ນິນ຺ທາຍ ໂສ ກຸປ຺ປຕິ ຣນ຺ຘເມສີ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍຸຕ຺ໂຕ ກຖາຍໍ ປຣິສາຍ ມຊ຺ເຌ, ປສໍສມິຈ຺ຉໍ ວິນິຆາຕິ ໂຫຕິ;

ອປາຫຕສ຺ມິໍ ປນ ມງ຺ກຸ ໂຫຕິ, ນິນ຺ທາຍ ໂສ ກຸປ຺ປຕິ ຣນ຺ຘເມສີ’’ຕິ.

໖໒.

ຍມສ຺ສ ວາທໍ ປຣິຫີນມາຫຸ, ອປາຫຕໍ ປຎ຺ຫວິມໍສກາເສ [ປຎ຺ຫວິມໍສກາ ເຍ (ສ຺ຍາ.)] ;

ປຣິເທວຕິ ໂສຈຕິ ຫີນວາໂທ, ອຸປຈ຺ຈຄາ ມນ຺ຕິ ອນຸຕ຺ຖຸນາຕິ.

ຍມສ຺ສ ວາທໍ ປຣິຫີນມາຫູຕິ ຍໍ ຕສ຺ສ ວາທໍ ຫີນໍ ນິຫີນໍ ປຣິຫີນໍ ປຣິຫາປິຕໍ ນ ປຣິປູຣິຕໍ, ເອວມາຫໍສຸ ເອວໍ ກເຖນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓນ຺ຕິ ເອວໍ ທີປຍນ຺ຕິ ເອວໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ຍມສ຺ສ ວາທໍ ປຣິຫີນມາຫຸ.

ອປາຫຕໍ ປຎ຺ຫວິມໍສກາເສຕິ. ເຍ ເຕ ປຎ຺ຫວີມໍສກາ ປຣິສາ ປາຣິສຊ຺ຊາ ປາສາຣິກາ, ເຕ ອປຫຣນ຺ຕິ. ‘‘ອຕ຺ຖາປຄຕໍ ຠຓິຕ’’ນ຺ຕິ ອຕ຺ຖໂຕ ອປຫຣນ຺ຕິ, ‘‘ພ຺ຍຎ຺ຊນາປຄຕໍ ຠຓິຕ’’ນ຺ຕິ ພ຺ຍຎ຺ຊນໂຕ ອປຫຣນ຺ຕິ, ‘‘ອຕ຺ຖພ຺ຍຎ຺ຊນາປຄຕໍ ຠຓິຕ’’ນ຺ຕິ ອຕ຺ຖພ຺ຍຎ຺ຊນໂຕ ອປຫຣນ຺ຕິ, ‘‘ອຕ຺ໂຖ ເຕ ທຸນ຺ນີໂຕ, ພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ເຕ ທຸໂຣປິຕໍ, ອຕ຺ຖພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ເຕ ທຸນ຺ນີຕໍ ທຸໂຣປິຕໍ, ນິຄ຺ຄໂຫ ເຕ ອກໂຕ, ປຏິກມ຺ມໍ ເຕ ທຸກ຺ກຏໍ, ວິເສໂສ ເຕ ອກໂຕ, ປຏິວິເສໂສ ເຕ ທຸກ຺ກໂຏ, ອາເວຐິຍາ ເຕ ອກຕາ, ນິພ຺ເພຐິຍາ ເຕ ທຸກ຺ກຏາ, ເຉໂທ ເຕ ອກໂຕ, ມຓ຺ຑລໍ ເຕ ທຸກ຺ກຏໍ ວິສມກຖໍ ທຸກ຺ກຖິຕໍ ທຸພ຺ຠຓິຕໍ ທຸລ຺ລປິຕໍ ທຸຣຸຕ຺ຕໍ ທຸພ຺ຠາສິຕ’’ນ຺ຕິ, ອປຫຣນ຺ຕີຕິ – ອປາຫຕໍ ປຎ຺ຫວິມໍສກາເສ.

ປຣິເທວຕິ ໂສຈຕິ ຫີນວາໂທຕິ. ປຣິເທວຕີຕິ ‘‘ອຎ຺ຎໍ ມຍາ ອາວຊ຺ຊິຕໍ ອຎ຺ຎໍ ຈິນ຺ຕິຕໍ ອຎ຺ຎໍ ອຸປຘາຣິຕໍ, ອຎ຺ຎໍ ອຸປລກ຺ຂິຕໍ ໂສ ມຫາປກ຺ໂຂ ມຫາປຣິໂສ ມຫາປຣິວາໂຣ; ປຣິສາ ຈາຍໍ ວຄ຺ຄາ, ນ ສມຄ຺ຄາ; ສມຄ຺ຄາຍ ປຣິສາຍ ເຫຕຸ ກຖາສລ຺ລາໂປ ປຸນ ຠຎ຺ຊິສ຺ສາມີ’’ຕິ, ຍາ ເອວຣູປາ [ໂຍ ເອວຣູໂປ (ສ຺ຍາ.)] ວາຈາ ປລາໂປ ວິປ຺ປລາໂປ ລາລປ຺ໂປ ລາລປ຺ປາຍນາ ລາລປ຺ປາຍິຕຕ຺ຕນ຺ຕິ – ປຣິເທວຕິ. ໂສຈຕີຕິ ‘‘ຕສ຺ສ ຊໂຍ’’ຕິ ໂສຈຕິ ‘‘ມຍ຺ຫໍ ປຣາຊໂຍ’’ຕິ ໂສຈຕິ, ‘‘ຕສ຺ສ ລາໂຠ’’ຕິ ໂສຈຕິ, ‘‘ມຍ຺ຫໍ ອລາໂຠ’’ຕິ ໂສຈຕິ, ‘‘ຕສ຺ສ ຍໂສ’’ຕິ ໂສຈຕິ, ‘‘ມຍ຺ຫໍ ອຍໂສ’’ຕິ ໂສຈຕິ, ‘‘ຕສ຺ສ ປສໍສາ’’ຕິ ໂສຈຕິ, ‘‘ມຍ຺ຫໍ ນິນ຺ທາ’’ຕິ ໂສຈຕິ, ‘‘ຕສ຺ສ ສຸຂ’’ນ຺ຕິ ໂສຈຕິ, ‘‘ມຍ຺ຫໍ ທຸກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ ໂສຈຕິ, ‘‘ໂສ ສກ຺ກໂຕ ຄຣຸກໂຕ ມານິໂຕ ປູຊິໂຕ ອປຈິໂຕ ລາຠີ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານໍ, ອຫມສ຺ມິ ອສກ຺ກໂຕ ອຄຣຸກໂຕ ອມານິໂຕ ອປູຊິໂຕ ອນປຈິໂຕ ນ ລາຠີ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານ’’ນ຺ຕິ ໂສຈຕິ ກິລມຕິ ປຣິເທວຕິ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທຕິ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ – ປຣິເທວຕິ ໂສຈຕິ. ຫີນວາໂທຕິ ຫີນວາໂທ ນິຫີນວາໂທ ປຣິຫີນວາໂທ ປຣິຫາປິຕວາໂທ ນ ປຣິປູຣວາໂທຕິ – ປຣິເທວຕິ ໂສຈຕິ ຫີນວາໂທ.

ອຸປຈ຺ຈຄາ ມນ຺ຕິ ອນຸຕ຺ຖຸນາຕີຕິ. ໂສ ມໍ ວາເທນ ວາທໍ ອຈ຺ຈຄາ ອຸປຈ຺ຈຄາ ອຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ວີຕິວຕ຺ໂຕຕິ. ເອວມ຺ປິ ອຸປຈ຺ຈຄາ ມນ຺ຕິ. ອຖ ວາ ມໍ ວາເທນ ວາທໍ ອຠິຠວິຕ຺ວາ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣິຕ຺ວາ ປຣິຍາທິຍິຕ຺ວາ ມທ຺ທຍິຕ຺ວາ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ ອຸປຈ຺ຈຄາ ມນ຺ຕິ. ອນຸຕ຺ຖຸນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ວາຈາ ປລາໂປ ວິປ຺ປລາໂປ ລາລປ຺ໂປ ລາລປ຺ປາຍນາ ລາລປ຺ປາຍິຕຕ຺ຕນ຺ຕິ – ອຸປຈ຺ຈຄາ ມນ຺ຕິ ອນຸຕ຺ຖຸນາຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍມສ຺ສ ວາທໍ ປຣິຫີນມາຫຸ, ອປາຫຕໍ ປຎ຺ຫວິມໍສກາເສ;

ປຣິເທວຕິ ໂສຈຕິ ຫີນວາໂທ, ອຸປຈ຺ຈຄາ ມນ຺ຕິ ອນຸຕ຺ຖຸນາຕີ’’ຕິ.

໖໓.

ເອເຕ ວິວາທາ ສມເຓສຸ ຊາຕາ, ເອເຕສຸ ອຸຄ຺ຆາຕິນິຆາຕິ ໂຫຕິ;

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ວິຣເມ ກໂຖຊ຺ຊໍ, ນ ຫຎ຺ຎທຕ຺ຖຕ຺ຖິ ປສໍສລາຠາ.

ເອເຕ ວິວາທາ ສມເຓສຸ ຊາຕາຕິ. ສມຓາຕິ ເຍ ເກຈິ ອິໂຕ ພຫິທ຺ຘາ ປຣິພ຺ພຊູປຄຕາ ປຣິພ຺ພຊສມາປນ຺ນາ. ເອເຕ ທິຏ຺ຐິກລຫາ ທິຏ຺ຐິຠຓ຺ຑນາ ທິຏ຺ຐິວິຄ຺ຄຫາ ທິຏ຺ຐິວິວາທາ ທິຏ຺ຐິເມຘຄາ ສມເຓສຸ ຊາຕາ ສຎ຺ຊາຕາ ນິພ຺ພຕ຺ຕາ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕາ ປາຕຸຠູຕາຕິ – ເອເຕ ວິວາທາ ສມເຓສຸ ຊາຕາ.

ເອເຕສຸ ອຸຄ຺ຆາຕິນິຆາຕິ ໂຫຕີຕິ. ຊຍປຣາຊໂຍ ໂຫຕິ, ລາຠາລາໂຠ ໂຫຕິ, ຍສາຍໂສ ໂຫຕິ, ນິນ຺ທາປສໍສາ ໂຫຕິ, ສຸຂທຸກ຺ຂໍ ໂຫຕິ, ໂສມນສ຺ສໂທມນສ຺ສໍ ໂຫຕິ, ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐໍ ໂຫຕິ, ອນຸນຍປຏິຆໍ ໂຫຕິ, ອຸຄ຺ຆາຕິຕນິຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ, ອນຸໂຣຘວິໂຣໂຘ ໂຫຕິ, ຊເຍນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ ປຣາຊເຍນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ, ລາເຠນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ ອລາເຠນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ, ຍເສນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ ອຍເສນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ, ປສໍສາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ ນິນ຺ທາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ, ສຸເຂນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ ທຸກ຺ເຂນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ, ໂສມນສ຺ເສນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ ໂທມນສ຺ເສນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ, ອຸນ຺ນຕິຍາ [ອຸຓ຺ຓຕິຍາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຈິຕ຺ຕໍ ອຸຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕິ ໂອນຕິຍາ [ໂອຓຕິຍາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຈິຕ຺ຕໍ ນິຄ຺ຆາຕິຕໍ ໂຫຕີຕິ – ເອເຕສຸ ອຸຄ຺ຆາຕິນິຆາຕິ ໂຫຕິ.

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ວິຣເມ ກໂຖຊ຺ຊນ຺ຕິ. ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາຕິ ເອຕໍ ອາທີນວໍ ທິສ຺ວາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ທິຏ຺ຐິກລເຫສຸ ທິຏ຺ຐິຠຓ຺ຑເນສຸ ທິຏ຺ຐິວິຄ຺ຄເຫສຸ ທິຏ຺ຐິວິວາເທສຸ ທິຏ຺ຐິເມຘເຄສູຕິ – ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ວິຣເມ ກໂຖຊ຺ຊນ຺ຕິ. ກໂຖຊ຺ຊໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ກລໂຫ ຠຓ຺ຑນໍ ວິຄ຺ຄໂຫ ວິວາໂທ ເມຘຄໍ. ອຖ ວາ ກໂຖຊ຺ຊນ຺ຕິ ອໂນຊວນ຺ຕີ ນິສາກຖາ ກໂຖຊ຺ຊໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ກລຫໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ຠຓ຺ຑນໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ວິຄ຺ຄຫໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ວິວາທໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ເມຘຄໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ກລຫຠຓ຺ຑນວິຄ຺ຄຫວິວາທເມຘຄໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ, ກລຫຠຓ຺ຑນວິຄ຺ຄຫວິວາທເມຘຄາ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ວິຣເມ ກໂຖຊ຺ຊໍ.

ນ ຫຎ຺ຎທຕ຺ຖຕ຺ຖິ ປສໍສລາຠາຕິ. ປສໍສລາຠາ ອຎ຺ໂຎ ອຕ຺ໂຖ ນຕ຺ຖິ ອຕ຺ຕຕ຺ໂຖ ວາ ປຣຕ຺ໂຖ ວາ ອຸຠຍຕ຺ໂຖ ວາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິໂກ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ສມ຺ປຣາຍິໂກ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ອຸຕ຺ຕາໂນ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ຄມ຺ຠີໂຣ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ຄູຬ຺ໂຫ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ປຏິຈ຺ຉນ຺ໂນ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ເນຍ຺ໂຍ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ນີໂຕ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ອນວຊ຺ໂຊ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ນິກ຺ກິເລໂສ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ໂວທາໂນ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ປຣມຕ຺ໂຖ ວາ ອຕ຺ໂຖ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ – ນ ຫຎ຺ຎທຕ຺ຖຕ຺ຖິ ປສໍສລາຠາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເອເຕ ວິວາທາ ສມເຓສຸ ຊາຕາ, ເອເຕສຸ ອຸຄ຺ຆາຕິນິຆາຕິ ໂຫຕິ;

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ວິຣເມ ກໂຖຊ຺ຊໍ, ນ ຫຎ຺ຎທຕ຺ຖຕ຺ຖິ ປສໍສລາຠາ’’ຕິ.

໖໔.

ປສໍສິໂຕ ວາ ປນ ຕຕ຺ຖ ໂຫຕິ, ອກ຺ຂາຍ ວາທໍ ປຣິສາຍ ມຊ຺ເຌ;

ໂສ [ໂສ ຕໍ (ສີ.)] ຫສ຺ສຕີ ອຸນ຺ນມຕີ [ອຸຓ຺ຓມຕີ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຈ ເຕນ, ປປ຺ປຸຍ຺ຍ ຕມຕ຺ຖໍ ຍຖາ ມໂນ ອຫຸ.

ປສໍສິໂຕ ວາ ປນ ຕຕ຺ຖ ໂຫຕີຕິ. ຕຕ຺ຖາຕິ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສກາຍ ຂນ຺ຕິຍາ ສກາຍ ຣຸຈິຍາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາ ປສໍສິໂຕ ໂຖມິໂຕ ກິຕ຺ຕິໂຕ ວຓ຺ຓິໂຕ ໂຫຕີຕິ – ປສໍສິໂຕ ວາ ປນ ຕຕ຺ຖ ໂຫຕິ.

ອກ຺ຂາຍ ວາທໍ ປຣິສາຍ ມຊ຺ເຌຕິ. ຂຕ຺ຕິຍປຣິສາຍ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓປຣິສາຍ ວາ ຄຫປຕິປຣິສາຍ ວາ ສມຓປຣິສາຍ ວາ ມຊ຺ເຌ ອຕ຺ຕໂນ ວາທໍ ອກ຺ຂາຍ ອາຈິກ຺ຂິຕ຺ວາ ອນຸວາທໍ ອກ຺ຂາຍ ອາຈິກ຺ຂິຕ຺ວາ ຖມ຺ຠຍິຕ຺ວາ ພ຺ຣູຫຍິຕ຺ວາ ທີປຍິຕ຺ວາ ໂຊຕຍິຕ຺ວາ ໂວຫຣິຕ຺ວາ ປຣິຄ຺ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາຕິ – ອກ຺ຂາຍ ວາທໍ ປຣິສາຍ ມຊ຺ເຌ.

ໂສ ຫສ຺ສຕີ ອຸນ຺ນມຕີ ຈ ເຕນາຕິ. ໂສ ເຕນ ຊຍຕ຺ເຖນ ຕຸຏ຺ໂຐ ໂຫຕິ ຫຏ຺ໂຐ ປຫຏ຺ໂຐ ອຕ຺ຕມໂນ ປຣິປຸຓ຺ຓສງ຺ກປ຺ໂປ. ອຖ ວາ ທນ຺ຕວິທໍສກໍ ຫສມາໂນ. ໂສ ຫສ຺ສຕີ ອຸນ຺ນມຕີ ຈ ເຕນາຕິ ໂສ ເຕນ ຊຍຕ຺ເຖນ ອຸນ຺ນໂຕ ໂຫຕິ ອຸນ຺ນໂມ ຘໂຊ ສມ຺ປຄ຺ຄາໂຫ ເກຕຸກມ຺ຍຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສາຕິ – ໂສ ຫສ຺ສຕີ ອຸນ຺ນມຕີ ຈ ເຕນ.

ປປ຺ປຸຍ຺ຍ ຕມຕ຺ຖໍ ຍຖາ ມໂນ ອຫູຕິ. ຕໍ ຊຍຕ຺ຖໍ ປປ຺ປຸຍ຺ຍ ປາປຸຓິຕ຺ວາ ອຘິຄນ຺ຕ຺ວາ ວິນ຺ທິຕ຺ວາ ປຏິລຠິຕ຺ວາ. ຍຖາ ມໂນ ອຫູຕິ ຍຖາ ມໂນ ອຫຸ, ຍຖາ ຈິຕ຺ໂຕ ອຫຸ, ຍຖາ ສງ຺ກປ຺ໂປ ອຫຸ, ຍຖາ ວິຎ຺ຎາໂຓ ອຫູຕິ – ປປ຺ປຸຍ຺ຍ ຕມຕ຺ຖໍ ຍຖາ ມໂນ ອຫຸ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປສໍສິໂຕ ວາ ປນ ຕຕ຺ຖ ໂຫຕິ, ອກ຺ຂາຍ ວາທໍ ປຣິສາຍ ມຊ຺ເຌ;

ໂສ ຫສ຺ສຕີ ອຸນ຺ນມຕີ ຈ ເຕນ, ປປ຺ປຸຍ຺ຍ ຕມຕ຺ຖໍ ຍຖາ ມໂນ ອຫູ’’ຕິ.

໖໕.

ຍາ ອຸນ຺ນຕີ ສາສ຺ສ ວິຆາຕຠູມິ, ມານາຕິມານໍ ວທເຕ ປເນໂສ;

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ນ ວິວາທເຍຖ, ນ ຫິ ເຕນ ສຸທ຺ຘິໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ.

ຍາ ອຸນ຺ນຕີ ສາສ຺ສ ວິຆາຕຠູມີຕິ. ຍາ ອຸນ຺ນຕິ ອຸນ຺ນໂມ ຘໂຊ ສມ຺ປຄ຺ຄາໂຫ ເກຕຸກມ຺ຍຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສາຕິ – ຍາ ອຸນ຺ນຕິ. ສາສ຺ສ ວິຆາຕຠູມີຕິ ສາ ຕສ຺ສ ວິຆາຕຠູມິ ອຸປຆາຕຠູມິ ປີຬນຠູມິ ຆຏ຺ຏນຠູມິ ອຸປທ຺ທວຠູມິ ອຸປສຄ຺ຄຠູມີຕິ – ຍາ ອຸນ຺ນຕີ ສາສ຺ສ ວິຆາຕຠູມິ.

ມານາຕິມານໍ ວທເຕ ປເນໂສຕິ. ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ມານຎ຺ຈ ວທຕິ ອຕິມານຎ຺ຈ ວທຕີຕິ – ມານາຕິມານໍ ວທເຕ ປເນໂສ.

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ນ ວິວາທເຍຖາຕິ. ເອຕໍ ອາທີນວໍ ທິສ຺ວາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ທິຏ຺ຐິກລເຫສຸ ທິຏ຺ຐິຠຓ຺ຑເນສຸ ທິຏ຺ຐິວິຄ຺ຄເຫສຸ ທິຏ຺ຐິວິວາເທສຸ ທິຏ຺ຐິເມຘເຄສູຕິ – ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ. ນ ວິວາທເຍຖາຕິ ນ ກລຫໍ ກເຣຍ຺ຍ ນ ຠຓ຺ຑນໍ ກເຣຍ຺ຍ ນ ວິຄ຺ຄຫໍ ກເຣຍ຺ຍ ນ ວິວາທໍ ກເຣຍ຺ຍ, ນ ເມຘຄໍ ກເຣຍ຺ຍ, ກລຫຠຓ຺ຑນວິຄ຺ຄຫວິວາທເມຘຄໍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ, ກລຫຠຓ຺ຑນວິຄ຺ຄຫວິວາທເມຘຄາ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ນ ວິວາທເຍຖ.

ນ ຫິ ເຕນ ສຸທ຺ຘິໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕີຕິ. ກຸສລາຕິ ເຍ ເຕ ຂນ຺ຘກຸສລາ ຘາຕຸກຸສລາ ອາຍຕນກຸສລາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທກຸສລາ ສຕິປຏ຺ຐານກຸສລາ ສມ຺ມປ຺ປຘານກຸສລາ ອິທ຺ຘິປາທກຸສລາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍກຸສລາ ພລກຸສລາ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄກຸສລາ ມຄ຺ຄກຸສລາ ຜລກຸສລາ ນິພ຺ພານກຸສລາ, ເຕ ກຸສລາ ທິຏ຺ຐິກລເຫນ ທິຏ຺ຐິຠຓ຺ຑເນນ ທິຏ຺ຐິວິຄ຺ຄເຫນ ທິຏ຺ຐິວິວາເທນ ທິຏ຺ຐິເມຘເຄນ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ນ ວທນ຺ຕິ ນ ກເຖນ຺ຕິ ນ ຠຓນ຺ຕິ ນ ທີປຍນ຺ຕິ ນ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ນ ຫິ ເຕນ ສຸທ຺ຘິໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍາ ອຸນ຺ນຕີ ສາສ຺ສ ວິຆາຕຠູມິ, ມານາຕິມານໍ ວທເຕ ປເນໂສ;

ເອຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ນ ວິວາທເຍຖ, ນ ຫິ ເຕນ ສຸທ຺ຘິໍ ກຸສລາ ວທນ຺ຕີ’’ຕິ.

໖໖.

ສູໂຣ ຍຖາ ຣາຊຂາທາຍ ປຸຏ຺ໂຐ, ອຠິຄຊ຺ຊເມຕິ ປຏິສູຣມິຈ຺ຉໍ;

ເຍເນວ ໂສ ເຕນ ປເລຫິ ສູຣ, ປຸພ຺ເພວ ນຕ຺ຖິ ຍທິທໍ ຍຸຘາຍ.

ສູໂຣ ຍຖາ ຣາຊຂາທາຍ ປຸຏ຺ໂຐຕິ. ສູໂຣຕິ ສູໂຣ ວີໂຣ ວິກ຺ກນ຺ໂຕ ອຠີຣູ ອຉມ຺ຠີ ອນຸຕ຺ຣາສີ ອປລາຍີ. ຣາຊຂາທາຍ ປຸຏ຺ໂຐຕິ ຣາຊຂາທນີເຍນ ຣາຊໂຠຊນີເຍນ ປຸຏ຺ໂຐ ໂປສິໂຕ ອປາທິໂຕ ວຑ຺ຒິໂຕຕິ – ສູໂຣ ຍຖາ ຣາຊຂາທາຍ ປຸຏ຺ໂຐ.

ອຠິຄຊ຺ຊເມຕິ ປຏິສູຣມິຈ຺ຉນ຺ຕິ. ໂສ ຄຊ຺ຊນ຺ໂຕ ອຸຄ຺ຄຊ຺ຊນ຺ໂຕ ອຠິຄຊ຺ຊນ຺ໂຕ ເອຕິ ອຸເປຕິ ອຸປຄຈ຺ຉຕິ ປຏິສູຣໍ ປຏິປຸຣິສໍ ປຏິສຕ຺ຕຸໍ ປຏິມລ຺ລໍ ອິຈ຺ຉນ຺ໂຕ ສາທິຍນ຺ໂຕ ປຕ຺ຖຍນ຺ໂຕ ປິຫຍນ຺ໂຕ ອຠິຊປ຺ປນ຺ໂຕຕິ – ອຠິຄຊ຺ຊເມຕິ ປຏິສູຣມິຈ຺ຉໍ.

ເຍເນວ ໂສ ເຕນ ປເລຫິ ສູຣາຕິ. ເຍເນວ ໂສ ທິຏ຺ຐິຄຕິໂກ ເຕນ ປເລຫິ, ເຕນ ວຊ, ເຕນ ຄຈ຺ຉ, ເຕນ ອຕິກ຺ກມ, ໂສ ຕຸຍ຺ຫໍ ປຏິສູໂຣ ປຏິປຸຣິໂສ ປຏິສຕ຺ຕຸ ປຏິມລ຺ໂລຕິ – ເຍເນວ ໂສ ເຕນ ປເລຫິ ສູຣ.

ປຸພ຺ເພວ ນຕ຺ຖິ ຍທິທໍ ຍຸຘາຍາຕິ. ປຸພ຺ເພວ ໂພຘິຍາ ມູເລ ເຍ ປຏິເສນິກຣາ ກິເລສາ ປຏິໂລມກຣາ ປຏິກຓ຺ຑກກຣາ ປຏິປກ຺ຂກຣາ ເຕ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ. ຍທິທໍ ຍຸຘາຍາຕິ ຍທິທໍ ຍຸທ຺ຘຕ຺ຖາຍ ກລຫຕ຺ຖາຍ ຠຓ຺ຑນຕ຺ຖາຍ ວິຄ຺ຄຫຕ຺ຖາຍ ວິວາທຕ຺ຖາຍ ເມຘຄຕ຺ຖາຍາຕິ – ປຸພ຺ເພວ ນຕ຺ຖິ ຍທິທໍ ຍຸຘາຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສູໂຣ ຍຖາ ຣາຊຂາທາຍ ປຸຏ຺ໂຐ, ອຠິຄຊ຺ຊເມຕິ ປຏິສູຣມິຈ຺ຉໍ;

ເຍເນວ ໂສ ເຕນ ປເລຫິ ສູຣ, ປຸພ຺ເພວ ນຕ຺ຖິ ຍທິທໍ ຍຸຘາຍາ’’ຕິ.

໖໗.

ເຍ ທິຏ຺ຐິມຸຄ຺ຄຍ຺ຫ ວິວາທຍນ຺ຕິ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ຈ ວາທຍນ຺ຕິ;

ເຕ ຕ຺ວໍ ວທສ຺ສູ ນ ຫິ ເຕຘ ອຕ຺ຖິ, ວາທມ຺ຫິ ຊາເຕ ປຏິເສນິກຕ຺ຕາ.

ເຍ ທິຏ຺ຐິມຸຄ຺ຄຍ຺ຫ ວິວາທຍນ຺ຕີຕິ ເຍ ທ຺ວາສຏ຺ຐິທິຏ຺ຐິຄຕານໍ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕຣໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາ ວິວາທຍນ຺ຕິ ກລຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ ຠຓ຺ຑນໍ ກໂຣນ຺ຕິ ‘ວິຄ຺ຄຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ ວິວາທໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ເມຘຄໍ ກໂຣນ຺ຕິ – ‘‘ນ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາສິ, ອຫໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາມິ, ກິໍ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານິສ຺ສສິ, ມິຈ຺ຉາປຏິປນ຺ໂນ ຕ຺ວມສິ, ອຫມສ຺ມິ ສມ຺ມາປຏິປນ຺ໂນ, ສຫິຕໍ ເມ, ອສຫິຕໍ ເຕ, ປຸເຣ ວຈນີຍໍ ປຈ຺ຉາ ອວຈ, ປຈ຺ຉາ ວຈນີຍໍ ປຸເຣ ອວຈ, ອຘິຈິຓ຺ຓໍ ເຕ ວິປຣາວຕ຺ຕໍ, ອາໂຣປິໂຕ ເຕ ວາໂທ, ນິຄ຺ຄຫິໂຕ ຕ຺ວມສິ, ຈຣ ວາທປ຺ປໂມກ຺ຂາຍ, ນິພ຺ເພເຐຫິ ວາ ສເຈ ປໂຫສີ’’ຕິ – ເຍ ທິຏ຺ຐິມຸຄ຺ຄຍ຺ຫ ວິວາທຍນ຺ຕິ.

ອິທເມວ ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ຈ ວາທຍນ຺ຕີຕິ. ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ວາທຍນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ. ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ…ເປ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ວາທຍນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ອິທເມວ ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ຈ ວາທຍນ຺ຕິ.

ເຕ ຕ຺ວໍ ວທສ຺ສູ ນ ຫິ ເຕຘ ອຕ຺ຖິ, ວາທມ຺ຫິ ຊາເຕ ປຏິເສນິກຕ຺ຕາຕິ. ເຕ ຕ຺ວໍ ທິຏ຺ຐິຄຕິເກ ວທສ຺ສຸ ວາເທນ ວາທໍ, ນິຄ຺ຄເຫນ ນິຄ຺ຄຫໍ, ປຏິກມ຺ເມນ ປຏິກມ຺ມໍ, ວິເສເສນ ວິເສສໍ, ປຏິວິເສເສນ ປຏິວິເສສໍ, ອາເວຐິຍາຍ ອາເວຐິຍໍ, ນິພ຺ເພຐິຍາຍ ນິພ຺ເພຐິຍໍ, ເຉເທນ ເຉທໍ, ມຓ຺ຑເລນ ມຓ຺ຑລໍ, ເຕ ຕຸຍ຺ຫໍ ປຏິສູຣາ ປຏິປຸຣິສາ ປຏິສຕ຺ຕູ ປຏິມລ຺ລາຕິ – ເຕ ຕ຺ວໍ ວທສ຺ສູ ນ ຫິ ເຕຘ ອຕ຺ຖິ. ວາທມ຺ຫິ ຊາເຕ ປຏິເສນິກຕ຺ຕາຕິ. ວາເທ ຊາເຕ ສຎ຺ຊາເຕ ນິພ຺ພຕ຺ເຕ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕ ປາຕຸຠູເຕເຍວ ປຏິເສນິກຕ຺ຕາ [ປຏິເສນິກຕາ (ກ.), ເອວໍ ເສເສສຸ ຕີສຸ ປເທສຸປິ] ປຏິໂລມກຕ຺ຕາ ປຏິຠຓ຺ຑກຕ຺ຕາ ປຏິປກ຺ຂກຕ຺ຕາ ກລຫໍ ກເຣຍ຺ຍຸໍ ຠຓ຺ຑນໍ ກເຣຍ຺ຍຸໍ ວິຄ຺ຄຫໍ ກເຣຍ຺ຍຸໍ ວິວາທໍ ກເຣຍ຺ຍຸໍ ເມຘຄໍ ກເຣຍ຺ຍຸໍ, ເຕ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນາ…ເປ… ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ເຕ ຕ຺ວໍ ວທສ຺ສູ ນ ຫິ ເຕຘ ອຕ຺ຖິ ວາທມ຺ຫິ ຊາເຕ ປຏິເສນິກຕ຺ຕາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເຍ ທິຏ຺ຐິມຸຄ຺ຄຍ຺ຫ ວິວາທຍນ຺ຕິ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ຈ ວາທຍນ຺ຕິ;

ເຕ ຕ຺ວໍ ວທສ຺ສູ ນ ຫິ ເຕຘ ອຕ຺ຖິ, ວາທມ຺ຫິ ຊາເຕ ປຏິເສນິກຕ຺ຕາ’’ຕິ.

໖໘.

ວິເສນິກຕ຺ວາ ປນ ເຍ ຈຣນ຺ຕິ, ທິຏ຺ຐີຫິ ທິຏ຺ຐິໍ ອວິຣຸຊ຺ຌມານາ;

ເຕສຸ ຕ຺ວໍ ກິໍ ລເຠຖ ປສູຣ, ເຍສີຘ ນຕ຺ຖິ ປຣມຸຄ຺ຄຫີຕໍ.

ວິເສນິກຕ຺ວາ ປນ ເຍ ຈຣນ຺ຕີຕິ. ເສນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ມາຣເສນາ. ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມາຣເສນາ, ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມາຣເສນາ, ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມາຣເສນາ, ໂລໂຠ ມາຣເສນາ, ໂທໂສ ມາຣເສນາ, ໂມໂຫ ມາຣເສນາ, ໂກໂຘ… ອຸປນາໂຫ… ມກ຺ໂຂ… ປຬາໂສ… ອິສ຺ສາ… ມຈ຺ຉຣິຍໍ… ມາຍາ… ສາເຐຍ຺ຍໍ… ຖມ຺ໂຠ… ສາຣມ຺ໂຠ… ມາໂນ… ອຕິມາໂນ… ມໂທ… ປມາໂທ… ສພ຺ເພ ກິເລສາ… ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິຕາ… ສພ຺ເພ ທຣຖາ… ສພ຺ເພ ປຣິຬາຫາ… ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາປາ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ມາຣເສນາ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ກາມາ ເຕ ປຐມາ ເສນາ, ທຸຕິຍາ ອຣຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ…ເປ…;

ນ ນໍ ອສຸໂຣ ຊິນາຕິ, ເຊຕ຺ວາວ ລຠເຕ ສຸຂ’’ນ຺ຕິ.

ຍໂຕ ຈຕູຫິ ອຣິຍມຄ຺ເຄຫິ ສພ຺ພາ ຈ ມາຣເສນາ ສພ຺ເພ ຈ ປຏິເສນິກຣາ ກິເລສາ ຊິຕາ ຈ ປຣາຊິຕາ ຈ ຠຄ຺ຄາ ວິປ຺ປລຸຄ຺ຄາ ປຣມ຺ມຸຂາ, ເຕນ ວຸຈ຺ຈຕິ ວິເສນິກຕ຺ວາຕິ. ເຍຕິ ອຣຫນ຺ໂຕ ຂີຓາສວາ. ຈຣນ຺ຕີຕິ ຈຣນ຺ຕິ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິຣິຍນ຺ຕິ ວຕ຺ເຕນ຺ຕິ ປາເລນ຺ຕິ ຍເປນ຺ຕິ ຍາເປນ຺ຕີຕິ – ວິເສນິກຕ຺ວາ ປນ ເຍ ຈຣນ຺ຕິ.

ທິຏ຺ຐີຫິ ທິຏ຺ຐິໍ ອວິຣຸຊ຺ຌມານາຕິ. ເຍສໍ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ປຫີນານິ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນານິ ວູປສນ຺ຕານິ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘານິ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິການິ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒານິ, ເຕ ທິຏ຺ຐີຫິ ທິຏ຺ຐິໍ ອວິຣຸຊ຺ຌມານາ ອປ຺ປຏິວິຣຸຊ຺ຌມານາ ອປ຺ປຫີຍມານາ ອປ຺ປຏິຫຎ຺ຎມານາ ອປ຺ປຏິຫຕມານາຕິ – ທິຏ຺ຐີຫິ ທິຏ຺ຐິໍ ອວິຣຸຊ຺ຌມານາ.

ເຕສຸ ຕ຺ວໍ ກິໍ ລເຠຖ ປສູຣາຕິ. ເຕສຸ ອຣຫນ຺ເຕສຸ ຂີຓາສເວສຸ ກິໍ ລເຠຖ ປຏິສູຣໍ ປຏິປຸຣິສໍ ປຏິສຕ຺ຕຸໍ ປຏິມລ຺ລນ຺ຕິ – ເຕສຸ ຕ຺ວໍ ກິໍ ລເຠຖ ປສູຣ.

ເຍສີຘ ນຕ຺ຖິ ປຣມຸຄ຺ຄຫີຕນ຺ຕິ. ເຍສໍ ອຣຫນ຺ຕານໍ ຂີຓາສວານໍ ‘‘ອິທໍ ປຣມໍ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣ’’ນ຺ຕິ ຄຫິຕໍ ປຣາມຏ຺ຐໍ ອຠິນິວິຏ຺ຐໍ ອຊ຺ໂຌສິຕໍ ອຘິມຸຕ຺ຕໍ, ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒນ຺ຕິ – ເຍສີຘ ນຕ຺ຖິ ປຣມຸຄ຺ຄຫີຕໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ວິເສນິກຕ຺ວາ ປນ ເຍ ຈຣນ຺ຕິ, ທິຏ຺ຐີຫິ ທິຏ຺ຐິໍ ອວິຣຸຊ຺ຌມານາ;

ເຕສຸ ຕ຺ວໍ ກິໍ ລເຠຖ ປສູຣ, ເຍສີຘ ນຕ຺ຖິ ປຣມຸຄ຺ຄຫີຕ’’ນ຺ຕິ.

໖໙.

ອຖ ຕ຺ວໍ ປວິຕກ຺ກມາຄມາ, [ປວິຕກ຺ກມາຄມ (ສີ.), ສວິຕກ຺ກມາຄມາ (ກ.)] ມນສາ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ຈິນ຺ຕຍນ຺ໂຕ;

ໂຘເນນ ຍຸຄໍ ສມາຄມາ, ນ ຫິ ຕ຺ວໍ ສກ຺ຂສິ ສມ຺ປຍາຕເວ.

ອຖ ຕ຺ວໍ ປວິຕກ຺ກມາຄມາຕິ. ອຖາຕິ ປທສນ຺ຘິ ປທສໍສຄ຺ໂຄ ປທປາຣິປູຣີ ອກ຺ຂຣສມວາໂຍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສິລິຏ຺ຐຕາ ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ – ອຖາຕິ. ປວິຕກ຺ກມາຄມາຕິ ຕກ຺ເກນ຺ໂຕ ວິຕກ຺ເກນ຺ໂຕ ສງ຺ກປ຺ເປນ຺ໂຕ ‘‘ຊໂຍ ນຸ ໂຂ ເມ ຠວິສ຺ສຕິ, ປຣາຊໂຍ ນຸ ໂຂ ເມ ຠວິສ຺ສຕິ, ກຖໍ ນິຄ຺ຄຫໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ປຏິກມ຺ມໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ວິເສສໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ປຏິວິເສສໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ອາເວຐິຍໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ນິພ຺ເພຐິຍໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ເຉທໍ ກຣິສ຺ສາມິ, ກຖໍ ມຓ຺ຑລໍ ກຣິສ຺ສາມິ’’ ເອວໍ ຕກ຺ເກນ຺ໂຕ ວິຕກ຺ເກນ຺ໂຕ ສງ຺ກປ຺ເປນ຺ໂຕ ອາຄໂຕສິ ອຸປຄໂຕສິ ສມ຺ປຕ຺ໂຕສິ ມຍາ ສທ຺ຘິໍ ສມາຄໂຕສີຕິ – ອຖ ຕ຺ວໍ ປວິຕກ຺ກມາຄມາ.

ມນສາ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ຈິນ຺ຕຍນ຺ໂຕຕິ. ມໂນຕິ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ມໂນ ມານສໍ ຫທຍໍ ປຓ຺ຑຣໍ, ມໂນ ມນາຍຕນໍ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ ຕຊ຺ຊາ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ. ຈິຕ຺ເຕນ ທິຏ຺ຐິໍ ຈິນ຺ເຕນ຺ໂຕ ວິຈິນ຺ເຕນ຺ໂຕ ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ’’ຕິ ວາ, ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ’’ຕິ ວາ…ເປ… ‘‘ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’’ຕິ ວາຕິ – ມນສາ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ຈິນ຺ຕຍນ຺ໂຕ.

ໂຘເນນ ຍຸຄໍ ສມາຄມາ, ນ ຫິ ຕ຺ວໍ ສກ຺ຂສິ ສມ຺ປຍາຕເວຕິ. ໂຘນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ກິໍກາຣຓາ ໂຘນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ? ຕາຍ ປຎ຺ຎາຍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຘຸຕຎ຺ຈ ໂຘຕຎ຺ຈ ສນ຺ໂຘຕຎ຺ຈ ນິທ຺ໂຘຕຎ຺ຈ, ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ. ອຖ ວາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິຍາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ… ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ເປນ ມິຈ຺ຉາສງ຺ກປ຺ໂປ…ເປ… ສມ຺ມາວິມຸຕ຺ຕິຍາ ມິຈ຺ຉາວິມຸຕ຺ຕິ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ. ອຖ ວາ ອຣິເຍນ ອຏ຺ຐງ຺ຄິເກນ ມຄ຺ເຄນ ສພ຺ເພ ກິເລສາ… ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິຕາ… ສພ຺ເພ ທຣຖາ… ສພ຺ເພ ປຣິຬາຫາ… ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາປາ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ຘຸຕາ ຈ ໂຘຕາ ຈ ສນ຺ໂຘຕາ ຈ ນິທ຺ໂຘຕາ ຈ. ຠຄວາ ອິເມຫິ ໂຘເນຍ຺ເຍຫິ ຘມ຺ເມຫິ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ ອຸປຄໂຕ ສມຸປຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ, ຕສ຺ມາ ຠຄວາ ໂຘໂນ. ໂສ ຘຸຕຣາໂຄ ຘຸຕປາໂປ ຘຸຕກິເລໂສ ຘຸຕປຣິຬາໂຫຕິ – ໂຘໂນຕິ.

ໂຘເນນ ຍຸຄໍ ສມາຄມາ, ນ ຫິ ຕ຺ວໍ ສກ຺ຂສິ ສມ຺ປຍາຕເວຕິ. ປສູໂຣ ປຣິພ຺ພາຊໂກ ນ ປຏິພໂລ ໂຘເນນ ພຸທ຺ເຘນ ຠຄວຕາ ສທ຺ຘິໍ ຍຸຄໍ ສມາຄມໍ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ ຍຸຄຄ຺ຄາຫໍ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ສາກຈ຺ເຉຕຸໍ ສລ຺ລປິຕຸໍ ສາກຈ຺ຉໍ ສມາປຊ຺ຊິຕຸໍ. ຕໍ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ? ປສູໂຣ ປຣິພ຺ພາຊໂກ ຫີໂນ ນິຫີໂນ ໂອມໂກ ລາມໂກ ຉຕຸກ຺ໂກ ປຣິຕ຺ໂຕ. ໂສ ຫິ ຠຄວາ ອຄ຺ໂຄ ຈ ເສຏ຺ໂຐ ຈ ວິສິຏ຺ໂຐ ຈ ປາໂມກ຺ໂຂ ຈ ອຸຕ຺ຕໂມ ຈ ປວໂຣ ຈ. ຍຖາ ສໂສ ນ ປຏິພໂລ ມຕ຺ເຕນ ມາຕງ຺ເຄນ ສທ຺ຘິໍ ຍຸຄໍ ສມາຄມໍ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ ຍຸຄຄ຺ຄາຫໍ ຄຓ຺ຫິຕຸໍ; ຍຖາ ໂກຕ຺ຖຸໂກ ນ ປຏິພໂລ ສີເຫນ ມິຄຣຎ຺ຎາ ສທ຺ຘິໍ ຍຸຄໍ ສມາຄມໍ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ ຍຸຄຄ຺ຄາຫໍ ຄຓ຺ຫິຕຸໍ; ຍຖາ ວຈ຺ຉໂກ ຕຣຸຓໂກ ເຘນຸປໂກ ນ ປຏິພໂລ ອຸສເຠນ ຈລກກຸນາ [ພລກ຺ກກຸນາ (ສ຺ຍາ.)] ສທ຺ຘິໍ ຍຸຄໍ ສມາຄມໍ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ ຍຸຄຄ຺ຄາຫໍ ຄຓ຺ຫິຕຸໍ; ຍຖາ ຘງ຺ໂກ ນ ປຏິພໂລ ຄຣຸເຬນ ເວນເຕຍ຺ເຍນ ສທ຺ຘິໍ ຍຸຄໍ ສມາຄມໍ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ ຍຸຄຄ຺ຄາຫໍ ຄຓ຺ຫິຕຸໍ; ຍຖາ ຈຓ຺ຑາໂລ ນ ປຏິພໂລ ຣຎ຺ຎາ ຈກ຺ກວຕ຺ຕິນາ ສທ຺ຘິໍ ຍຸຄໍ ສມາຄມໍ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ ຍຸຄຄ຺ຄາຫໍ ຄຓ຺ຫິຕຸໍ; ຍຖາ ປໍສຸປິສາຈໂກ ນ ປຏິພໂລ ອິນ຺ເທນ ເທວຣຎ຺ຎາ ສທ຺ຘິໍ ຍຸຄໍ ສມາຄມໍ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ ຍຸຄຄ຺ຄາຫໍ ຄຓ຺ຫິຕຸໍ; ເອວເມວ ປສູໂຣ ປຣິພ຺ພາຊໂກ ນ ປຏິພໂລ ໂຘເນນ ພຸທ຺ເຘນ ຠຄວຕາ ສທ຺ຘິໍ ຍຸຄໍ ສມາຄມໍ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ ຍຸຄຄ຺ຄາຫໍ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ສາກຈ຺ເຉຕຸໍ ສລ຺ລປິຕຸໍ ສາກຈ຺ຉໍ ສມາປຊ຺ຊິຕຸໍ. ຕໍ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ? ປສູໂຣ ປຣິພ຺ພາຊໂກ ຫີນປຎ຺ໂຎ ນິຫີນປຎ຺ໂຎ ໂອມກປຎ຺ໂຎ ລາມກປຎ຺ໂຎ ຉຕຸກ຺ກປຎ຺ໂຎ ປຣິຕ຺ຕປຎ຺ໂຎ. ໂສ ຫິ ຠຄວາ ມຫາປຎ຺ໂຎ ປຸຖຸປຎ຺ໂຎ ຫາສປຎ຺ໂຎ ຊວນປຎ຺ໂຎ ຕິກ຺ຂປຎ຺ໂຎ ນິພ຺ເພຘິກປຎ຺ໂຎ, ປຎ຺ຎາປເຠທກຸສໂລ ປຠິນ຺ນຎາໂຓ ອຘິຄຕປຏິສມ຺ຠິໂທ, ຈຕຸເວສາຣຊ຺ຊປ຺ປຕ຺ໂຕ ທສພລຘາຣີ, ປຸຣິສາສໂຠ ປຸຣິສສີໂຫ ປຸຣິສນາໂຄ ປຸຣິສາຊຎ຺ໂຎ ປຸຣິສໂຘຣຍ຺ໂຫ, ອນນ຺ຕຎາໂຓ ອນນ຺ຕເຕໂຊ ອນນ຺ຕຍໂສ ອຑ຺ໂຒ ມຫທ຺ຘໂນ ຘນວາ, ເນຕາ ວິເນຕາ ອນຸເນຕາ, ປຎ຺ຎາເປຕາ ນິຊ຺ຌາເປຕາ ເປກ຺ເຂຕາ ປສາເທຕາ. ໂສ ຫິ ຠຄວາ ອນຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອຸປ຺ປາເທຕາ, ອສຎ຺ຊາຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ສຎ຺ຊເນຕາ, ອນກ຺ຂາຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອກ຺ຂາຕາ, ມຄ຺ຄຎ຺ຎູ ມຄ຺ຄວິທູ ມຄ຺ຄໂກວິໂທ ມຄ຺ຄານຸຄາ ຈ ປນສ຺ສ ເອຕຣຫິ ສາວກາ ວິຫຣນ຺ຕິ ປຈ຺ຉາ ສມນ຺ນາຄຕາ.

ໂສ ຫິ ຠຄວາ ຊານໍ ຊານາຕິ ປສ຺ສໍ ປສ຺ສຕິ, ຈກ຺ຂຸຠູໂຕ ຎາຓຠູໂຕ ຘມ຺ມຠູໂຕ ພ຺ຣຫ຺ມຠູໂຕ, ວຕ຺ຕາ ປວຕ຺ຕາ ອຕ຺ຖສ຺ສ ນິນ຺ເນຕາ ອມຕສ຺ສ ທາຕາ ຘມ຺ມສ຺ສາມີ ຕຖາຄໂຕ; ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອຎ຺ຎາຕໍ ອທິຏ຺ຐໍ ອວິທິຕໍ ອສຈ຺ຉິກຕໍ ອຜສ຺ສິຕໍ [ອຜຸສິຕໍ (ສ຺ຍາ.)] ປຎ຺ຎາຍ. ອຕີຕໍ ອນາຄຕໍ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຸປາທາຍ ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ສພ຺ພາກາເຣນ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ຎາຓມຸເຂ ອາປາຖໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ເນຍ຺ຍໍ ນາມ ອຕ຺ຖິ ຘມ຺ມໍ ຊານິຕພ຺ພໍ. ອຕ຺ຕຕ຺ໂຖ ວາ ປຣຕ຺ໂຖ ວາ ອຸຠຍຕ຺ໂຖ ວາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິໂກ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ສມ຺ປຣາຍິໂກ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ອຸຕ຺ຕາໂນ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ຄມ຺ຠີໂຣ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ຄູຬ຺ໂຫ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ປຏິຈ຺ຉນ຺ໂນ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ເນຍ຺ໂຍ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ນີໂຕ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ອນວຊ຺ໂຊ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ນິກ຺ກິເລໂສ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ໂວທາໂນ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ປຣມຕ຺ໂຖ ວາ ອຕ຺ໂຖ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ອນ຺ໂຕພຸທ຺ຘຎາເຓ ປຣິວຕ຺ຕຕິ.

ສພ຺ພໍ ກາຍກມ຺ມໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ຎາຓານຸປຣິວຕ຺ຕິ, ສພ຺ພໍ ວຈີກມ຺ມໍ ຎາຓານຸປຣິວຕ຺ຕິ, ສພ຺ພໍ ມໂນກມ຺ມໍ ຎາຓານຸປຣິວຕ຺ຕິ. ອຕີເຕ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອປ຺ປຏິຫຕໍ ຎາຓໍ, ອນາຄເຕ ອປ຺ປຏິຫຕໍ ຎາຓໍ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ ອປ຺ປຏິຫຕໍ ຎາຓໍ, ຍາວຕກໍ ເນຍ຺ຍໍ ຕາວຕກໍ ຎາຓໍ, ຍາວຕກໍ ຎາຓໍ ຕາວຕກໍ ເນຍ຺ຍໍ, ເນຍ຺ຍປຣິຍນ຺ຕິກໍ ຎາຓໍ, ຎາຓປຣິຍນ຺ຕິກໍ ເນຍ຺ຍໍ, ເນຍ຺ຍໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ຎາຓໍ ນປ຺ປວຕ຺ຕຕິ, ຎາຓໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ເນຍ຺ຍປໂຖ ນຕ຺ຖິ. ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຣິຍນ຺ຕຏ຺ຐາຍິໂນ ເຕ ຘມ຺ມາ. ຍຖາ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສມຸຄ຺ຄປຏລານໍ ສມ຺ມາ ຜຸສິຕານໍ ເຫຏ຺ຐິມໍ ສມຸຄ຺ຄປຏລໍ ອຸປຣິມໍ ນາຕິວຕ຺ຕຕິ, ອຸປຣິມໍ ສມຸຄ຺ຄປຏລໍ ເຫຏ຺ຐິມໍ ນາຕິວຕ຺ຕຕິ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຣິຍນ຺ຕຏ຺ຐາຍິໂນ; ເອວເມວ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ເນຍ຺ຍຎ຺ຈ ຎາຓຎ຺ຈ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຣິຍນ຺ຕຏ຺ຐາຍິໂນ; ຍາວຕກໍ ເນຍ຺ຍໍ ຕາວຕກໍ ຎາຓໍ, ຍາວຕກໍ ຎາຓໍ ຕາວຕກໍ ເນຍ຺ຍໍ, ເນຍ຺ຍປຣິຍນ຺ຕິກໍ ຎາຓໍ, ຎາຓປຣິຍນ຺ຕິກໍ ເນຍ຺ຍໍ, ເນຍ຺ຍໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ຎາຓໍ ນປ຺ປວຕ຺ຕຕິ, ຎາຓໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ເນຍ຺ຍປໂຖ ນຕ຺ຖິ. ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຣິຍນ຺ຕຏ຺ຐາຍິໂນ ເຕ ຘມ຺ມາ ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ຎາຓໍ ປວຕ຺ຕຕິ.

ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອາວຊ຺ຊນປຏິພທ຺ຘາ ອາກງ຺ຂປຏິພທ຺ຘາ ມນສິກາຣປຏິພທ຺ຘາ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທປຏິພທ຺ຘາ. ສພ຺ພສຕ຺ເຕສຸ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ຎາຓໍ ປວຕ຺ຕຕິ, ສພ຺ເພສຎ຺ຈ ສຕ຺ຕານໍ ຠຄວາ ອາສຍໍ ຊານາຕິ ອນຸສຍໍ ຊານາຕິ ຈຣິຕໍ ຊານາຕິ ອຘິມຸຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ. ອປ຺ປຣຊກ຺ເຂ ມຫາຣຊກ຺ເຂ ຕິກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິເຍ ມຸທິນ຺ທ຺ຣິເຍ ສ຺ວາກາເຣ ທ຺ວາກາເຣ ສຸວິຎ຺ຎາປເຍ ທຸວິຎ຺ຎາປເຍ ຠພ຺ພາຠພ຺ເພ ສຕ຺ເຕ ປຊານາຕິ. ສເທວໂກ ໂລໂກ ສມາຣໂກ ສພ຺ຣຫ຺ມໂກ ສສ຺ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓີ ປຊາ ສເທວມນຸສ຺ສາ ອນ຺ໂຕພຸທ຺ຘຎາເຓ ປຣິວຕ຺ຕຕິ.

ຍຖາ ເຍ ເກຈິ ມຈ຺ຉກຈ຺ຉປາ ອນ຺ຕມໂສ ຕິມິຕິມິງ຺ຄລໍ ອຸປາທາຍ ອນ຺ໂຕມຫາສມຸທ຺ເທ ປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕິ; ເອວເມວ ສເທວໂກ ໂລໂກ ສມາຣໂກ ສພ຺ຣຫ຺ມໂກ ສສ຺ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓີ ປຊາ ສເທວມນຸສ຺ສາ ອນ຺ໂຕພຸທ຺ຘຎາເຓ ປຣິວຕ຺ຕຕິ. ຍຖາ ເຍ ເກຈິ ປກ຺ຂີ ອນ຺ຕມໂສ ຄຣຸຬໍ ເວນເຕຍ຺ຍໍ ອຸປາທາຍ ອາກາສສ຺ສ ປເທເສ ປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕິ; ເອວເມວ ເຍປິ ເຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສມາ ປຎ຺ຎາຍ ເຕປິ ພຸທ຺ຘຎາຓສ຺ສ ປເທເສ ປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ພຸທ຺ຘຎາຓໍ ເທວມນຸສ຺ສານໍ ປຎ຺ຎໍ ຜຣິຕ຺ວາ ອຠິຠວິຕ຺ວາ ຕິຏ຺ຐຕິເຍວ.

ເຍປິ ເຕ ຂຕ຺ຕິຍປຓ຺ຑິຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓປຓ຺ຑິຕາ ຄຫປຕິປຓ຺ຑິຕາ ສມຓປຓ຺ຑິຕາ ນິປຸຓາ ກຕປຣປ຺ປວາທາ ວາລເວຘິຣູປາ. ໂວຠິນ຺ທນ຺ຕາ [ເຕ ຠິນ຺ທນ຺ຕາ (ກ.)] ມຎ຺ເຎ ຈຣນ຺ຕິ ປຎ຺ຎາຄເຕນ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ. ເຕ ປຎ຺ເຫ ອຠິສງ຺ຂຣິຕ຺ວາ ອຠິສງ຺ຂຣິຕ຺ວາ ຕຖາຄເຕ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ ຄູຬ຺ຫານິ ຈ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນານິ ຈ. ກຖິຕາ ວິສຊ຺ຊິຕາວ ເຕ ປຎ຺ຫາ ຠຄວຕາ ໂຫນ຺ຕິ ນິທ຺ທິຏ຺ຐກາຣຓາ ອຸປກ຺ຂິຕ຺ຕກາ ຈ. ເຕ ຠຄວໂຕ ສມ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາວ ຕຕ຺ຖ ອຕິໂຣຈຕິ ຍທິທໍ ປຎ຺ຎາຍາຕິ – ໂຘເນນ ຍຸຄໍ ສມາຄມາ, ນ ຫິ ຕ຺ວໍ ສກ຺ຂສິ ສມ຺ປຍາຕເວ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອຖ ຕ຺ວໍ ປວິຕກ຺ກມາຄມາ, ມນສາ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ຈິນ຺ຕຍນ຺ໂຕ;

ໂຘເນນ ຍຸຄໍ ສມາຄມາ, ນ ຫິ ຕ຺ວໍ ສກ຺ຂສິ ສມ຺ປຍາຕເວ’’ຕິ.

ປສູຣສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ອຏ຺ຐໂມ.

໙. ມາຄຓ຺ຑິຍສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ອຖ ມາຄຓ຺ຑິຍສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສໍ ວກ຺ຂຕິ –

໗໐.

ທິສ຺ວານ ຕຓ຺ຫໍ ອຣຕິໍ ຣຄຎ຺ຈ, ນາໂຫສິ ຉນ຺ໂທ ອປິ ເມຖຸນສ຺ມິໍ;

ກິເມວິທໍ ມຸຕ຺ຕກຣີສປຸຓ຺ຓໍ, ປາທາປິ ນໍ ສມ຺ຜຸສິຕຸໍ ນ ອິຈ຺ເຉ.

ທິສ຺ວານ ຕຓ຺ຫໍ ອຣຕິໍ ຣຄຎ຺ຈ, ນາໂຫສິ ຉນ຺ໂທ ອປິ ເມຖຸນສ຺ມິນ຺ຕິ. ຕຓ຺ຫຎ຺ຈ ອຣຕິຎ຺ຈ ຣຄຎ຺ຈ ມາຣຘີຕໂຣ ທິສ຺ວາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ເມຖຸນຘມ຺ເມ ຉນ຺ໂທ ວາ ຣາໂຄ ວາ ເປມໍ ວາ ນາໂຫສີຕິ – ທິສ຺ວານ ຕຓ຺ຫໍ ອຣຕິໍ ຣຄຎ຺ຈ ນາໂຫສິ ຉນ຺ໂທ ອປິ ເມຖຸນສ຺ມິໍ.

ກິເມວິທໍ ມຸຕ຺ຕກຣີສປຸຓ຺ຓໍ, ປາທາປິ ນໍ ສມ຺ຜຸສິຕຸໍ ນ ອິຈ຺ເຉຕິ. ກິເມວິທໍ ສຣີຣໍ ມຸຕ຺ຕປຸຓ຺ຓໍ ກຣີສປຸຓ຺ຓໍ ເສມ຺ຫປຸຓ຺ຓໍ ຣຸຫິຣປຸຓ຺ຓໍ ອຏ຺ຐິສງ຺ຆາຕນ຺ຫາຣຸສມ຺ພນ຺ຘໍ ຣຸຘິຣມໍສາວເລປນໍ ຈມ຺ມວິນທ຺ຘໍ ຉວິຍາ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນໍ ຉິທ຺ທາວຉິທ຺ທໍ ອຸຄ຺ຆຣນ຺ຕໍ ປຄ຺ຆຣນ຺ຕໍ ກິມິສງ຺ຆນິເສວິຕໍ ນານາກລິມລປຣິປູຣໍ ປາເທນ ອກ຺ກມິຕຸໍ ນ ອິຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ກຸໂຕ ປນ ສໍວາໂສ ວາ ສມາຄໂມ ວາຕິ – ກິເມວິທໍ ມຸຕ຺ຕກຣີສປຸຓ຺ຓໍ, ປາທາປິ ນໍ ສມ຺ຜຸສິຕຸໍ ນ ອິຈ຺ເຉ. ອນຈ຺ຉຣິຍຎ຺ເຈຕໍ ມນຸສ຺ໂສ ທິພ຺ເພ ກາເມ ປຕ຺ຖຍນ຺ໂຕ ມານຸສເກ ກາເມ ນ ອິຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ມານຸສເກ ວາ ກາເມ ປຕ຺ຖຍນ຺ໂຕ ທິພ຺ເພ ກາເມ ນ ອິຈ຺ເຉຍ຺ຍ. ຍໍ ຕ຺ວໍ ອຸໂຠປິ ນ ອິຈ຺ຉສິ ນ ສາທິຍສິ ນ ປຕ຺ເຖສິ ນ ປິເຫສິ ນາຠິຊປ຺ປສິ, ກິໍ ເຕ ທສ຺ສນໍ, ກຕມາຍ ຕ຺ວໍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສມນ຺ນາຄໂຕຕິ ປຸຈ຺ຉຕີຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ທິສ຺ວານ ຕຓ຺ຫໍ ອຣຕິໍ ຣຄຎ຺ຈ, ນາໂຫສິ ຉນ຺ໂທ ອປິ ເມຖຸນສ຺ມິໍ;

ກິເມວິທໍ ມຸຕ຺ຕກຣີສປຸຓ຺ຓໍ, ປາທາປິ ນໍ ສມ຺ຜຸສິຕຸໍ ນ ອິຈ຺ເຉ’’ຕິ.

໗໑.

ເອຕາທິສໍ ເຈ ຣຕນໍ ນ ອິຈ຺ຉສິ, ນາຣິໍ ນຣິນ຺ເທຫິ ພຫູຫິ ປຕ຺ຖິຕໍ;

ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ສີລວຕໍ ນຸ ຊີວິຕໍ, ຠວູປປຕ຺ຕິຎ຺ຈ ວເທສິ ກີທິສໍ.

໗໒.

ອິທໍ ວທາມີຕິ ນ ຕສ຺ສ ໂຫຕິ, [ມາຄຓ຺ຑິຍາຕິ [ມາຄນ຺ທິຍາຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຠຄວາ]

ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕໍ;

ປສ຺ສຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐີສຸ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕິໍ ປຈິນໍ ອທສ຺ສໍ.

ອິທໍ ວທາມີຕິ ນ ຕສ຺ສ ໂຫຕີຕິ. ອິທໍ ວທາມີຕິ ອິທໍ ວທາມິ, ເອຕໍ ວທາມິ, ເອຕ຺ຕກໍ ວທາມິ, ເອຕ຺ຕາວຕາ ວທາມິ, ອິທໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ວທາມິ – ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ’’ຕິ ວາ…ເປ… ‘‘ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’’ຕິ ວາ. ນ ຕສ຺ສ ໂຫຕີຕິ ນ ມຍ຺ຫໍ ໂຫຕິ, ‘‘ເອຕ຺ຕາວຕາ ວທາມີ’’ຕິ ນ ຕສ຺ສ ໂຫຕີຕິ – ອິທໍ ວທາມີຕິ ນ ຕສ຺ສ ໂຫຕິ.

ມາຄຓ຺ຑິຍາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ມາຄຓ຺ຑິຍາຕິ ຠຄວາ.

ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕນ຺ຕິ. ຘມ຺ເມສູຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິຄເຕສຸ. ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍາຕິ ນິຈ຺ຉິນິຕ຺ວາ ວິນິຈ຺ຉິນິຕ຺ວາ ວິຈິນິຕ຺ວາ ປວິຈິນິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ, ໂອຘິຄ຺ຄາໂຫ ພິລຄ຺ຄາໂຫ ວຣຄ຺ຄາໂຫ ໂກຏ຺ຐາສຄ຺ຄາໂຫ ອຸຈ຺ຈຍຄ຺ຄາໂຫ ສມຸຈ຺ຈຍຄ຺ຄາໂຫ, ‘‘ອິທໍ ສຈ຺ຈໍ ຕຈ຺ຉໍ ຕຖໍ ຠູຕໍ ຍາຖາວໍ ອວິປຣີຕ’’ນ຺ຕິ ຄຫິຕໍ ປຣາມຏ຺ຐໍ ອຠິນິວິຏ຺ຐໍ ອຊ຺ໂຌສິຕໍ ອຘິມຸຕ຺ຕໍ, ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ, ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒນ຺ຕິ – ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕໍ.

ປສ຺ສຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐີສຸ ອນຸຄ຺ຄຫາຍາຕິ. ທິຏ຺ຐີສຸ ອາທີນວໍ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ທິຏ຺ຐິໂຍ ນ ຄຓ຺ຫາມິ ນ ປຣາມສາມິ ນາຠິນິວິສາມິ. ອຖ ວາ ນ ຄຓ຺ຫິຕພ຺ພາ ນ ປຣາມສິຕພ຺ພາ ນາຠິນິວິສິຕພ຺ພາຕິ. ເອວມ຺ປິ ປສ຺ສຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐີສຸ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ.

ອຖ ວາ ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ທິຏ຺ຐິຄຕເມຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຫນໍ ທິຏ຺ຐິກນ຺ຕາໂຣ ທິຏ຺ຐິວິສູກາຍິກໍ ທິຏ຺ຐິວິປ຺ຜນ຺ທິຕໍ ທິຏ຺ຐິສຎ຺ໂຎຊນໍ, ສທຸກ຺ຂໍ ສວິຆາຕໍ ສອຸປາຍາສໍ ສປຣິຬາຫໍ, ນ ນິພ຺ພິທາຍ ນ ວິຣາຄາຍ ນ ນິໂຣຘາຍ ນ ອຸປສມາຍ ນ ອຠິຎ຺ຎາຍ ນ ສມ຺ໂພຘາຍ ນ ນິພ຺ພານາຍ ສໍວຕ຺ຕຕີຕິ. ທິຏ຺ຐີສຸ ອາທີນວໍ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ທິຏ຺ຐິໂຍ ນ ຄຓ຺ຫາມິ ນ ປຣາມສາມິ ນາຠິນິວິສາມິ. ອຖ ວາ ນ ຄຓ຺ຫິຕພ຺ພາ ນ ປຣາມສິຕພ຺ພາ ນາຠິນິວິສິຕພ຺ພາຕິ. ເອວມ຺ປິ ປສ຺ສຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐີສຸ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ.

ອຖ ວາ ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອນ຺ຕວາ ໂລໂກ, ອນນ຺ຕວາ ໂລໂກ, ຕໍ ຊີວໍ ຕໍ ສຣີຣໍ, ອຎ຺ຎໍ ຊີວໍ ອຎ຺ຎໍ ສຣີຣໍ, ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ໂຫຕິ ຈ ນ ຈ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ທິຏ຺ຐິຄຕເມຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຫນໍ ທິຏ຺ຐິກນ຺ຕາໂຣ ທິຏ຺ຐິວິສູກາຍິກໍ ທິຏ຺ຐິວິປ຺ຜນ຺ທິຕໍ ທິຏ຺ຐິສຎ຺ໂຎຊນໍ, ສທຸກ຺ຂໍ ສວິຆາຕໍ ສອຸປາຍາສໍ ສປຣິຬາຫໍ ນ ນິພ຺ພິທາຍ ນ ວິຣາຄາຍ ນ ນິໂຣຘາຍ ນ ອຸປສມາຍ ນ ອຠິຎ຺ຎາຍ ນ ສມ຺ໂພຘາຍ ນ ນິພ຺ພານາຍ ສໍວຕ຺ຕຕີຕິ. ທິຏ຺ຐີສຸ ອາທີນວໍ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ທິຏ຺ຐິໂຍ ນ ຄຓ຺ຫາມິ ນ ປຣາມສາມິ ນາຠິນິວິສາມິ. ອຖ ວາ ນ ຄຓ຺ຫິຕພ຺ພາ ນ ປຣາມສິຕພ຺ພາ ນາຠິນິວິສິຕພ຺ພາຕິ. ເອວມ຺ປິ ປສ຺ສຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐີສຸ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ.

ອຖ ວາ ອິມາ ທິຏ຺ຐິໂຍ ເອວໍຄຫິຕາ ເອວໍປຣາມຏ຺ຐາ ເອວໍຄຕິກາ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ເອວໍອຠິສມ຺ປຣາຍາຕິ. ທິຏ຺ຐີສຸ ອາທີນວໍ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ທິຏ຺ຐິໂຍ ນ ຄຓ຺ຫາມິ ນ ປຣາມສາມິ ນາຠິນິວິສາມິ. ອຖ ວາ ນ ຄຓ຺ຫິຕພ຺ພາ ນ ປຣາມສິຕພ຺ພາ ນາຠິນິວິສິຕພ຺ພາຕິ. ເອວມ຺ປິ ປສ຺ສຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐີສຸ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ.

ອຖ ວາ ອິມາ ທິຏ຺ຐິໂຍ ນິຣຍສໍວຕ຺ຕນິກາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິສໍວຕ຺ຕນິກາ ເປຕ຺ຕິວິສຍສໍວຕ຺ຕນິກາຕິ. ທິຏ຺ຐີສຸ ອາທີນວໍ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ທິຏ຺ຐິໂຍ ນ ຄຓ຺ຫາມິ ນ ປຣາມສາມິ ນາຠິນິວິສາມິ. ອຖ ວາ ນ ຄຓ຺ຫິຕພ຺ພາ ນ ປຣາມສິຕພ຺ພາ ນາຠິນິວິສິຕພ຺ພາຕິ. ເອວມ຺ປິ ປສ຺ສຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐີສຸ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ.

ອຖ ວາ ອິມາ ທິຏ຺ຐິໂຍ ອນິຈ຺ຈາ ສງ຺ຂຕາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນາ ຂຍຘມ຺ມາ ວຍຘມ຺ມາ ວິຣາຄຘມ຺ມາ ນິໂຣຘຘມ຺ມາຕິ. ທິຏ຺ຐີສຸ ອາທີນວໍ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ທິຏ຺ຐິໂຍ ນ ຄຓ຺ຫາມິ ນ ປຣາມສາມິ ນາຠິນິວິສາມິ. ອຖ ວາ ນ ຄຓ຺ຫິຕພ຺ພາ ນ ປຣາມສິຕພ຺ພາ ນາຠິນິວິສິຕພ຺ພາຕິ. ເອວມ຺ປິ ປສ຺ສຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐີສຸ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ.

ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕິໍ ປຈິນໍ ອທສ຺ສນ຺ຕິ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕິໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ຣາຄສ຺ສ ສນ຺ຕິໍ, ໂທສສ຺ສ ສນ຺ຕິໍ, ໂມຫສ຺ສ ສນ຺ຕິໍ, ໂກຘສ຺ສ… ອຸປນາຫສ຺ສ… ມກ຺ຂສ຺ສ … ປຬາສສ຺ສ… ອິສ຺ສາຍ… ມຈ຺ຉຣິຍສ຺ສ … ມາຍາຍ… ສາເຐຍ຺ຍສ຺ສ… ຖມ຺ຠສ຺ສ… ສາຣມ຺ຠສ຺ສ… ມານສ຺ສ… ອຕິມານສ຺ສ… ມທສ຺ສ… ປມາທສ຺ສ… ສພ຺ພກິເລສານໍ… ສພ຺ພທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ… ສພ຺ພທຣຖານໍ… ສພ຺ພປຣິຬາຫານໍ… ສພ຺ພສນ຺ຕາປານໍ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ສນ຺ຕິໍ ອຸປສນ຺ຕິໍ ວູປສນ຺ຕິໍ ນິພ຺ພຸຕິໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘິໍ ສນ຺ຕິໍ. ປຈິນນ຺ຕິ ປຈິນນ຺ໂຕ ວິຈິນນ຺ໂຕ ປວິຈິນນ຺ໂຕ ຕຸລຍນ຺ໂຕ ຕີຣຍນ຺ໂຕ ວິຠາວຍນ຺ໂຕ ວິຠູຕໍ ກໂຣນ຺ໂຕ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ປຈິນນ຺ໂຕ ວິຈິນນ຺ໂຕ ປວິຈິນນ຺ໂຕ ຕຸລຍນ຺ໂຕ ຕີຣຍນ຺ໂຕ ວິຠາວຍນ຺ໂຕ ວິຠູຕໍ ກໂຣນ຺ໂຕ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ… ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ ປຈິນນ຺ໂຕ ວິຈິນນ຺ໂຕ ປວິຈິນນ຺ໂຕ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ປຈິນນ຺ໂຕ ວິຈິນນ຺ໂຕ ປວິຈິນນ຺ໂຕ ຕຸລຍນ຺ໂຕ ຕີຣຍນ຺ໂຕ ວິຠາວຍນ຺ໂຕ ວິຠູຕໍ ກໂຣນ຺ໂຕ. ອທສ຺ສນ຺ຕິ ອທສ຺ສໍ ອທກ຺ຂິໍ ອປສ຺ສິໍ ປຏິວິຊ຺ຌິນ຺ຕິ – ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕິໍ ປຈິນໍ ອທສ຺ສໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອິທໍ ວທາມີຕິ ນ ຕສ຺ສ ໂຫຕິ, [ມາຄຓ຺ຑິຍາຕິ ຠຄວາ]

ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ສມຸຄ຺ຄຫີຕໍ;

ປສ຺ສຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐີສຸ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ;

ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕິໍ ປຈິນໍ ອທສ຺ສ’’ນ຺ຕິ.

໗໓.

ວິນິຈ຺ຉຍາ ຍານິ ປກປ຺ປິຕານິ, [ອິຕິ ມາຄຓ຺ຑິໂຍ]

ເຕ ເວ ມຸນີ ພ຺ຣູສິ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ;

ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕີຕິ ຍເມຕມຕ຺ຖໍ, ກຖໍ ນຸ ຘີເຣຫິ ປເວທິຕໍ ຕໍ.

ວິນິຈ຺ຉຍາ ຍານິ ປກປ຺ປິຕານີຕິ. ວິນິຈ຺ຉຍາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ທິຏ຺ຐິວິນິຈ຺ຉຍາ. ປກປ຺ປິຕານີຕິ ກປ຺ປິຕາ ປກປ຺ປິຕາ ອຠິສງ຺ຂຕາ ສຓ຺ຐປິຕາຕິປິ ປກປ຺ປິຕາ. ອຖ ວາ ອນິຈ຺ຈາ ສງ຺ຂຕາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນາ ຂຍຘມ຺ມາ ວຍຘມ຺ມາ ວິຣາຄຘມ຺ມາ ນິໂຣຘຘມ຺ມາ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມາຕິປິ ປກປ຺ປິຕາຕິ – ວິນິຈ຺ຉຍາ ຍານິ ປກປ຺ປິຕານິ.

ອິຕິ ມາຄຓ຺ຑິໂຍຕິ. ອິຕີຕິ ປທສນ຺ຘິ ປທສໍສຄ຺ໂຄ ປທປາຣິປູຣີ ອກ຺ຂຣສມວາໂຍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສິລິຏ຺ຐຕາ ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ – ອິຕີຕິ. ມາຄຓ຺ຑິໂຍຕິ ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ນາມໍ ສງ຺ຂາ ສມຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ໂວຫາໂຣ – ອິຕິ ມາຄຓ຺ຑິໂຍຕິ.

ເຕ ເວ ມຸນີ ພ຺ຣູສິ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕີຕິ ຍເມຕມຕ຺ຖນ຺ຕິ. ເຕ ເວຕິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ. ມຸນີຕິ. ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນີຕິ. ອນຸຄ຺ຄຫາຍາຕິ ທິຏ຺ຐີສຸ ອາທີນວໍ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ທິຏ຺ຐິໂຍ ນ ຄຓ຺ຫາມິ ນ ປຣາມສາມິ ນາຠິນິວິສາມີຕິ ຈ ຠຓສິ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕີຕິ ຈ ຠຓສິ. ຍເມຕມຕ຺ຖນ຺ຕິ ຍໍ ປຣມຕ຺ຖນ຺ຕິ – ເຕ ເວ ມຸນີ ພ຺ຣູສິ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕີຕິ ຍເມຕມຕ຺ຖໍ.

ກຖໍ ນຸ ຘີເຣຫິ ປເວທິຕໍ ຕນ຺ຕິ. ກຖໍ ນູຕິ ປທໍ ສໍສຍປຸຈ຺ຉາ ວິມຕິປຸຈ຺ຉາ ທ຺ເວຬ຺ຫກປຸຈ຺ຉາ ອເນກໍສປຸຈ຺ຉາ, ເອວໍ ນຸ ໂຂ ນນຸ ໂຂ ກິໍ ນຸ ໂຂ ກຖໍ ນຸ ໂຂຕິ – ກຖໍ ນຸ. ຘີເຣຫີຕິ ຘີເຣຫິ ປຓ຺ຑິເຕຫິ ປຎ຺ຎວນ຺ເຕຫິ [ປຎ຺ຎາວນ຺ເຕຫິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ພຸທ຺ຘິມນ຺ເຕຫິ ຎາຓີຫິ ວິຠາວີຫິ ເມຘາວີຫິ. ປເວທິຕນ຺ຕິ ເວທິຕໍ ປເວທິຕໍ ອາຈິກ຺ຂິຕໍ ເທສິຕໍ ປຎ຺ຎາປິຕໍ ປຏ຺ຐປິຕໍ ວິວຏໍ ວິຠຕ຺ຕໍ ອຸຕ຺ຕານີກຕໍ ປກາສິຕນ຺ຕິ – ກຖໍ ນຸ ຘີເຣຫິ ປເວທິຕໍ ຕໍ.

ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ວິນິຈ຺ຉຍາ ຍານິ ປກປ຺ປິຕານິ, [ອິຕິ ມາຄຓ຺ຑິໂຍ]

ເຕ ເວ ມຸນີ ພ຺ຣູສິ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ;

ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕີຕິ ຍເມຕມຕ຺ຖໍ, ກຖໍ ນຸ ຘີເຣຫິ ປເວທິຕໍ ຕ’’ນ຺ຕິ.

໗໔.

ນ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ສຸຕິຍາ ນ ຎາເຓນ, [ມາຄຓ຺ຑິຍາຕິ ຠຄວາ]

ສີລພ຺ພເຕນາປິ ນ ສຸທ຺ຘິມາຫ;

ອທິຏ຺ຐິຍາ ອສ຺ສຸຕິຍາ ອຎາຓາ, ອສີລຕາ ອພ຺ພຕາ ໂນປິ ເຕນ;

ເອເຕ ຈ ນິສ຺ສຊ຺ຊ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ, ສນ຺ໂຕ ອນິສ຺ສາຍ ຠວໍ ນ ຊປ຺ເປ.

ນ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ສຸຕິຍາ ນ ຎາເຓນາຕິ. ທິຏ຺ເຐນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ນາຫ ນ ກເຖສິ ນ ຠຓສິ ນ ທີປຍສິ ນ ໂວຫຣສິ; ສຸເຕນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ນາຫ ນ ກເຖສິ ນ ຠຓສິ ນ ທີປຍສິ ນ ໂວຫຣສິ; ທິຏ຺ຐສຸເຕນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ນາຫ ນ ກເຖສິ ນ ຠຓສິ ນ ທີປຍສິ ນ ໂວຫຣສິ; ຎາເຓນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ນາຫ ນ ກເຖສິ ນ ຠຓສິ ນ ທີປຍສິ ນ ໂວຫຣສີຕິ – ນ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ສຸຕິຍາ ນ ຎາເຓນ.

ມາຄຓ຺ຑິຍາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ມາຄຓ຺ຑິຍາຕິ ຠຄວາ.

ສີລພ຺ພເຕນາປິ ນ ສຸທ຺ຘິມາຫາຕິ. ສີເລນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ນາຫ ນ ກເຖສິ ນ ຠຓສິ ນ ທີປຍສິ ນ ໂວຫຣສິ; ວເຕນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ນາຫ ນ ກເຖສິ ນ ຠຓສິ ນ ທີປຍສິ ນ ໂວຫຣສິ; ສີລພ຺ພເຕນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ນາຫ ນ ກເຖສິ ນ ຠຓສິ ນ ທີປຍສິ ນ ໂວຫຣສີຕິ – ສີລພ຺ພເຕນາປິ ນ ສຸທ຺ຘິມາຫ.

ອທິຏ຺ຐິຍາ ອສ຺ສຸຕິຍາ ອຎາຓາ, ອສີລຕາ ອພ຺ພຕາ ໂນປິ ເຕນາຕິ. ທິຏ຺ຐິປິ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພາ. ທສວຕ຺ຖຸກາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ – ອຕ຺ຖິ ທິນ຺ນໍ, ອຕ຺ຖິ ຍິຏ຺ຐໍ, ອຕ຺ຖິ ຫຸຕໍ, ອຕ຺ຖິ ສຸກຕທຸກ຺ກຏານໍ [ສຸກຏທຸກ຺ກຏານໍ (ສີ.)] ກມ຺ມານໍ ຜລໍ ວິປາໂກ, ອຕ຺ຖິ ອຍໍ ໂລໂກ, ອຕ຺ຖິ ປໂຣ ໂລໂກ, ອຕ຺ຖິ ມາຕາ, ອຕ຺ຖິ ປິຕາ, ອຕ຺ຖິ ສຕ຺ຕາ ໂອປປາຕິກາ, ອຕ຺ຖິ ໂລເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສມ຺ມຄ຺ຄຕາ [ສມຄ຺ຄຕາ (ກ.)] ສມ຺ມາປຏິປນ຺ນາ ເຍ ອິມຎ຺ຈ ໂລກໍ ປຣຎ຺ຈ ໂລກໍ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕ຺ວາ ປເວເທນ຺ຕີຕິ; ສວນມ຺ປິ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພໍ – ປຣໂຕ ໂຆໂສ, ສຸຕ຺ຕໍ, ເຄຍ຺ຍໍ, ເວຍ຺ຍາກຣຓໍ, ຄາຖາ, ອຸທານໍ, ອິຕິວຸຕ຺ຕກໍ, ຊາຕກໍ, ອພ຺ຠຸຕຘມ຺ມໍ, ເວທລ຺ລໍ; ຎາຓມ຺ປິ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພໍ – ກມ຺ມສ຺ສກຕຎາຓໍ, ສຈ຺ຈານຸໂລມິກຎາຓໍ [ກມ຺ມສ຺ສກຕໍ ຎາຓໍ ສຈ຺ຈານຸໂລມິກໍ ຎາຓໍ (ສີ. ກ.) ຎາຓວິຠງ຺ເຄປິ], ອຠິຎ຺ຎາຎາຓໍ, ສມາປຕ຺ຕິຎາຓໍ; ສີລມ຺ປິ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພໍ – ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວໂຣ; ວຕມ຺ປິ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພໍ – ອຏ຺ຐ ຘຸຕງ຺ຄານິ – ອາຣຎ຺ຎິກງ຺ຄໍ, ປິຓ຺ຑປາຕິກງ຺ຄໍ, ປໍສຸກູລິກງ຺ຄໍ, ເຕຈີວຣິກງ຺ຄ, ສປທານຈາຣິກງ຺ຄໍ, ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິກງ຺ຄໍ, ເນສຊ຺ຊິກງ຺ຄໍ, ຍຖາສນ຺ຖຕິກງ຺ຄນ຺ຕິ.

ອທິຏ຺ຐິຍາ ອສ຺ສຸຕິຍາ ອຎາຓາ, ອສີລຕາ ອພ຺ພຕາ ໂນປິ ເຕນາຕິ. ນາປິ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິມຕ຺ເຕນ, ນາປິ ສວນມຕ຺ເຕນ, ນາປິ ຎາຓມຕ຺ເຕນ, ນາປິ ສີລມຕ຺ເຕນ, ນາປິ ວຕມຕ຺ເຕນ ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕິໍ ປຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນາປິ ວິນາ ເອເຕຫິ ຘມ຺ເມຫິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕິໍ ປາປຸຓາຕິ. ອປິ ຈ ສມ຺ຠາຣາ ອິເມ ຘມ຺ມາ ໂຫນ຺ຕິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕິໍ ປາປຸຓິຕຸໍ ອຘິຄນ຺ຕຸໍ ຜສ຺ສິຕຸໍ ສຈ຺ຉິກາຕຸນ຺ຕິ – ອທິຏ຺ຐິຍາ ອສ຺ສຸຕິຍາ ອຎາຓາ ອສີລຕາ ອພ຺ພຕາ ໂນປິ ເຕນ.

ເອເຕ ຈ ນິສ຺ສຊ຺ຊ ອນຸຄ຺ຄຫາຍາຕິ. ເອເຕຕິ ກຓ຺ຫປກ຺ຂິການໍ ຘມ຺ມານໍ ສມຸຄ຺ຆາຕໂຕ ປຫານໍ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພໍ, ເຕຘາຕຸເກສຸ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ ອຕມ຺ມຍຕາ [ອກມ຺ມຍຕາ (ສີ. ກ.)] ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພາ, ຍໂຕ ກຓ຺ຫປກ຺ຂິຍາ ຘມ຺ມາ ສມຸຄ຺ຆາຕປຫາເນນ ປຫີນາ ໂຫນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ, ເຕຘາຕຸເກສຸ ຈ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ ອຕມ຺ມຍຕາ ໂຫຕິ, ເອຕ຺ຕາວຕາປິ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ນ ປຣາມສຕິ ນາຠິນິວິສຕິ. ອຖ ວາ ນ ຄຓ຺ຫິຕພ຺ພາ ນ ປຣາມສິຕພ຺ພາ ນາຠິນິວິສິຕພ຺ພາຕິ. ເອວມ຺ປິ ເອເຕ ຈ ນິສ຺ສຊ຺ຊ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ. ຍໂຕ ຕຓ຺ຫາ ຈ ທິຏ຺ຐິ ຈ ມາໂນ ຈ ປຫີນາ ໂຫນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາຕິ, ເອຕ຺ຕາວຕາປິ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ນ ປຣາມສຕິ ນາຠິນິວິສຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ ເອເຕ ຈ ນິສ຺ສຊ຺ຊ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ.

ຍໂຕ ປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ຈ ອປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ຈ ອາເນຎ຺ຊາຠິສງ຺ຂາໂຣ ຈ ປຫີນາ ໂຫນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາຕິ, ເອຕ຺ຕາວຕາປິ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ນ ປຣາມສຕິ ນາຠິນິວິສຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ ເອເຕ ຈ ນິສ຺ສຊ຺ຊ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ.

ສນ຺ໂຕ ອນິສ຺ສາຍ ຠວໍ ນ ຊປ຺ເປຕິ. ສນ຺ໂຕຕິ ຣາຄສ຺ສ ສມິຕຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ, ໂທສສ຺ສ ສມິຕຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ, ໂມຫສ຺ສ ສມິຕຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ, ໂກຘສ຺ສ… ອຸປນາຫສ຺ສ… ມກ຺ຂສ຺ສ… ປຬາສສ຺ສ… ອິສ຺ສາຍ… ມຈ຺ຉຣິຍສ຺ສ… ມາຍາຍ… ສາເຐຍ຺ຍສ຺ສ… ຖມ຺ຠສ຺ສ… ສາຣມ຺ຠສ຺ສ… ມານສ຺ສ… ອຕິມານສ຺ສ… ມທສ຺ສ… ປມາທສ຺ສ… ສພ຺ພກິເລສານໍ… ສພ຺ພທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ… ສພ຺ພທຣຖານໍ… ສພ຺ພປຣິຬາຫານໍ… ສພ຺ພສນ຺ຕາປານໍ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ສມິຕຕ຺ຕາ ວູປສມິຕຕ຺ຕາ ວິຊ຺ຌາຕຕ຺ຕາ ນິພ຺ພຸຕຕ຺ຕາ ວິຄຕຕ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ ອຸປສນ຺ໂຕ ວູປສນ຺ໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘຕິ – ສນ຺ໂຕ.

ອນິສ຺ສາຍາຕິ ທ຺ເວ ນິສ຺ສຍາ – ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ ຈ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ. ຕຓ຺ຫານິສ຺ສຍໍ ປຫາຍ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສຍໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຈກ຺ຂຸໍ ອນິສ຺ສາຍ, ໂສຕໍ ອນິສ຺ສາຍ, ຆານໍ ອນິສ຺ສາຍ, ຊິວ຺ຫໍ ອນິສ຺ສາຍ, ກາຍໍ ອນິສ຺ສາຍ, ມນໍ ອນິສ຺ສາຍ, ຣູເປ… ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ… ກຸລໍ… ຄຓໍ… ອາວາສໍ… ລາຠໍ… ຍສໍ… ປສໍສໍ… ສຸຂໍ… ຈີວຣໍ… ປິຓ຺ຑປາຕໍ… ເສນາສນໍ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ… ກາມຘາຕຸໍ… ຣູປຘາຕຸໍ… ອຣູປຘາຕຸໍ… ກາມຠວໍ… ຣູປຠວໍ… ອຣູປຠວໍ… ສຎ຺ຎາຠວໍ… ອສຎ຺ຎາຠວໍ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຠວໍ… ເອກໂວກາຣຠວໍ… ຈຕຸໂວກາຣຠວໍ… ປຎ຺ຈໂວກາຣຠວໍ… ອຕີຕໍ… ອນາຄຕໍ… ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພ ຘມ຺ເມ ອນິສ຺ສາຍ ອຄ຺ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ອປຣາມສິຕ຺ວາ ອນຠິນິວິສິຕ຺ວາຕິ – ສນ຺ໂຕ ອນິສ຺ສາຍ. ຠວໍ ນ ຊປ຺ເປຕິ ກາມຠວໍ ນ ຊປ຺ເປຍ຺ຍ, ຣູປຠວໍ ນ ຊປ຺ເປຍ຺ຍ, ອຣູປຠວໍ ນ ຊປ຺ເປຍ຺ຍ ນປ຺ປຊປ຺ເປຍ຺ຍ ນ ອຠິຊປ຺ເປຍ຺ຍາຕິ – ສນ຺ໂຕ ອນິສ຺ສາຍ ຠວໍ ນ ຊປ຺ເປ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ສຸຕິຍາ ນ ຎາເຓນ, [ມາຄຓ຺ຑິຍາຕິ ຠຄວາ]

ສີລພ຺ພເຕນາປິ ນ ສຸທ຺ຘິມາຫ;

ອທິຏ຺ຐິຍາ ອສ຺ສຸຕິຍາ ອຎາຓາ, ອສີລຕາ ອພ຺ພຕາ ໂນປິ ເຕນ;

ເອເຕ ຈ ນິສ຺ສຊ຺ຊ ອນຸຄ຺ຄຫາຍ, ສນ຺ໂຕ ອນິສ຺ສາຍ ຠວໍ ນ ຊປ຺ເປ’’ຕິ.

໗໕.

ໂນ ເຈ ກິຣ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ສຸຕິຍາ ນ ຎາເຓນ, [ອິຕິ ມາຄຓ຺ຑິໂຍ]

ສີລພ຺ພເຕນາປິ ນ ສຸທ຺ຘິມາຫ;

ອທິຏ຺ຐິຍາ ອສ຺ສຸຕິຍາ ອຎາຓາ, ອສີລຕາ ອພ຺ພຕາ ໂນປິ ເຕນ;

ມຎ຺ຎາມຫໍ ໂມມຸຫເມວ ຘມ຺ມໍ, ທິຏ຺ຐິຍາ ເອເກ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ.

ໂນ ເຈ ກິຣ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ສຸຕິຍາ ນ ຎາເຓນາຕິ. ທິຏ຺ຐິຍາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ນາຫ ນ ກເຖສິ ນ ຠຓສິ ນ ທີປຍສິ ນ ໂວຫຣສິ; ສຸເຕນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ… ທິຏ຺ຐສຸເຕນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ… ຎາເຓນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ນາຫ ນ ກເຖສິ ນ ຠຓສິ ນ ທີປຍສິ ນ ໂວຫຣສີຕິ – ໂນ ເຈ ກິຣ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ສຸຕິຍາ ນ ຎາເຓນ.

ອິຕິ ມາຄຓ຺ຑິໂຍຕິ ອິຕີຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ…. ມາຄຓ຺ຑິໂຍຕິ ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ນາມໍ…ເປ… ອິຕິ ມາຄຓ຺ຑິໂຍ.

ສີລພ຺ພເຕນາປິ ນ ສຸທ຺ຘິມາຫາຕິ. ສີເລນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ…ເປ… ວເຕນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ…ເປ… ສີລພ຺ພເຕນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ນາຫ ນ ກເຖສິ ນ ຠຓສິ ນ ທີປຍສິ ນ ໂວຫຣສີຕິ – ສີລພ຺ພເຕນາປິ ນ ສຸທ຺ຘິມາຫ.

ອທິຏ຺ຐິຍາ ອສ຺ສຸຕິຍາ ອຎາຓາ, ອສີລຕາ ອພ຺ພຕາ ໂນປິ ເຕນາຕິ. ທິຏ຺ຐິປິ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພາຕິ ເອວໍ ຠຓສິ, ສວນມ຺ປິ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓສິ, ຎາຓມ຺ປິ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພນ຺ຕິ ເອວໍ ຠຓສິ, ນ ສກ຺ໂກສິ ເອກໍເສນ ອນຸຊານິຕຸໍ, ນປິ ສກ຺ໂກສິ ເອກໍເສນ ປຏິກ຺ຂິປິຕຸນ຺ຕິ – ອທິຏ຺ຐິຍາ ອສ຺ສຸຕິຍາ ອຎາຓາ, ອສີລຕາ ອພ຺ພຕາ ໂນປິ ເຕນ.

ມຎ຺ຎາມຫໍ ໂມມຸຫເມວ ຘມ຺ມນ຺ຕິ. ໂມມູຫຘມ຺ໂມ ອຍໍ ຕຸຍ຺ຫໍ ພາລຘມ຺ໂມ ມູຬ຺ຫຘມ຺ໂມ ອຎ຺ຎາຓຘມ຺ໂມ ອມຣາວິກ຺ເຂປຘມ຺ໂມຕິ ເອວໍ ມຎ຺ຎາມິ ເອວໍ ຊານາມິ ເອວໍ ອາຊານາມິ ເອວໍ ວິຊານາມິ ເອວໍ ປຏິວິຊານາມິ ເອວໍ ປຏິວິຊ຺ຌາມີຕິ – ມຎ຺ຎາມຫໍ ໂມມຸຫເມວ ຘມ຺ມໍ.

ທິຏ຺ຐິຍາ ເອເກ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ. ສຸທ຺ຘິທິຏ຺ຐິຍາ ເອເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ; ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ທິຏ຺ຐິຍາ ເອເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ; ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ…ເປ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ທິຏ຺ຐິຍາ ເອເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ, ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ປຈ຺ເຈນ຺ຕີຕິ – ທິຏ຺ຐິຍາ ເອເກ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ.

ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ໂນ ເຈ ກິຣ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ສຸຕິຍາ ນ ຎາເຓນ, [ອິຕິ ມາຄຓ຺ຑິໂຍ]

ສີລພ຺ພເຕນາປິ ນ ສຸທ຺ຘິມາຫ;

ອທິຏ຺ຐິຍາ ອສ຺ສຸຕິຍາ ອຎາຓາ, ອສີລຕາ ອພ຺ພຕາ ໂນປິ ເຕນ;

ມຎ຺ຎາມຫໍ ໂມມຸຫເມວ ຘມ຺ມໍ, ທິຏ຺ຐິຍາ ເອເກ ປຈ຺ເຈນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິ’’ນ຺ຕິ.

໗໖.

ທິຏ຺ຐິຎ຺ຈ [ທິຏ຺ຐີສຸ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.)] ນິສ຺ສາຍນຸປຸຈ຺ຉມາໂນ, [ມາຄຓ຺ຑິຍາຕິ ຠຄວາ]

ສມຸຄ຺ຄຫີເຕສຸ ປໂມຫມາຄາ [ສໂມຫມາຄາ (ກ.)] ;

ອິໂຕ ຈ ນາທ຺ທກ຺ຂິ ອຓຸມ຺ປິ ສຎ຺ຎໍ, ຕສ຺ມາ ຕຸວໍ ໂມມຸຫໂຕ ທຫາສິ.

ທິຏ຺ຐິຎ຺ຈ ນິສ຺ສາຍນຸປຸຈ຺ຉມາໂນຕິ. ມາຄຓ຺ຑິໂຍ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ທິຏ຺ຐິໍ ນິສ຺ສາຍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ລຄ຺ຄນໍ ນິສ຺ສາຍ ລຄ຺ຄນໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ພນ຺ຘນໍ ນິສ຺ສາຍ ພນ຺ຘນໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ປລິໂພຘໍ ນິສ຺ສາຍ ປລິໂພຘໍ ປຸຈ຺ຉຕິ. ອນຸປຸຈ຺ຉມາໂນຕິ ປຸນປ຺ປຸນໍ ປຸຈ຺ຉຕີຕິ – ທິຏ຺ຐິຎ຺ຈ ນິສ຺ສາຍນຸປຸຈ຺ຉມາໂນ.

ມາຄຓ຺ຑິຍາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ມາຄຓ຺ຑິຍາຕິ ຠຄວາ.

ສມຸຄ຺ຄຫີເຕສຸ ປໂມຫມາຄາຕິ. ຍາ ສາ ທິຏ຺ຐິ ຕຍາ ຄຫິຕາ ປຣາມຏ຺ຐາ ອຠິນິວິຏ຺ຐາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາ, ຕາເຍວ ຕ຺ວໍ ທິຏ຺ຐິຍາ ມູຬ຺ໂຫສິ ປມູຬ຺ໂຫສິ ສມ຺ມູຬ຺ໂຫສິ ໂມຫໍ ອາຄໂຕສິ ປໂມຫໍ ອາຄໂຕສິ ສມ຺ໂມຫໍ ອາຄໂຕສິ ອນ຺ຘກາຣໍ ປກ຺ຂນ຺ໂທສີຕິ – ສມຸຄ຺ຄຫີເຕສຸ ປໂມຫມາຄາ.

ອິໂຕ ຈ ນາທ຺ທກ຺ຂິ ອຓຸມ຺ປິ ສຎ຺ຎນ຺ຕິ. ອິໂຕ ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕິໂຕ ວາ ປຏິປທາໂຕ ວາ ຘມ຺ມເທສນາໂຕ ວາ, ຍຸຕ຺ຕສຎ຺ຎໍ ປຕ຺ຕສຎ຺ຎໍ ລກ຺ຂຓສຎ຺ຎໍ ກາຣຓສຎ຺ຎໍ ຐານສຎ຺ຎໍ ນ ປຏິລຠຕິ, ກຸໂຕ ຎາຓນ຺ຕິ. ເອວມ຺ປິ ອິໂຕ ຈ ນາທ຺ທກ຺ຂິ ອຓຸມ຺ປິ ສຎ຺ຎໍ. ອຖ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈສຎ຺ຎານຸໂລມໍ ວາ, ທຸກ຺ຂໍ ວາ ທຸກ຺ຂສຎ຺ຎານຸໂລມໍ ວາ, ອນຕ຺ຕໍ ວາ ອນຕ຺ຕສຎ຺ຎານຸໂລມໍ ວາ, ສຎ຺ຎຸປ຺ປາທມຕ຺ຕໍ ວາ ສຎ຺ຊານິຕມຕ຺ຕໍ ວາ ນ ປຏິລຠຕິ, ກຸໂຕ ຎາຓນ຺ຕິ. ເອວມ຺ປິ ອິໂຕ ຈ ນາທ຺ທກ຺ຂິ ອຓຸມ຺ປິ ສຎ຺ຎໍ.

ຕສ຺ມາ ຕຸວໍ ໂມມຸຫໂຕ ທຫາສີຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕສ຺ມາ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານາ ໂມມູຫຘມ຺ມໂຕ ພາລຘມ຺ມໂຕ ມູຬ຺ຫຘມ຺ມໂຕ ອຎ຺ຎາຓຘມ຺ມໂຕ ອມຣາວິກ຺ເຂປຘມ຺ມໂຕ ທຫາສິ ປສ຺ສສິ ທກ຺ຂສິ ໂອໂລເກສິ ນິຊ຺ຌາຍສິ ອຸປປຣິກ຺ຂສີຕິ – ຕສ຺ມາ ຕຸວໍ ໂມມຸຫໂຕ ທຫາສິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ທິຏ຺ຐິຎ຺ຈ ນິສ຺ສາຍນຸປຸຈ຺ຉມາໂນ, [ມາຄຓ຺ຑິຍາຕິ ຠຄວາ]

ສມຸຄ຺ຄຫີເຕສຸ ປໂມຫມາຄາ;

ອິໂຕ ຈ ນາທ຺ທກ຺ຂິ ອຓຸມ຺ປິ ສຎ຺ຎໍ, ຕສ຺ມາ ຕຸວໍ ໂມມຸຫໂຕ ທຫາສີ’’ຕິ.

໗໗.

ສໂມ ວິເສສີ ອຸທ ວາ ນິຫີໂນ, ໂຍ ມຎ຺ຎຕິ ໂສ ວິວເທຖ ເຕນ;

ຕີສຸ ວິຘາສຸ ອວິກມ຺ປມາໂນ, ສໂມ ວິເສສີຕິ ນ ຕສ຺ສ ໂຫຕິ.

ສໂມ ວິເສສີ ອຸທ ວາ ນິຫີໂນ, ໂຍ ມຎ຺ຎຕິ ໂສ ວິວເທຖ ເຕນາຕິ. ສທິໂສຫມສ຺ມີຕິ ວາ ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີຕິ ວາ ຫີໂນຫມສ຺ມີຕິ ວາ ໂຍ ມຎ຺ຎຕິ, ໂສ ເຕນ ມາເນນ ຕາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ເຕນ ວາ ປຸຄ຺ຄເລນ ກລຫໍ ກເຣຍ຺ຍ ຠຓ຺ຑນໍ ກເຣຍ຺ຍ ວິຄ຺ຄຫໍ ກເຣຍ຺ຍ ວິວາທໍ ກເຣຍ຺ຍ ເມຘຄໍ ກເຣຍ຺ຍ – ‘‘ນ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາສິ, ອຫໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາມິ, ກິໍ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານິສ຺ສສິ, ມິຈ຺ຉາປຏິປນ຺ໂນ ຕ຺ວມສິ, ອຫມສ຺ມິ ສມ຺ມາປຏິປນ຺ໂນ, ສຫິຕໍ ເມ, ອສຫິຕໍ ເຕ, ປຸເຣ ວຈນີຍໍ ປຈ຺ຉາ ອວຈ, ປຈ຺ຉາ ວຈນີຍໍ ປຸເຣ ອວຈ, ອຘິຈິຓ຺ຓໍ ເຕ ວິປຣາວຕ຺ຕໍ, ອາໂຣປິໂຕ ເຕ ວາໂທ, ນິຄ຺ຄຫິໂຕ ຕ຺ວມສິ, ຈຣ ວາທປ຺ປໂມກ຺ຂາຍ, ນິພ຺ເພເຐຫິ ວາ ສເຈ ປໂຫສີ’’ຕິ – ສໂມ ວິເສສີ ອຸທ ວາ ນິຫີໂນ ໂຍ ມຎ຺ຎຕິ ໂສ ວິວເທຖ ເຕນ.

ຕີສຸ ວິຘາສຸ ອວິກມ຺ປມາໂນ, ສໂມ ວິເສສີຕິ ນ ຕສ຺ສ ໂຫຕີຕິ. ຍສ຺ເສຕາ ຕິສ຺ໂສ ວິຘາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ, ໂສ ຕີສຸ ວິຘາສຸ ນ ກມ຺ປຕິ ນ ວິກມ຺ປຕິ, ອວິກມ຺ປມານສ຺ສ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ສທິໂສຫມສ຺ມີຕິ ວາ ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີຕິ ວາ ຫີໂນຫມສ຺ມີຕິ ວາ. ນ ຕສ຺ສ ໂຫຕີຕິ. ນ ມຍ຺ຫໍ ໂຫຕີຕິ ຕີສຸ ວິຘາສຸ ອວິກມ຺ປມາໂນ, ສໂມ ວິເສສີຕິ – ນ ຕສ຺ສ ໂຫຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສໂມ ວິເສສີ ອຸທ ວາ ນິຫີໂນ, ໂຍ ມຎ຺ຎຕິ ໂສ ວິວເທຖ ເຕນ;

ຕີສຸ ວິຘາສຸ ອວິກມ຺ປມາໂນ, ສໂມ ວິເສສີຕິ ນ ຕສ຺ສ ໂຫຕີ’’ຕິ.

໗໘.

ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ກິໍ ວເທຍ຺ຍ, ມຸສາຕິ ວາ ໂສ ວິວເທຖ ເກນ;

ຍສ຺ມິໍ ສມໍ ວິສມໍ ວາປິ ນຕ຺ຖິ, ສ ເກນ ວາທໍ ປຏິສໍຍຸເຊຍ຺ຍ.

ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ກິໍ ວເທຍ຺ຍາຕິ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓຕິ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ຘມ຺ມານໍ ພາຫິຕຕ຺ຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ…ເປ… ອສິໂຕ ຕາທິ ປວຸຈ຺ຈເຕ ສ ພ຺ຣຫ຺ມາ. ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ກິໍ ວເທຍ຺ຍາຕິ. ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ກິໍ ວເທຍ຺ຍ ກິໍ ກເຖຍ຺ຍ ກິໍ ຠເຓຍ຺ຍ ກິໍ ທີປເຍຍ຺ຍ ກິໍ ໂວຫເຣຍ຺ຍ; ‘‘ອສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ…ເປ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ກິໍ ວເທຍ຺ຍ ກິໍ ກເຖຍ຺ຍ ກິໍ ຠເຓຍ຺ຍ ກິໍ ທີປເຍຍ຺ຍ ກິໍ ໂວຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ກິໍ ວເທຍ຺ຍ.

ມຸສາຕິ ວາ ໂສ ວິວເທຖ ເກນາຕິ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ມຍ຺ຫໍວ ສຈ຺ຈໍ, ຕຸຍ຺ຫໍ ມຸສາຕິ ເກນ ມາເນນ, ກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ, ເກນ ວາ ປຸຄ຺ຄເລນ ກລຫໍ ກເຣຍ຺ຍ ຠຓ຺ຑນໍ ກເຣຍ຺ຍ ວິຄ຺ຄຫໍ ກເຣຍ຺ຍ ວິວາທໍ ກເຣຍ຺ຍ ເມຘຄໍ ກເຣຍ຺ຍ – ‘‘ນ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາສິ…ເປ… ນິພ຺ເພເຐຫິ ວາ ສເຈ ປໂຫສີ’’ຕິ – ມຸສາຕິ ວາ ໂສ ວິວເທຖ ເກນ.

ຍສ຺ມິໍ ສມໍ ວິສມໍ ວາປິ ນຕ຺ຖີຕິ. ຍສ຺ມິນ຺ຕິ ຍສ຺ມິໍ ປຸຄ຺ຄເລ ອຣຫນ຺ເຕ ຂີຓາສເວ ສທິໂສຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ ນຕ຺ຖິ, ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ ນຕ຺ຖິ, ຫີໂນຫມສ຺ມີຕິ ໂອມາໂນ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ, ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒນ຺ຕິ – ຍສ຺ມິໍ ສມໍ ວິສມໍ ວາປິ ນຕ຺ຖິ.

ສ ເກນ ວາທໍ ປຏິສໍຍຸເຊຍ຺ຍາຕິ. ໂສ ເກນ ມາເນນ, ກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ, ເກນ ວາ ປຸຄ຺ຄເລນ ວາທໍ ປຏິສຎ຺ໂຎເຊຍ຺ຍ ປຏິພເລຍ຺ຍ ກລຫໍ ກເຣຍ຺ຍ ຠຓ຺ຑນໍ ກເຣຍ຺ຍ ວິຄ຺ຄຫໍ ກເຣຍ຺ຍ ວິວາທໍ ກເຣຍ຺ຍ ເມຘຄໍ ກເຣຍ຺ຍ – ‘‘ນ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາສິ…ເປ… ນິພ຺ເພເຐຫິ ວາ ສເຈ ປໂຫສີ’’ຕິ – ສ ເກນ ວາທໍ ປຏິສໍຍຸເຊຍ຺ຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ກິໍ ວເທຍ຺ຍ, ມຸສາຕິ ວາ ໂສ ວິວເທຖ ເກນ;

ຍສ຺ມິໍ ສມໍ ວິສມໍ ວາປິ ນຕ຺ຖິ, ສ ເກນ ວາທໍ ປຏິສໍຍຸເຊຍ຺ຍາ’’ຕິ.

໗໙.

ໂອກໍ ປຫາຍ ອນິເກຕສາຣີ, ຄາເມ ອກຸພ຺ພໍ ມຸນິ ສນ຺ຖວານິ [ສນ຺ຘວານິ (ກ.)] ;

ກາເມຫິ ຣິຕ຺ໂຕ ອປຸເຣກ຺ຂຣາໂນ, ກຖໍ ນ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ຊເນນ ກຍິຣາ.

ອຖ ໂຂ ຫາລິທ຺ທການິ [ຫລິທ຺ທການີ (ສີ.)] ຄຫປຕິ ເຍນາຍສ຺ມາ ມຫາກຈ຺ຈາໂນ ເຕນຸປສງ຺ກມິ; ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ມຫາກຈ຺ຈານໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ຫາລິທ຺ທການິ ຄຫປຕິ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ມຫາກຈ຺ຈານໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ວຸຕ຺ຕມິທໍ ຠນ຺ເຕ, ກຈ຺ຈານ, ຠຄວຕາ ອຏ຺ຐກວຄ຺ຄິເກ ມາຄຓ຺ຑິຍປຎ຺ເຫ –

‘‘ໂອກໍ ປຫາຍ ອນິເກຕສາຣີ, ຄາເມ ອກຸພ຺ພໍ ມຸນິ ສນ຺ຖວານິ;

ກາເມຫິ ຣິຕ຺ໂຕ ອປຸເຣກ຺ຂຣາໂນ, ກຖໍ ນ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ຊເນນ ກຍິຣາ’’ຕິ.

‘‘ອິມສ຺ສ ນຸ ໂຂ ຠນ຺ເຕ, ກຈ຺ຈານ, ຠຄວຕາ ສງ຺ຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ກຖໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ’’ຕິ?

‘‘ຣູປຘາຕຸ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ໂອໂກ ຣູປຘາຕຸ ຣາຄວິນິພນ຺ຘຎ຺ຈ [ຣາຄວິນິພທ຺ຘຎ຺ຈ (ສີ.)] ປນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ໂອກສາຣີຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເວທນາຘາຕຸ ໂຂ, ຄຫປຕິ… ສຎ຺ຎາຘາຕຸ ໂຂ, ຄຫປຕິ… ສງ຺ຂາຣຘາຕຸ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ໂອໂກ ສງ຺ຂາຣຘາຕຸ ຣາຄວິນິພນ຺ຘຎ຺ຈ ປນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ໂອກສາຣີຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ໂອກສາຣີ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ອໂນກສາຣີ ໂຫຕິ? ຣູປຘາຕຸຍາ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ ເຍ ອຸປາຍຸປາທານາ [ອຸປຍຸປາທານາ (ກ.)] ເຈຕໂສ ອຘິຏ຺ຐານາຠິນິເວສານຸສຍາ ເຕ ຕຖາຄຕສ຺ສ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ; ຕສ຺ມາ ຕຖາຄໂຕ ອໂນກສາຣີຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເວທນາຘາຕຸຍາ ໂຂ, ຄຫປຕິ… ສຎ຺ຎາຘາຕຸຍາ ໂຂ, ຄຫປຕິ… ສງ຺ຂາຣຘາຕຸຍາ ໂຂ, ຄຫປຕິ… ວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ ເຍ ອຸປາຍຸປາທານາ ເຈຕໂສ ອຘິຏ຺ຐານາຠິນິເວສານຸສຍາ ເຕ ຕຖາຄຕສ຺ສ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ; ຕສ຺ມາ ຕຖາຄໂຕ ອໂນກສາຣີຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ອໂນກສາຣີ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ນິເກຕສາຣີ ໂຫຕິ? ຣູປນິມິຕ຺ຕນິເກຕວິສາຣວິນິພນ຺ຘາ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ນິເກຕສາຣີຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ສທ຺ທນິມິຕ຺ຕ… ຄນ຺ຘນິມິຕ຺ຕ… ຣສນິມິຕ຺ຕ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພນິມິຕ຺ຕ… ຘມ຺ມນິມິຕ຺ຕນິເກຕວິສາຣວິນິພນ຺ຘາ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ນິເກຕສາຣີຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ນິເກຕສາຣີ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ອນິເກຕສາຣີ ໂຫຕິ? ຣູປນິມິຕ຺ຕນິເກຕວິສາຣວິນິພນ຺ຘາ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ຕຖາຄຕສ຺ສ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ; ຕສ຺ມາ ຕຖາຄໂຕ ອນິເກຕສາຣີຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ສທ຺ທນິມິຕ຺ຕ… ຄນ຺ຘນິມິຕ຺ຕ… ຣສນິມິຕ຺ຕ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພນິມິຕ຺ຕ… ຘມ຺ມນິມິຕ຺ຕນິເກຕວິສາຣວິນິພນ຺ຘາ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ຕຖາຄຕສ຺ສ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ; ຕສ຺ມາ ຕຖາຄໂຕ ອນິເກຕສາຣີຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ອນິເກຕສາຣີ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ຄາເມ ສນ຺ຖວຊາໂຕ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ເອກຈ຺ໂຈ ຠິກ຺ຂຸ ຄິຫີຫິ ສໍສຏ຺ໂຐ ວິຫຣຕິ ສຫນນ຺ທີ ສຫໂສກີ, ສຸຂິເຕສຸ ສຸຂິໂຕ, ທຸກ຺ຂິເຕສຸ ທຸກ຺ຂິໂຕ, ອຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ກິຈ຺ຈກຣຓີເຍສຸ ອຕ຺ຕນາ ໂວໂຍຄໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ຄາເມ ສນ຺ຖວຊາໂຕ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ຄາເມ ນ ສນ຺ຖວຊາໂຕ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ເອກຈ຺ໂຈ ຠິກ຺ຂຸ ຄິຫີຫິ ອສໍສຏ຺ໂຐ ວິຫຣຕິ ນ ສຫນນ຺ທີ ນ ສຫໂສກີ, ນ ສຸຂິເຕສຸ ສຸຂິໂຕ, ນ ທຸກ຺ຂິເຕສຸ ທຸກ຺ຂິໂຕ, ອຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ກິຈ຺ຈກຣຓີເຍສຸ ນ ອຕ຺ຕນາ ໂວໂຍຄໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ຄາເມ ນ ສນ຺ຖວຊາໂຕ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ກາເມຫິ ອຣິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ເອກຈ຺ໂຈ ຠິກ຺ຂຸ ກາເມສຸ ອວີຕຣາໂຄ ໂຫຕິ ອວິຄຕຈ຺ຉນ຺ໂທ ອວິຄຕເປໂມ ອວິຄຕປິປາໂສ ອວິຄຕປຣິຬາໂຫ ອວິຄຕຕຓ຺ໂຫ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ກາເມຫິ ອຣິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ກາເມຫິ ຣິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ເອກຈ຺ໂຈ ຠິກ຺ຂຸ ກາເມສຸ ວີຕຣາໂຄ ໂຫຕິ ວິຄຕຈ຺ຉນ຺ໂທ ວິຄຕເປໂມ ວິຄຕປິປາໂສ ວິຄຕປຣິຬາໂຫ ວິຄຕຕຓ຺ໂຫ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ກາເມຫິ ຣິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ປຸເຣກ຺ຂຣາໂນ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ເອວໍຣູໂປ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານ’ນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ສມນ຺ນາເນຕິ, ‘ເອວໍເວທໂນ ສິຍໍ… ເອວໍສຎ຺ໂຎ ສິຍໍ… ເອວໍສງ຺ຂາໂຣ ສິຍໍ… ເອວໍວິຎ຺ຎາໂຓ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານ’ນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ສມນ຺ນາເນຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ປຸເຣກ຺ຂຣາໂນ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ອປຸເຣກ຺ຂຣາໂນ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘ເອວໍຣູໂປ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານ’ນ຺ຕິ ນ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ສມນ຺ນາເນຕິ, ‘ເອວໍເວທໂນ ສິຍໍ… ເອວໍສຎ຺ໂຎ ສິຍໍ… ເອວໍສງ຺ຂາໂຣ ສິຍໍ… ເອວໍວິຎ຺ຎາໂຓ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານ’ນ຺ຕິ ນ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ສມນ຺ນາເນຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ອປຸເຣກ຺ຂຣາໂນ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ກຖໍ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ຊເນນ ກຕ຺ຕາ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ເອກຈ຺ໂຈ ເອວຣູປິໍ ກຖໍ ກຕ຺ຕາ ໂຫຕິ – ‘ນ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາສິ, ອຫໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາມິ, ກິໍ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານິສ຺ສສິ, ມິຈ຺ຉາປຏິປນ຺ໂນ ຕ຺ວມສິ, ອຫມສ຺ມິ ສມ຺ມາປຏິປນ຺ໂນ, ສຫິຕໍ ເມ, ອສຫິຕໍ ເຕ, ປຸເຣ ວຈນີຍໍ ປຈ຺ຉາ ອວຈ, ປຈ຺ຉາ ວຈນີຍໍ ປຸເຣ ອວຈ, ອຘິຈິຓ຺ຓໍ ເຕ ວິປຣາວຕ຺ຕໍ, ອາໂຣປິໂຕ ເຕ ວາໂທ, ນິຄ຺ຄຫິໂຕ ຕ຺ວມສິ, ຈຣ ວາທປ຺ປໂມກ຺ຂາຍ, ນິພ຺ເພເຐຫິ ວາ ສເຈ ປໂຫສີ’ຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ກຖໍ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ຊເນນ ກຕ຺ຕາ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຄຫປຕິ, ກຖໍ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ຊເນນ ນ ກຕ຺ຕາ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຄຫປຕິ, ເອກຈ຺ໂຈ ນ ເອວຣູປິໍ ກຖໍ ກຕ຺ຕາ ໂຫຕິ – ‘ນ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາສິ…ເປ… ນິພ຺ເພເຐຫິ ວາ ສເຈ ປໂຫສີ’ຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ຊເນນ ນ ກຕ຺ຕາ ໂຫຕິ. ອິຕິ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ຍໍ ຕໍ ວຸຕ຺ຕໍ ຠຄວຕາ ອຏ຺ຐກວຄ຺ຄິເກ ມາຄຓ຺ຑິຍປຎ຺ເຫ –

‘‘ໂອກໍ ປຫາຍ ອນິເກຕສາຣີ, ຄາເມ ອກຸພ຺ພໍ ມຸນິ ສນ຺ຖວານິ;

ກາເມຫິ ຣິຕ຺ໂຕ ອປຸເຣກ຺ຂຣາໂນ, ກຖໍ ນ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ຊເນນ ກຍິຣາ’’ຕິ.

‘‘ອິມສ຺ສ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ຠຄວຕາ ສງ຺ຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິຕສ຺ສ ເອວໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ’’ຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ໂອກໍ ປຫາຍ ອນິເກຕສາຣີ, ຄາເມ ອກຸພ຺ພໍ ມຸນິ ສນ຺ຖວານິ;

ກາເມຫິ ຣິຕ຺ໂຕ ອປຸເຣກ຺ຂຣາໂນ, ກຖໍ ນ ວິຄ຺ຄຍ຺ຫ ຊເນນ ກຍິຣາ’’ຕິ.

໘໐.

ເຍຫິ ວິວິຕ຺ໂຕ ວິຈເຣຍ຺ຍ ໂລເກ, ນ ຕານິ ອຸຄ຺ຄຍ຺ຫ ວເທຍ຺ຍ ນາໂຄ;

ເອລມ຺ພຸຊໍ ກຓ຺ຑກວາຣິຊໍ [ກຓ຺ຏກໍ ວາຣິຊໍ (ສີ.)] ຍຖາ, ຊເລນ ປງ຺ເກນ ຈນູປລິຕ຺ຕໍ;

ເອວໍ ມຸນີ ສນ຺ຕິວາໂທ ອຄິທ຺ໂຘ, ກາເມ ຈ ໂລເກ ຈ ອນູປລິຕ຺ໂຕ.

ເຍຫິ ວິວິຕ຺ໂຕ ວິຈເຣຍ຺ຍ ໂລເກຕິ. ເຍຫີຕິ ເຍຫິ ທິຏ຺ຐິຄເຕຫິ. ວິວິຕ຺ໂຕຕິ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິເຕນ ຣິຕ຺ໂຕ ວິວິຕ຺ໂຕ ປວິວິຕ຺ໂຕ, ວຈີທຸຈ຺ຈຣິເຕນ… ມໂນທຸຈ຺ຈຣິເຕນ… ຣາເຄນ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາເຣຫິ ຣິຕ຺ໂຕ ວິວິຕ຺ໂຕ ປວິວິຕ຺ໂຕ. ວິຈເຣຍ຺ຍາຕິ ວິຈເຣຍ຺ຍ ວິຫເຣຍ຺ຍ ອິຣິເຍຍ຺ຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ ປາເລຍ຺ຍ ຍເປຍ຺ຍ ຍາເປຍ຺ຍ. ໂລເກຕິ ມນຸສ຺ສໂລເກຕິ – ເຍຫິ ວິວິຕ຺ໂຕ ວິຈເຣຍ຺ຍ ໂລເກ.

ນ ຕານິ ອຸຄ຺ຄຍ຺ຫ ວເທຍ຺ຍ ນາໂຄຕິ. ນາໂຄຕິ ອາຄຸໍ ນ ກໂຣຕີຕິ – ນາໂຄ, ນ ຄຈ຺ຉຕີຕິ – ນາໂຄ, ນາຄຈ຺ຉຕີຕິ – ນາໂຄ. ກຖໍ ອາຄຸໍ ນ ກໂຣຕີຕິ – ນາໂຄ? ອາຄູ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສໍກິເລສິກາ ໂປໂນຠວິກາ ສທຣາ ທຸກ຺ຂວິປາກາ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓິຍາ.

ອາຄຸໍ ນ ກໂຣຕິ ກິຎ຺ຈິ ໂລເກ, [ສຠິຍາຕິ ຠຄວາ]

ສພ຺ພສຎ຺ໂຎເຄ ວິສຊ຺ຊ ພນ຺ຘນານິ;

ສພ຺ພຕ຺ຖ ນ ສຊ຺ຊຕິ ວິມຸຕ຺ໂຕ, ນາໂຄ ຕາທີ ປວຸຈ຺ຈເຕ ຕຖຕ຺ຕາ.

ເອວໍ ອາຄຸໍ ນ ກໂຣຕີຕິ – ນາໂຄ.

ກຖໍ ນ ຄຈ຺ຉຕີຕິ – ນາໂຄ? ນ ຉນ຺ທາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂທສາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂມຫາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ຠຍາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ຣາຄວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂທສວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂມຫວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ມານວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ທິຏ຺ຐິວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ວິຈິກິຈ຺ຉາວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນານຸສຍວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ວຄ຺ເຄຫິ ຘມ຺ເມຫິ ຍາຍຕິ ນີຍຕິ ວຸຍ຺ຫຕິ ສໍຫຣີຍຕິ. ເອວໍ ນ ຄຈ຺ຉຕີຕິ – ນາໂຄ.

ກຖໍ ນາຄຈ຺ຉຕີຕິ – ນາໂຄ? ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ເຄນ ເຍ ກິເລສາ ປຫີນາ ເຕ ກິເລເສ ນ ປຸເນຕິ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕິ. ສກທາຄາມິມຄ຺ເຄນ… ອນາຄາມິມຄ຺ເຄນ… ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ເຄນ ເຍ ກິເລສາ ປຫີນາ ເຕ ກິເລເສ ນ ປຸເນຕິ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕິ. ເອວໍ ນາຄຈ຺ຉຕີຕິ – ນາໂຄ.

ນ ຕານິ ອຸຄ຺ຄຍ຺ຫ ວເທຍ຺ຍ ນາໂຄຕິ. ນາໂຄ ນ ຕານິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ຄເຫຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາ ວເທຍ຺ຍ ກເຖຍ຺ຍ ຠເຓຍ຺ຍ ທີປເຍຍ຺ຍ ໂວຫເຣຍ຺ຍ; ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ…ເປ… ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ວເທຍ຺ຍ ກເຖຍ຺ຍ ຠເຓຍ຺ຍ ທີປເຍຍ຺ຍ ໂວຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ນ ຕານິ ອຸຄ຺ຄຍ຺ຫ ວເທຍ຺ຍ ນາໂຄ.

ເອລມ຺ພຸຊໍ ກຓ຺ຑກວາຣິຊໍ ຍຖາ, ຊເລນ ປງ຺ເກນ ຈນູປລິຕ຺ຕນ຺ຕິ. ເອລໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຸທກໍ, ອມ຺ພຸຊໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປທຸມໍ, ກຓ຺ຑໂກ ວຸຈ຺ຈຕິ ຂຣທຓ຺ໂຑ, ວາຣິ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຸທກໍ, ວາຣິຊໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປທຸມໍ ວາຣິສມ຺ຠວໍ, ຊລໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຸທກໍ, ປງ຺ໂກ ວຸຈ຺ຈຕິ ກທ຺ທໂມ. ຍຖາ ປທຸມໍ ວາຣິຊໍ ວາຣິສມ຺ຠວໍ ຊເລນ ຈ ປງ຺ເກນ ຈ ນ ລິມ຺ປຕິ ນ ປລິມ຺ປຕິ ນ ອຸປລິມ຺ປຕິ, ອລິຕ຺ຕໍ ອສໍລິຕ຺ຕໍ ອນຸປລິຕ຺ຕນ຺ຕິ – ເອລມ຺ພຸຊໍ ກຓ຺ຑກວາຣິຊໍ ຍຖາ ຊເລນ ປງ຺ເກນ ຈນູປລິຕ຺ຕໍ.

ເອວໍ ມຸນີ ສນ຺ຕິວາໂທ ອຄິທ຺ໂຘ, ກາເມ ຈ ໂລເກ ຈ ອນູປລິຕ຺ໂຕຕິ. ເອວນ຺ຕິ ໂອປມ຺ມສໍປຏິປາທນໍ. ມຸນີຕິ. ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ສນ຺ຕິວາໂທຕິ ສນ຺ຕິວາໂທ ມຸນິ ຕາຓວາໂທ ເລຓວາໂທ ສຣຓວາໂທ ອຠຍວາໂທ ອຈ຺ຈຸຕວາໂທ ອມຕວາໂທ ນິພ຺ພານວາໂທຕິ – ເອວໍ ມຸນິ ສນ຺ຕິວາໂທ. ອຄິທ຺ໂຘຕິ. ເຄໂຘ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ຍສ຺ເສໂສ ເຄໂຘ ປຫີໂນ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ໂນ ວູປສນ຺ໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິໂກ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ໂຒ ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຄິທ຺ໂຘ. ໂສ ຣູເປ ອຄິທ຺ໂຘ, ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ… ກຸເລ… ຄເຓ… ອາວາເສ… ລາເຠ… ຍເສ… ປສໍສາຍ… ສຸເຂ… ຈີວເຣ… ປິຓ຺ຑປາເຕ … ເສນາສເນ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາເຣ… ກາມຘາຕຸຍາ … ຣູປຘາຕຸຍາ… ອຣູປຘາຕຸຍາ… ກາມຠເວ… ຣູປຠເວ… ອຣູປຠເວ… ສຎ຺ຎາຠເວ… ອສຎ຺ຎາຠເວ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຠເວ… ເອກໂວກາຣຠເວ… ຈຕຸໂວກາຣຠເວ… ປຎ຺ຈໂວກາຣຠເວ… ອຕີເຕ… ອນາຄເຕ… ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ… ທິຏ຺ຐ-ສຸຕ-ມຸຕ-ວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພສຸ ຘມ຺ເມສຸ ອຄິທ຺ໂຘ ອຄຘິໂຕ ອມຸຈ຺ຉິໂຕ ອນຊ຺ໂຌສນ຺ໂນ [ອນຊ຺ຌາປນ຺ໂນ (ສີ.), ອນຊ຺ໂຌປນ຺ໂນ (ສ຺ຍາ.)], ວີຕເຄໂຘ ວິຄຕເຄໂຘ ຈຕ຺ຕເຄໂຘ ວນ຺ຕເຄໂຘ ມຸຕ຺ຕເຄໂຘ ປຫີນເຄໂຘ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐເຄໂຘ, ວີຕຣາໂຄ ວິຄຕຣາໂຄ ຈຕ຺ຕຣາໂຄ ວນ຺ຕຣາໂຄ ມຸຕ຺ຕຣາໂຄ ປຫີນຣາໂຄ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຣາໂຄ, ນິຈ຺ຉາໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ສີຕິຠູໂຕ ສຸຂປ຺ປຏິສໍເວທີ ພ຺ຣຫ຺ມຠູເຕນ ອຕ຺ຕນາ ວິຫຣຕີຕິ – ເອວໍ ມຸນິ ສນ຺ຕິວາໂທ ອຄິທ຺ໂຘ.

ກາເມ ຈ ໂລເກ ຈ ອນູປລິຕ຺ໂຕຕິ. ກາມາຕິ ອຸທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ ມນຸສ຺ສໂລເກ ເທວໂລເກ ຂນ຺ຘໂລເກ ຘາຕຸໂລເກ ອາຍຕນໂລເກ. ເລປາຕິ ທ຺ເວ ເລປາ – ຕຓ຺ຫາເລໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິເລໂປ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາເລໂປ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິເລໂປ. ມຸນິ ຕຓ຺ຫາເລປໍ ປຫາຍ ທິຏ຺ຐິເລປໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ກາເມ ຈ ໂລເກ ຈ ນ ລິມ຺ປຕິ ນ ປລິມ຺ປຕິ ນ ອຸປລິມ຺ປຕິ, ອລິຕ຺ໂຕ ອປລິຕ຺ໂຕ ອນຸປລິຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ເອວໍ ມຸນີ ສນ຺ຕິວາໂທ ອຄິທ຺ໂຘ, ກາເມ ຈ ໂລເກ ຈ ອນູປລິຕ຺ໂຕ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເຍຫິ ວິວິຕ຺ໂຕ ວິຈເຣຍ຺ຍ ໂລເກ, ນ ຕານິ ອຸຄ຺ຄຍ຺ຫ ວເທຍ຺ຍ ນາໂຄ;

ເອລມ຺ພຸຊໍ ກຓ຺ຑກວາຣິຊໍ ຍຖາ, ຊເລນ ປງ຺ເກນ ຈນູປລິຕ຺ຕໍ;

ເອວໍ ມຸນີ ສນ຺ຕິວາໂທ ອຄິທ຺ໂຘ, ກາເມ ຈ ໂລເກ ຈ ອນູປລິຕ຺ໂຕ’’ຕິ.

໘໑.

ນ ເວທຄູ ທິຏ຺ຐິຍາ [ທິຏ຺ຐິຍາຍໂກ (ກ. ອຏ຺ຐ.) ສຸ. ນິ. ໘໕໒] ນ ມຸຕິຍາ, ສ ມານເມຕິ ນ ຫິ ຕມ຺ມໂຍ ໂສ;

ນ ກມ຺ມຸນາ ໂນປິ ສຸເຕນ ເນຍ຺ໂຍ, ອນູປນີໂຕ ສ ນິເວສເນສຸ.

ນ ເວທຄູ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ມຸຕິຍາ, ສ ມານເມຕີຕິ. ນາຕິ ປຏິກ຺ເຂໂປ. ເວທຄູຕິ. ເວໂທ ວຸຈ຺ຈຕິ ຈຕູສຸ ມຄ຺ເຄສຸ ຎາຓໍ, ປຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຎ຺ຎາພລໍ ຘມ຺ມວິຈຍສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ວີມໍສາ ວິປສ຺ສນາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ເຕຫິ ເວເທຫິ ຊາຕິຊຣາມຣຓສ຺ສ ອນ຺ຕຄໂຕ ອນ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕ, ໂກຏິຄໂຕ ໂກຏິປ຺ປຕ຺ໂຕ, ປຣິຍນ຺ຕຄໂຕ ປຣິຍນ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕ, ໂວສານຄໂຕ ໂວສານປ຺ປຕ຺ໂຕ, ຕາຓຄໂຕ ຕາຓປ຺ປຕ຺ໂຕ, ເລຓຄໂຕ ເລຓປ຺ປຕ຺ໂຕ, ສຣຓຄໂຕ ສຣຓປ຺ປຕ຺ໂຕ, ອຠຍຄໂຕ ອຠຍປ຺ປຕ຺ໂຕ, ອຈ຺ຈຸຕຄໂຕ ອຈ຺ຈຸຕປ຺ປຕ຺ໂຕ, ອມຕຄໂຕ ອມຕປ຺ປຕ຺ໂຕ, ນິພ຺ພານຄໂຕ ນິພ຺ພານປ຺ປຕ຺ໂຕ, ເວທານໍ ວາ ອນ຺ຕໍ ຄໂຕຕິ ເວທຄູ, ເວເທຫິ ວາ ອນ຺ຕໍ ຄໂຕຕິ ເວທຄູ, ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ວາ ຘມ຺ມານໍ ວິທິຕຕ຺ຕາ ເວທຄູ, ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ວິທິຕາ ໂຫຕິ, ວິຈິກິຈ຺ຉາ ວິທິຕາ ໂຫຕິ, ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ ວິທິໂຕ ໂຫຕິ, ຣາໂຄ ວິທິໂຕ ໂຫຕິ, ໂທໂສ ວິທິໂຕ ໂຫຕິ, ໂມໂຫ ວິທິໂຕ ໂຫຕິ, ມາໂນ ວິທິໂຕ ໂຫຕິ, ວິທິຕາສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສໍກິເລສິກາ ໂປໂນຠວິກາ ສທຣາ ທຸກ຺ຂວິປາກາ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓິຍາ.

ເວທານິ ວິເຈຍ຺ຍ ເກວລານິ, [ສຠິຍາຕິ ຠຄວາ]

ສມຓານໍ ຍານີຘຕ຺ຖິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ;

ສພ຺ພເວທນາສຸ ວີຕຣາໂຄ, ສພ຺ພໍ ເວທມຕິຈ຺ຈ ເວທຄູ ໂສຕິ.

ນ ທິຏ຺ຐິຍາຕິ ຕສ຺ສ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ປຫີນານິ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນານິ ວູປສນ຺ຕານິ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘານິ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິການິ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒານິ. ໂສ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ຍາຍຕິ ນ ນີຍຕິ ນ ວຸຍ຺ຫຕິ ນ ສໍຫຣີຍຕິ, ນປິ ຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ສາຣໂຕ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕີຕິ – ນ ເວທຄູ ທິຏ຺ຐິຍາ. ນ ມຸຕິຍາຕິ ມຸຕຣູເປນ ວາ ປຣໂຕ ໂຆເສນ ວາ ມຫາຊນສມ຺ມຸຕິຍາ ວາ ມານໍ ເນຕິ ນ ອຸເປຕິ ນ ອຸປຄຈ຺ຉຕິ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ນ ປຣາມສຕິ ນາຠິນິວິສຕີຕິ – ນ ເວທຄູ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ມຸຕິຍາ ສ ມານເມຕິ.

ນ ຫິ ຕມ຺ມໂຍ ໂສຕິ ນ ຕຓ຺ຫາວເສນ ທິຏ຺ຐິວເສນ ຕມ຺ມໂຍ ໂຫຕິ ຕປ຺ປຣໂມ ຕປ຺ປຣາຍໂນ. ຍໂຕ ຕຓ຺ຫາ ຈ ທິຏ຺ຐິ ຈ ມາໂນ ຈສ຺ສ ປຫີນາ ໂຫນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ ເອຕ຺ຕາວຕາ ນ ຕມ຺ມໂຍ ໂຫຕິ ນ ຕປ຺ປຣໂມ ນ ຕປ຺ປຣາຍໂນຕິ – ສ ມານເມຕິ ນ ຫິ ຕມ຺ມໂຍ ໂສ.

ນ ກມ຺ມຸນາ ໂນປິ ສຸເຕນ ເນຍ຺ໂຍຕິ. ນ ກມ຺ມຸນາຕິ ປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາເຣນ ວາ ອປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາເຣນ ວາ ອາເນຎ຺ຊາຠິສງ຺ຂາເຣນ ວາ ນ ຍາຍຕິ ນ ນີຍຕິ ນ ວຸຍ຺ຫຕິ ນ ສໍຫຣີຍຕີຕິ – ນ ກມ຺ມຸນາ. ໂນປິ ສຸເຕນ ເນຍ຺ໂຍຕິ ສຸຕສຸທ຺ຘິຍາ ວາ ປຣໂຕ ໂຆເສນ ວາ ມຫາຊນສມ຺ມຸຕິຍາ ວາ ນ ຍາຍຕິ ນ ນີຍຕິ ນ ວຸຍ຺ຫຕິ ນ ສໍຫຣີຍຕີຕິ – ນ ກມ຺ມຸນາ ໂນປິ ສຸເຕນ ເນຍ຺ໂຍ.

ອນູປນີໂຕ ສ ນິເວສເນສູຕິ. ອຸປຍາຕິ ທ຺ເວ ອຸປຍາ – ຕຓ຺ຫູປໂຍ ຈ ທິຏ຺ຐູປໂຍ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫູປໂຍ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐູປໂຍ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫູປໂຍ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐູປໂຍ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕຓ຺ຫູປຍສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐູປຍສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ໂສ ນິເວສເນສຸ ອນູປນີໂຕ ອນຸປລິຕ຺ໂຕ ອນຸປຄໂຕ ອນຊ຺ໂຌສິໂຕ ອນຘິມຸຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ອນູປນີໂຕ ສ ນິເວສເນສຸ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນ ເວທຄູ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ມຸຕິຍາ, ສ ມານເມຕິ ນ ຫິ ຕມ຺ມໂຍ ໂສ;

ນ ກມ຺ມຸນາ ໂນປິ ສຸເຕນ ເນຍ຺ໂຍ, ອນູປນີໂຕ ສ ນິເວສເນສູ’’ຕິ.

໘໒.

ສຎ຺ຎາວິຣຕ຺ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ຄນ຺ຖາ, ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ໂມຫາ;

ສຎ຺ຎຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິຎ຺ຈ ເຍ ອຄ຺ຄເຫສຸໍ, ເຕ ຆຏ຺ຏມານາ [ຆຏ຺ຏຍນ຺ຕາ (ສ຺ຍາ.) ສຸ. ນິ. ໘໕໓] ວິຈຣນ຺ຕິ ໂລເກ.

ສຎ຺ຎາວິຣຕ຺ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ຄນ຺ຖາຕິ. ໂຍ ສມຖປຸພ຺ພງ຺ຄມໍ ອຣິຍມຄ຺ຄໍ ຠາເວຕິ ຕສ຺ສ ອາທິໂຕ ອຸປາທາຍ ຄນ຺ຖາ ວິກ຺ຂມ຺ຠິຕາ ໂຫນ຺ຕິ, ອຣຫຕ຺ເຕ ປຕ຺ເຕ ອຣຫໂຕ ຄນ຺ຖາ ຈ ໂມຫາ ຈ ນີວຣຓາ ຈ ກາມສຎ຺ຎາ ພ຺ຍາປາທສຎ຺ຎາ ວິຫິໍສາສຎ຺ຎາ ທິຏ຺ຐິສຎ຺ຎາ ຈ ປຫີນາ ໂຫນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາຕິ – ສຎ຺ຎາວິຣຕ຺ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ຄນ຺ຖາ.

ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ໂມຫາຕິ. ໂຍ ວິປສ຺ສນາປຸພ຺ພງ຺ຄມໍ ອຣິຍມຄ຺ຄໍ ຠາເວຕິ, ຕສ຺ສ ອາທິໂຕ ອຸປາທາຍ ໂມຫາ ວິກ຺ຂມ຺ຠິຕາ ໂຫນ຺ຕິ, ອຣຫຕ຺ເຕ ປຕ຺ເຕ ອຣຫໂຕ ໂມຫາ ຈ ຄນ຺ຖາ ຈ ນີວຣຓາ ຈ ກາມສຎ຺ຎາ ພ຺ຍາປາທສຎ຺ຎາ ວິຫິໍສາສຎ຺ຎາ ທິຏ຺ຐິສຎ຺ຎາ ຈ ປຫີນາ ໂຫນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາຕິ – ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ໂມຫາ.

ສຎ຺ຎຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິຎ຺ຈ ເຍ ອຄ຺ຄເຫສຸໍ, ເຕ ຆຏ຺ຏມານາ ວິຈຣນ຺ຕິ ໂລເກຕິ. ເຍ ສຎ຺ຎໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ ກາມສຎ຺ຎໍ ພ຺ຍາປາທສຎ຺ຎໍ ວິຫິໍສາສຎ຺ຎໍ ເຕ ສຎ຺ຎາວເສນ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ ສງ຺ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ. ຣາຊາໂນປິ ຣາຊູຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ຂຕ຺ຕິຍາປິ ຂຕ຺ຕິເຍຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓາປິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ຄຫປຕີປິ ຄຫປຕີຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ມາຕາປິ ປຸຕ຺ເຕນ ວິວທຕິ, ປຸຕ຺ໂຕປິ ມາຕຣາ ວິວທຕິ, ປິຕາປິ ປຸຕ຺ເຕນ ວິວທຕິ, ປຸຕ຺ໂຕປິ ປິຕຣາ ວິວທຕິ, ຠາຕາປິ ຠາຕຣາ ວິວທຕິ, ຠຄິນີປິ ຠຄິນິຍາ ວິວທຕິ, ຠາຕາປິ ຠຄິນິຍາ ວິວທຕິ, ຠຄິນີປິ ຠາຕຣາ ວິວທຕິ, ສຫາໂຍປິ ສຫາເຍນ ວິວທຕິ. ເຕ ຕຕ຺ຖ ກລຫວິຄ຺ຄຫວິວາທມາປນ຺ນາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປາຓີຫິປິ ອຸປກ຺ກມນ຺ຕິ, ເລຑ຺ຑູຫິປິ [ເລຏ຺ຏູຫິປິ (ກ.)] ອຸປກ຺ກມນ຺ຕິ, ທຓ຺ເຑຫິປິ ອຸປກ຺ກມນ຺ຕິ, ສຕ຺ເຖຫິປິ ອຸປກ຺ກມນ຺ຕິ. ເຕ ຕຕ຺ຖ ມຣຓມ຺ປິ ນິຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ມຣຓມຕ຺ຕມ຺ປິ ທຸກ຺ຂໍ. ເຍ ທິຏ຺ຐິໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ’’ຕິ ວາ…ເປ… ‘‘ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’’ຕິ ວາ ເຕ ທິຏ຺ຐິວເສນ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ ສງ຺ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ສຕ຺ຖາຣໂຕ ສຕ຺ຖາຣໍ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ຘມ຺ມກ຺ຂານໂຕ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ຄຓໂຕ ຄຓໍ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ທິຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິໍ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ປຏິປທາຍ ປຏິປທໍ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ມຄ຺ຄໂຕ ມຄ຺ຄໍ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ.

ອຖ ວາ ເຕ ວິວທນ຺ຕິ, ກລຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ຠຓ຺ຑນໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ວິຄ຺ຄຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ວິວາທໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ເມຘຄໍ ກໂຣນ຺ຕິ – ‘‘ນ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ ອາຊານາສິ…ເປ… ນິພ຺ເພເຐຫິ ວາ ສເຈ ປໂຫສີ’’ຕິ. ເຕສໍ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ອປ຺ປຫີນາ; ອຠິສງ຺ຂາຣານໍ ອປ຺ປຫີນຕ຺ຕາ ຄຕິຍາ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ນິຣເຍ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິຍາ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ເປຕ຺ຕິວິສເຍ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ມນຸສ຺ສໂລເກ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ເທວໂລເກ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ຄຕິຍາ ຄຕິໍ… ອຸປປຕ຺ຕິຍາ ອຸປປຕ຺ຕິໍ… ປຏິສນ຺ຘິຍາ ປຏິສນ຺ຘິໍ… ຠເວນ ຠວໍ… ສໍສາເຣນ ສໍສາຣໍ… ວຏ຺ເຏນ ວຏ຺ຏໍ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ ສງ຺ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ ວທນ຺ຕິ ວິຈຣນ຺ຕິ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິຣິຍນ຺ຕິ ວຕ຺ເຕນ຺ຕິ ປາເລນ຺ຕິ ຍເປນ຺ຕິ ຍາເປນ຺ຕິ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກຕິ – ສຎ຺ຎຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິຎ຺ຈ ເຍ ອຄ຺ຄເຫສຸໍ ເຕ ຆຏ຺ຏມານາ ວິຈຣນ຺ຕິ ໂລເກ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສຎ຺ຎາວິຣຕ຺ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ຄນ຺ຖາ, ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ຕສ຺ສ ນ ສນ຺ຕິ ໂມຫາ;

ສຎ຺ຎຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິຎ຺ຈ ເຍ ອຄ຺ຄເຫສຸໍ, ເຕ ຆຏ຺ຏມານາ ວິຈຣນ຺ຕິ ໂລເກ’’ຕິ.

ມາຄຓ຺ຑິຍສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ນວໂມ.

໑໐. ປຸຣາເຠທສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ອຖ ປຸຣາເຠທສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສໍ ວກ຺ຂຕິ –

໘໓.

ກຖໍທສ຺ສີ ກຖໍສີໂລ, ອຸປສນ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ;

ຕໍ ເມ ໂຄຕມ ປພ຺ຣູຫິ, ປຸຈ຺ຉິໂຕ ອຸຕ຺ຕມໍ ນຣໍ.

ກຖໍທສ຺ສີ ກຖໍສີໂລ, ອຸປສນ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ. ກຖໍທສ຺ສີຕິ ກີທິເສນ ທສ຺ສເນນ ສມນ຺ນາຄໂຕ, ກິໍສຓ຺ຐິເຕນ, ກິໍປກາເຣນ, ກິໍປຏິຠາເຄນາຕິ – ກຖໍທສ຺ສີ. ກຖໍສີໂລຕິ ກີທິເສນ ສີເລນ ສມນ຺ນາຄໂຕ, ກິໍສຓ຺ຐິເຕນ, ກິໍປກາເຣນ, ກິໍປຏິຠາເຄນາຕິ – ກຖໍທສ຺ສີ ກຖໍສີໂລ. ອຸປສນ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ ສນ຺ໂຕ ອຸປສນ຺ໂຕ ວູປສນ຺ໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ ປວຸຈ຺ຈຕິ ກຖີຍຕິ ຠຓີຍຕິ ທີປີຍຕິ ໂວຫຣີຍຕິ. ກຖໍທສ຺ສີຕິ ອຘິປຎ຺ຎໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ກຖໍສີໂລຕິ ອຘິສີລໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ອຸປສນ຺ໂຕຕິ ອຘິຈິຕ຺ຕໍ ປຸຈ຺ຉຕີຕິ – ກຖໍທສ຺ສີ ກຖໍສີໂລ ອຸປສນ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ຕໍ ເມ ໂຄຕມ ປພ຺ຣູຫີຕິ. ຕນ຺ຕິ ຍໍ ປຸຈ຺ຉາມິ, ຍໍ ຍາຈາມິ, ຍໍ ອຊ຺ເຌສາມິ, ຍໍ ປສາເທມິ. ໂຄຕມາຕິ ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ ພຸທ຺ຘໍ ຠຄວນ຺ຕໍ ໂຄຕ຺ເຕນ ອາລປຕິ. ປພ຺ຣູຫີຕິ ພ຺ຣູຫິ ອາຈິກ຺ຂ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣ ວິຠຊ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫີຕິ – ຕໍ ເມ ໂຄຕມ ປພ຺ຣູຫິ.

ປຸຈ຺ຉິໂຕ ອຸຕ຺ຕມໍ ນຣນ຺ຕິ. ປຸຈ຺ຉິໂຕຕິ ປຸຏ຺ໂຐ ປຸຈ຺ຉິໂຕ ຍາຈິໂຕ ອຊ຺ເຌສິໂຕ ປສາທິໂຕ. ອຸຕ຺ຕມໍ ນຣນ຺ຕິ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິສິຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣໍ ນຣນ຺ຕິ – ປຸຈ຺ຉິໂຕ ອຸຕ຺ຕມໍ ນຣໍ.

ເຕນາຫ ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ –

‘‘ກຖໍທສ຺ສີ ກຖໍສີໂລ, ອຸປສນ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ;

ຕໍ ເມ ໂຄຕມ ປພ຺ຣູຫິ, ປຸຈ຺ຉິໂຕ ອຸຕ຺ຕມໍ ນຣ’’ນ຺ຕິ.

໘໔.

ວີຕຕຓ຺ໂຫ ປຸຣາເຠທາ, [ອິຕິ ຠຄວາ]

ປຸພ຺ພມນ຺ຕມນິສ຺ສິໂຕ;

ເວມຊ຺ເຌ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍ,

ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ປຸຣກ຺ຂຕໍ.

ວີຕຕຓ຺ໂຫ ປຸຣາເຠທາຕິ. ປຸຣາ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ, ປຸຣາ ອຕ຺ຕຠາວສ຺ສ ເຠທາ, ປຸຣາ ກເຬວຣສ຺ສ ນິກ຺ເຂປາ, ປຸຣາ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍສ຺ສ ອຸປຈ຺ເຉທາ ວີຕຕຓ຺ໂຫ ວິຄຕຕຓ຺ໂຫ ຈຕ຺ຕຕຓ຺ໂຫ ວນ຺ຕຕຓ຺ໂຫ ມຸຕ຺ຕຕຓ຺ໂຫ ປຫີນຕຓ຺ໂຫ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕຓ຺ໂຫ, ວີຕຣາໂຄ ວິຄຕຣາໂຄ ຈຕ຺ຕຣາໂຄ ວນ຺ຕຣາໂຄ ມຸຕ຺ຕຣາໂຄ ປຫີນຣາໂຄ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຣາໂຄ, ນິຈ຺ຉາໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ສີຕິຠູໂຕ ສຸຂປ຺ປຏິສໍເວທີ ພ຺ຣຫ຺ມຠູເຕນ ອຕ຺ຕນາ ວິຫຣຕິ.

ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນໍ. ອປິ ຈ ຠຄ຺ຄຣາໂຄຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄໂທໂສຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄໂມໂຫຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄມາໂນຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄທິຏ຺ຐີຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄຕຓ຺ໂຫຕິ ຠຄວາ, ຠຄ຺ຄກິເລໂສຕິ ຠຄວາ, ຠຊິ ວິຠຊິ ປວິຠຊິ ຘມ຺ມຣຕນນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠວານໍ ອນ຺ຕກໂຣຕິ ຠຄວາ, ຠາວິຕກາໂຍ ຠາວິຕສີໂລ ຠາວິຕຈິຕ຺ໂຕ ຠາວິຕປຎ຺ໂຎຕິ ຠຄວາ, ຠຊິ ວາ ຠຄວາ ອຣຎ຺ຎວນປຕ຺ຖານິ ປນ຺ຕານິ ເສນາສນານິ ອປ຺ປສທ຺ທານິ ອປ຺ປນິຄ຺ໂຆສານິ ວິຊນວາຕານິ ມນຸສ຺ສຣາຫສ຺ເສຍ຺ຍການິ ປຏິສລ຺ລານສາຣຸປ຺ປານີຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ອຕ຺ຖຣສສ຺ສ ຘມ຺ມຣສສ຺ສ ວິມຸຕ຺ຕິຣສສ຺ສ ອຘິສີລສ຺ສ ອຘິຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຘິປຎ຺ຎາຍາຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈຕຸນ຺ນໍ ຌານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອປ຺ປມຎ຺ຎານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອຣູປສມາປຕ຺ຕີນນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ວິໂມກ຺ຂານໍ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ອຠິຠາຍຕນານໍ ນວນ຺ນໍ ອນຸປຸພ຺ພວິຫາຣສມາປຕ຺ຕີນນ຺ຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ທສນ຺ນໍ ປຎ຺ຎາຠາວນານໍ ທສນ຺ນໍ ກສິຓສມາປຕ຺ຕີນໍ ອານາປານສ຺ສຕິສມາຘິສ຺ສ ອສຸຠສມາປຕ຺ຕິຍາຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈຕຸນ຺ນໍ ສຕິປຏ຺ຐານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ສມ຺ມປ຺ປຘານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອິທ຺ຘິປາທານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ພລານໍ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄານໍ ອຣິຍສ຺ສ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສາຕິ ຠຄວາ, ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ທສນ຺ນໍ ຕຖາຄຕພລານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ເວສາຣຊ຺ຊານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ປຏິສມ຺ຠິທານໍ ຉນ຺ນໍ ອຠິຎ຺ຎານໍ ຉນ຺ນໍ ພຸທ຺ຘຘມ຺ມານນ຺ຕິ ຠຄວາ. ຠຄວາຕິ ເນຕໍ ນາມໍ ມາຕຣາ ກຕໍ, ນ ປິຕຣາ ກຕໍ, ນ ຠາຕຣາ ກຕໍ, ນ ຠຄິນິຍາ ກຕໍ, ນ ມິຕ຺ຕາມຈ຺ເຈຫິ ກຕໍ, ນ ຎາຕິສາໂລຫິເຕຫິ ກຕໍ, ນ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ກຕໍ, ນ ເທວຕາຫິ ກຕໍ; ວິໂມກ຺ຂນ຺ຕິກເມຕໍ ພຸທ຺ຘານໍ ຠຄວນ຺ຕານໍ ໂພຘິຍາ ມູເລ ສຫ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎາຓສ຺ສ ປຏິລາຠາ ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ວີຕຕຓ຺ໂຫ ປຸຣາເຠທາຕິ ຠຄວາ.

ປຸພ຺ພມນ຺ຕມນິສ຺ສິໂຕຕິ ປຸພ຺ພນ຺ໂຕ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຕີໂຕ ອທ຺ຘາ. ອຕີຕໍ ອທ຺ຘານໍ ອາຣພ຺ຠ ຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ, ທິຏ຺ຐິ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐາ ຕຓ຺ຫາຍ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐິຍາ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ. ເອວມ຺ປິ ປຸພ຺ພມນ຺ຕມນິສ຺ສິໂຕ. ອຖ ວາ ‘‘ເອວໍຣູໂປ ອໂຫສິໍ ອຕີຕມທ຺ຘານ’’ນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ນ ສມນ຺ນາເນຕິ, ‘‘ເອວໍເວທໂນ ອໂຫສິໍ… ເອວໍສຎ຺ໂຎ ອໂຫສິໍ… ເອວໍສງ຺ຂາໂຣ ອໂຫສິໍ… ເອວໍວິຎ຺ຎາໂຓ ອໂຫສິໍ ອຕີຕມທ຺ຘານ’’ນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ນ ສມນ຺ນາເນຕິ. ເອວມ຺ປິ ປຸພ຺ພມນ຺ຕມນິສ຺ສິໂຕ. ອຖ ວາ ‘‘ອິຕິ ເມ ຈກ຺ຂຸ [ຈກ຺ຂຸໍ (ສີ. ກ.)] ອໂຫສິ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ຣູປາ’’ຕິ ຕຕ຺ຖ ນ ຉນ຺ທຣາຄປຏິພທ຺ຘໍ ໂຫຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ນ ຉນ຺ທຣາຄປຏິພທ຺ຘຕ຺ຕາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນ ຕທຠິນນ຺ທຕິ; ນ ຕທຠິນນ຺ທນ຺ໂຕ. ເອວມ຺ປິ ປຸພ຺ພມນ຺ຕມນິສ຺ສິໂຕ. ‘‘ອິຕິ ເມ ໂສຕໍ ອໂຫສິ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ສທ຺ທາ’’ຕິ, ‘‘ອິຕິ ເມ ຆານໍ ອໂຫສິ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ຄນ຺ຘາ’’ຕິ, ‘‘ອິຕິ ເມ ຊິວ຺ຫາ ອໂຫສິ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ຣສາ’’ຕິ, ‘‘ອິຕິ ເມ ກາໂຍ ອໂຫສິ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ’’ຕິ, ‘‘ອິຕິ ເມ ມໂນ ອໂຫສິ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ຘມ຺ມາ’’ຕິ ຕຕ຺ຖ ນ ຉນ຺ທຣາຄປຏິພທ຺ຘໍ ໂຫຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ນ ຉນ຺ທຣາຄປຏິພທ຺ຘຕ຺ຕາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນ ຕທຠິນນ຺ທຕິ; ນ ຕທຠິນນ຺ທນ຺ໂຕ. ເອວມ຺ປິ ປຸພ຺ພມນ຺ຕມນິສ຺ສິໂຕ. ອຖ ວາ ຍານິ ຕານິ ປຸພ຺ເພ ມາຕຸຄາເມນ ສທ຺ຘິໍ ຫສິຕລປິຕກີຬິຕານິ ນ ຕທສ຺ສາເທຕິ, ນ ຕໍ ນິກາເມຕິ, ນ ຈ ເຕນ ວິຕ຺ຕິໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ເອວມ຺ປິ ປຸພ຺ພມນ຺ຕມນິສ຺ສິໂຕ.

ເວມຊ຺ເຌ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍຕິ. ເວມຊ຺ຌໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ໂນ ອທ຺ຘາ. ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອທ຺ຘານໍ ອາຣພ຺ຠ ຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ, ທິຏ຺ຐິ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐາ. ຕຓ຺ຫາຍ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐິຍາ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ຣຕ຺ໂຕຕິ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍ, ທຸຏ຺ໂຐຕິ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍ, ມູຬ຺ໂຫຕິ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍ, ວິນິພທ຺ໂຘຕິ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍ, ປຣາມຏ຺ໂຐຕິ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍ, ວິກ຺ເຂປຄໂຕຕິ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍ, ອນິຏ຺ຐງ຺ຄໂຕຕິ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍ, ຖາມຄໂຕຕິ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍ; ເຕ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ປຫີນາ; ອຠິສງ຺ຂາຣານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ ຄຕິຍາ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍ, ເນຣຍິໂກຕິ ວາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໂກຕິ ວາ ເປຕ຺ຕິວິສຍິໂກຕິ ວາ ມນຸສ຺ໂສຕິ ວາ ເທໂວຕິ ວາ ຣູປີຕິ ວາ ອຣູປີຕິ ວາ ສຎ຺ຎີຕິ ວາ ອສຎ຺ຎີຕິ ວາ ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີຕິ ວາ. ໂສ ເຫຕຸ ນຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈໂຍ ນຕ຺ຖິ ກາຣຓໍ ນຕ຺ຖິ ເຍນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍາຕິ – ເວມຊ຺ເຌ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍ.

ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ປຸຣກ຺ຂຕນ຺ຕິ. ຕສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ປຸເຣກ຺ຂາຣາຕິ ທ຺ເວ ປຸເຣກ຺ຂາຣາ – ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ຈ ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາຣສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາຣສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ນ ຕຓ຺ຫໍ ວາ ທິຏ຺ຐິໍ ວາ ປຸຣໂຕ ກຕ຺ວາ ຈຣຕິ, ນ ຕຓ຺ຫາຘໂຊ ນ ຕຓ຺ຫາເກຕຸ ນ ຕຓ຺ຫາຘິປເຕຍ຺ໂຍ, ນ ທິຏ຺ຐິຘໂຊ ນ ທິຏ຺ຐິເກຕຸ ນ ທິຏ຺ຐາຘິປເຕຍ຺ໂຍ, ນ ຕຓ຺ຫາຍ ວາ ທິຏ຺ຐິຍາ ວາ ປຣິວາຣິໂຕ ຈຣຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ປຸຣກ຺ຂຕໍ. ອຖ ວາ ‘‘ເອວໍຣູໂປ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານ’’ນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ນ ສມນ຺ນາເນຕິ, ‘‘ເອວໍເວທໂນ ສິຍໍ… ເອວໍສຎ຺ໂຎ ສິຍໍ… ເອວໍສງ຺ຂາໂຣ ສິຍໍ… ເອວໍວິຎ຺ຎາໂຓ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານ’’ນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ນ ສມນ຺ນາເນຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ປຸຣກ຺ຂຕໍ. ອຖ ວາ ‘‘ອິຕິ ເມ ຈກ຺ຂຸ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ຣູປາ’’ຕິ ອປ຺ປຏິລທ຺ຘສ຺ສ ປຏິລາຠາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ປຓິທຫຕິ, ເຈຕໂສ ອປ຺ປຓິຘານປ຺ປຈ຺ຈຍາ ນ ຕທຠິນນ຺ທຕິ; ນ ຕທຠິນນ຺ທນ຺ໂຕ. ເອວມ຺ປິ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ປຸຣກ຺ຂຕໍ. ‘‘ອິຕິ ເມ ໂສຕໍ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ສທ຺ທາ’’ຕິ, ‘‘ອິຕິ ເມ ຆານໍ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ຄນ຺ຘາ’’ຕິ, ‘‘ອິຕິ ເມ ຊິວ຺ຫາ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ຣສາ’’ຕິ, ‘‘ອິຕິ ເມ ກາໂຍ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ’’ຕິ, ‘‘ອິຕິ ເມ ມໂນ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ຘມ຺ມາ’’ຕິ ອປ຺ປຏິລທ຺ຘສ຺ສ ປຏິລາຠາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ປຓິທຫຕິ, ເຈຕໂສ ອປ຺ປຓິຘານປ຺ປຈ຺ຈຍາ ນ ຕທຠິນນ຺ທຕິ; ນ ຕທຠິນນ຺ທນ຺ໂຕ. ເອວມ຺ປິ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ປຸຣກ຺ຂຕໍ. ອຖ ວາ ‘‘ອິມິນາຫໍ ສີເລນ ວາ ວເຕນ ວາ ຕເປນ ວາ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິເຍນ ວາ ເທໂວ ວາ ຠວິສ຺ສາມິ ເທວຎ຺ຎຕໂຣ’’ຕິ ວາ ອປ຺ປຏິລທ຺ຘສ຺ສ ປຏິລາຠາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ປຓິທຫຕິ, ເຈຕໂສ ອປ຺ປຓິຘານປ຺ປຈ຺ຈຍາ ນ ຕທຠິນນ຺ທຕິ; ນ ຕທຠິນນ຺ທໂຕ. ເອວມ຺ປິ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ປຸຣກ຺ຂຕໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ວີຕຕຓ຺ໂຫ ປຸຣາເຠທາ, [ອິຕິ ຠຄວາ]

ປຸພ຺ພມນ຺ຕມນິສ຺ສິໂຕ;

ເວມຊ຺ເຌ ນຸປສງ຺ເຂຍ຺ໂຍ,

ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ປຸຣກ຺ຂຕ’’ນ຺ຕິ.

໘໕.

ອກ຺ໂກຘໂນ ອສນ຺ຕາສີ, ອວິກຕ຺ຖີ ອກຸກ຺ກຸໂຈ;

ມນ຺ຕຠາຓີ ອນຸທ຺ຘໂຕ, ສ ເວ ວາຈາຍໂຕ ມຸນິ.

ອກ຺ໂກຘໂນ ອສນ຺ຕາສີຕິ. ອກ຺ໂກຘໂນຕິ ຍຎ຺ຫິ ໂຂ ວຸຕ຺ຕໍ. ອປິ ຈ ໂກໂຘ ຕາວ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ. ທສຫາກາເຣຫິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ – ‘‘ອນຕ຺ຖໍ ເມ ອຈຣີ’’ຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ‘‘ອນຕ຺ຖໍ ເມ ຈຣຕີ’’ຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ‘‘ອນຕ຺ຖໍ ເມ ຈຣິສ຺ສຕີ’’ຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ‘‘ປິຍສ຺ສ ເມ ມນາປສ຺ສ ອນຕ຺ຖໍ ອຈຣິ… ອນຕ຺ຖໍ ຈຣຕິ… ອນຕ຺ຖໍ ຈຣິສ຺ສຕີ’’ຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ‘‘ອປ຺ປິຍສ຺ສ ເມ ອມນາປສ຺ສ ອຕ຺ຖໍ ອຈຣິ… ອຕ຺ຖໍ ຈຣຕິ… ອຕ຺ຖໍ ຈຣິສ຺ສຕີ’’ຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ອຏ຺ຐາເນ ວາ ປນ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ. ໂຍ ເອວຣູໂປ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອາຆາໂຕ ປຏິຆາໂຕ, ປຏິຆໍ ປຏິວິໂຣໂຘ, ໂກໂປ ປໂກໂປ ສມ຺ປໂກໂປ, ໂທໂສ ປໂທໂສ ສມ຺ປໂທໂສ, ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ພ຺ຍາປຕ຺ຕິ ມໂນປໂທໂສ, ໂກໂຘ ກຸຊ຺ຌນາ ກຸຊ຺ຌິຕຕ຺ຕໍ, ໂທໂສ ທຸສ຺ສນາ ທຸສ຺ສິຕຕ຺ຕໍ, ພ຺ຍາປຕ຺ຕິ ພ຺ຍາປຊ຺ຊນາ ພ຺ຍາປຊ຺ຊິຕຕ຺ຕໍ, ວິໂຣໂຘ ປຏິວິໂຣໂຘ ຈຓ຺ຑິກ຺ກໍ, ອສຸໂຣໂປ [ອສ຺ສຸໂຣໂປ (ສີ. ກ.)] ອນຕ຺ຕມນຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ໂກໂຘ.

ອປິ ຈ ໂກຘສ຺ສ ອຘິມຕ຺ຕປຣິຕ຺ຕຕາ ເວທິຕພ຺ພາ. ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ [ກິຎ຺ຈິ (ກ.)] ກາລໍ ໂກໂຘ ຈິຕ຺ຕາວິລກຣຓມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ມຸຂກຸລານວິກຸລາໂນ ໂຫຕິ; ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ມຸຂກຸລານວິກຸລານມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ຫນຸສຎ຺ໂຈປໂນ ໂຫຕິ; ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ຫນຸສຎ຺ໂຈປນມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ຜຣຸສວາຈໍ ນິຈ຺ຉາຣໂຓ [ຜຣຸສວາຈນິຈ຺ຉາຣໂຓ (ສ຺ຍາ.)] ໂຫຕິ; ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ຜຣຸສວາຈໍ ນິຈ຺ຉາຣຓມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ທິສາວິທິສານຸວິໂລກໂນ ໂຫຕິ; ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ທິສາວິທິສານຸວິໂລກນມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ທຓ຺ຑສຕ຺ຖປຣາມສໂນ ໂຫຕິ; ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ທຓ຺ຑສຕ຺ຖປຣາມສນມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ທຓ຺ຑສຕ຺ຖອພ຺ຠຸກ຺ກິຣໂຓ ໂຫຕິ; ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ທຓ຺ຑສຕ຺ຖອພ຺ຠຸກ຺ກິຣຓມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ທຓ຺ຑສຕ຺ຖອຠິນິປາຕໂນ ໂຫຕິ; ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ທຓ຺ຑສຕ຺ຖອຠິນິປາຕມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ຉິນ຺ນວິຈ຺ຉິນ຺ນກຣໂຓ ໂຫຕິ; ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ຉິນ຺ນວິຈ຺ຉິນ຺ນກຣຓມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ສມ຺ຠຎ຺ຊນປລິຠຎ຺ຊໂນ ໂຫຕິ; ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ສມ຺ຠຎ຺ຊນປລິຠຎ຺ຊນມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ອງ຺ຄມງ຺ຄອປກຑ຺ຒໂນ ໂຫຕິ; ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ອງ຺ຄມງ຺ຄອປກຑ຺ຒນມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ຊີວິຕາໂວໂຣປໂນ [ຊີວິຕປນາສໂນ (ສ຺ຍາ.)] ໂຫຕິ; ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ຊີວິຕາໂວໂຣປນມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ສພ຺ພຈາຄປຣິຈ຺ຈາຄາຍ ສຓ຺ຐິໂຕ ໂຫຕິ. ຍໂຕ ໂກໂຘ ປຣປຸຄ຺ຄລໍ ຆາເຏຕ຺ວາ ອຕ຺ຕານໍ ຆາເຏຕິ, ເອຕ຺ຕາວຕາ ໂກໂຘ ປຣມຸສ຺ສທຄໂຕ ປຣມເວປຸລ຺ລປ຺ປຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ຍສ຺ສ ໂສ ໂກໂຘ ປຫີໂນ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ໂນ ວູປສນ຺ໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິໂກ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ໂຒ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອກ຺ໂກຘໂນ. ໂກຘສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ອກ຺ໂກຘໂນ, ໂກຘວຕ຺ຖຸສ຺ສ ປຣິຎ຺ຎາຕຕ຺ຕາ ອກ຺ໂກຘໂນ, ໂກຘເຫຕຸສ຺ສ ອຸປຈ຺ຉິນ຺ນຕ຺ຕາ ອກ຺ໂກຘໂນຕິ – ອກ຺ໂກຘໂນ.

ອສນ຺ຕາສີຕິ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ຕາສີ ໂຫຕິ ອຸຕ຺ຕາສີ ປຣິຕ຺ຕາສີ, ໂສ ຕສຕິ ນ ອຸຕ຺ຕສຕິ ປຣິຕ຺ຕສຕິ ຠາຍຕິ ສນ຺ຕາສໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ກຸລໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຄຓໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ອາວາສໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ລາຠໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຍສໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ປສໍສໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ສຸຂໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຈີວຣໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ປິຓ຺ຑປາຕໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ເສນາສນໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຄິລານຸປຏ຺ຐາກໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ອປ຺ປຎ຺ຎາໂຕມ຺ຫີຕິ ຕສຕິ ອຸຕ຺ຕສຕິ ປຣິຕ຺ຕສຕິ ຠາຍຕິ ສນ຺ຕາສໍ ອາປຊ຺ຊຕິ.

ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ອສນ຺ຕາສີ ໂຫຕິ ອນຸຕ຺ຕາສີ ອປຣິຕ຺ຕາສີ; ໂສ ນ ຕສຕິ ນ ອຸຕ຺ຕສຕິ ນ ປຣິຕ຺ຕສຕິ ນ ຠາຍຕິ ນ ສນ຺ຕາສໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ກຸລໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຄຓໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ອາວາສໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ລາຠໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຍສໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ປສໍສໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ສຸຂໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຈີວຣໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ປິຓ຺ຑປາຕໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ເສນາສນໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຄິລານຸປຏ຺ຐາກໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ອປ຺ປຎ຺ຎາໂຕມ຺ຫີຕິ ນ ຕສຕິ ນ ອຸຕ຺ຕສຕິ ນ ປຣິຕ຺ຕສຕິ ນ ຠາຍຕິ ນ ສນ຺ຕາສໍ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ – ອກ຺ໂກຘໂນ ອສນ຺ຕາສີ.

ອວິກຕ຺ຖີ ອກຸກ຺ກຸໂຈຕິ. ອິເຘກຈ຺ໂຈ ກຕ຺ຖີ ໂຫຕິ ວິກຕ຺ຖີ, ໂສ ກຕ຺ຖຕິ ວິກຕ຺ຖຕິ – ອຫມສ຺ມິ ສີລສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ ວຕສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ ສີລພ຺ພຕສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ວາ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ ໂກລປຸຕ຺ຕິເຍນ ວາ ວຓ຺ຓໂປກ຺ຂຣຕາຍ ວາ ຘເນນ ວາ ອຊ຺ເຌເນນ ວາ ກມ຺ມາຍຕເນນ ວາ ສິປ຺ປາຍຕເນນ ວາ ວິຊ຺ຊາຏ຺ຐາເນນ ວາ ສຸເຕນ ວາ ປຏິຠາເນນ ວາ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ. ອຸຈ຺ຈາ ກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ ມຫາກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ, ມຫາໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ ອຸຬາຣໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ, ຎາໂຕ ຍສສ຺ສີ ຄຫຏ຺ຐປພ຺ພຊິຕານນ຺ຕິ ວາ, ລາຠິມ຺ຫິ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານນ຺ຕິ ວາ, ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິໂກຕິ ວາ ວິນຍຘໂຣຕິ ວາ ຘມ຺ມກຖິໂກຕິ ວາ, ອາຣຎ຺ຎິໂກຕິ ວາ ປິຓ຺ຑປາຕິໂກຕິ ວາ ປໍສຸກູລິໂກຕິ ວາ ເຕຈີວຣິໂກຕິ ວາ, ສປທານຈາຣິໂກຕິ ວາ ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິໂກຕິ ວາ ເນສຊ຺ຊິໂກຕິ ວາ ຍຖາສນ຺ຖຕິໂກຕິ ວາ, ປຐມສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ ທຸຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ ຕຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ ຈຕຸຕ຺ຖສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີຕິ ວາ, ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ… ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ… ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີຕິ ວາ ກຕ຺ຖຕິ ວິກຕ຺ຖຕິ. ເອວໍ ນ ກຕ຺ຖຕິ ນ ວິກຕ຺ຖຕິ, ກຕ຺ຖນາ ວິກຕ຺ຖນາ ອາຣໂຕ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ອວິກຕ຺ຖີ.

ອກຸກ຺ກຸໂຈຕິ. ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຫຕ຺ຖກຸກ຺ກຸຈ຺ຈມ຺ປິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ, ປາທກຸກ຺ກຸຈ຺ຈມ຺ປິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ, ຫຕ຺ຖປາທກຸກ຺ກຸຈ຺ຈມ຺ປິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ, ອກປ຺ປິເຍ ກປ຺ປິຍສຎ຺ຎິຕາ ກປ຺ປິເຍ ອກປ຺ປິຍສຎ຺ຎິຕາ, ວິກາເລ ກາລສຎ຺ຎິຕາ ກາເລ ວິກາລສຎ຺ຎິຕາ, ອວຊ຺ເຊ ວຊ຺ຊສຎ຺ຎິຕາ ວຊ຺ເຊ ອວຊ຺ຊສຎ຺ຎິຕາ; ຍໍ ເອວຣູປໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາຍນາ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາຍິຕຕ຺ຕໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ.

ອປິ ຈ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ. ກຖໍ ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ? ‘‘ກຕໍ ເມ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ, ອກຕໍ ເມ ກາຍສຸຈຣິຕ’’ນ຺ຕິອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ; ‘‘ກຕໍ ເມ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ, ອກຕໍ ເມ ວຈີສຸຈຣິຕໍ… ກຕໍ ເມ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ, ອກຕໍ ເມ ມໂນສຸຈຣິຕ’’ນ຺ຕິ – ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ; ‘‘ກໂຕ ເມ ປາຓາຕິປາໂຕ, ອກຕາ ເມ ປາຓາຕິປາຕາ ເວຣມຓີ’’ຕິ – ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ; ‘‘ກຕໍ ເມ ອທິນ຺ນາທານໍ, ອກຕາ ເມ ອທິນ຺ນາທານາ ເວຣມຓີ’’ຕິ – ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ; ‘‘ກໂຕ ເມ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາໂຣ, ອກຕາ ເມ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາຣາ ເວຣມຓີ’’ຕິ – ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ; ‘‘ກໂຕ ເມ ມຸສາວາໂທ, ອກຕາ ເມ ມຸສາວາທາ ເວຣມຓີ’’ຕິ… ‘‘ກຕາ ເມ ປິສຸຓາ ວາຈາ, ອກຕາ ເມ ປິສຸຓາຍ ວາຈາຍ ເວຣມຓີ’’ຕິ… ‘‘ກຕາ ເມ ຜຣຸສາ ວາຈາ, ອກຕາ ເມ ຜຣຸສາຍ ວາຈາຍ ເວຣມຓີ’’ຕິ… ‘‘ກໂຕ ເມ ສມ຺ຜປ຺ປລາໂປ, ອກຕາ ເມ ສມ຺ຜປ຺ປລາປາ ເວຣມຓີ’’ຕິ… ‘‘ກຕາ ເມ ອຠິຊ຺ຌາ, ອກຕາ ເມ ອນຠິຊ຺ຌາ’’ຕິ… ‘‘ກໂຕ ເມ ພ຺ຍາປາໂທ, ອກໂຕ ເມ ອພ຺ຍາປາໂທ’’ຕິ… ‘‘ກຕາ ເມ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ, ອກຕາ ເມ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐີ’’ຕິ – ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ. ເອວໍ ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ.

ອຖ ວາ ‘‘ສີເລສຸມ຺ຫິ ນ ປຣິປູຣກາຣີ’’ຕິ – ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ; ‘‘ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸມ຺ຫິ ອຄຸຕ຺ຕທ຺ວາໂຣ’’ຕິ… ‘‘ໂຠຊເນ ອມຕ຺ຕຎ຺ຎຸມ຺ຫີ’’ຕິ… ‘‘ຊາຄຣິຍໍ ອນນຸຍຸຕ຺ໂຕມ຺ຫີ’’ຕິ… ‘‘ນ ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ເຎນ ສມນ຺ນາຄໂຕມ຺ຫີ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕາ ເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕາ ເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕາ ເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕານິ ເມ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານີ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕານິ ເມ ປຎ຺ຈ ພລານີ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕາ ເມ ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິໂຕ ເມ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ’’ຕິ… ‘‘ທຸກ຺ຂໍ ເມ ອປຣິຎ຺ຎາຕ’’ນ຺ຕິ… ‘‘ສມຸທໂຍ ເມ ອປ຺ປຫີໂນ’’ຕິ… ‘‘ມຄ຺ໂຄ ເມ ອຠາວິໂຕ’’ຕິ… ‘‘ນິໂຣໂຘ ເມ ອສຈ຺ຉິກໂຕ’’ຕິ – ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ. ຍສ຺ເສຕໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒໍ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອກຸກ຺ກຸຈ຺ໂຈຕິ – ອວິກຕ຺ຖີ ອກຸກ຺ກຸໂຈ.

ມນ຺ຕຠາຓີ ອນຸທ຺ຘໂຕຕິ. ມນ຺ຕາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ມນ຺ຕາຍ ປຣິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ປຣິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ວາຈໍ ຠາສຕິ ພຫຸມ຺ປິ ກເຖນ຺ໂຕ ພຫຸມ຺ປິ ຠຓນ຺ໂຕ ພຫຸມ຺ປິ ທີປຍນ຺ໂຕ ພຫຸມ຺ປິ ໂວຫຣນ຺ໂຕ. ທຸກ຺ກຖິຕໍ ທຸພ຺ຠຓິຕໍ ທຸລ຺ລປິຕໍ ທຸຣຸຕ຺ຕໍ ທຸພ຺ຠາສິຕໍ ວາຈໍ ນ ຠາສຕີຕິ – ມນ຺ຕຠາຓີ. ອນຸທ຺ຘໂຕຕິ. ຕຕ຺ຖ ກຕມໍ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ? ຍໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ອວູປສໂມ ເຈຕໂສ ວິກ຺ເຂໂປ ຠນ຺ຕຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ. ຍສ຺ເສຕໍ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒໍ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອນຸທ຺ຘໂຕຕິ – ມນ຺ຕຠາຓີ ອນຸທ຺ຘໂຕ.

ສ ເວ ວາຈາຍໂຕ ມຸນີຕິ. ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ມຸສາວາທໍ ປຫາຍ ມຸສາວາທາ ປຏິວິຣໂຕ ໂຫຕິ ສຈ຺ຈວາທີ ສຈ຺ຈສນ຺ໂຘ ເຖໂຕ ປຈ຺ຈຍິໂກ ອວິສໍວາທໂກ ໂລກສ຺ສ. ປິສຸຓໍ ວາຈໍ ປຫາຍ ປິສຸຓາຍ ວາຈາຍ ປຏິວິຣໂຕ ໂຫຕິ – ອິໂຕ ສຸຕ຺ວາ ນ ອມຸຕ຺ຣ ອກ຺ຂາຕາ ອິເມສໍ ເຠທາຍ, ອມຸຕ຺ຣ ວາ ສຸຕ຺ວາ ນ ອິເມສໍ ອກ຺ຂາຕາ ອມູສໍ ເຠທາຍ. ອິຕິ ຠິນ຺ນານໍ ວາ ສນ຺ຘາຕາ, ສຫິຕານໍ ວາ ອນຸປ຺ປທາຕາ, ສມຄ຺ຄາຣາໂມ ສມຄ຺ຄຣໂຕ ສມຄ຺ຄນນ຺ທີ ສມຄ຺ຄກຣຓິໍ ວາຈໍ ຠາສິຕາ ໂຫຕິ. ຜຣຸສໍ ວາຈໍ ປຫາຍ ຜຣຸສາຍ ວາຈາຍ ປຏິວິຣໂຕ ໂຫຕິ – ຍາ ສາ ວາຈາ ເນລາ ກຓ຺ຓສຸຂາ ເປມນີຍາ ຫທຍງ຺ຄມາ ໂປຣີ ພຫຸຊນກນ຺ຕາ ພຫຸຊນມນາປາ ຕຖາຣູປິໍ ວາຈໍ ຠາສິຕາ ໂຫຕິ. ສມ຺ຜປ຺ປລາປໍ ປຫາຍ ສມ຺ຜປ຺ປລາປາ ປຏິວິຣໂຕ ໂຫຕິ – ກາລວາທີ ຠູຕວາທີ ອຕ຺ຖວາທີ ຘມ຺ມວາທີ ວິນຍວາທີ ນິຘານວຕິໍ ວາຈໍ ຠາສິຕາ ໂຫຕິ ກາເລນ ສາປເທສໍ ປຣິຍນ຺ຕວຕິໍ ອຕ຺ຖສໍຫິຕໍ. ຈຕູຫິ ວຈີສຸຈຣິເຕຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ຈຕຸທ຺ໂທສາປຄຕໍ ວາຈໍ ຠາສຕິ, ພາຕ຺ຕິໍສາຍ ຕິຣຈ຺ຉານກຖາຍ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕິ.

ທສ ກຖາວຕ຺ຖູນິ ກເຖສິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ອປ຺ປິຈ຺ຉກຖໍ ກເຖຕິ, ສນ຺ຕຸຏ຺ຐີກຖໍ ກເຖຕິ, ປວິເວກກຖໍ… ອສໍສຄ຺ຄກຖໍ… ວີຣິຍາຣມ຺ຠກຖໍ… ສີລກຖໍ… ສມາຘິກຖໍ… ປຎ຺ຎາກຖໍ… ວິມຸຕ຺ຕິກຖໍ … ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກຖໍ… ສຕິປຏ຺ຐານກຖໍ… ສມ຺ມປ຺ປຘານກຖໍ… ອິທ຺ຘິປາທກຖໍ… ອິນ຺ທ຺ຣິຍກຖໍ… ພລກຖໍ… ໂພຊ຺ຌງ຺ຄກຖໍ… ມຄ຺ຄກຖໍ… ຜລກຖໍ… ນິພ຺ພານກຖໍ ກເຖຕິ. ວາຈາຍໂຕຕິ ຍຕ຺ໂຕ ປຣິຍຕ຺ໂຕ ຄຸຕ຺ໂຕ ໂຄປິໂຕ ຣກ຺ຂິໂຕ ວູປສນ຺ໂຕ. ມຸນີຕິ. ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນີຕິ – ສ ເວ ວາຈາຍໂຕ ມຸນິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອກ຺ໂກຘໂນ ອສນ຺ຕາສີ, ອວິກຕ຺ຖີ ອກຸກ຺ກຸໂຈ;

ມນ຺ຕຠາຓີ ອນຸທ຺ຘໂຕ, ສ ເວ ວາຈາຍໂຕ ມຸນີ’’ຕິ.

໘໖.

ນິຣາສຕ຺ຕິ ອນາຄເຕ, ອຕີຕໍ ນານຸໂສຈຕິ;

ວິເວກທສ຺ສີ ຜສ຺ເສສຸ, ທິຏ຺ຐີສຸ ຈ ນ ນີຍຕິ.

ນິຣາສຕ຺ຕິ ອນາຄເຕຕິ. ອາສຕ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ຍສ຺ເສສາ ອາສຕ຺ຕິ ຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ. ເອວມ຺ປິ ນິຣາສຕ຺ຕິ ອນາຄເຕ. ອຖ ວາ ‘‘ເອວໍຣູໂປ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານ’’ນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ນ ສມນ຺ນາເນຕິ, ‘‘ເອວໍເວທໂນ ສິຍໍ… ເອວໍສຎ຺ໂຎ ສິຍໍ… ເອວໍສງ຺ຂາໂຣ ສິຍໍ… ເອວໍວິຎ຺ຎາໂຓ ສິຍໍ ອນາຄຕມທ຺ຘານ’’ນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທິໍ ນ ສມນ຺ນາເນຕິ. ເອວມ຺ປິ ນິຣາສຕ຺ຕິ ອນາຄເຕ. ອຖ ວາ ‘‘ອິຕິ ເມ ຈກ຺ຂຸ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ຣູປາ’’ຕິ ອປ຺ປຏິລທ຺ຘສ຺ສ ປຏິລາຠາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ປຓິທຫຕິ, ເຈຕໂສ ອປ຺ປຓິຘານປ຺ປຈ຺ຈຍາ ນ ຕທຠິນນ຺ທຕິ; ນ ຕທຠິນນ຺ທນ຺ໂຕ. ເອວມ຺ປິ ນິຣາສຕ຺ຕິ ອນາຄເຕ. ‘‘ອິຕິ ເມ ໂສຕໍ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ສທ຺ທາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ອິຕິ ເມ ມໂນ ສິຍາ ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ – ອິຕິ ຘມ຺ມາ’’ຕິ ອປ຺ປຏິລທ຺ຘສ຺ສ ປຏິລາຠາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ປຓິທຫຕິ, ເຈຕໂສ ອປ຺ປຓິຘານປ຺ປຈ຺ຈຍາ ນ ຕທຠິນນ຺ທຕິ; ນ ຕທຠິນນ຺ທນ຺ໂຕ. ເອວມ຺ປິ ນິຣາສຕ຺ຕິ ອນາຄເຕ. ອຖ ວາ ‘‘ອິມິນາຫໍ ສີເລນ ວາ ວເຕນ ວາ ຕເປນ ວາ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິເຍນ ວາ ເທໂວ ວາ ຠວິສ຺ສາມິ ເທວຎ຺ຎຕໂຣ ວາ’’ຕິ ອປ຺ປຏິລທ຺ຘສ຺ສ ປຏິລາຠາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ປຓິທຫຕິ, ເຈຕໂສ ອປ຺ປຓິຘານປ຺ປຈ຺ຈຍາ ນ ຕທຠິນນ຺ທຕິ; ນ ຕທຠິນນ຺ທນ຺ໂຕ. ເອວມ຺ປິ ນິຣາສຕ຺ຕິ ອນາຄເຕ.

ອຕີຕໍ ນານຸໂສຈຕີຕິ. ວິປຣິຓຕໍ ວາ ວຕ຺ຖຸໍ ນ ໂສຈຕິ, ວິປຣິຓຕສ຺ມິໍ ວາ ວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ ນ ໂສຈຕິ, ‘‘ຈກ຺ຂຸ ເມ ວິປຣິຓຕ’’ນ຺ຕິ ນ ໂສຈຕິ, ‘‘ໂສຕໍ ເມ… ຆານໍ ເມ… ຊິວ຺ຫາ ເມ… ກາໂຍ ເມ… ຣູປາ ເມ… ສທ຺ທາ ເມ… ຄນ຺ຘາ ເມ… ຣສາ ເມ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ເມ… ກຸລໍ ເມ… ຄໂຓ ເມ… ອາວາໂສ ເມ… ລາໂຠ ເມ… ຍໂສ ເມ… ປສໍສາ ເມ… ສຸຂໍ ເມ… ຈີວຣໍ ເມ… ປິຓ຺ຑປາໂຕ ເມ… ເສນາສນໍ ເມ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາໂຣ ເມ… ມາຕາ ເມ… ປິຕາ ເມ… ຠາຕາ ເມ… ຠຄິນີ ເມ… ປຸຕ຺ໂຕ ເມ… ຘີຕາ ເມ… ມິຕ຺ຕາ ເມ… ອມຈ຺ຈາ ເມ… ຎາຕກາ ເມ… ສາໂລຫິຕາ ເມ ວິປຣິຓຕາ’’ຕິ ນ ໂສຈຕິ ນ ກິລມຕິ ນ ປຣິເທວຕິ ນ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທຕິ ນ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ – ອຕີຕໍ ນານຸໂສຈຕິ.

ວິເວກທສ຺ສີ ຜສ຺ເສສູຕິ. ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ໂສ ໂສຕສມ຺ຜສ຺ໂສ ຆານສມ຺ຜສ຺ໂສ ຊິວ຺ຫາສມ຺ຜສ຺ໂສ ກາຍສມ຺ຜສ຺ໂສ ມໂນສມ຺ຜສ຺ໂສ, ອຘິວຈນສມ຺ຜສ຺ໂສ ປຏິຆສມ຺ຜສ຺ໂສ, ສຸຂເວທນີໂຍ ຜສ຺ໂສ ທຸກ຺ຂເວທນີໂຍ ຜສ຺ໂສ ອທຸກ຺ຂມສຸຂເວທນີໂຍ ຜສ຺ໂສ, ກຸສໂລ ຜສ຺ໂສ ອກຸສໂລ ຜສ຺ໂສ ອພ຺ຍາກໂຕ ຜສ຺ໂສ, ກາມາວຈໂຣ ຜສ຺ໂສ ຣູປາວຈໂຣ ຜສ຺ໂສ ອຣູປາວຈໂຣ ຜສ຺ໂສ, ສຸຎ຺ຎໂຕ ຜສ຺ໂສ ອນິມິຕ຺ໂຕ ຜສ຺ໂສ ອປ຺ປຓິຫິໂຕ ຜສ຺ໂສ, ໂລກິໂຍ ຜສ຺ໂສ ໂລກຸຕ຺ຕໂຣ ຜສ຺ໂສ, ອຕີໂຕ ຜສ຺ໂສ ອນາຄໂຕ ຜສ຺ໂສ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ໂນ ຜສ຺ໂສ; ໂຍ ເອວຣູໂປ ຜສ຺ໂສ ຜຸສນາ ສມ຺ຜຸສນາ ສມ຺ຜຸສິຕຕ຺ຕໍ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຜສ຺ໂສ.

ວິເວກທສ຺ສີ ຜສ຺ເສສູຕິ. ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ສໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປສ຺ສຕິ ອຕ຺ເຕນ ວາ ອຕ຺ຕນິເຍນ ວາ ນິຈ຺ເຈນ ວາ ຘຸເວນ ວາ ສສ຺ສເຕນ ວາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ເມນ ວາ, ໂສຕສມ຺ຜສ຺ສໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປສ຺ສຕິ… ຆານສມ຺ຜສ຺ສໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປສ຺ສຕິ… ຊິວ຺ຫາສມ຺ຜສ຺ສໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປສ຺ສຕິ… ກາຍສມ຺ຜສ຺ສໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປສ຺ສຕິ… ມໂນສມ຺ຜສ຺ສໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປສ຺ສຕິ… ອຘິວຈນສມ຺ຜສ຺ສໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປສ຺ສຕິ… ປຏິຆສມ຺ຜສ຺ສໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປສ຺ສຕິ… ສຸຂເວທນີຍໍ ຜສ຺ສໍ… ທຸກ຺ຂເວທນີຍໍ ຜສ຺ສໍ… ອທຸກ຺ຂມສຸຂເວທນີຍໍ ຜສ຺ສໍ… ກຸສລໍ ຜສ຺ສໍ… ອກຸສລໍ ຜສ຺ສໍ… ອພ຺ຍາກຕໍ ຜສ຺ສໍ… ກາມາວຈຣໍ ຜສ຺ສໍ… ຣູປາວຈຣໍ ຜສ຺ສໍ… ອຣູປາວຈຣໍ ຜສ຺ສໍ… ໂລກິຍໍ ຜສ຺ສໍ ວິວິຕ຺ຕໍ ປສ຺ສຕິ ອຕ຺ເຕນ ວາ ອຕ຺ຕນິເຍນ ວາ ນິຈ຺ເຈນ ວາ ຘຸເວນ ວາ ສສ຺ສເຕນ ວາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ເມນ ວາ.

ອຖ ວາ ອຕີຕໍ ຜສ຺ສໍ ອນາຄເຕຫິ ຈ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນຫິ ຈ ຜສ຺ເສຫິ ວິວິຕ຺ຕໍ ປສ຺ສຕິ, ອນາຄຕໍ ຜສ຺ສໍ ອຕີເຕຫິ ຈ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນຫິ ຈ ຜສ຺ເສຫິ ວິວິຕ຺ຕໍ ປສ຺ສຕິ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ຜສ຺ສໍ ອຕີເຕຫິ ຈ ອນາຄເຕຫິ ຈ ຜສ຺ເສຫິ ວິວິຕ຺ຕໍ ປສ຺ສຕິ. ອຖ ວາ ເຍ ເຕ ຜສ຺ສາ ອຣິຍາ ອນາສວາ ໂລກຸຕ຺ຕຣາ ສຸຎ຺ຎຕປຏິສຎ຺ຎຸຕ຺ຕາ, ເຕ ຜສ຺ເສ ວິວິຕ຺ເຕ ປສ຺ສຕິ ຣາເຄນ ໂທເສນ ໂມເຫນ ໂກເຘນ ອຸປນາເຫນ ມກ຺ເຂນ ປຬາເສນ ອິສ຺ສາຍ ມຈ຺ຉຣິເຍນ ມາຍາຍ ສາເຐຍ຺ເຍນ ຖມ຺ເຠນ ສາຣມ຺ເຠນ ມາເນນ ອຕິມາເນນ ມເທນ ປມາເທນ ສພ຺ພກິເລເສຫິ ສພ຺ພທຸຈ຺ຈຣິເຕຫິ ສພ຺ພທຣເຖຫິ ສພ຺ພປຣິຬາເຫຫິ ສພ຺ພສນ຺ຕາເປຫິ ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາເຣຫິ ວິວິຕ຺ເຕ ປສ຺ສຕີຕິ – ວິເວກທສ຺ສີ ຜສ຺ເສສຸ.

ທິຏ຺ຐີສຸ ຈ ນ ນີຍຕີຕິ. ຕສ຺ສ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ປຫີນານິ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນານິ ວູປສນ຺ຕານິ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘານິ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິການິ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒານິ. ໂສ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ຍາຍຕິ ນ ນີຍຕິ ນ ວຸຍ຺ຫຕິ ນ ສໍຫຣີຍຕິ; ນປິ ຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ສາຣໂຕ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕີຕິ – ທິຏ຺ຐີສຸ ຈ ນ ນີຍຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນິຣາສຕ຺ຕິ ອນາຄເຕ, ອຕີຕໍ ນານຸໂສຈຕິ;

ວິເວກທສ຺ສີ ຜສ຺ເສສຸ, ທິຏ຺ຐີສຸ ຈ ນ ນີຍຕີ’’ຕິ.

໘໗.

ປຕິລີໂນ ອກຸຫໂກ, ອປິຫາລຸ ອມຈ຺ຉຣີ;

ອປ຺ປຄພ຺ໂຠ ອເຊຄຸຈ຺ໂຉ, ເປສຸເຓຍ຺ເຍ ຈ ໂນ ຍຸໂຕ.

ປຕິລີໂນ ອກຸຫໂກຕິ. ປຕິລີໂນຕິ ຣາຄສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ປຕິລີໂນ, ໂທສສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ປຕິລີໂນ, ໂມຫສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ປຕິລີໂນ, ໂກຘສ຺ສ… ອຸປນາຫສ຺ສ … ມກ຺ຂສ຺ສ… ປຬາສສ຺ສ… ອິສ຺ສາຍ… ມຈ຺ຉຣິຍສ຺ສ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ ປຕິລີໂນ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ປຕິລີໂນ ໂຫຕິ? ອິມສ຺ສ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ອສ຺ມິມາໂນ ປຫີໂນ ໂຫຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູໂລ ຕາລາວຕ຺ຖຸກໂຕ ອນຠາວໍກໂຕ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ໂມ. ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ປຕິລີໂນ ໂຫຕີ’’ຕິ – ປຕິລີໂນ.

ອກຸຫໂກຕິ ຕີຓິ ກຸຫນວຕ຺ຖູນິ – ປຈ຺ຈຍປຏິເສວນສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ, ອິຣິຍາປຖສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ, ສາມນ຺ຕຊປ຺ປນສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ.

ກຕມໍ ປຈ຺ຈຍປຏິເສວນສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ? ອິຘ ຄຫປຕິກາ ຠິກ຺ຂຸໍ ນິມນ຺ເຕນ຺ຕິ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາເຣຫິ. ໂສ ປາປິຈ຺ໂຉ ອິຈ຺ຉາປກໂຕ ອຕ຺ຖິໂກ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານໍ ຠິຍ຺ໂຍກມ຺ຍຕໍ ອຸປາທາຍ ຈີວຣໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຕິ, ປິຓ຺ຑປາຕໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຕິ, ເສນາສນໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຕິ, ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຕິ. ໂສ ເອວມາຫ – ‘‘ກິໍ ສມຓສ຺ສ ມຫຄ຺ເຆນ ຈີວເຣນ! ເອຕໍ ສາຣຸປ຺ປໍ ຍໍ ສມໂຓ ສຸສານາ ວາ ສງ຺ກາຣກູຏາ ວາ ປາປຓິກາ ວາ ນນ຺ຕການິ ອຸຈ຺ຈິນິຕ຺ວາ ສງ຺ຆາຏິໍ ກຕ຺ວາ ຘາເຣຍ຺ຍ. ກິໍ ສມຓສ຺ສ ມຫຄ຺ເຆນ ປິຓ຺ຑປາເຕນ! ເອຕໍ ສາຣຸປ຺ປໍ ຍໍ ສມໂຓ ອຸຎ຺ຉາຈຣິຍາຍ ປິຓ຺ຑິຍາໂລເປນ ຊີວິກໍ ກປ຺ເປຍ຺ຍ. ກິໍ ສມຓສ຺ສ ມຫຄ຺ເຆນ ເສນາສເນນ! ເອຕໍ ສາຣຸປ຺ປໍ ຍໍ ສມໂຓ ຣຸກ຺ຂມູລິໂກ ວາ ອສ຺ສ ໂສສານິໂກ ວາ ອພ຺ໂຠກາສິໂກ ວາ. ກິໍ ສມຓສ຺ສ ມຫຄ຺ເຆນ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາເຣນ! ເອຕໍ ສາຣຸປ຺ປໍ ຍໍ ສມໂຓ ປູຕິມຸຕ຺ເຕນ ວາ ຫຣິຕກີຂຓ຺ເຑນ ວາ ໂອສຘໍ ກເຣຍ຺ຍາ’’ຕິ. ຕທຸປາທາຍ ລູຂໍ ຈີວຣໍ ຘາເຣຕິ, ລູຂໍ ປິຓ຺ຑປາຕໍ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ, ລູຂໍ ເສນາສນໍ ປຏິເສວຕິ, ລູຂໍ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ປຏິເສວຕິ. ຕເມນໍ ຄຫປຕິກາ ເອວໍ ຊານນ຺ຕິ – ‘‘ອຍໍ ສມໂຓ ອປ຺ປິຈ຺ໂຉ ສນ຺ຕຸຏ຺ໂຐ ປວິວິຕ຺ໂຕ ອສໍສຏ຺ໂຐ ອາຣທ຺ຘວີຣິໂຍ ຘຸຕວາໂທ’’ຕິ ຠິຍ຺ໂຍ ຠິຍ຺ໂຍ ນິມນ຺ເຕນ຺ຕິ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາເຣຫິ. ໂສ ເອວມາຫ – ‘‘ຕິຓ຺ຓໍ ສມ຺ມຸຂີຠາວາ ສທ຺ໂຘ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ພຫຸໍ ປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕິ. ສທ຺ຘາຍ ສມ຺ມຸຂີຠາວາ ສທ຺ໂຘ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ພຫຸໍ ປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕິ, ເທຍ຺ຍຘມ຺ມສ຺ສ ສມ຺ມຸຂີຠາວາ ສທ຺ໂຘ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ພຫຸໍ ປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕິ, ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍານໍ ສມ຺ມຸຂີຠາວາ ສທ຺ໂຘ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ພຫຸໍ ປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕິ. ‘ຕຸມ຺ຫາກຎ຺ເຈວາຍໍ ສທ຺ຘາ ອຕ຺ຖິ, ເທຍ຺ຍຘມ຺ໂມ ຈ ສໍວິຊ຺ຊຕິ, ອຫຎ຺ຈ ປຏິຄ຺ຄາຫໂກ. ສເຈຫໍ ນ ປຏິຄ຺ຄເຫສ຺ສາມິ, ເອວໍ ຕຸມ຺ເຫ ປຸຎ຺ເຎນ ປຣິພາຫິຣາ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ. ນ ມຍ຺ຫໍ ອິມິນາ ອຕ຺ໂຖ. ອປິ ຈ ຕຸມ຺ຫາກໍເຍວ ອນຸກມ຺ປາຍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາມີ’’’ຕິ. ຕທຸປາທາຍ ພຫຸມ຺ປິ ຈີວຣໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ, ພຫຸມ຺ປິ ປິຓ຺ຑປາຕໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ, ພຫຸມ຺ປິ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ. ຍາ ເອວຣູປາ ຠາກຸຏິກາ ຠາກຸຏິຍໍ ກຸຫນາ ກຸຫາຍນາ ກຸຫິຕຕ຺ຕໍ – ອິທໍ ປຈ຺ຈຍປຏິເສວນສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ.

ກຕມໍ ອິຣິຍາປຖສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປາປິຈ຺ໂຉ ອິຈ຺ຉາປກໂຕ ສມ຺ຠາວນາຘິປ຺ປາໂຍ, ‘‘ເອວໍ ມໍ ຊໂນ ສມ຺ຠາເວສ຺ສຕີ’’ຕິ, ຄມນໍ ສຓ຺ຐເປຕິ ຐານໍ ສຓ຺ຐເປຕິ ນິສຊ຺ຊໍ ສຓ຺ຐເປຕິ ສຍນໍ ສຓ຺ຐເປຕິ, ປຓິຘາຍ ຄຈ຺ຉຕິ ປຓິຘາຍ ຕິຏ຺ຐຕິ ປຓິຘາຍ ນິສີທຕິ ປຓິຘາຍ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ, ສມາຫິໂຕ ວິຍ ຄຈ຺ຉຕິ ສມາຫິໂຕ ວິຍ ຕິຏ຺ຐຕິ ສມາຫິໂຕ ວິຍ ນິສີທຕິ ສມາຫິໂຕ ວິຍ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ, ອາປາຖກຊ຺ຌາຍີວ ໂຫຕິ. ຍາ ເອວຣູປາ ອິຣິຍາປຖສ຺ສ ຐປນາ ອາຐປນາ [ອຏ຺ຐປນາ (ສີ.)] ສຓ຺ຐປນາ ຠາກຸຏິກາ ຠາກຸຏິຍໍ ກຸຫນາ ກຸຫາຍນາ ກຸຫິຕຕ຺ຕໍ – ອິທໍ ອິຣິຍາປຖສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ.

ກຕມໍ ສາມນ຺ຕຊປ຺ປນສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປາປິຈ຺ໂຉ ອິຈ຺ຉາປກໂຕ ສມ຺ຠາວນາຘິປ຺ປາໂຍ, ‘‘ເອວໍ ມໍ ຊໂນ ສມ຺ຠາເວສ຺ສຕີ’’ຕິ, ອຣິຍຘມ຺ມສນ຺ນິສ຺ສິຕໍ ວາຈໍ ຠາສຕິ. ‘‘ໂຍ ເອວຣູປໍ ຈີວຣໍ ຘາເຣຕິ ໂສ ສມໂຓ ມເຫສກ຺ໂຂ’’ຕິ ຠຓຕິ; ‘‘ໂຍ ເອວຣູປໍ ປຕ຺ຕໍ ຘາເຣຕິ… ໂລຫຖາລກໍ ຘາເຣຕິ… ຘມ຺ມກຣຓໍ ຘາເຣຕິ… ປຣິສາວນໍ ຘາເຣຕິ… ກຸຎ຺ຈິກໍ ຘາເຣຕິ… ອຸປາຫນໍ ຘາເຣຕິ… ກາຍພນ຺ຘນໍ ຘາເຣຕິ… ອາໂຍຄໍ ຘາເຣຕິ ໂສ ສມໂຓ ມເຫສກ຺ໂຂ’’ຕິ ຠຓຕິ; ‘‘ຍສ຺ສ ເອວຣູໂປ ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ໂສ ສມໂຓ ມເຫສກ຺ໂຂ’’ຕິ ຠຓຕິ; ‘‘ຍສ຺ສ ເອວຣູໂປ ອາຈຣິໂຍ… ເອວຣູປາ ສມານຸປຊ຺ຌາຍກາ… ສມານາຈຣິຍກາ… ມິຕ຺ຕາ… ສນ຺ທິຏ຺ຐາ… ສມ຺ຠຕ຺ຕາ… ສຫາຍາ ໂສ ສມໂຓ ມເຫສກ຺ໂຂ’’ຕິ ຠຓຕິ; ‘‘ໂຍ ເອວຣູເປ ວິຫາເຣ ວສຕິ ໂສ ສມໂຓ ມເຫສກ຺ໂຂ’’ຕິ ຠຓຕິ; ‘‘ໂຍ ເອວຣູເປ ອຑ຺ຒໂຍເຄ ວສຕິ… ປາສາເທ ວສຕິ… ຫມ຺ມິເຍ ວສຕິ… ຄຸຫາຍໍ ວສຕິ… ເລເຓ ວສຕິ… ກຸຏິຍາ ວສຕິ… ກູຏາຄາເຣ ວສຕິ… ອຏ຺ເຏ ວສຕິ … ມາເຬ ວສຕິ… ອຸທ຺ທຓ຺ເຑ ວສຕິ… ອຸປຏ຺ຐານສາລາຍໍ ວສຕິ… ມຓ຺ຑເປ ວສຕິ… ຣຸກ຺ຂມູເລ ວສຕິ, ໂສ ສມໂຓ ມເຫສກ຺ໂຂ’’ຕິ ຠຓຕິ.

ອຖ ວາ ໂກຣຊິກໂກຣຊິໂກ [ໂກຣຎ຺ຊິກໂກຣຎ຺ຊິໂກ (ສີ.)] ຠາກຸຏິກຠາກຸຏິໂກ ກຸຫກກຸຫໂກ ລປກລປໂກ ມຸຂສມ຺ຠາວິໂກ, ‘‘ອຍໍ ສມໂຓ ອິມາສໍ ເອວຣູປານໍ ສນ຺ຕານໍ ວິຫາຣສມາປຕ຺ຕີນໍ ລາຠີ’’ຕິ ຕາທິສໍ ຄມ຺ຠີຣໍ ຄູຬ຺ຫໍ ນິປຸຓໍ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນໍ ໂລກຸຕ຺ຕຣໍ ສຸຎ຺ຎຕາປຏິສໍຍຸຕ຺ຕໍ ກຖໍ ກເຖສິ. ຍາ ເອວຣູປາ ຠາກຸຏິກາ ຠາກຸຏິຍໍ ກຸຫນາ ກຸຫາຍນາ ກຸຫິຕຕ຺ຕໍ – ອິທໍ ສາມນ຺ຕຊປ຺ປນສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ. ຍສ຺ສິມານິ ຕີຓິ ກຸຫນວຕ຺ຖູນິ ປຫີນານິ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນານິ ວູປສນ຺ຕານິ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘານິ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິການິ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒານິ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອກຸຫໂກຕິ – ປຕິລີໂນ ອກຸຫໂກ.

ອປິຫາລຸ ອມຈ຺ຉຣີຕິ. ປິຫາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ຍສ຺ເສສາ ປິຫາ ຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອປິຫາລຸ. ໂສ ຣູເປ ນ ປິເຫຕິ, ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ… ກຸລໍ… ຄຓໍ… ອາວາສໍ… ລາຠໍ… ຍສໍ… ປສໍສໍ… ສຸຂໍ… ຈີວຣໍ… ປິຓ຺ຑປາຕໍ… ເສນາສນໍ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ… ກາມຘາຕຸໍ… ຣູປຘາຕຸໍ… ອຣູປຘາຕຸໍ… ກາມຠວໍ… ຣູປຠວໍ… ອຣູປຠວໍ… ສຎ຺ຎາຠວໍ… ອສຎ຺ຎາຠວໍ … ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຠວໍ… ເອກໂວກາຣຠວໍ… ຈຕຸໂວກາຣຠວໍ… ປຎ຺ຈໂວກາຣຠວໍ… ອຕີຕໍ… ອນາຄຕໍ… ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພ ຘມ຺ເມ ນ ປິເຫຕິ ນ ອິຈ຺ຉຕິ ນ ສາທິຍຕິ ນ ປຕ຺ເຖຕິ ນາຠິຊປ຺ປຕີຕິ – ອປິຫາລຸ. ອມຈ຺ຉຣີຕິ ປຎ຺ຈ ມຈ຺ຉຣິຍານິ – ອາວາສມຈ຺ຉຣິຍໍ, ກຸລມຈ຺ຉຣິຍໍ, ລາຠມຈ຺ຉຣິຍໍ, ວຓ຺ຓມຈ຺ຉຣິຍໍ, ຘມ຺ມມຈ຺ຉຣິຍໍ. ຍໍ ເອວຣູປໍ ມຈ຺ຉຣໍ ມຈ຺ຉຣາຍນາ ມຈ຺ຉຣາຍິຕຕ຺ຕໍ ເວວິຈ຺ຉໍ ກທຣິຍໍ ກຏຸກຎ຺ຈຸກຕາ ອຄ຺ຄຫິຕຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ. ອປິ ຈ ຂນ຺ຘມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ຘາຕຸມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ອາຍຕນມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ຄາໂຫ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ. ຍສ຺ເສຕໍ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒໍ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຈ຺ຉຣີຕິ – ອປິຫາລຸ ອມຈ຺ຉຣີ.

ອປ຺ປຄພ຺ໂຠ ອເຊຄຸຈ຺ໂຉຕິ. ປາຄພ຺ຠິຍນ຺ຕິ ຕີຓິ ປາຄພ຺ຠິຍານິ – ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ, ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ, ເຈຕສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ. ກຕມໍ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ສງ຺ຆຄໂຕປິ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ, ຄຓຄໂຕປິ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ, ໂຠຊນສາລາຍມ຺ປິ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ, ຊນ຺ຕາຆເຣປິ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ, ອຸທກຕິຕ຺ເຖປິ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ, ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິສນ຺ໂຕປິ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ, ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐປິ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ສງ຺ຆຄໂຕ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ສງ຺ຆຄໂຕ ອຈິຕ຺ຕີກາຣກໂຕ [ອຈິຕ຺ຕິກາຣກໂຕ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ນິສີທຕິ, ປຸຣໂຕປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ປຸຣໂຕປິ ນິສີທຕິ, ອຸຈ຺ເຈປິ ອາສເນ ນິສີທຕິ, ສສີສໍ ປາຣຸປິຕ຺ວາປິ ນິສີທຕິ, ຐິຕໂກປິ ຠຓຕິ, ພາຫາວິກ຺ເຂປໂກປິ ຠຓຕິ. ເອວໍ ສງ຺ຆຄໂຕ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ຄຓຄໂຕ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ຄຓຄໂຕ ອຈິຕ຺ຕີກາຣກໂຕ ເຖຣານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ອນຸປາຫນານໍ ຈງ຺ກມນ຺ຕານໍ ສອຸປາຫໂນ ຈງ຺ກມຕິ, ນີເຈ ຈງ຺ກເມ ຈງ຺ກມນ຺ຕານໍ ອຸຈ຺ເຈ ຈງ຺ກເມ ຈງ຺ກມຕິ, ຉມາຍ ຈງ຺ກມນ຺ຕານໍ ຈງ຺ກເມ ຈງ຺ກມຕິ, ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ນິສີທຕິ, ປຸຣໂຕປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ປຸຣໂຕປິ ນິສີທຕິ, ອຸຈ຺ເຈປິ ອາສເນ ນິສີທຕິ, ສສີສໍ ປາຣຸປິຕ຺ວາ ນິສີທຕິ, ຐິຕໂກປິ ຠຓຕິ, ພາຫາວິກ຺ເຂປໂກປິ ຠຓຕິ. ເອວໍ ຄຓຄໂຕ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ໂຠຊນສາລາຍໍ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ໂຠຊນສາລາຍໍ ອຈິຕ຺ຕີກາຣກໂຕ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ອນຸປຂຊ຺ຊ ນິສີທຕິ, ນເວປິ ຠິກ຺ຂູ ອາສເນນ ປຏິພາຫຕິ, ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ນິສີທຕິ, ປຸຣໂຕປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ປຸຣໂຕປິ ນິສີທຕິ, ອຸຈ຺ເຈປິ ອາສເນ ນິສີທຕິ, ສສີສໍ ປາຣຸປິຕ຺ວາປິ ນິສີທຕິ, ຐິຕໂກປິ ຠຓຕິ, ພາຫາວິກ຺ເຂປໂກປິ ຠຓຕິ. ເອວໍ ໂຠຊນສາລາຍໍ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ຊນ຺ຕາຆເຣ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ຊນ຺ຕາຆເຣ ອຈິຕ຺ຕີກາຣກໂຕ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ນິສີທຕິ, ປຸຣໂຕປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ປຸຣໂຕປິ ນິສີທຕິ, ອຸຈ຺ເຈປິ ອາສເນ ນິສີທຕິ, ອນາປຸຈ຺ຉມ຺ປິ ອນຊ຺ຌິຏ຺ໂຐປິ ກຏ຺ຐໍ ປກ຺ຂິປຕິ, ທ຺ວາຣມ຺ປິ ປິທຫຕິ, ພາຫາວິກ຺ເຂປໂກປິ ຠຓຕິ. ເອວໍ ຊນ຺ຕາຆເຣ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ອຸທກຕິຕ຺ເຖ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ອຸທກຕິຕ຺ເຖ ອຈິຕ຺ຕີກາຣກໂຕ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ໂອຕຣຕິ, ປຸຣໂຕປິ ໂອຕຣຕິ, ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ນ຺ຫາຍຕິ [ນຫາຍຕິ (ສີ.)], ປຸຣໂຕປິ ນ຺ຫາຍຕິ, ອຸປຣິໂຕປິ ນ຺ຫາຍຕິ, ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ອຸຕ຺ຕຣຕິ, ປຸຣໂຕປິ ອຸຕ຺ຕຣຕິ, ອຸປຣິໂຕປິ ອຸຕ຺ຕຣຕິ. ເອວໍ ອຸທກຕິຕ຺ເຖ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິສນ຺ໂຕ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິສນ຺ໂຕ ອຈິຕ຺ຕີກາຣກໂຕ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ຆຏ຺ຏຍນ຺ໂຕປິ ຄຈ຺ຉຕິ, ປຸຣໂຕປິ ຄຈ຺ຉຕິ, ໂວກ຺ກມ຺ມາປິ ເຖຣານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ປຸຣໂຕ ປຸຣໂຕ ຄຈ຺ຉຕິ. ເອວໍ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິສນ຺ໂຕ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ, ‘‘ນ ປວິສ [ປວິສຖ (ສີ.) ເອວມຎ຺ເຎສຸ ປທທ຺ວເຍສຸປິ], ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈມາໂນ ປວິສຕິ, ‘‘ນ ຕິຏ຺ຐ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈມາໂນ ຕິຏ຺ຐຕິ, ‘‘ນ ນິສີທ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈມາໂນ ນິສີທຕິ, ອໂນກາສມ຺ປິ ປວິສຕິ, ອໂນກາເສປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ອໂນກາເສປິ ນິສີທຕິ, ຍານິປິ ຕານິ ໂຫນ຺ຕິ ກຸລານໍ ໂອວຣການິ ຄູຬ຺ຫານິ ຈ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນານິ ຈ. ຍຕ຺ຖ ກຸລິຕ຺ຖິໂຍ ກຸລຘີຕໂຣ ກຸລສຸຓ຺ຫາໂຍ ກຸລກຸມາຣິໂຍ ນິສີທນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຖປິ ສຫສາ ປວິສຕິ ກຸມາຣກສ຺ສປິ ສິຣໍ ປຣາມສຕິ. ເອວໍ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ – ອິທໍ ກາຍິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຕມໍ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ສງ຺ຆຄໂຕປິ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ, ຄຓຄໂຕປິ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ, ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐປິ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ສງ຺ຆຄໂຕ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ສງ຺ຆຄໂຕ ອຈິຕ຺ຕີກາຣກໂຕ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ອນາປຸຈ຺ຉໍ ວາ ອນຊ຺ຌິຏ຺ໂຐ ວາ ອາຣາມຄຕານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ຘມ຺ມໍ ຠຓຕິ, ປຎ຺ຫໍ ວິສຊ຺ເຊຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສຕິ, ຐິຕໂກປິ ຠຓຕິ, ພາຫາວິກ຺ເຂປໂກປິ ຠຓຕິ. ເອວໍ ສງ຺ຆຄໂຕ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ຄຓຄໂຕ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ຄຓຄໂຕ ອຈິຕ຺ຕີກາຣກໂຕ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ອນາປຸຈ຺ຉໍ ວາ ອນຊ຺ຌິຏ຺ໂຐ ວາ ອາຣາມຄຕານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ຘມ຺ມໍ ຠຓຕິ, ປຎ຺ຫໍ ວິສຊ຺ເຊຕິ, ຐິຕໂກປິ ຠຓຕິ, ພາຫາວິກ຺ເຂປໂກປິ ຠຓຕິ. ອາຣາມຄຕານໍ ຠິກ຺ຂຸນີນໍ ອຸປາສການໍ ອຸປາສິການໍ ຘມ຺ມໍ ຠຓຕິ, ປຎ຺ຫໍ ວິສຊ຺ເຊຕິ, ຐິຕໂກປິ ຠຓຕິ, ພາຫາວິກ຺ເຂປໂກປິ ຠຓຕິ. ເອວໍ ຄຓຄໂຕ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ.

ກຖໍ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ອິຕ຺ຖິໍ ວາ ກຸມາຣິໍ ວາ ເອວມາຫ – ‘‘ອິຕ຺ຖໍນາເມ ອິຕ຺ຖໍໂຄຕ຺ເຕ ກິໍ ອຕ຺ຖິ? ຍາຄຸ ອຕ຺ຖິ, ຠຕ຺ຕໍ ອຕ຺ຖິ, ຂາທນີຍໍ ອຕ຺ຖິ. ກິໍ ປິວິສ຺ສາມ, ກິໍ ຠຸຎ຺ຊິສ຺ສາມ, ກິໍ ຂາທິສ຺ສາມ? ກິໍ ວາ ອຕ຺ຖິ, ກິໍ ວາ ເມ ທສ຺ສຖາ’’ຕິ ວິປ຺ປລປຕິ, ຍາ ເອວຣູປາ ວາຈາ ປລາໂປ ວິປ຺ປລາໂປ ລາລປ຺ໂປ ລາລປ຺ປນາ ລາລປ຺ປິຕຕ຺ຕໍ. ເອວໍ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ ທສ຺ເສຕິ – ອິທໍ ວາຈສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ.

ກຕມໍ ເຈຕສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ນ ອຸຈ຺ຈາ ກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕ ສມາໂນ ອຸຈ຺ຈາ ກຸລາ ປພ຺ພຊິເຕນ ສທ຺ຘິໍ ສທິສໍ ອຕ຺ຕານໍ ທຫຕິ ຈິຕ຺ເຕນ, ນ ມຫາກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕ ສມາໂນ ມຫາກຸລາ ປພ຺ພຊິເຕນ ສທ຺ຘິໍ ສທິສໍ ອຕ຺ຕານໍ ທຫຕິ ຈິຕ຺ເຕນ, ນ ມຫາໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕ ສມາໂນ ມຫາໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິເຕນ ສທ຺ຘິໍ ສທິສໍ ອຕ຺ຕານໍ ທຫຕິ ຈິຕ຺ເຕນ, ນ ອຸຬາຣໂຠຄກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕ ສມາໂນ… ນ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິໂກ ສມາໂນ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິເກນ ສທ຺ຘິໍ ສທິສໍ ອຕ຺ຕານໍ ທຫຕິ ຈິຕ຺ເຕນ, ນ ວິນຍຘໂຣ ສມາໂນ… ນ ຘມ຺ມກຖິໂກ ສມາໂນ… ນ ອາຣຎ຺ຎິໂກ ສມາໂນ… ນ ປິຓ຺ຑປາຕິໂກ ສມາໂນ… ນ ປໍສຸກູລິໂກ ສມາໂນ… ນ ເຕຈີວຣິໂກ ສມາໂນ… ນ ສປທານຈາຣິໂກ ສມາໂນ… ນ ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິໂກ ສມາໂນ… ນ ເນສຊ຺ຊິໂກ ສມາໂນ… ນ ຍຖາສນ຺ຖຕິໂກ ສມາໂນ… ນ ປຐມສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠີ ສມາໂນ ປຐມສ຺ສ ຌານສ຺ສ ລາຠິນາ ສທ຺ຘິໍ ສທິສໍ ອຕ຺ຕານໍ ທຫຕິ ຈິຕ຺ເຕນ…ເປ… ນ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠີ ສມາໂນ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາ ລາຠິນາ ສທ຺ຘິໍ ສທິສໍ ອຕ຺ຕານໍ ທຫຕິ ຈິຕ຺ເຕນ – ອິທໍ ເຈຕສິກໍ ປາຄພ຺ຠິຍໍ. ຍສ຺ສິມານິ ຕີຓິ ປາຄພ຺ຠິຍານິ ປຫີນານິ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນານິ ວູປສນ຺ຕານິ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘານິ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິການິ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒານິ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອປ຺ປຄພ຺ໂຠຕິ – ອປ຺ປຄພ຺ໂຠ.

ອເຊຄຸຈ຺ໂຉຕິ. ອຕ຺ຖິ ປຸຄ຺ຄໂລ ເຊຄຸຈ຺ໂຉ, ອຕ຺ຖິ ອເຊຄຸຈ຺ໂຉ. ກຕໂມ ຈ ປຸຄ຺ຄໂລ ເຊຄຸຈ຺ໂຉ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປຸຄ຺ຄໂລ ທຸສ຺ສີໂລ ໂຫຕິ ປາປຘມ຺ໂມ ອສຸຈິສງ຺ກສ຺ສຣສມາຈາໂຣ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນກມ຺ມນ຺ໂຕ ອສ຺ສມໂຓ ສມຓປຏິຎ຺ໂຎ ອພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີ ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິປຏິຎ຺ໂຎ ອນ຺ໂຕປູຕິ ອວສ຺ສຸໂຕ ກສມ຺ພຸຊາໂຕ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຸຄ຺ຄໂລ ເຊຄຸຈ຺ໂຉ. ອຖ ວາ ໂກຘໂນ ໂຫຕິ ອຸປາຍາສພຫຸໂລ, ອປ຺ປມ຺ປິ ວຸຕ຺ໂຕ ສມາໂນ ອຠິສຊ຺ຊຕິ ກຸປ຺ປຕິ ພ຺ຍາປຊ຺ຊຕິ ປຕິຏ຺ຐີຍຕິ, ໂກປຎ຺ຈ ໂທສຎ຺ຈ ອປ຺ປຈ຺ຈຍຎ຺ຈ ປາຕຸກໂຣຕິ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຸຄ຺ຄໂລ ເຊຄຸຈ຺ໂຉ. ອຖ ວາ ໂກຘໂນ ໂຫຕິ ອຸປນາຫີ, ມກ຺ຂີ ໂຫຕິ ປຬາສີ, ອິສ຺ສຸກີ ໂຫຕິ ມຈ຺ຉຣີ, ສໂຐ ໂຫຕິ ມາຍາວີ, ຖທ຺ໂຘ ໂຫຕິ ອຕິມານີ, ປາປິຈ຺ໂຉ ໂຫຕິ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ [ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐີ (ສີ.)], ສນ຺ທິຏ຺ຐິປຣາມາສີ ໂຫຕິ ອາທານຄ຺ຄາຫີ ທຸປ຺ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄີ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຸຄ຺ຄໂລ ເຊຄຸຈ຺ໂຉ.

ກຕໂມ ຈ ປຸຄ຺ຄໂລ ອເຊຄຸຈ຺ໂຉ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ສີລວາ ໂຫຕິ ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວຣສໍວຸໂຕ ວິຫຣຕິ ອາຈາຣໂຄຈຣສມ຺ປນ຺ໂນ ອຓຸມຕ຺ເຕສຸ ວຊ຺ເຊສຸ ຠຍທສ຺ສາວີ, ສມາທາຍ ສິກ຺ຂຕິ ສິກ຺ຂາປເທສຸ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຸຄ຺ຄໂລ ອເຊຄຸຈ຺ໂຉ. ອຖ ວາ ອກ຺ໂກຘໂນ ໂຫຕິ ອນຸປາຍາສພຫຸໂລ, ພຫຸມ຺ປິ ວຸຕ຺ໂຕ ສມາໂນ ນ ອຠິສຊ຺ຊຕິ ນ ກຸປ຺ປຕິ ນ ພ຺ຍາປຊ຺ຊຕິ ນ ປຕິຏ຺ຐີຍຕິ, ນ ໂກປຎ຺ຈ ໂທສຎ຺ຈ ອປ຺ປຈ຺ຈຍຎ຺ຈ ປາຕຸກໂຣຕິ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຸຄ຺ຄໂລ ອເຊຄຸຈ຺ໂຉ. ອຖ ວາ ອກ຺ໂກຘໂນ ໂຫຕິ ອນຸປນາຫີ, ອມກ຺ຂີ ໂຫຕິ ອປຬາສີ, ອນິສ຺ສຸກີ ໂຫຕິ ອມຈ຺ຉຣີ, ອສໂຐ ໂຫຕິ ອມາຍາວີ, ອຖທ຺ໂຘ ໂຫຕິ ອນຕິມານີ, ນ ປາປິຈ຺ໂຉ ໂຫຕິ ນ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ, ອສນ຺ທິຏ຺ຐິປຣາມາສີ ໂຫຕິ ອນາທານຄ຺ຄາຫີ ສຸປ຺ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄີ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຸຄ຺ຄໂລ ອເຊຄຸຈ຺ໂຉ. ສພ຺ເພ ພາລປຸຖຸຊ຺ຊນາ ເຊຄຸຈ຺ຉາ, ປຸຖຸຊ຺ຊນກລ຺ຍາຓກໍ ອຸປາທາຍ ອຏ຺ຐ ອຣິຍປຸຄ຺ຄລາ ອເຊຄຸຈ຺ຉາຕິ – ອປ຺ປຄພ຺ໂຠ ອເຊຄຸຈ຺ໂຉ.

ເປສຸເຓຍ຺ເຍ ຈ ໂນ ຍຸໂຕຕິ. ເປສຸຎ຺ຎນ຺ຕິ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປິສຸຓວາໂຈ ໂຫຕິ, ອິໂຕ ສຸຕ຺ວາ ອມຸຕ຺ຣ ອກ຺ຂາຕາ ອິເມສໍ ເຠທາຍ, ອມຸຕ຺ຣ ວາ ສຸຕ຺ວາ ອິເມສໍ ອກ຺ຂາຕາ ອມູສໍ ເຠທາຍ. ອິຕິ ສມຄ຺ຄານໍ ວາ ເຠຕ຺ຕາ [ເຠໂທ (ກ.)], ຠິນ຺ນານໍ ວາ ອນຸປ຺ປທາຕາ, ວຄ຺ຄາຣາໂມ, ວຄ຺ຄຣໂຕ, ວຄ຺ຄນນ຺ທີ, ວຄ຺ຄກຣຓິໍ ວາຈໍ ຠາສິຕາ ໂຫຕິ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ເປສຸຎ຺ຎໍ.

ອປິ ຈ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕິ – ປິຍກມ຺ຍຕາຍ ວາ, ເຠທາຘິປ຺ປາເຍນ [ເຠທາຘິປ຺ປາໂຍ (ພຫູສຸ)] ວາ. ກຖໍ ປິຍກມ຺ຍຕາຍ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕິ? ອິມສ຺ສ ປິໂຍ ຠວິສ຺ສາມິ, ມນາໂປ ຠວິສ຺ສາມິ, ວິສ຺ສາສິໂກ ຠວິສ຺ສາມິ, ອພ຺ຠນ຺ຕຣິໂກ ຠວິສ຺ສາມິ, ສຸຫທໂຍ ຠວິສ຺ສາມີຕິ. ເອວໍ ປິຍກມ຺ຍຕາຍ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕິ. ກຖໍ ເຠທາຘິປ຺ປາເຍນ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕິ? ‘‘ກຖໍ ອິເມ ນານາ ອສ຺ສຸ ວິນາ ອສ຺ສຸ ວຄ຺ຄາ ອສ຺ສຸ ທ຺ເວຘາ ອສ຺ສຸ ທ຺ເວຊ຺ຌາ ອສ຺ສຸ ທ຺ເວ ປກ຺ຂາ ອສ຺ສຸ ຠິຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ ນ ສມາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ ທຸກ຺ຂໍ ນ ຜາສຸ [ອຜາສຸໍ (ສີ.)] ວິຫເຣຍ຺ຍຸ’’ນ຺ຕິ. ເອວໍ ເຠທາຘິປ຺ປາເຍນ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕິ. ຍສ຺ເສຕໍ ເປສຸຎ຺ຎໍ ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒໍ, ໂສ ເປສຸຎ຺ເຎ ໂນ ຍຸໂຕ ນ ຍຸຕ຺ໂຕ ນ ປຍຸຕ຺ໂຕ ນ ສມ຺ມາຍຸຕ຺ໂຕຕິ – ເປສຸເຓຍ຺ເຍ ຈ ໂນ ຍຸໂຕ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປຕິລີໂນ ອກຸຫໂກ, ອປິຫາລຸ ອມຈ຺ຉຣີ;

ອປ຺ປຄພ຺ໂຠ ອເຊຄຸຈ຺ໂຉ, ເປສຸເຓຍ຺ເຍ ຈ ໂນ ຍຸໂຕ’’ຕິ.

໘໘.

ສາຕິເຍສຸ ອນສ຺ສາວີ, ອຕິມາເນ ຈ ໂນ ຍຸໂຕ;

ສຓ຺ໂຫ ຈ ປຏິຠານວາ, ນ ສທ຺ໂຘ ນ ວິຣຊ຺ຊຕິ.

ສາຕິເຍສຸ ອນສ຺ສາວີຕິ. ສາຕິຍາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸຓາ. ກິໍກາຣຓາ ສາຕິຍາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸຓາ? ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ເທວມນຸສ຺ສາ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸເຓ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ ສາຕິຍນ຺ຕິ ປຕ຺ຖຍນ຺ຕິ ປິຫຍນ຺ຕິ ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕິ, ຕໍກາຣຓາ ສາຕິຍາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸຓາ. ເຍສໍ ເອສາ ສາຕິຍາ ຕຓ຺ຫາ ອປ຺ປຫີນາ ເຕສໍ ຈກ຺ຂຸໂຕ ຣູປຕຓ຺ຫາ ສວຕິ ອາສວຕິ [ປສວຕິ (ສ຺ຍາ.)] ສນ຺ທຕິ ປວຕ຺ຕຕິ, ໂສຕໂຕ ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ… ຆານໂຕ ຄນ຺ຘຕຓ຺ຫາ… ຊິວ຺ຫາໂຕ ຣສຕຓ຺ຫາ… ກາຍໂຕ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕຓ຺ຫາ… ມນໂຕ ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ ສວຕິ ອາສວຕິ ສນ຺ທຕິ ປວຕ຺ຕຕິ. ເຍສໍ ເອສາ ສາຕິຍາ ຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ ເຕສໍ ຈກ຺ຂຸໂຕ ຣູປຕຓ຺ຫາ ນ ສວຕິ ນາສວຕິ [ນ ປສວຕິ (ສ຺ຍາ.)] ນ ສນ຺ທຕິ ນ ປວຕ຺ຕຕິ, ໂສຕໂຕ ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ…ເປ… ມນໂຕ ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ ນ ສວຕິ ນາສວຕິ ນ ສນ຺ທຕິ ນ ປວຕ຺ຕຕີຕິ – ສາຕິເຍສຸ ອນສ຺ສາວີ.

ອຕິມາເນ ຈ ໂນ ຍຸໂຕຕິ. ກຕໂມ ອຕິມາໂນ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປຣໍ ອຕິມຎ຺ຎຕິ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ…ເປ… ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ. ໂຍ ເອວຣູໂປ ມາໂນ ມຎ຺ຎນາ ມຎ຺ຎິຕຕ຺ຕໍ ອຸນ຺ນຕິ ອຸນ຺ນໂມ ຘໂຊ ສມ຺ປຄ຺ຄາໂຫ ເກຕຸກມ຺ຍຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຕິມາໂນ. ຍສ຺ເສໂສ ອຕິມາໂນ ປຫີໂນ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ໂນ ວູປສນ຺ໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິໂກ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ໂຒ, ໂສ ອຕິມາເນ ຈ ໂນ ຍຸໂຕ ນ ຍຸຕ຺ໂຕ ນປ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ນ ສມ຺ມາຍຸຕ຺ໂຕຕິ – ອຕິມາເນ ຈ ໂນ ຍຸໂຕ.

ສຓ຺ໂຫ ຈ ປຏິຠານວາຕິ. ສຓ຺ໂຫຕິ ສຓ຺ເຫນ ກາຍກມ຺ເມນ ສມນ຺ນາຄໂຕຕິ ສຓ຺ໂຫ, ສຓ຺ເຫນ ວຈີກມ຺ເມນ… ສຓ຺ເຫນ ມໂນກມ຺ເມນ ສມນ຺ນາຄໂຕຕິ ສຓ຺ໂຫ, ສຓ຺ເຫຫິ ສຕິປຏ຺ຐາເນຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕຕິ ສຓ຺ໂຫ, ສຓ຺ເຫຫິ ສມ຺ມປ຺ປຘາເນຫິ… ສຓ຺ເຫຫິ ອິທ຺ຘິປາເທຫິ… ສຓ຺ເຫຫິ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍຫິ… ສຓ຺ເຫຫິ ພເລຫິ… ສຓ຺ເຫຫິ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕຕິ ສຓ຺ໂຫ, ສຓ຺ເຫນ ອຣິເຍນ ອຏ຺ຐງ຺ຄິເກນ ມຄ຺ເຄນ ສມນ຺ນາຄໂຕຕິ – ສຓ຺ໂຫ.

ປຏິຠານວາຕິ ຕໂຍ ປຏິຠານວນ຺ໂຕ – ປຣິຍຕ຺ຕິປຏິຠານວາ, ປຣິປຸຈ຺ຉາປຏິຠານວາ, ອຘິຄມປຏິຠານວາ. ກຕໂມ ປຣິຍຕ຺ຕິປຏິຠານວາ? ອິເຘກຈ຺ຈສ຺ສ ປກຕິຍາ ປຣິຍາປຸຏໍ ໂຫຕິ – ສຸຕ຺ຕໍ ເຄຍ຺ຍໍ ເວຍ຺ຍາກຣຓໍ ຄາຖາ ອຸທານໍ ອິຕິວຸຕ຺ຕກໍ ຊາຕກໍ ອພ຺ຠຸຕຘມ຺ມໍ ເວທລ຺ລໍ, ຕສ຺ສ ປຣິຍຕ຺ຕິໍ ນິສ຺ສາຍ ປຏິຠາຍຕິ – ອຍໍ ປຣິຍຕ຺ຕິປຏິຠານວາ. ກຕໂມ ປຣິປຸຈ຺ຉາປຏິຠານວາ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປຣິປຸຈ຺ຉິຕາ [ປຣິປຸຈ຺ຉິຕໍ (ສີ.), ປຣິປຸຈ຺ຉໂກ (ສ຺ຍາ.)] ໂຫຕິ ອຕ຺ຕຕ຺ເຖ ຈ ຎາຍຕ຺ເຖ ຈ ລກ຺ຂເຓ ຈ ກາຣເຓ ຈ ຐານາຐາເນ ຈ, ຕສ຺ສ ຕໍ ປຣິປຸຈ຺ຉໍ ນິສ຺ສາຍ ປຏິຠາຍຕິ – ອຍໍ ປຣິປຸຈ຺ຉາປຏິຠານວາ. ກຕໂມ ອຘິຄມປຏິຠານວາ? ອິເຘກຈ຺ຈສ຺ສ ອຘິຄຕາ ໂຫນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ປຎ຺ຈ ພລານິ ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອຣິຍມຄ຺ຄາ ຈຕ຺ຕາຣິ ສາມຎ຺ຎຜລານິ ຈຕສ຺ໂສ ປຏິສມ຺ຠິທາໂຍ ຉ ອຠິຎ຺ຎາໂຍ, ຕສ຺ສ ອຕ຺ໂຖ ຎາໂຕ ຘມ຺ໂມ ຎາໂຕ ນິຣຸຕ຺ຕິ ຎາຕາ, ອຕ຺ເຖ ຎາເຕ ອຕ຺ໂຖ ປຏິຠາຍຕິ, ຘມ຺ເມ ຎາເຕ ຘມ຺ໂມ ປຏິຠາຍຕິ, ນິຣຸຕ຺ຕິຍາ ຎາຕາຍ ນິຣຸຕ຺ຕິ ປຏິຠາຍຕິ; ອິເມສຸ ຕີສຸ ຎາເຓສຸ ຎາຓໍ ປຏິຠານປຏິສມ຺ຠິທາ. ອິມາຍ ປຏິຠານປຏິສມ຺ຠິທາຍ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ ອຸປຄໂຕ ສມຸປຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຏິຠານວາ. ຍສ຺ສ ປຣິຍຕ຺ຕິ ນຕ຺ຖິ, ປຣິປຸຈ຺ຉາ ນຕ຺ຖິ, ອຘິຄໂມ ນຕ຺ຖິ, ກິໍ ຕສ຺ສ ປຏິຠາຍິສ຺ສຕີຕິ – ສຓ຺ໂຫ ຈ ປຏິຠານວາ.

ນ ສທ຺ໂຘ ນ ວິຣຊ຺ຊຕີຕິ. ນ ສທ຺ໂຘຕິ ສາມໍ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຕໍ ອຕ຺ຕປຈ຺ຈກ຺ຂໍ ຘມ຺ມໍ ນ ກສ຺ສຈິ ສທ຺ທຫຕິ ອຎ຺ຎສ຺ສ ສມຓສ຺ສ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ວາ ເທວສ຺ສ ວາ ມາຣສ຺ສ ວາ ພ຺ຣຫ຺ມຸໂນ ວາ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ສາມໍ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຕໍ…ເປ… ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ… ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ… ‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຊາຕິປຈ຺ຈຍາ ຊຣາມຣຓ’’ນ຺ຕິ… ‘‘ອວິຊ຺ຊານິໂຣຘາ ສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຊາຕິນິໂຣຘາ ຊຣາມຣຓນິໂຣໂຘ’’ຕິ… ‘‘ອິທໍ ທຸກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ…ເປ… ‘‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ… ‘‘ອິເມ ອາສວາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ອຍໍ ອາສວນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ… ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພາ’’ຕິ ສາມໍ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຕໍ…ເປ… ຉນ຺ນໍ ຜສ຺ສາຍຕນານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ, ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ…ເປ… ຈຕຸນ຺ນໍ ມຫາຠູຕານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ສາມໍ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຕໍ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ສາມໍ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຕໍ ອຕ຺ຕປຈ຺ຈກ຺ຂໍ ຘມ຺ມໍ ນ ກສ຺ສຈິ ສທ຺ທຫຕິ ອຎ຺ຎສ຺ສ ສມຓສ຺ສ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ວາ ເທວສ຺ສ ວາ ມາຣສ຺ສ ວາ ພ຺ຣຫ຺ມຸໂນ ວາ [ພ຺ຣຫ຺ມຸໂນ ວາ…ເປ… (ສີ. ກ.)].

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ສທ຺ທຫສິ ຕ຺ວໍ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຠາວິຕໍ ພຫຸລີກຕໍ ອມໂຕຄຘໍ ໂຫຕິ ອມຕປຣາຍນໍ ອມຕປຣິໂຍສານໍ; ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຠາວິຕໍ ພຫຸລີກຕໍ ອມໂຕຄຘໍ ໂຫຕິ ອມຕປຣາຍນໍ ອມຕປຣິໂຍສານ’’ນ຺ຕິ?

‘‘ນ ຂ຺ວາຫໍ ເອຕ຺ຖ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວໂຕ ສທ຺ຘາຍ ຄຈ຺ຉາມິ ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຠາວິຕໍ ພຫຸລີກຕໍ ອມໂຕຄຘໍ ໂຫຕິ ອມຕປຣາຍນໍ ອມຕປຣິໂຍສານໍ. ເຍສໍ ນູເນຕໍ, ຠນ຺ເຕ, ອຎ຺ຎາຕໍ ອສ຺ສ ອທິຏ຺ຐໍ ອວິທິຕໍ ອສຈ຺ຉິກຕໍ ອຜສ຺ສິຕໍ ປຎ຺ຎາຍ, ເຕ ຕຕ຺ຖ ປເຣສໍ ສທ຺ຘາຍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຠາວິຕໍ ພຫຸລີກຕໍ ອມໂຕຄຘໍ ໂຫຕິ ອມຕປຣາຍນໍ ອມຕປຣິໂຍສານໍ. ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ … ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຠາວິຕໍ ພຫຸລີກຕໍ ອມໂຕຄຘໍ ໂຫຕິ ອມຕປຣາຍນໍ ອມຕປຣິໂຍສານໍ. ເຍສຎ຺ຈ ໂຂ ເອຕໍ, ຠນ຺ເຕ, ຎາຕໍ ທິຏ຺ຐໍ ວິທິຕໍ ສຈ຺ຉິກຕໍ ຜສ຺ສິຕໍ ປຎ຺ຎາຍ, ນິກ຺ກງ຺ຂາ ເຕ ຕຕ຺ຖ ນິພ຺ພິຈິກິຈ຺ຉາ. ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຠາວິຕໍ ພຫຸລີກຕໍ ອມໂຕຄຘໍ ໂຫຕິ ອມຕປຣາຍນໍ ອມຕປຣິໂຍສານໍ. ມຍ຺ຫຎ຺ຈ ໂຂ, ເອຕໍ ຠນ຺ເຕ, ຎາຕໍ ທິຏ຺ຐໍ ວິທິຕໍ ສຈ຺ຉິກຕໍ ຜສ຺ສິຕໍ ປຎ຺ຎາຍ, ນິກ຺ກງ຺ໂຂຫໍ ຕຕ຺ຖ ນິພ຺ພິຈິກິຈ຺ໂຉ. ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ… ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຠາວິຕໍ ພຫຸລີກຕໍ ອມໂຕຄຘໍ ໂຫຕິ ອມຕປຣາຍນໍ ອມຕປຣິໂຍສານ’’ນ຺ຕິ.

‘‘ສາຘຸ ສາຘຸ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ! ເຍສຎ຺ເຫຕໍ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ອຎ຺ຎາຕໍ ອສ຺ສ ອທິຏ຺ຐໍ ອວິທິຕໍ ອສຈ຺ຉິກຕໍ ອຜສ຺ສິຕໍ ປຎ຺ຎາຍ, ເຕ ຕຕ຺ຖ ປເຣສໍ ສທ຺ຘາຍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ… ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຠາວິຕໍ ພຫຸລີກຕໍ ອມໂຕຄຘໍ ໂຫຕິ ອມຕປຣາຍນໍ ອມຕປຣິໂຍສານນ຺ຕິ.

‘‘ອສ຺ສທ຺ໂຘ ອກຕຎ຺ຎູ ຈ, ສນ຺ຘິຈ຺ເຉໂທ ຈ ໂຍ ນໂຣ;

ຫຕາວກາໂສ ວນ຺ຕາໂສ, ສ ເວ ອຸຕ຺ຕມໂປຣິໂສ’’ຕິ.

ນ ສທ຺ໂຘ ນ ວິຣຊ຺ຊຕີຕິ. ສພ຺ເພ ພາລປຸຖຸຊ຺ຊນາ ຣຊ຺ຊນ຺ຕິ, ປຸຖຸຊ຺ຊນກລ຺ຍາຓກໍ ອຸປາທາຍ ສຕ຺ຕ ເສກ຺ຂາ ວິຣຊ຺ຊນ຺ຕິ. ອຣຫາ ເນວ ຣຊ຺ຊຕິ ໂນ ວິຣຊ຺ຊຕິ, ວິຣຕ຺ໂຕ ໂສ ຂຍາ ຣາຄສ຺ສ ວີຕຣາຄຕ຺ຕາ ຂຍາ ໂທສສ຺ສ ວີຕໂທສຕ຺ຕາ, ຂຍາ ໂມຫສ຺ສ ວີຕໂມຫຕ຺ຕາ. ໂສ ວຸຏ຺ຐວາໂສ ຈິຓ຺ຓຈຣໂຓ…ເປ… ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ – ນ ສທ຺ໂຘ ນ ວິຣຊ຺ຊຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສາຕິເຍສຸ ອນສ຺ສາວີ, ອຕິມາເນ ຈ ໂນ ຍຸໂຕ;

ສຓ຺ໂຫ ຈ ປຏິຠານວາ, ນ ສທ຺ໂຘ ນ ວິຣຊ຺ຊຕີ’’ຕິ.

໘໙.

ລາຠກມ຺ຍາ ນ ສິກ຺ຂຕິ, ອລາເຠ ຈ ນ ກຸປ຺ປຕິ;

ອວິຣຸທ຺ໂຘ ຈ ຕຓ຺ຫາຍ, ຣເສສຸ [ຣເສ ຈ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ນານຸຄິຊ຺ຌຕິ.

ລາຠກມ຺ຍາ ນ ສິກ຺ຂຕິ, ອລາເຠ ຈ ນ ກຸປ຺ປຕີຕິ. ກຖໍ ລາຠກມ຺ຍາ ສິກ຺ຂຕິ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ຠິກ຺ຂຸໍ ປສ຺ສຕິ ລາຠິໍ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານໍ. ຕສ຺ສ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘‘ເກນ ນຸ ໂຂ ອຍມາຍສ຺ມາ ລາຠີ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານ’’ນ຺ຕິ? ຕສ຺ສ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘‘ອຍໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິໂກ, ເຕນາຍມາຍສ຺ມາ ລາຠີ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານ’’ນ຺ຕິ. ໂສ ລາຠເຫຕຸ ລາຠປຈ຺ຈຍາ ລາຠກາຣຓາ ລາຠາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິຍາ ລາຠໍ ປຣິປາເຈນ຺ໂຕ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕໍ ປຣິຍາປຸຓາຕິ. ເອວມ຺ປິ ລາຠກມ຺ຍາ ສິກ຺ຂຕິ.

ອຖ ວາ ຠິກ຺ຂຸ ຠິກ຺ຂຸໍ ປສ຺ສຕິ ລາຠິໍ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານໍ. ຕສ຺ສ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘‘ເກນ ນຸ ໂຂ ອຍມາຍສ຺ມາ ລາຠີ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານ’’ນ຺ຕິ? ຕສ຺ສ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘‘ອຍໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ວິນຍຘໂຣ…ເປ… ຘມ຺ມກຖິໂກ… ອາຠິຘມ຺ມິໂກ, ເຕນາຍມາຍສ຺ມາ ລາຠີ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານ’’ນ຺ຕິ. ໂສ ລາຠເຫຕຸ ລາຠປຈ຺ຈຍາ ລາຠກາຣຓາ ລາຠາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິຍາ ລາຠໍ ປຣິປາເຈນ຺ໂຕ ອຠິຘມ຺ມໍ ປຣິຍາປຸຓາຕິ. ເອວມ຺ປິ ລາຠກມ຺ຍາ ສິກ຺ຂຕິ.

ອຖ ວາ ຠິກ຺ຂຸ ຠິກ຺ຂຸໍ ປສ຺ສຕິ ລາຠິໍ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານໍ. ຕສ຺ສ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘‘ເກນ ນຸ ໂຂ ອຍມາຍສ຺ມາ ລາຠີ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານ’’ນ຺ຕິ? ຕສ຺ສ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘‘ອຍໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອາຣຎ຺ຎິໂກ… ປິຓ຺ຑປາຕິໂກ… ປໍສຸກູລິໂກ… ເຕຈີວຣິໂກ… ສປທານຈາຣິໂກ… ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິໂກ… ເນສຊ຺ຊິໂກ… ຍຖາສນ຺ຖຕິໂກ, ເຕນາຍມາຍສ຺ມາ ລາຠີ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານ’’ນ຺ຕິ. ໂສ ລາຠເຫຕຸ ລາຠປຈ຺ຈຍາ ລາຠກາຣຓາ ລາຠາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິຍາ ລາຠໍ ປຣິປາເຈນ຺ໂຕ ອາຣຎ຺ຎິໂກ ໂຫຕິ…ເປ… ຍຖາສນ຺ຖຕິໂກ ໂຫຕິ. ເອວມ຺ປິ ລາຠກມ຺ຍາ ສິກ຺ຂຕິ.

ກຖໍ ນ ລາຠກມ຺ຍາ ສິກ຺ຂຕິ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ນ ລາຠເຫຕຸ, ນ ລາຠປຈ຺ຈຍາ, ນ ລາຠກາຣຓາ, ນ ລາຠາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິຍາ, ນ ລາຠໍ ປຣິປາເຈນ຺ໂຕ, ຍາວເທວ ອຕ຺ຕທມຕ຺ຖາຍ ອຕ຺ຕສມຕ຺ຖາຍ ອຕ຺ຕປຣິນິພ຺ພາປນຕ຺ຖາຍ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕໍ ປຣິຍາປຸຓາຕິ, ວິນຍໍ ປຣິຍາປຸຓາຕິ, ອຠິຘມ຺ມໍ ປຣິຍາປຸຓາຕິ. ເອວມ຺ປິ ນ ລາຠກມ຺ຍາ ສິກ຺ຂຕິ.

ອຖ ວາ ຠິກ຺ຂຸ ນ ລາຠເຫຕຸ, ນ ລາຠປຈ຺ຈຍາ, ນ ລາຠກາຣຓາ, ນ ລາຠາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິຍາ, ນ ລາຠໍ ປຣິປາເຈນ຺ໂຕ, ຍາວເທວ ອປ຺ປິຈ຺ຉຎ຺ເຎວ [ອປ຺ປິຈ຺ຉໍເຍວ (ສີ.)] ນິສ຺ສາຍ ສນ຺ຕຸຏ຺ຐິຎ຺ເຎວ ນິສ຺ສາຍ ສລ຺ເລຂຎ຺ເຎວ ນິສ຺ສາຍ ປວິເວກຎ຺ເຎວ ນິສ຺ສາຍ ອິທມຕ຺ຖິຕຎ຺ເຎວ [ອິທມຕ຺ຖິກຕຎ຺ເຎວ (ສີ.)] ນິສ຺ສາຍ ອາຣຎ຺ຎິໂກ ໂຫຕິ, ປິຓ຺ຑປາຕິໂກ ໂຫຕິ, ປໍສຸກູລິໂກ ໂຫຕິ, ເຕຈີວຣິໂກ ໂຫຕິ, ສປທານຈາຣິໂກ ໂຫຕິ, ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິໂກ ໂຫຕິ, ເນສຊ຺ຊິໂກ ໂຫຕິ, ຍຖາສນ຺ຖຕິໂກ ໂຫຕິ. ເອວມ຺ປິ ນ ລາຠກມ຺ຍາ ສິກ຺ຂຕີຕິ – ລາຠກມ຺ຍາ ນ ສິກ຺ຂຕິ.

ອລາເຠ ຈ ນ ກຸປ຺ປຕີຕິ. ກຖໍ ອລາເຠ ກຸປ຺ປຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ‘‘ກຸລໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຄຓໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ອາວາສໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ລາຠໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຍສໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ປສໍສໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ສຸຂໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຈີວຣໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ປິຓ຺ຑປາຕໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ເສນາສນໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ຄິລານຸປຏ຺ຐາກໍ ວາ ນ ລຠາມິ, ອປ຺ປຎ຺ຎາໂຕມ຺ຫີ’’ຕິ ກຸປ຺ປຕິ ພ຺ຍາປຊ຺ຊຕິ ປຕິຏ຺ຐີຍຕິ, ໂກປຎ຺ຈ ໂທສຎ຺ຈ ອປ຺ປຈ຺ຈຍຎ຺ຈ ປາຕຸກໂຣຕິ. ເອວໍ ອລາເຠ ກຸປ຺ປຕິ.

ກຖໍ ອລາເຠ ນ ກຸປ຺ປຕິ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ‘‘ກຸລໍ ວາ ນ ລຠາມິ ຄຓໍ ວາ ນ ລຠາມິ…ເປ… ອປ຺ປຎ຺ຎາໂຕມ຺ຫີ’’ຕິ ນ ກຸປ຺ປຕິ ນ ພ຺ຍາປຊ຺ຊຕິ ນ ປຕິຏ຺ຐີຍຕິ, ນ ໂກປຎ຺ຈ ໂທສຎ຺ຈ ອປ຺ປຈ຺ຈຍຎ຺ຈ ປາຕຸກໂຣຕິ. ເອວໍ ອລາເຠ ນ ກຸປ຺ປຕີຕິ – ລາຠກມ຺ຍາ ນ ສິກ຺ຂຕິ ອລາເຠ ຈ ນ ກຸປ຺ປຕິ.

ອວິຣຸທ຺ໂຘ ຈ ຕຓ຺ຫາຍ, ຣເສສຸ ນານຸຄິຊ຺ຌຕີຕິ. ວິຣຸທ຺ໂຘຕິ ໂຍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອາຆາໂຕ ປຏິຆາໂຕ, ປຏິຆໍ ປຏິວິໂຣໂຘ, ໂກໂປ ປໂກໂປ ສມ຺ປໂກໂປ, ໂທໂສ ປໂທໂສ ສມ຺ປໂທໂສ, ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ພ຺ຍາປຕ຺ຕິ ມໂນປໂທໂສ, ໂກໂຘ ກຸຊ຺ຌນາ ກຸຊ຺ຌິຕຕ຺ຕໍ, ໂທໂສ ທຸສ຺ສນາ ທຸສ຺ສິຕຕ຺ຕໍ, ພ຺ຍາປຕ຺ຕິ ພ຺ຍາປຊ຺ຊນາ ພ຺ຍາປຊ຺ຊິຕຕ຺ຕໍ ວິໂຣໂຘ ປຏິວິໂຣໂຘ, ຈຓ຺ຑິກ຺ກໍ, ອສຸໂຣໂປ, ອນຕ຺ຕມນຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວິໂຣໂຘ. ຍສ຺ເສໂສ ວິໂຣໂຘ ປຫີໂນ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ໂນ ວູປສນ຺ໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິໂກ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ໂຒ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອວິຣຸທ຺ໂຘ. ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ ຄນ຺ຘຕຓ຺ຫາ ຣສຕຓ຺ຫາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕຓ຺ຫາ ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ຣໂສຕິ ມູລຣໂສ ຂນ຺ຘຣໂສ ຕຈຣໂສ ປຕ຺ຕຣໂສ ປຸປ຺ຜຣໂສ ຜລຣໂສ, ອມ຺ພິລໍ ມຘຸຣໍ ຕິຕ຺ຕກໍ ກຏຸກໍ ໂລຓິກໍ ຂາຣິກໍ ລມ຺ພິກໍ [ລປິລໍ (ສີ.), ລມ຺ພິລໍ (ສ຺ຍາ.), ລພິລໍ (ກ.), ອາຍຕນວິຠງ຺ເຄ] ກສາໂວ ສາທຸ ອສາທຸ ສີຕໍ ອຸຓ຺ຫໍ. ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຣສຄິທ຺ຘາ. ເຕ ຊິວ຺ຫຄ຺ເຄນ ຣສຄ຺ຄານິ ປຣິເຍສນ຺ຕາ ອາຫິຓ຺ຑນ຺ຕິ, ເຕ ອມ຺ພິລໍ ລຠິຕ຺ວາ ອນມ຺ພິລໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອນມ຺ພິລໍ ລຠິຕ຺ວາ ອມ຺ພິລໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ; ມຘຸຣໍ ລຠິຕ຺ວາ ອມຘຸຣໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອມຘຸຣໍ ລຠິຕ຺ວາ ມຘຸຣໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ; ຕິຕ຺ຕກໍ ລຠິຕ຺ວາ ອຕິຕ຺ຕກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອຕິຕ຺ຕກໍ ລຠິຕ຺ວາ ຕິຕ຺ຕກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ; ກຏຸກໍ ລຠິຕ຺ວາ ອກຏຸກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອກຏຸກໍ ລຠິຕ຺ວາ ກຏຸກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ; ໂລຓິກໍ ລຠິຕ຺ວາ ອໂລຓິກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອໂລຓິກໍ ລຠິຕ຺ວາ ໂລຓິກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ; ຂາຣິກໍ ລຠິຕ຺ວາ ອຂາຣິກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອຂາຣິກໍ ລຠິຕ຺ວາ ຂາຣິກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ; ລມ຺ພິກໍ ລຠິຕ຺ວາ ກສາວໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ກສາວໍ ລຠິຕ຺ວາ ລມ຺ພິກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ; ສາທຸໍ ລຠິຕ຺ວາ ອສາທຸໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອສາທຸໍ ລຠິຕ຺ວາ ສາທຸໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ; ສີຕໍ ລຠິຕ຺ວາ ອຸຓ຺ຫໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອຸຓ຺ຫໍ ລຠິຕ຺ວາ ສີຕໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ. ເຕ ຍໍ ຍໍ ລຠິຕ຺ວາ ເຕນ ເຕນ ນ ສນ຺ຕຸສ຺ສນ຺ຕິ ອປຣາປຣໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ມນາປິເກສຸ ຣເສສຸ ຣຕ຺ຕາ ຄິທ຺ຘາ ຄຘິຕາ ມຸຈ຺ຉິຕາ ອຊ຺ໂຌສນ຺ນາ ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພຸທ຺ຘາ. ຍສ຺ເສສາ ຣສຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ, ໂສ ປຏິສງ຺ຂາ ໂຍນິໂສ ອາຫາຣໍ ອາຫາເຣຕິ – ‘‘ເນວ ທວາຍ ນ ມທາຍ ນ ມຓ຺ຑນາຍ ນ ວິຠູສນາຍ, ຍາວເທວ ອິມສ຺ສ ກາຍສ຺ສ ຐິຕິຍາ ຍາປນາຍ ວິຫິໍສູປຣຕິຍາ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍານຸຄ຺ຄຫາຍ. ອິຕິ ປຸຣາຓຎ຺ຈ ເວທນໍ ປຏິຫງ຺ຂາມິ, ນວຎ຺ຈ ເວທນໍ ນ ອຸປ຺ປາເທສ຺ສາມິ, ຍາຕ຺ຣາ ຈ ເມ ຠວິສ຺ສຕິ ອນວຊ຺ຊຕາ ຈ ຜາສຸວິຫາໂຣ ຈາ’’ຕິ.

ຍຖາ ວນໍ ອາລິມ຺ເປຍ຺ຍ ຍາວເທວ ໂຣປນຕ຺ຖາຍ, ຍຖາ ວາ ປນ ອກ຺ຂໍ ອພ຺ຠຎ຺ເຊຍ຺ຍ ຍາວເທວ ຠາຣສ຺ສ ນິຕ຺ຖຣຓຕ຺ຖາຍ, ຍຖາ ວາ ປນ ປຸຕ຺ຕມໍສໍ ອາຫາຣໍ ອາຫເຣຍ຺ຍ ຍາວເທວ ກນ຺ຕາຣສ຺ສ ນິຕ຺ຖຣຓຕ຺ຖາຍ; ເອວເມວ ຠິກ຺ຂຸ ປຏິສງ຺ຂາ ໂຍນິໂສ ອາຫາຣໍ ອາຫາເຣຕິ – ‘‘ເນວ ທວາຍ…ເປ… ຜາສຸວິຫາໂຣ ຈາ’’ຕິ. ຣສຕຓ຺ຫໍ ປຊຫຕິ ວິໂນເທຕິ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກໂຣຕິ ອນຠາວໍ ຄເມຕິ, ຣສຕຓ຺ຫາຍ ອາຣໂຕ ອສ຺ສ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ອວິຣຸທ຺ໂຘ ຈ ຕຓ຺ຫາຍ ຣເສສຸ ນານຸຄິຊ຺ຌຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ລາຠກມ຺ຍາ ນ ສິກ຺ຂຕິ, ອລາເຠ ຈ ນ ກຸປ຺ປຕິ;

ອວິຣຸທ຺ໂຘ ຈ ຕຓ຺ຫາຍ, ຣເສສຸ ນານຸຄິຊ຺ຌຕີ’’ຕິ.

໙໐.

ອຸເປກ຺ຂໂກ ສທາ ສໂຕ, ນ ໂລເກ ມຎ຺ຎເຕ ສມໍ;

ນ ວິເສສີ ນ ນີເຈຍ຺ໂຍ, ຕສ຺ສ ໂນ ສນ຺ຕິ ອຸສ຺ສທາ.

ອຸເປກ຺ຂໂກ ສທາ ສໂຕຕິ. ອຸເປກ຺ຂໂກຕິ ຉຬງ຺ຄຸເປກ຺ຂາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ເນວ ສຸມໂນ ໂຫຕິ ນ ທຸມ຺ມໂນ, ອຸເປກ຺ຂໂກ ວິຫຣຕິ ສໂຕ ສມ຺ປຊາໂນ. ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ…ເປ… ມນສາ ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຍ ເນວ ສຸມໂນ ໂຫຕິ ນ ທຸມ຺ມໂນ, ອຸເປກ຺ຂໂກ ວິຫຣຕິ ສໂຕ ສມ຺ປຊາໂນ. ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ມນາປໍ ນາຠິຄິຊ຺ຌຕິ ນາຠິຫໍສຕິ [ນາຠິຫສຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ນ ຣາຄໍ ຊເນຕິ, ຕສ຺ສ ຐິໂຕວ ກາໂຍ ໂຫຕິ, ຐິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸສຓ຺ຐິຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ. ຈກ຺ຂຸນາ ໂຂ ປເນວ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ອມນາປໍ ນ ມງ຺ກຸ ໂຫຕິ ອປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕຈິຕ຺ໂຕ [ອປ຺ປຕິຏ຺ຐີນ ຈິຕ຺ໂຕ (ສ຺ຍາ.), ອປ຺ປຕິຏ຺ຐນຈິຕ຺ໂຕ (ກ.)] ອລີນມນໂສ [ອາທິນມນໂສ (ສ຺ຍາ.)] ອພ຺ຍາປນ຺ນເຈຕໂສ, ຕສ຺ສ ຐິໂຕວ ກາໂຍ ໂຫຕິ, ຐິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸສຓ຺ຐິຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ. ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ… ຆາເນນ ຄນ຺ຘໍ ຆາຍິຕ຺ວາ… ຊິວ຺ຫາຍ ຣສໍ ສາຍິຕ຺ວາ… ກາເຍນ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພໍ ຜຸສິຕ຺ວາ… ມນສາ ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຍ ມນາປໍ ນາຠິຄິຊ຺ຌຕິ ນາຠິຫໍສຕິ ນ ຣາຄໍ ຊເນຕິ, ຕສ຺ສ ຐິໂຕວ ກາໂຍ ໂຫຕິ, ຐິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸສຓ຺ຐິຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ. ມນສາ ໂຂ ປເນວ ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຍ ອມນາປໍ ນ ມງ຺ກຸ ໂຫຕິ ອປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕຈິຕ຺ໂຕ ອລີນມນໂສ ອພ຺ຍາປນ຺ນເຈຕໂສ, ຕສ຺ສ ຐິໂຕວ ກາໂຍ ໂຫຕິ, ຐິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸສຓ຺ຐິຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ.

ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ມນາປາມນາເປສຸ ຣູເປສຸ ຕສ຺ສ ຐິໂຕວ ກາໂຍ ໂຫຕິ, ຐິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸສຓ຺ຐິຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ. ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ…ເປ… ມນສາ ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຍ ມນາປາມນາເປສຸ ຘມ຺ເມສຸ ຕສ຺ສ ຐິໂຕວ ກາໂຍ ໂຫຕິ, ຐິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸສຓ຺ຐິຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ.

ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ຣຊນີເຍ ນ ຣຊ຺ຊຕິ, ທຸສ຺ສນີເຍ [ໂທສນີເຍ (ພຫູສຸ)] ນ ທຸສ຺ສຕິ, ໂມຫນີເຍ ນ ມຸຍ຺ຫຕິ, ໂກປນີເຍ ນ ກຸປ຺ປຕິ, ມທນີເຍ ນ ມຊ຺ຊຕິ, ກິເລສນີເຍ ນ ກິລິສ຺ສຕິ. ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ…ເປ… ມນສາ ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຍ ຣຊນີເຍ ນ ຣຊ຺ຊຕິ ທຸສ຺ສນີເຍ ນ ທຸສ຺ສຕິ, ໂມຫນີເຍ ນ ມຸຍ຺ຫຕິ, ໂກປນີເຍ ນ ກຸປ຺ປຕິ, ມທນີເຍ ນ ມຊ຺ຊຕິ, ກິເລສນີເຍ ນ ກິລິສ຺ສຕິ. ທິຏ຺ເຐ ທິຏ຺ຐມຕ຺ໂຕ, ສຸເຕ ສຸຕມຕ຺ໂຕ, ມຸເຕ ມຸຕມຕ຺ໂຕ, ວິຎ຺ຎາເຕ ວິຎ຺ຎາຕມຕ຺ໂຕ. ທິຏ຺ເຐ ນ ລິມ຺ປຕິ, ສຸເຕ ນ ລິມ຺ປຕິ, ມຸເຕ ນ ລິມ຺ປຕິ, ວິຎ຺ຎາເຕ ນ ລິມ຺ປຕິ. ທິຏ຺ເຐ ອນູປໂຍ ອນປາໂຍ ອນິສ຺ສິໂຕ ອປ຺ປຏິພທ຺ໂຘ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕິ. ສຸເຕ… ມຸເຕ… ວິຎ຺ຎາເຕ ອນູປໂຍ ອນປາໂຍ ອນິສ຺ສິໂຕ ອປ຺ປຏິພທ຺ໂຘ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕິ.

ສໍວິຊ຺ຊຕິ ອຣຫໂຕ ຈກ຺ຂຸ, ປສ຺ສຕິ ອຣຫາ ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ. ຉນ຺ທຣາໂຄ ອຣຫໂຕ ນຕ຺ຖິ, ສຸວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ອຣຫາ. ສໍວິຊ຺ຊຕິ ອຣຫໂຕ ໂສຕໍ, ສຸຓາຕິ ອຣຫາ ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ. ຉນ຺ທຣາໂຄ ອຣຫໂຕ ນຕ຺ຖິ, ສຸວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ອຣຫາ. ສໍວິຊ຺ຊຕິ ອຣຫໂຕ ຆານໍ, ຆາຍຕິ ອຣຫາ ຆາເນນ ຄນ຺ຘໍ. ຉນ຺ທຣາໂຄ ອຣຫໂຕ ນຕ຺ຖິ, ສຸວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ອຣຫາ. ສໍວິຊ຺ຊຕິ ອຣຫໂຕ ຊິວ຺ຫາ, ສາຍຕິ ອຣຫາ ຊິວ຺ຫາຍ ຣສໍ…ເປ… ສໍວິຊ຺ຊຕິ ອຣຫໂຕ ກາໂຍ, ຜຸສຕິ ອຣຫາ ກາເຍນ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພໍ…ເປ… ສໍວິຊ຺ຊຕິ ອຣຫໂຕ ມໂນ, ວິຊານາຕິ ອຣຫາ ມນສາ ຘມ຺ມໍ. ຉນ຺ທຣາໂຄ ອຣຫໂຕ ນຕ຺ຖິ ສຸວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ອຣຫາ.

ຈກ຺ຂຸ ຣູປາຣາມໍ ຣູປຣຕໍ ຣູປສມ຺ມຸທິຕໍ, ຕໍ ອຣຫໂຕ ທນ຺ຕໍ ຄຸຕ຺ຕໍ ຣກ຺ຂິຕໍ ສໍວຸຕໍ, ຕສ຺ສ ຈ ສໍວຣາຍ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕິ. ໂສຕໍ ສທ຺ທາຣາມໍ…ເປ… ຆານໍ ຄນ຺ຘາຣາມໍ… ຊິວ຺ຫາ ຣສາຣາມາ ຣສຣຕາ ຣສສມ຺ມຸທິຕາ, ສາ ອຣຫໂຕ ທນ຺ຕາ ຄຸຕ຺ຕາ ຣກ຺ຂິຕາ ສໍວຸຕາ, ຕສ຺ສາ ຈ ສໍວຣາຍ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕິ. ກາໂຍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຣາໂມ…ເປ… ມໂນ ຘມ຺ມາຣາໂມ ຘມ຺ມຣໂຕ ຘມ຺ມສມ຺ມຸທິໂຕ, ໂສ ອຣຫໂຕ ທນ຺ໂຕ ຄຸຕ຺ໂຕ ຣກ຺ຂິໂຕ ສໍວຸໂຕ, ຕສ຺ສ ຈ ສໍວຣາຍ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕິ.

‘‘ທນ຺ຕໍ ນຍນ຺ຕິ ສມິຕິໍ, ທນ຺ຕໍ ຣາຊາຠິຣູຫຕິ;

ທນ຺ໂຕ ເສຏ຺ໂຐ ມນຸສ຺ເສສຸ, ໂຍຕິວາກ຺ຍໍ ຕິຕິກ຺ຂຕິ.

‘‘ວຣມສ຺ສຕຣາ ທນ຺ຕາ, ອາຊານີຍາ ຈ [ອາຊານິຍາວ (ສ຺ຍາ.)] ສິນ຺ຘວາ;

ກຸຎ຺ຊຣາ ຈ ມຫານາຄາ, ອຕ຺ຕທນ຺ໂຕ ຕໂຕ ວຣໍ.

‘‘ນ ຫິ ເອເຕຫິ ຍາເນຫິ, ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ອຄຕໍ ທິສໍ;

ຍຖາຕ຺ຕນາ ສຸທນ຺ເຕນ, ທນ຺ໂຕ ທນ຺ເຕນ ຄຈ຺ຉຕິ.

‘‘ວິຘາສຸ ນ ວິກມ຺ປນ຺ຕິ, ວິປ຺ປມຸຕ຺ຕາ ປຸນພ຺ຠວາ;

ທນ຺ຕຠູມິມນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ເຕ ໂລເກ ວິຊິຕາວິໂນ.

‘‘ຍສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ຠາວິຕານິ [ວິຠາວິຕານິ (ສີ.)], ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ພຫິທ຺ຘາ ຈ [ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ຈ (ສີ.), ອຊ຺ຌຕ຺ຕຎ຺ຈ ພຫິທ຺ຘາ ຈ (ສ຺ຍາ. ກ.) ສຸ. ນິ. ໕໒໑] ສພ຺ພໂລເກ;

ນິພ຺ພິຊ຺ຌ ອິມໍ [ນິພ຺ພິຊ຺ຌິມໍ (ສ຺ຍາ.), ນິພ຺ພິຊ຺ຊ ອິມໍ (ກ.)] ປຣຎ຺ຈ ໂລກໍ, ກາລໍ ກງ຺ຂຕິ ຠາວິໂຕ ສ ທນ຺ໂຕ’’ຕິ.

ອຸເປກ຺ຂໂກ ສທາຕິ. ສທາ ສພ຺ພທາ ສພ຺ພກາລໍ ນິຈ຺ຈກາລໍ ຘຸວກາລໍ…ເປ… ປຈ຺ຉິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ. ສໂຕຕິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ, ເວທນາສຸ… ຈິຕ຺ເຕ… ຘມ຺ເມສຸ ຘມ຺ມານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ…ເປ… ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສໂຕຕິ – ອຸເປກ຺ຂໂກ ສທາ ສໂຕ.

ນ ໂລເກ ມຎ຺ຎເຕ ສມນ຺ຕິ. ‘‘ສທິໂສຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມານໍ ນ ຊເນຕິ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ…ເປ… ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາຕິ – ນ ໂລເກ ມຎ຺ຎເຕ ສມໍ.

ນ ວິເສສີ ນ ນີເຈຍ຺ໂຍຕິ. ‘‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີ’’ຕິ ອຕິມານໍ ນ ຊເນຕິ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ…ເປ… ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ. ‘‘ຫີໂນຫມສ຺ມີ’’ຕິ ໂອມານໍ ນ ຊເນຕິ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ…ເປ… ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາຕິ – ນ ວິເສສີ ນ ນີເຈຍ຺ໂຍ.

ຕສ຺ສ ໂນ ສນ຺ຕິ ອຸສ຺ສທາຕິ. ຕສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ອຸສ຺ສທາຕິ ສຕ຺ຕຸສ຺ສທາ – ຣາຄຸສ຺ສໂທ ໂທສຸສ຺ສໂທ ໂມຫຸສ຺ສໂທ ມານຸສ຺ສໂທ ທິຏ຺ຐຸສ຺ສໂທ ກິເລສຸສ຺ສໂທ ກມ຺ມຸສ຺ສໂທ. ຕສ຺ສິເມ ອຸສ຺ສທາ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ຕສ຺ສ ໂນ ສນ຺ຕິ ອຸສ຺ສທາ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອຸເປກ຺ຂໂກ ສທາ ສໂຕ, ນ ໂລເກ ມຎ຺ຎເຕ ສມໍ;

ນ ວິເສສີ ນ ນີເຈຍ຺ໂຍ, ຕສ຺ສ ໂນ ສນ຺ຕິ ອຸສ຺ສທາ’’ຕິ.

໙໑.

ຍສ຺ສ ນິສ຺ສຍຕາ [ນິສ຺ສຍນາ (ກ.)] ນຕ຺ຖິ, ຎຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ ອນິສ຺ສິໂຕ;

ຠວາຍ ວິຠວາຍ ວາ, ຕຓ຺ຫາ ຍສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ນິສ຺ສຍຕາ ນຕ຺ຖີຕິ. ຍສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ນິສ຺ສຍາຕິ ທ຺ເວ ນິສ຺ສຍາ – ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ ຈ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ; ຕຓ຺ຫານິສ຺ສຍສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສຍສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ນິສ຺ສຍຕາ ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ຍສ຺ສ ນິສ຺ສຍຕາ ນຕ຺ຖິ.

ຎຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ ອນິສ຺ສິໂຕຕິ. ຎຕ຺ວາຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ… ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ອນິສ຺ສິໂຕຕິ ທ຺ເວ ນິສ຺ສຍາ – ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ ຈ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ. ຕຓ຺ຫານິສ຺ສຍໍ ປຫາຍ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສຍໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຈກ຺ຂຸໍ ອນິສ຺ສິໂຕ, ໂສຕໍ ອນິສ຺ສິໂຕ, ຆານໍ ອນິສ຺ສິໂຕ, ຊິວ຺ຫໍ ອນິສ຺ສິໂຕ, ກາຍໍ ອນິສ຺ສິໂຕ, ມນໍ ອນິສ຺ສິໂຕ, ຣູເປ… ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ… ກຸລໍ… ຄຓໍ… ອາວາສໍ…ເປ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພ ຘມ຺ເມ ອນິສ຺ສິໂຕ ອນລ຺ລີໂນ ອນຸປຄໂຕ ອນຊ຺ໂຌສິໂຕ ອນຘິມຸຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ຎຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ ອນິສ຺ສິໂຕ.

ຠວາຍ ວິຠວາຍ ວາ, ຕຓ຺ຫາ ຍສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊຕີຕິ. ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ ຄນ຺ຘຕຓ຺ຫາ ຣສຕຓ຺ຫາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕຓ຺ຫາ ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ຍສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ຠວາຍາຕິ ຠວທິຏ຺ຐິຍາ, ວິຠວາຍາຕິ ວິຠວທິຏ຺ຐິຍາ; ຠວາຍາຕິ ສສ຺ສຕທິຏ຺ຐິຍາ, ວິຠວາຍາຕິ ອຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິຍາ; ຠວາຍາຕິ ປຸນປ຺ປຸນຠວາຍ ປຸນປ຺ປຸນຄຕິຍາ ປຸນປ຺ປຸນອຸປປຕ຺ຕິຍາ ປຸນປ຺ປຸນປຏິສນ຺ຘິຍາ ປຸນປ຺ປຸນອຕ຺ຕຠາວາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິຍາ. ຕຓ຺ຫາ ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ຠວາຍ ວິຠວາຍ ວາ ຕຓ຺ຫາ ຍສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍສ຺ສ ນິສ຺ສຍຕາ ນຕ຺ຖິ, ຎຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ ອນິສ຺ສິໂຕ;

ຠວາຍ ວິຠວາຍ ວາ, ຕຓ຺ຫາ ຍສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊຕີ’’ຕິ.

໙໒.

ຕໍ ພ຺ຣູມິ ອຸປສນ຺ໂຕຕິ, ກາເມສຸ ອນເປກ຺ຂິນໍ;

ຄນ຺ຖາ ຕສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອຕຣີ ໂສ ວິສຕ຺ຕິກໍ.

ຕໍ ພ຺ຣູມິ ອຸປສນ຺ໂຕຕິ. ອຸປສນ຺ໂຕ ວູປສນ຺ໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘຕິ. ຕໍ ພ຺ຣູມິ ຕໍ ກເຖມິ ຕໍ ຠຓາມິ ຕໍ ທີປຍາມິ ຕໍ ໂວຫຣາມີຕິ – ຕໍ ພ຺ຣູມິ ອຸປສນ຺ໂຕຕິ.

ກາເມສຸ ອນເປກ຺ຂິນນ຺ຕິ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ວຕ຺ຖຸກາເມ ປຣິຊານິຕ຺ວາ, ກິເລສກາເມ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາ ກາເມສຸ ອນເປກ຺ຂິໂນ ວີຕກາໂມ ຈຕ຺ຕກາໂມ ວນ຺ຕກາໂມ ມຸຕ຺ຕກາໂມ ປຫີນກາໂມ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐກາໂມ, ກາເມສຸ ວີຕຣາໂຄ ວິຄຕຣາໂຄ ຈຕ຺ຕຣາໂຄ ວນ຺ຕຣາໂຄ ມຸຕ຺ຕຣາໂຄ ປຫີນຣາໂຄ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຣາໂຄ ນິຈ຺ຉາໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ສີຕິຠູໂຕ ສຸຂປ຺ປຏິສໍເວທີ ພ຺ຣຫ຺ມຠູເຕນ ອຕ຺ຕນາ ວິຫຣຕີຕິ – ກາເມສຸ ອນເປກ຺ຂິນໍ.

ຄນ຺ຖາ ຕສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ. ຄນ຺ຖາຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຄນ຺ຖາ – ອຠິຊ຺ຌາ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ພ຺ຍາປາໂທ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ອິທໍສຈ຺ຈາຠິນິເວໂສ ກາຍຄນ຺ໂຖ. ອຕ຺ຕໂນ ທິຏ຺ຐິຍາ ຣາໂຄ ອຠິຊ຺ຌາ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ປຣວາເທສຸ ອາຆາໂຕ ອປ຺ປຈ຺ຈໂຍ ພ຺ຍາປາໂທ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ອຕ຺ຕໂນ ສີລໍ ວາ ວຕໍ ວາ ສີລພ຺ພຕໍ ວາ ປຣາມາໂສ ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ ກາຍຄນ຺ໂຖ, ອຕ຺ຕໂນ ທິຏ຺ຐິ ອິທໍສຈ຺ຈາຠິນິເວໂສ ກາຍຄນ຺ໂຖ. ຕສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ຄນ຺ຖາ ຕສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ. ຄນ຺ຖາ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ຄນ຺ຖາ ຕສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊນ຺ຕິ.

ອຕຣີ ໂສ ວິສຕ຺ຕິກນ຺ຕິ. ວິສຕ຺ຕິກາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ວິສຕ຺ຕິກາຕິ ເກນຏ຺ເຐນ ວິສຕ຺ຕິກາ? ວິສຕາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສາລາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສຏາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສມາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສກ຺ກຕີຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສໍຫຣຕີຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສໍວາທິກາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສມູລາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສຜລາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສປຣິໂຠຄາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສາລາ ວາ ປນ ສາ ຕຓ຺ຫາ ຣູເປ… ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ… ກຸເລ… ຄເຓ… ອາວາເສ…ເປ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພສຸ ຘມ຺ເມສຸ ວິສຕໍ ວິຕ຺ຖຕາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ. ອຕຣີ ໂສ ວິສຕ຺ຕິກນ຺ຕິ. ໂສ ອິມໍ ວິສຕ຺ຕິກໍ ຕຓ຺ຫໍ ອຕຣິ ອຸຕ຺ຕຣິ ປຕຣິ ສມຕິກ຺ກມິ ວີຕິວຕ຺ຕີຕິ – ອຕຣີ ໂສ ວິສຕ຺ຕິກໍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຕໍ ພ຺ຣູມິ ອຸປສນ຺ໂຕຕິ, ກາເມສຸ ອນເປກ຺ຂິນໍ;

ຄນ຺ຖາ ຕສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອຕຣີ ໂສ ວິສຕ຺ຕິກ’’ນ຺ຕິ.

໙໓.

ນ ຕສ຺ສ ປຸຕ຺ຕາ ປສໂວ, ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸຎ຺ຈ ວິຊ຺ຊຕິ;

ອຕ຺ຕາ ວາປິ ນິຣຕ຺ຕາ ວາ, ນ ຕສ຺ມິໍ ອຸປລພ຺ຠຕິ.

ນ ຕສ຺ສ ປຸຕ຺ຕາ ປສໂວ, ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸຎ຺ຈ ວິຊ຺ຊຕີຕິ. ນາຕິ ປຏິກ຺ເຂໂປ. ຕສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ປຸຕ຺ຕາຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ປຸຕ຺ຕາ – ອຕ຺ຕໂຊ ປຸຕ຺ໂຕ, ເຂຕ຺ຕໂຊ ປຸຕ຺ໂຕ, ທິນ຺ນໂກ ປຸຕ຺ໂຕ, ອນ຺ເຕວາສິໂກ ປຸຕ຺ໂຕ. ປສໂວຕິ. ອເຊຬກາ ກຸກ຺ກຸຏສູກຣາ ຫຕ຺ຖິຄາວາສ຺ສວຬວາ. ເຂຕ຺ຕນ຺ຕິ ສາລິເຂຕ຺ຕໍ ວີຫິເຂຕ຺ຕໍ ມຸຄ຺ຄເຂຕ຺ຕໍ ມາສເຂຕ຺ຕໍ ຍວເຂຕ຺ຕໍ ໂຄຘຸມເຂຕ຺ຕໍ ຕິລເຂຕ຺ຕໍ. ວຕ຺ຖຸນ຺ຕິ ຆຣວຕ຺ຖຸໍ ໂກຏ຺ຐວຕ຺ຖຸໍ ປຸເຣວຕ຺ຖຸໍ ປຈ຺ຉາວຕ຺ຖຸໍ ອາຣາມວຕ຺ຖຸໍ ວິຫາຣວຕ຺ຖຸໍ. ນ ຕສ຺ສ ປຸຕ຺ຕາ ປສໂວ, ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸຎ຺ຈ ວິຊ຺ຊຕີຕິ. ຕສ຺ສ ປຸຕ຺ຕປຣິຄ຺ຄໂຫ ວາ ປສຸປຣິຄ຺ຄໂຫ ວາ ເຂຕ຺ຕປຣິຄ຺ຄໂຫ ວາ ວຕ຺ຖຸປຣິຄ຺ຄໂຫ ວາ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ນ ຕສ຺ສ ປຸຕ຺ຕາ ປສໂວ, ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸຎ຺ຈ ວິຊ຺ຊຕິ.

ອຕ຺ຕາ ວາປິ ນິຣຕ຺ຕາ ວາ, ນ ຕສ຺ມິໍ ອຸປລພ຺ຠຕີຕິ. ອຕ຺ຕາຕິ ອຕ຺ຕທິຏ຺ຐິ, ນິຣຕ຺ຕາຕິ ອຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິ; ອຕ຺ຕາຕິ ຄຫິຕໍ ນຕ຺ຖິ, ນິຣຕ຺ຕາຕິ ມຸຎ຺ຈິຕພ຺ພໍ ນຕ຺ຖິ. ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ຄຫິຕໍ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ມຸຎ຺ຈິຕພ຺ພໍ. ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ມຸຎ຺ຈິຕພ຺ພໍ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ຄຫິຕໍ. ຄາຫມຸຎ຺ຈນສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ອຣຫາ ວຸທ຺ຘິປຣິຫານິວີຕິວຕ຺ໂຕ. ໂສ ວຸຏ຺ຐວາໂສ ຈິຓ຺ຓຈຣໂຓ…ເປ… ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ – ອຕ຺ຕາ ວາປິ ນິຣຕ຺ຕາ ວາ, ນ ຕສ຺ມິໍ ອຸປລພ຺ຠຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນ ຕສ຺ສ ປຸຕ຺ຕາ ປສໂວ, ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸຎ຺ຈ ວິຊ຺ຊຕິ;

ອຕ຺ຕາ ວາປິ ນິຣຕ຺ຕາ ວາ, ນ ຕສ຺ມິໍ ອຸປລພ຺ຠຕີ’’ຕິ.

໙໔.

ເຍນ ນໍ ວຊ຺ຊຸໍ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ອໂຖ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;

ຕໍ ຕສ຺ສ ອປຸຣກ຺ຂຕໍ, ຕສ຺ມາ ວາເທສຸ ເນຊຕິ.

ເຍນ ນໍ ວຊ຺ຊຸໍ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ອໂຖ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາຕິ. ປຸຖຸຊ຺ຊນາຕິ ປຸຖຸ ກິເລເສ ຊເນນ຺ຕີຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ອວິຫຕສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິກາຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ສຕ຺ຖາຣານໍ ມຸຂຸລ຺ໂລກິກາຕິ [ມຸຂຸລ຺ໂລກກາຕິ (ສີ.)] ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ສພ຺ພຄຕີຫິ ອວຸຏ຺ຐິຕາຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ນານາຠິສງ຺ຂາເຣ ອຠິສງ຺ຂໂຣນ຺ຕີຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ນານາໂອເຆຫິ ວຸຍ຺ຫນ຺ຕີຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ນານາສນ຺ຕາເປຫິ ສນ຺ຕປ຺ເປນ຺ຕີຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ນານາປຣິຬາເຫຫິ ປຣິຑຍ຺ຫນ຺ຕີຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ປຎ຺ຈສຸ ກາມຄຸເຓສຸ ຣຕ຺ຕາ ຄິທ຺ຘາ ຄຘິຕາ ມຸຈ຺ຉິຕາ ອຊ຺ໂຌສນ຺ນາ ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພຸທ຺ຘາຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ປຸຖຸ ປຎ຺ຈຫິ ນີວຣເຓຫິ ອາວຸຕາ ນິວຸຕາ ໂອວຸຕາ ປິຫິຕາ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນາ ປຏິກຸຊ຺ຊິຕາຕິ – ປຸຖຸຊ຺ຊນາ. ສມຓາຕິ ເຍ ເກຈິ ອິໂຕ ພຫິທ຺ຘາ ປຣິພ຺ພຊູປຄຕາ ປຣິພ຺ພຊສມາປນ຺ນາ. ພ຺ຣາຫ຺ມຓາຕິ ເຍ ເກຈິ ໂຠວາທິກາ. ເຍນ ນໍ ວຊ຺ຊຸໍ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ອໂຖ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາຕິ. ປຸຖຸຊ຺ຊນາ ເຍນ ຕໍ ຣາເຄນ ວເທຍ຺ຍຸໍ, ເຍນ ໂທເສນ ວເທຍ຺ຍຸໍ, ເຍນ ໂມເຫນ ວເທຍ຺ຍຸໍ, ເຍນ ມາເນນ ວເທຍ຺ຍຸໍ, ຍາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ວເທຍ຺ຍຸໍ, ເຍນ ອຸທ຺ຘຈ຺ເຈນ ວເທຍ຺ຍຸໍ, ຍາຍ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ວເທຍ຺ຍຸໍ, ເຍຫິ ອນຸສເຍຫິ ວເທຍ຺ຍຸໍ, ຣຕ຺ໂຕຕິ ວາ ທຸຏ຺ໂຐຕິ ວາ ມູຬ຺ໂຫຕິ ວາ ວິນິພທ຺ໂຘຕິ ວາ ປຣາມຏ຺ໂຐຕິ ວາ ວິກ຺ເຂປຄໂຕຕິ ວາ ອນິຏ຺ຐງ຺ຄໂຕຕິ ວາ ຖາມຄໂຕຕິ ວາ ເຕ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ປຫີນາ; ອຠິສງ຺ຂາຣານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ ຄຕິຍາ [ຄຕິໂຍ (ສ຺ຍາ.)] ເຍນ ຕໍ ວເທຍ຺ຍຸໍ – ເນຣຍິໂກຕິ ວາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໂກຕິ ວາ ເປຕ຺ຕິວິສຍິໂກຕິ ວາ ມນຸສ຺ໂສຕິ ວາ ເທໂວຕິ ວາ ຣູປີຕິ ວາ ອຣູປີຕິ ວາ ສຎ຺ຎີຕິ ວາ ອສຎ຺ຎີຕິ ວາ ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີຕິ ວາ. ໂສ ເຫຕຸ ນຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈໂຍ ນຕ຺ຖິ ກາຣຓໍ ນຕ຺ຖິ ເຍນ ນໍ ວເທຍ຺ຍຸໍ ກເຖຍ຺ຍຸໍ ຠເຓຍ຺ຍຸໍ ທີປເຍຍ຺ຍຸໍ ໂວຫເຣຍ຺ຍຸນ຺ຕິ – ເຍນ ນໍ ວຊ຺ຊຸໍ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ອໂຖ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ.

ຕໍ ຕສ຺ສ ອປຸຣກ຺ຂຕນ຺ຕິ. ຕສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ປຸເຣກ຺ຂາຣາຕິ ທ຺ເວ ປຸເຣກ຺ຂາຣາ – ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ຈ ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາໂຣ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ; ຕຓ຺ຫາປຸເຣກ຺ຂາຣສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐິປຸເຣກ຺ຂາຣສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ນ ຕຓ຺ຫໍ ວາ ທິຏ຺ຐິໍ ວາ ປຸຣໂຕ ກຕ຺ວາ ຈຣຕິ, ນ ຕຓ຺ຫາຘໂຊ ນ ຕຓ຺ຫາເກຕຸ ນ ຕຓ຺ຫາຘິປເຕຍ຺ໂຍ, ນ ທິຏ຺ຐິຘໂຊ ນ ທິຏ຺ຐິເກຕຸ ນ ທິຏ຺ຐາຘິປເຕຍ຺ໂຍ, ນ ຕຓ຺ຫາຍ ວາ ນ ທິຏ຺ຐິຍາ ວາ ປຣິວາຣິໂຕ ຈຣຕີຕິ – ຕໍ ຕສ຺ສ ອປຸຣກ຺ຂຕໍ.

ຕສ຺ມາ ວາເທສຸ ເນຊຕີຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕສ຺ມາ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານາ ວາເທສຸ ອຸປວາເທສຸ ນິນ຺ທາຍ ຄຣຫາຍ ອກິຕ຺ຕິຍາ ອວຓ຺ຓຫາຣິກາຍ ເນຊຕິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ ນ ຈລຕິ ນ ເວຘຕິ ນປ຺ປເວຘຕິ ນ ສມ຺ປເວຘຕີຕິ – ຕສ຺ມາ ວາເທສຸ ເນຊຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເຍນ ນໍ ວຊ຺ຊຸໍ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ, ອໂຖ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;

ຕໍ ຕສ຺ສ ອປຸຣກ຺ຂຕໍ, ຕສ຺ມາ ວາເທສຸ ເນຊຕີ’’ຕິ.

໙໕.

ວີຕເຄໂຘ ອມຈ຺ຉຣີ, ນ ອຸສ຺ເສສຸ ວທເຕ ມຸນິ;

ນ ສເມສຸ ນ ໂອເມສຸ, ກປ຺ປໍ ເນຕິ ອກປ຺ປິໂຍ.

ວີຕເຄໂຘ ອມຈ຺ຉຣີຕິ. ເຄໂຘ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ຍສ຺ເສໂສ ເຄໂຘ ປຫີໂນ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ໂນ ວູປສນ຺ໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິໂກ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ໂຒ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ວີຕເຄໂຘ. ໂສ ຣູເປ ອຄິທ຺ໂຘ…ເປ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພສຸ ຘມ຺ເມສຸ ອຄິທ຺ໂຘ ອຄຘິໂຕ ອມຸຈ຺ຉິໂຕ ອນຊ຺ໂຌສິໂຕ, ວີຕເຄໂຘ ວິຄຕເຄໂຘ ຈຕ຺ຕເຄໂຘ ວນ຺ຕເຄໂຘ ມຸຕ຺ຕເຄໂຘ ປຫີນເຄໂຘ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐເຄໂຘ ນິຈ຺ຉາໂຕ…ເປ… ພ຺ຣຫ຺ມຠູເຕນ ອຕ຺ຕນາ ວິຫຣຕີຕິ – ວີຕເຄໂຘ. ອມຈ຺ຉຣີຕິ ມຈ຺ຉຣິຍນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ມຈ຺ຉຣິຍານິ – ອາວາສມຈ຺ຉຣິຍໍ, ກຸລມຈ຺ຉຣິຍໍ, ລາຠມຈ຺ຉຣິຍໍ, ວຓ຺ຓມຈ຺ຉຣິຍໍ, ຘມ຺ມມຈ຺ຉຣິຍໍ. ຍໍ ເອວຣູປໍ…ເປ… ຄາໂຫ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ. ຍສ຺ເສຕໍ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒໍ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຈ຺ຉຣີຕິ – ວີຕເຄໂຘ ອມຈ຺ຉຣີ.

ນ ອຸສ຺ເສສຸ ວທເຕ ມຸນິ, ນ ສເມສຸ ນ ໂອເມສູຕິ. ມຸນີຕິ. ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ‘‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີ’’ຕິ ວາ, ‘‘ສທິໂສຫມສ຺ມີ’’ຕິ ວາ, ‘‘ຫີໂນຫມສ຺ມີ’’ຕິ ວາ ນ ວທຕິ ນ ກເຖຕິ ນ ຠຓຕິ ນ ທີປຍຕິ ນ ໂວຫຣຕີຕິ – ນ ອຸສ຺ເສສຸ ວທເຕ ມຸນິ, ນ ສເມສຸ ນ ໂອເມສຸ.

ກປ຺ປໍ ເນຕິ ອກປ຺ປິໂຍຕິ. ກປ຺ປາຕິ ທ຺ເວ ກປ຺ປາ – ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ; ຕຓ຺ຫາກປ຺ປສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐິກປ຺ປສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ຕຓ຺ຫາກປ຺ປໍ ວາ ທິຏ຺ຐິກປ຺ປໍ ວາ ເນຕິ ນ ອຸເປຕິ ນ ອຸປຄຈ຺ຉຕິ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ນ ປຣາມສຕິ ນາຠິນິວິສຕີຕິ – ກປ຺ປໍ ເນຕິ. ອກປ຺ປິໂຍຕິ. ກປ຺ປາຕິ ທ຺ເວ ກປ຺ປາ – ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ. ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ; ຕສ຺ສ ຕຓ຺ຫາກປ຺ປສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ, ທິຏ຺ຐິກປ຺ປສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ຕຓ຺ຫາກປ຺ປໍ ວາ ທິຏ຺ຐິກປ຺ປໍ ວາ ນ ກປ຺ເປຕິ ນ ຊເນຕິ ນ ສຎ຺ຊເນຕິ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ ນາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຕີຕິ – ກປ຺ປໍ ເນຕິ ອກປ຺ປິໂຍ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ວີຕເຄໂຘ ອມຈ຺ຉຣີ, ນ ອຸສ຺ເສສຸ ວທເຕ ມຸນິ;

ນ ສເມສຸ ນ ໂອເມສຸ, ກປ຺ປໍ ເນຕິ ອກປ຺ປິໂຍ’’ຕິ.

໙໖.

ຍສ຺ສ ໂລເກ ສກໍ ນຕ຺ຖິ, ອສຕາ ຈ ນ ໂສຈຕິ;

ຘມ຺ເມສຸ ຈ ນ ຄຈ຺ຉຕິ, ສ ເວ ສນ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ຍສ຺ສ ໂລເກ ສກໍ ນຕ຺ຖີຕິ. ຍສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ໂລເກ ສກໍ ນຕ຺ຖີຕິ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ ວາ ອິທໍ ປເຣສໍ ວາ ອິທນ຺ຕິ ກິຎ຺ຈິ ຣູປຄຕໍ ເວທນາຄຕໍ ສຎ຺ຎາຄຕໍ ສງ຺ຂາຣຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓຄຕໍ, ຄຫິຕໍ ປຣາມຏ຺ຐໍ ອຠິນິວິຏ຺ຐໍ ອຊ຺ໂຌສິຕໍ ອຘິມຸຕ຺ຕໍ, ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ…ເປ… ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒນ຺ຕິ – ຍສ຺ສ ໂລເກ ສກໍ ນຕ຺ຖິ. ອສຕາ ຈ ນ ໂສຈຕີຕິ. ວິປຣິຓຕໍ ວາ ວຕ຺ຖຸໍ ນ ໂສຈຕິ, ວິປຣິຓຕສ຺ມິໍ ວາ ວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ ນ ໂສຈຕິ. ຈກ຺ຂຸ ເມ ວິປຣິຓຕນ຺ຕິ ນ ໂສຈຕິ. ໂສຕໍ ເມ… ຆານໍ ເມ… ຊິວ຺ຫາ ເມ… ກາໂຍ ເມ… ມໂນ ເມ… ຣູປາ ເມ… ສທ຺ທາ ເມ… ຄນ຺ຘາ ເມ… ຣສາ ເມ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ເມ… ກຸລໍ ເມ… ຄໂຓ ເມ… ອາວາໂສ ເມ… ລາໂຠ ເມ… ຍໂສ ເມ… ປສໍສາ ເມ… ສຸຂໍ ເມ… ຈີວຣໍ ເມ… ປິຓ຺ຑປາໂຕ ເມ… ເສນາສນໍ ເມ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາໂຣ ເມ… ມາຕາ ເມ… ປິຕາ ເມ… ຠາຕາ ເມ… ຠຄິນີ ເມ… ປຸຕ຺ໂຕ ເມ… ຘີຕາ ເມ… ມິຕ຺ຕາ ເມ… ອມຈ຺ຈາ ເມ… ຎາຕກາ ເມ… ສາໂລຫິຕາ ເມ ວິປຣິຓຕາຕິ ນ ໂສຈຕິ ນ ກິລມຕິ ນ ປຣິເທວຕິ ນ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທຕິ ນ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ, ອສຕາ ຈ ນ ໂສຈຕິ.

ອຖ ວາ ອສນ຺ຕາຍ [ອສຕາຍ (ສີ.), ອສາຕາຍ (ສ຺ຍາ.)] ທຸກ຺ຂາຍ ເວທນາຍ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ນ ໂສຈຕິ ນ ກິລມຕິ ນ ປຣິເທວຕິ ນ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທຕິ ນ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ຈກ຺ຂຸໂຣເຄນ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ນ ໂສຈຕິ ນ ກິລມຕິ ນ ປຣິເທວຕິ ນ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທຕິ ນ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊຕິ, ໂສຕໂຣເຄນ… ຆານໂຣເຄນ… ຊິວ຺ຫາໂຣເຄນ… ກາຍໂຣເຄນ… ສີສໂຣເຄນ… ກຓ຺ຓໂຣເຄນ… ມຸຂໂຣເຄນ… ທນ຺ຕໂຣເຄນ… ກາເສນ… ສາເສນ… ປິນາເສນ… ຑາເຫນ… ຊເຣນ… ກຸຈ຺ຉິໂຣເຄນ… ມຸຈ຺ຉາຍ… ປກ຺ຂນ຺ທິກາຍ… ສູເລນ… ວິສູຈິກາຍ… ກຸຏ຺ເຐນ… ຄຓ຺ເຑນ… ກິລາເສນ… ໂສເສນ… ອປມາເຣນ… ທທ຺ທຸຍາ… ກຓ຺ຑຸຍາ… ກຈ຺ຉຸຍາ… ຣຂສາຍ … ວິຕຈ຺ຉິກາຍ… ໂລຫິເຕນ… ປິຕ຺ເຕນ… ມຘຸເມເຫນ… ອໍສາຍ… ປິຬກາຍ… ຠຄນ຺ທເລນ [ຠຄນ຺ທລາຍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] … ປິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐາເນນ ອາພາເຘນ… ເສມ຺ຫສມຸຏ຺ຐາເນນ ອາພາເຘນ… ວາຕສມຸຏ຺ຐາເນນ ອາພາເຘນ… ສນ຺ນິປາຕິເກນ ອາພາເຘນ… ອຸຕຸປຣິຓາມເຊນ ອາພາເຘນ… ວິສມປຣິຫາຣເຊນ ອາພາເຘນ… ໂອປກ຺ກມິເກນ ອາພາເຘນ… ກມ຺ມວິປາກເຊນ ອາພາເຘນ… ສີເຕນ… ອຸຓ຺ເຫນ… ຊິຆຈ຺ຉາຍ… ປິປາສາຍ… ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ເສຫິ ຜຸຏ຺ໂຐ ປເຣໂຕ ສໂມຫິໂຕ ສມນ຺ນາຄໂຕ ນ ໂສຈຕິ ນ ກິລມຕິ ນ ປຣິເທວຕິ ນ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທຕິ ນ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ, ອສຕາ ຈ ນ ໂສຈຕິ.

ອຖ ວາ ອສນ຺ເຕ ອສໍວິຊ຺ຊມາເນ ອນຸປລພ຺ຠມາເນ [ອນຸປລພ຺ຠິຍມາເນ (ສ຺ຍາ. ກ.)] – ‘‘ອໂຫ ວຕ ເມ ຕໍ ນຕ຺ຖິ, ສິຍາ ວຕ ເມ ຕໍ, ຕໍ ວຕາຫໍ ນ ຈ ລຠາມີ’’ຕິ ນ ໂສຈຕິ ນ ກິລມຕິ ນ ປຣິເທວຕິ ນ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທຕິ ນ ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ ອສຕາ ຈ ນ ໂສຈຕິ. ຘມ຺ເມສຸ ຈ ນ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ນ ຉນ຺ທາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂທສາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂມຫາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ຠຍາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ຣາຄວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂທສວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂມຫວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ມານວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ທິຏ຺ຐິວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ວິຈິກິຈ຺ຉາວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ອນຸສຍວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ ນ ຈ ວຄ຺ເຄຫິ ຘມ຺ເມຫິ ຍາຍຕິ ນີຍຕິ ວຸຍ຺ຫຕິ ສໍຫຣີຍຕີຕິ – ຘມ຺ເມສຸ ຈ ນ ຄຈ຺ຉຕິ.

ສ ເວ ສນ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ. ໂສ ສນ຺ໂຕ ອຸປສນ຺ໂຕ ວູປສນ຺ໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ ປວຸຈ຺ຈຕິ ກຖີຍຕິ ຠຓີຍຕິ ທີປີຍຕິ ໂວຫຣີຍຕີຕິ – ສ ເວ ສນ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍສ຺ສ ໂລເກ ສກໍ ນຕ຺ຖິ, ອສຕາ ຈ ນ ໂສຈຕິ;

ຘມ຺ເມສຸ ຈ ນ ຄຈ຺ຉຕິ, ສ ເວ ສນ຺ໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕີ’’ຕິ.

ປຸຣາເຠທສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ທສໂມ.

໑໑. ກລຫວິວາທສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ອຖ ກລຫວິວາທສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສໍ ວກ຺ຂຕິ –

໙໗.

ກຸໂຕປຫູຕາ ກລຫາ ວິວາທາ, ປຣິເທວໂສກາ ສຫມຈ຺ຉຣາ ຈ;

ມານາຕິມານາ ສຫເປສຸຓາ ຈ, ກຸໂຕປຫູຕາ ເຕ ຕທິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫິ.

ກຸໂຕປຫູຕາ ກລຫາ ວິວາທາຕິ. ກລໂຫຕິ ເອເກນ ອາກາເຣນ ກລໂຫ; ວິວາໂທຕິປິ ຕຎ຺ເຎວ. ໂຍ ກລໂຫ ໂສ ວິວາໂທ, ໂຍ ວິວາໂທ ໂສ ກລໂຫ. ອຖ ວາ ອປເຣນ ອາກາເຣນ ວິວາໂທ ວຸຈ຺ຈຕິ ກລຫສ຺ສ ປຸພ຺ພຠາໂຄ ວິວາໂທ. ຣາຊາໂນປິ ຣາຊູຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ຂຕ຺ຕິຍາປິ ຂຕ຺ຕິເຍຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓາປິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ຄຫປຕີປິ ຄຫປຕີຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ມາຕາປິ ປຸຕ຺ເຕນ ວິວທຕິ, ປຸຕ຺ໂຕປິ ມາຕຣາ ວິວທຕິ, ປິຕາປິ ປຸຕ຺ເຕນ ວິວທຕິ, ປຸຕ຺ໂຕປິ ປິຕຣາ ວິວທຕິ, ຠາຕາປິ ຠາຕຣາ ວິວທຕິ, ຠາຕາປິ ຠຄິນິຍາ ວິວທຕິ, ຠຄິນີປິ ຠາຕຣາ ວິວທຕິ, ສຫາໂຍປິ ສຫາເຍນ ວິວທຕິ – ອຍໍ ວິວາໂທ. ກຕໂມ ກລໂຫ? ອາຄາຣິກາ ທຓ຺ຑປສຸຕາ ກາເຍນ ວາຈາຍ ກລຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປພ຺ພຊິຕາ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕາ ກາເຍນ ວາຈາຍ ກລຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ – ອຍໍ ກລໂຫ.

ກຸໂຕປຫູຕາ ກລຫາ ວິວາທາຕິ. ກລຫາ ຈ ວິວາທາ ຈ ກຸໂຕປຫູຕາ ກຸໂຕຊາຕາ ກຸໂຕສຎ຺ຊາຕາ ກຸໂຕນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕປາຕຸຠູຕາ, ກິໍນິທານາ ກິໍສມຸທຍາ ກິໍຊາຕິກາ ກິໍປຠວາຕິ ກລຫສ຺ສ ຈ ວິວາທສ຺ສ ຈ ມູລໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ເຫຕຸໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ນິທານໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ສມ຺ຠວໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ປຠວໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ສມຸຏ຺ຐານໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ອາຫາຣໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ອາຣມ຺ມຓໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ປຈ຺ຈຍໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ສມຸທຍໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ປປຸຈ຺ຉຕິ ຍາຈຕິ ອຊ຺ເຌສຕິ [ອຊ຺ໂຌສຕິ (ສີ.)] ປສາເທຕີຕິ – ກຸໂຕປຫູຕາ ກລຫາ ວິວາທາ.

ປຣິເທວໂສກາ ສຫມຈ຺ຉຣາ ຈາຕິ. ປຣິເທໂວຕິ ຎາຕິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ, ໂຠຄພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ, ໂຣຄພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ, ສີລພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ, ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ, ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ພ຺ຍສເນນ ສມນ຺ນາຄຕສ຺ສ, ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ທຸກ຺ຂຘມ຺ເມນ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ, ອາເທໂວ ປຣິເທໂວ, ອາເທວນາ ປຣິເທວນາ, ອາເທວິຕຕ຺ຕໍ ປຣິເທວິຕຕ຺ຕໍ, ວາຈາ ປລາໂປ ວິປ຺ປລາໂປ ລາລປ຺ໂປ ລາລປ຺ປາຍນາ ລາລປ຺ປາຍິຕຕ຺ຕໍ. ໂສໂກຕິ ຎາຕິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ, ໂຠຄໂຣຄສີລທິຏ຺ຐິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ, ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ພ຺ຍສເນນ ສມນ຺ນາຄຕສ຺ສ, ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ທຸກ຺ຂຘມ຺ເມນ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ, ໂສໂກ ໂສຈນາ ໂສຈິຕຕ຺ຕໍ, ອນ຺ໂຕໂສໂກ ອນ຺ໂຕປຣິໂສໂກ, ອນ຺ໂຕຑາໂຫ ອນ຺ໂຕປຣິຑາໂຫ, ເຈຕໂສ ປຣິຊ຺ຌາຍນາ ໂທມນສ຺ສໍ ໂສກສລ຺ລໍ. ມຈ຺ຉຣນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ມຈ຺ຉຣິຍານິ – ອາວາສມຈ຺ຉຣິຍໍ, ກຸລມຈ຺ຉຣິຍໍ, ລາຠມຈ຺ຉຣິຍໍ, ວຓ຺ຓມຈ຺ຉຣິຍໍ, ຘມ຺ມມຈ຺ຉຣິຍໍ. ຍໍ ເອວຣູປໍ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ມຈ຺ຉຣາຍນໍ ມຈ຺ຉຣາຍິຕຕ຺ຕໍ ເວວິຈ຺ຉໍ ກທຣິຍໍ ກຏຸກຎ຺ຈຸກຕາ ອຄ຺ຄຫິຕຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ. ອປິ ຈ, ຂນ຺ຘມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ຘາຕຸມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ອາຍຕນມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ຄາໂຫ. ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍນ຺ຕິ – ປຣິເທວໂສກາ ສຫມຈ຺ຉຣາ ຈ.

ມານາຕິມານາ ສຫເປສຸຓາ ຈາຕິ. ມາໂນຕິ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ມານໍ ຊເນຕິ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ ໂກລປຸຕ຺ຕິເຍນ ວາ ວຓ຺ຓໂປກ຺ຂຣຕາຍ ວາ ຘເນນ ວາ ອຊ຺ເຌເນນ ວາ ກມ຺ມາຍຕເນນ ວາ ສິປ຺ປາຍຕເນນ ວາ ວິຊ຺ຊາຏ຺ຐາເນນ ວາ ສຸເຕນ ວາ ປຏິຠາເນນ ວາ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ. ອຕິມາໂນຕິ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປຣໍ ອຕິມຎ຺ຎຕິ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ…ເປ… ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ. ເປສຸຎ຺ຎນ຺ຕິ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປິສຸຓວາໂຈ ໂຫຕິ – ອິໂຕ ສຸຕ຺ວາ ອມຸຕ຺ຣ ອກ຺ຂາຕາ ອິເມສໍ ເຠທາຍ, ອມຸຕ຺ຣ ວາ ສຸຕ຺ວາ ອິເມສໍ ອກ຺ຂາຕາ ອມູສໍ ເຠທາຍ. ອິຕິ ສມຄ຺ຄານໍ ວາ ເຠຕ຺ຕາ, ຠິນ຺ນານໍ ວາ ອນຸປ຺ປທາຕາ, ວຄ຺ຄາຣາໂມ ວຄ຺ຄຣໂຕ ວຄ຺ຄນນ຺ທີ ວຄ຺ຄກຣຓິໍ ວາຈໍ ຠາສິຕາ ໂຫຕິ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ເປສຸຎ຺ຎໍ. ອປິ ຈ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕິ – ປິຍກມ຺ຍຕາຍ ວາ ເຠທາຘິປ຺ປາເຍນ ວາ. ກຖໍ ປິຍກມ຺ຍຕາຍ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕິ? ອິມສ຺ສ ປິໂຍ ຠວິສ຺ສາມິ, ມນາໂປ ຠວິສ຺ສາມິ, ວິສ຺ສາສິໂກ ຠວິສ຺ສາມິ, ອພ຺ຠນ຺ຕຣິໂກ ຠວິສ຺ສາມິ, ສຸຫທໂຍ ຠວິສ຺ສາມີຕິ – ເອວໍ ປິຍກມ຺ຍຕາຍ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕິ. ກຖໍ ເຠທາຘິປ຺ປາເຍນ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕິ? ກຖໍ ອິເມ ນານາ ອສ຺ສຸ, ວິນາ ອສ຺ສຸ, ວຄ຺ຄາ ອສ຺ສຸ, ທ຺ວິຘາ ອສ຺ສຸ, ທ຺ເວຊ຺ຌາ ອສ຺ສຸ, ທ຺ເວ ປກ຺ຂາ ອສ຺ສຸ, ຠິຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ ນ ສມາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ, ທຸກ຺ຂໍ ນ ຜາສຸ ວິຫເຣຍ຺ຍຸນ຺ຕິ – ເອວໍ ເຠທາຘິປ຺ປາເຍນ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕີຕິ – ມານາຕິມານາ ສຫເປສຸຓາ ຈ.

ກຸໂຕປຫູຕາ ເຕ ຕທິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫີຕິ. ກລໂຫ ຈ ວິວາໂທ ຈ ປຣິເທໂວ ຈ ໂສໂກ ຈ ມຈ຺ຉຣິຍຎ຺ຈ ມາໂນ ຈ ອຕິມາໂນ ຈ ເປສຸຎ຺ຎຎ຺ຈາຕິ – ອິເມ ອຏ຺ຐ ກິເລສາ ກຸໂຕປຫູຕາ ກຸໂຕຊາຕາ ກຸໂຕສຎ຺ຊາຕາ ກຸໂຕນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕປາຕຸຠູຕາ, ກິໍນິທານາ ກິໍສມຸທຍາ ກິໍຊາຕິກາ ກິໍປຠວາຕິ. ອິເມສໍ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ກິເລສານໍ ມູລໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ເຫຕຸໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ນິທານໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ສມ຺ຠວໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ປຠວໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ສມຸຏ຺ຐານໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ອາຫາຣໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ອາຣມ຺ມຓໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ປຈ຺ຈຍໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ສມຸທຍໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ປປຸຈ຺ຉຕິ ຍາຈຕິ ອຊ຺ເຌສຕິ ປສາເທຕີຕິ – ກຸໂຕປຫູຕາ ເຕ ຕທິງ຺ຆໍ ພ຺ຣູຫີຕິ. ອິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫິ ອາຈິກ຺ຂ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣ ວິຠຊ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫີຕິ – ກຸໂຕປຫູຕາ ເຕ ຕທິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫິ.

ເຕນາຫ ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ –

‘‘ກຸໂຕປຫູຕາ ກລຫາ ວິວາທາ, ປຣິເທວໂສກາ ສຫມຈ຺ຉຣາ ຈ;

ມານາຕິມານາ ສຫເປສຸຓາ ຈ, ກຸໂຕປຫູຕາ ເຕ ຕທິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫີ’’ຕິ.

໙໘.

ປິຍປ຺ປຫູຕາ ກລຫາ ວິວາທາ, ປຣິເທວໂສກາ ສຫມຈ຺ຉຣາ ຈ;

ມານາຕິມານາ ສຫເປສຸຓາ ຈ, ມຈ຺ເຉຣຍຸຕ຺ຕາ ກລຫາ ວິວາທາ;

ວິວາທຊາເຕສຸ ຈ ເປສຸຓານິ.

ປິຍປ຺ປຫູຕາ ກລຫາ ວິວາທາ, ປຣິເທວໂສກາ ສຫມຈ຺ຉຣາ ຈາຕິ. ປິຍາຕິ ທ຺ເວ ປິຍາ – ສຕ຺ຕາ ວາ ສງ຺ຂາຣາ ວາ. ກຕເມ ສຕ຺ຕາ ປິຍາ? ອິຘ ຍສ຺ສ ເຕ ໂຫນ຺ຕິ ອຕ຺ຖກາມາ ຫິຕກາມາ ຜາສຸກາມາ ໂຍຄກ຺ເຂມກາມາ ມາຕາ ວາ ປິຕາ ວາ ຠາຕາ ວາ ຠຄິນີ ວາ ປຸຕ຺ໂຕ ວາ ຘີຕາ ວາ ມິຕ຺ຕາ ວາ ອມຈ຺ຈາ ວາ ຎາຕີ ວາ ສາໂລຫິຕາ ວາ – ອິເມ ສຕ຺ຕາ ປິຍາ. ກຕເມ ສງ຺ຂາຣາ ປິຍາ? ມນາປິກາ ຣູປາ ມນາປິກາ ສທ຺ທາ ມນາປິກາ ຄນ຺ຘາ ມນາປິກາ ຣສາ ມນາປິກາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ – ອິເມ ສງ຺ຂາຣາ ປິຍາ.

ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ອຈ຺ເຉທສງ຺ກິໂນປິ ກລຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ເຕປິ ກລຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິນ຺ເນປິ ກລຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ວິປຣິຓາມສງ຺ກິໂນປິ ກລຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ວິປຣິຓາມນ຺ເຕປິ ກລຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ວິປຣິຓເຕປິ ກລຫໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ອຈ຺ເຉທສງ຺ກິໂນປິ ວິວທນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ເຕປິ ວິວທນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິນ຺ເນປິ ວິວທນ຺ຕິ. ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ວິປຣິຓາມສງ຺ກິໂນປິ ວິວທນ຺ຕິ, ວິປຣິຓາມນ຺ເຕປິ ວິວທນ຺ຕິ, ວິປຣິຓເຕປິ ວິວທນ຺ຕິ. ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ອຈ຺ເຉທສງ຺ກິໂນປິ ປຣິເທວນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ເຕປິ ປຣິເທວນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິນ຺ເນປິ ປຣິເທວນ຺ຕິ. ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ວິປຣິຓາມສງ຺ກິໂນປິ ປຣິເທວນ຺ຕິ, ວິປຣິຓາມນ຺ເຕປິ ປຣິເທວນ຺ຕິ, ວິປຣິຓເຕປິ ປຣິເທວນ຺ຕິ. ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ອຈ຺ເຉທສງ຺ກິໂນປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ເຕປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ອຈ຺ຉິນ຺ເນປິ ໂສຈນ຺ຕິ. ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ວິປຣິຓາມສງ຺ກິໂນປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ວິປຣິຓາມນ຺ເຕປິ ໂສຈນ຺ຕິ, ວິປຣິຓເຕປິ ໂສຈນ຺ຕິ. ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ຣກ຺ຂນ຺ຕິ ໂຄເປນ຺ຕິ ປຣິຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ ມມາຍນ຺ຕິ ມຈ຺ຉຣາຍນ຺ຕິ.

ມານາຕິມານາ ສຫເປສຸຓາ ຈາຕິ. ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ມານໍ ຊເນນ຺ຕິ, ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ອຕິມານໍ ຊເນນ຺ຕິ. ກຖໍ ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ມານໍ ຊເນນ຺ຕິ? ມຍໍ ລາຠິໂນ ມນາປິການໍ ຣູປານໍ ສທ຺ທານໍ ຄນ຺ຘານໍ ຣສານໍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພານນ຺ຕິ. ເອວໍ ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ມານໍ ຊເນນ຺ຕິ. ກຖໍ ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ອຕິມານໍ ຊເນນ຺ຕິ? ມຍໍ ລາຠິໂນ ມນາປິການໍ ຣູປານໍ ສທ຺ທານໍ ຄນ຺ຘານໍ ຣສານໍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພານໍ, ອິເມ ປນຎ຺ເຎ ນ ລາຠິໂນ ມນາປິການໍ ຣູປານໍ ສທ຺ທານໍ ຄນ຺ຘານໍ ຣສານໍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພານນ຺ຕິ. ເອວໍ ປິຍໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ອຕິມານໍ ຊເນນ຺ຕິ. ເປສຸຎ຺ຎນ຺ຕິ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປິສຸຓວາໂຈ ໂຫຕິ, ອິໂຕ ສຸຕ຺ວາ ອມຸຕ຺ຣ ອກ຺ຂາຕາ ອິເມສໍ ເຠທາຍ…ເປ… ເອວໍ ເຠທາຘິປ຺ປາເຍນ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣຕີຕິ…ເປ… ມານາຕິມານາ ສຫເປສຸຓາ ຈ.

ມຈ຺ເຉຣຍຸຕ຺ຕາ ກລຫາ ວິວາທາຕິ. ກລໂຫ ຈ ວິວາໂທ ຈ ປຣິເທໂວ ຈ ໂສໂກ ຈ ມາໂນ ຈ ອຕິມາໂນ ຈ ເປສຸຎ຺ຎຎ຺ຈາຕິ – ອິເມ ສຕ຺ຕ ກິເລສາ ມຈ຺ຉຣິເຍ ຍຸຕ຺ຕາ ປຍຸຕ຺ຕາ ອາຍຸຕ຺ຕາ ສມາຍຸຕ຺ຕາຕິ – ມຈ຺ເຉຣຍຸຕ຺ຕາ ກລຫາ ວິວາທາ.

ວິວາທຊາເຕສຸ ຈ ເປສຸຓານີຕິ. ວິວາເທ ຊາເຕ ສຎ຺ຊາເຕ ນິພ຺ພຕ຺ເຕ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕ ປາຕຸຠູເຕ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣນ຺ຕິ; ອິໂຕ ສຸຕ຺ວາ ອມຸຕ຺ຣ ອກ຺ຂາຍນ຺ຕິ ອິເມສໍ ເຠທາຍ, ອມຸຕ຺ຣ ວາ ສຸຕ຺ວາ ອິເມສໍ ອກ຺ຂາຍນ຺ຕິ ອມູສໍ ເຠທາຍ. ອິຕິ ສມຄ຺ຄານໍ ວາ ເຠຕ຺ຕາໂຣ, ຠິນ຺ນານໍ ວາ ອນຸປ຺ປທາຕາໂຣ, ວຄ຺ຄາຣາມາ ວຄ຺ຄຣຕາ ວຄ຺ຄນນ຺ທີ ວຄ຺ຄກຣຓິໍ ວາຈໍ ຠາສິຕາໂຣ ໂຫນ຺ຕິ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ເປສຸຎ຺ຎໍ. ອປິ ຈ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣນ຺ຕິ – ປິຍກມ຺ຍຕາຍ ວາ ເຠທາຘິປ຺ປາເຍນ ວາ. ກຖໍ ປິຍກມ຺ຍຕາຍ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣນ຺ຕິ? ອິມສ຺ສ ປິຍາ ຠວິສ຺ສາມ, ມນາປາ ຠວິສ຺ສາມ, ວິສ຺ສາສິກາ ຠວິສ຺ສາມ, ອພ຺ຠນ຺ຕຣິກາ ຠວິສ຺ສາມ, ສຸຫທຍາ ຠວິສ຺ສາມາຕິ. ເອວໍ ປິຍກມ຺ຍຕາຍ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣນ຺ຕິ. ກຖໍ ເຠທາຘິປ຺ປາເຍນ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣນ຺ຕິ? ‘‘ກຖໍ ອິເມ ນານາ ອສ຺ສຸ, ວິນາ ອສ຺ສຸ, ວຄ຺ຄາ ອສ຺ສຸ, ທ຺ເວຘາ ອສ຺ສຸ, ທ຺ເວຊ຺ຌາ ອສ຺ສຸ, ທ຺ເວ ປກ຺ຂາ ອສ຺ສຸ, ຠິຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ ນ ສມາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ, ທຸກ຺ຂໍ ນ ຜາສຸ ວິຫເຣຍ຺ຍຸ’’ນ຺ຕິ – ເອວໍ ເຠທາຘິປ຺ປາເຍນ ເປສຸຎ຺ຎໍ ອຸປສໍຫຣນ຺ຕີຕິ – ວິວາທຊາເຕສຸ ຈ ເປສຸຓານິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປິຍປ຺ປຫູຕາ ກລຫາ ວິວາທາ, ປຣິເທວໂສກາ ສຫມຈ຺ຉຣາ ຈ;

ມານາຕິມານາ ສຫເປສຸຓາ ຈ, ມຈ຺ເຉຣຍຸຕ຺ຕາ ກລຫາ ວິວາທາ;

ວິວາທຊາເຕສຸ ຈ ເປສຸຓານີ’’ຕິ.

໙໙.

ປິຍາ ສຸ ໂລກສ຺ມິໍ ກຸໂຕນິທານາ, ເຍ ຈາປິ ໂລຠາ ວິຈຣນ຺ຕິ ໂລເກ;

ອາສາ ຈ ນິຏ຺ຐາ ຈ ກຸໂຕນິທານາ, ເຍ ສມ຺ປຣາຍາຍ ນຣສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ.

ປິຍາ ສຸ ໂລກສ຺ມິໍ ກຸໂຕນິທານາຕິ. ປິຍາ ກຸໂຕນິທານາ ກຸໂຕຊາຕາ ກຸໂຕສຎ຺ຊາຕາ ກຸໂຕນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕປາຕຸຠູຕາ, ກິໍນິທານາ ກິໍສມຸທຍາ ກິໍຊາຕິກາ ກິໍປຠວາຕິ ປິຍານໍ ມູລໍ ປຸຈ຺ຉຕິ…ເປ… ສມຸທຍໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ປປຸຈ຺ຉຕິ ຍາຈຕິ ອຊ຺ເຌສຕິ ປສາເທຕີຕິ – ປິຍາ ສຸ ໂລກສ຺ມິໍ ກຸໂຕນິທານາ.

ເຍ ຈາປິ ໂລຠາ ວິຈຣນ຺ຕິ ໂລເກຕິ. ເຍ ຈາປີຕິ ຂຕ຺ຕິຍາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ ເວສ຺ສາ ຈ ສຸທ຺ທາ ຈ ຄຫຏ຺ຐາ ຈ ປພ຺ພຊິຕາ ຈ ເທວາ ຈ ມນຸສ຺ສາ ຈ. ໂລຠາຕິ ໂຍ ໂລໂຠ ລຸພ຺ຠນາ ລຸພ຺ຠິຕຕ຺ຕໍ ສາຣາໂຄ ສາຣຊ຺ຊນາ ສາຣຊ຺ຊິຕຕ຺ຕໍ ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ວິຈຣນ຺ຕີຕິ ວິຈຣນ຺ຕິ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິຣິຍນ຺ຕິ ວຕ຺ຕນ຺ຕິ ປາເລນ຺ຕິ ຍເປນ຺ຕິ ຍາເປນ຺ຕິ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ ມນຸສ຺ສໂລເກ ເທວໂລເກ ຂນ຺ຘໂລເກ ຘາຕຸໂລເກ ອາຍຕນໂລເກຕິ – ເຍ ຈາປິ ໂລຠາ ວິຈຣນ຺ຕິ ໂລເກ.

ອາສາ ຈ ນິຏ຺ຐາ ຈ ກຸໂຕນິທານາຕິ. ອາສາ ຈ ນິຏ຺ຐາ ຈ ກຸໂຕນິທານາ ກຸໂຕຊາຕາ ກຸໂຕສຎ຺ຊາຕາ ກຸໂຕນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕປາຕຸຠູຕາ, ກິໍນິທານາ ກິໍສມຸທຍາ ກິໍຊາຕິກາ ກິໍປຠວາຕິ ອາສາຍ ຈ ນິຏ຺ຐາຍ ຈ ມູລໍ ປຸຈ຺ຉຕິ…ເປ… ສມຸທຍໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ປປຸຈ຺ຉຕິ ຍາຈຕິ ອຊ຺ເຌສຕິ ປສາເທຕີຕິ – ອາສາ ຈ ນິຏ຺ຐາ ຈ ກຸໂຕນິທານາ. ເຍ ສມ຺ປຣາຍາຍ ນຣສ຺ສ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ເຍ ນຣສ຺ສ ປຣາຍນາ ໂຫນ຺ຕິ ທີປາ ໂຫນ຺ຕິ ຕາຓາ ໂຫນ຺ຕິ ເລຓາ ໂຫນ຺ຕິ ສຣຓາ ໂຫນ຺ຕິ ນິຏ຺ຐາ ປຣາຍນາ ໂຫນ຺ຕີຕິ – ເຍ ສມ຺ປຣາຍາຍ ນຣສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ.

ເຕນາຫ ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ –

‘‘ປິຍາ ສຸ ໂລກສ຺ມິໍ ກຸໂຕນິທານາ, ເຍ ຈາປິ ໂລຠາ ວິຈຣນ຺ຕິ ໂລເກ;

ອາສາ ຈ ນິຏ຺ຐາ ຈ ກຸໂຕນິທານາ, ເຍ ສມ຺ປຣາຍາຍ ນຣສ຺ສ ໂຫນ຺ຕີ’’ຕິ.

໑໐໐.

ຉນ຺ທານິທານານິ ປິຍານິ ໂລເກ, ເຍ ຈາປິ [ເຍ ວາປິ (ສ຺ຍາ.)] ໂລຠາ ວິຈຣນ຺ຕິ ໂລເກ;

ອາສາ ຈ ນິຏ຺ຐາ ຈ ອິໂຕນິທານາ, ເຍ ສມ຺ປຣາຍາຍ ນຣສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ.

ຉນ຺ທານິທານານິ ປິຍານິ ໂລເກຕິ. ຉນ຺ໂທຕິ ໂຍ ກາເມສຸ ກາມຈ຺ຉນ຺ໂທ ກາມຣາໂຄ ກາມນນ຺ທີ ກາມຕຓ຺ຫາ ກາມສ຺ເນໂຫ ກາມປຣິຬາໂຫ ກາມມຸຈ຺ຉາ ກາມຊ຺ໂຌສານໍ ກາໂມໂຆ ກາມໂຍໂຄ ກາມຸປາທານໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ. ອປິ ຈ ປຎ຺ຈ ຉນ຺ທາ – ປຣິເຍສນຈ຺ຉນ຺ໂທ, ປຏິລາຠຈ຺ຉນ຺ໂທ, ປຣິໂຠຄຈ຺ຉນ຺ໂທ, ສນ຺ນິຘິຈ຺ຉນ຺ໂທ, ວິສຊ຺ຊນຈ຺ຉນ຺ໂທ. ກຕໂມ ປຣິເຍສນຈ຺ຉນ຺ໂທ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ອຊ຺ໂຌສິໂຕເຍວ ອຕ຺ຖິໂກ ຉນ຺ທຊາໂຕ ຣູເປ ປຣິເຍສຕິ, ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ປຣິເຍສຕິ – ອຍໍ ປຣິເຍສນຈ຺ຉນ຺ໂທ. ກຕໂມ ປຏິລາຠຈ຺ຉນ຺ໂທ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ອຊ຺ໂຌສິໂຕເຍວ ອຕ຺ຖິໂກ ຉນ຺ທຊາໂຕ ຣູເປ ປຏິລຠຕິ, ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ປຏິລຠຕິ – ອຍໍ ປຏິລາຠຈ຺ຉນ຺ໂທ. ກຕໂມ ປຣິໂຠຄຈ຺ຉນ຺ໂທ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ອຊ຺ໂຌສິໂຕເຍວ ອຕ຺ຖິໂກ ຉນ຺ທຊາໂຕ ຣູເປ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ, ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ – ອຍໍ ປຣິໂຠຄຈ຺ຉນ຺ໂທ. ກຕໂມ ສນ຺ນິຘິຈ຺ຉນ຺ໂທ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ອຊ຺ໂຌສິໂຕເຍວ ອຕ຺ຖິໂກ ຉນ຺ທຊາໂຕ ຘນສນ຺ນິຈຍໍ ກໂຣຕິ ‘‘ອາປທາສຸ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ – ອຍໍ ສນ຺ນິຘິຈ຺ຉນ຺ໂທ. ກຕໂມ ວິສຊ຺ຊນຈ຺ຉນ຺ໂທ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ອຊ຺ໂຌສິໂຕເຍວ ອຕ຺ຖິໂກ ຉນ຺ທຊາໂຕ ຘນໍ ວິສຊ຺ເຊຕິ ຫຕ຺ຖາໂຣຫານໍ ອສ຺ສາໂຣຫານໍ ຣຖິການໍ ຘນຸຄ຺ຄຫານໍ ປຕ຺ຕິການໍ ‘‘ອິເມ ມໍ ຣກ຺ຂິສ຺ສນ຺ຕິ ໂຄປິສ຺ສນ຺ຕິ ສມ຺ປຣິວາຣິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ – ອຍໍ ວິສຊ຺ຊນຈ຺ຉນ຺ໂທ. ປິຍານີຕິ ທ຺ເວ ປິຍາ – ສຕ຺ຕາ ວາ ສງ຺ຂາຣາ ວາ…ເປ… ອິເມ ສຕ຺ຕາ ປິຍາ…ເປ… ອິເມ ສງ຺ຂາຣາ ປິຍາ. ຉນ຺ທານິທານານິ ປິຍານິ ໂລເກຕິ. ປິຍາ ຉນ຺ທນິທານາ ຉນ຺ທສມຸທຍາ ຉນ຺ທຊາຕິກາ ຉນ຺ທປຠວາຕິ – ຉນ຺ທານິທານານິ ປິຍານິ ໂລເກ.

ເຍ ຈາປິ ໂລຠາ ວິຈຣນ຺ຕິ ໂລເກຕິ. ເຍ ຈາປີຕິ ຂຕ຺ຕິຍາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ ເວສ຺ສາ ຈ ສຸທ຺ທາ ຈ ຄຫຏ຺ຐາ ຈ ປພ຺ພຊິຕາ ຈ ເທວາ ຈ ມນຸສ຺ສາ ຈ. ໂລຠາຕິ ໂຍ ໂລໂຠ ລຸພ຺ຠນາ ລຸພ຺ຠິຕຕ຺ຕໍ ສາຣາໂຄ ສາຣຊ຺ຊນາ ສາຣຊ຺ຊິຕຕ຺ຕໍ ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ວິຈຣນ຺ຕີຕິ ວິຈຣນ຺ຕິ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິຣິຍນ຺ຕິ ວຕ຺ຕນ຺ຕິ ປາເລນ຺ຕິ ຍເປນ຺ຕິ ຍາເປນ຺ຕິ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກຕິ – ເຍ ຈາປິ ໂລຠາ ວິຈຣນ຺ຕິ ໂລເກ.

ອາສາ ຈ ນິຏ຺ຐາ ຈ ອິໂຕນິທານາຕິ. ອາສາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ນິຏ຺ຐາຕິ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ຣູເປ ປຣິເຍສນ຺ໂຕ ຣູປໍ ປຏິລຠຕິ, ຣູປນິຏ຺ໂຐ ໂຫຕິ, ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ… ກຸລໍ… ຄຓໍ… ອາວາສໍ… ລາຠໍ… ຍສໍ… ປສໍສໍ… ສຸຂໍ… ຈີວຣໍ… ປິຓ຺ຑປາຕໍ… ເສນາສນໍ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ … ສຸຕ຺ຕນ຺ຕໍ… ວິນຍໍ… ອຠິຘມ຺ມໍ… ອາຣຎ຺ຎິກງ຺ຄໍ… ປິຓ຺ຑປາຕິກງ຺ຄໍ… ປໍສຸກູລິກງ຺ຄໍ… ເຕຈີວຣິກງ຺ຄໍ… ສປທານຈາຣິກງ຺ຄໍ… ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິກງ຺ຄໍ… ເນສຊ຺ຊິກງ຺ຄໍ… ຍຖາສນ຺ຖຕິກງ຺ຄໍ… ປຐມໍ ຌານໍ… ທຸຕິຍໍ ຌານໍ… ຕຕິຍໍ ຌານໍ… ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ… ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ… ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ… ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ … ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ ປຣິເຍສນ຺ໂຕ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ ປຏິລຠຕິ, ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິນິຏ຺ໂຐ ໂຫຕິ.

‘‘ອາສາຍ ກສເຕ ເຂຕ຺ຕໍ, ພີຊໍ ອາສາຍ ວປ຺ປຕິ;

ອາສາຍ ວາຓິຊາ ຍນ຺ຕິ, ສມຸທ຺ທໍ ຘນຫາຣກາ;

ຍາຍ ອາສາຍ ຕິຏ຺ຐາມິ, ສາ ເມ ອາສາ ສມິຊ຺ຌຕີ’’ຕິ.

ອາສາຍ ສມິທ຺ຘິ ວຸຈ຺ຈເຕ ນິຏ຺ຐາ. ອາສາ ຈ ນິຏ຺ຐາ ຈ ອິໂຕນິທານາຕິ. ອາສາ ຈ ນິຏ຺ຐາ ຈ ອິໂຕ ຉນ຺ທນິທານາ ຉນ຺ທສມຸທຍາ ຉນ຺ທຊາຕິກາ ຉນ຺ທປຠວາຕິ – ອາສາ ຈ ນິຏ຺ຐາ ຈ ອິໂຕນິທານາ.

ເຍ ສມ຺ປຣາຍາຍ ນຣສ຺ສ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ເຍ ນຣສ຺ສ ປຣາຍນາ ໂຫນ຺ຕິ ທີປາ ໂຫນ຺ຕິ ຕາຓາ ໂຫນ຺ຕິ ເລຓາ ໂຫນ຺ຕິ ສຣຓາ ໂຫນ຺ຕິ ນິຏ຺ຐາ ປຣາຍນາ ໂຫນ຺ຕີຕິ – ເຍ ສມ຺ປຣາຍາຍ ນຣສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຉນ຺ທານິທານານິ ປິຍານິ ໂລເກ, ເຍ ຈາປິ ໂລຠາ ວິຈຣນ຺ຕິ ໂລເກ;

ອາສາ ຈ ນິຏ຺ຐາ ຈ ອິໂຕນິທານາ, ເຍ ສມ຺ປຣາຍາຍ ນຣສ຺ສ ໂຫນ຺ຕີ’’ຕິ.

໑໐໑.

ຉນ຺ໂທ ນຸ ໂລກສ຺ມິໍ ກຸໂຕນິທາໂນ, ວິນິຈ຺ຉຍາ ຈາປິ [ວາປິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ກຸໂຕປຫູຕາ;

ໂກໂຘ ໂມສວຊ຺ຊຎ຺ຈ ກຖໍກຖາ ຈ, ເຍ ຈາປິ ຘມ຺ມາ ສມເຓນ ວຸຕ຺ຕາ.

ຉນ຺ໂທ ນຸ ໂລກສ຺ມິໍ ກຸໂຕນິທາໂນຕິ. ຉນ຺ໂທ ກຸໂຕນິທາໂນ ກຸໂຕຊາໂຕ ກຸໂຕສຎ຺ຊາໂຕ ກຸໂຕນິພ຺ພຕ຺ໂຕ ກຸໂຕອຠິນິພ຺ພຕ຺ໂຕ ກຸໂຕປາຕຸຠູໂຕ, ກິໍນິທາໂນ ກິໍສມຸທໂຍ ກິໍຊາຕິໂກ ກິໍປຠໂວຕິ ຉນ຺ທສ຺ສ ມູລໍ ປຸຈ຺ຉຕິ…ເປ… ສມຸທຍໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ປປຸຈ຺ຉຕິ ຍາຈຕິ ອຊ຺ເຌສຕິ ປສາເທຕີຕິ – ຉນ຺ໂທ ນຸ ໂລກສ຺ມິໍ ກຸໂຕນິທາໂນ.

ວິນິຈ຺ຉຍາ ຈາປິ ກຸໂຕປຫູຕາຕິ. ວິນິຈ຺ຉຍາ ກຸໂຕປຫູຕາ ກຸໂຕຊາຕາ ກຸໂຕສຎ຺ຊາຕາ ກຸໂຕນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕປາຕຸຠູຕາ, ກິໍນິທານາ ກິໍສມຸທຍາ ກິໍຊາຕິກາ ກິໍປຠວາຕິ ວິນິຈ຺ຉຍານໍ ມູລໍ ປຸຈ຺ຉຕິ…ເປ… ສມຸທຍໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ປປຸຈ຺ຉຕິ ຍາຈຕິ ອຊ຺ເຌສຕິ ປສາເທຕີຕິ – ວິນິຈ຺ຉຍາ ຈາປິ ກຸໂຕປຫູຕາ.

ໂກໂຘ ໂມສວຊ຺ຊຎ຺ຈ ກຖໍກຖາ ຈາຕິ. ໂກໂຘຕິ ໂຍ ເອວຣູໂປ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອາຆາໂຕ ປຏິຆາໂຕ, ປຏິຆໍ ປຏິວິໂຣໂຘ, ໂກໂປ ປໂກໂປ ສມ຺ປໂກໂປ, ໂທໂສ ປໂທໂສ ສມ຺ປໂທໂສ, ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ພ຺ຍາປຕ຺ຕິ ມໂນປໂທໂສ, ໂກໂຘ ກຸຊ຺ຌນາ ກຸຊ຺ຌິຕຕ຺ຕໍ, ໂທໂສ ທຸສ຺ສນາ ທຸສ຺ສິຕຕ຺ຕໍ, ພ຺ຍາປຕ຺ຕິ ພ຺ຍາປຊ຺ຊນາ ພ຺ຍາປຊ຺ຊິຕຕ຺ຕໍ, ວິໂຣໂຘ ປຏິວິໂຣໂຘ, ຈຓ຺ຑິກ຺ກໍ ອສຸໂຣໂປ ອນຕ຺ຕມນຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ. ໂມສວຊ຺ຊໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຸສາວາໂທ. ກຖໍກຖາ ວຸຈ຺ຈຕິ ວິຈິກິຈ຺ຉາຕິ – ໂກໂຘ ໂມສວຊ຺ຊຎ຺ຈ ກຖໍກຖາ ຈ.

ເຍ ຈາປິ ຘມ຺ມາ ສມເຓນ ວຸຕ຺ຕາຕິ. ເຍ ຈາປີຕິ ເຍ ໂກເຘນ ຈ ໂມສວຊ຺ເຊນ ຈ ກຖໍກຖາຍ ຈ ສຫຄຕາ ສຫຊາຕາ ສໍສຏ຺ຐາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເອກຸປ຺ປາທາ ເອກນິໂຣຘາ ເອກວຕ຺ຖຸກາ ເອກາຣມ຺ມຓາ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ເຍ ຈາປິ ຘມ຺ມາ. ອຖ ວາ ເຍ ເຕ ກິເລສາ ອຎ຺ຎຊາຕິກາ ອຎ຺ຎວິຫິຕກາ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ເຍ ຈາປິ ຘມ຺ມາ. ສມເຓນ ວຸຕ຺ຕາຕິ ສມເຓນ ສມິຕປາເປນ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓນ ພາຫິຕປາປຘມ຺ເມນ ຠິກ຺ຂຸນາ ຠິນ຺ນກິເລສມູເລນ ສພ຺ພາກຸສລມູລພນ຺ຘນາ ປມຸຕ຺ເຕນ ວຸຕ຺ຕາ ປວຸຕ຺ຕາ ອາຈິກ຺ຂິຕາ ເທສິຕາ ປຎ຺ຎປິຕາ ປຏ຺ຐປິຕາ ວິວຏາ ວິຠຕ຺ຕາ ອຸຕ຺ຕານີກຕາ ປກາສິຕາຕິ – ເຍ ຈາປິ ຘມ຺ມາ ສມເຓນ ວຸຕ຺ຕາ.

ເຕນາຫ ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ –

‘‘ຉນ຺ໂທ ນຸ ໂລກສ຺ມິໍ ກຸໂຕນິທາໂນ, ວິນິຈ຺ຉຕາ ຈາປິ ກຸໂຕປຫູຕາ;

ໂກໂຘ ໂມສວຊ຺ຊຎ຺ຈ ກຖໍກຖາ ຈ, ເຍ ຈາປິ ຘມ຺ມາ ສມເຓນ ວຸຕ຺ຕາ’’ຕິ.

໑໐໒.

ສາຕໍ ອສາຕນ຺ຕິ ຍມາຫຸ ໂລເກ, ຕມູປນິສ຺ສາຍ ປໂຫຕິ ຉນ຺ໂທ;

ຣູເປສຸ ທິສ຺ວາ ວິຠວໍ ຠວຎ຺ຈ, ວິນິຈ຺ຉຍໍ ກຸພ຺ພຕິ [ກູຣຸເຕ (ສ຺ຍາ.)] ຊນ຺ຕຸ ໂລເກ.

ສາຕໍ ອສາຕນ຺ຕິ ຍມາຫຸ ໂລເກຕິ. ສາຕນ຺ຕິ ສຸຂາ ຈ ເວທນາ, ອິຏ຺ຐຎ຺ຈ ວຕ຺ຖຸ [ວຕ຺ຖຸໍ (ສີ. ກ.)]. ອສາຕນ຺ຕິ ທຸກ຺ຂາ ຈ ເວທນາ, ອນິຏ຺ຐຎ຺ຈ ວຕ຺ຖຸ. ຍມາຫຸ ໂລເກຕິ ຍໍ ອາຫໍສຸ ຍໍ ກເຖນ຺ຕິ ຍໍ ຠຓນ຺ຕິ ຍໍ ທີເປນ຺ຕິ ຍໍ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ສາຕໍ ອສາຕນ຺ຕິ ຍມາຫຸ ໂລເກ.

ຕມູປນິສ຺ສາຍ ປໂຫຕິ ຉນ຺ໂທຕິ. ສາຕາສາຕໍ ນິສ຺ສາຍ, ສຸຂທຸກ຺ຂໍ ນິສ຺ສາຍ, ໂສມນສ຺ສໂທມນສ຺ສໍ ນິສ຺ສາຍ, ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐໍ ນິສ຺ສາຍ, ອນຸນຍປຏິຆໍ ນິສ຺ສາຍ ຉນ຺ໂທ ປໂຫຕິ ປຠວຕິ ຊາຍຕິ ສຎ຺ຊາຍຕິ ນິພ຺ພຕ຺ຕຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕຕີຕິ – ຕມູປນິສ຺ສາຍ ປໂຫຕິ ຉນ຺ໂທ.

ຣູເປສຸ ທິສ຺ວາ ວິຠວໍ ຠວຎ຺ຈາຕິ. ຣູເປສູຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຈ ມຫາຠູຕາ ຈຕຸນ຺ນຎ຺ຈ ມຫາຠູຕານໍ ອຸປາທາຍ ຣູປໍ. ກຕໂມ ຣູປານໍ ຠໂວ? ໂຍ ຣູປານໍ ຠໂວ ຊາຕິ ສຎ຺ຊາຕິ ນິພ຺ພຕ຺ຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ ປາຕຸຠາໂວ – ອຍໍ ຣູປານໍ ຠໂວ. ກຕໂມ ຣູປານໍ ວິຠໂວ? ໂຍ ຣູປານໍ ຂໂຍ ວໂຍ ເຠໂທ ປຣິເຠໂທ ອນິຈ຺ຈຕາ ອນ຺ຕຣຘານໍ – ອຍໍ ຣູປານໍ ວິຠໂວ. ຣູເປສຸ ທິສ຺ວາ ວິຠວໍ ຠວຎ຺ຈາຕິ ຣູເປສຸ ຠວຎ຺ຈ ວິຠວຎ຺ຈ ທິສ຺ວາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ – ຣູເປສຸ ທິສ຺ວາ ວິຠວໍ ຠວຎ຺ຈ.

ວິນິຈ຺ຉຍໍ ກຸພ຺ພຕິ ຊນ຺ຕຸ ໂລເກຕິ. ວິນິຈ຺ຉຍາຕິ ທ຺ເວ ວິນິຈ຺ຉຍາ – ຕຓ຺ຫາວິນິຈ຺ຉໂຍ ຈ, ທິຏ຺ຐິວິນິຈ຺ຉໂຍ ຈ. ກຖໍ ຕຓ຺ຫາວິນິຈ຺ຉຍໍ ກໂຣຕິ? ອິເຘກຈ຺ຈສ຺ສ ອນຸປ຺ປນ຺ນາ ເຈວ ໂຠຄາ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອຸປ຺ປນ຺ນາ ຈ ໂຠຄາ ປຣິກ຺ຂຍໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘‘ເກນ ນຸ ໂຂ ເມ ອຸປາເຍນ ອນຸປ຺ປນ຺ນາ ເຈວ ໂຠຄາ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອຸປ຺ປນ຺ນາ ຈ ໂຠຄາ ປຣິກ຺ຂຍໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີ’’ຕິ. ຕສ຺ສ ປນ ເອວໍ ໂຫຕິ ‘‘ສຸຣາເມຣຍມຊ຺ຊປ຺ປມາທຏ຺ຐານານຸໂຍຄໍ ອນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ເມ ອນຸປ຺ປນ຺ນາ ເຈວ ໂຠຄາ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອຸປ຺ປນ຺ນາ ຈ ໂຠຄາ ປຣິກ຺ຂຍໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ; ວິກາລວິສິຂາຈຣິຍານຸໂຍຄໍ ອນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ເມ ອນຸປ຺ປນ຺ນາ ເຈວ ໂຠຄາ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອຸປ຺ປນ຺ນາ ຈ ໂຠຄາ ປຣິກ຺ຂຍໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ; ສມຊ຺ຊາຠິຈຣຓໍ ອນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ເມ… ຊຸຕປ຺ປມາທຏ຺ຐານານຸໂຍຄໍ ອນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ເມ… ປາປມິຕ຺ຕານຸໂຍຄໍ ອນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ເມ ອນຸປ຺ປນ຺ນາ ເຈວ ໂຠຄາ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອຸປ຺ປນ຺ນາ ຈ ໂຠຄາ ປຣິກ຺ຂຍໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ; ອາລສ຺ຍານຸໂຍຄໍ ອນຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ເມ ອນຸປ຺ປນ຺ນາ ເຈວ ໂຠຄາ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອຸປ຺ປນ຺ນາ ຈ ໂຠຄາ ປຣິກ຺ຂຍໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີ’’ຕິ ເອວໍ ຎາຓໍ ກຕ຺ວາ ຉ ໂຠຄານໍ ອປາຍມຸຂານິ ນ ເສວຕິ, ຉ ໂຠຄານໍ ອາຍມຸຂານິ ເສວຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕຓ຺ຫາວິນິຈ຺ຉຍໍ ກໂຣຕິ.

ອຖ ວາ ກສິຍາ ວາ ວຓິຊ຺ຊາຍ ວາ ໂຄຣກ຺ເຂນ ວາ ອິສ຺ສຕ຺ເຖນ [ອິສ຺ສຕ຺ເຕນ (ກ. ສີ. ກ.) ອິສຸ + ສຕ຺ຖ] ວາ ຣາຊໂປຣິເສນ ວາ ສິປ຺ປຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ປຏິປຊ຺ຊຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕຓ຺ຫາວິນິຈ຺ຉຍໍ ກໂຣຕິ. ກຖໍ ທິຏ຺ຐິວິນິຈ຺ຉຍໍ ກໂຣຕິ? ຈກ຺ຂຸສ຺ມິໍ ອຸປ຺ປນ຺ເນ ຊານາຕິ – ‘‘ອຕ຺ຕາ ເມ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ’’ຕິ, ຈກ຺ຂຸສ຺ມິໍ ອນ຺ຕຣຫິເຕ ຊານາຕິ – ‘‘ອຕ຺ຕາ ເມ ອນ຺ຕຣຫິໂຕ ວິຄໂຕ ເມ ອຕ຺ຕາ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ທິຏ຺ຐິວິນິຈ຺ຉຍໍ ກໂຣຕິ. ໂສຕສ຺ມິໍ… ຆານສ຺ມິໍ… ຊິວ຺ຫາຍ… ກາຍສ຺ມິໍ… ຣູປສ຺ມິໍ… ສທ຺ທສ຺ມິໍ… ຄນ຺ຘສ຺ມິໍ… ຣສສ຺ມິໍ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພສ຺ມິໍ ອຸປ຺ປນ຺ເນ ຊານາຕິ – ‘‘ອຕ຺ຕາ ເມ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ’’ຕິ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ພສ຺ມິໍ ອນ຺ຕຣຫິເຕ ຊານາຕິ – ‘‘ອຕ຺ຕາ ເມ ອນ຺ຕຣຫິໂຕ ວິຄໂຕ ເມ ອຕ຺ຕາ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ທິຏ຺ຐິວິນິຈ຺ຉຍໍ ກໂຣຕິ ຊເນຕິ ສຎ຺ຊເນຕິ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ. ຊນ຺ຕູຕິ ສຕ຺ໂຕ ນໂຣ ມານໂວ…ເປ… ມນຸໂຊ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ …ເປ… ອາຍຕນໂລເກຕິ – ວິນິຈ຺ຉຍໍ ກຸພ຺ພຕິ ຊນ຺ຕຸ ໂລເກ.

ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສາຕໍ ອສາຕນ຺ຕິ ຍມາຫຸ ໂລເກ, ຕມູປນິສ຺ສາຍ ປໂຫຕິ ຉນ຺ໂທ;

ຣູເປສຸ ທິສ຺ວາ ວິຠວໍ ຠວຎ຺ຈ, ວິນິຈ຺ຉຍໍ ກຸພ຺ພຕິ ຊນ຺ຕຸ ໂລເກ’’ຕິ.

໑໐໓.

ໂກໂຘ ໂມສວຊ຺ຊຎ຺ຈ ກຖໍກຖາ ຈ, ເອເຕປິ ຘມ຺ມາ ທ຺ວຍເມວ ສນ຺ເຕ;

ກຖໍກຖີ ຎາຓປຖາຍ ສິກ຺ເຂ, ຎຕ຺ວາ ປວຸຕ຺ຕາ ສມເຓນ ຘມ຺ມາ.

ໂກໂຘ ໂມສວຊ຺ຊຎ຺ຈ ກຖໍກຖາ ຈາຕິ. ໂກໂຘຕິ ໂຍ ເອວຣູໂປ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອາຆາໂຕ ປຏິຆາໂຕ…ເປ… ໂມສວຊ຺ຊໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຸສາວາໂທ. ກຖໍກຖາ ວຸຈ຺ຈຕິ ວິຈິກິຈ຺ຉາ. ອິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍປິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ອນິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍປິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ. ອິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍປິ ມຸສາວາໂທ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ອນິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍປິ ມຸສາວາໂທ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ອິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍປິ ກຖໍກຖາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ອນິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍປິ ກຖໍກຖາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ກຖໍ ອນິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ? ປກຕິຍາ ອນິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ. ອນຕ຺ຖໍ ເມ ອຈຣີຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ອນຕ຺ຖໍ ເມ ຈຣຕີຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ອນຕ຺ຖໍ ເມ ຈຣິສ຺ສຕີຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ; ປິຍສ຺ສ ເມ ມນາປສ຺ສ ອນຕ຺ຖໍ ອຈຣິ … ອນຕ຺ຖໍ ຈຣຕິ… ອນຕ຺ຖໍ ຈຣິສ຺ສຕີຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ; ອປ຺ປິຍສ຺ສ ເມ ອມນາປສ຺ສ ອຕ຺ຖໍ ອຈຣິ… ອຕ຺ຖໍ ຈຣຕິ… ອຕ຺ຖໍ ຈຣິສ຺ສຕີຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ. ເອວໍ ອນິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ.

ກຖໍ ອິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ? ອິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ອຈ຺ເຉທສງ຺ກິໂນປິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ອຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ເຕປິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ອຈ຺ຉິນ຺ເນປິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ. ອິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ວິປຣິຓາມສງ຺ກິໂນປິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ວິປຣິຓາມນ຺ເຕປິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ວິປຣິຓເຕປິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ. ເອວໍ ອິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ.

ກຖໍ ອນິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ມຸສາວາໂທ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ອນ຺ທຸພນ຺ຘເນນ [ອທ຺ທຸພນ຺ຘເນນ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ວາ ພທ຺ໂຘ [ພນ຺ໂຘ (ສ຺ຍາ. ກ.)]; ຕສ຺ສ ພນ຺ຘນສ຺ສ ໂມກ຺ຂຕ຺ຖາຍ ສມ຺ປຊານມຸສາ ຠາສຕິ… ຣຊ຺ຊຸພນ຺ຘເນນ ວາ ພທ຺ໂຘ… ສງ຺ຂລິກພນ຺ຘເນນ ວາ ພທ຺ໂຘ… ເວຕ຺ຕພນ຺ຘເນນ ວາ ພທ຺ໂຘ… ລຕາພນ຺ຘເນນ ວາ ພທ຺ໂຘ… ປກ຺ເຂປພນ຺ຘເນນ ວາ ພທ຺ໂຘ… ປຣິກ຺ເຂປພນ຺ຘເນນ ວາ ພທ຺ໂຘ… ຄາມນິຄມນຄຣຣຏ຺ຐພນ຺ຘເນນ ວາ ພທ຺ໂຘ… ຊນປທພນ຺ຘເນນ ວາ ພທ຺ໂຘ; ຕສ຺ສ ພນ຺ຘນສ຺ສ ໂມກ຺ຂຕ຺ຖາຍ ສມ຺ປຊານມຸສາ ຠາສຕິ. ເອວໍ ອນິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ມຸສາວາໂທ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ.

ກຖໍ ອິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ມຸສາວາໂທ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ມນາປິການໍ [ມນາປານໍ (ສີ.)] ຣູປານໍ ເຫຕຸ ສມ຺ປຊານມຸສາ ຠາສຕິ… ມນາປິການໍ ສທ຺ທານໍ… ຄນ຺ຘານໍ… ຣສານໍ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພານໍ ເຫຕຸ… ຈີວຣເຫຕຸ… ປິຓ຺ຑປາຕເຫຕຸ… ເສນາສນເຫຕຸ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣເຫຕຸ ສມ຺ປຊານມຸສາ ຠາສຕິ. ເອວໍ ອິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ມຸສາວາໂທ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ກຖໍ ອນິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ກຖໍກຖາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ? ‘‘ມຸຈ຺ຈິສ຺ສາມິ [ມຸຎ຺ຈິສ຺ສາມິ (ສີ.)] ນຸ ໂຂ ຈກ຺ຂຸໂຣຄໂຕ, ນ ນຸ ໂຂ ມຸຈ຺ຈິສ຺ສາມິ ຈກ຺ຂຸໂຣຄໂຕ. ມຸຈ຺ຈິສ຺ສາມິ ນຸ ໂຂ ໂສຕໂຣຄໂຕ… ຆານໂຣຄໂຕ… ຊິວ຺ຫາໂຣຄໂຕ… ກາຍໂຣຄໂຕ… ສີສໂຣຄໂຕ… ກຓ຺ຓໂຣຄໂຕ… ມຸຂໂຣຄໂຕ… ມຸຈ຺ຈິສ຺ສາມິ ນຸ ໂຂ ທນ຺ຕໂຣຄໂຕ, ນ ນຸ ໂຂ ມຸຈ຺ຈິສ຺ສາມິ ທນ຺ຕໂຣຄໂຕ’’ຕິ. ເອວໍ ອນິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ກຖໍກຖາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ກຖໍ ອິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ກຖໍກຖາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ? ‘‘ລຠິສ຺ສາມິ ນຸ ໂຂ ມນາປິເກ [ມນາປິເຍ (ສີ. ກ.)] ຣູເປ, ນ ນຸ ໂຂ ລຠິສ຺ສາມິ ມນາປິເກ ຣູເປ. ລຠິສ຺ສາມິ ນຸ ໂຂ ມນາປິເກ ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ… ກຸລໍ… ຄຓໍ… ອາວາສໍ… ລາຠໍ… ຍສໍ… ປສໍສໍ… ສຸຂໍ… ຈີວຣໍ… ປິຓ຺ຑປາຕໍ… ເສນາສນໍ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣ’’ນ຺ຕິ. ເອວໍ ອິຏ຺ຐໍ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ກຖໍກຖາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ – ໂກໂຘ ໂມສວຊ຺ຊຎ຺ຈ ກຖໍກຖາ ຈ.

ເອເຕປິ ຘມ຺ມາ ທ຺ວຍເມວ ສນ຺ເຕຕິ. ສາຕາສາເຕ ສນ຺ເຕ, ສຸຂທຸກ຺ເຂ ສນ຺ເຕ, ໂສມນສ຺ສໂທມນສ຺ເສ ສນ຺ເຕ, ອິຏ຺ຐານິຏ຺ເຐ ສນ຺ເຕ, ອນຸນຍປຏິເຆ ສນ຺ເຕ ສໍວິຊ຺ຊມາເນ ອຕ຺ຖິ ອຸປລພ຺ຠມາເນຕິ – ເອເຕປິ ຘມ຺ມາ ທ຺ວຍເມວ ສນ຺ເຕ.

ກຖໍກຖີ ຎາຓປຖາຍ ສິກ຺ເຂຕິ. ຎາຓມ຺ປິ ຎາຓປໂຖ, ຎາຓສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓມ຺ປິ ຎາຓປໂຖ, ຎາຓສຫຠຸໂນປິ ຘມ຺ມາ ຎາຓປໂຖ. ຍຖາ ອຣິຍມຄ຺ໂຄ ອຣິຍປໂຖ, ເທວມຄ຺ໂຄ ເທວປໂຖ, ພ຺ຣຫ຺ມມຄ຺ໂຄ ພ຺ຣຫ຺ມປໂຖ; ເອວເມວ ຎາຓມ຺ປິ ຎາຓປໂຖ, ຎາຓສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓມ຺ປິ ຎາຓປໂຖ, ຎາຓສຫຠຸໂນປິ ຘມ຺ມາ ຎາຓປໂຖ.

ສິກ຺ເຂຕິ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາ – ອຘິສີລສິກ຺ຂາ, ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ, ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ. ກຕມາ ອຘິສີລສິກ຺ຂາ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ສີລວາ ໂຫຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວຣສໍວຸໂຕ ວິຫຣຕິ ອາຈາຣໂຄຈຣສມ຺ປນ຺ໂນ, ອຓຸມຕ຺ເຕສຸ ວຊ຺ເຊສຸ ຠຍທສ຺ສາວີ, ສມາທາຍ ສິກ຺ຂຕິ ສິກ຺ຂາປເທສຸ, ຂຸທ຺ທໂກ ສີລກ຺ຂນ຺ໂຘ… ມຫນ຺ໂຕ ສີລກ຺ຂນ຺ໂຘ… ສີລໍ ປຕິຏ຺ຐາ ອາທິ ຈຣຓໍ ສໍຍໂມ ສໍວໂຣ ມຸຂໍ ປມຸຂໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ສມາປຕ຺ຕິຍາ – ອຍໍ ອຘິສີລສິກ຺ຂາ. ກຕມາ ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ວິວິຈ຺ເຈວ ກາເມຫິ…ເປ… ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ – ອຍໍ ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ. ກຕມາ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ປຎ຺ຎວາ ໂຫຕິ, ອຸທຍຕ຺ຖຄາມິນິຍາ ປຎ຺ຎາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອຣິຍາຍ ນິພ຺ເພຘິກາຍ ສມ຺ມາທຸກ຺ຂກ຺ຂຍຄາມິນິຍາ. ໂສ ‘‘ອິທໍ ທຸກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ…ເປ… ‘‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ‘‘ອິເມ ອາສວາ’’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ…ເປ… ‘‘ອຍໍ ອາສວນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ – ອຍໍ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ.

ກຖໍກຖີ ຎາຓປຖາຍ ສິກ຺ເຂຕິ. ກຖໍກຖີ ປຸຄ຺ຄໂລ ສກງ຺ໂຂ ສວິເລໂຂ ສທ຺ເວຬ຺ຫໂກ ສວິຈິກິຈ຺ໂຉ, ຎາຓາຘິຄມາຍ ຎາຓຜຸສນາຍ ຎາຓສຈ຺ຉິກິຣິຍາຍ ອຘິສີລມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອຘິຈິຕ຺ຕມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອຘິປຎ຺ຎມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ; ອິມາ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາໂຍ ອາວຊ຺ຊນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປສ຺ສນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຈ຺ຈເວກ຺ຂນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຈິຕ຺ຕໍ ອຘິຏ຺ຐຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ສທ຺ຘາຍ ອຘິມຸຈ຺ຈນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ວີຣິຍໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ສຕິໍ ອຸປຏ຺ຐຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຈິຕ຺ຕໍ ສມາທຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຎ຺ຎາຍ ປຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ອຠິຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ປຣິຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຫາຕພ຺ພໍ ປຊຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຠາເວຕພ຺ພໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພໍ ສຈ຺ຉິກໂຣນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ ອາຈເຣຍ຺ຍ ສມາຈເຣຍ຺ຍ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ກຖໍກຖີ ຎາຓປຖາຍ ສິກ຺ເຂ.

ຎຕ຺ວາ ປວຸຕ຺ຕາ ສມເຓນ ຘມ຺ມາຕິ. ຎຕ຺ວາຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ວຸຕ຺ຕາ ປວຸຕ຺ຕາ ອາຈິກ຺ຂິຕາ ເທສິຕາ ປຎ຺ຎປິຕາ ປຏ຺ຐປິຕາ ວິວຏາ ວິຠຕ຺ຕາ ອຸຕ຺ຕານີກຕາ [ອຸຕ຺ຕານິໍ ກຕາ (ກ.)] ປກາສິຕາ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ວຸຕ຺ຕາ ປວຸຕ຺ຕາ ອາຈິກ຺ຂິຕາ ເທສິຕາ ປຎ຺ຎປິຕາ ປຏ຺ຐປິຕາ ວິວຏາ ວິຠຕ຺ຕາ ອຸຕ຺ຕານີກຕາ ປກາສິຕາ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ… ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ… ‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຊາຕິປຈ຺ຈຍາ ຊຣາມຣຓ’’ນ຺ຕິ… ‘‘ອວິຊ຺ຊານິໂຣຘາ ສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຊາຕິນິໂຣຘາ ຊຣາມຣຓນິໂຣໂຘ’’ຕິ… ‘‘ອິທໍ ທຸກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ…ເປ… ‘‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ… ‘‘ອິເມ ອາສວາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ອຍໍ ອາສວນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ… ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ’’ຕິ… ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ’’ຕິ… ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ປຫາຕພ຺ພາ’’ຕິ… ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ’’ຕິ… ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພາ’’ຕິ… ຉນ຺ນໍ ຜສ຺ສາຍຕນານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ… ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘານໍ… ຈຕຸນ຺ນໍ ມຫາຠູຕານໍ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ວຸຕ຺ຕາ ປວຸຕ຺ຕາ ອາຈິກ຺ຂິຕາ ເທສິຕາ ປຎ຺ຎປິຕາ ປຏ຺ຐປິຕາ ວິວຏາ ວິຠຕ຺ຕາ ອຸຕ຺ຕານີກຕາ ປກາສິຕາ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ອຠິຎ຺ຎາຍາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມໍ ເທເສມິ, ໂນ ອນຠິຎ຺ຎາຍ. ສນິທານາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມໍ ເທເສມິ, ໂນ ອນິທານໍ. ສປ຺ປາຏິຫາຣິຍາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມໍ ເທເສມິ, ໂນ ອປ຺ປາຏິຫາຣິ