📜

ນໂມ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອຣຫໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ

ຂຸທ຺ທກນິກາເຍ

ຈູຬນິທ຺ເທສປາຬິ

ປາຣາຍນວຄ຺ໂຄ

ວຕ຺ຖຸຄາຖາ

໑.

ໂກສລານໍ ປຸຣາ ຣມ຺ມາ, ອຄມາ ທກ຺ຂິຓາປຖໍ;

ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎໍ ປຕ຺ຖຍາໂນ, ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ມນ຺ຕປາຣຄູ.

໒.

ໂສ ອສ຺ສກສ຺ສ ວິສເຍ, ມຬກສ຺ສ [ອຬກສ຺ສ (ສຸ. ນິ. ໙໘໓) ມຸຬກສ຺ສ (ສ຺ຍາ.), ມູຬ຺ຫກສ຺ສ (ກ.)] ສມາສເນ [ສມາສນ຺ເນ (ກ.)];

ວສິ ໂຄຘາວຣີກູເລ, ອຸຎ຺ເຉນ ຈ ຜເລນ ຈ.

໓.

ຕສ຺ເສວ [ຕໍເຍວ (ກ.) ອຏ຺ຐກຖາ ໂອໂລເກຕພ຺ພາ] ອຸປນິສ຺ສາຍ, ຄາໂມ ຈ ວິປຸໂລ ອຫຸ;

ຕໂຕ ຊາເຕນ ອາເຍນ, ມຫາຍຎ຺ຎມກປ຺ປຍິ.

໔.

ມຫາຍຎ຺ຎໍ ຍຊິຕ຺ວານ, ປຸນ ປາວິສິ ອສ຺ສມໍ;

ຕສ຺ມິໍ ປຏິປວິຏ຺ຐມ຺ຫິ, ອຎ຺ໂຎ ອາຄຎ຺ຉິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ.

໕.

ອຸຄ຺ຆຏ຺ຏປາໂທ ຕສິໂຕ [ຕສ຺ສິໂຕ (ກ.)], ປງ຺ກທນ຺ໂຕ ຣຊສ຺ສິໂຣ;

ໂສ ຈ ນໍ ອຸປສງ຺ກມ຺ມ, ສຕານິ ປຎ຺ຈ ຍາຈຕິ.

໖.

ຕເມນໍ ພາວຣີ ທິສ຺ວາ, ອາສເນນ ນິມນ຺ຕຍິ;

ສຸຂຎ຺ຈ ກຸສລໍ ປຸຈ຺ຉິ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິ [ວຈນມພ຺ຣຸວິ (ສີ.)].

໗.

‘‘ຍໍ ໂຂ ມມ ເທຍ຺ຍຘມ຺ມໍ, ສພ຺ພໍ ວິສຊ຺ຊິຕໍ ມຍາ;

ອນຸຊານາຫິ ເມ ພ຺ຣຫ຺ເມ, ນຕ຺ຖິ ປຎ຺ຈສຕານິ ເມ’’.

໘.

‘‘ສເຈ ເມ ຍາຈມານສ຺ສ, ຠວໍ ນານຸປທສ຺ສຕິ [ປເທສ຺ສຕິ (ກ.)];

ສຕ຺ຕເມ ທິວເສ ຕຸຍ຺ຫໍ, ມຸທ຺ຘາ ຜລຕຸ ສຕ຺ຕຘາ’’.

໙.

ອຠິສງ຺ຂຣິຕ຺ວາ ກຸຫໂກ, ເຠຣວໍ ໂສ ອກິຕ຺ຕຍິ;

ຕສ຺ສ ຕໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ພາວຣີ ທຸກ຺ຂິໂຕ ອຫຸ.

໑໐.

ອຸສ຺ສຸສ຺ສຕິ ອນາຫາໂຣ, ໂສກສລ຺ລສມປ຺ປິໂຕ;

ອໂຖປິ ເອວໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ, ຌາເນ ນ ຣມຕີ ມໂນ.

໑໑.

ອຸຕ຺ຣສ຺ຕໍ ທຸກ຺ຂິຕໍ ທິສ຺ວາ, ເທວຕາ ອຕ຺ຖກາມິນີ;

ພາວຣິໍ ອຸປສງ຺ກມ຺ມ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິ.

໑໒.

‘‘ນ ໂສ ມຸທ຺ຘໍ ປຊານາຕິ, ກຸຫໂກ ໂສ ຘນຕ຺ຖິໂກ;

ມຸທ຺ຘນິ ມຸທ຺ຘປາເຕ [ມຸທ຺ຘນິມ຺ມຸທ຺ຘປາເຕ (ກ.)] ວາ, ຎາຓໍ ຕສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊຕິ’’.

໑໓.

‘‘ໂຠຕີ [ໂຠຕິ (ກ.)] ຈຣຫິ ຊານາຕິ, ຕໍ ເມ ອກ຺ຂາຫິ ປຸຈ຺ຉິຕາ;

ມຸທ຺ຘໍ ມຸທ຺ຘາຘິປາຕຎ຺ຈ [ມຸທ຺ຘາຕິປາຕຎ຺ຈ (ກ.)], ຕໍ ສຸໂຓມ ວໂຈ ຕວ’’.

໑໔.

‘‘ອຫມ຺ເປຕໍ ນ ຊານາມິ, ຎາຓໍ ເມຕ຺ຖ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;

ມຸທ຺ຘນິ ມຸທ຺ຘາຘິປາເຕ ຈ, ຊິນານຎ຺ເຫຕ຺ຖ [ຊນານຎ຺ເຫຕ຺ຖ (ກ.)] ທສ຺ສນໍ’’.

໑໕.

‘‘ອຖ ໂກ ຈຣຫິ [ໂຍ ຈຣຕິ (ກ.)] ຊານາຕິ, ອສ຺ມິໍ ປຖວິມຓ຺ຑເລ [ປຸຖວິມຓ຺ຑເລ (ສີ.)];

ມຸທ຺ຘໍ ມຸທ຺ຘາຘິປາຕຎ຺ຈ, ຕໍ ເມ ອກ຺ຂາຫິ ເທວເຕ’’.

໑໖.

‘‘ປຸຣາ ກປິລວຕ຺ຖຸມ຺ຫາ, ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ໂລກນາຍໂກ;

ອປຈ຺ໂຈ ໂອກ຺ກາກຣາຊສ຺ສ, ສກ຺ຍປຸຕ຺ໂຕ ປຠງ຺ກໂຣ.

໑໗.

‘‘ໂສ ຫິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ສພ຺ພຘມ຺ມານ ປາຣຄູ;

ສພ຺ພາຠິຎ຺ຎາພລປ຺ປຕ຺ໂຕ [ຜລປ຺ປຕ຺ໂຕ (ກ.)], ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸມາ;

ສພ຺ພກມ຺ມກ຺ຂຍໍ ປຕ຺ໂຕ, ວິມຸຕ຺ໂຕ ອຸປຘິກ຺ຂເຍ.

໑໘.

‘‘ພຸທ຺ໂຘ ໂສ ຠຄວາ ໂລເກ, ຘມ຺ມໍ ເທເສຕິ ຈກ຺ຂຸມາ;

ຕໍ ຕ຺ວໍ ຄນ຺ຕ຺ວານ ປຸຈ຺ຉສ຺ສຸ, ໂສ ເຕ ຕໍ ພ຺ຍາກຣິສ຺ສຕິ’’.

໑໙.

ສມ຺ພຸທ຺ໂຘຕິ ວໂຈ ສຸຕ຺ວາ, ອຸທຄ຺ໂຄ ພາວຣີ ອຫຸ;

ໂສກສ຺ສ ຕນຸໂກ ອາສິ, ປີຕິຎ຺ຈ ວິປຸລໍ ລຠິ.

໒໐.

ໂສ ພາວຣີ ອຕ຺ຕມໂນ ອຸທຄ຺ໂຄ, ຕໍ ເທວຕໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ເວທຊາໂຕ;

‘‘ກຕມມ຺ຫິ ຄາເມ ນິຄມມ຺ຫິ ວາ ປນ, ກຕມມ຺ຫິ ວາ ຊນປເທ ໂລກນາໂຖ;

ຍຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວານ ປສ຺ເສມຸ, ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ ທ຺ວິປທຸຕ຺ຕມໍ’’.

໒໑.

‘‘ສາວຕ຺ຖິຍໍ ໂກສລມນ຺ທິເຣ ຊິໂນ, ປຫູຕປຎ຺ໂຎ ວຣຠູຣິເມຘໂສ;

ໂສ ສກ຺ຍປຸຕ຺ໂຕ ວິຘຸໂຣ ອນາສໂວ, ມຸທ຺ຘາຘິປາຕສ຺ສ ວິທູ ນຣາສໂຠ’’.

໒໒.

ຕໂຕ ອາມນ຺ຕຍີ ສິສ຺ເສ, ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ມນ຺ຕປາຣຄູ [ປາຣເຄ (ສ຺ຍາ.)];

‘‘ເອຖ ມາຓວາ ອກ຺ຂິສ຺ສໍ, ສຸຓາຖ ວຈນໍ ມມ.

໒໓.

‘‘ຍສ຺ເສໂສ ທຸລ຺ລໂຠ ໂລເກ, ປາຕຸຠາໂວ ອຠິຓ຺ຫໂສ;

ສ຺ວາຊ຺ຊ ໂລກມ຺ຫິ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ, ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ອິຕິ ວິສ຺ສຸໂຕ;

ຂິປ຺ປໍ ຄນ຺ຕ຺ວານ ສາວຕ຺ຖິໍ, ປສ຺ສວ຺ໂຫ ທ຺ວິປທຸຕ຺ຕມໍ’’.

໒໔.

‘‘ກຖໍ ຈຣຫິ ຊາເນມຸ, ທິສ຺ວາ ພຸທ຺ໂຘຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;

ອຊານຕໍ ໂນ ປພ຺ຣູຫິ, ຍຖາ ຊາເນມຸ ຕໍ ມຍໍ’’.

໒໕.

‘‘ອາຄຕານິ ຫິ ມນ຺ເຕສຸ, ມຫາປຸຣິສລກ຺ຂຓາ;

ທ຺ວຕ຺ຕິໍສານິ ຈ ພ຺ຍາກ຺ຂາຕາ, ສມຕ຺ຕາ ອນຸປຸພ຺ພໂສ.

໒໖.

‘‘ຍສ຺ເສເຕ ໂຫນ຺ຕິ ຄຕ຺ເຕສຸ, ມຫາປຸຣິສລກ຺ຂຓາ;

ທ຺ເວເຍວ ຕສ຺ສ ຄຕິໂຍ, ຕຕິຍາ ຫິ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.

໒໗.

‘‘ສເຈ ອຄາຣໍ ອາວສຕິ, ວິເຊຍ຺ຍ ປຖວິໍ ອິມໍ;

ອທຓ຺ເຑນ ອສຕ຺ເຖນ, ຘມ຺ເມນ ອນຸສາສຕິ.

໒໘.

‘‘ສເຈ ຈ ໂສ ປພ຺ພຊຕິ, ອຄາຣາ ອນຄາຣິຍໍ;

ວິວຏ຺ຏຈ຺ຉໂທ [ວິວຕ຺ຕຈ຺ຉທ຺ໂທ (ສີ.)] ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ອຣຫາ ຠວຕິ ອນຸຕ຺ຕໂຣ.

໒໙.

‘‘ຊາຕິໍ ໂຄຕ຺ຕຎ຺ຈ ລກ຺ຂຓໍ, ມນ຺ເຕ ສິສ຺ເສ ປຸນາປເຣ;

ມຸທ຺ຘໍ ມຸທ຺ຘາຘິປາຕຎ຺ຈ, ມນສາເຍວ ປຸຈ຺ຉຖ.

໓໐.

‘‘ອນາວຣຓທສ຺ສາວີ, ຍທິ ພຸທ຺ໂຘ ຠວິສ຺ສຕິ;

ມນສາ ປຸຈ຺ຉິເຕ ປຎ຺ເຫ, ວາຈາຍ ວິສຊ຺ຊິສ຺ສຕິ’’ [ວິສ຺ສຊິສ຺ສຕິ (ກ.)].

໓໑.

ພາວຣິສ຺ສ ວໂຈ ສຸຕ຺ວາ, ສິສ຺ສາ ໂສຬສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;

ອຊິໂຕ ຕິສ຺ສເມຕ຺ເຕຍ຺ໂຍ, ປຸຓ຺ຓໂກ ອຖ ເມຕ຺ຕຄູ.

໓໒.

ໂຘຕໂກ ອຸປສີໂວ ຈ, ນນ຺ໂທ ຈ ອຖ ເຫມໂກ;

ໂຕເທຍ຺ຍ-ກປ຺ປາ ທຸຠໂຍ, ຊຕຸກຓ຺ຓີ ຈ ປຓ຺ຑິໂຕ.

໓໓.

ຠທ຺ຣາວຸໂຘ ອຸທໂຍ ຈ, ໂປສາໂລ ຈາປິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ;

ໂມຆຣາຊາ ຈ ເມຘາວີ, ປິງ຺ຄິໂຍ ຈ ມຫາອິສິ.

໓໔.

ປຈ຺ເຈກຄຓິໂນ ສພ຺ເພ, ສພ຺ພໂລກສ຺ສ ວິສ຺ສຸຕາ;

ຌາຍີ ຌານຣຕາ ຘີຣາ, ປຸພ຺ພວາສນວາສິຕາ.

໓໕.

ພາວຣິໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ, ກຕ຺ວາ ຈ ນໍ ປທກ຺ຂິຓໍ;

ຊຏາຊິນຘຣາ ສພ຺ເພ, ປກ຺ກາມຸໍ ອຸຕ຺ຕຣາມຸຂາ.

໓໖.

ມຬກສ຺ສ ປຕິຏ຺ຐານໍ, ປຸຣມາຫິສ຺ສຕິໍ [ປຸຣມາຫິຍຕິ (ກ.)] ຕທາ [ສທາ (ກ.)];

ອຸຊ຺ເຊນິຎ຺ຈາປິ ໂຄນທ຺ຘໍ, ເວທິສໍ ວນສວ຺ຫຍໍ.

໓໗.

ໂກສມ຺ພິຎ຺ຈາປິ ສາເກຕໍ, ສາວຕ຺ຖິຎ຺ຈ ປຸຣຸຕ຺ຕມໍ;

ເສຕພ຺ຍໍ ກປິລວຕ຺ຖຸໍ, ກຸສິນາຣຎ຺ຈ ມນ຺ທິຣໍ.

໓໘.

ປາວຎ຺ຈ ໂຠຄນຄຣໍ, ເວສາລິໍ ມາຄຘໍ ປຸຣໍ;

ປາສາຓກໍ ເຈຕິຍຎ຺ຈ, ຣມຓີຍໍ ມໂນຣມໍ.

໓໙.

ຕສິໂຕວຸທກໍ ສີຕໍ, ມຫາລາຠໍວ ວາຓິໂຊ;

ຉາຍໍ ຆມ຺ມາຠິຕຕ຺ໂຕວ ຕຸຣິຕາ ປພ຺ພຕມາຣຸຫຸໍ.

໔໐.

ຠຄວາ ຕມ຺ຫິ ສມເຍ, ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆປຸຣກ຺ຂໂຕ;

ຠິກ຺ຂູນໍ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕິ, ສີໂຫວ ນທຕີ ວເນ.

໔໑.

ອຊິໂຕ ອທ຺ທສ ພຸທ຺ຘໍ, ປີຕຣໍສິໍວ [ຊິຕຣໍສິໍ ສີຕຣໍສິໍ (ກ.), ວີຕຣໍສິໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຠາຓຸມໍ;

ຈນ຺ທໍ ຍຖາ ປນ຺ນຣເສ, ປຣິປູຣໍ [ປາຣິປູຣິໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ອຸປາຄຕໍ.

໔໒.

ອຖສ຺ສ ຄຕ຺ເຕ ທິສ຺ວານ, ປຣິປູຣຎ຺ຈ ພ຺ຍຎ຺ຊນໍ;

ເອກມນ຺ຕໍ ຐິໂຕ ຫຏ຺ໂຐ, ມໂນປຎ຺ເຫ ອປຸຈ຺ຉຖ.

໔໓.

‘‘ອາທິສ຺ສ ຊມ຺ມນໍ ພ຺ຣູຫິ, ໂຄຕ຺ຕໍ ພ຺ຣູຫິ ສລກ຺ຂຓໍ;

ມນ຺ເຕສຸ ປາຣມິໍ ພ຺ຣູຫິ, ກຕິ ວາເຈຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ’’.

໔໔.

‘‘ວີສໍ ວສ຺ສສຕໍ ອາຍຸ, ໂສ ຈ ໂຄຕ຺ເຕນ ພາວຣີ;

ຕີຓິສ຺ສ ລກ຺ຂຓາ ຄຕ຺ເຕ, ຕິຓ຺ຓໍ ເວທານ ປາຣຄູ.

໔໕.

‘‘ລກ຺ຂເຓ ອິຕິຫາເສ ຈ, ສນິຆຓ຺ຑຸສເກຏຸເຠ;

ປຎ຺ຈສຕານິ ວາເຈຕິ, ສຘມ຺ເມ ປາຣມິໍ ຄໂຕ’’.

໔໖.

‘‘ລກ຺ຂຓານໍ ປວິຈຍໍ, ພາວຣິສ຺ສ ນຣຸຕ຺ຕມ;

ຕຓ຺ຫຈ຺ຉິທ [ກງ຺ຂຈ຺ຉິທ (ກ.)] ປກາເສຫິ, ມາ ໂນ ກງ຺ຂາຍິຕໍ ອຫຸ’’.

໔໗.

‘‘ມຸຂໍ ຊິວ຺ຫາຍ ຉາເທຕິ, ອຸຓ຺ຓສ຺ສ ຠມຸກນ຺ຕເຣ;

ໂກໂສຫິຕໍ ວຕ຺ຖຄຸຍ຺ຫໍ, ເອວໍ ຊານາຫິ ມາຓວ’’.

໔໘.

ປຸຈ຺ຉຎ຺ຫິ ກິຎ຺ຈິ ອສຸຓນ຺ໂຕ, ສຸຕ຺ວາ ປຎ຺ເຫ ວິຍາກເຕ;

ວິຈິນ຺ເຕຕິ ຊໂນ ສພ຺ໂພ, ເວທຊາໂຕ ກຕຎ຺ຊລີ.

໔໙.

‘‘ໂກ ນຸ ເທໂວ ວາ ພ຺ຣຫ຺ມາ ວາ, ອິນ຺ໂທ ວາປິ ສຸຊມ຺ປຕິ;

ມນສາ ປຸຈ຺ຉິເຕ ປຎ຺ເຫ, ກເມຕໍ ປຏິຠາສຕິ.

໕໐.

‘‘ມຸທ຺ຘໍ ມຸທ຺ຘາຘິປາຕຎ຺ຈ, ພາວຣີ ປຣິປຸຈ຺ຉຕິ;

ຕໍ ພ຺ຍາກໂຣຫິ ຠຄວາ, ກງ຺ຂໍ ວິນຍ ໂນ ອິເສ’’.

໕໑.

‘‘ອວິຊ຺ຊາ ມຸທ຺ຘາຕິ ຊານາຫິ, ວິຊ຺ຊາ ມຸທ຺ຘາຘິປາຕິນີ;

ສທ຺ຘາສຕິສມາຘີຫິ, ຉນ຺ທວີຣິເຍນ ສໍຍຸຕາ’’.

໕໒.

ຕໂຕ ເວເທນ ມຫຕາ, ສນ຺ຖມ຺ເຠຕ຺ວານ ມາຓໂວ;

ເອກໍສໍ ອຊິນໍ ກຕ຺ວາ, ປາເທສຸ ສິຣສາ ປຕິ.

໕໓.

‘‘ພາວຣີ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ໂຠໂຕ, ສຫ ສິສ຺ເສຫິ ມາຣິສ;

ອຸທຄ຺ຄຈິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ, ປາເທ ວນ຺ທຕິ ຈກ຺ຂຸມ’’.

໕໔.

‘‘ສຸຂິໂຕ ພາວຣີ ໂຫຕຸ, ສຫ ສິສ຺ເສຫິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ;

ຕ຺ວຎ຺ຈາປິ ສຸຂິໂຕ ໂຫຫິ, ຈິຣໍ ຊີວາຫິ ມາຓວ.

໕໕.

‘‘ພາວຣິສ຺ສ ຈ ຕຸຍ຺ຫໍ ວາ, ສພ຺ເພສໍ ສພ຺ພສໍສຍໍ;

ກຕາວກາສາ ປຸຈ຺ຉວ຺ໂຫ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ມນສິຈ຺ຉຖ’’.

໕໖.

ສມ຺ພຸທ຺ເຘນ ກໂຕກາໂສ, ນິສີທິຕ຺ວານ ປຎ຺ຊລີ;

ອຊິໂຕ ປຐມໍ ປຎ຺ຫໍ, ຕຕ຺ຖ ປຸຈ຺ຉິ ຕຖາຄຕໍ.

ວຕ຺ຖຸຄາຖາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

໑. ອຊິຕມາຓວປຸຈ຺ຉາ

໕໗.

‘‘ເກນສ຺ສຸ ນິວຸໂຕ ໂລໂກ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຊິໂຕ]

ເກນສ຺ສຸ ນປ຺ປກາສຕິ;

ກິສ຺ສາຠິເລປນໍ ພ຺ຣູສິ, ກິໍສຸ ຕສ຺ສ ມຫພ຺ຠຍໍ’’.

໕໘.

‘‘ອວິຊ຺ຊາຍ ນິວຸໂຕ ໂລໂກ, [ອຊິຕາຕິ ຠຄວາ]

ເວວິຈ຺ຉາ ປມາທາ ນປ຺ປກາສຕິ;

ຊປ຺ປາຠິເລປນໍ ພ຺ຣູມິ, ທຸກ຺ຂມສ຺ສ ມຫພ຺ຠຍໍ’’.

໕໙.

‘‘ສວນ຺ຕິ ສພ຺ພຘິ ໂສຕາ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຊິໂຕ]

ໂສຕານໍ ກິໍ ນິວາຣຓໍ;

ໂສຕານໍ ສໍວຣໍ ພ຺ຣູຫິ, ເກນ ໂສຕາ ປິຘິຍ຺ຍເຣ’’.

໖໐.

‘‘ຍານິ ໂສຕານິ ໂລກສ຺ມິໍ, [ອຊິຕາຕິ ຠຄວາ]

ສຕິ ເຕສໍ ນິວາຣຓໍ;

ໂສຕານໍ ສໍວຣໍ ພ຺ຣູມິ, ປຎ຺ຎາເຍເຕ ປິຘິຍ຺ຍເຣ’’.

໖໑.

‘‘ປຎ຺ຎາ ເຈວ ສຕິ ຈາປິ [ສຕີ ເຈວ (ສີ.)], [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຊິໂຕ]

ນາມຣູປຎ຺ຈ ມາຣິສ;

ເອຕໍ ເມ ປຸຏ຺ໂຐ ປພ຺ຣູຫິ, ກຕ຺ເຖຕໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕິ’’.

໖໒.

‘‘ຍເມຕໍ ປຎ຺ຫໍ ອປຸຈ຺ຉິ, ອຊິຕ ຕໍ ວທາມິ ເຕ;

ຍຕ຺ຖ ນາມຎ຺ຈ ຣູປຎ຺ຈ, ອເສສໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕິ;

ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິໂຣເຘນ, ເອຕ຺ເຖຕໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕິ’’.

໖໓.

‘‘ເຍ ຈ ສງ຺ຂາຕຘມ຺ມາເສ, ເຍ ຈ ເສຂາ [ເສກ຺ຂາ (ກ.)] ປຸຖູ ອິຘ;

ເຕສໍ ເມ ນິປໂກ ອິຣິຍໍ, ປຸຏ຺ໂຐ ປພ຺ຣູຫິ ມາຣິສ’’.

໖໔.

‘‘ກາເມສຸ ນາຠິຄິຊ຺ເຌຍ຺ຍ, ມນສານາວິໂລ ສິຍາ;

ກຸສໂລ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ, ສໂຕ ຠິກ຺ຂຸ ປຣິພ຺ພເຊ’’ຕິ.

ອຊິຕມາຓວປຸຈ຺ຉາ ປຐມາ.

໒. ຕິສ຺ສເມຕ຺ເຕຍ຺ຍມາຓວປຸຈ຺ຉາ

໖໕.

‘‘ໂກຘ ສນ຺ຕຸສິໂຕ ໂລເກ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ຕິສ຺ສເມຕ຺ເຕຍ຺ໂຍ]

ກສ຺ສ ໂນ ສນ຺ຕິ ອິຎ຺ຊິຕາ;

ໂກ ອຸຠນ຺ຕມຠິຎ຺ຎາຍ, ມຊ຺ເຌ ມນ຺ຕາ ນ ລິປ຺ປຕິ [ນ ປິມ຺ປຕິ (ພຫູສຸ)];

ກໍ ພ຺ຣູສິ ມຫາປຸຣິໂສຕິ, ໂກ ອິຘ ສິພ຺ພິນິມຈ຺ຈຄາ’’ຕິ [ສິພ຺ພນິມຈ຺ຈຄາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)].

໖໖.

‘‘ກາເມສຸ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວາ, [ເມຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ ຠຄວາ]

ວີຕຕຓ຺ໂຫ ສທາ ສໂຕ;

ສງ຺ຂາຍ ນິພ຺ພຸໂຕ ຠິກ຺ຂຸ, ຕສ຺ສ ໂນ ສນ຺ຕິ ອິຎ຺ຊິຕາ.

໖໗.

‘‘ໂສ ອຸຠນ຺ຕມຠິຎ຺ຎາຍ, ມຊ຺ເຌ ມນ຺ຕາ ນ ລິປ຺ປຕິ;

ຕໍ ພ຺ຣູມິ ມຫາປຸຣິໂສຕິ, ໂສ ອິຘ ສິພ຺ພິນິມຈ຺ຈຄາ’’ຕິ.

ຕິສ຺ສເມຕ຺ເຕຍ຺ຍມາຓວປຸຈ຺ຉາ ທຸຕິຍາ.

໓. ປຸຓ຺ຓກມາຓວປຸຈ຺ຉາ

໖໘.

‘‘ອເນຊໍ ມູລທສ຺ສາວິໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ປຸຓ຺ຓໂກ]

ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມໍ;

ກິໍ ນິສ຺ສິຕາ ອິສໂຍ ມນຸຊາ, ຂຕ຺ຕິຍາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ເທວຕານໍ;

ຍຎ຺ຎມກປ຺ປຍິໍສຸ ປຸຖູຘ ໂລເກ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ’’.

໖໙.

‘‘ເຍ ເກຈິເມ ອິສໂຍ ມນຸຊາ, [ປຸຓ຺ຓກາຕິ ຠຄວາ]

ຂຕ຺ຕິຍາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ເທວຕານໍ;

ຍຎ຺ຎມກປ຺ປຍິໍສຸ ປຸຖູຘ ໂລເກ, ອາສີສມານາ ປຸຓ຺ຓກ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕໍ;

ຊຣໍ ສິຕາ ຍຎ຺ຎມກປ຺ປຍິໍສຸ’’.

໗໐.

‘‘ເຍ ເກຈິເມ ອິສໂຍ ມນຸຊາ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ປຸຓ຺ຓໂກ]

ຂຕ຺ຕິຍາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ເທວຕານໍ;

ຍຎ຺ຎມກປ຺ປຍິໍສຸ ປຸຖູຘ ໂລເກ, ກຈ຺ຈິສຸ ເຕ ຠຄວາ ຍຎ຺ຎປເຖ ອປ຺ປມຕ຺ຕາ;

ອຕາຣຸໍ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ມາຣິສ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ’’.

໗໑.

‘‘ອາສີສນ຺ຕິ ໂຖມຍນ຺ຕິ, ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕິ ຊຸຫນ຺ຕິ; [ປຸຓ຺ຓກາຕິ ຠຄວາ]

ກາມາຠິຊປ຺ປນ຺ຕິ ປຏິຈ຺ຈ ລາຠໍ, ເຕ ຍາຊໂຍຄາ ຠວຣາຄຣຕ຺ຕາ;

ນາຕຣິໍສຸ ຊາຕິຊຣນ຺ຕິ ພ຺ຣູມິ’’.

໗໒.

‘‘ເຕ ເຈ ນາຕຣິໍສຸ ຍາຊໂຍຄາ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ປຸຓ຺ຓໂກ]

ຍຎ຺ເຎຫິ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ມາຣິສ;

ອຖ ໂກ ຈຣຫິ ເທວມນຸສ຺ສໂລເກ, ອຕາຣິ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ມາຣິສ;

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ’’.

໗໓.

‘‘ສງ຺ຂາຍ ໂລກສ຺ມິ ປໂຣປຣານິ, [ປຸຓ຺ຓກາຕິ ຠຄວາ]

ຍສ຺ສິຎ຺ຊິຕໍ ນຕ຺ຖິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ;

ສນ຺ໂຕ ວິຘູໂມ ອນີໂຆ ນິຣາໂສ, ອຕາຣິ ໂສ ຊາຕິຊຣນ຺ຕິ ພ຺ຣູມີ’’ຕິ.

ປຸຓ຺ຓກມາຓວປຸຈ຺ຉາ ຕຕິຍາ.

໔. ເມຕ຺ຕຄູມາຓວປຸຈ຺ຉາ

໗໔.

‘‘ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ເມຕ຺ຕຄູ]

ມຎ຺ຎາມິ ຕໍ ເວທຄຸໍ ຠາວິຕຕ຺ຕໍ;

ກຸໂຕ ນຸ ທຸກ຺ຂາ ສມຸທາຄຕາ ອິເມ, ເຍ ເກຈິ ໂລກສ຺ມິມເນກຣູປາ’’.

໗໕.

‘‘ທຸກ຺ຂສ຺ສ ເວ ມໍ ປຠວໍ ອປຸຈ຺ຉສິ, [ເມຕ຺ຕຄູຕິ ຠຄວາ]

ຕໍ ເຕ ປວກ຺ຂາມິ ຍຖາ ປຊານໍ;

ອຸປຘິນິທານາ ປຠວນ຺ຕິ ທຸກ຺ຂາ, ເຍ ເກຈິ ໂລກສ຺ມິມເນກຣູປາ.

໗໖.

‘‘ໂຍ ເວ ອວິທ຺ວາ ອຸປຘິໍ ກໂຣຕິ, ປຸນປ຺ປຸນໍ ທຸກ຺ຂມຸເປຕິ ມນ຺ໂທ;

ຕສ຺ມາ ປຊານໍ ອຸປຘິໍ ນ ກຍິຣາ, ທຸກ຺ຂສ຺ສ ຊາຕິປ຺ປຠວານຸປສ຺ສີ’’.

໗໗.

‘‘ຍໍ ຕໍ ອປຸຈ຺ຉິມ຺ຫ ອກິຕ຺ຕຍີ ໂນ, ອຎ຺ຎໍ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມ ຕທິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫິ;

‘ກຖໍ ນຸ ຘີຣາ ວິຕຣນ຺ຕິ ໂອຆໍ, ຊາຕິໍ ຊຣໍ ໂສກປຣິທ຺ທວຎ຺ຈ’;

ຕໍ ເມ ມຸນິ ສາຘຸ ວິຍາກໂຣຫິ, ຕຖາ ຫິ ເຕ ວິທິໂຕ ເອສ ຘມ຺ໂມ’’.

໗໘.

‘‘ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ ເຕ ຘມ຺ມໍ, [ເມຕ຺ຕຄູຕິ ຠຄວາ]

ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມ ອນີຕິຫໍ;

ຍໍ ວິທິຕ຺ວາ ສໂຕ ຈຣໍ, ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກໍ’’.

໗໙.

‘‘ຕຎ຺ຈາຫໍ ອຠິນນ຺ທາມິ, ມເຫສິ ຘມ຺ມມຸຕ຺ຕມໍ;

ຍໍ ວິທິຕ຺ວາ ສໂຕ ຈຣໍ, ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກໍ’’.

໘໐.

‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມ຺ປຊານາສິ, [ເມຕ຺ຕຄູຕິ ຠຄວາ]

ອຸທ຺ຘໍ ອໂຘ ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌ;

ເອເຕສຸ ນນ຺ທິຎ຺ຈ ນິເວສນຎ຺ຈ, ປນຸຊ຺ຊ ວິຎ຺ຎາຓໍ ຠເວ ນ ຕິຏ຺ເຐ.

໘໑.

‘‘ເອວໍວິຫາຣີ ສໂຕ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ, ຠິກ຺ຂຸ ຈຣໍ ຫິຕ຺ວາ ມມາຍິຕານິ;

ຊາຕິໍ ຊຣໍ ໂສກປຣິທ຺ທວຎ຺ຈ, ອິເຘວ ວິທ຺ວາ ປຊເຫຍ຺ຍ ທຸກ຺ຂໍ’’.

໘໒.

‘‘ເອຕາຠິນນ຺ທາມິ ວໂຈ ມເຫສິໂນ, ສຸກິຕ຺ຕິຕໍ ໂຄຕມນູປຘີກໍ;

ອທ຺ຘາ ຫິ ຠຄວາ ປຫາສິ ທຸກ຺ຂໍ, ຕຖາ ຫິ ເຕ ວິທິໂຕ ເອສ ຘມ຺ໂມ.

໘໓.

‘‘ເຕ ຈາປິ ນູນປ຺ປຊເຫຍ຺ຍຸ ທຸກ຺ຂໍ, ເຍ ຕ຺ວໍ ມຸນິ ອຏ຺ຐິຕໍ ໂອວເທຍ຺ຍ;

ຕໍ ຕໍ ນມສ຺ສາມິ ສເມຈ຺ຈ ນາຄ, ອປ຺ເປວ ມໍ ຠຄວາ ອຏ຺ຐິຕໍ ໂອວເທຍ຺ຍ’’.

໘໔.

‘‘ຍໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ເວທຄຸມາຠິຊຎ຺ຎາ, ອກິຎ຺ຈນໍ ກາມຠເວ ອສຕ຺ຕໍ;

ອທ຺ຘາ ຫິ ໂສ ໂອຆມິມໍ ອຕາຣິ, ຕິຓ຺ໂຓ ຈ ປາຣໍ ອຂິໂລ ອກງ຺ໂຂ.

໘໕.

‘‘ວິທ຺ວາ ຈ ໂຍ ເວທຄູ ນໂຣ ອິຘ, ຠວາຠເວ ສງ຺ຄມິມໍ ວິສຊ຺ຊ;

ໂສ ວີຕຕຓ຺ໂຫ ອນີໂຆ ນິຣາໂສ, ອຕາຣິ ໂສ ຊາຕິຊຣນ຺ຕິ ພ຺ຣູມີ’’ຕິ.

ເມຕ຺ຕຄູມາຓວປຸຈ຺ຉາ ຈຕຸຕ຺ຖີ.

໕. ໂຘຕກມາຓວປຸຈ຺ຉາ

໘໖.

‘‘ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ໂຘຕໂກ]

ວາຈາຠິກງ຺ຂາມິ ມເຫສິ ຕຸຍ຺ຫໍ;

ຕວ ສຸຕ຺ວານ ນິຄ຺ໂຆສໍ, ສິກ຺ເຂ ນິພ຺ພານມຕ຺ຕໂນ’’.

໘໗.

‘‘ເຕນຫາຕປ຺ປໍ ກໂຣຫິ, [ໂຘຕກາຕິ ຠຄວາ]

ອິເຘວ ນິປໂກ ສໂຕ;

ອິໂຕ ສຸຕ຺ວານ ນິຄ຺ໂຆສໍ, ສິກ຺ເຂ ນິພ຺ພານມຕ຺ຕໂນ’’.

໘໘.

‘‘ປສ຺ສາມຫໍ ເທວມນຸສ຺ສໂລເກ, ອກິຎ຺ຈນໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓມິຣິຍມານໍ;

ຕໍ ຕໍ ນມສ຺ສາມິ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ, ປມຸຎ຺ຈ ມໍ ສກ຺ກ ກຖໍກຖາຫິ’’.

໘໙.

‘‘ນາຫໍ ສຫິສ຺ສາມິ ປໂມຈນາຍ, ກຖໍກຖິໍ ໂຘຕກ ກຎ຺ຈິ ໂລເກ;

ຘມ຺ມຎ຺ຈ ເສຏ຺ຐໍ ອຠິຊານມາໂນ [ອາຊານມາໂນ (ສີ. ສ຺ຍາ. ປີ.)], ເອວໍ ຕຸວໍ ໂອຆມິມໍ ຕເຣສິ’’.

໙໐.

‘‘ອນຸສາສ ພ຺ຣຫ຺ເມ ກຣຸຓາຍມາໂນ, ວິເວກຘມ຺ມໍ ຍມຫໍ ວິຊຎ຺ຎໍ;

ຍຖາຫໍ ອາກາໂສວ ອພ຺ຍາປຊ຺ຊມາໂນ, ອິເຘວ ສນ຺ໂຕ ອສິໂຕ ຈເຣຍ຺ຍໍ’’.

໙໑.

‘‘ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ ເຕ ສນ຺ຕິໍ, [ໂຘຕກາຕິ ຠຄວາ]

ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມ ອນີຕິຫໍ;

ຍໍ ວິທິຕ຺ວາ ສໂຕ ຈຣໍ, ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກໍ’’.

໙໒.

‘‘ຕຎ຺ຈາຫໍ ອຠິນນ຺ທາມິ, ມເຫສິ ສນ຺ຕິມຸຕ຺ຕມໍ;

ຍໍ ວິທິຕ຺ວາ ສໂຕ ຈຣໍ, ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກໍ’’.

໙໓.

‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມ຺ປຊານາສິ, [ໂຘຕກາຕິ ຠຄວາ]

ອຸທ຺ຘໍ ອໂຘ ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌ;

ເອຕໍ ວິທິຕ຺ວາ ສງ຺ໂຄຕິ ໂລເກ, ຠວາຠວາຍ ມາກາສິ ຕຓ຺ຫ’’ນ຺ຕິ.

ໂຘຕກມາຓວປຸຈ຺ຉາ ປຎ຺ຈມີ.

໖. ອຸປສີວມາຓວປຸຈ຺ຉາ

໙໔.

‘‘ເອໂກ ອຫໍ ສກ຺ກ ມຫນ຺ຕໂມຆໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຸປສີໂວ]

ອນິສ຺ສິໂຕ ໂນ ວິສຫາມິ ຕາຣິຕຸໍ;

ອາຣມ຺ມຓໍ ພ຺ຣູຫິ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ, ຍໍ ນິສ຺ສິໂຕ ໂອຆມິມໍ ຕເຣຍ຺ຍໍ’’.

໙໕.

‘‘ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎໍ ເປກ຺ຂມາໂນ ສຕິມາ, [ອຸປສີວາຕິ ຠຄວາ]

ນຕ຺ຖີຕິ ນິສ຺ສາຍ ຕຣສ຺ສຸ ໂອຆໍ;

ກາເມ ປຫາຍ ວິຣໂຕ ກຖາຫິ, ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍໍ ນຕ຺ຕມຫາຠິປສ຺ສ’’.

໙໖.

‘‘ສພ຺ເພສຸ ກາເມສຸ ໂຍ ວີຕຣາໂຄ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຸປສີໂວ]

ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎໍ ນິສ຺ສິໂຕ ຫິຕ຺ວາ ມຎ຺ຎໍ;

ສຎ຺ຎາວິໂມກ຺ເຂ ປຣເມ ວິມຸຕ຺ໂຕ [ຘິມຸຕ຺ໂຕ (ກ.)], ຕິຏ຺ເຐ ນຸ ໂສ ຕຕ຺ຖ ອນານຸຍາຍີ’’ [ອນານຸວາຍີ (ສ຺ຍາ. ກ.)].

໙໗.

‘‘ສພ຺ເພສຸ ກາເມສຸ ໂຍ ວີຕຣາໂຄ, [ອຸປສີວາຕິ ຠຄວາ]

ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎໍ ນິສ຺ສິໂຕ ຫິຕ຺ວາ ມຎ຺ຎໍ;

ສຎ຺ຎາວິໂມກ຺ເຂ ປຣເມ ວິມຸຕ຺ໂຕ, ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ ໂສ ຕຕ຺ຖ ອນານຸຍາຍີ’’.

໙໘.

‘‘ຕິຏ຺ເຐ ເຈ ໂສ ຕຕ຺ຖ ອນານຸຍາຍີ, ປູຄມ຺ປິ ວສ຺ສານໍ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ;

ຕຕ຺ເຖວ ໂສ ສີຕິສິຍາ ວິມຸຕ຺ໂຕ, ຈເວຖ ວິຎ຺ຎາຓໍ ຕຖາວິຘສ຺ສ’’.

໙໙.

‘‘ອຈ຺ຈິ ຍຖາ ວາຕເວເຄນ ຂິຕ຺ຕາ, [ອຸປສີວາຕິ ຠຄວາ]

ອຕ຺ຖໍ ປເລຕິ ນ ອຸເປຕິ ສງ຺ຂໍ;

ເອວໍ ມຸນີ ນາມກາຍາ ວິມຸຕ຺ໂຕ, ອຕ຺ຖໍ ປເລຕິ ນ ອຸເປຕິ ສງ຺ຂໍ’’.

໑໐໐.

‘‘ອຕ຺ຖງ຺ຄໂຕ ໂສ ອຸທ ວາ ໂສ ນຕ຺ຖິ, ອຸທາຫຸ ເວ ສສ຺ສຕິຍາ ອໂຣໂຄ;

ຕໍ ເມ ມຸນີ ສາຘຸ ວິຍາກໂຣຫິ, ຕຖາ ຫິ ເຕ ວິທິໂຕ ເອສ ຘມ຺ໂມ’’.

໑໐໑.

‘‘ອຕ຺ຖງ຺ຄຕສ຺ສ ນ ປມາຓມຕ຺ຖິ, [ອຸປສີວາຕິ ຠຄວາ]

ເຍນ ນໍ ວຊ຺ຊຸໍ ຕໍ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ;

ສພ຺ເພສຸ ຘມ຺ເມສຸ ສມູຫເຕສຸ, ສມູຫຕາ ວາທປຖາປິ ສພ຺ເພ’’ຕິ.

ອຸປສີວມາຓວປຸຈ຺ຉາ ຉຏ຺ຐີ.

໗. ນນ຺ທມາຓວປຸຈ຺ຉາ

໑໐໒.

‘‘ສນ຺ຕິ ໂລເກ ມຸນໂຍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ນນ຺ໂທ]

ຊນາ ວທນ຺ຕິ ຕຍິທໍ ກຖໍສຸ;

ຎາຓູປປນ຺ນໍ ມຸນິ ໂນ ວທນ຺ຕິ, ອຸທາຫຸ ເວ ຊີວິເຕນູປປນ຺ນໍ’’.

໑໐໓.

‘‘ນ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ສຸຕິຍາ ນ ຎາເຓນ, ມຸນີຘ ນນ຺ທ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ;

ວິເສນິກຕ຺ວາ ອນີຆາ ນິຣາສາ, ຈຣນ຺ຕິ ເຍ ເຕ ມຸນໂຍຕິ ພ຺ຣູມິ’’.

໑໐໔.

‘‘ເຍ ເກຈິເມ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາເສ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ນນ຺ໂທ]

ທິຏ຺ຐສ຺ສຸເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ;

ສີລພ຺ພເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ,

ອເນກຣູເປນ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ;

ກຈ຺ຈິສ຺ສຸ ເຕ ຠຄວາ ຕຕ຺ຖ ຍຕາ ຈຣນ຺ຕາ,

ອຕາຣຸ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ມາຣິສ;

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ’’.

໑໐໕.

‘‘ເຍ ເກຈິເມ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາເສ, [ນນ຺ທາຕິ ຠຄວາ]

ທິຏ຺ຐສ຺ສຸເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ;

ສີລພ຺ພເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ, ອເນກຣູເປນ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ;

ກິຎ຺ຈາປິ ເຕ ຕຕ຺ຖ ຍຕາ ຈຣນ຺ຕິ, ນາຕຣິໍສຸ ຊາຕິຊຣນ຺ຕິ ພ຺ຣູມິ’’.

໑໐໖.

‘‘ເຍ ເກຈິເມ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາເສ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ນນ຺ໂທ]

ທິຏ຺ຐສ຺ສຸເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ;

ສີລພ຺ພເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ, ອເນກຣູເປນ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ;

ເຕ ເຈ ມຸນິ ພ຺ຣູສິ ອໂນຆຕິຓ຺ເຓ, ອຖ ໂກ ຈຣຫິ ເທວມນຸສ຺ສໂລເກ;

ອຕາຣິ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ມາຣິສ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ’’.

໑໐໗.

‘‘ນາຫໍ ສພ຺ເພ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາເສ, [ນນ຺ທາຕິ ຠຄວາ]

ຊາຕິຊຣາຍ ນິວຸຕາຕິ ພ຺ຣູມິ;

ເຍ ສີຘ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ, ສີລພ຺ພຕໍ ວາປິ ປຫາຍ ສພ຺ພໍ;

ອເນກຣູປມ຺ປິ ປຫາຍ ສພ຺ພໍ, ຕຓ຺ຫໍ ປຣິຎ຺ຎາຍ ອນາສວາເສ;

ເຕ ເວ ນຣາ ໂອຆຕິຓ຺ຓາຕິ ພ຺ຣູມິ’’.

໑໐໘.

‘‘ເອຕາຠິນນ຺ທາມິ ວໂຈ ມເຫສິໂນ, ສຸກິຕ຺ຕິຕໍ ໂຄຕມນູປຘີກໍ;

ເຍ ສີຘ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ, ສີລພ຺ພຕໍ ວາປິ ປຫາຍ ສພ຺ພໍ;

ອເນກຣູປມ຺ປິ ປຫາຍ ສພ຺ພໍ, ຕຓ຺ຫໍ ປຣິຎ຺ຎາຍ ອນາສວາເສ;

ອຫມ຺ປິ ເຕ ໂອຆຕິຓ຺ຓາຕິ ພ຺ຣູມີ’’ຕິ.

ນນ຺ທມາຓວປຸຈ຺ຉາ ສຕ຺ຕມາ.

໘. ເຫມກມາຓວປຸຈ຺ຉາ

໑໐໙.

‘‘ເຍ ເມ ປຸພ຺ເພ ວິຍາກໍສຸ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ເຫມໂກ]

ຫຸຣໍ ໂຄຕມສາສນາ;

ອິຈ຺ຈາສິ ອິຕິ ຠວິສ຺ສຕິ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ອິຕິຫີຕິຫໍ;

ສພ຺ພໍ ຕໍ ຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ, ນາຫໍ ຕຕ຺ຖ ອຠິຣມິໍ.

໑໑໐.

‘‘ຕ຺ວຎ຺ຈ ເມ ຘມ຺ມມກ຺ຂາຫິ, ຕຓ຺ຫານິຄ຺ຆາຕນໍ ມຸນິ;

ຍໍ ວິທິຕ຺ວາ ສໂຕ ຈຣໍ, ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກໍ’’.

໑໑໑.

‘‘ອິຘ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາເຕສຸ, ປິຍຣູເປສຸ ເຫມກ;

ຉນ຺ທຣາຄວິໂນທນໍ, ນິພ຺ພານປທມຈ຺ຈຸຕໍ.

໑໑໒.

‘‘ເອຕທຎ຺ຎາຍ ເຍ ສຕາ, ທິຏ຺ຐຘມ຺ມາຠິນິພ຺ພຸຕາ;

ອຸປສນ຺ຕາ ຈ ເຕ ສທາ, ຕິຓ຺ຓາ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກ’’ນ຺ຕິ.

ເຫມກມາຓວປຸຈ຺ຉາ ອຏ຺ຐມາ.

໙. ໂຕເທຍ຺ຍມາຓວປຸຈ຺ຉາ

໑໑໓.

‘‘ຍສ຺ມິໍ ກາມາ ນ ວສນ຺ຕິ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ໂຕເທຍ຺ໂຍ]

ຕຓ຺ຫາ ຍສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;

ກຖໍກຖາ ຈ ໂຍ ຕິຓ຺ໂຓ, ວິໂມກ຺ໂຂ ຕສ຺ສ ກີທິໂສ’’.

໑໑໔.

‘‘ຍສ຺ມິໍ ກາມາ ນ ວສນ຺ຕິ, [ໂຕເທຍ຺ຍາຕິ ຠຄວາ]

ຕຓ຺ຫາ ຍສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;

ກຖໍກຖາ ຈ ໂຍ ຕິຓ຺ໂຓ, ວິໂມກ຺ໂຂ ຕສ຺ສ ນາປໂຣ’’.

໑໑໕.

‘‘ນິຣາສໂສ ໂສ ອຸທ ອາສສາໂນ [ອາສຍາໂນ (ກ.)], ປຎ຺ຎາຓວາ ໂສ ອຸທ ປຎ຺ຎກປ຺ປີ;

ມຸນິໍ ອຫໍ ສກ຺ກ ຍຖາ ວິຊຎ຺ຎໍ, ຕໍ ເມ ວິຍາຈິກ຺ຂ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ’’.

໑໑໖.

‘‘ນິຣາສໂສ ໂສ ນ ຈ ອາສສາໂນ, ປຎ຺ຎາຓວາ ໂສ ນ ຈ ປຎ຺ຎກປ຺ປີ;

ເອວມ຺ປິ ໂຕເທຍ຺ຍ ມຸນິໍ ວິຊານ, ອກິຎ຺ຈນໍ ກາມຠເວ ອສຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ.

ໂຕເທຍ຺ຍມາຓວປຸຈ຺ຉາ ນວມາ.

໑໐. ກປ຺ປມາຓວປຸຈ຺ຉາ

໑໑໗.

‘‘ມຊ຺ເຌ ສຣສ຺ມິໍ ຕິຏ຺ຐຕໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ກປ຺ໂປ]

ໂອເຆ ຊາເຕ ມຫພ຺ຠເຍ;

ຊຣາມຈ຺ຈຸປເຣຕານໍ, ທີປໍ ປພ຺ຣູຫິ ມາຣິສ;

ຕ຺ວຎ຺ຈ ເມ ທີປມກ຺ຂາຫິ, ຍຖາຍິທໍ ນາປຣໍ ສິຍາ’’.

໑໑໘.

‘‘ມຊ຺ເຌ ສຣສ຺ມິໍ ຕິຏ຺ຐຕໍ, [ກປ຺ປາຕິ ຠຄວາ]

ໂອເຆ ຊາເຕ ມຫພ຺ຠເຍ;

ຊຣາມຈ຺ຈຸປເຣຕານໍ, ທີປໍ ປພ຺ຣູມິ ກປ຺ປ ເຕ.

໑໑໙.

‘‘ອກິຎ຺ຈນໍ ອນາທານໍ, ເອຕໍ ທີປໍ ອນາປຣໍ;

ນິພ຺ພານໍ ອິຕິ ນໍ ພ຺ຣູມິ, ຊຣາມຈ຺ຈຸປຣິກ຺ຂຍໍ.

໑໒໐.

‘‘ເອຕທຎ຺ຎາຍ ເຍ ສຕາ, ທິຏ຺ຐຘມ຺ມາຠິນິພ຺ພຸຕາ;

ນ ເຕ ມາຣວສານຸຄາ, ນ ເຕ ມາຣສ຺ສ ປຏ຺ຐຄູ’’ຕິ [ປທ຺ຘຄູ (ສີ.)].

ກປ຺ປມາຓວປຸຈ຺ຉາ ທສມາ.

໑໑. ຊຕຸກຓ຺ຓິມາຓວປຸຈ຺ຉາ

໑໒໑.

‘‘ສຸຕ຺ວານຫໍ ວີຣມກາມກາມິໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ຊຕຸກຓ຺ຓິ]

ໂອຆາຕິຄໍ ປຸຏ຺ຐຸມກາມມາຄມໍ;

ສນ຺ຕິປທໍ ພ຺ຣູຫິ ສຫຊເນຕ຺ຕ, ຍຖາຕຈ຺ຉໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ.

໑໒໒.

‘‘ຠຄວາ ຫິ ກາເມ ອຠິຠຸຍ຺ຍ ອິຣິຍຕິ, ອາທິຈ຺ໂຈວ ປຖວິໍ ເຕຊີ ເຕຊສາ;

ປຣິຕ຺ຕປຎ຺ຎສ຺ສ ເມ ຠູຣິປຎ຺ຎ, ອາຈິກ຺ຂ ຘມ຺ມໍ ຍມຫໍ ວິຊຎ຺ຎໍ;

ຊາຕິຊຣາຍ ອິຘ ວິປ຺ປຫານໍ’’.

໑໒໓.

‘‘ກາເມສຸ ວິນຍ ເຄຘໍ, [ຊຕຸກຓ຺ຓີຕິ ຠຄວາ]

ເນກ຺ຂມ຺ມໍ ທຏ຺ຐຸ ເຂມໂຕ;

ອຸຄ຺ຄຫິຕໍ ນິຣຕ຺ຕໍ ວາ, ມາ ເຕ ວິຊ຺ຊິຕ຺ຖ ກິຎ຺ຈນໍ.

໑໒໔.

‘‘ຍໍ ປຸພ຺ເພ ຕໍ ວິໂສເສຫິ, ປຈ຺ຉາ ເຕ ມາຫຸ ກິຎ຺ຈນໍ;

ມຊ຺ເຌ ເຈ ໂນ ຄເຫສ຺ສສິ, ອຸປສນ຺ໂຕ ຈຣິສ຺ສສິ.

໑໒໕.

‘‘ສພ຺ພໂສ ນາມຣູປສ຺ມິໍ, ວີຕເຄຘສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;

ອາສວາສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊນ຺ຕິ, ເຍຫິ ມຈ຺ຈຸວສໍ ວເຊ’’ຕິ.

ຊຕຸກຓ຺ຓິມາຓວປຸຈ຺ຉາ ເອກາທສມາ.

໑໒. ຠທ຺ຣາວຸຘມາຓວປຸຈ຺ຉາ

໑໒໖.

‘‘ໂອກຎ຺ຊຫໍ ຕຓ຺ຫຈ຺ຉິທໍ ອເນຊໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ຠທ຺ຣາວຸໂຘ]

ນນ຺ທິຎ຺ຊຫໍ ໂອຆຕິຓ຺ຓໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ;

ກປ຺ປຎ຺ຊຫໍ ອຠິຍາເຈ ສຸເມຘໍ, ສຸຕ຺ວານ ນາຄສ຺ສ ອປນມິສ຺ສນ຺ຕິ ອິໂຕ.

໑໒໗.

‘‘ນານາຊນາ ຊນປເທຫິ ສງ຺ຄຕາ,

ຕວ ວີຣ ວາກ຺ຍໍ ອຠິກງ຺ຂມານາ;

ເຕສໍ ຕຸວໍ ສາຘຸ ວິຍາກໂຣຫິ, ຕຖາ ຫິ ເຕ ວິທິໂຕ ເອສ ຘມ຺ໂມ’’.

໑໒໘.

‘‘ອາທານຕຓ຺ຫໍ ວິນເຍຖ ສພ຺ພໍ, [ຠທ຺ຣາວຸຘາຕິ ຠຄວາ]

ອຸທ຺ຘໍ ອໂຘ ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌ;

ຍໍ ຍຎ຺ຫິ ໂລກສ຺ມິມຸປາທິຍນ຺ຕິ, ເຕເນວ ມາໂຣ ອນ຺ເວຕິ ຊນ຺ຕຸໍ.

໑໒໙.

‘‘ຕສ຺ມາ ປຊານໍ ນ ອຸປາທິເຍຖ, ຠິກ຺ຂຸ ສໂຕ ກິຎ຺ຈນໍ ສພ຺ພໂລເກ;

ອາທານສຕ຺ເຕ ອິຕິ ເປກ຺ຂມາໂນ, ປຊໍ ອິມໍ ມຈ຺ຈຸເຘຍ຺ເຍ ວິສຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ.

ຠທ຺ຣາວຸຘມາຓວປຸຈ຺ຉາ ທ຺ວາທສມາ.

໑໓. ອຸທຍມາຓວປຸຈ຺ຉາ

໑໓໐.

‘‘ຌາຍິໍ ວິຣຊມາສີນໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຸທໂຍ]

ກຕກິຈ຺ຈໍ ອນາສວໍ;

ປາຣຄຸໍ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ, ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມໍ;

ອຎ຺ຎາວິໂມກ຺ຂໍ ປພ຺ຣູຫິ, ອວິຊ຺ຊາຍ ປເຠທນໍ’’.

໑໓໑.

‘‘ປຫານໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທານໍ, [ອຸທຍາຕິ ຠຄວາ]

ໂທມນສ຺ສານ ຈູຠຍໍ;

ຖິນສ຺ສ ຈ ປນູທນໍ, ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈານໍ ນິວາຣຓໍ.

໑໓໒.

‘‘ອຸເປກ຺ຂາສຕິສໍສຸທ຺ຘໍ, ຘມ຺ມຕກ຺ກປຸເຣຊວໍ;

ອຎ຺ຎາວິໂມກ຺ຂໍ ປພ຺ຣູມິ, ອວິຊ຺ຊາຍ ປເຠທນໍ’’.

໑໓໓.

‘‘ກິໍສຸ ສໍໂຍຊໂນ ໂລໂກ, ກິໍສຸ ຕສ຺ສ ວິຈາຣຓໍ;

ກິສ຺ສສ຺ສ ວິປ຺ປຫາເນນ, ນິພ຺ພານໍ ອິຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ’’.

໑໓໔.

‘‘ນນ຺ທິສໍໂຍຊໂນ ໂລໂກ, ວິຕກ຺ກສ຺ສ ວິຈາຣຓໍ;

ຕຓ຺ຫາຍ ວິປ຺ປຫາເນນ, ນິພ຺ພານໍ ອິຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ’’.

໑໓໕.

‘‘ກຖໍ ສຕສ຺ສ ຈຣໂຕ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕິ;

ຠຄວນ຺ຕໍ ປຸຏ຺ຐຸມາຄມ຺ມ, ຕໍ ສຸໂຓມ ວໂຈ ຕວ’’.

໑໓໖.

‘‘ອຊ຺ຌຕ຺ຕຎ຺ຈ ພຫິທ຺ຘາ ຈ, ເວທນໍ ນາຠິນນ຺ທໂຕ;

ເອວໍ ສຕສ຺ສ ຈຣໂຕ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕີ’’ຕິ.

ອຸທຍມາຓວປຸຈ຺ຉາ ເຕຣສມາ.

໑໔. ໂປສາລມາຓວປຸຈ຺ຉາ

໑໓໗.

‘‘ໂຍ ອຕີຕໍ ອາທິສຕິ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ໂປສາໂລ]

ອເນໂຊ ຉິນ຺ນສໍສໂຍ;

ປາຣຄຸໍ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ, ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມໍ.

໑໓໘.

‘‘ວິຠູຕຣູປສຎ຺ຎິສ຺ສ, ສພ຺ພກາຍປ຺ປຫາຍິໂນ;

ອຊ຺ຌຕ຺ຕຎ຺ຈ ພຫິທ຺ຘາ ຈ, ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈີຕິ ປສ຺ສໂຕ;

ຎາຓໍ ສກ຺ການຸປຸຈ຺ຉາມິ, ກຖໍ ເນຍ຺ໂຍ ຕຖາວິໂຘ’’.

໑໓໙.

‘‘ວິຎ຺ຎາຓຏ຺ຐິຕິໂຍ ສພ຺ພາ, [ໂປສາລາຕິ ຠຄວາ]

ອຠິຊານໍ ຕຖາຄໂຕ;

ຕິຏ຺ຐນ຺ຕເມນໍ ຊານາຕິ, ວິມຸຕ຺ຕໍ ຕປ຺ປຣາຍຓໍ.

໑໔໐.

‘‘ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎສມ຺ຠວໍ ຎຕ຺ວາ, ນນ຺ທີ ສໍໂຍຊນໍ ອິຕິ;

ເອວເມຕໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ຕໂຕ ຕຕ຺ຖ ວິປສ຺ສຕິ;

ເອຕໍ [ເອວໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຎາຓໍ ຕຖໍ ຕສ຺ສ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ວຸສີມໂຕ’’ຕິ.

ໂປສາລມາຓວປຸຈ຺ຉາ ຈຸທ຺ທສມາ.

໑໕. ໂມຆຣາຊມາຓວປຸຈ຺ຉາ

໑໔໑.

‘‘ທ຺ວາຫໍ ສກ຺ກໍ ອປຸຈ຺ຉິສ຺ສໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ໂມຆຣາຊາ]

ນ ເມ ພ຺ຍາກາສິ ຈກ຺ຂຸມາ;

ຍາວຕຕິຍຎ຺ຈ ເທວີສິ, ພ຺ຍາກໂຣຕີຕິ ເມ ສຸຕໍ.

໑໔໒.

‘‘ອຍໍ ໂລໂກ ປໂຣ ໂລໂກ, ພ຺ຣຫ຺ມໂລໂກ ສເທວໂກ;

ທິຏ຺ຐິໍ ເຕ ນາຠິຊານາຕິ, ໂຄຕມສ຺ສ ຍສສ຺ສິໂນ.

໑໔໓.

‘‘ເອວໍ ອຠິກ຺ກນ຺ຕທສ຺ສາວິໍ, ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມໍ;

ກຖໍ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂນ຺ຕໍ, ມຈ຺ຈຸຣາຊາ ນ ປສ຺ສຕິ’’.

໑໔໔.

‘‘ສຸຎ຺ຎໂຕ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂສ຺ສຸ, ໂມຆຣາຊ ສທາ ສໂຕ;

ອຕ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິໍ ອູຫຈ຺ຈ, ເອວໍ ມຈ຺ຈຸຕໂຣ ສິຍາ;

ເອວໍ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂນ຺ຕໍ, ມຈ຺ຈຸຣາຊາ ນ ປສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ໂມຆຣາຊມາຓວປຸຈ຺ຉາ ປນ຺ນຣສມາ.

໑໖. ປິງ຺ຄິຍມາຓວປຸຈ຺ຉາ

໑໔໕.

‘‘ຊິຓ຺ໂຓຫມສ຺ມິ ອພໂລ ວີຕວຓ຺ໂຓ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ປິງ຺ຄິໂຍ]

ເນຕ຺ຕາ ນ ສຸທ຺ຘາ ສວນໍ ນ ຜາສຸ;

ມາຫໍ ນສ຺ສໍ ໂມມຸໂຫ ອນ຺ຕຣາວ, ອາຈິກ຺ຂ ຘມ຺ມໍ ຍມຫໍ ວິຊຎ຺ຎໍ;

ຊາຕິຊຣາຍ ອິຘ ວິປ຺ປຫານໍ’’.

໑໔໖.

‘‘ທິສ຺ວານ ຣູເປສຸ ວິຫຎ຺ຎມາເນ, [ປິງ຺ຄິຍາຕິ ຠຄວາ]

ຣຸປ຺ປນ຺ຕິ ຣູເປສຸ ຊນາ ປມຕ຺ຕາ;

ຕສ຺ມາ ຕຸວໍ ປິງ຺ຄິຍ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ, ຊຫສ຺ສຸ ຣູປໍ ອປຸນພ຺ຠວາຍ’’.

໑໔໗.

‘‘ທິສາ ຈຕສ຺ໂສ ວິທິສາ ຈຕສ຺ໂສ, ອຸທ຺ຘໍ ອໂຘ ທສ ທິສາ ອິມາໂຍ;

ນ ຕຸຍ຺ຫໍ ອທິຏ຺ຐໍ ອສຸຕໍ ອມຸຕໍ [ອສຸຕໍ ອມຸຕໍ ວາ (ສີ.), ອສຸຕາມຸຕໍ ວາ (ສ຺ຍາ.), ອສຸຕໍ’ມຸຕໍ ວາ (ປີ.)], ອໂຖ ອວິຎ຺ຎາຕໍ ກິຎ຺ຈນມຕ຺ຖິ [ກຎ຺ຈິ ມຕ຺ຖິ (ສ຺ຍາ.), ກິຎ຺ຈິ ນຕ຺ຖິ (ປີ.), ກິຎ຺ຈິນມຕ຺ຖິ (ກ.)] ໂລເກ;

ອາຈິກ຺ຂ ຘມ຺ມໍ ຍມຫໍ ວິຊຎ຺ຎໍ, ຊາຕິຊຣາຍ ອິຘ ວິປ຺ປຫານໍ’’.

໑໔໘.

‘‘ຕຓ຺ຫາຘິປນ຺ເນ ມນຸເຊ ເປກ຺ຂມາໂນ, [ປິງ຺ຄິຍາຕິ ຠຄວາ]

ສນ຺ຕາປຊາເຕ ຊຣສາ ປເຣເຕ;

ຕສ຺ມາ ຕຸວໍ ປິງ຺ຄິຍ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ, ຊຫສ຺ສຸ ຕຓ຺ຫໍ ອປຸນພ຺ຠວາຍາ’’ຕິ.

ປິງ຺ຄິຍມາຓວປຸຈ຺ຉາ ໂສຬສມາ.

໑໗. ປາຣາຍນຕ຺ຖຸຕິຄາຖາ

ອິທມໂວຈ ຠຄວາ ມຄເຘສຸ ວິຫຣນ຺ໂຕ ປາສາຓເກ ເຈຕິເຍ, ປຣິຈາຣກໂສຬສານໍ [ປຣິຈາຣກໂສຬສນ຺ນໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ອຊ຺ຌິຏ຺ໂຐ ປຸຏ຺ໂຐ ປຸຏ຺ໂຐ ປຎ຺ຫໍ [ປຎ຺ເຫ (ສີ. ປີ.)] ພ຺ຍາກາສິ. ເອກເມກສ຺ສ ເຈປິ ປຎ຺ຫສ຺ສ ອຕ຺ຖມຎ຺ຎາຍ ຘມ຺ມມຎ຺ຎາຍ ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມໍ ປຏິປຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ຄຈ຺ເຉຍ຺ເຍວ ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຣໍ. ‘‘ປາຣງ຺ຄມນີຍາ ອິເມ ຘມ຺ມາ’’ຕິ – ຕສ຺ມາ ອິມສ຺ສ ຘມ຺ມປຣິຍາຍສ຺ສ ປາຣາຍນນ຺ເຕວ [ປາຣາຍຓໍຕ຺ເວວ (ສີ. ອຏ຺ຐ.)] ອຘິວຈນໍ.

໑໔໙.

ອຊິໂຕ ຕິສ຺ສເມຕ຺ເຕຍ຺ໂຍ, ປຸຓ຺ຓໂກ ອຖ ເມຕ຺ຕຄູ;

ໂຘຕໂກ ອຸປສີໂວ ຈ, ນນ຺ໂທ ຈ ອຖ ເຫມໂກ.

໑໕໐.

ໂຕເທຍ຺ຍກປ຺ປາ ທຸຠໂຍ, ຊຕຸກຓ຺ຓີ ຈ ປຓ຺ຑິໂຕ;

ຠທ຺ຣາວຸໂຘ ອຸທໂຍ ຈ, ໂປສາໂລ ຈາປິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ;

ໂມຆຣາຊາ ຈ ເມຘາວີ, ປິງ຺ຄິໂຍ ຈ ມຫາອິສິ.

໑໕໑.

ເອເຕ ພຸທ຺ຘໍ ອຸປາຄຈ຺ຉຸໍ, ສມ຺ປນ຺ນຈຣຓໍ ອິສິໍ;

ປຸຈ຺ຉນ຺ຕາ ນິປຸເຓ ປຎ຺ເຫ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐໍ ອຸປາຄມຸໍ.

໑໕໒.

ເຕສໍ ພຸທ຺ໂຘ ປພ຺ຍາກາສິ, ປຎ຺ເຫ ປຸຏ຺ໂຐ ຍຖາຕຖໍ;

ປຎ຺ຫານໍ ເວຍ຺ຍາກຣເຓນ, ໂຕເສສິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ມຸນິ.

໑໕໓.

ເຕ ໂຕສິຕາ ຈກ຺ຂຸມຕາ, ພຸທ຺ເຘນາທິຈ຺ຈພນ຺ຘຸນາ;

ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍມຈຣິໍສຸ, ວຣປຎ຺ຎສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ.

໑໕໔.

ເອກເມກສ຺ສ ປຎ຺ຫສ຺ສ, ຍຖາ ພຸທ຺ເຘນ ເທສິຕໍ;

ຕຖາ ໂຍ ປຏິປຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ຄຈ຺ເຉ ປາຣໍ ອປາຣໂຕ.

໑໕໕.

ອປາຣາ ປາຣໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ຠາເວນ຺ໂຕ ມຄ຺ຄມຸຕ຺ຕມໍ;

ມຄ຺ໂຄ ໂສ ປາຣໍ ຄມນາຍ, ຕສ຺ມາ ປາຣາຍນໍ ອິຕິ.

໑໘. ປາຣາຍນານຸຄີຕິຄາຖາ

໑໕໖.

‘‘ປາຣາຍນມນຸຄາຍິສ຺ສໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ປິງ຺ຄິໂຍ]

ຍຖາທ຺ທກ຺ຂິ ຕຖາກ຺ຂາສິ, ວິມໂລ ຠູຣິເມຘໂສ;

ນິກ຺ກາໂມ ນິພ຺ພໂນ [ນິພ຺ພຸໂຕ (ສ຺ຍາ.)] ນາໂຄ, ກິສ຺ສ ເຫຕຸ ມຸສາ ຠເຓ.

໑໕໗.

‘‘ປຫີນມລໂມຫສ຺ສ, ມານມກ຺ຂປ຺ປຫາຍິໂນ;

ຫນ຺ທາຫໍ ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ, ຄິຣໍ ວຓ຺ຓູປສຎ຺ຫິຕໍ.

໑໕໘.

‘‘ຕໂມນຸໂທ ພຸທ຺ໂຘ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ, ໂລກນ຺ຕຄູ ສພ຺ພຠວາຕິວຕ຺ໂຕ;

ອນາສໂວ ສພ຺ພທຸກ຺ຂປ຺ປຫີໂນ, ສຈ຺ຈວ຺ຫໂຍ ພ຺ຣຫ຺ເມ ອຸປາສິໂຕ ເມ.

໑໕໙.

‘‘ທິໂຊ ຍຖາ ກຸພ຺ພນກໍ ປຫາຍ, ພຫຸປ຺ຜລໍ ການນມາວເສຍ຺ຍ;

ເອວມ຺ປຫໍ ອປ຺ປທສ຺ເສ ປຫາຍ, ມໂຫທຘິໍ ຫໍໂສຣິວ ອຊ຺ຌປຕ຺ໂຕ.

໑໖໐.

‘‘ເຍເມ ປຸພ຺ເພ ວິຍາກໍສຸ, ຫຸຣໍ ໂຄຕມສາສນາ;

ອິຈ຺ຈາສິ ອິຕິ ຠວິສ຺ສຕິ;

ສພ຺ພໍ ຕໍ ອິຕິຫີຕິຫໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ.

໑໖໑.

‘‘ເອໂກ ຕມນຸທາສິໂນ, ຊຸຕິມາ ໂສ ປຠງ຺ກໂຣ;

ໂຄຕໂມ ຠູຣິປຎ຺ຎາໂຓ, ໂຄຕໂມ ຠູຣິເມຘໂສ.

໑໖໒.

‘‘ໂຍ ເມ ຘມ຺ມມເທເສສິ, ສນ຺ທິຏ຺ຐິກມກາລິກໍ;

ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍມນີຕິກໍ, ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອຸປມາ ກ຺ວຈິ’’.

໑໖໓.

‘‘ກິໍ ນຸ ຕມ຺ຫາ ວິປ຺ປວສສິ, ມຸຫຸຕ຺ຕມປິ ປິງ຺ຄິຍ;

ໂຄຕມາ ຠູຣິປຎ຺ຎາຓາ, ໂຄຕມາ ຠູຣິເມຘສາ.

໑໖໔.

‘‘ໂຍ ເຕ ຘມ຺ມມເທເສສິ, ສນ຺ທິຏ຺ຐິກມກາລິກໍ;

ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍມນີຕິກໍ, ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອຸປມາ ກ຺ວຈິ’’.

໑໖໕.

‘‘ນາຫໍ ຕມ຺ຫາ ວິປ຺ປວສາມິ, ມຸຫຸຕ຺ຕມປິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;

ໂຄຕມາ ຠູຣິປຎ຺ຎາຓາ, ໂຄຕມາ ຠູຣິເມຘສາ.

໑໖໖.

‘‘ໂຍ ເມ ຘມ຺ມມເທເສສິ, ສນ຺ທິຏ຺ຐິກມກາລິກໍ;

ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍມນີຕິກໍ, ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອຸປມາ ກ຺ວຈິ.

໑໖໗.

‘‘ປສ຺ສາມິ ນໍ ມນສາ ຈກ຺ຂຸນາວ, ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ.

ນມສ຺ສມາໂນ ວິວເສມິ ຣຕ຺ຕິໍ, ເຕເນວ ມຎ຺ຎາມິ ອວິປ຺ປວາສໍ.

໑໖໘.

‘‘ສທ຺ຘາ ຈ ປີຕິ ຈ ມໂນ ສຕິ ຈ,

ນາເປນ຺ຕິເມ ໂຄຕມສາສນມ຺ຫາ;

ຍໍ ຍໍ ທິສໍ ວຊຕິ ຠູຣິປຎ຺ໂຎ, ສ ເຕນ ເຕເນວ ນໂຕຫມສ຺ມິ.

໑໖໙.

‘‘ຊິຓ຺ຓສ຺ສ ເມ ທຸພ຺ພລຖາມກສ຺ສ, ເຕເນວ ກາໂຍ ນ ປເລຕິ ຕຕ຺ຖ;

ສງ຺ກປ຺ປຍນ຺ຕາຍ [ສໍກປ຺ປຍຕ຺ຕາຍ (ສີ.)] ວຊາມິ ນິຈ຺ຈໍ, ມໂນ ຫິ ເມ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ເຕນ ຍຸຕ຺ໂຕ.

໑໗໐.

‘‘ປງ຺ເກ ສຍາໂນ ປຣິຜນ຺ທມາໂນ, ທີປາ ທີປໍ ອຸປລ຺ລວິໍ;

ອຖທ຺ທສາສິໍ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ໂອຆຕິຓ຺ຓມນາສວໍ.

໑໗໑.

‘‘ຍຖາ ອຫູ ວກ຺ກລິ ມຸຕ຺ຕສທ຺ໂຘ, ຠທ຺ຣາວຸໂຘ ອາຬວິໂຄຕໂມ ຈ;

ເອວເມວ ຕ຺ວມ຺ປິ ປມຸຎ຺ຈສ຺ສຸ ສທ຺ຘໍ, ຄມິສ຺ສສິ ຕ຺ວໍ ປິງ຺ຄິຍ ມຈ຺ຈຸເຘຍ຺ຍສ຺ສ ປາຣໍ’’ [ມຈ຺ຈຸເຘຍ຺ຍປາຣໍ (ສີ.)].

໑໗໒.

‘‘ເອສ ຠິຍ຺ໂຍ ປສີທາມິ, ສຸຕ຺ວານ ມຸນິໂນ ວໂຈ;

ວິວຏ຺ຏຈ຺ຉໂທ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ອຂິໂລ ປຏິຠານວາ.

໑໗໓.

‘‘ອຘິເທເວ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ສພ຺ພໍ ເວທິ ປໂຣປຣໍ;

ປຎ຺ຫານນ຺ຕກໂຣ ສຕ຺ຖາ, ກງ຺ຂີນໍ ປຏິຊານຕໍ.

໑໗໔.

‘‘ອສໍຫີຣໍ ອສໍກຸປ຺ປໍ, ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອຸປມາ ກ຺ວຈິ;

ອທ຺ຘາ ຄມິສ຺ສາມິ ນ ເມຕ຺ຖ ກງ຺ຂາ, ເອວໍ ມໍ ຘາເຣຫິ ອຘິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ [ອຊິຕມາຓວປຸຈ຺ຉາຍ ປຏ຺ຐາຍ ຍາວປາຣາຍນານຸຄີຕິຄາຕາປຣິໂຍສານາ ສ຺ຍາ. … ໂປຕ຺ຖເກ ນຕ຺ຖິ].

ປາຣາຍນານຸຄີຕິຄາຖາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ປາຣາຍນວຄ຺ຄນິທ຺ເທໂສ

໑. ອຊິຕມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ

໑.

ເກນສ຺ສຸ ນິວຸໂຕ ໂລໂກ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຊິໂຕ]

ເກນສ຺ສຸ ນປ຺ປກາສຕິ;

ກິສ຺ສາຠິເລປນໍ ພ຺ຣູສິ [ພ຺ຣູຫິ (ສ຺ຍາ.)], ກິໍສຸ ຕສ຺ສ ມຫພ຺ຠຍໍ.

ເກນສ຺ສຸ ນິວຸໂຕ ໂລໂກຕິ. ໂລໂກຕິ ນິຣຍໂລໂກ ຕິຣຈ຺ຉານໂລໂກ ເປຕ຺ຕິວິສຍໂລໂກ ມນຸສ຺ສໂລໂກ ເທວໂລໂກ ຂນ຺ຘໂລໂກ ຘາຕຸໂລໂກ ອາຍຕນໂລໂກ ອຍໍ ໂລໂກ ປໂຣ ໂລໂກ ພ຺ຣຫ຺ມໂລໂກ ເທວໂລໂກ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ໂລໂກ. ອຍໍ ໂລໂກ ເກນ ອາວຸໂຕ ນິວຸໂຕ ໂອວຸໂຕ [ໂອຜຸໂຕ (ສ຺ຍາ.)] ປິຫິໂຕ ປຏິຈ຺ຉນ຺ໂນ ປຏິກຸຊ຺ຊິໂຕຕິ – ເກນສ຺ສຸ ນິວຸໂຕ ໂລໂກ?

ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຊິໂຕຕິ. ອິຈ຺ຈາຕິ ປທສນ຺ຘິ ປທສໍສຄ຺ໂຄ ປທປາຣິປູຣີ ອກ຺ຂຣສມວາໂຍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສິລິຏ຺ຐຕາ ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ [ປທານຸປຸພ຺ພຕາເມຕໍ (ພຫູສຸ)] ອິຈ຺ຈາຕິ. ອາຍສ຺ມາຕິ ປິຍວຈນໍ ຄຣຸວຈນໍ ສຄາຣວສປ຺ປຕິສ຺ສາຘິວຈນເມຕໍ ອາຍສ຺ມາຕິ. ອຊິໂຕຕິ ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ນາມໍ ສງ຺ຂາ ສມຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ໂວຫາໂຣ ນາມໍ ນາມກມ຺ມໍ ນາມເຘຍ຺ຍໍ ນິຣຸຕ຺ຕິ ພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ອຠິລາໂປຕິ – ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຊິໂຕ.

ເກນສ຺ສຸ ນປ຺ປກາສຕີຕິ ເກນ ໂລໂກ ນປ຺ປກາສຕິ ນ ຠາສຕິ ນ ຕປຕິ ນ ວິໂຣຈຕິ ນ ຎາຍຕິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕີຕິ – ເກນສ຺ສຸ ນປ຺ປກາສຕິ.

ກິສ຺ສາຠິເລປນໍ ພ຺ຣູສີຕິ ກິໍ ໂລກສ຺ສ ເລປນໍ ລຄ຺ຄນໍ ພນ຺ຘນໍ ອຸປກ຺ກິເລໂສ. ເກນ ໂລໂກ ລິຕ຺ໂຕ ສໍລິຕ຺ໂຕ ອຸປລິຕ຺ໂຕ ກິລິຏ຺ໂຐ ສໍກິລິຏ຺ໂຐ ມກ຺ຂິໂຕ ສໍສຏ຺ໂຐ ລຄ຺ໂຄ ລຄ຺ຄິໂຕ ປລິພຸທ຺ໂຘ, ພ຺ຣູສິ ອາຈິກ຺ຂສິ ເທເສສິ ປຎ຺ຎເປສິ [ປຎ຺ຎາເປສິ (ກ.)] ປຏ຺ຐເປສິ ວິວຣສິ ວິຠຊສິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣສິ [ອຸຕ຺ຕານິໍ ກໂຣສິ (ກ.)] ປກາເສສີຕິ – ກິສ຺ສາຠິເລປນໍ ພ຺ຣູສິ.

ກິໍສຸ ຕສ຺ສ ມຫພ຺ຠຍນ຺ຕິ ກິໍ ໂລກສ຺ສ ຠຍໍ ມຫພ຺ຠຍໍ ປີຬນໍ ຆຏ຺ຏນໍ ອຸປທ຺ທໂວ ອຸປສຄ຺ໂຄຕິ – ກິໍສຸ ຕສ຺ສ ມຫພ຺ຠຍໍ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ເກນສ຺ສຸ ນິວຸໂຕ ໂລໂກ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຊິໂຕ]

ເກນສ຺ສຸ ນປ຺ປກາສຕິ;

ກິສ຺ສາຠິເລປນໍ ພ຺ຣູສິ, ກິໍສຸ ຕສ຺ສ ມຫພ຺ຠຍ’’ນ຺ຕິ.

໒.

ອວິຊ຺ຊາຍ ນິວຸໂຕ ໂລໂກ, [ອຊິຕາຕິ ຠຄວາ]

ເວວິຈ຺ຉາ ປມາທາ ນປ຺ປກາສຕິ;

ຊປ຺ປາຠິເລປນໍ ພ຺ຣູມິ, ທຸກ຺ຂມສ຺ສ ມຫພ຺ຠຍໍ.

ອວິຊ຺ຊາຍ ນິວຸໂຕ ໂລໂກຕິ. ອວິຊ຺ຊາຕິ ທຸກ຺ເຂ ອຎ຺ຎາຓໍ ທຸກ຺ຂສມຸທເຍ ອຎ຺ຎາຓໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣເຘ ອຎ຺ຎາຓໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນິຍາ ປຏິປທາຍ ອຎ຺ຎາຓໍ, ປຸພ຺ພນ຺ເຕ ອຎ຺ຎາຓໍ ອປຣນ຺ເຕ ອຎ຺ຎາຓໍ ປຸພ຺ພນ຺ຕາປຣນ຺ເຕ ອຎ຺ຎາຓໍ, ອິທປ຺ປຈ຺ຈຍຕາປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ຘມ຺ເມສຸ ອຎ຺ຎາຓໍ, ຍໍ ເອວຣູປໍ ອຎ຺ຎາຓໍ ອທສ຺ສນໍ ອນຠິສມໂຍ ອນນຸໂພໂຘ ອສມ຺ໂພໂຘ ອປ຺ປຏິເວໂຘ ອສໍຄາຫນາ ອປຣິໂຍຄາຫນາ ອສມເປກ຺ຂນາ ອປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓາ [ອປຈ຺ຈເວກ຺ຂນາ (ສ຺ຍາ.)] ອປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓກມ຺ມໍ ທຸມ຺ເມຊ຺ຌໍ ພາລ຺ຍໍ ອສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ໂມໂຫ ປໂມໂຫ ສມ຺ໂມໂຫ ອວິຊ຺ຊາ ອວິຊ຺ໂຊໂຆ ອວິຊ຺ຊາໂຍໂຄ ອວິຊ຺ຊານຸສໂຍ ອວິຊ຺ຊາປຣິຍຸຏ຺ຐານໍ ອວິຊ຺ຊາລງ຺ຄີ ໂມໂຫ ອກຸສລມູລໍ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ – ອວິຊ຺ຊາ.

ໂລໂກຕິ ນິຣຍໂລໂກ ຕິຣຈ຺ຉານໂລໂກ ເປຕ຺ຕິວິສຍໂລໂກ ມນຸສ຺ສໂລໂກ ເທວໂລໂກ ຂນ຺ຘໂລໂກ ຘາຕຸໂລໂກ ອາຍຕນໂລໂກ ອຍໍ ໂລໂກ ປໂຣ ໂລໂກ ພ຺ຣຫ຺ມໂລໂກ ເທວໂລໂກ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ໂລໂກ. ອຍໍ ໂລໂກ ອິມາຍ ອວິຊ຺ຊາຍ ອາວຸໂຕ ນິວຸໂຕ ໂອວຸໂຕ ປິຫິໂຕ ປຏິຈ຺ຉນ຺ໂນ ປຏິກຸຊ຺ຊິໂຕຕິ – ອວິຊ຺ຊາຍ ນິວຸໂຕ ໂລໂກ.

ອຊິຕາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນໍ. ອປິ ຈ, ຠຄ຺ຄຣາໂຄຕິ ຠຄວາ; ຠຄ຺ຄໂທໂສຕິ ຠຄວາ; ຠຄ຺ຄໂມໂຫຕິ ຠຄວາ; ຠຄ຺ຄມາໂນຕິ ຠຄວາ; ຠຄ຺ຄທິຏ຺ຐີຕິ ຠຄວາ; ຠຄ຺ຄກຓ຺ຏໂກຕິ ຠຄວາ; ຠຄ຺ຄກິເລໂສຕິ ຠຄວາ; ຠຊິ ວິຠຊິ ປວິຠຊິ ຘມ຺ມຣຕນນ຺ຕິ ຠຄວາ; ຠວານໍ ອນ຺ຕກໂຣຕິ ຠຄວາ; ຠາວິຕກາໂຍ ຠາວິຕສີໂລ ຠາວິຕຈິຕ຺ໂຕ [ຠາວິຕກາໂຍຕິ ຠຄວາ, ຠາວິຕສີໂລຕິ ຠາວິຕຈິຕ຺ໂຕຕິ (ສ຺ຍາ.)] ຠາວິຕປຎ຺ໂຎຕິ ຠຄວາ; ຠຊິ ວາ ຠຄວາ ອຣຎ຺ຎວນປຕ຺ຖານິ ປນ຺ຕານິ ເສນາສນານິ ອປ຺ປສທ຺ທານິ ອປ຺ປນິຄ຺ໂຆສານິ ວິຊນວາຕານິ ມນຸສ຺ສຣາຫສ຺ເສຍ຺ຍການິ [ມນຸສ຺ສຣາຫເສຍ຺ຍການິ (ສ຺ຍາ.)] ປຏິສລ຺ລານສາຣຸປ຺ປານີຕິ ຠຄວາ; ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານນ຺ຕິ ຠຄວາ; ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ອຕ຺ຖຣສສ຺ສ ຘມ຺ມຣສສ຺ສ ວິມຸຕ຺ຕິຣສສ຺ສ ອຘິສີລສ຺ສ ອຘິຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຘິປຎ຺ຎາຍາຕິ ຠຄວາ; ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈຕຸນ຺ນໍ ຌານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອປ຺ປມຎ຺ຎານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອຣູປສມາປຕ຺ຕີນນ຺ຕິ ຠຄວາ; ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ວິໂມກ຺ຂານໍ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ອຠິຠາຍຕນານໍ ນວນ຺ນໍ ອນຸປຸພ຺ພສມາປຕ຺ຕີນນ຺ຕິ ຠຄວາ; ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ທສນ຺ນໍ ສຎ຺ຎາຠາວນານໍ ກສິຓສມາປຕ຺ຕີນໍ ອານາປານສ຺ສຕິສມາຘິສ຺ສ ອສຸຠສມາປຕ຺ຕິຍາຕິ ຠຄວາ; ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ຈຕຸນ຺ນໍ ສຕິປຏ຺ຐານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ສມ຺ມປ຺ປຘານານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອິທ຺ຘິປາທານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ພລານໍ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄານໍ ອຣິຍສ຺ສ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສາຕິ ຠຄວາ; ຠາຄີ ວາ ຠຄວາ ທສນ຺ນໍ ຕຖາຄຕພລານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ເວສາຣຊ຺ຊານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ປຏິສມ຺ຠິທານໍ ຉນ຺ນໍ ອຠິຎ຺ຎານໍ ຉນ຺ນໍ ພຸທ຺ຘຘມ຺ມານນ຺ຕິ ຠຄວາ; ຠຄວາຕິ ເນຕໍ ນາມໍ ມາຕຣາ ກຕໍ ນ ປິຕຣາ ກຕໍ ນ ຠາຕຣາ ກຕໍ ນ ຠຄິນິຍາ ກຕໍ ນ ມິຕ຺ຕາມຈ຺ເຈຫິ ກຕໍ ນ ຎາຕິສາໂລຫິເຕຫິ ກຕໍ ນ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ກຕໍ ນ ເທວຕາຫິ ກຕໍ. ວິໂມກ຺ຂນ຺ຕິກເມຕໍ ພຸທ຺ຘານໍ ຠຄວນ຺ຕານໍ ໂພຘິຍາ ມູເລ ສຫ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎາຓສ຺ສ ປຏິລາຠາ ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ອຊິຕາຕິ ຠຄວາ.

ເວວິຈ຺ຉາ ປມາທາ ນປ຺ປກາສຕີຕິ. ເວວິຈ຺ຉໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຈ ມຈ຺ຉຣິຍານິ – ອາວາສມຈ຺ຉຣິຍໍ, ກຸລມຈ຺ຉຣິຍໍ, ລາຠມຈ຺ຉຣິຍໍ, ວຓ຺ຓມຈ຺ຉຣິຍໍ, ຘມ຺ມມຈ຺ຉຣິຍໍ. ຍໍ ເອວຣູປໍ ມຈ຺ເຉຣໍ ມຈ຺ຉຣາຍນາ ມຈ຺ຉຣາຍິຕຕ຺ຕໍ ເວວິຈ຺ຉໍ ກທຣິຍໍ ກຏຸກຎ຺ຈຸກຕາ ອຄ຺ຄຫິຕຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ. ອປິ ຈ ຂນ຺ຘມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ຘາຕຸມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ອາຍຕນມຈ຺ຉຣິຍມ຺ປິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ຄາໂຫ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ຉຣິຍໍ. ປມາໂທ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ – ກາຍທຸຈ຺ຈຣິເຕ ວາ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິເຕ ວາ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິເຕ ວາ ປຎ຺ຈສຸ ກາມຄຸເຓສຸ ວາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ໂວສຄ຺ໂຄ [ໂວສ຺ສຄ຺ໂຄ (ພຫູສຸ)] ໂວສຄ຺ຄານຸປ຺ປທານໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ຠາວນາຍ ອສກ຺ກຈ຺ຈກິຣິຍຕາ ອສາຕຈ຺ຈກິຣິຍຕາ ອນຏ຺ຐິຕກິຣິຍຕາ [ອນິຏ຺ຐິຕກິຣິຍຕາ (ກ.) ວິຠ. ໘໔໖] ໂອລີນວຸຕ຺ຕິຕາ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕຈ຺ຉນ຺ທຕາ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕຘຸຣຕາ ອນາເສວນາ ອຠາວນາ ອພຫຸລີກມ຺ມໍ ອນຘິຏ຺ຐານໍ ອນນຸໂຍໂຄ ປມາໂທ. ໂຍ ເອວຣູໂປ ປມາໂທ ປມຊ຺ຊນາ ປມຊ຺ຊິຕຕ຺ຕໍ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປມາໂທ. ເວວິຈ຺ຉາ ປມາທາ ນປ຺ປກາສຕີຕິ ອິມິນາ ຈ ມຈ຺ຉຣິເຍນ ອິມິນາ ຈ ປມາເທນ ໂລໂກ ນປ຺ປກາສຕິ ນ ຠາສຕິ ນ ຕປຕິ ນ ວິໂຣຈຕິ ນ ຎາຍຕິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕີຕິ – ເວວິຈ຺ຉາ ປມາທາ ນປ຺ປກາສຕິ.

ຊປ຺ປາຠິເລປນໍ ພ຺ຣູມີຕິ ຊປ຺ປາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ ອນຸນໂຍ ອນຸໂຣໂຘ ນນ຺ທີ [ນນ຺ທິ (ສ຺ຍາ.)] ນນ຺ທິຣາໂຄ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ສາຣາໂຄ ອິຈ຺ຉາ ມຸຈ຺ຉາ ອຊ຺ໂຌສານໍ ເຄໂຘ ປລິເຄໂຘ ສງ຺ໂຄ ປງ຺ໂກ ເອຊາ ມາຍາ ຊນິກາ ສຎ຺ຊນນີ ສິພ຺ພິນີ ຊາລິນີ ສຣິຕາ ວິສຕ຺ຕິກາ ສຸຕ຺ຕໍ ວິສຏາ [ໂສຕ຺ຕໍ ວິສຕາ (ສ຺ຍາ.)] ອາຍູຫນີ ທຸຕິຍາ ປຓິຘິ ຠວເນຕ຺ຕິ ວນໍ ວນໂຖ ສນ຺ຖໂວ [ສນ຺ຘໂວ (ກ.) ວິຠ. ໙໐໙] ສິເນໂຫ ອເປກ຺ຂາ ປຏິພນ຺ຘຸ ອາສາ ອາສີສນາ [ອາສິໍສນາ (ສ຺ຍາ.)] ອາສີສິຕຕ຺ຕໍ ຣູປາສາ ສທ຺ທາສາ ຄນ຺ຘາສາ ຣສາສາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາສາ ລາຠາສາ ຘນາສາ ປຸຕ຺ຕາສາ ຊີວິຕາສາ ຊປ຺ປາ ປຊປ຺ປາ ອຠິຊປ຺ປາ ຊປ຺ປນາ ຊປ຺ປິຕຕ຺ຕໍ ໂລລຸປ຺ປໍ ໂລລຸປ຺ປາຍນາ ໂລລຸປ຺ປາຍິຕຕ຺ຕໍ ປຸຈ຺ຉຎ຺ຊິກຕາ ສາຘຸກມ຺ຍຕາ ອຘມ຺ມຣາໂຄ ວິສມໂລໂຠ ນິກນ຺ຕິ ນິກາມນາ ປຕ຺ຖນາ ປິຫນາ ສມ຺ປຕ຺ຖນາ ກາມຕຓ຺ຫາ ຠວຕຓ຺ຫາ ວິຠວຕຓ຺ຫາ ຣູປຕຓ຺ຫາ ອຣູປຕຓ຺ຫາ ນິໂຣຘຕຓ຺ຫາ ຣູປຕຓ຺ຫາ ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ ຄນ຺ຘຕຓ຺ຫາ ຣສຕຓ຺ຫາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕຓ຺ຫາ ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ ໂອໂຆ ໂຍໂຄ ຄນ຺ໂຖ ອຸປາທານໍ ອາວຣຓໍ ນີວຣຓໍ ຉທນໍ ພນ຺ຘນໍ ອຸປກ຺ກິເລໂສ ອນຸສໂຍ ປຣິຍຸຏ຺ຐານໍ ລຕາ ເວວິຈ຺ຉໍ ທຸກ຺ຂມູລໍ ທຸກ຺ຂນິທານໍ ທຸກ຺ຂປ຺ປຠໂວ ມາຣປາໂສ ມາຣພຬິສໍ ມາຣາມິສໍ ມາຣວິສໂຍ ມາຣນິວາໂສ ມາຣໂຄຈໂຣ ມາຣພນ຺ຘນໍ ຕຓ຺ຫານທີ ຕຓ຺ຫາຊາລໍ ຕຓ຺ຫາຄທ຺ທຸລໍ ຕຓ຺ຫາສມຸທ຺ໂທ ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຊປ຺ປາ. ໂລກສ຺ສ ເລປນໍ ລຄ຺ຄນໍ ພນ຺ຘນໍ ອຸປກ຺ກິເລໂສ ອິມາຍ ຊປ຺ປາຍ ໂລໂກ ລິຕ຺ໂຕ ສໍລິຕ຺ໂຕ ອຸປລິຕ຺ໂຕ ກິລິຏ຺ໂຐ ສໍກິລິຏ຺ໂຐ ມກ຺ຂິໂຕ ສໍສຏ຺ໂຐ ລຄ຺ໂຄ ລຄ຺ຄິໂຕ ປລິພຸທ຺ໂຘຕິ ພ຺ຣູມິ ອາຈິກ຺ຂາມິ ເທເສມິ ປຎ຺ຎເປມິ ປຏ຺ຐເປມິ ວິວຣາມິ ວິຠຊາມິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣມິ ປກາເສມີຕິ – ຊປ຺ປາຠິເລປນໍ ພ຺ຣູມິ.

ທຸກ຺ຂມສ຺ສ ມຫພ຺ຠຍນ຺ຕິ. ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ ຊາຕິທຸກ຺ຂໍ ຊຣາທຸກ຺ຂໍ ພ຺ຍາຘິທຸກ຺ຂໍ ມຣຓທຸກ຺ຂໍ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສທຸກ຺ຂໍ ເນຣຍິກໍ ທຸກ຺ຂໍ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິກໍ ທຸກ຺ຂໍ ເປຕ຺ຕິວິສຍິກໍ ທຸກ຺ຂໍ ມານຸສິກໍ ທຸກ຺ຂໍ ຄພ຺ໂຠກ຺ກນ຺ຕິມູລກໍ ທຸກ຺ຂໍ ຄພ຺ຠຏ຺ຐິຕິມູລກໍ [ຄພ຺ເຠຐິຕິມູລກໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ທຸກ຺ຂໍ ຄພ຺ຠວຸຏ຺ຐານມູລກໍ ທຸກ຺ຂໍ ຊາຕສ຺ສູປນິພນ຺ຘກໍ ທຸກ຺ຂໍ ຊາຕສ຺ສ ປຣາເຘຍ຺ຍກໍ ທຸກ຺ຂໍ ອຕ຺ຕູປກ຺ກມທຸກ຺ຂໍ ປຣູປກ຺ກມທຸກ຺ຂໍ ສງ຺ຂາຣທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມທຸກ຺ຂໍ ຈກ຺ຂຸໂຣໂຄ ໂສຕໂຣໂຄ ຆານໂຣໂຄ ຊິວ຺ຫາໂຣໂຄ ກາຍໂຣໂຄ ສີສໂຣໂຄ ກຓ຺ຓໂຣໂຄ ມຸຂໂຣໂຄ ທນ຺ຕໂຣໂຄ ກາໂສ ສາໂສ ປິນາໂສ ຑາໂຫ [ຑໂຫ (ສ຺ຍາ.)] ຊໂຣ ກຸຈ຺ຉິໂຣໂຄ ມຸຈ຺ຉາ ປກ຺ຂນ຺ທິກາ ສູລາ ວິສູຈິກາ ກຸຏ຺ຐໍ ຄຓ຺ໂຑ ກິລາໂສ ໂສໂສ ອປມາໂຣ ທທ຺ທຸ ກຓ຺ຑຸ ກຈ຺ຉຸ ຣຂສາ [ຣກ຺ຂສາ (ກ.)] ວິຕຈ຺ຉິກາ ໂລຫິຕປິຕ຺ຕໍ [ໂລຫິຕໍ ປິຕ຺ຕໍ (ພຫູສຸ)] ມຘຸເມໂຫ ອໍສາ ປິຬກາ ຠຄນ຺ທລາ ປິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ ເສມ຺ຫສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ ວາຕສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ ສນ຺ນິປາຕິກາ ອາພາຘາ ອຸຕຸປຣິຓາມຊາ ອາພາຘາ ວິສມປຣິຫາຣຊາ ອາພາຘາ ໂອປກ຺ກມິກາ ອາພາຘາ ກມ຺ມວິປາກຊາ ອາພາຘາ ສີຕໍ ອຸຓ຺ຫໍ ຊິຆຈ຺ຉາ ປິປາສາ ອຸຈ຺ຈາໂຣ ປສ຺ສາໂວ ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ສໍ ທຸກ຺ຂໍ ມາຕຸມຣຓໍ ທຸກ຺ຂໍ ປິຕຸມຣຓໍ ທຸກ຺ຂໍ ຠາຕຸມຣຓໍ ທຸກ຺ຂໍ ຠຄິນິມຣຓໍ ທຸກ຺ຂໍ ປຸຕ຺ຕມຣຓໍ ທຸກ຺ຂໍ ຘີຕຸມຣຓໍ ທຸກ຺ຂໍ ຎາຕິພ຺ຍສນໍ ທຸກ຺ຂໍ ໂຣຄພ຺ຍສນໍ ທຸກ຺ຂໍ ໂຠຄພ຺ຍສນໍ ທຸກ຺ຂໍ ສີລພ຺ຍສນໍ ທຸກ຺ຂໍ ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສນໍ ທຸກ຺ຂໍ ເຍສໍ ຘມ຺ມານໍ ອາທິໂຕ ສມຸທາຄມນໍ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ອຕ຺ຖງ຺ຄມໂຕ ນິໂຣໂຘ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ກມ຺ມສນ຺ນິສ຺ສິໂຕ ວິປາໂກ. ວິປາກສນ຺ນິສ຺ສິຕໍ ກມ຺ມໍ, ນາມສນ຺ນິສ຺ສິຕໍ ຣູປໍ ຣູປສນ຺ນິສ຺ສິຕໍ ນາມໍ, ຊາຕິຍາ ອນຸຄຕໍ ຊຣາຍ ອນຸສຏໍ ພ຺ຍາຘິນາ ອຠິຠູຕໍ ມຣເຓນ ອພ຺ຠາຫຕໍ ທຸກ຺ເຂ ປຕິຏ຺ຐິຕໍ ອຕາຓໍ ອເລຓໍ ອສຣຓໍ ອສຣຓີຠູຕໍ – ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ທຸກ຺ຂໍ. ອິທໍ ທຸກ຺ຂໍ ໂລກສ຺ສ ຠຍໍ ມຫາຠຍໍ ປີຬນໍ ຆຏ຺ຏນໍ ອຸປທ຺ທໂວ ອຸປສຄ຺ໂຄຕິ – ທຸກ຺ຂມສ຺ສ ມຫພ຺ຠຍໍ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອວິຊ຺ຊາຍ ນິວຸໂຕ ໂລໂກ, [ອຊິຕາຕິ ຠຄວາ]

ເວວິຈ຺ຉາ ປມາທາ ນປ຺ປກາສຕິ;

ຊປ຺ປາຠິເລປນໍ ພ຺ຣູມິ, ທຸກ຺ຂມສ຺ສ ມຫພ຺ຠຍ’’ນ຺ຕິ.

໓.

ສວນ຺ຕິ ສພ຺ພຘິ ໂສຕາ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຊິໂຕ]

ໂສຕານໍ ກິໍ ນິວາຣຓໍ;

ໂສຕານໍ ສໍວຣໍ ພ຺ຣູຫິ, ເກນ ໂສຕາ ປິຘິຍ຺ຍເຣ [ປິຖິຍ຺ຍເຣ (ສ຺ຍາ.), ປິຖີຍເຣ (ສີ. ອຏ຺ຐ.)] .

ສວນ຺ຕິ ສພ຺ພຘິ ໂສຕາຕິ. ໂສຕາຕິ ຕຓ຺ຫາໂສໂຕ ທິຏ຺ຐິໂສໂຕ ກິເລສໂສໂຕ ທຸຈ຺ຈຣິຕໂສໂຕ ອວິຊ຺ຊາໂສໂຕ. ສພ຺ພຘີຕິ ສພ຺ເພສຸ ອາຍຕເນສຸ. ສວນ຺ຕີຕິ ສວນ຺ຕິ ອາສວນ຺ຕິ ສນ຺ທນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຈກ຺ຂຸໂຕ ຣູເປ ສວນ຺ຕິ ອາສວນ຺ຕິ ສນ຺ທນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ໂສຕໂຕ ສທ຺ເທ ສວນ຺ຕິ…ເປ… ຆານໂຕ ຄນ຺ເຘ ສວນ຺ຕິ… ຊິວ຺ຫາໂຕ ຣເສ ສວນ຺ຕິ… ກາຍໂຕ ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ສວນ຺ຕິ… ມນໂຕ ຘມ຺ເມ ສວນ຺ຕິ ອາສວນ຺ຕິ ສນ຺ທນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຈກ຺ຂຸໂຕ ຣູປຕຓ຺ຫາ ສວນ຺ຕິ ອາສວນ຺ຕິ ສນ຺ທນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ໂສຕໂຕ ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ ສວນ຺ຕິ ອາສວນ຺ຕິ ສນ຺ທນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຆານໂຕ ຄນ຺ຘຕຓ຺ຫາ ສວນ຺ຕິ… ຊິວ຺ຫາໂຕ ຣສຕຓ຺ຫາ ສວນ຺ຕິ… ກາຍໂຕ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕຓ຺ຫາ ສວນ຺ຕິ… ມນໂຕ ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ ສວນ຺ຕິ ອາສວນ຺ຕິ ສນ຺ທນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ – ສວນ຺ຕິ ສພ຺ພຘິ ໂສຕາ.

ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຊິໂຕຕິ. ອິຈ຺ຈາຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ… ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ ອິຈ຺ຈາຕິ…ເປ… ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຊິໂຕ.

ໂສຕານໍ ກິໍ ນິວາຣຓນ຺ຕິ ໂສຕານໍ ກິໍ ອາວຣຓໍ ນີວຣຓໍ ສໍວຣຓໍ ຣກ຺ຂນໍ ໂຄປນນ຺ຕິ – ໂສຕານໍ ກິໍ ນິວາຣຓໍ.

ໂສຕານໍ ສໍວຣໍ ພ຺ຣູຫີຕິ ໂສຕານໍ ອາວຣຓໍ ນີວຣຓໍ ສໍວຣຓໍ ຣກ຺ຂນໍ ໂຄປນໍ ພ຺ຣູຫິ ອາຈິກ຺ຂ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣາຫິ ວິຠຊາຫິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫີຕິ – ໂສຕານໍ ສໍວຣໍ ພ຺ຣູຫິ.

ເກນ ໂສຕາ ປິຘິຍ຺ຍເຣຕິ ເກນ ໂສຕາ ປິຘີຍນ຺ຕິ ປຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນ ສວນ຺ຕິ ນ ອາສວນ຺ຕິ ນ ສນ຺ທນ຺ຕິ ນປ຺ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ – ເກນ ໂສຕາ ປິຘິຍ຺ຍເຣ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ສວນ຺ຕິ ສພ຺ພຘິ ໂສຕາ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຊິໂຕ]

ໂສຕານໍ ກິໍ ນິວາຣຓໍ;

ໂສຕານໍ ສໍວຣໍ ພ຺ຣູຫິ, ເກນ ໂສຕາ ປິຘິຍ຺ຍເຣ’’.

໔.

ຍານິ ໂສຕານິ ໂລກສ຺ມິໍ, [ອຊິຕາຕິ ຠຄວາ]

ສຕິ ເຕສໍ ນິວາຣຓໍ;

ໂສຕານໍ ສໍວຣໍ ພ຺ຣູມິ, ປຎ຺ຎາເຍເຕ ປິຘິຍ຺ຍເຣ.

ຍານິ ໂສຕານິ ໂລກສ຺ມິນ຺ຕິ ຍານິ ເອຕານິ ໂສຕານິ ມຍາ ກິຕ຺ຕິຕານິ ປກິຕ຺ຕິຕານິ ອາຈິກ຺ຂິຕານິ ເທສິຕານິ ປຎ຺ຎປິຕານິ ປຏ຺ຐປິຕານິ ວິວຣິຕານິ ວິຠຊິຕານິ [ວິຠຕ຺ຕານິ (ກ.)] ອຸຕ຺ຕານີກຕານິ ປກາສິຕານິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ [ເສຍ຺ຍຖີທໍ (ສ຺ຍາ.)] – ຕຓ຺ຫາໂສໂຕ ທິຏ຺ຐິໂສໂຕ ກິເລສໂສໂຕ ທຸຈ຺ຈຣິຕໂສໂຕ ອວິຊ຺ຊາໂສໂຕ. ໂລກສ຺ມິນ຺ຕິ ອປາຍໂລເກ ມນຸສ຺ສໂລເກ ເທວໂລເກ ຂນ຺ຘໂລເກ ຘາຕຸໂລເກ ອາຍຕນໂລເກຕິ – ຍານິ ໂສຕານິ ໂລກສ຺ມິໍ. ອຊິຕາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ.

ສຕິ ເຕສໍ ນິວາຣຓນ຺ຕິ. ສຕີຕິ ຍາ ສຕິ ອນຸສ຺ສຕິ ປຏິສ຺ສຕິ ສຕິ ສຣຓຕາ ຘາຣຓຕາ ອປິລາປນຕາ ອສມ຺ມຸສ຺ສນຕາ ສຕິ ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສຕິພລໍ ສມ຺ມາສຕິ ສຕິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ເອກາຍນມຄ຺ໂຄ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສຕິ. ນິວາຣຓນ຺ຕິ ອາວຣຓໍ ນີວຣຓໍ ສໍວຣຓໍ ຣກ຺ຂນໍ ໂຄປນນ຺ຕິ – ສຕິ ເຕສໍ ນິວາຣຓໍ.

ໂສຕານໍ ສໍວຣໍ ພ຺ຣູມີຕິ ໂສຕານໍ ອາວຣຓໍ ນີວຣຓໍ ສໍວຣຓໍ ຣກ຺ຂນໍ ໂຄປນໍ ພ຺ຣູມິ ອາຈິກ຺ຂາມິ…ເປ… ອຸຕ຺ຕານີກໂຣມິ ປກາເສມີຕິ – ໂສຕານໍ ສໍວຣໍ ພ຺ຣູມິ.

ປຎ຺ຎາເຍເຕ ປິຘິຍ຺ຍເຣຕິ. ປຎ຺ຎາຕິ ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ປຎ຺ຎາເຍເຕ ປິຘິຍ຺ຍເຣຕິ – ປຎ຺ຎາເຍເຕ ໂສຕາ ປິຘີຍນ຺ຕິ ປຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນ ສວນ຺ຕິ ນ ອາສວນ຺ຕິ ນ ສນ຺ທນ຺ຕິ ນປ຺ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ຊານໂຕ ປສ຺ສໂຕ ປຎ຺ຎາເຍເຕ ໂສຕາ ປິຘີຍນ຺ຕິ ປຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນ ສວນ຺ຕິ ນ ອາສວນ຺ຕິ ນ ສນ຺ທນ຺ຕິ ນປ຺ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ ຊານໂຕ ປສ຺ສໂຕ ປຎ຺ຎາເຍເຕ ໂສຕາ ປິຘີຍນ຺ຕິ ປຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນ ສວນ຺ຕິ ນ ອາສວນ຺ຕິ ນ ສນ຺ທນ຺ຕິ ນປ຺ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ ຊານໂຕ ປສ຺ສໂຕ ປຎ຺ຎາເຍເຕ ໂສຕາ ປິຘີຍນ຺ຕິ ປຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນ ສວນ຺ຕິ ນ ອາສວນ຺ຕິ ນ ສນ຺ທນ຺ຕິ ນປ຺ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາ’’ຕິ ຊານໂຕ ປສ຺ສໂຕ ປຎ຺ຎາເຍເຕ ໂສຕາ ປິຘີຍນ຺ຕິ ປຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນ ສວນ຺ຕິ ນ ອາສວນ຺ຕິ ນ ສນ຺ທນ຺ຕິ ນປ຺ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ‘‘ສງ຺ຂາຣປຈ຺ຈຍາ ວິຎ຺ຎາຓ’’ນ຺ຕິ…ເປ… ‘‘ວິຎ຺ຎາຓປຈ຺ຈຍາ ນາມຣູປ’’ນ຺ຕິ… ‘‘ນາມຣູປປຈ຺ຈຍາ ສຬາຍຕນ’’ນ຺ຕິ… ‘‘ສຬາຍຕນປຈ຺ຈຍາ ຜສ຺ໂສ’’ຕິ… ‘‘ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍາ ເວທນາ’’ຕິ… ‘‘ເວທນາປຈ຺ຈຍາ ຕຓ຺ຫາ’’ຕິ… ‘‘ຕຓ຺ຫາປຈ຺ຈຍາ ອຸປາທານ’’ນ຺ຕິ… ‘‘ອຸປາທານປຈ຺ຈຍາ ຠໂວ’’ຕິ… ‘‘ຠວປຈ຺ຈຍາ ຊາຕີ’’ຕິ… ‘‘ຊາຕິປຈ຺ຈຍາ ຊຣາມຣຓ’’ນ຺ຕິ ຊານໂຕ ປສ຺ສໂຕ ປຎ຺ຎາເຍເຕ ໂສຕາ ປິຘີຍນ຺ຕິ ປຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນ ສວນ຺ຕິ ນ ອາສວນ຺ຕິ ນ ສນ຺ທນ຺ຕິ ນປ຺ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ‘‘ອວິຊ຺ຊານິໂຣຘາ ສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ’’ຕິ… ‘‘ສງ຺ຂາຣນິໂຣຘາ ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣໂຘ’’ຕິ… ‘‘ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘາ ນາມຣູປນິໂຣໂຘ’’ຕິ… ‘‘ນາມຣູປນິໂຣຘາ ສຬາຍຕນນິໂຣໂຘ’’ຕິ… ‘‘ສຬາຍຕນນິໂຣຘາ ຜສ຺ສນິໂຣໂຘ’’ຕິ… ‘‘ຜສ຺ສນິໂຣຘາ ເວທນານິໂຣໂຘ’’ຕິ… ‘‘ເວທນານິໂຣຘາ ຕຓ຺ຫານິໂຣໂຘ’’ຕິ… ‘‘ຕຓ຺ຫານິໂຣຘາ ອຸປາທານນິໂຣໂຘ’’ຕິ… ‘‘ອຸປາທານນິໂຣຘາ ຠວນິໂຣໂຘ’’ຕິ… ‘‘ຠວນິໂຣຘາ ຊາຕິນິໂຣໂຘ’’ຕິ… ‘‘ຊາຕິນິໂຣຘາ ຊຣາມຣຓນິໂຣໂຘ’’ຕິ ຊານໂຕ ປສ຺ສໂຕ ປຎ຺ຎາເຍເຕ ໂສຕາ ປິຘີຍນ຺ຕິ ປຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນ ສວນ຺ຕິ ນ ອາສວນ຺ຕິ ນ ສນ຺ທນ຺ຕິ ນປ຺ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ‘‘ອິທໍ ທຸກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ…ເປ… ‘‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂສມຸທໂຍ’’ຕິ… ‘‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣໂຘ’’ຕິ… ‘‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ ຊານໂຕ ປສ຺ສໂຕ ປຎ຺ຎາເຍເຕ ໂສຕາ ປິຘີຍນ຺ຕິ ປຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນ ສວນ຺ຕິ ນ ອາສວນ຺ຕິ ນ ສນ຺ທນ຺ຕິ ນປ຺ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ອາສວາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ອຍໍ ອາສວສມຸທໂຍ’’ຕິ… ‘‘ອຍໍ ອາສວນິໂຣໂຘ’’ຕິ… ‘‘ອຍໍ ອາສວນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ ຊານໂຕ ປສ຺ສໂຕ ປຎ຺ຎາເຍເຕ ໂສຕາ ປິຘີຍນ຺ຕິ ປຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນ ສວນ຺ຕິ ນ ອາສວນ຺ຕິ ນ ສນ຺ທນ຺ຕິ ນປ຺ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ’’ຕິ… ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ປຫາຕພ຺ພາ’’ຕິ… ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ’’ຕິ… ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພາ’’ຕິ ຊານໂຕ ປສ຺ສໂຕ ປຎ຺ຎາເຍເຕ ໂສຕາ ປິຘີຍນ຺ຕິ ປຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນ ສວນ຺ຕິ ນ ອາສວນ຺ຕິ ນ ສນ຺ທນ຺ຕິ ນປ຺ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຉນ຺ນໍ ຜສ຺ສາຍຕນານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຊານໂຕ ປສ຺ສໂຕ ປຎ຺ຎາເຍເຕ ໂສຕາ ປິຘີຍນ຺ຕິ ປຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນ ສວນ຺ຕິ ນ ອາສວນ຺ຕິ ນ ສນ຺ທນ຺ຕິ ນປ຺ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຊານໂຕ ປສ຺ສໂຕ… ຈຕຸນ຺ນໍ ມຫາຠູຕານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ຊານໂຕ ປສ຺ສໂຕ… ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມນ຺ຕິ ຊານໂຕ ປສ຺ສໂຕ ປຎ຺ຎາເຍເຕ ໂສຕາ ປິຘີຍນ຺ຕິ ປຈ຺ຉິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນ ສວນ຺ຕິ ນ ອາສວນ຺ຕິ ນ ສນ຺ທນ຺ຕິ ນປ຺ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ – ປຎ຺ຎາເຍເຕ ປິຘິຍ຺ຍເຣ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍານິ ໂສຕານິ ໂລກສ຺ມິໍ, [ອຊິຕາຕິ ຠຄວາ]

ສຕິ ເຕສໍ ນິວາຣຓໍ;

ໂສຕານໍ ສໍວຣໍ ພ຺ຣູມິ, ປຎ຺ຎາເຍເຕ ປິຘິຍ຺ຍເຣ’’ຕິ.

໕.

ປຎ຺ຎາ ເຈວ ສຕິ ຈາປິ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຊິໂຕ]

ນາມຣູປຎ຺ຈ ມາຣິສ;

ເອຕໍ ເມ ປຸຏ຺ໂຐ ປພ຺ຣູຫິ, ກຕ຺ເຖຕໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕິ.

ປຎ຺ຎາ ເຈວ ສຕິ ຈາປີຕິ. ປຎ຺ຎາຕິ ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ ວິຈໂຍ ປວິຈໂຍ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສລ຺ລກ຺ຂຓາ ອຸປລກ຺ຂຓາ ປຈ຺ຈຸປລກ຺ຂຓາ ປຓ຺ຑິຈ຺ຈໍ ໂກສລ຺ລໍ ເນປຸຎ຺ຎໍ ເວຠພ຺ຍາ ຈິນ຺ຕາ ອຸປປຣິກ຺ຂາ ຠູຣີ [ຠູຣິ (ກ.)] ເມຘາ ປຣິຓາຍິກາ ວິປສ຺ສນາ ສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ປໂຕໂທ ປຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຎ຺ຎາພລໍ ປຎ຺ຎາສຕ຺ຖໍ ປຎ຺ຎາປາສາໂທ ປຎ຺ຎາອາໂລໂກ ປຎ຺ຎາໂອຠາໂສ ປຎ຺ຎາປຊ຺ໂຊໂຕ ປຎ຺ຎາຣຕນໍ ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ສຕີຕິ ຍາ ສຕິ ອນຸສ຺ສຕິ…ເປ… ສມ຺ມາສຕີຕິ – ປຎ຺ຎາ ເຈວ ສຕິຈາປິ, ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຊິໂຕ.

ນາມຣູປຎ຺ຈ ມາຣິສາຕິ. ນາມນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອຣູປິໂນ ຂນ຺ຘາ. ຣູປນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຈ ມຫາຠູຕາ ຈຕຸນ຺ນຎ຺ຈ ມຫາຠູຕານໍ ອຸປາທາຍຣູປໍ. ມາຣິສາຕິ ປິຍວຈນໍ ຄຣຸວຈນໍ ສຄາຣວສປ຺ປຕິສ຺ສາຘິວຈນເມຕໍ ມາຣິສາຕິ – ນາມຣູປຎ຺ຈ ມາຣິສ.

ເອຕໍ ເມ ປຸຏ຺ໂຐ ປພ຺ຣູຫີຕິ. ເອຕໍ ເມຕິ ຍໍ ປຸຈ຺ຉາມິ ຍໍ ຍາຈາມິ ຍໍ ອຊ຺ເຌສາມິ ຍໍ ປສາເທມິ. ປຸຏ຺ໂຐຕິ ປຸຈ຺ຉິໂຕ ຍາຈິໂຕ ອຊ຺ເຌສິໂຕ ປສາທິໂຕ. ປພ຺ຣູຫີຕິ ພ຺ຣູຫິ ອາຈິກ຺ຂາຫິ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣາຫິ ວິຠຊາຫິ [ວິວເຣຫິ ວິຠເຊຫິ (ກ.)] ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫີຕິ – ເອຕໍ ເມ ປຸຏ຺ໂຐ ປພ຺ຣູຫິ.

ກຕ຺ເຖຕໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕີຕິ ກຕ຺ເຖຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ ວູປສມ຺ມຕິ ອຕ຺ຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ຠຕີຕິ. ກຕ຺ເຖຕໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕິ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ປຎ຺ຎາ ເຈວ ສຕິ ຈາປິ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຊິໂຕ]

ນາມຣູປຎ຺ຈ ມາຣິສ;

ເອວໍ ເມ ປຸຏ຺ໂຐ ປພ຺ຣູຫິ, ກຕ຺ເຖຕໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕີ’’ຕິ.

໖.

ຍເມຕໍ ປຎ຺ຫໍ ອປຸຈ຺ຉິ, ອຊິຕ ຕໍ ວທາມິ ເຕ;

ຍຕ຺ຖ ນາມຎ຺ຈ ຣູປຎ຺ຈ, ອເສສໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕິ;

ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິໂຣເຘນ, ເອຕ຺ເຖຕໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍເມຕໍ ປຎ຺ຫໍ ອປຸຈ຺ຉີຕິ. ຍເມຕນ຺ຕິ ປຎ຺ຎຎ຺ຈ ສຕິຎ຺ຈ ນາມຣູປຎ຺ຈ. ອປຸຈ຺ຉີຕິ ອປຸຈ຺ຉສິ ຍາຈສິ ອຊ຺ເຌສຕິ [ອຊ຺ເຌສິ (ກ.)] ປສາເທສີຕິ – ຍເມຕໍ ປຎ຺ຫໍ ອປຸຈ຺ຉິ.

ອຊິຕ ຕໍ ວທາມິ ເຕຕິ. ອຊິຕາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຕນ຺ຕິ ປຎ຺ຎຎ຺ຈ ສຕິຎ຺ຈ ນາມຣູປຎ຺ຈ. ວທາມີຕິ ວທາມິ ອາຈິກ຺ຂາມິ ເທເສມິ ປຎ຺ຎເປມິ ປຏ຺ຐເປມິ ວິວຣາມິ ວິຠຊາມິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣມິ ປກາເສມີຕິ. ອຊິຕ ຕໍ ວທາມິ ເຕ.

ຍຕ຺ຖ ນາມຎ຺ຈ ຣູປຎ຺ຈ, ອເສສໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕີຕິ ນາມນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອຣູປິໂນ ຂນ຺ຘາ. ຣູປນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຈ ມຫາຠູຕາ ຈຕຸນ຺ນຎ຺ຈ ມຫາຠູຕານໍ ອຸປາທາຍຣູປໍ. ອເສສນ຺ຕິ ສພ຺ເພນ ສພ຺ພໍ ສພ຺ພຖາ ສພ຺ພໍ ອເສສໍ ນິສ຺ເສສໍ ປຣິຍາທິຍນວຈນເມຕໍ [ປຣິຍາທາຍວຈນເມຕໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ອເສສນ຺ຕິ. ອຸປຣຸຊ຺ຌຕີຕິ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ ວູປສມ຺ມຕິ ອຕ຺ຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ຠຕີຕິ. ຍຕ຺ຖ ນາມຎ຺ຈ ຣູປຎ຺ຈ ອເສສໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕິ.

ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິໂຣເຘນ, ເອຕ຺ເຖຕໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕີຕິ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄຎາເຓນ ອຠິສງ຺ຂາຣວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິໂຣເຘນ ສຕ຺ຕ ຠເວ ຐເປຕ຺ວາ ອນມຕຄ຺ເຄ ສໍສາເຣ ເຍ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ ນາມຎ຺ຈ ຣູປຎ຺ຈ, ເອຕ຺ເຖເຕ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວູປສມ຺ມນ຺ຕິ ອຕ຺ຖໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ຠນ຺ຕິ. ສກທາຄາມິມຄ຺ຄຎາເຓນ ອຠິສງ຺ຂາຣວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິໂຣເຘນ ທ຺ເວ ຠເວ ຐເປຕ຺ວາ ປຎ຺ຈສຸ ຠເວສຸ ເຍ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ ນາມຎ຺ຈ ຣູປຎ຺ຈ, ເອຕ຺ເຖເຕ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວູປສມ຺ມນ຺ຕິ ອຕ຺ຖໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ຠນ຺ຕິ. ອນາຄາມິມຄ຺ຄຎາເຓນ ອຠິສງ຺ຂາຣວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິໂຣເຘນ ເອກໍ ຠວໍ ຐເປຕ຺ວາ ຣູປຘາຕຸຍາ ວາ ອຣູປຘາຕຸຍາ ວາ ເຍ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ ນາມຎ຺ຈ ຣູປຎ຺ຈ, ເອຕ຺ເຖເຕ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວູປສມ຺ມນ຺ຕິ ອຕ຺ຖໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ຠນ຺ຕິ. ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ຄຎາເຓນ ອຠິສງ຺ຂາຣວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິໂຣເຘນ ເຍ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ ນາມຎ຺ຈ ຣູປຎ຺ຈ, ເອຕ຺ເຖເຕ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວູປສມ຺ມນ຺ຕິ ອຕ຺ຖໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ຠນ຺ຕິ. ອຣຫໂຕ ອນຸປາທິເສສາຍ ນິພ຺ພານຘາຕຸຍາ ປຣິນິພ຺ພາຍນ຺ຕສ຺ສ ຈຣິມວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິໂຣເຘນ ປຎ຺ຎາ ຈ ສຕິ ຈ ນາມຎ຺ຈ ຣູປຎ຺ຈ, ເອຕ຺ເຖເຕ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ວູປສມ຺ມນ຺ຕິ ອຕ຺ຖໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ຠນ຺ຕີຕິ – ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິໂຣເຘນ ເອຕ຺ເຖຕໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕິ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍເມຕໍ ປຎ຺ຫໍ ອປຸຈ຺ຉິ, ອຊິຕ ຕໍ ວທາມິ ເຕ;

ຍຕ຺ຖ ນາມຎ຺ຈ ຣູປຎ຺ຈ, ອເສສໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕິ;

ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິໂຣເຘນ, ເອຕ຺ເຖຕໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕີ’’ຕິ.

໗.

ເຍ ຈ ສງ຺ຂາຕຘມ຺ມາເສ, ເຍ ຈ ເສຂາ [ເສກ຺ຂາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ປຸຖູ ອິຘ;

ເຕສໍ ເມ ນິປໂກ ອິຣິຍໍ, ປຸຏ຺ໂຐ ປພ຺ຣູຫິ ມາຣິສ.

ເຍ ຈ ສງ຺ຂາຕຘມ຺ມາເສຕິ ສງ຺ຂາຕຘມ຺ມາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ອຣຫນ຺ໂຕ ຂີຓາສວາ. ກິໍກາຣຓາ ສງ຺ຂາຕຘມ຺ມາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ອຣຫນ຺ໂຕ ຂີຓາສວາ? ເຕ ສງ຺ຂາຕຘມ຺ມາ ຎາຕຘມ຺ມາ ຕຸລິຕຘມ຺ມາ ຕີຣິຕຘມ຺ມາ ວິຠູຕຘມ຺ມາ ວິຠາວິຕຘມ຺ມາ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ສງ຺ຂາຕຘມ຺ມາ ຎາຕຘມ຺ມາ ຕຸລິຕຘມ຺ມາ ຕີຣິຕຘມ຺ມາ ວິຠູຕຘມ຺ມາ ວິຠາວິຕຘມ຺ມາ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ ສງ຺ຂາຕຘມ຺ມາ…ເປ… ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ ສງ຺ຂາຕຘມ຺ມາ… ‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາ’’ຕິ ສງ຺ຂາຕຘມ຺ມາ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ສງ຺ຂາຕຘມ຺ມາ ຎາຕຘມ຺ມາ ຕຸລິຕຘມ຺ມາ ຕີຣິຕຘມ຺ມາ ວິຠູຕຘມ຺ມາ ວິຠາວິຕຘມ຺ມາ. ອຖ ວາ ເຕສໍ ຂນ຺ຘາ ສງ຺ຂາຕາ ຘາຕຸໂຍ ສງ຺ຂາຕາ ອາຍຕນານິ ສງ຺ຂາຕາ ຄຕິໂຍ ສງ຺ຂາຕາ ອຸປປຕ຺ຕິໂຍ ສງ຺ຂາຕາ ປຏິສນ຺ຘິ ສງ຺ຂາຕາ ຠວາ ສງ຺ຂາຕາ ສໍສາຣາ ສງ຺ຂາຕາ ວຏ຺ຏາ ສງ຺ຂາຕາ. ອຖ ວາ ເຕ ຂນ຺ຘປຣິຍນ຺ເຕ ຐິຕາ ຘາຕຸປຣິຍນ຺ເຕ ຐິຕາ ອາຍຕນປຣິຍນ຺ເຕ ຐິຕາ ຄຕິປຣິຍນ຺ເຕ ຐິຕາ ອຸປປຕ຺ຕິປຣິຍນ຺ເຕ ຐິຕາ ປຏິສນ຺ຘິປຣິຍນ຺ເຕ ຐິຕາ ຠວປຣິຍນ຺ເຕ ຐິຕາ ສໍສາຣປຣິຍນ຺ເຕ ຐິຕາ ວຏ຺ຏປຣິຍນ຺ເຕ ຐິຕາ ອນ຺ຕິເມ ຠເວ ຐິຕາ ອນ຺ຕິເມ ສມຸສ຺ສເຍ ຐິຕາ ອນ຺ຕິມເທຫຘຣາ ອຣຫນ຺ໂຕ.

ເຕສໍ ຈາຍໍ [ຍາຍໍ (ກ.)] ປຈ຺ຉິມໂກ, ຈຣິໂມຍໍ ສມຸສ຺ສໂຍ;

ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ເນສໍ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ.

ຕໍກາຣຓາ ສງ຺ຂາຕຘມ຺ມາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ອຣຫນ຺ໂຕ ຂີຓາສວາຕິ. ເຍ ຈ ສງ຺ຂາຕຘມ຺ມາເສ, ເຍ ຈ ເສຂາ ປຸຖູ ອິຘາຕິ. ເສຂາຕິ ກິໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ເສຂາ? ສິກ຺ຂນ຺ຕີຕິ ເສຂາ. ກິຎ຺ຈ ສິກ຺ຂນ຺ຕິ? ອຘິສີລມ຺ປິ ສິກ຺ຂນ຺ຕິ, ອຘິຈິຕ຺ຕມ຺ປິ ສິກ຺ຂນ຺ຕິ, ອຘິປຎ຺ຎມ຺ປິ ສິກ຺ຂນ຺ຕິ. ກຕມາ ອຘິສີລສິກ຺ຂາ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ສີລວາ ໂຫຕິ ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວຣສໍວຸໂຕ ວິຫຣຕິ ອາຈາຣໂຄຈຣສມ຺ປນ຺ໂນ ອຓຸມຕ຺ເຕສຸ ວຊ຺ເຊສຸ ຠຍທສ຺ສາວີ, ສມາທາຍ ສິກ຺ຂຕິ ສິກ຺ຂາປເທສຸ. ຂຸທ຺ທໂກ ສີລກ຺ຂນ຺ໂຘ ມຫນ຺ໂຕ ສີລກ຺ຂນ຺ໂຘ ສີລໍ ປຕິຏ຺ຐາ ອາທິ ຈຣຓໍ ສໍຍໂມ ສໍວໂຣ ມຸຂໍ ປມຸຂໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ສມາປຕ຺ຕິຍາ – ອຍໍ ອຘິສີລສິກ຺ຂາ.

ກຕມາ ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ວິວິຈ຺ເຈວ ກາເມຫິ…ເປ… ປຐມໍ ຌານໍ… ທຸຕິຍໍ ຌານໍ… ຕຕິຍໍ ຌານໍ… ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ – ອຍໍ ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ.

ກຕມາ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ປຎ຺ຎວາ ໂຫຕິ ອຸທຍຕ຺ຖຄາມິນິຍາ ປຎ຺ຎາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອຣິຍາຍ ນິພ຺ເພຘິກາຍ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂກ຺ຂຍຄາມິນິຍາ. ໂສ ‘‘ອິທໍ ທຸກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ‘‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂສມຸທໂຍ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣໂຘ’’ຕິ… ‘‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ‘‘ອິເມ ອາສວາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ອຍໍ ອາສວສມຸທໂຍ’’ຕິ… ‘‘ອຍໍ ອາສວນິໂຣໂຘ’’ຕິ… ‘‘ອຍໍ ອາສວນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ‘‘ອຍໍ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ’’… ອິມາ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາໂຍ ອາວຊ຺ຊນ຺ຕາ ສິກ຺ຂນ຺ຕິ ຊານນ຺ຕາ ສິກ຺ຂນ຺ຕິ ປສ຺ສນ຺ຕາ ສິກ຺ຂນ຺ຕິ ຈິຕ຺ຕໍ ອຘິຏ຺ຐຫນ຺ຕາ ສິກ຺ຂນ຺ຕິ ສທ຺ຘາຍ ອຘິມຸຈ຺ຈນ຺ຕາ ສິກ຺ຂນ຺ຕິ ວີຣິຍໍ [ວິຣິຍໍ (ສ຺ຍາ.)] ປຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ຕາ ສິກ຺ຂນ຺ຕິ ສຕິໍ ອຸປຏ຺ຐເປນ຺ຕາ ສິກ຺ຂນ຺ຕິ ຈິຕ຺ຕໍ ສມາທຫນ຺ຕາ ສິກ຺ຂນ຺ຕິ ປຎ຺ຎາຍ ປຊານນ຺ຕາ ສິກ຺ຂນ຺ຕິ ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ອຠິຊານນ຺ຕາ ສິກ຺ຂນ຺ຕິ ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ປຣິຊານນ຺ຕາ ສິກ຺ຂນ຺ຕິ ປຫາຕພ຺ພໍ ປຊຫນ຺ຕາ ສິກ຺ຂນ຺ຕິ ຠາເວຕພ຺ພໍ ຠາເວນ຺ຕາ ສິກ຺ຂນ຺ຕິ ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພໍ ສຈ຺ຉິກໂຣນ຺ຕາ ສິກ຺ຂນ຺ຕິ ອາຈຣນ຺ຕິ ສມາຈຣນ຺ຕິ ສມາທາຍ ວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ – ເສຂາ. ປຸຖູຕິ ພຫຸກາ. ເອເຕ ເສຂາ ໂສຕາປນ຺ນາ ຈ ປຏິປນ຺ນາ ຈ ສກທາຄາມິໂນ ຈ ປຏິປນ຺ນາ ຈ ອນາຄາມິໂນ ຈ ປຏິປນ຺ນາ ຈ ອຣຫນ຺ໂຕ ຈ ປຏິປນ຺ນາ ຈ. ອິຘາຕິ ອິມິສ຺ສາ ທິຏ຺ຐິຍາ ອິມິສ຺ສາ ຂນ຺ຕິຍາ ອິມິສ຺ສາ ຣຸຈິຍາ ອິມສ຺ມິໍ ອາທາເຍ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ເມ ອິມສ຺ມິໍ ວິນເຍ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ອິມສ຺ມິໍ ປາວຈເນ ອິມສ຺ມິໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິເຍ ອິມສ຺ມິໍ ສຕ຺ຖຸສາສເນ ອິມສ຺ມິໍ ອຕ຺ຕຠາເວ ອິມສ຺ມິໍ ມນຸສ຺ສໂລເກຕິ – ເຍ ຈ ເສຂາ ປຸຖູ ອິຘ.

ເຕສໍ ເມ ນິປໂກ ອິຣິຍໍ, ປຸຏ຺ໂຐ ປພ຺ຣູຫິ ມາຣິສາຕິ ຕ຺ວມ຺ປິ ນິປໂກ ປຓ຺ຑິໂຕ ປຎ຺ຎວາ ພຸທ຺ຘິມາ ຎາຓີ ເມຘາວີ. ເຕສໍ ສງ຺ຂາຕຘມ຺ມານຎ຺ຈ ເສກ຺ຂານຎ຺ຈ ອິຣິຍໍ ຈຣິຍໍ ວຸຕ຺ຕິ ປວຕ຺ຕິ ອາຈຣໍ ໂຄຈຣໍ ວິຫາຣໍ ປຏິປທໍ. ປຸຏ຺ໂຐຕິ ປຸຈ຺ຉິໂຕ ຍາຈິໂຕ ອຊ຺ເຌສິໂຕ ປສາທິໂຕ. ປພ຺ຣູຫີຕິ ພ຺ຣູຫິ ອາຈິກ຺ຂາຫິ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣາຫິ ວິຠຊາຫິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫິ. ມາຣິສາຕິ ປິຍວຈນໍ ຄຣຸວຈນໍ ສຄາຣວສປ຺ປຕິສ຺ສາຘິວຈນເມຕໍ ມາຣິສາຕິ – ເຕສໍ ເມ ນິປໂກ ອິຣິຍໍ, ປຸຏ຺ໂຐ ປພ຺ຣູຫິ ມາຣິສ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ເຍ ຈ ສງ຺ຂາຕຘມ຺ມາເສ, ເຍ ຈ ເສຂາ ປຸຖູ ອິຘ;

ເຕສໍ ເມ ນິປໂກ ອິຣິຍໍ, ປຸຏ຺ໂຐ ປພ຺ຣູຫິ ມາຣິສາ’’ຕິ.

໘.

ກາເມສຸ ນາຠິຄິຊ຺ເຌຍ຺ຍ, ມນສານາວິໂລ ສິຍາ;

ກຸສໂລ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ, ສໂຕ ຠິກ຺ຂຸ ປຣິພ຺ພເຊ.

ກາເມສຸ ນາຠິຄິຊ຺ເຌຍ຺ຍາຕິ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ. ກຕເມ ວຕ຺ຖຸກາມາ? ມນາປິກາ ຣູປາ ມນາປິກາ ສທ຺ທາ ມນາປິກາ ຄນ຺ຘາ ມນາປິກາ ຣສາ ມນາປິກາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ, ອຕ຺ຖຣຓາ ປາວຸຣຓາ [ປາປຸຣຓາ (ສ຺ຍາ.)] ທາສິທາສາ ອເຊຬກາ ກຸກ຺ກຸຏສູກຣາ ຫຕ຺ຖິຄວາສ຺ສວຬວາ ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸ ຫິຣຎ຺ຎໍ ສຸວຓ຺ຓໍ ຄາມນິຄມຣາຊຘານິໂຍ [ຣາຊຐານິໂຍ (ກ.)] ຣຏ຺ຐຎ຺ຈ ຊນປໂທ ຈ ໂກໂສ ຈ ໂກຏ຺ຐາຄາຣຎ຺ຈ – ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຣຊນີຍວຕ຺ຖຸ ວຕ຺ຖຸກາມາ.

ອປິ ຈ ອຕີຕາ ກາມາ ອນາຄຕາ ກາມາ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາ ກາມາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕາ ກາມາ ພຫິທ຺ຘາ ກາມາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ກາມາ, ຫີນາ ກາມາ ມຊ຺ຌິມາ ກາມາ ປຓີຕາ ກາມາ, ອາປາຍິກາ ກາມາ ມານຸສິກາ ກາມາ ທິພ຺ພາ ກາມາ, ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐິຕາ ກາມາ, ນິມ຺ມິຕາ ກາມາ ປຣນິມ຺ມິຕາ ກາມາ, ປຣິຄ຺ຄຫິຕາ ກາມາ ອປຣິຄ຺ຄຫິຕາ ກາມາ, ມມາຍິຕາ ກາມາ ອມມາຍິຕາ ກາມາ, ສພ຺ເພປິ ກາມາວຈຣາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພປິ ຣູປາວຈຣາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພປິ ອຣູປາວຈຣາ ຘມ຺ມາ, ຕຓ຺ຫາວຕ຺ຖຸກາ ຕຓ຺ຫາຣມ຺ມຓາ, ກາມນີຍຏ຺ເຐນ ຣຊນີຍຏ຺ເຐນ ມທນີຍຏ຺ເຐນ ຣມຓີຍຏ຺ເຐນ [ນຕ຺ຖິ ສ຺ຍາ. ໂປຕ຺ຖເກ ມຫານິ. ໑] ກາມາ. ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ.

ກຕເມ ກິເລສກາມາ? ຉນ຺ໂທ ກາໂມ ຣາໂຄ ກາໂມ ຉນ຺ທຣາໂຄ ກາໂມ ສງ຺ກປ຺ໂປ ກາໂມ ຣາໂຄ ກາໂມ ສງ຺ກປ຺ປຣາໂຄ ກາໂມ, ໂຍ ກາເມສຸ ກາມຈ຺ຉນ຺ໂທ ກາມຣາໂຄ ກາມນນ຺ທີ ກາມຕຓ຺ຫາ ກາມສິເນໂຫ ກາມປິປາສາ ກາມປຣິຬາໂຫ ກາມເຄໂຘ ກາມມຸຈ຺ຉາ ກາມຊ຺ໂຌສານໍ ກາໂມໂຆ ກາມໂຍໂຄ ກາມຸປາທານໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ –

ອທ຺ທສໍ ກາມ ເຕ ມູລໍ, ສງ຺ກປ຺ປາ ກາມ ຊາຍສິ;

ນ ຕໍ ສງ຺ກປ຺ປຍິສ຺ສາມິ, ເອວໍ ກາມ ນ ເຫຫິສີຕິ.

ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ເຄໂຘ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ, ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ກາເມສຸ ນາຠິຄິຊ຺ເຌຍ຺ຍາຕິ ກິເລສກາເມນ ວຕ຺ຖຸກາເມສຸ ນາຠິຄິຊ຺ເຌຍ຺ຍ ນ ປລິພຸນ຺ເຘຍ຺ຍ [ປລິພຸຊ຺ເຌຍ຺ຍ (ສ຺ຍາ.)] ອຄິທ຺ໂຘ ອສ຺ສ ອຄຘິໂຕ ອມຸຈ຺ຉິໂຕ ອນຊ຺ຌາປນ຺ໂນ [ອນຊ຺ໂຌປນ຺ໂນ (ສ຺ຍາ.)] ວີຕເຄໂຘ ວິຄຕເຄໂຘ ຈຕ຺ຕເຄໂຘ ວນ຺ຕເຄໂຘ ມຸຕ຺ຕເຄໂຘ ປຫີນເຄໂຘ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐເຄໂຘ ວີຕຣາໂຄ ວິຄຕຣາໂຄ ຈຕ຺ຕຣາໂຄ ວນ຺ຕຣາໂຄ ມຸຕ຺ຕຣາໂຄ ປຫີນຣາໂຄ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຣາໂຄ ນິຈ຺ຉາໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ສີຕິຠູໂຕ ສຸຂປ຺ປຏິສໍເວທີ ພ຺ຣຫ຺ມຠູເຕນ ອຕ຺ຕນາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ກາເມສຸ ນາຠິຄິຊ຺ເຌຍ຺ຍ.

ມນສານາວິໂລ ສິຍາຕິ. ມໂນຕິ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ມໂນ ມານສໍ ຫທຍໍ ປຓ຺ຑຣໍ ມໂນ ມນາຍຕນໍ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ ຕຊ຺ຊາ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ. ກາຍທຸຈ຺ຈຣິເຕນ ຈິຕ຺ຕໍ ອາວິລໍ ໂຫຕິ ລຸຬິຕໍ ເອຣິຕໍ ຆຏ຺ຏິຕໍ ຈລິຕໍ ຠນ຺ຕໍ ອວູປສນ຺ຕໍ. ວຈີທຸຈ຺ຈຣິເຕນ…ເປ… ມໂນທຸຈ຺ຈຣິເຕນ… ຣາເຄນ… ໂທເສນ… ໂມເຫນ… ໂກເຘນ… ອຸປນາເຫນ… ມກ຺ເຂນ… ປຬາເສນ… ອິສ຺ສາຍ… ມຈ຺ຉຣິເຍນ… ມາຍາຍ… ສາເຐຍ຺ເຍນ… ຖມ຺ເຠນ… ສາຣມ຺ເຠນ… ມາເນນ… ອຕິມາເນນ… ມເທນ… ປມາເທນ… ສພ຺ພກິເລເສຫິ… ສພ຺ພທຸຈ຺ຈຣິເຕຫິ… ສພ຺ພຑາເຫຫິ… ສພ຺ພປຣິຬາເຫຫິ… ສພ຺ພສນ຺ຕາເປຫິ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາເຣຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ອາວິລໍ ໂຫຕິ ລຸຬິຕໍ ເອຣິຕໍ ຆຏ຺ຏິຕໍ ຈລິຕໍ ຠນ຺ຕໍ ອວູປສນ຺ຕໍ. ມນສານາວິໂລ ສິຍາຕິ ຈິຕ຺ເຕນ ອນາວິໂລ ສິຍາ – ອລຸຬິໂຕ ອເນຣິໂຕ ອຆຏ຺ຏິໂຕ ອຈລິໂຕ ອຠນ຺ໂຕ ວູປສນ຺ໂຕ ອາວິລກເຣ ກິເລເສ ຊເຫຍ຺ຍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕີກເຣຍ຺ຍ [ພ຺ຍນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ (ກ.)] ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍ, ອາວິລກເຣຫິ ກິເລເສຫິ ຈ ອາຣໂຕ [ອາຣໂຕ ອສ຺ສ (ກ.) ມຫານິ. ໑໘ ປສ຺ສ] ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ມນສານາວິໂລ ສິຍາ.

ກຸສໂລ ສພ຺ພຘມ຺ມານນ຺ຕິ ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ກຸສໂລ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ ກຸສໂລ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ, ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ ກຸສໂລ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ, ‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາ’’ຕິ ກຸສໂລ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ກຸສໂລ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ. ເອວມ຺ປິ ກຸສໂລ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ.

ອຖ ວາ, ອນິຈ຺ຈໂຕ ກຸສໂລ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ, ທຸກ຺ຂໂຕ…ເປ… ໂຣຄໂຕ… ຄຓ຺ຑໂຕ… ສລ຺ລໂຕ… ອຆໂຕ… ອາພາຘໂຕ… ປຣໂຕ… ປໂລກໂຕ… ອີຕິໂຕ… ອຸປທ຺ທວໂຕ… ຠຍໂຕ… ອຸປສຄ຺ຄໂຕ… ຈລໂຕ… ປຠງ຺ຄຸໂຕ… ອທ຺ຘຸວໂຕ [ອຘຸວໂຕ (ກ.) ມຫານິ. ໑໓] … ອຕາຓໂຕ… ອເລຓໂຕ… ອສຣຓໂຕ… ອສຣຓີຠູຕໂຕ… ຣິຕ຺ຕໂຕ… ຕຸຈ຺ຉໂຕ… ສຸຎ຺ຎໂຕ… ອນຕ຺ຕໂຕ… ອາທີນວໂຕ… ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໂຕ… ອສາຣກໂຕ… ອຆມູລໂຕ… ວຘກໂຕ… ວິຠວໂຕ… ສາສວໂຕ… ສງ຺ຂຕໂຕ… ມາຣາມິສໂຕ… ຊາຕິຘມ຺ມໂຕ… ຊຣາຘມ຺ມໂຕ… ພ຺ຍາຘິຘມ຺ມໂຕ… ມຣຓຘມ຺ມໂຕ… ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສຘມ຺ມໂຕ … ສໍກິເລສິກຘມ຺ມໂຕ… ສມຸທຍໂຕ… ອຕ຺ຖງ຺ຄມໂຕ… ອສ຺ສາທໂຕ… ອາທີນວໂຕ… ນິສ຺ສຣຓໂຕ ກຸສໂລ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ. ເອວມ຺ປິ ກຸສໂລ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ.

ອຖ ວາ, ຂນ຺ຘກຸສໂລ ຘາຕຸກຸສໂລ ອາຍຕນກຸສໂລ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທກຸສໂລ ສຕິປຏ຺ຐານກຸສໂລ ສມ຺ມປ຺ປຘານກຸສໂລ ອິທ຺ຘິປາທກຸສໂລ ອິນ຺ທ຺ຣິຍກຸສໂລ ພລກຸສໂລ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄກຸສໂລ ມຄ຺ຄກຸສໂລ ຜລກຸສໂລ ນິພ຺ພານກຸສໂລ. ເອວມ຺ປິ ກຸສໂລ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ.

ອຖ ວາ, ສພ຺ພຘມ຺ມາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ທ຺ວາທສາຍຕນານິ – ຈກ຺ຂຸ ເຈວ [ຈກ຺ຂຸຎ຺ເຈວ (ກ.)] ຣູປາ ຈ, ໂສຕຎ຺ຈ ສທ຺ທາ ຈ, ຆານຎ຺ຈ ຄນ຺ຘາ ຈ, ຊິວ຺ຫາ ຈ ຣສາ ຈ, ກາໂຍ ຈ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ຈ, ມໂນ ຈ ຘມ຺ມາ ຈ. ຍໂຕ ຈ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກພາຫິເຣສຸ ອາຍຕເນສຸ ຉນ຺ທຣາໂຄ ປຫີໂນ ໂຫຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູໂລ ຕາລາວຕ຺ຖຸກໂຕ ອນຠາວໍກໂຕ [ອນຠາວງ຺ຄໂຕ (ສ຺ຍາ.)] ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ໂມ, ເອຕ຺ຕາວຕາປິ ກຸສໂລ ສພ຺ພຘມ຺ມານນ຺ຕິ – ກຸສໂລ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ.

ສໂຕ ຠິກ຺ຂຸ ປຣິພ຺ພເຊຕິ. ສໂຕຕິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ, ເວທນາສຸ ເວທນານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ, ຈິຕ຺ເຕ ຈິຕ຺ຕານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ, ຘມ຺ເມສຸ ຘມ຺ມານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ.

ອປເຣຫິປິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ອສຕິປຣິວຊ຺ຊນາຍ ສໂຕ, ສຕິກຣຓີຍານໍ ຘມ຺ມານໍ ກຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສຕິປຣິພນ຺ຘານໍ [ສຕິປຏິປກ຺ຂານໍ (ສ຺ຍາ.) ມຫານິ. ໓] ຘມ຺ມານໍ ຫຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສຕິນິມິຕ຺ຕານໍ ຘມ຺ມານໍ ອສມ຺ມຸຏ຺ຐຕ຺ຕາ [ອປ຺ປມຸຏ຺ຐຕ຺ຕາ (ສ຺ຍາ.)] ສໂຕ.

ອປເຣຫິປິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ສຕິຍາ ສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສຕິຍາ ວສິຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສຕິຍາ ປາຄຸຎ຺ເຎນ ສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສຕິຍາ ອປຈ຺ໂຈໂຣຫຓຕາຍ ສໂຕ.

ອປເຣຫິປິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ສຕິຍາ ສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສມິຕຕ຺ຕາ ສໂຕ, ສນ຺ຕຘມ຺ມສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ສໂຕ. ພຸທ຺ຘານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ຘມ຺ມານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ສງ຺ຆານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ສີລານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ຈາຄານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ເທວຕານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ອານາປານສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ມຣຓສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ, ກາຍຄຕາສຕິຍາ ສໂຕ, ອຸປສມານຸສ຺ສຕິຍາ ສໂຕ. ຍາ ສຕິ ອນຸສ຺ສຕິ…ເປ… ສມ຺ມາສຕິ ສຕິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ເອກາຍນມຄ຺ໂຄ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສຕິ. ອິມາຍ ສຕິຍາ ອຸເປໂຕ ໂຫຕິ ສມຸເປໂຕ ອຸປາຄໂຕ ສມຸປາຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ [ສມ຺ປນ຺ໂນ (ກ.)] ສມນ຺ນາຄໂຕ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສໂຕ. ຠິກ຺ຂູຕິ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ຘມ຺ມານໍ ຠິນ຺ນຕ຺ຕາ ຠິກ຺ຂຸ – ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ຠິນ຺ນາ ໂຫຕິ, ວິຈິກິຈ຺ຉາ ຠິນ຺ນາ ໂຫຕິ, ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ ຠິນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ຣາໂຄ ຠິນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ໂທໂສ ຠິນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ໂມໂຫ ຠິນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ມາໂນ ຠິນ຺ໂນ ໂຫຕິ. ຠິນ຺ນາ ໂຫນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສໍກິເລສິກາ ໂປໂນຠວິກາ [ໂປໂນພ຺ຠວິກາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ສທຣາ ທຸກ຺ຂວິປາກາ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓິຍາ.

ປຊ຺ເຊນ ກເຕນ [ປຊ຺ໂຊຕກເຕນ (ກ.) ສຸ. ນິ. ໕໑໙] ອຕ຺ຕນາ, [ສຠິຍາຕິ ຠຄວາ]

ປຣິນິພ຺ພານຄໂຕ ວິຕິຓ຺ຓກງ຺ໂຂ;

ວິຠວຎ຺ຈ ຠວຎ຺ຈ ວິປ຺ປຫາຍ, ວຸສິຕວາ ຂີຓປຸນພ຺ຠໂວ ສ ຠິກ຺ຂູຕິ.

ສໂຕ ຠິກ຺ຂຸ ປຣິພ຺ພເຊຕິ ສໂຕ ຠິກ຺ຂຸ ປຣິພ຺ພເຊ, ສໂຕ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ສໂຕ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ, ສໂຕ ນິສີເທຍ຺ຍ, ສໂຕ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຍ຺ຍ, ສໂຕ ອຠິກ຺ກເມຍ຺ຍ, ສໂຕ ປຏິກ຺ກເມຍ຺ຍ, ສໂຕ ອາໂລເກຍ຺ຍ, ສໂຕ ວິໂລເກຍ຺ຍ, ສໂຕ ສມິຎ຺ເຊຍ຺ຍ, ສໂຕ ປສາເຣຍ຺ຍ, ສໂຕ ສງ຺ຆາຏິປຕ຺ຕຈີວຣໍ ຘາເຣຍ຺ຍ, ສໂຕ ຈເຣຍ຺ຍ ວິຫເຣຍ຺ຍ ອິຣິເຍຍ຺ຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ ປາເລຍ຺ຍ ຍເປຍ຺ຍ ຍາເປຍ຺ຍາຕິ – ສໂຕ ຠິກ຺ຂຸ ປຣິພ຺ພເຊ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ກາເມສຸ ນາຠິຄິຊ຺ເຌຍ຺ຍ, ມນສານາວິໂລ ສິຍາ;

ກຸສໂລ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ, ສໂຕ ຠິກ຺ຂຸ ປຣິພ຺ພເຊ’’ຕິ.

ສຫ ຄາຖາປຣິໂຍສານາ ເຍ ເຕ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓນ ສທ຺ຘິໍ ເອກຈ຺ຉນ຺ທາ ເອກປໂຍຄາ ເອກາຘິປ຺ປາຍາ ເອກວາສນວາສິຕາ, ເຕສໍ ອເນກປາຓສຫສ຺ສານໍ ວິຣຊໍ ວີຕມລໍ ຘມ຺ມຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ – ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈິ. ສຫ ອຣຫຕ຺ຕປ຺ປຕ຺ຕາ ອຊິນຊຏາວາກຈີຣຕິທຓ຺ຑກມຓ຺ຑລຸເກສາ ຈ ມສ຺ສູ ຈ ອນ຺ຕຣຫິຕາ, ຠຓ຺ຑຸກາສາຍວຕ຺ຖວສໂນ ສງ຺ຆາຏິປຕ຺ຕຈີວຣຘໂຣ ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປຕ຺ຕິຍາ ປຎ຺ຊລິໂກ ຠຄວນ຺ຕໍ ນມສ຺ສມາໂນ ນິສິນ຺ໂນ ໂຫຕິ – ‘‘ສຕ຺ຖາ ເມ ຠນ຺ເຕ ຠຄວາ, ສາວໂກຫມສ຺ມີ’’ຕິ.

ອຊິຕມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ ປຐໂມ.

໒. ຕິສ຺ສເມຕ຺ເຕຍ຺ຍມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ

໙.

ໂກຘ ສນ຺ຕຸສິໂຕ ໂລເກ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ຕິສ຺ສເມຕ຺ເຕຍ຺ໂຍ]

ກສ຺ສ ໂນ ສນ຺ຕິ ອິຎ຺ຊິຕາ;

ໂກ ອຸຠນ຺ຕມຠິຎ຺ຎາຍ, ມຊ຺ເຌ ມນ຺ຕາ ນ ລິປ຺ປຕິ;

ກໍ ພ຺ຣູສິ ມຫາປຸຣິໂສຕິ, ໂກ ອິຘ ສິພ຺ພິນິມຈ຺ຈຄາ.

ໂກຘ ສນ຺ຕຸສິໂຕ ໂລເກຕິ ໂກ ໂລເກ ຕຸຏ຺ໂຐ ສນ຺ຕຸຏ຺ໂຐ ອຕ຺ຕມໂນ ປຣິປຸຓ຺ຓສງ຺ກປ຺ໂປຕິ – ໂກຘ ສນ຺ຕຸສິໂຕ ໂລເກ.

ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ຕິສ຺ສເມຕ຺ເຕຍ຺ໂຍຕິ. ອິຈ຺ຈາຕິ ປທສນ຺ຘິ ປທສໍສຄ຺ໂຄ ປທປາຣິປູຣີ ອກ຺ຂຣສມວາໂຍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສິລິຏ຺ຐຕາ ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ – ອິຈ຺ຈາຕິ. ອາຍສ຺ມາຕິ ປິຍວຈນໍ ຄຣຸວຈນໍ ສຄາຣວສປ຺ປຕິສ຺ສາຘິວຈນເມຕໍ – ອາຍສ຺ມາຕິ. ຕິສ຺ໂສຕິ ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ນາມໍ ສງ຺ຂາ ສມຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ໂວຫາໂຣ ນາມໍ ນາມກມ຺ມໍ ນາມເຘຍ຺ຍໍ ນິຣຸຕ຺ຕິ ພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ອຠິລາໂປ. ເມຕ຺ເຕຍ຺ໂຍຕິ ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ໂຄຕ຺ຕໍ ສງ຺ຂາ ສມຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ໂວຫາໂຣຕິ – ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ຕິສ຺ສເມຕ຺ເຕຍ຺ໂຍ.

ກສ຺ສ ໂນ ສນ຺ຕິ ອິຎ຺ຊິຕາຕິ ຕຓ຺ຫິຎ຺ຊິຕໍ ທິຏ຺ຐິຎ຺ຊິຕໍ ມານິຎ຺ຊິຕໍ ກິເລສິຎ຺ຊິຕໍ ກາມິຎ຺ຊິຕໍ. ກສ຺ສິເມ ອິຎ຺ຊິຕາ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ກສ຺ສ ໂນ ສນ຺ຕິ ອິຎ຺ຊິຕາ.

ໂກ ອຸຠນ຺ຕມຠິຎ຺ຎາຍາຕິ ໂກ ອຸໂຠ ອນ຺ເຕ ອຠິຎ຺ຎາຍ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ – ໂກ ອຸຠນ຺ຕມຠິຎ຺ຎາຍ.

ມຊ຺ເຌ ມນ຺ຕາ ນ ລິປ຺ປຕີຕິ ມຊ຺ເຌ ມນ຺ຕາຍ ນ ລິປ຺ປຕິ, ອລິຕ຺ໂຕ ອນຸປລິຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ມຊ຺ເຌ ມນ຺ຕາ ນ ລິປ຺ປຕິ.

ກໍ ພ຺ຣູສິ ມຫາປຸຣິໂສຕິ ມຫາປຸຣິໂສ ອຄ຺ຄປຸຣິໂສ ເສຏ຺ຐປຸຣິໂສ ວິເສຏ຺ຐປຸຣິໂສ ປາໂມກ຺ຂປຸຣິໂສ ອຸຕ຺ຕມປຸຣິໂສ ປຘານປຸຣິໂສ ປວຣປຸຣິໂສຕິ. ກໍ ພ຺ຣູສິ ກໍ ກເຖສິ ກໍ ມຎ຺ຎສິ ກໍ ຠຓສິ ກໍ ປສ຺ສຕິ ກໍ ໂວຫຣສີຕິ – ກໍ ພ຺ຣູສິ ມຫາປຸຣິໂສຕິ.

ໂກ ອິຘ ສິພ຺ພິນິມຈ຺ຈຄາຕິ ໂກ ອິຘ ສິພ຺ພິນິໍ ຕຓ຺ຫໍ ອຊ຺ຌຄາ ອຸປຈ຺ຈຄາ ອຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ວີຕິວຕ຺ໂຕຕິ – ໂກ ອິຘ ສິພ຺ພິນິມຈ຺ຈຄາ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ໂກຘ ສນ຺ຕຸສິໂຕ ໂລເກ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ຕິສ຺ສເມຕ຺ເຕຍ຺ໂຍ]

ກສ຺ສ ໂນ ສນ຺ຕິ ອິຎ຺ຊິຕາ;

ໂກ ອຸຠນ຺ຕມຠິຎ຺ຎາຍ, ມຊ຺ເຌ ມນ຺ຕາ ນ ລິປ຺ປຕິ;

ກໍ ພ຺ຣູສິ ມຫາປຸຣິໂສຕິ, ໂກ ອິຘ ສິພ຺ພິນິມຈ຺ຈຄາ’’ຕິ.

໑໐.

ກາເມສຸ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວາ, [ເມຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ ຠຄວາ]

ວີຕຕຓ຺ໂຫ ສທາ ສໂຕ;

ສງ຺ຂາຍ ນິພ຺ພຸໂຕ ຠິກ຺ຂຸ, ຕສ຺ສ ໂນ ສນ຺ຕິ ອິຎ຺ຊິຕາ.

ກາເມສຸ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວາຕິ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອສທ຺ຘມ຺ມສມາປຕ຺ຕິຍາ ອາຣຕິ ວິຣຕິ ປຏິວິຣຕິ ເວຣມຓີ ອກິຣິຍາ ອກຣຓໍ ອນຊ຺ຌາປຕ຺ຕິ ເວລາອນຕິກ຺ກໂມ. ອປິ ຈ, ນິປ຺ປຣິຍາເຍນ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ, ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ໂປ, ສມ຺ມາວາຈາ, ສມ຺ມາກມ຺ມນ຺ໂຕ, ສມ຺ມາອາຊີໂວ, ສມ຺ມາວາຍາໂມ, ສມ຺ມາສຕິ, ສມ຺ມາສມາຘິ. ໂຍ ອິມິນາ ອຣິເຍນ ອຏ຺ຐງ຺ຄິເກນ ມຄ຺ເຄນ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ ອຸປາຄໂຕ ສມຸປາຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວາ. ຍຖາ ຈ ຘເນນ ຘນວາຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ, ໂຠເຄນ ໂຠຄວາຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຍເສນ ຍສວາຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ, ສິປ຺ເປນ ສິປ຺ປວາຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ, ສີເລນ ສີລວາຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ, ວີຣິເຍນ ວີຣິຍວາຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ, ປຎ຺ຎາຍ ປຎ຺ຎວາຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ, ວິຊ຺ຊາຍ ວິຊ຺ຊວາຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ – ເອວເມວ ໂຍ ອິມິນາ ອຣິເຍນ ອຏ຺ຐງ຺ຄິເກນ ມຄ຺ເຄນ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ ອຸປາຄໂຕ ສມຸປາຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວາຕິ – ກາເມສຸ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວາ.

ເມຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ໂຄຕ຺ເຕນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ເມຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ ຠຄວາ.

ວີຕຕຓ຺ໂຫ ສທາ ສໂຕຕິ. ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ…ເປ… ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ຍສ຺ເສສາ ຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ວີຕຕຓ຺ໂຫ ຈຕ຺ຕຕຓ຺ໂຫ ວນ຺ຕຕຓ຺ໂຫ ມຸຕ຺ຕຕຓ຺ໂຫ ປຫີນຕຓ຺ໂຫ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕຓ຺ໂຫ ວີຕຣາໂຄ ຈຕ຺ຕຣາໂຄ ວນ຺ຕຣາໂຄ ມຸຕ຺ຕຣາໂຄ ປຫີນຣາໂຄ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຣາໂຄ ນິຈ຺ຉາໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ສີຕິຠູໂຕ ສຸຂປ຺ປຏິສໍເວທີ ພ຺ຣຫ຺ມຠູເຕນ ອຕ຺ຕນາ ວິຫຣຕິ. ສທາຕິ ສທາ ສພ຺ພທາ ສພ຺ພກາລໍ ນິຈ຺ຈກາລໍ ຘຸວກາລໍ ສຕຕໍ ສມິຕໍ ອພ຺ໂພກິຓ຺ຓໍ ໂປງ຺ຂານຸໂປງ຺ຂໍ [ໂປຂານຸໂປຂໍ (ສ຺ຍາ.)] ອຸທກູມິກຊາຕໍ ອວີຈິສນ຺ຕຕິສຫິຕໍ [ອວີຈິ ສມງ຺ຄິສຫິຕໍ (ສ຺ຍາ.)] ຜສ຺ສິຕໍ [ຜຸສິຕໍ (ສ຺ຍາ.)] ປຸເຣຠຕ຺ຕໍ ປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕໍ ປຸຣິມຍາມໍ ມຊ຺ຌິມຍາມໍ ປຈ຺ຉິມຍາມໍ ກາເຬ ຊຸຓ຺ເຫ ວສ຺ເສ ເຫມນ຺ເຕ ຄິມ຺ເຫ ປຸຣິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ ມຊ຺ຌິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ ປຈ຺ຉິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ. ສໂຕຕິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ, ເວທນາສຸ ເວທນານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ, ຈິຕ຺ເຕ ຈິຕ຺ຕານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ, ຘມ຺ເມສຸ ຘມ຺ມານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ…ເປ… ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສໂຕຕິ – ວີຕຕຓ຺ໂຫ ສທາ ສໂຕ.

ສງ຺ຂາຍ ນິພ຺ພຸໂຕ ຠິກ຺ຂູຕິ ສງ຺ຂາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ ວິຈໂຍ ປວິຈໂຍ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ສງ຺ຂາຍາຕິ ສງ຺ຂາຍ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ສງ຺ຂາຍ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ… ‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາ’’ຕິ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ສງ຺ຂາຍ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ.

ອຖ ວາ, ອນິຈ຺ຈໂຕ ສງ຺ຂາຍ ຊານິຕ຺ວາ…ເປ… ທຸກ຺ຂໂຕ… ໂຣຄໂຕ… ຄຓ຺ຑໂຕ… ສລ຺ລໂຕ…ເປ… ນິສ຺ສຣຓໂຕ ສງ຺ຂາຍ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ນິພ຺ພຸໂຕຕິ ຣາຄສ຺ສ ນິພ຺ພາປິຕຕ຺ຕາ ນິພ຺ພຸໂຕ, ໂທສສ຺ສ ນິພ຺ພາປິຕຕ຺ຕາ ນິພ຺ພຸໂຕ, ໂມຫສ຺ສ ນິພ຺ພາປິຕຕ຺ຕາ ນິພ຺ພຸໂຕ, ໂກຘສ຺ສ… ອຸປນາຫສ຺ສ… ມກ຺ຂສ຺ສ… ປຬາສສ຺ສ… ອິສ຺ສາຍ… ມຈ຺ຉຣິຍສ຺ສ… ມາຍາຍ… ສາເຐຍ຺ຍສ຺ສ… ຖມ຺ຠສ຺ສ… ສາຣມ຺ຠສ຺ສ… ມານສ຺ສ… ອຕິມານສ຺ສ… ມທສ຺ສ… ປມາທສ຺ສ… ສພ຺ພກິເລສານໍ… ສພ຺ພທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ… ສພ຺ພທຣຖານໍ … ສພ຺ພປຣິຬາຫານໍ… ສພ຺ພສນ຺ຕາປານໍ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ນິພ຺ພາປິຕຕ຺ຕາ ນິພ຺ພຸໂຕ. ຠິກ຺ຂູຕິ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ຘມ຺ມານໍ ຠິນ຺ນຕ຺ຕາ ຠິກ຺ຂຸ…ເປ… ວຸສິຕວາ ຂີຓປຸນພ຺ຠໂວ ສ ຠິກ຺ຂູຕິ – ສງ຺ຂາຍ ນິພ຺ພຸໂຕ ຠິກ຺ຂຸ.

ຕສ຺ສ ໂນ ສນ຺ຕິ ອິຎ຺ຊິຕາຕິ. ຕສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ອິຎ຺ຊິຕາຕິ ຕຓ຺ຫິຎ຺ຊິຕໍ ທິຏ຺ຐິຎ຺ຊິຕໍ ມານິຎ຺ຊິຕໍ ກິເລສິຎ຺ຊິຕໍ ກາມິຎ຺ຊິຕໍ. ຕສ຺ສິເມ ອິຎ຺ຊິຕາ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ຕສ຺ສ ໂນ ສນ຺ຕິ ອິຎ຺ຊິຕາ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ກາເມສຸ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວາ, [ເມຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ ຠຄວາ]

ວີຕຕຓ຺ໂຫ ສທາ ສໂຕ;

ສງ຺ຂາຍ ນິພ຺ພຸໂຕ ຠິກ຺ຂຸ, ຕສ຺ສ ໂນ ສນ຺ຕິ ອິຎ຺ຊິຕາ’’ຕິ.

໑໑.

ໂສ ອຸຠນ຺ຕມຠິຎ຺ຎາຍ, ມຊ຺ເຌ ມນ຺ຕາ ນ ລິປ຺ປຕິ;

ຕໍ ພ຺ຣູມິ ມຫາປຸຣິໂສຕິ, ໂສ ອິຘ ສິພ຺ພິນິມຈ຺ຈຄາ.

ໂສ ອຸຠນ຺ຕມຠິຎ຺ຎາຍ, ມຊ຺ເຌ ມນ຺ຕາ ນ ລິປ຺ປຕີຕິ. ອນ຺ຕາຕິ ຜສ຺ໂສ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ, ຜສ຺ສສມຸທໂຍ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ, ຜສ຺ສນິໂຣໂຘ ມຊ຺ເຌ; ອຕີຕໍ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ, ອນາຄຕໍ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ມຊ຺ເຌ; ສຸຂາ ເວທນາ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ, ທຸກ຺ຂາ ເວທນາ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ, ອທຸກ຺ຂມສຸຂາ ເວທນາ ມຊ຺ເຌ; ນາມໍ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ, ຣູປໍ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ມຊ຺ເຌ; ຉ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິການິ ອາຍຕນານິ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ, ຉ ພາຫິຣານິ ອາຍຕນານິ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ມຊ຺ເຌ; ສກ຺ກາໂຍ ເອໂກ ອນ຺ໂຕ, ສກ຺ກາຍສມຸທໂຍ ທຸຕິໂຍ ອນ຺ໂຕ, ສກ຺ກາຍນິໂຣໂຘ ມຊ຺ເຌ. ມນ຺ຕາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ, ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ.

ເລປາຕິ ທ຺ເວ ເລປາ – ຕຓ຺ຫາເລໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິເລໂປ ຈ. ກຕໂມ ຕຓ຺ຫາເລໂປ? ຍາວຕາ ຕຓ຺ຫາສງ຺ຂາເຕນ ສີມກຕໍ ໂອຘິກຕໍ [ມຣິຍາທິກຕໍ ໂອຘິກຕໍ (ສ຺ຍາ.)] ປຣິຍນ຺ຕກຕໍ ປຣິຄ຺ຄຫິຕໍ ມມາຍິຕໍ – ‘‘ອິທໍ ມມ, ເອຕໍ ມມ, ເອຕ຺ຕກໍ ມມ, ເອຕ຺ຕາວຕາ ມມ ຣູປາ ສທ຺ທາ ຄນ຺ຘາ ຣສາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ອຕ຺ຖຣຓາ ປາວຸຣຓາ ທາສິທາສາ ອເຊຬກາ ກຸກ຺ກຸຏສູກຣາ ຫຕ຺ຖິຄວາສ຺ສວຬວາ ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸ ຫິຣຎ຺ຎໍ ສຸວຓ຺ຓໍ ຄາມນິຄມຣາຊຘານິໂຍ ຣຏ຺ຐຎ຺ຈ ຊນປໂທ ຈ ໂກໂສ ຈ ໂກຏ຺ຐາຄາຣຎ຺ຈ’’. ເກວລມ຺ປິ ມຫາປຖວິໍ ຕຓ຺ຫາວເສນ ມມາຍຕິ. ຍາວຕາ ອຏ຺ຐສຕຕຓ຺ຫາວິຈຣິຕໍ – ອຍໍ ຕຓ຺ຫາເລໂປ.

ກຕໂມ ທິຏ຺ຐິເລໂປ? ວີສຕິວຕ຺ຖຸກາ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ, ທສວຕ຺ຖຸກາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ, ທສວຕ຺ຖຸກາ ອນ຺ຕຄ຺ຄາຫິກາ ທິຏ຺ຐິ, ຍາ ເອວຣູປາ ທິຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຫນໍ ທິຏ຺ຐິກນ຺ຕາໂຣ ທິຏ຺ຐິວິສູກາຍິກໍ ທິຏ຺ຐິວິປ຺ຜນ຺ທິຕໍ ທິຏ຺ຐິສໍໂຍຊນໍ ຄາໂຫ ປຏິຄ຺ຄາໂຫ ອຠິນິເວໂສ ປຣາມາໂສ ກຸມ຺ມຄ຺ໂຄ ມິຈ຺ຉາປໂຖ ມິຈ຺ຉຕ຺ຕໍ ຕິຕ຺ຖາຍຕນໍ ວິປຣິເຍສຄ຺ຄາໂຫ [ວິປຣິເຍສຄ຺ຄາໂຫ (ພຫູສຸ)] ວິປຣີຕຄ຺ຄາໂຫ ວິປລ຺ລາສຄ຺ຄາໂຫ ມິຈ຺ຉາຄາໂຫ ອຍາຖາວກສ຺ມິໍ ຍາຖາວກນ຺ຕິ ຄາໂຫ, ຍາວຕາ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ – ອຍໍ ທິຏ຺ຐິເລໂປ.

ໂສ ອຸຠນ຺ຕມຠິຎ຺ຎາຍ, ມຊ຺ເຌ ມນ຺ຕາ ນ ລິປ຺ປຕີຕິ ໂສ ອຸໂຠ ຈ ອນ຺ເຕ ມຊ຺ຌຎ຺ຈ ມນ຺ຕາຍ ອຠິຎ຺ຎາຍ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ນ ລິປ຺ປຕິ ນ ປລິປ຺ປຕິ ນ ອຸປລິປ຺ປຕິ, ອລິຕ຺ໂຕ ອສໍລິຕ຺ໂຕ ອນຸປລິຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ໂສ ອຸຠນ຺ຕມຠິຎ຺ຎາຍ ມຊ຺ເຌ ມນ຺ຕາ ນ ລິປ຺ປຕິ.

ຕໍ ພ຺ຣູມິ ມຫາປຸຣິໂສຕິ ມຫາປຸຣິໂສ ອຄ຺ຄປຸຣິໂສ ເສຏ຺ຐປຸຣິໂສ ວິເສຏ຺ຐປຸຣິໂສ ປາໂມກ຺ຂປຸຣິໂສ ອຸຕ຺ຕມປຸຣິໂສ ປວຣປຸຣິໂສ, ຕໍ ພ຺ຣູມິ ຕໍ ກເຖມິ ຕໍ ຠຓາມິ ຕໍ ທີເປມິ ຕໍ ໂວຫຣາມິ.

ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ [ປສ຺ສ ສໍ. ນິ. ໕.໓໗໗] ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ມຫາປຸຣິໂສ ມຫາປຸຣິໂສ’ຕິ, ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກິຕ຺ຕາວຕາ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ມຫາປຸຣິໂສ ໂຫຕີ’’ຕິ? ‘‘ວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕຕ຺ຕາ ຂ຺ວາຫໍ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ມຫາປຸຣິໂສຕິ ວທາມິ, ອວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕຕ຺ຕາ ໂນ ມຫາປຸຣິໂສຕິ ວທາມິ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ? ອິຘ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ຠິກ຺ຂຸ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສີ ວິຫຣຕິ ອາຕາປີ ສມ຺ປຊາໂນ ສຕິມາ ວິເນຍ຺ຍ ໂລເກ ອຠິຊ຺ຌາໂທມນສ຺ສໍ. ຕສ຺ສ ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສິໂນ ວິຫຣໂຕ ຈິຕ຺ຕໍ ວິຣຊ຺ຊຕິ ວິມຸຈ຺ຈຕິ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ. ເວທນາສຸ…ເປ… ຈິຕ຺ເຕ… ຘມ຺ເມສຸ ຘມ຺ມານຸປສ຺ສີ ວິຫຣຕິ ອາຕາປີ ສມ຺ປຊາໂນ ສຕິມາ ວິເນຍ຺ຍ ໂລເກ ອຠິຊ຺ຌາໂທມນສ຺ສໍ. ຕສ຺ສ ຘມ຺ເມສຸ ຘມ຺ມານຸປສ຺ສິໂນ ວິຫຣໂຕ ຈິຕ຺ຕໍ ວິຣຊ຺ຊຕິ ວິມຸຈ຺ຈຕິ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ. ເອວໍ ໂຂ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ຠິກ຺ຂຸ ວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕຕ຺ຕາ ຂ຺ວາຫໍ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ມຫາປຸຣິໂສຕິ ວທາມິ, ອວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕຕ຺ຕາ ໂນ ມຫາປຸຣິໂສຕິ ວທາມີ’’ຕິ – ຕໍ ພ຺ຣູມິ ມຫາປຸຣິໂສຕິ.

ໂສ ອິຘ ສິພ຺ພິນິມຈ຺ຈຄາຕິ ສິພ຺ພິນີ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ, ຍສ຺ເສສາ ສິພ຺ພິນີ ຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ. ໂສ ສິພ຺ພິນິໍ ຕຓ຺ຫໍ ອຈ຺ຈຄາ ອຸປຈ຺ຈຄາ ອຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ວີຕິວຕ຺ໂຕຕິ – ໂສ ອິຘ ສິພ຺ພິນິມຈ຺ຈຄາ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ໂສ ອຸຠນ຺ຕມຠິຎ຺ຎາຍ, ມຊ຺ເຌ ມນ຺ຕາ ນ ລິປ຺ປຕິ;

ຕໍ ພ຺ຣູມິ ມຫາປຸຣິໂສຕິ, ໂສ ອິຘ ສິພ຺ພິນິມຈ຺ຈຄາ’’ຕິ.

ສຫ ຄາຖາປຣິໂຍສານາ ເຍ ເຕ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓນ ສທ຺ຘິໍ ເອກຈ຺ຉນ຺ທາ ເອກປໂຍຄາ ເອກາຘິປ຺ປາຍາ ເອກວາສນວາສິຕາ, ເຕສໍ ອເນກປາຓສຫສ຺ສານໍ ວິຣຊໍ ວີຕມລໍ ຘມ຺ມຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ – ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈິ. ສຫ ອຣຫຕ຺ຕປ຺ປຕ຺ຕາ ອຊິນຊຏາວາກຈີຣຕິທຓ຺ຑກມຓ຺ຑລຸເກສາ ຈ ມສ຺ສູ ຈ ອນ຺ຕຣຫິຕາ. ຠຓ຺ຑຸກາສາຍວຕ຺ຖວສໂນ ສງ຺ຆາຏິປຕ຺ຕຈີວຣຘໂຣ ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປຕ຺ຕິຍາ ປຎ຺ຊລິໂກ ຠຄວນ຺ຕໍ ນມສ຺ສມາໂນ ນິສິນ຺ໂນ ໂຫຕິ – ‘‘ສຕ຺ຖາ ເມ ຠນ຺ເຕ ຠຄວາ, ສາວໂກຫມສ຺ມີ’’ຕິ.

ຕິສ຺ສເມຕ຺ເຕຍ຺ຍມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ ທຸຕິໂຍ.

໓. ປຸຓ຺ຓກມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ

໑໒.

ອເນຊໍ ມູລທສ຺ສາວິໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ປຸຓ຺ຓໂກ]

ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມໍ;

ກິໍນິສ຺ສິຕາ ອິສໂຍ ມນຸຊາ, ຂຕ຺ຕິຍາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ເທວຕານໍ;

ຍຎ຺ຎມກປ຺ປຍິໍສຸ ປຸຖູຘ ໂລເກ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ.

ອເນຊໍ ມູລທສ຺ສາວິນ຺ຕິ ເອຊາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ ສາ ເອຊາ ຕຓ຺ຫາ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ອເນໂຊ. ເອຊາຍ ປຫີນຕ຺ຕາ ອເນໂຊ. ຠຄວາ ລາເຠປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ອລາເຠປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ຍເສປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ອຍເສປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ປສໍສາຍປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ນິນ຺ທາຍປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ສຸເຂປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ທຸກ຺ເຂປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ ນ ຈລຕິ ນ ເວຘຕິ ນປ຺ປເວຘຕີຕິ – ອເນຊໍ. ມູລທສ຺ສາວິນ຺ຕິ ຠຄວາ ມູລທສ຺ສາວີ ເຫຕຸທສ຺ສາວີ ນິທານທສ຺ສາວີ ສມ຺ຠວທສ຺ສາວີ ປຠວທສ຺ສາວີ ສມຸຏ຺ຐານທສ຺ສາວີ ອາຫາຣທສ຺ສາວີ ອາຣມ຺ມຓທສ຺ສາວີ ປຈ຺ຈຍທສ຺ສາວີ ສມຸທຍທສ຺ສາວີ.

ຕີຓິ ອກຸສລມູລານິ – ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ, ໂທໂສ ອກຸສລມູລໍ, ໂມໂຫ ອກຸສລມູລໍ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – [ປສ຺ສ ອ. ນິ. ໓.໑໑໒] ‘‘ຕີຓິມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ນິທານານິ ກມ຺ມານໍ ສມຸທຍາຍ. ກຕມານິ ຕີຓິ? ໂລໂຠ ນິທານໍ ກມ຺ມານໍ ສມຸທຍາຍ, ໂທໂສ ນິທານໍ ກມ຺ມານໍ ສມຸທຍາຍ, ໂມໂຫ ນິທານໍ ກມ຺ມານໍ ສມຸທຍາຍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂລຠເຊນ ກມ຺ເມນ ໂທສເຊນ ກມ຺ເມນ ໂມຫເຊນ ກມ຺ເມນ ເທວາ ປຎ຺ຎາຍນ຺ຕິ, ມນຸສ຺ສາ ປຎ຺ຎາຍນ຺ຕິ, ຍາ ວາ ປນຎ຺ຎາປິ ກາຈິ ສຸຄຕິໂຍ. ອຖ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂລຠເຊນ ກມ຺ເມນ ໂທສເຊນ ກມ຺ເມນ ໂມຫເຊນ ກມ຺ເມນ ນິຣໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ເປຕ຺ຕິວິສໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຍາ ວາ ປນຎ຺ຎາປິ ກາຈິ ທຸຄ຺ຄຕິໂຍ ນິຣເຍ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິຍາ ເປຕ຺ຕິວິສເຍ ອຕ຺ຕຠາວາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິຍາ’’. ອິມານິ ຕີຓິ ອກຸສລມູລານີຕິ ຠຄວາ ຊານາຕິ ປສ຺ສຕິ. ເອວມ຺ປິ ຠຄວາ ມູລທສ຺ສາວີ…ເປ… ສມຸທຍທສ຺ສາວີ. ຕີຓິ ກຸສລມູລານິ – ອໂລໂຠ ກຸສລມູລໍ, ອໂທໂສ ກຸສລມູລໍ, ອໂມໂຫ ກຸສລມູລໍ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ຕີຓິມານິ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອໂລຠເຊນ ກມ຺ເມນ ອໂທສເຊນ ກມ຺ເມນ ອໂມຫເຊນ ກມ຺ເມນ ນິຣໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ເປຕ຺ຕິວິສໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຍາ ວາ ປນຎ຺ຎາປິ ກາຈິ ທຸຄ຺ຄຕິໂຍ. ອຖ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອໂລຠເຊນ ກມ຺ເມນ ອໂທສເຊນ ກມ຺ເມນ ອໂມຫເຊນ ກມ຺ເມນ ເທວາ ປຎ຺ຎາຍນ຺ຕິ, ມນຸສ຺ສາ ປຎ຺ຎາຍນ຺ຕິ, ຍາ ວາ ປນຎ຺ຎາປິ ກາຈິ ສຸຄຕິໂຍ ເທເວ ຈ ມນຸສ຺ເສ ຈ ອຕ຺ຕຠາວາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິຍາ’’. ອິມານິ ຕີຓິ ກຸສລມູລານີຕິ ຠຄວາ ຊານາຕິ ປສ຺ສຕິ. ເອວມ຺ປິ ຠຄວາ ມູລທສ຺ສາວີ…ເປ… ສມຸທຍທສ຺ສາວີ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ເຍ ເກຈິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ ອກຸສລາ ອກຸສລຠາຄິຍາ ອກຸສລປກ຺ຂິກາ ສພ຺ເພ ເຕ ອວິຊ຺ຊາມູລກາ ອວິຊ຺ຊາສໂມສຣຓາ ອວິຊ຺ຊາສມຸຄ຺ຆາຕາ’’. ສພ຺ເພ ເຕ ສມຸຄ຺ຆາຕໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ຠຄວາ ຊານາຕິ ປສ຺ສຕິ. ເອວມ຺ປິ ຠຄວາ ມູລທສ຺ສາວີ…ເປ… ສມຸທຍທສ຺ສາວີ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ເຍ ເກຈິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມາ ກຸສລາ ກຸສລຠາຄິຍາ ກຸສລປກ຺ຂິກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອປ຺ປມາທມູລກາ ອປ຺ປມາທສໂມສຣຓາ. ອປ຺ປມາໂທ ເຕສໍ ຘມ຺ມານໍ ອຄ຺ຄມກ຺ຂາຍຕີ’’ຕິ ຠຄວາ ຊານາຕິ ປສ຺ສຕິ. ເອວມ຺ປິ ຠຄວາ ມູລທສ຺ສາວີ…ເປ… ສມຸທຍທສ຺ສາວີ.

ອຖ ວາ, ຠຄວາ ຊານາຕິ ປສ຺ສຕິ. ‘‘ອວິຊ຺ຊາ ມູລໍ ສງ຺ຂາຣານໍ, ສງ຺ຂາຣາ ມູລໍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ມູລໍ ນາມຣູປສ຺ສ, ນາມຣູປໍ ມູລໍ ສຬາຍຕນສ຺ສ, ສຬາຍຕນໍ ມູລໍ ຜສ຺ສສ຺ສ, ຜສ຺ໂສ ມູລໍ ເວທນາຍ, ເວທນາ ມູລໍ ຕຓ຺ຫາຍ, ຕຓ຺ຫາ ມູລໍ ອຸປາທານສ຺ສ, ອຸປາທານໍ ມູລໍ ຠວສ຺ສ, ຠໂວ ມູລໍ ຊາຕິຍາ, ຊາຕິ ມູລໍ ຊຣາມຣຓສ຺ສາ’’ຕິ – ຠຄວາ ຊານາຕິ ປສ຺ສຕິ. ເອວມ຺ປິ ຠຄວາ ມູລທສ຺ສາວີ…ເປ… ສມຸທຍທສ຺ສາວີ.

ອຖ ວາ, ຠຄວາ ຊານາຕິ ປສ຺ສຕິ. ‘‘ຈກ຺ຂຸ ມູລໍ ຈກ຺ຂຸໂຣຄານໍ, ໂສຕໍ ມູລໍ ໂສຕໂຣຄານໍ, ຆານໍ ມູລໍ ຆານໂຣຄານໍ, ຊິວ຺ຫາ ມູລໍ ຊິວ຺ຫາໂຣຄານໍ, ກາໂຍ ມູລໍ ກາຍໂຣຄານໍ, ມໂນ ມູລໍ ເຈຕສິການໍ ທຸກ຺ຂານ’’ນ຺ຕິ – ຠຄວາ ຊານາຕິ ປສ຺ສຕິ. ເອວມ຺ປິ ຠຄວາ ມູລທສ຺ສາວີ ເຫຕຸທສ຺ສາວີ ນິທານທສ຺ສາວີ ສມ຺ຠວທສ຺ສາວີ ປຠວທສ຺ສາວີ ສມຸຏ຺ຐານທສ຺ສາວີ ອາຫາຣທສ຺ສາວີ ອາຣມ຺ມຓທສ຺ສາວີ ປຈ຺ຈຍທສ຺ສາວີ ສມຸທຍທສ຺ສາວີຕິ – ອເນຊໍ ມູລທສ຺ສາວີ.

ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ປຸຓ຺ຓໂກຕິ ອິຈ຺ຈາຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ… ອາຍສ຺ມາ ປຸຓ຺ຓໂກ.

ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມນ຺ຕິ ປຎ຺ເຫນ ອຕ຺ຖິໂກ ອາຄໂຕມ຺ຫິ, [ປຎ຺ຫຕ຺ຖິກາມ຺ຫ ອາຄຕາ (ພຫູສຸ) ປສ຺ສ ມຫານິ. ໑໙໒] ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉິຕຸກາໂມ ອາຄໂຕມ຺ຫິ, ປຎ຺ຫໍ ໂສຕຸກາໂມ ອາຄໂຕມ຺ຫີຕິ – ເອວມ຺ປິ ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມໍ. ອຖ ວາ, ປຎ຺ຫຕ຺ຖິການໍ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉິຕຸກາມານໍ ປຎ຺ຫໍ ໂສຕຸກາມານໍ ອາຄມນໍ ອຠິກ຺ກມນໍ ອຸປສງ຺ກມນໍ ປຍິຣຸປາສນໍ ອຕ຺ຖີຕິ – ເອວມ຺ປິ ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມໍ. ອຖ ວາ, ປຎ຺ຫາຄໂມ ຕຸຍ຺ຫໍ ອຕ຺ຖິ, ຕ຺ວມ຺ປິ ປຫຸ ຕ຺ວມສິ ອລມຕ຺ໂຕ. ມຍາ ປຸຈ຺ຉິຕໍ ກເຖຕຸໍ ວິສຊ຺ເຊຕຸໍ ວຫສ຺ເສຕໍ ຠາຣນ຺ຕິ [ວິສຊ຺ເຊຕຸໍ ສນ຺ທສ຺ເສຕຸໍ ຠຓິຕຸນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ.) ວຫສ຺ສຸ + ເອຕໍ] – ເອວມ຺ປິ ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມໍ.

ກິໍ ນິສ຺ສິຕາ ອິສໂຍ ມນຸຊາຕິ ກິໍ ນິສ຺ສິຕາ ອາສິຕາ ອລ຺ລີນາ ອຸປຄຕາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາ. ອິສໂຍຕິ ອິສິນາມກາ ເຍ ເກຈິ ອິສິປພ຺ພຊ຺ຊໍ ປພ຺ພຊິຕາ ອາຊີວກາ ນິຄຓ຺ຐາ ຊຏິລາ ຕາປສາ. ມນຸຊາຕິ ມນຸສ຺ສາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕີຕິ – ກິໍ ນິສ຺ສິຕາ ອິສໂຍ ມນຸຊາ.

ຂຕ຺ຕິຍາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ເທວຕານນ຺ຕິ. ຂຕ຺ຕິຍາຕິ ເຍ ເກຈິ ຂຕ຺ຕິຍຊາຕິກາ. ພ຺ຣາຫ຺ມຓາຕິ ເຍ ເກຈິ ໂຠວາທິກາ. ເທວຕານນ຺ຕິ ອາຊີວກສາວການໍ ອາຊີວກາ ເທວຕາ, ນິຄຓ຺ຐສາວການໍ ນິຄຓ຺ຐາ ເທວຕາ, ຊຏິລສາວການໍ ຊຏິລາ ເທວຕາ, ປຣິພ຺ພາຊກສາວການໍ ປຣິພ຺ພາຊກາ ເທວຕາ, ອວິຣຸທ຺ຘກສາວການໍ ອວິຣຸທ຺ຘກາ [ອວຣຸທ຺ຘກສາວການໍ ອວຣຸທ຺ຘກາ (ສ຺ຍາ.)] ເທວຕາ, ຫຕ຺ຖິວຕິການໍ ຫຕ຺ຖີ ເທວຕາ, ອສ຺ສວຕິການໍ ອສ຺ສາ ເທວຕາ, ໂຄວຕິການໍ ຄາໂວ ເທວຕາ, ກຸກ຺ກຸຣວຕິການໍ ກຸກ຺ກຸຣາ ເທວຕາ, ກາກວຕິການໍ ກາກາ ເທວຕາ, ວາສຸເທວວຕິການໍ ວາສຸເທໂວ ເທວຕາ, ພລເທວວຕິການໍ ພລເທໂວ ເທວຕາ, ປຸຓ຺ຓຠທ຺ທວຕິການໍ ປຸຓ຺ຓຠທ຺ໂທ ເທວຕາ, ມຓິຠທ຺ທວຕິການໍ ມຓິຠທ຺ໂທ ເທວຕາ, ອຄ຺ຄິວຕິການໍ ອຄ຺ຄິ ເທວຕາ, ນາຄວຕິການໍ ນາຄາ ເທວຕາ, ສຸປຓ຺ຓວຕິການໍ ສຸປຓ຺ຓາ ເທວຕາ, ຍກ຺ຂວຕິການໍ ຍກ຺ຂາ ເທວຕາ, ອສຸຣວຕິການໍ ອສຸຣາ ເທວຕາ, ຄນ຺ຘພ຺ພວຕິການໍ ຄນ຺ຘພ຺ພາ ເທວຕາ, ມຫາຣາຊວຕິການໍ ມຫາຣາຊາໂນ ເທວຕາ, ຈນ຺ທວຕິການໍ ຈນ຺ໂທ ເທວຕາ, ສູຣິຍວຕິການໍ ສູຣິໂຍ ເທວຕາ, ອິນ຺ທວຕິການໍ ອິນ຺ໂທ ເທວຕາ, ພ຺ຣຫ຺ມວຕິການໍ ພ຺ຣຫ຺ມາ ເທວຕາ, ເທວວຕິການໍ ເທໂວ ເທວຕາ, ທິສາວຕິການໍ ທິສາ ເທວຕາ, ເຍ ເຍສໍ ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍາ ເຕ ເຕສໍ ເທວຕາຕິ – ຂຕ຺ຕິຍພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ເທວຕານໍ.

ຍຎ຺ຎມກປ຺ປຍິໍສຸ ປຸຖູຘ ໂລເກຕິ ຍຎ຺ຎໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ເທຍ຺ຍຘມ຺ໂມ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ອນ຺ນໍ ປານໍ ວຕ຺ຖໍ ຍານໍ ມາລາຄນ຺ຘວິເລປນໍ [ມາລາຄນ຺ຘໍ ວິເລປນໍ (ສ຺ຍາ.) ອິຕິວຸ. ໗໕] ເສຍ຺ຍາວສຖປທີເປຍ຺ຍໍ. ຍຎ຺ຎມກປ຺ປຍິໍສູຕິ ເຍປິ ຍຎ຺ຎໍ ເອສນ຺ຕິ ຄເວສນ຺ຕິ ປຣິເຍສນ຺ຕິ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ອນ຺ນໍ ປານໍ ວຕ຺ຖໍ ຍານໍ ມາລາຄນ຺ຘວິເລປນໍ ເສຍ຺ຍາວສຖປທີເປຍ຺ຍໍ, ເຕປິ ຍຎ຺ຎໍ ກປ຺ເປນ຺ຕິ. ເຍປິ ຍຎ຺ຎໍ ອຠິສງ຺ຂໂຣນ຺ຕິ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ອນ຺ນໍ ປານໍ…ເປ… ເສຍ຺ຍາວສຖປທີເປຍ຺ຍໍ, ເຕປິ ຍຎ຺ຎໍ ກປ຺ເປນ຺ຕິ. ເຍປິ ຍຎ຺ຎໍ ເທນ຺ຕິ ຍຊນ຺ຕິ ປຣິຈ຺ຈຊນ຺ຕິ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ອນ຺ນໍ ປານໍ…ເປ… ເສຍ຺ຍາວສຖປທີເປຍ຺ຍໍ, ເຕປິ ຍຎ຺ຎໍ ກປ຺ເປນ຺ຕິ. ປຸຖູຕິ ຍຎ຺ຎາ ວາ ເອເຕ ປຸຖູ, ຍຎ຺ຎຍາຊກາ [ຍຎ຺ຎຍຊກາ (ສ຺ຍາ.)] ວາ ເອເຕ ປຸຖູ, ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍາ ວາ ເອເຕ ປຸຖູ. ກຖໍ ຍຎ຺ຎາ ວາ ເອເຕ ປຸຖູ? ພຫຸການໍ ເອເຕ ຍຎ຺ຎາ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣາ ອນ຺ນໍ ປານໍ ວຕ຺ຖໍ ຍານໍ ມາລໍ ຄນ຺ຘໍ ວິເລປນໍ ເສຍ຺ຍາວສຖປທີເປຍ຺ຍໍ – ເອວໍ ຍຎ຺ຎາ ວາ ເອເຕ ປຸຖູ.

ກຖໍ ຍຎ຺ຎຍາຊກາ ວາ ເອເຕ ປຸຖູ? ພຫຸກາ ເອເຕ ຍຎ຺ຎຍາຊກາ ຂຕ຺ຕິຍາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ ເວສ຺ສາ ຈ ສຸທ຺ທາ ຈ ຄຫຏ຺ຐາ ຈ ປພ຺ພຊິຕາ ຈ ເທວາ ຈ ມນຸສ຺ສາ ຈ – ເອວໍ ຍຎ຺ຎຍາຊກາ ວາ ເອເຕ ປຸຖູ.

ກຖໍ ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍາ ວາ ເອເຕ ປຸຖູ? ພຫຸກາ ເອເຕ ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍາ ປຸຖູ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ກປຓທ຺ຘິກວນິພ຺ພກຍາຈກາ [… ວຓິພ຺ພກສາວກາ (ສ຺ຍາ.) ອິຕິວຸ. ໗໕] – ເອວໍ ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍາ ວາ ເອເຕ ປຸຖູ. ອິຘ ໂລເກຕິ ມນຸສ຺ສໂລເກຕິ ຍຎ຺ຎມກປ຺ປຍິໍສຸ – ປຸຖູຘ ໂລເກ.

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕນ຺ຕິ. ປຸຈ຺ຉາຕິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ອທິຏ຺ຐໂຊຕນາ ປຸຈ຺ຉາ, ທິຏ຺ຐສໍສນ຺ທນາ ປຸຈ຺ຉາ, ວິມຕິຈ຺ເຉທນາ ປຸຈ຺ຉາ. ກຕມາ ອທິຏ຺ຐໂຊຕນາ ປຸຈ຺ຉາ? ປກຕິຍາ ລກ຺ຂຓໍ ອຎ຺ຎາຕໍ ໂຫຕິ ອທິຏ຺ຐໍ ອຕຸລິຕໍ ອຕີຣິຕໍ ອວິຠູຕໍ ອວິຠາວິຕໍ, ຕສ຺ສ ຎາຓາຍ ທສ຺ສນາຍ ຕຸລນາຍ ຕີຣຓາຍ ວິຠູຕຕ຺ຖາຍ ວິຠາວນຕ຺ຖາຍ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉຕິ – ອຍໍ ອທິຏ຺ຐໂຊຕນາ ປຸຈ຺ຉາ.

ກຕມາ ທິຏ຺ຐສໍສນ຺ທນາ ປຸຈ຺ຉາ? ປກຕິຍາ ລກ຺ຂຓໍ ຎາຕໍ ໂຫຕິ ທິຏ຺ຐໍ ຕຸລິຕໍ ຕີຣິຕໍ ວິຠູຕໍ ວິຠາວິຕໍ. ອຎ຺ເຎຫິ ປຓ຺ຑິເຕຫິ ສທ຺ຘິໍ ສໍສນ຺ທນຕ຺ຖາຍ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉຕິ – ອຍໍ ທິຏ຺ຐສໍສນ຺ທນາ ປຸຈ຺ຉາ.

ກຕມາ ວິມຕິຈ຺ເຉທນາ ປຸຈ຺ຉາ? ປກຕິຍາ ສໍສຍປກ຺ຂນ຺ໂທ [ສໍສຍປກ຺ຂນ຺ໂນ (ສ຺ຍາ.)] ໂຫຕິ ວິມຕິປກ຺ຂນ຺ໂທ ທ຺ເວຬ຺ຫກຊາໂຕ – ‘‘ເອວໍ ນຸ ໂຂ, ນ ນຸ ໂຂ, ກິໍ ນຸ ໂຂ, ກຖໍ ນຸ ໂຂ’’ຕິ! ໂສ ວິມຕິຈ຺ເຉທນຕ຺ຖາຍ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉຕິ – ອຍໍ ວິມຕິຈ຺ເຉທນາ ປຸຈ຺ຉາ. ອິມາ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ.

ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ມນຸສ຺ສປຸຈ຺ຉາ, ອມນຸສ຺ສປຸຈ຺ຉາ, ນິມ຺ມິຕປຸຈ຺ຉາ. ກຕມາ ມນຸສ຺ສປຸຈ຺ຉາ? ມນຸສ຺ສາ ພຸທ຺ຘໍ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂູ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂຸນິໂຍ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ອຸປາສກາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ອຸປາສິກາໂຍ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຣາຊາໂນ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຂຕ຺ຕິຍາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ເວສ຺ສາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ສຸທ຺ທາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຄຫຏ຺ຐາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ປພ຺ພຊິຕາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ – ອຍໍ ມນຸສ຺ສປຸຈ຺ຉາ.

ກຕມາ ອມນຸສ຺ສປຸຈ຺ຉາ? ອມນຸສ຺ສາ ພຸທ຺ຘໍ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ນາຄາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ສຸປຓ຺ຓາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຍກ຺ຂາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ອສຸຣາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຄນ຺ຘພ຺ພາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ມຫາຣາຊາໂນ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ອິນ຺ທາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ພ຺ຣຫ຺ມາໂນ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ເທວຕາໂຍ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ – ອຍໍ ອມນຸສ຺ສປຸຈ຺ຉາ.

ກຕມາ ນິມ຺ມິຕປຸຈ຺ຉາ? ຍໍ ຠຄວາ ຣູປໍ ອຠິນິມ຺ມິນາຕິ ມໂນມຍໍ ສພ຺ພງ຺ຄປຈ຺ຈງ຺ຄໍ ອຫີນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ ພຸທ຺ຘໍ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉຕິ; ຠຄວາ ວິສຊ຺ເຊຕິ [ວິສ຺ສຊ຺ເຊຕິ (ກ.)] – ອຍໍ ນິມ຺ມິຕປຸຈ຺ຉາ. ອິມາ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ.

ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ອຕ຺ຕຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ, ປຣຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ, ອຸຠຍຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ. ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິກຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ, ສມ຺ປຣາຍິກຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ, ປຣມຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ. ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ອນວຊ຺ຊຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ, ນິກ຺ກິເລສຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ, ໂວທານຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ. ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ອຕີຕປຸຈ຺ຉາ, ອນາຄຕປຸຈ຺ຉາ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນປຸຈ຺ຉາ. ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ອຊ຺ຌຕ຺ຕປຸຈ຺ຉາ, ພຫິທ຺ຘາປຸຈ຺ຉາ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາປຸຈ຺ຉາ. ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ກຸສລປຸຈ຺ຉາ, ອກຸສລປຸຈ຺ຉາ, ອພ຺ຍາກຕປຸຈ຺ຉາ. ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ຂນ຺ຘປຸຈ຺ຉາ, ຘາຕຸປຸຈ຺ຉາ, ອາຍຕນປຸຈ຺ຉາ. ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ສຕິປຏ຺ຐານປຸຈ຺ຉາ, ສມ຺ມປ຺ປຘານປຸຈ຺ຉາ, ອິທ຺ຘິປາທປຸຈ຺ຉາ. ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ອິນ຺ທ຺ຣິຍປຸຈ຺ຉາ, ພລປຸຈ຺ຉາ, ໂພຊ຺ຌງ຺ຄປຸຈ຺ຉາ. ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ມຄ຺ຄປຸຈ຺ຉາ, ຜລປຸຈ຺ຉາ, ນິພ຺ພານປຸຈ຺ຉາ.

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕນ຺ຕິ ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຍາຈາມິ ຕໍ ອຊ຺ເຌສາມິ ຕໍ ປສາເທມິ ຕໍ ‘‘ກຖຍສ຺ສຸ ເມ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ – ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ. ພ຺ຣູຫິ ເມຕນ຺ຕິ ພ຺ຣູຫິ ອາຈິກ຺ຂາຫິ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣາຫິ ວິຠຊາຫິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫີຕິ – ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ອເນຊໍ ມູລທສ຺ສາວິໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ປຸຓ຺ຓໂກ]

ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມໍ;

ກິໍ ນິສ຺ສິຕາ ອິສໂຍ ມນຸຊາ, ຂຕ຺ຕິຍາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ເທວຕານໍ;

ຍຎ຺ຎມກປ຺ປຍິໍສຸ ປຸຖູຘ ໂລເກ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕ’’ນ຺ຕິ.

໑໓.

ເຍ ເກຈິເມ ອິສໂຍ ມນຸຊາ, [ປຸຓ຺ຓກາຕິ ຠຄວາ]

ຂຕ຺ຕິຍາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ເທວຕານໍ;

ຍຎ຺ຎມກປ຺ປຍິໍສຸ ປຸຖູຘ ໂລເກ, ອາສີສມານາ ປຸຓ຺ຓກ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕໍ [ອິຕ຺ຖຕໍ (ສ຺ຍາ.), ອິຕ຺ຖຠາວໍ (ກ.)] ;

ຊຣໍ ສິຕາ ຍຎ຺ຎມກປ຺ປຍິໍສຸ.

ເຍ ເກຈິເມ ອິສໂຍ ມນຸຊາຕິ. ເຍ ເກຈີຕິ ສພ຺ເພນ ສພ຺ພໍ ສພ຺ພຖາ ສພ຺ພໍ ອເສສໍ ນິສ຺ເສສໍ ປຣິຍາທິຍນວຈນເມຕໍ – ເຍ ເກຈີຕິ. ອິສໂຍຕິ ອິສິນາມກາ ເຍ ເກຈິ ອິສິປພ຺ພຊ຺ຊໍ ປພ຺ພຊິຕາ ອາຊີວກາ ນິຄຓ຺ຐາ ຊຏິລາ ຕາປສາ. ມນຸຊາຕິ ມນຸສ຺ສາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕີຕິ – ເຍ ເກຈິເມ ອິສໂຍ ມນຸຊາ ປຸຓ຺ຓກາຕິ ຠຄວາ.

ຂຕ຺ຕິຍາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ເທວຕານນ຺ຕິ. ຂຕ຺ຕິຍາຕິ ເຍ ເກຈິ ຂຕ຺ຕິຍຊາຕິກາ. ພ຺ຣາຫ຺ມຓາຕິ ເຍ ເກຈິ ໂຠວາທິກາ. ເທວຕານນ຺ຕິ ອາຊີວກສາວການໍ ອາຊີວກາ ເທວຕາ…ເປ… ທິສາວຕິການໍ ທິສາ ເທວຕາ. ເຍ ເຍສໍ ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍາ, ເຕ ເຕສໍ ເທວຕາຕິ – ຂຕ຺ຕິຍາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ເທວຕານໍ.

ຍຎ຺ຎມກປ຺ປຍິໍສຸ ປຸຖູຘ ໂລເກຕິ. ຍຎ຺ຎໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ເທຍ຺ຍຘມ຺ໂມ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ອນ຺ນໍ ປານໍ…ເປ… ເສຍ຺ຍາວສຖປທີເປຍ຺ຍໍ. ຍຎ຺ຎມກປ຺ປຍິໍສູຕິ ເຍປິ ຍຎ຺ຎໍ ເອສນ຺ຕິ ຄເວສນ຺ຕິ ປຣິເຍສນ຺ຕິ…ເປ… ເສຍ຺ຍາວສຖປທີເປຍ຺ຍໍ, ເຕປິ ຍຎ຺ຎໍ ກປ຺ເປນ຺ຕິ. ປຸຖູຕິ ຍຎ຺ຎາ ວາ ເອເຕ ປຸຖູ, ຍຎ຺ຎຍາຊກາ ວາ ເອເຕ ປຸຖູ, ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍາ ວາ ເອເຕ ປຸຖູ…ເປ… ເອວໍ ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍາ ວາ ເອເຕ ປຸຖູ. ອິຘ ໂລເກຕິ ມນຸສ຺ສໂລເກຕິ ຍຎ຺ຎມກປ຺ປຍິໍສຸ – ປຸຖູຘ ໂລເກ.

ອາສີສມານາ ປຸຓ຺ຓກ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕນ຺ຕິ. ອາສີສມານາຕິ ຣູປປຏິລາຠໍ ອາສີສມານາ, ສທ຺ທປຏິລາຠໍ ອາສີສມານາ, ຄນ຺ຘປຏິລາຠໍ ອາສີສມານາ, ຣສປຏິລາຠໍ ອາສີສມານາ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ພປຏິລາຠໍ ອາສີສມານາ, ປຸຕ຺ຕປຏິລາຠໍ ອາສີສມານາ, ທາຣປຏິລາຠໍ ອາສີສມານາ, ຘນປຏິລາຠໍ ອາສີສມານາ, ຍສປຏິລາຠໍ ອາສີສມານາ, ອິສ຺ສຣິຍປຏິລາຠໍ ອາສີສມານາ, ຂຕ຺ຕິຍມຫາສາລກຸເລ ອຕ຺ຕຠາວປຏິລາຠໍ ອາສີສມານາ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓມຫາສາລກຸເລ ອຕ຺ຕຠາວປຏິລາຠໍ ອາສີສມານາ, ຄຫປຕິມຫາສາລກຸເລ ອຕ຺ຕຠາວປຏິລາຠໍ ອາສີສມານາ, ຈາຕຸມຫາຣາຊິເກສຸ [ຈາຕຸມ຺ມຫາຣາຊິເກສຸ (ສ຺ຍາ.)] ເທເວສຸ ອຕ຺ຕຠາວປຏິລາຠໍ ອາສີສມານາ, ຕາວຕິໍເສສຸ ເທເວສຸ ຍາເມສຸ ເທເວສຸ ຕຸສິເຕສຸ ເທເວສຸ ນິມ຺ມານຣຕີສຸ ເທເວສຸ ປຣນິມ຺ມິຕວສວຕ຺ຕີສຸ ເທເວສຸ ພ຺ຣຫ຺ມກາຍິເກສຸ ເທເວສຸ ອຕ຺ຕຠາວປຏິລາຠໍ ອາສີສມານາ ອິຈ຺ຉມານາ ສາທິຍມານາ ປຕ຺ຖຍມານາ ປິຫຍມານາ ອຠິຊປ຺ປມານາຕິ ອາສີສມານາ.

ປຸຓ຺ຓກ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ອຕ຺ຕຠາວາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິໍ ອາສີສມານາ ເອຕ຺ຖ ຂຕ຺ຕິຍມຫາສາລກຸເລ ອຕ຺ຕຠາວາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິໍ ອາສີສມານາ…ເປ… ເອຕ຺ຖ ພ຺ຣຫ຺ມກາຍິເກສຸ ເທເວສຸ ອຕ຺ຕຠາວາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິໍ ອາສີສມານາ ອິຈ຺ຉມານາ ສາທິຍມານາ ປຕ຺ຖຍມານາ ປິຫຍມານາ ອຠິຊປ຺ປມານາຕິ ອາສີສມານາ – ປຸຓ຺ຓກ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕໍ.

ຊຣໍ ສິຕາ ຍຎ຺ຎມກປ຺ປຍິໍສູຕິ ຊຣານິສ຺ສິຕາ ພ຺ຍາຘິນິສ຺ສິຕາ ມຣຓນິສ຺ສິຕາ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສນິສ຺ສິຕາ. ຍເທວ ເຕ ຊາຕິນິສ຺ສິຕາ ຕເທວ ເຕ ຊຣານິສ຺ສິຕາ. ຍເທວ ເຕ ຊຣານິສ຺ສິຕາ ຕເທວ ເຕ ພ຺ຍາຘິນິສ຺ສິຕາ. ຍເທວ ເຕ ພ຺ຍາຘິນິສ຺ສິຕາ ຕເທວ ເຕ ມຣຓນິສ຺ສິຕາ. ຍເທວ ເຕ ມຣຓນິສ຺ສິຕາ ຕເທວ ເຕ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສນິສ຺ສິຕາ. ຍເທວ ເຕ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສນິສ຺ສິຕາ ຕເທວ ເຕ ຄຕິນິສ຺ສິຕາ. ຍເທວ ເຕ ຄຕິນິສ຺ສິຕາ ຕເທວ ເຕ ອຸປປຕ຺ຕິນິສ຺ສິຕາ. ຍເທວ ເຕ ອຸປປຕ຺ຕິນິສ຺ສິຕາ ຕເທວ ເຕ ປຏິສນ຺ຘິນິສ຺ສິຕາ. ຍເທວ ເຕ ປຏິສນ຺ຘິນິສ຺ສິຕາ ຕເທວ ເຕ ຠວນິສ຺ສິຕາ. ຍເທວ ເຕ ຠວນິສ຺ສິຕາ ຕເທວ ເຕ ສໍສາຣນິສ຺ສິຕາ. ຍເທວ ເຕ ສໍສາຣນິສ຺ສິຕາ ຕເທວ ເຕ ວຏ຺ຏນິສ຺ສິຕາ ອລ຺ລີນາ ອຸປຄຕາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາຕິ – ຊຣໍ ສິຕາ ຍຎ຺ຎມກປ຺ປຍິໍສຸ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເຍ ເກຈິເມ ອິສໂຍ ມນຸຊາ, [ປຸຓ຺ຓກາຕິ ຠຄວາ]

ຂຕ຺ຕິຍາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ເທວຕານໍ;

ຍຎ຺ຎມກປ຺ປຍິໍສຸ ປຸຖູຘ ໂລເກ, ອາສີສມານາ ປຸຓ຺ຓກ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕໍ;

ຊຣໍ ສິຕາ ຍຎ຺ຎມກປ຺ປຍິໍສູ’’ຕິ.

໑໔.

ເຍ ເກຈິເມ ອິສໂຍ ມນຸຊາ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ປຸຓ຺ຓໂກ]

ຂຕ຺ຕິຍາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ເທວຕານໍ;

ຍຎ຺ຎມກປ຺ປຍິໍສຸ ປຸຖູຘ ໂລເກ, ກຈ຺ຈິສຸ ເຕ ຠຄວາ ຍຎ຺ຎປເຖ ອປ຺ປມຕ຺ຕາ;

ອຕາຣຸໍ [ອຕາຣຸໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ມາຣິສ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ.

ເຍ ເກຈິເມ ອິສໂຍ ມນຸຊາຕິ. ເຍ ເກຈີຕິ…ເປ….

ກຈ຺ຈິສຸ ເຕ ຠຄວາ ຍຎ຺ຎປເຖ ອປ຺ປມຕ຺ຕາຕິ. ກຈ຺ຈິສູຕິ ສໍສຍປຸຈ຺ຉາ ວິມຕິປຸຈ຺ຉາ ທ຺ເວຬ຺ຫກປຸຈ຺ຉາ ອເນກໍສປຸຈ຺ຉາ – ‘‘ເອວໍ ນຸ ໂຂ, ນ ນຸ ໂຂ, ກິໍ ນຸ ໂຂ, ກຖໍ ນຸ ໂຂ’’ຕິ – ກຈ຺ຈິສຸ. ເຕຕິ ຍຎ຺ຎຍາຊກາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ກຈ຺ຈິສຸ ເຕ ຠຄວາ. ຍຎ຺ຎປເຖ ອປ຺ປມຕ຺ຕາຕິ ຍຎ຺ໂຎເຍວ ວຸຈ຺ຈຕິ ຍຎ຺ຎປໂຖ. ຍຖາ ອຣິຍມຄ຺ໂຄ ອຣິຍປໂຖ ເທວມຄ຺ໂຄ ເທວປໂຖ ພ຺ຣຫ຺ມມຄ຺ໂຄ ພ຺ຣຫ຺ມປໂຖ, ເອວເມວ ຍຎ຺ໂຎເຍວ ວຸຈ຺ຈຕິ ຍຎ຺ຎປໂຖ. ອປ຺ປມຕ຺ຕາຕິ ຍຎ຺ຎປເຖ ອປ຺ປມຕ຺ຕາ ສກ຺ກຈ຺ຈກາຣິໂນ ສາຕຈ຺ຈກາຣິໂນ ອຏ຺ຐິຕກາຣິໂນ ອໂນລີນວຸຕ຺ຕິໂນ ອນິກ຺ຂິຕ຺ຕຈ຺ຉນ຺ທາ ອນິກ຺ຂິຕ຺ຕຘຸຣາ ຕຈ຺ຈຣິຕາ ຕພ຺ພຫຸລາ ຕຄ຺ຄຣຸກາ ຕນ຺ນິນ຺ນາ ຕປ຺ໂປຓາ ຕປ຺ປພ຺ຠາຣາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕາ ຕທຘິປເຕຍ຺ຍາຕິ – ເຕປິ ຍຎ຺ຎປເຖ ອປ຺ປມຕ຺ຕາ. ເຍປິ ຍຎ຺ຎໍ ເອສນ຺ຕິ ຄເວສນ຺ຕິ ປຣິເຍສນ຺ຕິ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ອນ຺ນໍ ປານໍ…ເປ… ເສຍ຺ຍາວສຖປທີເປຍ຺ຍໍ ສກ຺ກຈ຺ຈກາຣິໂນ…ເປ… ຕທຘິປເຕຍ຺ຍາ, ເຕປິ ຍຎ຺ຎປເຖ ອປ຺ປມຕ຺ຕາ. ເຍປິ ຍຎ຺ຎໍ ອຠິສງ຺ຂໂຣນ຺ຕິ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ອນ຺ນໍ ປານໍ…ເປ… ເສຍ຺ຍາວສຖປທີເປຍ຺ຍໍ ສກ຺ກຈ຺ຈກາຣິໂນ…ເປ… ຕທຘິປເຕຍ຺ຍາ, ເຕປິ ຍຎ຺ຎປເຖ ອປ຺ປມຕ຺ຕາ. ເຍປິ ຍຎ຺ຎໍ ເທນ຺ຕິ ຍຊນ຺ຕິ ປຣິຈ຺ຈຊນ຺ຕິ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ອນ຺ນໍ ປານໍ…ເປ… ເສຍ຺ຍາວສຖປທີເປຍ຺ຍໍ ສກ຺ກຈ຺ຈກາຣິໂນ …ເປ… ຕທຘິປເຕຍ຺ຍາ, ເຕປິ ຍຎ຺ຎປເຖ ອປ຺ປມຕ຺ຕາຕິ – ກຈ຺ຈິສຸ ເຕ ຠຄວາ ຍຎ຺ຎປເຖ ອປ຺ປມຕ຺ຕາ.

ອຕາຣຸໍ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ມາຣິສາຕິ ຊຣາມຣຓໍ ອຕຣິໍສຸ ອຸຕ຺ຕຣິໍສຸ ປຕຣິໍສຸ ສມຕິກ຺ກມິໍສຸ ວີຕິວຕ຺ຕິໍສຸ. ມາຣິສາຕິ ປິຍວຈນໍ ຄຣຸວຈນໍ ສຄາຣວສປ຺ປຕິສ຺ສາຘິວຈນເມຕໍ ມາຣິສາຕິ – ອຕາຣຸ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ມາຣິສ.

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕນ຺ຕິ. ປຸຈ຺ຉາມິ ຕນ຺ຕິ ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຍາຈາມິ ຕໍ ອຊ຺ເຌສາມິ ຕໍ ປສາເທມິ ຕໍ ກຖຍສ຺ສຸ ເມຕິ – ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ – ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ. ພ຺ຣູຫິ ເມຕນ຺ຕິ ພ຺ຣູຫິ ອາຈິກ຺ຂາຫິ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣາຫິ ວິຠຊາຫິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫີຕິ – ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ເຍ ເກຈິເມ ອິສໂຍ ມນຸຊາ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ປຸຓ຺ຓໂກ]

ຂຕ຺ຕິຍາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ເທວຕານໍ;

ຍຎ຺ຎມກປ຺ປຍິໍສຸ ປຸຖູຘ ໂລເກ, ກຈ຺ຈິສຸ ເຕ ຠຄວາ ຍຎ຺ຎປເຖ ອປ຺ປມຕ຺ຕາ;

ອຕາຣຸ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ມາຣິສ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕ’’ນ຺ຕິ.

໑໕.

ອາສີສນ຺ຕິ [ອາສິໍສນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ.)] ໂຖມຍນ຺ຕິ, ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕິ ຊຸຫນ຺ຕິ; [ປຸຓ຺ຓກາຕິ ຠຄວາ]

ກາມາຠິຊປ຺ປນ຺ຕິ ປຏິຈ຺ຈ ລາຠໍ, ເຕ ຍາຊໂຍຄາ ຠວຣາຄຣຕ຺ຕາ;

ນາຕຣິໍສຸ ຊາຕິຊຣນ຺ຕິ ພ຺ຣູມິ.

ອາສີສນ຺ຕິ ໂຖມຍນ຺ຕິ ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕິ ຊຸຫນ຺ຕີຕິ. ອາສີສນ຺ຕີຕິ ຣູປປຏິລາຠໍ ອາສີສນ຺ຕິ, ສທ຺ທປຏິລາຠໍ ອາສີສນ຺ຕິ, ຄນ຺ຘປຏິລາຠໍ ອາສີສນ຺ຕິ, ຣສປຏິລາຠໍ ອາສີສນ຺ຕິ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ພປຏິລາຠໍ ອາສີສນ຺ຕິ, ປຸຕ຺ຕປຏິລາຠໍ ອາສີສນ຺ຕິ, ທາຣປຏິລາຠໍ ອາສີສນ຺ຕິ, ຘນປຏິລາຠໍ ອາສີສນ຺ຕິ, ຍສປຏິລາຠໍ ອາສີສນ຺ຕິ, ອິສ຺ສຣິຍປຏິລາຠໍ ອາສີສນ຺ຕິ, ຂຕ຺ຕິຍມຫາສາລກຸເລ ອຕ຺ຕຠາວປຏິລາຠໍ ອາສີສນ຺ຕິ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓມຫາສາລກຸເລ…ເປ… ຄຫປຕິມຫາສາລກຸເລ ອຕ຺ຕຠາວປຏິລາຠໍ ອາສີສນ຺ຕິ, ຈາຕຸມຫາຣາຊິເກສຸ ເທເວສຸ…ເປ… ພ຺ຣຫ຺ມກາຍິເກສຸ ເທເວສຸ ອຕ຺ຕຠາວປຏິລາຠໍ ອາສີສນ຺ຕິ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ ສາທິຍນ຺ຕິ ປຕ຺ຖຍນ຺ຕິ ປິຫຍນ຺ຕີຕິ – ອາສີສນ຺ຕິ.

ໂຖມຍນ຺ຕີຕິ ຍຎ຺ຎໍ ວາ ໂຖເມນ຺ຕິ ຜລໍ ວາ ໂຖເມນ຺ຕິ ທກ຺ຂິເຓຍ຺ເຍ ວາ ໂຖເມນ຺ຕິ. ກຖໍ ຍຎ຺ຎໍ ໂຖເມນ຺ຕິ? ສຸຈິໍ ທິນ຺ນໍ [ວິຍໍ ທິນ຺ນໍ (ສ຺ຍາ.)], ມນາປໍ ທິນ຺ນໍ, ປຓີຕໍ ທິນ຺ນໍ, ກາເລນ ທິນ຺ນໍ, ກປ຺ປິຍໍ ທິນ຺ນໍ, ວິເຈຍ຺ຍ ທິນ຺ນໍ, ອນວຊ຺ຊໍ ທິນ຺ນໍ, ອຠິຓ຺ຫໍ ທິນ຺ນໍ ທທໍ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາທິຕນ຺ຕິ – ໂຖເມນ຺ຕິ ກິຕ຺ເຕນ຺ຕິ ວຓ຺ເຓນ຺ຕິ ປສໍສນ຺ຕິ. ເອວໍ ຍຎ຺ຎໍ ໂຖເມນ຺ຕິ.

ກຖໍ ຜລໍ ໂຖເມນ຺ຕິ? ອິໂຕ ນິທານໍ ຣູປປຏິລາໂຠ ຠວິສ຺ສຕິ…ເປ… ພ຺ຣຫ຺ມກາຍິເກສຸ ເທເວສຸ ອຕ຺ຕຠາວປຏິລາໂຠ ຠວິສ຺ສຕີຕິ – ໂຖເມນ຺ຕິ ກິຕ຺ເຕນ຺ຕິ ວຓ຺ເຓນ຺ຕິ ປສໍສນ຺ຕິ. ເອວໍ ຜລໍ ໂຖເມນ຺ຕິ.

ກຖໍ ທກ຺ຂິເຓຍ຺ເຍ ໂຖເມນ຺ຕິ? ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍາ ຊາຕິສມ຺ປນ຺ນາ ໂຄຕ຺ຕສມ຺ປນ຺ນາ ອຊ຺ຌາຍກາ ມນ຺ຕຘຣາ ຕິຓ຺ຓໍ ເວທານໍ ປາຣຄູ ສນິຆຓ຺ຑຸເກຏຸຠານໍ ສາກ຺ຂຣປ຺ປເຠທານໍ ອິຕິຫາສປຎ຺ຈມານໍ ປທກາ ເວຍ຺ຍາກຣຓາ ໂລກາຍຕມຫາປຸຣິສລກ຺ຂເຓສຸ ອນວຍາຕິ, ວີຕຣາຄາ ວາ ຣາຄວິນຍາຍ ວາ ປຏິປນ຺ນາ, ວີຕໂທສາ ວາ ໂທສວິນຍາຍ ວາ ປຏິປນ຺ນາ, ວີຕໂມຫາ ວາ ໂມຫວິນຍາຍ ວາ ປຏິປນ຺ນາ, ສທ຺ຘາສມ຺ປນ຺ນາ ສີລສມ຺ປນ຺ນາ ສມາຘິສມ຺ປນ຺ນາ ປຎ຺ຎາສມ຺ປນ຺ນາ ວິມຸຕ຺ຕິສມ຺ປນ຺ນາ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນສມ຺ປນ຺ນາຕິ – ໂຖເມນ຺ຕິ ກິຕ຺ເຕນ຺ຕິ ວຓ຺ເຓນ຺ຕິ ປສໍສນ຺ຕິ. ເອວໍ ທກ຺ຂິເຓຍ຺ເຍ ໂຖເມນ຺ຕີຕິ – ອາສີສນ຺ຕິ ໂຖມຍນ຺ຕິ.

ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕີຕິ ຣູປປຏິລາຠໍ ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕິ, ສທ຺ທປຏິລາຠໍ ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕິ, ຄນ຺ຘປຏິລາຠໍ ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕິ, ຣສປຏິລາຠໍ ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕິ…ເປ… ພ຺ຣຫ຺ມກາຍິເກສຸ ເທເວສຸ ອຕ຺ຕຠາວປຏິລາຠໍ ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕີຕິ – ອາສີສນ຺ຕິ ໂຖມຍນ຺ຕິ ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕິ. ຊຸຫນ຺ຕີຕິ ຊຸຫນ຺ຕິ ເທນ຺ຕິ ຍຊນ຺ຕິ ປຣິຈ຺ຈຊນ຺ຕິ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ອນ຺ນໍ ປານໍ ວຕ຺ຖໍ ຍານໍ ມາລາຄນ຺ຘວິເລປນໍ ເສຍ຺ຍາວສຖປທີເປຍ຺ຍນ຺ຕິ – ອາສີສນ຺ຕິ ໂຖມຍນ຺ຕິ ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕິ ຊຸຫນ຺ຕິ ປຸຓ຺ຓກາຕິ ຠຄວາ.

ກາມາຠິຊປ຺ປນ຺ຕິ ປຏິຈ຺ຈ ລາຠນ຺ຕິ ຣູປປຏິລາຠໍ ປຏິຈ຺ຈ ກາເມ ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕິ, ສທ຺ທປຏິລາຠໍ ປຏິຈ຺ຈ ກາເມ ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕິ…ເປ… ພ຺ຣຫ຺ມກາຍິເກສຸ ເທເວສຸ ອຕ຺ຕຠາວປຏິລາຠໍ ປຏິຈ຺ຈ ກາເມ ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕິ ປຊປ຺ປນ຺ຕີຕິ – ກາມາຠິຊປ຺ປນ຺ຕິ ປຏິຈ຺ຈ ລາຠໍ.

ເຕ ຍາຊໂຍຄາ ຠວຣາຄຣຕ຺ຕາ ນາຕຣິໍສຸ ຊາຕິຊຣນ຺ຕິ ພ຺ຣູມີຕິ ເຕຕິ ຍຎ຺ຎຍາຊກາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ຍາຊໂຍຄາຕິ ຍາຊໂຍເຄສຸ ຍຸຕ຺ຕາ ປຍຸຕ຺ຕາ ອາຍຸຕ຺ຕາ ສມາຍຸຕ຺ຕາ ຕຈ຺ຈຣິຕາ ຕພ຺ພຫຸລາ ຕຄ຺ຄຣຸກາ ຕນ຺ນິນ຺ນາ ຕປ຺ໂປຓາ ຕປ຺ປພ຺ຠາຣາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕາ ຕທຘິປເຕຍ຺ຍາຕິ – ເຕ ຍາຊໂຍຄາ, ຠວຣາຄຣຕ຺ຕາຕິ ຠວຣາໂຄ ວຸຈ຺ຈຕິ ໂຍ ຠເວສຸ ຠວຈ຺ຉນ຺ໂທ ຠວຣາໂຄ ຠວນນ຺ທີ ຠວຕຓ຺ຫາ ຠວສິເນໂຫ ຠວປຣິຬາໂຫ ຠວມຸຈ຺ຉາ ຠວຊ຺ໂຌສານໍ. ຠວຣາເຄນ ຠເວສຸ ຣຕ຺ຕາ ຄິທ຺ຘາ ຄຘິຕາ ມຸຈ຺ຉິຕາ ອຊ຺ໂຌສນ຺ນາ ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພຸທ຺ຘາຕິ – ເຕ ຍາຊໂຍຄາ ຠວຣາຄຣຕ຺ຕາ.

ນາຕຣິໍສຸ ຊາຕິຊຣນ຺ຕິ ພ຺ຣູມີຕິ ເຕ ຍາຊໂຍຄາ ຠວຣາຄຣຕ຺ຕາ ຊາຕິຊຣາມຣຓໍ ນາຕຣິໍສຸ ນ ອຸຕ຺ຕຣິໍສຸ ນ ປຕຣິໍສຸ ນ ສມຕິກ຺ກມິໍສຸ ນ ວີຕິວຕ຺ຕິໍສຸ, ຊາຕິຊຣາມຣຓາ ອນິກ຺ຂນ຺ຕາ ອນິສ຺ສຏາ ອນຕິກ຺ກນ຺ຕາ ອສມຕິກ຺ກນ຺ຕາ ອວີຕິວຕ຺ຕາ ອນ຺ໂຕຊາຕິຊຣາມຣເຓ ປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕິ ອນ຺ໂຕສໍສາຣປເຖ ປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຊາຕິຍາ ອນຸຄຕາ ຊຣາຍ ອນຸສຏາ ພ຺ຍາຘິນາ ອຠິຠູຕາ ມຣເຓນ ອພ຺ຠາຫຕາ ອຕາຓາ ອເລຓາ ອສຣຓາ ອສຣຓີຠູຕາຕິ; ພ຺ຣູມິ ອາຈິກ຺ຂາມິ ເທເສມິ ປຎ຺ຎເປມິ ປຏ຺ຐເປມິ ວິວຣາມິ ວິຠຊາມິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣມິ ປກາເສມີຕິ – ເຕ ຍາຊໂຍຄາ ຠວຣາຄຣຕ຺ຕາ ນາຕຣິໍສຸ ຊາຕິຊຣນ຺ຕິ ພ຺ຣູມິ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອາສີສນ຺ຕິ ໂຖມຍນ຺ຕິ, ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕິ ຊຸຫນ຺ຕິ; [ປຸຓ຺ຓກາຕິ ຠຄວາ]

ກາມາຠິຊປ຺ປນ຺ຕິ ປຏິຈ຺ຈ ລາຠໍ, ເຕ ຍາຊໂຍຄາ ຠວຣາຄຣຕ຺ຕາ;

ນາຕຣິໍສຸ ຊາຕິຊຣນ຺ຕິ ພ຺ຣູມີ’’ຕິ.

໑໖.

ເຕ ເຈ ນາຕຣິໍສຸ ຍາຊໂຍຄາ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ປຸຓ຺ຓໂກ]

ຍຎ຺ເຎຫິ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ມາຣິສ;

ອຖ ໂກ ຈຣຫິ ເທວມນຸສ຺ສໂລເກ, ອຕາຣິ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ມາຣິສ;

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ.

ເຕ ເຈ ນາຕຣິໍສຸ ຍາຊໂຍຄາຕິ ເຕ ຍຎ຺ຎຍາຊກາ ຍາຊໂຍຄາ ຠວຣາຄຣຕ຺ຕາ ຊາຕິຊຣາມຣຓໍ ນາຕຣິໍສຸ ນ ອຸຕ຺ຕຣິໍສຸ ນ ປຕຣິໍສຸ ນ ສມຕິກ຺ກມິໍສຸ ນ ວີຕິວຕ຺ຕິໍສຸ, ຊາຕິຊຣາມຣຓາ ອນິກ຺ຂນ຺ຕາ ອນິສ຺ສຏາ ອນຕິກ຺ກນ຺ຕາ ອສມຕິກ຺ກນ຺ຕາ ອວີຕິວຕ຺ຕາ ອນ຺ໂຕຊາຕິຊຣາມຣເຓ ປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕິ ອນ຺ໂຕສໍສາຣປເຖ ປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຊາຕິຍາ ອນຸຄຕາ ຊຣາຍ ອນຸສຏາ ພ຺ຍາຘິນາ ອຠິຠູຕາ ມຣເຓນ ອພ຺ຠາຫຕາ ອຕາຓາ ອເລຓາ ອສຣຓາ ອສຣຓີຠູຕາຕິ – ເຕ ເຈ ນາຕຣິໍສຸ ຍາຊໂຍຄາ.

ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ປຸຓ຺ຓໂກຕິ. ອິຈ຺ຈາຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ… ອາຍສ຺ມາ ປຸຓ຺ຓໂກ.

ຍຎ຺ເຎຫິ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ມາຣິສາຕິ. ຍຎ຺ເຎຫີຕິ ຍຎ຺ເຎຫິ ປຫູເຕຫິ ຍຎ຺ເຎຫິ ວິວິເຘຫິ ຍຎ຺ເຎຫິ ປຸຖູຫິ. ມາຣິສາຕິ ປິຍວຈນໍ ຄຣຸວຈນໍ ສຄາຣວສປ຺ປຕິສ຺ສາຘິວຈນເມຕໍ ມາຣິສາຕິ – ຍຎ຺ເຎຫິ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ມາຣິສ.

ອຖ ໂກ ຈຣຫິ ເທວມນຸສ຺ສໂລເກ, ອຕາຣິ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ມາຣິສາຕິ ອຖ ໂກ ເອໂສ ສເທວເກ ໂລເກ ສມາຣເກ ສພ຺ຣຫ຺ມເກ ສສ຺ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓິຍາ ປຊາຍ ສເທວມນຸສ຺ສາຍ ຊາຕິຊຣາມຣຓໍ ອຕຣິ ອຸຕ຺ຕຣິ ປຕຣິ ສມຕິກ຺ກມິ ວີຕິວຕ຺ຕຍິ [ວີຕິວຕ຺ຕິ (ກ.)]. ມາຣິສາຕິ ປິຍວຈນໍ ຄຣຸວຈນໍ ສຄາຣວສປ຺ປຕ຺ຕິສ຺ສາຘິວຈນເມຕໍ ມາຣິສາຕິ – ອຖ ໂກ ຈຣຫິ ເທວມນຸສ຺ສໂລເກ, ອຕາຣິ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ມາຣິສ.

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕນ຺ຕິ. ປຸຈ຺ຉາມິ ຕນ຺ຕິ ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຍາຈາມິ ຕໍ ອຊ຺ເຌສາມິ ຕໍ ປສາເທມິ ຕໍ ກຖຍສ຺ສຸ ເມຕນ຺ຕິ – ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ – ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ. ພ຺ຣູຫິ ເມຕນ຺ຕິ ພ຺ຣູຫິ ອາຈິກ຺ຂາຫິ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣາຫິ ວິຠຊາຫິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫີຕິ – ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ເຕ ເຈ ນາຕຣິໍສຸ ຍາຊໂຍຄາ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ປຸຓ຺ຓໂກ]

ຍຎ຺ເຎຫິ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ມາຣິສ;

ອຖ ໂກ ຈຣຫິ ເທວມນຸສ຺ສໂລເກ, ອຕາຣິ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ມາຣິສ;

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕ’’ນ຺ຕິ.

໑໗.

ສງ຺ຂາຍ ໂລກສ຺ມິ [ໂລກສ຺ມິໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ປໂຣປຣານິ, [ປຸຓ຺ຓກາຕິ ຠຄວາ]

ຍສ຺ສິຎ຺ຊິຕໍ ນຕ຺ຖິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ;

ສນ຺ໂຕ ວິຘູໂມ ອນີໂຆ ນິຣາໂສ, ອຕາຣິ ໂສ ຊາຕິຊຣນ຺ຕິ ພ຺ຣູມິ.

ສງ຺ຂາຍ ໂລກສ຺ມິ ປໂຣປຣານີຕິ ສງ຺ຂາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ປໂຣປຣານີຕິ ໂອຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສກຕ຺ຕຠາໂວ, ປຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຣຕ຺ຕຠາໂວ ໂອຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສກຣູປເວທນາສຎ຺ຎາສງ຺ຂາຣວິຎ຺ຎາຓໍ, ປຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຣຣູປເວທນາສຎ຺ຎາສງ຺ຂາຣວິຎ຺ຎາຓໍ; ໂອຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຉ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິການິ ອາຍຕນານິ, ປຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຉ ພາຫິຣານິ ອາຍຕນານິ. ໂອຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມນຸສ຺ສໂລໂກ, ປຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ເທວໂລໂກ; ໂອຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ກາມຘາຕຸ, ປຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຣູປຘາຕຸ ອຣູປຘາຕຸ; ໂອຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ກາມຘາຕຸ ຣູປຘາຕຸ, ປຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຣູປຘາຕຸ. ສງ຺ຂາຍ ໂລກສ຺ມິ ປໂຣປຣານີຕິ ປໂຣປຣານິ ອນິຈ຺ຈໂຕ ສງ຺ຂາຍ ທຸກ຺ຂໂຕ ໂຣຄໂຕ ຄຓ຺ຑໂຕ…ເປ… ນິສ຺ສຣຓໂຕ ສງ຺ຂາຍ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ – ສງ຺ຂາຍ ໂລກສ຺ມິ ປໂຣປຣານິ. ປຸຓ຺ຓກາຕິ ຠຄວາຕິ. ປຸຓ຺ຓກາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ປຸຓ຺ຓກາຕິ ຠຄວາ.

ຍສ຺ສິຎ຺ຊິຕໍ ນຕ຺ຖິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກຕິ. ຍສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ອິຎ຺ຊິຕນ຺ຕິ ຕຓ຺ຫິຎ຺ຊິຕໍ ທິຏ຺ຐິຎ຺ຊິຕໍ ມານິຎ຺ຊິຕໍ ກິເລສິຎ຺ຊິຕໍ ກາມິຎ຺ຊິຕໍ. ຍສ຺ສິເມ ອິຎ຺ຊິຕາ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ. ກຸຫິຎ຺ຈີຕິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ກິສ຺ມິຎ຺ຈິ ກຕ຺ຖຈິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ວາ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກຕິ – ຍສ຺ສິຎ຺ຊິຕໍ ນຕ຺ຖິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ.

ສນ຺ໂຕ ວິຘູໂມ ອນີໂຆ ນິຣາໂສ, ອຕາຣິ ໂສ ຊາຕິຊຣນ຺ຕິ ພ຺ຣູມີຕິ. ສນ຺ໂຕຕິ ຣາຄສ຺ສ ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ, ໂທສສ຺ສ…ເປ… ໂມຫສ຺ສ… ໂກຘສ຺ສ… ອຸປນາຫສ຺ສ… ມກ຺ຂສ຺ສ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ສມິຕຕ຺ຕາ ວູປສມິຕຕ຺ຕາ ວິຊ຺ຌາຕຕ຺ຕາ [ນິຊ຺ຌາຕຕ຺ຕາ (ກ.) ມຫານິ. ໑໘] ນິພ຺ພຸຕຕ຺ຕາ ວິຄຕຕ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ ອຸປສນ຺ໂຕ ວູປສນ຺ໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘຕິ ສນ຺ໂຕ; ວິຘູໂມຕິ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ວິຘູມິຕໍ ວິຘມິຕໍ ໂສສິຕໍ ວິໂສສິຕໍ ພ຺ຍນ຺ຕີກຕໍ [ພ຺ຍນ຺ຕິກຕໍ (ກ.)], ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ…ເປ… ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ວິຘູມິຕໍ ວິຘມິຕໍ ໂສສິຕໍ ວິໂສສິຕໍ ພ຺ຍນ຺ຕີກຕໍ, ຣາໂຄ… ໂທໂສ… ໂມໂຫ ວິຘູມິໂຕ ວິຘມິໂຕ ໂສສິໂຕ ວິໂສສິໂຕ ພ຺ຍນ຺ຕີກໂຕ, ໂກໂຘ… ອຸປນາໂຫ… ມກ຺ໂຂ… ປຬາໂສ… ອິສ຺ສາ… ມຈ຺ຉຣິຍໍ… ມາຍາ… ສາເຐຍ຺ຍໍ… ຖມ຺ໂຠ… ສາຣມ຺ໂຠ… ມາໂນ… ອຕິມາໂນ… ມໂທ… ປມາໂທ… ສພ຺ເພ ກິເລສາ ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິຕາ ສພ຺ເພ ທຣຖາ ສພ຺ເພ ປຣິຬາຫາ ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາປາ ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ວິຘູມິຕາ ວິຘມິຕາ ໂສສິຕາ ວິໂສສິຕາ ພ຺ຍນ຺ຕີກຕາ. ອຖ ວາ, ໂກໂຘ ວຸຈ຺ຈຕິ ຘູໂມ –

ມາໂນ ຫິ ເຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ຂາຣິຠາໂຣ, ໂກໂຘ ຘູໂມ ຠສ຺ມນິ [ຄມ຺ມນິ (ສ຺ຍາ.)] ໂມສວຊ຺ຊໍ;

ຊິວ຺ຫາ ສຸຊາ ຫທຍໍ [ຕປ຺ປຣສ຺ສ (ສ຺ຍາ.)] ໂຊຕິຏ຺ຐານໍ, ອຕ຺ຕາ ສຸທນ຺ໂຕ ປຸຣິສສ຺ສ ໂຊຕິ.

ອປິ ຈ, ທສຫາກາເຣຫິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ – ອນຕ຺ຖໍ ເມ ອຈຣີຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ອນຕ຺ຖໍ ເມ ຈຣຕີຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ອນຕ຺ຖໍ ເມ ຈຣິສ຺ສຕີຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ປິຍສ຺ສ ເມ ມນາປສ຺ສ ອນຕ຺ຖໍ ອຈຣິ, ອນຕ຺ຖໍ ຈຣຕິ, ອນຕ຺ຖໍ ຈຣິສ຺ສຕີຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ອປ຺ປິຍສ຺ສ ເມ ອມນາປສ຺ສ ອຕ຺ຖໍ ອຈຣິ, ອຕ຺ຖໍ ຈຣຕິ, ອຕ຺ຖໍ ຈຣິສ຺ສຕີຕິ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ, ອຏ຺ຐາເນ ວາ ປນ ໂກໂຘ ຊາຍຕິ. ໂຍ ເອວຣູໂປ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອາຆາໂຕ ປຏິຆາໂຕ ປຏິຆໍ ປຏິວິໂຣໂຘ ໂກໂປ ປໂກໂປ ສມ຺ປໂກໂປ ໂທໂສ ປໂທໂສ ສມ຺ປໂທໂສ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ພ຺ຍາປຕ຺ຕິ ມໂນປໂທໂສ ໂກໂຘ ກຸຊ຺ຌນາ ກຸຊ຺ຌິຕຕ຺ຕໍ ໂທໂສ ທຸສ຺ສນາ ທຸສ຺ສິຕຕ຺ຕໍ ພ຺ຍາປຕ຺ຕິ ພ຺ຍາປຊ຺ຊນາ ພ຺ຍາປຊ຺ຊິຕຕ຺ຕໍ ວິໂຣໂຘ ປຏິວິໂຣໂຘ ຈຓ຺ຑິກ຺ກໍ ອສຸໂຣໂປ [ອສ຺ສຸໂຣໂປ (ສ຺ຍາ.)] ອນຕ຺ຕມນຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ໂກໂຘ.

ອປິ ຈ, ໂກຘສ຺ສ ອຘິມຕ຺ຕປຣິຕ຺ຕຕາ ເວທິຕພ຺ພາ. ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ [ກິຎ຺ຈິ (ກ.) ມຫານິ. ໘໕] ກາລໍ ໂກໂຘ ຈິຕ຺ຕາວິລກຣຓມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ມຸຂກຸລານວິກຸລາໂນ ໂຫຕິ. ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ມຸຂກຸລານວິກຸລານມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ຫນຸສຎ຺ໂຈປໂນ ໂຫຕິ. ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ຫນຸສຎ຺ໂຈປນມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ຜຣຸສວາຈໍ ນິຈ຺ຉາຣໂຓ [ຜຣຸສວາຈນິຈ຺ຉາຣໂຓ (ສ຺ຍາ.)] ໂຫຕິ. ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ຜຣຸສວາຈໍ ນິຈ຺ຉາຣຓມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ທິສາວິທິສານຸວິໂລກໂນ ໂຫຕິ. ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ທິສາວິທິສານຸວິໂລກນມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ທຓ຺ຑສຕ຺ຖປຣາມສໂນ ໂຫຕິ. ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ທຓ຺ຑສຕ຺ຖປຣາມສນມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ທຓ຺ຑສຕ຺ຖອພ຺ຠຸກ຺ກິຣໂຓ ໂຫຕິ. ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ທຓ຺ຑສຕ຺ຖອພ຺ຠຸກ຺ກິຣຓມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ທຓ຺ຑສຕ຺ຖອຠິນິປາຕໂນ ໂຫຕິ. ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ທຓ຺ຑສຕ຺ຖອຠິນິປາຕນມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ຉິນ຺ນວິຈ຺ຉິນ຺ນກຣໂຓ ໂຫຕິ. ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ຉິນ຺ນວິຈ຺ຉິນ຺ນກຣຓມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ສມ຺ຠຎ຺ຊນປລິຠຎ຺ຊໂນ ໂຫຕິ. ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ສມ຺ຠຎ຺ຊນປລິຠຎ຺ຊນມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ອງ຺ຄມງ຺ຄອປກຑ຺ຒໂນ ໂຫຕິ. ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ອງ຺ຄມງ຺ຄອປກຑ຺ຒນມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ຊີວິຕາໂວໂຣປໂນ [ຊີວິຕປນາສໂນ (ສ຺ຍາ.) ມຫານິ. ໘໕] ໂຫຕິ. ອຕ຺ຖິ ກຎ຺ຈິ ກາລໍ ໂກໂຘ ຊີວິຕາໂວໂຣປນມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຈ ຕາວ ສພ຺ພຈາຄປຣິຈ຺ຈາຄາຍ ສຓ຺ຐິໂຕ ໂຫຕິ. ຍໂຕ ໂກໂຘ ປຣໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ຆາເຕຕ຺ວາ ອຕ຺ຕານໍ ຆາເຕຕິ, ເອຕ຺ຕາວຕາ ໂກໂຘ ປຣມຸສ຺ສທຄໂຕ ປຣມເວປຸລ຺ລປຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ຍສ຺ສ ໂສ ໂຫຕິ ໂກໂຘ ປຫີໂນ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ໂນ ວູປສນ຺ໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ໂຘ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິໂກ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ໂຒ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ – ວິຘູໂມ.

ໂກຘສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ວິຘູໂມ, ໂກຘວຕ຺ຖຸສ຺ສ ປຣິຎ຺ຎາຕຕ຺ຕາ ວິຘູໂມ, ໂກຘເຫຕຸສ຺ສ ປຣິຎ຺ຎາຕຕ຺ຕາ ວິຘູໂມ, ໂກຘເຫຕຸສ຺ສ ອຸປຈ຺ຉິນ຺ນຕ຺ຕາ ວິຘູໂມ. ອນີໂຆຕິ ຣາໂຄ ນີໂຆ, ໂທໂສ ນີໂຆ, ໂມໂຫ ນີໂຆ, ໂກໂຘ ນີໂຆ, ອຸປນາໂຫ ນີໂຆ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ນີຆາ. ຍສ຺ເສເຕ ນີຆາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອນີໂຆ.

ນິຣາໂສຕິ ອາສາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ຍສ຺ເສສາ ອາສາ ຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ນິຣາໂສ. ຊາຕີຕິ ຍາ ເຕສໍ ເຕສໍ ສຕ຺ຕານໍ ຕມ຺ຫິ ຕມ຺ຫິ ສຕ຺ຕນິກາເຍ ຊາຕິ ສຎ຺ຊາຕິ ໂອກ຺ກນ຺ຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ ຂນ຺ຘານໍ ປາຕຸຠາໂວ ອາຍຕນານໍ ປຏິລາໂຠ. ຊຣາຕິ ຍາ ເຕສໍ ເຕສໍ ສຕ຺ຕານໍ ຕມ຺ຫິ ຕມ຺ຫິ ສຕ຺ຕນິກາເຍ ຊຣາ ຊີຣຓຕາ ຂຓ຺ຑິຈ຺ຈໍ ປາລິຈ຺ຈໍ ວລິຕ຺ຕຈຕາ ອາຍຸໂນ ສໍຫານິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ປຣິປາໂກ. ສນ຺ໂຕ ວິຘູໂມ ອນີໂຆ ນິຣາໂສ, ອຕາຣິ ໂສ ຊາຕິຊຣນ຺ຕິ ພ຺ຣູມີຕິ ໂຍ ສນ຺ໂຕ ຈ ວິຘູໂມ ຈ ອນີໂຆ ຈ ນິຣາໂສ ຈ, ໂສ ຊາຕິຊຣາມຣຓໍ ອຕຣິ ອຸຕ຺ຕຣິ ປຕຣິ ສມຕິກ຺ກມິ ວີຕິວຕ຺ຕຍີຕິ ພ຺ຣູມິ ອາຈິກ຺ຂາມິ ເທເສມິ ປຎ຺ຎເປມິ ປຏ຺ຐເປມິ ວິວຣາມິ ວິຠຊາມິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣມິ ປກາເສມີຕິ – ສນ຺ໂຕ ວິຘູໂມ ອນີໂຆ ນິຣາໂສ, ອຕາຣິ ໂສ ຊາຕິຊຣນ຺ຕິ ພ຺ຣູມິ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສງ຺ຂາຍ ໂລກສ຺ມິ ປໂຣປຣານິ, [ປຸຓ຺ຓກາຕິ ຠຄວາ]

ຍສ຺ສິຎ຺ຊິຕໍ ນຕ຺ຖິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ;

ສນ຺ໂຕ ວິຘູໂມ ອນີໂຆ ນິຣາໂສ, ອຕາຣິ ໂສ ຊາຕິຊຣນ຺ຕິ ພ຺ຣູມີ’’ຕິ.

ສຫຄາຖາປຣິໂຍສານາ…ເປ… ປຎ຺ຊລິໂກ ຠຄວນ຺ຕໍ ນມສ຺ສມາໂນ ນິສິນ຺ໂນ ໂຫຕິ – ‘‘ສຕ຺ຖາ ເມ ຠນ຺ເຕ ຠຄວາ, ສາວໂກຫມສ຺ມີ’’ຕິ.

ປຸຓ຺ຓກມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ ຕຕິໂຍ.

໔. ເມຕ຺ຕຄູມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ

໑໘.

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ເມຕ຺ຕຄູ]

ມຎ຺ຎາມິ ຕໍ ເວທຄູ ຠາວິຕຕ຺ຕໍ;

ກຸໂຕ ນຸ ທຸກ຺ຂາ ສມຸທາຄຕາ ອິເມ, ເຍ ເກຈິ ໂລກສ຺ມິມເນກຣູປາ.

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕນ຺ຕິ. ປຸຈ຺ຉາມີຕິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ອທິຏ຺ຐໂຊຕນາ ປຸຈ຺ຉາ, ທິຏ຺ຐສໍສນ຺ທນາ ປຸຈ຺ຉາ, ວິມຕິຈ຺ເຉທນາ ປຸຈ຺ຉາ. ກຕມາ ອທິຏ຺ຐໂຊຕນາ ປຸຈ຺ຉາ? ປກຕິຍາ ລກ຺ຂຓໍ ອຎ຺ຎາຕໍ ໂຫຕິ ອທິຏ຺ຐໍ ອຕຸລິຕໍ ອຕີຣິຕໍ ອວິຠູຕໍ ອວິຠາວິຕໍ. ຕສ຺ສ ຎາຓາຍ ທສ຺ສນາຍ ຕຸລນາຍ ຕີຣຓາຍ ວິຠູຕຕ຺ຖາຍ ວິຠາວນຕ຺ຖາຍ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉຕິ – ອຍໍ ອທິຏ຺ຐໂຊຕນາ ປຸຈ຺ຉາ.

ກຕມາ ທິຏ຺ຐສໍສນ຺ທນາ ປຸຈ຺ຉາ? ປກຕິຍາ ລກ຺ຂຓໍ ຎາຕໍ ໂຫຕິ ທິຏ຺ຐໍ ຕຸລິຕໍ ຕີຣິຕໍ ວິຠູຕໍ ວິຠາວິຕໍ. ອຎ຺ເຎຫິ ປຓ຺ຑິເຕຫິ ສທ຺ຘິໍ ສໍສນ຺ທນຕ຺ຖາຍ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉຕິ – ອຍໍ ທິຏ຺ຐສໍສນ຺ທນາ ປຸຈ຺ຉາ.

ກຕມາ ວິມຕິຈ຺ເຉທນາ ປຸຈ຺ຉາ? ປກຕິຍາ ສໍສຍປກ຺ຂນ຺ໂທ ໂຫຕິ ວິມຕິປກ຺ຂນ຺ໂທ ທ຺ເວຬ຺ຫກຊາໂຕ – ‘‘ເອວໍ ນຸ ໂຂ, ນ ນຸ ໂຂ, ກິໍ ນຸ ໂຂ, ກຖໍ ນຸ ໂຂ’’ຕິ? ໂສ ວິມຕິຈ຺ເຉທນຕ຺ຖາຍ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉຕິ – ອຍໍ ວິມຕິຈ຺ເຉທນາ ປຸຈ຺ຉາ. ອິມາ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ.

ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ມນຸສ຺ສປຸຈ຺ຉາ, ອມນຸສ຺ສປຸຈ຺ຉາ, ນິມ຺ມິຕປຸຈ຺ຉາ. ກຕມາ ມນຸສ຺ສປຸຈ຺ຉາ? ມນຸສ຺ສາ ພຸທ຺ຘໍ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂູ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂຸນິໂຍ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ອຸປາສກາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ອຸປາສິກາໂຍ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຣາຊາໂນ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ ຂຕ຺ຕິຍາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ເວສ຺ສາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ສຸທ຺ທາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຄຫຏ຺ຐາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ປພ຺ພຊິຕາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ – ອຍໍ ມນຸສ຺ສປຸຈ຺ຉາ.

ກຕມາ ອມນຸສ຺ສປຸຈ຺ຉາ? ອມນຸສ຺ສາ ພຸທ຺ຘໍ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ນາຄາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ສຸປຓ຺ຓາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຍກ຺ຂາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ອສຸຣາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຄນ຺ຘພ຺ພາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ມຫາຣາຊາໂນ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ອິນ຺ທາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ພ຺ຣຫ຺ມາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ເທວາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ – ອຍໍ ອມນຸສ຺ສປຸຈ຺ຉາ.

ກຕມາ ນິມ຺ມິຕປຸຈ຺ຉາ? ຠຄວາ ຣູປໍ ອຠິນິມ຺ມິນາຕິ ມໂນມຍໍ ສພ຺ພງ຺ຄປຈ຺ຈງ຺ຄໍ ອຫີນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ. ໂສ ນິມ຺ມິໂຕ ພຸທ຺ຘໍ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉຕິ. ຠຄວາ ວິສຊ຺ເຊຕິ. ອຍໍ ນິມ຺ມິຕປຸຈ຺ຉາ. ອິມາ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ.

ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ອຕ຺ຕຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ, ປຣຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ, ອຸຠຍຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ…ເປ… ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິກຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ, ສມ຺ປຣາຍິກຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ, ປຣມຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ… ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ອນວຊ຺ຊຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ, ນິກ຺ກິເລສຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ, ໂວທານຕ຺ຖປຸຈ຺ຉາ… ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ອຕີຕປຸຈ຺ຉາ, ອນາຄຕປຸຈ຺ຉາ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນປຸຈ຺ຉາ… ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ອຊ຺ຌຕ຺ຕປຸຈ຺ຉາ, ພຫິທ຺ຘາປຸຈ຺ຉາ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາປຸຈ຺ຉາ… ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ກຸສລປຸຈ຺ຉາ, ອກຸສລປຸຈ຺ຉາ, ອພ຺ຍາກຕປຸຈ຺ຉາ… ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ຂນ຺ຘປຸຈ຺ຉາ, ຘາຕຸປຸຈ຺ຉາ ອາຍຕນປຸຈ຺ຉາ… ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ສຕິປຏ຺ຐານປຸຈ຺ຉາ, ສມ຺ມປ຺ປຘານປຸຈ຺ຉາ, ອິທ຺ຘິປາທປຸຈ຺ຉາ… ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ອິນ຺ທ຺ຣິຍປຸຈ຺ຉາ, ພລປຸຈ຺ຉາ, ໂພຊ຺ຌງ຺ຄປຸຈ຺ຉາ… ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ມຄ຺ຄປຸຈ຺ຉາ, ຜລປຸຈ຺ຉາ, ນິພ຺ພານປຸຈ຺ຉາ….

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕນ຺ຕິ ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຍາຈາມິ ຕໍ ອຊ຺ເຌສາມິ ຕໍ ປສາເທມິ ຕໍ ‘‘ກຖຍສ຺ສຸ ເມ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ – ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ. ພ຺ຣູຫິ ເມຕນ຺ຕິ ພ຺ຣູຫິ ອາຈິກ຺ຂາຫິ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣາຫິ ວິຠຊາຫິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫີຕິ – ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ.

ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ເມຕ຺ຕຄູຕິ ອິຈ຺ຈາຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ… ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ເມຕ຺ຕຄູ.

ມຎ຺ຎາມິ ຕໍ ເວທຄູ ຠາວິຕຕ຺ຕນ຺ຕິ. ເວທຄູຕິ ຕໍ ມຎ຺ຎາມິ, ຠາວິຕຕ຺ໂຕຕິ ຕໍ ມຎ຺ຎາມິ, ເອວໍ ຊານາມິ, ເອວໍ ອາຊານາມິ ເອວໍ ປຏິຊານາມິ ເອວໍ ປຏິວິຊ຺ຌາມິ. ເວທຄູ ຠາວິຕຕ຺ໂຕຕິ ກຖຎ຺ຈ ຠຄວາ ເວທຄູ? ເວທາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຈຕູສຸ ມຄ຺ເຄສຸ ຎາຓໍ ປຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຎ຺ຎາພລໍ…ເປ… ຘມ຺ມວິຈຍສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ວີມໍສາ ວິປສ຺ສນາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ຠຄວາ ເຕຫິ ເວເທຫິ ຊາຕິຊຣາມຣຓສ຺ສ ອນ຺ຕຄໂຕ ອນ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ໂກຏິຄໂຕ ໂກຏິປ຺ປຕ຺ໂຕ ປຣິຍນ຺ຕຄໂຕ ປຣິຍນ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ໂວສານຄໂຕ ໂວສານປ຺ປຕ຺ໂຕ ຕາຓຄໂຕ ຕາຓປ຺ປຕ຺ໂຕ ເລຓຄໂຕ ເລຓປ຺ປຕ຺ໂຕ ສຣຓຄໂຕ ສຣຓປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຠຍຄໂຕ ອຠຍປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຈ຺ຈຸຕຄໂຕ ອຈ຺ຈຸຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ອມຕຄໂຕ ອມຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ນິພ຺ພານຄໂຕ ນິພ຺ພານປ຺ປຕ຺ໂຕ. ເວທານໍ ວາ ອນ຺ຕຄໂຕຕິ ເວທຄູ; ເວເທຫິ ວາ ອນ຺ຕຄໂຕຕິ ເວທຄູ; ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ວາ ຘມ຺ມານໍ ວິທິຕຕ຺ຕາ ເວທຄູ; ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ວິທິຕາ ໂຫຕິ, ວິຈິກິຈ຺ຉາ ວິທິຕາ ໂຫຕິ, ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ ວິທິໂຕ ໂຫຕິ, ຣາໂຄ ໂທໂສ ໂມໂຫ ມາໂນ ວິທິໂຕ ໂຫຕິ, ວິທິຕາສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສໍກິເລສິກາ ໂປໂນຠວິກາ ສທຣາ ທຸກ຺ຂວິປາກາ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓິຍາ.

ເວທານິ ວິເຈຍ຺ຍ ເກວລານິ, [ສຠິຍາຕິ ຠຄວາ]

ສມຓານໍ ຍານີຘຕ຺ຖິ [ຍານິ ປຕ຺ຖິ (ສ຺ຍາ.), ຍານິ ອຕ຺ຖິ (ກ.) ສຸ. ນິ. ໕໓໔] ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ;

ສພ຺ພເວທນາສຸ ວີຕຣາໂຄ;

ສພ຺ພໍ ເວທມຕິຈ຺ຈ ເວທຄູ ໂສຕິ.

ເອວໍ ຠຄວາ ເວທຄູ.

ກຖໍ ຠຄວາ ຠາວິຕຕ຺ໂຕ? ຠຄວາ ຠາວິຕກາໂຍ ຠາວິຕສີໂລ ຠາວິຕຈິຕ຺ໂຕ ຠາວິຕປຎ຺ໂຎ ຠາວິຕສຕິປຏ຺ຐາໂນ ຠາວິຕສມ຺ມປ຺ປຘາໂນ ຠາວິຕອິທ຺ຘິປາໂທ ຠາວິຕອິນ຺ທ຺ຣິໂຍ ຠາວິຕພໂລ ຠາວິຕໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ຠາວິຕມຄ຺ໂຄ, ປຫີນກິເລໂສ ປຏິວິທ຺ຘາກຸປ຺ໂປ ສຈ຺ຉິກຕນິໂຣໂຘ. ທຸກ຺ຂໍ ຕສ຺ສ ປຣິຎ຺ຎາຕໍ, ສມຸທໂຍ ປຫີໂນ, ມຄ຺ໂຄ ຠາວິໂຕ, ນິໂຣໂຘ ສຈ຺ຉິກໂຕ, ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຕໍ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ປຣິຎ຺ຎາຕໍ, ປຫາຕພ຺ພໍ ປຫີນໍ, ຠາເວຕພ຺ພໍ ຠາວິຕໍ, ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພໍ ສຈ຺ຉິກຕໍ, ອປຣິຕ຺ໂຕ ມຫນ຺ໂຕ ຄມ຺ຠີໂຣ ອປ຺ປເມຍ຺ໂຍ ທຸປ຺ປຣິໂຍຄາຬ຺ໂຫ ພຫຸຣຕໂນ ສາຄຣູປໂມ [ສາຄຣສໂມ (ກ.)] ຉຬງ຺ຄຸເປກ຺ຂາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ.

ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ເນວ ສຸມໂນ ໂຫຕິ ນ ທຸມ຺ມໂນ; ອຸເປກ຺ຂໂກ ວິຫຣຕິ ສໂຕ ສມ຺ປຊາໂນ. ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ, ຆາເນນ ຄນ຺ຘໍ ຆາຍິຕ຺ວາ, ຊິວ຺ຫາຍ ຣສໍ ສາຍິຕ຺ວາ, ກາເຍນ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພໍ ຜຸສິຕ຺ວາ, ມນສາ ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຍ ເນວ ສຸມໂນ ໂຫຕິ ນ ທຸມ຺ມໂນ; ອຸເປກ຺ຂໂກ ວິຫຣຕິ ສໂຕ ສມ຺ປຊາໂນ.

ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ມນາປໍ ຣູປໍ ນາຠິຄິຊ຺ຌຕິ ນາຠິຫໍສຕິ [ນາຠິປິຫຍຕິ (ສ຺ຍາ.) ມຫານິ. ໙໐] ນ ຣາຄໍ ຊເນຕິ. ຕສ຺ສ ຐິໂຕວ ກາໂຍ ໂຫຕິ, ຐິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸສຓ຺ຐິຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ. ຈກ຺ຂຸນາ ໂຂ ປເນວ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ອມນາປໍ ນ ມງ຺ກຸ ໂຫຕິ ອປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕຈິຕ຺ໂຕ [ອປ຺ປຕິຏ຺ຐີນຈິຕ຺ໂຕ (ສ຺ຍາ.)] ອລີນມນໂສ [ອາທິນມນໂສ (ສ຺ຍາ.) ມຫານິ. ໙໐] ອພ຺ຍາປນ຺ນເຈຕໂສ. ຕສ຺ສ ຐິໂຕວ ກາໂຍ ໂຫຕິ ຐິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸສຓ຺ຐິຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ. ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ…ເປ… ຆາເນນ ຄນ຺ຘໍ ຆາຍິຕ຺ວາ… ຊິວ຺ຫາຍ ຣສໍ ສາຍິຕ຺ວາ… ກາເຍນ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພໍ ຜຸສິຕ຺ວາ… ມນສາ ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຍ ມນາປໍ ນາຠິຄິຊ຺ຌຕິ ນາຠິຫໍສຕິ ນ ຣາຄໍ ຊເນຕິ. ຕສ຺ສ ຐິໂຕວ ກາໂຍ ໂຫຕິ ຐິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸສຓ຺ຐິຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ. ມນສາເຍວ ໂຂ ປນ ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຍ ອມນາປໍ ນ ມງ຺ກຸ ໂຫຕິ. ອປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕຈິຕ຺ໂຕ ອລີນມນໂສ ອພ຺ຍາປນ຺ນເຈຕໂສ ຕສ຺ສ ຐິໂຕວ ກາໂຍ ໂຫຕິ ຐິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸສຓ຺ຐິຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ.

ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ມນາປາມນາເປສຸ ຣູເປສຸ ຐິໂຕວ ກາໂຍ ໂຫຕິ ຐິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸສຓ຺ຐິຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ. ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ…ເປ… ມນສາ ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຍ ມນາປາມນາເປສຸ ຘມ຺ເມສຸ ຐິໂຕວ ກາໂຍ ໂຫຕິ ຐິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸສຓ຺ຐິຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ.

ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ຣຊນີເຍ ນ ຣຊ຺ຊຕິ, ທຸສ຺ສນີເຍ [ໂທສນີເຍ (ສ຺ຍາ. ກ.) ມຫານິ. ໙໐] ນ ທຸສ຺ສຕິ, ໂມຫນີເຍ ນ ມຸຍ຺ຫຕິ, ໂກປນີເຍ ນ ກຸປ຺ປຕິ, ມທນີເຍ ນ ມຊ຺ຊຕິ, ກິເລສນີເຍ ນ ກິລິສ຺ສຕິ. ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ…ເປ… ມນສາ ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຍ ຣຊນີເຍ ນ ຣຊ຺ຊຕິ, ທຸສ຺ສນີເຍ ນ ທຸສ຺ສຕິ, ໂມຫນີເຍ ນ ມຸຍ຺ຫຕິ, ໂກປນີເຍ ນ ກຸປ຺ປຕິ, ມທນີເຍ ນ ມຊ຺ຊຕິ, ກິເລສນີເຍ ນ ກິລິສ຺ສຕິ.

ທິຏ຺ເຐ ທິຏ຺ຐມຕ຺ໂຕ, ສຸເຕ ສຸຕມຕ຺ໂຕ, ມຸເຕ ມຸຕມຕ຺ໂຕ, ວິຎ຺ຎາເຕ ວິຎ຺ຎາຕມຕ຺ໂຕ. ທິຏ຺ເຐ ນ ລິມ຺ປຕິ, ສຸເຕ ນ ລິມ຺ປຕິ, ມຸເຕ ນ ລິມ຺ປຕິ, ວິຎ຺ຎາເຕ ນ ລິມ຺ປຕິ. ທິຏ຺ເຐ ອນູປໂຍ [ອນຸປໂຍ (ສ຺ຍາ.), ອນຸສໂຍ (ກ.) ມຫານິ. ໙໐] ອນປາໂຍ ອນິສ຺ສິໂຕ ອປ຺ປຏິພທ຺ໂຘ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕິ. ສຸເຕ…ເປ… ມຸເຕ … ວິຎ຺ຎາເຕ ອນູປໂຍ [ອນຸປໂຍ (ສ຺ຍາ.), ອນຸສໂຍ (ກ.) ມຫານິ. ໙໐] ອນປາໂຍ ອນິສ຺ສິໂຕ ອປ຺ປຏິພທ຺ໂຘ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕິ.

ສໍວິຊ຺ຊຕິ ຠຄວໂຕ ຈກ຺ຂຸ, ປສ຺ສຕິ ຠຄວາ ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ, ຉນ຺ທຣາໂຄ ຠຄວໂຕ ນຕ຺ຖິ, ສຸວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ຠຄວາ. ສໍວິຊ຺ຊຕິ ຠຄວໂຕ ໂສຕໍ, ສຸຓາຕິ ຠຄວາ ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ, ຉນ຺ທຣາໂຄ ຠຄວໂຕ ນຕ຺ຖິ, ສຸວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ຠຄວາ. ສໍວິຊ຺ຊຕິ ຠຄວໂຕ ຆານໍ, ຆາຍຕິ ຠຄວາ ຆາເນນ ຄນ຺ຘໍ, ຉນ຺ທຣາໂຄ ຠຄວໂຕ ນຕ຺ຖິ, ສຸວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ຠຄວາ. ສໍວິຊ຺ຊຕິ ຠຄວໂຕ ຊິວ຺ຫາ, ສາຍຕິ ຠຄວາ ຊິວ຺ຫາຍ ຣສໍ, ຉນ຺ທຣາໂຄ ຠຄວໂຕ ນຕ຺ຖິ, ສຸວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ຠຄວາ. ສໍວິຊ຺ຊຕິ ຠຄວໂຕ ກາໂຍ, ຜຸສຕິ ຠຄວາ ກາເຍນ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພໍ, ຉນ຺ທຣາໂຄ ຠຄວໂຕ ນຕ຺ຖິ, ສຸວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ຠຄວາ. ສໍວິຊ຺ຊຕິ ຠຄວໂຕ ມໂນ, ວິຊານາຕິ ຠຄວາ ມນສາ ຘມ຺ມໍ, ຉນ຺ທຣາໂຄ ຠຄວໂຕ ນຕ຺ຖິ, ສຸວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ຠຄວາ.

ຈກ຺ຂຸ ຣູປາຣາມໍ ຣູປຣຕໍ ຣູປສມ຺ມຸທິຕໍ, ຕໍ ຠຄວໂຕ [ຠຄວຕາ (ສ຺ຍາ.) ມຫານິ. ໙໐] ທນ຺ຕໍ ຄຸຕ຺ຕໍ ຣກ຺ຂິຕໍ ສໍວຸຕໍ; ຕສ຺ສ ຈ ສໍວຣາຍ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕິ. ໂສຕໍ ສທ຺ທາຣາມໍ ສທ຺ທຣຕໍ…ເປ… ຆານໍ ຄນ຺ຘາຣາມໍ ຄນ຺ຘຣຕໍ… ຊິວ຺ຫາ ຣສາຣາມາ ຣສຣຕາ ຣສສມ຺ມຸທິຕາ, ສາ ຠຄວໂຕ ທນ຺ຕາ ຄຸຕ຺ຕາ ຣກ຺ຂິຕາ ສໍວຸຕາ; ຕສ຺ສ ຈ ສໍວຣາຍ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕິ. ກາໂຍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຣາໂມ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຣໂຕ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພສມ຺ມຸທິໂຕ… ມໂນ ຘມ຺ມາຣາໂມ ຘມ຺ມຣໂຕ ຘມ຺ມສມ຺ມຸທິໂຕ, ໂສ ຠຄວໂຕ ທນ຺ໂຕ ຄຸຕ຺ໂຕ ຣກ຺ຂິໂຕ ສໍວຸໂຕ; ຕສ຺ສ ຈ ສໍວຣາຍ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕິ –

‘‘ທນ຺ຕໍ ນຍນ຺ຕິ ສມິຕິໍ, ທນ຺ຕໍ ຣາຊາຠິຣູຫຕິ;

ທນ຺ໂຕ ເສຏ຺ໂຐ ມນຸສ຺ເສສຸ, ໂຍຕິວາກ຺ຍໍ ຕິຕິກ຺ຂຕິ.

‘‘ວຣມສ຺ສຕຣາ ທນ຺ຕາ, ອາຊານີຍາ ຈ [ອາຊານິຍາວ (ສ຺ຍາ.) ຘ. ປ. ໓໒໒] ສິນ຺ຘວາ;

ກຸຎ຺ຊຣາ ຈ [ກຸຎ຺ຊຣາວ (ສ຺ຍາ.)] ມຫານາຄາ, ອຕ຺ຕທນ຺ໂຕ ຕໂຕ ວຣໍ.

‘‘ນ ຫິ ເອເຕຫິ ຍາເນຫິ, ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ອຄຕໍ ທິສໍ;

ຍຖາຕ຺ຕນາ ສຸທນ຺ເຕນ, ທນ຺ໂຕ ທນ຺ເຕນ ຄຈ຺ຉຕິ.

‘‘ວິຘາສຸ ນ ວິກມ຺ປນ຺ຕິ, ວິປ຺ປມຸຕ຺ຕາ ປຸນພ຺ຠວາ;

ທນ຺ຕຠູມິໍ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ເຕ ໂລເກ ວິຊິຕາວິໂນ.

‘‘ຍສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ຠາວິຕານິ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕຎ຺ຈ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ສພ຺ພໂລເກ;

ນິພ຺ພິຊ຺ຌ ອິມໍ ປຣຎ຺ຈ ໂລກໍ, ກາລໍ ກງ຺ຂຕິ ຠາວິໂຕ ສ ທນ຺ໂຕ’’ຕິ [ສຸທນ຺ໂຕຕິ (ສ຺ຍາ.) ສຸ. ນິ. ໕໒໑; ມຫານິ. ໙໐].

ເອວໍ ຠຄວາ ຠາວິຕຕ຺ໂຕຕິ.

ມຎ຺ຎາມິ ຕໍ ເວທຄູ ຠາວິຕຕ຺ຕໍ, ກຸໂຕ ນຸ ທຸກ຺ຂາ ສມຸທາຄຕາ ອິເມຕິ. ກຸໂຕ ນູຕິ ສໍສຍປຸຈ຺ຉາ ວິມຕິປຸຈ຺ຉາ ທ຺ເວຬ຺ຫກປຸຈ຺ຉາ ອເນກໍສປຸຈ຺ຉາ – ‘‘ເອວໍ ນຸ ໂຂ, ນ ນຸ ໂຂ, ກິໍ ນຸ ໂຂ, ກຖໍ ນຸ ໂຂ’’ຕິ – ກຸໂຕ ນຸ. ທຸກ຺ຂາຕິ ຊາຕິທຸກ຺ຂໍ, ຊຣາທຸກ຺ຂໍ, ພ຺ຍາຘິທຸກ຺ຂໍ, ມຣຓທຸກ຺ຂໍ, ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສທຸກ຺ຂໍ, ພ຺ຍສນໍ ທຸກ຺ຂໍ, ເນຣຍິກໍ ທຸກ຺ຂໍ, ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິກໍ ທຸກ຺ຂໍ, ເປຕ຺ຕິວິສຍິກໍ ທຸກ຺ຂໍ, ມານຸສິກໍ ທຸກ຺ຂໍ, ຄພ຺ໂຠກ຺ກນ຺ຕິມູລກໍ ທຸກ຺ຂໍ, ຄພ຺ຠຏ຺ຐິຕິມູລກໍ ທຸກ຺ຂໍ, ຄພ຺ຠວຸຏ຺ຐານມູລກໍ ທຸກ຺ຂໍ, ຊາຕສ຺ສູປນິພນ຺ຘກໍ ທຸກ຺ຂໍ, ຊາຕສ຺ສ ປຣາເຘຍ຺ຍກໍ ທຸກ຺ຂໍ, ອຕ຺ຕູປກ຺ກມໍ ທຸກ຺ຂໍ, ປຣູປກ຺ກມໍ ທຸກ຺ຂໍ, ທຸກ຺ຂທຸກ຺ຂໍ, ສງ຺ຂາຣທຸກ຺ຂໍ, ວິປຣິຓາມທຸກ຺ຂໍ, ຈກ຺ຂຸໂຣໂຄ ໂສຕໂຣໂຄ ຆານໂຣໂຄ ຊິວ຺ຫາໂຣໂຄ ກາຍໂຣໂຄ ສີສໂຣໂຄ ກຓ຺ຓໂຣໂຄ ມຸຂໂຣໂຄ ທນ຺ຕໂຣໂຄ ກາໂສ ສາໂສ ປິນາໂສ ຑາໂຫ ຊໂຣ ກຸຈ຺ຉິໂຣໂຄ ມຸຈ຺ຉາ ປກ຺ຂນ຺ທິກາ ສູລາ ວິສູຈິກາ ກຸຏ຺ຐໍ ຄຓ຺ໂຑ ກິລາໂສ ໂສໂສ ອປມາໂຣ ທທ຺ທຸ ກຓ຺ຑຸ ກຈ຺ຉຸ ຣຂສາ ວິຕຈ຺ຉິກາ ໂລຫິຕປິຕ຺ຕໍ ມຘຸເມໂຫ ອໍສາ ປິຬກາ ຠຄນ຺ທລາ ປິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ ເສມ຺ຫສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ ວາຕສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ ສນ຺ນິປາຕິກາ ອາພາຘາ ອຸຕຸປຣິຓາມຊາ ອາພາຘາ ວິສມປຣິຫາຣຊາ ອາພາຘາ ໂອປກ຺ກມິກາ ອາພາຘາ ກມ຺ມວິປາກຊາ ອາພາຘາ ສີຕໍ ອຸຓ຺ຫໍ ຊິຆຈ຺ຉາ ປິປາສາ ອຸຈ຺ຈາໂຣ ປສ຺ສາໂວ ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ສໍ ທຸກ຺ຂໍ, ມາຕຸມຣຓໍ ທຸກ຺ຂໍ, ປິຕຸມຣຓໍ ທຸກ຺ຂໍ, ຠາຕຸມຣຓໍ ທຸກ຺ຂໍ, ຠຄິນິມຣຓໍ ທຸກ຺ຂໍ, ປຸຕ຺ຕມຣຓໍ ທຸກ຺ຂໍ, ຘີຕຸມຣຓໍ ທຸກ຺ຂໍ, ຎາຕິພ຺ຍສນໍ ທຸກ຺ຂໍ, ໂຣຄພ຺ຍສນໍ ທຸກ຺ຂໍ, ໂຠຄພ຺ຍສນໍ ທຸກ຺ຂໍ, ສີລພ຺ຍສນໍ ທຸກ຺ຂໍ, ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສນໍ ທຸກ຺ຂໍ; ເຍສໍ ຘມ຺ມານໍ ອາທິໂຕ ສມຸທາຄມນໍ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ອຕ຺ຖງ຺ຄມໂຕ ນິໂຣໂຘ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ກມ຺ມສນ຺ນິສ຺ສິໂຕ ວິປາໂກ, ວິປາກສນ຺ນິສ຺ສິຕໍ ກມ຺ມໍ, ນາມສນ຺ນິສ຺ສິຕໍ ຣູປໍ, ຣູປສນ຺ນິສ຺ສິຕໍ ນາມໍ, ຊາຕິຍາ ອນຸຄຕໍ, ຊຣາຍ ອນຸສຏໍ, ພ຺ຍາຘິນາ ອຠິຠູຕໍ, ມຣເຓນ ອພ຺ຠາຫຕໍ, ທຸກ຺ເຂ ປຕິຏ຺ຐິຕໍ, ອຕາຓໍ ອເລຓໍ ອສຣຓໍ ອສຣຓີຠູຕໍ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ທຸກ຺ຂາ. ອິເມ ທຸກ຺ຂາ ກຸໂຕ ສມຸທາຄຕາ ກຸໂຕ ຊາຕາ ກຸໂຕ ສຎ຺ຊາຕາ ກຸໂຕ ນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກຸໂຕ ປາຕຸຠູຕາ ກິໍນິທານາ ກິໍສມຸທຍາ ກິໍຊາຕິກາ ກິໍປຠວາຕິ, ອິເມສໍ ທຸກ຺ຂານໍ ມູລໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ເຫຕຸໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ນິທານໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ສມ຺ຠວໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ປຠວໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ສມຸຏ຺ຐານໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ອາຫາຣໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ອາຣມ຺ມຓໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ປຈ຺ຈຍໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ສມຸທຍໍ ປຸຈ຺ຉຕິ ປປຸຈ຺ຉຕິ ຍາຈຕິ ອຊ຺ເຌສຕິ ປສາເທຕີຕິ – ກຸໂຕ ນຸ ທຸກ຺ຂາ ສມຸທາຄຕາ ອິເມ.

ເຍ ເກຈິ ໂລກສ຺ມິມເນກຣູປາຕິ. ເຍ ເກຈີຕິ ສພ຺ເພນ ສພ຺ພໍ ສພ຺ພຖາ ສພ຺ພໍ ອເສສໍ ນິສ຺ເສສໍ ປຣິຍາທິຍນວຈນເມຕໍ – ເຍ ເກຈີຕິ. ໂລກສ຺ມິນ຺ຕິ ອປາຍໂລເກ ມນຸສ຺ສໂລເກ ເທວໂລເກ ຂນ຺ຘໂລເກ ຘາຕຸໂລເກ ອາຍຕນໂລເກ. ອເນກຣູປາຕິ ອເນກວິຘາ ນານາປ຺ປກາຣາ ທຸກ຺ຂາຕິ – ເຍ ເກຈິ ໂລກສ຺ມິມເນກຣູປາ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ເມຕ຺ຕຄູ]

ມຎ຺ຎາມິ ຕໍ ເວທຄູ ຠາວິຕຕ຺ຕໍ;

ກຸໂຕ ນຸ ທຸກ຺ຂາ ສມຸທາຄຕາ ອິເມ, ເຍ ເກຈິ ໂລກສ຺ມິມເນກຣູປາ’’ຕິ.

໑໙.

ທຸກ຺ຂສ຺ສ ເວ ມໍ ປຠວໍ ອປຸຈ຺ຉສິ, [ເມຕ຺ຕຄູຕິ ຠຄວາ]

ຕໍ ເຕ ປວກ຺ຂາມິ ຍຖາ ປຊານໍ;

ອຸປຘິນິທານາ ປຠວນ຺ຕິ ທຸກ຺ຂາ, ເຍ ເກຈິ ໂລກສ຺ມິມເນກຣູປາ.

ທຸກ຺ຂສ຺ສ ເວ ມໍ ປຠວໍ ອປຸຈ຺ຉສີຕິ. ທຸກ຺ຂສ຺ສາຕິ ຊາຕິທຸກ຺ຂສ຺ສ ຊຣາທຸກ຺ຂສ຺ສ ພ຺ຍາຘິທຸກ຺ຂສ຺ສ ມຣຓທຸກ຺ຂສ຺ສ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສທຸກ຺ຂສ຺ສ. ປຠວໍ ອປຸຈ຺ຉສີຕິ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ມູລໍ ປຸຈ຺ຉສິ ເຫຕຸໍ ປຸຈ຺ຉສິ ນິທານໍ ປຸຈ຺ຉສິ ສມ຺ຠວໍ ປຸຈ຺ຉສິ ປຠວໍ ປຸຈ຺ຉສິ ສມຸຏ຺ຐານໍ ປຸຈ຺ຉສິ ອາຫາຣໍ ປຸຈ຺ຉສິ ອາຣມ຺ມຓໍ ປຸຈ຺ຉສິ ປຈ຺ຈຍໍ ປຸຈ຺ຉສິ ສມຸທຍໍ ປຸຈ຺ຉສິ ຍາຈສິ ອຊ຺ເຌສສິ ປສາເທສີຕິ – ທຸກ຺ຂສ຺ສ ເວ ມໍ ປຠວໍ ອປຸຈ຺ຉສິ. ເມຕ຺ຕຄູຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ເມຕ຺ຕຄູຕິ ຠຄວາ.

ຕໍ ເຕ ປວກ຺ຂາມິ ຍຖາ ປຊານນ຺ຕິ. ຕນ຺ຕິ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ມູລໍ ປວກ຺ຂາມິ ເຫຕຸໍ ປວກ຺ຂາມິ ນິທານໍ ປວກ຺ຂາມິ ສມ຺ຠວໍ ປວກ຺ຂາມິ ປຠວໍ ປວກ຺ຂາມິ ສມຸຏ຺ຐານໍ ປວກ຺ຂາມິ ອາຫາຣໍ ປວກ຺ຂາມິ ອາຣມ຺ມຓໍ ປວກ຺ຂາມິ ປຈ຺ຈຍໍ ປວກ຺ຂາມິ ສມຸທຍໍ ປວກ຺ຂາມິ ອາຈິກ຺ຂິສ຺ສາມິ ເທເສສ຺ສາມິ ປຎ຺ຎເປສ຺ສາມິ ປຏ຺ຐເປສ຺ສາມິ ວິວຣິສ຺ສາມິ ວິຠຊິສ຺ສາມິ ອຸຕ຺ຕານີກຣິສ຺ສາມິ ປກາເສສ຺ສາມີຕິ – ຕໍ ເຕ ປວກ຺ຂາມິ. ຍຖາ ປຊານນ຺ຕິ ຍຖາ ປຊານນ຺ໂຕ ອາຊານນ຺ໂຕ ວິຊານນ຺ໂຕ ປຏິວິຊານນ຺ໂຕ ປຏິວິຊ຺ຌນ຺ໂຕ. ນ ອິຕິຫີຕິຫໍ ນ ອິຕິກິຣາຍ ນ ປຣມ຺ປຣາຍ ນ ປິຏກສມ຺ປທາຍ [ນ ປິຏກສມ຺ປທາເນນ (ກ.) ມຫານິ. ໑໕໖] ນ ຕກ຺ກເຫຕຸ ນ ນຍເຫຕຸ ນ ອາກາຣປຣິວິຕກ຺ເກນ ນ ທິຏ຺ຐິນິຊ຺ຌານກ຺ຂນ຺ຕິຍາ ສາມໍ ສຍມຠິຎ຺ຎາຕໍ ອຕ຺ຕປຈ຺ຈກ຺ຂຘມ຺ມໍ ຕໍ ກຖຍິສ຺ສາມີຕິ – ຕໍ ເຕ ປວກ຺ຂາມິ ຍຖາ ປຊານໍ.

ອຸປຘິນິທານາ ປຠວນ຺ຕິ ທຸກ຺ຂາຕິ. ອຸປຘີຕິ ທສ ອຸປຘີ – ຕຓ຺ຫູປຘິ, ທິຏ຺ຐູປຘິ, ກິເລສູປຘິ, ກມ຺ມູປຘິ, ທຸຈ຺ຈຣິຕູປຘິ, ອາຫາຣູປຘິ, ປຏິຆູປຘິ, ຈຕສ຺ໂສ ອຸປາທິນ຺ນຘາຕຸໂຍ ອຸປຘີ, ຉ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິການິ ອາຍຕນານິ ອຸປຘີ, ຉ ວິຎ຺ຎາຓກາຍາ ອຸປຘີ, ສພ຺ພມ຺ປິ ທຸກ຺ຂໍ ທຸກ຺ຂມນຏ຺ເຐນ [ທຸກ຺ຂຏ຺ເຐນ (ສ຺ຍາ.)] ອຸປຘິ. ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ທສ ອຸປຘີ. ທຸກ຺ຂາຕິ ຊາຕິທຸກ຺ຂໍ ຊຣາທຸກ຺ຂໍ ພ຺ຍາຘິທຸກ຺ຂໍ ມຣຓທຸກ຺ຂໍ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສທຸກ຺ຂໍ ເນຣຍິກໍ ທຸກ຺ຂໍ…ເປ… ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສນໍ ທຸກ຺ຂໍ. ເຍສໍ ຘມ຺ມານໍ ອາທິໂຕ ສມຸທາຄມນໍ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ອຕ຺ຖງ຺ຄມໂຕ ນິໂຣໂຘ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ກມ຺ມສນ຺ນິສ຺ສິໂຕ ວິປາໂກ, ວິປາກສນ຺ນິສ຺ສິຕໍ ກມ຺ມໍ, ນາມສນ຺ນິສ຺ສິຕໍ ຣູປໍ, ຣູປສນ຺ນິສ຺ສິຕໍ ນາມໍ, ຊາຕິຍາ ອນຸຄຕໍ, ຊຣາຍ ອນຸສຏໍ, ພ຺ຍາຘິນາ ອຠິຠູຕໍ, ມຣເຓນ ອພ຺ຠາຫຕໍ, ທຸກ຺ເຂ ປຕິຏ຺ຐິຕໍ, ອຕາຓໍ ອເລຓໍ ອສຣຓໍ ອສຣຓີຠູຕໍ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ທຸກ຺ຂາ. ອິເມ ທຸກ຺ຂາ ອຸປຘິນິທານາ ອຸປຘິເຫຕຸກາ ອຸປຘິປຈ຺ຈຍາ ອຸປຘິກາຣຓາ ໂຫນ຺ຕິ ປຠວນ຺ຕິ ສມ຺ຠວນ຺ຕິ ຊາຍນ຺ຕິ ສຎ຺ຊາຍນ຺ຕິ ນິພ຺ພຕ຺ຕນ຺ຕິ ປາຕຸຠວນ຺ຕີຕິ – ອຸປຘິນິທານາ ປຠວນ຺ຕິ ທຸກ຺ຂາ.

ເຍ ເກຈິ ໂລກສ຺ມິມເນກຣູປາຕິ. ເຍ ເກຈີຕິ ສພ຺ເພນ ສພ຺ພໍ ສພ຺ພຖາ ສພ຺ພໍ ອເສສໍ ນິສ຺ເສສໍ ປຣິຍາທິຍນວຈນເມຕໍ – ເຍ ເກຈີຕິ. ໂລກສ຺ມິນ຺ຕິ ອປາຍໂລເກ ມນຸສ຺ສໂລເກ ເທວໂລເກ ຂນ຺ຘໂລເກ ຘາຕຸໂລເກ ອາຍຕນໂລເກ. ອເນກຣູປາຕິ ອເນກວິຘາ ນານປ຺ປກາຣາ ທຸກ຺ຂາຕິ – ເຍ ເກຈິ ໂລກສ຺ມິມເນກຣູປາ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ທຸກ຺ຂສ຺ສ ເວ ມໍ ປຠວໍ ອປຸຈ຺ຉສິ, [ເມຕ຺ຕຄູຕິ ຠຄວາ]

ຕໍ ເຕ ປວກ຺ຂາມິ ຍຖາ ປຊານໍ;

ອຸປຘິນິທານາ ປຠວນ຺ຕິ ທຸກ຺ຂາ, ເຍ ເກຈິ ໂລກສ຺ມິມເນກຣູປາ’’ຕິ.

໒໐.

ໂຍ ເວ ອວິທ຺ວາ ອຸປຘິໍ ກໂຣຕິ, ປຸນປ຺ປຸນໍ ທຸກ຺ຂມຸເປຕິ ມນ຺ໂທ;

ຕສ຺ມາ ປຊານໍ ອຸປຘິໍ ນ ກຍິຣາ, ທຸກ຺ຂສ຺ສ ຊາຕິປ຺ປຠວານຸປສ຺ສີ.

ໂຍ ເວ ອວິທ຺ວາ ອຸປຘິໍ ກໂຣຕີຕິ. ໂຍຕິ ໂຍ ຍາທິໂສ ຍຖາຍຸຕ຺ໂຕ ຍຖາວິຫິໂຕ ຍຖາປກາໂຣ ຍໍຐານປ຺ປຕ຺ໂຕ ຍໍຘມ຺ມສມນ຺ນາຄໂຕ ຂຕ຺ຕິໂຍ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ວາ ເວສ຺ໂສ ວາ ສຸທ຺ໂທ ວາ ຄຫຏ຺ໂຐ ວາ ປພ຺ພຊິໂຕ ວາ ເທໂວ ວາ ມນຸສ຺ໂສ ວາ. ອວິທ຺ວາຕິ ອວິຊ຺ຊາຄໂຕ ອຎ຺ຎາຓີ ອວິຠາວີ ທຸປ຺ປຎ຺ໂຎ. ອຸປຘິໍ ກໂຣຕີຕິ ຕຓ຺ຫູປຘິໍ ກໂຣຕິ, ທິຏ຺ຐູປຘິໍ ກໂຣຕິ, ກິເລສູປຘິໍ ກໂຣຕິ, ກມ຺ມູປຘິໍ ກໂຣຕິ, ທຸຈ຺ຈຣິຕູປຘິໍ ກໂຣຕິ, ອາຫາຣູປຘິໍ ກໂຣຕິ, ປຏິຆູປຘິໍ ກໂຣຕິ, ຈຕສ຺ໂສ ອຸປາທິນ຺ນຘາຕຸໂຍ ອຸປຘີ ກໂຣຕິ, ຉ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິການິ ອາຍຕນານິ ອຸປຘີ ກໂຣຕິ, ຉ ວິຎ຺ຎາຓກາເຍ ອຸປຘີ ກໂຣຕິ ຊເນຕິ ສຎ຺ຊເນຕິ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຕີຕິ – ອວິທ຺ວາ ອຸປຘິໍ ກໂຣຕິ.

ປຸນປ຺ປຸນໍ ທຸກ຺ຂມຸເປຕິ ມນ຺ໂທຕິ ປຸນປ຺ປຸນໍ ຊາຕິທຸກ຺ຂໍ ຊຣາທຸກ຺ຂໍ ພ຺ຍາຘິທຸກ຺ຂໍ ມຣຓທຸກ຺ຂໍ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສທຸກ຺ຂໍ ເອຕິ ສມຸເປຕິ ອຸປຄຈ຺ຉຕິ ຄຓ຺ຫາຕິ ປຣາມສຕິ ອຠິນິວິສຕີຕິ – ປຸນປ຺ປຸນໍ ທຸກ຺ຂມຸເປຕິ. ມນ຺ໂທຕິ ມນ຺ໂທ ໂມມຸໂຫ ອວິທ຺ວາ ອວິຊ຺ຊາຄໂຕ ອຎ຺ຎາຓີ ອວິຠາວີ ທຸປ຺ປຎ຺ໂຎຕິ – ປຸນປ຺ປຸນໍ ທຸກ຺ຂມຸເປຕິ ມນ຺ໂທ.

ຕສ຺ມາ ປຊານໍ ອຸປຘິໍ ນ ກຍິຣາຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານາ ເອຕໍ ອາທີນວໍ ສມ຺ປສ຺ສມາໂນ ອຸປຘີສູຕິ ຕສ຺ມາ. ປຊານນ຺ຕິ ປຊານນ຺ໂຕ ອາຊານນ຺ໂຕ ວິຊານນ຺ໂຕ ປຏິວິຊານນ຺ໂຕ ປຏິວິຊ຺ຌນ຺ໂຕ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ປຊານນ຺ໂຕ ອາຊານນ຺ໂຕ ວິຊານນ຺ໂຕ ປຏິວິຊານນ຺ໂຕ ປຏິວິຊ຺ຌນ຺ໂຕ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ປຊານນ຺ໂຕ ອາຊານນ຺ໂຕ ວິຊານນ຺ໂຕ ປຏິວິຊານນ຺ໂຕ ປຏິວິຊ຺ຌນ຺ໂຕ. ອຸປຘິໍ ນ ກຍິຣາຕິ ຕຓ຺ຫູປຘິໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ທິຏ຺ຐູປຘິໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ກິເລສູປຘິໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ທຸຈ຺ຈຣິຕູປຘິໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ອາຫາຣູປຘິໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ປຏິຆູປຘິໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ຈຕສ຺ໂສ ອຸປາທິນ຺ນຘາຕຸໂຍ ອຸປຘີ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ຉ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິການິ ອາຍຕນານິ ອຸປຘີ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ຉ ວິຎ຺ຎາຓກາເຍ ອຸປຘີ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ນ ຊເນຍ຺ຍ ນ ສຎ຺ຊເນຍ຺ຍ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ ນາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ຕສ຺ມາ ປຊານໍ ອຸປຘິໍ ນ ກຍິຣາ.

ທຸກ຺ຂສ຺ສາຕິ ຊາຕິທຸກ຺ຂສ຺ສ ຊຣາທຸກ຺ຂສ຺ສ ພ຺ຍາຘິທຸກ຺ຂສ຺ສ ມຣຓທຸກ຺ຂສ຺ສ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສທຸກ຺ຂສ຺ສ. ປຠວານຸປສ຺ສີຕິ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ມູລານຸປສ຺ສີ ເຫຕານຸປສ຺ສີ ນິທານານຸປສ຺ສີ ສມ຺ຠວານຸປສ຺ສີ ປຠວານຸປສ຺ສີ ສມຸຏ຺ຐານານຸປສ຺ສີ ອາຫາຣານຸປສ຺ສີ ອາຣມ຺ມຓານຸປສ຺ສີ ປຈ຺ຈຍານຸປສ຺ສີ ສມຸທຍານຸປສ຺ສີ. ອນຸປສ຺ສນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ອິມາຍ ອນຸປສ຺ສນາຍ ປຎ຺ຎາຍ ອຸເປໂຕ ໂຫຕິ ສມຸເປໂຕ ອຸປາຄໂຕ ສມຸປາຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອນຸປສ຺ສີຕິ – ທຸກ຺ຂສ຺ສ ຊາຕິປ຺ປຠວານຸປສ຺ສີ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ໂຍ ເວ ອວິທ຺ວາ ອຸປຘິໍ ກໂຣຕິ, ປຸນປ຺ປຸນໍ ທຸກ຺ຂມຸເປຕິ ມນ຺ໂທ;

ຕສ຺ມາ ປຊານໍ ອຸປຘິໍ ນ ກຍິຣາ, ທຸກ຺ຂສ຺ສ ຊາຕິປ຺ປຠວານຸປສ຺ສີ’’ຕິ.

໒໑.

ຍໍ ຕໍ ອປຸຈ຺ຉິມ຺ຫ ອກິຕ຺ຕຍີ ໂນ, ອຎ຺ຎໍ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມ ຕທິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫິ;

ກຖໍ ນຸ ຘີຣາ ວິຕຣນ຺ຕິ ໂອຆໍ, ຊາຕິໍ ຊຣໍ ໂສກປຣິທ຺ທວຎ຺ຈ;

ຕໍ ເມ ມຸນີ ສາຘຸ ວິຍາກໂຣຫິ, ຕຖາ ຫິ ເຕ ວິທິໂຕ ເອສ ຘມ຺ໂມ.

ຍໍ ຕໍ ອປຸຈ຺ຉິມ຺ຫ ອກິຕ຺ຕຍີ ໂນຕິ ຍໍ ຕໍ ອປຸຈ຺ຉິມ຺ຫ ອຍາຈິມ຺ຫ ອຊ຺ເຌສິມ຺ຫ ປສາທຍິມ຺ຫ. ອກິຕ຺ຕຍີ ໂນຕິ ກິຕ຺ຕິຕໍ [ອກິຕ຺ຕິ ຕໍ (ສ຺ຍາ.) ເອວມີທິເສສຸ ປເທສຸ ອຕີຕວິຠຕ຺ຕິວເສນ ມຫານິ. ໑໑໐] ປກິຕ຺ຕິຕໍ ອາຈິກ຺ຂິຕໍ ເທສິຕໍ ປຎ຺ຎປິຕໍ [ປຎ຺ຎາປິຕໍ (ກ.)] ປຏ຺ຐປິຕໍ ວິວຣິຕໍ ວິຠຕ຺ຕໍ ອຸຕ຺ຕານີກຕໍ ປກາສິຕນ຺ຕິ – ຍໍ ຕໍ ອປຸຈ຺ຉິມ຺ຫ ອກິຕ຺ຕຍີ ໂນ.

ອຎ຺ຎໍ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມ ຕທິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫີຕິ ອຎ຺ຎໍ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມ, ອຎ຺ຎໍ ຕໍ ຍາຈາມ, ອຎ຺ຎໍ ຕໍ ອຊ຺ເຌສາມ, ອຎ຺ຎໍ ຕໍ ປສາເທມ, ອຸຕ຺ຕຣິ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມ. ຕທິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫີຕິ ອິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫິ ອາຈິກ຺ຂາຫິ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣາຫິ ວິຠຊາຫິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫີຕິ – ອຎ຺ຎໍ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມ ຕທິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫິ.

ກຖໍ ນຸ ຘີຣາ ວິຕຣນ຺ຕິ ໂອຆໍ, ຊາຕິໍ ຊຣໍ ໂສກປຣິທ຺ທວຎ຺ຈາຕິ. ກຖໍ ນູຕິ ສໍສຍປຸຈ຺ຉາ ວິມຕິປຸຈ຺ຉາ ທ຺ເວຬ຺ຫກປຸຈ຺ຉາ ອເນກໍສປຸຈ຺ຉາ – ‘‘ເອວໍ ນຸ ໂຂ, ນນຸ ໂຂ, ກິໍ ນຸ ໂຂ, ກຖໍ ນຸ ໂຂ’’ຕິ – ກຖໍ ນຸ. ຘີຣາຕິ ຘີຣາ ປຓ຺ຑິຕາ ປຎ຺ຎວນ຺ໂຕ ພຸທ຺ຘິມນ຺ໂຕ ຎາຓິໂນ ວິຠາວິໂນ ເມຘາວິໂນ. ໂອຆນ຺ຕິ ກາໂມຆໍ ຠໂວຆໍ ທິຏ຺ໂຐຆໍ ອວິຊ຺ໂຊຆໍ. ຊາຕີຕິ ຍາ ເຕສໍ ເຕສໍ ສຕ຺ຕານໍ ຕມ຺ຫິ ຕມ຺ຫິ ສຕ຺ຕນິກາເຍ ຊາຕິ ສຎ຺ຊາຕິ ໂອກ຺ກນ຺ຕິ ນິພ຺ພຕ຺ຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ ຂນ຺ຘານໍ ປາຕຸຠາໂວ ອາຍຕນານໍ ປຏິລາໂຠ. ຊຣາຕິ ຍາ ເຕສໍ ເຕສໍ ສຕ຺ຕານໍ ຕມ຺ຫິ ຕມ຺ຫິ ສຕ຺ຕນິກາເຍ ຊຣາ ຊີຣຓຕາ ຂຓ຺ຑິຈ຺ຈໍ ປາລິຈ຺ຈໍ ວລິຕ຺ຕຈຕາ ອາຍຸໂນ ສໍຫານິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ປຣິປາໂກ. ໂສໂກຕິ ຎາຕິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ໂຠຄພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ໂຣຄພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ສີລພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ພ຺ຍສເນນ ວາ ສມນ຺ນາຄຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ທຸກ຺ຂຘມ຺ເມນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ໂສໂກ ໂສຈນາ ໂສຈິຕຕ຺ຕໍ ອນ຺ໂຕໂສໂກ ອນ຺ໂຕປຣິໂສໂກ ອນ຺ໂຕຑາໂຫ ອນ຺ໂຕປຣິຑາໂຫ ເຈຕໂສ ປຣິຊ຺ຌາຍນາ ໂທມນສ຺ສໍ ໂສກສລ຺ລໍ. ປຣິເທໂວຕິ ຎາຕິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ໂຠຄພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ໂຣຄພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ສີລພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ພ຺ຍສເນນ ວາ ສມນ຺ນາຄຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ທຸກ຺ຂຘມ຺ເມນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ອາເທໂວ ປຣິເທໂວ ອາເທວນາ ປຣິເທວນາ ອາເທວິຕຕ຺ຕໍ ປຣິເທວິຕຕ຺ຕໍ ວາຈາ ປລາໂປ [ລາໂປ ປລາໂປ (ສ຺ຍາ.) ຘມ຺ມສງ຺ຄຓິເຍ] ວິປ຺ປລາໂປ ລາລປ຺ໂປ ລາລປ຺ປນາ ລາລປ຺ປິຕຕ຺ຕໍ [ລາລປ຺ປາຍນາ ລາລປ຺ປາຍິຕຕ຺ຕໍ (ພຫູສຸ) ຊຣາສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສຏ຺ຐກຖາ ໂອໂລເກຕພ຺ພາ].

ກຖໍ ນຸ ຘີຣາ ວິຕຣນ຺ຕິ ໂອຆໍ, ຊາຕິໍ ຊຣໍ ໂສກປຣິທ຺ທວຎ຺ຈາຕິ ຘີຣາ ກຖໍ ໂອຆຎ຺ຈ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ໂສກຎ຺ຈ ປຣິເທວຎ຺ຈ ຕຣນ຺ຕິ ອຸຕ຺ຕຣນ຺ຕິ ປຕຣນ຺ຕິ ສມຕິກ຺ກມນ຺ຕິ ວີຕິວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ – ກຖໍ ນຸ ຘີຣາ ວິຕຣນ຺ຕິ ໂອຆໍ, ຊາຕິໍ ຊຣໍ ໂສກປຣິທ຺ທວຎ຺ຈ.

ຕໍ ເມ ມຸນີ ສາຘຸ ວິຍາກໂຣຫີຕິ. ຕນ຺ຕິ ຍໍ ປຸຈ຺ຉາມິ ຍໍ ຍາຈາມິ ຍໍ ອຊ຺ເຌສາມິ ຍໍ ປສາເທມິ. ມຸນີຕິ ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ຠຄວາ ເຕນ ຎາເຓນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ມຸນິ ໂມນປ຺ປຕ຺ໂຕ. ຕີຓິ ໂມເນຍ຺ຍານິ – ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ.

ກຕມໍ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ? ຕິວິຘານໍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ ປຫານໍ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ. ຕິວິຘໍ ກາຍສຸຈຣິຕໍ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ. ກາຍາຣມ຺ມເຓ ຎາຓໍ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ. ກາຍປຣິຎ຺ຎາ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ. ປຣິຎ຺ຎາສຫຄໂຕ ມຄ຺ໂຄ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ. ກາເຍ ຉນ຺ທຣາຄສ຺ສ ປຫານໍ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ. ກາຍສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານສມາປຕ຺ຕິ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ. ອິທໍ ກາຍໂມເນຍ຺ຍໍ.

ກຕມໍ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ? ຈຕຸພ຺ພິຘານໍ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ ປຫານໍ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ. ຈຕຸພ຺ພິຘໍ ວຈີສຸຈຣິຕໍ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ. ວາຈາຣມ຺ມເຓ ຎາຓໍ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ. ວາຈາປຣິຎ຺ຎາ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ. ປຣິຎ຺ຎາສຫຄໂຕ ມຄ຺ໂຄ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ. ວາຈາຍ ຉນ຺ທຣາຄສ຺ສ ປຫານໍ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ. ວຈີສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ ທຸຕິຍຊ຺ຌານສມາປຕ຺ຕິ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ. ອິທໍ ວຈີໂມເນຍ຺ຍໍ.

ກຕມໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ? ຕິວິຘານໍ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ ປຫານໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ. ຕິວິຘໍ ມໂນສຸຈຣິຕໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ. ຈິຕ຺ຕາຣມ຺ມເຓ ຎາຓໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ. ຈິຕ຺ຕປຣິຎ຺ຎາ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ. ປຣິຎ຺ຎາສຫຄໂຕ ມຄ຺ໂຄ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ. ຈິຕ຺ເຕ ຉນ຺ທຣາຄສ຺ສ ປຫານໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ. ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ ສຎ຺ຎາເວທຍິຕນິໂຣຘສມາປຕ຺ຕິ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ. ອິທໍ ມໂນໂມເນຍ຺ຍໍ.

ກາຍມຸນິໍ ວຈີມຸນິໍ [ວາຈາມຸນິໍ (ພຫູສຸ) ອິຕິວຸ. ໖໗], ມໂນມຸນິມນາສວໍ;

ມຸນິໍ ໂມເນຍ຺ຍສມ຺ປນ຺ນໍ, ອາຫຸ ສພ຺ພປ຺ປຫາຍິນໍ.

ກາຍມຸນິໍ ວຈີມຸນິໍ, ມໂນມຸນິມນາສວໍ;

ມຸນິໍ ໂມເນຍ຺ຍສມ຺ປນ຺ນໍ, ອາຫຸ ນິນ຺ຫາຕປາປກນ຺ຕິ.

ອິເມຫິ ຕີຫິ ໂມເນຍ຺ເຍຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄຕາ. ຉ ມຸນິໂນ [ມຸນໂຍ (ສ຺ຍາ.) ມຫານິ. ໑໔] – ອຄາຣມຸນິໂນ, ອນຄາຣມຸນິໂນ, ເສຂມຸນິໂນ [ເສກ຺ຂມຸນິໂນ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ອເສຂມຸນິໂນ, ປຈ຺ເຈກມຸນິໂນ ມຸນິມຸນິໂນຕິ. ກຕເມ ອຄາຣມຸນິໂນ? ເຍ ເຕ ອຄາຣິກາ ທິຏ຺ຐປທາ ວິຎ຺ຎາຕສາສນາ – ອິເມ ອຄາຣມຸນິໂນ. ກຕເມ ອນຄາຣມຸນິໂນ? ເຍ ເຕ ປພ຺ພຊິຕາ ທິຏ຺ຐປທາ ວິຎ຺ຎາຕສາສນາ – ອິເມ ອນຄາຣມຸນິໂນ. ສຕ຺ຕ ເສຂາ ເສຂມຸນິໂນ. ອຣຫນ຺ໂຕ ອເສຂມຸນິໂນ. ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ຘາ ປຈ຺ເຈກມຸນິໂນ. ຕຖາຄຕາ ອຣຫນ຺ໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘາ ມຸນິມຸນິໂນ.

ນ ໂມເນນ ມຸນີ [ມຸນິ (ສ຺ຍາ. ກ.) ຘ. ປ. ໒໖໘] ໂຫຕິ, ມູຬ຺ຫຣູໂປ ອວິທ຺ທສຸ;

ໂຍ ຈ ຕຸລໍວ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ, ວຣມາທາຍ ປຓ຺ຑິໂຕ.

ປາປານິ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ, ສ ມຸນີ ເຕນ ໂສ ມຸນິ;

ໂຍ ມຸນາຕິ ອຸໂຠ ໂລເກ, ມຸນິ ເຕນ ປວຸຈ຺ຈຕິ.

ອສຕຎ຺ຈ ສຕຎ຺ຈ ຎຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ສພ຺ພໂລເກ;

ເທວມນຸສ຺ເສຫິ ປູຊນີໂຍ [ປູຊິໂຕ (ສ຺ຍາ. ກ.) ມຫານິ. ໑໔], ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ [ສງ຺ຄ ຊາລມຕິຈ຺ຈ, ສຸ. ນິ. ໕໓໒] ໂສ ມຸນີຕິ.

ສາຘຸ ວິຍາກໂຣຫີຕິ ຕໍ ສາຘຸ ອາຈິກ຺ຂາຫິ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣາຫິ ວິຠຊາຫິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫີຕິ – ຕໍ ເມ ມຸນີ ສາຘຸ ວິຍາກໂຣຫິ. ຕຖາ ຫິ ເຕ ວິທິໂຕ ເອສ ຘມ຺ໂມຕິ ຕຖາ ຫິ ເຕ ວິທິໂຕ ຕຸລິໂຕ ຕີຣິໂຕ ວິຠູໂຕ ວິຠາວິໂຕ ເອສ ຘມ຺ໂມຕິ – ຕຖາ ຫິ ເຕ ວິທິໂຕ ເອສ ຘມ຺ໂມ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ຍໍ ຕໍ ອປຸຈ຺ຉິມ຺ຫ ອກິຕ຺ຕຍີ ໂນ, ອຎ຺ຎໍ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມ ຕທິງ຺ຆ ພ຺ຣູຫິ;

ກຖໍ ນຸ ຘີຣາ ວິຕຣນ຺ຕິ ໂອຆໍ, ຊາຕິໍ ຊຣໍ ໂສກປຣິທ຺ທວຎ຺ຈ;

ຕໍ ເມ ມຸນີ ສາຘຸ ວິຍາກໂຣຫິ, ຕຖາ ຫິ ເຕ ວິທິໂຕ ເອສ ຘມ຺ໂມ’’ຕິ.

໒໒.

ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ ເຕ ຘມ຺ມໍ, [ເມຕ຺ຕຄູຕິ ຠຄວາ]

ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມ ອນີຕິຫໍ;

ຍໍ ວິທິຕ຺ວາ ສໂຕ ຈຣໍ, ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກໍ.

ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ ເຕ ຘມ຺ມນ຺ຕິ. ຘມ຺ມນ຺ຕິ ອາທິກລ຺ຍາຓໍ ມຊ຺ເຌກລ຺ຍາຓໍ ປຣິໂຍສານກລ຺ຍາຓໍ ສາຕ຺ຖໍ ສພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ເກວລປຣິປຸຓ຺ຓໍ ປຣິສຸທ຺ຘໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐາເນ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘາເນ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາເທ, ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ປຎ຺ຈ ພລານິ, ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄ, ອຣິຍໍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກໍ ມຄ຺ຄໍ, ນິພ຺ພານຎ຺ຈ, ນິພ຺ພານຄາມິນິຎ຺ຈ ປຏິປທໍ ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ ອາຈິກ຺ຂິສ຺ສາມິ ເທເສສ຺ສາມິ ປຎ຺ຎເປສ຺ສາມິ ປຏ຺ຐເປສ຺ສາມິ ວິວຣິສ຺ສາມິ ວິຠຊິສ຺ສາມິ ອຸຕ຺ຕານີກຣິສ຺ສາມິ ປກາສິສ຺ສາມີຕິ – ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ ເຕ ຘມ຺ມໍ. ເມຕ຺ຕຄູຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ.

ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມ ອນີຕິຫນ຺ຕິ. ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມຕິ ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມ ຎາເຕ ຘມ຺ເມ ຕຸລິເຕ ຘມ຺ເມ ຕີຣິເຕ ຘມ຺ເມ ວິຠູເຕ ຘມ຺ເມ ວິຠາວິເຕ ຘມ຺ເມ ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາຕິ…ເປ… ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມນ຺ຕິ ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມ ຎາເຕ ຘມ຺ເມ ຕຸລິເຕ ຘມ຺ເມ ຕີຣິເຕ ຘມ຺ເມ ວິຠູເຕ ຘມ຺ເມ ວິຠາວິເຕ ຘມ຺ເມຕິ – ເອວມ຺ປິ ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມ ກຖຍິສ຺ສາມິ. ອຖ ວາ, ທຸກ຺ເຂ ທິຏ຺ເຐ ທຸກ຺ຂໍ ກຖຍິສ຺ສາມິ, ສມຸທເຍ ທິຏ຺ເຐ ສມຸທຍໍ ກຖຍິສ຺ສາມິ, ມຄ຺ເຄ ທິຏ຺ເຐ ມຄ຺ຄໍ ກຖຍິສ຺ສາມິ, ນິໂຣເຘ ທິຏ຺ເຐ ນິໂຣຘໍ ກຖຍິສ຺ສາມີຕິ – ເອວມ຺ປິ ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມ ກຖຍິສ຺ສາມິ. ອຖ ວາ, ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມ ສນ຺ທິຏ຺ຐິກໍ ອກາລິກໍ ເອຫິປສ຺ສິກໍ ໂອປເນຍ຺ຍິກໍ ປຈ຺ຈຕ຺ຕໍ ເວທິຕພ຺ພໍ ວິຎ຺ຎູຫີຕິ – ເອວມ຺ປິ ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມ ກຖຍິສ຺ສາມີຕິ ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມ. ອນີຕິຫນ຺ຕິ ນ ອິຕິຫີຕິຫໍ ນ ອິຕິກິຣາຍ ນ ປຣມ຺ປຣາຍ ນ ປິຏກສມ຺ປທາຍ ນ ຕກ຺ກເຫຕຸ ນ ນຍເຫຕຸ ນ ອາກາຣປຣິວິຕກ຺ເກນ ນ ທິຏ຺ຐິນິຊ຺ຌານກ຺ຂນ຺ຕິຍາ, ສາມໍ ສຍມຠິຎ຺ຎາຕໍ ອຕ຺ຕປຈ຺ຈກ຺ຂຘມ຺ມໍ, ຕໍ ກຖຍິສ຺ສາມີຕິ – ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມ ອນີຕິຫໍ.

ຍໍ ວິທິຕ຺ວາ ສໂຕ ຈຣນ຺ຕິ ຍໍ ວິທິຕໍ ກຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ວິທິຕໍ ກຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ… ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ວິທິຕໍ ກຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ສໂຕຕິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ…ເປ… ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສໂຕ. ຈຣນ຺ຕິ ຈຣນ຺ໂຕ ວິຫຣນ຺ໂຕ ອິຣິຍນ຺ໂຕ ວຕ຺ເຕນ຺ໂຕ ປາເລນ຺ໂຕ ຍເປນ຺ໂຕ ຍາເປນ຺ໂຕຕິ – ຍໍ ວິທິຕ຺ວາ ສໂຕ ຈຣໍ.

ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກນ຺ຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ວິສຕ຺ຕິກາຕິ ເກນຏ຺ເຐນ ວິສຕ຺ຕິກາ? ວິສຕາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສາລາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສຏາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສມາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສກ຺ກຕີຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສໍຫຣຕີຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສໍວາທິກາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສມູລາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສຜລາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສປຣິໂຠຄາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສາລາ ວາ ປນ ສາ ຕຓ຺ຫາ ຣູເປ ສທ຺ເທ ຄນ຺ເຘ ຣເສ ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ກຸເລ ຄເຓ ອາວາເສ ລາເຠ ຍເສ ປສໍສາຍ ສຸເຂ ຈີວເຣ ປິຓ຺ຑປາເຕ ເສນາສເນ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາເຣ ກາມຘາຕຸຍາ ຣູປຘາຕຸຍາ ອຣູປຘາຕຸຍາ ກາມຠເວ ຣູປຠເວ ອຣູປຠເວ ສຎ຺ຎາຠເວ ອສຎ຺ຎາຠເວ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຠເວ ເອກໂວກາຣຠເວ ຈຕຸໂວກາຣຠເວ ປຎ຺ຈໂວກາຣຠເວ ອຕີເຕ ອນາຄເຕ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພສຸ ຘມ຺ເມສຸ ວິສຏາ ວິຕ຺ຖຕາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ ມນຸສ຺ສໂລເກ ເທວໂລເກ ຂນ຺ຘໂລເກ ຘາຕຸໂລເກ ອາຍຕນໂລເກ. ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກນ຺ຕິ ໂລເກ ເວສາ ວິສຕ຺ຕິກາ [ຍາ ສາ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກາ (ສ຺ຍາ.) ກາມສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສຏ຺ຐກຖາ ໂອໂລເກຕພ຺ພາ], ໂລເກ ເວຕໍ ວິສຕ຺ຕິກໍ ສໂຕ ຕເຣຍ຺ຍ ອຸຕ຺ຕເຣຍ຺ຍ ປຕເຣຍ຺ຍ ສມຕິກ຺ກເມຍ຺ຍ ວີຕິວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກໍ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ ເຕ ຘມ຺ມໍ, [ເມຕ຺ຕຄູຕິ ຠຄວາ]

ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມ ອນີຕິຫໍ;

ຍໍ ວິທິຕ຺ວາ ສໂຕ ຈຣໍ, ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກ’’ນ຺ຕິ.

໒໓.

ຕຎ຺ຈາຫໍ ອຠິນນ຺ທາມິ, ມເຫສິ ຘມ຺ມມຸຕ຺ຕມໍ;

ຍໍ ວິທິຕ຺ວາ ສໂຕ ຈຣໍ, ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກໍ.

ຕຎ຺ຈາຫໍ ອຠິນນ຺ທາມີຕິ. ຕນ຺ຕິ ຕຸຍ຺ຫໍ ວຈນໍ ພ຺ຍປ຺ປຖໍ [ພ຺ຍປຖໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ເທສນໍ ອນຸສາສນໍ ອນຸສິຏ຺ຐໍ [ເທສນໍ ອນຸສນ຺ຘິ (ສ຺ຍາ.)]. ນນ຺ທາມີຕິ ອຠິນນ຺ທາມິ ໂມທາມິ ອນຸໂມທາມິ ອິຈ຺ຉາມິ ສາທິຍາມິ ຍາຈາມິ ປຕ຺ຖຍາມິ ປິຫຍາມິ ອຠິຊປ຺ປາມີຕິ – ຕຎ຺ຈາຫໍ ອຠິນນ຺ທາມິ.

ມເຫສິ ຘມ຺ມມຸຕ຺ຕມນ຺ຕິ. ມເຫສີຕິ ກິໍ ມເຫສິ ຠຄວາ, ມຫນ຺ຕໍ ສີລກ຺ຂນ຺ຘໍ ເອສີ ຄເວສີ [ເອສິ ຄເວສິ (ສ຺ຍາ.) ມຫານິ. ໑໕໐] ປຣິເຍສີຕິ ມເຫສິ, ມຫນ຺ຕໍ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ຘໍ…ເປ… ມຫນ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ຘໍ… ມຫນ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ຘໍ… ມຫນ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ຘໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິ ມເຫສິ, ມຫໂຕ ຕໂມກາຍສ຺ສ ປທາລນໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິ ມເຫສິ, ມຫໂຕ ວິປລ຺ລາສສ຺ສ ປເຠທນໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິ ມເຫສິ, ມຫໂຕ ຕຓ຺ຫາສລ຺ລສ຺ສ ອພ຺ພຫນໍ [ອພ຺ພູຫນໍ (ພຫູສຸ), ອພ຺ພູຫໍ (ສີ. ອຏ຺ຐ.)] ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິ ມເຫສິ, ມຫໂຕ ທິຏ຺ຐິສງ຺ຆາຕສ຺ສ ວິນິເວຐນໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິ ມເຫສິ, ມຫໂຕ ມານຘຊສ຺ສ ປປາຕນໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິ ມເຫສິ, ມຫໂຕ ອຠິສງ຺ຂາຣສ຺ສ ວູປສມໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິ ມເຫສິ, ມຫໂຕ ໂອຆສ຺ສ ນິຕ຺ຖຣຓໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິ ມເຫສິ, ມຫໂຕ ຠາຣສ຺ສ ນິກ຺ເຂປນໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິ ມເຫສິ, ມຫໂຕ ສໍສາຣວຏ຺ຏສ຺ສ ອຸປຈ຺ເຉທໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິ ມເຫສິ, ມຫໂຕ ສນ຺ຕາປສ຺ສ ນິພ຺ພາປນໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິ ມເຫສິ, ມຫໂຕ ປຣິຬາຫສ຺ສ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິ ມເຫສິ, ມຫໂຕ ຘມ຺ມຘຊສ຺ສ ອຸສ຺ສາປນໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິ ມເຫສິ, ມຫນ຺ເຕ ສຕິປຏ຺ຐາເນ…ເປ… ມຫນ຺ເຕ ສມ຺ມປ຺ປຘາເນ… ມຫນ຺ເຕ ອິທ຺ຘິປາເທ… ມຫນ຺ຕານິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ… ມຫນ຺ຕານິ ພລານິ… ມຫນ຺ເຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄ… ມຫນ຺ຕໍ ອຣິຍໍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກໍ ມຄ຺ຄໍ… ມຫນ຺ຕໍ ປຣມຕ຺ຖໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິ ມເຫສິ, ມເຫສກ຺ເຂຫິ ສຕ຺ເຕຫິ ເອສິໂຕ ຄເວສິໂຕ ປຣິເຍສິໂຕ – ‘‘ກຫໍ ພຸທ຺ໂຘ, ກຫໍ ຠຄວາ, ກຫໍ ເທວເທໂວ, ກຫໍ ນຣາສໂຠ’’ຕິ ມເຫສິ. ຘມ຺ມມຸຕ຺ຕມນ຺ຕິ ຘມ຺ມມຸຕ຺ຕໍມໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ອຸຕ຺ຕມນ຺ຕິ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິເສຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣໍ ຘມ຺ມນ຺ຕິ – ມເຫສິ ຘມ຺ມມຸຕ຺ຕມໍ.

ຍໍ ວິທິຕ຺ວາ ສໂຕ ຈຣນ຺ຕິ ວິທິຕໍ ກຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ວິທິຕໍ ກຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ… ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ວິທິຕໍ ກຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ສໂຕຕິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ, ເວທນາສຸ…ເປ… ຈິຕ຺ເຕ… ຘມ຺ເມສຸ… ຘມ຺ມານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ… ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສໂຕ. ຈຣນ຺ຕິ ຈຣນ຺ໂຕ ວິຫຣນ຺ໂຕ ອິຣິຍນ຺ໂຕ ວຕ຺ເຕນ຺ໂຕ ປາເລນ຺ໂຕ ຍເປນ຺ໂຕ ຍາເປນ຺ໂຕຕິ – ຍໍ ວິທິຕ຺ວາ ສໂຕ ຈຣໍ.

ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກນ຺ຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ວິສຕ຺ຕິກາຕິ ເກນຏ຺ເຐນ ວິສຕ຺ຕິກາ…ເປ… ວິສຏາ ວິຕ຺ຖຕາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກ. ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກນ຺ຕິ ໂລເກ ເວສາ ວິສຕ຺ຕິກາ, ໂລເກ ເວຕໍ ວິສຕ຺ຕິກໍ ສໂຕ ຕເຣຍ຺ຍ ອຸຕ຺ຕເຣຍ຺ຍ ປຕເຣຍ຺ຍ ສມຕິກ຺ກເມຍ຺ຍ ວີຕິວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກໍ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ຕຎ຺ຈາຫໍ ອຠິນນ຺ທາມິ, ມເຫສິ ຘມ຺ມມຸຕ຺ຕມໍ;

ຍໍ ວິທິຕ຺ວາ ສໂຕ ຈຣໍ, ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກ’’ນ຺ຕິ.

໒໔.

ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມ຺ປຊານາສິ, [ເມຕ຺ຕຄູຕິ ຠຄວາ]

ອຸທ຺ຘໍ ອໂຘ ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌ;

ເອເຕສຸ ນນ຺ທິຎ຺ຈ ນິເວສນຎ຺ຈ, ປນຸຊ຺ຊ ວິຎ຺ຎາຓໍ ຠເວ ນ ຕິຏ຺ເຐ.

ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມ຺ປຊານາສີຕິ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ປຊານາສິ ອາຊານາສິ ວິຊານາສິ ປຏິວິຊານາສິ ປຏິວິຊ຺ຌສີຕິ – ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມ຺ປຊານາສິ. ເມຕ຺ຕຄູຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ເມຕ຺ຕຄູຕິ ຠຄວາ.

ອຸທ຺ຘໍ ອໂຘ ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌຕິ. ອຸທ຺ຘນ຺ຕິ ອນາຄຕໍ [ອຸທ຺ຘໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອນາຄຕໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)]; ອໂຘຕິ ອຕີຕໍ; ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌຕິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ. ອຸທ຺ຘນ຺ຕິ ເທວໂລໂກ; ອໂຘຕິ ນິຣຍໂລໂກ; ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌຕິ ມນຸສ຺ສໂລໂກ. ອຖ ວາ, ອຸທ຺ຘນ຺ຕິ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ; ອໂຘຕິ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ; ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌຕິ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ. ອຸທ຺ຘນ຺ຕິ ອຣູປຘາຕຸ; ອໂຘຕິ ກາມຘາຕຸ; ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌຕິ ຣູປຘາຕຸ. ອຸທ຺ຘນ຺ຕິ ສຸຂາ ເວທນາ; ອໂຘຕິ ທຸກ຺ຂາ ເວທນາ; ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌຕິ ອທຸກ຺ຂມສຸຂາ ເວທນາ. ອຸທ຺ຘນ຺ຕິ ອຸທ຺ຘໍ ປາທຕລາ; ອໂຘຕິ ອໂຘ ເກສມຕ຺ຖກາ; ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌຕິ ເວມຊ຺ເຌຕິ – ອຸທ຺ຘໍ ອໂຘ ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌ.

ເອເຕສຸ ນນ຺ທິຎ຺ຈ ນິເວສນຎ຺ຈ, ປນຸຊ຺ຊ ວິຎ຺ຎາຓໍ ຠເວ ນ ຕິຏ຺ເຐຕິ ເອເຕສູຕິ ອາຈິກ຺ຂິເຕສຸ ເທສິເຕສຸ ປຎ຺ຎປິເຕສຸ ປຏ຺ຐປິເຕສຸ ວິວຣິເຕສຸ ວິຠຊິເຕສຸ ອຸຕ຺ຕານີກເຕສຸ ປກາສິເຕສຸ. ນນ຺ທີ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ນິເວສນນ຺ຕິ ທ຺ເວ ນິເວສນາ – ຕຓ຺ຫານິເວສນາ ຈ ທິຏ຺ຐິນິເວສນາ ຈ. ກຕມາ ຕຓ຺ຫາ ນິເວສນາ? ຍາວຕາ ຕຓ຺ຫາສງ຺ຂາເຕນ …ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫານິເວສນາ. ກຕມາ ທິຏ຺ຐິນິເວສນາ? ວີສຕິວຕ຺ຖຸກາ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ …ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິນິເວສນາ.

ປນຸຊ຺ຊ ວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ ປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາຣສຫຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ອປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາຣສຫຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ອາເນຎ຺ຊາຠິສງ຺ຂາຣສຫຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ. ເອເຕສຸ ນນ຺ທິຎ຺ຈ ນິເວສນຎ຺ຈ ອຠິສງ຺ຂາຣສຫຄຕຎ຺ຈ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນຸຊ຺ຊ ປນຸຊ຺ຊ ນຸທ ປນຸທ ຊຫ ປຊຫ ວິໂນເທຫິ ພ຺ຍນ຺ຕີກໂຣຫິ ອນຠາວໍ ຄເມຫີຕິ – ເອເຕສຸ ນນ຺ທິຎ຺ຈ ນິເວສນຎ຺ຈ ປນຸຊ຺ຊ ວິຎ຺ຎາຓໍ.

ຠເວ ນ ຕິຏ຺ເຐຕິ. ຠວາຕິ ທ຺ເວ ຠວາ – ກມ຺ມຠໂວ ຈ ປຏິສນ຺ຘິໂກ ຈ ປຸນພ຺ຠໂວ. ກຕໂມ ກມ຺ມຠໂວ? ປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ອປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ອາເນຎ຺ຊາຠິສງ຺ຂາໂຣ – ອຍໍ ກມ຺ມຠໂວ. ກຕໂມ ປຏິສນ຺ຘິໂກ ປຸນພ຺ຠໂວ? ປຏິສນ຺ຘິກາ ຣູປໍ ເວທນາ ສຎ຺ຎາ ສງ຺ຂາຣາ ວິຎ຺ຎາຓໍ – ອຍໍ ປຏິສນ຺ຘິໂກ ປຸນພ຺ຠໂວ. ຠເວ ນ ຕິຏ຺ເຐຕິ ນນ຺ທິຎ຺ຈ ນິເວສນຎ຺ຈ ອຠິສງ຺ຂາຣສຫຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈ ກມ຺ມຠວຎ຺ຈ ປຏິສນ຺ຘິກຎ຺ຈ ປຸນພ຺ຠວໍ ປຊຫນ຺ໂຕ ວິໂນເທນ຺ໂຕ ພ຺ຍນ຺ຕີກໂຣນ຺ໂຕ ອນຠາວໍ ຄເມນ຺ໂຕ ກມ຺ມຠເວ ນ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ ປຏິສນ຺ຘິເກ ປຸນພ຺ຠເວ ນ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ ນ ສນ຺ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍາຕິ – ປນຸຊ຺ຊ ວິຎ຺ຎາຓໍ ຠເວ ນ ຕິຏ຺ເຐ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມ຺ປຊານາສິ, [ເມຕ຺ຕຄູຕິ ຠຄວາ]

ອຸທ຺ຘໍ ອໂຘ ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌ;

ເອເຕສຸ ນນ຺ທິຎ຺ຈ ນິເວສນຎ຺ຈ, ປນຸຊ຺ຊ ວິຎ຺ຎາຓໍ ຠເວ ນ ຕິຏ຺ເຐ’’ຕິ.

໒໕.

ເອວໍວິຫາຣີ ສໂຕ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ,

ຠິກ຺ຂຸ ຈຣໍ ຫິຕ຺ວາ ມມາຍິຕານິ;

ຊາຕິໍ ຊຣໍ ໂສກປຣິທ຺ທວຎ຺ຈ, ອິເຘວ ວິທ຺ວາ ປຊເຫຍ຺ຍ ທຸກ຺ຂໍ.

ເອວໍວິຫາຣີ ສໂຕ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕຕິ. ເອວໍວິຫາຣີຕິ ນນ຺ທິຎ຺ຈ ນິເວສນຎ຺ຈ ອຠິສງ຺ຂາຣສຫຄຕວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈ ກມ຺ມຠວຎ຺ຈ ປຏິສນ຺ຘິກຎ຺ຈ ປຸນພ຺ຠວໍ ປຊຫນ຺ໂຕ ວິໂນເທນ຺ໂຕ ພ຺ຍນ຺ຕີກໂຣນ຺ໂຕ ອນຠາວໍ ຄເມນ຺ໂຕຕິ – ເອວໍວິຫາຣີ. ສໂຕຕິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ…ເປ… ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສໂຕ. ອປ຺ປມຕ຺ໂຕຕິ ສກ຺ກຈ຺ຈກາຣີ ສາຕຈ຺ຈກາຣີ ອຏ຺ຐິຕກາຣີ ອໂນລີນວຸຕ຺ຕີ [ອໂນລີນວຸຕ຺ຕິໂກ (ກ.) ມຫານິ. ໑໔] ອນິກ຺ຂິຕ຺ຕຈ຺ຉນ຺ໂທ ອນິກ຺ຂິຕ຺ຕຘຸໂຣ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ – ‘‘ກຖາຫໍ [ກທາຫໍ (ສ຺ຍາ.)] ອປຣິປູຣໍ ວາ ສີລກ຺ຂນ຺ຘໍ ປຣິປູເຣຍ຺ຍໍ, ປຣິປູຣໍ ວາ ສີລກ຺ຂນ຺ຘໍ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ປຎ຺ຎາຍ ອນຸຄ຺ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ ໂຍ ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ໂທ ຈ ວາຍາໂມ ຈ ອຸສ຺ສາໂຫ ຈ ອຸສ຺ໂສຬ຺ຫີ ຈ ອປ຺ປຏິວານີ [ອປ຺ປຏິວານິ (ກ.) ມຫານິ. ໑໔] ຈ ສຕິ ຈ ສມ຺ປຊຎ຺ຎຎ຺ຈ ອາຕປ຺ປໍ ປຘານໍ ອຘິຏ຺ຐານໍ ອນຸໂຍໂຄ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ອປ຺ປມາໂທ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ. ‘‘ກຖາຫໍ ອປຣິປູຣໍ ວາ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ຘໍ…ເປ… ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ຘໍ… ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ຘໍ… ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ຘໍ ປຣິປູເຣຍ຺ຍໍ ປຣິປູຣໍ ວາ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ຘໍ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ປຎ຺ຎາຍ ອນຸຄ຺ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ ໂຍ ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ໂທ ຈ ວາຍາໂມ ຈ ອຸສ຺ສາໂຫ ຈ ອຸສ຺ໂສຬ຺ຫີ ຈ ອປ຺ປຏິວານີ ຈ ສຕິ ຈ ສມ຺ປຊຎ຺ຎຎ຺ຈ ອາຕປ຺ປໍ ປຘານໍ ອຘິຏ຺ຐານໍ ອນຸໂຍໂຄ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ອປ຺ປມາໂທ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ. ‘‘ກຖາຫໍ ອປຣິຎ຺ຎາຕໍ ວາ ທຸກ຺ຂໍ ປຣິຊາເນຍ຺ຍໍ, ອປ຺ປຫີເນ ວາ ກິເລເສ ປຊເຫຍ຺ຍໍ, ອຠາວິຕໍ ວາ ມຄ຺ຄໍ ຠາເວຍ຺ຍໍ, ອສຈ຺ຉິກຕໍ ວາ ນິໂຣຘໍ ສຈ຺ຉິກເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ ໂຍ ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ໂທ ຈ ວາຍາໂມ ຈ ອຸສ຺ສາໂຫ ຈ ອຸສ຺ໂສຬ຺ຫີ ຈ ອປ຺ປຏິວານີ ຈ ສຕິ ຈ ສມ຺ປຊຎ຺ຎຎ຺ຈ ອາຕປ຺ປໍ ປຘານໍ ອຘິຏ຺ຐານໍ ອນຸໂຍໂຄ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ອປ຺ປມາໂທ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສູຕິ – ເອວໍວິຫາຣີ ສໂຕ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ.

ຠິກ຺ຂຸ ຈຣໍ ຫິຕ຺ວາ ມມາຍິຕານີຕິ. ຠິກ຺ຂູຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນກລ຺ຍາຓໂກ [ກລ຺ຍາຓປຸຖຸຊ຺ຊໂນ (ສ຺ຍາ.), ເອວມີທິເສສຸ ຐາເນສຸ] ວາ ຠິກ຺ຂຸ ເສກ຺ໂຂ ວາ ຠິກ຺ຂຸ. ຈຣນ຺ຕິ ຈຣນ຺ໂຕ ວິຫຣນ຺ໂຕ ອິຣິຍນ຺ໂຕ ວຕ຺ເຕນ຺ໂຕ ປາເລນ຺ໂຕ ຍເປນ຺ໂຕ ຍາເປນ຺ໂຕ. ມມຕ຺ຕາຕິ ທ຺ເວ ມມຕ຺ຕາ – ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕຎ຺ຈ…ເປ… ອິທໍ ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕໍ…ເປ… ອິທໍ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕໍ… ຕຓ຺ຫາມມຕ຺ຕໍ ປຫາຍ ທິຏ຺ຐິມມຕ຺ຕໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ມມຕ຺ເຕ ຊຫິຕ຺ວາ ຈຊິຕ຺ວາ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕີກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາຕິ – ຠິກ຺ຂຸ ຈຣໍ ຫິຕ຺ວາ ມມາຍິຕານິ.

ຊາຕິໍ ຊຣໍ ໂສກປຣິທ຺ທວຎ຺ຈ, ອິເຘວ ວິທ຺ວາ ປຊເຫຍ຺ຍ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ. ຊາຕີຕິ ຍາ ເຕສໍ ເຕສໍ ສຕ຺ຕານໍ…ເປ… ຊຣນ຺ຕິ ຍາ ເຕສໍ ເຕສໍ ສຕ຺ຕານໍ…ເປ… ໂສໂກຕິ ຎາຕິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ…ເປ… ປຣິເທໂວຕິ ຎາຕິພ຺ຍສເນນ ວາ ຜຸຏ຺ຐສ຺ສ…ເປ… ອິຘາຕິ ອິມິສ຺ສາ ທິຏ຺ຐິຍາ…ເປ… ອິມສ຺ມິໍ ມນຸສ຺ສໂລເກ. ວິທ຺ວາຕິ ວິຊ຺ຊາຄໂຕ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີ. ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ ຊາຕິທຸກ຺ຂໍ…ເປ… ໂທມນສ຺ສຸປາຍາສທຸກ຺ຂໍ. ຊາຕິໍ ຊຣໍ ໂສກປຣິທ຺ທວຎ຺ຈ, ອິເຘວ ວິທ຺ວາ ປຊເຫຍ຺ຍ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ ວິຊ຺ຊາຄໂຕ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີ ອິເຘວ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ໂສກປຣິທ຺ທວຎ຺ຈ ທຸກ຺ຂຎ຺ຈ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕີກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍາຕິ – ຊາຕິໍ ຊຣໍ ໂສກປຣິທ຺ທວຎ຺ຈ, ອິເຘວ ວິທ຺ວາ ປຊເຫຍ຺ຍ ທຸກ຺ຂໍ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເອວໍວິຫາຣີ ສໂຕ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ, ຠິກ຺ຂຸ ຈຣໍ ຫິຕ຺ວາ ມມາຍິຕານິ;

ຊາຕິໍ ຊຣໍ ໂສກປຣິທ຺ທວຎ຺ຈ, ອິເຘວ ວິທ຺ວາ ປຊເຫຍ຺ຍ ທຸກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ.

໒໖.

ເອຕາຠິນນ຺ທາມິ ວໂຈ ມເຫສິໂນ, ສຸກິຕ຺ຕິຕໍ ໂຄຕມນູປຘີກໍ;

ອທ຺ຘາ ຫິ ຠຄວາ ປຫາສິ ທຸກ຺ຂໍ, ຕຖາ ຫິ ເຕ ວິທິໂຕ ເອສ ຘມ຺ໂມ.

ເອຕາຠິນນ຺ທາມິ ວໂຈ ມເຫສິໂນຕິ. ເອຕນ຺ຕິ ຕຸຍ຺ຫໍ ວຈນໍ ພ຺ຍປ຺ປຖໍ ເທສນໍ ອນຸສາສນໍ ອນຸສິຏ຺ຐໍ ນນ຺ທາມິ ອຠິນນ຺ທາມິ ໂມທາມິ ອນຸໂມທາມິ ອິຈ຺ຉາມິ ສາທິຍາມິ ປຕ຺ຖຍາມິ ປິຫຍາມິ ອຠິຊປ຺ປາມິ. ມເຫສິໂນຕິ ກິໍ ມເຫສິ ຠຄວາ? ມຫນ຺ຕໍ ສີລກ຺ຂນ຺ຘໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິ ມເຫສິ…ເປ… ກຫໍ ນຣາສໂຠຕິ ມເຫສີຕິ – ເອຕາຠິນນ຺ທາມິ ວໂຈ ມເຫສິໂນ.

ສຸກິຕ຺ຕິຕໍ ໂຄຕມນູປຘີກນ຺ຕິ. ສຸກິຕ຺ຕິຕນ຺ຕິ ສຸກິຕ຺ຕິຕໍ ສຸອາຈິກ຺ຂິຕໍ ສຸເທສິຕໍ ສຸປຎ຺ຎປິຕໍ ສຸປຏ຺ຐປິຕໍ ສຸວິວຣິຕໍ ສຸວິຠຊິຕໍ ສຸອຸຕ຺ຕານີກຕໍ ສຸປກາສິຕນ຺ຕິ – ສຸກິຕ຺ຕິຕໍ. ໂຄຕມນູປຘີກນ຺ຕິ ອຸປຘີ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສາ ຈ ຂນ຺ຘາ ຈ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ຈ. ອຸປຘິປ຺ປຫານໍ ອຸປຘິວູປສມໍ ອຸປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄໍ ອຸປຘິປຏິປສ຺ສທ຺ຘໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານນ຺ຕິ – ສຸກິຕ຺ຕິຕໍ ໂຄຕມນູປຘີກໍ.

ອທ຺ຘາ ຫິ ຠຄວາ ປຫາສິ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ. ອທ຺ຘາຕິ ເອກໍສວຈນໍ ນິສ຺ສໍສຍວຈນໍ ນິກ຺ກງ຺ຂາວຈນໍ ອທ຺ເວຊ຺ຌວຈນໍ ອທ຺ເວຬ຺ຫກວຈນໍ ນິໂຣຘວຈນໍ ອປ຺ປຓກວຈນໍ ອວຕ຺ຖາປນວຈນເມຕໍ – ອທ຺ຘາຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ. ປຫາສິ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ ຊາຕິທຸກ຺ຂໍ ຊຣາທຸກ຺ຂໍ ພ຺ຍາຘິທຸກ຺ຂໍ ມຣຓທຸກ຺ຂໍ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສທຸກ຺ຂໍ ປຫາສິ ປຊຫິ ວິໂນເທສິ ພ຺ຍນ຺ຕີກໂຣສິ ອນຠາວໍ ຄເມສີຕິ – ອທ຺ຘາ ຫິ ຠຄວາ ປຫາສິ ທຸກ຺ຂໍ.

ຕຖາ ຫິ ເຕ ວິທິໂຕ ເອສ ຘມ຺ໂມຕິ ຕຖາ ຫິ ເຕ ວິທິໂຕ ຕຸລິໂຕ ຕີຣິໂຕ ວິຠູໂຕ ວິຠາວິໂຕ ເອສ ຘມ຺ໂມຕິ – ຕຖາ ຫິ ເຕ ວິທິໂຕ ເອສ ຘມ຺ໂມ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ເອຕາຠິນນ຺ທາມິ ວໂຈ ມເຫສິໂນ, ສຸກິຕ຺ຕິຕໍ ໂຄຕມນູປຘີກໍ;

ອທ຺ຘາ ຫິ ຠຄວາ ປຫາສິ ທຸກ຺ຂໍ, ຕຖາ ຫິ ເຕ ວິທິໂຕ ເອສ ຘມ຺ໂມ’’ຕິ.

໒໗.

ເຕ ຈາປິ ນູນປ຺ປຊເຫຍ຺ຍຸ ທຸກ຺ຂໍ, ເຍ ຕ຺ວໍ ມຸນີ ອຏ຺ຐິຕໍ ໂອວເທຍ຺ຍ;

ຕໍ ຕໍ ນມສ຺ສາມິ ສເມຈ຺ຈ ນາຄ, ອປ຺ເປວ ມໍ ຠຄວາ ອຏ຺ຐິຕໍ ໂອວເທຍ຺ຍ.

ເຕ ຈາປິ ນູນປ຺ປຊເຫຍ຺ຍຸ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ. ເຕ ຈາປີຕິ ຂຕ຺ຕິຍາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ ເວສ຺ສາ ຈ ສຸທ຺ທາ ຈ ຄຫຏ຺ຐາ ຈ ປພ຺ພຊິຕາ ຈ ເທວາ ຈ ມນຸສ຺ສາ ຈ. ປຊເຫຍ຺ຍຸ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ ຊາຕິທຸກ຺ຂໍ ຊຣາທຸກ຺ຂໍ ພ຺ຍາຘິທຸກ຺ຂໍ ມຣຓທຸກ຺ຂໍ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສທຸກ຺ຂໍ ປຊເຫຍ຺ຍຸໍ ວິໂນເທຍ຺ຍຸໍ ພ຺ຍນ຺ຕີກເຣຍ຺ຍຸໍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍຸນ຺ຕິ – ເຕ ຈາປິ ນູນປ຺ປຊເຫຍ຺ຍຸ ທຸກ຺ຂໍ.

ເຍ ຕ຺ວໍ ມຸນີ ອຏ຺ຐິຕໍ ໂອວເທຍ຺ຍາຕິ. ເຍຕິ ຂຕ຺ຕິເຍ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ຈ ເວສ຺ເສ ຈ ສຸທ຺ເທ ຈ ຄຫຏ຺ເຐ ຈ ປພ຺ພຊິເຕ ຈ ເທເວ ຈ ມນຸສ຺ເສ ຈ. ຕ຺ວນ຺ຕິ ຠຄວນ຺ຕໍ ຠຓຕິ. ມຸນີຕິ ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ອຏ຺ຐິຕໍ ໂອວເທຍ຺ຍາຕິ ອຏ຺ຐິຕໍ ໂອວເທຍ຺ຍ ສກ຺ກຈ຺ຈໍ ໂອວເທຍ຺ຍ ອຠິຓ຺ຫໍ ໂອວເທຍ຺ຍ ປຸນປ຺ປຸນໍ ໂອວເທຍ຺ຍ ອນຸສາເສຍ຺ຍາຕິ – ເຍ ຕ຺ວໍ ມຸນີ ອຏ຺ຐິຕໍ ໂອວເທຍ຺ຍ.

ຕໍ ຕໍ ນມສ຺ສາມິ ສເມຈ຺ຈ ນາຄາຕິ. ຕນ຺ຕິ ຠຄວນ຺ຕໍ ຠຓຕິ. ນມສ຺ສາມີຕິ ກາເຍນ ວາ ນມສ຺ສາມິ, ວາຈາຍ ວາ ນມສ຺ສາມິ, ຈິຕ຺ເຕນ ວາ ນມສ຺ສາມິ, ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປຕ຺ຕິຍາ ວາ ນມສ຺ສາມິ, ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປຏິປຕ຺ຕິຍາ ວາ ນມສ຺ສາມິ, ສກ຺ກໂຣມິ ຄຣຸໍ ກໂຣມິ [ຄຣຸກໂຣມິ (ສ຺ຍາ.)] ມາເນມິ ປູເຊມິ. ສເມຈ຺ຈາຕິ ສເມຈ຺ຈ ອຠິສເມຈ຺ຈ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ ອຠິສມາຄນ຺ຕ຺ວາ ສມ຺ມຸຂາ ຕໍ ນມສ຺ສາມິ. ນາຄາຕິ ນາໂຄ ຈ ຠຄວາ ອາຄຸໍ ນ ກໂຣຕີຕິ – ນາໂຄ, ນ ຄຈ຺ຉຕີຕິ – ນາໂຄ, ນ ອາຄຈ຺ຉຕີຕິ – ນາໂຄ. ກຖໍ ຠຄວາ ອາຄຸໍ ນ ກໂຣຕີຕິ – ນາໂຄ? ອາຄຸ ວຸຈ຺ຈຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສໍກິເລສິກາ ໂປໂນຠວິກາ ສທຣາ ທຸກ຺ຂວິປາກາ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓິຍາ.

ອາຄຸໍ ນ ກໂຣຕິ ກິຎ຺ຈິ ໂລເກ, [ສຠິຍາຕິ ຠຄວາ]

ສພ຺ພສໍໂຍເຄ [ສພ຺ພໂຍເຄ (ກ.), ສຸ. ນິ. ໕໒໗] ວິສຊ຺ຊ ພນ຺ຘນານິ;

ສພ຺ພຕ຺ຖ ນ ສຊ຺ຊຕີ ວິມຸຕ຺ໂຕ, ນາໂຄ ຕາທິ ປວຸຈ຺ຈເຕ ຕຖຕ຺ຕາຕິ.

ເອວໍ ຠຄວາ ອາຄຸໍ ນ ກໂຣຕີຕິ – ນາໂຄ.

ກຖໍ ຠຄວາ ນ ຄຈ຺ຉຕີຕິ – ນາໂຄ. ຠຄວາ ນ ຉນ຺ທາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂທສາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂມຫາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ຠຍາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ຣາຄວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂທສວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂມຫວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ມານວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ທິຏ຺ຐິວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ວິຈິກິຈ຺ຉາວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ອນຸສຍວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ວຄ຺ເຄຫິ ຘມ຺ເມຫິ ຍາຍຕິ ນີຍຕິ [ນິຍ຺ຍຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ວຸຍ຺ຫຕິ ສໍຫຣີຍຕິ. ເອວໍ ຠຄວາ ນ ຄຈ຺ຉຕີຕິ – ນາໂຄ.

ກຖໍ ຠຄວາ ນ ອາຄຈ຺ຉຕີຕິ – ນາໂຄ. ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ເຄນ ເຍ ກິເລສາ ປຫີນາ ເຕ ກິເລເສ ນ ປຸເນຕິ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕິ. ສກທາຄາມິມຄ຺ເຄນ…ເປ… ອນາຄາມິມຄ຺ເຄນ… ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ເຄນ ເຍ ກິເລສາ ປຫີນາ ເຕ ກິເລເສ ນ ປຸເນຕິ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕິ. ເອວໍ ຠຄວາ ນ ອາຄຈ຺ຉຕີຕິ ນາໂຄຕິ – ຕໍ ຕໍ ນມສ຺ສາມິ ສເມຈ຺ຈ ນາຄ.

ອປ຺ເປວ ມໍ ຠຄວາ ອຏ຺ຐິຕໍ ໂອວເທຍ຺ຍາຕິ ອປ຺ເປວ ມໍ ຠຄວາ ອຏ຺ຐິຕໍ ໂອວເທຍ຺ຍ ສກ຺ກຈ຺ຈໍ ໂອວເທຍ຺ຍ ອຠິຓ຺ຫໍ ໂອວເທຍ຺ຍ ປຸນປ຺ປຸນໍ ໂອວເທຍ຺ຍ ອນຸສາເສຍ຺ຍາຕິ – ອປ຺ເປວ ມໍ ຠຄວາ ອຏ຺ຐິຕໍ ໂອວເທຍ຺ຍ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ເຕ ຈາປິ ນູນປ຺ປຊເຫຍ຺ຍຸ ທຸກ຺ຂໍ, ເຍ ຕ຺ວໍ ມຸນີ ອຏ຺ຐິຕໍ ໂອວເທຍ຺ຍ;

ຕໍ ຕໍ ນມສ຺ສາມິ ສເມຈ຺ຈ ນາຄ, ອປ຺ເປວ ມໍ ຠຄວາ ອຏ຺ຐິຕໍ ໂອວເທຍ຺ຍາ’’ຕິ.

໒໘.

ຍໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ເວທຄຸມາຠິຊຎ຺ຎາ, ອກິຎ຺ຈນໍ ກາມຠເວ ອສຕ຺ຕໍ;

ອທ຺ຘາ ຫິ ໂສ ໂອຆມິມໍ ອຕາຣິ, ຕິຓ຺ໂຓ ຈ ປາຣໍ ອຂິໂລ ອກງ຺ໂຂ.

ຍໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ເວທຄຸມາຠິຊຎ຺ຎາຕິ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓຕິ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ຘມ຺ມານໍ ພາຫິຕຕ຺ຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ. ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ພາຫິຕາ ໂຫຕິ, ວິຈິກິຈ຺ຉາ ພາຫິຕາ ໂຫຕິ, ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ ພາຫິໂຕ ໂຫຕິ, ຣາໂຄ ພາຫິໂຕ ໂຫຕິ, ໂທໂສ ພາຫິໂຕ ໂຫຕິ, ໂມໂຫ ພາຫິໂຕ ໂຫຕິ, ມາໂນ ພາຫິໂຕ ໂຫຕິ. ພາຫິຕາສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສໍກິເລສິກາ ໂປໂນຠວິກາ ສທຣາ ທຸກ຺ຂວິປາກາ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓິຍາ.

ພາຫິຕ຺ວາ ສພ຺ພປາປການິ, [ສຠິຍາຕິ ຠຄວາ]

ວິມໂລ ສາຘຸສມາຫິໂຕ ຐິຕຕ຺ໂຕ;

ສໍສາຣມຕິຈ຺ຈ ເກວລີ ໂສ, ອສິໂຕ [ອນິສ຺ສິໂຕ (ສ຺ຍາ.) ສຸ. ນິ. ໕໒໔] ຕາທິ ປວຸຈ຺ຈເຕ ສ ພ຺ຣຫ຺ມາ.

ເວທຄູຕິ ເວໂທ ວຸຈ຺ຈຕິ ຈຕູສຸ ມຄ຺ເຄສຸ ຎາຓໍ…ເປ… ສພ຺ພໍ ເວທມຕິຈ຺ຈ ເວທຄູ ໂສຕິ. ອຠິຊຎ຺ຎາຕິ ອຠິຊາເນຍ຺ຍ ອາຊາເນຍ຺ຍ ວິຊາເນຍ຺ຍ ປຏິວິຊາເນຍ຺ຍ ປຏິວິຊ຺ເຌຍ຺ຍາຕິ – ຍໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ເວທຄຸມາຠິຊຎ຺ຎາ.

ອກິຎ຺ຈນໍ ກາມຠເວ ອສຕ຺ຕນ຺ຕິ. ອກິຎ຺ຈນນ຺ຕິ ຣາຄກິຎ຺ຈນໍ ໂທສກິຎ຺ຈນໍ ໂມຫກິຎ຺ຈນໍ ມານກິຎ຺ຈນໍ ທິຏ຺ຐິກິຎ຺ຈນໍ ກິເລສກິຎ຺ຈນໍ ທຸຈ຺ຈຣິຕກິຎ຺ຈນໍ, ຍສ຺ເສເຕ ກິຎ຺ຈນາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອກິຎ຺ຈໂນ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ຠວາຕິ ທ຺ເວ ຠວາ – ກມ຺ມຠໂວ ຈ ປຏິສນ຺ຘິໂກ ຈ ປຸນພ຺ຠໂວ …ເປ… ອຍໍ ປຏິສນ຺ຘິໂກ ປຸນພ຺ຠໂວ. ອກິຎ຺ຈນໍ ກາມຠເວ ອສຕ຺ຕນ຺ຕິ ອກິຎ຺ຈນໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ກາມຠເວ ຈ ອສຕ຺ຕໍ ອລຄ຺ຄໍ ອລຄ຺ຄິຕໍ ອປລິພຸທ຺ຘໍ ນິກ຺ຂນ຺ຕໍ ນິສ຺ສຏໍ ວິປ຺ປມຸຕ຺ຕໍ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ຕໍ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣນ຺ຕນ຺ຕິ – ອກິຎ຺ຈນໍ ກາມຠເວ ອສຕ຺ຕໍ.

ອທ຺ຘາ ຫິ ໂສ ໂອຆມິມໍ ອຕາຣີຕິ. ອທ຺ຘາຕິ ເອກໍສວຈນໍ…ເປ… ອວຕ຺ຖາປນວຈນເມຕໍ – ອທ຺ຘາຕິ. ໂອຆນ຺ຕິ ກາໂມຆໍ ຠໂວຆໍ ທິຏ຺ໂຐຆໍ ອວິຊ຺ໂຊຆໍ. ອຕາຣີຕິ ອຸຕ຺ຕຣິ ປຕຣິ ສມຕິກ຺ກມິ ວີຕິວຕ຺ຕຍີຕິ – ອທ຺ຘາ ຫິ ໂສ ໂອຆມິມໍ ອຕາຣິ.

ຕິຓ຺ໂຓ ຈ ປາຣໍ ອຂິໂລ ອກງ຺ໂຂຕິ. ຕິຓ຺ໂຓຕິ ກາໂມຆໍ ຕິຓ຺ໂຓ, ຠໂວຆໍ ຕິຓ຺ໂຓ, ທິຏ຺ໂຐຆໍ ຕິຓ຺ໂຓ, ອວິຊ຺ໂຊຆໍ ຕິຓ຺ໂຓ, ສໍສາຣປຖໍ ຕິຓ຺ໂຓ ອຸຕ຺ຕິຓ຺ໂຓ ນິຕ຺ຖິຓ຺ໂຓ [ນິຕ຺ຕິຓ຺ໂຓ (ສ຺ຍາ.)] ອຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ວີຕິວຕ຺ໂຕ. ໂສ ວຸຕ຺ຖວາໂສ [ວຸຏ຺ຐວາໂສ (ສ຺ຍາ.) ມຫານິ. ໖] ຈິຓ຺ຓຈຣໂຓ ຄຕທ຺ໂຘ ຄຕທິໂສ ຄຕໂກຏິໂກ ປາລິຕພ຺ຣຫ຺ມຈຣິໂຍ ອຸຕ຺ຕມທິຏ຺ຐິປ຺ປຕ຺ໂຕ ຠາວິຕມຄ຺ໂຄ, ປຫີນກິເລໂສ ປຏິວິທ຺ຘາກຸປ຺ໂປ ສຈ຺ຉິກຕນິໂຣໂຘ. ທຸກ຺ຂໍ ຕສ຺ສ ປຣິຎ຺ຎາຕໍ, ສມຸທໂຍ ປຫີໂນ, ມຄ຺ໂຄ ຠາວິໂຕ, ນິໂຣໂຘ ສຈ຺ຉິກໂຕ, ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຕໍ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ປຣິຎ຺ຎາຕໍ, ປຫາຕພ຺ພໍ ປຫີນໍ, ຠາເວຕພ຺ພໍ ຠາວິຕໍ, ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພໍ ສຈ຺ຉິກຕໍ. ໂສ ອຸກ຺ຂິຕ຺ຕປລິໂຆ ສໍກິຓ຺ຓປຣິກ຺ໂຂ ອພ຺ພຸຬ຺ເຫສິໂກ ນິຣຄ຺ຄໂຬ ອຣິໂຍ ປນ຺ນທ຺ຘໂຊ ປນ຺ນຠາໂຣ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ປຎ຺ຈງ຺ຄວິປ຺ປຫີໂນ ຉຬງ຺ຄສມນ຺ນາຄໂຕ ເອກາຣກ຺ໂຂ ຈຕຸຣາປສ຺ເສໂນ ປນຸຓ຺ຓປຈ຺ເຈກສຈ຺ໂຈ [ປຓຸນ຺ນປຈ຺ເຈກສຈ຺ໂຈ (ກ.)] ສມວຍສຏ຺ເຐສໂນ ອນາວິລສງ຺ກປ຺ໂປ ປສ຺ສທ຺ຘກາຍສງ຺ຂາໂຣ ສຸວິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ສຸວິມຸຕ຺ຕປຎ຺ໂຎ ເກວລີ ວຸສິຕວາ ອຸຕ຺ຕມປຸຣິໂສ ປຣມປຸຣິໂສ ປຣມປຕ຺ຕິປ຺ປຕ຺ໂຕ. ໂສ ເນວ ອາຈິນາຕິ ນ ອປຈິນາຕິ, ອປຈິນິຕ຺ວາ ຐິໂຕ. ເນວ ປຊຫຕິ ນ ອຸປາທິຍຕິ, ປຊຫິຕ຺ວາ ຐິໂຕ. ເນວ ວິສິເນຕິ ນ ອຸສ຺ສິເນຕິ, ວິສິເນຕ຺ວາ ຐິໂຕ. ເນວ ວິຘູເປຕິ ນ ສນ຺ຘູເປຕິ, ວິຘູເປຕ຺ວາ ຐິໂຕ. ອເສກ຺ເຂນ ສີລກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ຐິໂຕ. ອເສກ຺ເຂນ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ເຘນ…ເປ… ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘນ… ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ເຘນ… ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ຐິໂຕ. ສຈ຺ຈໍ ສມ຺ປຏິປາທຍິຕ຺ວາ [ປຏິປາທຍິຕ຺ວາ (ສ຺ຍາ.)] ຐິໂຕ. ເອຊໍ ສມຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ຐິໂຕ. ກິເລສຄ຺ຄິໍ ປຣິຍາທິຍິຕ຺ວາ ຐິໂຕ. ອປຣິຄມນຕາຍ ຐິໂຕ. ກຖໍ [ກຏໍ (ສ຺ຍາ.) ກາມສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສຏ຺ຐກຖາ ໂອໂລເກຕພ຺ພາ] ສມາທາຍ ຐິໂຕ? ວິມຸຕ຺ຕິປຏິເສວນຕາຍ ຐິໂຕ. ເມຕ຺ຕາຍ ປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ຐິໂຕ. ກຣຸຓາຍ …ເປ… ມຸທິຕາຍ… ອຸເປກ຺ຂາຍ ປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ຐິໂຕ. ອຈ຺ຈນ຺ຕປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ຐິໂຕ. ອຕມ຺ມຍຕາຍ [ອກມ຺ມຎ຺ຎຕາຍ (ສ຺ຍາ.)] ປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ຐິໂຕ. ວິມຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ຐິໂຕ. ສນ຺ຕຸສ຺ສິຕຕ຺ຕາ ຐິໂຕ. ຂນ຺ຘປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ. ຘາຕຸປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ. ອາຍຕນປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ. ຄຕິປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ. ອຸປປຕ຺ຕິປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ. ປຏິສນ຺ຘິປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ. ຠວປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ. ສໍສາຣປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ. ວຏ຺ຏປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ. ອນ຺ຕິມຠເວ ຐິໂຕ. ອນ຺ຕິເມ ສມຸສ຺ສເຍ ຐິໂຕ. ອນ຺ຕິມເທຫຘໂຣ ອຣຫາ.

ຕສ຺ສາຍໍ ປຈ຺ຉິມໂກ ຠໂວ, ຈຣິໂມຍໍ ສມຸສ຺ສໂຍ;

ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ.

ຕິຓ຺ໂຓ ຈ ປາຣນ຺ຕິ ປາຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ໂສ ປາຣຄໂຕ ປາຣປ຺ປຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຄໂຕ ອນ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ໂກຏິຄໂຕ ໂກຏິປ຺ປຕ຺ໂຕ ປຣິຍນ຺ຕຄໂຕ ປຣິຍນ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ໂວສານຄໂຕ ໂວສານປ຺ປຕ຺ໂຕ ຕາຓຄໂຕ ຕາຓປ຺ປຕ຺ໂຕ ເລຓຄໂຕ ເລຓປ຺ປຕ຺ໂຕ ສຣຓຄໂຕ ສຣຓປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຠຍຄໂຕ ອຠຍປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຈ຺ຈຸຕຄໂຕ ອຈ຺ຈຸຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ອມຕຄໂຕ ອມຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ນິພ຺ພານຄໂຕ ນິພ຺ພານປ຺ປຕ຺ໂຕ. ໂສ ວຸຕ຺ຕວາໂສ ຈິຓ຺ຓຈຣໂຓ…ເປ… ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ – ຕິຓ຺ໂຓ ຈ ປາຣໍ.

ອຂິໂລຕິ ຣາໂຄ ຂິໂລ, ໂທໂສ ຂິໂລ, ໂມໂຫ ຂິໂລ, ໂກໂຘ ຂິໂລ, ອຸປນາໂຫ ຂິໂລ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ຂິລາ. ຍສ຺ເສເຕ ຂິລາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຂິໂລ. ອກງ຺ໂຂຕິ ທຸກ຺ເຂ ກງ຺ຂາ, ທຸກ຺ຂສມຸທເຍ ກງ຺ຂາ, ທຸກ຺ຂນິໂຣເຘ ກງ຺ຂາ, ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນິຍາ ປຏິປທາຍ ກງ຺ຂາ, ປຸພ຺ພນ຺ເຕ ກງ຺ຂາ, ອປຣນ຺ເຕ ກງ຺ຂາ, ປຸພ຺ພນ຺ຕາປຣນ຺ເຕ ກງ຺ຂາ, ອິທປ຺ປຈ຺ຈຍຕາປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ຘມ຺ເມສຸ ກງ຺ຂາ, ຍາ ເອວຣູປາ ກງ຺ຂາ ກງ຺ຂາຍນາ ກງ຺ຂາຍິຕຕ຺ຕໍ ວິມຕິ ວິຈິກິຈ຺ຉາ ທ຺ເວຬ຺ຫກໍ ທ຺ເວຘາປໂຖ ສໍສໂຍ ອເນກໍສຄ຺ຄາໂຫ ອາສປ຺ປນາ ປຣິສປ຺ປນາ ອປຣິໂຍຄາຫນາ ຉມ຺ຠິຕຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ມໂນວິເລໂຂ. ຍສ຺ເສເຕ ກງ຺ຂາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອກງ຺ໂຂຕິ – ຕິຓ຺ໂຓ ຈ ປາຣໍ ອຂິໂລ ອກງ຺ໂຂ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ເວທຄຸມາຠິຊຎ຺ຎາ, ອກິຎ຺ຈນໍ ກາມຠເວ ອສຕ຺ຕໍ;

ອທ຺ຘາ ຫິ ໂສ ໂອຆມິມໍ ອຕາຣິ, ຕິຓ຺ໂຓ ຈ ປາຣໍ ອຂິໂລ ອກງ຺ໂຂ’’ຕິ.

໒໙.

ວິທ຺ວາ ຈ ໂຍ ເວທຄູ ນໂຣ ອິຘ, ຠວາຠເວ ສງ຺ຄມິມໍ ວິສຊ຺ຊ;

ໂສ ວີຕຕຓ຺ໂຫ ອນີໂຆ ນິຣາໂສ, ອຕາຣິ ໂສ ຊາຕິຊຣນ຺ຕິ ພ຺ຣູມິ.

ວິທ຺ວາ ຈ ໂຍ ເວທຄູ ນໂຣ ອິຘາຕິ. ວິທ຺ວາຕິ ວິຊ຺ຊາຄໂຕ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີ. ໂຍຕິ ໂຍ ຍາທິໂສ…ເປ… ມນຸສ຺ໂສ ວາ. ເວທຄູຕິ ເວທາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຈຕູສຸ ມຄ຺ເຄສຸ ຎາຓໍ ປຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຎ຺ຎາພລໍ ຘມ຺ມວິຈຍສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ວີມໍສາ ວິປສ຺ສນາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ [ຎາຓໍ…ເປ… ສພ຺ພເວທມຕິຈ຺ຈ ເວທຄູ ໂສຕິ. (ສ຺ຍາ.) ປສ຺ສ ມຫານິ. ໘໑]. ເຕຫິ ເວເທຫິ ຊາຕິຊຣາມຣຓສ຺ສ ອນ຺ຕຄໂຕ ອນ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ໂກຏິຄໂຕ ໂກຏິປ຺ປຕ຺ໂຕ ປຣິຍນ຺ຕຄໂຕ ປຣິຍນ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ໂວສານຄໂຕ ໂວສານປ຺ປຕ຺ໂຕ ຕາຓຄໂຕ ຕາຓປ຺ປຕ຺ໂຕ ເລຓຄໂຕ ເລຓປ຺ປຕ຺ໂຕ ສຣຓຄໂຕ ສຣຓປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຠຍຄໂຕ ອຠຍປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຈ຺ຈຸຕຄໂຕ ອຈ຺ຈຸຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ອມຕຄໂຕ ອມຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ນິພ຺ພານຄໂຕ ນິພ຺ພານປ຺ປຕ຺ໂຕ. ເວທານໍ ວາ ອນ຺ຕຄໂຕຕິ ເວທຄູ, ເວເທຫິ ວາ ອນ຺ຕຄໂຕຕິ ເວທຄູ, ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ວາ ຘມ຺ມານໍ ວິທິຕຕ຺ຕາ ເວທຄູ. ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ວິທິຕາ ໂຫຕິ, ວິຈິກິຈ຺ຉາ…ເປ… ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ… ຣາໂຄ… ໂທໂສ… ໂມໂຫ… ມາໂນ ວິທິໂຕ ໂຫຕິ. ວິທິຕາສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສໍກິເລສິກາ ໂປໂນຠວິກາ ສທຣາ ທຸກ຺ຂວິປາກາ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓິຍາ.

ເວທານິ ວິເຈຍ຺ຍ ເກວລານິ, [ສຠິຍາຕິ ຠຄວາ]

ສມຓານໍ ຍານີຘຕ຺ຖິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ;

ສພ຺ພເວທນາສຸ ວີຕຣາໂຄ, ສພ຺ພໍ ເວທມຕິຈ຺ຈ ເວທຄູ ໂສ.

ນໂຣຕິ ສຕ຺ໂຕ ນໂຣ ມານໂວ ໂປໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ຊີໂວ ຊາຄຸ [ຊາຕຸ (ສ຺ຍາ.)] ຊນ຺ຕຸ ອິນ຺ທຄຸ [ອິນ຺ທຄູ (ສ຺ຍາ.)] ມນຸໂຊ. ອິຘາຕິ ອິມິສ຺ສາ ທິຏ຺ຐິຍາ…ເປ… ອິມສ຺ມິໍ ມນຸສ຺ສໂລເກຕິ – ວິທ຺ວາ ຈ ໂຍ ເວທຄູ ນໂຣ ອິຘ.

ຠວາຠເວ ສງ຺ຄມິມໍ ວິສຊ຺ຊາຕິ. ຠວາຠເວຕິ ຠວາຠເວ ກມ຺ມຠເວ ປຸນພ຺ຠເວ ກາມຠເວ, ກມ຺ມຠເວ ກາມຠເວ ປຸນພ຺ຠເວ ຣູປຠເວ, ກມ຺ມຠເວ ຣູປຠເວ ປຸນພ຺ຠເວ ອຣູປຠເວ, ກມ຺ມຠເວ ອຣູປຠເວ ປຸນພ຺ຠເວ ປຸນປ຺ປຸນຠເວ, ປຸນປ຺ປຸນຄຕິຍາ ປຸນປ຺ປຸນອຸປປຕ຺ຕິຍາ ປຸນປ຺ປຸນປຏິສນ຺ຘິຍາ ປຸນປ຺ປຸນອຕ຺ຕຠາວາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິຍາ. ສງ຺ຄາຕິ ສຕ຺ຕ ສງ຺ຄາ – ຣາຄສງ຺ໂຄ, ໂທສສງ຺ໂຄ, ໂມຫສງ຺ໂຄ, ມານສງ຺ໂຄ, ທິຏ຺ຐິສງ຺ໂຄ, ກິເລສສງ຺ໂຄ, ທຸຈ຺ຈຣິຕສງ຺ໂຄ. ວິສຊ຺ຊາຕິ ສງ຺ເຄ ໂວສຊ຺ເຊຕ຺ວາ ວາ ວິສຊ຺ຊ. ອຖ ວາ, ສງ຺ເຄ ພນ຺ເຘ ວິພນ຺ເຘ ອາພນ຺ເຘ ລຄ຺ເຄ ລຄ຺ຄິເຕ ປລິພຸທ຺ເຘ ພນ຺ຘເນ ໂຜຏຍິຕ຺ວາ [ໂມຈຍິຕ຺ວາ (ສ຺ຍາ.)] ວາ ວິສຊ຺ຊ. ຍຖາ ຍານໍ ວາ ວຍ຺ຫໍ ວາ ຣຖໍ ວາ ສກຏໍ ວາ ສນ຺ທມານິກໍ ວາ ສຊ຺ຊໍ ວິສຊ຺ຊໍ ກໂຣນ຺ຕິ ວິໂກເປນ຺ຕິ – ເອວເມວ ເຕ ສງ຺ເຄ ໂວສຊ຺ເຊຕ຺ວາ ວາ ວິສຊ຺ຊ. ອຖ ວາ, ສງ຺ເຄ ພນ຺ເຘ ວິພນ຺ເຘ ອາພນ຺ເຘ ລຄ຺ເຄ ລຄ຺ຄິເຕ ປລິພຸທ຺ເຘ ພນ຺ຘເນ ໂຜຏຍິຕ຺ວາ ວາ ວິສຊ຺ຊາຕິ – ຠວາຠເວ ສງ຺ຄມິມໍ ວິສຊ຺ຊ.

ໂສ ວີຕຕຓ຺ໂຫ ອນີໂຆ ນິຣາໂສ, ອຕາຣິ ໂສ ຊາຕິຊຣນ຺ຕິ ພ຺ຣູມີຕິ. ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ…ເປ… ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ… ຍສ຺ເສສາ ຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ວີຕຕຓ຺ໂຫ ວິຄຕຕຓ຺ໂຫ ຈຕ຺ຕຕຓ຺ໂຫ ວນ຺ຕຕຓ຺ໂຫ ມຸຕ຺ຕຕຓ຺ໂຫ ປຫີນຕຓ຺ໂຫ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕຓ຺ໂຫ ວີຕຣາໂຄ ຈຕ຺ຕຣາໂຄ ປຫີນຣາໂຄ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຣາໂຄ ນິຈ຺ຉາໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ສີຕິຠູໂຕ ສຸຂປ຺ປຏິສໍເວທີ ພ຺ຣຫ຺ມຠູເຕນ ອຕ຺ຕນາ ວິຫຣຕີຕິ – ໂສ ວີຕຕຓ຺ໂຫ. ອນີໂຆຕິ ຣາໂຄ ນີໂຆ, ໂທໂສ ນີໂຆ, ໂມໂຫ ນີໂຆ, ໂກໂຘ ນີໂຆ, ອຸປນາໂຫ ນີໂຆ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ນີຆາ. ຍສ຺ເສເຕ ນີຆາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອນີໂຆ. ນິຣາໂສຕິ ອາສາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ຍສ຺ເສສາ ອາສາ ຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ນິຣາໂສ. ຊາຕີຕິ ຍາ ເຕສໍ ເຕສໍ ສຕ຺ຕານໍ…ເປ… ອາຍຕນານໍ ປຏິລາໂຠ. ຊຣາຕິ ຍາ ເຕສໍ ເຕສໍ ສຕ຺ຕານໍ …ເປ… ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ປຣິປາໂກ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຊຣາ. ໂສ ວີຕຕຓ຺ໂຫ ອນີໂຆ ນິຣາໂສ, ອຕາຣິ ໂສ ຊາຕິຊຣນ຺ຕິ ພ຺ຣູມີຕິ ໂຍ ໂສ ວີຕຕຓ຺ໂຫ ອນີໂຆ ຈ ນິຣາໂສ ຈ, ໂສ ໂຂ ຊາຕິຊຣາມຣຓໍ ອຕຣິ ອຸຕ຺ຕຣິ ປຕຣິ ສມຕິກ຺ກມິ ວີຕິວຕ຺ຕຍີຕິ ພ຺ຣູມິ ອາຈິກ຺ຂາມິ ເທເສມິ ປຎ຺ຎເປມິ ປຏ຺ຐເປມິ ວິວຣາມິ ວິຠຊາມິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣມິ ປກາເສມີຕິ – ໂສ ວີຕຕຓ຺ໂຫ ອນີໂຆ ນິຣາໂສ, ອຕາຣິ ໂສ ຊາຕິຊຣນ຺ຕິ ພ຺ຣູມິ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ວິທ຺ວາ ຈ ໂຍ ເວທຄູ ນໂຣ ອິຘ, ຠວາຠເວ ສງ຺ຄມິມໍ ວິສຊ຺ຊ;

ໂສ ວີຕຕຓ຺ໂຫ ອນີໂຆ ນິຣາໂສ, ອຕາຣິ ໂສ ຊາຕິຊຣນ຺ຕິ ພ຺ຣູມີ’’ຕິ.

ສຫ ຄາຖາປຣິໂຍສານາ…ເປ… ສຕ຺ຖາ ເມ, ຠນ຺ເຕ ຠຄວາ, ສາວໂກຫມສ຺ມີຕິ.

ເມຕ຺ຕຄູມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ ຈຕຸຕ຺ໂຖ.

໕. ໂຘຕກມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ

໓໐.

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ໂຘຕໂກ]

ວາຈາຠິກງ຺ຂາມິ ມເຫສິ ຕຸຍ຺ຫໍ;

ຕວ ສຸຕ຺ວານ ນິຄ຺ໂຆສໍ, ສິກ຺ເຂ ນິພ຺ພານມຕ຺ຕໂນ.

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕນ຺ຕິ. ປຸຈ຺ຉາມີຕິ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ – ອທິຏ຺ຐໂຊຕນາ ປຸຈ຺ຉາ, ທິຏ຺ຐສໍສນ຺ທນາ ປຸຈ຺ຉາ, ວິມຕິຈ຺ເຉທນາ ປຸຈ຺ຉາ…ເປ… ອິມາ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ…ເປ… ນິພ຺ພານປຸຈ຺ຉາ. ປຸຈ຺ຉາມິ ຕນ຺ຕິ ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຍາຈາມິ ຕໍ ອຊ຺ເຌສາມິ ຕໍ ປສາເທມິ ຕໍ, ກຖຍສ຺ສຸ ເມຕິ – ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ. ພ຺ຣູຫິ ເມຕນ຺ຕິ ພ຺ຣູຫິ ອາຈິກ຺ຂາຫິ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣາຫິ ວິຠຊາຫິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫີຕິ – ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ.

ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ໂຘຕໂກຕິ. ອິຈ຺ຈາຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ… ອາຍສ຺ມາຕິ ປິຍວຈນໍ ຄຣຸວຈນໍ ສຄາຣວສປ຺ປຕິສ຺ສາຘິວຈນເມຕໍ ອາຍສ຺ມາຕິ. ໂຘຕໂກຕິ ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ນາມໍ ສງ຺ຂາ ສມຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ໂວຫາໂຣ ນາມໍ ນາມກມ຺ມໍ ນາມເຘຍ຺ຍໍ ນິຣຸຕ຺ຕິ ພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ອຠິລາໂປຕິ – ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ໂຘຕໂກ.

ວາຈາຠິກງ຺ຂາມິ ມເຫສິ ຕຸຍ຺ຫນ຺ຕິ ຕຸຍ຺ຫໍ ວຈນໍ ພ຺ຍປ຺ປຖໍ ເທສນໍ ອນຸສາສນໍ ອນຸສິຏ຺ຐໍ ກງ຺ຂາມິ ອຠິກງ຺ຂາມິ ອິຈ຺ຉາມິ ສາທິຍາມິ ປຕ຺ຖຍາມິ ປິຫຍາມິ ອຠິຊປ຺ປາມິ. ມເຫສີຕິ ກິໍ ມເຫສິ ຠຄວາ? ມຫນ຺ຕໍ ສີລກ຺ຂນ຺ຘໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິ ມເຫສິ…ເປ… ກຫໍ ນຣາສໂຠຕິ ມເຫສີຕິ – ວາຈາຠິກງ຺ຂາມິ ມເຫສິ ຕຸຍ຺ຫໍ.

ຕວ ສຸຕ຺ວານ ນິຄ຺ໂຆສນ຺ຕິ ຕຸຍ຺ຫໍ ວຈນໍ ພ຺ຍປ຺ປຖໍ ເທສນໍ ອນຸສາສນໍ ອນຸສິຏ຺ຐໍ ສຸຕ຺ວາ ສຸຓິຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ອຸປຘາຣຍິຕ຺ວາ ອຸປລກ຺ຂຍິຕ຺ວາຕິ – ຕວ ສຸຕ຺ວານ ນິຄ຺ໂຆສໍ.

ສິກ຺ເຂ ນິພ຺ພານມຕ຺ຕໂນຕິ. ສິກ຺ຂາຕິ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາ – ອຘິສີລສິກ຺ຂາ, ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ, ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ…ເປ… ອຍໍ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ. ນິພ຺ພານມຕ຺ຕໂນຕິ ອຕ຺ຕໂນ ຣາຄສ຺ສ ນິພ຺ພາປນາຍ, ໂທສສ຺ສ ນິພ຺ພາປນາຍ, ໂມຫສ຺ສ ນິພ຺ພາປນາຍ, ໂກຘສ຺ສ ນິພ຺ພາປນາຍ, ອຸປນາຫສ຺ສ ນິພ຺ພາປນາຍ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ສມາຍ ອຸປສມາຍ ວູປສມາຍ ນິພ຺ພາປນາຍ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄາຍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘິຍາ ອຘິສີລມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອຘິຈິຕ຺ຕມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອຘິປຎ຺ຎມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ. ອິມາ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາໂຍ ອາວຊ຺ຊນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປສ຺ສນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຈ຺ຈເວກ຺ຂນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຈິຕ຺ຕໍ ປທຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ສທ຺ຘາຍ ອຘິມຸຈ຺ຈນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ວີຣິຍໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ສຕິໍ ອຸປຏ຺ຐເປນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຈິຕ຺ຕໍ ສມາທຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຎ຺ຎາຍ ປຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ອຠິຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ປຣິຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ປຫາຕພ຺ພໍ ປຊຫນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຠາເວຕພ຺ພໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພໍ ສຈ຺ຉິກໂຣນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອາຈເຣຍ຺ຍ ສມາຈເຣຍ຺ຍ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ສິກ຺ເຂ ນິພ຺ພານມຕ຺ຕໂນ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ໂຘຕໂກ]

ວາຈາຠິກງ຺ຂາມິ ມເຫສິ ຕຸຍ຺ຫໍ;

ຕວ ສຸຕ຺ວານ ນິຄ຺ໂຆສໍ, ສິກ຺ເຂ ນິພ຺ພານມຕ຺ຕໂນ’’ຕິ.

໓໑.

ເຕນຫາຕປ຺ປໍ ກໂຣຫິ, [ໂຘຕກາຕິ ຠຄວາ]

ອິເຘວ ນິປໂກ ສໂຕ;

ອິໂຕ ສຸຕ຺ວານ ນິຄ຺ໂຆສໍ, ສິກ຺ເຂ ນິພ຺ພານມຕ຺ຕໂນ.

ເຕນຫາຕປ຺ປໍ ກໂຣຫີຕິ ອາຕປ຺ປໍ ກໂຣຫິ, ອຸສ຺ສາຫໍ ກໂຣຫິ, ອຸສ຺ໂສຬ຺ຫິໍ ກໂຣຫິ, ຖາມໍ ກໂຣຫິ, ຘິຕິໍ ກໂຣຫິ, ວີຣິຍໍ ກໂຣຫິ, ຉນ຺ທໍ ຊເນຫິ ສຎ຺ຊເນຫິ ອຸປຏ຺ຐເປຫິ ສມຸຏ຺ຐເປຫິ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຫິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຫີຕິ – ເຕນຫາຕປ຺ປໍ ກໂຣຫິ.

ໂຘຕກາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ໂຘຕກາຕິ ຠຄວາ.

ອິເຘວ ນິປໂກ ສໂຕຕິ. ອິຘາຕິ ອິມິສ຺ສາ ທິຏ຺ຐິຍາ ອິມິສ຺ສາ ຂນ຺ຕິຍາ ອິມິສ຺ສາ ຣຸຈິຍາ ອິມສ຺ມິໍ ອາທາເຍ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ເມ ອິມສ຺ມິໍ ວິນເຍ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ອິມສ຺ມິໍ ປາວຈເນ ອິມສ຺ມິໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິເຍ ອິມສ຺ມິໍ ສຕ຺ຖຸສາສເນ ອິມສ຺ມິໍ ອຕ຺ຕຠາເວ ອິມສ຺ມິໍ ມນຸສ຺ສໂລເກ. ນິປໂກຕິ ນິປໂກ ປຓ຺ຑິໂຕ ປຎ຺ຎວາ ພຸທ຺ຘິມາ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີ. ສໂຕຕິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ…ເປ… ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສໂຕຕິ – ອິເຘວ ນິປໂກ ສໂຕ.

ອິໂຕ ສຸຕ຺ວານ ນິຄ຺ໂຆສນ຺ຕິ ອິໂຕ ມຍ຺ຫໍ ວຈນໍ ພ຺ຍປ຺ປຖໍ ເທສນໍ ອນຸສາສນໍ ອນຸສິຏ຺ຐໍ ສຸຕ຺ວາ ສຸຓິຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ອຸປຘາຣຍິຕ຺ວາ ອຸປລກ຺ຂຍິຕ຺ວາຕິ – ອິໂຕ ສຸຕ຺ວານ ນິຄ຺ໂຆສໍ.

ສິກ຺ເຂ ນິພ຺ພານມຕ຺ຕໂນຕິ. ສິກ຺ຂາຕິ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາ – ອຘິສີລສິກ຺ຂາ, ອຘິຈິຕ຺ຕສິກ຺ຂາ, ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ…ເປ… ອຍໍ ອຘິປຎ຺ຎາສິກ຺ຂາ. ນິພ຺ພານມຕ຺ຕໂນຕິ ອຕ຺ຕໂນ ຣາຄສ຺ສ ນິພ຺ພາປນາຍ, ໂທສສ຺ສ ນິພ຺ພາປນາຍ, ໂມຫສ຺ສ ນິພ຺ພາປນາຍ, ໂກຘສ຺ສ ນິພ຺ພາປນາຍ, ອຸປນາຫສ຺ສ ນິພ຺ພາປນາຍ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ສມາຍ ອຸປສມາຍ ວູປສມາຍ ນິພ຺ພາປນາຍ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄາຍ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘິຍາ ອຘິສີລມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອຘິຈິຕ຺ຕມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອຘິປຎ຺ຎມ຺ປິ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ. ອິມາ ຕິສ຺ໂສ ສິກ຺ຂາໂຍ ອາວຊ຺ຊນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ຊານນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພໍ ສຈ຺ຉິກໂຣນ຺ໂຕ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອາຈເຣຍ຺ຍ ສມາຈເຣຍ຺ຍ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ສິກ຺ເຂ ນິພ຺ພານມຕ຺ຕໂນ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເຕນຫາຕປ຺ປໍ ກໂຣຫິ, [ໂຘຕກາຕິ ຠຄວາ]

ອິເຘວ ນິປໂກ ສໂຕ;

ອິໂຕ ສຸຕ຺ວານ ນິຄ຺ໂຆສໍ, ສິກ຺ເຂ ນິພ຺ພານມຕ຺ຕໂນ’’ຕິ.

໓໒.

ປສ຺ສາມຫໍ ເທວມນຸສ຺ສໂລເກ, ອກິຎ຺ຈນໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓມິຣິຍມານໍ;

ຕໍ ຕໍ ນມສ຺ສາມິ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ, ປມຸຎ຺ຈ ມໍ ສກ຺ກ ກຖໍກຖາຫິ.

ປສ຺ສາມຫໍ ເທວມນຸສ຺ສໂລເກຕິ. ເທວາຕິ ຕໂຍ ເທວາ – ສມ຺ມຸຕິເທວາ, ອຸປປຕ຺ຕິເທວາ, ວິສຸທ຺ຘິເທວາ. ກຕເມ ສມ຺ມຸຕິເທວາ? ສມ຺ມຸຕິເທວາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຣາຊາໂນ ຈ ຣາຊກຸມາຣາ ຈ ເທວິໂຍ ຈ. ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ສມ຺ມຸຕິເທວາ. ກຕເມ ອຸປປຕ຺ຕິເທວາ? ອຸປປຕ຺ຕິເທວາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຈາຕຸມຫາຣາຊິກາ ເທວາ ຕາວຕິໍສາ ເທວາ ຍາມາ ເທວາ ຕຸສິຕາ ເທວາ ນິມ຺ມານຣຕີ ເທວາ ປຣນິມ຺ມິຕວສວຕ຺ຕີ ເທວາ ພ຺ຣຫ຺ມກາຍິກາ ເທວາ ເຍ ຈ ເທວາ ຕທຸຕ຺ຕຣິ [ຕຕ຺ຣຸປຣິ (ສ຺ຍາ.)]. ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ອຸປປຕ຺ຕິເທວາ. ກຕເມ ວິສຸທ຺ຘິເທວາ? ວິສຸທ຺ຘິເທວາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຕຖາຄຕສາວກາ ອຣຫນ຺ໂຕ ຂີຓາສວາ ເຍ ຈ ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘາ. ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວິສຸທ຺ຘິເທວາ. ຠຄວາ ສມ຺ມຸຕິເທວານຎ຺ຈ ອຸປປຕ຺ຕິເທວານຎ຺ຈ ວິສຸທ຺ຘິເທວານຎ຺ຈ ເທໂວ ຈ ອຕິເທໂວ ຈ ເທວາຕິເທໂວ ຈ ສີຫສີໂຫ ນາຄນາໂຄ ຄຓິຄຓີ ມຸນິມຸນີ ຣາຊຣາຊາ. ປສ຺ສາມຫໍ ເທວມນຸສ຺ສໂລເກຕິ ມນຸສ຺ສໂລເກ ເທວໍ ປສ຺ສາມິ ອຕິເທວໍ ປສ຺ສາມິ ເທວາຕິເທວໍ ປສ຺ສາມິ ທກ຺ຂາມິ ໂອໂລເກມິ ນິຊ຺ຌາຍາມິ ອຸປປຣິກ຺ຂາມີຕິ – ປສ຺ສາມຫໍ ເທວມນຸສ຺ສໂລເກ.

ອາກິຎ຺ຈນໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓມິຣິຍມານນ຺ຕິ. ອກິຎ຺ຈນນ຺ຕິ ຣາຄກິຎ຺ຈນໍ ໂທສກິຎ຺ຈນໍ ໂມຫກິຎ຺ຈນໍ ມານກິຎ຺ຈນໍ ທິຏ຺ຐິກິຎ຺ຈນໍ ກິເລສກິຎ຺ຈນໍ ທຸຈ຺ຈຣິຕກິຎ຺ຈນໍ, ເຕ ກິຎ຺ຈນາ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ, ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ອກິຎ຺ຈໂນ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓຕິ ຠຄວາ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ຘມ຺ມານໍ ພາຫິຕຕ຺ຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ – ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ພາຫິຕາ ໂຫຕິ, ວິຈິກິຈ຺ຉາ ພາຫິຕາ ໂຫຕິ, ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ ພາຫິໂຕ ໂຫຕິ, ຣາໂຄ ພາຫິໂຕ ໂຫຕິ, ໂທໂສ ພາຫິໂຕ ໂຫຕິ, ໂມໂຫ ພາຫິໂຕ ໂຫຕິ, ມາໂນ ພາຫິໂຕ ໂຫຕິ, ພາຫິຕາສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສໍກິເລສິກາ ໂປໂນຠວິກາ ສທຣາ ທຸກ຺ຂວິປາກາ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓິຍາ.

ພາຫິຕ຺ວາ ສພ຺ພປາປການິ, [ສຠິຍາຕິ ຠຄວາ]

ວິມໂລ ສາຘຸສມາຫິໂຕ ຐິຕຕ຺ໂຕ;

ສໍສາຣມຕິຈ຺ຈ ເກວລີ ໂສ, ອສິໂຕ ຕາທິ ປວຸຈ຺ຈເຕ ສ ພ຺ຣຫ຺ມາຕິ.

ອິຣິຍມານນ຺ຕິ ຈຣນ຺ຕໍ ວິຫຣນ຺ຕໍ ອິຣິຍນ຺ຕໍ ວຕ຺ເຕນ຺ຕໍ ປາເລນ຺ຕໍ ຍເປນ຺ຕໍ ຍາເປນ຺ຕນ຺ຕິ – ອກິຎ຺ຈນໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓມິຣິຍມານໍ.

ຕໍ ຕໍ ນມສ຺ສາມິ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂູຕິ. ຕນ຺ຕິ ຠຄວນ຺ຕໍ ຠຓຕິ. ນມສ຺ສາມີຕິ ກາເຍນ ວາ ນມສ຺ສາມິ, ວາຈາຍ ວາ ນມສ຺ສາມິ, ຈິຕ຺ເຕນ ວາ ນມສ຺ສາມິ, ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປຕ຺ຕິຍາ ວາ ນມສ຺ສາມິ, ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປຏິປຕ຺ຕິຍາ ວາ ນມສ຺ສາມິ ສກ຺ກໂຣມິ ຄຣຸໍ ກໂຣມິ ມາເນມິ ປູເຊມິ. ສມນ຺ຕຈກ຺ຂູຕິ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ ວຸຈ຺ຈຕິ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎາຓໍ. ຠຄວາ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎາເຓນ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ ອຸປາຄໂຕ ສມຸປາຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ.

‘‘ນ ຕສ຺ສ ອທ຺ທິຏ຺ຐມິຘຕ຺ຖິ [ອທິຏ຺ຐມິຘຕ຺ຖິ (ສ຺ຍາ. ກ.) ມຫານິ. ໑໕໖] ກິຎ຺ຈິ, ອໂຖ ອວິຎ຺ຎາຕມຊານິຕພ຺ພໍ;

ສພ຺ພໍ ອຠິຎ຺ຎາສິ ຍທຕ຺ຖິ ເນຍ຺ຍໍ, ຕຖາຄໂຕ ເຕນ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂູ’’ຕິ.

ຕໍ ຕໍ ນມສ຺ສາມິ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ.

ປມຸຎ຺ຈ ມໍ ສກ຺ກ ກຖໍກຖາຫີຕິ. ສກ຺ກາຕິ ສກ຺ໂກ ຠຄວາ ສກ຺ຍກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິປິ ສກ຺ໂກ. ອຖ ວາ, ອຑ຺ໂຒ [ອທ຺ໂຘ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ມຫທ຺ຘໂນ ຘນວາຕິປິ ສກ຺ໂກ. ຕສ຺ສິມານິ ຘນານິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສທ຺ຘາຘນໍ ສີລຘນໍ ຫິຣິຘນໍ ໂອຕ຺ຕປ຺ປຘນໍ ສຸຕຘນໍ ຈາຄຘນໍ ປຎ຺ຎາຘນໍ ສຕິປຏ຺ຐານຘນໍ ສມ຺ມປ຺ປຘານຘນໍ ອິທ຺ຘິປາທຘນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍຘນໍ ພລຘນໍ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄຘນໍ ມຄ຺ຄຘນໍ ຜລຘນໍ ນິພ຺ພານຘນໍ. ອິເມຫິ ອເນກວິເຘຫິ ຘນຣຕເນຫິ ອຑ຺ໂຒ ມຫທ຺ຘໂນ ຘນວາຕິປິ ສກ຺ໂກ. ອຖ ວາ, ສກ຺ໂກ ປຫຸ ວິສວີ ອລມຕ຺ໂຕ ສູໂຣ ວີໂຣ ວິກ຺ກນ຺ໂຕ ອຠີຣູ ອຈ຺ຉມ຺ຠີ ອນຸຕ຺ຣາສີ ອປລາຍີ ປຫີນຠຍເຠຣໂວ ວິຄຕໂລມຫໍໂສຕິປິ ສກ຺ໂກ. ກຖໍກຖາ ວຸຈ຺ຈຕິ ວິຈິກິຈ຺ຉາ. ທຸກ຺ເຂ ກງ຺ຂາ, ທຸກ຺ຂສມຸທເຍ ກງ຺ຂາ, ທຸກ຺ຂນິໂຣເຘ ກງ຺ຂາ, ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນິຍາ ປຏິປທາຍ ກງ຺ຂາ, ປຸພ຺ພນ຺ເຕ ກງ຺ຂາ, ອປຣນ຺ເຕ ກງ຺ຂາ, ປຸພ຺ພນ຺ຕາປຣນ຺ເຕ ກງ຺ຂາ, ອິທປ຺ປຈ຺ຈຍຕາປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ຘມ຺ເມສຸ ກງ຺ຂາ. ຍາ ເອວຣູປາ ກງ຺ຂາ ກງ຺ຂາຍນາ ກງ຺ຂາຍິຕຕ຺ຕໍ ວິມຕິ ວິຈິກິຈ຺ຉາ ທ຺ເວຬ຺ຫກໍ ທ຺ເວຘາປໂຖ ສໍສໂຍ ອເນກໍສຄ຺ຄາໂຫ ອາສປ຺ປນາ ປຣິສປ຺ປນາ ອປຣິໂຍຄາຫນາ ຉມ຺ຠິຕຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ມໂນວິເລໂຂ. ປມຸຎ຺ຈ ມໍ ສກ຺ກ ກຖໍກຖາຫີຕິ ມຸຎ຺ຈ ມໍ ປມຸຎ຺ຈ ມໍ ໂມເຈຫິ ມໍ ປໂມເຈຫິ ມໍ ອຸທ຺ຘຣ ມໍ ສມຸທ຺ຘຣ ມໍ ວຸຏ຺ຐາເປຫິ ມໍ ກຖໍກຖາສລ຺ລໂຕຕິ – ປມຸຎ຺ຈ ມໍ ສກ຺ກ ກຖໍກຖາຫິ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ປສ຺ສາມຫໍ ເທວມນຸສ຺ສໂລເກ, ອກິຎ຺ຈນໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓມິຣິຍມານໍ;

ຕໍ ຕໍ ນມສ຺ສາມິ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ, ປມຸຎ຺ຈ ມໍ ສກ຺ກ ກຖໍກຖາຫີ’’ຕິ.

໓໓.

ນາຫໍ ສຫິສ຺ສາມິ ປໂມຈນາຍ, ກຖໍກຖິໍ ໂຘຕກ ກຎ຺ຈິ ໂລເກ;

ຘມ຺ມຎ຺ຈ ເສຏ຺ຐໍ ອາຊານມາໂນ, ເອວໍ ຕຸວໍ ໂອຆມິມໍ ຕເຣສິ.

ນາຫໍ ສຫິສ຺ສາມິ [ສມີຫາມິ (ກ.)] ປໂມຈນາຍາຕິ ນາຫໍ ຕໍ ສກ຺ໂກມິ ມຸຎ຺ຈິຕຸໍ ປມຸຎ຺ຈິຕຸໍ ໂມເຈຕຸໍ ປໂມເຈຕຸໍ ອຸທ຺ຘຣິຕຸໍ ສມຸທ຺ຘຣິຕຸໍ ອຸຏ຺ຐາເປຕຸໍ ສມຸຏ຺ຐາເປຕຸໍ ກຖໍກຖາສລ຺ລໂຕຕິ. ເອວມ຺ປິ ນາຫໍ ສຫິສ຺ສາມິ ປໂມຈນາຍ. ອຖ ວາ, ນ ອີຫາມິ ນ ສມີຫາມິ ນ ອຸສ຺ສຫາມິ ນ ວາຍມາມິ ນ ອຸສ຺ສາຫໍ ກໂຣມິ ນ ອຸສ຺ໂສຬ຺ຫິໍ ກໂຣມິ ນ ຖາມໍ ກໂຣມິ ນ ຘິຕິໍ ກໂຣມິ ນ ວີຣິຍໍ ກໂຣມິ ນ ຉນ຺ທໍ ຊເນມິ ນ ສຎ຺ຊເນມິ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕມິ ນ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕມິ ອສ຺ສທ຺ເຘ ປຸຄ຺ຄເລ ອຈ຺ຉນ຺ທິເກ ກຸສີເຕ ຫີນວີຣິເຍ ອປ຺ປຏິປຊ຺ຊມາເນ ຘມ຺ມເທສນາຍາຕິ. ເອວມ຺ປິ ນາຫໍ ສຫິສ຺ສາມິ ປໂມຈນາຍ. ອຖ ວາ, ນຕ຺ຖຎ຺ໂຎ ໂກຈິ ໂມເຈຕາ. ເຕ ຍທິ ໂມເຈຍ຺ຍຸໍ ສເກນ ຖາເມນ ສເກນ ພເລນ ສເກນ ວີຣິເຍນ ສເກນ ປຣກ຺ກເມນ ສເກນ ປຸຣິສຖາເມນ ສເກນ ປຸຣິສພເລນ ສເກນ ປຸຣິສວີຣິເຍນ ສເກນ ປຸຣິສປຣກ຺ກເມນ ອຕ຺ຕນາ ສມ຺ມາປຏິປທໍ ອນຸໂລມປຏິປທໍ ອປຈ຺ຈນີກປຏິປທໍ ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປທໍ ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປຏິປທໍ ປຏິປຊ຺ຊມານາ ໂມເຈຍ຺ຍຸນ຺ຕິ. ເອວມ຺ປິ ນາຫໍ ສຫິສ຺ສາມິ ປໂມຈນາຍ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ໂສ ວຕ, ຈຸນ຺ທ, ອຕ຺ຕນາ ປລິປປລິປນ຺ໂນ ປຣໍ ປລິປປລິປນ຺ນໍ ອຸທ຺ຘຣິສ຺ສຕີຕິ ເນຕໍ ຐານໍ ວິຊ຺ຊຕິ. ໂສ ວຕ, ຈຸນ຺ທ, ອຕ຺ຕນາ ອທນ຺ໂຕ ອວິນີໂຕ ອປຣິນິພ຺ພຸໂຕ ປຣໍ ທເມສ຺ສຕິ ວິເນສ຺ສຕິ ປຣິນິພ຺ພາເປສ຺ສຕີຕິ ເນຕໍ ຐານໍ ວິຊ຺ຊຕີຕິ. ເອວມ຺ປິ ນາຫໍ ສຫິສ຺ສາມິ ປໂມຈນາຍ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ອຕ຺ຕນາ ຫິ [ອຕ຺ຕນາວ (ພຫູສຸ) ຘ. ປ. ໑໖໕] ກຕໍ ປາປໍ, ອຕ຺ຕນາ ສໍກິລິສ຺ສຕິ;

ອຕ຺ຕນາ ອກຕໍ ປາປໍ, ອຕ຺ຕນາວ ວິສຸຊ຺ຌຕິ;

ສຸທ຺ຘິ ອສຸທ຺ຘິ ປຈ຺ຈຕ຺ຕໍ, ນາຎ຺ໂຎ ອຎ຺ຎໍ ວິໂສຘເຍ’’ຕິ.

ເອວມ຺ປິ ນາຫໍ ສຫິສ຺ສາມິ ປໂມຈນາຍ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ເອວເມວ ໂຂ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ຕິຏ຺ຐເຕວ ນິພ຺ພານໍ ຕິຏ຺ຐຕິ ນິພ຺ພານຄາມິມຄ຺ໂຄ ຕິຏ຺ຐາມຫໍ ສມາທເປຕາ, ອຖ ຈ ປນ ມມ ສາວກາ ມຍາ ເອວໍ ໂອວທິຍມານາ ເອວໍ ອນຸສາສິຍມານາ ອປ຺ເປກຈ຺ເຈ ອຈ຺ຈນ຺ຕນິຏ຺ຐໍ ນິພ຺ພານໍ ອາຣາເຘນ຺ຕິ ເອກຈ຺ເຈ ນາຣາເຘນ຺ຕີຕິ. ເອຕ຺ຖ ກ຺ຍາຫໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ກໂຣມິ? ມຄ຺ຄກ຺ຂາຍີ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ຕຖາຄໂຕ. ມຄ຺ຄໍ ພຸທ຺ໂຘ ອາຈິກ຺ຂຕິ. ອຕ຺ຕນາ ປຏິປຊ຺ຊມານາ ມຸຈ຺ເຈຍ຺ຍຸນ຺ຕິ [ມຸຎ຺ເຈຍ຺ຍຸນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ.)]. ເອວມ຺ປິ ນາຫໍ ສຫິສ຺ສາມິ ປໂມຈນາຍ’’.

ກຖໍກຖິໍ ໂຘຕກ ກຎ຺ຈິ ໂລເກຕິ ກຖໍກຖິໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ສກງ຺ຂໍ ສຂິລໍ ສທ຺ເວຬ຺ຫກໍ ສວິຈິກິຈ຺ຉໍ. ກຎ຺ຈີຕິ ກຎ຺ຈິ ຂຕ຺ຕິຍໍ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ວາ ເວສ຺ສໍ ວາ ສຸທ຺ທໍ ວາ ຄຫຏ຺ຐໍ ວາ ປພ຺ພຊິຕໍ ວາ ເທວໍ ວາ ມນຸສ຺ສໍ ວາ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກຕິ – ກຖໍກຖິໍ ໂຘຕກ ກຎ຺ຈິ ໂລເກ.

ຘມ຺ມຎ຺ຈ ເສຏ຺ຐໍ ອາຊານມາໂນຕິ ຘມ຺ມໍ ເສຏ຺ຐໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ເສຏ຺ຐນ຺ຕິ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິເສຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣໍ ຘມ຺ມໍ ອາຊານມາໂນ ວິຊານມາໂນ ປຏິວິຊານມາໂນ ປຏິວິຊ຺ຌມາໂນຕິ – ຘມ຺ມຎ຺ຈ ເສຏ຺ຐໍ ອາຊານມາໂນ.

ເອວໍ ຕຸວໍ ໂອຆມິມໍ ຕເຣສີຕິ ເອວໍ ກາໂມຆໍ ຠໂວຆໍ ທິຏ຺ໂຐຆໍ ອວິຊ຺ໂຊຆໍ ຕເຣຍ຺ຍາສິ ອຸຕ຺ຕເຣຍ຺ຍາສິ ປຕເຣຍ຺ຍາສິ ສມຕິກ຺ກເມຍ຺ຍາສິ ວີຕິວຕ຺ເຕຍ຺ຍາສີຕິ – ເອວໍ ຕຸວໍ ໂອຆມິມໍ ຕເຣສິ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນາຫໍ ສຫິສ຺ສາມິ ປໂມຈນາຍ, ກຖໍກຖິໍ ໂຘຕກ ກຎ຺ຈິ ໂລເກ;

ຘມ຺ມຎ຺ຈ ເສຏ຺ຐໍ ອາຊານມາໂນ, ເອວໍ ຕຸວໍ ໂອຆມິມໍ ຕເຣສີ’’ຕິ.

໓໔.

ອນຸສາສ ພ຺ຣຫ຺ເມ ກຣຸຓາຍມາໂນ, ວິເວກຘມ຺ມໍ ຍມຫໍ ວິຊຎ຺ຎໍ;

ຍຖາຫໍ ອາກາໂສວ [ອາກາໂສ ຈ (ສ຺ຍາ.)] ອພ຺ຍາປຊ຺ຊມາໂນ [ອພ຺ຍາປຊ຺ຌມາໂນ (ສ຺ຍາ.)], ອິເຘວ ສນ຺ໂຕ ອສິໂຕ ຈເຣຍ຺ຍໍ.

ອນຸສາສ ພ຺ຣຫ຺ເມ ກຣຸຓາຍມາໂນຕິ ອນຸສາສ ພ຺ຣຫ຺ເມ ອນຸຄ຺ຄຓ຺ຫ ພ຺ຣຫ຺ເມ ອນຸກມ຺ປ ພ຺ຣຫ຺ເມຕິ – ອນຸສາສ ພ຺ຣຫ຺ເມ. ກຣຸຓາຍມາໂນຕິ ກຣຸຓາຍມາໂນ ອນຸທຍມາໂນ [ອນຸທ຺ທຍມາໂນ (ພຫູສຸ)] ອນຸຣກ຺ຂມາໂນ ອນຸຄ຺ຄຓ຺ຫມາໂນ ອນຸກມ຺ປມາໂນຕິ – ອນຸສາສ ພ຺ຣຫ຺ເມ ກຣຸຓາຍມາໂນ.

ວິເວກຘມ຺ມໍ ຍມຫໍ ວິຊຎ຺ຎນ຺ຕິ ວິເວກຘມ຺ມໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ຍມຫໍ ວິຊຎ຺ຎນ຺ຕິ ຍມຫໍ ຊາເນຍ຺ຍໍ ອາຊາເນຍ຺ຍໍ ວິຊາເນຍ຺ຍໍ ປຏິວິຊາເນຍ຺ຍໍ ປຏິວິຊ຺ເຌຍ຺ຍໍ ອຘິຄຈ຺ເຉຍ຺ຍໍ ຜສ຺ເສຍ຺ຍໍ ສຈ຺ຉິກເຣຍ຺ຍນ຺ຕິ – ວິເວກຘມ຺ມໍ ຍມຫໍ ວິຊຎ຺ຎໍ.

ຍຖາຫໍ ອາກາໂສວ ອພ຺ຍາປຊ຺ຊມາໂນຕິ ຍຖາ ອາກາໂສ ນ ປຊ຺ຊຕິ ນ ຄຓ຺ຫຕິ [ນຕ຺ຖິ… ສ຺ຍາ. … ໂປຕ຺ຖເກ] ນ ພຊ຺ຌຕິ ນ ປລິພຊ຺ຌຕິ, ເອວໍ ອປຊ຺ຊມາໂນ ອຄຓ຺ຫມາໂນ ອພຊ຺ຌມາໂນ ອປລິພຊ຺ຌມາໂນຕິ – ເອວມ຺ປິ ອາກາໂສວ ອພ຺ຍາປຊ຺ຊມາໂນ. ຍຖາ ອາກາໂສ ນ ຣຊ຺ຊຕິ ລາຂາຍ ວາ ຫລິທ຺ທິຍາ [ຫລິທ຺ເທນ (ສ຺ຍາ.)] ວາ ນີລິຍາ [ນີເລນ (ສ຺ຍາ.)] ວາ ມຎ຺ເຊຏ຺ຐາຍ ວາ ເອວໍ ອຣຊ຺ຊມາໂນ ອທຸສ຺ສມາໂນ ອມຸຍ຺ຫມາໂນ ອກິລິສ຺ສມາໂນຕິ [ອກິລິຍມາໂນ (ສ຺ຍາ.)] – ເອວມ຺ປິ ອາກາໂສວ ອພ຺ຍາປຊ຺ຊມາໂນ. ຍຖາ ອາກາໂສ ນ ກຸປ຺ປຕິ ນ ພ຺ຍາປຊ຺ຊຕິ ນ ປຕິລີຍຕິ [ປຕິຏ຺ຐິຍຕິ (ກ.)] ນ ປຏິຫຎ຺ຎຕິ, ເອວໍ ອກຸປ຺ປມາໂນ ອພ຺ຍາປຊ຺ຊມາໂນ ອປ຺ປຕິລີຍມາໂນ ອປ຺ປຏິຫຎ຺ຎມາໂນ ອປ຺ປຏິຫຕມາໂນຕິ – ເອວມ຺ປິ ອາກາໂສວ ອພ຺ຍາປຊ຺ຊມາໂນ.

ອິເຘວ ສນ຺ໂຕ ອສິໂຕ ຈເຣຍ຺ຍນ຺ຕິ. ອິເຘວ ສນ຺ໂຕຕິ ອິເຘວ ສນ຺ໂຕ ອິເຘວ ສມາໂນ ອິເຘວ ນິສິນ຺ໂນ ສມາໂນ ອິມສ຺ມິໍເຍວ ອາສເນ ນິສິນ຺ໂນ ສມາໂນ ອິມິສ຺ສາເຍວ ປຣິສາຍ ນິສິນ຺ໂນ ສມາໂນຕິ, ເອວມ຺ປິ – ອິເຘວ ສນ຺ໂຕ. ອຖ ວາ, ອິເຘວ ສນ຺ໂຕ ອຸປສນ຺ໂຕ ວູປສນ຺ໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ໂຘຕິ, ເອວມ຺ປິ – ອິເຘວ ສນ຺ໂຕ. ອສິໂຕຕິ ທ຺ເວ ນິສ຺ສຍາ – ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ ຈ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ… ຕຓ຺ຫານິສ຺ສຍໍ ປຫາຍ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສຍໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຈກ຺ຂຸໍ ອນິສ຺ສິໂຕ, ໂສຕໍ ອນິສ຺ສິໂຕ, ຆານໍ ອນິສ຺ສິໂຕ, ຊິວ຺ຫໍ ອນິສ຺ສິໂຕ, ກາຍໍ ອນິສ຺ສິໂຕ, ມນໍ ອນິສ຺ສິໂຕ, ຣູເປ… ສທ຺ເທ… ຄນ຺ເຘ … ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ… ຘມ຺ເມ… ກຸລໍ… ຄຓໍ… ອາວາສໍ… ລາຠໍ… ຍສໍ… ປສໍສໍ… ສຸຂໍ… ຈີວຣໍ… ປິຓ຺ຑປາຕໍ… ເສນາສນໍ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ… ກາມຘາຕຸໍ… ຣູປຘາຕຸໍ… ອຣູປຘາຕຸໍ… ກາມຠວໍ… ຣູປຠວໍ… ອຣູປຠວໍ… ສຎ຺ຎາຠວໍ… ອສຎ຺ຎາຠວໍ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຠວໍ… ເອກໂວກາຣຠວໍ… ຈຕຸໂວກາຣຠວໍ… ປຎ຺ຈໂວກາຣຠວໍ… ອຕີຕໍ… ອນາຄຕໍ… ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພ [ທິຏ຺ຐໍ, ສຸຕໍ, ມຸຕໍ, ວິຎ຺ຎາຕໍ, ສພ຺ເພ. ມຫານິ. ໔໖ ປສ຺ສິຕພ຺ພໍ] ຘມ຺ເມ ອສິໂຕ ອນິສ຺ສິໂຕ ອນລ຺ລີໂນ ອນຸປຄໂຕ ອນຊ຺ໂຌສິໂຕ ອນຘິມຸຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ [ນິສ຺ສຏ຺ໂຐ (ສ຺ຍາ.)] ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສໍຍຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ. ຈເຣຍ຺ຍນ຺ຕິ ຈເຣຍ຺ຍໍ ວິຫເຣຍ຺ຍໍ ອິຣິເຍຍ຺ຍໍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍໍ ຍເປຍ຺ຍໍ ຍາເປຍ຺ຍນ຺ຕິ – ອິເຘວ ສນ຺ໂຕ ອສິໂຕ ຈເຣຍ຺ຍໍ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ອນຸສາສ ພ຺ຣຫ຺ເມ ກຣຸຓາຍມາໂນ, ວິເວກຘມ຺ມໍ ຍມຫໍ ວິຊຎ຺ຎໍ;

ຍຖາຫໍ ອາກາໂສວ ອພ຺ຍາປຊ຺ຊມາໂນ, ອິເຘວ ສນ຺ໂຕ ອສິໂຕ ຈເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ.

໓໕.

ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ ເຕ ສນ຺ຕິໍ, [ໂຘຕກາຕິ ຠຄວາ]

ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມ ອນີຕິຫໍ;

ຍໍ ວິທິຕ຺ວາ ສໂຕ ຈຣໍ, ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກໍ.

ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ ເຕ ສນ຺ຕິນ຺ຕິ ຣາຄສ຺ສ ສນ຺ຕິໍ, ໂທສສ຺ສ ສນ຺ຕິໍ, ໂມຫສ຺ສ ສນ຺ຕິໍ, ໂກຘສ຺ສ ສນ຺ຕິໍ, ອຸປນາຫສ຺ສ…ເປ… ມກ຺ຂສ຺ສ… ປຬາສສ຺ສ… ອິສ຺ສາຍ… ມຈ຺ຉຣິຍສ຺ສ… ມາຍາຍ… ສາເຐຍ຺ຍສ຺ສ… ຖມ຺ຠສ຺ສ… ສາຣມ຺ຠສ຺ສ… ມານສ຺ສ… ອຕິມານສ຺ສ… ມທສ຺ສ… ປມາທສ຺ສ… ສພ຺ພກິເລສານໍ… ສພ຺ພທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ… ສພ຺ພທຣຖານໍ… ສພ຺ພປຣິຬາຫານໍ… ສພ຺ພສນ຺ຕາປານໍ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ສນ຺ຕິໍ ອຸປສນ຺ຕິໍ ວູປສນ຺ຕິໍ ນິພ຺ພຸຕິໍ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິໍ ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ ປກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ ອາຈິກ຺ຂິສ຺ສາມິ ເທເສສ຺ສາມິ ປຎ຺ຎເປສ຺ສາມິ ປຏ຺ຐເປສ຺ສາມິ ວິວຣິສ຺ສາມິ ວິຠຊິສ຺ສາມິ ອຸຕ຺ຕານີກຣິສ຺ສາມິ ປກາສິສ຺ສາມີຕິ – ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ ເຕ ສນ຺ຕິໍ.

ໂຘຕກາຕິ ຠຄວາຕິ. ໂຘຕກາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ໂຘຕກາຕິ ຠຄວາ.

ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມ ອນີຕິຫນ຺ຕິ. ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມຕິ ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມ ຎາເຕ ຘມ຺ເມ ຕຸລິເຕ ຘມ຺ເມ ຕີຣິເຕ ຘມ຺ເມ ວິຠູເຕ ຘມ຺ເມ ວິຠາວິເຕ ຘມ຺ເມ ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາຕິ…ເປ… ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມນ຺ຕິ ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມ ຎາເຕ ຘມ຺ເມ ຕຸລິເຕ ຘມ຺ເມ ຕີຣິເຕ ຘມ຺ເມ ວິຠາວິເຕ ຘມ຺ເມ ວິຠູເຕ ຘມ຺ເມຕິ, ເອວມ຺ປິ – ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມ…ເປ…. ອຖ ວາ, ທຸກ຺ເຂ ທິຏ຺ເຐ ທຸກ຺ຂໍ ກຖຍິສ຺ສາມິ, ສມຸທເຍ ທິຏ຺ເຐ ສມຸທຍໍ ກຖຍິສ຺ສາມິ, ມຄ຺ເຄ ທິຏ຺ເຐ ມຄ຺ຄໍ ກຖຍິສ຺ສາມິ, ນິໂຣເຘ ທິຏ຺ເຐ ນິໂຣຘໍ ກຖຍິສ຺ສາມີຕິ, ເອວມ຺ປິ – ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມ…ເປ…. ອຖ ວາ, ສນ຺ທິຏ຺ຐິກໍ ອກາລິກໍ ເອຫິປສ຺ສິກໍ ໂອປເນຍ຺ຍິກໍ [ໂອປນຍິກໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ປຈ຺ຈຕ຺ຕໍ ເວທິຕພ຺ພໍ ວິຎ຺ຎູຫີຕິ, ເອວມ຺ປິ – ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມ. ອນີຕິຫນ຺ຕິ ນ ອິຕິຫີຕິຫໍ ນ ອິຕິກິຣາຍ ນ ປຣມ຺ປຣາຍ ນ ປິຏກສມ຺ປທາຍ ນ ຕກ຺ກເຫຕຸ ນ ນຍເຫຕຸ ນ ອາກາຣປຣິວິຕກ຺ເກນ ນ ທິຏ຺ຐິນິຊ຺ຌານກ຺ຂນ຺ຕິຍາ ສາມໍ ສຍມຠິຎ຺ຎາຕໍ ອຕ຺ຕປຈ຺ຈກ຺ຂຘມ຺ມໍ, ຕໍ ກຖຍິສ຺ສາມີຕິ – ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມ ອນີຕິຫໍ.

ຍໍ ວິທິຕ຺ວາ ສໂຕ ຈຣນ຺ຕິ ຍໍ ວິທິຕໍ ກຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ; ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ວິທິຕໍ ກຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ; ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ວິທິຕໍ ກຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ສໂຕຕິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ…ເປ… ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສໂຕ. ຈຣນ຺ຕິ ຈຣນ຺ໂຕ ວິຫຣນ຺ໂຕ ອິຣິຍນ຺ໂຕ ວຕ຺ເຕນ຺ໂຕ ປາເລນ຺ໂຕ ຍເປນ຺ໂຕ ຍາເປນ຺ໂຕຕິ – ຍໍ ວິທິຕ຺ວາ ສໂຕ ຈຣໍ.

ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກນ຺ຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ວິສຕ຺ຕິກາຕິ ເກນຏ຺ເຐນ ວິສຕ຺ຕິກາ…ເປ… ວິສຏາ ວິຕ຺ຖຕາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກ. ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກນ຺ຕິ ໂລເກ ເວສາ ວິສຕ຺ຕິກາ, ໂລເກ ເວຕໍ ວິສຕ຺ຕິກໍ ສໂຕ ຕເຣຍ຺ຍ ອຸຕ຺ຕເຣຍ຺ຍ ປຕເຣຍ຺ຍ ສມຕິກ຺ກເມຍ຺ຍ ວີຕິວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກໍ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ ເຕ ສນ຺ຕິໍ, [ໂຘຕກາຕິ ຠຄວາ]

ທິຏ຺ເຐ ຘມ຺ເມ ອນີຕິຫໍ;

ຍໍ ວິທິຕ຺ວາ ສໂຕ ຈຣໍ, ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກ’’ນ຺ຕິ.

໓໖.

ຕຎ຺ຈາຫໍ ອຠິນນ຺ທາມິ, ມເຫສິ ສນ຺ຕິມຸຕ຺ຕມໍ;

ຍໍ ວິທິຕ຺ວາ ສໂຕ ຈຣໍ, ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກໍ.

ຕຎ຺ຈາຫໍ ອຠິນນ຺ທາມີຕິ. ຕນ຺ຕິ ຕຸຍ຺ຫໍ ວຈນໍ ພ຺ຍປ຺ປຖໍ ເທສນໍ ອນຸສາສນໍ ອນຸສິຏ຺ຐໍ ນນ຺ທາມິ ອຠິນນ຺ທາມິ ໂມທາມິ ອນຸໂມທາມິ ອິຈ຺ຉາມິ ສາທິຍາມິ ປຕ຺ຖຍາມິ ປິຫຍາມິ ອຠິຊປ຺ປາມີຕິ – ຕຎ຺ຈາຫໍ ອຠິນນ຺ທາມິ.

ມເຫສິສນ຺ຕິມຸຕ຺ຕມນ຺ຕິ. ມເຫສີຕິ ກິໍ ມເຫສິ ຠຄວາ? ມຫນ຺ຕໍ ສີລກ຺ຂນ຺ຘໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິ ມເຫສິ, ມຫນ຺ຕໍ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ຘໍ…ເປ… ກຫໍ ນຣາສໂຠຕິ ມເຫສິ. ສນ຺ຕິມຸຕ຺ຕມນ຺ຕິ ສນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ອຸຕ຺ຕມນ຺ຕິ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິເສຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣນ຺ຕິ – ມເຫສິ ສນ຺ຕິມຸຕ຺ຕມໍ.

ຍໍ ວິທິຕ຺ວາ ສໂຕ ຈຣນ຺ຕິ ຍໍ ວິທິຕໍ ກຕ຺ວາ…ເປ… ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ວິທິຕໍ ກຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ; ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ… ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ວິທິຕໍ ກຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ສໂຕຕິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ…ເປ… ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສໂຕ. ຈຣນ຺ຕິ ຈຣນ຺ໂຕ…ເປ… ຍາເປນ຺ໂຕຕິ – ຍໍ ວິທິຕ຺ວາ ສໂຕ ຈຣໍ.

ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກນ຺ຕິ. ວິສຕ຺ຕິກາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ວິສຕ຺ຕິກາຕິ ເກນຏ຺ເຐນ ວິສຕ຺ຕິກາ…ເປ… ວິສຏາ ວິຕ຺ຖຕາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກ. ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກນ຺ຕິ ໂລເກ ເວສາ ວິສຕ຺ຕິກາ, ໂລເກ ເວຕໍ ວິສຕ຺ຕິກໍ ສໂຕ ຕເຣຍ຺ຍໍ ອຸຕ຺ຕເຣຍ຺ຍໍ…ເປ… ວີຕິວຕ຺ເຕຍ຺ຍນ຺ຕິ – ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກໍ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ຕຎ຺ຈາຫໍ ອຠິນນ຺ທາມິ, ມເຫສິ ສນ຺ຕິມຸຕ຺ຕມໍ;

ຍໍ ວິທິຕ຺ວາ ສໂຕ ຈຣໍ, ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກ’’ນ຺ຕິ.

໓໗.

ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມ຺ປຊານາສິ, [ໂຘຕກາຕິ ຠຄວາ]

ອຸທ຺ຘໍ ອໂຘ ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌ;

ເອຕໍ ວິທິຕ຺ວາ ສງ຺ໂຄຕິ ໂລເກ, ຠວາຠວາຍ ມາກາສິ ຕຓ຺ຫໍ.

ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມ຺ປຊານາສີຕິ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມ຺ປຊານາສິ ອາຊານາສິ ປຏິວິຊານາສິ ປຏິວິຊ຺ຌສີຕິ – ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມ຺ປຊານາສິ. ໂຘຕກາຕິ ຠຄວາຕິ. ໂຘຕກາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ໂຘຕກາຕິ ຠຄວາ.

ອຸທ຺ຘໍ ອໂຘ ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌຕິ. ອຸທ຺ຘນ຺ຕິ ອນາຄຕໍ; ອໂຘຕິ ອຕີຕໍ; ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌຕິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ. ອຸທ຺ຘນ຺ຕິ ເທວໂລໂກ; ອໂຘຕິ ອປາຍໂລໂກ; ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌຕິ ມນຸສ຺ສໂລໂກ. ອຖ ວາ, ອຸທ຺ຘນ຺ຕິ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ; ອໂຘຕິ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ; ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌຕິ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ. ອຸທ຺ຘນ຺ຕິ ອຣູປຘາຕຸ; ອໂຘຕິ ກາມຘາຕຸ; ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌຕິ ຣູປຘາຕຸ. ອຸທ຺ຘນ຺ຕິ ສຸຂາ ເວທນາ; ອໂຘຕິ ທຸກ຺ຂາ ເວທນາ; ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌຕິ ອທຸກ຺ຂມສຸຂາ ເວທນາ. ອຸທ຺ຘນ຺ຕິ ອຸທ຺ຘໍ ປາທຕລາ; ອໂຘຕິ ອໂຘ ເກສມຕ຺ຖກາ; ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌຕິ ເວມຊ຺ເຌຕິ – ອຸທ຺ຘໍ ອໂຘ ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌ.

ເອຕໍ ວິທິຕ຺ວາ ສງ຺ໂຄຕິ ໂລເກຕິ ສງ຺ໂຄ ເອໂສ ລຄ຺ຄນໍ ເອຕໍ ພນ຺ຘນໍ ເອຕໍ ປລິໂພໂຘ ເອໂສຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ – ເອຕໍ ວິທິຕ຺ວາ ສງ຺ໂຄຕິ ໂລເກ.

ຠວາຠວາຍ ມາກາສິ ຕຓ຺ຫນ຺ຕິ. ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ…ເປ… ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ຠວາຠວາຍາຕິ ຠວາຠວາຍ ກມ຺ມຠວາຍ ປຸນພ຺ຠວາຍ ກາມຠວາຍ, ກມ຺ມຠວາຍ ກາມຠວາຍ ປຸນພ຺ຠວາຍ ຣູປຠວາຍ, ກມ຺ມຠວາຍ ຣູປຠວາຍ ປຸນພ຺ຠວາຍ ອຣູປຠວາຍ, ກມ຺ມຠວາຍ ອຣູປຠວາຍ ປຸນພ຺ຠວາຍ ປຸນປ຺ປຸນພ຺ຠວາຍ, ປຸນປ຺ປຸນຄຕິຍາ ປຸນປ຺ປຸນອຸປປຕ຺ຕິຍາ ປຸນປ຺ປຸນປຏິສນ຺ຘິຍາ ປຸນປ຺ປຸນອຕ຺ຕຠາວາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິຍາ ຕຓ຺ຫໍ ມາກາສິ ມາ ຊເນສິ ມາ ສຎ຺ຊເນສິ ມາ ນິພ຺ພຕ຺ເຕສິ ມາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕສິ, ປຊຫ ວິໂນເທຫິ ພ຺ຍນ຺ຕີກໂຣຫິ ອນຠາວໍ ຄເມຫີຕິ – ຠວາຠວາຍ ມາກາສິ ຕຓ຺ຫນ຺ຕິ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມ຺ປຊານາສິ, [ໂຘຕກາຕິ ຠຄວາ]

ອຸທ຺ຘໍ ອໂຘ ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌ;

ເອຕໍ ວິທິຕ຺ວາ ສງ຺ໂຄຕິ ໂລເກ, ຠວາຠວາຍ ມາກາສິ ຕຓ຺ຫ’’ນ຺ຕິ.

ສຫ ຄາຖາປຣິໂຍສານາ…ເປ… ສຕ຺ຖາ ເມ, ຠນ຺ເຕ ຠຄວາ, ສາວໂກຫມສ຺ມີຕິ.

ໂຘຕກມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ ປຎ຺ຈໂມ.

໖. ອຸປສີວມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ

໓໘.

ເອໂກ ອຫໍ ສກ຺ກ ມຫນ຺ຕໂມຆໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຸປສີໂວ]

ອນິສ຺ສິໂຕ ໂນ ວິສຫາມິ ຕາຣິຕຸໍ;

ອາຣມ຺ມຓໍ [ອາຣມຓໍ (ກ.)] ພ຺ຣູຫິ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ, ຍໍ ນິສ຺ສິໂຕ ໂອຆມິມໍ ຕເຣຍ຺ຍໍ.

ເອໂກ ອຫໍ ສກ຺ກ ມຫນ຺ຕໂມຆນ຺ຕິ. ເອໂກຕິ ປຸຄ຺ຄໂລ ວາ ເມ ທຸຕິໂຍ ນຕ຺ຖິ, ຘມ຺ໂມ ວາ ເມ ທຸຕິໂຍ ນຕ຺ຖິ, ຍໍ ວາ ປຸຄ຺ຄລໍ ນິສ຺ສາຍ ຘມ຺ມໍ ວາ ນິສ຺ສາຍ ມຫນ຺ຕໍ ກາໂມຆໍ ຠໂວຆໍ ທິຏ຺ໂຐຆໍ ອວິຊ຺ໂຊຆໍ ຕເຣຍ຺ຍໍ ອຸຕ຺ຕເຣຍ຺ຍໍ ປຕເຣຍ຺ຍໍ ສມຕິກ຺ກເມຍ຺ຍໍ ວີຕິວຕ຺ເຕຍ຺ຍນ຺ຕິ. ສກ຺ກາຕິ ສກ຺ໂກ. ຠຄວາ ສກ຺ຍກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິປິ ສກ຺ໂກ. ອຖ ວາ, ອຑ຺ໂຒ ມຫທ຺ຘໂນ ຘນວາຕິປິ ສກ຺ໂກ. ຕສ຺ສິມານິ ຘນານິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສທ຺ຘາຘນໍ ສີລຘນໍ ຫິຣິຘນໍ ໂອຕ຺ຕປ຺ປຘນໍ ສຸຕຘນໍ ຈາຄຘນໍ ປຎ຺ຎາຘນໍ ສຕິປຏ຺ຐານຘນໍ…ເປ… ນິພ຺ພານຘນໍ. ອິເມຫິ ອເນເກຫິ ຘນຣຕເນຫິ ອຑ຺ໂຒ ມຫທ຺ຘໂນ ຘນວາຕິປິ ສກ຺ໂກ. ອຖ ວາ, ສກ຺ໂກ ປຫຸ ວິສວີ ອລມຕ຺ໂຕ ສູໂຣ ວີໂຣ ວິກ຺ກນ຺ໂຕ ອຠີຣູ ອຉມ຺ຠີ ອນຸຕ຺ຣາສີ ອປລາຍີ ປຫີນຠຍເຠຣໂວ ວິຄຕໂລມຫໍໂສຕິປິ ສກ຺ໂກຕິ – ເອໂກ ອຫໍ ສກ຺ກ ມຫນ຺ຕໂມຆໍ.

ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຸປສີໂວຕິ. ອິຈ຺ຈາຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ…. ອາຍສ຺ມາຕິ ປິຍວຈນໍ…ເປ…. ອຸປສີໂວຕິ ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ນາມໍ…ເປ… ອຠິລາໂປຕິ – ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຸປສີໂວ.

ອນິສ຺ສິໂຕ ໂນ ວິສຫາມິ ຕາຣິຕຸນ຺ຕິ. ອນິສ຺ສິໂຕຕິ ປຸຄ຺ຄລໍ ວາ ອນິສ຺ສິໂຕ ຘມ຺ມໍ ວາ ອນິສ຺ສິໂຕ ໂນ ວິສຫາມິ ນ ອຸສ຺ສຫາມິ ນ ສກ຺ໂກມິ ນ ປຏິພໂລ ມຫນ຺ຕໍ ກາໂມຆໍ ຠໂວຆໍ ທິຏ຺ໂຐຆໍ ອວິຊ຺ໂຊຆໍ ຕຣິຕຸໍ ອຸຕ຺ຕຣິຕຸໍ ປຕຣິຕຸໍ ສມຕິກ຺ກມິຕຸໍ ວີຕິວຕ຺ຕິຕຸນ຺ຕິ – ອນິສ຺ສິໂຕ ໂນ ວິສຫາມິ ຕາຣິຕຸໍ.

ອາຣມ຺ມຓໍ ພ຺ຣູຫິ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂູຕິ ອາຣມ຺ມຓໍ ອາລມ຺ພຓໍ ນິສ຺ສຍໍ ອຸປນິສ຺ສຍໍ ພ຺ຣູຫິ ອາຈິກ຺ຂາຫິ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣາຫິ ວິຠຊາຫິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫິ. ສມນ຺ຕຈກ຺ຂູຕິ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ ວຸຈ຺ຈຕິ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎາຓໍ. ຠຄວາ ເຕນ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎາເຓນ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ ອຸປາຄໂຕ ສມຸປາຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ.

ນ ຕສ຺ສ ອທິຏ຺ຐມິຘຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈິ, ອໂຖ ອວິຎ຺ຎາຕມຊານິຕພ຺ພໍ;

ສພ຺ພໍ ອຠິຎ຺ຎາສິ ຍທຕ຺ຖິ ເນຍ຺ຍໍ, ຕຖາຄໂຕ ເຕນ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂູຕິ.

ອາຣມ຺ມຓໍ ພ຺ຣູຫິ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ.

ຍໍ ນິສ຺ສິໂຕ ໂອຆມິມໍ ຕເຣຍ຺ຍນ຺ຕິ. ຍໍ ນິສ຺ສິໂຕຕິ ຍໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ວາ ນິສ຺ສິໂຕ ຘມ຺ມໍ ວາ ນິສ຺ສິໂຕ ມຫນ຺ຕໍ ກາໂມຆໍ ຠໂວຆໍ ທິຏ຺ໂຐຆໍ ອວິຊ຺ໂຊຆໍ ຕເຣຍ຺ຍໍ ອຸຕ຺ຕເຣຍ຺ຍໍ ປຕເຣຍ຺ຍໍ ສມຕິກ຺ກເມຍ຺ຍໍ ວີຕິວຕ຺ເຕຍ຺ຍນ຺ຕິ – ຍໍ ນິສ຺ສິໂຕ ໂອຆມິມໍ ຕເຣຍ຺ຍໍ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ເອໂກ ອຫໍ ສກ຺ກ ມຫນ຺ຕໂມຆໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຸປສີໂວ]

ອນິສ຺ສິໂຕ ໂນ ວິສຫາມິ ຕາຣິຕຸໍ;

ອາຣມ຺ມຓໍ ພ຺ຣູຫິ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ, ຍໍ ນິສ຺ສິໂຕ ໂອຆມິມໍ ຕເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ.

໓໙.

ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎໍ ເປກ຺ຂມາໂນ ສຕິມາ, [ອຸປສີວາຕິ ຠຄວາ]

ນຕ຺ຖີຕິ ນິສ຺ສາຍ ຕຣສ຺ສຸ ໂອຆໍ;

ກາເມ ປຫາຍ ວິຣໂຕ ກຖາຫິ, ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍໍ ນຕ຺ຕມຫາຠິປສ຺ສ [ຣຕ຺ຕມຫາຠິປສ຺ສ (ສ຺ຍາ.) ປສ຺ສ ອຠິຘານຄນ຺ເຖ ອພ຺ຍຍວຄ຺ເຄ] .

ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎໍ ເປກ຺ຂມາໂນ ສຕິມາຕິ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ປກຕິຍາ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ ລາຠີເຍວ ນິສ຺ສຍໍ ນ ຊານາຕິ – ‘‘ອຍໍ ເມ ນິສ຺ສໂຍ’’ຕິ. ຕສ຺ສ ຠຄວາ ນິສ຺ສຍຎ຺ຈ ອາຈິກ຺ຂຕິ ອຸຕ຺ຕຣິຎ຺ຈ ນິຍ຺ຍານປຖໍ. ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ ສໂຕ ສມາປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຕໂຕ ວຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ຊາເຕ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິເກ ຘມ຺ເມ ອນິຈ຺ຈໂຕ ເປກ຺ຂມາໂນ, ທຸກ຺ຂໂຕ…ເປ… ໂຣຄໂຕ… ຄຓ຺ຑໂຕ… ສລ຺ລໂຕ… ອຆໂຕ… ອາພາຘໂຕ… ປຣໂຕ… ປໂລກໂຕ… ອີຕິໂຕ… ອຸປທ຺ທວໂຕ… ຠຍໂຕ… ອຸປສຄ຺ຄໂຕ… ຈລໂຕ… ປຠງ຺ຄຸໂຕ… ອທ຺ຘຸວໂຕ… ອຕາຓໂຕ… ອເລຓໂຕ… ອສຣຓໂຕ… ອສຣຓີຠູຕໂຕ… ຣິຕ຺ຕໂຕ… ຕຸຈ຺ຉໂຕ… ສຸຎ຺ຎໂຕ… ອນຕ຺ຕໂຕ… ອາທີນວໂຕ… ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໂຕ… ອສາຣກໂຕ… ອຆມູລໂຕ… ຠວໂຕ… ວິຠວໂຕ… ສາສວໂຕ… ສງ຺ຂຕໂຕ… ມາຣາມິສໂຕ… ຊາຕິຘມ຺ມໂຕ… ຊຣາຘມ຺ມໂຕ… ພ຺ຍາຘິຘມ຺ມໂຕ… ມຣຓຘມ຺ມໂຕ… ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສຘມ຺ມໂຕ … ສມຸທຍຘມ຺ມໂຕ… ອຕ຺ຖງ຺ຄມໂຕ… ອສ຺ສາທໂຕ… ອາທີນວໂຕ… ນິສ຺ສຣຓໂຕ ເປກ຺ຂມາໂນ ທກ຺ຂມາໂນ ໂອໂລກຍມາໂນ ນິຊ຺ຌາຍມາໂນ ອຸປປຣິກ຺ຂມາໂນ.

ສຕິມາຕິ ຍາ ສຕິ ອນຸສ຺ສຕິ ປຏິສ຺ສຕິ…ເປ… ສມ຺ມາສຕິ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສຕິ. ອິມາຍ ສຕິຍາ ອຸເປໂຕ ໂຫຕິ…ເປ… ສມນ຺ນາຄໂຕ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສຕິມາຕິ – ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎໍ ເປກ຺ຂມາໂນ ສຕິມາ.

ອຸປສີວາຕິ ຠຄວາຕິ. ອຸປສີວາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ອຸປສີວາຕິ ຠຄວາ.

ນຕ຺ຖີຕິ ນິສ຺ສາຍ ຕຣສ຺ສຸ ໂອຆນ຺ຕິ ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈີຕິ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິ. ກິໍກາຣຓາ ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈີຕິ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິ? ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ ສໂຕ ສມາປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຕໂຕ ວຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ຕຎ຺ເຎວ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠາເວຕິ, ວິຠາເວຕິ, ອນ຺ຕຣຘາເປຕິ, ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈີຕິ ປສ຺ສຕິ. ຕໍກາຣຓາ ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈີຕິ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ ນິສ຺ສາຍ ອຸປນິສ຺ສາຍ ອາລມ຺ພຓໍ ກຣິຕ຺ວາ ກາໂມຆໍ ຠໂວຆໍ ທິຏ຺ໂຐຆໍ ອວິຊ຺ໂຊຆໍ ຕຣສ຺ສຸ ອຸຕ຺ຕຣສ຺ສຸ ປຕຣສ຺ສຸ ສມຕິກ຺ກມສ຺ສຸ ວີຕິວຕ຺ຕສ຺ສູຕິ – ນຕ຺ຖີຕິ ນິສ຺ສາຍ ຕຣສ຺ສຸ ໂອຆໍ.

ກາເມ ປຫາຍ ວິຣໂຕ ກຖາຫີຕິ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ …ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ກາເມ ປຫາຍາຕິ ວຕ຺ຖຸກາເມ ປຣິຊານິຕ຺ວາ ກິເລສກາເມ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕີກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາຕິ – ກາເມ ປຫາຍ. ວິຣໂຕ ກຖາຫີຕິ ກຖໍກຖາ ວຸຈ຺ຈຕິ ວິຈິກິຈ຺ຉາ. ທຸກ຺ເຂ ກງ຺ຂາ…ເປ… ຉມ຺ຠິຕຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ມໂນວິເລໂຂ ກຖໍກຖາຍ ອາຣໂຕ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ເອວມ຺ປິ ວິຣໂຕ ກຖາຫິ…ເປ… ອຖ ວາ, ທ຺ວຕ຺ຕິໍສາຍ ຕິຣຈ຺ຉານກຖາຍ ອາຣໂຕ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ ເອວມ຺ປິ ວິຣໂຕ ກຖາຫີຕິ – ກາເມ ປຫາຍ ວິຣໂຕ ກຖາຫິ.

ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍໍ ນຕ຺ຕມຫາຠິປສ຺ສາຕິ. ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ…ເປ… ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ນຕ຺ຕໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຣຕ຺ຕິ. ອໂຫຕິ ທິວໂສ. ຣຕ຺ຕິຎ຺ຈ ທິວາ ຈ ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍໍ ຣາຄກ຺ຂຍໍ ໂທສກ຺ຂຍໍ ໂມຫກ຺ຂຍໍ ຄຕິກ຺ຂຍໍ ອຸປປຕ຺ຕິກ຺ຂຍໍ ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂຍໍ ຠວກ຺ຂຍໍ ສໍສາຣກ຺ຂຍໍ ວຏ຺ຏກ຺ຂຍໍ ປສ຺ສ ອຠິປສ຺ສ ທກ຺ຂ ໂອໂລກຍ ນິຊ຺ຌາຍ ອຸປປຣິກ຺ຂາຕິ – ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍໍ ນຕ຺ຕມຫາຠິປສ຺ສ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎໍ ເປກ຺ຂມາໂນ ສຕິມາ, [ອຸປສີວາຕິ ຠຄວາ]

ນຕ຺ຖີຕິ ນິສ຺ສາຍ ຕຣສ຺ສຸ ໂອຆໍ;

ກາເມ ປຫາຍ ວິຣໂຕ ກຖາຫິ, ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍໍ ນຕ຺ຕມຫາຠິປສ຺ສາ’’ຕິ.

໔໐.

ສພ຺ເພສຸ ກາເມສຸ ໂຍ ວີຕຣາໂຄ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຸປສີໂວ]

ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎໍ ນິສ຺ສິໂຕ ຫິຕ຺ວາ ມຎ຺ຎໍ;

ສຎ຺ຎາວິໂມກ຺ເຂ ປຣເມຘິມຸຕ຺ໂຕ, ຕິຏ຺ເຐ ນຸ ໂສ ຕຕ຺ຖ ອນານຸຍາຍີ.

ສພ຺ເພສຸ ກາເມສຸ ໂຍ ວີຕຣາໂຄຕິ. ສພ຺ເພສູຕິ ສພ຺ເພນ ສພ຺ພໍ ສພ຺ພຖາ ສພ຺ພໍ ອເສສໍ ນິສ຺ເສສໍ ປຣິຍາທິຍນວຈນເມຕໍ ສພ຺ເພສູຕິ. ກາເມສູຕິ ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ສພ຺ເພສຸ ກາເມສຸ ໂຍ ວີຕຣາໂຄຕິ. ສພ຺ເພສຸ ກາເມສຸ ໂຍ ວີຕຣາໂຄ ວິຄຕຣາໂຄ ຈຕ຺ຕຣາໂຄ ວນ຺ຕຣາໂຄ ມຸຕ຺ຕຣາໂຄ ປຫີນຣາໂຄ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຣາໂຄ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕຕິ – ສພ຺ເພສຸ ກາເມສຸ ໂຍ ວີຕຣາໂຄ.

ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຸປສີໂວຕິ. ອິຈ຺ຈາຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ…. ອາຍສ຺ມາຕິ ປິຍວຈນໍ…ເປ…. ອຸປສີໂວຕິ ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ນາມໍ…ເປ… ອຠິລາໂປຕິ – ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຸປສີໂວ.

ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎໍ ນິສ຺ສິໂຕ ຫິຕ຺ວາ ມຎ຺ຎນ຺ຕິ. ເຫຏ຺ຐິມາ ຉ ສມາປຕ຺ຕິໂຍ ຫິຕ຺ວາ ຈຊິຕ຺ວາ ປຣິຈ຺ຈຊິຕ຺ວາ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ສມຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ວີຕິວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ ນິສ຺ສິໂຕ ອລ຺ລີໂນ ອຸປຄໂຕ ສມຸປຄໂຕ ອຊ຺ໂຌສິໂຕ ອຘິມຸຕ຺ໂຕຕິ – ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎໍ ນິສ຺ສິໂຕ ຫິຕ຺ວາ ມຎ຺ຎໍ.

ສຎ຺ຎາວິໂມກ຺ເຂ ປຣເມຘິມຸຕ຺ໂຕຕິ ສຎ຺ຎາວິໂມກ຺ຂາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ສຕ຺ຕ ສຎ຺ຎາສມາປຕ຺ຕິໂຍ. ຕາສໍ ສຎ຺ຎາສມາປຕ຺ຕີນໍ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິວິໂມກ຺ໂຂ [ວິໂມກ຺ຂາ (ກ.) ເອວມຎ຺ເຎສຸ ປເທສຸ ພຫຸວຈເນນ] ອຄ຺ໂຄ ຈ ເສຏ຺ໂຐ ຈ ວິເສຏ຺ໂຐ ຈ ປາໂມກ຺ໂຂ ຈ ອຸຕ຺ຕໂມ ຈ ປວໂຣ ຈ, ປຣເມ ອຄ຺ເຄ ເສຏ຺ເຐ ວິເສຏ຺ເຐ ປາໂມກ຺ເຂ ອຸຕ຺ຕເມ ປວເຣ ອຘິມຸຕ຺ຕິວິໂມກ຺ເຂນ ອຘິມຸຕ຺ໂຕ ຕຕ຺ຣາຘິມຸຕ຺ໂຕ ຕທຘິມຸຕ຺ໂຕ ຕຈ຺ຈຣິໂຕ ຕພ຺ພຫຸໂລ ຕຄ຺ຄຣຸໂກ ຕນ຺ນິນ຺ໂນ ຕປ຺ໂປໂຓ ຕປ຺ປພ຺ຠາໂຣ ຕທຘິມຸຕ຺ໂຕ ຕທຘິປເຕຍ຺ໂຍຕິ – ສຎ຺ຎາວິໂມກ຺ເຂ ປຣເມຘິມຸຕ຺ໂຕ.

ຕິຏ຺ເຐ ນຸ ໂສ ຕຕ຺ຖ ອນານຸຍາຍີຕິ. ຕິຏ຺ເຐ ນູຕິ ສໍສຍປຸຈ຺ຉາ ວິມຕິປຸຈ຺ຉາ ທ຺ເວຬ຺ຫກປຸຈ຺ຉາ ອເນກໍສປຸຈ຺ຉາ, ‘‘ເອວໍ ນຸ ໂຂ, ນນຸ ໂຂ, ກິໍ ນຸ ໂຂ, ກຖໍ ນຸ ໂຂ’’ຕິ – ຕິຏ຺ເຐ ນຸ. ຕຕ຺ຖາຕິ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕເນ. ອນານຸຍາຍີຕິ ອນານຸຍາຍີ ອວິຈ຺ຈມາໂນ [ອເວຘມາໂນ (ສ຺ຍາ.)] ອວິຄຈ຺ຉມາໂນ ອນນ຺ຕຣຘາຍມາໂນ ອປຣິຫາຍມາໂນ…ເປ…. ອຖ ວາ, ອຣຊ຺ຊມາໂນ ອທຸສ຺ສມາໂນ ອມຸຍ຺ຫມາໂນ ອກິລິສ຺ສມາໂນຕິ – ຕິຏ຺ເຐ ນຸ ໂສ ຕຕ຺ຖ ອນານຸຍາຍີ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ສພ຺ເພສຸ ກາເມສຸ ໂຍ ວີຕຣາໂຄ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຸປສີໂວ]

ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎໍ ນິສ຺ສິໂຕ ຫິຕ຺ວາ ມຎ຺ຎໍ;

ສຎ຺ຎາວິໂມກ຺ເຂ ປຣເມຘິມຸຕ຺ໂຕ, ຕິຏ຺ເຐ ນຸ ໂສ ຕຕ຺ຖ ອນານຸຍາຍີ’’ຕິ.

໔໑.

ສພ຺ເພສຸ ກາເມສຸ ໂຍ ວີຕຣາໂຄ, [ອຸປສີວາຕິ ຠຄວາ]

ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎໍ ນິສ຺ສິໂຕ ຫິຕ຺ວາ ມຎ຺ຎໍ;

ສຎ຺ຎາວິໂມກ຺ເຂ ປຣເມຘິມຸຕ຺ໂຕ, ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ ໂສ ຕຕ຺ຖ ອນານຸຍາຍີ.

ສພ຺ເພສຸ ກາເມສຸ ໂຍ ວີຕຣາໂຄຕິ. ສພ຺ເພສູຕິ ສພ຺ເພນ ສພ຺ພໍ ສພ຺ພຖາ ສພ຺ພໍ ອເສສໍ ນິສ຺ເສສໍ ປຣິຍາທິຍນວຈນເມຕໍ ສພ຺ເພສູຕິ. ກາເມສູຕິ ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ສພ຺ເພສຸ ກາເມສຸ ໂຍ ວີຕຣາໂຄຕິ ສພ຺ເພສຸ ກາເມສຸ ໂຍ ວີຕຣາໂຄ…ເປ… ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຣາໂຄ ວິກ຺ຂມ຺ຠນໂຕຕິ – ສພ຺ເພສຸ ກາເມສຸ ໂຍ ວີຕຣາໂຄ.

ອຸປສີວາຕິ ຠຄວາຕິ. ອຸປສີວາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ອຸປສີວາຕິ ຠຄວາ.

ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎໍ ນິສ຺ສິໂຕ ຫິຕ຺ວາ ມຎ຺ຎນ຺ຕິ. ເຫຏ຺ຐິມາ ຉ ສມາປຕ຺ຕິໂຍ ຫິຕ຺ວາ ຈຊິຕ຺ວາ ປຣິຈ຺ຈຊິຕ຺ວາ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ສມຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ວີຕິວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ ນິສ຺ສິໂຕ ອລ຺ລີໂນ ອຸປຄໂຕ ສມຸປຄໂຕ ອຊ຺ໂຌສິໂຕ ອຘິມຸຕ຺ໂຕຕິ – ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎໍ ນິສ຺ສິໂຕ ຫິຕ຺ວາ ມຎ຺ຎໍ.

ສຎ຺ຎາວິໂມກ຺ເຂ ປຣເມຘິມຸຕ຺ໂຕຕິ ສຎ຺ຎາວິໂມກ຺ຂາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ສຕ຺ຕ ສຎ຺ຎາສມາປຕ຺ຕິໂຍ. ຕາສໍ ສຎ຺ຎາສມາປຕ຺ຕີນໍ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິວິໂມກ຺ໂຂ ອຄ຺ໂຄ ຈ ເສຏ຺ໂຐ ຈ ວິເສຏ຺ໂຐ ຈ ປາໂມກ຺ໂຂ ຈ ອຸຕ຺ຕໂມ ຈ ປວໂຣ ຈ, ປຣເມ ອຄ຺ເຄ ເສຏ຺ເຐ ວິເສຏ຺ເຐ ປາໂມກ຺ເຂ ອຸຕ຺ຕເມ ປວເຣ ອຘິມຸຕ຺ຕິວິໂມກ຺ເຂນ ອຘິມຸຕ຺ໂຕ ຕຕ຺ຣາຘິມຸຕ຺ໂຕ ຕທຘິມຸຕ຺ໂຕ…ເປ… ຕທຘິປເຕຍ຺ໂຍຕິ – ສຎ຺ຎາວິໂມກ຺ເຂ ປຣເມຘິມຸຕ຺ໂຕ.

ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ ໂສ ຕຕ຺ຖ ອນານຸຍາຍີຕິ. ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍາຕິ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ ສຏ຺ຐິກປ຺ປສຫສ຺ສານິ. ຕຕ຺ຖາຕິ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕເນ. ອນານຸຍາຍີຕິ ອນານຸຍາຍີ ອວິຈ຺ຈມາໂນ ອວິຄຈ຺ຉມາໂນ ອນນ຺ຕຣຘາຍມາໂນ ອປຣິຫາຍມາໂນ. ອຖ ວາ, ອຣຊ຺ຊມາໂນ ອທຸສ຺ສມາໂນ ອມຸຍ຺ຫມາໂນ ອກິລິສ຺ສມາໂນຕິ – ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ ໂສ ຕຕ຺ຖ ອນານຸຍາຍີ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສພ຺ເພສຸ ກາເມສຸ ໂຍ ວີຕຣາໂຄ, [ອຸປສີວາຕິ ຠຄວາ]

ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎໍ ນິສ຺ສິໂຕ ຫິຕ຺ວາ ມຎ຺ຎໍ;

ສຎ຺ຎາວິໂມກ຺ເຂ ປຣເມຘິມຸຕ຺ໂຕ, ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ ໂສ ຕຕ຺ຖ ອນານຸຍາຍີ’’ຕິ.

໔໒.

ຕິຏ຺ເຐ ເຈ ໂສ ຕຕ຺ຖ ອນານຸຍາຍີ, ປູຄມ຺ປິ ວສ຺ສານິ [ວສ຺ສານໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ;

ຕຕ຺ເຖວ ໂສ ສີຕິສິຍາ ວິມຸຕ຺ໂຕ, ຈເວຖ ວິຎ຺ຎາຓໍ ຕຖາວິຘສ຺ສ.

ຕິຏ຺ເຐ ເຈ ໂສ ຕຕ຺ຖ ອນານຸຍາຍີຕິ ສເຈ ໂສ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ ສຏ຺ຐິກປ຺ປສຫສ຺ສານິ. ຕຕ຺ຖາຕິ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕເນ. ອນານຸຍາຍີຕິ ອນານຸຍາຍີ ອວິຈ຺ຈມາໂນ ອວິຄຈ຺ຉມາໂນ ອນນ຺ຕຣຘາຍມາໂນ ອປຣິຫາຍມາໂນ. ອຖ ວາ, ອຣຊ຺ຊມາໂນ ອທຸສ຺ສມາໂນ ອມຸຍ຺ຫມາໂນ ອກິລິສ຺ສມາໂນຕິ – ຕິຏ຺ເຐ ເຈ ໂສ ຕຕ຺ຖ ອນານຸຍາຍີ.

ປູຄມ຺ປິ ວສ຺ສານິ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂູຕິ. ປູຄມ຺ປິ ວສ຺ສານີຕິ ປູຄມ຺ປິ ວສ຺ສານິ ພຫູນິ ວສ຺ສານິ [ພຫຸນ຺ນໍ ວສ຺ສານໍ (ສ຺ຍາ.)] ພຫູນິ ວສ຺ສສຕານິ ພຫູນິ ວສ຺ສສຫສ຺ສານິ ພຫູນິ ວສ຺ສສຕສຫສ຺ສານິ ພຫູນິ ກປ຺ປານິ ພຫູນິ ກປ຺ປສຕານິ ພຫູນິ ກປ຺ປສຫສ຺ສານິ ພຫູນິ ກປ຺ປສຕສຫສ຺ສານິ. ສມນ຺ຕຈກ຺ຂູຕິ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ ວຸຈ຺ຈຕິ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎາຓໍ…ເປ… ຕຖາຄໂຕ ເຕນ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂູຕິ – ປູຄມ຺ປິ ວສ຺ສານິ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ.

ຕຕ຺ເຖວ ໂສ ສີຕິສິຍາ ວິມຸຕ຺ໂຕ, ຈເວຖ ວິຎ຺ຎາຓໍ ຕຖາວິຘສ຺ສາຕິ ຕຕ຺ເຖວ ໂສ ສີຕິຠາວມນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ ນິຈ຺ໂຈ ຘຸໂວ ສສ຺ສໂຕ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ. ອຖ ວາ, ຕສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓໍ ຈເວຍ຺ຍ ອຸຈ຺ຉິຊ຺ເຊຍ຺ຍ ນສ຺ເສຍ຺ຍ ວິນສ຺ເສຍ຺ຍ ນ ຠເວຍ຺ຍາຕິ ປຸນພ຺ຠວປຏິສນ຺ຘິວິຎ຺ຎາຓໍ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ ກາມຘາຕຸຍາ ວາ ຣູປຘາຕຸຍາ ວາ ອຣູປຘາຕຸຍາ ວາຕິ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ສສ຺ສຕຎ຺ຈ ອຸຈ຺ເຉທຎ຺ຈ ປຸຈ຺ຉຕິ. ອຸທາຫຸ ຕຕ຺ເຖວ ອນຸປາທິເສສາຍ ນິພ຺ພານຘາຕຸຍາ ປຣິນິພ຺ພາເຍຍ຺ຍ. ອຖ ວາ, ຕສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓໍ ຈເວຍ຺ຍ ປຸນ ປຏິສນ຺ຘິວິຎ຺ຎາຓໍ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ ກາມຘາຕຸຍາ ວາ ຣູປຘາຕຸຍາ ວາ ອຣູປຘາຕຸຍາ ວາຕິ, ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ ອຸປປນ຺ນສ຺ສ ປຣິນິພ຺ພານຎ຺ຈ ປຏິສນ຺ຘິຎ຺ຈ ປຸຈ຺ຉຕິ. ຕຖາວິຘສ຺ສາຕິ ຕຖາວິຘສ຺ສ ຕາທິສສ຺ສ ຕສ຺ສຓ຺ຐິຕສ຺ສ ຕປ຺ປກາຣສ຺ສ ຕປ຺ປຏິຠາຄສ຺ສ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ ອຸປປນ຺ນສ຺ສາຕິ – ຕຕ຺ເຖວ ໂສ ສີຕິສິຍາ ວິມຸຕ຺ໂຕ, ຈເວຖ ວິຎ຺ຎາຓໍ ຕຖາວິຘສ຺ສ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ຕິຏ຺ເຐ ເຈ ໂສ ຕຕ຺ຖ ອນານຸຍາຍີ, ປູຄມ຺ປິ ວສ຺ສານິ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ;

ຕຕ຺ເຖວ ໂສ ສີຕິສິຍາ ວິມຸຕ຺ໂຕ, ຈເວຖ ວິຎ຺ຎາຓໍ ຕຖາວິຘສ຺ສາ’’ຕິ.

໔໓.

ອຈ຺ຈິ ຍຖາ ວາຕເວເຄນ ຂິຕ຺ຕາ, [ອຸປສີວາຕິ ຠຄວາ]

ອຕ຺ຖໍ ປເລຕິ ນ ອຸເປຕິ ສງ຺ຂໍ;

ເອວໍ ມຸນີ ນາມກາຍາ ວິມຸຕ຺ໂຕ, ອຕ຺ຖໍ ປເລຕິ ນ ອຸເປຕິ ສງ຺ຂໍ.

ອຈ຺ຈິ ຍຖາ ວາຕເວເຄນ ຂິຕ຺ຕາຕິ ອຈ຺ຈິ ວຸຈ຺ຈຕິ ຊາລສິຂາ. ວາຕາຕິ ປຸຣຕ຺ຖິມາ ວາຕາ ປຈ຺ຉິມາ ວາຕາ ອຸຕ຺ຕຣາ ວາຕາ ທກ຺ຂິຓາ ວາຕາ ສຣຊາ ວາຕາ ອຣຊາ ວາຕາ ສີຕາ ວາຕາ ອຸຓ຺ຫາ ວາຕາ ປຣິຕ຺ຕາ ວາຕາ ອຘິມຕ຺ຕາ ວາຕາ [ກາຬວາຕາ (ກ.)] ເວຣມ຺ຠວາຕາ ປກ຺ຂວາຕາ ສຸປຓ຺ຓວາຕາ ຕາລປຓ຺ຓວາຕາ ວິຘູປນວາຕາ. ວາຕເວເຄນ ຂິຕ຺ຕາຕິ ວາຕເວເຄນ ຂິຕ຺ຕາ [ຂິຕ຺ຕໍ (ສ຺ຍາ.) ເອວມຎ຺ເຎສຸ ປເທສຸ ນິຄ຺ຄຫີຕນ຺ຕວເສນ] ອຸກ຺ຂິຕ຺ຕາ ນຸນ຺ນາ ປຓຸນ຺ນາ ຂມ຺ຠິຕາ ວິກ຺ຂມ຺ຠິຕາຕິ – ອຈ຺ຈິ ຍຖາ ວາຕເວເຄນ ຂິຕ຺ຕາ. ອຸປສີວາຕິ ຠຄວາຕິ. ອຸປສີວາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ອຸປສີວາຕິ ຠຄວາ.

ອຕ຺ຖໍ ປເລຕິ ນ ອຸເປຕິ ສງ຺ຂນ຺ຕິ. ອຕ຺ຖໍ ປເລຕີຕິ ອຕ຺ຖໍ ປເລຕິ, ອຕ຺ຖໍ ຄເມຕິ, ອຕ຺ຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ ວູປສມຕິ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ຠຕິ. ນ ອຸເປຕິ ສງ຺ຂນ຺ຕິ ສງ຺ຂໍ [ອມຸກໍ ນາມ ທິສໍ ຄໂຕຕິ ສງ຺ຂໍ (ສ຺ຍາ.)] ນ ອຸເປຕິ, ອຸທ຺ເທສໍ ນ ອຸເປຕິ, ຄຓນໍ ນ ອຸເປຕິ, ປຓ຺ຓຕ຺ຕິໍ ນ ອຸເປຕິ, ‘‘ປຸຣຕ຺ຖິມໍ ວາ ທິສໍ ຄຕາ, ປຈ຺ຉິມໍ ວາ ທິສໍ ຄຕາ, ອຸຕ຺ຕຣໍ ວາ ທິສໍ ຄຕາ, ທກ຺ຂິຓໍ ວາ ທິສໍ ຄຕາ ອຸທ຺ຘໍ ວາ ຄຕາ, ອໂຘ ວາ ຄຕາ, ຕິຣິຍໍ ວາ ຄຕາ, ວິທິສໍ ວາ ຄຕາ’’ຕິ, ໂສ ເຫຕຸ ນຕ຺ຖິ, ປຈ຺ຈໂຍ ນຕ຺ຖິ, ກາຣຓໍ ນຕ຺ຖິ, ເຍນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍາຕິ – ອຕ຺ຖໍ ປເລຕິ ນ ອຸເປຕິ ສງ຺ຂໍ.

ເອວໍ ມຸນີ ນາມກາຍາ ວິມຸຕ຺ໂຕຕິ. ເອວນ຺ຕິ ໂອປມ຺ມສມ຺ປຏິປາທນໍ. ມຸນີຕິ ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ …ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ນາມກາຍາ ວິມຸຕ຺ໂຕຕິ ໂສ ມຸນິ ປກຕິຍາ ປຸພ຺ເພວ ຣູປກາຍາ ວິມຸຕ຺ໂຕ. ຕທງ຺ຄໍ ສມຕິກ຺ກມາ [ຕທງ຺ຄໍ ສມຕິກ຺ກມ຺ມ (ກ.)] ວິກ຺ຂມ຺ຠນປ຺ປຫາເນນ ປຫີໂນ. ຕສ຺ສ ມຸນິໂນ ຠວນ຺ຕໍ ອາຄມ຺ມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອຣິຍມຄ຺ຄາ ປຏິລທ຺ຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ຈຕຸນ຺ນໍ ອຣິຍມຄ຺ຄານໍ ປຏິລທ຺ຘຕ຺ຕາ ນາມກາໂຍ ຈ ຣູປກາໂຍ ຈ ປຣິຎ຺ຎາຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ນາມກາຍສ຺ສ ຈ ຣູປກາຍສ຺ສ ຈ ປຣິຎ຺ຎາຕຕ຺ຕາ ນາມກາຍາ ຈ ຣູປກາຍາ ຈ ມຸຕ຺ໂຕ ວິມຸຕ຺ໂຕ ສຸວິມຸຕ຺ໂຕ ອຈ຺ຈນ຺ຕອນຸປາທາວິໂມກ຺ເຂນາຕິ – ເອວໍ ມຸນີ ນາມກາຍາ ວິມຸຕ຺ໂຕ.

ອຕ຺ຖໍ ປເລຕິ ນ ອຸເປຕິ ສງ຺ຂນ຺ຕິ. ອຕ຺ຖໍ ປເລຕີຕິ ອນຸປາທິເສສາຍ ນິພ຺ພານຘາຕຸຍາ ປຣິນິພ຺ພາຍຕິ. ນ ອຸເປຕິ ສງ຺ຂນ຺ຕິ ອນຸປາທິເສສາຍ ນິພ຺ພານຘາຕຸຍາ ປຣິນິພ຺ພຸໂຕ ສງ຺ຂໍ ນ ອຸເປຕິ, ອຸທ຺ເທສໍ ນ ອຸເປຕິ, ຄຓນໍ ນ ອຸເປຕິ, ປຓ຺ຓຕ຺ຕິໍ ນ ອຸເປຕິ – ຂຕ຺ຕິໂຍຕິ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓຕິ ວາ ເວສ຺ໂສຕິ ວາ ສຸທ຺ໂທຕິ ວາ ຄຫຏ຺ໂຐຕິ ວາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ ວາ ເທໂວຕິ ວາ ມນຸສ຺ໂສຕິ ວາ ຣູປີຕິ ວາ ອຣູປີຕິ ວາ ສຎ຺ຎີຕິ ວາ ອສຎ຺ຎີຕິ ວາ ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີຕິ ວາ. ໂສ ເຫຕຸ ນຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈໂຍ ນຕ຺ຖິ ກາຣຓໍ ນຕ຺ຖິ ເຍນ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍາຕິ – ອຕ຺ຖໍ ປເລຕິ ນ ອຸເປຕິ ສງ຺ຂໍ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອຈ຺ຈິ ຍຖາ ວາຕເວເຄນ ຂິຕ຺ຕາ, [ອຸປສີວາຕິ ຠຄວາ]

ອຕ຺ຖໍ ປເລຕິ ນ ອຸເປຕິ ສງ຺ຂໍ;

ເອວໍ ມຸນີ ນາມກາຍາ ວິມຸຕ຺ໂຕ, ອຕ຺ຖໍ ປເລຕິ ນ ອຸເປຕິ ສງ຺ຂ’’ນ຺ຕິ.

໔໔.

ອຕ຺ຖງ຺ຄໂຕ ໂສ ອຸທ ວາ ໂສ ນຕ຺ຖິ, ອຸທາຫຸ ເວ ສສ຺ສຕິຍາ ອໂຣໂຄ;

ຕໍ ເມ ມຸນີ ສາຘຸ ວິຍາກໂຣຫິ, ຕຖາ ຫິ ເຕ ວິທິໂຕ ເອສ ຘມ຺ໂມ.

ອຕ຺ຖງ຺ຄໂຕ ໂສ ອຸທ ວາ ໂສ ນຕ຺ຖີຕິ ໂສ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂຕ ອຸທາຫຸ ນຕ຺ຖິ ໂສ ນິຣຸທ຺ໂຘ ອຸຈ຺ຉິນ຺ໂນ ວິນຏ຺ໂຐຕິ – ອຕ຺ຖງ຺ຄໂຕ ໂສ ອຸທ ວາ ໂສ ນຕ຺ຖິ.

ອຸທາຫຸ ເວ ສສ຺ສຕິຍາ ອໂຣໂຄຕິ ອຸທາຫຸ ນິຈ຺ໂຈ ຘຸໂວ ສສ຺ສໂຕ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍາຕິ – ອຸທາຫຸ ເວ ສສ຺ສຕິຍາ ອໂຣໂຄ.

ຕໍ ເມ ມຸນີ ສາຘຸ ວິຍາກໂຣຫີຕິ. ຕນ຺ຕິ ຍໍ ປຸຈ຺ຉາມິ ຍໍ ຍາຈາມິ ຍໍ ອຊ຺ເຌສາມິ ຍໍ ປສາເທມິ. ມຸນີຕິ ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ສາຘຸ ວິຍາກໂຣຫີຕິ ສາຘຸ ອາຈິກ຺ຂາຫິ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣາຫິ ວິຠຊາຫິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫີຕິ – ຕໍ ເມ ມຸນີ ສາຘຸ ວິຍາກໂຣຫິ.

ຕຖາ ຫິ ເຕ ວິທິໂຕ ເອສ ຘມ຺ໂມຕິ ຕຖາ ຫິ ເຕ ວິທິໂຕ ຕຸລິໂຕ ຕີຣິໂຕ ວິຠູໂຕ ວິຠາວິໂຕ ເອສ ຘມ຺ໂມຕິ – ຕຖາ ຫິ ເຕ ວິທິໂຕ ເອສ ຘມ຺ໂມ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ອຕ຺ຖງ຺ຄໂຕ ໂສ ອຸທ ວາ ໂສ ນຕ຺ຖິ, ອຸທາຫຸ ເວ ສສ຺ສຕິຍາ ອໂຣໂຄ;

ຕໍ ເມ ມຸນີ ສາຘຸ ວິຍາກໂຣຫິ, ຕຖາ ຫິ ເຕ ວິທິໂຕ ເອສ ຘມ຺ໂມ’’ຕິ.

໔໕.

ອຕ຺ຖງ຺ຄຕສ຺ສ ນ ປມາຓມຕ຺ຖິ, [ອຸປສີວາຕິ ຠຄວາ]

ເຍນ ນໍ ວຊ຺ຊຸໍ ຕໍ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ;

ສພ຺ເພສຸ ຘມ຺ເມສຸ ສມູຫເຕສຸ, ສມູຫຕາ ວາທປຖາປິ ສພ຺ເພ.

ອຕ຺ຖງ຺ຄຕສ຺ສ ນ ປມາຓມຕ຺ຖີຕິ ອຕ຺ຖງ຺ຄຕສ຺ສ ອນຸປາທິເສສາຍ ນິພ຺ພານຘາຕຸຍາ ປຣິນິພ຺ພຸຕສ຺ສ ຣູປປມາຓໍ ນຕ຺ຖິ, ເວທນາປມາຓໍ ນຕ຺ຖິ, ສຎ຺ຎາປມາຓໍ ນຕ຺ຖິ, ສງ຺ຂາຣປມາຓໍ ນຕ຺ຖິ, ວິຎ຺ຎາຓປມາຓໍ ນຕ຺ຖິ, ນ ອຕ຺ຖິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒນ຺ຕິ – ອຕ຺ຖງ຺ຄຕສ຺ສ ນ ປມາຓມຕ຺ຖິ. ອຸປສີວາຕິ ຠຄວາຕິ ອຸປສີວາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ອຸປສີວາຕິ ຠຄວາ.

ເຍນ ນໍ ວຊ຺ຊຸໍ ຕໍ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖີຕິ ເຍນ ຕໍ ຣາເຄນ [ເຍນ ຣາເຄນ (ສ຺ຍາ. ກ.) ມຫານິ. ໙໔] ວເທຍ຺ຍຸໍ, ເຍນ ໂທເສນ ວເທຍ຺ຍຸໍ, ເຍນ ໂມເຫນ ວເທຍ຺ຍຸໍ, ເຍນ ມາເນນ ວເທຍ຺ຍຸໍ, ຍາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ວເທຍ຺ຍຸໍ, ເຍນ ອຸທ຺ຘຈ຺ເຈນ ວເທຍ຺ຍຸໍ, ຍາຍ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ວເທຍ຺ຍຸໍ, ເຍຫິ ອນຸສເຍຫິ ວເທຍ຺ຍຸໍ – ຣຕ຺ໂຕຕິ ວາ ທຸຏ຺ໂຐຕິ ວາ ມູຬ຺ໂຫຕິ ວາ ວິນິພທ຺ໂຘຕິ ວາ ປຣາມຏ຺ໂຐຕິ ວາ ວິກ຺ເຂປຄໂຕຕິ ວາ ອນິຏ຺ຐງ຺ຄໂຕຕິ [ອນິຏ຺ຐາຄໂຕຕິ (ກ.)] ວາ ຖາມຄໂຕຕິ ວາ, ເຕ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ປຫີນາ. ອຠິສງ຺ຂາຣານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ ຄຕິຍາ ເຍນ ຕໍ ວເທຍ຺ຍຸໍ – ເນຣຍິໂກຕິ ວາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໂກຕິ ວາ ເປຕ຺ຕິວິສຍິໂກຕິ ວາ ມນຸສ຺ໂສຕິ ວາ ເທໂວຕິ ວາ ຣູປີຕິ ວາ ອຣູປີຕິ ວາ ສຎ຺ຎີຕິ ວາ ອສຎ຺ຎີຕິ ວາ ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີຕິ ວາ, ໂສ ເຫຕຸ ນຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈໂຍ ນຕ຺ຖິ ກາຣຓໍ ນຕ຺ຖິ ເຍນ ວເທຍ຺ຍຸໍ ກເຖຍ຺ຍຸໍ ຠເຓຍ຺ຍຸໍ ທີເປຍ຺ຍຸໍ ໂວຫເຣຍ຺ຍຸນ຺ຕິ – ເຍນ ນໍ ວຊ຺ຊຸໍ ຕໍ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ.

ສພ຺ເພສຸ ຘມ຺ເມສຸ ສມູຫເຕສູຕິ ສພ຺ເພສຸ ຘມ຺ເມສຸ ສພ຺ເພສຸ ຂນ຺ເຘສຸ ສພ຺ເພສຸ ອາຍຕເນສຸ ສພ຺ພາສຸ ຘາຕູສຸ ສພ຺ພາສຸ ຄຕີສຸ ສພ຺ພາສຸ ອຸປປຕ຺ຕີສຸ ສພ຺ພາສຸ ປຏິສນ຺ຘີສຸ ສພ຺ເພສຸ ຠເວສຸ ສພ຺ເພສຸ ສໍສາເຣສຸ ສພ຺ເພສຸ ວຏ຺ເຏສຸ ອູຫເຕສຸ ສມູຫເຕສຸ ອຸທ຺ຘເຕສຸ ສມຸທ຺ຘເຕສຸ ອຸປ຺ປາຏິເຕສຸ ສມຸປ຺ປາຏິເຕສຸ ປຫີເນສຸ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ເນສຸ ວູປສນ຺ເຕສຸ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ເຘສຸ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິເກສຸ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ເຒສູຕິ – ສພ຺ເພສຸ ຘມ຺ເມສຸ ສມູຫເຕສຸ.

ສມູຫຕາ ວາທປຖາປິ ສພ຺ເພຕິ ວາທປຖາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສາ ຈ ຂນ຺ຘາ ຈ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ຈ. ຕສ຺ສ ວາທາ ຈ ວາທປຖາ ຈ ອຘິວຈນານິ ຈ ອຘິວຈນປຖາ ຈ ນິຣຸຕ຺ຕິ ຈ ນິຣຸຕ຺ຕິປຖາ ຈ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຈ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິປຖາ ຈ ອູຫຕາ ສມູຫຕາ ອຸທ຺ຘຕາ ສມຸທ຺ຘຕາ ອຸປ຺ປາຏິຕາ ສມຸປ຺ປາຏິຕາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ສມູຫຕາ ວາທປຖາປິ ສພ຺ເພ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອຕ຺ຖງ຺ຄຕສ຺ສ ນ ປມາຓມຕ຺ຖິ, [ອຸປສີວາຕິ ຠຄວາ]

ເຍນ ນໍ ວຊ຺ຊຸໍ ຕໍ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ;

ສພ຺ເພສຸ ຘມ຺ເມສຸ ສມູຫເຕສຸ, ສມູຫຕາ ວາທປຖາປິ ສພ຺ເພ’’ຕິ.

ສຫ ຄາຖາປຣິໂຍສານາ ເຍ ເຕ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓນ ສທ຺ຘິໍ…ເປ… ປຎ຺ຊລິໂກ ນມສ຺ສມາໂນ ນິສິນ຺ໂນ ໂຫຕິ – ສຕ຺ຖາ ເມ, ຠນ຺ເຕ ຠຄວາ, ສາວໂກຫມສ຺ມີຕິ.

ອຸປສີວມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ ຉຏ຺ໂຐ.

໗. ນນ຺ທມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ

໔໖.

ສນ຺ຕິ ໂລເກ ມຸນໂຍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ນນ຺ໂທ]

ຊນາ ວທນ຺ຕິ ຕຍິທໍ ກຖໍສຸ;

ຎາຓູປປນ຺ນໍ ມຸນິ ໂນ ວທນ຺ຕິ, ອຸທາຫຸ ເວ ຊີວິເຕນູປປນ຺ນໍ [ຊີວິເກນູປປນ຺ນໍ (ສ຺ຍາ.)] .

ສນ຺ຕິ ໂລເກ ມຸນໂຍຕິ. ສນ຺ຕີຕິ ສນ຺ຕິ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ອຕ຺ຖິ ອຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກ. ມຸນໂຍຕິ ມຸນິນາມກາ ອາຊີວກາ ນິຄຓ຺ຐາ ຊຏິລາ ຕາປສາ. (ເທວາ ໂລເກ ມຸນໂຍຕິ ສຎ຺ຊານນ຺ຕິ, ນ ຈ ເຕ ມຸນໂຍ) [( ) ເອຕ຺ຖນ຺ຕເຣ ປາໂຐ ນຕ຺ຖິ ສ຺ຍາ. ໂປຕ຺ຖເກ] ຕິ. ສນ຺ຕິ ໂລເກ ມຸນໂຍ. ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ນນ຺ໂທຕິ. ອິຈ຺ຈາຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ…. ອາຍສ຺ມາຕິ ປິຍວຈນໍ…ເປ…. ນນ຺ໂທຕິ ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ນາມໍ…ເປ… ອຠິລາໂປຕິ – ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ນນ຺ໂທ.

ຊນາ ວທນ຺ຕິ ຕຍິທໍ ກຖໍສູຕິ. ຊນາຕິ ຂຕ຺ຕິຍາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ ເວສ຺ສາ ຈ ສຸທ຺ທາ ຈ ຄຫຏ຺ຐາ ຈ ປພ຺ພຊິຕາ ຈ ເທວາ ຈ ມນຸສ຺ສາ ຈ. ວທນ຺ຕີຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ. ຕຍິທໍ ກຖໍສູຕິ ສໍສຍປຸຈ຺ຉາ ວິມຕິປຸຈ຺ຉາ ທ຺ເວຬ຺ຫກປຸຈ຺ຉາ ອເນກໍສປຸຈ຺ຉາ ‘‘ເອວໍ ນຸ ໂຂ, ນ ນຸ ໂຂ, ກິໍ ນຸ ໂຂ, ກຖໍ ນຸ ໂຂ’’ຕິ – ຊນາ ວທນ຺ຕິ ຕຍິທໍ ກຖໍສຸ.

ຎາຓູປປນ຺ນໍ ມຸນິ ໂນ ວທນ຺ຕີຕິ. ອຏ຺ຐ ສມາປຕ຺ຕິຎາເຓນ ວາ ປຎ຺ຈາຠິຎ຺ຎາຎາເຓນ ວາ ອຸເປຕໍ ສມຸເປຕໍ ອຸປາຄຕໍ ສມຸປາຄຕໍ ອຸປປນ຺ນໍ ສມຸປປນ຺ນໍ ສມນ຺ນາຄຕໍ ມຸນິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ຎາຓູປປນ຺ນໍ ມຸນິ ໂນ ວທນ຺ຕິ.

ອຸທາຫຸ ເວ ຊີວິເຕນູປປນ຺ນນ຺ຕິ ອຸທາຫຸ ອເນກວິວິຘອຕິປຣມທຸກ຺ກຣກາຣິກລູຂຊີວິຕານຸໂຍເຄນ ອຸເປຕໍ ສມຸເປຕໍ ອຸປາຄຕໍ ສມຸປາຄຕໍ ອຸປປນ຺ນໍ ສມຸປປນ຺ນໍ ສມນ຺ນາຄຕໍ ມຸນິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ອຸທາຫຸ ເວ ຊີວິເຕນູປປນ຺ນໍ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ສນ຺ຕິ ໂລເກ ມຸນໂຍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ນນ຺ໂທ]

ຊນາ ວທນ຺ຕິ ຕຍິທໍ ກຖໍສຸ;

ຎາຓູປປນ຺ນໍ ມຸນິ ໂນ ວທນ຺ຕິ, ອຸທາຫຸ ເວ ຊີວິເຕນູປປນ຺ນ’’ນ຺ຕິ.

໔໗.

ນ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ສຸຕິຍາ ນ ຎາເຓນ,

ມຸນີຘ ນນ຺ທ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ;

ວິເສນິກຕ຺ວາ [ວິເສນິໍກຕ຺ວາ (ກ.) ມຫານິ. ໖໘] ອນີຆາ ນິຣາສາ, ຈຣນ຺ຕິ ເຍ ເຕ ມຸນໂຍຕິ ພ຺ຣູມິ.

ນ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ສຸຕິຍາ ນ ຎາເຓນາຕິ. ນ ທິຏ຺ຐິຍາຕິ ນ ທິຏ຺ຐສຸທ຺ຘິຍາ. ນ ສຸຕິຍາຕິ ນ ສຸຕສຸທ຺ຘິຍາ. ນ ຎາເຓນາຕິ ນປິ ອຏ຺ຐສມາປຕ຺ຕິຎາເຓນ ນປິ ປຎ຺ຈາຠິຎ຺ຎາຎາເຓນ ນປິ ມິຈ຺ຉາຎາເຓນາຕິ – ນ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ສຸຕິຍາ ນ ຎາເຓນ.

ມຸນີຘ ນນ຺ທ ກຸສລາ ວທນ຺ຕີຕິ. ກຸສລາຕິ ເຍ ເຕ ຂນ຺ຘກຸສລາ ຘາຕຸກຸສລາ ອາຍຕນກຸສລາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທກຸສລາ ສຕິປຏ຺ຐານກຸສລາ ສມ຺ມປ຺ປຘານກຸສລາ ອິທ຺ຘິປາທກຸສລາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍກຸສລາ ພລກຸສລາ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄກຸສລາ ມຄ຺ຄກຸສລາ ຜລກຸສລາ ນິພ຺ພານກຸສລາ ທິຏ຺ຐສຸທ຺ຘິຍາ ວາ ສຸຕສຸທ຺ຘິຍາ ວາ ອຏ຺ຐສມາປຕ຺ຕິຎາເຓນ ວາ ປຎ຺ຈາຠິຎ຺ຎາຎາເຓນ ວາ ມິຈ຺ຉາຎາເຓນ ວາ ທິຏ຺ເຐນ ວາ ສຸເຕນ ວາ ອຸເປຕໍ ສມຸເປຕໍ ອຸປາຄຕໍ ສມຸປາຄຕໍ ອຸປປນ຺ນໍ ສມຸປປນ຺ນໍ ສມນ຺ນາຄຕໍ ມຸນິໍ ນ ວທນ຺ຕິ ນ ກເຖນ຺ຕິ ນ ຠຓນ຺ຕິ ນ ທີປຍນ຺ຕິ ນ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ມຸນີຘ ນນ຺ທ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ.

ວິເສນິກຕ຺ວາ ອນີຆາ ນິຣາສາ, ຈຣນ຺ຕິ ເຍ ເຕ ມຸນໂຍຕິ ພ຺ຣູມີຕິ ເສນາ ວຸຈ຺ຈຕິ ມາຣເສນາ, ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມາຣເສນາ, ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມາຣເສນາ, ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມາຣເສນາ, ຣາໂຄ ມາຣເສນາ, ໂທໂສ ມາຣເສນາ, ໂມໂຫ ມາຣເສນາ, ໂກໂຘ…ເປ… ອຸປນາໂຫ… ມກ຺ໂຂ… ປຬາໂສ… ອິສ຺ສາ… ມຈ຺ຉຣິຍໍ… ມາຍາ… ສາເຐຍ຺ຍໍ… ຖມ຺ໂຠ… ສາຣມ຺ໂຠ… ມາໂນ… ອຕິມາໂນ… ມໂທ… ປມາໂທ… ສພ຺ເພ ກິເລສາ ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິຕາ ສພ຺ເພ ທຣຖາ ສພ຺ເພ ປຣິຬາຫາ ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາປາ ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ມາຣເສນາ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ກາມາ ເຕ ປຐມາ ເສນາ, ທຸຕິຍາ ອຣຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ;

ຕຕິຍາ ຂຸປ຺ປິປາສາ ເຕ, ຈຕຸຕ຺ຖີ ຕຓ຺ຫາ ປວຸຈ຺ຈຕິ.

‘‘ປຎ຺ຈມໍ ຖິນມິທ຺ຘໍ ເຕ, ຉຏ຺ຐາ ຠີຣູ ປວຸຈ຺ຈຕິ;

ສຕ຺ຕມີ ວິຈິກິຈ຺ຉາ ເຕ, ມກ຺ໂຂ ຖມ຺ໂຠ ເຕ ອຏ຺ຐໂມ;

ລາໂຠ ສິໂລໂກ ສກ຺ກາໂຣ, ມິຈ຺ຉາລທ຺ໂຘ ຈ ໂຍ ຍໂສ.

‘‘ໂຍ ຈຕ຺ຕານໍ ສມຸກ຺ກໍເສ, ປເຣ ຈ ອວຊານາຕິ;

ເອສາ ນມຸຈິ ເຕ ເສນາ [ເອສາ ເຕ ນມຸຈິ ເສນາ (ສ຺ຍາ. ກ.) ສຸ. ນິ. ໔໔໑], ກຓ຺ຫສ຺ສາຠິປ຺ປຫາຣິນີ;

ນ ນໍ ອສູໂຣ ຊິນາຕິ, ເຊຕ຺ວາ ຈ ລຠເຕ ສຸຂ’’ນ຺ຕິ.

ຍໂຕ ຈຕູຫິ ອຣິຍມຄ຺ເຄຫິ ສພ຺ພາ ຈ ມາຣເສນາ ສພ຺ເພ ຈ ປຏິເສນິກຣາ [ວິເສນິໍກຕ຺ວາ (ກ.) ມຫານິ. ໖໘] ກິເລສາ ຊິຕາ ຈ ປຣາຊິຕາ ຈ ຠຄ຺ຄາ ວິປ຺ປລຸຄ຺ຄາ [ວິປ຺ປລຸຄ຺ຄຕາ (ສ຺ຍາ.) ປສ຺ສ ມຫານິ. ໒໘] ປຣມ຺ມຸຂາ, ເຕນ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວິເສນິກຕ຺ວາ. ອນີຆາຕິ ຣາໂຄ ນີໂຆ, ໂທໂສ ນີໂຆ, ໂມໂຫ ນີໂຆ, ໂກໂຘ ນີໂຆ, ອຸປນາໂຫ ນີໂຆ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ນີຆາ. ເຍສໍ ເອເຕ ນີຆາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ ເຕ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ອນີຆາ. ນິຣາສາຕິ ອາສາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອວິຊ຺ຊາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ເຍສໍ ເອສາ ອາສາ ຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ, ເຕ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ນິຣາສາ ອຣຫນ຺ໂຕ ຂີຓາສວາ. ວິເສນິກຕ຺ວາ ອນີຆາ ນິຣາສາ, ຈຣນ຺ຕິ ເຍ ເຕ ມຸນໂຍຕິ ພ຺ຣູມີຕິ ເຍ ເຕ ວິເສນິກຕ຺ວາວ ອນີຆາ ຈ ນິຣາສາ ຈ ຈຣນ຺ຕິ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິຣິຍນ຺ຕິ ວຕ຺ເຕນ຺ຕິ ປາເລນ຺ຕິ ຍເປນ຺ຕິ ຍາເປນ຺ຕິ, ເຕ ໂລເກ ມຸນໂຍຕິ ພ຺ຣູມິ ອາຈິກ຺ຂາມິ ເທເສມິ ປຎ຺ຎເປມິ ປຏ຺ຐເປມິ ວິວຣາມິ ວິຠຊາມິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣມິ ປກາເສມີຕິ – ວິເສນິກຕ຺ວາ ອນີຆາ ນິຣາສາ, ຈຣນ຺ຕິ ເຍ ເຕ ມຸນໂຍຕິ ພ຺ຣູມິ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນ ທິຏ຺ຐິຍາ ນ ສຸຕິຍາ ນ ຎາເຓນ, ມຸນີຘ ນນ຺ທ ກຸສລາ ວທນ຺ຕິ;

ວິເສນິກຕ຺ວາ ອນີຆາ ນິຣາສາ, ຈຣນ຺ຕິ ເຍ ເຕ ມຸນໂຍຕິ ພ຺ຣູມີ’’ຕິ.

໔໘.

ເຍ ເກຈິເມ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາເສ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ນນ຺ໂທ]

ທິຏ຺ຐສ຺ສຸເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ;

ສີລພ຺ພເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ, ອເນກຣູເປນ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ.

ກຈ຺ຈິສ຺ສຸ ເຕ ຠຄວາ ຕຕ຺ຖ ຍຕາ ຈຣນ຺ຕາ, ອຕາຣຸ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ມາຣິສ;

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ.

ເຍ ເກຈິເມ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາເສຕິ. ເຍ ເກຈີຕິ ສພ຺ເພນ ສພ຺ພໍ ສພ຺ພຖາ ສພ຺ພໍ ອເສສໍ ນິສ຺ເສສໍ ປຣິຍາທິຍນວຈນເມຕໍ – ເຍ ເກຈີຕິ. ສມຓາຕິ ເຍ ເກຈິ ອິໂຕ ພຫິທ຺ຘາ ປພ຺ພຊ຺ຊູປຄຕາ ປຣິພ຺ພາຊກສມາປນ຺ນາ. ພ຺ຣາຫ຺ມຓາຕິ ເຍ ເກຈິ ໂຠວາທິກາຕິ – ເຍ ເກຈິເມ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາເສ. ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ນນ຺ໂທຕິ. ອິຈ຺ຈາຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ…. ອາຍສ຺ມາຕິ ປິຍວຈນໍ…ເປ…. ນນ຺ໂທຕິ. ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ນາມໍ…ເປ… ອຠິລາໂປຕິ – ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ນນ຺ໂທ.

ທິຏ຺ຐສ຺ສຸເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ ທິຏ຺ເຐນປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ; ສຸເຕນປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ; ທິຏ຺ຐສ຺ສຸເຕນປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ທິຏ຺ຐສ຺ສຸເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ.

ສີລພ຺ພເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ ສີເລນປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ; ວເຕນປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ; ສີລພ຺ພເຕນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ສີລພ຺ພເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ.

ອເນກຣູເປນ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ ອເນກວິຘໂກຕູຫລມງ຺ຄເລນ [ອເນກວິຘວຕ຺ຕ ກຸຕູຫລມງ຺ຄເລນ (ສ຺ຍາ.)] ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ອເນກຣູເປນ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ.

ກຈ຺ຈິສຸ ເຕ ຠຄວາ ຕຕ຺ຖ ຍຕາ ຈຣນ຺ຕາຕິ. ກຈ຺ຈິສ຺ສູຕິ ສໍສຍປຸຈ຺ຉາ ວິມຕິປຸຈ຺ຉາ ທ຺ເວຬ຺ຫກປຸຈ຺ຉາ ອເນກໍສປຸຈ຺ຉາ, ‘‘ເອວໍ ນຸ ໂຂ, ນ ນຸ ໂຂ, ກິໍ ນຸ ໂຂ, ກຖໍ ນຸ ໂຂ’’ຕິ – ກຈ຺ຈິສ຺ສຸ. ເຕຕິ ທິຏ຺ຐິຄຕິກາ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ກຈ຺ຈິສ຺ສຸ ເຕ ຠຄວາ. ຕຕ຺ຖ ຍຕາ ຈຣນ຺ຕາຕິ. ຕຕ຺ຖາຕິ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສກາຍ ຂນ຺ຕິຍາ ສກາຍ ຣຸຈິຍາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາ. ຍຕາຕິ ຍຕ຺ຕາ ປຏິຍຕ຺ຕາ [ຍຕາ ປຏິຍຕາ (ສ຺ຍາ.)] ຄຸຕ຺ຕາ ໂຄປິຕາ ຣກ຺ຂິຕາ ສໍວຸຕາ. ຈຣນ຺ຕາຕິ ຈຣນ຺ຕາ ວິຫຣນ຺ຕາ ອິຣິຍນ຺ຕາ ວຕ຺ເຕນ຺ຕາ ປາເລນ຺ຕາ ຍເປນ຺ຕາ ຍາເປນ຺ຕາຕິ – ກຈ຺ຈິສ຺ສຸ ເຕ ຠຄວາ ຕຕ຺ຖ ຍຕາ ຈຣນ຺ຕາ.

ອຕາຣຸ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ມາຣິສາຕິ ຊາຕິຊຣາມຣຓໍ ອຕຣິໍສຸ ອຸຕ຺ຕຣິໍສຸ ປຕຣິໍສຸ ສມຕິກ຺ກມິໍສຸ ວີຕິວຕ຺ຕິໍສຸ. ມາຣິສາຕິ ປິຍວຈນໍ ຄຣຸວຈນໍ ສຄາຣວສປ຺ປຕິສ຺ສາຘິວຈນເມຕໍ – ມາຣິສາຕິ – ອຕາຣຸ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ມາຣິສ.

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕນ຺ຕິ. ປຸຈ຺ຉາມິ ຕນ຺ຕິ ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຍາຈາມິ ຕໍ ອຊ຺ເຌສາມິ ຕໍ, ກຖຍສ຺ສຸ ເມຕິ ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ. ຠຄວາຕິ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ. ພ຺ຣູຫິ ເມຕນ຺ຕິ ພ຺ຣູຫິ ອາຈິກ຺ຂາຫິ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣາຫິ ວິຠຊາຫິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫີຕິ – ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ເຍ ເກຈິເມ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາເສ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ນນ຺ໂທ]

ທິຏ຺ຐສ຺ສຸເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ;

ສີລພ຺ພເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ, ອເນກຣູເປນ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ.

‘‘ກຈ຺ຈິສ຺ສຸ ເຕ ຠຄວາ ຕຕ຺ຖ ຍຕາ ຈຣນ຺ຕາ,

ອຕາຣຸ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ມາຣິສ;

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕ’’ນ຺ຕິ.

໔໙.

ເຍ ເກຈິເມ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາເສ, [ນນ຺ທາຕິ ຠຄວາ]

ທິຏ຺ຐສ຺ສຸເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ;

ສີລພ຺ພເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ, ອເນກຣູເປນ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ;

ກິຎ຺ຈາປິ ເຕ ຕຕ຺ຖ ຍຕາ ຈຣນ຺ຕິ, ນາຕຣິໍສຸ ຊາຕິຊຣນ຺ຕິ ພ຺ຣູມິ.

ເຍ ເກຈິເມ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາເສຕິ. ເຍ ເກຈີຕິ ສພ຺ເພນ ສພ຺ພໍ ສພ຺ພຖາ ສພ຺ພໍ ອເສສໍ ນິສ຺ເສສໍ ປຣິຍາທິຍນວຈນເມຕໍ – ເຍ ເກຈີຕິ. ສມຓາຕິ ເຍ ເກຈິ ອິໂຕ ພຫິທ຺ຘາ ປພ຺ພຊ຺ຊູປຄຕາ ປຣິພ຺ພາຊກສມາປນ຺ນາ. ພ຺ຣາຫ຺ມຓາຕິ ເຍ ເກຈິ ໂຠວາທິກາຕິ – ເຍ ເກຈິເມ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາເສ. ນນ຺ທາຕິ ຠຄວາຕິ. ນນ຺ທາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ນນ຺ທາຕິ ຠຄວາ.

ທິຏ຺ຐສ຺ສຸເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ ທິຏ຺ເຐນປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ; ສຸເຕນປິ ສຸທ຺ຘິໍ…ເປ… ທິຏ຺ຐສ຺ສຸເຕນປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ທິຏ຺ຐສ຺ສຸເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ.

ສີລພ຺ພເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ ສີເລນປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ; ວເຕນປິ ສຸທ຺ຘິໍ…ເປ… ໂວຫຣນ຺ຕິ; ສີລພ຺ພເຕນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ສີລພ຺ພເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ.

ອເນກຣູເປນ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ ອເນກວິຘໂກຕູຫລມງ຺ຄເລນ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ອເນກຣູເປນ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ.

ກິຎ຺ຈາປິ ເຕ ຕຕ຺ຖ ຍຕາ ຈຣນ຺ຕີຕິ. ກິຎ຺ຈາປີຕິ ປທສນ຺ຘິ ປທສໍສຄ຺ໂຄ ປທປາຣິປູຣີ ອກ຺ຂຣສມວາໂຍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສິລິຏ຺ຐຕາ ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ – ກິຎ຺ຈາປີຕິ. ເຕຕິ ທິຏ຺ຐິຄຕິກາ. ຕຕ຺ຖາຕິ ສກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ສກາຍ ຂນ຺ຕິຍາ ສກາຍ ຣຸຈິຍາ ສກາຍ ລທ຺ຘິຍາ. ຍຕາຕິ ຍຕ຺ຕາ ປຏິຍຕ຺ຕາ ຄຸຕ຺ຕາ ໂຄປິຕາ ຣກ຺ຂິຕາ ສໍວຸຕາ. ຈຣນ຺ຕີຕິ ຈຣນ຺ຕິ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິຣິຍນ຺ຕິ ວຕ຺ເຕນ຺ຕິ ປາເລນ຺ຕິ ຍເປນ຺ຕິ ຍາເປນ຺ຕີຕິ – ກິຎ຺ຈາປິ ເຕ ຕຕ຺ຖ ຍຕາ ຈຣນ຺ຕິ.

ນາຕຣິໍສຸ ຊາຕິຊຣນ຺ຕິ ພ຺ຣູມີຕິ ຊາຕິຊຣາມຣຓໍ ນ ຕຣິໍສຸ ນ ອຸຕ຺ຕຣິໍສຸ ນ ປຕຣິໍສຸ ນ ສມຕິກ຺ກມິໍສຸ ນ ວີຕິວຕ຺ຕິໍສຸ, ຊາຕິຊຣາມຣຓາ ອນິກ຺ຂນ຺ຕາ ອນິສ຺ສຏາ ອນຕິກ຺ກນ຺ຕາ ອສມຕິກ຺ກນ຺ຕາ ອວີຕິວຕ຺ຕາ, ອນ຺ໂຕຊາຕິຊຣາມຣເຓ ປຣິວຕ຺ເຕນ຺ຕິ, ອນ຺ໂຕສໍສາຣປເຖ ປຣິວຕ຺ເຕນ຺ຕິ, ຊາຕິຍາ ອນຸຄຕາ, ຊຣາຍ ອນຸສຏາ, ພ຺ຍາຘິນາ ອຠິຠູຕາ, ມຣເຓນ ອພ຺ຠາຫຕາ ອຕາຓາ ອເລຓາ ອສຣຓາ ອສຣຓີຠູຕາຕິ ພ຺ຣູມິ ອາຈິກ຺ຂາມິ ເທເສມິ ປຎ຺ຎເປມິ ປຏ຺ຐເປມິ ວິວຣາມິ ວິຠຊາມິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣມິ ປກາເສມີຕິ – ນາຕຣິໍສຸ ຊາຕິຊຣນ຺ຕິ ພ຺ຣູມິ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເຍ ເກຈິເມ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາເສ, [ນນ຺ທາຕິ ຠຄວາ]

ທິຏ຺ຐສ຺ສຸເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ;

ສີລພ຺ພເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ, ອເນກຣູເປນ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ;

ກິຎ຺ຈາປິ ເຕ ຕຕ຺ຖ ຍຕາ ຈຣນ຺ຕິ, ນາຕຣິໍສຸ ຊາຕິຊຣນ຺ຕິ ພ຺ຣູມີ’’ຕິ.

໕໐.

ເຍ ເກຈິເມ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາເສ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ນນ຺ໂທ]

ທິຏ຺ຐສ຺ສຸເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ;

ສີລພ຺ພເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ, ອເນກຣູເປນ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ.

ເຕ ເຈ ມຸນີ ພ຺ຣູສິ ອໂນຆຕິຓ຺ເຓ, ອຖ ໂກ ຈຣຫິ ເທວມນຸສ຺ສໂລເກ;

ອຕາຣິ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ມາຣິສ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ.

ເຍ ເກຈິເມ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາເສຕິ. ເຍ ເກຈີຕິ ສພ຺ເພນ ສພ຺ພໍ ສພ຺ພຖາ ສພ຺ພໍ ອເສສໍ ນິສ຺ເສສໍ ປຣິຍາທິຍນວຈນເມຕໍ – ເຍ ເກຈີຕິ. ສມຓາຕິ ເຍ ເກຈິ ອິໂຕ ພຫິທ຺ຘາ ປພ຺ພຊ຺ຊູປຄຕາ ປຣິພ຺ພາຊກສມາປນ຺ນາ. ພ຺ຣາຫ຺ມຓາຕິ ເຍ ເກຈິ ໂຠວາທິກາຕິ – ເຍ ເກຈິເມ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາເສ. ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ນນ຺ໂທຕິ. ອິຈ຺ຈາຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ… ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ນນ຺ໂທ.

ທິຏ຺ຐສ຺ສຸເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ ທິຏ຺ເຐນປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ; ສຸເຕນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ…ເປ… ທິຏ຺ຐສ຺ສຸເຕນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ທິຏ຺ຐສ຺ສຸເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ.

ສີລພ຺ພເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ ສີເລນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ; ວເຕນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ…ເປ… ໂວຫຣນ຺ຕິ; ສີລພ຺ພເຕນາປິ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ສີລພ຺ພເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ.

ອເນກຣູເປນ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ ອເນກວິຘໂກຕູຫລມງ຺ຄເລນ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ຠຓນ຺ຕິ ທີປຍນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕີຕິ – ອເນກຣູເປນ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ.

ເຕ ເຈ ມຸນີ ພ຺ຣູສິ ອໂນຆຕິຓ຺ເຓຕິ. ເຕ ເຈຕິ ທິຏ຺ຐິຄຕິເກ. ມຸນີຕິ ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ພ຺ຣູສິ ອໂນຆຕິຓ຺ເຓຕິ ກາໂມຆໍ ຠໂວຆໍ ທິຏ຺ໂຐຆໍ ອວິຊ຺ໂຊຆໍ ອຕິຓ຺ເຓ ອນຕິກ຺ກນ຺ເຕ ອສມຕິກ຺ກນ຺ເຕ ອວີຕິວຕ຺ເຕ ອນ຺ໂຕຊາຕິຊຣາມຣເຓ ປຣິວຕ຺ເຕນ຺ເຕ ອນ຺ໂຕສໍສາຣປເຖ ປຣິວຕ຺ເຕນ຺ເຕ ຊາຕິຍາ ອນຸຄເຕ ຊຣາຍ ອນຸສເຏ ພ຺ຍາຘິນາ ອຠິຠູເຕ ມຣເຓນ ອພ຺ຠາຫເຕ ອຕາເຓ ອເລເຓ ອສຣເຓ ອສຣຓີຠູເຕ. ພ຺ຣູສີຕິ ພ຺ຣູສິ ອາຈິກ຺ຂສິ ເທເສສິ ປຎ຺ຎເປສິ ປຏ຺ຐເປສິ ວິວຣສິ ວິຠຊສິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣສິ ປກາເສສີຕິ – ເຕ ເຈ ມຸນີ ພ຺ຣູສິ ອໂນຆຕິຓ຺ເຓ.

ອຖ ໂກ ຈຣຫິ ເທວມນຸສ຺ສໂລເກ, ອຕາຣິ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ມາຣິສາຕິ ອຖ ໂກ ເອໂສ ສເທວເກ ໂລເກ ສມາຣເກ ສພ຺ຣຫ຺ມເກ ສສ຺ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓິຍາ ປຊາຍ ສເທວມນຸສ຺ສາຍ ຊາຕິຊຣາມຣຓໍ ອຕຣິ ອຸຕ຺ຕຣິ ປຕຣິ ສມຕິກ຺ກມິ ວີຕິວຕ຺ຕຍິ. ມາຣິສາຕິ ປິຍວຈນໍ ຄຣຸວຈນໍ ສຄາຣວສປ຺ປຕິສ຺ສາຘິວຈນເມຕໍ ມາຣິສາຕິ – ອຖ ໂກ ຈຣຫິ ເທວມນຸສ຺ສໂລເກ, ອຕາຣິ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ມາຣິສ.

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕນ຺ຕິ. ປຸຈ຺ຉາມິ ຕນ຺ຕິ ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຍາຈາມິ ຕໍ ອຊ຺ເຌສາມິ ຕໍ ປສາເທມິ ຕໍ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ. ພ຺ຣູຫິ ເມຕນ຺ຕິ ພ຺ຣູຫິ ອາຈິກ຺ຂາຫິ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣາຫິ ວິຠຊາຫິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫີຕິ – ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ເຍ ເກຈິເມ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາເສ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ນນ຺ໂທ]

ທິຏ຺ຐສ຺ສຸເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ;

ສີລພ຺ພເຕນາປິ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ, ອເນກຣູເປນ ວທນ຺ຕິ ສຸທ຺ຘິໍ.

ເຕ ເຈ ມຸນີ ພ຺ຣູສິ ອໂນຆຕິຓ຺ເຓ, ອຖ ໂກ ຈຣຫິ ເທວມນຸສ຺ສໂລເກ;

ອຕາຣິ ຊາຕິຎ຺ຈ ຊຣຎ຺ຈ ມາຣິສ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕ’’ນ຺ຕິ.

໕໑.

ນາຫໍ ສພ຺ເພ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາເສ, [ນນ຺ທາຕິ ຠຄວາ]

ຊາຕິຊຣາຍ ນິວຸຕາຕິ ພ຺ຣູມິ;

ເຍ ສີຘ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ, ສີລພ຺ພຕໍ ວາປິ ປຫາຍ ສພ຺ພໍ.

ອເນກຣູປມ຺ປິ ປຫາຍ ສພ຺ພໍ, ຕຓ຺ຫໍ ປຣິຎ຺ຎາຍ ອນາສວາເສ [ອນາສວາ ເຍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ;

ເຕ ເວ ນຣາ ໂອຆຕິຓ຺ຓາຕິ ພ຺ຣູມິ.

ນາຫໍ ສພ຺ເພ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາເສ, ນນ຺ທາຕິ ຠຄວາ ຊາຕິຊຣາຍ ນິວຸຕາຕິ ພ຺ຣູມີຕິ ນາຫໍ, ນນ຺ທ, ສພ຺ເພ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຊາຕິຊຣາຍ ອາວຸຕາ ນິວຸຕາ ໂອວຸຕາ ປິຫິຕາ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນາ ປຏິກຸຊ຺ຊິຕາຕິ ວທາມິ. ອຕ຺ຖິ ເຕ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ເຍສໍ ຊາຕິ ຈ ຊຣາມຣຓຎ຺ຈ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາຕິ ພ຺ຣູມິ ອາຈິກ຺ຂາມິ ເທເສມິ ປຎ຺ຎເປມິ ປຏ຺ຐເປມິ ວິວຣາມິ ວິຠຊາມິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣມິ ປກາເສມີຕິ – ນາຫໍ ສພ຺ເພ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາເສ ນນ຺ທາຕິ ຠຄວາ ຊາຕິຊຣາຍ ນິວຸຕາຕິ ພ຺ຣູມິ.

ເຍ ສີຘ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ, ສີລພ຺ພຕໍ ວາປິ ປຫາຍ ສພ຺ພນ຺ຕິ ເຍ ສພ຺ພາ ທິຏ຺ຐສຸທ຺ຘິໂຍ ປຫາຍ ຊຫິຕ຺ວາ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕີກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາ. ເຍ ສພ຺ພາ ສຸຕສຸທ຺ຘິໂຍ ປຫາຍ…ເປ… ເຍ ສພ຺ພາ ມຸຕສຸທ຺ຘິໂຍ ປຫາຍ, ເຍ ສພ຺ພາ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕສຸທ຺ຘິໂຍ ປຫາຍ ເຍ ສພ຺ພາ ສີລສຸທ຺ຘິໂຍ ປຫາຍ, ເຍ ສພ຺ພາ ວຕສຸທ຺ຘິໂຍ ປຫາຍ, ເຍ ສພ຺ພາ ສີລພ຺ພຕສຸທ຺ຘິໂຍ ປຫາຍ ຊຫິຕ຺ວາ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕີກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາຕິ – ເຍ ສີຘ ທິຏ຺ຐໍວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ, ສີລພ຺ພຕໍ ວາປິ ປຫາຍ ສພ຺ພໍ.

ອເນກຣູປມ຺ປິ ປຫາຍ ສພ຺ພນ຺ຕິ ອເນກວິຘໂກຕູຫລມງ຺ຄເລນ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ປຫາຍ ຊຫິຕ຺ວາ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕີກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາຕິ – ອເນກຣູປມ຺ປິ ປຫາຍ ສພ຺ພໍ.

ຕຓ຺ຫໍ ປຣິຎ຺ຎາຍ ອນາສວາ ເສ, ເຕ ເວ ນຣາ ໂອຆຕິຓ຺ຓາຕິ ພ຺ຣູມີຕິ. ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ ຄນ຺ຘຕຓ຺ຫາ ຣສຕຓ຺ຫາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕຓ຺ຫາ ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ຕຓ຺ຫໍ ປຣິຎ຺ຎາຍາຕິ ຕຓ຺ຫໍ ຕີຫິ ປຣິຎ຺ຎາຫິ ປຣິຊານິຕ຺ວາ – ຎາຕປຣິຎ຺ຎາຍ, ຕີຣຓປຣິຎ຺ຎາຍ, ປຫານປຣິຎ຺ຎາຍ. ກຕມາ ຎາຕປຣິຎ຺ຎາ? ຕຓ຺ຫໍ ຊານາຕິ [ປຊານາຕິ (ສ຺ຍາ.) ປຣິຊານາຕິ (ກ.) ມຫານິ. ໑໓] ‘‘ອຍໍ ຣູປຕຓ຺ຫາ, ອຍໍ ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ, ອຍໍ ຄນ຺ຘຕຓ຺ຫາ, ອຍໍ ຣສຕຓ຺ຫາ, ອຍໍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕຓ຺ຫາ, ອຍໍ ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ’’ຕິ ຊານາຕິ ປສ຺ສຕິ – ອຍໍ ຎາຕປຣິຎ຺ຎາ.

ກຕມາ ຕີຣຓປຣິຎ຺ຎາ? ເອວໍ ຎາຕໍ ກຕ຺ວາ ຕຓ຺ຫໍ ຕີເຣຕິ ອນິຈ຺ຈໂຕ ທຸກ຺ຂໂຕ ໂຣຄໂຕ ຄຓ຺ຑໂຕ…ເປ… ນິສ຺ສຣຓໂຕ ຕີເຣຕິ – ອຍໍ ຕີຣຓປຣິຎ຺ຎາ.

ກຕມາ ປຫານປຣິຎ຺ຎາ? ເອວໍ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ຕຓ຺ຫໍ ປຊຫຕິ ວິໂນເທຕິ ພ຺ຍນ຺ຕີກໂຣຕິ ອນຠາວໍ ຄເມຕິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕຓ຺ຫາຍ ຉນ຺ທຣາໂຄ ຕໍ ປຊຫຖ. ເອວໍ ສາ ຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ ຠວິສ຺ສຕິ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ’’. ອຍໍ ປຫານປຣິຎ຺ຎາ. ຕຓ຺ຫໍ ປຣິຎ຺ຎາຍາຕິ ຕຓ຺ຫໍ ອິມາຫິ ຕີຫິ ປຣິຎ຺ຎາຫິ ປຣິຊານິຕ຺ວາ. ອນາສວາຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອາສວາ – ກາມາສໂວ, ຠວາສໂວ, ທິຏ຺ຐາສໂວ, ອວິຊ຺ຊາສໂວ. ເຍສໍ ອິເມ ອາສວາ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ, ເຕ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ອນາສວາ ອຣຫນ຺ໂຕ ຂີຓາສວາ – ຕຓ຺ຫໍ ປຣິຎ຺ຎາຍ ອນາສວາ.

ເຕ ເວ ນຣາ ໂອຆຕິຓ຺ຓາຕິ ພ຺ຣູມີຕິ ເຍ ຕຓ຺ຫໍ ປຣິຎ຺ຎາຍ ອນາສວາ, ເຕ ກາໂມຆໍ ຕິຓ຺ຓາ ຠໂວຆໍ ຕິຓ຺ຓາ ທິຏ຺ໂຐຆໍ ຕິຓ຺ຓາ ອວິຊ຺ໂຊຆໍ ຕິຓ຺ຓາ ສພ຺ພສໍສາຣປຖໍ ຕິຓ຺ຓາ ອຸຕ຺ຕິຓ຺ຓາ ນິຕ຺ຕິຓ຺ຓາ ອຕິກ຺ກນ຺ຕາ ສມຕິກ຺ກນ຺ຕາ ວີຕິວຕ຺ຕາຕິ ພ຺ຣູມິ ອາຈິກ຺ຂາມິ ເທເສມິ ປຎ຺ຎເປມິ ປຏ຺ຐເປມິ ວິວຣາມິ ວິຠຊາມິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣມິ ປກາເສມີຕິ – ຕຓ຺ຫໍ ປຣິຎ຺ຎາຍ ອນາສວາເສ ເຕ ເວ ນຣາ ໂອຆຕິຓ຺ຓາຕິ ພ຺ຣູມິ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນາຫໍ ສພ຺ເພ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາເສ, [ນນ຺ທາຕິ ຠຄວາ]

ຊາຕິຊຣາຍ ນິວຸຕາຕິ ພ຺ຣູມິ;

ເຍ ສີຘ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ, ສີລພ຺ພຕໍ ວາປິ ປຫາຍ ສພ຺ພໍ.

ອເນກຣູປມ຺ປິ ປຫາຍ ສພ຺ພໍ, ຕຓ຺ຫໍ ປຣິຎ຺ຎາຍ ອນາສວາເສ;

ເຕ ເວ ນຣາ ໂອຆຕິຓ຺ຓາຕິ ພ຺ຣູມີ’’ຕິ.

໕໒.

ເອຕາຠິນນ຺ທາມິ ວໂຈ ມເຫສິໂນ, ສຸກິຕ຺ຕິຕໍ ໂຄຕມນູປຘີກໍ;

ເຍ ສີຘ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ, ສີລພ຺ພຕໍ ວາປິ ປຫາຍ ສພ຺ພໍ.

ອເນກຣູປມ຺ປິ ປຫາຍ ສພ຺ພໍ, ຕຓ຺ຫໍ ປຣິຎ຺ຎາຍ ອນາສວາເສ;

ອຫມ຺ປິ ເຕ ໂອຆຕິຓ຺ຓາຕິ ພ຺ຣູມິ.

ເອຕາຠິນນ຺ທາມິ ວໂຈ ມເຫສິໂນຕິ. ເອຕນ຺ຕິ ຕຸຍ຺ຫໍ ວຈນໍ ພ຺ຍປ຺ປຖໍ ເທສນໍ ອນຸສາສນໍ ອນຸສິຏ຺ຐໍ ນນ຺ທາມິ ອຠິນນ຺ທາມິ ໂມທາມິ ອນຸໂມທາມິ ອິຈ຺ຉາມິ ສາທິຍາມິ ປຕ຺ຖຍາມິ ປິຫຍາມິ ອຠິຊປ຺ປາມິ. ມເຫສິໂນຕິ ກິໍ ມເຫສິ ຠຄວາ? ມຫນ຺ຕໍ ສີລກ຺ຂນ຺ຘໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິ ມເຫສິ…ເປ… ກຫໍ ນຣາສໂຠຕິ ມເຫສີຕິ – ເອຕາຠິນນ຺ທາມິ ວໂຈ ມເຫສິໂນ.

ສຸກິຕ຺ຕິຕໍ ໂຄຕມນູປຘີກນ຺ຕິ. ສຸກິຕ຺ຕິຕນ຺ຕິ ສຸກິຕ຺ຕິຕໍ ສຸອາຈິກ຺ຂິຕໍ [ສ຺ວາຈິກ຺ຂິຕໍ (ກ.)] ສຸເທສິຕໍ ສຸປຎ຺ຎປິຕໍ ສຸປຏ຺ຐປິຕໍ ສຸວິວຏໍ ສຸວິຠຕ຺ຕໍ ສຸອຸຕ຺ຕານີກຕໍ ສຸປກາສິຕໍ. ໂຄຕມນູປຘີກນ຺ຕິ ອຸປຘີ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສາ ຈ ຂນ຺ຘາ ຈ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ຈ. ອຸປຘິປ຺ປຫານໍ ອຸປຘິວູປສມໍ ອຸປຘິນິສ຺ສຄ຺ຄໍ ອຸປຘິປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານນ຺ຕິ – ສຸກິຕ຺ຕິຕໍ ໂຄຕມນູປຘີກໍ.

ເຍ ສີຘ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ, ສີລພ຺ພຕໍ ວາປິ ປຫາຍ ສພ຺ພນ຺ຕິ ເຍ ສພ຺ພາ ທິຏ຺ຐສຸທ຺ຘິໂຍ ປຫາຍ ຊຫິຕ຺ວາ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕີກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາ. ເຍ ສພ຺ພາ ສຸຕສຸທ຺ຘິໂຍ…ເປ… ເຍ ສພ຺ພາ ມຸຕສຸທ຺ຘິໂຍ… ເຍ ສພ຺ພາ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕສຸທ຺ຘິໂຍ… ເຍ ສພ຺ພາ ສີລສຸທ຺ຘິໂຍ… ເຍ ສພ຺ພາ ວຕສຸທ຺ຘິໂຍ… ເຍ ສພ຺ພາ ສີລພ຺ພຕສຸທ຺ຘິໂຍ ປຫາຍ ຊຫິຕ຺ວາ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕີກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາຕິ – ເຍ ສີຘ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ, ສີລພ຺ພຕໍ ວາປິ ປຫາຍ ສພ຺ພໍ.

ອເນກຣູປມ຺ປິ ປຫາຍ ສພ຺ພນ຺ຕິ ອເນກວິຘໂກຕູຫລມງ຺ຄເລນ ສຸທ຺ຘິໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປຣິສຸທ຺ຘິໍ ມຸຕ຺ຕິໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຣິມຸຕ຺ຕິໍ ປຫາຍ ຊຫິຕ຺ວາ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕີກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາຕິ – ອເນກຣູປມ຺ປິ ປຫາຍ ສພ຺ພໍ.

ຕຓ຺ຫໍ ປຣິຎ຺ຎາຍ ອນາສວາເສ, ອຫມ຺ປິ ເຕ ໂອຆຕິຓ຺ຓາຕິ ພ຺ຣູມີຕິ. ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ ຄນ຺ຘຕຓ຺ຫາ ຣສຕຓ຺ຫາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕຓ຺ຫາ ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ຕຓ຺ຫໍ ປຣິຎ຺ຎາຍາຕິ ຕຓ຺ຫໍ ຕີຫິ ປຣິຎ຺ຎາຫິ ປຣິຊານິຕ຺ວາ – ຎາຕປຣິຎ຺ຎາຍ, ຕີຣຓປຣິຎ຺ຎາຍ [ຕິຣຓປຣິຎ຺ຎາຍ (ສ຺ຍາ.)], ປຫານປຣິຎ຺ຎາຍ. ກຕມາ ຎາຕປຣິຎ຺ຎາ? ຕຓ຺ຫໍ ຊານາຕິ – ອຍໍ ຣູປຕຓ຺ຫາ, ອຍໍ ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ, ອຍໍ ຄນ຺ຘຕຓ຺ຫາ, ອຍໍ ຣສຕຓ຺ຫາ, ອຍໍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕຓ຺ຫາ, ອຍໍ ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາຕິ ຊານາຕິ ປສ຺ສຕິ – ອຍໍ ຎາຕປຣິຎ຺ຎາ.

ກຕມາ ຕີຣຓປຣິຎ຺ຎາ? ເອວໍ ຎາຕໍ ກຕ຺ວາ ຕຓ຺ຫໍ ຕີເຣຕິ [ຕິເຣຕິ (ສ຺ຍາ.)] ອນິຈ຺ຈໂຕ ທຸກ຺ຂໂຕ ໂຣຄໂຕ ຄຓ຺ຑໂຕ ສລ຺ລໂຕ ອຆໂຕ ອາພາຘໂຕ ປຣໂຕ ປໂລກໂຕ ອີຕິໂຕ ອຸປທ຺ທວໂຕ ຠຍໂຕ ອຸປສຄ຺ຄໂຕ ຈລໂຕ ປຠງ຺ຄຸໂຕ ອທ຺ຘຸວໂຕ ອຕາຓໂຕ ອເລຓໂຕ ອສຣຓໂຕ ອສຣຓີຠູຕໂຕ ຣິຕ຺ຕໂຕ ຕຸຈ຺ຉໂຕ ສຸຎ຺ຎໂຕ ອນຕ຺ຕໂຕ ອາທີນວໂຕ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໂຕ ອສາຣກໂຕ ອຆມູລໂຕ ວຘກໂຕ ວິຠວໂຕ ສາສວໂຕ ສງ຺ຂຕໂຕ ມາຣາມິສໂຕ ຊາຕິຘມ຺ມໂຕ ຊຣາຘມ຺ມໂຕ ພ຺ຍາຘິຘມ຺ມໂຕ ມຣຓຘມ຺ມໂຕ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສຘມ຺ມໂຕ ສໍກິເລສຘມ຺ມໂຕ ສມຸທຍໂຕ ອຕ຺ຖງ຺ຄມໂຕ ອສ຺ສາທໂຕ ອາທີນວໂຕ ນິສ຺ສຣຓໂຕ ຕີເຣຕິ – ອຍໍ ຕີຣຓປຣິຎ຺ຎາ.

ກຕມາ ປຫານປຣິຎ຺ຎາ? ເອວໍ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ຕຓ຺ຫໍ ປຊຫຕິ ວິໂນເທຕິ ພ຺ຍນ຺ຕີກໂຣຕິ ອນຠາວໍ ຄເມຕິ – ອຍໍ ປຫານປຣິຎ຺ຎາ.

ຕຓ຺ຫໍ ປຣິຎ຺ຎາຍາຕິ ຕຓ຺ຫໍ ອິມາຫິ ຕີຫິ ປຣິຎ຺ຎາຫິ ປຣິຊານິຕ຺ວາ. ອນາສວາຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອາສວາ – ກາມາສໂວ, ຠວາສໂວ, ທິຏ຺ຐາສໂວ, ອວິຊ຺ຊາສໂວ. ເຍສໍ ອິເມ ອາສວາ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ, ເຕ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ອນາສວາ ອຣຫນ຺ໂຕ ຂີຓາສວາ. ຕຓ຺ຫໍ ປຣິຎ຺ຎາຍ ອນາສວາເສ, ອຫມ຺ປິ ເຕ ໂອຆຕິຓ຺ຓາຕິ. ພ຺ຣູມີຕິ ເຍ ຕຓ຺ຫໍ ປຣິຎ຺ຎາຍ ອນາສວາ, ອຫມ຺ປິ ເຕ ກາໂມຆໍ ຕິຓ຺ຓາ ຠໂວຆໍ ຕິຓ຺ຓາ ທິຏ຺ໂຐຆໍ ຕິຓ຺ຓາ ອວິຊ຺ໂຊຆໍ ຕິຓ຺ຓາ ສພ຺ພສໍສາຣປຖໍ ຕິຓ຺ຓາ ອຸຕ຺ຕິຓ຺ຓາ ນິຕ຺ຕິຓ຺ຓາ ອຕິກ຺ກນ຺ຕາ ສມຕິກ຺ກນ຺ຕາ ວີຕິວຕ຺ຕາຕິ ພ຺ຣູມິ ວທາມິຕິ – ຕຓ຺ຫໍ ປຣິຎ຺ຎາຍ ອນາສວາເສ, ອຫມ຺ປິ ເຕ ໂອຆຕິຓ຺ຓາຕິ ພ຺ຣູມິ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ເອຕາຠິນນ຺ທາມິ ວໂຈ ມເຫສິໂນ, ສຸກິຕ຺ຕິຕໍ ໂຄຕມນູປຘີກໍ;

ເຍ ສີຘ ທິຏ຺ຐໍ ວ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວາ, ສີລພ຺ພຕໍ ວາປິ ປຫາຍ ສພ຺ພໍ.

ອເນກຣູປມ຺ປິ ປຫາຍ ສພ຺ພໍ, ຕຓ຺ຫໍ ປຣິຎ຺ຎາຍ ອນາສວາເສ;

ອຫມ຺ປິ ເຕ ໂອຆຕິຓ຺ຓາຕິ ພ຺ຣູມີ’’ຕິ.

ນນ຺ທມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ ສຕ຺ຕໂມ.

໘. ເຫມກມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ

໕໓.

ເຍ ເມ ປຸພ຺ເພ ວິຍາກໍສຸ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ເຫມໂກ]

ຫຸຣໍ ໂຄຕມສາສນາ;

ອິຈ຺ຈາສິ ອິຕິ ຠວິສ຺ສຕິ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ອິຕິຫີຕິຫໍ;

ສພ຺ພໍ ຕໍ ຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ, ນາຫໍ ຕຕ຺ຖ ອຠິຣມິໍ.

ເຍ ເມ ປຸພ຺ເພ ວິຍາກໍສູຕິ ໂຍ ຈ ພາວຣີ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ເຍ ຈຎ຺ເຎ ຕສ຺ສ ອາຈຣິຍາ, ເຕ ສກໍ ທິຏ຺ຐິໍ ສກໍ ຂນ຺ຕິໍ ສກໍ ຣຸຈິໍ ສກໍ ລທ຺ຘິໍ ສກໍ ອຊ຺ຌາສຍໍ ສກໍ ອຘິປ຺ປາຍໍ ພ຺ຍາກໍສຸ ອາຈິກ຺ຂິໍສຸ ເທສຍິໍສຸ ປຎ຺ຎປິໍສຸ ປຏ຺ຐປິໍສຸ ວິວຣິໍສຸ ວິຠຊິໍສຸ ອຸຕ຺ຕານີອກໍສຸ ປກາເສສຸນ຺ຕິ – ເຍ ເມ ປຸພ຺ເພ ວິຍາກໍສຸ. ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ເຫມໂກຕິ. ອິຈ຺ຈາຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ… ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ – ອິຈ຺ຈາຕິ. ອາຍສ຺ມາຕິ ປິຍວຈນໍ…ເປ…. ເຫມໂກຕິ ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ນາມໍ…ເປ… ອຠິລາໂປຕິ – ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ເຫມໂກ.

ຫຸຣໍ ໂຄຕມສາສນາຕິ ຫຸຣໍ ໂຄຕມສາສນາ ປຣໍ ໂຄຕມສາສນາ ປຸເຣ ໂຄຕມສາສນາ ປຐມຕຣໍ ໂຄຕມສາສນາ ພຸທ຺ຘສາສນາ ຊິນສາສນາ ຕຖາຄຕສາສນາ [ຕຖາຄຕສາສນາ ເທວສາສນາ (ກ.)] ອຣຫນ຺ຕສາສນາຕິ – ຫຸຣໍ ໂຄຕມສາສນາ.

ອິຈ຺ຈາສິ ອິຕິ ຠວິສ຺ສຕີຕິ ເອວໍ ກິຣ ອາສິ, ເອວໍ ກິຣ ຠວິສ຺ສຕີຕິ – ອິຈ຺ຈາສິ ອິຕິ ຠວິສ຺ສຕິ.

ສພ຺ພໍ ຕໍ ອິຕິຫີຕິຫນ຺ຕິ ສພ຺ພໍ ຕໍ ອິຕິຫີຕິຫໍ ອິຕິກິຣາຍ ປຣໍປຣາຍ ປິຏກສມ຺ປທາຍ ຕກ຺ກເຫຕຸ ນຍເຫຕຸ ອາກາຣປຣິວິຕກ຺ເກນ ທິຏ຺ຐິນິຊ຺ຌານກ຺ຂນ຺ຕິຍາ ນ ສາມໍ ສຍມຠິຎ຺ຎາຕໍ ນ ອຕ຺ຕປຈ຺ຈກ຺ຂຘມ຺ມໍ ກຖຍິໍສູຕິ – ສພ຺ພໍ ຕໍ ອິຕິຫີຕິຫໍ.

ສພ຺ພໍ ຕໍ ຕກ຺ກວຑ຺ຒນນ຺ຕິ ສພ຺ພໍ ຕໍ ຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ ວິຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ ສງ຺ກປ຺ປວຑ຺ຒນໍ ກາມວິຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ ພ຺ຍາປາທວິຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ ວິຫິໍສາວິຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ ຎາຕິວິຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ ຊນປທວິຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ ອມຣາວິຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ ປຣານຸທຍຕາປຏິສໍຍຸຕ຺ຕວິຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ ລາຠສກ຺ກາຣສິໂລກປຏິສໍຍຸຕ຺ຕວິຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ ອນວຎ຺ຎຕ຺ຕິປຏິສໍຍຸຕ຺ຕວິຕກ຺ກວຑ຺ຒນນ຺ຕິ – ສພ຺ພໍ ຕໍ ຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ.

ນາຫໍ ຕຕ຺ຖ ອຠິຣມິນ຺ຕິ ນາຫໍ ຕຕ຺ຖ ອຠິຣມິໍ ນ ວິນ຺ທິໍ ນາຘິຄຈ຺ຉິໍ ນ ປຏິລຠິນ຺ຕິ – ນາຫໍ ຕຕ຺ຖ ອຠິຣມິໍ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ເຍ ເມ ປຸພ຺ເພ ວິຍາກໍສຸ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ເຫມໂກ]

ຫຸຣໍ ໂຄຕມສາສນາ;

ອິຈ຺ຈາສິ ອິຕິ ຠວິສ຺ສຕິ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ອິຕິຫີຕິຫໍ;

ສພ຺ພໍ ຕໍ ຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ, ນາຫໍ ຕຕ຺ຖ ອຠິຣມິ’’ນ຺ຕິ.

໕໔.

ຕ຺ວຎ຺ຈ ເມ ຘມ຺ມມກ຺ຂາຫິ, ຕຓ຺ຫານິຄ຺ຆາຕນໍ ມຸນິ;

ຍໍ ວິທິຕ຺ວາ ສໂຕ ຈຣໍ, ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກໍ.

ຕ຺ວຎ຺ຈ ເມ ຘມ຺ມມກ຺ຂາຫີຕິ. ຕ຺ວນ຺ຕິ ຠຄວນ຺ຕໍ ຠຓຕິ. ຘມ຺ມມກ຺ຂາຫີຕິ. ຘມ຺ມນ຺ຕິ ອາທິກລ຺ຍາຓໍ ມຊ຺ເຌກລ຺ຍາຓໍ ປຣິໂຍສານກລ຺ຍາຓໍ ສາຕ຺ຖໍ ສພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ເກວລປຣິປຸຓ຺ຓໍ ປຣິສຸທ຺ຘໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐາເນ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘາເນ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາເທ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ປຎ຺ຈ ພລານິ ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄ ອຣິຍໍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກໍ ມຄ຺ຄໍ ນິພ຺ພານຎ຺ຈ ນິພ຺ພານຄາມິນິຎ຺ຈ ປຏິປທໍ ອກ຺ຂາຫິ ອາຈິກ຺ຂາຫິ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣາຫິ ວິຠຊາຫິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫີຕິ – ຕ຺ວຎ຺ຈ ເມ ຘມ຺ມມກ຺ຂາຫິ.

ຕຓ຺ຫານິຄ຺ຆາຕນໍ ມຸນີຕິ. ຕຓ຺ຫາຕິ – ຣູປຕຓ຺ຫາ…ເປ… ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ຕຓ຺ຫານິຄ຺ຆາຕນໍ ຕຓ຺ຫາປຫານໍ ຕຓ຺ຫາວູປສມໍ ຕຓ຺ຫາປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄໍ ຕຓ຺ຫາປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ມຸນີຕິ ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນີຕິ – ຕຓ຺ຫານິຄ຺ຆາຕນໍ ມຸນິ.

ຍໍ ວິທິຕ຺ວາ ສໂຕ ຈຣນ຺ຕິ ຍໍ ວິທິຕໍ ກຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ວິທິຕໍ ກຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ວິທິຕໍ ກຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ສໂຕຕິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ…ເປ… ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສໂຕ. ຈຣນ຺ຕິ ຈຣນ຺ໂຕ ວິຫຣນ຺ໂຕ ອິຣິຍນ຺ໂຕ ວຕ຺ເຕນ຺ໂຕ ປາເລນ຺ໂຕ ຍເປນ຺ໂຕ ຍາເປນ຺ໂຕຕິ – ຍໍ ວິທິຕ຺ວາ ສໂຕ ຈຣໍ.

ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກນ຺ຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ວິສຕ຺ຕິກາຕິ ເກນຏ຺ເຐນ ວິສຕ຺ຕິກາ…ເປ… ວິສຏາ ວິຕ຺ຖຕາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ ມນຸສ຺ສໂລເກ ເທວໂລເກ ຂນ຺ຘໂລເກ ຘາຕຸໂລເກ ອາຍຕນໂລເກ. ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກນ຺ຕິ ໂລເກ ເວສາ ວິສຕ຺ຕິກາ ໂລເກ ເວຕໍ ວິສຕ຺ຕິກໍ ສໂຕ ຕເຣຍ຺ຍໍ ອຸຕ຺ຕເຣຍ຺ຍໍ ປຕເຣຍ຺ຍໍ ສມຕິກ຺ກເມຍ຺ຍໍ ວີຕິວຕ຺ເຕຍ຺ຍນ຺ຕິ – ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກໍ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ຕ຺ວຎ຺ຈ ເມ ຘມ຺ມມກ຺ຂາຫິ, ຕຓ຺ຫານິຄ຺ຆາຕນໍ ມຸນິ;

ຍໍ ວິທິຕ຺ວາ ສໂຕ ຈຣໍ, ຕເຣ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກ’’ນ຺ຕິ.

໕໕.

ອິຘ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາເຕສຸ, ປິຍຣູເປສຸ ເຫມກ;

ຉນ຺ທຣາຄວິໂນທນໍ, ນິພ຺ພານປທມຈ຺ຈຸຕໍ.

ອິຘ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາເຕສູຕິ. ທິຏ຺ຐນ຺ຕິ ຈກ຺ຂຸນາ ທິຏ຺ຐໍ; ສຸຕນ຺ຕິ ໂສເຕນ ສຸຕໍ; ມຸຕນ຺ຕິ ຆາເນນ ຆາຍິຕໍ ຊິວ຺ຫາຍ ສາຍິຕໍ ກາເຍນ ຜຸຏ຺ຐໍ; ວິຎ຺ຎາຕນ຺ຕິ ມນສາ ວິຎ຺ຎາຕນ຺ຕິ – ອິຘ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາເຕສຸ.

ປິຍຣູເປສຸ ເຫມກາຕິ ກິຎ຺ຈ ໂລເກ ປິຍຣູປໍ ສາຕຣູປໍ? ຈກ຺ຂຸ [ຈກ຺ຂຸໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ໂລເກ ປິຍຣູປໍ ສາຕຣູປໍ, ໂສຕໍ ໂລເກ…ເປ… ຆານໍ ໂລເກ… ຊິວ຺ຫາ ໂລເກ… ກາໂຍ ໂລເກ… ມໂນ ໂລເກ ປິຍຣູປໍ ສາຕຣູປໍ; ຣູປາ ໂລເກ ປິຍຣູປໍ ສາຕຣູປໍ, ສທ຺ທາ ໂລເກ… ຄນ຺ຘາ ໂລເກ… ຣສາ ໂລເກ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ໂລເກ… ຘມ຺ມາ ໂລເກ ປິຍຣູປໍ ສາຕຣູປໍ; ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ ໂລເກ ປິຍຣູປໍ ສາຕຣູປໍ, ໂສຕວິຎ຺ຎາຓໍ ໂລເກ ປິຍຣູປໍ ສາຕຣູປໍ, ຆານວິຎ຺ຎາຓໍ ໂລເກ… ຊິວ຺ຫາວິຎ຺ຎາຓໍ ໂລເກ… ກາຍວິຎ຺ຎາຓໍ ໂລເກ… ມໂນວິຎ຺ຎາຓໍ ໂລເກ ປິຍຣູປໍ ສາຕຣູປໍ, ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ໂສ ໂລເກ… ໂສຕສມ຺ຜສ຺ໂສ ໂລເກ… ຆານສມ຺ຜສ຺ໂສ ໂລເກ… ຊິວ຺ຫາສມ຺ຜສ຺ໂສ ໂລເກ… ກາຍສມ຺ຜສ຺ໂສ ໂລເກ… ມໂນສມ຺ຜສ຺ໂສ ໂລເກ ປິຍຣູປໍ ສາຕຣູປໍ; ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ສຊາ ເວທນາ ໂລເກ ປິຍຣູປໍ ສາຕຣູປໍ… ໂສຕສມ຺ຜສ຺ສຊາ ເວທນາ… ຆານສມ຺ຜສ຺ສຊາ ເວທນາ… ຊິວ຺ຫາສມ຺ຜສ຺ສຊາ ເວທນາ… ກາຍສມ຺ຜສ຺ສຊາ ເວທນາ… ມໂນສມ຺ຜສ຺ສຊາ ເວທນາ ໂລເກ ປິຍຣູປໍ ສາຕຣູປໍ; ຣູປສຎ຺ຎາ ໂລເກ… ສທ຺ທສຎ຺ຎາ ໂລເກ… ຄນ຺ຘສຎ຺ຎາ ໂລເກ… ຣສສຎ຺ຎາ ໂລເກ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພສຎ຺ຎາ ໂລເກ… ຘມ຺ມສຎ຺ຎາ ໂລເກ ປິຍຣູປໍ ສາຕຣູປໍ, ຣູປສຎ຺ເຈຕນາ ໂລເກ… ສທ຺ທສຎ຺ເຈຕນາ ໂລເກ… ຄນ຺ຘສຎ຺ເຈຕນາ ໂລເກ… ຣສສຎ຺ເຈຕນາ ໂລເກ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພສຎ຺ເຈຕນາ ໂລເກ… ຘມ຺ມສຎ຺ເຈຕນາ ໂລເກ ປິຍຣູປໍ ສາຕຣູປໍ; ຣູປຕຓ຺ຫາ ໂລເກ… ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ ໂລເກ… ຄນ຺ຘຕຓ຺ຫາ ໂລເກ… ຣສຕຓ຺ຫາ ໂລເກ … ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕຓ຺ຫາ ໂລເກ… ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ ໂລເກ ປິຍຣູປໍ ສາຕຣູປໍ; ຣູປວິຕກ຺ໂກ ໂລເກ… ສທ຺ທວິຕກ຺ໂກ ໂລເກ… ຄນ຺ຘວິຕກ຺ໂກ ໂລເກ… ຣສວິຕກ຺ໂກ ໂລເກ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພວິຕກ຺ໂກ ໂລເກ… ຘມ຺ມວິຕກ຺ໂກ ໂລເກ ປິຍຣູປໍ ສາຕຣູປໍ; ຣູປວິຈາໂຣ ໂລເກ ປິຍຣູປໍ ສາຕຣູປໍ, ສທ຺ທວິຈາໂຣ ໂລເກ… ຄນ຺ຘວິຈາໂຣ ໂລເກ… ຣສວິຈາໂຣ ໂລເກ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພວິຈາໂຣ ໂລເກ… ຘມ຺ມວິຈາໂຣ ໂລເກ ປິຍຣູປໍ ສາຕຣູປນ຺ຕິ – ປິຍຣູເປສຸ ເຫມກ.

ຉນ຺ທຣາຄວິໂນທນນ຺ຕິ. ຉນ຺ທຣາໂຄຕິ ໂຍ ກາເມສຸ ກາມຈ຺ຉນ຺ໂທ ກາມຣາໂຄ ກາມນນ຺ທີ ກາມຕຓ຺ຫາ ກາມສິເນໂຫ ກາມປຣິຬາໂຫ ກາມມຸຈ຺ຉາ ກາມຊ຺ໂຌສານໍ ກາໂມໂຆ ກາມໂຍໂຄ ກາມຸປາທານໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ. ຉນ຺ທຣາຄວິໂນທນນ຺ຕິ ຉນ຺ທຣາຄປ຺ປຫານໍ ຉນ຺ທຣາຄວູປສມໍ ຉນ຺ທຣາຄປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄໍ ຉນ຺ທຣາຄປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານນ຺ຕິ – ຉນ຺ທຣາຄວິໂນທນໍ.

ນິພ຺ພານປທມຈ຺ຈຸຕນ຺ຕິ ນິພ຺ພານປທໍ ຕາຓປທໍ ເລຓປທໍ ສຣຓປທໍ ອຠຍປທໍ. ອຈ຺ຈຸຕນ຺ຕິ ນິຈ຺ຈໍ ຘຸວໍ ສສ຺ສຕໍ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມນ຺ຕິ – ນິພ຺ພານປທມຈ຺ຈຸຕໍ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອິຘ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາເຕສຸ, ປິຍຣູເປສຸ ເຫມກ;

ຉນ຺ທຣາຄວິໂນທນໍ, ນິພ຺ພານປທມຈ຺ຈຸຕ’’ນ຺ຕິ.

໕໖.

ເອຕທຎ຺ຎາຍ ເຍ ສຕາ, ທິຏ຺ຐຘມ຺ມາຠິນິພ຺ພຸຕາ;

ອຸປສນ຺ຕາ ຈ ເຕ ສທາ, ຕິຓ຺ຓາ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກໍ.

ເອຕທຎ຺ຎາຍ ເຍ ສຕາຕິ. ເອຕນ຺ຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ອຎ຺ຎາຍາຕິ ອຎ຺ຎາຍ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ອຎ຺ຎາຍ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ… ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ອຎ຺ຎາຍ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ເຍຕິ ອຣຫນ຺ໂຕ ຂີຓາສວາ. ສຕາຕິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສຕາ – ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາວິຕຕ຺ຕາ ສຕາ…ເປ… ເຕ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ສຕາຕິ – ເອຕທຎ຺ຎາຍ ເຍ ສຕາ.

ທິຏ຺ຐຘມ຺ມາຠິນິພ຺ພຸຕາຕິ. ທິຏ຺ຐຘມ຺ມາຕິ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມາ ຎາຕຘມ຺ມາ ຕຸລິຕຘມ຺ມາ ຕີຣິຕຘມ຺ມາ ວິຠູຕຘມ຺ມາ ວິຠາວິຕຘມ຺ມາ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມາ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມາ ຎາຕຘມ຺ມາ ຕຸລິຕຘມ຺ມາ ຕີຣິຕຘມ຺ມາ ວິຠູຕຘມ຺ມາ ວິຠາວິຕຘມ຺ມາ. ອຠິນິພ຺ພຸຕາຕິ ຣາຄສ຺ສ ນິພ຺ພາປິຕຕ຺ຕາ ນິພ຺ພຸຕາ, ໂທສສ຺ສ ນິພ຺ພາປິຕຕ຺ຕາ ນິພ຺ພຸຕາ, ໂມຫສ຺ສ ນິພ຺ພາປິຕຕ຺ຕາ ນິພ຺ພຸຕາ, ໂກຘສ຺ສ…ເປ… ອຸປນາຫສ຺ສ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ສມິຕຕ຺ຕາ ວູປສມິຕຕ຺ຕາ ນິຊ຺ຌາຕຕ຺ຕາ ນິພ຺ພຸຕຕ຺ຕາ ວິຄຕຕ຺ຕາ ປຏິປ຺ປສທ຺ຘຕ຺ຕາ ສນ຺ຕາ ອຸປສນ຺ຕາ ວູປສນ຺ຕາ ນິພ຺ພຸຕາ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘາຕິ – ທິຏ຺ຐຘມ຺ມາຠິນິພ຺ພຸຕາ.

ອຸປສນ຺ຕາ ຈ ເຕ ສທາຕິ. ອຸປສນ຺ຕາຕິ ຣາຄສ຺ສ ອຸປສມິຕຕ຺ຕາ ນິພ຺ພາປິຕຕ຺ຕາ ອຸປສນ຺ຕາ…ເປ… ໂທສສ຺ສ… ໂມຫສ຺ສ… ໂກຘສ຺ສ… ອຸປນາຫສ຺ສ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ສມິຕຕ຺ຕາ ວູປສມິຕຕ຺ຕາ ນິຊ຺ຌາຕຕ຺ຕາ ນິພ຺ພຸຕຕ຺ຕາ ວິຄຕຕ຺ຕາ ປຏິປ຺ປສທ຺ຘຕ຺ຕາ ສນ຺ຕາ ອຸປສນ຺ຕາ ວູປສນ຺ຕາ ນິພ຺ພຸຕາ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘາຕິ ອຸປສນ຺ຕາ. ເຕຕິ ອຣຫນ຺ໂຕ ຂີຓາສວາ. ສທາຕິ ສທາ ສພ຺ພກາລໍ ນິຈ຺ຈກາລໍ ຘຸວກາລໍ ສຕຕໍ ສມິຕໍ ອພ຺ໂພກິຓ຺ຓໍ ໂປງ຺ຂານຸໂປງ຺ຂໍ ອຸທກູມິກຊາຕໍ ອວີຈິສນ຺ຕຕິສຫິຕໍ ຜສ຺ສິຕໍ ປຸເຣຠຕ຺ຕໍ ປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕໍ ປຸຣິມຍາມໍ ມຊ຺ຌິມຍາມໍ ປຈ຺ຉິມຍາມໍ ກາເຬ ຊຸຓ຺ເຫ ວສ຺ເສ ເຫມນ຺ເຕ ຄິມ຺ເຫ ປຸຣິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ ມຊ຺ຌິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ ປຈ຺ຉິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘຕິ – ອຸປສນ຺ຕາ ຈ ເຕ ສທາ.

ຕິຓ຺ຓາ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກນ຺ຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ວິສຕ຺ຕິກາຕິ ເກນຏ຺ເຐນ ວິສຕ຺ຕິກາ…ເປ… ວິສຏາ ວິຕ຺ຖຕາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ. ໂລເກຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກ. ຕິຓ຺ຓາ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກນ຺ຕິ ໂລເກ ເວສາ ວິສຕ຺ຕິກາ ໂລເກ ເວຕໍ ວິສຕ຺ຕິກໍ ຕິຓ຺ຓາ ອຸຕ຺ຕິຓ຺ຓາ ນິຕ຺ຖິຓ຺ຓາ ອຕິກ຺ກນ຺ຕາ ສມຕິກ຺ກນ຺ຕາ ວີຕິວຕ຺ຕາຕິ – ຕິຓ຺ຓາ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກໍ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເອຕທຎ຺ຎາຍ ເຍ ສຕາ, ທິຏ຺ຐຘມ຺ມາຠິນິພ຺ພຸຕາ;

ອຸປສນ຺ຕາ ຈ ເຕ ສທາ, ຕິຓ຺ຓາ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກ’’ນ຺ຕິ.

ສຫ ຄາຖາປຣິໂຍສານາ…ເປ… ສຕ຺ຖາ ເມ ຠນ຺ເຕ ຠຄວາ, ສາວໂກຫມສ຺ມີຕິ.

ເຫມກມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ ອຏ຺ຐໂມ.

໙. ໂຕເທຍ຺ຍມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ

໕໗.

ຍສ຺ມິໍ ກາມາ ນ ວສນ຺ຕິ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ໂຕເທຍ຺ໂຍ]

ຕຓ຺ຫາ ຍສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;

ກຖໍກຖາ ຈ ໂຍ ຕິຓ຺ໂຓ, ວິໂມກ຺ໂຂ ຕສ຺ສ ກີທິໂສ.

ຍສ຺ມິໍ ກາມາ ນ ວສນ຺ຕີຕິ ຍສ຺ມິໍ ກາມາ ນ ວສນ຺ຕິ ນ ສໍວສນ຺ຕິ ນ ອາວສນ຺ຕິ ນ ປຣິວສນ຺ຕີຕິ – ຍສ຺ມິໍ ກາມາ ນ ວສນ຺ຕິ. ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ໂຕເທຍ຺ໂຍຕິ. ອິຈ຺ຈາຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ… ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ – ອິຈ຺ຈາຕິ. ອາຍສ຺ມາຕິ ປິຍວຈນໍ…ເປ…. ໂຕເທຍ຺ໂຍຕິ ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ນາມໍ…ເປ… ອຠິລາໂປຕິ – ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ໂຕເທຍ຺ໂຍ.

ຕຓ຺ຫາ ຍສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊຕີຕິ ຕຓ຺ຫາ ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ນ ສຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ຕຓ຺ຫາ ຍສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.

ກຖໍກຖາ ຈ ໂຍ ຕິຓ຺ໂຓຕິ ກຖໍກຖາ ຈ ໂຍ ຕິຓ຺ໂຓ ອຸຕ຺ຕິຓ຺ໂຓ ນິຕ຺ຖິຓ຺ໂຓ ອຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ວີຕິວຕ຺ໂຕຕິ – ກຖໍກຖາ ຈ ໂຍ ຕິຓ຺ໂຓ.

ວິໂມກ຺ໂຂ ຕສ຺ສ ກີທິໂສຕິ ວິໂມກ຺ໂຂ ຕສ຺ສ ກີທິໂສ ກິໍສຓ຺ຐິໂຕ ກິໍປກາໂຣ ກິໍປຏິຠາໂຄ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ໂພຕິ ວິໂມກ຺ຂໍ ປຸຈ຺ຉຕີຕິ – ວິໂມກ຺ໂຂ ຕສ຺ສ ກີທິໂສ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ຍສ຺ມິໍ ກາມາ ນ ວສນ຺ຕິ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ໂຕເທຍ຺ໂຍ]

ຕຓ຺ຫາ ຍສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;

ກຖໍກຖາ ຈ ໂຍ ຕິຓ຺ໂຓ, ວິໂມກ຺ໂຂ ຕສ຺ສ ກີທິໂສ’’ຕິ.

໕໘.

ຍສ຺ມິໍ ກາມາ ນ ວສນ຺ຕິ, [ໂຕເທຍ຺ຍາຕິ ຠຄວາ]

ຕຓ຺ຫາ ຍສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;

ກຖໍກຖາ ຈ ໂຍ ຕິຓ຺ໂຓ, ວິໂມກ຺ໂຂ ຕສ຺ສ ນາປໂຣ.

ຍສ຺ມິໍ ກາມາ ນ ວສນ຺ຕີຕິ. ຍສ຺ມິນ຺ຕິ ຍສ຺ມິໍ ປຸຄ຺ຄເລ ອຣຫນ຺ເຕ ຂີຓາສເວ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ຍສ຺ມິໍ ກາມາ ນ ວສນ຺ຕີຕິ ຍສ຺ມິໍ ກາມາ ນ ວສນ຺ຕິ ນ ສໍວສນ຺ຕິ ນ ອາວສນ຺ຕິ ນ ປຣິວສນ຺ຕີຕິ – ຍສ຺ມິໍ ກາມາ ນ ວສນ຺ຕິ.

ໂຕເທຍ຺ຍາຕິ ຠຄວາຕິ. ໂຕເທຍ຺ຍາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ໂຕເທຍ຺ຍາຕິ ຠຄວາ.

ຕຓ຺ຫາ ຍສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊຕີຕິ. ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ ຄນ຺ຘຕຓ຺ຫາ ຣສຕຓ຺ຫາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕຓ຺ຫາ ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ຍສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ຕຓ຺ຫາ ຍສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊຕີຕິ ຕຓ຺ຫາ ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ນ ສຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ, ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ຕຓ຺ຫາ ຍສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.

ກຖໍກຖາ ຈ ໂຍ ຕິຓ຺ໂຓຕິ ກຖໍກຖາ ວຸຈ຺ຈຕິ ວິຈິກິຈ຺ຉາ. ທຸກ຺ເຂ ກງ຺ຂາ…ເປ… ຉມ຺ຠິຕຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ມໂນວິເລໂຂ. ໂຍຕິ ໂຍ ໂສ ອຣຫໍ ຂີຓາສໂວ. ກຖໍກຖາ ຈ ໂຍ ຕິຓ຺ໂຓຕິ ກຖໍກຖາ ຈ ໂຍ ຕິຓ຺ໂຓ ອຸຕ຺ຕິຓ຺ໂຓ ນິຕ຺ຖິຓ຺ໂຓ ອຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ວີຕິວຕ຺ໂຕຕິ – ກຖໍກຖາ ຈ ໂຍ ຕິຓ຺ໂຓ.

ວິໂມກ຺ໂຂ ຕສ຺ສ ນາປໂຣຕິ ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ອປໂຣ ວິໂມກ຺ໂຂ. ເຍນ ວິໂມກ຺ເຂນ ວິມຸຈ຺ເຈຍ຺ຍ ວິມຸຕ຺ໂຕ ໂສ. ກຕໍ ຕສ຺ສ ວິໂມກ຺ເຂນ ກຣຓີຍນ຺ຕິ – ວິໂມກ຺ໂຂ ຕສ຺ສ ນາປໂຣ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍສ຺ມິໍ ກາມາ ນ ວສນ຺ຕິ, [ໂຕເທຍ຺ຍາຕິ ຠຄວາ]

ຕຓ຺ຫາ ຍສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;

ກຖໍກຖາ ຈ ໂຍ ຕິຓ຺ໂຓ, ວິໂມກ຺ໂຂ ຕສ຺ສ ນາປໂຣ’’ຕິ.

໕໙.

ນິຣາສໂສ ໂສ ອຸທ ອາສສາໂນ, ປຎ຺ຎາຓວາ ໂສ ອຸທ ປຎ຺ຎກປ຺ປີ;

ມຸນິໍ ອຫໍ ສກ຺ກ ຍຖາ ວິຊຎ຺ຎໍ, ຕໍ ເມ ວິຍາຈິກ຺ຂ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ.

ນິຣາສໂສ ໂສ ອຸທ ອາສສາໂນຕິ ນິຕ຺ຕຓ຺ໂຫ ໂສ, ອຸທາຫຸ ສຕຓ຺ໂຫ ຣູເປ ອາສີສຕິ [ອາສິໍສຕິ (ສ຺ຍາ.)], ສທ຺ເທ…ເປ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ… ກຸລໍ… ຄຓໍ… ອາວາສໍ… ລາຠໍ… ຍສໍ… ປສໍສໍ… ສຸຂໍ… ຈີວຣໍ… ປິຓ຺ຑປາຕໍ… ເສນາສນໍ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ… ກາມຘາຕຸໍ … ຣູປຘາຕຸໍ… ອຣູປຘາຕຸໍ… ກາມຠວໍ… ຣູປຠວໍ… ອຣູປຠວໍ… ສຎ຺ຎາຠວໍ… ອສຎ຺ຎາຠວໍ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຠວໍ… ເອກໂວກາຣຠວໍ… ຈຕຸໂວກາຣຠວໍ… ປຎ຺ຈໂວກາຣຠວໍ… ອຕີຕໍ… ອນາຄຕໍ… ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພ ຘມ຺ເມ ອາສີສຕິ ສາທິຍຕິ ປຕ຺ເຖຕິ ປິເຫຕິ ອຠິຊປ຺ປຕີຕິ – ນິຣາສໂສ ໂສ ອຸທ ອາສສາໂນ.

ປຎ຺ຎາຓວາ ໂສ ອຸທ ປຎ຺ຎກປ຺ປີຕິ. ປຎ຺ຎາຓວາ ໂສຕິ ປຓ຺ຑິໂຕ ປຎ຺ຎວາ ພຸທ຺ຘິມາ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີ. ອຸທ ປຎ຺ຎກປ຺ປີຕິ ອຸທາຫຸ ອຏ຺ຐສມາປຕ຺ຕິຎາເຓນ ວາ ປຎ຺ຈາຠິຎ຺ຎາຎາເຓນ ວາ ມິຈ຺ຉາຎາເຓນ ວາ ຕຓ຺ຫາກປ຺ປໍ ວາ ທິຏ຺ຐິກປ຺ປໍ ວາ ກປ຺ເປຕິ ຊເນຕິ ສຎ຺ຊເນຕິ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຕີຕິ – ປຎ຺ຎາຓວາ ໂສ ອຸທ ປຎ຺ຎກປ຺ປີ.

ມຸນິໍ ອຫໍ ສກ຺ກ ຍຖາ ວິຊຎ຺ຎນ຺ຕິ. ສກ຺ກາຕິ ສກ຺ໂກ ຠຄວາ. ສກ຺ຍກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິປິ ສກ຺ໂກ. ອຖ ວາ, ອຑ຺ໂຒ ມຫທ຺ຘໂນ ຘນວາຕິປິ ສກ຺ໂກ. ຕສ຺ສິມານິ ຘນານິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສທ຺ຘາຘນໍ ສີລຘນໍ ຫິຣິຘນໍ ໂອຕ຺ຕປ຺ປຘນໍ ສຸຕຘນໍ ຈາຄຘນໍ ປຎ຺ຎາຘນໍ ສຕິປຏ຺ຐານຘນໍ ສມ຺ມປ຺ປຘານຘນໍ ອິທ຺ຘິປາທຘນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍຘນໍ ພລຘນໍ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄຘນໍ ມຄ຺ຄຘນໍ ຜລຘນໍ ນິພ຺ພານຘນນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອເນກວິເຘຫິ ຘນຣຕເນຫິ ອຑ຺ໂຒ ມຫທ຺ຘໂນ ຘນວາຕິປິ ສກ຺ໂກ. ອຖ ວາ, ປຫຸ ວິສວີ ອລມຕ຺ໂຕ ສູໂຣ ວີໂຣ ວິກ຺ກນ຺ໂຕ ອຠີຣູ ອຈ຺ຉມ຺ຠີ ອນຸຕ຺ຣາສີ ອປລາຍີ ປຫີນຠຍເຠຣໂວ ວິຄຕໂລມຫໍໂສຕິປິ ສກ຺ໂກ. ມຸນິໍ ອຫໍ ສກ຺ກ ຍຖາ ວິຊຎ຺ຎນ຺ຕິ ສກ຺ກ ຍຖາຫໍ ມຸນິໍ ຊາເນຍ຺ຍໍ ອາຊາເນຍ຺ຍໍ ວິຊາເນຍ຺ຍໍ ປຏິວິຊາເນຍ຺ຍໍ ປຏິວິຊ຺ເຌຍ຺ຍນ຺ຕິ – ມຸນິໍ ອຫໍ ສກ຺ກ ຍຖາ ວິຊຎ຺ຎໍ.

ຕໍ ເມ ວິຍາຈິກ຺ຂ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂູຕິ. ຕນ຺ຕິ ຍໍ ປຸຈ຺ຉາມິ ຍໍ ຍາຈາມິ ຍໍ ອຊ຺ເຌສາມິ ຍໍ ປສາເທມິ. ວິຍາຈິກ຺ຂາຕິ ອາຈິກ຺ຂາຫິ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣາຫິ ວິຠຊາຫິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫິ. ສມນ຺ຕຈກ຺ຂູຕິ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ ວຸຈ຺ຈຕິ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎາຓໍ…ເປ… ຕຖາຄໂຕ ເຕນ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂູຕິ – ຕໍ ເມ ວິຍາຈິກ຺ຂ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ນິຣາສໂສ ໂສ ອຸທ ອາສສາໂນ, ປຎ຺ຎາຓວາ ໂສ ອຸທ ປຎ຺ຎກປ຺ປີ;

ມຸນິໍ ອຫໍ ສກ຺ກ ຍຖາ ວິຊຎ຺ຎໍ, ຕໍ ເມ ວິຍາຈິກ຺ຂ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂູ’’ຕິ.

໖໐.

ນິຣາສໂສ ໂສ ນ ຈ ອາສສາໂນ, ປຎ຺ຎາຓວາ ໂສ ນ ຈ ປຎ຺ຎກປ຺ປີ;

ເອວມ຺ປິ ໂຕເທຍ຺ຍ ມຸນິໍ ວິຊານ, ອກິຎ຺ຈນໍ ກາມຠເວ ອສຕ຺ຕໍ.

ນິຣາສໂສ ໂສ ນ ຈ ອາສສາໂນຕິ ນິຕ຺ຕຓ຺ໂຫ ໂສ. ນ ໂສ ສຕຓ຺ໂຫ ຣູເປ ນາສີສຕິ. ສທ຺ເທ…ເປ… ຄນ຺ເຘ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພ ຘມ຺ເມ ນາສີສຕິ ນ ອິຈ຺ຉຕິ ນ ສາທິຍຕິ ນ ປຕ຺ເຖຕິ ນ ປິເຫຕິ ນາຠິຊປ຺ປຕີຕິ – ນິຣາສໂສ ໂສ ນ ຈ ອາສສາໂນ.

ປຎ຺ຎາຓວາ ໂສ ນ ຈ ປຎ຺ຎກປ຺ປີຕິ. ປຎ຺ຎາຓວາຕິ ປຓ຺ຑິໂຕ ປຎ຺ຎວາ ພຸທ຺ຘິມາ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີ. ນ ຈ ປຎ຺ຎກປ຺ປີຕິ ອຏ຺ຐສມາປຕ຺ຕິຎາເຓນ ວາ ປຎ຺ຈາຠິຎ຺ຎາຎາເຓນ ວາ ມິຈ຺ຉາຎາເຓນ ວາ ຕຓ຺ຫາກປ຺ປໍ ວາ ນ ກປ຺ເປຕິ ທິຏ຺ຐິກປ຺ປໍ ວາ ນ ກປ຺ເປຕິ ນ ຊເນຕິ ນ ສຎ຺ຊເນຕິ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ ນາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຕີຕິ – ປຎ຺ຎາຓວາ ໂສ ນ ຈ ປຎ຺ຎກປ຺ປີ.

ເອວມ຺ປິ ໂຕເທຍ຺ຍ ມຸນິໍ ວິຊານາຕິ. ມຸນີຕິ ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ເອວມ຺ປິ ໂຕເທຍ຺ຍ ມຸນິໍ ວິຊານາຕິ ໂຕເທຍ຺ຍ, ເອວໍ ມຸນິໍ ຊານ ປຏິຊານ ປຏິວິຊານ ປຏິວິຊ຺ຌາຕິ – ເອວມ຺ປິ ໂຕເທຍ຺ຍ ມຸນິໍ ວິຊານ.

ອກິຎ຺ຈນໍ ກາມຠເວ ອສຕ຺ຕນ຺ຕິ. ອກິຎ຺ຈນນ຺ຕິ ຣາຄກິຎ຺ຈນໍ ໂທສກິຎ຺ຈນໍ ໂມຫກິຎ຺ຈນໍ ມານກິຎ຺ຈນໍ ທິຏ຺ຐິກິຎ຺ຈນໍ ກິເລສກິຎ຺ຈນໍ ທຸຈ຺ຈຣິຕກິຎ຺ຈນໍ. ຍສ຺ເສຕານິ [ຍສ຺ເສເຕ (ສ຺ຍາ.)] ກິຎ຺ຈນານິ [ກິຎ຺ຈນາ (ສ຺ຍາ.)] ປຫີນານິ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນານິ ວູປສນ຺ຕານິ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘານິ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິການິ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒານິ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ອກິຎ຺ຈໂນ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ຠວາຕິ ທ຺ເວ ຠວາ – ກມ຺ມຠໂວ ຈ ປຏິສນ຺ຘິໂກ ຈ ປຸນພ຺ຠໂວ…ເປ… ອຍໍ ປຏິສນ຺ຘິໂກ ປຸນພ຺ຠໂວ.

ອກິຎ຺ຈນໍ ກາມຠເວ ອສຕ຺ຕນ຺ຕິ ອກິຎ຺ຈນໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ກາເມ ຈ ຠເວ ຈ ອສຕ຺ຕໍ ອລຄ຺ຄໍ ອລຄ຺ຄິຕໍ ອປລິພຸທ຺ຘໍ ນິກ຺ຂນ຺ຕໍ ນິສ຺ສຏໍ ວິປ຺ປມຸຕ຺ຕໍ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ຕໍ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣນ຺ຕນ຺ຕິ – ອກິຎ຺ຈນໍ ກາມຠເວ ອສຕ຺ຕໍ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນິຣາສໂສ ໂສ ນ ຈ ອາສສາໂນ, ປຎ຺ຎາຓວາ ໂສ ນ ຈ ປຎ຺ຎກປ຺ປີ;

ເອວມ຺ປິ ໂຕເທຍ຺ຍ ມຸນິໍ ວິຊານ, ອກິຎ຺ຈນໍ ກາມຠເວ ອສຕ຺ຕນ຺ຕິ.

ສຫ ຄາຖາປຣິໂຍສານາ…ເປ… ສຕ຺ຖາ ເມ ຠນ຺ເຕ ຠຄວາ, ສາວໂກຫມສ຺ມີຕິ.

ໂຕເທຍ຺ຍມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ ນວໂມ.

໑໐. ກປ຺ປມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ

໖໑.

ມຊ຺ເຌ ສຣສ຺ມິໍ ຕິຏ຺ຐຕໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ກປ຺ໂປ]

ໂອເຆ ຊາເຕ ມຫພ຺ຠເຍ;

ຊຣາມຈ຺ຈຸປເຣຕານໍ, ທີປໍ ປພ຺ຣູຫິ ມາຣິສ;

ຕ຺ວຎ຺ຈ ເມ ທີປມກ຺ຂາຫິ, ຍຖາຍິທໍ ນາປຣໍ ສິຍາ.

ມຊ຺ເຌ ສຣສ຺ມິໍ ຕິຏ຺ຐຕນ຺ຕິ ສໂຣ ວຸຈ຺ຈຕິ ສໍສາໂຣ ອາຄມນໍ ຄມນໍ ຄມນາຄມນໍ ກາລໍ ຄຕິ ຠວາຠໂວ ຈຸຕິ ຈ ອຸປປຕ຺ຕິ ຈ ນິພ຺ພຕ຺ຕິ ຈ ເຠໂທ ຈ ຊາຕິ ຈ ຊຣາ ຈ ມຣຓຎ຺ຈ. ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາປິ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ປຈ຺ຉິມາປິ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ; ມຊ຺ເຌວ ສໍສາເຣ ສຕ຺ຕາ ຐິຕາ ປຕິຏ຺ຐິຕາ ອລ຺ລີນາ ອຸປຄຕາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາ.

ກຖໍ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ? ເອຕ຺ຕກາ ຊາຕິໂຍ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕຕີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ, ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເອຕ຺ຕການິ ຊາຕິສຕານິ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕຕີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ, ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເອຕ຺ຕການິ ຊາຕິສຫສ຺ສານິ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕຕີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ, ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເອຕ຺ຕການິ ຊາຕິສຕສຫສ຺ສານິ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕຕີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ, ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເອຕ຺ຕກາ ຊາຕິໂກຏິໂຍ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕຕີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ, ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເອຕ຺ຕການິ ຊາຕິໂກຏິສຕານິ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕຕີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ, ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເອຕ຺ຕການິ ຊາຕິໂກຏິສຫສ຺ສານິ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕຕີຕິ, ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ. ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເອຕ຺ຕການິ ຊາຕິໂກຏິສຕສຫສ຺ສານິ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕຕີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ, ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ.

ເອຕ຺ຕການິ ວສ຺ສານິ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕຕີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ, ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເອຕ຺ຕການິ ວສ຺ສສຕານິ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕຕີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ, ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເອຕ຺ຕການິ ວສ຺ສສຫສ຺ສານິ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕຕີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ, ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເອຕ຺ຕການິ ວສ຺ສສຕສຫສ຺ສານິ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕຕີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ, ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເອຕ຺ຕກາ ວສ຺ສໂກຏິໂຍ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕຕີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ, ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເອຕ຺ຕການິ ວສ຺ສໂກຏິສຕານິ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕຕີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ, ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເອຕ຺ຕການິ ວສ຺ສໂກຏິສຫສ຺ສານິ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕຕີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ, ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເອຕ຺ຕການິ ວສ຺ສໂກຏິສຕສຫສ຺ສານິ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕຕີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ, ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ.

ເອຕ຺ຕການິ ກປ຺ປານິ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕຕີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ, ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເອຕ຺ຕການິ ກປ຺ປສຕານິ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕຕີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ, ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເອຕ຺ຕການິ ກປ຺ປສຫສ຺ສານິ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕຕີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ, ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເອຕ຺ຕການິ ກປ຺ປສຕສຫສ຺ສານິ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕຕີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ, ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເອຕ຺ຕກາ ກປ຺ປໂກຏິໂຍ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕຕີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ, ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເອຕ຺ຕການິ ກປ຺ປໂກຏິສຕານິ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕຕີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ, ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເອຕ຺ຕການິ ກປ຺ປໂກຏິສຫສ຺ສານິ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕຕີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ, ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເອຕ຺ຕການິ ກປ຺ປໂກຏິສຕສຫສ຺ສານິ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕຕີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ, ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ອນມຕຄ຺ໂຄຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສໍສາໂຣ, ປຸພ຺ພາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ ອວິຊ຺ຊານີວຣຓານໍ ສຕ຺ຕານໍ ຕຓ຺ຫາສໍໂຍຊນານໍ ສນ຺ຘາວຕໍ ສໍສຣຕໍ. ເອວໍ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ຂໍ ປຈ຺ຈນຸຠູຕໍ ຕິພ຺ພໍ ປຈ຺ຈນຸຠູຕໍ ພ຺ຍສນໍ ປຈ຺ຈນຸຠູຕໍ, ກຏສີ ວຑ຺ຒິຕາ [ກຏສີວວຑ຺ຒິຕໍ (ສ຺ຍາ.) ປສ຺ສ ສໍ. ນິ. ໒.໑໒໔]. ຍາວຎ຺ຈິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອລເມວ ສພ຺ພສງ຺ຂາເຣສຸ ນິພ຺ພິນ຺ທິຕຸໍ ອລໍ ວິຣຊ຺ຊິຕຸໍ ອລໍ ວິມຸຈ຺ຈິຕຸ’’ນ຺ຕິ. ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ.

ກຖໍ ສໍສາຣສ຺ສ ປຈ຺ຉິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ? ເອຕ຺ຕກາ ຊາຕິໂຍ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິສ຺ສຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕິສ຺ສຕີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ, ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຈ຺ຉິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເອຕ຺ຕການິ ຊາຕິສຕານິ, ເອຕ຺ຕການິ ຊາຕິສຫສ຺ສານິ, ເອຕ຺ຕການິ ຊາຕິສຕສຫສ຺ສານິ, ເອຕ຺ຕກາ ຊາຕິໂກຏິໂຍ, ເອຕ຺ຕການິ ຊາຕິໂກຏິສຕານິ, ເອຕ຺ຕການິ ຊາຕິໂກຏິສຫສ຺ສານິ, ເອຕ຺ຕການິ ຊາຕິໂກຏິສຕສຫສ຺ສານິ, ເອຕ຺ຕການິ ວສ຺ສານິ, ເອຕ຺ຕການິ ວສ຺ສສຕານິ, ເອຕ຺ຕການິ ວສ຺ສສຫສ຺ສານິ, ເອຕ຺ຕການິ ວສ຺ສສຕສຫສ຺ສານິ, ເອຕ຺ຕກາ ວສ຺ສໂກຏິໂຍ, ເອຕ຺ຕການິ ວສ຺ສໂກຏິສຕານິ, ເອຕ຺ຕການິ ວສ຺ສໂກຏິສຫສ຺ສານິ, ເອຕ຺ຕການິ ວສ຺ສໂກຏິສຕສຫສ຺ສານິ, ເອຕ຺ຕການິ ກປ຺ປານິ, ເອຕ຺ຕການິ ກປ຺ປສຕານິ, ເອຕ຺ຕການິ ກປ຺ປສຫສ຺ສານິ, ເອຕ຺ຕການິ ກປ຺ປສຕສຫສ຺ສານິ, ເອຕ຺ຕກາ ກປ຺ປໂກຏິໂຍ, ເອຕ຺ຕການິ ກປ຺ປໂກຏິສຕານິ, ເອຕ຺ຕການິ ກປ຺ປໂກຏິສຫສ຺ສານິ, ເອຕ຺ຕການິ ກປ຺ປໂກຏິສຕສຫສ຺ສານິ ວຏ຺ຏໍ ວຕ຺ຕິສ຺ສຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ນ ວຕ຺ຕິສ຺ສຕີຕິ ເຫວໍ ນຕ຺ຖິ, ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຈ຺ຉິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເອວມ຺ປິ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາປິ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ປຈ຺ຉິມາປິ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ມຊ຺ເຌວ ສໍສາເຣ ສຕ຺ຕາ ຐິຕາ ປຕິຏ຺ຐິຕາ ອລ຺ລີນາ ອຸປຄຕາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາຕິ – ມຊ຺ເຌ ສຣສ຺ມິໍ ຕິຏ຺ຐຕໍ. ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ກປ຺ໂປຕິ. ອິຈ຺ຈາຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ…. ອາຍສ຺ມາຕິ ປິຍວຈນໍ…ເປ…. ກປ຺ໂປຕິ ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ນາມໍ…ເປ… ອຠິລາໂປຕິ – ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ກປ຺ໂປ.

ໂອເຆ ຊາເຕ ມຫພ຺ຠເຍຕິ ກາໂມເຆ ຠໂວເຆ ທິຏ຺ໂຐເຆ ອວິຊ຺ໂຊເຆ ຊາເຕ ສຎ຺ຊາເຕ ນິພ຺ພຕ຺ເຕ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕ ປາຕຸຠູເຕ. ມຫພ຺ຠເຍຕິ ຊາຕິຠເຍ ຊຣາຠເຍ ພ຺ຍາຘິຠເຍ ມຣຓຠເຍຕິ – ໂອເຆ ຊາເຕ ມຫພ຺ຠເຍ.

ຊຣາມຈ຺ຈຸປເຣຕານນ຺ຕິ ຊຣາຍ ຜຸຏ຺ຐານໍ ປເຣຕານໍ ສໂມຫິຕານໍ ສມນ຺ນາຄຕານໍ. ມຈ຺ຈຸນາ ຜຸຏ຺ຐານໍ ປເຣຕານໍ ສໂມຫິຕານໍ ສມນ຺ນາຄຕານໍ, ຊາຕິຍາ ອນຸຄຕານໍ ຊຣາຍ ອນຸສຏານໍ ພ຺ຍາຘິນາ ອຠິຠູຕານໍ ມຣເຓນ ອພ຺ຠາຫຕານໍ ອຕາຓານໍ ອເລຓານໍ ອສຣຓານໍ ອສຣຓີຠູຕານນ຺ຕິ – ຊຣາມຈ຺ຈຸປເຣຕານໍ.

ທີປໍ ປພ຺ຣູຫິ ມາຣິສາຕິ ທີປໍ ຕາຓໍ ເລຓໍ ສຣຓໍ ຄຕິໍ ປຣາຍນໍ [ຄຕິປຣາຍນໍ (ສ຺ຍາ.) ເອວມຸປຣິປິ] ພ຺ຣູຫິ ອາຈິກ຺ຂາຫິ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣາຫິ ວິຠຊາຫິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫິ. ມາຣິສາຕິ ປິຍວຈນໍ ຄຣຸວຈນໍ ສຄາຣວສປ຺ປຕິສ຺ສາຘິວຈນເມຕໍ ມາຣິສາຕິ – ທີປໍ ປພ຺ຣູຫິ ມາຣິສ.

ຕ຺ວຎ຺ຈ ເມ ທີປມກ຺ຂາຫີຕິ. ຕ຺ວນ຺ຕິ ຠຄວນ຺ຕໍ ຠຓຕິ. ທີປມກ຺ຂາຫີຕິ ທີປໍ ຕາຓໍ ເລຓໍ ສຣຓໍ ຄຕິໍ ປຣາຍນໍ ອກ຺ຂາຫິ ອາຈິກ຺ຂາຫິ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣາຫິ ວິຠຊາຫິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫີຕິ – ຕ຺ວຎ຺ຈ ເມ ທີປມກ຺ຂາຫິ.

ຍຖາຍິທໍ ນາປຣໍ ສິຍາຕິ ຍຖຍິທໍ ທຸກ຺ຂໍ ອິເຘວ ນິຣຸຊ຺ເຌຍ຺ຍ ວູປສເມຍ຺ຍ ອຕ຺ຖໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ເຠຍ຺ຍ ປຸນປຏິສນ຺ຘິກໍ ທຸກ຺ຂໍ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ກາມຘາຕຸຍາ ວາ ຣູປຘາຕຸຍາ ວາ ອຣູປຘາຕຸຍາ ວາ ກາມຠເວ ວາ ຣູປຠເວ ວາ ອຣູປຠເວ ວາ ສຎ຺ຎາຠເວ ວາ ອສຎ຺ຎາຠເວ ວາ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຠເວ ວາ ເອກໂວກາຣຠເວ ວາ ຈຕຸໂວກາຣຠເວ ວາ ປຎ຺ຈໂວກາຣຠເວ ວາ ປຸນຄຕິຍາ ວາ ອຸປປຕ຺ຕິຍາ ວາ ປຏິສນ຺ຘິຍາ ວາ ຠເວ ວາ ສໍສາເຣ ວາ ວຏ຺ເຏ ວາ ນ ຊເນຍ຺ຍ ນ ສຎ຺ຊເນຍ຺ຍ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ ນາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ. ອິເຘວ ນິຣຸຊ຺ເຌຍ຺ຍ ວູປສເມຍ຺ຍ ອຕ຺ຖໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ເຠຍ຺ຍາຕິ – ຍຖາຍິທໍ ນາປຣໍ ສິຍາ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ມຊ຺ເຌ ສຣສ຺ມິໍ ຕິຏ຺ຐຕໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ກປ຺ໂປ]

ໂອເຆ ຊາເຕ ມຫພ຺ຠເຍ;

ຊຣາມຈ຺ຈຸປເຣຕານໍ, ທີປໍ ປພ຺ຣູຫິ ມາຣິສ;

ຕ຺ວຎ຺ຈ ເມ ທີປມກ຺ຂາຫິ, ຍຖາຍິທໍ ນາປຣໍ ສິຍາ’’ຕິ.

໖໒.

ມຊ຺ເຌ ສຣສ຺ມິໍ ຕິຏ຺ຐຕໍ, [ກປ຺ປາຕິ ຠຄວາ]

ໂອເຆ ຊາເຕ ມຫພ຺ຠເຍ;

ຊຣາມຈ຺ຈຸປເຣຕານໍ, ທີປໍ ປພ຺ຣູມິ ກປ຺ປ ເຕ.

ມຊ຺ເຌ ສຣສ຺ມິໍ ຕິຏ຺ຐຕນ຺ຕິ ສໂຣ ວຸຈ຺ຈຕິ ສໍສາໂຣ ອາຄມນໍ ຄມນໍ ຄມນາຄມນໍ ກາລໍ ຄຕິ ຠວາຠໂວ, ຈຸຕິ ຈ ອຸປປຕ຺ຕິ ຈ ນິພ຺ພຕ຺ຕິ ຈ ເຠໂທ ຈ ຊາຕິ ຈ ຊຣາ ຈ ມຣຓຎ຺ຈ. ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາປິ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ປຈ຺ຉິມາປິ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ມຊ຺ເຌວ ສໍສາເຣ ສຕ຺ຕາ ຐິຕາ ປຕິຏ຺ຐິຕາ ອລ຺ລີນາ ອຸປຄຕາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາ.

ກຖໍ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ…ເປ… ເອວໍ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ກຖໍ ສໍສາຣສ຺ສ ປຈ຺ຉິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ…ເປ… ເອວໍ ສໍສາຣສ຺ສ ປຈ຺ຉິມາ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ເອວໍ ສໍສາຣສ຺ສ ປຸຣິມາປິ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ປຈ຺ຉິມາປິ ໂກຏິ ນ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ມຊ຺ເຌວ ສໍສາເຣ ສຕ຺ຕາ ຐິຕາ ປຕິຏ຺ຐິຕາ ອລ຺ລີນາ ອຸປຄຕາ ອຊ຺ໂຌສິຕາ ອຘິມຸຕ຺ຕາຕິ – ມຊ຺ເຌ ສຣສ຺ມິໍ ຕິຏ຺ຐຕໍ. ກປ຺ປາຕິ ຠຄວາຕິ. ກປ຺ປາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ກປ຺ປາຕິ ຠຄວາ.

ໂອເຆ ຊາເຕ ມຫພ຺ຠເຍຕິ ກາໂມເຆ ຠໂວເຆ ທິຏ຺ໂຐເຆ ອວິຊ຺ໂຊເຆ ຊາເຕ ສຎ຺ຊາເຕ ນິພ຺ພຕ຺ເຕ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕ ປາຕຸຠູເຕ. ມຫພ຺ຠເຍຕິ ຊາຕິຠເຍ ຊຣາຠເຍ ພ຺ຍາຘິຠເຍ ມຣຓຠເຍຕິ – ໂອເຆ ຊາເຕ ມຫພ຺ຠເຍ.

ຊຣາມຈ຺ຈຸປເຣຕານນ຺ຕິ ຊຣາຍ ຜຸຏ຺ຐານໍ ປເຣຕານໍ ສໂມຫິຕານໍ ສມນ຺ນາຄຕານໍ, ມຈ຺ຈຸນາ ຜຸຏ຺ຐານໍ ປເຣຕານໍ ສໂມຫິຕານໍ ສມນ຺ນາຄຕານໍ ຊາຕິຍາ ອນຸຄຕານໍ ຊຣາຍ ອນຸສຏານໍ ພ຺ຍາຘິນາ ອຠິຠູຕານໍ ມຣເຓນ ອພ຺ຠາຫຕານໍ ອຕາຓານໍ ອເລຓານໍ ອສຣຓານໍ ອສຣຓີຠູຕານນ຺ຕິ – ຊຣາມຈ຺ຈຸປເຣຕານໍ.

ທີປໍ ປພ຺ຣູມິ ກປ຺ປ ເຕຕິ ທີປໍ ຕາຓໍ ເລຓໍ ສຣຓໍ ຄຕິໍ ປຣາຍນໍ ພ຺ຣູມິ ອາຈິກ຺ຂາມິ ເທເສມິ ປຎ຺ຎເປມິ ປຏ຺ຐເປມິ ວິວຣາມິ ວິຠຊາມິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣມິ ປກາເສມີຕິ – ທີປໍ ປພ຺ຣູມິ ກປ຺ປ ເຕ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ມຊ຺ເຌ ສຣສ຺ມິໍ ຕິຏ຺ຐຕໍ, [ກປ຺ປາຕິ ຠຄວາ]

ໂອເຆ ຊາເຕ ມຫພ຺ຠເຍ;

ຊຣາມຈ຺ຈຸປເຣຕານໍ, ທີປໍ ປພ຺ຣູມິ ກປ຺ປ ເຕ’’ຕິ.

໖໓.

ອກິຎ຺ຈນໍ ອນາທານໍ, ເອຕໍ ທີປໍ ອນາປຣໍ;

ນິພ຺ພານໍ ອິຕິ ນໍ ພ຺ຣູມິ, ຊຣາມຈ຺ຈຸປຣິກ຺ຂຍໍ.

ອກິຎ຺ຈນໍ ອນາທານນ຺ຕິ. ກິຎ຺ຈນນ຺ຕິ – ຣາຄກິຎ຺ຈນໍ ໂທສກິຎ຺ຈນໍ ໂມຫກິຎ຺ຈນໍ ມານກິຎ຺ຈນໍ ທິຏ຺ຐິກິຎ຺ຈນໍ ກິເລສກິຎ຺ຈນໍ ທຸຈ຺ຈຣິຕກິຎ຺ຈນໍ; ກິຎ຺ຈນປ຺ປຫານໍ ກິຎ຺ຈນວູປສມໍ [ກິຎ຺ຈນວູປສໂມ (ສ຺ຍາ.) ເອວມີທິເສສຸ ຐາເນສຸ] ກິຎ຺ຈນປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄໍ [ກິຎ຺ຈນປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ (ສ຺ຍາ.)] ກິຎ຺ຈນປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານນ຺ຕິ – ອກິຎ຺ຈນໍ. ອນາທານນ຺ຕິ ອາທານໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ອາທານປ຺ປຫານໍ ອາທານວູປສມໍ ອາທານປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄໍ ອາທານປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານນ຺ຕິ – ອກິຎ຺ຈນໍ ອນາທານໍ.

ເອຕໍ ທີປໍ ອນາປຣນ຺ຕິ ເອຕໍ ທີປໍ ຕາຓໍ ເລຓໍ ສຣຓໍ ຄຕິ ປຣາຍນໍ. ອນາປຣນ຺ຕິ ຕມ຺ຫາ ປໂຣ ອຎ຺ໂຎ ທີໂປ ນຕ຺ຖິ. ອຖ ໂຂ ໂສ ເອວໍ ທີໂປ ອຄ຺ໂຄ ຈ ເສຏ຺ໂຐ ຈ ວິເສຏ຺ໂຐ ຈ ປາໂມກ຺ໂຂ ຈ ອຸຕ຺ຕໂມ ຈ ປວໂຣ ຈາຕິ – ເອຕໍ ທີປໍ ອນາປຣໍ.

ນິພ຺ພານໍ ອິຕິ ນໍ ພ຺ຣູມີຕິ ວານໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ວານປ຺ປຫານໍ ວານວູປສມໍ ວານປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄໍ ວານປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ອິຕີຕິ ປທສນ຺ຘິ ປທສໍສຄ຺ໂຄ ປທປາຣິປູຣີ ອກ຺ຂຣສມວາໂຍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສິລິຏ຺ຐຕາ ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ – ອິຕີຕິ. ພ຺ຣູມີຕິ ພ຺ຣູມິ ອາຈິກ຺ຂາມິ ເທເສມິ ປຎ຺ຎເປມິ ປຏ຺ຐເປມິ ວິວຣາມິ ວິຠຊາມິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣມິ ປກາເສມີຕິ – ນິພ຺ພານໍ ອິຕິ ນໍ ພ຺ຣູມິ.

ຊຣາມຈ຺ຈຸປຣິກ຺ຂຍນ຺ຕິ ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປຫານໍ ວູປສມໍ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄໍ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານນ຺ຕິ – ຊຣາມຈ຺ຈຸປຣິກ຺ຂຍໍ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອກິຎ຺ຈນໍ ອນາທານໍ, ເອຕໍ ທີປໍ ອນາປຣໍ;

ນິພ຺ພານໍ ອິຕິ ນໍ ພ຺ຣູມິ, ຊຣາມຈ຺ຈຸປຣິກ຺ຂຍ’’ນ຺ຕິ.

໖໔.

ເອຕທຎ຺ຎາຍ ເຍ ສຕາ, ທິຏ຺ຐຘມ຺ມາຠິນິພ຺ພຸຕາ;

ນ ເຕ ມາຣວສານຸຄາ, ນ ເຕ ມາຣສ຺ສ ປທ຺ຘຄູ [ປຏ຺ຐຄູ (ສ຺ຍາ. ກ.)] .

ເອຕທຎ຺ຎາຍ ເຍ ສຕາຕິ. ເອຕນ຺ຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ອຎ຺ຎາຍາຕິ ອຎ຺ຎາຍ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ອຎ຺ຎາຍ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ເຍຕິ ອຣຫນ຺ໂຕ ຂີຓາສວາ. ສຕາຕິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສຕາ – ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ຕາ [ຠາວິຕຕ຺ຕາ (ກ.)] ສຕາ…ເປ… ເຕ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ສຕາຕິ – ເອຕທຎ຺ຎາຍ ເຍ ສຕາ.

ທິຏ຺ຐຘມ຺ມາຠິນິພ຺ພຸຕາຕິ. ທິຏ຺ຐຘມ຺ມາຕິ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມາ ຎາຕຘມ຺ມາ ຕຸລິຕຘມ຺ມາ ຕີຣິຕຘມ຺ມາ ວິຠູຕຘມ຺ມາ ວິຠາວິຕຘມ຺ມາ. ອຠິນິພ຺ພຸຕາຕິ ຣາຄສ຺ສ ນິພ຺ພາປິຕຕ຺ຕາ ນິພ຺ພຸຕາ, ໂທສສ຺ສ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ສມິຕຕ຺ຕາ ວູປສມິຕຕ຺ຕາ ນິຊ຺ຌາຕຕ຺ຕາ ນິພ຺ພຸຕຕ຺ຕາ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘຕ຺ຕາ ສນ຺ຕາ ອຸປສນ຺ຕາ ວູປສນ຺ຕາ ນິພ຺ພຸຕາ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘາຕິ – ທິຏ຺ຐຘມ຺ມາຠິນິພ຺ພຸຕາ.

ນ ເຕ ມາຣວສານຸຄາຕິ. ມາໂຣຕິ ໂຍ ໂສ ມາໂຣ ກຓ຺ໂຫ ອຘິປຕິ ອນ຺ຕຄູ ນມຸຈິ ປມຕ຺ຕພນ຺ຘຸ. ນ ເຕ ມາຣວສານຸຄາຕິ ນ ເຕ ມາຣສ຺ສ ວເສ ວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ນາປິ ມາໂຣ ເຕສຸ ວສໍ ວຕ຺ເຕຕິ. ເຕ ມາຣຎ຺ຈ ມາຣປກ຺ຂຎ຺ຈ ມາຣປາສຎ຺ຈ ມາຣພຬິສຎ຺ຈ [ມາຣພລິສຎ຺ຈ (ກ.)] ມາຣາມິສຎ຺ຈ ມາຣວິສຍຎ຺ຈ ມາຣນິວາສຎ຺ຈ ມາຣໂຄຈຣຎ຺ຈ ມາຣພນ຺ຘນຎ຺ຈ ອຠິຠຸຍ຺ຍ ອຠິຠວິຕ຺ວາ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣິຕ຺ວາ ປຣິຍາທິຍິຕ຺ວາ ມທ຺ທິຕ຺ວາ ຈຣນ຺ຕິ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິຣິຍນ຺ຕິ ວຕ຺ເຕນ຺ຕິ ປາເລນ຺ຕິ ຍເປນ຺ຕິ ຍາເປນ຺ຕີຕິ – ນ ເຕ ມາຣວສານຸຄາ.

ນ ເຕ ມາຣສ຺ສ ປທ຺ຘຄູຕິ ນ ເຕ ມາຣສ຺ສ ປທ຺ຘາ ປທ຺ຘຈຣາ [ປຏ຺ຐາ ປຏ຺ຐຈຣາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ປຣິຈາຣິກາ ສິຍາ; ພຸທ຺ຘສ຺ສ ເຕ ຠຄວໂຕ ປທ຺ຘາ ປທ຺ຘຈຣາ ປຣິຈາຣິກາ ສິຍາຕິ – ນ ເຕ ມາຣສ຺ສ ປທ຺ຘຄູ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ເອຕທຎ຺ຎາຍ ເຍ ສຕາ, ທິຏ຺ຐຘມ຺ມາຠິນິພ຺ພຸຕາ;

ນ ເຕ ມາຣວສານຸຄາ, ນ ເຕ ມາຣສ຺ສ ປທ຺ຘຄູ’’ຕິ.

ສຫ ຄາຖາປຣິໂຍສານາ…ເປ… ສຕ຺ຖາ ເມ ຠນ຺ເຕ ຠຄວາ, ສາວໂກຫມສ຺ມີຕິ.

ກປ຺ປມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ ທສໂມ.

໑໑. ຊຕຸກຓ຺ຓິມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ

໖໕.

ສຸຕ຺ວານຫໍ ວີຣ ອກາມກາມິໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ຊຕຸກຓ຺ຓິ]

ໂອຆາຕິຄໍ ປຸຏ຺ຐຸມກາມມາຄມໍ;

ສນ຺ຕິປທໍ ພ຺ຣູຫິ ສຫຊເນຕ຺ຕ, ຍຖາຕຈ຺ຉໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ.

ສຸຕ຺ວານຫໍ ວີຣ ອກາມກາມິນ຺ຕິ ສຸຕ຺ວາ ສຸຓິຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ອຸປຘາເຣຕ຺ວາ ອຸປລກ຺ຂຍິຕ຺ວາ. ອິຕິປິ ໂສ ຠຄວາ ອຣຫໍ…ເປ… ພຸທ຺ໂຘ ຠຄວາຕິ – ສຸຕ຺ວານຫໍ. ວີຣາຕິ ວີໂຣ ຠຄວາ. ວີຣິຍວາຕິ ວີໂຣ, ປຫູຕິ ວີໂຣ, ວິສວີຕິ ວີໂຣ, ອລມຕ຺ໂຕຕິ ວີໂຣ, ສູໂຣຕິ ວີໂຣ, ວິກ຺ກນ຺ໂຕ ອຠີຣູ ອຈ຺ຉມ຺ຠີ ອນຸຕ຺ຣາສີ ອປລາຍີ ປຫີນຠຍເຠຣໂວ ວິຄຕໂລມຫໍໂສຕິ ວີໂຣ.

ວິຣໂຕ ອິຘ ສພ຺ພປາປເກຫິ, ນິຣຍທຸກ຺ຂໍ ອຕິຈ຺ຈ ວີຣິຍວາ [ວິຣິຍວາ (ສ຺ຍາ.) ສຸ. ນິ. ໕໓໖] ໂສ;

ໂສ ວີຣິຍວາ ປຘານວາ, ວີໂຣ ຕາທິ ປວຸຈ຺ຈເຕ ຕຖຕ຺ຕາຕິ.

ສຸຕ຺ວານຫໍ ວີຣ. ອກາມກາມິນ຺ຕິ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ວຕ຺ຖຸກາມາ ປຣິຎ຺ຎາຕາ, ກິເລສກາມາ ປຫີນາ. ວຕ຺ຖຸກາມານໍ ປຣິຎ຺ຎາຕຕ຺ຕາ ກິເລສກາມານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ ຠຄວາ ນ ກາເມ ກາເມຕິ, ນ ກາເມ ປຕ຺ເຖຕິ, ນ ກາເມ ປິເຫຕິ, ນ ກາເມ ອຠິຊປ຺ປຕິ. ເຍ ກາເມ ກາເມນ຺ຕິ, ກາເມ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ, ກາເມ ປິເຫນ຺ຕິ, ກາເມ ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕິ, ເຕ ກາມກາມິໂນ ຣາຄຣາຄິໂນ ສຎ຺ຎາສຎ຺ຎິໂນ. ຠຄວາ ນ ກາເມ ກາເມຕິ, ນ ກາເມ ປຕ຺ເຖຕິ, ນ ກາເມ ປິເຫຕິ, ນ ກາເມ ອຠິຊປ຺ປຕິ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ອກາໂມ ນິກ຺ກາໂມ ຈຕ຺ຕກາໂມ ວນ຺ຕກາໂມ ມຸຕ຺ຕກາໂມ ປຫີນກາໂມ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐກາໂມ ວີຕຣາໂຄ ວິຄຕຣາໂຄ ຈຕ຺ຕຣາໂຄ ວນ຺ຕຣາໂຄ ມຸຕ຺ຕຣາໂຄ ປຫີນຣາໂຄ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຣາໂຄ ນິຈ຺ຉາໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ສີຕິຠູໂຕ ສຸຂປ຺ປຏິສໍເວທີ ພ຺ຣຫ຺ມຠູເຕນ ອຕ຺ຕນາ ວິຫຣຕີຕິ – ສຸຕ຺ວານຫໍ ວີຣ ອມກາມກາມິໍ.

ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ຊຕຸກຓ຺ຓີຕິ. ອິຈ຺ຈາຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ… ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ – ອິຈ຺ຈາຕິ. ອາຍສ຺ມາຕິ ປິຍວຈນໍ ສຄາຣວສປ຺ປຕິສ຺ສາຘິວຈນເມຕໍ ອາຍສ຺ມາຕິ. ຊຕຸກຓ຺ຓີຕິ ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ໂຄຕ຺ຕໍ ສງ຺ຂາ ສມຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ໂວຫາໂຣຕິ – ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ຊຕຸກຓ຺ຓິ.

ໂອຆາຕິຄໍ ປຸຏ຺ຐຸມກາມມາຄມນ຺ຕິ. ໂອຆາຕິຄນ຺ຕິ ໂອຆາຕິຄໍ ໂອຆໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ສມຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ວີຕິວຕ຺ຕນ຺ຕິ – ໂອຆາຕິຄໍ. ປຸຏ຺ຐຸນ຺ຕິ ປຸຏ຺ຐຸໍ ປຸຈ຺ຉິຕຸໍ ຍາຈິຕຸໍ ອຊ຺ເຌສິຕຸໍ ປສາເທຕຸໍ. ອກາມມາຄມນ຺ຕິ ອກາມໍ ປຸຏ຺ຐຸໍ ນິກ຺ກາມໍ ຈຕ຺ຕກາມໍ ວນ຺ຕກາມໍ ມຸຕ຺ຕກາມໍ ປຫີນກາມໍ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐກາມໍ ວີຕຣາຄໍ ວິຄຕຣາຄໍ ຈຕ຺ຕຣາຄໍ ວນ຺ຕຣາຄໍ ມຸຕ຺ຕຣາຄໍ ປຫີນຣາຄໍ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຣາຄໍ ອາຄມ຺ຫາ ອາຄຕມ຺ຫາ ອຸປາຄຕມ຺ຫາ ສມ຺ປຕ຺ຕມ຺ຫາ ຕຍາ ສທ຺ຘິໍ ສມາຄຕມ຺ຫາຕິ – ໂອຆາຕິຄໍ ປຸຏ຺ຐຸມກາມມາຄມໍ.

ສນ຺ຕິປທໍ ພ຺ຣູຫິ ສຫຊເນຕ຺ຕາຕິ. ສນ຺ຕີຕິ ເອເກນ ອາກາເຣນ ສນ຺ຕິປິ ສນ຺ຕິປທມ຺ປິ [ສນ຺ຕິປທນ຺ຕິ (ກ.)] ຕໍເຍວ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ສນ຺ຕເມຕໍ ປທໍ, ປຓີຕເມຕໍ ປທໍ, ຍທິທໍ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານ’’ນ຺ຕິ. ອຖາປເຣນາກາເຣນ ເຍ ຘມ຺ມາ ສນ຺ຕາຘິຄມາຍ ສນ຺ຕິຜຸສນາຍ ສນ຺ຕິສຈ຺ຉິກິຣິຍາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ປຎ຺ຈ ພລານິ ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ສນ຺ຕິປທາ. ສນ຺ຕິປທໍ ຕາຓປທໍ ເລຓປທໍ ສຣຓປທໍ ອຠຍປທໍ ອຈ຺ຈຸຕປທໍ ອມຕປທໍ ນິພ຺ພານປທໍ ພ຺ຣູຫິ ອາຈິກ຺ຂາຫິ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣາຫິ ວິຠຊາຫິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫິ. ສຫຊເນຕ຺ຕາຕິ ເນຕ຺ຕໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎາຓໍ. ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ເນຕ຺ຕຎ຺ຈ ຊິນຠາໂວ ຈ ໂພຘິຍາ ມູເລ ອປຸພ຺ພໍ ອຈຣິມໍ ເອກສ຺ມິໍ ຂເຓ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ, ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ສຫຊເນຕ຺ໂຕຕິ – ສນ຺ຕິປທໍ ພ຺ຣູຫິ ສຫຊເນຕ຺ຕ.

ຍຖາຕຈ຺ຉໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕນ຺ຕິ ຍຖາຕຈ຺ຉໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ…ເປ… ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ. ພ຺ຣູຫິ ເມຕນ຺ຕິ ພ຺ຣູຫິ ອາຈິກ຺ຂາຫິ…ເປ… ປກາເສຫີຕິ – ຍຖາຕຈ຺ຉໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕໍ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ສຸຕ຺ວານຫໍ ວີຣ ອກາມກາມິໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ຊຕຸກຓ຺ຓິ]

ໂອຆາຕິຄໍ ປຸຏ຺ຐຸມກາມມາຄມໍ;

ສນ຺ຕິປທໍ ພ຺ຣູຫິ ສຫຊເນຕ຺ຕ, ຍຖາຕຈ຺ຉໍ ຠຄວາ ພ຺ຣູຫິ ເມຕ’’ນ຺ຕິ.

໖໖.

ຠຄວາ ຫິ ກາເມ ອຠິຠຸຍ຺ຍ ອິຣິຍຕິ, ອາທິຈ຺ໂຈວ ປຖວິໍ ເຕຊີ ເຕຊສາ;

ປຣິຕ຺ຕປຎ຺ຎສ຺ສ ເມ ຠູຣິປຎ຺ໂຎ, ອາຈິກ຺ຂ ຘມ຺ມໍ ຍມຫໍ ວິຊຎ຺ຎໍ;

ຊາຕິຊຣາຍ ອິຘ ວິປ຺ປຫານໍ.

ຠຄວາ ຫິ ກາເມ ອຠິຠຸຍ຺ຍ ອິຣິຍຕີຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ຠຄວາ ວຕ຺ຖຸກາເມ ປຣິຊານິຕ຺ວາ ກິເລສກາເມ ປຫາຍ ອຠິຠຸຍ຺ຍ ອຠິຠວິຕ຺ວາ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣິຕ຺ວາ ປຣິຍາທິຍິຕ຺ວາ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ເຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕີຕິ – ຠຄວາ ຫິ ກາເມ ອຠິຠຸຍ຺ຍ ອິຣິຍຕິ.

ອາທິຈ຺ໂຈວ ປຖວິໍ ເຕຊີ ເຕຊສາຕິ ອາທິຈ຺ໂຈ ວຸຈ຺ຈຕິ ສູຣິໂຍ [ສຸຣິໂຍ (ສ຺ຍາ.)]. ປຖວີ ວຸຈ຺ຈຕິ ຊຄຕີ [ຊຣາ (ສ຺ຍາ.)]. ຍຖາ ສູຣິໂຍ ເຕຊີ ເຕເຊນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ປຖວິໍ ອຠິຠຸຍ຺ຍ ອຠິຠວິຕ຺ວາ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣິຕ຺ວາ ປຣິຍາທິຍິຕ຺ວາ ສນ຺ຕາປຍິຕ຺ວາ ສພ຺ພໍ ອາກາສຄຕໍ ຕມຄຕໍ ອຠິວິຫຈ຺ຈ ອນ຺ຘກາຣໍ ວິຘມິຕ຺ວາ ອາໂລກໍ ທສ຺ສຍິຕ຺ວາ ອາກາເສ ອນ຺ຕລິກ຺ເຂ ຄຄນປເຖ [ຄມນປເຖ (ສ຺ຍາ.) ອຏ຺ຐກຖາ ໂອໂລເກຕພ຺ພາ] ຄຈ຺ຉຕິ, ເອວເມວ ຠຄວາ ຎາຓເຕຊີ ຎາຓເຕເຊນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ສພ຺ພໍ ອຠິສງ຺ຂາຣສມຸທຍໍ…ເປ… ກິເລສຕມໍ ອວິຊ຺ຊນ຺ຘກາຣໍ ວິຘມິຕ຺ວາ ຎາຓາໂລກໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ວຕ຺ຖຸກາເມ ປຣິຊານິຕ຺ວາ ກິເລສກາເມ ປຫາຍ ອຠິຠຸຍ຺ຍ ອຠິຠວິຕ຺ວາ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣິຕ຺ວາ ປຣິຍາທິຍິຕ຺ວາ ມທ຺ທິຕ຺ວາ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ເຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕີຕິ – ອາທິຈ຺ໂຈວ ປຖວິໍ ເຕຊີ ເຕຊສາ.

ປຣິຕ຺ຕປຎ຺ຎສ຺ສ ເມ ຠູຣິປຎ຺ໂຎຕິ ອຫມສ຺ມິ ປຣິຕ຺ຕປຎ຺ໂຎ ໂອມກປຎ຺ໂຎ ລາມກປຎ຺ໂຎ ຉຕຸກ຺ກປຎ຺ໂຎ. ຕ຺ວມ຺ປິ ມຫາປຎ຺ໂຎ ປຸຖຸປຎ຺ໂຎ ຫາສປຎ຺ໂຎ ຊວນປຎ຺ໂຎ ຕິກ຺ຂປຎ຺ໂຎ ນິພ຺ເພຘິກປຎ຺ໂຎ. ຠູຣິ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຖວີ. ຠຄວາ ຕາຍ ປຖວິສມາຍ ປຎ຺ຎາຍ ວິປຸລາຍ ວິຕ຺ຖຕາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕຕິ – ປຣິຕ຺ຕປຎ຺ຎສ຺ສ ເມ ຠູຣິປຎ຺ໂຎ.

ອາຈິກ຺ຂ ຘມ຺ມໍ ຍມຫໍ ວິຊຎ຺ຎນ຺ຕິ. ຘມ຺ມນ຺ຕິ ອາທິກລ຺ຍາຓໍ ມຊ຺ເຌກລ຺ຍາຓໍ ປຣິໂຍສານກລ຺ຍາຓໍ ສາຕ຺ຖໍ ສພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ເກວລປຣິປຸຓ຺ຓໍ ປຣິສຸທ຺ຘໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐາເນ…ເປ… ນິພ຺ພານຎ຺ຈ ນິພ຺ພານຄາມິນິຎ຺ຈ ປຏິປທໍ ອາຈິກ຺ຂາຫິ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣາຫິ ວິຠຊາຫິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫິ. ຍມຫໍ ວິຊຎ຺ຎນ຺ຕິ ຍມຫໍ ຊາເນຍ຺ຍໍ ອາຊາເນຍ຺ຍໍ ວິຊາເນຍ຺ຍໍ ປຏິຊາເນຍ຺ຍໍ ປຏິວິຊ຺ເຌຍ຺ຍໍ ອຘິຄຈ຺ເຉຍ຺ຍໍ ຜສ຺ເສຍ຺ຍໍ ສຈ຺ຉິກເຣຍ຺ຍນ຺ຕິ – ອາຈິກ຺ຂ ຘມ຺ມໍ ຍມຫໍ ວິຊຎ຺ຎໍ.

ຊາຕິຊຣາຍ ອິຘ ວິປ຺ປຫານນ຺ຕິ ອິເຘວ ຊາຕິຊຣາຍ ມຣຓສ຺ສ ປຫານໍ ວູປສມໍ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄໍ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານນ຺ຕິ – ຊາຕິຊຣາຍ ອິຘ ວິປ຺ປຫານໍ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ຠຄວາ ຫິ ກາເມ ອຠິຠຸຍ຺ຍ ອິຣິຍຕິ, ອາທິຈ຺ໂຈວ ປຖວິໍ ເຕຊີ ເຕຊສາ;

ປຣິຕ຺ຕປຎ຺ຎສ຺ສ ເມ ຠູຣິປຎ຺ໂຎ, ອາຈິກ຺ຂ ຘມ຺ມໍ ຍມຫໍ ວິຊຎ຺ຎໍ;

ຊາຕິຊຣາຍ ອິຘ ວິປ຺ປຫານ’’ນ຺ຕິ.

໖໗.

ກາເມສຸ ວິນຍ ເຄຘໍ, [ຊຕຸກຓ຺ຓີຕິ ຠຄວາ]

ເນກ຺ຂມ຺ມໍ ທຏ຺ຐຸ ເຂມໂຕ;

ອຸຄ຺ຄຫິຕໍ ນິຣຕ຺ຕໍ ວາ, ມາ ເຕ ວິຊ຺ຊິຕ຺ຖ ກິຎ຺ຈນໍ.

ກາເມສຸ ວິນຍ ເຄຘນ຺ຕິ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ເຄຘນ຺ຕິ ເຄໂຘ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ກາເມສຸ ວິນຍ ເຄຘນ຺ຕິ ກາເມສຸ ເຄຘໍ ວິນຍ ປຏິວິນຍ ປຊຫ ວິໂນເທຫິ ພ຺ຍນ຺ຕີກໂຣຫິ ອນຠາວໍ ຄເມຫີຕິ – ກາເມສຸ ວິນຍ ເຄຘໍ. ຊຕຸກຓ຺ຓີຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ໂຄຕ຺ເຕນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ຊຕຸກຓ຺ຓີຕິ ຠຄວາ.

ເນກ຺ຂມ຺ມໍ ທຏ຺ຐຸ ເຂມໂຕຕິ. ເນກ຺ຂມ຺ມນ຺ຕິ ສມ຺ມາປຏິປທໍ ອນຸໂລມປຏິປທໍ ອປຈ຺ຈນີກປຏິປທໍ ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປທໍ ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປຏິປທໍ ສີເລສຸ ປຣິປູຣກາຣິຕໍ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ຄຸຕ຺ຕທ຺ວາຣຕໍ ໂຠຊເນ ມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕໍ ຊາຄຣິຍານຸໂຍຄໍ ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐາເນ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘາເນ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາເທ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ປຎ຺ຈ ພລານິ ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄ ອຣິຍໍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກໍ ມຄ຺ຄໍ ນິພ຺ພານຎ຺ຈ ນິພ຺ພານຄາມິນິຎ຺ຈ ປຏິປທໍ ເຂມໂຕ ຕາຓໂຕ ເລຓໂຕ ສຣຓໂຕ ສຣຓີຠູຕໂຕ ອຠຍໂຕ ອຈ຺ຈຸຕໂຕ ອມຕໂຕ ນິພ຺ພານໂຕ ທຏ຺ຐຸໍ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ – ເນກ຺ຂມ຺ມໍ ທຏ຺ຐຸ ເຂມໂຕ.

ອຸຄ຺ຄຫິຕໍ ນິຣຕ຺ຕໍ ວາຕິ. ອຸຄ຺ຄຫິຕນ຺ຕິ ຕຓ຺ຫາວເສນ ທິຏ຺ຐິວເສນ ຄຫິຕໍ ປຣາມຏ຺ຐໍ ອຠິນິວິຏ຺ຐໍ ອຊ຺ໂຌສິຕໍ ອຘິມຸຕ຺ຕໍ. ນິຣຕ຺ຕໍ ວາຕິ ນິຣຕ຺ຕໍ ວາ ມຸຎ຺ຈິຕພ຺ພໍ ວິຊຫິຕພ຺ພໍ ວິໂນທິຕພ຺ພໍ ພ຺ຍນ຺ຕີກາຕພ຺ພໍ ອນຠາວໍ ຄເມຕພ຺ພນ຺ຕິ – ອຸຄ຺ຄຫິຕໍ ນິຣຕ຺ຕໍ ວາ.

ມາ ເຕ ວິຊ຺ຊິຕ຺ຖ ກິຎ຺ຈນນ຺ຕິ ຣາຄກິຎ຺ຈນໍ ໂທສກິຎ຺ຈນໍ ໂມຫກິຎ຺ຈນໍ ມານກິຎ຺ຈນໍ ທິຏ຺ຐິກິຎ຺ຈນໍ ກິເລສກິຎ຺ຈນໍ ທຸຈ຺ຈຣິຕກິຎ຺ຈນໍ. ອິທໍ ກິຎ຺ຈນໍ [ອິເມ ກິຎ຺ຈນາ (ກ.)] ຕຸຍ຺ຫໍ ມາ ວິຊ຺ຊິຕ຺ຖ ມາ ປວິຊ຺ຊິຕ຺ຖ ມາ ສໍວິຊ຺ຊິຕ຺ຖ ປຊຫ ວິໂນເທຫິ ພ຺ຍນ຺ຕີກໂຣຫິ ອນຠາວໍ ຄເມຫີຕິ – ມາ ເຕ ວິຊ຺ຊິຕ຺ຖ ກິຎ຺ຈນໍ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ກາເມສຸ ວິນຍ ເຄຘໍ, [ຊຕຸກຓ຺ຓີຕິ ຠຄວາ]

ເນກ຺ຂມ຺ມໍ ທຏ຺ຐຸ ເຂມໂຕ;

ອຸຄ຺ຄຫິຕໍ ນິຣຕ຺ຕໍ ວາ, ມາ ເຕ ວິຊ຺ຊິຕ຺ຖ ກິຎ຺ຈນ’’ນ຺ຕິ.

໖໘.

ຍໍ ປຸພ຺ເພ ຕໍ ວິໂສເສຫິ, ປຈ຺ຉາ ເຕ ມາຫຸ ກິຎ຺ຈນໍ;

ມຊ຺ເຌ ເຈ ໂນ ຄເຫສ຺ສສິ, ອຸປສນ຺ໂຕ ຈຣິສ຺ສສິ.

ຍໍ ປຸພ຺ເພ ຕໍ ວິໂສເສຫີຕິ ອຕີເຕ ສງ຺ຂາເຣ ອາຣພ຺ຠ ເຍ ກິເລສາ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ ເຕ ກິເລເສ ໂສເສຫິ ວິໂສເສຫິ ສຸກ຺ຂາເປຫິ ວິສຸກ຺ຂາເປຫິ ອພີຊໍ ກໂຣຫິ ປຊຫ ວິໂນເທຫິ ພ຺ຍນ຺ຕີກໂຣຫິ ອນຠາວໍ ຄເມຫີຕິ – ເອວມ຺ປິ ຍໍ ປຸພ຺ເພ ຕໍ ວິໂສເສຫິ. ອຖ ວາ, ເຍ ອຕີຕາ ກມ຺ມາຠິສງ຺ຂາຣາ ອວິປກ຺ກວິປາກາ ເຕ ກມ຺ມາຠິສງ຺ຂາເຣ ໂສເສຫິ ວິໂສເສຫິ ສຸກ຺ຂາເປຫິ ວິສຸກ຺ຂາເປຫິ ອພີຊໍ [ອວີຊໍ (ສ຺ຍາ.)] ກໂຣຫິ ປຊຫ ວິໂນເທຫິ ພ຺ຍນ຺ຕີກໂຣຫິ ອນຠາວໍ ຄເມຫີຕິ – ເອວມ຺ປິ ຍໍ ປຸພ຺ເພ ຕໍ ວິໂສເສຫິ.

ປຈ຺ຉາ ເຕ ມາຫຸ ກິຎ຺ຈນນ຺ຕິ ປຈ຺ຉາ ວຸຈ຺ຈຕິ ອນາຄເຕ ສງ຺ຂາເຣ ອາຣພ຺ຠ ຣາຄກິຎ຺ຈນໍ ໂທສກິຎ຺ຈນໍ ໂມຫກິຎ຺ຈນໍ ມານກິຎ຺ຈນໍ ທິຏ຺ຐິກິຎ຺ຈນໍ ກິເລສກິຎ຺ຈນໍ ທຸຈ຺ຈຣິຕກິຎ຺ຈນໍ. ອິທໍ ກິຎ຺ຈນໍ ຕຸຍ຺ຫໍ ມາ ອຫຸ ມາ ອໂຫສິ ມາ ຊເນສິ [ມາ ຊເນຫິ (ສ຺ຍາ.) ຕຖາວເສເສສຸ ທ຺ວີສຸ ປເທສຸປິ] ມາ ສຎ຺ຊເນສິ ມາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕສິ ປຊຫ ວິໂນເທຫິ ພ຺ຍນ຺ຕີກໂຣຫິ ອນຠາວໍ ຄເມຫີຕິ – ປຈ຺ຉາ ເຕ ມາຫຸ ກິຎ຺ຈນໍ.

ມຊ຺ເຌ ເຈ ໂນ ຄເຫສ຺ສສີຕິ ມຊ຺ເຌ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ຣູປໍ ເວທນາ ສຎ຺ຎາ ສງ຺ຂາຣາ ວິຎ຺ຎາຓໍ. ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ ສງ຺ຂາເຣ ຕຓ຺ຫາວເສນ ທິຏ຺ຐິວເສນ ນ ຄເຫສ຺ສສິ ນ ຕຓ຺ຫິສ຺ສສິ ນ ປຣາມສິສ຺ສສິ ນ ນນ຺ທິສ຺ສສິ ນາຠິນນ຺ທິສ຺ສສິ ນ ອຊ຺ໂຌສິສ຺ສສິ. ອຠິນນ຺ທນໍ ອຠິວທນໍ ອຊ຺ໂຌສານໍ ຄາຫໍ ປຣາມາສໍ ອຠິນິເວສໍ ປຊຫິສ຺ສສິ ວິໂນເທສ຺ສສິ ພ຺ຍນ຺ຕີກຣິສ຺ສສິ ອນຠາວໍ ຄເມສ຺ສສີຕິ – ມຊ຺ເຌ ເຈ ໂນ ຄເຫສ຺ສສິ.

ອຸປສນ຺ໂຕ ຈຣິສ຺ສສີຕິ ຣາຄສ຺ສ ອຸປສມິຕຕ຺ຕາ ອຸປສນ຺ໂຕ ຈຣິສ຺ສສິ, ໂທສສ຺ສ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ສນ຺ຕຕ຺ຕາ ສມິຕຕ຺ຕາ ອຸປສມິຕຕ຺ຕາ ວູປສມິຕຕ຺ຕາ ນິຊ຺ຌາຕຕ຺ຕາ ນິພ຺ພຸຕຕ຺ຕາ ວິຄຕຕ຺ຕາ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘຕ຺ຕາ ສນ຺ໂຕ ອຸປສນ຺ໂຕ ວູປສນ຺ໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ໂຘ ຈຣິສ຺ສສິ ວິຫຣິສ຺ສສິ ອິຣິຍິສ຺ສສິ ວຕ຺ຕິສ຺ສສິ ປາເລສ຺ສສິ ຍເປສ຺ສສິ ຍາເປສ຺ສສີຕິ – ອຸປສນ຺ໂຕ ຈຣິສ຺ສສິ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍໍ ປຸພ຺ເພ ຕໍ ວິໂສເສຫິ, ປຈ຺ຉາ ເຕ ມາຫຸ ກິຎ຺ຈນໍ;

ມຊ຺ເຌ ເຈ ໂນ ຄເຫສ຺ສສິ, ອຸປສນ຺ໂຕ ຈຣິສ຺ສສີ’’ຕິ.

໖໙.

ສພ຺ພໂສ ນາມຣູປສ຺ມິໍ, ວີຕເຄຘສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;

ອາສວາສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊນ຺ຕິ, ເຍຫິ ມຈ຺ຈຸວສໍ ວເຊ.

ສພ຺ພໂສ ນາມຣູປສ຺ມິໍ ວີຕເຄຘສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາຕິ. ສພ຺ພໂສຕິ ສພ຺ເພນ ສພ຺ພໍ ສພ຺ພຖາ ສພ຺ພໍ ອເສສໍ ນິສ຺ເສສໍ ປຣິຍາທິຍນວຈນເມຕໍ ສພ຺ພໂສຕິ. ນາມນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອຣູປິໂນ ຂນ຺ຘາ. ຣູປນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຈ ມຫາຠູຕາ ຈຕຸນ຺ນຎ຺ຈ ມຫາຠູຕານໍ ອຸປາທາຍ ຣູປໍ. ເຄໂຘ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ສພ຺ພໂສ ນາມຣູປສ຺ມິໍ ວີຕເຄຘສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາຕິ ສພ຺ພໂສ ນາມຣູປສ຺ມິໍ ວີຕເຄຘສ຺ສ ວິຄຕເຄຘສ຺ສ ຈຕ຺ຕເຄຘສ຺ສ ວນ຺ຕເຄຘສ຺ສ ມຸຕ຺ຕເຄຘສ຺ສ ປຫີນເຄຘສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐເຄຘສ຺ສ ວີຕຣາຄສ຺ສ ວິຄຕຣາຄສ຺ສ ຈຕ຺ຕຣາຄສ຺ສ ວນ຺ຕຣາຄສ຺ສ ມຸຕ຺ຕຣາຄສ຺ສ ປຫີນຣາຄສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຣາຄສ຺ສາຕິ – ສພ຺ພໂສ ນາມຣູປສ຺ມິໍ ວີຕເຄຘສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ.

ອາສວາສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ. ອາສວາຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອາສວາ – ກາມາສໂວ, ຠວາສໂວ, ທິຏ຺ຐາສໂວ, ອວິຊ຺ຊາສໂວ. ອສ຺ສາຕິ ອຣຫໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ. ນ ວິຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ອິເມ ອາສວາ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ອາສວາສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊນ຺ຕິ.

ເຍຫິ ມຈ຺ຈຸວສໍ ວເຊຕິ ເຍຫິ ອາສເວຫິ ມຈ຺ຈຸໂນ ວາ ວສໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ມຣຓສ຺ສ ວາ ວສໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ມາຣປກ຺ຂສ຺ສ ວາ ວສໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ; ເຕ ອາສວາ ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ນ ສນ຺ຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ – ເຍຫິ ມຈ຺ຈຸວສໍ ວເຊ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສພ຺ພໂສ ນາມຣູປສ຺ມິໍ, ວີຕເຄຘສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;

ອາສວາສ຺ສ ນ ວິຊ຺ຊນ຺ຕິ, ເຍຫິ ມຈ຺ຈຸວສໍ ວເຊ’’ຕິ.

ສຫ ຄາຖາປຣິໂຍສານາ…ເປ… ສຕ຺ຖາ ເມ ຠນ຺ເຕ ຠຄວາ, ສາວໂກຫມສ຺ມີຕິ.

ຊຕຸກຓ຺ຓິມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ ເອກາທສໂມ.

໑໒. ຠທ຺ຣາວຸຘມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ

໗໐.

ໂອກຎ຺ຊຫໍ ຕຓ຺ຫຈ຺ຉິທໍ ອເນຊໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ຠທ຺ຣາວຸໂຘ]

ນນ຺ທິຎ຺ຊຫໍ ໂອຆຕິຓ຺ຓໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ;

ກປ຺ປຎ຺ຊຫໍ ອຠິຍາເຈ ສຸເມຘໍ, ສຸຕ຺ວານ ນາຄສ຺ສ ອປນມິສ຺ສນ຺ຕິ [ອປຄມິສ຺ສນ຺ຕິ (ກ.)] ອິໂຕ.

ໂອກຎ຺ຊຫໍ ຕຓ຺ຫຈ຺ຉິທໍ ອເນຊນ຺ຕິ. ໂອກຎ຺ຊຫນ຺ຕິ ຣູປຘາຕຸຍາ ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ ເຍ ອຸປາຍຸປາທານາ [ອຸປຍຸປາທານາ (ກ.)] ເຈຕໂສ ອຘິຏ຺ຐານາຠິນິເວສານຸສຍາ, ເຕ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ໂອກຎ຺ຊໂຫ. ເວທນາຘາຕຸຍາ…ເປ… ສຎ຺ຎາຘາຕຸຍາ… ສງ຺ຂາຣຘາຕຸຍາ… ວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ໂຍ ຉນ຺ໂທ ໂຍ ຣາໂຄ ຍາ ນນ຺ທີ ຍາ ຕຓ຺ຫາ ເຍ ອຸປາຍຸປາທານາ ເຈຕໂສ ອຘິຏ຺ຐານາຠິນິເວສານຸສຍາ, ເຕ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ໂອກຎ຺ຊໂຫ.

ຕຓ຺ຫຈ຺ຉິທນ຺ຕິ. ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ…ເປ… ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ສາ ຕຓ຺ຫາ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ຉິນ຺ນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ຕຓ຺ຫຈ຺ຉິໂທ. ອເນໂຊຕິ ເອຊາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ …ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ສາ ເອຊາ ຕຓ຺ຫາ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ອເນໂຊ. ເອຊາຍ ປຫີນຕ຺ຕາ ອເນໂຊ ຠຄວາ ລາເຠປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ອລາເຠປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ຍເສປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ອຍເສປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ປສໍສາຍປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ນິນ຺ທາຍປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ສຸເຂປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ, ທຸກ຺ເຂປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ ນ ຈລຕິ ນ ເວຘຕິ ນ ປເວຘຕິ ນ ສມ຺ປເວຘຕີຕິ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ອເນໂຊຕິ – ໂອກຎ຺ຊຫໍ ຕຓ຺ຫຈ຺ຉິທໍ ອເນຊໍ. ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ຠທ຺ຣາວຸໂຘຕິ. ອິຈ຺ຈາຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ… ອາຍສ຺ມາຕິ, ປິຍວຈນໍ…ເປ… ຠທ຺ຣາວຸໂຘຕິ ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ນາມໍ…ເປ… ອຠິລາໂປຕິ – ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ຠທ຺ຣາວຸໂຘ.

ນນ຺ທິຎ຺ຊຫໍ ໂອຆຕິຓ຺ຓໍ ວິມຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ນນ຺ທີ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ສາ ນນ຺ທີ ສາ ຕຓ຺ຫາ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ນນ຺ທິຎ຺ຊໂຫ. ໂອຆຕິຓ຺ຓນ຺ຕິ ຠຄວາ ກາໂມຆໍ ຕິຓ຺ໂຓ ຠໂວຆໍ ຕິຓ຺ໂຓ ທິຏ຺ໂຐຆໍ ຕິຓ຺ໂຓ ອວິຊ຺ໂຊຆໍ ຕິຓ຺ໂຓ ສພ຺ພສໍສາຣປຖໍ ຕິຓ຺ໂຓ ອຸຕ຺ຕິຓ຺ໂຓ ນິຕ຺ຖິຓ຺ໂຓ ອຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ວີຕິວຕ຺ໂຕ. ໂສ ວຸຕ຺ຖວາໂສ ຈິຓ຺ຓຈຣໂຓ…ເປ… ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ – ນນ຺ທິຎ຺ຊຫໍ ໂອຆຕິຓ຺ຓໍ. ວິມຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ຠຄວໂຕ ຣາຄາ ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕໍ, ໂທສາ ຈິຕ຺ຕໍ… ໂມຫາ ຈິຕ຺ຕໍ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາເຣຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ມຸຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ສຸວິມຸຕ຺ຕນ຺ຕິ – ນນ຺ທິຎ຺ຊຫໍ ໂອຆຕິຓ຺ຓໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ.

ກປ຺ປຎ຺ຊຫໍ ອຠິຍາເຈ ສຸເມຘນ຺ຕິ. ກປ຺ປາຕິ ທ຺ເວ ກປ຺ປາ – ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ. ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ຕຓ຺ຫາກປ຺ໂປ ປຫີໂນ ທິຏ຺ຐິກປ຺ໂປ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕຓ຺ຫາກປ຺ປສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ທິຏ຺ຐິກປ຺ປສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ກປ຺ປຎ຺ຊໂຫ. ອຠິຍາເຈຕິ ຍາຈາມິ ອຠິຍາຈາມິ ອຊ຺ເຌສາມິ ສາທິຍາມິ ປຕ຺ຖຍາມິ ປິຫຍາມິ ຊປ຺ປາມິ ອຠິຊປ຺ປາມິ. ສຸເມຘາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ຠຄວາ ອິມາຍ ເມຘາຍ ປຎ຺ຎາຍ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ ອຸປາຄໂຕ ສມຸປາຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ສຸເມໂຘຕິ – ກປ຺ປຎ຺ຊຫໍ ອຠິຍາເຈ ສຸເມຘໍ.

ສຸຕ຺ວານ ນາຄສ຺ສ ອປນມິສ຺ສນ຺ຕິ ອິໂຕຕິ. ນາຄສ຺ສາຕິ ນາໂຄ. ຠຄວາ ອາຄຸໍ ນ ກໂຣຕີຕິ ນາໂຄ, ນ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ນາໂຄ, ນ ອາຄຈ຺ຉຕີຕິ ນາໂຄ…ເປ… ເອວໍ ຠຄວາ ນ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ນາໂຄ. ສຸຕ຺ວານ ນາຄສ຺ສ ອປນມິສ຺ສນ຺ຕິ ອິໂຕຕິ ຕຸຍ຺ຫໍ ວຈນໍ ພ຺ຍປ຺ປຖໍ ເທສນໍ ອນຸສາສນໍ ອນຸສິຏ຺ຐໍ ສຸຕ຺ວາ ສຸຓິຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ອຸປຘາຣຍິຕ຺ວາ ອຸປລກ຺ຂຍິຕ຺ວາ ອິໂຕ ອປນມິສ຺ສນ຺ຕິ ວຊິສ຺ສນ຺ຕິ ປກ຺ກມິສ຺ສນ຺ຕິ ທິສາວິທິສໍ ຄມິສ຺ສນ຺ຕີຕິ – ສຸຕ຺ວານ ນາຄສ຺ສ ອປນມິສ຺ສນ຺ຕິ ອິໂຕ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ໂອກຎ຺ຊຫໍ ຕຓ຺ຫຈ຺ຉິທໍ ອເນຊໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ຠທ຺ຣາວຸໂຘ]

ນນ຺ທິຎ຺ຊຫໍ ໂອຆຕິຓ຺ຓໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ;

ກປ຺ປຎ຺ຊຫໍ ອຠິຍາເຈ ສຸເມຘໍ, ສຸຕ຺ວານ ນາຄສ຺ສ ອປນມິສ຺ສນ຺ຕິ ອິໂຕ’’ຕິ.

໗໑.

ນານາຊນາ ຊນປເທຫິ ສງ຺ຄຕາ, ຕວ ວີຣ ວາກ຺ຍໍ ອຠິກງ຺ຂມານາ;

ເຕສໍ ຕຸວໍ ສາຘຸ ວິຍາກໂຣຫິ, ຕຖາ ຫິ ເຕ ວິທິໂຕ ເອສ ຘມ຺ໂມ.

ນານາຊນາ ຊນປເທຫິ ສງ຺ຄຕາຕິ. ນານາຊນາຕິ ຂຕ຺ຕິຍາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ ເວສ຺ສາ ຈ ສຸທ຺ທາ ຈ ຄຫຏ຺ຐາ ຈ ປພ຺ພຊິຕາ ຈ ເທວາ ຈ ມນຸສ຺ສາ ຈ. ຊນປເທຫິ ສງ຺ຄຕາຕິ ອງ຺ຄາ ຈ ມຄຘາ ຈ ກລິງ຺ຄາ ຈ ກາສິຍາ ຈ ໂກສລາ ຈ ວຊ຺ຊິຍາ ຈ ມລ຺ລາ ຈ ເຈຕິຍມ຺ຫາ ຈ [ເຈຕິຍມ຺ຫາ ຈ ສາຄຣມ຺ຫາ ຈ (ສ຺ຍາ.)] ວໍສາ ຈ ກຸຣຸມ຺ຫາ ຈ ປຎ຺ຈາລາ ຈ ມຈ຺ຉາ ຈ ສຸຣເສນາ ຈ ອສ຺ສກາ ຈ ອວນ຺ຕິຍາ ຈ ໂຍນາ [ໂຍນກາ (ກ.) ມຫານິ. ໕໕] ຈ ກມ຺ໂພຊາ ຈ. ສງ຺ຄຕາຕິ ສງ຺ຄຕາ ສມາຄຕາ ສໂມຫິຕາ ສນ຺ນິປຕິຕາຕິ – ນານາຊນາ ຊນປເທຫິ ສງ຺ຄຕາ.

ຕວ ວີຣ ວາກ຺ຍໍ ອຠິກງ຺ຂມານາຕິ. ວີຣາຕິ ວີໂຣ. ຠຄວາ ວີຣິຍວາຕິ ວີໂຣ, ປຫູຕິ ວີໂຣ, ວິສວີຕິ ວີໂຣ, ອລມຕ຺ໂຕຕິ ວີໂຣ, ວິຄຕໂລມຫໍໂສຕິປິ ວີໂຣ.

ວິຣໂຕ ອິຘ ສພ຺ພປາປເກຫິ, ນິຣຍທຸກ຺ຂໍ ອຕິຈ຺ຈ ວີຣິຍວາ ໂສ;

ໂສ ວີຣິຍວາ ປຘານວາ, ວີໂຣ ຕາທິ ປວຸຈ຺ຈເຕ ຕຖຕ຺ຕາຕິ.

ຕວ ວີຣ ວາກ຺ຍໍ ອຠິກງ຺ຂມານາຕິ ຕຸຍ຺ຫໍ ວຈນໍ ພ຺ຍປ຺ປຖໍ ເທສນໍ ອນຸສາສນໍ ອນຸສິຏ຺ຐໍ. ອຠິກງ຺ຂມານາຕິ ອຠິກງ຺ຂມານາ ອິຈ຺ຉມານາ ສາທິຍມານາ ປຕ຺ຖຍມານາ ປິຫຍມານາ ອຠິຊປ຺ປມານາຕິ – ຕວ ວີຣ ວາກ຺ຍໍ ອຠິກງ຺ຂມານາ.

ເຕສໍ ຕຸວໍ ສາຘຸ ວິຍາກໂຣຫີຕິ. ເຕສນ຺ຕິ ເຕສໍ ຂຕ຺ຕິຍານໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ເວສ຺ສານໍ ສຸທ຺ທານໍ ຄຫຏ຺ຐານໍ ປພ຺ພຊິຕານໍ ເທວານໍ ມນຸສ຺ສານໍ. ຕຸວນ຺ຕິ ຠຄວນ຺ຕໍ ຠຓຕິ. ສາຘຸ ວິຍາກໂຣຫີຕິ ສາຘຸ ອາຈິກ຺ຂາຫິ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣາຫິ ວິຠຊາຫິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫີຕິ – ເຕສໍ ຕຸວໍ ສາຘຸ ວິຍາກໂຣຫິ.

ຕຖາ ຫິ ເຕ ວິທິໂຕ ເອສ ຘມ຺ໂມຕິ ຕຖາ ຫິ ເຕ ວິທິໂຕ ຕຸລິໂຕ ຕີຣິໂຕ ວິຠູໂຕ ວິຠາວິໂຕ ເອສ ຘມ຺ໂມຕິ – ຕຖາ ຫິ ເຕ ວິທິໂຕ ເອສ ຘມ຺ໂມ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ນານາຊນາ ຊນປເທຫິ ສງ຺ຄຕາ, ຕວ ວີຣ ວາກ຺ຍໍ ອຠິກງ຺ຂມານາ;

ເຕສໍ ຕຸວໍ ສາຘຸ ວິຍາກໂຣຫິ, ຕຖາ ຫິ ເຕ ວິທິໂຕ ເອສ ຘມ຺ໂມ’’ຕິ.

໗໒.

ອາທານຕຓ຺ຫໍ ວິນເຍຖ ສພ຺ພໍ, [ຠທ຺ຣາວຸຘາຕິ ຠຄວາ]

ອຸທ຺ຘໍ ອໂຘ ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌ;

ຍໍ ຍຎ຺ຫິ ໂລກສ຺ມິມຸປາທິຍນ຺ຕິ, ເຕເນວ ມາໂຣ ອນ຺ເວຕິ ຊນ຺ຕຸໍ.

ອາທານຕຓ຺ຫໍ ວິນເຍຖ ສພ຺ພນ຺ຕິ ອາທານຕຓ຺ຫໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ…ເປ… ອາທານຕຓ຺ຫາຕິ ກິໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ອາທານຕຓ຺ຫາ? ຕາຍ ຕຓ຺ຫາຍ ຣູປໍ ອາທິຍນ຺ຕິ ອຸປາທິຍນ຺ຕິ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ ປຣາມສນ຺ຕິ ອຠິນິວິສນ຺ຕິ. ເວທນໍ…ເປ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ… ຄຕິໍ… ອຸປປຕ຺ຕິໍ… ປຏິສນ຺ຘິໍ… ຠວໍ… ສໍສາຣໍ… ວຏ຺ຏໍ ອາທິຍນ຺ຕິ ອຸປາທິຍນ຺ຕິ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ ປຣາມສນ຺ຕິ ອຠິນິວິສນ຺ຕິ. ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ ອາທານຕຓ຺ຫາ. ອາທານຕຓ຺ຫໍ ວິນເຍຖ ສພ຺ພນ຺ຕິ ສພ຺ພໍ ອາທານຕຓ຺ຫໍ ວິນເຍຍ຺ຍ ປຏິວິນເຍຍ຺ຍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕີກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍາຕິ – ອາທານຕຓ຺ຫໍ ວິນເຍຖ ສພ຺ພໍ. ຠທ຺ຣາວຸຘາຕິ ຠຄວາຕິ. ຠທ຺ຣາວຸຘາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ຠທ຺ຣາວຸຘາຕິ ຠຄວາ.

ອຸທ຺ຘໍ ອໂຘ ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌຕິ. ອຸທ຺ຘນ຺ຕິ ອນາຄຕໍ; ອໂຘຕິ ອຕີຕໍ; ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌຕິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ. ອຸທ຺ຘນ຺ຕິ ເທວໂລໂກ; ອໂຘຕິ ນິຣຍໂລໂກ; ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌຕິ ມນຸສ຺ສໂລໂກ. ອຖ ວາ, ອຸທ຺ຘນ຺ຕິ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ; ອໂຘຕິ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ; ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌຕິ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ. ອຸທ຺ຘນ຺ຕິ ອຣູປຘາຕຸ; ອໂຘຕິ ກາມຘາຕຸ; ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌຕິ ຣູປຘາຕຸ. ອຸທ຺ຘນ຺ຕິ ສຸຂາ ເວທນາ; ອໂຘຕິ ທຸກ຺ຂາ ເວທນາ; ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌຕິ ອທຸກ຺ຂມສຸຂາ ເວທນາ. ອຸທ຺ຘນ຺ຕິ ອຸທ຺ຘໍ ປາທຕລາ; ອໂຘຕິ ອໂຘ ເກສມຕ຺ຖກາ; ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌຕິ ເວມຊ຺ເຌຕິ – ອຸທ຺ຘໍ ອໂຘ ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌ.

ຍໍ ຍຎ຺ຫິ ໂລກສ຺ມິມຸປາທິຍນ຺ຕີຕິ ຍໍ ຍໍ ຣູປຄຕໍ ເວທນາຄຕໍ ສຎ຺ຎາຄຕໍ ສງ຺ຂາຣຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓຄຕໍ ອາທິຍນ຺ຕິ ອຸປາທິຍນ຺ຕິ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ ປຣາມສນ຺ຕິ ອຠິນິວິສນ຺ຕິ. ໂລກສ຺ມິນ຺ຕິ ອປາຍໂລເກ…ເປ… ອາຍຕນໂລເກຕິ – ຍໍ ຍຎ຺ຫິ ໂລກສ຺ມິມຸປາທິຍນ຺ຕິ.

ເຕເນວ ມາໂຣ ອນ຺ເວຕິ ຊນ຺ຕຸນ຺ຕິ ເຕເນວ ກມ຺ມາຠິສງ຺ຂາຣວເສນ ປຏິສນ຺ຘິໂກ ຂນ຺ຘມາໂຣ ຘາຕຸມາໂຣ ອາຍຕນມາໂຣ ຄຕິມາໂຣ ອຸປປຕ຺ຕິມາໂຣ ປຏິສນ຺ຘິມາໂຣ ຠວມາໂຣ ສໍສາຣມາໂຣ ວຏ຺ຏມາໂຣ ອນ຺ເວຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ ອນ຺ວາຍິໂກ ໂຫຕິ. ຊນ຺ຕຸນ຺ຕິ ສຕ຺ຕໍ ຊນໍ ນຣໍ ມາຓວໍ [ມານວໍ (ສ຺ຍາ.)] ໂປສໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ຊີວໍ ຊາຄຸໍ ຊນ຺ຕຸໍ ອິນ຺ທຄຸໍ ມນຸຊນ຺ຕິ – ເຕເນວ ມາໂຣ ອນ຺ເວຕິ ຊນ຺ຕຸໍ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອາທານຕຓ຺ຫໍ ວິນເຍຖ ສພ຺ພໍ, [ຠທ຺ຣາວຸຘາຕິ ຠຄວາ]

ອຸທ຺ຘໍ ອໂຘ ຕິຣິຍຎ຺ຈາປິ ມຊ຺ເຌ;

ຍໍ ຍຎ຺ຫິ ໂລກສ຺ມິມຸປາທິຍນ຺ຕິ, ເຕເນວ ມາໂຣ ອນ຺ເວຕິ ຊນ຺ຕຸ’’ນ຺ຕິ.

໗໓.

ຕສ຺ມາ ປຊານໍ ນ ອຸປາທິເຍຖ, ຠິກ຺ຂຸ ສໂຕ ກິຎ຺ຈນໍ ສພ຺ພໂລເກ;

ອາທານສຕ຺ເຕ ອິຕິ ເປກ຺ຂມາໂນ, ປຊໍ ອິມໍ ມຈ຺ຈຸເຘຍ຺ເຍ ວິສຕ຺ຕໍ.

ຕສ຺ມາ ປຊານໍ ນ ອຸປາທິເຍຖາຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕສ຺ມາ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານາ, ເອຕໍ ອາທີນວໍ ສມ຺ປສ຺ສມາໂນ ອາທານຕຓ຺ຫາຍາຕິ – ຕສ຺ມາ. ປຊານນ຺ຕິ ຊານນ຺ໂຕ ປຊານນ຺ໂຕ ອາຊານນ຺ໂຕ ວິຊານນ຺ໂຕ ປຏິວິຊານນ຺ໂຕ ປຏິວິຊ຺ຌນ຺ໂຕ ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ຊານນ຺ໂຕ ປຊານນ຺ໂຕ ອາຊານນ຺ໂຕ ວິຊານນ຺ໂຕ ປຏິວິຊານນ຺ໂຕ ປຏິວິຊ຺ຌນ຺ໂຕ. ນ ອຸປາທິເຍຖາຕິ ຣູປໍ ນາທິເຍຍ຺ຍ ນ ອຸປາທິເຍຍ຺ຍ ນ ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ ນ ປຣາມເສຍ຺ຍ ນາຠິນິວິເສຍ຺ຍ; ເວທນໍ…ເປ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ… ຄຕິໍ … ອຸປປຕ຺ຕິໍ… ປຏິສນ຺ຘິໍ… ຠວໍ… ສໍສາຣໍ… ວຏ຺ຏໍ ນາທິເຍຍ຺ຍ ນ ອຸປາທິເຍຍ຺ຍ ນ ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ ນ ປຣາມເສຍ຺ຍ ນາຠິນິວິເສຍ຺ຍາຕິ – ຕສ຺ມາ ປຊານໍ ນ ອຸປາທິເຍຖ.

ຠິກ຺ຂຸ ສໂຕ ກິຎ຺ຈນໍ ສພ຺ພໂລເກຕິ. ຠິກ຺ຂູຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນກລ຺ຍາຓໂກ ວາ ຠິກ຺ຂຸ, ເສກ຺ໂຂ ວາ ຠິກ຺ຂຸ. ສໂຕຕິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ…ເປ… ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສໂຕຕິ – ຠິກ຺ຂຸ ສໂຕ. ກິຎ຺ຈນນ຺ຕິ ກິຎ຺ຈິ ຣູປຄຕໍ ເວທນາຄຕໍ ສຎ຺ຎາຄຕໍ ສງ຺ຂາຣຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓຄຕໍ. ສພ຺ພໂລເກຕິ ສພ຺ພອປາຍໂລເກ ສພ຺ພມນຸສ຺ສໂລເກ ສພ຺ພເທວໂລເກ ສພ຺ພຂນ຺ຘໂລເກ ສພ຺ພຘາຕຸໂລເກ ສພ຺ພອາຍຕນໂລເກຕິ – ຠິກ຺ຂຸ ສໂຕ ກິຎ຺ຈນໍ ສພ຺ພໂລເກ.

ອາທານສຕ຺ເຕ ອິຕິ ເປກ຺ຂມາໂນຕິ ອາທານສຕ຺ຕາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ເຍ ຣູປໍ ອາທິຍນ຺ຕິ ອຸປາທິຍນ຺ຕິ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ ປຣາມສນ຺ຕິ ອຠິນິວິສນ຺ຕິ; ເວທນໍ…ເປ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ… ຄຕິໍ… ອຸປປຕ຺ຕິໍ… ປຏິສນ຺ຘິໍ… ຠວໍ… ສໍສາຣໍ… ວຏ຺ຏໍ ອາທິຍນ຺ຕິ ອຸປາທິຍນ຺ຕິ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ ປຣາມສນ຺ຕິ ອຠິນິວິສນ຺ຕິ. ອິຕີຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ… ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ ອິຕີຕິ. ເປກ຺ຂມາໂນຕິ ເປກ຺ຂມາໂນ ທກ຺ຂມາໂນ ທິສ຺ສມາໂນ ປສ຺ສມາໂນ ໂອໂລກຍມາໂນ ນິຊ຺ຌາຍມາໂນ ອຸປປຣິກ຺ຂມາໂນຕິ – ອາທານສຕ຺ເຕ ອິຕິ ເປກ຺ຂມາໂນ.

ປຊໍ ອິມໍ ມຈ຺ຈຸເຘຍ຺ເຍ ວິສຕ຺ຕນ຺ຕິ. ປຊາຕິ ສຕ຺ຕາຘິວຈນໍ ມຈ຺ຈຸເຘຍ຺ຍາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສາ ຈ ຂນ຺ຘາ ຈ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ຈ. ປຊາ ມຈ຺ຈຸເຘຍ຺ເຍ ມາຣເຘຍ຺ເຍ ມຣຓເຘຍ຺ເຍ ສຕ຺ຕາ ວິສຕ຺ຕາ ອາສຕ຺ຕາ ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພຸທ຺ຘາ. ຍຖາ ຠິຕ຺ຕິຂິເລ ວາ ນາຄທນ຺ເຕ ວາ ຠຓ຺ຑໍ ສຕ຺ຕໍ ວິສຕ຺ຕໍ ອາສຕ຺ຕໍ ລຄ຺ຄໍ ລຄ຺ຄິຕໍ ປລິພຸທ຺ຘໍ, ເອວເມວ ປຊາ ມຈ຺ຈຸເຘຍ຺ເຍ ມາຣເຘຍ຺ເຍ ມຣຓເຘຍ຺ເຍ ສຕ຺ຕາ ວິສຕ຺ຕາ ອາສຕ຺ຕາ ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພຸທ຺ຘາຕິ – ປຊໍ ອິມໍ ມຈ຺ຈຸເຘຍ຺ເຍ ວິສຕ຺ຕໍ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຕສ຺ມາ ປຊານໍ ນ ອຸປາທິເຍຖ, ຠິກ຺ຂຸ ສໂຕ ກິຎ຺ຈນໍ ສພ຺ພໂລເກ;

ອາທານສຕ຺ເຕ ອິຕິ ເປກ຺ຂມາໂນ, ປຊໍ ອິມໍ ມຈ຺ຈຸເຘຍ຺ເຍ ວິສຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ.

ສຫ ຄາຖາປຣິໂຍສານາ…ເປ… ສຕ຺ຖາ ເມ ຠນ຺ເຕ ຠຄວາ, ສາວໂກຫມສ຺ມີຕິ.

ຠທ຺ຣາວຸຘມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ ທ຺ວາທສໂມ.

໑໓. ອຸທຍມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ

໗໔.

ຌາຍິໍ ວິຣຊມາສີນໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຸທໂຍ]

ກຕກິຈ຺ຈໍ ອນາສວໍ;

ປາຣຄຸໍ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ, ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມໍ;

ອຎ຺ຎາວິໂມກ຺ຂໍ ປພ຺ຣູຫິ [ສໍພ຺ຣູຫິ (ສ຺ຍາ.)], ອວິຊ຺ຊາຍ ປເຠທນໍ.

ຌາຍິໍ ວິຣຊມາສີນນ຺ຕິ. ຌາຍິນ຺ຕິ ຌາຍີ ຠຄວາ. ປຐເມນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ທຸຕິເຍນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ຕຕິເຍນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ຈຕຸຕ຺ເຖນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ສວິຕກ຺ກສວິຈາເຣນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ອວິຕກ຺ກວິຈາຣມຕ຺ເຕນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ອວິຕກ຺ກອວິຈາເຣນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ສປ຺ປີຕິເກນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ນິປ຺ປີຕິເກນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ສາຕສຫຄເຕນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ອຸເປກ຺ຂາສຫຄເຕນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ສຸຎ຺ຎເຕນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ອນິມິຕ຺ເຕນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ອປ຺ປຓິຫິເຕນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ໂລກິເຍນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ, ໂລກຸຕ຺ຕເຣນປິ ຌາເນນ ຌາຍີ ຌານຣໂຕ ເອກຕ຺ຕມນຸຍຸຕ຺ໂຕ ສທຕ຺ຖຄຣຸໂກຕິ – ຌາຍິໍ. ວິຣຊນ຺ຕິ ຣາໂຄ ຣໂຊ, ໂທໂສ ຣໂຊ, ໂມໂຫ ຣໂຊ, ໂກໂຘ ຣໂຊ, ອຸປນາໂຫ ຣໂຊ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ຣຊາ. ເຕ ຣຊາ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ອຣໂຊ ວິຣໂຊ ນິຣໂຊ ຣຊາປຄໂຕ ຣຊວິປ຺ປຫີໂນ ຣຊວິປ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ສພ຺ພຣຊວີຕິວຕ຺ໂຕ.

ຣາໂຄ ຣໂຊ ນ ຈ ປນ ເຣຓຸ ວຸຈ຺ຈຕິ,

ຣາຄສ຺ເສຕໍ ອຘິວຈນໍ ຣໂຊຕິ;

ເອຕໍ ຣຊໍ ວິປ຺ປຊຫິຕ຺ວາ [ປຏິວິໂນທິຕ຺ວາ (ກ.) ມຫານິ. ໒໐໙] ຈກ຺ຂຸມາ, ຕສ຺ມາ ຊິໂນ ວິຄຕຣໂຊຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ໂທໂສ ຣໂຊ ນ ຈ ປນ ເຣຓຸ ວຸຈ຺ຈຕິ, ໂທສສ຺ເສຕໍ ອຘິວຈນໍ ຣໂຊຕິ;

ເອຕໍ ຣຊໍ ວິປ຺ປຊຫິຕ຺ວາ ຈກ຺ຂຸມາ, ຕສ຺ມາ ຊິໂນ ວິຄຕຣໂຊຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ໂມໂຫ ຣໂຊ ນ ຈ ປນ ເຣຓຸ ວຸຈ຺ຈຕິ, ໂມຫສ຺ເສຕໍ ອຘິວຈນໍ ຣໂຊຕິ;

ເອຕໍ ຣຊໍ ວິປ຺ປຊຫິຕ຺ວາ ຈກ຺ຂຸມາ, ຕສ຺ມາ ຊິໂນ ວິຄຕຣໂຊຕິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ. –

ວິຣຊໍ …ເປ….

ອາສີນນ຺ຕິ ນິສິນ຺ໂນ ຠຄວາ ປາສາຓເກ ເຈຕິເຍຕິ – ອາສີໂນ.

ນຄສ຺ສ [ນຄຣສ຺ສ (ກ.)] ປສ຺ເສ ອາສີນໍ, ມຸນິໍ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ປາຣຄຸໍ;

ສາວກາ ປຍິຣຸປາສນ຺ຕິ, ເຕວິຊ຺ຊາ ມຈ຺ຈຸຫາຍິໂນຕິ.

ເອວມ຺ປິ ຠຄວາ ອາສີໂນ. ອຖ ວາ, ຠຄວາ ສພ຺ໂພສ຺ສຸກ຺ກປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘຕ຺ຕາ ອາສີໂນ ວຸຕ຺ຖວາໂສ ຈິຓ຺ຓຈຣໂຓ…ເປ… ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ. ເອວມ຺ປິ ຠຄວາ ອາສີໂນຕິ – ຌາຍິໍ ວິຣຊມາສີນໍ.

ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຸທໂຍຕິ. ອິຈ຺ຈາຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ… ອາຍສ຺ມາຕິ ປິຍວຈນໍ…ເປ… ອຸທໂຍຕິ ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ນາມໍ…ເປ… ອຠິລາໂປຕິ – ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຸທໂຍ.

ກຕກິຈ຺ຈໍ ອນາສວນ຺ຕິ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ກິຈ຺ຈາກິຈ຺ຈໍ ກຣຓີຍາກຣຓີຍໍ ປຫີນໍ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລໍ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕໍ ອນຠາວໍກຕໍ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມໍ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ກຕກິຈ຺ໂຈ.

ຍສ຺ສ ຈ ວິສຕາ [ຍສ຺ສ ປຣິປຕາ (ສ຺ຍາ.) ປສ຺ສ ມຫານິ. ໒໐໒] ນຕ຺ຖິ, ຉິນ຺ນໂສຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ;

ກິຈ຺ຈາກິຈ຺ຈປ຺ປຫີນສ຺ສ, ປຣິຬາໂຫ ນ ວິຊ຺ຊຕີຕິ.

ກຕກິຈ຺ຈໍ ອນາສວນ຺ຕິ. ອາສວາຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອາສວາ – ກາມາສໂວ, ຠວາສໂວ, ທິຏ຺ຐາສໂວ, ອວິຊ຺ຊາສໂວ. ເຕ ອາສວາ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ອນາສໂວຕິ – ກຕກິຈ຺ຈໍ ອນາສວໍ.

ປາຣຄຸໍ ສພ຺ພຘມ຺ມານນ຺ຕິ ຠຄວາ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ ອຠິຎ຺ຎາປາຣຄູ ປຣິຎ຺ຎາປາຣຄູ ປຫານປາຣຄູ ຠາວນາປາຣຄູ ສຈ຺ຉິກິຣິຍາປາຣຄູ ສມາປຕ຺ຕິປາຣຄູ. ອຠິຎ຺ຎາປາຣຄູ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ, ປຣິຎ຺ຎາປາຣຄູ ສພ຺ພທຸກ຺ຂານໍ, ປຫານປາຣຄູ ສພ຺ພກິເລສານໍ, ຠາວນາປາຣຄູ ຈຕຸນ຺ນໍ ມຄ຺ຄານໍ, ສຈ຺ຉິກິຣິຍາປາຣຄູ ນິໂຣຘສ຺ສ, ສມາປຕ຺ຕິປາຣຄູ ສພ຺ພສມາປຕ຺ຕີນໍ. ໂສ ວສິປ຺ປຕ຺ໂຕ ປາຣມິປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຣິຍສ຺ມິໍ ສີລສ຺ມິໍ; ວສິປ຺ປຕ຺ໂຕ ປາຣມິປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຣິຍສ຺ມິໍ ສມາຘິສ຺ມິໍ; ວສິປ຺ປຕ຺ໂຕ ປາຣມິປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຣິຍາຍ ປຎ຺ຎາຍ; ວສິປ຺ປຕ຺ໂຕ ປາຣມິປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຣິຍາຍ ວິມຸຕ຺ຕິຍາ. ໂສ ປາຣຄໂຕ ປາຣປ຺ປຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຄໂຕ ອນ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ໂກຏິຄໂຕ ໂກຏິປ຺ປຕ຺ໂຕ ປຣິຍນ຺ຕຄໂຕ ປຣິຍນ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ໂວສານຄໂຕ ໂວສານປ຺ປຕ຺ໂຕ ຕາຓຄໂຕ ຕາຓປ຺ປຕ຺ໂຕ ເລຓຄໂຕ ເລຓປ຺ປຕ຺ໂຕ ສຣຓຄໂຕ ສຣຓປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຠຍຄໂຕ ອຠຍປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຈ຺ຈຸຕຄໂຕ ອຈ຺ຈຸຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ອມຕຄໂຕ ອມຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ນິພ຺ພານຄໂຕ ນິພ຺ພານປ຺ປຕ຺ໂຕ. ໂສ ວຸຕ຺ຕວາໂສ ຈິຓ຺ຓຈຣໂຓ…ເປ… ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ – ປາຣຄຸໍ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ.

ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມນ຺ຕິ ປຎ຺ເຫນ ອຕ຺ຖິໂກ ອາຄໂຕມ຺ຫິ, ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉິຕຸກາໂມ ອາຄໂຕມ຺ຫິ, ປຎ຺ຫໍ ໂສຕຸກາໂມ ອາຄໂຕມ຺ຫີຕິ, ເອວມ຺ປິ ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມໍ. ອຖ ວາ, ປຎ຺ຫຕ຺ຖິການໍ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉິຕຸກາມານໍ ປຎ຺ຫໍ ໂສຕຸກາມານໍ ອາຄມນໍ ອຠິກ຺ກມນໍ ອຸປສງ຺ກມນໍ ປຍິຣຸປາສນໍ ອຕ຺ຖີຕິ, ເອວມ຺ປິ ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມໍ. ອຖ ວາ, ປຎ຺ຫາຄໂມ ຕຸຍ຺ຫໍ ອຕ຺ຖິ, ຕ຺ວມ຺ປິ ປຫຸ ຕ຺ວມສິ ອລມຕ຺ໂຕ ມຍາ ປຸຈ຺ຉິຕໍ ກເຖຕຸໍ ວິສຊ຺ເຊຕຸໍ, ວຫສ຺ເສຕໍ ຠາຣນ຺ຕິ, ເອວມ຺ປິ ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມໍ.

ອຎ຺ຎາວິໂມກ຺ຂໍ ປພ຺ຣູຫີຕິ ອຎ຺ຎາວິໂມກ຺ໂຂ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຣຫຕ຺ຕວິໂມກ຺ໂຂ. ອຣຫຕ຺ຕວິໂມກ຺ຂໍ ປພ຺ຣູຫິ ອາຈິກ຺ຂາຫິ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣາຫິ ວິຠຊາຫິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫີຕິ – ອຎ຺ຎາວິໂມກ຺ຂໍ ປພ຺ຣູຫິ.

ອວິຊ຺ຊາຍ ປເຠທນນ຺ຕິ ອວິຊ຺ຊາຍ ເຠທນໍ ປເຠທນໍ ປຫານໍ ວູປສມໍ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄໍ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານນ຺ຕິ – ອວິຊ຺ຊາຍ ປເຠທນໍ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ຌາຍິໍ ວິຣຊມາສີນໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ອຸທໂຍ]

ກຕກິຈ຺ຈໍ ອນາສວໍ;

ປາຣຄຸໍ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ, ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມໍ;

ອຎ຺ຎາວິໂມກ຺ຂໍ ປພ຺ຣູຫິ, ອວິຊ຺ຊາຍ ປເຠທນ’’ນ຺ຕິ.

໗໕.

ປຫານໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທານໍ, [ອຸທຍາຕິ ຠຄວາ]

ໂທມນສ຺ສານ ຈູຠຍໍ;

ຖິນສ຺ສ [ຖີນສ຺ສ (ສ຺ຍາ.)] ຈ ປນູທນໍ, ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈານໍ ນິວາຣຓໍ.

ປຫານໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທານນ຺ຕິ. ຉນ຺ໂທຕິ ໂຍ ກາເມສຸ ກາມຈ຺ຉນ຺ໂທ ກາມຣາໂຄ ກາມນນ຺ທີ ກາມຕຓ຺ຫາ ກາມສິເນໂຫ ກາມປິປາສາ ກາມປຣິຬາໂຫ ກາມມຸຈ຺ຉາ ກາມຊ຺ໂຌສານໍ ກາໂມໂຆ ກາມໂຍໂຄ ກາມຸປາທານໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ. ປຫານໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທານນ຺ຕິ ກາມຈ຺ຉນ຺ທານໍ ປຫານໍ ວູປສມໍ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄໍ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານນ຺ຕິ – ປຫານໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທານໍ. ອຸທຍາຕິ ຠຄວາຕິ. ອຸທຍາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ອຸທຍາຕິ ຠຄວາ.

ໂທມນສ຺ສານ ຈູຠຍນ຺ຕິ. ໂທມນສ຺ສາຕິ ຍໍ ເຈຕສິກໍ ອສາຕໍ ເຈຕສິກໍ ທຸກ຺ຂໍ ເຈໂຕສມ຺ຜສ຺ສຊໍ ອສາຕໍ ທຸກ຺ຂໍ ເວທຍິຕໍ, ເຈໂຕສມ຺ຜສ຺ສຊາ ອສາຕາ ທຸກ຺ຂາ ເວທນາ. ໂທມນສ຺ສານ ຈູຠຍນ຺ຕິ ກາມຈ຺ຉນ຺ທສ຺ສ ຈ ໂທມນສ຺ສສ຺ສ ຈ ອຸຠິນ຺ນໍ ປຫານໍ ວູປສມໍ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄໍ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານນ຺ຕິ – ໂທມນສ຺ສານ ຈູຠຍໍ.

ຖິນສ຺ສ ຈ ປນູທນນ຺ຕິ. ຖິນນ຺ຕິ ຍາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອກລ຺ຍຕາ ອກມ຺ມຎ຺ຎຕາ ໂອລີຍນາ ສລ຺ລີຍນາ ລີນາ ລີຍນາ ລີຍິຕຕ຺ຕໍ ຖິນໍ ຖິຍນາ [ຖີນໍ ຖີຍນາ (ສ຺ຍາ.)] ຖິຍິຕຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ. ປນູທນນ຺ຕິ ຖິນສ຺ສ ຈ ປນູທນໍ ປຫານໍ ວູປສມໍ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄໍ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານນ຺ຕິ – ຖິນສ຺ສ ຈ ປນູທນໍ.

ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈານໍ ນິວາຣຓນ຺ຕິ. ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຫຕ຺ຖກຸກ຺ກຸຈ຺ຈມ຺ປິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ, ປາທກຸກ຺ກຸຈ຺ຈມ຺ປິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ, ຫຕ຺ຖປາທກຸກ຺ກຸຈ຺ຈມ຺ປິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ. ອກປ຺ປິເຍ ກປ຺ປິຍສຎ຺ຎິຕາ, ກປ຺ປິເຍ ອກປ຺ປິຍສຎ຺ຎິຕາ…ເປ… ອວຊ຺ເຊ ວຊ຺ຊສຎ຺ຎິຕາ, ວຊ຺ເຊ ອວຊ຺ຊສຎ຺ຎິຕາ. ຍໍ ເອວຣູປໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາຍນາ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາຍິຕຕ຺ຕໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ, ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ. ອປິ ຈ, ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ – ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ. ກຖໍ ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ? ‘‘ກຕໍ ເມ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ, ອກຕໍ ເມ ກາຍສຸຈຣິຕ’’ນ຺ຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ. ‘‘ກຕໍ ເມ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ, ອກຕໍ ເມ ວຈີສຸຈຣິຕ’’ນ຺ຕິ…ເປ… ‘‘ກຕໍ ເມ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ, ອກຕໍ ເມ ມໂນສຸຈຣິຕ’’ນ຺ຕິ…ເປ… ‘‘ກໂຕ ເມ ປາຓາຕິປາໂຕ, ອກຕາ ເມ ປາຓາຕິປາຕາ ເວຣມຓີ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ກຕໍ ເມ ອທິນ຺ນາທານໍ, ອກຕາ ເມ ອທິນ຺ນາທານາ ເວຣມຓີ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ກໂຕ ເມ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາໂຣ, ອກຕາ ເມ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາຣາ ເວຣມຓີ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ກໂຕ ເມ ມຸສາວາໂທ, ອກຕາ ເມ ມຸສາວາທາ ເວຣມຓີ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ກຕາ ເມ ປິສຸຓາ ວາຈາ [ປິສຸຓວາຈາ (ກ.)], ອກຕາ ເມ ປິສຸຓາຍ ວາຈາຍ ເວຣມຓີ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ກຕາ ເມ ຜຣຸສາ ວາຈາ, ອກຕາ ເມ ຜຣຸສາຍ ວາຈາຍ ເວຣມຓີ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ກໂຕ ເມ ສມ຺ຜປ຺ປລາໂປ, ອກຕາ ເມ ສມ຺ຜປ຺ປລາປາ ເວຣມຓີ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ກຕາ ເມ ອຠິຊ຺ຌາ, ອກຕາ ເມ ອນຠິຊ຺ຌາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ກໂຕ ເມ ພ຺ຍາປາໂທ, ອກໂຕ ເມ ອພ຺ຍາປາໂທ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ກຕາ ເມ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ, ອກຕາ ເມ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐີ’’ຕິ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ. ເອວໍ ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ.

ອຖ ວາ, ‘‘ສີເລສຸມ຺ຫິ ອປຣິປູຣກາຣີ’’ຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ; ‘‘ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸມ຺ຫິ ອຄຸຕ຺ຕທ຺ວາໂຣ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ໂຠຊເນ ອມຕ຺ຕຎ຺ຎຸມ຺ຫີ’’ຕິ… ‘‘ຊາຄຣິຍໍ ອນນຸຍຸຕ຺ໂຕມ຺ຫີ’’ຕິ… ‘‘ນ ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ເຎນ ສມນ຺ນາຄໂຕມ຺ຫີ’’ຕິ… ‘‘ອຠາວິຕາ ເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາຕິ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາຕິ, ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານີຕິ, ປຎ຺ຈ ພລານີຕິ, ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາຕິ, ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ’’ຕິ… ‘‘ທຸກ຺ຂໍ ເມ ອປຣິຎ຺ຎາຕໍ, ສມຸທໂຍ ເມ ອປ຺ປຫີໂນ, ມຄ຺ໂຄ ເມ ອຠາວິໂຕ, ນິໂຣໂຘ ເມ ອສຈ຺ຉິກໂຕ’’ຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ.

ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈານໍ ນິວາຣຓນ຺ຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈານໍ ອາວຣຓໍ ນີວຣຓໍ ປຫານໍ ອຸປສມໍ ວູປສມໍ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄໍ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານນ຺ຕິ – ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈານໍ ນິວາຣຓໍ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ປຫານໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທານໍ, [ອຸທຍາຕິ ຠຄວາ]

ໂທມນສ຺ສານ ຈູຠຍໍ;

ຖິນສ຺ສ ຈ ປນູທນໍ, ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈານໍ ນິວາຣຓ’’ນ຺ຕິ.

໗໖.

ອຸເປກ຺ຂາສຕິສໍສຸທ຺ຘໍ, ຘມ຺ມຕກ຺ກປຸເຣຊວໍ;

ອຎ຺ຎາວິໂມກ຺ຂໍ ປພ຺ຣູມິ, ອວິຊ຺ຊາຍ ປເຠທນໍ.

ອຸເປກ຺ຂາສຕິສໍສຸທ຺ຘນ຺ຕິ. ອຸເປກ຺ຂາຕິ ຍາ ຈຕຸຕ຺ເຖ ຌາເນ ອຸເປກ຺ຂາ ອຸເປກ຺ຂນາ ອຊ຺ຌຸເປກ຺ຂນາ ຈິຕ຺ຕສມຕາ [ຈິຕ຺ຕສມໂຖ (ສ຺ຍາ.) ມຫານິ. ໒໐໗] ຈິຕ຺ຕປ຺ປສ຺ສທ຺ຘຕາ ມຊ຺ຌຕ຺ຕຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ. ສຕີຕິ ຍາ ຈຕຸຕ຺ເຖ ຌາເນ ອຸເປກ຺ຂໍ ອາຣພ຺ຠ ສຕິ ອນຸສ຺ສຕິ…ເປ… ສມ຺ມາສຕິ. ອຸເປກ຺ຂາສຕິສໍສຸທ຺ຘນ຺ຕິ ຈຕຸຕ຺ເຖ ຌາເນ ອຸເປກ຺ຂາ ຈ ສຕິ ຈ ສຸທ຺ຘາ ໂຫນ຺ຕິ ວິສຸທ຺ຘາ ສໍສຸທ຺ຘາ ປຣິສຸທ຺ຘາ ປຣິໂຍທາຕາ ອນງ຺ຄຓາ ວິຄຕູປກ຺ກິເລສາ ມຸທຸຠູຕາ ກມ຺ມນິຍາ ຐິຕາ ອາເນຎ຺ຊປ຺ປຕ຺ຕາຕິ – ອຸເປກ຺ຂາສຕິສໍສຸທ຺ຘໍ.

ຘມ຺ມຕກ຺ກປຸເຣຊວນ຺ຕິ ຘມ຺ມຕກ຺ໂກ ວຸຈ຺ຈຕິ ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ໂປ. ໂສ ອາທິໂຕ ໂຫຕິ, ປຸຣໂຕ ໂຫຕິ, ປຸພ຺ພງ຺ຄໂມ ໂຫຕິ ອຎ຺ຎາວິໂມກ຺ຂສ຺ສາຕິ, ເອວມ຺ປິ ຘມ຺ມຕກ຺ກປຸເຣຊວໍ. ອຖ ວາ, ຘມ຺ມຕກ຺ໂກ ວຸຈ຺ຈຕິ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ສາ ອາທິໂຕ ໂຫຕິ, ປຸຣໂຕ ໂຫຕິ, ປຸພ຺ພງ຺ຄໂມ ໂຫຕິ ອຎ຺ຎາວິໂມກ຺ຂສ຺ສາຕິ, ເອວມ຺ປິ ຘມ຺ມຕກ຺ກປຸເຣຊວໍ. ອຖ ວາ, ຘມ຺ມຕກ຺ໂກ ວຸຈ຺ຈຕິ ຈຕຸນ຺ນໍ ມຄ຺ຄານໍ ປຸພ຺ພຠາຄວິປສ຺ສນາ. ສາ ອາທິໂຕ ໂຫຕິ, ປຸຣໂຕ ໂຫຕິ, ປຸພ຺ພງ຺ຄໂມ ໂຫຕິ ອຎ຺ຎາວິໂມກ຺ຂສ຺ສາຕິ – ເອວມ຺ປິ ຘມ຺ມຕກ຺ກປຸເຣຊວໍ.

ອຎ຺ຎາວິໂມກ຺ຂໍ ປພ຺ຣູມີຕິ ອຎ຺ຎາວິໂມກ຺ໂຂ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຣຫຕ຺ຕວິໂມກ຺ໂຂ. ອຣຫຕ຺ຕວິໂມກ຺ຂໍ ປພ຺ຣູມິ ອາຈິກ຺ຂາມິ ເທເສມິ ປຎ຺ຎເປມິ ປຏ຺ຐເປມິ ວິວຣາມິ ວິຠຊາມິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣມິ ປກາເສມີຕິ – ອຎ຺ຎາວິໂມກ຺ຂໍ ປພ຺ຣູມິ.

ອວິຊ຺ຊາຍ ປເຠທນນ຺ຕິ. ອວິຊ຺ຊາຕິ ທຸກ຺ເຂ ອຎ຺ຎາຓໍ…ເປ… ອວິຊ຺ຊາ ໂມໂຫ ອກຸສລມູລໍ. ປເຠທນນ຺ຕິ ອວິຊ຺ຊາຍ ປເຠທນໍ ປຫານໍ ວູປສມໍ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄໍ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານນ຺ຕິ – ອວິຊ຺ຊາຍ ປເຠທນໍ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອຸເປກ຺ຂາສຕິສໍສຸທ຺ຘໍ, ຘມ຺ມຕກ຺ກປຸເຣຊວໍ;

ອຎ຺ຎາວິໂມກ຺ຂໍ ປພ຺ຣູມິ, ອວິຊ຺ຊາຍ ປເຠທນ’’ນ຺ຕິ.

໗໗.

ກິໍສຸ ສໍໂຍຊໂນ ໂລໂກ, ກິໍສຸ ຕສ຺ສ ວິຈາຣຓໍ;

ກິສ຺ສສ຺ສ ວິປ຺ປຫາເນນ, ນິພ຺ພານໍ ອິຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ກິໍສຸ ສໍໂຍຊໂນ ໂລໂກຕິ ໂລກສ຺ສ ສໍໂຍຊນໍ ລຄ຺ຄນໍ ພນ຺ຘນໍ ອຸປກ຺ກິເລໂສ. ເກນ ໂລໂກ ຍຸຕ຺ໂຕ ປຍຸຕ຺ໂຕ ອາຍຸຕ຺ໂຕ ສມາຍຸຕ຺ໂຕ ລຄ຺ໂຄ ລຄ຺ຄິໂຕ ປລິພຸທ຺ໂຘຕິ – ກິໍສຸ ສໍໂຍຊໂນ ໂລໂກ.

ກິໍສຸ ຕສ຺ສ ວິຈາຣຓນ຺ຕິ ກິໍສຸ ຕສ຺ສ ຈາຣຓໍ ວິຈາຣຓໍ ປຏິວິຈາຣຓໍ. ເກນ ໂລໂກ ຈຣຕິ ວິຈຣຕິ ປຏິວິຈຣຕີຕິ – ກິໍສຸ ຕສ຺ສ ວິຈາຣຓໍ. ກິສ຺ສສ຺ສ ວິປ຺ປຫາເນນ ນິພ຺ພານໍ ອິຕິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ ກິສ຺ສສ຺ສ ວິປ຺ປຫາເນນ ວູປສເມນ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ເຄນ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິຍາ ນິພ຺ພານໍ ອິຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ ປວຸຈ຺ຈຕິ ກຖີຍຕິ ຠຓີຍຕິ ທີປີຍຕິ ໂວຫຣີຍຕີຕິ – ກິສ຺ສສ຺ສ ວິປ຺ປຫາເນນ ນິພ຺ພານໍ ອິຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ກິໍສຸ ສໍໂຍຊໂນ ໂລໂກ, ກິໍສຸ ຕສ຺ສ ວິຈາຣຓໍ;

ກິສ຺ສສ຺ສ ວິປ຺ປຫາເນນ, ນິພ຺ພານໍ ອິຕິ ວຸຈ຺ຈຕີ’’ຕິ.

໗໘.

ນນ຺ທິສໍໂຍຊໂນ ໂລໂກ, ວິຕກ຺ກສ຺ສ ວິຈາຣຓາ;

ຕຓ຺ຫາຍ ວິປ຺ປຫາເນນ, ນິພ຺ພານໍ ອິຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ນນ຺ທິສໍໂຍຊໂນ ໂລໂກຕິ ນນ຺ທີ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ນນ຺ທີ. ຍາ ນນ຺ທີ ໂລກສ຺ສ ສໍໂຍຊນໍ ລຄ຺ຄນໍ ພນ຺ຘນໍ ອຸປກ຺ກິເລໂສ, ອິມາຍ ນນ຺ທິຍາ ໂລໂກ ຍຸຕ຺ໂຕ ປຍຸຕ຺ໂຕ ອາຍຸຕ຺ໂຕ ສມາຍຸຕ຺ໂຕ ລຄ຺ໂຄ ລຄ຺ຄິໂຕ ປລິພຸທ຺ໂຘຕິ – ນນ຺ທິສໍໂຍຊໂນ ໂລໂກ.

ວິຕກ຺ກສ຺ສ ວິຈາຣຓາຕິ. ວິຕກ຺ກາຕິ ນວ ວິຕກ຺ກາ – ກາມວິຕກ຺ໂກ, ພ຺ຍາປາທວິຕກ຺ໂກ, ວິຫິໍສາວິຕກ຺ໂກ, ຎາຕິວິຕກ຺ໂກ ຊນປທວິຕກ຺ໂກ, ອມຣາວິຕກ຺ໂກ, ປຣານຸທຍຕາປຏິສໍຍຸຕ຺ໂຕ ວິຕກ຺ໂກ, ລາຠສກ຺ກາຣສິໂລກປຏິສໍຍຸຕ຺ໂຕ ວິຕກ຺ໂກ, ອນວຎ຺ຎຕ຺ຕິປຏິສໍຍຸຕ຺ໂຕ ວິຕກ຺ໂກ. ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ນວ ວິຕກ຺ກາ. ອິເມ ນວ ວິຕກ຺ກາ ໂລກສ຺ສ ຈາຣຓາ ວິຈາຣຓາ ປຏິວິຈາຣຓາ. ອິເມຫິ ນວຫິ ວິຕກ຺ເກຫິ ໂລໂກ ຈຣຕິ ວິຈຣຕິ ປຏິວິຈຣຕີຕິ – ວິຕກ຺ກສ຺ສ ວິຈາຣຓາ.

ຕຓ຺ຫາຍ ວິປ຺ປຫາເນນ ນິພ຺ພານໍ ອິຕິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ. ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ…ເປ… ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ຕຓ຺ຫາຍ ວິປ຺ປຫາເນນ ນິພ຺ພານໍ ອິຕິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ ຕຓ຺ຫາຍ ວິປ຺ປຫາເນນ ວູປສເມນ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ເຄນ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິຍາ ນິພ຺ພານໍ ອິຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ ປວຸຈ຺ຈຕິ ກຖີຍຕິ ຠຓີຍຕິ ທີປີຍຕິ ໂວຫຣີຍຕີຕິ – ຕຓ຺ຫາຍ ວິປ຺ປຫາເນນ ນິພ຺ພານໍ ອິຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ນນ຺ທິສໍໂຍຊໂນ ໂລໂກ, ວິຕກ຺ກສ຺ສ ວິຈາຣຓາ;

ຕຓ຺ຫາຍ ວິປ຺ປຫາເນນ, ນິພ຺ພານໍ ອິຕິ ວຸຈ຺ຈຕີ’’ຕິ.

໗໙.

ກຖໍ ສຕສ຺ສ ຈຣໂຕ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕິ;

ຠຄວນ຺ຕໍ ປຸຏ຺ຐຸມາຄມາ, ຕໍ ສຸໂຓມ ວໂຈ ຕວ.

ກຖໍ ສຕສ຺ສ ຈຣໂຕຕິ ກຖໍ ສຕສ຺ສ ສມ຺ປຊານສ຺ສ ຈຣໂຕ ວິຫຣໂຕ ອິຣິຍໂຕ ວຕ຺ຕຍໂຕ ປາລຍໂຕ ຍປຍໂຕ ຍາປຍໂຕຕິ – ກຖໍ ສຕສ຺ສ ຈຣໂຕ.

ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕີຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ ວູປສມ຺ມຕິ ອຕ຺ຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ຠຕີຕິ – ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຠຄວນ຺ຕໍ ປຸຏ຺ຐຸມາຄມາຕິ ພຸທ຺ຘໍ ຠຄວນ຺ຕໍ ປຸຏ຺ຐຸໍ ປຸຈ຺ຉິຕຸໍ ຍາຈິຕຸໍ ອຊ຺ເຌສິຕຸໍ ປສາເທຕຸໍ ອາຄມ຺ຫາ ອາຄຕມ຺ຫາ ອຸປາຄຕມ຺ຫາ ສມ຺ປຕ຺ຕມ຺ຫາ, ‘‘ຕຍາ ສທ຺ຘິໍ ສມາຄຕມ຺ຫາ’’ຕິ – ຠຄວນ຺ຕໍ ປຸຏ຺ຐຸມາຄມາ.

ຕໍ ສຸໂຓມ ວໂຈ ຕວາຕິ. ຕນ຺ຕິ ຕຸຍ຺ຫໍ ວຈນໍ ພ຺ຍປ຺ປຖໍ ເທສນໍ ອນຸສາສນໍ ອນຸສິຏ຺ຐໍ ສຸໂຓມ ອຸຄ຺ຄຓ຺ຫາມ ຘາເຣມ ອຸປຘາເຣມ ອຸປລກ຺ເຂມາຕິ – ຕໍ ສຸໂຓມ ວໂຈ ຕວ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ກຖໍ ສຕສ຺ສ ຈຣໂຕ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕິ;

ຠຄວນ຺ຕໍ ປຸຏ຺ຐຸມາຄມາ, ຕໍ ສຸໂຓມ ວໂຈ ຕວາ’’ຕິ.

໘໐.

ອຊ຺ຌຕ຺ຕຎ຺ຈ ພຫິທ຺ຘາ ຈ, ເວທນໍ ນາຠິນນ຺ທໂຕ;

ເອວໍ ສຕສ຺ສ ຈຣໂຕ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕິ.

ອຊ຺ຌຕ຺ຕຎ຺ຈ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ເວທນໍ ນາຠິນນ຺ທໂຕຕິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ເວທນາສຸ ເວທນານຸປສ຺ສີ ວິຫຣນ຺ໂຕ ເວທນໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ ນາຠິວທຕິ ນ ອຊ຺ໂຌເສຕິ [ນ ອຊ຺ໂຌສາຍ ຕິຏ຺ຐຕິ (ສ຺ຍາ.)], ອຠິນນ຺ທນໍ ອຠິວທນໍ ອຊ຺ໂຌສານໍ ຄາຫໍ ປຣາມາສໍ ອຠິນິເວສໍ ປຊຫຕິ ວິໂນເທຕິ ພ຺ຍນ຺ຕີກໂຣຕິ ອນຠາວໍ ຄເມຕິ; ພຫິທ຺ຘາ ເວທນາສຸ ເວທນານຸປສ຺ສີ ວິຫຣນ຺ໂຕ ເວທນໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ ນາຠິວທຕິ ນ ອຊ຺ໂຌເສຕິ, ອຠິນນ຺ທນໍ ອຠິວທນໍ ອຊ຺ໂຌສານໍ ຄາຫໍ ປຣາມາສໍ ອຠິນິເວສໍ ປຊຫຕິ ວິໂນເທຕິ ພ຺ຍນ຺ຕີກໂຣຕິ ອນຠາວໍ ຄເມຕິ; ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ເວທນາສຸ ເວທນານຸປສ຺ສີ ວິຫຣນ຺ໂຕ ເວທນໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ ນາຠິວທຕິ ນ ອຊ຺ໂຌເສຕິ, ອຠິນນ຺ທນໍ ອຠິວທນໍ ອຊ຺ໂຌສານໍ ຄາຫໍ ປຣາມາສໍ ອຠິນິເວສໍ ປຊຫຕິ ວິໂນເທຕິ ພ຺ຍນ຺ຕີກໂຣຕິ ອນຠາວໍ ຄເມຕິ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສມຸທຍຘມ຺ມານຸປສ຺ສີ ເວທນາສຸ ເວທນານຸປສ຺ສີ [ອິທໍ ປທໍ ນຕ຺ຖິ ສ຺ຍາ. ໂປຕ຺ຖເກ] ວິຫຣນ຺ໂຕ ເວທນໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ ນາຠິວທຕິ ນ ອຊ຺ໂຌເສຕິ, ອຠິນນ຺ທນໍ ອຠິວທນໍ ອຊ຺ໂຌສານໍ ຄາຫໍ ປຣາມາສໍ ອຠິນິເວສໍ ປຊຫຕິ ວິໂນເທຕິ ພ຺ຍນ຺ຕີກໂຣຕິ ອນຠາວໍ ຄເມຕິ; ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວຍຘມ຺ມານຸປສ຺ສີ ເວທນາສຸ ເວທນານຸປສ຺ສີ ວິຫຣນ຺ໂຕ…ເປ… ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສມຸທຍວຍຘມ຺ມານຸປສ຺ສີ ເວທນາສຸ ເວທນານຸປສ຺ສີ ວິຫຣນ຺ໂຕ…ເປ… ພຫິທ຺ຘາ ສມຸທຍຘມ຺ມານຸປສ຺ສີ ເວທນາສຸ ເວທນານຸປສ຺ສີ ວິຫຣນ຺ໂຕ ເວທນໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ ນາຠິວທຕິ ນ ອຊ຺ໂຌເສຕິ, ອຠິນນ຺ທນໍ ອຠິວທນໍ ອຊ຺ໂຌສານໍ ຄາຫໍ ປຣາມາສໍ ອຠິນິເວສໍ ປຊຫຕິ ວິໂນເທຕິ ພ຺ຍນ຺ຕີກໂຣຕິ ອນຠາວໍ ຄເມຕິ; ພຫິທ຺ຘາ ວຍຘມ຺ມານຸປສ຺ສີ ເວທນາສຸ ເວທນານຸປສ຺ສີ ວິຫຣນ຺ໂຕ…ເປ… ພຫິທ຺ຘາ ສມຸທຍວຍຘມ຺ມານຸປສ຺ສີ ເວທນາສຸ ເວທນານຸປສ຺ສີ ວິຫຣນ຺ໂຕ…ເປ… ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ສມຸທຍຘມ຺ມານຸປສ຺ສີ ເວທນາສຸ ເວທນານຸປສ຺ສີ ວິຫຣນ຺ໂຕ…ເປ… ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ວຍຘມ຺ມານຸປສ຺ສີ ເວທນາສຸ ເວທນານຸປສ຺ສີ ວິຫຣນ຺ໂຕ…ເປ… ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ສມຸທຍວຍຘມ຺ມານຸປສ຺ສີ ເວທນາສຸ ເວທນານຸປສ຺ສີ ວິຫຣນ຺ໂຕ ເວທນໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ ນາຠິວທຕິ ນ ອຊ຺ໂຌເສຕິ, ອຠິນນ຺ທນໍ ອຠິວທນໍ ອຊ຺ໂຌສານໍ ຄາຫໍ ປຣາມາສໍ ອຠິນິເວສໍ ປຊຫຕິ ວິໂນເທຕິ ພ຺ຍນ຺ຕີກໂຣຕິ ອນຠາວໍ ຄເມຕິ. ອິເມຫິ ທ຺ວາທສຫິ ອາກາເຣຫິ ເວທນາສຸ ເວທນານຸປສ຺ສີ ວິຫຣນ຺ໂຕ…ເປ… ອນຠາວໍ ຄເມຕິ.

ອຖ ວາ, ເວທນໍ ອນິຈ຺ຈໂຕ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ເວທນໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ ນາຠິວທຕິ ນ ອຊ຺ໂຌເສຕິ, ອຠິນນ຺ທນໍ ອຠິວທນໍ ອຊ຺ໂຌສານໍ ຄາຫໍ ປຣາມາສໍ ອຠິນິເວສໍ ປຊຫຕິ ວິໂນເທຕິ ພ຺ຍນ຺ຕີກໂຣຕິ ອນຠາວໍ ຄເມຕິ. ເວທນໍ ທຸກ຺ຂໂຕ ໂຣຄໂຕ ຄຓ຺ຑໂຕ ສລ຺ລໂຕ ອຆໂຕ ອາພາຘໂຕ…ເປ… ນິສ຺ສຣຓໂຕ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ເວທນໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ ນາຠິວທຕິ ນ ອຊ຺ໂຌເສຕິ, ອຠິນນ຺ທນໍ ອຠິວທນໍ ອຊ຺ໂຌສານໍ ຄາຫໍ ປຣາມາສໍ ອຠິນິເວສໍ ປຊຫຕິ ວິໂນເທຕິ ພ຺ຍນ຺ຕີກໂຣຕິ ອນຠາວໍ ຄເມຕິ. ອິເມຫິ ຈຕ຺ຕາລີສາຍ [ທ຺ວາຈຕ຺ຕາຬີສາຍ (ສ຺ຍາ.)] ອາກາເຣຫິ ເວທນາສຸ ເວທນານຸປສ຺ສີ ວິຫຣນ຺ໂຕ ເວທນໍ ນາຠິນນ຺ທຕິ ນາຠິວທຕິ ນ ອຊ຺ໂຌເສຕິ, ອຠິນນ຺ທນໍ ອຠິວທນໍ ອຊ຺ໂຌສານໍ ຄາຫໍ ປຣາມາສໍ ອຠິນິເວສໍ ປຊຫຕິ ວິໂນເທຕິ ພ຺ຍນ຺ຕີກໂຣຕິ ອນຠາວໍ ຄເມຕີຕິ – ອຊ຺ຌຕ຺ຕຎ຺ຈ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ເວທນໍ ນາຠິນນ຺ທໂຕ.

ເອວໍ ສຕສ຺ສ ຈຣໂຕຕິ ເອວໍ ສຕສ຺ສ ສມ຺ປຊານສ຺ສ ຈຣໂຕ ວິຫຣໂຕ ອິຣິຍໂຕ ວຕ຺ຕຍໂຕ ປາລຍໂຕ ຍປຍໂຕ ຍາປຍໂຕຕິ – ເອວໍ ສຕສ຺ສ ຈຣໂຕ.

ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕີຕິ ປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາຣສຫຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາຣສຫຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອາເນຎ຺ຊາຠິສງ຺ຂາຣສຫຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ ວູປສມ຺ມຕິ ອຕ຺ຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ຠຕີຕິ – ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕີ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອຊ຺ຌຕ຺ຕຎ຺ຈ ພຫິທ຺ຘາ ຈ, ເວທນໍ ນາຠິນນ຺ທໂຕ;

ເອວໍ ສຕສ຺ສ ຈຣໂຕ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປຣຸຊ຺ຌຕີ’’ຕິ.

ສຫ ຄາຖາປຣິໂຍສານາ…ເປ… ສຕ຺ຖາ ເມ, ຠນ຺ເຕ ຠຄວາ, ສາວໂກຫມສ຺ມີຕິ.

ອຸທຍມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ ເຕຣສໂມ.

໑໔. ໂປສາລມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ

໘໑.

ໂຍ ອຕີຕໍ ອາທິສຕິ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ໂປສາໂລ]

ອເນໂຊ ຉິນ຺ນສໍສໂຍ;

ປາຣຄຸໍ [ປາຣຄູ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ, ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມໍ.

ໂຍ ອຕີຕໍ ອາທິສຕີຕິ. ໂຍຕິ ໂຍ ໂສ ຠຄວາ ສຍມ຺ຠູ. ອນາຈຣິຍໂກ ປຸພ຺ເພ ອນນຸສ຺ສຸເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ສາມໍ ສຈ຺ຈານິ ອຠິສມ຺ພຸຊ຺ຌິ, ຕຕ຺ຖ ຈ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕໍ ປຕ຺ໂຕ, ພເລສຸ ຈ ວສີຠາວໍ. ອຕີຕໍ ອາທິສຕີຕິ ຠຄວາ ອຕ຺ຕໂນ ຈ ປເຣສຎ຺ຈ ອຕີຕມ຺ປິ ອາທິສຕິ, ອນາຄຕມ຺ປິ ອາທິສຕິ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນມ຺ປິ ອາທິສຕິ.

ກຖໍ ຠຄວາ ອຕ຺ຕໂນ ອຕີຕໍ ອາທິສຕິ? ຠຄວາ ອຕ຺ຕໂນ ອຕີຕໍ ເອກມ຺ປິ ຊາຕິໍ ອາທິສຕິ, ທ຺ເວປິ ຊາຕິໂຍ ອາທິສຕິ, ຕິສ຺ໂສປິ ຊາຕິໂຍ ອາທິສຕິ, ຈຕສ຺ໂສປິ ຊາຕິໂຍ ອາທິສຕິ, ປຎ຺ຈປິ ຊາຕິໂຍ ອາທິສຕິ, ທສປິ ຊາຕິໂຍ ອາທິສຕິ, ວີສມ຺ປິ ຊາຕິໂຍ ອາທິສຕິ, ຕິໍສມ຺ປິ ຊາຕິໂຍ ອາທິສຕິ, ຈຕ຺ຕາລີສມ຺ປິ ຊາຕິໂຍ ອາທິສຕິ, ປຎ຺ຎາສມ຺ປິ ຊາຕິໂຍ ອາທິສຕິ, ຊາຕິສຕມ຺ປິ…ເປ… ຊາຕິສຫສ຺ສມ຺ປິ… ຊາຕິສຕສຫສ຺ສມ຺ປິ… ອເນເກປິ ສໍວຏ຺ຏກປ຺ເປ… ອເນເກປິ ວິວຏ຺ຏກປ຺ເປ… ອເນເກປິ ສໍວຏ຺ຏວິວຏ຺ຏກປ຺ເປ ອາທິສຕິ – ‘‘ອມຸຕ຺ຣາສິໍ ເອວໍນາໂມ ເອວໍໂຄຕ຺ໂຕ ເອວໍວຓ຺ໂຓ ເອວມາຫາໂຣ ເອວໍສຸຂທຸກ຺ຂປ຺ປຏິສໍເວທີ ເອວມາຍຸປຣິຍນ຺ໂຕ, ໂສ ຕໂຕ ຈຸໂຕ ອມຸຕ຺ຣ ອຸທປາທິໍ; ຕຕ຺ຣາປາສິໍ ເອວໍນາໂມ ເອວໍໂຄຕ຺ໂຕ ເອວໍວຓ຺ໂຓ ເອວມາຫາໂຣ ເອວໍສຸຂທຸກ຺ຂປ຺ປຏິສໍເວທີ ເອວມາຍຸປຣິຍນ຺ໂຕ, ໂສ ຕໂຕ ຈຸໂຕ ອິຘູປປນ຺ໂນ’’ຕິ. ອິຕິ ສາກາຣໍ ສອຸທ຺ເທສໍ ອເນກວິຫິຕໍ ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ອາທິສຕິ. ເອວໍ ຠຄວາ ອຕ຺ຕໂນ ອຕີຕໍ ອາທິສຕິ.

ກຖໍ ຠຄວາ ປເຣສໍ ອຕີຕໍ ອາທິສຕິ? ຠຄວາ ປເຣສໍ ອຕີຕໍ ເອກມ຺ປິ ຊາຕິໍ ອາທິສຕິ, ທ຺ເວປິ ຊາຕິໂຍ ອາທິສຕິ…ເປ… ອເນເກປິ ສໍວຏ຺ຏວິວຏ຺ຏກປ຺ເປ ອາທິສຕິ – ‘‘ອມຸຕ຺ຣາສິ ເອວໍນາໂມ ເອວໍໂຄຕ຺ໂຕ ເອວໍວຓ຺ໂຓ ເອວມາຫາໂຣ ເອວໍສຸຂທຸກ຺ຂປ຺ປຏິສໍເວທີ ເອວມາຍຸປຣິຍນ຺ໂຕ, ໂສ ຕໂຕ ຈຸໂຕ ອມຸຕ຺ຣ ອຸທປາທິ; ຕຕ຺ຣາປາສິ ເອວໍນາໂມ ເອວໍໂຄຕ຺ໂຕ ເອວໍວຓ຺ໂຓ ເອວມາຫາໂຣ ເອວໍສຸຂທຸກ຺ຂປ຺ປຏິສໍເວທີ ເອວມາຍຸປຣິຍນ຺ໂຕ, ໂສ ຕໂຕ ຈຸໂຕ ອິຘູປປນ຺ໂນ’’ຕິ. ອິຕິ ສາກາຣໍ ສອຸທ຺ເທສໍ ອເນກວິຫິຕໍ ປຸພ຺ເພນິວາສໍ ອາທິສຕິ. ເອວໍ ຠຄວາ ປເຣສໍ ອຕີຕໍ ອາທິສຕິ.

ຠຄວາ ປຎ຺ຈ ຊາຕກສຕານິ ຠາສນ຺ໂຕ ອຕ຺ຕໂນ ຈ ປເຣສຎ຺ຈ ອຕີຕໍ ອາທິສຕິ, ມຫາປທານິຍສຸຕ຺ຕນ຺ຕໍ [ມຫາຘນິຍສຸຕ຺ຕໍ (ສ຺ຍາ.)] ຠາສນ຺ໂຕ ອຕ຺ຕໂນ ຈ ປເຣສຎ຺ຈ ອຕີຕໍ ອາທິສຕິ, ມຫາສຸທສ຺ສນິຍສຸຕ຺ຕນ຺ຕໍ ຠາສນ຺ໂຕ ອຕ຺ຕໂນ ຈ ປເຣສຎ຺ຈ ອຕີຕໍ ອາທິສຕິ, ມຫາໂຄວິນ຺ທິຍສຸຕ຺ຕນ຺ຕໍ ຠາສນ຺ໂຕ ອຕ຺ຕໂນ ຈ ປເຣສຎ຺ຈ ອຕີຕໍ ອາທິສຕິ, ມຆເທວິຍສຸຕ຺ຕນ຺ຕໍ ຠາສນ຺ໂຕ ອຕ຺ຕໂນ ຈ ປເຣສຎ຺ຈ ອຕີຕໍ ອາທິສຕິ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ອຕີຕໍ ໂຂ, ຈຸນ຺ທ, ອທ຺ຘານໍ ອາຣພ຺ຠ ຕຖາຄຕສ຺ສ ສຕານຸສາຣິຎາຓໍ [ສຕານຸສ຺ສຣິຍຎາຓໍ (ກ.) ປສ຺ສ ທີ. ນິ. ໓.໑໘໗] ໂຫຕິ. ໂສ ຍາວຕກໍ ອາກງ຺ຂຕິ ຕາວຕກໍ ອນຸສ຺ສຣຕິ. ອນາຄຕຎ຺ຈ ໂຂ, ຈຸນ຺ທ…ເປ… ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນຎ຺ຈ ໂຂ, ຈຸນ຺ທ, ອທ຺ຘານໍ ອາຣພ຺ຠ ຕຖາຄຕສ຺ສ ໂພຘິຊໍ ຎາຓໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ – ‘ອຍມນ຺ຕິມາ ຊາຕິ, ນຕ຺ຖິທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ’’’ຕິ.

ອິນ຺ທ຺ຣິຍປໂຣປຣິຍຕ຺ຕຎາຓໍ [ອິນ຺ທ຺ຣິຍປໂຣປຣິຍຕ຺ຕິຎາຓໍ (ກ.) ອຏ຺ຐກຖາ ໂອໂລເກຕພ຺ພາ] ຕຖາຄຕສ຺ສ ຕຖາຄຕພລໍ, ສຕ຺ຕານໍ ອາສຍານຸສຍຎາຓໍ ຕຖາຄຕສ຺ສ ຕຖາຄຕພລໍ, ຍມກປາຏິຫີເຣ ຎາຓໍ [ຍມກປາຏິຫິຣິຍຎາຓໍ (ສ຺ຍາ.)] ຕຖາຄຕສ຺ສ ຕຖາຄຕພລໍ, ມຫາກຣຸຓາສມາປຕ຺ຕິຍາ ຎາຓໍ ຕຖາຄຕສ຺ສ ຕຖາຄຕພລໍ, ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎາຓໍ ຕຖາຄຕສ຺ສ ຕຖາຄຕພລໍ, ອນາວຣຓຎາຓໍ ຕຖາຄຕສ຺ສ ຕຖາຄຕພລໍ, ສພ຺ພຕ຺ຖ ອສງ຺ຄມປ຺ປຏິຫຕມນາວຣຓຎາຓໍ ຕຖາຄຕສ຺ສ ຕຖາຄຕພລໍ. ເອວໍ ຠຄວາ ອຕ຺ຕໂນ ຈ ປເຣສຎ຺ຈ ອຕີຕມ຺ປິ ອາທິສຕິ ອນາຄຕມ຺ປິ ອາທິສຕິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນມ຺ປິ ອາທິສຕິ ອາຈິກ຺ຂຕິ ເທເສຕິ ປຎ຺ຎເປຕິ ປຏ຺ຐເປຕິ ວິວຣຕິ ວິຠຊຕິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຕິ ປກາເສຕີຕິ – ໂຍ ອຕີຕໍ ອາທິສຕິ.

ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ໂປສາໂລຕິ. ອິຈ຺ຈາຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ… ອາຍສ຺ມາຕິ ປິຍວຈນໍ…ເປ… ໂປສາໂລຕິ ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ນາມໍ…ເປ… ອຠິລາໂປຕິ – ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ໂປສາໂລ.

ອເນໂຊ ຉິນ຺ນສໍສໂຍຕິ ເອຊາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ສາ ເອຊາ ຕຓ຺ຫາ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ອເນໂຊ. ເອຊາຍ ປຫີນຕ຺ຕາ ອເນໂຊ. ຠຄວາ ລາເຠປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ…ເປ… ທຸກ຺ເຂປິ ນ ອິຎ຺ຊຕິ ນ ຈລຕິ ນ ເວຘຕິ ນປ຺ປເວຘຕິ ນ ສມ຺ປເວຘຕີຕິ ອເນໂຊ. ຉິນ຺ນສໍສໂຍຕິ ສໍສໂຍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວິຈິກິຈ຺ຉາ. ທຸກ຺ເຂ ກງ຺ຂາ…ເປ… ຉມ຺ຠິຕຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ມໂນວິເລໂຂ. ໂສ ສໍສໂຍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ປຫີໂນ ຉິນ຺ໂນ ອຸຈ຺ຉິນ຺ໂນ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ໂນ ວູປສນ຺ໂຕ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ໂຘ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິໂກ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ໂຒ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ຉິນ຺ນສໍສໂຍຕິ – ອເນໂຊ ຉິນ຺ນສໍສໂຍ.

ປາຣຄຸໍ ສພ຺ພຘມ຺ມານນ຺ຕິ ຠຄວາ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ ອຠິຎ຺ຎາປາຣຄູ ປຣິຎ຺ຎາປາຣຄູ ປຫານປາຣຄູ ຠາວນາປາຣຄູ ສຈ຺ຉິກິຣິຍາປາຣຄູ ສມາປຕ຺ຕິປາຣຄູ ອຠິຎ຺ຎາປາຣຄູ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ…ເປ… ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ – ປາຣຄູ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ.

ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມນ຺ຕິ ປຎ຺ເຫນ ອຕ຺ຖິໂກ ອາຄໂຕມ຺ຫິ…ເປ… ‘‘ວຫສ຺ເສຕໍ ຠາຣ’’ນ຺ຕິ – ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມໍ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ໂຍ ອຕີຕໍ ອາທິສຕິ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ໂປສາໂລ]

ອເນໂຊ ຉິນ຺ນສໍສໂຍ;

ປາຣຄຸໍ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ, ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມ’’ນ຺ຕິ.

໘໒.

ວິຠູຕຣູປສຎ຺ຎິສ຺ສ, ສພ຺ພກາຍປ຺ປຫາຍິໂນ;

ອຊ຺ຌຕ຺ຕຎ຺ຈ ພຫິທ຺ຘາ ຈ, ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈີຕິ ປສ຺ສໂຕ;

ຎາຓໍ ສກ຺ການຸປຸຈ຺ຉາມິ, ກຖໍ ເນຍ຺ໂຍ ຕຖາວິໂຘ.

ວິຠູຕຣູປສຎ຺ຎິສ຺ສາຕິ ກຕມາ ຣູປສຎ຺ຎາ? ຣູປາວຈຣສມາປຕ຺ຕິໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ວາ ອຸປປນ຺ນສ຺ສ ວາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມສຸຂວິຫາຣິສ຺ສ ວາ ສຎ຺ຎາ ສຎ຺ຊານນາ ສຎ຺ຊານິຕຕ຺ຕໍ – ອຍໍ ຣູປສຎ຺ຎາ. ວິຠູຕຣູປສຎ຺ຎິສ຺ສາຕິ ຈຕສ຺ໂສ ອຣູປສມາປຕ຺ຕິໂຍ ປຏິລທ຺ຘສ຺ສ [ລາຠິສ຺ສ (ສ຺ຍາ.)] ຣູປສຎ຺ຎາ ວິຠູຕາ ໂຫນ຺ຕິ ວິຄຕາ ອຕິກ຺ກນ຺ຕາ ສມຕິກ຺ກນ຺ຕາ ວີຕິວຕ຺ຕາຕິ – ວິຠູຕຣູປສຎ຺ຎິສ຺ສ.

ສພ຺ພກາຍປ຺ປຫາຍິໂນຕິ ສພ຺ໂພ ຕສ຺ສ ປຏິສນ຺ຘິໂກ ຣູປກາໂຍ ປຫີໂນ, ຕທງ຺ຄສມຕິກ຺ກມາ ວິກ຺ຂມ຺ຠນປ຺ປຫາເນນ ປຫີໂນ ຕສ຺ສ ຣູປກາໂຍຕິ – ສພ຺ພກາຍປ຺ປຫາຍິໂນ.

ອຊ຺ຌຕ຺ຕຎ຺ຈ ພຫິທ຺ຘາ ຈ, ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈີຕິ ປສ຺ສໂຕຕິ. ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈີຕິ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິ. ກິໍກາຣຓາ? ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈີຕິ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິ. ຍໍ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິໍ ສໂຕ ສມາປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຕໂຕ ວຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ຕຎ຺ເຎວ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຠາເວຕິ, ວິຠາເວຕິ, ອນ຺ຕຣຘາເປຕິ, ‘‘ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈີ’’ຕິ ປສ຺ສຕິ – ຕໍກາຣຓາ ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈີຕິ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕີຕິ – ອຊ຺ຌຕ຺ຕຎ຺ຈ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈີຕິ ປສ຺ສໂຕ.

ຎາຓໍ ສກ຺ການຸປຸຈ຺ຉາມີຕິ. ສກ຺ກາຕິ – ສກ຺ໂກ. ຠຄວາ ສກ຺ຍກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິປິ ສກ຺ໂກ …ເປ… ປຫີນຠຍເຠຣໂວ ວິຄຕໂລມຫໍໂສຕິປິ ສກ຺ໂກ. ຎາຓໍ ສກ຺ການຸປຸຈ຺ຉາມີຕິ ຕສ຺ສ ຎາຓໍ ປຸຈ຺ຉາມິ, ປຎ຺ຎໍ ປຸຈ຺ຉາມິ, ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ ປຸຈ຺ຉາມິ. ‘‘ກີທິສໍ ກິໍສຓ຺ຐິຕໍ ກິໍປກາຣໍ ກິໍປຏິຠາຄໍ ຎາຓໍ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ – ຎາຓໍ ສກ຺ການຸປຸຈ຺ຉາມິ.

ກຖໍ ເນຍ຺ໂຍ ຕຖາວິໂຘຕິ ກຖໍ ໂສ ເນຕພ຺ໂພ ວິເນຕພ຺ໂພ ອນຸເນຕພ຺ໂພ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ໂພ ນິຊ຺ຌາເປຕພ຺ໂພ ເປກ຺ເຂຕພ຺ໂພ ປສາເທຕພ຺ໂພ? ກຖໍ ເຕນ [ກຖມສ຺ສ (ສ຺ຍາ.)] ອຸຕ຺ຕຣິ ຎາຓໍ ອຸປ຺ປາເທຕພ຺ພໍ? ຕຖາວິໂຘຕິ ຕຖາວິໂຘ ຕາທິໂສ ຕສ຺ສຓ຺ຐິໂຕ ຕປ຺ປກາໂຣ ຕປ຺ປຏິຠາໂຄ ໂຍ ໂສ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິລາຠີຕິ – ກຖໍ ເນຍ຺ໂຍ ຕຖາວິໂຘ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ວິຠູຕຣູປສຎ຺ຎິສ຺ສ, ສພ຺ພກາຍປ຺ປຫາຍິໂນ;

ອຊ຺ຌຕ຺ຕຎ຺ຈ ພຫິທ຺ຘາ ຈ, ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈີຕິ ປສ຺ສໂຕ;

ຎາຓໍ ສກ຺ການຸປຸຈ຺ຉາມິ, ກຖໍ ເນຍ຺ໂຍ ຕຖາວິໂຘ’’ຕິ.

໘໓.

ວິຎ຺ຎາຓຏ຺ຐິຕິໂຍ ສພ຺ພາ, [ໂປສາລາຕິ ຠຄວາ]

ອຠິຊານໍ ຕຖາຄໂຕ;

ຕິຏ຺ຐນ຺ຕເມນໍ ຊານາຕິ, ຘິມຸຕ຺ຕໍ ຕປ຺ປຣາຍຓໍ;

ວິຎ຺ຎາຓຏ຺ຐິຕິໂຍ ສພ຺ພາຕິ ຠຄວາ ອຠິສງ຺ຂາຣວເສນ ຈຕສ຺ໂສ ວິຎ຺ຎາຓຏ຺ຐິຕິໂຍ ຊານາຕິ, ປຏິສນ຺ຘິວເສນ ສຕ຺ຕ ວິຎ຺ຎາຓຏ຺ຐິຕິໂຍ ຊານາຕິ. ກຖໍ ຠຄວາ ອຠິສງ຺ຂາຣວເສນ ຈຕສ຺ໂສ ວິຎ຺ຎາຓຏ຺ຐິຕິໂຍ ຊານາຕິ? ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ຣູປຸປຍໍ [ຣູປູປາຍໍ (ສ຺ຍາ. ກ.) ປສ຺ສ ສໍ. ນິ. ໓.໕໓] ວາ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ຕິຏ຺ຐມານໍ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ [ຕິຏ຺ຐຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ຣູປາຣມ຺ມຓໍ ຣູປປ຺ປຕິຏ຺ຐໍ ນນ຺ທູປເສຈນໍ ວຸທ຺ຘິໍ ວິຣູຬ຺ຫິໍ ເວປຸລ຺ລໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍ. ເວທນຸປຍໍ ວາ, ຠິກ຺ຂເວ…ເປ… ສຎ຺ຎຸປຍໍ ວາ, ຠິກ຺ຂເວ…ເປ… ສງ຺ຂາຣຸປຍໍ ວາ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ຕິຏ຺ຐມານໍ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ, ສງ຺ຂາຣາຣມ຺ມຓໍ ສງ຺ຂາຣປ຺ປຕິຏ຺ຐໍ ນນ຺ທູປເສຈນໍ ວຸທ຺ຘິໍ ວິຣູຬ຺ຫິໍ ເວປຸລ຺ລໍ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍາ’’ຕິ. ເອວໍ ຠຄວາ ອຠິສງ຺ຂາຣວເສນ ຈຕສ຺ໂສ ວິຎ຺ຎາຓຏ຺ຐິຕິໂຍ ຊານາຕິ.

ກຖໍ ຠຄວາ ປຏິສນ຺ຘິວເສນ ສຕ຺ຕ ວິຎ຺ຎາຓຏ຺ຐິຕິໂຍ ຊານາຕິ? ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ສນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາ ນານຕ຺ຕກາຍາ ນານຕ຺ຕສຎ຺ຎິໂນ – ເສຍ຺ຍຖາປິ ມນຸສ຺ສາ ເອກຈ຺ເຈ ຈ ເທວາ ເອກຈ຺ເຈ ຈ ວິນິປາຕິກາ. ອຍໍ ປຐມາ ວິຎ຺ຎາຓຏ຺ຐິຕິ.

‘‘ສນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາ ນານຕ຺ຕກາຍາ ເອກຕ຺ຕສຎ຺ຎິໂນ, ເສຍ຺ຍຖາປິ ເທວາ ພ຺ຣຫ຺ມກາຍິກາ ປຐມາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕາ. ອຍໍ ທຸຕິຍາ ວິຎ຺ຎາຓຏ຺ຐິຕິ.

‘‘ສນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາ ເອກຕ຺ຕກາຍາ ນານຕ຺ຕສຎ຺ຎິໂນ, ເສຍ຺ຍຖາປິ ເທວາ ອາຠສ຺ສຣາ. ອຍໍ ຕຕິຍາ ວິຎ຺ຎາຓຏ຺ຐິຕິ.

‘‘ສນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາ ເອກຕ຺ຕກາຍາ ເອກຕ຺ຕສຎ຺ຎິໂນ, ເສຍ຺ຍຖາປິ ເທວາ ສຸຠກິຓ຺ຫາ. ອຍໍ ຈຕຸຕ຺ຖີ [ຈຕຸຕ຺ຖາ (ສ຺ຍາ.) ປສ຺ສ ອ. ນິ. ໗.໔໔] ວິຎ຺ຎາຓຏ຺ຐິຕິ.

‘‘ສນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາ ສພ຺ພໂສ ຣູປສຎ຺ຎານໍ ສມຕິກ຺ກມາ ປຏິຆສຎ຺ຎານໍ ອຕ຺ຖງ຺ຄມາ ນານຕ຺ຕສຎ຺ຎານໍ ອມນສິກາຣາ, ອນນ຺ໂຕ ອາກາໂສຕິ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນູປຄາ. ອຍໍ ປຎ຺ຈມີ [ປຎ຺ຈມາ (ສ຺ຍາ.)] ວິຎ຺ຎາຓຏ຺ຐິຕິ.

‘‘ສນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາ ສພ຺ພໂສ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມຕິກ຺ກມ຺ມ, ອນນ຺ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນູປຄາ. ອຍໍ ຉຏ຺ຐີ [ຉຏ຺ໂຐ (ສ຺ຍາ.)] ວິຎ຺ຎາຓຏ຺ຐິຕິ.

‘‘ສນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາ ສພ຺ພໂສ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມຕິກ຺ກມ຺ມ, ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈີຕິ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນູປຄາ. ອຍໍ ສຕ຺ຕມີ [ສຕ຺ຕມາ (ສ຺ຍາ.)] ວິຎ຺ຎາຓຏ຺ຐິຕິ’’. ເອວໍ ຠຄວາ ປຏິສນ຺ຘິວເສນ ສຕ຺ຕ ວິຎ຺ຎາຓຏ຺ຐິຕິໂຍ ຊານາຕີຕິ – ວິຎ຺ຎາຓຏ຺ຐິຕິໂຍ ສພ຺ພາ.

ໂປສາລາຕິ ຠຄວາຕິ. ໂປສາລາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ໂປສາລາຕິ ຠຄວາ.

ອຠິຊານໍ ຕຖາຄໂຕຕິ. ອຠິຊານນ຺ຕິ ອຠິຊານນ຺ໂຕ ວິຊານນ຺ໂຕ ປຏິວິຊານນ຺ໂຕ ປຏິວິຊ຺ຌນ຺ໂຕ ຕຖາຄໂຕ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ອຕີຕໍ ເຈປິ ໂຂ, ຈຸນ຺ທ, ໂຫຕິ ອຠູຕໍ ອຕຈ຺ຉໍ ອນຕ຺ຖສຎ຺ຫິຕໍ, ນ ຕໍ ຕຖາຄໂຕ ພ຺ຍາກໂຣຕິ. ອຕີຕໍ ເຈປິ, ຈຸນ຺ທ, ໂຫຕິ ຠູຕໍ ຕຈ຺ຉໍ ອນຕ຺ຖສຎ຺ຫິຕໍ, ຕມ຺ປິ ຕຖາຄໂຕ ນ ພ຺ຍາກໂຣຕິ. ອຕີຕໍ ເຈປິ ໂຂ, ຈຸນ຺ທ, ໂຫຕິ ຠູຕໍ ຕຈ຺ຉໍ ອຕ຺ຖສຎ຺ຫິຕໍ, ຕຕ຺ຣ ກາລຎ຺ຎູ ຕຖາຄໂຕ ໂຫຕິ ຕສ຺ເສວ ປຎ຺ຫສ຺ສ ເວຍ຺ຍາກຣຓາຍ. ອນາຄຕໍ ເຈປິ, ຈຸນ຺ທ, ໂຫຕິ…ເປ… ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ເຈປິ, ຈຸນ຺ທ, ໂຫຕິ ອຠູຕໍ ອຕຈ຺ຉໍ ອນຕ຺ຖສຎ຺ຫິຕໍ, ນ ຕໍ ຕຖາຄໂຕ ພ຺ຍາກໂຣຕິ. ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ເຈປິ, ຈຸນ຺ທ, ໂຫຕິ ຠູຕໍ ຕຈ຺ຉໍ ອນຕ຺ຖສຎ຺ຫິຕໍ, ຕມ຺ປິ ຕຖາຄໂຕ ນ ພ຺ຍາກໂຣຕິ. ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ເຈປິ, ຈຸນ຺ທ, ໂຫຕິ ຠູຕໍ ຕຈ຺ຉໍ ອຕ຺ຖສຎ຺ຫິຕໍ, ຕຕ຺ຣ ກາລຎ຺ຎູ ຕຖາຄໂຕ ໂຫຕິ ຕສ຺ສ ປຎ຺ຫສ຺ສ ເວຍ຺ຍາກຣຓາຍ. ອິຕິ ໂຂ, ຈຸນ຺ທ, ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ຘມ຺ເມສຸ ຕຖາຄໂຕ ກາລວາທີ ຠູຕວາທີ ອຕ຺ຖວາທີ ຘມ຺ມວາທີ ວິນຍວາທີ. ຕສ຺ມາ ຕຖາຄໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

‘‘ຍໍ ໂຂ, ຈຸນ຺ທ, ສເທວກສ຺ສ ໂລກສ຺ສ ສມາຣກສ຺ສ ສພ຺ຣຫ຺ມກສ຺ສ ສສ຺ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓິຍາ ປຊາຍ ສເທວມນຸສ຺ສາຍ ທິຏ຺ຐໍ ສຸຕໍ ມຸຕໍ ວິຎ຺ຎາຕໍ ປຕ຺ຕໍ ປຣິເຍສິຕໍ ອນຸວິຈຣິຕໍ ມນສາ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ຕຖາຄເຕນ ອຠິສມ຺ພຸທ຺ຘໍ. ຕສ຺ມາ ຕຖາຄໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຍຎ຺ຈ, ຈຸນ຺ທ, ຣຕ຺ຕິໍ ຕຖາຄໂຕ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ສມ຺ມາສມ຺ໂພຘິໍ ອຠິສມ຺ພຸຊ຺ຌຕິ, ຍຎ຺ຈ ຣຕ຺ຕິໍ ອນຸປາທິເສສາຍ ນິພ຺ພານຘາຕຸຍາ ປຣິນິພ຺ພາຍຕິ, ຍໍ ເອຕສ຺ມິໍ ອນ຺ຕເຣ ຠາສຕິ ລປຕິ ນິທ຺ທິສຕິ ສພ຺ພໍ ຕໍ ຕເຖວ ໂຫຕິ ໂນ ອຎ຺ຎຖາ. ຕສ຺ມາ ຕຖາຄໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຍຖາວາທີ, ຈຸນ຺ທ, ຕຖາຄໂຕ ຕຖາກາຣີ; ຍຖາກາຣີ ຕຖາວາທີ. ອິຕິ ຍຖາວາທີ ຕຖາກາຣີ, ຍຖາກາຣີ ຕຖາວາທີ. ຕສ຺ມາ ຕຖາຄໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ສເທວເກ, ຈຸນ຺ທ, ໂລເກ ສມາຣເກ ສພ຺ຣຫ຺ມເກ ສສ຺ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓິຍາ ປຊາຍ ສເທວມນຸສ຺ສາຍ ຕຖາຄໂຕ ອຠິຠູ ອນຠິຠູໂຕ ອຎ຺ຎທຕ຺ຖຸທໂສ ວສວຕ຺ຕີ. ຕສ຺ມາ ຕຖາຄໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕີ’’ຕິ – ອຠິຊານໍ ຕຖາຄໂຕ.

ຕິຏ຺ຐນ຺ຕເມນໍ ຊານາຕີຕິ ຠຄວາ ອິຘຕ຺ຖຎ຺ເຎວ [ອິຘຏ຺ຐຎ຺ເຎວ (ສ຺ຍາ.)] ຊານາຕິ ກມ຺ມາຠິສງ຺ຂາຣວເສນ – ‘‘ອຍໍ ປຸຄ຺ຄໂລ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອປາຍໍ ທຸຄ຺ຄຕິໍ ວິນິປາຕໍ ນິຣຍໍ ອຸປປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິ. ຠຄວາ ອິຘຕ຺ຖຎ຺ເຎວ ຊານາຕິ ກມ຺ມາຠິສງ຺ຂາຣວເສນ – ‘‘ອຍໍ ປຸຄ຺ຄໂລ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໍ ອຸປປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິ. ຠຄວາ ອິຘຕ຺ຖຎ຺ເຎວ ຊານາຕິ ກມ຺ມາຠິສງ຺ຂາຣວເສນ – ‘‘ອຍໍ ປຸຄ຺ຄໂລ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ເປຕ຺ຕິວິສຍໍ ອຸປປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິ. ຠຄວາ ອິຘຕ຺ຖຎ຺ເຎວ ຊານາຕິ ກມ຺ມາຠິສງ຺ຂາຣວເສນ – ‘‘ອຍໍ ປຸຄ຺ຄໂລ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ມນຸສ຺ເສສຸ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິ. ຠຄວາ ອິຘຕ຺ຖຎ຺ເຎວ ຊານາຕິ ກມ຺ມາຠິສງ຺ຂາຣວເສນ – ‘‘ອຍໍ ປຸຄ຺ຄໂລ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ໂນ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ສຸຄຕິໍ ສຄ຺ຄໍ ໂລກໍ ອຸປປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ອິຘ ປນາຫໍ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ເອກຈ຺ຈໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ເອວໍ ເຈຕສາ ເຈໂຕ ປຣິຈ຺ຈ ປຊານາມິ – ‘ຕຖາຍໍ ປຸຄ຺ຄໂລ ປຏິປນ຺ໂນ, ຕຖາ ຈ ອິຣິຍຕິ, ຕຎ຺ຈ ມຄ຺ຄໍ ສມາຣູຬ຺ໂຫ, ຍຖາ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອປາຍໍ ທຸຄ຺ຄຕິໍ ວິນິປາຕໍ ນິຣຍໍ ອຸປປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’ຕິ.

‘‘ອິຘ ປນາຫໍ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ເອກຈ຺ຈໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ເອວໍ ເຈຕສາ ເຈໂຕ ປຣິຈ຺ຈ ປຊານາມິ – ‘ຕຖາຍໍ ປຸຄ຺ຄໂລ ປຏິປນ຺ໂນ ຕຖາ ຈ ອິຣິຍຕິ ຕຎ຺ຈ ມຄ຺ຄໍ ສມາຣູຬ຺ໂຫ, ຍຖາ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິໍ ອຸປປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’ຕິ.

‘‘ອິຘ ປນາຫໍ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ເອກຈ຺ຈໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ເອວໍ ເຈຕສາ ເຈໂຕ ປຣິຈ຺ຈ ປຊານາມິ – ‘ຕຖາຍໍ ປຸຄ຺ຄໂລ ປຏິປນ຺ໂນ ຕຖາ ຈ ອິຣິຍຕິ ຕຎ຺ຈ ມຄ຺ຄໍ ສມາຣູຬ຺ໂຫ, ຍຖາ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ເປຕ຺ຕິວິສຍໍ ອຸປປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’ຕິ.

‘‘ອິຘ ປນາຫໍ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ເອກຈ຺ຈໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ເອວໍ ເຈຕສາ ເຈໂຕ ປຣິຈ຺ຈ ປຊານາມິ – ‘ຕຖາຍໍ ປຸຄ຺ຄໂລ ປຏິປນ຺ໂນ ຕຖາ ຈ ອິຣິຍຕິ ຕຎ຺ຈ ມຄ຺ຄໍ ສມາຣູຬ຺ໂຫ, ຍຖາ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ມນຸສ຺ເສສຸ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’ຕິ.

‘‘ອິຘ ປນາຫໍ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ເອກຈ຺ຈໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ເອວໍ ເຈຕສາ ເຈໂຕ ປຣິຈ຺ຈ ປຊານາມິ – ‘ຕຖາຍໍ ປຸຄ຺ຄໂລ ປຏິປນ຺ໂນ ຕຖາ ຈ ອິຣິຍຕິ ຕຎ຺ຈ ມຄ຺ຄໍ ສມາຣູຬ຺ໂຫ, ຍຖາ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ສຸຄຕິໍ ສຄ຺ຄໍ ໂລກໍ ອຸປປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’ຕິ.

‘‘ອິຘ ປນາຫໍ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ເອກຈ຺ຈໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ເອວໍ ເຈຕສາ ເຈໂຕ ປຣິຈ຺ຈ ປຊານາມິ – ‘ຕຖາຍໍ ປຸຄ຺ຄໂລ ປຏິປນ຺ໂນ ຕຖາ ຈ ອິຣິຍຕິ ຕຎ຺ຈ ມຄ຺ຄໍ ສມາຣູຬ຺ໂຫ, ຍຖາ ອາສວານໍ ຂຍາ ອນາສວໍ ເຈໂຕວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ຕິໍ ທິຏ຺ເຐວ ຘມ຺ເມ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕ຺ວາ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕີ’’’ຕິ – ຕິຏ຺ຐນ຺ຕເມນໍ ຊານາຕິ.

ຘິມຸຕ຺ຕໍ ຕປ຺ປຣາຍຓນ຺ຕິ. ຘິມຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ. ຘິມຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ວິໂມກ຺ເຂນ ຘິມຸຕ຺ຕໍ ຕຕ຺ຣາຘິມຸຕ຺ຕໍ ຕທຘິມຸຕ຺ຕໍ ຕທາຘິປເຕຍ຺ຍໍ. ອຖ ວາ, ຠຄວາ ຊານາຕິ – ‘‘ອຍໍ ປຸຄ຺ຄໂລ ຣູປາຘິມຸຕ຺ໂຕ ສທ຺ທາຘິມຸຕ຺ໂຕ ຄນ຺ຘາຘິມຸຕ຺ໂຕ ຣສາຘິມຸຕ຺ໂຕ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຘິມຸຕ຺ໂຕ ກຸລາຘິມຸຕ຺ໂຕ ຄຓາຘິມຸຕ຺ໂຕ ອາວາສາຘິມຸຕ຺ໂຕ ລາຠາຘິມຸຕ຺ໂຕ ຍສາຘິມຸຕ຺ໂຕ ປສໍສາຘິມຸຕ຺ໂຕ ສຸຂາຘິມຸຕ຺ໂຕ ຈີວຣາຘິມຸຕ຺ໂຕ ປິຓ຺ຑປາຕາຘິມຸຕ຺ໂຕ ເສນາສນາຘິມຸຕ຺ໂຕ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣາຘິມຸຕ຺ໂຕ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕາຘິມຸຕ຺ໂຕ ວິນຍາຘິມຸຕ຺ໂຕ ອຠິຘມ຺ມາຘິມຸຕ຺ໂຕ ອາຣຎ຺ຎກງ຺ຄາຘິມຸຕ຺ໂຕ ປິຓ຺ຑປາຕິກງ຺ຄາຘິມຸຕ຺ໂຕ ປໍສຸກູລິກງ຺ຄາຘິມຸຕ຺ໂຕ ເຕຈີວຣິກງ຺ຄາຘິມຸຕ຺ໂຕ ສປທານຈາຣິກງ຺ຄາຘິມຸຕ຺ໂຕ ຂລຸປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕິກງ຺ຄາຘິມຸຕ຺ໂຕ ເນສຊ຺ຊິກງ຺ຄາຘິມຸຕ຺ໂຕ ຍຖາສນ຺ຖຕິກງ຺ຄາຘິມຸຕ຺ໂຕ ປຐມຊ຺ຌານາຘິມຸຕ຺ໂຕ ທຸຕິຍຊ຺ຌານາຘິມຸຕ຺ໂຕ ຕຕິຍຊ຺ຌານາຘິມຸຕ຺ໂຕ ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານາຘິມຸຕ຺ໂຕອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕາຘິມຸຕ຺ໂຕ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕາຘິມຸຕ຺ໂຕ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕາຘິມຸຕ຺ໂຕ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕາຘິມຸຕ຺ໂຕ’’ຕິຘິມຸຕ຺ຕໍ.

ຕປ຺ປຣາຍຓນ຺ຕິ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນມຍໍ ຕປ຺ປຣາຍຓໍ ກມ຺ມປຣາຍຓໍ ວິປາກປຣາຍຓໍ ກມ຺ມຄຣຸກໍ ປຏິສນ຺ຘິຄຣຸກໍ. ອຖ ວາ, ຠຄວາ ຊານາຕິ – ‘‘ອຍໍ ປຸຄ຺ຄໂລ ຣູປປຣາຍໂຓ…ເປ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິປຣາຍໂຓ’’ຕິ – ຘິມຸຕ຺ຕໍ ຕປ຺ປຣາຍຓໍ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ວິຎ຺ຎາຓຏ຺ຐິຕິໂຍ ສພ຺ພາ, [ໂປສາລາຕິ ຠຄວາ]

ອຠິຊານໍ ຕຖາຄໂຕ;

ຕິຏ຺ຐນ຺ຕເມນໍ ຊານາຕິ, ຘິມຸຕ຺ຕໍ ຕປ຺ປຣາຍຓ’’ນ຺ຕິ.

໘໔.

ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາສມ຺ຠວໍ ຎຕ຺ວາ, ນນ຺ທິສໍໂຍຊນໍ ອິຕິ;

ເອວເມຕໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ຕໂຕ ຕຕ຺ຖ ວິປສ຺ສຕິ;

ເອຕໍ ຎາຓໍ ຕຖໍ ຕສ຺ສ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ວຸສີມໂຕ.

ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາສມ຺ຠວໍ ຎຕ຺ວາຕິ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາສມ຺ຠໂວຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສໍວຕ຺ຕນິໂກ ກມ຺ມາຠິສງ຺ຂາໂຣ. ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສໍວຕ຺ຕນິກໍ ກມ຺ມາຠິສງ຺ຂາຣໍ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາສມ຺ຠໂວຕິ ຎຕ຺ວາ, ລຄ຺ຄນນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ, ພນ຺ຘນນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ, ປລິໂພໂຘຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ – ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາສມ຺ຠວໍ ຎຕ຺ວາ.

ນນ຺ທິສໍໂຍຊນໍ ອິຕີຕິ ນນ຺ທິສໍໂຍຊນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຣູປຣາໂຄ. ອຣູປຣາເຄນ ຕໍ ກມ຺ມໍ ລຄ຺ຄໍ ລຄ຺ຄິຕໍ ປລິພຸທ຺ຘໍ ອຣູປຣາຄໍ ນນ຺ທິສໍໂຍຊນນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ, ລຄ຺ຄນນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ, ພນ຺ຘນນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ, ປລິໂພໂຘຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ອິຕີຕິ ປທສນ຺ຘິ ປທສໍສຄ຺ໂຄ ປທປາຣິປູຣີ ອກ຺ຂຣສມວາໂຍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສິລິຏ຺ຐຕາ ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ ອິຕີຕິ – ນນ຺ທິສໍໂຍຊນໍ ອິຕິ.

ເອວເມຕໍ ອຠິຎ຺ຎາຍາຕິ ເອວໍ ເອຕໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ – ເອວເມຕໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ.

ຕໂຕ ຕຕ຺ຖ ວິປສ຺ສຕີຕິ. ຕຕ຺ຖາຕິ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ ສມາປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຕໂຕ ວຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ຊາເຕ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິເກ ຘມ຺ເມ ອນິຈ຺ຈໂຕ ວິປສ຺ສຕິ, ທຸກ຺ຂໂຕ ວິປສ຺ສຕິ, ໂຣຄໂຕ…ເປ… ນິສ຺ສຣຓໂຕ ວິປສ຺ສຕິ ທກ຺ຂຕິ ໂອໂລເກຕິ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ອຸປປຣິກ຺ຂຕີຕິ – ຕໂຕ ຕຕ຺ຖ ວິປສ຺ສຕິ.

ເອຕໍ ຎາຓໍ ຕຖໍ ຕສ຺ສາຕິ ເອຕໍ ຎາຓໍ ຕຈ຺ຉໍ ຠູຕໍ ຍາຖາວໍ ອວິປຣີຕໍ ຕສ຺ສາຕິ – ເອຕໍ ຎາຓໍ ຕຖໍ ຕສ຺ສ.

ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ວຸສີມໂຕຕິ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓຕິ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ຘມ຺ມານໍ ພາຫິຕຕ຺ຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ…ເປ… ອສິໂຕ ຕາທິ ປວຸຈ຺ຈເຕ ສ ພ຺ຣຫ຺ມາຕິ. ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ວຸສີມໂຕຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນກລ຺ຍາຓໍ ອຸປາທາຍ ສຕ຺ຕ ເສກ຺ຂາ ອປ຺ປຕ຺ຕສ຺ສ ປຕ຺ຕິຍາ ອນຘິຄຕສ຺ສ ອຘິຄມາຍ ອສຈ຺ຉິກຕສ຺ສ ສຈ຺ຉິກິຣິຍາຍ ວສນ຺ຕິ ສໍວສນ຺ຕິ ອາວສນ຺ຕິ ປຣິວສນ຺ຕິ; ອຣຫາ ວຸສິຕວາ ກຕກຣຓີໂຍ ໂອຫິຕຠາໂຣ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕສທຕ຺ໂຖ ປຣິກ຺ຂີຓຠວສໍໂຍຊໂນ ສມ຺ມທຎ຺ຎາ ວິມຸຕ຺ໂຕ; ໂສ ວຸຕ຺ຖວາໂສ ຈິຓ຺ຓຈຣໂຓ…ເປ… ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ; ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ – ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ວຸສີມໂຕ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາສມ຺ຠວໍ ຎຕ຺ວາ, ນນ຺ທິສໍໂຍຊນໍ ອິຕິ;

ເອວເມຕໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ຕໂຕ ຕຕ຺ຖ ວິປສ຺ສຕິ;

ເອຕໍ ຎາຓໍ ຕຖໍ ຕສ຺ສ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ວຸສີມໂຕ’’ຕິ.

ສຫ ຄາຖາປຣິໂຍສານາ…ເປ… ສຕ຺ຖາ ເມ, ຠນ຺ເຕ ຠຄວາ, ສາວໂກຫມສ຺ມີຕິ.

ໂປສາລມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ ຈຸທ຺ທສໂມ.

໑໕. ໂມຆຣາຊມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ

໘໕.

ທ຺ວາຫໍ ສກ຺ກໍ ອປຸຈ຺ຉິສ຺ສໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ໂມຆຣາຊາ]

ນ ເມ ພ຺ຍາກາສິ ຈກ຺ຂຸມາ;

ຍາວຕຕິຍຎ຺ຈ ເທວີສິ [ເທວິສິ (ສ຺ຍາ.)], ພ຺ຍາກໂຣຕີຕິ ເມ ສຸຕໍ.

ທ຺ວາຫໍ ສກ຺ກໍ ອປຸຈ຺ຉິສ຺ສນ຺ຕິ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ທ຺ວິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ພຸທ຺ຘໍ ຠຄວນ຺ຕໍ ປຎ຺ຫໍ ອປຸຈ຺ຉິ. ຕສ຺ສ ຠຄວາ ປຎ຺ຫໍ ປຸຏ຺ໂຐ ນ ພ຺ຍາກາສິ – ‘‘ຕທນ຺ຕຣາ [ຈກ຺ຂຸສມນນ຺ຕຣາ (ສ຺ຍາ.)] ອິມສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ອິນ຺ທ຺ຣິຍປຣິປາໂກ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ. ສກ຺ກນ຺ຕິ ສກ຺ໂກ. ຠຄວາ ສກ຺ຍກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິປິ ສກ຺ໂກ. ອຖ ວາ, ອຑ຺ໂຒ ມຫທ຺ຘໂນ ຘນວາຕິປິ ສກ຺ໂກ. ຕສ຺ສິມານິ ຘນານິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສທ຺ຘາຘນໍ ສີລຘນໍ ຫິຣິຘນໍ ໂອຕ຺ຕປ຺ປຘນໍ ສຸຕຘນໍ ຈາຄຘນໍ ປຎ຺ຎາຘນໍ ສຕິປຏ຺ຐານຘນໍ ສມ຺ມປ຺ປຘານຘນໍ ອິທ຺ຘິປາທຘນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍຘນໍ ພລຘນໍ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄຘນໍ ມຄ຺ຄຘນໍ ຜລຘນໍ ນິພ຺ພານຘນໍ. ອິເມຫິ ອເນກວິເຘຫິ ຘນຣຕເນຫິ ອຑ຺ໂຒ ມຫທ຺ຘໂນ ຘນວາຕິປິ ສກ຺ໂກ. ອຖ ວາ, ສກ຺ໂກ ປຫຸ ວິສວີ ອລມຕ຺ໂຕ ສູໂຣ ວີໂຣ ວິກ຺ກນ຺ໂຕ ອຠີຣູ ອຈ຺ຉມ຺ຠີ ອນຸຕ຺ຣາສີ ອປລາຍີ ປຫີນຠຍເຠຣໂວ ວິຄຕໂລມຫໍໂສຕິປິ ສກ຺ໂກ. ທ຺ວາຫໍ ສກ຺ກໍ ອປຸຈ຺ຉິສ຺ສນ຺ຕິ ທ຺ວາຫໍ ສກ຺ກໍ ອປຸຈ຺ຉິສ຺ສໍ ອຍາຈິສ຺ສໍ ອຊ຺ເຌສິສ຺ສໍ ປສາທຍິສ຺ສນ຺ຕິ – ທ຺ວາຫໍ ສກ຺ກໍ ອປຸຈ຺ຉິສ຺ສໍ.

ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ໂມຆຣາຊາຕິ. ອິຈ຺ຈາຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ… ອາຍສ຺ມາຕິ ປິຍວຈນໍ…ເປ… ໂມຆຣາຊາຕິ ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ນາມໍ…ເປ… ອຠິລາໂປຕິ – ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ໂມຆຣາຊາ.

ນ ເມ ພ຺ຍາກາສິ ຈກ຺ຂຸມາຕິ. ນ ເມ ພ຺ຍາກາສີຕິ ນ ເມ ພ຺ຍາກາສິ ນ ອາຈິກ຺ຂິ ນ ເທເສສິ ນ ປຎ຺ຎເປສິ ນ ປຏ຺ຐເປສິ ນ ວິວຣິ ນ ວິຠຊິ ນ ອຸຕ຺ຕານີອກາສິ ນ ປກາເສສິ. ຈກ຺ຂຸມາຕິ ຠຄວາ ປຎ຺ຈຫິ ຈກ຺ຂູຫິ ຈກ຺ຂຸມາ – ມໍສຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸນາປິ [ທິພ຺ເພນ ຈກ຺ຂຸນາປິ (ກ.)] ຈກ຺ຂຸມາ, ປຎ຺ຎາຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ, ພຸທ຺ຘຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ, ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ.

ກຖໍ ຠຄວາ ມໍສຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ? ມໍສຈກ຺ຂຸມ຺ຫິ ຠຄວໂຕ ປຎ຺ຈ ວຓ຺ຓາ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ – ນີໂລ ຈ ວຓ຺ໂຓ, ປີຕໂກ ຈ ວຓ຺ໂຓ, ໂລຫິຕໂກ ຈ ວຓ຺ໂຓ, ກຓ຺ໂຫ ຈ ວຓ຺ໂຓ, ໂອທາໂຕ ຈ ວຓ຺ໂຓ. ຍຕ຺ຖ ຈ ອກ຺ຂິໂລມານິ ປຕິຏ຺ຐິຕານິ ຕໍ ນີລໍ ໂຫຕິ ສຸນີລໍ ປາສາທິກໍ ທສ຺ສເນຍ຺ຍໍ ອຸມາປຸປ຺ຜສມານໍ [ອຸມ຺ມາຣປຸປ຺ຜສມານໍ (ສ຺ຍາ.) ມຫານິ. ໑໕໖]. ຕສ຺ສ ປຣໂຕ ປີຕກໍ ໂຫຕິ ສຸປີຕກໍ ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ຓໍ ປາສາທິກໍ ທສ຺ສເນຍ຺ຍໍ ກຓິກາຣປຸປ຺ຜສມານໍ. ອຸຠໂຕ ຈ ອກ຺ຂິກູຏານິ ຠຄວໂຕ ໂລຫິຕການິ ໂຫນ຺ຕິ ສຸໂລຫິຕການິ ປາສາທິການິ ທສ຺ສເນຍ຺ຍານິ ອິນ຺ທໂຄປກສມານານິ. ມຊ຺ເຌ ກຓ຺ຫໍ ໂຫຕິ ສຸກຓ຺ຫໍ ອລູຂໍ ສິນິທ຺ຘໍ ປາສາທິກໍ ທສ຺ສເນຍ຺ຍໍ ອທ຺ທາຣິຏ຺ຐກສມານໍ [ອຬາຣິຏ຺ຐກສມານໍ (ສ຺ຍາ.)]. ຕສ຺ສ ປຣໂຕ ໂອທາຕໍ ໂຫຕິ ສຸໂອທາຕໍ ເສຕໍ ປຓ຺ຑຣໍ ປາສາທິກໍ ທສ຺ສເນຍ຺ຍໍ ໂອສຘິຕາຣກສມານໍ. ເຕນ ຠຄວາ ປາກຕິເກນ ມໍສຈກ຺ຂຸນາ ອຕ຺ຕຠາວປຣິຍາປນ຺ເນນ ປຸຣິມສຸຈຣິຕກມ຺ມາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕນ ສມນ຺ຕາ ໂຍຊນໍ ປສ຺ສຕິ ທິວາ ເຈວ ຣຕ຺ຕິຎ຺ຈ. ຍທາ ຫິ ຈຕຸຣງ຺ຄສມນ຺ນາຄໂຕ ອນ຺ຘກາໂຣ ໂຫຕິ ສູຣິໂຍ ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄໂຕ [ອຕ຺ຖງ຺ຄມິໂຕ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ໂຫຕິ; ກາຬປກ຺ໂຂ ຈ ອຸໂປສໂຖ ໂຫຕິ, ຕິພ຺ໂພ ຈ ວນສຓ຺ໂຑ ໂຫຕິ, ມຫາ ຈ ກາຬເມໂຆ [ອກາລເມໂຆ (ສ຺ຍາ. ກ.) ປສ຺ສ ມຫານິ. ໑໕໖] ອພ຺ຠຸຏ຺ຐິໂຕ ໂຫຕິ. ເອວຣູເປ ຈຕຸຣງ຺ຄສມນ຺ນາຄເຕ ອນ຺ຘກາເຣ ສມນ຺ຕາ ໂຍຊນໍ ປສ຺ສຕິ. ນຕ຺ຖິ ໂສ ກຸຏ຺ໂຏ ວາ ກວາຏໍ ວາ ປາກາໂຣ ວາ ປພ຺ພໂຕ ວາ ຄຈ຺ໂຉ ວາ ລຕາ ວາ ອາວຣຓໍ ຣູປານໍ ທສ຺ສນາຍ. ເອກໍ ເຈ ຕິລຜລໍ ນິມິຕ຺ຕໍ ກຕ຺ວາ ຕິລວາເຫ ປກ຺ຂິເປຍ຺ຍ, ຕໍເຍວ ຕິລຜລໍ ອຸທ຺ຘເຣຍ຺ຍ. ເອວໍ ປຣິສຸທ຺ຘໍ ຠຄວໂຕ ປາກຕິກໍ ມໍສຈກ຺ຂຸ. ເອວໍ ຠຄວາ ມໍສຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ.

ກຖໍ ຠຄວາ ທິພ຺ເພນ ຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ? ຠຄວາ ທິພ຺ເພນ ຈກ຺ຂຸນາ ວິສຸທ຺ເຘນ ອຕິກ຺ກນ຺ຕມານຸສເກນ ສຕ຺ເຕ ປສ຺ສຕິ ຈວມາເນ ອຸປປຊ຺ຊມາເນ ຫີເນ ປຓີເຕ ສຸວຓ຺ເຓ ທຸພ຺ພຓ຺ເຓ; ສຸຄເຕ ທຸຄ຺ຄເຕ ຍຖາກມ຺ມູປເຄ ສຕ຺ເຕ ປຊານາຕິ – ‘‘ອິເມ ວຕ ໂຠນ຺ໂຕ ສຕ຺ຕາ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິເຕນ ສມນ຺ນາຄຕາ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິເຕນ ສມນ຺ນາຄຕາ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິເຕນ ສມນ຺ນາຄຕາ ອຣິຍານໍ ອຸປວາທກາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິກາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິກມ຺ມສມາທານາ, ເຕ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອປາຍໍ ທຸຄ຺ຄຕິໍ ວິນິປາຕໍ ນິຣຍໍ ອຸປປນ຺ນາ; ອິເມ ວາ ປນ ໂຠນ຺ໂຕ ສຕ຺ຕາ ກາຍສຸຈຣິເຕນ ສມນ຺ນາຄຕາ ວຈີສຸຈຣິເຕນ ສມນ຺ນາຄຕາ ມໂນສຸຈຣິເຕນ ສມນ຺ນາຄຕາ ອຣິຍານໍ ອນຸປວາທກາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິກາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິກມ຺ມສມາທານາ, ເຕ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ສຸຄຕິໍ ສຄ຺ຄໍ ໂລກໍ ອຸປປນ຺ນາ’’ຕິ. ອິຕິ ທິພ຺ເພນ ຈກ຺ຂຸນາ ວິສຸທ຺ເຘນ ອຕິກ຺ກນ຺ຕມານຸສເກນ ສຕ຺ເຕ ປສ຺ສຕິ ຈວມາເນ ອຸປປຊ຺ຊມາເນ ຫີເນ ປຓີເຕ ສຸວຓ຺ເຓ ທຸພ຺ພຓ຺ເຓ ສຸຄເຕ ທຸຄ຺ຄເຕ, ຍຖາກມ຺ມູປເຄ ສຕ຺ເຕ ປຊານາຕິ. ອາກງ຺ຂມາໂນ ຈ ຠຄວາ ເອກມ຺ປິ ໂລກຘາຕຸໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ທ຺ເວປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ຕິສ຺ໂສປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ຈຕສ຺ໂສປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ປຎ຺ຈປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ທສປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ວີສມ຺ປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ຕິໍສມ຺ປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ຈຕ຺ຕາລີສມ຺ປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ປຎ຺ຎາສມ຺ປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ສຕມ຺ປິ ໂລກຘາຕຸໂຍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ສຫສ຺ສິມ຺ປິ ຈູຬນິກໍ ໂລກຘາຕຸໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ທ຺ວິສຫສ຺ສິມ຺ປິ ມຊ຺ຌິມິກໍ ໂລກຘາຕຸໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ຕິສຫສ຺ສິມ຺ປິ ໂລກຘາຕຸໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ມຫາສຫສ຺ສິມ຺ປິ [ຕິສຫສ຺ສິໍ ມຫາສຫສ຺ສມ຺ປິ (ກ.)] ໂລກຘາຕຸໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ, ຍາວຕກໍ ວາ [ຍາວຕາ (ສີ. ກ.)] ປນ ອາກງ຺ເຂຍ຺ຍ ຕາວຕກໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍ. ເອວໍ ປຣິສຸທ຺ຘໍ ຠຄວໂຕ ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ. ເອວໍ ຠຄວາ ທິພ຺ເພນ ຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ.

ກຖໍ ຠຄວາ ປຎ຺ຎາຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ? ຠຄວາ ມຫາປຎ຺ໂຎ ປຸຖຸປຎ຺ໂຎ ຊວນປຎ຺ໂຎ ຫາສປຎ຺ໂຎ ຕິກ຺ຂປຎ຺ໂຎ ນິພ຺ເພຘິກປຎ຺ໂຎ ປຎ຺ຎາປເຠທກຸສໂລ ປຠິນ຺ນຎາໂຓ ອຘິຄຕປຏິສມ຺ຠິທປ຺ປຕ຺ໂຕ ຈຕຸເວສາຣຊ຺ຊປ຺ປຕ຺ໂຕ ທສພລຘາຣີ ປຸຣິສາສໂຠ ປຸຣິສສີໂຫ ປຸຣິສນາໂຄ ປຸຣິສາຊຎ຺ໂຎ ປຸຣິສໂຘຣຍ຺ໂຫ ອນນ຺ຕຎາໂຓ ອນນ຺ຕເຕໂຊ ອນນ຺ຕຍໂສ ອຑ຺ໂຒ ມຫທ຺ຘໂນ ຘນວາ ເນຕາ ວິເນຕາ ອນຸເນຕາ ປຎ຺ຎາເປຕາ ນິຊ຺ຌາເປຕາ ເປກ຺ເຂຕາ ປສາເທຕາ. ໂສ ຫິ ຠຄວາ ອນຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອຸປ຺ປາເທຕາ ອສຎ຺ຊາຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ສຎ຺ຊເນຕາ ອນກ຺ຂາຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອກ຺ຂາຕາ, ມຄ຺ຄຎ຺ຎູ ມຄ຺ຄວິທູ ມຄ຺ຄໂກວິໂທ ມຄ຺ຄານຸຄາ ຈ ປນ ເອຕຣຫິ ສາວກາ ວິຫຣນ຺ຕິ ປຈ຺ຉາ ສມນ຺ນາຄຕາ.

ໂສ ຫິ ຠຄວາ ຊານໍ ຊານາຕິ, ປສ຺ສໍ ປສ຺ສຕິ, ຈກ຺ຂຸຠູໂຕ ຎາຓຠູໂຕ ຘມ຺ມຠູໂຕ ພ຺ຣຫ຺ມຠູໂຕ ວຕ຺ຕາ ປວຕ຺ຕາ ອຕ຺ຖສ຺ສ ນິນ຺ເນຕາ ອມຕສ຺ສ ທາຕາ ຘມ຺ມສ຺ສາມີ [ຘມ຺ມສາມິ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຕຖາຄໂຕ. ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອຎ຺ຎາຕໍ ອທິຏ຺ຐໍ ອວິທິຕໍ ອສຈ຺ຉິກຕໍ ອຜສ຺ສິຕໍ [ອຜຸສິຕໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ປຎ຺ຎາຍ. ອຕີຕໍ ອນາຄຕໍ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ [ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ (ສ຺ຍາ.)] ອຸປາທາຍ ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ສພ຺ພາກາເຣນ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ຎາຓມຸເຂ ອາປາຖໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ເນຍ຺ຍໍ ນາມ ອຕ຺ຖິ ຊານິຕພ຺ພໍ [ອຕ຺ຖິ ຘມ຺ມໍ ຊານິຕພ຺ພໍ (ກ.)] ອຕ຺ຕຕ຺ໂຖ ວາ ປຣຕ຺ໂຖ ວາ ອຸຠຍຕ຺ໂຖ ວາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິໂກ ວາ ອຕ຺ໂຖ ສມ຺ປຣາຍິໂກ ວາ ອຕ຺ໂຖ ອຸຕ຺ຕາໂນ ວາ ອຕ຺ໂຖ ຄມ຺ຠີໂຣ ວາ ອຕ຺ໂຖ ຄູຬ຺ໂຫ ວາ ອຕ຺ໂຖ ປຏິຈ຺ຉນ຺ໂນ ວາ ອຕ຺ໂຖ ເນຍ຺ໂຍ ວາ ອຕ຺ໂຖ ນີໂຕ ວາ ອຕ຺ໂຖ ອນວຊ຺ໂຊ ວາ ອຕ຺ໂຖ ນິກ຺ກິເລໂສ ວາ ອຕ຺ໂຖ ໂວທາໂນ ວາ ອຕ຺ໂຖ ປຣມຕ຺ໂຖ ວາ [ປຣມຕ຺ໂຖ ວາ ອຕ຺ໂຖ (ກ.)], ສພ຺ພໍ ຕໍ ອນ຺ໂຕ ພຸທ຺ຘຎາເຓ ປຣິວຕ຺ຕຕິ.

ສພ຺ພໍ ກາຍກມ຺ມໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ຎາຓານຸປຣິວຕ຺ຕິ, ສພ຺ພໍ ວຈີກມ຺ມໍ ຎາຓານຸປຣິວຕ຺ຕິ, ສພ຺ພໍ ມໂນກມ຺ມໍ ຎາຓານຸປຣິວຕ຺ຕິ. ອຕີເຕ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອປ຺ປຏິຫຕໍ ຎາຓໍ, ອນາຄເຕ ອປ຺ປຏິຫຕໍ ຎາຓໍ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ ອປ຺ປຏິຫຕໍ ຎາຓໍ, ຍາວຕກໍ ເນຍ຺ຍໍ ຕາວຕກໍ ຎາຓໍ, ຍາວຕກໍ ຎາຓໍ ຕາວຕກໍ ເນຍ຺ຍໍ. ເນຍ຺ຍປຣິຍນ຺ຕິກໍ ຎາຓໍ, ຎາຓປຣິຍນ຺ຕິກໍ ເນຍ຺ຍໍ, ເນຍ຺ຍໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ຎາຓໍ ນປ຺ປວຕ຺ຕຕິ, ຎາຓໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ເນຍ຺ຍປໂຖ ນຕ຺ຖິ. ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຣິຍນ຺ຕຏ຺ຐາຍິໂນ ເຕ ຘມ຺ມາ. ຍຖາ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສມຸຄ຺ຄປຏລານໍ ສມ຺ມາຜຸສິຕານໍ ເຫຏ຺ຐິມໍ ສມຸຄ຺ຄປຏລໍ ອຸປຣິມໍ ນາຕິວຕ຺ຕຕິ, ອຸປຣິມໍ ສມຸຄ຺ຄປຏລໍ ເຫຏ຺ຐິມໍ ນາຕິວຕ຺ຕຕິ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຣິຍນ຺ຕຏ຺ຐາຍິໂນ; ເອວເມວ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ເນຍ຺ຍຎ຺ຈ ຎາຓຎ຺ຈ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຣິຍນ຺ຕຏ຺ຐາຍິໂນ. ຍາວຕກໍ ເນຍ຺ຍໍ ຕາວຕກໍ ຎາຓໍ, ຍາວຕກໍ ຎາຓໍ ຕາວຕກໍ ເນຍ຺ຍໍ, ເນຍ຺ຍປຣິຍນ຺ຕິກໍ ຎາຓໍ, ຎາຓປຣິຍນ຺ຕິກໍ ເນຍ຺ຍໍ. ເນຍ຺ຍໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ຎາຓໍ ນປ຺ປວຕ຺ຕຕິ, ຎາຓໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ເນຍ຺ຍປໂຖ ນຕ຺ຖິ. ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຣິຍນ຺ຕຏ຺ຐາຍິໂນ ເຕ ຘມ຺ມາ.

ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ຎາຓໍ ປວຕ຺ຕຕິ. ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອາວຊ຺ຊນປຏິພທ຺ຘາ ອາກງ຺ຂປຏິພທ຺ຘາ ມນສິກາຣປຏິພທ຺ຘາ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທປຏິພທ຺ຘາ. ສພ຺ພສຕ຺ເຕສຸ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ຎາຓໍ ປວຕ຺ຕຕິ. ສພ຺ເພສຎ຺ຈ ສຕ຺ຕານໍ ຠຄວາ ອາສຍໍ ຊານາຕິ, ອນຸສຍໍ ຊານາຕິ, ຈຣິຕໍ ຊານາຕິ, ອຘິມຸຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ອປ຺ປຣຊກ຺ເຂ ມຫາຣຊກ຺ເຂ ຕິກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິເຍ ມຸທິນ຺ທ຺ຣິເຍ ສ຺ວາກາເຣ ທ຺ວາກາເຣ ສຸວິຎ຺ຎາປເຍ ທຸວິຎ຺ຎາປເຍ ຠພ຺ພາຠພ຺ເພ ສຕ຺ເຕ ຊານາຕິ. ສເທວໂກ ໂລໂກ ສມາຣໂກ ສພ຺ຣຫ຺ມໂກ ສສ຺ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓີ ປຊາ ສເທວມນຸສ຺ສາ ອນ຺ໂຕພຸທ຺ຘຎາເຓ ປຣິວຕ຺ຕຕິ.

ຍຖາ ເຍ ເກຈິ ມຈ຺ຉກຈ຺ຉປາ ອນ຺ຕມໂສ ຕິມິຕິມິງ຺ຄລໍ [ຕິມິຕິປິງ຺ຄລໍ (ກ.)] ອຸປາທາຍ ອນ຺ໂຕມຫາສມຸທ຺ເທ ປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ເອວເມວ ສເທວໂກ ໂລໂກ ສມາຣໂກ ໂລໂກ ສພ຺ຣຫ຺ມໂກ ໂລໂກ ສສ຺ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓີ ປຊາ ສເທວມນຸສ຺ສາ ອນ຺ໂຕພຸທ຺ຘຎາເຓ ປຣິວຕ຺ຕຕິ. ຍຖາ ເຍ ເກຈິ ປກ຺ຂີ ອນ຺ຕມໂສ ຄຣຸຬໍ ເວນເຕຍ຺ຍໍ ອຸປາທາຍ ອາກາສສ຺ສ ປເທເສ ປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ເອວເມວ ເຍປິ ເຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສມາ ປຎ຺ຎາຍ ສມນ຺ນາຄຕາ ເຕປິ ພຸທ຺ຘຎາຓສ຺ສ ປເທເສ ປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕິ; ພຸທ຺ຘຎາຓໍ ເທວມນຸສ຺ສານໍ ປຎ຺ຎໍ ຜຣິຕ຺ວາ ອຠິຠວິຕ຺ວາ ຕິຏ຺ຐຕິ.

ເຍປິ ເຕ ຂຕ຺ຕິຍປຓ຺ຑິຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓປຓ຺ຑິຕາ ຄຫປຕິປຓ຺ຑິຕາ ສມຓປຓ຺ຑິຕາ ນິປຸຓາ ກຕປຣປ຺ປວາທາ ວາລເວຘິຣູປາ ໂວຠິນ຺ທນ຺ຕາ [ເຕ ຠິນ຺ທນ຺ຕາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ມຎ຺ເຎ ຈຣນ຺ຕິ ປຎ຺ຎາຄເຕນ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ, ເຕ ປຎ຺ເຫ ອຠິສງ຺ຂຣິຕ຺ວາ ອຠິສງ຺ຂຣິຕ຺ວາ ຕຖາຄຕໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ ຄູຬ຺ຫານິ ຈ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນານິ. ກຖິຕາ ວິສຊ຺ຊິຕາ ຈ ເຕ ປຎ຺ຫາ ຠຄວຕາ [ຠຄວໂຕ (ກ.)] ໂຫນ຺ຕິ ນິທ຺ທິຏ຺ຐກາຣຓາ. ອຸປກ຺ຂິຕ຺ຕກາ ຈ ເຕ ຠຄວໂຕ ສມ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາວ ຕຕ຺ຖ ອຕິໂຣຈຕິ – ຍທິທໍ ປຎ຺ຎາຍາຕິ. ເອວໍ ຠຄວາ ປຎ຺ຎາຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ.

ກຖໍ ຠຄວາ ພຸທ຺ຘຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ? ຠຄວາ ພຸທ຺ຘຈກ຺ຂຸນາ ໂລກໍ ໂວໂລເກນ຺ໂຕ [ໂອໂລເກນ຺ໂຕ (ກ.)] ອທ຺ທສ ສຕ຺ເຕ ອປ຺ປຣຊກ຺ເຂ ມຫາຣຊກ຺ເຂ ຕິກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິເຍ ມຸທິນ຺ທ຺ຣິເຍ ສ຺ວາກາເຣ ທ຺ວາກາເຣ ສຸວິຎ຺ຎາປເຍ ທຸວິຎ຺ຎາປເຍ ອປ຺ເປກຈ຺ເຈ ປຣໂລກວຊ຺ຊຠຍທສ຺ສາວິໂນ [ປຣ … ທສ຺ສາວິເນ (ກ.)] ວິຫຣນ຺ເຕ. ເສຍ຺ຍຖາປິ ນາມ ອຸປ຺ປລິນິຍໍ ວາ ປທຸມິນິຍໍ ວາ ປຸຓ຺ຑຣີກິນິຍໍ ວາ ອປ຺ເປກຈ຺ຈານິ ອຸປ຺ປລານິ ວາ ປທຸມານິ ວາ ປຸຓ຺ຑຣີການິ ວາ ອຸທເກ ຊາຕານິ ອຸທເກ ສໍວຑ຺ຒານິ ອຸທການຸຄ຺ຄຕານິ ອນ຺ໂຕນິມຸຄ຺ຄໂປສີນິ [ອນ຺ໂຕນິມ຺ມຸຄ຺ຄໂປສີນິ (ກ.)], ອປ຺ເປກຈ຺ຈານິ ອຸປ຺ປລານິ ວາ ປທຸມານິ ວາ ປຸຓ຺ຑຣີການິ ວາ ອຸທເກ ຊາຕານິ ອຸທເກ ສໍວຑ຺ຒານິ ສໂມທກໍ ຐິຕານິ, ອປ຺ເປກຈ຺ຈານິ ອຸປ຺ປລານິ ວາ ປທຸມານິ ວາ ປຸຓ຺ຑຣີການິ ວາ ອຸທເກ ຊາຕານິ ອຸທເກ ສໍວຑ຺ຒານິ ອຸທກາ ອຈ຺ຈຸຄ຺ຄມ຺ມ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ອນຸປລິຕ຺ຕານິ ອຸທເກນ; ເອວເມວໍ ຠຄວາ ພຸທ຺ຘຈກ຺ຂຸນາ ໂລກໍ ໂວໂລເກນ຺ໂຕ ອທ຺ທສ ສຕ຺ເຕ ອປ຺ປຣຊກ຺ເຂ ມຫາຣຊກ຺ເຂ ຕິກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິເຍ ມຸທິນ຺ທ຺ຣິເຍ ສ຺ວາກາເຣ ທ຺ວາກາເຣ ສຸວິຎ຺ຎາປເຍ ທຸວິຎ຺ຎາປເຍ ອປ຺ເປກຈ຺ເຈ ປຣໂລກວຊ຺ຊຠຍທສ຺ສາວິໂນ ວິຫຣນ຺ເຕ. ຊານາຕິ ຠຄວາ – ‘‘ອຍໍ ປຸຄ຺ຄໂລ ຣາຄຈຣິໂຕ, ອຍໍ ໂທສຈຣິໂຕ, ອຍໍ ໂມຫຈຣິໂຕ, ອຍໍ ວິຕກ຺ກຈຣິໂຕ, ອຍໍ ສທ຺ຘາຈຣິໂຕ, ອຍໍ ຎາຓຈຣິໂຕ’’ຕິ. ຣາຄຈຣິຕສ຺ສ ຠຄວາ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ອສຸຠກຖໍ ກເຖຕິ; ໂທສຈຣິຕສ຺ສ ຠຄວາ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ເມຕ຺ຕາຠາວນໍ ອາຈິກ຺ຂຕິ; ໂມຫຈຣິຕສ຺ສ ຠຄວາ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ອຸທ຺ເທເສ ປຣິປຸຈ຺ຉາຍ ກາເລນ ຘມ຺ມສ຺ສວເນ ກາເລນ ຘມ຺ມສາກຈ຺ຉາຍ ຄຣຸສໍວາເສ ນິເວເສຕິ; ວິຕກ຺ກຈຣິຕສ຺ສ ຠຄວາ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ອານາປານສ຺ສຕິໍ ອາຈິກ຺ຂຕິ; ສທ຺ຘາຈຣິຕສ຺ສ ຠຄວາ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ປສາທນີຍໍ ນິມິຕ຺ຕໍ ອາຈິກ຺ຂຕິ ພຸທ຺ຘສຸໂພຘິໍ [ພຸທ຺ຘສຸພຸທ຺ຘຕໍ (ກ.)] ຘມ຺ມສຸຘມ຺ມຕໍ ສງ຺ຆສຸປ຺ປຏິປຕ຺ຕິໍ ສີລານິ ຈ; ອຕ຺ຕໂນ ຎາຓຈຣິຕສ຺ສ ຠຄວາ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ວິປສ຺ສນານິມິຕ຺ຕໍ ອາຈິກ຺ຂຕິ ອນິຈ຺ຈາກາຣໍ ທຸກ຺ຂາກາຣໍ ອນຕ຺ຕາກາຣໍ.

‘‘ເສເລ ຍຖາ ປພ຺ພຕມຸທ຺ຘນິຏ຺ຐິໂຕ, ຍຖາປິ ປສ຺ເສ ຊນຕໍ ສມນ຺ຕໂຕ;

ຕຖູປມໍ ຘມ຺ມມຍໍ ສຸເມຘ, ປາສາທມາຣຸຍ຺ຫ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ;

ໂສກາວຕິຓ຺ຓໍ [ໂສກາວກິຓ຺ຓໍ (ສ຺ຍາ.)] ຊນຕມເປຕໂສໂກ, ອເວກ຺ຂສ຺ສຸ ຊາຕິຊຣາຠິຠູຕ’’ນ຺ຕິ.

ເອວໍ ຠຄວາ ພຸທ຺ຘຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ.

ກຖໍ ຠຄວາ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ? ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ ວຸຈ຺ຈຕິ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎາຓໍ. ຠຄວາ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎາເຓນ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ ອຸປາຄໂຕ ສມຸປາຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ.

‘‘ນ ຕສ຺ສ ອທ຺ທິຏ຺ຐມິຘຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈິ, ອໂຖ ອວິຎ຺ຎາຕມຊານິຕພ຺ພໍ;

ສພ຺ພໍ ອຠິຎ຺ຎາສິ ຍທຕ຺ຖິ ເນຍ຺ຍໍ, ຕຖາຄໂຕ ເຕນ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂູ’’ຕິ.

ເອວໍ ຠຄວາ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາຕິ – ນ ເມ ພ຺ຍາກາສິ ຈກ຺ຂຸມາ.

ຍາວຕຕິຍຎ຺ຈ ເທວີສິ, ພ຺ຍາກໂຣຕີຕິ ເມ ສຸຕນ຺ຕິ ຍາວຕຕິຍໍ ພຸທ຺ໂຘ ສຫຘມ຺ມິກໍ ປຎ຺ຫໍ ປຸຏ຺ໂຐ ພ຺ຍາກໂຣຕິ ໂນ ສໍສາເຣຕີຕິ [ສມ຺ປາຍຕີຕິ (ສ຺ຍາ.)] – ເອວໍ ມຍາ ອຸຄ຺ຄຫິຕໍ, ເອວໍ ມຍາ ອຸປຘາຣິຕໍ, ເອວໍ ມຍາ ອຸປລກ຺ຂິຕໍ. ເທວີສີຕິ ຠຄວາ ເຈວ ອິສິ ຈາຕິ – ເທວີສິ. ຍຖາ ຣາຊາ ປພ຺ພຊິຕາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຣາຊິສໂຍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ປພ຺ພຊິຕາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓິສໂຍ, ເອວເມວ ຠຄວາ ເທໂວ ເຈວ ອິສິ ຈາຕິ – ເທວີສິ.

ອຖ ວາ, ຠຄວາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິປິ ອິສິ. ມຫນ຺ຕໍ ສີລກ຺ຂນ຺ຘໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິປິ ອິສິ. ມຫນ຺ຕໍ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ຘໍ…ເປ… ມຫນ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ຘໍ… ມຫນ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ຘໍ… ມຫນ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ຘໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິປິ ອິສິ. ມຫໂຕ ຕໂມກາຍສ຺ສ ປທາລນໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິປິ ອິສິ. ມຫໂຕ ວິປລ຺ລາສສ຺ສ ປເຠທນໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິປິ ອິສິ. ມຫໂຕ ຕຓ຺ຫາສລ຺ລສ຺ສ ອພ຺ພຫນໍ… ມຫໂຕ ທິຏ຺ຐິສງ຺ຆາຏສ຺ສ ວິນິເວຐນໍ… ມຫໂຕ ມານທ຺ຘຊສ຺ສ ປປາຕນໍ… ມຫໂຕ ອຠິສງ຺ຂາຣສ຺ສ ວູປສມໍ… ມຫໂຕ ໂອຆສ຺ສ ນິຕ຺ຖຣຓໍ… ມຫໂຕ ຠາຣສ຺ສ ນິກ຺ເຂປນໍ… ມຫໂຕ ສໍສາຣວຏ຺ຏສ຺ສ ອຸປຈ຺ເຉທໍ… ມຫໂຕ ສນ຺ຕາປສ຺ສ ນິພ຺ພາປນໍ… ມຫໂຕ ປຣິຬາຫສ຺ສ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິໍ… ມຫໂຕ ຘມ຺ມທ຺ຘຊສ຺ສ ອຸສ຺ສາປນໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິປິ ອິສິ. ມຫນ຺ເຕ ສຕິປຏ຺ຐາເນ… ມຫນ຺ເຕ ສມ຺ມປ຺ປຘາເນ… ມຫນ຺ຕານິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ… ມຫນ຺ຕານິ ພລານິ… ມຫນ຺ເຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄ… ມຫນ຺ຕໍ ອຣິຍໍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກໍ ມຄ຺ຄໍ… ມຫນ຺ຕໍ ປຣມຕ຺ຖໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິປິ ອິສິ. ມເຫສກ຺ເຂຫິ ວາ ສຕ຺ເຕຫິ ເອສິໂຕ ຄເວສິໂຕ ປຣິເຍສິໂຕ – ‘‘ກຫໍ ພຸທ຺ໂຘ, ກຫໍ ຠຄວາ, ກຫໍ ເທວເທໂວ, ກຫໍ ນຣາສໂຠ’’ຕິປິ ອິສີຕິ – ຍາວຕຕິຍຎ຺ຈ ເທວີສິ ພ຺ຍາກໂຣຕີຕິ ເມ ສຸຕໍ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ທ຺ວາຫໍ ສກ຺ກໍ ອປຸຈ຺ຉິສ຺ສໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ໂມຆຣາຊາ]

ນ ເມ ພ຺ຍາກາສິ ຈກ຺ຂຸມາ;

ຍາວຕຕິຍຎ຺ຈ ເທວີສິ, ພ຺ຍາກໂຣຕີຕິ ເມ ສຸຕ’’ນ຺ຕິ.

໘໖.

ອຍໍ ໂລໂກ ປໂຣ ໂລໂກ, ພ຺ຣຫ຺ມໂລໂກ ສເທວໂກ;

ທິຏ຺ຐິໍ ເຕ ນາຠິຊານາຕິ, ໂຄຕມສ຺ສ ຍສສ຺ສິໂນ.

ອຍໍ ໂລໂກ ປໂຣ ໂລໂກຕິ. ອຍໍ ໂລໂກຕິ ມນຸສ຺ສໂລໂກ. ປໂຣ ໂລໂກຕິ ມນຸສ຺ສໂລກໍ ຐເປຕ຺ວາ ສພ຺ໂພ ປໂຣ ໂລໂກຕິ – ອຍໍ ໂລໂກ ປໂຣ ໂລໂກ.

ພ຺ຣຫ຺ມໂລໂກ ສເທວໂກຕິ ສເທວໂກ ໂລໂກ ສມາຣໂກ ສພ຺ຣຫ຺ມໂກ ສສ຺ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓີ ປຊາ ສເທວມນຸສ຺ສາຕິ – ພ຺ຣຫ຺ມໂລໂກ ສເທວໂກ.

ທິຏ຺ຐິໍ ເຕ ນາຠິຊານາຕີຕິ ຕຸຍ຺ຫໍ ທິຏ຺ຐິໍ ຂນ຺ຕິໍ ຣຸຈິໍ ລທ຺ຘິໍ ອຊ຺ຌາສຍໍ ອຘິປ຺ປາຍໍ ໂລໂກ ນ ຊານາຕິ – ‘‘ອຍໍ ເອວໍທິຏ຺ຐິໂກ ເອວໍຂນ຺ຕິໂກ ເອວໍຣຸຈິໂກ ເອວໍລທ຺ຘິໂກ ເອວໍອຊ຺ຌາສໂຍ ເອວໍອຘິປ຺ປາໂຍ’’ຕິ ນ ຊານາຕິ ນ ປສ຺ສຕິ ນ ທກ຺ຂຕິ ນາຘິຄຈ຺ຉຕິ ນ ວິນ຺ທຕິ ນ ປຏິລຠຕີຕິ – ທິຏ຺ຐິໍ ເຕ ນາຠິຊານາຕິ.

ໂຄຕມສ຺ສ ຍສສ຺ສິໂນຕິ ຠຄວາ ຍສປ຺ປຕ຺ໂຕຕິ ຍສສ຺ສີ. ອຖ ວາ, ຠຄວາ ສກ຺ກໂຕ ຄຣຸກໂຕ ມານິໂຕ ປູຊິໂຕ ອປຈິໂຕ ລາຠີ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານນ຺ຕິປິ ຍສສ຺ສີຕິ – ໂຄຕມສ຺ສ ຍສ຺ສິໂນ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ອຍໍ ໂລໂກ ປໂຣ ໂລໂກ, ພ຺ຣຫ຺ມໂລໂກ ສເທວໂກ;

ທິຏ຺ຐິໍ ເຕ ນາຠິຊານາຕິ, ໂຄຕມສ຺ສ ຍສສ຺ສິໂນ’’ຕິ.

໘໗.

ເອວໍ ອຠິກ຺ກນ຺ຕທສ຺ສາວິໍ, ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມໍ;

ກຖໍ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂນ຺ຕໍ, ມຈ຺ຈຸຣາຊາ ນ ປສ຺ສຕິ.

ເອວໍ ອຠິກ຺ກນ຺ຕທສ຺ສາວິນ຺ຕິ ເອວໍ ອຠິກ຺ກນ຺ຕທສ຺ສາວິໍ ອຄ຺ຄທສ຺ສາວິໍ ເສຏ຺ຐທສ຺ສາວິໍ ວິເສຏ຺ຐທສ຺ສາວິໍ ປາໂມກ຺ຂທສ຺ສາວິໍ ອຸຕ຺ຕມທສ຺ສາວິໍ ປຣມທສ຺ສາວິນ຺ຕິ – ເອວໍ ອຠິກ຺ກນ຺ຕທສ຺ສາວິໍ.

ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມນ຺ຕິ ປຎ຺ເຫນ ອຕ຺ຖິໂກ ອາຄໂຕມ຺ຫິ…ເປ… ວຫສ຺ເສຕໍ ຠາຣນ຺ຕິ, ເອວມ຺ປິ ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມໍ.

ກຖໍ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂນ຺ຕນ຺ຕິ ກຖໍ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂນ຺ຕໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂນ຺ຕໍ ຕຸລຍນ຺ຕໍ ຕີຣຍນ຺ຕໍ ວິຠາວຍນ຺ຕໍ ວິຠູຕໍ ກໂຣນ຺ຕນ຺ຕິ – ກຖໍ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂນ຺ຕໍ.

ມຈ຺ຈຸຣາຊາ ນ ປສ຺ສຕີຕິ ມຈ຺ຈຸຣາຊາ ນ ປສ຺ສຕິ ນ ທກ຺ຂຕິ ນາຘິຄຈ຺ຉຕິ ນ ວິນ຺ທຕິ ນ ປຏິລຠຕີຕິ – ມຈ຺ຈຸຣາຊາ ນ ປສ຺ສຕິ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ເອວໍ ອຠິກ຺ກນ຺ຕທສ຺ສາວິໍ, ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ເຫນ ອາຄມໍ;

ກຖໍ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂນ຺ຕໍ, ມຈ຺ຈຸຣາຊາ ນ ປສ຺ສຕີ’’ຕິ.

໘໘.

ສຸຎ຺ຎໂຕ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂສ຺ສຸ, ໂມຆຣາຊ ສທາ ສໂຕ;

ອຕ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິໍ ອູຫຈ຺ຈ, ເອວໍ ມຈ຺ຈຸຕໂຣ ສິຍາ;

ເອວໍ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂນ຺ຕໍ, ມຈ຺ຈຸຣາຊາ ນ ປສ຺ສຕິ.

ສຸຎ຺ຎໂຕ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂສ຺ສູຕິ. ໂລໂກຕິ ນິຣຍໂລໂກ ຕິຣຈ຺ຉານໂລໂກ ເປຕ຺ຕິວິສຍໂລໂກ ມນຸສ຺ສໂລໂກ ເທວໂລໂກ ຂນ຺ຘໂລໂກ ຘາຕຸໂລໂກ ອາຍຕນໂລໂກ ອຍໍ ໂລໂກ ປໂຣ ໂລໂກ ພ຺ຣຫ຺ມໂລໂກ ສເທວໂກ [ສເທວໂກ ໂລໂກ (ກ.)]. ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ໂລໂກ ໂລໂກຕິ, ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກິຕ຺ຕາວຕາ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ໂລໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕີ’’ຕິ? ‘‘ລຸຊ຺ຊຕີຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ຕສ຺ມາ ໂລໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ກິຎ຺ຈ ລຸຊ຺ຊຕິ? ຈກ຺ຂຸ ໂຂ ຠິກ຺ຂຸ ລຸຊ຺ຊຕິ, ຣູປາ ລຸຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຈກ຺ຂຸວິຎາຓໍ ລຸຊ຺ຊຕິ, ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ໂສ ລຸຊ຺ຊຕິ, ຍມ຺ປິທໍ [ຍມິທໍ (ກ.) ປສ຺ສ ສໍ. ນິ. ໔.໘໒] ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເວທຍິຕໍ ສຸຂໍ ວາ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍ ວາ ຕມ຺ປິ ລຸຊ຺ຊຕິ; ໂສຕໍ ລຸຊ຺ຊຕິ, ຄນ຺ຘາ ລຸຊ຺ຊນ຺ຕິ…ເປ… ກາໂຍ ລຸຊ຺ຊຕິ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ລຸຊ຺ຊນ຺ຕິ; ມໂນ ລຸຊ຺ຊຕິ, ຘມ຺ມາ ລຸຊ຺ຊນ຺ຕິ, ມໂນວິຎ຺ຎາຓໍ ລຸຊ຺ຊຕິ, ມໂນສມ຺ຜສ຺ໂສ ລຸຊ຺ຊຕິ; ຍມ຺ປິທໍ ມໂນສມ຺ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເວທຍິຕໍ ສຸຂໍ ວາ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍ ວາ ຕມ຺ປິ ລຸຊ຺ຊຕິ. ລຸຊ຺ຊຕີຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂຸ, ຕສ຺ມາ ໂລໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ’’.

ສຸຎ຺ຎໂຕ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂສ຺ສູຕິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ສຸຎ຺ຎໂຕ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂຕິ – ອວສິຍປວຕ຺ຕສລ຺ລກ຺ຂຓວເສນ [ອວສ຺ສິຍປວຕ຺ຕ … (ສ຺ຍາ.)] ວາ ຕຸຈ຺ຉສງ຺ຂາຣສມນຸປສ຺ສນາວເສນ ວາ. ກຖໍ ອວສິຍປວຕ຺ຕສລ຺ລກ຺ຂຓວເສນ ສຸຎ຺ຎໂຕ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂຕິ? ຣູເປ ວໂສ ນ ລພ຺ຠຕິ, ເວທນາຍ ວໂສ ນ ລພ຺ຠຕິ, ສຎ຺ຎາຍ ວໂສ ນ ລພ຺ຠຕິ, ສງ຺ຂາເຣສຸ ວໂສ ນ ລພ຺ຠຕິ, ວິຎ຺ຎາເຓ ວໂສ ນ ລພ຺ຠຕິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ [ປສ຺ສ ສໍ. ນິ. ໓.໕໙] – ‘‘ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຕ຺ຕາ. ຣູປຎ຺ຈ ຫິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຕາ ອຠວິສ຺ສ, ນຍິທໍ ຣູປໍ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ເຕຍ຺ຍ; ລພ຺ເຠຖ ຈ ຣູເປ – ‘ເອວໍ ເມ ຣູປໍ ໂຫຕຸ, ເອວໍ ເມ ຣູປໍ ມາ ອໂຫສີ’ຕິ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ອນຕ຺ຕາ, ຕສ຺ມາ ຣູປໍ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ຕຕິ ນ ຈ ລພ຺ຠຕິ ຣູເປ – ‘ເອວໍ ເມ ຣູປໍ ໂຫຕຸ, ເອວໍ ເມ ຣູປໍ ມາ ອໂຫສີ’ຕິ.

‘‘ເວທນາ ອນຕ຺ຕາ. ເວທນາ ຈ ຫິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຕາ ອຠວິສ຺ສ, ນຍິທໍ ເວທນາ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ເຕຍ຺ຍ; ລພ຺ເຠຖ ຈ ເວທນາຍ – ‘ເອວໍ ເມ ເວທນາ ໂຫຕຸ, ເອວໍ ເມ ເວທນາ ມາ ອໂຫສີ’ຕິ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ເວທນາ ອນຕ຺ຕາ, ຕສ຺ມາ ເວທນາ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ຕຕິ, ນ ຈ ລພ຺ຠຕິ ເວທນາຍ – ‘ເອວໍ ເມ ເວທນາ ໂຫຕຸ, ເອວໍ ເມ ເວທນາ ມາ ອໂຫສີ’ຕິ.

‘‘ສຎ຺ຎາ ອນຕ຺ຕາ. ສຎ຺ຎາ ຈ ຫິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຕາ ອຠວິສ຺ສ, ນຍິທໍ ສຎ຺ຎາ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ເຕຍ຺ຍ; ລພ຺ເຠຖ ຈ ສຎ຺ຎາຍ – ‘ເອວໍ ເມ ສຎ຺ຎາ ໂຫຕຸ, ເອວໍ ເມ ສຎ຺ຎາ ມາ ອໂຫສີ’ຕິ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຎ຺ຎາ ອນຕ຺ຕາ, ຕສ຺ມາ ສຎ຺ຎາ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ຕຕິ, ນ ຈ ລພ຺ຠຕິ ສຎ຺ຎາຍ – ‘ເອວໍ ເມ ສຎ຺ຎາ ໂຫຕຸ, ເອວໍ ເມ ສຎ຺ຎາ ມາ ອໂຫສີ’ຕິ.

‘‘ສງ຺ຂາຣາ ອນຕ຺ຕາ. ສງ຺ຂາຣາ ຈ ຫິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຕາ ອຠວິສ຺ສໍສຸ, ນຍິທໍ ສງ຺ຂາຣາ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ເຕຍ຺ຍຸໍ; ລພ຺ເຠຖ ຈ ສງ຺ຂາເຣສຸ – ‘ເອວໍ ເມ ສງ຺ຂາຣາ ໂຫນ຺ຕຸ, ເອວໍ ເມ ສງ຺ຂາຣາ ມາ ອເຫສຸ’ນ຺ຕິ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ຂາຣາ ອນຕ຺ຕາ, ຕສ຺ມາ ສງ຺ຂາຣາ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ນ ຈ ລພ຺ຠຕິ ສງ຺ຂາເຣສຸ – ‘ເອວໍ ເມ ສງ຺ຂາຣາ ໂຫນ຺ຕຸ, ເອວໍ ເມ ສງ຺ຂາຣາ ມາ ອເຫສຸ’ນ຺ຕິ.

‘‘ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຕ຺ຕາ. ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈ ຫິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຕາ ອຠວິສ຺ສ, ນຍິທໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ເຕຍ຺ຍ; ລພ຺ເຠຖ ຈ ວິຎ຺ຎາເຓ – ‘ເອວໍ ເມ ວິຎ຺ຎາຓໍ ໂຫຕຸ, ເອວໍ ເມ ວິຎ຺ຎາຓໍ ມາ ອໂຫສີ’ຕິ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຕ຺ຕາ, ຕສ຺ມາ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ຕຕິ, ນ ຈ ລພ຺ຠຕິ ວິຎ຺ຎາເຓ – ‘ເອວໍ ເມ ວິຎ຺ຎາຓໍ ໂຫຕຸ, ເອວໍ ເມ ວິຎ຺ຎາຓໍ ມາ ອໂຫສີ’’’ຕິ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ນາຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາໂຍ ຕຸມ຺ຫາກໍ, ນປິ ອຎ຺ເຎສໍ [ປເຣສໍ (ສ຺ຍາ.) ປສ຺ສ ສໍ. ນິ. ໒.໓໗]. ປຸຣາຓມິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ກມ຺ມໍ ອຠິສງ຺ຂຕໍ ອຠິສຎ຺ເຈຕຍິຕໍ ເວທນິຍໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຕຕ຺ຣ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທໍເຍວ ສາຘຸກໍ ໂຍນິໂສ ມນສິ ກໂຣຕິ – ‘ອິຕິ ອິມສ຺ມິໍ ສຕິ ອິທໍ ໂຫຕິ, ອິມສ຺ສຸປ຺ປາທາ ອິທໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ; ອິມສ຺ມິໍ ອສຕິ ອິທໍ ນ ໂຫຕິ, ອິມສ຺ສ ນິໂຣຘາ ອິທໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຍທິທໍ – ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາ, ສງ຺ຂາຣປຈ຺ຈຍາ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ວິຎ຺ຎາຓປຈ຺ຈຍາ ນາມຣູປໍ, ນາມຣູປປຈ຺ຈຍາ ສຬາຍຕນໍ, ສຬາຍຕນປຈ຺ຈຍາ ຜສ຺ໂສ, ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍາ ເວທນາ, ເວທນາປຈ຺ຈຍາ ຕຓ຺ຫາ, ຕຓ຺ຫາປຈ຺ຈຍາ ອຸປາທານໍ, ອຸປາທານປຈ຺ຈຍາ ຠໂວ, ຠວປຈ຺ຈຍາ ຊາຕິ, ຊາຕິປຈ຺ຈຍາ ຊຣາມຣຓໍ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ ສມ຺ຠວນ຺ຕິ – ເອວເມຕສ຺ສ ເກວລສ຺ສ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ສມຸທໂຍ ໂຫຕິ’’’.

‘‘ອວິຊ຺ຊາຍ ຕ຺ເວວ ອເສສວິຣາຄນິໂຣຘາ ສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ, ສງ຺ຂາຣນິໂຣຘາ ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣໂຘ …ເປ… ຊາຕິນິໂຣຘາ ຊຣາມຣຓໍ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕິ, ເອວເມຕສ຺ສ ເກວລສ຺ສ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ນິໂຣໂຘ ໂຫຕີ’’ຕິ. ເອວໍ ອວສິຍປວຕ຺ຕສລ຺ລກ຺ຂຓວເສນ ສຸຎ຺ຎໂຕ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂຕິ.

ກຖໍ ຕຸຈ຺ຉສງ຺ຂາຣສມນຸປສ຺ສນາວເສນ ສຸຎ຺ຎໂຕ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂຕິ? ຣູເປ ສາໂຣ ນ ລພ຺ຠຕິ, ເວທນາຍ ສາໂຣ ນ ລພ຺ຠຕິ, ສຎ຺ຎາຍ ສາໂຣ ນ ລພ຺ຠຕິ, ສງ຺ຂາເຣສຸ ສາໂຣ ນ ລພ຺ຠຕິ, ວິຎ຺ຎາເຓ ສາໂຣ ນ ລພ຺ຠຕິ; ຣູປໍ ອສ຺ສາຣໍ ນິສ຺ສາຣໍ ສາຣາປຄຕໍ ນິຈ຺ຈສາຣສາເຣນ ວາ ສຸຂສາຣສາເຣນ ວາ ອຕ຺ຕສາຣສາເຣນ ວາ ນິຈ຺ເຈນ ວາ ຘຸເວນ ວາ ສສ຺ສເຕນ ວາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ເມນ ວາ. ເວທນາ ອສ຺ສາຣາ ນິສ຺ສາຣາ ສາຣາປຄຕາ…ເປ… ສຎ຺ຎາ ອສ຺ສາຣາ ນິສ຺ສາຣາ ສາຣາປຄຕາ… ສງ຺ຂາຣາ ອສ຺ສາຣາ ນິສ຺ສາຣາ ສາຣາປຄຕາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອສ຺ສາຣໍ ນິສ຺ສາຣໍ ສາຣາປຄຕໍ ນິຈ຺ຈສາຣສາເຣນ ວາ ສຸຂສາຣສາເຣນ ວາ ອຕ຺ຕສາຣສາເຣນ ວາ ນິຈ຺ເຈນ ວາ ຘຸເວນ ວາ ສສ຺ສເຕນ ວາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ເມນ ວາ. ຍຖາ ນໂຬ ອສ຺ສາໂຣ ນິສ຺ສາໂຣ ສາຣາປຄໂຕ, ຍຖາ ຈ ເອຣຓ຺ໂຑ…ເປ… ຍຖາ ຈ ອຸທຸມ຺ພໂຣ ອສ຺ສາໂຣ ນິສ຺ສາໂຣ ສາຣາປຄໂຕ, ຍຖາ ຈ ເສຕຄຈ຺ໂຉ [ເສຕວຈ຺ໂຉ (ກ.)] ອສ຺ສາໂຣ ນິສ຺ສາໂຣ ສາຣາປຄໂຕ, ຍຖາ ຈ ປາລິຠທ຺ທໂກ [ປາຬິຠທ຺ທໂກ (ກ.)] ອສ຺ສາໂຣ ນິສ຺ສາໂຣ ສາຣາປຄໂຕ, ຍຖາ ຈ ເຜຓປິຓ຺ໂຑ [ເຜຓຸປິຓ຺ໂຑ (ສ຺ຍາ.)] ອສ຺ສາໂຣ ນິສ຺ສາໂຣ ສາຣາປຄໂຕ, ຍຖາ ຈ ອຸທກປຸພ຺ພຸຬໍ [ປຸພ຺ພຸລກໍ (ສ຺ຍາ.)] ອສ຺ສາຣໍ ນິສ຺ສາຣໍ ສາຣາປຄຕໍ, ຍຖາ ຈ ມຣີຈິ ອສ຺ສາຣາ ນິສ຺ສາຣາ ສາຣາປຄຕາ, ຍຖາ ກທລິກ຺ຂນ຺ໂຘ ອສ຺ສາໂຣ ນິສ຺ສາໂຣ ສາຣາປຄໂຕ, ຍຖາ ມາຍາ ອສ຺ສາຣາ ນິສ຺ສາຣາ ສາຣາປຄຕາ – ເອວເມວ ຣູປໍ ອສ຺ສາຣໍ ນິສ຺ສາຣໍ ສາຣາປຄຕໍ ນິຈ຺ຈສາຣສາເຣນ ວາ ສຸຂສາຣສາເຣນ ວາ ອຕ຺ຕສາຣສາເຣນ ວາ ນິຈ຺ເຈນ ວາ ຘຸເວນ ວາ ສສ຺ສເຕນ ວາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ເມນ ວາ. ເວທນາ ອສ຺ສາຣາ ນິສ຺ສາຣາ ສາຣາປຄຕາ…ເປ… ສຎ຺ຎາ ອສ຺ສາຣາ ນິສ຺ສາຣາ ສາຣາປຄຕາ… ສງ຺ຂາຣາ ອສ຺ສາຣາ ນິສ຺ສາຣາ ສາຣາປຄຕາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອສ຺ສາຣໍ ນິສ຺ສາຣໍ ສາຣາປຄຕໍ ນິຈ຺ຈສາຣສາເຣນ ວາ ສຸຂສາຣສາເຣນ ວາ ອຕ຺ຕສາຣສາເຣນ ວາ ນິຈ຺ເຈນ ວາ ຘຸເວນ ວາ ສສ຺ສເຕນ ວາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ເມນ ວາ. ເອວໍ ຕຸຈ຺ຉສງ຺ຂາຣສມນຸປສ຺ສນາວເສນ ສຸຎ຺ຎໂຕ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂຕິ. ອິເມຫິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ສຸຎ຺ຎໂຕ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂຕິ.

ອປິ ຈ, ຉຫາກາເຣຫິ ສຸຎ຺ຎໂຕ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂຕິ. ຈກ຺ຂຸ ສຸຎ຺ຎໍ [ສ຺ຍາ. … ໂປຕ຺ຖເກ ອິມສ຺ມິໍ ຐາເນ ອຎ຺ຎຖາ ທິສ຺ສຕິ] ອຕ຺ເຕນ ວາ ອຕ຺ຕນິເຍນ ວາ ນິຈ຺ເຈນ ວາ ຘຸເວນ ວາ ສສ຺ສເຕນ ວາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ເມນ ວາ, ໂສຕໍ ສຸຎ຺ຎໍ…ເປ… ຆານໍ ສຸຎ຺ຎໍ… ຊິວ຺ຫາ ສຸຎ຺ຎາ… ກາໂຍ ສຸຎ຺ໂຎ… ມໂນ ສຸຎ຺ໂຎ ອຕ຺ເຕນ ວາ ອຕ຺ຕນິເຍນ ວາ ນິຈ຺ເຈນ ວາ ຘຸເວນ ວາ ສສ຺ສເຕນ ວາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ເມນ ວາ. ຣູປາ ສຸຎ຺ຎາ…ເປ… ສທ຺ທາ ສຸຎ຺ຎາ… ຄນ຺ຘາ ສຸຎ຺ຎາ… ຣສາ ສຸຎ຺ຎາ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ສຸຎ຺ຎາ… ຘມ຺ມາ ສຸຎ຺ຎາ ອຕ຺ເຕນ ວາ ອຕ຺ຕນິເຍນ ວາ ນິຈ຺ເຈນ ວາ ຘຸເວນ ວາ ສສ຺ສເຕນ ວາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ເມນ ວາ. ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ ສຸຎ຺ຎໍ…ເປ… ມໂນວິຎ຺ຎາຓໍ ສຸຎ຺ຎໍ… ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ໂສ ສຸຎ຺ໂຎ … ມໂນສມ຺ຜສ຺ໂສ ສຸຎ຺ໂຎ… ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ສຊາ ເວທນາ ສຸຎ຺ຎາ… ມໂນສມ຺ຜສ຺ສຊາ ເວທນາ ສຸຎ຺ຎາ… ຣູປສຎ຺ຎາ ສຸຎ຺ຎາ… ຘມ຺ມສຎ຺ຎາ ສຸຎ຺ຎາ… ຣູປສຎ຺ເຈຕນາ ສຸຎ຺ຎາ… ຘມ຺ມສຎ຺ເຈຕນາ ສຸຎ຺ຎາ… ຣູປຕຓ຺ຫາ ສຸຎ຺ຎາ… ຣູປວິຕກ຺ໂກ ສຸຎ຺ໂຎ… ຣູປວິຈາໂຣ ສຸຎ຺ໂຎ… ຘມ຺ມວິຈາໂຣ ສຸຎ຺ໂຎ ອຕ຺ເຕນ ວາ ອຕ຺ຕນິເຍນ ວາ ນິຈ຺ເຈນ ວາ ຘຸເວນ ວາ ສສ຺ສເຕນ ວາ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ເມນ ວາ. ເອວໍ ຉຫາກາເຣຫິ ສຸຎ຺ຎໂຕ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂຕິ.

ອປິ ຈ, ທສຫາກາເຣຫິ ສຸຎ຺ຎໂຕ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂຕິ. ຣູປໍ ຣິຕ຺ຕໂຕ ຕຸຈ຺ຉໂຕ ສຸຎ຺ຎໂຕ ອນຕ຺ຕໂຕ ອສາຣກໂຕ ວຘກໂຕ ວິຠວໂຕ ອຆມູລໂຕ ສາສວໂຕ ສງ຺ຂຕໂຕ; ເວທນໍ…ເປ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ… ຈຸຕິໍ… ອຸປປຕ຺ຕິໍ… ປຏິສນ຺ຘິໍ… ຠວໍ… ສໍສາຣວຏ຺ຏໍ ຣິຕ຺ຕໂຕ ຕຸຈ຺ຉໂຕ ສຸຎ຺ຎໂຕ ອນຕ຺ຕໂຕ ອສາຣກໂຕ ວຘກໂຕ ວິຠວໂຕ ອຆມູລໂຕ ສາສວໂຕ ສງ຺ຂຕໂຕ. ເອວໍ ທສຫາກາເຣຫິ ສຸຎ຺ຎໂຕ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂຕິ.

ອປິ ຈ, ທ຺ວາທສຫາກາເຣຫິ ສຸຎ຺ຎໂຕ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂຕິ. ຣູປໍ ນ ສຕ຺ໂຕ ນ ຊີໂວ ນ ນໂຣ ນ ມາຓໂວ ນ ອິຕ຺ຖີ ນ ປຸຣິໂສ ນ ອຕ຺ຕາ ນ ອຕ຺ຕນິຍໍ ນາຫໍ ນ ມມ ນ ໂກຈິ ນ ກສ຺ສຈິ; ເວທນາ…ເປ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ນ ສຕ຺ໂຕ ນ ຊີໂວ ນ ນໂຣ ນ ມາຓໂວ ນ ອິຕ຺ຖີ ນ ປຸຣິໂສ ນ ອຕ຺ຕາ ນ ອຕ຺ຕນິຍໍ ນາຫໍ ນ ມມ ນ ໂກຈິ ນ ກສ຺ສຈິ. ເອວໍ ທ຺ວາທສຫາກາເຣຫິ ສຸຎ຺ຎໂຕ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂຕິ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ ຕໍ ປຊຫຖ. ຕໍ ໂວ ປຫີນໍ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສຕິ. ກິຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ? ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ; ຕໍ ປຊຫຖ. ຕໍ ໂວ ປຫີນໍ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສຕິ. ເວທນາ, ຠິກ຺ຂເວ, ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ; ຕໍ ປຊຫຖ. ສາ ໂວ ປຫີນາ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສຕິ. ສຎ຺ຎາ, ຠິກ຺ຂເວ, ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ; ຕໍ ປຊຫຖ. ສາ ໂວ ປຫີນາ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສຕິ. ສງ຺ຂາຣາ, ຠິກ຺ຂເວ, ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ; ເຕ ປຊຫຖ. ເຕ ໂວ ປຫີນາ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ. ວິຎ຺ຎາຓໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ; ຕໍ ປຊຫຖ. ຕໍ ໂວ ປຫີນໍ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສຕິ. ເສຍ຺ຍຖາປິ [ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ (ສ຺ຍາ. ກ.) ປສ຺ສ ສໍ. ນິ. ໓.໓໓], ຠິກ຺ຂເວ, ຍໍ ອິມສ຺ມິໍ ເຊຕວເນ ຕິຓກຏ຺ຐສາຂາປລາສໍ ຕໍ ຊໂນ ຫເຣຍ຺ຍ ວາ ຑເຫຍ຺ຍ ວາ ຍຖາປຈ຺ຈຍໍ ວາ ກເຣຍ຺ຍ. ອປິ ນຸ ຕຸມ຺ຫາກໍ ເອວມສ຺ສ – ‘ອມ຺ເຫ ຊໂນ ຫຣຕິ ວາ ຑຫຕິ ວາ ຍຖາປຈ຺ຈຍໍ ວາ ກໂຣຕີ’ຕິ? ‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’. ‘ຕໍ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ’? ‘ນ ຫິ ໂນ ເອຕໍ, ຠນ຺ເຕ, ອຕ຺ຕາ ວາ ອຕ຺ຕນິຍໍ ວາ’ຕິ. ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍໍ ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ ຕໍ ປຊຫຖ; ຕໍ ໂວ ປຫີນໍ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສຕິ. ກິຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ? ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ; ຕໍ ປຊຫຖ. ຕໍ ໂວ ປຫີນໍ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສຕິ. ເວທນາ…ເປ… ສຎ຺ຎາ… ສງ຺ຂາຣາ… ວິຎ຺ຎາຓໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ນ ຕຸມ຺ຫາກໍ; ຕໍ ປຊຫຖ. ຕໍ ໂວ ປຫີນໍ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ສຸຎ຺ຎໂຕ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂຕິ.

ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘‘ສຸຎ຺ໂຎ [ສຸຎ຺ຎໂຕ (ກ.) ປສ຺ສ ສໍ. ນິ. ໔.໘໕] ໂລໂກ, ສຸຎ຺ໂຎ ໂລໂກ’ຕິ, ຠນ຺ເຕ, ວຸຈ຺ຈຕິ. ກິຕ຺ຕາວຕາ ນຸ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ສຸຎ຺ໂຎ ໂລໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕີ’’ຕິ? ‘‘ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ອານນ຺ທ, ສຸຎ຺ຎໍ ອຕ຺ເຕນ ວາ ອຕ຺ຕນິເຍນ ວາ, ຕສ຺ມາ ສຸຎ຺ໂຎ ໂລໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ກິຎ຺ຈານນ຺ທ, ສຸຎ຺ຎໍ ອຕ຺ເຕນ ວາ ອຕ຺ຕນິເຍນ ວາ? ຈກ຺ຂຸ ໂຂ, ອານນ຺ທ, ສຸຎ຺ຎໍ ອຕ຺ເຕນ ວາ ອຕ຺ຕນິເຍນ ວາ. ຣູປາ ສຸຎ຺ຎາ…ເປ… ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ ສຸຎ຺ຎໍ… ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ໂສ ສຸຎ຺ໂຎ… ຍມ຺ປິທໍ ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເວທຍິຕໍ ສຸຂໍ ວາ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍ ວາ ຕມ຺ປິ ສຸຎ຺ຎໍ ອຕ຺ເຕນ ວາ ອຕ຺ຕນິເຍນ ວາ. ໂສຕໍ ສຸຎ຺ຎໍ… ສທ຺ທາ ສຸຎ຺ຎາ… ຆານໍ ສຸຎ຺ຎໍ… ຄນ຺ຘາ ສຸຎ຺ຎາ… ຊິວ຺ຫາ ສຸຎ຺ຎາ… ຣສາ ສຸຎ຺ຎາ… ກາໂຍ ສຸຎ຺ໂຎ … ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ສຸຎ຺ຎາ… ມໂນ ສຸຎ຺ໂຎ… ຘມ຺ມາ ສຸຎ຺ຎາ… ມໂນວິຎ຺ຎາຓໍ ສຸຎ຺ຎໍ… ມໂນສມ຺ຜສ຺ໂສ ສຸຎ຺ໂຎ… ຍມ຺ປິທໍ ສຸຎ຺ຎໍ ມໂນສມ຺ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເວທຍິຕໍ ສຸຂໍ ວາ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍ ວາ ຕມ຺ປິ ສຸຎ຺ຎໍ ອຕ຺ເຕນ ວາ ອຕ຺ຕນິເຍນ ວາ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ອານນ຺ທ, ສຸຎ຺ຎໍ ອຕ຺ເຕນ ວາ ອຕ຺ຕນິເຍນ ວາ, ຕສ຺ມາ ສຸຎ຺ໂຎ ໂລໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕີ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ສຸຎ຺ຎໂຕ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂຕິ.

‘‘ສຸທ຺ຘໍ ຘມ຺ມສມຸປ຺ປາທໍ, ສຸທ຺ຘສງ຺ຂາຣສນ຺ຕຕິໍ;

ປສ຺ສນ຺ຕສ຺ສ ຍຖາຠູຕໍ, ນ ຠຍໍ ໂຫຕິ ຄາມຓິ.

‘‘ຕິຓກຏ຺ຐສມໍ ໂລກໍ, ຍທາ ປຎ຺ຎາຍ ປສ຺ສຕິ;

ນາຎ຺ຎໍ [ນ ອຎ຺ຎໍ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.)] ປຕ຺ຖຍເຕ ກິຎ຺ຈິ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣປ຺ປຏິສນ຺ຘິຍາ’’ຕິ.

ເອວມ຺ປິ ສຸຎ຺ຎໂຕ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂຕິ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ [ປສ຺ສ ສໍ. ນິ. ໔.໒໔໖] – ‘‘ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ຣູປໍ ສມນ຺ເນສຕິ ຍາວຕາ ຣູປສ຺ສ ຄຕິ, ເວທນໍ ສມນ຺ເນສຕິ ຍາວຕາ ເວທນາຍ ຄຕິ, ສຎ຺ຎໍ ສມນ຺ເນສຕິ ຍາວຕາ ສຎ຺ຎາຍ ຄຕິ, ສງ຺ຂາເຣ ສມນ຺ເນສຕິ ຍາວຕາ ສງ຺ຂາຣານໍ ຄຕິ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ສມນ຺ເນສຕິ ຍາວຕາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ຄຕິ. ຕສ຺ສ ຣູປໍ [ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ຣູປໍ (ສ຺ຍາ.)] ສມນ຺ເນສໂຕ ຍາວຕາ ຣູປສ຺ສ ຄຕິ, ເວທນໍ…ເປ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ສມນ຺ເນສໂຕ ຍາວຕາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ຄຕິ, ຍມ຺ປິສ຺ສ ຕໍ ໂຫຕິ ອຫນ຺ຕິ ວາ ມມນ຺ຕິ ວາ ອສ຺ມີຕິ ວາ, ຕມ຺ປິ ຕສ຺ສ ນ ໂຫຕີ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ສຸຎ຺ຎໂຕ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂຕິ.

ສຸຎ຺ຎໂຕ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂສ຺ສູຕິ ສຸຎ຺ຎໂຕ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂສ຺ສຸ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂສ຺ສຸ ທກ຺ຂສ຺ສຸ ຕຸເລຫິ ຕີເຣຫິ ວິຠາເວຫິ ວິຠູຕໍ ກໂຣຫີຕິ – ສຸຎ຺ຎໂຕ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂສ຺ສຸ.

ໂມຆຣາຊ ສທາ ສໂຕຕິ. ໂມຆຣາຊາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ສທາຕິ ສພ຺ພກາລໍ…ເປ… ປຈ຺ຉິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ. ສໂຕຕິ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ສໂຕ – ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ສໂຕ…ເປ… ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ສໂຕຕິ – ໂມຆຣາຊ ສທາ ສໂຕ.

ອຕ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິໍ ອູຫຈ຺ຈາຕິ ອຕ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິ ວຸຈ຺ຈຕິ ວີສຕິວຕ຺ຖຸກາ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ. ອິຘ ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ອຣິຍານໍ ອທສ຺ສາວີ ອຣິຍຘມ຺ມສ຺ສ ອໂກວິໂທ ອຣິຍຘມ຺ເມ ອວິນີໂຕ ສປ຺ປຸຣິສານໍ ອທສ຺ສາວີ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ມສ຺ສ ອໂກວິໂທ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ເມ ອວິນີໂຕ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ ຣູປວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ ອຕ຺ຕນິ ວາ ຣູປໍ ຣູປສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ, ເວທນໍ…ເປ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ ວິຎ຺ຎາຓວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ ອຕ຺ຕນິ ວາ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ຍາ ເອວຣູປາ ທິຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຫນໍ ທິຏ຺ຐິກນ຺ຕາໂຣ ທິຏ຺ຐິວິສູກາຍິກໍ ທິຏ຺ຐິວິປ຺ຜນ຺ທິຕໍ ທິຏ຺ຐິສໍໂຍຊນໍ ຄາໂຫ ປຏິຄ຺ຄາໂຫ ອຠິນິເວໂສ ປຣາມາໂສ ກຸມ຺ມຄ຺ໂຄ ມິຈ຺ຉາປໂຖ ມິຈ຺ຉຕ຺ຕໍ ຕິຕ຺ຖາຍຕນໍ ວິປຣິເຍສຄ຺ຄາໂຫ ວິປຣີຕຄ຺ຄາໂຫ ວິປລ຺ລາສຄ຺ຄາໂຫ ມິຈ຺ຉາຄາໂຫ ອຍາຖາວກສ຺ມິໍ ຍາຖາວກນ຺ຕິ ຄາໂຫ ຍາວຕາ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ, ອຍໍ ອຕ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິ. ອຕ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິໍ ອູຫຈ຺ຈາຕິ ອຕ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິໍ ອູຫຈ຺ຈ ສມູຫຈ຺ຈ [ອຸຫຈ຺ຈ ສມຸຫຈ຺ຈ (ກ.) ສທ຺ທນີຕິຍາ ປນ ສເມຕິ] ອຸທ຺ຘຣິຕ຺ວາ ສມຸທ຺ຘຣິຕ຺ວາ ອຸປ຺ປາຏຍິຕ຺ວາ ສມຸປ຺ປາຏຍິຕ຺ວາ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕີກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາຕິ – ອຕ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິໍ ອູຫຈ຺ຈ.

ເອວໍ ມຈ຺ຈຸຕໂຣ ສິຍາຕິ ເອວໍ ມຈ຺ຈຸປິ ຕເຣຍ຺ຍາສິ, ຊຣາປິ ຕເຣຍ຺ຍາສິ, ມຣຓມ຺ປິ ຕເຣຍ຺ຍາສິ ອຸຕ຺ຕເຣຍ຺ຍາສິ ປຕເຣຍ຺ຍາສິ ສມຕິກ຺ກເມຍ຺ຍາສິ ວີຕິວຕ຺ເຕຍ຺ຍາສີຕິ – ເອວໍ ມຈ຺ຈຸຕໂຣ ສິຍາ.

ເອວໍ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂນ຺ຕນ຺ຕິ ເອວໍ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂນ຺ຕໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂນ຺ຕໍ ຕຸລຍນ຺ຕໍ ຕີຣຍນ຺ຕໍ ວິຠາວຍນ຺ຕໍ ວິຠູຕໍ ກໂຣນ຺ຕນ຺ຕິ – ເອວໍ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂນ຺ຕໍ.

ມຈ຺ຈຸຣາຊາ ນ ປສ຺ສຕີຕິ ມຈ຺ຈຸປິ ມຈ຺ຈຸຣາຊາ, ມາໂຣປິ ມຈ຺ຈຸຣາຊາ, ມຣຓມ຺ປິ ມຈ຺ຈຸຣາຊາ. ນ ປສ຺ສຕີຕິ ມຈ຺ຈຸຣາຊາ ນ ປສ຺ສຕີ ນ ທກ຺ຂຕິ ນາຘິຄຈ຺ຉຕິ ນ ວິນ຺ທຕິ ນ ປຏິລຠຕິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາຣຎ຺ຎິໂກ ມິໂຄ ອຣຎ຺ເຎ ປວເນ ຈຣມາໂນ ວິສ຺ສຕ຺ໂຖ ຄຈ຺ຉຕິ ວິສ຺ສຕ຺ໂຖ [ວິສ຺ສຏ຺ໂຐ (ກ.)] ຕິຏ຺ຐຕິ ວິສ຺ສຕ຺ໂຖ ນິສີທຕິ ວິສ຺ສຕ຺ໂຖ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ. ຕໍ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ? ອນາປາຖຄໂຕ [ອນາປາຕຄໂຕ (ກ.)], ຠິກ຺ຂເວ, ລຸທ຺ທສ຺ສ. ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ວິວິຈ຺ເຈວ ກາເມຫິ ວິວິຈ຺ຈ ອກຸສເລຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສວິຕກ຺ກໍ ສວິຈາຣໍ ວິເວກຊໍ ປີຕິສຸຂໍ ປຐມໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ‘ຠິກ຺ຂຸ ອນ຺ຘມກາສິ [ອນ຺ຕມກາສິ (ກ.) ປສ຺ສ ມ. ນິ. ໑.໒໗໑] ມາຣໍ, ອປທໍ ວຘິຕ຺ວາ ມາຣຈກ຺ຂຸໍ ອທສ຺ສນໍ ຄໂຕ ປາປິມໂຕ’.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ວິຕກ຺ກວິຈາຣານໍ ວູປສມາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສມ຺ປສາທນໍ ເຈຕໂສ ເອໂກທິຠາວໍ ອວິຕກ຺ກໍ ອວິຈາຣໍ ສມາຘິຊໍ ປີຕິສຸຂໍ ທຸຕິຍໍ ຌານໍ…ເປ… ຕຕິຍໍ ຌານໍ… ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ‘ຠິກ຺ຂຸ ອນ຺ຘມກາສິ ມາຣໍ, ອປທໍ ວຘິຕ຺ວາ ມາຣຈກ຺ຂຸໍ ອທສ຺ສນໍ ຄໂຕ ປາປິມໂຕ’.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ສພ຺ພໂສ ຣູປສຎ຺ຎານໍ ສມຕິກ຺ກມາ, ປຏິຆສຎ຺ຎານໍ ອຕ຺ຖງ຺ຄມາ, ນານຕ຺ຕສຎ຺ຎານໍ ອມນສິກາຣາ, ອນນ຺ໂຕ ອາກາໂສຕິ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ‘ຠິກ຺ຂຸ ອນ຺ຘມກາສິ ມາຣໍ, ອປທໍ ວຘິຕ຺ວາ ມາຣຈກ຺ຂຸໍ ອທສ຺ສນໍ ຄໂຕ ປາປິມໂຕ’.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ສພ຺ພໂສ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມຕິກ຺ກມ຺ມ ອນນ຺ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ…ເປ….

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສພ຺ພໂສ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມຕິກ຺ກມ຺ມ ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈີຕິ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ…ເປ….

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສພ຺ພໂສ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ ສມຕິກ຺ກມ຺ມ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ…ເປ….

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສພ຺ພໂສ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນໍ ສມຕິກ຺ກມ຺ມ ສຎ຺ຎາເວທຍິຕນິໂຣຘໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ; ປຎ຺ຎາຍ ຈສ຺ສ ທິສ຺ວາ ອາສວາ ປຣິກ຺ຂີຓາ ໂຫນ຺ຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ‘ຠິກ຺ຂຸ ອນ຺ຘມກາສິ ມາຣໍ, ອປທໍ ວຘິຕ຺ວາ ມາຣຈກ຺ຂຸໍ ອທສ຺ສນໍ ຄໂຕ ປາປິມໂຕ, ຕິຓ຺ໂຓ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກ’ນ຺ຕິ. ໂສ ວິສ຺ສຕ຺ໂຖ ຄຈ຺ຉຕິ ວິສ຺ສຕ຺ໂຖ ຕິຏ຺ຐຕິ ວິສ຺ສຕ຺ໂຖ ນິສີທຕິ ວິສ຺ສຕ຺ໂຖ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ. ຕໍ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ? ອນາປາຖຄໂຕ ຠິກ຺ຂຸ ປາປິມໂຕ’’ຕິ – ມຈ຺ຈຸຣາຊາ ນ ປສ຺ສຕິ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ສຸຎ຺ຎໂຕ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂສ຺ສຸ, ໂມຆຣາຊ ສທາ ສໂຕ;

ອຕ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິໍ ອູຫຈ຺ຈ, ເອວໍ ມຈ຺ຈຸຕໂຣ ສິຍາ;

ເອວໍ ໂລກໍ ອເວກ຺ຂນ຺ຕໍ, ມຈ຺ຈຸຣາຊາ ນ ປສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ສຫ ຄາຖາປຣິໂຍສານາ…ເປ… ສຕ຺ຖາ ເມ, ຠນ຺ເຕ ຠຄວາ, ສາວໂກຫມສ຺ມີຕິ.

ໂມຆຣາຊມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ ປນ຺ນຣສໂມ.

໑໖. ປິງ຺ຄິຍມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ

໘໙.

ຊິຓ຺ໂຓຫມສ຺ມິ ອພໂລ ວີຕວຓ຺ໂຓ [ວິວຓ຺ໂຓ (ສ຺ຍາ.)], [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ປິງ຺ຄິໂຍ]

ເນຕ຺ຕາ ນ ສຸທ຺ຘາ ສວນໍ ນ ຜາສຸ;

ມາຫໍ ນສ຺ສໍ ໂມມຸໂຫ ອນ຺ຕຣາວ [ອນ຺ຕຣາຍ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ອາຈິກ຺ຂ ຘມ຺ມໍ ຍມຫໍ ວິຊຎ຺ຎໍ;

ຊາຕິຊຣາຍ ອິຘ ວິປ຺ປຫານໍ.

ຊິຓ຺ໂຓຫມສ຺ມິ ອພໂລ ວີຕວຓ຺ໂຓຕິ. ຊິຓ຺ໂຓຫມສ຺ມີຕິ ຊິຓ຺ໂຓ ວຸຑ຺ໂຒ ມຫລ຺ລໂກ ອທ຺ຘຄໂຕ ວໂຍອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ ວີສວສ຺ສສຕິໂກ ຊາຕິຍາ. ອພໂລຕິ ທຸພ຺ພໂລ ອປ຺ປພໂລ ອປ຺ປຖາໂມ. ວີຕວຓ຺ໂຓຕິ ວີຕວຓ຺ໂຓ ວິຄຕວຓ຺ໂຓ ວິຄຈ຺ຉິຕວຓ຺ໂຓ. ຍາ ສາ ປຸຣິມາ ສຸຠາ ວຓ຺ຓນິຠາ ສາ ອນ຺ຕຣຫິຕາ, ອາທີນໂວ ປາຕຸຠູໂຕຕິ – ຊິຓ຺ໂຓຫມສ຺ມິ ອພໂລ ວີຕວຓ຺ໂຓ.

ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ປິງ຺ຄິໂຍຕິ. ອິຈ຺ຈາຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ…. ອາຍສ຺ມາຕິ ປິຍວຈນໍ…ເປ…. ປິງ຺ຄິໂຍຕິ ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ນາມໍ…ເປ… ອຠິລາໂປຕິ – ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ປິງ຺ຄິໂຍ.

ເນຕ຺ຕາ ນ ສຸທ຺ຘາ ສວນໍ ນ ຜາສູຕິ ເນຕ຺ຕາ ອສຸທ຺ຘາ ອວິສຸທ຺ຘາ ອປຣິສຸທ຺ຘາ ອໂວທາຕາ. ໂນ ຕຖາ ຈກ຺ຂຸນາ ຣູເປ ປສ຺ສາມີຕິ – ເນຕ຺ຕາ ນ ສຸທ຺ຘາ. ສວນໍ ນ ຜາສູຕິ ໂສຕໍ ອສຸທ຺ຘໍ ອວິສຸທ຺ຘໍ ອປຣິສຸທ຺ຘໍ ອໂວທາຕໍ. ໂນ ຕຖາ ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ ສຸໂຓມີຕິ – ເນຕ຺ຕາ ນ ສຸທ຺ຘາ ສວນໍ ນ ຜາສຸ.

ມາຫໍ ນສ຺ສໍ ໂມມຸໂຫ ອນ຺ຕຣາວາຕິ. ມາຫໍ ນສ຺ສນ຺ຕິ ມາຫໍ ນສ຺ສ ມາຫໍ ວິນສ຺ສໍ ມາຫໍ ປນສ຺ສໍ. ໂມມຸໂຫຕິ ໂມຫມຸໂຫ ອວິຊ຺ຊາຄໂຕ ອຎ຺ຎາຓີ ອວິຠາວີ ທຸປ຺ປຎ຺ໂຎ. ອນ຺ຕຣາວາຕິ ຕຸຍ຺ຫໍ ຘມ຺ມໍ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໍ ອນຎ຺ຎາຍ ອນຘິຄນ຺ຕ຺ວາ ອວິທິຕ຺ວາ ອປ຺ປຏິລຠິຕ຺ວາ ອຜສ຺ສຍິຕ຺ວາ ອສຈ຺ຉິກຣິຕ຺ວາ ອນ຺ຕຣາເຍວ ກາລງ຺ກເຣຍ຺ຍນ຺ຕິ – ມາຫໍ ນສ຺ສໍ ໂມມຸໂຫ ອນ຺ຕຣາວ.

ອາຈິກ຺ຂ ຘມ຺ມໍ ຍມຫໍ ວິຊຎ຺ຎນ຺ຕິ. ຘມ຺ມນ຺ຕິ ອາທິກລ຺ຍາຓໍ ມຊ຺ເຌກລ຺ຍາຓໍ ປຣິໂຍສານກລ຺ຍາຓໍ ສາຕ຺ຖໍ ສພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ເກວລປຣິປຸຓ຺ຓໍ ປຣິສຸທ຺ຘໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐາເນ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘາເນ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາເທ, ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ປຎ຺ຈ ພລານິ, ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄ, ອຣິຍໍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກໍ ມຄ຺ຄໍ, ນິພ຺ພານຎ຺ຈ ນິພ຺ພານຄາມິນິຎ຺ຈ ປຏິປທໍ ອາຈິກ຺ຂາຫິ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣາຫິ ວິຠຊາຫິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫີຕິ – ອາຈິກ຺ຂ ຘມ຺ມໍ. ຍມຫໍ ວິຊຎ຺ຎນ຺ຕິ ຍມຫໍ ຊາເນຍ຺ຍໍ ອາຊາເນຍ຺ຍໍ ວິຊາເນຍ຺ຍໍ ປຏິວິຊາເນຍ຺ຍໍ ປຏິວິຊ຺ເຌຍ຺ຍໍ ອຘິຄຈ຺ເຉຍ຺ຍໍ ຜສ຺ເສຍ຺ຍໍ ສຈ຺ຉິກເຣຍ຺ຍນ຺ຕິ – ອາຈິກ຺ຂ ຘມ຺ມໍ ຍມຫໍ ວິຊຎ຺ຎໍ.

ຊາຕິຊຣາຍ ອິຘ ວິປ຺ປຫານນ຺ຕິ ອິເຘວ ຊາຕິຊຣາມຣຓສ຺ສ ປຫານໍ ວູປສມໍ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄໍ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານນ຺ຕິ – ຊາຕິຊຣາຍ ອິຘ ວິປ຺ປຫານໍ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ຊິຓ຺ໂຓຫມສ຺ມິ ອພໂລ ວີຕວຓ຺ໂຓ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ປິງ຺ຄິໂຍ]

ເນຕ຺ຕາ ນ ສຸທ຺ຘາ ສວນໍ ນ ຜາສຸ;

ມາຫໍ ນສ຺ສໍ ໂມມຸໂຫ ອນ຺ຕຣາວ, ອາຈິກ຺ຂ ຘມ຺ມໍ ຍມຫໍ ວິຊຎ຺ຎໍ;

ຊາຕິຊຣາຍ ອິຘ ວິປ຺ປຫານ’’ນ຺ຕິ.

໙໐.

ທິສ຺ວານ ຣູເປສຸ ວິຫຎ຺ຎມາເນ, [ປິງ຺ຄິຍາຕິ ຠຄວາ]

ຣຸປ຺ປນ຺ຕິ ຣູເປສຸ ຊນາ ປມຕ຺ຕາ;

ຕສ຺ມາ ຕຸວໍ ປິງ຺ຄິຍ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ, ຊຫສ຺ສຸ ຣູປໍ ອປຸນພ຺ຠວາຍ.

ທິສ຺ວານ ຣູເປສຸ ວິຫຎ຺ຎມາເນຕິ. ຣູປນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຈ ມຫາຠູຕາ ຈຕຸນ຺ນຎ຺ຈ ມຫາຠູຕານໍ ອຸປາທາຍ ຣູປໍ. ສຕ຺ຕາ ຣູປເຫຕຸ ຣູປປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຣູປກາຣຓາ ຫຎ຺ຎນ຺ຕິ ວິຫຎ຺ຎນ຺ຕິ ອຸປຫຎ຺ຎນ຺ຕິ ອຸປຆາຕິຍນ຺ຕິ [ອຸປຆາຕຍນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.)]. ຣູເປ ສຕິ ວິວິຘກມ຺ມກາຣຓາ [ວິວິຘກມ຺ມກຣຓານິ (ກ.)] ກາເຣນ຺ຕິ. ກສາຫິປິ ຕາເຬນ຺ຕິ, ເວຕ຺ເຕຫິປິ ຕາເຬນ຺ຕິ, ອຑ຺ຒທຓ຺ຑເກຫິປິ ຕາເຬນ຺ຕິ, ຫຕ຺ຖມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ, ປາທມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ, ຫຕ຺ຖປາທມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ, ກຓ຺ຓມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ, ນາສມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ, ກຓ຺ຓນາສມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ, ພິລງ຺ຄຖາລິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ສງ຺ຂມຸຓ຺ຑິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ຣາຫຸມຸຂມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ໂຊຕິມາລິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ຫຕ຺ຖປຊ຺ໂຊຕິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ເອຣກວຕ຺ຕິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ຈີຣກວາສິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ເອເຓຍ຺ຍກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ພຬິສມໍສິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ກຫາປຓິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ຂາຣາປຕຈ຺ຉິກມ຺ປິ [ຂາຣາປຏິຈ຺ຉິກມ຺ປິ (ກ.)] ກໂຣນ຺ຕິ, ປລິຆປຣິວຕ຺ຕິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ປລາລປີຐກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ, ຕຕ຺ເຕນປິ ເຕເລນ ໂອສິຎ຺ຈນ຺ຕິ, ສຸນເຂຫິປິ ຂາທາເປນ຺ຕິ, ຊີວນ຺ຕມ຺ປິ ສູເລ ອຸຕ຺ຕາເສນ຺ຕິ, ອສິນາປິ ສີສໍ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ. ເອວໍ ສຕ຺ຕາ ຣູປເຫຕຸ ຣູປປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຣູປກາຣຓາ ຫຎ຺ຎນ຺ຕິ ວິຫຎ຺ຎນ຺ຕິ ອຸປຫຎ຺ຎນ຺ຕິ ອຸປຆາຕິຍນ຺ຕິ. ເອວໍ ຫຎ຺ຎມາເນ ວິຫຎ຺ຎມາເນ ອຸປຫຎ຺ຎມາເນ ອຸປຆາຕິຍມາເນ ທິສ຺ວາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ – ທິສ຺ວານ ຣູເປສຸ ວິຫຎ຺ຎມາເນ.

ປິງ຺ຄິຍາຕິ ຠຄວາຕິ. ປິງ຺ຄິຍາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ປິງ຺ຄິຍາຕິ ຠຄວາ.

ຣຸປ຺ປນ຺ຕິ ຣູເປສຸ ຊນາ ປມຕ຺ຕາຕິ. ຣຸປ຺ປນ຺ຕີຕິ ຣຸປ຺ປນ຺ຕິ ກຸປ຺ປນ຺ຕິ ປີຬຍນ຺ຕິ [ປີຬິຍນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຆຏ຺ຏຍນ຺ຕິ, ພ຺ຍາຘິຕາ ໂທມນສ຺ສິຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ຈກ຺ຂຸໂຣເຄນ ຣຸປ຺ປນ຺ຕິ ກຸປ຺ປນ຺ຕິ ປີຬຍນ຺ຕິ ຆຏ຺ຏຍນ຺ຕິ, ພ຺ຍາຘິຕາ ໂທມນສ຺ສິຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ໂສຕໂຣເຄນ…ເປ… ກາຍໂຣເຄນ…ເປ… ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ເສຫິ ຣຸປ຺ປນ຺ຕິ ກຸປ຺ປນ຺ຕິ ປີຬຍນ຺ຕິ ຆຏ຺ຏຍນ຺ຕິ, ພ຺ຍາຘິຕາ ໂທມນສ຺ສິຕາ ໂຫນ຺ຕີຕິ – ຣຸປ຺ປນ຺ຕິ ຣູເປສຸ.

ອຖ ວາ, ຈກ຺ຂຸສ຺ມິໍ ຫີຍມາເນ ຫາຍມາເນ ປຣິຫາຍມາເນ ເວມາເນ [ວິຫາຍມາເນ (ກ.)] ວິຄຈ຺ຉມາເນ ອນ຺ຕຣຘາຍມາເນ ຣຸປ຺ປນ຺ຕິ…ເປ… ໂທມນສ຺ສິຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ໂສຕສ຺ມິໍ…ເປ… ຆານສ຺ມິໍ… ຊິວ຺ຫາຍ… ກາຍສ຺ມິໍ… ຣູປສ຺ມິໍ… ສທ຺ທສ຺ມິໍ… ຄນ຺ຘສ຺ມິໍ… ຣສສ຺ມິໍ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພສ຺ມິໍ… ກຸລສ຺ມິໍ… ຄຓສ຺ມິໍ… ອາວາສສ຺ມິໍ… ລາຠສ຺ມິໍ… ຍສສ຺ມິໍ… ປສໍສາຍ… ສຸຂສ຺ມິໍ… ຈີວຣສ຺ມິໍ… ປິຓ຺ຑປາຕສ຺ມິໍ… ເສນາສນສ຺ມິໍ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣສ຺ມິໍ ຫີຍມາເນ ຫາຍມາເນ ປຣິຫາຍມາເນ ເວມາເນ ວິຄຈ຺ຉມາເນ ອນ຺ຕຣຘາຍມາເນ ຣຸປ຺ປນ຺ຕິ ກຸປ຺ປນ຺ຕິ ປີຬຍນ຺ຕິ ຆຏ຺ຏຍນ຺ຕິ, ພ຺ຍາຘິຕາ ໂທມນສ຺ສິຕາ ໂຫນ຺ຕີຕິ – ເອວມ຺ປິ ຣຸປ຺ປນ຺ຕິ ຣູເປສຸ.

ຊນາຕິ ຂຕ຺ຕິຍາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ ເວສ຺ສາ ຈ ສຸທ຺ທາ ຈ ຄຫຏ຺ຐາ ຈ ປພ຺ພຊິຕາ ຈ ເທວາ ຈ ມນຸສ຺ສາ ຈ. ປມຕ຺ຕາຕິ ປມາໂທ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິເຕນ ວາ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິເຕນ ວາ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິເຕນ ວາ ປຎ຺ຈສຸ ກາມຄຸເຓສຸ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ໂວສຄ຺ໂຄ ໂວສຄ຺ຄານຸປ຺ປທານໍ ກຸສລານໍ ວາ ຘມ຺ມານໍ ຠາວນາຍ ອສກ຺ກຈ຺ຈກິຣິຍຕາ ອສາຕຈ຺ຈກິຣິຍຕາ ອນຏ຺ຐິຕກິຣິຍຕາ ໂອລີນວຸຕ຺ຕິຕາ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕຈ຺ຉນ຺ທຕາ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕຘຸຣຕາ ອນາເສວນາ ອຠາວນາ ອພຫຸລີກມ຺ມໍ [ອພຫຸລິກມ຺ມໍ (ກ.)] ອນຘິຏ຺ຐານໍ ອນນຸໂຍໂຄ ປມາໂທ. ໂຍ ເອວຣູໂປ ປມາໂທ ປມຊ຺ຊນາ ປມຊ຺ຊິຕຕ຺ຕໍ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປມາໂທ. ອິມິນາ ປມາເທນ ສມນ຺ນາຄຕາ ຊນາ ປມຕ຺ຕາຕິ – ຣຸປ຺ປນ຺ຕິ ຣູເປສຸ ຊນາ ປມຕ຺ຕາ.

ຕສ຺ມາ ຕຸວໍ ປິງ຺ຄິຍ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕສ຺ມາ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານາ ເອວໍ ອາທີນວໍ ສມ຺ປສ຺ສມາໂນ ຣູເປສູຕິ – ຕສ຺ມາ ຕຸວໍ ປິງ຺ຄິຍ. ອປ຺ປມຕ຺ໂຕຕິ ສກ຺ກຈ຺ຈກາຣີ ສາຕຈ຺ຈກາຣີ…ເປ… ອປ຺ປມາໂທ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສູຕິ – ຕສ຺ມາ ຕຸວໍ ປິງ຺ຄິຍ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ.

ຊຫສ຺ສຸ ຣູປໍ ອປຸນພ຺ຠວາຍາຕິ. ຣູປນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຈ ມຫາຠູຕາ ຈຕຸນ຺ນຎ຺ຈ ມຫາຠູຕານໍ ອຸປາທາຍ ຣູປໍ. ຊຫສ຺ສຸ ຣູປນ຺ຕິ ຊຫສ຺ສຸ ຣູປໍ, ປຊຫສ຺ສຸ ຣູປໍ, ວິໂນເທຫິ ຣູປໍ, ພ຺ຍນ຺ຕີກໂຣຫິ ຣູປໍ, ອນຠາວໍ ຄເມຫິ ຣູປໍ. ອປຸນພ຺ຠວາຍາຕິ ຍຖາ ເຕ ຣູປໍ ອິເຘວ ນິຣຸຊ຺ເຌຍ຺ຍ, ປຸນປຏິສນ຺ຘິໂກ ຠໂວ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ ກາມຘາຕຸຍາ ວາ ຣູປຘາຕຸຍາ ວາ ອຣູປຘາຕຸຍາ ວາ, ກາມຠເວ ວາ ຣູປຠເວ ວາ ອຣູປຠເວ ວາ, ສຎ຺ຎາຠເວ ວາ ອສຎ຺ຎາຠເວ ວາ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຠເວ ວາ, ເອກໂວກາຣຠເວ ວາ ຈຕຸໂວກາຣຠເວ ວາ ປຎ຺ຈໂວກາຣຠເວ ວາ, ປຸນ ຄຕິຍາ ວາ ອຸປປຕ຺ຕິຍາ ວາ ປຏິສນ຺ຘິຍາ ວາ ຠເວ ວາ ສໍສາເຣ ວາ ວຏ຺ເຏ ວາ ນ ຊເນຍ຺ຍ ນ ສຎ຺ຊເນຍ຺ຍ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ ນາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ອິເຘວ ນິຣຸຊ຺ເຌຍ຺ຍ ວູປສເມຍ຺ຍ ອຕ຺ຖໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ເຠຍ຺ຍາຕິ – ຊຫສ຺ສຸ ຣູປໍ ອປຸນພ຺ຠວາຍ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ທິສ຺ວານ ຣູເປສຸ ວິຫຎ຺ຎມາເນ, [ປິງ຺ຄິຍາຕິ ຠຄວາ]

ຣຸປ຺ປນ຺ຕິ ຣູເປສຸ ຊນາ ປມຕ຺ຕາ;

ຕສ຺ມາ ຕຸວໍ ປິງ຺ຄິຍ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ, ຊຫສ຺ສຸ ຣູປໍ ອປຸນພ຺ຠວາຍາ’’ຕິ.

໙໑.

ທິສາ ຈຕສ຺ໂສ ວິທິສາ ຈຕສ຺ໂສ, ອຸທ຺ຘໍ ອໂຘ ທສ ທິສາ ອິມາໂຍ;

ນ ຕຸຍ຺ຫໍ ອທິຏ຺ຐໍ ອສ຺ສຸຕໍ ອມຸຕໍ, ອໂຖ ອວິຎ຺ຎາຕໍ ກິຎ຺ຈິ ນມຕ຺ຖິ ໂລເກ;

ອາຈິກ຺ຂ ຘມ຺ມໍ ຍມຫໍ ວິຊຎ຺ຎໍ, ຊາຕິຊຣາຍ ອິຘ ວິປ຺ປຫານໍ.

ທິສາ ຈຕສ຺ໂສ ວິທິສາ ຈຕສ຺ໂສ, ອຸທ຺ຘໍ ອໂຘ ທສ ທິສາ ອິມາໂຍຕິ ທສ ທິສາ.

ນ ຕຸຍ຺ຫໍ ອທິຏ຺ຐໍ ອສ຺ສຸຕໍ ອມຸຕໍ, ອໂຖ ອວິຎ຺ຎາຕໍ ກິຎ຺ຈິ ນມຕ຺ຖິ ໂລເກຕິ ນ ຕຸຍ຺ຫໍ ອທິຏ຺ຐໍ ອສ຺ສຸຕໍ ອມຸຕໍ ອວິຎ຺ຎາຕໍ ກິຎ຺ຈິ ອຕ຺ຕຕ຺ໂຖ ວາ ປຣຕ຺ໂຖ ວາ ອຸຠຍຕ຺ໂຖ ວາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິໂກ ວາ ອຕ຺ໂຖ ສມ຺ປຣາຍິໂກ ວາ ອຕ຺ໂຖ ອຸຕ຺ຕາໂນ ວາ ອຕ຺ໂຖ ຄມ຺ຠີໂຣ ວາ ອຕ຺ໂຖ ຄູຬ຺ໂຫ ວາ ອຕ຺ໂຖ ປຏິຈ຺ຉນ຺ໂນ ວາ ອຕ຺ໂຖ ເນຍ຺ໂຍ ວາ ອຕ຺ໂຖ ນີໂຕ ວາ ອຕ຺ໂຖ ອນວຊ຺ໂຊ ວາ ອຕ຺ໂຖ ນິກ຺ກິເລໂສ ວາ ອຕ຺ໂຖ ໂວທາໂນ ວາ ອຕ຺ໂຖ ປຣມຕ຺ໂຖ ວາ ນຕ຺ຖິ ນ ສຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕີຕິ – ນ ຕຸຍ຺ຫໍ ອທິຏ຺ຐໍ ອສ຺ສຸຕໍ ອມຸຕໍ, ອໂຖ ອວິຎ຺ຎາຕໍ ກິຎ຺ຈິ ນມຕ຺ຖິ ໂລເກ.

ອາຈິກ຺ຂ ຘມ຺ມໍ ຍມຫໍ ວິຊຎ຺ຎນ຺ຕິ. ຘມ຺ມນ຺ຕິ ອາທິກລ຺ຍາຓໍ…ເປ… ນິພ຺ພານຎ຺ຈ ນິພ຺ພານຄາມິນິຎ຺ຈ ປຏິປທໍ ອາຈິກ຺ຂາຫິ ເທເສຫິ ປຎ຺ຎເປຫິ ປຏ຺ຐເປຫິ ວິວຣາຫິ ວິຠຊາຫິ ອຸຕ຺ຕານີກໂຣຫິ ປກາເສຫິ. ຍມຫໍ ວິຊຎ຺ຎນ຺ຕິ ຍມຫໍ ຊາເນຍ຺ຍໍ ອາຊາເນຍ຺ຍໍ ວິຊາເນຍ຺ຍໍ ປຏິວິຊາເນຍ຺ຍໍ ປຏິວິຊ຺ເຌຍ຺ຍໍ ອຘິຄຈ຺ເຉຍ຺ຍໍ ຜສ຺ເສຍ຺ຍໍ ສຈ຺ຉິກເຣຍ຺ຍນ຺ຕິ – ອາຈິກ຺ຂ ຘມ຺ມໍ ຍມຫໍ ວິຊຎ຺ຎໍ.

ຊາຕິຊຣາຍ ອິຘ ວິປ຺ປຫານນ຺ຕິ ອິເຘວ ຊາຕິຊຣາມຣຓສ຺ສ ປຫານໍ ວູປສມໍ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄໍ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານນ຺ຕິ – ຊາຕິຊຣາຍ ອິຘ ວິປ຺ປຫານໍ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ທິສາ ຈຕສ຺ໂສ ວິທິສາ ຈຕສ຺ໂສ, ອຸທ຺ຘໍ ອໂຘ ທສ ທິສາ ອິມາໂຍ;

ນ ຕຸຍ຺ຫໍ ອທິຏ຺ຐໍ ອສ຺ສຸຕໍ ອມຸຕໍ, ອໂຖ ອວິຎ຺ຎາຕໍ ກິຎ຺ຈິ ນມຕ຺ຖິ ໂລເກ;

ອາຈິກ຺ຂ ຘມ຺ມໍ ຍມຫໍ ວິຊຎ຺ຎໍ, ຊາຕິຊຣາຍ ອິຘ ວິປ຺ປຫານ’’ນ຺ຕິ.

໙໒.

ຕຓ຺ຫາຘິປນ຺ເນ ມນຸເຊ ເປກ຺ຂມາໂນ, [ປິງ຺ຄິຍາຕິ ຠຄວາ]

ສນ຺ຕາປຊາເຕ ຊຣສາ ປເຣເຕ;

ຕສ຺ມາ ຕຸວໍ ປິງ຺ຄິຍ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ, ຊຫສ຺ສຸ ຕຓ຺ຫໍ ອປຸນພ຺ຠວາຍ.

ຕຓ຺ຫາຘິປນ຺ເນ ມນຸເຊ ເປກ຺ຂມາໂນຕິ. ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ…ເປ… ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ຕຓ຺ຫາຘິປນ຺ເນຕິ ຕຓ຺ຫາຘິປນ຺ເນ [ຕຓ຺ຫາຍ ອຘິປນ຺ເນ (ກ.)] ຕຓ຺ຫານຸເຄ ຕຓ຺ຫານຸຄເຕ ຕຓ຺ຫານຸສເຏ ຕຓ຺ຫາຍ ປນ຺ເນ ປຏິປນ຺ເນ ອຠິຠູເຕ ປຣິຍາທິນ຺ນຈິຕ຺ເຕ. ມນຸເຊຕິ ສຕ຺ຕາຘິວຈນໍ. ເປກ຺ຂມາໂນຕິ ເປກ຺ຂມາໂນ ທກ຺ຂມາໂນ ໂອໂລກຍມາໂນ ນິຊ຺ຌາຍມາໂນ ອຸປປຣິກ຺ຂມາໂນຕິ – ຕຓ຺ຫາຘິປນ຺ເນ ມນຸເຊ ເປກ຺ຂມາໂນ. ປິງ຺ຄິຍາຕິ ຠຄວາຕິ. ປິງ຺ຄິຍາຕິ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາເມນ ອາລປຕິ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ປິງ຺ຄິຍາຕິ ຠຄວາ.

ສນ຺ຕາປຊາເຕ ຊຣສາ ປເຣເຕຕິ. ສນ຺ຕາປຊາເຕຕິ ຊາຕິຍາ ສນ຺ຕາປຊາເຕ, ຊຣາຍ ສນ຺ຕາປຊາເຕ, ພ຺ຍາຘິນາ ສນ຺ຕາປຊາເຕ, ມຣເຓນ ສນ຺ຕາປຊາເຕ, ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາເສຫິ ສນ຺ຕາປຊາເຕ, ເນຣຍິເກນ ທຸກ຺ເຂນ ສນ຺ຕາປຊາເຕ…ເປ… ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສເນນ ທຸກ຺ເຂນ ສນ຺ຕາປຊາເຕ ອີຕິຊາເຕ ອຸປທ຺ທວຊາເຕ ອຸປສຄ຺ຄຊາເຕຕິ – ສນ຺ຕາປຊາເຕ. ຊຣສາ ປເຣເຕຕິ ຊຣາຍ ຜຸຏ຺ເຐ ປເຣເຕ ສໂມຫິເຕ ສມນ຺ນາຄເຕ. ຊາຕິຍາ ອນຸຄເຕ ຊຣາຍ ອນຸສເຏ ພ຺ຍາຘິນາ ອຠິຠູເຕ ມຣເຓນ ອພ຺ຠາຫເຕ ອຕາເຓ ອເລເຓ ອສຣເຓ ອສຣຓີຠູເຕຕິ – ສນ຺ຕາປຊາເຕ ຊຣສາ ປເຣເຕ.

ຕສ຺ມາ ຕຸວໍ ປິງ຺ຄິຍ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕສ຺ມາ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານາ ເອວໍ ອາທີນວໍ ສມ຺ປສ຺ສມາໂນ ຕຓ຺ຫາຍາຕິ – ຕສ຺ມາ ຕຸວໍ ປິງ຺ຄິຍ. ອປ຺ປມຕ຺ໂຕຕິ ສກ຺ກຈ຺ຈກາຣີ…ເປ… ອປ຺ປມາໂທ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສູຕິ – ຕສ຺ມາ ຕຸວໍ ປິງ຺ຄິຍ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ.

ຊຫສ຺ສຸ ຕຓ຺ຫໍ ອປຸນພ຺ຠວາຍາຕິ. ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ…ເປ… ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ຊຫສ຺ສຸ ຕຓ຺ຫນ຺ຕິ ຊຫສ຺ສຸ ຕຓ຺ຫໍ ປຊຫສ຺ສຸ ຕຓ຺ຫໍ ວິໂນເທຫິ ຕຓ຺ຫໍ ພ຺ຍນ຺ຕີກໂຣຫິ ຕຓ຺ຫໍ ອນຠາວໍ ຄເມຫິ ຕຓ຺ຫໍ. ອປຸນພ຺ຠວາຍາຕິ ຍຖາ ເຕ…ເປ… ປຸນປຏິສນ຺ຘິໂກ ຠໂວ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ ກາມຘາຕຸຍາ ວາ ຣູປຘາຕຸຍາ ວາ ອຣູປຘາຕຸຍາ ວາ, ກາມຠເວ ວາ ຣູປຠເວ ວາ ອຣູປຠເວ ວາ, ສຎ຺ຎາຠເວ ວາ ອສຎ຺ຎາຠເວ ວາ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຠເວ ວາ, ເອກໂວກາຣຠເວ ວາ ຈຕຸໂວກາຣຠເວ ວາ ປຎ຺ຈໂວກາຣຠເວ ວາ, ປຸນຄຕິຍາ ວາ ອຸປປຕ຺ຕິຍາ ວາ ປຏິສນ຺ຘິຍາ ວາ ຠເວ ວາ ສໍສາເຣ ວາ ວຏ຺ເຏ ວາ ນ ຊເນຍ຺ຍ ນ ສຎ຺ຊເນຍ຺ຍ ນ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ ນາຠິນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ອິເຘວ ນິຣຸຊ຺ເຌຍ຺ຍ ວູປສເມຍ຺ຍ ອຕ຺ຖໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ເຠຍ຺ຍາຕິ – ຊຫສ຺ສຸ ຕຓ຺ຫໍ ອປຸນພ຺ຠວາຍ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຕຓ຺ຫາຘິປນ຺ເນ ມນຸເຊ ເປກ຺ຂມາໂນ, [ປິງ຺ຄິຍາຕິ ຠຄວາ]

ສນ຺ຕາປຊາເຕ ຊຣສາ ປເຣເຕ;

ຕສ຺ມາ ຕຸວໍ ປິງ຺ຄິຍ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ, ຊຫສ຺ສຸ ຕຓ຺ຫໍ ອປຸນພ຺ຠວາຍາ’’ຕິ.

ສຫ ຄາຖາປຣິໂຍສານາ ເຍ ເຕ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓນ ສທ຺ຘິໍ ເອກຈ຺ຉນ຺ທາ ເອກປໂຍຄາ ເອກາຘິປ຺ປາຍາ ເອກວາສນວາສິຕາ, ເຕສໍ ອເນກປາຓສຫສ຺ສານໍ ວິຣຊໍ ວີຕມລໍ ຘມ຺ມຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ – ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ວິຣຊໍ ວີຕມລໍ ຘມ຺ມຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ – ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ. ສຫ ຘມ຺ມຈກ຺ຂຸສ຺ສ ປຏິລາຠາ ອຊິນຊຏາວາກຈີຣຕິທຓ຺ຑກມຓ຺ຑລຸເກສາ ຈ ມສ຺ສູ ຈ ອນ຺ຕຣຫິຕາ ຠຓ຺ຑຸກາສາຍວຕ຺ຖວສໂນ ສງ຺ຆາຏິປຕ຺ຕຈີວຣຘໂຣ ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປຕ຺ຕິຍາ ປຎ຺ຊລິໂກ ຠຄວນ຺ຕໍ ນມສ຺ສມາໂນ ນິສິນ຺ໂນ ໂຫຕິ – ‘‘ສຕ຺ຖາ ເມ ຠນ຺ເຕ ຠຄວາ, ສາວໂກຫມສ຺ມີ’’ຕິ.

ປິງ຺ຄິຍມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທໂສ [ສິງ຺ຄິຍປຎ຺ຫໍ (ກ.)] ໂສຬສໂມ.

໑໗. ປາຣາຍນຕ຺ຖຸຕິຄາຖານິທ຺ເທໂສ

໙໓. ອິທມໂວຈ ຠຄວາ ມຄເຘສຸ ວິຫຣນ຺ໂຕ ປາສາຓເກ ເຈຕິເຍ, ປຣິຈາຣກໂສຬສານໍ [ປຣິຈາຣິຕໂສຬສນ຺ນໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ອຊ຺ຌິຏ຺ໂຐ ປຸຏ຺ໂຐ ປຸຏ຺ໂຐ ປຎ຺ຫໍ ພ຺ຍາກາສິ.

ອິທມໂວຈ ຠຄວາຕິ ອິທໍ ປາຣາຍນໍ ອໂວຈ. ຠຄວາຕິ ຄາຣວາຘິວຈນເມຕໍ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ຠຄວາຕິ – ອິທມໂວຈ ຠຄວາ. ມຄເຘສຸ ວິຫຣນ຺ໂຕຕິ ມຄຘນາມເກ ຊນປເທ ວິຫຣນ຺ໂຕ ອິຣິຍນ຺ໂຕ ວຕ຺ເຕນ຺ໂຕ ປາເລນ຺ໂຕ ຍເປນ຺ໂຕ ຍາເປນ຺ໂຕ. ປາສາຓເກ ເຈຕິເຍຕິ ປາສາຓກເຈຕິຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ພຸທ຺ຘາສນນ຺ຕິ – ມຄເຘສຸ ວິຫຣນ຺ໂຕ ປາສາຓເກ ເຈຕິເຍ. ປຣິຈາຣກໂສຬສານໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານນ຺ຕິ ປິງ຺ຄິໂຍ [ສິງ຺ຄິໂຍ (ກ.)] ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ພາວຣິສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ປທ຺ໂຘ ປທ຺ຘຈໂຣ ປຣິຈາຣໂກ [ປຣິຈາຣິໂກ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ສິສ຺ໂສ. ປິງ຺ຄິເຍນ [ເຕນ (ກ.)] ເຕ ໂສຬສາຕິ – ເອວມ຺ປິ ປຣິຈາຣກໂສຬສານໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ. ອຖ ວາ, ເຕ ໂສຬສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ປທ຺ຘາ ປທ຺ຘຈຣາ ປຣິຈາຣກາ ສິສ຺ສາຕິ – ເອວມ຺ປິ ປຣິຈາຣກໂສຬສານໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ.

ອຊ຺ຌິຏ຺ໂຐ ປຸຏ຺ໂຐ ປຸຏ຺ໂຐ ປຎ຺ຫໍ ພ຺ຍາກາສີຕິ. ອຊ຺ຌິຏ຺ໂຐຕິ ອຊ຺ຌິຏ຺ໂຐ ອຊ຺ເຌສິໂຕ. ປຸຏ຺ໂຐ ປຸຏ຺ໂຐຕິ ປຸຏ຺ໂຐ ປຸຏ຺ໂຐ ປຸຈ຺ຉິໂຕ ປຸຈ຺ຉິໂຕ ຍາຈິໂຕ ຍາຈິໂຕ ອຊ຺ເຌສິໂຕ ອຊ຺ເຌສິໂຕ ປສາທິໂຕ ປສາທິໂຕ. ປຎ຺ຫໍ ພ຺ຍາກາສີຕິ ປຎ຺ຫໍ ພ຺ຍາກາສິ ອາຈິກ຺ຂິ ເທເສສິ ປຎ຺ຎເປສິ ປຏ຺ຐເປສິ ວິວຣິ ວິຠຊິ ອຸຕ຺ຕານີອາກາສິ ປກາເສສີຕິ – ອຊ຺ຌິຏ຺ໂຐ ປຸຏ຺ໂຐ ປຸຏ຺ໂຐ ປຎ຺ຫໍ ພ຺ຍາກາສິ. ເຕເນຕໍ ວຸຈ຺ຈຕິ –

‘‘ອິທມໂວຈ ຠຄວາ ມຄເຘສຸ ວິຫຣນ຺ໂຕ ປາສາຓເກ ເຈຕິເຍ, ປຣິຈາຣກໂສຬສານໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ອຊ຺ຌິຏ຺ໂຐ ປຸຏ຺ໂຐ ປຸຏ຺ໂຐ ປຎ຺ຫໍ ພ຺ຍາກາສີ’’ຕິ.

໙໔. ເອກເມກສ຺ສ ເຈປິ ປຎ຺ຫສ຺ສ ອຕ຺ຖມຎ຺ຎາຍ ຘມ຺ມມຎ຺ຎາຍ ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມໍ ປຏິປຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ຄຈ຺ເຉຍ຺ເຍວ ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຣໍ. ປາຣງ຺ຄມນີຍາ ອິເມ ຘມ຺ມາຕິ. ຕສ຺ມາ ອິມສ຺ສ ຘມ຺ມປຣິຍາຍສ຺ສ ‘‘ປາຣາຍນ’’ນ຺ເຕວ ອຘິວຈນໍ.

ເອກເມກສ຺ສ ເຈປິ ປຎ຺ຫສ຺ສາຕິ ເອກເມກສ຺ສ ເຈປິ ອຊິຕປຎ຺ຫສ຺ສ, ເອກເມກສ຺ສ ເຈປິ ຕິສ຺ສເມຕ຺ເຕຍ຺ຍປຎ຺ຫສ຺ສ, ເອກເມກສ຺ສ ເຈປິ ປຸຓ຺ຓກປຎ຺ຫສ຺ສ, ເອກເມກສ຺ສ ເຈປິ ເມຕ຺ຕຄູປຎ຺ຫສ຺ສ, ເອກເມກສ຺ສ ເຈປິ ໂຘຕກປຎ຺ຫສ຺ສ, ເອກເມກສ຺ສ ເຈປິ ອຸປສີວປຎ຺ຫສ຺ສ, ເອກເມກສ຺ສ ເຈປິ ນນ຺ທກປຎ຺ຫສ຺ສ, ເອກເມກສ຺ສ ເຈປິ ເຫມກປຎ຺ຫສ຺ສ, ເອກເມກສ຺ສ ເຈປິ ໂຕເທຍ຺ຍປຎ຺ຫສ຺ສ, ເອກເມກສ຺ສ ເຈປິ ກປ຺ປປຎ຺ຫສ຺ສ, ເອກເມກສ຺ສ ເຈປິ ຊຕຸກຓ຺ຓິປຎ຺ຫສ຺ສ, ເອກເມກສ຺ສ ເຈປິ ຠທ຺ຣາວຸຘປຎ຺ຫສ຺ສ, ເອກເມກສ຺ສ ເຈປິ ອຸທຍປຎ຺ຫສ຺ສ, ເອກເມກສ຺ສ ເຈປິ ໂປສາລປຎ຺ຫສ຺ສ, ເອກເມກສ຺ສ ເຈປິ ໂມຆຣາຊປຎ຺ຫສ຺ສ, ເອກເມກສ຺ສ ເຈປິ ປິງ຺ຄິຍປຎ຺ຫສ຺ສາຕິ – ເອກເມກສ຺ສ ເຈປິ ປຎ຺ຫສ຺ສ.

ອຕ຺ຖມຎ຺ຎາຍ ຘມ຺ມມຎ຺ຎາຍາຕິ ສ຺ເວວ ປຎ຺ໂຫ ຘມ຺ໂມ, ວິສຊ຺ຊນໍ [ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ (ກ.)] ອຕ຺ໂຖຕິ ອຕ຺ຖໍ ອຎ຺ຎາຍ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ – ອຕ຺ຖມຎ຺ຎາຍ. ຘມ຺ມມຎ຺ຎາຍາຕິ ຘມ຺ມໍ ອຎ຺ຎາຍ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ – ຘມ຺ມມຎ຺ຎາຍາຕິ – ອຕ຺ຖມຎ຺ຎາຍ ຘມ຺ມມຎ຺ຎາຍ. ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມໍ ປຏິປຊ຺ເຊຍ຺ຍາຕິ ສມ຺ມາປຏິປທໍ ອນຸໂລມປຏິປທໍ ອປຈ຺ຈນີກປຏິປທໍ ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປທໍ ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປຏິປທໍ ປຏິປຊ຺ເຊຍ຺ຍາຕິ – ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມໍ ປຏິປຊ຺ເຊຍ຺ຍ. ຄຈ຺ເຉຍ຺ເຍວ ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຣນ຺ຕິ ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປ຺ປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ຄຈ຺ເຉຍ຺ເຍວ ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຣນ຺ຕິ ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຣໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ປາຣໍ ອຘິຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ປາຣໍ ອຘິຜສ຺ເສຍ຺ຍ, ປາຣໍ ສຈ຺ຉິກເຣຍ຺ຍາຕິ – ຄຈ຺ເຉຍ຺ເຍວ ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຣໍ. ປາຣງ຺ຄມນີຍາ ອິເມ ຘມ຺ມາຕິ ອິເມ ຘມ຺ມາ ປາຣງ຺ຄມນີຍາ. ປາຣໍ ປາເປນ຺ຕິ ປາຣໍ ສມ຺ປາເປນ຺ຕິ ປາຣໍ ສມນຸປາເປນ຺ຕິ, ຊຣາມຓສ຺ສ ຕຣຓາຍ [ຕາຣຓາຍ (ສ຺ຍາ.)] ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ – ປາຣງ຺ຄມນີຍາ ອິເມ ຘມ຺ມາຕິ.

ຕສ຺ມາ ອິມສ຺ສ ຘມ຺ມປຣິຍາຍສ຺ສາຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕສ຺ມາ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານາຕິ – ຕສ຺ມາ. ອິມສ຺ສ ຘມ຺ມປຣິຍາຍສ຺ສາຕິ ອິມສ຺ສ ປາຣາຍນສ຺ສາຕິ – ຕສ຺ມາ ອິມສ຺ສ ຘມ຺ມປຣິຍາຍສ຺ສ. ປາຣາຍນນ຺ເຕວ ອຘິວຈນນ຺ຕິ ປາຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ…ເປ… ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ອຍນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຄ຺ໂຄ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ…ເປ… ສມ຺ມາສມາຘິ. ອຘິວຈນນ຺ຕິ ສງ຺ຂາ ສມຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ໂວຫາໂຣ ນາມໍ ນາມກມ຺ມໍ ນາມເຘຍ຺ຍໍ ນິຣຸຕ຺ຕິ ພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ອຠິລາໂປຕິ – ປາຣາຍນນ຺ເຕວ ອຘິວຈນໍ. ເຕເນຕໍ ວຸຈ຺ຈຕິ –

‘‘ເອກເມກສ຺ສ ເຈປິ ປຎ຺ຫສ຺ສ ອຕ຺ຖມຎ຺ຎາຍ ຘມ຺ມມຎ຺ຎາຍ ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມໍ ປຏິປຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ຄຈ຺ເຉຍ຺ເຍວ ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຣໍ. ປາຣງ຺ຄມນີຍາ ອິເມ ຘມ຺ມາຕິ. ຕສ຺ມາ ອິມສ຺ສ ຘມ຺ມປຣິຍາຍສ຺ສ ‘ປາຣາຍນ’ນ຺ເຕວ ອຘິວຈນ’’ນ຺ຕິ.

໙໕.

ອຊິໂຕ ຕິສ຺ສເມຕ຺ເຕຍ຺ໂຍ, ປຸຓ຺ຓໂກ ອຖ ເມຕ຺ຕຄູ;

ໂຘຕໂກ ອຸປສີໂວ ຈ, ນນ຺ໂທ ຈ ອຖ ເຫມໂກ.

໙໖.

ໂຕເທຍ຺ຍກປ຺ປາ ທຸຠໂຍ, ຊຕຸກຓ຺ຓີ ຈ ປຓ຺ຑິໂຕ;

ຠທ຺ຣາວຸໂຘ ອຸທໂຍ ຈ, ໂປສາໂລ ຈາປິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ;

ໂມຆຣາຊາ ຈ ເມຘາວີ, ປິງ຺ຄິໂຍ ຈ ມຫາອິສິ.

໙໗.

ເອເຕ ພຸທ຺ຘໍ ອຸປາຄຈ຺ຉຸໍ, ສມ຺ປນ຺ນຈຣຓໍ ອິສິໍ;

ປຸຈ຺ຉນ຺ຕາ ນິປຸເຓ ປຎ຺ເຫ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐໍ ອຸປາຄມຸໍ.

ເອເຕ ພຸທ຺ຘໍ ອຸປາຄຈ຺ຉຸນ຺ຕິ. ເອເຕຕິ ໂສຬສ ປາຣາຍນິຍາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ. ພຸທ຺ໂຘຕິ ໂຍ ໂສ ຠຄວາ ສຍມ຺ຠູ ອນາຈຣິຍໂກ ປຸພ຺ເພ ອນນຸສ຺ສຸເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ສາມໍ ສຈ຺ຈານິ ອຠິສມ຺ພຸຊ຺ຌິ, ຕຕ຺ຖ ຈ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕໍ ປຕ຺ໂຕ ພເລສຸ ຈ ວສີຠາວໍ. ພຸທ຺ໂຘຕິ ເກນຏ຺ເຐນ ພຸທ຺ໂຘ? ພຸຊ຺ຌິຕາ ສຈ຺ຈານີຕິ ພຸທ຺ໂຘ, ໂພເຘຕາ ປຊາຍາຕິ ພຸທ຺ໂຘ, ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕາຍ ພຸທ຺ໂຘ, ສພ຺ພທສ຺ສາວິຕາຍ ພຸທ຺ໂຘ, ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍຕາຍ ພຸທ຺ໂຘ, ວິສວິຕາຍ ພຸທ຺ໂຘ, ຂີຓາສວສງ຺ຂາເຕນ ພຸທ຺ໂຘ, ນິຣຸປເລປສງ຺ຂາເຕນ ພຸທ຺ໂຘ, ເອກນ຺ຕວີຕຣາໂຄຕິ ພຸທ຺ໂຘ, ເອກນ຺ຕວີຕໂທໂສຕິ ພຸທ຺ໂຘ, ເອກນ຺ຕວີຕໂມໂຫຕິ ພຸທ຺ໂຘ, ເອກນ຺ຕນິກ຺ກິເລໂສຕິ ພຸທ຺ໂຘ, ເອກາຍນມຄ຺ຄໍ ຄໂຕຕິ ພຸທ຺ໂຘ, ເອໂກ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ສມ຺ມາສມ຺ໂພຘິໍ ອຠິສມ຺ພຸທ຺ໂຘຕິ ພຸທ຺ໂຘ, ອພຸທ຺ຘິວິຫຕຕ຺ຕາ ພຸທ຺ຘິປຏິລາຠາຕິ ພຸທ຺ໂຘ. ພຸທ຺ໂຘຕິ ເນຕໍ ນາມໍ ມາຕຣາ ກຕໍ ນ ປິຕຣາ ກຕໍ ນ ຠາຕຣາ ກຕໍ ນ ຠຄິນິຍາ ກຕໍ ນ ມິຕ຺ຕາມຈ຺ເຈຫິ ກຕໍ ນ ຎາຕິສາໂລຫິເຕຫິ ກຕໍ ນ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ກຕໍ ນ ເທວຕາຫິ ກຕໍ. ວິໂມກ຺ຂນ຺ຕິກເມຕໍ ພຸທ຺ຘານໍ ຠຄວນ຺ຕານໍ ໂພຘິຍາ ມູເລ ສຫ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎາຓສ຺ສ ປຏິລາຠາ ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ພຸທ຺ໂຘຕິ. ເອເຕ ພຸທ຺ຘໍ ອຸປາຄຈ຺ຉຸນ຺ຕິ ເອເຕ ພຸທ຺ຘໍ ອຸປາຄມິໍສຸ ອຸປສງ຺ກມິໍສຸ ປຍິຣຸປາສິໍສຸ ປຣິປຸຈ຺ຉິໍສຸ ປຣິປຎ຺ຫິໍສູຕິ – ເອເຕ ພຸທ຺ຘໍ ອຸປາຄຈ຺ຉຸໍ.

ສມ຺ປນ຺ນຈຣຓໍ ອິສິນ຺ຕິ ຈຣຓໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສີລາຈາຣນິພ຺ພຕ຺ຕິ. ສີລສໍວໂຣປິ ຈຣຓໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍສໍວໂຣປິ ຈຣຓໍ, ໂຠຊເນ ມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕາປິ ຈຣຓໍ, ຊາຄຣິຍານຸໂຍໂຄປິ ຈຣຓໍ, ສຕ຺ຕປິ ສທ຺ຘມ຺ມາ ຈຣຓໍ, ຈຕ຺ຕາຣິປິ ຌານານິ ຈຣຓໍ. ສມ຺ປນ຺ນຈຣຓນ຺ຕິ ສມ຺ປນ຺ນຈຣຓໍ ເສຏ຺ຐຈຣຓໍ ວິເສຏ຺ຐຈຣຓໍ [ວິສິຏ຺ຐຈຣຓໍ (ກ.)] ປາໂມກ຺ຂຈຣຓໍ ອຸຕ຺ຕມຈຣຓໍ ປວຣຈຣຓໍ. ອິສີຕິ ອິສິ ຠຄວາ ມຫນ຺ຕໍ ສີລກ຺ຂນ຺ຘໍ ເອສີ ຄເວສີ ປຣິເຍສີຕິ ອິສິ…ເປ… ມເຫສກ຺ເຂຫິ ວາ ສຕ຺ເຕຫິ ເອສິໂຕ ຄເວສິໂຕ ປຣິເຍສິໂຕ – ‘‘ກຫໍ ພຸທ຺ໂຘ, ກຫໍ ຠຄວາ, ກຫໍ ເທວເທໂວ ກຫໍ ນຣາສໂຠ’’ຕິ – ອິສີຕິ – ສມ຺ປນ຺ນຈຣຓໍ ອິສິໍ.

ປຸຈ຺ຉນ຺ຕາ ນິປຸເຓ ປຎ຺ເຫຕິ. ປຸຈ຺ຉນ຺ຕາຕິ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕາ ຍາຈນ຺ຕາ ອຊ຺ເຌສນ຺ຕາ ປສາເທນ຺ຕາ. ນິປຸເຓ ປຎ຺ເຫຕິ ຄມ຺ຠີເຣ ທຸທ຺ທເສ ທຸຣນຸໂພເຘ ສນ຺ເຕ ປຓີເຕ ອຕກ຺ກາວຈເຣ ນິປຸເຓ ປຓ຺ຑິຕເວທນີເຍ ປຎ຺ເຫຕິ – ປຸຈ຺ຉນ຺ຕາ ນິປຸເຓ ປຎ຺ເຫ.

ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐໍ ອຸປາຄມຸນ຺ຕິ. ພຸທ຺ໂຘຕິ ໂຍ ໂສ ຠຄວາ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ພຸທ຺ໂຘຕິ. ເສຏ຺ຐນ຺ຕິ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິເສຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣໍ ພຸທ຺ຘໍ ອຸປາຄມຸໍ ອຸປາຄມິໍສຸ ອຸປສງ຺ກມິໍສຸ ປຍິຣຸປາສິໍສຸ ປຣິປຸຈ຺ຉິໍສຸ ປຣິປຎ຺ຫິໍສູຕິ – ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐໍ ອຸປາຄມຸໍ. ເຕເນຕໍ ວຸຈ຺ຈຕິ –

‘‘ເອເຕ ພຸທ຺ຘໍ ອຸປາຄຈ຺ຉຸໍ, ສມ຺ປນ຺ນຈຣຓໍ ອິສິໍ;

ປຸຈ຺ຉນ຺ຕາ ນິປຸເຓ ປຎ຺ເຫ, ພຸທ຺ຘເສຏ຺ຐໍ ອຸປາຄມຸ’’ນ຺ຕິ.

໙໘.

ເຕສໍ ພຸທ຺ໂຘ ປພ຺ຍາກາສິ, ປຎ຺ຫໍ ປຸຏ຺ໂຐ ຍຖາຕຖໍ;

ປຎ຺ຫານໍ ເວຍ຺ຍາກຣເຓນ, ໂຕເສສິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ມຸນິ.

ເຕສໍ ພຸທ຺ໂຘ ປພ຺ຍາກາສີຕິ. ເຕສນ຺ຕິ ໂສຬສານໍ ປາຣາຍນິຍານໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ. ພຸທ຺ໂຘຕິ ໂຍ ໂສ ຠຄວາ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ພຸທ຺ໂຘຕິ. ປພ຺ຍາກາສີຕິ ເຕສໍ ພຸທ຺ໂຘ ປພ຺ຍາກາສິ ອາຈິກ຺ຂິ ເທເສສິ ປຎ຺ຎເປສິ ປຏ຺ຐເປສິ ວິວຣິ ວິຠຊິ ອຸຕ຺ຕານີອກາສິ ປກາເສສີຕິ – ເຕສໍ ພຸທ຺ໂຘ ປພ຺ຍາກາສິ.

ປຎ຺ຫໍ ປຸຏ຺ໂຐ ຍຖາຕຖນ຺ຕິ. ປຎ຺ຫໍ ປຸຏ຺ໂຐຕິ ປຎ຺ຫໍ ປຸຏ຺ໂຐ ປຸຈ຺ຉິໂຕ ຍາຈິໂຕ ອຊ຺ເຌສິໂຕ ປສາທິໂຕ. ຍຖາຕຖນ຺ຕິ ຍຖາ ອາຈິກ຺ຂິຕພ຺ພໍ ຕຖາ ອາຈິກ຺ຂິ, ຍຖາ ເທສິຕພ຺ພໍ ຕຖາ ເທເສສິ, ຍຖາ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ ຕຖາ ປຎ຺ຎເປສິ, ຍຖາ ປຏ຺ຐເປຕພ຺ພໍ ຕຖາ ປຏ຺ຐເປສິ, ຍຖາ ວິວຣິຕພ຺ພໍ ຕຖາ ວິວຣິ, ຍຖາ ວິຠຊິຕພ຺ພໍ ຕຖາ ວິຠຊິ, ຍຖາ ອຸຕ຺ຕານີກາຕພ຺ພໍ ຕຖາ ອຸຕ຺ຕານີອກາສິ, ຍຖາ ປກາສິຕພ຺ພໍ ຕຖາ ປກາເສສີຕິ – ປຎ຺ຫໍ ປຸຏ຺ໂຐ ຍຖາຕຖໍ.

ປຎ຺ຫານໍ ເວຍ຺ຍາກຣເຓນາຕິ ປຎ຺ຫານໍ ເວຍ຺ຍາກຣເຓນ ອາຈິກ຺ຂເນນ ເທສເນນ ປຎ຺ຎປເນນ ປຏ຺ຐປເນນ ວິວຣເຓນ ວິຠຊເນນ ອຸຕ຺ຕານີກມ຺ເມນ ປກາສເນນາຕິ – ປຎ຺ຫານໍ ເວຍ຺ຍາກຣເຓນ.

ໂຕເສສິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ມຸນີຕິ. ໂຕເສສີຕິ ໂຕເສສິ ວິໂຕເສສິ ປສາເທສິ ອາຣາເຘສິ ອຕ຺ຕມເນ ອກາສິ. ພ຺ຣາຫ຺ມເຓຕິ ໂສຬສ ປາຣາຍນິເຍ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ. ມຸນີຕິ ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນີຕິ – ໂຕເສສິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ມຸນິ. ເຕເນຕໍ ວຸຈ຺ຈຕິ –

‘‘ເຕສໍ ພຸທ຺ໂຘ ປພ຺ຍາກາສິ, ປຎ຺ຫໍ ປຸຏ຺ໂຐ ຍຖາຕຖໍ;

ປຎ຺ຫານໍ ເວຍ຺ຍາກຣເຓນ, ໂຕເສສິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ມຸນີ’’ຕິ.

໙໙.

ເຕ ໂຕສິຕາ ຈກ຺ຂຸມຕາ, ພຸທ຺ເຘນາທິຈ຺ຈພນ຺ຘຸນາ;

ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍມຈຣິໍສຸ, ວຣປຎ຺ຎສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ.

ເຕ ໂຕສິຕາ ຈກ຺ຂຸມຕາຕິ. ເຕຕິ ໂສຬສ ປາຣາຍນິຍາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ. ໂຕສິຕາຕິ ໂຕສິຕາ ວິໂຕສິຕາ ປສາທິຕາ ອາຣາຘິຕາ ອຕ຺ຕມນາ ກຕາຕິ – ເຕ ໂຕສິຕາ. ຈກ຺ຂຸມຕາຕິ ຠຄວາ ປຎ຺ຈຫິ ຈກ຺ຂູຫິ ຈກ຺ຂຸມາ – ມໍສຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ, ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ, ປຎ຺ຎາຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ, ພຸທ຺ຘຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ, ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ. ກຖໍ ຠຄວາ ມໍສຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາ…ເປ… ເອວໍ ຠຄວາ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸນາປິ ຈກ຺ຂຸມາຕິ – ເຕ ໂຕສິຕາ ຈກ຺ຂຸມຕາ.

ພຸທ຺ເຘນາທິຈ຺ຈພນ຺ຘຸນາຕິ. ພຸທ຺ໂຘຕິ ໂຍ ໂສ ຠຄວາ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ພຸທ຺ໂຘຕິ. ອາທິຈ຺ຈພນ຺ຘຸນາຕິ ອາທິຈ຺ໂຈ ວຸຈ຺ຈຕິ ສູຣິໂຍ. ໂສ ໂຄຕໂມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ຠຄວາປິ ໂຄຕໂມ ໂຄຕ຺ເຕນ, ຠຄວາ ສູຣິຍສ຺ສ ໂຄຕ຺ຕຎາຕໂກ ໂຄຕ຺ຕພນ຺ຘຸ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ອາທິຈ຺ຈພນ຺ຘູຕິ – ພຸທ຺ເຘນາທິຈ຺ຈພນ຺ຘຸນາ.

ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍມຈຣິໍສູຕິ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອສທ຺ຘມ຺ມສມາປຕ຺ຕິຍາ ອາຣຕິ ວິຣຕິ ປຏິວິຣຕິ ເວຣມຓີ ວິຣມຓໍ ອກິຣິຍາ ອກຣຓໍ ອນຊ຺ຌາປຕ຺ຕິ ເວລາອນຕິກ຺ກໂມ ເສຕຸຆາໂຕ. ອປິ ຈ, ນິປ຺ປຣິຍາຍວເສນ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ, ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ໂປ, ສມ຺ມາວາຈາ, ສມ຺ມາກມ຺ມນ຺ໂຕ, ສມ຺ມາອາຊີໂວ, ສມ຺ມາວາຍາໂມ, ສມ຺ມາສຕິ, ສມ຺ມາສມາຘິ. ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍມຈຣິໍສູຕິ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ຈຣິໍສຸ ອຈຣິໍສຸ ສມາທາຍ ວຕ຺ຕິໍສູຕິ – ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍມຈຣິໍສຸ.

ວຣປຎ຺ຎສ຺ສ ສນ຺ຕິເກຕິ ວຣປຎ຺ຎສ຺ສ ອຄ຺ຄປຎ຺ຎສ຺ສ ເສຏ຺ຐປຎ຺ຎສ຺ສ ວິເສຏ຺ຐປຎ຺ຎສ຺ສ ປາໂມກ຺ຂປຎ຺ຎສ຺ສ ອຸຕ຺ຕມປຎ຺ຎສ຺ສ ປວຣປຎ຺ຎສ຺ສ. ສນ຺ຕິເກຕິ ສນ຺ຕິເກ ສາມນ຺ຕາ ອາສນ຺ເນ ອວິທູເຣ ອຸປກຏ຺ເຐຕິ – ວຣປຎ຺ຎສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ. ເຕເນຕໍ ວຸຈ຺ຈຕິ –

‘‘ເຕ ໂຕສິຕາ ຈກ຺ຂຸມຕາ, ພຸທ຺ເຘນາທິຈ຺ຈພນ຺ຘຸນາ;

ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍມຈຣິໍສຸ, ວຣປຎ຺ຎສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ’’ຕິ.

໑໐໐.

ເອກເມກສ຺ສ ປຎ຺ຫສ຺ສ, ຍຖາ ພຸທ຺ເຘນ ເທສິຕໍ;

ຕຖາ ໂຍ ປຏິປຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ຄຈ຺ເຉ ປາຣໍ ອປາຣໂຕ.

ເອກເມກສ຺ສ ປຎ຺ຫສ຺ສາຕິ ເອກເມກສ຺ສ ອຊິຕປຎ຺ຫສ຺ສ, ເອກເມກສ຺ສ ຕິສ຺ສເມຕ຺ເຕຍ຺ຍປຎ຺ຫສ຺ສ…ເປ… ເອກເມກສ຺ສ ປິງ຺ຄິຍປຎ຺ຫສ຺ສາຕິ – ເອກເມກສ຺ສ ປຎ຺ຫສ຺ສ.

ຍຖາ ພຸທ຺ເຘນ ເທສິຕນ຺ຕິ. ພຸທ຺ໂຘຕິ ໂຍ ໂສ ຠຄວາ ສຍມ຺ຠູ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ພຸທ຺ໂຘຕິ. ຍຖາ ພຸທ຺ເຘນ ເທສິຕນ຺ຕິ ຍຖາ ພຸທ຺ເຘນ ອາຈິກ຺ຂິຕໍ ເທສິຕໍ ປຎ຺ຎປິຕໍ ປຏ຺ຐປິຕໍ ວິວຣິຕໍ ວິຠຊິຕໍ [ວິຠຕ຺ຕໍ (ສ຺ຍາ.)] ອຸຕ຺ຕານີກຕໍ ປກາສິຕນ຺ຕິ – ຍຖາ ພຸທ຺ເຘນ ເທສິຕໍ.

ຕຖາ ໂຍ ປຏິປຊ຺ເຊຍ຺ຍາຕິ ສມ຺ມາປຏິປທໍ ອນຸໂລມປຏິປທໍ ອປຈ຺ຈນີກປຏິປທໍ ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປທໍ ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປຏິປທໍ ປຏິປຊ຺ເຊຍ຺ຍາຕິ – ຕຖາ ໂຍ ປຏິປຊ຺ເຊຍ຺ຍ.

ຄຈ຺ເຉ ປາຣໍ ອປາຣໂຕຕິ ປາຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ…ເປ… ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ; ອປາຣໍ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສາ ຈ ຂນ຺ຘາ ຈ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ຈ. ຄຈ຺ເຉ ປາຣໍ ອປາຣໂຕຕິ ອປາຣໂຕ ປາຣໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ປາຣໍ ອຘິຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ປາຣໍ ຜສ຺ເສຍ຺ຍ, ປາຣໍ ສຈ຺ຉິກເຣຍ຺ຍາຕິ – ຄຈ຺ເຉ ປາຣໍ ອປາຣໂຕ. ເຕເນຕໍ ວຸຈ຺ຈຕິ –

‘‘ເອກເມກສ຺ສ ປຎ຺ຫສ຺ສ, ຍຖາ ພຸທ຺ເຘນ ເທສິຕໍ;

ຕຖາ ໂຍ ປຏິປຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ຄຈ຺ເຉ ປາຣໍ ອປາຣໂຕ’’ຕິ.

໑໐໑.

ອປາຣາ ປາຣໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ຠາເວນ຺ໂຕ ມຄ຺ຄມຸຕ຺ຕມໍ;

ມຄ຺ໂຄ ໂສ ປາຣໍ ຄມນາຍ, ຕສ຺ມາ ປາຣາຍນໍ ອິຕິ.

ອປາຣາ ປາຣໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍາຕິ ອປາຣໍ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສາ ຈ ຂນ຺ຘາ ຈ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ຈ; ປາຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ…ເປ… ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ອປາຣາ ປາຣໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍາຕິ ອປາຣາ ປາຣໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ປາຣໍ ອຘິຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ປາຣໍ ຜສ຺ເສຍ຺ຍ, ປາຣໍ ສຈ຺ຉິກເຣຍ຺ຍາຕິ – ອປາຣາ ປາຣໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ.

ຠາເວນ຺ໂຕ ມຄ຺ຄມຸຕ຺ຕມນ຺ຕິ ມຄ຺ຄມຸຕ຺ຕມໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ…ເປ… ສມ຺ມາສມາຘິ. ມຄ຺ຄມຸຕ຺ຕມນ຺ຕິ ມຄ຺ຄໍ ອຄ຺ຄໍ ເສຏ຺ຐໍ ວິເສຏ຺ຐໍ ປາໂມກ຺ຂໍ ອຸຕ຺ຕມໍ ປວຣໍ. ຠາເວນ຺ໂຕຕິ ຠາເວນ຺ໂຕ ອາເສວນ຺ໂຕ ພຫຸລີກໂຣນ຺ໂຕຕິ – ຠາເວນ຺ໂຕ ມຄ຺ຄມຸຕ຺ຕມໍ.

ມຄ຺ໂຄ ໂສ ປາຣໍ ຄມນາຍາຕິ –

ມຄ຺ໂຄ ປນ຺ໂຖ ປໂຖ ປຊ຺ໂຊ [ອທ຺ໂຘ (ກ.)], ອຎ຺ຊສໍ ວຏຸມາຍນໍ;

ນາວາ ອຸຕ຺ຕຣເສຕຸ ຈ, ກຸລ຺ໂລ ຈ ຠິສິ ສງ຺ກໂມ [ສງ຺ຄໂມ (ສ຺ຍາ. ກ.) ປສ຺ສ-ຘາຕຸມາລາຍໍ ມຄ຺ຄຘາຕຸວຓ຺ຓນາຍໍ].

ປາຣໍ ຄມນາຍາຕິ ປາຣໍ ຄມນາຍ ປາຣໍ ສມ຺ປາປນາຍ ປາຣໍ ສມນຸປາປນາຍ ຊຣາມຣຓສ຺ສ ຕຣຓາຍາຕິ – ມຄ຺ໂຄ ໂສ ປາຣໍ ຄມນາຍ.

ຕສ຺ມາ ປາຣາຍນໍ ອິຕີຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຕສ຺ມາ ຕໍກາຣຓາ ຕໍເຫຕຸ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຕໍນິທານາ. ປາຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ…ເປ… ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ອຍນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຄ຺ໂຄ. ອິຕີຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ… ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ ອິຕີຕິ – ຕສ຺ມາ ປາຣາຍນໍ ອິຕິ. ເຕເນຕໍ ວຸຈ຺ຈຕິ –

‘‘ອປາຣາ ປາຣໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ຠາເວນ຺ໂຕ ມຄ຺ຄມຸຕ຺ຕມໍ;

ມຄ຺ໂຄ ໂສ ປາຣໍ ຄມນາຍ, ຕສ຺ມາ ປາຣາຍນໍ ອິຕີ’’ຕິ.

ປາຣາຍນຕ຺ຖຸຕິຄາຖານິທ຺ເທໂສ ສຕ຺ຕຣສໂມ.

໑໘. ປາຣາຍນານຸຄີຕິຄາຖານິທ຺ເທໂສ

໑໐໒.

ປາຣາຍນມນຸຄາຍິສ຺ສໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ປິງ຺ຄິໂຍ]

ຍຖາທ຺ທກ຺ຂິ ຕຖາກ຺ຂາສິ, ວິມໂລ ຠູຣິເມຘໂສ;

ນິກ຺ກາໂມ ນິພ຺ພໂນ ນາໂຄ, ກິສ຺ສ ເຫຕຸ ມຸສາ ຠເຓ.

ປາຣາຍນມນຸຄາຍິສ຺ສນ຺ຕິ ຄີຕມນຸຄາຍິສ຺ສໍ ກຖິຕມນຸກຖຍິສ຺ສໍ [ກຖິຕມນຸຄາຍິສ຺ສໍ (ສ຺ຍາ.) ເອວໍ ສພ຺ພປເທສຸ ອນຸຄາຍິສ຺ສນ຺ຕິ ອາຄຕໍ] ຠຓິຕມນຸຠຓິສ຺ສໍ ລປິຕມນຸລປິສ຺ສໍ ຠາສິຕມນຸຠາສິສ຺ສນ຺ຕິ – ປາຣາຍນມນຸຄາຍິສ຺ສໍ. ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ປິງ຺ຄິໂຍຕິ. ອິຈ຺ຈາຕິ ປທສນ຺ຘິ…ເປ… ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ – ອິຈ຺ຈາຕິ. ອາຍສ຺ມາຕິ ປິຍວຈນໍ ຄຣຸວຈນໍ ສຄາຣວສປ຺ປຕິສ຺ສາຘິວຈນເມຕໍ – ອາຍສ຺ມາຕິ. ປິງ຺ຄິໂຍຕິ ຕສ຺ສ ເຖຣສ຺ສ ນາມໍ ສງ຺ຂາ ສມຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ໂວຫາໂຣ ນາມໍ ນາມກມ຺ມໍ ນາມເຘຍ຺ຍໍ ນິຣຸຕ຺ຕິ ພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ອຠິລາໂປຕິ – ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ປິງ຺ຄິໂຍ.

ຍຖາທ຺ທກ຺ຂິ ຕຖາກ຺ຂາສີຕິ ຍຖາ ອທ຺ທກ຺ຂິ ຕຖາ ອກ຺ຂາສິ ອາຈິກ຺ຂິ ເທເສສິ ປຎ຺ຎເປສິ ປຏ຺ຐເປສິ ວິວຣິ ວິຠຊິ ອຸຕ຺ຕານີອກາສິ ປກາເສສິ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ຍຖາ ອທ຺ທກ຺ຂິ ຕຖາ ອກ຺ຂາສິ ອາຈິກ຺ຂິ ເທເສສິ ປຎ຺ຎເປສິ ປຏ຺ຐເປສິ ວິວຣິ ວິຠຊິ ອຸຕ຺ຕານີອກາສິ ປກາເສສິ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ຍຖາ ອທ຺ທກ຺ຂິ ຕຖາ ອກ຺ຂາສິ ອາຈິກ຺ຂິ ເທເສສິ ປຎ຺ຎເປສິ ປຏ຺ຐເປສິ ວິວຣິ ວິຠຊິ ອຸຕ຺ຕານີອກາສິ ປກາເສສີຕິ – ຍຖາທ຺ທກ຺ຂິ ຕຖາກ຺ຂາສິ.

ວິມໂລ ຠູຣິເມຘໂສຕິ. ວິມໂລຕິ ຣາໂຄ ມລໍ, ໂທໂສ ມລໍ, ໂມໂຫ ມລໍ, ໂກໂຘ… ອຸປນາໂຫ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ມລາ. ເຕ ມລາ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ອມໂລ ພຸທ຺ໂຘ ວິມໂລ ນິມ຺ມໂລ ມລາປຄໂຕ ມລວິປ຺ປຫີໂນ ມລວິມຸຕ຺ໂຕ ສພ຺ພມລວີຕິວຕ຺ໂຕ. ຠູຣິ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຖວີ. ຠຄວາ ຕາຍ [ຠຄວາ ອິມາຍ (ສ຺ຍາ.)] ປຖວິສມາຍ ປຎ຺ຎາຍ ວິປຸລາຍ ວິຕ຺ຖຕາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ເມຘາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ຠຄວາ ອິມາຍ ເມຘາຍ ປຎ຺ຎາຍ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ ອຸປາຄໂຕ ສມຸປາຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ, ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ສຸເມຘໂສຕິ – ວິມໂລ ຠູຣິເມຘໂສ.

ນິກ຺ກາໂມ ນິພ຺ພໂນ ນາໂຄຕິ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ວຕ຺ຖຸກາມາ ປຣິຎ຺ຎາຕາ ກິເລສກາມາ ປຫີນາ ວຕ຺ຖຸກາມານໍ ປຣິຎ຺ຎາຕຕ຺ຕາ ກິເລສກາມານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ. ຠຄວາ ນ ກາເມ ກາເມຕິ ນ ກາເມ ອິຈ຺ຉຕິ ນ ກາເມ ປຕ຺ເຖຕິ ນ ກາເມ ປິເຫຕິ ນ ກາເມ ອຠິຊປ຺ປຕິ. ເຍ ກາເມ ກາເມນ຺ຕິ ກາເມ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ ກາເມ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ ກາເມ ປິເຫນ຺ຕິ ກາເມ ອຠິຊປ຺ປນ຺ຕິ ເຕ ກາມກາມິໂນ ຣາຄຣາຄິໂນ ສຎ຺ຎສຎ຺ຎິໂນ. ຠຄວາ ນ ກາເມ ກາເມຕິ ນ ກາເມ ອິຈ຺ຉຕິ ນ ກາເມ ປຕ຺ເຖຕິ ນ ກາເມ ປິເຫຕິ ນ ກາເມ ອຠິຊປ຺ປຕິ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ອກາໂມ ນິກ຺ກາໂມ ຈຕ຺ຕກາໂມ ວນ຺ຕກາໂມ ມຸຕ຺ຕກາໂມ ປຫີນກາໂມ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐກາໂມ ວີຕຣາໂຄ ວິຄຕຣາໂຄ ຈຕ຺ຕຣາໂຄ ວນ຺ຕຣາໂຄ ມຸຕ຺ຕຣາໂຄ ປຫີນຣາໂຄ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຣາໂຄ ນິຈ຺ຉາໂຕ ນິພ຺ພຸໂຕ ສີຕິຠູໂຕ ສຸຂປ຺ປຏິສໍເວທີ ພ຺ຣຫ຺ມຠູເຕນ ອຕ຺ຕນາ ວິຫຣຕີຕິ – ນິກ຺ກາໂມ.

ນິພ຺ພໂນຕິ ຣາໂຄ ວນໍ, ໂທໂສ ວນໍ, ໂມໂຫ ວນໍ, ໂກໂຘ ວນໍ, ອຸປນາໂຫ ວນໍ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ວນາ. ເຕ ວນາ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ອວໂນ ວິວໂນ ນິພ຺ພໂນ ວນາປຄໂຕ ວນວິປ຺ປຫີໂນ ວນວິມຸຕ຺ໂຕ ສພ຺ພວນວີຕິວຕ຺ໂຕຕິ – ນິພ຺ພໂນ. ນາໂຄຕິ ນາໂຄ; ຠຄວາ ອາຄຸໍ ນ ກໂຣຕີຕິ ນາໂຄ, ນ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ນາໂຄ, ນ ອາຄຈ຺ຉຕີຕິ ນາໂຄ…ເປ… ເອວໍ ຠຄວາ ນ ອາຄຈ຺ຉຕີຕິ ນາໂຄຕິ – ນິກ຺ກາໂມ ນິພ຺ພໂນ ນາໂຄ.

ກິສ຺ສ ເຫຕຸ ມຸສາ ຠເຓຕິ. ກິສ຺ສ ເຫຕູຕິ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ ກິໍເຫຕຸ ກິໍກາຣຓາ ກິໍນິທານາ ກິໍປຈ຺ຈຍາຕິ – ກິສ຺ສ ເຫຕຸ. ມຸສາ ຠເຓຕິ ມຸສາ ຠເຓຍ຺ຍ ກເຖຍ຺ຍ ທີເປຍ຺ຍ ໂວຫເຣຍ຺ຍ; ມຸສາ ຠເຓຕິ ໂມສວຊ຺ຊໍ ຠເຓຍ຺ຍ, ມຸສາວາທໍ ຠເຓຍ຺ຍ, ອນຣິຍວາທໍ ຠເຓຍ຺ຍ. ອິເຘກຈ຺ໂຈ ສຠາຄໂຕ [ສຠຄ຺ຄໂຕ (ສ຺ຍາ.)] ວາ ປຣິສາຄໂຕ [ປຣິສຄ຺ຄໂຕ (ສ຺ຍາ.)] ວາ ຎາຕິມຊ຺ຌຄໂຕ ວາ ປູຄມຊ຺ຌຄໂຕ ວາ ຣາຊກຸລມຊ຺ຌຄໂຕ ວາ ອຠິນີໂຕ ສກ຺ຂິປຸຏ຺ໂຐ – ‘‘ເອຫມ຺ໂຠ [ເອຫິ ໂຠ (ສ຺ຍາ.) ປສ຺ສ ມ. ນິ. ໓.໑໑໒] ປຸຣິສ, ຍໍ ຊານາສິ ຕໍ ວເທຫີ’’ຕິ, ໂສ ອຊານໍ ວາ ອາຫ – ‘‘ຊານາມີ’’ຕິ, ຊານໍ ວາ ອາຫ – ‘‘ນ ຊານາມີ’’ຕິ, ອປສ຺ສໍ ວາ ອາຫ – ‘‘ປສ຺ສາມີ’’ຕິ, ປສ຺ສໍ ວາ ອາຫ – ‘‘ນ ປສ຺ສາມີ’’ຕິ. ອິຕິ ອຕ຺ຕເຫຕຸ ວາ ປຣເຫຕຸ ວາ ອາມິສກິຎ຺ຈິກ຺ຂເຫຕຸ ວາ ສມ຺ປຊານມຸສາ ຠາສຕິ, ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ໂມສວຊ຺ຊໍ.

ອປິ ຈ, ຕີຫາກາເຣຫິ ມຸສາວາໂທ ໂຫຕິ. ປຸພ຺ເພວສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ຠຓິສ຺ສ’’ນ຺ຕິ, ຠຓນ຺ຕສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ຠຓາມີ’’ຕິ, ຠຓິຕສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ມຍາ ຠຓິຕ’’ນ຺ຕິ – ອິເມຫິ ຕີຫາກາເຣຫິ ມຸສາວາໂທ ໂຫຕິ. ອປິ ຈ, ຈຕູຫາກາເຣຫິ ມຸສາວາໂທ ໂຫຕິ. ປຸພ຺ເພວສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ຠຓິສ຺ສ’’ນ຺ຕິ, ຠຓນ຺ຕສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ຠຓາມີ’’ຕິ, ຠຓິຕສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ມຍາ ຠຓິຕ’’ນ຺ຕິ, ວິນິຘາຍ ທິຏ຺ຐິໍ – ອິເມຫິ ຈຕູຫາກາເຣຫິ ມຸສາວາໂທ ໂຫຕິ. ອປິ ຈ, ປຎ຺ຈຫາກາເຣຫິ…ເປ… ຉຫາກາເຣຫິ… ສຕ຺ຕຫາກາເຣຫິ… ອຏ຺ຐຫາກາເຣຫິ ມຸສາວາໂທ ໂຫຕິ. ປຸພ຺ເພວສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ຠຓິສ຺ສ’’ນ຺ຕິ, ຠຓນ຺ຕສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ຠຓາມີ’’ຕິ, ຠຓິຕສ຺ສ ໂຫຕິ – ‘‘ມຸສາ ມຍາ ຠຓິຕ’’ນ຺ຕິ, ວິນິຘາຍ ທິຏ຺ຐິໍ, ວິນິຘາຍ ຂນ຺ຕິໍ, ວິນິຘາຍ ຣຸຈິໍ, ວິນິຘາຍ ສຎ຺ຎໍ, ວິນິຘາຍ ຠາວໍ – ອິເມຫິ ອຏ຺ຐຫາກາເຣຫິ ມຸສາວາໂທ ໂຫຕິ ໂມສວຊ຺ຊໍ. ກິສ຺ສ ເຫຕຸ ມຸສາ ຠເຓຍ຺ຍ ກເຖຍ຺ຍ ທີເປຍ຺ຍ ໂວຫເຣຍ຺ຍາຕິ – ກິສ຺ສ ເຫຕຸ ມຸສາ ຠເຓ. ເຕນາຫ ເຖໂຣ ປິງ຺ຄິໂຍ –

‘‘ປາຣາຍນມນຸຄາຍິສ຺ສໍ, [ອິຈ຺ຈາຍສ຺ມາ ປິງ຺ຄິໂຍ]

ຍຖາທ຺ທກ຺ຂິ ຕຖາກ຺ຂາສິ, ວິມໂລ ຠູຣິເມຘໂສ;

ນິກ຺ກາໂມ ນິພ຺ພໂນ ນາໂຄ, ກິສ຺ສ ເຫຕຸ ມຸສາ ຠເຓ’’ຕິ.

໑໐໓.

ປຫີນມລໂມຫສ຺ສ, ມານມກ຺ຂປ຺ປຫາຍິໂນ;

ຫນ຺ທາຫໍ ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ, ຄິຣໍ ວຓ຺ຓູປສໍຫິຕໍ.

ປຫີນມລໂມຫສ຺ສາຕິ. ມລນ຺ຕິ ຣາໂຄ ມລໍ, ໂທໂສ ມລໍ, ໂມໂຫ ມລໍ, ມາໂນ ມລໍ, ທິຏ຺ຐິ ມລໍ, ກິເລໂສ ມລໍ, ສພ຺ພທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມລໍ, ສພ຺ພຠວຄາມິກມ຺ມໍ ມລໍ.

ໂມໂຫຕິ ຍໍ ທຸກ຺ເຂ ອຎ຺ຎາຓໍ…ເປ… ອວິຊ຺ຊາລງ຺ຄີ ໂມໂຫ ອກຸສລມູລໍ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ໂມໂຫ. ມລຎ຺ຈ ໂມໂຫ ຈ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ປຫີນມລໂມໂຫຕິ – ປຫີນມລໂມຫສ຺ສ.

ມານມກ຺ຂປ຺ປຫາຍິໂນຕິ. ມາໂນຕິ ເອກວິເຘນ ມາໂນ – ຍາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸນ຺ນຕິ [ອຸຓ຺ຓຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.)]. ທຸວິເຘນ ມາໂນ – ອຕ຺ຕຸກ຺ກໍສນມາໂນ, ປຣວມ຺ຠນມາໂນ. ຕິວິເຘນ ມາໂນ – ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ສທິໂສຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ຫີໂນຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ. ຈຕຸພ຺ພິເຘນ ມາໂນ – ລາເຠນ ມານໍ ຊເນຕິ, ຍເສນ ມານໍ ຊເນຕິ, ປສໍສາຍ ມານໍ ຊເນຕິ, ສຸເຂນ ມານໍ ຊເນຕິ. ປຎ຺ຈວິເຘນ ມາໂນ – ລາຠິມ຺ຫິ ມນາປິການໍ ຣູປານນ຺ຕິ ມານໍ ຊເນຕິ, ລາຠິມ຺ຫິ ມນາປິການໍ ສທ຺ທານໍ…ເປ… ຄນ຺ຘານໍ… ຣສານໍ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພານນ຺ຕິ ມານໍ ຊເນຕິ. ຉພ຺ພິເຘນ ມາໂນ – ຈກ຺ຂຸສມ຺ປທາຍ ມານໍ ຊເນຕິ, ໂສຕສມ຺ປທາຍ…ເປ… ຆານສມ຺ປທາຍ… ຊິວ຺ຫາສມ຺ປທາຍ… ກາຍສມ຺ປທາຍ… ມໂນສມ຺ປທາຍ ມານໍ ຊເນຕິ. ສຕ຺ຕວິເຘນ ມາໂນ – ມາໂນ, ອຕິມາໂນ, ມານາຕິມາໂນ, ໂອມາໂນ, ອວມາໂນ, ອສ຺ມິມາໂນ, ມິຈ຺ຉາມາໂນ. ອຏ຺ຐວິເຘນ ມາໂນ – ລາເຠນ ມານໍ ຊເນຕິ, ອລາເຠນ ໂອມານໍ ຊເນຕິ, ຍເສນ ມານໍ ຊເນຕິ, ອຍເສນ ໂອມານໍ ຊເນຕິ, ປສໍສາຍ ມານໍ ຊເນຕິ, ນິນ຺ທາຍ ໂອມານໍ ຊເນຕິ, ສຸເຂນ ມານໍ ຊເນຕິ, ທຸກ຺ເຂນ ໂອມານໍ ຊເນຕິ. ນວວິເຘນ ມາໂນ – ເສຍ຺ຍສ຺ສ ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ເສຍ຺ຍສ຺ສ ສທິໂສຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ເສຍ຺ຍສ຺ສ ຫີໂນຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ສທິສສ຺ສ ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ສທິສສ຺ສ ສທິໂສຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ສທິສສ຺ສ ຫີໂນຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ຫີນສ຺ສ ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ຫີນສ຺ສ ສທິໂສຫມສ຺ມີຕິ ມາໂນ, ຫີນສ຺ສ ຫີໂນຫມສ຺ສີຕິ ມາໂນ. ທສວິເຘນ ມາໂນ – ອິເຘກຈ຺ໂຈ ມານໍ ຊເນຕິ ຊາຕິຍາ ວາ ໂຄຕ຺ເຕນ ວາ ໂກລປຸຕ຺ຕິເຍນ ວາ ວຓ຺ຓໂປກ຺ຂຣຕາຍ ວາ ຘເນນ ວາ ອຊ຺ເຌເນນ ວາ ກມ຺ມາຍຕເນນ ວາ ສິປ຺ປາຍຕເນນ ວາ ວິຊ຺ຊາຏ຺ຐາເນນ [ວິຊ຺ຊາຐາເນນ (ກ.)] ວາ ສຸເຕນ ວາ ປຏິຠາເນນ ວາ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ວຕ຺ຖຸນາ. ໂຍ ເອວຣູໂປ ມາໂນ ມຎ຺ຎນາ ມຎ຺ຎິຕຕ຺ຕໍ ອຸນ຺ນຕິ ອຸນ຺ນໂມ ຘໂຊ ສມ຺ປຄ຺ຄາໂຫ ເກຕຸກມ຺ຍຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມາໂນ.

ມກ຺ໂຂຕິ ໂຍ ມກ຺ໂຂ ມກ຺ຂາຍນາ ມກ຺ຂາຍິຕຕ຺ຕໍ ນິຏ຺ຐຸຣິຍໍ ນິຏ຺ຐຸຣິຍກມ຺ມໍ [ນິຕ຺ຖຸຣິຍກມ຺ມໍ (ກ.) ປສ຺ສ ວິຠ. ໘໙໒] – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມກ຺ໂຂ. ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ມາໂນ ຈ ມກ຺ໂຂ ຈ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ມານມກ຺ຂປ຺ປຫາຍີຕິ – ມານມກ຺ຂປ຺ປຫາຍິໂນ.

ຫນ຺ທາຫໍ ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ ຄິຣໍ ວຓ຺ຓູປສໍຫິຕນ຺ຕິ. ຫນ຺ທາຫນ຺ຕິ ປທສນ຺ຘິ ປທສໍສຄ຺ໂຄ ປທປາຣິປູຣີ ອກ຺ຂຣສມວາໂຍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສິລິຏ຺ຐຕາ ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ – ຫນ຺ທາຫນ຺ຕິ. ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ ຄິຣໍ ວຓ຺ຓູປສໍຫິຕນ຺ຕິ ວຓ຺ເຓນ ອຸເປຕໍ ສມຸເປຕໍ ອຸປາຄຕໍ ສມຸປາຄຕໍ ອຸປປນ຺ນໍ ສມຸປປນ຺ນໍ ສມນ຺ນາຄຕໍ ວາຈໍ ຄິຣໍ ພ຺ຍປ຺ປຖໍ ອຸທີຣຓໍ [ໂອທີຣຓໍ (ສ຺ຍາ.)] ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ ເທເສສ຺ສາມິ ປຎ຺ຎເປສ຺ສາມິ ປຏ຺ຐເປສ຺ສາມິ ວິວຣິສ຺ສາມິ ວິຠຊິສ຺ສາມິ ອຸຕ຺ຕານີກຣິສ຺ສາມິ ປກາເສສ຺ສາມີຕິ – ຫນ຺ທາຫໍ ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ ຄິຣໍ ວຓ຺ຓູປສໍຫິຕໍ. ເຕນາຫ ເຖໂຣ ປິງ຺ຄິໂຍ –

‘‘ປຫີນມລໂມຫສ຺ສ, ມານມກ຺ຂປ຺ປຫາຍິໂນ;

ຫນ຺ທາຫໍ ກິຕ຺ຕຍິສ຺ສາມິ, ຄິຣໍ ວຓ຺ຓູປສໍຫິຕ’’ນ຺ຕິ.

໑໐໔.

ຕໂມນຸໂທ ພຸທ຺ໂຘ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ, ໂລກນ຺ຕຄູ ສພ຺ພຠວາຕິວຕ຺ໂຕ;

ອນາສໂວ ສພ຺ພທຸກ຺ຂປ຺ປຫີໂນ, ສຈ຺ຈວ຺ຫໂຍ ພ຺ຣຫ຺ເມ ອຸປາສິໂຕ ເມ.

ຕໂມນຸໂທ ພຸທ຺ໂຘ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂູຕິ. ຕໂມນຸໂທຕິ ຣາຄຕມໍ ໂທສຕມໍ ໂມຫຕມໍ ມານຕມໍ ທິຏ຺ຐິຕມໍ ກິເລສຕມໍ ທຸຈ຺ຈຣິຕຕມໍ ອນ຺ຘກຣຓໍ ອຎ຺ຎາຓກຣຓໍ ປຎ຺ຎານິໂຣຘິກໍ ວິຆາຕປກ຺ຂິກໍ ອນິພ຺ພານສໍວຕ຺ຕນິກໍ ນຸທິ ປນຸທິ ປຊຫິ ວິໂນເທສິ ພ຺ຍນ຺ຕີອກາສິ ອນຠາວໍ ຄເມສິ. ພຸທ຺ໂຘຕິ ໂຍ ໂສ ຠຄວາ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ; ຍທິທໍ ພຸທ຺ໂຘຕິ. ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ ວຸຈ຺ຈຕິ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎາຓໍ…ເປ… ຕຖາຄໂຕ ເຕນ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂູຕິ – ຕໂມນຸໂທ ພຸທ຺ໂຘ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ.

ໂລກນ຺ຕຄູ ສພ຺ພຠວາຕິວຕ຺ໂຕຕິ. ໂລໂກຕິ ເອໂກ ໂລໂກ – ຠວໂລໂກ. ທ຺ເວ ໂລກາ – ຠວໂລໂກ ຈ ສມ຺ຠວໂລໂກ ຈ; ສມ຺ປຕ຺ຕິຠວໂລໂກ ຈ ສມ຺ປຕ຺ຕິສມ຺ຠວໂລໂກ ຈ; ວິປຕ຺ຕິຠວໂລໂກ ຈ ວິປຕ຺ຕິສມ຺ຠວໂລໂກ ຈ [ທ຺ເວ ໂລກາ ສມ຺ປຕ຺ຕິ ຈ ຠວໂລໂກ ວິປຕ຺ຕິ ຈ ຠວໂລໂກ (ສ຺ຍາ.)]. ຕໂຍ ໂລກາ – ຕິສ຺ໂສ ເວທນາ. ຈຕ຺ຕາໂຣ ໂລກາ – ຈຕ຺ຕາໂຣ ອາຫາຣາ. ປຎ຺ຈ ໂລກາ – ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ. ຉ ໂລກາ – ຉ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິການິ ອາຍຕນານິ. ສຕ຺ຕ ໂລກາ – ສຕ຺ຕວິຎ຺ຎາຓຏ຺ຐິຕິໂຍ. ອຏ຺ຐ ໂລກາ – ອຏ຺ຐ ໂລກຘມ຺ມາ. ນວ ໂລກາ – ນວ ສຕ຺ຕາວາສາ. ທສ ໂລກາ – ທສ ອາຍຕນານິ. ທ຺ວາທສ ໂລກາ – ທ຺ວາທສາຍຕນານິ. ອຏ຺ຐາຣສ ໂລກາ – ອຏ຺ຐາຣສ ຘາຕຸໂຍ. ໂລກນ຺ຕຄູຕິ ຠຄວາ ໂລກສ຺ສ ອນ຺ຕຄໂຕ ອນ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ໂກຏິຄໂຕ ໂກຏິປ຺ປຕ຺ໂຕ… ນິພ຺ພານຄໂຕ ນິພ຺ພານປ຺ປຕ຺ໂຕ. ໂສ ວຸຕ຺ຖວາໂສ ຈິຓ຺ຓຈຣໂຓ… ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ – ໂລກນ຺ຕຄູ.

ສພ຺ພຠວາຕິວຕ຺ໂຕຕິ. ຠວາຕິ ທ຺ເວ ຠວາ – ກມ຺ມຠໂວ ຈ ປຏິສນ຺ຘິໂກ ຈ ປຸນພ຺ຠໂວ. ກຕໂມ ກມ຺ມຠໂວ? ປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ອປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ອາເນຎ຺ຊາຠິສງ຺ຂາໂຣ – ອຍໍ ກມ຺ມຠໂວ. ກຕໂມ ປຏິສນ຺ຘິໂກ ປຸນພ຺ຠໂວ? ປຏິສນ຺ຘິກາ ຣູປາ ເວທນາ ສຎ຺ຎາ ສງ຺ຂາຣາ ວິຎ຺ຎາຓໍ – ອຍໍ ປຏິສນ຺ຘິໂກ ປຸນພ຺ຠໂວ. ຠຄວາ ກມ຺ມຠວຎ຺ຈ ປຏິສນ຺ຘິກຎ຺ຈ ປຸນພ຺ຠວໍ ອຕິວຕ຺ໂຕ [ອຸປາຕິວຕ຺ໂຕ (ກ.)] ອຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ວີຕິວຕ຺ໂຕຕິ – ໂລກນ຺ຕຄູ ສພ຺ພຠວາຕິວຕ຺ໂຕ.

ອນາສໂວ ສພ຺ພທຸກ຺ຂປ຺ປຫີໂນຕິ. ອນາສໂວຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອາສວາ – ກາມາສໂວ, ຠວາສໂວ, ທິຏ຺ຐາສໂວ, ອວິຊ຺ຊາສໂວ. ເຕ ອາສວາ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ອນາສໂວ. ສພ຺ພທຸກ຺ຂປ຺ປຫີໂນຕິ ສພ຺ພໍ ຕສ຺ສ ປຏິສນ຺ຘິກໍ ຊາຕິທຸກ຺ຂໍ ຊຣາທຸກ຺ຂໍ ພ຺ຍາຘິທຸກ຺ຂໍ ມຣຓທຸກ຺ຂໍ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສທຸກ຺ຂໍ …ເປ… ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສນທຸກ຺ຂໍ ປຫີນໍ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນໍ ວູປສນ຺ຕໍ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘໍ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກໍ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒໍ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ສພ຺ພທຸກ຺ຂປ຺ປຫີໂນຕິ – ອນາສໂວ ສພ຺ພທຸກ຺ຂປ຺ປຫີໂນ.

ສຈ຺ຈວ຺ຫໂຍ ພ຺ຣຫ຺ເມ ອຸປາສິໂຕ ເມຕິ. ສຈ຺ຈວ຺ຫໂຍຕິ ສຈ຺ຈວ຺ຫໂຍ ສທິສນາໂມ ສທິສວ຺ຫໂຍ ສຈ຺ຈສທິສວ຺ຫໂຍ. ວິປສ຺ສີ ຠຄວາ, ສິຂີ ຠຄວາ, ເວສ຺ສຠູ ຠຄວາ, ກກຸສນ຺ໂຘ ຠຄວາ, ໂກຓາຄມໂນ ຠຄວາ, ກສ຺ສໂປ ຠຄວາ. ເຕ ພຸທ຺ຘາ ຠຄວນ຺ໂຕ ສທິສນາມາ ສທິສວ຺ຫຍາ. ຠຄວາປິ ສກ຺ຍມຸນິ ເຕສໍ ພຸທ຺ຘານໍ ຠຄວນ຺ຕານໍ ສທິສນາໂມ ສທິສວ຺ຫໂຍຕິ – ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ສຈ຺ຈວ຺ຫໂຍ.

ພ຺ຣຫ຺ເມ ອຸປາສິໂຕ ເມຕິ ໂສ ມຍາ ຠຄວາ ອາສິໂຕ ອຸປາສິໂຕ ປຍິຣຸປາສິໂຕ ປຣິປຸຈ຺ຉິໂຕ ປຣິປຎ຺ຫິໂຕຕິ – ສຈ຺ຈວ຺ຫໂຍ ພ຺ຣຫ຺ເມ ອຸປາສິໂຕ ເມ. ເຕນາຫ ເຖໂຣ ປິງ຺ຄິໂຍ –

‘‘ຕໂມນຸໂທ ພຸທ຺ໂຘ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ, ໂລກນ຺ຕຄູ ສພ຺ພຠວາຕິວຕ຺ໂຕ;

ອນາສໂວ ສພ຺ພທຸກ຺ຂປ຺ປຫີໂນ, ສຈ຺ຈວ຺ຫໂຍ ພ຺ຣຫ຺ເມ ອຸປາສິໂຕ ເມ’’ຕິ.

໑໐໕.

ທິໂຊ ຍຖາ ກຸພ຺ພນກໍ ປຫາຍ, ພຫຸປ຺ຜລໍ ການນມາວເສຍ຺ຍ;

ເອວມຫໍ ອປ຺ປທສ຺ເສ ປຫາຍ, ມໂຫທຘິໍ ຫໍໂສຣິວ ອຊ຺ຌປຕ຺ໂຕ [ອຊ຺ຊ ປຕ຺ໂຕ (ກ.)] .

ທິໂຊ ຍຖາ ກຸພ຺ພນກໍ ປຫາຍ, ພຫຸປ຺ຜລໍ ການນມາວເສຍ຺ຍາຕິ. ທິໂຊ ວຸຈ຺ຈຕິ ປກ຺ຂີ. ກິໍກາຣຓາ ທິໂຊ ວຸຈ຺ຈຕິ ປກ຺ຂີ? ທ຺ວິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ຊາຍຕີຕິ ທິໂຊ, ມາຕຸກຸຈ຺ຉິມ຺ຫາ ຈ ອຓ຺ຑໂກສມ຺ຫາ ຈ. ຕໍກາຣຓາ ທິໂຊ ວຸຈ຺ຈຕິ ປກ຺ຂີຕິ – ທິໂຊ. ຍຖາ ກຸພ຺ພນກໍ ປຫາຍາຕິ ຍຖາ ທິໂຊ ກຸພ຺ພນກໍ ປຣິຕ຺ຕວນກໍ ອປ຺ປຜລໍ ອປ຺ປຠກ຺ຂໍ ອປ຺ໂປທກໍ ປຫາຍ ຊຫິຕ຺ວາ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ສມຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ວີຕິວຕ຺ເຕຕ຺ວາ ອຎ຺ຎໍ ພຫຸປ຺ຜລໍ ພຫຸຠກ຺ຂໍ ພຫູທກໍ [ພຫຸຣຸກ຺ຂໍ (ສ຺ຍາ.)] ມຫນ຺ຕໍ ການນໍ ວນສຓ຺ຑໍ ອຘິຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ວິນ຺ເທຍ຺ຍ ປຏິລເຠຍ຺ຍ, ຕສ຺ມິຎ຺ຈ ວນສຓ຺ເຑ ວາສໍ ກປ຺ເປຍ຺ຍາຕິ – ທິໂຊ ຍຖາ ກຸພ຺ພນກໍ ປຫາຍ ພຫຸປ຺ຜລໍ ການນໍ ອາວເສຍ຺ຍ.

ເອວມຫໍ ອປ຺ປທສ຺ເສ ປຫາຍ, ມໂຫທຘິໍ ຫໍໂສຣິວ ອຊ຺ຌປຕ຺ໂຕຕິ. ເອວນ຺ຕິ ໂອປມ຺ມສມ຺ປຏິປາທນໍ. ອປ຺ປທສ຺ເສ ປຫາຍາຕິ ໂຍ ຈ ພາວຣີ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ເຍ ຈຎ຺ເຎ ຕສ຺ສ ອາຈຣິຍາ ພຸທ຺ຘໍ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຸປາທາຍ ອປ຺ປທສ຺ສາ ປຣິຕ຺ຕທສ຺ສາ ໂຖກທສ຺ສາ ໂອມກທສ຺ສາ ລາມກທສ຺ສາ ຉຕຸກ຺ກທສ຺ສາ [ຊຕຸກ຺ກທສ຺ສາ (ສ຺ຍາ.), ຊຕຸກທສ຺ສາ (ສີ. ອຏ຺ຐ.)] ວາ. ເຕ ອປ຺ປທສ຺ເສ ປຣິຕ຺ຕທສ຺ເສ ໂຖກທສ຺ເສ ໂອມກທສ຺ເສ ລາມກທສ຺ເສ ຉຕຸກ຺ກທສ຺ເສ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ສມຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ວີຕິວຕ຺ເຕຕ຺ວາ ພຸທ຺ຘໍ ຠຄວນ຺ຕໍ ອປ຺ປມາຓທສ຺ສໍ ອຄ຺ຄທສ຺ສໍ ເສຏ຺ຐທສ຺ສໍ ວິເສຏ຺ຐທສ຺ສໍ ປາໂມກ຺ຂທສ຺ສໍ ອຸຕ຺ຕມທສ຺ສໍ ປວຣທສ຺ສໍ ອສມໍ ອສມສມໍ ອປ຺ປຏິສມໍ ອປ຺ປຏິຠາຄໍ ອປ຺ປຏິປຸຄ຺ຄລໍ ເທວາຕິເທວໍ ນຣາສຠໍ ປຸຣິສສີຫໍ ປຸຣິສນາຄໍ ປຸຣິສາຊຎ຺ຎໍ ປຸຣິສນິສຠໍ ປຸຣິສໂຘຣຍ຺ຫໍ ທສພລຘາຣິໍ [ທສພລໍ ຕາທິໍ (ສ຺ຍາ.)] ອຘິຄຈ຺ຉິໍ ວິນ຺ທິໍ ປຏິລຠິໍ. ຍຖາ ຈ ຫໍໂສ ມຫນ຺ຕໍ ມານສກໍ [ມານຸສກຕໍ (ສ຺ຍາ.)] ວາ ສຣໍ ອໂນຕຕ຺ຕໍ ວາ ທຫໍ ມຫາສມຸທ຺ທໍ ວາ ອກ຺ໂຂຠໍ ອມິໂຕທກໍ ຊລຣາສິໍ ອຘິຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ວິນ຺ເທຍ຺ຍ ປຏິລເຠຍ຺ຍ, ເອວເມວ ພຸທ຺ຘໍ ຠຄວນ຺ຕໍ ອກ຺ໂຂຠໍ ອມິຕເຕຊໍ ປຠິນ຺ນຎາຓໍ ວິວຏຈກ຺ຂຸໍ ປຎ຺ຎາປເຠທກຸສລໍ ອຘິຄຕປຏິສມ຺ຠິທໍ ຈຕຸເວສາຣຊ຺ຊປ຺ປຕ຺ຕໍ ສຸທ຺ຘາຘິມຸຕ຺ຕໍ ເສຕປຈ຺ຈຕ຺ຕໍ ອທ຺ວຍຠາຓິໍ ຕາທິໍ ຕຖາປຏິຎ຺ຎໍ ອປຣິຕ຺ຕໍ ມຫນ຺ຕໍ ຄມ຺ຠີຣໍ ອປ຺ປເມຍ຺ຍໍ ທຸປ຺ປຣິໂຍຄາຫໍ ປຫູຕຣຕນໍ ສາຄຣສມໍ ຉຬງ຺ຄຸເປກ຺ຂາຍ ສມນ຺ນາຄຕໍ ອຕຸລໍ ວິປຸລໍ ອປ຺ປເມຍ຺ຍໍ, ຕໍ ຕາທິສໍ ປວທຕໍ ມຄ຺ຄວາທິນໍ [ປວຣມຄ຺ຄວາທິນໍ (ກ.)] ເມຣຸມິວ ນຄານໍ ຄຣຸຬມິວ ທິຊານໍ ສີຫມິວ ມິຄານໍ ອຸທຘິມິວ ອຓ຺ຓວານໍ ອຘິຄຈ຺ຉິໍ, ຕໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ຊິນປວຣໍ ມເຫສິນ຺ຕິ – ເອວມຫໍ ອປ຺ປທສ຺ເສ ປຫາຍ ມໂຫທຘິໍ ຫໍໂສຣິວ ອຊ຺ຌປຕ຺ໂຕ. ເຕນາຫ ເຖໂຣ ປິງ຺ຄິໂຍ –

‘‘ທິໂຊ ຍຖາ ກຸພ຺ພນກໍ ປຫາຍ, ພຫຸປ຺ຜລໍ ການນມາວເສຍ຺ຍ;

ເອວມຫໍ ອປ຺ປທສ຺ເສ ປຫາຍ, ມໂຫທຘິໍ ຫໍໂສຣິວ ອຊ຺ຌປຕ຺ໂຕ’’ຕິ.

໑໐໖.

ເຍ ເມ ປຸພ຺ເພ ວິຍາກໍສຸ,

ຫຸຣໍ ໂຄຕມສາສນາ ‘ອິຈ຺ຈາສິ ອິຕິ ຠວິສ຺ສຕິ’;

ສພ຺ພໍ ຕໍ ອິຕິຫີຕິຫໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ.

ເຍ ເມ ປຸພ຺ເພ ວິຍາກໍສູຕິ. ເຍຕິ ໂຍ ຈ ພາວຣີ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ເຍ ຈຎ຺ເຎ ຕສ຺ສ ອາຈຣິຍາ, ເຕ ສກໍ ທິຏ຺ຐິໍ ສກໍ ຂນ຺ຕິໍ ສກໍ ຣຸຈິໍ ສກໍ ລທ຺ຘິໍ ສກໍ ອຊ຺ຌາສຍໍ ສກໍ ອຘິປ຺ປາຍໍ ພ຺ຍາກໍສຸ ອາຈິກ຺ຂິໍສຸ ເທສຍິໍສຸ ປຎ຺ຎປິໍສຸ ປຏ຺ຐປິໍສຸ ວິວຣິໍສຸ ວິຠຊິໍສຸ ອຸຕ຺ຕານີອກໍສຸ ປກາເສສຸນ຺ຕິ – ເຍ ເມ ປຸພ຺ເພ ວິຍາກໍສຸ.

ຫຸຣໍ ໂຄຕມສາສນາຕິ ຫຸຣໍ ໂຄຕມສາສນາ, ປຣໍ ໂຄຕມສາສນາ, ປຸເຣ ໂຄຕມສາສນາ, ປຐມຕຣໍ ໂຄຕມສາສນາ ພຸທ຺ຘສາສນາ ຊິນສາສນາ ຕຖາຄຕສາສນາ [ຕຖາຄຕສາສນາ ເທວສາສນາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ອຣຫນ຺ຕສາສນາຕິ – ຫຸຣໍ ໂຄຕມສາສນາ.

ອິຈ຺ຈາສິ ອິຕິ ຠວິສ຺ສຕີຕິ ເອວໍ ກິຣ ອາສິ, ເອວໍ ກິຣ ຠວິສ຺ສຕີຕິ – ອິຈ຺ຈາສິ ອິຕິ ຠວິສ຺ສຕິ.

ສພ຺ພໍ ຕໍ ອິຕິຫີຕິຫນ຺ຕິ ສພ຺ພໍ ຕໍ ອິຕິຫີຕິຫໍ ອິຕິກິຣາຍ ປຣມ຺ປຣາຍ ປິຏກສມ຺ປທາຍ ຕກ຺ກເຫຕຸ ນຍເຫຕຸ ອາກາຣປຣິວິຕກ຺ເກນ ທິຏ຺ຐິນິຊ຺ຌານກ຺ຂນ຺ຕິຍາ ນ ສາມໍ ສຍມຠິຎ຺ຎາຕໍ ນ ອຕ຺ຕປຈ຺ຈກ຺ຂໍ ຘມ຺ມໍ ຍໍ ກຖຍິໍສູຕິ – ສພ຺ພໍ ຕໍ ອິຕິຫີຕິຫໍ.

ສພ຺ພໍ ຕໍ ຕກ຺ກວຑ຺ຒນນ຺ຕິ ສພ຺ພໍ ຕໍ ຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ ວິຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ ສງ຺ກປ຺ປວຑ຺ຒນໍ ກາມວິຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ ພ຺ຍາປາທວິຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ ວິຫິໍສາວິຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ ຎາຕິວິຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ ຊນປທວິຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ ອມຣາວິຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ ປຣານຸທຍຕາປຏິສໍຍຸຕ຺ຕວິຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ ລາຠສກ຺ກາຣສິໂລກປຏິສໍຍຸຕ຺ຕວິຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ ອນວຎ຺ຎຕ຺ຕິປຏິສໍຍຸຕ຺ຕວິຕກ຺ກວຑ຺ຒນນ຺ຕິ – ສພ຺ພໍ ຕໍ ຕກ຺ກວຑ຺ຒນໍ. ເຕນາຫ ເຖໂຣ ປິງ຺ຄິໂຍ –

‘‘ເຍ ເມ ປຸພ຺ເພ ວິຍາກໍສຸ, ຫຸຣໍ ໂຄຕມສາສນາ;

‘ອິຈ຺ຈາສິ ອິຕິ ຠວິສ຺ສ’ຕິ;

ສພ຺ພໍ ຕໍ ອິຕິຫີຕິຫໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ຕກ຺ກວຑ຺ຒນ’’ນ຺ຕິ.

໑໐໗.

ເອໂກ ຕໂມນຸທາສີໂນ, ຊຸຕິມາ ໂສ ປຠງ຺ກໂຣ;

ໂຄຕໂມ ຠູຣິປຎ຺ຎາໂຓ, ໂຄຕໂມ ຠູຣິເມຘໂສ.

ເອໂກ ຕໂມນຸທາສີໂນຕິ. ເອໂກຕິ ຠຄວາ ປພ຺ພຊ຺ຊສງ຺ຂາເຕນ ເອໂກ, ອທຸຕິຍຏ຺ເຐນ ເອໂກ, ຕຓ຺ຫາຍ ປຫານຏ຺ເຐນ ເອໂກ, ເອກນ຺ຕວີຕຣາໂຄຕິ ເອໂກ, ເອກນ຺ຕວີຕໂທໂສຕິ ເອໂກ, ເອກນ຺ຕວີຕໂມໂຫຕິ ເອໂກ, ເອກນ຺ຕນິກ຺ກິເລໂສຕິ ເອໂກ, ເອກາຍນມຄ຺ຄໍ ຄໂຕຕິ ເອໂກ, ເອໂກ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ສມ຺ມາສມ຺ໂພຘິໍ ອຠິສມ຺ພຸທ຺ໂຘຕິ ເອໂກ.

ກຖໍ ຠຄວາ ປພ຺ພຊ຺ຊສງ຺ຂາເຕນ ເອໂກ? ຠຄວາ ທຫໂຣວ ສມາໂນ ສຸສຸ ກາຬເກໂສ ຠທ຺ເຣນ ໂຍພ຺ພເນນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ປຐເມນ ວຍສາ ອກາມການໍ ມາຕາປິຕູນໍ ອສ຺ສຸມຸຂານໍ ໂຣທນ຺ຕານໍ ວິລປນ຺ຕານໍ ຎາຕິສງ຺ຆໍ ສພ຺ພໍ ຆຣາວາສປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕທາຣປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ຎາຕິປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ມິຕ຺ຕາມຈ຺ຈປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ເກສມສ຺ສຸໍ ໂອຫາເຣຕ຺ວາ ກາສາຍານິ ວຕ຺ຖານິ ອຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ອກິຎ຺ຈນຠາວໍ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ເອໂກ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ເຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕິ. ເອວໍ ຠຄວາ ປພ຺ພຊ຺ຊສງ຺ຂາເຕນ ເອໂກ.

ກຖໍ ຠຄວາ ອທຸຕິຍຏ຺ເຐນ ເອໂກ? ເອວໍ ປພ຺ພຊິໂຕ ສມາໂນ ເອໂກ ອຣຎ຺ຎວນປຕ຺ຖານິ ປນ຺ຕານິ ເສນາສນານິ ປຏິເສວຕິ ອປ຺ປສທ຺ທານິ ອປ຺ປນິຄ຺ໂຆສານິ ວິຊນວາຕານິ ມນຸສ຺ສຣາຫສ຺ເສຍ຺ຍການິ [ມນຸສ຺ສຣາຫເສຍ຺ຍການິ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ປຏິສລ຺ລານສາຣຸປ຺ປານິ [ປຏິສລ຺ລາຓສາຣຸປ຺ປານິ (ກ.)]. ໂສ ເອໂກ ຄຈ຺ຉຕິ, ເອໂກ ຕິຏ຺ຐຕິ, ເອໂກ ນິສີທຕິ, ເອໂກ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ, ເອໂກ ຄາມໍ ປິຓ຺ຑາຍ ປວິສຕິ, ເອໂກ ອຠິກ຺ກມຕິ, ເອໂກ ປຏິກ຺ກມຕິ, ເອໂກ ຣໂຫ ນິສີທຕິ, ເອໂກ ຈງ຺ກມໍ ອຘິຏ຺ຐາຕິ, ເອໂກ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ເຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕິ. ເອວໍ ຠຄວາ ອທຸຕິຍຏ຺ເຐນ ເອໂກ.

ກຖໍ ຠຄວາ ຕຓ຺ຫາຍ ປຫານຏ຺ເຐນ ເອໂກ? ໂສ ເອວໍ ເອໂກ ອທຸຕິໂຍ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ອາຕາປີ ປຫິຕຕ຺ໂຕ ວິຫຣນ຺ໂຕ ນຊ຺ຊາ ເນຣຎ຺ຊຣາຍ ຕີເຣ ໂພຘິຣຸກ຺ຂມູເລ ມຫາປຘານໍ ປທຫນ຺ໂຕ ມາຣໍ ສເສນໍ ກຓ຺ຫໍ ນມຸຈິໍ ປມຕ຺ຕພນ຺ຘຸໍ ວິຘມິຕ຺ວາ ຕຓ຺ຫາຊາລິນິໍ [ຕຓ຺ຫໍ ຊາລິນິໍ (ສ຺ຍາ.)] ວິສຏໍ [ສຣິຕໍ (ສ຺ຍາ.) ມຫານິ. ໑໙໑] ວິສຕ຺ຕິກໍ ປຊຫິ ວິໂນເທສິ ພ຺ຍນ຺ຕີອກາສິ ອນຠາວໍ ຄເມສິ.

‘‘ຕຓ຺ຫາທຸຕິໂຍ ປຸຣິໂສ, ທີຆມທ຺ຘານ ສໍສຣໍ;

ອິຕ຺ຖຠາວຎ຺ຎຖາຠາວໍ, ສໍສາຣໍ ນາຕິວຕ຺ຕຕິ.

‘‘ເອຕມາທີນວໍ [ເອວມາທີນວໍ (ກ.) ປສ຺ສ ອິຕິວຸ. ໑໕] ຎຕ຺ວາ, ຕຓ຺ຫໍ [ຕຓ຺ຫາ (ສ຺ຍາ. ກ.) ມຫານິ. ໑໙໑] ທຸກ຺ຂສ຺ສ ສມ຺ຠວໍ;

ວີຕຕຓ຺ໂຫ ອນາທາໂນ, ສໂຕ ຠິກ຺ຂຸ ປຣິພ຺ພເຊ’’ຕິ.

ເອວໍ ຠຄວາ ຕຓ຺ຫາຍ ປຫານຏ຺ເຐນ ເອໂກ.

ກຖໍ ຠຄວາ ເອກນ຺ຕວີຕຣາໂຄຕິ ເອໂກ? ຣາຄສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ເອກນ຺ຕວີຕຣາໂຄຕິ ເອໂກ, ໂທສສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ເອກນ຺ຕວີຕໂທໂສຕິ ເອໂກ, ໂມຫສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ເອກນ຺ຕວີຕໂມໂຫຕິ ເອໂກ, ກິເລສານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ ເອກນ຺ຕນິກ຺ກິເລໂສຕິ ເອໂກ.

ກຖໍ ຠຄວາ ເອກາຍນມຄ຺ຄໍ ຄໂຕຕິ ເອໂກ? ເອກາຍນມຄ຺ໂຄ ວຸຈ຺ຈຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ…ເປ… ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ.

‘‘ເອກາຍນໍ ຊາຕິຂຍນ຺ຕທສ຺ສີ, ມຄ຺ຄໍ ປຊານາຕິ ຫິຕານຸກມ຺ປີ;

ເອເຕນ ມຄ຺ເຄນ ຕຣິໍສຸ [ອຕຣິໍສຸ (ກ.) ປສ຺ສ ສໍ. ນິ. ໕.໔໐໙; ມຫານິ. ໑໙໑] ປຸພ຺ເພ, ຕຣິສ຺ສນ຺ຕິ ເຍ ຈ ຕຣນ຺ຕິ ໂອຆ’’ນ຺ຕິ.

ເອວໍ ຠຄວາ ເອກາຍນມຄ຺ຄໍ ຄໂຕຕິ ເອໂກ.

ກຖໍ ຠຄວາ ເອໂກ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ສມ຺ມາສມ຺ໂພຘິໍ ອຠິສມ຺ພຸທ຺ໂຘຕິ ເອໂກ. ໂພຘິ ວຸຈ຺ຈຕິ ຈຕູສຸ ມຄ຺ເຄສຸ ຎາຓໍ ປຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຎ຺ຎາພລໍ ຘມ຺ມວິຈຍສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ວີມໍສາ ວິປສ຺ສນາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ຠຄວາ ເຕນ ໂພຘິຎາເຓນ ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ພຸຊ຺ຌິ. ອຖ ວາ, ຍໍ ພຸຊ຺ຌິຕພ຺ພໍ ອນຸພຸຊ຺ຌິຕພ຺ພໍ ປຏິພຸຊ຺ຌິຕພ຺ພໍ ສມ຺ພຸຊ຺ຌິຕພ຺ພໍ ອຘິຄນ຺ຕພ຺ພໍ ຜສ຺ສິຕພ຺ພໍ ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ເຕນ ໂພຘິຎາເຓນ ພຸຊ຺ຌິ ອນຸພຸຊ຺ຌິ ປຏິພຸຊ຺ຌິ ສມ຺ພຸຊ຺ຌິ ອຘິຄຈ຺ຉິ ຜສ຺ເສສິ ສຈ຺ຉາກາສິ. ເອວໍ ຠຄວາ ເອໂກ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ສມ຺ມາສມ຺ໂພຘິໍ ອຠິສມ຺ພຸທ຺ໂຘຕິ ເອໂກ.

ຕໂມນຸໂທຕິ ຠຄວາ ຣາຄຕມໍ ໂທສຕມໍ ໂມຫຕມໍ ທິຏ຺ຐິຕມໍ ກິເລສຕມໍ ທຸຈ຺ຈຣິຕຕມໍ ອນ຺ຘກຣຓໍ ອຈກ຺ຂຸກຣຓໍ ອຎ຺ຎາຓກຣຓໍ ປຎ຺ຎານິໂຣຘິກໍ ວິຆາຕປກ຺ຂິກໍ ອນິພ຺ພານສໍວຕ຺ຕນິກໍ ນຸທິ ປນຸທິ ປຊຫິ ວິໂນເທສິ ພ຺ຍນ຺ຕີອກາສິ ອນຠາວໍ ຄເມສິ. ອາສີໂນຕິ ນິສິນ຺ໂນ ຠຄວາ ປາສາຓເກ ເຈຕິເຍຕິ – ອາສີໂນ [ອາສິໂນ (ກ.)].

ນຄສ຺ສ ປສ຺ເສ ອາສີນໍ, ມຸນິໍ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ປາຣຄຸໍ;

ສາວກາ ປຍິຣຸປາສນ຺ຕິ, ເຕວິຊ຺ຊາ ມຈ຺ຈຸຫາຍິໂນຕິ.

ເອວມ຺ປິ ຠຄວາ ອາສີໂນ…ເປ… ອຖ ວາ, ຠຄວາ ສພ຺ໂພສ຺ສຸກ຺ກປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘຕ຺ຕາ ອາສີໂນ ໂສ ວຸຕ຺ຖວາໂສ ຈິຓ຺ຓຈຣໂຓ…ເປ… ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ, ເອວມ຺ປິ ຠຄວາ ອາສີໂນຕິ – ເອໂກ ຕໂມນຸທາສີໂນ.

ຊຸຕິມາ ໂສ ປຠງ຺ກໂຣຕິ. ຊຸຕິມາຕິ ຊຸຕິມາ ມຕິມາ ປຓ຺ຑິໂຕ ປຎ຺ຎວາ ພຸທ຺ຘິມາ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີ. ປຠງ຺ກໂຣຕິ ປຠງ຺ກໂຣ ອາໂລກກໂຣ ໂອຠາສກໂຣ ທີປງ຺ກໂຣ ປທີປກໂຣ ອຸຊ຺ໂຊຕກໂຣ ປຊ຺ໂຊຕກໂຣຕິ – ຊຸຕິມາ ໂສ ປຠງ຺ກໂຣ.

ໂຄຕໂມ ຠູຣິປຎ຺ຎາໂຓຕິ ໂຄຕໂມ ຠູຣິປຎ຺ຎາໂຓ ຎາຓປຎ຺ຎາໂຓ ປຎ຺ຎາຘໂຊ ປຎ຺ຎາເກຕຸ ປຎ຺ຎາຘິປເຕຍ຺ໂຍ ວິຈຍພຫຸໂລ ປວິຈຍພຫຸໂລ ໂອກ຺ຂາຍນພຫຸໂລ ສໂມກ຺ຂາຍນຘມ຺ໂມ ວິຠູຕວິຫາຣີ ຕຈ຺ຈຣິໂຕ ຕພ຺ພຫຸໂລ ຕຄ຺ຄຣຸໂກ ຕນ຺ນິນ຺ໂນ ຕປ຺ໂປໂຓ ຕປ຺ປພ຺ຠາໂຣ ຕທຘິມຸຕ຺ໂຕ ຕທຘິປເຕຍ຺ໂຍ.

ຘໂຊ ຣຖສ຺ສ ປຎ຺ຎາຓໍ, ຘູໂມ [ຘຸໂມ (ສ຺ຍາ.)] ປຎ຺ຎາຓມຄ຺ຄິໂນ;

ຣາຊາ ຣຏ຺ຐສ຺ສ ປຎ຺ຎາຓໍ, ຠຕ຺ຕາ ປຎ຺ຎາຓມິຕ຺ຖິຍາຕິ.

ເອວເມວ ໂຄຕໂມ ຠູຣິປຎ຺ຎາໂຓ ຎາຓປຎ຺ຎາໂຓ ປຎ຺ຎາຘໂຊ ປຎ຺ຎາເກຕຸ ປຎ຺ຎາຘິປເຕຍ຺ໂຍ ວິຈຍພຫຸໂລ ປວິຈຍພຫຸໂລ ໂອກ຺ຂາຍນພຫຸໂລ ສໂມກ຺ຂາຍນຘມ຺ໂມ ວິຠູຕວິຫາຣີ ຕຈ຺ຈຣິໂຕ ຕພ຺ພຫຸໂລ ຕຄ຺ຄຣຸໂກ ຕນ຺ນິນ຺ໂນ ຕປ຺ໂປໂຓ ຕປ຺ປພ຺ຠາໂຣ ຕທຘິມຸຕ຺ໂຕ ຕທຘິປເຕຍ຺ໂຍຕິ – ໂຄຕໂມ ຠູຣິປຎ຺ຎາໂຓ.

ໂຄຕໂມ ຠູຣິເມຘໂສຕິ ຠູຣິ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຖວີ. ຠຄວາ ຕາຍ ປຖວິສມາຍ ປຎ຺ຎາຍ ວິປຸລາຍ ວິຕ຺ຖຕາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ເມຘາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ຠຄວາ ອິມາຍ ເມຘາຍ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ ອຸປາຄໂຕ ສມຸປາຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ, ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ສຸເມຘໂສຕິ [ຠູຣິເມຘໂສຕິ (ສ຺ຍາ.) ເອວມຸປຣິປິ] – ໂຄຕໂມ ຠູຣິເມຘໂສ. ເຕນາຫ ເຖໂຣ ປິງ຺ຄິໂຍ –

‘‘ເອໂກ ຕໂມນຸທາສີໂນ, ຊຸຕິມາ ໂສ ປຠງ຺ກໂຣ;

ໂຄຕໂມ ຠູຣິປຎ຺ຎາໂຓ, ໂຄຕໂມ ຠູຣິເມຘໂສ’’ຕິ.

໑໐໘.

ໂຍ ເມ ຘມ຺ມມເທເສສິ, ສນ຺ທິຏ຺ຐິກມກາລິກໍ;

ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍມນີຕິກໍ, ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອຸປມາ ກ຺ວຈິ.

ໂຍ ເມ ຘມ຺ມເທເສສີຕິ. ໂຍຕິ ໂຍ ໂສ ຠຄວາ ສຍມ຺ຠູ ອນາຈຣິຍໂກ ປຸພ຺ເພ ອນນຸສ຺ສຸເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ສາມໍ ສຈ຺ຈານິ ອຠິສມ຺ພຸຊ຺ຌິ, ຕຕ຺ຖ ຈ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕໍ ປຕ຺ໂຕ ພເລສຸ ຈ ວສີຠາວໍ. ຘມ຺ມມເທເສສີຕິ. ຘມ຺ມນ຺ຕິ ອາທິກລ຺ຍາຓໍ ມຊ຺ເຌກລ຺ຍາຓໍ ປຣິໂຍສານກລ຺ຍາຓໍ ສາຕ຺ຖໍ ສພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ເກວລປຣິປຸຓ຺ຓໍ ປຣິສຸທ຺ຘໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐາເນ…ເປ… ອຣິຍໍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກໍ ມຄ຺ຄໍ ນິພ຺ພານຎ຺ຈ ນິພ຺ພານຄາມິນິຎ຺ຈ ປຏິປທໍ ອາຈິກ຺ຂິ ເທເສສິ ປຎ຺ຎເປສິ ປຏ຺ຐເປສິ ວິວຣິ ວິຠຊິ ອຸຕ຺ຕານີອກາສິ ປກາເສສີຕິ – ໂຍ ເມ ຘມ຺ມມເທເສສິ.

ສນ຺ທິຏ຺ຐິກມກາລິກນ຺ຕິ ສນ຺ທິຏ຺ຐິກໍ ອກາລິກໍ ເອຫິປສ຺ສິກໍ ໂອປເນຍ຺ຍິກໍ ປຈ຺ຈຕ຺ຕໍ ເວທິຕພ຺ພໍ ວິຎ຺ຎູຫີຕິ – ເອວໍ ສນ຺ທິຏ຺ຐິກໍ. ອຖ ວາ, ໂຍ ທິຏ຺ເຐວ ຘມ຺ເມ ອຣິຍໍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກໍ ມຄ຺ຄໍ ຠາເວຕິ, ຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອນນ຺ຕຣາ ສມນນ຺ຕຣາ ອຘິຄຈ຺ຉເຕວ ຜລໍ ວິນ຺ທຕິ ປຏິລຠຕີຕິ, ເອວມ຺ປິ ສນ຺ທິຏ຺ຐິກໍ. ອກາລິກນ຺ຕິ ຍຖາ ມນຸສ຺ສາ ກາລິກໍ ຘນໍ ທຕ຺ວາ ອນນ຺ຕຣາ ນ ລຠນ຺ຕິ ກາລໍ ອາຄເມນ຺ຕິ, ເນວາຍໍ ຘມ຺ໂມ. ໂຍ ທິຏ຺ເຐວ ຘມ຺ເມ ອຣິຍໍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກໍ ມຄ຺ຄໍ ຠາເວຕິ, ຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອນນ຺ຕຣາ ສມນນ຺ຕຣາ ອຘິຄຈ຺ຉເຕວ ຜລໍ ວິນ຺ທຕິ ປຏິລຠຕິ, ນ ປຣຕ຺ຖ ນ ປຣໂລເກ, ເອວໍ ອກາລິກນ຺ຕິ – ສນ຺ທິຏ຺ຐິກມກາລິກໍ.

ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍມນີຕິກນ຺ຕິ. ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ…ເປ… ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍນ຺ຕິ ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍໍ ຣາຄກ຺ຂຍໍ ໂທສກ຺ຂຍໍ ໂມຫກ຺ຂຍໍ ຄຕິກ຺ຂຍໍ ອຸປປຕ຺ຕິກ຺ຂຍໍ ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂຍໍ ຠວກ຺ຂຍໍ ສໍສາຣກ຺ຂຍໍ ວຏ຺ຏກ຺ຂຍໍ. ອນີຕິກນ຺ຕິ ອີຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສາ ຈ ຂນ຺ຘາ ຈ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ຈ. ອີຕິປ຺ປຫານໍ ອີຕິວູປສມໍ ອີຕິປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄໍ ອີຕິປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານນ຺ຕິ – ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍມນີຕິກໍ.

ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອຸປມາ ກ຺ວຈີຕິ. ຍສ຺ສາຕິ ນິພ຺ພານສ຺ສ. ນຕ຺ຖິ ອຸປມາຕິ ອຸປມາ ນຕ຺ຖິ, ອຸປນິຘາ ນຕ຺ຖິ, ສທິສໍ ນຕ຺ຖິ, ປຏິຠາໂຄ ນຕ຺ຖິ ນ ສຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ. ກ຺ວຈີຕິ ກ຺ວຈິ ກິມ຺ຫິຈິ ກຕ຺ຖຈິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ວາຕິ – ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອຸປມາ ກ຺ວຈິ. ເຕນາຫ ເຖໂຣ ປິງ຺ຄິໂຍ –

‘‘ໂຍ ເມ ຘມ຺ມມເທເສສິ, ສນ຺ທິຏ຺ຐິກມກາລິກໍ;

ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍມນີຕິກໍ, ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອຸປມາ ກ຺ວຈີ’’ຕິ.

໑໐໙.

ກິໍ ນຸ ຕມ຺ຫາ ວິປ຺ປວສິ, ມຸຫຸຕ຺ຕມປິ ປິງ຺ຄິຍ;

ໂຄຕມາ ຠູຣິປຎ຺ຎາຓາ, ໂຄຕມາ ຠູຣິເມຘສາ.

ກິໍ ນຸ ຕມ຺ຫາ ວິປ຺ປວສີຕິ ກິໍ ນຸ ພຸທ຺ຘມ຺ຫາ ວິປ຺ປວສິ ອເປສິ ອປຄຈ຺ຉິ [ອປຄຈ຺ຉສິ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ວິນາ ໂຫສີຕິ – ກິໍ ນຸ ຕມ຺ຫາ ວິປ຺ປວສິ.

ມຸຫຸຕ຺ຕມປິ ປິງ຺ຄິຍາຕິ ມຸຫຸຕ຺ຕມ຺ປິ ຂຓມ຺ປິ ລຍມ຺ປິ ວຍມ຺ປິ ອທ຺ຘມ຺ປີຕິ – ມຸຫຸຕ຺ຕມປິ. ປິງ຺ຄິຍາຕິ ພາວຣີ ຕໍ ນຕ຺ຕາຣໍ ນາເມນ ອາລປຕິ.

ໂຄຕມາ ຠູຣິປຎ຺ຎາຓາຕິ ໂຄຕມາ ຠູຣິປຎ຺ຎາຓາ ຎາຓປຎ຺ຎາຓາ ປຎ຺ຎາຘຊາ ປຎ຺ຎາເກຕຸມ຺ຫາ ປຎ຺ຎາຘິປເຕຍ຺ຍມ຺ຫາ ວິຈຍພຫຸລາ ປວິຈຍພຫຸລາ ໂອກ຺ຂາຍນພຫຸລາ ສໂມກ຺ຂາຍນຘມ຺ມາ ວິຠູຕວິຫາຣິມ຺ຫາ ຕຈ຺ຈຣິຕາ ຕພ຺ພຫຸລາ ຕຄ຺ຄຣຸກາ ຕນ຺ນິນ຺ນາ ຕປ຺ໂປຓາ ຕປ຺ປພ຺ຠາຣາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕາ ຕທຘິປເຕຍ຺ຍມ຺ຫາຕິ – ໂຄຕມາ ຠູຣິປຎ຺ຎາຓາ.

ໂຄຕມາ ຠູຣິເມຘສາຕິ ຠູຣິ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຖວີ. ຠຄວາ ຕາຍ ປຖວິສມາຍ ປຎ຺ຎາຍ ວິປຸລາຍ ວິຕ຺ຖຕາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ເມຘາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ຠຄວາ ອິມາຍ ເມຘາຍ ປຎ຺ຎາຍ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ ອຸປາຄໂຕ ສມຸປາຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ, ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ສຸເມຘໂສຕິ – ໂຄຕມາ ຠູຣິເມຘສາ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ກິໍນຸ ຕມ຺ຫາ ວິປ຺ປວສິ, ມຸຫຸຕ຺ຕມປິ ປິງ຺ຄິຍ;

ໂຄຕມາ ຠູຣິປຎ຺ຎາຓາ, ໂຄຕມາ ຠູຣິເມຘສາ’’ຕິ.

໑໑໐.

ໂຍ ເຕ ຘມ຺ມມເທເສສິ, ສນ຺ທິຏ຺ຐິກມກາລິກໍ;

ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍມນີຕິກໍ, ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອຸປມາ ກ຺ວຈິ.

ໂຍ ເຕ ຘມ຺ມມເທເສສີຕິ ໂຍ ໂສ ຠຄວາ…ເປ… ຕຕ຺ຖ ຈ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕໍ ປຕ຺ໂຕ ພເລສຸ ຈ ວສີຠາວໍ. ຘມ຺ມມເທເສສີຕິ ຘມ຺ມນ຺ຕິ ອາທິກລ຺ຍາຓໍ ມຊ຺ເຌກລ຺ຍາຓໍ…ເປ… ນິພ຺ພານຎ຺ຈ ນິພ຺ພານຄາມິນິຎ຺ຈ ປຏິປທໍ ອາຈິກ຺ຂິ ເທເສສິ ປຎ຺ຎເປສິ ປຏ຺ຐເປສິ ວິວຣິ ວິຠຊິ ອຸຕ຺ຕານີອກາສິ ປກາເສສີຕິ – ໂຍ ເຕ ຘມ຺ມມເທເສສິ.

ສນ຺ທິຏ຺ຐິກມກາລິກນ຺ຕິ ສນ຺ທິຏ຺ຐິກໍ ອກາລິກໍ ເອຫິປສ຺ສິກໍ ໂອປເນຍ຺ຍິກໍ ປຈ຺ຈຕ຺ຕໍ ເວທິຕພ຺ພໍ ວິຎ຺ຎູຫີຕິ – ເອວໍ ສນ຺ທິຏ຺ຐິກໍ. ອຖ ວາ, ໂຍ ທິຏ຺ເຐວ ຘມ຺ເມ ອຣິຍໍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກໍ ມຄ຺ຄໍ ຠາເວຕິ, ຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອນນ຺ຕຣາ ສມນນ຺ຕຣາ ອຘິຄຈ຺ຉເຕວ ຜລໍ ວິນ຺ທຕິ ປຏິລຠຕີຕິ – ເອວມ຺ປິ ສນ຺ທິຏ຺ຐິກໍ. ອກາລິກນ຺ຕິ ຍຖາ ມນຸສ຺ສາ ກາລິກໍ ຘນໍ ທຕ຺ວາ ອນນ຺ຕຣາ ນ ລຠນ຺ຕິ, ກາລໍ ອາຄເມນ຺ຕິ, ເນວາຍໍ ຘມ຺ໂມ. ໂຍ ທິຏ຺ເຐວ ຘມ຺ເມ ອຣິຍໍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກໍ ມຄ຺ຄໍ ຠາເວຕິ; ຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອນນ຺ຕຣາ ສມນນ຺ຕຣາ ອຘິຄຈ຺ຉເຕວ ຜລໍ ວິນ຺ທຕິ ປຏິລຠຕິ, ນ ປຣຕ຺ຖ ນ ປຣໂລເກ, ເອວໍ ອກາລິກນ຺ຕິ – ສນ຺ທິຏ຺ຐິກມກາລິກໍ.

ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍມນີຕິກນ຺ຕິ. ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ…ເປ… ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍນ຺ຕິ ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍໍ ຣາຄກ຺ຂຍໍ ໂທສກ຺ຂຍໍ ໂມຫກ຺ຂຍໍ ຄຕິກ຺ຂຍໍ ອຸປປຕ຺ຕິກ຺ຂຍໍ ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂຍໍ ຠວກ຺ຂຍໍ ສໍສາຣກ຺ຂຍໍ ວຏ຺ຏກ຺ຂຍໍ. ອນີຕິກນ຺ຕິ ອີຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສາ ຈ ຂນ຺ຘາ ຈ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ຈ. ອີຕິປ຺ປຫານໍ ອີຕິວູປສມໍ ອີຕິປຏິນິສ຺ສຄ຺ຄໍ ອີຕິປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານນ຺ຕິ – ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍມນີຕິກໍ.

ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອຸປມາ ກ຺ວຈີຕິ. ຍສ຺ສາຕິ ນິພ຺ພານສ຺ສ. ນຕ຺ຖິ ອຸປມາຕິ ອຸປມາ ນຕ຺ຖິ, ອຸປນິຘາ ນຕ຺ຖິ, ສທິສໍ ນຕ຺ຖິ, ປຏິຠາໂຄ ນຕ຺ຖິ ນ ສຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ. ກ຺ວຈີຕິ ກ຺ວຈິ ກິມ຺ຫິຈິ ກຕ຺ຖຈິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ວາຕິ – ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອຸປມາ ກ຺ວຈິ. ເຕນາຫ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ –

‘‘ໂຍ ເຕ ຘມ຺ມມເທເສສິ, ສນ຺ທິຏ຺ຐິກມກາລິກໍ;

ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍມນີຕິກໍ, ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອຸປມາ ກ຺ວຈີ’’ຕິ.

໑໑໑.

ນາຫໍ ຕມ຺ຫາ ວິປ຺ປວສາມິ, ມຸຫຸຕ຺ຕມປິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;

ໂຄຕມາ ຠູຣິປຎ຺ຎາຓາ, ໂຄຕມາ ຠູຣິເມຘສາ.

ນາຫໍ ຕມ຺ຫາ ວິປ຺ປວສາມີຕິ ນາຫໍ ພຸທ຺ຘມ຺ຫາ ວິປ຺ປວສາມິ ອເປມິ ອປຄຈ຺ຉາມິ ວິນາ ໂຫມີຕິ – ນາຫໍ ຕມ຺ຫາ ວິປ຺ປວສາມິ.

ມຸຫຸຕ຺ຕມປິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາຕິ ມຸຫຸຕ຺ຕມ຺ປິ ຂຓມ຺ປິ ລຍມ຺ປິ ວຍມ຺ປິ ອທ຺ຘມ຺ປີຕິ ມຸຫຸຕ຺ຕມປິ. ພ຺ຣາຫ຺ມຓາຕິ ຄາຣເວນ ມາຕຸລໍ ອາລປຕິ.

ໂຄຕມາ ຠູຣິປຎ຺ຎາຓາຕິ ໂຄຕມາ ຠູຣິປຎ຺ຎາຓາ ຎາຓປຎ຺ຎາຓາ ປຎ຺ຎາຘຊາ ປຎ຺ຎາເກຕຸມ຺ຫາ ປຎ຺ຎາຘິປເຕຍ຺ຍມ຺ຫາ ວິຈຍພຫຸລາ ປວິຈຍພຫຸລາ ໂອກ຺ຂາຍນພຫຸລາ ສໂມກ຺ຂາຍນຘມ຺ມາ ວິຠູຕວິຫາຣິມ຺ຫາ ຕຈ຺ຈຣິຕາ ຕພ຺ພຫຸລາ ຕຄ຺ຄຣຸກາ ຕນ຺ນິນ຺ນາ ຕປ຺ໂປຓາ ຕປ຺ປພ຺ຠາຣາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕາ ຕທຘິປເຕຍ຺ຍມ຺ຫາຕິ – ໂຄຕມາ ຠູຣິປຎ຺ຎາຓາ.

ໂຄຕມາ ຠູຣິເມຘສາຕິ ຠູຣິ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຖວີ. ຠຄວາ ຕາຍ ປຖວິສມາຍ ປຎ຺ຎາຍ ວິປຸລາຍ ວິຕ຺ຖຕາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ເມຘາ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ຠຄວາ ອິມາຍ ເມຘາຍ ປຎ຺ຎາຍ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ ອຸປາຄໂຕ ສມຸປາຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ສຸເມຘໂສຕິ – ໂຄຕມາ ຠູຣິເມຘສາ. ເຕນາຫ ເຖໂຣ ປິງ຺ຄິໂຍ –

‘‘ນາຫໍ ຕມ຺ຫາ ວິປ຺ປວສາມິ, ມຸຫຸຕ຺ຕມປິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;

ໂຄຕມາ ຠູຣິປຎ຺ຎາຓາ, ໂຄຕມາ ຠູຣິເມຘສາ’’ຕິ.

໑໑໒.

ໂຍ ເມ ຘມ຺ມມເທເສສິ, ສນ຺ທິຏ຺ຐິກມກາລິກໍ;

ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍມນີຕິກໍ, ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອຸປມາ ກ຺ວຈິ.

ໂຍ ເມ ຘມ຺ມມເທເສສີຕິ ໂຍ ໂສ ຠຄວາ ສຍມ຺ຠູ ອນາຈຣິຍໂກ ປຸພ຺ເພ ອນນຸສ຺ສຸເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ສາມໍ ສຈ຺ຈານິ ອຠິສມ຺ພຸຊ຺ຌິ, ຕຕ຺ຖ ຈ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕໍ ປຕ຺ໂຕ ພເລສຸ ຈ ວສີຠາວໍ. ຘມ຺ມມເທເສສີຕິ. ຘມ຺ມນ຺ຕິ ອາທິກລ຺ຍາຓໍ ມຊ຺ເຌກລ຺ຍາຓໍ ປຣິໂຍສານກລ຺ຍາຓໍ ສາຕ຺ຖໍ ສພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ເກວລປຣິປຸຓ຺ຓໍ ປຣິສຸທ຺ຘໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐາເນ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘາເນ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາເທ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ປຎ຺ຈ ພລານິ ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄ ອຣິຍໍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກໍ ມຄ຺ຄໍ ນິພ຺ພານຎ຺ຈ ນິພ຺ພານຄາມິນິຎ຺ຈ ປຏິປທໍ ອາຈິກ຺ຂິ ເທເສສິ ປຎ຺ຎເປສິ ປຏ຺ຐເປສິ ວິວຣິ ວິຠຊິ ອຸຕ຺ຕານີອກາສິ ປກາເສສີຕິ – ໂຍ ເມ ຘມ຺ມມເທເສສິ.

ສນ຺ທິຏ຺ຐິກມກາລິກນ຺ຕິ ສນ຺ທິຏ຺ຐິກໍ ອກາລິກໍ ເອຫິປສ຺ສິກໍ ໂອປເນຍ຺ຍິກໍ ປຈ຺ຈຕ຺ຕໍ ເວທິຕພ຺ພໍ ວິຎ຺ຎູຫີຕິ, ເອວໍ ສນ຺ທິຏ຺ຐິກໍ. ອຖ ວາ, ໂຍ ທິຏ຺ເຐວ ຘມ຺ເມ ອຣິຍໍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກໍ ມຄ຺ຄໍ ຠາເວຕິ, ຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອນນ຺ຕຣາ ສມນນ຺ຕຣາ ອຘິຄຈ຺ຉເຕວ ຜລໍ ວິນ຺ທຕິ ປຏິລຠຕີຕິ, ເອວມ຺ປິ ສນ຺ທິຏ຺ຐິກໍ. ອກາລິກນ຺ຕິ ຍຖາ ມນຸສ຺ສາ ກາລິກໍ ຘນໍ ທຕ຺ວາ ອນນ຺ຕຣາ ນ ລຠນ຺ຕິ, ກາລໍ ອາຄເມນ຺ຕິ, ເນວາຍໍ ຘມ຺ໂມ. ໂຍ ທິຏ຺ເຐວ ຘມ຺ເມ ອຣິຍໍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກໍ ມຄ຺ຄໍ ຠາເວຕິ, ຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອນນ຺ຕຣາ ສມນນ຺ຕຣາ ອຘິຄຈ຺ຉເຕວ ຜລໍ ວິນ຺ທຕິ ປຏິລຠຕິ, ນ ປຣຕ຺ຖ ນ ປຣໂລເກ, ເອວໍ ອກາລິກນ຺ຕິ – ສນ຺ທິຏ຺ຐິກມກາລິກໍ.

ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍມນີຕິກນ຺ຕິ. ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ…ເປ… ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍນ຺ຕິ ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍໍ ຣາຄກ຺ຂຍໍ ໂທສກ຺ຂຍໍ ໂມຫກ຺ຂຍໍ ຄຕິກ຺ຂຍໍ ອຸປປຕ຺ຕິກ຺ຂຍໍ ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂຍໍ ຠວກ຺ຂຍໍ ສໍສາຣກ຺ຂຍໍ ວຏ຺ຏກ຺ຂຍໍ. ອນີຕິກນ຺ຕິ ອີຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສາ ຈ ຂນ຺ຘາ ຈ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ຈ. ອີຕິປ຺ປຫານໍ ອີຕິວູປສມໍ ອີຕິປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານນ຺ຕິ – ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍມນີຕິກໍ.

ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອຸປມາ ກ຺ວຈີຕິ. ຍສ຺ສາຕິ ນິພ຺ພານສ຺ສ. ນຕ຺ຖິ ອຸປມາຕິ ອຸປມາ ນຕ຺ຖິ, ອຸປນິຘາ ນຕ຺ຖິ, ສທິສໍ ນຕ຺ຖິ, ປຏິຠາໂຄ ນຕ຺ຖິ ນ ອຕ຺ຖິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ. ກ຺ວຈີຕິ ກ຺ວຈິ ກິມ຺ຫິຈິ ກຕ຺ຖຈິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ວາຕິ – ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອຸປມາ ກ຺ວຈິ. ເຕນາຫ ເຖໂຣ ປິງ຺ຄິໂຍ –

‘‘ໂຍ ເມ ຘມ຺ມມເທເສສິ, ສນ຺ທິຏ຺ຐິກມກາລິກໍ;

ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍມນີຕິກໍ, ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອຸປມາ ກ຺ວຈີ’’ຕິ.

໑໑໓.

ປສ຺ສາມິ ນໍ ມນສາ ຈກ຺ຂຸນາວ, ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ;

ນມສ຺ສມາໂນ ວິວເສມິ [ນມສ຺ສມາໂນວ ວເສມິ (ສີ. ອຏ຺ຐ.) … ວິວສາມິ (ສ຺ຍາ.)] ຣຕ຺ຕິໍ, ເຕເນວ ມຎ຺ຎາມິ ອວິປ຺ປວາສໍ.

ປສ຺ສາມິ ນໍ ມນສາ ຈກ຺ຂຸນາວາຕິ ຍຖາ ຈກ຺ຂຸມາ ປຸຣິໂສ ອາໂລເກ ຣູປຄຕານິ ປສ຺ເສຍ຺ຍ ທກ຺ເຂຍ຺ຍ ໂອໂລເກຍ຺ຍ ນິຊ຺ຌາເຍຍ຺ຍ ອຸປປຣິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ເອວເມວາຫໍ ພຸທ຺ຘໍ ຠຄວນ຺ຕໍ ມນສາ ປສ຺ສາມິ ທກ຺ຂາມິ ໂອໂລເກມິ ນິຊ຺ຌາຍາມິ ອຸປປຣິກ຺ຂາມີຕິ – ປສ຺ສາມິ ນໍ ມນສາ ຈກ຺ຂຸນາວ.

ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕຕິ ຣຕ຺ຕິຎ຺ຈ ທິວາ ຈ ພຸທ຺ຘານຸສ຺ສຕິໍ ມນສາ ຠາເວນ຺ໂຕ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕຕິ – ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ.

ນມສ຺ສມາໂນ ວິວເສມິ ຣຕ຺ຕິນ຺ຕິ. ນມສ຺ສມາໂນຕິ ກາເຍນ ວາ ນມສ຺ສມາໂນ, ວາຈາຍ ວາ ນມສ຺ສມາໂນ, ຈິຕ຺ເຕນ ວາ ນມສ຺ສມາໂນ, ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປຕ຺ຕິຍາ ວາ ນມສ຺ສມາໂນ, ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປຏິປຕ຺ຕິຍາ ວາ ນມສ຺ສມາໂນ ສກ຺ກາຣມາໂນ ຄຣຸກາຣມາໂນ ມານຍມາໂນ ປູຊຍມາໂນ ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວໍ ວິວເສມິ ອຕິນາເມມິ ອຕິກ຺ກເມມີຕິ – ນມສ຺ສມາໂນ ວິວເສມິ ຣຕ຺ຕິໍ.

ເຕເນວ ມຎ຺ຎາມິ ອວິປ຺ປວາສນ຺ຕິ ຕາຍ ພຸທ຺ຘານຸສ຺ສຕິຍາ ຠາເວນ຺ໂຕ ອວິປ຺ປວາໂສຕິ ຕໍ ມຎ຺ຎາມິ, ອວິປ຺ປວຸຏ຺ໂຐຕິ ຕໍ ມຎ຺ຎາມິ ຊານາມິ. ເອວໍ ຊານາມິ ເອວໍ ອາຊານາມິ ເອວໍ ວິຊານາມິ ເອວໍ ປຏິວິຊານາມິ ເອວໍ ປຏິວິຊ຺ຌາມີຕິ – ເຕເນວ ມຎ຺ຎາມິ ອວິປ຺ປວາສໍ. ເຕນາຫ ເຖໂຣ ປິງ຺ຄິໂຍ –

‘‘ປສ຺ສາມິ ນໍ ມນສາ ຈກ຺ຂຸນາວ, ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ;

ນມສ຺ສມາໂນ ວິວເສມິ ຣຕ຺ຕິໍ, ເຕເນວ ມຎ຺ຎາມິ ອວິປ຺ປວາສ’’ນ຺ຕິ.

໑໑໔.

ສທ຺ຘາ ຈ ປີຕິ ຈ ມໂນ ສຕິ ຈ, ນາເປນ຺ຕິເມ ໂຄຕມສາສນມ຺ຫາ;

ຍໍ ຍໍ ທິສໍ ວຊຕິ ຠູຣິປຎ຺ໂຎ, ສ ເຕນ ເຕເນວ ນໂຕຫມສ຺ມິ.

ສທ຺ຘາ ຈ ປີຕິ ຈ ມໂນ ສຕິ ຈາຕິ. ສທ຺ຘາຕິ ຍາ ຈ ຠຄວນ຺ຕໍ ອາຣພ຺ຠ ສທ຺ຘາ ສທ຺ທຫນາ [ສທ຺ຘຫນາ (ກ.)] ໂອກປ຺ປນາ ອຠິປ຺ປສາໂທ ສທ຺ຘາ ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສທ຺ຘາພລໍ. ປີຕີຕິ ຍາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອາຣພ຺ຠ ປີຕິ ປາໂມຊ຺ຊໍ [ປາມຸຊ຺ຊໍ (ສ຺ຍາ.)] ໂມທນາ ອາໂມທນາ ປໂມທນາ ຫາໂສ ປຫາໂສ ວິຕ຺ຕິ ຕຸຏ຺ຐິ ໂອທຄ຺ຍໍ ອຕ຺ຕມນຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ. ມໂນຕິ ຍຎ຺ຈ ຠຄວນ຺ຕໍ ອາຣພ຺ຠ ຈິຕ຺ຕໍ ມໂນ ມານສໍ ຫທຍໍ ປຓ຺ຑຣໍ ມໂນ ມນາຍຕນໍ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ ຕຊ຺ຊາ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ. ສຕີຕິ ຍາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອາຣພ຺ຠ ສຕິ ອນຸສ຺ສຕິ ສມ຺ມາສຕີຕິ – ສທ຺ຘາ ຈ ປີຕິ ຈ ມໂນ ສຕິ ຈ.

ນາເປນ຺ຕິເມ ໂຄຕມສາສນມ຺ຫາຕິ ອິເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຘມ຺ມາ ໂຄຕມສາສນາ ພຸທ຺ຘສາສນາ ຊິນສາສນາ ຕຖາຄຕສາສນາ ອຣຫນ຺ຕສາສນາ ນາເປນ຺ຕິ ນ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ນ ວິຊຫນ຺ຕິ ນ ວິນາເສນ຺ຕີຕິ – ນາເປນ຺ຕິເມ ໂຄຕມສາສນມ຺ຫາ.

ຍໍ ຍໍ ທິສໍ ວຊຕິ ຠູຣິປຎ຺ໂຎຕິ. ຍໍ ຍໍ ທິສນ຺ຕິ ປຸຣຕ຺ຖິມໍ ວາ ທິສໍ ປຈ຺ຉິມໍ ວາ ທິສໍ ທກ຺ຂິຓໍ ວາ ທິສໍ ອຸຕ຺ຕຣໍ ວາ ທິສໍ ວຊຕິ ຄຈ຺ຉຕິ ກມຕິ ອຠິກ຺ກມຕິ. ຠູຣິປຎ຺ໂຎຕິ ຠູຣິປຎ຺ໂຎ ມຫາປຎ຺ໂຎ ຕິກ຺ຂປຎ຺ໂຎ ປຸຖຸປຎ຺ໂຎ ຫາສປຎ຺ໂຎ ຊວນປຎ຺ໂຎ ນິພ຺ເພຘິກປຎ຺ໂຎ. ຠູຣິ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຖວີ. ຠຄວາ ຕາຍ ປຖວິສມາຍ ປຎ຺ຎາຍ ວິປຸລາຍ ວິຕ຺ຖຕາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕຕິ – ຍໍ ຍໍ ທິສໍ ວຊຕິ ຠູຣິປຎ຺ໂຎ.

ສ ເຕນ ເຕເນວ ນໂຕຫມສ຺ມີຕິ ໂສ ເຍນ ພຸທ຺ໂຘ ເຕນ ເຕເນວ ນໂຕ ຕນ຺ນິນ຺ໂນ ຕປ຺ໂປໂຓ ຕປ຺ປພ຺ຠາໂຣ ຕທຘິມຸຕ຺ໂຕ ຕທຘິປເຕຍ຺ໂຍຕິ – ສ ເຕນ ເຕເນວ ນໂຕຫມສ຺ມິ. ເຕນາຫ ເຖໂຣ ປິງ຺ຄິໂຍ –

‘‘ສທ຺ຘາ ຈ ປີຕິ ຈ ມໂນ ສຕິ ຈ, ນາເປນ຺ຕິເມ ໂຄຕມສາສນມ຺ຫາ;

ຍໍ ຍໍ ທິສໍ ວຊຕິ ຠູຣິປຎ຺ໂຎ, ສ ເຕນ ເຕເນວ ນໂຕຫມສ຺ມີ’’ຕິ.

໑໑໕.

ຊິຓ຺ຓສ຺ສ ເມ ທຸພ຺ພລຖາມກສ຺ສ, ເຕເນວ ກາໂຍ ນ ປເລຕິ ຕຕ຺ຖ;

ສງ຺ກປ຺ປຍນ຺ຕາຍ ວຊາມິ ນິຈ຺ຈໍ, ມໂນ ຫິ ເມ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ເຕນ ຍຸຕ຺ໂຕ.

ຊິຓ຺ຓສ຺ສ ເມ ທຸພ຺ພລຖາມກສ຺ສາຕິ ຊິຓ຺ຓສ຺ສ ວຸຑ຺ຒສ຺ສ ມຫລ຺ລກສ຺ສ ອທ຺ຘຄຕສ຺ສ ວໂຍອນຸປ຺ປຕ຺ຕສ຺ສ. ທຸພ຺ພລຖາມກສ຺ສາຕິ ທຸພ຺ພລຖາມກສ຺ສ ອປ຺ປຖາມກສ຺ສ ປຣິຕ຺ຕຖາມກສ຺ສາຕິ – ຊິຓ຺ຓສ຺ສ ເມ ທຸພ຺ພລຖາມກສ຺ສ.

ເຕເນວ ກາໂຍ ນ ປເລຕິ ຕຕ຺ຖາຕິ ກາໂຍ ເຍນ ພຸທ຺ໂຘ ເຕນ ນ ປເລຕິ ນ ວຊຕິ ນ ຄຈ຺ຉຕິ ນາຕິກ຺ກມຕີຕິ – ເຕເນວ ກາໂຍ ນ ປເລຕິ ຕຕ຺ຖ.

ສງ຺ກປ຺ປຍນ຺ຕາຍ ວຊາມິ ນິຈ຺ຈນ຺ຕິ ສງ຺ກປ຺ປຄມເນນ ວິຕກ຺ກຄມເນນ ຎາຓຄມເນນ ປຎ຺ຎາຄມເນນ ພຸທ຺ຘິຄມເນນ ວຊາມິ ຄຈ຺ຉາມິ ອຕິກ຺ກມາມີຕິ – ສງ຺ກປ຺ປຍນ຺ຕາຍ ວຊາມິ ນິຈ຺ຈໍ.

ມໂນ ຫິ ເມ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ເຕນ ຍຸຕ຺ໂຕຕິ. ມໂນຕິ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ມໂນ ມານສໍ…ເປ… ຕຊ຺ຊາ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ. ມໂນ ຫິ ເມ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ເຕນ ຍຸຕ຺ໂຕຕິ ມໂນ ເຍນ ພຸທ຺ໂຘ ເຕນ ຍຸຕ຺ໂຕ ປຍຸຕ຺ໂຕ ສໍຍຸຕ຺ໂຕຕິ – ມໂນ ຫິ ເມ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ເຕນ ຍຸຕ຺ໂຕ. ເຕນາຫ ເຖໂຣ ປິງ຺ຄິໂຍ –

‘‘ຊິຓ຺ຓສ຺ສ ເມ ທຸພ຺ພລຖາມກສ຺ສ, ເຕເນວ ກາໂຍ ນ ປເລຕິ ຕຕ຺ຖ;

ສງ຺ກປ຺ປຍນ຺ຕາຍ ວຊາມິ ນິຈ຺ຈໍ, ມໂນ ຫິ ເມ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ເຕນ ຍຸຕ຺ໂຕ’’ຕິ.

໑໑໖.

ປງ຺ເກ ສຍາໂນ ປຣິຜນ຺ທມາໂນ, ທີປາ ທີປໍ ອຸປລ຺ລວິໍ;

ອຖທ຺ທສາສິໍ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ໂອຆຕິຓ຺ຓມນາສວໍ.

ປງ຺ເກ ສຍາໂນ ປຣິຜນ຺ທມາໂນຕິ. ປງ຺ເກ ສຍາໂນຕິ ກາມປງ຺ເກ ກາມກທ຺ທເມ ກາມກິເລເສ ກາມພຬິເສ ກາມປຣິຬາເຫ ກາມປລິໂພເຘ ເສມາໂນ ສຍມາໂນ ວສມາໂນ ອາວສມາໂນ ປຣິວສມາໂນ [ອວເສມາໂນ ປຣິເສມາໂນ (ສ຺ຍາ.)] ຕິ – ປງ຺ເກ ສຍາໂນ. ປຣິຜນ຺ທມາໂນຕິ ຕຓ຺ຫາຜນ຺ທນາຍ ຜນ຺ທມາໂນ, ທິຏ຺ຐິຜນ຺ທນາຍ ຜນ຺ທມາໂນ, ກິເລສຜນ຺ທນາຍ ຜນ຺ທມາໂນ, ປໂຍຄຜນ຺ທນາຍ ຜນ຺ທມາໂນ, ວິປາກຜນ຺ທນາຍ ຜນ຺ທມາໂນ, ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕຜນ຺ທນາຍ ຜນ຺ທມາໂນ, ຣຕ຺ໂຕ ຣາເຄນ ຜນ຺ທມາໂນ, ທຸຏ຺ໂຐ ໂທເສນ ຜນ຺ທມາໂນ, ມູຬ຺ໂຫ ໂມເຫນ ຜນ຺ທມາໂນ, ວິນິພນ຺ໂຘ ມາເນນ ຜນ຺ທມາໂນ, ປຣາມຏ຺ໂຐ ທິຏ຺ຐິຍາ ຜນ຺ທມາໂນ, ວິກ຺ເຂປຄໂຕ ອຸທ຺ຘຈ຺ເຈນ ຜນ຺ທມາໂນ, ອນິຏ຺ຐງ຺ຄໂຕ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ຜນ຺ທມາໂນ, ຖາມຄໂຕ ອນຸສເຍຫິ ຜນ຺ທມາໂນ, ລາເຠນ ຜນ຺ທມາໂນ, ອລາເຠນ ຜນ຺ທມາໂນ, ຍເສນ ຜນ຺ທມາໂນ, ອຍເສນ ຜນ຺ທມາໂນ, ປສໍສາຍ ຜນ຺ທມາໂນ, ນິນ຺ທາຍ ຜນ຺ທມາໂນ, ສຸເຂນ ຜນ຺ທມາໂນ, ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມາໂນ, ຊາຕິຍາ ຜນ຺ທມາໂນ, ຊຣາຍ ຜນ຺ທມາໂນ, ພ຺ຍາຘິນາ ຜນ຺ທມາໂນ, ມຣເຓນ ຜນ຺ທມາໂນ, ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາເສຫິ ຜນ຺ທມາໂນ, ເນຣຍິເກນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມາໂນ, ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິເກນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມາໂນ, ເປຕ຺ຕິວິສຍິເກນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມາໂນ, ມານຸສິເກນ ທຸກ຺ເຂນ…ເປ… ຄພ຺ໂຠກ຺ກນ຺ຕິມູລເກນ ທຸກ຺ເຂນ… ຄພ຺ຠຏ຺ຐິຕິມູລເກນ ທຸກ຺ເຂນ… ຄພ຺ຠວຸຏ຺ຐານມູລເກນ ທຸກ຺ເຂນ… ຊາຕສ຺ສູປນິພນ຺ຘເກນ ທຸກ຺ເຂນ… ຊາຕສ຺ສ ປຣາເຘຍ຺ຍເກນ ທຸກ຺ເຂນ… ອຕ຺ຕູປກ຺ກເມນ ທຸກ຺ເຂນ… ປຣູປກ຺ກເມນ ທຸກ຺ເຂນ… ສງ຺ຂາຣທຸກ຺ເຂນ… ວິປຣິຓາມທຸກ຺ເຂນ… ຈກ຺ຂຸໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ… ໂສຕໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ… ຆານໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ… ຊິວ຺ຫາໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ… ກາຍໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ… ສີສໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ… ກຓ຺ຓໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ… ມຸຂໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ… ທນ຺ຕໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ… ໂອຏ຺ຐໂຣເຄນ ທຸກ຺ເຂນ… ກາເສນ… ສາເສນ… ປິນາເສນ… ຑາເຫນ [ທາເຫນ (ກ.) ມຫານິ. ໑໑] … ຊເຣນ… ກຸຈ຺ຉິໂຣເຄນ… ມຸຈ຺ຉາຍ… ປກ຺ຂນ຺ທິກາຍ… ສູລາຍ… ວິສູຈິກາຍ… ກຸຏ຺ເຐນ… ຄຓ຺ເຑນ… ກິລາເສນ… ໂສເສນ… ອປມາເຣນ … ທທ຺ທຸຍາ… ກຓ຺ຑຸຍາ… ກຈ຺ຉຸຍາ… ຣຂສາຍ… ວິຕຈ຺ຉິກາຍ… ໂລຫິຕປິຕ຺ເຕນ [ໂລຫິເຕນ. ປິຕ຺ເຕນ (ສ຺ຍາ. ກ.)] … ມຘຸເມເຫນ… ອໍສາຍ… ປິຬກາຍ… ຠຄນ຺ທເລນ [ຠຄນ຺ທລາຍ (ສ຺ຍາ.)] … ປິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐາເນນ ອາພາເຘນ… ເສມ຺ຫສມຸຏ຺ຐາເນນ ອາພາເຘນ… ວາຕສມຸຏ຺ຐາເນນ ອາພາເຘນ… ສນ຺ນິປາຕິເກນ ອາພາເຘນ… ອຸຕຸປຣິຓາມເຊນ ອາພາເຘນ… ວິສມປຣິຫາຣເຊນ ອາພາເຘນ… ໂອປກ຺ກມິເກນ ອາພາເຘນ… ກມ຺ມວິປາກເຊນ ອາພາເຘນ… ສີເຕນ… ອຸຓ຺ເຫນ… ຊິຆຈ຺ຉາຍ … ປິປາສາຍ… ອຸຈ຺ຈາເຣນ… ປສ຺ສາເວນ… ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ເສນ ທຸກ຺ເຂນ… ມາຕຸມຣເຓນ ທຸກ຺ເຂນ… ປິຕຸມຣເຓນ ທຸກ຺ເຂນ… ປຸຕ຺ຕມຣເຓນ ທຸກ຺ເຂນ… ຘີຕຸມຣເຓນ ທຸກ຺ເຂນ… ຎາຕິພ຺ຍສເນນ ທຸກ຺ເຂນ… ໂຠຄພ຺ຍສເນນ ທຸກ຺ເຂນ… ໂຣຄພ຺ຍສເນນ ທຸກ຺ເຂນ… ສີລພ຺ຍສເນນ ທຸກ຺ເຂນ… ທິຏ຺ຐິພ຺ຍສເນນ ທຸກ຺ເຂນ ຜນ຺ທມາໂນ ປຣິຜນ຺ທມາໂນ ປເວຘມາໂນ ສມ຺ປເວຘມາໂນຕິ – ປງ຺ເກ ສຍາໂນ ປຣິຜນ຺ທມາໂນ.

ທີປາ ທີປໍ ອຸປລ຺ລວິນ຺ຕິ ສຕ຺ຖາຣໂຕ ສຕ຺ຖາຣໍ ຘມ຺ມກ຺ຂານໂຕ ຘມ຺ມກ຺ຂານໍ ຄຓໂຕ ຄຓໍ ທິຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິໍ ປຏິປທາຍ ປຏິປທໍ ມຄ຺ຄໂຕ ມຄ຺ຄໍ ປລ຺ລວິໍ ອຸປລ຺ລວິໍ ສມ຺ປລ຺ລວິນ຺ຕິ – ທີປາ ທີປໍ ອຸປລ຺ລວິໍ.

ອຖທ຺ທສາສິໍ ສມ຺ພຸທ຺ຘນ຺ຕິ. ອຖາຕິ ປທສນ຺ຘິ ປທສໍສຄ຺ໂຄ ປທປາຣິປູຣີ ອກ຺ຂຣສມວາໂຍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສິລິຏ຺ຐຕາ ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ – ອຖາຕິ. ອທ຺ທສາສິນ຺ຕິ ອທ຺ທສໍ ອທ຺ທກ຺ຂິໍ ອປສ຺ສິໍ ປຏິວິຊ຺ຌິໍ. ພຸທ຺ໂຘຕິ ໂຍ ໂສ ຠຄວາ ສຍມ຺ຠູ ອນາຈຣິຍໂກ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ພຸທ຺ໂຘຕິ – ອຖທ຺ທສາສິໍ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ.

ໂອຆຕິຓ຺ຓມນາສວນ຺ຕິ. ໂອຆຕິຓ຺ຓນ຺ຕິ ຠຄວາ ກາໂມຆໍ ຕິຓ຺ໂຓ, ຠໂວຆໍ ຕິຓ຺ໂຓ, ທິຏ຺ໂຐຆໍ ຕິຓ຺ໂຓ, ອວິຊ຺ໂຊຆໍ ຕິຓ຺ໂຓ, ສພ຺ພສໍສາຣປຖໍ ຕິຓ຺ໂຓ ອຸຕ຺ຕິຓ຺ໂຓ ນິຕ຺ຖິຓ຺ໂຓ ອຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ວີຕິວຕ຺ໂຕ, ໂສ ວຸຕ຺ຖວາໂສ ຈິຓ຺ຓຈຣໂຓ…ເປ… ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ, ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ – ໂອຆຕິຓ຺ຓໍ. ອນາສວນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອາສວາ – ກາມາສໂວ, ຠວາສໂວ, ທິຏ຺ຐາສໂວ, ອວິຊ຺ຊາສໂວ. ເຕ ອາສວາ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ອນາສວາຕິ – ໂອຆຕິຓ຺ຓມນາສວໍ. ເຕນາຫ ເຖໂຣ ປິງ຺ຄິໂຍ –

‘‘ປງ຺ເກ ສຍາໂນ ປຣິຜນ຺ທມາໂນ, ທີປາ ທີປໍ ອຸປລ຺ລວິໍ;

ອຖທ຺ທສາສິໍ ສມ຺ພຸທ຺ຘໍ, ໂອຆຕິຓ຺ຓມນາສວ’’ນ຺ຕິ.

໑໑໗.

ຍຖາ ອຫູ ວກ຺ກລິ ມຸຕ຺ຕສທ຺ໂຘ, ຠທ຺ຣາວຸໂຘ ອາຬວິໂຄຕໂມ ຈ;

ເອວເມວ ຕ຺ວມ຺ປິ ປມຸຎ຺ຈສ຺ສຸ ສທ຺ຘໍ, ຄມິສ຺ສສິ ຕ຺ວໍ ປິງ຺ຄິຍ ມຈ຺ຈຸເຘຍ຺ຍສ຺ສ ປາຣໍ.

ຍຖາ ອຫູ ວກ຺ກລິ ມຸຕ຺ຕສທ຺ໂຘ, ຠທ຺ຣາວຸໂຘ ອາຬວິໂຄຕໂມ ຈາຕິ ຍຖາ ວກ຺ກລິຕ຺ເຖໂຣ [ວກ຺ກລິ (ສ຺ຍາ.)] ສທ຺ໂຘ ສທ຺ຘາຄຣຸໂກ ສທ຺ຘາປຸພ຺ພງ຺ຄໂມ ສທ຺ຘາຘິມຸຕ຺ໂຕ ສທ຺ຘາຘິປເຕຍ຺ໂຍ ອຣຫຕ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕ, ຍຖາ ຠທ຺ຣາວຸໂຘ ເຖໂຣ ສທ຺ໂຘ ສທ຺ຘາຄຣຸໂກ ສທ຺ຘາປຸພ຺ພງ຺ຄໂມ ສທ຺ຘາຘິມຸຕ຺ໂຕ ສທ຺ຘາຘິປເຕຍ຺ໂຍ ອຣຫຕ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕ, ຍຖາ ອາຬວິໂຄຕໂມ ເຖໂຣ ສທ຺ໂຘ ສທ຺ຘາຄຣຸໂກ ສທ຺ຘາປຸພ຺ພງ຺ຄໂມ ສທ຺ຘາຘິມຸຕ຺ໂຕ ສທ຺ຘາຘິປເຕຍ຺ໂຍ ອຣຫຕ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕຕິ – ຍຖາ ອຫູ ວກ຺ກລິ ມຸຕ຺ຕສທ຺ໂຘ ຠທ຺ຣາວຸໂຘ ອາຬວິໂຄຕໂມ ຈ.

ເອວເມວ ຕ຺ວມ຺ປິ ປມຸຎ຺ຈສ຺ສຸ ສທ຺ຘນ຺ຕິ ເອວເມວ ຕ຺ວໍ ສທ຺ຘໍ ມຸຎ຺ຈສ຺ສຸ ປມຸຎ຺ຈສ຺ສຸ ສມ຺ປມຸຎ຺ຈສ຺ສຸ ອຘິມຸຎ຺ຈສ຺ສຸ ໂອກປ຺ເປຫິ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ສທ຺ຘໍ ມຸຎ຺ຈສ຺ສຸ ປມຸຎ຺ຈສ຺ສຸ ສມ຺ປມຸຎ຺ຈສ຺ສຸ ອຘິມຸຎ຺ຈສ຺ສຸ ໂອກປ຺ເປຫິ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ ສທ຺ຘໍ ມຸຎ຺ຈສ຺ສຸ ປມຸຎ຺ຈສ຺ສຸ ສມ຺ປມຸຎ຺ຈສ຺ສຸ ອຘິມຸຎ຺ຈສ຺ສຸ ໂອກປ຺ເປຫິ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ສທ຺ຘໍ ມຸຎ຺ຈສ຺ສຸ ປມຸຎ຺ຈສ຺ສຸ, ສມ຺ປມຸຎ຺ຈສ຺ສຸ ອຘິມຸຎ຺ຈສ຺ສຸ ໂອກປ຺ເປຫີຕິ – ເອວເມວ ຕ຺ວມ຺ປິ ປມຸຎ຺ຈສ຺ສຸ ສທ຺ຘໍ.

ຄມິສ຺ສສິ ຕ຺ວໍ ປິງ຺ຄິຍ ມຈ຺ຈຸເຘຍ຺ຍສ຺ສ ປາຣນ຺ຕິ ມຈ຺ຈຸເຘຍ຺ຍໍ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສາ ຈ ຂນ຺ຘາ ຈ ອຠິສງ຺ຂາຣາ ຈ. ມຈ຺ຈຸເຘຍ຺ຍສ຺ສ ປາຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ, ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ຄມິສ຺ສສິ ຕ຺ວໍ ປິງ຺ຄິຍ ມຈ຺ຈຸເຘຍ຺ຍສ຺ສ ປາຣນ຺ຕິ ຕ຺ວໍ ປາຣໍ ຄມິສ຺ສສິ, ປາຣໍ ອຘິຄມິສ຺ສສິ, ປາຣໍ ຜສ຺ສິສ຺ສສິ, ປາຣໍ ສຈ຺ຉິກຣິສ຺ສສີຕິ – ຄມິສ຺ສສິ ຕ຺ວໍ ປິງ຺ຄິຍ ມຈ຺ຈຸເຘຍ຺ຍສ຺ສ ປາຣໍ. ເຕນາຫ ຠຄວາ –

‘‘ຍຖາ ອຫູ ວກ຺ກລິ ມຸຕ຺ຕສທ຺ໂຘ, ຠທ຺ຣາວຸໂຘ ອາຬວິໂຄຕໂມ ຈ;

ເອວເມວ ຕ຺ວມ຺ປິ ປມຸຎ຺ຈສ຺ສຸ ສທ຺ຘໍ,

ຄມິສ຺ສສິ ຕ຺ວໍ ປິງ຺ຄິຍ ມຈ຺ຈຸເຘຍ຺ຍສ຺ສ ປາຣ’’ນ຺ຕິ.

໑໑໘.

ເອສ ຠິຍ຺ໂຍ ປສີທາມິ, ສຸຕ຺ວານ ມຸນິໂນ ວໂຈ;

ວິວຏຈ຺ຉໂທ [ວິວຏຈ຺ຉທໂນ (ກ.) ສທ຺ທນີຕິປທມາລາ ໂອໂລເກຕພ຺ພາ] ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ອຂິໂລ ປຏິຠານວາ [ປຏິຠາຓວາ (ສ຺ຍາ.)] .

ເອສ ຠິຍ຺ໂຍ ປສີທາມີຕິ ເອສ ຠິຍ຺ໂຍ ປສີທາມິ, ຠິຍ຺ໂຍ ຠິຍ຺ໂຍ ສທ຺ທຫາມິ, ຠິຍ຺ໂຍ ຠິຍ຺ໂຍ ໂອກປ຺ເປມິ, ຠິຍ຺ໂຍ ຠິຍ຺ໂຍ ອຘິມຸຈ຺ຈາມິ; ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ຠິຍ຺ໂຍ ຠິຍ຺ໂຍ ປສີທາມິ, ຠິຍ຺ໂຍ ຠິຍ຺ໂຍ ສທ຺ທຫາມິ, ຠິຍ຺ໂຍ ຠິຍ຺ໂຍ ໂອກປ຺ເປມິ, ຠິຍ຺ໂຍ ຠິຍ຺ໂຍ ອຘິມຸຈ຺ຈາມິ; ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ ຠິຍ຺ໂຍ ຠິຍ຺ໂຍ ປສີທາມິ…ເປ… ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ ຠິຍ຺ໂຍ ຠິຍ຺ໂຍ ປສີທາມິ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ຠິຍ຺ໂຍ ຠິຍ຺ໂຍ ປສີທາມິ, ຠິຍ຺ໂຍ ຠິຍ຺ໂຍ ສທ຺ທຫາມິ, ຠິຍ຺ໂຍ ຠິຍ຺ໂຍ ໂອກປ຺ເປມິ, ຠິຍ຺ໂຍ ຠິຍ຺ໂຍ ອຘິມຸຈ຺ຈາມີຕິ – ເອສ ຠິຍ຺ໂຍ ປສີທາມິ.

ສຸຕ຺ວານ ມຸນິໂນ ວໂຈຕິ. ມຸນີຕິ ໂມນໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ…ເປ… ສງ຺ຄຊາລມຕິຈ຺ຈ ໂສ ມຸນິ. ສຸຕ຺ວານ ມຸນິໂນ ວໂຈຕິ ຕຸຍ຺ຫໍ ວຈນໍ ພ຺ຍປ຺ປຖໍ ເທສນໍ ອນຸສາສນໍ ອນຸສິຏ຺ຐໍ ສຸຕ຺ວານ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວານ ອຸປຘາຣຍິຕ຺ວານ ອຸປລກ຺ຂຍິຕ຺ວານາຕິ – ສຸຕ຺ວານ ມຸນິໂນ ວໂຈ.

ວິວຏຈ຺ຉໂທ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘຕິ. ຉທນນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ຉທນານິ – ຕຓ຺ຫາຉທນໍ, ທິຏ຺ຐິຉທນໍ, ກິເລສຉທນໍ, ທຸຈ຺ຈຣິຕຉທນໍ, ອວິຊ຺ຊາຉທນໍ. ຕານິ ຉທນານິ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ວິວຏານິ ວິທ຺ຘໍສິຕານິ ສມຸຄ຺ຆາຏິຕານິ ປຫີນານິ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນານິ ວູປສນ຺ຕານິ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘານິ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິການິ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒານິ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ວິວຏຈ຺ຉໂທ. ພຸທ຺ໂຘຕິ ໂຍ ໂສ ຠຄວາ…ເປ… ສຈ຺ຉິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍທິທໍ ພຸທ຺ໂຘຕິ – ວິວຏຈ຺ຉໂທ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ.

ອຂິໂລ ປຏິຠານວາຕິ. ອຂິໂລຕິ ຣາໂຄ ຂິໂລ, ໂທໂສ ຂິໂລ, ໂມໂຫ ຂິໂລ, ໂກໂຘ ຂິໂລ, ອຸປນາໂຫ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ຂິລາ. ເຕ ຂິລາ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ອຂິໂລ.

ປຏິຠານວາຕິ ຕໂຍ ປຏິຠານວນ຺ໂຕ – ປຣິຍຕ຺ຕິ ປຏິຠານວາ, ປຣິປຸຈ຺ຉາປຏິຠານວາ, ອຘິຄມປຏິຠານວາ. ກຕໂມ ປຣິຍຕ຺ຕິປຏິຠານວາ? ອິເຘກຈ຺ຈສ຺ສ ພຸທ຺ຘວຈນໍ [ປກຕິຍາ (ກ.)] ປຣິຍາປຸຕໍ [ປຣິຍາປຸຏໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ໂຫຕິ ສຸຕ຺ຕໍ ເຄຍ຺ຍໍ ເວຍ຺ຍາກຣຓໍ ຄາຖາ ອຸທານໍ ອິຕິວຸຕ຺ຕກໍ ຊາຕກໍ ອພ຺ຠຸຕຘມ຺ມໍ ເວທລ຺ລໍ. ຕສ຺ສ ປຣິຍຕ຺ຕິໍ ນິສ຺ສາຍ ປຏິຠາຕິ [ປຏິຠາຍຕິ (ກ.)] – ອຍໍ ປຣິຍຕ຺ຕິປຏິຠານວາ.

ກຕໂມ ປຣິປຸຈ຺ຉາປຏິຠານວາ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປຣິປຸຈ຺ຉິຕາ ໂຫຕິ ອຕ຺ເຖ ຈ ຎາເຍ ຈ ລກ຺ຂເຓ ຈ ກາຣເຓ ຈ ຐານາຐາເນ ຈ. ຕສ຺ສ ປຣິປຸຈ຺ຉໍ ນິສ຺ສາຍ ປຏິຠາຕິ – ອຍໍ ປຣິປຸຈ຺ຉາປຏິຠານວາ.

ກຕໂມ ອຘິຄມປຏິຠານວາ? ອິເຘກຈ຺ຈສ຺ສ ອຘິຄຕາ ໂຫນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາ, ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ປຎ຺ຈ ພລານິ, ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ, ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ອຣິຍມຄ຺ຄາ, ຈຕ຺ຕາຣິ ສາມຎ຺ຎຜລານິ, ຈຕສ຺ໂສ ປຏິສມ຺ຠິທາໂຍ, ຉ ອຠິຎ຺ຎາໂຍ. ຕສ຺ສ ອຕ຺ໂຖ ຎາໂຕ, ຘມ຺ໂມ ຎາໂຕ, ນິຣຸຕ຺ຕິ ຎາຕາ. ອຕ຺ເຖ ຎາເຕ ອຕ຺ໂຖ ປຏິຠາຕິ, ຘມ຺ເມ ຎາເຕ ຘມ຺ໂມ ປຏິຠາຕິ, ນິຣຸຕ຺ຕິຍາ ຎາຕາຍ ນິຣຸຕ຺ຕິ ປຏິຠາຕິ. ອິເມສຸ ຕີສຸ ຎາເຓສຸ ຎາຓໍ ປຏິຠານປຏິສມ຺ຠິທາ. ຠຄວາ ອິມາຍ ປຏິຠານປຏິສມ຺ຠິທາຍ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ ອຸປາຄໂຕ ສມຸປາຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ຕສ຺ມາ ພຸທ຺ໂຘ ປຏິຠານວາ. ຍສ຺ສ ປຣິຍຕ຺ຕິ ນຕ຺ຖິ, ປຣິປຸຈ຺ຉາ ນຕ຺ຖິ, ອຘິຄໂມ ນຕ຺ຖິ, ກິໍ ຕສ຺ສ ປຏິຠາຍິສ຺ສຕີຕິ – ອຂິໂລ ປຏິຠານວາ. ເຕນາຫ ເຖໂຣ ປິງ຺ຄິໂຍ –

‘‘ເອສ ຠິຍ຺ໂຍ ປສີທາມິ, ສຸຕ຺ວານ ມຸນິໂນ ວໂຈ;

ວິວຏຈ຺ຉໂທ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ອຂິໂລ ປຏິຠານວາ’’ຕິ.

໑໑໙.

ອຘິເທເວ [ອຕິເທເວ (ກ.)] ອຠິຎ຺ຎາຍ, ສພ຺ພໍ ເວທິ ປໂຣປຣໍ [ປໂຣວຣໍ (ສີ. ອຏ຺ຐ.)] ;

ປຎ຺ຫານນ຺ຕກໂຣ ສຕ຺ຖາ, ກງ຺ຂີນໍ ປຏິຊານຕໍ.

ອຘິເທເວ ອຠິຎ຺ຎາຍາຕິ. ເທວາຕິ ຕໂຍ ເທວາ – ສມ຺ມຸຕິເທວາ [ສມ຺ມຠິເທວາ (ສ຺ຍາ.)], ອຸປປຕ຺ຕິເທວາ, ວິສຸທ຺ຘິເທວາ. ກຕເມ ສມ຺ມຸຕິເທວາ? ສມ຺ມຸຕິເທວາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຣາຊາໂນ [ກຕເມ ສມ຺ມຕິເທວາ ຣາຊາໂນ (ສ຺ຍາ.) ເອວມຸປຣິປິ] ຈ ຣາຊກຸມາໂຣ ຈ ເທວິໂຍ ຈ. ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ສມ຺ມຸຕິເທວາ. ກຕເມ ອຸປປຕ຺ຕິເທວາ? ອຸປປຕ຺ຕິເທວາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຈາຕຸມຫາຣາຊິກາ ເທວາ ຕາວຕິໍສາ ເທວາ…ເປ… ພ຺ຣຫ຺ມກາຍິກາ ເທວາ, ເຍ ຈ ເທວາ ຕທຸຕ຺ຕຣິ. ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ອຸປປຕ຺ຕິເທວາ. ກຕເມ ວິສຸທ຺ຘິເທວາ? ວິສຸທ຺ຘິເທວາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຕຖາຄຕາ ຕຖາຄຕສາວກາ ອຣຫນ຺ໂຕ ຂີຓາສວາ, ເຍ ຈ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ຘາ. ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວິສຸທ຺ຘິເທວາ. ຠຄວາ ສມ຺ມຸຕິເທເວ ອຘິເທວາຕິ ອຠິຎ຺ຎາຍ ອຸປປຕ຺ຕິເທເວ ອຘິເທວາຕິ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ວິສຸທ຺ຘິເທເວ ອຘິເທວາຕິ ອຠິຎ຺ຎາຍ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ – ອຘິເທເວ ອຠິຎ຺ຎາຍ.

ສພ຺ພໍ ເວທິ ປໂຣປຣນ຺ຕິ ຠຄວາ ອຕ຺ຕໂນ ຈ ປເຣສຎ຺ຈ ອຘິເທວກເຣ ຘມ຺ເມ ເວທິ ອຎ຺ຎາສິ ອຜສ຺ສິ ປຏິວິຊ຺ຌິ. ກຕເມ ອຕ຺ຕໂນ ອຘິເທວກຣາ ຘມ຺ມາ? ສມ຺ມາປຏິປທາ ອນຸໂລມປຏິປທາ ອປຈ຺ຈນີກປຏິປທາ ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປທາ ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປຏິປທາ ສີເລສຸ ປຣິປູຣກາຣິຕາ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ຄຸຕ຺ຕທ຺ວາຣຕາ ໂຠຊເນ ມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕາ ຊາຄຣິຍານຸໂຍໂຄ ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ…ເປ… ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ. ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ອຕ຺ຕໂນ ອຘິເທວກຣາ ຘມ຺ມາ.

ກຕເມ ປເຣສໍ ອຘິເທວກຣາ ຘມ຺ມາ? ສມ຺ມາປຏິປທາ…ເປ… ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ. ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປເຣສໍ ອຘິເທວກຣາ ຘມ຺ມາ. ເອວໍ ຠຄວາ ອຕ຺ຕໂນ ຈ ປເຣສຎ຺ຈ ອຘິເທວກເຣ ຘມ຺ເມ ເວທິ ອຎ຺ຎາສິ ອຜສ຺ສິ ປຏິວິຊ຺ຌີຕິ – ສພ຺ພໍ ເວທິ ປໂຣປຣໍ.

ປຎ຺ຫານນ຺ຕກໂຣ ສຕ຺ຖາຕິ ຠຄວາ ປາຣາຍນິກປຎ຺ຫານໍ ອນ຺ຕກໂຣ ປຣິຍນ຺ຕກໂຣ ປຣິຈ຺ເຉທກໂຣ ປຣິວຏຸມກໂຣ; ສຠິຍປຎ຺ຫານໍ [ປຣິສປຎ຺ຫານໍ (ສ຺ຍາ.), ປິງ຺ຄິຍປຎ຺ຫານໍ (ກ.)] ອນ຺ຕກໂຣ ປຣິຍນ຺ຕກໂຣ ປຣິຈ຺ເຉທກໂຣ ປຣິວຏຸມກໂຣ; ສກ຺ກປຎ຺ຫານໍ…ເປ… ສຸຍາມປຎ຺ຫານໍ… ຠິກ຺ຂຸປຎ຺ຫານໍ… ຠິກ຺ຂຸນີປຎ຺ຫານໍ… ອຸປາສກປຎ຺ຫານໍ… ອຸປາສິກາປຎ຺ຫານໍ… ຣາຊປຎ຺ຫານໍ… ຂຕ຺ຕິຍປຎ຺ຫານໍ… ພ຺ຣາຫ຺ມຓປຎ຺ຫານໍ… ເວສ຺ສປຎ຺ຫານໍ… ສຸທ຺ທປຎ຺ຫານໍ… ເທວປຎ຺ຫານໍ… ພ຺ຣຫ຺ມປຎ຺ຫານໍ ອນ຺ຕກໂຣ ປຣິຍນ຺ຕກໂຣ ປຣິຈ຺ເຉທກໂຣ ປຣິວຏຸມກໂຣຕິ – ປຎ຺ຫານນ຺ຕກໂຣ. ສຕ຺ຖາຕິ ຠຄວາ ສຕ຺ຖວາໂຫ. ຍຖາ ສຕ຺ຖວາໂຫ ສຕ຺ເຖ ກນ຺ຕາຣໍ ຕາເຣຕິ, ໂຈຣກນ຺ຕາຣໍ ຕາເຣຕິ, ວາຬກນ຺ຕາຣໍ ຕາເຣຕິ, ທຸພ຺ຠິກ຺ຂກນ຺ຕາຣໍ ຕາເຣຕິ, ນິຣຸທກກນ຺ຕາຣໍ ຕາເຣຕິ ອຸຕ຺ຕາເຣຕິ ນິຕ຺ຖາເຣຕິ [ນິຕ຺ຕາເຣຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ປຕາເຣຕິ, ເຂມນ຺ຕຠູມິໍ ສມ຺ປາເປຕິ; ເອວເມວ ຠຄວາ ສຕ຺ຖວາໂຫ ສຕ຺ເຕ ກນ຺ຕາຣໍ ຕາເຣຕິ, ຊາຕິກນ຺ຕາຣໍ ຕາເຣຕິ, ຊຣາກນ຺ຕາຣໍ…ເປ… ພ຺ຍາຘິກນ຺ຕາຣໍ… ມຣຓກນ຺ຕາຣໍ… ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສກນ຺ຕາຣໍ ຕາເຣຕິ, ຣາຄກນ຺ຕາຣໍ ຕາເຣຕິ, ໂທສກນ຺ຕາຣໍ… ໂມຫກນ຺ຕາຣໍ… ມານກນ຺ຕາຣໍ… ທິຏ຺ຐິກນ຺ຕາຣໍ… ກິເລສກນ຺ຕາຣໍ… ທຸຈ຺ຈຣິຕກນ຺ຕາຣໍ ຕາເຣຕິ, ຣາຄຄຫນໍ ຕາເຣຕິ, ໂທສຄຫນໍ ຕາເຣຕິ, ໂມຫຄຫນໍ… ທິຏ຺ຐິຄຫນໍ… ກິເລສຄຫນໍ… ທຸຈ຺ຈຣິຕຄຫນໍ ຕາເຣຕິ ອຸຕ຺ຕາເຣຕິ ນິຕ຺ຖາເຣຕິ ປຕາເຣຕິ; ເຂມນ຺ຕໍ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ ສມ຺ປາເປຕີຕິ – ເອວມ຺ປິ ຠຄວາ ສຕ຺ຖວາໂຫ.

ອຖ ວາ, ຠຄວາ ເນຕາ ວິເນຕາ ອນຸເນຕາ ປຎ຺ຎເປຕາ ນິຊ຺ຌາເປຕາ ເປກ຺ຂຕາ ປສາເທຕາຕິ, ເອວໍ ຠຄວາ ສຕ຺ຖວາໂຫ. ອຖ ວາ, ຠຄວາ ອນຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອຸປ຺ປາເທຕາ, ອສຎ຺ຊາຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ສຎ຺ຊເນຕາ, ອນກ຺ຂາຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອກ຺ຂາຕາ, ມຄ຺ຄຎ຺ຎູ ມຄ຺ຄວິທູ ມຄ຺ຄໂກວິໂທ ມຄ຺ຄານຸຄາ ຈ ປນ ເອຕຣຫິ ສາວກາ ວິຫຣນ຺ຕິ ປຈ຺ຉາ ສມນ຺ນາຄຕາຕິ, ເອວມ຺ປິ ຠຄວາ ສຕ຺ຖວາໂຫຕິ – ປຎ຺ຫານນ຺ຕກໂຣ ສຕ຺ຖາ.

ກງ຺ຂີນໍ ປຏິຊານຕນ຺ຕິ ສກງ຺ຂາ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ນິກ຺ກງ຺ຂາ ສມ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ສລ຺ເລຂາ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ນິລ຺ເລຂາ ສມ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ສທ຺ເວຬ຺ຫກາ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ນິທ຺ເວຬຫກາ ສມ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ສວິຈິກິຈ຺ຉາ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ນິພ຺ພິຈິກິຈ຺ຉາ ສມ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ສຣາຄາ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ວີຕຣາຄາ ສມ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ສໂທສາ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ວີຕໂທສາ ສມ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ສໂມຫາ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ວີຕໂມຫາ ສມ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ສກິເລສາ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ນິກ຺ກິເລສາ ສມ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ – ກງ຺ຂີນໍ ປຏິຊານຕໍ. ເຕນາຫ ເຖໂຣ ປິງ຺ຄິໂຍ –

‘‘ອຘິເທເວ ອຠິຎ຺ຎາຍ, ສພ຺ພໍ ເວທິ ປໂຣປຣໍ;

ປຎ຺ຫານນ຺ຕກໂຣ ສຕ຺ຖາ, ກງ຺ຂີນໍ ປຏິຊານຕ’’ນ຺ຕິ.

໑໒໐.

ອສໍຫີຣໍ ອສໍກຸປ຺ປໍ, ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອຸປມາ ກ຺ວຈິ;

ອທ຺ຘາ ຄມິສ຺ສາມິ ນ ເມຕ຺ຖ ກງ຺ຂາ, ເອວໍ ມໍ ຘາເຣຫິ ອຘິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕໍ.

ອສໍຫີຣໍ ອສໍກຸປ຺ປນ຺ຕິ ອສໍຫີຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ອສໍຫີຣນ຺ຕິ ຣາເຄນ ໂທເສນ ໂມເຫນ ໂກເຘນ ອຸປນາເຫນ ມກ຺ເຂນ ປຬາເສນ ອິສ຺ສາຍ ມຈ຺ຉຣິເຍນ ມາຍາຍ ສາເຐຍ຺ເຍນ ຖມ຺ເຠນ ສາຣມ຺ເຠນ ມາເນນ ອຕິມາເນນ ມເທນ ປມາເທນ ສພ຺ພກິເລເສຫິ ສພ຺ພທຸຈ຺ຈຣິເຕຫິ ສພ຺ພປຣິຬາເຫຫິ ສພ຺ພາສເວຫິ ສພ຺ພທຣເຖຫິ ສພ຺ພສນ຺ຕາເປຫິ ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາເຣຫິ ອສໍຫາຣິຍໍ ນິພ຺ພານໍ ນິຈ຺ຈໍ ຘຸວໍ ສສ຺ສຕໍ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມນ຺ຕິ – ອສໍຫີຣໍ.

ອສໍກຸປ຺ປນ຺ຕິ ອສໍກຸປ຺ປໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ…ເປ… ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ນິພ຺ພານສ຺ສ [ຍສ຺ສ (ສ຺ຍາ.)] ນ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ວໂຍ ນຕ຺ຖິ, ນ ຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ [ຕສ຺ສ ອຎ຺ຎທຕ຺ຖຸ (ສ຺ຍາ.)] ປຎ຺ຎາຍຕິ. ນິພ຺ພານໍ ນິຈ຺ຈໍ ຘຸວໍ ສສ຺ສຕໍ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ມນ຺ຕິ – ອສໍຫີຣໍ ອສໍກຸປ຺ປໍ.

ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອຸປມາ ກ຺ວຈີຕິ. ຍສ຺ສາຕິ ນິພ຺ພານສ຺ສ. ນຕ຺ຖິ ອຸປມາຕິ ອຸປມາ ນຕ຺ຖິ, ອຸປນິຘາ ນຕ຺ຖິ, ສທິສໍ ນຕ຺ຖິ, ປຏິຠາໂຄ ນຕ຺ຖິ, ນ ສຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ. ກ຺ວຈີຕິ ກ຺ວຈິ ກິມ຺ຫິຈິ ກຕ຺ຖຈິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ວາຕິ – ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອຸປມາ ກ຺ວຈິ.

ອທ຺ຘາ ຄມິສ຺ສາມິ ນ ເມຕ຺ຖ ກງ຺ຂາຕິ. ອທ຺ຘາຕິ ເອກໍສວຈນໍ ນິສ຺ສໍສຍວຈນໍ ນິກ຺ກງ຺ຂວຈນໍ ອທ຺ເວຊ຺ຌວຈນໍ ອທ຺ເວຬ຺ຫກວຈນໍ ນິໂຍຄວຈນໍ ອປຓ຺ຓກວຈນໍ ອວິຣທ຺ຘວຈນໍ ອວຕ຺ຖາປນວຈນເມຕໍ – ອທ຺ຘາຕິ. ຄມິສ຺ສາມີຕິ ຄມິສ຺ສາມິ ອຘິຄມິສ຺ສາມິ ຜສ຺ສິສ຺ສາມິ ສຈ຺ຉິກຣິສ຺ສາມີຕິ – ອທ຺ຘາ ຄມິສ຺ສາມິ. ນ ເມຕ຺ຖ ກງ຺ຂາຕິ. ເອຕ຺ຖາຕິ ນິພ຺ພາເນ ກງ຺ຂາ ນຕ຺ຖິ, ວິຈິກິຈ຺ຉາ ນຕ຺ຖິ, ທ຺ເວຬ຺ຫກໍ ນຕ຺ຖິ, ສໍສໂຍ ນຕ຺ຖິ, ນ ສຕິ ນ ສໍວິຊ຺ຊຕິ ນຸປລພ຺ຠຕິ, ປຫີໂນ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ໂນ ວູປສນ຺ໂຕ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ໂຘ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິໂກ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ໂຒຕິ – ອທ຺ຘາ ຄມິສ຺ສາມິ ນ ເມຕ຺ຖ ກງ຺ຂາ.

ເອວໍ ມໍ ຘາເຣຫິ ອຘິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ. ເອວໍ ມໍ ຘາເຣຫີຕິ ເອວໍ ມໍ ອຸປລກ຺ເຂຫິ. ອຘິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ນິພ຺ພານນິນ຺ນໍ ນິພ຺ພານໂປຓໍ ນິພ຺ພານປພ຺ຠາຣໍ ນິພ຺ພານາຘິມຸຕ຺ຕນ຺ຕິ – ເອວໍ ມໍ ຘາເຣຫິ ອຘິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ. ເຕນາຫ ເຖໂຣ ປິງ຺ຄິໂຍ –

‘‘ອສໍຫີຣໍ ອສໍກຸປ຺ປໍ, ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ອຸປມາ ກ຺ວຈິ;

ອທ຺ຘາ ຄມິສ຺ສາມິ ນ ເມຕ຺ຖ ກງ຺ຂາ, ເອວໍ ມໍ ຘາເຣຫິ ອຘິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ.

ປາຣາຍນານຸຄີຕິຄາຖານິທ຺ເທໂສ ອຏ຺ຐາຣສໂມ.

ປາຣາຍນວຄ຺ໂຄ ສມຕ຺ໂຕ.

ຂຄ຺ຄວິສາຓສຸຕ຺ໂຕ

ຂຄ຺ຄວິສາຓສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ

ປຐມວຄ຺ໂຄ

໑໒໑.

ສພ຺ເພສຸ ຠູເຕສຸ ນິຘາຍ ທຓ຺ຑໍ, ອວິເຫຐຍໍ ອຎ຺ຎຕຣມ຺ປິ ເຕສໍ;

ນ ປຸຕ຺ຕມິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ກຸໂຕ ສຫາຍໍ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ສພ຺ເພສຸ ຠູເຕສຸ ນິຘາຍ ທຓ຺ຑນ຺ຕິ. ສພ຺ເພສູຕິ ສພ຺ເພນ ສພ຺ພໍ ສພ຺ພຖາ ສພ຺ພໍ ອເສສໍ ນິສ຺ເສສໍ ປຣິຍາທິຍນວຈນເມຕໍ – ສພ຺ເພສູຕິ. ຠູເຕສູຕິ ຠູຕາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຕສາ ຈ ຖາວຣາ ຈ. ຕສາຕິ ເຍສໍ ຕສິຕຕຓ຺ຫາ ອປ຺ປຫີນາ, ເຍສຎ຺ຈ ຠຍເຠຣວາ ອປ຺ປຫີນາ. ກິໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຕສາ? ເຕ ຕສນ຺ຕິ ອຸຕ຺ຕສນ຺ຕິ ປຣິຕສນ຺ຕິ ຠາສນ຺ຕິ ສນ຺ຕາສໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຕສາ. ຖາວຣາຕິ ເຍສໍ ຕສິຕຕຓ຺ຫາ ປຫີນາ, ເຍສຎ຺ຈ ຠຍເຠຣວາ ປຫີນາ. ກິໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຖາວຣາ? ເຕ ນ ຕສນ຺ຕິ ນ ອຸຕ຺ຕສນ຺ຕິ ນ ປຣິຕສນ຺ຕິ ນ ຠາຍນ຺ຕິ ນ ສນ຺ຕາສໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕໍກາຣຓາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຖາວຣາ. ທຓ຺ຑນ຺ຕິ ຕໂຍ ທຓ຺ຑາ – ກາຍທຓ຺ໂຑ ວຈີທຓ຺ໂຑ ມໂນທຓ຺ໂຑ. ຕິວິຘໍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ກາຍທຓ຺ໂຑ, ຈຕຸພ຺ພິຘໍ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ວຈີທຓ຺ໂຑ, ຕິວິຘໍ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມໂນທຓ຺ໂຑ. ສພ຺ເພສຸ ຠູເຕສຸ ນິຘາຍ ທຓ຺ຑນ຺ຕິ ສພ຺ເພສຸ ຠູເຕສຸ ທຓ຺ຑໍ ນິຘາຍ ນິທຫິຕ຺ວາ.

ອວິເຫຐຍໍ ອຎ຺ຎຕຣມ຺ປິ ເຕສນ຺ຕິ ເອກເມກມ຺ປິ ສຕ຺ຕໍ ປາຓິນາ ວາ ເລຑ຺ຑຸນາ ວາ ທຓ຺ເຑນ ວາ ສຕ຺ເຖນ ວາ ອນ຺ທຸຍາ [ອຣຸຍາ (ສ຺ຍາ.), ອທ຺ທຸຍາ (ກ.)] ວາ ຣຊ຺ຊຸຍາ ວາ ອວິເຫຐຍນ຺ໂຕ, ສພ຺ເພປິ ສຕ຺ເຕ ປາຓິນາ ວາ ເລຑ຺ຑຸນາ ວາ ທຓ຺ເຑນ ວາ ສຕ຺ເຖນ ວາ ອນ຺ທຸຍາ ວາ ຣຊ຺ຊຸຍາ ວາ ອວິເຫຐຍນ຺ໂຕຕິ – ອວິເຫຐຍໍ ອຎ຺ຎຕຣມ຺ປິ ເຕສໍ.

ນ ປຸຕ຺ຕມິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ກຸໂຕ ສຫາຍນ຺ຕິ. ນາຕິ ປຏິກ຺ເຂໂປ; ປຸຕ຺ຕາຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ປຸຕ຺ຕາ – ອຕ຺ຣໂຊ ປຸຕ຺ໂຕ, ເຂຕ຺ຕໂຊ ປຸຕ຺ໂຕ, ທິນ຺ນໂກ ປຸຕ຺ໂຕ, ອນ຺ເຕວາສິໂກ ປຸຕ຺ໂຕ. ສຫາຍນ຺ຕິ ສຫາຍາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ເຍຫິ ສຫ ອາຄມນໍ ຜາສຸ, ຄມນໍ ຜາສຸ, ຄມນາຄມນໍ ຜາສຸ, ຐານໍ ຜາສຸ, ນິສຊ຺ຊນໍ ຜາສຸ, ສຍນໍ [ນິປຊ຺ຊນໍ (ສ຺ຍາ.)] ຜາສຸ, ອາລປນໍ ຜາສຸ, ສລ຺ລປນໍ ຜາສຸ, ອຸລ຺ລປນໍ ຜາສຸ, ສມຸລ຺ລປນໍ ຜາສຸ. ນ ປຸຕ຺ຕມິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ກຸໂຕ ສຫາຍນ຺ຕິ ປຸຕ຺ຕມ຺ປິ ນ ອິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ນ ສາທິເຍຍ຺ຍ ນ ປຕ຺ຖເຍຍ຺ຍ ນ ປິຫເຍຍ຺ຍ ນາຠິຊປ຺ເປຍ຺ຍ, ກຸໂຕ ມິຕ຺ຕໍ ວາ ສນ຺ທິຏ຺ຐໍ ວາ ສມ຺ຠຕ຺ຕໍ ວາ ສຫາຍໍ ວາ ອິຈ຺ເຉຍ຺ຍ [ອິຈ຺ຉິສ຺ສຕິ (ສ຺ຍາ.) ເອວມີທິເສສຸ ປເທສຸ ອນາຄຕວິຠຕ຺ຕິຍາ] ສາທິເຍຍ຺ຍ ປຕ຺ຖເຍຍ຺ຍ ປິຫເຍຍ຺ຍ ອຠິຊປ຺ເປຍ຺ຍາຕິ – ນ ປຸຕ຺ຕມິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ກຸໂຕ ສຫາຍໍ.

ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປຕິ. ເອໂກຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ປພ຺ພຊ຺ຊາສງ຺ຂາເຕນ ເອໂກ, ອທຸຕິຍຏ຺ເຐນ ເອໂກ, ຕຓ຺ຫາຍ ປຫານຏ຺ເຐນ [ຕຓ຺ຫາປຫານຏ຺ເຐນ (ສ຺ຍາ.) ມຫານິ. ໑໙໑] ເອໂກ, ເອກນ຺ຕວີຕຣາໂຄຕິ ເອໂກ, ເອກນ຺ຕວີຕໂທໂສຕິ ເອໂກ, ເອກນ຺ຕວີຕໂມໂຫຕິ ເອໂກ, ເອກນ຺ຕນິກ຺ກິເລໂສຕິ ເອໂກ, ເອກາຍນມຄ຺ຄໍ ຄໂຕຕິ ເອໂກ, ເອໂກ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ປຈ຺ເຈກສມ຺ໂພຘິໍ ອຠິສມ຺ພຸທ຺ໂຘຕິ ເອໂກ.

ກຖໍ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ປພ຺ພຊ຺ຊາສງ຺ຂາເຕນ ເອໂກ? ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ສພ຺ພໍ ຆຣາວາສປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕທາຣປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ຎາຕິປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ສນ຺ນິຘິປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ເກສມສ຺ສຸໍ ໂອຫາເຣຕ຺ວາ ກາສາຍານິ ວຕ຺ຖານິ ອຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ອກິຎ຺ຈນຠາວໍ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ເອໂກ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ເຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕີຕິ – ເອວໍ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ປພ຺ພຊ຺ຊາສງ຺ຂາເຕນ ເອໂກ.

ກຖໍ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ອທຸຕິຍຏ຺ເຐນ ເອໂກ? ໂສ ເອວໍ ປພ຺ພຊິໂຕ ສມາໂນ ເອໂກ ອຣຎ຺ຎວນປຕ຺ຖານິ ປນ຺ຕານິ ເສນາສນານິ ປຏິເສວຕິ ອປ຺ປສທ຺ທານິ ອປ຺ປນິຄ຺ໂຆສານິ ວິຊນວາຕານິ ມນຸສ຺ສຣາຫສ຺ເສຍ຺ຍການິ ປຏິສລ຺ລານສາຣຸປ຺ປານິ. ໂສ ເອໂກ ຄຈ຺ຉຕິ, ເອໂກ ຕິຏ຺ຐຕິ, ເອໂກ ນິສີທຕິ, ເອໂກ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ, ເອໂກ ຄາມໍ ປິຓ຺ຑາຍ ປວິສຕິ, ເອໂກ ອຠິກ຺ກມຕິ, ເອໂກ ປຏິກ຺ກມຕິ, ເອໂກ ຣໂຫ ນິສີທຕິ, ເອໂກ ຈງ຺ກມໍ ອຘິຏ຺ຐາຕິ, ເອໂກ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ເຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕີຕິ – ເອວໍ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ອທຸຕິຍຏ຺ເຐນ ເອໂກ.

ກຖໍ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ຕຓ຺ຫາຍ ປຫານຏ຺ເຐນ ເອໂກ? ໂສ ເອວໍ ເອໂກ ອທຸຕິໂຍ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ອາຕາປີ ປຫິຕຕ຺ໂຕ ວິຫຣນ຺ໂຕ ມຫາປຘານໍ ປທຫນ຺ໂຕ ມາຣໍ ສເສນກໍ ນມຸຈິໍ ກຓ຺ຫໍ ປມຕ຺ຕພນ຺ຘຸໍ ວິຘເມຕ຺ວາ ຈ ຕຓ຺ຫາຊາລິນິໍ ວິສຣິຕໍ ວິສຕ຺ຕິກໍ ປຊຫິ ວິໂນເທສິ ພ຺ຍນ຺ຕີອກາສິ ອນຠາວໍຄເມສິ.

‘‘ຕຓ຺ຫາທຸຕິໂຍ ປຸຣິໂສ, ທີຆມທ຺ຘານ ສໍສຣໍ;

ອິຕ຺ຖຠາວຎ຺ຎຖາຠາວໍ, ສໍສາຣໍ ນາຕິວຕ຺ຕຕິ.

‘‘ເອຕມາທີນວໍ ຎຕ຺ວາ, ຕຓ຺ຫໍ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ສມ຺ຠວໍ;

ວີຕຕຓ຺ໂຫ ອນາທາໂນ, ສໂຕ ຠິກ຺ຂຸ ປຣິພ຺ພເຊ’’ຕິ.

ເອວໍ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ຕຓ຺ຫາຍ ປຫານຏ຺ເຐນ ເອໂກ.

ກຖໍ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ເອກນ຺ຕວີຕຣາໂຄຕິ ເອໂກ? ຣາຄສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ເອກນ຺ຕວີຕຣາໂຄຕິ ເອໂກ, ໂທສສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ເອກນ຺ຕວີຕໂທໂສຕິ ເອໂກ, ໂມຫສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ເອກນ຺ຕວີຕໂມໂຫຕິ ເອໂກ, ກິເລສານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ ເອກນ຺ຕນິກ຺ກິເລໂສຕິ ເອໂກ. ເອວໍ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ເອກນ຺ຕວີຕຣາໂຄຕິ ເອໂກ.

ກຖໍ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ເອກາຍນມຄ຺ຄໍ ຄໂຕຕິ ເອໂກ? ເອກາຍນມຄ຺ໂຄ ວຸຈ຺ຈຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາ, ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ປຎ຺ຈ ພລານິ, ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ.

‘‘ເອກາຍນໍ ຊາຕິຂຍນ຺ຕທສ຺ສີ, ມຄ຺ຄໍ ປຊານາຕິ ຫິຕານຸກມ຺ປີ;

ເອເຕນ ມຄ຺ເຄນ ຕຣິໍສຸ ປຸພ຺ເພ, ຕຣິສ຺ສນ຺ຕິ ເຍ ຈ ຕຣນ຺ຕິ ໂອຆ’’ນ຺ຕິ.

ເອວໍ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ເອກາຍນມຄ຺ຄໍ ຄໂຕຕິ ເອໂກ.

ກຖໍ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ເອໂກ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ປຈ຺ເຈກສມ຺ໂພຘິໍ ອຠິສມ຺ພຸທ຺ໂຘຕິ ເອໂກ? ໂພຘິ ວຸຈ຺ຈຕິ ຈຕູສຸ ມຄ຺ເຄສຸ ຎາຓໍ. ປຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຎ຺ຎາພລໍ ຘມ຺ມວິຈຍສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ວີມໍສາ ວິປສ຺ສນາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ມຄ຺ຄປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ຎາຓປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ສງ຺ຂາຣປຈ຺ຈຍາ ວິຎ຺ຎາຓ’’ນ຺ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ວິຎ຺ຎາຓປຈ຺ຈຍາ ນາມຣູປ’’ນ຺ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ນາມຣູປປຈ຺ຈຍາ ສຬາຍຕນ’’ນ຺ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ສຬາຍຕນປຈ຺ຈຍາ ຜສ຺ໂສ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍາ ເວທນາ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ເວທນາປຈ຺ຈຍາ ຕຓ຺ຫາ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ຕຓ຺ຫາປຈ຺ຈຍາ ອຸປາທານ’’ນ຺ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ອຸປາທານປຈ຺ຈຍາ ຠໂວ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ຠວປຈ຺ຈຍາ ຊາຕີ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ຊາຕິປຈ຺ຈຍາ ຊຣາມຣຓ’’ນ຺ຕິ ພຸຊ຺ຌິ; ‘‘ອວິຊ຺ຊານິໂຣຘາ ສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ສງ຺ຂາຣນິໂຣຘາ ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣໂຘ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘາ ນາມຣູປນິໂຣໂຘ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ນາມຣູປນິໂຣຘາ ສຬາຍຕນນິໂຣໂຘ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ສຬາຍຕນນິໂຣຘາ ຜສ຺ສນິໂຣໂຘ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ຜສ຺ສນິໂຣຘາ ເວທນານິໂຣໂຘ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ເວທນານິໂຣຘາ ຕຓ຺ຫານິໂຣໂຘ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ຕຓ຺ຫານິໂຣຘາ ອຸປາທານນິໂຣໂຘ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ອຸປາທານນິໂຣຘາ ຠວນິໂຣໂຘ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ຠວນິໂຣຘາ ຊາຕິນິໂຣໂຘ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ຊາຕິນິໂຣຘາ ຊຣາມຣຓນິໂຣໂຘ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ; ‘‘ອິທໍ ທຸກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂສມຸທໂຍ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣໂຘ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ; ‘‘ອິເມ ອາສວາ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ອຍໍ ອາສວສມຸທໂຍ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ…ເປ… ‘‘ອຍໍ ອາສວນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ; ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ປຫາຕພ຺ພາ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພາ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ອິເມ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາ’’ຕິ ພຸຊ຺ຌິ; ຉນ຺ນໍ ຜສ຺ສາຍຕນານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ພຸຊ຺ຌິ, ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ…ເປ… ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ພຸຊ຺ຌິ, ຈຕຸນ຺ນໍ ມຫາຠູຕານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ອສ຺ສາທຎ຺ຈ ອາທີນວຎ຺ຈ ນິສ຺ສຣຓຎ຺ຈ ພຸຊ຺ຌິ, ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ພຸຊ຺ຌິ.

ອຖ ວາ, ຍໍ ພຸຊ຺ຌິຕພ຺ພໍ ອນຸພຸຊ຺ຌິຕພ຺ພໍ ປຏິພຸຊ຺ຌິຕພ຺ພໍ ສມ຺ພຸຊ຺ຌິຕພ຺ພໍ ອຘິຄນ຺ຕພ຺ພໍ ຜສ຺ສິຕພ຺ພໍ ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ເຕນ ປຈ຺ເຈກໂພຘິຎາເຓນ ພຸຊ຺ຌິ ອນຸພຸຊ຺ຌິ ປຏິພຸຊ຺ຌິ ສມ຺ພຸຊ຺ຌິ ອຘິຄຈ຺ຉິ ຜສ຺ເສສິ ສຈ຺ຉາກາສີຕິ ເອວໍ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ເອໂກ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ປຈ຺ເຈກສມ຺ໂພຘິໍ ອຠິສມ຺ພຸທ຺ໂຘຕິ – ເອໂກ.

ຈເຣຕິ ອຏ຺ຐ ຈຣິຍາໂຍ – ອິຣິຍາປຖຈຣິຍາ, ອາຍຕນຈຣິຍາ, ສຕິຈຣິຍາ, ສມາຘິຈຣິຍາ, ຎາຓຈຣິຍາ, ມຄ຺ຄຈຣິຍາ, ປຕ຺ຕິຈຣິຍາ, ໂລກຕ຺ຖຈຣິຍາ. ອິຣິຍາປຖຈຣິຍາຕິ ຈຕູສຸ ອິຣິຍາປເຖສຸ. ອາຍຕນຈຣິຍາຕິ ຉສຸ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກພາຫິເຣສຸ ອາຍຕເນສຸ. ສຕິຈຣິຍາຕິ ຈຕູສຸ ສຕິປຏ຺ຐາເນສຸ. ສມາຘິຈຣິຍາຕິ ຈຕູສຸ ຌາເນສຸ. ຎາຓຈຣິຍາຕິ ຈຕູສຸ ອຣິຍສຈ຺ເຈສຸ. ມຄ຺ຄຈຣິຍາຕິ ຈຕູສຸ ອຣິຍມຄ຺ເຄສຸ. ປຕ຺ຕິຈຣິຍາຕິ ຈຕູສຸ ສາມຎ຺ຎຜເລສຸ. ໂລກຕ຺ຖຈຣິຍາຕິ ຕຖາຄເຕສຸ ອຣຫນ຺ເຕສຸ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ເຘສຸ ປເທສໂຕ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ເຘສຸ ປເທສໂຕ ສາວເກສຸ. ອິຣິຍາປຖຈຣິຍາ ຈ ປຓິຘິສມ຺ປນ຺ນານໍ, ອາຍຕນຈຣິຍາ ຈ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ຄຸຕ຺ຕທ຺ວາຣານໍ, ສຕິຈຣິຍາ ຈ ອປ຺ປມາທວິຫາຣີນໍ, ສມາຘິຈຣິຍາ ຈ ອຘິຈິຕ຺ຕມນຸຍຸຕ຺ຕານໍ, ຎາຓຈຣິຍາ ຈ ພຸທ຺ຘິສມ຺ປນ຺ນານໍ, ມຄ຺ຄຈຣິຍາ ຈ ສມ຺ມາປຏິປນ຺ນານໍ, ປຕ຺ຕິຈຣິຍາ ຈ ອຘິຄຕຜລານໍ, ໂລກຕ຺ຖຈຣິຍາ ຈ ຕຖາຄຕານໍ ອຣຫນ຺ຕານໍ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘານໍ ປເທສໂຕ ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘານໍ ປເທສໂຕ ສາວການໍ. ອິມາ ອຏ຺ຐ ຈຣິຍາໂຍ. ອປຣາປິ ອຏ຺ຐ ຈຣິຍາໂຍ – ອຘິມຸຈ຺ຈນ຺ໂຕ ສທ຺ຘາຍ ຈຣຕິ, ປຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ໂຕ ວີຣິເຍນ ຈຣຕິ, ອຸປຏ຺ຐເປນ຺ໂຕ ສຕິຍາ ຈຣຕິ, ອວິກ຺ເຂປໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ສມາຘິນາ ຈຣຕິ, ປຊານນ຺ໂຕ ປຎ຺ຎາຍ ຈຣຕິ, ວິຊານນ຺ໂຕ ວິຎ຺ຎາຓຈຣິຍາຍ ຈຣຕິ. ເອວໍ ປຏິປນ຺ນສ຺ສ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອາຍາເປນ຺ຕີຕິ – ອາຍຕນຈຣິຍາຍ ຈຣຕິ. ເອວໍ ປຏິປນ຺ໂນ ວິເສສມຘິຄຈ຺ຉຕີຕິ – ວິເສສຈຣິຍາຍ ຈຣຕິ. ອິມາ ອຏ຺ຐ ຈຣິຍາໂຍ.

ອປຣາປິ ອຏ຺ຐ ຈຣິຍາໂຍ – ທສ຺ສນຈຣິຍາ ຈ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິຍາ, ອຠິໂຣປນຈຣິຍາ ຈ ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ປສ຺ສ, ປຣິຄ຺ຄຫຈຣິຍາ ຈ ສມ຺ມາວາຈາຍ, ສມຸຏ຺ຐານຈຣິຍາ ຈ ສມ຺ມາກມ຺ມນ຺ຕສ຺ສ, ໂວທານຈຣິຍາ ຈ ສມ຺ມາອາຊີວສ຺ສ, ປຄ຺ຄຫຈຣິຍາ ຈ ສມ຺ມາວາຍາມສ຺ສ, ອຸປຏ຺ຐານຈຣິຍາ ຈ ສມ຺ມາສຕິຍາ, ອວິກ຺ເຂປຈຣິຍາ ຈ ສມ຺ມາສມາຘິສ຺ສ. ອິມາ ອຏ຺ຐ ຈຣິຍາໂຍ.

ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປຕິ ຍຖາ ຂຄ຺ຄສ຺ສ ນາມ ວິສາຓໍ ເອກໍ ໂຫຕິ ອທຸຕິຍໍ, ເອວເມວ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ຕກ຺ກປ຺ໂປ ຕສ຺ສທິໂສ ຕປ຺ປຏິຠາໂຄ. ຍຖາ ອຕິໂລຓໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ໂລຓກປ຺ໂປ, ອຕິຕິຕ຺ຕກໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕິຕ຺ຕກປ຺ໂປ, ອຕິມຘຸຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຘຸຣກປ຺ໂປ, ອຕິອຸຓ຺ຫໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຄ຺ຄິກປ຺ໂປ, ອຕິສີຕລໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຫິມກປ຺ໂປ, ມຫາອຸທກກ຺ຂນ຺ໂຘ ວຸຈ຺ຈຕິ ສມຸທ຺ທກປ຺ໂປ, ມຫາຠິຎ຺ຎາພລປ຺ປຕ຺ໂຕ ສາວໂກ ວຸຈ຺ຈຕິ ສຕ຺ຖຸກປ຺ໂປຕິ; ເອວເມວ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ຕຕ຺ຖ ຕກ຺ກປ຺ໂປ ຕສ຺ສທິໂສ ຕປ຺ປຏິຠາໂຄ ເອໂກ ອທຸຕິໂຍ ມຸຕ຺ຕພນ຺ຘໂນ ສມ຺ມາ ໂລເກ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ເຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕີຕິ – ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ສພ຺ເພສຸ ຠູເຕສຸ ນິຘາຍ ທຓ຺ຑໍ, ອວິເຫຐຍໍ ອຎ຺ຎຕຣມ຺ປິ ເຕສໍ;

ນ ປຸຕ຺ຕມິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ກຸໂຕ ສຫາຍໍ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໒໒.

ສໍສຄ຺ຄຊາຕສ຺ສ ຠວນ຺ຕິ ສ຺ເນຫາ, ສ຺ເນຫນ຺ວຍໍ ທຸກ຺ຂມິທໍ ປໂຫຕິ;

ອາທີນວໍ ສ຺ເນຫຊໍ ເປກ຺ຂມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ສໍສຄ຺ຄຊາຕສ຺ສ ຠວນ຺ຕິ ສ຺ເນຫາຕິ. ສໍສຄ຺ຄາຕິ ທ຺ເວ ສໍສຄ຺ຄາ – ທສ຺ສນສໍສຄ຺ໂຄ ຈ ສວນສໍສຄ຺ໂຄ ຈ. ກຕໂມ ທສ຺ສນສໍສຄ຺ໂຄ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປສ຺ສຕິ ອິຕ຺ຖິໍ ວາ ກຸມາຣິໍ ວາ ອຠິຣູປໍ ທສ຺ສນີຍໍ ປາສາທິກໍ ປຣມາຍ ວຓ຺ຓໂປກ຺ຂຣຕາຍ ສມນ຺ນາຄຕໍ. ທິສ຺ວາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ອນຸພ຺ຍຎ຺ຊນໂສ ນິມິຕ຺ຕໍ ຄຓ຺ຫາຕິ – ເກສາ ວາ ໂສຠນາ [ໂສຠຓາ (ສ຺ຍາ.)] ມຸຂໍ ວາ ໂສຠນໍ ອກ຺ຂີ ວາ ໂສຠນາ ກຓ຺ຓາ ວາ ໂສຠນາ ນາສາ ວາ ໂສຠນາ ໂອຏ຺ຐາ ວາ ໂສຠນາ ທນ຺ຕາ ວາ ໂສຠນາ ມຸຂໍ ວາ ໂສຠນໍ ຄີວາ ວາ ໂສຠນາ ຖນາ ວາ ໂສຠນາ ອຸຣໍ ວາ ໂສຠນໍ ອຸທຣໍ ວາ ໂສຠນໍ ກຏິ ວາ ໂສຠນາ ອູຣູ ວາ ໂສຠນາ ຊງ຺ຆາ ວາ ໂສຠນາ ຫຕ຺ຖາ ວາ ໂສຠນາ ປາທາ ວາ ໂສຠນາ ອງ຺ຄຸລິໂຍ ວາ ໂສຠນາ ນຂາ ວາ ໂສຠນາຕິ. ທິສ຺ວາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ອຠິນນ຺ທຕິ ອຠິວທຕິ ອຠິປຕ຺ເຖຕິ ອນຸປ຺ປາເທຕິ [ອນຸສ຺ສຣຕິ (ກ.)] ອນຸພນ຺ຘຕິ ຣາຄພນ຺ຘນໍ – ອຍໍ ທສ຺ສນສໍສຄ຺ໂຄ.

ກຕໂມ ສວນສໍສຄ຺ໂຄ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ສຸຓາຕິ – ‘‘ອສຸກສ຺ມິໍ ນາມ ຄາເມ ວາ ນິຄເມ ວາ ອິຕ຺ຖີ ວາ ກຸມາຣີ ວາ ອຠິຣູປາ ທສ຺ສນີຍາ ປາສາທິກາ ປຣມາຍ ວຓ຺ຓໂປກ຺ຂຣຕາຍ ສມນ຺ນາຄຕາ’’ຕິ. ສຸຕ຺ວາ ສຸຓິຕ຺ວາ ອຠິນນ຺ທຕິ ອຠິວທຕິ ອຠິປຕ຺ເຖຕິ ອນຸປ຺ປາເທຕິ ອນຸພນ຺ຘຕິ ຣາຄພນ຺ຘນໍ – ອຍໍ ສວນສໍສຄ຺ໂຄ.

ສ຺ເນຫາຕິ ທ຺ເວ ສ຺ເນຫາ – ຕຓ຺ຫາສ຺ເນໂຫ ຈ ທິຏ຺ຐິສ຺ເນໂຫ ຈ. ກຕໂມ ຕຓ຺ຫາສ຺ເນໂຫ? ຍາວຕາ ຕຓ຺ຫາສງ຺ຂາເຕນ ສີມກຕໍ [ສີມກຕໍ ມຣິຍາທິກຕໍ (ສ຺ຍາ.)] ໂອຘິກຕໍ ປຣິຍນ຺ຕິກຕໍ ປຣິຄ຺ຄຫິຕໍ ມມາຍິຕໍ – ‘‘ອິທໍ ມມ, ເອຕໍ ມມ, ເອຕ຺ຕກໍ ມມ, ເອຕ຺ຕາວຕາ ມມ’’. ຣູປາ ສທ຺ທາ ຄນ຺ຘາ ຣສາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ອຕ຺ຖຣຓາ ປາວຸຣຓາ ທາສິທາສາ ອເຊຬກາ ກຸກ຺ກຸຏສູກຣາ ຫຕ຺ຖິຄວາສ຺ສວຬວາ ເຂຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸ ຫິຣຎ຺ຎໍ ສຸວຓ຺ຓໍ ຄາມນິຄມຣາຊຘານິໂຍ ຣຏ຺ຐຎ຺ຈ ຊນປໂທ ຈ ໂກໂສ ຈ ໂກຏ຺ຐາຄາຣຎ຺ຈ, ເກວລມ຺ປິ ມຫາປຖວິໍ ຕຓ຺ຫາວເສນ ມມາຍຕິ, ຍາວຕາ ອຏ຺ຐສຕຕຓ຺ຫາວິຈຣິຕໍ – ອຍໍ ຕຓ຺ຫາສ຺ເນໂຫ.

ກຕໂມ ທິຏ຺ຐິສ຺ເນໂຫ? ວີສຕິວຕ຺ຖຸກາ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ, ທສວຕ຺ຖຸກາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ, ທສວຕ຺ຖຸກາ ອນ຺ຕຄ຺ຄາຫິກາທິຏ຺ຐິ. ຍາ ເອວຣູປາ ທິຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຫນໍ ທິຏ຺ຐິກນ຺ຕາໂຣ ທິຏ຺ຐິວິສູກາຍິກໍ ທິຏ຺ຐິວິປ຺ຜນ຺ທິຕໍ ທິຏ຺ຐິສໍໂຍຊນໍ ຄາໂຫ ປຏິຄ຺ຄາໂຫ [ປຕິຏ຺ຐາໂຫ (ກ.)] ອຠິນິເວໂສ ປຣາມາໂສ ກຸມ຺ມຄ຺ໂຄ ມິຈ຺ຉາປໂຖ ມິຈ຺ຉຕ຺ຕໍ ຕິຕ຺ຖາຍຕນໍ ວິປຣິຍາສຄ຺ຄາໂຫ ວິປຣີຕຄ຺ຄາໂຫ ວິປລ຺ລາສຄ຺ຄາໂຫ ມິຈ຺ຉາຄາໂຫ ອຍາຖາວກສ຺ມິໍ ຍາຖາວກນ຺ຕິ ຄາໂຫ, ຍາວຕາ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ – ອຍໍ ທິຏ຺ຐິສ຺ເນໂຫ.

ສໍສຄ຺ຄຊາຕສ຺ສ ຠວນ຺ຕິ ສ຺ເນຫາຕິ ທສ຺ສນສໍສຄ຺ຄປຈ຺ຈຍາ ຈ ສວນສໍສຄ຺ຄປຈ຺ຈຍາ ຈ ຕຓ຺ຫາສ຺ເນໂຫ ຈ ທິຏ຺ຐິສ຺ເນໂຫ ຈ ຠວນ຺ຕິ ສມ຺ຠວນ຺ຕິ ຊາຍນ຺ຕິ ສຎ຺ຊາຍນ຺ຕິ ນິພ຺ພຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕນ຺ຕິ ປາຕຸຠວນ຺ຕີຕິ – ສໍສຄ຺ຄຊາຕສ຺ສ ຠວນ຺ຕິ ສ຺ເນຫາ.

ສ຺ເນຫນ຺ວຍໍ ທຸກ຺ຂມິທໍ ປໂຫຕີຕິ. ສ຺ເນໂຫຕິ ທ຺ເວ ສ຺ເນຫາ – ຕຓ຺ຫາສ຺ເນໂຫ ຈ ທິຏ຺ຐິສ຺ເນໂຫ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາສ຺ເນໂຫ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິສ຺ເນໂຫ. ທຸກ຺ຂມິທໍ ປໂຫຕີຕິ ອິເຘກຈ຺ໂຈ ກາເຍນ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣຕິ, ວາຈາຍ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣຕິ, ມນສາ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣຕິ, ປາຓມ຺ປິ ຫນຕິ, ອທິນ຺ນມ຺ປິ ອາທິຍຕິ, ສນ຺ຘິມ຺ປິ ຉິນ຺ທຕິ, ນິລ຺ໂລປມ຺ປິ [ວິໂລປມ຺ປິ (ສ຺ຍາ.) ປສ຺ສ ມຫານິ. ໑໗໐] ຫຣຕິ, ເອກາຄາຣິກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ປຣິປນ຺ເຖປິ ຕິຏ຺ຐຕິ, ປຣທາຣມ຺ປິ ຄຈ຺ຉຕິ, ມຸສາປິ ຠຓຕິ. ຕເມນໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ທສ຺ເສນ຺ຕິ – ‘‘ອຍໍ, ເທວ, ໂຈໂຣ ອາຄຸຈາຣີ. ອິມສ຺ສ ຍໍ ອິຈ຺ຉສິ ຕໍ ທຓ຺ຑໍ ປເຓຫີ’’ຕິ. ຕເມນໍ ຣາຊາ ຕໍ ປຣິຠາສຕິ. ໂສ ປຣິຠາສປຈ຺ຈຍາປິ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ [ທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສໍ (ສ຺ຍາ.)] ປຏິສໍເວເທຕິ. ເອຕໍ ຠຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ກຸໂຕ ຊາຕໍ? ຕສ຺ສ ສ຺ເນຫປຈ຺ຈຍາ ຈ ນນ຺ທິປຈ຺ຈຍາ ຈ ຣາຄປຈ຺ຈຍາ ຈ ນນ຺ທິຣາຄປຈ຺ຈຍາ ຈ ຊາຕໍ.

ເອຕ຺ຕເກນປິ ຣາຊາ ນ ຕຸສ຺ສຕິ. ຕເມນໍ ຣາຊາ ພນ຺ຘາເປຕິ – ອນ຺ທຸພນ຺ຘເນນ ວາ ຣຊ຺ຊຸພນ຺ຘເນນ ວາ ສງ຺ຂລິກພນ຺ຘເນນ ວາ ເວຕ຺ຕພນ຺ຘເນນ ວາ ລຕາພນ຺ຘເນນ ວາ ປກ຺ເຂປພນ຺ຘເນນ ວາ ປຣິກ຺ເຂປພນ຺ຘເນນ ວາ ຄາມພນ຺ຘເນນ ວາ ນິຄມພນ຺ຘເນນ ວາ ຣຏ຺ຐພນ຺ຘເນນ ວາ ຊນປທພນ຺ຘເນນ ວາ, ອນ຺ຕມໂສ ສວຈນີຍມ຺ປິ ກໂຣຕິ – ‘‘ນ ເຕ ລພ຺ຠາ ອິໂຕ ປກ຺ກມິຕຸ’’ນ຺ຕິ. ໂສ ພນ຺ຘນປຈ຺ຈຍາປິ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ປຏິສໍເວເທຕິ. ເອຕໍ ຠຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ກຸໂຕ ຊາຕໍ? ຕສ຺ສ ສ຺ເນຫປຈ຺ຈຍາ ຈ ນນ຺ທິປຈ຺ຈຍາ ຈ ຣາຄປຈ຺ຈຍາ ຈ ນນ຺ທິຣາຄປຈ຺ຈຍາ ຈ ຊາຕໍ.

ເອຕ຺ຕເກນປິ ຣາຊາ ນ ຕຸສ຺ສຕິ. ຕເມນໍ ຣາຊາ ຕສ຺ເສວ [ຕສ຺ສ (ສ຺ຍາ.)] ຘນໍ ອາຫຣາເປຕິ – ສຕໍ ວາ ສຫສ຺ສໍ ວາ ສຕສຫສ຺ສໍ ວາ. ໂສ ຘນຊານິປຈ຺ຈຍາປິ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ປຏິສໍເວເທຕິ. ເອຕໍ ຠຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ກຸໂຕ ຊາຕໍ? ຕສ຺ສ ສ຺ເນຫປຈ຺ຈຍາ ຈ ນນ຺ທິປຈ຺ຈຍາ ຈ ຣາຄປຈ຺ຈຍາ ຈ ນນ຺ທິຣາຄປຈ຺ຈຍາ ຈ ຊາຕໍ.

ເອຕ຺ຕເກນປິ ຣາຊາ ນ ຕຸສ຺ສຕິ. ຕເມນໍ ຣາຊາ ວິວິຘາ ກມ຺ມກາຣຓາ [ວິວິຘານິ ກມ຺ມກຣຓານິ (ກ.)] ກາຣາເປຕິ – ກສາຫິປິ ຕາເຬຕິ, ເວຕ຺ເຕຫິປິ ຕາເຬຕິ, ອຑ຺ຒທຓ຺ເຑຫິປິ ຕາເຬຕິ, ຫຕ຺ຖມ຺ປິ ຉິນ຺ທຕິ, ປາທມ຺ປິ ຉິນ຺ທຕິ, ຫຕ຺ຖປາທມ຺ປິ ຉິນ຺ທຕິ, ກຓ຺ຓມ຺ປິ ຉິນ຺ທຕິ, ນາສມ຺ປິ ຉິນ຺ທຕິ, ກຓ຺ຓນາສມ຺ປິ ຉິນ຺ທຕິ, ພິລງ຺ຄຖາລິກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ສງ຺ຂມຸຓ຺ຑິກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ຣາຫຸມຸຂມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ໂຊຕິມາລິກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ຫຕ຺ຖປຊ຺ໂຊຕິກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ເອຣກວຕ຺ຕິກມ຺ປິ [ເອຣກວຏ຺ຏິກມ຺ປິ (ສ຺ຍາ. ກ.) ປສ຺ສ ມ. ນິ. ໑.໑໖໙] ກໂຣຕິ, ຈີຣກວາສິກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ເອເຓຍ຺ຍກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ພຬິສມໍສິກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ກຫາປຓິກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ຂາຣາປຕຈ຺ຉິກມ຺ປິ [ຂາຣາປຏິຈ຺ຉິກມ຺ປິ (ກ.)] ກໂຣຕິ, ປລິຆປຣິວຕ຺ຕິກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ປລາລປີຐກມ຺ປິ ກໂຣຕິ, ຕຕ຺ເຕນປິ ເຕເລນ ໂອສິຎ຺ຈຕິ, ສຸນເຂຫິປິ ຂາທາເປຕິ, ຊີວນ຺ຕມ຺ປິ ສູເລ ອຸຕ຺ຕາເສຕິ, ອສິນາປິ ສີສໍ ຉິນ຺ທຕິ. ໂສ ກມ຺ມກາຣຓປຈ຺ຈຍາປິ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ປຏິສໍເວເທຕິ. ເອຕໍ ຠຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ກຸໂຕ ຊາຕໍ? ຕສ຺ສ ສ຺ເນຫປຈ຺ຈຍາ ຈ ນນ຺ທິປຈ຺ຈຍາ ຈ ຣາຄປຈ຺ຈຍາ ຈ ນນ຺ທິຣາຄປຈ຺ຈຍາ ຈ ຊາຕໍ. ຣາຊາ ອິເມສໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ທຓ຺ຑານໍ ອິສ຺ສໂຣ.

ໂສ ສເກນ ກມ຺ເມນ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອປາຍໍ ທຸຄ຺ຄຕິໍ ວິນິປາຕໍ ນິຣຍໍ ອຸປປຊ຺ຊຕິ. ຕເມນໍ ນິຣຍປາລາ ປຎ຺ຈວິຘພນ຺ຘນໍ ນາມ ກມ຺ມກາຣຓໍ ກໂຣນ຺ຕິ [ກາເຣນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.) ປສ຺ສ ມ. ນິ. ໓.໒໖໗] – ຕຕ຺ຕໍ ອໂຍຂິລໍ ຫຕ຺ເຖ ຄເມນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຕໍ ອໂຍຂິລໍ ທຸຕິເຍ ຫຕ຺ເຖ ຄເມນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຕໍ ອໂຍຂິລໍ ປາເທ ຄເມນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຕໍ ອໂຍຂິລໍ ທຸຕິເຍ ປາເທ ຄເມນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຕໍ ອໂຍຂິລໍ ມຊ຺ເຌ ອຸຣສ຺ມິໍ ຄເມນ຺ຕິ. ໂສ ຕຕ຺ຖ ທຸກ຺ຂາ ຕິພ຺ພາ [ຕິປ຺ປາ (ສ຺ຍາ.)] ຂຣາ ກຏຸກາ ເວທນາ ເວເທຕິ; ນ ຈ ຕາວ ກາລໍ ກໂຣຕິ ຍາວ ນ ຕໍ ປາປກມ຺ມໍ ພ຺ຍນ຺ຕີໂຫຕິ. ເອຕໍ ຠຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ກຸໂຕ ຊາຕໍ? ຕສ຺ສ ສ຺ເນຫປຈ຺ຈຍາ ຈ ນນ຺ທິປຈ຺ຈຍາ ຈ ຣາຄປຈ຺ຈຍາ ຈ ນນ຺ທິຣາຄປຈ຺ຈຍາ ຈ ຊາຕໍ.

ຕເມນໍ ນິຣຍປາລາ ສໍເວເສຕ຺ວາ [ສໍເວສິຕ຺ວາ (ສ຺ຍາ. ກ.) ປສ຺ສ ມ. ນິ. ໓.໒໖໗] ກຸຐາຣີຫິ [ກຸຘາຣີຫິ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຕຈ຺ຉນ຺ຕິ…ເປ… ຕເມນໍ ນິຣຍປາລາ ອຸທ຺ຘໍປາທໍ ອໂຘສິຣໍ ຄເຫຕ຺ວາ ວາສີຫິ ຕຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຕເມນໍ ນິຣຍປາລາ ຣເຖ ໂຍເຊຕ຺ວາ ອາທິຕ຺ຕາຍ ປຖວິຍາ ສມ຺ປຊ຺ຊລິຕາຍ ສໂຊຕິຠູຕາຍ [ສຎ຺ໂຊຕິຠູຕາຍ (ສ຺ຍາ.)] ສາເຣນ຺ຕິປິ ປຈ຺ຈາສາເຣນ຺ຕິປິ. ຕເມນໍ ນິຣຍປາລາ ມຫນ຺ຕໍ ອງ຺ຄາຣປພ຺ພຕໍ ອາທິຕ຺ຕໍ ສມ຺ປຊ຺ຊລິຕໍ ສໂຊຕິຠູຕໍ ອາໂຣເປນ຺ຕິປິ ໂອໂຣເປນ຺ຕິປິ. ຕເມນໍ ນິຣຍປາລາ ອຸທ຺ຘໍປາທໍ ອໂຘສິຣໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຕຕ຺ຕາຍ ໂລຫກຸມ຺ຠິຍາ ປກ຺ຂິປນ຺ຕິ ອາທິຕ຺ຕາຍ ສມ຺ປຊ຺ຊລິຕາຍ ສໂຊຕິຠູຕາຍ. ໂສ ຕຕ຺ຖ ເຜຓຸທ຺ເທຫກໍ ປຈ຺ຈຕິ. ໂສ ຕຕ຺ຖ ເຜຓຸທ຺ເທຫກໍ ປຈ຺ຈມາໂນ ສກິມ຺ປິ ອຸທ຺ຘໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ສກິມ຺ປິ ອໂຘ ຄຈ຺ຉຕິ, ສກິມ຺ປິ ຕິຣິຍໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ໂສ ຕຕ຺ຖ ທຸກ຺ຂາ ຕິພ຺ພາ ຂຣາ ກຏຸກາ ເວທນາ ເວເທຕິ; ນ ຈ ຕາວ ກາລງ຺ກໂຣຕິ ຍາວ ນ ຕໍ ປາປກມ຺ມໍ ພ຺ຍນ຺ຕີໂຫຕິ. ເອຕໍ ຠຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ກຸໂຕ ຊາຕໍ? ຕສ຺ສ ສ຺ເນຫປຈ຺ຈຍາ ຈ ນນ຺ທິປຈ຺ຈຍາ ຈ ຣາຄປຈ຺ຈຍາ ຈ ນນ຺ທິຣາຄປຈ຺ຈຍາ ຈ ຊາຕໍ.

ຕເມນໍ ນິຣຍປາລາ ມຫານິຣເຍ ປກ຺ຂິປນ຺ຕິ. ໂສ ໂຂ ປນ ມຫານິຣໂຍ –

ຈຕຸກ຺ກຓ຺ໂຓ ຈຕຸທ຺ວາໂຣ, ວິຠຕ຺ໂຕ ຠາຄໂສ ມິໂຕ;

ອໂຍປາກາຣປຣິຍນ຺ໂຕ, ອຍສາ ປຏິກຸຊ຺ຊິໂຕ.

ຕສ຺ສ ອໂຍມຍາ ຠູມິ, ຊລິຕາ ເຕຊສາ ຍຸຕາ;

ສມນ຺ຕາ ໂຍຊນສຕໍ, ຜຣິຕ຺ວາ ຕິຏ຺ຐຕິ ສພ຺ພທາ.

ກທຣິຍາຕປນາ [ກທຣິຍາ ຕາປນາ (ກ.) ມຫານິ. ໑໗໐] ໂຆຣາ, ອຈ຺ຈິມນ຺ໂຕ ທຸຣາສທາ;

ໂລມຫໍສນຣູປາ ຈ, ເຠສ຺ມາ ປຏິຠຍາ ທຸຂາ.

ປຸຣຕ຺ຖິມາຍ ຈ ຠິຕ຺ຕິຍາ, ອຈ຺ຈິກ຺ຂນ຺ໂຘ ສມຸຏ຺ຐິໂຕ;

ຑຫນ຺ໂຕ ປາປກມ຺ມນ຺ເຕ, ປຈ຺ຉິມາຍ ປຏິຫຎ຺ຎຕິ.

ປຈ຺ຉິມາຍ ຈ ຠິຕ຺ຕິຍາ, ອຈ຺ຈິກ຺ຂນ຺ໂຘ ສມຸຏ຺ຐິໂຕ;

ຑຫນ຺ໂຕ ປາປກມ຺ມນ຺ເຕ, ປຸຣິມາຍ ປຏິຫຎ຺ຎຕິ.

ທກ຺ຂິຓາຍ ຈ ຠິຕ຺ຕິຍາ, ອຈ຺ຈິກ຺ຂນ຺ໂຘ ສມຸຏ຺ຐິໂຕ;

ຑຫນ຺ໂຕ ປາປກມ຺ມນ຺ເຕ, ອຸຕ຺ຕຣາຍ ປຏິຫຎ຺ຎຕິ.

ອຸຕ຺ຕຣາຍ ຈ ຠິຕ຺ຕິຍາ, ອຈ຺ຈິກ຺ຂນ຺ໂຘ ສມຸຏ຺ຐິໂຕ;

ຑຫນ຺ໂຕ ປາປກມ຺ມນ຺ເຕ, ທກ຺ຂິຓາຍ ປຏິຫຎ຺ຎຕິ.

ເຫຏ຺ຐໂຕ ຈ ສມຸຏ຺ຐາຍ, ອຈ຺ຈິກ຺ຂນ຺ໂຘ ຠຍານໂກ;

ຑຫນ຺ໂຕ ປາປກມ຺ມນ຺ເຕ, ຉທນສ຺ມິໍ ປຏິຫຎ຺ຎຕິ.

ຉທນມ຺ຫາ ສມຸຏ຺ຐາຍ, ອຈ຺ຈິກ຺ຂນ຺ໂຘ ຠຍານໂກ;

ຑຫນ຺ໂຕ ປາປກມ຺ມນ຺ເຕ, ຠູມິຍໍ ປຏິຫຎ຺ຎຕິ.

ອໂຍກປາລມາທິຕ຺ຕໍ, ສນ຺ຕຕ຺ຕໍ ຊລິຕໍ ຍຖາ;

ເອວໍ ອວີຈິນິຣໂຍ, ເຫຏ຺ຐາ ອຸປຣິ ປສ຺ສໂຕ.

ຕຕ຺ຖ ສຕ຺ຕາ ມຫາລຸທ຺ທາ, ມຫາກິພ຺ພິສກາຣິໂນ;

ອຈ຺ຈນ຺ຕປາປກມ຺ມນ຺ຕາ, ປຈ຺ຈນ຺ຕິ ນ ຈ ມິຍ຺ຍເຣ [ມີຍເຣ (ກ.)].

ຊາຕເວທສໂມ ກາໂຍ, ເຕສໍ ນິຣຍວາສິນໍ;

ປສ຺ສ ກມ຺ມານໍ ທຬ຺ຫຕ຺ຕໍ, ນ ຠສ຺ມາ ໂຫຕິ ນປິ ມສິ.

ປຸຣຕ຺ຖິເມນປິ ຘາວນ຺ຕິ, ຕໂຕ ຘາວນ຺ຕິ ປຈ຺ຉິມໍ;

ອຸຕ຺ຕເຣນປິ ຘາວນ຺ຕິ, ຕໂຕ ຘາວນ຺ຕິ ທກ຺ຂິຓໍ.

ຍໍ ຍໍ ທິສໍ ປຘາວນ຺ຕິ, ຕໍ ຕໍ ທ຺ວາຣໍ ປິຘີຍຕິ;

ອຠິນິກ຺ຂມິຕາສາ ເຕ, ສຕ຺ຕາ ໂມກ຺ຂຄເວສິໂນ.

ນ ເຕ ຕໂຕ ນິກ຺ຂມິຕຸໍ, ລຠນ຺ຕິ ກມ຺ມປຈ຺ຈຍາ;

ເຕສຎ຺ຈ ປາປກມ຺ມນ຺ຕໍ, ອວິປກ຺ກໍ ກຕໍ ພຫຸນ຺ຕິ.

ເອຕໍ ຠຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ກຸໂຕ ຊາຕໍ? ຕສ຺ສ ສ຺ເນຫປຈ຺ຈຍາ ຈ ນນ຺ທິປຈ຺ຈຍາ ຈ ຣາຄປຈ຺ຈຍາ ຈ ນນ຺ທິຣາຄປຈ຺ຈຍາ ຈ ຊາຕໍ.

ຍານິ ຈ ເນຣຍິການິ ທຸກ຺ຂານິ ຍານິ ຈ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິການິ ທຸກ຺ຂານິ ຍານິ ຈ ເປຕ຺ຕິວິສຍິການິ ທຸກ຺ຂານິ ຍານິ ຈ ມານຸສິການິ ທຸກ຺ຂານິ, ຕານິ ກຸໂຕ ຊາຕານິ ກຸໂຕ ສຎ຺ຊາຕານິ ກຸໂຕ ນິພ຺ພຕ຺ຕານິ ກຸໂຕ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕານິ ກຸໂຕ ປາຕຸຠູຕານິ? ຕສ຺ສ ສ຺ເນຫປຈ຺ຈຍາ ຈ ນນ຺ທິປຈ຺ຈຍາ ຈ ຣາຄປຈ຺ຈຍາ ຈ ນນ຺ທິຣາຄປຈ຺ຈຍາ ຈ ຠວນ຺ຕິ ສມ຺ຠວນ຺ຕິ ຊາຍນ຺ຕິ ສຎ຺ຊາຍນ຺ຕິ ນິພ຺ພຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕນ຺ຕິ ປາຕຸຠວນ຺ຕີຕິ – ສ຺ເນຫນ຺ວຍໍ ທຸກ຺ຂມິທໍ ປໂຫຕິ.

ອາທີນວໍ ສ຺ເນຫຊໍ ເປກ຺ຂມາໂນຕິ. ສ຺ເນໂຫຕິ ທ຺ເວ ສ຺ເນຫາ – ຕຓ຺ຫາສ຺ເນໂຫ ຈ ທິຏ຺ຐິສ຺ເນໂຫ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາສ຺ເນໂຫ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິສ຺ເນໂຫ. ອາທີນວໍ ສ຺ເນຫຊໍ ເປກ຺ຂມາໂນຕິ ຕຓ຺ຫາສ຺ເນໂຫ ຈ ທິຏ຺ຐິສ຺ເນໂຫ ຈ ອາທີນວໍ ສ຺ເນຫຊໍ ເປກ຺ຂມາໂນ ທກ຺ຂມາໂນ ໂອໂລກຍມາໂນ ນິຊ຺ຌາຍມາໂນ ອຸປປຣິກ຺ຂມາໂນຕິ – ອາທີນວໍ ສ຺ເນຫຊໍ ເປກ຺ຂມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ສໍສຄ຺ຄຊາຕສ຺ສ ຠວນ຺ຕິ ສ຺ເນຫາ, ສ຺ເນຫນ຺ວຍໍ ທຸກ຺ຂມິທໍ ປໂຫຕິ;

ອາທີນວໍ ສ຺ເນຫຊໍ ເປກ຺ຂມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໒໓.

ມິຕ຺ເຕ ສຸຫຊ຺ເຊ ອນຸກມ຺ປມາໂນ, ຫາເປຕິ ອຕ຺ຖໍ ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ [ປຏິພນ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ (ກ.)] ;

ເອຕໍ ຠຍໍ ສນ຺ຖເວ [ສນ຺ຘເວ (ກ.)] ເປກ຺ຂມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ມິຕ຺ເຕ ສຸຫຊ຺ເຊ ອນຸກມ຺ປມາໂນ, ຫາເປຕິ ອຕ຺ຖໍ ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕຕິ. ມິຕ຺ຕາຕິ ທ຺ເວ ມິຕ຺ຕາ – ອຄາຣິກມິຕ຺ໂຕ ຈ ອນາຄາຣິກມິຕ຺ໂຕ [ປພ຺ພຊິຕມິຕ຺ໂຕ (ກ.) ເອວມຸປຣິປິ] ຈ. ກຕໂມ ອຄາຣິກມິຕ຺ໂຕ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ທຸທ຺ທທໍ ທທາຕິ, ທຸຈ຺ຈຊໍ ຈຊຕິ, ທຸກ຺ກຣໍ ກໂຣຕິ, ທຸກ຺ຂມໍ ຂມຕິ, ຄຸຍ຺ຫມສ຺ສ ອາຈິກ຺ຂຕິ, ຄຸຍ຺ຫມສ຺ສ ປຣິຄູຫຕິ [ປຣິຄຸຍ຺ຫຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ອາປທາສຸ ນ ວິຊຫຕິ, ຊີວິຕມ຺ປິສ຺ສ ອຕ຺ຖາຍ ປຣິຈ຺ຈຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ຂີເຓ ນາຕິມຎ຺ຎຕິ – ອຍໍ ອຄາຣິກມິຕ຺ໂຕ.

ກຕໂມ ອນາຄາຣິກມິຕ຺ໂຕ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ປິໂຍ ຈ ໂຫຕິ ມນາໂປ ຈ ຄຣຸ ຈ ຠາວນີໂຍ ຈ ວຕ຺ຕາ ຈ ວຈນກ຺ຂໂມ ຈ ຄມ຺ຠີຣຎ຺ຈ ກຖໍ ກຕ຺ຕາ, ໂນ ຈ ອຏ຺ຐາເນ ນິໂຍເຊຕິ ອຘິສີເລ ສມາທເປຕິ, ຈຕຸນ຺ນໍ ສຕິປຏ຺ຐານານໍ ຠາວນານຸໂຍເຄ ສມາທເປຕິ, ຈຕຸນ຺ນໍ ສມ຺ມປ຺ປຘານານໍ…ເປ… ຈຕຸນ຺ນໍ ອິທ຺ຘິປາທານໍ… ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ… ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ພລານໍ… ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄານໍ… ອຣິຍສ຺ສ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ຠາວນານຸໂຍເຄ ສມາທເປຕິ – ອຍໍ ອນາຄາຣິກມິຕ຺ໂຕ.

ສຸຫຊ຺ຊາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ເຍຫິ ສຫ ອາຄມນໍ ຜາສຸ ຄມນໍ ຜາສຸ ຐານໍ ຜາສຸ ນິສຊ຺ຊນໍ [ນິສຊ຺ຊາ (ກ.)] ຜາສຸ ສຍນໍ ຜາສຸ ອາລປນໍ ຜາສຸ ສລ຺ລປນໍ ຜາສຸ ອຸລ຺ລປນໍ ຜາສຸ ສມຸລ຺ລປນໍ ຜາສຸ. ມິຕ຺ເຕ ສຸຫຊ຺ເຊ ອນຸກມ຺ປມາໂນ ຫາເປຕິ ອຕ຺ຖນ຺ຕິ ມິຕ຺ເຕ ຈ ສຸຫຊ຺ເຊ ຈ ສນ຺ທິຏ຺ເຐ ຈ ສມ຺ຠຕ຺ເຕ ຈ ສຫາເຍ ຈ ອນຸກມ຺ປມາໂນ ອນຸເປກ຺ຂມາໂນ ອນຸຄຓ຺ຫມາໂນ ອຕ຺ຕຕ຺ຖມ຺ປິ ປຣຕ຺ຖມ຺ປິ ອຸຠຍຕ຺ຖມ຺ປິ ຫາເປຕິ, ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິກມ຺ປິ ອຕ຺ຖໍ ຫາເປຕິ, ສມ຺ປຣາຍິກມ຺ປິ ອຕ຺ຖໍ ຫາເປຕິ, ປຣມຕ຺ຖມ຺ປິ ຫາເປຕິ ປຫາເປຕິ ປຣິຫາເປຕິ ປຣິຘໍເສຕິ ປຣິວຊ຺ເຊຕິ [ປຣິສຊ຺ເຊຕິ (ສ຺ຍາ.)] ອນ຺ຕຣຘາເປຕີຕິ – ມິຕ຺ເຕ ສຸຫຊ຺ເຊ ອນຸກມ຺ປມາໂນ ຫາເປຕິ ອຕ຺ຖໍ.

ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕຕິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ວາ ນີຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຣໍ ອຸຈ຺ຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ອຕ຺ຕານໍ ວາ ອຸຈ຺ຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຣໍ ນີຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ກຖໍ ອຕ຺ຕານໍ ນີຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຣໍ ອຸຈ຺ຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ? ຕຸມ຺ເຫ ເມ ພຫູປກາຣາ, ອຫໍ ຕຸມ຺ເຫ ນິສ຺ສາຍ ລຠາມິ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ. ຍມ຺ປິ [ເຍປິ (ກ.) ເອວໍ ຈູຬນິ. ຂຄ຺ຄວິສາຓສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສ ໑໕໑] ເມ ອຎ຺ເຎ ທາຕຸໍ ວາ ກາຕຸໍ ວາ ມຎ຺ຎນ຺ຕິ ຕຸມ຺ເຫ ນິສ຺ສາຍ ຕຸມ຺ເຫ ສມ຺ປສ຺ສນ຺ຕາ. ຍມ຺ປິ ເມ ໂປຣາຓໍ ມາຕາເປຕ຺ຕິກໍ ນາມໂຄຕ຺ຕໍ, ຕມ຺ປິ ເມ ອນ຺ຕຣຫິຕໍ. ຕຸມ຺ເຫຫິ ອຫໍ ຎາຍາມິ – ອສຸກສ຺ສ ກຸລຸປໂກ, ອສຸກາຍ ກຸລຸປໂກຕິ. ເອວໍ ອຕ຺ຕານໍ ນີຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຣໍ ອຸຈ຺ຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ.

ກຖໍ ອຕ຺ຕານໍ ອຸຈ຺ຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຣໍ ນີຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ? ອຫໍ ຕຸມ຺ຫາກໍ ພຫູປກາໂຣ, ຕຸມ຺ເຫ ມໍ ອາຄມ຺ມ ພຸທ຺ຘໍ ສຣຓໍ ຄຕາ, ຘມ຺ມໍ ສຣຓໍ ຄຕາ, ສງ຺ຆໍ ສຣຓໍ ຄຕາ, ປາຓາຕິປາຕາ ປຏິວິຣຕາ, ອທິນ຺ນາທານາ ປຏິວິຣຕາ, ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາຣາ ປຏິວິຣຕາ, ມຸສາວາທາ ປຏິວິຣຕາ, ສຸຣາເມຣຍມຊ຺ຊປມາທຏ຺ຐານາ ປຏິວິຣຕາ; ອຫໍ ຕຸມ຺ຫາກໍ ອຸທ຺ເທສໍ ເທມິ, ປຣິປຸຈ຺ຉໍ ເທມິ, ອຸໂປສຖໍ ອາຈິກ຺ຂາມິ, ນວກມ຺ມໍ ອຘິຏ຺ຐາມິ. ອຖ ປນ ຕຸມ຺ເຫ ມໍ ອຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ [ປຣິຈ຺ຈຊິຕ຺ວາ (ສ຺ຍາ.)] ອຎ຺ເຎ ສກ຺ກໂຣຖ ຄຣຸໍ ກໂຣຖ ມາເນຖ ປູເຊຖາຕິ. ເອວໍ ອຕ຺ຕານໍ ອຸຈ຺ຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຣໍ ນີຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ ໂຫຕີຕິ – ມິຕ຺ເຕ ສຸຫຊ຺ເຊ ອນຸກມ຺ປມາໂນ, ຫາເປຕິ ອຕ຺ຖໍ ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ.

ເອຕໍ ຠຍໍ ສນ຺ຖເວ ເປກ຺ຂມາໂນຕິ. ຠຍນ຺ຕິ ຊາຕິຠຍໍ ຊຣາຠຍໍ ພ຺ຍາຘິຠຍໍ ມຣຓຠຍໍ ຣາຊຠຍໍ ໂຈຣຠຍໍ ອຄ຺ຄິຠຍໍ ອຸທກຠຍໍ ອຕ຺ຕານຸວາທຠຍໍ ປຣານຸວາທຠຍໍ ທຓ຺ຑຠຍໍ ທຸຄ຺ຄຕິຠຍໍ ອູມິຠຍໍ ກຸມ຺ຠິລຠຍໍ ອາວຏ຺ຏຠຍໍ ສຸສຸມາຣຠຍໍ [ສຸໍສຸມາຣຠຍໍ (ສ຺ຍາ.)] ອາຊີວິກຠຍໍ ອສິໂລກຠຍໍ ປຣິສສາຣຊ຺ຊຠຍໍ ມທນຠຍໍ ຠຍານກໍ ຉມ຺ຠິຕຕ຺ຕໍ ໂລມຫໍໂສ ເຈຕໂສ ອຸພ຺ເພໂຄ ອຸຕ຺ຣາໂສ. ສນ຺ຖເວຕິ ທ຺ເວ ສນ຺ຖວາ – ຕຓ຺ຫາສນ຺ຖໂວ ຈ ທິຏ຺ຐິສນ຺ຖໂວ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາສນ຺ຖໂວ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິສນ຺ຖໂວ. ເອຕໍ ຠຍໍ ສນ຺ຖເວ ເປກ຺ຂມາໂນຕິ ເອຕໍ ຠຍໍ ສນ຺ຖເວ ເປກ຺ຂມາໂນ ທກ຺ຂມາໂນ ໂອໂລກຍມາໂນ ນິຊ຺ຌາຍມາໂນ ອຸປປຣິກ຺ຂມາໂນຕິ – ເອຕໍ ຠຍໍ ສນ຺ຖເວ ເປກ຺ຂມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ມິຕ຺ເຕ ສຸຫຊ຺ເຊ ອນຸກມ຺ປມາໂນ, ຫາເປຕິ ອຕ຺ຖໍ ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ;

ເອຕໍ ຠຍໍ ສນ຺ຖເວ ເປກ຺ຂມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໒໔.

ວໍໂສ ວິສາໂລວ ຍຖາ ວິສຕ຺ໂຕ, ປຸຕ຺ເຕສຸ ທາເຣສຸ ຈ ຍາ ອເປກ຺ຂາ;

ວໍສກ຺ກຬີໂຣວ [ວໍເສ ກຬີໂຣວ (ກ.)] ອສຊ຺ຊມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ວໍໂສ ວິສາໂລວ ຍຖາ ວິສຕ຺ໂຕຕິ ວໍໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ເວຬຸຄຸມ຺ໂພ. ຍຖາ ເວຬຸຄຸມ຺ພສ຺ມິໍ ໂປຣາຓກາ ວໍສາ ສຕ຺ຕາ [ເວຬຸຄຸມ຺ພສ຺ມິໍ ກຓ຺ຏກາ ຊຏິຕາ ສໍສິພ຺ພິຕາ (ສ຺ຍາ.)] ວິສຕ຺ຕາ ອາສຕ຺ຕາ ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພຸທ຺ຘາ, ເອວເມວ ວິສຕ຺ຕິກາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ ອນຸນໂຍ ອນຸໂຣໂຘ ນນ຺ທີ ນນ຺ທິຣາໂຄ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ສາຣາໂຄ ອິຈ຺ຉາ ມຸຈ຺ຉາ ອຊ຺ໂຌສານໍ ເຄໂຘ ປລິເຄໂຘ ສງ຺ໂຄ ປງ຺ໂກ ເອຊາ ມາຍາ ຊນິກາ ສຎ຺ຊນນີ ສິພ຺ພິນີ ຊາລິນີ ສຣິຕາ ວິສຕ຺ຕິກາ ສຸຕ຺ຕໍ ວິສຏາ ອາຍູຫນີ ທຸຕິຍາ ປຓິຘິ ຠວເນຕ຺ຕິ ວນໍ ວນໂຖ ສນ຺ຖໂວ ສິເນໂຫ ອເປກ຺ຂາ ປຏິພນ຺ຘຸ ອາສາ ອາສີສນາ ອາສີສິຕຕ຺ຕໍ ຣູປາສາ ສທ຺ທາສາ ຄນ຺ຘາສາ ຣສາສາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາສາ ລາຠາສາ ຘນາສາ ປຸຕ຺ຕາສາ ຊີວິຕາສາ ຊປ຺ປາ ປຊປ຺ປາ ອຠິຊປ຺ປາ ຊປ຺ປນາ ຊປ຺ປິຕຕ຺ຕໍ ໂລລຸປ຺ປໍ ໂລລຸປ຺ປາຍນາ ໂລລຸປ຺ປາຍິຕຕ຺ຕໍ ປຸຈ຺ຉຎ຺ຊິກຕາ ສາຘຸກມ຺ຍຕາ ອຘມ຺ມຣາໂຄ ວິສມໂລໂຠ ນິກນ຺ຕິ ນິກາມນາ ປຕ຺ຖນາ ປິຫນາ ສມ຺ປຕ຺ຖນາ ກາມຕຓ຺ຫາ ຠວຕຓ຺ຫາ ວິຠວຕຓ຺ຫາ ຣູປຕຓ຺ຫາ ອຣູປຕຓ຺ຫາ ນິໂຣຘຕຓ຺ຫາ ຣູປຕຓ຺ຫາ ສທ຺ທຕຓ຺ຫາ ຄນ຺ຘຕຓ຺ຫາ ຣສຕຓ຺ຫາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕຓ຺ຫາ ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ ໂອໂຆ ໂຍໂຄ ຄນ຺ໂຖ ອຸປາທານໍ ອາວຣຓໍ ນີວຣຓໍ ຉທນໍ ພນ຺ຘນໍ ອຸປກ຺ກິເລໂສ ອນຸສໂຍ ປຣິຍຸຏ຺ຐານໍ ລຕາ ເວວິຈ຺ຉໍ ທຸກ຺ຂມູລໍ ທຸກ຺ຂນິທານໍ ທຸກ຺ຂປ຺ປຠໂວ ມາຣປາໂສ ມາຣພຬິສໍ ມາຣວິສໂຍ ມາຣນິວາໂສ ມາຣພນ຺ຘນໍ ຕຓ຺ຫານທີ ຕຓ຺ຫາຊາລໍ ຕຓ຺ຫາຄທ຺ທຸລໍ ຕຓ຺ຫາສມຸທ຺ໂທ ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ.

ວິສຕ຺ຕິກາຕິ ເກນຏ຺ເຐນ ວິສຕ຺ຕິກາ? ວິສາລາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ ວິສຕາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສຏາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສມາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສກ຺ກຕີຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສໍຫຣຕີຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສໍວາທິກາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສມູລາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສຜລາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ, ວິສປຣິໂຠຄາຕິ ວິສຕ຺ຕິກາ. ວິສາລາ ວາ ປນ ຕຓ຺ຫາ ຣູເປ ສທ຺ເທ ຄນ຺ເຘ ຣເສ ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ກຸເລ ຄເຓ ອາວາເສ ລາເຠ ຍເສ ປສໍສາຍ ສຸເຂ ຈີວເຣ ປິຓ຺ຑປາເຕ ເສນາສເນ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາເຣ ກາມຘາຕຸຍາ ຣູປຘາຕຸຍາ ອຣູປຘາຕຸຍາ ກາມຠເວ ຣູປຠເວ ອຣູປຠເວ ສຎ຺ຎາຠເວ ອສຎ຺ຎາຠເວ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຠເວ ເອກໂວກາຣຠເວ ຈຕຸໂວກາຣຠເວ ປຎ຺ຈໂວກາຣຠເວ ອຕີເຕ ອນາຄເຕ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພສຸ ຘມ຺ເມສຸ ວິສຕາ ວິຕ຺ຖຕາຕິ – ວິສຕ຺ຕິກາຕິ – ວໍໂສ ວິສາໂລວ ຍຖາ ວິສຕ຺ໂຕ.

ປຸຕ຺ເຕສຸ ທາເຣສຸ ຈ ຍາ ອເປກ຺ຂາຕິ. ປຸຕ຺ຕາຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ປຸຕ຺ຕາ – ອຕ຺ຣໂຊ ປຸຕ຺ໂຕ, ເຂຕ຺ຕໂຊ ປຸຕ຺ໂຕ, ທິນ຺ນໂກ ປຸຕ຺ໂຕ, ອນ຺ເຕວາສິໂກ ປຸຕ຺ໂຕ. ທາຣາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຠຣິຍາໂຍ. ອເປກ຺ຂາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລນ຺ຕິ – ປຸຕ຺ເຕສຸ ທາເຣສຸ ຈ ຍາ ອເປກ຺ຂາ.

ວໍສກ຺ກຬີໂຣວ ອສຊ຺ຊມາໂນຕິ ວໍໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ເວຬຸຄຸມ຺ໂພ. ຍຖາ ເວຬຸຄຸມ຺ພສ຺ມິໍ ຕຣຸຓກາ ກຬີຣກາ [ຕຣຸຓກຬີຣາ (ສ຺ຍາ.)] ອສຕ຺ຕາ ອລຄ຺ຄາ ອຄຘິຕາ [ອປລິເວຏ຺ຐິຕາ (ສ຺ຍາ.)] ອປລິພຸທ຺ຘາ ນິກ຺ຂນ຺ຕາ ນິສ຺ສຏາ ວິປ຺ປມຸຕ຺ຕາ ເອວເມວ. ສຊ຺ຊາຕິ ທ຺ເວ ສຊ຺ຊນາ – ຕຓ຺ຫາສຊ຺ຊນາ ຈ ທິຏ຺ຐິສຊ຺ຊນາ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາສຊ຺ຊນາ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິສຊ຺ຊນາ. ຕສ຺ສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຕຓ຺ຫາສຊ຺ຊນາ ປຫີນາ, ທິຏ຺ຐິສຊ຺ຊນາ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐາ. ຕຓ຺ຫາສຊ຺ຊນາຍ ປຫີນຕ຺ຕາ ທິຏ຺ຐິສຊ຺ຊນາຍ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ຣູເປ ນ ສຊ຺ຊຕິ ສທ຺ເທ ນ ສຊ຺ຊຕິ ຄນ຺ເຘ ນ ສຊ຺ຊຕິ ຣເສ ນ ສຊ຺ຊຕິ ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ນ ສຊ຺ຊຕິ ກຸເລ…ເປ… ຄເຓ… ອາວາເສ… ລາເຠ… ຍເສ… ປສໍສາຍ… ສຸເຂ… ຈີວເຣ… ປິຓ຺ຑປາເຕ… ເສນາສເນ… ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາເຣ… ກາມຘາຕຸຍາ… ຣູປຘາຕຸຍາ… ອຣູປຘາຕຸຍາ… ກາມຠເວ… ຣູປຠເວ… ອຣູປຠເວ… ສຎ຺ຎາຠເວ… ອສຎ຺ຎາຠເວ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຠເວ… ເອກໂວກາຣຠເວ… ຈຕຸໂວກາຣຠເວ… ປຎ຺ຈໂວກາຣຠເວ… ອຕີເຕ… ອນາຄເຕ… ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພສຸ ຘມ຺ເມສຸ ນ ສຊ຺ຊຕິ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ນ ພຊ຺ຌຕິ ນ ປລິພຊ຺ຌຕິ ນ ມຸຈ຺ຉຕິ; ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ວໍສກ຺ກຬີໂຣວ ອສຊ຺ຊມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ວໍໂສ ວິສາໂລວ ຍຖາ ວິສຕ຺ໂຕ, ປຸຕ຺ເຕສຸ ທາເຣສຸ ຈ ຍາ ອເປກ຺ຂາ;

ວໍສກ຺ກຬີໂຣວ ອສຊ຺ຊມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໒໕.

ມິໂຄ ອຣຎ຺ຎມ຺ຫິ ຍຖາ ອພທ຺ໂຘ [ອພນ຺ໂຘ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ເຍນິຈ຺ຉກໍ ຄຈ຺ຉຕິ ໂຄຈຣາຍ;

ວິຎ຺ຎູ ນໂຣ ເສຣິຕໍ ເປກ຺ຂມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ມິໂຄ ອຣຎ຺ຎມ຺ຫິ ຍຖາ ອພທ຺ໂຘ, ເຍນິຈ຺ຉກໍ ຄຈ຺ຉຕິ ໂຄຈຣາຍາຕິ. ມິໂຄຕິ ທ຺ເວ ມິຄາ – ເອຓິມິໂຄ ຈ ປສທມິໂຄ ຈ. ຍຖາ ອາຣຎ຺ຎິໂກ [ອາຣຎ຺ຎໂກ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ມິໂຄ ອຣຎ຺ເຎ ປວເນ ຈຣມາໂນ [ອຣຎ຺ເຎ ວສມາໂນ (ສ຺ຍາ.)] ວິສ຺ສຕ຺ໂຖ ຄຈ຺ຉຕິ ວິສ຺ສຕ຺ໂຖ ຕິຏ຺ຐຕິ ວິສ຺ສຕ຺ໂຖ ນິສີທຕິ ວິສ຺ສຕ຺ໂຖ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາຣຎ຺ຎິໂກ ມິໂຄ ອຣຎ຺ເຎ ປວເນ ຈຣມາໂນ ວິສ຺ສຕ຺ໂຖ ຄຈ຺ຉຕິ ວິສ຺ສຕ຺ໂຖ ຕິຏ຺ຐຕິ ວິສ຺ສຕ຺ໂຖ ນິສີທຕິ ວິສ຺ສຕ຺ໂຖ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ. ຕໍ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ? ອນາປາຖຄໂຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ລຸທ຺ທສ຺ສ. ເອວເມວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ວິວິຈ຺ເຈວ ກາເມຫິ ວິວິຈ຺ຈ ອກຸສເລຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສວິຕກ຺ກໍ ສວິຈາຣໍ ວິເວກຊໍ ປີຕິສຸຂໍ ປຐມໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ‘ຠິກ຺ຂຸ ອນ຺ຘມກາສິ ມາຣໍ, ອປທໍ [ປຣໍ (ກ.) ມ. ນິ. ໑.໒໗໑] ວຘິຕ຺ວາ ມາຣຈກ຺ຂຸໍ ອທສ຺ສນໍ ຄໂຕ ປາປິມໂຕ’.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ວິຕກ຺ກວິຈາຣານໍ ວູປສມາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສມ຺ປສາທນໍ ເຈຕໂສ ເອໂກທິຠາວໍ ອວິຕກ຺ກໍ ອວິຈາຣໍ ສມາຘິຊໍ ປີຕິສຸຂໍ ທຸຕິຍໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ‘ຠິກ຺ຂຸ ອນ຺ຘມກາສິ ມາຣໍ, ອປທໍ ວຘິຕ຺ວາ ມາຣຈກ຺ຂຸໍ ອທສ຺ສນໍ ຄໂຕ ປາປິມໂຕ’.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ປີຕິຍາ ຈ ວິຣາຄາ ອຸເປກ຺ຂໂກ ຈ ວິຫຣຕິ ສໂຕ ຈ ສມ຺ປຊາໂນ ສຸຂຎ຺ຈ ກາເຍນ ປຏິສໍເວເທຕິ, ຍໍ ຕໍ ອຣິຍາ ອາຈິກ຺ຂນ຺ຕິ ‘ອຸເປກ຺ຂໂກ ສຕິມາ ສຸຂວິຫາຣີ’ຕິ ຕຕິຍໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ‘ຠິກ຺ຂຸ ອນ຺ຘມກາສິ ມາຣໍ, ອປທໍ ວຘິຕ຺ວາ ມາຣຈກ຺ຂຸໍ ອທສ຺ສນໍ ຄໂຕ ປາປິມໂຕ’.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ສຸຂສ຺ສ ຈ ປຫານາ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ຈ ປຫານາ ປຸພ຺ເພວ ໂສມນສ຺ສໂທມນສ຺ສານໍ ອຕ຺ຖງ຺ຄມາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍ ອຸເປກ຺ຂາສຕິປາຣິສຸທ຺ຘິໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ‘ຠິກ຺ຂຸ ອນ຺ຘມກາສິ ມາຣໍ, ອປທໍ ວຘິຕ຺ວາ ມາຣຈກ຺ຂຸໍ ອທສ຺ສນໍ ຄໂຕ ປາປິມໂຕ’.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ສພ຺ພໂສ ຣູປສຎ຺ຎານໍ ສມຕິກ຺ກມາ ປຏິຆສຎ຺ຎານໍ ອຕ຺ຖງ຺ຄມາ ນານຕ຺ຕສຎ຺ຎານໍ ອມນສິກາຣາ ‘ອນນ຺ໂຕ ອາກາໂສ’ຕິ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ‘ຠິກ຺ຂຸ ອນ຺ຘມກາສິ ມາຣໍ, ອປທໍ ວຘິຕ຺ວາ ມາຣຈກ຺ຂຸໍ ອທສ຺ສນໍ ຄໂຕ ປາປິມໂຕ’.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ສພ຺ພໂສ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມຕິກ຺ກມ຺ມ ‘ອນນ຺ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓ’ນ຺ຕິ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ…ເປ….

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສພ຺ພໂສ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມຕິກ຺ກມ຺ມ ‘ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈີ’ຕິ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ…ເປ….

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສພ຺ພໂສ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ ສມຕິກ຺ກມ຺ມ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ…ເປ….

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສພ຺ພໂສ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນໍ ສມຕິກ຺ກມ຺ມ ສຎ຺ຎາເວທຍິຕນິໂຣຘໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ, ປຎ຺ຎາຍ ຈສ຺ສ ທິສ຺ວາ ອາສວາ ປຣິກ຺ຂີຓາ ໂຫນ຺ຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ‘ຠິກ຺ຂຸ ອນ຺ຘມກາສິ ມາຣໍ, ອປທໍ ວຘິຕ຺ວາ ມາຣຈກ຺ຂຸໍ ອທສ຺ສນໍ ຄໂຕ ປາປິມໂຕ’, ຕິຓ຺ໂຓ ໂລເກ ວິສຕ຺ຕິກໍ. ໂສ ວິສ຺ສຕ຺ໂຖ ຄຈ຺ຉຕິ ວິສ຺ສຕ຺ໂຖ ຕິຏ຺ຐຕິ ວິສ຺ສຕ຺ໂຖ ນິສີທຕິ ວິສ຺ສຕ຺ໂຖ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ. ຕໍ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ? ອນາປາຖຄໂຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ປາປິມໂຕ’’ຕິ – ມິໂຄ ອຣຎ຺ຎມ຺ຫິ ຍຖາ ອພທ຺ໂຘ, ເຍນິຈ຺ຉກໍ ຄຈ຺ຉຕິ ໂຄຈຣາຍ.

ວິຎ຺ຎູ ນໂຣ ເສຣິຕໍ ເປກ຺ຂມາໂນຕິ. ວິຎ຺ຎູຕິ ປຓ຺ຑິໂຕ ປຎ຺ຎວາ ພຸທ຺ຘິມາ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີ. ນໂຣຕິ ສຕ຺ໂຕ ມາຓໂວ ໂປໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ຊີໂວ ຊາຄຸ ຊນ຺ຕຸ ອິນ຺ທຄຸ ມນຸໂຊ. ເສຣີຕິ ທ຺ເວ ເສຣີ – ຘມ຺ໂມປິ ເສຣີ ປຸຄ຺ຄໂລປິ ເສຣີ. ກຕໂມ ຘມ຺ໂມ ເສຣີ? ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ປຎ຺ຈ ພລານິ ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ – ອຍໍ ຘມ຺ໂມ ເສຣີ. ກຕໂມ ປຸຄ຺ຄໂລ ເສຣີ? ໂຍ ອິມິນາ ເສຣິນາ ຘມ຺ເມນ ສມນ຺ນາຄໂຕ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຸຄ຺ຄໂລ ເສຣີ. ວິຎ຺ຎູ ນໂຣ ເສຣິຕໍ ເປກ຺ຂມາໂນຕິ ວິຎ຺ຎູ ນໂຣ ເສຣິຕໍ ຘມ຺ມໍ ເປກ຺ຂມາໂນ, ທກ຺ຂມາໂນ ໂອໂລກຍມາໂນ ນິຊ຺ຌາຍມາໂນ ອຸປປຣິກ຺ຂມາໂນຕິ – ວິຎ຺ຎູ ນໂຣ ເສຣິຕໍ ເປກ຺ຂມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ມິໂຄ ອຣຎ຺ຎມ຺ຫິ ຍຖາ ອພທ຺ໂຘ, ເຍນິຈ຺ຉກໍ ຄຈ຺ຉຕິ ໂຄຈຣາຍ;

ວິຎ຺ຎູ ນໂຣ ເສຣິຕໍ ເປກ຺ຂມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໒໖.

ອາມນ຺ຕນາ ໂຫຕິ ສຫາຍມຊ຺ເຌ, ວາເສ ຐາເນ ຄມເນ ຈາຣິກາຍ;

ອນຠິຊ຺ຌິຕໍ ເສຣິຕໍ ເປກ຺ຂມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ອາມນ຺ຕນາ ໂຫຕິ ສຫາຍມຊ຺ເຌ, ວາເສ ຐາເນ ຄມເນ ຈາຣິກາຍາຕິ ສຫາຍາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ເຍຫິ ສຫ ອາຄມນໍ ຜາສຸ ຄມນໍ ຜາສຸ ຄມນາຄມນໍ ຜາສຸ ຐານໍ ຜາສຸ ນິສຊ຺ຊນໍ ຜາສຸ ສຍນໍ ຜາສຸ ອາລປນໍ ຜາສຸ ສລ຺ລປນໍ ຜາສຸ ອຸລ຺ລປນໍ ຜາສຸ ສມຸລ຺ລປນໍ ຜາສຸ. ອາມນ຺ຕນາ ໂຫຕິ ສຫາຍມຊ຺ເຌ, ວາເສ ຐາເນ ຄມເນ ຈາຣິກາຍາຕິ ສຫາຍມຊ຺ເຌ ວາເສປິ ຐາເນປິ ຄມເນປິ ຈາຣິກາຍປິ ອຕ຺ຕຕ຺ຖມນ຺ຕນາ ປຣຕ຺ຖມນ຺ຕນາ ອຸຠຍຕ຺ຖມນ຺ຕນາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິກຕ຺ຖມນ຺ຕນາ ສມ຺ປຣາຍິກຕ຺ຖມນ຺ຕນາ ປຣມຕ຺ຖມນ຺ຕນາ [ອຸຠຍຕ຺ຖມນ຺ຕນາ (ກ.)] ຕິ – ອາມນ຺ຕນາ ໂຫຕິ ສຫາຍມຊ຺ເຌ, ວາເສ ຐາເນ ຄມເນ ຈາຣິກາຍ.

ອນຠິຊ຺ຌິຕໍ ເສຣິຕໍ ເປກ຺ຂມາໂນຕິ ອນຠິຊ຺ຌິຕໍ ເອຕໍ ວຕ຺ຖຸ ພາລານໍ ອສປ຺ປຸຣິສານໍ ຕິຕ຺ຖິຍານໍ ຕິຕ຺ຖຍສາວການໍ, ຍທິທໍ – ຠຓ຺ຑຸກາສາຍວຕ຺ຖວສນຕາ. ອຠິຊ຺ຌິຕໍ ເອຕໍ ວຕ຺ຖຸ ປຓ຺ຑິຕານໍ ສປ຺ປຸຣິສານໍ ພຸທ຺ຘສາວການໍ ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘານໍ, ຍທິທໍ – ຠຓ຺ຑຸກາສາຍວຕ຺ຖວສນຕາ. ເສຣີຕິ ທ຺ເວ ເສຣີ – ຘມ຺ໂມປິ ເສຣີ ປຸຄ຺ຄໂລປິ ເສຣີ. ກຕໂມ ຘມ຺ໂມ ເສຣີ? ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ …ເປ… ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ – ອຍໍ ຘມ຺ໂມ ເສຣີ. ກຕໂມ ປຸຄ຺ຄໂລ ເສຣີ? ໂຍ ອິມິນາ ເສຣິນາ ຘມ຺ເມນ ສມນ຺ນາຄໂຕ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຸຄ຺ຄໂລ ເສຣີ. ອນຠິຊ຺ຌິຕໍ ເສຣິຕໍ ເປກ຺ຂມາໂນຕິ ເສຣິຕໍ ຘມ຺ມໍ ເປກ຺ຂມາໂນ ທກ຺ຂມາໂນ ໂອໂລກຍມາໂນ ນິຊ຺ຌາຍມາໂນ ອຸປປຣິກ຺ຂມາໂນຕິ – ອນຠິຊ຺ຌິຕໍ ເສຣິຕໍ ເປກ຺ຂມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ອາມນ຺ຕນາ ໂຫຕິ ສຫາຍມຊ຺ເຌ, ວາເສ ຐາເນ ຄມເນ ຈາຣິກາຍ;

ອນຠິຊ຺ຌິຕໍ ເສຣິຕໍ ເປກ຺ຂມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໒໗.

ຂິຑ຺ຑາ [ຂິຏ຺ຏາ (ກ.)] ຣຕີ ໂຫຕິ ສຫາຍມຊ຺ເຌ, ປຸຕ຺ເຕສຸ ຈ ວິປຸລໍ ໂຫຕິ ເປມໍ;

ປິຍວິປ຺ປໂຍຄໍ [ວິປ຺ປໂຍຄມ຺ປິ (ກ.)] ວິຊິຄຸຈ຺ຉມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ຂິຑ຺ຑາ ຣຕີ ໂຫຕິ ສຫາຍມຊ຺ເຌຕິ. ຂິຑ຺ຑາຕິ ທ຺ເວ ຂິຑ຺ຑາ – ກາຍິກາ ຈ ຂິຑ຺ຑາ ວາຈສິກາ ຈ ຂິຑ຺ຑາ. ກຕມາ ກາຍິກາ ຂິຑ຺ຑາ? ຫຕ຺ຖີຫິປິ ກີຬນ຺ຕິ, ອສ຺ເສຫິປິ ກີຬນ຺ຕິ, ຣເຖຫິປິ ກີຬນ຺ຕິ, ຘນູຫິປິ ກີຬນ຺ຕິ, ຖຣູຫິປິ ກີຬນ຺ຕິ, ອຏ຺ຐປເທຫິປິ ກີຬນ຺ຕິ, ທສປເທຫິປິ ກີຬນ຺ຕິ, ອາກາເສປິ ກີຬນ຺ຕິ, ປຣິຫາຣປເຖປິ ກີຬນ຺ຕິ, ສນ຺ຕິກາຍປິ ກີຬນ຺ຕິ, ຂລິກາຍປິ ກີຬນ຺ຕິ, ຆຏິກາຍປິ ກີຬນ຺ຕິ, ສລາກຫຕ຺ເຖນປິ ກີຬນ຺ຕິ, ອກ຺ເຂນປິ ກີຬນ຺ຕິ, ປງ຺ຄຈີເຣນປິ ກີຬນ຺ຕິ, ວງ຺ກເກນປິ ກີຬນ຺ຕິ, ໂມກ຺ຂຈິກາຍປິ ກີຬນ຺ຕິ, ຈິງ຺ຄຸລເກນປິ ກີຬນ຺ຕິ, ປຕ຺ຕາຬ຺ຫເກນປິ ກີຬນ຺ຕິ, ຣຖເກນປິ ກີຬນ຺ຕິ, ຘນຸເກນປິ ກີຬນ຺ຕິ, ອກ຺ຂຣິກາຍປິ ກີຬນ຺ຕິ, ມເນສິກາຍປິ ກີຬນ຺ຕິ, ຍຖາວຊ຺ເຊນປິ ກີຬນ຺ຕິ. ອຍໍ ກາຍິກາ ຂິຑ຺ຑາ.

ກຕມາ ວາຈສິກາ ຂິຑ຺ຑາ? ມຸຂເຠຣິກໍ ມຸຂາລມ຺ພຣໍ ມຸຂຑິຓ຺ຑິມກໍ [ມຸຂເທຓ຺ຑິມກໍ (ສ຺ຍາ.), ມຸຂທິນ຺ທິມກໍ (ກ.)] ມຸຂຈລິມກໍ ມຸຂເກຣກໍ [ມຸຂເຠຣຸກໍ (ສ຺ຍາ.)] ມຸຂທທ຺ທຣິກໍ ນາຏກໍ ລາສໍ ຄີຕໍ ທວກມ຺ມໍ. ອຍໍ ວາຈສິກາ ຂິຑ຺ຑາ.

ຣຕີຕິ ອນຸກ຺ກຓ຺ຐິຕາຘິວຈນເມຕໍ ຣຕີຕິ. ສຫາຍາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ເຍຫິ ສຫ ອາຄມນໍ ຜາສຸ ຄມນໍ ຜາສຸ ຄມນາຄມນໍ ຜາສຸ ຐານໍ ຜາສຸ ນິສຊ຺ຊນໍ ຜາສຸ ສຍນໍ ຜາສຸ ອາລປນໍ ຜາສຸ ສລ຺ລປນໍ ຜາສຸ ອຸລ຺ລປນໍ ຜາສຸ ສມຸລ຺ລປນໍ ຜາສຸ. ຂິຑ຺ຑາ ຣຕີ ໂຫຕິ ສຫາຍມຊ຺ເຌຕິ ຂິຑ຺ຑາ ຈ ຣຕິ ຈ ສຫາຍມຊ຺ເຌ ໂຫຕີຕິ – ຂິຑ຺ຑາ ຣຕີ ໂຫຕິ ສຫາຍມຊ຺ເຌ.

ປຸຕ຺ເຕສຸ ຈ ວິປຸລໍ ໂຫຕິ ເປມນ຺ຕິ. ປຸຕ຺ຕາຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ປຸຕ຺ຕາ – ອຕ຺ຣໂຊ ປຸຕ຺ໂຕ, ເຂຕ຺ຕໂຊ ປຸຕ຺ໂຕ, ທິນ຺ນໂກ ປຸຕ຺ໂຕ, ອນ຺ເຕວາສິໂກ ປຸຕ຺ໂຕ. ປຸຕ຺ເຕສຸ ຈ ວິປຸລໍ ໂຫຕິໍ ເປມນ຺ຕິ ປຸຕ຺ເຕສຸ ຈ ອຘິມຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ ເປມນ຺ຕິ – ປຸຕ຺ເຕສຸ ຈ ວິປຸລໍ ໂຫຕິ ເປມໍ.

ປິຍວິປ຺ປໂຍຄໍ ວິຊິຄຸຈ຺ຉມາໂນຕິ ທ຺ເວ ປິຍາ – ສຕ຺ຕາ ວາ ສງ຺ຂາຣາ ວາ. ກຕເມ ສຕ຺ຕາ ປິຍາ? ອິຘ ຍສ຺ສ ເຕ ໂຫນ຺ຕິ ອຕ຺ຖກາມາ ຫິຕກາມາ ຜາສຸກາມາ ໂຍຄກ຺ເຂມກາມາ ມາຕາ ວາ ປິຕາ ວາ ຠາຕາ ວາ ຠຄິນີ ວາ ປຸຕ຺ໂຕ ວາ ຘີຕາ ວາ ມິຕ຺ຕາ ວາ ອມຈ຺ຈາ ວາ ຎາຕີ ວາ ສາໂລຫິຕາ ວາ, ອິເມ ສຕ຺ຕາ ປິຍາ.

ກຕເມ ສງ຺ຂາຣາ ປິຍາ? ມນາປິກາ ຣູປາ ມນາປິກາ ສທ຺ທາ ມນາປິກາ ຄນ຺ຘາ ມນາປິກາ ຣສາ ມນາປິກາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ, ອິເມ ສງ຺ຂາຣາ ປິຍາ. ປິຍວິປ຺ປໂຍຄໍ ວິຊິຄຸຈ຺ຉມາໂນຕິ ປິຍານໍ ວິປ຺ປໂຍຄໍ ວິຊິຄຸຈ຺ຉມາໂນ ອຏ຺ຏິຍມາໂນ ຫຣາຍມາໂນຕິ – ປິຍວິປ຺ປໂຍຄໍ ວິຊິຄຸຈ຺ຉມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ຂິຑ຺ຑາ ຣຕີ ໂຫຕິ ສຫາຍມຊ຺ເຌ, ປຸຕ຺ເຕສຸ ຈ ວິປຸລໍ ໂຫຕິ ເປມໍ;

ປິຍວິປ຺ປໂຍຄໍ ວິຊິຄຸຈ຺ຉມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໒໘.

ຈາຕຸທ຺ທິໂສ ອປ຺ປຏິໂຆ ຈ ໂຫຕິ, ສນ຺ຕຸສ຺ສມາໂນ ອິຕຣີຕເຣນ;

ປຣິສ຺ສຍານໍ ສຫິຕາ ອຉມ຺ຠີ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ຈາຕຸທ຺ທິໂສ ອປ຺ປຏິໂຆ ຈ ໂຫຕີຕິ. ຈາຕຸທ຺ທິໂສຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ເມຕ຺ຕາສຫຄເຕນ ເຈຕສາ ເອກໍ ທິສໍ ຜຣິຕ຺ວາ ວິຫຣຕິ, ຕຖາ ທຸຕິຍໍ, ຕຖາ ຕຕິຍໍ, ຕຖາ ຈຕຸຕ຺ຖໍ. ອິຕິ ອຸທ຺ຘມໂຘ ຕິຣິຍໍ ສພ຺ພຘິ ສພ຺ພຕ຺ຕຕາຍ ສພ຺ພາວນ຺ຕໍ ໂລກໍ ເມຕ຺ຕາສຫຄເຕນ ເຈຕສາ ວິປຸເລນ ມຫຄ຺ຄເຕນ ອປ຺ປມາເຓນ ອເວເຣນ ອພ຺ຍາປຊ຺ເຊນ [ອພ຺ຍາປຊ຺ເຌນ (ສ຺ຍາ.) ປສ຺ສ ທີ. ນິ. ໓.໓໐໘] ຜຣິຕ຺ວາ ວິຫຣຕິ. ກຣຸຓາສຫຄເຕນ…ເປ… ມຸທິຕາສຫຄເຕນ…ເປ… ອຸເປກ຺ຂາສຫຄເຕນ ເຈຕສາ ເອກໍ ທິສໍ ຜຣິຕ຺ວາ ວິຫຣຕິ, ຕຖາ ທຸຕິຍໍ, ຕຖາ ຕຕິຍໍ…ເປ… ອພ຺ຍາປຊ຺ເຊນ ຜຣິຕ຺ວາ ວິຫຣຕິ. ຈາຕຸທ຺ທິໂສ ອປ຺ປຏິໂຆ ຈ ໂຫຕີຕິ ເມຕ຺ຕາຍ ຠາວິຕຕ຺ຕາ ເຍ ປຸຣຕ຺ຖິມາຍ ທິສາຍ ສຕ຺ຕາ ເຕ ອປ຺ປຏິກູລາ [ອປ຺ປຏິກຸລາ (ພຫູສຸ)] ໂຫນ຺ຕິ, ເຍ ທກ຺ຂິຓາຍ ທິສາຍ ສຕ຺ຕາ ເຕ ອປ຺ປຏິກູລາ ໂຫນ຺ຕິ, ເຍ ປຈ຺ຉິມາຍ ທິສາຍ ສຕ຺ຕາ ເຕ ອປ຺ປຏິກູລາ ໂຫນ຺ຕິ, ເຍ ອຸຕ຺ຕຣາຍ ທິສາຍ ສຕ຺ຕາ ເຕ ອປ຺ປຏິກູລາ ໂຫນ຺ຕິ, ເຍ ປຸຣຕ຺ຖິມາຍ ອນຸທິສາຍ ສຕ຺ຕາ ເຕ ອປ຺ປຏິກູລາ ໂຫນ຺ຕິ, ເຍ ທກ຺ຂິຓາຍ ອນຸທິສາຍ ສຕ຺ຕາ ເຕ ອປ຺ປຏິກູລາ ໂຫນ຺ຕິ, ເຍ ປຈ຺ຉິມາຍ ອນຸທິສາຍ ສຕ຺ຕາ ເຕ ອປ຺ປຏິກູລາ ໂຫນ຺ຕິ, ເຍ ອຸຕ຺ຕຣາຍ ອນຸທິສາຍ ສຕ຺ຕາ ເຕ ອປ຺ປຏິກູລາ ໂຫນ຺ຕິ, ເຍ ເຫຏ຺ຐິມາຍ ທິສາຍ ສຕ຺ຕາ ເຕ ອປ຺ປຏິກູລາ ໂຫນ຺ຕິ, ເຍ ອຸປຣິມາຍ ທິສາຍ ສຕ຺ຕາ ເຕ ອປ຺ປຏິກູລາ ໂຫນ຺ຕິ, ເຍ ທິສາສຸ ວິທິສາສຸ ສຕ຺ຕາ ເຕ ອປ຺ປຏິກູລາ ໂຫນ຺ຕິ; ກຣຸຓາຍ ຠາວິຕຕ຺ຕາ ມຸທິຕາຍ ຠາວິຕຕ຺ຕາ ອຸເປກ຺ຂາຍ ຠາວິຕຕ຺ຕາ ເຍ ປຸຣຕ຺ຖິມາຍ ທິສາຍ ສຕ຺ຕາ ເຕ ອປ຺ປຏິກູລາ ໂຫນ຺ຕິ…ເປ… ເຍ ທິສາສຸ ວິທິສາສຸ ສຕ຺ຕາ ເຕ ອປ຺ປຏິກູລາ ໂຫນ຺ຕີຕິ – ຈາຕຸທ຺ທິໂສ ອປ຺ປຏິໂຆ ຈ ໂຫຕິ.

ສນ຺ຕຸສ຺ສມາໂນ ອິຕຣີຕເຣນາຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ສນ຺ຕຸຏ຺ໂຐ ໂຫຕິ ອິຕຣີຕເຣນ ຈີວເຣນ, ອິຕຣີຕຣຈີວຣສນ຺ຕຸຏ຺ຐິຍາ ຈ ວຓ຺ຓວາທີ, ນ ຈ ຈີວຣເຫຕຸ ອເນສນໍ ອປ຺ປຕິຣູປໍ [ອປ຺ປຏິຣູປໍ (ສ຺ຍາ.)] ອາປຊ຺ຊຕິ. ອລທ຺ຘາ ຈ ຈີວຣໍ ນ ປຣິຕສ຺ສຕິ, ລທ຺ຘາ ຈ ຈີວຣໍ ອຄຘິໂຕ ອມຸຈ຺ຉິໂຕ ອນຊ຺ຌາປສນ຺ໂນ [ອນຊ຺ໂຌປນ຺ໂນ (ສ຺ຍາ.)] ອາທີນວທສ຺ສາວີ ນິສ຺ສຣຓປຎ຺ໂຎ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ. ຕາຍ ຈ ປນ ອິຕຣີຕຣຈີວຣສນ຺ຕຸຏ຺ຐິຍາ ເນວຕ຺ຕານຸກ຺ກໍເສຕິ ນ ປຣໍ ວມ຺ເຠຕິ. ໂຍ ຫິ ຕຕ຺ຖ ທກ຺ໂຂ ອນລໂສ ສມ຺ປຊາໂນ ປຕິສ຺ສໂຕ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ໂປຣາເຓ ອຄ຺ຄຎ຺ເຎ ອຣິຍວໍເສ ຐິໂຕ. ສນ຺ຕຸຏ຺ໂຐ ໂຫຕິ ອິຕຣີຕເຣນ ປິຓ຺ຑປາເຕນ…ເປ…

ສນ຺ຕຸຏ຺ໂຐ ໂຫຕິ ອິຕຣີຕເຣນ ເສນາສເນນ…ເປ… ສນ຺ຕຸຏ຺ໂຐ ໂຫຕິ ອິຕຣີຕເຣນ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາເຣນ, ອິຕຣີຕຣຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣສນ຺ຕຸຏ຺ຐິຍາ ຈ ວຓ຺ຓວາທີ, ນ ຈ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣເຫຕຸ ອເນສນໍ ອປ຺ປຕິຣູປໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ອລທ຺ຘາ ຈ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານໍ ນ ປຣິຕສ຺ສຕິ. ລທ຺ຘາ ຈ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ອຄຘິໂຕ ອມຸຈ຺ຉິໂຕ ອນຊ຺ຌາປນ຺ໂນ ອາທີນວທສ຺ສາວີ ນິສ຺ສຣຓປຎ຺ໂຎ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ. ຕາຍ ຈ ອິຕຣີຕຣຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣສນ຺ຕຸຏ຺ຐິຍາ ເນວຕ຺ຕານຸກ຺ກໍເສຕິ ນ ປຣໍ ວມ຺ເຠຕິ. ໂຍ ຫິ ຕຕ຺ຖ ທກ຺ໂຂ ອນລໂສ ສມ຺ປຊາໂນ ປຕິສ຺ສໂຕ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ໂປຣາເຓ ອຄ຺ຄຎ຺ເຎ ອຣິຍວໍເສ ຐິໂຕຕິ – ສນ຺ຕຸສ຺ສມາໂນ ອິຕຣີຕເຣນ.

ປຣິສ຺ສຍານໍ ສຫິຕາ ອຉມ຺ຠີຕິ. ປຣິສ຺ສຍາຕິ ທ຺ເວ ປຣິສ຺ສຍາ – ປາກຏປຣິສ຺ສຍາ ຈ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນປຣິສ຺ສຍາ ຈ. ກຕເມ ປາກຏປຣິສ຺ສຍາ? ສີຫາ ພ຺ຍຄ຺ຆາ ທີປີ ອຈ຺ຉາ ຕຣຈ຺ຉາ ໂກກາ ມຫິໍສາ [ໂຄມຫິສາ (ສ຺ຍາ.) ມຫານິ. ໕] ຫຕ຺ຖີ ອຫີ ວິຈ຺ຉິກາ ສຕປທີ, ໂຈຣາ ວາ ອສ຺ສຸ ມານວາ ວາ ກຕກມ຺ມາ ວາ ອກຕກມ຺ມາ ວາ, ຈກ຺ຂຸໂຣໂຄ ໂສຕໂຣໂຄ ຆານໂຣໂຄ ຊິວ຺ຫາໂຣໂຄ ກາຍໂຣໂຄ ສີສໂຣໂຄ ກຓ຺ຓໂຣໂຄ ມຸຂໂຣໂຄ ທນ຺ຕໂຣໂຄ ກາໂສ ສາໂສ ປິນາໂສ ຑາໂຫ ຊໂຣ ກຸຈ຺ຉິໂຣໂຄ ມຸຈ຺ຉາ ປກ຺ຂນ຺ທິກາ ສູລາ ວິສູຈິກາ ກຸຏ຺ຐໍ ຄຓ຺ໂຑ ກິລາໂສ ໂສໂສ ອປມາໂຣ ທທ຺ທຸ ກຓ຺ຑຸ ກຈ຺ຉຸ ຣຂສາ ວິຕຈ຺ຉິກາ ໂລຫິຕປິຕ຺ຕໍ ມຘຸເມໂຫ ອໍສາ ປິຬກາ ຠຄນ຺ທລາ, ປິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ ເສມ຺ຫສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ ວາຕສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ ສນ຺ນິປາຕິກາ ອາພາຘາ ອຸຕຸປຣິຓາມຊາ ອາພາຘາ ວິສມປຣິຫາຣຊາ ອາພາຘາ ໂອປກ຺ກມິກາ ອາພາຘາ ກມ຺ມວິປາກຊາ ອາພາຘາ, ສີຕໍ ອຸຓ຺ຫໍ ຊິຆຈ຺ຉາ ປິປາສາ ອຸຈ຺ຈາໂຣ ປສ຺ສາໂວ ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ສາ ອິຕິ ວາ. ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປາກຏປຣິສ຺ສຍາ.

ກຕເມ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນປຣິສ຺ສຍາ? ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ ພ຺ຍາປາທນີວຣຓໍ ຖິນມິທ຺ຘນີວຣຓໍ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈກຸກ຺ກຸຈ຺ຈນີວຣຓໍ ວິຈິກິຈ຺ຉານີວຣຓໍ ຣາໂຄ ໂທໂສ ໂມໂຫ ໂກໂຘ ອຸປນາໂຫ ມກ຺ໂຂ ປຬາໂສ ອິສ຺ສາ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ມາຍາ ສາເຐຍ຺ຍໍ ຖມ຺ໂຠ ສາຣມ຺ໂຠ ມາໂນ ອຕິມາໂນ ມໂທ ປມາໂທ, ສພ຺ເພ ກິເລສາ ສພ຺ເພ ທຸຈ຺ຈຣິຕາ ສພ຺ເພ ທຣຖາ ສພ຺ເພ ປຣິຬາຫາ ສພ຺ເພ ສນ຺ຕາປາ ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ. ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນປຣິສ຺ສຍາ.

ປຣິສ຺ສຍາຕິ ເກນຏ຺ເຐນ ປຣິສ຺ສຍາ? ປຣິສຫນ຺ຕີຕິ ປຣິສ຺ສຍາ, ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ປຣິສ຺ສຍາ, ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ ປຣິສ຺ສຍາ. ກຖໍ ປຣິສຫນ຺ຕີຕິ ປຣິສ຺ສຍາ? ເຕ ປຣິສ຺ສຍາ ຕໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ສຫນ຺ຕິ ປຣິສຫນ຺ຕິ ອຠິຠວນ຺ຕິ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣນ຺ຕິ ປຣິຍາທິຍນ຺ຕິ ມທ຺ທນ຺ຕິ. ເອວໍ ປຣິສຫນ຺ຕີຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ກຖໍ ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ປຣິສ຺ສຍາ? ເຕ ປຣິສ຺ສຍາ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ອນ຺ຕຣາຍາຍ ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ກຕເມສໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ? ສມ຺ມາປຏິປທາຍ ອນຸໂລມປຏິປທາຍ ອປຈ຺ຈນີກປຏິປທາຍ ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປທາຍ ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປຏິປທາຍ ສີເລສຸ ປຣິປູຣກາຣິຕາຍ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ຄຸຕ຺ຕທ຺ວາຣຕາຍ ໂຠຊເນ ມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕາຍ ຊາຄຣິຍານຸໂຍຄສ຺ສ ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ຎສ຺ສ ຈຕຸນ຺ນໍ ສຕິປຏ຺ຐານານໍ ຠາວນານຸໂຍຄສ຺ສ, ຈຕຸນ຺ນໍ ສມ຺ມປ຺ປຘານານໍ… ຈຕຸນ຺ນໍ ອິທ຺ຘິປາທານໍ… ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ… ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ພລານໍ… ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄານໍ… ອຣິຍສ຺ສ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ຠາວນານຸໂຍຄສ຺ສ – ອິເມສໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ອນ຺ຕຣາຍາຍ ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ເອວໍ ປຣິຫານາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ກຖໍ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ ປຣິສ຺ສຍາ? ຕຕ຺ເຖເຕ [ຕຕ຺ຣ ເຕ (ກ.)] ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ອຕ຺ຕຠາວສນ຺ນິສ຺ສຍາ. ຍຖາ ພິເລ ພິລາສຍາ ປາຓາ ສຍນ຺ຕິ, ທເກ ທກາສຍາ [ອຸທເກ ອຸທກາສຍາ (ສ຺ຍາ.)] ປາຓາ ສຍນ຺ຕິ, ວເນ ວນາສຍາ ປາຓາ ສຍນ຺ຕິ, ຣຸກ຺ເຂ ຣຸກ຺ຂາສຍາ ປາຓາ ສຍນ຺ຕິ; ເອວເມວ ຕຕ຺ເຖເຕ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ອຕ຺ຕຠາວສນ຺ນິສ຺ສຍາຕິ. ເອວມ຺ປິ ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ສານ຺ເຕວາສິໂກ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ສາຈຣິຍໂກ ທຸກ຺ຂໍ ນ ຜາສຸ ວິຫຣຕິ. ກຖຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ສານ຺ເຕວາສິໂກ ສາຈຣິຍໂກ ທຸກ຺ຂໍ ນ ຜາສຸ ວິຫຣຕິ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ເຍ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ສຣສງ຺ກປ຺ປາ ສໍຎ຺ໂຎຊນີຍາ [ສຎ຺ໂຎຊນິກາ (ກ.)], ຕ຺ຍສ຺ສ ອນ຺ໂຕ ວສນ຺ຕິ ອນ຺ວາສ຺ສວນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາຕິ. ຕສ຺ມາ ສານ຺ເຕວາສິໂກ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເຕນ ສມຸທາຈເຣນ ສມຸທາຈຣນ຺ຕິ ນໍ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາຕິ. ຕສ຺ມາ ສາຈຣິຍໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໂນ ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ…ເປ… ຆາເນນ ຄນ຺ຘໍ ຆາຍິຕ຺ວາ…ເປ… ຊິວ຺ຫາຍ ຣສໍ ສາຍິຕ຺ວາ…ເປ… ກາເຍນ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພໍ ຜຸສິຕ຺ວາ…ເປ… ມນສາ ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ເຍ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສຣສງ຺ກປ຺ປາ ສໍໂຍຊນີຍາ, ຕ຺ຍສ຺ສ ອນ຺ໂຕ ວສນ຺ຕິ ອນ຺ວາສ຺ສວນ຺ຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາຕິ. ຕສ຺ມາ ສານ຺ເຕວາສິໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເຕນ ສມຸທາຈເຣນ ສມຸທາຈຣນ຺ຕິ ນໍ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາຕິ. ຕສ຺ມາ ສາຈຣິຍໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ສານ຺ເຕວາສິໂກ ສາຈຣິຍໂກ ທຸກ຺ຂໍ ນ ຜາສຸ ວິຫຣຕີ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ, ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ຕໂຍເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນ຺ຕຣາມລາ ອນ຺ຕຣາອມິຕ຺ຕາ ອນ຺ຕຣາສປຕ຺ຕາ ອນ຺ຕຣາວຘກາ ອນ຺ຕຣາປຈ຺ຈຕ຺ຖິກາ. ກຕເມ ຕໂຍ? ໂລໂຠ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນ຺ຕຣາມໂລ [ອນ຺ຕຣາມລໍ (ສ຺ຍາ. ກ.) ປສ຺ສ ອິຕິວຸ. ໘໘] ອນ຺ຕຣາອມິຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາສປຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາວຘໂກ ອນ຺ຕຣາປຈ຺ຈຕ຺ຖິໂກ, ໂທໂສ, ຠິກ຺ຂເວ…ເປ… ໂມໂຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນ຺ຕຣາມໂລ ອນ຺ຕຣາອມິຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາສປຕ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາວຘໂກ ອນ຺ຕຣາປຈ຺ຈຕ຺ຖິໂກ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕໂຍ ອນ຺ຕຣາມລາ ອນ຺ຕຣາອມິຕ຺ຕາ ອນ຺ຕຣາສປຕ຺ຕາ ອນ຺ຕຣາວຘກາ ອນ຺ຕຣາປຈ຺ຈຕ຺ຖິກາ’’ຕິ.

ອນຕ຺ຖຊນໂນ ໂລໂຠ, ໂລໂຠ ຈິຕ຺ຕປ຺ປໂກປໂນ;

ຠຍມນ຺ຕຣໂຕ ຊາຕໍ, ຕໍ ຊໂນ ນາວພຸຊ຺ຌຕິ.

ລຸທ຺ໂຘ ອຕ຺ຖໍ ນ ຊານາຕິ, ລຸທ຺ໂຘ ຘມ຺ມໍ ນ ປສ຺ສຕິ;

ອນ຺ຘຕມໍ ຕທາ ໂຫຕິ, ຍໍ ໂລໂຠ ສຫເຕ ນຣໍ.

ອນຕ຺ຖຊນໂນ ໂທໂສ, ໂທໂສ ຈິຕ຺ຕປ຺ປໂກປໂນ;

ຠຍມນ຺ຕຣໂຕ ຊາຕໍ, ຕໍ ຊໂນ ນາວພຸຊ຺ຌຕິ.

ທຸຏ຺ໂຐ ອຕ຺ຖໍ ນ ຊານາຕິ, ທຸຏ຺ໂຐ ຘມ຺ມໍ ນ ປສ຺ສຕິ;

ອນ຺ຘຕມໍ ຕທາ ໂຫຕິ, ຍໍ ໂທໂສ ສຫເຕ ນຣໍ.

ອນຕ຺ຖຊນໂນ ໂມໂຫ, ໂມໂຫ ຈິຕ຺ຕປ຺ປໂກປໂນ;

ຠຍມນ຺ຕຣໂຕ ຊາຕໍ, ຕໍ ຊໂນ ນາວພຸຊ຺ຌຕິ.

ມູຬ຺ໂຫ ອຕ຺ຖໍ ນ ຊານາຕິ, ມູຬ຺ໂຫ ຘມ຺ມໍ ນ ປສ຺ສຕິ;

ອນ຺ຘຕມໍ ຕທາ ໂຫຕິ, ຍໍ ໂມໂຫ ສຫເຕ ນຣນ຺ຕິ.

ເອວມ຺ປິ, ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ຕໂຍ ໂຂ, ມຫາຣາຊ, ປຸຣິສສ຺ສ ຘມ຺ມາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ອຫິຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ອຜາສຸວິຫາຣາຍ. ກຕເມ ຕໂຍ? ໂລໂຠ ໂຂ, ມຫາຣາຊ, ປຸຣິສສ຺ສ ຘມ຺ໂມ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມາໂນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ອຫິຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ອຜາສຸວິຫາຣາຍ; ໂທໂສ ໂຂ, ມຫາຣາຊ…ເປ… ໂມໂຫ ໂຂ, ມຫາຣາຊ, ປຸຣິສສ຺ສ ຘມ຺ໂມ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມາໂນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ອຫິຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ອຜາສຸວິຫາຣາຍ. ອິເມ ໂຂ, ມຫາຣາຊ, ຕໂຍ ປຸຣິສສ຺ສ ຘມ຺ມາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ອຫິຕາຍ ທຸກ຺ຂາຍ ອຜາສຸວິຫາຣາຍ.

‘‘ໂລໂຠ ໂທໂສ ຈ ໂມໂຫ ຈ, ປຸຣິສໍ ປາປເຈຕສໍ;

ຫິໍສນ຺ຕິ ອຕ຺ຕສມ຺ຠູຕາ, ຕຈສາຣໍວ ສມ຺ຜລ’’ນ຺ຕິ [ສຜລນ຺ຕິ (ກ.) ປສ຺ສ ອິຕິວຸ. ໕໐].

ເອວມ຺ປິ, ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ຣາໂຄ ຈ ໂທໂສ ຈ ອິໂຕນິທານາ, ອຣຕີ ຣຕີ ໂລມຫໍໂສ ອິໂຕຊາ;

ອິໂຕ ສມຸຏ຺ຐາຍ ມໂນວິຕກ຺ກາ, ກຸມາຣກາ ຘງ຺ກມິໂວສ຺ສຊນ຺ຕີ’’ຕິ [ຈງ຺ກມິໂວສ຺ສຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.) ປສ຺ສ ສຸ. ນິ. ໒໗໓-໒໗໔].

ເອວມ຺ປິ, ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ.

ປຣິສ຺ສຍານໍ ສຫິຕາຕິ ປຣິສ຺ສເຍ ສຫິຕາ ອາຣາຘິຕາ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣິຕາ ປຣິຍາທິຕາ ປຏິນິສ຺ສຕາຕິ – ປຣິສ຺ສຍານໍ ສຫິຕາ. ອຉມ຺ຠີຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ອຠີຣູ ອຈ຺ຉມ຺ຠີ ອນຸຕ຺ຣາສີ ອປລາຍີ ປຫີນຠຍເຠຣໂວ ວິຄຕໂລມຫໍໂສ ວິຫຣຕີຕິ – ປຣິສ຺ສຍານໍ ສຫິຕາ ອຈ຺ຉມ຺ຠີ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ຈາຕຸທ຺ທິໂສ ອປ຺ປຏິໂຆ ຈ ໂຫຕິ, ສນ຺ຕຸສ຺ສມາໂນ ອິຕຣີຕເຣນ;

ປຣິສ຺ສຍານໍ ສຫິຕາ ອຉມ຺ຠີ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໒໙.

ທຸສ຺ສງ຺ຄຫາ ປພ຺ພຊິຕາປິ ເອເກ, ອໂຖ ຄຫຏ຺ຐາ ຆຣມາວສນ຺ຕາ;

ອປ຺ໂປສ຺ສຸກ຺ໂກ ປຣປຸຕ຺ເຕສຸ ຫຸຕ຺ວາ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ທຸສ຺ສງ຺ຄຫາ ປພ຺ພຊິຕາປິ ເອເກຕິ ປພ຺ພຊິຕາປິ ອິເຘກຈ຺ເຈ ນິສ຺ສເຍປິ ທິຍ຺ຍມາເນ ອຸທ຺ເທເສປິ ທິຍ຺ຍມາເນ ປຣິປຸຈ຺ຉາຍປິ [ປຣິປຸຈ຺ເຉປິ (ກ.)] ທິຍ຺ຍມາເນ ຈີວເຣປິ ທິຍ຺ຍມາເນ ປຕ຺ເຕປິ ທິຍ຺ຍມາເນ ໂລຫຖາລເກປິ ທິຍ຺ຍມາເນ ຘມ຺ມກຣເຓປິ [ຘມ຺ມກຣເກປິ (ສ຺ຍາ.)] ທິຍ຺ຍມາເນ ປຣິສ຺ສາວເນປິ ທິຍ຺ຍມາເນ ຖວິເກປິ ທິຍ຺ຍມາເນ ອຸປາຫເນປິ ທິຍ຺ຍມາເນ ກາຍພນ຺ຘເນປິ ທິຍ຺ຍມາເນ ນ ສຸຓນ຺ຕິ ນ ໂສຕໍ ໂອທຫນ຺ຕິ ນ ອຎ຺ຎາຈິຕ຺ຕໍ ອຸປຏ຺ຐເປນ຺ຕິ, ອນສ຺ສວາ ອວຈນກຣາ ປຏິໂລມວຸຕ຺ຕິໂນ ອຎ຺ເຎເນວ ມຸຂໍ ກໂຣນ຺ຕີຕິ – ທຸສ຺ສງ຺ຄຫາ ປພ຺ພຊິຕາປິ ເອເກ.

ອໂຖ ຄຫຏ຺ຐາ ຆຣມາວສນ຺ຕາຕິ ຄຫຏ຺ຐາປິ ອິເຘກຈ຺ເຈ ຫຕ຺ຖິມ຺ຫິປິ ທິຍ຺ຍມາເນ…ເປ… ຣເຖປິ ເຂຕ຺ເຕປິ ວຕ຺ຖຸມ຺ຫິປິ ຫິຣຎ຺ເຎປິ ສຸວຓ຺ເຓປິ ທິຍ຺ຍມາເນ ຄາເມປິ…ເປ… ນິຄເມປິ ນຄເຣປິ… ຣຏ຺ເຐປິ… ຊນປເທປິ ທິຍ຺ຍມາເນ ນ ສຸຓນ຺ຕິ ນ ໂສຕໍ ໂອທຫນ຺ຕິ ນ ອຎ຺ຎາຈິຕ຺ຕໍ ອຸປຏ຺ຐເປນ຺ຕິ, ອນສ຺ສວາ ອວຈນກຣາ ປຏິໂລມວຸຕ຺ຕິໂນ ອຎ຺ເຎເນວ ມຸຂໍ ກໂຣນ຺ຕີຕິ – ອໂຖ ຄຫຏ຺ຐາ ຆຣມາວສນ຺ຕາ.

ອປ຺ໂປສ຺ສຸກ຺ໂກ ປຣປຸຕ຺ເຕສຸ ຫຸຕ຺ວາຕິ ອຕ຺ຕານໍ ຐເປຕ຺ວາ ສພ຺ເພ ອິມສ຺ມິໍ ອຕ຺ເຖ ປຣປຸຕ຺ຕາ. ເຕສຸ ປຣປຸຕ຺ເຕສຸ ອປ຺ໂປສ຺ສຸກ຺ໂກ ຫຸຕ຺ວາ ອພ຺ຍາວໂຏ ຫຸຕ຺ວາ ອນເປກ຺ໂຂ ຫຸຕ຺ວາຕິ – ອປ຺ໂປສ຺ສຸກ຺ໂກ ປຣປຸຕ຺ເຕສຸ ຫຸຕ຺ວາ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ທຸສ຺ສງ຺ຄຫາ ປພ຺ພຊິຕາປິ ເອເກ, ອໂຖ ຄຫຏ຺ຐາ ຆຣມາວສນ຺ຕາ;

ອປ຺ໂປສ຺ສຸກ຺ໂກ ປຣປຸຕ຺ເຕສຸ ຫຸຕ຺ວາ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໓໐.

ໂອໂຣປຍິຕ຺ວາ [ໂວໂຣປຍິຕ຺ວາ (ສ຺ຍາ.)] ຄິຫິພ຺ຍຎ຺ຊນານິ, ສຎ຺ຉິນ຺ນປຕ຺ໂຕ [ສໍສີນປຕ຺ໂຕ (ສີ. ອຏ຺ຐ.)] ຍຖາ ໂກວິຬາໂຣ;

ເຉຕ຺ວານ ວີໂຣ ຄິຫິພນ຺ຘນານິ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ໂອໂຣປຍິຕ຺ວາ ຄິຫິພ຺ຍຎ຺ຊນານີຕິ ຄິຫິພ຺ຍຎ຺ຊນານິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ເກສາ ຈ ມສ຺ສູ ຈ ມາລາ ຈ ຄນ຺ຘຎ຺ຈ ວິເລປນຎ຺ຈ ອາຠຣຓຎ຺ຈ ປິລນ຺ຘນຎ຺ຈ ວຕ຺ຖຎ຺ຈ ປາຣຸປນຎ຺ຈ ເວຐນຎ຺ຈ ອຸຈ຺ຉາທນໍ ປຣິມທ຺ທນໍ ນ຺ຫາປນໍ [ນຫາປນໍ (ສ຺ຍາ.)] ສມ຺ພາຫນໍ ອາທາສໍ ອຎ຺ຊນໍ ມາລາຄນ຺ຘວິເລປນໍ ມຸຂຈຸຓ຺ຓໍ ມຸຂເລປນໍ ຫຕ຺ຖພນ຺ຘໍ ສິຂາພນ຺ຘໍ ທຓ຺ຑໍ ນາຬິກໍ [ນາລິກໍ (ກ.) ປສ຺ສ ທີ. ນິ. ໑.໑໖] ຂຄ຺ຄໍ ຉຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຣຸປາຫນໍ ອຸຓ຺ຫີສໍ ມຓິໍ ວາຬພີຊນິໍ ໂອທາຕານິ ວຕ຺ຖານິ ທີຆທສານິ [ທີຆຣສ຺ສານິ (ສ຺ຍາ.)] ອິຕິ ວາ. ໂອໂຣປຍິຕ຺ວາ ຄິຫິພ຺ຍຎ຺ຊນານີຕິ ຄິຫິພ຺ຍຎ຺ຊນານິ ໂອໂຣປຍິຕ຺ວາ ສໂມໂຣປຍິຕ຺ວາ ນິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ປຏິປສ຺ສມ຺ຠຍິຕ຺ວາຕິ – ໂອໂຣປຍິຕ຺ວາ ຄິຫິພ຺ຍຎ຺ຊນານິ.

ສຎ຺ຉິນ຺ນປຕ຺ໂຕ ຍຖາ ໂກວິຬາໂຣຕິ ຍຖາ ໂກວິຬາຣສ຺ສ ປຕ຺ຕານິ ຉິນ຺ນານິ ສຎ຺ຉິນ຺ນານິ ປຕິຕານິ ປຣິປຕິຕານິ, ເອວເມວ ຕສ຺ສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຄິຫິພ຺ຍຎ຺ຊນານິ ຉິນ຺ນານິ ສຎ຺ຉິນ຺ນານິ ປຕິຕານີຕິ – ສຎ຺ຉິນ຺ນປຕ຺ໂຕ ຍຖາ ໂກວິຬາໂຣ.

ເຉຕ຺ວານ ວີໂຣ ຄິຫິພນ຺ຘນານີຕິ. ວີໂຣຕິ ວີຣິຍວາຕິ ວີໂຣ, ປຫູຕິ ວີໂຣ, ວິສວີຕິ ວີໂຣ, ອລມຕ຺ໂຕຕິ ວີໂຣ, ສູໂຣຕິ ວີໂຣ, ວິກ຺ກນ຺ໂຕ ອຠີຣູ ອຈ຺ຉມ຺ຠີ ອນຸຕ຺ຣາສີ ອປລາຍີ ປຫີນຠຍເຠຣໂວຕິ ວີໂຣ, ວິຄຕໂລມຫໍໂສຕິ ວີໂຣ.

ວິຣໂຕ ອິຘ [ອາຣໂຕ ອິເຘວ (ສ຺ຍາ.) ປສ຺ສ ສຸ. ນິ. ໕໓໖] ສພ຺ພປາເກຫິ, ນິຣຍທຸກ຺ຂໍ ອຕິຈ຺ຈ ວີຣິຍວາ ໂສ;

ໂສ ວີຣິຍວາ ປຘານວາ, ຘີໂຣ [ວີໂຣ (ສ຺ຍາ. ກ.) ປສ຺ສ ສຸ. ນິ. ໕໓໖] ຕາທິ ປວຸຈ຺ຈເຕ ຕຖຕ຺ຕາ.

ຄິຫິພນ຺ຘນານິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຸຕ຺ຕາ ຈ ຠຣິຍາ ຈ ທາສາ ຈ ທາສີ ຈ ອເຊຬກາ ຈ ກຸກ຺ກຸຏສູກຣາ ຈ ຫຕ຺ຖິຄວາສ຺ສວຬວາ ຈ ເຂຕ຺ຕຎ຺ຈ ວຕ຺ຖຸ ຈ ຫິຣຎ຺ຎຎ຺ຈ ສຸວຓ຺ຓຎ຺ຈ ຄາມນິຄມຣາຊຘານິໂຍ ຈ ຣຏ຺ຐຎ຺ຈ ຊນປໂທ ຈ ໂກໂສ ຈ ໂກຏ຺ຐາຄາຣຎ຺ຈ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຣຊນີຍວຕ຺ຖຸ.

ເຉຕ຺ວານ ວີໂຣ ຄິຫິພນ຺ຘນານີຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ວີໂຣ ຄິຫິພນ຺ຘນານິ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕີກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາຕິ – ເຉຕ຺ວານ ວີໂຣ ຄິຫິພນ຺ຘນານິ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ໂອໂຣປຍິຕ຺ວາ ຄິຫິພ຺ຍຎ຺ຊນານິ, ສຎ຺ຉິນ຺ນປຕ຺ໂຕ ຍຖາ ໂກວິຬາໂຣ,

ເຉຕ຺ວານ ວີໂຣ ຄິຫິພນ຺ຘນານິ;

ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

ປຐໂມ ວຄ຺ໂຄ.

ທຸຕິຍວຄ຺ໂຄ

໑໓໑.

ສເຈ ລເຠຖ ນິປກໍ ສຫາຍໍ, ສທ຺ຘິໍ ຈຣໍ ສາຘຸວິຫາຣິ ຘີຣໍ;

ອຠິຠຸຍ຺ຍ ສພ຺ພານິ ປຣິສ຺ສຍານິ, ຈເຣຍ຺ຍ ເຕນຕ຺ຕມໂນ ສຕີມາ.

ສເຈ ລເຠຖ ນິປກໍ ສຫາຍນ຺ຕິ ສເຈ ນິປກໍ ປຓ຺ຑິຕໍ ປຎ຺ຎວນ຺ຕໍ ພຸທ຺ຘິມນ຺ຕໍ ຎາຓິໍ ວິຠາວິໍ ເມຘາວິໍ ສຫາຍໍ ລເຠຍ຺ຍ ປຏິລເຠຍ຺ຍ ອຘິຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ວິນ຺ເທຍ຺ຍາຕິ – ສເຈ ລເຠຖ ນິປກໍ ສໍຫາຍໍ.

ສທ຺ຘິໍ ຈຣໍ ສາຘຸວິຫາຣິ ຘີຣນ຺ຕິ. ສທ຺ຘິໍ ຈຣນ຺ຕິ ເອກໂຕ ຈຣໍ. ສາຘຸວິຫາຣິນ຺ຕິ ປຐເມນປິ ຌາເນນ ສາຘຸວິຫາຣິໍ, ທຸຕິເຍນປິ ຌາເນນ… ຕຕິເຍນປິ ຌາເນນ… ຈຕຸຕ຺ເຖນປິ ຌາເນນ ສາຘຸວິຫາຣິໍ, ເມຕ຺ຕາຍປິ ເຈໂຕວິມຸຕ຺ຕິຍາ ສາຘຸວິຫາຣິໍ, ກຣຸຓາຍປິ…ເປ… ມຸທິຕາຍປິ… ອຸເປກ຺ຂາຍປິ ເຈໂຕວິມຸຕ຺ຕິຍາ ສາຘຸວິຫາຣິໍ, ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາປິ ສາຘຸວິຫາຣິໍ, ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈ ອາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາປິ…ເປ… ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາປິ…ເປ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາປິ ສາຘຸວິຫາຣິໍ, ນິໂຣຘສມາປຕ຺ຕິຍາປິ ສາຘຸວິຫາຣິໍ, ຜລສມາປຕ຺ຕິຍາປິ ສາຘຸວິຫາຣິໍ. ຘີຣນ຺ຕິ ຘີຣໍ ປຓ຺ຑິຕໍ ປຎ຺ຎວນ຺ຕໍ ພຸທ຺ຘິມນ຺ຕໍ ຎາຓິໍ ວິຠາວິໍ ເມຘາວິນ຺ຕິ – ສທ຺ຘິໍ ຈຣໍ ສາຘຸວິຫາຣິ ຘີຣໍ.

ອຠິຠຸຍ຺ຍ ສພ຺ພານິ ປຣິສ຺ສຍານີຕິ. ປຣິສ຺ສຍາຕິ ທ຺ເວ ປຣິສ຺ສຍາ – ປາກຏປຣິສ຺ສຍາ ຈ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນປຣິສ຺ສຍາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປາກຏປຣິສ຺ສຍາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນປຣິສ຺ສຍາ…ເປ… ເອວມ຺ປິ, ຕຕ຺ຣາສຍາຕິ – ປຣິສ຺ສຍາ. ອຠິຠຸຍ຺ຍ ສພ຺ພານິ ປຣິສ຺ສຍານີຕິ ສພ຺ເພ ປຣິສ຺ສເຍ ອຠິຠຸຍ຺ຍ ອຠິຠວິຕ຺ວາ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣິຕ຺ວາ ປຣິຍາທິຍິຕ຺ວາ ມທ຺ທິຕ຺ວາຕິ – ອຠິຠຸຍ຺ຍ ສພ຺ພານິ ປຣິສ຺ສຍານິ.

ຈເຣຍ຺ຍ ເຕນຕ຺ຕມໂນ ສຕີມາຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ເຕນ ນິປເກນ ປຓ຺ຑິເຕນ ປຎ຺ຎວນ຺ເຕນ ພຸທ຺ຘິມນ຺ເຕນ ຎາຓິນາ ວິຠາວິນາ ເມຘາວິນາ ສຫາເຍນ ສທ຺ຘິໍ ອຕ຺ຕມໂນ ຕຸຏ຺ຐມໂນ ຫຏ຺ຐມໂນ ປຫຏ຺ຐມໂນ ອຸທຄ຺ຄມໂນ ມຸທິຕມໂນ ຈເຣຍ຺ຍ ວິຫເຣຍ຺ຍ ອິຣິເຍຍ຺ຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ ປາເລຍ຺ຍ ຍເປຍ຺ຍ ຍາເປຍ຺ຍາຕິ – ຈເຣຍ຺ຍ ເຕນຕ຺ຕມໂນ. ສຕີມາຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ສຕິມາ ໂຫຕິ ປຣເມນ ສຕິເນປກ຺ເກນ ສມນ຺ນາຄໂຕ, ຈິຣກຕມ຺ປິ ຈິຣຠາສິຕມ຺ປິ ສຣິຕາ ອນຸສ຺ສຣິຕາຕິ – ຈເຣຍ຺ຍ ເຕນຕ຺ຕມໂນ ສຕີມາ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ສເຈ ລເຠຖ ນິປກໍ ສຫາຍໍ, ສທ຺ຘິໍ ຈຣໍ ສາຘຸວິຫາຣິ ຘີຣໍ;

ອຠິຠຸຍ຺ຍ ສພ຺ພານິ ປຣິສ຺ສຍານິ, ຈເຣຍ຺ຍ ເຕນຕ຺ຕມໂນ ສຕີມາ’’ຕິ.

໑໓໒.

ໂນ ເຈ ລເຠຖ ນິປກໍ ສຫາຍໍ, ສທ຺ຘິໍ ຈຣໍ ສາຘຸວິຫາຣິ ຘີຣໍ;

ຣາຊາວ ຣຏ຺ຐໍ ວິຊິຕໍ ປຫາຍ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ໂນ ເຈ ລເຠຖ ນິປກໍ ສຫາຍນ຺ຕິ ໂນ ເຈ ນິປກໍ ປຓ຺ຑິຕໍ ປຎ຺ຎວນ຺ຕໍ ພຸທ຺ຘິມນ຺ຕໍ ຎາຓິໍ ວິຠາວິໍ ເມຘາວິໍ ສຫາຍໍ ລເຠຍ຺ຍ ປຏິລເຠຍ຺ຍ ອຘິຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ວິນ຺ເທຍ຺ຍາຕິ – ໂນ ເຈ ລເຠຖ ນິປກໍ ສຫາຍໍ.

ສທ຺ຘິໍ ຈຣໍ ສາຘຸວິຫາຣິ ຘີຣນ຺ຕິ. ສທ຺ຘິໍ ຈຣນ຺ຕິ ເອກໂຕ ຈຣໍ. ສາຘຸວິຫາຣິນ຺ຕິ ປຐເມນປິ ຌາເນນ ສາຘຸວິຫາຣິໍ…ເປ… ນິໂຣຘສມາປຕ຺ຕິຍາປິ ສາຘຸວິຫາຣິໍ, ຜລສມາປຕ຺ຕິຍາປິ ສາຘຸວິຫາຣິໍ. ຘີຣນ຺ຕິ ຘີຣໍ ປຓ຺ຑິຕໍ ປຎ຺ຎວນ຺ຕໍ ພຸທ຺ຘິມນ຺ຕໍ ຎາຓິໍ ວິຠາວິໍ ເມຘາວິນ຺ຕິ – ສທ຺ຘິໍ ຈຣໍ ສາຘຸວິຫາຣິ ຘີຣໍ.

ຣາຊາວ ຣຏ຺ຐໍ ວິຊິຕໍ ປຫາຍາຕິ ຣາຊາ ຂຕ຺ຕິໂຍ ມຸທ຺ຘາຠິສິຕ຺ໂຕ ວິຊິຕສງ຺ຄາໂມ ນິຫຕປຈ຺ຈາມິຕ຺ໂຕ ລທ຺ຘາຘິປ຺ປາໂຍ ປຣິປຸຓ຺ຓໂກສໂກຏ຺ຐາຄາໂຣ ຣຏ຺ຐຎ຺ຈ ຊນປທຎ຺ຈ ໂກສຎ຺ຈ ໂກຏ຺ຐາຄາຣຎ຺ຈ ປຫູຕຫິຣຎ຺ຎສຸວຓ຺ຓໍ ນຄຣຎ຺ຈ ປຣິຈ຺ຈຊິຕ຺ວາ ເກສມສ຺ສຸໍ ໂອຫາເຣຕ຺ວາ ກາສາຍານິ ວຕ຺ຖານິ ອຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ອກິຎ຺ຈນຠາວໍ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ເອໂກ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ເຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕິ. ເອວໍ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘປິ ສພ຺ພໍ ຆຣາວາສປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕທາຣປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ຎາຕິປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ມິຕ຺ຕາມຈ຺ຈປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ເກສມສ຺ສຸໍ ໂອຫາເຣຕ຺ວາ ກາສາຍານິ ວຕ຺ຖານິ ອຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ອກິຎ຺ຈນຠາວໍ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ເອໂກ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ເຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕີຕິ – ຣາຊາວ ຣຏ຺ຐໍ ວິຊິຕໍ ປຫາຍ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ໂນ ເຈ ລເຠຖ ນິປກໍ ສຫາຍໍ, ສທ຺ຘິໍ ຈຣໍ ສາຘຸວິຫາຣິ ຘີຣໍ;

ຣາຊາວ ຣຏ຺ຐໍ ວິຊິຕໍ ປຫາຍ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໓໓.

ອທ຺ຘາ ປສໍສາມ ສຫາຍສມ຺ປທໍ, ເສຏ຺ຐາ ສມາ ເສວິຕພ຺ພາ ສຫາຍາ;

ເອເຕ ອລທ຺ຘາ ອນວຊ຺ຊໂຠຊີ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ອທ຺ຘາ ປສໍສາມ ສຫາຍສມ຺ປທນ຺ຕິ. ອທ຺ຘາຕິ ເອກໍສວຈນໍ ນິສ຺ສໍສຍວຈນໍ ນິກ຺ກງ຺ຂວຈນໍ ອທ຺ເວຊ຺ຌວຈນໍ ອທ຺ເວຬ຺ຫກວຈນໍ ນິໂຍຄວຈນໍ ອປຓ຺ຓກວຈນໍ ອວິຣທ຺ຘວຈນໍ ອວຕ຺ຖາປນວຈນເມຕໍ – ອທ຺ຘາຕິ. ສຫາຍສມ຺ປທນ຺ຕິ ສຫາຍສມ຺ປທາ ວຸຈ຺ຈຕິ ໂຍ ໂສ ສຫາໂຍ ອເສກ຺ເຂນ ສີລກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ອເສກ຺ເຂນ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ເຘນ… ອເສກ຺ເຂນ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘນ … ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ເຘນ… ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ. ອທ຺ຘາ ປສໍສາມ ສຫາຍສມ຺ປທນ຺ຕິ ສຫາຍສມ຺ປທໍ ປສໍສາມ ໂຖເມມ ກິຕ຺ເຕມ ວຓ຺ເຓມາຕິ – ອທ຺ຘາ ປສໍສາມ ສຫາຍສມ຺ປທໍ.

ເສຏ຺ຐາ ສມາ ເສວິຕພ຺ພາ ສຫາຍາຕິ ເສຏ຺ຐາ ໂຫນ຺ຕິ ສຫາຍາ ສີເລນ ສມາຘິນາ ປຎ຺ຎາຍ ວິມຸຕ຺ຕິຍາ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສເນນ; ສມາ ສທິສາ ໂຫນ຺ຕິ ສຫາຍາ ສີເລນ ສມາຘິນາ ປຎ຺ຎາຍ ວິມຸຕ຺ຕິຍາ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສເນນ. ເສຏ຺ຐາ ວາ ສຫາຍາ ສທິສາ ວາ ສຫາຍາ ເສວິຕພ຺ພາ ຠຊິຕພ຺ພາ ປຍິຣຸປາສິຕພ຺ພາ ປຣິປຸຈ຺ຉິຕພ຺ພາ ປຣິປຎ຺ຫິຕພ຺ພາຕິ – ເສຏ຺ຐາ ສມາ ເສວິຕພ຺ພາ ສຫາຍາ.

ເອເຕ ອລທ຺ຘາ ອນວຊ຺ຊໂຠຊີຕິ ອຕ຺ຖິ ປຸຄ຺ຄໂລ ສາວຊ຺ຊໂຠຊີ ອຕ຺ຖິ ປຸຄ຺ຄໂລ ອນວຊ຺ຊໂຠຊີຕິ. ກຕໂມ ຈ ປຸຄ຺ຄໂລ ສາວຊ຺ຊໂຠຊີ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປຸຄ຺ຄໂລ ກຸຫນາຍ ລປນາຍ ເນມິຕ຺ຕິກຕາຍ ນິປ຺ເປສິກຕາຍ ລາເຠນ ລາຠໍ ນິຊິຄີສນຕາຍ [ນິຊິຄິໍສນຕາຍ (ສ຺ຍາ.)] ທາຣຸທາເນນ ເວຬຸທາເນນ ປຕ຺ຕທາເນນ ປຸປ຺ຜທາເນນ ຜລທາເນນ ສິນານທາເນນ ຈຸຓ຺ຓທາເນນ ມຕ຺ຕິກາທາເນນ ທນ຺ຕກຏ຺ຐທາເນນ ມຸໂຂທກທາເນນ ຈາຏຸກມ຺ຍຕາຍ [ປາຕຸກມ຺ຍຕາຍ (ສ຺ຍາ.) ມຫານິ. ໑໕໙] ມຸຄ຺ຄສູປ຺ຍຕາຍ [ມຸຄ຺ຄສູປຕາຍ (ສ຺ຍາ.)] ປາຣິຠຏ຺ຍຕາຍ ປີຐມທ຺ທິກຕາຍ ວຕ຺ຖຸວິຊ຺ຊາຍ ຕິຣຈ຺ຉານວິຊ຺ຊາຍ ອງ຺ຄວິຊ຺ຊາຍ ນກ຺ຂຕ຺ຕວິຊ຺ຊາຍ ທູຕຄມເນນ ປຫິຓຄມເນນ ຊງ຺ຆເປສນິເຍນ ເວຊ຺ຊກມ຺ເມນ ນວກມ຺ເມນ [ທູຕກມ຺ເມນ (ສ຺ຍາ. ກ.) ມຫານິ. ໑໕໙] ປິຓ຺ຑປຏິປິຓ຺ຑເກນ ທານານຸປ຺ປທາເນນ, ອຘມ຺ເມນ ວິສເມນ ລທ຺ຘາ ລຠິຕ຺ວາ ອຘິຄນ຺ຕ຺ວາ ວິນ຺ທິຕ຺ວາ ປຏິລຠິຕ຺ວາ ຊີວິກໍ [ຊີວິຕໍ (ກ.)] ກປ຺ເປຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຸຄ຺ຄໂລ ສາວຊ຺ຊໂຠຊີ.

ກຕໂມ ຈ ປຸຄ຺ຄໂລ ອນວຊ຺ຊໂຠຊີ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປຸຄ຺ຄໂລ ນ ກຸຫນາຍ ນ ລປນາຍ ນ ເນມິຕ຺ຕິກຕາຍ ນ ນິປ຺ເປສິກຕາຍ ນ ລາເຠນ ລາຠໍ ນິຊິຄີສນຕາຍ ນ ທາຣຸທາເນນ ນ ເວຬຸທາເນນ ນ ປຕ຺ຕທາເນນ ນ ປຸປ຺ຜທາເນນ ນ ຜລທາເນນ ນ ສິນານທາເນນ ນ ຈຸຓ຺ຓທາເນນ ນ ມຕ຺ຕິກາທາເນນ ນ ທນ຺ຕກຏ຺ຐທາເນນ ນ ມຸໂຂທກທາເນນ ນ ຈາຏຸກມ຺ຍຕາຍ ນ ມຸຄ຺ຄສູປ຺ຍຕາຍ ນ ປາຣິຠຏ຺ຍຕາຍ ນ ປີຐມທ຺ທິກຕາຍ ນ ວຕ຺ຖຸວິຊ຺ຊາຍ ນ ຕິຣຈ຺ຉານວິຊ຺ຊາຍ ນ ອງ຺ຄວິຊ຺ຊາຍ ນ ນກ຺ຂຕ຺ຕວິຊ຺ຊາຍ ນ ທູຕຄມເນນ ນ ປຫິຓຄມເນນ ນ ຊງ຺ຆເປສນິເຍນ ນ ເວຊ຺ຊກມ຺ເມນ ນ ນວກມ຺ເມນ ນ ປິຓ຺ຑປຏິປິຓ຺ຑເກນ ນ ທານານຸປ຺ປທາເນນ, ຘມ຺ເມນ ສເມນ ລທ຺ຘາ ລຠິຕ຺ວາ ອຘິຄນ຺ຕ຺ວາ ວິນ຺ທິຕ຺ວາ ປຏິລຠິຕ຺ວາ ຊີວິກໍ ກປ຺ເປຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຸຄ຺ຄໂລ ອນວຊ຺ຊໂຠຊີ.

ເອເຕ ອລທ຺ຘາ ອນວຊ຺ຊໂຠຊີຕິ ເອເຕ ອນວຊ຺ຊໂຠຊີ ອລທ຺ຘາ ອລຠິຕ຺ວາ ອນຘິຄນ຺ຕ຺ວາ ອວິນ຺ທິຕ຺ວາ ອປ຺ປຏິລຠິຕ຺ວາຕິ – ເອເຕ ອລທ຺ຘາ ອນວຊ຺ຊໂຠຊີ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ອທ຺ຘາ ປສໍສາມ ສຫາຍສມ຺ປທໍ, ເສຏ຺ຐາ ສມາ ເສວິຕພ຺ພາ ສຫາຍາ;

ເອເຕ ອລທ຺ຘາ ອນວຊ຺ຊໂຠຊີ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໓໔.

ທິສ຺ວາ ສຸວຓ຺ຓສ຺ສ ປຠສ຺ສຣານິ, ກມ຺ມາຣປຸຕ຺ເຕນ ສຸນິຏ຺ຐິຕານິ;

ສງ຺ຆຏ຺ຏຍນ຺ຕານິ [ສໍຆຏ຺ຏມານານິ (ສຸ. ນິ. ໔໘)] ທຸເວ ຠຸຊສ຺ມິໍ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ທິສ຺ວາ ສຸວຓ຺ຓສ຺ສ ປຠສ຺ສຣານີຕິ ທິສ຺ວາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ. ສຸວຓ຺ຓສ຺ສາຕິ ຊາຕຣູປສ຺ສ. ປຠສ຺ສຣານີຕິ ປຣິສຸທ຺ຘານິ ປຣິໂຍທາຕານີຕິ – ທິສ຺ວາ ສຸວຓ຺ຓສ຺ສ ປຠສ຺ສຣານິ.

ກມ຺ມາຣປຸຕ຺ເຕນ ສຸນິຏ຺ຐິຕານີຕິ ກມ຺ມາຣປຸຕ຺ໂຕ ວຸຈ຺ຈຕິ ສຸວຓ຺ຓກາໂຣ. ກມ຺ມາຣປຸຕ຺ເຕນ ສຸນິຏ຺ຐິຕານີຕິ ກມ຺ມາຣປຸຕ຺ເຕນ ສຸນິຏ຺ຐິຕານິ ສຸກຕານິ ສຸປຣິກມ຺ມກຕານີຕິ – ກມ຺ມາຣປຸຕ຺ເຕນ ສຸນິຏ຺ຐິຕານິ.

ສງ຺ຆຏ຺ຏຍນ຺ຕານິ ທຸເວ ຠຸຊສ຺ມິນ຺ຕິ ຠຸໂຊ ວຸຈ຺ຈຕິ ຫຕ຺ໂຖ. ຍຖາ ເອກສ຺ມິໍ ຫຕ຺ເຖ ທ຺ເວ ນູປຸຣານິ [ຘຸວຣານິ (ສ຺ຍາ.)] ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ [ຆເຏນ຺ຕິ (ສ຺ຍາ.)]; ເອວເມວ ສຕ຺ຕາ ຕຓ຺ຫາວເສນ ທິຏ຺ຐິວເສນ ນິຣເຍ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິຍໍ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ເປຕ຺ຕິວິສເຍ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ມນຸສ຺ສໂລເກ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ເທວໂລເກ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ຄຕິຍາ ຄຕິໍ ອຸປປຕ຺ຕິຍາ ອຸປປຕ຺ຕິໍ ປຏິສນ຺ຘິຍາ ປຏິສນ຺ຘິໍ ຠເວນ ຠວໍ ສໍສາເຣນ ສໍສາຣໍ ວຏ຺ເຏນ ວຏ຺ຏໍ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ ສງ຺ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ ສງ຺ຆຏ຺ເຏນ຺ຕາ ຈຣນ຺ຕິ ວິຫຣນ຺ຕິ ອິຣິຍນ຺ຕິ ວຕ຺ເຕນ຺ຕິ ປາເລນ຺ຕິ ຍເປນ຺ຕິ ຍາເປນ຺ຕີຕິ – ສງ຺ຆຏ຺ຏຍນ຺ຕານິ ທຸເວ ຠຸຊສ຺ມິໍ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ທິສ຺ວາ ສຸວຓ຺ຓສ຺ສ ປຠສ຺ສຣານິ, ກມ຺ມາຣປຸຕ຺ເຕນ ສຸນິຏ຺ຐິຕານິ;

ສງ຺ຆຏ຺ຏຍນ຺ຕານິ ທຸເວ ຠຸຊສ຺ມິໍ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’.

໑໓໕.

ເອວໍ ທຸຕີເຍນ ສຫາ ມມສ຺ສ, ວາຈາຠິລາໂປ ອຠິສຊ຺ຊນາ ວາ;

ເອຕໍ ຠຍໍ ອາຍຕິໍ ເປກ຺ຂມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ເອວໍ ທຸຕີເຍນ ສຫາ ມມສ຺ສາຕິ ຕຓ຺ຫາທຸຕິໂຍ ວາ ໂຫຕິ ປຸຄ຺ຄລທຸຕິໂຍ ວາ. ກຖໍ ຕຓ຺ຫາທຸຕິໂຍ ໂຫຕິ? ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ…ເປ… ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ຍສ຺ເສສາ ຕຓ຺ຫາ ອປ຺ປຫີນາ, ໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາທຸຕິໂຍ.

ຕຓ຺ຫາທຸຕິໂຍ ປຸຣິໂສ, ທີຆມທ຺ຘານ ສໍສຣໍ;

ອິຕ຺ຖຠາວຎ຺ຎຖາຠາວໍ, ສໍສາຣໍ ນາຕິວຕ຺ຕຕີຕິ.

ເອວໍ ຕຓ຺ຫາທຸຕິໂຍ ວາ ໂຫຕິ.

ກຖໍ ປຸຄ຺ຄລທຸຕິໂຍ ໂຫຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ນ ອຕ຺ຖເຫຕຸ [ອຕ຺ຕເຫຕຸ (ສ຺ຍາ.)] ນ ກາຣຓເຫຕຸ ອຸທ຺ຘໂຕ ອວູປສນ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ເອກສ຺ສ ວາ ທຸຕິໂຍ ໂຫຕິ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ວາ ຕຕິໂຍ ໂຫຕິ, ຕິຓ຺ຓໍ ວາ ຈຕຸຕ຺ໂຖ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ພຫຸໍ ສມ຺ຜປ຺ປລາປໍ ປລປຕິ; ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຣາຊກຖໍ ໂຈຣກຖໍ ມຫາມຕ຺ຕກຖໍ ເສນາກຖໍ ຠຍກຖໍ ຍຸທ຺ຘກຖໍ ອນ຺ນກຖໍ ປານກຖໍ ວຕ຺ຖກຖໍ ສຍນກຖໍ ມາລາກຖໍ ຄນ຺ຘກຖໍ ຎາຕິກຖໍ ຍານກຖໍ ຄາມກຖໍ ນິຄມກຖໍ ນຄຣກຖໍ ຊນປທກຖໍ ອິຕ຺ຖິກຖໍ [ອິຕ຺ຖິກຖໍ ປຸຣິສກຖໍ (ສ຺ຍາ. ກ.) ທີ. ນິ. ໑.໑໗, ໒໐໑; ສໍ. ນິ. ໕.໑໐໘໐ ປສ຺ສິຕພ຺ພໍ] ສູຣກຖໍ ວິສິຂາກຖໍ ກຸມ຺ຠຏ຺ຐານກຖໍ ປຸພ຺ພເປຕກຖໍ ນານຕ຺ຕກຖໍ ໂລກກ຺ຂາຍິກໍ ສມຸທ຺ທກ຺ຂາຍິກໍ ອິຕິຠວາຠວກຖໍ ກເຖຕິ. ເອວໍ ປຸຄ຺ຄລທຸຕິໂຍ ໂຫຕີຕິ – ເອວໍ ທຸຕີເຍນ ສຫາ ມມສ຺ສ.

ວາຈາຠິລາໂປ ອຠິສຊ຺ຊນາ ວາຕິ ວາຈາຠິລາໂປ ວຸຈ຺ຈຕິ ພາຕ຺ຕິໍສ ຕິຣຈ຺ຉານກຖາ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຣາຊກຖໍ…ເປ… ອິຕິຠວາຠວກຖໍ. ອຠິສຊ຺ຊນາ ວາຕິ ທ຺ເວ ສຊ຺ຊນາ – ຕຓ຺ຫາສຊ຺ຊນາ ຈ ທິຏ຺ຐິສຊ຺ຊນາ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາສຊ຺ຊນາ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິສຊ຺ຊນາຕິ – ວາຈາຠິລາໂປ ອຠິສຊ຺ຊນາ ວາ.

ເອຕໍ ຠຍໍ ອາຍຕິໍ ເປກ຺ຂມາໂນຕິ. ຠຍນ຺ຕິ ຊາຕິຠຍໍ ຊຣາຠຍໍ ພ຺ຍາຘິຠຍໍ ມຣຓຠຍໍ ຣາຊຠຍໍ ໂຈຣຠຍໍ ອຄ຺ຄິຠຍໍ ອຸທກຠຍໍ ອຕ຺ຕານຸວາທຠຍໍ ປຣານຸວາທຠຍໍ ທຓ຺ຑຠຍໍ ທຸຄ຺ຄຕິຠຍໍ ອູມິຠຍໍ ກຸມ຺ຠິລຠຍໍ ອາວຏ຺ຏຠຍໍ ສຸສຸມາຣຠຍໍ ອາຊີວກຠຍໍ ອສິໂລກຠຍໍ ປຣິສສາຣຊ຺ຊຠຍໍ ມທນຠຍໍ ຠຍານກໍ ຉມ຺ຠິຕຕ຺ຕໍ ໂລມຫໍໂສ ເຈຕໂສ ອຸພ຺ເພໂຄ ອຸຕ຺ຣາໂສ. ເອຕໍ ຠຍໍ ອາຍຕິໍ ເປກ຺ຂມາໂນຕິ ເອຕໍ ຠຍໍ ອາຍຕິໍ ເປກ຺ຂມາໂນ ທກ຺ຂມາໂນ ໂອໂລກຍມາໂນ ນິຊ຺ຌາຍມາໂນ ອຸປປຣິກ຺ຂມາໂນຕິ – ເອຕໍ ຠຍໍ ອາຍຕິໍ ເປກ຺ຂມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ເອວໍ ທຸຕີເຍນ ສຫາ ມມສ຺ສ, ວາຈາຠິລາໂປ ອຠິສຊ຺ຊນາ ວາ;

ເອຕໍ ຠຍໍ ອາຍຕິໍ ເປກ຺ຂມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’.

໑໓໖.

ກາມາ ຫິ ຈິຕ຺ຣາ ມຘຸຣາ ມໂນຣມາ, ວິຣູປຣູເປນ ມເຖນ຺ຕິ ຈິຕ຺ຕໍ;

ອາທີນວໍ ກາມຄຸເຓສຸ ທິສ຺ວາ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ກາມາ ຫິ ຈິຕ຺ຣາ ມຘຸຣາ ມໂນຣມາຕິ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ຈິຕ຺ຣາຕິ ນານາວຓ຺ຓາ ຣູປາ ນານາວຓ຺ຓາ ສທ຺ທາ ນານາວຓ຺ຓາ ຄນ຺ຘາ ນານາວຓ຺ຓາ ຣສາ ນານາວຓ຺ຓາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ອິຏ຺ຐາ ກນ຺ຕາ ມນາປາ ປິຍຣູປາ ກາມູປສໍຫິຕາ ຣຊນີຍາ. ມຘຸຣາຕິ ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ [ມ. ນິ. ໑.໑໖໗ ປສ຺ສິຕພ຺ພໍ] – ‘‘ປຎ຺ຈິເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາມຄຸຓາ. ກຕເມ ປຎ຺ຈ? ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຣູປາ ອິຏ຺ຐາ ກນ຺ຕາ ມນາປາ ປິຍຣູປາ ກາມູປສໍຫິຕາ ຣຊນີຍາ, ໂສຕວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ສທ຺ທາ…ເປ… ຆານວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຄນ຺ຘາ… ຊິວ຺ຫາວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຣສາ… ກາຍວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ອິຏ຺ຐາ ກນ຺ຕາ ມນາປາ ປິຍຣູປາ ກາມູປສໍຫິຕາ ຣຊນີຍາ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈ ກາມຄຸຓາ. ຍໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸເຓ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ສຸຂໍ ໂສມນສ຺ສໍ, ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ກາມສຸຂໍ ມິຬ຺ຫສຸຂໍ [ມີຬ຺ຫສຸຂໍ (ປສ຺ສ ມ. ນິ. ໓.໓໒໘)] ປຸຖຸຊ຺ຊນສຸຂໍ ອນຣິຍສຸຂໍ, ນ ເສວິຕພ຺ພໍ ນ ຠາເວຕພ຺ພໍ ນ ພຫຸລີກາຕພ຺ພໍ, ‘ຠາຍິຕພ຺ພໍ ເອຕສ຺ສ ສຸຂສ຺ສາ’ຕິ ວທາມີ’’ຕິ – ກາມາ ຫິ ຈິຕ຺ຣາ ມຘຸຣາ ມໂນຣມາຕິ. ມໂນຕິ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ…ເປ… ຕຊ຺ຊາ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ. ມໂນ ຣເມນ຺ຕິ ໂຖເມນ຺ຕິ ໂຕເສນ຺ຕິ ປຫາເສນ຺ຕີຕິ – ກາມາ ຫິ ຈິຕ຺ຣາ ມຘຸຣາ ມໂນຣມາ.

ວິຣູປຣູເປນ ມເຖນ຺ຕິ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ນານາວຓ຺ເຓຫິ ຣູເປຫິ…ເປ… ນານາວຓ຺ເຓຫິ ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ມເຖນ຺ຕິ ໂຕເສນ຺ຕິ ປຫາເສນ຺ຕີຕິ – ວິຣູປຣູເປນ ມເຖນ຺ຕິ ຈິຕ຺ຕໍ.

ອາທີນວໍ ກາມຄຸເຓສຸ ທິສ຺ວາຕິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ໂກ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາມານໍ ອາທີນໂວ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ເຍນ ສິປ຺ປຏ຺ຐາເນນ ຊີວິກໍ ກປ຺ເປຕິ, ຍທິ ມຸທ຺ທາຍ ຍທິ ຄຓນາຍ ຍທິ ສງ຺ຂາເນນ ຍທິ ກສິຍາ ຍທິ ວຓິຊ຺ຊາຍ ຍທິ ໂຄຣກ຺ເຂນ ຍທິ ອິສ຺ສຕ຺ເຖນ [ອິສ຺ສຏ຺ເຐນ (ສ຺ຍາ.), ອິສ຺ສຕ຺ເຕນ (ກ.) ປສ຺ສ ມ. ນິ. ໑.໑໖໗] ຍທິ ຣາຊໂປຣິເສນ ຍທິ ສິປ຺ປຎ຺ຎຕເຣນ, ສີຕສ຺ສ ປຸຣກ຺ຂໂຕ ອຸຓ຺ຫສ຺ສ ປຸຣກ຺ຂໂຕ ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ເສຫິ ສມ຺ຜສ຺ສມາໂນ [ຣິສ຺ສມາໂນ (ມ. ນິ. ໑.໑໖໗)] ຂຸປ຺ປິປາສາຍ ມີຍມາໂນ; ອຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາມານໍ ອາທີນໂວ ສນ຺ທິຏ຺ຐິໂກ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ໂຘ ກາມເຫຕຸ ກາມນິທານໍ ກາມາຘິກຣຓໍ ກາມານເມວ ເຫຕຸ.

‘‘ຕສ຺ສ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ກຸລປຸຕ຺ຕສ຺ສ ເອວໍ ອຸຏ຺ຐຫໂຕ ຆຏໂຕ ວາຍມໂຕ ເຕ ໂຠຄາ ນາຠິນິປ຺ຜຊ຺ຊນ຺ຕິ, ໂສ ໂສຈຕິ ກິລມຕິ ປຣິເທວຕິ ອຸຣຕ຺ຕາຬິໍ ກນ຺ທຕິ, ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊຕິ – ‘ໂມຆໍ ວຕ ເມ ອຸຏ຺ຐານໍ, ອຜໂລ ວຕ ເມ ວາຍາໂມ’ຕິ. ອຍມ຺ປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາມານໍ ອາທີນໂວ ສນ຺ທິຏ຺ຐິໂກ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ໂຘ ກາມເຫຕຸ ກາມນິທານໍ ກາມາຘິກຣຓໍ ກາມານເມວ ເຫຕຸ.

‘‘ຕສ຺ສ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ກຸລປຸຕ຺ຕສ຺ສ ເອວໍ ອຸຏ຺ຐຫໂຕ ຆຏໂຕ ວາຍມໂຕ ເຕ ໂຠຄາ ອຠິນິປ຺ຜຊ຺ຊນ຺ຕິ, ໂສ ເຕສໍ ໂຠຄານໍ ອາຣກ຺ຂາຘິກຣຓໍ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ [ທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ປຏິສໍເວເທຕິ – ‘ກິນ຺ຕິ ເມ ໂຠເຄ ເນວ ຣາຊາໂນ ຫເຣຍ຺ຍຸໍ, ນ ໂຈຣາ ຫເຣຍ຺ຍຸໍ, ນ ອຄ຺ຄິ ຑເຫຍ຺ຍ, ນ ອຸທກໍ ວເຫຍ຺ຍ, ນ ອປ຺ປິຍາ ທາຍາທາ ຫເຣຍ຺ຍຸ’ນ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ເອວໍ ອາຣກ຺ຂໂຕ ໂຄປຍໂຕ ເຕ ໂຠເຄ ຣາຊາໂນ ວາ ຫຣນ຺ຕິ ໂຈຣາ ວາ ຫຣນ຺ຕິ ອຄ຺ຄິ ວາ ຑຫຕິ ອຸທກໍ ວາ ວຫຕິ ອປ຺ປິຍາ ວາ ທາຍາທາ ຫຣນ຺ຕິ. ໂສ ໂສຈຕິ…ເປ… ສມ຺ໂມຫໍ ອາປຊ຺ຊຕິ – ‘ຍມ຺ປິ ເມ ອໂຫສິ ຕມ຺ປິ ໂນ ນຕ຺ຖີ’ຕິ. ອຍມ຺ປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາມານໍ ອາທີນໂວ ສນ຺ທິຏ຺ຐິໂກ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ໂຘ ກາມເຫຕຸ ກາມນິທານໍ ກາມາຘິກຣຓໍ ກາມານເມວ ເຫຕຸ.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາມເຫຕຸ ກາມນິທານໍ ກາມາຘິກຣຓໍ ກາມານເມວ ເຫຕຸ ຣາຊາໂນປິ ຣາຊູຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ຂຕ຺ຕິຍາປິ ຂຕ຺ຕິເຍຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓາປິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ຄຫປຕີປິ ຄຫປຕີຫິ ວິວທນ຺ຕິ, ມາຕາປິ ປຸຕ຺ເຕນ ວິວທຕິ, ປຸຕ຺ໂຕປິ ມາຕຣາ ວິວທຕິ, ປິຕາປິ ປຸຕ຺ເຕນ ວິວທຕິ, ປຸຕ຺ໂຕປິ ປິຕຣາ ວິວທຕິ, ຠາຕາປິ ຠຄິນິຍາ ວິວທຕິ, ຠຄິນີປິ ຠາຕຣາ ວິວທຕິ, ສຫາໂຍປິ ສຫາເຍນ ວິວທຕິ. ເຕ ຕຕ຺ຖ ກລຫວິຄ຺ຄຫວິວາທາປນ຺ນາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປາຓີຫິປິ ອຸປກ຺ກມນ຺ຕິ ເລຑ຺ຑູຫິປິ ອຸປກ຺ກມນ຺ຕິ ທຓ຺ເຑຫິປິ ອຸປກ຺ກມນ຺ຕິ ສຕ຺ເຖຫິປິ ອຸປກ຺ກມນ຺ຕິ. ເຕ ຕຕ຺ຖ ມຣຓມ຺ປິ ນິຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ມຣຓມຕ຺ຕມ຺ປິ ທຸກ຺ຂໍ. ອຍມ຺ປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາມານໍ ອາທີນໂວ ສນ຺ທິຏ຺ຐິໂກ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ໂຘ ກາມເຫຕຸ ກາມນິທານໍ ກາມາຘິກຣຓໍ ກາມານເມວ ເຫຕຸ.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາມເຫຕຸ ກາມນິທານໍ ກາມາຘິກຣຓໍ ກາມານເມວ ເຫຕຸ ອສິຈມ຺ມໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຘນຸກລາປໍ ສນ຺ນຍ຺ຫິຕ຺ວາ ອຸຠໂຕພ຺ຍູຬ຺ຫໍ [ອຸຠໂຕວິຍູຬ຺ຫໍ (ສ຺ຍາ.) ປສ຺ສ ມ. ນິ. ໑.໑໖໘] ສງ຺ຄາມໍ ປກ຺ຂນ຺ທນ຺ຕິ, ອຸສູສຸປິ ຂິປ຺ປມາເນສຸ ສຕ຺ຕີສຸປິ ຂິປ຺ປມານາສຸ ອສີສຸປິ ວິຊ຺ໂຊຕລນ຺ເຕສຸ. ເຕ ຕຕ຺ຖ ອຸສູຫິປິ ວິຊ຺ຌນ຺ຕິ ສຕ຺ຕີຫິປິ [ສຕ຺ຕິຍາປິ (ມ. ນິ. ໑.໑໖໗, ໑໗໘)] ວິຊ຺ຌນ຺ຕິ ອສິນາປິ ສີສໍ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ. ເຕ ຕຕ຺ຖ ມຣຓມ຺ປິ ນິຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ມຣຓມຕ຺ຕມ຺ປິ ທຸກ຺ຂໍ. ອຍມ຺ປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາມານໍ ອາທີນໂວ ສນ຺ທິຏ຺ຐິໂກ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ໂຘ ກາມເຫຕຸ ກາມນິທານໍ ກາມາຘິກຣຓໍ ກາມານເມວ ເຫຕຸ.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາມເຫຕຸ ກາມນິທານໍ ກາມາຘິກຣຓໍ ກາມານເມວ ເຫຕຸ ອສິຈມ຺ມໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຘນຸກລາປໍ ສນ຺ນຍ຺ຫິຕ຺ວາ ອທ຺ທາວເລປນາ [ອທ຺ຘາວເລປນາ (ສ຺ຍາ.)] ອຸປກາຣິໂຍ ປກ຺ຂນ຺ທນ຺ຕິ, ອຸສູສຸປິ ຂິປ຺ປມາເນສຸ ສຕ຺ຕີສຸປິ ຂິປ຺ປມານາສຸ, ອສີສຸປິ ວິຊ຺ໂຊຕລນ຺ເຕສຸ. ເຕ ຕຕ຺ຖ ອຸສູຫິປິ ວິຊ຺ຌນ຺ຕິ ສຕ຺ຕີຫິປິ ວິຊ຺ຌນ຺ຕິ ຉກຓກາຍປິ [ຉກຓຏິຍາປິ (ສ຺ຍາ.), ປກ຺ກຏ຺ຐິຍາ (ສີ. ອຏ຺ຐ.) ປສ຺ສ ມ. ນິ. ໑.໑໖໘] ໂອສິຎ຺ຈນ຺ຕິ ອຠິວຄ຺ເຄນປິ ໂອມທ຺ທນ຺ຕິ ອສິນາປິ ສີສໍ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ. ເຕ ຕຕ຺ຖ ມຣຓມ຺ປິ ນິຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ມຣຓມຕ຺ຕມ຺ປິ ທຸກ຺ຂໍ. ອຍມ຺ປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາມານໍ ອາທີນໂວ ສນ຺ທິຏ຺ຐິໂກ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ໂຘ ກາມເຫຕຸ ກາມນິທານໍ ກາມາຘິກຣຓໍ ກາມານເມວ ເຫຕຸ.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາມເຫຕຸ ກາມນິທານໍ ກາມາຘິກຣຓໍ ກາມານເມວ ເຫຕຸ ສນ຺ຘິມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ ນິລ຺ໂລປມ຺ປິ ຫຣນ຺ຕິ ເອກາຄາຣິກມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ ປຣິປນ຺ເຖປິ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ປຣທາຣມ຺ປິ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຕເມນໍ ຣາຊາໂນ ຄເຫຕ຺ວາ ວິວິຘາ ກມ຺ມກາຣຓາ ກາເຣນ຺ຕິ – ກສາຫິປິ ຕາເຬນ຺ຕິ, ເວຕ຺ເຕຫິປິ ຕາເຬນ຺ຕິ, ອຑ຺ຒທຓ຺ຑເກຫິປິ ຕາເຬນ຺ຕິ, ຫຕ຺ຖມ຺ປິ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ…ເປ… ອສິນາປິ ສີສໍ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ. ເຕ ຕຕ຺ຖ ມຣຓມ຺ປິ ນິຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ມຣຓມຕ຺ຕມ຺ປິ ທຸກ຺ຂໍ. ອຍມ຺ປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາມານໍ ອາທີນໂວ ສນ຺ທິຏ຺ຐິໂກ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ໂຘ ກາມເຫຕຸ ກາມນິທານໍ ກາມາຘິກຣຓໍ ກາມານເມວ ເຫຕຸ.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາມເຫຕຸ ກາມນິທານໍ ກາມາຘິກຣຓໍ ກາມານເມວ ເຫຕຸ ກາເຍນ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣນ຺ຕິ ວາຈາຍ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣນ຺ຕິ ມນສາ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣນ຺ຕິ. ເຕ ກາເຍນ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣິຕ຺ວາ ວາຈາຍ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣິຕ຺ວາ ມນສາ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣິຕ຺ວາ ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ປຣໍ ມຣຓາ ອປາຍໍ ທຸຄ຺ຄຕິໍ ວິນິປາຕໍ ນິຣຍໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ອຍມ຺ປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາມານໍ ອາທີນໂວ ສມ຺ປຣາຍິໂກ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ໂຘ ກາມເຫຕຸ ກາມນິທານໍ ກາມາຘິກຣຓໍ ກາມານເມວ ເຫຕຸ’’.

ອາທີນວໍ ກາມຄຸເຓສຸ ທິສ຺ວາຕິ ກາມຄຸເຓສຸ ອາທີນວໍ ທິສ຺ວາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ – ອາທີນວໍ ກາມຄຸເຓສຸ ທິສ຺ວາ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ກາມາ ຫິ ຈິຕ຺ຣາ ມຘຸຣາ ມໂນຣມາ, ວິຣູປຣູເປນ ມເຖນ຺ຕິ ຈິຕ຺ຕໍ;

ອາທີນວໍ ກາມຄຸເຓສຸ ທິສ຺ວາ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໓໗.

ອີຕີ ຈ ຄຓ຺ໂຑ ຈ ອຸປທ຺ທໂວ ຈ, ໂຣໂຄ ຈ ສລ຺ລຎ຺ຈ ຠຍຎ຺ຈ ເມຕໍ;

ເອຕໍ ຠຍໍ ກາມຄຸເຓສຸ ທິສ຺ວາ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ອີຕີ ຈ ຄຓ຺ໂຑ ຈ ອຸປທ຺ທໂວ ຈ, ໂຣໂຄ ຈ ສລ຺ລຎ຺ຈ ຠຍຎ຺ຈ ເມຕນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ຠຍນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາມານເມຕໍ ອຘິວຈນໍ. ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາມານເມຕໍ ອຘິວຈນໍ. ໂຣໂຄຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາມານເມຕໍ ອຘິວຈນໍ. ຄຓ຺ໂຑຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາມານເມຕໍ ອຘິວຈນໍ. ສລ຺ລນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາມານເມຕໍ ອຘິວຈນໍ. ສງ຺ໂຄຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາມານເມຕໍ ອຘິວຈນໍ. ປງ຺ໂກຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາມານເມຕໍ ອຘິວຈນໍ. ຄພ຺ໂຠຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາມານເມຕໍ ອຘິວຈນໍ. ກສ຺ມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠຍນ຺ຕິ ກາມານເມຕໍ ອຘິວຈນໍ? ຍສ຺ມາ ຈ ກາມຣາຄຣຕ຺ຕາຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉນ຺ທຣາຄວິນິພທ຺ໂຘ [ຉນ຺ທຣາຄວິນິພນ຺ໂຘ (ສ຺ຍາ. ກ.) ປສ຺ສ ອ. ນິ. ໘.໕໖] ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິກາປິ ຠຍາ ນ ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ, ສມ຺ປຣາຍິກາປິ ຠຍາ ນ ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ, ຕສ຺ມາ ຠຍນ຺ຕິ ກາມານເມຕໍ ອຘິວຈນໍ. ກສ຺ມາ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ…ເປ… ໂຣໂຄຕິ… ຄຓ຺ໂຑຕິ… ສລ຺ລນ຺ຕິ… ສງ຺ໂຄຕິ… ປງ຺ໂກຕິ… ຄພ຺ໂຠຕິ ກາມານເມຕໍ ອຘິວຈນໍ? ຍສ຺ມາ ຈ ກາມຣາຄຣຕ຺ຕາຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉນ຺ທຣາຄວິນິພທ຺ໂຘ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິກາປິ ຄພ຺ຠາ ນ ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ, ສມ຺ປຣາຍິກາປິ ຄພ຺ຠາ ນ ປຣິມຸຈ຺ຈຕິ, ຕສ຺ມາ ຄພ຺ໂຠຕິ ກາມານເມຕໍ ອຘິວຈນ’’ນ຺ຕິ.

ຠຍໍ ທຸກ຺ຂຎ຺ຈ ໂຣໂຄ ຈ, ຄຓ຺ໂຑ ສລ຺ລຎ຺ຈ ສງ຺ໂຄ ຈ;

ປງ຺ໂກ ຄພ຺ໂຠ ຈ ອຸຠຍໍ, ເອເຕ ກາມາ ປວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ;

ຍຕ຺ຖ ສຕ຺ໂຕ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ.

ໂອຕິຓ຺ໂຓ ສາຕຣູເປນ, ປຸນ ຄພ຺ຠາຍ ຄຈ຺ຉຕິ;

ຍໂຕ ຈ ຠິກ຺ຂຸ ອາຕາປີ, ສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ນ ຣິຈ຺ຈຕິ [ນ ຣິຎ຺ຈຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.) ສໍ. ນິ. ໔.໒໕໑].

ໂສ ອິມໍ ປລິປຖໍ ທຸຄ຺ຄໍ, ອຕິກ຺ກມ຺ມ ຕຖາວິໂຘ;

ປຊໍ ຊາຕິຊຣູເປຕໍ, ຜນ຺ທມານໍ ອເວກ຺ຂຕີຕິ.

ອີຕີ ຈ ຄຓ຺ໂຑ ຈ ອຸປທ຺ທໂວ ຈ, ໂຣໂຄ ຈ ສລ຺ລຎ຺ຈ ຠຍຎ຺ຈ ເມຕໍ.

ເອຕໍ ຠຍໍ ກາມຄຸເຓສຸ ທິສ຺ວາຕິ ເອຕໍ ຠຍໍ ກາມຄຸເຓສຸ ທິສ຺ວາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ – ເອຕໍ ຠຍໍ ກາມຄຸເຓສຸ ທິສ຺ວາ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ອີຕີ ຈ ຄຓ຺ໂຑ ຈ ອຸປທ຺ທໂວ ຈ, ໂຣໂຄ ຈ ສລ຺ລຎ຺ຈ ຠຍຎ຺ຈ ເມຕໍ;

ເອຕໍ ຠຍໍ ກາມຄຸເຓສຸ ທິສ຺ວາ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໓໘.

ສີຕຎ຺ຈ ອຸຓ຺ຫຎ຺ຈ ຂຸທໍ ປິປາສໍ, ວາຕາຕເປ ຑໍສສຣີສເປ [ຑໍສສິຣິໍສເປ (ສ຺ຍາ.), ຑໍສມກສສຣີສເປ (ກ.)] ຈ;

ສພ຺ພານິເປຕານິ ອຠິສມ຺ຠວິຕ຺ວາ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ສີຕຎ຺ຈ ອຸຓ຺ຫຎ຺ຈ ຂຸທໍ ປິປາສນ຺ຕິ. ສີຕນ຺ຕິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ສີຕໍ ໂຫຕິ – ອພ຺ຠນ຺ຕຣຘາຕຸປ຺ປໂກປວເສນ ວາ ສີຕໍ ໂຫຕິ ພຫິທ຺ຘາ ອຸຕຸວເສນ ວາ ສີຕໍ ໂຫຕິ. ອຸຓ຺ຫນ຺ຕິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ອຸຓ຺ຫໍ ໂຫຕິ – ອພ຺ຠນ຺ຕຣຘາຕຸປ຺ປໂກປວເສນ ວາ ອຸຓ຺ຫໍ ໂຫຕິ ພຫິທ຺ຘາ ອຸຕຸວເສນ ວາ ອຸຓ຺ຫໍ ໂຫຕິ. ຂຸທາ [ຂຸທ຺ທາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ວຸຈ຺ຈຕິ ຉາຕໂກ. ປິປາສາ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຸທກປິປາສາຕິ – ສີຕຎ຺ຈ ອຸຓ຺ຫຎ຺ຈ ຂຸທໍ ປິປາສໍ.

ວາຕາຕເປ ຑໍສສຣີສເປ ຈາຕິ. ວາຕາຕິ ປຸຣຕ຺ຖິມາ ວາຕາ ປຈ຺ຉິມາ ວາຕາ ອຸຕ຺ຕຣາ ວາຕາ ທກ຺ຂິຓາ ວາຕາ ສຣຊາ ວາຕາ ອຣຊາ ວາຕາ ສີຕາ ວາຕາ ອຸຓ຺ຫາ ວາຕາ ປຣິຕ຺ຕາ ວາຕາ ອຘິມຕ຺ຕາ ວາຕາ ເວຣມ຺ຠວາຕາ ປກ຺ຂວາຕາ ສຸປຓ຺ຓວາຕາ ຕາລປຓ຺ຓວາຕາ [ຕາລວຓ຺ຑວາຕາ (ກ.) ຈູຬນິ. ອຸປສີວມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທສ ໔໓] ວິຘູປນວາຕາ. ອາຕໂປ ວຸຈ຺ຈຕິ ສູຣິຍສນ຺ຕາໂປ. ຑໍສາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປິງ຺ຄລມກ຺ຂິກາ. ສຣີສປາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ອຫີຕິ – ວາຕາຕເປ ຑໍສສຣີສເປ ຈ.

ສພ຺ພານິເປຕານິ ອຠິສມ຺ຠວິຕ຺ວາຕິ ອຠິຠວິຕ຺ວາ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣິຕ຺ວາ ປຣິຍາທິຍິຕ຺ວາ ມທ຺ທິຕ຺ວາຕິ – ສພ຺ພານິເປຕານິ ອຠິສມ຺ຠວິຕ຺ວາ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ສີຕຎ຺ຈ ອຸຓ຺ຫຎ຺ຈ ຂຸທໍ ປິປາສໍ, ວາຕາຕເປ ຑໍສສຣີສເປ ຈ;

ສພ຺ພານິເປຕານິ ອຠິສມ຺ຠວິຕ຺ວາ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໓໙.

ນາໂຄວ ຍູຖານິ ວິວຊ຺ຊຍິຕ຺ວາ, ສຎ຺ຊາຕຂນ຺ໂຘ ປທຸມີ ອຸຬາໂຣ;

ຍຖາຠິຣນ຺ຕໍ ວິຫເຣ [ວີຫຣໍ (ສຸ. ນິ. ໕໓)] ອຣຎ຺ເຎ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ນາໂຄວ ຍູຖານິ ວິວຊ຺ຊຍິຕ຺ວາຕິ ນາໂຄ ວຸຈ຺ຈຕິ ຫຕ຺ຖິນາໂຄ. ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘປິ ນາໂຄ. ກິໍກາຣຓາ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ນາໂຄ? ອາຄຸໍ ນ ກໂຣຕີຕິ ນາໂຄ; ນ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ນາໂຄ; ນ ອາຄຈ຺ຉຕີຕິ ນາໂຄ. ກຖໍ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ອາຄຸໍ ນ ກໂຣຕີຕິ ນາໂຄ? ອາຄຸ ວຸຈ຺ຈຕິ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສໍກິເລສິກາ ໂປໂນຠວິກາ ສທຣາ ທຸກ຺ຂວິປາກາ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓິຍາ.

ອາຄຸໍ ນ ກໂຣຕິ ກິຎ຺ຈິ ໂລເກ, ສພ຺ພສໍໂຍເຄ ວິສຊ຺ຊ ພນ຺ຘນານິ;

ສພ຺ພຕ຺ຖ ນ ສຊ຺ຊຕິ ວິມຸຕ຺ໂຕ, ນາໂຄ ຕາທິ ປວຸຈ຺ຈເຕ ຕຖຕ຺ຕາ.

ເອວໍ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ອາຄຸໍ ນ ກໂຣຕີຕິ ນາໂຄ.

ກຖໍ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ນ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ນາໂຄ? ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ນ ຉນ຺ທາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂທສາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂມຫາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ຠຍາຄຕິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ຣາຄວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂທສວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ໂມຫວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ມານວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ທິຏ຺ຐິວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ວິຈິກິຈ຺ຉາວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ອນຸສຍວເສນ ຄຈ຺ຉຕິ, ນ ວຄ຺ເຄຫິ ກປ຺ເປຫິ ຍາຍຕິ ນີຍຕິ [ນິຍ຺ຍຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ວຸຍ຺ຫຕິ ສໍຫຣີຍຕິ. ເອວໍ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ນ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ນາໂຄ.

ກຖໍ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ນ ອາຄຈ຺ຉຕີຕິ ນາໂຄ? ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ເຄນ ເຍ ກິເລສາ ປຫີນາ ເຕ ກິເລເສ ນ ປຸເນຕິ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕິ, ສກທາຄາມິມຄ຺ເຄນ…ເປ… ອນາຄາມິມຄ຺ເຄນ…ເປ… ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ເຄນ ເຍ ກິເລສາ ປຫີນາ ເຕ ກິເລເສ ນ ປຸເນຕິ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕິ. ເອວໍ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ນ ອາຄຈ຺ຉຕີຕິ ນາໂຄ.

ນາໂຄວ ຍູຖານິ ວິວຊ຺ຊຍິຕ຺ວາຕິ ຍຖາ ໂສ ຫຕ຺ຖິນາໂຄ ຍູຖານິ ວິວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ປຣິວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ອຠິນິວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ເອໂກວ ອຣຎ຺ຎວນມຊ຺ໂຌຄາເຫຕ຺ວາ [ອຣຎ຺ເຎ ວນມຊ຺ຌສ຺ສ ອຊ຺ໂຌຄາເຫຕ຺ວາ (ສ຺ຍາ.)] ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ເຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕິ, ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘປິ ຄຓໍ ວິວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ປຣິວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ອຠິວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ເອໂກ [ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ (ສ຺ຍາ.)] ອຣຎ຺ຎວນປຕ຺ຖານິ ປນ຺ຕານິ ເສນາສນານິ ປຏິເສວຕິ ອປ຺ປສທ຺ທານິ ອປ຺ປນິຄ຺ໂຆສານິ ວິຊນວາຕານິ ມນຸສ຺ສຣາຫສ຺ເສຍ຺ຍການິ ປຏິສລ຺ລານສາຣຸປ຺ປານິ. ໂສ ເອໂກ ຄຈ຺ຉຕິ ເອໂກ ຕິຏ຺ຐຕິ ເອໂກ ນິສີທຕິ ເອໂກ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ ເອໂກ ຄາມໍ ປິຓ຺ຑາຍ ປວິສຕິ ເອໂກ ປຏິກ຺ກມຕິ ເອໂກ ຣໂຫ ນິສີທຕິ ເອໂກ ຈງ຺ກມໍ ອຘິຏ຺ຐາຕິ ເອໂກ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ເຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕີຕິ – ນາໂຄວ ຍູຖານິ ວິວຊ຺ຊຍິຕ຺ວາ.

ສຎ຺ຊາຕຂນ຺ໂຘ ປທຸມີ ອຸຬາໂຣຕິ ຍຖາ ໂສ ຫຕ຺ຖິນາໂຄ ສຎ຺ຊາຕກ຺ຂນ຺ໂຘ ສຕ຺ຕຣຕໂນ ວາ ໂຫຕິ ອຏ຺ຐຣຕໂນ ວາ, ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘປິ ສຎ຺ຊາຕກ຺ຂນ຺ໂຘ ອເສກ຺ເຂນ ສີລກ຺ຂນ຺ເຘນ ອເສກ຺ເຂນ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ເຘນ ອເສກ຺ເຂນ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘນ ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ເຘນ ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ເຘນ. ຍຖາ ໂສ ຫຕ຺ຖິນາໂຄ ປທຸມີ, ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘປິ ສຕ຺ຕຫິ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄປຸປ຺ເຜຫິ ປທຸມີ, ສຕິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄປຸປ຺ເຜນ ຘມ຺ມວິຈຍສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄປຸປ຺ເຜນ ວີຣິຍສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄປຸປ຺ເຜນ ປີຕິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄປຸປ຺ເຜນ, ປີຕິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄປຸປ຺ເຜນ ປສ຺ສທ຺ຘິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄປຸປ຺ເຜນ ສມາຘິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄປຸປ຺ເຜນ ອຸເປກ຺ຂາສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄປຸປ຺ເຜນ. ຍຖາ ໂສ ຫຕ຺ຖິນາໂຄ ອຸຬາໂຣ ຖາເມນ ພເລນ ຊເວນ ສູເຣນ, ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘປິ ອຸຬາໂຣ ສີເລນ ສມາຘິນາ ປຎ຺ຎາຍ ວິມຸຕ຺ຕິຍາ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສເນນາຕິ – ສຎ຺ຊາຕຂນ຺ໂຘ ປທຸມີ ອຸຬາໂຣ.

ຍຖາຠິຣນ຺ຕໍ ວິຫເຣ ອຣຎ຺ເຎຕິ ຍຖາ ໂສ ຫຕ຺ຖິນາໂຄ ຍຖາຠິຣນ຺ຕໍ ອຣຎ຺ເຎ ວິຫຣຕິ, ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘປິ ຍຖາຠິຣນ຺ຕໍ ອຣຎ຺ເຎ ວິຫຣຕິ. ປຐເມນປິ ຌາເນນ ຍຖາຠິຣນ຺ຕໍ ອຣຎ຺ເຎ ວິຫຣຕິ, ທຸຕິເຍນປິ ຌາເນນ…ເປ… ຕຕິເຍນປິ ຌາເນນ… ຈຕຸຕ຺ເຖນປິ ຌາເນນ ຍຖາຠິຣນ຺ຕໍ ອຣຎ຺ເຎ ວິຫຣຕິ; ເມຕ຺ຕາຍປິ ເຈໂຕວິມຸຕ຺ຕິຍາ ຍຖາຠິຣນ຺ຕໍ ອຣຎ຺ເຎ ວິຫຣຕິ, ກຣຸຓາຍປິ ເຈໂຕວິມຸຕ຺ຕິຍາ… ມຸທິຕາຍປິ ເຈໂຕວິມຸຕ຺ຕິຍາ… ອຸເປກ຺ຂາຍປິ ເຈໂຕວິມຸຕ຺ຕິຍາ ຍຖາຠິຣນ຺ຕໍ ອຣຎ຺ເຎ ວິຫຣຕິ; ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາປິ ຍຖາຠິຣນ຺ຕໍ ອຣຎ຺ເຎ ວິຫຣຕິ, ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາປິ… ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາປິ… ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສມາປຕ຺ຕິຍາປິ… ນິໂຣຘສມາປຕ຺ຕິຍາປິ… ຜລສມາປຕ຺ຕິຍາປິ ຍຖາຠິຣນ຺ຕໍ ອຣຎ຺ເຎ ວິຫຣຕີຕິ – ຍຖາຠິຣນ຺ຕໍ ວິຫເຣ ອຣຎ຺ເຎ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ນາໂຄວ ຍູຖານິ ວິວຊ຺ຊຍິຕ຺ວາ, ສຎ຺ຊາຕຂນ຺ໂຘ ປທຸມີ ອຸຬາໂຣ;

ຍຖາຠິຣນ຺ຕໍ ວິຫເຣ ອຣຎ຺ເຎ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໔໐.

ອຏ຺ຐານຕໍ ສງ຺ຄຓິກາຣຕສ຺ສ, ຍໍ ຜສ຺ສເຍ [ຜຸສ຺ສເຍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ສາມຍິກໍ [ອາສາມາຍິກໍ (ກ.)] ວິມຸຕ຺ຕິໍ;

ອາທິຈ຺ຈພນ຺ຘຸສ຺ສ ວໂຈ ນິສມ຺ມ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ອຏ຺ຐານຕໍ ສງ຺ຄຓິກາຣຕສ຺ສ, ຍໍ ຜສ຺ສເຍ ສາມຍິກໍ ວິມຸຕ຺ຕິນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ຍາວຕານນ຺ທ [ໂສ ວຕານນ຺ທ (ມ. ນິ. ໓.໑໘໖)], ຠິກ຺ຂຸ ສງ຺ຄຓິກາຣາໂມ ສງ຺ຄຓິກຣໂຕ ສງ຺ຄຓິກາຣາມຕໍ ອນຸຍຸຕ຺ໂຕ, ຄຓາຣາໂມ ຄຓຣໂຕ ຄຓສມ຺ມຸທິໂຕ (ຄຓາຣາມຕໍ ອນຸຍຸຕ຺ໂຕ) [( ) ນຕ຺ຖິ ມ. ນິ. ໓.໑໘໖], ຍໍ ຕໍ ເນກ຺ຂມ຺ມສຸຂໍ ປວິເວກສຸຂໍ ອຸປສມສຸຂໍ ສມ຺ໂພຘິສຸຂໍ, ຕສ຺ສ ສຸຂສ຺ສ ນິກາມລາຠີ ຠວິສ຺ສຕິ ອກິຈ຺ຉລາຠີ ອກສິຣລາຠີຕິ – ເນຕໍ ຐານໍ ວິຊ຺ຊຕິ. ໂຍ ຈ ໂຂ ໂສ, ອານນ຺ທ, ຠິກ຺ຂຸ ເອໂກ ຄຓສ຺ມາ ວູປກຏ຺ໂຐ ວິຫຣຕິ, ຕສ຺ເສຕໍ ຠິກ຺ຂຸໂນ ປາຏິກງ຺ຂໍ. ຍໍ ຕໍ ເນກ຺ຂມ຺ມສຸຂໍ ປວິເວກສຸຂໍ ອຸປສມສຸຂໍ ສມ຺ໂພຘິສຸຂໍ, ຕສ຺ສ ສຸຂສ຺ສ ນິກາມລາຠີ ຠວິສ຺ສຕິ ອກິຈ຺ຉລາຠີ ອກສິຣລາຠີຕິ – ຐານເມຕໍ ວິຊ຺ຊຕິ. ຍາວຕານນ຺ທ, ຠິກ຺ຂຸ ສງ຺ຄຓິກາຣາໂມ ສງ຺ຄຓິກຣໂຕ ສງ຺ຄຓິກາຣາມຕໍ ອນຸຍຸຕ຺ໂຕ, ຄຓາຣາໂມ ຄຓຣໂຕ ຄຓສມ຺ມຸທິໂຕ (ຄຓາຣາມຕໍ ອນຸຍຸຕ຺ໂຕ,) ສາມາຍິກໍ [ສາມຍິກໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ວາ ກນ຺ຕໍ ເຈໂຕວິມຸຕ຺ຕິໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣິສ຺ສຕິ, ອສາມາຍິກໍ ວາ ອກຸປ຺ປນ຺ຕິ – ເນຕໍ ຐານໍ ວິຊ຺ຊຕິ. ໂຍ ຈ ໂຂ ໂສ, ອານນ຺ທ, ຠິກ຺ຂຸ ເອໂກ ຄຓສ຺ມາ ວູປກຏ຺ໂຐ ວິຫຣຕິ, ຕສ຺ເສຕໍ ຠິກ຺ຂຸໂນ ປາຏິກງ຺ຂໍ ສາມາຍິກໍ ວາ ກນ຺ຕໍ ເຈໂຕວິມຸຕ຺ຕິໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣິສ຺ສຕິ, ອສາມາຍິກໍ ວາ ອກຸປ຺ປນ຺ຕິ, ຐານເມຕໍ ວິຊ຺ຊຕີ’’ຕິ – ອຏ຺ຐານຕໍ ສງ຺ຄຓິກາຣຕສ຺ສ, ຍໍ ຜສ຺ສເຍ ສາມຍິກໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ.

ອາທິຈ຺ຈພນ຺ຘຸສ຺ສ ວໂຈ ນິສມ຺ມາຕິ ອາທິຈ຺ໂຈ ວຸຈ຺ຈຕິ ສູຣິໂຍ. ໂສ ໂຄຕໂມ ໂຄຕ຺ເຕນ. ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘປິ ໂຄຕໂມ ໂຄຕ຺ເຕນ. ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ສູຣິຍສ຺ສ ໂຄຕ຺ຕຎາຕໂກ ໂຄຕ຺ຕພນ຺ຘຸ, ຕສ຺ມາ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ອາທິຈ຺ຈພນ຺ຘຸ. ອາທິຈ຺ຈພນ຺ຘຸສ຺ສ ວໂຈ ນິສມ຺ມາຕິ ອາທິຈ຺ຈພນ຺ຘຸສ຺ສ ວຈນໍ ພ຺ຍປ຺ປຖໍ ເທສນໍ ອນຸສາສນໍ ອນຸສິຏ຺ຐໍ ສຸຕ຺ວາ ສຸຓິຕ຺ວາ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ອຸປຘາຣຍິຕ຺ວາ ອຸປລກ຺ຂຍິຕ຺ວາຕິ – ອາທິຈ຺ຈພນ຺ຘຸສ຺ສ ວໂຈ ນິສມ຺ມ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ອຏ຺ຐານຕໍ ສງ຺ຄຓິກາຣຕສ຺ສ, ຍໍ ຜສ຺ສເຍ ສາມຍິກໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ;

ອາທິຈ຺ຈພນ຺ຘຸສ຺ສ ວໂຈ ນິສມ຺ມ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

ທຸຕິໂຍ ວຄ຺ໂຄ.

ຕຕິຍວຄ຺ໂຄ

໑໔໑.

ທິຏ຺ຐີວິສູການິ ອຸປາຕິວຕ຺ໂຕ, ປຕ຺ໂຕ ນິຍາມໍ ປຏິລທ຺ຘມຄ຺ໂຄ;

ອຸປ຺ປນ຺ນຎາໂຓມ຺ຫິ ອນຎ຺ຎເນຍ຺ໂຍ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ທິຏ຺ຐິວິສູການິ ອຸປາຕິວຕ຺ໂຕຕິ ທິຏ຺ຐິວິສູການິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວີສຕິວຕ຺ຖຸກາ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐີ. ອິຘ ອສ຺ສຸຕວາ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ອຣິຍານໍ ອທສ຺ສາວີ ອຣິຍຘມ຺ມສ຺ສ ອໂກວິໂທ ອຣິຍຘມ຺ເມ ອວິນີໂຕ ສປ຺ປຸຣິສານໍ ອທສ຺ສາວີ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ມສ຺ສ ອໂກວິໂທ ສປ຺ປຸຣິສຘມ຺ເມ ອວິນີໂຕ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ ຣູປວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ ອຕ຺ຕນິ ວາ ຣູປໍ ຣູປສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ, ເວທນໍ…ເປ… ສຎ຺ຎໍ… ສງ຺ຂາເຣ… ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ ວິຎ຺ຎາຓວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ ອຕ຺ຕນິ ວາ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ. ຍາ ເອວຣູປາ ທິຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຫນໍ ທິຏ຺ຐິກນ຺ຕາໂຣ ທິຏ຺ຐິວິສູກາຍິກໍ ທິຏ຺ຐິວິປ຺ຜນ຺ທິຕໍ ທິຏ຺ຐິສໍໂຍຊນໍ ຄາໂຫ ປຏິຄ຺ຄາໂຫ ອຠິນິເວໂສ ປຣາມາໂສ ກຸມ຺ມຄ຺ໂຄ ມິຈ຺ຉາປໂຖ ມິຈ຺ຉຕ຺ຕໍ ຕິຕ຺ຖາຍຕນໍ ວິປຣິເຍສຄ຺ຄາໂຫ ວິປຣີຕຄ຺ຄາໂຫ ວິປລ຺ລາສຄ຺ຄາໂຫ ມິຈ຺ຉາຄາໂຫ, ອຍາຖາວກສ຺ມິໍ ຍາຖາວກນ຺ຕິ ຄາໂຫ, ຍາວຕາ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ – ອິມານິ ທິຏ຺ຐິວິສູການິ. ທິຏ຺ຐິວິສູການິ ອຸປາຕິວຕ຺ໂຕຕິ ທິຏ຺ຐິວິສູການິ ອຸປາຕິວຕ຺ໂຕ ອຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ສມຕິກ຺ກນ຺ໂຕ ວີຕິວຕ຺ໂຕຕິ – ທິຏ຺ຐີວິສູການິ ອຸປາຕິວຕ຺ໂຕ.

ປຕ຺ໂຕ ນິຍາມໍ ປຏິລທ຺ຘມຄ຺ໂຄຕິ ນິຍາມາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ມຄ຺ຄາ; ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ໂປ ສມ຺ມາວາຈາ ສມ຺ມາກມ຺ມນ຺ໂຕ ສມ຺ມາອາຊີໂວ ສມ຺ມາວາຍາໂມ ສມ຺ມາສຕິ ສມ຺ມາສມາຘິ. ຈຕູຫິ ອຣິຍມຄ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ນິຍາມໍ ປຕ຺ໂຕ ສມ຺ປຕ຺ໂຕ ອຘິຄໂຕ ຜສ຺ສິໂຕ ສຈ຺ຉິກໂຕຕິ – ປຕ຺ໂຕ ນິຍາມໍ. ປຏິລທ຺ຘມຄ຺ໂຄຕິ ລທ຺ຘມຄ຺ໂຄ ປຏິລທ຺ຘມຄ຺ໂຄ ອຘິຄຕມຄ຺ໂຄ ຜສ຺ສິຕມຄ຺ໂຄ ສຈ຺ຉິກຕມຄ຺ໂຄຕິ – ປຕ຺ໂຕ ນິຍາມໍ ປຏິລທ຺ຘມຄ຺ໂຄ.

ອຸປ຺ປນ຺ນຎາໂຓມ຺ຫິ ອນຎ຺ຎເນຍ຺ໂຍຕິ ຕສ຺ສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຎາຓໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ສມຸປ຺ປນ຺ນໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕໍ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕໍ ປາຕຸຠູຕໍ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ຎາຓໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ສມຸປ຺ປນ຺ນໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕໍ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕໍ ປາຕຸຠູຕໍ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ຎາຓໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ສມຸປ຺ປນ຺ນໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕໍ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕໍ ປາຕຸຠູຕນ຺ຕິ – ອຸປ຺ປນ຺ນຎາໂຓມ຺ຫິ. ອນຎ຺ຎເນຍ຺ໂຍຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ນ ປຣເນຍ຺ໂຍ

ນ ປຣປ຺ປຕ຺ຕິໂຍ ນ ປຣປ຺ປຈ຺ຈໂຍ ນ ປຣປຏິພທ຺ຘຄູ, ຍຖາຠູຕໍ [ຕໍ (ກ.)] ຊານາຕິ ປສ຺ສຕິ ອສມ຺ມູຬ຺ໂຫ ສມ຺ປຊາໂນ ປຏິສ຺ສໂຕ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ນ ປຣເນຍ຺ໂຍ ນ ປຣປ຺ປຕ຺ຕິໂຍ ນ ປຣປ຺ປຈ຺ຈໂຍ ນ ປຣປຏິພທ຺ຘຄູ, ຍຖາຠູຕໍ ຊານາຕິ ປສ຺ສຕິ ອສມ຺ມູຬ຺ໂຫ ສມ຺ປຊາໂນ ປຏິສ຺ສໂຕ. ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ນ ປຣເນຍ຺ໂຍ ນ ປຣປ຺ປຕ຺ຕິໂຍ ນ ປຣປ຺ປຈ຺ຈໂຍ ນ ປຣປຏິພທ຺ຘຄູ, ຍຖາຠູຕໍ ຊານາຕິ ປສ຺ສຕິ ອສມ຺ມູຬ຺ໂຫ ສມ຺ປຊາໂນ ປຏິສ຺ສໂຕຕິ – ອຸປ຺ປນ຺ນຎາໂຓມ຺ຫິ ອນຎ຺ຎເນຍ຺ໂຍ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ທິຏ຺ຐີວິສູການິ ອຸປາຕິວຕ຺ໂຕ, ປຕ຺ໂຕ ນິຍາມໍ ປຏິລທ຺ຘມຄ຺ໂຄ;

ອຸປ຺ປນ຺ນຎາໂຓມ຺ຫິ ອນຎ຺ຎເນຍ຺ໂຍ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໔໒.

ນິລ຺ໂລລຸໂປ ນິກ຺ກຸໂຫ ນິປ຺ປິປາໂສ, ນິມ຺ມກ຺ໂຂ ນິທ຺ຘນ຺ຕກສາວໂມໂຫ;

ນິຣາສໂສ [ນິຣາສໂຍ (ສີ. ອຏ຺ຐ.) ສຸ. ນິ. ໕໖] ສພ຺ພໂລເກ ຠວິຕ຺ວາ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ນິລ຺ໂລລຸໂປ ນິກ຺ກຸໂຫ ນິປ຺ປິປາໂສຕິ ໂລລຸປ຺ປໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ສາ ໂລລຸປ຺ປາ ຕຓ຺ຫາ ຕສ຺ສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ຕສ຺ມາ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ນິລ຺ໂລລຸໂປ.

ນິກ຺ກຸໂຫຕິ ຕີຓິ ກຸຫນວຕ຺ຖູນິ – ປຈ຺ຈຍປຏິເສວນສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ, ອິຣິຍາປຖສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ, ສາມນ຺ຕຊປ຺ປນສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ.

ກຕມໍ ປຈ຺ຈຍປຏິເສວນສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ? ອິຘ ຄຫປຕິກາ ຠິກ຺ຂຸໍ [ຠິກ຺ຂູ (ກ.) ມຫານິ. ໘໗] ນິມນ຺ເຕນ຺ຕິ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາເຣຫິ, ໂສ ປາປິຈ຺ໂຉ ອິຈ຺ຉາປກໂຕ ອຕ຺ຖິໂກ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣານໍ ຠິຍ຺ໂຍກມ຺ຍຕໍ ອຸປາທາຍ ຈີວຣໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຕິ, ປິຓ຺ຑປາຕໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຕິ, ເສນາສນໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຕິ, ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຕິ. ໂສ ເອວມາຫ – ‘‘ກິໍ ສມຓສ຺ສ ມຫຄ຺ເຆນ ຈີວເຣນ! ເອຕໍ ສາຣຸປ຺ປໍ ຍໍ ສມໂຓ ສຸສານາ ວາ ສງ຺ກາຣກູຏາ ວາ ປາປຓິກາ ວາ ນນ຺ຕການິ ອຸຈ຺ຈິນິຕ຺ວາ ສງ຺ຆາຏິກໍ ກຣິຕ຺ວາ ຘາເຣຍ຺ຍ. ກິໍ ສມຓສ຺ສ ມຫຄ຺ເຆນ ປິຓ຺ຑປາເຕນ! ເອຕໍ ສາຣຸປ຺ປໍ ຍໍ ສມໂຓ ອຸຎ຺ຉາຈຣິຍາຍ ປິຓ຺ຑິຍາໂລເປນ ຊີວິກໍ ກປ຺ເປຍ຺ຍ. ກິໍ ສມຓສ຺ສ ມຫຄ຺ເຆນ ເສນາສເນນ! ເອຕໍ ສາຣຸປ຺ປໍ ຍໍ ສມໂຓ ຣຸກ຺ຂມູລິໂກ ວາ ອສ຺ສ ໂສສານິໂກ ວາ ອພ຺ໂຠກາສິໂກ ວາ. ກິໍ ສມຓສ຺ສ ມຫຄ຺ເຆນ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາເຣນ! ເອຕໍ ສາຣຸປ຺ປໍ ຍໍ ສມໂຓ ປູຕິມຸຕ຺ເຕນ ວາ ຫຣິຕກີຂຓ຺ເຑນ ວາ ໂອສຘໍ ກເຣຍ຺ຍາ’’ຕິ. ຕທຸປາທາຍ ລູຂໍ ຈີວຣໍ ຘາເຣຕິ ລູຂໍ ປິຓ຺ຑປາຕໍ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ ລູຂໍ ເສນາສນໍ ປຏິເສວຕິ ລູຂໍ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ປຏິເສວຕິ. ຕເມນໍ ຄຫປຕິກາ ເອວໍ ຊານນ຺ຕິ – ‘‘ອຍໍ ສມໂຓ ອປ຺ປິຈ຺ໂຉ ສນ຺ຕຸຏ຺ໂຐ ປວິວິຕ຺ໂຕ ອສໍສຏ຺ໂຐ ອາຣທ຺ຘວີຣິໂຍ ຘຸຕວາໂທ’’ຕິ. ຠິຍ຺ໂຍ ຠິຍ຺ໂຍ ນິມນ຺ເຕນ຺ຕິ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາເຣຫິ. ໂສ ເອວມາຫ – ‘‘ຕິຓ຺ຓໍ ສມ຺ມຸຂີຠາວາ ສທ຺ໂຘ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ພຫຸໍ ປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕິ, ສທ຺ຘາຍ ສມ຺ມຸຂີຠາວາ ສທ຺ໂຘ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ພຫຸໍ ປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕິ, ເທຍ຺ຍຘມ຺ມສ຺ສ ສມ຺ມຸຂີຠາວາ ສທ຺ໂຘ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ພຫຸໍ ປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕິ, ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍານໍ ສມ຺ມຸຂີຠາວາ ສທ຺ໂຘ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ພຫຸໍ ປຸຎ຺ຎໍ ປສວຕິ. ຕຸມ຺ຫາກຎ຺ເຈວາຍໍ ສທ຺ຘາ ອຕ຺ຖິ, ເທຍ຺ຍຘມ຺ໂມ ຈ ສໍວິຊ຺ຊຕິ, ອຫຎ຺ຈ ປຏິຄ຺ຄາຫໂກ. ສເຈຫໍ ນ ປຏິຄ຺ຄເຫສ຺ສາມິ, ເອວໍ ຕຸມ຺ເຫ ປຸຎ຺ເຎນ ປຣິພາຫິຣາ ຠວິສ຺ສຖ [ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ (ມຫານິ. ໘໗)]. ນ ມຍ຺ຫໍ ອິມິນາ ອຕ຺ໂຖ. ອປິ ຈ, ຕຸມ຺ຫາກໍເຍວ ອນຸກມ຺ປາຍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາມີ’’ຕິ. ຕທຸປາທາຍ ພຫຸມ຺ປິ ຈີວຣໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ, ພຫຸມ຺ປິ ປິຓ຺ຑປາຕໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ, ພຫຸມ຺ປິ ເສນາສນໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ, ພຫຸມ຺ປິ ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ. ຍາ ເອວຣູປາ ຠາກຸຏິກາ ຠາກຸຏິຍໍ ກຸຫນາ ກຸຫາຍນາ ກຸຫິຕຕ຺ຕໍ – ອິທໍ ປຈ຺ຈຍປຏິເສວນສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ.

ກຕມໍ ອິຣິຍາປຖສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປາປິຈ຺ໂຉ ອິຈ຺ຉາປກໂຕ ສມ຺ຠາວນາຘິປ຺ປາໂຍ ‘‘ເອວໍ ມໍ ຊໂນ ສມ຺ຠາເວສ຺ສຕີ’’ຕິ ຄມນໍ ສຓ຺ຐເປຕິ ຐານໍ ສຓ຺ຐເປຕິ ນິສຊ຺ຊໍ [ນິສຊ຺ຊນໍ (ກ.)] ສຓ຺ຐເປຕິ ສຍນໍ ສຓ຺ຐເປຕິ, ປຓິຘາຍ ຄຈ຺ຉຕິ ປຓິຘາຍ ຕິຏ຺ຐຕິ ປຓິຘາຍ ນິສີທຕິ ປຓິຘາຍ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ ສມາຫິໂຕ ວິຍ ຄຈ຺ຉຕິ ສມາຫິໂຕ ວິຍ ຕິຏ຺ຐຕິ ສມາຫິໂຕ ວິຍ ນິສີທຕິ ສມາຫິໂຕ ວິຍ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ, ອາປາຖກຊ຺ຌາຍີວ [ອາປາຕກຊ຺ຌາຍີ ຈ (ກ.)] ໂຫຕິ. ຍາ ເອວຣູປາ ອິຣິຍາປຖສ຺ສ ອາຐປນາ ຐປນາ ສຓ຺ຐປນາ ຠາກຸຏິກາ ຠາກຸຏິຍໍ ກຸຫນາ ກຸຫາຍນາ ກຸຫິຕຕ຺ຕໍ [ກຸຫາຍິຕຕ຺ຕໍ (ສ຺ຍາ. ກ.), ວິສຸທ຺ຘິມຄ຺ຄຏ຺ຐກຖາ ໂອໂລເກຕພ຺ພາ] – ອິທໍ ອິຣິຍາປຖສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ.

ກຕມໍ ສາມນ຺ຕຊປ຺ປນສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປາປິຈ຺ໂຉ ອິຈ຺ຉາປກໂຕ ສມ຺ຠາວນາຘິປ຺ປາໂຍ ‘‘ເອວໍ ມໍ ຊໂນ ສມ຺ຠາເວສ຺ສຕີ’’ຕິ ອຣິຍຘມ຺ເມ ສນ຺ນິສ຺ສິຕວາຈໍ ຠາສຕິ. ‘‘ໂຍ ເອວຣູປໍ ຈີວຣໍ ຘາເຣຕິ ໂສ ສມໂຓ ມເຫສກ຺ໂຂ’’ຕິ ຠຓຕິ; ໂຍ ເອວຣູປໍ ປຕ຺ຕໍ ຘາເຣຕິ…ເປ… ໂລຫຖາລກໍ ຘາເຣຕິ… ຘມ຺ມກຣຓໍ ຘາເຣຕິ… ປຣິສ຺ສາວນໍ ຘາເຣຕິ… ກຸຎ຺ຈິກໍ ຘາເຣຕິ… ອຸປາຫນໍ ຘາເຣຕິ… ກາຍພນ຺ຘນໍ ຘາເຣຕິ… ອາໂຍຄໍ [ອາໂຍຄພນ຺ຘນໍ (ສ຺ຍາ. ກ.) ມຫານິ. ໘໗] ຘາເຣຕິ ໂສ ສມໂຓ ມເຫສກ຺ໂຂ’’ຕິ ຠຓຕິ; ‘‘ຍສ຺ສ ເອວຣູປາ ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ໂສ ສມໂຓ ມເຫສກ຺ໂຂ’’ຕິ ຠຓຕິ; ຍສ຺ສ ເອວຣູໂປ ອາຈຣິໂຍ …ເປ… ເອວຣູປາ ສມານຸປຊ຺ຌາຍກາ… ສມານາຈຣິຍກາ… ມິຕ຺ຕາ… ສນ຺ທິຏ຺ຐາ… ສມ຺ຠຕ຺ຕາ… ສຫາຍາ ໂສ ສມໂຓ ມເຫສກ຺ໂຂຕິ ຠຓຕິ; ໂຍ ເອວຣູເປ ວິຫາເຣ ວສຕິ… ອຑ຺ຒໂຍເຄ ວສຕິ… ປາສາເທ ວສຕິ… ຫມ຺ມິເຍ ວສຕິ… ຄຸຫາຍໍ ວສຕິ… ເລເຓ ວສຕິ… ກຸຏິຍໍ ວສຕິ… ກູຏາຄາເຣ ວສຕິ… ອຏ຺ເຏ ວສຕິ… ມາເຬ ວສຕິ… ອຸທ຺ທຓ຺ເຑ [ອຸຏ຺ຏຓ຺ເຑ (ກ.)] ວສຕິ… ອຸປຏ຺ຐານສາລາຍໍ ວສຕິ… ມຓ຺ຑເປ ວສຕິ… ຣຸກ຺ຂມູເລ ວສຕິ ໂສ ສມໂຓ ມເຫສກ຺ໂຂ’’ຕິ ຠຓຕິ.

ອຖ ວາ, ໂກຣຊິກໂກຣຊິໂກ ຠາກຸຏິກຠາກຸຏິໂກ ກຸຫກກຸຫໂກ ລປກລປໂກ ມຸຂສມ຺ຠາວິໂກ ‘‘ອຍໍ ສມໂຓ ອິມາສໍ ເອວຣູປານໍ ສນ຺ຕານໍ ວິຫາຣສມາປຕ຺ຕີນໍ ລາຠີ’’ຕິ ຕາທິສໍ ຄມ຺ຠີຣໍ ຄູຬ຺ຫໍ ນິປຸຓໍ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນໍ ໂລກຸຕ຺ຕຣໍ ສຸຎ຺ຎຕາປຏິສຎ຺ຎຸຕ຺ຕໍ ກຖໍ ກເຖຕິ. ຍາ ເອວຣູປາ ຠາກຸຏິກາ ຠາກຸຏິຍໍ ກຸຫນາ ກຸຫາຍນາ ກຸຫິຕຕ຺ຕໍ, ອິທໍ ສາມນ຺ຕຊປ຺ປນສງ຺ຂາຕໍ ກຸຫນວຕ຺ຖຸ. ຕສ຺ສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ ອິມານິ ຕີຓິ ກຸຫນວຕ຺ຖູນິ ປຫີນານິ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນານິ ວູປສນ຺ຕານິ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘານິ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິການິ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒານິ. ຕສ຺ມາ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ນິກ຺ກຸໂຫ.

ນິປ຺ປິປາໂສຕິ ປິປາສາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ສາ ປິປາສາ ຕຓ຺ຫາ ຕສ຺ສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ຕສ຺ມາ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ນິປ຺ປິປາໂສຕິ – ນິລ຺ໂລລຸໂປ ນິກ຺ກຸໂຫ ນິປ຺ປິປາໂສ.

ນິມ຺ມກ຺ໂຂ ນິທ຺ຘນ຺ຕກສາວໂມໂຫຕິ. ມກ຺ໂຂຕິ ໂຍ ມກ຺ໂຂ ມກ຺ຂາຍນາ [ມກ຺ຂິຍນາ (ກ.) ປສ຺ສ ວິຠ. ໘໙໒] ມກ຺ຂາຍິຕຕ຺ຕໍ ນິຏ຺ຐຸຣິຍໍ ນິຏ຺ຐຸຣິຍກມ຺ມໍ. ກສາໂວຕິ ຣາໂຄ ກສາໂວ, ໂທໂສ ກສາໂວ, ໂມໂຫ ກສາໂວ, ໂກໂຘ…ເປ… ອຸປນາໂຫ… ມກ຺ໂຂ… ປຬາໂສ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ກສາວາ. ໂມໂຫຕິ ທຸກ຺ເຂ ອຎ຺ຎາຓໍ, ທຸກ຺ຂສມຸທເຍ ອຎ຺ຎາຓໍ, ທຸກ຺ຂນິໂຣເຘ ອຎ຺ຎາຓໍ, ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນິຍາ ປຏິປທາຍ ອຎ຺ຎາຓໍ, ປຸພ຺ພນ຺ເຕ ອຎ຺ຎາຓໍ, ອປຣນ຺ເຕ ອຎ຺ຎາຓໍ, ປຸພ຺ພນ຺ຕາປຣນ຺ເຕ ອຎ຺ຎາຓໍ, ອິທປ຺ປຈ຺ຈຍຕາປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ຘມ຺ເມສຸ ອຎ຺ຎາຓໍ. ຍໍ ເອວຣູປໍ ອຎ຺ຎາຓໍ ອທສ຺ສນໍ ອນຠິສມໂຍ ອນນຸໂພໂຘ ອປ຺ປຏິເວໂຘ ອສໍຄາຫນາ ອປຣິໂຍຄາຫນາ ອສມເປກ຺ຂນາ ອປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓາ ອປຈ຺ຈກ຺ຂກມ຺ມໍ ທຸມ຺ເມຊ຺ຌໍ ພາລ຺ຍໍ ອສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ໂມໂຫ ປໂມໂຫ ສມ຺ໂມໂຫ ອວິຊ຺ຊາ ອວິຊ຺ໂຊໂຆ ອວິຊ຺ຊາໂຍໂຄ ອວິຊ຺ຊານຸສໂຍ ອວິຊ຺ຊາປຣິຍຸຏ຺ຐານໍ ອວິຊ຺ຊາລງ຺ຄີ ໂມໂຫ ອກຸສລມູລໍ. ຕສ຺ສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ ມກ຺ໂຂ ຈ ກສາໂວ ຈ ໂມໂຫ ຈ ວນ຺ຕາ ສໍວນ຺ຕາ ນິທ຺ຘນ຺ຕາ ປຫີນາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນາ ວູປສນ຺ຕາ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘາ ອຠພ຺ພຸປ຺ປຕ຺ຕິກາ ຎາຓຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒາຕິ. ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ນິມ຺ມກ຺ໂຂ ນິທ຺ຘນ຺ຕກສາວໂມໂຫ.

ນິຣາສໂສ ສພ຺ພໂລເກ ຠວິຕ຺ວາຕິ ອາສາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ສພ຺ພໂລເກຕິ ສພ຺ພອປາຍໂລເກ ສພ຺ພມນຸສ຺ສໂລເກ ສພ຺ພເທວໂລເກ ສພ຺ພຂນ຺ຘໂລເກ ສພ຺ພຘາຕຸໂລເກ ສພ຺ພອາຍຕນໂລເກ. ນິຣາສໂສ ສພ຺ພໂລເກ ຠວິຕ຺ວາຕິ ສພ຺ພໂລເກ ນິຣາສໂສ ຠວິຕ຺ວາ ນິຕ຺ຕຓ຺ໂຫ ຠວິຕ຺ວາ ນິປ຺ປິປາໂສ ຠວິຕ຺ວາຕິ – ນິຣາສໂສ ສພ຺ພໂລເກ ຠວິຕ຺ວາ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ນິລ຺ໂລລຸໂປ ນິກ຺ກຸໂຫ ນິປ຺ປິປາໂສ, ນິມ຺ມກ຺ໂຂ ນິທ຺ຘນ຺ຕກສາວໂມໂຫ;

ນິຣາສໂສ ສພ຺ພໂລເກ ຠວິຕ຺ວາ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໔໓.

ປາປໍ ສຫາຍໍ ປຣິວຊ຺ຊເຍຖ, ອນຕ຺ຖທສ຺ສິໍ ວິສເມ ນິວິຏ຺ຐໍ;

ສຍໍ ນ ເສເວ ປສຸຕໍ ປມຕ຺ຕໍ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ປາປໍ ສຫາຍໍ ປຣິວຊ຺ຊເຍຖາຕິ. ປາປສຫາໂຍ ວຸຈ຺ຈຕິ ໂຍ ໂສ ສຫາໂຍ ທສວຕ຺ຖຸກາຍ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິຍາ ສມນ຺ນາຄໂຕ – ນຕ຺ຖິ ທິນ຺ນໍ, ນຕ຺ຖິ ຍິຏ຺ຐໍ, ນຕ຺ຖິ ຫຸຕໍ, ນຕ຺ຖິ ສຸກຕທຸກ຺ກຏານໍ ກມ຺ມານໍ ຜລໍ ວິປາໂກ, ນຕ຺ຖິ ອຍໍ ໂລໂກ, ນຕ຺ຖິ ປໂຣ ໂລໂກ, ນຕ຺ຖິ ມາຕາ, ນຕ຺ຖິ ປິຕາ, ນຕ຺ຖິ ສຕ຺ຕາ ໂອປປາຕິກາ, ນຕ຺ຖິ ໂລເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສມ຺ມຄ຺ຄຕາ ສມ຺ມາປຏິປນ຺ນາ ເຍ ອິມຎ຺ຈ ໂລກໍ ປຣຎ຺ຈ ໂລກໍ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕ຺ວາ ປເວເທນ຺ຕີຕິ. ອຍໍ ປາປສຫາໂຍ. ປາປໍ ສຫາຍໍ ປຣິວຊ຺ຊເຍຖາຕິ. ປາປໍ ສຫາຍໍ ວຊ຺ເຊຍ຺ຍ ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍາຕິ – ປາປໍ ສຫາຍໍ ປຣິວຊ຺ຊເຍຖ.

ອນຕ຺ຖທສ຺ສິໍ ວິສເມ ນິວິຏ຺ຐນ຺ຕິ ອນຕ຺ຖທສ຺ສີ ວຸຈ຺ຈຕິ ໂຍ ໂສ ສຫາໂຍ ທສວຕ຺ຖຸກາຍ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິຍາ ສມນ຺ນາຄໂຕ – ນຕ຺ຖິ ທິນ຺ນໍ, ນຕ຺ຖິ ຍິຏ຺ຐໍ…ເປ… ເຍ ອິມຎ຺ຈ ໂລກໍ ປຣຎ຺ຈ ໂລກໍ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕ຺ວາ ປເວເທນ຺ຕີຕິ. ວິສເມ ນິວິຏ຺ຐນ຺ຕິ ວິສເມ ກາຍກມ຺ເມ ນິວິຏ຺ຐໍ, ວິສເມ ວຈີກມ຺ເມ ນິວິຏ຺ຐໍ, ວິສເມ ມໂນກມ຺ເມ ນິວິຏ຺ຐໍ, ວິສເມ ປາຓາຕິປາເຕ ນິວິຏ຺ຐໍ, ວິສເມ ອທິນ຺ນາທາເນ ນິວິຏ຺ຐໍ, ວິສເມ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາເຣ ນິວິຏ຺ຐໍ, ວິສເມ ມຸສາວາເທ ນິວິຏ຺ຐໍ, ວິສມາຍ ປິສຸຓາຍ ວາຈາຍ [ປິສຸຓວາຈາຍ (ກ.)] ນິວິຏ຺ຐໍ, ວິສມາຍ ຜຣຸສາຍ ວາຈາຍ [ຜຣຸສວາຈາຍ (ກ.)] ນິວິຏ຺ຐໍ, ວິສເມ ສມ຺ຜປ຺ປລາເປ ນິວິຏ຺ຐໍ, ວິສມາຍ ອຠິຊ຺ຌາຍ ນິວິຏ຺ຐໍ, ວິສເມ ພ຺ຍາປາເທ ນິວິຏ຺ຐໍ, ວິສມາຍ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິຍາ ນິວິຏ຺ຐໍ, ວິສເມສຸ ສງ຺ຂາເຣສຸ ນິວິຏ຺ຐໍ ວິສເມສຸ ປຎ຺ຈສຸ ກາມຄຸເຓສຸ ນິວິຏ຺ຐໍ, ວິສເມສຸ ປຎ຺ຈສຸ ນີວຣເຓສຸ ນິວິຏ຺ຐໍ ວິນິວິຏ຺ຐໍ ສຕ຺ຕໍ ອລ຺ລີນໍ ອຸປຄຕໍ ອຊ຺ໂຌສິຕໍ ອຘິມຸຕ຺ຕນ຺ຕິ – ອນຕ຺ຖທສ຺ສິໍ ວິສເມ ນິວິຏ຺ຐໍ.

ສຍໍ ນ ເສເວ ປສຸຕໍ ປມຕ຺ຕນ຺ຕິ. ປສຸຕນ຺ຕິ ໂຍປິ ກາເມ ເອສຕິ ຄເວສຕິ ປຣິເຍສຕິ ຕຈ຺ຈຣິໂຕ ຕພ຺ພຫຸໂລ ຕຄ຺ຄຣຸໂກ ຕນ຺ນິໂນ ຕປ຺ໂປໂຓ ຕປ຺ປພ຺ຠາໂຣ ຕທຘິມຸຕ຺ໂຕ ຕທຘິປເຕຍ຺ໂຍ, ໂສປິ ກາມປ຺ປສຸໂຕ. ໂຍປິ ຕຓ຺ຫາວເສນ ຣູເປ ປຣິເຍສຕິ, ສທ຺ເທ…ເປ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ປຣິເຍສຕິ ຕຈ຺ຈຣິໂຕ ຕພ຺ພຫຸໂລ ຕຄ຺ຄຣຸໂກ ຕນ຺ນິນ຺ໂນ ຕປ຺ໂປໂຓ ຕປ຺ປພ຺ຠາໂຣ ຕທຘິມຸຕ຺ໂຕ ຕທຘິປເຕຍ຺ໂຍ, ໂສປິ ກາມປ຺ປສຸໂຕ. ໂຍປິ ຕຓ຺ຫາວເສນ ຣູເປ ປຏິລຠຕິ, ສທ຺ເທ…ເປ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ປຏິລຠຕິ ຕຈ຺ຈຣິໂຕ ຕພ຺ພຫຸໂລ ຕຄ຺ຄຣຸໂກ ຕນ຺ນິນ຺ໂນ ຕປ຺ໂປໂຓ ຕປ຺ປພ຺ຠາໂຣ ຕທຘິມຸຕ຺ໂຕ ຕທຘິປເຕຍ຺ໂຍ, ໂສປິ ກາມປ຺ປສຸໂຕ. ໂຍປິ ຕຓ຺ຫາວເສນ ຣູເປ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ, ສທ຺ເທ…ເປ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ ຕຈ຺ຈຣິໂຕ ຕພ຺ພຫຸໂລ ຕຄ຺ຄຣຸໂກ ຕນ຺ນິນ຺ໂນ ຕປ຺ໂປໂຓ ຕປ຺ປພ຺ຠາໂຣ ຕທຘິມຸຕ຺ໂຕ ຕທຘິປເຕຍ຺ໂຍ, ໂສປິ ກາມປ຺ປສຸໂຕ. ຍຖາ ກລຫກາຣໂກ ກລຫປ຺ປສຸໂຕ, ກມ຺ມກາຣໂກ ກມ຺ມປ຺ປສຸໂຕ, ໂຄຈເຣ ຈຣນ຺ໂຕ ໂຄຈຣປ຺ປສຸໂຕ, ຌາຍີ ຌານປ຺ປສຸໂຕ; ເອວເມວ ໂຍ ກາເມ ເອສຕິ ຄເວສຕິ ປຣິເຍສຕິ ຕຈ຺ຈຣິໂຕ ຕພ຺ພຫຸໂລ ຕຄ຺ຄຣຸໂກ ຕນ຺ນິນ຺ໂນ ຕປ຺ໂປໂຓ ຕປ຺ປພ຺ຠາໂຣ ຕທຘິມຸຕ຺ໂຕ ຕທຘິປເຕຍ຺ໂຍ, ໂສປິ ກາມປ຺ປສຸໂຕ. ໂຍປິ ຕຓ຺ຫາວເສນ ຣູເປ ປຣິເຍສຕິ…ເປ… ໂຍປິ ຕຓ຺ຫາວເສນ ຣູເປ ປຏິລຠຕິ…ເປ… ໂຍປິ ຕຓ຺ຫາວເສນ ຣູເປ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ, ສທ຺ເທ…ເປ… ຄນ຺ເຘ… ຣເສ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ ຕຈ຺ຈຣິໂຕ ຕພ຺ພຫຸໂລ ຕຄ຺ຄຣຸໂກ ຕນ຺ນິນ຺ໂນ ຕປ຺ໂປໂຓ ຕປ຺ປພ຺ຠາໂຣ ຕທຘິມຸຕ຺ໂຕ ຕທຘິປເຕຍ຺ໂຍ, ໂສປິ ກາມປ຺ປສຸໂຕ. ປມຕ຺ຕນ຺ຕິ. ປມາໂທ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິເຕ ວາ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິເຕ ວາ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິເຕ ວາ ປຎ຺ຈສຸ ກາມຄຸເຓສຸ ວາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ໂວສຄ຺ໂຄ ໂວສຄ຺ຄານຸປ຺ປທານໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ຠາວນາຍ ອສກ຺ກຈ຺ຈກິຣິຍຕາ ອສາຕຈ຺ຈກິຣິຍຕາ ອນຏ຺ຐິຕກິຣິຍຕາ ໂອລີນວຸຕ຺ຕິຕາ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕຈ຺ຉນ຺ທຕາ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕຘຸຣຕາ ອນາເສວນາ ອຠາວນາ ອພຫຸລີກມ຺ມໍ ອນຘິຏ຺ຐານໍ ອນນຸໂຍໂຄ, ໂຍ ເອວຣູໂປ ປມາໂທ ປມຊ຺ຊນາ ປມຊ຺ຊິຕຕ຺ຕໍ – ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປມາໂທ.

ສຍໍ ນ ເສເວ ປສຸຕໍ ປມຕ຺ຕນ຺ຕິ ປສຸຕໍ ນ ເສເວຍ຺ຍ ປມຕ຺ຕຎ຺ຈ ສຍໍ ນ ເສເວຍ຺ຍ ສາມໍ ນ ເສເວຍ຺ຍ ນ ນິເສເວຍ຺ຍ ນ ສໍເສເວຍ຺ຍ ນ ປຣິສໍເສເວຍ຺ຍ ນ ອາຈເຣຍ຺ຍ ນ ສມາຈເຣຍ຺ຍ ນ ສມາທາຍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ – ສຍໍ ນ ເສເວ ປສຸຕໍ ປມຕ຺ຕໍ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ປາປໍ ສຫາຍໍ ປຣິວຊ຺ຊເຍຖ, ອນຕ຺ຖທສ຺ສິໍ ວິສເມ ນິວິຏ຺ຐໍ;

ສຍໍ ນ ເສເວ ປສຸຕໍ ປມຕ຺ຕໍ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

໑໔໔.

ພຫຸສ຺ສຸຕໍ ຘມ຺ມຘຣໍ ຠເຊຖ, ມິຕ຺ຕໍ ອຸຬາຣໍ ປຏິຠານວນ຺ຕໍ;

ອຎ຺ຎາຍ ອຕ຺ຖານິ ວິເນຍ຺ຍ ກງ຺ຂໍ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ພຫຸສ຺ສຸຕໍ ຘມ຺ມຘຣໍ ຠເຊຖາຕິ ພຫຸສ຺ສຸໂຕ ໂຫຕິ ມິຕ຺ໂຕ ສຸຕຘໂຣ ສຸຕສນ຺ນິຈໂຍ. ເຍ ເຕ ຘມ຺ມາ ອາທິກລ຺ຍາຓາ ມຊ຺ເຌກລ຺ຍາຓາ ປຣິໂຍສານກລ຺ຍາຓາ ສາຕ຺ຖໍ ສພ຺ຍຎ຺ຊນໍ [ສຕ຺ຖາ ສພ຺ຍຎ຺ຊນາ (ສ຺ຍາ.) ປສ຺ສ ມ. ນິ. ໓.໘໒] ເກວລປຣິປຸຓ຺ຓໍ ປຣິສຸທ຺ຘໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ອຠິວທນ຺ຕິ, ຕຖາຣູປາສ຺ສ ຘມ຺ມາ ພຫຸສ຺ສຸຕາ ໂຫນ຺ຕິ ຘາຕາ [ຘຕາ (ສ຺ຍາ.)] ວຈສາ ປຣິຈິຕາ ມນສານຸເປກ຺ຂິຕາ ທິຏ຺ຐິຍາ ສຸປ຺ປຏິວິທ຺ຘາ. ຘມ຺ມຘຣນ຺ຕິ ຘມ຺ມໍ ຘາເຣນ຺ຕໍ [ຘາເຣຕິ (ກ.)] – ສຸຕ຺ຕໍ ເຄຍ຺ຍໍ ເວຍ຺ຍາກຣຓໍ ຄາຖໍ ອຸທານໍ ອິຕິວຸຕ຺ຕກໍ ຊາຕກໍ ອພ຺ຠຸຕຘມ຺ມໍ ເວທລ຺ລໍ. ພຫຸສ຺ສຸຕໍ ຘມ຺ມຘຣໍ ຠເຊຖາຕິ ພຫຸສ຺ສຸຕຎ຺ຈ ຘມ຺ມຘຣຎ຺ຈ ມິຕ຺ຕໍ ຠເຊຍ຺ຍ ສໍຠເຊຍ຺ຍ ເສເວຍ຺ຍ ນິເສເວຍ຺ຍ ສໍເສເວຍ຺ຍ ປຏິເສເວຍ຺ຍາຕິ – ພຫຸສ຺ສຸຕໍ ຘມ຺ມຘຣໍ ຠເຊຖ.

ມິຕ຺ຕໍ ອຸຬາຣໍ ປຏິຠານວນ຺ຕນ຺ຕິ ອຸຬາໂຣ ໂຫຕິ ມິຕ຺ໂຕ ສີເລນ ສມາຘິນາ ປຎ຺ຎາຍ ວິມຸຕ຺ຕິຍາ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ເສນ. ປຏິຠານວນ຺ຕນ຺ຕິ ຕໂຍ ປຏິຠານວນ຺ໂຕ – ປຣິຍຕ຺ຕິປຏິຠານວາ, ປຣິປຸຈ຺ຉາປຏິຠານວາ, ອຘິຄມປຏິຠານວາ. ກຕໂມ ປຣິຍຕ຺ຕິປຏິຠານວາ? ອິເຘກຈ຺ຈສ຺ສ ພຸທ຺ຘວຈນໍ ປຣິຍາປຸຕໍ [ປຣິຍາປຸຏໍ (ສ຺ຍາ. ກ.) ປສ຺ສ ທີ. ນິ. ໓.໒໘໒] ໂຫຕິ ສຸຕ຺ຕໍ ເຄຍ຺ຍໍ ເວຍ຺ຍາກຣຓໍ ຄາຖາ ອຸທານໍ ອິຕິວຸຕ຺ຕກໍ ຊາຕກໍ ອພ຺ຠຸຕຘມ຺ມໍ ເວທລ຺ລໍ. ຕສ຺ສ ປຣິຍຕ຺ຕິໍ ນິສ຺ສາຍ ປຏິຠາຕິ – ອຍໍ ປຣິຍຕ຺ຕິປຏິຠານວາ.

ກຕໂມ ປຣິປຸຈ຺ຉາປຏິຠານວາ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປຣິປຸຈ຺ຉິໂຕປິ ໂຫຕິ ອຕ຺ເຖ ຈ ຎາເຍ ຈ ລກ຺ຂເຓ ຈ ກາຣເຓ ຈ ຐານາຏ຺ຐາເນ ຈ. ຕສ຺ສ ປຣິປຸຈ຺ຉໍ ນິສ຺ສາຍ ປຏິຠາຕິ – ອຍໍ ປຣິປຸຈ຺ຉາປຏິຠານວາ.

ກຕໂມ ອຘິຄມປຏິຠານວາ? ອິເຘກຈ຺ຈສ຺ສ ອຘິຄຕາ ໂຫນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ປຎ຺ຈ ພລານິ ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອຣິຍມຄ຺ຄາ ຈຕ຺ຕາຣິ ສາມຎ຺ຎຜລານິ ຈຕສ຺ໂສ ປຏິສມ຺ຠິທາໂຍ ຉ ອຠິຎ຺ຎາໂຍ [ຉຬຠິຎ຺ຎາໂຍ (ສ຺ຍາ.)]. ຕສ຺ສ ອຕ຺ໂຖ ຎາໂຕ ຘມ຺ໂມ ຎາໂຕ ນິຣຸຕ຺ຕິ ຎາຕາ. ອຕ຺ເຖ ຎາເຕ ອຕ຺ໂຖ ປຏິຠາຕິ, ຘມ຺ເມ ຎາເຕ ຘມ຺ໂມ ປຏິຠາຕິ, ນິຣຸຕ຺ຕິຍາ ຎາຕາຍ ນິຣຸຕ຺ຕິ ປຏິຠາຕິ. ອິເມສຸ ຕີສຸ ຎາຓໍ ປຏິຠານປຏິສມ຺ຠິທາ. ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ອິມາຍ ປຏິຠານປຏິສມ຺ຠິທາຍ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ ອຸປາຄໂຕ ສມຸປາຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ຕສ຺ມາ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ປຏິຠານວາ. ຍສ຺ສ ປຣິຍຕ຺ຕິ ນຕ຺ຖິ ປຣິປຸຈ຺ຉາ ນຕ຺ຖິ ອຘິຄໂມ ນຕ຺ຖິ, ກິໍ ຕສ຺ສ ປຏິຠາຍິສ຺ສຕີຕິ – ມິຕ຺ຕໍ ອຸຬາຣໍ ປຏິຠານວນ຺ຕໍ.

ອຎ຺ຎາຍ ອຕ຺ຖານິ ວິເນຍ຺ຍ ກງ຺ຂນ຺ຕິ ອຕ຺ຕຕ຺ຖໍ ອຎ຺ຎາຍ ປຣຕ຺ຖໍ ອຎ຺ຎາຍ ອຸຠຍຕ຺ຖໍ ອຎ຺ຎາຍ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິກຕ຺ຖໍ ອຎ຺ຎາຍ ສມ຺ປຣາຍິກຕ຺ຖໍ ອຎ຺ຎາຍ ປຣມຕ຺ຖໍ ອຎ຺ຎາຍ ອຠິຎ຺ຎາຍ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ກງ຺ຂໍ ວິເນຍ຺ຍ ປຏິວິເນຍ຺ຍ ປຊເຫຍ຺ຍ ວິໂນເທຍ຺ຍ ພ຺ຍນ຺ຕີກເຣຍ຺ຍ ອນຠາວໍ ຄເມຍ຺ຍາຕິ – ອຎ຺ຎາຍ ອຕ຺ຖານິ ວິເນຍ຺ຍ ກງ຺ຂໍ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ພຫຸສ຺ສຸຕໍ ຘມ຺ມຘຣໍ ຠເຊຖ, ມິຕ຺ຕໍ ອຸຬາຣໍ ປຏິຠານວນ຺ຕໍ;

ອຎ຺ຎາຍ ອຕ຺ຖານິ ວິເນຍ຺ຍ ກງ຺ຂໍ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໔໕.

ຂິຑ຺ຑໍ ຣຕິໍ [ຣຕີ (ສ຺ຍາ.)] ກາມສຸຂຎ຺ຈ ໂລເກ, ອນລງ຺ກຣິຕ຺ວາ ອນເປກ຺ຂມາໂນ;

ວິຠູສຏ຺ຐານາ [ວິຠູສນຏ຺ຐານາ (ສ຺ຍາ. ກ.), ວິຠູສຓຏ຺ຐານາ (ສີ. ອຏ຺ຐ.)] ວິຣໂຕ ສຈ຺ຈວາທີ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ຂິຑ຺ຑໍ ຣຕິໍ ກາມສຸຂຎ຺ຈ ໂລເກຕິ. ຂິຑ຺ຑາຕິ ທ຺ເວ ຂິຑ຺ຑາ – ກາຍິກາ ຂິຑ຺ຑາ ຈ ວາຈສິກາ ຂິຑ຺ຑາ ຈ…ເປ… ອຍໍ ກາຍິກາ ຂິຑ຺ຑາ…ເປ… ອຍໍ ວາຈສິກາ ຂິຑ຺ຑາ. ຣຕີຕິ ອນຸກ຺ກຓ຺ຐິຕາຘິວຈນເມຕໍ – ຣຕີຕິ. ກາມສຸຂນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ [ປສ຺ສ ມ. ນິ. ໒.໒໘໐] – ‘‘ປຎ຺ຈິເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາມຄຸຓາ. ກຕເມ ປຎ຺ຈ? ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຣູປາ ອິຏ຺ຐາ ກນ຺ຕາ ມນາປາ ປິຍຣູປາ ກາມູປສໍຫິຕາ ຣຊນີຍາ, ໂສຕວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ສທ຺ທາ…ເປ… ຆານວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຄນ຺ຘາ… ຊິວ຺ຫາວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຣສາ… ກາຍວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ອິຏ຺ຐາ ກນ຺ຕາ ມນາປາ ປິຍຣູປາ ກາມູປສໍຫິຕາ ຣຊນີຍາ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈ ກາມຄຸຓາ. ຍໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸເຓ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ສຸຂໍ ໂສມນສ຺ສໍ, ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ກາມສຸຂໍ’’. ໂລເກຕິ ມນຸສ຺ສໂລເກຕິ – ຂິຑ຺ຑໍ ຣຕິໍ ກາມສຸຂຎ຺ຈ ໂລເກ.

ອນລງ຺ກຣິຕ຺ວາ ອນເປກ຺ຂມາໂນຕິ ຂິຑ຺ຑຎ຺ຈ ຣຕິຎ຺ຈ ກາມສຸຂຎ຺ຈ ໂລເກ ອນລງ຺ກຣິຕ຺ວາ ອນເປກ຺ໂຂ ຫຸຕ຺ວາ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕີກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາຕິ – ອນລງ຺ກຣິຕ຺ວາ ອນເປກ຺ຂມາໂນ.

ວິຠູສຏ຺ຐານາ ວິຣໂຕ ສຈ຺ຈວາທີຕິ. ວິຠູສາຕິ ທ຺ເວ ວິຠູສາ – ອຕ຺ຖິ ອຄາຣິກວິຠູສາ [ອຄາຣິກສ຺ສ ວິຠູສາ (ກ.) ເອວມຸປຣິປິ] ອຕ຺ຖິ ອນາຄາຣິກວິຠູສາ. ກຕມາ ອຄາຣິກວິຠູສາ? ເກສາ ຈ ມສ຺ສູ ຈ ມາລາຄນ຺ຘຎ຺ຈ ວິເລປນຎ຺ຈ ອາຠຣຓຎ຺ຈ ປິລນ຺ຘນຎ຺ຈ ວຕ຺ຖຎ຺ຈ ປາຣຸປນຎ຺ຈ [ປສາຘນຎ຺ຈ (ສ຺ຍາ.), ສຍນາສນຎ຺ຈ (ກ.) ຈູຬນິ. ຂຄ຺ຄວິສາຓສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສ ໑໓໐ ນຕ຺ຖິ ປາຐນານຕ຺ຕໍ] ເວຐນຎ຺ຈ ອຸຈ຺ຉາທນໍ ປຣິມທ຺ທນໍ ນ຺ຫາປນໍ ສມ຺ພາຫນໍ ອາທາສໍ ອຎ຺ຊນໍ ມາລາຄນ຺ຘວິເລປນໍ ມຸຂຈຸຓ຺ຓໍ ມຸຂເລປນໍ ຫຕ຺ຖພນ຺ຘໍ ສິຂາພນ຺ຘໍ ທຓ຺ຑໍ ນາຬິກໍ ຂຄ຺ຄໍ ຉຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຣຸປາຫນໍ ອຸຓ຺ຫີສໍ ມຓິໍ ວາຬພີຊນິໍ ໂອທາຕານິ ວຕ຺ຖານິ ທີຆທສານິ ອິຕິ ວາ – ອຍໍ ອຄາຣິກວິຠູສາ.

ກຕມາ ອນາຄາຣິກວິຠູສາ? ຈີວຣມຓ຺ຑນາ ປຕ຺ຕມຓ຺ຑນາ ເສນາສນມຓ຺ຑນາ ອິມສ຺ສ ວາ ປູຕິກາຍສ຺ສ ພາຫິຣານໍ ວາ ປຣິກ຺ຂາຣານໍ ມຓ຺ຑນາ ວິຠູສນາ ເກຬນາ ປຣິເກຬນາ ຄທ຺ຘິກຕາ ຄທ຺ຘິກຕ຺ຕໍ [ເຄຘິກຕາ ເຄຘິກຕ຺ຕໍ (ສ຺ຍາ.) ປສ຺ສ ວິຠ. ໘໕໔] ຈປລຕາ [ຈປລນາ (ສ຺ຍາ.)] ຈາປລ຺ຍໍ – ອຍໍ ອນາຄາຣິກວິຠູສາ.

ສຈ຺ຈວາທີຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ສຈ຺ຈວາທີ ສຈ຺ຈສນ຺ໂຘ ເຖໂຕ ປຈ຺ຈຍິໂກ ອວິສໍວາທໂກ ໂລກສ຺ສ, ວິຠູສຏ຺ຐານາ ອາຣໂຕ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ, ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ວິຠູສຏ຺ຐານາ ວິຣໂຕ ສຈ຺ຈວາທີ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ຂິຑ຺ຑໍ ຣຕິໍ ກາມສຸຂຎ຺ຈ ໂລເກ, ອນລງ຺ກຣິຕ຺ວາ ອນເປກ຺ຂມາໂນ;

ວິຠູສຏ຺ຐານາ ວິຣໂຕ ສຈ຺ຈວາທີ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໔໖.

ປຸຕ຺ຕຎ຺ຈ ທາຣໍ ປິຕຣຎ຺ຈ ມາຕຣໍ, ຘນານິ ຘຎ຺ຎານິ ຈ ພນ຺ຘວານິ;

ຫິຕ຺ວານ ກາມານິ ຍໂຖຘິການິ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ປຸຕ຺ຕຎ຺ຈ ທາຣໍ ປິຕຣຎ຺ຈ ມາຕຣນ຺ຕິ. ປຸຕ຺ຕາຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ປຸຕ຺ຕາ – ອຕ຺ຣໂຊ ປຸຕ຺ໂຕ, ເຂຕ຺ຕໂຊ [ເຂຕ຺ຣໂຊ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ປຸຕ຺ໂຕ, ທິນ຺ນໂກ ປຸຕ຺ໂຕ, ອນ຺ເຕວາສິໂກ ປຸຕ຺ໂຕ. ທາຣາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຠຣິຍາໂຍ. ປິຕາຕິ ໂຍ ໂສ ຊນໂກ. ມາຕາຕິ ຍາ ສາ ຊນິກາຕິ – ປຸຕ຺ຕຎ຺ຈ ທາຣໍ ປິຕຣຎ຺ຈ ມາຕຣໍ.

ຘນານິ ຘຎ຺ຎານິ ຈ ພນ຺ຘວານີຕິ ຘນານິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຫິຣຎ຺ຎໍ ສຸວຓ຺ຓໍ ມຸຕ຺ຕາ ມຓິ ເວຬຸຣິໂຍ ສງ຺ໂຂ ສິລາ ປວາຬໍ ຣຊຕໍ ຊາຕຣູປໍ ໂລຫິຕງ຺ໂຄ [ໂລຫິຕໂກ (?)] ມສາຣຄລ຺ລໍ. ຘຎ຺ຎານິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ປຸພ຺ພຓ຺ຓໍ ອປຣຓ຺ຓໍ. ປຸພ຺ພຓ຺ຓໍ ນາມ ສາລິ ວີຫິ ຍໂວ ໂຄຘຸໂມ ກງ຺ຄຸ ວຣໂກ ກຸທ຺ຣູສໂກ [ກຸທ຺ຣຸສໂກ (ສ຺ຍາ.)]. ອປຣຓ຺ຓໍ ນາມ ສູເປຍ຺ຍໍ. ພນ຺ຘວານີຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ພນ຺ຘວາ – ຎາຕິພນ຺ຘວາປິ ພນ຺ຘຸ, ໂຄຕ຺ຕພນ຺ຘວາປິ ພນ຺ຘຸ, ມິຕ຺ຕພນ຺ຘວາປິ ພນ຺ຘຸ, ສິປ຺ປພນ຺ຘວາປິ ພນ຺ຘູຕິ – ຘນານິ ຘຎ຺ຎານິ ຈ ພນ຺ຘວານິ.

ຫິຕ຺ວານ ກາມານິ ຍໂຖຘິການີຕິ. ກາມາຕິ ອຸທ຺ທານໂຕ ທ຺ເວ ກາມາ – ວຕ຺ຖຸກາມາ ຈ ກິເລສກາມາ ຈ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ. ຫິຕ຺ວານ ກາມານີຕິ ວຕ຺ຖຸກາເມ ປຣິຊານິຕ຺ວາ, ກິເລສກາເມ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕີກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາ. ຫິຕ຺ວານ ກາມານິ ຍໂຖຘິການີຕິ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ເຄນ ເຍ ກິເລສາ ປຫີນາ, ເຕ ກິເລເສ ນ ປຸເນຕິ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕິ; ສກທາຄາມິມຄ຺ເຄນ ເຍ ກິເລສາ ປຫີນາ…ເປ… ອນາຄາມິມຄ຺ເຄນ ເຍ ກິເລສາ ປຫີນາ… ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ເຄນ ເຍ ກິເລສາ ປຫີນາ, ເຕ ກິເລເສ ນ ປຸເນຕິ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕີຕິ – ຫິຕ຺ວານ ກາມານິ ຍໂຖຘິການິ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ປຸຕ຺ຕຎ຺ຈ ທາຣໍ ປິຕຣຎ຺ຈ ມາຕຣໍ, ຘນານິ ຘຎ຺ຎານິ ຈ ພນ຺ຘວານິ;

ຫິຕ຺ວານ ກາມານິ ຍໂຖຘິການິ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໔໗.

ສງ຺ໂຄ ເອໂສ ປຣິຕ຺ຕເມຕ຺ຖ ໂສຂ຺ຍໍ, ອປ຺ປສ຺ສາໂທ ທຸກ຺ຂເມຕ຺ຖ ຠິຍ຺ໂຍ;

ຄໂຬ ເອໂສ ອິຕິ ຎຕ຺ວາ ມຕິມາ [ມຸຕີມາ (ສຸ. ນິ. ໖໑)], ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ສງ຺ໂຄ ເອໂສ ປຣິຕ຺ຕເມຕ຺ຖ ໂສຂ຺ຍນ຺ຕິ ສງ຺ໂຄຕິ ວາ ພຬິສນ຺ຕິ ວາ ອາມິສນ຺ຕິ ວາ ລຄ຺ຄນນ຺ຕິ ວາ ປລິໂພໂຘຕິ ວາ, ປຎ຺ຈນ຺ເນຕໍ ກາມຄຸຓານໍ ອຘິວຈນໍ. ປຣິຕ຺ຕເມຕ຺ຖ ໂສຂ຺ຍນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ປຎ຺ຈິເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາມຄຸຓາ. ກຕເມ ປຎ຺ຈ? ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຣູປາ ອິຏ຺ຐາ ກນ຺ຕາ ມນາປາ ປິຍຣູປາ ກາມູປສໍຫິຕາ ຣຊນີຍາ…ເປ… ກາຍວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ອິຏ຺ຐາ ກນ຺ຕາ ມນາປາ ປິຍຣູປາ ກາມູປສໍຫິຕາ ຣຊນີຍາ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈ ກາມຄຸຓາ. ຍໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸເຓ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ສຸຂໍ ໂສມນສ຺ສໍ, ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ກາມສຸຂໍ. ອປ຺ປກໍ ເອຕໍ ສຸຂໍ, ປຣິຕ຺ຕກໍ ເອຕໍ ສຸຂໍ, ໂຖກກໍ ເອຕໍ ສຸຂໍ, ໂອມກໍ ເອຕໍ ສຸຂໍ, ລາມກໍ ເອຕໍ ສຸຂໍ, ຉຕຸກ຺ກໍ ເອຕໍ ສຸຂ’’ນ຺ຕິ – ສງ຺ໂຄ ເອໂສ ປຣິຕ຺ຕເມຕ຺ຖ ໂສຂ຺ຍໍ.

ອປ຺ປສ຺ສາໂທ ທຸກ຺ຂເມຕ຺ຖ ຠິຍ຺ໂຍຕິ ອປ຺ປສ຺ສາທາ ກາມາ ວຸຕ຺ຕາ ຠຄວຕາ [ປສ຺ສ ມ. ນິ. ໑.໒໓໗] ພຫຸທຸກ຺ຂາ ພຫຸປາຍາສາ [ພຫູປາຍາສາ (ສ຺ຍາ.)]; ອາທີນໂວ ເອຕ຺ຖ ຠິຍ຺ໂຍ. ອຏ຺ຐິກງ຺ກລູປມາ ກາມາ ວຸຕ຺ຕາ ຠຄວຕາ, ມໍສເປສູປມາ ກາມາ ວຸຕ຺ຕາ ຠຄວຕາ, ຕິຓຸກ຺ກູປມາ ກາມາ ວຸຕ຺ຕາ ຠຄວຕາ, ອງ຺ຄາຣກາສູປມາ ກາມາ ວຸຕ຺ຕາ ຠຄວຕາ, ສຸປິນກູປມາ ກາມາ ວຸຕ຺ຕາ ຠຄວຕາ, ຍາຈິຕກູປມາ ກາມາ ວຸຕ຺ຕາ ຠຄວຕາ, ຣຸກ຺ຂຜລູປມາ ກາມາ ວຸຕ຺ຕາ ຠຄວຕາ, ອສິສູນູປມາ ກາມາ ວຸຕ຺ຕາ ຠຄວຕາ, ສຕ຺ຕິສູລູປມາ ກາມາ ວຸຕ຺ຕາ ຠຄວຕາ, ສປ຺ປສິຣູປມາ ກາມາ ວຸຕ຺ຕາ ຠຄວຕາ ພຫຸທຸກ຺ຂາ ພຫຸປາຍາສາ, ອາທີນໂວ ເອຕ຺ຖ ຠິຍ຺ໂຍຕິ – ອປ຺ປສ຺ສາໂທ ທຸກ຺ຂເມຕ຺ຖ ຠິຍ຺ໂຍ.

ຄໂຬ ເອໂສ ອິຕິ ຎຕ຺ວາ ມຕິມາຕິ ຄໂຬຕິ ວາ ພຬິສນ຺ຕິ ວາ ອາມິສນ຺ຕິ ວາ ລຄ຺ຄນນ຺ຕິ ວາ ພນ຺ຘນນ຺ຕິ ວາ ປລິໂພໂຘຕິ ວາ, ປຎ຺ຈນ຺ເນຕໍ ກາມຄຸຓານໍ ອຘິວຈນໍ. ອິຕີຕິ ປທສນ຺ຘິ ປທສໍສຄ຺ໂຄ ປທປາຣິປູຣີ ອກ຺ຂຣສມວາໂຍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສິລິຏ຺ຐຕາ ປທານຸປຸພ຺ພຕາເປຕໍ ອິຕີຕິ. ມຕິມາຕິ ປຓ຺ຑິໂຕ ປຎ຺ຎວາ ພຸທ຺ຘິມາ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີ. ຄໂຬ ເອໂສ ອິຕິ ຎຕ຺ວາ ມຕິມາຕິ ມຕິມາ ຄໂຬຕິ ຎຕ຺ວາ ພຬິສນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ ອາມິສໍ ຕິ ຎຕ຺ວາ ລຄ຺ຄນນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ ພນ຺ຘນນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ ປລິໂພໂຘຕິ ຎຕ຺ວາ ຊານິຕ຺ວາ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ຕີຣຍິຕ຺ວາ ວິຠາວຍິຕ຺ວາ ວິຠູຕໍ ກຕ຺ວາຕິ – ຄໂຬ ເອໂສ ອິຕິ ຎຕ຺ວາ ມຕິມາ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ສງ຺ໂຄ ເອໂສ ປຣິຕ຺ຕເມຕ຺ຖ ໂສຂ຺ຍໍ, ອປ຺ປສ຺ສາໂທ ທຸກ຺ຂເມຕ຺ຖ ຠິຍ຺ໂຍ;

ຄໂຬ ເອໂສ ອິຕິ ຎຕ຺ວາ ມຕິມາ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໔໘.

ສນ຺ທາລຍິຕ຺ວານ ສໍໂຍຊນານິ, ຊາລໍວ ເຠຕ຺ວາ ສລິລມ຺ພຸຈາຣີ;

ອຄ຺ຄີວ ທຑ຺ຒໍ ອນິວຕ຺ຕມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ສນ຺ທາລຍິຕ຺ວານ ສໍໂຍຊນານີຕິ ທສ ສໍໂຍຊນານິ – ກາມຣາຄສໍໂຍຊນໍ, ປຏິຆສໍໂຍຊນໍ, ມານສໍໂຍຊນໍ, ທິຏ຺ຐິສໍໂຍຊນໍ, ວິຈິກິຈ຺ຉາສໍໂຍຊນໍ, ສີລພ຺ພຕປຣາມາສສໍໂຍຊນໍ, ຠວຣາຄສໍໂຍຊນໍ, ອິສ຺ສາສໍໂຍຊນໍ, ມຈ຺ຉຣິຍສໍໂຍຊນໍ, ອວິຊ຺ຊາສໍໂຍຊນໍ. ສນ຺ທາລຍິຕ຺ວານ ສໍໂຍຊນານີຕິ ທສ ສໍໂຍຊນານິ ທາລຍິຕ຺ວາ ສນ຺ທາລຍິຕ຺ວາ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕີກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາຕິ – ສນ຺ທາລຍິຕ຺ວານ ສໍໂຍຊນານິ.

ຊາລໍວ ເຠຕ຺ວາ ສລິລມ຺ພຸຈາຣີຕິ ຊາລໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສຸຕ຺ຕຊາລໍ. ສລິລໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຸທກໍ. ອມ຺ພຸຈາຣີ ວຸຈ຺ຈຕິ ມຈ຺ໂຉ. ຍຖາ ມຈ຺ໂຉ ຊາລໍ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ປຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ທາລຍິຕ຺ວາ ປທາລຍິຕ຺ວາ ສມ຺ປທາລຍິຕ຺ວາ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ເຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕິ, ເອວເມວ ທ຺ເວ ຊາລາ – ຕຓ຺ຫາຊາລຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິຊາລຎ຺ຈ…ເປ… ອິທໍ ຕຓ຺ຫາຊາລໍ…ເປ… ອິທໍ ທິຏ຺ຐິຊາລໍ. ຕສ຺ສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຕຓ຺ຫາຊາລໍ ປຫີນໍ, ທິຏ຺ຐິຊາລໍ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐໍ. ຕຓ຺ຫາຊາລສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ທິຏ຺ຐິຊາລສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ຣູເປ ນ ສຊ຺ຊຕິ ສທ຺ເທ ນ ສຊ຺ຊຕິ ຄນ຺ເຘ ນ ສຊ຺ຊຕິ…ເປ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພສຸ ຘມ຺ເມສຸ ນ ສຊ຺ຊຕິ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ນ ພຊ຺ຌຕິ ນ ປລິພຊ຺ຌຕິ, ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ຊາລໍວ ເຠຕ຺ວາ ສລິລມ຺ພຸຈາຣີ.

ອຄ຺ຄີວ ທຑ຺ຒໍ ອນິວຕ຺ຕມາໂນຕິ ຍຖາ ອຄ຺ຄິ ຕິຓກຏ຺ຐຸປາທານໍ ທຫນ຺ໂຕ ຄຈ຺ຉຕິ ອນິວຕ຺ຕນ຺ໂຕ, ເອວເມວ ຕສ຺ສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ເຄນ ເຍ ກິເລສາ ປຫີນາ ເຕ ກິເລເສ ນ ປຸເນຕິ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕິ, ສກທາຄາມິມຄ຺ເຄນ…ເປ… ອນາຄາມິມຄ຺ເຄນ… ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ເຄນ ເຍ ກິເລສາ ປຫີນາ ເຕ ກິເລເສ ນ ປຸເນຕິ ນ ປຈ຺ເຈຕິ ນ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕີຕິ – ອຄ຺ຄີວ ທຑ຺ຒໍ ອນິວຕ຺ຕມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ສນ຺ທາລຍິຕ຺ວານ ສໍໂຍຊນານິ, ຊາລໍວ ເຠຕ຺ວາ ສລິລມ຺ພຸຈາຣີ;

ອຄ຺ຄີວ ທຑ຺ຒໍ ອນິວຕ຺ຕມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໔໙.

ໂອກ຺ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ນ ຈ ປາທໂລໂລ, ຄຸຕ຺ຕິນ຺ທ຺ຣິໂຍ ຣກ຺ຂິຕມານສາໂນ;

ອນວສ຺ສຸໂຕ ອປຣິຑຍ຺ຫມາໂນ [ອປຣິທຍ຺ຫມາໂນ (ກ.)], ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ໂອກ຺ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ນ ຈ ປາທໂລໂລຕິ ກຖໍ ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ໂຫຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ຠິກ຺ຂຸ [ນຕ຺ຖິ ສ຺ຍາ. ໂປຕ຺ຖເກ ມຫານິ. ໑໕໗] ຈກ຺ຂຸໂລໂລ ຈກ຺ຂຸໂລລິເຍນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ. ອທິຏ຺ຐໍ ທກ຺ຂິຕພ຺ພໍ ທິຏ຺ຐໍ ສມຕິກ຺ກມິຕພ຺ພນ຺ຕິ – ອາຣາເມນ ອາຣາມໍ ອຸຍ຺ຍາເນນ ອຸຍ຺ຍານໍ ຄາເມນ ຄາມໍ ນິຄເມນ ນິຄມໍ ນຄເຣນ ນຄຣໍ ຣຏ຺ເຐນ ຣຏ຺ຐໍ ຊນປເທນ ຊນປທໍ ທີຆຈາຣິກໍ ອນວຏ຺ຐິຕຈາຣິກໍ [ອນວຕ຺ຖຈາຣິກໍ (ສ຺ຍາ.)] ອນຸຍຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ ຣູປທສ຺ສນາຍ. ເອວໍ ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ໂຫຕິ.

ອຖ ວາ, ຠິກ຺ຂຸ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ວີຖິໍ ປຏິປນ຺ໂນ ອສໍວຸໂຕ ຄຈ຺ຉຕິ. ຫຕ຺ຖິໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ອສ຺ສໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ຣຖໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ປຕ຺ຕິໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ກຸມາຣເກ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ກຸມາຣິກາໂຍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ອິຕ຺ຖິໂຍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ປຸຣິເສ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາປຓໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ຆຣມຸຂານິ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ອຸທ຺ຘໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ອໂຘ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ທິສາວິທິສໍ ວິເປກ຺ຂມາໂນ [ເປກ຺ຂມາໂນ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຄຈ຺ຉຕິ. ເອວມ຺ປິ ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ໂຫຕິ.

ອຖ ວາ, ຠິກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ນິມິຕ຺ຕຄ຺ຄາຫີ ໂຫຕິ ອນຸພ຺ຍຎ຺ຊນຄ຺ຄາຫີ. ຍຕ຺ວາຘິກຣຓເມນໍ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອສໍວຸຕໍ ວິຫຣນ຺ຕໍ ອຠິຊ຺ຌາໂທມນສ຺ສາ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອນ຺ວາສ຺ສເວຍ຺ຍຸໍ, ຕສ຺ສ ສໍວຣາຍ ນ ປຏິປຊ຺ຊຕິ, ນ ຣກ຺ຂຕິ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິເຍ ນ ສໍວຣໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ເອວມ຺ປິ ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ໂຫຕິ.

ຍຖາ ວາ ປເນເກ ໂຠນ຺ໂຕ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສທ຺ຘາເທຍ຺ຍານິ ໂຠຊນານິ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ເຕ ເອວຣູປໍ ວິສູກທສ຺ສນໍ ອນຸຍຸຕ຺ຕາ ວິຫຣນ຺ຕິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ນຈ຺ຈໍ ຄີຕໍ ວາທິຕໍ ເປກ຺ຂໍ ອກ຺ຂານໍ ປາຓິສ຺ສຣໍ ເວຕາຬໍ ກຸມ຺ຠຖູຓໍ ໂສຠນກໍ [ໂສຠນຄຣກໍ (ສ຺ຍາ.), ໂສຠນກຣຓໍ (ກ.)] ຈຓ຺ຑາລໍ ວໍສໍ ໂຘວນໍ ຫຕ຺ຖິຍຸທ຺ຘໍ ອສ຺ສຍຸທ຺ຘໍ ມຫິໍສຍຸທ຺ຘໍ [ມຫິສຍຸທ຺ຘໍ (ສ຺ຍາ.)] ອຸສຠຍຸທ຺ຘໍ ອຊຍຸທ຺ຘໍ ເມຓ຺ຑຍຸທ຺ຘໍ ກຸກ຺ກຸຏຍຸທ຺ຘໍ ວຏ຺ຏກຍຸທ຺ຘໍ ທຓ຺ຑຍຸທ຺ຘໍ ມຸຏ຺ຐິຍຸທ຺ຘໍ ນິພ຺ພຸທ຺ຘໍ ອຸຍ຺ໂຍຘິກໍ ພລຄ຺ຄໍ ເສນາພ຺ຍູຫໍ ອນີກທສ຺ສນໍ ອິຕິ ວາ. ອິຕິ ເອວຣູປໍ ວິສູກທສ຺ສນໍ ອນຸຍຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ເອວມ຺ປິ ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ໂຫຕິ.

ກຖໍ ໂອກ຺ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ໂຫຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ຠິກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸໂລໂລ ນ ຈກ຺ຂຸໂລລິເຍນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ. ອທິຏ຺ຐໍ ທກ຺ຂິຕພ຺ພໍ ທິຏ຺ຐໍ ສມຕິກ຺ກມິຕພ຺ພນ຺ຕິ – ນ ອາຣາເມນ ອາຣາມໍ ນ ອຸຍ຺ຍາເນນ ອຸຍ຺ຍານໍ ນ ຄາເມນ ຄາມໍ ນ ນິຄເມນ ນິຄມໍ ນ ນຄເຣນ ນຄຣໍ ນ ຣຏ຺ເຐນ ຣຏ຺ຐໍ ນ ຊນປເທນ ຊນປທໍ ທີຆຈາຣິກໍ ອນວຏ຺ຐິຕຈາຣິກໍ ອນຸຍຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ ຣູປທສ຺ສນາຍ. ເອວໍ ໂອກ຺ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ໂຫຕິ.

ອຖ ວາ, ຠິກ຺ຂຸ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ວີຖິໍ ປຏິປນ຺ໂນ ສໍວຸໂຕ ຄຈ຺ຉຕິ. ນ ຫຕ຺ຖິໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ນ ອສ຺ສໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ນ ຣຖໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ນ ປຕ຺ຕິໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ນ ກຸມາຣເກ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ນ ກຸມາຣິກາໂຍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ນ ອິຕ຺ຖິໂຍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ນ ປຸຣິເສ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ນ ອນ຺ຕຣາປຓໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ນ ຆຣມຸຂານິ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ນ ອຸທ຺ຘໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ນ ອໂຘ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ນ ທິສາວິທິສໍ ວິເປກ຺ຂມາໂນ ຄຈ຺ຉຕິ. ເອວມ຺ປິ ໂອກ຺ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ໂຫຕິ.

ອຖ ວາ, ຠິກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ນ ນິມິຕ຺ຕຄ຺ຄາຫີ ໂຫຕິ ນານຸພ຺ຍຎ຺ຊນຄ຺ຄາຫີ. ຍຕ຺ວາຘິກຣຓເມນໍ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອສໍວຸຕໍ ວິຫຣນ຺ຕໍ ອຠິຊ຺ຌາໂທມນສ຺ສາ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອນ຺ວາສ຺ສເວຍ຺ຍຸໍ, ຕສ຺ສ ສໍວຣາຍ ປຏິປຊ຺ຊຕິ, ຣກ຺ຂຕິ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິເຍ ສໍວຣໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ເອວມ຺ປິ ໂອກ຺ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ໂຫຕິ.

ຍຖາ ວາ ປເນເກ ໂຠນ຺ໂຕ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສທ຺ຘາເທຍ຺ຍານິ ໂຠຊນານິ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ເຕ ເອວຣູປໍ ວິສູກທສ຺ສນໍ ອນຸຍຸຕ຺ຕາ ວິຫຣນ຺ຕິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ນຈ຺ຈໍ ຄີຕໍ ວາທິຕໍ…ເປ… ອນີກທສ຺ສນໍ ອິຕິ ວາ. ອິຕິ ເອວຣູປາ ວິສູກທສ຺ສນາ ປຏິວິຣໂຕ. ເອວມ຺ປິ ໂອກ຺ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ໂຫຕິ.

ນ ຈ ປາທໂລໂລຕິ ກຖໍ ປາທໂລໂລ ໂຫຕິ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ຠິກ຺ຂຸ ປາທໂລໂລ ປາທໂລລິເຍນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ – ອາຣາເມນ ອາຣາມໍ ອຸຍ຺ຍາເນນ ອຸຍ຺ຍານໍ ຄາເມນ ຄາມໍ ນິຄເມນ ນິຄມໍ ນຄເຣນ ນຄຣໍ ຣຏ຺ເຐນ ຣຏ຺ຐໍ ຊນປເທນ ຊນປທໍ ທີຆຈາຣິກໍ ອນວຏ຺ຐິຕຈາຣິກໍ ອນຸຍຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ເອວມ຺ປິ ປາທໂລໂລ ໂຫຕິ.

ອຖ ວາ, ຠິກ຺ຂຸ ອນ຺ໂຕສງ຺ຆາຣາເມ [ອນ຺ໂຕປິ ສໍຆາຣາເມ (ກ.)] ປາທໂລໂລ ປາທໂລລິເຍນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ນ ອຕ຺ຖເຫຕຸ ນ ກາຣຓເຫຕຸ ອຸທ຺ຘໂຕ ອວູປສນ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ປຣິເວຓໂຕ ປຣິເວຓໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ວິຫາຣໂຕ ວິຫາຣໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ອຑ຺ຒໂຍຄໂຕ ອຑ຺ຒໂຍຄໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ປາສາທໂຕ ປາສາທໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຫມ຺ມິຍໂຕ ຫມ຺ມິຍໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຄຸຫໂຕ ຄຸຫໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ເລຓໂຕ ເລຓໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ກຸຏິຍາ ກຸຏິໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ກູຏາຄາຣໂຕ ກູຏາຄາຣໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ອຏ຺ຏໂຕ ອຏ຺ຏໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ມາຬໂຕ ມາຬໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ອຸທ຺ທຓ຺ຑໂຕ ອຸທ຺ທຓ຺ຑໍ ຄຈ຺ຉຕິ [ອຸທ຺ທຓ຺ຑໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ອຸທ຺ໂຘສິຕໂຕ ອຸທ຺ໂຘສິຕໍ ຄຈ຺ຉຕິ (ສ຺ຍາ.) ປສ຺ສ ມຫານິ. ໑໗], ອຸປຏ຺ຐານສາລໂຕ ອຸປຏ຺ຐານສາລໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ມຓ຺ຑປໂຕ ມຓ຺ຑປໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຣຸກ຺ຂມູລໂຕ ຣຸກ຺ຂມູລໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ ຠິກ຺ຂູ ນິສີທນ຺ຕິ ວາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ວາ, ຕຕ຺ຖ ເອກສ຺ສ ວາ ທຸຕິໂຍ ໂຫຕິ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ວາ ຕຕິໂຍ ໂຫຕິ, ຕິຓ຺ຓໍ ວາ ຈຕຸຕ຺ໂຖ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ພຫຸໍ ສມ຺ຜປ຺ປລາປໍ ປລປຕິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຣາຊກຖໍ ໂຈຣກຖໍ…ເປ… ອິຕິ ຠວາຠວກຖໍ ກເຖຕິ. ເອວມ຺ປິ ປາທໂລໂລ ໂຫຕິ.

ນ ຈ ປາທໂລໂລຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ປາທໂລລິຍາ ອາຣໂຕ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ປຏິສລ຺ລານາຣາໂມ ໂຫຕິ ປຏິສລ຺ລານຣໂຕ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ເຈໂຕສມຖມນຸຍຸຕ຺ໂຕ ອນິຣາກຕຊ຺ຌາໂນ ວິປສ຺ສນາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ ພ຺ຣູເຫຕາ ສຸຎ຺ຎາຄາຣໍ ຌາຍີ ຌານຣໂຕ ເອກຕ຺ຕມນຸຍຸຕ຺ໂຕ ສທຕ຺ຖຄຣຸໂກຕິ – ໂອກ຺ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ນ ຈ ປາທໂລໂລ.

ຄຸຕ຺ຕິນ຺ທ຺ຣິໂຍ ຣກ຺ຂິຕມານສາໂນຕິ. ຄຸຕ຺ຕິນ຺ທ຺ຣິໂຍຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ນ ນິມິຕ຺ຕຄ຺ຄາຫີ ໂຫຕິ ນານຸພ຺ຍຎ຺ຊນຄ຺ຄາຫີ. ຍຕ຺ວາຘິກຣຓເມນໍ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອສໍວຸຕໍ ວິຫຣນ຺ຕໍ ອຠິຊ຺ຌາໂທມນສ຺ສາ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອນ຺ວາສ຺ສເວຍ຺ຍຸໍ, ຕສ຺ສ ສໍວຣາຍ ປຏິປຊ຺ຊຕິ, ຣກ຺ຂຕິ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິເຍ ສໍວຣໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ…ເປ… ຆາເນນ ຄນ຺ຘໍ ຆາຍິຕ຺ວາ… ຊິວ຺ຫາຍ ຣສໍ ສາຍິຕ຺ວາ… ກາເຍນ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພໍ ຜຸສິຕ຺ວາ … ມນສາ ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຍ ນ ນິມິຕ຺ຕຄ຺ຄາຫີ ໂຫຕິ ນານຸພ຺ຍຎ຺ຊນຄ຺ຄາຫີ. ຍຕ຺ວາຘິກຣຓເມນໍ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອສໍວຸຕໍ ວິຫຣນ຺ຕໍ ອຠິຊ຺ຌາໂທມນສ຺ສາ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອນ຺ວາສ຺ສເວຍ຺ຍຸໍ, ຕສ຺ສ ສໍວຣາຍ ປຏິປຊ຺ຊຕິ, ຣກ຺ຂຕິ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ມນິນ຺ທ຺ຣິເຍ ສໍວຣໍ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ – ຄຸຕ຺ຕິນ຺ທ຺ຣິໂຍ. ຣກ຺ຂິຕມານສາໂນຕິ ໂຄປິຕມານສາໂນຕິ – ຄຸຕ຺ຕິນ຺ທ຺ຣິໂຍ ຣກ຺ຂິຕມານສາໂນ.

ອນວສ຺ສຸໂຕ ປຣິຑຍ຺ຫມາໂນຕິ ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ອາຍສ຺ມຕາ ມຫາໂມຄ຺ຄລ຺ລາເນນ – ‘‘ອວສ຺ສຸຕປຣິຍາຍຎ຺ຈ [ປສ຺ສ ສໍ. ນິ. ໔.໒໔໓] ໂວ, ອາວຸໂສ, ເທເສສ຺ສາມິ ອນວສ຺ສຸຕປຣິຍາຍຎ຺ຈ. ຕໍ ສຸຓາຖ, ສາຘຸກໍ ມນສິກໂຣຖ; ຠາສິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ‘‘ເອວມາວຸໂສ’’ຕິ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ອາຍສ຺ມໂຕ ມຫາໂມຄ຺ຄລ຺ລານສ຺ສ ປຈ຺ຈສ຺ໂສສຸໍ. ອາຍສ຺ມາ ມຫາໂມຄ຺ຄລ຺ລາໂນ [ມຫາໂມຄ຺ຄລາໂນ (ກ.)] ເອຕທໂວຈ –

‘‘ກຖໍ ຈາວຸໂສ, ອວສ຺ສຸໂຕ ໂຫຕິ? ອິຘາວຸໂສ, ຠິກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ປິຍຣູເປ ຣູເປ ອຘິມຸຈ຺ຈຕິ, ອປ຺ປິຍຣູເປ ຣູເປ ພ຺ຍາປຊ຺ຊຕິ, ອນຸປຏ຺ຐິຕກາຍສ຺ສຕິ [ອນຸປຏ຺ຐິຕກາຍສຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ຈ ວິຫຣຕິ ປຣິຕ຺ຕເຈຕໂສ. ຕຎ຺ຈ ເຈໂຕວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ຕິໍ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ, ຍຕ຺ຖສ຺ສ [ຕຕ຺ຖ ເຍ (ກ.) ປສ຺ສ ສໍ. ນິ. ໔.໒໔໓] ເຕ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອປຣິເສສາ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕິ. ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ…ເປ… ມນສາ ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຍ ປິຍຣູເປ ຘມ຺ເມ ອຘິມຸຈ຺ຈຕິ, ອປ຺ປິຍຣູເປ ຘມ຺ເມ ພ຺ຍາປຊ຺ຊຕິ, ອນຸປຏ຺ຐິຕກາຍສ຺ສຕິ ຈ ວິຫຣຕິ ປຣິຕ຺ຕເຈຕໂສ. ຕຎ຺ຈ ເຈໂຕວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ຕິໍ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ, ຍຕ຺ຖສ຺ສ ເຕ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອປຣິເສສາ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕາວຸໂສ, ຠິກ຺ຂຸ ອວສ຺ສຸໂຕ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ເຎຍ຺ເຍສຸ ຣູເປສຸ…ເປ… ອວສ຺ສຸໂຕ ມໂນວິຎ຺ເຎຍ຺ເຍສຸ ຘມ຺ເມສຸ. ເອວໍວິຫາຣິໍ ຈາວຸໂສ, ຠິກ຺ຂຸໍ ຈກ຺ຂຸໂຕ ເຈປິ ນໍ ມາໂຣ ອຸປສງ຺ກມຕິ, ລເຠເຖວ [ລຠເຕວ (ສ຺ຍາ. ກ.) ເອວມຸປຣິປິ] ມາໂຣ ໂອຕາຣໍ ລເຠຖ [ລຠຕິ (ສ຺ຍາ. ກ.) ເອວມຸປຣິປິ] ມາໂຣ ອາຣມ຺ມຓໍ, ໂສຕໂຕ ເຈປິ ນໍ…ເປ… ມນໂຕ ເຈປິ ນໍ ມາໂຣ ອຸປສງ຺ກມຕິ, ລເຠເຖວ ມາໂຣ ໂອຕາຣໍ ລເຠຖ ມາໂຣ ອາຣມ຺ມຓໍ.

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ອາວຸໂສ, ນຬາຄາຣໍ ວາ ຕິຓາຄາຣໍ ວາ ສຸກ຺ຂໍ ໂກຬາປໍ [ໂກລາປໍ (ສ຺ຍາ.) ສໍ. ນິ. ໔.໒໔໓] ເຕໂຣວສ຺ສິກໍ. ປຸຣຕ຺ຖິມາຍ ເຈປິ ນໍ ທິສາຍ ປຸຣິໂສ ອາທິຕ຺ຕາຍ ຕິຓຸກ຺ກາຍ ອຸປສງ຺ກເມຍ຺ຍ, ລເຠເຖວ ອຄ຺ຄິ ໂອຕາຣໍ ລເຠຖ ອຄ຺ຄິ ອາຣມ຺ມຓໍ; ປຈ຺ຉິມາຍ ເຈປິ ນໍ ທິສາຍ…ເປ… ອຸຕ຺ຕຣາຍ ເຈປິ ນໍ ທິສາຍ… ທກ຺ຂິຓາຍ ເຈປິ ນໍ ທິສາຍ… ເຫຏ຺ຐິມໂຕ [ປຈ຺ຉໂຕ (ສ຺ຍາ.), ເຫຏ຺ຐິມາຍ (ກ.)] ເຈປິ ນໍ ທິສາຍ… ອຸປຣິມໂຕ [ອຸປຣິໂຕ (ສ຺ຍາ.), ອຸປຣິມາຍ (ກ.)] ເຈປິ ນໍ ທິສາຍ… ຍໂຕ ກຸໂຕຈິ ເຈປິ ນໍ ປຸຣິໂສ ອາທິຕ຺ຕາຍ ຕິຓຸກ຺ກາຍ ອຸປສງ຺ກເມຍ຺ຍ, ລເຠເຖວ ອຄ຺ຄິ ໂອຕາຣໍ ລເຠຖ ອຄ຺ຄິ ອາຣມ຺ມຓໍ. ເອວເມວ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ເອວໍວິຫາຣິໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ຈກ຺ຂຸໂຕ ເຈປິ ນໍ ມາໂຣ ອຸປສງ຺ກມຕິ, ລເຠເຖວ ມາໂຣ ໂອຕາຣໍ ລເຠຖ ມາໂຣ ອາຣມ຺ມຓໍ, ໂສຕໂຕ ເຈປິ ນໍ…ເປ… ມນໂຕ ເຈປິ ນໍ ມາໂຣ ອຸປສງ຺ກມຕິ, ລເຠເຖວ ມາໂຣ ໂອຕາຣໍ ລເຠຖ ມາໂຣ ອາຣມ຺ມຓໍ.

‘‘ເອວໍວິຫາຣິໍ ຈາວຸໂສ, ຠິກ຺ຂຸໍ ຣູປາ ອຘິຠໍສຸ [ອຠິຠວິໍສຸ (ສ຺ຍາ.), ອຠິຠໍສຸ (ກ.) ເອວມຸປຣິປິ], ນ ຠິກ຺ຂຸ ຣູເປ ອຘິໂຠສິ; ສທ຺ທາ ຠິກ຺ຂຸໍ ອຘິຠໍສຸ, ນ ຠິກ຺ຂຸ ສທ຺ເທ ອຘິໂຠສິ; ຄນ຺ຘາ ຠິກ຺ຂຸໍ ອຘິຠໍສຸ, ນ ຠິກ຺ຂຸ ຄນ຺ເຘ ອຘິໂຠສິ; ຣສາ ຠິກ຺ຂຸໍ ອຘິຠໍສຸ, ນ ຠິກ຺ຂຸ ຣເສ ອຘິໂຠສິ; ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ຠິກ຺ຂຸໍ ອຘິຠໍສຸ, ນ ຠິກ຺ຂຸ ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ອຘິໂຠສິ; ຘມ຺ມາ ຠິກ຺ຂຸໍ ອຘິຠໍສຸ, ນ ຠິກ຺ຂຸ ຘມ຺ເມ ອຘິໂຠສິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕາວຸໂສ, ຠິກ຺ຂຸ ຣູປາຘິຠູໂຕ ສທ຺ທາຘິຠູໂຕ ຄນ຺ຘາຘິຠູໂຕ ຣສາຘິຠູໂຕ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຘິຠູໂຕ ຘມ຺ມາຘິຠູໂຕ ອຘິຠູ ອນຘິຠູໂຕ ອຘິຠໍສຸ ນໍ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສໍກິເລສິກາ ໂປໂນຠວິກາ ສທຣາ ທຸກ຺ຂວິປາກາ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓິຍາ. ເອວໍ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ອວສ຺ສຸໂຕ ໂຫຕິ.

‘‘ກຖໍ ຈາວຸໂສ, ອນວສ຺ສຸໂຕ ໂຫຕິ? ອິຘາວຸໂສ, ຠິກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ປິຍຣູເປ ຣູເປ ນາຘິມຸຈ຺ຈຕິ, ອປ຺ປິຍຣູເປ ຣູເປ ນ ພ຺ຍາປຊ຺ຊຕິ, ອຸປຏ຺ຐິຕກາຍສ຺ສຕິ ຈ ວິຫຣຕິ ອປ຺ປມາຓເຈຕໂສ. ຕຎ຺ຈ ເຈໂຕວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ຕິໍ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ຍຕ຺ຖສ຺ສ ເຕ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອປຣິເສສາ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕິ; ໂສເຕນ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ…ເປ… ມນສາ ຘມ຺ມໍ ວິຎ຺ຎາຍ ປິຍຣູເປ ຘມ຺ເມ ນາຘິມຸຈ຺ຈຕິ, ອປ຺ປິຍຣູເປ ຘມ຺ເມ ນ ພ຺ຍາປຊ຺ຊຕິ, ອຸປຏ຺ຐິຕກາຍສ຺ສຕິ ຈ ວິຫຣຕິ ອປ຺ປມາຓເຈຕໂສ. ຕຎ຺ຈ ເຈໂຕວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ຕິໍ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ຍຕ຺ຖສ຺ສ ເຕ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອປຣິເສສາ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕາວຸໂສ, ຠິກ຺ຂຸ ອນວສ຺ສຸໂຕ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ເຎຍ຺ເຍສຸ ຣູເປສຸ…ເປ… ອນວສ຺ສຸໂຕ ມໂນວິຎ຺ເຎຍ຺ເຍສຸ ຘມ຺ເມສຸ. ເອວໍວິຫາຣິໍ ຈາວຸໂສ, ຠິກ຺ຂຸໍ ຈກ຺ຂຸໂຕ ເຈປິ ນໍ ມາໂຣ ອຸປສງ຺ກມຕິ, ເນວ ລເຠຖ ມາໂຣ ໂອຕາຣໍ, ນ ລເຠຖ ມາໂຣ ອາຣມ຺ມຓໍ; ໂສຕໂຕ ເຈປິ ນໍ…ເປ… ມນໂຕ ເຈປິ ນໍ ມາໂຣ ອຸປສງ຺ກມຕິ, ເນວ ລເຠຖ ມາໂຣ ໂອຕາຣໍ, ນ ລເຠຖ ມາໂຣ ອາຣມ຺ມຓໍ.

‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ, ອາວຸໂສ, ກູຏາຄາຣາ ວາ ກູຏາຄາຣສາລາ [ສນ຺ຖາຄາຣສາລາ (ສ຺ຍາ.) ປສ຺ສ ສໍ. ນິ. ໔.໒໔໓] ວາ ພຫລມຕ຺ຕິກາ ອທ຺ທາວເລປນາ [ອລ຺ລາວເລປນາ (ສ຺ຍາ.)] ປຸຣຕ຺ຖິມາຍ ເຈປິ ນໍ ທິສາຍ ປຸຣິໂສ ອາທິຕ຺ຕາຍ ຕິຓຸກ຺ກາຍ ອຸປສງ຺ກເມຍ຺ຍ, ເນວ ລເຠຖ ອຄ຺ຄິ ໂອຕາຣໍ, ນ ລເຠຖ ອຄ຺ຄິ ອາຣມ຺ມຓໍ; ປຈ຺ຉິມາຍ ເຈປິ ນໍ ທິສາຍ… ອຸຕ຺ຕຣາຍ ເຈປິ ນໍ ທິສາຍ… ທກ຺ຂິຓາຍ ເຈປິ ນໍ ທິສາຍ… ເຫຏ຺ຐິມໂຕ ເຈປິ ນໍ ທິສາຍ… ອຸປຣິມໂຕ ເຈປິ ນໍ ທິສາຍ… ຍໂຕ ກຸໂຕຈິ ເຈປິ ນໍ ປຸຣິໂສ ອາທິຕ຺ຕາຍ ຕິຓຸກ຺ກາຍ ອຸປສງ຺ກເມຍ຺ຍ, ເນວ ລເຠຖ ອຄ຺ຄິ ໂອຕາຣໍ ນ ລເຠຖ ອຄ຺ຄິ ອາຣມ຺ມຓໍ. ເອວເມວ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ເອວໍວິຫາຣິໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ຈກ຺ຂຸໂຕ ເຈປິ ນໍ ມາໂຣ ອຸປສງ຺ກມຕິ, ເນວ ລເຠຖ ມາໂຣ ໂອຕາຣໍ ນ ລເຠຖ ມາໂຣ ອາຣມ຺ມຓໍ; ໂສຕໂຕ ເຈປິ ນໍ…ເປ… ມນໂຕ ເຈປິ ນໍ ມາໂຣ ອຸປສງ຺ກມຕິ ເນວ ລເຠຖ ມາໂຣ ໂອຕາຣໍ ນ ລເຠຖ ມາໂຣ ອາຣມ຺ມຓໍ.

‘‘ເອວໍວິຫາຣີ ຈາວຸໂສ, ຠິກ຺ຂຸ ຣູເປ ອຘິໂຠສິ [ອຠິຠວິໍສຸ (ສ຺ຍາ.), ອຠິໂຠສິ (ກ.) ປສ຺ສ ສໍ. ນິ. ໔.໒໔໓], ນ ຣູປາ ຠິກ຺ຂຸໍ ອຘິຠໍສຸ; ສທ຺ເທ ຠິກ຺ຂຸ ອຘິໂຠສິ, ນ ສທ຺ທາ ຠິກ຺ຂຸໍ ອຘິຠໍສຸ; ຄນ຺ເຘ ຠິກ຺ຂຸ ອຘິໂຠສິ, ນ ຄນ຺ຘາ ຠິກ຺ຂຸໍ ອຘິຠໍສຸ; ຣເສ ຠິກ຺ຂຸ ອຘິໂຠສິ, ນ ຣສາ ຠິກ຺ຂຸໍ ອຘິຠໍສຸ; ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ຠິກ຺ຂຸ ອຘິໂຠສິ, ນ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ຠິກ຺ຂຸໍ ອຘິຠໍສຸ; ຘມ຺ເມ ຠິກ຺ຂຸ ອຘິໂຠສິ, ນ ຘມ຺ມາ ຠິກ຺ຂຸໍ ອຘິຠໍສຸ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕາວຸໂສ, ຠິກ຺ຂຸ ຣູປາຘິຠູ ສທ຺ທາຘິຠູ ຄນ຺ຘາຘິຠູ ຣສາຘິຠູ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຘິຠູ ຘມ຺ມາຘິຠູ ອຘິຠູ ອນຘິຠູໂຕ [ອນຠິຠູໂຕ ເກຫິ ຈິ ກິເລເສຫິ (ກ.) ປສ຺ສ ສໍ. ນິ. ໔.໒໔໓]. ອຘິໂຠສິ ເຕ ປາປເກ ອກຸສເລ ຘມ຺ເມ ສໍກິເລສິເກ ໂປໂນຠວິເກ ສທເຣ ທຸກ຺ຂວິປາເກ ອາຍຕິໍ ຊາຕິຊຣາມຣຓິເຍ. ເອວໍ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ອນວສ຺ສຸໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ – ອນວສ຺ສຸໂຕ.

ອປຣິຑຍ຺ຫມາໂນຕິ ຣາຄເຊນ ປຣິຬາເຫນ ອປຣິຑຍ຺ຫມາໂນ, ໂທສເຊນ ປຣິຬາເຫນ ອປຣິຑຍ຺ຫມາໂນ, ໂມຫເຊນ ປຣິຬາເຫນ ອປຣິຑຍ຺ຫມາໂນຕິ – ອນວສ຺ສຸໂຕ ອປຣິຑຍ຺ຫມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ໂອກ຺ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ນ ຈ ປາທໂລໂລ, ຄຸຕ຺ຕິນ຺ທ຺ຣິໂຍ ຣກ຺ຂິຕມານສາໂນ;

ອນວສ຺ສຸໂຕ ອປຣິຑຍ຺ຫມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໕໐.

ໂອຫາຣຍິຕ຺ວາ ຄິຫິພ຺ຍຎ຺ຊນານິ, ສຎ຺ຉນ຺ນປຕ຺ໂຕ ຍຖາ ປາຣິຉຕ຺ຕໂກ;

ກາສາຍວຕ຺ໂຖ ອຠິນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ໂອຫາຣຍິຕ຺ວາ ຄິຫິພ຺ຍຎ຺ຊນານີຕິ ຄິຫິພ຺ຍຎ຺ຊນານິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ເກສາ ຈ ມສ຺ສູ ຈ…ເປ… ທີຆທສານິ ອິຕິ ວາ. ໂອຫາຣຍິຕ຺ວາ ຄິຫິພ຺ຍຎ຺ຊນານີຕິ ຄິຫິພ຺ຍຎ຺ຊນານິ ໂອໂຣປຍິຕ຺ວາ ສໂມໂຣປຍິຕ຺ວາ ນິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ຠິຕ຺ວາຕິ – ໂອຫາຣຍິຕ຺ວາ ຄິຫິພ຺ຍຎ຺ຊນານິ.

ສຎ຺ຉນ຺ນປຕ຺ໂຕ ຍຖາ ປາຣິຉຕ຺ຕໂກຕິ ຍຖາ ໂສ ປາຣິຉຕ຺ຕໂກ ໂກວິຬາໂຣ ພຫລປຕ຺ຕປລາໂສ [ສາຂປຕ຺ຕປລາໂສ (ກ.)] ສນ຺ທຈ຺ຉາໂຍ [ສຓ຺ຑຈ຺ຉາໂຍ (ສ຺ຍາ.), ສນ຺ຕຈ຺ຉາໂຍ (ກ.) ປສ຺ສ ມ. ນິ. ໑.໑໕໔], ເອວເມວ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ປຣິປຸຓ຺ຓປຕ຺ຕຈີວຣຘໂຣຕິ – ສຎ຺ຉນ຺ນປຕ຺ໂຕ ຍຖາ ປາຣິຉຕ຺ຕໂກ.

ກາສາຍວຕ຺ໂຖ ອຠິນິກ຺ຂມິຕ຺ວາຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ສພ຺ພໍ ຆຣາວາສປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕທາຣໍ ປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ຎາຕິປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ມິຕ຺ຕາມຈ຺ຈປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ສນ຺ນິຘິປລິໂພຘໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ເກສມສ຺ສຸໍ ໂອຫາເຣຕ຺ວາ [ໂອຫາຣຍິຕ຺ວາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ກາສາຍານິ ວຕ຺ຖານິ ອຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ອກິຎ຺ຈນຠາວໍ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ເອໂກ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ເຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕີຕິ – ກາສາຍວຕ຺ໂຖ ອຠິນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ໂອຫາຣຍິຕ຺ວາ ຄິຫິພ຺ຍຎ຺ຊນານິ, ສຎ຺ຉນ຺ນປຕ຺ໂຕ ຍຖາ ປາຣິຉຕ຺ຕໂກ;

ກາສາຍວຕ຺ໂຖ ອຠິນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

ຕຕິໂຍ ວຄ຺ໂຄ.

ຈຕຸຕ຺ຖວຄ຺ໂຄ

໑໕໑.

ຣເສສຸ ເຄຘໍ ອກຣໍ ອໂລໂລ, ອນຎ຺ຎໂປສີ ສປທານຈາຣີ;

ກຸເລ ກຸເລ ອປ຺ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ຣເສສຸ ເຄຘໍ ອກຣໍ ອໂລໂລຕິ. ຣໂສຕິ ມູລຣໂສ ຂນ຺ຘຣໂສ ຕຈຣໂສ ປຕ຺ຕຣໂສ ປຸປ຺ຜຣໂສ ຜລຣໂສ, ອມ຺ພິລໍ ມຘຸຣໍ ຕິຕ຺ຕກໍ ກຏຸກໍ ໂລຓິກໍ ຂາຣິກໍ ລມ຺ພິກໍ [ລມ຺ພິລໍ (ສ຺ຍາ. ກ.) ປສ຺ສ ອາຍຕນວິຠງ຺ເຄ] ກສາໂວ ສາທຸ ອສາທຸ ສີຕໍ ອຸຓ຺ຫໍ. ສນ຺ເຕເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຣສຄິທ຺ຘາ. ເຕ ຊິວ຺ຫຄ຺ເຄນ ຣສຄ຺ຄານິ ປຣິເຍສນ຺ຕາ ອາຫິຓ຺ຑນ຺ຕິ. ເຕ ອມ຺ພິລໍ ລຠິຕ຺ວາ ອນມ຺ພິລໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອນມ຺ພິລໍ ລຠິຕ຺ວາ ອມ຺ພິລໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ; ມຘຸຣໍ ລຠິຕ຺ວາ ອມຘຸຣໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອມຘຸຣໍ ລຠິຕ຺ວາ ມຘຸຣໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ; ຕິຕ຺ຕກໍ ລຠິຕ຺ວາ ອຕິຕ຺ຕກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອຕິຕ຺ຕກໍ ລຠິຕ຺ວາ ຕິຕ຺ຕກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ; ກຏຸກໍ ລຠິຕ຺ວາ ອກຸຏກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອກຸຏກໍ ລຠິຕ຺ວາ ກຏຸກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ; ໂລຓິກໍ ລຠິຕ຺ວາ ອໂລຓິກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອໂລຓິກໍ ລຠິຕ຺ວາ ໂລຓິກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ; ຂາຣິກໍ ລຠິຕ຺ວາ ອຂາຣິກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອຂາຣິກໍ ລຠິຕ຺ວາ ຂາຣິກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ; ກສາວໍ ລຠິຕ຺ວາ ອກສາວໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອກສາວໍ ລຠິຕ຺ວາ ກສາວໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ; ລມ຺ພິກໍ ລຠິຕ຺ວາ ອລມ຺ພິກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອລມ຺ພິກໍ ລຠິຕ຺ວາ ລມ຺ພິກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ; ສາທຸໍ ລຠິຕ຺ວາ ອສາທຸໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອສາທຸໍ ລຠິຕ຺ວາ ສາທຸໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ; ສີຕໍ ລຠິຕ຺ວາ ອຸຓ຺ຫໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ, ອຸຓ຺ຫໍ ລຠິຕ຺ວາ ສີຕໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ. ເຕ ຍໍ ຍໍ ລຠນ຺ຕິ ເຕນ ເຕນ ນ ຕຸສ຺ສນ຺ຕິ, ອປຣາປຣໍ ປຣິເຍສນ຺ຕິ. ມນາປິເກສຸ ຣເສສຸ ຣຕ຺ຕາ ຄິທ຺ຘາ ຄຖິຕາ ມຸຈ຺ຉິຕາ ອຊ຺ໂຌສນ຺ນາ ລຄ຺ຄາ ລຄ຺ຄິຕາ ປລິພຸທ຺ຘາ. ສາ ຣສຕຓ຺ຫາ ຕສ຺ສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ຕສ຺ມາ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ປຏິສງ຺ຂາ ໂຍນິໂສ ອາຫາຣໍ ອາຫາເຣຕິ – ‘‘ເນວ ທວາຍ ນ ມທາຍ ນ ມຓ຺ຑນາຍ ນ ວິຠູສນາຍ; ຍາວເທວ ອິມສ຺ສ ກາຍສ຺ສ ຐິຕິຍາ ຍາປນາຍ ວິຫິໍສູປຣຕິຍາ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍານຸຄ຺ຄຫາຍ. ອິຕິ ປຸຣາຓຎ຺ຈ ເວທນໍ ປຏິຫງ຺ຂາມິ, ນວຎ຺ຈ ເວທນໍ ນ ອຸປ຺ປາເທສ຺ສາມິ, ຍາຕ຺ຣາ ຈ ເມ ຠວິສ຺ສຕິ ອນວຊ຺ຊຕາ ຈ ຜາສຸວິຫາໂຣ ຈາ’’ຕິ.

ຍຖາ ວຓໍ ອາລິມ຺ເປຍ຺ຍ ຍາວເທວ ອາຣຸຫຓຕ຺ຖາຍ [ໂຣປນຕ຺ຖາຍ (ສ຺ຍາ.)], ຍຖາ ວາ ອກ຺ຂໍ ອພ຺ຠຎ຺ເຊຍ຺ຍ ຍາວເທວ ຠາຣສ຺ສ ນິຕ຺ຖຣຓຕ຺ຖາຍ, ຍຖາ ປຸຕ຺ຕມໍສໍ ອາຫາຣໍ ອາຫເຣຍ຺ຍ ຍາວເທວ ກນ຺ຕາຣສ຺ສ ນິຕ຺ຖຣຓຕ຺ຖາຍ; ເອວເມວ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ປຏິສງ຺ຂາ ໂຍນິໂສ ອາຫາຣໍ ອາຫາເຣຕິ – ‘‘ເນວ ທວາຍ ນ ມທາຍ ນ ມຓ຺ຑນາຍ ນ ວິຠູສນາຍ; ຍາວເທວ ອິມສ຺ສ ກາຍສ຺ສ ຐິຕິຍາ ຍາປນາຍ ວິຫິໍສູປຣຕິຍາ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍານຸຄ຺ຄຫາຍ. ອິຕິ ປຸຣາຓຎ຺ຈ ເວທນໍ ປຏິຫງ຺ຂາມິ, ນວຎ຺ຈ ເວທນໍ ນ ອຸປ຺ປາເທສ຺ສາມິ, ຍາຕ຺ຣາ ຈ ເມ ຠວິສ຺ສຕິ ອນວຊ຺ຊຕາ ຈ ຜາສຸວິຫາໂຣ ຈາ’’ຕິ. ຣສຕຓ຺ຫາຍ ອາຣໂຕ ວິຣໂຕ ປຏິວິຣໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ຣເສສຸ ເຄຘໍ ອກຣໍ.

ອໂລໂລຕິ ໂລລຸປ຺ປໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ສາ ໂລລຸປ຺ປາ ຕຓ຺ຫາ ຕສ຺ສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ ປຫີນາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ນມູລາ ຕາລາວຕ຺ຖຸກຕາ ອນຠາວໍກຕາ ອາຍຕິໍ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມາ. ຕສ຺ມາ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ອໂລໂລຕິ – ຣເສສຸ ເຄຘໍ ອກຣໍ ອໂລໂລ.

ອນຎ຺ຎໂປສີ ສປທານຈາຣີຕິ ອນຎ຺ຎໂປສີຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ອຕ຺ຕານຎ຺ເຎວ ໂປເສຕິ, ນ ປຣນ຺ຕິ.

ອນຎ຺ຎໂປສິມຎ຺ຎາຕໍ, ທນ຺ຕໍ ສາເຣ ປຕິຏ຺ຐິຕໍ [ສາເຣສຸ ສຸປຕິຏ຺ຐິຕໍ (ສ຺ຍາ. ກ.) ປສ຺ສ ອຸທາ. ໖];

ຂີຓາສວໍ ວນ຺ຕໂທສໍ, ຕມຫໍ ພ຺ຣູມິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓນ຺ຕິ.

ອນຎ຺ຎໂປສີ ສປທານຈາຣີຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ປຸພ຺ພຓ຺ຫສມຍໍ [ປຸພ຺ພນ຺ຫສມຍໍ (ກ.)] ນິວາເສຕ຺ວາ ປຕ຺ຕຈີວຣມາທາຍ ຄາມໍ ວາ ນິຄມໍ ວາ ປິຓ຺ຑາຍ ປວິສຕິ ຣກ຺ຂິເຕເນວ ກາເຍນ ຣກ຺ຂິຕາຍ ວາຈາຍ ຣກ຺ຂິເຕນ ຈິຕ຺ເຕນ ອຸປຏ຺ຐິຕາຍ ສຕິຍາ ສໍວຸເຕຫິ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍຫິ. ໂອກ຺ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ອິຣິຍາປຖສມ຺ປນ຺ໂນ ກຸລາ ກຸລໍ ອນຕິກ຺ກມນ຺ໂຕ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣຕີຕິ – ອນຎ຺ຎໂປສີ ສປທານຈາຣີ.

ກຸເລ ກຸເລ ອປ຺ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕຕິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ – ອຕ຺ຕານໍ ວາ ນີຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຣໍ ອຸຈ຺ຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ອຕ຺ຕານໍ ວາ ອຸຈ຺ຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຣໍ ນີຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ກຖໍ ອຕ຺ຕານໍ ນີຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຣໍ ອຸຈ຺ຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ? ‘‘ຕຸມ຺ເຫ ເມ ພຫູປກາຣາ, ອຫໍ ຕຸມ຺ເຫ ນິສ຺ສາຍ ລຠາມິ ຈີວຣປິຓ຺ຑປາຕເສນາສນຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣໍ. ຍມ຺ປິ ເມ ອຎ຺ເຎ ທາຕຸໍ ວາ ກາຕຸໍ ວາ ມຎ຺ຎນ຺ຕິ ຕຸມ຺ເຫ ນິສ຺ສາຍ ຕຸມ຺ເຫ ປສ຺ສນ຺ຕາ. ຍມ຺ປິ ເມ ໂປຣາຓໍ ມາຕາເປຕ຺ຕິກໍ ນາມໂຄຕ຺ຕໍ ຕມ຺ປິ ເມ ອນ຺ຕຣຫິຕໍ ຕຸມ຺ເຫຫິ ອຫໍ ຎາຍາມິ – ‘ອສຸກສ຺ສ ກຸລຸປໂກ, ອສຸກາຍ ກຸລຸປໂກ’’’ຕິ. ເອວໍ ອຕ຺ຕານໍ ນີຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຣໍ ອຸຈ຺ຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ.

ກຖໍ ອຕ຺ຕານໍ ອຸຈ຺ຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຣໍ ນີຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ? ‘‘ອຫໍ ຕຸມ຺ຫາກໍ ພຫູປກາໂຣ, ຕຸມ຺ເຫ ມໍ ອາຄມ຺ມ ພຸທ຺ຘໍ ສຣຓໍ ຄຕາ ຘມ຺ມໍ ສຣຓໍ ຄຕາ ສງ຺ຆໍ ສຣຓໍ ຄຕາ, ປາຓາຕິປາຕາ ປຏິວິຣຕາ, ອທິນ຺ນາທານາ ປຏິວິຣຕາ, ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາຣາ ປຏິວິຣຕາ, ມຸສາວາທາ ປຏິວິຣຕາ, ສຸຣາເມຣຍມຊ຺ຊປມາທຏ຺ຐານາ ປຏິວິຣຕາ, ຕຸມ຺ຫາກໍ ອຫໍ ອຸທ຺ເທສໍ ເທມິ ປຣິປຸຈ຺ຉໍ ເທມິ ອຸໂປສຖໍ ອາຈິກ຺ຂາມິ ນວກມ຺ມໍ ອຘິຏ຺ຐາມິ; ອຖ ຈ ປນ ຕຸມ຺ເຫ ມໍ ອຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ອຎ຺ເຎ ສກ຺ກໂຣຖ ຄຣຸໍ ກໂຣຖ ມາເນຖ ປູເຊຖາ’’ຕິ. ເອວໍ ອຕ຺ຕານໍ ອຸຈ຺ຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຣໍ ນີຈໍ ຐເປນ຺ໂຕ ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ.

ກຸເລ ກຸເລ ອປ຺ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ກຸລປລິໂພເຘນ ອປ຺ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ຄຓປລິໂພເຘນ ອປ຺ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ອາວາສປລິໂພເຘນ ອປ຺ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ຈີວຣປລິໂພເຘນ ອປ຺ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ປິຓ຺ຑປາຕປລິໂພເຘນ ອປ຺ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ເສນາສນປລິໂພເຘນ ອປ຺ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ຄິລານປຈ຺ຈຍເຠສຊ຺ຊປຣິກ຺ຂາຣປລິໂພເຘນ ອປ຺ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ ໂຫຕີຕິ – ກຸເລ ກຸເລ ອປ຺ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ຣເສສຸ ເຄຘໍ ອກຣໍ ອໂລໂລ, ອນຎ຺ຎໂປສີ ສປທານຈາຣີ;

ກຸເລ ກຸເລ ອປ຺ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໕໒.

ປຫາຍ ປຎ຺ຈາວຣຓານິ ເຈຕໂສ, ອຸປກ຺ກິເລເສ ພ຺ຍປນຸຊ຺ຊ ສພ຺ເພ;

ອນິສ຺ສິໂຕ ເຉຕ຺ວ [ເຉຕ຺ວາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ສິເນຫໂທສໍ [ສ຺ເນຫໂທສໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)], ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ປຫາຍ ປຎ຺ຈາວຣຓານິ ເຈຕໂສຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕີກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາ, ພ຺ຍາປາທນີວຣຓໍ… ຖິນມິທ຺ຘນີວຣຓໍ… ອຸທ຺ຘຈ຺ຈກຸກ຺ກຸຈ຺ຈນີວຣຓໍ… ວິຈິກິຈ຺ຉານີວຣຓໍ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕີກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາ ວິວິຈ຺ເຈວ ກາເມຫິ ວິວິຈ຺ຈ ອກຸສເລຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສວິຕກ຺ກໍ ສວິຈາຣໍ ວິເວກຊໍ ປີຕິສຸຂໍ ປຐມໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕີຕິ – ປຫາຍ ປຎ຺ຈາວຣຓານິ ເຈຕໂສ.

ອຸປກ຺ກິເລເສ ພ຺ຍປນຸຊ຺ຊ ສພ຺ເພຕິ ຣາໂຄ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ, ໂທໂສ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ, ໂມໂຫ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປກ຺ກິເລໂສ, ໂກໂຘ… ອຸປນາໂຫ…ເປ… ສພ຺ພາກຸສລາຠິສງ຺ຂາຣາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປກ຺ກິເລສາ. ອຸປກ຺ກິເລເສ ພ຺ຍປນຸຊ຺ຊ ສພ຺ເພຕິ ສພ຺ເພ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປກ຺ກິເລເສ ພ຺ຍປນຸຊ຺ຊ ປນຸທິຕ຺ວາ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕີກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາຕິ – ອຸປກ຺ກິເລເສ ພ຺ຍປນຸຊ຺ຊ ສພ຺ເພ.

ອນິສ຺ສິໂຕ ເຉຕ຺ວ ສິເນຫໂທສນ຺ຕິ. ອນິສ຺ສິໂຕຕິ ທ຺ເວ ນິສ຺ສຍາ – ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ ຈ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫານິສ຺ສໂຍ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິນິສ຺ສໂຍ. ສິເນໂຫຕິ ທ຺ເວ ສ຺ເນຫາ – ຕຓ຺ຫາສ຺ເນໂຫ ຈ ທິຏ຺ຐິສ຺ເນໂຫ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາສ຺ເນໂຫ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິສ຺ເນໂຫ. ໂທໂສຕິ ໂຍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອາຆາໂຕ ປຏິຆາໂຕ ປຏິຆໍ ປຏິວິໂຣໂຘ ໂກໂປ ປໂກໂປ ສມ຺ປໂກໂປ ໂທໂສ ປໂທໂສ ສມ຺ປໂທໂສ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ພ຺ຍາປຕ຺ຕິ ມໂນປໂທໂສ ໂກໂຘ ກຸຊ຺ຌນາ ກຸຊ຺ຌິຕຕ຺ຕໍ ໂທໂສ ທຸສ຺ສນາ ທຸສ຺ສິຕຕ຺ຕໍ ພ຺ຍາປຕ຺ຕິ ພ຺ຍາປຊ຺ຊນາ ພ຺ຍາປຊ຺ຊິຕຕ຺ຕໍ ຈຓ຺ຑິກ຺ກໍ ອສຸໂຣໂປ ອນຕ຺ຕມນຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ. ອນິສ຺ສິໂຕ ເຉຕ຺ວ ສິເນຫໂທສນ຺ຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ຕຓ຺ຫາສ຺ເນຫຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິສ຺ເນຫຎ຺ຈ ໂທສຎ຺ຈ ເຉຕ຺ວາ ອຸຈ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕີກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາ ຈກ຺ຂຸໍ ອນິສ຺ສິໂຕ, ໂສຕໍ ອນິສ຺ສິໂຕ…ເປ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພ ຘມ຺ເມ ອນິສ຺ສິໂຕ ອນລ຺ລີໂນ ອນຸປຄໂຕ ອນຊ຺ໂຌສິໂຕ ອນຘິມຸຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ອນິສ຺ສິໂຕ ເຉຕ຺ວ ສິເນຫໂທສໍ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ປຫາຍ ປຎ຺ຈາວຣຓານິ ເຈຕໂສ, ອຸປກ຺ກິເລເສ ພ຺ຍປນຸຊ຺ຊ ສພ຺ເພ;

ອນິສ຺ສິໂຕ ເຉຕ຺ວ ສິເນຫໂທສໍ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໕໓.

ວິປິຏ຺ຐິກຕ຺ວານ ສຸຂໍ ທຸຂຎ຺ຈ, ປຸພ຺ເພວ ຈ ໂສມນສ຺ສໂທມນສ຺ສໍ;

ລທ຺ຘານຸເປກ຺ຂໍ ສມຖໍ ວິສຸທ຺ຘໍ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ວິປິຏ຺ຐິກຕ຺ວານ ສຸຂໍ ທຸຂຎ຺ຈ, ປຸພ຺ເພວ ຈ ໂສມນສ຺ສໂທມນສ຺ສນ຺ຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ສຸຂສ຺ສ ຈ ປຫານາ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ຈ ປຫານາ ປຸພ຺ເພວ ໂສມນສ຺ສໂທມນສ຺ສານໍ ອຕ຺ຖງ຺ຄມາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍ ອຸເປກ຺ຂາສຕິປາຣິສຸທ຺ຘິໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕີຕິ – ວິປິຏ຺ຐິກຕ຺ວານ ສຸຂໍ ທຸຂຎ຺ຈ, ປຸພ຺ເພວ ຈ ໂສມນສ຺ສໂທມນສ຺ສໍ.

ລທ຺ຘານຸເປກ຺ຂໍ ສມຖໍ ວິສຸທ຺ຘນ຺ຕິ. ອຸເປກ຺ຂາຕິ ຍາ ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌາເນ ອຸເປກ຺ຂາ ອຸເປກ຺ຂນາ ອຊ຺ຌຸເປກ຺ຂນາ ຈິຕ຺ຕສມຕາ ຈິຕ຺ຕປ຺ປສ຺ສທ຺ຘຕາ [ຈິຕ຺ຕວິສຏຕາ (ກ.) ປສ຺ສ ມຫານິ. ໒໐໗] ມຊ຺ຌຕ຺ຕຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ. ສມໂຖຕິ ຍາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຐິຕິ ສຓ຺ຐິຕິ ອວຏ຺ຐິຕິ ອວິສາຫາໂຣ [ອວິສໍຫາໂຣ (ກ.) ປສ຺ສ ຘ. ສ. ໑໑, ໑໕] ອວິກ຺ເຂໂປ ອວິສາຫຏມານສຕາ [ອວິສໍຫຏມານສຕາ (ກ.)] ສມໂຖ ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສມາຘິພລໍ ສມ຺ມາສມາຘິ; ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌາເນ ອຸເປກ຺ຂາ ຈ ສມໂຖ ຈ ສຸທ຺ຘາ ໂຫນ຺ຕິ ວິສຸທ຺ຘາ ປຣິໂຍທາຕາ ອນງ຺ຄຓາ ວິຄຕູປກ຺ກິເລສາ ມຸທຸຠູຕາ ກມ຺ມນິຍາ ຐິຕາ ອາເນຎ຺ຊປ຺ປຕ຺ຕາ. ລທ຺ຘານຸເປກ຺ຂໍ ສມຖໍ ວິສຸທ຺ຘນ຺ຕິ ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານໍ ອຸເປກ຺ຂຎ຺ຈ ສມຖຎ຺ຈ ລທ຺ຘາ ລຠິຕ຺ວາ ວິນ຺ທິຕ຺ວາ ປຏິລຠິຕ຺ວາຕິ – ລທ຺ຘານຸເປກ຺ຂໍ ສມຖໍ ວິສຸທ຺ຘໍ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ວິປິຏ຺ຐິກຕ຺ວານ ສຸຂໍ ທຸຂຎ຺ຈ, ປຸພ຺ເພວ ຈ ໂສມນສ຺ສໂທມນສ຺ສໍ;

ລທ຺ຘານຸເປກ຺ຂໍ ສມຖໍ ວິສຸທ຺ຘໍ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໕໔.

ອາຣທ຺ຘວີຣິໂຍ ປຣມຕ຺ຖປຕ຺ຕິຍາ, ອລີນຈິຕ຺ໂຕ ອກຸສີຕວຸຕ຺ຕິ;

ທຬ຺ຫນິກ຺ກໂມ ຖາມພລູປປນ຺ໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ອາຣທ຺ຘວີຣິໂຍ ປຣມຕ຺ຖປຕ຺ຕິຍາຕິ ປຣມຕ຺ຖໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອມຕໍ ນິພ຺ພານໍ. ໂຍ ໂສ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ປຣມຕ຺ຖສ຺ສ ປຕ຺ຕິຍາ ລາຠາຍ ປຏິລາຠາຍ ອຘິຄມາຍ ຜສ຺ສນາຍ ສຈ຺ຉິກິຣິຍາຍ ອາຣທ຺ຘວີຣິໂຍ ວິຫຣຕິ ອກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ປຫານາຍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ສມ຺ປທາຍ ຖາມວາ [ຖາມສາ (ກ.)] ທຬ຺ຫປຣກ຺ກໂມ ອນິກ຺ຂິຕ຺ຕຘຸໂຣ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສູຕິ – ອາຣທ຺ຘວີຣິໂຍ ປຣມຕ຺ຖປຕ຺ຕິຍາ.

ອລີນຈິຕ຺ໂຕ ອກຸສີຕວຸຕ຺ຕີຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ອນຸປ຺ປນ຺ນານໍ ປາປການໍ ອກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ອນຸປ຺ປາທາຍ ຉນ຺ທໍ ຊເນຕິ ວາຍມຕິ ວີຣິຍໍ ອາຣຠຕິ ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ, ອຸປ຺ປນ຺ນານໍ ປາປການໍ ອກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ປຫານາຍ…ເປ… ອນຸປ຺ປນ຺ນານໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ອຸປ຺ປາທາຍ…ເປ… ອຸປ຺ປນ຺ນານໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ຐິຕິຍາ ອສມ຺ໂມສາຍ ຠິຍ຺ໂຍຠາວາຍ ເວປຸລ຺ລາຍ ຠາວນາຍ ປາຣິປູຣິຍາ [ຠາວນາປາຣິປູຣິຍາ (ສ຺ຍາ.)] ຉນ຺ທໍ ຊເນຕິ ວາຍມຕິ ວີຣິຍໍ ອາຣຠຕິ ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕີຕິ – ເອວໍ ອລີນຈິຕ຺ໂຕ ອກຸສີຕວຸຕ຺ຕິ.

ອຖ ວາ, ‘‘ກາມໍ ຕໂຈ ຈ ນ຺ຫາຣຸ ຈ ອຏ຺ຐິ ຈ ອວສິສ຺ສຕຸ [ອວສຸສ຺ສຕຸ (ສ຺ຍາ.) ມ. ນິ. ໒.໑໘໔; ສໍ. ນິ. ໒.໒໒ ປສ຺ສິຕພ຺ພໍ], ສຣີເຣ ອຸປສຸສ຺ສຕຸ ມໍສໂລຫິຕໍ, ຍໍ ຕໍ ປຸຣິສຖາເມນ ປຸຣິສພເລນ ປຸຣິສວີຣິເຍນ ປຸຣິສປຣກ຺ກເມນ ປຕ຺ຕພ຺ພໍ ນ ຕໍ ອປາປຸຓິຕ຺ວາ ວີຣິຍສ຺ສ ສຓ຺ຐານໍ [ວິຣິຍສ຺ສ ຐານໍ (ສ຺ຍາ.)] ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ເອວມ຺ປິ ອລີນຈິຕ຺ໂຕ ອກຸສີຕວຸຕ຺ຕິ.

ນາສິສ຺ສໍ ນ ປິວິສ຺ສາມິ, ວິຫາຣໂຕ ນ ນິກ຺ຂເມ;

ນປິ ປສ຺ສໍ ນິປາເຕສ຺ສໍ, ຕຓ຺ຫາສລ຺ເລ ອນູຫເຕຕິ.

ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ເອວມ຺ປິ ອລີນຈິຕ຺ໂຕ ອກຸສີຕວຸຕ຺ຕິ.

‘‘ນ ຕາວາຫໍ ອິມໍ ປລ຺ລງ຺ກໍ ຠິນ຺ທິສ຺ສາມິ ຍາວ ເມ ນ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈິສ຺ສຕີ’’ຕິ ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ເອວມ຺ປິ ອລີນຈິຕ຺ໂຕ ອກຸສີຕວຸຕ຺ຕິ.

‘‘ນ ຕາວາຫໍ ອິມມ຺ຫາ ອາສນາ ວຸຏ຺ຐຫິສ຺ສາມິ ຍາວ ເມ ນ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈິສ຺ສຕີ’’ຕິ ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ເອວມ຺ປິ ອລີນຈິຕ຺ໂຕ ອກຸສີຕວຸຕ຺ຕິ.

‘‘ນ ຕາວາຫໍ ອິມມ຺ຫາ ຈງ຺ກມາ ໂອໂຣຫິສ຺ສາມິ…ເປ… ວິຫາຣາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ… ອຑ຺ຒໂຍຄາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ… ປາສາທາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ… ຫມ຺ມິຍາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ… ຄຸຫາຍ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ… ເລຓາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ… ກຸຏິຍາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ… ກູຏາຄາຣາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ… ອຏ຺ຏາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ… ມາຬາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ… ອຸທ຺ທຓ຺ຑາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ … ອຸປຏ຺ຐານສາລາຍ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ… ມຓ຺ຑປາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ… ຣຸກ຺ຂມູລາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມິ ຍາວ ເມ ນ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈິສ຺ສຕີ’’ຕິ ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ເອວມ຺ປິ ອລີນຈິຕ຺ໂຕ ອກຸສີຕວຸຕ຺ຕິ.

‘‘ອິມສ຺ມິໍເຍວ ປຸພ຺ພຓ຺ຫສມເຍ [ປຸພ຺ພຓ຺ຫສມຍໍ (ກ.) ມຫານິ. ໑໗] ອຣິຍຘມ຺ມໍ ອາຫຣິສ຺ສາມິ ສມາຫຣິສ຺ສາມິ ອຘິຄຈ຺ຉິສ຺ສາມິ ຜສ຺ສຍິສ຺ສາມິ ສຈ຺ຉິກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ເອວມ຺ປິ ອລີນຈິຕ຺ໂຕ ອກຸສີຕວຸຕ຺ຕິ. ອິມສ຺ມິໍເຍວ ມຊ຺ຌນ຺ຫິກສມເຍ…ເປ… ສາຍນ຺ຫສມເຍ …ເປ… ປຸເຣຠຕ຺ຕໍ… ປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕໍ… ປຸຣິມຍາມໍ… ມຊ຺ຌິມຍາມໍ… ປຈ຺ຉິມຍາມໍ… ກາເຬ… ຊຸຓ຺ເຫ… ວສ຺ເສ… ເຫມນ຺ເຕ … ຄິມ຺ເຫ… ປຸຣິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ… ມຊ຺ຌິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ… ປຈ຺ຉິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ ອຣິຍຘມ຺ມໍ ອາຫຣິສ຺ສາມິ ສມາຫຣິສ຺ສາມິ ອຘິຄຈ຺ຉິສ຺ສາມິ ຜສ຺ສຍິສ຺ສາມິ ສຈ຺ຉິກຣິສ຺ສາມີຕິ ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ເອວມ຺ປິ ອລີນຈິຕ຺ໂຕ ອກຸສີຕວຸຕ຺ຕິ.

ທຬ຺ຫນິກ຺ກໂມ ຖາມພລູປປນ຺ໂນຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ທຬ຺ຫສມາທາໂນ ອໂຫສິ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ ອວຏ຺ຐິຕສມາທາໂນ ກາຍສຸຈຣິເຕ ວຈີສຸຈຣິເຕ ມໂນສຸຈຣິເຕ ທານສໍວິຠາເຄ ສີລສມາທາເນ ອຸໂປສຖຸປວາເສ ມຕ຺ເຕຍ຺ຍຕາຍ [ເມຕ຺ເຕຍ຺ຍຕາຍ (ສ຺ຍາ. ກ.) ໂມຄ຺ຄລ຺ລານພ຺ຍາກຣເຓ ໔.໓໙ ສຸຕ຺ຕໍ ໂອໂລເກຕພ຺ພໍ] ເປຕ຺ເຕຍ຺ຍຕາຍ ສາມຎ຺ຎຕາຍ ພ຺ຣຫ຺ມຎ຺ຎຕາຍ ກຸເລເຊຏ຺ຐາປຈາຍິຕາຍ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣສຸ ອຘິກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສູຕິ – ທຬ຺ຫນິກ຺ກໂມ. ຖາມພລູປປນ຺ໂນຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ຖາເມນ ຈ ພເລນ ຈ ວີຣິເຍນ ຈ ປຣກ຺ກເມນ ຈ ປຎ຺ຎາຍ ຈ ອຸເປໂຕ ໂຫຕິ ສມຸເປໂຕ ອຸປາຄໂຕ ສມຸປາຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕຕິ – ທຬ຺ຫນິກ຺ກໂມ ຖາມພລູປປນ຺ໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ອາຣທ຺ຘວີຣິໂຍ ປຣມຕ຺ຖປຕ຺ຕິຍາ, ອລີນຈິຕ຺ໂຕ ອກຸສີຕວຸຕ຺ຕິ;

ທຬ຺ຫນິກ຺ກໂມ ຖາມພລູປປນ຺ໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໕໕.

ປຏິສລ຺ລານໍ ຌານມຣິຎ຺ຈມາໂນ, ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ຈໍ ອນຸຘມ຺ມຈາຣີ;

ອາທີນວໍ ສມ຺ມສິຕາ ຠເວສຸ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ປຏິສລ຺ລານໍ ຌານມຣິຎ຺ຈມາໂນຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ປຏິສລ຺ລານາຣາໂມ ໂຫຕິ ປຏິສລ຺ລານຣໂຕ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ເຈໂຕສມຖມນຸຍຸຕ຺ໂຕ ອນິຣາກຕຊ຺ຌາໂນ ວິປສ຺ສນາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ ພ຺ຣູເຫຕາ ສຸຎ຺ຎາຄາຣໍ ຌາຍີ ຌານຣໂຕ ເອກຕ຺ຕມນຸຍຸຕ຺ໂຕ ສທຕ຺ຖຄຣຸໂກຕິ ປຏິສລ຺ລານໍ. ຌານມຣິຎ຺ຈມາໂນຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ຌານໍ ນ ຣິຎ຺ຈຕິ – ອນຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ວາ ປຐມສ຺ສ ຌານສ຺ສ ອຸປ຺ປາທາຍ ຍຸຕ຺ໂຕ ປຍຸຕ຺ໂຕ ສໍຍຸຕ຺ໂຕ ອາຍຸຕ຺ໂຕ ສມາຍຸຕ຺ໂຕ, ອນຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ວາ ທຸຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ…ເປ… ອນຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ວາ ຕຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ… ອນຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ວາ ຈຕຸຕ຺ຖສ຺ສ ຌານສ຺ສ ອຸປ຺ປາທາຍ ຍຸຕ຺ໂຕ ປຍຸຕ຺ໂຕ ສໍຍຸຕ຺ໂຕ ອາຍຸຕ຺ໂຕ ສມາຍຸຕ຺ໂຕຕິ – ເອວມ຺ປິ ຌານໍ ນ ຣິຎ຺ຈຕິ.

ອຖ ວາ, ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ວາ ປຐມໍ ຌານໍ ອາເສວຕິ ຠາເວຕິ ພຫຸລີກໂຣຕິ, ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ວາ ທຸຕິຍໍ ຌານໍ…ເປ… ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ວາ ຕຕິຍໍ ຌານໍ… ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ວາ ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ອາເສວຕິ ຠາເວຕິ ພຫຸລີກໂຣຕິ. ເອວມ຺ປິ ຌານໍ ນ ຣິຎ຺ຈຕີຕິ – ປຏິສລ຺ລານໍ ຌານມຣິຎ຺ຈມາໂນ.

ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ຈໍ ອນຸຘມ຺ມຈາຣີຕິ ຘມ຺ມາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ…ເປ… ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ. ກຕເມ ອນຸຘມ຺ມາ? ສມ຺ມາປຏິປທາ ອປຈ຺ຈນີກປຏິປທາ ອນ຺ວຕ຺ຖປຏິປທາ ຘມ຺ມານຸຘມ຺ມປຏິປທາ ສີເລສຸ ປຣິປູຣກາຣິຕາ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ຄຸຕ຺ຕທ຺ວາຣຕາ ໂຠຊເນ ມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕາ ຊາຄຣິຍານຸໂຍໂຄ ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ – ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ອນຸຘມ຺ມາ. ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ຈໍ ອນຸຘມ຺ມຈາຣີຕິ ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ຈກາລໍ ຘຸວກາລໍ ສຕຕໍ ສມິຕໍ ອໂວກິຓ຺ຓໍ ໂປງ຺ຂານຸໂປງ຺ຂໍ ອຸທກູມິກຊາຕໍ [ອຸທກຸມ຺ມິຊາຕໍ (ສ຺ຍາ.), ອຸທກຸມ຺ມິກຊາຕໍ (ກ.)]

ອວີຈິສນ຺ຕຕິສຫິຕໍ ຜສ຺ສິຕໍ ປຸເຣຠຕ຺ຕໍ ປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕໍ ປຸຣິມຍາມໍ ມຊ຺ຌິມຍາມໍ ປຈ຺ຉິມຍາມໍ ກາເຬ ຊຸຓ຺ເຫ ວສ຺ເສ ເຫມນ຺ເຕ ຄິມ຺ເຫ ປຸຣິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ ມຊ຺ຌິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ ປຈ຺ຉິເມ ວໂຍຂນ຺ເຘ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ເຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕີຕິ – ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ຈໍ ອນຸຘມ຺ມຈາຣີ.

ອາທີນວໍ ສມ຺ມສິຕາ ຠເວສູຕິ ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ອາທີນວໍ ສມ຺ມສິຕາ ຠເວສຸ, ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ອາທີນວໍ ສມ຺ມສິຕາ ຠເວສູຕິ – ອາທີນວໍ ສມ຺ມສິຕາ ຠເວສຸ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ປຏິສລ຺ລານໍ ຌານມຣິຎ຺ຈມາໂນ, ຘມ຺ເມສຸ ນິຈ຺ຈໍ ອນຸຘມ຺ມຈາຣີ;

ອາທີນວໍ ສມ຺ມສິຕາ ຠເວສຸ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໕໖.

ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍໍ ປຕ຺ຖຍມປ຺ປມຕ຺ໂຕ, ອເນຬມູໂຄ [ອເນລມູໂຄ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ສຸຕວາ ສຕີມາ;

ສງ຺ຂາຕຘມ຺ໂມ ນິຍໂຕ ປຘານວາ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍໍ ປຕ຺ຖຍມປ຺ປມຕ຺ໂຕຕິ. ຕຓ຺ຫາຕິ ຣູປຕຓ຺ຫາ…ເປ… ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ. ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍນ຺ຕິ ຣາຄກ຺ຂຍໍ ໂທສກ຺ຂຍໍ ໂມຫກ຺ຂຍໍ ຄຕິກ຺ຂຍໍ ອຸປປຕ຺ຕິກ຺ຂຍໍ ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂຍໍ ຠວກ຺ຂຍໍ ສໍສາຣກ຺ຂຍໍ ວຏ຺ຏກ຺ຂຍໍ ປຕ຺ຖຍນ຺ໂຕ ອິຈ຺ຉນ຺ໂຕ ສາທິຍນ຺ໂຕ ປິຫຍນ຺ໂຕ ອຠິຊປ຺ປນ຺ໂຕຕິ – ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍໍ ປຕ຺ຖຍໍ. ອປ຺ປມຕ຺ໂຕຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ສກ຺ກຈ຺ຈກາຣີ ສາຕຈ຺ຈກາຣີ…ເປ… ອປ຺ປມາໂທ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສູຕິ – ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍໍ ປຕ຺ຖຍມປ຺ປມຕ຺ໂຕ.

ອເນຬມູໂຄ ສຸຕວາ ສຕີມາຕິ. ອເນຬມູໂຄຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ປຓ຺ຑິໂຕ ປຎ຺ຎວາ ພຸທ຺ຘິມາ ຎາຓີ ວິຠາວີ ເມຘາວີ. ສຸຕວາຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ພຫຸສ຺ສຸໂຕ ໂຫຕິ ສຸຕຘໂຣ ສຸຕສນ຺ນິຈ຺ຈໂຍ. ເຍ ເຕ ຘມ຺ມາ ອາທິກລ຺ຍາຓາ ມຊ຺ເຌກລ຺ຍາຓາ ປຣິໂຍສານກລ຺ຍາຓາ ສາຕ຺ຖໍ ສພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ເກວລປຣິປຸຓ຺ຓໍ ປຣິສຸທ຺ຘໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ອຠິວທນ຺ຕິ, ຕຖາຣູປາສ຺ສ ຘມ຺ມາ ພຫຸສ຺ສຸຕາ ໂຫນ຺ຕິ ຘາຕາ ວຈສາ ປຣິຈິຕາ ມນສານຸເປກ຺ຂິຕາ ທິຏ຺ຐິຍາ ສຸປ຺ປຏິວິທ຺ຘາ. ສຕີມາຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ສຕິມາ ໂຫຕິ ປຣເມນ ສຕິເນປກ຺ເກນ ສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ຈິຣກຕມ຺ປິ ຈິຣຠາສິຕມ຺ປິ ສຣິຕາ ອນຸສ຺ສຣິຕາຕິ – ອເນຬມູໂຄ ສຸຕວາ ສຕີມາ.

ສງ຺ຂາຕຘມ຺ໂມ ນິຍໂຕ ປຘານວາຕິ ສງ຺ຂາຕຘມ຺ໂມ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ. ຍາ ປຎ຺ຎາ ປຊານນາ…ເປ… ອໂມໂຫ ຘມ຺ມວິຈໂຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ສງ຺ຂາຕຘມ຺ໂມຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ສງ຺ຂາຕຘມ຺ໂມ ຎາຕຘມ຺ໂມ ຕຸລິຕຘມ຺ໂມ ຕີຣິຕຘມ຺ໂມ ວິຠູຕຘມ຺ໂມ ວິຠາວິຕຘມ຺ໂມ ‘‘ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ສງ຺ຂາຕຘມ຺ໂມ…ເປ… ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ສງ຺ຂາຕຘມ຺ໂມ ຎາຕຘມ຺ໂມ ຕຸລິຕຘມ຺ໂມ ຕີຣິຕຘມ຺ໂມ ວິຠູຕຘມ຺ໂມ ວິຠາວິຕຘມ຺ໂມ. ອຖ ວາ, ຕສ຺ສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຈ ຂນ຺ຘາ ສໍຂິຕ຺ຕາ ຘາຕຸໂຍ ສໍຂິຕ຺ຕາ ອາຍຕນານິ ສໍຂິຕ຺ຕານິ ຄຕິໂຍ ສໍຂິຕ຺ຕາ ອຸປປຕ຺ຕິໂຍ ສໍຂິຕ຺ຕາ ປຏິສນ຺ຘິໂຍ ສໍຂິຕ຺ຕາ ຠວາ ສໍຂິຕ຺ຕາ ສໍສາຣາ ສໍຂິຕ຺ຕາ ວຏ຺ຏາ ສໍຂິຕ຺ຕາ. ອຖ ວາ, ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ຂນ຺ຘປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ ຘາຕຸປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ ອາຍຕນປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ ຄຕິປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ ອຸປປຕ຺ຕິປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ ປຏິສນ຺ຘິປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ ຠວປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ ສໍສາຣປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ ວຏ຺ຏປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ ສງ຺ຂາຣປຣິຍນ຺ເຕ ຐິໂຕ ອນ຺ຕິມຠເວ [ອນ຺ຕິເມ ຠເວ (ກ.) ຈູຬນິ. ເມຕ຺ຕຄູມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທສ ໒໘] ຐິໂຕ ອນ຺ຕິມສມຸສ຺ສເຍ ຐິໂຕ ອນ຺ຕິມເທຫຘໂຣ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ.

ຕສ຺ສາຍໍ ປຈ຺ຉິມໂກ ຠໂວ, ຈຣິໂມຍໍ ສມຸສ຺ສໂຍ;

ຊາຕິມຣຓສໍສາໂຣ [ຊາຕິຊຣາມຣຓສໍສາໂຣ (ສ຺ຍາ.) ເອວມີທິເສສຸ ຐາເນສຸ], ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ.

ຕໍກາຣຓາ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ສງ຺ຂາຕຘມ຺ໂມ. ນິຍໂຕຕິ ນິຍາມາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອຣິຍມຄ຺ຄາ. ຈຕູຫິ ອຣິຍມຄ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕຕິ ນິຍໂຕ. ນິຍາມໍ ປຕ຺ໂຕ ສມ຺ປຕ຺ໂຕ ອຘິຄໂຕ ຜສ຺ສິໂຕ ສຈ຺ຉິກໂຕ ປຕ຺ໂຕ ນິຍາມໍ. ປຘານວາຕິ ປຘານໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ວີຣິຍໍ. ໂສ ເຈຕໂສ ວີຣິຍາຣມ຺ໂຠ ນິກ຺ກໂມ ປຣກ຺ກໂມ ອຸຍ຺ຍາໂມ ວາຍາໂມ ອຸສ຺ສາໂຫ ອຸສ຺ໂສຬ຺ຫີ ຖາໂມ ຘິຕິ ອສິຖິລປຣກ຺ກໂມ ອນິກ຺ຂິຕ຺ຕຈ຺ຉນ຺ທຕາ ອນິກ຺ຂິຕ຺ຕຘຸຣຕາ ຘຸຣສມ຺ປຄ຺ຄາໂຫ ວີຣິຍໍ ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ວີຣິຍພລໍ ສມ຺ມາວາຍາໂມ. ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ອິມິນາ ປຘາເນນ ອຸເປໂຕ ສມຸເປໂຕ ອຸປາຄໂຕ ສມຸປາຄໂຕ ອຸປປນ຺ໂນ ສມຸປປນ຺ໂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ຕສ຺ມາ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ປຘານວາຕິ – ສງ຺ຂາຕຘມ຺ໂມ ນິຍໂຕ ປຘານວາ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ຕຓ຺ຫກ຺ຂຍໍ ປຕ຺ຖຍມປ຺ປມຕ຺ໂຕ, ອເນຬມູໂຄ ສຸຕວາ ສຕີມາ;

ສງ຺ຂາຕຘມ຺ໂມ ນິຍໂຕ ປຘານວາ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໕໗.

ສີໂຫວ ສທ຺ເທສຸ ອສນ຺ຕສນ຺ໂຕ, ວາໂຕວ ຊາລມ຺ຫິ ອສຊ຺ຊມາໂນ;

ປທຸມໍວ ໂຕເຍນ ອລິມ຺ປມາໂນ [ອລິປ຺ປມາໂນ, ສຸ. ນິ. ໗໑], ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ສີໂຫວ ສທ຺ເທສຸ ອສນ຺ຕສນ຺ໂຕຕິ ຍຖາ ສີໂຫ ມິຄຣາຊາ ສທ຺ເທສຸ ອສນ຺ຕາສີ ອປຣິສນ຺ຕາສີ ອນຸຕ຺ຣາສີ ອນຸພ຺ພິຄ຺ໂຄ ອນຸສ຺ສງ຺ກີ [ອນຸສ຺ສຸກີ (ສ຺ຍາ.)] ອນຸຕ຺ຣາໂສ ອຠີຣູ ອຈ຺ຉມ຺ຠີ ອນຸຕ຺ຣາສີ ອປລາຍີ, ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘປິ ສທ຺ເທສຸ ອສນ຺ຕາສີ ອປຣິສນ຺ຕາສີ ອນຸຕ຺ຣາສີ ອນຸພ຺ພິຄ຺ໂຄ ອນຸສ຺ສງ຺ກີ ອນຸຕ຺ຣາໂສ ອຠີຣູ ອຈ຺ຉມ຺ຠີ ອນຸຕ຺ຣາສີ ອປລາຍີ ປຫີນຠຍເຠຣໂວ ວິຄຕໂລມຫໍໂສ ວິຫຣຕີຕິ – ສີໂຫວ ສທ຺ເທສຸ ອສນ຺ຕສນ຺ໂຕ.

ວາໂຕວ ຊາລມ຺ຫິ ອສຊ຺ຊມາໂນຕິ. ວາໂຕຕິ ປຸຣຕ຺ຖິມາ ວາຕາ ປຈ຺ຉິມາ ວາຕາ ອຸຕ຺ຕຣາ ວາຕາ ທກ຺ຂິຓາ ວາຕາ ສຣຊາ ວາຕາ ອຣຊາ ວາຕາ ສີຕາ ວາຕາ ອຸຓ຺ຫາ ວາຕາ ປຣິຕ຺ຕາ ວາຕາ ອຘິມຕ຺ຕາ ວາຕາ ເວຣມ຺ຠວາຕາ ປກ຺ຂວາຕາ [ປກ຺ຂິວາຕາ (ສ຺ຍາ.) ຈູຬນິ. ອຸປສີວມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທສ ໔໓, ຂຄ຺ຄວິສາຓສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສ ໑໓໘ ນຕ຺ຖິ ປາຐນານຕ຺ຕໍ] ສຸປຓ຺ຓວາຕາ ຕາລປຓ຺ຓວາຕາ ວິຘູປນວາຕາ. ຊາລໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ສຸຕ຺ຕຊາລໍ. ຍຖາ ວາໂຕ ຊາລມ຺ຫິ ນ ສຊ຺ຊຕິ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ນ ພຊ຺ຌຕິ ນ ປລິພຊ຺ຌຕິ, ເອວເມວ ທ຺ເວ ຊາລາ – ຕຓ຺ຫາຊາລຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິຊາລຎ຺ຈ…ເປ… ອິທໍ ຕຓ຺ຫາຊາລໍ…ເປ… ອິທໍ ທິຏ຺ຐິຊາລໍ. ຕສ຺ສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຕຓ຺ຫາຊາລໍ ປຫີນໍ ທິຏ຺ຐິຊາລໍ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐໍ, ຕຓ຺ຫາຊາລສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ທິຏ຺ຐິຊາລສ຺ສ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ຣູເປ ນ ສຊ຺ຊຕິ ສທ຺ເທ ນ ສຊ຺ຊຕິ…ເປ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພສຸ ຘມ຺ເມສຸ ນ ສຊ຺ຊຕິ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ນ ພຊ຺ຌຕິ ນ ປລິພຊ຺ຌຕິ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ວາໂຕວ ຊາລມ຺ຫິ ອສຊ຺ຊມາໂນ.

ປທຸມໍວ ໂຕເຍນ ອລິມ຺ປມາໂນຕິ ປທຸມໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປທຸມປຸປ຺ຜໍ. ໂຕຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຸທກໍ. ຍຖາ ປທຸມປຸປ຺ຜໍ ໂຕເຍນ ນ ລິມ຺ປຕິ ນ ປລິມ຺ປຕິ ນ ອຸປລິມ຺ປຕິ, ອລິຕ຺ຕໍ ອປລິຕ຺ຕໍ ອນຸປລິຕ຺ຕໍ, ເອວເມວ ທ຺ເວ ເລປາ – ຕຓ຺ຫາເລໂປ ຈ ທິຏ຺ຐິເລໂປ ຈ…ເປ… ອຍໍ ຕຓ຺ຫາເລໂປ…ເປ… ອຍໍ ທິຏ຺ຐິເລໂປ. ຕສ຺ສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຕຓ຺ຫາເລໂປ ປຫີໂນ, ທິຏ຺ຐິເລໂປ ປຏິນິສ຺ສຏ຺ໂຐ. ຕຓ຺ຫາເລປສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ ທິຏ຺ຐິເລປສ຺ສ ປຏິນິສຏ຺ຐຕ຺ຕາ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ຣູເປ ນ ລິມ຺ປຕິ ສທ຺ເທ ນ ລິມ຺ປຕິ…ເປ… ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕພ຺ເພສຸ ຘມ຺ເມສຸ ນ ລິມ຺ປຕິ ນ ປລິມ຺ປຕິ ນ ອຸປລິມ຺ປຕິ, ອລິຕ຺ໂຕ ອປລິຕ຺ໂຕ ອນຸປລິຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິສ຺ສໂຏ ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎຸຕ຺ໂຕ ວິມຣິຍາທິກເຕນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕີຕິ – ປທຸມໍວ ໂຕເຍນ ອລິມ຺ປມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ສີໂຫວ ສທ຺ເທສຸ ອສນ຺ຕສນ຺ໂຕ, ວາໂຕວ ຊາລມ຺ຫິ ອສຊ຺ຊມາໂນ;

ປທຸມໍວ ໂຕເຍນ ອລິມ຺ປມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໕໘.

ສີໂຫ ຍຖາ ທາຐພລີ ປສຍ຺ຫ, ຣາຊາ ມິຄານໍ ອຠິຠຸຍ຺ຍ ຈາຣີ;

ເສເວຖ ປນ຺ຕານິ ເສນາສນານິ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ສີໂຫ ຍຖາ ທາຐພລີ ປສຍ຺ຫ, ຣາຊາ ມິຄານໍ ອຠິຠຸຍ຺ຍ ຈາຣີຕິ ຍຖາ ສີໂຫ ມິຄຣາຊາ ທາຐພລີ ທາຐາວຸໂຘ ສພ຺ເພ ຕິຣຈ຺ຉານຄເຕ ປາເຓ ອຠິຠຸຍ຺ຍ ອຠິຠວິຕ຺ວາ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣິຕ຺ວາ ປຣິຍາທິຍິຕ຺ວາ ມທ຺ທິຕ຺ວາ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ເຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕິ, ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘປິ ປຎ຺ຎາພລີ ປຎ຺ຎາວຸໂຘ ສພ຺ພປາຓຠູເຕ ປຸຄ຺ຄເລ ປຎ຺ຎາຍ ອຠິຠຸຍ຺ຍ ອຠິຠວິຕ຺ວາ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣິຕ຺ວາ ປຣິຍາທິຍິຕ຺ວາ ມທ຺ທິຕ຺ວາ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ເຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕີຕິ – ສີໂຫ ຍຖາ ທາຐພລີ ປສຍ຺ຫ, ຣາຊາ ມິຄານໍ ອຠິຠຸຍ຺ຍ ຈາຣີ.

ເສເວຖ ປນ຺ຕານິ ເສນາສນານີຕິ ຍຖາ ສີໂຫ ມິຄຣາຊາ ອຣຎ຺ຎວນມຊ຺ໂຌຄາເຫຕ຺ວາ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ເຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕິ, ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘປິ ອຣຎ຺ຎວນປຕ຺ຖານິ ປນ຺ຕານິ ເສນາສນານິ ປຏິເສວຕິ ອປ຺ປສທ຺ທານິ ອປ຺ປນິຄ຺ໂຆສານິ ວິຊນວາຕານິ ມນຸສ຺ສຣາຫສ຺ເສຍ຺ຍການິ ປຏິສລ຺ລານສາຣຸປ຺ປານິ. ໂສ ເອໂກ ຄຈ຺ຉຕິ ເອໂກ ຕິຏ຺ຐຕິ ເອໂກ ນິສີທຕິ ເອໂກ ເສຍ຺ຍໍ ກປ຺ເປຕິ ເອໂກ ຄາມໍ ປິຓ຺ຑາຍ ປວິສຕິ ເອໂກ ປຏິກ຺ກມຕິ ເອໂກ ຣໂຫ ນິສີທຕິ ເອໂກ ຈງ຺ກມໍ ອຘິຏ຺ຐາຕິ ເອໂກ ຈຣຕິ ວິຫຣຕິ ອິຣິຍຕິ ວຕ຺ເຕຕິ ປາເລຕິ ຍເປຕິ ຍາເປຕີຕິ – ເສເວຖ ປນ຺ຕານິ ເສນາສນານິ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ສີໂຫ ຍຖາ ທາຐພລີ ປສຍ຺ຫ, ຣາຊາ ມິຄານໍ ອຠິຠຸຍ຺ຍ ຈາຣີ;

ເສເວຖ ປນ຺ຕານິ ເສນາສນານິ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໕໙.

ເມຕ຺ຕໍ ອຸເປກ຺ຂໍ ກຣຸຓໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ, ອາເສວມາໂນ ມຸທິຕຎ຺ຈ ກາເລ;

ສພ຺ເພນ ໂລເກນ ອວິຣຸຊ຺ຌມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ເມຕ຺ຕໍ ອຸເປກ຺ຂໍ ກຣຸຓໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ, ອາເສວມາໂນ ມຸທິຕຎ຺ຈ ກາເລຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ເມຕ຺ຕາສຫຄເຕນ ເຈຕສາ ເອກໍ ທິສໍ ຜຣິຕ຺ວາ ວິຫຣຕິ ຕຖາ ທຸຕິຍໍ ຕຖາ ຕຕິຍໍ ຕຖາ ຈຕຸຕ຺ຖໍ, ອິຕິ ອຸທ຺ຘມໂຘ ຕິຣິຍໍ ສພ຺ພຘິ ສພ຺ພຕ຺ຕຕາຍ ສພ຺ພາວນ຺ຕໍ ໂລກໍ ເມຕ຺ຕາສຫຄເຕນ ເຈຕສາ ວິປຸເລນ ມຫຄ຺ຄເຕນ ອປ຺ປມາເຓນ ອເວເຣນ ອພ຺ຍາປຊ຺ເຊນ ຜຣິຕ຺ວາ ວິຫຣຕິ; ກຣຸຓາສຫຄເຕນ ເຈຕສາ…ເປ… ມຸທິຕາສຫຄເຕນ ເຈຕສາ…ເປ… ອຸເປກ຺ຂາສຫຄເຕນ ເຈຕສາ ວິປຸເລນ ມຫຄ຺ຄເຕນ ອປ຺ປມາເຓນ ອເວເຣນ ອພ຺ຍາປຊ຺ເຊນ ຜຣິຕ຺ວາ ວິຫຣຕີຕິ – ເມຕ຺ຕໍ ອຸເປກ຺ຂໍ ກຣຸຓໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ, ອາເສວມາໂນ ມຸທິຕຎ຺ຈ ກາເລ.

ສພ຺ເພນ ໂລເກນ ອວິຣຸຊ຺ຌມາໂນຕິ ເມຕ຺ຕາຍ ຠາວິຕຕ຺ຕາ ເຍ ປຸຣຕ຺ຖິມາຍ ທິສາຍ ສຕ຺ຕາ ເຕ ອປ຺ປຏິກູລາ ໂຫນ຺ຕິ, ເຍ ປຈ຺ຉິມາຍ ທິສາຍ ສຕ຺ຕາ…ເປ… ເຍ ອຸຕ຺ຕຣາຍ ທິສາຍ ສຕ຺ຕາ… ເຍ ທກ຺ຂິຓາຍ ທິສາຍ ສຕ຺ຕາ… ເຍ ປຸຣຕ຺ຖິມາຍ ອນຸທິສາຍ ສຕ຺ຕາ… ເຍ ປຈ຺ຉິມາຍ ອນຸທິສາຍ ສຕ຺ຕາ… ເຍ ອຸຕ຺ຕຣາຍ ອນຸທິສາຍ ສຕ຺ຕາ… ເຍ ທກ຺ຂິຓາຍ ອນຸທິສາຍ ສຕ຺ຕາ… ເຍ ເຫຏ຺ຐິມາຍ [ອໂຘຄມາຍ (ສ຺ຍາ.)] ທິສາຍ ສຕ຺ຕາ… ເຍ ອຸປຣິມາຍ ທິສາຍ ສຕ຺ຕາ… ເຍ ທສສຸ ທິສາສຸ ສຕ຺ຕາ ເຕ ອປ຺ປຏິກູລາ ໂຫນ຺ຕິ. ກຣຸຓາຍ ຠາວິຕຕ຺ຕາ… ມຸທິຕາຍ ຠາວິຕຕ຺ຕາ… ອຸເປກ຺ຂາຍ ຠາວິຕຕ຺ຕາ ເຍ ປຸຣຕ຺ຖິມາຍ ທິສາຍ ສຕ຺ຕາ…ເປ… ເຍ ທສສຸ ທິສາສຸ ສຕ຺ຕາ ເຕ ອປ຺ປຏິກູລາ ໂຫນ຺ຕິ. ສພ຺ເພນ ໂລເກນ ອວິຣຸຊ຺ຌມາໂນຕິ ສພ຺ເພນ ໂລເກນ ອວິຣຸຊ຺ຌມາໂນ, ອປ຺ປຏິວິຣຸຊ຺ຌມາໂນ ອນາຆາຕິຍມາໂນ [ອຆຏ຺ຏິຍມາໂນ (ສ຺ຍາ.)] ອປ຺ປຏິຫຎ຺ຎມາໂນຕິ – ສພ຺ເພນ ໂລເກນ ອວິຣຸຊ຺ຌມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ເມຕ຺ຕໍ ອຸເປກ຺ຂໍ ກຣຸຓໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ, ອາເສວມາໂນ ມຸທິຕຎ຺ຈ ກາເລ;

ສພ຺ເພນ ໂລເກນ ອວິຣຸຊ຺ຌມາໂນ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໖໐.

ຣາຄຎ຺ຈ ໂທສຎ຺ຈ ປຫາຍ ໂມຫໍ, ສນ຺ທາລຍິຕ຺ວານ ສໍໂຍຊນານິ [ສໍໂຍຊນານິ (ກ.)] ;

ອສນ຺ຕສໍ ຊີວິຕສງ຺ຂຍມ຺ຫິ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ຣາຄຎ຺ຈ ໂທສຎ຺ຈ ປຫາຍ ໂມຫນ຺ຕິ. ຣາໂຄຕິ ໂຍ ຣາໂຄ ສາຣາໂຄ…ເປ… ອຠິຊ຺ຌາ ໂລໂຠ ອກຸສລມູລໍ. ໂທໂສຕິ ໂຍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອາຆາໂຕ…ເປ… ຈຓ຺ຑິກ຺ກໍ ອສຸໂຣໂປ ອນຕ຺ຕມນຕາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ. ໂມໂຫຕິ ທຸກ຺ເຂ ອຎ຺ຎາຓໍ…ເປ… ອວິຊ຺ຊາລງ຺ຄີ ໂມໂຫ ອກຸສລມູລໍ. ຣາຄຎ຺ຈ ໂທສຎ຺ຈ ປຫາຍ ໂມຫນ຺ຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ຣາຄຎ຺ຈ ໂທສຎ຺ຈ ໂມຫຎ຺ຈ ປຫາຍ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕີກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາຕິ – ຣາຄຎ຺ຈ ໂທສຎ຺ຈ ປຫາຍ ໂມຫໍ.

ສນ຺ທາລຍິຕ຺ວານ ສໍໂຍຊນານີຕິ. ທສ ສໍໂຍຊນານິ – ກາມຣາຄສໍໂຍຊນໍ ປຏິຆສໍໂຍຊນໍ…ເປ… ອວິຊ຺ຊາສໍໂຍຊນໍ. ສນ຺ທາລຍິຕ຺ວານ ສໍໂຍຊນານີຕິ ທສ ສໍໂຍຊນານິ ສນ຺ທາລຍິຕ຺ວາ ປທາລຍິຕ຺ວາ ສມ຺ປທາລຍິຕ຺ວາ ປຊຫິຕ຺ວາ ວິໂນເທຕ຺ວາ ພ຺ຍນ຺ຕີກຣິຕ຺ວາ ອນຠາວໍ ຄເມຕ຺ວາຕິ – ສນ຺ທາລຍິຕ຺ວານ ສໍໂຍຊນານິ.

ອສນ຺ຕສໍ ຊີວິຕສງ຺ຂຍມ຺ຫີຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ຊີວິຕປຣິໂຍສາເນ ອສນ຺ຕາສີ ອນຸຕ຺ຣາສີ ອນຸພ຺ພິຄ຺ໂຄ ອນຸສ຺ສງ຺ກີ ອນຸຕ຺ຣາໂສ ອຠີຣູ ອຈ຺ຉມ຺ຠີ ອນຸຕ຺ຣາສີ ອປລາຍີ ປຫີນຠຍເຠຣໂວ ວິຄຕໂລມຫໍໂສ ວິຫຣຕີຕິ – ອສນ຺ຕສໍ ຊີວິຕສງ຺ຂຍມ຺ຫິ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ຣາຄຎ຺ຈ ໂທສຎ຺ຈ ປຫາຍ ໂມຫໍ, ສນ຺ທາລຍິຕ຺ວານ ສໍໂຍຊນານິ;

ອສນ຺ຕສໍ ຊີວິຕສງ຺ຂຍມ຺ຫິ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

໑໖໑.

ຠຊນ຺ຕິ ເສວນ຺ຕິ ຈ ກາຣຓຕ຺ຖາ, ນິກ຺ກາຣຓາ ທຸລ຺ລຠາ ອຊ຺ຊ ມິຕ຺ຕາ;

ອຕ຺ຕຕ຺ຖປຎ຺ຎາ [ອຕ຺ຕຏ຺ຐປຎ຺ຎາ (ກ.)] ອສຸຈີ ມນຸສ຺ສາ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ.

ຠຊນ຺ຕິ ເສວນ຺ຕິ ຈ ກາຣຓຕ຺ຖາຕິ ອຕ຺ຕຕ຺ຖກາຣຓາ ປຣຕ຺ຖກາຣຓາ ອຸຠຍຕ຺ຖກາຣຓາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິກຕ຺ຖກາຣຓາ ສມ຺ປຣາຍິກຕ຺ຖກາຣຓາ ປຣມຕ຺ຖກາຣຓາ ຠຊນ຺ຕິ ສມ຺ຠຊນ຺ຕິ ເສວນ຺ຕິ ນິເສວນ຺ຕິ ສໍເສວນ຺ຕິ ປຏິເສວນ຺ຕີຕິ – ຠຊນ຺ຕິ ເສວນ຺ຕິ ຈ ກາຣຓຕ຺ຖາ.

ນິກ຺ກາຣຓາ ທຸລ຺ລຠາ ອຊ຺ຊ ມິຕ຺ຕາຕິ ທ຺ເວ ມິຕ຺ຕາ – ອຄາຣິກມິຕ຺ໂຕ ຈ ອນາຄາຣິກມິຕ຺ໂຕ ຈ…ເປ… ອຍໍ ອຄາຣິກມິຕ຺ໂຕ…ເປ… ອຍໍ ອນາຄາຣິກມິຕ຺ໂຕ. ນິກ຺ກາຣຓາ ທຸລ຺ລຠາ ອຊ຺ຊ ມິຕ຺ຕາຕິ ອິເມ ທ຺ເວ ມິຕ຺ຕາ ອກາຣຓາ ນິກ຺ກາຣຓາ ອເຫຕູ ອປ຺ປຈ຺ຈຍາ ທຸລ຺ລຠາ (ທຸລ຺ລທ຺ຘາ ສຸທຸລ຺ລທ຺ຘາ) [( ) ນຕ຺ຖິ ສ຺ຍາ. ໂປຕ຺ຖເກ] ຕິ – ນິກ຺ກາຣຓາ ທຸລ຺ລຠາ ອຊ຺ຊ ມິຕ຺ຕາ.

ອຕ຺ຕຕ຺ຖປຎ຺ຎາ ອສຸຈີ ມນຸສ຺ສາຕິ. ອຕ຺ຕຕ຺ຖປຎ຺ຎາຕິ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຖາຍ ອຕ຺ຕໂນ ເຫຕຸ ອຕ຺ຕໂນ ປຈ຺ຈຍາ ອຕ຺ຕໂນ ກາຣຓາ ຠຊນ຺ຕິ ສມ຺ຠຊນ຺ຕິ ເສວນ຺ຕິ ນິເສວນ຺ຕິ ສໍເສວນ຺ຕິ ປຏິເສວນ຺ຕິ ອາຈຣນ຺ຕິ ສມາຈຣນ຺ຕິ ປຍິຣຸປາສນ຺ຕິ ປຣິປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ ປຣິປຎ຺ຫນ຺ຕີຕິ – ອຕ຺ຕຕ຺ຖປຎ຺ຎາ. ອສຸຈີ ມນຸສ຺ສາຕິ ອສຸຈິນາ ກາຍກມ຺ເມນ ສມນ຺ນາຄຕາຕິ ອສຸຈີ ມນຸສ຺ສາ, ອສຸຈິນາ ວຈີກມ຺ເມນ ສມນ຺ນາຄຕາຕິ ອສຸຈີ ມນຸສ຺ສາ, ອສຸຈິນາ ມໂນກມ຺ເມນ ສມນ຺ນາຄຕາຕິ ອສຸຈີ ມນຸສ຺ສາ, ອສຸຈິນາ ປາຓາຕິປາເຕນ…ເປ… ອສຸຈິນາ ອທິນ຺ນາທາເນນ… ອສຸຈິນາ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາເຣນ… ອສຸຈິນາ ມຸສາວາເທນ… ອສຸຈິຍາ ປິສຸຓາຍ ວາຈາຍ ສມນ຺ນາຄຕາ… ອສຸຈິຍາ ຜຣຸສາຍ ວາຈາຍ ສມນ຺ນາຄຕາ… ອສຸຈິນາ ສມ຺ຜປ຺ປລາເປນ ສມນ຺ນາຄຕາ… ອສຸຈິຍາ ອຠິຊ຺ຌາຍ ສມນ຺ນາຄຕາ… ອສຸຈິນາ ພ຺ຍາປາເທນ ສມນ຺ນາຄຕາຕິ ອສຸຈີ ມນຸສ຺ສາ, ອສຸຈິຍາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິຍາ ສມນ຺ນາຄຕາຕິ ອສຸຈີ ມນຸສ຺ສາ, ອສຸຈິຍາ ເຈຕນາຍ ສມນ຺ນາຄຕາຕິ ອສຸຈີ ມນຸສ຺ສາ, ອສຸຈິຍາ ປຕ຺ຖນາຍ ສມນ຺ນາຄຕາຕິ ອສຸຈີ ມນຸສ຺ສາ, ອສຸຈິນາ ປຓິຘິນາ ສມນ຺ນາຄຕາຕິ ອສຸຈີ ມນຸສ຺ສາ, ອສຸຈີ ຫີນາ ນິຫີນາ ໂອມກາ ລາມກາ ຉຕຸກ຺ກາ ປຣິຕ຺ຕາຕິ – ອຕ຺ຕຕ຺ຖປຎ຺ຎາ ອສຸຈີ ມນຸສ຺ສາ.

ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປຕິ. ເອໂກຕິ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ປພ຺ພຊ຺ຊາສງ຺ຂາເຕນ ເອໂກ…ເປ… ຈເຣຕິ ອຏ຺ຐ ຈຣິຍາໂຍ…ເປ… ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປຕິ ຍຖາ ຂຄ຺ຄສ຺ສ ນາມ ວິສາຓໍ ເອກໍ ໂຫຕິ ອທຸຕິຍໍ…ເປ… ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ. ເຕນາຫ ໂສ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ –

‘‘ຠຊນ຺ຕິ ເສວນ຺ຕິ ຈ ກາຣຓຕ຺ຖາ, ນິກ຺ກາຣຓາ ທຸລ຺ລຠາ ອຊ຺ຊ ມິຕ຺ຕາ;

ອຕ຺ຕຕ຺ຖປຎ຺ຎາ ອສຸຈີ ມນຸສ຺ສາ, ເອໂກ ຈເຣ ຂຄ຺ຄວິສາຓກປ຺ໂປ’’ຕິ.

ຈຕຸຕ຺ໂຖ ວຄ຺ໂຄ.

ຂຄ຺ຄວິສາຓສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທໂສ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ອຊິໂຕ ຕິສ຺ສເມຕ຺ເຕຍ຺ໂຍ, ປຸຓ຺ຓໂກ ອຖ ເມຕ຺ຕຄູ;

ໂຘຕໂກ ອຸປສີໂວ ຈ, ນນ຺ໂທ ຈ ອຖ ເຫມໂກ.

ໂຕເທຍ຺ຍ-ກປ຺ປາ ທຸຠໂຍ, ຊຕຸກຓ຺ຓີ ຈ ປຓ຺ຑິໂຕ;

ຠທ຺ຣາວຸໂຘ ອຸທໂຍ ຈ, ໂປສາໂລ ຈາປິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ;

ໂມຆຣາຊາ ຈ ເມຘາວີ, ປິງ຺ຄິໂຍ ຈ ມຫາອິສິ.

ໂສຬສານໍ [ໂສຬສນ຺ນໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ປເນເຕສໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍວ ສາສນໍ;

ປາຣາຍນານໍ ນິທ຺ເທສາ, ຕຕ຺ຕກາ ຈ ຠວນ຺ຕິ ຫິ [ວາ (ກ.)].

ຂຄ຺ຄວິສາຓສຸຕ຺ຕານໍ, ນິທ຺ເທສາປິ ຕເຖວ ຈ;

ນິທ຺ເທສາ ທຸວິຘາ ເຎຍ຺ຍາ, ປຣິປຸຓ຺ຓາ ສຸລກ຺ຂິຕາຕິ.

ຈູຬນິທ຺ເທສປາຬິ ນິຏ຺ຐິຕາ.