📜

ນໂມ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອຣຫໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ

ວິນຍປິຏເກ

ມຫາວຄ຺ຄປາຬິ

໑. ມຫາຂນ຺ຘໂກ

໑. ໂພຘິກຖາ

໑. [ອຸທາ. ໑ ອາທໂຍ] ເຕນ ສມເຍນ ພຸທ຺ໂຘ ຠຄວາ ອຸຣຸເວລາຍໍ ວິຫຣຕິ ນຊ຺ຊາ ເນຣຎ຺ຊຣາຍ ຕີເຣ ໂພຘິຣຸກ຺ຂມູເລ ປຐມາຠິສມ຺ພຸທ຺ໂຘ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ໂພຘິຣຸກ຺ຂມູເລ ສຕ຺ຕາຫໍ ເອກປລ຺ລງ຺ເກນ ນິສີທິ ວິມຸຕ຺ຕິສຸຂປຏິສໍເວທີ [ວິມຸຕ຺ຕິສຸຂໍ ປຏິສໍເວທີ (ກ.)]. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຣຕ຺ຕິຍາ ປຐມໍ ຍາມໍ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທໍ ອນຸໂລມປຏິໂລມໍ ມນສາກາສິ – ‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາ, ສງ຺ຂາຣປຈ຺ຈຍາ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ວິຎ຺ຎາຓປຈ຺ຈຍາ ນາມຣູປໍ, ນາມຣູປປຈ຺ຈຍາ ສຬາຍຕນໍ, ສຬາຍຕນປຈ຺ຈຍາ ຜສ຺ໂສ, ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍາ ເວທນາ, ເວທນາປຈ຺ຈຍາ ຕຓ຺ຫາ, ຕຓ຺ຫາປຈ຺ຈຍາ ອຸປາທານໍ, ອຸປາທານປຈ຺ຈຍາ ຠໂວ, ຠວປຈ຺ຈຍາ ຊາຕິ, ຊາຕິປຈ຺ຈຍາ ຊຣາມຣຓໍ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ ສມ຺ຠວນ຺ຕິ – ເອວເມຕສ຺ສ ເກວລສ຺ສ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ສມຸທໂຍ ໂຫຕິ. ‘‘ອວິຊ຺ຊາຍຕ຺ເວວ ອເສສວິຣາຄນິໂຣຘາ ສງ຺ຂາຣນິໂຣໂຘ, ສງ຺ຂາຣນິໂຣຘາ ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣໂຘ, ວິຎ຺ຎາຓນິໂຣຘາ ນາມຣູປນິໂຣໂຘ, ນາມຣູປນິໂຣຘາ ສຬາຍຕນນິໂຣໂຘ, ສຬາຍຕນນິໂຣຘາ ຜສ຺ສນິໂຣໂຘ, ຜສ຺ສນິໂຣຘາ ເວທນານິໂຣໂຘ, ເວທນານິໂຣຘາ ຕຓ຺ຫານິໂຣໂຘ, ຕຓ຺ຫານິໂຣຘາ ອຸປາທານນິໂຣໂຘ, ອຸປາທານນິໂຣຘາ ຠວນິໂຣໂຘ, ຠວນິໂຣຘາ ຊາຕິນິໂຣໂຘ, ຊາຕິນິໂຣຘາ ຊຣາມຣຓໍ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕິ – ເອວເມຕສ຺ສ ເກວລສ຺ສ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ນິໂຣໂຘ ໂຫຕີ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເອຕມຕ຺ຖໍ ວິທິຕ຺ວາ ຕາຍໍ ເວລາຍໍ ອິມໍ ອຸທານໍ ອຸທາເນສິ –

‘‘ຍທາ ຫເວ ປາຕຸຠວນ຺ຕິ ຘມ຺ມາ;

ອາຕາປິໂນ ຌາຍໂຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ;

ອຖສ຺ສ ກງ຺ຂາ ວປຍນ຺ຕິ ສພ຺ພາ;

ຍໂຕ ປຊານາຕິ ສເຫຕຸຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ.

໒. [ອຸທາ. ໒] ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຣຕ຺ຕິຍາ ມຊ຺ຌິມໍ ຍາມໍ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທໍ ອນຸໂລມປຏິໂລມໍ ມນສາກາສິ – ‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາ, ສງ຺ຂາຣປຈ຺ຈຍາ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ວິຎ຺ຎາຓປຈ຺ຈຍາ ນາມຣູປໍ…ເປ… ເອວເມຕສ຺ສ ເກວລສ຺ສ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ສມຸທໂຍ ໂຫຕີ…ເປ… ນິໂຣໂຘ ໂຫຕີ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເອຕມຕ຺ຖໍ ວິທິຕ຺ວາ ຕາຍໍ ເວລາຍໍ ອິມໍ ອຸທານໍ ອຸທາເນສິ –

‘‘ຍທາ ຫເວ ປາຕຸຠວນ຺ຕິ ຘມ຺ມາ;

ອາຕາປິໂນ ຌາຍໂຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ;

ອຖສ຺ສ ກງ຺ຂາ ວປຍນ຺ຕິ ສພ຺ພາ;

ຍໂຕ ຂຍໍ ປຈ຺ຈຍານໍ ອເວທີ’’ຕິ.

໓. [ອຸທາ. ໓] ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຣຕ຺ຕິຍາ ປຈ຺ຉິມໍ ຍາມໍ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທໍ ອນຸໂລມປຏິໂລມໍ ມນສາກາສິ – ‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາ, ສງ຺ຂາຣປຈ຺ຈຍາ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ວິຎ຺ຎາຓປຈ຺ຈຍາ ນາມຣູປໍ…ເປ… ເອວເມຕສ຺ສ ເກວລສ຺ສ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ສມຸທໂຍ ໂຫຕິ…ເປ… ນິໂຣໂຘ ໂຫຕີ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເອຕມຕ຺ຖໍ ວິທິຕ຺ວາ ຕາຍໍ ເວລາຍໍ ອິມໍ ອຸທານໍ ອຸທາເນສິ –

‘‘ຍທາ ຫເວ ປາຕຸຠວນ຺ຕິ ຘມ຺ມາ;

ອາຕາປິໂນ ຌາຍໂຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ;

ວິຘູປຍໍ ຕິຏ຺ຐຕິ ມາຣເສນໍ;

ສູຣິໂຍວ [ສຸຣິໂຍວ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ.)] ໂອຠາສຍມນ຺ຕລິກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ.

ໂພຘິກຖາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

໒. ອຊປາລກຖາ

໔. [ອຸທາ. ໔] ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ສຕ຺ຕາຫສ຺ສ ອຈ຺ຈເຍນ ຕມ຺ຫາ ສມາຘິມ຺ຫາ ວຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ໂພຘິຣຸກ຺ຂມູລາ ເຍນ ອຊປາລນິຄ຺ໂຣໂຘ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອຊປາລນິຄ຺ໂຣຘມູເລ ສຕ຺ຕາຫໍ ເອກປລ຺ລງ຺ເກນ ນິສີທິ ວິມຸຕ຺ຕິສຸຂປຏິສໍເວທີ. ອຖ ໂຂ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຫຸໍຫຸງ຺ກຊາຕິໂກ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ. ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວຕາ ສທ຺ຘິໍ ສມ຺ໂມທິ. ສມ຺ໂມທນີຍໍ ກຖໍ ສາຣຓີຍໍ ວີຕິສາເຣຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ອຏ຺ຐາສິ. ເອກມນ຺ຕໍ ຐິໂຕ ໂຂ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ກິຕ຺ຕາວຕາ ນຸ ໂຂ, ໂຠ ໂຄຕມ, ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ໂຫຕິ, ກຕເມ ຈ ປນ ພ຺ຣາຫ຺ມຓກຣຓາ [ພ຺ຣາຫ຺ມຓກາຣກາ (ກ.) ພ຺ຣາຫ຺ມຓກຣາຓາ (?)] ຘມ຺ມາ’’ຕິ? ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເອຕມຕ຺ຖໍ ວິທິຕ຺ວາ ຕາຍໍ ເວລາຍໍ ອິມໍ ອຸທານໍ ອຸທາເນສິ –

[ເນຕ຺ຕິ. ໑໐໓] ໂຍ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ພາຫິຕປາປຘມ຺ໂມ;

ນິຫຸໍຫຸງ຺ໂກ ນິກ຺ກສາໂວ ຍຕຕ຺ໂຕ;

ເວທນ຺ຕຄູ ວຸສິຕພ຺ຣຫ຺ມຈຣິໂຍ;

ຘມ຺ເມນ ໂສ ພ຺ຣຫ຺ມວາທໍ ວເທຍ຺ຍ;

ຍສ຺ສຸສ຺ສທາ ນຕ຺ຖິ ກຸຫິຎ຺ຈິ ໂລເກ’’ຕິ.

ອຊປາລກຖາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

໓. ມຸຈລິນ຺ທກຖາ

໕. [ອຸທາ. ໑໑] ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ສຕ຺ຕາຫສ຺ສ ອຈ຺ຈເຍນ ຕມ຺ຫາ ສມາຘິມ຺ຫາ ວຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ອຊປາລນິຄ຺ໂຣຘມູລາ ເຍນ ມຸຈລິນ຺ໂທ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ມຸຈລິນ຺ທມູເລ ສຕ຺ຕາຫໍ ເອກປລ຺ລງ຺ເກນ ນິສີທິ ວິມຸຕ຺ຕິສຸຂປຏິສໍເວທີ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ມຫາ ອກາລເມໂຆ ອຸທປາທິ, ສຕ຺ຕາຫວທ຺ທລິກາ ສີຕວາຕທຸທ຺ທິນີ. ອຖ ໂຂ ມຸຈລິນ຺ໂທ ນາຄຣາຊາ ສກຠວນາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ຠຄວໂຕ ກາຍໍ ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ໂຠເຄຫິ ປຣິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ອຸປຣິມຸທ຺ຘນິ ມຫນ຺ຕໍ ຜຓໍ ກຣິຕ຺ວາ ອຏ຺ຐາສິ – ‘‘ມາ ຠຄວນ຺ຕໍ ສີຕໍ, ມາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຸຓ຺ຫໍ, ມາ ຠຄວນ຺ຕໍ ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ໂສ’’ຕິ […ສິຣິໍ ສປ… (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ.)]. ອຖ ໂຂ ມຸຈລິນ຺ໂທ ນາຄຣາຊາ ສຕ຺ຕາຫສ຺ສ ອຈ຺ຈເຍນ ວິທ຺ຘໍ ວິຄຕວລາຫກໍ ເທວໍ ວິທິຕ຺ວາ ຠຄວໂຕ ກາຍາ ໂຠເຄ ວິນິເວເຐຕ຺ວາ ສກວຓ຺ຓໍ ປຏິສໍຫຣິຕ຺ວາ ມາຓວກວຓ຺ຓໍ ອຠິນິມ຺ມິນິຕ຺ວາ ຠຄວໂຕ ປຸຣໂຕ ອຏ຺ຐາສິ ປຎ຺ຊລິໂກ ຠຄວນ຺ຕໍ ນມສ຺ສມາໂນ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເອຕມຕ຺ຖໍ ວິທິຕ຺ວາ ຕາຍໍ ເວລາຍໍ ອິມໍ ອຸທານໍ ອຸທາເນສິ –

[ກຖາ. ໓໓໘ ກຖາວຕ຺ຖຸປາຬິຍມ຺ປິ]‘‘ສຸໂຂ ວິເວໂກ ຕຸຏ຺ຐສ຺ສ, ສຸຕຘມ຺ມສ຺ສ ປສ຺ສໂຕ;

ອພ຺ຍາປຊ຺ຊໍ ສຸຂໍ ໂລເກ, ປາຓຠູເຕສຸ ສໍຍໂມ.

[ກຖາ. ໓໓໘ ກຖາວຕ຺ຖຸປາຬິຍມ຺ປິ]‘‘ສຸຂາ ວິຣາຄຕາ ໂລເກ, ກາມານໍ ສມຕິກ຺ກໂມ;

ອສ຺ມິມານສ຺ສ ໂຍ ວິນໂຍ, ເອຕໍ ເວ ປຣມໍ ສຸຂ’’ນ຺ຕິ.

ມຸຈລິນ຺ທກຖາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

໔. ຣາຊາຍຕນກຖາ

໖. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ສຕ຺ຕາຫສ຺ສ ອຈ຺ຈເຍນ ຕມ຺ຫາ ສມາຘິມ຺ຫາ ວຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ມຸຈລິນ຺ທມູລາ ເຍນ ຣາຊາຍຕນໍ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຣາຊາຍຕນມູເລ ສຕ຺ຕາຫໍ ເອກປລ຺ລງ຺ເກນ ນິສີທິ ວິມຸຕ຺ຕິສຸຂປຏິສໍເວທີ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຕປຸສ຺ສ [ຕປສ຺ສຸ (ສີ.)] ຠລ຺ລິກາ ວາຓິຊາ ອຸກ຺ກລາ ຕໍ ເທສໍ ອທ຺ຘານມຄ຺ຄປ຺ປຏິປນ຺ນາ ໂຫນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຕປຸສ຺ສຠລ຺ລິການໍ ວາຓິຊານໍ ຎາຕິສາໂລຫິຕາ ເທວຕາ ຕປຸສ຺ສຠລ຺ລິເກ ວາຓິເຊ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອຍໍ, ມາຣິສາ, ຠຄວາ ຣາຊາຍຕນມູເລ ວິຫຣຕິ ປຐມາຠິສມ຺ພຸທ຺ໂຘ; ຄຈ຺ຉຖ ຕໍ ຠຄວນ຺ຕໍ ມນ຺ເຖນ ຈ ມຘຸປິຓ຺ຑິກາຍ ຈ ປຕິມາເນຖ; ຕໍ ໂວ ຠວິສ຺ສຕິ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ຕປຸສ຺ສຠລ຺ລິກາ ວາຓິຊາ ມນ຺ຖຎ຺ຈ ມຘຸປິຓ຺ຑິກຎ຺ຈ ອາທາຍ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ອຏ຺ຐໍສຸ. ເອກມນ຺ຕໍ ຐິຕາ ໂຂ ຕປຸສ຺ສຠລ຺ລິກາ ວາຓິຊາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕຸ ໂນ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ມນ຺ຖຎ຺ຈ ມຘຸປິຓ຺ຑິກຎ຺ຈ, ຍໍ ອມ຺ຫາກໍ ອສ຺ສ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວໂຕ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ນ ໂຂ ຕຖາຄຕາ ຫຕ຺ເຖສຸ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ. ກິມ຺ຫິ ນຸ ໂຂ ອຫໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍໍ ມນ຺ຖຎ຺ຈ ມຘຸປິຓ຺ຑິກຎ຺ຈາ’’ຕິ? ອຖ ໂຂ ຈຕ຺ຕາໂຣ ມຫາຣາຊາໂນ ຠຄວໂຕ ເຈຕສາ ເຈໂຕປຣິວິຕກ຺ກມຎ຺ຎາຍ ຈຕຸທ຺ທິສາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ເສລມເຍ ປຕ຺ເຕ ຠຄວໂຕ ອຸປນາເມສຸໍ – ‘‘ອິຘ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕຸ ມນ຺ຖຎ຺ຈ ມຘຸປິຓ຺ຑິກຎ຺ຈາ’’ຕິ. ປຏິຄ຺ຄເຫສິ ຠຄວາ ປຈ຺ຈຄ຺ເຆ ເສລມເຍ ປຕ຺ເຕ ມນ຺ຖຎ຺ຈ ມຘຸປິຓ຺ຑິກຎ຺ຈ, ປຏິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ປຣິຠຸຎ຺ຊິ. ອຖ ໂຂ ຕປຸສ຺ສຠລ຺ລິກາ ວາຓິຊາ ຠຄວນ຺ຕໍ ໂອນີຕປຕ຺ຕປາຓິໍ ວິທິຕ຺ວາ ຠຄວໂຕ ປາເທສຸ ສິຣສາ ນິປຕິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ (ໂອນີຕປຕ຺ຕປາຓິໍ ວິທິຕ຺ວາ ຠຄວໂຕ ປາເທສຸ ສິຣສາ ນິປຕິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ) [( ) ສີ. ສ຺ຍາ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ ນຕ຺ຖິ] ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ເອເຕ ມຍໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວນ຺ຕໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມ ຘມ຺ມຎ຺ຈ, ອຸປາສເກ ໂນ ຠຄວາ ຘາເຣຕຸ ອຊ຺ຊຕຄ຺ເຄ ປາຓຸເປເຕ ສຣຓໍ ຄເຕ’’ຕິ. ເຕ ຈ ໂລເກ ປຐມໍ ອຸປາສກາ ອເຫສຸໍ ທ຺ເວວາຈິກາ.

ຣາຊາຍຕນກຖາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

໕. ພ຺ຣຫ຺ມຍາຈນກຖາ

໗. [ອຍໍ ພ຺ຣຫ຺ມຍາຈນກຖາ ທີ. ນິ. ໒.໖໔ ອາທໂຍ; ມ. ນິ. ໑.໒໘໑ ອາທໂຍ; ມ. ນິ. ໒.໓໓໖ ອາທໂຍ; ສໍ. ນິ. ໑.໑໗໒ ອາທໂຍ] ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ສຕ຺ຕາຫສ຺ສ ອຈ຺ຈເຍນ ຕມ຺ຫາ ສມາຘິມ຺ຫາ ວຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ຣາຊາຍຕນມູລາ ເຍນ ອຊປາລນິຄ຺ໂຣໂຘ ເຕນຸປສງ຺ກມິ. ຕຕ຺ຣ ສຸທໍ ຠຄວາ ອຊປາລນິຄ຺ໂຣຘມູເລ ວິຫຣຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວໂຕ ຣໂຫຄຕສ຺ສ ປຏິສລ຺ລີນສ຺ສ ເອວໍ ເຈຕໂສ ປຣິວິຕກ຺ໂກ ອຸທປາທິ – ‘‘ອຘິຄໂຕ ໂຂ ມ຺ຍາຍໍ ຘມ຺ໂມ ຄມ຺ຠີໂຣ ທຸທ຺ທໂສ ທຸຣນຸໂພໂຘ ສນ຺ໂຕ ປຓີໂຕ ອຕກ຺ກາວຈໂຣ ນິປຸໂຓ ປຓ຺ຑິຕເວທນີໂຍ. ອາລຍຣາມາ ໂຂ ປນາຍໍ ປຊາ ອາລຍຣຕາ ອາລຍສມ຺ມຸທິຕາ. ອາລຍຣາມາຍ ໂຂ ປນ ປຊາຍ ອາລຍຣຕາຍ ອາລຍສມ຺ມຸທິຕາຍ ທຸທ຺ທສໍ ອິທໍ ຐານໍ ຍທິທໍ ອິທປ຺ປຈ຺ຈຍຕາປອຈ຺ຈສມຸປ຺ປາໂທ; ອິທມ຺ປິ ໂຂ ຐານໍ ສຸທຸທ຺ທສໍ ຍທິທໍ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫາກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ອຫຎ຺ເຈວ ໂຂ ປນ ຘມ຺ມໍ ເທເສຍ຺ຍໍ, ປເຣ ຈ ເມ ນ ອາຊາເນຍ຺ຍຸໍ, ໂສ ມມສ຺ສ ກິລມໂຖ, ສາ ມມສ຺ສ ວິເຫສາ’’ຕິ. ອປິສ຺ສຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ອິມາ ອນຈ຺ຉຣິຍາ ຄາຖາໂຍ ປຏິຠໍສຸ ປຸພ຺ເພ ອສ຺ສຸຕປຸພ຺ພາ –

‘‘ກິຈ຺ເຉນ ເມ ອຘິຄຕໍ, ຫລໍ ທານິ ປກາສິຕຸໍ;

ຣາຄໂທສປເຣເຕຫິ, ນາຍໍ ຘມ຺ໂມ ສຸສມ຺ພຸໂຘ.

‘‘ປຏິໂສຕຄາມິໍ ນິປຸຓໍ, ຄມ຺ຠີຣໍ ທຸທ຺ທສໍ ອຓຸໍ;

ຣາຄຣຕ຺ຕາ ນ ທກ຺ຂນ຺ຕິ, ຕໂມຂນ຺ເຘນ ອາວຸຏາ [ອາວຏາ (ສີ.)]’’ຕິ.

ອິຕິຫ ຠຄວໂຕ ປຏິສຎ຺ຈິກ຺ຂໂຕ ອປ຺ໂປສ຺ສຸກ຺ກຕາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ນມຕິ, ໂນ ຘມ຺ມເທສນາຍ.

໘. ອຖ ໂຂ ພ຺ຣຫ຺ມຸໂນ ສຫມ຺ປຕິສ຺ສ ຠຄວໂຕ ເຈຕສາ ເຈໂຕປຣິວິຕກ຺ກມຎ຺ຎາຍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ນສ຺ສຕິ ວຕ ໂຠ ໂລໂກ, ວິນສ຺ສຕິ ວຕ ໂຠ ໂລໂກ, ຍຕ຺ຣ ຫິ ນາມ ຕຖາຄຕສ຺ສ ອຣຫໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ ອປ຺ໂປສ຺ສຸກ຺ກຕາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ນມຕິ [ນມິສ຺ສຕິ (?)], ໂນ ຘມ຺ມເທສນາຍາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ພ຺ຣຫ຺ມາ ສຫມ຺ປຕິ – ເສຍ຺ຍຖາປິ ນາມ ພລວາ ປຸຣິໂສ ສມິຎ຺ຊິຕໍ ວາ ພາຫໍ ປສາເຣຍ຺ຍ, ປສາຣິຕໍ ວາ ພາຫໍ ສມິຎ຺ເຊຍ຺ຍ ເອວເມວ – ພ຺ຣຫ຺ມໂລເກ ອນ຺ຕຣຫິໂຕ ຠຄວໂຕ ປຸຣໂຕ ປາຕຸຣໂຫສິ. ອຖ ໂຂ ພ຺ຣຫ຺ມາ ສຫມ຺ປຕິ ເອກໍສໍ ອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ຄໍ ກຣິຕ຺ວາ ທກ຺ຂິຓຊາຓຸມຓ຺ຑລໍ ປຖວິຍໍ ນິຫນ຺ຕ຺ວາ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຎ຺ຊລິໍ ປຓາເມຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ເທເສຕຸ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ຘມ຺ມໍ, ເທເສຕຸ ສຸຄໂຕ ຘມ຺ມໍ. ສນ຺ຕິ ສຕ຺ຕາ ອປ຺ປຣຊກ຺ຂຊາຕິກາ, ອສ຺ສວນຕາ ຘມ຺ມສ຺ສ ປຣິຫາຍນ຺ຕິ, ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ຘມ຺ມສ຺ສ ອຎ຺ຎາຕາໂຣ’’ຕິ. ອິທມໂວຈ ພ຺ຣຫ຺ມາ ສຫມ຺ປຕິ, ອິທໍ ວຕ຺ວານ ອຖາປຣໍ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ປາຕຸຣໂຫສິ ມຄເຘສຸ ປຸພ຺ເພ;

ຘມ຺ໂມ ອສຸທ຺ໂຘ ສມເລຫິ ຈິນ຺ຕິໂຕ;

ອປາປຸເຣຕໍ [ອວາປຸເຣຕໍ (ສີ.)] ອມຕສ຺ສ ທ຺ວາຣໍ;

ສຸຓນ຺ຕຸ ຘມ຺ມໍ ວິມເລນານຸພຸທ຺ຘໍ.

‘‘ເສເລ ຍຖາ ປພ຺ພຕມຸທ຺ຘນິຏ຺ຐິໂຕ;

ຍຖາປິ ປສ຺ເສ ຊນຕໍ ສມນ຺ຕໂຕ;

ຕຖູປມໍ ຘມ຺ມມຍໍ ສຸເມຘ;

ປາສາທມາຣຸຍ຺ຫ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ;

ໂສກາວຕິຓ຺ຓໍ ຊນຕມເປຕໂສໂກ;

ອເວກ຺ຂສ຺ສຸ ຊາຕິຊຣາຠິຠູຕໍ.

‘‘ອຸຏ຺ເຐຫິ ວີຣ ວິຊິຕສງ຺ຄາມ;

ສຕ຺ຖວາຫ ອຓຓ [ອນຓ (ກ.)] ວິຈຣ ໂລເກ;

ເທສສ຺ສຸ [ເທເສຕຸ (ກ.)] ຠຄວາ ຘມ຺ມໍ;

ອຎ຺ຎາຕາໂຣ ຠວິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ.

[[ ] ສີ. ສ຺ຍາ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ ນຕ຺ຖິ, ມູລປຓ຺ຓາສເກສຸ ປາສຣາສິສຸຕ຺ເຖ ພ຺ຣຫ຺ມຍາຈນາ ສກິໍ ເຍວ ອາຄຕາ] [ ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ ຠຄວາ ພ຺ຣຫ຺ມານໍ ສຫມ຺ປຕິໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ມຍ຺ຫມ຺ປິ ໂຂ, ພ຺ຣຫ຺ເມ, ເອຕທໂຫສິ – ‘ອຘິຄໂຕ ໂຂ ມ຺ຍາຍໍ ຘມ຺ໂມ ຄມ຺ຠີໂຣ ທຸທ຺ທໂສ ທຸຣນຸໂພໂຘ ສນ຺ໂຕ ປຓີໂຕ ອຕກ຺ກາວຈໂຣ ນິປຸໂຓ ປຓ຺ຑິຕເວທນີໂຍ. ອາລຍຣາມາ ໂຂ ປນາຍໍ ປຊາ ອາລຍຣຕາ ອາລຍສມ຺ມຸທິຕາ. ອາລຍຣາມາຍ ໂຂ ປນ ປຊາຍ ອາລຍຣຕາຍ ອາລຍສມ຺ມຸທິຕາຍ ທຸທ຺ທສໍ ອິທໍ ຐານໍ ຍທິທໍ ອິທປ຺ປຈ຺ຈຍຕາປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາໂທ; ອິທມ຺ປິ ໂຂ ຐານໍ ສຸທຸທ຺ທສໍ ຍທິທໍ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫາກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ອຫຎ຺ເຈວ ໂຂ ປນ ຘມ຺ມໍ ເທເສຍ຺ຍໍ, ປເຣ ຈ ເມ ນ ອາຊາເນຍ຺ຍຸໍ, ໂສ ມມສ຺ສ ກິລມໂຖ, ສາ ມມສ຺ສ ວິເຫສາ’ຕິ. ອປິສ຺ສຸ ມໍ, ພ຺ຣຫ຺ເມ, ອິມາ ອນຈ຺ຉຣິຍາ ຄາຖາໂຍ ປຏິຠໍສຸ ປຸພ຺ເພ ອສ຺ສຸຕປຸພ຺ພາ –

‘ກິຈ຺ເຉນ ເມ ອຘິຄຕໍ, ຫລໍ ທານິ ປກາສິຕຸໍ;

ຣາຄໂທສປເຣເຕຫິ, ນາຍໍ ຘມ຺ໂມ ສຸສມ຺ພຸໂຘ.

‘ປຏິໂສຕຄາມິໍ ນິປຸຓໍ, ຄມ຺ຠີຣໍ ທຸທ຺ທສໍ ອຓຸໍ;

ຣາຄຣຕ຺ຕາ ນ ທກ຺ຂນ຺ຕິ, ຕໂມຂນ຺ເຘນ ອາວຸຏາ’ຕິ.

ອິຕິຫ ເມ, ພ຺ຣຫ຺ເມ, ປຏິສຎ຺ຈິກ຺ຂໂຕ ອປ຺ໂປສ຺ສຸກ຺ກຕາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ນມຕິ ໂນ ຘມ຺ມເທສນາຍາ’’ຕິ.

ທຸຕິຍມ຺ປິ ໂຂ ພ຺ຣຫ຺ມາ ສຫມ຺ປຕິ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ເທເສຕຸ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ຘມ຺ມໍ, ເທເສຕຸ ສຸຄໂຕ ຘມ຺ມໍ; ສນ຺ຕິ ສຕ຺ຕາ ອປ຺ປຣຊກ຺ຂຊາຕິກາ, ອສ຺ສວນຕາ ຘມ຺ມສ຺ສ ປຣິຫາຍນ຺ຕິ, ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ຘມ຺ມສ຺ສ ອຎ຺ຎາຕາໂຣ’’ຕິ. ອິທມໂວຈ ພ຺ຣຫ຺ມາ ສຫມ຺ປຕິ, ອິທໍ ວຕ຺ວານ ອຖາປຣໍ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ປາຕຸຣໂຫສິ ມຄເຘສຸ ປຸພ຺ເພ;

ຘມ຺ໂມ ອສຸທ຺ໂຘ ສມເລຫິ ຈິນ຺ຕິໂຕ;

ອປາປຸເຣຕໍ ອມຕສ຺ສ ທ຺ວາຣໍ;

ສຸຓນ຺ຕຸ ຘມ຺ມໍ ວິມເລນານຸພຸທ຺ຘໍ.

‘‘ເສເລ ຍຖາ ປພ຺ພຕມຸທ຺ຘນິຏ຺ຐິໂຕ;

ຍຖາປິ ປສ຺ເສ ຊນຕໍ ສມນ຺ຕໂຕ;

ຕຖູປມໍ ຘມ຺ມມຍໍ ສຸເມຘ;

ປາສາທມາຣຸຍ຺ຫ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ;

ໂສກາວຕິຓ຺ຓໍ ຊນຕມເປຕໂສໂກ;

ອເວກ຺ຂສ຺ສຸ ຊາຕິຊຣາຠິຠູຕໍ.

‘‘ອຸຏ຺ເຐຫິ ວີຣ ວິຊິຕສງ຺ຄາມ;

ສຕ຺ຖວາຫ ອຓຓ ວິຈຣ ໂລເກ;

ເທສສ຺ສຸ ຠຄວາ ຘມ຺ມໍ;

ອຎ຺ຎາຕາໂຣ ຠວິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ.

ທຸຕິຍມ຺ປິ ໂຂ ຠຄວາ ພ຺ຣຫ຺ມານໍ ສຫມ຺ປຕິໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ມຍ຺ຫມ຺ປິ ໂຂ, ພ຺ຣຫ຺ເມ, ເອຕທໂຫສິ – ‘ອຘິຄໂຕ ໂຂ ມ຺ຍາຍໍ ຘມ຺ໂມ ຄມ຺ຠີໂຣ ທຸທ຺ທໂສ ທຸຣນຸໂພໂຘ ສນ຺ໂຕ ປຓີໂຕ ອຕກ຺ກາວຈໂຣ ນິປຸໂຓ ປຓ຺ຑິຕເວທນີໂຍ. ອາລຍຣາມາ ໂຂ ປນາຍໍ ປຊາ ອາລຍຣຕາ ອາລຍສມ຺ມຸທິຕາ. ອາລຍຣາມາຍ ໂຂ ປນ ປຊາຍ ອາລຍຣຕາຍ ອາລຍສມ຺ມຸທິຕາຍ ທຸທ຺ທສໍ ອິທໍ ຐານໍ ຍທິທໍ ອິທປ຺ປຈ຺ຈຍຕາປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາໂທ; ອິທມ຺ປິ ໂຂ ຐານໍ ສຸທຸທ຺ທສໍ ຍທິທໍ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ສພ຺ພູປຘິປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ຕຓ຺ຫາກ຺ຂໂຍ ວິຣາໂຄ ນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍ. ອຫຎ຺ເຈວ ໂຂ ປນ ຘມ຺ມໍ ເທເສຍ຺ຍໍ, ປເຣ ຈ ເມ ນ ອາຊາເນຍ຺ຍຸໍ, ໂສ ມມສ຺ສ ກິລມໂຖ, ສາ ມມສ຺ສ ວິເຫສາ’ຕິ. ອປິສ຺ສຸ ມໍ, ພ຺ຣຫ຺ເມ, ອິມາ ອນຈ຺ຉຣິຍາ ຄາຖາໂຍ ປຏິຠໍສຸ ປຸພ຺ເພ ອສ຺ສຸຕປຸພ຺ພາ –

‘ກິຈ຺ເຉນ ເມ ອຘິຄຕໍ, ຫລໍ ທານິ ປກາສິຕຸໍ;

ຣາຄໂທສປເຣເຕຫິ, ນາຍໍ ຘມ຺ໂມ ສຸສມ຺ພຸໂຘ.

‘ປຏິໂສຕຄາມິໍ ນິປຸຓໍ, ຄມ຺ຠີຣໍ ທຸທ຺ທສໍ ອຓຸໍ;

ຣາຄຣຕ຺ຕາ ນ ທກ຺ຂນ຺ຕິ, ຕໂມຂນ຺ເຘນ ອາວຸຏາ’ຕິ.

ອິຕິຫ ເມ, ພ຺ຣຫ຺ເມ, ປຏິສຎ຺ຈິກ຺ຂໂຕ ອປ຺ໂປສ຺ສຸກ຺ກຕາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ນມຕິ, ໂນ ຘມ຺ມເທສນາຍາ’’ຕິ.

ຕຕິຍມ຺ປິ ໂຂ ພ຺ຣຫ຺ມາ ສຫມ຺ປຕິ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ເທເສຕຸ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ຘມ຺ມໍ, ເທເສຕຸ ສຸຄໂຕ ຘມ຺ມໍ. ສນ຺ຕິ ສຕ຺ຕາ ອປ຺ປຣຊກ຺ຂຊາຕິກາ, ອສ຺ສວນຕາ ຘມ຺ມສ຺ສ ປຣິຫາຍນ຺ຕິ, ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ຘມ຺ມສ຺ສ ອຎ຺ຎາຕາໂຣ’’ຕິ. ອິທມໂວຈ ພ຺ຣຫ຺ມາ ສຫມ຺ປຕິ, ອິທໍ ວຕ຺ວານ ອຖາປຣໍ ເອຕທໂວຈ –

‘‘ປາຕຸຣໂຫສິ ມຄເຘສຸ ປຸພ຺ເພ;

ຘມ຺ໂມ ອສຸທ຺ໂຘ ສມເລຫິ ຈິນ຺ຕິໂຕ;

ອປາປຸເຣຕໍ ອມຕສ຺ສ ທ຺ວາຣໍ;

ສຸຓນ຺ຕຸ ຘມ຺ມໍ ວິມເລນານຸພຸທ຺ຘໍ.

‘‘ເສເລ ຍຖາ ປພ຺ພຕມຸທ຺ຘນິຏ຺ຐິໂຕ;

ຍຖາປິ ປສ຺ເສ ຊນຕໍ ສມນ຺ຕໂຕ;

ຕຖູປມໍ ຘມ຺ມມຍໍ ສຸເມຘ;

ປາສາທມາຣຸຍ຺ຫ ສມນ຺ຕຈກ຺ຂຸ;

ໂສກາວຕິຓ຺ຓໍ ຊນຕມເປຕໂສໂກ;

ອເວກ຺ຂສ຺ສຸ ຊາຕິຊຣາຠິຠູຕໍ.

‘‘ອຸຏ຺ເຐຫິ ວີຣ ວິຊິຕສງ຺ຄາມ;

ສຕ຺ຖວາຫ ອຓຓ ວິຈຣ ໂລເກ;

ເທສສ຺ສຸ ຠຄວາ ຘມ຺ມໍ;

ອຎ຺ຎາຕາໂຣ ຠວິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ.

໙. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ພ຺ຣຫ຺ມຸໂນ ຈ ອຊ຺ເຌສນໍ ວິທິຕ຺ວາ ສຕ຺ເຕສຸ ຈ ກາຣຸຎ຺ຎຕໍ ປຏິຈ຺ຈ ພຸທ຺ຘຈກ຺ຂຸນາ ໂລກໍ ໂວໂລເກສິ. ອທ຺ທສາ ໂຂ ຠຄວາ ພຸທ຺ຘຈກ຺ຂຸນາ ໂລກໍ ໂວໂລເກນ຺ໂຕ ສຕ຺ເຕ ອປ຺ປຣຊກ຺ເຂ ມຫາຣຊກ຺ເຂ ຕິກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິເຍ ມຸທິນ຺ທ຺ຣິເຍ ສ຺ວາກາເຣ ທ຺ວາກາເຣ ສຸວິຎ຺ຎາປເຍ ທຸວິຎ຺ຎາປເຍ, ອປ຺ເປກຈ຺ເຈ ປຣໂລກວຊ຺ຊຠຍທສ຺ສາວິເນ [ທສ຺ສາວິໂນ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກໍ.)] ວິຫຣນ຺ເຕ, ອປ຺ເປກຈ຺ເຈ ນ ປຣໂລກວຊ຺ຊຠຍທສ຺ສາວິເນ ວິຫຣນ຺ເຕ. ເສຍ຺ຍຖາປິ ນາມ ອຸປ຺ປລິນິຍໍ ວາ ປທຸມິນິຍໍ ວາ ປຸຓ຺ຑຣີກິນິຍໍ ວາ ອປ຺ເປກຈ຺ຈານິ ອຸປ຺ປລານິ ວາ ປທຸມານິ ວາ ປຸຓ຺ຑຣີການິ ວາ ອຸທເກ ຊາຕານິ ອຸທເກ ສໍວຑ຺ຒານິ ອຸທການຸຄ຺ຄຕານິ ອນ຺ໂຕ ນິມຸຄ຺ຄໂປສີນິ, ອປ຺ເປກຈ຺ຈານິ ອຸປ຺ປລານິ ວາ ປທຸມານິ ວາ ປຸຓ຺ຑຣີການິ ວາ ອຸທເກ ຊາຕານິ ອຸທເກ ສໍວຑ຺ຒານິ ສໂມທກໍ ຐິຕານິ, ອປ຺ເປກຈ຺ຈານິ ອຸປ຺ປລານິ ວາ ປທຸມານິ ວາ ປຸຓ຺ຑຣີການິ ວາ ອຸທເກ ຊາຕານິ ອຸທເກ ສໍວຑ຺ຒານິ ອຸທກໍ ອຈ຺ຈຸຄ຺ຄມ຺ມ ຐິຕານິ [ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ອນຸປລິຕ຺ຕານິ ອຸທເກນ, ເອວເມວໍ ຠຄວາ ພຸທ຺ຘຈກ຺ຂຸນາ ໂລກໍ ໂວໂລເກນ຺ໂຕ ອທ຺ທສ ສຕ຺ເຕ ອປ຺ປຣຊກ຺ເຂ ມຫາຣຊກ຺ເຂ ຕິກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິເຍ ມຸທິນ຺ທ຺ຣິເຍ ສ຺ວາກາເຣ ທ຺ວາກາເຣ ສຸວິຎ຺ຎາປເຍ ທຸວິຎ຺ຎາປເຍ, ອປ຺ເປກຈ຺ເຈ ປຣໂລກວຊ຺ຊຠຍທສ຺ສາວິເນ ວິຫຣນ຺ເຕ, ອປ຺ເປກຈ຺ເຈ ນ ປຣໂລກວຊ຺ຊຠຍທສ຺ສາວິເນ ວິຫຣນ຺ເຕ; ທິສ຺ວານ ພ຺ຣຫ຺ມານໍ ສຫມ຺ປຕິໍ ຄາຖາຍ ປຈ຺ຈຠາສິ –

‘‘ອປາຣຸຕາ ເຕສໍ ອມຕສ຺ສ ທ຺ວາຣາ;

ເຍ ໂສຕວນ຺ໂຕ ປມຸຎ຺ຈນ຺ຕຸ ສທ຺ຘໍ;

ວິຫິໍສສຎ຺ຎີ ປຄຸຓໍ ນ ຠາສິໍ;

ຘມ຺ມໍ ປຓີຕໍ ມນຸເຊສຸ ພ຺ຣຫ຺ເມ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ພ຺ຣຫ຺ມາ ສຫມ຺ປຕິ ‘‘ກຕາວກາໂສ ໂຂມ຺ຫິ ຠຄວຕາ ຘມ຺ມເທສນາຍາ’’ຕິ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ປທກ຺ຂິຓໍ ກຕ຺ວາ ຕຕ຺ເຖວນ຺ຕຣຘາຍິ.

ພ຺ຣຫ຺ມຍາຈນກຖາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

໖. ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິຍກຖາ

໑໐. [ມ. ນິ. ໑.໒໘໔ ອາທໂຍ; ມ. ນິ. ໒.໓໓໙ ອາທໂຍ] ອຖ ໂຂ ຠຄວໂຕ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ກສ຺ສ ນຸ ໂຂ ອຫໍ ປຐມໍ ຘມ຺ມໍ ເທເສຍ຺ຍໍ? ໂກ ອິມໍ ຘມ຺ມໍ ຂິປ຺ປເມວ ອາຊານິສ຺ສຕີ’’ຕິ? ອຖ ໂຂ ຠຄວໂຕ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ອຍໍ ໂຂ ອາຬາໂຣ ກາລາໂມ ປຓ຺ຑິໂຕ ພ຺ຍຕ຺ໂຕ ເມຘາວີ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ອປ຺ປຣຊກ຺ຂຊາຕິໂກ; ຍໍນູນາຫໍ ອາຬາຣສ຺ສ ກາລາມສ຺ສ ປຐມໍ ຘມ຺ມໍ ເທເສຍ຺ຍໍ, ໂສ ອິມໍ ຘມ຺ມໍ ຂິປ຺ປເມວ ອາຊານິສ຺ສຕີ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ອນ຺ຕຣຫິຕາ ເທວຕາ ຠຄວໂຕ ອາໂຣເຈສິ – ‘‘ສຕ຺ຕາຫກາລງ຺ກໂຕ, ຠນ຺ເຕ, ອາຬາໂຣ ກາລາໂມ’’ຕິ. ຠຄວໂຕປິ ໂຂ ຎາຓໍ ອຸທປາທິ – ‘‘ສຕ຺ຕາຫກາລງ຺ກໂຕ ອາຬາໂຣ ກາລາໂມ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວໂຕ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ມຫາຊານິໂຍ ໂຂ ອາຬາໂຣ ກາລາໂມ; ສເຈ ຫິ ໂສ ອິມໍ ຘມ຺ມໍ ສຸເຓຍ຺ຍ, ຂິປ຺ປເມວ ອາຊາເນຍ຺ຍາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວໂຕ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ກສ຺ສ ນຸ ໂຂ ອຫໍ ປຐມໍ ຘມ຺ມໍ ເທເສຍ຺ຍໍ? ໂກ ອິມໍ ຘມ຺ມໍ ຂິປ຺ປເມວ ອາຊານິສ຺ສຕີ’’ຕິ? ອຖ ໂຂ ຠຄວໂຕ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ອຍໍ ໂຂ ອຸທໂກ [ອຸທ຺ທໂກ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຣາມປຸຕ຺ໂຕ ປຓ຺ຑິໂຕ ພ຺ຍຕ຺ໂຕ ເມຘາວີ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ອປ຺ປຣຊກ຺ຂຊາຕິໂກ; ຍໍນູນາຫໍ ອຸທກສ຺ສ ຣາມປຸຕ຺ຕສ຺ສ ປຐມໍ ຘມ຺ມໍ ເທເສຍ຺ຍໍ, ໂສ ອິມໍ ຘມ຺ມໍ ຂິປ຺ປເມວ ອາຊານິສ຺ສຕີ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ອນ຺ຕຣຫິຕາ ເທວຕາ ຠຄວໂຕ ອາໂຣເຈສິ – ‘‘ອຠິໂທສກາລງ຺ກໂຕ, ຠນ຺ເຕ, ອຸທໂກ ຣາມປຸຕ຺ໂຕ’’ຕິ. ຠຄວໂຕປິ ໂຂ ຎາຓໍ ອຸທປາທິ – ‘‘ອຠິໂທສກາລງ຺ກໂຕ ອຸທໂກ ຣາມປຸຕ຺ໂຕ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວໂຕ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ມຫາຊານິໂຍ ໂຂ ອຸທໂກ ຣາມປຸຕ຺ໂຕ; ສເຈ ຫິ ໂສ ອິມໍ ຘມ຺ມໍ ສຸເຓຍ຺ຍ, ຂິປ຺ປເມວ ອາຊາເນຍ຺ຍາ’’ຕິ

ອຖ ໂຂ ຠຄວໂຕ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ກສ຺ສ ນຸ ໂຂ ອຫໍ ປຐມໍ ຘມ຺ມໍ ເທເສຍ຺ຍໍ? ໂກ ອິມໍ ຘມ຺ມໍ ຂິປ຺ປເມວ ອາຊານິສ຺ສຕີ’’ຕິ? ອຖ ໂຂ ຠຄວໂຕ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ພຫຸກາຣາ ໂຂ ເມ ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ, ເຍ ມໍ ປຘານປຫິຕຕ຺ຕໍ ອຸປຏ຺ຐຫິໍສຸ; ຍໍນູນາຫໍ ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິຍານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ປຐມໍ ຘມ຺ມໍ ເທເສຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວໂຕ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ກຫໍ ນຸ ໂຂ ເອຕຣຫິ ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ວິຫຣນ຺ຕີ’’ຕິ? ອທ຺ທສາ ໂຂ ຠຄວາ ທິພ຺ເພນ ຈກ຺ຂຸນາ ວິສຸທ຺ເຘນ ອຕິກ຺ກນ຺ຕມານຸສເກນ ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິເຍ ຠິກ຺ຂູ ພາຣາຓສິຍໍ ວິຫຣນ຺ເຕ ອິສິປຕເນ ມິຄທາເຍ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອຸຣຸເວລາຍໍ ຍຖາຠິຣນ຺ຕໍ ວິຫຣິຕ຺ວາ ເຍນ ພາຣາຓສີ ເຕນ ຈາຣິກໍ ປກ຺ກາມິ.

໑໑. ອທ຺ທສາ ໂຂ ອຸປໂກ ອາຊີວໂກ ຠຄວນ຺ຕໍ ອນ຺ຕຣາ ຈ ຄຍໍ ອນ຺ຕຣາ ຈ ໂພຘິໍ ອທ຺ຘານມຄ຺ຄປ຺ປຏິປນ຺ນໍ, ທິສ຺ວານ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ວິປ຺ປສນ຺ນານິ ໂຂ ເຕ, ອາວຸໂສ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ປຣິສຸທ຺ໂຘ ຉວິວຓ຺ໂຓ ປຣິໂຍທາໂຕ. ກໍສິ ຕ຺ວໍ, ອາວຸໂສ, ອຸທ຺ທິສ຺ສ ປພ຺ພຊິໂຕ? ໂກ ວາ ເຕ ສຕ຺ຖາ? ກສ຺ສ ວາ ຕ຺ວໍ ຘມ຺ມໍ ໂຣເຈສີ’’ຕິ? ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ ຠຄວາ ອຸປກໍ ອາຊີວກໍ ຄາຖາຫິ ອຊ຺ຌຠາສິ –

[ຘ. ປ. ໓໕໓; ກຖາ. ໔໐໕] ‘‘ສພ຺ພາຠິຠູ ສພ຺ພວິທູຫມສ຺ມິ,

ສພ຺ເພສຸ ຘມ຺ເມສຸ ອນູປລິຕ຺ໂຕ;

ສພ຺ພຎ຺ຊໂຫ ຕຓ຺ຫາກ຺ຂເຍ ວິມຸຕ຺ໂຕ,

ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາຍ ກມຸທ຺ທິເສຍ຺ຍໍ.

[ມິ. ປ. ໔.໕.໑໑ ມິລິນ຺ທປຎ຺ເຫປິ; ກຖາ. ໔໐໕] ‘‘ນ ເມ ອາຈຣິໂຍ ອຕ຺ຖິ, ສທິໂສ ເມ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;

ສເທວກສ຺ມິໍ ໂລກສ຺ມິໍ, ນຕ຺ຖິ ເມ ປຏິປຸຄ຺ຄໂລ.

[ກຖາ. ໔໐໕ ກຖາວຕ຺ຖຸປາຬິຍມ຺ປິ] ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ອຣຫາ ໂລເກ, ອຫໍ ສຕ຺ຖາ ອນຸຕ຺ຕໂຣ;

ເອໂກມ຺ຫິ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ສີຕິຠູໂຕສ຺ມິ ນິພ຺ພຸໂຕ.

[ກຖາ. ໔໐໕ ກຖາວຕ຺ຖຸປາຬິຍມ຺ປິ]‘‘ຘມ຺ມຈກ຺ກໍ ປວຕ຺ເຕຕຸໍ, ຄຈ຺ຉາມິ ກາສິນໍ ປຸຣໍ;

ອນ຺ຘີຠູຕສ຺ມິໍ ໂລກສ຺ມິໍ, ອາຫຎ຺ຉໍ [ອາຫຎ຺ຎິໍ (ກ.)] ອມຕທຸນ຺ທຸຠິ’’ນ຺ຕິ.

ຍຖາ ໂຂ ຕ຺ວໍ, ອາວຸໂສ, ປຏິຊານາສິ, ອຣຫສິ ອນນ຺ຕຊິໂນຕິ.

[ກຖາ. ໔໐໕ ກຖາວຕ຺ຖຸປາຬິຍມ຺ປິ] ‘‘ມາທິສາ ເວ ຊິນາ ໂຫນ຺ຕິ, ເຍ ປຕ຺ຕາ ອາສວກ຺ຂຍໍ;

ຊິຕາ ເມ ປາປກາ ຘມ຺ມາ, ຕສ຺ມາຫມຸປກ [ຕສ຺ມາຫມຸປກາ (ສີ.)] ຊິໂນ’’ຕິ.

ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ ອຸປໂກ ອາຊີວໂກ ຫຸເປຍ຺ຍປາວຸໂສຕິ [ຫຸເວຍ຺ຍປາວຸໂສ (ສີ.) ຫຸເວຍ຺ຍາວຸໂສ (ສ຺ຍາ.)] ວຕ຺ວາ ສີສໍ ໂອກມ຺ເປຕ຺ວາ ອຸມ຺ມຄ຺ຄໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປກ຺ກາມິ.

໑໒. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອນຸປຸພ຺ເພນ ຈາຣິກໍ ຈຣມາໂນ ເຍນ ພາຣາຓສີ ອິສິປຕນໍ ມິຄທາໂຍ, ເຍນ ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ເຕນຸປສງ຺ກມິ. ອທ຺ທສໍສຸ ໂຂ ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວນ຺ຕໍ ທູຣໂຕວ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ; ທິສ຺ວານ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ກຕິກໍ [ອິທໍ ປທໍ ເກສຸຈິ ນຕ຺ຖິ] ສຓ຺ຐເປສຸໍ – ‘‘ອຍໍ, ອາວຸໂສ, ສມໂຓ ໂຄຕໂມ ອາຄຈ຺ຉຕິ, ພາຫຸລ຺ລິໂກ ປຘານວິພ຺ຠນ຺ໂຕ ອາວຕ຺ໂຕ ພາຫຸລ຺ລາຍ. ໂສ ເນວ ອຠິວາເທຕພ຺ໂພ, ນ ປຈ຺ຈຸຏ຺ຐາຕພ຺ໂພ, ນາສ຺ສ ປຕ຺ຕຈີວຣໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕພ຺ພໍ; ອປິ ຈ ໂຂ ອາສນໍ ຐເປຕພ຺ພໍ, ສເຈ ໂສ ອາກງ຺ຂິສ຺ສຕິ ນິສີທິສ຺ສຕີ’’ຕິ. ຍຖາ ຍຖາ ໂຂ ຠຄວາ ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິເຍ ຠິກ຺ຂູ ອຸປສງ຺ກມຕິ, ຕຖາ ຕຖາ [ຕຖາ ຕຖາ ເຕ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ນາສກ຺ຂິໍສຸ ສກາຍ ກຕິກາຍ ສຓ຺ຐາຕຸໍ. ອສຓ຺ຐຫນ຺ຕາ ຠຄວນ຺ຕໍ ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄນ຺ຕ຺ວາ ເອໂກ ຠຄວໂຕ ປຕ຺ຕຈີວຣໍ ປຏິຄ຺ຄເຫສິ, ເອໂກ ອາສນໍ ປຎ຺ຎເປສິ, ເອໂກ ປາໂທທກໍ, ເອໂກ ປາທປີຐໍ, ເອໂກ ປາທກຐລິກໍ ອຸປນິກ຺ຂິປິ. ນິສີທິ ຠຄວາ ປຎ຺ຎຕ຺ເຕ ອາສເນ; ນິສຊ຺ຊ ໂຂ ຠຄວາ ປາເທ ປກ຺ຂາເລສິ. ອປິສ຺ສຸ [ອປິ ຈ ໂຂ (ປາສຣາສິສຸຕ຺ຖ)] ຠຄວນ຺ຕໍ ນາເມນ ຈ ອາວຸໂສວາເທນ ຈ ສມຸທາຈຣນ຺ຕິ. ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ ຠຄວາ ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິເຍ ຠິກ຺ຂູ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕຖາຄຕໍ ນາເມນ ຈ ອາວຸໂສວາເທນ ຈ ສມຸທາຈຣຖ [ສມຸທາຈຣິຕ຺ຖ (ສີ. ສ຺ຍາ.)]. ອຣຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕຖາຄໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ໂອທຫຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂສຕໍ, ອມຕມຘິຄຕໍ, ອຫມນຸສາສາມິ, ອຫໍ ຘມ຺ມໍ ເທເສມິ. ຍຖານຸສິຏ຺ຐໍ ຕຖາ ປຏິປຊ຺ຊມານາ [ຍຖານຸສິຏ຺ຐໍ ປຏິປຊ຺ຊມານາ (ສ຺ຍາ.)] ນຈິຣສ຺ເສວ – ຍສ຺ສຕ຺ຖາຍ ກຸລປຸຕ຺ຕາ ສມ຺ມເທວ ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊນ຺ຕິ ຕທນຸຕ຺ຕຣໍ – ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍປຣິໂຍສານໍ ທິຏ຺ເຐວ ຘມ຺ເມ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕ຺ວາ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣິສ຺ສຖາ’’ຕິ. ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ຕາຍປິ ໂຂ ຕ຺ວໍ, ອາວຸໂສ ໂຄຕມ, ອິຣິຍາຍ [ຈຣິຍາຍ (ສ຺ຍາ.)], ຕາຍ ປຏິປທາຍ, ຕາຍ ທຸກ຺ກຣກາຣິກາຍ ເນວຊ຺ຌຄາ ອຸຕ຺ຕຣິ ມນຸສ຺ສຘມ຺ມາ [ອຸຕ຺ຕຣິມນຸສ຺ສຘມ຺ມໍ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ອລມຣິຍຎາຓທສ຺ສນວິເສສໍ, ກິໍ ປນ ຕ຺ວໍ ເອຕຣຫິ, ພາຫຸລ຺ລິໂກ ປຘານວິພ຺ຠນ຺ໂຕ ອາວຕ຺ໂຕ ພາຫຸລ຺ລາຍ, ອຘິຄມິສ຺ສສິ ອຸຕ຺ຕຣິ ມນຸສ຺ສຘມ຺ມາ ອລມຣິຍຎາຓທສ຺ສນວິເສສ’’ນ຺ຕິ? ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ ຠຄວາ ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິເຍ ຠິກ຺ຂູ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕຖາຄໂຕ ພາຫຸລ຺ລິໂກ, ນ ປຘານວິພ຺ຠນ຺ໂຕ, ນ ອາວຕ຺ໂຕ ພາຫຸລ຺ລາຍ; ອຣຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕຖາຄໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ. ໂອທຫຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂສຕໍ, ອມຕມຘິຄຕໍ, ອຫມນຸສາສາມິ, ອຫໍ ຘມ຺ມໍ ເທເສມິ. ຍຖານຸສິຏ຺ຐໍ ຕຖາ ປຏິປຊ຺ຊມານາ ນຈິຣສ຺ເສວ – ຍສ຺ສຕ຺ຖາຍ ກຸລປຸຕ຺ຕາ ສມ຺ມເທວ ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊນ຺ຕິ ຕທນຸຕ຺ຕຣໍ – ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍປຣິໂຍສານໍ ທິຏ຺ເຐວຘມ຺ເມ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕ຺ວາ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣິສ຺ສຖາ’’ຕິ. ທຸຕິຍມ຺ປິ ໂຂ ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈຸໍ…ເປ…. ທຸຕິຍມ຺ປິ ໂຂ ຠຄວາ ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິເຍ ຠິກ຺ຂູ ເອຕທໂວຈ…ເປ…. ຕຕິຍມ຺ປິ ໂຂ ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ຕາຍປິ ໂຂ ຕ຺ວໍ, ອາວຸໂສ ໂຄຕມ, ອິຣິຍາຍ, ຕາຍ ປຏິປທາຍ, ຕາຍ ທຸກ຺ກຣກາຣິກາຍ ເນວຊ຺ຌຄາ ອຸຕ຺ຕຣິ ມນຸສ຺ສຘມ຺ມາ ອລມຣິຍຎາຓທສ຺ສນວິເສສໍ, ກິໍ ປນ ຕ຺ວໍ ເອຕຣຫິ, ພາຫຸລ຺ລິໂກ ປຘານວິພ຺ຠນ຺ໂຕ ອາວຕ຺ໂຕ ພາຫຸລ຺ລາຍ, ອຘິຄມິສ຺ສສິ ອຸຕ຺ຕຣິ ມນຸສ຺ສຘມ຺ມາ ອລມຣິຍຎາຓທສ຺ສນວິເສສ’’ນ຺ຕິ? ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ ຠຄວາ ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິເຍ ຠິກ຺ຂູ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອຠິຊານາຖ ເມ ໂນ ຕຸມ຺ເຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິໂຕ ປຸພ຺ເພ ເອວຣູປໍ ປຠາວິຕເມຕ’’ນ຺ຕິ [ຠາສິຕເມຕນ຺ຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ. ກ.) ຏີກາໂຍ ໂອໂລເກຕພ຺ພາ]? ‘‘ໂນເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ອຣຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕຖາຄໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ, ໂອທຫຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂສຕໍ, ອມຕມຘິຄຕໍ, ອຫມນຸສາສາມິ, ອຫໍ ຘມ຺ມໍ ເທເສມິ. ຍຖານຸສິຏ຺ຐໍ ຕຖາ ປຏິປຊ຺ຊມານາ ນຈິຣສ຺ເສວ – ຍສ຺ສຕ຺ຖາຍ ກຸລປຸຕ຺ຕາ ສມ຺ມເທວ ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊນ຺ຕິ ຕທນຸຕ຺ຕຣໍພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍປຣິໂຍສານໍ ທິຏ຺ເຐວຘມ຺ເມ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕ຺ວາ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣິສ຺ສຖາຕິ. ອສກ຺ຂິ ໂຂ ຠຄວາ ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິເຍ ຠິກ຺ຂູ ສຎ຺ຎາເປຕຸໍ. ອຖ ໂຂ ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວນ຺ຕໍ ສຸສ຺ສູສິໍສຸ, ໂສຕໍ ໂອທຫິໍສຸ, ອຎ຺ຎາ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປຏ຺ຐາເປສຸໍ.

໑໓. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິເຍ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ –

‘‘[ສໍ. ນິ. ໕.໑໐໘໑ ອາທໂຍ] ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນ຺ຕາ ປພ຺ພຊິເຕນ ນ ເສວິຕພ຺ພາ. ກຕເມ ທ຺ເວ [ອິທໍ ປທທ຺ວຍໍ ສີ. ສ຺ຍາ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ ນຕ຺ຖິ]? ໂຍ ຈາຍໍ ກາເມສຸ ກາມສຸຂລ຺ລິການຸໂຍໂຄ ຫີໂນ ຄມ຺ໂມ ໂປຖຸຊ຺ຊນິໂກ ອນຣິໂຍ ອນຕ຺ຖສໍຫິໂຕ, ໂຍ ຈາຍໍ ອຕ຺ຕກິລມຖານຸໂຍໂຄ ທຸກ຺ໂຂ ອນຣິໂຍ ອນຕ຺ຖສໍຫິໂຕ. ເອເຕ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸໂຠ ອນ຺ເຕ ອນຸປຄມ຺ມ, ມຊ຺ຌິມາ ປຏິປທາ ຕຖາຄເຕນ ອຠິສມ຺ພຸທ຺ຘາ, ຈກ຺ຂຸກຣຓີ ຎາຓກຣຓີ ອຸປສມາຍ ອຠິຎ຺ຎາຍ ສມ຺ໂພຘາຍ ນິພ຺ພານາຍ ສໍວຕ຺ຕຕິ. ກຕມາ ຈ ສາ, ຠິກ຺ຂເວ, ມຊ຺ຌິມາ ປຏິປທາ ຕຖາຄເຕນ ອຠິສມ຺ພຸທ຺ຘາ, ຈກ຺ຂຸກຣຓີ ຎາຓກຣຓີ ອຸປສມາຍ ອຠິຎ຺ຎາຍ ສມ຺ໂພຘາຍ ນິພ຺ພານາຍ ສໍວຕ຺ຕຕິ? ອຍເມວ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ, ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ໂປ, ສມ຺ມາວາຈາ, ສມ຺ມາກມ຺ມນ຺ໂຕ, ສມ຺ມາອາຊີໂວ, ສມ຺ມາວາຍາໂມ, ສມ຺ມາສຕິ, ສມ຺ມາສມາຘິ. ອຍໍ ໂຂ ສາ, ຠິກ຺ຂເວ, ມຊ຺ຌິມາ ປຏິປທາ ຕຖາຄເຕນ ອຠິສມ຺ພຸທ຺ຘາ, ຈກ຺ຂຸກຣຓີ ຎາຓກຣຓີ ອຸປສມາຍ ອຠິຎ຺ຎາຍ ສມ຺ໂພຘາຍ ນິພ຺ພານາຍ ສໍວຕ຺ຕຕິ.

໑໔. ‘‘ອິທໍ ໂຂ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ຂໍ ອຣິຍສຈ຺ຈໍ. ຊາຕິປິ ທຸກ຺ຂາ, ຊຣາປິ ທຸກ຺ຂາ, ພ຺ຍາຘິປິ ທຸກ຺ໂຂ, ມຣຓມ຺ປິ ທຸກ຺ຂໍ, ອປ຺ປິເຍຫິ ສມ຺ປໂຍໂຄ ທຸກ຺ໂຂ, ປິເຍຫິ ວິປ຺ປໂຍໂຄ ທຸກ຺ໂຂ, ຍມ຺ປິຈ຺ຉໍ ນ ລຠຕິ ຕມ຺ປິ ທຸກ຺ຂໍ. ສໍຂິຕ຺ເຕນ, ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ [ປຎ຺ຈຸປາທານຂນ຺ຘາປິ (ກ)] ທຸກ຺ຂາ. ‘‘ອິທໍ ໂຂ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ຂສມຸທຍໍ [ເອຕ຺ຖ ‘‘ອິທໍ ທຸກ຺ຂໍ ອຣິຍສຈ຺ຈນ຺ຕິ ອາທີສຸ ທຸກ຺ຂສມຸທໂຍ ທຸກ຺ຂນິໂຣໂຘຕິ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ທຸກ຺ຂສມຸທຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘນ຺ຕິ ລິງ຺ຄວິປລ຺ລາໂສ ຕໂຕ’’ຕິ ປຏິສມ຺ຠິທາມຄ຺ຄຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ວິສຸທ຺ຘິມຄ຺ຄຏີກາຍໍ ປນ ອຸປ຺ປາໂທ ຠຍນ຺ຕິປາຐວຓ຺ຓນາຍໍ ‘‘ສຕິປິ ທ຺ວິນ຺ນໍ ປທານໍ ສມານາຘິກຣຓຠາເວ ລິງ຺ຄເຠໂທ ຄຫິໂຕ, ຍຖາ ທຸກ຺ຂສມຸທໂຍ ອຣິຍສຈ຺ຈ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ເຕສຸ ທຸກ຺ຂສມຸທໂຍ ອຣິຍສຈ຺ຈ’’ນ຺ຕິ ສກລິງ຺ຄິກປາໂຐ ‘‘ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ ອຣິຍສຈ຺ຈ’’ນ຺ຕິ ປາຬິຍາ ສເມຕິ.] ອຣິຍສຈ຺ຈໍ – ຍາຍໍ ຕຓ຺ຫາ ໂປໂນພ຺ຠວິກາ [ໂປໂນຠວິກາ (ກ.)] ນນ຺ທີຣາຄສຫຄຕາ [ນນ຺ທິຣາຄສຫຄຕາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ຕຕ຺ຣຕຕ຺ຣາຠິນນ຺ທິນີ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ກາມຕຓ຺ຫາ, ຠວຕຓ຺ຫາ, ວິຠວຕຓ຺ຫາ.

‘‘ອິທໍ ໂຂ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ຂນິໂຣຘໍ ອຣິຍສຈ຺ຈໍ – ໂຍ ຕສ຺ສາ ເຍວ ຕຓ຺ຫາຍ ອເສສວິຣາຄນິໂຣໂຘ, ຈາໂຄ, ປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ, ມຸຕ຺ຕິ, ອນາລໂຍ. ‘‘ອິທໍ ໂຂ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ ອຣິຍສຈ຺ຈໍ – ອຍເມວ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ, ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ໂປ, ສມ຺ມາວາຈາ, ສມ຺ມາກມ຺ມນ຺ໂຕ, ສມ຺ມາອາຊີໂວ, ສມ຺ມາວາຍາໂມ, ສມ຺ມາສຕິ, ສມ຺ມາສມາຘິ.

໑໕. ‘‘ອິທໍ ທຸກ຺ຂໍ ອຣິຍສຈ຺ຈນ຺ຕິ ເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸພ຺ເພ ອນນຸສ຺ສຸເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ, ຎາຓໍ ອຸທປາທິ, ປຎ຺ຎາ ອຸທປາທິ, ວິຊ຺ຊາ ອຸທປາທິ, ອາໂລໂກ ອຸທປາທິ. ຕໍ ໂຂ ປນິທໍ ທຸກ຺ຂໍ ອຣິຍສຈ຺ຈໍ ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍນ຺ຕິ ເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸພ຺ເພ ອນນຸສ຺ສຸເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ, ຎາຓໍ ອຸທປາທິ, ປຎ຺ຎາ ອຸທປາທິ, ວິຊ຺ຊາ ອຸທປາທິ, ອາໂລໂກ ອຸທປາທິ. ຕໍ ໂຂ ປນິທໍ ທຸກ຺ຂໍ ອຣິຍສຈ຺ຈໍ ປຣິຎ຺ຎາຕນ຺ຕິ ເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸພ຺ເພ ອນນຸສ຺ສຸເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ, ຎາຓໍ ອຸທປາທິ, ປຎ຺ຎາ ອຸທປາທິ, ວິຊ຺ຊາ ອຸທປາທິ, ອາໂລໂກ ອຸທປາທິ.

‘‘ອິທໍ ທຸກ຺ຂສມຸທຍໍ ອຣິຍສຈ຺ຈນ຺ຕິ ເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸພ຺ເພ ອນນຸສ຺ສຸເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ, ຎາຓໍ ອຸທປາທິ, ປຎ຺ຎາ ອຸທປາທິ, ວິຊ຺ຊາ ອຸທປາທິ, ອາໂລໂກ ອຸທປາທິ. ຕໍ ໂຂ ປນິທໍ ທຸກ຺ຂສມຸທຍໍ ອຣິຍສຈ຺ຈໍ ປຫາຕພ຺ພນ຺ຕິ ເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸພ຺ເພ ອນນຸສ຺ສຸເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ, ຎາຓໍ ອຸທປາທິ, ປຎ຺ຎາ ອຸທປາທິ, ວິຊ຺ຊາ ອຸທປາທິ, ອາໂລໂກ ອຸທປາທິ. ຕໍ ໂຂ ປນິທໍ ທຸກ຺ຂສມຸທຍໍ ອຣິຍສຈ຺ຈໍ ປຫີນນ຺ຕິ ເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸພ຺ເພ ອນນຸສ຺ສຸເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ, ຎາຓໍ ອຸທປາທິ, ປຎ຺ຎາ ອຸທປາທິ, ວິຊ຺ຊາ ອຸທປາທິ, ອາໂລໂກ ອຸທປາທິ.

‘‘ອິທໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘໍ ອຣິຍສຈ຺ຈນ຺ຕິ ເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸພ຺ເພ ອນນຸສ຺ສຸເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ, ຎາຓໍ ອຸທປາທິ, ປຎ຺ຎາ ອຸທປາທິ, ວິຊ຺ຊາ ອຸທປາທິ, ອາໂລໂກ ອຸທປາທິ. ຕໍ ໂຂ ປນິທໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘໍ ອຣິຍສຈ຺ຈໍ ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພນ຺ຕິ ເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸພ຺ເພ ອນນຸສ຺ສຸເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ, ຎາຓໍ ອຸທປາທິ, ປຎ຺ຎາ ອຸທປາທິ, ວິຊ຺ຊາ ອຸທປາທິ, ອາໂລໂກ ອຸທປາທິ. ຕໍ ໂຂ ປນິທໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘໍ ອຣິຍສຈ຺ຈໍ ສຈ຺ຉິກຕນ຺ຕິ ເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸພ຺ເພ ອນນຸສ຺ສຸເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ, ຎາຓໍ ອຸທປາທິ, ປຎ຺ຎາ ອຸທປາທິ, ວິຊ຺ຊາ ອຸທປາທິ, ອາໂລໂກ ອຸທປາທິ.

‘‘ອິທໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ ອຣິຍສຈ຺ຈນ຺ຕິ ເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸພ຺ເພ ອນນຸສ຺ສຸເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ, ຎາຓໍ ອຸທປາທິ, ປຎ຺ຎາ ອຸທປາທິ, ວິຊ຺ຊາ ອຸທປາທິ, ອາໂລໂກ ອຸທປາທິ. ຕໍ ໂຂ ປນິທໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ ອຣິຍສຈ຺ຈໍ ຠາເວຕພ຺ພນ຺ຕິ ເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸພ຺ເພ ອນນຸສ຺ສຸເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ, ຎາຓໍ ອຸທປາທິ, ປຎ຺ຎາ ອຸທປາທິ, ວິຊ຺ຊາ ອຸທປາທິ, ອາໂລໂກ ອຸທປາທິ. ຕໍ ໂຂ ປນິທໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ ອຣິຍສຈ຺ຈໍ ຠາວິຕນ຺ຕິ ເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸພ຺ເພ ອນນຸສ຺ສຸເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ, ຎາຓໍ ອຸທປາທິ, ປຎ຺ຎາ ອຸທປາທິ, ວິຊ຺ຊາ ອຸທປາທິ, ອາໂລໂກ ອຸທປາທິ.

໑໖. ‘‘ຍາວກີວຎ຺ຈ ເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສຸ ຈຕູສຸ ອຣິຍສຈ຺ເຈສຸ ເອວໍ ຕິປຣິວຏ຺ຏໍ ທ຺ວາທສາກາຣໍ ຍຖາຠູຕໍ ຎາຓທສ຺ສນໍ ນ ສຸວິສຸທ຺ຘໍ ອໂຫສິ, ເນວ ຕາວາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສເທວເກ ໂລເກ ສມາຣເກ ສພ຺ຣຫ຺ມເກ ສສ຺ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓິຍາ ປຊາຍ ສເທວມນຸສ຺ສາຍ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ສມ຺ມາສມ຺ໂພຘິໍ ອຠິສມ຺ພຸທ຺ໂຘຕິ ປຈ຺ຈຎ຺ຎາສິໍ. ຍໂຕ ຈ ໂຂ ເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສຸ ຈຕູສຸ ອຣິຍສຈ຺ເຈສຸ ເອວໍ ຕິປຣິວຏ຺ຏໍ ທ຺ວາທສາກາຣໍ ຍຖາຠູຕໍ ຎາຓທສ຺ສນໍ ສຸວິສຸທ຺ຘໍ ອໂຫສິ, ອຖາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສເທວເກ ໂລເກ ສມາຣເກ ສພ຺ຣຫ຺ມເກ ສສ຺ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓິຍາ ປຊາຍ ສເທວມນຸສ຺ສາຍ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ສມ຺ມາສມ຺ໂພຘິໍ ອຠິສມ຺ພຸທ຺ໂຘຕິ [ອຠິສມ຺ພຸທ຺ໂຘ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ປຈ຺ຈຎ຺ຎາສິໍ. ຎາຓຎ຺ຈ ປນ ເມ ທສ຺ສນໍ ອຸທປາທິ – ອກຸປ຺ປາ ເມ ວິມຸຕ຺ຕິ, ອຍມນ຺ຕິມາ ຊາຕິ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວ’’ຕິ. ອິທມໂວຈ ຠຄວາ ອຕ຺ຕມນາ ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ຠາສິຕໍ ອຠິນນ຺ທຸນ຺ຕິ [ອິທມໂວຈ…ເປ… ອຠິນນ຺ທຸນ຺ຕິວາກ຺ຍໍ ສີ. ສ຺ຍາ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ ນຕ຺ຖິ].

ອິມສ຺ມິຎ຺ຈ ປນ ເວຍ຺ຍາກຣຓສ຺ມິໍ ຠຎ຺ຎມາເນ ອາຍສ຺ມໂຕ ໂກຓ຺ຑຎ຺ຎສ຺ສ ວິຣຊໍ ວີຕມລໍ ຘມ຺ມຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ – ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ.

໑໗. ປວຕ຺ຕິເຕ ຈ ປນ ຠຄວຕາ ຘມ຺ມຈກ຺ເກ, ຠຸມ຺ມາ ເທວາ ສທ຺ທມນຸສ຺ສາເວສຸໍ – ‘‘ເອຕໍ ຠຄວຕາ ພາຣາຓສິຍໍ ອິສິປຕເນ ມິຄທາເຍ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ຘມ຺ມຈກ຺ກໍ ປວຕ຺ຕິຕໍ, ອປ຺ປຏິວຕ຺ຕິຍໍ ສມເຓນ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓນ ວາ ເທເວນ ວາ ມາເຣນ ວາ ພ຺ຣຫ຺ມຸນາ ວາ ເກນຈິ ວາ ໂລກສ຺ມິ’’ນ຺ຕິ. ຠຸມ຺ມານໍ ເທວານໍ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ຈາຕຸມຫາຣາຊິກາ ເທວາ ສທ຺ທມນຸສ຺ສາເວສຸໍ…ເປ… ຈາຕຸມຫາຣາຊິການໍ ເທວານໍ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ຕາວຕິໍສາ ເທວາ…ເປ… ຍາມາ ເທວາ…ເປ… ຕຸສິຕາ ເທວາ…ເປ… ນິມ຺ມານຣຕີ ເທວາ…ເປ… ປຣນິມ຺ມິຕວສວຕ຺ຕີ ເທວາ…ເປ… ພ຺ຣຫ຺ມກາຍິກາ ເທວາ ສທ຺ທມນຸສ຺ສາເວສຸໍ – ‘‘ເອຕໍ ຠຄວຕາ ພາຣາຓສິຍໍ ອິສິປຕເນ ມິຄທາເຍ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ຘມ຺ມຈກ຺ກໍ ປວຕ຺ຕິຕໍ ອປ຺ປຏິວຕ຺ຕິຍໍ ສມເຓນ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓນ ວາ ເທເວນ ວາ ມາເຣນ ວາ ພ຺ຣຫ຺ມຸນາ ວາ ເກນຈິ ວາ ໂລກສ຺ມິ’’ນ຺ຕິ. ອິຕິຫ, ເຕນ ຂເຓນ, ເຕນ ລເຍນ [ເຕນ ລເຍນາຕິ ປທທ຺ວຍໍ ສີ. ສ຺ຍາ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ ນຕ຺ຖິ] ເຕນ ມຸຫຸຕ຺ເຕນ ຍາວ ພ຺ຣຫ຺ມໂລກາ ສທ຺ໂທ ອພ຺ຠຸຄ຺ຄຈ຺ຉິ. ອຍຎ຺ຈ ທສສຫສ຺ສິໂລກຘາຕຸ ສໍກມ຺ປິ ສມ຺ປກມ຺ປິ ສມ຺ປເວຘິ; ອປ຺ປມາໂຓ ຈ ອຸຬາໂຣ ໂອຠາໂສ ໂລເກ ປາຕຸຣໂຫສິ, ອຕິກ຺ກມ຺ມ ເທວານໍ ເທວານຸຠາວໍ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອິມໍ ອຸທານໍ ອຸທາເນສິ – ‘‘ອຎ຺ຎາສິ ວຕ, ໂຠ ໂກຓ຺ຑຎ຺ໂຎ, ອຎ຺ຎາສິ ວຕ ໂຠ ໂກຓ຺ຑຎ຺ໂຎ’’ຕິ. ອິຕິ ຫິທໍ ອາຍສ຺ມໂຕ ໂກຓ຺ຑຎ຺ຎສ຺ສ ‘ອຎ຺ຎາສິໂກຓ຺ຑຎ຺ໂຎ’ ຕ຺ເວວ ນາມໍ ອໂຫສິ.

໑໘. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອຎ຺ຎາສິໂກຓ຺ຑຎ຺ໂຎ ທິຏ຺ຐຘມ຺ໂມ ປຕ຺ຕຘມ຺ໂມ ວິທິຕຘມ຺ໂມ ປຣິໂຍຄາຬ຺ຫຘມ຺ໂມ ຕິຓ຺ຓວິຈິກິຈ຺ໂຉ ວິຄຕກຖໍກໂຖ ເວສາຣຊ຺ຊປ຺ປຕ຺ໂຕ ອປຣປ຺ປຈ຺ຈໂຍ ສຕ຺ຖຸສາສເນ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ລເຠຍ຺ຍາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວໂຕ ສນ຺ຕິເກ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ, ລເຠຍ຺ຍໍ ອຸປສມ຺ປທ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ເອຫິ ຠິກ຺ຂູ’’ຕິ ຠຄວາ ອໂວຈ – ‘‘ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ ຘມ຺ໂມ, ຈຣ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ອນ຺ຕກິຣິຍາຍາ’’ຕິ. ສາວ ຕສ຺ສ ອາຍສ຺ມໂຕ ອຸປສມ຺ປທາ ອໂຫສິ.

໑໙. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຕທວເສເສ ຠິກ຺ຂູ ຘມ຺ມິຍາ ກຖາຍ ໂອວທິ ອນຸສາສິ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມໂຕ ຈ ວປ຺ປສ຺ສ ອາຍສ຺ມໂຕ ຈ ຠທ຺ທິຍສ຺ສ ຠຄວຕາ ຘມ຺ມິຍາ ກຖາຍ ໂອວທິຍມານານໍ ອນຸສາສິຍມານານໍ ວິຣຊໍ ວີຕມລໍ ຘມ຺ມຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ – ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມນ຺ຕິ.

ເຕ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມາ ປຕ຺ຕຘມ຺ມາ ວິທິຕຘມ຺ມາ ປຣິໂຍຄາຬ຺ຫຘມ຺ມາ ຕິຓ຺ຓວິຈິກິຈ຺ຉາ ວິຄຕກຖໍກຖາ ເວສາຣຊ຺ຊປ຺ປຕ຺ຕາ ອປຣປ຺ປຈ຺ຈຍາ ສຕ຺ຖຸສາສເນ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ລເຠຍ຺ຍາມ ມຍໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວໂຕ ສນ຺ຕິເກ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ, ລເຠຍ຺ຍາມ ອຸປສມ຺ປທ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ເອຖ ຠິກ຺ຂໂວ’’ຕິ ຠຄວາ ອໂວຈ – ‘‘ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ ຘມ຺ໂມ, ຈຣຖ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ອນ຺ຕກິຣິຍາຍາ’’ຕິ. ສາວ ເຕສໍ ອາຍສ຺ມນ຺ຕານໍ ອຸປສມ຺ປທາ ອໂຫສິ.

ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຕທວເສເສ ຠິກ຺ຂູ ນີຫາຣຠຕ຺ໂຕ ຘມ຺ມິຍາ ກຖາຍ ໂອວທິ ອນຸສາສິ. ຍໍ ຕໂຍ ຠິກ຺ຂູ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣິຕ຺ວາ ອາຫຣນ຺ຕິ, ເຕນ ຉພ຺ພຄ຺ໂຄ ຍາເປຕິ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມໂຕ ຈ ມຫານາມສ຺ສ ອາຍສ຺ມໂຕ ຈ ອສ຺ສຊິສ຺ສ ຠຄວຕາ ຘມ຺ມິຍາ ກຖາຍ ໂອວທິຍມານານໍ ອນຸສາສິຍມານານໍ ວິຣຊໍ ວີຕມລໍ ຘມ຺ມຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ – ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມນ຺ຕິ. ເຕ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມາ ປຕ຺ຕຘມ຺ມາ ວິທິຕຘມ຺ມາ ປຣິໂຍຄາຬ຺ຫຘມ຺ມາ ຕິຓ຺ຓວິຈິກິຈ຺ຉາ ວິຄຕກຖໍກຖາ ເວສາຣຊ຺ຊປ຺ປຕ຺ຕາ ອປຣປ຺ປຈ຺ຈຍາ ສຕ຺ຖຸສາສເນ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ລເຠຍ຺ຍາມ ມຍໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວໂຕ ສນ຺ຕິເກ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ, ລເຠຍ຺ຍາມ ອຸປສມ຺ປທ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ເອຖ ຠິກ຺ຂໂວ’’ຕິ ຠຄວາ ອໂວຈ – ‘‘ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ ຘມ຺ໂມ, ຈຣຖ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ອນ຺ຕກິຣິຍາຍາ’’ຕິ. ສາວ ເຕສໍ ອາຍສ຺ມນ຺ຕານໍ ອຸປສມ຺ປທາ ອໂຫສິ.

໒໐. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິເຍ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ –

[ສໍ. ນິ. ໓.໕໙ ອາທໂຍ] ‘‘ຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຕ຺ຕາ. ຣູປຎ຺ຈ ຫິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຕາ ອຠວິສ຺ສ, ນຍິທໍ ຣູປໍ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ລພ຺ເຠຖ ຈ ຣູເປ – ‘ເອວໍ ເມ ຣູປໍ ໂຫຕຸ, ເອວໍ ເມ ຣູປໍ ມາ ອໂຫສີ’ຕິ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ອນຕ຺ຕາ, ຕສ຺ມາ ຣູປໍ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ຕຕິ, ນ ຈ ລພ຺ຠຕິ ຣູເປ – ‘ເອວໍ ເມ ຣູປໍ ໂຫຕຸ, ເອວໍ ເມ ຣູປໍ ມາ ອໂຫສີ’ຕິ. ເວທນາ, ອນຕ຺ຕາ. ເວທນາ ຈ ຫິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຕາ ອຠວິສ຺ສ, ນຍິທໍ ເວທນາ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ລພ຺ເຠຖ ຈ ເວທນາຍ – ‘ເອວໍ ເມ ເວທນາ ໂຫຕຸ, ເອວໍ ເມ ເວທນາ ມາ ອໂຫສີ’ຕິ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ເວທນາ ອນຕ຺ຕາ, ຕສ຺ມາ ເວທນາ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ຕຕິ, ນ ຈ ລພ຺ຠຕິ ເວທນາຍ – ‘ເອວໍ ເມ ເວທນາ ໂຫຕຸ, ເອວໍ ເມ ເວທນາ ມາ ອໂຫສີ’ຕິ. ສຎ຺ຎາ, ອນຕ຺ຕາ. ສຎ຺ຎາ ຈ ຫິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຕາ ອຠວິສ຺ສ, ນຍິທໍ ສຎ຺ຎາ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ລພ຺ເຠຖ ຈ ສຎ຺ຎາຍ – ‘ເອວໍ ເມ ສຎ຺ຎາ ໂຫຕຸ, ເອວໍ ເມ ສຎ຺ຎາ ມາ ອໂຫສີ’ຕິ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຎ຺ຎາ ອນຕ຺ຕາ, ຕສ຺ມາ ສຎ຺ຎາ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ຕຕິ, ນ ຈ ລພ຺ຠຕິ ສຎ຺ຎາຍ – ‘ເອວໍ ເມ ສຎ຺ຎາ ໂຫຕຸ, ເອວໍ ເມ ສຎ຺ຎາ ມາ ອໂຫສີ’ຕິ. ສງ຺ຂາຣາ, ອນຕ຺ຕາ. ສງ຺ຂາຣາ ຈ ຫິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຕາ ອຠວິສ຺ສໍສຸ, ນຍິທໍ [ນຍິເມ (ກ.)] ສງ຺ຂາຣາ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ເຕຍ຺ຍຸໍ, ລພ຺ເຠຖ ຈ ສງ຺ຂາເຣສຸ – ‘ເອວໍ ເມ ສງ຺ຂາຣາ ໂຫນ຺ຕຸ, ເອວໍ ເມ ສງ຺ຂາຣາ ມາ ອເຫສຸ’ນ຺ຕິ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ຂາຣາ ອນຕ຺ຕາ, ຕສ຺ມາ ສງ຺ຂາຣາ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ນ ຈ ລພ຺ຠຕິ ສງ຺ຂາເຣສຸ – ‘ເອວໍ ເມ ສງ຺ຂາຣາ ໂຫນ຺ຕຸ, ເອວໍ ເມ ສງ຺ຂາຣາ ມາ ອເຫສຸ’ນ຺ຕິ. ວິຎ຺ຎາຓໍ, ອນຕ຺ຕາ. ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈ ຫິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຕາ ອຠວິສ຺ສ, ນຍິທໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ລພ຺ເຠຖ ຈ ວິຎ຺ຎາເຓ – ‘ເອວໍ ເມ ວິຎ຺ຎາຓໍ ໂຫຕຸ, ເອວໍ ເມ ວິຎ຺ຎາຓໍ ມາ ອໂຫສີ’ຕິ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ອນຕ຺ຕາ, ຕສ຺ມາ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອາພາຘາຍ ສໍວຕ຺ຕຕິ, ນ ຈ ລພ຺ຠຕິ ວິຎ຺ຎາເຓ – ‘ເອວໍ ເມ ວິຎ຺ຎາຓໍ ໂຫຕຸ, ເອວໍ ເມ ວິຎ຺ຎາຓໍ ມາ ອໂຫສີ’ຕິ.

໒໑. ‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣູປໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາຕິ? ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ. ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາຕິ? ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ. ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ກລ຺ລໍ ນຸ ຕໍ ສມນຸປສ຺ສິຕຸໍ – ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາຕິ? ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ. ເວທນາ ນິຈ຺ຈາ ວາ ອນິຈ຺ຈາ ວາຕິ? ອນິຈ຺ຈາ, ຠນ຺ເຕ. ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາຕິ? ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ. ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ກລ຺ລໍ ນຸ ຕໍ ສມນຸປສ຺ສິຕຸໍ – ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາຕິ? ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ. ສຎ຺ຎາ ນິຈ຺ຈາ ວາ ອນິຈ຺ຈາ ວາຕິ? ອນິຈ຺ຈາ, ຠນ຺ເຕ. ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາຕິ? ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ. ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ກລ຺ລໍ ນຸ ຕໍ ສມນຸປສ຺ສິຕຸໍ – ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາຕິ? ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ. ສງ຺ຂາຣາ ນິຈ຺ຈາ ວາ ອນິຈ຺ຈາ ວາຕິ? ອນິຈ຺ຈາ, ຠນ຺ເຕ. ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ, ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາຕິ? ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ. ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ກລ຺ລໍ ນຸ ຕໍ ສມນຸປສ຺ສິຕຸໍ – ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາຕິ? ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ. ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິຈ຺ຈໍ ວາ ອນິຈ຺ຈໍ ວາຕິ? ອນິຈ຺ຈໍ, ຠນ຺ເຕ. ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ, ທຸກ຺ຂໍ ວາ ຕໍ ສຸຂໍ ວາຕິ? ທຸກ຺ຂໍ, ຠນ຺ເຕ. ຍໍ ປນານິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ກລ຺ລໍ ນຸ ຕໍ ສມນຸປສ຺ສິຕຸໍ – ເອຕໍ ມມ, ເອໂສຫມສ຺ມິ, ເອໂສ ເມ ອຕ຺ຕາຕິ? ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ.

໒໒. ‘‘ຕສ຺ມາຕິຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຣູປໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກໍ ວາ ສຸຂຸມໍ ວາ ຫີນໍ ວາ ປຓີຕໍ ວາ ຍໍ ທູເຣ [ຍໍ ທູເຣ ວາ (ສ຺ຍາ.)] ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພໍ ຣູປໍ – ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາຕິ – ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຍາ ກາຈິ ເວທນາ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກາ ວາ ສຸຂຸມາ ວາ ຫີນາ ວາ ປຓີຕາ ວາ ຍາ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພາ ເວທນາ – ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາຕິ – ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຍາ ກາຈິ ສຎ຺ຎາ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກາ ວາ ສຸຂຸມາ ວາ ຫີນາ ວາ ປຓີຕາ ວາ ຍາ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພາ ສຎ຺ຎາ – ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາຕິ – ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເຍ ເກຈິ ສງ຺ຂາຣາ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກາ ວາ ສຸຂຸມາ ວາ ຫີນາ ວາ ປຓີຕາ ວາ ເຍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ – ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາຕິ – ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກໍ ວາ ສຸຂຸມໍ ວາ ຫີນໍ ວາ ປຓີຕໍ ວາ ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ສພ຺ພໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ – ເນຕໍ ມມ, ເນໂສຫມສ຺ມິ, ນ ເມໂສ ອຕ຺ຕາຕິ – ເອວເມຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ສມ຺ມປ຺ປຎ຺ຎາຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.

໒໓. ‘‘ເອວໍ ປສ຺ສໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ຣູປສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ເວທນາຍປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ສຎ຺ຎາຍປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ສງ຺ຂາເຣສຸປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ວິຎ຺ຎາຓສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ; ນິພ຺ພິນ຺ທໍ ວິຣຊ຺ຊຕິ; ວິຣາຄາ ວິມຸຈ຺ຈຕິ; ວິມຸຕ຺ຕສ຺ມິໍ ວິມຸຕ຺ຕມິຕິ ຎາຓໍ ໂຫຕິ, ‘ຂີຓາ ຊາຕິ, ວຸສິຕໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ກຕໍ ກຣຓີຍໍ, ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາ’ຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ.

໒໔. ອິທມໂວຈ ຠຄວາ. ອຕ຺ຕມນາ ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ຠາສິຕໍ ອຠິນນ຺ທຸນ຺ຕິ [ອຠິນນ຺ທຸໍ (ສ຺ຍາ.)]. ອິມສ຺ມິຎ຺ຈ ປນ ເວຍ຺ຍາກຣຓສ຺ມິໍ ຠຎ຺ຎມາເນ ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິຍານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕານິ ວິມຸຈ຺ຈິໍສຸ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຉ ໂລເກ ອຣຫນ຺ໂຕ ໂຫນ຺ຕິ.

ປຎ຺ຈວຄ຺ຄິຍກຖາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ປຐມຠາຓວາໂຣ.

໗. ປພ຺ພຊ຺ຊາກຖາ

໒໕. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ພາຣາຓສິຍໍ ຍໂສ ນາມ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ເສຏ຺ຐິປຸຕ຺ໂຕ ສຸຂຸມາໂລ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ຕໂຍ ປາສາທາ ໂຫນ຺ຕິ – ເອໂກ ເຫມນ຺ຕິໂກ, ເອໂກ ຄິມ຺ຫິໂກ, ເອໂກ ວສ຺ສິໂກ. ໂສ ວສ຺ສິເກ ປາສາເທ ຈຕ຺ຕາໂຣ ມາເສ [ວສ຺ສິເກ ປາສາເທ ວສ຺ສິເກ ຈຕ຺ຕາໂຣ ມາເສ (ສີ.)] ນິປ຺ປຸຣິເສຫິ ຕູຣິເຍຫິ ປຣິຈາຣຍມາໂນ ນ ເຫຏ຺ຐາປາສາທໍ ໂອໂຣຫຕິ. ອຖ ໂຂ ຍສສ຺ສ ກຸລປຸຕ຺ຕສ຺ສ ປຎ຺ຈຫິ ກາມຄຸເຓຫິ ສມປ຺ປິຕສ຺ສ ສມງ຺ຄີຠູຕສ຺ສ ປຣິຈາຣຍມານສ຺ສ ປຏິກຈ຺ເຈວ [ປຏິຄຈ຺ເຈວ (ສີ.)] ນິທ຺ທາ ໂອກ຺ກມິ, ປຣິຊນສ຺ສປິ ນິທ຺ທາ ໂອກ຺ກມິ, ສພ຺ພຣຕ຺ຕິໂຍ ຈ ເຕລປທີໂປ ຌາຍຕິ. ອຖ ໂຂ ຍໂສ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ປຏິກຈ຺ເຈວ ປພຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ອທ຺ທສ ສກໍ ປຣິຊນໍ ສຸປນ຺ຕໍ – ອຎ຺ຎິສ຺ສາ ກຈ຺ເຉ ວີຓໍ, ອຎ຺ຎິສ຺ສາ ກຓ຺ເຐ ມຸທິງ຺ຄໍ, ອຎ຺ຎິສ຺ສາ ກຈ຺ເຉ ອາຬມ຺ພຣໍ, ອຎ຺ຎໍ ວິເກສິກໍ, ອຎ຺ຎໍ ວິກ຺ເຂຬິກໍ, ອຎ຺ຎາ ວິປ຺ປລປນ຺ຕິໂຍ, ຫຕ຺ຖປ຺ປຕ຺ຕໍ ສຸສານໍ ມຎ຺ເຎ. ທິສ຺ວານສ຺ສ ອາທີນໂວ ປາຕຸຣໂຫສິ, ນິພ຺ພິທາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ສຓ຺ຐາສິ. ອຖ ໂຂ ຍໂສ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ອຸທານໍ ອຸທາເນສິ – ‘‘ອຸປທ຺ທຸຕໍ ວຕ ໂຠ, ອຸປສ຺ສຏ຺ຐໍ ວຕ ໂຠ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ຍໂສ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ສຸວຓ຺ຓປາທຸກາໂຍ ອາໂຣຫິຕ຺ວາ ເຍນ ນິເວສນທ຺ວາຣໍ ເຕນຸປສງ຺ກມິ. ອມນຸສ຺ສາ ທ຺ວາຣໍ ວິວຣິໍສຸ – ມາ ຍສສ຺ສ ກຸລປຸຕ຺ຕສ຺ສ ໂກຈິ ອນ຺ຕຣາຍມກາສິ ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊ຺ຊາຍາຕິ. ອຖ ໂຂ ຍໂສ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ເຍນ ນຄຣທ຺ວາຣໍ ເຕນຸປສງ຺ກມິ. ອມນຸສ຺ສາ ທ຺ວາຣໍ ວິວຣິໍສຸ – ມາ ຍສສ຺ສ ກຸລປຸຕ຺ຕສ຺ສ ໂກຈິ ອນ຺ຕຣາຍມກາສິ ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊ຺ຊາຍາຕິ. ອຖ ໂຂ ຍໂສ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ເຍນ ອິສິປຕນໍ ມິຄທາໂຍ ເຕນຸປສງ຺ກມິ.

໒໖. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠຄວາ ຣຕ຺ຕິຍາ ປຈ຺ຈູສສມຍໍ ປຈ຺ຈຸຏ຺ຐາຍ ອຊ຺ໂຌກາເສ ຈງ຺ກມຕິ. ອທ຺ທສາ ໂຂ ຠຄວາ ຍສໍ ກຸລປຸຕ຺ຕໍ ທູຣໂຕວ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ, ທິສ຺ວານ ຈງ຺ກມາ ໂອໂຣຫິຕ຺ວາ ປຎ຺ຎຕ຺ເຕ ອາສເນ ນິສີທິ. ອຖ ໂຂ ຍໂສ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ຠຄວໂຕ ອວິທູເຣ ອຸທານໍ ອຸທາເນສິ – ‘‘ອຸປທ຺ທຸຕໍ ວຕ ໂຠ, ອຸປສ຺ສຏ຺ຐໍ ວຕ ໂຠ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຍສໍ ກຸລປຸຕ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອິທໍ ໂຂ, ຍສ, ອນຸປທ຺ທຸຕໍ, ອິທໍ ອນຸປສ຺ສຏ຺ຐໍ. ເອຫິ ຍສ, ນິສີທ, ຘມ຺ມໍ ເຕ ເທເສສ຺ສາມີ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ຍໂສ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ – ອິທໍ ກິຣ ອນຸປທ຺ທຸຕໍ, ອິທໍ ອນຸປສ຺ສຏ຺ຐນ຺ຕິ ຫຏ຺ໂຐ ອຸທຄ຺ໂຄ ສຸວຓ຺ຓປາທຸກາຫິ ໂອໂຣຫິຕ຺ວາ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນສ຺ສ ໂຂ ຍສສ຺ສ ກຸລປຸຕ຺ຕສ຺ສ ຠຄວາ ອນຸປຸພ຺ພິໍ ກຖໍ ກເຖສິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ທານກຖໍ ສີລກຖໍ ສຄ຺ຄກຖໍ, ກາມານໍ ອາທີນວໍ ໂອກາຣໍ ສໍກິເລສໍ, ເນກ຺ຂມ຺ເມ ອານິສໍສໍ ປກາເສສິ. ຍທາ ຠຄວາ ອຎ຺ຎາສິ ຍສໍ ກຸລປຸຕ຺ຕໍ ກລ຺ລຈິຕ຺ຕໍ, ມຸທຸຈິຕ຺ຕໍ, ວິນີວຣຓຈິຕ຺ຕໍ, ອຸທຄ຺ຄຈິຕ຺ຕໍ, ປສນ຺ນຈິຕ຺ຕໍ, ອຖ ຍາ ພຸທ຺ຘານໍ ສາມຸກ຺ກໍສິກາ ຘມ຺ມເທສນາ ຕໍ ປກາເສສິ – ທຸກ຺ຂໍ, ສມຸທຍໍ, ນິໂຣຘໍ, ມຄ຺ຄໍ. ເສຍ຺ຍຖາປິ ນາມ ສຸທ຺ຘໍ ວຕ຺ຖໍ ອປຄຕກາຬກໍ ສມ຺ມເທວ ຣຊນໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ, ເອວເມວ ຍສສ຺ສ ກຸລປຸຕ຺ຕສ຺ສ ຕສ຺ມິໍເຍວ ອາສເນ ວິຣຊໍ ວີຕມລໍ ຘມ຺ມຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ – ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມນ຺ຕິ.

໒໗. ອຖ ໂຂ ຍສສ຺ສ ກຸລປຸຕ຺ຕສ຺ສ ມາຕາ ປາສາທໍ ອຠິຣຸຫິຕ຺ວາ ຍສໍ ກຸລປຸຕ຺ຕໍ ອປສ຺ສນ຺ຕີ ເຍນ ເສຏ຺ຐິ ຄຫປຕິ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເສຏ຺ຐິໍ ຄຫປຕິໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ປຸຕ຺ໂຕ ເຕ, ຄຫປຕິ, ຍໂສ ນ ທິສ຺ສຕີ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ເສຏ຺ຐິ ຄຫປຕິ ຈຕຸທ຺ທິສາ ອສ຺ສທູເຕ ອຸຍ຺ໂຍເຊຕ຺ວາ ສາມໍເຍວ ເຍນ ອິສິປຕນໍ ມິຄທາໂຍ ເຕນຸປສງ຺ກມິ. ອທ຺ທສາ ໂຂ ເສຏ຺ຐິ ຄຫປຕິ ສຸວຓ຺ຓປາທຸການໍ ນິກ຺ເຂປໍ, ທິສ຺ວານ ຕໍເຍວ ອນຸຄມາສິ [ອນຸຄມາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)]. ອທ຺ທສາ ໂຂ ຠຄວາ ເສຏ຺ຐິໍ ຄຫປຕິໍ ທູຣໂຕວ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ, ທິສ຺ວານ ຠຄວໂຕ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ຍໍນູນາຫໍ ຕຖາຣູປໍ ອິທ຺ຘາຠິສງ຺ຂາຣໍ ອຠິສງ຺ຂເຣຍ຺ຍໍ ຍຖາ ເສຏ຺ຐິ ຄຫປຕິ ອິຘ ນິສິນ຺ໂນ ອິຘ ນິສິນ຺ນໍ ຍສໍ ກຸລປຸຕ຺ຕໍ ນ ປສ຺ເສຍ຺ຍາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຕຖາຣູປໍ ອິທ຺ຘາຠິສງ຺ຂາຣໍ ອຠິສງ຺ຂເຣສິ. ອຖ ໂຂ ເສຏ຺ຐິ ຄຫປຕິ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອປິ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ຍສໍ ກຸລປຸຕ຺ຕໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍາ’’ຕິ? ເຕນ ຫິ, ຄຫປຕິ, ນິສີທ, ອປ຺ເປວ ນາມ ອິຘ ນິສິນ຺ໂນ ອິຘ ນິສິນ຺ນໍ ຍສໍ ກຸລປຸຕ຺ຕໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍາສີຕິ. ອຖ ໂຂ ເສຏ຺ຐິ ຄຫປຕິ – ອິເຘວ ກິຣາຫໍ ນິສິນ຺ໂນ ອິຘ ນິສິນ຺ນໍ ຍສໍ ກຸລປຸຕ຺ຕໍ ປສ຺ສິສ຺ສາມີຕິ ຫຏ຺ໂຐ ອຸທຄ຺ໂຄ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນສ຺ສ ໂຂ ເສຏ຺ຐິສ຺ສ ຄຫປຕິສ຺ສ ຠຄວາ ອນຸປຸພ຺ພິໍ ກຖໍ ກເຖສິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ທານກຖໍ ສີລກຖໍ ສຄ຺ຄກຖໍ, ກາມານໍ ອາທີນວໍ ໂອກາຣໍ ສໍກິເລສໍ, ເນກ຺ຂມ຺ເມ ອານິສໍສໍ ປກາເສສິ. ຍທາ ຠຄວາ ອຎ຺ຎາສິ ເສຏ຺ຐິໍ ຄຫປຕິໍ ກລ຺ລຈິຕ຺ຕໍ, ມຸທຸຈິຕ຺ຕໍ, ວິນີວຣຓຈິຕ຺ຕໍ, ອຸທຄ຺ຄຈິຕ຺ຕໍ, ປສນ຺ນຈິຕ຺ຕໍ, ອຖ ຍາ ພຸທ຺ຘານໍ ສາມຸກ຺ກໍສິກາ ຘມ຺ມເທສນາ, ຕໍ ປກາເສສິ – ທຸກ຺ຂໍ, ສມຸທຍໍ, ນິໂຣຘໍ, ມຄ຺ຄໍ. ເສຍ຺ຍຖາປິ ນາມ ສຸທ຺ຘໍ ວຕ຺ຖໍ ອປຄຕກາຬກໍ ສມ຺ມເທວ ຣຊນໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ ເອວເມວ ເສຏ຺ຐິສ຺ສ ຄຫປຕິສ຺ສ ຕສ຺ມິໍເຍວ ອາສເນ ວິຣຊໍ ວີຕມລໍ ຘມ຺ມຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ – ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ເສຏ຺ຐິ ຄຫປຕິ ທິຏ຺ຐຘມ຺ໂມ ປຕ຺ຕຘມ຺ໂມ ວິທິຕຘມ຺ໂມ ປຣິໂຍຄາຬ຺ຫຘມ຺ໂມ ຕິຓ຺ຓວິຈິກິຈ຺ໂຉ ວິຄຕກຖໍກໂຖ ເວສາຣຊ຺ຊປ຺ປຕ຺ໂຕ ອປຣປ຺ປຈ຺ຈໂຍ ສຕ຺ຖຸສາສເນ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອຠິກ຺ກນ຺ຕໍ, ຠນ຺ເຕ, ອຠິກ຺ກນ຺ຕໍ, ຠນ຺ເຕ, ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠນ຺ເຕ, ນິກ຺ກຸຊ຺ຊິຕໍ [ນິກຸຊ຺ຊິຕໍ (ກ.)] ວາ ອຸກ຺ກຸຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ປຏິຈ຺ຉນ຺ນໍ ວາ ວິວເຣຍ຺ຍ, ມູຬ຺ຫສ຺ສ ວາ ມຄ຺ຄໍ ອາຈິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອນ຺ຘກາເຣ ວາ ເຕລປຊ຺ໂຊຕໍ ຘາເຣຍ຺ຍ – ຈກ຺ຂຸມນ຺ໂຕ ຣູປານິ ທກ຺ຂນ຺ຕີຕິ – ເອວເມວໍ ຠຄວຕາ ອເນກປຣິຍາເຍນ ຘມ຺ໂມ ປກາສິໂຕ. ເອສາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວນ຺ຕໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ, ຘມ຺ມຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆຎ຺ຈ. ອຸປາສກໍ ມໍ ຠຄວາ ຘາເຣຕຸ ອຊ຺ຊຕຄ຺ເຄ ປາຓຸເປຕໍ ສຣຓໍ ຄຕ’’ນ຺ຕິ. ໂສວ ໂລເກ ປຐມໍ ອຸປາສໂກ ອໂຫສິ ເຕວາຈິໂກ.

໒໘. ອຖ ໂຂ ຍສສ຺ສ ກຸລປຸຕ຺ຕສ຺ສ ປິຕຸໂນ ຘມ຺ເມ ເທສິຍມາເນ ຍຖາທິຏ຺ຐໍ ຍຖາວິທິຕໍ ຠູມິໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂນ຺ຕສ຺ສ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຈ຺ຈິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວໂຕ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ຍສສ຺ສ ໂຂ ກຸລປຸຕ຺ຕສ຺ສ ປິຕຸໂນ ຘມ຺ເມ ເທສິຍມາເນ ຍຖາທິຏ຺ຐໍ ຍຖາວິທິຕໍ ຠູມິໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂນ຺ຕສ຺ສ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ. ອຠພ຺ໂພ ໂຂ ຍໂສ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ຫີນາຍາວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ກາເມ ປຣິຠຸຎ຺ຊິຕຸໍ, ເສຍ຺ຍຖາປິ ປຸພ຺ເພ ອຄາຣິກຠູໂຕ; ຍໍນູນາຫໍ ຕໍ ອິທ຺ຘາຠິສງ຺ຂາຣໍ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ເຠຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຕໍ ອິທ຺ຘາຠິສງ຺ຂາຣໍ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ເຠສິ. ອທ຺ທສາ ໂຂ ເສຏ຺ຐິ ຄຫປຕິ ຍສໍ ກຸລປຸຕ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນໍ, ທິສ຺ວານ ຍສໍ ກຸລປຸຕ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ມາຕາ ເຕ ຕາຕ, ຍສ, ປຣິເທວ [ປຣິເທວີ (ກ.)] ໂສກສມາປນ຺ນາ, ເທຫິ ມາຕຸຍາ ຊີວິຕ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຍໂສ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຸລ຺ໂລເກສິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເສຏ຺ຐິໍ ຄຫປຕິໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎສິ, ຄຫປຕິ, ຍສ຺ສ ເສກ຺ເຂນ ຎາເຓນ ເສກ຺ເຂນ ທສ຺ສເນນ ຘມ຺ໂມ ທິຏ຺ໂຐ ວິທິໂຕ ເສຍ຺ຍຖາປິ ຕຍາ? ຕສ຺ສ ຍຖາທິຏ຺ຐໍ ຍຖາວິທິຕໍ ຠູມິໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂນ຺ຕສ຺ສ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ. ຠພ຺ໂພ ນຸ ໂຂ ໂສ, ຄຫປຕິ, ຫີນາຍາວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ກາເມ ປຣິຠຸຎ຺ຊິຕຸໍ ເສຍ຺ຍຖາປິ ປຸພ຺ເພ ອຄາຣິກຠູໂຕ’’ຕິ? ‘‘ໂນ ເຫຕໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຍສສ຺ສ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ກຸລປຸຕ຺ຕສ຺ສ ເສກ຺ເຂນ ຎາເຓນ ເສກ຺ເຂນ ທສ຺ສເນນ ຘມ຺ໂມ ທິຏ຺ໂຐ ວິທິໂຕ ເສຍ຺ຍຖາປິ ຕຍາ. ຕສ຺ສ ຍຖາທິຏ຺ຐໍ ຍຖາວິທິຕໍ ຠູມິໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂນ຺ຕສ຺ສ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ. ອຠພ຺ໂພ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ຍໂສ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ຫີນາຍາວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ກາເມ ປຣິຠຸຎ຺ຊິຕຸໍ ເສຍ຺ຍຖາປິ ປຸພ຺ເພ ອຄາຣິກຠູໂຕ’’ຕິ. ‘‘ລາຠາ, ຠນ຺ເຕ, ຍສສ຺ສ ກຸລປຸຕ຺ຕສ຺ສ, ສຸລທ຺ຘໍ, ຠນ຺ເຕ, ຍສສ຺ສ ກຸລປຸຕ຺ຕສ຺ສ, ຍຖາ ຍສສ຺ສ ກຸລປຸຕ຺ຕສ຺ສ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ. ອຘິວາເສຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ອຊ຺ຊຕນາຍ ຠຕ຺ຕໍ ຍເສນ ກຸລປຸຕ຺ເຕນ ປຈ຺ຉາສມເຓນາ’’ຕິ. ອຘິວາເສສິ ຠຄວາ ຕຸຓ຺ຫີຠາເວນ. ອຖ ໂຂ ເສຏ຺ຐິ ຄຫປຕິ ຠຄວໂຕ ອຘິວາສນໍ ວິທິຕ຺ວາ ອຸຏ຺ຐາຍາສນາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ປທກ຺ຂິຓໍ ກຕ຺ວາ ປກ຺ກາມິ. ອຖ ໂຂ ຍໂສ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ອຈິຣປກ຺ກນ຺ເຕ ເສຏ຺ຐິມ຺ຫິ ຄຫປຕິມ຺ຫິ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ລເຠຍ຺ຍາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວໂຕ ສນ຺ຕິເກ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ, ລເຠຍ຺ຍໍ ອຸປສມ຺ປທ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ເອຫິ ຠິກ຺ຂູ’’ຕິ ຠຄວາ ອໂວຈ – ‘‘ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ ຘມ຺ໂມ, ຈຣ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ອນ຺ຕກິຣິຍາຍາ’’ຕິ. ສາວ ຕສ຺ສ ອາຍສ຺ມໂຕ ອຸປສມ຺ປທາ ອໂຫສິ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ສຕ຺ຕ ໂລເກ ອຣຫນ຺ໂຕ ໂຫນ຺ຕິ.

ຍສສ຺ສ ປພ຺ພຊ຺ຊາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

໒໙. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ປຸພ຺ພຓ຺ຫສມຍໍ ນິວາເສຕ຺ວາ ປຕ຺ຕຈີວຣມາທາຍ ອາຍສ຺ມຕາ ຍເສນ ປຈ຺ຉາສມເຓນ ເຍນ ເສຏ຺ຐິສ຺ສ ຄຫປຕິສ຺ສ ນິເວສນໍ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປຎ຺ຎຕ຺ເຕ ອາສເນ ນິສີທິ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມໂຕ ຍສສ຺ສ ມາຕາ ຈ ປຸຣາຓທຸຕິຍິກາ ຈ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິໍສຸ. ຕາສໍ ຠຄວາ ອນຸປຸພ຺ພິໍ ກຖໍ ກເຖສິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ທານກຖໍ ສີລກຖໍ ສຄ຺ຄກຖໍ, ກາມານໍ ອາທີນວໍ ໂອກາຣໍ ສໍກິເລສໍ, ເນກ຺ຂມ຺ເມ ອານິສໍສໍ ປກາເສສິ. ຍທາ ຕາ ຠຄວາ ອຎ຺ຎາສິ ກລ຺ລຈິຕ຺ຕາ, ມຸທຸຈິຕ຺ຕາ, ວິນີວຣຓຈິຕ຺ຕາ, ອຸທຄ຺ຄຈິຕ຺ຕາ, ປສນ຺ນຈິຕ຺ຕາ, ອຖ ຍາ ພຸທ຺ຘານໍ ສາມຸກ຺ກໍສິກາ ຘມ຺ມເທສນາ ຕໍ ປກາເສສິ – ທຸກ຺ຂໍ, ສມຸທຍໍ, ນິໂຣຘໍ, ມຄ຺ຄໍ. ເສຍ຺ຍຖາປິ ນາມ ສຸທ຺ຘໍ ວຕ຺ຖໍ ອປຄຕກາຬກໍ ສມ຺ມເທວ ຣຊນໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ, ເອວເມວ ຕາສໍ ຕສ຺ມິໍເຍວ ອາສເນ ວິຣຊໍ ວີຕມລໍ ຘມ຺ມຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ – ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມນ຺ຕິ. ຕາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມາ ປຕ຺ຕຘມ຺ມາ ວິທິຕຘມ຺ມາ ປຣິໂຍຄາຬ຺ຫຘມ຺ມາ ຕິຓ຺ຓວິຈິກິຈ຺ຉາ ວິຄຕກຖໍກຖາ ເວສາຣຊ຺ຊປ຺ປຕ຺ຕາ ອປຣປ຺ປຈ຺ຈຍາ ສຕ຺ຖຸສາສເນ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ອຠິກ຺ກນ຺ຕໍ, ຠນ຺ເຕ, ອຠິກ຺ກນ຺ຕໍ, ຠນ຺ເຕ…ເປ… ເອຕາ ມຍໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວນ຺ຕໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມ, ຘມ຺ມຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆຎ຺ຈ. ອຸປາສິກາໂຍ ໂນ ຠຄວາ ຘາເຣຕຸ ອຊ຺ຊຕຄ຺ເຄ ປາຓຸເປຕາ ສຣຓໍ ຄຕາ’’ຕິ. ຕາ ຈ ໂລເກ ປຐມໍ ອຸປາສິກາ ອເຫສຸໍ ເຕວາຈິກາ.

ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມໂຕ ຍສສ຺ສ ມາຕາ ຈ ປິຕາ ຈ ປຸຣາຓທຸຕິຍິກາ ຈ ຠຄວນ຺ຕຎ຺ຈ ອາຍສ຺ມນ຺ຕຎ຺ຈ ຍສໍ ປຓີເຕນ ຂາທນີເຍນ ໂຠຊນີເຍນ ສຫຕ຺ຖາ ສນ຺ຕປ຺ເປຕ຺ວາ ສມ຺ປວາເຣຕ຺ວາ, ຠຄວນ຺ຕໍ ຠຸຕ຺ຕາວິໍ ໂອນີຕປຕ຺ຕປາຓິໍ, ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິໍສຸ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອາຍສ຺ມໂຕ ຍສສ຺ສ ມາຕຣຎ຺ຈ ປິຕຣຎ຺ຈ ປຸຣາຓທຸຕິຍິກຎ຺ຈ ຘມ຺ມິຍາ ກຖາຍ ສນ຺ທສ຺ເສຕ຺ວາ ສມາທເປຕ຺ວາ ສມຸຕ຺ເຕເຊຕ຺ວາ ສມ຺ປຫໍເສຕ຺ວາ ອຸຏ຺ຐາຍາສນາ ປກ຺ກາມິ.

໓໐. ອສ຺ໂສສຸໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມໂຕ ຍສສ຺ສ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຄິຫິສຫາຍກາ ພາຣາຓສິຍໍ ເສຏ຺ຐານຸເສຏ຺ຐີນໍ ກຸລານໍ ປຸຕ຺ຕາ – ວິມໂລ, ສຸພາຫຸ, ປຸຓ຺ຓຊິ, ຄວມ຺ປຕິ – ຍໂສ ກິຣ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ເກສມສ຺ສຸໍ ໂອຫາເຣຕ຺ວາ ກາສາຍານິ ວຕ຺ຖານິ ອຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ. ສຸຕ຺ວານ ເນສໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ນ ຫິ ນູນ ໂສ ໂອຣໂກ ຘມ຺ມວິນໂຍ, ນ ສາ ໂອຣກາ ປພ຺ພຊ຺ຊາ, ຍຕ຺ຖ ຍໂສ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ເກສມສ຺ສຸໍ ໂອຫາເຣຕ຺ວາ ກາສາຍານິ ວຕ຺ຖານິ ອຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊິໂຕ’’ຕິ. ເຕ [ເຕ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຊນາ (ກ.)] ເຍນາຍສ຺ມາ ຍໂສ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ຍສໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ອຏ຺ຐໍສຸ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຍໂສ ເຕ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຄິຫິສຫາຍເກ ອາທາຍ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຍໂສ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອິເມ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ຄິຫິສຫາຍກາ ພາຣາຓສິຍໍ ເສຏ຺ຐານຸເສຏ຺ຐີນໍ ກຸລານໍ ປຸຕ຺ຕາ – ວິມໂລ, ສຸພາຫຸ, ປຸຓ຺ຓຊິ, ຄວມ຺ປຕິ. ອິເມ [ອິເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ (ກ.)] ຠຄວາ ໂອວທຕຸ ອນຸສາສຕູ’’ຕິ. ເຕສໍ ຠຄວາ ອນຸປຸພ຺ພິໍ ກຖໍ ກເຖສິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ທານກຖໍ ສີລກຖໍ ສຄ຺ຄກຖໍ ກາມານໍ ອາທີນວໍ ໂອກາຣໍ ສໍກິເລສໍ ເນກ຺ຂມ຺ເມ ອານິສໍສໍ ປກາເສສິ, ຍທາ ເຕ ຠຄວາ ອຎ຺ຎາສິ ກລ຺ລຈິຕ຺ເຕ ມຸທຸຈິຕ຺ເຕ ວິນີວຣຓຈິຕ຺ເຕ ອຸທຄ຺ຄຈິຕ຺ເຕ ປສນ຺ນຈິຕ຺ເຕ, ອຖ ຍາ ພຸທ຺ຘານໍ ສາມຸກ຺ກໍສິກາ ຘມ຺ມເທສນາ, ຕໍ ປກາເສສິ ທຸກ຺ຂໍ ສມຸທຍໍ ນິໂຣຘໍ ມຄ຺ຄໍ, ເສຍ຺ຍຖາປິ ນາມ ສຸທ຺ຘໍ ວຕ຺ຖໍ ອປຄຕກາຬກໍ ສມ຺ມເທວ ຣຊນໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ, ເອວເມວ ເຕສໍ ຕສ຺ມິໍເຍວ ອາສເນ ວິຣຊໍ ວີຕມລໍ ຘມ຺ມຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ. ເຕ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມາ ປຕ຺ຕຘມ຺ມາ ວິທິຕຘມ຺ມາ ປຣິໂຍຄາຬ຺ຫຘມ຺ມາ ຕິຓ຺ຓວິຈິກິຈ຺ຉາ ວິຄຕກຖໍກຖາ ເວສາຣຊ຺ຊປ຺ປຕ຺ຕາ ອປຣປ຺ປຈ຺ຈຍາ ສຕ຺ຖຸສາສເນ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ລເຠຍ຺ຍາມ ມຍໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວໂຕ ສນ຺ຕິເກ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ, ລເຠຍ຺ຍາມ ອຸປສມ຺ປທ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ເອຖ ຠິກ຺ຂໂວ’’ຕິ ຠຄວາ ອໂວຈ – ‘‘ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ ຘມ຺ໂມ, ຈຣຖ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ອນ຺ຕກິຣິຍາຍາ’’ຕິ. ສາວ ເຕສໍ ອາຍສ຺ມນ຺ຕານໍ ອຸປສມ຺ປທາ ອໂຫສິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຘມ຺ມິຍາ ກຖາຍ ໂອວທິ ອນຸສາສິ. ເຕສໍ ຠຄວຕາ ຘມ຺ມິຍາ ກຖາຍ ໂອວທິຍມານານໍ ອນຸສາສິຍມານານໍ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕານິ ວິມຸຈ຺ຈິໍສຸ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ເອກາທສ ໂລເກ ອຣຫນ຺ໂຕ ໂຫນ຺ຕິ.

ຈຕຸຄິຫິສຫາຍກປພ຺ພຊ຺ຊາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

໓໑. ອສ຺ໂສສຸໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມໂຕ ຍສສ຺ສ ປຎ຺ຎາສມຕ຺ຕາ ຄິຫິສຫາຍກາ ຊານປທາ ປຸພ຺ພານຸປຸພ຺ພການໍ ກຸລານໍ ປຸຕ຺ຕາ – ຍໂສ ກິຣ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ເກສມສ຺ສຸໍ ໂອຫາເຣຕ຺ວາ ກາສາຍານິ ວຕ຺ຖານິ ອຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ. ສຸຕ຺ວານ ເນສໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ນ ຫິ ນູນ ໂສ ໂອຣໂກ ຘມ຺ມວິນໂຍ, ນ ສາ ໂອຣກາ ປພ຺ພຊ຺ຊາ, ຍຕ຺ຖ ຍໂສ ກຸລປຸຕ຺ໂຕ ເກສມສ຺ສຸໍ ໂອຫາເຣຕ຺ວາ ກາສາຍານິ ວຕ຺ຖານິ ອຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ອຄາຣສ຺ມາ ອນຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊິໂຕ’’ຕິ. ເຕ ເຍນາຍສ຺ມາ ຍໂສ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ຍສໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ອຏ຺ຐໍສຸ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຍໂສ ເຕ ປຎ຺ຎາສມຕ຺ເຕ ຄິຫິສຫາຍເກ ອາທາຍ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ຍໂສ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອິເມ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ປຎ຺ຎາສມຕ຺ຕາ ຄິຫິສຫາຍກາ ຊານປທາ ປຸພ຺ພານຸປຸພ຺ພການໍ ກຸລານໍ ປຸຕ຺ຕາ. ອິເມ ຠຄວາ ໂອວທຕຸ ອນຸສາສຕູ’’ຕິ. ເຕສໍ ຠຄວາ ອນຸປຸພ຺ພິໍ ກຖໍ ກເຖສິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ທານກຖໍ ສີລກຖໍ ສຄ຺ຄກຖໍ ກາມານໍ ອາທີນວໍ ໂອກາຣໍ ສໍກິເລສໍ ເນກ຺ຂມ຺ເມ ອານິສໍສໍ ປກາເສສິ. ຍທາ ເຕ ຠຄວາ ອຎ຺ຎາສິ ກລ຺ລຈິຕ຺ເຕ ມຸທຸຈິຕ຺ເຕ ວິນີວຣຓຈິຕ຺ເຕ ອຸທຄ຺ຄຈິຕ຺ເຕ ປສນ຺ນຈິຕ຺ເຕ, ອຖ ຍາ ພຸທ຺ຘານໍ ສາມຸກ຺ກໍສິກາ ຘມ຺ມເທສນາ, ຕໍ ປກາເສສິ ທຸກ຺ຂໍ ສມຸທຍໍ ນິໂຣຘໍ ມຄ຺ຄໍ, ເສຍ຺ຍຖາປິ ນາມ ສຸທ຺ຘໍ ວຕ຺ຖໍ ອປຄຕກາຬກໍ ສມ຺ມເທວ ຣຊນໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ, ເອວເມວ ເຕສໍ ຕສ຺ມິໍເຍວ ອາສເນ ວິຣຊໍ ວີຕມລໍ ຘມ຺ມຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມນ຺ຕິ. ເຕ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມາ ປຕ຺ຕຘມ຺ມາ ວິທິຕຘມ຺ມາ ປຣິໂຍຄາຬ຺ຫຘມ຺ມາ ຕິຓ຺ຓວິຈິກິຈ຺ຉາ ວິຄຕກຖໍກຖາ ເວສາຣຊ຺ຊປ຺ປຕ຺ຕາ ອປຣປ຺ປຈ຺ຈຍາ ສຕ຺ຖຸສາສເນ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ລເຠຍ຺ຍາມ ມຍໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວໂຕ ສນ຺ຕິເກ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ, ລເຠຍ຺ຍາມ ອຸປສມ຺ປທ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ເອຖ ຠິກ຺ຂໂວ’’ຕິ ຠຄວາ ອໂວຈ – ‘‘ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ ຘມ຺ໂມ, ຈຣຖ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ອນ຺ຕກິຣິຍາຍາ’’ຕິ. ສາວ ເຕສໍ ອາຍສ຺ມນ຺ຕານໍ ອຸປສມ຺ປທາ ອໂຫສິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຘມ຺ມິຍາ ກຖາຍ ໂອວທິ ອນຸສາສິ. ເຕສໍ ຠຄວຕາ ຘມ຺ມິຍາ ກຖາຍ ໂອວທິຍມານານໍ ອນຸສາສິຍມານານໍ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕານິ ວິມຸຈ຺ຈິໍສຸ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ເອກສຏ຺ຐິ ໂລເກ ອຣຫນ຺ໂຕ ໂຫນ຺ຕິ.

ປຎ຺ຎາສຄິຫິສຫາຍກປພ຺ພຊ຺ຊາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ນິຏ຺ຐິຕາ ຈ ປພ຺ພຊ຺ຊາກຖາ.

໘. ມາຣກຖາ

໓໒. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ [ສໍ. ນິ. ໑.໑໔໑ ມາຣສໍຍຸຕ຺ເຕປິ] – ‘‘ມຸຕ຺ຕາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສພ຺ພປາເສຫິ, ເຍ ທິພ຺ພາ ເຍ ຈ ມານຸສາ. ຕຸມ຺ເຫປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ມຸຕ຺ຕາ ສພ຺ພປາເສຫິ, ເຍ ທິພ຺ພາ ເຍ ຈ ມານຸສາ. ຈຣຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈາຣິກໍ ພຫຸຊນຫິຕາຍ ພຫຸຊນສຸຂາຍ ໂລການຸກມ຺ປາຍ ອຕ຺ຖາຍ ຫິຕາຍ ສຸຂາຍ ເທວມນຸສ຺ສານໍ. ມາ ເອເກນ ທ຺ເວ ອຄມິຕ຺ຖ. ເທເສຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘມ຺ມໍ ອາທິກລ຺ຍາຓໍ ມຊ຺ເຌກລ຺ຍາຓໍ ປຣິໂຍສານກລ຺ຍາຓໍ ສາຕ຺ຖໍ ສພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ເກວລປຣິປຸຓ຺ຓໍ ປຣິສຸທ຺ຘໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ປກາເສຖ. ສນ຺ຕິ ສຕ຺ຕາ ອປ຺ປຣຊກ຺ຂຊາຕິກາ, ອສ຺ສວນຕາ ຘມ຺ມສ຺ສ ປຣິຫາຍນ຺ຕິ, ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ຘມ຺ມສ຺ສ ອຎ຺ຎາຕາໂຣ. ອຫມ຺ປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຍນ ອຸຣຸເວລາ ເສນານິຄໂມ ເຕນຸປສງ຺ກມິສ຺ສາມິ ຘມ຺ມເທສນາຍາ’’ຕິ.

໓໓. ອຖ ໂຂ ມາໂຣ ປາປິມາ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ຄາຖາຍ ອຊ຺ຌຠາສິ –

‘‘ພທ຺ໂຘສິ ສພ຺ພປາເສຫິ, ເຍ ທິພ຺ພາ ເຍ ຈ ມານຸສາ;

ມຫາພນ຺ຘນພທ຺ໂຘສິ, ນ ເມ ສມຓ ໂມກ຺ຂສີ’’ຕິ.

‘‘ມຸຕ຺ຕາຫໍ [ມຸຕ຺ໂຕຫໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ສພ຺ພປາເສຫິ, ເຍ ທິພ຺ພາ ເຍ ຈ ມານຸສາ;

ມຫາພນ຺ຘນມຸຕ຺ໂຕມ຺ຫິ, ນິຫໂຕ ຕ຺ວມສິ ອນ຺ຕກາຕິ.

[ສໍ. ນິ. ໑.໑໕໑ ມາຣສໍຍຸຕ຺ເຕປິ] ‘‘ອນ຺ຕລິກ຺ຂຈໂຣ ປາໂສ, ຍ຺ວາຍໍ ຈຣຕິ ມານໂສ;

ເຕນ ຕໍ ພາຘຍິສ຺ສາມິ, ນ ເມ ສມຓ ໂມກ຺ຂສີຕິ.

[ສໍ. ນິ. ໑.໑໑໕໑ ມາຣສໍຍຸຕ຺ເຕປິ] ‘‘ຣູປາ ສທ຺ທາ ຣສາ ຄນ຺ຘາ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ຈ ມໂນຣມາ;

ເອຕ຺ຖ ເມ ວິຄໂຕ ຉນ຺ໂທ, ນິຫໂຕ ຕ຺ວມສິ ອນ຺ຕກາ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ມາໂຣ ປາປິມາ – ຊານາຕິ ມໍ ຠຄວາ, ຊານາຕິ ມໍ ສຸຄໂຕຕິ ທຸກ຺ຂີ ທຸມ຺ມໂນ

ຕຕ຺ເຖວນ຺ຕຣຘາຍີຕິ.

ມາຣກຖາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

໙. ປພ຺ພຊ຺ຊູປສມ຺ປທາກຖາ

໓໔. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ນານາທິສາ ນານາຊນປທາ ປພ຺ພຊ຺ຊາເປກ຺ເຂ ຈ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ເຂ ຈ ອາເນນ຺ຕິ – ຠຄວາ ເນ ປພ຺ພາເຊສ຺ສຕິ ອຸປສມ຺ປາເທສ຺ສຕີຕິ. ຕຕ຺ຖ ຠິກ຺ຂູ ເຈວ ກິລມນ຺ຕິ ປພ຺ພຊ຺ຊາເປກ຺ຂາ ຈ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ຂາ ຈ. ອຖ ໂຂ ຠຄວໂຕ ຣໂຫຄຕສ຺ສ ປຏິສລ຺ລີນສ຺ສ ເອວໍ ເຈຕໂສ ປຣິວິຕກ຺ໂກ ອຸທປາທິ – ‘‘ເອຕຣຫິ ໂຂ ຠິກ຺ຂູ ນານາທິສາ ນານາຊນປທາ ປພ຺ພຊ຺ຊາເປກ຺ເຂ ຈ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ເຂ ຈ ອາເນນ຺ຕິ – ຠຄວາ ເນ ປພ຺ພາເຊສ຺ສຕິ ອຸປສມ຺ປາເທສ຺ສຕີຕິ. ຕຕ຺ຖ ຠິກ຺ຂູ ເຈວ ກິລມນ຺ຕິ ປພ຺ພຊ຺ຊາເປກ຺ຂາ ຈ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ຂາ ຈ. ຍໍນູນາຫໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ອນຸຊາເນຍ຺ຍໍ – ຕຸມ຺ເຫວ ທານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕາສຸ ຕາສຸ ທິສາສຸ ເຕສຸ ເຕສຸ ຊນປເທສຸ ປພ຺ພາເຊຖ ອຸປສມ຺ປາເທຖາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ສາຍນ຺ຫສມຍໍ ປຏິສລ຺ລານາ ວຸຏ຺ຐິໂຕ ເອຕສ຺ມິໍ ນິທາເນ ເອຕສ຺ມິໍ ປກຣເຓ ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ອິຘ ມຍ຺ຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣໂຫຄຕສ຺ສ ປຏິສລ຺ລີນສ຺ສ ເອວໍ ເຈຕໂສ ປຣິວິຕກ຺ໂກ ອຸທປາທິ – ‘ເອຕຣຫິ ໂຂ ຠິກ຺ຂູ ນານາທິສາ ນານາຊນປທາ ປພ຺ພຊ຺ຊາເປກ຺ເຂ ຈ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ເຂ ຈ ອາເນນ຺ຕິ ຠຄວາ ເນ ປພ຺ພາເຊສ຺ສຕິ ອຸປສມ຺ປາເທສ຺ສຕີຕິ, ຕຕ຺ຖ ຠິກ຺ຂູ ເຈວ ກິລມນ຺ຕິ ປພ຺ພຊ຺ຊາເປກ຺ຂາ ຈ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ຂາ ຈ, ຍໍນູນາຫໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ອນຸຊາເນຍ຺ຍໍ ຕຸມ຺ເຫວ ທານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕາສຸ ຕາສຸ ທິສາສຸ ເຕສຸ ເຕສຸ ຊນປເທສຸ ປພ຺ພາເຊຖ ອຸປສມ຺ປາເທຖາ’’’ຕິ, ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕຸມ຺ເຫວ ທານິ ຕາສຸ ຕາສຸ ທິສາສຸ ເຕສຸ ເຕສຸ ຊນປເທສຸ ປພ຺ພາເຊຖ ອຸປສມ຺ປາເທຖ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ –

ປຐມໍ ເກສມສ຺ສຸໍ ໂອຫາຣາເປຕ຺ວາ [ໂອຫາເຣຕ຺ວາ (ກ.)], ກາສາຍານິ ວຕ຺ຖານິ ອຈ຺ຉາທາເປຕ຺ວາ, ເອກໍສໍ ອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ຄໍ ກາຣາເປຕ຺ວາ, ຠິກ຺ຂູນໍ ປາເທ ວນ຺ທາເປຕ຺ວາ, ອຸກ຺ກຸຏິກໍ ນິສີທາເປຕ຺ວາ, ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາເປຕ຺ວາ, ເອວໍ ວເທຫີຕິ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ – ພຸທ຺ຘໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ, ຘມ຺ມໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ, ສງ຺ຆໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ; ທຸຕິຍມ຺ປິ ພຸທ຺ຘໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ, ທຸຕິຍມ຺ປິ ຘມ຺ມໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ, ທຸຕິຍມ຺ປິ ສງ຺ຆໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ; ຕຕິຍມ຺ປິ ພຸທ຺ຘໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ, ຕຕິຍມ຺ປິ ຘມ຺ມໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ, ຕຕິຍມ຺ປິ ສງ຺ຆໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມີ’’ຕິ. ‘‘ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມຫິ ຕີຫິ ສຣຓຄມເນຫິ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ອຸປສມ຺ປທ’’ນ຺ຕິ.

ຕີຫິ ສຣຓຄມເນຫິ ອຸປສມ຺ປທາກຖາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

໑໐. ທຸຕິຍມາຣກຖາ

໓໕. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ວສ຺ສໍວຸຏ຺ໂຐ [ວສ຺ສໍວຸຕ຺ໂຖ (ສີ.)] ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ [ສໍ. ນິ. ໑.໑໕໕] – ‘‘ມຍ຺ຫໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂຍນິໂສ ມນສິກາຣາ ໂຍນິໂສ ສມ຺ມປ຺ປຘານາ ອນຸຕ຺ຕຣາ ວິມຸຕ຺ຕິ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ອນຸຕ຺ຕຣາ ວິມຸຕ຺ຕິ ສຈ຺ຉິກຕາ. ຕຸມ຺ເຫປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂຍນິໂສ ມນສິກາຣາ ໂຍນິໂສ ສມ຺ມປ຺ປຘານາ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ອນຸປາປຸຓາຖ, ອນຸຕ຺ຕຣໍ ວິມຸຕ຺ຕິໍ ສຈ຺ຉິກໂຣຖາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ມາໂຣ ປາປິມາ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ຄາຖາຍ ອຊ຺ຌຠາສິ –

‘‘ພທ຺ໂຘສິ ມາຣປາເສຫິ, ເຍ ທິພ຺ພາ ເຍ ຈ ມານຸສາ;

ມຫາພນ຺ຘນພທ຺ໂຘສິ [ມາຣພນ຺ຘນພທ຺ໂຘສິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ນ ເມ ສມຓ ໂມກ຺ຂສີ’’ຕິ.

‘‘ມຸຕ຺ຕາຫໍ ມາຣປາເສຫິ, ເຍ ທິພ຺ພາ ເຍ ຈ ມານຸສາ;

ມຫາພນ຺ຘນມຸຕ຺ໂຕມ຺ຫິ [ມາຣພນ຺ຘນມຸຕ຺ໂຕມ຺ຫິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)], ນິຫໂຕ ຕ຺ວມສິ ອນ຺ຕກາ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ມາໂຣ ປາປິມາ – ຊານາຕິ ມໍ ຠຄວາ, ຊານາຕິ ມໍ ສຸຄໂຕຕິ ທຸກ຺ຂີ ທຸມ຺ມໂນ

ຕຕ຺ເຖວນ຺ຕຣຘາຍິ.

ທຸຕິຍມາຣກຖາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

໑໑. ຠທ຺ທວຄ຺ຄິຍວຕ຺ຖຸ

໓໖. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ພາຣາຓສິຍໍ ຍຖາຠິຣນ຺ຕໍ ວິຫຣິຕ຺ວາ ເຍນ ອຸຣຸເວລາ ເຕນ ຈາຣິກໍ ປກ຺ກາມິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ມຄ຺ຄາ ໂອກ຺ກມ຺ມ ເຍນ ອຎ຺ຎຕໂຣ ວນສຓ຺ໂຑ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຕໍ ວນສຓ຺ຑໍ ອຊ຺ໂຌຄາເຫຕ຺ວາ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ຣຸກ຺ຂມູເລ ນິສີທິ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຕິໍສມຕ຺ຕາ ຠທ຺ທວຄ຺ຄິຍາ ສຫາຍກາ ສປຊາປຕິກາ ຕສ຺ມິໍ ວນສຓ຺ເຑ ປຣິຈາເຣນ຺ຕິ. ເອກສ຺ສ ປຊາປຕິ ນາໂຫສິ; ຕສ຺ສ ອຕ຺ຖາຍ ເວສີ ອານີຕາ ອໂຫສິ. ອຖ ໂຂ ສາ ເວສີ ເຕສຸ ປມຕ຺ເຕສຸ ປຣິຈາເຣນ຺ເຕສຸ ຠຓ຺ຑໍ ອາທາຍ ປລາຍິຕ຺ຖ. ອຖ ໂຂ ເຕ ສຫາຍກາ ສຫາຍກສ຺ສ ເວຍ຺ຍາວຈ຺ຈໍ ກໂຣນ຺ຕາ, ຕໍ ອິຕ຺ຖິໍ ຄເວສນ຺ຕາ, ຕໍ ວນສຓ຺ຑໍ ອາຫິຓ຺ຑນ຺ຕາ ອທ຺ທສໍສຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ຣຸກ຺ຂມູເລ ນິສິນ຺ນໍ. ທິສ຺ວານ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ອປິ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ເອກໍ ອິຕ຺ຖິໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍາ’’ຕິ? ‘‘ກິໍ ປນ ໂວ, ກຸມາຣາ, ອິຕ຺ຖິຍາ’’ຕິ? ‘‘ອິຘ ມຍໍ, ຠນ຺ເຕ, ຕິໍສມຕ຺ຕາ ຠທ຺ທວຄ຺ຄິຍາ ສຫາຍກາ ສປຊາປຕິກາ ອິມສ຺ມິໍ ວນສຓ຺ເຑ ປຣິຈາຣິມ຺ຫາ. ເອກສ຺ສ ປຊາປຕິ ນາໂຫສິ; ຕສ຺ສ ອຕ຺ຖາຍ ເວສີ ອານີຕາ ອໂຫສິ. ອຖ ໂຂ ສາ, ຠນ຺ເຕ, ເວສີ ອມ຺ເຫສຸ ປມຕ຺ເຕສຸ ປຣິຈາເຣນ຺ເຕສຸ ຠຓ຺ຑໍ ອາທາຍ ປລາຍິຕ຺ຖ. ເຕ ມຍໍ, ຠນ຺ເຕ, ສຫາຍກາ ສຫາຍກສ຺ສ ເວຍ຺ຍາວຈ຺ຈໍ ກໂຣນ຺ຕາ, ຕໍ ອິຕ຺ຖິໍ ຄເວສນ຺ຕາ, ອິມໍ ວນສຓ຺ຑໍ ອາຫິຓ຺ຑາມາ’’ຕິ. ‘‘ຕໍ ກິໍ ມຎ຺ຎຖ ໂວ, ກຸມາຣາ, ກຕມໍ ນຸ ໂຂ ຕຸມ຺ຫາກໍ ວຣໍ – ຍໍ ວາ ຕຸມ຺ເຫ ອິຕ຺ຖິໍ ຄເວເສຍ຺ຍາຖ, ຍໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ ຄເວເສຍ຺ຍາຖາ’’ຕິ? ‘‘ເອຕເທວ, ຠນ຺ເຕ, ອມ຺ຫາກໍ ວຣໍ ຍໍ ມຍໍ ອຕ຺ຕານໍ ຄເວເສຍ຺ຍາມາ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ ໂວ, ກຸມາຣາ, ນິສີທຖ, ຘມ຺ມໍ ໂວ ເທເສສ຺ສາມີ’’ຕິ. ‘‘ເອວໍ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ໂຂ ເຕ ຠທ຺ທວຄ຺ຄິຍາ ສຫາຍກາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິໍສຸ. ເຕສໍ ຠຄວາ ອນຸປຸພ຺ພິໍ ກຖໍ ກເຖສິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ທານກຖໍ ສີລກຖໍ ສຄ຺ຄກຖໍ ກາມານໍ ອາທີນວໍ ໂອກາຣໍ ສໍກິເລສໍ ເນກ຺ຂມ຺ເມ ອານິສໍສໍ ປກາເສສິ, ຍທາ ເຕ ຠຄວາ ອຎ຺ຎາສິ ກລ຺ລຈິຕ຺ເຕ ມຸທຸຈິຕ຺ເຕ ວິນີວຣຓຈິຕ຺ເຕ ອຸທຄ຺ຄຈິຕ຺ເຕ ປສນ຺ນຈິຕ຺ເຕ, ອຖ ຍາ ພຸທ຺ຘານໍ ສາມຸກ຺ກໍສິກາ ຘມ຺ມເທສນາ, ຕໍ ປກາເສສິ ທຸກ຺ຂໍ ສມຸທຍໍ ນິໂຣຘໍ ມຄ຺ຄໍ, ເສຍ຺ຍຖາປິ ນາມ ສຸທ຺ຘໍ ວຕ຺ຖໍ ອປຄຕກາຬກໍ ສມ຺ມເທວ ຣຊນໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ, ເອວເມວ ເຕສໍ ຕສ຺ມິໍເຍວ ອາສເນ ວິຣຊໍ ວີຕມລໍ ຘມ຺ມຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ. ເຕ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມາ ປຕ຺ຕຘມ຺ມາ ວິທິຕຘມ຺ມາ ປຣິໂຍຄາຬ຺ຫຘມ຺ມາ ຕິຓ຺ຓວິຈິກິຈ຺ຉາ ວິຄຕກຖໍກຖາ ເວສາຣຊ຺ຊປ຺ປຕ຺ຕາ ອປຣປ຺ປຈ຺ຈຍາ ສຕ຺ຖຸສາສເນ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ລເຠຍ຺ຍາມ ມຍໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວໂຕ ສນ຺ຕິເກ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ, ລເຠຍ຺ຍາມ ອຸປສມ຺ປທ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ເອຖ ຠິກ຺ຂໂວ’’ຕິ ຠຄວາ ອໂວຈ – ‘‘ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ ຘມ຺ໂມ, ຈຣຖ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ອນ຺ຕກິຣິຍາຍາ’’ຕິ. ສາວ ເຕສໍ ອາຍສ຺ມນ຺ຕານໍ ອຸປສມ຺ປທາ ອໂຫສິ.

ຠທ຺ທວຄ຺ຄິຍສຫາຍການໍ ວຕ຺ຖຸ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

ທຸຕິຍຠາຓວາໂຣ.

໑໒. ອຸຣຸເວລປາຏິຫາຣິຍກຖາ

໓໗. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອນຸປຸພ຺ເພນ ຈາຣິກໍ ຈຣມາໂນ ເຍນ ອຸຣຸເວລາ ຕທວສຣິ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຸຣຸເວລາຍໍ ຕໂຍ ຊຏິລາ ປຏິວສນ຺ຕິ – ອຸຣຸເວລກສ຺ສໂປ, ນທີກສ຺ສໂປ, ຄຍາກສ຺ສໂປຕິ. ເຕສຸ ອຸຣຸເວລກສ຺ສໂປ ຊຏິໂລ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ຊຏິລສຕານໍ ນາຍໂກ ໂຫຕິ, ວິນາຍໂກ ອຄ຺ໂຄ ປມຸໂຂ ປາໂມກ຺ໂຂ. ນທີກສ຺ສໂປ ຊຏິໂລ ຕິຓ຺ຓໍ ຊຏິລສຕານໍ ນາຍໂກ ໂຫຕິ, ວິນາຍໂກ ອຄ຺ໂຄ ປມຸໂຂ ປາໂມກ຺ໂຂ. ຄຍາກສ຺ສໂປ ຊຏິໂລ ທ຺ວິນ຺ນໍ ຊຏິລສຕານໍ ນາຍໂກ ໂຫຕິ, ວິນາຍໂກ ອຄ຺ໂຄ ປມຸໂຂ ປາໂມກ຺ໂຂ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເຍນ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປສ຺ສ ຊຏິລສ຺ສ ອສ຺ສໂມ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປໍ ຊຏິລໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ສເຈ ເຕ, ກສ຺ສປ, ອຄຣຸ, ວເສຍ຺ຍາມ ເອກຣຕ຺ຕໍ ອຄ຺ຍາຄາເຣ’’ຕິ? ‘‘ນ ໂຂ ເມ, ມຫາສມຓ, ຄຣຸ, ຈຓ຺ເຑຕ຺ຖ ນາຄຣາຊາ ອິທ຺ຘິມາ ອາສິວິໂສ ໂຆຣວິໂສ, ໂສ ຕໍ ມາ ວິເຫເຐສີ’’ຕິ. ທຸຕິຍມ຺ປິ ໂຂ ຠຄວາ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປໍ ຊຏິລໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ສເຈ ເຕ, ກສ຺ສປ, ອຄຣຸ, ວເສຍ຺ຍາມ ເອກຣຕ຺ຕໍ ອຄ຺ຍາຄາເຣ’’ຕິ? ‘‘ນ ໂຂ ເມ, ມຫາສມຓ, ຄຣຸ, ຈຓ຺ເຑຕ຺ຖ ນາຄຣາຊາ ອິທ຺ຘິມາ ອາສິວິໂສ ໂຆຣວິໂສ, ໂສ ຕໍ ມາ ວິເຫເຐສີ’’ຕິ. ຕຕິຍມ຺ປິ ໂຂ ຠຄວາ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປໍ ຊຏິລໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ສເຈ ເຕ, ກສ຺ສປ, ອຄຣຸ, ວເສຍ຺ຍາມ ເອກຣຕ຺ຕໍ ອຄ຺ຍາຄາເຣ’’ຕິ? ‘‘ນ ໂຂ ເມ, ມຫາສມຓ, ຄຣຸ, ຈຓ຺ເຑຕ຺ຖ ນາຄຣາຊາ ອິທ຺ຘິມາ ອາສິວິໂສ ໂຆຣວິໂສ, ໂສ ຕໍ ມາ ວິເຫເຐສີ’’ຕິ. ‘‘ອປ຺ເປວ ມໍ ນ ວິເຫເຐຍ຺ຍ, ອິງ຺ຆ ຕ຺ວໍ, ກສ຺ສປ, ອນຸຊານາຫິ ອຄ຺ຍາຄາຣ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ວິຫຣ, ມຫາສມຓ, ຍຖາສຸຂ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອຄ຺ຍາຄາຣໍ ປວິສິຕ຺ວາ ຕິຓສນ຺ຖາຣກໍ ປຎ຺ຎເປຕ຺ວາ ນິສີທິ ປລ຺ລງ຺ກໍ ອາຠຸຊິຕ຺ວາ ອຸຊຸໍ ກາຍໍ ປຓິຘາຍ ປຣິມຸຂໍ ສຕິໍ ອຸປຏ຺ຐເປຕ຺ວາ.

໓໘. ອທ຺ທສາ ໂຂ ໂສ ນາໂຄ ຠຄວນ຺ຕໍ ປວິຏ຺ຐໍ, ທິສ຺ວານ ທຸມ຺ມໂນ [ທຸກ຺ຂີ ທຸມ຺ມໂນ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ປຘູປາຍິ [ປຂູປາສິ (ກ.)]. ອຖ ໂຂ ຠຄວໂຕ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ຍໍນູນາຫໍ ອິມສ຺ສ ນາຄສ຺ສ ອນຸປຫຈ຺ຈ ຉວິຎ຺ຈ ຈມ຺ມຎ຺ຈ ມໍສຎ຺ຈ ນ຺ຫາຣຸຎ຺ຈ ອຏ຺ຐິຎ຺ຈ ອຏ຺ຐິມິຎ຺ຊຎ຺ຈ ເຕຊສາ ເຕຊໍ ປຣິຍາທິເຍຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຕຖາຣູປໍ ອິທ຺ຘາຠິສງ຺ຂາຣໍ ອຠິສງ຺ຂຣິຕ຺ວາ ປຘູປາຍິ. ອຖ ໂຂ ໂສ ນາໂຄ ມກ຺ຂໍ ອສຫມາໂນ ປຊ຺ຊລິ. ຠຄວາປິ ເຕໂຊຘາຕຸໍ ສມາປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ປຊ຺ຊລິ. ອຸຠິນ຺ນໍ ສໂຊຕິຠູຕານໍ ອຄ຺ຍາຄາຣໍ ອາທິຕ຺ຕໍ ວິຍ ໂຫຕິ ສມ຺ປຊ຺ຊລິຕໍ ສໂຊຕິຠູຕໍ. ອຖ ໂຂ ເຕ ຊຏິລາ ອຄ຺ຍາຄາຣໍ ປຣິວາເຣຕ຺ວາ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ອຠິຣູໂປ ວຕ ໂຠ ມຫາສມໂຓ ນາເຄນ ວິເຫຐິຍຕີ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຕສ຺ສາ ຣຕ຺ຕິຍາ ອຈ຺ຈເຍນ ຕສ຺ສ ນາຄສ຺ສ ອນຸປຫຈ຺ຈ ຉວິຎ຺ຈ ຈມ຺ມຎ຺ຈ ມໍສຎ຺ຈ ນ຺ຫາຣຸຎ຺ຈ ອຏ຺ຐິຎ຺ຈ ອຏ຺ຐິມິຎ຺ຊຎ຺ຈ ເຕຊສາ ເຕຊໍ ປຣິຍາທິຍິຕ຺ວາ ປຕ຺ເຕ ປກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປສ຺ສ ຊຏິລສ຺ສ ທສ຺ເສສິ – ‘‘ອຍໍ ເຕ, ກສ຺ສປ, ນາໂຄ ປຣິຍາທິນ຺ໂນ [ປຣິຍາທິຓ຺ໂຓ (ກ.)] ອສ຺ສ ເຕຊສາ ເຕໂຊ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປສ຺ສ ຊຏິລສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ມຫິທ຺ຘິໂກ ໂຂ ມຫາສມໂຓ ມຫານຸຠາໂວ, ຍຕ຺ຣ ຫິ ນາມ ຈຓ຺ຑສ຺ສ ນາຄຣາຊສ຺ສ ອິທ຺ຘິມໂຕ ອາສິວິສສ຺ສ ໂຆຣວິສສ຺ສ ເຕຊສາ ເຕຊໍ ປຣິຍາທິຍິສ຺ສຕິ, ນຕ຺ເວວ ຈ ໂຂ ອຣຫາ ຍຖາ ອຫ’’ນ຺ຕິ.

໓໙.

ເນຣຎ຺ຊຣາຍໍ ຠຄວາ, ອຸຣຸເວລກສ຺ສປໍ ຊຏິລໍ ອໂວຈ;

‘‘ສເຈ ເຕ ກສ຺ສປ ອຄຣຸ, ວິຫເຣມຸ ອຊ຺ຊຓ຺ໂຫ ອຄ຺ຄິສາລມ຺ຫີ’’ຕິ [ອຄ຺ຄິສຣຓມ຺ຫີຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)].

‘‘ນ ໂຂ ເມ ມຫາສມຓ ຄຣຸ;

ຜາສຸກາໂມວ ຕໍ ນິວາເຣມິ;

ຈຓ຺ເຑຕ຺ຖ ນາຄຣາຊາ;

ອິທ຺ຘິມາ ອາສິວິໂສ ໂຆຣວິໂສ;

ໂສ ຕໍ ມາ ວິເຫເຐສີ’’ຕິ.

‘‘ອປ຺ເປວ ມໍ ນ ວິເຫເຐຍ຺ຍ;

ອິງ຺ຆ ຕ຺ວໍ ກສ຺ສປ ອນຸຊານາຫິ ອຄ຺ຍາຄາຣ’’ນ຺ຕິ;

ທິນ຺ນນ຺ຕິ ນໍ ວິທິຕ຺ວາ;

ອຠີໂຕ [ອສມ຺ຠີໂຕ (ສີ.)] ປາວິສິ ຠຍມຕີໂຕ.

ທິສ຺ວາ ອິສິໍ ປວິຏ຺ຐໍ, ອຫິນາໂຄ ທຸມ຺ມໂນ ປຘູປາຍິ;

ສຸມນມນໂສ ອຘິມໂນ [ອວິມໂນ (ກຕ຺ຖຈິ), ນວິມໂນ (ສ຺ຍາ.)], ມນຸສ຺ສນາໂຄປິ ຕຕ຺ຖ ປຘູປາຍິ.

ມກ຺ຂຎ຺ຈ ອສຫມາໂນ, ອຫິນາໂຄ ປາວໂກວ ປຊ຺ຊລິ;

ເຕໂຊຘາຕຸສຸ ກຸສໂລ, ມນຸສ຺ສນາໂຄປິ ຕຕ຺ຖ ປຊ຺ຊລິ.

ອຸຠິນ຺ນໍ ສໂຊຕິຠູຕານໍ;

ອຄ຺ຍາຄາຣໍ ອາທິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ ສມ຺ປຊ຺ຊລິຕໍ ສໂຊຕິຠູຕໍ;

ອຸທິຈ຺ຉເຣ ຊຏິລາ;

‘‘ອຠິຣູໂປ ວຕ ໂຠ ມຫາສມໂຓ;

ນາເຄນ ວິເຫຐິຍຕີ’’ຕິ ຠຓນ຺ຕິ.

ອຖ ຕສ຺ສາ ຣຕ຺ຕິຍາ [ອຖ ຣຕ຺ຕິຍາ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ອຈ຺ຈເຍນ;

ຫຕາ ນາຄສ຺ສ ອຈ຺ຈິໂຍ ໂຫນ຺ຕິ [ອຫິນາຄສ຺ສ ອຈ຺ຈິໂຍ ນ ໂຫນ຺ຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)];

ອິທ຺ຘິມໂຕ ປນ ຐິຕາ [ອິທ຺ຘິມໂຕ ປນຸຏ຺ຐິຕາ (ສີ.)];

ອເນກວຓ຺ຓາ ອຈ຺ຈິໂຍ ໂຫນ຺ຕິ.

ນີລາ ອຖ ໂລຫິຕິກາ;

ມຎ຺ຊິຏ຺ຐາ ປີຕກາ ຜລິກວຓ຺ຓາໂຍ;

ອງ຺ຄີຣສສ຺ສ ກາເຍ;

ອເນກວຓ຺ຓາ ອຈ຺ຈິໂຍ ໂຫນ຺ຕິ.

ປຕ຺ຕມ຺ຫິ ໂອທຫິຕ຺ວາ;

ອຫິນາຄໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ທສ຺ເສສິ;

‘‘ອຍໍ ເຕ ກສ຺ສປ ນາໂຄ;

ປຣິຍາທິນ຺ໂນ ອສ຺ສ ເຕຊສາ ເຕໂຊ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສໂປ ຊຏິໂລ ຠຄວໂຕ ອິມິນາ ອິທ຺ຘິປາຏິຫາຣິເຍນ ອຠິປ຺ປສນ຺ໂນ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອິເຘວ, ມຫາສມຓ, ວິຫຣ, ອຫໍ ເຕ [ເຕ ອຸປຏ຺ຐາມິ (ອິຕິປິ)] ຘຸວຠຕ຺ເຕນາ’’ຕິ.

ປຐມໍ ປາຏິຫາຣິຍໍ.

໔໐. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປສ຺ສ ຊຏິລສ຺ສ ອສ຺ສມສ຺ສ ອວິທູເຣ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ວນສຓ຺ເຑ ວິຫາສິ. ອຖ ໂຂ ຈຕ຺ຕາໂຣ ມຫາຣາຊາໂນ ອຠິກ຺ກນ຺ຕາຍ ຣຕ຺ຕິຍາ ອຠິກ຺ກນ຺ຕວຓ຺ຓາ ເກວລກປ຺ປໍ ວນສຓ຺ຑໍ ໂອຠາເສຕ຺ວາ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ຈຕຸທ຺ທິສາ ອຏ຺ຐໍສຸ ເສຍ຺ຍຖາປິ ມຫນ຺ຕາ ອຄ຺ຄິກ຺ຂນ຺ຘາ. ອຖ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສໂປ ຊຏິໂລ ຕສ຺ສາ ຣຕ຺ຕິຍາ ອຈ຺ຈເຍນ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ກາໂລ, ມຫາສມຓ, ນິຏ຺ຐິຕໍ ຠຕ຺ຕໍ. ເກ ນຸ ໂຂ ເຕ, ມຫາສມຓ, ອຠິກ຺ກນ຺ຕາຍ ຣຕ຺ຕິຍາ ອຠິກ຺ກນ຺ຕວຓ຺ຓາ ເກວລກປ຺ປໍ ວນສຓ຺ຑໍ ໂອຠາເສຕ຺ວາ ເຍນ ຕ຺ວໍ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ຈຕຸທ຺ທິສາ ອຏ຺ຐໍສຸ ‘‘ເສຍ຺ຍຖາປິ ມຫນ຺ຕາ ອຄ຺ຄິກ຺ຂນ຺ຘາ’’ຕິ. ‘‘ເອເຕ ໂຂ, ກສ຺ສປ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ມຫາຣາຊາໂນ ເຍນາຫໍ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ ຘມ຺ມສ຺ສວນາຍາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປສ຺ສ ຊຏິລສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ມຫິທ຺ຘິໂກ ໂຂ ມຫາສມໂຓ ມຫານຸຠາໂວ, ຍຕ຺ຣ ຫິ ນາມ ຈຕ຺ຕາໂຣປິ ມຫາຣາຊາໂນ ອຸປສງ຺ກມິສ຺ສນ຺ຕິ ຘມ຺ມສ຺ສວນາຍ, ນ ຕ຺ເວວ ຈ ໂຂ ອຣຫາ ຍຖາ ອຫ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປສ຺ສ ຊຏິລສ຺ສ ຠຕ຺ຕໍ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ຕສ຺ມິໍເຍວ ວນສຓ຺ເຑ ວິຫາສິ.

ທຸຕິຍໍ ປາຏິຫາຣິຍໍ.

໔໑. ອຖ ໂຂ ສກ຺ໂກ ເທວານມິນ຺ໂທ ອຠິກ຺ກນ຺ຕາຍ ຣຕ຺ຕິຍາ ອຠິກ຺ກນ຺ຕວຓ຺ໂຓ ເກວລກປ຺ປໍ ວນສຓ຺ຑໍ ໂອຠາເສຕ຺ວາ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ອຏ຺ຐາສິ ເສຍ຺ຍຖາປິ ມຫາອຄ຺ຄິກ຺ຂນ຺ໂຘ, ປຸຣິມາຫິ ວຓ຺ຓນິຠາຫິ ອຠິກ຺ກນ຺ຕຕໂຣ ຈ ປຓີຕຕໂຣ ຈ. ອຖ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສໂປ ຊຏິໂລ ຕສ຺ສາ ຣຕ຺ຕິຍາ ອຈ຺ຈເຍນ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ກາໂລ, ມຫາສມຓ, ນິຏ຺ຐິຕໍ ຠຕ຺ຕໍ. ໂກ ນຸ ໂຂ ໂສ, ມຫາສມຓ, ອຠິກ຺ກນ຺ຕາຍ ຣຕ຺ຕິຍາ ອຠິກ຺ກນ຺ຕວຓ຺ໂຓ ເກວລກປ຺ປໍ ວນສຓ຺ຑໍ ໂອຠາເສຕ຺ວາ ເຍນ ຕ຺ວໍ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ອຏ຺ຐາສິ ເສຍ຺ຍຖາປິ ມຫາອຄ຺ຄິກ຺ຂນ຺ໂຘ, ປຸຣິມາຫິ ວຓ຺ຓນິຠາຫິ ອຠິກ຺ກນ຺ຕຕໂຣ ຈ ປຓີຕຕໂຣ ຈາ’’ຕິ? ‘‘ເອໂສ ໂຂ, ກສ຺ສປ, ສກ຺ໂກ ເທວານມິນ຺ໂທ ເຍນາຫໍ ເຕນຸປສງ຺ກມິ ຘມ຺ມສ຺ສວນາຍາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປສ຺ສ ຊຏິລສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ມຫິທ຺ຘິໂກ ໂຂ ມຫາສມໂຓ ມຫານຸຠາໂວ, ຍຕ຺ຣ ຫິ ນາມ ສກ຺ໂກປິ ເທວານມິນ຺ໂທ ອຸປສງ຺ກມິສ຺ສຕິ ຘມ຺ມສ຺ສວນາຍ, ນ ຕ຺ເວວ ຈ ໂຂ ອຣຫາ ຍຖາ ອຫ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປສ຺ສ ຊຏິລສ຺ສ ຠຕ຺ຕໍ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ຕສ຺ມິໍເຍວ ວນສຓ຺ເຑ ວິຫາສິ.

ຕຕິຍໍ ປາຏິຫາຣິຍໍ.

໔໒. ອຖ ໂຂ ພ຺ຣຫ຺ມາ ສຫມ຺ປຕິ ອຠິກ຺ກນ຺ຕາຍ ຣຕ຺ຕິຍາ ອຠິກ຺ກນ຺ຕວຓ຺ໂຓ ເກວລກປ຺ປໍ ວນສຓ຺ຑໍ ໂອຠາເສຕ຺ວາ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ອຏ຺ຐາສິ ເສຍ຺ຍຖາປິ ມຫາອຄ຺ຄິກ຺ຂນ຺ໂຘ, ປຸຣິມາຫິ ວຓ຺ຓນິຠາຫິ ອຠິກ຺ກນ຺ຕຕໂຣ ຈ ປຓີຕຕໂຣ ຈ. ອຖ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສໂປ ຊຏິໂລ ຕສ຺ສາ ຣຕ຺ຕິຍາ ອຈ຺ຈເຍນ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ກາໂລ, ມຫາສມຓ, ນິຏ຺ຐິຕໍ ຠຕ຺ຕໍ. ໂກ ນຸ ໂຂ ໂສ, ມຫາສມຓ, ອຠິກ຺ກນ຺ຕາຍ ຣຕ຺ຕິຍາ ອຠິກ຺ກນ຺ຕວຓ຺ໂຓ ເກວລກປ຺ປໍ ວນສຓ຺ຑໍ ໂອຠາເສຕ຺ວາ ເຍນ ຕ຺ວໍ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ອຏ຺ຐາສິ ເສຍ຺ຍຖາປິ ມຫາອຄ຺ຄິກ຺ຂນ຺ໂຘ, ປຸຣິມາຫິ ວຓ຺ຓນິຠາຫິ ອຠິກ຺ກນ຺ຕຕໂຣ ຈ ປຓີຕຕໂຣ ຈາ’’ຕິ? ‘‘ເອໂສ ໂຂ, ກສ຺ສປ, ພ຺ຣຫ຺ມາ ສຫມ຺ປຕິ ເຍນາຫໍ ເຕນຸປສງ຺ກມິ ຘມ຺ມສ຺ສວນາຍາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປສ຺ສ ຊຏິລສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ມຫິທ຺ຘິໂກ ໂຂ ມຫາສມໂຓ ມຫານຸຠາໂວ, ຍຕ຺ຣ ຫິ ນາມ ພ຺ຣຫ຺ມາປິ ສຫມ຺ປຕິ ອຸປສງ຺ກມິສ຺ສຕິ ຘມ຺ມສ຺ສວນາຍ, ນ ຕ຺ເວວ ຈ ໂຂ ອຣຫາ ຍຖາ ອຫ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປສ຺ສ ຊຏິລສ຺ສ ຠຕ຺ຕໍ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ຕສ຺ມິໍເຍວ ວນສຓ຺ເຑ ວິຫາສິ.

ຈຕຸຕ຺ຖໍ ປາຏິຫາຣິຍໍ.

໔໓. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປສ຺ສ ຊຏິລສ຺ສ ມຫາຍຎ຺ໂຎ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐິໂຕ ໂຫຕິ, ເກວລກປ຺ປາ ຈ ອງ຺ຄມຄຘາ ປຫູຕໍ ຂາທນີຍໍ ໂຠຊນີຍໍ ອາທາຍ ອຠິກ຺ກມິຕຸກາມາ ໂຫນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປສ຺ສ ຊຏິລສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ເອຕຣຫິ ໂຂ ເມ ມຫາຍຎ຺ໂຎ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐິໂຕ, ເກວລກປ຺ປາ ຈ ອງ຺ຄມຄຘາ ປຫູຕໍ ຂາທນີຍໍ ໂຠຊນີຍໍ ອາທາຍ ອຠິກ຺ກມິສ຺ສນ຺ຕິ. ສເຈ ມຫາສມໂຓ ມຫາຊນກາເຍ ອິທ຺ຘິປາຏິຫາຣິຍໍ ກຣິສ຺ສຕິ, ມຫາສມຓສ຺ສ ລາຠສກ຺ກາໂຣ ອຠິວຑ຺ຒິສ຺ສຕິ, ມມ ລາຠສກ຺ກາໂຣ ປຣິຫາຍິສ຺ສຕິ. ອໂຫ ນູນ ມຫາສມໂຓ ສ຺ວາຕນາຍ ນາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປສ຺ສ ຊຏິລສ຺ສ ເຈຕສາ ເຈໂຕປຣິວິຕກ຺ກມຎ຺ຎາຍ ອຸຕ຺ຕຣກຸຣຸໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕໂຕ ປິຓ຺ຑປາຕໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ອໂນຕຕ຺ຕທເຫ ປຣິຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ຕຕ຺ເຖວ ທິວາວິຫາຣໍ ອກາສິ. ອຖ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສໂປ ຊຏິໂລ ຕສ຺ສາ ຣຕ຺ຕິຍາ ອຈ຺ຈເຍນ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ກາໂລ, ມຫາສມຓ, ນິຏ຺ຐິຕໍ ຠຕ຺ຕໍ. ກິໍ ນຸ ໂຂ, ມຫາສມຓ, ຫິຍ຺ໂຍ ນາຄມາສິ? ອປິ ຈ ມຍໍ ຕໍ ສຣາມ – ກິໍ ນຸ ໂຂ ມຫາສມໂຓ ນາຄຈ຺ຉຕີຕິ? ຂາທນີຍສ຺ສ ຈ ໂຠຊນີຍສ຺ສ ຈ ເຕ ປຏິວີໂສ [ປຏິວິໍໂສ (ສີ.), ປຏິວິໂສ (ສ຺ຍາ.)] ຐປິໂຕ’’ຕິ. ນນຸ ເຕ, ກສ຺ສປ, ເອຕທໂຫສິ – ‘‘‘ເອຕຣຫິ ໂຂ ເມ ມຫາຍຎ຺ໂຎ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐິໂຕ, ເກວລກປ຺ປາ ຈ ອງ຺ຄມຄຘາ ປຫູຕໍ ຂາທນີຍໍ ໂຠຊນີຍໍ ອາທາຍ ອຠິກ຺ກມິສ຺ສນ຺ຕິ, ສເຈ ມຫາສມໂຓ ມຫາຊນກາເຍ ອິທ຺ຘິປາຏິຫາຣິຍໍ ກຣິສ຺ສຕິ, ມຫາສມຓສ຺ສ ລາຠສກ຺ກາໂຣ ອຠິວຑ຺ຒິສ຺ສຕິ, ມມ ລາຠສກ຺ກາໂຣ ປຣິຫາຍິສ຺ສຕິ, ອໂຫ ນູນ ມຫາສມໂຓ ສ຺ວາຕນາຍ ນາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍາ’ຕິ. ໂສ ໂຂ ອຫໍ, ກສ຺ສປ, ຕວ ເຈຕສາ ເຈໂຕປຣິວິຕກ຺ກໍ ອຎ຺ຎາຍ ອຸຕ຺ຕຣກຸຣຸໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕໂຕ ປິຓ຺ຑປາຕໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ອໂນຕຕ຺ຕທເຫ ປຣິຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ຕຕ຺ເຖວ ທິວາວິຫາຣໍ ອກາສິ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປສ຺ສ ຊຏິລສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ມຫິທ຺ຘິໂກ ໂຂ ມຫາສມໂຓ ມຫານຸຠາໂວ, ຍຕ຺ຣ ຫິ ນາມ ເຈຕສາປິ ຈິຕ຺ຕໍ ປຊານິສ຺ສຕິ, ນ ຕ຺ເວວ ຈ ໂຂ ອຣຫາ ຍຖາ ອຫ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປສ຺ສ ຊຏິລສ຺ສ ຠຕ຺ຕໍ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ຕສ຺ມິໍເຍວ ວນສຓ຺ເຑ ວິຫາສິ.

ປຎ຺ຈມໍ ປາຏິຫາຣິຍໍ.

໔໔. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠຄວໂຕ ປໍສຸກູລໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວໂຕ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ກຕ຺ຖ ນຸ ໂຂ ອຫໍ ປໍສຸກູລໍ ໂຘເວຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ? ອຖ ໂຂ ສກ຺ໂກ ເທວານມິນ຺ໂທ ຠຄວໂຕ ເຈຕສາ ເຈໂຕປຣິວິຕກ຺ກມຎ຺ຎາຍ ປາຓິນາ ໂປກ຺ຂຣຓິໍ ຂຓິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອິຘ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ປໍສຸກູລໍ ໂຘວຕູ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວໂຕ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ກິມ຺ຫິ ນຸ ໂຂ ອຫໍ ປໍສຸກູລໍ ປຣິມທ຺ເທຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ? ອຖ ໂຂ ສກ຺ໂກ ເທວານມິນ຺ໂທ ຠຄວໂຕ ເຈຕສາ ເຈໂຕປຣິວິຕກ຺ກມຎ຺ຎາຍ ມຫຕິໍ ສິລໍ ອຸປນິກ຺ຂິປິ – ອິຘ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ປໍສຸກູລໍ ປຣິມທ຺ທຕູຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວໂຕ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ກິມ຺ຫິ ນຸ ໂຂ ອຫໍ [ອຫໍ ປໍສຸກູລໍ (ກ.)] ອາລມ຺ພິຕ຺ວາ ອຸຕ຺ຕເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ? ອຖ ໂຂ ກກຸເຘ ອຘິວຕ຺ຖາ ເທວຕາ ຠຄວໂຕ ເຈຕສາ ເຈໂຕປຣິວິຕກ຺ກມຎ຺ຎາຍ ສາຂໍ ໂອນາເມສິ – ອິຘ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ອາລມ຺ພິຕ຺ວາ ອຸຕ຺ຕຣຕູຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວໂຕ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ກິມ຺ຫິ ນຸ ໂຂ ອຫໍ ປໍສຸກູລໍ ວິສ຺ສຊ຺ເຊຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ? ອຖ ໂຂ ສກ຺ໂກ ເທວານມິນ຺ໂທ ຠຄວໂຕ ເຈຕສາ ເຈໂຕປຣິວິຕກ຺ກມຎ຺ຎາຍ ມຫຕິໍ ສິລໍ ອຸປນິກ຺ຂິປິ – ອິຘ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ປໍສຸກູລໍ ວິສ຺ສຊ຺ເຊຕູຕິ. ອຖ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສໂປ ຊຏິໂລ ຕສ຺ສາ ຣຕ຺ຕິຍາ ອຈ຺ຈເຍນ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ກາໂລ, ມຫາສມຓ, ນິຏ຺ຐິຕໍ ຠຕ຺ຕໍ. ກິໍ ນຸ ໂຂ, ມຫາສມຓ, ນາຍໍ ປຸພ຺ເພ ອິຘ ໂປກ຺ຂຣຓີ, ສາຍໍ ອິຘ ໂປກ຺ຂຣຓີ. ນຍິມາ ສິລາ ປຸພ຺ເພ ອຸປນິກ຺ຂິຕ຺ຕາ. ເກນິມາ ສິລາ ອຸປນິກ຺ຂິຕ຺ຕາ? ນຍິມສ຺ສ ກກຸຘສ຺ສ ປຸພ຺ເພ ສາຂາ ໂອນຕາ, ສາຍໍ ສາຂາ ໂອນຕາ’’ຕິ. ອິຘ ເມ, ກສ຺ສປ, ປໍສຸກູລໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ອໂຫສິ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ກສ຺ສປ, ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ກຕ຺ຖ ນຸ ໂຂ ອຫໍ ປໍສຸກູລໍ ໂຘເວຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ? ອຖ ໂຂ, ກສ຺ສປ, ສກ຺ໂກ ເທວານມິນ຺ໂທ ມມ ເຈຕສາ ເຈໂຕປຣິວິຕກ຺ກມຎ຺ຎາຍ ປາຓິນາ ໂປກ຺ຂຣຓິໍ ຂຓິຕ຺ວາ ມໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອິຘ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ປໍສຸກູລໍ ໂຘວຕູ’’ຕິ. ສາຍໍ ກສ຺ສປ ອມນຸສ຺ເສນ ປາຓິນາ ຂຓິຕາ ໂປກ຺ຂຣຓີ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ກສ຺ສປ, ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ກິມ຺ຫິ ນຸ ໂຂ ອຫໍ ປໍສຸກູລໍ ປຣິມທ຺ເທຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ? ອຖ ໂຂ, ກສ຺ສປ, ສກ຺ໂກ ເທວານມິນ຺ໂທ ມມ ເຈຕສາ ເຈໂຕປຣິວິຕກ຺ກມຎ຺ຎາຍ ມຫຕິໍ ສິລໍ ອຸປນິກ຺ຂິປິ – ‘‘ອິຘ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ປໍສຸກູລໍ ປຣິມທ຺ທຕູ’’ຕິ. ສາຍໍ ກສ຺ສປ ອມນຸສ຺ເສນ ອຸປນິກ຺ຂິຕ຺ຕາ ສິລາ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ກສ຺ສປ, ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ກິມ຺ຫິ ນຸ ໂຂ ອຫໍ ອາລມ຺ພິຕ຺ວາ ອຸຕ຺ຕເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ? ອຖ ໂຂ, ກສ຺ສປ, ກກຸເຘ ອຘິວຕ຺ຖາ ເທວຕາ ຊ ມມ ເຈຕສາ ເຈໂຕປຣິວິຕກ຺ກມຎ຺ຎາຍ ສາຂໍ ໂອນາເມສິ – ‘‘ອິຘ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ອາລມ຺ພິຕ຺ວາ ອຸຕ຺ຕຣຕູ’’ຕິ. ສ຺ວາຍໍ ອາຫຣຫຕ຺ໂຖ ກກຸໂຘ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ກສ຺ສປ, ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ກິມ຺ຫິ ນຸ ໂຂ ອຫໍ ປໍສຸກູລໍ ວິສ຺ສຊ຺ເຊຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ? ອຖ ໂຂ, ກສ຺ສປ, ສກ຺ໂກ ເທວານມິນ຺ໂທ ມມ ເຈຕສາ ເຈໂຕປຣິວິຕກ຺ກມຎ຺ຎາຍ ມຫຕິໍ ສິລໍ ອຸປນິກ຺ຂິປິ – ‘‘ອິຘ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ ປໍສຸກູລໍ ວິສ຺ສຊ຺ເຊຕູ’’ຕິ. ສາຍໍ ກສ຺ສປ ອມນຸສ຺ເສນ ອຸປນິກ຺ຂິຕ຺ຕາ ສິລາຕິ. ອຖ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປສ຺ສ ຊຏິລສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ມຫິທ຺ຘິໂກ ໂຂ ມຫາສມໂຓ ມຫານຸຠາໂວ, ຍຕ຺ຣ ຫິ ນາມ ສກ຺ໂກປິ ເທວານມິນ຺ໂທ ເວຍ຺ຍາວຈ຺ຈໍ ກຣິສ຺ສຕິ, ນ ຕ຺ເວວ ຈ ໂຂ ອຣຫາ ຍຖາ ອຫ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປສ຺ສ ຊຏິລສ຺ສ ຠຕ຺ຕໍ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ຕສ຺ມິໍເຍວ ວນສຓ຺ເຑ ວິຫາສິ.

ອຖ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສໂປ ຊຏິໂລ ຕສ຺ສາ ຣຕ຺ຕິຍາ ອຈ຺ຈເຍນ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວໂຕ ກາລໍ ອາໂຣເຈສິ – ‘‘ກາໂລ, ມຫາສມຓ, ນິຏ຺ຐິຕໍ ຠຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ຄຈ຺ຉ ຕ຺ວໍ, ກສ຺ສປ, ອາຍາມຫ’’ນ຺ຕິ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປໍ ຊຏິລໍ ອຸຍ຺ໂຍເຊຕ຺ວາ ຍາຍ ຊມ຺ພຸຍາ ‘ຊມ຺ພຸທີໂປ’ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຕໂຕ ຜລໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປຐມຕຣໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ອຄ຺ຍາຄາເຣ ນິສີທິ. ອທ຺ທສາ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສໂປ ຊຏິໂລ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຄ຺ຍາຄາເຣ ນິສິນ຺ນໍ, ທິສ຺ວານ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ກຕເມນ ຕ຺ວໍ, ມຫາສມຓ, ມຄ຺ເຄນ ອາຄໂຕ? ອຫໍ ຕຍາ ປຐມຕຣໍ ປກ຺ກນ຺ໂຕ, ໂສ ຕ຺ວໍ ປຐມຕຣໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ອຄ຺ຍາຄາເຣ ນິສິນ຺ໂນ’’ຕິ. ‘‘ອິຘາຫໍ, ກສ຺ສປ, ຕໍ ອຸຍ຺ໂຍເຊຕ຺ວາ ຍາຍ ຊມ຺ພຸຍາ ‘ຊມ຺ພຸທີໂປ’ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຕໂຕ ຜລໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປຐມຕຣໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ອຄ຺ຍາຄາເຣ ນິສິນ຺ໂນ. ອິທໍ ໂຂ, ກສ຺ສປ, ຊມ຺ພຸຜລໍ ວຓ຺ຓສມ຺ປນ຺ນໍ ຄນ຺ຘສມ຺ປນ຺ນໍ ຣສສມ຺ປນ຺ນໍ. ສເຈ ອາກງ຺ຂສິ ປຣິຠຸຎ຺ຊາ’’ຕິ. ‘‘ອລໍ, ມຫາສມຓ, ຕ຺ວໍເຍວ ຕໍ ອຣຫສິ, ຕ຺ວໍເຍວ ຕໍ [ຕ຺ວໍເຍເວຕໍ ອາຫຣສິ, ຕ຺ວໍເຍເວຕໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ປຣິຠຸຎ຺ຊາຫີ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປສ຺ສ ຊຏິລສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ມຫິທ຺ຘິໂກ ໂຂ ມຫາສມໂຓ ມຫານຸຠາໂວ, ຍຕ຺ຣ ຫິ ນາມ ມໍ ປຐມຕຣໍ ອຸຍ຺ໂຍເຊຕ຺ວາ ຍາຍ ຊມ຺ພຸຍາ ‘ຊມ຺ພຸທີໂປ’ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຕໂຕ ຜລໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປຐມຕຣໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ອຄ຺ຍາຄາເຣ ນິສີທິສ຺ສຕິ, ນ ຕ຺ເວວ ຈ ໂຂ ອຣຫາ ຍຖາ ອຫ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປສ຺ສ ຊຏິລສ຺ສ ຠຕ຺ຕໍ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ຕສ຺ມິໍເຍວ ວນສຓ຺ເຑ ວິຫາສິ.

໔໕. ອຖ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສໂປ ຊຏິໂລ ຕສ຺ສາ ຣຕ຺ຕິຍາ ອຈ຺ຈເຍນ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວໂຕ ກາລໍ ອາໂຣເຈສິ – ‘‘ກາໂລ, ມຫາສມຓ, ນິຏ຺ຐິຕໍ ຠຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ. ຄຈ຺ຉ ຕ຺ວໍ, ກສ຺ສປ, ອາຍາມຫນ຺ຕິ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປໍ ຊຏິລໍ ອຸຍ຺ໂຍເຊຕ຺ວາ ຍາຍ ຊມ຺ພຸຍາ ‘ຊມ຺ພຸທີໂປ’ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຕສ຺ສາ ອວິທູເຣ ອມ຺ໂພ…ເປ… ຕສ຺ສາ ອວິທູເຣ ອາມລກີ…ເປ… ຕສ຺ສາ ອວິທູເຣ ຫຣີຕກີ…ເປ… ຕາວຕິໍສໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ປາຣິຈ຺ຉຕ຺ຕກປຸປ຺ຜໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປຐມຕຣໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ອຄ຺ຍາຄາເຣ ນິສີທິ. ອທ຺ທສາ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສໂປ ຊຏິໂລ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຄ຺ຍາຄາເຣ ນິສິນ຺ນໍ, ທິສ຺ວານ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ກຕເມນ ຕ຺ວໍ, ມຫາສມຓ, ມຄ຺ເຄນ ອາຄໂຕ? ອຫໍ ຕຍາ ປຐມຕຣໍ ປກ຺ກນ຺ໂຕ, ໂສ ຕ຺ວໍ ປຐມຕຣໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ອຄ຺ຍາຄາເຣ ນິສິນ຺ໂນ’’ຕິ. ‘‘ອິຘາຫໍ, ກສ຺ສປ, ຕໍ ອຸຍ຺ໂຍເຊຕ຺ວາ ຕາວຕິໍສໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ປາຣິຈ຺ຉຕ຺ຕກປຸປ຺ຜໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປຐມຕຣໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ອຄ຺ຍາຄາເຣ ນິສິນ຺ໂນ. ອິທໍ ໂຂ, ກສ຺ສປ, ປາຣິຈ຺ຉຕ຺ຕກປຸປ຺ຜໍ ວຓ຺ຓສມ຺ປນ຺ນໍ ຄນ຺ຘສມ຺ປນ຺ນໍ [ສຸຄນ຺ຘິກໍ (ກ.)]. (ສເຈ ອາກງ຺ຂສິ ຄຓ຺ຫາ’’ຕິ. ‘‘ອລໍ, ມຫາສມຓ, ຕ຺ວໍເຍວ ຕໍ ອຣຫສິ, ຕ຺ວໍເຍວ ຕໍ ຄຓ຺ຫາ’’ຕິ) [( ) ສີ. ສ຺ຍາ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ ນຕ຺ຖິ]. ອຖ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປສ຺ສ ຊຏິລສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ມຫິທ຺ຘິໂກ ໂຂ ມຫາສມໂຓ ມຫານຸຠາໂວ, ຍຕ຺ຣ ຫິ ນາມ ມໍ ປຐມຕຣໍ ອຸຍ຺ໂຍເຊຕ຺ວາ ຕາວຕິໍສໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ປາຣິຈ຺ຉຕ຺ຕກປຸປ຺ຜໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປຐມຕຣໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ອຄ຺ຍາຄາເຣ ນິສີທິສ຺ສຕິ, ນ ຕ຺ເວວ ຈ ໂຂ ອຣຫາ ຍຖາ ອຫ’’ນ຺ຕິ.

໔໖. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ເຕ ຊຏິລາ ອຄ຺ຄິໍ ປຣິຈຣິຕຸກາມາ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ ກຏ຺ຐານິ ຜາເລຕຸໍ. ອຖ ໂຂ ເຕສໍ ຊຏິລານໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ນິສ຺ສໍສຍໍ ໂຂ ມຫາສມຓສ຺ສ ອິທ຺ຘານຸຠາໂວ, ຍຖາ ມຍໍ ນ ສກ຺ໂກມ ກຏ຺ຐານິ ຜາເລຕຸ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປໍ ຊຏິລໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ຜາລິຍນ຺ຕຸ, ກສ຺ສປ, ກຏ຺ຐານີ’’ຕິ. ‘‘ຜາລິຍນ຺ຕຸ, ມຫາສມຓາ’’ຕິ. ສກິເທວ ປຎ຺ຈ ກຏ຺ຐສຕານິ ຜາລິຍິໍສຸ. ອຖ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປສ຺ສ ຊຏິລສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ມຫິທ຺ຘິໂກ ໂຂ ມຫາສມໂຓ ມຫານຸຠາໂວ, ຍຕ຺ຣ ຫິ ນາມ ກຏ຺ຐານິປິ ຜາລິຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ນ ຕ຺ເວວ ຈ ໂຂ ອຣຫາ ຍຖາ ອຫ’’ນ຺ຕິ.

໔໗. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ເຕ ຊຏິລາ ອຄ຺ຄິໍ ປຣິຈຣິຕຸກາມາ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ ອຄ຺ຄິໍ ອຸຊ຺ຊເລຕຸໍ [ຊາເລຕຸໍ (ສີ.), ອຸຊ຺ຊລິຕຸໍ (ກ.)]. ອຖ ໂຂ ເຕສໍ ຊຏິລານໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ນິສ຺ສໍສຍໍ ໂຂ ມຫາສມຓສ຺ສ ອິທ຺ຘານຸຠາໂວ, ຍຖາ ມຍໍ ນ ສກ຺ໂກມ ອຄ຺ຄິໍ ອຸຊ຺ຊເລຕຸ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປໍ ຊຏິລໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອຸຊ຺ຊລິຍນ຺ຕຸ, ກສ຺ສປ, ອຄ຺ຄີ’’ຕິ. ‘‘ອຸຊ຺ຊລິຍນ຺ຕຸ, ມຫາສມຓາ’’ຕິ. ສກິເທວ ປຎ຺ຈ ອຄ຺ຄິສຕານິ ອຸຊ຺ຊລິຍິໍສຸ. ອຖ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປສ຺ສ ຊຏິລສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ມຫິທ຺ຘິໂກ ໂຂ ມຫາສມໂຓ ມຫານຸຠາໂວ, ຍຕ຺ຣ ຫິ ນາມ ອຄ຺ຄີປິ ອຸຊ຺ຊລິຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ນ ຕ຺ເວວ ຈ ໂຂ ອຣຫາ ຍຖາ ອຫ’’ນ຺ຕິ.

໔໘. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ເຕ ຊຏິລາ ອຄ຺ຄິໍ ປຣິຈຣິຕ຺ວາ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ ອຄ຺ຄິໍ ວິຊ຺ຌາເປຕຸໍ. ອຖ ໂຂ ເຕສໍ ຊຏິລານໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ນິສ຺ສໍສຍໍ ໂຂ ມຫາສມຓສ຺ສ ອິທ຺ຘານຸຠາໂວ, ຍຖາ ມຍໍ ນ ສກ຺ໂກມ ອຄ຺ຄິໍ ວິຊ຺ຌາເປຕຸ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປໍ ຊຏິລໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ວິຊ຺ຌາຍນ຺ຕຸ, ກສ຺ສປ, ອຄ຺ຄີ’’ຕິ. ‘‘ວິຊ຺ຌາຍນ຺ຕຸ, ມຫາສມຓາ’’ຕິ. ສກິເທວ ປຎ຺ຈ ອຄ຺ຄິສຕານິ ວິຊ຺ຌາຍິໍສຸ. ອຖ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປສ຺ສ ຊຏິລສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ມຫິທ຺ຘິໂກ ໂຂ ມຫາສມໂຓ ມຫານຸຠາໂວ, ຍຕ຺ຣ ຫິ ນາມ ອຄ຺ຄີປິ ວິຊ຺ຌາຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ນ ຕ຺ເວວ ຈ ໂຂ ອຣຫາ ຍຖາ ອຫ’’ນ຺ຕິ.

໔໙. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ເຕ ຊຏິລາ ສີຕາສຸ ເຫມນ຺ຕິກາສຸ ຣຕ຺ຕີສຸ ອນ຺ຕຣຏ຺ຐກາສຸ ຫິມປາຕສມເຍ ນຊ຺ຊາ ເນຣຎ຺ຊຣາຍ ອຸມ຺ມຸຊ຺ຊນ຺ຕິປິ, ນິມຸຊ຺ຊນ຺ຕິປິ, ອຸມ຺ມຸຊ຺ຊນນິມຸຊ຺ຊນມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ປຎ຺ຈມຕ຺ຕານິ ມນ຺ທາມຸຂິສຕານິ ອຠິນິມ຺ມິນິ, ຍຕ຺ຖ ເຕ ຊຏິລາ ອຸຕ຺ຕຣິຕ຺ວາ ວິສິພ຺ເພສຸໍ. ອຖ ໂຂ ເຕສໍ ຊຏິລານໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ນິສ຺ສໍສຍໍ ໂຂ ມຫາສມຓສ຺ສ ອິທ຺ຘານຸຠາໂວ, ຍຖຍິມາ ມນ຺ທາມຸຂິໂຍ ນິມ຺ມິຕາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປສ຺ສ ຊຏິລສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ມຫິທ຺ຘິໂກ ໂຂ ມຫາສມໂຓ ມຫານຸຠາໂວ, ຍຕ຺ຣ ຫິ ນາມ ຕາວ ພຫູ ມນ຺ທາມຸຂິໂຍປິ ອຠິນິມ຺ມິນິສ຺ສຕິ, ນ ຕ຺ເວວ ຈ ໂຂ ອຣຫາ ຍຖາ ອຫ’’ນ຺ຕິ.

໕໐. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ມຫາ ອກາລເມໂຆ ປາວສ຺ສິ, ມຫາ ອຸທກວາຫໂກ ສຎ຺ຊາຍິ. ຍສ຺ມິໍ ປເທເສ ຠຄວາ ວິຫຣຕິ, ໂສ ປເທໂສ ອຸທເກນ ນ ໂອຕ຺ຖໂຏ [ອຸທເກນ ໂອຕ຺ຖໂຏ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ໂຫຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວໂຕ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ຍໍນູນາຫໍ ສມນ຺ຕາ ອຸທກໍ ອຸສ຺ສາເຣຕ຺ວາ ມຊ຺ເຌ ເຣຓຸຫຕາຍ ຠູມິຍາ ຈງ຺ກເມຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ສມນ຺ຕາ ອຸທກໍ ອຸສ຺ສາເຣຕ຺ວາ ມຊ຺ເຌ ເຣຓຸຫຕາຍ ຠູມິຍາ ຈງ຺ກມິ. ອຖ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສໂປ ຊຏິໂລ – ມາເຫວ ໂຂ ມຫາສມໂຓ ອຸທເກນ ວູຬ຺ໂຫ ອໂຫສີຕິ ນາວາຍ ສມ຺ພຫຸເລຫິ ຊຏິເລຫິ ສທ຺ຘິໍ ຍສ຺ມິໍ ປເທເສ ຠຄວາ ວິຫຣຕິ ຕໍ ປເທສໍ ອຄມາສິ. ອທ຺ທສາ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສໂປ ຊຏິໂລ ຠຄວນ຺ຕໍ ສມນ຺ຕາ ອຸທກໍ ອຸສ຺ສາເຣຕ຺ວາ ມຊ຺ເຌ ເຣຓຸຫຕາຍ ຠູມິຍາ ຈງ຺ກມນ຺ຕໍ, ທິສ຺ວານ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອິທໍ ນຸ ຕ຺ວໍ, ມຫາສມຓາ’’ຕິ? ‘‘ອຍມຫມສ຺ມິ [ອາມ ອຫມສ຺ມິ (ສ຺ຍາ.)], ກສ຺ສປາ’’ຕິ ຠຄວາ ເວຫາສໍ ອພ຺ຠຸຄ຺ຄນ຺ຕ຺ວາ ນາວາຍ ປຈ຺ຈຸຏ຺ຐາສິ. ອຖ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປສ຺ສ ຊຏິລສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ມຫິທ຺ຘິໂກ ໂຂ ມຫາສມໂຓ ມຫານຸຠາໂວ, ຍຕ຺ຣ ຫິ ນາມ ອຸທກມ຺ປິ ນ ປວາຫິສ຺ສຕິ [ນປ຺ປສຫິສ຺ສຕິ (ສີ.)], ນ ຕ຺ເວວ ຈ ໂຂ ອຣຫາ ຍຖາ ອຫ’’ນ຺ຕິ.

໕໑. ອຖ ໂຂ ຠຄວໂຕ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ຈິຣມ຺ປິ ໂຂ ອິມສ຺ສ ໂມຆປຸຣິສສ຺ສ ເອວໍ ຠວິສ຺ສຕິ – ‘ມຫິທ຺ຘິໂກ ໂຂ ມຫາສມໂຓ ມຫານຸຠາໂວ, ນ ຕ຺ເວວ ຈ ໂຂ ອຣຫາ ຍຖາ ອຫ’ນ຺ຕິ; ຍໍນູນາຫໍ ອິມໍ ຊຏິລໍ ສໍເວເຊຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປໍ ຊຏິລໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ເນວ ຈ ໂຂ ຕ຺ວໍ, ກສ຺ສປ, ອຣຫາ, ນາປິ ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ຄສມາປນ຺ໂນ. ສາປິ ເຕ ປຏິປທາ ນຕ຺ຖິ, ຍາຍ ຕ຺ວໍ ອຣຫາ ວາ ອສ຺ສສິ, ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ຄໍ ວາ ສມາປນ຺ໂນ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສໂປ ຊຏິໂລ ຠຄວໂຕ ປາເທສຸ ສິຣສາ ນິປຕິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ລເຠຍ຺ຍາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວໂຕ ສນ຺ຕິເກ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ, ລເຠຍ຺ຍໍ ອຸປສມ຺ປທ’’ນ຺ຕິ. ຕ຺ວໍ ໂຂສິ, ກສ຺ສປ, ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ຊຏິລສຕານໍ ນາຍໂກ ວິນາຍໂກ ອຄ຺ໂຄ ປມຸໂຂ ປາໂມກ຺ໂຂ. ເຕປິ ຕາວ ອປໂລເກຫິ, ຍຖາ ເຕ ມຎ຺ຎິສ຺ສນ຺ຕິ ຕຖາ ເຕ ກຣິສ຺ສນ຺ຕີຕິ. ອຖ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສໂປ ຊຏິໂລ ເຍນ ເຕ ຊຏິລາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເຕ ຊຏິເລ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອິຈ຺ຉາມຫໍ, ໂຠ, ມຫາສມເຓ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ຈຣິຕຸໍ, ຍຖາ ຠວນ຺ໂຕ ມຎ຺ຎນ຺ຕິ ຕຖາ ກໂຣນ຺ຕູ’’ຕິ. ‘‘ຈິຣປຏິກາ ມຍໍ, ໂຠ, ມຫາສມເຓ ອຠິປ຺ປສນ຺ນາ, ສເຈ ຠວໍ, ມຫາສມເຓ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ຈຣິສ຺ສຕິ, ສພ຺ເພວ ມຍໍ ມຫາສມເຓ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ຈຣິສ຺ສາມາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ເຕ ຊຏິລາ ເກສມິສ຺ສໍ ຊຏາມິສ຺ສໍ ຂາຣິກາຊມິສ຺ສໍ ອຄ຺ຄິຫຸຕມິສ຺ສໍ ອຸທເກ ປວາເຫຕ຺ວາ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວໂຕ ປາເທສຸ ສິຣສາ ນິປຕິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ລເຠຍ຺ຍາມ ມຍໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວໂຕ ສນ຺ຕິເກ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ, ລເຠຍ຺ຍາມ ອຸປສມ຺ປທ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ເອຖ ຠິກ຺ຂໂວ’’ຕິ ຠຄວາ ອໂວຈ – ‘‘ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ ຘມ຺ໂມ, ຈຣຖ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ອນ຺ຕກິຣິຍາຍາ’’ຕິ. ສາວ ເຕສໍ ອາຍສ຺ມນ຺ຕານໍ ອຸປສມ຺ປທາ ອໂຫສິ.

໕໒. ອທ຺ທສາ ໂຂ ນທີກສ຺ສໂປ ຊຏິໂລ ເກສມິສ຺ສໍ ຊຏາມິສ຺ສໍ ຂາຣິກາຊມິສ຺ສໍ ອຄ຺ຄິຫຸຕມິສ຺ສໍ ອຸທເກ ວຸຍ຺ຫມາເນ, ທິສ຺ວານສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ມາເຫວ ເມ ຠາຕຸໂນ ອຸປສຄ຺ໂຄ ອໂຫສີ’’ຕິ. ຊຏິເລ ປາເຫສິ – ຄຈ຺ຉຖ ເມ ຠາຕຣໍ ຊານາຖາຕິ. ສາມຎ຺ຈ ຕີຫິ ຊຏິລສເຕຫິ ສທ຺ຘິໍ ເຍນາຍສ຺ມາ ອຸຣຸເວລກສ຺ສໂປ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອິທໍ ນຸ ໂຂ, ກສ຺ສປ, ເສຍ຺ໂຍ’’ຕິ? ‘‘ອາມາວຸໂສ, ອິທໍ ເສຍ຺ໂຍ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ເຕ ຊຏິລາ ເກສມິສ຺ສໍ ຊຏາມິສ຺ສໍ ຂາຣິກາຊມິສ຺ສໍ ອຄ຺ຄິຫຸຕມິສ຺ສໍ ອຸທເກ ປວາເຫຕ຺ວາ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວໂຕ ປາເທສຸ ສິຣສາ ນິປຕິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ລເຠຍ຺ຍາມ ມຍໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວໂຕ ສນ຺ຕິເກ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ, ລເຠຍ຺ຍາມ ອຸປສມ຺ປທ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ເອຖ ຠິກ຺ຂໂວ’’ຕິ ຠຄວາ ອໂວຈ – ‘‘ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ ຘມ຺ໂມ, ຈຣຖ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ອນ຺ຕກິຣິຍາຍາ’’ຕິ. ສາວ ເຕສໍ ອາຍສ຺ມນ຺ຕານໍ ອຸປສມ຺ປທາ ອໂຫສິ.

໕໓. ອທ຺ທສາ ໂຂ ຄຍາກສ຺ສໂປ ຊຏິໂລ ເກສມິສ຺ສໍ ຊຏາມິສ຺ສໍ ຂາຣິກາຊມິສ຺ສໍ ອຄ຺ຄິຫຸຕມິສ຺ສໍ ອຸທເກ ວຸຍ຺ຫມາເນ, ທິສ຺ວານສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ມາເຫວ ເມ ຠາຕູນໍ ອຸປສຄ຺ໂຄ ອໂຫສີ’’ຕິ. ຊຏິເລ ປາເຫສິ – ຄຈ຺ຉຖ ເມ ຠາຕໂຣ ຊານາຖາຕິ. ສາມຎ຺ຈ ທ຺ວີຫິ ຊຏິລສເຕຫິ ສທ຺ຘິໍ ເຍນາຍສ຺ມາ ອຸຣຸເວລກສ຺ສໂປ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອິທໍ ນຸ ໂຂ, ກສ຺ສປ, ເສຍ຺ໂຍ’’ຕິ? ‘‘ອາມາວຸໂສ, ອິທໍ ເສຍ຺ໂຍ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ເຕ ຊຏິລາ ເກສມິສ຺ສໍ ຊຏາມິສ຺ສໍ ຂາຣິກາຊມິສ຺ສໍ ອຄ຺ຄິຫຸຕມິສ຺ສໍ ອຸທເກ ປວາເຫຕ຺ວາ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວໂຕ ປາເທສຸ ສິຣສາ ນິປຕິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ລເຠຍ຺ຍາມ ມຍໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວໂຕ ສນ຺ຕິເກ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ, ລເຠຍ຺ຍາມ ອຸປສມ຺ປທ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ເອຖ ຠິກ຺ຂໂວ’’ຕິ ຠຄວາ ອໂວຈ – ‘‘ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ ຘມ຺ໂມ, ຈຣຖ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ອນ຺ຕກິຣິຍາຍາ’’ຕິ. ສາວ ເຕສໍ ອາຍສ຺ມນ຺ຕານໍ ອຸປສມ຺ປທາ ອໂຫສິ.

ຠຄວໂຕ ອຘິຏ຺ຐາເນນ ປຎ຺ຈ ກຏ຺ຐສຕານິ ນ ຜາລິຍິໍສຸ, ຜາລິຍິໍສຸ; ອຄ຺ຄີ ນ ອຸຊ຺ຊລິຍິໍສຸ, ອຸຊ຺ຊລິຍິໍສຸ; ນ ວິຊ຺ຌາຍິໍສຸ, ວິຊ຺ຌາຍິໍສຸ; ປຎ຺ຈມນ຺ທາມຸຂິສຕານິ ອຠິນິມ຺ມິນິ. ເອເຕນ ນເຍນ ອຑ຺ຒຸຑ຺ຒປາຏິຫາຣິຍສຫສ຺ສານິ ໂຫນ຺ຕິ.

໕໔. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອຸຣຸເວລາຍໍ ຍຖາຠິຣນ຺ຕໍ ວິຫຣິຕ຺ວາ ເຍນ ຄຍາສີສໍ ເຕນ ປກ຺ກາມິ ມຫຕາ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ເຆນ ສທ຺ຘິໍ ຠິກ຺ຂຸສຫສ຺ເສນ ສພ຺ເພເຫວ ປຸຣາຓຊຏິເລຫິ. ຕຕ຺ຣ ສຸທໍ ຠຄວາ ຄຍາຍໍ ວິຫຣຕິ ຄຍາສີເສ ສທ຺ຘິໍ ຠິກ຺ຂຸສຫສ຺ເສນ. ຕຕ຺ຣ ໂຂ ຠຄວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ –

[ສໍ. ນິ. ໔.໒໙] ‘‘ສພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາທິຕ຺ຕໍ. ກິຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ສພ຺ພໍ ອາທິຕ຺ຕໍ? ຈກ຺ຂຸ ອາທິຕ຺ຕໍ, ຣູປາ ອາທິຕ຺ຕາ, ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ ອາທິຕ຺ຕໍ, ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ໂສ ອາທິຕ຺ໂຕ, ຍມິທໍ ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເວທຍິຕໍ ສຸຂໍ ວາ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍ ວາ ຕມ຺ປິ ອາທິຕ຺ຕໍ. ເກນ ອາທິຕ຺ຕໍ? ຣາຄຄ຺ຄິນາ ໂທສຄ຺ຄິນາ ໂມຫຄ຺ຄິນາ ອາທິຕ຺ຕໍ, ຊາຕິຍາ ຊຣາຍ ມຣເຓນ ໂສເກຫິ ປຣິເທເວຫິ ທຸກ຺ເຂຫິ ໂທມນສ຺ເສຫິ ອຸປາຍາເສຫິ ອາທິຕ຺ຕນ຺ຕິ ວທາມິ. ໂສຕໍ ອາທິຕ຺ຕໍ, ສທ຺ທາ ອາທິຕ຺ຕາ, ໂສຕວິຎ຺ຎາຓໍ ອາທິຕ຺ຕໍ, ໂສຕສມ຺ຜສ຺ໂສ ອາທິຕ຺ໂຕ, ຍມິທໍ ໂສຕສມ຺ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເວທຍິຕໍ ສຸຂໍ ວາ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍ ວາ ຕມ຺ປິ ອາທິຕ຺ຕໍ. ເກນ ອາທິຕ຺ຕໍ? ຣາຄຄ຺ຄິນາ ໂທສຄ຺ຄິນາ ໂມຫຄ຺ຄິນາ ອາທິຕ຺ຕໍ, ຊາຕິຍາ ຊຣາຍ ມຣເຓນ ໂສເກຫິ ປຣິເທເວຫິ ທຸກ຺ເຂຫິ ໂທມນສ຺ເສຫິ ອຸປາຍາເສຫິ ອາທິຕ຺ຕນ຺ຕິ ວທາມິ. ຆານໍ ອາທິຕ຺ຕໍ, ຄນ຺ຘາ ອາທິຕ຺ຕາ, ຆານວິຎ຺ຎາຓໍ ອາທິຕ຺ຕໍ, ຆານສມ຺ຜສ຺ໂສ ອາທິຕ຺ໂຕ, ຍມິທໍ ຆານສມ຺ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເວທຍິຕໍ ສຸຂໍ ວາ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍ ວາ ຕມ຺ປິ ອາທິຕ຺ຕໍ. ເກນ ອາທິຕ຺ຕໍ? ຣາຄຄ຺ຄິນາ ໂທສຄ຺ຄິນາ ໂມຫຄ຺ຄິນາ ອາທິຕ຺ຕໍ, ຊາຕິຍາ ຊຣາຍ ມຣເຓນ ໂສເກຫິ ປຣິເທເວຫິ ທຸກ຺ເຂຫິ ໂທມນສ຺ເສຫິ ອຸປາຍາເສຫິ ອາທິຕ຺ຕນ຺ຕິ ວທາມິ. ຊິວ຺ຫາ ອາທິຕ຺ຕາ, ຣສາ ອາທິຕ຺ຕາ, ຊິວ຺ຫາວິຎ຺ຎາຓໍ ອາທິຕ຺ຕໍ ຊິວ຺ຫາສມ຺ຜສ຺ໂສ ອາທິຕ຺ໂຕ, ຍມິທໍ ຊິວ຺ຫາສມ຺ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເວທຍິຕໍ ສຸຂໍ ວາ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍ ວາ ຕມ຺ປິ ອາທິຕ຺ຕໍ. ເກນ ອາທິຕ຺ຕໍ? ຣາຄຄ຺ຄິນາ ໂທສຄ຺ຄິນາ ໂມຫຄ຺ຄິນາ ອາທິຕ຺ຕໍ, ຊາຕິຍາ ຊຣາຍ ມຣເຓນ ໂສເກຫິ ປຣິເທເວຫິ ທຸກ຺ເຂຫິ ໂທມນສ຺ເສຫິ ອຸປາຍາເສຫິ ອາທິຕ຺ຕນ຺ຕິ ວທາມິ. ກາໂຍ ອາທິຕ຺ໂຕ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ອາທິຕ຺ຕາ, ກາຍວິຎ຺ຎາຓໍ ອາທິຕ຺ຕໍ ກາຍສມ຺ຜສ຺ໂສ ອາທິຕ຺ໂຕ, ຍມິທໍ ກາຍສມ຺ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເວທຍິຕໍ ສຸຂໍ ວາ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍ ວາ ຕມ຺ປິ ອາທິຕ຺ຕໍ. ເກນ ອາທິຕ຺ຕໍ? ຣາຄຄ຺ຄິນາ ໂທສຄ຺ຄິນາ ໂມຫຄ຺ຄິນາ ອາທິຕ຺ຕໍ, ຊາຕິຍາ ຊຣາຍ ມຣເຓນ ໂສເກຫິ ປຣິເທເວຫິ ທຸກ຺ເຂຫິ ໂທມນສ຺ເສຫິ ອຸປາຍາເສຫິ ອາທິຕ຺ຕນ຺ຕິ ວທາມິ. ມໂນ ອາທິຕ຺ໂຕ, ຘມ຺ມາ ອາທິຕ຺ຕາ, ມໂນວິຎ຺ຎາຓໍ ອາທິຕ຺ຕໍ ມໂນສມ຺ຜສ຺ໂສ ອາທິຕ຺ໂຕ, ຍມິທໍ ມໂນສມ຺ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເວທຍິຕໍ ສຸຂໍ ວາ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍ ວາ ຕມ຺ປິ ອາທິຕ຺ຕໍ. ເກນ ອາທິຕ຺ຕໍ? ຣາຄຄ຺ຄິນາ ໂທສຄ຺ຄິນາ ໂມຫຄ຺ຄິນາ ອາທິຕ຺ຕໍ, ຊາຕິຍາ ຊຣາຍ ມຣເຓນ ໂສເກຫິ ປຣິເທເວຫິ ທຸກ຺ເຂຫິ ໂທມນສ຺ເສຫິ ອຸປາຍາເສຫິ ອາທິຕ຺ຕນ຺ຕິ ວທາມິ.

‘‘ເອວໍ ປສ຺ສໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸຕວາ ອຣິຍສາວໂກ ຈກ຺ຂຸສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ຣູເປສຸປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາເຓປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ເສປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ຍມິທໍ ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເວທຍິຕໍ ສຸຂໍ ວາ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍ ວາ, ຕສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ. ໂສຕສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ສທ຺ເທສຸປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ…ເປ… ຆານສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ຄນ຺ເຘສຸປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ…ເປ… ຊິວ຺ຫາຍປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ຣເສສຸປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ…ເປ… ກາຍສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພສຸປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ…ເປ… ມນສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ຘມ຺ເມສຸປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ມໂນວິຎ຺ຎາເຓປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ມໂນສມ຺ຜສ຺ເສປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ຍມິທໍ ມໂນສມ຺ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເວທຍິຕໍ ສຸຂໍ ວາ ທຸກ຺ຂໍ ວາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍ ວາ ຕສ຺ມິມ຺ປິ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ, ນິພ຺ພິນ຺ທໍ ວິຣຊ຺ຊຕິ, ວິຣາຄາ ວິມຸຈ຺ຈຕິ, ວິມຸຕ຺ຕສ຺ມິໍ ວິມຸຕ຺ຕມິຕິ ຎາຓໍ ໂຫຕິ. ຂີຓາ ຊາຕິ, ວຸສິຕໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ກຕໍ ກຣຓີຍໍ, ນາປຣໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕາຍາຕິ ປຊານາຕີ’’ຕິ.

ອິມສ຺ມິຎ຺ຈ ປນ ເວຍ຺ຍາກຣຓສ຺ມິໍ ຠຎ຺ຎມາເນ ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸສຫສ຺ສສ຺ສ ອນຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ຈິຕ຺ຕານິ ວິມຸຈ຺ຈິໍສຸ.

ອາທິຕ຺ຕປຣິຍາຍສຸຕ຺ຕໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

ອຸຣຸເວລປາຏິຫາຣິຍໍ ຕຕິຍຠາຓວາໂຣ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

໑໓. ພິມ຺ພິສາຣສມາຄມກຖາ

໕໕. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຄຍາສີເສ ຍຖາຠິຣນ຺ຕໍ ວິຫຣິຕ຺ວາ ເຍນ ຣາຊຄຫໍ ເຕນ ຈາຣິກໍ ປກ຺ກາມິ, ມຫຕາ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ເຆນ ສທ຺ຘິໍ ຠິກ຺ຂຸສຫສ຺ເສນ ສພ຺ເພເຫວ ປຸຣາຓຊຏິເລຫິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອນຸປຸພ຺ເພນ ຈາຣິກໍ ຈຣມາໂນ ເຍນ ຣາຊຄຫໍ ຕທວສຣິ. ຕຕ຺ຣ ສຸທໍ ຠຄວາ ຣາຊຄເຫ ວິຫຣຕິ ລຏ຺ຐິວເນ [ລຏ຺ຐິວນຸຍ຺ຍາເນ (ສ຺ຍາ.)] ສຸປ຺ປຕິຏ຺ເຐ ເຈຕິເຍ. ອສ຺ໂສສິ ໂຂ ຣາຊາ ມາຄໂຘ ເສນິໂຍ ພິມ຺ພິສາໂຣ – ສມໂຓ ຂລຸ ໂຠ ໂຄຕໂມ ສກ຺ຍປຸຕ຺ໂຕ ສກ຺ຍກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕ ຣາຊຄຫໍ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ ຣາຊຄເຫ ວິຫຣຕິ ລຏ຺ຐິວເນ ສຸປ຺ປຕິຏ຺ເຐ ເຈຕິເຍ. ຕໍ ໂຂ ປນ ຠຄວນ຺ຕໍ [ຠວນ຺ຕໍ (ກ.)] ໂຄຕມໍ ເອວໍ ກລ຺ຍາໂຓ ກິຕ຺ຕິສທ຺ໂທ ອພ຺ຠຸຄ຺ຄໂຕ – ອິຕິປິ ໂສ ຠຄວາ ອຣຫໍ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ວິຊ຺ຊາຈຣຓສມ຺ປນ຺ໂນ ສຸຄໂຕ ໂລກວິທູ ອນຸຕ຺ຕໂຣ ປຸຣິສທມ຺ມສາຣຖິ ສຕ຺ຖາ ເທວມນຸສ຺ສານໍ ພຸທ຺ໂຘ ຠຄວາ [ຠຄວາຕິ (ກ.)]. ໂສ ອິມໍ ໂລກໍ ສເທວກໍ ສມາຣກໍ ສພ຺ຣຫ຺ມກໍ ສສ຺ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓິໍ ປຊໍ ສເທວມນຸສ຺ສໍ ສຍໍ ອຠິຎ຺ຎາ ສຈ຺ຉິກຕ຺ວາ ປເວເທຕິ. ໂສ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕິ ອາທິກລ຺ຍາຓໍ ມຊ຺ເຌກລ຺ຍາຓໍ ປຣິໂຍສານກລ຺ຍາຓໍ ສາຕ຺ຖໍ ສພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ເກວລປຣິປຸຓ຺ຓໍ ປຣິສຸທ຺ຘໍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ປກາເສຕິ. ສາຘຸ ໂຂ ປນ ຕຖາຣູປານໍ ອຣຫຕໍ ທສ຺ສນໍ ໂຫຕີຕິ.

ອຖ ໂຂ ຣາຊາ ມາຄໂຘ ເສນິໂຍ ພິມ຺ພິສາໂຣ ທ຺ວາທສນຫຸເຕຫິ [ທ຺ວາທສນິຍຸເຕຫິ (ໂຍຊນາ)] ມາຄຘິເກຫິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓຄຫປຕິເກຫິ ປຣິວຸໂຕ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເຕປິ ໂຂ ທ຺ວາທສນຫຸຕາ ມາຄຘິກາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓຄຫປຕິກາ ອປ຺ເປກຈ຺ເຈ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິໍສຸ, ອປ຺ເປກຈ຺ເຈ ຠຄວຕາ ສທ຺ຘິໍ ສມ຺ໂມທິໍສຸ, ສມ຺ໂມທນີຍໍ ກຖໍ ສາຣຓີຍໍ ວີຕິສາເຣຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິໍສຸ, ອປ຺ເປກຈ຺ເຈ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຎ຺ຊລິໍ ປຓາເມຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິໍສຸ, ອປ຺ເປກຈ຺ເຈ ຠຄວໂຕ ສນ຺ຕິເກ ນາມໂຄຕ຺ຕໍ ສາເວຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິໍສຸ, ອປ຺ເປກຈ຺ເຈ ຕຸຓ຺ຫີຠູຕາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິໍສຸ. ອຖ ໂຂ ເຕສໍ ທ຺ວາທສນຫຸຕານໍ [ທ຺ວາທສນິຍຸຕານໍ (ໂຍຊນາ)] ມາຄຘິການໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓຄຫປຕິການໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ກິໍ ນຸ ໂຂ ມຫາສມໂຓ ອຸຣຸເວລກສ຺ສເປ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ຈຣຕິ, ອຸທາຫຸ ອຸຣຸເວລກສ຺ສໂປ ມຫາສມເຓ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ຈຣຕີ’’ຕິ? ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເຕສໍ ທ຺ວາທສນຫຸຕານໍ ມາຄຘິການໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓຄຫປຕິການໍ ເຈຕສາ ເຈໂຕປຣິວິຕກ຺ກມຎ຺ຎາຍ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປໍ ຄາຖາຍ ອຊ຺ຌຠາສິ –

‘‘ກິເມວ ທິສ຺ວາ ອຸຣຸເວລວາສິ, ປຫາສິ ອຄ຺ຄິໍ ກິສໂກວທາໂນ;

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ກສ຺ສປ, ເອຕມຕ຺ຖໍ ກຖໍ ປຫີນໍ ຕວ ອຄ຺ຄິຫຸຕ຺ຕນ຺ຕິ.

‘‘ຣູເປ ຈ ສທ຺ເທ ຈ ອໂຖ ຣເສ ຈ;

ກາມິຕ຺ຖິໂຍ ຈາຠິວທນ຺ຕິ ຍຎ຺ຎາ;

ເອຕໍ ມລນ຺ຕິ ອຸປຘີສຸ ຎຕ຺ວາ;

ຕສ຺ມາ ນ ຍິຏ຺ເຐ ນ ຫຸເຕ ອຣຎ຺ຊິນ຺ຕິ.

‘‘ເອຕ຺ເຖວ ເຕ ມໂນ ນ ຣມິຕ຺ຖ (ກສ຺ສປາຕິ ຠຄວາ);

ຣູເປສຸ ສທ຺ເທສຸ ອໂຖ ຣເສສຸ;

ອຖ ໂກ ຈຣຫິ ເທວມນຸສ຺ສໂລເກ;

ຣໂຕ ມໂນ ກສ຺ສປ, ພ຺ຣູຫິ ເມຕນ຺ຕິ.

‘‘ທິສ຺ວາ ປທໍ ສນ຺ຕມນູປຘີກໍ;

ອກິຎ຺ຈນໍ ກາມຠເວ ອສຕ຺ຕໍ;

ອນຎ຺ຎຖາຠາວິມນຎ຺ຎເນຍ຺ຍໍ;

ຕສ຺ມາ ນ ຍິຏ຺ເຐ ນ ຫຸເຕ ອຣຎ຺ຊິ’’ນ຺ຕິ.

໕໖. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອຸຣຸເວລກສ຺ສໂປ ອຸຏ຺ຐາຍາສນາ ເອກໍສໍ ອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ຄໍ ກຣິຕ຺ວາ ຠຄວໂຕ ປາເທສຸ ສິຣສາ ນິປຕິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ສຕ຺ຖາ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ, ສາວໂກຫມສ຺ມິ; ສຕ຺ຖາ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ, ສາວໂກຫມສ຺ມີ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ເຕສໍ ທ຺ວາທສນຫຸຕານໍ ມາຄຘິການໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓຄຫປຕິການໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ອຸຣຸເວລກສ຺ສໂປ ມຫາສມເຓ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ຈຣຕີ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເຕສໍ ທ຺ວາທສນຫຸຕານໍ ມາຄຘິການໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓຄຫປຕິການໍ ເຈຕສາ ເຈໂຕປຣິວິຕກ຺ກມຎ຺ຎາຍ ອນຸປຸພ຺ພິໍ ກຖໍ ກເຖສິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ທານກຖໍ ສີລກຖໍ ສຄ຺ຄກຖໍ ກາມານໍ ອາທີນວໍ ໂອກາຣໍ ສໍກິເລສໍ ເນກ຺ຂມ຺ເມ ອານິສໍສໍ ປກາເສສິ. ຍທາ ເຕ ຠຄວາ ອຎ຺ຎາສິ ກລ຺ລຈິຕ຺ເຕ ມຸທຸຈິຕ຺ເຕ ວິນີວຣຓຈິຕ຺ເຕ ອຸທຄ຺ຄຈິຕ຺ເຕ ປສນ຺ນຈິຕ຺ເຕ, ອຖ ຍາ ພຸທ຺ຘານໍ ສາມຸກ຺ກໍສິກາ ຘມ຺ມເທສນາ, ຕໍ ປກາເສສິ – ທຸກ຺ຂໍ, ສມຸທຍໍ, ນິໂຣຘໍ, ມຄ຺ຄໍ. ເສຍ຺ຍຖາປິ ນາມ ສຸທ຺ຘໍ ວຕ຺ຖໍ ອປຄຕກາຬກໍ ສມ຺ມເທວ ຣຊນໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ, ເອວເມວ ເອກາທສນຫຸຕານໍ ມາຄຘິການໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓຄຫປຕິການໍ ພິມ຺ພິສາຣປ຺ປມຸຂານໍ ຕສ຺ມິໍ ເຍວ ອາສເນ ວິຣຊໍ ວີຕມລໍ ຘມ຺ມຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ – ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມນ຺ຕິ. ເອກນຫຸຕໍ ອຸປາສກຕ຺ຕໍ ປຏິເວເທສິ.

໕໗. ອຖ ໂຂ ຣາຊາ ມາຄໂຘ ເສນິໂຍ ພິມ຺ພິສາໂຣ ທິຏ຺ຐຘມ຺ໂມ ປຕ຺ຕຘມ຺ໂມ ວິທິຕຘມ຺ໂມ ປຣິໂຍຄາຬ຺ຫຘມ຺ໂມ ຕິຓ຺ຓວິຈິກິຈ຺ໂຉ ວິຄຕກຖໍກໂຖ ເວສາຣຊ຺ຊປ຺ປຕ຺ໂຕ ອປຣປ຺ປຈ຺ຈໂຍ ສຕ຺ຖຸສາສເນ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ປຸພ຺ເພ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ກຸມາຣສ຺ສ ສໂຕ ປຎ຺ຈ ອສ຺ສາສກາ ອເຫສຸໍ, ເຕ ເມ ເອຕຣຫິ ສມິທ຺ຘາ. ປຸພ຺ເພ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ກຸມາຣສ຺ສ ສໂຕ ເອຕທໂຫສິ – ‘ອໂຫ ວຕ ມໍ ຣຊ຺ເຊ ອຠິສິຎ຺ເຈຍ຺ຍຸ’ນ຺ຕິ, ອຍໍ ໂຂ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ປຐໂມ ອສ຺ສາສໂກ ອໂຫສິ, ໂສ ເມ ເອຕຣຫິ ສມິທ຺ໂຘ. ‘ຕສ຺ສ ຈ ເມ ວິຊິຕໍ ອຣຫໍ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ໂອກ຺ກເມຍ຺ຍາ’ຕິ, ອຍໍ ໂຂ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ທຸຕິໂຍ ອສ຺ສາສໂກ ອໂຫສິ, ໂສ ເມ ເອຕຣຫິ ສມິທ຺ໂຘ. ‘ຕຎ຺ຈາຫໍ ຠຄວນ຺ຕໍ ປຍິຣຸປາເສຍ຺ຍ’ນ຺ຕິ, ອຍໍ ໂຂ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ຕຕິໂຍ ອສ຺ສາສໂກ ອໂຫສິ, ໂສ ເມ ເອຕຣຫິ ສມິທ຺ໂຘ. ‘ໂສ ຈ ເມ ຠຄວາ ຘມ຺ມໍ ເທເສຍ຺ຍາ’ຕິ, ອຍໍ ໂຂ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ຈຕຸຕ຺ໂຖ ອສ຺ສາສໂກ ອໂຫສິ, ໂສ ເມ ເອຕຣຫິ ສມິທ຺ໂຘ. ‘ຕສ຺ສ ຈາຫໍ ຠຄວໂຕ ຘມ຺ມໍ ອາຊາເນຍ຺ຍ’ນ຺ຕິ, ອຍໍ ໂຂ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ປຎ຺ຈໂມ ອສ຺ສາສໂກ ອໂຫສິ, ໂສ ເມ ເອຕຣຫິ ສມິທ຺ໂຘ. ປຸພ຺ເພ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ກຸມາຣສ຺ສ ສໂຕ ອິເມ ປຎ຺ຈ ອສ຺ສາສກາ ອເຫສຸໍ, ເຕ ເມ ເອຕຣຫິ ສມິທ຺ຘາ. ອຠິກ຺ກນ຺ຕໍ, ຠນ຺ເຕ, ອຠິກ຺ກນ຺ຕໍ, ຠນ຺ເຕ, ເສຍ຺ຍຖາປິ, ຠນ຺ເຕ, ນິກ຺ກຸຊ຺ຊິຕໍ ວາ ອຸກ຺ກຸຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ປຏິຈ຺ຉນ຺ນໍ ວາ ວິວເຣຍ຺ຍ, ມູຬ຺ຫສ຺ສ ວາ ມຄ຺ຄໍ ອາຈິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອນ຺ຘກາເຣ ວາ ເຕລປຊ຺ໂຊຕໍ ຘາເຣຍ຺ຍ ຈກ຺ຂຸມນ຺ໂຕ ຣູປານິ ທກ຺ຂນ຺ຕີຕິ – ເອວເມວໍ ຠຄວຕາ ອເນກປຣິຍາເຍນ ຘມ຺ໂມ ປກາສິໂຕ. ເອສາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວນ຺ຕໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ, ຘມ຺ມຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆຎ຺ຈ. ອຸປາສກໍ ມໍ [ມໍ ຠນ຺ເຕ (ກ.)], ຠຄວາ ຘາເຣຕຸ ອຊ຺ຊຕຄ຺ເຄ ປາຓຸເປຕໍ ສຣຓໍ ຄຕໍ, ອຘິວາເສຕຸ ຈ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ, ສ຺ວາຕນາຍ ຠຕ຺ຕໍ ສທ຺ຘິໍ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ເຆນາ’’ຕິ. ອຘິວາເສສິ ຠຄວາ ຕຸຓ຺ຫີຠາເວນ. ອຖ ໂຂ ຣາຊາ ມາຄໂຘ ເສນິໂຍ ພິມ຺ພິສາໂຣ ຠຄວໂຕ ອຘິວາສນໍ ວິທິຕ຺ວາ ອຸຏ຺ຐາຍາສນາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ປທກ຺ຂິຓໍ ກຕ຺ວາ ປກ຺ກາມິ. ອຖ ໂຂ ຣາຊາ ມາຄໂຘ ເສນິໂຍ ພິມ຺ພິສາໂຣ ຕສ຺ສາ ຣຕ຺ຕິຍາ ອຈ຺ຈເຍນ ປຓີຕໍ ຂາທນີຍໍ ໂຠຊນີຍໍ ປຏິຍາທາເປຕ຺ວາ ຠຄວໂຕ ກາລໍ ອາໂຣຈາເປສິ – ‘‘ກາໂລ, ຠນ຺ເຕ, ນິຏ຺ຐິຕໍ ຠຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ.

໕໘. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ປຸພ຺ພຓ຺ຫສມຍໍ ນິວາເສຕ຺ວາ ປຕ຺ຕຈີວຣມາທາຍ ຣາຊຄຫໍ ປາວິສິ ມຫຕາ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ເຆນ ສທ຺ຘິໍ ຠິກ຺ຂຸສຫສ຺ເສນ ສພ຺ເພເຫວ ປຸຣາຓຊຏິເລຫິ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ສກ຺ໂກ ເທວານມິນ຺ໂທ ມາຓວກວຓ຺ຓໍ ອຠິນິມ຺ມິນິຕ຺ວາ ພຸທ຺ຘປ຺ປມຸຂສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆສ຺ສ ປຸຣໂຕ ປຸຣໂຕ ຄຈ຺ຉຕິ ອິມາ ຄາຖາໂຍ ຄາຍມາໂນ –

‘‘ທນ຺ໂຕ ທນ຺ເຕຫິ ສຫ ປຸຣາຓຊຏິເລຫິ, ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິປ຺ປມຸຕ຺ເຕຫິ;

ສິງ຺ຄີນິກ຺ຂສວຓ຺ໂຓ, ຣາຊຄຫໍ ປາວິສິ ຠຄວາ.

‘‘ມຸຕ຺ໂຕ ມຸຕ຺ເຕຫິ ສຫ ປຸຣາຓຊຏິເລຫິ, ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິປ຺ປມຸຕ຺ເຕຫິ;

ສິງ຺ຄີນິກ຺ຂສວຓ຺ໂຓ, ຣາຊຄຫໍ ປາວິສິ ຠຄວາ.

‘‘ຕິຓ຺ໂຓ ຕິຓ຺ເຓຫິ ສຫ ປຸຣາຓຊຏິເລຫິ;

ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິປ຺ປມຸຕ຺ເຕຫິ;

ສິງ຺ຄີນິກ຺ຂສຸວຓ຺ໂຓ;

ຣາຊຄຫໍ ປາວິສິ ຠຄວາ.

‘‘ສນ຺ໂຕ ສນ຺ເຕຫິ ສຫ ປຸຣາຓຊຏິເລຫິ;

ວິປ຺ປມຸຕ຺ໂຕ ວິປ຺ປມຸຕ຺ເຕຫິ;

ສິງ຺ຄີນິກ຺ຂສວຓ຺ໂຓ;

ຣາຊຄຫໍ ປາວິສິ ຠຄວາ.

‘‘ທສວາໂສ ທສພໂລ, ທສຘມ຺ມວິທູ ທສຠິ ຈຸເປໂຕ;

ໂສ ທສສຕປຣິວາໂຣ [ປຣິວາຣໂກ (ກ.)] ຣາຊຄຫໍ, ປາວິສິ ຠຄວາ’’ຕິ.

ມນຸສ຺ສາ ສກ຺ກໍ ເທວານມິນ຺ທໍ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ອຠິຣູໂປ ວຕາຍໍ ມາຓວໂກ, ທສ຺ສນີໂຍ ວຕາຍໍ ມາຓວໂກ, ປາສາທິໂກ ວຕາຍໍ ມາຓວໂກ. ກສ຺ສ ນຸ ໂຂ ອຍໍ ມາຓວໂກ’’ຕິ? ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ ສກ຺ໂກ ເທວານມິນ຺ໂທ ເຕ ມນຸສ຺ເສ ຄາຖາຍ ອຊ຺ຌຠາສິ –

‘‘ໂຍ ຘີໂຣ ສພ຺ພຘິ ທນ຺ໂຕ, ສຸທ຺ໂຘ ອປ຺ປຏິປຸຄ຺ຄໂລ;

ອຣຫໍ ສຸຄໂຕ ໂລເກ, ຕສ຺ສາຫໍ ປຣິຈາຣໂກ’’ຕິ.

໕໙. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເຍນ ຣຎ຺ໂຎ ມາຄຘສ຺ສ ເສນິຍສ຺ສ ພິມ຺ພິສາຣສ຺ສ ນິເວສນໍ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປຎ຺ຎຕ຺ເຕ ອາສເນ ນິສີທິ ສທ຺ຘິໍ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ເຆນ. ອຖ ໂຂ ຣາຊາ ມາຄໂຘ ເສນິໂຍ ພິມ຺ພິສາໂຣ ພຸທ຺ຘປ຺ປມຸຂໍ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆໍ ປຓີເຕນ ຂາທນີເຍນ ໂຠຊນີເຍນ ສຫຕ຺ຖາ ສນ຺ຕປ຺ເປຕ຺ວາ ສມ຺ປວາເຣຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ຠຸຕ຺ຕາວິໍ ໂອນີຕປຕ຺ຕປາຓິໍ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນສ຺ສ ໂຂ ຣຎ຺ໂຎ ມາຄຘສ຺ສ ເສນິຍສ຺ສ ພິມ຺ພິສາຣສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ [ຈູຬວ. ໓໐໗] – ‘‘ກຕ຺ຖ ນຸ ໂຂ ຠຄວາ ວິຫເຣຍ຺ຍ? ຍໍ ອສ຺ສ ຄາມໂຕ ເນວ ອວິທູເຣ ນ ອຈ຺ຈາສນ຺ເນ, ຄມນາຄມນສມ຺ປນ຺ນໍ, ອຕ຺ຖິການໍ ອຕ຺ຖິການໍ ມນຸສ຺ສານໍ ອຠິກ຺ກມນີຍໍ, ທິວາ ອປ຺ປາກິຓ຺ຓໍ [ອປ຺ປກິຓ຺ຓໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.), ອພ຺ໂຠກິຓ຺ຓໍ (ກ.)], ຣຕ຺ຕິໍ ອປ຺ປສທ຺ທໍ ອປ຺ປນິຄ຺ໂຆສໍ ວິຊນວາຕໍ, ມນຸສ຺ສຣາຫສ຺ເສຍ຺ຍກໍ, ປຏິສລ຺ລານສາຣຸປ຺ປ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຣຎ຺ໂຎ ມາຄຘສ຺ສ ເສນິຍສ຺ສ ພິມ຺ພິສາຣສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ອິທໍ ໂຂ ອມ຺ຫາກໍ ເວຬຸວນໍ ອຸຍ຺ຍານໍ ຄາມໂຕ ເນວ ອວິທູເຣ ນ ອຈ຺ຈາສນ຺ເນ ຄມນາຄມນສມ຺ປນ຺ນໍ ອຕ຺ຖິການໍ ອຕ຺ຖິການໍ ມນຸສ຺ສານໍ ອຠິກ຺ກມນີຍໍ ທິວາ ອປ຺ປາກິຓ຺ຓໍ ຣຕ຺ຕິໍ ອປ຺ປສທ຺ທໍ ອປ຺ປນິຄ຺ໂຆສໍ ວິຊນວາຕໍ ມນຸສ຺ສຣາຫສ຺ເສຍ຺ຍກໍ ປຏິສລ຺ລານສາຣຸປ຺ປໍ. ຍໍນູນາຫໍ ເວຬຸວນໍ ອຸຍ຺ຍານໍ ພຸທ຺ຘປ຺ປມຸຂສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆສ຺ສ ທເທຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຣາຊາ ມາຄໂຘ ເສນິໂຍ ພິມ຺ພິສາໂຣ ໂສວຓ຺ຓມຍໍ ຠິງ຺ກາຣໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຠຄວໂຕ ໂອໂຓເຊສິ – ‘‘ເອຕາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ເວຬຸວນໍ ອຸຍ຺ຍານໍ ພຸທ຺ຘປ຺ປມຸຂສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆສ຺ສ ທມ຺ມີ’’ຕິ. ປຏິຄ຺ຄເຫສິ ຠຄວາ ອາຣາມໍ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຣາຊານໍ ມາຄຘໍ ເສນິຍໍ ພິມ຺ພິສາຣໍ ຘມ຺ມິຍາ ກຖາຍ ສນ຺ທສ຺ເສຕ຺ວາ ສມາທເປຕ຺ວາ ສມຸຕ຺ເຕເຊຕ຺ວາ ສມ຺ປຫໍເສຕ຺ວາ ອຸຏ຺ຐາຍາສນາ ປກ຺ກາມິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເອຕສ຺ມິໍ ນິທາເນ ເອຕສ຺ມິໍ ປກຣເຓ ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາຣາມ’’ນ຺ຕິ.

ພິມ຺ພິສາຣສມາຄມກຖາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

໑໔. ສາຣິປຸຕ຺ຕໂມຄ຺ຄລ຺ລານປພ຺ພຊ຺ຊາກຖາ

໖໐. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ສຎ຺ຈໂຍ [ສຎ຺ຊໂຍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ປຣິພ຺ພາຊໂກ ຣາຊຄເຫ ປຏິວສຕິ ມຫຕິຍາ ປຣິພ຺ພາຊກປຣິສາຍ ສທ຺ຘິໍ ອຑ຺ຒເຕຍ຺ເຍຫິ ປຣິພ຺ພາຊກສເຕຫິ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ສາຣິປຸຕ຺ຕໂມຄ຺ຄລ຺ລານາ ສຎ຺ຈເຍ ປຣິພ຺ພາຊເກ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ຈຣນ຺ຕິ. ເຕຫິ ກຕິກາ ກຕາ ໂຫຕິ – ໂຍ ປຐມໍ ອມຕໍ ອຘິຄຈ຺ຉຕິ, ໂສ ອິຕຣສ຺ສ ອາໂຣເຈຕູຕິ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອສ຺ສຊິ ປຸພ຺ພຓ຺ຫສມຍໍ ນິວາເສຕ຺ວາ ປຕ຺ຕຈີວຣມາທາຍ ຣາຊຄຫໍ ປິຓ຺ຑາຍ ປາວິສິ ປາສາທິເກນ ອຠິກ຺ກນ຺ເຕນ ປຏິກ຺ກນ຺ເຕນ ອາໂລກິເຕນ ວິໂລກິເຕນ ສມິຎ຺ຊິເຕນ ປສາຣິເຕນ, ໂອກ຺ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ອິຣິຍາປຖສມ຺ປນ຺ໂນ. ອທ຺ທສາ ໂຂ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ປຣິພ຺ພາຊໂກ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ອສ຺ສຊິໍ ຣາຊຄເຫ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣນ຺ຕໍ ປາສາທິເກນ ອຠິກ຺ກນ຺ເຕນ ປຏິກ຺ກນ຺ເຕນ ອາໂລກິເຕນ ວິໂລກິເຕນ ສມິຎ຺ຊິເຕນ ປສາຣິເຕນ ໂອກ຺ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸໍ ອິຣິຍາປຖສມ຺ປນ຺ນໍ. ທິສ຺ວານສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ເຍ ວຕ ໂລເກ ອຣຫນ຺ໂຕ ວາ ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ຄໍ ວາ ສມາປນ຺ນາ, ອຍໍ ເຕສໍ ຠິກ຺ຂຸ ອຎ຺ຎຕໂຣ. ຍໍນູນາຫໍ ອິມໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປຸຈ຺ເຉຍ຺ຍໍ – ‘ກໍສິ ຕ຺ວໍ, ອາວຸໂສ, ອຸທ຺ທິສ຺ສ ປພ຺ພຊິໂຕ, ໂກ ວາ ເຕ ສຕ຺ຖາ, ກສ຺ສ ວາ ຕ຺ວໍ ຘມ຺ມໍ ໂຣເຈສີ’’’ຕິ? ອຖ ໂຂ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ປຣິພ຺ພາຊກສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ອກາໂລ ໂຂ ອິມໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ປຸຈ຺ຉິຕຸໍ, ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣຕິ. ຍໍນູນາຫໍ ອິມໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ປິຏ຺ຐິໂຕ ປິຏ຺ຐິໂຕ ອນຸພນ຺ເຘຍ຺ຍໍ, ອຕ຺ຖິເກຫິ ອຸປຎ຺ຎາຕໍ ມຄ຺ຄ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອສ຺ສຊິ ຣາຊຄເຫ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣິຕ຺ວາ ປິຓ຺ຑປາຕໍ ອາທາຍ ປຏິກ຺ກມິ. ອຖ ໂຂ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕປິ ປຣິພ຺ພາຊໂກ ເຍນາຍສ຺ມາ ອສ຺ສຊິ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຍສ຺ມຕາ ອສ຺ສຊິນາ ສທ຺ຘິໍ ສມ຺ໂມທິ, ສມ຺ໂມທນີຍໍ ກຖໍ ສາຣຓີຍໍ ວີຕິສາເຣຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ອຏ຺ຐາສິ. ເອກມນ຺ຕໍ ຐິໂຕ ໂຂ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ປຣິພ຺ພາຊໂກ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ອສ຺ສຊິໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ວິປ຺ປສນ຺ນານິ ໂຂ ເຕ, ອາວຸໂສ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ປຣິສຸທ຺ໂຘ ຉວິວຓ຺ໂຓ ປຣິໂຍທາໂຕ. ກໍສິ ຕ຺ວໍ, ອາວຸໂສ, ອຸທ຺ທິສ຺ສ ປພ຺ພຊິໂຕ, ໂກ ວາ ເຕ ສຕ຺ຖາ, ກສ຺ສ ວາ ຕ຺ວໍ ຘມ຺ມໍ ໂຣເຈສີ’’ຕິ? ‘‘ອຕ຺ຖາວຸໂສ, ມຫາສມໂຓ ສກ຺ຍປຸຕ຺ໂຕ ສກ຺ຍກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕ, ຕາຫໍ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ ປພ຺ພຊິໂຕ, ໂສ ຈ ເມ ຠຄວາ ສຕ຺ຖາ, ຕສ຺ສ ຈາຫໍ ຠຄວໂຕ ຘມ຺ມໍ ໂຣເຈມີ’’ຕິ. ‘‘ກິໍວາທີ ປນາຍສ຺ມໂຕ ສຕ຺ຖາ, ກິມກ຺ຂາຍີ’’ຕິ? ‘‘ອຫໍ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ນໂວ ອຈິຣປພ຺ພຊິໂຕ, ອຘຸນາຄໂຕ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ, ນ ຕາຫໍ ສກ຺ໂກມິ ວິຕ຺ຖາເຣນ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕຸໍ, ອປິ ຈ ເຕ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ອຕ຺ຖໍ ວກ຺ຂາມີ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ປຣິພ຺ພາຊໂກ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ອສ຺ສຊິໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ໂຫຕຸ, ອາວຸໂສ –

‘‘ອປ຺ປໍ ວາ ພຫຸໍ ວາ ຠາສສ຺ສຸ, ອຕ຺ຖໍເຍວ ເມ ພ຺ຣູຫິ;

ອຕ຺ເຖເນວ ເມ ອຕ຺ໂຖ, ກິໍ ກາຫສິ ພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ພຫຸ’’ນ຺ຕິ.

ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອສ຺ສຊິ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ປຣິພ຺ພາຊກສ຺ສ ອິມໍ ຘມ຺ມປຣິຍາຍໍ ອຠາສິ –

[ອປ. ໑.໑.໒໘໖ ເຖຣາປທາເນປິ] ‘‘ເຍ ຘມ຺ມາ ເຫຕຸປ຺ປຠວາ, ເຕສໍ ເຫຕຸໍ ຕຖາຄໂຕ ອາຫ;

ເຕສຎ຺ຈ ໂຍ ນິໂຣໂຘ, ເອວໍວາທີ ມຫາສມໂຓ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ປຣິພ຺ພາຊກສ຺ສ ອິມໍ ຘມ຺ມປຣິຍາຍໍ ສຸຕ຺ວາ ວິຣຊໍ ວີຕມລໍ ຘມ຺ມຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ – ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ.

[ອປ. ໑.໑.໒໘໙ ເຖຣາປທາເນປິ] ເອເສວ ຘມ຺ໂມ ຍທິ ຕາວເທວ, ປຈ຺ຈພ຺ຍຕ຺ຖ ປທມໂສກໍ;

ອທິຏ຺ຐໍ ອພ຺ຠຕີຕໍ, ພຫຸເກຫິ ກປ຺ປນຫຸເຕຫີຕິ.

໖໑. ອຖ ໂຂ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ປຣິພ຺ພາຊໂກ ເຍນ ໂມຄ຺ຄລ຺ລາໂນ ປຣິພ຺ພາຊໂກ ເຕນຸປສງ຺ກມິ. ອທ຺ທສາ ໂຂ ໂມຄ຺ຄລ຺ລາໂນ ປຣິພ຺ພາຊໂກ ສາຣິປຸຕ຺ຕໍ ປຣິພ຺ພາຊກໍ ທູຣໂຕວ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ, ທິສ຺ວານ ສາຣິປຸຕ຺ຕໍ ປຣິພ຺ພາຊກໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ວິປ຺ປສນ຺ນານິ ໂຂ ເຕ, ອາວຸໂສ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ປຣິສຸທ຺ໂຘ ຉວິວຓ຺ໂຓ ປຣິໂຍທາໂຕ. ກຈ຺ຈິ ນຸ ຕ຺ວໍ, ອາວຸໂສ, ອມຕໍ ອຘິຄໂຕ’’ຕິ? ‘‘ອາມາວຸໂສ, ອມຕໍ ອຘິຄໂຕ’’ຕິ. ‘‘ຍຖາກຖໍ ປນ ຕ຺ວໍ, ອາວຸໂສ, ອມຕໍ ອຘິຄໂຕ’’ຕິ? ‘‘ອິຘາຫໍ, ອາວຸໂສ, ອທ຺ທສໍ ອສ຺ສຊິໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ຣາຊຄເຫ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣນ຺ຕໍ ປາສາທິເກນ ອຠິກ຺ກນ຺ເຕນ ປຏິກ຺ກນ຺ເຕນ ອາໂລກິເຕນ ວິໂລກິເຕນ ສມິຎ຺ຊິເຕນ ປສາຣິເຕນ ໂອກ຺ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸໍ ອິຣິຍາປຖສມ຺ປນ຺ນໍ. ທິສ຺ວານ ເມ ເອຕທໂຫສິ – ‘ເຍ ວຕ ໂລເກ ອຣຫນ຺ໂຕ ວາ ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ຄໍ ວາ ສມາປນ຺ນາ, ອຍໍ ເຕສໍ ຠິກ຺ຂຸ ອຎ຺ຎຕໂຣ. ຍໍນູນາຫໍ ອິມໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປຸຈ຺ເຉຍ຺ຍໍ – ກໍສິ ຕ຺ວໍ, ອາວຸໂສ ອຸທ຺ທິສ຺ສ ປພ຺ພຊິໂຕ, ໂກ ວາ ເຕ ສຕ຺ຖາ, ກສ຺ສ ວາ ຕ຺ວໍ ຘມ຺ມໍ ໂຣເຈສີ’’’ຕິ. ຕສ຺ສ ມຍ຺ຫໍ, ອາວຸໂສ, ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ອກາໂລ ໂຂ ອິມໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ປຸຈ຺ຉິຕຸໍ ອນ຺ຕຣຆຣໍ ປວິຏ຺ໂຐ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣຕິ, ຍໍນູນາຫໍ ອິມໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ປິຏ຺ຐິໂຕ ປິຏ຺ຐິໂຕ ອນຸພນ຺ເຘຍ຺ຍໍ ອຕ຺ຖິເກຫິ ອຸປຎ຺ຎາຕໍ ມຄ຺ຄ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ອສ຺ສຊິ ຠິກ຺ຂຸ ຣາຊຄເຫ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣິຕ຺ວາ ປິຓ຺ຑປາຕໍ ອາທາຍ ປຏິກ຺ກມິ. ອຖ ຂ຺ວາຫໍ, ອາວຸໂສ, ເຍນ ອສ຺ສຊິ ຠິກ຺ຂຸ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອສ຺ສຊິນາ ຠິກ຺ຂຸນາ ສທ຺ຘິໍ ສມ຺ໂມທິໍ, ສມ຺ໂມທນີຍໍ ກຖໍ ສາຣຓີຍໍ ວີຕິສາເຣຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ອຏ຺ຐາສິໍ. ເອກມນ຺ຕໍ ຐິໂຕ ໂຂ ອຫໍ, ອາວຸໂສ, ອສ຺ສຊິໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ເອຕທໂວຈໍ – ‘‘ວິປ຺ປສນ຺ນານິ ໂຂ ເຕ, ອາວຸໂສ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ປຣິສຸທ຺ໂຘ ຉວິວຓ຺ໂຓ ປຣິໂຍທາໂຕ. ‘ກໍສິ ຕ຺ວໍ, ອາວຸໂສ, ອຸທ຺ທິສ຺ສ ປພ຺ພຊິໂຕ, ໂກ ວາ ເຕ ສຕ຺ຖາ, ກສ຺ສ ວາ ຕ຺ວໍ ຘມ຺ມໍ ໂຣເຈສີ’’’ຕິ? ‘ອຕ຺ຖາວຸໂສ, ມຫາສມໂຓ ສກ຺ຍປຸຕ຺ໂຕ ສກ຺ຍກຸລາ ປພ຺ພຊິໂຕ, ຕາຫໍ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ ປພ຺ພຊິໂຕ, ໂສ ຈ ເມ ຠຄວາ ສຕ຺ຖາ, ຕສ຺ສ ຈາຫໍ ຠຄວໂຕ ຘມ຺ມໍ ໂຣເຈມີ’ຕິ. ‘ກິໍວາທີ ປນາຍສ຺ມໂຕ ສຕ຺ຖາ ກິມກ຺ຂາຍີ’ຕິ. ‘ອຫໍ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ນໂວ ອຈິຣປພ຺ພຊິໂຕ ອຘຸນາຄໂຕ ອິມໍ ຘມ຺ມວິນຍໍ, ນ ຕາຫໍ ສກ຺ໂກມິ ວິຕ຺ຖາເຣນ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕຸໍ, ອປິ ຈ ເຕ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ອຕ຺ຖໍ ວກ຺ຂາມີ’’’ຕິ. ອຖ ຂ຺ວາຫໍ, ອາວຸໂສ, ອສ຺ສຊິໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ເອຕທໂວຈໍ – ‘‘ໂຫຕຸ, ອາວຸໂສ,

ອປ຺ປໍ ວາ ພຫຸໍ ວາ ຠາສສ຺ສຸ, ອຕ຺ຖໍເຍວ ເມ ພ຺ຣູຫິ;

ອຕ຺ເຖເນວ ເມ ອຕ຺ໂຖ, ກິໍ ກາຫສິ ພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ພຫຸ’’ນ຺ຕິ.

ອຖ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ອສ຺ສຊິ ຠິກ຺ຂຸ ອິມໍ ຘມ຺ມປຣິຍາຍໍ ອຠາສິ –

‘‘ເຍ ຘມ຺ມາ ເຫຕຸປ຺ປຠວາ, ເຕສໍ ເຫຕຸໍ ຕຖາຄໂຕ ອາຫ;

ເຕສຎ຺ຈ ໂຍ ນິໂຣໂຘ, ເອວໍວາທີ ມຫາສມໂຓ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ໂມຄ຺ຄລ຺ລານສ຺ສ ປຣິພ຺ພາຊກສ຺ສ ອິມໍ ຘມ຺ມປຣິຍາຍໍ ສຸຕ຺ວາ ວິຣຊໍ ວີຕມລໍ ຘມ຺ມຈກ຺ຂຸໍ ອຸທປາທິ – ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສມຸທຍຘມ຺ມໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມນ຺ຕິ.

ເອເສວ ຘມ຺ໂມ ຍທິ ຕາວເທວ, ປຈ຺ຈພ຺ຍຕ຺ຖ ປທມໂສກໍ;

ອທິຏ຺ຐໍ ອພ຺ຠຕີຕໍ, ພຫຸເກຫິ ກປ຺ປນຫຸເຕຫີຕິ.

໖໒. ອຖ ໂຂ ໂມຄ຺ຄລ຺ລາໂນ ປຣິພ຺ພາຊໂກ ສາຣິປຸຕ຺ຕໍ ປຣິພ຺ພາຊກໍ ເອຕທໂວຈ ‘‘ຄຈ຺ຉາມ ມຍໍ, ອາວຸໂສ, ຠຄວໂຕ ສນ຺ຕິເກ, ໂສ ໂນ ຠຄວາ ສຕ຺ຖາ’’ຕິ. ‘‘ອິມານິ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ອຑ຺ຒເຕຍ຺ຍານິ ປຣິພ຺ພາຊກສຕານິ ອມ຺ເຫ ນິສ຺ສາຍ ອມ຺ເຫ ສມ຺ປສ຺ສນ຺ຕາ ອິຘ ວິຫຣນ຺ຕິ, ເຕປິ ຕາວ ອປໂລເກມ [ອປໂລກາມ (ກ)]. ຍຖາ ເຕ ມຎ຺ຎິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕຖາ ເຕ ກຣິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ສາຣິປຸຕ຺ຕໂມຄ຺ຄລ຺ລານາ ເຍນ ເຕ ປຣິພ຺ພາຊກາ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເຕ ປຣິພ຺ພາຊເກ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ຄຈ຺ຉາມ ມຍໍ, ອາວຸໂສ, ຠຄວໂຕ ສນ຺ຕິເກ, ໂສ ໂນ ຠຄວາ ສຕ຺ຖາ’’ຕິ. ‘‘ມຍໍ ອາຍສ຺ມນ຺ເຕ ນິສ຺ສາຍ ອາຍສ຺ມນ຺ເຕ ສມ຺ປສ຺ສນ຺ຕາ ອິຘ ວິຫຣາມ, ສເຈ ອາຍສ຺ມນ຺ຕາ ມຫາສມເຓ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ຈຣິສ຺ສນ຺ຕິ, ສພ຺ເພວ ມຍໍ ມຫາສມເຓ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ຈຣິສ຺ສາມາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ສາຣິປຸຕ຺ຕໂມຄ຺ຄລ຺ລານາ ເຍນ ສຎ຺ຈໂຍ ປຣິພ຺ພາຊໂກ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ສຎ຺ຈຍໍ ປຣິພ຺ພາຊກໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ຄຈ຺ຉາມ ມຍໍ, ອາວຸໂສ, ຠຄວໂຕ ສນ຺ຕິເກ, ໂສ ໂນ ຠຄວາ ສຕ຺ຖາ’’ຕິ. ‘‘ອລໍ, ອາວຸໂສ, ມາ ອຄມິຕ຺ຖ, ສພ຺ເພວ ຕໂຍ ອິມໍ ຄຓໍ ປຣິຫຣິສ຺ສາມາ’’ຕິ. ທຸຕິຍມ຺ປິ ໂຂ…ເປ… ຕຕິຍມ຺ປິ ໂຂ ສາຣິປຸຕ຺ຕໂມຄ຺ຄລ຺ລານາ ສຎ຺ຈຍໍ ປຣິພ຺ພາຊກໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ຄຈ຺ຉາມ ມຍໍ, ອາວຸໂສ, ຠຄວໂຕ ສນ຺ຕິເກ, ໂສ ໂນ ຠຄວາ ສຕ຺ຖາ’’ຕິ. ‘‘ອລໍ, ອາວຸໂສ, ມາ ອຄມິຕ຺ຖ, ສພ຺ເພວ ຕໂຍ ອິມໍ ຄຓໍ ປຣິຫຣິສ຺ສາມາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ສາຣິປຸຕ຺ຕໂມຄ຺ຄລ຺ລານາ ຕານິ ອຑ຺ຒເຕຍ຺ຍານິ ປຣິພ຺ພາຊກສຕານິ ອາທາຍ ເຍນ ເວຬຸວນໍ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ. ສຎ຺ຈຍສ຺ສ ປນ ປຣິພ຺ພາຊກສ຺ສ ຕຕ຺ເຖວ ອຸຓ຺ຫໍ ໂລຫິຕໍ ມຸຂໂຕ ອຸຄ຺ຄຎ຺ຉິ.

ອທ຺ທສາ ໂຂ ຠຄວາ [ຠຄວາເຕ (ກ)] ສາຣິປຸຕ຺ຕໂມຄ຺ຄລ຺ລາເນ ທູຣໂຕວ ອາຄຈ຺ຉນ຺ເຕ, ທິສ຺ວານ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ເອເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ສຫາຍກາ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ໂກລິໂຕ ອຸປຕິສ຺ໂສ ຈ. ເອຕໍ ເມ ສາວກຍຸຄໍ ຠວິສ຺ສຕິ ອຄ຺ຄໍ ຠທ຺ທຍຸຄ’’ນ຺ຕິ.

ຄມ຺ຠີເຣ ຎາຓວິສເຍ, ອນຸຕ຺ຕເຣ ອຸປຘິສງ຺ຂເຍ;

ວິມຸຕ຺ເຕ ອປ຺ປຕ຺ເຕ ເວຬຸວນໍ, ອຖ ເນ ສຕ຺ຖາ ພ຺ຍາກາສິ.

ເອເຕ ທ຺ເວ ສຫາຍກາ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ໂກລິໂຕ ອຸປຕິສ຺ໂສ ຈ;

ເອຕໍ ເມ ສາວກຍຸຄໍ, ຠວິສ຺ສຕິ ອຄ຺ຄໍ ຠທ຺ທຍຸຄນ຺ຕິ.

ອຖ ໂຂ ສາຣິປຸຕ຺ຕໂມຄ຺ຄລ຺ລານາ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິໍສຸ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ

ຠຄວໂຕ ປາເທສຸ ສິຣສາ ນິປຕິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ລເຠຍ຺ຍາມ ມຍໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວໂຕ ສນ຺ຕິເກ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ, ລເຠຍ຺ຍາມ ອຸປສມ຺ປທ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ເອຖ ຠິກ຺ຂໂວ’’ຕິ ຠຄວາ ອໂວຈ – ‘‘ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ ຘມ຺ໂມ, ຈຣຖ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ອນ຺ຕກິຣິຍາຍາ’’ຕິ. ສາວ ເຕສໍ ອາຍສ຺ມນ຺ຕານໍ ອຸປສມ຺ປທາ ອໂຫສິ.

ອຠິຎ຺ຎາຕານໍ ປພ຺ພຊ຺ຊາ

໖໓. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຠິຎ຺ຎາຕາ ອຠິຎ຺ຎາຕາ ມາຄຘິກາ ກຸລປຸຕ຺ຕາ ຠຄວຕິ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ຈຣນ຺ຕິ. ມນຸສ຺ສາ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ອປຸຕ຺ຕກຕາຍ ປຏິປນ຺ໂນ ສມໂຓ ໂຄຕໂມ, ເວຘພ຺ຍາຍ ປຏິປນ຺ໂນ ສມໂຓ ໂຄຕໂມ, ກຸລຸປຈ຺ເຉທາຍ ປຏິປນ຺ໂນ ສມໂຓ ໂຄຕໂມ, ອິທານິ ອເນນ ຊຏິລສຫສ຺ສໍ ປພ຺ພາຊິຕໍ, ອິມານິ ຈ ອຑ຺ຒເຕຍ຺ຍານິ ປຣິພ຺ພາຊກສຕານິ ສຎ຺ຈຍານິ [ສຎ຺ເຊຍ຺ຍານິ (ສີ.), ສຎ຺ຊຍານິ (ສ຺ຍາ.)] ປພ຺ພາຊິຕານິ. ອິເມ ຈ ອຠິຎ຺ຎາຕາ ອຠິຎ຺ຎາຕາ ມາຄຘິກາ ກຸລປຸຕ຺ຕາ ສມເຓ ໂຄຕເມ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ຈຣນ຺ຕີຕິ. ອປິສ຺ສຸ ຠິກ຺ຂູ ທິສ຺ວາ ອິມາຍ ຄາຖາຍ ໂຈເທນ຺ຕິ –

‘‘ອາຄໂຕ ໂຂ ມຫາສມໂຓ, ມາຄຘານໍ ຄິຣິພ຺ພຊໍ;

ສພ຺ເພ ສຎ຺ຈເຍ ເນຕ຺ວານ [ສຎ຺ເຊຍ຺ຍເກ ເນຕ຺ວາ (ສີ.)], ກໍສຸ ທານິ ນຍິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ອສ຺ໂສສຸໍ ໂຂ ຠິກ຺ຂູ ເຕສໍ ມນຸສ຺ສານໍ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕານໍ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕານໍ ວິປາເຈນ຺ຕານໍ. ອຖ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂສ ສທ຺ໂທ ຈິຣໍ ຠວິສ຺ສຕິ, ສຕ຺ຕາຫເມວ ຠວິສ຺ສຕິ, ສຕ຺ຕາຫສ຺ສ ອຈ຺ຈເຍນ ອນ຺ຕຣຘາຍິສ຺ສຕິ. ເຕນ ຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຍ ຕຸມ຺ເຫ ອິມາຍ ຄາຖາຍ ໂຈເທນ຺ຕິ –

‘‘ອາຄໂຕ ໂຂ ມຫາສມໂຓ, ມາຄຘານໍ ຄິຣິພ຺ພຊໍ;

ສພ຺ເພ ສຎ຺ຈເຍ ເນຕ຺ວານ, ກໍສຸ ທານິ ນຍິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ເຕ ຕຸມ຺ເຫ ອິມາຍ ຄາຖາຍ ປຏິໂຈເທຖ –

‘‘ນຍນ຺ຕິ ເວ ມຫາວີຣາ, ສທ຺ຘມ຺ເມນ ຕຖາຄຕາ;

ຘມ຺ເມນ ນຍມານານໍ [ນີຍມານານໍ (ກ.)], ກາ ອຸສູຍາ [ອຸສ຺ສຸຍາ (ກ.)] ວິຊານຕ’’ນ຺ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ມນຸສ຺ສາ ຠິກ຺ຂູ ທິສ຺ວາ ອິມາຍ ຄາຖາຍ ໂຈເທນ຺ຕິ –

‘‘ອາຄໂຕ ໂຂ ມຫາສມໂຓ, ມາຄຘານໍ ຄິຣິພ຺ພຊໍ;

ສພ຺ເພ ສຎ຺ຈເຍ ເນຕ຺ວານ, ກໍສຸ ທານິ ນຍິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ຠິກ຺ຂູ ເຕ ມນຸສ຺ເສ ອິມາຍ ຄາຖາຍ ປຏິໂຈເທນ຺ຕິ –

‘‘ນຍນ຺ຕິ ເວ ມຫາວີຣາ, ສທ຺ຘມ຺ເມນ ຕຖາຄຕາ;

ຘມ຺ເມນ ນຍມານານໍ, ກາ ອຸສູຍາ ວິຊານຕ’’ນ຺ຕິ.

ມນຸສ຺ສາ ຘມ຺ເມນ ກິຣ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ເນນ຺ຕິ ໂນ ອຘມ຺ເມນາຕິ ສຕ຺ຕາຫເມວ ໂສ ສທ຺ໂທ ອໂຫສິ, ສຕ຺ຕາຫສ຺ສ ອຈ຺ຈເຍນ ອນ຺ຕຣຘາຍິ.

ສາຣິປຸຕ຺ຕໂມຄ຺ຄລ຺ລານປພ຺ພຊ຺ຊາກຖາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ຈຕຸຕ຺ຖຠາຓວາໂຣ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

໑໕. ອຸປຊ຺ຌາຍວຕ຺ຕກຖາ

໖໔. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ອນຸປຊ຺ຌາຍກາ ອນາຈຣິຍກາ [ອິທໍ ປທໍ ສີ. ສ຺ຍາ. ໂປຕ຺ຖເກສຸ ນຕ຺ຖິ] ອໂນວທິຍມານາ ອນນຸສາສິຍມານາ ທຸນ຺ນິວຕ຺ຖາ ທຸປ຺ປາຣຸຕາ ອນາກປ຺ປສມ຺ປນ຺ນາ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣນ຺ຕິ; ມນຸສ຺ສານໍ [ເຕ ມນຸສ຺ສານໍ (ກ.)] ຠຸຎ຺ຊມານານໍ ອຸປຣິໂຠຊເນປິ ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐປຕ຺ຕໍ ອຸປນາເມນ຺ຕິ, ອຸປຣິຂາທນີເຍປິ ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐປຕ຺ຕໍ ອຸປນາເມນ຺ຕິ, ອຸປຣິສາຍນີເຍປິ ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐປຕ຺ຕໍ ອຸປນາເມນ຺ຕິ, ອຸປຣິປານີເຍປິ ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐປຕ຺ຕໍ ອຸປນາເມນ຺ຕິ; ສາມໍ ສູປມ຺ປິ ໂອທນມ຺ປິ ວິຎ຺ຎາເປຕ຺ວາ ຠຸຎ຺ຊນ຺ຕິ; ຠຕ຺ຕຄ຺ເຄປິ ອຸຈ຺ຈາສທ຺ທາ ມຫາສທ຺ທາ ວິຫຣນ຺ຕິ. ມນຸສ຺ສາ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ທຸນ຺ນິວຕ຺ຖາ ທຸປ຺ປາຣຸຕາ ອນາກປ຺ປສມ຺ປນ຺ນາ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣິສ຺ສນ຺ຕິ; ມນຸສ຺ສານໍ ຠຸຎ຺ຊມານານໍ, ອຸປຣິໂຠຊເນປິ ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐປຕ຺ຕໍ ອຸປນາເມສ຺ສນ຺ຕິ, ອຸປຣິຂາທນີເຍປິ ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐປຕ຺ຕໍ ອຸປນາເມສ຺ສນ຺ຕິ, ອຸປຣິສາຍນີເຍປິ ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐປຕ຺ຕໍ ອຸປນາເມສ຺ສນ຺ຕິ, ອຸປຣິປານີເຍປິ ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐປຕ຺ຕໍ ອຸປນາເມສ຺ສນ຺ຕິ; ສາມໍ ສູປມ຺ປິ ໂອທນມ຺ປິ ວິຎ຺ຎາເປຕ຺ວາ ຠຸຎ຺ຊິສ຺ສນ຺ຕິ; ຠຕ຺ຕຄ຺ເຄປິ ອຸຈ຺ຈາສທ຺ທາ ມຫາສທ຺ທາ ວິຫຣິສ຺ສນ຺ຕິ ເສຍ຺ຍຖາປິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໂຠຊເນ’’ຕິ.

ອສ຺ໂສສຸໍ ໂຂ ຠິກ຺ຂູ ເຕສໍ ມນຸສ຺ສານໍ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕານໍ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕານໍ ວິປາເຈນ຺ຕານໍ. ເຍ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ອປ຺ປິຈ຺ຉາ ສນ຺ຕຸຏ຺ຐາ ລຊ຺ຊິໂນ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈກາ ສິກ຺ຂາກາມາ, ເຕ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ຠິກ຺ຂູ ທຸນ຺ນິວຕ຺ຖາ ທຸປ຺ປາຣຸຕາ ອນາກປ຺ປສມ຺ປນ຺ນາ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣິສ຺ສນ຺ຕິ; ມນຸສ຺ສານໍ ຠຸຎ຺ຊມານານໍ, ອຸປຣິໂຠຊເນປິ ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐປຕ຺ຕໍ ອຸປນາເມສ຺ສນ຺ຕິ, ອຸປຣິຂາທນີເຍປິ ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐປຕ຺ຕໍ ອຸປນາເມສ຺ສນ຺ຕິ, ອຸປຣິສາຍນີເຍປິ ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐປຕ຺ຕໍ ອຸປນາເມສ຺ສນ຺ຕິ, ອຸປຣິປານີເຍປິ ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐປຕ຺ຕໍ ອຸປນາເມສ຺ສນ຺ຕິ; ສາມໍ ສູປມ຺ປິ ໂອທນມ຺ປິ ວິຎ຺ຎາເປຕ຺ວາ ຠຸຎ຺ຊິສ຺ສນ຺ຕິ; ຠຕ຺ຕຄ຺ເຄປິ ອຸຈ຺ຈາສທ຺ທາ ມຫາສທ຺ທາ ວິຫຣິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ…ເປ… ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ.

ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເອຕສ຺ມິໍ ນິທາເນ ເອຕສ຺ມິໍ ປກຣເຓ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆໍ ສນ຺ນິປາຕາເປຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ປຏິປຸຈ຺ຉິ – ‘‘ສຈ຺ຈໍ ກິຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ທຸນ຺ນິວຕ຺ຖາ ທຸປ຺ປາຣຸຕາ ອນາກປ຺ປສມ຺ປນ຺ນາ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣນ຺ຕິ, ມນຸສ຺ສານໍ ຠຸຎ຺ຊມານານໍ ອຸປຣິ ໂຠຊເນປິ ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐປຕ຺ຕໍ ອຸປນາເມນ຺ຕິ, ອຸປຣິຂາທນີເຍປິ ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐປຕ຺ຕໍ ອຸປນາເມນ຺ຕິ, ອຸປຣິສາຍນີເຍປິ ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐປຕ຺ຕໍ ອຸປນາເມນ຺ຕິ, ອຸປຣິປານີເຍປິ ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐປຕ຺ຕໍ ອຸປນາເມນ຺ຕິ, ສາມໍ ສູປມ຺ປິ ໂອທນມ຺ປິ ວິຎ຺ຎາເປຕ຺ວາ ຠຸຎ຺ຊນ຺ຕິ, ຠຕ຺ຕຄ຺ເຄປິ ອຸຈ຺ຈາສທ຺ທາ ມຫາສທ຺ທາ ວິຫຣນ຺ຕີ’’ຕິ? ‘‘ສຈ຺ຈໍ ຠຄວາ’’ຕິ. ວິຄຣຫິ ພຸທ຺ໂຘ ຠຄວາ – ‘‘ອນນຸຈ຺ຉວິກໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຕສໍ ໂມຆປຸຣິສານໍ ອນນຸໂລມິກໍ ອປ຺ປຕິຣູປໍ ອສ຺ສາມຓກໍ ອກປ຺ປິຍໍ ອກຣຓີຍໍ. ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂມຆປຸຣິສາ ທຸນ຺ນິວຕ຺ຖາ ທຸປ຺ປາຣຸຕາ ອນາກປ຺ປສມ຺ປນ຺ນາ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣິສ຺ສນ຺ຕິ, ມນຸສ຺ສານໍ ຠຸຎ຺ຊມານານໍ ອຸປຣິໂຠຊເນປິ ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐປຕ຺ຕໍ ອຸປນາເມສ຺ສນ຺ຕິ, ອຸປຣິຂາທນີເຍປິ ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐປຕ຺ຕໍ ອຸປນາເມສ຺ສນ຺ຕິ, ອຸປຣິສາຍນີເຍປິ ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐປຕ຺ຕໍ ອຸປນາເມສ຺ສນ຺ຕິ, ອຸປຣິປານີເຍປິ ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐປຕ຺ຕໍ ອຸປນາເມສ຺ສນ຺ຕິ, ສາມໍ ສູປມ຺ປິ ໂອທນມ຺ປິ ວິຎ຺ຎາເປຕ຺ວາ ຠຸຎ຺ຊິສ຺ສນ຺ຕິ, ຠຕ຺ຕຄ຺ເຄປິ ອຸຈ຺ຈາສທ຺ທາ ມຫາສທ຺ທາ ວິຫຣິສ຺ສນ຺ຕິ. ເນຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອປ຺ປສນ຺ນານໍ ວາ ປສາທາຍ, ປສນ຺ນານໍ ວາ ຠິຍ຺ໂຍຠາວາຍ. ອຖ ຂ຺ເວຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອປ຺ປສນ຺ນານຎ຺ເຈວ ອປ຺ປສາທາຍ, ປສນ຺ນານຎ຺ຈ ເອກຈ຺ຈານໍ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕາຍາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ອເນກປຣິຍາເຍນ ວິຄຣຫິຕ຺ວາ ທຸພ຺ຠຣຕາຍ ທຸປ຺ໂປສຕາຍ ມຫິຈ຺ຉຕາຍ ອສນ຺ຕຸຏ຺ຐິຕາຍ [ອສນ຺ຕຸຏ຺ຐິຍາ (ສີ.), ອສນ຺ຕຸຏ຺ຐຕາຍ (ສ຺ຍາ)] ສງ຺ຄຓິກາຍ ໂກສຊ຺ຊສ຺ສ ອວຓ຺ຓໍ ຠາສິຕ຺ວາ ອເນກປຣິຍາເຍນ ສຸຠຣຕາຍ ສຸໂປສຕາຍ ອປ຺ປິຈ຺ຉສ຺ສ ສນ຺ຕຸຏ຺ຐສ຺ສ ສລ຺ເລຂສ຺ສ ຘຸຕສ຺ສ ປາສາທິກສ຺ສ ອປຈຍສ຺ສ ວີຣິຍາຣມ຺ຠສ຺ສ [ວິຣິຍາຣມ຺ຠສ຺ສ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ວຓ຺ຓໍ ຠາສິຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູນໍ ຕທນຸຈ຺ຉວິກໍ ຕທນຸໂລມິກໍ ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ –

໖໕. ‘‘ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປຊ຺ຌາຍໍ. ອຸປຊ຺ຌາໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິກມ຺ຫິ ປຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕໍ ອຸປຏ຺ຐເປສ຺ສຕິ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ ອຸປຊ຺ຌາຍມ຺ຫິ ປິຕຸຈິຕ຺ຕໍ ອຸປຏ຺ຐເປສ຺ສຕິ. ເອວໍ ເຕ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ສຄາຣວາ ສປ຺ປຕິສ຺ສາ ສຠາຄວຸຕ຺ຕິໂນ ວິຫຣນ຺ຕາ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ວຸຑ຺ຒິໍ ວິຣຸຬ຺ຫິໍ ເວປຸລ຺ລໍ ອາປຊ຺ຊິສ຺ສນ຺ຕິ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ຄເຫຕພ຺ໂພ – ເອກໍສໍ ອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ຄໍ ກຣິຕ຺ວາ ປາເທ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ອຸກ຺ກຸຏິກໍ ນິສີທິຕ຺ວາ ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ເອວມສ຺ສ ວຈນີໂຍ – ‘ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ໂຫຫິ; ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ໂຫຫິ; ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ໂຫຫີ’ຕິ. ສາຫູຕິ ວາ ລຫູຕິ ວາ ໂອປາຍິກນ຺ຕິ ວາ ປຕິຣູປນ຺ຕິ ວາ ປາສາທິເກນ ສມ຺ປາເທຫີຕິ ວາ ກາເຍນ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ວາຈາຍ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ກາເຍນ ວາຈາຍ [ນ ວາຈາຍ (ກ.)] ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ຄຫິໂຕ ໂຫຕິ ອຸປຊ຺ຌາໂຍ; ນ ກາເຍນ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ນ ວາຈາຍ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ນ ກາເຍນ ວາຈາຍ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ນ ຄຫິໂຕ ໂຫຕິ ອຸປຊ຺ຌາໂຍ.

໖໖. [ຈູຬວ. ໓໗໖ ອາທໂຍ]‘‘ສທ຺ຘິວິຫາຣິເກນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປຊ຺ຌາຍມ຺ຫິ ສມ຺ມາ ວຕ຺ຕິຕພ຺ພໍ. ຕຕ຺ຣາຍໍ ສມ຺ມາວຕ຺ຕນາ –

‘‘ກາລສ຺ເສວ ວຸຏ຺ຐາຍ ອຸປາຫນາ ໂອມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ເອກໍສໍ ອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ຄໍ ກຣິຕ຺ວາ ທນ຺ຕກຏ຺ຐໍ ທາຕພ຺ພໍ, ມຸໂຂທກໍ ທາຕພ຺ພໍ, ອາສນໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ. ສເຈ ຍາຄຸ ໂຫຕິ, ຠາຊນໍ ໂຘວິຕ຺ວາ ຍາຄຸ ອຸປນາເມຕພ຺ພາ. ຍາຄຸໍ ປີຕສ຺ສ ອຸທກໍ ທຕ຺ວາ ຠາຊນໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ນີຈໍ ກຕ຺ວາ ສາຘຸກໍ ອປ຺ປຏິຆໍສນ຺ເຕນ ໂຘວິຕ຺ວາ ປຏິສາເມຕພ຺ພໍ. ອຸປຊ຺ຌາຍມ຺ຫິ ວຸຏ຺ຐິເຕ ອາສນໍ ອຸທ຺ຘຣິຕພ຺ພໍ. ສເຈ ໂສ ເທໂສ ອຸກ຺ລາໂປ ໂຫຕິ, ໂສ ເທໂສ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ໂພ.

‘‘ສເຈ ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ຄາມໍ ປວິສິຕຸກາໂມ ໂຫຕິ, ນິວາສນໍ ທາຕພ຺ພໍ, ປຏິນິວາສນໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕພ຺ພໍ, ກາຍພນ຺ຘນໍ ທາຕພ຺ພໍ, ສຄຸຓໍ ກຕ຺ວາ ສງ຺ຆາຏິໂຍ ທາຕພ຺ພາ, ໂຘວິຕ຺ວາ ປຕ຺ໂຕ ໂສທໂກ [ສອຸທໂກ (ກ.)] ທາຕພ຺ໂພ. ສເຈ ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ປຈ຺ຉາສມຓໍ ອາກງ຺ຂຕິ, ຕິມຓ຺ຑລໍ ປຏິຈ຺ຉາເທນ຺ເຕນ ປຣິມຓ຺ຑລໍ ນິວາເສຕ຺ວາ ກາຍພນ຺ຘນໍ ພນ຺ຘິຕ຺ວາ ສຄຸຓໍ ກຕ຺ວາ ສງ຺ຆາຏິໂຍ ປາຣຸປິຕ຺ວາ ຄຓ຺ຐິກໍ ປຏິມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ໂຘວິຕ຺ວາ ປຕ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ປຈ຺ຉາສມເຓນ ໂຫຕພ຺ພໍ. ນາຕິທູເຣ ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ນາຈ຺ຈາສນ຺ເນ ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ປຕ຺ຕປຣິຍາປນ຺ນໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕພ຺ພໍ. ນ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ຠຓມານສ຺ສ ອນ຺ຕຣນ຺ຕຣາ ກຖາ ໂອປາເຕຕພ຺ພາ. ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ອາປຕ຺ຕິສາມນ຺ຕາ ຠຓມາໂນ ນິວາເຣຕພ຺ໂພ.

‘‘ນິວຕ຺ຕນ຺ເຕນ ປຐມຕຣໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ອາສນໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ, ປາໂທທກໍ ປາທປີຐໍ ປາທກຖລິກໍ ອຸປນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ, ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄນ຺ຕ຺ວາ ປຕ຺ຕຈີວຣໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕພ຺ພໍ, ປຏິນິວາສນໍ ທາຕພ຺ພໍ, ນິວາສນໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕພ຺ພໍ. ສເຈ ຈີວຣໍ ສິນ຺ນໍ ໂຫຕິ, ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ອຸຓ຺ເຫ ໂອຕາເປຕພ຺ພໍ, ນ ຈ ອຸຓ຺ເຫ ຈີວຣໍ ນິທຫິຕພ຺ພໍ; ຈີວຣໍ ສງ຺ຆຣິຕພ຺ພໍ, ຈີວຣໍ ສງ຺ຆຣນ຺ເຕນ ຈຕຸຣງ຺ຄຸລໍ ກຓ຺ຓໍ ອຸສ຺ສາເຣຕ຺ວາ ຈີວຣໍ ສງ຺ຆຣິຕພ຺ພໍ – ມາ ມຊ຺ເຌ ຠງ຺ໂຄ ອໂຫສີຕິ. ໂອໂຠເຄ ກາຍພນ຺ຘນໍ ກາຕພ຺ພໍ.

‘‘ສເຈ ປິຓ຺ຑປາໂຕ ໂຫຕິ, ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ຈ ຠຸຎ຺ຊິຕຸກາໂມ ໂຫຕິ, ອຸທກໍ ທຕ຺ວາ ປິຓ຺ຑປາໂຕ ອຸປນາເມຕພ຺ໂພ. ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ປານີເຍນ ປຸຈ຺ຉິຕພ຺ໂພ. ຠຸຕ຺ຕາວິສ຺ສ ອຸທກໍ ທຕ຺ວາ ປຕ຺ຕໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ນີຈໍ ກຕ຺ວາ ສາຘຸກໍ ອປ຺ປຏິຆໍສນ຺ເຕນ ໂຘວິຕ຺ວາ ໂວທກໍ ກຕ຺ວາ ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ອຸຓ຺ເຫ ໂອຕາເປຕພ຺ໂພ, ນ ຈ ອຸຓ຺ເຫ ປຕ຺ໂຕ ນິທຫິຕພ຺ໂພ. ປຕ຺ຕຈີວຣໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ. ປຕ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປນ຺ເຕນ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ປຕ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ເຫຏ຺ຐາມຎ຺ຈໍ ວາ ເຫຏ຺ຐາປີຐໍ ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ປຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ. ນ ຈ ອນນ຺ຕຣຫິຕາຍ ຠູມິຍາ ປຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ. ຈີວຣໍ ນິກ຺ຂິປນ຺ເຕນ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ຈີວຣໍ ຄເຫຕ຺ວາ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ຈີວຣວໍສໍ ວາ ຈີວຣຣຊ຺ຊຸໍ ວາ ປມຊ຺ຊິຕ຺ວາ ປາຣໂຕ ອນ຺ຕໍ ໂອຣໂຕ ໂຠຄໍ ກຕ຺ວາ ຈີວຣໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ. ອຸປຊ຺ຌາຍມ຺ຫິ ວຸຏ຺ຐິເຕ ອາສນໍ ອຸທ຺ຘຣິຕພ຺ພໍ, ປາໂທທກໍ ປາທປີຐໍ ປາທກຖລິກໍ ປຏິສາເມຕພ຺ພໍ. ສເຈ ໂສ ເທໂສ ອຸກ຺ລາໂປ ໂຫຕິ, ໂສ ເທໂສ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ໂພ.

‘‘ສເຈ ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ນຫາຍິຕຸກາໂມ ໂຫຕິ, ນຫານໍ ປຏິຍາເທຕພ຺ພໍ. ສເຈ ສີເຕນ ອຕ຺ໂຖ ໂຫຕິ, ສີຕໍ ປຏິຍາເທຕພ຺ພໍ. ສເຈ ອຸຓ຺ເຫນ ອຕ຺ໂຖ ໂຫຕິ, ອຸຓ຺ຫໍ ປຏິຍາເທຕພ຺ພໍ.

‘‘ສເຈ ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ຊນ຺ຕາຆຣໍ ປວິສິຕຸກາໂມ ໂຫຕິ, ຈຸຓ຺ຓໍ ສນ຺ເນຕພ຺ພໍ, ມຕ຺ຕິກາ ເຕເມຕພ຺ພາ, ຊນ຺ຕາຆຣປີຐໍ ອາທາຍ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ປິຏ຺ຐິໂຕ ປິຏ຺ຐິໂຕ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຊນ຺ຕາຆຣປີຐໍ ທຕ຺ວາ ຈີວຣໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ, ຈຸຓ຺ຓໍ ທາຕພ຺ພໍ, ມຕ຺ຕິກາ ທາຕພ຺ພາ. ສເຈ ອຸສ຺ສຫຕິ, ຊນ຺ຕາຆຣໍ ປວິສິຕພ຺ພໍ. ຊນ຺ຕາຆຣໍ ປວິສນ຺ເຕນ ມຕ຺ຕິກາຍ ມຸຂໍ ມກ຺ເຂຕ຺ວາ ປຸຣໂຕ ຈ ປຈ຺ຉໂຕ ຈ ປຏິຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ຊນ຺ຕາຆຣໍ ປວິສິຕພ຺ພໍ. ນ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ອນຸປຂຊ຺ຊ ນິສີທິຕພ຺ພໍ. ນ ນວາ ຠິກ຺ຂູ ອາສເນນ ປຏິພາຫິຕພ຺ພາ. ຊນ຺ຕາຆເຣ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ປຣິກມ຺ມໍ ກາຕພ຺ພໍ. ຊນ຺ຕາຆຣາ ນິກ຺ຂມນ຺ເຕນ ຊນ຺ຕາຆຣປີຐໍ ອາທາຍ ປຸຣໂຕ ຈ ປຈ຺ຉໂຕ ຈ ປຏິຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ຊນ຺ຕາຆຣາ ນິກ຺ຂມິຕພ຺ພໍ.

‘‘ອຸທເກປິ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ປຣິກມ຺ມໍ ກາຕພ຺ພໍ. ນຫາເຕນ ປຐມຕຣໍ ອຸຕ຺ຕຣິຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ຄຕ຺ຕໍ ໂວທກໍ ກຕ຺ວາ ນິວາເສຕ຺ວາ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ຄຕ຺ຕໂຕ ອຸທກໍ ປມຊ຺ຊິຕພ຺ພໍ, ນິວາສນໍ ທາຕພ຺ພໍ, ສງ຺ຆາຏິ ທາຕພ຺ພາ, ຊນ຺ຕາຆຣປີຐໍ ອາທາຍ ປຐມຕຣໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ອາສນໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ, ປາໂທທກໍ ປາທປີຐໍ ປາທກຖລິກໍ ອຸປນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ, ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ປານີເຍນ ປຸຈ຺ຉິຕພ຺ໂພ. ສເຈ ອຸທ຺ທິສາເປຕຸກາໂມ ໂຫຕິ, ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ໂພ. ສເຈ ປຣິປຸຈ຺ຉິຕຸກາໂມ ໂຫຕິ, ປຣິປຸຈ຺ຉິຕພ຺ໂພ.

‘‘ຍສ຺ມິໍ ວິຫາເຣ ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ວິຫຣຕິ, ສເຈ ໂສ ວິຫາໂຣ ອຸກ຺ລາໂປ ໂຫຕິ, ສເຈ ອຸສ຺ສຫຕິ, ໂສເຘຕພ຺ໂພ. ວິຫາຣໍ ໂສເຘນ຺ເຕນ ປຐມໍ ປຕ຺ຕຈີວຣໍ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ. ນິສີທນປຈ຺ຈຕ຺ຖຣຓໍ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ. ຠິສິພິພ຺ໂພຫນໍ [ຠິສິພິມ຺ໂພຫນໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ. ມຎ຺ໂຈ ນີຈໍ ກຕ຺ວາ ສາຘຸກໍ ອປ຺ປຏິຆໍສນ຺ເຕນ, ອສງ຺ຆຏ຺ເຏນ຺ເຕນ ກວາຏປິຏ຺ຐໍ, ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ. ປີຐໍ ນີຈໍ ກຕ຺ວາ ສາຘຸກໍ ອປ຺ປຏິຆໍສນ຺ເຕນ, ອສງ຺ຆຏ຺ເຏນ຺ເຕນ ກວາຏປິຏ຺ຐໍ, ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ. ມຎ຺ຈປຏິປາທກາ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພາ. ເຂຬມລ຺ລໂກ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ. ອປສ຺ເສນຜລກໍ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ. ຠູມຕ຺ຖຣຓໍ ຍຖາປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ສລ຺ລກ຺ເຂຕ຺ວາ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ. ສເຈ ວິຫາເຣ ສນ຺ຕານກໍ ໂຫຕິ, ອຸລ຺ໂລກາ ປຐມໍ ໂອຫາເຣຕພ຺ພໍ, ອາໂລກສນ຺ຘິກຓ຺ຓຠາຄາ ປມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ. ສເຈ ເຄຣຸກປຣິກມ຺ມກຕາ ຠິຕ຺ຕິ ກຓ຺ຓກິຕາ ໂຫຕິ, ໂຈຬກໍ ເຕເມຕ຺ວາ ປີເຬຕ຺ວາ ປມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ. ສເຈ ກາຬວຓ຺ຓກຕາ ຠູມິ ກຓ຺ຓກິຕາ ໂຫຕິ, ໂຈຬກໍ ເຕເມຕ຺ວາ ປີເຬຕ຺ວາ ປມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ. ສເຈ ອກຕາ ໂຫຕິ ຠູມິ, ອຸທເກນ ປຣິປ຺ໂຜສິຕ຺ວາ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ – ມາ ວິຫາໂຣ ຣເຊນ ອຸຫຎ຺ຎີຕິ. ສງ຺ກາຣໍ ວິຈິນິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ຉຑ຺ເຑຕພ຺ພໍ.

‘‘ຠູມຕ຺ຖຣຓໍ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ໂສເຘຕ຺ວາ ປປ຺ໂຜເຏຕ຺ວາ ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ. ມຎ຺ຈປຏິປາທກາ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ປມຊ຺ຊິຕ຺ວາ ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາຐາເນ ຐເປຕພ຺ພາ. ມຎ຺ໂຈ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ໂສເຘຕ຺ວາ ປປ຺ໂຜເຏຕ຺ວາ ນີຈໍ ກຕ຺ວາ ສາຘຸກໍ ອປ຺ປຏິຆໍສນ຺ເຕນ, ອສງ຺ຆຏ຺ເຏນ຺ເຕນ ກວາຏປິຏ຺ຐໍ, ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ໂພ. ປີຐໍ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ໂສເຘຕ຺ວາ ປປ຺ໂຜເຏຕ຺ວາ ນີຈໍ ກຕ຺ວາ ສາຘຸກໍ ອປ຺ປຏິຆໍສນ຺ເຕນ, ອສງ຺ຆຏ຺ເຏນ຺ເຕນ ກວາຏປິຏ຺ຐໍ, ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ. ຠິສິພິພ຺ໂພຫນໍ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ໂສເຘຕ຺ວາ ປປ຺ໂຜເຏຕ຺ວາ ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ. ນິສີທນປຈ຺ຈຕ຺ຖຣຓໍ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ໂສເຘຕ຺ວາ ປປ຺ໂຜເຏຕ຺ວາ ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ. ເຂຬມລ຺ລໂກ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ປມຊ຺ຊິຕ຺ວາ ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາຐາເນ ຐເປຕພ຺ໂພ. ອປສ຺ເສນຜລກໍ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ປມຊ຺ຊິຕ຺ວາ ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາຐາເນ ຐເປຕພ຺ພໍ. ປຕ຺ຕຈີວຣໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ. ປຕ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປນ຺ເຕນ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ປຕ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ເຫຏ຺ຐາມຎ຺ຈໍ ວາ ເຫຏ຺ຐາປີຐໍ ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ປຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ. ນ ຈ ອນນ຺ຕຣຫິຕາຍ ຠູມິຍາ ປຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ. ຈີວຣໍ ນິກ຺ຂິປນ຺ເຕນ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ຈີວຣໍ ຄເຫຕ຺ວາ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ຈີວຣວໍສໍ ວາ ຈີວຣຣຊ຺ຊຸໍ ວາ ປມຊ຺ຊິຕ຺ວາ ປາຣໂຕ ອນ຺ຕໍ ໂອຣໂຕ ໂຠຄໍ ກຕ຺ວາ ຈີວຣໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ.

‘‘ສເຈ ປຸຣຕ຺ຖິມາ ສຣຊາ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ປຸຣຕ຺ຖິມາ ວາຕປານາ ຖເກຕພ຺ພາ. ສເຈ ປຈ຺ຉິມາ ສຣຊາ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ປຈ຺ຉິມາ ວາຕປານາ ຖເກຕພ຺ພາ. ສເຈ ອຸຕ຺ຕຣາ ສຣຊາ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ອຸຕ຺ຕຣາ ວາຕປານາ ຖເກຕພ຺ພາ. ສເຈ ທກ຺ຂິຓາ ສຣຊາ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ທກ຺ຂິຓາ ວາຕປານາ ຖເກຕພ຺ພາ. ສເຈ ສີຕກາໂລ ໂຫຕິ, ທິວາ ວາຕປານາ ວິວຣິຕພ຺ພາ, ຣຕ຺ຕິໍ ຖເກຕພ຺ພາ. ສເຈ ອຸຓ຺ຫກາໂລ ໂຫຕິ, ທິວາ ວາຕປານາ ຖເກຕພ຺ພາ, ຣຕ຺ຕິໍ ວິວຣິຕພ຺ພາ.

‘‘ສເຈ ປຣິເວຓໍ ອຸກ຺ລາປໍ ໂຫຕິ, ປຣິເວຓໍ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ພໍ. ສເຈ ໂກຏ຺ຐໂກ ອຸກ຺ລາໂປ ໂຫຕິ, ໂກຏ຺ຐໂກ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ໂພ. ສເຈ ອຸປຏ຺ຐານສາລາ ອຸກ຺ລາປາ ໂຫຕິ, ອຸປຏ຺ຐານສາລາ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ. ສເຈ ອຄ຺ຄິສາລາ ອຸກ຺ລາປາ ໂຫຕິ, ອຄ຺ຄິສາລາ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ. ສເຈ ວຈ຺ຈກຸຏິ ອຸກ຺ລາປາ ໂຫຕິ, ວຈ຺ຈກຸຏິ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ. ສເຈ ປານີຍໍ ນ ໂຫຕິ, ປານີຍໍ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ພໍ. ສເຈ ປຣິໂຠຊນີຍໍ ນ ໂຫຕິ, ປຣິໂຠຊນີຍໍ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ພໍ. ສເຈ ອາຈມນກຸມ຺ຠິຍາ ອຸທກໍ ນ ໂຫຕິ, ອາຈມນກຸມ຺ຠິຍາ ອຸທກໍ ອາສິຎ຺ຈິຕພ຺ພໍ.

‘‘ສເຈ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ອນຠິຣຕິ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ໂຫຕິ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິເກນ ວູປກາເສຕພ຺ໂພ, ວູປກາສາເປຕພ຺ໂພ, ຘມ຺ມກຖາ ວາສ຺ສ ກາຕພ຺ພາ. ສເຈ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕິ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິເກນ ວິໂນເທຕພ຺ພໍ, ວິໂນທາເປຕພ຺ພໍ, ຘມ຺ມກຖາ ວາສ຺ສ ກາຕພ຺ພາ. ສເຈ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕິ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິເກນ ວິເວເຈຕພ຺ພໍ, ວິເວຈາເປຕພ຺ພໍ, ຘມ຺ມກຖາ ວາສ຺ສ ກາຕພ຺ພາ. ສເຈ ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ຄຣຸຘມ຺ມໍ ອຊ຺ຌາປນ຺ໂນ ໂຫຕິ ປຣິວາສາຣໂຫ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິເກນ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສງ຺ໂຆ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ປຣິວາສໍ ທເທຍ຺ຍາຕິ. ສເຈ ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ມູລາຍ ປຏິກສ຺ສນາຣໂຫ ໂຫຕິ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິເກນ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສງ຺ໂຆ ອຸປຊ຺ຌາຍໍ ມູລາຍ ປຏິກສ຺ເສຍ຺ຍາຕິ. ສເຈ ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ມານຕ຺ຕາຣໂຫ ໂຫຕິ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິເກນ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສງ຺ໂຆ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ມານຕ຺ຕໍ ທເທຍ຺ຍາຕິ. ສເຈ ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ອພ຺ຠານາຣໂຫ ໂຫຕິ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິເກນ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສງ຺ໂຆ ອຸປຊ຺ຌາຍໍ ອພ຺ເຠຍ຺ຍາຕິ. ສເຈ ສງ຺ໂຆ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ກມ຺ມໍ ກຕ຺ຕຸກາໂມ ໂຫຕິ ຕຊ຺ຊນີຍໍ ວາ ນິຍສ຺ສໍ [ນິຍສໍ (ກ.)] ວາ ປພ຺ພາຊນີຍໍ ວາ ປຏິສາຣຓີຍໍ ວາ ອຸກ຺ເຂປນີຍໍ ວາ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິເກນ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສງ຺ໂຆ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ກມ຺ມໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ ລຫຸກາຍ ວາ ປຣິຓາເມຍ຺ຍາຕິ. ກຕໍ ວາ ປນສ຺ສ ໂຫຕິ ສງ຺ເຆນ ກມ຺ມໍ ຕຊ຺ຊນີຍໍ ວາ ນິຍສ຺ສໍ ວາ ປພ຺ພາຊນີຍໍ ວາ ປຏິສາຣຓີຍໍ ວາ ອຸກ຺ເຂປນີຍໍ ວາ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິເກນ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ສມ຺ມາ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ໂລມໍ ປາເຕຍ຺ຍ, ເນຕ຺ຖາຣໍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ສງ຺ໂຆ ຕໍ ກມ຺ມໍ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ເຠຍ຺ຍາຕິ.

‘‘ສເຈ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ຈີວຣໍ ໂຘວິຕພ຺ພໍ ໂຫຕິ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິເກນ ໂຘວິຕພ຺ພໍ, ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ວາ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ຈີວຣໍ ໂຘວິເຍຖາຕິ. ສເຈ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ຈີວຣໍ ກາຕພ຺ພໍ ໂຫຕິ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິເກນ ກາຕພ຺ພໍ, ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ວາ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ຈີວຣໍ ກຣິເຍຖາຕິ. ສເຈ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ຣຊນໍ ປຈິຕພ຺ພໍ ໂຫຕິ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິເກນ ປຈິຕພ຺ພໍ, ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ວາ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ຣຊນໍ ປຈິເຍຖາຕິ. ສເຈ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ຈີວຣໍ ຣຊິຕພ຺ພໍ [ຣເຊຕພ຺ພໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ໂຫຕິ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິເກນ ຣຊິຕພ຺ພໍ, ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ວາ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ຈີວຣໍ ຣຊິເຍຖາຕິ. ຈີວຣໍ ຣຊນ຺ເຕນ [ຣເຊນ຺ເຕນ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ສາຘຸກໍ ສມ຺ປຣິວຕ຺ຕກໍ ສມ຺ປຣິວຕ຺ຕກໍ ຣຊິຕພ຺ພໍ, ນ ຈ ອຈ຺ຉິນ຺ເນ ເຖເວ ປກ຺ກມິຕພ຺ພໍ.

‘‘ນ ອຸປຊ຺ຌາຍໍ ອນາປຸຈ຺ຉາ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ປຕ຺ໂຕ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ປຕ຺ໂຕ ປຏິຄ຺ຄເຫຕພ຺ໂພ; ນ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ຈີວຣໍ ທາຕພ຺ພໍ, ນ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ຈີວຣໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕພ຺ພໍ; ນ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ປຣິກ຺ຂາໂຣ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ປຣິກ຺ຂາໂຣ ປຏິຄ຺ຄເຫຕພ຺ໂພ; ນ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ເກສາ ເຉເທຕພ຺ພາ [ເຉຕ຺ຕພ຺ພາ (ສີ.), ເຉທິຕພ຺ພາ (ກ.)], ນ ເອກຈ຺ເຈນ ເກສາ ເຉທາເປຕພ຺ພາ; ນ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ປຣິກມ຺ມໍ ກາຕພ຺ພໍ, ນ ເອກຈ຺ເຈນ ປຣິກມ຺ມໍ ກາຣາເປຕພ຺ພໍ; ນ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ເວຍ຺ຍາວຈ຺ໂຈ [ເວຍ຺ຍາວຈ຺ຈໍ (ກຕ຺ຖຈິ)] ກາຕພ຺ໂພ, ນ ເອກຈ຺ເຈນ ເວຍ຺ຍາວຈ຺ໂຈ ກາຣາເປຕພ຺ໂພ; ນ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ປຈ຺ຉາສມເຓນ ໂຫຕພ຺ພໍ, ນ ເອກຈ຺ໂຈ ປຈ຺ຉາສມໂຓ ອາທາຕພ຺ໂພ; ນ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ປິຓ຺ຑປາໂຕ ນີຫຣິຕພ຺ໂພ, ນ ເອກຈ຺ເຈນ ປິຓ຺ຑປາໂຕ ນີຫຣາເປຕພ຺ໂພ; ນ ອຸປຊ຺ຌາຍໍ ອນາປຸຈ຺ຉາ ຄາໂມ ປວິສິຕພ຺ໂພ; ນ ສຸສານໍ ຄນ຺ຕພ຺ພໍ; ນ ທິສາ ປກ຺ກມິຕພ຺ພາ. ສເຈ ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ຄິລາໂນ ໂຫຕິ, ຍາວຊີວໍ ອຸປຏ຺ຐາຕພ຺ໂພ; ວຸຏ຺ຐານມສ຺ສ ອາຄເມຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ.

ອຸປຊ຺ຌາຍວຕ຺ຕໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໑໖. ສທ຺ຘິວິຫາຣິກວຕ຺ຕກຖາ

໖໗. [ຈູຬວ. ໓໗໘ ອາທໂຍ] ‘‘ອຸປຊ຺ຌາເຍນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິກມ຺ຫິ ສມ຺ມາ ວຕ຺ຕິຕພ຺ພໍ. ຕຕ຺ຣາຍໍ ສມ຺ມາວຕ຺ຕນາ –

‘‘ອຸປຊ຺ຌາເຍນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ ສງ຺ຄເຫຕພ຺ໂພ ອນຸຄ຺ຄເຫຕພ຺ໂພ ອຸທ຺ເທເສນ ປຣິປຸຈ຺ຉາຍ ໂອວາເທນ ອນຸສາສນິຍາ. ສເຈ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ປຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ປຕ຺ໂຕ ນ ໂຫຕິ, ອຸປຊ຺ຌາເຍນ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ປຕ຺ໂຕ ທາຕພ຺ໂພ, ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ວາ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ປຕ຺ໂຕ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິເຍຖາຕິ. ສເຈ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ຈີວຣໍ ໂຫຕິ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ຈີວຣໍ ນ ໂຫຕິ, ອຸປຊ຺ຌາເຍນ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ຈີວຣໍ ທາຕພ຺ພໍ, ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ວາ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ຈີວຣໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິເຍຖາຕິ. ສເຈ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ປຣິກ຺ຂາໂຣ ໂຫຕິ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ປຣິກ຺ຂາໂຣ ນ ໂຫຕິ, ອຸປຊ຺ຌາເຍນ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ປຣິກ຺ຂາໂຣ ທາຕພ຺ໂພ, ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ວາ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ປຣິກ຺ຂາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິເຍຖາຕິ.

‘‘ສເຈ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ ຄິລາໂນ ໂຫຕິ, ກາລສ຺ເສວ ອຸຏ຺ຐາຍ ທນ຺ຕກຏ຺ຐໍ ທາຕພ຺ພໍ, ມຸໂຂທກໍ ທາຕພ຺ພໍ, ອາສນໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ. ສເຈ ຍາຄຸ ໂຫຕິ, ຠາຊນໍ ໂຘວິຕ຺ວາ ຍາຄຸ ອຸປນາເມຕພ຺ພາ. ຍາຄຸໍ ປີຕສ຺ສ ອຸທກໍ ທຕ຺ວາ ຠາຊນໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ນີຈໍ ກຕ຺ວາ ສາຘຸກໍ ອປ຺ປຏິຆໍສນ຺ເຕນ ໂຘວິຕ຺ວາ ປຏິສາເມຕພ຺ພໍ. ສທ຺ຘິວິຫາຣິກມ຺ຫິ ວຸຏ຺ຐິເຕ ອາສນໍ ອຸທ຺ຘຣິຕພ຺ພໍ. ສເຈ ໂສ ເທໂສ ອຸກ຺ລາໂປ ໂຫຕິ, ໂສ ເທໂສ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ໂພ.

‘‘ສເຈ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ ຄາມໍ ປວິສິຕຸກາໂມ ໂຫຕິ, ນິວາສນໍ ທາຕພ຺ພໍ, ປຏິນິວາສນໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕພ຺ພໍ, ກາຍພນ຺ຘນໍ ທາຕພ຺ພໍ, ສຄຸຓໍ ກຕ຺ວາ ສງ຺ຆາຏິໂຍ ທາຕພ຺ພາ, ໂຘວິຕ຺ວາ ປຕ຺ໂຕ ໂສທໂກ ທາຕພ຺ໂພ. ເອຕ຺ຕາວຕາ ນິວຕ຺ຕິສ຺ສຕີຕິ ອາສນໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ, ປາໂທທກໍ ປາທປີຐໍ ປາທກຖລິກໍ ອຸປນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ, ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄນ຺ຕ຺ວາ ປຕ຺ຕຈີວຣໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕພ຺ພໍ, ປຏິນິວາສນໍ ທາຕພ຺ພໍ, ນິວາສນໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕພ຺ພໍ. ສເຈ ຈີວຣໍ ສິນ຺ນໍ ໂຫຕິ, ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ອຸຓ຺ເຫ ໂອຕາເປຕພ຺ພໍ, ນ ຈ ອຸຓ຺ເຫ ຈີວຣໍ ນິທຫິຕພ຺ພໍ; ຈີວຣໍ ສງ຺ຆຣິຕພ຺ພໍ, ຈີວຣໍ ສງ຺ຆຣນ຺ເຕນ ຈຕຸຣງ຺ຄຸລໍ ກຓ຺ຓໍ ອຸສ຺ສາເຣຕ຺ວາ ຈີວຣໍ ສງ຺ຆຣິຕພ຺ພໍ – ມາ ມຊ຺ເຌ ຠງ຺ໂຄ ອໂຫສີຕິ. ໂອໂຠເຄ ກາຍພນ຺ຘນໍ ກາຕພ຺ພໍ.

‘‘ສເຈ ປິຓ຺ຑປາໂຕ ໂຫຕິ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ ຈ ຠຸຎ຺ຊິຕຸກາໂມ ໂຫຕິ, ອຸທກໍ ທຕ຺ວາ ປິຓ຺ຑປາໂຕ ອຸປນາເມຕພ຺ໂພ. ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ ປານີເຍນ ປຸຈ຺ຉິຕພ຺ໂພ. ຠຸຕ຺ຕາວິສ຺ສ ອຸທກໍ ທຕ຺ວາ ປຕ຺ຕໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ນີຈໍ ກຕ຺ວາ ສາຘຸກໍ ອປ຺ປຏິຆໍສນ຺ເຕນ ໂຘວິຕ຺ວາ ໂວທກໍ ກຕ຺ວາ ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ອຸຓ຺ເຫ ໂອຕາເປຕພ຺ໂພ, ນ ຈ ອຸຓ຺ເຫ ປຕ຺ໂຕ ນິທຫິຕພ຺ໂພ. ປຕ຺ຕຈີວຣໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ. ປຕ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປນ຺ເຕນ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ປຕ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ເຫຏ຺ຐາມຎ຺ຈໍ ວາ ເຫຏ຺ຐາປີຐໍ ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ປຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ. ນ ຈ ອນນ຺ຕຣຫິຕາຍ ຠູມິຍາ ປຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ. ຈີວຣໍ ນິກ຺ຂິປນ຺ເຕນ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ຈີວຣໍ ຄເຫຕ຺ວາ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ຈີວຣວໍສໍ ວາ ຈີວຣຣຊ຺ຊຸໍ ວາ ປມຊ຺ຊິຕ຺ວາ ປາຣໂຕ ອນ຺ຕໍ ໂອຣໂຕ ໂຠຄໍ ກຕ຺ວາ ຈີວຣໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ. ສທ຺ຘິວິຫາຣິກມ຺ຫິ ວຸຏ຺ຐິເຕ ອາສນໍ ອຸທ຺ຘຣິຕພ຺ພໍ, ປາໂທທກໍ ປາທປີຐໍ ປາທກຖລິກໍ ປຏິສາເມຕພ຺ພໍ. ສເຈ ໂສ ເທໂສ ອຸກ຺ລາໂປ ໂຫຕິ, ໂສ ເທໂສ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ໂພ.

‘‘ສເຈ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ ນຫາຍິຕຸກາໂມ ໂຫຕິ, ນຫານໍ ປຏິຍາເທຕພ຺ພໍ. ສເຈ ສີເຕນ ອຕ຺ໂຖ ໂຫຕິ, ສີຕໍ ປຏິຍາເທຕພ຺ພໍ. ສເຈ ອຸຓ຺ເຫນ ອຕ຺ໂຖ ໂຫຕິ, ອຸຓ຺ຫໍ ປຏິຍາເທຕພ຺ພໍ.

‘‘ສເຈ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ ຊນ຺ຕາຆຣໍ ປວິສິຕຸກາໂມ ໂຫຕິ, ຈຸຓ຺ຓໍ ສນ຺ເນຕພ຺ພໍ, ມຕ຺ຕິກາ ເຕເມຕພ຺ພາ, ຊນ຺ຕາຆຣປີຐໍ ອາທາຍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຊນ຺ຕາຆຣປີຐໍ ທຕ຺ວາ ຈີວຣໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ, ຈຸຓ຺ຓໍ ທາຕພ຺ພໍ, ມຕ຺ຕິກາ ທາຕພ຺ພາ. ສເຈ ອຸສ຺ສຫຕິ, ຊນ຺ຕາຆຣໍ ປວິສິຕພ຺ພໍ. ຊນ຺ຕາຆຣໍ ປວິສນ຺ເຕນ ມຕ຺ຕິກາຍ ມຸຂໍ ມກ຺ເຂຕ຺ວາ ປຸຣໂຕ ຈ ປຈ຺ຉໂຕ ຈ ປຏິຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ຊນ຺ຕາຆຣໍ ປວິສິຕພ຺ພໍ. ນ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ອນຸປຂຊ຺ຊ ນິສີທິຕພ຺ພໍ. ນ ນວາ ຠິກ຺ຂູ ອາສເນນ ປຏິພາຫິຕພ຺ພາ. ຊນ຺ຕາຆເຣ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ປຣິກມ຺ມໍ ກາຕພ຺ພໍ. ຊນ຺ຕາຆຣາ ນິກ຺ຂມນ຺ເຕນ ຊນ຺ຕາຆຣປີຐໍ ອາທາຍ ປຸຣໂຕ ຈ ປຈ຺ຉໂຕ ຈ ປຏິຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ຊນ຺ຕາຆຣາ ນິກ຺ຂມິຕພ຺ພໍ.

‘‘ອຸທເກປິ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ປຣິກມ຺ມໍ ກາຕພ຺ພໍ. ນຫາເຕນ ປຐມຕຣໍ ອຸຕ຺ຕຣິຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ຄຕ຺ຕໍ ໂວທກໍ ກຕ຺ວາ ນິວາເສຕ຺ວາ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ຄຕ຺ຕໂຕ ອຸທກໍ ປມຊ຺ຊິຕພ຺ພໍ, ນິວາສນໍ ທາຕພ຺ພໍ, ສງ຺ຆາຏິ ທາຕພ຺ພາ. ຊນ຺ຕາຆຣປີຐໍ ອາທາຍ ປຐມຕຣໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ອາສນໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ, ປາໂທທກໍ ປາທປີຐໍ ປາທກຖລິກໍ ອຸປນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ. ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ ປານີເຍນ ປຸຈ຺ຉິຕພ຺ໂພ.

‘‘ຍສ຺ມິໍ ວິຫາເຣ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ ວິຫຣຕິ, ສເຈ ໂສ ວິຫາໂຣ ອຸກ຺ລາໂປ ໂຫຕິ, ສເຈ ອຸສ຺ສຫຕິ, ໂສເຘຕພ຺ໂພ. ວິຫາຣໍ ໂສເຘນ຺ເຕນ ປຐມໍ ປຕ຺ຕຈີວຣໍ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ; ນິສີທນປຈ຺ຈຕ຺ຖຣຓໍ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ; ຠິສິພິພ຺ໂພຫນໍ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ; ມຎ຺ໂຈ ນີຈໍ ກຕ຺ວາ ສາຘຸກໍ ອປ຺ປຏິຆໍສນ຺ເຕນ, ອສງ຺ຆຏ຺ເຏນ຺ເຕນ ກວາຏປິຏ຺ຐໍ, ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ; ປີຐໍ ນີຈໍ ກຕ຺ວາ ສາຘຸກໍ ອປ຺ປຏິຆໍສນ຺ເຕນ ອສງ຺ຆຏ຺ເຏນ຺ເຕນ ກວາຏປິຏ຺ຐໍ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ; ມຎ຺ຈປຏິປາທກາ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພາ; ເຂຬມລ຺ລໂກ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ; ອປສ຺ເສນຜລກໍ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ; ຠູມຕ຺ຖຣຓໍ ຍຖາປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ສລ຺ລກ຺ເຂຕ຺ວາ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ. ສເຈ ວິຫາເຣ ສນ຺ຕານກໍ ໂຫຕິ, ອຸລ຺ໂລກາ ປຐມໍ ໂອຫາເຣຕພ຺ພໍ, ອາໂລກສນ຺ຘິກຓ຺ຓຠາຄາ ປມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ. ສເຈ ເຄຣຸກປຣິກມ຺ມກຕາ ຠິຕ຺ຕິ ກຓ຺ຓກິຕາ ໂຫຕິ, ໂຈຬກໍ ເຕເມຕ຺ວາ ປີເຬຕ຺ວາ ປມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ. ສເຈ ກາຬວຓ຺ຓກຕາ ຠູມິ ກຓ຺ຓກິຕາ ໂຫຕິ, ໂຈຬກໍ ເຕເມຕ຺ວາ ປີເຬຕ຺ວາ ປມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ. ສເຈ ອກຕາ ໂຫຕິ ຠູມິ, ອຸທເກນ ປຣິປ຺ໂຜສິຕ຺ວາ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ – ມາ ວິຫາໂຣ ຣເຊນ ອຸຫຎ຺ຎີຕິ. ສງ຺ກາຣໍ ວິຈິນິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ຉຑ຺ເຑຕພ຺ພໍ.

‘‘ຠູມຕ຺ຖຣຓໍ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ໂສເຘຕ຺ວາ ປປ຺ໂຜເຏຕ຺ວາ ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ. ມຎ຺ຈປຏິປາທກາ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ປມຊ຺ຊິຕ຺ວາ ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາຐາເນ ຐເປຕພ຺ພາ. ມຎ຺ໂຈ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ໂສເຘຕ຺ວາ ປປ຺ໂຜເຏຕ຺ວາ ນີຈໍ ກຕ຺ວາ ສາຘຸກໍ ອປ຺ປຏິຆໍສນ຺ເຕນ, ອສງ຺ຆຏ຺ເຏນ຺ເຕນ ກວາຏປິຏ຺ຐໍ, ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ໂພ. ປີຐໍ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ໂສເຘຕ຺ວາ ປປ຺ໂຜເຏຕ຺ວາ ນີຈໍ ກຕ຺ວາ ສາຘຸກໍ ອປ຺ປຏິຆໍສນ຺ເຕນ, ອສງ຺ຆຏ຺ເຏນ຺ເຕນ ກວາຏປິຏ຺ຐໍ, ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ. ຠິສິພິພ຺ໂພຫນໍ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ໂສເຘຕ຺ວາ ປປ຺ໂຜເຏຕ຺ວາ ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ. ນິສີທນປຈ຺ຈຕ຺ຖຣຓໍ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ໂສເຘຕ຺ວາ ປປ຺ໂຜເຏຕ຺ວາ ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ. ເຂຬມລ຺ລໂກ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ປມຊ຺ຊິຕ຺ວາ ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາຐາເນ ຐເປຕພ຺ໂພ. ອປສ຺ເສນຜລກໍ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ປມຊ຺ຊິຕ຺ວາ ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາຐາເນ ຐເປຕພ຺ພໍ. ປຕ຺ຕຈີວຣໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ. ປຕ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປນ຺ເຕນ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ປຕ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ເຫຏ຺ຐາມຎ຺ຈໍ ວາ ເຫຏ຺ຐາປີຐໍ ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ປຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ. ນ ຈ ອນນ຺ຕຣຫິຕາຍ ຠູມິຍາ ປຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ. ຈີວຣໍ ນິກ຺ຂິປນ຺ເຕນ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ຈີວຣໍ ຄເຫຕ຺ວາ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ຈີວຣວໍສໍ ວາ ຈີວຣຣຊ຺ຊຸໍ ວາ ປມຊ຺ຊິຕ຺ວາ ປາຣໂຕ ອນ຺ຕໍ ໂອຣໂຕ ໂຠຄໍ ກຕ຺ວາ ຈີວຣໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ.

‘‘ສເຈ ປຸຣຕ຺ຖິມາ ສຣຊາ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ປຸຣຕ຺ຖິມາ ວາຕປານາ ຖເກຕພ຺ພາ. ສເຈ ປຈ຺ຉິມາ ສຣຊາ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ປຈ຺ຉິມາ ວາຕປານາ ຖເກຕພ຺ພາ. ສເຈ ອຸຕ຺ຕຣາ ສຣຊາ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ອຸຕ຺ຕຣາ ວາຕປານາ ຖເກຕພ຺ພາ. ສເຈ ທກ຺ຂິຓາ ສຣຊາ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ທກ຺ຂິຓາ ວາຕປານາ ຖເກຕພ຺ພາ. ສເຈ ສີຕກາໂລ ໂຫຕິ, ທິວາ ວາຕປານາ ວິວຣິຕພ຺ພາ, ຣຕ຺ຕິໍ ຖເກຕພ຺ພາ. ສເຈ ອຸຓ຺ຫກາໂລ ໂຫຕິ, ທິວາ ວາຕປານາ ຖເກຕພ຺ພາ, ຣຕ຺ຕິໍ ວິວຣິຕພ຺ພາ.

‘‘ສເຈ ປຣິເວຓໍ ອຸກ຺ລາປໍ ໂຫຕິ, ປຣິເວຓໍ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ພໍ. ສເຈ ໂກຏ຺ຐໂກ ອຸກ຺ລາໂປ ໂຫຕິ, ໂກຏ຺ຐໂກ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ໂພ. ສເຈ ອຸປຏ຺ຐານສາລາ ອຸກ຺ລາປາ ໂຫຕິ, ອຸປຏ຺ຐານສາລາ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ. ສເຈ ອຄ຺ຄິສາລາ ອຸກ຺ລາປາ ໂຫຕິ, ອຄ຺ຄິສາລາ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ. ສເຈ ວຈ຺ຈກຸຏິ ອຸກ຺ລາປາ ໂຫຕິ, ວຈ຺ຈກຸຏິ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ. ສເຈ ປານີຍໍ ນ ໂຫຕິ, ປານີຍໍ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ພໍ. ສເຈ ປຣິໂຠຊນີຍໍ ນ ໂຫຕິ, ປຣິໂຠຊນີຍໍ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ພໍ. ສເຈ ອາຈມນກຸມ຺ຠິຍາ ອຸທກໍ ນ ໂຫຕິ, ອາຈມນກຸມ຺ຠິຍາ ອຸທກໍ ອາສິຎ຺ຈິຕພ຺ພໍ.

‘‘ສເຈ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ອນຠິຣຕິ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ໂຫຕິ, ອຸປຊ຺ຌາເຍນ ວູປກາເສຕພ຺ໂພ, ວູປກາສາເປຕພ຺ໂພ, ຘມ຺ມກຖາ ວາສ຺ສ ກາຕພ຺ພາ. ສເຈ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕິ, ອຸປຊ຺ຌາເຍນ ວິໂນເທຕພ຺ພໍ, ວິໂນທາເປຕພ຺ພໍ, ຘມ຺ມກຖາ ວາສ຺ສ ກາຕພ຺ພາ. ສເຈ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕິ, ອຸປຊ຺ຌາເຍນ ວິເວເຈຕພ຺ພໍ, ວິເວຈາເປຕພ຺ພໍ, ຘມ຺ມກຖາ ວາສ຺ສ ກາຕພ຺ພາ. ສເຈ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ ຄຣຸຘມ຺ມໍ ອຊ຺ຌາປນ຺ໂນ ໂຫຕິ ປຣິວາສາຣໂຫ, ອຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສງ຺ໂຆ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ປຣິວາສໍ ທເທຍ຺ຍາຕິ. ສເຈ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ ມູລາຍ ປຏິກສ຺ສນາຣໂຫ ໂຫຕິ, ອຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສງ຺ໂຆ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກໍ ມູລາຍ ປຏິກສ຺ເສຍ຺ຍາຕິ. ສເຈ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ ມານຕ຺ຕາຣໂຫ ໂຫຕິ, ອຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສງ຺ໂຆ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ມານຕ຺ຕໍ ທເທຍ຺ຍາຕິ. ສເຈ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ ອພ຺ຠານາຣໂຫ ໂຫຕິ, ອຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສງ຺ໂຆ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກໍ ອພ຺ເຠຍ຺ຍາຕິ. ສເຈ ສງ຺ໂຆ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ກມ຺ມໍ ກຕ຺ຕຸກາໂມ ໂຫຕິ, ຕຊ຺ຊນີຍໍ ວາ ນິຍສ຺ສໍ ວາ ປພ຺ພາຊນີຍໍ ວາ ປຏິສາຣຓີຍໍ ວາ ອຸກ຺ເຂປນີຍໍ ວາ, ອຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສງ຺ໂຆ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ກມ຺ມໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ລຫຸກາຍ ວາ ປຣິຓາເມຍ຺ຍາຕິ. ກຕໍ ວາ ປນສ຺ສ ໂຫຕິ ສງ຺ເຆນ ກມ຺ມໍ, ຕຊ຺ຊນີຍໍ ວາ ນິຍສ຺ສໍ ວາ ປພ຺ພາຊນີຍໍ ວາ ປຏິສາຣຓີຍໍ ວາ ອຸກ຺ເຂປນີຍໍ ວາ, ອຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ ສມ຺ມາ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ໂລມໍ ປາເຕຍ຺ຍ, ເນຕ຺ຖາຣໍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ສງ຺ໂຆ ຕໍ ກມ຺ມໍ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ເຠຍ຺ຍາຕິ.

‘‘ສເຈ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ຈີວຣໍ ໂຘວິຕພ຺ພໍ ໂຫຕິ, ອຸປຊ຺ຌາເຍນ ອາຈິກ຺ຂິຕພ຺ພໍ ເອວໍ ໂຘເວຍ຺ຍາສີຕິ, ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ວາ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ຈີວຣໍ ໂຘວິເຍຖາຕິ. ສເຈ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ຈີວຣໍ ກາຕພ຺ພໍ ໂຫຕິ, ອຸປຊ຺ຌາເຍນ ອາຈິກ຺ຂິຕພ຺ພໍ ເອວໍ ກເຣຍ຺ຍາສີຕິ, ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ວາ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ຈີວຣໍ ກຣິເຍຖາຕິ. ສເຈ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ຣຊນໍ ປຈິຕພ຺ພໍ ໂຫຕິ, ອຸປຊ຺ຌາເຍນ ອາຈິກ຺ຂິຕພ຺ພໍ ເອວໍ ປເຈຍ຺ຍາສີຕິ, ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ວາ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ຣຊນໍ ປຈິເຍຖາຕິ. ສເຈ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ຈີວຣໍ ຣຊິຕພ຺ພໍ ໂຫຕິ, ອຸປຊ຺ຌາເຍນ ອາຈິກ຺ຂິຕພ຺ພໍ, ເອວໍ ຣເຊຍ຺ຍາສີຕິ, ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ວາ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກສ຺ສ ຈີວຣໍ ຣຊິເຍຖາຕິ. ຈີວຣໍ ຣຊນ຺ເຕນ ສາຘຸກໍ ສມ຺ປຣິວຕ຺ຕກໍ ສມ຺ປຣິວຕ຺ຕກໍ ຣຊິຕພ຺ພໍ. ນ ຈ ອຈ຺ຉິນ຺ເນ ເຖເວ ປກ຺ກມິຕພ຺ພໍ. ສເຈ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ ຄິລາໂນ ໂຫຕິ, ຍາວຊີວໍ ອຸປຏ຺ຐາຕພ຺ໂພ, ວຸຏ຺ຐານມສ຺ສ ອາຄເມຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ.

ສທ຺ຘິວິຫາຣິກວຕ຺ຕໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໑໗. ປຓາມິຕກຖາ

໖໘. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກາ ອຸປຊ຺ຌາເຍສຸ ນ ສມ຺ມາ ວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ເຍ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ອປ຺ປິຈ຺ຉາ…ເປ… ເຕ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກາ ອຸປຊ຺ຌາເຍສຸ ນ ສມ຺ມາ ວຕ຺ຕິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ…ເປ… ສຈ຺ຈໍ ກິຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິກາ ອຸປຊ຺ຌາເຍສຸ ນ ສມ຺ມາ ວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ? ສຈ຺ຈໍ ຠຄວາຕິ. ວິຄຣຫິ ພຸທ຺ໂຘ ຠຄວາ…ເປ… ກຖຎ຺ຫິ ນາມ, ຠິກ຺ຂເວ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິກາ ອຸປຊ຺ຌາເຍສຸ ນ ສມ຺ມາ ວຕ຺ຕິສ຺ສນ຺ຕີຕິ…ເປ… ວິຄຣຫິຕ຺ວາ…ເປ… ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິເກນ ອຸປຊ຺ຌາຍມ຺ຫິ ນ ສມ຺ມາ ວຕ຺ຕິຕພ຺ພໍ. ໂຍ ນ ສມ຺ມາ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາ’’ຕິ. ເນວ ສມ຺ມາ ວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສມ຺ມາວຕ຺ຕນ຺ຕໍ ປຓາເມຕຸໍ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຓາເມຕພ຺ໂພ – ‘‘ປຓາເມມິ ຕ’’ນ຺ຕິ ວາ, ‘‘ມາຍິຘ ປຏິກ຺ກມີ’’ຕິ ວາ, ‘‘ນີຫຣ ເຕ ປຕ຺ຕຈີວຣ’’ນ຺ຕິ ວາ, ‘‘ນາຫໍ ຕຍາ ອຸປຏ຺ຐາຕພ຺ໂພ’’ຕິ ວາ, ກາເຍນ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ວາຈາຍ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ກາເຍນ ວາຈາຍ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ປຓາມິໂຕ ໂຫຕິ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ; ນ ກາເຍນ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ນ ວາຈາຍ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ນ ກາເຍນ ວາຈາຍ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ນ ປຓາມິໂຕ ໂຫຕິ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກາ ປຓາມິຕາ ນ ຂມາເປນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຂມາເປຕຸນ຺ຕິ. ເນວ ຂມາເປນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຓາມິເຕນ ນ ຂມາເປຕພ຺ໂພ. ໂຍ ນ ຂມາເປຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຸປຊ຺ຌາຍາ ຂມາປິຍມານາ ນ ຂມນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຂມິຕຸນ຺ຕິ. ເນວ ຂມນ຺ຕິ. ສທ຺ຘິວິຫາຣິກາ ປກ຺ກມນ຺ຕິປິ ວິພ຺ຠມນ຺ຕິປິ ຕິຕ຺ຖິເຍສຸປິ ສງ຺ກມນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຂມາປິຍມາເນນ ນ ຂມິຕພ຺ພໍ. ໂຍ ນ ຂເມຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຸປຊ຺ຌາຍາ ສມ຺ມາວຕ຺ຕນ຺ຕໍ ປຓາເມນ຺ຕິ, ອສມ຺ມາວຕ຺ຕນ຺ຕໍ ນ ປຓາເມນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມ຺ມາວຕ຺ຕນ຺ໂຕ ປຓາເມຕພ຺ໂພ. ໂຍ ປຓາເມຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ນ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສມ຺ມາວຕ຺ຕນ຺ໂຕ ນ ປຓາເມຕພ຺ໂພ. ໂຍ ນ ປຓາເມຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ ປຓາເມຕພ຺ໂພ. ອຸປຊ຺ຌາຍມ຺ຫິ ນາຘິມຕ຺ຕໍ ເປມໍ ໂຫຕິ, ນາຘິມຕ຺ໂຕ ປສາໂທ ໂຫຕິ, ນາຘິມຕ຺ຕາ ຫິຣີ ໂຫຕິ, ນາຘິມຕ຺ໂຕ ຄາຣໂວ ໂຫຕິ, ນາຘິມຕ຺ຕາ ຠາວນາ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ ປຓາເມຕພ຺ໂພ.

‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ ນ ປຓາເມຕພ຺ໂພ. ອຸປຊ຺ຌາຍມ຺ຫິ ອຘິມຕ຺ຕໍ ເປມໍ ໂຫຕິ, ອຘິມຕ຺ໂຕ ປສາໂທ ໂຫຕິ, ອຘິມຕ຺ຕາ ຫິຣີ ໂຫຕິ, ອຘິມຕ຺ໂຕ ຄາຣໂວ ໂຫຕິ, ອຘິມຕ຺ຕາ ຠາວນາ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ ນ ປຓາເມຕພ຺ໂພ.

‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ ອລໍ ປຓາເມຕຸໍ. ອຸປຊ຺ຌາຍມ຺ຫິ ນາຘິມຕ຺ຕໍ ເປມໍ ໂຫຕິ, ນາຘິມຕ຺ໂຕ ປສາໂທ ໂຫຕິ, ນາຘິມຕ຺ຕາ ຫິຣີ ໂຫຕິ, ນາຘິມຕ຺ຕາ ຄາຣໂວ ໂຫຕິ, ນາຘິມຕ຺ຕາ ຠາວນາ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ ອລໍ ປຓາເມຕຸໍ.

‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ ນາລໍ ປຓາເມຕຸໍ. ອຸປຊ຺ຌາຍມ຺ຫິ ອຘິມຕ຺ຕໍ ເປມໍ ໂຫຕິ, ອຘິມຕ຺ໂຕ ປສາໂທ ໂຫຕິ, ອຘິມຕ຺ຕາ ຫິຣີ ໂຫຕິ, ອຘິມຕ຺ໂຕ ຄາຣໂວ ໂຫຕິ, ອຘິມຕ຺ຕາ ຠາວນາ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ ນາລໍ ປຓາເມຕຸໍ.

‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄຕໍ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກໍ ອປ຺ປຓາເມນ຺ໂຕ ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ສາຕິສາໂຣ ໂຫຕິ, ປຓາເມນ຺ໂຕ ອນຕິສາໂຣ ໂຫຕິ. ອຸປຊ຺ຌາຍມ຺ຫິ ນາຘິມຕ຺ຕໍ ເປມໍ ໂຫຕິ, ນາຘິມຕ຺ໂຕ ປສາໂທ ໂຫຕິ, ນາຘິມຕ຺ຕາ ຫິຣີ ໂຫຕິ, ນາຘິມຕ຺ໂຕ ຄາຣໂວ ໂຫຕິ, ນາຘິມຕ຺ຕາ ຠາວນາ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄຕໍ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກໍ ອປ຺ປຓາເມນ຺ໂຕ ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ສາຕິສາໂຣ ໂຫຕິ, ປຓາເມນ຺ໂຕ ອນຕິສາໂຣ ໂຫຕິ.

‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄຕໍ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກໍ ປຓາເມນ຺ໂຕ ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ສາຕິສາໂຣ ໂຫຕິ, ອປ຺ປຓາເມນ຺ໂຕ ອນຕິສາໂຣ ໂຫຕິ. ອຸປຊ຺ຌາຍມ຺ຫິ ອຘິມຕ຺ຕໍ ເປມໍ ໂຫຕິ, ອຘິມຕ຺ໂຕ ປສາໂທ ໂຫຕິ, ອຘິມຕ຺ຕາ ຫິຣີ ໂຫຕິ, ອຘິມຕ຺ໂຕ ຄາຣໂວ ໂຫຕິ, ອຘິມຕ຺ຕາ ຠາວນາ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄຕໍ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກໍ ປຓາເມນ຺ໂຕ ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ສາຕິສາໂຣ ໂຫຕິ, ອປ຺ປຓາເມນ຺ໂຕ ອນຕິສາໂຣ ໂຫຕີ’’ຕິ.

໖໙. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕໂຣ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຠິກ຺ຂູ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ຍາຈິ. ຕໍ ຠິກ຺ຂູ ນ ອິຈ຺ຉິໍສຸ ປພ຺ພາເຊຕຸໍ. ໂສ ຠິກ຺ຂູສຸ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ອລຠມາໂນ ກິໂສ ອໂຫສິ ລູໂຂ ທຸພ຺ພຓ຺ໂຓ ອຸປ຺ປຓ຺ຑຸປ຺ປຓ຺ຑຸກຊາໂຕ ຘມນິສນ຺ຖຕຄຕ຺ໂຕ. ອທ຺ທສາ ໂຂ ຠຄວາ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ກິສໍ ລູຂໍ ທຸພ຺ພຓ຺ຓໍ ອຸປ຺ປຓ຺ຑຸປ຺ປຓ຺ຑຸກຊາຕໍ ຘມນິສນ຺ຖຕຄຕ຺ຕໍ, ທິສ຺ວານ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ກິໍ ນຸ ໂຂ ໂສ, ຠິກ຺ຂເວ, ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ກິໂສ ລູໂຂ ທຸພ຺ພຓ຺ໂຓ ອຸປ຺ປຓ຺ຑຸປ຺ປຓ຺ຑຸກຊາໂຕ ຘມນິສນ຺ຖຕຄຕ຺ໂຕ’’ຕິ? ເອໂສ, ຠນ຺ເຕ, ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຠິກ຺ຂູ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ຍາຈິ. ຕໍ ຠິກ຺ຂູ ນ ອິຈ຺ຉິໍສຸ ປພ຺ພາເຊຕຸໍ. ໂສ ຠິກ຺ຂູສຸ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ອລຠມາໂນ ກິໂສ ລູໂຂ ທຸພ຺ພຓ຺ໂຓ ອຸປ຺ປຓ຺ຑຸປ຺ປຓ຺ຑຸກຊາໂຕ ຘມນິສນ຺ຖຕຄຕ຺ໂຕຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ໂກ ນຸ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ອຘິກາຣໍ ສຣສີ’’ຕິ? ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອຫໍ ໂຂ, ຠນ຺ເຕ, ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ອຘິກາຣໍ ສຣາມີ’’ຕິ. ‘‘ກິໍ ປນ ຕ຺ວໍ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ອຘິກາຣໍ ສຣສີ’’ຕິ? ‘‘ອິຘ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຣາຊຄເຫ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣນ຺ຕສ຺ສ ກຏຈ຺ຉຸຠິກ຺ຂໍ ທາເປສິ. ອິມໍ ໂຂ ອຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ອຘິກາຣໍ ສຣາມີ’’ຕິ. ‘‘ສາຘຸ ສາຘຸ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ກຕຎ຺ຎຸໂນ ຫິ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ສປ຺ປຸຣິສາ ກຕເວທິໂນ. ເຕນ ຫິ ຕ຺ວໍ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ປພ຺ພາເຊຫິ ອຸປສມ຺ປາເທຫີ’’ຕິ. ‘‘ກຖາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ປພ຺ພາເຊມິ ອຸປສມ຺ປາເທມີ’’ຕິ? ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເອຕສ຺ມິໍ ນິທາເນ ເອຕສ຺ມິໍ ປກຣເຓ ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ຍາ ສາ, ຠິກ຺ຂເວ, ມຍາ ຕີຫິ ສຣຓຄມເນຫິ ອຸປສມ຺ປທາ ອນຸຎ຺ຎາຕາ, ຕໍ ອຊ຺ຊຕຄ຺ເຄ ປຏິກ຺ຂິປາມິ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຎຕ຺ຕິຈຕຸຕ຺ເຖນ ກມ຺ເມນ ອຸປສມ຺ປາເທຕຸໍ [ອຸປສມ຺ປທໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)]. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ. ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ສງ຺ໂຆ ຎາເປຕພ຺ໂພ –

໗໐. ‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ອຍໍ ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອາຍສ຺ມໂຕ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ໂຂ. ຍທິ ສງ຺ຆສ຺ສ ປຕ຺ຕກລ຺ລໍ, ສງ຺ໂຆ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມໍ ອຸປສມ຺ປາເທຍ຺ຍ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ. ເອສາ ຎຕ຺ຕິ.

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ອຍໍ ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອາຍສ຺ມໂຕ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ໂຂ. ສງ຺ໂຆ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມໍ ອຸປສມ຺ປາເທຕິ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ. ຍສ຺ສາຍສ຺ມໂຕ ຂມຕິ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອຸປສມ຺ປທາ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ, ໂສ ຕຸຓ຺ຫສ຺ສ; ຍສ຺ສ ນກ຺ຂມຕິ, ໂສ ຠາເສຍ຺ຍ.

‘‘ທຸຕິຍມ຺ປິ ເອຕມຕ຺ຖໍ ວທາມິ – ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ອຍໍ ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອາຍສ຺ມໂຕ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ໂຂ. ສງ຺ໂຆ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມໍ ອຸປສມ຺ປາເທຕິ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ. ຍສ຺ສາຍສ຺ມໂຕ ຂມຕິ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອຸປສມ຺ປທາ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ, ໂສ ຕຸຓ຺ຫສ຺ສ; ຍສ຺ສ ນກ຺ຂມຕິ, ໂສ ຠາເສຍ຺ຍ.

‘‘ຕຕິຍມ຺ປິ ເອຕມຕ຺ຖໍ ວທາມິ – ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ອຍໍ ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອາຍສ຺ມໂຕ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ໂຂ. ສງ຺ໂຆ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມໍ ອຸປສມ຺ປາເທຕິ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ. ຍສ຺ສາຍສ຺ມໂຕ ຂມຕິ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອຸປສມ຺ປທາ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ, ໂສ ຕຸຓ຺ຫສ຺ສ; ຍສ຺ສ ນກ຺ຂມຕິ, ໂສ ຠາເສຍ຺ຍ.

‘‘ອຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ສງ຺ເຆນ ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ. ຂມຕິ ສງ຺ຆສ຺ສ, ຕສ຺ມາ ຕຸຓ຺ຫີ, ເອວເມຕໍ ຘາຣຍາມີ’’ຕິ.

໗໑. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ອຸປສມ຺ປນ຺ນສມນນ຺ຕຣາ ອນາຈາຣໍ ອາຈຣຕິ. ຠິກ຺ຂູ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ມາວຸໂສ, ເອວຣູປໍ ອກາສິ, ເນຕໍ ກປ຺ປຕີ’’ຕິ. ໂສ ເອວມາຫ – ‘‘ເນວາຫໍ ອາຍສ຺ມນ຺ເຕ ຍາຈິໍ ອຸປສມ຺ປາເທຖ ມນ຺ຕິ. ກິສ຺ສ ມໍ ຕຸມ຺ເຫ ອຍາຈິຕາ ອຸປສມ຺ປາທິຕ຺ຖາ’’ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຍາຈິເຕນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ. ໂຍ ອຸປສມ຺ປາເທຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍາຈິເຕນ ອຸປສມ຺ປາເທຕຸໍ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍາຈິຕພ຺ໂພ. ເຕນ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ເຂນ ສງ຺ຆໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເອກໍສໍ ອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ຄໍ ກຣິຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູນໍ ປາເທ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ອຸກ຺ກຸຏິກໍ ນິສີທິຕ຺ວາ ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ເອວມສ຺ສ ວຈນີໂຍ – ‘‘ສງ຺ຆໍ, ຠນ຺ເຕ, ອຸປສມ຺ປທໍ ຍາຈາມິ, ອຸລ຺ລຸມ຺ປຕຸ ມໍ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ ອນຸກມ຺ປໍ ອຸປາທາຍາ’’ຕິ. ທຸຕິຍມ຺ປິ ຍາຈິຕພ຺ໂພ. ຕຕິຍມ຺ປິ ຍາຈິຕພ຺ໂພ. ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ສງ຺ໂຆ ຎາເປຕພ຺ໂພ –

໗໒. ‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ອຍໍ ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອາຍສ຺ມໂຕ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ໂຂ. ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ສງ຺ຆໍ ອຸປສມ຺ປທໍ ຍາຈຕິ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ. ຍທິ ສງ຺ຆສ຺ສ ປຕ຺ຕກລ຺ລໍ, ສງ຺ໂຆ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມໍ ອຸປສມ຺ປາເທຍ຺ຍ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ. ເອສາ ຎຕ຺ຕິ.

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ອຍໍ ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອາຍສ຺ມໂຕ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ໂຂ. ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ສງ຺ຆໍ ອຸປສມ຺ປທໍ ຍາຈຕິ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ. ສງ຺ໂຆ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມໍ ອຸປສມ຺ປາເທຕິ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ. ຍສ຺ສາຍສ຺ມໂຕ ຂມຕິ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອຸປສມ຺ປທາ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ, ໂສ ຕຸຓ຺ຫສ຺ສ; ຍສ຺ສ ນກ຺ຂມຕິ, ໂສ ຠາເສຍ຺ຍ.

‘‘ທຸຕິຍມ຺ປິ ເອຕມຕ຺ຖໍ ວທາມິ…ເປ… ຕຕິຍມ຺ປິ ເອຕມຕ຺ຖໍ ວທາມິ…ເປ….

‘‘ອຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ສງ຺ເຆນ ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ. ຂມຕິ ສງ຺ຆສ຺ສ, ຕສ຺ມາ ຕຸຓ຺ຫີ, ເອວເມຕໍ ຘາຣຍາມີ’’ຕິ.

໗໓. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຣາຊຄເຫ ປຓີຕານໍ ຠຕ຺ຕານໍ ຠຕ຺ຕປຏິປາຏິ ອຏ຺ຐິຕາ [ອຘິຏ຺ຐິຕາ (ກ.)] ໂຫຕິ. ອຖ ໂຂ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ອິເມ ໂຂ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ສຸຂສີລາ ສຸຂສມາຈາຣາ, ສຸໂຠຊນານິ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ນິວາເຕສຸ ສຍເນສຸ ສຍນ຺ຕິ. ຍໍນູນາຫໍ ສມເຓສຸ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິເຍສຸ ປພ຺ພເຊຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຠິກ຺ຂູ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ຍາຈິ. ຕໍ ຠິກ຺ຂູ ປພ຺ພາເຊສຸໍ ອຸປສມ຺ປາເທສຸໍ. ຕສ຺ມິໍ ປພ຺ພຊິເຕ ຠຕ຺ຕປຏິປາຏິ ຂີຍິຕ຺ຖ. ຠິກ຺ຂູ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ເອຫິ ທານິ, ອາວຸໂສ, ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣິສ຺ສາມາ’’ຕິ. ໂສ ເອວມາຫ – ‘‘ນາຫໍ, ອາວຸໂສ, ເອຕໍກາຣຓາ ປພ຺ພຊິໂຕ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣິສ຺ສາມີຕິ. ສເຈ ເມ ທສ຺ສຖ ຠຸຎ຺ຊິສ຺ສາມິ, ໂນ ເຈ ເມ ທສ຺ສຖ ວິພ຺ຠມິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ‘‘ກິໍ ປນ ຕ຺ວໍ, ອາວຸໂສ, ອຸທຣສ຺ສ ກາຣຓາ ປພ຺ພຊິໂຕ’’ຕິ? ‘‘ເອວມາວຸໂສ’’ຕິ. ເຍ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ອປ຺ປິຈ຺ຉາ…ເປ… ເຕ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ຠິກ຺ຂຸ ເອວໍ ສ຺ວາກ຺ຂາເຕ ຘມ຺ມວິນເຍ ອຸທຣສ຺ສ ກາຣຓາ ປພ຺ພຊິສ຺ສຕີຕິ. ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ…ເປ… ສຈ຺ຈໍ ກິຣ ຕ຺ວໍ, ຠິກ຺ຂຸ, ອຸທຣສ຺ສ ກາຣຓາ ປພ຺ພຊິໂຕຕິ? ສຈ຺ຈໍ ຠຄວາຕິ. ວິຄຣຫິ ພຸທ຺ໂຘ ຠຄວາ…ເປ… ‘‘ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ຕ຺ວໍ, ໂມຆປຸຣິສ, ເອວໍ ສ຺ວາກ຺ຂາເຕ ຘມ຺ມວິນເຍ ອຸທຣສ຺ສ ກາຣຓາ ປພ຺ພຊິສ຺ສສິ. ເນຕໍ, ໂມຆປຸຣິສ, ອປ຺ປສນ຺ນານໍ ວາ ປສາທາຍ ປສນ຺ນານໍ ວາ ຠິຍ຺ໂຍຠາວາຍ’’…ເປ… ວິຄຣຫິຕ຺ວາ…ເປ… ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ເຕນ ຈຕ຺ຕາໂຣ ນິສ຺ສເຍ ອາຈິກ຺ຂິຕຸໍ – ປິຓ຺ຑິຍາໂລປໂຠຊນໍ ນິສ຺ສາຍ ປພ຺ພຊ຺ຊາ, ຕຕ຺ຖ ເຕ ຍາວຊີວໍ ອຸສ຺ສາໂຫ ກຣຓີໂຍ; ອຕິເຣກລາໂຠ – ສງ຺ຆຠຕ຺ຕໍ, ອຸທ຺ເທສຠຕ຺ຕໍ, ນິມນ຺ຕນໍ, ສລາກຠຕ຺ຕໍ, ປກ຺ຂິກໍ, ອຸໂປສຖິກໍ, ປາຏິປທິກໍ. ປໍສຸກູລຈີວຣໍ ນິສ຺ສາຍ ປພ຺ພຊ຺ຊາ, ຕຕ຺ຖ ເຕ ຍາວຊີວໍ ອຸສ຺ສາໂຫ ກຣຓີໂຍ; ອຕິເຣກລາໂຠ – ໂຂມໍ, ກປ຺ປາສິກໍ, ໂກເສຍ຺ຍໍ, ກມ຺ພລໍ, ສາຓໍ, ຠງ຺ຄໍ. ຣຸກ຺ຂມູລເສນາສນໍ ນິສ຺ສາຍ ປພ຺ພຊ຺ຊາ, ຕຕ຺ຖ ເຕ ຍາວຊີວໍ ອຸສ຺ສາໂຫ ກຣຓີໂຍ; ອຕິເຣກລາໂຠ – ວິຫາໂຣ, ອຑ຺ຒໂຍໂຄ, ປາສາໂທ, ຫມ຺ມິຍໍ, ຄຸຫາ. ປູຕິມຸຕ຺ຕເຠສຊ຺ຊໍ ນິສ຺ສາຍ ປພ຺ພຊ຺ຊາ, ຕຕ຺ຖ ເຕ ຍາວຊີວໍ ອຸສ຺ສາໂຫ ກຣຓີໂຍ; ອຕິເຣກລາໂຠ – ສປ຺ປິ, ນວນີຕໍ, ເຕລໍ, ມຘຸ, ຜາຓິຕ’’ນ຺ຕິ.

ປຓາມິຕກຖາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ອຸປຊ຺ຌາຍວຕ຺ຕຠາຓວາໂຣ ນິຏ຺ຐິໂຕ ປຎ຺ຈໂມ.

ປຎ຺ຈມຠາຓວາໂຣ

໑໘. ອາຈຣິຍວຕ຺ຕກຖາ

໗໔. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕໂຣ ມາຓວໂກ ຠິກ຺ຂູ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ຍາຈິ. ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂູ ປຏິກຈ຺ເຈວ ນິສ຺ສເຍ ອາຈິກ຺ຂິໍສຸ. ໂສ ເອວມາຫ – ‘‘ສເຈ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ປພ຺ພຊິເຕ ນິສ຺ສເຍ ອາຈິກ຺ເຂຍ຺ຍາຖ, ອຠິຣເມຍ຺ຍາມຫໍ [ອຠິຣເມຍ຺ຍຎ຺ຈາຫໍ (ສີ.), ອຠິຣເມຍ຺ຍໍ ສ຺ວາຫໍ (ກ.)]. ນ ທານາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ; ເຊຄຸຈ຺ຉາ ເມ ນິສ຺ສຍາ ປຏິກູລາ’’ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຏິກຈ຺ເຈວ ນິສ຺ສຍາ ອາຈິກ຺ຂິຕພ຺ພາ. ໂຍ ອາຈິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປສມ຺ປນ຺ນສມນນ຺ຕຣາ ນິສ຺ສເຍ ອາຈິກ຺ຂິຕຸນ຺ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ທຸວຄ຺ເຄນປິ ຕິວຄ຺ເຄນປິ ຄເຓນ ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອູນທສວຄ຺ເຄນ ຄເຓນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ. ໂຍ ອຸປສມ຺ປາເທຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ທສວຄ຺ເຄນ ວາ ອຕິເຣກທສວຄ຺ເຄນ ວາ ຄເຓນ ອຸປສມ຺ປາເທຕຸນ຺ຕິ.

໗໕. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ເອກວສ຺ສາປິ ທຸວສ຺ສາປິ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກໍ ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ຕິ. ອາຍສ຺ມາປິ ອຸປເສໂນ ວງ຺ຄນ຺ຕປຸຕ຺ໂຕ ເອກວສ຺ໂສ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກໍ ອຸປສມ຺ປາເທສິ. ໂສ ວສ຺ສໍວຸຏ຺ໂຐ ທຸວສ຺ໂສ ເອກວສ຺ສໍ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກໍ ອາທາຍ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ອາຈິຓ຺ຓໍ ໂຂ ປເນຕໍ ພຸທ຺ຘານໍ ຠຄວນ຺ຕານໍ ອາຄນ຺ຕຸເກຫິ ຠິກ຺ຂູຫິ ສທ຺ຘິໍ ປຏິສມ຺ໂມທິຕຸໍ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ອຸປເສນໍ ວງ຺ຄນ຺ຕປຸຕ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ກຈ຺ຈິ, ຠິກ຺ຂຸ, ຂມນີຍໍ, ກຈ຺ຈິ ຍາປນີຍໍ, ກຈ຺ຈິ ຕ຺ວໍ ອປ຺ປກິລມເຖນ ອທ຺ຘານໍ ອາຄໂຕ’’ຕິ? ‘‘ຂມນີຍໍ, ຠຄວາ, ຍາປນີຍໍ, ຠຄວາ. ອປ຺ປກິລມເຖນ ມຍໍ, ຠນ຺ເຕ, ອທ຺ຘານໍ ອາຄຕາ’’ຕິ. ຊານນ຺ຕາປິ ຕຖາຄຕາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຊານນ຺ຕາປິ ນ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ກາລໍ ວິທິຕ຺ວາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ກາລໍ ວິທິຕ຺ວາ ນ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ; ອຕ຺ຖສໍຫິຕໍ ຕຖາຄຕາ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ; ໂນ ອນຕ຺ຖສໍຫິຕໍ. ອນຕ຺ຖສໍຫິເຕ ເສຕຸຆາໂຕ ຕຖາຄຕານໍ. ທ຺ວີຫິ ອາກາເຣຫິ ພຸທ຺ຘາ ຠຄວນ຺ໂຕ ຠິກ຺ຂູ ປຏິປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ – ຘມ຺ມໍ ວາ ເທເສສ຺ສາມ, ສາວການໍ ວາ ສິກ຺ຂາປທໍ ປຎ຺ຎເປສ຺ສາມາຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ອຸປເສນໍ ວງ຺ຄນ຺ຕປຸຕ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ກຕິວສ຺ໂສສິ ຕ຺ວໍ, ຠິກ຺ຂູ’’ຕິ? ‘‘ທຸວສ຺ໂສຫໍ, ຠຄວາ’’ຕິ. ‘‘ອຍໍ ປນ ຠິກ຺ຂຸ ກຕິວສ຺ໂສ’’ຕິ? ‘‘ເອກວສ຺ໂສ, ຠຄວາ’’ຕິ. ‘‘ກິໍ ຕາຍໍ ຠິກ຺ຂຸ ໂຫຕີ’’ຕິ? ‘‘ສທ຺ຘິວິຫາຣິໂກ ເມ, ຠຄວາ’’ຕິ. ວິຄຣຫິ ພຸທ຺ໂຘ ຠຄວາ – ‘‘ອນນຸຈ຺ຉວິກໍ, ໂມຆປຸຣິສ, ອນນຸໂລມິກໍ ອປ຺ປຕິຣູປໍ ອສ຺ສາມຓກໍ ອກປ຺ປິຍໍ ອກຣຓີຍໍ. ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ຕ຺ວໍ, ໂມຆປຸຣິສ, ອຎ຺ເຎຫິ ໂອວທິໂຍ ອນຸສາສິໂຍ ອຎ຺ຎໍ ໂອວທິຕຸໍ ອນຸສາສິຕຸໍ ມຎ຺ຎິສ຺ສສິ. ອຕິລຫຸໍ ໂຂ ຕ຺ວໍ, ໂມຆປຸຣິສ, ພາຫຸລ຺ລາຍ ອາວຕ຺ໂຕ, ຍທິທໍ ຄຓພນ຺ຘິກໍ. ເນຕໍ, ໂມຆປຸຣິສ, ອປ຺ປສນ຺ນານໍ ວາ ປສາທາຍ ປສນ຺ນານໍ ວາ ຠິຍ຺ໂຍຠາວາຍ’’…ເປ… ວິຄຣຫິຕ຺ວາ…ເປ… ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອູນທສວສ຺ເສນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ. ໂຍ ອຸປສມ຺ປາເທຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ທສວສ຺ເສນ ວາ ອຕິເຣກທສວສ຺ເສນ ວາ ອຸປສມ຺ປາເທຕຸ’’ນ຺ຕິ.

໗໖. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ – ທສວສ຺ສມ຺ຫາ ທສວສ຺ສມ຺ຫາຕິ – ພາລາ ອພ຺ຍຕ຺ຕາ ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ຕິ. ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອຸປຊ຺ຌາຍາ ພາລາ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິກາ ປຓ຺ຑິຕາ. ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອຸປຊ຺ຌາຍາ ອພ຺ຍຕ຺ຕາ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິກາ ພ຺ຍຕ຺ຕາ. ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອຸປຊ຺ຌາຍາ ອປ຺ປສ຺ສຸຕາ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິກາ ພຫຸສ຺ສຸຕາ. ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອຸປຊ຺ຌາຍາ ທຸປ຺ປຎ຺ຎາ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິກາ ປຎ຺ຎວນ຺ໂຕ. ອຎ຺ຎຕໂຣປິ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ ສຫຘມ຺ມິກໍ ວຸຈ຺ຈມາໂນ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ວາທໍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ຕໍເຍວ ຕິຕ຺ຖາຍຕນໍ ສງ຺ກມິ. ເຍ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ອປ຺ປິຈ຺ຉາ…ເປ… ເຕ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ຠິກ຺ຂູ – ທສວສ຺ສມ຺ຫາ ທສວສ຺ສມ຺ຫາຕິ – ພາລາ ອພ຺ຍຕ຺ຕາ ອຸປສມ຺ປາເທສ຺ສນ຺ຕິ. ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອຸປຊ຺ຌາຍາ ພາລາ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກາ ປຓ຺ຑິຕາ, ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອຸປຊ຺ຌາຍາ ອພ຺ຍຕ຺ຕາ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກາ ພ຺ຍຕ຺ຕາ, ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອຸປຊ຺ຌາຍາ ອປ຺ປສ຺ສຸຕາ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກາ ພຫຸສ຺ສຸຕາ, ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອຸປຊ຺ຌາຍາ ທຸປ຺ປຎ຺ຎາ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິກາ ປຎ຺ຎວນ຺ໂຕຕິ. ອຖ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ‘‘ສຈ຺ຈໍ ກິຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ – ທສວສ຺ສມ຺ຫາ ທສວສ຺ສມ຺ຫາຕິ – ພາລາ ອພ຺ຍຕ຺ຕາ ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ຕິ. ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອຸປຊ຺ຌາຍາ ພາລາ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິກາ ປຓ຺ຑິຕາ, ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອຸປຊ຺ຌາຍາ ອພ຺ຍຕ຺ຕາ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກາ ພ຺ຍຕ຺ຕາ, ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອຸປຊ຺ຌາຍາ ອປ຺ປສ຺ສຸຕາ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິກາ ພຫຸສ຺ສຸຕາ, ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອຸປຊ຺ຌາຍາ ທຸປ຺ປຎ຺ຎາ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິກາ ປຎ຺ຎວນ຺ໂຕ’’ຕິ? ‘‘ສຈ຺ຈໍ, ຠຄວາ’’ຕິ. ວິຄຣຫິ ພຸທ຺ໂຘ ຠຄວາ…ເປ… ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂມຆປຸຣິສາ – ທສວສ຺ສມ຺ຫາ ທສວສ຺ສມ຺ຫາຕິ – ພາລາ ອພ຺ຍຕ຺ຕາ ອຸປສມ຺ປາເທສ຺ສນ຺ຕິ. ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອຸປຊ຺ຌາຍາ ພາລາ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິກາ ປຓ຺ຑິຕາ, ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອຸປຊ຺ຌາຍາ ອພ຺ຍຕ຺ຕາ ສທ຺ຘິວິຫາຣິກາ ພ຺ຍຕ຺ຕາ, ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອຸປຊ຺ຌາຍາ ອປ຺ປສ຺ສຸຕາ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິກາ ພຫຸສ຺ສຸຕາ, ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອຸປຊ຺ຌາຍາ ທຸປ຺ປຎ຺ຎາ, ສທ຺ຘິວິຫາຣິກາ ປຎ຺ຎວນ຺ໂຕ. ເນຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອປ຺ປສນ຺ນານໍ ວາ ປສາທາຍ…ເປ… ວິຄຣຫິຕ຺ວາ…ເປ… ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ພາເລນ ອພ຺ຍຕ຺ເຕນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ. ໂຍ ອຸປສມ຺ປາເທຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ທສວສ຺ເສນ ວາ ອຕິເຣກທສວສ຺ເສນ ວາ ອຸປສມ຺ປາເທຕຸ’’ນ຺ຕິ.

໗໗. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ອຸປຊ຺ຌາເຍສຸ ປກ຺ກນ຺ເຕສຸປິ ວິພ຺ຠນ຺ເຕສຸປິ ກາລງ຺ກເຕສຸປິ ປກ຺ຂສງ຺ກນ຺ເຕສຸປິ ອນາຈຣິຍກາ ອໂນວທິຍມານາ ອນນຸສາສິຍມານາ ທຸນ຺ນິວຕ຺ຖາ ທຸປ຺ປາຣຸຕາ ອນາກປ຺ປສມ຺ປນ຺ນາ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣນ຺ຕິ, ມນຸສ຺ສານໍ ຠຸຎ຺ຊມານານໍ ອຸປຣິໂຠຊເນປິ ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐປຕ຺ຕໍ ອຸປນາເມນ຺ຕິ, ອຸປຣິຂາທນີເຍປິ – ອຸປຣິສາຍນີເຍປິ – ອຸປຣິປານີເຍປິ ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐປຕ຺ຕໍ ອຸປນາເມນ຺ຕິ; ສາມໍ ສູປມ຺ປິ ໂອທນມ຺ປິ ວິຎ຺ຎາເປຕ຺ວາ ຠຸຎ຺ຊນ຺ຕິ; ຠຕ຺ຕຄ຺ເຄປິ ອຸຈ຺ຈາສທ຺ທາ ມຫາສທ຺ທາ ວິຫຣນ຺ຕິ. ມນຸສ຺ສາ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ທຸນ຺ນິວຕ຺ຖາ ທຸປ຺ປາຣຸຕາ ອນາກປ຺ປສມ຺ປນ຺ນາ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣິສ຺ສນ຺ຕິ; ມນຸສ຺ສານໍ ຠຸຎ຺ຊມານານໍ ອຸປຣິໂຠຊເນປິ ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐປຕ຺ຕໍ ອຸປນາເມສ຺ສນ຺ຕິ, ອຸປຣິຂາທນີເຍປິ – ອຸປຣິສາຍນີເຍປິ – ອຸປຣິປານີເຍປິ ອຸຕ຺ຕິຏ຺ຐປຕ຺ຕໍ ອຸປນາເມສ຺ສນ຺ຕິ; ສາມໍ ສູປມ຺ປິ ໂອທນມ຺ປິ ວິຎ຺ຎາເປຕ຺ວາ ຠຸຎ຺ຊິສ຺ສນ຺ຕິ; ຠຕ຺ຕຄ຺ເຄປິ ອຸຈ຺ຈາສທ຺ທາ ມຫາສທ຺ທາ ວິຫຣິສ຺ສນ຺ຕິ, ເສຍ຺ຍຖາປິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໂຠຊເນ’’ຕິ. ອສ຺ໂສສຸໍ ໂຂ ຠິກ຺ຂູ ເຕສໍ ມນຸສ຺ສານໍ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕານໍ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕານໍ ວິປາເຈນ຺ຕານໍ …ເປ… ອຖ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ສຈ຺ຈໍ ກິຣ, ຠິກ຺ຂເວ…ເປ… ສຈ຺ຈໍ, ຠຄວາຕິ…ເປ… ວິຄຣຫິຕ຺ວາ ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ –

‘‘ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາຈຣິຍໍ. ອາຈຣິໂຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນ຺ເຕວາສິກມ຺ຫິ ປຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕໍ ອຸປຏ຺ຐາເປສ຺ສຕິ, ອນ຺ເຕວາສິໂກ ອາຈຣິຍມ຺ຫິ ປິຕຸຈິຕ຺ຕໍ ອຸປຏ຺ຐາເປສ຺ສຕິ. ເອວໍ ເຕ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ສຄາຣວາ ສປ຺ປຕິສ຺ສາ ສຠາຄວຸຕ຺ຕິໂນ ວິຫຣນ຺ຕາ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ວຸທ຺ຘິໍ ວິຣຸຬ຺ຫິໍ ເວປຸລ຺ລໍ ອາປຊ຺ຊິສ຺ສນ຺ຕິ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ທສວສ຺ສໍ ນິສ຺ສາຍ ວຕ຺ຖຸໍ, ທສວສ຺ເສນ ນິສ຺ສຍໍ ທາຕຸໍ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາຈຣິໂຍ ຄເຫຕພ຺ໂພ. ເອກໍສໍ ອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ຄໍ ກຣິຕ຺ວາ ປາເທ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ອຸກ຺ກຸຏິກໍ ນິສີທິຕ຺ວາ ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ເອວມສ຺ສ ວຈນີໂຍ – ‘ອາຈຣິໂຍ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ໂຫຫິ, ອາຍສ຺ມໂຕ ນິສ຺ສາຍ ວຈ຺ຉາມິ; ອາຈຣິໂຍ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ໂຫຫິ, ອາຍສ຺ມໂຕ ນິສ຺ສາຍ ວຈ຺ຉາມິ; ອາຈຣິໂຍ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ໂຫຫິ, ອາຍສ຺ມໂຕ ນິສ຺ສາຍ ວຈ຺ຉາມີ’ຕິ. ‘ສາຫູຕິ’ ວາ ‘ລຫູຕິ’ ວາ ‘ໂອປາຍິກ’ນ຺ຕິ ວາ ‘ປຕິຣູປ’ນ຺ຕິ ວາ ‘ປາສາທິເກນ ສມ຺ປາເທຫີ’ຕິ ວາ ກາເຍນ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ວາຈາຍ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ກາເຍນ ວາຈາຍ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ຄຫິໂຕ ໂຫຕິ ອາຈຣິໂຍ; ນ ກາເຍນ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ນ ວາຈາຍ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ນ ກາເຍນ ວາຈາຍ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ນ ຄຫິໂຕ ໂຫຕິ ອາຈຣິໂຍ.

໗໘. [ຈູຬວ. ໓໘໐ ອາທໂຍ] ‘‘ອນ຺ເຕວາສິເກນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາຈຣິຍມ຺ຫິ ສມ຺ມາ ວຕ຺ຕິຕພ຺ພໍ. ຕຕ຺ຣາຍໍ ສມ຺ມາວຕ຺ຕນາ –

‘‘ກາລສ຺ເສວ ອຸຏ຺ຐາຍ ອຸປາຫນໍ ໂອມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ເອກໍສໍ ອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ຄໍ ກຣິຕ຺ວາ ທນ຺ຕກຏ຺ຐໍ ທາຕພ຺ພໍ, ມຸໂຂທກໍ ທາຕພ຺ພໍ, ອາສນໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ. ສເຈ ຍາຄຸ ໂຫຕິ, ຠາຊນໍ ໂຘວິຕ຺ວາ ຍາຄຸ ອຸປນາເມຕພ຺ພາ. ຍາຄຸໍ ປີຕສ຺ສ ອຸທກໍ ທຕ຺ວາ ຠາຊນໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ນີຈໍ ກຕ຺ວາ ສາຘຸກໍ ອປ຺ປຏິຆໍສນ຺ເຕນ ໂຘວິຕ຺ວາ ປຏິສາເມຕພ຺ພໍ. ອາຈຣິຍມ຺ຫິ ວຸຏ຺ຐິເຕ ອາສນໍ ອຸທ຺ຘຣິຕພ຺ພໍ. ສເຈ ໂສ ເທໂສ ອຸກ຺ລາໂປ ໂຫຕິ, ໂສ ເທໂສ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ໂພ.

‘‘ສເຈ ອາຈຣິໂຍ ຄາມໍ ປວິສິຕຸກາໂມ ໂຫຕິ, ນິວາສນໍ ທາຕພ຺ພໍ, ປຏິນິວາສນໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕພ຺ພໍ, ກາຍພນ຺ຘນໍ ທາຕພ຺ພໍ, ສຄຸຓໍ ກຕ຺ວາ ສງ຺ຆາຏິໂຍ ທາຕພ຺ພາ, ໂຘວິຕ຺ວາ ປຕ຺ໂຕ ໂສທໂກ ທາຕພ຺ໂພ. ສເຈ ອາຈຣິໂຍ ປຈ຺ຉາສມຓໍ ອາກງ຺ຂຕິ, ຕິມຓ຺ຑລໍ ປຏິຈ຺ຉາເທນ຺ເຕນ ປຣິມຓ຺ຑລໍ ນິວາເສຕ຺ວາ ກາຍພນ຺ຘນໍ ພນ຺ຘິຕ຺ວາ ສຄຸຓໍ ກຕ຺ວາ ສງ຺ຆາຏິໂຍ ປາຣຸປິຕ຺ວາ ຄຓ຺ຐິກໍ ປຏິມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ໂຘວິຕ຺ວາ ປຕ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອາຈຣິຍສ຺ສ ປຈ຺ຉາສມເຓນ ໂຫຕພ຺ພໍ. ນາຕິທູເຣ ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ນາຈ຺ຈາສນ຺ເນ ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ປຕ຺ຕປຣິຍາປນ຺ນໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕພ຺ພໍ. ນ ອາຈຣິຍສ຺ສ ຠຓມານສ຺ສ ອນ຺ຕຣນ຺ຕຣາ ກຖາ ໂອປາເຕຕພ຺ພາ. ອາຈຣິໂຍ ອາປຕ຺ຕິສາມນ຺ຕາ ຠຓມາໂນ ນິວາເຣຕພ຺ໂພ.

‘‘ນິວຕ຺ຕນ຺ເຕນ ປຐມຕຣໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ອາສນໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ, ປາໂທທກໍ ປາທປີຐໍ ປາທກຖລິກໍ ອຸປນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ, ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄນ຺ຕ຺ວາ ປຕ຺ຕຈີວຣໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕພ຺ພໍ, ປຏິນິວາສນໍ ທາຕພ຺ພໍ, ນິວາສນໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕພ຺ພໍ. ສເຈ ຈີວຣໍ ສິນ຺ນໍ ໂຫຕິ, ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ອຸຓ຺ເຫ ໂອຕາເປຕພ຺ພໍ, ນ ຈ ອຸຓ຺ເຫ ຈີວຣໍ ນິທຫິຕພ຺ພໍ. ຈີວຣໍ ສງ຺ຆຣິຕພ຺ພໍ. ຈີວຣໍ ສງ຺ຆຣນ຺ເຕນ ຈຕຸຣງ຺ຄຸລໍ ກຓ຺ຓໍ ອຸສ຺ສາເຣຕ຺ວາ ຈີວຣໍ ສງ຺ຆຣິຕພ຺ພໍ – ມາ ມຊ຺ເຌ ຠງ຺ໂຄ ອໂຫສີຕິ. ໂອໂຠເຄ ກາຍພນ຺ຘນໍ ກາຕພ຺ພໍ.

‘‘ສເຈ ປິຓ຺ຑປາໂຕ ໂຫຕິ, ອາຈຣິໂຍ ຈ ຠຸຎ຺ຊິຕຸກາໂມ ໂຫຕິ, ອຸທກໍ ທຕ຺ວາ ປິຓ຺ຑປາໂຕ ອຸປນາເມຕພ຺ໂພ. ອາຈຣິໂຍ ປານີເຍນ ປຸຈ຺ຉິຕພ຺ໂພ. ຠຸຕ຺ຕາວິສ຺ສ ອຸທກໍ ທຕ຺ວາ ປຕ຺ຕໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ນີຈໍ ກຕ຺ວາ ສາຘຸກໍ ອປ຺ປຏິຆໍສນ຺ເຕນ ໂຘວິຕ຺ວາ ໂວທກໍ ກຕ຺ວາ ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ອຸຓ຺ເຫ ໂອຕາເປຕພ຺ໂພ, ນ ຈ ອຸຓ຺ເຫ ປຕ຺ໂຕ ນິທຫິຕພ຺ໂພ. ປຕ຺ຕຈີວຣໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ. ປຕ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປນ຺ເຕນ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ປຕ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ເຫຏ຺ຐາມຎ຺ຈໍ ວາ ເຫຏ຺ຐາປີຐໍ ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ປຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ. ນ ຈ ອນນ຺ຕຣຫິຕາຍ ຠູມິຍາ ປຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ. ຈີວຣໍ ນິກ຺ຂິປນ຺ເຕນ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ຈີວຣໍ ຄເຫຕ຺ວາ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ຈີວຣວໍສໍ ວາ ຈີວຣຣຊ຺ຊຸໍ ວາ ປມຊ຺ຊິຕ຺ວາ ປາຣໂຕ ອນ຺ຕໍ ໂອຣໂຕ ໂຠຄໍ ກຕ຺ວາ ຈີວຣໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ. ອາຈຣິຍມ຺ຫິ ວຸຏ຺ຐິເຕ ອາສນໍ ອຸທ຺ຘຣິຕພ຺ພໍ, ປາໂທທກໍ ປາທປີຐໍ ປາທກຖລິກໍ ປຏິສາເມຕພ຺ພໍ. ສເຈ ໂສ ເທໂສ ອຸກ຺ລາໂປ ໂຫຕິ, ໂສ ເທໂສ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ໂພ.

‘‘ສເຈ ອາຈຣິໂຍ ນຫາຍິຕຸກາໂມ ໂຫຕິ, ນຫານໍ ປຏິຍາເທຕພ຺ພໍ. ສເຈ ສີເຕນ ອຕ຺ໂຖ ໂຫຕິ, ສີຕໍ ປຏິຍາເທຕພ຺ພໍ. ສເຈ ອຸຓ຺ເຫນ ອຕ຺ໂຖ ໂຫຕິ, ອຸຓ຺ຫໍ ປຏິຍາເທຕພ຺ພໍ.

‘‘ສເຈ ອາຈຣິໂຍ ຊນ຺ຕາຆຣໍ ປວິສິຕຸກາໂມ ໂຫຕິ, ຈຸຓ຺ຓໍ ສນ຺ເນຕພ຺ພໍ, ມຕ຺ຕິກາ ເຕເມຕພ຺ພາ, ຊນ຺ຕາຆຣປີຐໍ ອາທາຍ ອາຈຣິຍສ຺ສ ປິຏ຺ຐິໂຕ ປິຏ຺ຐິໂຕ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຊນ຺ຕາຆຣປີຐໍ ທຕ຺ວາ ຈີວຣໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ, ຈຸຓ຺ຓໍ ທາຕພ຺ພໍ, ມຕ຺ຕິກາ ທາຕພ຺ພາ. ສເຈ ອຸສ຺ສຫຕິ, ຊນ຺ຕາຆຣໍ ປວິສິຕພ຺ພໍ. ຊນ຺ຕາຆຣໍ ປວິສນ຺ເຕນ ມຕ຺ຕິກາຍ ມຸຂໍ ມກ຺ເຂຕ຺ວາ ປຸຣໂຕ ຈ ປຈ຺ຉໂຕ ຈ ປຏິຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ຊນ຺ຕາຆຣໍ ປວິສິຕພ຺ພໍ. ນ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ອນຸປຂຊ຺ຊ ນິສີທິຕພ຺ພໍ. ນ ນວາ ຠິກ຺ຂູ ອາສເນນ ປຏິພາຫິຕພ຺ພາ. ຊນ຺ຕາຆເຣ ອາຈຣິຍສ຺ສ ປຣິກມ຺ມໍ ກາຕພ຺ພໍ. ຊນ຺ຕາຆຣາ ນິກ຺ຂມນ຺ເຕນ ຊນ຺ຕາຆຣປີຐໍ ອາທາຍ ປຸຣໂຕ ຈ ປຈ຺ຉໂຕ ຈ ປຏິຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ຊນ຺ຕາຆຣາ ນິກ຺ຂມິຕພ຺ພໍ.

‘‘ອຸທເກປິ ອາຈຣິຍສ຺ສ ປຣິກມ຺ມໍ ກາຕພ຺ພໍ. ນຫາເຕນ ປຐມຕຣໍ ອຸຕ຺ຕຣິຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ຄຕ຺ຕໍ ໂວທກໍ ກຕ຺ວາ ນິວາເສຕ຺ວາ ອາຈຣິຍສ຺ສ ຄຕ຺ຕໂຕ ອຸທກໍ ປມຊ຺ຊິຕພ຺ພໍ, ນິວາສນໍ ທາຕພ຺ພໍ, ສງ຺ຆາຏິ ທາຕພ຺ພາ, ຊນ຺ຕາຆຣປີຐໍ ອາທາຍ ປຐມຕຣໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ອາສນໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ, ປາໂທທກໍ ປາທປີຐໍ ປາທກຖລິກໍ ອຸປນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ. ອາຈຣິໂຍ ປານີເຍນ ປຸຈ຺ຉິຕພ຺ໂພ. ສເຈ ອຸທ຺ທິສາເປຕຸກາໂມ ໂຫຕິ, ອຸທ຺ທິສາເປຕພ຺ໂພ. ສເຈ ປຣິປຸຈ຺ຉິຕຸກາໂມ ໂຫຕິ, ປຣິປຸຈ຺ຉິຕພ຺ໂພ.

‘‘ຍສ຺ມິໍ ວິຫາເຣ ອາຈຣິໂຍ ວິຫຣຕິ, ສເຈ ໂສ ວິຫາໂຣ ອຸກ຺ລາໂປ ໂຫຕິ, ສເຈ ອຸສ຺ສຫຕິ, ໂສເຘຕພ຺ໂພ. ວິຫາຣໍ ໂສເຘນ຺ເຕນ ປຐມໍ ປຕ຺ຕຈີວຣໍ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ; ນິສີທນປຈ຺ຈຕ຺ຖຣຓໍ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ; ຠິສິພິພ຺ໂພຫນໍ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ; ມຎ຺ໂຈ ນີຈໍ ກຕ຺ວາ ສາຘຸກໍ ອປ຺ປຏິຆໍສນ຺ເຕນ, ອສງ຺ຆຏ຺ເຏນ຺ເຕນ ກວາຏປິຏ຺ຐໍ, ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ; ປີຐໍ ນີຈໍ ກຕ຺ວາ ສາຘຸກໍ ອປ຺ປຏິຆໍສນ຺ເຕນ, ອສງ຺ຆຏ຺ເຏນ຺ເຕນ ກວາຏປິຏ຺ຐໍ, ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ; ມຎ຺ຈປຏິປາທກາ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພາ; ເຂຬມລ຺ລໂກ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ; ອປສ຺ເສນຜລກໍ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ; ຠູມຕ຺ຖຣຓໍ ຍຖາປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ສລ຺ລກ຺ເຂຕ຺ວາ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ. ສເຈ ວິຫາເຣ ສນ຺ຕານກໍ ໂຫຕິ, ອຸລ຺ໂລກາ ປຐມໍ ໂອຫາເຣຕພ຺ພໍ, ອາໂລກສນ຺ຘິກຓ຺ຓຠາຄາ ປມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ. ສເຈ ເຄຣຸກປຣິກມ຺ມກຕາ ຠິຕ຺ຕິ ກຓ຺ຓກິຕາ ໂຫຕິ, ໂຈຬກໍ ເຕເມຕ຺ວາ ປີເຬຕ຺ວາ ປມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ. ສເຈ ກາຬວຓ຺ຓກຕາ ຠູມິ ກຓ຺ຓກິຕາ ໂຫຕິ, ໂຈຬກໍ ເຕເມຕ຺ວາ ປີເຬຕ຺ວາ ປມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ. ສເຈ ອກຕາ ໂຫຕິ ຠູມິ, ອຸທເກນ ປຣິປ຺ໂຜສິຕ຺ວາ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ – ມາ ວິຫາໂຣ ຣເຊນ ອຸຫຎ຺ຎີຕິ. ສງ຺ກາຣໍ ວິຈິນິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ຉຑ຺ເຑຕພ຺ພໍ.

‘‘ຠູມຕ຺ຖຣຓໍ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ໂສເຘຕ຺ວາ ປປ຺ໂຜເຏຕ຺ວາ ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ. ມຎ຺ຈປຏິປາທກາ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ປມຊ຺ຊິຕ຺ວາ ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາຐາເນ ຐເປຕພ຺ພາ. ມຎ຺ໂຈ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ໂສເຘຕ຺ວາ ປປ຺ໂຜເຏຕ຺ວາ ນີຈໍ ກຕ຺ວາ ສາຘຸກໍ ອປ຺ປຏິຆໍສນ຺ເຕນ, ອສງ຺ຆຏ຺ເຏນ຺ເຕນ ກວາຏປິຏ຺ຐໍ, ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ໂພ. ປີຐໍ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ໂສເຘຕ຺ວາ ປປ຺ໂຜເຏຕ຺ວາ ນີຈໍ ກຕ຺ວາ ສາຘຸກໍ ອປ຺ປຏິຆໍສນ຺ເຕນ, ອສງ຺ຆຏ຺ເຏນ຺ເຕນ ກວາຏປິຏ຺ຐໍ, ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ. ຠິສິພິພ຺ໂພຫນໍ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ໂສເຘຕ຺ວາ ປປ຺ໂຜເຏຕ຺ວາ ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ. ນິສີທນປຈ຺ຈຕ຺ຖຣຓໍ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ໂສເຘຕ຺ວາ ປປ຺ໂຜເຏຕ຺ວາ ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ. ເຂຬມລ຺ລໂກ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ປມຊ຺ຊິຕ຺ວາ ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາຐາເນ ຐເປຕພ຺ໂພ. ອປສ຺ເສນຜລກໍ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ປມຊ຺ຊິຕ຺ວາ ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາຐາເນ ຐເປຕພ຺ພໍ. ປຕ຺ຕຈີວຣໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ. ປຕ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປນ຺ເຕນ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ປຕ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ເຫຏ຺ຐາມຎ຺ຈໍ ວາ ເຫຏ຺ຐາປີຐໍ ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ປຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ. ນ ຈ ອນນ຺ຕຣຫິຕາຍ ຠູມິຍາ ປຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ. ຈີວຣໍ ນິກ຺ຂິປນ຺ເຕນ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ຈີວຣໍ ຄເຫຕ຺ວາ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ຈີວຣວໍສໍ ວາ ຈີວຣຣຊ຺ຊຸໍ ວາ ປມຊ຺ຊິຕ຺ວາ ປາຣໂຕ ອນ຺ຕໍ ໂອຣໂຕ ໂຠຄໍ ກຕ຺ວາ ຈີວຣໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ.

‘‘ສເຈ ປຸຣຕ຺ຖິມາ ສຣຊາ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ປຸຣຕ຺ຖິມາ ວາຕປານາ ຖເກຕພ຺ພາ. ສເຈ ປຈ຺ຉິມາ ສຣຊາ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ປຈ຺ຉິມາ ວາຕປານາ ຖເກຕພ຺ພາ. ສເຈ ອຸຕ຺ຕຣາ ສຣຊາ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ອຸຕ຺ຕຣາ ວາຕປານາ ຖເກຕພ຺ພາ. ສເຈ ທກ຺ຂິຓາ ສຣຊາ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ທກ຺ຂິຓາ ວາຕປານາ ຖເກຕພ຺ພາ. ສເຈ ສີຕກາໂລ ໂຫຕິ, ທິວາ ວາຕປານາ ວິວຣິຕພ຺ພາ, ຣຕ຺ຕິໍ ຖເກຕພ຺ພາ. ສເຈ ອຸຓ຺ຫກາໂລ ໂຫຕິ, ທິວາ ວາຕປານາ ຖເກຕພ຺ພາ, ຣຕ຺ຕິໍ ວິວຣິຕພ຺ພາ.

‘‘ສເຈ ປຣິເວຓໍ ອຸກ຺ລາປໍ ໂຫຕິ, ປຣິເວຓໍ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ພໍ. ສເຈ ໂກຏ຺ຐໂກ ອຸກ຺ລາໂປ ໂຫຕິ, ໂກຏ຺ຐໂກ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ໂພ. ສເຈ ອຸປຏ຺ຐານສາລາ ອຸກ຺ລາປາ ໂຫຕິ, ອຸປຏ຺ຐານສາລາ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ. ສເຈ ອຄ຺ຄິສາລາ ອຸກ຺ລາປາ ໂຫຕິ, ອຄ຺ຄິສາລາ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ. ສເຈ ວຈ຺ຈກຸຏິ ອຸກ຺ລາປາ ໂຫຕິ, ວຈ຺ຈກຸຏິ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ. ສເຈ ປານີຍໍ ນ ໂຫຕິ, ປານີຍໍ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ພໍ. ສເຈ ປຣິໂຠຊນີຍໍ ນ ໂຫຕິ, ປຣິໂຠຊນີຍໍ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ພໍ. ສເຈ ອາຈມນກຸມ຺ຠິຍໍ ອຸທກໍ ນ ໂຫຕິ, ອາຈມນກຸມ຺ຠິຍາ ອຸທກໍ ອາສິຎ຺ຈິຕພ຺ພໍ.

‘‘ສເຈ ອາຈຣິຍສ຺ສ ອນຠິຣຕິ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ໂຫຕິ, ອນ຺ເຕວາສິເກນ ວູປກາເສຕພ຺ໂພ, ວູປກາສາເປຕພ຺ໂພ, ຘມ຺ມກຖາ ວາສ຺ສ ກາຕພ຺ພາ. ສເຈ ອາຈຣິຍສ຺ສ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕິ, ອນ຺ເຕວາສິເກນ ວິໂນເທຕພ຺ພໍ, ວິໂນທາເປຕພ຺ພໍ, ຘມ຺ມກຖາ ວາສ຺ສ ກາຕພ຺ພາ. ສເຈ ອາຈຣິຍສ຺ສ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕິ, ອນ຺ເຕວາສິເກນ ວິເວເຈຕພ຺ພໍ, ວິເວຈາເປຕພ຺ພໍ, ຘມ຺ມກຖາ ວາສ຺ສ ກາຕພ຺ພາ. ສເຈ ອາຈຣິໂຍ ຄຣຸຘມ຺ມໍ ອຊ຺ຌາປນ຺ໂນ ໂຫຕິ ປຣິວາສາຣໂຫ, ອນ຺ເຕວາສິເກນ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສງ຺ໂຆ ອາຈຣິຍສ຺ສ ປຣິວາສໍ ທເທຍ຺ຍາຕິ. ສເຈ ອາຈຣິໂຍ ມູລາຍ ປຏິກສ຺ສນາຣໂຫ ໂຫຕິ, ອນ຺ເຕວາສິເກນ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສງ຺ໂຆ ອາຈຣິຍໍ ມູລາຍ ປຏິກສ຺ເສຍ຺ຍາຕິ. ສເຈ ອາຈຣິໂຍ ມານຕ຺ຕາຣໂຫ ໂຫຕິ, ອນ຺ເຕວາສິເກນ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສງ຺ໂຆ ອາຈຣິຍສ຺ສ ມານຕ຺ຕໍ ທເທຍ຺ຍາຕິ. ສເຈ ອາຈຣິໂຍ ອພ຺ຠານາຣໂຫ ໂຫຕິ, ອນ຺ເຕວາສິເກນ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສງ຺ໂຆ ອາຈຣິຍໍ ອພ຺ເຠຍ຺ຍາຕິ. ສເຈ ສງ຺ໂຆ ອາຈຣິຍສ຺ສ ກມ຺ມໍ ກຕ຺ຕຸກາໂມ ໂຫຕິ, ຕຊ຺ຊນີຍໍ ວາ ນິຍສ຺ສໍ ວາ ປພ຺ພາຊນີຍໍ ວາ ປຏິສາຣຓີຍໍ ວາ ອຸກ຺ເຂປນີຍໍ ວາ, ອນ຺ເຕວາສິເກນ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສງ຺ໂຆ ອາຈຣິຍສ຺ສ ກມ຺ມໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ລຫຸກາຍ ວາ ປຣິຓາເມຍ຺ຍາຕິ. ກຕໍ ວາ ປນສ຺ສ ໂຫຕິ ສງ຺ເຆນ ກມ຺ມໍ, ຕຊ຺ຊນີຍໍ ວາ ນິຍສ຺ສໍ ວາ ປພ຺ພາຊນີຍໍ ວາ ປຏິສາຣຓີຍໍ ວາ ອຸກ຺ເຂປນີຍໍ ວາ, ອນ຺ເຕວາສິເກນ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ອາຈຣິໂຍ ສມ຺ມາ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ໂລມໍ ປາເຕຍ຺ຍ, ເນຕ຺ຖາຣໍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ສງ຺ໂຆ ຕໍ ກມ຺ມໍ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ເຠຍ຺ຍາຕິ.

‘‘ສເຈ ອາຈຣິຍສ຺ສ ຈີວຣໍ ໂຘວິຕພ຺ພໍ ໂຫຕິ, ອນ຺ເຕວາສິເກນ ໂຘວິຕພ຺ພໍ, ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ວາ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ອາຈຣິຍສ຺ສ ຈີວຣໍ ໂຘວິເຍຖາຕິ. ສເຈ ອາຈຣິຍສ຺ສ ຈີວຣໍ ກາຕພ຺ພໍ ໂຫຕິ, ອນ຺ເຕວາສິເກນ ກາຕພ຺ພໍ, ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ວາ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ອາຈຣິຍສ຺ສ ຈີວຣໍ ກຣິເຍຖາຕິ. ສເຈ ອາຈຣິຍສ຺ສ ຣຊນໍ ປຈິຕພ຺ພໍ ໂຫຕິ, ອນ຺ເຕວາສິເກນ ປຈິຕພ຺ພໍ, ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ວາ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ອາຈຣິຍສ຺ສ ຣຊນໍ ປຈິເຍຖາຕິ. ສເຈ ອາຈຣິຍສ຺ສ ຈີວຣໍ ຣຊິຕພ຺ພໍ ໂຫຕິ, ອນ຺ເຕວາສິເກນ ຣຊິຕພ຺ພໍ, ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ວາ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ອາຈຣິຍສ຺ສ ຈີວຣໍ ຣຊິເຍຖາຕິ. ຈີວຣໍ ຣຊນ຺ເຕນ ສາຘຸກໍ ສມ຺ປຣິວຕ຺ຕກໍ ສມ຺ປຣິວຕ຺ຕກໍ ຣຊິຕພ຺ພໍ, ນ ຈ ອຈ຺ຉິນ຺ເນ ເຖເວ ປກ຺ກມິຕພ຺ພໍ.

‘‘ນ ອາຈຣິຍໍ ອນາປຸຈ຺ຉາ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ປຕ຺ໂຕ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ປຕ຺ໂຕ ປຏິຄ຺ຄເຫຕພ຺ໂພ; ນ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ຈີວຣໍ ທາຕພ຺ພໍ; ນ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ຈີວຣໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕພ຺ພໍ; ນ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ປຣິກ຺ຂາໂຣ ທາຕພ຺ໂພ; ນ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ປຣິກ຺ຂາໂຣ ປຏິຄ຺ຄເຫຕພ຺ໂພ; ນ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ເກສາ ເຉເທຕພ຺ພາ; ນ ເອກຈ຺ເຈນ ເກສາ ເຉທາເປຕພ຺ພາ; ນ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ປຣິກມ຺ມໍ ກາຕພ຺ພໍ; ນ ເອກຈ຺ເຈນ ປຣິກມ຺ມໍ ກາຣາເປຕພ຺ພໍ; ນ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ເວຍ຺ຍາວຈ຺ໂຈ ກາຕພ຺ໂພ; ນ ເອກຈ຺ເຈນ ເວຍ຺ຍາວຈ຺ໂຈ ກາຣາເປຕພ຺ໂພ; ນ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ປຈ຺ຉາສມເຓນ ໂຫຕພ຺ພໍ; ນ ເອກຈ຺ໂຈ ປຈ຺ຉາສມໂຓ ອາທາຕພ຺ໂພ; ນ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ປິຓ຺ຑປາໂຕ ນີຫຣິຕພ຺ໂພ; ນ ເອກຈ຺ເຈນ ປິຓ຺ຑປາໂຕ ນີຫຣາເປຕພ຺ໂພ. ນ ອາຈຣິຍໍ ອນາປຸຈ຺ຉາ ຄາໂມ ປວິສິຕພ຺ໂພ, ນ ສຸສານໍ ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ນ ທິສາ ປກ຺ກມິຕພ຺ພາ. ສເຈ ອາຈຣິໂຍ ຄິລາໂນ ໂຫຕິ, ຍາວຊີວໍ ອຸປຏ຺ຐາຕພ຺ໂພ, ວຸຏ຺ຐານມສ຺ສ ອາຄເມຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ.

ອາຈຣິຍວຕ຺ຕໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໑໙. ອນ຺ເຕວາສິກວຕ຺ຕກຖາ

໗໙. [ຈູຬວ. ໓໘໑-໓໘໒] ‘‘ອາຈຣິເຍນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນ຺ເຕວາສິກມ຺ຫິ ສມ຺ມາ ວຕ຺ຕິຕພ຺ພໍ. ຕຕ຺ຣາຍໍ ສມ຺ມາວຕ຺ຕນາ –

‘‘ອາຈຣິເຍນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນ຺ເຕວາສິໂກ ສງ຺ຄເຫຕພ຺ໂພ ອນຸຄ຺ຄເຫຕພ຺ໂພ ອຸທ຺ເທເສນ ປຣິປຸຈ຺ຉາຍ ໂອວາເທນ ອນຸສາສນິຍາ. ສເຈ ອາຈຣິຍສ຺ສ ປຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ປຕ຺ໂຕ ນ ໂຫຕິ, ອາຈຣິເຍນ ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ປຕ຺ໂຕ ທາຕພ຺ໂພ, ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ວາ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ປຕ຺ໂຕ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິເຍຖາຕິ. ສເຈ ອາຈຣິຍສ຺ສ ຈີວຣໍ ໂຫຕິ, ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ຈີວຣໍ ນ ໂຫຕິ, ອາຈຣິເຍນ ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ຈີວຣໍ ທາຕພ຺ພໍ, ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ວາ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ຈີວຣໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິເຍຖາຕິ. ສເຈ ອາຈຣິຍສ຺ສ ປຣິກ຺ຂາໂຣ ໂຫຕິ, ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ປຣິກ຺ຂາໂຣ ນ ໂຫຕິ, ອາຈຣິເຍນ ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ປຣິກ຺ຂາໂຣ ທາຕພ຺ໂພ, ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ວາ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ປຣິກ຺ຂາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິເຍຖາຕິ.

‘‘ສເຈ ອນ຺ເຕວາສິໂກ ຄິລາໂນ ໂຫຕິ, ກາລສ຺ເສວ ອຸຏ຺ຐາຍ ທນ຺ຕກຏ຺ຐໍ ທາຕພ຺ພໍ, ມຸໂຂທກໍ ທາຕພ຺ພໍ, ອາສນໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ. ສເຈ ຍາຄຸ ໂຫຕິ, ຠາຊນໍ ໂຘວິຕ຺ວາ ຍາຄຸ ອຸປນາເມຕພ຺ພາ. ຍາຄຸໍ ປີຕສ຺ສ ອຸທກໍ ທຕ຺ວາ ຠາຊນໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ນີຈໍ ກຕ຺ວາ ສາຘຸກໍ ອປ຺ປຏິຆໍສນ຺ເຕນ ໂຘວິຕ຺ວາ ປຏິສາເມຕພ຺ພໍ. ອນ຺ເຕວາສິກມ຺ຫິ ວຸຏ຺ຐິເຕ ອາສນໍ ອຸທ຺ຘຣິຕພ຺ພໍ. ສເຈ ໂສ ເທໂສ ອຸກ຺ລາໂປ ໂຫຕິ, ໂສ ເທໂສ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ໂພ.

‘‘ສເຈ ອນ຺ເຕວາສິໂກ ຄາມໍ ປວິສິຕຸກາໂມ ໂຫຕິ, ນິວາສນໍ ທາຕພ຺ພໍ, ປຏິນິວາສນໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕພ຺ພໍ, ກາຍພນ຺ຘນໍ ທາຕພ຺ພໍ, ສຄຸຓໍ ກຕ຺ວາ ສງ຺ຆາຏິໂຍ ທາຕພ຺ພາ, ໂຘວິຕ຺ວາ ປຕ຺ໂຕ ໂສທໂກ ທາຕພ຺ໂພ.

‘‘ເອຕ຺ຕາວຕາ ນິວຕ຺ຕິສ຺ສຕີຕິ ອາສນໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ, ປາໂທທກໍ ປາທປີຐໍ ປາທກຖລິກໍ ອຸປນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ, ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄນ຺ຕ຺ວາ ປຕ຺ຕຈີວຣໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕພ຺ພໍ, ປຏິນິວາສນໍ ທາຕພ຺ພໍ, ນິວາສນໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕພ຺ພໍ. ສເຈ ຈີວຣໍ ສິນ຺ນໍ ໂຫຕິ, ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ອຸຓ຺ເຫ ໂອຕາເປຕພ຺ພໍ, ນ ຈ ອຸຓ຺ເຫ ຈີວຣໍ ນິທຫິຕພ຺ພໍ. ຈີວຣໍ ສງ຺ຆຣິຕພ຺ພໍ. ຈີວຣໍ ສງ຺ຆຣນ຺ເຕນ ຈຕຸຣງ຺ຄຸລໍ ກຓ຺ຓໍ ອຸສ຺ສາເຣຕ຺ວາ ຈີວຣໍ ສງ຺ຆຣິຕພ຺ພໍ – ມາ ມຊ຺ເຌ ຠງ຺ໂຄ ອໂຫສີຕິ. ໂອໂຠເຄ ກາຍພນ຺ຘນໍ ກາຕພ຺ພໍ.

‘‘ສເຈ ປິຓ຺ຑປາໂຕ ໂຫຕິ, ອນ຺ເຕວາສິໂກ ຈ ຠຸຎ຺ຊິຕຸກາໂມ ໂຫຕິ, ອຸທກໍ ທຕ຺ວາ ປິຓ຺ຑປາໂຕ ອຸປນາເມຕພ຺ໂພ. ອນ຺ເຕວາສິໂກ ປານີເຍນ ປຸຈ຺ຉິຕພ຺ໂພ. ຠຸຕ຺ຕາວິສ຺ສ ອຸທກໍ ທຕ຺ວາ ປຕ຺ຕໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ນີຈໍ ກຕ຺ວາ ສາຘຸກໍ ອປ຺ປຏິຆໍສນ຺ເຕນ ໂຘວິຕ຺ວາ ໂວທກໍ ກຕ຺ວາ ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ອຸຓ຺ເຫ ໂອຕາເປຕພ຺ໂພ, ນ ຈ ອຸຓ຺ເຫ ປຕ຺ໂຕ ນິທຫິຕພ຺ໂພ. ປຕ຺ຕຈີວຣໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ. ປຕ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປນ຺ເຕນ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ປຕ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ເຫຏ຺ຐາມຎ຺ຈໍ ວາ ເຫຏ຺ຐາປີຐໍ ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ປຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ. ນ ຈ ອນນ຺ຕຣຫິຕາຍ ຠູມິຍາ ປຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ. ຈີວຣໍ ນິກ຺ຂິປນ຺ເຕນ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ຈີວຣໍ ຄເຫຕ຺ວາ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ຈີວຣວໍສໍ ວາ ຈີວຣຣຊ຺ຊຸໍ ວາ ປມຊ຺ຊິຕ຺ວາ ປາຣໂຕ ອນ຺ຕໍ ໂອຣໂຕ ໂຠຄໍ ກຕ຺ວາ ຈີວຣໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ. ອນ຺ເຕວາສິກມ຺ຫິ ວຸຏ຺ຐິເຕ ອາສນໍ ອຸທ຺ຘຣິຕພ຺ພໍ, ປາໂທທກໍ ປາທປີຐໍ ປາທກຖລິກໍ ປຏິສາເມຕພ຺ພໍ. ສເຈ ໂສ ເທໂສ ອຸກ຺ລາໂປ ໂຫຕິ, ໂສ ເທໂສ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ໂພ.

‘‘ສເຈ ອນ຺ເຕວາສິໂກ ນຫາຍິຕຸກາໂມ ໂຫຕິ, ນຫານໍ ປຏິຍາເທຕພ຺ພໍ. ສເຈ ສີເຕນ ອຕ຺ໂຖ ໂຫຕິ, ສີຕໍ ປຏິຍາເທຕພ຺ພໍ. ສເຈ ອຸຓ຺ເຫນ ອຕ຺ໂຖ ໂຫຕິ, ອຸຓ຺ຫໍ ປຏິຍາເທຕພ຺ພໍ.

‘‘ສເຈ ອນ຺ເຕວາສິໂກ ຊນ຺ຕາຆຣໍ ປວິສິຕຸກາໂມ ໂຫຕິ, ຈຸຓ຺ຓໍ ສນ຺ເນຕພ຺ພໍ, ມຕ຺ຕິກາ ເຕເມຕພ຺ພາ, ຊນ຺ຕາຆຣປີຐໍ ອາທາຍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຊນ຺ຕາຆຣປີຐໍ ທຕ຺ວາ ຈີວຣໍ ປຏິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ, ຈຸຓ຺ຓໍ ທາຕພ຺ພໍ, ມຕ຺ຕິກາ ທາຕພ຺ພາ. ສເຈ ອຸສ຺ສຫຕິ, ຊນ຺ຕາຆຣໍ ປວິສິຕພ຺ພໍ. ຊນ຺ຕາຆຣໍ ປວິສນ຺ເຕນ ມຕ຺ຕິກາຍ ມຸຂໍ ມກ຺ເຂຕ຺ວາ ປຸຣໂຕ ຈ ປຈ຺ຉໂຕ ຈ ປຏິຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ຊນ຺ຕາຆຣໍ ປວິສິຕພ຺ພໍ. ນ ຈ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ອນຸປຂຊ຺ຊ ນິສີທິຕພ຺ພໍ, ນ ນວາ ຠິກ຺ຂູ ອາສເນນ ປຏິພາຫິຕພ຺ພາ. ຊນ຺ຕາຆເຣ ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ປຣິກມ຺ມໍ ກາຕພ຺ພໍ. ຊນ຺ຕາຆຣາ ນິກ຺ຂມນ຺ເຕນ ຊນ຺ຕາຆຣປີຐໍ ອາທາຍ ປຸຣໂຕ ຈ ປຈ຺ຉໂຕ ຈ ປຏິຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ຊນ຺ຕາຆຣາ ນິກ຺ຂມິຕພ຺ພໍ.

‘‘ອຸທເກປິ ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ປຣິກມ຺ມໍ ກາຕພ຺ພໍ. ນຫາເຕນ ປຐມຕຣໍ ອຸຕ຺ຕຣິຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ຄຕ຺ຕໍ ໂວທກໍ ກຕ຺ວາ ນິວາເສຕ຺ວາ ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ຄຕ຺ຕໂຕ ອຸທກໍ ປມຊ຺ຊິຕພ຺ພໍ, ນິວາສນໍ ທາຕພ຺ພໍ, ສງ຺ຆາຏິ ທາຕພ຺ພາ, ຊນ຺ຕາຆຣປີຐໍ ອາທາຍ ປຐມຕຣໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ອາສນໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ, ປາໂທທກໍ ປາທປີຐໍ ປາທກຖລິກໍ ອຸປນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ. ອນ຺ເຕວາສິໂກ ປານີເຍນ ປຸຈ຺ຉິຕພ຺ໂພ.

‘‘ຍສ຺ມິໍ ວິຫາເຣ ອນ຺ເຕວາສິໂກ ວິຫຣຕິ, ສເຈ ໂສ ວິຫາໂຣ ອຸກ຺ລາໂປ ໂຫຕິ, ສເຈ ອຸສ຺ສຫຕິ, ໂສເຘຕພ຺ໂພ. ວິຫາຣໍ ໂສເຘນ຺ເຕນ ປຐມໍ ປຕ຺ຕຈີວຣໍ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ; ນິສີທນປຈ຺ຈຕ຺ຖຣຓໍ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ; ຠິສິພິພ຺ໂພຫນໍ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ; ມຎ຺ໂຈ ນີຈໍ ກຕ຺ວາ ສາຘຸກໍ ອປ຺ປຏິຆໍສນ຺ເຕນ, ອສງ຺ຆຏ຺ເຏນ຺ເຕນ ກວາຏປິຏ຺ຐໍ, ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ; ປີຐໍ ນີຈໍ ກຕ຺ວາ ສາຘຸກໍ ອປ຺ປຏິຆໍສນ຺ເຕນ, ອສງ຺ຆຏ຺ເຏນ຺ເຕນ ກວາຏປິຏ຺ຐໍ, ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ; ມຎ຺ຈປຏິປາທກາ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພາ; ເຂຬມລ຺ລໂກ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ; ອປສ຺ເສນຜລກໍ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ; ຠູມຕ຺ຖຣຓໍ ຍຖາປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ສລ຺ລກ຺ເຂຕ຺ວາ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ. ສເຈ ວິຫາເຣ ສນ຺ຕານກໍ ໂຫຕິ, ອຸລ຺ໂລກາ ປຐມໍ ໂອຕາເຣຕພ຺ພໍ, ອາໂລກສນ຺ຘິກຓ຺ຓຠາຄາ ປມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ. ສເຈ ເຄຣຸກປຣິກມ຺ມກຕາ ຠິຕ຺ຕິ ກຓ຺ຓກິຕາ ໂຫຕິ, ໂຈຬກໍ ເຕເມຕ຺ວາ ປີເຬຕ຺ວາ ປມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ. ສເຈ ກາຬວຓ຺ຓກຕາ ຠູມິ ກຓ຺ຓກິຕາ ໂຫຕິ, ໂຈຬກໍ ເຕເມຕ຺ວາ ປີເຬຕ຺ວາ ປມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ. ສເຈ ອກຕາ ໂຫຕິ ຠູມິ, ອຸທເກນ ປຣິປ຺ໂຜສິຕ຺ວາ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ – ມາ ວິຫາໂຣ ຣເຊນ ອຸຫຎ຺ຎີຕິ. ສງ຺ກາຣໍ ວິຈິນິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ຉຑ຺ເຑຕພ຺ພໍ.

‘‘ຠູມຕ຺ຖຣຓໍ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ໂສເຘຕ຺ວາ ປປ຺ໂຜເຏຕ຺ວາ ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ. ມຎ຺ຈປຏິປາທກາ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ປມຊ຺ຊິຕ຺ວາ ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາຐາເນ ຐເປຕພ຺ພາ. ມຎ຺ໂຈ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ໂສເຘຕ຺ວາ ປປ຺ໂຜເຏຕ຺ວາ ນີຈໍ ກຕ຺ວາ ສາຘຸກໍ ອປ຺ປຏິຆໍສນ຺ເຕນ, ອສງ຺ຆຏ຺ເຏນ຺ເຕນ ກວາຏປິຏ຺ຐໍ, ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ໂພ. ປີຐໍ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ໂສເຘຕ຺ວາ ປປ຺ໂຜເຏຕ຺ວາ ນີຈໍ ກຕ຺ວາ ສາຘຸກໍ ອປ຺ປຏິຆໍສນ຺ເຕນ, ອສງ຺ຆຏ຺ເຏນ຺ເຕນ ກວາຏປິຏ຺ຐໍ, ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ. ຠິສິພິພ຺ໂພຫນໍ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ໂສເຘຕ຺ວາ ປປ຺ໂຜເຏຕ຺ວາ ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ. ນິສີທນປຈ຺ຈຕ຺ຖຣຓໍ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ໂສເຘຕ຺ວາ ປປ຺ໂຜເຏຕ຺ວາ ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ. ເຂຬມລ຺ລໂກ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ປມຊ຺ຊິຕ຺ວາ ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາຐາເນ ຐເປຕພ຺ໂພ. ອປສ຺ເສນຜລກໍ ໂອຕາເປຕ຺ວາ ປມຊ຺ຊິຕ຺ວາ ອຕິຫຣິຕ຺ວາ ຍຖາຐາເນ ຐເປຕພ຺ພໍ. ປຕ຺ຕຈີວຣໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ. ປຕ຺ຕໍ ນິກ຺ຂິປນ຺ເຕນ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ປຕ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ເຫຏ຺ຐາມຎ຺ຈໍ ວາ ເຫຏ຺ຐາປີຐໍ ວາ ປຣາມສິຕ຺ວາ ປຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ. ນ ຈ ອນນ຺ຕຣຫິຕາຍ ຠູມິຍາ ປຕ຺ໂຕ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ. ຈີວຣໍ ນິກ຺ຂິປນ຺ເຕນ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ຈີວຣໍ ຄເຫຕ຺ວາ ເອເກນ ຫຕ຺ເຖນ ຈີວຣວໍສໍ ວາ ຈີວຣຣຊ຺ຊຸໍ ວາ ປມຊ຺ຊິຕ຺ວາ ປາຣໂຕ ອນ຺ຕໍ ໂອຣໂຕ ໂຠຄໍ ກຕ຺ວາ ຈີວຣໍ ນິກ຺ຂິປິຕພ຺ພໍ.

‘‘ສເຈ ປຸຣຕ຺ຖິມາ ສຣຊາ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ປຸຣຕ຺ຖິມາ ວາຕປານາ ຖເກຕພ຺ພາ. ສເຈ ປຈ຺ຉິມາ ສຣຊາ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ປຈ຺ຉິມາ ວາຕປານາ ຖເກຕພ຺ພາ. ສເຈ ອຸຕ຺ຕຣາ ສຣຊາ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ອຸຕ຺ຕຣາ ວາຕປານາ ຖເກຕພ຺ພາ. ສເຈ ທກ຺ຂິຓາ ສຣຊາ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ທກ຺ຂິຓາ ວາຕປານາ ຖເກຕພ຺ພາ. ສເຈ ສີຕກາໂລ ໂຫຕິ, ທິວາ ວາຕປານາ ວິວຣິຕພ຺ພາ, ຣຕ຺ຕິໍ ຖເກຕພ຺ພາ. ສເຈ ອຸຓ຺ຫກາໂລ ໂຫຕິ, ທິວາ ວາຕປານາ ຖເກຕພ຺ພາ, ຣຕ຺ຕິໍ ວິວຣິຕພ຺ພາ.

‘‘ສເຈ ປຣິເວຓໍ ອຸກ຺ລາປໍ ໂຫຕິ, ປຣິເວຓໍ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ພໍ. ສເຈ ໂກຏ຺ຐໂກ ອຸກ຺ລາໂປ ໂຫຕິ, ໂກຏ຺ຐໂກ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ໂພ. ສເຈ ອຸປຏ຺ຐານສາລາ ອຸກ຺ລາປາ ໂຫຕິ, ອຸປຏ຺ຐານສາລາ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ. ສເຈ ອຄ຺ຄິສາລາ ອຸກ຺ລາປາ ໂຫຕິ, ອຄ຺ຄິສາລາ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ. ສເຈ ວຈ຺ຈກຸຏິ ອຸກ຺ລາປາ ໂຫຕິ, ວຈ຺ຈກຸຏິ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ພາ. ສເຈ ປານີຍໍ ນ ໂຫຕິ, ປານີຍໍ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ພໍ. ສເຈ ປຣິໂຠຊນີຍໍ ນ ໂຫຕິ, ປຣິໂຠຊນີຍໍ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ພໍ. ສເຈ ອາຈມນກຸມ຺ຠິຍາ ອຸທກໍ ນ ໂຫຕິ, ອາຈມນກຸມ຺ຠິຍາ ອຸທກໍ ອາສິຎ຺ຈິຕພ຺ພໍ.

‘‘ສເຈ ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ອນຠິຣຕິ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ໂຫຕິ, ອາຈຣິເຍນ ວູປກາເສຕພ຺ໂພ, ວູປກາສາເປຕພ຺ໂພ, ຘມ຺ມກຖາ ວາສ຺ສ ກາຕພ຺ພາ. ສເຈ ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕິ, ອາຈຣິເຍນ ວິໂນເທຕພ຺ພໍ, ວິໂນທາເປຕພ຺ພໍ, ຘມ຺ມກຖາ ວາສ຺ສ ກາຕພ຺ພາ. ສເຈ ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕິ, ອາຈຣິເຍນ ວິເວເຈຕພ຺ພໍ, ວິເວຈາເປຕພ຺ພໍ, ຘມ຺ມກຖາ ວາສ຺ສ ກາຕພ຺ພາ. ສເຈ ອນ຺ເຕວາສິໂກ ຄຣຸຘມ຺ມໍ ອຊ຺ຌາປນ຺ໂນ ໂຫຕິ ປຣິວາສາຣໂຫ, ອາຈຣິເຍນ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສງ຺ໂຆ, ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ປຣິວາສໍ ທເທຍ຺ຍາຕິ. ສເຈ ອນ຺ເຕວາສິໂກ ມູລາຍ ປຏິກສ຺ສນາຣໂຫ ໂຫຕິ, ອາຈຣິເຍນ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສງ຺ໂຆ ອນ຺ເຕວາສິກໍ ມູລາຍ ປຏິກສ຺ເສຍ຺ຍາຕິ. ສເຈ ອນ຺ເຕວາສິໂກ ມານຕ຺ຕາຣໂຫ ໂຫຕິ, ອາຈຣິເຍນ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສງ຺ໂຆ ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ມານຕ຺ຕໍ ທເທຍ຺ຍາຕິ. ສເຈ ອນ຺ເຕວາສິໂກ ອພ຺ຠານາຣໂຫ ໂຫຕິ, ອາຈຣິເຍນ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສງ຺ໂຆ ອນ຺ເຕວາສິກໍ ອພ຺ເຠຍ຺ຍາຕິ. ສເຈ ສງ຺ໂຆ ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ກມ຺ມໍ ກຕ຺ຕຸກາໂມ ໂຫຕິ, ຕຊ຺ຊນີຍໍ ວາ ນິຍສ຺ສໍ ວາ ປພ຺ພາຊນີຍໍ ວາ ປຏິສາຣຓີຍໍ ວາ ອຸກ຺ເຂປນີຍໍ ວາ, ອາຈຣິເຍນ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສງ຺ໂຆ ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ກມ຺ມໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ລຫຸກາຍ ວາ ປຣິຓາເມຍ຺ຍາຕິ. ກຕໍ ວາ ປນສ຺ສ ໂຫຕິ ສງ຺ເຆນ ກມ຺ມໍ, ຕຊ຺ຊນີຍໍ ວາ ນິຍສ຺ສໍ ວາ ປພ຺ພາຊນີຍໍ ວາ ປຏິສາຣຓີຍໍ ວາ ອຸກ຺ເຂປນີຍໍ ວາ, ອາຈຣິເຍນ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ອນ຺ເຕວາສິໂກ ສມ຺ມາ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ໂລມໍ ປາເຕຍ຺ຍ, ເນຕ຺ຖາຣໍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ສງ຺ໂຆ ຕໍ ກມ຺ມໍ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ເຠຍ຺ຍາຕິ.

‘‘ສເຈ ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ຈີວຣໍ ໂຘວິຕພ຺ພໍ ໂຫຕິ, ອາຈຣິເຍນ ອາຈິກ຺ຂິຕພ຺ພໍ – ‘ເອວໍ ໂຘເວຍ຺ຍາສີ’ຕິ, ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ວາ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ຈີວຣໍ ໂຘວິເຍຖາຕິ. ສເຈ ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ຈີວຣໍ ກາຕພ຺ພໍ ໂຫຕິ, ອາຈຣິເຍນ ອາຈິກ຺ຂິຕພ຺ພໍ – ‘ເອວໍ ກເຣຍ຺ຍາສີ’ຕິ, ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ວາ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ຈີວຣໍ ກຣິເຍຖາຕິ. ສເຈ ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ຣຊນໍ ປຈິຕພ຺ພໍ ໂຫຕິ, ອາຈຣິເຍນ ອາຈິກ຺ຂິຕພ຺ພໍ – ‘ເອວໍ ປເຈຍ຺ຍາສີ’ຕິ, ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ວາ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ຣຊນໍ ປຈິເຍຖາຕິ. ສເຈ ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ຈີວຣໍ ຣຊິຕພ຺ພໍ ໂຫຕິ, ອາຈຣິເຍນ ອາຈິກ຺ຂິຕພ຺ພໍ – ‘ເອວໍ ຣເຊຍ຺ຍາສີ’ຕິ, ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ວາ ກາຕພ຺ພໍ – ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ອນ຺ເຕວາສິກສ຺ສ ຈີວຣໍ ຣຊິເຍຖາຕິ. ຈີວຣໍ ຣຊນ຺ເຕນ ສາຘຸກໍ ສມ຺ປຣິວຕ຺ຕກໍ ສມ຺ປຣິວຕ຺ຕກໍ ຣຊິຕພ຺ພໍ, ນ ຈ ອຈ຺ຉິນ຺ເນ ເຖເວ ປກ຺ກມິຕພ຺ພໍ. ສເຈ ອນ຺ເຕວາສິໂກ ຄິລາໂນ ໂຫຕິ, ຍາວຊີວໍ ອຸປຏ຺ຐາຕພ຺ໂພ, ວຸຏ຺ຐານມສ຺ສ ອາຄເມຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ.

ອນ຺ເຕວາສິກວຕ຺ຕໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

ຉຏ຺ຐຠາຓວາໂຣ.

໒໐. ປຓາມນາ ຂມາປນາ

໘໐. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອນ຺ເຕວາສິກາ ອາຈຣິເຍສຸ ນ ສມ຺ມາ ວຕ຺ຕນ຺ຕິ…ເປ… ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນ຺ເຕວາສິເກນ ອາຈຣິຍມ຺ຫິ ນ ສມ຺ມາ ວຕ຺ຕິຕພ຺ພໍ. ໂຍ ນ ສມ຺ມາ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ. ເນວ ສມ຺ມາ ວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ…ເປ… ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສມ຺ມາວຕ຺ຕນ຺ຕໍ ປຓາເມຕຸໍ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຓາເມຕພ຺ໂພ – ປຓາເມມິ ຕນ຺ຕິ ວາ, ມາຍິຘ ປຏິກ຺ກມີຕິ ວາ, ນີຫຣ ເຕ ປຕ຺ຕຈີວຣນ຺ຕິ ວາ, ນາຫໍ ຕຍາ ອຸປຏ຺ຐາຕພ຺ໂພຕິ ວາ. ກາເຍນ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ວາຈາຍ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ກາເຍນ ວາຈາຍ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ປຓາມິໂຕ ໂຫຕິ ອນ຺ເຕວາສິໂກ; ນ ກາເຍນ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ນ ວາຈາຍ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ນ ກາເຍນ ວາຈາຍ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ນ ປຓາມິໂຕ ໂຫຕິ ອນ຺ເຕວາສິໂກຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອນ຺ເຕວາສິກາ ປຓາມິຕາ ນ ຂມາເປນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຂມາເປຕຸນ຺ຕິ. ເນວ ຂມາເປນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຓາມິເຕນ ນ ຂມາເປຕພ຺ໂພ. ໂຍ ນ ຂມາເປຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອາຈຣິຍາ ຂມາປິຍມານາ ນ ຂມນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຂມິຕຸນ຺ຕິ. ເນວ ຂມນ຺ຕິ. ອນ຺ເຕວາສິກາ ປກ຺ກມນ຺ຕິປິ ວິພ຺ຠມນ຺ຕິປິ ຕິຕ຺ຖິເຍສຸປິ ສງ຺ກມນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຂມາປິຍມາເນນ ນ ຂມິຕພ຺ພໍ. ໂຍ ນ ຂເມຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອາຈຣິຍາ ສມ຺ມາວຕ຺ຕນ຺ຕໍ ປຓາເມນ຺ຕິ, ອສມ຺ມາວຕ຺ຕນ຺ຕໍ ນ ປຓາເມນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມ຺ມາວຕ຺ຕນ຺ໂຕ ປຓາເມຕພ຺ໂພ. ໂຍ ປຓາເມຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ນ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສມ຺ມາວຕ຺ຕນ຺ໂຕ ນ ປຓາເມຕພ຺ໂພ. ໂຍ ນ ປຓາເມຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ.

໘໑. ‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອນ຺ເຕວາສິໂກ ປຓາເມຕພ຺ໂພ. ອາຈຣິຍມ຺ຫິ ນາຘິມຕ຺ຕໍ ເປມໍ ໂຫຕິ, ນາຘິມຕ຺ໂຕ ປສາໂທ ໂຫຕິ, ນາຘິມຕ຺ຕາ ຫິຣີ ໂຫຕິ, ນາຘິມຕ຺ໂຕ ຄາຣໂວ ໂຫຕິ, ນາຘິມຕ຺ຕາ ຠາວນາ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອນ຺ເຕວາສິໂກ ປຓາເມຕພ຺ໂພ.

‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອນ຺ເຕວາສິໂກ ນ ປຓາເມຕພ຺ໂພ. ອາຈຣິຍມ຺ຫິ ອຘິມຕ຺ຕໍ ເປມໍ ໂຫຕິ, ອຘິມຕ຺ໂຕ ປສາໂທ ໂຫຕິ, ອຘິມຕ຺ຕາ ຫິຣີ ໂຫຕິ, ອຘິມຕ຺ໂຕ ຄາຣໂວ ໂຫຕິ, ອຘິມຕ຺ຕາ ຠາວນາ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອນ຺ເຕວາສິໂກ ນ ປຓາເມຕພ຺ໂພ.

‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອນ຺ເຕວາສິໂກ ອລໍ ປຓາເມຕຸໍ. ອາຈຣິຍມ຺ຫິ ນາຘິມຕ຺ຕໍ ເປມໍ ໂຫຕິ, ນາຘິມຕ຺ໂຕ ປສາໂທ ໂຫຕິ, ນາຘິມຕ຺ຕາ ຫິຣີ ໂຫຕິ, ນາຘິມຕ຺ໂຕ ຄາຣໂວ ໂຫຕິ, ນາຘິມຕ຺ຕາ ຠາວນາ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອນ຺ເຕວາສິໂກ ອລໍ ປຓາເມຕຸໍ.

‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອນ຺ເຕວາສິໂກ ນາລໍ ປຓາເມຕຸໍ. ອາຈຣິຍມ຺ຫິ ອຘິມຕ຺ຕໍ ເປມໍ ໂຫຕິ, ອຘິມຕ຺ໂຕ ປສາໂທ ໂຫຕິ, ອຘິມຕ຺ຕາ ຫິຣີ ໂຫຕິ, ອຘິມຕ຺ໂຕ ຄາຣໂວ ໂຫຕິ, ອຘິມຕ຺ຕາ ຠາວນາ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອນ຺ເຕວາສິໂກ ນາລໍ ປຓາເມຕຸໍ.

‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄຕໍ ອນ຺ເຕວາສິກໍ ອປ຺ປຓາເມນ຺ໂຕ ອາຈຣິໂຍ ສາຕິສາໂຣ ໂຫຕິ, ປຓາເມນ຺ໂຕ ອນຕິສາໂຣ ໂຫຕິ. ອາຈຣິຍມ຺ຫິ ນາຘິມຕ຺ຕໍ ເປມໍ ໂຫຕິ, ນາຘິມຕ຺ໂຕ ປສາໂທ ໂຫຕິ, ນາຘິມຕ຺ຕາ ຫິຣີ ໂຫຕິ, ນາຘິມຕ຺ໂຕ ຄາຣໂວ ໂຫຕິ, ນາຘິມຕ຺ຕາ ຠາວນາ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄຕໍ ອນ຺ເຕວາສິກໍ ອປ຺ປຓາເມນ຺ໂຕ ອາຈຣິໂຍ ສາຕິສາໂຣ ໂຫຕິ, ປຓາເມນ຺ໂຕ ອນຕິສາໂຣ ໂຫຕິ.

‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄຕໍ ອນ຺ເຕວາສິກໍ ປຓາເມນ຺ໂຕ ອາຈຣິໂຍ ສາຕິສາໂຣ ໂຫຕິ, ອປ຺ປຓາເມນ຺ໂຕ ອນຕິສາໂຣ ໂຫຕິ. ອາຈຣິຍມ຺ຫິ ອຘິມຕ຺ຕໍ ເປມໍ ໂຫຕິ, ອຘິມຕ຺ໂຕ ປສາໂທ ໂຫຕິ, ອຘິມຕ຺ຕາ ຫິຣີ ໂຫຕິ, ອຘິມຕ຺ໂຕ ຄາຣໂວ ໂຫຕິ, ອຘິມຕ຺ຕາ ຠາວນາ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄຕໍ ອນ຺ເຕວາສິກໍ ປຓາເມນ຺ໂຕ ອາຈຣິໂຍ ສາຕິສາໂຣ ໂຫຕິ, ອປ຺ປຓາເມນ຺ໂຕ ອນຕິສາໂຣ ໂຫຕີ’’ຕິ.

ປຓາມນາ ຂມາປນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

໒໑. ພາລອພ຺ຍຕ຺ຕວຕ຺ຖຸ

໘໒. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ, ທສວສ຺ສມ຺ຫາ ທສວສ຺ສມ຺ຫາຕິ, ພາລາ ອພ຺ຍຕ຺ຕາ ນິສ຺ສຍໍ ເທນ຺ຕິ. ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອາຈຣິຍາ ພາລາ, ອນ຺ເຕວາສິກາ ປຓ຺ຑິຕາ. ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອາຈຣິຍາ ອພ຺ຍຕ຺ຕາ, ອນ຺ເຕວາສິກາ ພ຺ຍຕ຺ຕາ. ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອາຈຣິຍາ ອປ຺ປສ຺ສຸຕາ, ອນ຺ເຕວາສິກາ ພຫຸສ຺ສຸຕາ. ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອາຈຣິຍາ ທຸປ຺ປຎ຺ຎາ, ອນ຺ເຕວາສິກາ ປຎ຺ຎວນ຺ໂຕ. ເຍ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ອປ຺ປິຈ຺ຉາ…ເປ… ເຕ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ຠິກ຺ຂູ, ທສວສ຺ສມ຺ຫາ ທສວສ຺ສມ຺ຫາຕິ, ພາລາ ອພ຺ຍຕ຺ຕາ ນິສ຺ສຍໍ ທສ຺ສນ຺ຕິ. ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອາຈຣິຍາ ພາລາ ອນ຺ເຕວາສິກາ ປຓ຺ຑິຕາ, ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອາຈຣິຍາ ອພ຺ຍຕ຺ຕາ ອນ຺ເຕວາສິກາ ພ຺ຍຕ຺ຕາ, ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອາຈຣິຍາ ອປ຺ປສ຺ສຸຕາ ອນ຺ເຕວາສິກາ ພຫຸສ຺ສຸຕາ, ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອາຈຣິຍາ ທຸປ຺ປຎ຺ຎາ ອນ຺ເຕວາສິກາ ປຎ຺ຎວນ຺ໂຕ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ…ເປ… ສຈ຺ຈໍ ກິຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ, ທສວສ຺ສມ຺ຫາ ທສວສ຺ສມ຺ຫາຕິ, ພາລາ ອພ຺ຍຕ຺ຕາ ນິສ຺ສຍໍ ເທນ຺ຕິ…ເປ… ສຈ຺ຈໍ, ຠຄວາຕິ. ວິຄຣຫິ ພຸທ຺ໂຘ ຠຄວາ…ເປ… ວິຄຣຫິຕ຺ວາ…ເປ… ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ພາເລນ ອພ຺ຍຕ຺ເຕນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ. ໂຍ ທເທຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ທສວສ຺ເສນ ວາ ອຕິເຣກທສວສ຺ເສນ ວາ ນິສ຺ສຍໍ ທາຕຸ’’ນ຺ຕິ.

ພາລອພ຺ຍຕ຺ຕວຕ຺ຖຸ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໒໒. ນິສ຺ສຍປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິກຖາ

໘໓. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ອາຈຣິຍຸປຊ຺ຌາເຍສຸ ປກ຺ກນ຺ເຕສຸປິ ວິພ຺ຠນ຺ເຕສຸປິ ກາລງ຺ກເຕສຸປິ ປກ຺ຂສງ຺ກນ຺ເຕສຸປິ ນິສ຺ສຍປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິໂຍ ນ ຊານນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ.

‘‘ປຎ຺ຈິມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ນິສ຺ສຍປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິໂຍ ອຸປຊ຺ຌາຍມ຺ຫາ – ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ປກ຺ກນ຺ໂຕ ວາ ໂຫຕິ, ວິພ຺ຠນ຺ໂຕ ວາ, ກາລງ຺ກໂຕ ວາ, ປກ຺ຂສງ຺ກນ຺ໂຕ ວາ, ອາຓຕ຺ຕິເຍວ ປຎ຺ຈມີ. ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈ ນິສ຺ສຍປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິໂຍ ອຸປຊ຺ຌາຍມ຺ຫາ.

‘‘ຉຍິມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ນິສ຺ສຍປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິໂຍ ອາຈຣິຍມ຺ຫາ – ອາຈຣິໂຍ ປກ຺ກນ຺ໂຕ ວາ ໂຫຕິ, ວິພ຺ຠນ຺ໂຕ ວາ, ກາລງ຺ກໂຕ ວາ, ປກ຺ຂສງ຺ກນ຺ໂຕ ວາ, ອາຓຕ຺ຕິເຍວ ປຎ຺ຈມີ, ອຸປຊ຺ຌາເຍນ ວາ ສໂມຘານຄໂຕ ໂຫຕິ. ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉ ນິສ຺ສຍປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິໂຍ ອາຈຣິຍມ຺ຫາ’’.

ນິສ຺ສປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິກຖາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

໒໓. ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພປຎ຺ຈກໍ

໘໔. ‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ນ ອເສກ຺ເຂນ [ນ ອເສເຂນ (ກ.)] ສີລກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ນ ອເສກ຺ເຂນ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ນ ອເສກ຺ເຂນ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ນ ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ນ ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ອເສກ຺ເຂນ ສີລກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ອເສກ຺ເຂນ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ອເສກ຺ເຂນ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ອປເຣຫິປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ອຕ຺ຕນາ ນ ອເສກ຺ເຂນ ສີລກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ນ ປຣໍ ອເສກ຺ເຂ ສີລກ຺ຂນ຺ເຘ ສມາທເປຕາ; ອຕ຺ຕນາ ນ ອເສກ຺ເຂນ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ນ ປຣໍ ອເສກ຺ເຂ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ເຘ ສມາທເປຕາ; ອຕ຺ຕນາ ນ ອເສກ຺ເຂນ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ນ ປຣໍ ອເສກ຺ເຂ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘ ສມາທເປຕາ; ອຕ຺ຕນາ ນ ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ນ ປຣໍ ອເສກ຺ເຂ ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ເຘ ສມາທເປຕາ; ອຕ຺ຕນາ ນ ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ນ ປຣໍ ອເສກ຺ເຂ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ເຘ ສມາທເປຕາ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ອຕ຺ຕນາ ອເສກ຺ເຂນ ສີລກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ປຣໍ ອເສກ຺ເຂ ສີລກ຺ຂນ຺ເຘ ສມາທເປຕາ; ອຕ຺ຕນາ ອເສກ຺ເຂນ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ປຣໍ ອເສກ຺ເຂ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ເຘ ສມາທເປຕາ; ອຕ຺ຕນາ ອເສກ຺ເຂນ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ປຣໍ ອເສກ຺ເຂ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘ ສມາທເປຕາ; ອຕ຺ຕນາ ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ປຣໍ ອເສກ຺ເຂ ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ເຘ ສມາທເປຕາ; ອຕ຺ຕນາ ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ປຣໍ ອເສກ຺ເຂ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ເຘ ສມາທເປຕາ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ອປເຣຫິປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ອສ຺ສທ຺ໂຘ ໂຫຕິ, ອຫິຣິໂກ ໂຫຕິ, ອໂນຕ຺ຕປ຺ປີ ໂຫຕິ, ກຸສີໂຕ ໂຫຕິ, ມຸຏ຺ຐສ຺ສຕິ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ສທ຺ໂຘ ໂຫຕິ, ຫິຣິມາ ໂຫຕິ, ໂອຕ຺ຕປ຺ປີ ໂຫຕິ, ອາຣທ຺ຘວີຣິໂຍ ໂຫຕິ, ອຸປຏ຺ຐິຕສ຺ສຕິ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ອປເຣຫິປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ອຘິສີເລ ສີລວິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ອຊ຺ຌາຈາເຣ ອາຈາຣວິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ອຕິທິຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິວິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ອປ຺ປສ຺ສຸໂຕ ໂຫຕິ, ທຸປ຺ປຎ຺ໂຎ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ນ ອຘິສີເລ ສີລວິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ນ ອຊ຺ຌາຈາເຣ ອາຈາຣວິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ນ ອຕິທິຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິວິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ພຫຸສ຺ສຸໂຕ ໂຫຕິ, ປຎ຺ຎວາ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ອປເຣຫິປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ນ ປຏິພໂລ ໂຫຕິ ອນ຺ເຕວາສິໍ ວາ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໍ ວາ ຄິລານໍ ອຸປຏ຺ຐາຕຸໍ ວາ ອຸປຏ຺ຐາເປຕຸໍ ວາ, ອນຠິຣຕໍ [ອນຠິຣຕິໍ (ສ຺ຍາ.), ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ອນຠິຣຕິໍ (ກ.)] ວູປກາເສຕຸໍ ວາ ວູປກາສາເປຕຸໍ ວາ, ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ຘມ຺ມໂຕ ວິໂນເທຕຸໍ [ວິໂນເທຕຸໍ ວາ ວິໂນທາເປຕຸໍ ວາ (ສພ຺ພຕ຺ຖ, ວິມຕິວິໂນທນີ ຏີກາ ໂອໂລເກຕພ຺ພາ)] ອາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ອາປຕ຺ຕິຍາ ວຸຏ຺ຐານໍ ນ ຊານາຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ປຏິພໂລ ໂຫຕິ ອນ຺ເຕວາສິໍ ວາ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໍ ວາ ຄິລານໍ ອຸປຏ຺ຐາຕຸໍ ວາ ອຸປຏ຺ຐາເປຕຸໍ ວາ, ອນຠິຣຕໍ ວູປກາເສຕຸໍ ວາ ວູປກາສາເປຕຸໍ ວາ, ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ຘມ຺ມໂຕ ວິໂນເທຕຸໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ອາປຕ຺ຕິຍາ ວຸຏ຺ຐານໍ ຊານາຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ອປເຣຫິປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ນ ປຏິພໂລ ໂຫຕິ ອນ຺ເຕວາສິໍ ວາ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໍ ວາ ອຠິສມາຈາຣິກາຍ ສິກ຺ຂາຍ ສິກ຺ຂາເປຕຸໍ, ອາທິພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍກາຍ ສິກ຺ຂາຍ ວິເນຕຸໍ, ອຠິຘມ຺ເມ ວິເນຕຸໍ, ອຠິວິນເຍ ວິເນຕຸໍ, ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ຘມ຺ມໂຕ ວິເວເຈຕຸໍ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ປຏິພໂລ ໂຫຕິ ອນ຺ເຕວາສິໍ ວາ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໍ ວາ ອຠິສມາຈາຣິກາຍ ສິກ຺ຂາຍ ສິກ຺ຂາເປຕຸໍ, ອາທິພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍກາຍ ສິກ຺ຂາຍ ວິເນຕຸໍ, ອຠິຘມ຺ເມ ວິເນຕຸໍ, ອຠິວິນເຍ ວິເນຕຸໍ, ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ຘມ຺ມໂຕ ວິເວເຈຕຸໍ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ອປເຣຫິປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ອາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ອນາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ລຫຸກໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ຄຣຸກໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ອຸຠຍານິ ໂຂ ປນສ຺ສ ປາຕິໂມກ຺ຂານິ ວິຕ຺ຖາເຣນ ນ ສ຺ວາຄຕານິ ໂຫນ຺ຕິ ນ ສຸວິຠຕ຺ຕານິ ນ ສຸປ຺ປວຕ຺ຕີນິ ນ ສຸວິນິຈ຺ຉິຕານິ ສຸຕ຺ຕໂສ ອນຸພ຺ຍຎ຺ຊນໂສ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ອາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ອນາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ລຫຸກໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ຄຣຸກໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ອຸຠຍານິ ໂຂ ປນສ຺ສ ປາຕິໂມກ຺ຂານິ ວິຕ຺ຖາເຣນ ສ຺ວາຄຕານິ ໂຫນ຺ຕິ ສຸວິຠຕ຺ຕານິ ສຸປ຺ປວຕ຺ຕີນິ ສຸວິນິຈ຺ຉິຕານິ ສຸຕ຺ຕໂສ ອນຸພ຺ຍຎ຺ຊນໂສ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ອປເຣຫິປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ອາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ອນາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ລຫຸກໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ຄຣຸກໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ອູນທສວສ຺ໂສ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ອາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ອນາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ລຫຸກໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ຄຣຸກໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ທສວສ຺ໂສ ວາ ໂຫຕິ ອຕິເຣກທສວສ຺ໂສ ວາ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ’’ຕິ.

ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພປຎ຺ຈກໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໒໔. ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພຉກ຺ກໍ

໘໕. ‘‘ຉຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ນ ອເສກ຺ເຂນ ສີລກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ນ ອເສກ຺ເຂນ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ນ ອເສກ຺ເຂນ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ນ ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ນ ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ອູນທສວສ຺ໂສ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ຉຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ອເສກ຺ເຂນ ສີລກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ອເສກ຺ເຂນ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ອເສກ຺ເຂນ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ທສວສ຺ໂສ ວາ ໂຫຕິ ອຕິເຣກທສວສ຺ໂສ ວາ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ອປເຣຫິປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ອຕ຺ຕນາ ນ ອເສກ຺ເຂນ ສີລກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ນ ປຣໍ ອເສກ຺ເຂ ສີລກ຺ຂນ຺ເຘ ສມາທເປຕາ; ອຕ຺ຕນາ ນ ອເສກ຺ເຂນ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ນ ປຣໍ ອເສກ຺ເຂ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ເຘ ສມາທເປຕາ; ອຕ຺ຕນາ ນ ອເສກ຺ເຂນ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ນ ປຣໍ ອເສກ຺ເຂ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘ ສມາທເປຕາ; ອຕ຺ຕນາ ນ ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ນ ປຣໍ ອເສກ຺ເຂ ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ເຘ ສມາທເປຕາ; ອຕ຺ຕນາ ນ ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ນ ປຣໍ ອເສກ຺ເຂ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ເຘ ສມາທເປຕາ; ອູນທສວສ຺ໂສ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ຉຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ອຕ຺ຕນາ ອເສກ຺ເຂນ ສີລກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ປຣໍ ອເສກ຺ເຂ ສີລກ຺ຂນ຺ເຘ ສມາທເປຕາ ອຕ຺ຕນາ ອເສກ຺ເຂນ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ປຣໍ ອເສກ຺ເຂ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ເຘ ສມາທເປຕາ. ອຕ຺ຕນາ ອເສກ຺ເຂນ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ປຣໍ ອເສກ຺ເຂ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘ ສມາທເປຕາ. ອຕ຺ຕນາ ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ປຣໍ ອເສກ຺ເຂ ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ເຘ ສມາທເປຕາ. ອຕ຺ຕນາ ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ປຣໍ ອເສກ຺ເຂ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ເຘ ສມາທເປຕາ; ທສວສ຺ໂສ ວາ ໂຫຕິ ອຕິເຣກທສວສ຺ໂສ ວາ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ອປເຣຫິປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ອສ຺ສທ຺ໂຘ ໂຫຕິ, ອຫິຣິໂກ ໂຫຕິ, ອໂນຕ຺ຕປ຺ປີ ໂຫຕິ, ກຸສີໂຕ ໂຫຕິ, ມຸຏ຺ຐສ຺ສຕິ ໂຫຕິ, ອູນທສວສ຺ໂສ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ຉຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ສທ຺ໂຘ ໂຫຕິ, ຫິຣິມາ ໂຫຕິ, ໂອຕ຺ຕປ຺ປີ ໂຫຕິ, ອາຣທ຺ຘວີຣິໂຍ ໂຫຕິ, ອຸປຏ຺ຐິຕສ຺ສຕິ ໂຫຕິ, ທສວສ຺ໂສ ວາ ໂຫຕິ ອຕິເຣກທສວສ຺ໂສ ວາ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ອປເຣຫິປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ອຘິສີເລ ສີລວິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ອຊ຺ຌາຈາເຣ ອາຈາຣວິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ອຕິທິຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິວິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ອປ຺ປສ຺ສຸໂຕ ໂຫຕິ, ທຸປ຺ປຎ຺ໂຎ ໂຫຕິ, ອູນທສວສ຺ໂສ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ຉຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ນ ອຘິສີເລ ສີລວິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ນ ອຊ຺ຌາຈາເຣ ອາຈາຣວິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ນ ອຕິທິຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິວິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ພຫຸສ຺ສຸໂຕ ໂຫຕິ, ປຎ຺ຎວາ ໂຫຕິ, ທສວສ຺ໂສ ວາ ໂຫຕິ ອຕິເຣກທສວສ຺ໂສ ວາ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ອປເຣຫິປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ນ ປຏິພໂລ ໂຫຕິ ອນ຺ເຕວາສິໍ ວາ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໍ ວາ ຄິລານໍ ອຸປຏ຺ຐາຕຸໍ ວາ ອຸປຏ຺ຐາເປຕຸໍ ວາ, ອນຠິຣຕໍ ວູປກາເສຕຸໍ ວາ ວູປກາສາເປຕຸໍ ວາ, ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ຘມ຺ມໂຕ ວິໂນເທຕຸໍ, ອາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ອາປຕ຺ຕິຍາ ວຸຏ຺ຐານໍ ນ ຊານາຕິ, ອູນທສວສ຺ໂສ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ຉຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ປຏິພໂລ ໂຫຕິ ອນ຺ເຕວາສິໍ ວາ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໍ ວາ ຄິລານໍ ອຸປຏ຺ຐາຕຸໍ ວາ ອຸປຏ຺ຐາເປຕຸໍ ວາ, ອນຠິຣຕໍ ວູປກາເສຕຸໍ ວາ ວູປກາສາເປຕຸໍ ວາ, ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ຘມ຺ມໂຕ ວິໂນເທຕຸໍ, ອາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ອາປຕ຺ຕິຍາ ວຸຏ຺ຐານໍ ຊານາຕິ, ທສວສ຺ໂສ ວາ ໂຫຕິ ອຕິເຣກທສວສ຺ໂສ ວາ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ອປເຣຫິປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ນ ປຏິພໂລ ໂຫຕິ ອນ຺ເຕວາສິໍ ວາ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໍ ວາ ອຠິສມາຈາຣິກາຍ ສິກ຺ຂາຍ ສິກ຺ຂາເປຕຸໍ, ອາທິພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍກາຍ ສິກ຺ຂາຍ ວິເນຕຸໍ, ອຠິຘມ຺ເມ ວິເນຕຸໍ, ອຠິວິນເຍ ວິເນຕຸໍ, ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ຘມ຺ມໂຕ ວິເວເຈຕຸໍ, ອູນທສວສ຺ໂສ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ຉຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ປຏິພໂລ ໂຫຕິ ອນ຺ເຕວາສິໍ ວາ ສທ຺ຘິວິຫາຣິໍ ວາ ອຠິສມາຈາຣິກາຍ ສິກ຺ຂາຍ ສິກ຺ຂາເປຕຸໍ ອາທິພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍກາຍ ສິກ຺ຂາຍ ວິເນຕຸໍ, ອຠິຘມ຺ເມ ວິເນຕຸໍ, ອຠິວິນເຍ ວິເນຕຸໍ, ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ຘມ຺ມໂຕ ວິເວເຈຕຸໍ, ທສວສ຺ໂສ ວາ ໂຫຕິ ອຕິເຣກທສວສ຺ໂສ ວາ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ອປເຣຫິປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ອາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ອນາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ລຫຸກໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ຄຣຸກໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ອຸຠຍານິ ໂຂ ປນສ຺ສ ປາຕິໂມກ຺ຂານິ ວິຕ຺ຖາເຣນ ນ ສ຺ວາຄຕານິ ໂຫນ຺ຕິ ນ ສຸວິຠຕ຺ຕານິ ນ ສຸປ຺ປວຕ຺ຕີນິ ນ ສຸວິນິຈ຺ຉິຕານິ ສຸຕ຺ຕໂສ ອນຸພ຺ຍຎ຺ຊນໂສ, ອູນທສວສ຺ໂສ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ.

‘‘ຉຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ. ອາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ອນາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ລຫຸກໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ຄຣຸກໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ອຸຠຍານິ ໂຂ ປນສ຺ສ ປາຕິໂມກ຺ຂານິ ວິຕ຺ຖາເຣນ ສ຺ວາຄຕານິ ໂຫນ຺ຕິ ສຸວິຠຕ຺ຕານິ ສຸປ຺ປວຕ຺ຕີນິ ສຸວິນິຈ຺ຉິຕານິ ສຸຕ຺ຕໂສ ອນຸພ຺ຍຎ຺ຊນໂສ, ທສວສ຺ໂສ ວາ ໂຫຕິ ອຕິເຣກທສວສ຺ໂສ ວາ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພໍ, ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ສາມເຓໂຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ’’ຕິ.

ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພຉກ຺ກໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໒໕. ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ພກຖາ

໘໖. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ໂຍ ໂສ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ [ໂຍ ໂສ ປສຸຣປຣິພ຺ພາຊໂກ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ (ກ.)] ປຊ຺ຌາເຍນ ສຫຘມ຺ມິກໍ ວຸຈ຺ຈມາໂນ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ວາທໍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ຕໍເຍວ ຕິຕ຺ຖາຍຕນໍ ສງ຺ກມິ. ໂສ ປຸນ ປຈ຺ຈາຄນ຺ຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອຸປສມ຺ປທໍ ຍາຈິ. ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ໂຍ ໂສ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ ສຫຘມ຺ມິກໍ ວຸຈ຺ຈມາໂນ ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ ວາທໍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ຕໍເຍວ ຕິຕ຺ຖາຍຕນໍ ສງ຺ກນ຺ໂຕ, ໂສ ອາຄໂຕ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ. ໂຍ ໂສ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ໂຎປິ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ອາກງ຺ຂຕິ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ, ອາກງ຺ຂຕິ ອຸປສມ຺ປທໍ, ຕສ຺ສ ຈຕ຺ຕາໂຣ ມາເສ ປຣິວາໂສ ທາຕພ຺ໂພ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ທາຕພ຺ໂພ – ປຐມໍ ເກສມສ຺ສຸໍ ໂອຫາຣາເປຕ຺ວາ ກາສາຍານິ ວຕ຺ຖານິ ອຈ຺ຉາທາເປຕ຺ວາ ເອກໍສໍ ອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ຄໍ ກາຣາເປຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູນໍ ປາເທ ວນ຺ທາເປຕ຺ວາ ອຸກ຺ກຸຏິກໍ ນິສີທາເປຕ຺ວາ ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາເປຕ຺ວາ ເອວໍ ວເທຫີຕິ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ – ‘‘ພຸທ຺ຘໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ, ຘມ຺ມໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ, ສງ຺ຆໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ; ທຸຕິຍມ຺ປິ ພຸທ຺ຘໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ, ທຸຕິຍມ຺ປິ ຘມ຺ມໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ, ທຸຕິຍມ຺ປິ ສງ຺ຆໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ; ຕຕິຍມ຺ປິ ພຸທ຺ຘໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ, ຕຕິຍມ຺ປິ ຘມ຺ມໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ, ຕຕິຍມ຺ປິ ສງ຺ຆໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມີ’’ຕິ.

ເຕນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ເພນ ສງ຺ຆໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເອກໍສໍ ອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ຄໍ ກຣິຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູນໍ ປາເທ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ອຸກ຺ກຸຏິກໍ ນິສີທິຕ຺ວາ ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ເອວມສ຺ສ ວຈນີໂຍ – ‘‘ອຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ອາກງ຺ຂາມິ ອຸປສມ຺ປທໍ. ໂສຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ຆໍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ມາເສ ປຣິວາສໍ ຍາຈາມີ’’ຕິ. ທຸຕິຍມ຺ປິ ຍາຈິຕພ຺ໂພ. ຕຕິຍມ຺ປິ ຍາຈິຕພ຺ໂພ. ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ສງ຺ໂຆ ຎາເປຕພ຺ໂພ –

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ອຍໍ ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ອາກງ຺ຂຕິ ອຸປສມ຺ປທໍ. ໂສ ສງ຺ຆໍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ມາເສ ປຣິວາສໍ ຍາຈຕິ. ຍທິ ສງ຺ຆສ຺ສ ປຕ຺ຕກລ຺ລໍ ສງ຺ໂຆ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ພສ຺ສ ຈຕ຺ຕາໂຣ ມາເສ ປຣິວາສໍ ທເທຍ຺ຍ. ເອສາ ຎຕ຺ຕິ.

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ອຍໍ ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ ອາກງ຺ຂຕິ ອຸປສມ຺ປທໍ. ໂສ ສງ຺ຆໍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ມາເສ ປຣິວາສໍ ຍາຈຕິ. ສງ຺ໂຆ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ພສ຺ສ ຈຕ຺ຕາໂຣ ມາເສ ປຣິວາສໍ ເທຕິ. ຍສ຺ສາຍສ຺ມໂຕ ຂມຕິ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ພສ຺ສ ຈຕ຺ຕາໂຣ ມາເສ ປຣິວາສສ຺ສ ທານໍ, ໂສ ຕຸຓ຺ຫສ຺ສ; ຍສ຺ສ ນກ຺ຂມຕິ, ໂສ ຠາເສຍ຺ຍ.

‘‘ທິນ຺ໂນ ສງ຺ເຆນ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ພສ຺ສ ຈຕ຺ຕາໂຣ ມາເສ ປຣິວາໂສ. ຂມຕິ ສງ຺ຆສ຺ສ, ຕສ຺ມາ ຕຸຓ຺ຫີ, ເອວເມຕໍ ຘາຣຍາມີ’’ຕິ.

໘໗. ‘‘ເອວໍ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ອາຣາຘໂກ ໂຫຕິ, ເອວໍ ອນາຣາຘໂກ. ກຖຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ອນາຣາຘໂກ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ອຕິກາເລນ ຄາມໍ ປວິສຕິ, ອຕິທິວາ ປຏິກ຺ກມຕິ. ເອວມ຺ປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ອນາຣາຘໂກ ໂຫຕິ.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ເວສິຍາໂຄຈໂຣ ວາ ໂຫຕິ, ວິຘວາໂຄຈໂຣ ວາ ໂຫຕິ, ຖຸລ຺ລກຸມາຣິກາໂຄຈໂຣ ວາ ໂຫຕິ, ປຓ຺ຑກໂຄຈໂຣ ວາ ໂຫຕິ, ຠິກ຺ຂຸນິໂຄຈໂຣ ວາ ໂຫຕິ. ເອວມ຺ປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ອນາຣາຘໂກ ໂຫຕິ.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ຍານິ ຕານິ ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີນໍ ອຸຈ຺ຈາວຈານິ ກຣຓີຍານິ, ຕຕ຺ຖ ນ ທກ຺ໂຂ ໂຫຕິ, ນ ອນລໂສ, ນ ຕຕ຺ຣຸປາຍາຍ ວີມໍສາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ, ນ ອລໍ ກາຕຸໍ, ນ ອລໍ ສໍວິຘາຕຸໍ. ເອວມ຺ປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ອນາຣາຘໂກ ໂຫຕິ.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ນ ຕິພ຺ພຈ຺ຉນ຺ໂທ ໂຫຕິ ອຸທ຺ເທເສ, ປຣິປຸຈ຺ຉາຍ, ອຘິສີເລ, ອຘິຈິຕ຺ເຕ, ອຘິປຎ຺ຎາຍ. ເອວມ຺ປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ອນາຣາຘໂກ ໂຫຕິ.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ຍສ຺ສ ຕິຕ຺ຖາຍຕນາ ສງ຺ກນ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ຕສ຺ສ ສຕ຺ຖຸໂນ ຕສ຺ສ ທິຏ຺ຐິຍາ ຕສ຺ສ ຂນ຺ຕິຍາ ຕສ຺ສ ຣຸຈິຍາ ຕສ຺ສ ອາທາຍສ຺ສ ອວຓ຺ເຓ ຠຎ຺ຎມາເນ ກຸປິໂຕ ໂຫຕິ ອນຕ຺ຕມໂນ ອນຠິຣທ຺ໂຘ, ພຸທ຺ຘສ຺ສ ວາ ຘມ຺ມສ຺ສ ວາ ສງ຺ຆສ຺ສ ວາ ອວຓ຺ເຓ ຠຎ຺ຎມາເນ ອຕ຺ຕມໂນ ໂຫຕິ ອຸທຄ຺ໂຄ ອຠິຣທ຺ໂຘ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຕິຕ຺ຖາຍຕນາ ສງ຺ກນ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ຕສ຺ສ ສຕ຺ຖຸໂນ ຕສ຺ສ ທິຏ຺ຐິຍາ ຕສ຺ສ ຂນ຺ຕິຍາ ຕສ຺ສ ຣຸຈິຍາ ຕສ຺ສ ອາທາຍສ຺ສ ວຓ຺ເຓ ຠຎ຺ຎມາເນ ອຕ຺ຕມໂນ ໂຫຕິ ອຸທຄ຺ໂຄ ອຠິຣທ຺ໂຘ, ພຸທ຺ຘສ຺ສ ວາ ຘມ຺ມສ຺ສ ວາ ສງ຺ຆສ຺ສ ວາ ວຓ຺ເຓ ຠຎ຺ຎມາເນ ກຸປິໂຕ ໂຫຕິ ອນຕ຺ຕມໂນ ອນຠິຣທ຺ໂຘ. ອິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ຆາຕນິກໍ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ພສ຺ສ ອນາຣາຘນີຍສ຺ມິໍ. ເອວມ຺ປິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ອນາຣາຘໂກ ໂຫຕິ. ເອວໍ ອນາຣາຘໂກ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ອາຄໂຕ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ.

‘‘ກຖຎ຺ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ອາຣາຘໂກ ໂຫຕິ? ອິຘ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ນາຕິກາເລນ ຄາມໍ ປວິສຕິ ນາຕິທິວາ ປຏິກ຺ກມຕິ. ເອວມ຺ປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ອາຣາຘໂກ ໂຫຕິ.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ນ ເວສິຍາໂຄຈໂຣ ໂຫຕິ, ນ ວິຘວາໂຄຈໂຣ ໂຫຕິ, ນ ຖຸລ຺ລກຸມາຣິກາໂຄຈໂຣ ໂຫຕິ, ນ ປຓ຺ຑກໂຄຈໂຣ ໂຫຕິ, ນ ຠິກ຺ຂຸນິໂຄຈໂຣ ໂຫຕິ. ເອວມ຺ປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ອາຣາຘໂກ ໂຫຕິ.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ຍານິ ຕານິ ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີນໍ ອຸຈ຺ຈາວຈານິ ກຣຓີຍານິ, ຕຕ຺ຖ ທກ຺ໂຂ ໂຫຕິ, ອນລໂສ, ຕຕ຺ຣຸປາຍາຍ ວີມໍສາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ, ອລໍ ກາຕຸໍ, ອລໍ ສໍວິຘາຕຸໍ. ເອວມ຺ປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ອາຣາຘໂກ ໂຫຕິ.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ຕິພ຺ພຈ຺ຉນ຺ໂທ ໂຫຕິ ອຸທ຺ເທເສ, ປຣິປຸຈ຺ຉາຍ, ອຘິສີເລ, ອຘິຈິຕ຺ເຕ, ອຘິປຎ຺ຎາຍ. ເອວມ຺ປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ອາຣາຘໂກ ໂຫຕິ.

‘‘ປຸນ ຈປຣໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ຍສ຺ສ ຕິຕ຺ຖາຍຕນາ ສງ຺ກນ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ຕສ຺ສ ສຕ຺ຖຸໂນ ຕສ຺ສ ທິຏ຺ຐິຍາ ຕສ຺ສ ຂນ຺ຕິຍາ ຕສ຺ສ ຣຸຈິຍາ ຕສ຺ສ ອາທາຍສ຺ສ ອວຓ຺ເຓ ຠຎ຺ຎມາເນ ອຕ຺ຕມໂນ ໂຫຕິ ອຸທຄ຺ໂຄ ອຠິຣທ຺ໂຘ, ພຸທ຺ຘສ຺ສ ວາ ຘມ຺ມສ຺ສ ວາ ສງ຺ຆສ຺ສ ວາ ອວຓ຺ເຓ ຠຎ຺ຎມາເນ ກຸປິໂຕ ໂຫຕິ ອນຕ຺ຕມໂນ ອນຠິຣທ຺ໂຘ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຕິຕ຺ຖາຍຕນາ ສງ຺ກນ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ຕສ຺ສ ສຕ຺ຖຸໂນ ຕສ຺ສ ທິຏ຺ຐິຍາ ຕສ຺ສ ຂນ຺ຕິຍາ ຕສ຺ສ ຣຸຈິຍາ ຕສ຺ສ ອາທາຍສ຺ສ ວຓ຺ເຓ ຠຎ຺ຎມາເນ ກຸປິໂຕ ໂຫຕິ ອນຕ຺ຕມໂນ ອນຠິຣທ຺ໂຘ, ພຸທ຺ຘສ຺ສ ວາ ຘມ຺ມສ຺ສ ວາ ສງ຺ຆສ຺ສ ວາ ວຓ຺ເຓ ຠຎ຺ຎມາເນ ອຕ຺ຕມໂນ ໂຫຕິ ອຸທຄ຺ໂຄ ອຠິຣທ຺ໂຘ. ອິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ຆາຕນິກໍ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ພສ຺ສ ອາຣາຘນີຍສ຺ມິໍ. ເອວມ຺ປິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ອາຣາຘໂກ ໂຫຕິ. ເອວໍ ອາຣາຘໂກ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ອາຄໂຕ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ.

‘‘ສເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ນຄ຺ໂຄ ອາຄຈ຺ຉຕິ, ອຸປຊ຺ຌາຍມູລກໍ ຈີວຣໍ ປຣິເຍສິຕພ຺ພໍ. ສເຈ ອຈ຺ຉິນ຺ນເກໂສ ອາຄຈ຺ຉຕິ, ສງ຺ໂຆ ອປໂລເກຕພ຺ໂພ ຠຓ຺ຑຸກມ຺ມາຍ. ເຍ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຄ຺ຄິກາ ຊຏິລກາ, ເຕ ອາຄຕາ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ພາ, ນ ເຕສໍ ປຣິວາໂສ ທາຕພ຺ໂພ. ຕໍ ກິສ຺ສ ເຫຕຸ? ກມ຺ມວາທິໂນ ເອເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ກິຣິຍວາທິໂນ. ສເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຊາຕິຍາ ສາກິໂຍ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ໂພ ອາຄຈ຺ຉຕິ, ໂສ ອາຄໂຕ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ, ນ ຕສ຺ສ ປຣິວາໂສ ທາຕພ຺ໂພ. ອິມາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຎາຕີນໍ ອາເວຓິກໍ ປຣິຫາຣໍ ທມ຺ມີ’’ຕິ.

ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍປຸພ຺ພກຖາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ສຕ຺ຕມຠາຓວາໂຣ.

໒໖. ປຎ຺ຈາພາຘວຕ຺ຖຸ

໘໘. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ມຄເຘສຸ ປຎ຺ຈ ອາພາຘາ ອຸສ຺ສນ຺ນາ ໂຫນ຺ຕິ – ກຸຏ຺ຐໍ, ຄຓ຺ໂຑ, ກິລາໂສ, ໂສໂສ, ອປມາໂຣ. ມນຸສ຺ສາ ປຎ຺ຈຫິ ອາພາເຘຫິ ຜຸຏ຺ຐາ ຊີວກໍ ໂກມາຣຠຈ຺ຈໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເອວໍ ວທນ຺ຕິ – ‘‘ສາຘຸ ໂນ, ອາຈຣິຍ, ຕິກິຈ຺ຉາຫີ’’ຕິ. ‘‘ອຫໍ ຂ຺ວຍ຺ໂຍ, ພຫຸກິຈ຺ໂຈ ພຫຸກຣຓີໂຍ; ຣາຊາ ຈ ເມ ມາຄໂຘ ເສນິໂຍ ພິມ຺ພິສາໂຣ ອຸປຏ຺ຐາຕພ຺ໂພ ອິຕ຺ຖາຄາຣຎ຺ຈ ພຸທ຺ຘປ຺ປມຸໂຂ ຈ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ໂຆ; ນາຫໍ ສກ຺ໂກມິ ຕິກິຈ຺ຉິຕຸ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ສພ຺ພໍ ສາປເຕຍ຺ຍຎ຺ຈ ເຕ, ອາຈຣິຍ, ໂຫຕຸ; ມຍຎ຺ຈ ເຕ ທາສາ; ສາຘຸ, ໂນ, ອາຈຣິຍ, ຕິກິຈ຺ຉາຫີ’’ຕິ. ‘‘ອຫໍ ຂ຺ວຍ຺ໂຍ, ພຫຸກິຈ຺ໂຈ ພຫຸກຣຓີໂຍ ຣາຊາ ຈ ເມ ມາຄໂຘ ເສນິໂຍ ພິມ຺ພິສາໂຣ ອຸປຏ຺ຐາຕພ຺ໂພ ອິຕ຺ຖາຄາຣຎ຺ຈ ພຸທ຺ຘປ຺ປມຸໂຂ ຈ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ໂຆ; ນາຫໍ ສກ຺ໂກມິ ຕິກິຈ຺ຉິຕຸ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ເຕສໍ ມນຸສ຺ສານໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ອິເມ ໂຂ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ສຸຂສີລາ ສຸຂສມາຈາຣາ, ສຸໂຠຊນານິ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ນິວາເຕສຸ ສຍເນສຸ ສຍນ຺ຕິ. ຍໍນູນ ມຍໍ ສມເຓສຸ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິເຍສຸ ປພ຺ພເຊຍ຺ຍາມ. ຕຕ຺ຖ ຠິກ຺ຂູ ເຈວ ອຸປຏ຺ຐຫິສ຺ສນ຺ຕິ, ຊີວໂກ ຈ ໂກມາຣຠຈ຺ໂຈ ຕິກິຈ຺ຉິສ຺ສຕີ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ເຕ ມນຸສ຺ສາ ຠິກ຺ຂູ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ຍາຈິໍສຸ. ເຕ ຠິກ຺ຂູ ປພ຺ພາເຊສຸໍ, ອຸປສມ຺ປາເທສຸໍ. ເຕ ຠິກ຺ຂູ ເຈວ ອຸປຏ຺ຐຫິໍສຸ ຊີວໂກ ຈ ໂກມາຣຠຈ຺ໂຈ ຕິກິຈ຺ຉິ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ພຫູ ຄິລາເນ ຠິກ຺ຂູ ອຸປຏ຺ຐຫນ຺ຕາ ຍາຈນພຫຸລາ ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິພຫຸລາ ວິຫຣນ຺ຕິ – ຄິລານຠຕ຺ຕໍ ເທຖ, ຄິລານຸປຏ຺ຐາກຠຕ຺ຕໍ ເທຖ, ຄິລານເຠສຊ຺ຊໍ ເທຖາຕິ. ຊີວໂກປິ ໂກມາຣຠຈ຺ໂຈ ພຫູ ຄິລາເນ ຠິກ຺ຂູ ຕິກິຈ຺ຉນ຺ໂຕ ອຎ຺ຎຕຣໍ ຣາຊກິຈ຺ຈໍ ປຣິຫາເປສິ.

໘໙. ອຎ຺ຎຕໂຣປິ ປຸຣິໂສ ປຎ຺ຈຫິ ອາພາເຘຫິ ຜຸຏ຺ໂຐ ຊີວກໍ ໂກມາຣຠຈ຺ຈໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ສາຘຸ ມໍ, ອາຈຣິຍ, ຕິກິຈ຺ຉາຫີ’’ຕິ. ‘‘ອຫໍ ຂ຺ວຍ຺ໂຍ, ພຫຸກິຈ຺ໂຈ, ພຫຸກຣຓີໂຍ, ຣາຊາ ຈ ເມ ມາຄໂຘ ເສນິໂຍ ພິມ຺ພິສາໂຣ ອຸປຏ຺ຐາຕພ຺ໂພ ອິຕ຺ຖາຄາຣຎ຺ຈ ພຸທ຺ຘປ຺ປມຸໂຂ ຈ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ໂຆ; ນາຫໍ ສກ຺ໂກມິ ຕິກິຈ຺ຉິຕຸ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ສພ຺ພໍ ສາປເຕຍ຺ຍຎ຺ຈ ເຕ, ອາຈຣິຍ, ໂຫຕຸ, ອຫຎ຺ຈ ເຕ ທາໂສ; ສາຘຸ ມໍ, ອາຈຣິຍ, ຕິກິຈ຺ຉາຫີ’’ຕິ. ‘‘ອຫໍ ຂ຺ວຍ຺ໂຍ, ພຫຸກິຈ຺ໂຈ ພຫຸກຣຓີໂຍ, ຣາຊາ ຈ ເມ ມາຄໂຘ ເສນິໂຍ ພິມ຺ພິສາໂຣ ອຸປຏ຺ຐາຕພ຺ໂພ ອິຕ຺ຖາຄາຣຎ຺ຈ ພຸທ຺ຘປ຺ປມຸໂຂ ຈ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ໂຆ, ນາຫໍ ສກ຺ໂກມິ ຕິກິຈ຺ຉິຕຸ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຕສ຺ສ ປຸຣິສສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ອິເມ ໂຂ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ສຸຂສີລາ ສຸຂສມາຈາຣາ, ສຸໂຠຊນານິ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ນິວາເຕສຸ ສຍເນສຸ ສຍນ຺ຕິ. ຍໍນູນາຫໍ ສມເຓສຸ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິເຍສຸ ປພ຺ພເຊຍ຺ຍໍ. ຕຕ຺ຖ ຠິກ຺ຂູ ເຈວ ອຸປຏ຺ຐຫິສ຺ສນ຺ຕິ, ຊີວໂກ ຈ ໂກມາຣຠຈ຺ໂຈ ຕິກິຈ຺ຉິສ຺ສຕິ. ໂສມ຺ຫິ [ໂສຫໍ (ພຫູສຸ, ວິມຕິວິໂນທນີຏີກາ ໂອໂລເກຕພ຺ພາ)] ອໂຣໂຄ ວິພ຺ຠມິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ໂສ ປຸຣິໂສ ຠິກ຺ຂຸ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ຍາຈິ. ຕໍ ຠິກ຺ຂູ ປພ຺ພາເຊສຸໍ, ອຸປສມ຺ປາເທສຸໍ. ຕໍ ຠິກ຺ຂູ ເຈວ ອຸປຏ຺ຐຫິໍສຸ, ຊີວໂກ ຈ ໂກມາຣຠຈ຺ໂຈ ຕິກິຈ຺ຉິ. ໂສ ອໂຣໂຄ ວິພ຺ຠມິ. ອທ຺ທສາ ໂຂ ຊີວໂກ ໂກມາຣຠຈ຺ໂຈ ຕໍ ປຸຣິສໍ ວິພ຺ຠນ຺ຕໍ, ທິສ຺ວານ ຕໍ ປຸຣິສໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ນນຸ ຕ຺ວໍ, ອຍ຺ໂຍ, ຠິກ຺ຂູສຸ ປພ຺ພຊິໂຕ ອໂຫສີ’’ຕິ? ‘‘ເອວໍ, ອາຈຣິຍາ’’ຕິ. ‘‘ກິສ຺ສ ປນ ຕ຺ວໍ, ອຍ຺ໂຍ, ເອວຣູປມກາສີ’’ຕິ? ອຖ ໂຂ ໂສ ປຸຣິໂສ ຊີວກສ຺ສ ໂກມາຣຠຈ຺ຈສ຺ສ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສິ. ຊີວໂກ ໂກມາຣຠຈ຺ໂຈ ອຸຊ຺ຌາຍຕິ ຂິຍ຺ຍຕິ ວິປາເຈຕິ – ‘‘ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ຠທນ຺ຕາ [ຠທ຺ທນ຺ຕາ (ກ.)] ປຎ຺ຈຫິ ອາພາເຘຫິ ຜຸຏ຺ຐໍ ປພ຺ພາເຊສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ຊີວໂກ ໂກມາຣຠຈ຺ໂຈ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ຊີວໂກ ໂກມາຣຠຈ຺ໂຈ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ສາຘຸ, ຠນ຺ເຕ, ອຍ຺ຍາ ປຎ຺ຈຫິ ອາພາເຘຫິ ຜຸຏ຺ຐໍ ນ ປພ຺ພາເຊຍ຺ຍຸ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຊີວກໍ ໂກມາຣຠຈ຺ຈໍ ຘມ຺ມິຍາ ກຖາຍ ສນ຺ທສ຺ເສສິ ສມາທເປສິ ສມຸຕ຺ເຕເຊສິ ສມ຺ປຫໍເສສິ. ອຖ ໂຂ ຊີວໂກ ໂກມາຣຠຈ຺ໂຈ ຠຄວຕາ ຘມ຺ມິຍາ ກຖາຍ ສນ຺ທສ຺ສິໂຕ ສມາທປິໂຕ ສມຸຕ຺ເຕຊິໂຕ ສມ຺ປຫໍສິໂຕ ອຸຏ຺ຐາຍາສນາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ປທກ຺ຂິຓໍ ກຕ຺ວາ ປກ຺ກາມິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເອຕສ຺ມິໍ ນິທາເນ ເອຕສ຺ມິໍ ປກຣເຓ ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫິ ອາພາເຘຫິ ຜຸຏ຺ໂຐ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ. ໂຍ ປພ຺ພາເຊຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາ’’ຕິ.

ປຎ຺ຈາພາຘວຕ຺ຖຸ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໒໗. ຣາຊຠຏວຕ຺ຖຸ

໙໐. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຣຎ຺ໂຎ ມາຄຘສ຺ສ ເສນິຍສ຺ສ ພິມ຺ພິສາຣສ຺ສ ປຈ຺ຈນ຺ໂຕ ກຸປິໂຕ ໂຫຕິ. ອຖ ໂຂ ຣາຊາ ມາຄໂຘ ເສນິໂຍ ພິມ຺ພິສາໂຣ ເສນານາຍເກ ມຫາມຕ຺ເຕ ອາຓາເປສິ – ‘‘ຄຈ຺ຉຖ, ຠເຓ, ປຈ຺ຈນ຺ຕໍ ອຸຈ຺ຈິນຖາ’’ຕິ. ‘‘ເອວໍ, ເທວາ’’ຕິ ໂຂ ເສນານາຍກາ ມຫາມຕ຺ຕາ ຣຎ຺ໂຎ ມາຄຘສ຺ສ ເສນິຍສ຺ສ ພິມ຺ພິສາຣສ຺ສ ປຈ຺ຈສ຺ໂສສຸໍ. ອຖ ໂຂ ອຠິຎ຺ຎາຕານໍ ອຠິຎ຺ຎາຕານໍ ໂຍຘານໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ມຍໍ ໂຂ ຍຸທ຺ຘາຠິນນ຺ທິໂນ ຄຈ຺ຉນ຺ຕາ ປາປຎ຺ຈ ກໂຣມ, ພຫຸຎ຺ຈ ອປຸຎ຺ຎໍ ປສວາມ. ເກນ ນຸ ໂຂ ມຍໍ ອຸປາເຍນ ປາປາ ຈ ວິຣເມຍ຺ຍາມ ກລ຺ຍາຓຎ຺ຈ ກເຣຍ຺ຍາມາ’’ຕິ? ອຖ ໂຂ ເຕສໍ ໂຍຘານໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ອິເມ ໂຂ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ຘມ຺ມຈາຣິໂນ ສມຈາຣິໂນ ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິໂນ ສຈ຺ຈວາທິໂນ ສີລວນ຺ໂຕ ກລ຺ຍາຓຘມ຺ມາ. ສເຈ ໂຂ ມຍໍ ສມເຓສຸ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິເຍສຸ ປພ຺ພເຊຍ຺ຍາມ, ເອວໍ ມຍໍ ປາປາ ຈ ວິຣເມຍ຺ຍາມ ກລ຺ຍາຓຎ຺ຈ ກເຣຍ຺ຍາມາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ເຕ ໂຍຘາ ຠິກ຺ຂູ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ຍາຈິໍສຸ. ເຕ ຠິກ຺ຂູ ປພ຺ພາເຊສຸໍ, ອຸປສມ຺ປາເທສຸໍ. ເສນານາຍກາ ມຫາມຕ຺ຕາ ຣາຊຠເຏ ປຸຈ຺ຉິໍສຸ – ‘‘ກິໍ ນຸ ໂຂ, ຠເຓ, ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ຈ ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ຈ ໂຍຘາ ນ ທິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ? ‘‘ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ຈ ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ຈ, ສາມິ, ໂຍຘາ ຠິກ຺ຂູສຸ ປພ຺ພຊິຕາ’’ຕິ. ເສນານາຍກາ ມຫາມຕ຺ຕາ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ຣາຊຠຏໍ ປພ຺ພາເຊສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ. ເສນານາຍກາ ມຫາມຕ຺ຕາ ຣຎ຺ໂຎ ມາຄຘສ຺ສ ເສນິຍສ຺ສ ພິມ຺ພິສາຣສ຺ສ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອຖ ໂຂ ຣາຊາ ມາຄໂຘ ເສນິໂຍ ພິມ຺ພິສາໂຣ ໂວຫາຣິເກ ມຫາມຕ຺ເຕ ປຸຈ຺ຉິ – ‘‘ໂຍ, ຠເຓ, ຣາຊຠຏໍ ປພ຺ພາເຊຕິ, ກິໍ ໂສ ປສວຕີ’’ຕິ? ‘‘ອຸປຊ຺ຌາຍສ຺ສ, ເທວ, ສີສໍ ເຉຕພ຺ພໍ, ອນຸສ຺ສາວກສ຺ສ [ອນຸສາວກສ຺ສ (ກ.)] ຊິວ຺ຫາ ອຸທ຺ຘຣິຕພ຺ພາ, ຄຓສ຺ສ ອຸປຑ຺ຒຜາສຸກາ ຠຎ຺ຊິຕພ຺ພາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ຣາຊາ ມາຄໂຘ ເສນິໂຍ ພິມ຺ພິສາໂຣ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ຣາຊາ ມາຄໂຘ ເສນິໂຍ ພິມ຺ພິສາໂຣ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ສນ຺ຕິ, ຠນ຺ເຕ, ຣາຊາໂນ ອສ຺ສທ຺ຘາ ອປ຺ປສນ຺ນາ. ເຕ ອປ຺ປມຕ຺ຕເກນປິ ຠິກ຺ຂູ ວິເຫເຐຍ຺ຍຸໍ. ສາຘຸ, ຠນ຺ເຕ, ອຍ຺ຍາ ຣາຊຠຏໍ ນ ປພ຺ພາເຊຍ຺ຍຸ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຣາຊານໍ ມາຄຘໍ ເສນິຍໍ ພິມ຺ພິສາຣໍ ຘມ຺ມິຍາ ກຖາຍ ສນ຺ທສ຺ເສສິ ສມາທເປສິ ສມຸຕ຺ເຕເຊສິ ສມ຺ປຫໍເສສິ. ອຖ ໂຂ ຣາຊາ ມາຄໂຘ ເສນິໂຍ ພິມ຺ພິສາໂຣ ຠຄວຕາ ຘມ຺ມິຍາ ກຖາຍ ສນ຺ທສ຺ສິໂຕ ສມາທປິໂຕ ສມຸຕ຺ເຕຊິໂຕ ສມ຺ປຫໍສິໂຕ ອຸຏ຺ຐາຍາສນາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ປທກ຺ຂິຓໍ ກຕ຺ວາ ປກ຺ກາມິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເອຕສ຺ມິໍ ນິທາເນ ເອຕສ຺ມິໍ ປກຣເຓ ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣາຊຠໂຏ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ. ໂຍ ປພ຺ພາເຊຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາ’’ຕິ.

ຣາຊຠຏວຕ຺ຖຸ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໒໘. ອງ຺ຄຸລິມາລໂຈຣວຕ຺ຖຸ

໙໑. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ໂຈໂຣ ອງ຺ຄຸລິມາໂລ ຠິກ຺ຂູສຸ ປພ຺ພຊິໂຕ ໂຫຕິ. ມນຸສ຺ສາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ອຸພ຺ພິຊ຺ຊນ຺ຕິປິ, ອຸຕ຺ຕສນ຺ຕິປິ, ປລາຍນ຺ຕິປິ, ອຎ຺ເຎນປິ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ອຎ຺ເຎນປິ ມຸຂໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ທ຺ວາຣມ຺ປິ ຖເກນ຺ຕິ. ມນຸສ຺ສາ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ຘຊພນ຺ຘໍ ໂຈຣໍ ປພ຺ພາເຊສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ. ອສ຺ໂສສຸໍ ໂຂ ຠິກ຺ຂູ ເຕສໍ ມນຸສ຺ສານໍ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕານໍ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕານໍ ວິປາເຈນ຺ຕານໍ. ອຖ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຘຊພນ຺ໂຘ ໂຈໂຣ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ. ໂຍ ປພ຺ພາເຊຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ອງ຺ຄຸລິມາລໂຈຣວຕ຺ຖຸ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໒໙. ກາຣເຠທກໂຈຣວຕ຺ຖຸ

໙໒. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຣຎ຺ຎາ ມາຄເຘນ ເສນິເຍນ ພິມ຺ພິສາເຣນ ອນຸຎ຺ຎາຕໍ ໂຫຕິ – ‘‘ເຍ ສມເຓສຸ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິເຍສຸ ປພ຺ພຊນ຺ຕິ, ນ ເຕ ລພ຺ຠາ ກິຎ຺ຈິ ກາຕຸໍ; ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ ຘມ຺ໂມ, ຈຣນ຺ຕຸ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ອນ຺ຕກິຣິຍາຍາ’’ຕິ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕໂຣ ປຸຣິໂສ ໂຈຣິກໍ ກຕ຺ວາ ກາຣາຍ ພທ຺ໂຘ ໂຫຕິ. ໂສ ກາຣໍ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ປລາຍິຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູສຸ ປພ຺ພຊິໂຕ ໂຫຕິ. ມນຸສ຺ສາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ອຍໍ ໂສ ກາຣເຠທໂກ ໂຈໂຣ. ຫນ຺ທ, ນໍ ເນມາ’’ຕິ. ເອກຈ຺ເຈ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ມາຍ຺ໂຍ, ເອວໍ ອວຈຸຕ຺ຖ. ອນຸຎ຺ຎາຕໍ ຣຎ຺ຎາ ມາຄເຘນ ເສນິເຍນ ພິມ຺ພິສາເຣນ – ‘‘ເຍ ສມເຓສຸ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິເຍສຸ ປພ຺ພຊນ຺ຕິ, ນ ເຕ ລພ຺ຠາ ກິຎ຺ຈິ ກາຕຸໍ; ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ ຘມ຺ໂມ, ຈຣນ຺ຕຸ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ອນ຺ຕກິຣິຍາຍາ’’ຕິ. ມນຸສ຺ສາ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ອຠຍູວຣາ ອິເມ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ, ນຍິເມ ລພ຺ຠາ ກິຎ຺ຈິ ກາຕຸໍ. ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ກາຣເຠທກໍ ໂຈຣໍ ປພ຺ພາເຊສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາຣເຠທໂກ ໂຈໂຣ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ. ໂຍ ປພ຺ພາເຊຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ກາຣເຠທກໂຈຣວຕ຺ຖຸ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໓໐. ລິຂິຕກໂຈຣວຕ຺ຖຸ

໙໓. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕໂຣ ປຸຣິໂສ ໂຈຣິກໍ ກຕ຺ວາ ປລາຍິຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູສຸ ປພ຺ພຊິໂຕ ໂຫຕິ. ໂສ ຈ ຣຎ຺ໂຎ ອນ຺ເຕປຸເຣ ລິຂິໂຕ ໂຫຕິ – ຍຕ຺ຖ ປສ຺ສຕິ, ຕຕ຺ຖ ຫນ຺ຕພ຺ໂພຕິ. ມນຸສ຺ສາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ອຍໍ ໂສ ລິຂິຕໂກ ໂຈໂຣ. ຫນ຺ທ, ນໍ ຫນາມາ’’ຕິ. ເອກຈ຺ເຈ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ມາຍ຺ໂຍ, ເອວໍ ອວຈຸຕ຺ຖ. ອນຸຎ຺ຎາຕໍ ຣຎ຺ຎາ ມາຄເຘນ ເສນິເຍນ ພິມ຺ພິສາເຣນ ‘‘ເຍ ສມເຓສຸ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິເຍສຸ ປພ຺ພຊນ຺ຕິ, ນ ເຕ ລພ຺ຠາ ກິຎ຺ຈິ ກາຕຸໍ, ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ ຘມ຺ໂມ, ຈຣນ຺ຕຸ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ອນ຺ຕກິຣິຍາຍາ’’ຕິ. ມນຸສ຺ສາ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ອຠຍູວຣາ ອິເມ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ, ນຍິເມ ລພ຺ຠາ ກິຎ຺ຈິ ກາຕຸໍ. ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ລິຂິຕກໍ ໂຈຣໍ ປພ຺ພາເຊສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ລິຂິຕໂກ ໂຈໂຣ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ. ໂຍ ປພ຺ພາເຊຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ລິຂິຕກໂຈຣວຕ຺ຖຸ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໓໑. ກສາຫຕວຕ຺ຖຸ

໙໔. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕໂຣ ປຸຣິໂສ ກສາຫໂຕ ກຕທຓ຺ຑກມ຺ໂມ ຠິກ຺ຂູສຸ ປພ຺ພຊິໂຕ ໂຫຕິ. ມນຸສ຺ສາ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ກສາຫຕໍ ກຕທຓ຺ຑກມ຺ມໍ ປພ຺ພາເຊສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ກສາຫໂຕ ກຕທຓ຺ຑກມ຺ໂມ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ. ໂຍ ປພ຺ພາເຊຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ກສາຫຕວຕ຺ຖຸ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໓໒. ລກ຺ຂຓາຫຕວຕ຺ຖຸ

໙໕. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕໂຣ ປຸຣິໂສ ລກ຺ຂຓາຫໂຕ ກຕທຓ຺ຑກມ຺ໂມ ຠິກ຺ຂູສຸ ປພ຺ພຊິໂຕ ໂຫຕິ. ມນຸສ຺ສາ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ລກ຺ຂຓາຫຕໍ ກຕທຓ຺ຑກມ຺ມໍ ປພ຺ພາເຊສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ລກ຺ຂຓາຫໂຕ ກຕທຓ຺ຑກມ຺ໂມ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ. ໂຍ ປພ຺ພາເຊຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ລກ຺ຂຓາຫຕວຕ຺ຖຸ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໓໓. ອິຓາຍິກວຕ຺ຖຸ

໙໖. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕໂຣ ປຸຣິໂສ ອິຓາຍິໂກ ປລາຍິຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູສຸ ປພ຺ພຊິໂຕ ໂຫຕິ. ຘນິຍາ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ອຍໍ ໂສ ອມ຺ຫາກໍ ອິຓາຍິໂກ. ຫນ຺ທ, ນໍ ເນມາ’’ຕິ. ເອກຈ຺ເຈ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ມາຍ຺ໂຍ, ເອວໍ ອວຈຸຕ຺ຖ. ອນຸຎ຺ຎາຕໍ ຣຎ຺ຎາ ມາຄເຘນ ເສນິເຍນ ພິມ຺ພິສາເຣນ – ‘‘ເຍ ສມເຓສຸ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິເຍສຸ ປພ຺ພຊນ຺ຕິ, ນ ເຕ ລພ຺ຠາ ກິຎ຺ຈິ ກາຕຸໍ; ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ ຘມ຺ໂມ, ຈຣນ຺ຕຸ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ອນ຺ຕກິຣິຍາຍາ’’ຕິ. ມນຸສ຺ສາ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ອຠຍູວຣາ ອິເມ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ. ນຍິເມ ລພ຺ຠາ ກິຎ຺ຈິ ກາຕຸໍ. ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ອິຓາຍິກໍ ປພ຺ພາເຊສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິຓາຍິໂກ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ. ໂຍ ປພ຺ພາເຊຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ອິຓາຍິກວຕ຺ຖຸ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໓໔. ທາສວຕ຺ຖຸ

໙໗. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕໂຣ ທາໂສ ປລາຍິຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູສຸ ປພ຺ພຊິໂຕ ໂຫຕິ. ອຍ຺ຍກາ [ອຍ຺ຍິກາ (ກ.), ອຍິຣກາ (ສີ.)] ປສ຺ສິຕ຺ວາ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ອຍໍ ໂສ ອມ຺ຫາກໍ ທາໂສ. ຫນ຺ທ, ນໍ ເນມາ’’ຕິ. ເອກຈ຺ເຈ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ມາຍ຺ໂຍ, ເອວໍ ອວຈຸຕ຺ຖ, ອນຸຎ຺ຎາຕໍ ຣຎ຺ຎາ ມາຄເຘນ ເສນິເຍນ ພິມ຺ພິສາເຣນ ‘‘ເຍ ສມເຓສຸ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິເຍສຸ ປພ຺ພຊນ຺ຕິ, ນ ເຕ ລພ຺ຠາ ກິຎ຺ຈິ ກາຕຸໍ, ສ຺ວາກ຺ຂາໂຕ ຘມ຺ໂມ, ຈຣນ຺ຕຸ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ສມ຺ມາ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ອນ຺ຕກິຣິຍາຍາ’’ຕິ. ມນຸສ຺ສາ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ອຠຍູວຣາ ອິເມ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ, ນຍິເມ ລພ຺ຠາ ກິຎ຺ຈິ ກາຕຸໍ. ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ທາສໍ ປພ຺ພາເຊສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ທາໂສ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ. ໂຍ ປພ຺ພາເຊຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ທາສວຕ຺ຖຸ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໓໕. ກມ຺ມາຣຠຓ຺ຑຸວຕ຺ຖຸ

໙໘. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕໂຣ ກມ຺ມາຣຠຓ຺ຑຸ ມາຕາປິຕູຫິ ສທ຺ຘິໍ ຠຓ຺ຑິຕ຺ວາ ອາຣາມໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູສຸ ປພ຺ພຊິໂຕ ໂຫຕິ. ອຖ ໂຂ ຕສ຺ສ ກມ຺ມາຣຠຓ຺ຑຸສ຺ສ ມາຕາປິຕໂຣ ຕໍ ກມ຺ມາຣຠຓ຺ຑຸໍ ວິຈິນນ຺ຕາ ອາຣາມໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ປຸຈ຺ຉິໍສຸ – ‘‘ອປິ, ຠນ຺ເຕ, ເອວຣູປໍ ທາຣກໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍາຖາ’’ຕິ? ຠິກ຺ຂູ ອຊານໍເຍວ ອາຫໍສຸ – ‘‘ນ ຊານາມາ’’ຕິ, ອປສ຺ສໍເຍວ ອາຫໍສຸ – ‘‘ນ ປສ຺ສາມາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ຕສ຺ສ ກມ຺ມາຣຠຓ຺ຑຸສ຺ສ ມາຕາປິຕໂຣ ຕໍ ກມ຺ມາຣຠຓ຺ຑຸໍ ວິຈິນນ຺ຕາ ຠິກ຺ຂູສຸ ປພ຺ພຊິຕໍ ທິສ຺ວາ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ອລຊ຺ຊິໂນ ອິເມ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ, ທຸສ຺ສີລາ ມຸສາວາທິໂນ. ຊານໍເຍວ ອາຫໍສຸ – ‘ນ ຊານາມາ’ຕິ, ປສ຺ສໍເຍວ ອາຫໍສຸ – ‘ນ ປສ຺ສາມາ’ຕິ. ອຍໍ ທາຣໂກ ຠິກ຺ຂູສຸ ປພ຺ພຊິໂຕ’’ຕິ. ອສ຺ໂສສຸໍ ໂຂ ຠິກ຺ຂູ ຕສ຺ສ ກມ຺ມາຣຠຓ຺ຑຸສ຺ສ ມາຕາປິຕູນໍ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕານໍ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕານໍ ວິປາເຈນ຺ຕານໍ. ອຖ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ຆໍ ອປໂລເກຕຸໍ ຠຓ຺ຑຸກມ຺ມາຍາຕິ.

ກມ຺ມາຣຠຓ຺ຑຸວຕ຺ຖຸ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໓໖. ອຸປາລິທາຣກວຕ຺ຖຸ

໙໙. [ອິທໍ ວຕ຺ຖຸ ປາຈິ. ໔໐໒ ອາທໂຍ] ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຣາຊຄເຫ ສຕ຺ຕຣສວຄ຺ຄິຍາ ທາຣກາ ສຫາຍກາ ໂຫນ຺ຕິ. ອຸປາລິທາຣໂກ ເຕສໍ ປາໂມກ຺ໂຂ ໂຫຕິ. ອຖ ໂຂ ອຸປາລິສ຺ສ ມາຕາປິຕູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ເກນ ນຸ ໂຂ ອຸປາເຍນ ອຸປາລິ ອມ຺ຫາກໍ ອຈ຺ຈເຍນ ສຸຂຎ຺ຈ ຊີເວຍ຺ຍ, ນ ຈ ກິລເມຍ຺ຍາ’’ຕິ? ອຖ ໂຂ ອຸປາລິສ຺ສ ມາຕາປິຕູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ສເຈ ໂຂ ອຸປາລິ ເລຂໍ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ເອວໍ ໂຂ ອຸປາລິ ອມ຺ຫາກໍ ອຈ຺ຈເຍນ ສຸຂຎ຺ຈ ຊີເວຍ຺ຍ, ນ ຈ ກິລເມຍ຺ຍາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ອຸປາລິສ຺ສ ມາຕາປິຕູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ສເຈ ໂຂ ອຸປາລິ ເລຂໍ ສິກ຺ຂິສ຺ສຕິ, ອງ຺ຄຸລິໂຍ ທຸກ຺ຂາ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ. ສເຈ ໂຂ ອຸປາລິ ຄຓນໍ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ເອວໍ ໂຂ ອຸປາລິ ອມ຺ຫາກໍ ອຈ຺ຈເຍນ ສຸຂຎ຺ຈ ຊີເວຍ຺ຍ, ນ ຈ ກິລເມຍ຺ຍາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ອຸປາລິສ຺ສ ມາຕາປິຕູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ສເຈ ໂຂ ອຸປາລິ ຄຓນໍ ສິກ຺ຂິສ຺ສຕິ, ອຸຣສ຺ສ ທຸກ຺ໂຂ ຠວິສ຺ສຕິ. ສເຈ ໂຂ ອຸປາລິ ຣູປໍ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ເອວໍ ໂຂ ອຸປາລິ ອມ຺ຫາກໍ ອຈ຺ຈເຍນ ສຸຂຎ຺ຈ ຊີເວຍ຺ຍ, ນ ຈ ກິລເມຍ຺ຍາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ອຸປາລິສ຺ສ ມາຕາປິຕູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ສເຈ ໂຂ ອຸປາລິ ຣູປໍ ສິກ຺ຂິສ຺ສຕິ, ອກ຺ຂີນິ ທຸກ຺ຂາ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ. ອິເມ ໂຂ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ສຸຂສີລາ ສຸຂສມາຈາຣາ, ສຸໂຠຊນານິ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ນິວາເຕສຸ ສຍເນສຸ ສຍນ຺ຕິ. ສເຈ ໂຂ ອຸປາລິ ສມເຓສຸ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິເຍສຸ ປພ຺ພເຊຍ຺ຍ, ເອວໍ ໂຂ ອຸປາລິ ອມ຺ຫາກໍ ອຈ຺ຈເຍນ ສຸຂຎ຺ຈ ຊີເວຍ຺ຍ, ນ ຈ ກິລເມຍ຺ຍາ’’ຕິ.

ອສ຺ໂສສິ ໂຂ ອຸປາລິທາຣໂກ ມາຕາປິຕູນໍ ອິມໍ ກຖາສລ຺ລາປໍ. ອຖ ໂຂ ອຸປາລິທາຣໂກ ເຍນ ເຕ ທາຣກາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເຕ ທາຣເກ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ເອຖ ມຍໍ, ອຍ຺ຍາ, ສມເຓສຸ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິເຍສຸ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມາ’’ຕິ. ‘‘ສເຈ ໂຂ ຕ຺ວໍ, ອຍ຺ຍ, ປພ຺ພຊິສ຺ສສິ, ເອວໍ ມຍມ຺ປິ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ເຕ ທາຣກາ ເອກເມກສ຺ສ ມາຕາປິຕໂຣ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ອນຸຊານາຖ ມໍ ອຄາຣສ຺ມາ ອນາຄາຣິຍໍ ປພ຺ພຊ຺ຊາຍາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ເຕສໍ ທາຣການໍ ມາຕາປິຕໂຣ – ‘‘ສພ຺ເພປິເມ ທາຣກາ ສມານຈ຺ຉນ຺ທາ ກລ຺ຍາຓາຘິປ຺ປາຍາ’’ຕິ – ອນຸຊານິໍສຸ. ເຕ ຠິກ຺ຂູ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ຍາຈິໍສຸ. ເຕ ຠິກ຺ຂູ ປພ຺ພາເຊສຸໍ ອຸປສມ຺ປາເທສຸໍ. ເຕ ຣຕ຺ຕິຍາ ປຈ຺ຈູສສມຍໍ ປຈ຺ຈຸຏ຺ຐາຍ ໂຣທນ຺ຕິ – ‘‘ຍາຄຸໍ ເທຖ, ຠຕ຺ຕໍ ເທຖ, ຂາທນີຍໍ ເທຖາ’’ຕິ. ຠິກ຺ຂູ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ອາຄເມຖ, ອາວຸໂສ, ຍາວ ຣຕ຺ຕິ ວິຠາຍຕິ. ສເຈ ຍາຄຸ ຠວິສ຺ສຕິ ປິວິສ຺ສຖ, ສເຈ ຠຕ຺ຕໍ ຠວິສ຺ສຕິ ຠຸຎ຺ຊິສ຺ສຖ, ສເຈ ຂາທນີຍໍ ຠວິສ຺ສຕິ ຂາທິສ຺ສຖ; ໂນ ເຈ ຠວິສ຺ສຕິ ຍາຄຸ ວາ ຠຕ຺ຕໍ ວາ ຂາທນີຍໍ ວາ, ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣິຕ຺ວາ ຠຸຎ຺ຊິສ຺ສຖາ’’ຕິ. ເອວມ຺ປິ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠິກ຺ຂູຫິ ວຸຈ຺ຈມານາ ໂຣທນ຺ຕິເຍວ ‘‘ຍາຄຸໍ ເທຖ, ຠຕ຺ຕໍ ເທຖ, ຂາທນີຍໍ ເທຖາ’’ຕິ; ເສນາສນໍ ອຸຫທນ຺ຕິປິ ອຸມ຺ມິຫນ຺ຕິປິ.

ອສ຺ໂສສິ ໂຂ ຠຄວາ ຣຕ຺ຕິຍາ ປຈ຺ຈູສສມຍໍ ປຈ຺ຈຸຏ຺ຐາຍ ທາຣກສທ຺ທໍ. ສຸຕ຺ວານ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ອານນ຺ທໍ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ກິໍ ນຸ ໂຂ ໂສ, ອານນ຺ທ, ທາຣກສທ຺ໂທ’’ຕິ? ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສິ…ເປ… ‘‘ສຈ຺ຈໍ ກິຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ຊານໍ ອູນວີສຕິວສ຺ສໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ຕີ’’ຕິ? ‘‘ສຈ຺ຈໍ, ຠຄວາ’’ຕິ. ວິຄຣຫິ ພຸທ຺ໂຘ ຠຄວາ…ເປ… ‘‘ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂມຆປຸຣິສາ ຊານໍ ອູນວີສຕິວສ຺ສໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ອຸປສມ຺ປາເທສ຺ສນ຺ຕິ. ອູນວີສຕິວສ຺ໂສ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸຄ຺ຄໂລ ອກ຺ຂໂມ ໂຫຕິ ສີຕສ຺ສ ອຸຓ຺ຫສ຺ສ ຊິຆຈ຺ຉາຍ ປິປາສາຍ ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ສານໍ ທຸຣຸຕ຺ຕານໍ ທຸຣາຄຕານໍ ວຈນປຖານໍ ອຸປ຺ປນ຺ນານໍ ສາຣີຣິການໍ ເວທນານໍ ທຸກ຺ຂານໍ ຕິພ຺ພານໍ ຂຣານໍ ກຏຸການໍ ອສາຕານໍ ອມນາປານໍ ປາຓຫຣານໍ ອນຘິວາສກຊາຕິໂກ ໂຫຕິ. ວີສຕິວສ຺ໂສວ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸຄ຺ຄໂລ ຂໂມ ໂຫຕິ ສີຕສ຺ສ ອຸຓ຺ຫສ຺ສ ຊິຆຈ຺ຉາຍ ປິປາສາຍ ຑໍສມກສວາຕາຕປສຣີສປສມ຺ຜສ຺ສານໍ ທຸຣຸຕ຺ຕານໍ ທຸຣາຄຕານໍ ວຈນປຖານໍ, ອຸປ຺ປນ຺ນານໍ ສາຣີຣິການໍ ເວທນານໍ ທຸກ຺ຂານໍ ຕິພ຺ພານໍ ຂຣານໍ ກຏຸການໍ ອສາຕານໍ ອມນາປານໍ ປາຓຫຣານໍ ອຘິວາສກຊາຕິໂກ ໂຫຕິ. ເນຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອປ຺ປສນ຺ນານໍ ວາ ປສາທາຍ, ປສນ຺ນານໍ ວາ ຠິຍ຺ໂຍຠາວາຍ…ເປ… ວິຄຣຫິຕ຺ວາ…ເປ… ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຊານໍ ອູນວີສຕິວສ຺ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ. ໂຍ ອຸປສມ຺ປາເທຍ຺ຍ, ຍຖາຘມ຺ໂມ ກາເຣຕພ຺ໂພ’’ຕິ.

ອຸປາລິທາຣກວຕ຺ຖຸ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໓໗. ອຫິວາຕກໂຣຄວຕ຺ຖຸ

໑໐໐. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕຣໍ ກຸລໍ ອຫິວາຕກໂຣເຄນ ກາລງ຺ກຕໍ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ປິຕາປຸຕ຺ຕກາ ເສສາ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕ ຠິກ຺ຂູສຸ ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ເອກໂຕວ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ໂສ ທາຣໂກ ປິຕຸໂນ ຠິກ຺ຂາຍ ທິນ຺ນາຍ ອຸປຘາວິຕ຺ວາ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ມຍ຺ຫມ຺ປິ, ຕາຕ, ເທຫິ; ມຍ຺ຫມ຺ປິ, ຕາຕ, ເທຫີ’’ຕິ. ມນຸສ຺ສາ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ອພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິໂນ ອິເມ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ. ອຍມ຺ປິ ທາຣໂກ ຠິກ຺ຂຸນິຍາ ຊາໂຕ’’ຕິ. ອສ຺ໂສສຸໍ ໂຂ ຠິກ຺ຂູ ເຕສໍ ມນຸສ຺ສານໍ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕານໍ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕານໍ ວິປາເຈນ຺ຕານໍ. ອຖ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອູນປນ຺ນຣສວສ຺ໂສ ທາຣໂກ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ. ໂຍ ປພ຺ພາເຊຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອາຍສ຺ມໂຕ ອານນ຺ທສ຺ສ ອຸປຏ຺ຐາກກຸລໍ ສທ຺ຘໍ ປສນ຺ນໍ ອຫິວາຕກໂຣເຄນ ກາລງ຺ກຕໍ ໂຫຕິ, ທ຺ເວ ຈ ທາຣກາ ເສສາ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕ ໂປຣາຓເກນ ອາຈິຓ຺ຓກປ຺ເປນ ຠິກ຺ຂູ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ອຸປຘາວນ຺ຕິ. ຠິກ຺ຂູ ອປສາເທນ຺ຕິ. ເຕ ຠິກ຺ຂູຫິ ອປສາທິຍມານາ ໂຣທນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມໂຕ ອານນ຺ທສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ຠຄວຕາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ‘ນ ອູນປນ຺ນຣສວສ຺ໂສ ທາຣໂກ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ’ຕິ. ອິເມ ຈ ທາຣກາ ອູນປນ຺ນຣສວສ຺ສາ. ເກນ ນຸ ໂຂ ອຸປາເຍນ ອິເມ ທາຣກາ ນ ວິນສ຺ເສຍ຺ຍຸ’’ນ຺ຕິ? ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສິ. ອຸສ຺ສຫນ຺ຕິ ປນ ເຕ, ອານນ຺ທ, ທາຣກາ ກາເກ ອຸຑ຺ຑາເປຕຸນ຺ຕິ? ອຸສ຺ສຫນ຺ຕິ, ຠຄວາຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເອຕສ຺ມິໍ ນິທາເນ ເອຕສ຺ມິໍ ປກຣເຓ ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອູນປນ຺ນຣສວສ຺ສໍ ທາຣກໍ ກາກຸຑ຺ເຑປກໍ ປພ຺ພາເຊຕຸ’’ນ຺ຕິ.

ອຫິວາຕກໂຣຄວຕ຺ຖຸ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໓໘. ກຓ຺ຏກວຕ຺ຖຸ

໑໐໑. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອາຍສ຺ມໂຕ ອຸປນນ຺ທສ຺ສ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕສ຺ສ ທ຺ເວ ສາມເຓຣາ ໂຫນ຺ຕິ – ກຓ຺ຏໂກ ຈ ມຫໂກ ຈ. ເຕ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ທູເສສຸໍ. ຠິກ຺ຂູ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ສາມເຓຣາ ເອວຣູປໍ ອນາຈາຣໍ ອາຈຣິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອເກນ ທ຺ເວ ສາມເຓຣາ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ພາ. ໂຍ ອຸປຏ຺ຐາເປຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ກຓ຺ຏກວຕ຺ຖຸ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໓໙. ອາຫຸນ຺ທຣິກວຕ຺ຖຸ

໑໐໒. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠຄວາ ຕຕ຺ເຖວ ຣາຊຄເຫ ວສ຺ສໍ ວສິ, ຕຕ຺ຖ ເຫມນ຺ຕໍ, ຕຕ຺ຖ ຄິມ຺ຫໍ. ມນຸສ຺ສາ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ອາຫຸນ຺ທຣິກາ ສມຓານໍ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍານໍ ທິສາ ອນ຺ຘກາຣາ, ນ ອິເມສໍ ທິສາ ປກ຺ຂາຍນ຺ຕີ’’ຕິ. ອສ຺ໂສສຸໍ ໂຂ ຠິກ຺ຂູ ເຕສໍ ມນຸສ຺ສານໍ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕານໍ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕານໍ ວິປາເຈນ຺ຕານໍ. ອຖ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ອານນ຺ທໍ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ຄຈ຺ຉານນ຺ທ, ອວາປຸຣຓໍ [ອປາປຸຣຓໍ (ກ.)] ອາທາຍ ອນຸປຣິເວຓິຍໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ອາໂຣເຈຫິ – ‘‘ອິຈ຺ຉຕາວຸໂສ ຠຄວາ ທກ຺ຂິຓາຄິຣິໍ ຈາຣິກໍ ປກ຺ກມິຕຸໍ. ຍສ຺ສາຍສ຺ມໂຕ ອຕ຺ໂຖ, ໂສ ອາຄຈ຺ຉຕູ’’ຕິ. ເອວໍ, ຠນ຺ເຕ, ຕິ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ ຠຄວໂຕ ປຏິສ຺ສຸຓິຕ຺ວາ ອວາປຸຣຓໍ ອາທາຍ ອນຸປຣິເວຓິຍໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ອາໂຣເຈສິ – ‘ອິຈ຺ຉຕາວຸໂສ ຠຄວາ ທກ຺ຂິຓາຄິຣິໍ ຈາຣິກໍ ປກ຺ກມິຕຸໍ. ຍສ຺ສາຍສ຺ມໂຕ ອຕ຺ໂຖ, ໂສ ອາຄຈ຺ຉຕູ’’’ຕິ. ຠິກ຺ຂູ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ຠຄວຕາ, ອາວຸໂສ ອານນ຺ທ, ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ທສວສ຺ສານິ ນິສ຺ສາຍ ວຕ຺ຖຸໍ, ທສວສ຺ເສນ ນິສ຺ສຍໍ ທາຕຸໍ. ຕຕ຺ຖ ຈ ໂນ ຄນ຺ຕພ຺ພໍ ຠວິສ຺ສຕິ, ນິສ຺ສໂຍ ຈ ຄເຫຕພ຺ໂພ ຠວິສ຺ສຕິ, ອິຕ຺ຕໂຣ ຈ ວາໂສ ຠວິສ຺ສຕິ, ປຸນ ຈ ປຈ຺ຈາຄນ຺ຕພ຺ພໍ ຠວິສ຺ສຕິ, ປຸນ ຈ ນິສ຺ສໂຍ ຄເຫຕພ຺ໂພ ຠວິສ຺ສຕິ. ສເຈ ອມ຺ຫາກໍ ອາຈຣິຍຸປຊ຺ຌາຍາ ຄມິສ຺ສນ຺ຕິ, ມຍມ຺ປິ ຄມິສ຺ສາມ; ໂນ ເຈ ອມ຺ຫາກໍ ອາຈຣິຍຸປຊ຺ຌາຍາ ຄມິສ຺ສນ຺ຕິ, ມຍມ຺ປິ ນ ຄມິສ຺ສາມ. ລຫຸຈິຕ຺ຕກຕາ ໂນ, ອາວຸໂສ ອານນ຺ທ, ປຎ຺ຎາຍິສ຺ສຕີ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ໂອຄເຓນ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ເຆນ ທກ຺ຂິຓາຄິຣິໍ ຈາຣິກໍ ປກ຺ກາມິ.

ອາຫຸນ຺ທຣິກວຕ຺ຖຸ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໔໐. ນິສ຺ສຍມຸຈ຺ຈນກກຖາ

໑໐໓. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ທກ຺ຂິຓາຄິຣິສ຺ມິໍ ຍຖາຠິຣນ຺ຕໍ ວິຫຣິຕ຺ວາ ປຸນເທວ ຣາຊຄຫໍ ປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ອານນ຺ທໍ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ກິໍ ນຸ ໂຂ, ອານນ຺ທ, ຕຖາຄໂຕ ໂອຄເຓນ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ເຆນ ທກ຺ຂິຓາຄິຣິໍ ຈາຣິກໍ ປກ຺ກນ຺ໂຕ’’ຕິ? ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເອຕສ຺ມິໍ ນິທາເນ ເອຕສ຺ມິໍ ປກຣເຓ ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ປຎ຺ຈວສ຺ສານິ ນິສ຺ສາຍ ວຕ຺ຖຸໍ, ອພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຍາວຊີວໍ.

‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ. ນ ອເສກ຺ເຂນ ສີລກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ ນ ອເສກ຺ເຂນ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ເຘນ, ນ ອເສກ຺ເຂນ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘນ ນ ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ເຘນ ນ ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ.

‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ. ອເສກ຺ເຂນ ສີລກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ ອເສກ຺ເຂນ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ເຘນ. ອເສກ຺ເຂນ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘນ… ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ເຘນ… ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ.

‘‘ອປເຣຫິປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ. ອສ຺ສທ຺ໂຘ ໂຫຕິ, ອຫິຣິໂກ ໂຫຕິ, ອໂນຕ຺ຕປ຺ປີ ໂຫຕິ, ກຸສີໂຕ ໂຫຕິ, ມຸຏ຺ຐສ຺ສຕິ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ.

‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ. ສທ຺ໂຘ ໂຫຕິ, ຫິຣິມາ ໂຫຕິ, ໂອຕ຺ຕປ຺ປີ ໂຫຕິ, ອາຣທ຺ຘວີຣິໂຍ ໂຫຕິ, ອຸປຏ຺ຐິຕສ຺ສຕິ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ.

‘‘ອປເຣຫິປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ. ອຘິສີເລ ສີລວິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ອຊ຺ຌາຈາເຣ ອາຈາຣວິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ອຕິທິຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິວິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ອປ຺ປສ຺ສຸໂຕ ໂຫຕິ, ທຸປ຺ປຎ຺ໂຎ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ.

‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ. ນ ອຘິສີເລ ສີລວິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ນ ອຊ຺ຌາຈາເຣ ອາຈາຣວິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ນ ອຕິທິຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິວິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ພຫຸສ຺ສຸໂຕ ໂຫຕິ, ປຎ຺ຎວາ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ.

‘‘ອປເຣຫິປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ. ອາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ອນາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ລຫຸກໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ຄຣຸກໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ອຸຠຍານິ ໂຂ ປນສ຺ສ ປາຕິໂມກ຺ຂານິ ວິຕ຺ຖາເຣນ ນ ສ຺ວາຄຕານິ ໂຫນ຺ຕິ ນ ສຸວິຠຕ຺ຕານິ ນ ສຸປ຺ປວຕ຺ຕີນິ ນ ສຸວິນິຈ຺ຉິຕານິ ສຸຕ຺ຕໂສ ອນຸພ຺ຍຎ຺ຊນໂສ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ.

‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ. ອາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ອນາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ລຫຸກໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ຄຣຸກໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ອຸຠຍານິ ໂຂ ປນສ຺ສ ປາຕິໂມກ຺ຂານິ ວິຕ຺ຖາເຣນ ສ຺ວາຄຕານິ ໂຫນ຺ຕິ ສຸວິຠຕ຺ຕານິ ສຸປ຺ປວຕ຺ຕີນິ ສຸວິນິຈ຺ຉິຕານິ ສຸຕ຺ຕໂສ ອນຸພ຺ຍຎ຺ຊນໂສ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ.

‘‘ອປເຣຫິປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ. ອາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ອນາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ລຫຸກໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ຄຣຸກໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ອູນປຎ຺ຈວສ຺ໂສ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ.

‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ. ອາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ອນາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ລຫຸກໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ຄຣຸກໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ປຎ຺ຈວສ຺ໂສ ວາ ໂຫຕິ ອຕິເຣກ ປຎ຺ຈວສ຺ໂສ ວາ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ.

ນິສ຺ສຍມຸຈ຺ຈນກກຖາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ປຎ຺ຈກທສວາໂຣ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

໑໐໔. ‘‘ຉຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ. ນ ອເສກ຺ເຂນ ສີລກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ນ ອເສກ຺ເຂນ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ເຘນ, ນ ອເສກ຺ເຂນ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘນ, ນ ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ເຘນ, ນ ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ອູນປຎ຺ຈວສ຺ໂສ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ.

‘‘ຉຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ. ອເສກ຺ເຂນ ສີລກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ອເສກ຺ເຂນ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ເຘນ, ອເສກ຺ເຂນ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘນ, ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ເຘນ, ອເສກ຺ເຂນ ວິມຸຕ຺ຕິຎາຓທສ຺ສນກ຺ຂນ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕິ, ປຎ຺ຈວສ຺ໂສ ວາ ໂຫຕິ ອຕິເຣກປຎ຺ຈວສ຺ໂສ ວາ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ.

‘‘ອປເຣຫິປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ. ອສ຺ສທ຺ໂຘ ໂຫຕິ, ອຫິຣິໂກ ໂຫຕິ, ອໂນຕ຺ຕປ຺ປີ ໂຫຕິ, ກຸສີໂຕ ໂຫຕິ, ມຸຏ຺ຐສ຺ສຕິ ໂຫຕິ, ອູນປຎ຺ຈວສ຺ໂສ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ.

‘‘ຉຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ. ສທ຺ໂຘ ໂຫຕິ, ຫິຣິມາ ໂຫຕິ, ໂອຕ຺ຕປ຺ປີ ໂຫຕິ, ອາຣທ຺ຘວີຣິໂຍ ໂຫຕິ, ອຸປຏ຺ຐິຕສ຺ສຕິ ໂຫຕິ, ປຎ຺ຈວສ຺ໂສ ວາ ໂຫຕິ ອຕິເຣກປຎ຺ຈວສ຺ໂສ ວາ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ.

‘‘ອປເຣຫິປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ. ອຘິສີເລ ສີລວິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ອຊ຺ຌາຈາເຣ ອາຈາຣວິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ອຕິທິຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິວິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ອປ຺ປສ຺ສຸໂຕ ໂຫຕິ, ທຸປ຺ປຎ຺ໂຎ ໂຫຕິ, ອູນປຎ຺ຈວສ຺ໂສ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ.

‘‘ຉຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ. ນ ອຘິສີເລ ສີລວິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ນ ອຊ຺ຌາຈາເຣ ອາຈາຣວິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ນ ອຕິທິຏ຺ຐິຍາ ທິຏ຺ຐິວິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ພຫຸສ຺ສຸໂຕ ໂຫຕິ, ປຎ຺ຎວາ ໂຫຕິ, ປຎ຺ຈວສ຺ໂສ ວາ ໂຫຕິ ອຕິເຣກປຎ຺ຈວສ຺ໂສ ວາ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ.

‘‘ອປເຣຫິປິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ. ອາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ອນາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ລຫຸກໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ຄຣຸກໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາຕິ, ອຸຠຍານິ ໂຂ ປນສ຺ສ ປາຕິໂມກ຺ຂານິ ວິຕ຺ຖາເຣນ ນ ສ຺ວາຄຕານິ ໂຫນ຺ຕິ ນ ສຸວິຠຕ຺ຕານິ ນ ສຸປ຺ປວຕ຺ຕີນິ ນ ສຸວິນິຈ຺ຉິຕານິ ສຸຕ຺ຕໂສ ອນຸພ຺ຍຎ຺ຊນໂສ, ອູນປຎ຺ຈວສ຺ໂສ ໂຫຕິ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ.

‘‘ຉຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ. ອາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ອນາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ລຫຸກໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ຄຣຸກໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ຊານາຕິ, ອຸຠຍານິ ໂຂ ປນສ຺ສ ປາຕິໂມກ຺ຂານິ ວິຕ຺ຖາເຣນ ສ຺ວາຄຕານິ ໂຫນ຺ຕິ ສຸວິຠຕ຺ຕານິ ສຸປ຺ປວຕ຺ຕີນິ ສຸວິນິຈ຺ຉິຕານິ ສຸຕ຺ຕໂສ ອນຸພ຺ຍຎ຺ຊນໂສ, ປຎ຺ຈວສ຺ໂສ ວາ ໂຫຕິ ອຕິເຣກປຎ຺ຈວສ຺ໂສ ວາ – ອິເມຫິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພ’’ນ຺ຕິ.

ອຠຍູວຣຠາຓວາໂຣ ນິຏ຺ຐິໂຕ ອຏ຺ຐໂມ.

ອຏ຺ຐມຠາຓວາໂຣ.

໔໑. ຣາຫຸລວຕ຺ຖຸ

໑໐໕. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຣາຊຄເຫ ຍຖາຠິຣນ຺ຕໍ ວິຫຣິຕ຺ວາ ເຍນ ກປິລວຕ຺ຖຸ ເຕນ ຈາຣິກໍ ປກ຺ກາມິ. ອນຸປຸພ຺ເພນ ຈາຣິກໍ ຈຣມາໂນ ເຍນ ກປິລວຕ຺ຖຸ ຕທວສຣິ. ຕຕ຺ຣ ສຸທໍ ຠຄວາ ສກ຺ເກສຸ ວິຫຣຕິ ກປິລວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ ນິຄ຺ໂຣຘາຣາເມ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ປຸພ຺ພຓ຺ຫສມຍໍ ນິວາເສຕ຺ວາ ປຕ຺ຕຈີວຣມາທາຍ ເຍນ ສຸທ຺ໂຘທນສ຺ສ ສກ຺ກສ຺ສ ນິເວສນໍ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປຎ຺ຎຕ຺ເຕ ອາສເນ ນິສີທິ. ອຖ ໂຂ ຣາຫຸລມາຕາ ເທວີ ຣາຫຸລໍ ກຸມາຣໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ເອໂສ ເຕ, ຣາຫຸລ, ປິຕາ. ຄຈ຺ຉສ຺ສຸ [ຄຈ຺ຉສ຺ສ (ສ຺ຍາ.)], ທາຍຊ຺ຊໍ ຍາຈາຫີ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ຣາຫຸໂລ ກຸມາໂຣ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວໂຕ ປຸຣໂຕ, ອຏ຺ຐາສິ – ‘‘ສຸຂາ ເຕ, ສມຓ, ຉາຍາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອຸຏ຺ຐາຍາສນາ ປກ຺ກາມິ. ອຖ ໂຂ ຣາຫຸໂລ ກຸມາໂຣ ຠຄວນ຺ຕໍ ປິຏ຺ຐິໂຕ ປິຏ຺ຐິໂຕ ອນຸພນ຺ຘິ – ‘‘ທາຍຊ຺ຊໍ ເມ, ສມຓ, ເທຫິ; ທາຍຊ຺ຊໍ ເມ, ສມຓ, ເທຫີ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ສາຣິປຸຕ຺ຕໍ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ເຕນ ຫິ ຕ຺ວໍ, ສາຣິປຸຕ຺ຕ, ຣາຫຸລໍ ກຸມາຣໍ ປພ຺ພາເຊຫີ’’ຕິ. ‘‘ກຖາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຣາຫຸລໍ ກຸມາຣໍ ປພ຺ພາເຊມີ’’ຕິ? ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເອຕສ຺ມິໍ ນິທາເນ ເອຕສ຺ມິໍ ປກຣເຓ ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕີຫິ ສຣຓຄມເນຫິ ສາມເຓຣປພ຺ພຊ຺ຊໍ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ – ປຐມໍ ເກສມສ຺ສຸໍ ໂອຫາຣາເປຕ຺ວາ ກາສາຍານິ ວຕ຺ຖານິ ອຈ຺ຉາທາເປຕ຺ວາ ເອກໍສໍ ອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ຄໍ ກາຣາເປຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູນໍ ປາເທ ວນ຺ທາເປຕ຺ວາ ອຸກ຺ກຸຏິກໍ ນິສີທາເປຕ຺ວາ ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາເປຕ຺ວາ ເອວໍ ວເທຫີຕິ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ – ພຸທ຺ຘໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ, ຘມ຺ມໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ, ສງ຺ຆໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ; ທຸຕິຍມ຺ປິ ພຸທ຺ຘໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ, ທຸຕິຍມ຺ປິ ຘມ຺ມໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ, ທຸຕິຍມ຺ປິ ສງ຺ຆໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ; ຕຕິຍມ຺ປິ ພຸທ຺ຘໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ, ຕຕິຍມ຺ປິ ຘມ຺ມໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມິ, ຕຕິຍມ຺ປິ ສງ຺ຆໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມີຕິ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມຫິ ຕີຫິ ສຣຓຄມເນຫິ ສາມເຓຣປພ຺ພຊ຺ຊ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ ຣາຫຸລໍ ກຸມາຣໍ ປພ຺ພາເຊສິ.

ອຖ ໂຂ ສຸທ຺ໂຘທໂນ ສກ຺ໂກ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ສຸທ຺ໂຘທໂນ ສກ຺ໂກ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ເອກາຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວນ຺ຕໍ ວຣໍ ຍາຈາມີ’’ຕິ. ‘‘ອຕິກ຺ກນ຺ຕວຣາ ໂຂ, ໂຄຕມ, ຕຖາຄຕາ’’ຕິ. ‘‘ຍຎ຺ຈ, ຠນ຺ເຕ, ກປ຺ປຕິ, ຍຎ຺ຈ ອນວຊ຺ຊ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ວເທຫິ, ໂຄຕມາ’’ຕິ. ‘‘ຠຄວຕິ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ປພ຺ພຊິເຕ ອນປ຺ປກໍ ທຸກ຺ຂໍ ອໂຫສິ, ຕຖາ ນນ຺ເທ, ອຘິມຕ຺ຕໍ ຣາຫຸເລ. ປຸຕ຺ຕເປມໍ, ຠນ຺ເຕ, ຉວິໍ ຉິນ຺ທຕິ, ຉວິໍ ເຉຕ຺ວາ ຈມ຺ມໍ ຉິນ຺ທຕິ, ຈມ຺ມໍ ເຉຕ຺ວາ ມໍສໍ ຉິນ຺ທຕິ, ມໍສໍ ເຉຕ຺ວາ ນ຺ຫາຣຸໍ ຉິນ຺ທຕິ, ນ຺ຫາຣຸໍ ເຉຕ຺ວາ ອຏ຺ຐິໍ ຉິນ຺ທຕິ, ອຏ຺ຐິໍ ເຉຕ຺ວາ ອຏ຺ຐິມິຎ຺ຊໍ ອາຫຈ຺ຈ ຕິຏ຺ຐຕິ. ສາຘຸ, ຠນ຺ເຕ, ອຍ຺ຍາ ອນນຸຎ຺ຎາຕໍ ມາຕາປິຕູຫິ ປຸຕ຺ຕໍ ນ ປພ຺ພາເຊຍ຺ຍຸ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ສຸທ຺ໂຘທນໍ ສກ຺ກໍ ຘມ຺ມິຍາ ກຖາຍ ສນ຺ທສ຺ເສສິ ສມາທເປສິ ສມຸຕ຺ເຕເຊສິ ສມ຺ປຫໍເສສິ. ອຖ ໂຂ ສຸທ຺ໂຘທໂນ ສກ຺ໂກ ຠຄວຕາ ຘມ຺ມິຍາ ກຖາຍ ສນ຺ທສ຺ສິໂຕ ສມາທປິໂຕ ສມຸຕ຺ເຕຊິໂຕ ສມ຺ປຫໍສິໂຕ ອຸຏ຺ຐາຍາສນາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ປທກ຺ຂິຓໍ ກຕ຺ວາ ປກ຺ກາມິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເອຕສ຺ມິໍ ນິທາເນ ເອຕສ຺ມິໍ ປກຣເຓ ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນນຸຎ຺ຎາໂຕ ມາຕາປິຕູຫິ ປຸຕ຺ໂຕ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ. ໂຍ ປພ຺ພາເຊຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາ’’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ກປິລວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ ຍຖາຠິຣນ຺ຕໍ ວິຫຣິຕ຺ວາ ເຍນ ສາວຕ຺ຖິ ເຕນ ຈາຣິກໍ ປກ຺ກາມິ. ອນຸປຸພ຺ເພນ ຈາຣິກໍ ຈຣມາໂນ ເຍນ ສາວຕ຺ຖິ ຕທວສຣິ. ຕຕ຺ຣ ສຸທໍ ຠຄວາ ສາວຕ຺ຖິຍໍ ວິຫຣຕິ ເຊຕວເນ ອນາຖປິຓ຺ຑິກສ຺ສ ອາຣາເມ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອາຍສ຺ມໂຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປຏ຺ຐາກກຸລໍ ອາຍສ຺ມໂຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ທາຣກໍ ປາເຫສິ – ‘‘ອິມໍ ທາຣກໍ ເຖໂຣ ປພ຺ພາເຊຕູ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມໂຕ ສາຣິປຸຕ຺ຕສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ຠຄວຕາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ‘ນ ເອເກນ ທ຺ເວ ສາມເຓຣາ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ພາ’ຕິ. ອຍຎ຺ຈ ເມ ຣາຫຸໂລ ສາມເຓໂຣ. ກຖໍ ນຸ ໂຂ ມຍາ ປຏິປຊ຺ຊິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສິ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ເອເກນ ທ຺ເວ ສາມເຓເຣ ອຸປຏ຺ຐາເປຕຸໍ, ຍາວຕເກ ວາ ປນ ອຸສ຺ສຫຕິ ໂອວທິຕຸໍ ອນຸສາສິຕຸໍ ຕາວຕເກ ອຸປຏ຺ຐາເປຕຸນ຺ຕິ.

ຣາຫຸລວຕ຺ຖຸ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໔໒. ສິກ຺ຂາປທກຖາ

໑໐໖. ອຖ ໂຂ ສາມເຓຣານໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ກຕິ ນຸ ໂຂ ອມ຺ຫາກໍ ສິກ຺ຂາປທານິ, ກຕ຺ຖ ຈ ອມ຺ເຫຫິ ສິກ຺ຂິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ…ເປ… ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສາມເຓຣານໍ ທສ ສິກ຺ຂາປທານິ, ເຕສຸ ຈ ສາມເຓເຣຫິ ສິກ຺ຂິຕຸໍ – ປາຓາຕິປາຕາ ເວຣມຓີ [ເວຣມຓິ, ເວຣມຓິໍ (ກ.)], ອທິນ຺ນາທານາ ເວຣມຓີ, ອພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍາ ເວຣມຓີ, ມຸສາວາທາ ເວຣມຓີ, ສຸຣາເມຣຍມຊ຺ຊປມາທຏ຺ຐານາ ເວຣມຓີ, ວິກາລໂຠຊນາ ເວຣມຓີ, ນຈ຺ຈຄີຕວາທິຕວິສູກທສ຺ສນາ ເວຣມຓີ, ມາລາຄນ຺ຘວິເລປນຘາຣຓມຓ຺ຑນວິຠູສນຏ຺ຐານາ ເວຣມຓີ, ອຸຈ຺ຈາສຍນມຫາສຍນາ ເວຣມຓີ, ຊາຕຣູປຣຊຕປຏິຄ຺ຄຫຓາ ເວຣມຓີ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສາມເຓຣານໍ ອິມານິ ທສ ສິກ຺ຂາປທານິ, ອິເມສຸ ຈ ສາມເຓເຣຫິ ສິກ຺ຂິຕຸນ຺ຕິ.

ສິກ຺ຂາປທກຖາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

໔໓. ທຓ຺ຑກມ຺ມວຕ຺ຖຸ

໑໐໗. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ສາມເຓຣາ ຠິກ຺ຂູສຸ ອຄາຣວາ ອປ຺ປຕິສ຺ສາ ອສຠາຄວຸຕ຺ຕິກາ ວິຫຣນ຺ຕິ. ຠິກ຺ຂູ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ສາມເຓຣາ ຠິກ຺ຂູສຸ ອຄາຣວາ ອປ຺ປຕິສ຺ສາ ອສຠາຄວຸຕ຺ຕິກາ ວິຫຣິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ…ເປ… ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄຕສ຺ສ ສາມເຓຣສ຺ສ ທຓ຺ຑກມ຺ມໍ ກາຕຸໍ. ຠິກ຺ຂູນໍ ອລາຠາຍ ປຣິສກ຺ກຕິ, ຠິກ຺ຂູນໍ ອນຕ຺ຖາຍ ປຣິສກ຺ກຕິ, ຠິກ຺ຂູນໍ ອວາສາຍ ປຣິສກ຺ກຕິ, ຠິກ຺ຂູ ອກ຺ໂກສຕິ ປຣິຠາສຕິ, ຠິກ຺ຂູ ຠິກ຺ຂູຫິ ເຠເທຕິ – ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມຫິ ປຎ຺ຈຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄຕສ຺ສ ສາມເຓຣສ຺ສ ທຓ຺ຑກມ຺ມໍ ກາຕຸນ຺ຕິ.

ອຖ ໂຂ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ກິໍ ນຸ ໂຂ ທຓ຺ຑກມ຺ມໍ ກາຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາວຣຓໍ ກາຕຸນ຺ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ສາມເຓຣານໍ ສພ຺ພໍ ສງ຺ຆາຣາມໍ ອາວຣຓໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ສາມເຓຣາ ອາຣາມໍ ປວິສິຕຸໍ ອລຠມານາ ປກ຺ກມນ຺ຕິປິ, ວິພ຺ຠມນ຺ຕິປິ, ຕິຕ຺ຖິເຍສຸປິ ສງ຺ກມນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສພ຺ໂພ ສງ຺ຆາຣາໂມ ອາວຣຓໍ ກາຕພ຺ໂພ. ໂຍ ກເຣຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍຕ຺ຖ ວາ ວສຕິ, ຍຕ຺ຖ ວາ ປຏິກ຺ກມຕິ, ຕຕ຺ຖ ອາວຣຓໍ ກາຕຸນ຺ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ສາມເຓຣານໍ ມຸຂທ຺ວາຣິກໍ ອາຫາຣໍ ອາວຣຓໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ມນຸສ຺ສາ ຍາຄຸປານມ຺ປິ ສງ຺ຆຠຕ຺ຕມ຺ປິ ກໂຣນ຺ຕາ ສາມເຓເຣ ເອວໍ ວເທນ຺ຕິ – ‘‘ເອຖ, ຠນ຺ເຕ, ຍາຄຸໍ ປິວຖ; ເອຖ, ຠນ຺ເຕ, ຠຕ຺ຕໍ ຠຸຎ຺ຊຖາ’’ຕິ. ສາມເຓຣາ ເອວໍ ວເທນ຺ຕິ – ‘‘ນາວຸໂສ, ລພ຺ຠາ. ຠິກ຺ຂູຫິ ອາວຣຓໍ ກຕ’’ນ຺ຕິ. ມນຸສ຺ສາ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ຠທນ຺ຕາ ສາມເຓຣານໍ ມຸຂທ຺ວາຣິກໍ ອາຫາຣໍ ອາວຣຓໍ ກຣິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ມຸຂທ຺ວາຣິໂກ ອາຫາໂຣ ອາວຣຓໍ ກາຕພ຺ໂພ. ໂຍ ກເຣຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ທຓ຺ຑກມ຺ມວຕ຺ຖຸ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໔໔. ອນາປຸຈ຺ຉາວຣຓວຕ຺ຖຸ

໑໐໘. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ອຸປຊ຺ຌາເຍ ອນາປຸຈ຺ຉາ ສາມເຓຣານໍ ອາວຣຓໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອຸປຊ຺ຌາຍາ ຄເວສນ຺ຕິ – ກຖໍ [ກຫໍ (ກ.)] ນຸ ໂຂ ອມ຺ຫາກໍ ສາມເຓຣາ ນ ທິສ຺ສນ຺ຕີຕິ. ຠິກ຺ຂູ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ຉພ຺ພຄ຺ຄິເຍຫິ, ອາວຸໂສ, ຠິກ຺ຂູຫິ ອາວຣຓໍ ກຕ’’ນ຺ຕິ. ອຸປຊ຺ຌາຍາ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ອມ຺ເຫ ອນາປຸຈ຺ຉາ ອມ຺ຫາກໍ ສາມເຓຣານໍ ອາວຣຓໍ ກຣິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປຊ຺ຌາເຍ ອນາປຸຈ຺ຉາ ອາວຣຓໍ ກາຕພ຺ພໍ. ໂຍ ກເຣຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ອນາປຸຈ຺ຉາວຣຓວຕ຺ຖຸ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໔໕. ອປລາຬນວຕ຺ຖຸ

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ເຖຣານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ສາມເຓເຣ ອປລາເຬນ຺ຕິ. ເຖຣາ ສາມໍ ທນ຺ຕກຏ຺ຐມ຺ປິ ມຸໂຂທກມ຺ປິ ຄຓ຺ຫນ຺ຕາ ກິລມນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎສ຺ສ ປຣິສາ ອປລາເຬຕພ຺ພາ. ໂຍ ອປລາເຬຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາ ຕິ.

ອປລາຬນວຕ຺ຖຸ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໔໖. ກຓ຺ຏກສາມເຓຣວຕ຺ຖຸ

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອາຍສ຺ມໂຕ ອຸປນນ຺ທສ຺ສ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕສ຺ສ ກຓ຺ຏໂກ ນາມ ສາມເຓໂຣ ກຓ຺ຏກິໍ ນາມ ຠິກ຺ຂຸນິໍ ທູເສສິ. ຠິກ຺ຂູ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ສາມເຓໂຣ ເອວຣູປໍ ອນາຈາຣໍ ອາຈຣິສ຺ສຕີ’’ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ທສຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄຕໍ ສາມເຓຣໍ ນາເສຕຸໍ. ປາຓາຕິປາຕີ ໂຫຕິ, ອທິນ຺ນາທາຍີ ໂຫຕິ, ອພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີ ໂຫຕິ, ມຸສາວາທີ ໂຫຕິ, ມຊ຺ຊປາຍີ ໂຫຕິ, ພຸທ຺ຘສ຺ສ ອວຓ຺ຓໍ ຠາສຕິ, ຘມ຺ມສ຺ສ ອວຓ຺ຓໍ ຠາສຕິ, ສງ຺ຆສ຺ສ ອວຓ຺ຓໍ ຠາສຕິ, ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິໂກ ໂຫຕິ, ຠິກ຺ຂຸນິທູສໂກ ໂຫຕິ – ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມຫິ ທສຫງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄຕໍ ສາມເຓຣໍ ນາເສຕຸນ຺ຕິ.

໔໗. ປຓ຺ຑກວຕ຺ຖຸ

໑໐໙. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕໂຣ ປຓ຺ຑໂກ ຠິກ຺ຂູສຸ ປພ຺ພຊິໂຕ ໂຫຕິ. ໂສ ທຫເຣ ທຫເຣ ຠິກ຺ຂູ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເອວໍ ວເທຕິ – ‘‘ເອຖ, ມໍ ອາຍສ຺ມນ຺ໂຕ ທູເສຖາ’’ຕິ. ຠິກ຺ຂູ ອປສາເທນ຺ຕິ – ‘‘ນສ຺ສ, ປຓ຺ຑກ, ວິນສ຺ສ, ປຓ຺ຑກ, ໂກ ຕຍາ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ. ໂສ ຠິກ຺ຂູຫິ ອປສາທິໂຕ ມຫນ຺ເຕ ມຫນ຺ເຕ ໂມຬິຄລ຺ເລ ສາມເຓເຣ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເອວໍ ວເທຕິ – ‘‘ເອຖ, ມໍ ອາວຸໂສ ທູເສຖາ’’ຕິ. ສາມເຓຣາ ອປສາເທນ຺ຕິ – ‘‘ນສ຺ສ, ປຓ຺ຑກ, ວິນສ຺ສ, ປຓ຺ຑກ, ໂກ ຕຍາ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ. ໂສ ສາມເຓເຣຫິ ອປສາທິໂຕ ຫຕ຺ຖິຠຓ຺ເຑ ອສ຺ສຠຓ຺ເຑ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເອວໍ ວເທຕິ – ‘‘ເອຖ, ມໍ, ອາວຸໂສ, ທູເສຖາ’’ຕິ. ຫຕ຺ຖິຠຓ຺ຑາ ອສ຺ສຠຓ຺ຑາ ທູເສສຸໍ. ເຕ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ປຓ຺ຑກາ ອິເມ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ. ເຍປິ ອິເມສໍ ນ ປຓ຺ຑກາ, ເຕປິ ອິເມ ປຓ຺ຑເກ ທູເສນ຺ຕິ. ເອວໍ ອິເມ ສພ຺ເພວ ອພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິໂນ’’ຕິ. ອສ຺ໂສສຸໍ ໂຂ ຠິກ຺ຂູ ເຕສໍ ຫຕ຺ຖິຠຓ຺ຑານໍ ອສ຺ສຠຓ຺ຑານໍ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕານໍ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕານໍ ວິປາເຈນ຺ຕານໍ. ອຖ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ປຓ຺ຑໂກ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ, ອຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ນາເສຕພ຺ໂພຕິ.

໔໘. ເຖຍ຺ຍສໍວາສກວຕ຺ຖຸ

໑໑໐. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕໂຣ ປຸຣາຓກຸລປຸຕ຺ໂຕ ຂີຓໂກລຎ຺ໂຎ ສຸຂຸມາໂລ ໂຫຕິ. ອຖ ໂຂ ຕສ຺ສ ປຸຣາຓກຸລປຸຕ຺ຕສ຺ສ ຂີຓໂກລຎ຺ຎສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ອຫໍ ໂຂ ສຸຂຸມາໂລ, ນ ປຏິພໂລ ອນຘິຄຕໍ ວາ ໂຠຄໍ ອຘິຄນ຺ຕຸໍ, ອຘິຄຕໍ ວາ ໂຠຄໍ ຜາຕິໍ ກາຕຸໍ. ເກນ ນຸ ໂຂ ອຫໍ ອຸປາເຍນ ສຸຂຎ຺ຈ ຊີເວຍ຺ຍໍ, ນ ຈ ກິລເມຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ? ອຖ ໂຂ ຕສ຺ສ ປຸຣາຓກຸລປຸຕ຺ຕສ຺ສ ຂີຓໂກລຎ຺ຎສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ອິເມ ໂຂ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ສຸຂສີລາ ສຸຂສມາຈາຣາ, ສຸໂຠຊນານິ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ນິວາເຕສຸ ສຍເນສຸ ສຍນ຺ຕິ. ຍໍນູນາຫໍ ສາມໍ ປຕ຺ຕຈີວຣໍ ປຏິຍາເທຕ຺ວາ ເກສມສ຺ສຸໍ ໂອຫາເຣຕ຺ວາ ກາສາຍານິ ວຕ຺ຖານິ ອຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ອາຣາມໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູຫິ ສທ຺ຘິໍ ສໍວເສຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ໂສ ປຸຣາຓກຸລປຸຕ຺ໂຕ ຂີຓໂກລຎ຺ໂຎ ສາມໍ ປຕ຺ຕຈີວຣໍ ປຏິຍາເທຕ຺ວາ ເກສມສ຺ສຸໍ ໂອຫາເຣຕ຺ວາ ກາສາຍານິ ວຕ຺ຖານິ ອຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ອາຣາມໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອຠິວາເທຕິ. ຠິກ຺ຂູ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ກຕິວສ຺ໂສສິ ຕ຺ວໍ, ອາວຸໂສ’’ຕິ? ກິໍ ເອຕໍ, ອາວຸໂສ, ກຕິວສ຺ໂສ ນາມາຕິ? ໂກ ປນ ເຕ, ອາວຸໂສ, ອຸປຊ຺ຌາໂຍຕິ? ກິໍ ເອຕໍ, ອາວຸໂສ, ອຸປຊ຺ຌາໂຍ ນາມາຕິ? ຠິກ຺ຂູ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ອຸປາລິໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ອິງ຺ຆາວຸໂສ ອຸປາລິ, ອິມໍ ປພ຺ພຊິຕໍ ອນຸຍຸຎ຺ຊາຫີ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ໂສ ປຸຣາຓກຸລປຸຕ຺ໂຕ ຂີຓໂກລຎ຺ໂຎ ອາຍສ຺ມຕາ ອຸປາລິນາ ອນຸຍຸຎ຺ຊິຍມາໂນ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສິ. ອາຍສ຺ມາ ອຸປາລິ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສິ. ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ເຖຍ຺ຍສໍວາສໂກ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ, ອຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ນາເສຕພ຺ໂພຕິ. ຕິຕ຺ຖິຍປກ຺ກນ຺ຕໂກ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ, ອຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ນາເສຕພ຺ໂພຕິ.

໔໙. ຕິຣຈ຺ຉານຄຕວຕ຺ຖຸ

໑໑໑. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕໂຣ ນາໂຄ ນາຄໂຍນິຍາ ອຏ຺ຏີຍຕິ ຫຣາຍຕິ ຊິຄຸຈ຺ຉຕິ. ອຖ ໂຂ ຕສ຺ສ ນາຄສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ເກນ ນຸ ໂຂ ອຫໍ ອຸປາເຍນ ນາຄໂຍນິຍາ ຈ ປຣິມຸຈ຺ເຈຍ຺ຍໍ ຂິປ຺ປຎ຺ຈ ມນຸສ຺ສຕ຺ຕໍ ປຏິລເຠຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຕສ຺ສ ນາຄສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ອິເມ ໂຂ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ຘມ຺ມຈາຣິໂນ ສມຈາຣິໂນ ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິໂນ ສຈ຺ຈວາທິໂນ ສີລວນ຺ໂຕ ກລ຺ຍາຓຘມ຺ມາ. ສເຈ ໂຂ ອຫໍ ສມເຓສຸ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິເຍສຸ ປພ຺ພເຊຍ຺ຍໍ, ເອວາຫໍ ນາຄໂຍນິຍາ ຈ ປຣິມຸຈ຺ເຈຍ຺ຍໍ, ຂິປ຺ປຎ຺ຈ ມນຸສ຺ສຕ຺ຕໍ ປຏິລເຠຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ໂສ ນາໂຄ ມາຓວກວຓ຺ເຓນ ຠິກ຺ຂູ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ຍາຈິ. ຕໍ ຠິກ຺ຂູ ປພ຺ພາເຊສຸໍ, ອຸປສມ຺ປາເທສຸໍ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ໂສ ນາໂຄ ອຎ຺ຎຕເຣນ ຠິກ຺ຂຸນາ ສທ຺ຘິໍ ປຈ຺ຈນ຺ຕິເມ ວິຫາເຣ ປຏິວສຕິ. ອຖ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຣຕ຺ຕິຍາ ປຈ຺ຈູສສມຍໍ ປຈ຺ຈຸຏ຺ຐາຍ ອຊ຺ໂຌກາເສ ຈງ຺ກມຕິ. ອຖ ໂຂ ໂສ ນາໂຄ ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ນິກ຺ຂນ຺ເຕ ວິສ຺ສຏ຺ໂຐ ນິທ຺ທໍ ໂອກ຺ກມິ. ສພ຺ໂພ ວິຫາໂຣ ອຫິນາ ປຸຓ຺ໂຓ, ວາຕປາເນຫິ ໂຠຄາ ນິກ຺ຂນ຺ຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ວິຫາຣໍ ປວິສິສ຺ສາມີຕິ ກວາຏໍ ປຓາເມນ຺ໂຕ ອທ຺ທສ ສພ຺ພໍ ວິຫາຣໍ ອຫິນາ ປຸຓ຺ຓໍ, ວາຕປາເນຫິ ໂຠເຄ ນິກ຺ຂນ຺ເຕ, ທິສ຺ວານ ຠີໂຕ ວິສ຺ສຣມກາສິ. ຠິກ຺ຂູ ອຸປຘາວິຕ຺ວາ ຕໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ກິສ຺ສ ຕ຺ວໍ, ອາວຸໂສ, ວິສ຺ສຣມກາສີ’’ຕິ? ‘‘ອຍໍ, ອາວຸໂສ, ສພ຺ໂພ ວິຫາໂຣ ອຫິນາ ປຸຓ຺ໂຓ, ວາຕປາເນຫິ ໂຠຄາ ນິກ຺ຂນ຺ຕາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ໂສ ນາໂຄ ເຕນ ສທ຺ເທນ ປຏິພຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ສເກ ອາສເນ ນິສີທິ. ຠິກ຺ຂູ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ໂກສິ ຕ຺ວໍ, ອາວຸໂສ’’ຕິ? ‘‘ອຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ນາໂຄ’’ຕິ. ‘‘ກິສ຺ສ ປນ ຕ຺ວໍ, ອາວຸໂສ, ເອວຣູປໍ ອກາສີ’’ຕິ? ອຖ ໂຂ ໂສ ນາໂຄ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສິ. ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເອຕສ຺ມິໍ ນິທາເນ ເອຕສ຺ມິໍ ປກຣເຓ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆໍ ສນ຺ນິປາຕາເປຕ຺ວາ ຕໍ ນາຄໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ຕຸມ຺ເຫ ໂຂຕ຺ຖ ນາຄາ ອວິຣຸຬ຺ຫິຘມ຺ມາ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍ. ຄຈ຺ຉ ຕ຺ວໍ, ນາຄ, ຕຕ຺ເຖວ ຈາຕຸທ຺ທເສ ປນ຺ນຣເສ ອຏ຺ຐມິຍາ ຈ ປກ຺ຂສ຺ສ ອຸໂປສຖໍ ອຸປວສ, ເອວໍ ຕ຺ວໍ ນາຄໂຍນິຍາ ຈ ປຣິມຸຈ຺ຈິສ຺ສສິ, ຂິປ຺ປຎ຺ຈ ມນຸສ຺ສຕ຺ຕໍ ປຏິລຠິສ຺ສສີ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ໂສ ນາໂຄ ອວິຣຸຬ຺ຫິຘມ຺ໂມ ກິຣາຫໍ ອິມສ຺ມິໍ ຘມ຺ມວິນເຍຕິ ທຸກ຺ຂີ ທຸມ຺ມໂນ ອສ຺ສູນິ ປວຕ຺ຕຍມາໂນ ວິສ຺ສຣໍ ກຕ຺ວາ ປກ຺ກາມິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຈ຺ຈຍາ ນາຄສ຺ສ ສຠາວປາຕຸກມ຺ມາຍ. ຍທາ ຈ ສຊາຕິຍາ ເມຖຸນໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິເສວຕິ, ຍທາ ຈ ວິສ຺ສຏ຺ໂຐ ນິທ຺ທໍ ໂອກ຺ກມຕິ – ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ປຈ຺ຈຍາ ນາຄສ຺ສ ສຠາວປາຕຸກມ຺ມາຍ. ຕິຣຈ຺ຉານຄໂຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ, ອຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ນາເສຕພ຺ໂພ’’ຕິ.

໕໐. ມາຕຸຆາຕກວຕ຺ຖຸ

໑໑໒. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕໂຣ ມາຓວໂກ ມາຕຣໍ ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປສິ. ໂສ ເຕນ ປາປເກນ ກມ຺ເມນ ອຏ຺ຏີຍຕິ ຫຣາຍຕິ ຊິຄຸຈ຺ຉຕິ. ອຖ ໂຂ ຕສ຺ສ ມາຓວກສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ເກນ ນຸ ໂຂ ອຫໍ ອຸປາເຍນ ອິມສ຺ສ ປາປກສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ນິກ຺ຂນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ? ອຖ ໂຂ ຕສ຺ສ ມາຓວກສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ອິເມ ໂຂ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ຘມ຺ມຈາຣິໂນ ສມຈາຣິໂນ ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິໂນ ສຈ຺ຈວາທິໂນ ສີລວນ຺ໂຕ ກລ຺ຍາຓຘມ຺ມາ. ສເຈ ໂຂ ອຫໍ ສມເຓສຸ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິເຍສຸ ປພ຺ພເຊຍ຺ຍໍ, ເອວາຫໍ ອິມສ຺ສ ປາປກສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ນິກ຺ຂນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ໂສ ມາຓວໂກ ຠິກ຺ຂູ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ຍາຈິ. ຠິກ຺ຂູ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ອຸປາລິໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ປຸພ຺ເພປິ ໂຂ, ອາວຸໂສ ອຸປາລິ, ນາໂຄ ມາຓວກວຓ຺ເຓນ ຠິກ຺ຂູສຸ ປພ຺ພຊິໂຕ. ອິງ຺ຆາວຸໂສ ອຸປາລິ, ອິມໍ ມາຓວກໍ ອນຸຍຸຎ຺ຊາຫີ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ໂສ ມາຓວໂກ ອາຍສ຺ມຕາ ອຸປາລິນາ ອນຸຍຸຎ຺ຊີຍມາໂນ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສິ. ອາຍສ຺ມາ ອຸປາລິ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສິ. ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ…ເປ… ມາຕຸຆາຕໂກ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ, ອຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ນາເສຕພ຺ໂພຕິ.

໕໑. ປິຕຸຆາຕກວຕ຺ຖຸ

໑໑໓. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕໂຣ ມາຓວໂກ ປິຕຣໍ ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປສິ. ໂສ ເຕນ ປາປເກນ ກມ຺ເມນ ອຏ຺ຏີຍຕິ ຫຣາຍຕິ ຊິຄຸຈ຺ຉຕິ. ອຖ ໂຂ ຕສ຺ສ ມາຓວກສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ ‘‘ເກນ ນຸ ໂຂ ອຫໍ ອຸປາເຍນ ອິມສ຺ສ ປາປກສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ນິກ຺ຂນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຕສ຺ສ ມາຓວກສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ ‘‘ອິເມ ໂຂ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ຘມ຺ມຈາຣິໂນ ສມຈາຣິໂນ ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິໂນ ສຈ຺ຈວາທິໂນ ສີລວນ຺ໂຕ ກລ຺ຍາຓຘມ຺ມາ, ສເຈ ໂຂ ອຫໍ ສມເຓສຸ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິເຍສຸ ປພ຺ພເຊຍ຺ຍໍ, ເອວາຫໍ ອິມສ຺ສ ປາປກສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ນິກ຺ຂນ຺ຕິໍ ກເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ໂສ ມາຓວໂກ ຠິກ຺ຂູ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ຍາຈິ. ຠິກ຺ຂູ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ອຸປາລິໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ປຸພ຺ເພປິ ໂຂ, ອາວຸໂສ ອຸປາລິ, ນາໂຄ ມາຓວກວຓ຺ເຓນ ຠິກ຺ຂູສຸ ປພ຺ພຊິໂຕ, ອິງ຺ຆາວຸໂສ, ອຸປາລິ, ອິມໍ ມາຓວກໍ ອນຸຍຸຎ຺ຊາຫີ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ໂສ ມາຓວໂກ ອາຍສ຺ມຕາ ອຸປາລິນາ ອນຸຍຸຎ຺ຊີຍມາໂນ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສິ. ອາຍສ຺ມາ ອຸປາລິ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສິ. ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ປິຕຸຆາຕໂກ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ, ອຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ນາເສຕພ຺ໂພຕິ.

໕໒. ອຣຫນ຺ຕຆາຕກວຕ຺ຖຸ

໑໑໔. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ສມ຺ພຫຸລາ ຠິກ຺ຂູ ສາເກຕາ ສາວຕ຺ຖິໍ ອທ຺ຘານມຄ຺ຄປ຺ປຏິປນ຺ນາ ໂຫນ຺ຕິ. ອນ຺ຕຣາມຄ຺ເຄ ໂຈຣາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ເອກຈ຺ເຈ ຠິກ຺ຂູ ອຈ຺ຉິນ຺ທິໍສຸ, ເອກຈ຺ເຈ ຠິກ຺ຂູ ຫນິໍສຸ. ສາວຕ຺ຖິຍາ ຣາຊຠຏາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ເອກຈ຺ເຈ ໂຈເຣ ອຄ຺ຄເຫສຸໍ, ເອກຈ຺ເຈ ໂຈຣາ ປລາຍິໍສຸ. ເຍ ເຕ ປລາຍິໍສຸ ເຕ ຠິກ຺ຂູສຸ ປພ຺ພຊິໍສຸ, ເຍ ເຕ ຄຫິຕາ ເຕ ວຘາຍ ໂອນິຍ຺ຍນ຺ຕິ. ອທ຺ທສໍສຸ ໂຂ ເຕ ປລາຍິຕ຺ວາ ປພ຺ພຊິຕາ ເຕ ໂຈເຣ ວຘາຍ ໂອນິຍ຺ຍມາເນ, ທິສ຺ວານ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ສາຘຸ ໂຂ ມຍໍ ປລາຍິມ຺ຫາ, ສຈາ ຈ [ສເຈ ຈ, ສຈຊ຺ຊ (ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ປາຐນ຺ຕຣາ)] ມຍໍ ຄຍ຺ເຫຍ຺ຍາມ [ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍາມ (ກ.)], ມຍມ຺ປິ ເອວເມວ ຫຎ຺ເຎຍ຺ຍາມາ’’ຕິ. ຠິກ຺ຂູ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ກິໍ ປນ ຕຸມ຺ເຫ, ອາວຸໂສ, ອກຕ຺ຖາ’’ຕິ? ອຖ ໂຂ ເຕ ປພ຺ພຊິຕາ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອຣຫນ຺ໂຕ ເອເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ. ອຣຫນ຺ຕຆາຕໂກ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ, ອຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ນາເສຕພ຺ໂພຕິ.

໕໓. ຠິກ຺ຂຸນີທູສກວຕ຺ຖຸ

໑໑໕. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ສມ຺ພຫຸລາ ຠິກ຺ຂຸນິໂຍ ສາເກຕາ ສາວຕ຺ຖິໍ ອທ຺ຘານມຄ຺ຄປ຺ປຏິປນ຺ນາ ໂຫນ຺ຕິ. ອນ຺ຕຣາມຄ຺ເຄ ໂຈຣາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ເອກຈ຺ຈາ ຠິກ຺ຂຸນິໂຍ ອຈ຺ຉິນ຺ທິໍສຸ, ເອກຈ຺ຈາ ຠິກ຺ຂຸນິໂຍ ທູເສສຸໍ. ສາວຕ຺ຖິຍາ ຣາຊຠຏາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ເອກຈ຺ເຈ ໂຈເຣ ອຄ຺ຄເຫສຸໍ, ເອກຈ຺ເຈ ໂຈຣາ ປລາຍິໍສຸ. ເຍ ເຕ ປລາຍິໍສຸ, ເຕ ຠິກ຺ຂູສຸ ປພ຺ພຊິໍສຸ. ເຍ ເຕ ຄຫິຕາ, ເຕ ວຘາຍ ໂອນິຍ຺ຍນ຺ຕິ. ອທ຺ທສໍສຸ ໂຂ ເຕ ປລາຍິຕ຺ວາ ປພ຺ພຊິຕາ ເຕ ໂຈເຣ ວຘາຍ ໂອນິຍ຺ຍມາເນ, ທິສ຺ວານ ເອວມາຫໍສຸ ‘‘ສາຘຸ ໂຂ ມຍໍ ປລາຍິມ຺ຫາ, ສຈາ ຈ ມຍໍ ຄຍ຺ເຫຍ຺ຍາມ, ມຍມ຺ປິ ເອວເມວ ຫຎ຺ເຎຍ຺ຍາມາ’’ຕິ. ຠິກ຺ຂູ ເອວມາຫໍສຸ ‘‘ກິໍ ປນ ຕຸມ຺ເຫ, ອາວຸໂສ, ອກຕ຺ຖາ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ເຕ ປພ຺ພຊິຕາ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ຠິກ຺ຂຸນິທູສໂກ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ, ອຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ນາເສຕພ຺ໂພຕິ. ສງ຺ຆເຠທໂກ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ, ອຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ນາເສຕພ຺ໂພຕິ. ໂລຫິຕຸປ຺ປາທໂກ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ, ອຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ນາເສຕພ຺ໂພຕິ.

໕໔. ອຸຠໂຕພ຺ຍຎ຺ຊນກວຕ຺ຖຸ

໑໑໖. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕໂຣ ອຸຠໂຕພ຺ຍຎ຺ຊນໂກ ຠິກ຺ຂູສຸ ປພ຺ພຊິໂຕ ໂຫຕິ. ໂສ ກໂຣຕິປິ ກາຣາເປຕິປິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອຸຠໂຕພ຺ຍຎ຺ຊນໂກ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ, ອຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ນາເສຕພ຺ໂພຕິ.

໕໕. ອນຸປຊ຺ຌາຍກາທິວຕ຺ຖູນິ

໑໑໗. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ອນຸປຊ຺ຌາຍກໍ ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຸປຊ຺ຌາຍໂກ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ. ໂຍ ອຸປສມ຺ປາເທຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ສງ຺ເຆນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ເຆນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ. ໂຍ ອຸປສມ຺ປາເທຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ຄເຓນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຄເຓນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ. ໂຍ ອຸປສມ຺ປາເທຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ປຓ຺ຑກຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ຕິ…ເປ… ເຖຍ຺ຍສໍວາສກຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ຕິ…ເປ… ຕິຕ຺ຖິຍປກ຺ກນ຺ຕກຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ຕິ …ເປ… ຕິຣຈ຺ຉານຄຕຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ຕິ…ເປ… ມາຕຸຆາຕກຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ຕິ…ເປ… ປິຕຸຆາຕກຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ຕິ…ເປ… ອຣຫນ຺ຕຆາຕກຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ຕິ…ເປ… ຠິກ຺ຂຸນິທູສກຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ຕິ…ເປ… ສງ຺ຆເຠທກຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ຕິ…ເປ… ໂລຫິຕຸປ຺ປາທກຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ຕິ…ເປ… ອຸຠໂຕພ຺ຍຎ຺ຊນກຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ຕິ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຓ຺ຑກຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຖຍ຺ຍສໍວາສກຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕິຕ຺ຖິຍປກ຺ກນ຺ຕກຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕິຣຈ຺ຉານຄຕຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ມາຕຸຆາຕກຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ …ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ປິຕຸຆາຕກຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣຫນ຺ຕຆາຕກຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸນິທູສກຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ …ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ຆເຠທກຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂລຫິຕຸປ຺ປາທກຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸຠໂຕພ຺ຍຎ຺ຊນກຸປຊ຺ຌາເຍນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ. ໂຍ ອຸປສມ຺ປາເທຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

໕໖. ອປຕ຺ຕກາທິວຕ຺ຖຸ

໑໑໘. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ອປຕ຺ຕກໍ ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ຕິ. ຫຕ຺ເຖສຸ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣນ຺ຕິ. ມນຸສ຺ສາ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ເສຍ຺ຍຖາປິ ຕິຕ຺ຖິຍາຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອປຕ຺ຕໂກ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ. ໂຍ ອຸປສມ຺ປາເທຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ອຈີວຣກໍ ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ຕິ. ນຄ຺ຄາ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣນ຺ຕິ. ມນຸສ຺ສາ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ເສຍ຺ຍຖາປິ ຕິຕ຺ຖິຍາຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຈີວຣໂກ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ. ໂຍ ອຸປສມ຺ປາເທຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ອປຕ຺ຕຈີວຣກໍ ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ຕິ. ນຄ຺ຄາ ຫຕ຺ເຖສຸ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣນ຺ຕິ. ມນຸສ຺ສາ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ເສຍ຺ຍຖາປິ ຕິຕ຺ຖິຍາຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອປຕ຺ຕຈີວຣໂກ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ. ໂຍ ອຸປສມ຺ປາເທຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ຍາຈິຕເກນ ປຕ຺ເຕນ ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ຕິ. ອຸປສມ຺ປນ຺ເນ ປຕ຺ຕໍ ປຏິຫຣນ຺ຕິ. ຫຕ຺ເຖສຸ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣນ຺ຕິ. ມນຸສ຺ສາ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ເສຍ຺ຍຖາປິ ຕິຕ຺ຖິຍາຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍາຈິຕເກນ ປຕ຺ເຕນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ. ໂຍ ອຸປສມ຺ປາເທຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ຍາຈິຕເກນ ຈີວເຣນ ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ຕິ. ອຸປສມ຺ປນ຺ເນ ຈີວຣໍ ປຏິຫຣນ຺ຕິ. ນຄ຺ຄາ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣນ຺ຕິ. ມນຸສ຺ສາ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ເສຍ຺ຍຖາປິ ຕິຕ຺ຖິຍາຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍາຈິຕເກນ ຈີວເຣນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ. ໂຍ ອຸປສມ຺ປາເທຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ຍາຈິຕເກນ ປຕ຺ຕຈີວເຣນ ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ຕິ. ອຸປສມ຺ປນ຺ເນ ປຕ຺ຕຈີວຣໍ ປຏິຫຣນ຺ຕິ. ນຄ຺ຄາ ຫຕ຺ເຖສຸ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣນ຺ຕິ. ມນຸສ຺ສາ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ເສຍ຺ຍຖາປິ ຕິຕ຺ຖິຍາຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍາຈິຕເກນ ປຕ຺ຕຈີວເຣນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ. ໂຍ ອຸປສມ຺ປາເທຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ນອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ເພກວີສຕິວາໂຣ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

໕໗. ນປພ຺ພາເຊຕພ຺ພທ຺ວຕ຺ຕິໍສວາໂຣ

໑໑໙. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ຫຕ຺ຖຈ຺ຉິນ຺ນໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ປາທຈ຺ຉິນ຺ນໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ຫຕ຺ຖປາທຈ຺ຉິນ຺ນໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ກຓ຺ຓຈ຺ຉິນ຺ນໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ນາສຈ຺ຉິນ຺ນໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ກຓ຺ຓນາສຈ຺ຉິນ຺ນໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ອງ຺ຄຸລິຈ຺ຉິນ຺ນໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ອຬຈ຺ຉິນ຺ນໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ກຓ຺ຑຣຈ຺ຉິນ຺ນໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ຜຓຫຕ຺ຖກໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ຂຸຊ຺ຊໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ວາມນໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ຄລຄຓ຺ຑິໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ລກ຺ຂຓາຫຕໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ກສາຫຕໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ລິຂິຕກໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ສີປທິໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ປາປໂຣຄິໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ປຣິສທູສກໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ກາຓໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ກຸຓິໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ຂຎ຺ຊໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ປກ຺ຂຫຕໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ຉິນ຺ນິຣິຍາປຖໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ຊຣາທຸພ຺ພລໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ອນ຺ຘໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ມູຄໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ພຘິຣໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ອນ຺ຘມູຄໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ອນ຺ຘພຘິຣໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ມູຄພຘິຣໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ…ເປ… ອນ຺ຘມູຄພຘິຣໍ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຫຕ຺ຖຈ຺ຉິນ຺ໂນ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ປາທຈ຺ຉິນ຺ໂນ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຫຕ຺ຖປາທຈ຺ຉິນ຺ໂນ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ກຓ຺ຓຈ຺ຉິນ຺ໂນ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ນາສຈ຺ຉິນ຺ໂນ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ກຓ຺ຓນາສຈ຺ຉິນ຺ໂນ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອງ຺ຄຸລິຈ຺ຉິນ຺ໂນ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຬຈ຺ຉິນ຺ໂນ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ກຓ຺ຑຣຈ຺ຉິນ຺ໂນ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຜຓຫຕ຺ຖໂກ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຂຸຊ຺ໂຊ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ວາມໂນ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຄລຄຓ຺ຑີ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ລກ຺ຂຓາຫໂຕ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ກສາຫໂຕ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ລິຂິຕໂກ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສີປທີ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ປາປໂຣຄີ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຣິສທູສໂກ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາໂຓ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ກຸຓີ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຂຎ຺ໂຊ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ປກ຺ຂຫໂຕ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຉິນ຺ນິຣິຍາປໂຖ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຊຣາທຸພ຺ພໂລ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນ຺ໂຘ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ມູໂຄ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ພຘິໂຣ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນ຺ຘມູໂຄ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນ຺ຘພຘິໂຣ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ມູຄພຘິໂຣ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ…ເປ… ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນ຺ຘມູຄພຘິໂຣ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ. ໂຍ ປພ຺ພາເຊຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ນປພ຺ພາເຊຕພ຺ພທ຺ວຕ຺ຕິໍສວາໂຣ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ທາຍຊ຺ຊຠາຓວາໂຣ ນິຏ຺ຐິໂຕ ນວໂມ.

໕໘. ອລຊ຺ຊີນິສ຺ສຍວຕ຺ຖູນິ

໑໒໐. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ອລຊ຺ຊີນໍ ນິສ຺ສຍໍ ເທນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອລຊ຺ຊີນໍ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ. ໂຍ ທເທຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ອລຊ຺ຊີນໍ ນິສ຺ສາຍ ວສນ຺ຕິ. ເຕປິ ນຈິຣສ຺ເສວ ອລຊ຺ຊິໂນ ໂຫນ຺ຕິ ປາປກາຠິກ຺ຂູ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອລຊ຺ຊີນໍ ນິສ຺ສາຍ ວຕ຺ຖພ຺ພໍ. ໂຍ ວເສຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ອຖ ໂຂ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ຠຄວຕາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ‘ນ ອລຊ຺ຊີນໍ ນິສ຺ສໂຍ ທາຕພ຺ໂພ, ນ ອລຊ຺ຊີນໍ ນິສ຺ສາຍ ວຕ຺ຖພ຺ພ’ນ຺ຕິ. ກຖໍ ນຸ ໂຂ ມຍໍ ຊາເນຍ຺ຍາມ ລຊ຺ຊິໍ ວາ ອລຊ຺ຊິໍ ວາ’’ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈຕູຫປຎ຺ຈາຫໍ ອາຄເມຕຸໍ ຍາວ ຠິກ຺ຂຸສຠາຄຕໍ ຊານາມີຕິ.

໕໙. ຄມິກາທິນິສ຺ສຍວຕ຺ຖູນິ

໑໒໑. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ໂກສເລສຸ ຊນປເທ ອທ຺ຘານມຄ຺ຄປ຺ປຏິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ. ອຖ ໂຂ ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ຠຄວຕາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ‘ນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພ’ນ຺ຕິ. ອຫຎ຺ຈມ຺ຫິ ນິສ຺ສຍກຣຓີໂຍ ອທ຺ຘານມຄ຺ຄປ຺ປຏິປນ຺ໂນ, ກຖໍ ນຸ ໂຂ ມຍາ ປຏິປຊ຺ຊິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອທ຺ຘານມຄ຺ຄປ຺ປຏິປນ຺ເນນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນິສ຺ສຍໍ ອລຠມາເນນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖຸນ຺ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ທ຺ເວ ຠິກ຺ຂູ ໂກສເລສຸ ຊນປເທ ອທ຺ຘານມຄ຺ຄປ຺ປຏິປນ຺ນາ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕ ອຎ຺ຎຕຣໍ ອາວາສໍ ອຸປຄຈ຺ຉິໍສຸ. ຕຕ຺ຖ ເອໂກ ຠິກ຺ຂຸ ຄິລາໂນ ໂຫຕິ. ອຖ ໂຂ ຕສ຺ສ ຄິລານສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ຠຄວຕາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ‘ນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພ’ນ຺ຕິ. ອຫຎ຺ຈມ຺ຫິ ນິສ຺ສຍກຣຓີໂຍ ຄິລາໂນ, ກຖໍ ນຸ ໂຂ ມຍາ ປຏິປຊ຺ຊິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຄິລາເນນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນິສ຺ສຍໍ ອລຠມາເນນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖຸນ຺ຕິ.

ອຖ ໂຂ ຕສ຺ສ ຄິລານຸປຏ຺ຐາກສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ຠຄວຕາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ‘ນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພ’ນ຺ຕິ. ອຫຎ຺ຈມ຺ຫິ ນິສ຺ສຍກຣຓີໂຍ, ອຍຎ຺ຈ ຠິກ຺ຂຸ ຄິລາໂນ, ກຖໍ ນຸ ໂຂ ມຍາ ປຏິປຊ຺ຊິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຄິລານຸປຏ຺ຐາເກນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນິສ຺ສຍໍ ອລຠມາເນນ ຍາຈິຍມາເນນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖຸນ຺ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ອຣຎ຺ເຎ ວິຫຣຕິ. ຕສ຺ສ ຈ ຕສ຺ມິໍ ເສນາສເນ ຜາສຸ ໂຫຕິ. ອຖ ໂຂ ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ຠຄວຕາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ‘ນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖພ຺ພ’ນ຺ຕິ. ອຫຎ຺ຈມ຺ຫິ ນິສ຺ສຍກຣຓີໂຍ ອຣຎ຺ເຎ ວິຫຣາມິ, ມຍ຺ຫຎ຺ຈ ອິມສ຺ມິໍ ເສນາສເນ ຜາສຸ ໂຫຕິ, ກຖໍ ນຸ ໂຂ ມຍາ ປຏິປຊ຺ຊິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາຣຎ຺ຎິເກນ ຠິກ຺ຂຸນາ ຜາສຸວິຫາຣໍ ສລ຺ລກ຺ເຂນ຺ເຕນ ນິສ຺ສຍໍ ອລຠມາເນນ ອນິສ຺ສິເຕນ ວຕ຺ຖຸໍ – ຍທາ ປຕິຣູໂປ ນິສ຺ສຍທາຍໂກ ອາຄຈ຺ຉິສ຺ສຕິ, ຕທາ ຕສ຺ສ ນິສ຺ສາຍ ວສິສ຺ສາມີຕິ.

໖໐. ໂຄຕ຺ເຕນ ອນຸສ຺ສາວນານຸຊານນາ

໑໒໒. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອາຍສ຺ມໂຕ ມຫາກສ຺ສປສ຺ສ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ໂຂ ໂຫຕິ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ມຫາກສ຺ສໂປ ອາຍສ຺ມໂຕ ອານນ຺ທສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປາເຫສິ – ອາຄຈ຺ຉຕຸ ອານນ຺ໂທ ອິມໍ ອນຸສ຺ສາເວສ຺ສຕູຕິ [ອນຸສ຺ສາເວສ຺ສຕີຕິ (ສ຺ຍາ.)]. ອາຍສ຺ມາ ອານນ຺ໂທ ເອວມາຫ – ‘‘ນາຫໍ ອຸສ຺ສຫາມິ ເຖຣສ຺ສ ນາມໍ ຄເຫຕຸໍ, ຄຣຸ ເມ ເຖໂຣ’’ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂຄຕ຺ເຕນປິ ອນຸສ຺ສາເວຕຸນ຺ຕິ.

໖໑. ທ຺ເວອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ຂາທິວຕ຺ຖຸ

໑໒໓. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອາຍສ຺ມໂຕ ມຫາກສ຺ສປສ຺ສ ທ຺ເວ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ຂາ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕ ວິວທນ຺ຕິ – ອຫໍ ປຐມໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສາມິ, ອຫໍ ປຐມໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສາມີຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ເອການຸສ຺ສາວເນ ກາຕຸນ຺ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ສມ຺ພຫຸລານໍ ເຖຣານໍ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ຂາ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕ ວິວທນ຺ຕິ – ອຫໍ ປຐມໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສາມິ, ອຫໍ ປຐມໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສາມີຕິ. ເຖຣາ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ຫນ຺ທ, ມຍໍ, ອາວຸໂສ, ສພ຺ເພວ ເອການຸສ຺ສາວເນ ກໂຣມາ’’ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ຕໂຍ ເອການຸສ຺ສາວເນ ກາຕຸໍ, ຕຎ຺ຈ ໂຂ ເອເກນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ, ນ ຕ຺ເວວ ນານຸປຊ຺ຌາເຍນາຕິ.

໖໒. ຄພ຺ຠວີສູປສມ຺ປທານຸຊານນາ

໑໒໔. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອາຍສ຺ມາ ກຸມາຣກສ຺ສໂປ ຄພ຺ຠວີໂສ ອຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ອໂຫສິ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມໂຕ ກຸມາຣກສ຺ສປສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ຠຄວຕາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ‘ນ ອູນວີສຕິວສ຺ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ’ຕິ. ອຫຎ຺ຈມ຺ຫິ ຄພ຺ຠວີໂສ ອຸປສມ຺ປນ຺ໂນ. ອຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ນຸ ໂຂມ຺ຫິ, ນນຸ ໂຂ ອຸປສມ຺ປນ຺ໂນ’’ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ມາຕຸກຸຈ຺ຉິສ຺ມິໍ ປຐມໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ປຐມໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ປາຕຸຠູຕໍ, ຕທຸປາທາຍ ສາວສ຺ສ ຊາຕິ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຄພ຺ຠວີສໍ ອຸປສມ຺ປາເທຕຸນ຺ຕິ.

໖໓. ອຸປສມ຺ປທາວິຘິ

໑໒໕. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຸປສມ຺ປນ຺ນາ ທິສ຺ສນ຺ຕິ ກຸຏ຺ຐິກາປິ ຄຓ຺ຑິກາປິ ກິລາສິກາປິ ໂສສິກາປິ ອປມາຣິກາປິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປສມ຺ປາເທນ຺ເຕນ ເຕຣສ [ຕສ຺ສ (ກ.)] ອນ຺ຕຣາຍິເກ ຘມ຺ເມ ປຸຈ຺ຉິຕຸໍ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸຈ຺ຉິຕພ຺ໂພ – ‘‘ສນ຺ຕິ ເຕ ເອວຣູປາ ອາພາຘາ – ກຸຏ຺ຐໍ, ຄຓ຺ໂຑ, ກິລາໂສ, ໂສໂສ, ອປມາໂຣ? ມນຸສ຺ໂສສິ? ປຸຣິໂສສິ? ຠຸຊິສ຺ໂສສິ? ອຓໂຓສິ? ນສິ ຣາຊຠໂຏ? ອນຸຎ຺ຎາໂຕສິ ມາຕາປິຕູຫິ? ປຣິປຸຓ຺ຓວີສຕິວສ຺ໂສສິ? ປຣິປຸຓ຺ຓໍ ເຕ ປຕ຺ຕຈີວຣໍ? ກິໍນາໂມສິ? ໂກນາໂມ ເຕ ອຸປຊ຺ຌາໂຍ’’ຕິ?

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ອນນຸສິຏ຺ເຐ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ເຂ ອນ຺ຕຣາຍິເກ ຘມ຺ເມ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ. ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ຂາ ວິຕ຺ຖາຍນ຺ຕິ, ມງ຺ກູ ໂຫນ຺ຕິ, ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ເຊຕຸໍ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຐມໍ ອນຸສາສິຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາ ອນ຺ຕຣາຍິເກ ຘມ຺ເມ ປຸຈ຺ຉິຕຸນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ເຖວ ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ອນຸສາສນ຺ຕິ. ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ຂາ ຕເຖວ ວິຕ຺ຖາຍນ຺ຕິ, ມງ຺ກູ ໂຫນ຺ຕິ, ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ເຊຕຸໍ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອກມນ຺ຕໍ ອນຸສາສິຕ຺ວາ ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ອນ຺ຕຣາຍິເກ ຘມ຺ເມ ປຸຈ຺ຉິຕຸໍ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຸສາສິຕພ຺ໂພ –

໑໒໖. ປຐມໍ ອຸປຊ຺ຌໍ ຄາຫາເປຕພ຺ໂພ. ອຸປຊ຺ຌໍ ຄາຫາເປຕ຺ວາ ປຕ຺ຕຈີວຣໍ ອາຈິກ຺ຂິຕພ຺ພໍ – ອຍໍ ເຕ ປຕ຺ໂຕ, ອຍໍ ສງ຺ຆາຏິ, ອຍໍ ອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ໂຄ, ອຍໍ ອນ຺ຕຣວາສໂກ. ຄຈ຺ຉ, ອມຸມ຺ຫິ ໂອກາເສ ຕິຏ຺ຐາຫີຕິ.

ພາລາ ອພ຺ຍຕ຺ຕາ ອນຸສາສນ຺ຕິ. ທຸຣນຸສິຏ຺ຐາ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ຂາ ວິຕ຺ຖາຍນ຺ຕິ, ມງ຺ກູ ໂຫນ຺ຕິ, ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ເຊຕຸໍ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ພາເລນ ອພ຺ຍຕ຺ເຕນ ອນຸສາສິຕພ຺ໂພ. ໂຍ ອນຸສາເສຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ອນຸສາສິຕຸນ຺ຕິ.

ອສມ຺ມຕາ ອນຸສາສນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສມ຺ມເຕນ ອນຸສາສິຕພ຺ໂພ. ໂຍ ອນຸສາເສຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມ຺ມເຕນ ອນຸສາສິຕຸໍ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ໂພ [ສມ຺ມນິຕພ຺ໂພ (ກ.)] – ອຕ຺ຕນາ ວາ [ອຕ຺ຕນາວ (ສ຺ຍາ.)] ອຕ຺ຕານໍ ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ພໍ, ປເຣນ ວາ ປໂຣ ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ໂພ.

ກຖຎ຺ຈ ອຕ຺ຕນາວ ອຕ຺ຕານໍ ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ພໍ? ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ສງ຺ໂຆ ຎາເປຕພ຺ໂພ – ‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອາຍສ຺ມໂຕ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ໂຂ. ຍທິ ສງ຺ຆສ຺ສ ປຕ຺ຕກລ຺ລໍ, ອຫໍ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມໍ ອນຸສາເສຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ເອວໍ ອຕ຺ຕນາວ ອຕ຺ຕານໍ ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ພໍ.

ກຖຎ຺ຈ ປນ ປເຣນ ປໂຣ ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ໂພ? ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ສງ຺ໂຆ ຎາເປຕພ຺ໂພ – ‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອາຍສ຺ມໂຕ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ໂຂ. ຍທິ ສງ຺ຆສ຺ສ ປຕ຺ຕກລ຺ລໍ, ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມໍ ອນຸສາເສຍ຺ຍາ’’ຕິ. ເອວໍ ປເຣນ ປໂຣ ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ໂພ.

ເຕນ ສມ຺ມເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ໂຂ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເອວມສ຺ສ ວຈນີໂຍ – ‘‘ສຸຓສິ, ອິຕ຺ຖນ຺ນາມ, ອຍໍ ເຕ ສຈ຺ຈກາໂລ ຠູຕກາໂລ. ຍໍ ຊາຕໍ ຕໍ ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ປຸຈ຺ຉນ຺ເຕ ສນ຺ຕໍ ອຕ຺ຖີຕິ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ, ອສນ຺ຕໍ ນຕ຺ຖີ’’ຕິ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ. ມາ ໂຂ ວິຕ຺ຖາຍິ, ມາ ໂຂ ມງ຺ກຸ ອໂຫສິ. ເອວໍ ຕໍ ປຸຈ຺ຉິສ຺ສນ຺ຕິ – ‘‘ສນ຺ຕິ ເຕ ເອວຣູປາ ອາພາຘາ – ກຸຏ຺ຐໍ, ຄຓ຺ໂຑ, ກິລາໂສ, ໂສໂສ, ອປມາໂຣ? ມນຸສ຺ໂສສິ? ປຸຣິໂສສິ? ຠຸຊິສ຺ໂສສິ? ອຓໂຓສິ? ນສິ ຣາຊຠໂຏ? ອນຸຎ຺ຎາໂຕສິ ມາຕາປິຕູຫິ? ປຣິປຸຓ຺ຓວີສຕິວສ຺ໂສສິ? ປຣິປຸຓ຺ຓໍ ເຕ ປຕ຺ຕຈີວຣໍ? ກິໍນາໂມສິ? ໂກນາໂມ ເຕ ອຸປຊ຺ຌາໂຍ’’ຕິ?

ເອກໂຕ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອກໂຕ ອາຄນ຺ຕພ຺ພໍ. ອນຸສາສເກນ ປຐມຕຣໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ສງ຺ໂຆ ຎາເປຕພ຺ໂພ – ‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອາຍສ຺ມໂຕ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ໂຂ. ອນຸສິຏ຺ໂຐ ໂສ ມຍາ. ຍທິ ສງ຺ຆສ຺ສ ປຕ຺ຕກລ຺ລໍ, ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ອາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍາ’’ຕິ. ອາຄຈ຺ຉາຫີຕິ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ.

ເອກໍສໍ ອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ຄໍ ກາຣາເປຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູນໍ ປາເທ ວນ຺ທາເປຕ຺ວາ ອຸກ຺ກຸຏິກໍ ນິສີທາເປຕ຺ວາ ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາເປຕ຺ວາ ອຸປສມ຺ປທໍ ຍາຈາເປຕພ຺ໂພ – ‘‘ສງ຺ຆໍ, ຠນ຺ເຕ, ອຸປສມ຺ປທໍ ຍາຈາມິ. ອຸລ຺ລຸມ຺ປຕຸ ມໍ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ ອນຸກມ຺ປໍ ອຸປາທາຍ. ທຸຕິຍມ຺ປິ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ຆໍ ອຸປສມ຺ປທໍ ຍາຈາມິ. ອຸລ຺ລຸມ຺ປຕຸ ມໍ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ ອນຸກມ຺ປໍ ອຸປາທາຍ. ຕຕິຍມ຺ປິ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ຆໍ ອຸປສມ຺ປທໍ ຍາຈາມິ. ອຸລ຺ລຸມ຺ປຕຸ ມໍ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ ອນຸກມ຺ປໍ ອຸປາທາຍາ’’ຕິ. ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ສງ຺ໂຆ ຎາເປຕພ຺ໂພ –

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ອຍໍ ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອາຍສ຺ມໂຕ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ໂຂ. ຍທິ ສງ຺ຆສ຺ສ ປຕ຺ຕກລ຺ລໍ, ອຫໍ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມໍ ອນ຺ຕຣາຍິເກ ຘມ຺ເມ ປຸຈ຺ເຉຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ? ສຸຓສິ, ອິຕ຺ຖນ຺ນາມ, ອຍໍ ເຕ ສຈ຺ຈກາໂລ ຠູຕກາໂລ. ຍໍ ຊາຕໍ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມິ. ສນ຺ຕໍ ອຕ຺ຖີຕິ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ, ອສນ຺ຕໍ ນຕ຺ຖີຕິ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ. ສນ຺ຕິ ເຕ ເອວຣູປາ ອາພາຘາ – ກຸຏ຺ຐໍ ຄຓ຺ໂຑ ກິເລໂສ ໂສໂສ ອປມາໂຣ, ມນຸສ຺ໂສສິ, ປຸຣິໂສສິ, ຠຸຊິສ຺ໂສສິ, ອຓໂຓສິ, ນສິ ຣາຊຠໂຏ, ອນຸຎ຺ຎາໂຕສິ ມາຕາປິຕູຫິ, ປຣິປຸຓ຺ຓວີສຕິວສ຺ໂສສິ, ປຣິປຸຓ຺ຓໍ ເຕ ປຕ຺ຕຈີວຣໍ, ກິໍນາໂມສິ, ໂກນາໂມ ເຕ ອຸປຊ຺ຌາໂຍຕິ? ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ສງ຺ໂຆ ຎາເປຕພ຺ໂພ –

໑໒໗. ‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ອຍໍ ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອາຍສ຺ມໂຕ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ໂຂ, ປຣິສຸທ຺ໂຘ ອນ຺ຕຣາຍິເກຫິ ຘມ຺ເມຫິ, ປຣິປຸຓ຺ຓສ຺ສ ປຕ຺ຕຈີວຣໍ. ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ສງ຺ຆໍ ອຸປສມ຺ປທໍ ຍາຈຕິ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ. ຍທິ ສງ຺ຆສ຺ສ ປຕ຺ຕກລ຺ລໍ, ສງ຺ໂຆ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມໍ ອຸປສມ຺ປາເທຍ຺ຍ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ. ເອສາ ຎຕ຺ຕິ.

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ອຍໍ ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອາຍສ຺ມໂຕ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ໂຂ, ປຣິສຸທ຺ໂຘ ອນ຺ຕຣາຍິເກຫິ ຘມ຺ເມຫິ, ປຣິປຸຓ຺ຓສ຺ສ ປຕ຺ຕຈີວຣໍ. ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ສງ຺ຆໍ ອຸປສມ຺ປທໍ ຍາຈຕິ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ. ສງ຺ໂຆ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມໍ ອຸປສມ຺ປາເທຕິ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ. ຍສ຺ສາຍສ຺ມໂຕ ຂມຕິ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອຸປສມ຺ປທາ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ, ໂສ ຕຸຓ຺ຫສ຺ສ; ຍສ຺ສ ນກ຺ຂມຕິ, ໂສ ຠາເສຍ຺ຍ.

‘‘ທຸຕິຍມ຺ປິ ເອຕມຕ຺ຖໍ ວທາມິ – ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ອຍໍ ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອາຍສ຺ມໂຕ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ໂຂ, ປຣິສຸທ຺ໂຘ ອນ຺ຕຣາຍິເກຫິ ຘມ຺ເມຫິ, ປຣິປຸຓ຺ຓສ຺ສ ປຕ຺ຕຈີວຣໍ. ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ສງ຺ຆໍ ອຸປສມ຺ປທໍ ຍາຈຕິ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ. ສງ຺ໂຆ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມໍ ອຸປສມ຺ປາເທຕິ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ. ຍສ຺ສາຍສ຺ມໂຕ ຂມຕິ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອຸປສມ຺ປທາ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ, ໂສ ຕຸຓ຺ຫສ຺ສ; ຍສ຺ສ ນກ຺ຂມຕິ, ໂສ ຠາເສຍ຺ຍ.

‘‘ຕຕິຍມ຺ປິ ເອຕມຕ຺ຖໍ ວທາມິ – ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ອຍໍ ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອາຍສ຺ມໂຕ ອຸປສມ຺ປທາເປກ຺ໂຂ, ປຣິສຸທ຺ໂຘ ອນ຺ຕຣາຍິເກຫິ ຘມ຺ເມຫິ, ປຣິປຸຓ຺ຓສ຺ສ ປຕ຺ຕຈີວຣໍ. ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ສງ຺ຆໍ ອຸປສມ຺ປທໍ ຍາຈຕິ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ. ສງ຺ໂຆ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມໍ ອຸປສມ຺ປາເທຕິ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ. ຍສ຺ສາຍສ຺ມໂຕ ຂມຕິ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອຸປສມ຺ປທາ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ, ໂສ ຕຸຓ຺ຫສ຺ສ; ຍສ຺ສ ນກ຺ຂມຕິ, ໂສ ຠາເສຍ຺ຍ.

‘‘ອຸປສມ຺ປນ຺ໂນ ສງ຺ເຆນ ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ອຸປຊ຺ຌາເຍນ. ຂມຕິ ສງ຺ຆສ຺ສ, ຕສ຺ມາ ຕຸຓ຺ຫີ, ເອວເມຕໍ ຘາຣຍາມີ’’ຕິ.

ອຸປສມ຺ປທາກມ຺ມໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໖໔. ຈຕ຺ຕາໂຣ ນິສ຺ສຍາ

໑໒໘. ຕາວເທວ ຉາຍາ ເມຕພ຺ພາ, ອຸຕຸປ຺ປມາຓໍ ອາຈິກ຺ຂິຕພ຺ພໍ, ທິວສຠາໂຄ ອາຈິກ຺ຂິຕພ຺ໂພ, ສງ຺ຄີຕິ ອາຈິກ຺ຂິຕພ຺ພາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ນິສ຺ສຍາ ອາຈິກ຺ຂິຕພ຺ພາ [ອາຈິກ຺ຂິຕພ຺ພາ, ຈຕ຺ຕາຣິ ອກຣຓີຍານິ ອາຈິກ຺ຂິຕພ຺ພານິ. (ກ.)] –

‘‘ປິຓ຺ຑິຍາໂລປໂຠຊນໍ ນິສ຺ສາຍ ປພ຺ພຊ຺ຊາ. ຕຕ຺ຖ ເຕ ຍາວຊີວໍ ອຸສ຺ສາໂຫ ກຣຓີໂຍ. ອຕິເຣກລາໂຠ – ສງ຺ຆຠຕ຺ຕໍ, ອຸທ຺ເທສຠຕ຺ຕໍ, ນິມນ຺ຕນໍ, ສລາກຠຕ຺ຕໍ, ປກ຺ຂິກໍ, ອຸໂປສຖິກໍ, ປາຏິປທິກໍ.

‘‘ປໍສຸກູລຈີວຣໍ ນິສ຺ສາຍ ປພ຺ພຊ຺ຊາ. ຕຕ຺ຖ ເຕ ຍາວຊີວໍ ອຸສ຺ສາໂຫ ກຣຓີໂຍ. ອຕິເຣກລາໂຠ – ໂຂມໍ, ກປ຺ປາສິກໍ, ໂກເສຍ຺ຍໍ, ກມ຺ພລໍ, ສາຓໍ, ຠງ຺ຄໍ.

‘‘ຣຸກ຺ຂມູລເສນາສນໍ ນິສ຺ສາຍ ປພ຺ພຊ຺ຊາ. ຕຕ຺ຖ ເຕ ຍາວຊີວໍ ອຸສ຺ສາໂຫ ກຣຓີໂຍ. ອຕິເຣກລາໂຠ – ວິຫາໂຣ, ອຑ຺ຒໂຍໂຄ, ປາສາໂທ, ຫມ຺ມິຍໍ, ຄຸຫາ.

‘‘ປູຕິມຸຕ຺ຕເຠສຊ຺ຊໍ ນິສ຺ສາຍ ປພ຺ພຊ຺ຊາ. ຕຕ຺ຖ ເຕ ຍາວຊີວໍ ອຸສ຺ສາໂຫ ກຣຓີໂຍ. ອຕິເຣກລາໂຠ – ສປ຺ປິ, ນວນີຕໍ, ເຕລໍ, ມຘຸ, ຜາຓິຕ’’ນ຺ຕິ.

ຈຕ຺ຕາໂຣ ນິສ຺ສຍາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

໖໕. ຈຕ຺ຕາຣິ ອກຣຓີຍານິ

໑໒໙. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ອຎ຺ຎຕຣໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ອຸປສມ຺ປາເທຕ຺ວາ ເອກກໍ ໂອຫາຍ ປກ຺ກມິໍສຸ. ໂສ ປຈ຺ຉາ ເອກໂກວ ອາຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາມຄ຺ເຄ ປຸຣາຓທຸຕິຍິກາຍ ສມາຄຎ຺ຉິ. ສາ ເອວມາຫ – ‘‘ກິໍທານິ ປພ຺ພຊິໂຕສີ’’ຕິ? ‘‘ອາມ, ປພ຺ພຊິໂຕມ຺ຫີ’’ຕິ. ‘‘ທຸລ຺ລໂຠ ໂຂ ປພ຺ພຊິຕານໍ ເມຖຸໂນ ຘມ຺ໂມ; ເອຫິ, ເມຖຸນໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິເສວາ’’ຕິ. ໂສ ຕສ຺ສາ ເມຖຸນໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິເສວິຕ຺ວາ ຈິເຣນ ອຄມາສິ. ຠິກ຺ຂູ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ກິສ຺ສ ຕ຺ວໍ, ອາວຸໂສ, ເອວໍ ຈິຣໍ ອກາສີ’’ຕິ? ອຖ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສິ. ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປສມ຺ປາເທຕ຺ວາ ທຸຕິຍໍ ທາຕຸໍ, ຈຕ຺ຕາຣິ ຈ ອກຣຓີຍານິ ອາຈິກ຺ຂິຕຸໍ –

‘‘ອຸປສມ຺ປນ຺ເນນ ຠິກ຺ຂຸນາ ເມຖຸໂນ ຘມ຺ໂມ ນ ປຏິເສວິຕພ຺ໂພ, ອນ຺ຕມໂສ ຕິຣຈ຺ຉານຄຕາຍປິ. ໂຍ ຠິກ຺ຂຸ ເມຖຸນໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິເສວຕິ, ອສ຺ສມໂຓ ໂຫຕິ ອສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິໂຍ. ເສຍ຺ຍຖາປິ ນາມ ປຸຣິໂສ ສີສຈ຺ຉິນ຺ໂນ ອຠພ຺ໂພ ເຕນ ສຣີຣພນ຺ຘເນນ ຊີວິຕຸໍ, ເອວເມວ ຠິກ຺ຂຸ ເມຖຸນໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິເສວິຕ຺ວາ ອສ຺ສມໂຓ ໂຫຕິ ອສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິໂຍ. ຕໍ ເຕ ຍາວຊີວໍ ອກຣຓີຍໍ.

‘‘ອຸປສມ຺ປນ຺ເນນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອທິນ຺ນໍ ເຖຍ຺ຍສງ຺ຂາຕໍ ນ ອາທາຕພ຺ພໍ, ອນ຺ຕມໂສ ຕິຓສລາກໍ ອຸປາທາຍ. ໂຍ ຠິກ຺ຂຸ ປາທໍ ວາ ປາທາຣຫໍ ວາ ອຕິເຣກປາທໍ ວາ ອທິນ຺ນໍ ເຖຍ຺ຍສງ຺ຂາຕໍ ອາທິຍຕິ, ອສ຺ສມໂຓ ໂຫຕິ ອສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິໂຍ. ເສຍ຺ຍຖາປິ ນາມ ປຓ຺ຑຸປລາໂສ ພນ຺ຘນາ ປມຸຕ຺ໂຕ ອຠພ຺ໂພ ຫຣິຕຕ຺ຖາຍ, ເອວເມວ ຠິກ຺ຂຸ ປາທໍ ວາ ປາທາຣຫໍ ວາ ອຕິເຣກປາທໍ ວາ ອທິນ຺ນໍ ເຖຍ຺ຍສງ຺ຂາຕໍ ອາທິຍິຕ຺ວາ ອສ຺ສມໂຓ ໂຫຕິ ອສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິໂຍ. ຕໍ ເຕ ຍາວຊີວໍ ອກຣຓີຍໍ.

‘‘ອຸປສມ຺ປນ຺ເນນ ຠິກ຺ຂຸນາ ສຎ຺ຈິຈ຺ຈ ປາໂຓ ຊີວິຕາ ນ ໂວໂຣເປຕພ຺ໂພ, ອນ຺ຕມໂສ ກຸນ຺ຖກິປິລ຺ລິກໍ ອຸປາທາຍ. ໂຍ ຠິກ຺ຂຸ ສຎ຺ຈິຈ຺ຈ ມນຸສ຺ສວິຄ຺ຄຫໍ ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປຕິ, ອນ຺ຕມໂສ ຄພ຺ຠປາຕນໍ ອຸປາທາຍ, ອສ຺ສມໂຓ ໂຫຕິ ອສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິໂຍ. ເສຍ຺ຍຖາປິ ນາມ ປຸຖຸສິລາ ທ຺ເວຘາ ຠິນ຺ນາ ອປ຺ປຏິສນ຺ຘິກາ ໂຫຕິ, ເອວເມວ ຠິກ຺ຂຸ ສຎ຺ຈິຈ຺ຈ ມນຸສ຺ສວິຄ຺ຄຫໍ ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປຕ຺ວາ ອສ຺ສມໂຓ ໂຫຕິ ອສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິໂຍ. ຕໍ ເຕ ຍາວຊີວໍ ອກຣຓີຍໍ.

‘‘ອຸປສມ຺ປນ຺ເນນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອຸຕ຺ຕຣິມນຸສ຺ສຘມ຺ໂມ ນ ອຸລ຺ລປິຕພ຺ໂພ, ອນ຺ຕມໂສ ‘ສຸຎ຺ຎາຄາເຣ ອຠິຣມາມີ’ຕິ. ໂຍ ຠິກ຺ຂຸ ປາປິຈ຺ໂຉ ອິຈ຺ຉາປກໂຕ ອສນ຺ຕໍ ອຠູຕໍ ອຸຕ຺ຕຣິມນຸສ຺ສຘມ຺ມໍ ອຸລ຺ລປຕິ ຌານໍ ວາ ວິໂມກ຺ຂໍ ວາ ສມາຘິໍ ວາ ສມາປຕ຺ຕິໍ ວາ ມຄ຺ຄໍ ວາ ຜລໍ ວາ, ອສ຺ສມໂຓ ໂຫຕິ ອສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິໂຍ. ເສຍ຺ຍຖາປິ ນາມ ຕາໂລ ມຕ຺ຖກຈ຺ຉິນ຺ໂນ ອຠພ຺ໂພ ປຸນ ວິຣຸຬ຺ຫິຍາ, ເອວເມວ ຠິກ຺ຂຸ ປາປິຈ຺ໂຉ ອິຈ຺ຉາປກໂຕ ອສນ຺ຕໍ ອຠູຕໍ ອຸຕ຺ຕຣິມນຸສ຺ສຘມ຺ມໍ ອຸລ຺ລປິຕ຺ວາ ອສ຺ສມໂຓ ໂຫຕິ ອສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິໂຍ. ຕໍ ເຕ ຍາວຊີວໍ ອກຣຓີຍ’’ນ຺ຕິ.

ຈຕ຺ຕາຣິ ອກຣຓີຍານິ ນິຏ຺ຐິຕານິ.

໖໖. ອາປຕ຺ຕິຍາ ອທສ຺ສເນ ອຸກ຺ຂິຕ຺ຕກວຕ຺ຖູນິ

໑໓໐. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ອາປຕ຺ຕິຍາ ອທສ຺ສເນ ອຸກ຺ຂິຕ຺ຕໂກ ວິພ຺ຠມິ. ໂສ ປຸນ ປຈ຺ຈາຄນ຺ຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອຸປສມ຺ປທໍ ຍາຈິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ອາປຕ຺ຕິຍາ ອທສ຺ສເນ ອຸກ຺ຂິຕ຺ຕໂກ ວິພ຺ຠມຕິ. ໂສ ປຸນ ປຈ຺ຈາຄນ຺ຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອຸປສມ຺ປທໍ ຍາຈຕິ. ໂສ ເອວມສ຺ສ ວຈນີໂຍ – ‘‘ປສ຺ສິສ຺ສສິ ຕໍ ອາປຕ຺ຕິ’’ນ຺ຕິ? ສຈາຫໍ ປສ຺ສິສ຺ສາມີຕິ, ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ. ສຈາຫໍ ນ ປສ຺ສິສ຺ສາມີຕິ, ນ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ. ປພ຺ພາເຊຕ຺ວາ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ – ‘‘ປສ຺ສິສ຺ສສິ ຕໍ ອາປຕ຺ຕິ’’ນ຺ຕິ? ສຈາຫໍ ປສ຺ສິສ຺ສາມີຕິ, ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ. ສຈາຫໍ ນ ປສ຺ສິສ຺ສາມີຕິ, ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ. ອຸປສມ຺ປາເທຕ຺ວາ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ – ‘‘ປສ຺ສິສ຺ສສິ ຕໍ ອາປຕ຺ຕິ’’ນ຺ຕິ? ສຈາຫໍ ປສ຺ສິສ຺ສາມີຕິ, ໂອສາເຣຕພ຺ໂພ. ສຈາຫໍ ນ ປສ຺ສິສ຺ສາມີຕິ, ນ ໂອສາເຣຕພ຺ໂພ. ໂອສາເຣຕ຺ວາ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ – ‘‘ປສ຺ສສິ [ປສ຺ສາຫິ (ສີ.)] ຕໍ ອາປຕ຺ຕິ’’ນ຺ຕິ? ສເຈ ປສ຺ສຕິ, ອິຈ຺ເຈຕໍ ກຸສລໍ. ໂນ ເຈ ປສ຺ສຕິ, ລພ຺ຠມານາຍ ສາມຄ຺ຄິຍາ ປຸນ ອຸກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ. ອລພ຺ຠມານາຍ ສາມຄ຺ຄິຍາ ອນາປຕ຺ຕິ ສມ຺ໂຠເຄ ສໍວາເສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ອາປຕ຺ຕິຍາ ອປ຺ປຏິກມ຺ເມ ອຸກ຺ຂິຕ຺ຕໂກ ວິພ຺ຠມຕິ. ໂສ ປຸນ ປຈ຺ຈາຄນ຺ຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອຸປສມ຺ປທໍ ຍາຈຕິ. ໂສ ເອວມສ຺ສ ວຈນີໂຍ – ‘‘ປຏິກຣິສ຺ສສິ ຕໍ ອາປຕ຺ຕິ’’ນ຺ຕິ? ສຈາຫໍ ປຏິກຣິສ຺ສາມີຕິ, ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ. ສຈາຫໍ ນ ປຏິກຣິສ຺ສາມີຕິ, ນ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ. ປພ຺ພາເຊຕ຺ວາ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ – ‘‘ປຏິກຣິສ຺ສສິ ຕໍ ອາປຕ຺ຕິ’’ນ຺ຕິ? ສຈາຫໍ ປຏິກຣິສ຺ສາມີຕິ, ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ. ສຈາຫໍ ນ ປຏິກຣິສ຺ສາມີຕິ, ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ. ອຸປສມ຺ປາເທຕ຺ວາ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ – ‘‘ປຏິກຣິສ຺ສສິ ຕໍ ອາປຕ຺ຕິ’’ນ຺ຕິ? ສຈາຫໍ ປຏິກຣິສ຺ສາມີຕິ, ໂອສາເຣຕພ຺ໂພ. ສຈາຫໍ ນ ປຏິກຣິສ຺ສາມີຕິ, ນ ໂອສາເຣຕພ຺ໂພ. ໂອສາເຣຕ຺ວາ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ – ‘‘ປຏິກໂຣຫິ ຕໍ ອາປຕ຺ຕິ’’ນ຺ຕິ. ສເຈ ປຏິກໂຣຕິ, ອິຈ຺ເຈຕໍ ກຸສລໍ. ໂນ ເຈ ປຏິກໂຣຕິ ລພ຺ຠມານາຍ ສາມຄ຺ຄິຍາ ປຸນ ອຸກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ. ອລພ຺ຠມານາຍ ສາມຄ຺ຄິຍາ ອນາປຕ຺ຕິ ສມ຺ໂຠເຄ ສໍວາເສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ປາປິກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ອປ຺ປຏິນິສ຺ສຄ຺ເຄ ອຸກ຺ຂິຕ຺ຕໂກ ວິພ຺ຠມຕິ. ໂສ ປຸນ ປຈ຺ຈາຄນ຺ຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອຸປສມ຺ປທໍ ຍາຈຕິ. ໂສ ເອວມສ຺ສ ວຈນີໂຍ – ‘‘ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິສ຺ສສິ ຕໍ ປາປິກໍ ທິຏ຺ຐິ’’ນ຺ຕິ? ສຈາຫໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິສ຺ສາມີຕິ, ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ. ສຈາຫໍ ນ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິສ຺ສາມີຕິ, ນ ປພ຺ພາເຊຕພ຺ໂພ. ປພ຺ພາເຊຕ຺ວາ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ – ‘‘ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິສ຺ສສິ ຕໍ ປາປິກໍ ທິຏ຺ຐິ’’ນ຺ຕິ? ສຈາຫໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິສ຺ສາມີຕິ, ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ. ສຈາຫໍ ນ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິສ຺ສາມີຕິ, ນ ອຸປສມ຺ປາເທຕພ຺ໂພ. ອຸປສມ຺ປາເທຕ຺ວາ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ – ‘‘ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິສ຺ສສິ ຕໍ ປາປິກໍ ທິຏ຺ຐິ’’ນ຺ຕິ? ສຈາຫໍ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິສ຺ສາມີຕິ, ໂອສາເຣຕພ຺ໂພ. ສຈາຫໍ ນ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊິສ຺ສາມີຕິ, ນ ໂອສາເຣຕພ຺ໂພ. ໂອສາເຣຕ຺ວາ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ – ‘‘ປຏິນິສ຺ສຊ຺ເຊຫິ ຕໍ ປາປິກໍ ທິຏ຺ຐິ’’ນ຺ຕິ. ສເຈ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊຕິ, ອິຈ຺ເຈຕໍ ກຸສລໍ. ໂນ ເຈ ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊຕິ, ລພ຺ຠມານາຍ ສາມຄ຺ຄິຍາ ປຸນ ອຸກ຺ຂິປິຕພ຺ໂພ. ອລພ຺ຠມານາຍ ສາມຄ຺ຄິຍາ ອນາປຕ຺ຕິ ສມ຺ໂຠເຄ ສໍວາເສຕິ.

ມຫາຂນ຺ຘໂກ ປຐໂມ.

໖໗. ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ

໑໓໑.

ວິນຍມ຺ຫິ ມຫຕ຺ເຖສຸ, ເປສລານໍ ສຸຂາວເຫ;

ນິຄ຺ຄຫານຎ຺ຈ ປາປິຈ຺ເຉ, ລຊ຺ຊີນໍ ປຄ຺ຄເຫສຸ ຈ.

ສາສນາຘາຣເຓ ເຈວ, ສພ຺ພຎ຺ຎຸຊິນໂຄຈເຣ;

ອນຎ຺ຎວິສເຍ ເຂເມ, ສຸປຎ຺ຎຕ຺ເຕ ອສໍສເຍ.

ຂນ຺ຘເກ ວິນເຍ ເຈວ, ປຣິວາເຣ ຈ ມາຕິເກ;

ຍຖາຕ຺ຖກາຣີ ກຸສໂລ, ປຏິປຊ຺ຊຕິ ໂຍນິໂສ.

ໂຍ ຄວໍ ນ ວິຊານາຕິ, ນ ໂສ ຣກ຺ຂຕິ ໂຄຄຓໍ;

ເອວໍ ສີລໍ ອຊານນ຺ໂຕ, ກິໍ ໂສ ຣກ຺ເຂຍ຺ຍ ສໍວຣໍ.

ປມຸຏ຺ຐມ຺ຫິ ຈ ສຸຕ຺ຕນ຺ເຕ, ອຠິຘມ຺ເມ ຈ ຕາວເທ;

ວິນເຍ ອວິນຏ຺ຐມ຺ຫິ, ປຸນ ຕິຏ຺ຐຕິ ສາສນໍ.

ຕສ຺ມາ ສງ຺ຄາຫຓາເຫຕຸໍ [ສງ຺ຄາຫນາເຫຕຸໍ (ກ.)], ອຸທ຺ທານໍ ອນຸປຸພ຺ພໂສ;

ປວກ຺ຂາມິ ຍຖາຎາຍໍ, ສຸຓາຖ ມມ ຠາສໂຕ.

ວຕ຺ຖຸ ນິທານໍ ອາປຕ຺ຕິ, ນຍາ ເປຍ຺ຍາລເມວ ຈ;

ທຸກ຺ກຣໍ ຕໍ ອເສເສຕຸໍ, ນຍໂຕ ຕໍ ວິຊານຖາຕິ.

ໂພຘິ ຣາຊາຍຕນຎ຺ຈ, ອຊປາໂລ ສຫມ຺ປຕິ;

ພ຺ຣຫ຺ມາ ອາຬາໂຣ ອຸທໂກ, ຠິກ຺ຂຸ ຈ ອຸປໂກ ອິສິ.

ໂກຓ຺ຑຎ຺ໂຎ ວປ຺ໂປ ຠທ຺ທິໂຍ, ມຫານາໂມ ຈ ອສ຺ສຊິ;

ຍໂສ ຈຕ຺ຕາໂຣ ປຎ຺ຎາສ, ສພ຺ເພ ເປເສສິ ໂສ ທິສາ.

ວຕ຺ຖຸ ມາເຣຫິ ຕິໍສາ ຈ, ອຸຣຸເວລໍ ຕໂຍ ຊຏີ;

ອຄ຺ຍາຄາຣໍ ມຫາຣາຊາ, ສກ຺ໂກ ພ຺ຣຫ຺ມາ ຈ ເກວລາ.

ປໍສຸກູລໍ ໂປກ຺ຂຣຓີ, ສິລາ ຈ ກກຸໂຘ ສິລາ;

ຊມ຺ພຸ ອມ຺ໂພ ຈ ອາມໂລ, ປາຣິປຸປ຺ຜຎ຺ຈ ອາຫຣິ.

ຜາລິຍນ຺ຕຸ ອຸຊ຺ຊລນ຺ຕຸ, ວິຊ຺ຌາຍນ຺ຕຸ ຈ ກສ຺ສປ;

ນິມຸຊ຺ຊນ຺ຕິ ມຸຂີ ເມໂຆ, ຄຍາ ລຏ຺ຐິ ຈ ມາຄໂຘ.

ອຸປຕິສ຺ໂສ ໂກລິໂຕ ຈ, ອຠິຎ຺ຎາຕາ ຈ ປພ຺ພຊຸໍ;

ທຸນ຺ນິວຕ຺ຖາ ປຓາມນາ, ກິໂສ ລູໂຂ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ.

ອນາຈາຣໍ ອາຈຣຕິ, ອຸທຣໍ ມາຓໂວ ຄໂຓ;

ວສ຺ສໍ ພາເລຫິ ປກ຺ກນ຺ໂຕ, ທສ ວສ຺ສານິ ນິສ຺ສໂຍ.

ນ ວຕ຺ຕນ຺ຕິ ປຓາເມຕຸໍ, ພາລາ ປສ຺ສທ຺ຘິ ປຎ຺ຈ ຉ;

ໂຍ ໂສ ອຎ຺ໂຎ ຈ ນຄ຺ໂຄ ຈ, ອຈ຺ຉິນ຺ນຊຏິລສາກິໂຍ.

ມຄເຘສຸ ປຎ຺ຈາພາຘາ, ເອໂກ ຣາຊາ [ຠໂຏ ໂຈໂຣ (ສ຺ຍາ.)] ຈ ອງ຺ຄຸລິ;

ມາຄໂຘ ຈ ອນຸຎ຺ຎາສິ, ກາຣາ ລິຂິ ກສາຫໂຕ.

ລກ຺ຂຓາ ອິຓາ ທາໂສ ຈ, ຠຓ຺ຑຸໂກ ອຸປາລິ ອຫິ;

ສທ຺ຘໍ ກຸລໍ ກຓ຺ຏໂກ ຈ, ອາຫຸນ຺ທຣິກເມວ ຈ.

ວຕ຺ຖຸມ຺ຫິ ທາຣໂກ ສິກ຺ຂາ, ວິຫຣນ຺ຕິ ຈ ກິໍ ນຸ ໂຂ;

ສພ຺ພໍ ມຸຂໍ ອຸປຊ຺ຌາເຍ, ອປລາຬນ ກຓ຺ຏໂກ.

ປຓ຺ຑໂກ ເຖຍ຺ຍປກ຺ກນ຺ໂຕ, ອຫິ ຈ ມາຕຣີ ປິຕາ;

ອຣຫນ຺ຕຠິກ຺ຂຸນີເຠທາ, ຣຸຫິເຣນ ຈ ພ຺ຍຎ຺ຊນໍ.

ອນຸປຊ຺ຌາຍສງ຺ເຆນ, ຄຓປຓ຺ຑກປຕ຺ຕໂກ;

ອຈີວຣໍ ຕທຸຠຍໍ, ຍາຈິເຕນປິ ເຍ ຕໂຍ.

ຫຕ຺ຖາ ປາທາ ຫຕ຺ຖປາທາ, ກຓ຺ຓາ ນາສາ ຕທູຠຍໍ;

ອງ຺ຄຸລິອຬກຓ຺ຑຣໍ, ຜຓໍ ຂຸຊ຺ຊຎ຺ຈ ວາມນໍ.

ຄລຄຓ຺ຑີ ລກ຺ຂຓາ ເຈວ, ກສາ ລິຂິຕສີປທີ;

ປາປປຣິສທູສີ ຈ, ກາຓໍ ກຸຓິ ຕເຖວ ຈ.

ຂຎ຺ຊໍ ປກ຺ຂຫຕຎ຺ເຈວ, ສຈ຺ຉິນ຺ນອິຣິຍາປຖໍ;

ຊຣານ຺ຘມູຄພຘິຣໍ, ອນ຺ຘມູຄຎ຺ຈ ຍໍ ຕຫິໍ.

ອນ຺ຘພຘິຣໍ ຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ, ມູຄພຘິຣເມວ ຈ;

ອນ຺ຘມູຄພຘິຣຎ຺ຈ, ອລຊ຺ຊີນຎ຺ຈ ນິສ຺ສຍໍ.

ວຕ຺ຖພ຺ພຎ຺ຈ ຕຖາທ຺ຘານໍ, ຍາຈມາເນນ ລກ຺ຂຓາ [ເປກ຺ຂນາ (ສພ຺ພຕ຺ຖ)];

ອາຄຈ຺ຉຕຸ ວິວທນ຺ຕິ, ເອກຸປຊ຺ຌາເຍນ ກສ຺ສໂປ.

ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອຸປສມ຺ປນ຺ນາ, ອາພາເຘຫິ ຈ ປີຬິຕາ;

ອນນຸສິຏ຺ຐາ ວິຕ຺ເຖນ຺ຕິ, ຕຕ຺ເຖວ ອນຸສາສນາ.

ສງ຺ເຆປິ ຈ ອໂຖ ພາລາ, ອສມ຺ມຕາ ຈ ເອກໂຕ;

ອຸລ຺ລຸມ຺ປຕຸປສມ຺ປທາ, ນິສ຺ສໂຍ ເອກໂກ ຕໂຍຕິ.

ອິມມ຺ຫິ ຂນ຺ຘເກ ວຕ຺ຖູນິ ເອກສຕຎ຺ຈ ທ຺ວາສຕ຺ຕຕິ.

ມຫາຂນ຺ຘໂກ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

໒. ອຸໂປສຖກ຺ຂນ຺ຘໂກ

໖໘. ສນ຺ນິປາຕານຸຊານນາ

໑໓໒. ເຕນ ສມເຍນ ພຸທ຺ໂຘ ຠຄວາ ຣາຊຄເຫ ວິຫຣຕິ ຄິຊ຺ຌກູເຏ ປພ຺ພເຕ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍາ ປຣິພ຺ພາຊກາ ຈາຕຸທ຺ທເສ ປນ຺ນຣເສ ອຏ຺ຐມິຍາ ຈ ປກ຺ຂສ຺ສ ສນ຺ນິປຕິຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ ຠາສນ຺ຕິ. ເຕ ມນຸສ຺ສາ ອຸປສງ຺ກມນ຺ຕິ ຘມ຺ມສ຺ສວນາຍ. ເຕ ລຠນ຺ຕິ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິເຍສຸ ປຣິພ຺ພາຊເກສຸ ເປມໍ, ລຠນ຺ຕິ ປສາທໍ, ລຠນ຺ຕິ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍາ ປຣິພ຺ພາຊກາ ປກ຺ຂໍ. ອຖ ໂຂ ຣຎ຺ໂຎ ມາຄຘສ຺ສ ເສນິຍສ຺ສ ພິມ຺ພິສາຣສ຺ສ ຣໂຫຄຕສ຺ສ ປຏິສລ຺ລີນສ຺ສ ເອວໍ ເຈຕໂສ ປຣິວິຕກ຺ໂກ ອຸທປາທິ – ‘‘ເອຕຣຫິ ໂຂ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍາ ປຣິພ຺ພາຊກາ ຈາຕຸທ຺ທເສ ປນ຺ນຣເສ ອຏ຺ຐມິຍາ ຈ ປກ຺ຂສ຺ສ ສນ຺ນິປຕິຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ ຠາສນ຺ຕິ. ເຕ ມນຸສ຺ສາ ອຸປສງ຺ກມນ຺ຕິ ຘມ຺ມສ຺ສວນາຍ. ເຕ ລຠນ຺ຕິ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິເຍສຸ ປຣິພ຺ພາຊເກສຸ ເປມໍ, ລຠນ຺ຕິ ປສາທໍ, ລຠນ຺ຕິ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍາ ປຣິພ຺ພາຊກາ ປກ຺ຂໍ. ຍໍນູນ ອຍ຺ຍາປິ ຈາຕຸທ຺ທເສ ປນ຺ນຣເສ ອຏ຺ຐມິຍາ ຈ ປກ຺ຂສ຺ສ ສນ຺ນິປເຕຍ຺ຍຸ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຣາຊາ ມາຄໂຘ ເສນິໂຍ ພິມ຺ພິສາໂຣ ເຍນ ຠຄວາ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ໂຂ ຣາຊາ ມາຄໂຘ ເສນິໂຍ ພິມ຺ພິສາໂຣ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອິຘ ມຍ຺ຫໍ, ຠນ຺ເຕ, ຣໂຫຄຕສ຺ສ ປຏິສລ຺ລີນສ຺ສ ເອວໍ ເຈຕໂສ ປຣິວິຕກ຺ໂກ ອຸທປາທິ ‘ເອຕຣຫິ ໂຂ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍາ ປຣິພ຺ພາຊກາ ຈາຕຸທ຺ທເສ ປນ຺ນຣເສ ອຏ຺ຐມິຍາ ຈ ປກ຺ຂສ຺ສ ສນ຺ນິປຕິຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ ຠາສນ຺ຕິ. ເຕ ມນຸສ຺ສາ ອຸປສງ຺ກມນ຺ຕິ ຘມ຺ມສ຺ສວນາຍ. ເຕ ລຠນ຺ຕິ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິເຍສຸ ປຣິພ຺ພາຊເກສຸ ເປມໍ, ລຠນ຺ຕິ ປສາທໍ, ລຠນ຺ຕິ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍາ ປຣິພ຺ພາຊກາ ປກ຺ຂໍ. ຍໍນູນ ອຍ຺ຍາປິ ຈາຕຸທ຺ທເສ ປນ຺ນຣເສ ອຏ຺ຐມິຍາ ຈ ປກ຺ຂສ຺ສ ສນ຺ນິປເຕຍ຺ຍຸ’ນ຺ຕິ. ສາຘຸ, ຠນ຺ເຕ, ອຍ຺ຍາປິ ຈາຕຸທ຺ທເສ ປນ຺ນຣເສ ອຏ຺ຐມິຍາ ຈ ປກ຺ຂສ຺ສ ສນ຺ນິປເຕຍ຺ຍຸ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຣາຊານໍ ມາຄຘໍ ເສນິຍໍ ພິມ຺ພິສາຣໍ ຘມ຺ມິຍາ ກຖາຍ ສນ຺ທສ຺ເສສິ ສມາທເປສິ ສມຸຕ຺ເຕເຊສິ ສມ຺ປຫໍເສສິ. ອຖ ໂຂ ຣາຊາ ມາຄໂຘ ເສນິໂຍ ພິມ຺ພິສາໂຣ ຠຄວຕາ ຘມ຺ມິຍາ ກຖາຍ ສນ຺ທສ຺ສິໂຕ ສມາທປິໂຕ ສມຸຕ຺ເຕຊິໂຕ ສມ຺ປຫໍສິໂຕ ອຸຏ຺ຐາຍາສນາ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ປທກ຺ຂິຓໍ ກຕ຺ວາ ປກ຺ກາມິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເອຕສ຺ມິໍ ນິທາເນ ເອຕສ຺ມິໍ ປກຣເຓ ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈາຕຸທ຺ທເສ ປນ຺ນຣເສ ອຏ຺ຐມິຍາ ຈ ປກ຺ຂສ຺ສ ສນ຺ນິປຕິຕຸ’’ນ຺ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ – ຠຄວຕາ ອນຸຎ຺ຎາຕາ ຈາຕຸທ຺ທເສ ປນ຺ນຣເສ ອຏ຺ຐມິຍາ ຈ ປກ຺ຂສ຺ສ ສນ຺ນິປຕິຕຸນ຺ຕິ – ຈາຕຸທ຺ທເສ ປນ຺ນຣເສ ອຏ຺ຐມິຍາ ຈ ປກ຺ຂສ຺ສ ສນ຺ນິປຕິຕ຺ວາ ຕຸຓ຺ຫີ ນິສີທນ຺ຕິ. ເຕ ມນຸສ຺ສາ ອຸປສງ຺ກມນ຺ຕິ ຘມ຺ມສ຺ສວນາຍ. ເຕ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ຈາຕຸທ຺ທເສ ປນ຺ນຣເສ ອຏ຺ຐມິຍາ ຈ ປກ຺ຂສ຺ສ ສນ຺ນິປຕິຕ຺ວາ ຕຸຓ຺ຫີ ນິສີທິສ຺ສນ຺ຕິ, ເສຍ຺ຍຖາປິ ມູຄສູກຣາ. ນນຸ ນາມ ສນ຺ນິປຕິເຕຫິ ຘມ຺ໂມ ຠາສິຕພ຺ໂພ’’ຕິ. ອສ຺ໂສສຸໍ ໂຂ ຠິກ຺ຂູ ເຕສໍ ມນຸສ຺ສານໍ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕານໍ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕານໍ ວິປາເຈນ຺ຕານໍ. ອຖ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ…ເປ… ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເອຕສ຺ມິໍ ນິທາເນ ເອຕສ຺ມິໍ ປກຣເຓ ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈາຕຸທ຺ທເສ ປນ຺ນຣເສ ອຏ຺ຐມິຍາ ຈ ປກ຺ຂສ຺ສ ສນ຺ນິປຕິຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ ຠາສິຕຸ’’ນ຺ຕິ.

໖໙. ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທສານຸຊານນາ

໑໓໓. ອຖ ໂຂ ຠຄວໂຕ ຣໂຫຄຕສ຺ສ ປຏິສລ຺ລີນສ຺ສ ເອວໍ ເຈຕໂສ ປຣິວິຕກ຺ໂກ ອຸທປາທິ – ‘‘ຍໍນູນາຫໍ ຍານິ ມຍາ ຠິກ຺ຂູນໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕານິ ສິກ຺ຂາປທານິ, ຕານິ ເນສໍ ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທສໍ ອນຸຊາເນຍ຺ຍໍ. ໂສ ເນສໍ ຠວິສ຺ສຕິ ອຸໂປສຖກມ຺ມ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ສາຍນ຺ຫສມຍໍ ປຏິສລ຺ລານາ ວຸຏ຺ຐິໂຕ ເອຕສ຺ມິໍ ນິທາເນ ເອຕສ຺ມິໍ ປກຣເຓ ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ອິຘ ມຍ຺ຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣໂຫຄຕສ຺ສ ປຏິສລ຺ລີນສ຺ສ ເອວໍ ເຈຕໂສ ປຣິວິຕກ຺ໂກ ອຸທປາທິ ‘ຍໍນູນາຫໍ ຍານິ ມຍາ ຠິກ຺ຂູນໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕານິ ສິກ຺ຂາປທານິ, ຕານິ ເນສໍ ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທສໍ ອນຸຊາເນຍ຺ຍໍ. ໂສ ເນສໍ ຠວິສ຺ສຕິ ອຸໂປສຖກມ຺ມ’ນ຺ຕິ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕຸໍ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ສງ຺ໂຆ ຎາເປຕພ຺ໂພ –

໑໓໔. ‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ຍທິ ສງ຺ຆສ຺ສ ປຕ຺ຕກລ຺ລໍ, ສງ຺ໂຆ ອຸໂປສຖໍ ກເຣຍ຺ຍ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິເສຍ຺ຍ. ກິໍ ສງ຺ຆສ຺ສ ປຸພ຺ພກິຈ຺ຈໍ? ປາຣິສຸທ຺ຘິໍ ອາຍສ຺ມນ຺ໂຕ ອາໂຣເຈຖ. ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິສ຺ສາມິ. ຕໍ ສພ຺ເພວ ສນ຺ຕາ ສາຘຸກໍ ສຸໂຓມ ມນສິ ກໂຣມ. ຍສ຺ສ ສິຍາ ອາປຕ຺ຕິ, ໂສ ອາວິກເຣຍ຺ຍ. ອສນ຺ຕິຍາ ອາປຕ຺ຕິຍາ ຕຸຓ຺ຫີ ຠວິຕພ຺ພໍ. ຕຸຓ຺ຫີຠາເວນ ໂຂ ປນາຍສ຺ມນ຺ເຕ ປຣິສຸທ຺ຘາຕິ ເວທິສ຺ສາມິ. ຍຖາ ໂຂ ປນ ປຈ຺ເຈກປຸຏ຺ຐສ຺ສ ເວຍ຺ຍາກຣຓໍ ໂຫຕິ, ເອວເມວໍ [ເອວເມວ (ກ)] ເອວຣູປາຍ ປຣິສາຍ ຍາວຕຕິຍໍ ອນຸສ຺ສາວິຕໍ ໂຫຕິ. ໂຍ ປນ ຠິກ຺ຂຸ ຍາວຕຕິຍໍ ອນຸສ຺ສາວິຍມາເນ ສຣມາໂນ ສນ຺ຕິໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ນາວິກເຣຍ຺ຍ, ສມ຺ປຊານມຸສາວາທສ຺ສ ໂຫຕິ. ສມ຺ປຊານມຸສາວາໂທ ໂຂ ປນາຍສ຺ມນ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາຍິໂກ ຘມ຺ໂມ ວຸຕ຺ໂຕ ຠຄວຕາ. ຕສ຺ມາ, ສຣມາເນນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອາປນ຺ເນນ ວິສຸທ຺ຘາເປກ຺ເຂນ ສນ຺ຕີ ອາປຕ຺ຕິ ອາວິກາຕພ຺ພາ; ອາວິກຕາ ຫິສ຺ສ ຜາສຸ ໂຫຕີ’’ຕິ.

໑໓໕. ປາຕິໂມກ຺ຂນ຺ຕິ ອາທິເມຕໍ ມຸຂເມຕໍ ປມຸຂເມຕໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ. ເຕນ ວຸຈ຺ຈຕິ ປາຕິໂມກ຺ຂນ຺ຕິ. ອາຍສ຺ມນ຺ໂຕຕິ ປິຍວຈນເມຕໍ ຄຣຸວຈນເມຕໍ ສຄາຣວສປ຺ປຕິສ຺ສາຘິວຈນເມຕໍ ອາຍສ຺ມນ຺ໂຕຕິ. ອຸທ຺ທິສິສ຺ສາມີຕິ ອາຈິກ຺ຂິສ຺ສາມິ ເທເສສ຺ສາມິ ປຎ຺ຎເປສ຺ສາມິ ປຏ຺ຐເປສ຺ສາມິ ວິວຣິສ຺ສາມິ ວິຠຊິສ຺ສາມິ ອຸຕ຺ຕານິໍ ກຣິສ຺ສາມິ [ອຸຕ຺ຕານີ ກຣິສ຺ສາມິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ປກາເສສ຺ສາມິ. ຕນ຺ຕິ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ວຸຈ຺ຈຕິ. ສພ຺ເພວ ສນ຺ຕາຕິ ຍາວຕິກາ ຕສ຺ສາ ປຣິສາຍ ເຖຣາ ຈ ນວາ ຈ ມຊ຺ຌິມາ ຈ, ເອເຕ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ສພ຺ເພວ ສນ຺ຕາຕິ. ສາຘຸກໍ ສຸໂຓມາຕິ ອຏ຺ຐິໍ ກຕ຺ວາ ມນສິ ກຕ຺ວາ ສພ຺ພເຈຕສາ [ສພ຺ພໍ ເຈຕສາ (ສ຺ຍາ. ກ.)] ສມນ຺ນາຫຣາມ. ມນສິ ກໂຣມາຕິ ເອກຄ຺ຄຈິຕ຺ຕາ ອວິກ຺ຂິຕ຺ຕຈິຕ຺ຕາ ອວິສາຫຏຈິຕ຺ຕາ ນິສາເມມ. ຍສ຺ສ ສິຍາ ອາປຕ຺ຕີຕິ ເຖຣສ຺ສ ວາ ນວສ຺ສ ວາ ມຊ຺ຌິມສ຺ສ ວາ, ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ວາ ອາປຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ຘານໍ ອຎ຺ຎຕຣາ ອາປຕ຺ຕິ, ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ວາ ອາປຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ຘານໍ ອຎ຺ຎຕຣາ ອາປຕ຺ຕິ. ໂສ ອາວິກເຣຍ຺ຍາຕິ ໂສ ເທເສຍ຺ຍ, ໂສ ວິວເຣຍ຺ຍ, ໂສ ອຸຕ຺ຕານິໍ ກເຣຍ຺ຍ, ໂສ ປກາເສຍ຺ຍ ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ວາ ຄຓມຊ຺ເຌ ວາ ເອກປຸຄ຺ຄເລ ວາ. ອສນ຺ຕີ ນາມ ອາປຕ຺ຕິ ອນຊ຺ຌາປນ຺ນາ ວາ ໂຫຕິ, ອາປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ວາ ວຸຏ຺ຐິຕາ. ຕຸຓ຺ຫີ ຠວິຕພ຺ພນ຺ຕິ ອຘິວາເສຕພ຺ພໍ ນ ພ຺ຍາຫຣິຕພ຺ພໍ. ປຣິສຸທ຺ຘາຕິ ເວທິສ຺ສາມີຕິ ຊານິສ຺ສາມິ ຘາເຣສ຺ສາມິ. ຍຖາ ໂຂ ປນ ປຈ຺ເຈກປຸຏ຺ຐສ຺ສ ເວຍ຺ຍາກຣຓໍ ໂຫຕີຕິ ຍຖາ ເອເກນ ເອໂກ ປຸຏ຺ໂຐ ພ຺ຍາກເຣຍ຺ຍ, ເອວເມວ ຕສ຺ສາ ປຣິສາຍ ຊານິຕພ຺ພໍ ມໍ ປຸຈ຺ຉຕີຕິ. ເອວຣູປາ ນາມ ປຣິສາ ຠິກ຺ຂຸປຣິສາ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຍາວຕຕິຍໍ ອນຸສ຺ສາວິຕໍ ໂຫຕີຕິ ສກິມ຺ປິ ອນຸສ຺ສາວິຕໍ ໂຫຕິ, ທຸຕິຍມ຺ປິ ອນຸສ຺ສາວິຕໍ ໂຫຕິ, ຕຕິຍມ຺ປິ ອນຸສ຺ສາວິຕໍ ໂຫຕິ. ສຣມາໂນຕິ ຊານມາໂນ ສຎ຺ຊານມາໂນ. ສນ຺ຕີ ນາມ ອາປຕ຺ຕິ ອຊ຺ຌາປນ຺ນາ ວາ ໂຫຕິ, ອາປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ວາ ອວຸຏ຺ຐິຕາ. ນາວິກເຣຍ຺ຍາຕິ ນ ເທເສຍ຺ຍ, ນ ວິວເຣຍ຺ຍ, ນ ອຸຕ຺ຕານິໍ ກເຣຍ຺ຍ, ນ ປກາເສຍ຺ຍ ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ວາ ຄຓມຊ຺ເຌ ວາ ເອກປຸຄ຺ຄເລ ວາ. ສມ຺ປຊານມຸສາວາທສ຺ສ ໂຫຕີຕິ. ສມ຺ປຊານມຸສາວາເທ ກິໍ ໂຫຕິ? ທຸກ຺ກຏໍ ໂຫຕິ. ອນ຺ຕຣາຍິໂກ ຘມ຺ໂມ ວຸຕ຺ໂຕ ຠຄວຕາຕິ. ກິສ຺ສ ອນ຺ຕຣາຍິໂກ? ປຐມສ຺ສ ຌານສ຺ສ ອຘິຄມາຍ ອນ຺ຕຣາຍິໂກ, ທຸຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ ອຘິຄມາຍ ອນ຺ຕຣາຍິໂກ, ຕຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ ອຘິຄມາຍ ອນ຺ຕຣາຍິໂກ, ຈຕຸຕ຺ຖສ຺ສ ຌານສ຺ສ ອຘິຄມາຍ ອນ຺ຕຣາຍິໂກ, ຌານານໍ ວິໂມກ຺ຂານໍ ສມາຘີນໍ ສມາປຕ຺ຕີນໍ ເນກ຺ຂມ຺ມານໍ ນິສ຺ສຣຓານໍ ປວິເວການໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ອຘິຄມາຍ ອນ຺ຕຣາຍິໂກ. ຕສ຺ມາຕິ ຕງ຺ກາຣຓາ. ສຣມາເນນາຕິ ຊານມາເນນ ສຎ຺ຊານມາເນນ. ວິສຸທ຺ຘາເປກ຺ເຂນາຕິ ວຸຏ຺ຐາຕຸກາເມນ ວິສຸຊ຺ຌິຕຸກາເມນ. ສນ຺ຕີ ນາມ ອາປຕ຺ຕິ ອຊ຺ຌາປນ຺ນາ ວາ ໂຫຕິ, ອາປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ວາ ອວຸຏ຺ຐິຕາ. ອາວິກາຕພ຺ພາຕິ ອາວິກາຕພ຺ພາ ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ວາ ຄຓມຊ຺ເຌ ວາ ເອກປຸຄ຺ຄເລ ວາ. ອາວິກຕາ ຫິສ຺ສ ຜາສຸ ໂຫຕີຕິ. ກິສ຺ສ ຜາສຸ ໂຫຕິ? ປຐມສ຺ສ ຌານສ຺ສ ອຘິຄມາຍ ຜາສຸ ໂຫຕິ, ທຸຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ ອຘິຄມາຍ ຜາສຸ ໂຫຕິ, ຕຕິຍສ຺ສ ຌານສ຺ສ ອຘິຄມາຍ ຜາສຸ ໂຫຕິ, ຈຕຸຕ຺ຖສ຺ສ ຌານສ຺ສ ອຘິຄມາຍ ຜາສຸ ໂຫຕິ, ຌານານໍ ວິໂມກ຺ຂານໍ ສມາຘີນໍ ສມາປຕ຺ຕີນໍ ເນກ຺ຂມ຺ມານໍ ນິສ຺ສຣຓານໍ ປວິເວການໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ອຘິຄມາຍ ຜາສຸ ໂຫຕີຕິ.

໑໓໖. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ – ຠຄວຕາ ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທໂສ ອນຸຎ຺ຎາໂຕຕິ – ເທວສິກໍ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ເທວສິກໍ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ໂຍ ອຸທ຺ທິເສຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸໂປສເຖ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕຸນ຺ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ – ຠຄວຕາ ອຸໂປສເຖ ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທໂສ ອນຸຎ຺ຎາໂຕຕິ – ປກ຺ຂສ຺ສ ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ, ຈາຕຸທ຺ທເສ ປນ຺ນຣເສ ອຏ຺ຐມິຍາ ຈ ປກ຺ຂສ຺ສ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ປກ຺ຂສ຺ສ ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ໂຍ ອຸທ຺ທິເສຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສກິໍ ປກ຺ຂສ຺ສ ຈາຕຸທ຺ທເສ ວາ ປນ຺ນຣເສ ວາ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕຸນ຺ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ຍຖາປຣິສາຍ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ ສກາຍ ສກາຍ ປຣິສາຍ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍຖາປຣິສາຍ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ ສກາຍ ສກາຍ ປຣິສາຍ. ໂຍ ອຸທ຺ທິເສຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມຄ຺ຄານໍ ອຸໂປສຖກມ຺ມນ຺ຕິ.

ອຖ ໂຂ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ຠຄວຕາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ‘ສມຄ຺ຄານໍ ອຸໂປສຖກມ຺ມ’ນ຺ຕິ. ກິຕ຺ຕາວຕາ ນຸ ໂຂ ສາມຄ຺ຄີ ໂຫຕິ, ຍາວຕາ ເອກາວາໂສ, ອຸທາຫຸ ສພ຺ພາ ປຖວີ’’ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອຕ຺ຕາວຕາ ສາມຄ຺ຄີ ຍາວຕາ ເອກາວາໂສຕິ.

໗໐. ມຫາກປ຺ປິນວຕ຺ຖຸ

໑໓໗. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອາຍສ຺ມາ ມຫາກປ຺ປິໂນ ຣາຊຄເຫ ວິຫຣຕິ ມທ຺ທກຸຈ຺ຉິມ຺ຫິ ມິຄທາເຍ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມໂຕ ມຫາກປ຺ປິນສ຺ສ ຣໂຫຄຕສ຺ສ ປຏິສລ຺ລີນສ຺ສ ເອວໍ ເຈຕໂສ ປຣິວິຕກ຺ໂກ ອຸທປາທິ – ‘‘ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍໍ ວາຫໍ ອຸໂປສຖໍ ນ ວາ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍໍ, ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍໍ ວາຫໍ ສງ຺ຆກມ຺ມໍ ນ ວາ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍໍ, ອຖ ຂ຺ວາຫໍ ວິສຸທ຺ໂຘ ປຣມາຍ ວິສຸທ຺ຘິຍາ’’ຕິ? ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອາຍສ຺ມໂຕ ມຫາກປ຺ປິນສ຺ສ ເຈຕສາ ເຈໂຕປຣິວິຕກ຺ກມຎ຺ຎາຍ – ເສຍ຺ຍຖາປິ ນາມ ພລວາ ປຸຣິໂສ ສມິຎ຺ຊິຕໍ ວາ ພາຫໍ ປສາເຣຍ຺ຍ, ປສາຣິຕໍ ວາ ພາຫໍ ສມິຎ຺ເຊຍ຺ຍ, ເອວເມວ – ຄິຊ຺ຌກູເຏ ປພ຺ພເຕ ອນ຺ຕຣຫິໂຕ ມທ຺ທກຸຈ຺ຉິມ຺ຫິ ມິຄທາເຍ ອາຍສ຺ມໂຕ ມຫາກປ຺ປິນສ຺ສ ສມ຺ມຸເຂ ປາຕຸຣໂຫສິ. ນິສີທິ ຠຄວາ ປຎ຺ຎຕ຺ເຕ ອາສເນ. ອາຍສ຺ມາປິ ໂຂ ມຫາກປ຺ປິໂນ ຠຄວນ຺ຕໍ ອຠິວາເທຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນໍ ໂຂ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ມຫາກປ຺ປິນໍ ຠຄວາ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ນນຸ ເຕ, ກປ຺ປິນ, ຣໂຫຄຕສ຺ສ ປຏິສລ຺ລີນສ຺ສ ເອວໍ ເຈຕໂສ ປຣິວິຕກ຺ໂກ ອຸທປາທິ – ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍໍ ວາຫໍ ອຸໂປສຖໍ ນ ວາ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍໍ, ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍໍ ວາຫໍ ສງ຺ຆກມ຺ມໍ ນ ວາ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍໍ, ອຖ ຂ຺ວາຫໍ ວິສຸທ຺ໂຘ ປຣມາຍ ວິສຸທ຺ຘິຍາ’’ຕິ? ‘‘ເອວໍ, ຠນ຺ເຕ’’. ‘‘ຕຸມ຺ເຫ ເຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ອຸໂປສຖໍ ນ ສກ຺ກຣິສ຺ສຖ ນ ຄຣຸກຣິສ຺ສຖ [ນ ຄຣຸໍ ກຣິສ຺ສຖ (ກ.)] ນ ມາເນສ຺ສຖ ນ ປູເຊສ຺ສຖ, ອຖ ໂກ ຈຣຫິ ອຸໂປສຖໍ ສກ຺ກຣິສ຺ສຕິ ຄຣຸກຣິສ຺ສຕິ ມາເນສ຺ສຕິ ປູເຊສ຺ສຕິ? ຄຈ຺ຉ ຕ຺ວໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ອຸໂປສຖໍ, ມາ ໂນ ອຄມາສິ. ຄຈ຺ຉ ຕ຺ວໍ ສງ຺ຆກມ຺ມໍ, ມາ ໂນ ອຄມາສີ’’ຕິ. ‘‘ເອວໍ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ມຫາກປ຺ປິໂນ ຠຄວໂຕ ປຈ຺ຈສ຺ໂສສິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ມຫາກປ຺ປິນໍ ຘມ຺ມິຍາ ກຖາຍ ສນ຺ທສ຺ເສຕ຺ວາ ສມາທເປຕ຺ວາ ສມຸຕ຺ເຕເຊຕ຺ວາ ສມ຺ປຫໍເສຕ຺ວາ – ເສຍ຺ຍຖາປິ ນາມ ພລວາ ປຸຣິໂສ ສມິຎ຺ຊິຕໍ ວາ ພາຫໍ ປສາເຣຍ຺ຍ, ປສາຣິຕໍ ວາ ພາຫໍ ສມິຎ຺ເຊຍ຺ຍ, ເອວເມວ – ມທ຺ທກຸຈ຺ຉິມ຺ຫິ ມິຄທາເຍ ອາຍສ຺ມໂຕ ມຫາກປ຺ປິນສ຺ສ ສມ຺ມຸເຂ ອນ຺ຕຣຫິໂຕ ຄິຊ຺ຌກູເຏ ປພ຺ພເຕ ປາຕຸຣໂຫສິ.

໗໑. ສີມານຸຊານນາ

໑໓໘. ອຖ ໂຂ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ຠຄວຕາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ‘ເອຕ຺ຕາວຕາ ສາມຄ຺ຄີ ຍາວຕາ ເອກາວາໂສ’ຕິ, ກິຕ຺ຕາວຕາ ນຸ ໂຂ ເອກາວາໂສ ໂຫຕີ’’ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສີມໍ ສມ຺ມນ຺ນິຕຸໍ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ພາ – ປຐມໍ ນິມິຕ຺ຕາ ກິຕ຺ເຕຕພ຺ພາ – ປພ຺ພຕນິມິຕ຺ຕໍ, ປາສາຓນິມິຕ຺ຕໍ, ວນນິມິຕ຺ຕໍ, ຣຸກ຺ຂນິມິຕ຺ຕໍ, ມຄ຺ຄນິມິຕ຺ຕໍ, ວມ຺ມິກນິມິຕ຺ຕໍ, ນທີນິມິຕ຺ຕໍ, ອຸທກນິມິຕ຺ຕໍ. ນິມິຕ຺ເຕ ກິຕ຺ເຕຕ຺ວາ ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ສງ຺ໂຆ ຎາເປຕພ຺ໂພ –

໑໓໙. ‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ຍາວຕາ ສມນ຺ຕາ ນິມິຕ຺ຕາ ກິຕ຺ຕິຕາ. ຍທິ ສງ຺ຆສ຺ສ ປຕ຺ຕກລ຺ລໍ, ສງ຺ໂຆ ເອເຕຫິ ນິມິຕ຺ເຕຫິ ສີມໍ ສມ຺ມນ຺ເນຍ຺ຍ ສມານສໍວາສໍ ເອກຸໂປສຖໍ [ເອກູໂປສຖໍ (ກ.)]. ເອສາ ຎຕ຺ຕິ.

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ຍາວຕາ ສມນ຺ຕາ ນິມິຕ຺ຕາ ກິຕ຺ຕິຕາ. ສງ຺ໂຆ ເອເຕຫິ ນິມິຕ຺ເຕຫິ ສີມໍ ສມ຺ມນ຺ນຕິ ສມານສໍວາສໍ ເອກຸໂປສຖໍ. ຍສ຺ສາຍສ຺ມໂຕ ຂມຕິ ເອເຕຫິ ນິມິຕ຺ເຕຫິ ສີມາຍ ສມ຺ມຸຕິ [ສມ຺ມຕິ (ສ຺ຍາ.)] ສມານສໍວາສາຍ ເອກຸໂປສຖາຍ, ໂສ ຕຸຓ຺ຫສ຺ສ; ຍສ຺ສ ນກ຺ຂມຕິ, ໂສ ຠາເສຍ຺ຍ. ສມ຺ມຕາ ສີມາ ສງ຺ເຆນ ເອເຕຫິ ນິມິຕ຺ເຕຫິ ສມານສໍວາສາ ເອກຸໂປສຖາ. ຂມຕິ ສງ຺ຆສ຺ສ, ຕສ຺ມາ ຕຸຓ຺ຫີ, ເອວເມຕໍ ຘາຣຍາມີ’’ຕິ.

໑໔໐. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ – ຠຄວຕາ ສີມາສມ຺ມຸຕິ ອນຸຎ຺ຎາຕາຕິ – ອຕິມຫຕິໂຍ ສີມາໂຍ ສມ຺ມນ຺ນນ຺ຕິ, ຈຕຸໂຍຊນິກາປິ ປຎ຺ຈໂຍຊນິກາປິ ຉໂຍຊນິກາປິ. ຠິກ຺ຂູ ອຸໂປສຖໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕາ ອຸທ຺ທິສ຺ສມາເນປິ ປາຕິໂມກ຺ເຂ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕປິ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ອນ຺ຕຣາປິ ປຣິວສນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕິມຫຕີ ສີມາ ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ພາ, ຈຕຸໂຍຊນິກາ ວາ ປຎ຺ຈໂຍຊນິກາ ວາ ຉໂຍຊນິກາ ວາ. ໂຍ ສມ຺ມນ຺ເນຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕິໂຍຊນປຣມໍ ສີມໍ ສມ຺ມນ຺ນິຕຸນ຺ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ນທີປາຣສີມໍ [ນທີປາຣໍ ສີມໍ (ສີ. ສ຺ຍາ.)] ສມ຺ມນ຺ນນ຺ຕິ. ອຸໂປສຖໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕາ ຠິກ຺ຂູປິ ວຸຍ຺ຫນ຺ຕິ, ປຕ຺ຕາປິ ວຸຍ຺ຫນ຺ຕິ, ຈີວຣານິປິ ວຸຍ຺ຫນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ນທີປາຣສີມາ ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ພາ. ໂຍ ສມ຺ມນ຺ເນຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍຕ຺ຖສ຺ສ ຘຸວນາວາ ວາ ຘຸວເສຕຸ ວາ, ເອວຣູປໍ ນທີປາຣສີມໍ ສມ຺ມນ຺ນິຕຸນ຺ຕິ.

໗໒. ອຸໂປສຖາຄາຣກຖາ

໑໔໑. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ອນຸປຣິເວຓິຍໍ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ ອສງ຺ເກເຕນ. ອາຄນ຺ຕຸກາ ຠິກ຺ຂູ ນ ຊານນ຺ຕິ – ‘‘ກຕ຺ຖ ວາ ອຊ຺ຊຸໂປສໂຖ ກຣີຍິສ຺ສຕີ’’ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຸປຣິເວຓິຍໍ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ ອສງ຺ເກເຕນ. ໂຍ ອຸທ຺ທິເສຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸໂປສຖາຄາຣໍ ສມ຺ມນ຺ນິຕ຺ວາ ອຸໂປສຖໍ ກາຕຸໍ, ຍໍ ສງ຺ໂຆ ອາກງ຺ຂຕິ ວິຫາຣໍ ວາ ອຑ຺ຒໂຍຄໍ ວາ ປາສາທໍ ວາ ຫມ຺ມິຍໍ ວາ ຄຸຫໍ ວາ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ພໍ. ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ສງ຺ໂຆ ຎາເປຕພ຺ໂພ –

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ຍທິ ສງ຺ຆສ຺ສ ປຕ຺ຕກລ຺ລໍ, ສງ຺ໂຆ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມໍ ວິຫາຣໍ ອຸໂປສຖາຄາຣໍ ສມ຺ມນ຺ເນຍ຺ຍ. ເອສາ ຎຕ຺ຕິ.

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ສງ຺ໂຆ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມໍ ວິຫາຣໍ ອຸໂປສຖາຄາຣໍ ສມ຺ມນ຺ນຕິ. ຍສ຺ສາຍສ຺ມໂຕ ຂມຕິ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ວິຫາຣສ຺ສ ອຸໂປສຖາຄາຣສ຺ສ ສມ຺ມຸຕິ, ໂສ ຕຸຓ຺ຫສ຺ສ; ຍສ຺ສ ນກ຺ຂມຕິ, ໂສ ຠາເສຍ຺ຍ. ສມ຺ມໂຕ ສງ຺ເຆນ ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ວິຫາໂຣ ອຸໂປສຖາຄາຣໍ. ຂມຕິ ສງ຺ຆສ຺ສ, ຕສ຺ມາ ຕຸຓ຺ຫີ, ເອວເມຕໍ ຘາຣຍາມີ’’ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ທ຺ເວ ອຸໂປສຖາຄາຣານິ ສມ຺ມຕານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຠິກ຺ຂູ ອຸຠຍຕ຺ຖ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ – ‘‘ອິຘ ອຸໂປສໂຖ ກຣີຍິສ຺ສຕິ, ອິຘ ອຸໂປສໂຖ ກຣີຍິສ຺ສຕີ’’ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອກສ຺ມິໍ ອາວາເສ ທ຺ເວ ອຸໂປສຖາຄາຣານິ ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ພານິ. ໂຍ ສມ຺ມນ຺ເນຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອກໍ ສມູຫນິຕ຺ວາ [ສມຸຫນິຕ຺ວາ (ກ.)] ເອກຕ຺ຖ ອຸໂປສຖໍ ກາຕຸໍ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມູຫນ຺ຕພ຺ພໍ. ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ສງ຺ໂຆ ຎາເປຕພ຺ໂພ –

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ຍທິ ສງ຺ຆສ຺ສ ປຕ຺ຕກລ຺ລໍ, ສງ຺ໂຆ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມໍ ອຸໂປສຖາຄາຣໍ ສມູຫເນຍ຺ຍ [ສມຸຫເນຍ຺ຍ (ກ.)]. ເອສາ ຎຕ຺ຕິ.

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ສງ຺ໂຆ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມໍ ອຸໂປສຖາຄາຣໍ ສມູຫນຕິ. ຍສ຺ສາຍສ຺ມໂຕ ຂມຕິ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມສ຺ສ ອຸໂປສຖາຄາຣສ຺ສ ສມຸຄ຺ຆາໂຕ, ໂສ ຕຸຓ຺ຫສ຺ສ; ຍສ຺ສ ນກ຺ຂມຕິ, ໂສ ຠາເສຍ຺ຍ. ສມູຫຕໍ ສງ຺ເຆນ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມໍ ອຸໂປສຖາຄາຣໍ. ຂມຕິ ສງ຺ຆສ຺ສ, ຕສ຺ມາ ຕຸຓ຺ຫີ, ເອວເມຕໍ ຘາຣຍາມີ’’ຕິ.

໗໓. ອຸໂປສຖປ຺ປມຸຂານຸຊານນາ

໑໔໒. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ອຕິຂຸທ຺ທກໍ ອຸໂປສຖາຄາຣໍ ສມ຺ມຕໍ ໂຫຕິ, ຕທຫຸໂປສເຖ ມຫາຠິກ຺ຂຸສງ຺ໂຆ ສນ຺ນິປຕິໂຕ ໂຫຕິ. ຠິກ຺ຂູ ອສມ຺ມຕາຍ ຠູມິຍາ ນິສິນ຺ນາ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອສ຺ໂສສຸໍ. ອຖ ໂຂ ເຕສໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕທໂຫສິ ‘‘ຠຄວຕາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ‘ອຸໂປສຖາຄາຣໍ ສມ຺ມນ຺ນິຕ຺ວາ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ’ຕິ, ມຍຎ຺ຈມ຺ຫາ ອສມ຺ມຕາຍ ຠູມິຍາ ນິສິນ຺ໂນ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອສ຺ສຸມ຺ຫາ, ກໂຕ ນຸ ໂຂ ອມ຺ຫາກໍ ອຸໂປສໂຖ, ອກໂຕ ນຸ ໂຂ’’ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ສມ຺ມຕາຍ ວາ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠູມິຍາ ນິສິນ຺ນາ ອສມ຺ມຕາຍ ວາ ຍໂຕ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ສຸຓາຕິ, ກໂຕວສ຺ສ ອຸໂປສໂຖ. ເຕນ ຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ໂຆ ຍາວ ມຫນ຺ຕໍ ອຸໂປສຖປ຺ປມຸຂໍ [ອຸໂປສຖມຸຂໍ (ສ຺ຍາ.)] ອາກງ຺ຂຕິ, ຕາວ ມຫນ຺ຕໍ ອຸໂປສຖປ຺ປມຸຂໍ ສມ຺ມນ຺ນຕຸ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ພໍ. ປຐມໍ ນິມິຕ຺ຕາ ກິຕ຺ເຕຕພ຺ພາ. ນິມິຕ຺ເຕ ກິຕ຺ເຕຕ຺ວາ ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ສງ຺ໂຆ ຎາເປຕພ຺ໂພ –

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ຍາວຕາ ສມນ຺ຕາ ນິມິຕ຺ຕາ ກິຕ຺ຕິຕາ. ຍທິ ສງ຺ຆສ຺ສ ປຕ຺ຕກລ຺ລໍ, ສງ຺ໂຆ ເອເຕຫິ ນິມິຕ຺ເຕຫິ ອຸໂປສຖປ຺ປມຸຂໍ ສມ຺ມນ຺ເນຍ຺ຍ. ເອສາ ຎຕ຺ຕິ.

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ຍາວຕາ ສມນ຺ຕາ ນິມິຕ຺ຕາ ກິຕ຺ຕິຕາ. ສງ຺ໂຆ ເອເຕຫິ ນິມິຕ຺ເຕຫິ ອຸໂປສຖປ຺ປມຸຂໍ ສມ຺ມນ຺ນຕິ. ຍສ຺ສາຍສ຺ມໂຕ ຂມຕິ ເອເຕຫິ ນິມິຕ຺ເຕຫິ ອຸໂປສຖປ຺ປມຸຂສ຺ສ ສມ຺ມຸຕິ, ໂສ ຕຸຓ຺ຫສ຺ສ; ຍສ຺ສ ນກ຺ຂມຕິ, ໂສ ຠາເສຍ຺ຍ. ສມ຺ມຕໍ ສງ຺ເຆນ ເອເຕຫິ ນິມິຕ຺ເຕຫິ ອຸໂປສຖປ຺ປມຸຂໍ. ຂມຕິ ສງ຺ຆສ຺ສ, ຕສ຺ມາ ຕຸຓ຺ຫີ, ເອວເມຕໍ ຘາຣຍາມີ’’ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ນວກາ ຠິກ຺ຂູ ປຐມຕຣໍ ສນ຺ນິປຕິຕ຺ວາ – ‘‘ນ ຕາວ ເຖຣາ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕີ’’ຕິ – ປກ຺ກມິໍສຸ. ອຸໂປສໂຖ ວິກາເລ ອໂຫສິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸໂປສເຖ ເຖເຣຫິ ຠິກ຺ຂູຫິ ປຐມຕຣໍ ສນ຺ນິປຕິຕຸນ຺ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຣາຊຄເຫ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສາ ສມານສີມາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ຠິກ຺ຂູ ວິວທນ຺ຕິ – ‘‘ອມ຺ຫາກໍ ອາວາເສ ອຸໂປສໂຖ ກຣີຍຕຸ, ອມ຺ຫາກໍ ອາວາເສ ອຸໂປສໂຖ ກຣີຍຕູ’’ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສາ ສມານສີມາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ຠິກ຺ຂູ ວິວທນ຺ຕິ – ‘‘ອມ຺ຫາກໍ ອາວາເສ ອຸໂປສໂຖ ກຣີຍຕຸ, ອມ຺ຫາກໍ ອາວາເສ ອຸໂປສໂຖ ກຣີຍຕູ’’ຕິ. ເຕຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູຫິ ສພ຺ເພເຫວ ເອກຊ຺ຌໍ ສນ຺ນິປຕິຕ຺ວາ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ ເຖໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ວິຫຣຕິ, ຕຕ຺ຖ ສນ຺ນິປຕິຕ຺ວາ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ, ນ ຕ຺ເວວ ວຄ຺ເຄນ ສງ຺ເຆນ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ. ໂຍ ກເຣຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

໗໔. ອວິປ຺ປວາສສີມານຸຊານນາ

໑໔໓. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອາຍສ຺ມາ ມຫາກສ຺ສໂປ ອນ຺ຘກວິນ຺ທາ ຣາຊຄຫໍ ອຸໂປສຖໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາມຄ຺ເຄ ນທິໍ ຕຣນ຺ໂຕ ມນໍ ວູຬ຺ໂຫ ອໂຫສິ, ຈີວຣານິສ຺ສ [ເຕນ ຈີວຣານິສ຺ສ (ກ.)] ອລ຺ລານິ. ຠິກ຺ຂູ ອາຍສ຺ມນ຺ຕໍ ມຫາກສ຺ສປໍ ເອຕທໂວຈຸໍ – ‘‘ກິສ຺ສ ເຕ, ອາວຸໂສ, ຈີວຣານິ ອລ຺ລານີ’’ຕິ? ‘‘ອິຘາຫໍ, ອາວຸໂສ, ອນ຺ຘກວິນ຺ທາ ຣາຊຄຫໍ ອຸໂປສຖໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາມຄ຺ເຄ ນທິໍ ຕຣນ຺ໂຕ ມນມ຺ຫິ ວູຬ຺ໂຫ. ເຕນ ເມ ຈີວຣານິ ອລ຺ລານີ’’ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ຍາ ສາ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ເຆນ ສີມາ ສມ຺ມຕາ ສມານສໍວາສາ ເອກຸໂປສຖາ, ສງ຺ໂຆ ຕໍ ສີມໍ ຕິຈີວເຣນ ອວິປ຺ປວາສໍ ສມ຺ມນ຺ນຕຸ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ພາ. ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ສງ຺ໂຆ ຎາເປຕພ຺ໂພ –

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ຍາ ສາ ສງ຺ເຆນ ສີມາ ສມ຺ມຕາ ສມານສໍວາສາ ເອກຸໂປສຖາ, ຍທິ ສງ຺ຆສ຺ສ ປຕ຺ຕກລ຺ລໍ ສງ຺ໂຆ ຕໍ ສີມໍ ຕິຈີວເຣນ ອວິປ຺ປວາສໍ ສມ຺ມນ຺ເນຍ຺ຍ. ເອສາ ຎຕ຺ຕິ.

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ຍາ ສາ ສງ຺ເຆນ ສີມາ ສມ຺ມຕາ ສມານສໍວາສາ ເອກຸໂປສຖາ, ສງ຺ໂຆ ຕໍ ສີມໍ ຕິຈີວເຣນ ອວິປ຺ປວາສໍ ສມ຺ມນ຺ນຕິ. ຍສ຺ສາຍສ຺ມໂຕ ຂມຕິ ເອຕິສ຺ສາ ສີມາຍ ຕິຈີວເຣນ ອວິປ຺ປວາສາຍ [ອວິປ຺ປວາສສ຺ສ (ສ຺ຍາ.)] ສມ຺ມຸຕິ, ໂສ ຕຸຓ຺ຫສ຺ສ; ຍສ຺ສ ນກ຺ຂມຕິ, ໂສ ຠາເສຍ຺ຍ. ສມ຺ມຕາ ສາ ສີມາ ສງ຺ເຆນ ຕິຈີວເຣນ ອວິປ຺ປວາສາ [ອວິປ຺ປວາໂສ (ສ຺ຍາ.)]. ຂມຕິ ສງ຺ຆສ຺ສ, ຕສ຺ມາ ຕຸຓ຺ຫີ, ເອວເມຕໍ ຘາຣຍາມີ’’ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວຕາ ຕິຈີວເຣນ ອວິປ຺ປວາສສມ຺ມຸຕິ ອນຸຎ຺ຎາຕາຕິ ອນ຺ຕຣຆເຣ ຈີວຣານິ ນິກ຺ຂິປນ຺ຕິ. ຕານິ ຈີວຣານິ ນສ຺ສນ຺ຕິປິ ຑຍ຺ຫນ຺ຕິປິ ອຸນ຺ທູເຣຫິປິ ຂຊ຺ຊນ຺ຕິ. ຠິກ຺ຂູ ທຸຈ຺ໂຈຬາ ໂຫນ຺ຕິ ລູຂຈີວຣາ. ຠິກ຺ຂູ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ກິສ຺ສ ຕຸມ຺ເຫ, ອາວຸໂສ, ທຸຈ຺ໂຈຬາ ລູຂຈີວຣາ’’ຕິ? ‘‘ອິຘ ມຍໍ, ອາວຸໂສ, ຠຄວຕາ ຕິຈີວເຣນ ອວິປ຺ປວາສສມ຺ມຸຕິ ອນຸຎ຺ຎາຕາຕິ ອນ຺ຕຣຆເຣ ຈີວຣານິ ນິກ຺ຂິປິມ຺ຫາ. ຕານິ ຈີວຣານິ ນຏ຺ຐານິປິ ທຑ຺ຒານິປິ, ອຸນ຺ທູເຣຫິປິ ຂາຍິຕານິ, ເຕນ ມຍໍ ທຸຈ຺ໂຈຬາ ລູຂຈີວຣາ’’ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ຍາ ສາ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ເຆນ ສີມາ ສມ຺ມຕາ ສມານສໍວາສາ ເອກຸໂປສຖາ, ສງ຺ໂຆ ຕໍ ສີມໍ ຕິຈີວເຣນ ອວິປ຺ປວາສໍ ສມ຺ມນ຺ນຕຸ, ຐເປຕ຺ວາ ຄາມຎ຺ຈ ຄາມູປຈາຣຎ຺ຈ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ພາ. ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ສງ຺ໂຆ ຎາເປຕພ຺ໂພ –

໑໔໔. ‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ຍາ ສາ ສງ຺ເຆນ ສີມາ ສມ຺ມຕາ ສມານສໍວາສາ ເອກຸໂປສຖາ ຍທິ ສງ຺ຆສ຺ສ ປຕ຺ຕກລ຺ລໍ, ສງ຺ໂຆ ຕໍ ສີມໍ ຕິຈີວເຣນ ອວິປ຺ປວາສໍ ສມ຺ມນ຺ເນຍ຺ຍ, ຐເປຕ຺ວາ ຄາມຎ຺ຈ ຄາມູປຈາຣຎ຺ຈ. ເອສາ ຎຕ຺ຕິ.

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ຍາ ສາ ສງ຺ເຆນ ສີມາ ສມ຺ມຕາ ສມານສໍວາສາ ເອກຸໂປສຖາ, ສງ຺ໂຆ ຕໍ ສີມໍ ຕິຈີວເຣນ ອວິປ຺ປວາສໍ ສມ຺ມນ຺ນຕິ, ຐເປຕ຺ວາ ຄາມຎ຺ຈ ຄາມູປຈາຣຎ຺ຈ. ຍສ຺ສາຍສ຺ມໂຕ ຂມຕິ ເອຕິສ຺ສາ ສີມາຍ ຕິຈີວເຣນ ອວິປ຺ປວາສາຍ [ອວິປ຺ປວາສສ຺ສ (ສ຺ຍາ.)] ສມ຺ມຸຕິ, ຐເປຕ຺ວາ ຄາມຎ຺ຈ ຄາມູປຈາຣຎ຺ຈ, ໂສ ຕຸຓ຺ຫສ຺ສ; ຍສ຺ສ ນກ຺ຂມຕິ, ໂສ ຠາເສຍ຺ຍ. ສມ຺ມຕາ ສາ ສີມາ ສງ຺ເຆນ ຕິຈີວເຣນ ອວິປ຺ປວາສາ [ອວິປ຺ປວາໂສ (ສ຺ຍາ.)], ຐເປຕ຺ວາ ຄາມຎ຺ຈ ຄາມູປຈາຣຎ຺ຈ. ຂມຕິ ສງ຺ຆສ຺ສ, ຕສ຺ມາ ຕຸຓ຺ຫີ, ເອວເມຕໍ ຘາຣຍາມີ’’ຕິ.

໗໕. ສີມາສມູຫນນ

‘‘ສີມໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມ຺ມນ຺ນນ຺ເຕນ ປຐມໍ ສມານສໍວາສສີມາ [ສມານສໍວາສາ ສີມາ (ສ຺ຍາ.)] ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ພາ, ປຈ຺ຉາ ຕິຈີວເຣນ ອວິປ຺ປວາໂສ ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ໂພ. ສີມໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມູຫນນ຺ເຕນ ປຐມໍ ຕິຈີວເຣນ ອວິປ຺ປວາໂສ ສມູຫນ຺ຕພ຺ໂພ, ປຈ຺ຉາ ສມານສໍວາສສີມາ ສມູຫນ຺ຕພ຺ພາ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕິຈີວເຣນ ອວິປ຺ປວາໂສ ສມູຫນ຺ຕພ຺ໂພ. ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ສງ຺ໂຆ ຎາເປຕພ຺ໂພ –

໑໔໕. ‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ໂຍ ໂສ ສງ຺ເຆນ ຕິຈີວເຣນ ອວິປ຺ປວາໂສ ສມ຺ມໂຕ, ຍທິ ສງ຺ຆສ຺ສ ປຕ຺ຕກລ຺ລໍ, ສງ຺ໂຆ ຕໍ ຕິຈີວເຣນ ອວິປ຺ປວາສໍ ສມູຫເນຍ຺ຍ. ເອສາ ຎຕ຺ຕິ.

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ໂຍ ໂສ ສງ຺ເຆນ ຕິຈີວເຣນ ອວິປ຺ປວາໂສ ສມ຺ມໂຕ, ສງ຺ໂຆ ຕໍ ຕິຈີວເຣນ ອວິປ຺ປວາສໍ ສມູຫນຕິ. ຍສ຺ສາຍສ຺ມໂຕ ຂມຕິ ເອຕສ຺ສ ຕິຈີວເຣນ ອວິປ຺ປວາສສ຺ສ ສມຸຄ຺ຆາໂຕ, ໂສ ຕຸຓ຺ຫສ຺ສ; ຍສ຺ສ ນກ຺ຂມຕິ, ໂສ ຠາເສຍ຺ຍ. ສມູຫໂຕ ໂສ ສງ຺ເຆນ ຕິຈີວເຣນ ອວິປ຺ປວາໂສ. ຂມຕິ ສງ຺ຆສ຺ສ, ຕສ຺ມາ ຕຸຓ຺ຫີ, ເອວເມຕໍ ຘາຣຍາມີ’’ຕິ.

ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສີມາ [ສມານສໍວາສາ ສີມາ (ສ຺ຍາ.)]. ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ສງ຺ໂຆ ຎາເປຕພ຺ໂພ –

໑໔໖. ‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ຍາ ສາ ສງ຺ເຆນ ສີມາ ສມ຺ມຕາ ສມານສໍວາສາ ເອກຸໂປສຖາ, ຍທິ ສງ຺ຆສ຺ສ ປຕ຺ຕກລ຺ລໍ, ສງ຺ໂຆ ຕໍ ສີມໍ ສມູຫເນຍ຺ຍ ສມານສໍວາສໍ ເອກຸໂປສຖໍ. ເອສາ ຎຕ຺ຕິ.

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ຍາ ສາ ສງ຺ເຆນ ສີມາ ສມ຺ມຕາ ສມານສໍວາສາ ເອກຸໂປສຖາ, ສງ຺ໂຆ ຕໍ ສີມໍ ສມູຫນຕິ ສມານສໍວາສໍ ເອກຸໂປສຖໍ. ຍສ຺ສາຍສ຺ມໂຕ ຂມຕິ ເອຕິສ຺ສາ ສີມາຍ ສມານສໍວາສາຍ ເອກຸໂປສຖາຍ ສມຸຄ຺ຆາໂຕ, ໂສ ຕຸຓ຺ຫສ຺ສ; ຍສ຺ສ ນກ຺ຂມຕິ, ໂສ ຠາເສຍ຺ຍ. ສມູຫຕາ ສາ ສີມາ ສງ຺ເຆນ ສມານສໍວາສາ ເອກຸໂປສຖາ. ຂມຕິ ສງ຺ຆສ຺ສ, ຕສ຺ມາ ຕຸຓ຺ຫີ, ເອວເມຕໍ ຘາຣຍາມີ’’ຕິ.

໗໖. ຄາມສີມາທິ

໑໔໗. ອສມ຺ມຕາຍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສີມາຍ ອຏ຺ຐປິຕາຍ, ຍໍ ຄາມໍ ວາ ນິຄມໍ ວາ ອຸປນິສ຺ສາຍ ວິຫຣຕິ, ຍາ ຕສ຺ສ ວາ ຄາມສ຺ສ ຄາມສີມາ, ນິຄມສ຺ສ ວາ ນິຄມສີມາ, ອຍໍ ຕຕ຺ຖ ສມານສໍວາສາ ເອກຸໂປສຖາ. ອຄາມເກ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣຎ຺ເຎ ສມນ຺ຕາ ສຕ຺ຕພ຺ຠນ຺ຕຣາ, ອຍໍ ຕຕ຺ຖ ສມານສໍວາສາ ເອກຸໂປສຖາ. ສພ຺ພາ, ຠິກ຺ຂເວ, ນທີ ອສີມາ; ສພ຺ໂພ ສມຸທ຺ໂທ ອສີໂມ; ສພ຺ໂພ ຊາຕສ຺ສໂຣ ອສີໂມ. ນທິຍາ ວາ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມຸທ຺ເທ ວາ ຊາຕສ຺ສເຣ ວາ ຍໍ ມຊ຺ຌິມສ຺ສ ປຸຣິສສ຺ສ ສມນ຺ຕາ ອຸທກຸກ຺ເຂປາ, ອຍໍ ຕຕ຺ຖ ສມານສໍວາສາ ເອກຸໂປສຖາຕິ.

໑໔໘. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ສີມາຍ ສີມໍ ສມ຺ຠິນ຺ທນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ເຍສໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສີມາ ປຐມໍ ສມ຺ມຕາ ເຕສໍ ຕໍ ກມ຺ມໍ ຘມ຺ມິກໍ ອກຸປ຺ປໍ ຐານາຣຫໍ. ເຍສໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສີມາ ປຈ຺ຉາ ສມ຺ມຕາ ເຕສໍ ຕໍ ກມ຺ມໍ ອຘມ຺ມິກໍ ກຸປ຺ປໍ ອຏ຺ຐານາຣຫໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສີມາຍ ສີມາ ສມ຺ຠິນ຺ທິຕພ຺ພາ. ໂຍ ສມ຺ຠິນ຺ເທຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ສີມາຍ ສີມໍ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ເຍສໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສີມາ ປຐມໍ ສມ຺ມຕາ ເຕສໍ ຕໍ ກມ຺ມໍ ຘມ຺ມິກໍ ອກຸປ຺ປໍ ຐານາຣຫໍ. ເຍສໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສີມາ ປຈ຺ຉາ ສມ຺ມຕາ ເຕສໍ ຕໍ ກມ຺ມໍ ອຘມ຺ມິກໍ ກຸປ຺ປໍ ອຏ຺ຐານາຣຫໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສີມາຍ ສີມາ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣິຕພ຺ພາ. ໂຍ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖເຣຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສີມໍ ສມ຺ມນ຺ນນ຺ເຕນ ສີມນ຺ຕຣິກໍ ຐເປຕ຺ວາ ສີມໍ ສມ຺ມນ຺ນິຕຸນ຺ຕິ.

໗໗. ອຸໂປສຖເຠທາທິ

໑໔໙. ອຖ ໂຂ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ກຕິ ນຸ ໂຂ ອຸໂປສຖາ’’ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸໂປສຖາ – ຈາຕຸທ຺ທສິໂກ ຈ ປນ຺ນຣສິໂກ ຈ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ອຸໂປສຖາຕິ.

ອຖ ໂຂ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ກຕິ ນຸ ໂຂ ອຸໂປສຖກມ຺ມານີ’’ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ຈຕ຺ຕາຣິມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸໂປສຖກມ຺ມານິ – ອຘມ຺ເມນ ວຄ຺ຄໍ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ, ອຘມ຺ເມນ ສມຄ຺ຄໍ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ, ຘມ຺ເມນ ວຄ຺ຄໍ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ, ຘມ຺ເມນ ສມຄ຺ຄໍ ອຸໂປສຖກມ຺ມນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍທິທໍ ອຘມ຺ເມນ ວຄ຺ຄໍ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ, ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອວຣູປໍ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ, ກາຕພ຺ພໍ. ນ ຈ ມຍາ ເອວຣູປໍ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ອນຸຎ຺ຎາຕໍ. ຕຕ຺ຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍທິທໍ ອຘມ຺ເມນ ສມຄ຺ຄໍ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ, ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອວຣູປໍ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ກາຕພ຺ພໍ. ນ ຈ ມຍາ ເອວຣູປໍ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ອນຸຎ຺ຎາຕໍ. ຕຕ຺ຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍທິທໍ ຘມ຺ເມນ ວຄ຺ຄໍ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ, ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອວຣູປໍ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ກາຕພ຺ພໍ. ນ ຈ ມຍາ ເອວຣູປໍ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ອນຸຎ຺ຎາຕໍ. ຕຕ຺ຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍທິທໍ ຘມ຺ເມນ ສມຄ຺ຄໍ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ, ເອວຣູປໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ກາຕພ຺ພໍ, ເອວຣູປຎ຺ຈ ມຍາ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ອນຸຎ຺ຎາຕໍ. ຕສ຺ມາຕິຫ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອວຣູປໍ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ກຣິສ຺ສາມ ຍທິທໍ ຘມ຺ເມນ ສມຄ຺ຄນ຺ຕິ – ເອວຎ຺ຫິ ໂວ, ຠິກ຺ຂເວ, ສິກ຺ຂິຕພ຺ພນ຺ຕິ.

໗໘. ສໍຂິຕ຺ເຕນ ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທສາທິ

໑໕໐. ອຖ ໂຂ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ກຕິ ນຸ ໂຂ ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທສາ’’ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ປຎ຺ຈິເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທສາ – ນິທານໍ ອຸທ຺ທິສິຕ຺ວາ ອວເສສໍ ສຸເຕນ ສາເວຕພ຺ພໍ. ອຍໍ ປຐໂມ ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທໂສ. ນິທານໍ ອຸທ຺ທິສິຕ຺ວາ ຈຕ຺ຕາຣິ ປາຣາຊິການິ ອຸທ຺ທິສິຕ຺ວາ ອວເສສໍ ສຸເຕນ ສາເວຕພ຺ພໍ. ອຍໍ ທຸຕິໂຍ ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທໂສ. ນິທານໍ ອຸທ຺ທິສິຕ຺ວາ ຈຕ຺ຕາຣິ ປາຣາຊິການິ ອຸທ຺ທິສິຕ຺ວາ ເຕຣສ ສງ຺ຆາທິເສເສ ອຸທ຺ທິສິຕ຺ວາ ອວເສສໍ ສຸເຕນ ສາເວຕພ຺ພໍ. ອຍໍ ຕຕິໂຍ ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທໂສ. ນິທານໍ ອຸທ຺ທິສິຕ຺ວາ ຈຕ຺ຕາຣິ ປາຣາຊິການິ ອຸທ຺ທິສິຕ຺ວາ ເຕຣສ ສງ຺ຆາທິເສເສ ອຸທ຺ທິສິຕ຺ວາ ທ຺ເວ ອນິຍເຕ ອຸທ຺ທິສິຕ຺ວາ ອວເສສໍ ສຸເຕນ ສາເວຕພ຺ພໍ. ອຍໍ ຈຕຸຕ຺ໂຖ ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທໂສ. ວິຕ຺ຖາເຣເນວ ປຎ຺ຈໂມ. ອິເມ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈ ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທສາຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ – ຠຄວຕາ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທໂສ ອນຸຎ຺ຎາໂຕຕິ – ສພ຺ພກາລໍ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສໍຂິຕ຺ເຕນ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ໂຍ ອຸທ຺ທິເສຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ໂກສເລສຸ ຊນປເທ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສວຣຠຍໍ [ສໍຈຣຠຍໍ (ສ຺ຍາ.)] ອໂຫສິ. ຠິກ຺ຂູ ນາສກ຺ຂິໍສຸ ວິຕ຺ຖາເຣນ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕຸໍ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ ອນ຺ຕຣາເຍ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕຸນ຺ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ອສຕິປິ ອນ຺ຕຣາເຍ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອສຕິ ອນ຺ຕຣາເຍ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ໂຍ ອຸທ຺ທິເສຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ ອນ຺ຕຣາເຍ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕຸໍ. ຕຕ຺ຣິເມ ອນ຺ຕຣາຍາ – ຣາຊນ຺ຕຣາໂຍ, ໂຈຣນ຺ຕຣາໂຍ, ອຄ຺ຍນ຺ຕຣາໂຍ, ອຸທກນ຺ຕຣາໂຍ, ມນຸສ຺ສນ຺ຕຣາໂຍ, ອມນຸສ຺ສນ຺ຕຣາໂຍ, ວາຬນ຺ຕຣາໂຍ, ສຣີສປນ຺ຕຣາໂຍ, ຊີວິຕນ຺ຕຣາໂຍ, ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍນ຺ຕຣາໂຍຕິ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອວຣູເປສຸ ອນ຺ຕຣາເຍສຸ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕຸໍ, ອສຕິ ອນ຺ຕຣາເຍ ວິຕ຺ຖາເຣນາຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ອນຊ຺ຌິຏ຺ຐາ ຘມ຺ມໍ ຠາສນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ອນຊ຺ຌິຏ຺ເຐນ ຘມ຺ໂມ ຠາສິຕພ຺ໂພ. ໂຍ ຠາເສຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຖເຣນ ຠິກ຺ຂຸນາ ສາມໍ ວາ ຘມ຺ມໍ ຠາສິຕຸໍ ປຣໍ ວາ ອຊ຺ເຌສິຕຸນ຺ຕິ.

໗໙. ວິນຍປຸຈ຺ຉນກຖາ

໑໕໑. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ອສມ຺ມຕາ ວິນຍໍ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ອສມ຺ມເຕນ ວິນໂຍ ປຸຈ຺ຉິຕພ຺ໂພ. ໂຍ ປຸຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ສມ຺ມເຕນ ວິນຍໍ ປຸຈ຺ຉິຕຸໍ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ໂພ – ອຕ຺ຕນາ ວາ [ອຕ຺ຕນາວ (ສ຺ຍາ.)] ອຕ຺ຕານໍ ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ພໍ, ປເຣນ ວາ ປໂຣ ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ໂພ. ກຖຎ຺ຈ ອຕ຺ຕນາວ ອຕ຺ຕານໍ ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ພໍ? ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ສງ຺ໂຆ ຎາເປຕພ຺ໂພ –

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ຍທິ ສງ຺ຆສ຺ສ ປຕ຺ຕກລ຺ລໍ, ອຫໍ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມໍ ວິນຍໍ ປຸຈ຺ເຉຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ເອວໍ ອຕ຺ຕນາວ ອຕ຺ຕານໍ ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ພໍ.

ກຖຎ຺ຈ ປເຣນ ປໂຣ ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ໂພ? ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ສງ຺ໂຆ ຎາເປຕພ຺ໂພ –

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ຍທິ ສງ຺ຆສ຺ສ ປຕ຺ຕກລ຺ລໍ, ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ອິຕ຺ຖນ຺ນາມໍ ວິນຍໍ ປຸຈ຺ເຉຍ຺ຍາ’’ຕິ. ເອວໍ ປເຣນ ປໂຣ ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ໂພຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ເປສລາ ຠິກ຺ຂູ ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ສມ຺ມຕາ ວິນຍໍ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ລຠນ຺ຕິ ອາຆາຕໍ, ລຠນ຺ຕິ ອປ຺ປຈ຺ຈຍໍ, ວເຘນ ຕຊ຺ເຊນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ສມ຺ມເຕນປິ ປຣິສໍ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ປຸຄ຺ຄລໍ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ວິນຍໍ ປຸຈ຺ຉິຕຸນ຺ຕິ.

໘໐. ວິນຍວິສ຺ສຊ຺ຊນກຖາ

໑໕໒. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ອສມ຺ມຕາ ວິນຍໍ ວິສ຺ສຊ຺ເຊນ຺ຕິ [ວິສ຺ສຊ຺ຊນ຺ຕິ (ກ.)]. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ອສມ຺ມເຕນ ວິນໂຍ ວິສ຺ສຊ຺ເຊຕພ຺ໂພ. ໂຍ ວິສ຺ສຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ສມ຺ມເຕນ ວິນຍໍ ວິສ຺ສຊ຺ເຊຕຸໍ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ພໍ. ອຕ຺ຕນາ ວາ [ອຕ຺ຕນາວ (ສ຺ຍາ.)] ອຕ຺ຕານໍ ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ພໍ, ປເຣນ ວາ ປໂຣ ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ໂພ. ກຖຎ຺ຈ ອຕ຺ຕນາວ ອຕ຺ຕານໍ ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ພໍ? ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ສງ຺ໂຆ ຎາເປຕພ຺ໂພ –

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ຍທິ ສງ຺ຆສ຺ສ ປຕ຺ຕກລ຺ລໍ, ອຫໍ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ວິນຍໍ ປຸຏ຺ໂຐ ວິສ຺ສຊ຺ເຊຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ເອວໍ ອຕ຺ຕນາວ ອຕ຺ຕານໍ ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ພໍ.

ກຖຎ຺ຈ ປເຣນ ປໂຣ ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ໂພ? ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ສງ຺ໂຆ ຎາເປຕພ຺ໂພ –

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ຍທິ ສງ຺ຆສ຺ສ ປຕ຺ຕກລ຺ລໍ, ອິຕ຺ຖນ຺ນາໂມ ອິຕ຺ຖນ຺ນາເມນ ວິນຍໍ ປຸຏ຺ໂຐ ວິສ຺ສຊ຺ເຊຍ຺ຍາ’’ຕິ. ເອວໍ ປເຣນ ປໂຣ ສມ຺ມນ຺ນິຕພ຺ໂພຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ເປສລາ ຠິກ຺ຂູ ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ສມ຺ມຕາ ວິນຍໍ ວິສ຺ສຊ຺ເຊນ຺ຕິ. ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ລຠນ຺ຕິ ອາຆາຕໍ, ລຠນ຺ຕິ ອປ຺ປຈ຺ຈຍໍ, ວເຘນ ຕຊ຺ເຊນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ສມ຺ມເຕນປິ ປຣິສໍ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ປຸຄ຺ຄລໍ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ວິນຍໍ ວິສ຺ສຊ຺ເຊຕຸນ຺ຕິ.

໘໑. ໂຈທນາກຖາ

໑໕໓. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ອໂນກາສກຕໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ອາປຕ຺ຕິຍາ ໂຈເທນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອໂນກາສກໂຕ ຠິກ຺ຂຸ ອາປຕ຺ຕິຍາ ໂຈເທຕພ຺ໂພ. ໂຍ ໂຈເທຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂອກາສໍ ກາຣາເປຕ຺ວາ ອາປຕ຺ຕິຍາ ໂຈເທຕຸໍ – ກໂຣຕຸ ອາຍສ຺ມາ ໂອກາສໍ, ອຫໍ ຕໍ ວຕ຺ຕຸກາໂມຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ເປສລາ ຠິກ຺ຂູ ຉພ຺ພຄ຺ຄິເຍ ຠິກ຺ຂູ ໂອກາສໍ ກາຣາເປຕ຺ວາ ອາປຕ຺ຕິຍາ ໂຈເທນ຺ຕິ. ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ລຠນ຺ຕິ ອາຆາຕໍ, ລຠນ຺ຕິ ອປ຺ປຈ຺ຈຍໍ, ວເຘນ ຕຊ຺ເຊນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ກເຕປິ ໂອກາເສ ປຸຄ຺ຄລໍ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ອາປຕ຺ຕິຍາ ໂຈເທຕຸນ຺ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ – ປຸຣມ຺ຫາກໍ ເປສລາ ຠິກ຺ຂູ ໂອກາສໍ ກາຣາເປນ຺ຕີຕິ – ປຏິກຈ຺ເຈວ ສຸທ຺ຘານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ອນາປຕ຺ຕິການໍ ອວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ ອກາຣເຓ ໂອກາສໍ ກາຣາເປນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຸທ຺ຘານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ອນາປຕ຺ຕິການໍ ອວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ ອກາຣເຓ ໂອກາໂສ ກາຣາເປຕພ຺ໂພ. ໂຍ ກາຣາເປຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຸຄ຺ຄລໍ ຕຸລຍິຕ຺ວາ ໂອກາສໍ ກາຕຸ [ກາຣາເປຕຸໍ (ສ຺ຍາ.)] ນ຺ຕິ.

໘໒. ອຘມ຺ມກມ຺ມປຏິກ຺ໂກສນາທິ

໑໕໔. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ອຘມ຺ມກມ຺ມໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຘມ຺ມກມ຺ມໍ ກາຕພ຺ພໍ. ໂຍ ກເຣຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ. ກໂຣນ຺ຕິເຍວ ອຘມ຺ມກມ຺ມໍ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຘມ຺ມກມ຺ເມ ກຍິຣມາເນ ປຏິກ຺ໂກສິຕຸນ຺ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ເປສລາ ຠິກ຺ຂູ ຉພ຺ພຄ຺ຄິເຍຫິ ຠິກ຺ຂູຫິ ອຘມ຺ມກມ຺ເມ ກຍິຣມາເນ ປຏິກ຺ໂກສນ຺ຕິ. ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ລຠນ຺ຕິ ອາຆາຕໍ, ລຠນ຺ຕິ ອປ຺ປຈ຺ຈຍໍ, ວເຘນ ຕຊ຺ເຊນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ທິຏ຺ຐິມ຺ປິ ອາວິກາຕຸນ຺ຕິ. ເຕສໍເຍວ ສນ຺ຕິເກ ທິຏ຺ຐິໍ ອາວິກໂຣນ຺ຕິ. ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ລຠນ຺ຕິ ອາຆາຕໍ, ລຠນ຺ຕິ ອປ຺ປຈ຺ຈຍໍ, ວເຘນ ຕຊ຺ເຊນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈຕູຫິ ປຎ຺ຈຫິ ປຏິກ຺ໂກສິຕຸໍ, ທ຺ວີຫິ ຕີຫິ ທິຏ຺ຐິໍ ອາວິກາຕຸໍ, ເອເກນ ອຘິຏ຺ຐາຕຸໍ – ‘ນ ເມຕໍ ຂມຕີ’ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສມານາ ສຎ຺ຈິຈ຺ຈ ນ ສາເວນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທສເກນ ສຎ຺ຈິຈ຺ຈ ນ ສາເວຕພ຺ພໍ. ໂຍ ນ ສາເວຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອາຍສ຺ມາ ອຸທາຍີ ສງ຺ຆສ຺ສ ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທສໂກ ໂຫຕິ ກາກສ຺ສຣໂກ. ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມໂຕ ອຸທາຍິສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ຠຄວຕາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ‘ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທສເກນ ສາເວຕພ຺ພ’ນ຺ຕິ, ອຫຎ຺ຈມ຺ຫິ ກາກສ຺ສຣໂກ, ກຖໍ ນຸ ໂຂ ມຍາ ປຏິປຊ຺ຊິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທສເກນ ວາຍມິຕຸໍ – ‘ກຖໍ ສາເວຍ຺ຍ’ນ຺ຕິ. ວາຍມນ຺ຕສ຺ສ ອນາປຕ຺ຕີຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ເທວທຕ຺ໂຕ ສຄຫຏ຺ຐາຍ ປຣິສາຍ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຄຫຏ຺ຐາຍ ປຣິສາຍ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ໂຍ ອຸທ຺ທິເສຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ອນຊ຺ຌິຏ຺ຐາ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ອນຊ຺ຌິຏ຺ເຐນ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ໂຍ ອຸທ຺ທິເສຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຖຣາຘິກໍ [ເຖຣາເຘຍ຺ຍໍ (ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ປາຐນ຺ຕຣໍ)] ປາຕິໂມກ຺ຂນ຺ຕິ.

ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍຠາຓວາໂຣ ນິຏ຺ຐິໂຕ ປຐໂມ [ເອກາທສໂມ (ກ.)].

໘໓. ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທສກອຊ຺ເຌສນາທິ

໑໕໕. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຣາຊຄເຫ ຍຖາຠິຣນ຺ຕໍ ວິຫຣິຕ຺ວາ ເຍນ ໂຈທນາວຕ຺ຖຸ ເຕນ ຈາຣິກໍ ປກ຺ກາມິ. ອນຸປຸພ຺ເພນ ຈາຣິກໍ ຈຣມາໂນ ເຍນ ໂຈທນາວຕ຺ຖຸ ຕທວສຣິ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ສມ຺ພຫຸລາ ຠິກ຺ຂູ ວິຫຣນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ເຖໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ພາໂລ ໂຫຕິ ອພ຺ຍຕ຺ໂຕ. ໂສ ນ ຊານາຕິ ອຸໂປສຖໍ ວາ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ວາ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ວາ ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທສໍ ວາ. ອຖ ໂຂ ເຕສໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ຠຄວຕາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ‘ເຖຣາຘິກໍ ປາຕິໂມກ຺ຂ’ນ຺ຕິ, ອຍຎ຺ຈ ອມ຺ຫາກໍ ເຖໂຣ ພາໂລ ອພ຺ຍຕ຺ໂຕ, ນ ຊານາຕິ ອຸໂປສຖໍ ວາ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ວາ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ວາ ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທສໍ ວາ. ກຖໍ ນຸ ໂຂ ອມ຺ເຫຫິ ປຏິປຊ຺ຊິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ໂຍ ຕຕ຺ຖ ຠິກ຺ຂຸ ພ຺ຍຕ຺ໂຕ ປຏິພໂລ ຕສ຺ສາເຘຍ຺ຍໍ ປາຕິໂມກ຺ຂນ຺ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ຠິກ຺ຂູ ວິຫຣນ຺ຕິ ພາລາ ອພ຺ຍຕ຺ຕາ. ເຕ ນ ຊານນ຺ຕິ ອຸໂປສຖໍ ວາ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ວາ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ວາ ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທສໍ ວາ. ເຕ ເຖຣໍ ອຊ຺ເຌສິໍສຸ – ‘‘ອຸທ຺ທິສຕຸ, ຠນ຺ເຕ, ເຖໂຣ ປາຕິໂມກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ. ໂສ ເອວມາຫ – ‘‘ນ ເມ, ອາວຸໂສ, ວຕ຺ຕຕີ’’ຕິ. ທຸຕິຍໍ ເຖຣໍ ອຊ຺ເຌສິໍສຸ – ‘‘ອຸທ຺ທິສຕຸ, ຠນ຺ເຕ, ເຖໂຣ ປາຕິໂມກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ. ໂສປິ ເອວມາຫ – ‘‘ນ ເມ, ອາວຸໂສ, ວຕ຺ຕຕີ’’ຕິ. ຕຕິຍໍ ເຖຣໍ ອຊ຺ເຌສິໍສຸ – ‘‘ອຸທ຺ທິສຕຸ, ຠນ຺ເຕ, ເຖໂຣ ປາຕິໂມກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ. ໂສປິ ເອວມາຫ – ‘‘ນ ເມ, ອາວຸໂສ, ວຕ຺ຕຕີ’’ຕິ. ເອເຕເນວ ອຸປາເຍນ ຍາວ ສງ຺ຆນວກໍ ອຊ຺ເຌສິໍສຸ – ‘‘ອຸທ຺ທິສຕຸ ອາຍສ຺ມາ ປາຕິໂມກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ. ໂສປິ ເອວມາຫ – ‘‘ນ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ວຕ຺ຕຕີ’’ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ຠິກ຺ຂູ ວິຫຣນ຺ຕິ ພາລາ ອພ຺ຍຕ຺ຕາ. ເຕ ນ ຊານນ຺ຕິ ອຸໂປສຖໍ ວາ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ວາ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ວາ ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທສໍ ວາ. ເຕ ເຖຣໍ ອຊ຺ເຌສນ຺ຕິ – ‘‘ອຸທ຺ທິສຕຸ, ຠນ຺ເຕ, ເຖໂຣ ປາຕິໂມກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ. ໂສ ເອວໍ ວເທຕິ – ‘‘ນ ເມ, ອາວຸໂສ, ວຕ຺ຕຕີ’’ຕິ. ທຸຕິຍໍ ເຖຣໍ ອຊ຺ເຌສນ຺ຕິ – ‘‘ອຸທ຺ທິສຕຸ, ຠນ຺ເຕ, ເຖໂຣ ປາຕິໂມກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ. ໂສປິ ເອວໍ ວເທຕິ – ‘‘ນ ເມ, ອາວຸໂສ, ວຕ຺ຕຕີ’’ຕິ. ຕຕິຍໍ ເຖຣໍ ອຊ຺ເຌສນ຺ຕິ – ‘‘ອຸທ຺ທິສຕຸ, ຠນ຺ເຕ, ເຖໂຣ ປາຕິໂມກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ. ໂສປິ ເອວໍ ວເທຕິ – ‘‘ນ ເມ, ອາວຸໂສ, ວຕ຺ຕຕີ’’ຕິ. ເອເຕເນວ ອຸປາເຍນ ຍາວ ສງ຺ຆນວກໍ ອຊ຺ເຌສນ຺ຕິ – ‘‘ອຸທ຺ທິສຕຸ ອາຍສ຺ມາ ປາຕິໂມກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ. ໂສປິ ເອວໍ ວເທຕິ – ‘‘ນ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ວຕ຺ຕຕີ’’ຕິ. ເຕຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູຫິ ເອໂກ ຠິກ຺ຂຸ ສາມນ຺ຕາ ອາວາສາ ສຊ຺ຊຸກໍ ປາເຫຕພ຺ໂພ – ຄຈ຺ຉາວຸໂສ, ສໍຂິຕ຺ເຕນ ວາ ວິຕ຺ຖາເຣນ ວາ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ປຣິຍາປຸຓິຕ຺ວານ ອາຄຈ຺ຉາຫີຕິ.

ອຖ ໂຂ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ເກນ ນຸ ໂຂ ປາເຫຕພ຺ໂພ’’ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຖເຣນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນວໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ອາຓາເປຕຸນ຺ຕິ. ເຖເຣນ ອາຓຕ຺ຕາ ນວາ ຠິກ຺ຂູ ນ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຖເຣນ ອາຓຕ຺ເຕນ ອຄິລາເນນ ນ ຄນ຺ຕພ຺ພໍ. ໂຍ ນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

໘໔. ປກ຺ຂຄຓນາທິອຸຄ຺ຄຫຓານຸຊານນາ

໑໕໖. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ໂຈທນາວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ ຍຖາຠິຣນ຺ຕໍ ວິຫຣິຕ຺ວາ ປຸນເທວ ຣາຊຄຫໍ ປຈ຺ຈາຄຎ຺ຉິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ມນຸສ຺ສາ ຠິກ຺ຂູ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣນ຺ເຕ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ – ‘‘ກຕິມີ, ຠນ຺ເຕ, ປກ຺ຂສ຺ສາ’’ຕິ? ຠິກ຺ຂູ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ນ ໂຂ ມຍໍ, ອາວຸໂສ, ຊານາມາ’’ຕິ. ມນຸສ຺ສາ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ປກ຺ຂຄຓນມຕ຺ຕມມ຺ປິເມ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ນ ຊານນ຺ຕິ, ກິໍ ປນິເມ ອຎ຺ຎໍ ກິຎ຺ຈິ ກລ຺ຍາຓໍ ຊານິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປກ຺ຂຄຓນໍ ອຸຄ຺ຄເຫຕຸນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ເກນ ນຸ ໂຂ ປກ຺ຂຄຓນາ ອຸຄ຺ຄເຫຕພ຺ພາ’’ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສພ຺ເພເຫວ ປກ຺ຂຄຓນໍ ອຸຄ຺ຄເຫຕຸນ຺ຕິ.

໑໕໗. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ມນຸສ຺ສາ ຠິກ຺ຂູ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣນ຺ເຕ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ – ‘‘ກີວຕິກາ, ຠນ຺ເຕ, ຠິກ຺ຂູ’’ຕິ? ຠິກ຺ຂູ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ນ ໂຂ ມຍໍ, ອາວຸໂສ, ຊານາມາ’’ຕິ. ມນຸສ຺ສາ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມ຺ປິເມ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ນ ຊານນ຺ຕິ, ກິໍ ປນິເມ ອຎ຺ຎໍ ກິຎ຺ຈິ ກລ຺ຍາຓໍ ຊານິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ຄເຓຕຸນ຺ຕິ.

ອຖ ໂຂ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ກທາ ນຸ ໂຂ ຠິກ຺ຂູ ຄເຓຕພ຺ພາ’’ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸໂປສເຖ ນາມຄ຺ເຄນ [ນາມມຕ຺ເຕນ (ສ຺ຍາ.), ຄຓມຄ຺ເຄນ (ກ.)] ຄເຓຕຸໍ, ສລາກໍ ວາ ຄາເຫຕຸນ຺ຕິ.

໑໕໘. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠິກ຺ຂູ ອຊານນ຺ຕາ ອຊ຺ຊຸໂປສໂຖຕິ ທູຣໍ ຄາມໍ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣນ຺ຕິ. ເຕ ອຸທ຺ທິສ຺ສມາເນປິ ປາຕິໂມກ຺ເຂ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕປິ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາໂຣເຈຕຸໍ ‘ອຊ຺ຊຸໂປສໂຖ’ຕິ.

ອຖ ໂຂ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ເກນ ນຸ ໂຂ ອາໂຣເຈຕພ຺ໂພ’’ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຖເຣນ ຠິກ຺ຂຸນາ ກາລວໂຕ ອາໂຣເຈຕຸນ຺ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕໂຣ ເຖໂຣ ກາລວໂຕ ນສ຺ສຣຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠຕ຺ຕກາເລປິ ອາໂຣເຈຕຸນ຺ຕິ.

ຠຕ຺ຕກາເລປິ ນສ຺ສຣຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍໍ ກາລໍ ສຣຕິ, ຕໍ ກາລໍ ອາໂຣເຈຕຸນ຺ຕິ.

໘໕. ປຸພ຺ພກຣຓານຸຊານນາ

໑໕໙. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ອຸໂປສຖາຄາຣໍ ອຸກ຺ລາປໍ ໂຫຕິ. ອາຄນ຺ຕຸກາ ຠິກ຺ຂູ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອຸໂປສຖາຄາຣໍ ນ ສມ຺ມຊ຺ຊິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸໂປສຖາຄາຣໍ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕຸນ຺ຕິ.

ອຖ ໂຂ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ເກນ ນຸ ໂຂ ອຸໂປສຖາຄາຣໍ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຖເຣນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນວໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ອາຓາເປຕຸນ຺ຕິ.

ເຖເຣນ ອາຓຕ຺ຕາ ນວາ ຠິກ຺ຂູ ນ ສມ຺ມຊ຺ຊນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຖເຣນ ອາຓຕ຺ເຕນ ອຄິລາເນນ ນ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕພ຺ພໍ. ໂຍ ນ ສມ຺ມຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

໑໖໐. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຸໂປສຖາຄາເຣ ອາສນໍ ອປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ຠິກ຺ຂູ ຉມາຍໍ ນິສີທນ຺ຕິ, ຄຕ຺ຕານິປິ ຈີວຣານິປິ ປໍສຸກິຕານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸໂປສຖາຄາເຣ ອາສນໍ ປຎ຺ຎເປຕຸນ຺ຕິ.

ອຖ ໂຂ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ເກນ ນຸ ໂຂ ອຸໂປສຖາຄາເຣ ອາສນໍ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຖເຣນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນວໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ອາຓາເປຕຸນ຺ຕິ.

ເຖເຣນ ອາຓຕ຺ຕາ ນວາ ຠິກ຺ຂູ ນ ປຎ຺ຎເປນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຖເຣນ ອາຓຕ຺ເຕນ ອຄິລາເນນ ນ ປຎ຺ຎເປຕພ຺ພໍ. ໂຍ ນ ປຎ຺ຎເປຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

໑໖໑. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຸໂປສຖາຄາເຣ ປທີໂປ ນ ໂຫຕິ. ຠິກ຺ຂູ ອນ຺ຘກາເຣ ກາຍມ຺ປິ ຈີວຣມ຺ປິ ອກ຺ກມນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸໂປສຖາຄາເຣ ປທີປໍ ກາຕຸນ຺ຕິ.

ອຖ ໂຂ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ເກນ ນຸ ໂຂ ອຸໂປສຖາຄາເຣ ປທີໂປ ກາຕພ຺ໂພ’’ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຖເຣນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນວໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ອາຓາເປຕຸນ຺ຕິ.

ເຖເຣນ ອາຓຕ຺ຕາ ນວາ ຠິກ຺ຂູ ນ ປທີເປນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຖເຣນ ອາຓຕ຺ເຕນ ອຄິລາເນນ ນ ປທີເປຕພ຺ໂພ. ໂຍ ນ ປທີເປຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

໑໖໒. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ເນວ ປານີຍໍ ອຸປຏ຺ຐາເປນ຺ຕິ, ນ ປຣິໂຠຊນີຍໍ ອຸປຏ຺ຐາເປນ຺ຕິ. ອາຄນ຺ຕຸກາ ຠິກ຺ຂູ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ເນວ ປານີຍໍ ອຸປຏ຺ຐາເປສ຺ສນ຺ຕິ, ນ ປຣິໂຠຊນີຍໍ ອຸປຏ຺ຐາເປສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປານີຍໍ ປຣິໂຠຊນີຍໍ ອຸປຏ຺ຐາເປຕຸນ຺ຕິ.

ອຖ ໂຂ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ເກນ ນຸ ໂຂ ປານີຍໍ ປຣິໂຠຊນີຍໍ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຖເຣນ ຠິກ຺ຂຸນາ ນວໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ອາຓາເປຕຸນ຺ຕິ.

ເຖເຣນ ອາຓຕ຺ຕາ ນວາ ຠິກ຺ຂູ ນ ອຸປຏ຺ຐາເປນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຖເຣນ ອາຓຕ຺ເຕນ ອຄິລາເນນ ນ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ພໍ. ໂຍ ນ ອຸປຏ຺ຐາເປຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

໘໖. ທິສໍຄມິກາທິວຕ຺ຖຸ

໑໖໓. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ສມ຺ພຫຸລາ ຠິກ຺ຂູ ພາລາ ອພ຺ຍຕ຺ຕາ ທິສໍຄມິກາ ອາຈຣິຍຸປຊ຺ຌາເຍ ນ ອາປຸຈ຺ຉິໍສຸ [ນ ອາປຸຈ຺ຉິໍສຸ (ກ.)]. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມ຺ພຫຸລາ ຠິກ຺ຂູ ພາລາ ອພ຺ຍຕ຺ຕາ ທິສໍຄມິກາ ອາຈຣິຍຸປຊ຺ຌາເຍ ນ ອາປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ [ນ ອາປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ (ກ.)]. ເຕ [ເຕຫິ (ກ.)], ຠິກ຺ຂເວ, ອາຈຣິຍຸປຊ຺ຌາເຍຫິ ປຸຈ຺ຉິຕພ຺ພາ – ‘‘ກຫໍ ຄມິສ຺ສຖ, ເກນ ສທ຺ຘິໍ ຄມິສ຺ສຖາ’’ຕິ? ເຕ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ພາລາ ອພ຺ຍຕ຺ຕາ ອຎ຺ເຎ ພາເລ ອພ຺ຍຕ຺ເຕ ອປທິເສຍ຺ຍຸໍ, ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາຈຣິຍຸປຊ຺ຌາເຍຫິ ອນຸຊານິຕພ຺ພາ. ອນຸຊາເນຍ຺ຍຸໍ ເຈ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ເຕ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ພາລາ ອພ຺ຍຕ຺ຕາ ອນນຸຎ຺ຎາຕາ ອາຈຣິຍຸປຊ຺ຌາເຍຫິ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ ເຈ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ສມ຺ພຫຸລາ ຠິກ຺ຂູ ວິຫຣນ຺ຕິ ພາລາ ອພ຺ຍຕ຺ຕາ. ເຕ ນ ຊານນ຺ຕິ ອຸໂປສຖໍ ວາ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ວາ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ວາ ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທສໍ ວາ. ຕຕ຺ຖ ອຎ຺ໂຎ ຠິກ຺ຂຸ ອາຄຈ຺ຉຕິ ພຫຸສ຺ສຸໂຕ ອາຄຕາຄໂມ ຘມ຺ມຘໂຣ ວິນຍຘໂຣ ມາຕິກາຘໂຣ ປຓ຺ຑິໂຕ ພ຺ຍຕ຺ໂຕ ເມຘາວີ ລຊ຺ຊີ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໂກ ສິກ຺ຂາກາໂມ. ເຕຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູຫິ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ສງ຺ຄເຫຕພ຺ໂພ ອນຸຄ຺ຄເຫຕພ຺ໂພ ອຸປລາເປຕພ຺ໂພ ອຸປຏ຺ຐາເປຕພ຺ໂພ ຈຸຓ຺ເຓນ ມຕ຺ຕິກາຍ ທນ຺ຕກຏ຺ເຐນ ມຸໂຂທເກນ. ໂນ ເຈ ສງ຺ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍຸໍ ອນຸຄ຺ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍຸໍ ອຸປລາເປຍ຺ຍຸໍ ອຸປຏ຺ຐາເປຍ຺ຍຸໍ ຈຸຓ຺ເຓນ ມຕ຺ຕິກາຍ ທນ຺ຕກຏ຺ເຐນ ມຸໂຂທເກນ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ຠິກ຺ຂູ ວິຫຣນ຺ຕິ ພາລາ ອພ຺ຍຕ຺ຕາ. ເຕ ນ ຊານນ຺ຕິ ອຸໂປສຖໍ ວາ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ວາ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ວາ ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທສໍ ວາ. ເຕຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູຫິ ເອໂກ ຠິກ຺ຂຸ ສາມນ຺ຕາ ອາວາສາ ສຊ຺ຊຸກໍ ປາເຫຕພ຺ໂພ – ‘‘ຄຈ຺ຉາວຸໂສ, ສໍຂິຕ຺ເຕນ ວາ ວິຕ຺ຖາເຣນ ວາ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ປຣິຍາປຸຓິຕ຺ວາ ອາຄຈ຺ຉາ’’ຕິ. ເອວຎ຺ເຈຕໍ ລເຠຖ, ອິຈ຺ເຈຕໍ ກຸສລໍ. ໂນ ເຈ ລເຠຖ, ເຕຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູຫິ ສພ຺ເພເຫວ ຍຕ຺ຖ ຊານນ຺ຕິ ອຸໂປສຖໍ ວາ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ວາ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ວາ ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທສໍ ວາ, ໂສ ອາວາໂສ ຄນ຺ຕພ຺ໂພ. ໂນ ເຈ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ສມ຺ພຫຸລາ ຠິກ຺ຂູ ວສ຺ສໍ ວສນ຺ຕິ ພາລາ ອພ຺ຍຕ຺ຕາ. ເຕ ນ ຊານນ຺ຕິ ອຸໂປສຖໍ ວາ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ວາ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ວາ ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທສໍ ວາ. ເຕຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູຫິ ເອໂກ ຠິກ຺ຂຸ ສາມນ຺ຕາ ອາວາສາ ສຊ຺ຊຸກໍ ປາເຫຕພ຺ໂພ – ‘‘ຄຈ຺ຉາວຸໂສ, ສໍຂິຕ຺ເຕນ ວາ ວິຕ຺ຖາເຣນ ວາ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ປຣິຍາປຸຓິຕ຺ວາ ອາຄຈ຺ຉາ’’ຕິ. ເອວຎ຺ເຈຕໍ ລເຠຖ, ອິຈ຺ເຈຕໍ ກຸສລໍ. ໂນ ເຈ ລເຠຖ, ເອໂກ ຠິກ຺ຂຸ ສຕ຺ຕາຫກາລິກໍ ປາເຫຕພ຺ໂພ – ‘‘ຄຈ຺ຉາວຸໂສ, ສໍຂິຕ຺ເຕນ ວາ ວິຕ຺ຖາເຣນ ວາ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ປຣິຍາປຸຓິຕ຺ວາ ອາຄຈ຺ຉາ’’ຕິ. ເອວຎ຺ເຈຕໍ ລເຠຖ, ອິຈ຺ເຈຕໍ ກຸສລໍ. ໂນ ເຈ ລເຠຖ, ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຕຫິ ຠິກ຺ຂູຫິ ຕສ຺ມິໍ ອາວາເສ ວສ຺ສໍ ວສິຕພ຺ພໍ. ວເສຍ຺ຍຸໍ ເຈ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

໘໗. ປາຣິສຸທ຺ຘິທານກຖາ

໑໖໔. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ສນ຺ນິປຕຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ໂຆ ອຸໂປສຖໍ ກຣິສ຺ສຕີ’’ຕິ. ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອຕ຺ຖິ, ຠນ຺ເຕ, ຠິກ຺ຂຸ ຄິລາໂນ, ໂສ ອນາຄໂຕ’’ຕິ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຄິລາເນນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປາຣິສຸທ຺ຘິໍ ທາຕຸໍ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ທາຕພ຺ພາ – ເຕນ ຄິລາເນນ ຠິກ຺ຂຸນາ ເອກໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເອກໍສໍ ອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ຄໍ ກຣິຕ຺ວາ ອຸກ຺ກຸຏິກໍ ນິສີທິຕ຺ວາ ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ເອວມສ຺ສ ວຈນີໂຍ – ‘‘ປາຣິສຸທ຺ຘິໍ ທມ຺ມິ, ປາຣິສຸທ຺ຘິໍ ເມ ຫຣ, ປາຣິສຸທ຺ຘິໍ ເມ ອາໂຣເຈຫີ’’ຕິ. ກາເຍນ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ວາຈາຍ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ກາເຍນ ວາຈາຍ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ທິນ຺ນາ ໂຫຕິ ປາຣິສຸທ຺ຘິ. ນ ກາເຍນ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ນ ວາຈາຍ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ນ ກາເຍນ ວາຈາຍ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ນ ທິນ຺ນາ ໂຫຕິ ປາຣິສຸທ຺ຘິ. ເອວຎ຺ເຈຕໍ ລເຠຖ, ອິຈ຺ເຈຕໍ ກຸສລໍ. ໂນ ເຈ ລເຠຖ, ໂສ, ຠິກ຺ຂເວ, ຄິລາໂນ ຠິກ຺ຂຸ ມຎ຺ເຈນ ວາ ປີເຐນ ວາ ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ອາເນຕ຺ວາ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ. ສເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຄິລານຸປຏ຺ຐາການໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘‘ສເຈ ໂຂ ມຍໍ ຄິລານໍ ຐານາ ຈາເວສ຺ສາມ, ອາພາໂຘ ວາ ອຠິວຑ຺ຒິສ຺ສຕິ ກາລໍກິຣິຍາ ວາ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ, ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຄິລາໂນ ຠິກ຺ຂຸ ຐານາ ຈາເວຕພ຺ໂພ. ສງ຺ເຆນ ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ. ນ ຕ຺ເວວ ວຄ຺ເຄນ ສງ຺ເຆນ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ. ກເຣຍ຺ຍ ເຈ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ.

ປາຣິສຸທ຺ຘິຫາຣໂກ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ທິນ຺ນາຍ ປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ຕຕ຺ເຖວ ປກ຺ກມຕິ, ອຎ຺ຎສ຺ສ ທາຕພ຺ພາ ປາຣິສຸທ຺ຘິ. ປາຣິສຸທ຺ຘິຫາຣໂກ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ທິນ຺ນາຍ ປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ຕຕ຺ເຖວ ວິພ຺ຠມຕິ,…ເປ… ກາລໍ ກໂຣຕິ – ສາມເຓໂຣ ປຏິຊານາຕິ – ສິກ຺ຂໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຕໂກ ປຏິຊານາຕິ – ອນ຺ຕິມວຕ຺ຖຸໍ ອຊ຺ຌາປນ຺ນໂກ ປຏິຊານາຕິ – ອຸມ຺ມຕ຺ຕໂກ ປຏິຊານາຕິ – ຂິຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ປຏິຊານາຕິ – ເວທນາຏ຺ໂຏ ປຏິຊານາຕິ – ອາປຕ຺ຕິຍາ ອທສ຺ສເນ ອຸກ຺ຂິຕ຺ຕໂກ ປຏິຊານາຕິ – ອາປຕ຺ຕິຍາ ອປ຺ປຏິກມ຺ເມ ອຸກ຺ຂິຕ຺ຕໂກ ປຏິຊານາຕິ – ປາປິກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ອປ຺ປຏິນິສ຺ສຄ຺ເຄ ອຸກ຺ຂິຕ຺ຕໂກ ປຏິຊານາຕິ – ປຓ຺ຑໂກ ປຏິຊານາຕິ – ເຖຍ຺ຍສໍວາສໂກ ປຏິຊານາຕິ – ຕິຕ຺ຖິຍປກ຺ກນ຺ຕໂກ ປຏິຊານາຕິ – ຕິຣຈ຺ຉານຄໂຕ ປຏິຊານາຕິ – ມາຕຸຆາຕໂກ ປຏິຊານາຕິ – ປິຕຸຆາຕໂກ ປຏິຊານາຕິ – ອຣຫນ຺ຕຆາຕໂກ ປຏິຊານາຕິ – ຠິກ຺ຂຸນິທູສໂກ ປຏິຊານາຕິ – ສງ຺ຆເຠທໂກ ປຏິຊານາຕິ – ໂລຫິຕຸປ຺ປາທໂກ ປຏິຊານາຕິ – ອຸຠໂຕພ຺ຍຎ຺ຊນໂກ ປຏິຊານາຕິ, ອຎ຺ຎສ຺ສ ທາຕພ຺ພາ ປາຣິສຸທ຺ຘິ.

ປາຣິສຸທ຺ຘິຫາຣໂກ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ທິນ຺ນາຍ ປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ອນ຺ຕຣາມຄ຺ເຄ ປກ຺ກມຕິ, ອນາຫຏາ ໂຫຕິ ປາຣິສຸທ຺ຘິ. ປາຣິສຸທ຺ຘິຫາຣໂກ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ທິນ຺ນາຍ ປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ອນ຺ຕຣາມຄ຺ເຄ ວິພ຺ຠມຕິ,…ເປ… ອຸຠໂຕພ຺ຍຎ຺ຊນໂກ ປຏິຊານາຕິ, ອນາຫຏາ ໂຫຕິ ປາຣິສຸທ຺ຘິ.

ປາຣິສຸທ຺ຘິຫາຣໂກ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ທິນ຺ນາຍ ປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ສງ຺ຆປ຺ປຕ຺ໂຕ ປກ຺ກມຕິ, ອາຫຏາ ໂຫຕິ ປາຣິສຸທ຺ຘິ. ປາຣິສຸທ຺ຘິຫາຣໂກ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ທິນ຺ນາຍ ປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ສງ຺ຆປ຺ປຕ຺ໂຕ ວິພ຺ຠມຕິ,…ເປ… ອຸຠໂຕພ຺ຍຎ຺ຊນໂກ ປຏິຊານາຕິ, ອາຫຏາ ໂຫຕິ ປາຣິສຸທ຺ຘິ.

ປາຣິສຸທ຺ຘິຫາຣໂກ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ທິນ຺ນາຍ ປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ສງ຺ຆປ຺ປຕ຺ໂຕ ສຸຕ຺ໂຕ ນ ອາໂຣເຈຕິ, ປມຕ຺ໂຕ ນ ອາໂຣເຈຕິ, ສມາປນ຺ໂນ ນ ອາໂຣເຈຕິ, ອາຫຏາ ໂຫຕິ ປາຣິສຸທ຺ຘິ. ປາຣິສຸທ຺ຘິຫາຣກສ຺ສ ອນາປຕ຺ຕິ.

ປາຣິສຸທ຺ຘິຫາຣໂກ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ທິນ຺ນາຍ ປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ສງ຺ຆປ຺ປຕ຺ໂຕ ສຎ຺ຈິຈ຺ຈ ນ ອາໂຣເຈຕິ, ອາຫຏາ ໂຫຕິ ປາຣິສຸທ຺ຘິ. ປາຣິສຸທ຺ຘິຫາຣກສ຺ສ ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

໘໘. ຉນ຺ທທານກຖາ

໑໖໕. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ສນ຺ນິປຕຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ໂຆ ກມ຺ມໍ ກຣິສ຺ສຕີ’’ຕິ. ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອຕ຺ຖິ, ຠນ຺ເຕ, ຠິກ຺ຂຸ ຄິລາໂນ, ໂສ ອນາຄໂຕ’’ຕິ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຄິລາເນນ ຠິກ຺ຂຸນາ ຉນ຺ທໍ ທາຕຸໍ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ທາຕພ຺ໂພ. ເຕນ ຄິລາເນນ ຠິກ຺ຂຸນາ ເອກໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເອກໍສໍ ອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ຄໍ ກຣິຕ຺ວາ ອຸກ຺ກຸຏິກໍ ນິສີທິຕ຺ວາ ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ເອວມສ຺ສ ວຈນີໂຍ – ‘‘ຉນ຺ທໍ ທມ຺ມິ, ຉນ຺ທໍ ເມ ຫຣ, ຉນ຺ທໍ ເມ ອາໂຣເຈຫີ’’ຕິ. ກາເຍນ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ວາຈາຍ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ກາເຍນ ວາຈາຍ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ທິນ຺ໂນ ໂຫຕິ ຉນ຺ໂທ. ນ ກາເຍນ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ນ ວາຈາຍ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ນ ກາເຍນ ວາຈາຍ ວິຎ຺ຎາເປຕິ, ນ ທິນ຺ໂນ ໂຫຕິ ຉນ຺ໂທ. ເອວຎ຺ເຈຕໍ ລເຠຖ, ອິຈ຺ເຈຕໍ ກຸສລໍ. ໂນ ເຈ ລເຠຖ, ໂສ, ຠິກ຺ຂເວ, ຄິລາໂນ ຠິກ຺ຂຸ ມຎ຺ເຈນ ວາ ປີເຐນ ວາ ສງ຺ຆມຊ຺ເຌ ອາເນຕ຺ວາ ກມ຺ມໍ ກາຕພ຺ພໍ. ສເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຄິລານຸປຏ຺ຐາການໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອວໍ ໂຫຕິ – ‘‘ສເຈ ໂຂ ມຍໍ ຄິລານໍ ຐານາ ຈາເວສ຺ສາມ, ອາພາໂຘ ວາ ອຠິວຑ຺ຒິສ຺ສຕິ ກາລໍກິຣິຍາ ວາ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ, ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຄິລາໂນ ຠິກ຺ຂຸ ຐານາ ຈາເວຕພ຺ໂພ. ສງ຺ເຆນ ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວາ ກມ຺ມໍ ກາຕພ຺ພໍ. ນ ຕ຺ເວວ ວຄ຺ເຄນ ສງ຺ເຆນ ກມ຺ມໍ ກາຕພ຺ພໍ. ກເຣຍ຺ຍ ເຈ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ.

ຉນ຺ທຫາຣໂກ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ທິນ຺ເນ ຉນ຺ເທ ຕຕ຺ເຖວ ປກ຺ກມຕິ, ອຎ຺ຎສ຺ສ ທາຕພ຺ໂພ ຉນ຺ໂທ. ຉນ຺ທຫາຣໂກ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ທິນ຺ເນ ຉນ຺ເທ ຕຕ຺ເຖວ ວິພ຺ຠມຕິ…ເປ… ກາລໍກໂຣຕິ – ສາມເຓໂຣ ປຏິຊານາຕິ – ສິກ຺ຂໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຕໂກ ປຏິຊານາຕິ – ອນ຺ຕິມວຕ຺ຖຸໍ ອຊ຺ຌາປນ຺ນໂກ ປຏິຊານາຕິ – ອຸມ຺ມຕ຺ຕໂກ ປຏິຊານາຕິ – ຂິຕ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ ປຏິຊານາຕິ – ເວທນາຏ຺ໂຏ ປຏິຊານາຕິ – ອາປຕ຺ຕິຍາ ອທສ຺ສເນ ອຸກ຺ຂິຕ຺ຕໂກ ປຏິຊານາຕິ – ອາປຕ຺ຕິຍາ ອປ຺ປຏິກມ຺ເມ ອຸກ຺ຂິຕ຺ຕໂກ ປຏິຊານາຕິ – ປາປິກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ອປ຺ປຏິນິສ຺ສຄ຺ເຄ ອຸກ຺ຂິຕ຺ຕໂກ ປຏິຊານາຕິ – ປຓ຺ຑໂກ ປຏິຊານາຕິ – ເຖຍ຺ຍສໍວາສໂກ ປຏິຊານາຕິ – ຕິຕ຺ຖິຍປກ຺ກນ຺ຕໂກ ປຏິຊານາຕິ – ຕິຣຈ຺ຉານຄໂຕ ປຏິຊານາຕິ – ມາຕຸຆາຕໂກ ປຏິຊານາຕິ – ປິຕຸຆາຕໂກ ປຏິຊານາຕິ – ອຣຫນ຺ຕຆາຕໂກ ປຏິຊານາຕິ – ຠິກ຺ຂຸນິທູສໂກ ປຏິຊານາຕິ – ສງ຺ຆເຠທໂກ ປຏິຊານາຕິ – ໂລຫິຕຸປ຺ປາທໂກ ປຏິຊານາຕິ – ອຸຠໂຕພ຺ຍຎ຺ຊນໂກ ປຏິຊານາຕິ, ອຎ຺ຎສ຺ສ ທາຕພ຺ໂພ ຉນ຺ໂທ.

ຉນ຺ທຫາຣໂກ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ທິນ຺ເນ ຉນ຺ເທ ອນ຺ຕຣາມຄ຺ເຄ ປກ຺ກມຕິ, ອນາຫໂຏ ໂຫຕິ ຉນ຺ໂທ. ຉນ຺ທຫາຣໂກ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ທິນ຺ເນ ຉນ຺ເທ ອນ຺ຕຣາມຄ຺ເຄ ວິພ຺ຠມຕິ…ເປ… ອຸຠໂຕພ຺ຍຎ຺ຊນໂກ ປຏິຊານາຕິ, ອນາຫໂຏ ໂຫຕິ ຉນ຺ໂທ.

ຉນ຺ທຫາຣໂກ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ທິນ຺ເນ ຉນ຺ເທ ສງ຺ຆປ຺ປຕ຺ໂຕ ປກ຺ກມຕິ, ອາຫໂຏ ໂຫຕິ ຉນ຺ໂທ. ຉນ຺ທຫາຣໂກ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ທິນ຺ເນ ຉນ຺ເທ ສງ຺ຆປ຺ປຕ຺ໂຕ ວິພ຺ຠມຕິ…ເປ… ອຸຠໂຕພ຺ຍຎ຺ຊນໂກ ປຏິຊານາຕິ, ອາຫໂຏ ໂຫຕິ ຉນ຺ໂທ.

ຉນ຺ທຫາຣໂກ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ທິນ຺ເນ ຉນ຺ເທ ສງ຺ຆປ຺ປຕ຺ໂຕ ສຸຕ຺ໂຕ ນ ອາໂຣເຈຕິ, ປມຕ຺ໂຕ ນ ອາໂຣເຈຕິ, ສມາປນ຺ໂນ ນ ອາໂຣເຈຕິ, ອາຫໂຏ ໂຫຕິ ຉນ຺ໂທ. ຉນ຺ທຫາຣກສ຺ສ ອນາປຕ຺ຕິ.

ຉນ຺ທຫາຣໂກ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ທິນ຺ເນ ຉນ຺ເທ ສງ຺ຆປ຺ປຕ຺ໂຕ ສຎ຺ຈິຈ຺ຈ ນ ອາໂຣເຈຕິ, ອາຫໂຏ ໂຫຕິ ຉນ຺ໂທ. ຉນ຺ທຫາຣກສ຺ສ ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸໂປສເຖ ປາຣິສຸທ຺ຘິໍ ເທນ຺ເຕນ ຉນ຺ທມ຺ປິ ທາຕຸໍ, ສນ຺ຕິ ສງ຺ຆສ຺ສ ກຣຓີຍນ຺ຕິ.

໘໙. ຎາຕກາທິຄ຺ຄຫຓກຖາ

໑໖໖. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕຣໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ຕທຫຸໂປສເຖ ຎາຕກາ ຄຓ຺ຫິໍສຸໍ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໍ ຕທຫຸໂປສເຖ ຎາຕກາ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ. ເຕ ຎາຕກາ ຠິກ຺ຂູຫິ ເອວມສ຺ສຸ ວຈນີຍາ – ‘‘ອິງ຺ຆ, ຕຸມ຺ເຫ ອາຍສ຺ມນ຺ໂຕ ອິມໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ມຸຎ຺ຈຖ, ຍາວາຍໍ ຠິກ຺ຂຸ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣຕີ’’ຕິ. ເອວຎ຺ເຈຕໍ ລເຠຖ, ອິຈ຺ເຈຕໍ ກຸສລໍ. ໂນ ເຈ ລເຠຖ, ເຕ ຎາຕກາ ຠິກ຺ຂູຫິ ເອວມສ຺ສຸ ວຈນີຍາ – ‘‘ອິງ຺ຆ, ຕຸມ຺ເຫ ອາຍສ຺ມນ຺ໂຕ ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ເອກມນ຺ຕໍ ໂຫຖ, ຍາວາຍໍ ຠິກ຺ຂຸ ປາຣິສຸທ຺ຘິໍ ເທຕີ’’ຕິ. ເອວຎ຺ເຈຕໍ ລເຠຖ, ອິຈ຺ເຈຕໍ ກຸສລໍ. ໂນ ເຈ ລເຠຖ, ເຕ ຎາຕກາ ຠິກ຺ຂູຫິ ເອວມສ຺ສຸ ວຈນີຍາ – ‘‘ອິງ຺ຆ, ຕຸມ຺ເຫ ອາຍສ຺ມນ຺ໂຕ ອິມໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ນິສ຺ສີມໍ ເນຖ, ຍາວ ສງ຺ໂຆ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣຕີ’’ຕິ. ເອວຎ຺ເຈຕໍ ລເຠຖ, ອິຈ຺ເຈຕໍ ກຸສລໍ. ໂນ ເຈ ລເຠຖ, ນ ຕ຺ເວວ ວຄ຺ເຄນ ສງ຺ເຆນ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ. ກເຣຍ຺ຍ ເຈ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸໍ ຕທຫຸໂປສເຖ ຣາຊາໂນ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ,…ເປ… ໂຈຣາ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ – ຘຸຕ຺ຕາ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ – ຠິກ຺ຂຸປຈ຺ຈຕ຺ຖິກາ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ, ເຕ ຠິກ຺ຂຸປຈ຺ຈຕ຺ຖິກາ ຠິກ຺ຂູຫິ ເອວມສ຺ສຸ ວຈນີຍາ – ‘‘ອິງ຺ຆ, ຕຸມ຺ເຫ ອາຍສ຺ມນ຺ໂຕ ອິມໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ມຸຎ຺ຈຖ, ຍາວາຍໍ ຠິກ຺ຂຸ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣຕີ’’ຕິ. ເອວຎ຺ເຈຕໍ ລເຠຖ, ອິຈ຺ເຈຕໍ ກຸສລໍ. ໂນ ເຈ ລເຠຖ, ເຕ ຠິກ຺ຂຸປຈ຺ຈຕ຺ຖິກາ ຠິກ຺ຂູຫິ ເອວມສ຺ສຸ ວຈນີຍາ – ‘‘ອິງ຺ຆ, ຕຸມ຺ເຫ ອາຍສ຺ມນ຺ໂຕ ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ເອກມນ຺ຕໍ ໂຫຖ, ຍາວາຍໍ ຠິກ຺ຂຸ ປາຣິສຸທ຺ຘິໍ ເທຕີ’’ຕິ. ເອວຎ຺ເຈຕໍ ລເຠຖ, ອິຈ຺ເຈຕໍ ກຸສລໍ. ໂນ ເຈ ລເຠຖ, ເຕ ຠິກ຺ຂຸປຈ຺ຈຕ຺ຖິກາ ຠິກ຺ຂູຫິ ເອວມສ຺ສຸ ວຈນີຍາ – ‘‘ອິງ຺ຆ, ຕຸມ຺ເຫ ອາຍສ຺ມນ຺ໂຕ ອິມໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ນິສ຺ສີມໍ ເນຖ, ຍາວ ສງ຺ໂຆ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣຕີ’’ຕິ. ເອວຎ຺ເຈຕໍ ລເຠຖ, ອິຈ຺ເຈຕໍ ກຸສລໍ. ໂນ ເຈ ລເຠຖ, ນ ຕ຺ເວວ ວຄ຺ເຄນ ສງ຺ເຆນ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ. ກເຣຍ຺ຍ ເຈ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

໙໐. ອຸມ຺ມຕ຺ຕກສມ຺ມຸຕິ

໑໖໗. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ສນ຺ນິປຕຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຕ຺ຖິ ສງ຺ຆສ຺ສ ກຣຓີຍ’’ນ຺ຕິ. ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ຠຄວນ຺ຕໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ອຕ຺ຖິ, ຠນ຺ເຕ, ຄຄ຺ໂຄ ນາມ ຠິກ຺ຂຸ ອຸມ຺ມຕ຺ຕໂກ, ໂສ ອນາຄໂຕ’’ຕິ.

‘‘ທ຺ເວເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸມ຺ມຕ຺ຕກາ – ອຕ຺ຖິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ອຸມ຺ມຕ຺ຕໂກ ສຣຕິປິ ອຸໂປສຖໍ ນປິ ສຣຕິ, ສຣຕິປິ ສງ຺ຆກມ຺ມໍ ນປິ ສຣຕິ, ອຕ຺ຖິ ເນວ ສຣຕິ; ອາຄຈ຺ຉຕິປິ ອຸໂປສຖໍ ນປິ ອາຄຈ຺ຉຕິ, ອາຄຈ຺ຉຕິປິ ສງ຺ຆກມ຺ມໍ ນປິ ອາຄຈ຺ຉຕິ, ອຕ຺ຖິ ເນວ ອາຄຈ຺ຉຕິ. ຕຕ຺ຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍ຺ວາຍໍ ອຸມ຺ມຕ຺ຕໂກ ສຣຕິປິ ອຸໂປສຖໍ ນປິ ສຣຕິ, ສຣຕິປິ ສງ຺ຆກມ຺ມໍ ນປິ ສຣຕິ, ອາຄຈ຺ຉຕິປິ ອຸໂປສຖໍ ນປິ ອາຄຈ຺ຉຕິ, ອາຄຈ຺ຉຕິປິ ສງ຺ຆກມ຺ມໍ ນປິ ອາຄຈ຺ຉຕິ, ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອວຣູປສ຺ສ ອຸມ຺ມຕ຺ຕກສ຺ສ ອຸມ຺ມຕ຺ຕກສມ຺ມຸຕ຺ຕິໍ ທາຕຸໍ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ທາຕພ຺ພາ. ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ສງ຺ໂຆ ຎາເປຕພ຺ໂພ –

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ຄຄ຺ໂຄ ຠິກ຺ຂຸ ອຸມ຺ມຕ຺ຕໂກ – ສຣຕິປິ ອຸໂປສຖໍ ນປິ ສຣຕິ, ສຣຕິປິ ສງ຺ຆກມ຺ມໍ ນປິ ສຣຕິ, ອາຄຈ຺ຉຕິປິ ອຸໂປສຖໍ ນປິ ອາຄຈ຺ຉຕິ, ອາຄຈ຺ຉຕິປິ ສງ຺ຆກມ຺ມໍ ນປິ ອາຄຈ຺ຉຕິ. ຍທິ ສງ຺ຆສ຺ສ ປຕ຺ຕກລ຺ລໍ, ສງ຺ໂຆ ຄຄ຺ຄສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ອຸມ຺ມຕ຺ຕກສ຺ສ ອຸມ຺ມຕ຺ຕກສມ຺ມຸຕິໍ ທເທຍ຺ຍ. ສເຣຍ຺ຍ ວາ ຄຄ຺ໂຄ ຠິກ຺ຂຸ ອຸໂປສຖໍ ນ ວາ ສເຣຍ຺ຍ, ສເຣຍ຺ຍ ວາ ສງ຺ຆກມ຺ມໍ ນ ວາ ສເຣຍ຺ຍ, ອາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ວາ ອຸໂປສຖໍ ນ ວາ ອາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ອາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ວາ ສງ຺ຆກມ຺ມໍ ນ ວາ ອາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ສງ຺ໂຆ ສຫ ວາ ຄຄ຺ເຄນ ວິນາ ວາ ຄຄ຺ເຄນ ອຸໂປສຖໍ ກເຣຍ຺ຍ, ສງ຺ຆກມ຺ມໍ ກເຣຍ຺ຍ. ເອສາ ຎຕ຺ຕິ.

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ຄຄ຺ໂຄ ຠິກ຺ຂຸ ອຸມ຺ມຕ຺ຕໂກ – ສຣຕິປິ ອຸໂປສຖໍ ນປິ ສຣຕິ, ສຣຕິປິ ສງ຺ຆກມ຺ມໍ ນປິ ສຣຕິ, ອາຄຈ຺ຉຕິປິ ອຸໂປສຖໍ ນປິ ອາຄຈ຺ຉຕິ, ອາຄຈ຺ຉຕິປິ ສງ຺ຆກມ຺ມໍ ນປິ ອາຄຈ຺ຉຕິ. ສງ຺ໂຆ ຄຄ຺ຄສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ອຸມ຺ມຕ຺ຕກສ຺ສ ອຸມ຺ມຕ຺ຕກສມ຺ມຸຕິໍ ເທຕິ. ສເຣຍ຺ຍ ວາ ຄຄ຺ໂຄ ຠິກ຺ຂຸ ອຸໂປສຖໍ ນ ວາ ສເຣຍ຺ຍ, ສເຣຍ຺ຍ ວາ ສງ຺ຆກມ຺ມໍ ນ ວາ ສເຣຍ຺ຍໍ, ອາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ວາ ອຸໂປສຖໍ ນ ວາ ອາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ອາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ວາ ສງ຺ຆກມ຺ມໍ ນ ວາ ອາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ສງ຺ໂຆ ສຫ ວາ ຄຄ຺ເຄນ, ວິນາ ວາ ຄຄ຺ເຄນ ອຸໂປສຖໍ ກຣິສ຺ສຕິ, ສງ຺ຆກມ຺ມໍ ກຣິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສາຍສ຺ມໂຕ ຂມຕິ ຄຄ຺ຄສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ອຸມ຺ມຕ຺ຕກສ຺ສ ອຸມ຺ມຕ຺ຕກສມ຺ມຸຕິຍາ ທານໍ – ສເຣຍ຺ຍ ວາ ຄຄ຺ໂຄ ຠິກ຺ຂຸ ອຸໂປສຖໍ ນ ວາ ສເຣຍ຺ຍ, ສເຣຍ຺ຍ ວາ ສງ຺ຆກມ຺ມໍ ນ ວາ ສເຣຍ຺ຍ, ອາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ວາ ອຸໂປສຖໍ ນ ວາ ອາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ອາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ວາ ສງ຺ຆກມ຺ມໍ ນ ວາ ອາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ສງ຺ໂຆ ສຫ ວາ ຄຄ຺ເຄນ, ວິນາ ວາ ຄຄ຺ເຄນ ອຸໂປສຖໍ ກຣິສ຺ສຕິ, ສງ຺ຆກມ຺ມໍ ກຣິສ຺ສຕິ, ໂສ ຕຸຓ຺ຫສ຺ສ; ຍສ຺ສ ນກ຺ຂມຕິ, ໂສ ຠາເສຍ຺ຍ.

‘‘ທິນ຺ນາ ສງ຺ເຆນ ຄຄ຺ຄສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ອຸມ຺ມຕ຺ຕກສ຺ສ ອຸມ຺ມຕ຺ຕກສມ຺ມຸຕິ. ສເຣຍ຺ຍ ວາ ຄຄ຺ໂຄ ຠິກ຺ຂຸ ອຸໂປສຖໍ ນ ວາ ສເຣຍ຺ຍ, ສເຣຍ຺ຍ ວາ ສງ຺ຆກມ຺ມໍ ນ ວາ ສເຣຍ຺ຍ, ອາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ວາ ອຸໂປສຖໍ ນ ວາ ອາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ອາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ວາ ສງ຺ຆກມ຺ມໍ ນ ວາ ອາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ສງ຺ໂຆ ສຫ ວາ ຄຄ຺ເຄນ ວິນາ ວາ ຄຄ຺ເຄນ ອຸໂປສຖໍ ກຣິສ຺ສຕິ, ສງ຺ຆກມ຺ມໍ ກຣິສ຺ສຕິ. ຂມຕິ ສງ຺ຆສ຺ສ, ຕສ຺ມາ ຕຸຓ຺ຫີ, ເອວເມຕໍ ຘາຣຍາມີ’’ຕິ.

໙໑. ສງ຺ຆຸໂປສຖາທິປ຺ປເຠທໍ

໑໖໘. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຠິກ຺ຂູ ວິຫຣນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ເຕສໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ຠຄວຕາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ‘ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ’ຕິ, ມຍຎ຺ຈມ຺ຫາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຊນາ, ກຖໍ ນຸ ໂຂ ອມ຺ເຫຫິ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ’’ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈຕຸນ຺ນໍ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕຸນ຺ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ຕໂຍ ຠິກ຺ຂູ ວິຫຣນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ເຕສໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ຠຄວຕາ ອນຸຎ຺ຎາຕໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕຸໍ, ມຍຎ຺ຈມ຺ຫາ ຕໂຍ ຊນາ, ກຖໍ ນຸ ໂຂ ອມ຺ເຫຫິ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ’’ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕິຓ຺ຓໍ ປາຣິສຸທ຺ຘິອຸໂປສຖໍ ກາຕຸໍ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາຕພ຺ໂພ. ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຎາເປຕພ຺ພາ –

‘‘ສຸຓນ຺ຕຸ ເມ ອາຍສ຺ມນ຺ຕາ. ອຊ຺ຊຸໂປສໂຖ ປນ຺ນຣໂສ. ຍທາຍສ຺ມນ຺ຕານໍ ປຕ຺ຕກລ຺ລໍ, ມຍໍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປາຣິສຸທ຺ຘິອຸໂປສຖໍ ກເຣຍ຺ຍາມາ’’ຕິ.

ເຖເຣນ ຠິກ຺ຂຸນາ ເອກໍສໍ ອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ຄໍ ກຣິຕ຺ວາ ອຸກ຺ກຸຏິກໍ ນິສີທິຕ຺ວາ ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ເອວມສ຺ສຸ ວຈນີຍາ – ‘‘ປຣິສຸທ຺ໂຘ ອຫໍ, ອາວຸໂສ; ປຣິສຸທ຺ໂຘຕິ ມໍ ຘາເຣຖ. ປຣິສຸທ຺ໂຘ ອຫໍ, ອາວຸໂສ; ປຣິສຸທ຺ໂຘຕິ ມໍ ຘາເຣຖ. ປຣິສຸທ຺ໂຘ ອຫໍ, ອາວຸໂສ; ປຣິສຸທ຺ໂຘຕິ ມໍ ຘາເຣຖາ’’ຕິ.

ນວເກນ ຠິກ຺ຂຸນາ ເອກໍສໍ ອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ຄໍ ກຣິຕ຺ວາ ອຸກ຺ກຸຏິກໍ ນິສີທິຕ຺ວາ ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ເອວມສ຺ສຸ ວຈນີຍາ – ‘‘ປຣິສຸທ຺ໂຘ ອຫໍ, ຠນ຺ເຕ; ປຣິສຸທ຺ໂຘຕິ ມໍ ຘາເຣຖ. ປຣິສຸທ຺ໂຘ ອຫໍ, ຠນ຺ເຕ; ປຣິສຸທ຺ໂຘຕິ ມໍ ຘາເຣຖ. ປຣິສຸທ຺ໂຘ ອຫໍ, ຠນ຺ເຕ; ປຣິສຸທ຺ໂຘຕິ ມໍ ຘາເຣຖາ’’ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ທ຺ເວ ຠິກ຺ຂູ ວິຫຣນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ເຕສໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ຠຄວຕາ ອນຸຎ຺ຎາຕໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕຸໍ, ຕິຓ຺ຓນ຺ນໍ ປາຣິສຸທ຺ຘິອຸໂປສຖໍ ກາຕຸໍ. ມຍຎ຺ຈມ຺ຫາ ທ຺ເວ ຊນາ. ກຖໍ ນຸ ໂຂ ອມ຺ເຫຫິ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ’’ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ປາຣິສຸທ຺ຘິອຸໂປສຖໍ ກາຕຸໍ. ເອວຎ຺ຈ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ກາຕພ຺ໂພ. ເຖເຣນ ຠິກ຺ຂຸນາ ເອກໍສໍ ອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ຄໍ ກຣິຕ຺ວາ ອຸກ຺ກຸຏິກໍ ນິສີທິຕ຺ວາ ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ນໂວ ຠິກ຺ຂຸ ເອວມສ຺ສ ວຈນີໂຍ – ‘‘ປຣິສຸທ຺ໂຘ ອຫໍ, ອາວຸໂສ; ປຣິສຸທ຺ໂຘຕິ ມໍ ຘາເຣຫິ. ປຣິສຸທ຺ໂຘ ອຫໍ, ອາວຸໂສ; ປຣິສຸທ຺ໂຘຕິ ມໍ ຘາເຣຫິ. ປຣິສຸທ຺ໂຘ ອຫໍ, ອາວຸໂສ; ປຣິສຸທ຺ໂຘຕິ ມໍ ຘາເຣຫີ’’ຕິ.

ນວເກນ ຠິກ຺ຂຸນາ ເອກໍສໍ ອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ຄໍ ກຣິຕ຺ວາ ອຸກ຺ກຸຏິກໍ ນິສີທິຕ຺ວາ ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ເຖໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ເອວມສ຺ສ ວຈນີໂຍ – ‘‘ປຣິສຸທ຺ໂຘ ອຫໍ, ຠນ຺ເຕ; ປຣິສຸທ຺ໂຘຕິ ມໍ ຘາເຣຖ. ປຣິສຸທ຺ໂຘ ອຫໍ, ຠນ຺ເຕ; ປຣິສຸທ຺ໂຘຕິ ມໍ ຘາເຣຖ. ປຣິສຸທ຺ໂຘ ອຫໍ, ຠນ຺ເຕ; ປຣິສຸທ຺ໂຘຕິ ມໍ ຘາເຣຖາ’’ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ເອໂກ ຠິກ຺ຂຸ ວິຫຣຕິ. ອຖ ໂຂ ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ຠຄວຕາ ອນຸຎ຺ຎາຕໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕຸໍ, ຕິຓ຺ຓນ຺ນໍ ປາຣິສຸທ຺ຘິອຸໂປສຖໍ ກາຕຸໍ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ປາຣິສຸທ຺ຘິອຸໂປສຖໍ ກາຕຸໍ. ອຫຎ຺ຈມ຺ຫິ ເອກໂກ. ກຖໍ ນຸ ໂຂ ມຍາ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ’’ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ເອໂກ ຠິກ຺ຂຸ ວິຫຣຕິ. ເຕນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸນາ ຍຕ຺ຖ ຠິກ຺ຂູ ປຏິກ຺ກມນ຺ຕິ ອຸປຏ຺ຐານສາລາຍ ວາ, ມຓ຺ຑເປ ວາ, ຣຸກ຺ຂມູເລ ວາ, ໂສ ເທໂສ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕ຺ວາ ປານີຍໍ ປຣິໂຠຊນີຍໍ ອຸປຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ອາສນໍ ປຎ຺ຎເປຕ຺ວາ ປທີປໍ ກຕ຺ວາ ນິສີທິຕພ຺ພໍ. ສເຈ ອຎ຺ເຎ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ເຕຫິ ສທ຺ຘິໍ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ. ໂນ ເຈ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ອຊ຺ຊ ເມ ອຸໂປສໂຖຕິ ອຘິຏ຺ຐາຕພ຺ໂພ. ໂນ ເຈ ອຘິຏ຺ຐເຫຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ.

ຕຕ຺ຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍຕ຺ຖ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຠິກ຺ຂູ ວິຫຣນ຺ຕິ, ນ ເອກສ຺ສ ປາຣິສຸທ຺ຘິໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ຕີຫິ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ອຸທ຺ທິເສຍ຺ຍຸໍ ເຈ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ຕຕ຺ຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍຕ຺ຖ ຕໂຍ ຠິກ຺ຂູ ວິຫຣນ຺ຕິ, ນ ເອກສ຺ສ ປາຣິສຸທ຺ຘິໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ທ຺ວີຫິ ປາຣິສຸທ຺ຘິອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ. ກເຣຍ຺ຍຸໍ ເຈ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ຕຕ຺ຣ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍຕ຺ຖ ທ຺ເວ ຠິກ຺ຂູ ວິຫຣນ຺ຕິ, ນ ເອກສ຺ສ ປາຣິສຸທ຺ຘິໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ເອເກນ ອຘິຏ຺ຐາຕພ຺ໂພ. ອຘິຏ຺ຐເຫຍ຺ຍ ເຈ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

໙໒. ອາປຕ຺ຕິປຏິກມ຺ມວິຘິ

໑໖໙. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ຕທຫຸໂປສເຖ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປນ຺ໂນ ໂຫຕິ. ອຖ ໂຂ ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ຠຄວຕາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ‘ນ ສາປຕ຺ຕິເກນ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ’ຕິ. ອຫຎ຺ຈມ຺ຫິ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປນ຺ໂນ. ກຖໍ ນຸ ໂຂ ມຍາ ປຏິປຊ຺ຊິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ຕທຫຸໂປສເຖ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປນ຺ໂນ ໂຫຕິ. ເຕນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸນາ ເອກໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເອກໍສໍ ອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ຄໍ ກຣິຕ຺ວາ ອຸກ຺ກຸຏິກໍ ນິສີທິຕ຺ວາ ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ເອວມສ຺ສ ວຈນີໂຍ – ‘‘ອຫໍ, ອາວຸໂສ, ອິຕ຺ຖນ຺ນາມໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປນ຺ໂນ, ຕໍ ປຏິເທເສມີ’’ຕິ. ເຕນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ – ‘‘ປສ຺ສສີ’’ຕິ. ‘‘ອາມ ປສ຺ສາມີ’’ຕິ. ‘‘ອາຍຕິໍ ສໍວເຣຍ຺ຍາສີ’’ຕິ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ຕທຫຸໂປສເຖ ອາປຕ຺ຕິຍາ ເວມຕິໂກ ໂຫຕິ. ເຕນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸນາ ເອກໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເອກໍສໍ ອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ຄໍ ກຣິຕ຺ວາ ອຸກ຺ກຸຏິກໍ ນິສີທິຕ຺ວາ ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ເອວມສ຺ສ ວຈນີໂຍ – ‘‘ອຫໍ, ອາວຸໂສ, ອິຕ຺ຖນ຺ນາມາຍ ອາປຕ຺ຕິຍາ ເວມຕິໂກ; ຍທາ ນິພ຺ເພມຕິໂກ ຠວິສ຺ສາມິ, ຕທາ ຕໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ປຏິກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ໂສຕພ຺ພໍ, ນ ຕ຺ເວວ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ອຸໂປສຖສ຺ສ ອນ຺ຕຣາໂຍ ກາຕພ຺ໂພຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ສຠາຄໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ເທເສນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຠາຄາ ອາປຕ຺ຕິ ເທເສຕພ຺ພາ. ໂຍ ເທເສຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ສຠາຄໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຠາຄາ ອາປຕ຺ຕິ ປຏິຄ຺ຄເຫຕພ຺ພາ. ໂຍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

໙໓. ອາປຕ຺ຕິອາວິກຣຓວິຘິ

໑໗໐. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ປາຕິໂມກ຺ເຂ ອຸທ຺ທິສ຺ສມາເນ ອາປຕ຺ຕິໍ ສຣຕິ. ອຖ ໂຂ ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ຠຄວຕາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ‘ນ ສາປຕ຺ຕິເກນ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ’ຕິ. ອຫຎ຺ຈມ຺ຫິ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປນ຺ໂນ. ກຖໍ ນຸ ໂຂ ມຍາ ປຏິປຊ຺ຊິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ປາຕິໂມກ຺ເຂ ອຸທ຺ທິສ຺ສມາເນ ອາປຕ຺ຕິໍ ສຣຕິ. ເຕນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸນາ ສາມນ຺ໂຕ ຠິກ຺ຂຸ ເອວມສ຺ສ ວຈນີໂຍ – ‘‘ອຫໍ, ອາວຸໂສ, ອິຕ຺ຖນ຺ນາມໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປນ຺ໂນ. ອິໂຕ ວຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ຕໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ປຏິກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ໂສຕພ຺ພໍ, ນ ຕ຺ເວວ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ອຸໂປສຖສ຺ສ ອນ຺ຕຣາໂຍ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ປາຕິໂມກ຺ເຂ ອຸທ຺ທິສ຺ສມາເນ ອາປຕ຺ຕິຍາ ເວມຕິໂກ ໂຫຕິ. ເຕນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸນາ ສາມນ຺ໂຕ ຠິກ຺ຂຸ ເອວມສ຺ສ ວຈນີໂຍ – ‘‘ອຫໍ, ອາວຸໂສ, ອິຕ຺ຖນ຺ນາມາຍ ອາປຕ຺ຕິຍາ ເວມຕິໂກ. ຍທາ ນິພ຺ເພມຕິໂກ ຠວິສ຺ສາມິ, ຕທາ ຕໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ປຏິກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ໂສຕພ຺ພໍ; ນ ຕ຺ເວວ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ອຸໂປສຖສ຺ສ ອນ຺ຕຣາໂຍ ກາຕພ຺ໂພຕິ.

໙໔. ສຠາຄາປຕ຺ຕິປຏິກມ຺ມວິຘິ

໑໗໑. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສພ຺ໂພ ສງ຺ໂຆ ສຠາຄໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປນ຺ໂນ ໂຫຕິ. ອຖ ໂຂ ເຕສໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ຠຄວຕາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ‘ນ ສຠາຄາ ອາປຕ຺ຕິ ເທເສຕພ຺ພາ, ນ ສຠາຄາ ອາປຕ຺ຕິ ປຏິຄ຺ຄເຫຕພ຺ພາ’ຕິ. ອຍຎ຺ຈ ສພ຺ໂພ ສງ຺ໂຆ ສຠາຄໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປນ຺ໂນ. ກຖໍ ນຸ ໂຂ ອມ຺ເຫຫິ ປຏິປຊ຺ຊິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສພ຺ໂພ ສງ຺ໂຆ ສຠາຄໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປນ຺ໂນ ໂຫຕິ. ເຕຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູຫິ ເອໂກ ຠິກ຺ຂຸ ສາມນ຺ຕາ ອາວາສາ ສຊ຺ຊຸກໍ ປາເຫຕພ຺ໂພ – ຄຈ຺ຉາວຸໂສ, ຕໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ປຏິກຣິຕ຺ວາ ອາຄຈ຺ຉ; ມຍໍ ເຕ ສນ຺ຕິເກ ອາປຕ຺ຕິໍ ປຏິກຣິສ຺ສາມາຕິ. ເອວຎ຺ເຈຕໍ ລເຠຖ, ອິຈ຺ເຈຕໍ ກຸສລໍ. ໂນ ເຈ ລເຠຖ, ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ສງ຺ໂຆ ຎາເປຕພ຺ໂພ –

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ອຍໍ ສພ຺ໂພ ສງ຺ໂຆ ສຠາຄໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປນ຺ໂນ. ຍທາ ອຎ຺ຎໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ສຸທ຺ຘໍ ອນາປຕ຺ຕິກໍ ປສ຺ສິສ຺ສຕິ, ຕທາ ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ຕໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ປຏິກຣິສ຺ສຕີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ, ນ ຕ຺ເວວ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ອຸໂປສຖສ຺ສ ອນ຺ຕຣາໂຍ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສພ຺ໂພ ສງ຺ໂຆ ສຠາຄາຍ ອາປຕ຺ຕິຍາ ເວມຕິໂກ ໂຫຕິ. ພ຺ຍຕ຺ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ປຏິພເລນ ສງ຺ໂຆ ຎາເປຕພ຺ໂພ –

‘‘ສຸຓາຕຸ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ສງ຺ໂຆ. ອຍໍ ສພ຺ໂພ ສງ຺ໂຆ ສຠາຄາຍ ອາປຕ຺ຕິຍາ ເວມຕິໂກ. ຍທາ ນິພ຺ເພມຕິໂກ ຠວິສ຺ສຕິ, ຕທາ ຕໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ປຏິກຣິສ຺ສຕີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ; ນ ຕ຺ເວວ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ອຸໂປສຖສ຺ສ ອນ຺ຕຣາໂຍ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ວສ຺ສູປຄໂຕ ສງ຺ໂຆ ສຠາຄໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປນ຺ໂນ ໂຫຕິ. ເຕຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູຫິ ເອໂກ ຠິກ຺ຂຸ ສາມນ຺ຕາ ອາວາສາ ສຊ຺ຊຸກໍ ປາເຫຕພ຺ໂພ – ຄຈ຺ຉາວຸໂສ, ຕໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ປຏິກຣິຕ຺ວາ ອາຄຈ຺ຉ; ມຍໍ ເຕ ສນ຺ຕິເກ ຕໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ປຏິກຣິສ຺ສາມາຕິ. ເອວຎ຺ເຈຕໍ ລເຠຖ, ອິຈ຺ເຈຕໍ ກຸສລໍ. ໂນ ເຈ ລເຠຖ, ເອໂກ ຠິກ຺ຂຸ ສຕ຺ຕາຫກາລິກໍ ປາເຫຕພ຺ໂພ – ຄຈ຺ຉາວຸໂສ, ຕໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ປຏິກຣິຕ຺ວາ ອາຄຈ຺ຉ; ມຍໍ ເຕ ສນ຺ຕິເກ ຕໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ປຏິກຣິສ຺ສາມາຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ສພ຺ໂພ ສງ຺ໂຆ ສຠາຄໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປນ຺ໂນ ໂຫຕິ. ໂສ ນ ຊານາຕິ ຕສ຺ສາ ອາປຕ຺ຕິຍາ ນາມໂຄຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ອຎ຺ໂຎ ຠິກ຺ຂຸ ອາຄຈ຺ຉຕິ ພຫຸສ຺ສຸໂຕ ອາຄຕາຄໂມ ຘມ຺ມຘໂຣ ວິນຍຘໂຣ ມາຕິກາຘໂຣ ປຓ຺ຑິໂຕ ພ຺ຍຕ຺ໂຕ ເມຘາວີ ລຊ຺ຊີ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໂກ ສິກ຺ຂາກາໂມ. ຕເມນໍ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ເຍນ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຕໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ໂຍ ນຸ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ເອວຎ຺ເຈວຎ຺ຈ ກໂຣຕິ, ກິໍ ນາມ ໂສ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ? ໂສ ເອວມາຫ – ‘‘ໂຍ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ເອວຎ຺ເຈວຎ຺ຈ ກໂຣຕິ, ອິມໍ ນາມ ໂສ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ອິມໍ ນາມ ຕ຺ວໍ, ອາວຸໂສ, ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປນ຺ໂນ; ປຏິກໂຣຫິ ຕໍ ອາປຕ຺ຕິ’’ນ຺ຕິ. ໂສ ເອວມາຫ – ‘‘ນ ໂຂ ອຫໍ, ອາວຸໂສ, ເອໂກວ ອິມໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປນ຺ໂນ; ອຍໍ ສພ຺ໂພ ສງ຺ໂຆ ອິມໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປນ຺ໂນ’’ຕິ. ໂສ ເອວມາຫ – ‘‘ກິໍ ເຕ, ອາວຸໂສ, ກຣິສ຺ສຕິ ປໂຣ ອາປນ຺ໂນ ວາ ອນາປນ຺ໂນ ວາ. ອິງ຺ຆ, ຕ຺ວໍ, ອາວຸໂສ, ສກາຍ ອາປຕ຺ຕິຍາ ວຸຏ຺ຐາຫີ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ວຈເນນ ຕໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ປຏິກຣິຕ຺ວາ ເຍນ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ເອຕທໂວຈ – ‘‘ໂຍ ກິຣ, ອາວຸໂສ, ເອວຎ຺ເຈວຎ຺ຈ ກໂຣຕິ, ອິມໍ ນາມ ໂສ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ອິມໍ ນາມ ຕຸມ຺ເຫ, ອາວຸໂສ, ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປນ຺ນາ; ປຏິກໂຣຖ ຕໍ ອາປຕ຺ຕິ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ນ ອິຈ຺ຉິໍສຸ ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ວຈເນນ ຕໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ປຏິກາຕຸໍ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ສພ຺ໂພ ສງ຺ໂຆ ສຠາຄໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປນ຺ໂນ ໂຫຕິ. ໂສ ນ ຊານາຕິ ຕສ຺ສາ ອາປຕ຺ຕິຍາ ນາມໂຄຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ອຎ຺ໂຎ ຠິກ຺ຂຸ ອາຄຈ຺ຉຕິ ພຫຸສ຺ສຸໂຕ ອາຄຕາຄໂມ ຘມ຺ມຘໂຣ ວິນຍຘໂຣ ມາຕິກາຘໂຣ ປຓ຺ຑິໂຕ ພ຺ຍຕ຺ໂຕ ເມຘາວີ ລຊ຺ຊີ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໂກ ສິກ຺ຂາກາໂມ. ຕເມນໍ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ເຍນ ໂສ ຠິກ຺ຂຸ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຕໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ເອວໍ ວເທຕິ – ‘‘ໂຍ ນຸ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ເອວຎ຺ເຈວຎ຺ຈ ກໂຣຕິ, ກິໍ ນາມ ໂສ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ? ໂສ ເອວໍ ວເທຕິ – ‘‘ໂຍ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ເອວຎ຺ເຈວຎ຺ຈ ກໂຣຕິ, ອິມໍ ນາມ ໂສ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ອິມໍ ນາມ ຕ຺ວໍ, ອາວຸໂສ, ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປນ຺ໂນ; ປຏິກໂຣຫິ ຕໍ ອາປຕ຺ຕິ’’ນ຺ຕິ. ໂສ ເອວໍ ວເທຕິ – ‘‘ນ ໂຂ ອຫໍ, ອາວຸໂສ, ເອໂກວ ອິມໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປນ຺ໂນ. ອຍໍ ສພ຺ໂພ ສງ຺ໂຆ ອິມໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປນ຺ໂນ’’ຕິ. ໂສ ເອວໍ ວເທຕິ – ‘‘ກິໍ ເຕ, ອາວຸໂສ, ກຣິສ຺ສຕິ ປໂຣ ອາປນ຺ໂນ ວາ ອນາປນ຺ໂນ ວາ. ອິງ຺ຆ, ຕ຺ວໍ, ອາວຸໂສ, ສກາຍ ອາປຕ຺ຕິຍາ ວຸຏ຺ຐາຫີ’’ຕິ. ໂສ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ວຈເນນ ຕໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ປຏິກຣິຕ຺ວາ ເຍນ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ເຕນຸປສງ຺ກມິ, ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ເອວໍ ວເທຕິ – ‘‘ໂຍ ກິຣ, ອາວຸໂສ, ເອວຎ຺ເຈວຎ຺ຈ ກໂຣຕິ ອິມໍ ນາມ ໂສ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປຊ຺ຊຕິ, ອິມໍ ນາມ ຕຸມ຺ເຫ ອາວຸໂສ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປນ຺ນາ, ປຏິກໂຣຖ ຕໍ ອາປຕ຺ຕິ’’ນ຺ຕິ. ເຕ ເຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ວຈເນນ ຕໍ ອາປຕ຺ຕິໍ ປຏິກເຣຍ຺ຍຸໍ, ອິຈ຺ເຈຕໍ ກຸສລໍ. ໂນ ເຈ ປຏິກເຣຍ຺ຍຸໍ, ນ ເຕ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູ ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ອກາມາ ວຈນີຍາຕິ.

ໂຈທນາວຕ຺ຖຸຠາຓວາໂຣ ນິຏ຺ຐິໂຕ ທຸຕິໂຍ.

໙໕. ອນາປຕ຺ຕິປນ຺ນຣສກໍ

໑໗໒. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕິໍສຸ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ນ ຊານິໍສຸ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ. ເຕ ຘມ຺ມສຎ຺ຎິໂນ ວິນຍສຎ຺ຎິໂນ ວຄ຺ຄາ ສມຄ຺ຄສຎ຺ຎິໂນ ອຸໂປສຖໍ ອກໍສຸ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິໍສຸ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິສ຺ສມາເນ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉິໍສຸ ພຫຸຕຣາ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ນ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ. ເຕ ຘມ຺ມສຎ຺ຎິໂນ ວິນຍສຎ຺ຎິໂນ ວຄ຺ຄາ ສມຄ຺ຄສຎ຺ຎິໂນ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິສ຺ສມາເນ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ພຫຸຕຣາ. ເຕຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູຫິ ປຸນ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອນາປຕ຺ຕິ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ນ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ. ເຕ ຘມ຺ມສຎ຺ຎິໂນ ວິນຍສຎ຺ຎິໂນ ວຄ຺ຄາ ສມຄ຺ຄສຎ຺ຎິໂນ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິສ຺ສມາເນ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ສມສມາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ອວເສສໍ ໂສຕພ຺ພໍ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອນາປຕ຺ຕິ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ນ ຊານນ຺ຕິ ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາຕິ, ເຕ ຘມ຺ມສຎ຺ຎິໂນ ວິນຍສຎ຺ຎິໂນ ວຄ຺ຄາ ສມຄ຺ຄສຎ຺ຎິໂນ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິສ຺ສມາເນ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ໂຖກຕຣາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ອວເສສໍ ໂສຕພ຺ພໍ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອນາປຕ຺ຕິ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ນ ຊານນ຺ຕິ ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາຕິ, ເຕ ຘມ຺ມສຎ຺ຎິໂນ ວິນຍສຎ຺ຎິໂນ ວຄ຺ຄາ ສມຄ຺ຄສຎ຺ຎິໂນ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ພຫຸຕຣາ. ເຕຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູຫິ ປຸນ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອນາປຕ຺ຕິ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ນ ຊານນ຺ຕິ ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາຕິ, ເຕ ຘມ຺ມສຎ຺ຎິໂນ ວິນຍສຎ຺ຎິໂນ ວຄ຺ຄາ ສມຄ຺ຄສຎ຺ຎິໂນ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ສມສມາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ເຕສໍ ສນ຺ຕິເກ ປາຣິສຸທ຺ຘິ ອາໂຣເຈຕພ຺ພາ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອນາປຕ຺ຕິ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ນ ຊານນ຺ຕິ ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາຕິ, ເຕ ຘມ຺ມສຎ຺ຎິໂນ ວິນຍສຎ຺ຎິໂນ ວຄ຺ຄາ ສມຄ຺ຄສຎ຺ຎິໂນ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ໂຖກຕຣາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ເຕສໍ ສນ຺ຕິເກ ປາຣິສຸທ຺ຘິ ອາໂຣເຈຕພ຺ພາ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອນາປຕ຺ຕິ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ນ ຊານນ຺ຕິ ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາຕິ, ເຕ ຘມ຺ມສຎ຺ຎິໂນ ວິນຍສຎ຺ຎິໂນ ວຄ຺ຄາ ສມຄ຺ຄສຎ຺ຎິໂນ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ອວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ພຫຸຕຣາ. ເຕຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູຫິ ປຸນ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອນາປຕ຺ຕິ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ນ ຊານນ຺ຕິ ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາຕິ, ເຕ ຘມ຺ມສຎ຺ຎິໂນ ວິນຍສຎ຺ຎິໂນ ວຄ຺ຄາ ສມຄ຺ຄສຎ຺ຎິໂນ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ອວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ສມສມາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ເຕສໍ ສນ຺ຕິເກ ປາຣິສຸທ຺ຘິ ອາໂຣເຈຕພ຺ພາ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອນາປຕ຺ຕິ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ນ ຊານນ຺ຕິ ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາຕິ, ເຕ ຘມ຺ມສຎ຺ຎິໂນ ວິນຍສຎ຺ຎິໂນ ວຄ຺ຄາ ສມຄ຺ຄາສຎ຺ຎິໂນ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ອວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ໂຖກຕຣາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ເຕສໍ ສນ຺ຕິເກ ປາຣິສຸທ຺ຘິ ອາໂຣເຈຕພ຺ພາ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອນາປຕ຺ຕິ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ນ ຊານນ຺ຕິ ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາຕິ, ເຕ ຘມ຺ມສຎ຺ຎິໂນ ວິນຍສຎ຺ຎິໂນ ວຄ຺ຄາ ສມຄ຺ຄສຎ຺ຎິໂນ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ເອກຈ຺ຈາຍ ວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ພຫຸຕຣາ. ເຕຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູຫິ ປຸນ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອນາປຕ຺ຕິ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ນ ຊານນ຺ຕິ ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາຕິ, ເຕ ຘມ຺ມສຎ຺ຎິໂນ ວິນຍສຎ຺ຎິໂນ ວຄ຺ຄາ ສມຄ຺ຄສຎ຺ຎິໂນ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ເອກຈ຺ຈາຍ ວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ສມສມາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ເຕສໍ ສນ຺ຕິເກ ປາຣິສຸທ຺ຘິ ອາໂຣເຈຕພ຺ພາ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອນາປຕ຺ຕິ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ນ ຊານນ຺ຕິ ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາຕິ, ເຕ ຘມ຺ມສຎ຺ຎິໂນ ວິນຍສຎ຺ຎິໂນ ວຄ຺ຄາ ສມຄ຺ຄສຎ຺ຎິໂນ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ເອກຈ຺ຈາຍ ວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ໂຖກຕຣາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ເຕສໍ ສນ຺ຕິເກ ປາຣິສຸທ຺ຘິ ອາໂຣເຈຕພ຺ພາ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອນາປຕ຺ຕິ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ນ ຊານນ຺ຕິ ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາຕິ, ເຕ ຘມ຺ມສຎ຺ຎິໂນ ວິນຍສຎ຺ຎິໂນ ວຄ຺ຄາ ສມຄ຺ຄສຎ຺ຎິໂນ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ສພ຺ພາຍ ວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ພຫຸຕຣາ. ເຕຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູຫິ ປຸນ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອນາປຕ຺ຕິ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ນ ຊານນ຺ຕິ ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາຕິ, ເຕ ຘມ຺ມສຎ຺ຎິໂນ ວິນຍສຎ຺ຎິໂນ ວຄ຺ຄາ ສມຄ຺ຄສຎ຺ຎິໂນ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ສພ຺ພາຍ ວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ສມສມາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ເຕສໍ ສນ຺ຕິເກ ປາຣິສຸທ຺ຘິ ອາໂຣເຈຕພ຺ພາ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອນາປຕ຺ຕິ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ນ ຊານນ຺ຕິ ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາຕິ, ເຕ ຘມ຺ມສຎ຺ຎິໂນ ວິນຍສຎ຺ຎິໂນ ວຄ຺ຄາ ສມຄ຺ຄສຎ຺ຎິໂນ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ສພ຺ພາຍ ວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ໂຖກຕຣາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ເຕສໍ ສນ຺ຕິເກ ປາຣິສຸທ຺ຘິ ອາໂຣເຈຕພ຺ພາ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອນາປຕ຺ຕິ.

ອນາປຕ຺ຕິປນ຺ນຣສກໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໙໖. ວຄ຺ຄາວຄ຺ຄສຎ຺ຎີປນ຺ນຣສກໍ

໑໗໓. ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ. ເຕ ຘມ຺ມສຎ຺ຎິໂນ ວິນຍສຎ຺ຎິໂນ ວຄ຺ຄາ ວຄ຺ຄສຎ຺ຎິໂນ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິສ຺ສມາເນ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ພຫຸຕຣາ. ເຕຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູຫິ ປຸນ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາຕິ, ເຕ ຘມ຺ມສຎ຺ຎິໂນ ວິນຍສຎ຺ຎິໂນ ວຄ຺ຄາ ສມຄ຺ຄສຎ຺ຎິໂນ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິສ຺ສມາເນ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ສມສມາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ອວເສສໍ ໂສຕພ຺ພໍ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາຕິ ເຕ ຘມ຺ມສຎ຺ຎິໂນ ວິນຍສຎ຺ຎິໂນ ວຄ຺ຄາ ວຄ຺ຄສຎ຺ຎິໂນ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິສ຺ສມາເນ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ໂຖກຕຣາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ອວເສສໍ ໂສຕພ຺ພໍ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ. ເຕ ຘມ຺ມສຎ຺ຎິໂນ ວິນຍສຎ຺ຎິໂນ ວຄ຺ຄາ ວຄ຺ຄສຎ຺ຎິໂນ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ…ເປ… ອວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ…ເປ… ເອກຈ຺ຈາຍ ວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ…ເປ… ສພ຺ພາຍ ວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ພຫຸຕຣາ…ເປ… ສມສມາ…ເປ… ໂຖກຕຣາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ເຕສໍ ສນ຺ຕິເກ ປາຣິສຸທ຺ຘິ ອາໂຣເຈຕພ຺ພາ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ.

ວຄ຺ຄາວຄ຺ຄສຎ຺ຎິປນ຺ນຣສກໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໙໗. ເວມຕິກປນ຺ນຣສກໍ

໑໗໔. ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ. ເຕ, ກປ຺ປຕິ ນຸ ໂຂ ອມ຺ຫາກໍ ອຸໂປສໂຖ ກາຕຸໍ ນ ນຸ ໂຂ ກປ຺ປຕີຕິ, ເວມຕິກາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິສ຺ສມາເນ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ພຫຸຕຣາ. ເຕຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູຫິ ປຸນ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ, ເຕ ‘‘ກປ຺ປຕິ ນຸ ໂຂ ອມ຺ຫາກໍ ອຸໂປສໂຖ ກາຕຸໍ, ນ ນຸ ໂຂ ກປ຺ປຕີ’’ຕິ, ເວມຕິກາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິສ຺ສມາເນ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ສມສມາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ອວເສສໍ ໂສຕພ຺ພໍ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາຕິ, ເຕ ກປ຺ປຕິ ນຸ ໂຂ ອມ຺ຫາກໍ ອຸໂປສໂຖ ກາຕຸໍ, ນ ນຸ ໂຂ ກປ຺ປຕີຕິ, ເວມຕິກາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິສ຺ສມາເນ ປາຕິໂມກ຺ເຂ ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ໂຖກຕຣາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ອວເສສໍ ໂສຕພ຺ພໍ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ. ເຕ, ‘‘ກປ຺ປຕິ ນຸ ໂຂ ອມ຺ຫາກໍ ອຸໂປສໂຖ ກາຕຸໍ ນ ນຸ ໂຂ ກປ຺ປຕີ’’ຕິ, ເວມຕິກາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ,…ເປ… ອວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ…ເປ… ເອກຈ຺ຈາຍ ວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ…ເປ… ສພ຺ພາຍ ວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ພຫຸຕຣາ…ເປ… ສມສມາ…ເປ… ໂຖກຕຣາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ເຕສໍ ສນ຺ຕິເກ ປາຣິສຸທ຺ຘິ ອາໂຣເຈຕພ຺ພາ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ.

ເວມຕິກປນ຺ນຣສກໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໙໘. ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈປກຕປນ຺ນຣສກໍ

໑໗໕. ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ. ເຕ ‘‘ກປ຺ປເຕວ ອມ຺ຫາກໍ ອຸໂປສໂຖ ກາຕຸໍ ນາມ຺ຫາກໍ ນ ກປ຺ປຕີ’’ຕິ, ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈປກຕາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິສ຺ສມາເນ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ພຫຸຕຣາ. ເຕຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູຫິ ປຸນ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ. ເຕ ‘‘ກປ຺ປເຕວ ອມ຺ຫາກໍ ອຸໂປສໂຖ ກາຕຸໍ ນາມ຺ຫາກໍ ນ ກປ຺ປຕີ’’ຕິ, ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈປກຕາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິສ຺ສມາເນ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ສມສມາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ອວເສສໍ ໂສຕພ຺ພໍ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ. ເຕ ‘‘ກປ຺ປເຕວ ອມ຺ຫາກໍ ອຸໂປສໂຖ ກາຕຸໍ, ນາມ຺ຫາກໍ ນ ກປ຺ປຕີ’’ຕິ, ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈປກຕາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິສ຺ສມາເນ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ໂຖກຕຣາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ອວເສສໍ ໂສຕພ຺ພໍ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ. ເຕ ‘‘ກປ຺ປເຕວ ອມ຺ຫາກໍ ອຸໂປສໂຖ ກາຕຸໍ ນາມ຺ຫາກໍ ນ ກປ຺ປຕີ’’ຕິ, ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈປກຕາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ,…ເປ… ອວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ…ເປ… ເອກຈ຺ຈາຍ ວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ…ເປ… ສພ຺ພາຍ ວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ພຫຸຕຣາ…ເປ… ສມສມາ …ເປ… ໂຖກຕຣາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ເຕສໍ ສນ຺ຕິເກ ປາຣິສຸທ຺ຘິ ອາໂຣເຈຕພ຺ພາ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ.

ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈປກຕປນ຺ນຣສກໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໙໙. ເຠທປຸເຣກ຺ຂາຣປນ຺ນຣສກໍ

໑໗໖. ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ. ເຕ ‘‘ນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ວິນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ໂກ ເຕຫິ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ – ເຠທປຸເຣກ຺ຂາຣາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິສ຺ສມາເນ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ພຫຸຕຣາ. ເຕຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູຫິ ປຸນ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ຖຸລ຺ລຈ຺ຈຍສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ. ເຕ ‘‘ນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ວິນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ໂກ ເຕຫິ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ – ເຠທປຸເຣກ຺ຂາຣາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິສ຺ສມາເນ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ສມສມາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ອວເສສໍ ໂສຕພ຺ພໍ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ຖຸລ຺ລຈ຺ຈຍສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ. ເຕ ‘‘ນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ວິນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ໂກ ເຕຫິ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ – ເຠທປຸເຣກ຺ຂາຣາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິສ຺ສມາເນ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ໂຖກຕຣາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ອວເສສໍ ໂສຕພ຺ພໍ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ຖຸລ຺ລຈ຺ຈຍສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ. ເຕ ‘‘ນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ວິນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ໂກ ເຕຫິ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ – ເຠທປຸເຣກ຺ຂາຣາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ພຫຸຕຣາ. ເຕຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູຫິ ປຸນ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ຖຸລ຺ລຈ຺ຈຍສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ ເຕ ‘‘ນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ວິນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ໂກ ເຕຫິ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ ເຠທປຸເຣກ຺ຂາຣາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ສມສມາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ເຕສໍ ສນ຺ຕິເກ ປາຣິສຸທ຺ຘິ ອາໂຣເຈຕພ຺ພາ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ຖຸລ຺ລຈ຺ຈຍສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ. ເຕ ‘‘ນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ວິນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ໂກ ເຕຫິ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ – ເຠທປຸເຣກ຺ຂາຣາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ໂຖກຕຣາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ເຕສໍ ສນ຺ຕິເກ ປາຣິສຸທ຺ຘິ ອາໂຣເຈຕພ຺ພາ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ຖຸລ຺ລຈ຺ຈຍສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ. ເຕ ‘‘ນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ວິນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ໂກ ເຕຫິ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ – ເຠທປຸເຣກ຺ຂາຣາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ອວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ພຫຸຕຣາ. ເຕຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູຫິ ປຸນ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ຖຸລ຺ລຈ຺ຈຍສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ. ເຕ ‘‘ນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ວິນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ໂກ ເຕຫິ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ – ເຠທປຸເຣກ຺ຂາຣາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ອວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ສມສມາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ເຕສໍ ສນ຺ຕິເກ ປາຣິສຸທ຺ຘິ ອາໂຣເຈຕພ຺ພາ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ຖຸລ຺ລຈ຺ຈຍສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ. ເຕ ‘‘ນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ວິນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ໂກ ເຕຫິ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ – ເຠທປຸເຣກ຺ຂາຣາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ອວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ໂຖກຕຣາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ເຕສໍ ສນ຺ຕິເກ ປາຣິສຸທ຺ຘິ ອາໂຣເຈຕພ຺ພາ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ຖຸລ຺ລຈ຺ຈຍສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ. ເຕ ‘‘ນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ວິນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ໂກ ເຕຫິ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ – ເຠທປຸເຣກ຺ຂາຣາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ເອກຈ຺ຈາຍ ວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ພຫຸຕຣາ. ເຕຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູຫິ ປຸນ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ຖຸລ຺ລຈ຺ຈຍສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ. ເຕ ‘‘ນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ວິນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ໂກ ເຕຫິ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ – ເຠທປຸເຣກ຺ຂາຣາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ເອກຈ຺ຈາຍ ວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ສມສມາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ເຕສໍ ສນ຺ຕິເກ ປາຣິສຸທ຺ຘິ ອາໂຣເຈຕພ຺ພາ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ຖຸລ຺ລຈ຺ຈຍສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ. ເຕ ‘‘ນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ວິນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ໂກ ເຕຫິ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ – ເຠທປຸເຣກ຺ຂາຣາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ເອກຈ຺ຈາຍ ວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ໂຖກຕຣາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ເຕສໍ ສນ຺ຕິເກ ປາຣິສຸທ຺ຘິ ອາໂຣເຈຕພ຺ພາ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ຖຸລ຺ລຈ຺ຈຍສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ. ເຕ ‘‘ນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ວິນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ໂກ ເຕຫິ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ – ເຠທປຸເຣກ຺ຂາຣາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ສພ຺ພາຍ ວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ພຫຸຕຣາ. ເຕຫິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂູຫິ ປຸນ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ຖຸລ຺ລຈ຺ຈຍສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ. ເຕ ‘‘ນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ວິນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ໂກ ເຕຫິ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ – ເຠທປຸເຣກ຺ຂາຣາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ສພ຺ພາຍ ວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ສມສມາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ເຕສໍ ສນ຺ຕິເກ ປາຣິສຸທ຺ຘິ ອາໂຣເຈຕພ຺ພາ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ຖຸລ຺ລຈ຺ຈຍສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນາຄຕາ’’ຕິ. ເຕ ‘‘ນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ວິນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ໂກ ເຕຫິ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ – ເຠທປຸເຣກ຺ຂາຣາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສນ຺ຕິ. ເຕຫິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐມຕ຺ເຕ ປາຕິໂມກ຺ເຂ, ສພ຺ພາຍ ວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ, ອຖຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ໂຖກຕຣາ. ອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສຸອຸທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ເຕສໍ ສນ຺ຕິເກ ປາຣິສຸທ຺ຘິ ອາໂຣເຈຕພ຺ພາ. ອຸທ຺ເທສການໍ ອາປຕ຺ຕິ ຖຸລ຺ລຈ຺ຈຍສ຺ສ.

ເຠທປຸເຣກ຺ຂາຣປນ຺ນຣສກໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

ປຎ຺ຈວີສຕິກາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

໑໐໐. ສີໂມກ຺ກນ຺ຕິກເປຍ຺ຍາລໍ

໑໗໗. ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ຕທຫຸໂປສເຖ ສມ຺ພຫຸລາ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສນ຺ນິປຕນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣກາ ວາ. ເຕ ນ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນ຺ໂຕສີມໍ ໂອກ຺ກມນ຺ຕີ’’ຕິ …ເປ… ເຕ ນ ຊານນ຺ຕິ ‘‘ອຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນ຺ໂຕສີມໍ ໂອກ຺ກນ຺ຕາ’’ຕິ…ເປ… ເຕ ນ ປສ຺ສນ຺ຕິ ອຎ຺ເຎ ອາວາສິເກ ຠິກ຺ຂູ ອນ຺ໂຕສີມໍ ໂອກ຺ກມນ຺ເຕ …ເປ… ເຕ ນ ປສ຺ສນ຺ຕິ ອຎ຺ເຎ ອາວາສິເກ ຠິກ຺ຂູ ອນ຺ໂຕສີມໍ ໂອກ຺ກນ຺ເຕ…ເປ… ເຕ ນ ສຸຓນ຺ຕິ ‘‘ອຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນ຺ໂຕສີມໍ ໂອກ຺ກມນ຺ຕີ’’ຕິ…ເປ… ເຕ ນ ສຸຓນ຺ຕິ ‘‘ອຎ຺ເຎ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ອນ຺ໂຕສີມໍ ໂອກ຺ກນ຺ຕາ’’ຕິ…ເປ….

ອາວາສິເກນ ອາວາສິກາ ເອກສຕປຎ຺ຈສຕ຺ຕຕິ ຕິກນຍໂຕ, ອາວາສິເກນ ອາຄນ຺ຕຸກາ, ອາຄນ຺ຕຸເກນ ອາວາສິກາ, ອາຄນ຺ຕຸເກນ ອາຄນ຺ຕຸກາ ເປຍ຺ຍາລມຸເຂນ ສຕ຺ຕ ຕິກສຕານິ ໂຫນ຺ຕິ.

໑໗໘. ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາວາສິການໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ຈາຕຸທ຺ທໂສ ໂຫຕິ, ອາຄນ຺ຕຸການໍ ປນ຺ນຣໂສ. ສເຈ ອາວາສິກາ ພຫຸຕຣາ ໂຫນ຺ຕິ, ອາຄນ຺ຕຸເກຫິ ອາວາສິການໍ ອນຸວຕ຺ຕິຕພ຺ພໍ. ສເຈ ສມສມາ ໂຫນ຺ຕິ, ອາຄນ຺ຕຸເກຫິ ອາວາສິການໍ ອນຸວຕ຺ຕິຕພ຺ພໍ. ສເຈ ອາຄນ຺ຕຸກາ ພຫຸຕຣາ ໂຫນ຺ຕິ, ອາວາສິເກຫິ ອາຄນ຺ຕຸການໍ ອນຸວຕ຺ຕິຕພ຺ພໍ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາວາສິການໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ປນ຺ນຣໂສ ໂຫຕິ, ອາຄນ຺ຕຸການໍ ຈາຕຸທ຺ທໂສ. ສເຈ ອາວາສິກາ ພຫຸຕຣາ ໂຫນ຺ຕິ, ອາຄນ຺ຕຸເກຫິ ອາວາສິການໍ ອນຸວຕ຺ຕິຕພ຺ພໍ. ສເຈ ສມສມາ ໂຫນ຺ຕິ, ອາຄນ຺ຕຸເກຫິ ອາວາສິການໍ ອນຸວຕ຺ຕິຕພ຺ພໍ. ສເຈ ອາຄນ຺ຕຸກາ ພຫຸຕຣາ ໂຫນ຺ຕິ, ອາວາສິເກຫິ ອາຄນ຺ຕຸການໍ ອນຸວຕ຺ຕິຕພ຺ພໍ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາວາສິການໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ປາຏິປໂທ ໂຫຕິ, ອາຄນ຺ຕຸການໍ ປນ຺ນຣໂສ. ສເຈ ອາວາສິກາ ພຫຸຕຣາ ໂຫນ຺ຕິ, ອາວາສິເກຫິ ອາຄນ຺ຕຸການໍ ນາກາມາ ທາຕພ຺ພາ ສາມຄ຺ຄີ. ອາຄນ຺ຕຸເກຫິ ນິສ຺ສີມໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ. ສເຈ ສມສມາ ໂຫນ຺ຕິ, ອາວາສິເກຫິ ອາຄນ຺ຕຸການໍ ນາກາມາ ທາຕພ຺ພາ ສາມຄ຺ຄີ. ອາຄນ຺ຕຸເກຫິ ນິສ຺ສີມໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ. ສເຈ ອາຄນ຺ຕຸກາ ພຫຸຕຣາ ໂຫນ຺ຕິ, ອາວາສິເກຫິ ອາຄນ຺ຕຸການໍ ສາມຄ຺ຄີ ວາ ທາຕພ຺ພາ ນິສ຺ສີມໍ ວາ ຄນ຺ຕພ຺ພໍ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາວາສິການໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ປນ຺ນຣໂສ ໂຫຕິ, ອາຄນ຺ຕຸການໍ

ປາຏິປໂທ. ສເຈ ອາວາສິກາ ພຫຸຕຣາ ໂຫນ຺ຕິ, ອາຄນ຺ຕຸເກຫິ ອາວາສິການໍ ສາມຄ຺ຄີ ວາ ທາຕພ຺ພາ ນິສ຺ສີມໍ ວາ ຄນ຺ຕພ຺ພໍ. ສເຈ ສມສມາ ໂຫນ຺ຕິ, ອາຄນ຺ຕຸເກຫິ ອາວາສິການໍ ສາມຄ຺ຄີ ວາ ທາຕພ຺ພາ ນິສ຺ສີມໍ ວາ ຄນ຺ຕພ຺ພໍ. ສເຈ ອາຄນ຺ຕຸກາ ພຫຸຕຣາ ໂຫນ຺ຕິ, ອາຄນ຺ຕຸເກຫິ ອາວາສິການໍ ນາກາມາ ທາຕພ຺ພາ ສາມຄ຺ຄີ. ອາວາສິເກຫິ ນິສ຺ສີມໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ.

ສີໂມກ຺ກນ຺ຕິກເປຍ຺ຍາລໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໑໐໑. ລິງ຺ຄາທິທສ຺ສນໍ

໑໗໙. ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາຄນ຺ຕຸກາ ຠິກ຺ຂູ ປສ຺ສນ຺ຕິ ອາວາສິການໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ອາວາສິກາກາຣໍ, ອາວາສິກລິງ຺ຄໍ, ອາວາສິກນິມິຕ຺ຕໍ, ອາວາສິກຸທ຺ເທສໍ, ສຸປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ມຎ຺ຈປີຐໍ, ຠິສິພິພ຺ໂພຫນໍ, ປານີຍໍ ປຣິໂຠຊນີຍໍ ສູປຏ຺ຐິຕໍ, ປຣິເວຓໍ ສຸສມ຺ມຏ຺ຐໍ; ປສ຺ສິຕ຺ວາ ເວມຕິກາ ໂຫນ຺ຕິ – ‘‘ອຕ຺ຖິ ນຸ ໂຂ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ນຕ຺ຖິ ນຸ ໂຂ’’ຕິ. ເຕ ເວມຕິກາ ນ ວິຈິນນ຺ຕິ; ອວິຈິນິຕ຺ວາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ເຕ ເວມຕິກາ ວິຈິນນ຺ຕິ; ວິຈິນິຕ຺ວາ ນ ປສ຺ສນ຺ຕິ; ອປສ຺ສິຕ຺ວາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອນາປຕ຺ຕິ. ເຕ ເວມຕິກາ ວິຈິນນ຺ຕິ; ວິຈິນິຕ຺ວາ ປສ຺ສນ຺ຕິ; ປສ຺ສິຕ຺ວາ ເອກໂຕ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອນາປຕ຺ຕິ. ເຕ ເວມຕິກາ ວິຈິນນ຺ຕິ; ວິຈິນິຕ຺ວາ ປສ຺ສນ຺ຕິ; ປສ຺ສິຕ຺ວາ ປາເຏກ຺ກໍ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ເຕ ເວມຕິກາ ວິຈິນນ຺ຕິ; ວິຈິນິຕ຺ວາ ປສ຺ສນ຺ຕິ; ປສ຺ສິຕ຺ວາ – ‘‘ນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ວິນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ໂກ ເຕຫິ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ – ເຠທປຸເຣກ຺ຂາຣາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອາປຕ຺ຕິ ຖຸລ຺ລຈ຺ຈຍສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາຄນ຺ຕຸກາ ຠິກ຺ຂູ ສຸຓນ຺ຕິ ອາວາສິການໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ອາວາສິກາກາຣໍ, ອາວາສິກລິງ຺ຄໍ, ອາວາສິກນິມິຕ຺ຕໍ, ອາວາສິກຸທ຺ເທສໍ, ຈງ຺ກມນ຺ຕານໍ ປທສທ຺ທໍ, ສຊ຺ຌາຍສທ຺ທໍ, ອຸກ຺ກາສິຕສທ຺ທໍ, ຂິປິຕສທ຺ທໍ; ສຸຕ຺ວາ ເວມຕິກາ ໂຫນ຺ຕິ – ‘‘ອຕ຺ຖິ ນຸ ໂຂ ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ນຕ຺ຖິ ນຸ ໂຂ’’ຕິ. ເຕ ເວມຕິກາ ນ ວິຈິນນ຺ຕິ; ອວິຈິນິຕ຺ວາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ເຕ ເວມຕິກາ ວິຈິນນ຺ຕິ; ວິຈິນິຕ຺ວາ ນ ປສ຺ສນ຺ຕິ; ອປສ຺ສິຕ຺ວາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອນາປຕ຺ຕິ. ເຕ ເວມຕິກາ ວິຈິນນ຺ຕິ; ວິຈິນິຕ຺ວາ ປສ຺ສນ຺ຕິ; ປສ຺ສິຕ຺ວາ ເອກໂຕ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອນາປຕ຺ຕິ. ເຕ ເວມຕິກາ ວິຈິນນ຺ຕິ; ວິຈິນິຕ຺ວາ ປສ຺ສນ຺ຕິ; ປສ຺ສິຕ຺ວາ ປາເຏກ຺ກໍ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ເຕ ເວມຕິກາ ວິຈິນນ຺ຕິ; ວິຈິນິຕ຺ວາ ປສ຺ສນ຺ຕິ; ປສ຺ສິຕ຺ວາ – ‘‘ນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ວິນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ໂກ ເຕຫິ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ – ເຠທປຸເຣກ຺ຂາຣາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອາປຕ຺ຕິ ຖຸລ຺ລຈ຺ຈຍສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ປສ຺ສນ຺ຕິ ອາຄນ຺ຕຸການໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ອາຄນ຺ຕຸກາກາຣໍ, ອາຄນ຺ຕຸກລິງ຺ຄໍ, ອາຄນ຺ຕຸກນິມິຕ຺ຕໍ, ອາຄນ຺ຕຸກຸທ຺ເທສໍ, ອຎ຺ຎາຕກໍ ປຕ຺ຕໍ, ອຎ຺ຎາຕກໍ ຈີວຣໍ, ອຎ຺ຎາຕກໍ ນິສີທນໍ, ປາທານໍ ໂຘຕໍ, ອຸທກນິສ຺ເສກໍ; ປສ຺ສິຕ຺ວາ ເວມຕິກາ ໂຫນ຺ຕິ – ‘‘ອຕ຺ຖິ ນຸ ໂຂ ອາຄນ຺ຕຸກາ ຠິກ຺ຂູ ນຕ຺ຖິ ນຸ ໂຂ’’ຕິ. ເຕ ເວມຕິກາ ນ ວິຈິນນ຺ຕິ; ອວິຈິນິຕ຺ວາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ເຕ ເວມຕິກາ ວິຈິນນ຺ຕິ; ວິຈິນິຕ຺ວາ ນ ປສ຺ສນ຺ຕິ; ອປສ຺ສິຕ຺ວາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອນາປຕ຺ຕິ. ເຕ ເວມຕິກາ ວິຈິນນ຺ຕິ; ວິຈິນິຕ຺ວາ ປສ຺ສນ຺ຕິ; ປສ຺ສິຕ຺ວາ ເອກໂຕ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອນາປຕ຺ຕິ. ເຕ ເວມຕິກາ ວິຈິນນ຺ຕິ; ວິຈິນິຕ຺ວາ ປສ຺ສນ຺ຕິ; ປສ຺ສິຕ຺ວາ ປາເຏກ຺ກໍ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ເຕ ເວມຕິກາ ວິຈິນນ຺ຕິ; ວິຈິນິຕ຺ວາ ປສ຺ສນ຺ຕິ; ປສ຺ສິຕ຺ວາ – ‘‘ນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ວິນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ໂກ ເຕຫິ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ – ເຠທປຸເຣກ຺ຂາຣາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອາປຕ຺ຕິ ຖຸລ຺ລຈ຺ຈຍສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ສຸຓນ຺ຕິ ອາຄນ຺ຕຸການໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ອາຄນ຺ຕຸກາກາຣໍ, ອາຄນ຺ຕຸກລິງ຺ຄໍ, ອາຄນ຺ຕຸກນິມິຕ຺ຕໍ, ອາຄນ຺ຕຸກຸທ຺ເທສໍ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕານໍ ປທສທ຺ທໍ, ອຸປາຫນປປ຺ໂຜຏນສທ຺ທໍ, ອຸກ຺ກາສິຕສທ຺ທໍ, ຂິປິຕສທ຺ທໍ; ສຸຕ຺ວາ ເວມຕິກາ ໂຫນ຺ຕິ – ‘‘ອຕ຺ຖິ ນຸ ໂຂ ອາຄນ຺ຕຸກາ ຠິກ຺ຂູ ນຕ຺ຖິ ນຸ ໂຂ’’ຕິ. ເຕ ເວມຕິກາ ນ ວິຈິນນ຺ຕິ; ອວິຈິນິຕ຺ວາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ເຕ ເວມຕິກາ ວິຈິນນ຺ຕິ; ວິຈິນິຕ຺ວາ ນ ປສ຺ສນ຺ຕິ; ອປສ຺ສິຕ຺ວາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອນາປຕ຺ຕິ. ເຕ ເວມຕິກາ ວິຈິນນ຺ຕິ; ວິຈິນິຕ຺ວາ ປສ຺ສນ຺ຕິ; ປສ຺ສິຕ຺ວາ ເອກໂຕ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອນາປຕ຺ຕິ. ເຕ ເວມຕິກາ ວິຈິນນ຺ຕິ; ວິຈິນິຕ຺ວາ ປສ຺ສນ຺ຕິ; ປສ຺ສິຕ຺ວາ ປາເຏກ຺ກໍ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ເຕ ເວມຕິກາ ວິຈິນນ຺ຕິ; ວິຈິນິຕ຺ວາ ປສ຺ສນ຺ຕິ; ປສ຺ສິຕ຺ວາ – ‘‘ນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ວິນສ຺ສນ຺ເຕເຕ, ໂກ ເຕຫິ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ – ເຠທປຸເຣກ຺ຂາຣາ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອາປຕ຺ຕິ ຖຸລ຺ລຈ຺ຈຍສ຺ສ.

ລິງ຺ຄາທິທສ຺ສນໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໑໐໒. ນານາສໍວາສກາທີຫິ ອຸໂປສຖກຣຓໍ

໑໘໐. ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາຄນ຺ຕຸກາ ຠິກ຺ຂູ ປສ຺ສນ຺ຕິ ອາວາສິເກ ຠິກ຺ຂູ ນານາສໍວາສເກ. ເຕ ສມານສໍວາສກທິຏ຺ຐິໍ ປຏິລຠນ຺ຕິ; ສມານສໍວາສກທິຏ຺ຐິໍ ປຏິລຠິຕ຺ວາ ນ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ; ອປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ເອກໂຕ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອນາປຕ຺ຕິ. ເຕ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ; ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ນາຠິວິຕຣນ຺ຕິ; ອນຠິວິຕຣິຕ຺ວາ ເອກໂຕ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ເຕ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ; ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ນາຠິວິຕຣນ຺ຕິ; ອນຠິວິຕຣິຕ຺ວາ ປາເຏກ຺ກໍ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອນາປຕ຺ຕິ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາຄນ຺ຕຸກາ ຠິກ຺ຂູ ປສ຺ສນ຺ຕິ ອາວາສິເກ ຠິກ຺ຂູ ສມານສໍວາສເກ. ເຕ ນານາສໍວາສກທິຏ຺ຐິໍ ປຏິລຠນ຺ຕິ; ນານາສໍວາສກທິຏ຺ຐິໍ ປຏິລຠິຕ຺ວາ ນ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ; ອປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ເອກໂຕ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ເຕ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ; ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ອຠິວິຕຣນ຺ຕິ; ອຠິວິຕຣິຕ຺ວາ ປາເຏກ຺ກໍ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ເຕ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ; ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ອຠິວິຕຣນ຺ຕິ; ອຠິວິຕຣິຕ຺ວາ ເອກໂຕ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອນາປຕ຺ຕິ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ປສ຺ສນ຺ຕິ ອາຄນ຺ຕຸເກ ຠິກ຺ຂູ ນານາສໍວາສເກ. ເຕ ສມານສໍວາສກທິຏ຺ຐິໍ ປຏິລຠນ຺ຕິ; ສມານສໍວາສກທິຏ຺ຐິໍ ປຏິລຠິຕ຺ວາ ນ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ; ອປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ເອກໂຕ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອນາປຕ຺ຕິ. ເຕ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ; ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ນາຠິວິຕຣນ຺ຕິ; ອນຠິວິຕຣິຕ຺ວາ ເອກໂຕ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ເຕ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ; ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ນາຠິວິຕຣນ຺ຕິ; ອນຠິວິຕຣິຕ຺ວາ ປາເຏກ຺ກໍ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອນາປຕ຺ຕິ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອາວາສິກາ ຠິກ຺ຂູ ປສ຺ສນ຺ຕິ ອາຄນ຺ຕຸເກ ຠິກ຺ຂູ ສມານສໍວາສເກ. ເຕ ນານາສໍວາສກທິຏ຺ຐິໍ ປຏິລຠນ຺ຕິ; ນານາສໍວາສກທິຏ຺ຐິໍ ປຏິລຠິຕ຺ວາ ນ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ; ອປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ເອກໂຕ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ເຕ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ; ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ອຠິວິຕຣນ຺ຕິ; ອຠິວິຕຣິຕ຺ວາ ປາເຏກ຺ກໍ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ເຕ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ; ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ອຠິວິຕຣນ຺ຕິ; ອຠິວິຕຣິຕ຺ວາ ເອກໂຕ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ອນາປຕ຺ຕິ.

ນານາສໍວາສກາທີຫິ ອຸໂປສຖກຣຓໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໑໐໓. ນຄນ຺ຕພ຺ພວາໂຣ

໑໘໑. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸໂປສເຖ ສຠິກ຺ຂຸກາ ອາວາສາ ອຠິກ຺ຂຸໂກ ອາວາໂສ ຄນ຺ຕພ຺ໂພ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສງ຺ເຆນ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອນ຺ຕຣາຍາ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸໂປສເຖ ສຠິກ຺ຂຸກາ ອາວາສາ ອຠິກ຺ຂຸໂກ ອນາວາໂສ ຄນ຺ຕພ຺ໂພ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສງ຺ເຆນ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອນ຺ຕຣາຍາ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸໂປສເຖ ສຠິກ຺ຂຸກາ ອາວາສາ ອຠິກ຺ຂຸໂກ ອາວາໂສ ວາ ອນາວາໂສ ວາ ຄນ຺ຕພ຺ໂພ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສງ຺ເຆນ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອນ຺ຕຣາຍາ.

ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸໂປສເຖ ສຠິກ຺ຂຸກາ ອນາວາສາ ອຠິກ຺ຂຸໂກ ອາວາໂສ ຄນ຺ຕພ຺ໂພ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສງ຺ເຆນ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອນ຺ຕຣາຍາ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸໂປສເຖ ສຠິກ຺ຂຸກາ ອນາວາສາ ອຠິກ຺ຂຸໂກ ອນາວາໂສ ຄນ຺ຕພ຺ໂພ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສງ຺ເຆນ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອນ຺ຕຣາຍາ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸໂປສເຖ ສຠິກ຺ຂຸກາ ອນາວາສາ ອຠິກ຺ຂຸໂກ ອາວາໂສ ວາ ອນາວາໂສ ວາ ຄນ຺ຕພ຺ໂພ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສງ຺ເຆນ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອນ຺ຕຣາຍາ.

ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸໂປສເຖ ສຠິກ຺ຂຸກາ ອາວາສາ ວາ ອນາວາສາ ວາ ອຠິກ຺ຂຸໂກ ອາວາໂສ ຄນ຺ຕພ຺ໂພ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສງ຺ເຆນ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອນ຺ຕຣາຍາ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸໂປສເຖ ສຠິກ຺ຂຸກາ ອາວາສາ ວາ ອນາວາສາ ວາ ອຠິກ຺ຂຸໂກ ອນາວາໂສ ຄນ຺ຕພ຺ໂພ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສງ຺ເຆນ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອນ຺ຕຣາຍາ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸໂປສເຖ ສຠິກ຺ຂຸກາ ອາວາສາ ວາ ອນາວາສາ ວາ ອຠິກ຺ຂຸໂກ ອາວາໂສ ວາ ອນາວາໂສ ວາ ຄນ຺ຕພ຺ໂພ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສງ຺ເຆນ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອນ຺ຕຣາຍາ.

ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸໂປສເຖ ສຠິກ຺ຂຸກາ ອາວາສາ ສຠິກ຺ຂຸໂກ ອາວາໂສ ຄນ຺ຕພ຺ໂພ, ຍຕ຺ຖສ຺ສຸ ຠິກ຺ຂູ ນານາສໍວາສກາ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສງ຺ເຆນ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອນ຺ຕຣາຍາ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸໂປສເຖ ສຠິກ຺ຂຸກາ ອາວາສາ ສຠິກ຺ຂຸໂກ ອນາວາໂສ ຄນ຺ຕພ຺ໂພ, ຍຕ຺ຖສ຺ສຸ ຠິກ຺ຂູ ນານາສໍວາສກາ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສງ຺ເຆນ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອນ຺ຕຣາຍາ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸໂປສເຖ ສຠິກ຺ຂຸກາ ອາວາສາ ສຠິກ຺ຂຸໂກ ອາວາໂສ ວາ ອນາວາໂສ ວາ ຄນ຺ຕພ຺ໂພ, ຍຕ຺ຖສ຺ສຸ ຠິກ຺ຂູ ນານາສໍວາສກາ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສງ຺ເຆນ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອນ຺ຕຣາຍາ.

ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸໂປສເຖ ສຠິກ຺ຂຸກາ ອນາວາສາ ສຠິກ຺ຂຸໂກ ອາວາໂສ ຄນ຺ຕພ຺ໂພ, ຍຕ຺ຖສ຺ສຸ ຠິກ຺ຂູ ນານາສໍວາສກາ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສງ຺ເຆນ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອນ຺ຕຣາຍາ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸໂປສເຖ ສຠິກ຺ຂຸກາ ອນາວາສາ ສຠິກ຺ຂຸໂກ ອນາວາໂສ ຄນ຺ຕພ຺ໂພ, ຍຕ຺ຖສ຺ສຸ ຠິກ຺ຂູ ນານາສໍວາສກາ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສງ຺ເຆນ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອນ຺ຕຣາຍາ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸໂປສເຖ ສຠິກ຺ຂຸກາ ອນາວາສາ ສຠິກ຺ຂຸໂກ ອາວາໂສ ວາ ອນາວາໂສ ວາ ຄນ຺ຕພ຺ໂພ, ຍຕ຺ຖສ຺ສຸ ຠິກ຺ຂູ ນານາສໍວາສກາ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສງ຺ເຆນ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອນ຺ຕຣາຍາ.

ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸໂປສເຖ ສຠິກ຺ຂຸກາ ອາວາສາ ວາ ອນາວາສາ ວາ ສຠິກ຺ຂຸໂກ ອາວາໂສ ຄນ຺ຕພ຺ໂພ, ຍຕ຺ຖສ຺ສຸ ຠິກ຺ຂູ ນານາສໍວາສກາ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສງ຺ເຆນ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອນ຺ຕຣາຍາ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸໂປສເຖ ສຠິກ຺ຂຸກາ ອາວາສາ ວາ ອນາວາສາ ວາ ສຠິກ຺ຂຸໂກ ອນາວາໂສ ຄນ຺ຕພ຺ໂພ, ຍຕ຺ຖສ຺ສຸ ຠິກ຺ຂູ ນານາສໍວາສກາ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສງ຺ເຆນ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອນ຺ຕຣາຍາ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸໂປສເຖ ສຠິກ຺ຂຸກາ ອາວາສາ ວາ ອນາວາສາ ວາ ສຠິກ຺ຂຸໂກ ອາວາໂສ ວາ ອນາວາໂສ ວາ ຄນ຺ຕພ຺ໂພ, ຍຕ຺ຖສ຺ສຸ ຠິກ຺ຂູ ນານາສໍວາສກາ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສງ຺ເຆນ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອນ຺ຕຣາຍາ.

ນຄນ຺ຕພ຺ພວາໂຣ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

໑໐໔. ຄນ຺ຕພ຺ພວາໂຣ

໑໘໒. ຄນ຺ຕພ຺ໂພ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸໂປສເຖ ສຠິກ຺ຂຸກາ ອາວາສາ ສຠິກ຺ຂຸໂກ ອາວາໂສ, ຍຕ຺ຖສ຺ສຸ ຠິກ຺ຂູ ສມານສໍວາສກາ, ຍໍ ຊຎ຺ຎາ – ‘‘ສກ຺ໂກມິ ອຊ຺ເຊວ ຄນ຺ຕຸ’’ນ຺ຕິ. ຄນ຺ຕພ຺ໂພ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸໂປສເຖ ສຠິກ຺ຂຸກາ ອາວາສາ ສຠິກ຺ຂຸໂກ ອນາວາໂສ…ເປ… ສຠິກ຺ຂຸໂກ ອາວາໂສ ວາ ອນາວາໂສ ວາ, ຍຕ຺ຖສ຺ສຸ ຠິກ຺ຂູ ສມານສໍວາສກາ, ຍໍ ຊຎ຺ຎາ – ‘‘ສກ຺ໂກມິ ອຊ຺ເຊວ ຄນ຺ຕຸ’’ນ຺ຕິ.

ຄນ຺ຕພ຺ໂພ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸໂປສເຖ ສຠິກ຺ຂຸກາ ອນາວາສາ ສຠິກ຺ຂຸໂກ ອາວາໂສ…ເປ… ສຠິກ຺ຂຸໂກ ອນາວາໂສ…ເປ… ສຠິກ຺ຂຸໂກ ອາວາໂສ ວາ ອນາວາໂສ ວາ, ຍຕ຺ຖສ຺ສຸ ຠິກ຺ຂູ ສມານສໍວາສກາ, ຍໍ ຊຎ຺ຎາ – ‘‘ສກ຺ໂກມິ ອຊ຺ເຊວ ຄນ຺ຕຸ’’ນ຺ຕິ.

ຄນ຺ຕພ຺ໂພ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸໂປສເຖ ສຠິກ຺ຂຸກາ ອາວາສາ ວາ ອນາວາສາ ວາ ສຠິກ຺ຂຸໂກ ອາວາໂສ…ເປ… ສຠິກ຺ຂຸໂກ ອນາວາໂສ…ເປ… ສຠິກ຺ຂຸໂກ ອາວາໂສ ວາ ອນາວາໂສ ວາ, ຍຕ຺ຖສ຺ສຸ ຠິກ຺ຂູ ສມານສໍວາສກາ, ຍໍ ຊຎ຺ຎາ – ‘‘ສກ຺ໂກມິ ອຊ຺ເຊວ ຄນ຺ຕຸ’’ນ຺ຕິ.

ຄນ຺ຕພ຺ພວາໂຣ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

໑໐໕. ວຊ຺ຊນີຍປຸຄ຺ຄລສນ຺ທສ຺ສນາ

໑໘໓. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸນິຍາ ນິສິນ຺ນປຣິສາຍ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ໂຍ ອຸທ຺ທິເສຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ນ ສິກ຺ຂມານາຍ…ເປ… ນ ສາມເຓຣສ຺ສ …ເປ… ນ ສາມເຓຣິຍາ…ເປ… ນ ສິກ຺ຂາປຈ຺ຈກ຺ຂາຕກສ຺ສ…ເປ… ນ ອນ຺ຕິມວຕ຺ຖຸໍ ອຊ຺ຌາປນ຺ນກສ຺ສ ນິສິນ຺ນປຣິສາຍ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ໂຍ ອຸທ຺ທິເສຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ.

ນ ອາປຕ຺ຕິຍາ ອທສ຺ສເນ ອຸກ຺ຂິຕ຺ຕກສ຺ສ ນິສິນ຺ນປຣິສາຍ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ໂຍ ອຸທ຺ທິເສຍ຺ຍ, ຍຖາຘມ຺ໂມ ກາເຣຕພ຺ໂພ. ນ ອາປຕ຺ຕິຍາ ອປ຺ປຏິກມ຺ເມ ອຸກ຺ຂິຕ຺ຕກສ຺ສ ນິສິນ຺ນປຣິສາຍ…ເປ… ນ ປາປິກາຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ອປ຺ປຏິນິສ຺ສຄ຺ເຄ ອຸກ຺ຂິຕ຺ຕກສ຺ສ ນິສິນ຺ນປຣິສາຍ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ໂຍ ອຸທ຺ທິເສຍ຺ຍ, ຍຖາຘມ຺ໂມ ກາເຣຕພ຺ໂພ.

ນ ປຓ຺ຑກສ຺ສ ນິສິນ຺ນປຣິສາຍ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ໂຍ ອຸທ຺ທິເສຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ. ນ ເຖຍ຺ຍສໍວາສກສ຺ສ…ເປ… ນ ຕິຕ຺ຖິຍປກ຺ກນ຺ຕກສ຺ສ…ເປ… ນ ຕິຣຈ຺ຉານຄຕສ຺ສ…ເປ… ນ ມາຕຸຆາຕກສ຺ສ…ເປ… ນ ປິຕຸຆາຕກສ຺ສ…ເປ… ນ ອຣຫນ຺ຕຆາຕກສ຺ສ…ເປ… ນ ຠິກ຺ຂຸນິທູສກສ຺ສ…ເປ… ນ ສງ຺ຆເຠທກສ຺ສ…ເປ… ນ ໂລຫິຕຸປ຺ປາທກສ຺ສ…ເປ… ນ ອຸຠໂຕພ຺ຍຎ຺ຊນກສ຺ສ ນິສິນ຺ນປຣິສາຍ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ ອຸທ຺ທິສິຕພ຺ພໍ. ໂຍ ອຸທ຺ທິເສຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສ.

ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ປາຣິວາສິກປາຣິສຸທ຺ຘິທາເນນ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອວຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຣິສາຍ. ນ ຈ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນຸໂປສເຖ ອຸໂປສໂຖ ກາຕພ຺ໂພ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສງ຺ຆສາມຄ຺ຄິຍາຕິ.

ວຊ຺ຊນີຍປຸຄ຺ຄລສນ຺ທສ຺ສນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ຕຕິຍຠາຓວາໂຣ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ອຸໂປສຖກ຺ຂນ຺ຘໂກ ທຸຕິໂຍ.

໑໐໖. ຕສ຺ສຸທ຺ທານໍ

ຕິຕ຺ຖິຍາ ພິມ຺ພິສາໂຣ ຈ, ສນ຺ນິປຕິຕຸໍ ຕຸຓ຺ຫິກາ;

ຘມ຺ມໍ ຣໂຫ ປາຕິໂມກ຺ຂໍ, ເທວສິກໍ ຕທາ ສກິໍ.

ຍຖາປຣິສາ ສມຄ຺ຄໍ, ສາມຄ຺ຄີ ມທ຺ທກຸຈ຺ຉິ ຈ;

ສີມາ ມຫຕີ ນທິຍາ, ອນຸ ທ຺ເວ ຂຸທ຺ທການິ ຈ.

ນວາ ຣາຊຄເຫ ເຈວ, ສີມາ ອວິປ຺ປວາສນາ;

ສມ຺ມນ຺ເນ [ສມ຺ມເນ (ກ.)] ປຐມໍ ສີມໍ, ປຈ຺ຉາ ສີມໍ ສມູຫເນ.

ອສມ຺ມຕາ ຄາມສີມາ, ນທິຍາ ສມຸທ຺ເທ ສເຣ;

ອຸທກຸກ຺ເຂໂປ ຠິນ຺ທນ຺ຕິ, ຕເຖວຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣນ຺ຕິ ຈ.

ກຕິ ກມ຺ມານິ ອຸທ຺ເທໂສ, ສວຣາ ອສຕີປິ ຈ;

ຘມ຺ມໍ ວິນຍໍ ຕຊ຺ເຊນ຺ຕິ, ປຸນ ວິນຍຕຊ຺ຊນາ.

ໂຈທນາ ກເຕ ໂອກາເສ, ອຘມ຺ມປ຺ປຏິກ຺ໂກສນາ;

ຈຕຸປຎ຺ຈປຣາ ອາວິ, ສຎ຺ຈິຈ຺ຈ ເຈປິ ວາຍເມ.

ສຄຫຏ຺ຐາ ອນຊ຺ຌິຏ຺ຐາ, ໂຈທນມ຺ຫິ ນ ຊານຕິ;

ສມ຺ພຫຸລາ ນ ຊານນ຺ຕິ, ສຊ຺ຊຸກໍ ນ ຈ ຄຈ຺ຉເຣ.

ກຕິມີ ກີວຕິກາ ທູເຣ, ອາໂຣເຈຕຸຎ຺ຈ ນສ຺ສຣິ;

ອຸກ຺ລາປໍ ອາສນໍ ທີໂປ, ທິສາ ອຎ຺ໂຎ ພຫຸສ຺ສຸໂຕ.

ສຊ຺ຊຸກໍ [ສຊ຺ຊຸວສ຺ສຣຸໂປສໂຖ (ກ.)] ວສ຺ສຸໂປສໂຖ, ສຸທ຺ຘິກມ຺ມຎ຺ຈ ຎາຕກາ;

ຄຄ຺ໂຄ ຈຕຸຕໂຍ ທ຺ເວໂກ, ອາປຕ຺ຕິສຠາຄາ ສຣິ.

ສພ຺ໂພ ສງ຺ໂຆ ເວມຕິໂກ, ນ ຊານນ຺ຕິ ພຫຸສ຺ສຸໂຕ;

ພຫູ ສມສມາ ໂຖກາ, ປຣິສາ ອວຸຏ຺ຐິຕາຍ ຈ.

ເອກຈ຺ຈາ ວຸຏ຺ຐິຕາ ສພ຺ພາ, ຊານນ຺ຕິ ຈ ເວມຕິກາ;

ກປ຺ປເຕວາຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາ, ຊານໍ ປສ຺ສໍ ສຸຓນ຺ຕິ ຈ.

ອາວາສິເກນ ອາຄນ຺ຕຸ, ຈາຕຸປນ຺ນຣໂສ ປຸນ;

ປາຏິປໂທ ປນ຺ນຣໂສ, ລິງ຺ຄສໍວາສກາ ອຸໂຠ.

ປາຣິວາສານຸໂປສໂຖ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ສງ຺ຆສາມຄ຺ຄິຍາ;

ເອເຕ ວິຠຕ຺ຕາ ອຸທ຺ທານາ, ວຕ຺ຖຸວິຠູຕກາຣຓາຕິ.

ອິມສ຺ມິໍ ຂນ຺ຘເກ ວຕ຺ຖູນິ ຉອສີຕິ.

ອຸໂປສຖກ຺ຂນ຺ຘໂກ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

໓. ວສ຺ສູປນາຍິກກ຺ຂນ຺ຘໂກ

໑໐໗. ວສ຺ສູປນາຍິການຸຊານນາ

໑໘໔. ເຕນ ສມເຍນ ພຸທ຺ໂຘ ຠຄວາ ຣາຊຄເຫ ວິຫຣຕິ ເວຬຸວເນ ກລນ຺ທກນິວາເປ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຠຄວຕາ ຠິກ຺ຂູນໍ ວສ຺ສາວາໂສ ອປຎ຺ຎຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ເຕອິຘ ຠິກ຺ຂູ ເຫມນ຺ຕມ຺ປິ ຄິມ຺ຫມ຺ປິ ວສ຺ສມ຺ປິ ຈາຣິກໍ ຈຣນ຺ຕິ. ມນຸສ຺ສາ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ເຫມນ຺ຕມ຺ປິ ຄິມ຺ຫມ຺ປິ ວສ຺ສມ຺ປິ ຈາຣິກໍ ຈຣິສ຺ສນ຺ຕິ, ຫຣິຕານິ ຕິຓານິ ສມ຺ມທ຺ທນ຺ຕາ, ເອກິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຊີວໍ ວິເຫເຐນ຺ຕາ, ພຫູ ຂຸທ຺ທເກ ປາເຓ ສງ຺ຆາຕໍ ອາປາເທນ຺ຕາ. ອິເມ ຫິ ນາມ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍາ ທຸຣກ຺ຂາຕຘມ຺ມາ ວສ຺ສາວາສໍ ອລ຺ລີຍິສ຺ສນ຺ຕິ ສງ຺ກສາຍິສ຺ສນ຺ຕິ. ອິເມ ຫິ ນາມ ສກຸນ຺ຕກາ ຣຸກ຺ຂຄ຺ເຄສຸ ກຸລາວການິ ກຣິຕ຺ວາ ວສ຺ສາວາສໍ ອລ຺ລີຍິສ຺ສນ຺ຕິ ສງ຺ກສາຍິສ຺ສນ຺ຕິ [ສງ຺ກາສຍິສ຺ສນ຺ຕິ (ສີ. ສ຺ຍາ.)]. ອິເມ ປນ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ເຫມນ຺ຕມ຺ປິ ຄິມ຺ຫມ຺ປິ ວສ຺ສມ຺ປິ ຈາຣິກໍ ຈຣນ຺ຕິ, ຫຣິຕານິ ຕິຓານິ ສມ຺ມທ຺ທນ຺ຕາ, ເອກິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຊີວໍ ວິເຫເຐນ຺ຕາ, ພຫູ ຂຸທ຺ທເກ ປາເຓ ສງ຺ຆາຕໍ ອາປາເທນ຺ຕາ’’ຕິ. ອສ຺ໂສສຸໍ ໂຂ ຠິກ຺ຂູ ເຕສໍ ມນຸສ຺ສານໍ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕານໍ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕານໍ ວິປາເຈນ຺ຕານໍ. ອຖ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເອຕສ຺ມິໍ ນິທາເນ ເອຕສ຺ມິໍ ປກຣເຓ ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ວສ຺ສໍ ອຸປຄນ຺ຕຸ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ກທາ ນຸ ໂຂ ວສ຺ສໍ ອຸປຄນ຺ຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ວສ຺ສາເນ ວສ຺ສໍ ອຸປຄນ຺ຕຸນ຺ຕິ.

ອຖ ໂຂ ຠິກ຺ຂູນໍ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ກຕິ ນຸ ໂຂ ວສ຺ສູປນາຍິກາ’’ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ

ອາໂຣເຈສຸໍ. ທ຺ເວມາ, ຠິກ຺ຂເວ, ວສ຺ສູປນາຍິກາ – ປຸຣິມິກາ, ປຈ຺ຉິມິກາ. ອປຣຊ຺ຊຸຄຕາຍ ອາສາຬ຺ຫິຍາ ປຸຣິມິກາ ອຸປຄນ຺ຕພ຺ພາ, ມາສຄຕາຍ ອາສາຬ຺ຫິຍາ ປຈ຺ຉິມິກາ ອຸປຄນ຺ຕພ຺ພາ – ອິມາ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ທ຺ເວ ວສ຺ສູປນາຍິກາຕິ.

ວສ຺ສູປນາຍິການຸຊານນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

໑໐໘. ວສ຺ສາເນ ຈາຣິກາປຏິກ຺ເຂປາທິ

໑໘໕. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ວສ຺ສໍ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ອນ຺ຕຣາວສ຺ສໍ ຈາຣິກໍ ຈຣນ຺ຕິ. ມນຸສ຺ສາ ຕເຖວ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ເຫມນ຺ຕມ຺ປິ ຄິມ຺ຫມ຺ປິ ວສ຺ສມ຺ປິ ຈາຣິກໍ ຈຣິສ຺ສນ຺ຕິ, ຫຣິຕານິ ຕິຓານິ ສມ຺ມທ຺ທນ຺ຕາ, ເອກິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຊີວໍ ວິເຫເຐນ຺ຕາ, ພຫູ ຂຸທ຺ທເກ ປາເຓ ສງ຺ຆາຕໍ ອາປາເທນ຺ຕາ. ອິເມ ຫິ ນາມ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍາ ທຸຣກ຺ຂາຕຘມ຺ມາ ວສ຺ສາວາສໍ ອລ຺ລີຍິສ຺ສນ຺ຕິ ສງ຺ກສາຍິສ຺ສນ຺ຕິ. ອິເມ ຫິ ນາມ ສກຸນ຺ຕກາ ຣຸກ຺ຂຄ຺ເຄສຸ ກຸລາວການິ ກຣິຕ຺ວາ ວສ຺ສາວາສໍ ອລ຺ລີຍິສ຺ສນ຺ຕິ ສງ຺ກສາຍິສ຺ສນ຺ຕິ. ອິເມ ປນ ສມຓາ ສກ຺ຍປຸຕ຺ຕິຍາ ເຫມນ຺ຕມ຺ປິ ຄິມ຺ຫມ຺ປິ ວສ຺ສມ຺ປິ ຈາຣິກໍ ຈຣນ຺ຕິ, ຫຣິຕານິ ຕິຓານິ ສມ຺ມທ຺ທນ຺ຕາ, ເອກິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຊີວໍ ວິເຫເຐນ຺ຕາ, ພຫູ ຂຸທ຺ທເກ ປາເຓ ສງ຺ຆາຕໍ ອາປາເທນ຺ຕາ’’ຕິ. ອສ຺ໂສສຸໍ ໂຂ ຠິກ຺ຂູ ເຕສໍ ມນຸສ຺ສານໍ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕານໍ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕານໍ ວິປາເຈນ຺ຕານໍ. ເຍ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ອປ຺ປິຈ຺ຉາ…ເປ… ເຕ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ ວິປາເຈນ຺ຕິ – ‘‘ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ວສ຺ສໍ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ອນ຺ຕຣາວສ຺ສໍ ຈາຣິກໍ ຈຣິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ? ອຖ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເອຕສ຺ມິໍ ນິທາເນ ເອຕສ຺ມິໍ ປກຣເຓ ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ວສ຺ສໍ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ປຸຣິມໍ ວາ ເຕມາສໍ ປຈ຺ຉິມໍ ວາ ເຕມາສໍ ອວສິຕ຺ວາ ຈາຣິກາ ປກ຺ກມິຕພ຺ພາ. ໂຍ ປກ຺ກເມຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາ’’ຕິ.

໑໘໖. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ນ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ ວສ຺ສໍ ອຸປຄນ຺ຕຸໍ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ວສ຺ສໍ ນ ອຸປຄນ຺ຕພ຺ພໍ. ໂຍ ນ ອຸປຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຉພ຺ພຄ຺ຄິຍາ ຠິກ຺ຂູ ຕທຫຸ ວສ຺ສູປນາຍິກາຍ ວສ຺ສໍ ອນຸປຄນ຺ຕຸກາມາ ສຎ຺ຈິຈ຺ຈ ອາວາສໍ ອຕິກ຺ກມນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕທຫຸ ວສ຺ສູປນາຍິກາຍ ວສ຺ສໍ ອນຸປຄນ຺ຕຸກາເມນ ສຎ຺ຈິຈ຺ຈ ອາວາໂສ ອຕິກ຺ກມິຕພ຺ໂພ. ໂຍ ອຕິກ຺ກເມຍ຺ຍ, ອາປຕ຺ຕິ ທຸກ຺ກຏສ຺ສາຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ຣາຊາ ມາຄໂຘ ເສນິໂຍ ພິມ຺ພິສາໂຣ ວສ຺ສໍ ອຸກ຺ກຑ຺ຒິຕຸກາໂມ

ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປາເຫສິ – ຍທິ ປນາຍ຺ຍາ ອາຄເມ ຊຸຓ຺ເຫ ວສ຺ສໍ ອຸປຄຈ຺ເຉຍ຺ຍຸນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຣາຊູນໍ ອນຸວຕ຺ຕິຕຸນ຺ຕິ.

ວສ຺ສາເນ ຈາຣິກາປຏິກ຺ເຂປາທິ ນິຏ຺ຐິຕາ.

໑໐໙. ສຕ຺ຕາຫກຣຓີຍານຸຊານນາ

໑໘໗. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ຣາຊຄເຫ ຍຖາຠິຣນ຺ຕໍ ວິຫຣິຕ຺ວາ ເຍນ ສາວຕ຺ຖິ ເຕນ ຈາຣິກໍ ປກ຺ກາມິ. ອນຸປຸພ຺ເພນ ຈາຣິກໍ ຈຣມາໂນ ເຍນ ສາວຕ຺ຖິ ຕທວສຣິ. ຕຕ຺ຣ ສຸທໍ ຠຄວາ ສາວຕ຺ຖິຍໍ ວິຫຣຕິ ເຊຕວເນ ອນາຖປິຓ຺ຑິກສ຺ສ ອາຣາເມ. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ໂກສເລສຸ ຊນປເທ ອຸເທເນນ ອຸປາສເກນ ສງ຺ຆໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ ວິຫາໂຣ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ. ໂສ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປາເຫສິ – ‘‘ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ຠທນ຺ຕາ, ອິຈ຺ຉາມິ ທານຎ຺ຈ ທາຕຸໍ, ຘມ຺ມຎ຺ຈ ໂສຕຸໍ, ຠິກ຺ຂູ ຈ ປສ຺ສິຕຸ’’ນ຺ຕິ. ຠິກ຺ຂູ ເອວມາຫໍສຸ – ‘‘ຠຄວຕາ, ອາວຸໂສ, ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ‘ນ ວສ຺ສໍ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ປຸຣິມໍ ວາ ເຕມາສໍ ປຈ຺ຉິມໍ ວາ ເຕມາສໍ ອວສິຕ຺ວາ ຈາຣິກາ ປກ຺ກມິຕພ຺ພາ’ຕິ. ອາຄເມຕຸ ອຸເທໂນ ອຸປາສໂກ, ຍາວ ຠິກ຺ຂູ ວສ຺ສໍ ວສນ຺ຕິ. ວສ຺ສໍວຸຏ຺ຐາ ອາຄມິສ຺ສນ຺ຕິ. ສເຈ ປນສ຺ສ ອຈ຺ຈາຍິກໍ ກຣຓີຍໍ, ຕຕ຺ເຖວ ອາວາສິການໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ວິຫາຣໍ ປຕິຏ຺ຐາເປຕູ’’ຕິ. ອຸເທໂນ ອຸປາສໂກ ອຸຊ຺ຌາຍຕິ ຂິຍ຺ຍຕິ ວິປາເຈຕິ – ‘‘ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ຠທນ຺ຕາ ມຍາ ປຫິເຕ ນ ອາຄຈ຺ຉິສ຺ສນ຺ຕິ. ອຫຎ຺ຫິ ທາຍໂກ ກາຣໂກ ສງ຺ຆຸປຏ຺ຐາໂກ’’ຕິ. ອສ຺ໂສສຸໍ ໂຂ ຠິກ຺ຂູ ອຸເທນສ຺ສ ອຸປາສກສ຺ສ ອຸຊ຺ຌາຍນ຺ຕສ຺ສ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕສ຺ສ ວິປາເຈນ຺ຕສ຺ສ. ອຖ ໂຂ ເຕ ຠິກ຺ຂູ ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເອຕສ຺ມິໍ ນິທາເນ ເອຕສ຺ມິໍ ປກຣເຓ ຘມ຺ມິໍ ກຖໍ ກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂູ ອາມນ຺ເຕສິ – ‘‘ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ ປຫິເຕ ຄນ຺ຕຸໍ, ນ ຕ຺ເວວ ອປ຺ປຫິເຕ. ຠິກ຺ຂຸສ຺ສ, ຠິກ຺ຂຸນິຍາ, ສິກ຺ຂມານາຍ, ສາມເຓຣສ຺ສ, ສາມເຓຣິຍາ, ອຸປາສກສ຺ສ, ອຸປາສິກາຍ – ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ ປຫິເຕ ຄນ຺ຕຸໍ, ນ ຕ຺ເວວ ອປ຺ປຫິເຕ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ’’.

໑໘໘. ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປາສເກນ ສງ຺ຆໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ ວິຫາໂຣ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ. ໂສ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ຠທນ຺ຕາ, ອິຈ຺ຉາມິ ທານຎ຺ຈ ທາຕຸໍ, ຘມ຺ມຎ຺ຈ ໂສຕຸໍ, ຠິກ຺ຂູ ຈ ປສ຺ສິຕຸ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ປຫິເຕ, ນ ຕ຺ເວວ ອປ຺ປຫິເຕ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປາສເກນ ສງ຺ຆໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ ອຑ຺ຒໂຍໂຄ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ…ເປ… ປາສາໂທ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ຫມ຺ມິຍໍ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ… ຄຸຫາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ປຣິເວຓໍ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ… ໂກຏ຺ຐໂກ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອຸປຏ຺ຐານສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ອຄ຺ຄິສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ກປ຺ປິຍກຸຏິ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ວຈ຺ຈກຸຏິ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ຈງ຺ກໂມ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ … ຈງ຺ກມນສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ອຸທປາໂນ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ … ອຸທປານສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ຊນ຺ຕາຆຣໍ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ… ຊນ຺ຕາຆຣສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ໂປກ຺ຂຣຓີ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ມຓ຺ຑໂປ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອາຣາໂມ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອາຣາມວຕ຺ຖຸ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ. ໂສ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ຠທນ຺ຕາ, ອິຈ຺ຉາມິ ທານຎ຺ຈ ທາຕຸໍ, ຘມ຺ມຎ຺ຈ ໂສຕຸໍ, ຠິກ຺ຂູ ຈ ປສ຺ສິຕຸ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ປຫິເຕ, ນ ຕ຺ເວວ ອປ຺ປຫິເຕ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປາສເກນ ສມ຺ພຫຸເລ ຠິກ຺ຂູ ອຸທ຺ທິສ຺ສ…ເປ… ເອກໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ ວິຫາໂຣ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອຑ຺ຒໂຍໂຄ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ປາສາໂທ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ … ຫມ຺ມິຍໍ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ… ຄຸຫາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ປຣິເວຓໍ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ… ໂກຏ຺ຐໂກ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອຸປຏ຺ຐານສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ອຄ຺ຄິສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ກປ຺ປິຍກຸຏິ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ວຈ຺ຈກຸຏິ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ຈງ຺ກໂມ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ຈງ຺ກມນສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ອຸທປາໂນ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອຸທປານສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ຊນ຺ຕາຆຣໍ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ… ຊນ຺ຕາຆຣສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ໂປກ຺ຂຣຓີ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ມຓ຺ຑໂປ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອາຣາໂມ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອາຣາມວຕ຺ຖຸ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ. ໂສ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ຠທນ຺ຕາ, ອິຈ຺ຉາມິ ທານຎ຺ຈ ທາຕຸໍ, ຘມ຺ມຎ຺ຈ ໂສຕຸໍ, ຠິກ຺ຂູ ຈ ປສ຺ສິຕຸ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ປຫິເຕ, ນ ຕ຺ເວວ ອປ຺ປຫິເຕ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປາສເກນ ຠິກ຺ຂຸນິສງ຺ຆໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ…ເປ… ສມ຺ພຫຸລາ ຠິກ຺ຂຸນິໂຍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ…ເປ… ເອກໍ ຠິກ຺ຂຸນິໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ…ເປ… ສມ຺ພຫຸລາ ສິກ຺ຂມານາໂຍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ…ເປ… ເອກໍ ສິກ຺ຂມານໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ…ເປ… ສມ຺ພຫຸເລ ສາມເຓເຣ ອຸທ຺ທິສ຺ສ…ເປ… ເອກໍ ສາມເຓຣໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ…ເປ… ສມ຺ພຫຸລາ ສາມເຓຣິໂຍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ…ເປ… ເອກໍ ສາມເຓຣິໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ ວິຫາໂຣ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ…ເປ… ອຑ຺ຒໂຍໂຄ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ປາສາໂທ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ຫມ຺ມິຍໍ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ… ຄຸຫາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ປຣິເວຓໍ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ… ໂກຏ຺ຐໂກ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອຸປຏ຺ຐານສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ອຄ຺ຄິສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ … ກປ຺ປິຍກຸຏິ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ຈງ຺ກໂມ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ຈງ຺ກມນສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ອຸທປາໂນ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອຸທປານສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ໂປກ຺ຂຣຓີ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ມຓ຺ຑໂປ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອາຣາໂມ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອາຣາມວຕ຺ຖຸ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ. ໂສ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ຠທນ຺ຕາ, ອິຈ຺ຉາມິ ທານຎ຺ຈ ທາຕຸໍ, ຘມ຺ມຎ຺ຈ ໂສຕຸໍ, ຠິກ຺ຂູ ຈ ປສ຺ສິຕຸ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ປຫິເຕ, ນ ຕ຺ເວວ ອປ຺ປຫິເຕ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

໑໘໙. ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປາສເກນ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຖາຍ ນິເວສນໍ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ…ເປ… ສຍນິຆຣໍ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ… ອຸໂທສິໂຕ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອຏ຺ໂຏ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ມາໂຬ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອາປໂຓ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອາປຓສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ປາສາໂທ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ຫມ຺ມິຍໍ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ… ຄຸຫາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ປຣິເວຓໍ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ… ໂກຏ຺ຐໂກ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອຸປຏ຺ຐານສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ອຄ຺ຄິສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ຣສວຕີ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ຈງ຺ກໂມ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ຈງ຺ກມນສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ອຸທປາໂນ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອຸທປານສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ໂປກ຺ຂຣຓີ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ມຓ຺ຑໂປ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອາຣາໂມ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ … ອາຣາມວຕ຺ຖຸ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ… ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ວາ ວາເຣຍ຺ຍໍ ໂຫຕິ… ຘີຕຸຍາ ວາ ວາເຣຍ຺ຍໍ ໂຫຕິ… ຄິລາໂນ ວາ ໂຫຕິ… ອຠິຎ຺ຎາຕໍ ວາ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕໍ ຠຓຕິ. ໂສ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ຠທນ຺ຕາ, ອິມໍ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕໍ ປຣິຍາປຸຓິສ຺ສນ຺ຕິ, ປຸຣາຍໍ ສຸຕ຺ຕນ຺ໂຕ ນ ປລຸຊ຺ຊຕີ’ຕິ. ອຎ຺ຎຕຣໍ ວາ ປນສ຺ສ ກິຈ຺ຈໍ ໂຫຕິ – ກຣຓີຍໍ ວາ, ໂສ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ຠທນ຺ຕາ, ອິຈ຺ຉາມິ ທານຎ຺ຈ ທາຕຸໍ, ຘມ຺ມຎ຺ຈ ໂສຕຸໍ, ຠິກ຺ຂູ ຈ ປສ຺ສິຕຸ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ປຫິເຕ, ນ ຕ຺ເວວ ອປ຺ປຫິເຕ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

໑໙໐. ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປາສິກາຍ ສງ຺ຆໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ ວິຫາໂຣ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ. ສາ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ອຍ຺ຍາ, ອິຈ຺ຉາມິ ທານຎ຺ຈ ທາຕຸໍ, ຘມ຺ມຎ຺ຈ ໂສຕຸໍ, ຠິກ຺ຂູ ຈ ປສ຺ສິຕຸ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ປຫິເຕ, ນ ຕ຺ເວວ ອປ຺ປຫິເຕ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປາສິກາຍ ສງ຺ຆໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ ອຑ຺ຒໂຍໂຄ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ…ເປ… ປາສາໂທ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ຫມ຺ມິຍໍ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ… ຄຸຫາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ປຣິເວຓໍ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ… ໂກຏ຺ຐໂກ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອຸປຏ຺ຐານສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ອຄ຺ຄິສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ກປ຺ປິຍກຸຏິ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ວຈ຺ຈກຸຏິ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ຈງ຺ກໂມ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ຈງ຺ກມນສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ອຸທປາໂນ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອຸທປານສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ຊນ຺ຕາຆຣໍ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ… ຊນ຺ຕາຆຣສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ໂປກ຺ຂຣຓີ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ມຓ຺ຑໂປ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອາຣາໂມ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອາຣາມວຕ຺ຖຸ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ. ສາ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ອຍ຺ຍາ, ອິຈ຺ຉາມິ ທານຎ຺ຈ ທາຕຸໍ, ຘມ຺ມຎ຺ຈ ໂສຕຸໍ, ຠິກ຺ຂູ ຈ ປສ຺ສິຕຸ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ປຫິເຕ, ນ ຕ຺ເວວ ອປ຺ປຫິເຕ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປາສິກາຍ ສມ຺ພຫຸເລ ຠິກ຺ຂູ ອຸທ຺ທິສ຺ສ…ເປ… ເອກໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ…ເປ… ຠິກ຺ຂຸນິສງ຺ຆໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ…ເປ… ສມ຺ພຫຸລາ ຠິກ຺ຂຸນິໂຍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ…ເປ… ເອກໍ ຠິກ຺ຂຸນິໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ…ເປ… ສມ຺ພຫຸລາ ສິກ຺ຂມານາໂຍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ…ເປ… ເອກໍ ສິກ຺ຂມານໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ…ເປ… ສມ຺ພຫຸເລ ສາມເຓເຣ ອຸທ຺ທິສ຺ສ…ເປ… ເອກໍ ສາມເຓຣໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ…ເປ… ສມ຺ພຫຸລາ ສາມເຓຣິໂຍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ…ເປ… ເອກໍ ສາມເຓຣິໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ…ເປ….

໑໙໑. ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຸປາສິກາຍ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຖາຍ ນິເວສນໍ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ…ເປ… ສຍນິຆຣໍ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ… ອຸໂທສິໂຕ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອຏ຺ໂຏ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ມາໂຬ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອາປໂຓ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອາປຓສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ປາສາໂທ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ຫມ຺ມິຍໍ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ… ຄຸຫາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ປຣິເວຓໍ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ… ໂກຏ຺ຐໂກ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອຸປຏ຺ຐານສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ອຄ຺ຄິສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ຣສວຕີ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ຈງ຺ກໂມ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ຈງ຺ກມນສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ອຸທປາໂນ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ … ອຸທປານສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ໂປກ຺ຂຣຓີ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ມຓ຺ຑໂປ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອາຣາໂມ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອາຣາມວຕ຺ຖຸ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ… ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ວາ ວາເຣຍ຺ຍໍ ໂຫຕິ… ຘີຕຸຍາ ວາ ວາເຣຍ຺ຍໍ ໂຫຕິ… ຄິລານາ ວາ ໂຫຕິ… ອຠິຎ຺ຎາຕໍ ວາ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕໍ ຠຓຕິ. ສາ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ອຍ຺ຍາ, ອິມໍ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕໍ ປຣິຍາປຸຓິສ຺ສນ຺ຕິ, ປຸຣາຍໍ ສຸຕ຺ຕນ຺ໂຕ ປລຸຊ຺ຊຕີ’’ຕິ. ອຎ຺ຎຕຣໍ ວາ ປນສ຺ສາ ກິຈ຺ຈໍ ໂຫຕິ ກຣຓີຍໍ ວາ, ສາ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ອຍ຺ຍາ, ອິຈ຺ຉາມິ ທານຎ຺ຈ ທາຕຸໍ, ຘມ຺ມຎ຺ຈ ໂສຕຸໍ, ຠິກ຺ຂູ ຈ ປສ຺ສິຕຸ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ປຫິເຕ, ນ ຕ຺ເວວ ອປ຺ປຫິເຕ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

໑໙໒. ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸນາ ສງ຺ຆໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ…ເປ… ຠິກ຺ຂຸນິຍາ ສງ຺ຆໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ… ສິກ຺ຂມານາຍ ສງ຺ຆໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ… ສາມເຓເຣນ ສງ຺ຆໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ… ສາມເຓຣິຍາ ສງ຺ຆໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ … ສມ຺ພຫຸເລ ຠິກ຺ຂູ ອຸທ຺ທິສ຺ສ… ເອກໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ… ຠິກ຺ຂຸນິສງ຺ຆໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ… ສມ຺ພຫຸລາ ຠິກ຺ຂຸນິໂຍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ… ເອກໍ ຠິກ຺ຂຸນິໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ… ສມ຺ພຫຸລາ ສິກ຺ຂມານາໂຍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ… ເອກໍ ສິກ຺ຂມານໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ… ສມ຺ພຫຸເລ ສາມເຓເຣ ອຸທ຺ທິສ຺ສ… ເອກໍ ສາມເຓຣໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ… ສມ຺ພຫຸລາ ສາມເຓຣິໂຍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ… ເອກໍ ສາມເຓຣິໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ… ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຖາຍ ວິຫາໂຣ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ…ເປ… ອຑ຺ຒໂຍໂຄ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ປາສາໂທ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ຫມ຺ມິຍໍ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ… ຄຸຫາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ປຣິເວຓໍ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ … ໂກຏ຺ຐໂກ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອຸປຏ຺ຐານສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ອຄ຺ຄິສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ກປ຺ປິຍກຸຏິ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ຈງ຺ກໂມ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ຈງ຺ກມນສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ອຸທປາໂນ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອຸທປານສາລາ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ໂປກ຺ຂຣຓີ ກາຣາປິຕາ ໂຫຕິ… ມຓ຺ຑໂປ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອາຣາໂມ ກາຣາປິໂຕ ໂຫຕິ… ອາຣາມວຕ຺ຖຸ ກາຣາປິຕໍ ໂຫຕິ. ສາ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ… ‘‘ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ອຍ຺ຍາ, ອິຈ຺ຉາມິ ທານຎ຺ຈ ທາຕຸໍ, ຘມ຺ມຎ຺ຈ ໂສຕຸໍ, ຠິກ຺ຂູ ຈ ປສ຺ສິຕຸ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ປຫິເຕ, ນ ຕ຺ເວວ ອປ຺ປຫິເຕ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພຕິ.

ສຕ຺ຕາຫກຣຓີຍານຸຊານຕາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

໑໑໐. ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອປ຺ປຫິເຕປິ ອນຸຊານນາ

໑໙໓. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕໂຣ ຠິກ຺ຂຸ ຄິລາໂນ ໂຫຕິ. ໂສ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປາເຫສິ – ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ຄິລາໂນ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ຠິກ຺ຂູ, ອິຈ຺ຉາມິ ຠິກ຺ຂູນໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ ອປ຺ປຫິເຕປິ ຄນ຺ຕຸໍ, ປເຄວ ປຫິເຕ. ຠິກ຺ຂຸສ຺ສ, ຠິກ຺ຂຸນິຍາ, ສິກ຺ຂມານາຍ, ສາມເຓຣສ຺ສ, ສາມເຓຣິຍາ – ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ ອປ຺ປຫິເຕປິ ຄນ຺ຕຸໍ, ປເຄວ ປຫິເຕ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ຄິລາໂນ ໂຫຕິ. ໂສ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ຄິລາໂນ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ຠິກ຺ຂູ, ອິຈ຺ຉາມິ ຠິກ຺ຂູນໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ຄິລານຠຕ຺ຕໍ ວາ ປຣິເຍສິສ຺ສາມິ, ຄິລານຸປຏ຺ຐາກຠຕ຺ຕໍ ວາ ປຣິເຍສິສ຺ສາມິ, ຄິລານເຠສຊ຺ຊໍ ວາ ປຣິເຍສິສ຺ສາມິ, ປຸຈ຺ຉິສ຺ສາມິ ວາ, ອຸປຏ຺ຐຫິສ຺ສາມິ ວາ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸສ຺ສ ອນຠິຣຕິ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ໂຫຕິ. ໂສ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອນຠິຣຕິ ເມ ອຸປ຺ປນ຺ນາ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ຠິກ຺ຂູ, ອິຈ຺ຉາມິ ຠິກ຺ຂູນໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ອນຠິຣຕໍ ວູປກາເສສ຺ສາມິ ວາ, ວູປກາສາເປສ຺ສາມິ ວາ, ຘມ຺ມກຖໍ ວາສ຺ສ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸສ຺ສ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕິ. ໂສ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເມ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ຠິກ຺ຂູ, ອິຈ຺ຉາມິ ຠິກ຺ຂູນໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ວິໂນເທສ຺ສາມິ ວາ, ວິໂນທາເປສ຺ສາມິ ວາ, ຘມ຺ມກຖໍ ວາສ຺ສ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸສ຺ສ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕິ. ໂສ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ເມ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ຠິກ຺ຂູ, ອິຈ຺ຉາມິ ຠິກ຺ຂູນໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ວິເວເຈສ຺ສາມິ ວາ, ວິເວຈາເປສ຺ສາມິ ວາ, ຘມ຺ມກຖໍ ວາສ຺ສ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ຄຣຸຘມ຺ມໍ ອຊ຺ຌາປນ຺ໂນ ໂຫຕິ ປຣິວາສາຣໂຫ. ໂສ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ຄຣຸຘມ຺ມໍ ອຊ຺ຌາປນ຺ໂນ ປຣິວາສາຣໂຫ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ຠິກ຺ຂູ, ອິຈ຺ຉາມິ ຠິກ຺ຂູນໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ປຣິວາສທານໍ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກຣິສ຺ສາມິ ວາ, ອນຸສ຺ສາເວສ຺ສາມິ ວາ, ຄຓປູຣໂກ ວາ ຠວິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ມູລາຍ ປຏິກສ຺ສນາຣໂຫ ໂຫຕິ. ໂສ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ມູລາຍ ປຏິກສ຺ສນາຣໂຫ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ຠິກ຺ຂູ, ອິຈ຺ຉາມິ ຠິກ຺ຂູນໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ມູລາຍ ປຏິກສ຺ສນໍ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກຣິສ຺ສາມິ ວາ, ອນຸສ຺ສາເວສ຺ສາມິ ວາ, ຄຓປູຣໂກ ວາ ຠວິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ມານຕ຺ຕາຣໂຫ ໂຫຕິ. ໂສ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ມານຕ຺ຕາຣໂຫ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ຠິກ຺ຂູ, ອິຈ຺ຉາມິ ຠິກ຺ຂູນໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ມານຕ຺ຕທານໍ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກຣິສ຺ສາມິ ວາ, ອນຸສ຺ສາເວສ຺ສາມິ ວາ, ຄຓປູຣໂກ ວາ ຠວິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸ ອພ຺ຠານາຣໂຫ ໂຫຕິ. ໂສ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ອພ຺ຠານາຣໂຫ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ຠິກ຺ຂູ, ອິຈ຺ຉາມິ ຠິກ຺ຂູນໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ອພ຺ຠານໍ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກຣິສ຺ສາມິ ວາ, ອນຸສ຺ສາເວສ຺ສາມິ ວາ, ຄຓປູຣໂກ ວາ ຠວິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸສ຺ສ ສງ຺ໂຆ ກມ຺ມໍ ກຕ຺ຕຸກາໂມ ໂຫຕິ ຕຊ຺ຊນີຍໍ ວາ, ນິຍສ຺ສໍ ວາ, ປພ຺ພາຊນີຍໍ ວາ, ປຏິສາຣຓີຍໍ ວາ, ອຸກ຺ເຂປນີຍໍ ວາ. ໂສ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ສງ຺ໂຆ ເມ ກມ຺ມໍ ກຕ຺ຕຸກາໂມ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ຠິກ຺ຂູ, ອິຈ຺ຉາມິ ຠິກ຺ຂູນໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສງ຺ໂຆ ກມ຺ມໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ລຫຸກາຍ ວາ ປຣິຓາເມຍ຺ຍາ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ກຕໍ ວາ ປນສ຺ສ ໂຫຕິ ສງ຺ເຆນ ກມ຺ມໍ ຕຊ຺ຊນີຍໍ ວາ ນິຍສ຺ສໍ ວາ ປພ຺ພາຊນີຍໍ ວາ ປຏິສາຣຓີຍໍ ວາ ອຸກ຺ເຂປນີຍໍ ວາ. ໂສ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ ‘‘ສງ຺ໂຆ ເມ ກມ຺ມໍ ອກາສິ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ຠິກ຺ຂູ, ອິຈ຺ຉາມິ ຠິກ຺ຂູນໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສມ຺ມາ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ໂລມໍ ປາເຕຍ຺ຍ, ເນຕ຺ຖາຣໍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ສງ຺ໂຆ ຕໍ ກມ຺ມໍ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ເຠຍ຺ຍາ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

໑໙໔. ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸນີ ຄິລານາ ໂຫຕິ. ສາ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ຄິລານາ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ອຍ຺ຍາ, ອິຈ຺ຉາມິ ອຍ຺ຍານໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ຄິລານຠຕ຺ຕໍ ວາ ປຣິເຍສິສ຺ສາມິ, ຄິລານຸປຏ຺ຐາກຠຕ຺ຕໍ ວາ ປຣິເຍສິສ຺ສາມິ, ຄິລານເຠສຊ຺ຊໍ ວາ ປຣິເຍສິສ຺ສາມິ, ປຸຈ຺ຉິສ຺ສາມິ ວາ, ອຸປຏ຺ຐຫິສ຺ສາມິ ວາ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸນິຍາ ອນຠິຣຕິ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ໂຫຕິ. ສາ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອນຠິຣຕິ ເມ ອຸປ຺ປນ຺ນາ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ອຍ຺ຍາ, ອິຈ຺ຉາມິ ອຍ຺ຍານໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ອນຠິຣຕໍ ວູປກາເສສ຺ສາມິ ວາ, ວູປກາສາເປສ຺ສາມິ ວາ, ຘມ຺ມກຖໍ ວາສ຺ສາ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸນິຍາ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕິ. ສາ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ເມ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ອຍ຺ຍາ, ອິຈ຺ຉາມິ ອຍ຺ຍານໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ວິໂນເທສ຺ສາມິ ວາ, ວິໂນທາເປສ຺ສາມິ ວາ, ຘມ຺ມກຖໍ ວາສ຺ສາ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸນິຍາ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕິ. ສາ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ເມ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ອຍ຺ຍາ, ອິຈ຺ຉາມິ ອຍ຺ຍານໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ວິເວເຈສ຺ສາມິ ວາ, ວິເວຈາເປສ຺ສາມິ ວາ, ຘມ຺ມກຖໍ ວາສ຺ສາ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸນີ ຄຣຸຘມ຺ມໍ ອຊ຺ຌາປນ຺ນາ ໂຫຕິ ມານຕ຺ຕາຣຫາ. ສາ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ຄຣຸຘມ຺ມໍ ອຊ຺ຌາປນ຺ນາ ມານຕ຺ຕາຣຫາ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ອຍ຺ຍາ, ອິຈ຺ຉາມິ ອຍ຺ຍານໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ມານຕ຺ຕທານໍ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸນີ ມູລາຍ ປຏິກສ຺ສນາຣຫາ ໂຫຕິ. ສາ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ມູລາຍ ປຏິກສ຺ສນາຣຫາ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ອຍ຺ຍາ, ອິຈ຺ຉາມິ ອຍ຺ຍານໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ມູລາຍ ປຏິກສ຺ສນໍ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸນີ ອພ຺ຠານາຣຫາ ໂຫຕິ. ສາ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ອພ຺ຠານາຣຫາ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ອຍ຺ຍາ, ອິຈ຺ຉາມິ ອຍ຺ຍານໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ອພ຺ຠານໍ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸນິຍາ ສງ຺ໂຆ ກມ຺ມໍ ກຕ຺ຕຸກາໂມ ໂຫຕິ – ຕຊ຺ຊນີຍໍ ວາ, ນິຍສ຺ສໍ ວາ, ປພ຺ພາຊນີຍໍ ວາ, ປຏິສາຣຓີຍໍ ວາ, ອຸກ຺ເຂປນີຍໍ ວາ. ສາ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ສງ຺ໂຆ ເມ ກມ຺ມໍ ກຕ຺ຕຸກາໂມ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ອຍ຺ຍາ, ອິຈ຺ຉາມິ ອຍ຺ຍານໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສງ຺ໂຆ ກມ຺ມໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ, ລຫຸກາຍ ວາ ປຣິຓາເມຍ຺ຍາ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ກຕໍ ວາ ປນສ຺ສາ ໂຫຕິ ສງ຺ເຆນ ກມ຺ມໍ – ຕຊ຺ຊນີຍໍ ວາ, ນິຍສ຺ສໍ ວາ, ປພ຺ພາຊນີຍໍ ວາ, ປຏິສາຣຓີຍໍ ວາ, ອຸກ຺ເຂປນີຍໍ ວາ. ສາ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ສງ຺ໂຆ ເມ ກມ຺ມໍ ອກາສິ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ອຍ຺ຍາ, ອິຈ຺ຉາມິ ອຍ຺ຍານໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ກິນ຺ຕິ ນຸ ໂຂ ສມ຺ມາ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ໂລມໍ ປາເຕຍ຺ຍ, ເນຕ຺ຖາຣໍ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ສງ຺ໂຆ ຕໍ ກມ຺ມໍ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ເຠຍ຺ຍາ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

໑໙໕. ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສິກ຺ຂມານາ ຄິລານາ ໂຫຕິ. ສາ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ຄິລານາ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ອຍ຺ຍາ, ອິຈ຺ຉາມິ ອຍ຺ຍານໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ – ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ຄິລານຠຕ຺ຕໍ ວາ ປຣິເຍສິສ຺ສາມິ, ຄິລານຸປຏ຺ຐາກຠຕ຺ຕໍ ວາ ປຣິເຍສິສ຺ສາມິ, ຄິລານເຠສຊ຺ຊໍ ວາ ປຣິເຍສິສ຺ສາມິ, ປຸຈ຺ຉິສ຺ສາມິ ວາ, ອຸປຏ຺ຐຫິສ຺ສາມິ ວາ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສິກ຺ຂມານາຍ ອນຠິຣຕິ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ໂຫຕິ…ເປ… ສິກ຺ຂມານາຍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕິ… ສິກ຺ຂມານາຍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕິ… ສິກ຺ຂມານາຍ ສິກ຺ຂາ ກຸປິຕາ ໂຫຕິ. ສາ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ສິກ຺ຂາ ເມ ກຸປິຕາ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ອຍ຺ຍາ, ອິຈ຺ຉາມິ ອຍ຺ຍານໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ສິກ຺ຂາສມາທານໍ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສິກ຺ຂມານາ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊິຕຸກາມາ ໂຫຕິ. ສາ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊິຕຸກາມາ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ອຍ຺ຍາ, ອິຈ຺ຉາມິ ອຍ຺ຍານໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ອຸປສມ຺ປທໍ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກຣິສ຺ສາມິ ວາ, ອນຸສ຺ສາເວສ຺ສາມິ ວາ, ຄຓປູຣໂກ ວາ ຠວິສ຺ສາມີຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

໑໙໖. ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສາມເຓໂຣ ຄິລາໂນ ໂຫຕິ. ໂສ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ຄິລາໂນ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ຠິກ຺ຂູ, ອິຈ຺ຉາມິ ຠິກ຺ຂູນໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ຄິລານຠຕ຺ຕໍ ວາ ປຣິເຍສິສ຺ສາມິ, ຄິລານຸປຏ຺ຐາກຠຕ຺ຕໍ ວາ ປຣິເຍສິສ຺ສາມິ, ຄິລານເຠສຊ຺ຊໍ ວາ ປຣິເຍສິສ຺ສາມິ, ປຸຈ຺ຉິສ຺ສາມິ ວາ, ອຸປຏ຺ຐຫິສ຺ສາມິ ວາ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສາມເຓຣສ຺ສ ອນຠິຣຕິ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ໂຫຕິ…ເປ… ສາມເຓຣສ຺ສ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕິ… ສາມເຓຣສ຺ສ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕິ… ສາມເຓໂຣ ວສ຺ສໍ ປຸຈ຺ຉິຕຸກາໂມ ໂຫຕິ. ໂສ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ວສ຺ສໍ ປຸຈ຺ຉິຕຸກາໂມ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ຠິກ຺ຂູ, ອິຈ຺ຉາມິ ຠິກ຺ຂູນໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ປຸຈ຺ຉິສ຺ສາມິ ວາ, ອາຈິກ຺ຂິສ຺ສາມິ ວາ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສາມເຓໂຣ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊິຕຸກາໂມ ໂຫຕິ. ໂສ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊິຕຸກາໂມ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ຠິກ຺ຂູ, ອິຈ຺ຉາມິ ຠິກ຺ຂູນໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ອຸປສມ຺ປທໍ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກຣິສ຺ສາມິ ວາ, ອນຸສ຺ສາເວສ຺ສາມິ ວາ, ຄຓປູຣໂກ ວາ ຠວິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

໑໙໗. ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສາມເຓຣີ ຄິລານາ ໂຫຕິ. ສາ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ຄິລານາ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ອຍ຺ຍາ, ອິຈ຺ຉາມິ ອຍ຺ຍານໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ຄິລານຠຕ຺ຕໍ ວາ ປຣິເຍສິສ຺ສາມິ, ຄິລານຸປຏ຺ຐາກຠຕ຺ຕໍ ວາ ປຣິເຍສິສ຺ສາມິ, ຄິລານເຠສຊ຺ຊໍ ວາ ປຣິເຍສິສ຺ສາມິ, ປຸຈ຺ຉິສ຺ສາມິ ວາ, ອຸປຏ຺ຐຫິສ຺ສາມິ ວາ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສາມເຓຣິຍາ ອນຠິຣຕິ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ໂຫຕິ…ເປ… ສາມເຓຣິຍາ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕິ… ສາມເຓຣິຍາ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕິ… ສາມເຓຣີ ວສ຺ສໍ ປຸຈ຺ຉິຕຸກາມາ ໂຫຕິ. ສາ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ວສ຺ສໍ ປຸຈ຺ຉິຕຸກາມາ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ອຍ຺ຍາ, ອິຈ຺ຉາມິ ອຍ຺ຍານໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ປຸຈ຺ຉິສ຺ສາມິ ວາ, ອາຈິກ຺ຂິສ຺ສາມິ ວາ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ສາມເຓຣີ ສິກ຺ຂໍ ສມາທິຍິຕຸກາມາ ໂຫຕິ. ສາ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ສິກ຺ຂໍ ສມາທິຍິຕຸກາມາ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ອຍ຺ຍາ, ອິຈ຺ຉາມິ ອຍ຺ຍານໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ສິກ຺ຂາສມາທານໍ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພຕິ.

ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອປ຺ປຫິເຕປິ ອນຸຊານນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

໑໑໑. ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ອປ຺ປຫິເຕປິ ອນຸຊານນາ

໑໙໘. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ມາຕາ ຄິລານາ ໂຫຕິ. ສາ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປາເຫສິ – ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ຄິລານາ, ອາຄຈ຺ຉຕຸ ເມ ປຸຕ຺ໂຕ, ອິຈ຺ຉາມິ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ໂຂ ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເອຕທໂຫສິ – ‘‘ຠຄວຕາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ ປຫິເຕ ຄນ຺ຕຸໍ, ນ ຕ຺ເວວ ອປ຺ປຫິເຕ; ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ ອປ຺ປຫິເຕປິ ຄນ຺ຕຸໍ, ປເຄວ ປຫິເຕຕິ. ອຍຎ຺ຈ ເມ ມາຕາ ຄິລານາ, ສາ ຈ ອນຸປາສິກາ, ກຖໍ ນຸ ໂຂ ມຍາ ປຏິປຊ຺ຊິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ? ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ ອປ຺ປຫິເຕປິ ຄນ຺ຕຸໍ, ປເຄວ ປຫິເຕ. ຠິກ຺ຂຸສ຺ສ, ຠິກ຺ຂຸນິຍາ, ສິກ຺ຂມານາຍ, ສາມເຓຣສ຺ສ, ສາມເຓຣິຍາ, ມາຕຸຍາ ຈ ປິຕຸສ຺ສ ຈ – ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິເມສໍ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ ອປ຺ປຫິເຕປິ ຄນ຺ຕຸໍ, ປເຄວ ປຫິເຕ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸສ຺ສ ມາຕາ ຄິລານາ ໂຫຕິ. ສາ ເຈ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ຄິລານາ, ອາຄຈ຺ຉຕຸ ເມ ປຸຕ຺ໂຕ, ອິຈ຺ຉາມິ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ຄິລານຠຕ຺ຕໍ ວາ ປຣິເຍສິສ຺ສາມິ, ຄິລານຸປຏ຺ຐາກຠຕ຺ຕໍ ວາ ປຣິເຍສິສ຺ສາມິ, ຄິລານເຠສຊ຺ຊໍ ວາ ປຣິເຍສິສ຺ສາມິ, ປຸຈ຺ຉິສ຺ສາມິ ວາ, ອຸປຏ຺ຐຫິສ຺ສາມິ ວາ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸສ຺ສ ປິຕາ ຄິລາໂນ ໂຫຕິ. ໂສ ເຈ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ຄິລາໂນ, ອາຄຈ຺ຉຕຸ ເມ ປຸຕ຺ໂຕ, ອິຈ຺ຉາມິ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ອປ຺ປຫິເຕປິ, ປເຄວ ປຫິເຕ – ‘‘ຄິລານຠຕ຺ຕໍ ວາ ປຣິເຍສິສ຺ສາມິ, ຄິລານຸປຏ຺ຐາກຠຕ຺ຕໍ ວາ ປຣິເຍສິສ຺ສາມິ, ຄິລານເຠສຊ຺ຊໍ ວາ ປຣິເຍສິສ຺ສາມິ, ປຸຈ຺ຉິສ຺ສາມິ ວາ, ອຸປຏ຺ຐຫິສ຺ສາມິ ວາ’’ຕິ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ອປ຺ປຫິເຕປິ ອນຸຊານນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

໑໑໒. ປຫິເຕເຍວ ອນຸຊານນາ

໑໙໙. ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸສ຺ສ ຠາຕາ ຄິລາໂນ ໂຫຕິ. ໂສ ເຈ ຠາຕຸໂນ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ຄິລາໂນ, ອາຄຈ຺ຉຕຸ ເມ ຠາຕາ, ອິຈ຺ຉາມິ ຠາຕຸໂນ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ປຫິເຕ, ນ ຕ຺ເວວ ອປ຺ປຫິເຕ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸສ຺ສ ຠຄິນີ ຄິລານາ ໂຫຕິ. ສາ ເຈ ຠາຕຸໂນ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ຄິລານາ, ອາຄຈ຺ຉຕຸ ເມ ຠາຕາ, ອິຈ຺ຉາມິ ຠາຕຸໂນ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ປຫິເຕ, ນ ຕ຺ເວວ ອປ຺ປຫິເຕ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸສ຺ສ ຎາຕໂກ ຄິລາໂນ ໂຫຕິ. ໂສ ເຈ ຠິກ຺ຂຸສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ຄິລາໂນ, ອາຄຈ຺ຉຕຸ ຠທນ຺ໂຕ, ອິຈ຺ຉາມິ ຠທນ຺ຕສ຺ສ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ປຫິເຕ, ນ ຕ຺ເວວ ອປ຺ປຫິເຕ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ຠິກ຺ຂຸຄຕິໂກ ຄິລາໂນ ໂຫຕິ. ໂສ ເຈ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປຫິເຓຍ຺ຍ – ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ຄິລາໂນ, ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ຠທນ຺ຕາ, ອິຈ຺ຉາມິ ຠທນ຺ຕານໍ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ, ຄນ຺ຕພ຺ພໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕ຺ຕາຫກຣຓີເຍນ, ປຫິເຕ, ນ ຕ຺ເວວ ອປ຺ປຫິເຕ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ສງ຺ຆສ຺ສ ວິຫາໂຣ ອຸນ຺ທ຺ຣິຍຕິ. ອຎ຺ຎຕເຣນ ອຸປາສເກນ ອຣຎ຺ເຎ ຠຓ຺ຑໍ ເຉທາປິຕໍ ໂຫຕິ. ໂສ ຠິກ຺ຂູນໍ ສນ຺ຕິເກ ທູຕໍ ປາເຫສິ – ‘‘ສເຈ ຠທນ຺ຕາ ຕໍ ຠຓ຺ຑໍ ອາວຫາເປຍ຺ຍຸໍ, ທຊ຺ຊາຫໍ ຕໍ ຠຓ຺ຑ’’ນ຺ຕິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ສງ຺ຆກຣຓີເຍນ ຄນ຺ຕຸໍ. ສຕ຺ຕາຫໍ ສນ຺ນິວຕ຺ໂຕ ກາຕພ຺ໂພຕິ.

ປຫິເຕເຍວ ອນຸຊານນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ວສ຺ສາວາສຠາຓວາໂຣ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

໑໑໓. ອນ຺ຕຣາເຍ ອນາປຕ຺ຕິວສ຺ສຈ຺ເຉທວາໂຣ

໒໐໐. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ໂກສເລສຸ ຊນປເທ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ວສ຺ສູປຄຕາ ຠິກ຺ຂູ ວາເຬຫິ ອຸພ຺ພາຬ຺ຫາ ໂຫນ຺ຕິ. ຄຓ຺ຫິໍສຸປິ ປຣິປາຕິໍສຸປິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ວສ຺ສູປຄຕາ ຠິກ຺ຂູ ວາເຬຫິ ອຸພ຺ພາຬ຺ຫາ ໂຫນ຺ຕິ. ຄຓ຺ຫນ຺ຕິປິ ປຣິປາເຕນ຺ຕິປິ. ເອເສວ ອນ຺ຕຣາໂຍຕິ ປກ຺ກມິຕພ຺ພໍ. ອນາປຕ຺ຕິ ວສ຺ສຈ຺ເຉທສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ວສ຺ສູປຄຕາ ຠິກ຺ຂູ ສຣີສເປຫິ ອຸພ຺ພາຬ຺ຫາ ໂຫນ຺ຕິ. ຑໍສນ຺ຕິປິ ປຣິປາເຕນ຺ຕິປິ. ເອເສວ ອນ຺ຕຣາໂຍຕິ ປກ຺ກມິຕພ຺ພໍ. ອນາປຕ຺ຕິ ວສ຺ສຈ຺ເຉທສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ວສ຺ສູປຄຕາ ຠິກ຺ຂູ ໂຈເຣຫິ ອຸພ຺ພາຬ຺ຫາ ໂຫນ຺ຕິ. ວິລຸມ຺ປນ຺ຕິປິ ອາໂກເຏນ຺ຕິປິ. ເອເສວ ອນ຺ຕຣາໂຍຕິ ປກ຺ກມິຕພ຺ພໍ. ອນາປຕ຺ຕິ ວສ຺ສຈ຺ເຉທສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ວສ຺ສູປຄຕາ ຠິກ຺ຂູ ປິສາເຈຫິ ອຸພ຺ພາຬ຺ຫາ ໂຫນ຺ຕິ. ອາວິສນ຺ຕິປິ ຫນນ຺ຕິປິ [ໂອຊມ຺ປິ ຫຣນ຺ຕິ (ສີ.), ຫຣນ຺ຕິປິ (ສ຺ຍາ.)]. ເອເສວ ອນ຺ຕຣາໂຍຕິ ປກ຺ກມິຕພ຺ພໍ. ອນາປຕ຺ຕິ ວສ຺ສຈ຺ເຉທສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ວສ຺ສູປຄຕານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ຄາໂມ ອຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ໂຒ ໂຫຕິ. ຠິກ຺ຂູ ປິຓ຺ຑເກນ ກິລມນ຺ຕິ. ເອເສວ ອນ຺ຕຣາໂຍຕິ ປກ຺ກມິຕພ຺ພໍ. ອນາປຕ຺ຕິ ວສ຺ສຈ຺ເຉທສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ວສ຺ສູປຄຕານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ເສນາສນໍ ອຄ຺ຄິນາ ທຑ຺ຒໍ ໂຫຕິ. ຠິກ຺ຂູ ເສນາສເນນ ກິລມນ຺ຕິ. ເອເສວ ອນ຺ຕຣາໂຍຕິ ປກ຺ກມິຕພ຺ພໍ. ອນາປຕ຺ຕິ ວສ຺ສຈ຺ເຉທສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ວສ຺ສູປຄຕານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ຄາໂມ ອຸທເກນ ວູຬ຺ໂຫ ໂຫຕິ. ຠິກ຺ຂູ ປິຓ຺ຑເກນ ກິລມນ຺ຕິ. ເອເສວ ອນ຺ຕຣາໂຍຕິ ປກ຺ກມິຕພ຺ພໍ. ອນາປຕ຺ຕິ ວສ຺ສຈ຺ເຉທສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ວສ຺ສູປຄຕານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ເສນາສນໍ ອຸທເກນ ວູຬ຺ຫໍ ໂຫຕິ. ຠິກ຺ຂູ ເສນາສເນນ ກິລມນ຺ຕິ. ເອເສວ ອນ຺ຕຣາໂຍຕິ ປກ຺ກມິຕພ຺ພໍ. ອນາປຕ຺ຕິ ວສ຺ສຈ຺ເຉທສ຺ສາຕິ.

໒໐໑. ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ວສ຺ສູປຄຕານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ຄາໂມ ໂຈເຣຫິ ວຸຏ຺ຐາສິ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຍນ ຄາໂມ ເຕນ ຄນ຺ຕຸນ຺ຕິ.

ຄາໂມ ທ຺ເວຘາ ຠິຊ຺ຊິຕ຺ຖ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຍນ ພຫຸຕຣາ ເຕນ ຄນ຺ຕຸນ຺ຕິ.

ພຫຸຕຣາ ອສ຺ສທ຺ຘາ ໂຫນ຺ຕິ ອປ຺ປສນ຺ນາ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ອນຸຊານາມິ, ຠິກ຺ຂເວ, ເຍນ ສທ຺ຘາ ປສນ຺ນາ ເຕນ ຄນ຺ຕຸນ຺ຕິ.

ເຕນ ໂຂ ປນ ສມເຍນ ໂກສເລສຸ ຊນປເທ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອາວາເສ ວສ຺ສູປຄຕາ ຠິກ຺ຂູ ນ ລຠິໍສຸ ລູຂສ຺ສ ວາ ປຓີຕສ຺ສ ວາ ໂຠຊນສ຺ສ ຍາວທຕ຺ຖໍ ປາຣິປູຣິໍ. ຠຄວໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ວສ຺ສູປຄຕາ ຠິກ຺ຂູ ນ ລຠນ຺ຕິ ລູຂສ຺ສ ວາ ປຓີຕສ຺ສ ວາ ໂຠຊນສ຺ສ ຍາວທຕ຺ຖໍ ປາຣິປູຣິໍ. ເອເສວ ອນ຺ຕຣາໂຍຕິ ປກ຺ກມິຕພ຺ພໍ. ອນາປຕ຺ຕິ ວສ຺ສຈ຺ເຉທສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ວສ຺ສູປຄຕາ ຠິກ຺ຂູ ລຠນ຺ຕິ ລູຂສ຺ສ ວາ ປຓີຕສ຺ສ ວາ ໂຠຊນສ຺ສ ຍາວທຕ຺ຖໍ ປາຣິປູຣິໍ, ນ ລຠນ຺ຕິ ສປ຺ປາຍານິ ໂຠຊນານິ. ເອເສວ ອນ຺ຕຣາໂຍຕິ ປກ຺ກມິຕພ຺ພໍ. ອນາປຕ຺ຕິ ວສ຺ສຈ຺ເຉທສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ວສ຺ສູປຄຕາ ຠິກ຺ຂູ ລຠນ຺ຕິ ລູຂສ຺ສ ວາ ປຓີຕສ຺ສ ວາ ໂຠຊນສ຺ສ ຍາວທຕ຺ຖໍ ປາຣິປູຣິໍ, ລຠນ຺ຕິ ສປ຺ປາຍານິ ໂຠຊນານິ, ນ ລຠນ຺ຕິ ສປ຺ປາຍານິ ເຠສຊ຺ຊານິ. ເອເສວ ອນ຺ຕຣາໂຍຕິ ປກ຺ກມິຕພ຺ພໍ. ອນາປຕ຺ຕິ ວສ຺ສຈ຺ເຉທສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ວສ຺ສູປຄຕາ ຠິກ຺ຂູ ລຠນ຺ຕິ ລູຂສ຺ສ ວາ ປຓີຕສ຺ສ ວາ ໂຠຊນສ຺ສ ຍາວທຕ຺ຖໍ ປາຣິປູຣິໍ, ລຠນ຺ຕິ ສປ຺ປາຍານິ ໂຠຊນານິ, ລຠນ຺ຕິ ສປ຺ປາຍານິ ເຠສຊ຺ຊານິ, ນ ລຠນ຺ຕິ ປຕິຣູປໍ ອຸປຏ຺ຐາກໍ. ເອເສວ ອນ຺ຕຣາໂຍຕິ ປກ຺ກມິຕພ຺ພໍ. ອນາປຕ຺ຕິ ວສ຺ສຈ຺ເຉທສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ວສ຺ສູປຄຕໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ອິຕ຺ຖີ ນິມນ຺ເຕຕິ – ‘‘ເອຫິ, ຠນ຺ເຕ, ຫິຣຎ຺ຎໍ ວາ ເຕ ເທມິ, ສຸວຓ຺ຓໍ ວາ ເຕ ເທມິ, ເຂຕ຺ຕໍ ວາ ເຕ ເທມິ, ວຕ຺ຖຸໍ ວາ ເຕ ເທມິ, ຄາວຸໍ ວາ ເຕ ເທມິ, ຄາວິໍ ວາ ເຕ ເທມິ, ທາສໍ ວາ ເຕ ເທມິ, ທາສິໍ ວາ ເຕ ເທມິ, ຘີຕຣໍ ວາ ເຕ ເທມິ ຠຣິຍຕ຺ຖາຍ, ອຫໍ ວາ ເຕ ຠຣິຍາ ໂຫມິ, ອຎ຺ຎໍ ວາ ເຕ ຠຣິຍໍ ອາເນມີ’’ຕິ. ຕຕ຺ຣ ເຈ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເອວໍ ໂຫຕິ, ‘ລຫຸປຣິວຕ຺ຕໍ ໂຂ ຈິຕ຺ຕໍ ວຸຕ຺ຕໍ ຠຄວຕາ, ສິຍາປິ ເມ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍສ຺ສ ອນ຺ຕຣາໂຍ’ຕິ, ປກ຺ກມິຕພ຺ພໍ. ອນາປຕ຺ຕິ ວສ຺ສຈ຺ເຉທສ຺ສ.

ອິຘ ປນ, ຠິກ຺ຂເວ, ວສ຺ສູປຄຕໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ເວສີ ນິມນ຺ເຕຕິ…ເປ… ຖຸລ຺ລກຸມາຣີ ນິມນ຺ເຕຕິ… ປຓ຺ຑໂກ ນິມນ຺ເຕຕິ… ຎາຕກາ ນິມນ຺ເຕນ຺ຕິ… ຣາຊາໂນ ນິມນ຺ເຕນ຺ຕິ… ໂຈຣາ ນິມນ຺ເຕນ຺ຕິ… ຘຸຕ຺ຕາ ນິມນ຺ເຕນ຺ຕິ – ‘‘ເອຫິ, ຠນ຺ເຕ, ຫິຣຎ຺ຎໍ ວາ ເຕ ເທມ, ສຸວຓ຺ຓໍ ວາ ເຕ ເທມ, ເຂຕ຺ຕໍ ວາ ເຕ ເທມ, ວຕ຺ຖຸໍ ວາ ເຕ ເທມ, ຄາວຸໍ ວາ ເຕ ເທມ, ຄາວິໍ ວາ ເຕ ເທມ, ທາສໍ ວາ ເຕ ເທມ, ທາສິໍ ວາ ເຕ ເທມ, ຘີຕຣໍ ວາ ເຕ ເທມ ຠຣິຍຕ຺ຖາຍ, ອຎ຺ຎໍ ວາ ເຕ ຠຣິຍໍ ອາເນມາ’’ຕິ.