അഞ്ഞ > സങ്ഗായന-പുച്ഛ വിസ്സജ്ജനാ > അങ്ഗുത്തരനികായ (പു-വി)

പുച്ഛാ – പഠമമഹാസംഗീതികാലേ ¶ ആവുസോ ധമ്മസംഗാഹകാ മഹാകസ്സപാദയോ മഹാഥേരവരാ പോരാണസംഗീതികാരാ പഠമം വിനയപിടകം സംഗായിത്വാ സുത്തന്തപിടകേ ച ദീഘമജ്ഝിമസംയുത്തസങ്ഖാതേ തയോ നികായേ സംഗായിത്വാ തദനന്തരം കിം നാമ പാവചനം സംഗായിംസു.

വിസ്സജ്ജനാ – പഠമമഹാസംഗീതികാലേ ഭന്തേ ധമ്മസംഗാഹകാ മഹാകസ്സപാദയോ മഹാഥേരവരാ പോരാണസംഗീതികാരാ പഠമം വിനയം സംഗായിത്വാ സുത്തന്തപിടകേ ച ദീഘമജ്ഝിമസംയുത്തസങ്ഖാതേ തയോ നികായേ സംഗായിത്വാ തദനന്തരം നവഹി ച സുത്തസഹസ്സേഹി പഞ്ചഹി ച സുത്തസത്തേഹി സത്തപഞ്ഞാസായ ച സുത്തേഹി പടിമണ്ഡിതം വീസതിഭാണവാരസതപരിമാണം അങ്ഗുത്തരനികായം നാമ പാവചനം സംഗായിംസു.

പുച്ഛാ – അങ്ഗുത്തരനികായേപി ¶ ആവുസോ ഏകകനിപാതോ ദുകനിപാതോ തികനിപാതോതിആദിനാ നിപാതപകരണപരിച്ഛേദവസേന ഏകാദസവിധാ. തത്ഥ കതരം നിപാതപകരണം സംഗായിംസു.

വിസ്സജ്ജനാ – അങ്ഗുത്തരനികായേ ഭന്തേ ഏകാദസസു നിപാതപകരണപരിച്ഛേദേസു ഏകകനിപാതം പഠമം സംഗായിംസു.

പുച്ഛാ – ഏകകനിപാതേപി ¶ ആവുസോ രൂപാദിവഗ്ഗോ നീവരണപ്പഹാനവഗ്ഗോ അകമ്മനിയവഗ്ഗോതിആദിനാ വഗ്ഗഭേദവസേന ബഹുവിധാ. തത്ഥ കതരം വഗ്ഗം പഠമം സംഗായിംസു.

വിസ്സജ്ജനാ – ഏകകനിപാതേ ഭന്തേ രൂപാദിവഗ്ഗോ നീവരണപ്പഹാനവഗ്ഗോതിആദിനാ വീസതിയാ വഗ്ഗേസു രൂപാദിവഗ്ഗം പഠമം സംഗായിംസു.

പുച്ഛാ – സാധു സാധു ആവുസോ, മയമ്പി ദാനി ആവുസോ തതോയേവ പട്ഠായ സംഗാഹനത്ഥായ സംഗീതിപുബ്ബങ്ഗമാനി ധമ്മപുച്ഛനവിസ്സജ്ജനകിച്ചാനി ആവഹിതും സമാരഭാമ. തേനാവുസോ ഭഗവതാ ജാനതാ പസ്സതാ അരഹതാ സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അങ്ഗുത്തരനികായേ ഏകകനിപാതേ രൂപാദിവഗ്ഗേ പുരിമാനി പഞ്ച സുത്താനി കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കഥഞ്ച ഭാസിതാനി.

വിസ്സജ്ജനാ – സാവത്ഥിയം ¶ ഭന്തേ സമ്ബഹുലേ ഭിക്ഖൂ ആരബ്ഭ രൂപാദിഗരുകാനം പഞ്ചന്നം പുരിസാനം അജ്ഝാസയവസേന ‘‘നാഹം ഭിക്ഖവേ അഞ്ഞം ഏകരൂപമ്പി സമനുപസ്സാമി, യം ഏവം പുരിസസ്സ ചിത്തം പരിയാദായ തിട്ഠതി, യഥയിദം ഭിക്ഖവേ ഇത്ഥിരൂപം, ഇത്ഥിരൂപം ഭിക്ഖവേ പുരിസസ്സ ചിത്തം പരിയാദായ തിട്ഠതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതാനി.

നാഹം ഭിക്ഖവേ അഞ്ഞം ഏകരൂപമ്പി സമനുപസ്സാമി, യം ഏവം പുരിസസ്സ ചിത്തം പരിയാദായ തിട്ഠതി, യഥയിദം ഭിക്ഖവേ ഇത്ഥിരൂപം, ഇത്ഥിരൂപം ഭിക്ഖവേ പുരിസസ്സ ചിത്തം പരിയാദായ തിട്ഠതി.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ പച്ഛിമാനി പഞ്ച സുത്താനി ഭഗവതാ കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കഥഞ്ച ഭാസിതാനി.

വിസ്സജ്ജനാ – തസ്മിംയേവ ഭന്തേ സാവത്ഥിയം സമ്ബഹുലേ ഭിക്ഖൂ ആരബ്ഭ രൂപാദിഗരുകാനം പഞ്ചന്നം ഇത്ഥീനം അജ്ഝാസയവസേന ‘‘നാഹം ഭിക്ഖവേ അഞ്ഞം ഏകരൂപമ്പി സമനുപസ്സാമി, യം ഏവം ഇത്ഥിയാ ചിത്തം പരിയാദായ തിട്ഠതി, യഥയിദം ഭിക്ഖവേ പുരിസരൂപം, പുരിസരൂപം ഭിക്ഖവേ ഇത്ഥിയാ ചിത്തം പരിയാദായ തിട്ഠതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതാനി.

നാഹം ഭിക്ഖവേ അഞ്ഞം ഏകരൂപമ്പി സമനുപസ്സാമി, യം ഏവം ഇത്ഥിയാ ചിത്തം പരിയാദായ തിട്ഠതി, യഥയിദം ഭിക്ഖവേ പുരിസരൂപം, പുരിസരൂപം ഭിക്ഖവേ ഇത്ഥിയാ ചിത്തം പരിയാദായ തിട്ഠതി.

പുച്ഛാ – ഇമസ്മിം ¶ ആവുസോ രൂപാദിവഗ്ഗേ ഭഗവതാ നീതത്ഥവസേന കിം കഥിതം, നേയ്യത്ഥവസേന പന കിം ഞാപിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – ഇമസ്മിം ഭന്തേ രൂപാദിവഗ്ഗേ ഭഗവതാ നീതത്ഥവസേന വട്ടം കഥിതം. നേയ്യത്ഥവസേന പന വിവട്ടമ്പി ഞാപിതം.

പുച്ഛാ – ദുതിയോ ¶ പന ആവുസോ നീവരണപ്പഹാനവഗ്ഗോ ഭഗവതാ കത്ഥ കഥഞ്ച ഭാസിതോ.

വിസ്സജ്ജനാ – സാവത്ഥിയം ഭന്തേ ‘‘നാഹം ഭിക്ഖവേ അഞ്ഞം ഏകധമ്മമ്പി സമനുപസ്സാമി, യേന അനുപ്പന്നോ വാ കാമച്ഛന്ദോ ഉപ്പജ്ജതി, ഉപ്പന്നോ വാ കാമച്ഛന്ദോ ഭിയ്യോഭാവായ വേപുല്ലായ സംവത്തതി, യഥയിദം ഭിക്ഖവേ സുഭനിമിത്തം, സുഭനിമിത്തം ഭിക്ഖവേ അയോനിസോ മനസികരോതോ അനുപ്പന്നോചേവ കാമച്ഛന്ദോ ഉപ്പജ്ജതി, ഉപ്പന്നോ ച കാമച്ഛന്ദോ ഭിയ്യോഭാവായ വേപുല്ലായ സംവത്തതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതോ.

പുച്ഛാ – ഇമസ്മിം ¶ പന ആവുസോ ദുതിയേ നീവരണപ്പഹാനവഗ്ഗേ ഭഗവതാ കിം കഥിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – ഇമസ്മിം പന ഭന്തേ ദുതിയേ നീവരണപ്പഹാനവഗ്ഗേ ഭഗവതാ വട്ടമ്പി വിവട്ടമ്പി കഥിതം.

പുച്ഛാ – തേനാവുസോ…പേ… ¶ സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അങ്ഗുത്തരനികായേ ഏകകനിപാതേ തതിയേ അകമ്മനിയവഗ്ഗേ കീദിസീ ധമ്മദേസനായോ ദേസിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – തതിയേ ഭന്തേ അകമ്മനിയവഗ്ഗേ ‘‘നാഹം ഭിക്ഖവേ അഞ്ഞം ഏകധമ്മമ്പി സമനുപസ്സാമി, യം ഏവം അഭാവിതം അകമ്മനിയം ഹോതി, യഥയിദം ഭിക്ഖവേ ചിത്തം, ചിത്തം ഭിക്ഖവേ അഭാവിതം അകമ്മനിയം ഹോതി. നാഹം ഭിക്ഖവേ അഞ്ഞം ഏകധമ്മമ്പി സമനുപസ്സാമി, യം ഏവം ഭാവിതം കമ്മനിയം ഹോതി, യഥയിദം ഭിക്ഖവേ ചിത്തം. ചിത്തം ഭിക്ഖവേ ഭാവിതം കമ്മനിയം ഹോതീ’’തി ഏവമാദികാ ഭഗവതാ ധമ്മദേസനായോ ദേസിതാ.

പുച്ഛാ – ചതുത്ഥേ ¶ പനാവുസോ അദന്തവഗ്ഗേ ഭഗവതാ കീദിസീ ധമ്മദേസനായോ ദേസിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – ചതുത്ഥേ ഭന്തേ അദന്തവഗ്ഗേ ‘‘നാഹം ഭിക്ഖവേ അഞ്ഞം ഏകധമ്മമ്പി സമനുപസ്സാമി, യം ഏവം അദന്തം മഹതോ അനത്ഥായ സംവത്തതി, യഥയിദം ഭിക്ഖവേ ചിത്തം, ചിത്തം ഭിക്ഖവേ അദന്തം മഹതോ അനത്ഥായ സംവത്തതി. നാഹം ഭിക്ഖവേ അഞ്ഞം ഏകധമ്മമ്പി സമനുപസ്സാമി, യം ഏവം ദന്തം മഹതോ അത്ഥായ സംവത്തതി, യഥയിദം ഭിക്ഖവേ ചിത്തം, ചിത്തം ഭിക്ഖവേ ദന്തം മഹതോ അത്ഥായ സംവത്തതീ’’തി ഏവമാദികാ ഭഗവതാ ധമ്മദേസനായോ ദേസിതാ.

പുച്ഛാ – പഞ്ചമേ ¶ ആവുസോ പണിഹിതഅച്ഛവഗ്ഗേ ഭഗവതാ കീദിസീ ധമ്മദേസനായോ ദേസിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – പഞ്ചമേ ഭന്തേ പണിഹിതഅച്ഛവഗ്ഗേ ‘‘സേയ്യഥാപി ഭിക്ഖവേ സാലിസൂകം വാ യവസൂകം വാ മിച്ഛാപണിഹിതം ഹത്ഥേന വാ പാദേന വാ അക്കന്തം ഹത്ഥം വാ പാദം വാ ഭേച്ഛതി, ലോഹിതം വാ ഉപ്പാദേസ്സതീതി നേതം ഠാന വിജ്ജതി. തം കിസ്സഹേതു, മിച്ഛാപണിഹിതത്താ ഭിക്ഖവേ സൂകസ്സ. ഏവമേവ ഖോ ഭിക്ഖവേ സോ വത ഭിക്ഖു മിച്ഛാപണിഹിതേന ചിത്തേന അവിജ്ജം ¶ ഭേച്ഛതി, വിജ്ജം ഉപ്പാദേസ്സതി, നിബ്ബാനം സച്ഛികരിസ്സതീതി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി, തം കിസ്സ ഹേതു, മിച്ഛാപണിഹിതത്താ ഭിക്ഖവേ ചിത്തസ്സാ’’തി ഏവമാദികാ ഭഗവതാ ധമ്മദേസനായോ ദേസിതാ.

പുച്ഛാ – അച്ഛരാസങ്ഘാതവഗ്ഗേ ¶ ആവുസോ പഠമ ദുതിയസുത്താനി ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതാനി.

വിസ്സജ്ജനാ – അച്ഛരാസങ്ഘാതവഗ്ഗേ ഭന്തേ ഭഗവതാ ‘‘പഭസ്സരമിദം ഭിക്ഖവേ ചിത്തം, തഞ്ച ഖോ ആഗന്തുകേഹി ഉപക്കിലേസേഹി ഉപക്കിലിട്ഠം, തം അസ്സുതവാ പുഥുജ്ജനോ യഥാഭൂതം നപ്പജാനാതി, തസ്മാ ‘അസ്സുതവതോ പുഥുജ്ജനസ്സ ചിത്തഭാവനാ നത്ഥീ’തി വദാമി. പഭസ്സരമിദം ഭിക്ഖവേ ചിത്തം, തഞ്ച ഖോ ആഗന്തുകേഹി ഉപക്കിലേസേഹി വിപ്പമുത്തം, തം സുഭവാ അരിയസാവകോ യഥാഭൂതം പജാനാതി. തസ്മാ ‘സുതപതോ ¶ അരിയസാവകസ്സ ചിത്തഭാവനാ അത്ഥീ’തി വദാമീ’’തി. ഏവം ഖോ ഭഗവതാ ഭാസിതാനി.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ തതിയസുത്താദീനി ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതാനി.

വിസ്സജ്ജനാ – തത്ഥേവ ഭന്തേ തതിയസുത്താദീനി പഞ്ചസുത്താനി ‘‘അച്ഛരാസങ്ഘാതമത്തമ്പി ചേ ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖു മേത്താചിത്തം ആസേവതി, ഭാവേതി, മനസികരോതി. അയം വുച്ചതി ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖു അരിത്തജ്ഝാനോ വിഹരതി സത്ഥുസാസനകരോ ഓവാദപതികരോ അമോഘം രട്ഠപിണ്ഡം ഭുഞ്ജതി, കോ പന വാദോ യേ നം ബഹുലീകരോന്തി. യേകേചി ഭിക്ഖവേ ധമ്മാ അകുസലാ അകുസലഭാഗിയാ അകുസലപക്ഖികാ, സബ്ബേതേ മനോപുബ്ബങ്ഗമാ, മനോ തേസം ധമ്മാനം പഠമം ഉപ്പജ്ജതി, അന്വദേവ അകുസലാധമ്മാ, യേകേചി ഭിക്ഖവേ ധമ്മാ കുസലാ കുസലഭാഗിയാ കുസലപക്ഖികാ, സബ്ബേതേ മനോപുബ്ബങ്ഗമാ, മനോ തേസം ധമ്മാനം പഠമം ഉപ്പജ്ജതി, അന്വദേവ കുസലാ ധമ്മാ’’തി ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതാനി.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ അട്ഠമ നവമ ദസമസുത്താനി ച വീരിയാരമ്ഭാദിവഗ്ഗേ ദസസുത്താനി ച കല്യാണമിത്താദിവഗ്ഗേ പഠമസുത്തഞ്ച ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതാനി.

വിസ്സജ്ജനാ – തത്ഥേവ ഭന്തേ അട്ഠമ നവമ ദസമസുത്താനി ച വീരിയാരമ്ഭാദിവഗ്ഗേ ദസസുത്താനി ച കല്യാണമിത്താദിവഗ്ഗേ പഠമസുത്തഞ്ച ‘‘നാഹം ഭിക്ഖവേ അഞ്ഞം ഏകധമ്മമ്പി സമനുപസ്സാമി, യേന അനുപ്പന്നാ വാ അകുസലാ ധമ്മാ ഉപ്പജ്ജന്തി, ഉപ്പന്നാ വാ കുസലാ ധമ്മാ പരിഹായന്തി, യഥയിദം ഭിക്ഖവേ പമാദോ, പമത്തസ്സ ഭിക്ഖവേ അനുപ്പന്നാ ചേവ അകുസലാ ധമ്മാ ഉപ്പജ്ജന്തി, ഉപ്പന്നാ ച കുസലാ ധമ്മാ പരിഹായന്തീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതാനി.

പുച്ഛാ – കല്യാണമിത്താദിവഗ്ഗേ ¶ ആവുസോ ദുതിയ തതിയസുത്താനി ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതാനി.

വിസ്സജ്ജനാ – കല്യാണമിത്താദിവഗ്ഗേ ഭന്തേ ദുതിയ തതിയസുത്താനി ‘‘നാഹം ഭിക്ഖവേ അഞ്ഞം ഏകധമ്മമ്പി സമനുപസ്സാമി, യേന അനുപ്പന്നാ വാ അകുസലാ ധമ്മാ ഉപ്പജ്ജന്തി, ഉപ്പന്നാ വാ കുസലാ ധമ്മാ പരിഹായന്തി, യഥയിദം ഭിക്ഖവേ അനുയോഗോ അകുസലാനം ധമ്മാനം അനനുയോഗോ കുസലാനം ധമ്മാന’’ന്തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതാനി.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ഛട്ഠസുത്താദീനി ച പമാദാദിവഗ്ഗേ പഠമസുത്തഞ്ച ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതാനി.

വിസ്സജ്ജനാ – തത്ഥേവ ഭന്തേ ഛട്ഠസുത്താദീനി ച പമാദാദിവഗ്ഗേ പഠമസുത്തഞ്ച ‘‘അപ്പമത്തികാ ഏസാ ഭിക്ഖവേ പരിഹാനി യദിദം ഞാതിപരിഹാനി. ഏതം പതികിട്ഠം ഭിക്ഖവേ പരിഹാനീനം യദിദം പഞ്ഞാപരിഹാനീതി. അപ്പമത്തികാ ഏസാ ഭിക്ഖവേ വുദ്ധി യദിദം ഞാതിവുദ്ധി. ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ വുദ്ധീനം യദിദം പഞ്ഞാവുദ്ധി ¶ . തസ്മാതിഹ ഭിക്ഖവേ ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം ‘പഞ്ഞാവുദ്ധിയാ വദ്ധിസ്സാമാ’തി. ഏവഞ്ഹി വോ ഭിക്ഖവേ സിക്ഖിതബ്ബ’’ന്തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതാനി.

പുച്ഛാ – തേനാവുസോ…പേ… ¶ സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന പമാദാദിവഗ്ഗേ ദുതിയസുത്താദീനി കഥം ഭാസിതാനി.

വിസ്സജ്ജനാ – നാഹം ഭിക്ഖവേ അഞ്ഞം ഏകധമ്മമ്പി സമനുപസ്സാമി, യോ ഏവം മഹതോ അനത്ഥായ സംവത്തതി, യഥയിദം ഭിക്ഖവേ പമാദോ. പമാദോ ഭിക്ഖവേ മഹതോ അനത്ഥായ സംവത്തതി. നാഹം ഭിക്ഖവേ അഞ്ഞം ഏകധമ്മമ്പി, യോ ഏവം മഹതോ അത്ഥായ സംവത്തതി, യഥയിദം ഭിക്ഖവേ അപ്പമാദോ, അപ്പമാദോ ഭിക്ഖവേ മഹതോ അനത്ഥായ സംവത്തതീതി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതാനി.

പുച്ഛാ – ദുതിയേ ¶ പനാവുസോ പമാദാദിവഗ്ഗേ പഠമസുത്താദീനി ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതാനി.

വിസ്സജ്ജനാ – ദുതിയേ ഭന്തേ പമാദാദിവഗ്ഗേ അജ്ഝത്തികം ഭിക്ഖവേ അങ്ഗന്തി കരിത്വാ നാഞ്ഞം ഏകങ്ഗമ്പി സമനുപസ്സാമി, യം ഏവം മഹതോ അനത്ഥായ സംവത്തതി, യഥയിദം ഭിക്ഖവേ പമാദോ. പമാദോ ഭിക്ഖവേ മഹതോ അനത്ഥായ സംവത്തതി. അജ്ഝത്തികം ഭിക്ഖവേ അങ്ഗന്തി കരിത്വാ നാഞ്ഞം ഏകങ്ഗമ്പി സമനുപസ്സാമി, യം ഏവം മഹതോ അത്ഥായ സംവത്തതി, യഥയിദം ഭിക്ഖവേ അപ്പമാദോ. അപ്പമാദോ ഭിക്ഖവേ മഹതോ അത്ഥായ സംവത്തതീതി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതാനി.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ തേത്തിംസമാദീനിച ദസസുത്താനി അധമ്മവഗ്ഗേ ച ദസസുത്താനി ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതാനി.

വിസ്സജ്ജനാ – തത്ഥേവ ഭന്തേ തേത്തിംസമാദീനി ദസസുത്താനി ച അധമ്മവഗ്ഗേ ദസസുത്താനി ച യേ തേ ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖൂ അധമ്മം ‘‘ധമ്മോ’’തി ദീപേന്തി, തേ ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖൂ ബഹുജനഅഹിതായ പടിപന്നാ ബഹുജനഅസുഖായ ബഹുനോ ജനസ്സ അനത്ഥായ അഹിതായ ദുക്ഖായ ദേവമനുസ്സാനം. ബഹുഞ്ച തേ ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖൂ അപുഞ്ഞം പസവന്തി, തേ ചിമം സദ്ധമ്മം അന്തരധാപേന്തീതി ഏവമാദിനാ ച, യേ തേ ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖൂ അധമ്മം ‘‘അധമ്മോ’’തി ദീപേന്തി, തേ ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖൂ ബഹുജനഹിതായ പടിപന്നാ ബഹുജനസുഖായ ബഹുജനോ ജനസ്സ അത്ഥായ ഹിതായ സുഖായ ദേവമനുസ്സാനം. ബഹുഞ്ച തേ ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖൂ പുഞ്ഞം പസവന്തി, തേ ചിമം സദ്ധമ്മം ഠപേന്തീതി ഏവമാദിനാ ച ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതാനി.

പുച്ഛാ – ഏകപുഗ്ഗലവഗ്ഗേ ¶ ആവുസോ ഭഗവതാ കീദിസീ ധമ്മദേസനായോ ദേസിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – ഏകപുഗ്ഗലവഗ്ഗേ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഏകപുഗ്ഗലോ ഭിക്ഖവേ ലോകേ ഉപ്പജ്ജമാനോ ഉപ്പജ്ജതി ബഹുജനഹിതായ ബഹുജനസുഖായ ലോകാനുകമ്പായ അത്ഥായ ഹിതായ സുഖായ ദേവമനുസ്സാനം. കതമോ ഏകപുഗ്ഗലോ, തഥാഗതോ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ, അയം ഖോ ഭിക്ഖവേ ഏകപുഗ്ഗലോ ലോകേ ഉപ്പജ്ജമാനോ ഉപ്പജ്ജതി ബഹുജനഹിതായ ബഹുജനസുഖായ ലോകാനുകമ്പായ അത്ഥായ ഹിതായ സുഖായ ദേവമനുസ്സാനന്തി ഏവമാദികാ ഭഗവതാ ധമ്മദേസനായോ ദേസിതാ.

പുച്ഛാ – ഏതദവഗ്ഗേ ¶ ആവുസോ ആഗതേസു ഏകചത്താലീസായ ഥേരേസു ആയസ്മാ അഞ്ഞാസികോണ്ഡഞ്ഞത്ഥേരോ കഥം ഭഗവതാ ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതോ.

വിസ്സജ്ജനാ – ഏതദഗ്ഗവഗ്ഗേ ഭന്തേ ആഗതേസു ഏകചത്താലീസായ മഹാഥേരേസു ‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം രത്തഞ്ഞൂനം യദിദം അഞ്ഞാസികോണ്ഡഞ്ഞോ’’തി, ഏവം ഖോ ഭന്തേ ആയസ്മാ അഞ്ഞാസികോണ്ഡഞ്ഞത്ഥേരോ ഭഗവതാ ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതോ.

പുച്ഛാ – തേനാവുസോ ¶ ഭഗവതാ…പേ… സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അങ്ഗുത്തരനികായേ ഏകകനിപാതേ ഏതദഗ്ഗവഗ്ഗേ ആഗതേസു ഏകചത്താലീസായ മഹാഥേരേസു ആയസ്മാ ച സാരിപുത്തത്ഥേരോ ധമ്മസേനാപതി പഠമോ അഗ്ഗസാവകോ ആയസ്മാ ച മഹാമോഗ്ഗല്ലാനത്ഥേരോ ദുതിയോ അഗ്ഗസാവകോ കഥം ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതോ.

വിസ്സജ്ജനാ – ആയസ്മാ ഭന്തേ സാരിപുത്തത്ഥേരോ ധമ്മസേനാപതി ‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം മഹാപഞ്ഞാനം യദിദം സാരിപുത്തോ’’തി. ആയസ്മാ പന മഹാമോഗ്ഗല്ലാനത്ഥേരോ ‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം ഇദ്ധിമന്താനം യദിദം മഹാമോഗ്ഗല്ലാനോ’’തി. ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതോ.

ഇദം ¶ തേ ആസനം വീര, പഞ്ഞത്തം തവനുച്ഛവിം;

മമ ചിത്തം പസാദേന്തോ, നിസീദ പുപ്ഫമാസനേ.

യേ ¶ വത ലോകേ അരഹന്തോ വാ അരഹത്തമഗ്ഗം വാ സമാപന്നാ, അയം തേസം ഭിക്ഖു അഞ്ഞതരോ.

യംനൂനാഹം ഇമം ഭിക്ഖും ഉപസങ്കമിത്വാ പഞ്ഹം പുച്ഛേയ്യം.

ലഭേയ്യാമ ¶ മയം ഭന്തേ ഭഗവതോ സന്തികേ പബ്ബജ്ജം, ലഭേയ്യാമ ഉപസമ്പദം.

ഏതദഗ്ഗം ¶ ഭിക്ഖവേ മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം മഹാപഞ്ഞാനം യദിദം സാരിപുത്തോ.

ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം ഇദ്ധിമന്താനം യദിദം മഹാമോഗ്ഗല്ലാനോ.

പുച്ഛാ – ആയസ്മാ ¶ പന ആവുസോ മഹാകസ്സപത്ഥേരോ പഠമമഹാസംഗീതികാലേ പാമോക്ഖസങ്ഘനായകഭൂതോ ഭഗവതാ കഥം ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതോ.

വിസ്സജ്ജനാ – ആയസ്മാ ഭന്തേ മഹാകസ്സപത്ഥേരോ പഠമമഹാസംഗീതികാലേ സങ്ഘപാമോക്ഖഭൂതോ ‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം ധുതവാദാനം യദിദം മഹാകസ്സപോ’’തി. ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതോ.

പുച്ഛാ – തേനാവുസോ…പേ… ¶ സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അങ്ഗുത്തരനികായേ ഏകകനിപാതേ ഏതദഗ്ഗവഗ്ഗേ ആഗതേസു ഏകചത്താലീസായ മഹാഥേരേസു ആയസ്മാ അനുരുദ്ധത്ഥേരോ കഥം ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതോ.

വിസ്സജ്ജനാ – ആയസ്മാ ¶ ഭന്തേ അനുരുദ്ധത്ഥേരോ ‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം ദിബ്ബചക്ഖുകാനം യദിദം അനുരുദ്ധോ’’തി ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതോ.

പുച്ഛാ – ആയസ്മാ ¶ പന ആവുസോ സീവലിത്ഥേരോ ഭഗവതാ കഥം ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതോ.

വിസ്സജ്ജനാ – ആയസ്മാ ഭന്തേ സീവലിത്ഥേരോ ‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം ലാഭീനം യദിദം സീവലീ’’തി ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതോ.

സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ ¶ വത സോ ഭഗവാ, യോ ഇമസ്സ ഏവരൂപസ്സ ദുക്ഖസ്സ പഹാനായ ധമ്മം ദേസേതി.

സുപ്പടിപന്നോ വത തസ്സ ഭഗവതോ സാവകസങ്ഘോ, യോ ഇമസ്സ ഏവരൂപസ്സ ദുക്ഖസ്സ പഹാനായ പടിപന്നോ.

സുസുഖം വത നിബ്ബാനം, യത്ഥിദം ഏവരൂപം ദുക്ഖം ന സംവിജ്ജതി –

‘‘ഏതദഗ്ഗം ¶ ഭിക്ഖവേ മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം ലാഭീനം യദിദം സീവലി’’ ഹു –

പുച്ഛാ – ആയസ്മാ പന ആവുസോ ആനന്ദത്ഥേരോ ധമ്മഭണ്ഡാഗാരികോ പഠമമഹാസംഗീതികാലേ ധമ്മവിസ്സജ്ജകഥേരഭൂതോ കഥം ഭഗവതാ ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതോ.

വിസ്സജ്ജനാ – ആയസ്മാ ¶ ഭന്തേ ആനന്ദത്ഥേരോ ധമ്മഭണ്ഡാഗാരികോ പഠമമഹാസംഗീതികാലേ ധമ്മവിസ്സജ്ജകഭൂതോ ‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം ബഹുസ്സുതാനം യദിദം ആനന്ദോ. ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം സതിമന്താനം യദിദം ആനന്ദോ. ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം ഗതിമന്താനം യദിദം ആനന്ദോ. ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം ധിതിമന്താനം യദിദം ആനന്ദോ. ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം ഉപട്ഠാകാനം യദിദം ആനന്ദോ’’തി ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ പഞ്ചസു ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേസു ഠപിതോ.

‘‘ഏതദഗ്ഗം ¶ ഭിക്ഖവേ മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം ബഹുസ്സുതാനം. സതിമന്താനം. ഗതിമന്താനം. ധിതിമന്താനം. ഉപട്ഠാകാനം യദിദം ആനന്ദോ’’ –

പുച്ഛാ – തേനാവുസോ ¶ ഭഗവതാ…പേ… സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അങ്ഗുത്തരനികായേ ഏകകനിപാതേ ഏതദഗ്ഗവഗ്ഗേ ആഗതേസു ഏകചത്താലീസായ മഹാഥേരേസു ആയസ്മാ ഉപാലിത്ഥേരോ പഠമമഹാസംഗീതികാലേ വിനയവിസ്സജ്ജകഭൂതോ കഥം ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതോ.

വിസ്സജ്ജനാ – ആയസ്മാ ഭന്തേ ഉപാലിത്ഥേരോ പഠമമഹാസംഗീതികാലേ വിനയവിസ്സജ്ജകഭൂതോ ‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം വിനയധരാനം യദിദം ഉപാലീ’’തി ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതോ.

പുച്ഛാ – ഏതദഗ്ഗവഗ്ഗേ ¶ ആവുസോ ആഗതാസു തേരസസു ഥേരീസു മഹാപജാപതി ഗോതമീഥേരീ കഥം ഭഗവതാ ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – ഏതദഗ്ഗവഗ്ഗേ ¶ ഭന്തേ ആഗതാസു തേരസസു ഥേരീസു മഹാപജാപതിഗോതമീഥേരീ ‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവികാനം ഭിക്ഖുനീനം രത്തഞ്ഞൂനം യദിദം മഹാപജാപതി ഗോതമീ’’തി ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതാ.

‘‘ഏതദഗ്ഗം ¶ ഭിക്ഖവേ മമ സാവികാനം ഭിക്ഖുനീനം രത്തഞ്ഞൂനം യദിദം മഹാപജാപതിഗോതമീ’’ –

പുച്ഛാ – ഖേമാഥേരീ പന ആവുസോ അഗ്ഗസാവികാ ഭഗവതാ കഥം ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – ഖേമാഥേരീ ഭന്തേ പഠമാ അഗ്ഗസാവികാ ‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവികാനം ഭിക്ഖുനീനം മഹാപഞ്ഞാനം യദിദം ഖേമാ’’തി ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതാ.

അനപേക്ഖിനോ സബ്ബദുക്ഖം പഹായ’’ –

‘‘ഏതദഗ്ഗം ¶ ഭിക്ഖവേ മമ സാവികാനം ഭിക്ഖുനീനം മഹാപഞ്ഞാനം യദിദം ഖേമാ’’ –

പുച്ഛാ – ഉപ്പലവണ്ണാ പന ആവുസോ ഥേരീ ദുതിയഅഗ്ഗസാവികാ ഭഗവതാ കഥം ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – ഉപ്പലവണ്ണാ ഭന്തേ ഥേരീ ദുതിയഅഗ്ഗസാവികാ ‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവികാനം ഭിക്ഖുനീനം ഇദ്ധിമന്തീനം യദിദം ഉപ്പലവണ്ണാ’’തി ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതാ.

‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവികാനം ഭിക്ഖുനീനം ഇദ്ധിമന്തീനം യദിദം ഉപ്പലവണ്ണാ’’ –

പുച്ഛാ – തേനാവുസോ ഭഗവതാ…പേ… സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അങ്ഗുത്തരനികായേ ഏകകനിപാതേ ഏതദഗ്ഗവഗ്ഗേ ആഗതാസു തേരസസു ഥേരീസു പടാചാരാനാമ ഥേരീ കഥം ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – ഏതദഗ്ഗവഗ്ഗേ ഭന്തേ ആഗതാസു തേരസസു ഥേരികാസു പടാചാരാ ഥേരീ ‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവികാനം ഭിക്ഖുനീനം വിനയധരാനം യദിദം പടാചാരാ’’തി ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതാ.

‘‘ചതൂസു സമുദ്ദേസു ജലം പരിത്തകം,

കിം കാരണാ അമ്മ തുവം പമജ്ജസി’’ –

ഏതമത്ഥവസം ഞത്വാ, പണ്ഡിതോ സീലസംവുതോ;

നിബ്ബാനഗമനം മഗ്ഗം, ഖിപ്പമേവ വിസോധയേ’’ –

‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവികാനം ഭിക്ഖുനീനം വിനയധരാനം യദിദം പടാചാരാ’’ –

ധമ്മദിന്നാഥേരീഭിക്ഖുനീമവത്ഥു

പുച്ഛാ – ധമ്മദിന്നാ ¶ പന ആവുസോ ഥേരീ ഭഗവതാ കഥം ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – ധമ്മദിന്നാ ഭന്തേ ഥേരീ ‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവികാനം ഭിക്ഖുനീനം ധമ്മകഥികാനം യദിദം ധമ്മദിന്നാ’’തി ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതാ.

‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവികാനം ഭിക്ഖുനീനം ധമ്മകഥികാനം യദിദം ധമ്മദിന്നാ’’ –

പുച്ഛാ – ഭദ്ദകച്ചാനാനാമ ആവുസോ യസോധരാഥേരീ ഭഗവതാ കഥം ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – ഭദ്ദകച്ചാനാ ¶ ഭന്തേ യസോധരാഥേരീ ഭഗവതാ ‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവികാനം ഭിക്ഖുനീനം മഹാഭിഞ്ഞപത്താനം യദിദം ഭദ്ദകച്ചാനാ’’തി. ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതാ.

‘‘ഏതദഗ്ഗം ¶ ഭിക്ഖവേ മമ സാവികാനം ഭിക്ഖുനീനം മഹാഭിഞ്ഞപത്താനം യദിദം ഭദ്ദകച്ചാനാ’’ –

പുച്ഛാ – അങ്ഗുത്തരനികായേ ¶ ആവുസോ ഏതദഗ്ഗവഗ്ഗേ ആഗതേസു ഏകാദസസു ഉപാസകേസു തപുസ്സഭല്ലികാനാമ വാണിജാ ഭഗവതാ കഥം ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – തപുസ്സഭല്ലികാ ഭന്തേ വാണിജാ ‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവകാനം ഉപാസകാനം പഠമം സരണം ഗച്ഛന്താനം യദിദം തപുസ്സഭല്ലികാ വാണിജാ’’തി, ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതാ.

‘‘ഏതേ ¶ ഭന്തേ മയം ഭഗവന്തം സരണം ഗച്ഛാമ ധമ്മഞ്ച, ഉപാസകേ നോ ഭഗവാ ധാരേതു അജ്ജതഗ്ഗേ പാണുപേതേ സരണം ഗതേ’’ ഹു –

‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവകാനം ഉപാസകാനം പഠമം സരണം ഗച്ഛന്താനം യദിദം തപുസ്സഭല്ലികാ വാണിജാ’’ –

പുച്ഛാ – തേനാവുസോ ¶ ഭഗവതാ അരഹതാ…പേ… സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അങ്ഗുത്തരനികായേ ഏകകനിപാതേ ഏതദഗ്ഗവഗ്ഗേ ആഗതേസു ഏകാദസസു ഉപാസകേസു സുദത്തോ ഗഹപതി അനാഥപിണ്ഡികോ കഥം ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതോ.

വിസ്സജ്ജനാ – ഏതദഗ്ഗവഗ്ഗേ ഭന്തേ ആഗതേസു ഏകാദസസു ഉപാസകേസു സുദത്തോ ഗഹപതി അനാഥപിണ്ഡികോ ‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവകാനം ഉപാസകാനം ദായകാനം യദിദം സുദത്തോ ഗഹപതി അനാഥപിണ്ഡികോ’’തി. ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതോ.

ഏതദഗ്ഗം ¶ ഭിക്ഖവേ മമ സാവകാനം ഉപാസകാനം ദായകാനം യദിദം സുദത്തോ ഗഹപതി അനാഥപിണ്ഡികോ–

പുച്ഛാ – സൂരമ്ബട്ഠോ നാമ ആവുസോ ഉപാസകോ ഭഗവതാ കഥം ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതോ.

വിസ്സജ്ജനാ – സൂരമ്ബട്ഠോ ഉപാസകോ ‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവകാനം ഉപാസകാനം അവേച്ചപ്പസന്നാനം യദിദം സൂരമ്ബട്ഠോ’’തി ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതോ.

‘‘ഏതദഗ്ഗം ¶ ഭിക്ഖവേ മമ സാവകാനം ഉപാസകാനം അവേച്ചപ്പസന്നാനം യദിദം സൂരമ്ബട്ഠോ’’ ഹു –

പുച്ഛാ – ഏതദഗ്ഗവഗ്ഗേ ¶ ആവുസോ ആഗതാസു ദസസു ഉപാസികാസു സുജാതാനാമ ഉപാസികാ സേനിയധീതാ കഥം ഭഗവതാ ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – സുജാതാ ഭന്തേ സേനിയധീതാ ‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവികാനം ഉപാസികാനം പഠമം സരണം ഗച്ഛന്തീനം യദിദം സുജാതാ സേനിയധീതാ’’തി, ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതാ.

‘‘ഏതാ ¶ മയം ഭന്തേ ഭഗവന്തം സരണം ഗച്ഛാമ ധമ്മഞ്ച ഭിക്ഖുസങ്ഘഞ്ച, ഉപാസികായോ നോ ഭഗവാ ധാരേതു അജ്ജതഗ്ഗേ പാണുപേതാ സരണം ഗതാ’’ ഹു –

‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവികാനം ഉപാസികാനം പഠമം സരണം ഗച്ഛന്തീനം യദിദം സുജാതാ സേനിയധീതാ’’ –

പുച്ഛാ – വിസാഖാ ¶ പന ആവുസോ ഉപാസികാ കഥം ഭഗവതാ ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – വിസാഖാ ഭന്തേ ഉപാസികാ മിഗാരമാതാ ‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവികാനം ഉപാസികാനം ദായികാനം യദിദം വിസാഖാ മിഗാരമാതാ’’തി ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതാ.

‘‘ഏതദഗ്ഗം ¶ ഭിക്ഖവേ മമ സാവികാനം ഉപാസികാനം ദായികാനം യദിദം വിസാഖാ മിഗാരമാതാ’’ ഹു –

പുച്ഛാ – തേനാവുസോ ¶ ഭഗവതാ…പേ… സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അങ്ഗുത്തരനികായേ ഏകകനിപാതേ ഏതദഗ്ഗവഗ്ഗേ ആഗതാസു ദസസു ഉപാസികാസു ഖുജ്ജുത്തരാനാമ ഉപാസികാ കഥം ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – ഏതദഗ്ഗവഗ്ഗേ ഭന്തേ ആഗതാസു ദസസു ഉപാസികാസു ഖുജ്ജുത്തരാ ഉപാസികാ ‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവികാനം ഉപാസികാനം ബഹുസ്സുതാനം യദിദം ഖുജ്ജുത്തരാ’’തി ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതാ.

‘‘ഏതദഗ്ഗം ¶ ഭിക്ഖവേ മമ സാവകാനം ഉപാസികാനം ബഹുസ്സുതാനം യദിദം ഖുജ്ജുത്തരാ’’ ഹു –

പുച്ഛാ – കാളീനാമ ആവുസോ ഉപാസികാ കുരരഘരികാ കഥം ഭഗവതാ ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – കാളീ ഭന്തേ ഉപാസികാ കുരരഘരികാ ‘‘ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ മമ സാവികാനം അനുസ്സവപ്പസന്നാനം യദിദം കാളീ ഉപാസികാ കുരരഘരികാ’’തി ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതാ.

‘‘ഏതദഗ്ഗം ¶ ഭിക്ഖവേ മമ സാവികാനം ഉപാസികാനം അനുസ്സവപ്പസന്നാനം യദിദം കാളീ ഉപാസികാ കുരരഘരികാ’’ –

പുച്ഛാ – സകലാപി ¶ ആവുസോ അട്ഠാനപാളി ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – അട്ഠാനമേതം ഭിക്ഖവേ അനവകാസോ, യം ദിട്ഠിസമ്പന്നോ പുഗ്ഗലോ കഞ്ചിസങ്ഖാരം നിച്ചതോ ഉപഗച്ഛേയ്യ, നേതം ഠാനം വിജ്ജതി. ഠാനഞ്ച ഖോ ഏതം ഭിക്ഖവേ വിജ്ജതി, യം പുഥുജ്ജനോ കഞ്ചിസങ്ഖാരം നിച്ചതോ ഉപഗച്ഛേയ്യ, ഠാനമേതം വിജ്ജതീതി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ഭഗവതാ സകലാപി അട്ഠാനപാളി ഭാസിതാ.

പുച്ഛാ – ഏകധമ്മപാളിയം ¶ ആവുസോ പഠമവഗ്ഗേ കീദിസീ ധമ്മദേസനാ ഭഗവതാ ദേസിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – ഏകധമ്മപാളിയം ഭന്തേ പഠമവഗ്ഗേ ‘‘ഏകധമ്മോ ഭിക്ഖവേ ഭാവിതോ ബഹുലീകതോ ഏകന്തനിബ്ബിദായ വിരാഗായ നിരോധായ ഉപസമായ അഭിഞ്ഞായ സമ്ബോധായ നിബ്ബാനായ സംവത്തതി. കതമോ ഏകധമ്മോ, ബുദ്ധാനുസ്സതി, അയം ഖോ ഭിക്ഖവേ ഏകധമ്മോ ഭാവിതോ ബഹുലീകതോ ഏകന്തനിബ്ബിദായ വിരാഗായ നിരോധായ ഉപസമായ അഭിഞ്ഞായ സമ്ബോധായ നിബ്ബാനായ സംവത്തതീ’’തി ഏവമാദികാ ഭഗവതാ ധമ്മദേസനാ ദേസിതാ.

പുച്ഛാ – ദുതിയവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ ഭഗവതാ കീദിസീ ധമ്മദേസനായോ ദേസിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – ദുതിയവഗ്ഗേ ¶ ഭന്തേ ഭഗവതാ ‘‘നാഹം ഭിക്ഖവേ അഞ്ഞം ഏകധമ്മമ്പി സമനുപസ്സാമി, യേന അനുപ്പന്നാ വാ അകുസലാ ധമ്മാ ഉപ്പജ്ജന്തി, ഉപ്പന്നാ വാ അകുസലാ ധമ്മാ ഭിയ്യോഭാവായ വേപുല്ലായ സംവത്തന്തി, യഥയിദം ഭിക്ഖവേ മിച്ഛാദിട്ഠി. മിച്ഛാദിട്ഠികസ്സ ഭിക്ഖവേ അനുപ്പന്നാ ചേവ അകുസലാ ധമ്മാ ഉപ്പജ്ജന്തി, ഉപ്പന്നാ ച അകുസലാ ധമ്മാ ഭിയ്യോഭാവായ വേപുല്ലായ സംവത്തന്തീ’’തി. ഏവമാദികാ ഭഗവതാ ധമ്മദേസനായോ ദേസിതാ.

പുച്ഛാ – തതിയവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ പഞ്ചമാദീനി അട്ഠ സുത്താനി ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതാനി.

വിസ്സജ്ജനാ – തതിയവഗ്ഗേ ഭന്തേ പഞ്ചമാദീനി അട്ഠസുത്താനി ‘‘ദുരക്ഖാതേ ഭിക്ഖവേ ധമ്മവിനയേ യോ ച സമാദപേതി, യഞ്ച സമാദപേതി, യോ ച സമാദപിതോ തഥത്തായ പടിപജ്ജതി. സബ്ബേതേ ബഹും അപുഞ്ഞം പസവന്തി. തംകിസ്സഹേതു, ദുരക്ഖാഭത്താ ഭിക്ഖവേ ധമ്മസ്സ. സ്വാക്ഖാതേ ഭിക്ഖവേ ധമ്മവിനയേ യോ ച സമാദപേതി, യഞ്ച സമാദപേതി, യോ ച സമാദപിതോ, തഥത്തായ പടിപജ്ജതി, സബ്ബേതേ ബഹും പുഞ്ഞം പസവന്തി. തംകിസ്സഹേതു സ്വാക്ഖാതത്താ ഭിക്ഖവേ ധമ്മസ്സാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതാനി.

പുച്ഛാ – അപരഅച്ഛരാസങ്ഘാതവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ ഭഗവതാ കീദിസീ ധമ്മദേസനായോ ദേസിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – അപരഅച്ഛരാസങ്ഘാതവഗ്ഗേ ഭന്തേ ‘‘അച്ഛരാസങ്ഘാതമത്തമ്പി ചേ ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖു പഠമം ഝാനം ഭാവേതി, അയം വുച്ചതി ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖു അരിത്തജ്ഝാനോ വിഹരതി സത്ഥുസാസനകരോ ഓവാദപതികരോ അമോഘം രട്ഠപിണ്ഡം ഭുഞ്ജതി, കോ പന വാദോ യേ നം ബഹുലീകരോന്തീ’’തി ഏവമാദികാ ഭന്തേ ഭഗവതാ ധമ്മദേസനായോ ദേസിതാ.

പുച്ഛാ – സകലോപി ¶ ആവുസോ കായഗതാസതിവഗ്ഗോ ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതോ.

വിസ്സജ്ജനാ – യസ്സ കസ്സചി ഭിക്ഖവേ മഹാസമുദ്ദോ ചേതസാ ഫുടോ, അന്തോഗധാ തസ്സ കുന്നദിയോ യാകാചി സമുദ്ദങ്ഗമാ, ഏവമേവ ഭിക്ഖവേ യസ്സ കസ്സചി കായഗതാസതി ഭാവിതാ ബഹുലീകതാ, അന്തോഗധാ തസ്സ കുസലാ ധമ്മാ യേകേചി വിജ്ജാഭാഗിയാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ഭഗവതാ സകലോപി കായഗതാസതിവഗ്ഗോ ഭാസിതോ.

പുച്ഛാ – സകലോപി ¶ ആവുസോ അമതവഗ്ഗോ ഭഗവതാ കഥം ഭാസതോ.

വിസ്സജ്ജനാ – അമതം തേ ഭിക്ഖവേ ന പരിഭുഞ്ജന്തി, യേ കായഗതാസതിം ന പരിഭുഞ്ജന്തി. അമതം തേ ഭിക്ഖവേ പരിഭുഞ്ജന്തി, യേ കായഗതാസതിം പരിഭുഞ്ജന്തി. അമതം തേ ഭിക്ഖവേ അപരിഭുത്തം, യേസം കായഗതാസതി അപരിഭുത്താ. അമതം തേ ഭിക്ഖവേ പരിഭുത്തം, യേസം കായഗതാസതി പരിഭുത്താതി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ഭഗവതാ സകലോപി അമതവഗ്ഗോ ഭാസിതോ.

പുച്ഛാ – തേനാവുസോ ¶ ഭഗവതാ…പേ… സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അങ്ഗുത്തരനികായേ ദുകനിപാതേ കമ്മകരണവഗ്ഗേ പഠമം വജ്ജസുത്തം കത്ഥ കസ്സ കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – സാവത്ഥിയം ഭന്തേ സമ്ബഹുലാനം ഭിക്ഖൂനം ‘‘ദ്വേമാനി ഭിക്ഖവേ വജ്ജാനി. കതമാനി ദ്വേ ദിട്ഠധമ്മികഞ്ച വജ്ജം സമ്പരായികഞ്ച വജ്ജ’’ന്തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

തസ്മാതിഹ ¶ ഭിക്ഖവേ ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം ‘‘ദിട്ഠധമ്മികസ്സ വജ്ജസ്സ ഭായിസ്സാമ, സമ്പരായികസ്സ വജ്ജസ്സ ഭായിസ്സാമ, വജ്ജഭീരുനോ ഭവിസ്സാമ വജ്ജഭയദസ്സാവിനോ’’തി. ഏവഞ്ഹി ഖോ ഭിക്ഖവേ സിക്ഖിതബ്ബം.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ദുതിയം പധാനസുത്തം ഭഗവതാ കത്ഥ കസ്സ കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – സാവത്ഥിയംയേവ ഭന്തേ സമ്ബഹുലാനം ഭിക്ഖൂനം ‘‘ദ്വേമാനി ഭിക്ഖവേ പധാനാനി ദുരഭിസമ്ഭവാനി ലോകസ്മിം. കതമാനി ദ്വേ, യഞ്ച ഗിഹീനം അഗാരം അജ്ഝാവസതം ചീവരപിണ്ഡപാതസേനാസനഗിലാനപച്ചയഭേസജ്ജപരിക്ഖാരാനുപ്പാദനത്ഥം പധാനം, യഞ്ച അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതാനം സബ്ബൂപധിപടിനിസ്സഗ്ഗത്തം പധാനം. ഇമാനി ഖോ ഭിക്ഖവേ ദ്വേ പധാനാനി ദുരഭിസമ്ഭവാനി ലോകസ്മി’’ന്തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ തപനീയസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – ദ്വേമേ ഭിക്ഖവേ ധമ്മാ തപനീയാ. കതമേ ദ്വേ, ഇധ ഭിക്ഖവേ ഏകച്ചസ്സ കായദുച്ചരിതം കതം ഹോതി, അകതം ഹോതി കായ സുചരിതം, വചീദുച്ചരിതം കതം ഹോതി, അകതം ഹോതി വചീസുചരിതം, മനോദുച്ചരിതം കതം ഹോതി, അകതം ഹോതി മനോസുചരിതം. സോ ‘‘കായദുച്ചരിതം മേ കത’’ന്തി തപ്പതി, ‘‘അകതം മേ കായസുചരിത’’ന്തി തപ്പതി. വചീദുച്ചരിതം (പ) ‘‘മനോദുച്ചരിതം മേ കത’’ന്തി തപ്പതി, ‘‘അകതം മേ മനോസുചരിത’’ന്തി തപ്പതി. ഇമേ ഖോ ഭിക്ഖവേ ദ്വേ ധമ്മാ തപനീയാതി. ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – ചതുത്ഥം ¶ പന ആവുസോ അതപനീയസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – ചതുത്ഥം ഭന്തേ അതപനീയസുത്തം ‘‘ദ്വേമേ ഭിക്ഖവേ ധമ്മാ അതപനീയാ. കതമേ ദ്വേ, ഇധ ഭിക്ഖവേ ഏകച്ചസ്സ കായസുചരിതം കതം ഹോതി, അകതം ഹോതി കായദുച്ചരിതം. വചീസുചരിതം കതം ഹോതി, അകതം ഹോതി വചീദുച്ചരിതം. മനോസുചരിതം കതം ഹോതി, അകതം ഹോതി മനോദുച്ചരിതം. സോ ‘കായസുചരിതം മേ കത’ന്തി ന തപ്പതി, ‘അകതം മേ കായദുച്ചരിത’ന്തി നതപ്പതി. ‘വചീസുചരിതം…പേ… മനോസുചരിതം മേ കത’ന്തി ന തപ്പതി. ‘അകതം മേ മനോദുച്ചരിത’ന്തി ന തപ്പതി. ഇമേ ഖോ ഭിക്ഖവേ ദ്വേ ധമ്മാ അതപനീയാ’’തി. ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – പഞ്ചമം ¶ പന ആവുസോ ഉപഞ്ഞാതസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – പഞ്ചമം ഭന്തേ ഉപഞ്ഞാതസുത്തം ‘‘ദ്വിന്നാഹം ഭിക്ഖവേ ധമ്മാനം ഉപഞ്ഞാസിം. യാ ച അസന്തുട്ഠിതാ കുസലേസു ധമ്മേസു, യാ ച അപ്പടിവാനിതാ പധാനസ്മിം. അപ്പടിവാനി സുദാഹം ഭിക്ഖവേ പദഹാമി ‘കാമം-തചോ ച ന്ഹാരു ച അട്ഠി ച അവസിസ്സതു ഉപസുസ്സതു സരീരേ മംസലോഹിതം, യം ¶ തം പുരിസഥാമേന പുരിസവീരിയേന പുരിസപരക്കമേന പത്തബ്ബം, ന തം അപാപുണിത്വാ വീരിയസ്സ സണ്ഠാനം ഭവിസ്സതീ’’തി. ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – നവമം ¶ പന ആവുസോ ചരിയസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – നവമം ഭന്തേ ചരിയസുത്തം ‘‘ദ്വേമേ ഭിക്ഖവേ ധമ്മാ സുക്കാ ലോകം പാലേന്തി. കതമേ ദ്വേ, ഹിരീച ഓത്തപ്പഞ്ച. ഇമേ ഖോ ഭിക്ഖവേ ദ്വേ സുക്കാ ധമ്മാ ലോകം ന പാലേയ്യും, നയിധ പഞ്ഞായേഥ ‘മാതാ’തിവാ ‘മാതുച്ഛാ’തിവാ ‘മാതുലാനീ’തിവാ ‘ആചരിയഭരിയാ’തിവാ ‘ഗരൂനം ദാരാ’തി’’വാതി, ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – അധികരണവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ സത്തമസുത്തം ഭഗവതാ കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കിസ്മിം വത്ഥുസ്മിം കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – സാവത്ഥിയം ഭന്തേ ജാണുസ്സോണിം ബ്രാഹ്മണം ആരബ്ഭ ഭാസിതം. ജാണുസ്സോണി ഭന്തേ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച ‘‘കോ നു ഖോ ഭോ ഗോതമ ഹേതു കോ പച്ചയോ, യേന മിധേകച്ചേ സത്താ കായസ്സ ഭേദാ പരംമരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജന്തീ’’തി. തസ്മിം ഭന്തേ വത്ഥുസ്മിം ‘‘കതത്താ ച ബ്രാഹ്മണ അകതത്താ ച ഏവമിധേകച്ചേ സത്താ കായസ്സ ഭേദാ പരംമരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജന്തീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

കോ ¶ നു ഖോ ഭോ ഗോതമ ഹേതു കോ പച്ചയോ, യേന മിധേകച്ചേ സത്താ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജന്തി.

‘‘കതത്താച ബ്രാഹ്മണ അകതത്താച ഏവമിധേകച്ചേ സത്താ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജന്തി’’ –

കോ ¶ പന ഭോ ഗോതമ ഹേതു കോ പച്ചയോ, യേന മിധേകച്ചേ സത്താ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപജ്ജന്തി –

കതത്താ ച ബ്രാഹ്മണ അകതത്താ ച ഏവമിധേകച്ചേ സത്താ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപജ്ജന്തി.

ന ഖോ അഹം ഇമസ്സ ഭോതോ ഗോതമസ്സ സംഖിത്തേന ഭാസിതസ്സ വിത്ഥാരേന അത്ഥം അവിഭത്തസ്സ വിത്ഥാരേന അത്ഥം –

സാധു മേ ഭവം ഗോതമോ തഥാ ധമ്മം ദേസേതു.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ അട്ഠമസുത്തം ഭഗവതാ കത്ഥ കസ്സ കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – സാവത്ഥിയം ഭന്തേ ആയസ്മതോ ആനന്ദസ്സ ‘‘ഏകംസേനാഹം ആനന്ദ അകരണീയം വദാമി കായദുച്ചരിതം മനോദുച്ചരിത’’ന്തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

‘‘ഏകംസേനാഹം ¶ ആനന്ദ കരണീയം വദാമി കായസുചരിതം വചീസുചരിതം മനോസുചരിതം’’ –

പുച്ഛാ – തേനാവുസോ ¶ ഭഗവതാ…പേ… സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അങ്ഗുത്തരനികായേ ദുകനിപാതേ അധികരണവഗ്ഗേ നവമസുത്തം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – അകുസലം ¶ ഭിക്ഖവേ പജഹഥ, സക്കാ ഭിക്ഖവേ അകുസലം പജഹിതും. നോചേദം ഭിക്ഖവേ സക്കാ അഭവിസ്സ അകുസലം പജഹിതും, നാഹം ഏവം വദേയ്യം ‘‘അകുസലം ഭിക്ഖവേ പജഹഥാ’’തി. യസ്മാ ച ഖോ ഭിക്ഖവേ സക്കാ അകുസലം പജഹിതും, തസ്മാഹം ഏവം വദാമി ‘‘അകുസലം ഭിക്ഖവേ പജഹഥാ’’തി. അകുസലഞ്ച ഹിദം ഭിക്ഖവേ പഹീനം അഹിതായ ദുക്ഖായ സംവത്തേയ്യ, നാഹം ഏവംവദേയ്യം ‘‘അകുസലം ഭിക്ഖവേ പജഹഥാ’’തി. യസ്മാ ച ഖോ ഭിക്ഖവേ അകുസലം പഹീനം ഹിതായ സുഖായ സംവത്തതി, തസ്മാഹം ഏവം വദാമി ‘‘അകുസലം ഭിക്ഖവേ പജഹഥാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ദസമഏകാദസമസുത്താനി ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതാനി.

വിസ്സജ്ജനാ – തത്ഥേവ ഭന്തേ ദസമഏകാദസമസുത്താനി ‘‘ദ്വേമേ ഭിക്ഖവേ ധമ്മാ സദ്ധമ്മസ്സ സമ്മോസായ അന്തരധാനായ സംവത്തന്തി. കതമേ ദ്വേ, ദുന്നിക്ഖിത്തഞ്ച പദബ്യഞ്ജനം അത്ഥോ ച ദുന്നീതോ, ദുന്നിക്ഖിത്തസ്സ ഭിക്ഖവേ പദബ്യഞ്ജനസ്സ അത്ഥോപി ദുന്നയോ ഹോതി. ഇമേ ഖോ ഭിക്ഖവേ ദ്വേ ധമ്മാ സദ്ധമ്മസ്സ സമ്മോസായ അന്തരധാനായ സംവത്തന്തീ’’തി ച. ‘‘ദ്വേമേ ഭിക്ഖവേ ധമ്മാ സദ്ധമ്മസ്സ ഠിതിയാ അസമ്മോസായ അനന്തരധാനായ സംവത്തന്തി. കതമേ ദ്വേ, സുനിക്ഖിത്തഞ്ച പദബ്യഞ്ജനം അത്ഥോ ച സുനീതോ, സുനിക്ഖിത്തസ്സ ഭിക്ഖവേ പദബ്യഞ്ജനസ്സ അത്ഥോപി സുനയോ ഹോതി. ഇമേ ഖോ ഭിക്ഖവേ ദ്വേ ധമ്മാ സദ്ധമ്മസ്സ ഠിതിയാ അസമ്മോസായ അനന്തരധാനായ സംവത്തന്തീ’’തി ച. ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതാനി.

പുച്ഛാ – ബാലവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ ദുതിയസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – ബാലവഗ്ഗേ ഭന്തേ ദുതിയം സുത്തം ‘‘ദ്വേമേ ഭിക്ഖവേ തഥാഗതം അബ്ഭാചിക്ഖന്തി. കതമേ ദ്വേ, ദുട്ഠോ വാ ദോസന്തരോ സദ്ധോ വാ ദുഗ്ഗഹിതേന. ഇമേ ഖോ ഭിക്ഖവേ ദ്വേ തഥാഗതം അബ്ഭാചിക്ഖന്തീ’’തി, ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ തതിയസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – തത്ഥേവ ഭന്തേ തതിയസുത്തം ഭഗവതാ ‘‘ദ്വേമേ ഭിക്ഖവേ തഥാഗതം അബ്ഭാചിക്ഖന്തി. കതമേ ദ്വേ, യോ ച അഭാസിതം അലപിതം തഥാഗതേന ‘ഭാസിതം ലപിതം തഥാഗതേനാ’തി ദീപേതി. യോ ച ഭാസിതം ലപിതം തഥാഗതേന ‘അഭാസിതം അലപിതം തഥാഗതേനാതി’ ¶ ദീപേതി. ഇമേ ഖോ ഭിക്ഖവേ ദ്വേ തഥാഗതം അബ്ഭാചിക്ഖന്തി. ദ്വേമേ ഭിക്ഖവേ തഥാഗതം നാബ്ഭാചിക്ഖന്തി. കതമേ ദ്വേ, യോ ച അഭാസിതം അലപിതം തഥാഗതേന ‘അഭാസിതം അലപിതം തഥാഗതേനാ’തി ദീപേതി. യോ ച ഭാസിതം ലപിതം തഥാഗതേന ‘ഭാസിതം ലപിതം തഥാഗതേനാ’തി ദീപേതി. ഇമേ ഖോ ഭിക്ഖവേ ദ്വേ തഥാഗതം നാബ്ഭാചിക്ഖന്തീ’’തി, ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ചതുത്ഥപഞ്ചമസുത്താനി ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതാനി.

വിസ്സജ്ജനാ – തത്ഥേവ ഭന്തേ ചതുത്ഥപഞ്ചമസുത്താനി ‘‘ദ്വേമേ ഭിക്ഖവേ തഥാഗതം അബ്ഭാചിക്ഖന്തി. കതമേ ദ്വേ, യോ ച നേയ്യത്ഥം സുത്തന്തം ‘നീതത്ഥോ സുത്തന്തോ’തി ¶ ദീപേതി, യോ ച നീതത്ഥം സുത്തന്തം ‘നേയ്യത്ഥോ സുത്തന്തോ’തി ദീപേതീ’’തി, ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതാനി.

പുച്ഛാ – സമചിത്തവഗ്ഗേ ¶ ആവുസോ പഠമസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – സമചിത്തവഗ്ഗേ ഭന്തേ പഠമസുത്തം ‘‘അസപ്പുരിസഭൂമിഞ്ച വോ ഭിക്ഖവേ ദേസേസ്സാമി സപ്പുരിസഭൂമിഞ്ച, തം സുണാഥ സാധുകം മനസികരോഥ, ഭാസിസ്സാമീ’’തി, ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ദുതിയസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – തത്ഥേവ ഭന്തേ ദുതിയസുത്തം ‘‘ദ്വിന്നാഹം ഭിക്ഖവേ ന സുപ്പതികാര വദാമി. കതമേസം ദ്വിന്നം, മാതു ച പിതു ചാ’’തി, ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ പഞ്ചമം സമചിത്തസുത്തം കത്ഥ കസ്സ കേന കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – സാവത്ഥിയം ഭന്തേ സമ്ബഹുലാനം ഭിക്ഖൂനം ‘‘അജ്ഝത്തസംയോജനഞ്ച ആവുസോ പുഗ്ഗലം ദേസേസ്സാമി ബഹിദ്ധാസംയോജനഞ്ച, തംസുണാഥ

സാധുകം ¶ മനസികരോഥാ’’തി, ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ആയസ്മതാ സാരിപുത്തത്ഥേരേന ധമ്മസേനാപതിനാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – കഥഞ്ച ¶ ആവുസോ തത്ഥ ഭഗവാ ഓവാദം അദാസി.

വിസ്സജ്ജനാ – തത്ഥ ഭന്തേ ഭഗവാ ‘‘തസ്മാതിഹ സാരിപുത്ത ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം ‘സന്തിന്ദ്രിയാ ഭവിസ്സാമ സന്തമാനസാ’തി. ഏവഞ്ഹി വോ സാരിപുത്ത സിക്ഖിതബ്ബ’’ന്തി ഏവമാദിനാ ഓവാദമദാസി.

‘‘ഏസോ ഭന്തേ ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ പുബ്ബാരാമേ മിഗാരമാതുപാസാ ദേ ഭിക്ഖൂനം അജ്ഝത്തസംയോജനഞ്ച പുഗ്ഗലം ദേസേതി ബഹിദ്ധാ സംയോജനഞ്ച’’ –

സാധു ¶ ഭന്തേ ഭഗവാ യേന ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ തേനുപസങ്കമതു അനുകമ്പം ഉപാദായ.

താ ഖോ പന സാരിപുത്ത ദേവതാ ദസപി ഹുത്വാ വീസമ്പി ഹുത്വാ തിംസമ്പി ഹുത്വാ ചത്താലീസമ്പി ഹുത്വാ പഞ്ഞാസമ്പി ഹുത്വാ സട്ഠിപി ഹുത്വാ ആരഗ്ഗകോടിനിതുദനമത്തേപി തിട്ഠന്തി, ന ച അഞ്ഞമഞ്ഞം ബ്യാബാധേന്തി–

തസ്മാതിഹ ¶ സാരിപുത്ത ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം സന്തിന്ദ്രിയാ ഭവിസ്സാമ സന്തമാനസാ.

പുച്ഛാ – തേനാവുസോ ¶ ഭഗവതാ…പേ… സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അങ്ഗുത്തരനികായേ ദുകനിപാതേ പരിസവഗ്ഗേ പഠമം ഉത്താനസുത്തം കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – പഠമം ഭന്തേ ഉത്താനസുത്തം ‘‘ദ്വേമാ സിക്ഖവേ പരിസാ, കതമാ ദ്വേ, ഉത്താനാ ച പരിസാ ഗമ്ഭീരാ ച പരിസാ, കതമാ ച ഭിക്ഖവേ ഉത്താനാ പരിസാ, ഇധ ഭിക്ഖവേ യസ്സം പരിസായം ഭിക്ഖൂ ഉദ്ധതാ ഹോന്തി ഉന്നളാ ചപലാ മുഖരാ വികിണ്ണവാചാ മുട്ഠസ്സതീ അസമ്പജാനാ അസമാഹിതാ വിബ്ഭന്തചിത്താ പാകതിന്ദ്രിയാ. അയം വുച്ചതി ഭിക്ഖവേ ഉത്താനാ പരിസാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ ഇമാസം ദ്വിന്നം പരിസാനം യദിദം ഗമ്ഭീരാ പരിസാ.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ തതിയം അനഗ്ഗവതീസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – തത്ഥേവ ഭന്തേ തതിയം അനഗ്ഗവതീസുത്തം ‘‘ദ്വേമാ ഭിക്ഖവേ പരിസാ. കതമാ ദ്വേ, അനഗ്ഗവതീ ച പരിസാ അഗ്ഗവതീ ച പരിസാ. കതമാ ച ഭിക്ഖവേ അനഗ്ഗവതീ പരിസാ, ഇധ ഭിക്ഖവേ യസ്സം പരിസായം ഥേരാ ഭിക്ഖൂ ബാഹുലികാ ഹോന്തി സാഥലികാ, ഓക്കമനേ പുബ്ബങ്ഗമാ, പവിവേകേ നിക്ഖിത്തധുരാ, ന വീരിയം ആരഭന്തി അപ്പത്തസ്സ പത്തിയാ അനധിഗതസ്സ അധിഗമായ അസച്ഛികഭസ്സ സച്ഛികിരിയായാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ഛട്ഠം ഓക്കാചിതവിനീതസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – തത്ഥേവ ഭന്തേ ഛട്ഠം ഓക്കാചിതവിനീതസുത്തം ‘‘ദ്വേമാ ഭിക്ഖവേ പരിസാ. കതമാ ദ്വേ, ഓക്കാചിതവിനീതാ പരിസാ നോ പടിപുച്ഛാവിനീതാ, പടിപുച്ഛാ വിനീതാ പരിസാ നോ ഓക്കാചിതവിനീതാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – പുഗ്ഗലവഗ്ഗേ ¶ ആവുസോ ഏകാദസമം അസന്തസന്നിവാസസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – പുഗ്ഗലവഗ്ഗേ ഭന്തേ ഏകാദസമം അസന്തസന്നിവാസസുത്തം ‘‘അസന്തസന്നിവാസഞ്ച വോ ഭിക്ഖവേ ദേസേസ്സാമി സന്തസന്നിവാസഞ്ച, തം സുണാഥ, സാധുകം മനസികരോഥ ഭാസിസ്സാമീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – സുഖവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ ഭഗവതാ കീദിസീ ധമ്മദേസനായോ ദേസിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – സുഖവഗ്ഗേ ഭന്തേ ഭഗവതാ ‘‘ദ്വേമാനി ഭിക്ഖവേ സുഖാനി. കതമാനി ദ്വേ, ഗിഹിസുഖഞ്ച പബ്ബജിതസുഖഞ്ച, ഇമാനി ഖോ ഭിക്ഖവേ ദ്വേ സുഖാനി. ഏതദഗ്ഗം ഭിക്ഖവേ ഇമേസം ദ്വിന്നം സുഖാനം യദിദം പബ്ബജിതസുഖ’’ന്തി ഏവമാദികാ ധമ്മദേസനായോ ദേസിതാ.

പുച്ഛാ – ആയാചനവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ ഭഗവതാ പഠമാദീനി ചത്താരി സുത്താനി കഥം ഭാസിതാനി.

വിസ്സജ്ജനാ – ആയാചനവഗ്ഗേ ഭന്തേ പഠമാദീനി ചത്താരി സുത്താനി ‘‘സദ്ധോ ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖു ഏവം സമ്മാ ആയാചമാനോ ആയാചേയ്യ താദിസോ ഹോമി, യാദിസാ സാരിപുത്തമോഗ്ഗല്ലാനാ’’തി, ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതാനി.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ പഞ്ചമം അവണ്ണാരഹസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – തത്ഥേവ ഭന്തേ പഞ്ചമം അവണ്ണാരഹസുത്തം ‘‘ദ്വീഹി ഭിക്ഖവേ ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ബാലോ അബ്യത്തോ അസപ്പുരിസോ ഏതം ഉപഹതം അത്താനം പരിഹരതി, സാവജ്ജോ ച ഹോതി സാനുവജ്ജോ ച വിഞ്ഞൂനം, ബഹുഞ്ച അപുഞ്ഞം പസവതീ’’തി, ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തേനാവുസോ ¶ ഭഗവതാ…പേ… സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അങ്ഗുത്തരനികായേ ദുകനിപാതേ ആയാചനവഗ്ഗേ ഛട്ഠം അപ്പസാദനീയസുത്തം കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – ഛട്ഠം ഭന്തേ അപ്പസാദനീയസുത്തം ‘‘ദ്വീഹി ഭിക്ഖവേ ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ബാലോ അബ്യത്തോ അസപ്പുരിസോ ഏതം ഉപഹതം അത്താനം പരിഹരതി, സാവജ്ജോ ച ഹോതി സാനുവജ്ജോ ച വിഞ്ഞൂനം, ബഹുഞ്ച അപുഞ്ഞം പസവതി. കതമേഹി ദ്വീഹി, അനനുവിച്ച അപരിയോഗാഹേത്വാ അപ്പസാദനീയേ ഠാനേ പസാദം ഉപദംസേതി, അനനുവിച്ച അപരിയോ ഗാഹേത്വാ പസാദനീയേ ഠാനേ അപ്പസാദം ഉപദംസേതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ സത്തമം മാതാപിതുസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – തത്ഥേവ ഭന്തേ സത്തമം മാതാപിതുസുത്തം ‘‘ദ്വീസു ഭിക്ഖവേ മിച്ഛാ പടിപജ്ജമാനോ ബാലോ അബ്യത്തോ അസപ്പുരിസോ ഏതം ഉപഹതം അത്താനം പരിഹരതി, സാവജ്ജോ ച ഹോഹി സാനുവജ്ജോ ച വിഞ്ഞൂനം, ബഹുഞ്ച അപുഞ്ഞം പസവതി. കതമേസു ദ്വീസു, മാതരി ച പിതരി ചാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ അട്ഠമം തഥാഗതസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – തത്ഥേവ ¶ ഭന്തേ അട്ഠമം തഥാഗതസുത്തം ‘‘ദ്വീസു ഭിക്ഖവേ മിച്ഛാപടിപജ്ജമാനോ ബാലോ അബ്യത്തോ അസപ്പുരിസോ ഏതം ഉപഹതം അത്താനം പരിഹരതി, സാവജ്ജോ ച ഹോതി സാനുവജ്ജോ ച വിഞ്ഞൂനം, ബഹുഞ്ച അപുഞ്ഞം പസവതി. കതമേസു ദ്വീസു, തഥാഗതേ ച തഥാഗതസാവകേ ചാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തികനിപാതേ ¶ പന ആവുസോ പഠമം ഭയസുത്തം ഭഗവതാ കത്ഥ കസ്സ കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – സാവത്ഥിയം ഭന്തേ സമ്ബഹുലാനം ‘‘യാനി കാനിചി ഭിക്ഖവേ ഭയാനി ഉപ്പജ്ജന്തി, സബ്ബാനി താനി ബാലതോ ഉപ്പജ്ജന്തി നോ പണ്ഡിതതോ. യേ കേചി ഉപ്പദ്ദവാ ഉപ്പജ്ജന്തി, സബ്ബേതേ ബാലതോ ഉപ്പജ്ജന്തി നോ പണ്ഡിതതോ. യേകേചി ഉപസഗ്ഗാ ഉപ്പജ്ജന്തി, സബ്ബേതേ ബാലതോ ഉപ്പജ്ജന്തി നോ പണ്ഡിതതോ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ തതിയം ചിന്തീസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – തത്ഥേവ ഭന്തേ ചിന്തീസുത്തം ‘‘തീണിമാനി ഭിക്ഖവേ ബാലസ്സ ബാലലക്ഖണാനി ¶ ബാലനിമിത്താനി ബാലാപദാനാനി. കതമാനി തീണി, ഇധ ഭിക്ഖവേ ബാലോ ദുച്ചിന്തിതചിന്തീ ച ഹോതി ദുബ്ഭാസിതഭാസീ ച ദുക്കടകമ്മകാരീ ചാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ചതുത്ഥം അച്ചയസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – തത്ഥേവ ഭന്തേ ചതുത്ഥം അച്ചയസുത്തം ‘‘തീഹി ഭിക്ഖവേ ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ബാലോ വേദിതബ്ബോ. കതമേഹി തീഹി, അച്ചയം അച്ചയതോ ദിസ്വാ യഥാധമ്മം നപ്പടികരോതി, പരസ്സ ഖോ പന അച്ചയം ദേസേന്തസ്സ യഥാധമ്മം നപ്പടിഗ്ഗണ്ഹാതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ദസമം മലസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – തത്ഥേവ ഭന്തേ ദസമം മലസുത്തം ‘‘തീഹി ഭിക്ഖവേ ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ തയോ മലേ അപ്പഹായ യഥാഭതം നിക്ഖിത്തോ ഏവം നിരയേ. കതമേഹി തീഹി, ദുസ്സീലോ ച ഹോതി, ദുസ്സീല്യമലഞ്ചസ്സ അപ്പഹീനം ഹോതി. ഇസ്സുകീ ച ഹോതി, ഇസ്സാമലഞ്ചസ്സ അപ്പഹീനം ഹോതി. മച്ഛരീ ച ഹോതി, മച്ഛരമലഞ്ചസ്സ അപ്പഹീനം ഹോതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – രഥകാരവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ പഠമം ഞാതസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – പഠമം ഭന്തേ ഞാതസുത്തം ‘‘തീഹി ഭിക്ഖവേ ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഞാതോ ഭിക്ഖു ബഹുജനഅഹിതായ പടിപന്നോ ഹോതി ബഹുജന ദുക്ഖായ ബഹുനോ ജനസ്സ അനത്ഥായ അഹിതായ ദുക്ഖായ ദേവമനുസ്സാനം. കതമേഹി തീഹി, അനനുലോമികേ കായകമ്മേ സമാദപേതി, അനനുലോമികേ വചീകമ്മേ സമാദപേതി, അനനുലോമികേസു ധമ്മേസു സമാദപേതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ തതിയം ആസംസസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – തത്ഥേവ ഭന്തേ തതിയം ആസംസസുത്തം ‘‘തയോമേ ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലാ സന്തോ സംവിജ്ജമാനാ ലോകസ്മിം. കതമേ തയോ നിരാസോ ആസംസോ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തേനാവുസോ ¶ ഭഗവതാ…പേ… സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അങ്ഗുത്തരനികായേ തികനിപാതേ രഥകാരവഗ്ഗേ പഞ്ചമം സചേതനസുത്തം കത്ഥ കസ്സ കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – ബാരാണസിയം ഭന്തേ സമ്ബഹുലാനം ഭിക്ഖൂനം ആരബ്ഭ ‘‘ഭൂതപുബ്ബം ഭിക്ഖവേ രാജാ അഹോസി സചേതനോ നാമ, അഥ ഖോ ഭിക്ഖവേ രാജാ സചേതനോ രഥകാരം ആമന്തേസി ഇതോ മേ സമ്മ രഥകാര ഛന്നം മാസാനം പച്ചയേന സങ്ഗാമോ ഭവിസ്സതി സക്ഖിസ്സസി മേ സമ്മ രഥകാര നവം ചക്കയുഗം കാതു’’ന്തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ഛട്ഠം അപണ്ണകസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – ഛട്ഠം ഭന്തേ അപണ്ണകസുത്തം ‘‘തീഹി ഭിക്ഖവേ ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഭിക്ഖു അപണ്ണകപടിപദം പടിപന്നോ ഹോതി, യോനി ചസ്സ ആരദ്ധാ ഹോതി ആസവാനം ഖയായ. കതമേഹി തീഹി, ഇധ ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖു ഇന്ദ്രിയേസു ഗുത്തദ്വാരോ ഹോതി, ഭോജനേ മത്തഞ്ഞൂ ഹോതി, ജാഗരിയമനുയുത്തോ ഹോതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ അട്ഠമം ദേവലോകസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – തത്ഥേവ ഭന്തേ അട്ഠമം ദേവലോകസുത്തം ‘‘സചേ വോ ഭിക്ഖവേ അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ ഏവം പുച്ഛേയ്യും ‘‘ദേവലോകൂപപത്തിയാ ആവുസോ സമണേ ഗോതമേ ബ്രഹ്മചരിയം വുസ്സഥാ’തി. നനു തുമ്ഹേ ഭിക്ഖവേ ¶ ഏവം പുട്ഠാ അട്ടീയേയ്യാഥ ഹരായേയ്യാഥ ജിഗുച്ഛേയ്യാഥാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ നവമം പഠമപാപണികസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – തത്ഥേവ ഭന്തേ നവമം പഠമപാപണികസുത്തം ‘‘തീഹി ഭിക്ഖവേ അങ്ഗേഹി സമന്നാഗതോ പാപണികോ അഭബ്ബോ അനധിഗതം വാ ഭോഗം അധിഗന്തും, അധിഗതം വാ ഭോഗം ഫാതിം കാതും. കതമേഹി തീഹി, ഇധ ഭിക്ഖവേ പാപണികോ പുബ്ബണ്ഹസമയം ന സക്കച്ചം കമ്മന്തം അധിട്ഠാതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – പുഗ്ഗലവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ ദുതിയം ഗിലാനസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – പുഗ്ഗലവഗ്ഗേ ഭന്തേ ദുതിയം ഗിലാനസുത്തം ‘‘തയോമേ ഭിക്ഖവേ ഗിലാനാ സന്തോ സംവിജ്ജമാനാ ലോകസ്മിം. കതമേ തയോ, ഇധ ഭിക്ഖവേ ഏകച്ചോ ഗിലാനോ ലഭന്തോ വാ സപ്പായാനി ഭോജനാനി അലഭന്തോ വാ സപ്പായാനി ഭോജനാനി, ലഭന്തോ വാ സപ്പായാനി ഭേസജ്ജാനി അലഭന്തോ വാ സപ്പായാനി ഭേസജ്ജാനി, ലഭന്തോ വാ പതിരൂപം ഉപട്ഠാകം അലഭന്തോ വാ പതിരൂപം ഉപട്ഠാകം വുട്ഠാതി തമ്ഹാ ആബാധാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ചതുത്ഥം ബഹുകാരസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – തത്ഥേവ ¶ ഭന്തേ ചതുത്ഥം ബഹുകാരസുത്തം ‘‘തയോ മേ ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലാ പുഗ്ഗലസ്സ ബഹുകാരാ. കതമേ തയോ, യം ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലം ആഗമ്മ പുഗ്ഗലോ ബുദ്ധം സരണം ഗതോ ഹോതി, ധമ്മം സരണം ഗതോ ഹോതി, സങ്ഘം സരണം ഗതോ ഹോതി. അയം ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലോ ഇമസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ബഹുകാരോ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തേനാവുസോ ¶ ഭഗവതാ ജാനതാ പസ്സതാ…പേ… സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അങ്ഗുത്തരനികായേ തികനിപാതേ പുഗ്ഗലവഗ്ഗേ സത്തമം ജിഗുച്ഛിതബ്ബസുത്തം കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – സത്തമം ഭന്തേ ജിഗുച്ഛിതബ്ബസുത്തം ‘‘തയോമേ ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലാ സന്തോ സംവിജ്ജമാനാ ലോകസ്മിം. കതമേ തയോ, അത്ഥി ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലോ ജിഗുച്ഛിതബ്ബോ ന സേവിതബ്ബോ ന ഭജിതബ്ബോ ന പയിരുപാസിതബ്ബോ, അത്ഥി ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലോ അജ്ഝുപേക്ഖിതബ്ബോ ന സേവിതബ്ബോ ന ഭജിതബ്ബോ ന പയിരുപാസിതബ്ബോ, അത്ഥി ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലോ സേവിതബ്ബോ ഭജിതബ്ബോ പയിരുപാസിതബ്ബോ’’തി ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – കഥഞ്ചാവുസോ ¶ തത്ഥ ഭഗവതാ ജിഗുച്ഛിതബ്ബോ പുഗ്ഗലോ നസേവിതബ്ബോ നഭജിതബ്ബോ ന പയിരുപാസിതബ്ബോ പകാസിതോ.

വിസ്സജ്ജനാ – ‘‘കതമോ ച ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലോ ജിഗുച്ഛിതബ്ബോ ന സേവിതബ്ബോ ന ഭജിതബ്ബോ ന പയിരുപാസിതബ്ബോ. ഇധ ഭിക്ഖവേ ഏകച്ചോ ദുസ്സീലോ ഹോതി പാപധമ്മോ അസുചിസങ്കസ്സരസമാചാരോ പടിച്ഛന്നകമ്മന്തോ അസ്സമണോ സമണപടിഞ്ഞോ അബ്രഹ്മചാരീ ബ്രഹ്മചാരിപടിഞ്ഞോ അന്തോപൂതി അവസ്സുതോ കസമ്ബുജാതോ, ഏവരൂപോ ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലോ ജിഗുച്ഛിതബ്ബോ ന സേവിതബ്ബോ ന ഭജിതബ്ബോ ന പയിരുപാസിതബ്ബോ’’തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ഭഗവതാ ജിഗുച്ഛിതബ്ബോ ന സേവിതബ്ബോ ന ഭജിതബ്ബോ ന പയിരുപാസിതബ്ബോ പുഗ്ഗലോ പകാസിതോ.

പുച്ഛാ – കഥം ¶ പനാവുസോ തത്ഥ ഭഗവതാ അജ്ഝുപേക്ഖിതബ്ബോ പുഗ്ഗലോ ന സേവിതബ്ബോ ന ഭജിതബ്ബോ ന പയിരുപാസിതബ്ബോ പകാസിതോ.

വിസ്സജ്ജനാ – കതമോ ച ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലോ അജ്ഝുപേക്ഖിതബ്ബോ ന സേവിതബ്ബോ ന ഭജിതബ്ബോ ന പയിരുപാസിതബ്ബോ, ഇധ ഭിക്ഖവേ ഏകച്ചോ പുഗ്ഗലോ കോധനോ ഹോതി ഉപായാസബഹുലോ, അപ്പമ്പി വുത്തോ സമാനോ അഭിസജ്ജതി കുപ്പതി ബ്യാപജ്ജതി പതിത്ഥീയതി, കോപഞ്ച ദോസഞ്ച അപ്പച്ചയഞ്ച പാതുകരോതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ഭഗവതാ തത്ഥ അജ്ഝുപേക്ഖിതബ്ബോ ന സേവിതബ്ബോ ന ഭജിതബ്ബോ ന പയിരുപാസിതബ്ബോ പുഗ്ഗലോ പകാസിതോ.

പുച്ഛാ – കഥം ¶ പനാവുസോ തത്ഥ ഭഗവതാ സേവിതബ്ബോ പുഗ്ഗലോ ഭജിതബ്ബോ പയിരുപാസിതബ്ബോ പകാസിതോ.

വിസ്സജ്ജനാ – ‘‘കതമോ ച ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലോ സേവിതബ്ബോ ഭജിതബ്ബോ പയിരുപാസിതബ്ബോ, ഇധ ഭിക്ഖവേ ഏകച്ചോ പുഗ്ഗലോ സീലവാ ഹോതി കല്യാണധമ്മോ, ഏവരൂപോ ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലോ സേവിതബ്ബോ ഭജിതബ്ബോ ¶ പയിരുപാസിതബ്ബോ’’തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ തത്ഥ ഭഗവതാ സേവിതബ്ബോ പുഗ്ഗലോ ഭജിതബ്ബോ പയിരുപാസിതബ്ബോ പകാസിതോ.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ പുഗ്ഗലവഗ്ഗേ അട്ഠമം ഗൂഥഭാണീസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – തത്ഥേവ ഭന്തേ പുഗ്ഗലവഗ്ഗേ അട്ഠമം ഗൂഥഭാണീസുത്തം ‘‘തയോ മേ ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലാ സന്തോ സംവിജ്ജമാനാ ലോകസ്മിം. കതമേ തയോ, ഗൂഥഭാണീ പുപ്ഫഭാണീ മധുഭാണീ’’തി ഏവം ഖോ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – കഥഞ്ചാവുസോ ¶ തത്ഥ ഭഗവതാ ഗൂഥഭാണീപുഗ്ഗലോ പകാസിതോ.

വിസ്സജ്ജനാ – കതമോ ച ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലോ ഗൂഥഭാണീ, ഇധ ഭിക്ഖവേ ഏകച്ചോ പുഗ്ഗലോ സഭഗ്ഗതോ വാ പരിസഗ്ഗതോ വാ ഞാതിമജ്ഝഗതോവാ പൂഗമജ്ഝഗതോവാ രാജകുലമജ്ഝഗതോവാ അഭിനീതോ സക്ഖിപുട്ഠോ ‘‘ഏഹമ്ഭോ പുരിസ യം ജാനാസി, തം വദേഹീ’’തി. സോ അജാനം വാ ആഹ ‘‘ജാനാമീ’’തി, ജാനം വാ ആഹ ‘‘ന ജാനാമീ’’തി, അപസ്സം വാ ആഹ ‘‘പസ്സാമീ’’തി, പസ്സം വാ ആഹ ‘‘ന പസ്സാമീ’’തി. ഇതി അത്തഹേതു വാ പരഹേതു വാ ആമിസകിഞ്ചിക്ഖഹേതു വാ സമ്പജാനമുസാ ഭാസിതാ ഹോതി. അയം വുച്ചതി ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലോ ഗൂഥഭാണീതി, ഏവം ഖോ ഭന്തേ തത്ഥ ഭഗവതാ ഗൂഥഭാണീപുഗ്ഗലോ പകാസിതോ.

പുച്ഛാ – കഥം ¶ പനാവുസോ തത്ഥ ഭഗവതാ പുപ്ഫഭാണീപുഗ്ഗലോ പകാസിതോ.

വിസ്സജ്ജനാ – കതമോ ച ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലോ പുപ്ഫഭാണീ, ഇധ ഭിക്ഖവേ ഏകച്ചോ പുഗ്ഗലോ സഭഗ്ഗതോ വാ പരിസഗ്ഗതോ വാ ഞാതിമജ്ഝഗതോ വാ പൂഗമജ്ഝഗതോവാ രാജകുലമജ്ഝഗതോ വാ അഭിനീതോ സക്ഖിപുട്ഠോ ‘‘ഏഹമ്ഭോ പുരിസ യം പജാനാസി, തം വദേഹീ’’തി. സോ അജാനം വാ ആഹ ‘‘ന ജാനാമീ’’തി, ജാനം വാ ആഹ ‘‘ജാനാമീ’’തി, അപസ്സം വാ ആഹ ‘‘ന പസ്സാമീ’’തി, പസ്സം വാ ആഹ ‘‘പസ്സാമീ’’തി, ഇതി അത്തഹേതു വാ പരഹേതു വാ ആമിസകിഞ്ചിക്ഖഹേതു വാ ന സമ്പജാനമുസാ ഭാസിതാ ഹോതി, അയം വുച്ചതി ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലോ പുപ്ഫഭാണീതി, ഏവം ഖോ ഭന്തേ തത്ഥ ഭഗവതാ പുപ്ഫഭാണീപുഗ്ഗലോ പകാസിതോ.

പുച്ഛാ – കഥം ¶ പനാവുസോ തത്ഥ ഭഗവതാ മധുഭാണീ പുഗ്ഗലോ പകാസിതോ.

വിസ്സജ്ജനാ – കതമോ ച ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലോ മധുഭാണീ, ഇധ ഭിക്ഖവേ ഏകച്ചോ പുഗ്ഗലോ ഫരുസം വാചം പഹായ ഫരുസായ വാചായ പടിവിരതോ

ഹോതീതി ¶ ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ഭഗവതാ തത്ഥ മധുഭാണീ പുഗ്ഗലോ പകാസിതോ.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ പുഗ്ഗലവഗ്ഗേ നവമം അന്ധസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – തത്ഥേവ ഭന്തേ പുഗ്ഗലവഗ്ഗേ നവമം അന്ധസുത്തം ‘‘തയോമേ ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലാ സന്തോ സംവിജ്ജമാനാ ലോകസ്മിം. കതമേ തയോ അന്ധോ ഏകചക്ഖു ദ്വിചക്ഖൂ’’തി, ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – കീദിസോ ആവുസോ പുഗ്ഗലോ തത്ഥ ഭഗവതാ അന്ധോ അക്ഖാതോ.

വിസ്സജ്ജനാ – യസ്സ ഭന്തേ ഭോഗേസു ചേവ ധമ്മേസു ച പഞ്ഞാചക്ഖു നത്ഥി, ഏദിസോ ഭന്തേ പുഗ്ഗലോ തത്ഥ ഭഗവതാ അന്ധോ അക്ഖാതോ.

പുച്ഛാ – കീദിസോ ¶ പന ആവുസോ പുഗ്ഗലോ തത്ഥ ഭഗവതാ ഏകചക്ഖു അക്ഖാതോ.

വിസ്സജ്ജനാ – യസ്സ ഭന്തേ ഭോഗേസുയേവ പഞ്ഞാചക്ഖു അത്ഥി ന ധമ്മേസു. ഈദിസോ ഭന്തേ പുഗ്ഗലോ തത്ഥ ഭഗവതാ ഏകചക്ഖു അക്ഖാതോ.

പുച്ഛാ – കീദിസോ ¶ പന ആവുസോ പുഗ്ഗലോ തത്ഥ ഭഗവതാ ദ്വിചക്ഖു അക്ഖാതോ.

വിസ്സജ്ജനാ – യസ്സ ഭന്തേ ഭോഗേസു ചേവ ധമ്മേസു ച പഞ്ഞാചക്ഖു അത്ഥി, ഈദിസോ ഭന്തേ പുഗ്ഗലോ തത്ഥ ഭഗവതാ ദ്വിചക്ഖു അക്ഖാതോ.

പുച്ഛാ – തേനാവുസോ ¶ ഭഗവതാ ജാനതാ പസ്സതാ…പേ… സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അങ്ഗുത്തരനികായേ തികനിപാതേ പുഗ്ഗലവഗ്ഗേ ദസമം അവകുജ്ജസുത്തം കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – ദസമം ഭന്തേ അവകുജ്ജസുത്തം ‘‘തയോ മേ ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലാ സന്തോ സംവിജ്ജമാനാ ലോകസ്മിം. കതമേ തയോ, അവകുജ്ജപഞ്ഞോ പുഗ്ഗലോ ഉച്ഛങ്ഗപഞ്ഞോ പുഗ്ഗലോ പുഥുപഞ്ഞോ പുഗ്ഗലോ. കതമോ ച ഭിക്ഖവേ അവകുജ്ജപഞ്ഞോ പുഗ്ഗലോ. ഇധ ഭിക്ഖവേ ഏകച്ചോ പുഗ്ഗലോ ആരാമം ഗന്താ ഹോതി അഭിക്ഖണം ഭിക്ഖൂനം സന്തികേ ധമ്മസ്സവനായ, തസ്സ ഭിക്ഖൂ ധമ്മം ദേസേന്തിആദികല്യാണം മജ്ഝേകല്യാണം പരിയോസാനകല്യാണം സാത്ഥം സബ്യഞ്ജനം കേവലപരിപുണ്ണം പരിസുദ്ധം ¶ ബ്രഹ്മചരിയം പകാസേന്തി. സോ തസ്മിം ആസനേ നിസിന്നോ തസ്സാ കഥായ നേവാദിം മനസികരോതി, ന മജ്ഝം മനസികരോതി, ന പരിയോസാനം മനസികരോതി, വുട്ഠിതോപി തമ്ഹാ ആസനാ തസ്സാ കഥായ നേവാദിം മനസികരോതി, ന മജ്ഝം മനസികരോതി, ന പരിയോസാനം മനസികരോതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – ദേവദൂതവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ പഠമം സബ്രഹ്മകസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – ദേവദൂതവഗ്ഗേ ഭന്തേ പഠമം സബ്രഹ്മകസുത്തം ‘‘സബ്രഹ്മകാനി ഭിക്ഖവേ താനി കുലാനി, യേസം പുത്താനം മാതാപിതരോ അജ്ഝാഗാരേ പൂജിതാ ഹോന്തി. സപുബ്ബചരിയകാനി ഭിക്ഖവേ താനി കുലാനി, യേസം പുത്താനം മാതാപിതരോ അജ്ഝാഗാരേ പൂജിതാ ഹോന്തി. ആഹുനേയ്യാനി ഭിക്ഖവേ താനി കുലാനി, യേസം പുത്താനം മാതാപിതരോ അജ്ഝാഗാരേ പൂജിതാ ഹോന്തി. ബ്രഹ്മാതി ഭിക്ഖവേ മാതാപിതൂനം ഏതം അധിവചനം. പുബ്ബാചരിയാതി ഭിക്ഖവേ മാതാപിതൂനം ഏതം അധിവചനം. ആഹുനേയ്യാതി ഭിക്ഖവേ ഏതം മാതാപിതൂനം അധിവചനം. തം കിസ്സ ഹേതു, ബഹുകാരാ ഭിക്ഖവേ മാതാപിതരോ പുത്താനം ആപാദകാ പോസകാ ഇമസ്സ ലോകസ്സ ദസ്സേതാരോ’’തി, ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

ബ്രഹ്മാതി ¶ മാതാപിതരോ, പുബ്ബാചരിയാതി വുച്ചരേ;

ആഹുനേയ്യാ ച പുത്താനം, പജായ അനുകമ്പകാ;

തസ്മാ ഹി നേ നമസ്സേയ്യ, സക്കരേയ്യ ച പണ്ഡിതോ;

അന്നേന അഥ പാനേന, വത്ഥേന സയനേന ച;

ഉച്ഛാദനേന ന്ഹാപനേന, പാദാനം ധോവനേന ച;

തായ നം പാരിചരിയായ, മാതാപിതൂസു പണ്ഡിതാ.

ഇധേവ നം പസംസന്തി, പേച്ച സഗ്ഗേ പമോദതീതി –

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ആവുസോ പഞ്ചമം ഹത്ഥകസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – പഞ്ചമം ഭന്തേ ഹത്ഥകസുത്തം ആളവിയം ഹത്ഥകം ആളവകം ആരബ്ഭ ഭാസിതം. ഹത്ഥകോ ഭന്തേ ആളവകോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച ‘‘കച്ചി ഭന്തേ ഭഗവാ സുഖമസയിത്ഥാ’’തി. തസ്മിം ഭന്തേ വത്ഥുസ്മിം ‘‘ഏവം കുമാര സുഖമസയിത്ഥ യേ ച പന ലോകേ സുഖം സേന്തി, അഹം തേസം അഞ്ഞതരോ’’തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

‘‘കച്ചി ¶ ഭന്തേ ഭഗവാ സുഖമസയിത്ഥ’’.

‘‘ഏവം കുമാര സുഖമസയിത്ഥ, യേ ച പന ലോകേ സുഖം സേന്തി, അഹം തേസം അഞ്ഞതരോ’’.

‘‘ഏവം ¶ കുമാര സുഖമസയിത്ഥ, യേ ച പന ലോകേ സുഖം സേന്തി, അഹം തേസം അഞ്ഞതരോ’’.

പുച്ഛാ – തേനാവുസോ ഭഗവതാ…പേ… സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അങ്ഗുത്തരനികായേ തികനിപാതേ ദേവദൂതവഗ്ഗേ ഛട്ഠം ദേവദൂതസുത്തം കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – ഛട്ഠം ¶ ഭന്തേ ദേവദൂതസുത്തം ‘‘തീണിമാനി ഭിക്ഖവേ ദേവദൂതാനി. കതമാനി തീണി, ഇധ ഭിക്ഖവേ ഏകച്ചോ കായേന ദുച്ചരിതം ചരതി, വാചായ ദുച്ചരിതം ചരതി, മനസാ ദുച്ചരിതം ചരതി. സോ കായേന ദുച്ചരിതം ചരിത്വാ വാചായ ദുച്ചരിതം ചരിത്വാ മനസാ ദുച്ചരിതം ചരിത്വാ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജതി. തമേനം ഭിക്ഖവേ നിരയപാലാ നാനാബാഹാസു ഗഹേത്വാ യമസ്സ രഞ്ഞോ ദസ്സേന്തി-അയം ദേവ പുരിസോ അമത്തേയ്യോ അപേത്തേയ്യോ അസാമഞ്ഞോ അബ്രഹ്മഞ്ഞോ, ന കുലേ ജേട്ഠപചായീ, ഇമസ്സ ദേവോ ദണ്ഡം പണേതൂ’’തി. ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – കഥഞ്ചാവുസോ ¶ തത്ഥ ഭഗവതാ യമസ്സ രഞ്ഞോ പഠമദേവദൂത സമനുയുഞ്ജനാ പകാസിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – തമേനം ഭിക്ഖവേ യമോ രാജാ പഠമം ദേവദൂതം സമനുയുഞ്ജതി സമനുഗാഹതി സമനുഭാസതി ‘‘അമ്ഭോ പുരിസ ന ത്വം അദ്ദസ മനുസ്സേസു പഠമം ദേവദൂതം പാതുഭൂത’’ന്തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ തത്ഥ ഭഗവതാ യമസ്സ രഞ്ഞോ പഠമദേവദൂതസമനുയുഞ്ജനാ പകാസിതാ.

‘‘അമ്ഭോ പുരിസ ന ത്വം അദ്ദസ മനുസ്സേസു പഠമം ദേവദൂതം പാതുഭൂതം’’.

പുച്ഛാ – കഥം ¶ പനാവുസോ തത്ഥ ഭഗവതാ യമസ്സ രഞ്ഞോ ദുതിയദേവദൂത സമനുയുഞ്ജനാ പകാസിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – തമേനം ഭിക്ഖവേ യമോ രാജാ പഠമം ദേവദൂതം സമനുയുഞ്ജിത്വാ സമനുഗാഹിത്വാ സമനുഭാസിത്വാ ദുതിയം ദേവദൂതം സമനുയുഞ്ജതി സമനുഗാഹതി സമനുഭാസതി ‘‘അമ്ഭോ പുരിസ ന ത്വം അദ്ദസ മനുസ്സേസു ദുതിയം ദേവദൂതം പാതുഭൂത’’ന്തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ തത്ഥ ഭഗവതാ യമസ്സ രഞ്ഞോ ദുതിയാ ദേവദൂതസമനുയുഞ്ജനാ പകാസിതാ.

‘‘അമ്ഭോ ¶ പുരിസ ന ത്വം അദ്ദസ മനുസ്സേസു ദുതിയ ദേവദൂതം പാതുഭൂതം’’.

‘‘അമ്ഭോ പുരിസ ന ത്വം അദ്ദസ മനുസ്സേസു ഇത്ഥീം വാ പുരിസം വാ ആബാധികം ദുക്ഖിതം ബാള്ഹഗിലാനം സകേ മുത്തകരീസേ പലിപന്നം സേമാനം അഞ്ഞേഹി വുട്ഠാപിയമാനം അഞ്ഞേഹി സംവേസിയമാനം’’ –

പുച്ഛാ – കഥം ¶ പനാവുസോ തത്ഥ ഭഗവതാ യമസ്സ രഞ്ഞോ തതിയദേവദൂത സമനുയുഞ്ജനാ പകാസിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – തമേനം ഭിക്ഖവേ യമോ രാജാ ദുതിയം ദേവദൂതം സമനുയുഞ്ജിത്വാ സമനുഗാഹിത്വാ സമനുഭാസിത്വാ തതിയം ദേവദൂതം സമനുയുഞ്ജതി സമനുഗാഹതി സമനുഭാസതി ‘‘അമ്ഭോ പുരിസ നത്വം മനുസ്സേസു തതിയം ദേവദൂതം പാതുഭൂതന്തി’’ ഏവമാദിനാ ഭന്തേ തത്ഥ ഭഗവതാ യമസ്സ രഞ്ഞോ തതിയാ ദേവദൂതസമനുയുഞ്ജനാ പകാസിതാ.

‘‘അമ്ഭോ പുരിസ ന ത്വം അദ്ദസ മനുസ്സേസു തതിയം ദേവദൂതം പാതുഭൂതം’’.

‘‘അമ്ഭോ ¶ പുരിസ ന ത്വം അദ്ദസ മനുസ്സേസു ഇത്ഥിം വാ പുരിസം വാ ഏകാഹമതം വാ ദ്വീഹമതം വാ തീഹമതം വാ ഉദ്ധുമാതകം വിനീലകം വിപുബ്ബകജാതം’’ –

‘‘നാസക്ഖിസ്സം ഭന്തേ പമാദസ്സം ഭന്തേ’’ –

പുച്ഛാ – കഥം ¶ പനാവുസോ തത്ഥ ഭഗവതാ നേരയികസ്സ സത്തസ്സ നിരയ ദുക്ഖപടിസംവേദനാ പകാസിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – തമേനം ഭിക്ഖവേ ‘‘യമോ രാജാ തതിയം ദേവദൂതം സമനുയുഞ്ജിത്വാ സമനുഗാഹിത്വാ സമനുഭാസിത്വാ തുണ്ഹീ ഹോതി. തമേനം ഭിക്ഖവേ നിരയപാലാ പഞ്ചവിധബന്ധനം നാമ കാരണം കരോന്തി, തത്തം അയോഖിലം ഹത്ഥേ ഗമേന്തി, തത്തം അയോഖിലം ദുതിയസ്മിം ഹത്ഥേ ഗമേന്തി, തത്തം അയോഖിലം പാദേ ഗമേന്തി, തത്തം അയോഖിലം ദുതിയസ്മിം പാദേ ഗമേന്തി, തത്തം അയോഖിലം മജ്ഝേഉരസ്മിം ഗമേന്തി. സോ തത്ഥ ദുക്ഖാ തിബ്ബാ ഖരാ കടുകാ വേദനാ വേദയതി, ന ച താവ കാലം കരോതി, യാവ ന തം പാപകമ്മം ബ്യന്തീഹോതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ തത്ഥ ഭഗവതാ നേരയികസ്സ നിരയദുക്ഖപടിസംവേദനാ പകാസിതാ.

പുച്ഛാ – കഥം ¶ പനാവുസോ തത്ഥ ഭഗവതാ സംവേജനീയകഥാ കഥിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – ഭൂതപുബ്ബം ഭിക്ഖവേ യമസ്സ രഞ്ഞോ ഏതദഹോസി ‘‘യേ കിര ഭോ ലോകേ പാപകാനി കമ്മാനി കരോന്തി, തേ ഏവരൂപാ വിവിധാ കമ്മകരണാ കരീയന്തി, അഹോവതാഹം മനുസ്സത്തം ലഭേയ്യം, തഥാഗതോ ച ലോകേ ഉപ്പജ്ജേയ്യ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ’’തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ തത്ഥ ഭഗവതാ സംവേജനീയകഥാ കഥിതാ.

‘‘യേ ¶ കിര ഭോ ലോകേ പാപകാനി കമ്മാനി കരോന്തി’’.

‘‘ചോദിതാ ¶ ദേവദൂതേഹി, യേ പമജ്ജന്തി മാണവാ;

തേ ദീഘരത്തം സോചന്തി, ഹീനകായൂപഗാ നരാ.

യേ ച ഖോ ദേവദൂതേഹി, സന്തോ സപ്പുരിസാ ഇധ;

ചോദിതാ ന പമജ്ജന്തി, അരിയധമ്മേ കുദാചനം.

ഉപാദാനേ ഭയം ദിസ്വാ, ജാതിമരണസമ്ഭവേ;

അനുപാദാ വിമുച്ചന്തി, ജാതിമരണസങ്ഖയേ.

തേ അപ്പമത്താ സുഖിനോ, ദിട്ഠധമ്മാഭിനിബ്ബുതാ;

സബ്ബവേരഭയാതീതാ, സബ്ബദുക്ഖം ഉപച്ചഗും’’ ഹു –

പുച്ഛാ – തേനാവുസോ ഭഗവതാ…പേ… സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അങ്ഗുത്തരനികായേ തികനിപാതേ ദേവദൂതവഗ്ഗേ അട്ഠമം ചതുമഹാരാജസുത്തം കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – അട്ഠമം ഭന്തേ ചതുമഹാരാജസുത്തം ‘‘അട്ഠമിയം ഭിക്ഖവേ പക്ഖസ്സ ചതുന്നം മഹാരാജാനം അമച്ചാ പാരിസജ്ജാ ഇമം ലോകം അനുവിചരന്തി കച്ചി ബഹൂ മനുസ്സാ മനുസ്സേസു മത്തേയ്യാ പേത്തേയ്യാ സാമഞ്ഞാ ബ്രഹ്മഞ്ഞാ കുലേ ജേട്ഠപചായിനോ, ഉപോസഥം ഉപവസന്തി പടിജാഗരോന്തി, പുഞ്ഞാനി കരോന്തീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

അപ്പകാ ¶ ഖോ മാരിസാ മനുസ്സാ മനുസ്സേസു മത്തേയ്യാ പേത്തേയ്യാ സാമഞ്ഞാ ബ്രഹ്മഞ്ഞാ കുലേ ജേട്ഠപചായിനോ, ഉപോസഥം ഉപവസന്തി പടിജാഗരോന്തി, പുഞ്ഞാനി കരോന്തി.

‘‘ദിബ്ബാ ¶ വത ഭോ കായാ പരിഹായിസ്സന്തി, പരിപൂരിസ്സന്തി അസുര കായാ’’ –

ബഹൂ ഖോ മാരിസാ മനുസ്സാ മനുസ്സേസു മത്തേയ്യാ പേത്തേയ്യാ സാമഞ്ഞാ ബ്രഹ്മഞ്ഞാ കുലേ ജേട്ഠപചായിനോ, ഉപോസഥം ഉപവസന്തി പടിജാഗരോന്തി, പുഞ്ഞാനി കരോന്തി.

‘‘ദിബ്ബാ ¶ വത ഭോ കായാ പരിപൂരിസ്സന്തി, പരിഹായിസ്സന്തി അസുര കായാ’’ –

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ആവുസോ ദസമം ആധിപതേയ്യസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – തത്ഥേവ ഭന്തേ ദസമം ആധിപതേയ്യസുത്തം ‘‘തീണിമാനി ഭിക്ഖവേ ആധിപതേയ്യാനി. കതമാനി തീണി, അത്താധിപതേയ്യം ലോകാധിപതേയ്യം ധമ്മാധിപതേയ്യം. കതമഞ്ച ഭിക്ഖവേ അത്താധിപതേയ്യം, ഇധ ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖു അരഞ്ഞഗതോ വാ രുക്ഖമൂലഗതോ വാ സുഞ്ഞാഗാരഗതോ വാ ഇതി പടിസഞ്ചിക്ഖതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

ബ്രാഹ്മണവഗ്ഗ, പരിബ്ബാജകസുത്ത

പുച്ഛാ – ബ്രാഹ്മണവഗ്ഗേ ¶ ആവുസോ ചതുത്ഥം പരിബ്ബാജകസുത്തം ഭഗവതാ കം ആരബ്ഭ കിസ്മിം വത്ഥുസ്മിം കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – ബ്രാഹ്മണവഗ്ഗേ ഭന്തേ ചതുത്ഥം പരിബ്ബാജകസുത്തം അഞ്ഞതരം ബ്രാഹ്മണ പരിബ്ബാജകം ആരബ്ഭ ഭാസിതം. അഞ്ഞതരോ ഭന്തേ ബ്രാഹ്മണപരിബ്ബാജകോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച ‘‘സന്നിട്ഠികോ ധമ്മോ സന്ദിട്ഠികോ ധമ്മോതി ഭോ ഗോതമ വുച്ചതി, കിത്താവതാനു ഖോ ഭോ ഗോതമ സന്ദിട്ഠികോ ധമ്മോ ഹോതി അകാലികോ ഏഹിപസ്സികോ ഓപനേയ്യികോ പച്ചത്തം വേദിതബ്ബോ വിഞ്ഞൂഹീ’’തി. തസ്മിം ഭന്തേ വത്ഥുസ്മിം ‘‘രത്തോ ഖോ ബ്രാഹ്മണ രാഗേന അഭിഭൂതോ പരിയാദിന്നചിത്തോ അത്തബ്യാബാധായപി ചേതേതി, പരബ്യാബാധായപി ചേതേതി, ഉഭയ ബ്യാബാധായപി ചേതേതി, ചേതസികമ്പി ദുക്ഖം ദോമനസ്സം പടിസംവേദേതി, രാഗേ പഹീനേ നേവത്തബ്യാബാധായപി ചേതേതി, നപരബ്യാബാധായപി ചേതേതി, നഉഭയബ്യാബാധായപി ചേതേതി, നചേതസികം ദുക്ഖം ദോമനസ്സം പടിസംവേദേതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ സത്തമം വച്ഛഗോത്തസുത്തം ഭഗവതാ കം ആരബ്ഭ കിസ്മിം വത്ഥുസ്മിം കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – സത്തമം ഭന്തേ വച്ഛഗോത്തസുത്തം വച്ഛഗോത്തം പരിബ്ബാജകം ആരബ്ഭ ഭാസിതം. വച്ഛഗോത്തോ ഭന്തേ പരിബ്ബാജകോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച ‘‘സുതം മേതം ഭോ ഗോതമ സമണോ ഗോതമോ ഏവമാഹ ‘‘മയ്ഹമേവ ദാനം ദാതബ്ബം, നാഞ്ഞേസം ദാനം ദാതബ്ബ. (പേയ്യാല) അനബ്ഭക്ഖാ തുകാമാഹി മയം ഭവന്തം ഗോതമ’’ന്തി. തസ്മിം ഭന്തേ വത്ഥുസ്മിം ‘‘യേ തേ വച്ഛ ഏവമാഹംസു സമണോ ഗോതമോ ഏവമാഹ മയ്ഹമേവ ദാനം ദാതബ്ബം, നാഞ്ഞേസം ദാതബ്ബ’’ന്തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ദസമം സങ്ഗാരവസുത്തം ഭഗവതാ കം ആരബ്ഭ കിസ്മിം വത്ഥുസ്മിം കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – ദസമം ¶ ഭന്തേ സങ്ഗാരവസുത്തം സങ്ഗാരവം ബ്രാഹ്മണം ആരബ്ഭ ഭാസിതം. സങ്ഗാരവോ ഭന്തേ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച ‘‘മയമസ്സു ഭോ ഗോതമ ബ്രാഹ്മണാ നാമ യഞ്ഞം യജാമപി യജാപേമപി, തത്ര ഭോ ഗോതമ യോ ചേവ യജതി യോ ച യജാപേതി, സബ്ബേ തേ അനേകസാരീരികം പുഞ്ഞപ്പടിപദം പടിപന്നാ ഹോന്തി, യദിദം യഞ്ഞാധികരണം, യോപനായം ഭോ ഗോതമ യസ്സ വാ കുലാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതോ ഏകമത്താനം ദമേതി, ഏകമത്താനം സമേതി, ഏകമത്താനം പരിനിബ്ബാപേതി, ഏവമസ്സായം ഏകസാരീരികം പുഞ്ഞപ്പടിപദം പടിപന്നോ ഹോതി, യദിദം പബ്ബജ്ജാധികരണ’’ന്തി. തസ്മിം ഭന്തേ വത്ഥുസ്മിം ‘‘തേനഹി ബ്രാഹ്മണ തഞ്ഞേവേത്ഥ പടിപുച്ഛിസ്സാമി, യഥാ തേ ഖമേയ്യ, തഥാ നം ബ്യാകരേയ്യാസീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

‘‘ഇച്ചായപി ¶ ഭോ ഗോതമ ഏവം ഭന്തേ അനേകസാരീരികാ പുഞ്ഞപ്പടിപദാ ഹോതി’’ –

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ആവുസോ ദുതിയ അനുസന്ധിമ്ഹി ഭഗവതാ കീദിസീ ധമ്മദേസനാ ദേസിതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – തത്ഥേവ ഭന്തേ ദുതിയേ അനുസന്ധിമ്ഹി തിവിധാ പാടിഹാരിയാ പടിസംയുത്താ ധമ്മദേസനാ ഭഗവതാ ദേസിതാ.

‘‘സേയ്യഥാപി ¶ ഭവം ഗോതമോ ഭവഞ്ചാനന്ദോ, ഏതേ മേ പുജ്ജാ ഏതേ മേ പാസംസാ’’ –

‘‘സേയ്യഥാപി ഭവം ഗോതമോ ഭവഞ്ചാനന്ദോ, ഏതേ മേ പുജ്ജാ ഏതേ മേ പാസംസാ’’ –

പുച്ഛാ – തേനാവുസോ ¶ ഭഗവതാ…പേ… സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അങ്ഗുത്തരനികായേ തികനിമാതേ മഹാവഗ്ഗേ തതിയം വേനാഗപുരസുത്തം കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കിസ്മിം വത്ഥുസ്മിം കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – കോസലേസു ഭന്തേ വേനാഗപുരേ നാമ ബ്രാഹ്മണാനം ഗാമേ വേനാഗപുരികം വച്ഛഗോത്തം ബ്രാഹ്മണം ആരബ്ഭ ഭാസിതം. വേനാഗപുരികോ ഭന്തേ വച്ഛഗോത്തോ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച ‘‘അച്ഛരിയം ഭോ ഗോതമ, അബ്ഭുതം ഭോ ഗോതമ, യാവഞ്ചിദം ഭോതോ ഗോതമസ്സ വിപ്പസന്നാനി ഇന്ദ്രിയാനി, പരിസുദ്ധോ ഛവിവണ്ണോ പരിയോദാതോ (പേയ്യാല) ഏവരൂപാനം നൂന ഭവം ഗോതമോ ഉച്ചാസയന മഹാസയനാനം നികാമലാഭീ അകിച്ഛലാഭീ’’തി. തസ്മിം ഭന്തേ വത്ഥുസ്മിം ‘‘യാനി ഖോ പന താനി ബ്രാഹ്മണ ഉച്ചാസയന മഹാസയനാനി. സേയ്യഥിദം, ആസന്ദി പല്ലങ്കോ ഗോനകോ ചിത്തകോ ¶ പടികാ പടലികാ തൂലികാ വികതികാ ഉദ്ദലോമീ ഏകന്തലോമീ കട്ടിസ്സം കോസേയ്യം കുട്ടകം ഹത്ഥത്ഥരം അസ്സത്ഥരം രഥത്ഥരം അജിനപ്പവേണീ കദലിമിഗപവരപച്ചത്ഥരണം സഉത്തരച്ഛദം ഉഭതോലോഹിതകൂപധാനം. ദുല്ലഭാനി താനി പബ്ബജിതാനം, ലദ്ധാ ച പന നകപ്പന്തീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

‘‘അച്ഛരിയം ഭോ ഗോതമ അബ്ഭുതം ഭോ ഗോതമ’’.

പുച്ഛാ – കഥഞ്ചാവുസോ ¶ തത്ഥ ഭഗവതാ ദിബ്ബം ഉച്ചാസയനമഹാസയനം ദേസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – ഇധാഹം ബ്രാഹ്മണ യം ഗാമം വാ നിഗമം വാ ഉപനിസ്സായ വിഹരാമി, സോ പുബ്ബണ്ഹസമയം നിവാസേത്വാ പത്തചീവരമാദായ തമേവ ഗാമം വാ നിഗമം വാ പിണ്ഡായ പവിസാമി, സോ പച്ഛാഭത്തം പിണ്ഡപാതപടിക്കന്തോ വനന്തഞ്ഞേവ പവിസാമീതി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ തത്ഥ ഭഗവതാ ദിബ്ബം ഉച്ചാസയനമഹാസയനം ദേസിതം.

പുച്ഛാ – കഥഞ്ചാവുസോ തത്ഥ ഭഗവതാ ബ്രഹ്മം ഉച്ചാസയനമഹാസയനം ദേസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – ഇധാഹം ബ്രാഹ്മണം യം ഗാമം വാ നിഗമം വാ ഉപനിസ്സായ വിഹരാമി, സോ പുബ്ബണ്ഹസമയം നിവാസേത്വാ പത്തചീവരമാദായ തമേവ ഗാമം വാ നിഗമം ¶ വാ പിണ്ഡായ പവിസാമീതി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ തത്ഥ ഭഗവതാ ബ്രഹ്മഉച്ചാസയനമഹാസയനം ദേസിതം.

കതമം പന തം ഭോ ഗോതമ ബ്രഹ്മഉച്ചാസയനമഹാസയനം.

പുച്ഛാ – കഥഞ്ചാവുസോ ¶ തത്ഥ ഭഗവതാ അരിയം ഉച്ചാസയനമഹാസയനം ദേസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – ഇധാഹം ¶ ബ്രാഹ്മണ യം ഗാമം വാ നിഗമം വാ ഉപനിസ്സായ വിഹരാമി, സോ പുബ്ബണ്ഹസമയം നിവാസേത്വാ പത്തചീവരമാദായ തമേവ ഗാമം വാ നിഗമം വാ പിണ്ഡായ പവിസാമി. സോ പച്ഛാഭത്തം പിണ്ഡപാത പടിക്കന്തോ വനന്തഞ്ഞേവ പവിസാമീതി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ തത്ഥ ഭഗവതാ അരിയം ഉച്ചാസയനമഹാസയനം ദേസിതം.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ മഹാവഗ്ഗേ പഞ്ചമം കേസമുത്തിസുത്തം ഭഗവതാ കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കിസ്മിം വത്ഥുസ്മിം കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – കോസലേസു ഭന്തേ കേസമുത്തേനാമ കാലാമാനം നിഗമേ കേസമുത്തിയേ കാലാമേ ആരബ്ഭ ഭാസിതം. കേസമുത്തിയാ ഭന്തേ കാലാമാ ഭഗവന്തം ഏതദവോചും ‘‘സന്തി ഭന്തേ ഏകേ സമണ ബ്രാഹ്മണാ കേസമുത്തം ആഗച്ഛന്തി, തേ സകംയേവ വാദം ദീപേന്തി, ജോതേന്തി, പരപ്പവാദം പന ഖുംസേന്തി വമ്ഭേന്തി പരിഭവന്തി, ഓമക്ഖിം കരോന്തി, അപരേപി ഭന്തേ ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ കേസമുത്തം ആഗച്ഛന്തി, തേപി സകംയേവ വാദം ദീപേന്തി ജോതേന്തി, പരപ്പവാദം പന ഖുംസേന്തി വമ്ഭേന്തി പരിഭവന്തി, ഓമക്ഖിം കരോന്തി. തേസം നോ ഭന്തേ അമ്ഹാകം ഹോതേവ കങ്ഖാ, ഹോതി വിചികിച്ഛാ കോ സു നാമ ഇമേസം ഭവതം സമണബ്രാഹ്മണാനം സച്ചം ആഹ, കോ മുസാ’’തി. തസ്മിം ഭന്തേ വത്ഥുസ്മിം ‘‘അലഞ്ഹി വോ കാലാമാ കങ്ഖിതും അലം വിചികിച്ഛിതും, കങ്ഖീയേവ പന വോ ഠാനേ വിചികിച്ഛാ ഉപ്പന്നാ’’തി ഏവ മാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തേനാവുസോ ¶ ഭഗവതാ…പേ… സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അങ്ഗുത്തരനികായേ തികനിപാതേ മഹാവഗ്ഗേ ദസമം ഉപോസഥസുത്തം കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – സാവത്ഥിയം ഭന്തേ വിസാഖം മിഗാരമാതരം ആരബ്ഭ ‘‘തയോ ഖോ മേ വിസാഖേ ഉപോസഥാ. കതമേ തയോ. ഗോപാലകുപോസഥോ നിഗണ്ഠുപോസഥോ അരിയുപോസഥോ’’തി ഏവം ഖോ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

ഹന്ദ കുതോ നു ത്വം വിസാഖേ ആഗച്ഛസി ദിവാ ദിവസ്സ.

‘‘തയോ ¶ ഖോ മേ വിസാഖേ ഉപോസഥാ. കതമേ തയോ, ഗോപാലകുപോസഥോ നിഗണ്ഠുപോസഥോ അരിയുപോസഥോ’’ –

പുച്ഛാ – കഥഞ്ചാവുസോ തത്ഥ ഭഗവതാ ഗോപാലകുപോസഥോ പകാസിതോ.

വിസ്സജ്ജനാ – കഥഞ്ച വിസാഖേ ഗോപാലകുപോസഥോ ഹോതി, സേയ്യഥാപി വിസാഖേ ഗോപാലകോ സായന്ഹസമയേ സാമികാനം ഗാവോ നിയ്യാതേത്വാ ഇതി പടിസഞ്ചിക്ഖതി ‘‘അജ്ജ ഖോ ഗാവോ അമുകസ്മിഞ്ച അമുകസ്മിഞ്ച പദേസേ ചരിംസു, അമുകസ്മിഞ്ച അമുകസ്മിഞ്ച പദേസേ പാനീയാനി പിവിംസു.

സ്വേ ¶ ദാനി ഗാവോ അമുകസ്മിഞ്ച അമുകസ്മിഞ്ച പദേസേ ചരിസ്സന്തി, അമുകസ്മിഞ്ച അമുകസ്മിഞ്ച പദേസേ പാനീയാനി പിവിസ്സന്തീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ തത്ഥ ഭഗവതാ ഗോപാലകുപോസഥോ പകാസിതോ.

പുച്ഛാ – കഥഞ്ചാവുസോ ¶ തത്ഥ ഭഗവതാ നിഗണ്ഠുപോസഥോ പകാസിതോ.

വിസ്സജ്ജനാ – കഥഞ്ച വിസാഖേ നിഗണ്ഠുപോസഥോ ഹോതി, അത്ഥി വിസാഖേ നിഗണ്ഠാനാമ സമണജാതികാ, തേ സാവകം ഏവം സമാദപേന്തി, ‘‘ഏഹിത്വം അമ്ഭോപുരിസ യേ പുരത്ഥിമായ ദിസായ പാണാ പരം യോജനസതം, തേസു ദണ്ഡം നിക്ഖിപാഹി, യേ പച്ഛിമായ ദിസായ. യേ ഉത്തരായ ദിസായ. യേ ദക്ഖിണായ ദിസായ പാണാ പരം യോജനസതം, തേസു ദണ്ഡം നിക്ഖിപാഹീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ തത്ഥ ഭഗവതാ നിഗണ്ഠുപോസഥോ പകാസിതോ.

ഏഹി ത്വം അമ്ഭോ പുരിസ സബ്ബചേലാനി നിക്ഖിപിത്വാ ഏവം വദേഹി.

നാഹം ¶ ക്വചനി കസ്സചി കിഞ്ചനതസ്മിം, ന ച മമ ക്വചനി കത്ഥചി കിഞ്ചന തത്ഥി.

പുച്ഛാ – കഥഞ്ചാവുസോ ¶ തത്ഥ ഭഗവതാ അരിയുപോസഥോ വിത്ഥാരേന വിഭജിത്വാ പകാസിതോ.

വിസ്സജ്ജനാ – കഥഞ്ച വിസാഖേ അരിയുപോസഥോ ഹോതി, ഉപക്കിലിട്ഠസ്സ വിസാഖേ ചിത്തസ്സ ഉപക്കമേന പരിയോദപനാ ഹോതി. കഥഞ്ച വിസാഖേ ഉപക്കിലിട്ഠസ്സ ചിത്തസ്സ ഉപക്കമേന പരിയോദപനാ ഹോതി. ഇധ വിസാഖേ അരിയസാവകോ തഥാഗതം അനുസ്സരതി ‘‘ഇതിപി സോ ഭഗവാ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ വിജ്ജാചരണസമ്പന്നോ സുഗതോ ലോകവിദൂ അനുത്തരോ പുരിസദമ്മസാരഥി സത്ഥാ ദേവമനുസ്സാനം ബുദ്ധോ ഭഗവാ’’തി. തസ്സ തഥാഗതം അനുസ്സരതോ ചിത്തം പസീദതി, പാമോജ്ജം ഉപ്പജ്ജതി, യേ ചിത്തസ്സ ഉപക്കിലേസാ തേ പഹീയന്തീതി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ തത്ഥ ഭഗവതാ അരിയോ ഉപോസഥോ വിത്ഥാരേത്വാ പകാസിതോ.

പുച്ഛാ – ഏവം ¶ ഉപവുത്ഥസ്സ പന ആവുസോ അരിയുപോസഥസ്സ കഥം മഹപ്ഫലതാ മഹാനിസംസതാ വുത്താ ഭഗവതാ.

വിസ്സജ്ജനാ – കീവമഹപ്ഫലാ ഹോതി, കീവമഹാനിസംസോ, കീവമഹാജുതികോ, കീവമഹാവിപ്ഫാരോ, സേയ്യഥാപി വിസാഖേ യോ ഇമേസം സോളസന്നം മഹാജനപദാനം പഹൂതരത്തജനപദാനം ഇസ്സരിയാധിപച്ചം രജ്ജം കാരേയ്യ, സേയ്യഥിദം ‘‘അങ്ഗാനം മഗധാനം കാസീനം കോസലാനം വജ്ജീനം മല്ലാനം ചേതീനം വങ്ഗാനം കുരൂനം പഞ്ചാലാനം മച്ഛാനം സൂരസേനാനം അസ്സകാനം അവന്തീനം ഗന്ധാരാനം കമ്ബോജാനം, അട്ഠങ്ഗസമന്നാഗതസ്സ ഉപോസഥസ്സ ഏതം കലം നാഗ്ഘതി സോളസി’’ന്തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ തത്ഥ ഭഗവതാ ഏവം ഉപവുത്ഥസ്സ അരിയുപോസഥസ്സ മഹപ്ഫലതാ മഹാനിസംസതാ വുത്താ.

പുച്ഛാ – അങ്ഗുത്തരനികായേ ¶ ആവുസോ തികനിപാതേ ആനന്ദവഗ്ഗേ ദുതിയം ആജീവകസുത്തം കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കിസ്മിം വത്ഥുസ്മിം കേന കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – കോസമ്ബിയം ഭന്തേ അഞ്ഞതരം ആജീവകസാവകം ഗഹപതിം ആരബ്ഭ ആയസ്മതാ ആനന്ദത്ഥേരേന ധമ്മഭണ്ഡാഗാരികേന ഭാസിതം. അഞ്ഞതരോ ഭന്തേ ആജീവകസാവകോ ഗഹപതി ആയസ്മന്തം ആനന്ദം ഏതദവോച ‘‘കേസം നോ ഭന്തേ ആനന്ദ ധമ്മോ സ്വാക്ഖാതോ, കേ ലോകേ സുപ്പടിപന്നാ, കേ ലോകേ സുകതാ’’തി. തസ്മിം ഭന്തേ വത്ഥുസ്മിം ‘‘തേന ഹി ഗഹപതി തഞ്ഞേവേത്ഥ പടിപുച്ഛിസ്സാമി, യഥാ തേ ഖമേയ്യ, തഥാ നം ബ്യാകരേയ്യാസീ’’തി ഏവമാദിനാ ആയസ്മതാ ആനന്ദത്ഥേരേന ധമ്മഭണ്ഡാഗാരികേന ഭാസിതം.

‘‘കേസം ¶ നോ ഭന്തേ ആനന്ദ ധമ്മോ സ്വാക്ഖാതോ, കേ ലോകേ സുപ്പടിപന്നാ, കേ ലോകേ സുകതാ’’.

‘‘ഇതി ¶ ഖോ ഗഹപതി തയാവേതം ബ്യാകതം’’ –

‘‘അഭിക്കന്തം ¶ ഭന്തേ, അഭിക്കന്തം ഭന്തേ, സേയ്യഥാപി ഭന്തേ നിക്കുജ്ജിതം വാ ഉക്കുജ്ജേയ്യ’’ –

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ നവമം ഗന്ധജാതസുത്തം ഭഗവതാ കം ആരബ്ഭ കിസ്മിം വത്ഥുസ്മിം കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – ആയസ്മന്തം ഭന്തേ ആനന്ദം ആരബ്ഭ ഭാസിതം. ആയസ്മാ ഭന്തേ ആനന്ദോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച ‘‘തീണിമാനി ഭന്തേ ഗന്ധജാതാനി, യേസം അനുവാതംയേവ ഗന്ധോ ഗച്ഛതി നോ പടിവാതം…പേ… അത്ഥി നു ഖോ ഭന്തേ കിഞ്ചി ഗന്ധജാതം, യസ്സ അനുവാതമ്പി ഗന്ധോ ഗച്ഛതി പടിവാതമ്പി ഗന്ധോ ഗച്ഛതി, അനുവാതപടിവാതമ്പി ഗന്ധോ ഗച്ഛതീ’’തി. തസ്മിം ഭന്തേ വത്ഥുസ്മിം ‘‘അത്ഥാനന്ദ കിഞ്ചി ഗന്ധജാതം, യസ്സ അനുവാതമ്പി ഗന്ധോ ഗച്ഛതി, പടിവാതമ്പി ഗന്ധോ ഗച്ഛതി, അനുവാതപടിവാതമ്പി ഗന്ധോ ഗച്ഛതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – സമണവഗ്ഗേ ¶ ആവുസോ ദുതിയം ഗദ്രഭസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – സമണവഗ്ഗേ ഭന്തേ ദുതിയം ഗദ്രഭസുത്തം ‘‘സേയ്യഥാപി ഭിക്ഖവേ ഗദ്രഭോ ഗോഗണം പിട്ഠിതോ പിട്ഠിതോ അനുബന്ധോ ഹോതി ‘അഹമ്പി ദമ്മോ അഹമ്പി ദമ്മോ’തി, തസ്സ ന താദിസോ വണ്ണോ ഹോതി സേയ്യഥാപി ഗുന്നം, ന താദിസോ സരോ ഹോതി സേയ്യഥാപി ഗുന്നം, ന താദിസം പദം ഹോതി സേയ്യഥാപി ഗുന്നം, സോ ഗോഗണംയേവ പിട്ഠിതോ പിട്ഠിതോ അനുബന്ധോ ഹോതി അഹമ്പി ദമ്മോ അഹമ്പി ദമ്മോ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

തസ്മാതിഹ ¶ ഭിക്ഖവേ ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം.

‘‘തിബ്ബോ നോ ഛന്ദോ ഭവിസ്സതി അധിസീലസിക്ഖാസമാദാനേ…പേ… അധിപഞ്ഞാസിക്ഖാസമാദാനേ’’ –

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ഏകാദസമം സങ്കവാസുത്തം ഭഗവതാ കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കിസ്മിം വത്ഥുസ്മിം കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – കോസലേസു ഭന്തേ സങ്കവായം നാമ കോസലാനം നിഗമേ കസ്സപഗോത്തം നാമ ഭിക്ഖും ആരബ്ഭ ഭാസിതം. കസ്സപ ഗോത്തോ ഭന്തേ ഭിക്ഖു ഭഗവതി മനോപദൂസിത്വാ ഭഗവതോ സന്തികേ അച്ചയം അച്ചയതോ ദേസേസി. തസ്മിം ഭന്തേ വത്ഥുസ്മിം ‘‘ഥേരോ ചേപി കസ്സപ ഭിക്ഖു ന സിക്ഖാകാമോ ന സിക്ഖാസമാദാനസ്സ വണ്ണവാദീ. യേ ചഞ്ഞേ ഭിക്ഖൂ ന സിക്ഖാകാമാ, തേ ച ന സിക്ഖായ സമാദപേതി, യേ ചഞ്ഞേ ഭിക്ഖൂ സിക്ഖാകാമാ തേസഞ്ച ന വണ്ണം ഭണതി ഭൂതം തച്ഛം കാലേനാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തേനാവുസോ…പേ… ¶ സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അങ്ഗുത്തരനികായേ തികനിപാതേ ലോണകപല്ലവഗ്ഗേ പഠമം അച്ചായികസുത്തം കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – ലോണകപല്ലവഗ്ഗേ ഭന്തേ പഠമം അച്ചായികസുത്തം ‘‘തീണിമാനി ഭിക്ഖവേ കസ്സകസ്സ ഗഹപതിസ്സ അച്ചായികാനി കരണീയാനി. കതമാനി തീണി, ഇധ ഭിക്ഖവേ കസ്സകോ ഗഹപതി സീഘം സീഘം ഖേത്തം സുകട്ഠം കരോതി സുമതികതം. സീഘം സീഘം ഖേത്തം സുകട്ഠം കരിത്വാ സുമതികതം സീഘം സീഘം ബീജാനി പതിട്ഠാപേതി. സീഘം സീഘം ബീജാനി ¶ പതിട്ഠാപേത്വാ സീഘം സീഘം ഉദകം അഭിനേതിപി അപനേതിപി. ഇമാനി ഖോ ഭിക്ഖവേ തീണി കസ്സകസ്സ ഗഹപതിസ്സ അച്ചായികാനി കരണീയാനി’’തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – സമ്ബോധവഗ്ഗേ ¶ പനാവുസോ പഞ്ചമം രുണ്ണസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – സമ്ബോധവഗ്ഗേ ഭന്തേ പഞ്ചമം രുണ്ണസുത്തം ‘‘രുണ്ണമിദം ഭിക്ഖവേ അരിയസ്സ വിനയേ യദിദം ഗീതം, ഉമ്മത്തകമിദം ഭിക്ഖവേ അരിയസ്സ വിനയേ യദിദം നച്ചം, കോമാരകമിദം ഭിക്ഖവേ അരിയസ്സ വിനയേ യദിദം അതിവേലം ദന്തവിദംസകഹസിതം. തസ്മാതിഹ ഭിക്ഖവേ സേതുഘാതോ ഗീതേ സേതുഘാതോ നച്ചേ, അലം വോ ധമ്മപ്പമോദിതാനം സതം സിതം സിതമത്തായാ’’തി ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ സത്തമം അരക്ഖിതസുത്തം ഭഗവതാ കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – സാവത്ഥിയം ഭന്തേ അനാതപിണ്ഡികം ഗഹപതിം ആരബ്ഭ ‘‘ചിത്തേ ഗഹപതി അരക്ഖിതേ കായകമ്മമ്പി അരക്ഖിതം ഹോതി, വചീകമ്മമ്പി. മനോകമ്മമ്പി അരക്ഖിതം ഹോതി. തസ്സ അരക്ഖിതകായകമ്മന്തസ്സ അരക്ഖിതവചീകമ്മന്തസ്സ അരക്ഖിതമനോകമ്മന്തസ്സ കായകമ്മമ്പി അവസ്സുതം ¶ ഹോതി, വചീകമ്മമ്പി അവസ്സുതം ഹോതി, മനോകമ്മമ്പി അവസ്സുതം ഹോതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – ആപായികവഗ്ഗേ ¶ ആവുസോ ഛട്ഠം അപണ്ണകസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – ആപായികവഗ്ഗേ ഭന്തേ ഛട്ഠം അപണ്ണകസുത്തം ‘‘തിസ്സോ ഇമാ ഭിക്ഖവേ വിപത്തിയോ. കതമാ തിസ്സോ സീലവിപത്തി, ചിത്തവിപത്തി, ദിട്ഠിവിപത്തി. കതമാ ച ഭിക്ഖവേ സീലവിപത്തി, ഇധ ഭിക്ഖവേ ഏകച്ചോ പാണാതിപാതീ ഹോതി…പേ… സമ്ഫപ്പലാപീ ഹോതി. അയം വുച്ചതി ഭിക്ഖവേ സീലവിപത്തീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – കുസിനാരവഗ്ഗേ ¶ പനാവുസോ പഠമം കുസിനാരസുത്തം ഭഗവതാ കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – കുസിനാരായം ഭന്തേ ബലിഹരണേ വനസണ്ഡേ സമ്ബഹുലേ ഭിക്ഖൂ ആരബ്ഭ ‘‘ഇധ ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖു അഞ്ഞതരം ഗാമം വാ നിഗമം വാ ഉപനിസ്സായ വിഹരതി, തമേനം ഗഹപതി വാ ഗഹപതിപുത്തോ വാ ഉപസങ്കമിത്വാ സ്വാതനായ ഭത്തേന നിമന്തേതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ പഞ്ചമം ഹത്ഥകസുത്തം ഭഗവതാ കത്ഥ കേന സദ്ധിം കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – സാവത്ഥിയം ഭന്തേ ഹത്ഥകേന ദേവപുത്തേന സദ്ധിം ‘‘യേ തേ ഹത്ഥക ധമ്മാ പുബ്ബേ മനുസ്സഭൂതസ്സ പവത്തിനോ അഹേസും, അപിനു തേ തേ ധമ്മാ ഏതരഹി പവത്തിനോ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ അട്ഠമം അനുരുദ്ധസുത്തം കം ആരബ്ഭ കേന കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – അട്ഠമം ഭന്തേ അനുരുദ്ധസുത്തം ആയസ്മന്തം അനുരുദ്ധത്ഥേരം ആരബ്ഭ ആയസ്മതാ സാരിപുത്തത്ഥേരേന ധമ്മസേനാപതിനാ ‘‘യം ഖോ തേ ആവുസോ അനുരുദ്ധം ഏവം ഹോതി ‘അഹം ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന സഹസ്സം ലോകം വോലോകേമീ’തി, ഇദം തേ മാനസ്മിം’’തി ഏവമാദിനാ ഭാസിതം.

‘‘സാധു ¶ വതായസ്മാ അനുരുദ്ധോ ഇമേ തയോ ധമ്മേ പഹായ ഇമേ തയോ ധമ്മേ അമനസികരിത്വാ അമതായ ധാതുയാ ചിത്തം ഉപസംഹരതു’’ –

പുച്ഛാ – തേനാവുസോ ¶ ഭഗവതാ…പേ… സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അങ്ഗുത്തരനികായേ തികനിപാതേ കുസിനാരവഗ്ഗേ നവമം പടിച്ഛന്നസുത്തം കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – നവമം ഭന്തേ പടിച്ഛന്നസുത്തം ‘‘തീണിമാനി ഭിക്ഖവേ പടിച്ഛന്നാനി ആവഹന്തി നോ വിവടാനി. കതമാനി തീണി, മാതുഗാമോ ഭിക്ഖവേ പടിച്ഛന്നോ ആവഹതി നോ വിവടോ, ബ്രാഹ്മണാനം ഭിക്ഖവേ മന്താ പടിച്ഛന്നാ ആവഹന്തി നോ വിവടാ, മിച്ഛാദിട്ഠി ഭിക്ഖവേ പടിച്ഛന്നാ ആവഹതി നോ വിവടാ. ഇമാനി ഖോ ഭിക്ഖവേ തീണി പടിച്ഛന്നാനി ആവഹന്തി നോ വിവടാനീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ദസമം ലേഖസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – ദസമം ഭന്തേ ലേഖസുത്തം ‘‘തയോമേ ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലാ സന്തോ സംവിജ്ജമാനാ ലോകസ്മിം. കതമേ തയോ, പാസാണലേഖൂപമോ പുഗ്ഗലോ പഥവിലേഖൂപമോ പുഗ്ഗലോ ഉദകലേഖൂപമോ പുഗ്ഗലോ. കതമോ ച ഭിക്ഖവേ പാസാണ ലേഖൂപമോ പുഗ്ഗലോ, ഇധ ഭിക്ഖവേ ഏകച്ചോ പുഗ്ഗലോ അഭിണ്ഹം കുജ്ഝതി, സോ ച ഖ്വസ്സ കോധോ ദീഘരത്തം അനുസേതി. സേയ്യഥാപി ഭിക്ഖവേ പാസാണലേഖാ ന ഖിപ്പം ലുജ്ജതി വാതേന വാ ഉദകേന വാ, ചിരട്ഠിതികാ ഹോതി, ഏവമേവ ഖോ ഭിക്ഖവേ ഇധേകച്ചോ പുഗ്ഗലോ അഭിണ്ഹം കുജ്ഝതി, സോ ച ഖ്വസ്സ കോധോ ദീഘരത്തം അനുസേതി. അയം വുച്ചതി ഭിക്ഖവേ പാസാണലേഖൂപമോ പുഗ്ഗലോ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – യോധാജീവവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ പഞ്ചമം കേസകമ്ബലസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – യോധാജീവവഗ്ഗേ ഭന്തേ പഞ്ചമം കേസകമ്ബലസുത്തം ‘‘സേയ്യഥാപി ഭിക്ഖവേ യാനി കാനിചി തന്താവുതാനം വത്ഥാനം, കേസകമ്ബലോ തേസം പടികിട്ഠോ അക്ഖായതി. കേസകമ്ബലോ ഭിക്ഖവേ സീതേ സീതോ ഉണ്ഹേ ഉണ്ഹോ ദുബ്ബണ്ണോ ദുഗ്ഗന്ധോ ദുക്ഖസമ്ഫസ്സോ. ഏവമേവ ഖോ ഭിക്ഖവേ യാനികാനിചി പുഥുസമണബ്രാഹ്മണവാദാനം, മക്ഖലിവാദോ തേസം പടികിട്ഠോ അക്ഖായതീതി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പുച്ഛാ – മങ്ഗലവഗ്ഗേ ¶ പനാവുസോ നവമം വന്ദനാസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – മങ്ഗലവഗ്ഗേ ഭന്തേ നവമം വന്ദനാസുത്തം ‘‘തിസ്സോ ഇമാ ഭിക്ഖവേ വന്ദനാ. കതമാ തിസ്സോ, കായേന വാചായ മനസാ. ഇമാ ഖോ ഭിക്ഖവേ തിസ്സോ വന്ദനാ’’തി, ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

‘‘തിസ്സോ ഇമാ ഭിക്ഖവേ വന്ദനാ. കതമാ തിസ്സോ, കായേന വാചായ മനസാ. ഇമാ ഖോ ഭിക്ഖവേ തിസ്സോ വന്ദനാ’’.

പുച്ഛാ – തത്ഥോ ¶ ആവുസോ ദസമം പുബ്ബണ്ഹസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – ദസമം ഭന്തേ പുബ്ബണ്ഹസുത്തം ‘‘യേ ഭിക്ഖവേ സത്താ പുബ്ബണ്ഹസമയം കായേന സുചരിതം ചരന്തി, വാചായ സുചരിതം ചരന്തി, മനസാ സുചരിതം ചരന്തി. സുപുബ്ബണ്ഹോ ഭിക്ഖവേ തേസം സത്താനം. യേ ഭിക്ഖവേ സത്താ മജ്ഝന്ഹികസമയം…പേ… സായന്ഹസമയം കായേന സുചരിതം ചരന്തി, വാചായ സുചരിതം ചരന്തി, മനസാ സുചരിതം ചരന്തി. സുസായന്ഹോ ഭിക്ഖവേ തേസം സത്താന’’ന്തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

സുനക്ഖത്തം ¶ സുമങ്ഗലം, സുപ്പഭാതം സുഹുട്ഠിതം;

സുഖണോ സുമുഹുത്തോ ച, സുയിട്ഠം ബ്രഹ്മചാരിസു.

പുച്ഛാ – ചതുക്കനിപാതേ ¶ പന ആവുസോ ഭണ്ഡഗാമവഗ്ഗേ പഠമം അനുബുദ്ധസുത്തം ഭഗവതാ സത്ഥ കം ആരബ്ഭ കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വിസ്സജ്ജനാ – വജ്ജീസു ഭന്തേ ഭണ്ഡഗാമേ സമ്ബഹുലേ ഭിക്ഖൂ ആരബ്ഭ ‘‘ചതുന്നം ഭിക്ഖവേ ധമ്മാനം അനനുബോധാ അപ്പടിവേധാ ഏവമിദം ദീഘമദ്ധാനം സന്ധാവിതം സംസരിതം മമഞ്ചേവ തുമ്ഹാകഞ്ച. കതമേസം ചതുന്നം, അരിയസ്സ ഭിക്ഖവേ സീലസ്സ അനനുബോധാ അപ്പടിവേധാ ഏവമിദം ദീഘമദ്ധാനം സന്ധാവിതം സംസരിതം മമഞ്ചേവ തുമ്ഹാകഞ്ച. അരിയസ്സ ഭിക്ഖവേ സമാധിസ്സ…. അരിയായ ഭിക്ഖവേ പഞ്ഞായ…. അരിയായ ഭിക്ഖവേ വിമുത്തിയാ അനനുബോധാ അപ്പടിവേധാ ഏവമിദം ദീഘമദ്ധാനം സന്ധാവിതം സംസരിതം മമഞ്ചേവ തുമ്ഹാകഞ്ചാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ഛട്ഠം അപ്പസ്സുതസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – തത്ഥ ഭന്തേ ഛട്ഠം അപ്പസ്സുതസുത്തം ‘‘ചത്താരോമേ ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലാ സന്തോ സംവിജ്ജമാനാ ലോകസ്മിം. കതമേ ചത്താരോ, അപ്പസ്സുതോ സുതേന അനുപപന്നോ, അപ്പസ്സുതോ സുതേന ഉപപന്നോ, ബഹുസ്സുതോ സുതേന അനുപപന്നോ, ബഹുസ്സുതോ സുതേന ഉപപന്നോ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – ചരവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ പഠമം ചരസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – ചരവഗ്ഗേ ഭന്തേ പഠമം ചരസുത്തം ‘‘ചരതോ ചേപി ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖുനോ ഉപ്പജ്ജതി കാമവിതക്കോ വാ ബ്യാപാദവിതക്കോ വാ വിഹിംസാവിഭത്തോ വാ, തം ചേ ഭിക്ഖു അധിവാസേതി നപ്പജഹതി ന വിനോദേതി ന ബ്യന്തീകരോതി ന അനഭാവം ഗമേതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തേനാവുസോ…പേ… ¶ സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അങ്ഗുത്തരനികായേ ചതുക്കനിപാതേ ഉരുവേലവഗ്ഗേ തതിയം ലോകസുത്തം കഥം ഭാസിതം.

വി – ഉരുവേലവഗ്ഗേ ഭന്തേ തതിയം ലോകസുത്തം ‘‘ലോകോ ഭിക്ഖവേ തഥാഗതേന അഭിസമ്ബുദ്ധോ, ലോകസ്മാ തഥാഗതോ വിസംയുത്തോ, ലോകസമുദയോ ഭിക്ഖവേ തഥാഗതേന അഭിസമ്ബുദ്ധോ, ലോകസമുദയോ തഥാഗതസ്സ പഹീനോ, ലോകനിരോധോ ഭിക്ഖവേ തഥാഗതേന അഭിസമ്ബുദ്ധോ ലോകനിരോധോ തഥാഗതസ്സ സച്ഛികതോ, ലോകനിരോധഗാമിനീ പടിപദാ ഭിക്ഖവേ തഥാഗതേന അഭിസമ്ബുദ്ധാ, ലോകനിരോധഗാമിനി പടിപദാ തഥാഗതസ്സ ഭാവിതാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ആവുസോ പഞ്ചമം ബ്രഹ്മചരിയസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – പഞ്ചമം ഭന്തേ ബ്രഹ്മചരിയസുത്തം ‘‘നയിദം ഭിക്ഖവേ ബ്രഹ്മചരിയം വുസ്സതി ജനകുഹനത്ഥം, ന ജനലപനത്ഥം, ന ലാഭസക്കാരസിലോകാനിസംസുത്തം ¶ , ന ഇതിവാദപ്പമോക്ഖാനിസംസത്ഥം, ന ‘ഇതി മം ജനോ ജാനാതൂ’തി. അഥ ഖോ ഇദം ഭിക്ഖവേ ബ്രഹ്മചരിയം വുസ്സതി സംവരത്ഥം പഹാനത്ഥം വിരാഗത്ഥം നിരോധത്ഥ’’ന്തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ അട്ഠമം അരിയവംസസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – തത്ഥേവ ഭന്തേ അട്ഠമം അരിയവംസസുത്തം ‘‘ചത്താരോമേ ഭിക്ഖവേ അരിയവംസാ അഗ്ഗഞ്ഞാ രത്തഞ്ഞാ വംസഞ്ഞാ പോരാണാ, അസംകിണ്ണാ അസംകിണ്ണപുബ്ബാന സംകീയിസ്സന്തി, അപ്പടികുട്ഠാ സമണേഹി ബ്രാഹ്മണേഹി വിഞ്ഞൂഹി. കതമേ ചത്താരോ, ഇധ ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖു സന്തുട്ഠോ ഹോതി ഇതരീതരേന ചീവരേന, ഇതരീതരചീവരസന്തുട്ഠിയാ ച വണ്ണവാദീ, ന ച ചീവരഹേതു അനേസനം അപ്പതിരൂപം ആപജ്ജതി, അലദ്ധാ ച ചീവരം ന പരിതസ്സതി, ലദ്ധാ ച ചീവരം അഗധിതോ അമുച്ഛിതോ അനജ്ഝോപന്നോ ആദീനവദസ്സാവീ നിസ്സരണപഞ്ഞോ പരിഭുഞ്ജതി, തായ ച പന ഇതരീതരചീവരസന്തുട്ഠിയാ നേവത്താനുക്കംസേതി നോ പരം വമ്ഭേതി. യോ ഹി തത്ഥ ദക്ഖോ അനലസോ സമ്പജാനോ പടിസ്സഭോ, അയം വുച്ചതി ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖു പോരാണേ അഗ്ഗഞ്ഞേ അരിയവംസേ ഠിതോ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – ചക്കവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ പഠമം ചക്കസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – ചക്കവഗ്ഗേ ഭന്തേ പഠമം ചക്കസുത്തം ‘‘ചത്താരിമാനി ഭിക്ഖവേ ചക്കാനി, യേഹി സമന്നാഗതാനം ദേവമനുസ്സാനം ചതുചക്കം വത്തതി, യേഹി സമന്നാഗതാ ദേവമനുസ്സാ നചിരസ്സേവ മഹന്തത്തം വേപുല്ലത്തം പാപുണന്തി ഭോഗേസു. കതമാനി ചത്താരി, പതിരൂപദേസവാസോ സപ്പുരിസാവസ്സയോ അത്തസമ്മാപണിധി പുബ്ബേ ച കതപുഞ്ഞതാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ദുതിയം സങ്ഗഹസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – തത്ഥേവ ഭന്തേ ദുതിയം സങ്ഗഹസുത്തം ‘‘ചത്താരിമാനി ഭിക്ഖവേ സങ്ഗഹവത്ഥൂനി. കതമാനി ചത്താരി, ദാനം പേയ്യവജ്ജം അത്ഥചരിയാ സമാനത്തതാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – ഭത്ഥേവ ¶ ആവുസോ തതിയം സീഹസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – തത്ഥേവ ഭന്തേ തതിയം സീഹസുത്തം ‘‘സീഹോ ഭിക്ഖവേ മിഗരാജാ സായനുസമയം ആസയാ നിക്ഖമതി, ആസയാ നിക്ഖമിത്വാ വിജമ്ഭതി, വിജമ്ഭിത്വാ സമന്താ ചതുദ്ദിസാ അനുവിലോകേതി, സമന്താ ചതുദ്ദിസാ അനുവിലോകേത്വാ തിക്ഖത്തും സീഹനാദം നദതി, തിക്ഖത്തും സീഹനാദം നദിത്വാ ഗോചരായ പക്കമതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തേനാവുസോ ¶ ഭഗവതാ…പേ… സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അങ്ഗുത്തരനികായേ ചതുക്കനിപാതേ ചക്കവഗ്ഗേ ഛട്ഠം ദോണസുത്തം കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കിസ്മിം വത്ഥുസ്മിം കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വി – അന്തരാ ¶ ച ഭന്തേ ഉക്കട്ഠം അന്തരാ ച സേതബ്യം ദോണം ബ്രാഹ്മണം ആരബ്ഭ ഭാസിതം. ദോണോ ഭന്തേ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച ‘‘ദേവോ നോ ഭവം ഭവിസ്സതീ’’തി. തസ്മിം ഭന്തേ വത്ഥുസ്മിം ‘‘ന ഖോ അഹം ബ്രാഹ്മണ ദേവോ ഭവിസ്സാമീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

‘‘അച്ഛരിയം ¶ വത ഭോ, അബ്ഭുതം വത ഭോ, ന വതിമാനി മനുസ്സഭൂതസ്സ പദാനി ഭവിസ്സന്തി’’.

‘‘ന ഖോ അഹം ബ്രാഹ്മണ ദേവോ ഭവിസ്സമി’’.

‘‘ന ഖോ അഹം ബ്രാഹ്മണ ഗന്ധബ്ബോ ഭവിസ്സാമി’’.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ നവമം ഉജ്ജയസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – നവമം ഭന്തേ ഉജ്ജയസുത്തം ‘‘ന ഖോ അഹം ബ്രാഹ്മണ സബ്ബം യഞ്ഞം വണ്ണേമി, ന പനാഹം ബ്രാഹ്മണ സബ്ബം യഞ്ഞം ന വണ്ണേമി. യഥാരൂപേ ഖോ ബ്രാഹ്മണ യഞ്ഞേ ഗാവോ ഹഞ്ഞന്തി, അജേളകാ ഹഞ്ഞന്തി, കുക്കുടസൂകരാ ഹഞ്ഞന്തി, വിവിധാ പാണാ സങ്ഘാതം ആപജ്ജന്തീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

‘‘ഭവമ്പി ¶ നോ ഗോതമോ യഞ്ഞം വണ്ണേതി’’.

പു – രോഹിതസ്സവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ പഠമം സമാധിഭാവനാസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – രോഹിതസ്സവഗ്ഗേ ഭന്തേ പഠമം സമാധിഭാവനാസുത്തം ‘‘ചതസ്സോ ഇമാ ഭിക്ഖവേ സമാധിഭാവനാ, കതമാ ചതസ്സോ, അത്ഥി ഭിക്ഖവേ സമാധിഭാവനാ ഭാവിതാ ബഹുലീകതാ ദിട്ഠധമ്മസുഖവിഹാരായ സംവത്തതി, അത്ഥി ഭിക്ഖവേ സമാധിഭാവനാ ഭാവിതാ ബഹുലീകതാ ഞാണദസ്സനപ്പടിലാഭായ സംവത്തതി, അത്ഥി ഭിക്ഖവേ സമാധിഭാവനാ ഭാവിതാ ബഹുലീകതാ സതിസമ്പജഞ്ഞായ സംവത്തതി, അത്ഥി ഭിക്ഖവേ സമാധിഭാവനാ ഭാവിതാ ബഹുലീകതാ ആസവാനം ഖയായ സംവത്തതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ദുതിയം പഞ്ഹബ്യാകരണസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – തത്ഥേവ ഭന്തേ ദുതിയം പഞ്ഹബ്യാകരണസുത്തം ‘‘ചത്താരിമാനി ഭിക്ഖവേ പഞ്ഹബ്യാകരണാനി. കതമാനി ചത്താരി, അത്ഥി ഭിക്ഖവേ പഞ്ഹോ ഏകംസബ്യാകരണീയോ, അത്ഥി ഭിക്ഖവേ പഞ്ഹോ വിഭജ്ജബ്യാകരണീയോ, അത്ഥി ഭിക്ഖവേ പഞ്ഹോ പടിപുച്ഛാബ്യാകരണീയോ, അത്ഥി ഭിക്ഖവേ പഞ്ഹോ ഠപനീയോ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – പുഞ്ഞാഭിസന്ദവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ തതിയം സംവാസസുത്തം ഭഗവതാ കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വി – പുഞ്ഞാഭിസന്ദവഗ്ഗേ ഭന്തേ തതിയം സംവാസസുത്തം അന്തരാ ച മധുരം അന്തരാ ച വേരഞ്ജം സമ്ബഹുലേ ഗഹപതയോ ച ഗഹപതാനിയോ ച ആരബ്ഭ ‘‘ചത്താരോമേ ഗഹപതയോ സംവാസാ. കതമേ ചത്താരോ, ഛവോ ഛവായ സദ്ധിം സംവസതി, ഛവോ ദേവിയാ സദ്ധിം സംവസതി, ദേവോ ഛവായ സദ്ധിം സംവസതി, ദേവോ ദേവിയാ സദ്ധിം സംവസതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തേനാവുസോ ¶ ഭഗവതാ…പേ… സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അങ്ഗുത്തരനികായേ ചതുക്കനിപാതേ പുഞ്ഞാഭിസന്ദവഗ്ഗേ പഞ്ചമം സമജീവിസുത്തം കഥം ഭാസിതം.

വി – പഞ്ചമം ഭന്തേ സമജീവിസുത്തം ‘‘ആകങ്ഖേയ്യും ചേ ഗഹപതയോ ഉഭോ ജാനിപതയോ ദിട്ഠേ ചേവ ധമ്മേ അഞ്ഞമഞ്ഞം പസ്സിതും, അഭിസമ്പരായഞ്ച അഞ്ഞമഞ്ഞം പസ്സിതും, ഉഭോവ അസ്സു സമസദ്ധാ സമസീലാ സമചാഗാ സമപഞ്ഞാ, തേ ദിട്ഠേ ചേവ ധമ്മേ അഞ്ഞമഞ്ഞം പസ്സന്തി, അഭിസമ്പരായഞ്ച അഞ്ഞമഞ്ഞം പസ്സന്തീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – പത്തകമ്മവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ ദുതിയം ആനണ്യസുഖസുത്തം ഭഗവതാ കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വി – പത്തകമ്മവഗ്ഗേ ¶ ഭന്തേ ദുതിയം ആനണ്യസുഖസുത്തം സാവത്ഥിയം അനാഥപിണ്ഡികം ഗഹപതിം ആരബ്ഭ ‘‘ചത്താരിമാനി ഗഹപതി സുഖാനി അധിഗമനീയാനി ഗിഹിനാ കാമഭോഗിനാ കാലേന കാലം സമയേന സമയം ഉപാദായ. കതമാനി ചത്താരി, അത്ഥിസുഖം ഭോഗസുഖം അനണ്യസുഖം അനവജ്ജസുഖ’’ന്തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

ആനണ്യസുഖം ¶ ഞത്വാന, അഥോ അത്ഥിസുഖം പരം;

ഭുഞ്ജം ഭോഗസുഖം മച്ചോ, തതോ പഞ്ഞാ വിപസ്സതി;

വിപസ്സമാനോ ജാനാതി, ഉഭോ ഭാഗേ സുമേധസോ;

അനവജ്ജസുഖസ്സേതം, കലം നാഗ്ഘതി സോളസിം–

പു – അപണ്ണകവഗ്ഗേ പന ആവുസോ തതിയം സപ്പുരിസസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – അപണ്ണകവഗ്ഗേ ¶ ഭന്തേ തതിയം സപ്പുരിസസുത്തം ‘‘ചതൂഹി ഭിക്ഖവേ ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ അസപ്പുരിസോ വേദിതബ്ബോ. കതമേഹി ചതൂഹി, ഇധ ഭിക്ഖവേ അസപ്പുരിസോ യോ ഹോതി പരസ്സ അവണ്ണോ തം അപുട്ഠോപി പാതു കരോതി കോ പന വാദോ പുട്ഠസ്സാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

അധുനാഗതവധുകാസമേന ¶ ചേതസാ വിഹരിസ്സാമ’’ –

പു – തത്ഥേവ ആവുസോ സത്തമം അചിന്തേയ്യസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – സത്തമം ഭന്തേ അചിന്തേയ്യസുത്തം ‘‘ചത്താരിമാനി ഭിക്ഖവേ അചിന്തേയ്യാനി ന ചിന്തേതബ്ബാനി, യാനി ചിന്തേന്തോ ഉമ്മാദസ്സ വിഘാതസ്സ ഭാഗീ അസ്സ. കതമാനി ചത്താരി, ബുദ്ധാനം ഭിക്ഖവേ ബുദ്ധവിസയോ അചിന്തേയ്യോ ന ചിന്തേതബ്ബോ, യം ചിന്തേന്തോ ഉമ്മാദസ്സ വിഘാതസ്സ ഭാഗീ അസ്സാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – മചലവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ പഞ്ചമം തമോതമസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – മചലവഗ്ഗേ ഭന്തേ പഞ്ചമം തമോതമസുത്തം ‘‘ചത്താരോമേ ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലാ സന്തോ സംവിജ്ജമാനാ ലോകസ്മിം. കതമേ ചത്താരോ, തമോതമപരായണോ, തമോജോതിപരായണോ, ജോതിതമപരായണോ, ജോതിജോതിപരായണോ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തേനാവുസോ ¶ ഭഗവതാ…പേ… സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അങ്ഗുത്തരനികായേ ചതുക്കനിപാതേ അസുരവഗ്ഗേ പഠമം അസുരസുത്തം കഥം ഭാസിതം.

വി – അസുരവഗ്ഗേ ഭന്തേ പഠമം അസുരസുത്തം ‘‘ചത്താരോമേ ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലാ സന്തോ സംവിജ്ജമാനാ ലോകസ്മിം. കതമേ ചത്താരോ, അസുരോ അസുരപരിവാരോ, അസുരോ ദേവപരിവാരോ, ദേവോ അസുരപരിവാരോ, ദേവോ ദേവപരിവാരോ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ചതുത്ഥം സമാധിസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – ചതുത്ഥം ഭന്തേ സമാധിസുത്തം ‘‘ചത്താരോമേ ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലാ സന്തോ സംവിജ്ജമാനാ ലോകസ്മിം. കതമേ ചത്താരോ, ഇധ ഭിക്ഖവേ ഏകച്ചോ പുഗ്ഗലോ ലാഭീ ഹോതി അജ്ഝത്തം ചേതോസമഥസ്സ ന ലാഭീ അധിപഞ്ഞാധമ്മവിപസ്സനായ. ഇധ പന ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലോ ലാഭീ ഹോതി അധിപഞ്ഞാധമ്മവിപസ്സനായ, ന ലാഭീ അജ്ഝത്തം ചേതോസമഥസ്സ. ഇധ പന ഭിക്ഖവേ ഏകച്ചോ പുഗ്ഗലോ ന ചേവ ലാഭീ ഹോതി അജ്ഝത്തം ചേതോസമഥസ്സ, ന ച ലാഭീ അധിപഞ്ഞാധമ്മവിപസ്സനായ. ഇധ പന ഭിക്ഖവേ ഏകച്ചോ പുഗ്ഗലോ ലാഭീ ചേവ ഹോതി അജ്ഝത്തം ചേതോസമഥസ്സ, ലാഭീ ച അധിപഞ്ഞാധമ്മവിപസ്സനായാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ഛട്ഠം രാഗവിനയസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – ഛട്ഠം ഭന്തേ രാഗവിനയസുത്തം ‘‘ചത്താരോമേ ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലാ സന്തോ സംവിജ്ജമാനാ ലോകസ്മിം. കതമേ ചത്താരോ, അത്തഹിതായ പടിപന്നോ നോ പരഹിതായ, പരഹിതായ പടിപന്നോ നോ അത്തഹിതായ, നേവത്തഹിതായ പടിപന്നോ നോ പരഹിതായ, അത്തഹിതായ ചേവ പടിപന്നോ പരഹിതായ ചാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – വലാഹകവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ പഠമം വലാഹകസുത്തം ഭഗവതാ കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വി – സാവത്ഥിയം ഭന്തേ സമ്ബഹുലേ ഭിക്ഖൂ ആരബ്ഭ ‘‘ചത്താരോമേ ഭിക്ഖവേ വലാഹകാ. കതമേ ചത്താരോ, ഗജ്ജിതാ നോ വസ്സിതാ, വസ്സിതാ നോ ഗജ്ജിതാ, നേവ ഗജ്ജിതാ നോ വസ്സിതാ, ഗജ്ജിതാ ച വസ്സിതാ ച. ഇമേ ഖോ ഭിക്ഖവേ ചത്താരോ വലാഹകാ. ഏവമേവ ഖോ ഭിക്ഖവേ ചത്താരോ വലാഹകൂപമാ പുഗ്ഗലാ സന്തോ സംവിജ്ജാമാനാ ലോകസ്മിം. കതമേ ചത്താരോ, ഗജ്ജിതാ നോ വസ്സിതാ, വസ്സിതാ നോ ഗജ്ജിതാ, നേവ ഗജ്ജിതാ നോ വസ്സിതാ, ഗജ്ജിതാ ച വസ്സിതാ ചാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ചതുത്ഥം ഉദകരഹദസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – ചതുത്ഥ ഭന്തേ ഉദകരഹദസുത്തം ‘‘ചത്താരോമേ ഭിക്ഖവേ ഉദകരഹദാ. കതമേ ചത്താരോ, ഉത്താനോ ഗമ്ഭീരോഭാസോ, ഗമ്ഭീരോ ഉത്താനോഭാസോ, ഉത്താനോ ഉത്താനോഭാസോ, ഗമ്ഭീരോ ഗമ്ഭീരോഭാസോ, ഇമേ ഖോ ഭിക്ഖവേ ചത്താരോ ഉദകരഹദാ. ഏവമേവ ഖോ ഭിക്ഖവേ ചത്താരോ ഉദകരഹദൂപമാ പുഗ്ഗലാ സന്തോ സംവിജ്ജമാനാ ലോകസ്മിം. കതമേ ചത്താരോ, ഉത്താനോ ഗമ്ഭീരോഭാസോ, ഗമ്ഭീരോ ഉത്താനോഭാസോ, ഉത്താനോ ഉത്താനോഭാസോ, ഗമ്ഭീരോ ഗമ്ഭീരോഭാസോ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ സത്തമം മൂസികസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – സത്തമം ഭന്തേ മൂസികസുത്തം ‘‘ചതസ്സോ ഇമാ ഭിക്ഖവേ മൂസികാ. കതമാ ചതസ്സോ, ഗാധം കത്താ നോ വസിതാ, വസിതാ നോ ഗാധം കത്താ, നേവ ഗാധം കത്താ നോ വസിതാ, ഗാധം കത്താ ച വസിതാ ച. ഇമാ ഖോ ഭിക്ഖവേ ചതസ്സോ മൂസികാ. ഏവമേവ ഖോ ഭിക്ഖവേ ചത്താരോ മൂസികൂപമാ പുഗ്ഗലാ സന്തോ സംവിജ്ജമാനാ ലോകസ്മിം. കതമേ ചത്താരോ, ഗാധം കത്താ നോ വസിതാ, വസിതാ നോ ഗാധം കത്താ, നേവ ഗാധം കത്താ നോ വസിതാ, ഗാധം കത്താ ച വസിതാ ചാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – സംഗീതാപി ¶ ആവുസോ അങ്ഗുത്തരനികായതോ കാനിചി സുത്താനി ഉദ്ധരിത്വാ പടിപുച്ഛിസ്സാമി ബഹുജനസ്സ സുതവുഡ്ഢിയാ. സംഗീതേ ആവുസോ അങ്ഗുത്തരനികായേ ചതുക്കനിപാതേ വലാഹകവഗ്ഗേ അട്ഠമം ബലീബദ്ധസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – വലാഹകവഗ്ഗേ ഭന്തേ അട്ഠമം ബലീബദ്ധസുത്തം ‘‘ചത്താരോമേ ഭിക്ഖവേ ബലീബദ്ധാ. കതമേ ചത്താരോ, സഗവചണ്ഡോ നോ പരഗവചണ്ഡോ, പരഗവചണ്ഡോ നോ സഗവചണ്ഡോ, സഗവചണ്ഡോ ച പരഗവചണ്ഡോ ച, നേവ സഗവചണ്ഡോ നോ പരഗവചണ്ഡോ. ഇമേ ഖോ ഭിക്ഖവേ ചത്താരോ ബലീബദ്ധാ. ഏവമേവ ഖോ ഭിക്ഖവേ ചത്താരോ ബലീബദ്ധൂപമാ പുഗ്ഗലാ സന്തോ സംവിജ്ജമാനാ ലോകസ്മി’’ന്തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – കേസിവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ പഠമം കേസിസുത്തം ഭഗവതാ കം ആരബ്ഭ കിസ്മിം വത്ഥുസ്മിം കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വി – കേസിം ഭന്തേ അസ്സദമ്മസാരഥിം ആരബ്ഭ ഭാസിതം. കേസി ഭന്തേ അസ്സദമ്മസാരഥി ഭഗവന്തം ഏതദവോച ‘‘ഭഗവാ പന ഭന്തേ അനുത്തരോ പുരിസദമ്മസാരഥി, കഥം പന ഭന്തേ ഭഗവാ പുരിസദമ്മം വിനേതീ’’തി. തസ്മിം ഭന്തേ വത്ഥുസ്മിം ‘‘അഹം ഖോ കേസി പുരിസദമ്മം സണ്ഹേനപി വിനേമി, ഫരുസേനപി വിനേമി, സണ്ഹഫരുസേനപി വിനേമി. തത്രിദം കേസി സണ്ഹസ്മിം – ഇതി കായസുചരിതം ഇതി കായസുചരിതസ്സ വിപാകോ, ഇതി വചീസുചരിതം ഇതി വചീസുചരിതസ്സ ¶ വിപാകോ, ഇതി മനോസുചരിതം ഇതി മനോസുചരിതസ്സ വിപാകോ, ഇതി ദേവാ ഇതി മനുസ്സാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

‘‘ത്വം ഖോസി കേസി പഞ്ഞാതോ അസ്സദമ്മസാരഥീതി, കഥം പന ത്വം കേസി അസ്സദമ്മസാരഥി’’ –

‘‘അഹം ഖോ ഭന്തേ അസ്സദമ്മം സണ്ഹേനപി വിനേമി, ഫരുസേനപി വിനേമി, സണ്ഹഫരുസേനപി വിനേമി’’ –

‘‘സചേ ¶ തേ കേസി അസ്സദമ്മോ സണ്ഹേന വിനയം ന ഉപേതി, ഫരുസേന വിനയം ന ഉപേതി, സണ്ഹഫരുസേന വിനയം ന ഉപേതി, കിന്തി നം കരോസി’’ –

‘‘ഭഗവാ പന ഭന്തേ അനുത്തരോ പുരിസദമ്മസാരഥി, കഥം പന ഭന്തേ ഭഗവാ പുരിസദമ്മം വിനേതി’’ –

ന ൦.൦൦൮൭ ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതോ പാണാതിപാതോ കപ്പതി, അഥ ച പന ഭഗവാ ഏവമാഹ ‘‘ഹനാമി നം കേസീ’’തി.

പു – ഭയവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ പഠമം അത്താനുവാദസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – ഭയവഗ്ഗേ ഭന്തേ പഠമം അത്താനുവാദസുത്തം ‘‘ചത്താരിമാനി ഭിക്ഖവേ ഭയാനി. കതമാനി ചത്താരി, അത്താനുവാദഭയം പരാനുവാദഭയം ദണ്ഡഭയം ദുഗ്ഗതിഭയ’’ന്തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – ഇദാനി ¶ ആവുസോ ബഹുജനസ്സ സുതവുഡ്ഢിയാ സംഗീതാ അങ്ഗുത്തരനികായതോപി കാനിചി സുത്താനി ഉദ്ധരിത്വാ പടിപുച്ഛിസ്സാമി, സംഗീതേ ആവുസോ അങ്ഗുത്തരനികായേ ചതുക്കനിപാതേ പുഗ്ഗലവഗ്ഗേ നവമം ധമ്മകഥികസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – പുഗ്ഗലവഗ്ഗേ ഭന്തേ നവമം ധമ്മകഥികസുത്തം ‘‘ചത്താരോമേ ഭിക്ഖവേ ധമ്മകഥികാ. കതമേ ചത്താരോ, ഇധ ഭിക്ഖവേ ഏകച്ചോ ധമ്മകഥികോ അപ്പഞ്ച ഭാസതി അസഹിതഞ്ച, പരിസാ ചസ്സ ന കുസലാ ഹോതി സഹിതാസഹിതസ്സ. ഏവരൂപോ ഭിക്ഖവേ ധമ്മകഥികോ ഏവരൂപായ പരിസായ ധമ്മകഥികോത്വേവ സങ്ഖം ഗച്ഛതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – ഇന്ദ്രിയവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ സത്തമം രോഗസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – സത്തമം ഭന്തേ രോഗസുത്തം ‘‘ദ്വേമേ ഭിക്ഖവേ രോഗാ. കതമേ ദ്വേ, കായികോ ച രോഗോ, ചേതസികോ ച രോഗോ. ദിസ്സന്തി ഭിക്ഖവേ സത്താ കായികേന രോഗേന ഏകമ്പി വസ്സം ആരോഗ്യം പടിജാനമാനാ ദ്വേപി വസ്സാനി തീണിപി വസ്സാനി ചത്താരിപി വസ്സാനി പഞ്ചപി വസ്സാനി ദസപി വസ്സാനി വീസമ്പി വസ്സാനി തിംസമ്പി വസ്സാനി ചത്താരീസമ്പി വസ്സാനി പഞ്ഞാസമ്പി വസ്സാനി ആരോഗ്യം പടിജാനമാനാ വസ്സസതമ്പി ഭിയ്യോപി ആരോഗ്യം പടിജാനമാനാ. തേ ഭിക്ഖവേ സത്താ സുദുല്ലഭാ ലോകസ്മിം, യേ ചേതസികേന രോഗേന മുഹുത്തമ്പി ആരോഗ്യം പടിജാനന്തി അഞ്ഞത്ര ഖീണാസവേഹീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

ചത്താരോമേ ൦.൦൦൯൬ ഭിക്ഖവേ പബ്ബജിതസ്സ രോഗാ.

പു – പടിപദാവഗ്ഗേ ¶ ആവുസോ ദസമം യുഗനദ്ധസുത്തം കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കേന കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വി – കോസമ്ബിയം ഭന്തേ സമ്ബഹുലേ ഭിക്ഖൂ ആരബ്ഭ ‘‘യോ ഹി കോചി ആവുസോ ഭിക്ഖു വാ ഭിക്ഖുനീ വാ മമ സന്തികേ അരഹത്തപ്പത്തിം ബ്യാകരോതി, സബ്ബോ സോ ചതൂഹി മഗ്ഗേഹി ഏതേസം വാ അഞ്ഞതരേനാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ആയസ്മതാ ആനന്ദത്ഥേരേന ധമ്മഭണ്ഡാഗാരികേന ഭാസിതം.

പു – ബ്രാഹ്മണവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ ദുതിയം പാടിഭോഗസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – ബ്രാഹ്മണവഗ്ഗേ ഭന്തേ ദുതിയം പാടിഭോഗസുത്തം ‘‘ചതുന്നം ഭിക്ഖവേ ധമ്മാനം നത്ഥി കോചി പാടിഭോഗോ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ ദേവോ വാ മാരോ വാ ബ്രഹ്മാ വാ കോചി വാ ലോകസ്മി’’ന്തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ തതിയം സുതസുത്തം ഭഗവതാ കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കിസ്മിം വത്ഥുസ്മിം കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വി – രാജഗഹേ ഭന്തേ വസ്സകാരം ബ്രാഹ്മണം മഗധമഹാമത്തം ആരബ്ഭ ഭാസിതം. വസ്സകാരോ ഭന്തേ ബ്രാഹ്മണോ മഗധമഹാമത്തോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച ‘‘അഹഞ്ഹി ഭോ ഗോതമ ഏവംവാദീ ഏവംദിട്ഠി യോ കോചി ദിട്ഠം ഭാസതി ‘ഏവം മേ ദിട്ഠ’ന്തി, നത്ഥി തതോ ദോസോ. യോ കോചി സുതം ഭാസതി ‘ഏവം മേ സുത’ന്തി, നത്ഥി തതോ ദോസോ’’തി. തസ്മിം ഭന്തേ വത്ഥുസ്മിം ‘‘നാഹം ബ്രാഹ്മണ സബ്ബം ദിട്ഠം ‘ഭാസിതബ്ബ’ന്തി വദാമി, ന പനാഹം ബ്രാഹ്മണ സബ്ബം ദിട്ഠം ‘ന ഭാസിതബ്ബ’ന്തി വദാമി, നാഹം ബ്രാഹ്മണ സബ്ബം സുതം ‘ഭാസിതബ്ബ’ന്തി വദാമി, ന പനാഹം ബ്രാഹ്മണ സബ്ബം സുതം ‘ന ഭാസിതബ്ബ’ന്തി വദാമീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – അങ്ഗുത്തരനികായേ ¶ ആവുസോ ചതുക്കനിപാതേ ബ്രാഹ്മണവഗ്ഗേ ചതുത്ഥം അഭയസുത്തം ഭഗവതാ കം ആരബ്ഭ കിസ്മിം വത്ഥുസ്മിം കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വി – ബ്രാഹ്മണവഗ്ഗേ ഭന്തേ ചതുത്ഥം അഭയസുത്തം ജാണുസ്സോണിം ബ്രാഹ്മണം ആരബ്ഭ ഭാസിതം. ജാണുസ്സോണി ഭന്തേ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച ‘‘നത്ഥി യോ മരണധമ്മോ സമാനോ ന ഭായതി, ന സന്താസം ആപജ്ജതി മരണസ്സാ’’തി. തസ്മിം ഭന്തേ വത്ഥുസ്മിം ‘‘അത്ഥി ബ്രാഹ്മണ മരണധമ്മോ സമാനോ ഭായതി, സന്താസം ആപജ്ജതി മരണസ്സ. അത്ഥി പന ബ്രാഹ്മണ മരണധമ്മോ സമാനോ ന ഭായതി, ന സന്താസം ആപജ്ജതി മരണസ്സാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – മഹാവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ പഠമം സോതാനുഗതസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – മഹാവഗ്ഗേ ഭന്തേ പഠമം സോതാനുഗതസുത്തം ‘‘സോതാനുഗതാനം ഭിക്ഖവേ ധമ്മാനം വചസാ പരിചിതാനം മനസാനുപേക്ഖിതാനം ദിട്ഠിയാ സുപ്പടിവിദ്ധാനം ചത്താരോ ആനിസംസാ പാടികങ്ഖാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

അയം ¶ വാ സോ ധമ്മവിനയോ, യത്ഥാഹം പുബ്ബേ ബ്രഹ്മചരിയം അചരിം.

പു – അങ്ഗുത്തരനികായേ ¶ ആവുസോ ചതുക്കനിപാതേ മഹാവഗ്ഗേ തതിയം ഭദ്ദിയസുത്തം ഭഗവതാ കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കിസ്മിം വത്ഥുസ്മിം കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വി – വേസാലിയം ഭന്തേ ഭദ്ദിയം ലിച്ഛവി ആരബ്ഭ ഭാസിതം. ഭദ്ദിയോ ഭന്തേ ലിച്ഛവി ഭഗവന്തം ഏതദവോച ‘‘സുതം മേതം ഭന്തേ ‘മായാവീ സമണോ ഗോതമോ ആവട്ടനിം മായം ജാനാതി, യായ അഞ്ഞതിത്ഥിയാനം സാവകേ ആവട്ടേതീ’തി. യേ തേ ഭന്തേ ഏവമാഹംസു ‘മായാവീ സമണോ ഗോതമോ ആവട്ടനിം മായം ജാനാതി, യായ അഞ്ഞതിത്ഥിയാനം സാവകേ ആവട്ടേതീ’തി…പേ… അനബ്ഭക്ഖാതുകാമാ ¶ ഹി മയം ഭന്തേ ഭഗവന്ത’’ന്തി. തസ്മിം ഭന്തേ വത്ഥുസ്മിം ‘‘ഏഥ തുമ്ഹേ ഭദ്ദിയ മാ അനുസ്സവേന മാ പരമ്പരായ മാ ഇതികിരായ മാ പിടകസമ്പദാനേന മാ തക്കഹേതു മാ നയഹേതു മാ ആകാരവിതക്കേന മാ ദിട്ഠിനിജ്ഝാനക്ഖന്തിയാ മാ ഭബ്ബരൂപതായ മാ സമണോ നോ ഗരൂതി. യദാ തുമ്ഹേ ഭദ്ദിയ അത്തനാവ ജാനേയ്യാഥ ‘ഇമേ ധമ്മാ അകുസലാ, ഇമേ ധമ്മാ സാവജ്ജാ, ഇമേ ധമ്മാ വിഞ്ഞൂ ഗരഹിതാ, ഇമേ ധമ്മാ സമത്താ സമാദിന്നാ അഹിതായ ദുക്ഖായ സംവത്തന്തീ’തി. അഥ തുമ്ഹേ ഭദ്ദിയ പജഹേയ്യാഥാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – ഇമിസ്സാ ¶ ച പന ആവുസോ ദേസനായ ദേസിതായ ഭദ്ദിയസ്സ ലിച്ഛവിസ്സ കീദിസോ ധമ്മസവനാനിസംസോ അധിഗതോ. കഥഞ്ച നം ഭഗവാ അനുയുഞ്ജിത്വാ തം വചനം വിനിവേഠേസി.

വി – ഇമിസ്സാ ഭന്തേ ധമ്മദേസനായ ദേസിതായ ഭദ്ദിയസ്സ ലിച്ഛവിസ്സ സോതാപത്തിഫലസങ്ഖാതോ ധമ്മസവനാനിസംസോ അധിഗതോ. അപി നു താഹം ഭദ്ദിയ ഏവം അവചം ‘‘ഏഹി മേ ത്വം ഭദ്ദിയ സാവകോ ഹോഹി, അഹം സത്ഥാ ഭവിസ്സാമീ’’തി ഏവമാദിനാ ച നം ഭന്തേ ഭഗവാ പടിപുച്ഛിത്വാ അനുയുഞ്ജിത്വാ തം വചനം വിനിവേഠേസി.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ സത്തമം മല്ലികാദേവീസുത്തം ഭഗവതാ കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കിസ്മിം വത്ഥുസ്മിം കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വി – സാവത്ഥിയം ഭന്തേ മല്ലികാദേവിം ആരബ്ഭ ഭാസിതം. മല്ലികാ ഭന്തേ ദേവീ ഭഗവന്തം ഏതദവോച ‘‘കോ നു ഖോ ഭന്തേ ഹേതു കോ പച്ചയോ, യേന മിധേകച്ചോ മാതുഗാമോ ദുബ്ബണ്ണാ ച ഹോതി ദുരൂപാ സുപാപികാ ദസ്സനായ, ദലിദ്ദാ ച ഹോതി അപ്പസ്സകാ അപ്പഭോഗാ അപ്പേസക്ഖാ ച…പേ… കോ പന ഭന്തേ ഹേതു കോ പച്ചയോ, യേന മിധേകച്ചോ മാതുഗാമോ അഭിരൂപാ ച ഹോതി ദസ്സനീയാ പാസാദികാ പരമായ വണ്ണപോക്ഖരതായ സമന്നാഗതാ, അഡ്ഢാ ച ഹോതി മഹദ്ധനാ മഹാഭോഗാ മഹേസക്ഖാ ചാ’’തി. തസ്മിം ഭന്തേ വത്ഥുസ്മിം ‘‘ഇധ മല്ലികേ മാതുഗാമോ കോധനാ ഹോതി ഉപായാസബഹുലാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – അങ്ഗുത്തരനികായേ ¶ ആവുസോ ചതുക്കനിപാതേ സപ്പുരിസവഗ്ഗേ ചതുത്ഥം ദസകമ്മസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – സപ്പുരിസവഗ്ഗേ ¶ ഭന്തേ ചതുത്ഥം ദസകമ്മസുത്തം ‘‘അസപ്പുരിസഞ്ച വോ ഭിക്ഖവേ ദേസേസ്സാമി അസപ്പുരിസേന അസപ്പുരിസതരഞ്ച സപ്പുരിസഞ്ച സപ്പുരിസേന സപ്പുരിസതരഞ്ച, തം സുണാഥ സാധുകം മനസി കരോഥാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ പരിസാവഗ്ഗേ പഠമം പരിസാസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – പരിസാവഗ്ഗേ ഭന്തേ പഠമം പരിസാസുത്തം ‘‘ചത്താരോമേ ഭിക്ഖവേ പരിസദൂസനാ. കതമേ ചത്താരോ, ഭിക്ഖു ഭിക്ഖവേ ദുസ്സീലോ പാപധമ്മോ പരിസദൂസനോ, ഭിക്ഖുനീ ഭിക്ഖവേ ദുസ്സീലാ പാപധമ്മാ പരിസദൂസനാ, ഉപാസകോ ഭിക്ഖവേ ദുസ്സീലോ പാപധമ്മോ പരിസദൂസനോ, ഉപാസികാ ഭിക്ഖവേ ദുസ്സീലാ പാപധമ്മാ പരിസദൂസനാ. ഇമേ ഖോ ഭിക്ഖവേ ചത്താരോ പരിസദൂസനാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – പഞ്ചകനിപാതേ ¶ പന ആവുസോ പഠമേ സേഖബലവഗ്ഗേ പഠമം സംഖിത്തസുത്തം ഭഗവതാ കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വി – സാവത്ഥിയം ഭന്തേ സമ്ബഹുലേ ഭിക്ഖൂ ആരബ്ഭ ‘‘പഞ്ചിമാനി ഭിക്ഖവേ സേഖബലാനി. കതമാനി പഞ്ച, സദ്ധാബലം ഹിരീബലം ഓത്തപ്പബലം വീരിയബലം പഞ്ഞാബലം. ഇമാനി ഖോ ഭിക്ഖവേ പഞ്ച സേഖബലാനീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ തതിയം ദുക്ഖസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – തതിയം ഭന്തേ ദുക്ഖസുത്തം ‘‘പഞ്ചഹി ഭിക്ഖവേ ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഭിക്ഖു ദിട്ഠേവ ധമ്മേ ദുക്ഖം വിഹരതി സവിഘാതം സഉപായാസം സപരിളാഹം കായസ്സ ച ഭേദാ പരം മരണാ ദുഗ്ഗതി പാടികങ്ഖാ. കതമേഹി പഞ്ചഹി, ഇധ ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖു അസദ്ധോ ഹോതി അഹിരികോ ഹോതി, അനോത്തപ്പീ ഹോതി, കുസീതോ ഹോതി, ദുപ്പഞ്ഞോ ഹോതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ഛട്ഠം സമാപത്തിസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – ഛട്ഠം ഭന്തേ സമാപത്തിസുത്തം ‘‘ന താവ ഭിക്ഖവേ അകുസലസ്സ സമാപത്തി ഹോതി, യാവ സദ്ധാ പച്ചുപട്ഠിതാ ഹോതി കുസലേസു ധമ്മേസു. യതോ ച ഖോ ഭിക്ഖവേ സദ്ധാ അന്തരഹിതാ ഹോതി അസദ്ധിയം പരിയുട്ഠായ തിട്ഠതി, അഥ അകുസലസ്സ സമാപത്തി ഹോതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ സത്തമം കാമസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – സത്തമം ഭന്തേ കാമസുത്തം ‘‘യേഭുയ്യേന ഭിക്ഖവേ സത്താ കാമേസു ലളിതാ. അസിതബ്യാഭങ്ഗിം ഭിക്ഖവേ കുലപുത്തോ ഓഹായ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതോ ഹോതി, സദ്ധാപബ്ബജിതോ കുലപുത്തോതി അലം വചനായാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – അങ്ഗുത്തരനികായേ ¶ പഞ്ചകനിപാതേ പഞ്ചങ്ഗികവഗ്ഗേ ഛട്ഠം വിമുത്തായതനസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – പഞ്ചങ്ഗികവഗ്ഗേ ഭന്തേ ഛട്ഠം വിമുത്തായതനസുത്തം ‘‘പഞ്ചിമാനി ഭിക്ഖവേ വിമുത്തായതനാനി, യത്ഥ ഭിക്ഖുനോ അപ്പമത്തസ്സ ആതാപിനോ പഹിതത്തസ്സ വിഹരതോ അവിമുത്തം വാ ചിത്തം വിമുച്ചതി, അപരിക്ഖീണാ വാ ആസവാ പരിക്ഖയം ഗച്ഛന്തി, അനനുപ്പത്തം വാ അനുത്തരം യോഗക്ഖേമം അനുപാപുണാതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ നവമം ചങ്കമസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – നവമം ഭന്തേ ചങ്കമസുത്തം ‘‘പഞ്ചിമേ ഭിക്ഖവേ ചങ്കമേ ആനിസംസാ. കതമേ പഞ്ച, അദ്ധാനക്ഖമോ ഹോതി, പധാനക്ഖമോ ഹോതി, അപ്പാബാധോ ¶ ഹോതി, അസിതം പീതം ഖായിതം സായിതം സമ്മാ പരിണാമം ഗച്ഛതി, ചങ്കമാധിഗതോ സമാധി ചിരട്ഠിതികോ ഹോതി. ഇമേ ഖോ ഭിക്ഖവേ പഞ്ച ചങ്കമേ ആനിസംസാ’’തി ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – സുമനവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ പഠമം സുമനസുത്തം ഭഗവതാ കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കിസ്മിം വത്ഥുസ്മിം കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വി – സാവത്ഥിയം ഭന്തേ സുമനം രാജകുമാരിം ആരബ്ഭ ഭാസിതം. സുമനാ ഭന്തേ രാജകുമാരീ ഭഗവന്തം ഏതദവോച ‘‘ഇധസ്സു ഭന്തേ ഭഗവതോ ദ്വേ സാവകാ സമസദ്ധാ സമസീലാ സമപഞ്ഞാ ഏകോ ദായകോ ഏകോ അദായകോ. തേ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപജ്ജേയ്യും. ദേവഭൂതാനം പന നേസം ഭന്തേ സിയാ വിസേസോ സിയാ നാനാകരണ’’ന്തി. തസ്മിം ഭന്തേ വത്ഥുസ്മിം ‘‘യോ സോ സുമനേ ദായകോ, സോ അമ്ഹം അദായകം ദേവഭൂതോ സമാനോ പഞ്ചഹി ഠാനേഹി അധിഗണ്ഹാതി, ദിബ്ബേന ആയുനാ ദിബ്ബേന വണ്ണേന ദിബ്ബേന സുഖേന ദിബ്ബേന യസേന ദിബ്ബേന ആധിപതേയ്യേന. യോ സോ സുമനേ ദായകോ, സോ അമ്ഹം അദായകം ദേവഭൂതോ സമാനോ ഇമേഹി പഞ്ചഹി ഠാനേഹി അധിഗണ്ഹാതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

‘‘യഥാപി ¶ ചന്ദോ വിമലോ, ഗച്ഛം ആകാസധാതുയാ;

സബ്ബേ താരാഗണേ ലോകേ, ആഭായ അതിരോചതി;

തഥേവ സീലസമ്പന്നോ, സദ്ധോ പുരിസപുഗ്ഗലോ;

സബ്ബേ മച്ഛരിനോ ലോകേ, ചാഗേന അതിരോചതി’’–

പു – തത്ഥേവ ആവുസോ തതിയം ഉഗ്ഗഹസുത്തം ഭഗവതാ കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കിസ്മിം വത്ഥുസ്മിം കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വി – തതിയം ഭന്തേ ഉഗ്ഗഹസുത്തം ഭദ്ദിയേ ഉഗ്ഗഹം മേണ്ഡകനത്താരം ആരബ്ഭ ഭാസിതം. ഉഗ്ഗഹോ ഭന്തേ മേണ്ഡകനത്താ ഭഗവന്തം ഏതദവോച ‘‘ഇമാ മേ ഭന്തേ കുമാരിയോ പതികുലാനി ഗമിസ്സന്തി, ഓവദതു താസം ഭന്തേ ഭഗവാ, അനുസാസതു താസം ഭന്തേ ഭഗവാ, യം താസം അസ്സ ദീഘരത്തം ഹിതായ സുഖായാ’’തി. തസ്മിം ഭന്തേ വത്ഥുസ്മിം ‘‘തസ്മാതിഹ കുമാരിയോ ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം’’ യസ്സ വോ മാതാപിതരോ ഭത്തുനോ ദസ്സന്തി അത്ഥകാമാ ഹിതേസിനോ അനുകമ്പകാ അനുകമ്പം ഉപാദായ, തസ്സ ഭവിസ്സാമ പുബ്ബുട്ഠായിനോ ¶ പച്ഛാനിപാതിനിയോ കിം കാരപടിസ്സാവിനിയോ മനാപചാരിനിയോ പിയവാദിനിയോ’തി. ഏവഞ്ഹി വോ കുമാരിയോ സിക്ഖിതബ്ബ’’ന്തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – അങ്ഗുത്തരനികായേ ¶ ആവുസോ പഞ്ചകനിപാതേ സുമനവഗ്ഗേ ചതുത്ഥം സീഹസേനാപതിസുത്തം ഭഗവതാ കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കിസ്മിം വത്ഥുസ്മിം കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വി – വേസാലിയം ഭന്തേ സീഹം സേനാപതിം ആരബ്ഭ ഭാസിതം. സീഹോ ഭന്തേ സേനാപതി ഭഗവന്തം ഏതദവോച ‘‘സക്കാ നു ഖോ ഭന്തേ സന്ദിട്ഠികം ദാനഫലം പഞ്ഞാപേതു’’ന്തി. തസ്മിം ഭന്തേ വത്ഥുസ്മിം ‘‘സക്കാ സീഹ, ദായകോ സീഹ ദാനപതി ബഹുനോ ജനസ്സ പിയോ ഹോതി മനാപോ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ഛട്ഠം കാലദാനസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – ഛട്ഠം ¶ ഭന്തേ കാലദാനസുത്തം ‘‘പഞ്ചിമാനി ഭിക്ഖവേ കാലദാനാനി. കതമാനി പഞ്ച, ആഗന്തുകസ്സ ദാനം ദേതി, ഗമികസ്സ ദാനം ദേതി, ഗിലാനസ്സ ദാനം ദേതി, ദുബ്ഭിക്ഖേ ദാനം ദേതി, യാനി താനി നവസസ്സാനി നവഫലാനി, താനി പഠമം സീലവന്തേസു പതിട്ഠാപേതി. ഇമാനി ഖോ ഭിക്ഖവേ പഞ്ച കാലദാനാനീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ സത്തമം ഭോജനസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – സത്തമം ഭന്തേ ഭോജനസുത്തം ‘‘ഭോജനം ഭിക്ഖവേ ദദമാനോ ദായകോ പടിഗ്ഗാഹകാനം പഞ്ച ഠാനാനി ദേതി. കതമാനി പഞ്ച, ആയും ദേതി, വണ്ണം ദേതി, സുഖം ദേതി, ബലം ദേതി, പടിഭാനം ദേതി. ആയും ഖോ പന ദത്വാ ആയുസ്സ ഭാഗീ ഹോതി ദിബ്ബസ്സ വാ മാനുസസ്സ വാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ നവമം പുത്തസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – നവമം ഭന്തേ പുത്തസുത്തം ‘‘പഞ്ചിമാനി ഭിക്ഖവേ ഠാനാനി സമ്പസ്സന്തോ മാഭാപിതരോ പുത്തം ഇച്ഛന്തി കുലേ ജായമാനം. കതമാനി പഞ്ച,

ഭതോ ¶ വാ നോ ഭരിസ്സതി, കിച്ചം വാ നോ കരിസ്സതി, കുലവംസോ ചിരം ഠസ്സതി, ദായജ്ജം പടിപജ്ജിസ്സതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – മുണ്ഡരാജവഗ്ഗേ ¶ പനാവുസോ ദസമം നാരദസുത്തം കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കിസ്മിം വത്ഥുസ്മിം കേന കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വി – പാടലിപുത്തേ ഭന്തേ മുണ്ഡം രാജാനം ആരബ്ഭ ഭാസിതം. മുണ്ഡസ്സ ഭന്തേ രഞ്ഞോ ഭദ്ദാ ദേവീ കാലങ്കതാ ഹോതി പിയാ മനാപാ. സോ ഭദ്ദായ ദേവിയാ കാലങ്കതായ പിയായ മനാപായ നേവ ന്ഹായതി ന വിലിമ്പതി ന ഭത്തം ഭുഞ്ജതി, ന കമ്മന്തം പയോജേതി, രത്തിന്ദിവം ഭദ്ദായ ദേവിയാ സരീരേ അജ്ഝോമുച്ഛിതോ. തസ്മിം ഭന്തേ വത്ഥുസ്മിം ‘‘പഞ്ചിമാനി മഹാരാജ അലബ്ഭനീയാനി ഠാനാനി സമണേന വാ ബ്രാഹ്മണേന വാ ദേവേന വാ മാരേന വാ ബ്രഹ്മുനാ വാ കേനചി വാ ലോകസ്മി’’ന്തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ആയസ്മതാ നാരദത്ഥേരേന രഞ്ഞോ പസേനദിസ്സ കോസലസ്സ ഭഗവതാ ദേസിതനിയാമേന ദേസിതം.

കോ ¶ നാമോ അയം ഭന്തേ ധമ്മപരിയായോ.

പു – അങ്ഗുത്തരനികായേ ¶ ആവുസോ പഞ്ചകനിപാതേ നീവരണവഗ്ഗേ ചതുത്ഥം സമയസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – നീവരണവഗ്ഗേ ഭന്തേ ചതുത്ഥം സമയസുത്തം ‘‘പഞ്ചിമേ ഭിക്ഖവേ അസമയാ പധാനായ. കതമേ പഞ്ച, ഇധ ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖു ജിണ്ണോ ഹോതി ജരായാഭിഭൂതോ. അയം ഭിക്ഖവേ പഠമോ അസമയോ പധാനായാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ സത്തമം ഠാനസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – സത്തമം ഭന്തേ ഠാനസുത്തം ‘‘പഞ്ചിമാനി ഭിക്ഖവേ ഠാനാനി അഭിണ്ഹം പച്ചവേക്ഖിതബ്ബാനി ഇത്ഥിയാ വാ പുരിസേന വാ ഗഹട്ഠേന വാ പബ്ബജിതേന വാ. കതമാനി പഞ്ച, ജരാധമ്മോമ്ഹി ജരം അനതീതോതി അഭിണ്ഹം പച്ചവേക്ഖിതബ്ബം ഇത്ഥിയാ വാ പുരിസേന വാ ഗഹട്ഠേന വാ പബ്ബജിതേന വാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – യോധാജീവവഗ്ഗേ ¶ പനാവുസോ തതിയം ധമ്മവിഹാരിസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – യോധാജീവവഗ്ഗേ ഭന്തേ തതിയം ധമ്മവിഹാരിസുത്തം ‘‘ഇധ ഭിക്ഖു ഭിക്ഖു ധമ്മം പരിയാപുണാതി സുത്തം ഗേയ്യം വേയ്യാകരണം ഗാഥം ഉദാനം ദുതിവുത്തകം ജാതകം അബ്ഭുതധമ്മം വേദല്ലം, സോ തായ ധമ്മപരിയത്തിയാ ദിവസം അതിനാമേതി, രിഞ്ചതി പടിസല്ലാനം, നാനുയുഞ്ജതി അജ്ഝത്തം ചേതോസമഥം. അയം വുച്ചതി ഭിക്ഖു ഭിക്ഖു പരിയത്തിബഹുലോ നോ ധമ്മവിഹാരീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

ധമ്മവിഹാരീ ധമ്മവിഹാരീതി ഭന്തേ വുച്ചതി, കിത്താവതാ നു ഖോ ഭന്തേ ഭിക്ഖു ധമ്മവിഹാരീ ഹോതി.

പു – അങ്ഗുത്തരനികായേ ¶ ആവുസോ പഞ്ചകനിപാതേ യോധാജീവവഗ്ഗേ അട്ഠമം ദുതിയഅനാഗതഭയസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – യോധാജീവവഗ്ഗേ ഭന്തേ അട്ഠമം ദുതിയഅനാഗതഭയസുത്തം ‘‘പഞ്ചിമാനി ഭിക്ഖവേ അനാഗതഭയാനി സമ്പസ്സമാനേന അലമേവ ഭിക്ഖുനാ അപ്പമത്തേന ആതാപിനാ പഹിതത്തേന വിഹരിതും അപ്പത്തസ്സ പത്തിയാ അനധിഗതസ്സ അധിഗമായ അസച്ഛികതസ്സ സച്ഛികിരിയായാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ നവമം തതിയഅനാഗതഭയസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – തത്ഥേവ ഭന്തേ നവമം കതിയഅനാഗതഭയസുത്തം ‘‘പഞ്ചിമാനി ഭിക്ഖവേ അനാഗതഭയാനി ഏതരഹി അസമുപ്പന്നാനി ആയതിം സമുപ്പജ്ജിസ്സന്തി, താനി വോ പടിബുജ്ഝിതബ്ബാനി, പടിബുജ്ഝിത്വാ ച തേസം പഹാനായ വായമിതബ്ബം. കതമാനി പഞ്ച, ഭവിസ്സന്തി ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖൂ അനാഗതമദ്ധാനം അഭാവിതകായാ അഭാവിതസീലാ അഭാവിതചിത്താ അഭാവിതപഞ്ഞാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – അങ്ഗുത്തരനികായേ ¶ ആവുസോ പഞ്ചകനിപാതേ യോധാജീവവഗ്ഗേ ദസമം ചതുത്ഥഅനാഗതഭയസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – യോധാജീവവഗ്ഗേ ഭന്തേ ദസമം ചതുത്ഥഅനാഗതഭയസുത്തം ‘‘പഞ്ചിമാനി ഭിക്ഖവേ അനാഗതഭയാനി ഏതരഹി അസമുപ്പന്നാനി ആയതിം സമുപ്പജ്ജിസ്സന്തി, താനി വോ പടിബുജ്ഝിതബ്ബാനി, പടിബുജ്ഝിത്വാ ച തേസം പഹാനായ വായമിതബ്ബ’’ന്തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – കകുധവഗ്ഗേ ¶ ആവുസോ നവമം സീഹസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – കകുധവഗ്ഗേ ഭന്തേ നവമം സീഹസുത്തം ‘‘സീഹോ ഭിക്ഖവേ മിഗരാജാ സായന്ഹസമയം ആസയാ നിക്ഖമതി, ആസയാ നിക്ഖമിത്വാ വിജമ്ഭതി, വിജമ്ഭിത്വാ സമന്താ ചതുദ്ദിസം അനുവിലോകേതി, സമന്താ ചതുദ്ദിസം അനുവിലോകേത്വാ തിക്ഖത്തും സീഹനാദം നദതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – അന്ധകവിന്ദവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ ‘‘പഠമം കുലൂപകസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – അന്ധകവിന്ദവഗ്ഗേ ഭന്തേ പഠമം കുലൂപകസുത്തം ‘‘പഞ്ചഹി ഭിക്ഖവേ ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ കുലൂപകോ ഭിക്ഖു കുലേസു അപ്പിയോ ച ഹോതി അമനാപോ ച അഗരു ച അഭാവനീയോ ചാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ചതുത്ഥം അന്ധകവിന്ദസുത്തം ഭഗവതാ കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വി – മഗധേസു ഭന്തേ അന്ധകവിന്ദേ ആയസ്മന്തം ആനന്ദം ആരബ്ഭ ‘‘യേ തേ ആനന്ദ ഭിക്ഖൂ നവാ അചിരപബ്ബജിതാ അധുനാഗതാ ഇമം ധമ്മവിനയം, തേ വോ ആനന്ദ ഭിക്ഖൂ പഞ്ചസു ധമ്മേസു സമാദപേതബ്ബാ നിവേസേതബ്ബാ പതിട്ഠാപേതബ്ബാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – അങ്ഗുത്തരനികായേ ¶ ആവുസോ പഞ്ചകനിപാതേ ഗിലാനവഗ്ഗേ ദുതിയം സതിസൂപട്ഠിതസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – ഗിലാനവഗ്ഗേ ഭന്തേ ദുതിയം സതിസൂപട്ഠിതസുത്തം ‘‘യോ ഹി കോചി ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖു വാ ഭിക്ഖുനീ വാ പഞ്ച ധമ്മേ ഭാവേതി, പഞ്ച ധമ്മേ ബഹുലീകരോതി, തസ്സ ദ്വിന്നം ഫലാനം അഞ്ഞതരം ഫലം പാടികങ്ഖം ‘ദിട്ഠേവ ധമ്മേ അഞ്ഞാ, സതി വാ ഉപാദിസേസേ അനാഗാമിതാ’. കതമേ പഞ്ച, ഇധ ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖുനോ അജ്ഝത്തഞ്ഞേവ സതിസൂപട്ഠിതാ ഹോതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ തതിയം ഉപട്ഠാകസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – തതിയം ¶ ഭന്തേ ഉപട്ഠാകസുത്തം ‘‘പഞ്ചഹി ഭിക്ഖവേ ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഗിലാനോ ദൂപട്ഠാകോ ഹോതി. കതമേഹി പഞ്ചഹി, അസപ്പായകാരീ ഹോതി, സപ്പായേ മത്തം ന ജാനാതി, ഭേസജ്ജം നപ്പടിസേവിതാ ഹോതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ പഞ്ചമം അനായുസ്സാസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – പഞ്ചമം ഭന്തേ അനായുസ്സാസുത്തം ‘‘പഞ്ചിമേ ഭിക്ഖവേ ധമ്മാ അനായുസ്സാ. കതമേ പഞ്ച, അസപ്പായകാരീ ഹോതി, സപ്പായേ മത്തം ന ജാനാതി, അപരിണതഭോജീ ച ഹോതി, അകാലചാരീ ച ഹോതി, അബ്രഹ്മചാരീ ച. ഇമേ ഖോ ഭിക്ഖവേ പഞ്ച ധമ്മാ അനായുസ്സാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ അട്ഠമം സമണസുഖസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – അട്ഠമം ഭന്തേ സമണസുഖസുത്തം ‘‘പഞ്ചിമാനി ഭിക്ഖവേ സമണദുക്ഖാനി. കതമാനി പഞ്ച, ഇധ ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖു അസന്തുട്ഠോ ഹോതി ഇതരീതരേന ചീവരേന, അസന്തുട്ഠോ ഹോതി ഇതരീതരേന പിണ്ഡപാതേന, അസന്തുട്ഠോ ഹോതി ഇതരീതരേന സേനാസനേന, അസന്തുട്ഠോ ഹോതി ഇതരീതരേന ഗിലാനപച്ചയഭേസജ്ജപരിക്ഖാരേന, അനഭിരതോ ച ബ്രഹ്മചരിയം ചരതി. ഇമാനി ഖോ ഭിക്ഖവേ പഞ്ച സമണദുക്ഖാനീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ദസമം ബ്യസനസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – ദസമം ഭന്തേ ബ്യസനസുത്തം ‘‘പഞ്ചിമാനി ഭിക്ഖവേ ബ്യസനാനി. കതമാനി പഞ്ച, ഞാതിബ്യസനം ഭോഗബ്യസനം രോഗബ്യസനം സീലബ്യസനം ദിട്ഠിബ്യസന’’ന്തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – രാജവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ ഛട്ഠം പത്ഥനാസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – രാജവഗ്ഗേ ഭന്തേ ഛട്ഠം പത്ഥനാസുത്തം ‘‘പഞ്ചഹി ഭിക്ഖവേ അങ്ഗേഹി സമന്നാഗതോ രഞ്ഞോ ഖത്തിയസ്സ മുദ്ധാവസിത്തസ്സ ജേട്ഠോ പുത്തോ ഓപരജ്ജം പത്ഥേതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തികണ്ഡകീവഗ്ഗേ ¶ ആവുസോ അട്ഠമം സപ്പുരിസദാനസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – തികണ്ഡകീവഗ്ഗേ ഭന്തേ അട്ഠമം സപ്പുരിസദാനസുത്തം ‘‘പഞ്ചിമാനി ഭിക്ഖവേ സപ്പുരിസദാനാനി. കതമാനി പഞ്ച, സദ്ധായ ദാനം ദേതി, സക്കച്ചം ദാനം ദേതി, കാലേന ദാനം ദേതി, അനുഗ്ഗഹിതചിത്തോ ദാനം ദേതി, അത്താനഞ്ച പരഞ്ച അനുപഹച്ച ദാനം ദേതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – സദ്ധമ്മവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ പഠമം സമ്മത്തനിയാമസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – സദ്ധമ്മവഗ്ഗേ ഭന്തേ പഠമം സമ്മത്തനിയാമസുത്തം ‘‘പഞ്ചഹി ഭിക്ഖവേ ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ സുനക്ഖോപി സദ്ധമ്മം അഭബ്ബോ നിയാമം ഓക്കമിതും കുസലേസു ധമ്മേസു സമ്മത്തം. കതമേഹി പഞ്ചഹി, കഥം പരിഭോതി, കഥികം പരിഭോതി, അത്താനം പരിഭോതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ചതുത്ഥം പഠമസദ്ധമ്മസമ്മോസസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – തത്ഥേവ ഭന്തേ ചതുത്ഥം പഠമസദ്ധമ്മസമ്മോസസുത്തം ‘‘പഞ്ചിമേ ഭിക്ഖവേ ധമ്മാ സദ്ധമ്മസ്സ സമ്മോസായ അന്തരധാനായ സംവത്തന്തി. കതമേ പഞ്ച, ഇധ ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖൂ ന സക്കച്ചം ധമ്മം സുണന്തി, ന സക്കച്ചം ധമ്മം പരിയാപുണന്തി, ന സക്കച്ചം ധമ്മം ധാരേന്തി, ന സക്കച്ചം ധാതാനം ധമ്മാനം അത്ഥം ഉപപരിക്ഖന്തി, ന സക്കച്ചം അത്ഥമഞ്ഞായ ധമ്മമഞ്ഞായ ധമ്മാനുധമ്മം പടിപജ്ജന്തി. ഇമേ ഖോ ഭിക്ഖവേ പഞ്ച ധമ്മാ സദ്ധമ്മസ്സ സമ്മോസായ അന്തരധാനായ സംവത്തന്തീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ പഞ്ചമം ദുതിയസദ്ധമ്മസമ്മോസസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – തത്ഥേവ ഭന്തേ പഞ്ചമം ദുതിയസദ്ധമ്മസമ്മോസസുത്തം ‘‘പഞ്ചിമേ ഭിക്ഖവേ ധമ്മാ സദ്ധമ്മസ്സ സമ്മോസായ അന്തരധാനായ സംവത്തന്തി. കതമേ പഞ്ച, ഇധ ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖൂ ധമ്മം ന പരിയാപുണന്തി സുത്തം ഗേയ്യം വേയ്യാകരണം ഗാഥം ഉദാനം ഇതിവുത്തകം ജാതകം അബ്ഭുതധമ്മം വേദല്ലം. അയം ഭിക്ഖവേ പഠമോ ധമ്മോ സദ്ധമ്മസ്സ സമ്മോസായ അന്തരധാനായ സംവത്തതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ഛട്ഠം തതിയസദ്ധമ്മസമ്മോസസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – തത്ഥേവ ഭന്തേ ഛട്ഠം തതിയസദ്ധമ്മസമ്മോസസുത്തം ‘‘പഞ്ചിമേ ഭിക്ഖവേ ധമ്മാ സദ്ധമ്മസ്സ സമ്മോസായ അന്തരധാനായ സംവത്തന്തി. കതമേ പഞ്ച, ഇധ ഭിക്ഖവേ ഭിക്ഖൂ ദുഗ്ഗഹിതം സുത്തന്തം പരിയാപുണന്തി ദുന്നിക്ഖിത്തഹി പദബ്യഞ്ജനേഹി. ദുന്നിക്ഖിത്തസ്സ ഭിക്ഖവേ പദബ്യഞ്ജനസ്സ അത്ഥോപി ദുന്നയോ ഹോതി. അയം ഭിക്ഖവേ പഠമോ ധമ്മോ സദ്ധമ്മസ്സ സമ്മോസായ അന്തരധാനായ സംവത്തതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – അങ്ഗുത്തരനികായേ ¶ ആവുസോ പഞ്ചകനിപാതേ സദ്ധമ്മവഗ്ഗേ സത്തമം ദുക്കഥാസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – സദ്ധമ്മവഗ്ഗേ ഭന്തേ സത്തമം ദുക്കഥാസുത്തം ‘‘പഞ്ചന്നം ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലാനം കഥാ ദുക്കഥാ പുഗ്ഗലേ പുഗ്ഗലം ഉപനിധായ. കതമേസം പഞ്ചന്നം, അസ്സദ്ധസ്സ ഭിക്ഖവേ സദ്ധാകഥാ ദുക്കഥാ, ദുസ്സീലസ്സ സീലകഥാ ദുക്കഥാ, അപ്പസ്സുതസ്സ ബാഹുസച്ചകഥാ ദുക്കഥാ, മച്ഛരിസ്സ ചാഗകഥാ ദുക്കഥാ, ദുപ്പഞ്ഞസ്സ പഞ്ഞാകഥാ ദുക്കഥാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ നവമം ഉദായിസുത്തം ഭഗവതാ കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കിസ്മിം വത്ഥുസ്മിം കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വി – കോസമ്ബിയം ഭന്തേ ആയസ്മന്തം ഉദായിം ആരബ്ഭ ഭാസിതം. ആയസ്മാ ഭന്തേ ഉദായീ മഹതിയാ ഗീഹിപരിസായ പരിവുതോ ¶ ധമ്മം ദേസേന്തോ നിസിന്നോ ഹോതി. അദ്ദസാ ഖോ ആയസ്മാ ആനന്ദോ ആയസ്മന്തം ഉദായിം മഹതിയാ ഗിഹിപരിസായ പരിവുതം ധമ്മം ദേസേന്തം നിസിന്നം. ദിസ്വാ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി, ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ ആയസ്മാ ആനന്ദോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച ‘‘ആയസ്മാ ഭന്തേ ഉദായീ മഹതിയാ ഗിഹിപരിസായ പരിവുതോ ധമ്മം ദേസേതീ’’തി. തസ്മിം ഭന്തേ വത്ഥുസ്മിം ‘‘ന ഖോ ആനന്ദ സുകരം പരേസം ധമ്മം ദേസേതും, പരേസം ആനന്ദ ധമ്മം ദേസേന്തേന പഞ്ച ധമ്മേ അജ്ഝത്തം ഉപട്ഠാപേത്വാ പരേസം ധമ്മോ ദേസേതബ്ബോ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – ആഘാതവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ പഠമം ആഘാതപടിവിനയസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – ആഘാതവഗ്ഗേ ഭന്തേ പഠമം ആഘാതപടിവിനയസുത്തം ‘‘പഞ്ചിമേ ഭിക്ഖവേ ആഘാതപടിവിനയാ, യത്ഥ ഭിക്ഖുനോ ഉപ്പന്നോ ആഘാതോ സബ്ബസോ പടിവിനേതബ്ബോ. കതമേ പഞ്ച, യസ്മിം ഭിക്ഖവേ പുഗ്ഗലേ ആഘാതോ ജായേഥ, മേത്താ തസ്മിം പുഗ്ഗലേ ഭാവേതബ്ബാ, ഏവം തസ്മിം പുഗ്ഗലേ ആഘാതോ പടിവിനേതബ്ബോ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – ഉപാസകവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ പഞ്ചമം ചണ്ഡാലസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – ഉപാസകവഗ്ഗേ ഭന്തേ പഞ്ചമം ചണ്ഡാലസുത്തം ‘‘പഞ്ചഹി ഭിക്ഖവേ ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഉപാസകോ ഉപാസകചണ്ഡാലോ ച ¶ ഹോതി ഉപാസകമലഞ്ച ഉപാസകപതികുട്ഠോ ചാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ഛട്ഠം പീതിസുത്തം ഭഗവതാ കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വി – ഛട്ഠം ഭന്തേ പീതിസുത്തം സാവത്ഥിയം അനാഥപിണ്ഡികം ഗഹപതിം ആരബ്ഭ ‘‘തുമ്ഹേ ഖോ ഗഹപതി ഭിക്ഖുസങ്ഘം പച്ചുപട്ഠിതാ ചീവര പിണ്ഡപാത സേനാസന ഗിലാനപച്ചയഭേസജ്ജപരിക്ഖാരേന ¶ . ന ഖോ ഗഹപതി താവതകേനേവ തുട്ഠി കരണീയാ ‘‘മയം ഭിക്ഖുസങ്ഘം പച്ചുപട്ഠിതാ ചീവരപിണ്ഡപാതസേനാസനഗിലാന പച്ചയ ഭേസജ്ജപരിക്ഖാരേനാ’’തി. തസ്മാതിഹ ഗഹപതി ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം ‘‘കിന്ദി മയം കാലേന കാലം പവിവേകം പീതിം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരേയ്യാമാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ സത്തമം വണിജ്ജാസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – തത്ഥേവ ഭന്തേ സത്തമം വണിജ്ജാസുത്തം ‘‘പഞ്ചിമാ ഭിക്ഖവേ വണിജ്ജാ ഉപാസകേന അകരണീയാ. കതമാ പഞ്ച, സത്ഥവണിജ്ജാ സത്തവണിജ്ജാ മംസവണിജ്ജാ മജ്ജവണിജ്ജാ വിസവണിജ്ജാ. ഇമാ ഖോ ഭിക്ഖവേ പഞ്ച വണിജ്ജാ ഉപാസകേന അകരണീയാ’’തി ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ ദസമം ഗവേസീസുത്തം ഭഗവതാ കത്ഥ കം ആരബ്ഭ കിസ്മിം വത്ഥുസ്മിം കഥഞ്ച ഭാസിതം.

വി – ദസമം ഭന്തേ ഗവേസീസുത്തം കോസലേസു ആയസ്മന്തം ആനന്ദത്ഥേരം ധമ്മഭണ്ഡാഗാരികം ആരബ്ഭ ഭാസിതം. ആയസ്മാ ഭന്തേ ആനന്ദത്ഥേരോ ധമ്മഭണ്ഡാഗാരികോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച ‘‘കോ നു ഖോ ഭന്തേ ഹേതു കോ പച്ചയോ ഭഗവതോ സിതസ്സ പാതുകമ്മായ, ന അകാരണേന തഥാഗതാ സിതം പാതുകരോന്തീ’’തി. തസ്മിം ഭന്തേ വത്ഥുസ്മിം ‘‘ഭൂതപുബ്ബം ആനന്ദ ഇമസ്മിം പദേസേ നഗരം അഹോസി ¶ ഇദ്ധഞ്ചേവ ഫീതഞ്ച ബഹുജനം ആകിണ്ണമനുസ്സം, തം ഖോ പനാനന്ദ നഗരം കസ്സപോ ഭഗവാ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ ഉപനിസ്സായ വിഹാസീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – ബ്രാഹ്മണവഗ്ഗേ ¶ ആവുസോ അട്ഠമം വാചാസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – ബ്രാഹ്മണവഗ്ഗേ ഭന്തേ അട്ഠമം വാചാസുത്തം ‘‘പഞ്ചഹി ഭിക്ഖവേ ധമ്മേഹി സമന്നാഗതാ വാചാ സുഭാസിതാ ഹോതി നോ ദുബ്ഭാസിതാ, അനവജ്ജാ ച അനനുവജ്ജാ ച വിഞ്ഞൂനം. കതമേഹി പഞ്ചഹി, കാലേന ഭാസിതാ ഹോതി, സച്ചാ ച ഭാസിതാ ഹോതി, സണ്ഹാ ച ഭാസിതാ ഹോതി, അത്ഥസംഹിതാ ച ഭാസിതാ ഹോതി, മേത്താചിത്തേന ച ഭാസിതാ ഹോതി, ഇമേഹി ഖോ ഭിക്ഖവേ പഞ്ചഹി അങ്ഗേഹി സമന്നാഗതാ വാചാ സുഭാസിതാ ഹോതി നോ ദുബ്ഭാസിതാ, അനവജ്ജാ ച അനനുവജ്ജാ ച വിഞ്ഞൂന’’ന്തി ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ നവമം കുലസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – തത്ഥേവ ഭന്തേ നവമം കുലസുത്തം ‘‘യം ഭിക്ഖവേ സീലവന്തോ പബ്ബജിതാ കുലം ഉപസങ്കമന്തി, തത്ഥ മനുസ്സാ പഞ്ചഹി ഠാനേഹി ബഹും പുഞ്ഞം പസവന്തി. കതമേഹി പഞ്ചഹി, യസ്മിം ഭിക്ഖവേ സമയേ സീലവന്തേ പബ്ബജിതേ കുലം ഉപസങ്കമന്തേ മനുസ്സാ ദിസ്വാ ചിത്താനി പസാദേന്തി, സഗ്ഗസംവത്തനികം ഭിക്ഖവേ തം കുലം തസ്മിം സമയേ പടിപദം പടിപന്നം ഹോതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – കിമിലവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ ദുതിയം ധമ്മസ്സവനസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – കിമിലവഗ്ഗേ ഭന്തേ ദുതിയം ധമ്മസ്സവനസുത്തം ‘‘പഞ്ചിമേ ഭിക്ഖവേ ആനിസംസാ ധമ്മസ്സവനേ. കതമേ പഞ്ച, അസ്സുതം സുണാതി, സുതം പരിയോദാപേതി, കങ്ഖം വിതരതി, ദിട്ഠിം ഉജും കരോതി, ചിത്തമസ്സ പസീദതി, ഇമേ ഖോ ഭിക്ഖവേ പഞ്ച ആനിസംസാ ധമ്മസ്സവനേ’’തി ഏവം ഖോ ഭന്തേ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – അക്കോസകവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ പഞ്ചമം അക്ഖന്തിസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – അക്കോസകവഗ്ഗേ ഭന്തേ പഞ്ചമം അക്ഖന്തിസുത്തം ‘‘പഞ്ചിമേ ഭിക്ഖവേ ആദീനവാ അക്ഖന്തിയാ. കതമേ പഞ്ച, ബഹുനോ ജനസ്സ ¶ അപ്പിയോ ഹോതി അമനാപോ, വേരബഹുലോ ച ഹോതി, വജ്ജബഹുലോ ച, സമ്മൂള്ഹോ കാലം കരോതി, കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ അട്ഠമം അപാസാദികസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – തത്ഥേവ ഭന്തേ അട്ഠമം അപാസാദികസുത്തം ‘‘പഞ്ചിമേ ഭിക്ഖവേ ആദീനവാ അപാസാദികേ. കതമേ പഞ്ച, അപ്പസന്നാ നപ്പസീദന്തി, പസന്നാനഞ്ച ഏകച്ചാനം അഞ്ഞഥത്തം ഹോതി, സത്ഥുസാസനം അകതം ഹോതി, പച്ഛിമാ ജനതാ ദിട്ഠാനുഗതിം ആപജ്ജതി, ചിത്തമസ്സ നപ്പസീദതി. ഇമേ ഖോ ഭിക്ഖവേ പഞ്ച ആദീനവാ അപാസാദികേ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – ആവാസികവഗ്ഗേ ¶ പനാവുസോ പഠമം ആവാസികസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – ആവാസികവഗ്ഗേ ഭന്തേ പഠമം ആവാസികസുത്തം ‘‘പഞ്ചഹി ഭിക്ഖവേ ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ആവാസികോ ഭിക്ഖു അഭാവനീയോ ഹോതി. കതമേഹി പഞ്ചഹി, ന ആകപ്പസമ്പന്നോ ഹോതി ന വത്തസമ്പന്നോ, ന ബഹുസ്സുതോ ഹോതി ന സുതധരോ, ന പടിസല്ലേഖിതാ ഹോതി ന പടിസല്ലാനാരാമോ, ന കല്യാണവാചോ ഹോതി ന കല്യാണവാക്കരണോ, ദുപ്പഞ്ഞോ ഹോതി ജളോ ഏളമൂഗോ. ഇമേഹി ഖോ ഭിക്ഖവേ പഞ്ചഹി ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ആവാസികോ ഭിക്ഖു അഭാവനീയോ ഹോതീ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ സത്തമം അവണ്ണാരഹസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – തത്ഥേവ ഭന്തേ സത്തമം അവണ്ണാരഹസുത്തം ‘‘പഞ്ചഹി ഭിക്ഖവേ ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ആവാസികോ ഭിക്ഖു യഥാഭതം നിക്ഖിത്തോ ഏവം നിരയേ. കതമേഹി പഞ്ചഹി, അനനുവിച്ച അപരിയോഗാഹേത്വാ അവണ്ണാരഹസ്സ വണ്ണം ഭാസതി, അനനുവിച്ച അപരിയോഗാഹേത്വാ വണ്ണാരഹസ്സ അവണ്ണം ഭാസതി, ആവാസമച്ഛരീ ഹോതി ആവാസപലിഗേധീ, കുലമച്ഛരീ ഹോതി കുലപലിഗേധി, സദ്ധാദേയ്യം വിനിപാതേതി. ഇമേഹി ഖോ ഭിക്ഖവേ പഞ്ചഹി ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ആവാസികോ ¶ ഭിക്ഖു യഥാഭതം നിക്ഖിത്തോ ഏവം നിരയേ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – ദുച്ചരിതവഗ്ഗേ ¶ പന ആവുസോ പഠമം ദുച്ചരിതസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – ദുച്ചരിതവഗ്ഗേ ഭന്തേ പഠമം ദുച്ചരിതസുത്തം ‘‘പഞ്ചിമേ ഭിക്ഖവേ ആദീനവാ ദുച്ചരിതേ. കതമേ പഞ്ച, അത്താപി അത്താനം ഉപവദതി, അനുവിച്ച വിഞ്ഞൂ ഗരഹന്തി, പാപകോ കിത്തിസദ്ദോ അബ്ഭുഗ്ഗച്ഛതി, സമ്മൂള്ഹോ കാലം കരോതി, കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജതി. ഇമേ ഖോ ഭിക്ഖവേ പഞ്ച ആദീനവാ ദുച്ചരിതേ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.

പു – തത്ഥേവ ¶ ആവുസോ നവമം സിവഥികസുത്തം ഭഗവതാ കഥം ഭാസിതം.

വി – തത്ഥേവ ¶ ഭന്തേ നവമം സിവഥികസുത്തം ‘‘പഞ്ചിമേ ഭിക്ഖവേ ആദീനവാ സിവഥികായ. കതമേ പഞ്ച, അസുചി, ദുഗ്ഗന്ധാ, സപ്പടിഭയാ, വാളാനം അമനുസ്സാനം ആവാസോ, ബഹുനോ ജനസ്സ ആരോദനാ. ഇമേ ഖോ ഭിക്ഖവേ പഞ്ച ആദീനവാ സിവഥികായാ’’തി ഏവമാദിനാ ഭഗവതാ ഭാസിതം.