📜

നമോ തസ്സ ഭഗവതോ അരഹതോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ

കവിദപ്പണനീതി

മാതികാ

യഥാധമ്മികരാജൂനം, അമച്ചാ ച പുരോഹിതാ;

നീതിസത്ഥം സുനിസ്സായ, നിച്ഛയന്തി വിനിച്ഛയം.

അങ്ഗാനി വേദാ ചത്താരോ, മീമംസാന്യായ വിത്ഥാരോ;

ധമ്മസത്ഥം പുരാണഞ്ച, വിജ്ജാ ഹേതാ ചതുദ്ദസ.

ആയുബ്ബേദോ മനുബ്ബേദോ, ഗന്ധബ്ബോ ചേതി തേ തയോ;

അത്ഥസത്ഥം ചതുത്ഥഞ്ച, വിജ്ജാഹ്യാട്ഠരസ മതാ.

സുതിസമുതിസങ്ഖ്യാ ച, രോഗാനീതി വിസേസകാ;

ഗന്ധബ്ബാ ഗണികാ ചേവ, ധനുബ്ബേദാ ച പൂരണാ.

തികിച്ഛാ ഇതിഹാസോ ച, ജോതിമായാ ച ഛന്ദതി;

കേതുമന്താ ച സദ്ദാ ച, സിപ്പാട്ഠാരസകാ ഇമേ.

ദമോ ദണ്ഡോ ഇതിഖ്യാതോ, തട്ഠാദണ്ഡോ മഹീപതി;

തസ്സ നീതി ദണ്ഡനീതി, നയനാനീതി വുച്ചതി.

ദണ്ഡേന നീയതേ ചേദം, ദണ്ഡം നയതി വാ പുന;

ദണ്ഡനീതി ഇതിഖ്യാതോ, തിലോകാ നതി വത്തതേ.

നാനാസത്ഥോദ്ധതം വക്ഖേ, രാജനീതി സമുച്ചയം;

സബ്ബബീജമിദും സത്ഥം, ചാണക്യ സാരസങ്ഗഹം.

മൂലസുത്തം പവക്ഖാമി, ചാണക്യേന യഥോദിതം;

യസ്സം വിഞ്ഞാതമത്തേന, മൂള്ഹോ ഭവതി പണ്ഡിതോ.

മിത്തലാഭോ സുഹദഭേദോ, വിഗ്ഗഹോ സന്ധിരേവ ച;

പഞ്ചതന്ദ്രാ തഥാഞ്ഞസ്മാ, ഗന്ഥാ കസ്സിയലിഖ്യതേ.

ലോകനീതിമ്ഹാ –

(൧) പണ്ഡിതകണ്ഡ. (൨) സുജനകണ്ഡ. (൩) ബാലദുജ്ജന കണ്ഡ. (൪) മിത്തകണ്ഡ. (൫) ഇത്ഥികണ്ഡ. (൬) രാജകണ്ഡ. (൭) പകിണ്ണക കണ്ഡ-

ലോകനീതി –

പണ്ഡിതോ സുജനോ കണ്ഡോ, ദുജ്ജനോ മിത്തഇത്ഥീ ച;

രാജപകിണ്ണകോ ചാതി, സത്തകണ്ഡേ വിഭൂസിനോ.

ചക്കിന്ദാഭിസിരിനായം, സോധിതോ കാസികേ സാകേ;

ഛനോത്യം ദുതിയാസള്ഹേ, കാളസത്തമ ആദിഹേ.

ലോകനീതിം പവക്ഖാമി, നാനാസത്ഥസമുദ്ധടം;

മാഗധേനേവ സങ്ഖേപം, വന്ദിത്വാ രതനത്തയം.

നീതി ലോകേ പുരിസസ്സ സാരോ,

മാതാ പിതാ ആചരിയോ മിത്തോ;

തസ്മാ ഹി നീതിം പുരിസോ വിജഞ്ഞാ,

ഞാണീമഹാ ഹോതി ബഹുസ്സുതോ.

മഹാരഹനീതി –

(൧) പണ്ഡിതകഥാ. (൨) സമ്ഭേദകഥാ. (൩) മിത്തകഥാ. (൪) നായക കഥാ. (൫) ഇത്ഥികഥാ

മഹാരഹ രഹംസക്യ-മുനിം നീവരണാ തണ്ഹാ;

മുത്തം മുത്തം സുദസ്സനം, വന്ദേ ബോധിവരം വരം.

നീതിധ ജന്തൂനം സാരോ, മിത്താചരിയാ ച പിതരോ;

നീതിമാ സുബുദ്ധിബ്യത്തോ, സുതവാ അത്ഥദസ്സിമാ.

ധമ്മനീതി –

(൧) ആചരിയകഥാ (൨) സിപ്പകഥാ (൩) പഞ്ഞാകഥാ (൪) സുതകഥാ (൫) കഥാനകഥാ (൬) ധനകഥാ (൭) ദേസകഥാ (൮) നിസ്സയകഥാ (൯) മിത്തകഥാ (൧൦) ദുജ്ജനകഥാ (൧൧) സുജനകഥാ (൧൨) ബലകഥാ (൧൩) ഇത്ഥികഥാ (൧൪) യുത്തകഥാ (൧൫) ദാസകഥാ (൧൬) ഘരാവാസകഥാ (൧൭) കാതബ്ബകഥാ (൧൮) അകാതബ്ബകഥാ (൧൯) ഞാതബ്ബകഥാ (൨൦) അലങ്കാരകഥാ (൨൧) രാജധമ്മകഥാ (൨൨) ഉപസേവകകഥാ (൨൩) ദുക്ഖാദിമിസ്സകകഥാ (൨൪) പകിണ്ണകകഥാ

ചക്കാതിചക്കചക്കിന്ദോ, ദേവാതിദേവാദേവിന്ദോ,

ബ്രഹ്മാതി ബ്രഹ്മബ്രഹ്മിന്ദോ, ജിനോ പൂരേതു മേ ഭാവം.

ചിരം തിട്ഠതു ലോകമ്ഹി, ധംസകം സബ്ബപാണിനം;

മഹാമോഹതമം ജയം, ജോതന്തം ജിനസാസനം.

വന്ദിത്വാ രതനം സേട്ഠം, നിസ്സായ പുബ്ബകേ ഗരു;

നീതിധമ്മം പവക്ഖാമി, സബ്ബലോക സുഖാവഹം.

ആചരിയോ ച സിപ്പഞ്ച, പഞ്ഞാസുതകഥാധനം;

ദേസഞ്ച നിസ്സയോ മിത്തം, ദുജ്ജനോ സുജനോ ബലം.

ഇത്ഥീ പുത്തോ ച ദാസോ ച, ഘരാവാസോ കതാകതോ;

ഞാതബ്ബോ ച അലങ്കാരോ, രാജധമ്മാ പസേവകോ;

ദുക്ഖാദിമിസ്സകോ ചേവ, പകിണ്ണകാതി മാതികാ.

രാജനീതി –

സീഹാ ഏകം ബകാ ഏകം, സിക്ഖേ ചത്താരി കുക്കുടാ;

പഞ്ച കാകാ രാജാ നാമ, ഛ സുനക്ഖാ തീണി ഗദ്രഭാ.

.

മഹാകമ്മം ഖുദ്ദകം വാ, യം കമ്മം കാതുമിച്ഛതി;

സബ്ബാരമ്ഭേന കാതബ്ബം, സീഹാ ഏകം തദാ ഭവേ.

.

ഇന്ദ്രിയാനി സുസംയമ, ബകോവ പണ്ഡിതോ ഭവേ;

ദേസക ലോമപന്നാനി, സബ്ബകമ്മാനി സാധയേ.

.

പുബ്ബട്ഠാനഞ്ച യുദ്ധഞ്ച, സംവിഭാഗഞ്ച ബന്ധു ഹി;

ഥിയാ അക്കമ്മ ഭുത്തഞ്ച, സിക്ഖേ ചത്താരി കുക്കുടോ.

.

ഗുയ്ഹേ മേഥുനം പേക്ഖിത്വാ, ഭോജനം ഞാതിസങ്ഗഹോ;

വിലോകാ പേക്ഖനാലസ്യം, പഞ്ച സിക്ഖേയ്യ വായസാ.

.

അനാലസ്സംതിസവന്താസോ, സുനിദ്ധാ സുപ്പബോധനാ;

ദള്ഹഭത്തി ച സൂരഞ്ച, ഛ ഏതേസ്വാനതോ ഗുണോ.

.

ഖിന്നോവ വഹതേ ഭാരം, സീതുണ്ഹഞ്ച ന ചിന്തയീ;

സന്തുട്ഠോ ച ഭവേ നിച്ചം, തീണി സിക്ഖേയ്യ ഗദ്രഭാ.

.

വീസതി താനി ഗുണാനി, ചരേയ്യ ഇഹ പണ്ഡിതോ;

വിജേയ്യ രിപൂ സബ്ബേപി, തേജസ്സീ സോ ഭവിസ്സതി.

(൧) പണ്ഡിതകണ്ഡ (൨) സുജനകണ്ഡ (൩) ബാലദുജ്ജനകണ്ഡ (൪) മിത്തകണ്ഡ (൫) രാജകണ്ഡ (൬) നായകകണ്ഡ (൭) പുത്തകണ്ഡ (൮) വേജ്ജാചരിയകണ്ഡ (൯) ദാസകകണ്ഡ (൧൦) ഇത്ഥികണ്ഡ (൧൧) പകിണ്ണകകണ്ഡ

കവിദപ്പണനീതിംയോ, വാചുഗ്ഗതം കരോതി ചേ;

ഭുവനമജ്ഝേ ഏസോ ഹി, വിഞ്ഞൂ പണ്ഡിതജാതികോ.

കവിദപ്പണനീതി

നമോ തസ്സ ഭഗവതോ അരഹതോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ

രതനത്തയപണാമ

.

മഹാകവിവരം ബുദ്ധം, ധമ്മഞ്ച തേന സേവിതം;

സങ്ഘം നിരങ്ഗണഞ്ചാപി, വന്ദാമി സിരസാ ദരം.

.

കരിസ്സാമി സമാസേന, നാനാസത്ഥ സമുദ്ധടം;

ഹിതായ കവിനം നീതിം, കവിദപ്പണനാമകം.

പണ്ഡിതകണ്ഡ

.

നീതി സാരോ മനുസ്സാനം, മിത്തോ ആചരിയോപി ച;

മാതാ പിതാ ച നീതിമാ, സുതവാ ഗന്ഥകാരകോ.

.

അലസസ്സ കുതോ സിപ്പം, അസിപ്പസ്സ കുതോ ധനം;

അധനസ്സ കുതോ മിത്തം, അമിത്തസ്സ കുതോ സുഖം;

അസുഖസ്സ കുതോ പുഞ്ഞം, അപുഞ്ഞസ്സ കുതോ വരം.

.

സുചിന്തിതചിന്തീ ചേവ, സുഭാസിതഭാസീപി ച;

സുകതകമ്മകാരീ ച, പണ്ഡിതോ സാധുമാനുസോ.

.

കവിഹേരഞ്ഞകാ കത്വാ, ഉത്തത്തം സത്ഥകഞ്ചനം;

ഭൂസനം ഗജ്ജപജ്ജാദിം, കരോന്തി ച മനോഹരം.

.

ബഹും ലഹുഞ്ച ഗഹണം, സമ്മൂപധാരണമ്പി ച;

ഗഹിത അസമ്മുസ്സനം, ഏതം സുവിഞ്ഞുലക്ഖണം.

.

അജരാമരംവ പഞ്ഞോ, വിജ്ജമത്ഥഞ്ച ചിന്തയേ;

ഗഹിതോ ഇവ കേസേസു, മച്ചുനാ ധമ്മമാചരേ.

.

സിപ്പസമം ധനം നത്ഥി, സിപ്പം ചോരാ ന ഗണ്ഹരേ;

ഇധ ലോകേ സിപ്പം മിത്തം, പരലോകേ സുഖാവഹം.

൧൦.

ഭുഞ്ജനത്ഥം കഥനത്ഥം, മുഖം ഹോതീതി നോ വദേ;

യം വാതം വാ മുഖാരുള്ഹം, വചനം പണ്ഡിതോ നരോ.

൧൧.

ദുമ്മേധേഹി പസംസാ ച, വിഞ്ഞൂഹി ഗരഹാ ച യാ;

ഗരഹാവ സേയ്യോ വിഞ്ഞൂഹി, യഞ്ചേ ബാലപ്പസംസനാ.

൧൨.

അചിന്തിയേ സാട്ഠകഥേ, പണ്ഡിതോ ജിനഭാസിതേ;

ഉപദേസം സദാ ഗണ്ഹേ, ഗരും സമ്മാ ഉപട്ഠഹം.

തസ്മാ സാട്ഠകഥേ ധീരോ, ഗമ്ഭീരേ ജിനഭാസിതേ;

ഉപദേസം സദാ ഗണ്ഹേ, ഗരും സമ്മാ ഉപട്ഠഹം.

൧൩.

ഗരൂപദേസഹീനോ ഹി, അത്ഥസാരം ന വിന്ദതി;

അത്ഥസാരവിഹീനോ സോ, സദ്ധമ്മാ പരിഹായതി.

൧൪.

ഗരൂപദേസലാഭീ ച, അത്ഥസാരസമായുതോ;

സദ്ധമ്മം പരിപാലേന്തോ, സദ്ധമ്മസ്മാ ന ഹായതി.

൧൫.

സബ്ബദബ്ബേസു വിജ്ജേവ, ദബ്ബമാഹു അനുത്തരം;

അഹാരത്താ അനഗ്ഘത്താ, അക്ഖയത്താ ച സബ്ബദാ.

൧൬.

അപ്പകേനപി മേധാവീ, പാഭതേന വിചക്ഖണോ;

സമുട്ഠാപേതി അത്താനം, അണും അഗ്ഗിംവ സന്ധമം.

൧൭.

പണ്ഡിതേ ച ഗുണാ സബ്ബേ, മൂള്ഹേ ദോസാ ഹി കേവലം;

തസ്മാ മൂള്ഹസഹസ്സേസു, പഞ്ഞോ ഏകോ വിസേസിയതേ.

൧൮.

ബാലാ ഇസ്സന്തി ദുമ്മേധാ, ഗുണീ നിദ്ദോസകാരിനോ;

ഗരുകോ പണ്ഡിതോ ഏതസ-മിസ്സം തേഹ്യവിദ്വാ സമോ.

൧൯.

മനുഞ്ഞമേവ ഭാസേയ്യ, നാമനുഞ്ഞം കുദാചനം;

മനുഞ്ഞം ഭാസമാനസ്സ, ഗരും ഭാരം ഉദദ്ധരി;

ധനഞ്ച നം അലാഭേസി, തേന ചത്തമനോ അഹു.

൨൦.

വിജ്ജാ ദദാതി വിനയം, വിനയാ യാതി പത്തതം;

പത്തത്താ ധനം പപ്പോതി, ധനാ ധമ്മം തതോ സുഖം.

൨൧.

യേ വുഡ്ഢമപചയന്തി, നരാ ധമ്മസ്സ കോവിദാ;

ദിട്ഠേവ ധമ്മേ പാസംസാ, സമ്പരായേ ച സുഗ്ഗതിം.

൨൨.

മാതരിവ പരദാരേസു, പരദബ്ബേസു ലേദ്ദുംവ;

അത്തനീവ സബ്ബഭൂതേസു, യോ പസ്സതി സോ പണ്ഡിതോ.

൨൩.

ആസീസേഥേവ പുരിസോ, ന നിബ്ബിന്ദേയ്യ പണ്ഡിതോ;

അനവജ്ജേസു കമ്മേസു, പസംസിതേസു സാധുഭി.

ആസീസേഥേവ പുരിസോ, ന നിബ്ബിന്ദേയ്യ പണ്ഡിതോ;

പസ്സാമി വോഹം അത്താനം, യഥാ ഇച്ഛിം തഥാ അഹു.

൨൪.

വായമേഥേവ പുരിസോ, ന നിബ്ബിന്ദേയ്യ പണ്ഡിതോ;

പുഞ്ഞക്രിയവത്ഥൂസു, പസംസിതേസു വിഞ്ഞുഭി.

൨൫.

ലോകേ ഉസ്സാഹവന്താനം, ജനാനം കിമസാധിയം;

സാഗരേപി മഹാസേതും, കപിയൂഥേഹി ബന്ധതി.

൨൬.

കിം കുലേന വിസാലേന, ഗുണഹീനോ തു യോ നരോ;

അകുലിനോപി സത്ഥഞ്ഞോ, ദേവതാഹിപി പുജ്ജതേ.

൨൭.

ഉക്കട്ഠേ സൂരമിച്ഛന്തി, മന്തീസു അകുതൂഹലം;

പിയഞ്ച അന്നപാനമ്ഹി, അത്ഥേ ജാതേ ച പണ്ഡിതം.

൨൮.

രൂപയോബ്ബന്നസമ്പന്നാ, വിസാലകുലസമ്ഭവാ;

വിജ്ജാഹീനാ ന സോഭന്തേ, നിഗ്ഗന്ധാ ഇവ കിം സുകാ.

൨൯.

വുത്യം വിസദഞാണസ്സ, ഞാതോ അത്ഥോ തരസ്സന;

സൂരപ്പഭായ ആദാസോ, ഛായം ദിസ്സേ ന മാകരേ.

൩൦.

അവേയ്യാകരണോ ത്വന്ധോ, ബധിരോ കോസവജ്ജിതോ;

സാഹിച്ചരഹിതോ പങ്ഗു, മൂഗോ തക്കവിവജ്ജിതോ.

൩൧.

ധീരോ ച വിവിധാനഞ്ഞൂ, പരേസം വിവരാനുഗൂ;

സബ്ബാമിത്തേ വസീകത്വാ, കോസിയോവ സുഖീ സിയാ.

൩൨.

മഹാതേജോപി തേജോയം, മത്തികം ന മുദും കരേ;

ആപോ ആപേസി മുദുകം, സാധുവാചാവ കക്ഖളം.

൩൩.

കോത്ഥോ പുത്തേന ജാതേന, യോ ന വിദൂ ന ധമ്മികോ;

കാണേന ചക്ഖുനാ കിം വാ, ചക്ഖു പീളേവ കേവലം.

൩൪.

മുദുനാവ രിപും ജേതി, മുദുനാ ജേതി ദാരുണം;

നോ ന സിദ്ധം മുദു കിഞ്ചി, തതോ ച മുദുനാ ജയേ.

൩൫.

സജാതോ യേന ജാതേന, യാതി വംസോ സമുന്നതിം;

പരിവത്തിനിസംസാരേ, മതോ കോ വാ ന ജായതേ.

൩൬.

ദാനേ തപസി സൂരേ ച, യസ്സ ന പത്ഥിതോ യസോ;

വിജ്ജായ മത്ഥലാഭേ ച, കേവലം അധികോവസോ.

൩൭.

വരോ ഏകോ ഗുണീ പുത്തോ, ന ച മൂള്ഹസതാന്യപി;

ഏകോ ചന്ദോ തമോ ഹനതി, ന ച താരാഗണോ തഥാ.

൩൮.

പുഞ്ഞതിത്ഥകതോ യേന, തപോ ക്വാപി സുദുക്കരോ;

തസ്സ പുത്തോ ഭവേ വസ്സോ, സമിദ്ധോ ധമ്മികോ സുദ്ധേ.

൩൯.

ലാലയേ പഞ്ചവസ്സാനി, ദസവസ്സാനി താലയേ;

പത്തേതു സോളസേ വസ്സേ, പുത്തം മിത്തംവ ആചരേ.

൪൦.

ലാലനേ ബഹവോ ദോസാ, താലനേ ബഹവോ ഗുണാ;

തസ്മാ പുത്തഞ്ച സിസ്സഞ്ച, താലയേ ന തു ലാലയേ.

൪൧.

മാഗധാ പാകതാ ചേവ, സക്കതവോഹാരോപി ച;

ഏതേസു കോവിദോ പഞ്ഞോ, ധീരോ പാളിം വിസോധയേ.

൪൨.

സക്കതം പാകതഞ്ചേവ-പഭംസോ ച പിസാചികീ;

മാഗധീ സോരസേനീവ, ഛ ഭാസാ പരികിത്തിതാ.

൪൩.

ചന്ദനം സീതലം ലോകേ, ചന്ദികാ സീതലാ തതോ;

ചന്ദന ചന്ദികാതോപി, വാക്യം സാധു സുഭാസിതം.

൪൪.

പത്തകാലോദിതം അപ്പം, വാക്യം സുഭാസിതം ഭവേ;

ഖുദിതസ്സ കദന്നമ്പി, ഭുത്തം സാദുരസം സിയാ.

൪൫.

സത്ഥകാപി ബഹൂവാചാ, നാദരാ ബഹുഭാണിനോ;

സോപകാരമുദാസിനാ, നനു ദിട്ഠം നദീജലം.

൪൬.

പാസാണഛത്തം ഗരുകം, തതോ ദേവാനാചിക്ഖനാ;

തതോ വുഡ്ഢാനമോവാദോ, തതോ ബുദ്ധസ്സ സാസനം.

൪൭.

തൂലം സല്ലഹുകം ലോകേ, തതോ ചപലജാതികോ;

തതോനോസാവകോ തതോ, യതി ധമ്മപമാദകോ.

൪൮.

പണ്ഡിതസ്സ പസംസായ, ദണ്ഡോ ബാലേന ദീയതേ;

പണ്ഡിതോ പണ്ഡിതേനേവ, വണ്ണിതോവ സുവണ്ണിതോ.

൪൯.

സതേസു ജായതേ സൂരോ, സഹസ്സേസു ച പണ്ഡിതോ;

വുത്താ സതസഹസ്സേസു, ദാതാ ഭവതി വാ ന വാ.

൫൦.

വിദ്വത്തഞ്ച രാജത്തഞ്ച, നേവ തുല്യം കദാചിപി;

സദേസേ പൂജിതോ രാജാ, വിദ്വാ സബ്ബത്ഥ പൂജിതോ.

൫൧.

സതം ദീഘായുകം സബ്ബ-സത്താനം സുഖകാരണം;

അസതം പന സബ്ബേസം, ദുക്ഖഹേതു ന സംസയോ.

൫൨.

പണ്ഡിതേ സുജനേ സന്തേ, സബ്ബേപി സുജനാ ജനാ;

ജാതേകസ്മിം സാരഗന്ധേ, സബ്ബേ ഗന്ധമയാ ദുമാ.

൫൩.

അത്താവ യദി വിനീതോ, നിജസ്സിതാ മഹാജനാ;

വിനീതം യന്തി സബ്ബേപി, കോ തം നാസേയ്യ പണ്ഡിതോ.

൫൪.

സരീരസ്സ ഗുണാനഞ്ച, ദൂരമച്ചന്തമന്തരം;

സരീരം ഖണവിദ്ധംസീ, കപ്പന്തട്ഠായിനോ ഗുണാ.

൫൫.

അമ്ബും പിവന്തി നോ നജ്ജോ, രുക്ഖോ ഖാദതി നോ ഫലം;

മേഘോ ക്വചിപി നോ സസ്സം, പരത്ഥായ സതം ധനം.

൫൬.

സച്ചം പുനപി സച്ചന്തി, ഭുജമുക്ഖിപ്പ മുച്ചതേ;

സകത്ഥോ നത്ഥി നത്ഥേവ, പരസ്സത്ഥ മകുബ്ബതോ.

൫൭.

സതം ഫരുസവാചാഹി, ന യാതി വികതിം മനോ;

തിണുക്കാഹി ന സക്കാവ, താപേതും സാഗരേ ജലം.

൫൮.

സേലോ യഥാ ഏകഘനോ, വാതേന ന സമീരതി;

ഏവം നിന്ദാപസംസാസു, ന സമിഞ്ജന്തി പണ്ഡിതാ.

൫൯.

ധമ്മത്ഥകാമമോക്ഖാനം, യസ്സേകോപി ന വിജ്ജതി;

അജഗലഥനസ്സേവ, തസ്സ ജാതി നിരത്ഥകാ.

൬൦.

ന കമ്മമപി ചിന്തേത്വാ, ചജേ ഉയ്യോഗമത്തനോ;

അനുയ്യോഗേന തേലാനി, തിലേഹി ന സക്കാ ലദ്ധും.

൬൧.

യഥാ ഹ്യേകേന ചക്കേന, ന രഥസ്സ പതി ഭവേ;

ഏവം പുരിസകാരേന, വിനാ കമ്മം ന സിജ്ഝതി.

൬൨.

ഉയ്യാമേന ഹി സിജ്ഝന്തി, കാരിയാനി ന മനോരഥം;

ന ഹി സുത്തസ്സ സീഹസ്സ, പവിസന്തി മിഗാമുഖേ.

൬൩.

മാതാപിതു കതാഭ്യാസോ, ഗുണിതമേതി ബാലകോ;

ന ഗബ്ഭജാതിമത്തേന, പുത്തോ ഭവതി പണ്ഡിതോ.

൬൪.

മാതാ സത്തു പിതാ വേരീ, യേന ബാലോ ന പാഠിതോ;

ന സോഭതേ സഭാമജ്ഝേ, ഹംസമജ്ഝേ ബകോ യഥാ.

൬൫.

കാചോ കഞ്ചനസംസഗ്ഗോ, ധത്തേ മരകതിം ജുതിം;

തഥാ സബ്ഭിസന്നിധാനാ, മൂള്ഹോ യാതി പവീണതം.

൬൬.

തസ്മാ അക്ഖരകോസല്ലം, സമ്മാദേയ്യ ഹിതത്ഥികോ;

ഉപട്ഠഹം ഗരും സമ്മാ, ഉട്ഠാനാദീഹി പഞ്ചഹി.

൬൭.

ഉട്ഠാനാ ഉപട്ഠാനാ, ച, സുസ്സൂസാ പാരിചരീയാ;

സക്കച്ചം സിപ്പുഗ്ഗഹണാ, ഗരും ആരാധയേ ബുധോ.

൬൮.

കാബ്യസത്ഥ വിനോദേന, കാലോ ഗച്ഛതി ധീമതം;

ബ്യസനേന ച മൂള്ഹാനം, നിദായ കലഹേന വാ.

൬൯.

ഛ ദോസാ പുരിസേനേഹ, ഹാതബ്ബാ ഭൂതിമിച്ഛതാ;

നിദ്ദാതന്ദീ ഭയം കോധോ, ആലസ്യം ദീഘസുത്തതാ.

നിദ്ദാസീലീ സഭാസീലീ, അനുട്ഠാതാ ച യോ നരോ;

അലസോ കോധപഞ്ഞാണോ, തം പരാഭവതോ മുഖം.

൭൦.

നിഗ്ഗുണേസുപി സത്തേസു, ദയാ കുബ്ബന്തി സാധവോ;

ന ഹി സംഹരതേ ജുതിം, ചന്ദോ ചണ്ഡാലവേസ്മേ.

൭൧.

യത്ര വിദ്വജ്ജനോ നത്ഥി, സീലാഘ്യോ തത്ര അപ്പധിപി;

നിരത്ഥപാദമേ ദേസേ, ഏരണ്ഡോപി ദുമായതേ.

൭൨.

ഠാനഭട്ഠാ ന സോഭന്തേ, ദന്താ കേസാ നഖാ നരാ;

ഇതിവിഞ്ഞായ മതിമാ, സട്ഠാനം ന പരിച്ചജേ.

൭൩.

പരോപദേസേ പണ്ഡിച്ചം, സബ്ബേസം സുകരഞ്ഹി ഖോ;

ധമ്മേ സയമനുട്ഠാനം, കസ്സചിസുമഹത്തനോ.

൭൪.

അപ്പമാദം പസംസന്തി, പുഞ്ഞകിരിയാസു പണ്ഡിതാ;

അപ്പമത്തോ ഉഭോ അത്ഥേ, അധിഗ്ഗണ്ഹാതി പണ്ഡിതോ.

൭൫.

നിധീനംവ പവത്താരം, യം പസ്സേ വജ്ജദസ്സിനം;

നിഗ്ഗയ്ഹവാദിം മേധാവിം, താദിസം പണ്ഡിതം ഭജേ;

താദിസം ഭജമാനസ്സ, സേയ്യോ ഹോതി ന പാപിയോ.

൭൬.

മുഹുത്തമപി ചേ വിഞ്ഞൂ, പണ്ഡിതം പയിരുപാസതി;

ഖിപ്പം ധമ്മം വിജാനാതി, ജിവ്ഹാ സൂപരസം യഥാ.

൭൭.

ദുല്ലഭോ പുരിസാജഞ്ഞോ, ന സോ സബ്ബത്ഥ ജായതി;

യത്ഥ സോ ജായതീ ധീരോ, തം കുലം സുഖ മേധതി.

൭൮.

തഗരഞ്ച പലാസേന, യോ നരോ ഉപനയ്ഹതി;

പത്താപി സുരതി വായന്തി, ഏവം ധീരൂപസേവനാ.

൭൯.

നിപുണേ സുതമേസേയ്യ, വിചിനിത്വാ സുതത്ഥികോ;

ഭത്തം ഉക്ഖലിയം പക്കം, ഭാജനേപി തഥാ ഭവേ.

൮൦.

അപ്പകം നാതിമഞ്ഞേയ്യ, ചിത്തേ സുതം നിധാപയേ;

വമ്മികോദകബിന്ദൂവ, ചിരേന പരിപൂരതി.

൮൧.

ഗച്ഛം കിപില്ലികോ യാതി, യോജനാനം സതാനിപി;

അഗച്ഛം വേനയ്യോഅപി, പദമേകം ന ഗച്ഛതി.

൮൨.

സേലേ സേലേ ന മണികം, ഗജേ ഗജേ ന മുത്തികം;

വനേ വനേ ന ചന്ദനം, ഠാനേ ഠാനേ ന പണ്ഡിതോ.

൮൩.

പണ്ഡിതോ സുതസമ്പന്നോ, യത്ഥ അത്ഥീതി ചേ സുതോ;

മഹുസ്സാഹേന തം ഠാനം, ഗന്തബ്ബംവ സുതേസിനാ.

൮൪.

പോത്ഥകേസു ച യം സിപ്പം, പരഹത്ഥേസു യം ധനം;

യഥാകിച്ചേ സമുപ്പന്നേ, ന തം സിപ്പം ന തം ധനം.

൮൫.

ഉപ്പലേന ജലം ജഞ്ഞാ, കിരിയായ കുലം നരോ;

ബ്യത്തിപ്പമാണ വാചായ, ജഞ്ഞാ തിണേന മേദനിം.

ജലപ്പമാണം കുമുദമാലം,

കുലപ്പമാണം വിനയോപമാണം;

ബ്യത്തിപ്പമാണം കഥിതവാക്യം,

പഥവിയാ പമാണം തിണമിലാതം –

൮൬.

അപ്പസ്സുതോ സുതം അപ്പം, ബഹും മഞ്ഞതി മാനവാ;

സിന്ധുദകമപസ്സന്തോ, കൂപേ തോയംവ മണ്ഡുകോ.

൮൭.

പഠമേ സിപ്പം ഗണ്ഹേയ്യ, ഏസേയ്യ ദുതിയേ ധനം;

ചരേയ്യ തതിയേ ധമ്മം, ഏസാ ജനാന ധമ്മതാ.

൮൮.

സുസ്സൂസാ സുത്തവദ്ധനീ, സുതം പഞ്ഞായ വദ്ധനം;

പഞ്ഞായ അത്ഥം ജാനാതി, അത്ഥോ ഞാതോ സുഖാവഹോ.

൮൯.

നത്ഥി വിജ്ജാസമം മിത്തം, ന ച ബ്യാധിസമോ രിപു;

ന ച അത്ഥസമം പേമം, ന ച കമ്മസമം ബലം.

൯൦.

വിനാ സത്ഥം ന ഗച്ഛേയ്യ, സൂരോ സങ്ഗാമഭൂമിയം;

പണ്ഡിത്വദ്ധഗൂ വാണിജോ, വിദേസഗമനോ തഥാ.

൯൧.

ധനനാസം മനോതാപം, ഘരേ ദുച്ചരിതാനി ച;

വഞ്ചനഞ്ച അവമാനം, പണ്ഡിതോ ന പകാസയേ.

൯൨.

അനവ്ഹായം ഗമയന്തോ, അപുച്ഛാ ബഹുഭാസകോ;

അത്തഗുണം പകാസന്തോ, തിവിധോ ഹീനപുഗ്ഗലോ.

൯൩.

ഹംസോ മജ്ഝേ ന കാകാനം, സീഹോ ഗുന്നം ന സോഭതേ;

ഗദ്രഭമജ്ഝേ തുരങ്ഗോ, ബാലമജ്ഝേവ പണ്ഡിതോ.

൯൪.

പത്താനുരൂപകം വാക്യം, സഭാവാനുരൂപം പിയം;

അത്താനുരൂപകം കോധം, യോ ജാനാതി സ പണ്ഡിതോ.

൯൫.

അപ്പരൂപോ ബഹുംഭാസോ, അപ്പപഞ്ഞോ പകാസകോ;

അപ്പപൂരോ ഘടോ ഖോഭേ, അപ്പഖീരാ ഗാവീ ചലേ.

൯൬.

ന തിത്തി രാജാ ധനമ്ഹി, പണ്ഡിതോപി സുഭാസിതേ;

ചക്ഖുപി പിയദസ്സനേ, ന തിത്തി സാഗരോ ജലേ.

൯൭.

ഹീനപുത്തോ രാജമച്ചോ, ബാലപുത്തോ ച പണ്ഡിതോ;

അധനസ്സ ധനംബഹു, പുരിസാനം ന മഞ്ഞഥ.

൯൮.

യോ സിസ്സോ സിപ്പലോഭേന, ബഹും ഗണ്ഹാതി തം സിപ്പം;

മൂഗോവ സുപിനം പസ്സം, കഥേതുമ്പി ന ഉസ്സഹേ.

൯൯.

ന ഭിജ്ജേതും കുമ്ഭകാരോ, സോഭേതും കുമ്ഭ ഘടതി;

ന ഖിപിതും അപായേസു, സിസ്സാനം വുഡ്ഢികാരണാ.

൧൦൦.

അധനസ്സ രസംഖാദോ, അബലസ്സ ഹതോ നരോ;

അപ്പഞ്ഞസ്സ വാക്യകരോ, ഉമ്മത്തക സമാഹിഖോ.

൧൦൧.

ഏകേനാപി സുരുക്ഖേന, പുപ്ഫിതേന സുഗന്ധിനാ;

വാസിതം കാനനം സബ്ബം, സുപുത്തേന കുലം യഥാ.

൧൦൨.

ഇണകത്താ പിതാ സത്തു, മാതാ ച ബ്യഭിചാരിനീ;

ഭരിയാ രൂപവതീ സത്തു, പുത്തോ സത്തു അപണ്ഡിതോ.

൧൦൩.

ഗുണദോസമസത്ഥഞ്ഞൂ, ജനോ വിഭജതേ കഥം;

അധികാരോ കിമന്ധസ്സ, രൂപഭേദോപലദ്ധിയം.

൧൦൪.

സബ്ബത്ഥ സത്ഥതോയേവ, ഗുണദോസവിചേചനം;

യം കരോതി വിനാസത്ഥം, സാഹസം കിമതോധികം.

൧൦൫.

നിഹീയതി പുരിസോ നിഹീനസേവീ,

ന ച ഹായേഥ കദാചി തുല്യസേവീ;

സേട്ഠമുപനമം ഉദേതി ഖിപ്പം,

തസ്മാ അത്തനോ ഉത്തരിം ഭജേ.

൧൦൬.

പച്ചുപ്പന്നഞ്ച യോ ധമ്മം, തത്ഥ തത്ഥ വിപസ്സതി;

അസംഹീരം അസംകുപ്പം, തം വിദ്വാ മനുബ്രൂഹയേ.

൧൦൭.

ഛന്ദാ ദോസാ ഭയാ മോഹാ, യോ ധമ്മം നാതിവത്തതി;

ആപൂരതി തസ്സ യസോ, സുക്കപക്ഖേവ ചന്ദിമാ.

൧൦൮.

പണ്ഡിതോ സീലസമ്പന്നോ, സണ്ഹോ ച പടിഭാനവാ;

നിവാതവുത്തി അഥദ്ധോ, താദിസോ ലഭതേ യസം.

൧൦൯.

ദുല്ലഭം പാകതികം വാക്യം, ദുല്ലഭോ ഖേമകരോ സുതോ;

ദുല്ലഭാ സദിസീ ജായാ, ദുല്ലഭോ സജനോ പിയോ.

൧൧൦.

അത്ഥം മഹന്തമാപജ്ജ, വിജ്ജം സമ്പത്തിമേവ ച;

ചരേയ്യാമാനഥദ്ധോ യോ, പണ്ഡിതോ സോ പവുച്ചതി.

൧൧൧.

സുതസന്നിച്ചയാ ധീരാ, തുണ്ഹീഭൂതാ അപുച്ഛിതാ;

പുണ്ണാസുഭാസിതേനാപി, ഘണ്ടാദീ ഘട്ടിതാ യഥാ.

൧൧൨.

അപുട്ഠോ പണ്ഡിതോ ഭേരീ, പജ്ജുന്നോ ഹോതി പുച്ഛിതോ;

ബാലോ പുട്ഠോ അപുട്ഠോ ച, ബഹും വികത്ഥതേ സദാ.

൧൧൩.

പരൂപവാദേ ബധിരോ, പരവജ്ജേ അലോചനോ;

പങ്ഗുലോ അഞ്ഞനാരീസു, ദുസ്സതക്കേ അചേതനോ.

ചക്ഖുമാസ്സ യഥാ അന്ധോ, സോതവാ ബധിരോ യഥാ;

പഞ്ഞവാസ്സ യഥാമൂഗോ, ബലവാ ദുബ്ബലോരിവ;

അഥ അത്ഥേ സമുപ്പന്നേ, സയേഥ മതസായിതം.

൧൧൪.

പാപമിത്തേ വിവജ്ജേത്വാ, ഭജേയ്യുത്തമപുഗ്ഗലം;

ഓവാദേ ചസ്സ തിട്ഠേയ്യ, പത്ഥേന്തോ അചലം സുഖം.

൧൧൫.

അതിസീതം അതിഉണ്ഹം, അതിസായമിദം അഹു;

ഇതി വിസ്സട്ഠകമ്മന്തേ, അത്ഥാ അച്ചേന്തി മാണവേ.

൧൧൬.

യോ ച സീതഞ്ച ഉണ്ഹഞ്ച, തിണാഭിയ്യോ ന മഞ്ഞതി;

കരം പുരിസകിച്ചാനി, സോ സുഖം ന വിഹായതി.

൧൧൭.

യസ്മിംദേസേ ന സമ്മാനോ, ന പിയോ ന ച ബന്ധവോ;

ന ച വിജ്ജാഗമോ കോചി, ന തത്ഥ ദിവസം വസേ.

൧൧൮.

ധനവാ സുതവാ രാജാ, നദീ വജ്ജോ ഇമേ പഞ്ച;

യത്ഥ ദേസേ ന വിജ്ജന്തി, ന തത്ഥ ദിവസം വസേ.

൧൧൯.

നഭസ്സ ഭൂസനം ചന്ദോ, നാരീനം ഭൂസനം പതി;

ഛമായ ഭൂസനം രാജാ, വിജ്ജാ സബ്ബസ്സ ഭൂസനം.

൧൨൦.

സുഖത്ഥികോ സചേ വിജ്ജം, വിജ്ജത്ഥികോ ചജേ സുഖം;

സുഖത്ഥിനോ കുതോ വിജ്ജാ, കുതോ വിജ്ജത്ഥിനോ സുഖം.

൧൨൧.

ഖണേന കണേന ചേവ, വിജ്ജാമത്ഥഞ്ച സാധയേ;

ഖണചാഗേ കുതോ വിജ്ജാ, കണചാഗേ കതോ ധനം.

൧൨൨.

ആചരിയാ പാദമാദത്തേ, പാദം സിസ്സോ സജാനനാ;

പാദം സബ്രഹ്മചാരീഹി, പാദം കാലക്കമേന ച.

൧൨൩.

ധമ്മോ ജയേ നോ അധമ്മോ, സച്ചം ജയതി നാസച്ചം;

ഖമാ ജയതി നോ കോധോ, ദേവോ ജയതി നാസൂരോ.

൧൨൪.

ഹത്ഥസ്സ ഭൂസനം ദാനം, സച്ചം കണ്ഠസ്സ ഭൂസനം;

സോതസ്സ ഭൂസനം സത്ഥം, ഭൂസനേ കിം പയോജനം.

൧൨൫.

വിദേസേതു ധനം വിജ്ജാ, ബ്യസനേസു ധനം മതി;

പരലോകേ ധനം ധമ്മോ, സീലം സബ്ബത്ഥ വേ ധനം.

൧൨൬.

പദോസേ ദീപകോ ചന്ദോ, പഭാതേ ദീപകോ രവി;

തിലോകേ ദീപകോ ധമ്മോ, സുപുത്തോ കുലദീപകോ.

൧൨൭.

വിദ്വാ ഏവ വിജാനാതി, വിദ്വജ്ജനപരിസ്സമം;

ന ഹി വഞ്ഝാ വിജാനാതി, ഗുരും പസവവേദനം.

൧൨൮.

യസ്സ നത്ഥി സയം പഞ്ഞാ, സത്ഥം തസ്സ കരോതി കിം;

ലോചനേഹി വിഹീനസ്സ, ദപ്പണോ കിം കരിസ്സതി.

൧൨൯.

കിം കരിസ്സന്തി വത്താരോ, സോതം യത്ഥ ന വിജ്ജതേ;

നഗ്ഗകപണകേ ദേസേ, രജകോ കിം കരിസ്സതി.

൧൩൦.

മൂള്ഹസിധസ്സാപദേസേന, കുനാരീഭരണേന ച;

ഖലസത്തൂഹി സംയോഗാ, പണ്ഡിതോപ്യാവസീദതി.

൧൩൧.

നത്ഥി അത്തസമം പേമം, നത്ഥി ധഞ്ഞസമം ധനം;

നത്ഥി പഞ്ഞാസമാ ആഭാ, വുട്ഠി വേ പരമാ സരാ.

൧൩൨.

ഭുജങ്ഗമം പാവകഞ്ച ഖത്തിയഞ്ച യസസ്സിനം;

ഭിക്ഖുഞ്ച സീലസമ്പന്നം, സമ്മദേവ സമാചരേ.

൧൩൩.

തസ്മാ ഹി പണ്ഡിതോ പോസോ, സമ്പസ്സം അത്ഥമത്തനോ;

ബുദ്ധേ ധമ്മേ ച സങ്ഘേ ച, ധീരോ സദ്ധം നിവേസയേ.

൧൩൪.

ഗുണോ സേട്ഠങ്ഗതം യാതി, ന ഉച്ചേ സയനേ വസേ;

പാസാദസിഖരേ വാസോ, കാകോ കിം ഗരുളോ സിയാ.

൧൩൫.

അനാഗതം ഭയം ദിസ്വാ, ദൂരതോ പരിവജ്ജയേ;

ആഗതഞ്ച ഭയം ദിസ്വാ, അഭീതോ ഹോതി പണ്ഡിതോ.

൧൩൬.

അസജ്ജായ മലാമന്താ, അനുട്ഠാനമലാ ഘരാ;

മലം വണ്ണസ്സ കോസജ്ജം, പമാദോ രക്ഖതോ മലം.

൧൩൭.

അനുപുബ്ബേന മേധാവീ, ഥോകം ഥോകം ഖണേ ഖണേ;

കമ്മാരോ രജതസ്സേവ, നിദ്ധമേ മലമത്തനോ.

൧൩൮.

യഞ്ഹി കയിരാ തഞ്ഹി വദേ, യം ന കയിരാ ന തം വദേ;

അകരോന്തം ഭാസമാനം, പരിജാനന്തി പണ്ഡിതാ.

൧൩൯.

വിസമം സഭയം അതിവാതോ, പടിച്ഛന്നം ദേവനിസ്സിതം;

പന്ഥോ ച സങ്ഗാമോ തിത്ഥം, അട്ഠേതേ പരിവജ്ജിയാ.

൧൪൦.

രത്തോദുട്ഠോ ച മുള്ഹോ ച, മാനീ ലുദ്ധോ തഥാലസോ;

ഏകചിന്തീ ച ബാലോ ച, ഏതേ അത്ഥവിനാസകാ.

൧൪൧.

രത്തോ ദുട്ഠോ ച മൂള്ഹോ ച, ഭീരു ആമിസഗരുകോ;

ഇത്ഥീ സോണ്ഡോ പണ്ഡകോ ച, നവമോ ദാരകോപി ച.

൧൪൨.

നവതേ പുഗ്ഗലാ ലോകേ, ഇത്തരാ ചലിതാ ചലാ;

ഏതേഹി മന്തിതം ഗുയ്ഹം, ഖിപ്പം ഭവതി പാകടം.

൧൪൩.

യോ നിരുത്തിം ന സിക്ഖേയ്യ, സിക്ഖന്തോ പിടകത്തയം;

പദേ പദേ വികങ്ഖേയ്യ, വനേ അന്ധഗജോ യഥാ.

൧൪൪.

സുത്തം ധാതു ഗണോണ്വാദി, നാമലിങ്ഗാനുസാസനം;

യസ്സ തിട്ഠതി ജിവ്ഹഗ്ഗേ, സബ്യാകരണകേസരീ.

൧൪൫.

സദ്ദത്ഥലക്ഖണേ ഭേദീ, യോ യോ നിച്ഛിതലക്ഖണേ;

സോ സോ ഞാതുമകിച്ഛേന, പഹോതി പിടകത്തയേ.

൧൪൬.

യോ സദ്ദസത്ഥകുസലോ കുസലോ നിഘണ്ഡു,

ഛന്ദോ അലങ്കതിസു നിച്ചകതാഭിയോഗോ;

സോ യം കവിത്തവികലോപി കവീസു സങ്ഖ്യം,

മോഗ്ഗയ്ഹ വിന്ദതി ഹി കിത്തി’ മമന്ദരൂപം.

൧൪൭.

സുക്ഖോപി ചന്ദനതരു ന ജഹാതി ഗന്ധം,

നാഗോ ഗതോ നരമുഖേ ന ജഹാതി ലീളം;

യന്തഗതോ മധുരസം ന ജഹാതി ഉച്ഛു,

ദുക്ഖോപി പണ്ഡിതജനോ ന ജഹാതി ധമ്മം.

൧൪൮.

ധനധഞ്ഞപ്പയോഗേസു, തഥാ വിജ്ജാഗമേസു ച;

ആഹാരേ ബ്യവഹാരേ ച, ചത്തലജ്ജോ സദാ ഭവേ.

൧൪൯.

സാഭാവികീ ച പടിഭാ, സുതഞ്ച ബഹുനിമ്മലം;

അമന്ദോ ചാഭിയോഗോയം, ഹേതു ഹോതിഹ ബന്ധനേ.

൧൫൦.

ജഹേയ്യ പാപകേ മിത്തേ, ഭജേയ്യ പണ്ഡിതേ ജനേ;

സാധവോ അഭിസേവേയ്യ, സുണേയ്യ ധമ്മമുത്തമം.

൧൫൧.

കല്യാണകാരീ കല്യാണം, പാപകാരീ ച പാപകം;

യാദിസം വപ്പതേ ബീജം, താദിസം ഹരതേ ഫലം.

൧൫൨.

ഛന്ദോ നിദാനം ഗാഥാനം, അക്ഖരാ താസം വിയഞ്ജനം;

നാമസന്നിസ്സിതാ ഗാഥാ, കവി ഗാഥാനമാസയോ.

൧൫൩.

തസ്മാ ഹി പണ്ഡിതോ പോസോ, സമ്പസ്സം ഹിതമത്തനോ;

പഞ്ഞവന്തംഭിപൂജേയ്യ, ചേതിയം വിയ സാദരോ.

൧൫൪.

ധീരം പസ്സേ സുണേ ധീരം, ധീരേന സഹസംവസേ;

ധീരേനല്ലാപസല്ലാപം, തം കരേ തഞ്ച രോചയേ.

൧൫൫.

നയം നയതി മേധാവീ, അധുരായം ന യുഞ്ജതി;

സുനയോ സേയ്യസോ ഹോതി, സമ്മാ വുത്തോ ന കുപ്പതി;

വിനയം സോ പജാനാതി, സാധു തേന സമാഗമോ.

൧൫൬.

സചേ ലഭേഥ നിപകം സഹായം,

സദ്ധിം ചരം സാധുവിഹാരി ധീരം;

അഭിഭുയ്യ സബ്ബാനി പരിസ്സയാനി,

ചരേയ്യ തേനത്തമനോ സതിമാ.

൧൫൭.

നോ ചേ ലഭേഥ നിപകം സഹായം,

സദ്ധിം ചരം സാധുവിഹാരി ധീരം;

രാജാവ രട്ഠം വിജിതം പഹായ,

ഏകോ ചരേ മാതങ്ഗരഞ്ഞേവ നാഗോ.

൧൫൮.

സോകട്ഠാനസഹസ്സാനി, ഭയട്ഠാനസതാനി ച;

ദിവസേ ദിവസേ മൂള്ഹ-മാവിസന്തി ന പണ്ഡിതം.

൧൫൯.

ജലബിന്ദുനിപാതേന, ചിരേന പൂരതേ ഘടോ;

തഥാ സകലവിജ്ജാനം, ധമ്മസ്സ ച ധനസ്സ ച.

൧൬൦.

പണ്ഡിതാ ദുക്ഖം പത്വാന, ന ഭവന്തി വിസാദിനോ;

പവിസ്സ രാഹുനോ മുഖം, കിം നോ ദേതി പുന സസീ.

൧൬൧.

ജവേന അസ്സം ജാനന്തി, വാഹേന ച ബലിബദ്ധം;

ദുഹേന ധേനും ജാനന്തി, ഭാസമാനേന പണ്ഡിതം.

൧൬൨.

മനസാ ചിന്തിതം കമ്മം, വചസാ ന പകാസയേ;

അഞ്ഞലക്ഖിതകാരിയസ്സ, യതോ സിദ്ധി ന ജായതേ.

൧൬൩.

അനഭ്യാസേ വിസം വിജ്ജാ, അജിണ്ണേ ഭോജനം വിസം;

വിസം സഭാ ദലിദ്ദസ്സ, വുദ്ധസ്സ തരുണീ വിസം.

ചത്താരോ പഞ്ച ആലോപേ, ആഭുത്വാ ഉദകം പിവേ;

അലം ഫാസുവിഹാരായ, പഹിതത്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ.

൧൬൪.

യസ്സ ഏസോ പസുതോപി, ഗുണവാ പുജ്ജതേ നരോ;

ധനു വംസവിസുദ്ധോപി, നിഗ്ഗുണോ കിം കരിസ്സതി.

൧൬൫.

ഇസ്സീ ദയീ അസംതുട്ഠോ, കോധനോ നിച്ചസങ്കീതോ;

പരഭാഗ്യോപജീവീ ച, ഛളേതേ ദുക്ഖഭാഗിനോ.

൧൬൬.

സുമഹന്താനി സത്താനീ, ധാരയന്താ ബഹുസ്സുതാ;

ഛേത്താരോ സംസയാനഞ്ച, കലിം യന്തി ലോഭമോഹിതാ.

൧൬൭.

നദീതീരേ ഖതേ കൂപേ, അരണീതാലവണ്ടകേ;

ന വദേ ദകാദീ നത്ഥീതി, മുഖേ ച വചനം തഥാ.

൧൬൮.

സബ്ബം സുണാതി സോതേന, സബ്ബം പസ്സതി ചക്ഖുനാ;

ന ച ദിട്ഠം സുതം ധീരോ, സബ്ബം ഉച്ചിതു മരഹതി.

൧൬൯.

ബാലാദപി ഗഹേതബ്ബം, യുത്തമുത്തമനീസിഭി;

രവിസ്സാവിസയേ കിം ന, പദീപസ്സ പകാസനം.

൧൭൦.

തസ്മാ ഹി പണ്ഡിതോ പോസോ, സമ്പസ്സം അത്തമത്തനോ;

യോനിസോ വിചിനേ ധമ്മം, ഏവം തത്ഥ വിസുജ്ഝതി.

൧൭൧.

കിം തേന ജാതുജാതേന, മാതുയോബ്ബന്നഹാരിനാ;

ആരോഹതി ന യോ സക-വംസഅഗ്ഗേ ധജോ യഥാ.

൧൭൨.

സമ്മാ ഉപപരിക്ഖിത്വാ, അക്ഖരേസു പദേസു ച;

ചോരഘാതോ സിയാ സിസ്സോ, ഗുരു ചോരട്ടകാരകോ.

൧൭൩.

അദന്തദമനം സത്ഥം, ഖലാനം കുരുതേ മദം;

ചക്ഖുസങ്ഖാരകം തേജം, ഉലൂകാനംമിവന്ധകം.

൧൭൪.

നരത്തം ദുല്ലഭം ലോകേ, വിജ്ജാ തത്ര സുദുല്ലഭാ;

കവിത്തം ദുല്ലഭം തത്ര, സത്തി തത്ര സുദുല്ലഭാ.

൧൭൫.

യേഭുയ്യേന ഹി സത്താനം, വിനാസേ പച്ചുപട്ഠിതേ;

അനയോ നയരൂപേന, ബുദ്ധിമാഗമ്മ തിട്ഠതി.

സുജനകണ്ഡ

൧൭൬.

സദ്ധാസീലാദിധമ്മേഹി, സപ്പന്നോ സേട്ഠമാനുസോ;

വുത്തോ ബുദ്ധാദിസന്തേഹി, സാധുസപ്പുരിസോ ഇതി.

സദ്ദാധനം സീലധനം, ഹിരീഓത്തപ്പിയം ധനം;

സുതധനഞ്ച ചാഗോ ച, പഞ്ഞാ വേ സത്തമം ധനം.

യസ്സ ഏതേ ധനാ അത്ഥി, ഇത്ഥിയാ പുരിസസ്സ വാ;

അദലിദ്ദോതി തം ആഹു, അമോഘം തസ്സ ജീവിതം.

തസ്മാ സദ്ധഞ്ച സീലഞ്ച, പസാദം ധമ്മദസ്സനം;

അനുയുഞ്ജേഥ മേധാവീ, സരം ബുദ്ധാനസാസനം.

൧൭൭.

സബ്ഭിരേവ സമാസേഥ, സബ്ഭി കുബ്ബേഥ സന്ഥവം;

സതം സദ്ധമ്മമഞ്ഞായ, സേയ്യോ ഹോതി ന പാപിയോ.

൧൭൮.

ചജ ദുജ്ജനസംസഗ്ഗം, ഭജ സാധുസമാഗമം;

കര പുഞ്ഞമഹോരത്തം, സര നിച്ചമനിച്ചതം.

൧൭൯.

യോ വേ കതഞ്ഞൂ കതവേദീ ധീരോ,

കല്യാണമിത്തോ ദള്ഹഭത്തി ച ഹോതി;

ദുക്ഖിതസ്സ സക്കച്ച കരോതി കിച്ചം,

തഥാവിധം സപ്പുരിസം വദന്തി.

൧൮൦.

മാതാപേത്തിഭരം ജന്തും, കുലേ ജേട്ഠാപചായിനം;

സണ്ഹം സഖിലസമ്ഭാസം, പേസുണേയ്യപ്പഹായിനം.

൧൮൧.

മച്ഛേരവിനയേ യുത്തം, സച്ചം കോധാഭിഭും നരം;

തം വേ ദേവാ താവതിംസാ, ആഹു ‘‘സപ്പുരിസോ’’ഇതി.

൧൮൨.

കുലജാതോ കുലപുത്തോ, കുലവംസസുരക്ഖതോ;

അത്തനാ ദുക്ഖപ്പത്തോപി, ഹീനകമ്മം ന കാരയേ.

൧൮൩.

ഉദേയ്യ ഭാണു പച്ഛിമേ, നമേയ്യ മേരുഅദ്ദിപി;

സീതലം യദി നരഗ്ഗി, പബ്ബതഗ്ഗേ ച ഉപ്പലം;

വികസേ ന വിപരിതാ, സാധുവാചാ കുദാചനം.

൧൮൪.

സുഖാ രുക്ഖസ്സ ഛായാവ, തതോ ഞാതിമാതാപിതു;

തതോ ആചേരസ്സ രഞ്ഞോ, തതോ ബുദ്ധസ്സനേകധാ.

൧൮൫.

ഭമരാ പുപ്ഫമിച്ഛന്തി, ഗുണമിച്ഛന്തി സജ്ജനാ;

മക്ഖികാ പൂതിമിച്ഛന്തി, ദോസമിച്ഛന്തി ദുജ്ജനാ.

൧൮൬.

മാതുഹീനോ ദുബ്ഭാസോ ഹി, പിതുഹീനോ ദുക്കിരിയോ;

ഉഭോ മാതുപിതുഹീനാ, ദുബ്ഭാസാ ച ദുക്കിരിയാ.

൧൮൭.

മാതുസേട്ഠോ സുഭാസോ ഹി, പിതുസേട്ഠോ സുകിരിയോ;

ഉഭോമാതു പിതുസേട്ഠാ, സുഭാസാ ച സുകിരിയാ.

൧൮൮.

സുനഖോ സുനഖം ദിസ്വാ, ദന്തം ദസ്സേതി ഹിംസിതും;

ദുജ്ജനോ സുജനം ദിസ്വാ, രോസയം ഹിംസമിച്ഛതി.

൧൮൯.

ന ച വേഗേന കിച്ചാനി, കത്തബ്ബാനി കുദാചനം;

സഹസാ കാരിതം കമ്മം, ബാലോ പച്ഛാനുതപ്പതി.

൧൯൦.

കോധം വധിത്വാ ന കദാചി സോചതി,

മക്ഖപ്പഹാനം ഇസയോ വണ്ണയന്തി;

സബ്ബേസം വുത്തം ഫരുസം ഖമേഥ,

ഏതം ഖന്തിം ഉത്തമമാഹു സന്തോ.

൧൯൧.

ദുക്ഖോ നിവാസോ സമ്ബാധേ, ഠാനേ അസുചീസങ്കതേ;

തതോ അരിമ്ഹി അപ്പിയേ, തതോപി അകതഞ്ഞുനാ.

൧൯൨.

ഓവദേയ്യാ’നുസാസേയ്യ, അസബ്ഭാ ച നിവാരയേ;

സതഞ്ഹി സോ പിയോ ഹോതി, അസതം ഹോതിഅപ്പിയോ.

൧൯൩.

ഉത്തമത്തനിവാതേന, കക്ഖളം മുദുനാ ജയേ;

നീചം അപ്പകദാനേന, വായാമേന സമം ജയേ.

൧൯൪.

വിസം വിസമിച്ചാഹ, ധനം സങ്ഘസ്സ ഉച്ചതേ;

വിസം ഏകംവ ഹനതി, ഹനതി സങ്ഘസ്സ സബ്ബം.

൧൯൫.

ധനമപ്പമ്പി സാധൂനം, കൂപേ വാരിവ നിസ്സയോ;

ബഹുംഅപി അസാധൂനം, ന ച വാരിവ അണ്ണവേ.

൧൯൬.

അപത്ഥേയ്യം ന പത്ഥേയ്യ, അചിന്തേയ്യം ന ചിന്തയേ;

ധമ്മമേവ സുചിന്തേയ്യ, കാലം മോഘം ന ഇച്ഛയേ.

൧൯൭.

അചിന്തിതമ്പി ഭവതി, ചിന്തിതമ്പി വിനസ്സതി;

ന ഹി ചിന്താമയാ ഭോഗാ, ഇത്ഥിയാ പുരിസസ്സ വാ.

൧൯൮.

അസന്തസ്സ പിയോ ഹോതി, സന്തേ ന കുരുതേ പിയം;

അസതം ധമ്മം രോചേതി, തം പരാഭവതോ മുഖം.

൧൯൯.

ഗുണാ കുബ്ബന്തി ദൂതത്തം, ദൂരേപി വസതം സതം;

കേതകേ ഗന്ധം ഘായിത്വാ, ഗച്ഛന്തി ഭമരാ സയം.

൨൦൦.

പുബ്ബജാതികതം കമ്മം, തം കമ്മമീതി കഥ്യതേ;

തസ്മാ പുരിസാകാരേനം, യതം കരേ അതന്ദിതോ.

൨൦൧.

മത്തികപിണ്ഡതോ കത്താ, കുരുതേ യം യദിച്ഛതി;

ഏവമത്തകതം കമ്മം, മാണവോ പടിപജ്ജതേ.

൨൦൨.

ഉട്ഠായോട്ഠായ ബോധേയ്യം, മഹബ്ഭയ മുപട്ഠിതം;

മരണബ്യാധിസോകാനം, കിമജ്ജ നിപതിസ്സതി.

൨൦൩.

പാണാ യഥാത്തനോഭിട്ഠാ, ഭൂതാനമപി തേ തഥാ;

അത്തോപമേന ഭൂതേസു, ദയം കുബ്ബന്തി സാധവോ.

സബ്ബേ തസന്തി ദണ്ഡസ്സ, സബ്ബേ ഭായന്തി മച്ചുനോ;

അത്താനം ഉപമം കത്വാ, ന ഹനേയ്യ ന ഘാതയേ.

൨൦൪.

ബാലോ വാ യദി വാ വുദ്ധോ, യുവാ വാ ഗേഹമാഗതോ;

തസ്സ പൂജാ വിധാതബ്ബാ, സബ്ബസ്സാഭ്യാഗതോ ഗരു.

൨൦൫.

ആകിണ്ണോപി അസന്തേഹി, അസംസട്ഠോവ ഭദ്ദകോ;

ബഹുനാ സന്നജാതേന, ഗച്ഛേന ഉബ്ബത്തേനിധ.

ബാലദുജ്ജനകണ്ഡ

൨൦൬.

കായദുച്ചരിതാദീഹി, സമ്പന്നോ പാപമാനുജോ;

ബാലോതി ലോകനാഥേന, കിത്തിതോ ധമ്മസാമിനാ.

൨൦൭.

ദുചിന്തിതചിന്തീ ചേവ, ദുബ്ഭാസിതഭാസീപി ച;

ദുക്കടകമ്മകാരീ ച, പാപകോ ബാലമാനുജോ.

൨൦൮.

അതിപിയോ ന കാതബ്ബോ, ഖലോ കോതുഹലം കരോ;

സിരസാ വഹമാനോപി, അഡ്ഢപൂരോ ഘടോ യഥാ.

൨൦൯.

സപ്പോ ദുട്ഠോ ഖലോ ദുട്ഠോ, സപ്പാ ദുട്ഠതരോ ഖലോ;

മന്തോസധേഹി തം സപ്പം, ഖലം കേനുപസമ്മതി.

൨൧൦.

യോ ബാലോ മഞ്ഞതി ബാല്യം, പണ്ഡിതോ വാപി തേനസോ;

ബാലോ ച പണ്ഡിതമാനീ, സ വേ ബാലോതി വുച്ചതി.

൨൧൧.

മധൂവ മഞ്ഞതി ബാലോ, യാവ പാപം ന പച്ചതി;

യദാ ച പച്ചതി പാപം, അഥ ദുക്ഖം നിഗച്ഛതി.

൨൧൨.

സാധു ബലവാ ബാലോ, സാഹസാ വിന്ദതേ ധനം;

കായസ്സ ഭേദാ ദുപ്പഞ്ഞോ, നിരയം സോപപജ്ജതി.

൨൧൩.

ഘരേ ദുട്ഠോ മൂസികോ ച, വനേ ദുട്ഠോ ച വാനരോ;

സകുണേ ച ദുട്ഠോ കാകോ, നരേദുട്ഠോ ച ബ്രാഹ്മണോ.

൨൧൪.

ദീഘാ ജാഗരതോ രത്തി, ദീഘം സന്തസ്സ യോജനം;

ദീഘോ ബാലാനസംസാരോ, സദ്ധമ്മം അവിജാനതം.

൨൧൫.

തിലമത്തം പരേസഞ്ച, അപ്പദോസഞ്ച പസ്സതി;

നാളികേരമ്പി സദോസം, ഖലജാതോ ന പസ്സതി.

൨൧൬.

നത്തദോസം പരേ ജഞ്ഞാ, ജഞ്ഞാ ദോസം പരസ്സതു;

ഗുയ്ഹോ കുമ്മാവ അങ്ഗാനി, പരദോസഞ്ച ലക്ഖയേ.

൨൧൭.

ലുദ്ധം അത്ഥേന ഗണ്ഹേയ്യ, ഥദ്ധം അഞ്ജലികമ്മുനാ;

ഛന്ദാനുവത്തിയാ മൂള്ഹം, യഥാഭൂതേന പണ്ഡിതം.

൨൧൮.

യഥാ ഉദുമ്ബരപക്കാ, ബഹി രത്തകാ ഏവ ച;

അന്തോകിമില സമ്പുണ്ണാ, ഏവം ദുജ്ജനഹദയാ.

൨൧൯.

യാവജീവമ്പി ചേ ബാലോ, പണ്ഡിതം പയിരുപാസതി;

ന സോ ധമ്മം വിജാനാതി, ദബ്ബീ സൂപരസം യഥാ.

൨൨൦.

ചരഞ്ചേ നാധിഗച്ഛേയ്യ, സേയ്യം സദിസമത്തനോ;

ഏകചരിയം ദള്ഹം കയിരാ, നത്ഥി ബാലേ സഹായതാ.

൨൨൧.

അജാതമതമൂള്ഹാനം, വരമാദയോ ന ചന്തിമോ;

സകിം ദുക്ഖകരാവാദ-യോന്തിമോ തു പദേ പദേ.

൨൨൨.

ദുജ്ജനേന സമം വേരം, സഖ്യഞ്ചാപി ന കാരയേ;

ഉണ്ഹോ ദഹതി ചങ്ഗാരോ, സീതോ കണ്ഹായതേ കരം.

൨൨൩.

ദുജ്ജനോ പിയവാദീ ച, നേതം വിസ്സാസകാരണം;

മധു തിട്ഠതി ജിവ്ഹഗ്ഗേ, ഹദയേ ഹലാഹലം വിസം.

൨൨൪.

ദുജ്ജനോ പരിഹാതബ്ബോ, വിജ്ജായാലങ്കതോപി ച;

മണിനാ ഭൂസിതോ സപ്പോ, കിമേസോ ന ഭയങ്കരോ.

൨൨൫.

നാളികേരസമാകാരാ, ദിസ്സന്തേപി ഹി സജ്ജനാ;

അഞ്ഞേ ബദരികാകാരാ, ബഹിരേവ മനോഹരാ.

യഥാപി പന സപക്കാ, ബഹി കണ്ടകമേവ ച;

അന്തോ അമതസമ്പുണ്ണാ, ഏവം സുജനഹദയാ.

യഥാ ഉദുമ്ബരപക്കാ, ബഹി രത്തകമേവ ച;

ഏവം കിമിലസമ്പുണാ, ഏവം ദുജ്ജനഹദയാ.

൨൨൬.

ദോസഭീതോ അനാരമ്ഭോ, തം കാ പുരിസലക്ഖണം;

കോഹ്യജിണ്ണഭയാ നനു, ഭോജനം പരിഹീയതേ.

൨൨൭.

പയോപാനം ഭുജങ്ഗാനം, കേവലം വിസവഡ്ഢനം;

ഉപദേസോ ഹി മൂള്ഹാനം, പകോപായ ന സന്തിയാ.

൨൨൮.

ഠാതബ്ബം ന ഗന്തബ്ബം, ദുജ്ജനേന സമം ക്വചി;

ദുജ്ജനോ ഹി ദുക്ഖം ദേതി, ന സോ സുഖം കദാചിപി.

൨൨൯.

അബദ്ധാ തത്ഥ ബജ്ഝന്തി, യത്ഥ ബാലാ പഭാസരേ;

ബദ്ധാപി തത്ഥ മുച്ചന്തി, യത്ഥ ധീരാ പഭാസരേ.

൨൩൦.

പരിത്തം ദാരുമാരുയ്ഹ, യഥാ സീദേ മഹണ്ണവേ;

ഏവം കുസിതമാഗമ്മ, സാധു ജീവിപി സീദതി;

തസ്മാ തം പരിവജ്ജേയ്യ, കുസീതം ഹീനവീരിയം.

൨൩൧.

സദ്ധാസീലാദിസമ്പന്നോ, സുമിത്തോ സാധുമാനുസോ;

താദിസം മിത്തം സേവേയ്യ, വുദ്ധികാമോ വിചക്ഖണോ.

൨൩൨.

ദാനാദിഗുണസേട്ഠേഹി, മിദിതബ്ബോ മിത്തോ ഹി ഖോ;

താദിസം അവങ്കേനേവ, മനസാ ഭജേയ്യ സുധീ.

൩൩൩.

ഹിതക്കരോ പരോ ബന്ധു, ബന്ധുപി അഹിതോ പരോ;

അഹിതോ ദേഹജോ ബ്യാധി, ഹിതം അരഞ്ഞമോസധം.

൨൩൪.

പരോക്ഖേ കിച്ചഹന്താരം, പച്ചക്ഖേ പിയവാദിനം;

വജ്ജയേ താദിസം മിത്തം, വിസകുമ്ഭം പയോമുഖം.

൧൩൫.

ധനഹീനേ ചജേ മിത്തോ, പുത്തദാരാ സഹോദരാ;

ധനവന്തേവ സേവന്തി, ധനം ലോകേ മഹാസഖാ.

൨൩൬.

ജാനിയാ പേസനേ ഭച്ചേ, ബന്ധവേ ബ്യസനാഗമേ;

മിത്തഞ്ച ആപദികാലേ, ഭരിയഞ്ച വിഭവക്ഖയേ.

൨൩൭.

ഉസ്സവേ ബ്യസനേ ചേവ, ദുബ്ഭിക്ഖേ സത്തുവിഗ്ഗഹേ;

രാജദ്വാരേ സുസാനേ ച, യോ തിട്ഠതി സോ ബന്ധവാ.

൨൩൮.

൨ വിസ്സസേ അമിത്തസ്സ, മിത്തഞ്ചാപി ന വിസ്സസേ;

കദാചി കുപിതേ മിത്തേ, സബ്ബദോസം പകാസതി.

൨൩൯.

മാതാ മിത്തം പിതാ ചേതി, സഭാവാ തം തയം ഹിതം;

കമ്മകരണതോ ചഞ്ഞേ, ഭവന്തി ഹിതബുദ്ധിയോ.

൨൪൦.

ആപദാസു മിത്തം ജഞ്ഞാ, യുദ്ധേ സൂരം ഇണേ സുചിം;

ഭരിയം ഖീണേസു വിത്തേസു, ബ്യസനേസു ച ബന്ധവം.

൨൪൧.

സകിം ദുട്ഠഞ്ച യോ മിത്തം, പുന സന്ധാതുമിച്ഛതി;

സ മച്ചുമുപഗണ്ഹാതി, ഗബ്ഭം അസ്സതരീ യഥാ.

൨൪൨.

ഇണസേസോ അഗ്ഗിസേസോ, രോഗസേസോ തഥേവ ച;

പുനപ്പുനം വിവഡ്ഢന്തി, തസ്മാ സേസം ന കാരയേ.

൨൪൩.

പദുമംവ മുഖം യസ്സ, വാചാ ചന്ദനസീതലാ;

താദിസം നോ പസേവേയ്യ, ഹദയേ തു ഹലാഹലം.

൨൪൪.

സേവേ ഫരുസം സാമിം, ന ച സേവേയ്യ മച്ഛരിം;

തതോ അപഗ്ഗണ്ഹ സാമിം, നേവ നിഗ്ഗഹിതം തതോ.

൨൪൫.

കുദേസഞ്ച കുമിത്തഞ്ച, കുകുലഞ്ച കുബന്ധവം;

കുദാരഞ്ച കുദാസഞ്ച, ദൂരതോ പരിവജ്ജയേ.

൨൪൬.

സീതവാചോ ബഹുമിത്തോ, ഫരുസോ അപ്പമിത്തകോ;

ഉപമാ ഏത്ഥ ഞാതബ്ബാ, സൂരിയചന്ദരാജൂനം.

൨൪൭.

അഹിതാ പടിസേധോ ച, ഹിതേസു ച പയോജനം;

ബ്യസനേ അപരിച്ചാഗോ, ഇതിദം മിത്തലക്ഖണം.

൨൪൮.

പിയോ ഗരു ഭാവനീയോ, വത്താ ച വചനക്ഖമോ;

ഗമ്ഭീരഞ്ച കഥം കത്താ, നോ ചട്ഠാനേ നിയോജകോ;

താദിസം മിത്തം സേവേയ്യ, ഭൂതികാമോ വിചക്ഖണോ.

പിയോ ഗരു ഭാവ നീയോ, വത്താ ച വചനക്ഖമോ;

ഗമ്ഭിരഞ്ച കഥം കത്താ, നോ ചട്ഠാനേ നിയോജകോ.

യമ്ഹി ഏതാനി ഠാനാനി, സംവിജ്ജന്തിധ പുഗ്ഗലേ;

സോ മിത്തോ മിത്തകാമേന, അത്ഥകാമാനുകമ്പതോ;

അപി നാസിയമാനേന, ഭജിതബ്ബോ തഥാവിധോ.

൨൪൯.

ഓരസം കതസമ്ബന്ധം, തഥാ വംസക്കമാഗതം;

രക്ഖകോ ബ്യസനേഹി, മിത്തം ഞേയ്യം ചതുബ്ബിധം.

൨൫൦.

പിയോ ഗരു ഭാവനിയോ, വത്താ ച വചനക്ഖമോ;

ഗമ്ഭിരഞ്ച കഥം കത്താ, ന ചട്ഠാനേ നിയോജകോ;

തം മിത്തം മിത്തകാമേന, യാവജീവമ്പി സേവിയം.

പിയോ ഗരു ഭാവനീയോ, വത്താ ച വചനക്ഖമോ;

ഗമ്ഭിരഞ്ച കഥം കത്താ, നോ ചട്ഠാനേ നിയോജകോ;

താദിസം മിത്തം സേവേയ്യ, ഭൂതികാമോ വിചക്ഖണോ.

രാജകണ്ഡ

൨൫൧.

മഹാജനം യോ രഞ്ജേതി, ചതൂഹിപി വത്ഥൂഹി വാ;

രാജാതി വുച്ചതേ ലോകേ, ഇതി സല്ലക്ഖയേ വിദ്വാ.

൨൫൨.

ദാനഞ്ച അത്ഥചരിയാ, പിയവാചാ അത്തസമം;

സങ്ഗഹാ ചതുരോ ഇമേ, മുനിന്ദേന പകാസിതാ.

ദാനമ്പി അത്ഥചരിയതഞ്ച, പിയവാദിതഞ്ച സമാനത്തതഞ്ച;

കരിയചരിയസുസങ്ഗഹം ബഹൂനം, അനവമതേന ഗുണേന യാതി സഗ്ഗം;

ദാനഞ്ച പേയ്യവജ്ജഞ്ച, അത്ഥചരിയാ ച യാ ഇധ;

സമാനത്തതാ ച ധമ്മേസു, തത്ഥ തത്ഥ യഥാരഹം;

ഏതേ ഖോ സങ്ഗഹാ ലോകേ, രഥസ്സാണീവ യായതോ.

൨൫൩.

ദാനം സീലം പരിച്ചാഗം, അജ്ജവം മദ്ദവം തപം;

അക്കോധം അവിഹിംസഞ്ച, ഖന്തീ ച അവിരോധനം;

ദസേതേ ധമ്മേ രാജാനോ, അപ്പമത്തേന ധാരയ്യും.

൨൫൪.

ഏകയാമം സയേ രാജാ, ദ്വിയാ മഞ്ഞേവ പണ്ഡിതോ;

ഘരാവാസോ തിയാമോവ, ചതുയാമോ തു യാചകോ.

൨൫൫.

അപുത്തകം ഘരം സുഞ്ഞം, രട്ഠം സുഞ്ഞം അരാജകം;

അസിപ്പസ്സ മുഖം സുഞ്ഞം, സബ്ബസുഞ്ഞം ദലിദ്ദത്തം.

൨൫൬.

ധനമിച്ഛേ വാണിജേയ്യ, വിജ്ജമിച്ഛേ ഭജേ സുതം;

പുത്തമിച്ഛേ തരുണിത്ഥിം, രാജാമച്ചം ഇച്ഛാഗതേ.

൨൫൭.

പക്ഖീനം ബലമാകാസോ, മച്ഛാനമുദകം ബലം;

ദുബ്ബലസ്സ ബലം രാജാ, കുമാരാനം രുദം ബലം.

൨൫൮.

ഖമാ ജാഗരിയുട്ഠാനം, സംവിഭാഗോ ദയിക്ഖണാ;

നായകസ്സ ഗുണാ ഏതേ, ഇച്ഛിതബ്ബാ സതം സദാ.

൨൫൯.

സകിം വദന്തി രാജാനോ, സകിം സമണബ്രാഹ്മണാ;

സകിം സപ്പുരിസാ ലോകേ, ഏസ ധമ്മോ സനന്തനോ.

൨൬൦.

അലസോ ഗീഹി കാമഭോഗീ ന സാധു,

അസഞ്ഞതോ പബ്ബജിതോ ന സാധു;

രാജാ ന സാധു അനിസമ്മകാരീ,

യോ പണ്ഡിതോ കോധനോ തം ന സാധു.

൨൬൧.

ആയം ഖയം സയം ജഞ്ഞാ, കതാകതം സയം ജഞ്ഞാ;

നിഗ്ഗഹേ നിഗ്ഗഹാരഹം, പഗ്ഗഹേ പഗ്ഗഹാരഹം.

൨൬൨.

മാതാ പുത്തകതം പാപം, സിസ്സകതം ഗുരു തഥാ;

രാജാ രട്ഠകതം പാപം, രാജകതം പുരോഹിതോ.

൨൬൩.

അക്കോധേന ജിനേ കോധം, അസാധും സാധുനാ ജിനേ;

ജിനേ കദരിയം ദാനേന, സച്ചേനാലികവാദിനം.

൨൬൪.

അദന്തദമനം ദാനം, ദാനം സബ്ബത്ഥസാധകം;

ദാനേന പിയവാചായ, ഉന്നമന്തി നമന്തി ച.

അദന്തദമനം ദാനം, അദാനം ദന്തദൂസകം;

ദാനേന പിയവാചായ, ഉന്നമന്തി നമന്തി ച.

൨൬൫.

ദാനം സിനേഹഭേസജ്ജം, മച്ഛേരം ദോസനോസധം;

ദാനം യസസ്സീഭേസജ്ജം, മച്ഛേരം കപണോസധം.

൨൬൬.

ന രഞ്ഞാ സമകം ഭുഞ്ജേ, കാമഭോഗം കുദാചനം;

ആകപ്പം രസഭുത്തം വാ, മാലാഗന്ധവിലേപനം;

വത്ഥസബ്ബമലങ്കാരം, ന രഞ്ഞാ സദിസം കരേ.

൨൬൭.

മേ രാജാ സഖാ ഹോതി, ന രാജാ ഹോതി സമകോ;

ഏസോ സാമികോ മയ്ഹന്തി, ചിത്തേ നിട്ഠം സണ്ഠാപയേ.

൨൬൮.

നാതിദൂരേ ഭജേ രഞ്ഞോ, നച്ചാസന്നേ പവാതകേ;

ഉജുകേ നാതിനിന്നേ ച, ന ഭജേ ഉച്ചമാസനേ;

ഛ ദോസേ വജ്ജേ സേവകോ, അഗ്ഗീവ സംയതോ തിട്ഠേ.

പച്ഛതോ ന പുരതോ, നാപി ആസന്നദൂരതോ;

ന കച്ഛേ നോപി പടിവാതേ, ന ചാപി ഓണതുണ്ണതേ;

ഇമേ ദോസേ വിവജ്ജേത്വാ, ഏകമന്തം ഠിതാ അഹു –

൨൬൯.

ജപ്പേന മന്തേന സുഭാസിതേന,

അനുപ്പദാനേന പവേണിയാ വാ;

യഥാ യഥാ യത്ഥ ലഭേഥ അത്ഥം,

തഥാ തഥാ തത്ഥ പരക്കമേയ്യ.

൨൭൦.

കസ്സകോ വാണിജോ മച്ചോ, സമണോ സുതസീല വാ;

തേസു വിപുലജാതേസു, രട്ഠമ്പി വിപുലം സിയാ.

൨൭൧.

തേസു ദുബ്ബലജാതേസു, രട്ഠമ്പി ദുബ്ബലം സിയാ;

തസ്മാ സരട്ഠം വിപുലം, ധാരയേ രട്ഠഭാരവാ.

൨൭൨.

മഹാരുക്ഖസ്സ ഫലിനോ, ആമം ഛിന്ദതി യോ ഫലം;

രസഞ്ചസ്സ ന ജാനാതി, ബീജഞ്ചസ്സ വിനസ്സതി.

൨൭൩.

മഹാരുക്ഖൂപമം രട്ഠം, അധമ്മേന പസാസതി;

രസഞ്ചസ്സ ന ജാനാതി, രട്ഠഞ്ചസ്സ വിനസ്സതി.

൨൭൪.

മഹാരുക്ഖസ്സ ഫലിനോ, പക്കം ഛിന്ദതി യോ ഫലം;

രസഞ്ചസ്സ വിജാനാതി, ബീജഞ്ജസ്സ ന നസ്സതി.

൨൭൫.

മഹാരുക്ഖൂപമം രട്ഠം, ധമ്മേന യോ പസാസതി;

രസഞ്ചസ്സ വിജാനാതി, രട്ഠഞ്ചസ്സ ന നസ്സതി.

നായക കണ്ഡ

൨൭൬.

അനായകാ വിനസ്സന്തി, നസ്സന്തി ബഹുനായകാ;

ഥീനായകാ വിനസ്സന്തി, നസ്സന്തി സുസുനായകാ.

൨൭൭.

ഗവം ചേ തരമാനാനം, ഉജും ഗച്ഛതി പുങ്ഗവോ;

സബ്ബാ ഗാവീ ഉജും യന്തി, നേത്തേ ഉജും ഗതേ സതി.

൨൭൮.

ഏവമേവ മനുസ്സേസു, യോ ഹോതി സേട്ഠസമ്മതോ;

സോ സചേ ധമ്മം ചരതി, പഗേവ ഇതരാ പജാ.

ഗവം ചേ തരമാനാനം, ഉജും ഗച്ഛതി പുങ്ഗവോ;

സബ്ബാ ഗാവീ ഉജുംയന്തി, നേത്തേ ഉജും ഗതേ സതി.

ഏവമേവ മനുസ്സേസു, യോ ഹോതി സേട്ഠസമ്മതോ;

സോ സചേ ധമ്മം ചരതി, പഗേവ ഇതരാ പജാ;

സബ്ബം രട്ഠം സുഖം സേതി, രാജാ ചേ ഹോതി ധമ്മികോ.

൨൭൯.

നോദയാഹ വിനാസായ, ബഹുനായകതാ ഭുസം;

മിലായന്തി വിനസ്സന്തി, പദ്മാന്യക്കേഹി സത്തഹി.

൨൮൦.

സുതാരക്ഖോ അഭിയോഗോ, കുലാരക്ഖോ വത്തം ഭവേ;

വിജ്ജാ ഹി കുലപുത്തസ്സ, നായകസ്സാപമാദകോ.

പുത്തകണ്ഡ

൨൮൧.

അഭിജാതം അനുജാതം, പുത്തമിച്ഛന്തി പണ്ഡിതാ;

അവജാതം ന ഇച്ഛന്തി, യോ ഹോതി കുലഗന്ധനോ.

൨൮൨.

പഞ്ചട്ഠാനാനി സമ്പസ്സം, പുത്തമിച്ഛന്തി പണ്ഡിതാ;

ഭതോ വാ നോ ഭരിസ്സതി, കിച്ചം വാ നോ കരിസ്സതി.

൨൮൩.

കുലവംസോ ചിരം തിട്ഠേ, ദായജ്ജം പടിപജ്ജതി;

അഥ വാ പന പേതാനം, ദക്ഖിനം അനുപദസ്സതി.

൨൮൪.

ബഹുപുത്തേ പിതാ ഏകോ, അവസ്സം പോസേതി സദാ;

ബഹുപുത്താ ന സക്കോന്തി, പോസേതും പിതരേകകം.

൨൮൫.

പുത്തം വാ ഭാതരം ദുട്ഠു, അനുസാസേയ്യ നോ ജഹേ;

കിന്നു ഛേജ്ജം കരം പാദം, ലിത്തം അസുചിനാ സിയാ.

വേജ്ജാചരിയ കണ്ഡ

൨൮൬.

ആയുബേദകതാഭ്യാസോ, സബ്ബേസം പിയദസ്സനോ;

അരിയസീലഗുണോപേതോ, ഏസ വേജ്ജോ വിധീയതേ.

൨൮൭.

നാനാഗന്ഥജാനനഞ്ച, സുദിട്ഠകമ്മസമ്പദാ;

ദക്ഖതാ ഹത്ഥസീഘതാ, പസാദസൂരസത്തിതാ.

൨൮൮.

സാഭാവികതങ്ഖണിക-ഞാണസുഭാസിതാപി ച;

ഉസ്സാഹോ ദബ്ബോ സബ്ബതാ, വേജ്ജാചേരസ്സ ലക്ഖണം;

൨൮൯.

കിലിട്ഠവത്ഥം കോധോ ച, അതിമാനഞ്ച ഗമ്മതാ;

അനിമന്തിതഗമനം, ഏതേ പഞ്ച വിവജ്ജിയാ.

൨൯൦.

ദിട്ഠകമ്മതാ സോചഞ്ച, ദക്ഖതാ വിദിതാഗമോ;

ചത്താരോ സുഭിസക്കസ്സ, സുഗുണാ വിഞ്ഞുനാ മതാ.

൨൯൧.

രുജായ ജയലക്ഖണം, രസോ ച ഭേസജ്ജമ്പി ച;

തിലക്ഖണഭേദോ ചേവ, വിഞ്ഞേയ്യോ ഭിസക്കേന വേ.

ദാസക കണ്ഡ

൨൯൨.

അന്തോജാതോ ധനക്കീതോ, ദാസബ്യോപഗതോ സയം;

ദാസാകരമരാനീതോ-ച്ചേവം തേ ചതുധാ സിയും.

൨൯൩.

പുബ്ബുട്ഠാ പച്ഛാനിപാതീ, ദിന്നസ്സ ആദായീപി ച;

സുകതകമ്മകരോ ച, കിത്തിവണ്ണഹരോപി ച.

൨൯൪.

ദാസാ ൦.൦൧൭൭ പഞ്ചേവ ചോരയ്യ-സഖാഞാത്യത്തസാദിസാ;

തഥാ വിഞ്ഞൂഹി വിഞ്ഞേയ്യാ, മിത്തദാരാ ച ബന്ധവാ.

ഇത്ഥികണ്ഡ

൨൯൫.

ആസാ ലോകിത്ഥിയോ നാമ, വേലാ താസം ന വിജ്ജതി;

സാരത്താ ച പഗബ്ഭാ ച, സിഖീ സബ്ബഘസോ യഥാ;

തസ്മാ തായോ ഹിത്വാന, ബ്രൂഹേയ്യ വിവേകം സുധീ.

ആസാ ലോകിത്ഥിയോ നാമ, വേലാ താസം ന വിജ്ജതി;

സാരത്ഥാ ച പഗബ്ഭാ ച, സിഖീ സബ്ബഘസോ യഥാ;

താ ഹിത്വാ പബ്ബജിസ്സാമി, വിവേകമനുബ്രൂഹയം.

൨൯൬.

ലോകേ ഹി അങ്ഗനാ നാമ, കോധനാ മിത്തഭേദികാ;

പിസുകാ അകതഞ്ഞൂ ച ദൂരതോ പരിവജ്ജയേ.

൨൯൭.

യഥാ നദീ ച പന്ഥോ ച, പാനാഗാരം സഭാ പപാ;

ഏവം ലോകിത്ഥിയോ നാമ, നാസം കുജ്ഝന്തി പണ്ഡിതാ.

൨൯൮.

സബ്ബാ നദീ വങ്കഗതീ, സബ്ബേ കട്ഠമയാ വനാ;

സബ്ബിത്ഥിയോ കരേ പാപം, ലഭമാനേ നിവാതകേ.

൨൯൯.

ഘടകുമ്ഭസമാ നാരീ, തത്ഥങ്ഗാരസമോ പുമാ;

തസ്മാ ഘതഞ്ച അഗ്ഗിഞ്ച, നേകത്ര ഠപയേ ബുധോ.

൩൦൦.

ഇത്ഥീനഞ്ച ധനം രൂപം, പുരിസാനം വിജ്ജാ ധനം;

ഭിക്ഖൂനഞ്ച ധനം സീലം, രാജാനഞ്ച ധനം ബലം.

൩൦൧.

പഞ്ചാരത്യാ സുഗന്ധബ്ബാ, സത്താരത്യാ ധനുഗ്ഗഹാ;

ഏകമാസാ സുഭരിയാ, അഡ്ഢമാസാ സിസ്സാ മലാ.

൩൦൨.

ജിണ്ണേ അന്നം പസംസേയ്യ, ദാരഞ്ച ഗതയോബ്ബനേ;

രണപുനാഗതേ സൂരം, സസ്സഞ്ച ഗേഹമാഗതേ.

൩൦൩.

ദ്വിതിപതി നാരീ ചേവ, വിഹാരദ്വിതി ഭിക്ഖു ച;

സകുണോ ദ്വിതിപാതോ ച, കതമായാബഹുതരാ.

൩൦൪.

രത്തി വിനാ ന ചന്ദിമാ, വീചിവിനാ ച സാഗരോ;

ഹംസവിനാ പോക്ഖരണീ, പതിവിനാ കഞ്ഞാ സോഭേ.

൩൦൫.

അസന്തുട്ഠാ യതീ നട്ഠാ, സന്തുട്ഠാപി ച പത്ഥി വാ;

സലജ്ജാ ഗണികാ നട്ഠാ, നില്ലജ്ജാ ച കുലിത്ഥിയോ.

൩൦൬.

ചോരീനം ബഹുബുദ്ധീനം, യാസു സച്ചം സുദുല്ലഭം;

ഥീനം ഭാവോ ദുരാജാനോ, മച്ഛസ്സേവോ’ദകേ ഗതം.

൩൦൭.

അനലാ മുദുസമ്ഭാസാ, ദുപ്പൂരാ താ നദീസമാ;

സീദന്തി നം വിദിത്വാന, ആരകാ പരിവജ്ജയേ.

൩൦൮.

ആവട്ടനീ മഹാമായാ, ബ്രഹ്മചരിയവികോപനാ;

സീദന്തി നം വിദിത്വാന, ആരകാ പരിവജ്ജയേ.

൩൦൯.

ഇത്ഥീപി ഹി ഏകച്ചിയാ, സേയ്യാ പോസ ജനാധിപ;

മേധാവിനീ സീലവതീ, സസ്സുദേവാ പതിബ്ബതാ;

൩൧൦.

തസ്സാ യോ ജായതി പോസോ,

സൂരോ ഹോസ ദിസമ്പതി;

താദിസാ സുഭഗിയാ പുത്തോ,

രജ്ജമ്പി അനുസാസതി.

൩൧൧.

സല്ലപേ അസിഹത്ഥേന, പിസാചേനാപി സല്ലപേ;

ആസീവിസമ്പി ആസീദേ, യേന ദട്ഠോ ന ജീവതി;

ന ത്വേവ ഏകോ ഏകായ, മാതുഗാമേന സല്ലപേ.

൩൧൨.

ഹി സബ്ബേസു ഠാനേസു, പുരിസോ ഹോതി പണ്ഡിതോ;

ഇത്ഥീപി പണ്ഡിതാ ഹോതി, തത്ഥ തത്ഥ വിചക്ഖണാ.

൩൧൩.

ന ഹി സബ്ബേസു ഠാനേസു, പുരിസോ ഹോതി പണ്ഡിതോ;

ഇത്ഥീപി പണ്ഡിതാ ഹോതി, ലഹും അത്ഥവിചിന്തികാ.

൩൧൪.

കൂപോദകം വടച്ഛായാ, സാമാഥീ ഇട്ഠകാലയം;

സീതകാലേ ഭവേ ഉണ്ഹം, ഉണ്ഹകാലേ ച സീതലം.

൩൧൫.

ഇത്ഥിയോ ഏകച്ചിയാപി, സേയ്യാ വുത്താവ മുനിനാ;

ഭണ്ഡാനം ഉത്തമാ ഇത്ഥീ, അഗ്ഗൂപട്ഠായികാ ഇതി.

പകിണ്ണകകണ്ഡ

൩൧൬.

കുലസീലഗുണോപേതോ, സബ്ബധമ്മപരായണോ;

പവീണോ പേസനാജ്ഝക്ഖോ, ധമ്മജ്ഝക്ഖോ വിധീയതേ.

൩൧൭.

വേദവേദങ്ഗതത്വഞ്ഞോ, ജപ്പഹോമപരായണോ;

ആസീവാദവചോയുത്തോ, ഏസ രാജപുരോഹിതോ.

കപ്പോ ബ്യാകരണം ജോതി – സത്ഥം സിക്ഖാ നിരുത്തി ച;

ഛന്ദോവിചിതി ചേതാനി, വേദങ്ഗാനി വദന്തി ഛ.

൩൧൮.

സകിം വുത്തഗഹിതത്തോ, ലഹുഹത്ഥോ ജിതക്ഖരോ;

സബ്ബസത്ഥസമാലോകീ, പകട്ഠോ നാമ ലേഖകോ.

൩൧൯.

സമത്തനീതിസത്ഥഞ്ഞോ, വാഹനേ പൂരിതസ്സമോ;

സൂരവീരഗുണോപേതോ, സേനാഝക്ഖോ വിധീയതേ.

൩൨൦.

സുധീ വാക്യപടു, പഞ്ഞോ, പരചിത്തോപലക്ഖണോ;

ധീരോ യഥാത്ഥവാദീ ച, ഏസ ദൂതോ വിധീയതേ.

൩൨൧.

പുത്തനത്തഗുണോപേതോ, സത്ഥഞ്ഞോ രസപാചകോ;

സൂരോ ച കഥിനോ ചേവ, സൂപകാരോ സ വുച്ചതേ.

൩൨൨.

ഇങ്ഗിതാകാരതത്തഞ്ഞോ, ബലവാപിയദസ്സനോ;

അപ്പമാദീ സദാ ദക്ഖോ, പതീഹാരോ സ ഉച്ചതേ.

൩൨൩.

ഇത്ഥിമിസ്സേ കുതോ സീലം, മംസഭക്ഖേ കുതോ ദയാ;

സുരാപാനേ കുതോ സച്ചം, മഹാലോഭേ കുതോ ലജ്ജാ;

മഹാതന്ദേ കുതോ സിപ്പം, മഹാകോധേ കുതോ ധനം.

൩൨൪.

സുരായോഗോ വേലാലോ ച, സമജ്ജചരണങ്ഗതോ;

ഖിഡ്ഡാ ധുത്തോ പാപമിത്തോ, അലസോ ഭോഗനാസകാ.

൩൨൫.

ജീവന്താപി മതാ പഞ്ച, ബ്യാസേന പരികിത്തിതാ;

ദുക്ഖിതോ ബ്യാധിതി മൂള്ഹോ, ഇണവാ നിച്ചസേവകോ.

൩൨൬.

നിദ്ദാലുകോ പമാദോ ച, സുഖിതോ രോഗവാലസോ;

കാമുകോ കമ്മാരാമോ ച, സത്തേതേ സത്ഥവജ്ജിതാ.

൩൨൭.

ഗോണാഹി സബ്ബഗിഹീനം, പോസകാ ഭോഗദായകോ;

തസ്മാ ഹി മാതാപിതൂവ, മാനയേ സക്കരേയ്യ ച.

൩൨൮.

യഥാ മാതാ പിതാ ഭാതാ, അഞ്ഞേവാപി ച ഞാതകാ;

ഗാവോ നോ പരമാ മിത്താ, യാസു ജായന്തി ഓസധാ.

൩൨൯.

അന്നദാ ബലദാ ചേതാ, വണ്ണദാ സുഖദാ തഥാ;

ഏതമത്ഥവസം ഞത്വാ, നാസു ഗാവോ ഹനിംസു തേ.

൩൩൦.

യേ ച ഖാദന്തി ഗോമംസം, മാതുമംസംവ ഖാദരേ;

മതേസു തേസു ഗിജ്ഝാനം, ദദേ സോതേ ച വാഹയേ.

൩൩൧.

ദ്വിഗുണോ ഥീനമാഹാരോ, ബുദ്ധിചാപി ചതുഗ്ഗുണോ;

ഛഗ്ഗുണോ ഹോതി വായാമോ, കാമോത്വട്ഠഗുണോ ഭവേ.

൩൩൨.

ലോകേ സോഭതേ മൂള്ഹോ, കേവലത്തപസംസകോ;

അപി സമ്പിഹിതേ കൂപേ, കതവിജ്ജോ പകാസതേ.

൩൩൩.

കോസജ്ജം ഭയതോ ദിസ്വാ, വീരിയാരമ്ഭഞ്ച ഖേമതോ;

ആരദ്ധവീരിയാ ഹോഥ, ഏസാ ബുദ്ധാനുസാസനീ.

൩൩൪.

വിവാദം ഭയതോ ദിസ്വാ, അവിവാദഞ്ച ഖേമതോ;

സമഗ്ഗാ സഖിലാ ഹോഥ, ഏസാ ബുദ്ധാനുസാസനീ.

൩൩൫.

പമാദം ഭയതോ ദിസ്വാ, അപ്പമാദഞ്ച ഖേമതോ;

ഭാവേഥട്ഠങ്ഗികം മഗ്ഗം, ഏസാ ബുദ്ധാനുസാസനീ.

൩൩൬.

ഗരഹാ ച പസംസാ ച, അനിച്ചാ താവകാലികാ;

അപ്പകാചേകദേസാവ, ന താ ഇക്ഖേയ്യ പണ്ഡിതോ;

ധമ്മാധമ്മംവ ഇക്ഖേയ്യ, അത്ഥാനത്ഥം ഹിതാഹിതം.

കവിദപ്പണനീതി

.

പഖുക്കൂപുരസേട്ഠസ്സ, പച്ഛിമേ ആസി വിസ്സുതോ;

ചതുഗാവുതദേസമ്ഹീ, കനരയഗാമോ സുസോഭനോ.

.

ദ്വിനോ ദ്വിവേക സാകമ്ഹി, തമ്ഹി ജാതേന ജാതിയാ;

ലങ്കാഭാരതആദീസു, വുട്ഠപുബ്ബ സുതേസിനാ.

.

വിസുതാരാമ സീഹാനം, സിക്ഖിതേന തിപേടകം;

സന്തികേ നവവസ്സാനി, സംഗീതികിച്ചകാരിനാ.

.

ദക്ഖിണാരാമ വാസീനം, സന്തികേപി സുവിഞ്ഞുനം;

സിക്ഖിതേന സത്തവീസ-വസ്സിത്വാന യസസ്സിനാ.

.

സുന്ദരേ പുരസേട്ഠമ്ഹി, സുന്ദരേ വിസുതേ സുഭേ;

സുന്ദരേ ജോതിപാലമ്ഹി, വസതാ ഗണവാചിനാ.

.

നിസ്സായ പേടകേ ചേവ, അനേകനീതി പോത്ഥകേ;

ബഹുലേ ഗന്ഥസേട്ഠേപി, കതോയം വിധുമാനിതോ.

.

തിട്ഠതം അയം മേ ഗന്ഥോ, സുസാരോ യാവ സാസനം;

തിട്ഠതേവ സുതേസീനം, സുസാരം സുപകാസയം.

.

അനേന സുവിസിട്ഠേന, പുഞ്ഞേനഞ്ഞേന കമ്മുനാ;

മനിസിഭിഗുരൂഹേവ, ഗച്ഛേയ്യം അമതം സിവം.

‘‘അങ്ഗാരിനോ ദാനി ദുമാ ഭദന്തേ’’

‘‘യഥാപി രമ്മകോ മാസോ, ഗിമ്ഹാനം ഹോതി ബ്രാഹ്മണ;

അതേ‘വ’ഞ്ഞേഹി മാസേഹി, ദുമപുമ്ഫേഹി സോഭതി’’.

‘‘വനപ്പഗുമ്ബേ യഥഫുസ്സിതഗ്ഗേ,

ഗിമ്ഹാന മാസേ പഠമസ്മിം ഗിമ്ഹേ’’ –

നമോ തസ്സ ഭഗവതോ അരഹതോ സമ്ബാസമ്ബുദ്ധസ്സ

പണാമ പടിഞ്ഞാ

വത്ഥുത്തയം നമസിത്വാ, ആചേരേ കവിപുങ്ഗവേ;

കസ്സം ദ്വാദസമാസാനം, ബന്ധം തമ്മാസവസികം.

.

ചിത്തസമ്മതമാസോ ഹി, അതേവഞ്ഞേഹി സോഭതി;

രമ്മകമാസോ രമ്മമാസോ, തേനേവ വോഹാരോ ഭവി.

.

തസ്മിം സുചിത്തമാസമ്ഹി, നാഗദുമാ സുപുപ്ഫരേ;

പുപ്ഫന്തി അസനദുമാ, വായന്തി കാനനേ ഹി വേ.

.

സങ്കന്ത മഹുസ്സവോപി, തമ്ഹി മാസമ്ഹി വത്തതേ;

ഗന്ധോദകേഹി അഞ്ഞോഞ്ഞം, സിഞ്ചമാനാ സുമോദരേ.

യഥാപി രമ്മകോ മാസോ, ഗിമ്ഹാനം ഹോതി ബ്രാഹ്മണ;

അതേ‘വ’ഞ്ഞേഹി മാസേഹി, ദുമപുപ്ഫേഹി സോഭതി.

സമ്ബുദ്ധോ ചിത്തമാസസ്സ, കാളപക്ഖേ ഉപോസഥേ;

പാതോയേവ സമാദായ, പവരം പത്തചീവരം;

അനുകമ്പായ നാഗാനം, നാഗദീപമുപാഗമി.

.

വേസാഖവ്ഹയമാസോ തു, സുവിസിട്ഠോ സുപാകടോ;

ലോകഗ്ഗനാഥം പടിച്ച, സന്തേഹി അഭിലക്ഖിതോ.

.

തമ്ഹി വേസാഖമാസമ്ഹി, ചമ്പകാപി സുപുപ്ഫരേ;

ബോധിം ദകേഹി സിഞ്ചിത്വാ, സജ്ജനാ സമ്പമോദരേ.

.

വനേസുവ പോതകാപി, പക്ഖന്ദന്തി ദിസോദിസം;

വികൂജന്താ സഭാസായ, ജനസോതരസായനം.

ദുതിയേ ദിവസേ ഭത്ത-കാലേ ആരോചിതേ ജിനോ;

രമ്മേ വേസാഖമാസമ്ഹി, പുണ്ണാമായം മുനിസ്സരോ.

.

ജേട്ഠസമ്മതമാസോപി, സോഗതജനബ്ഭന്തരേ;

വിഖ്യാതോ ലക്ഖഞ്ഞോ ചേവ, ജേട്ഠേന സംയുതോ ഹി വേ.

.

തസ്മിംഹി ജേട്ഠമാസമ്ഹി, സുമനാ വനമല്ലികാ;

പുപ്ഫന്തി ച പവായന്തി, സബ്ബജനമനോഹരാ.

.

പരിക്ഖണാസുസഭാപി, അഭവി മ്രനമാമണ്ഡലേ;

ഖേതലേ ജേട്ഠജോതിപി, പജ്ജലി തസ്മിഞ്ഹി വേ.

൧൦.

ആസാള്ഹോ നാമ മാസോപി, അതീവ വിസിട്ഠോ ഭവി;

പടിസന്ധിം ഗണ്ഹി ബുദ്ധോ, തസ്മിഞ്ഹി മുനി സുധീ.

൧൧.

നിക്ഖമിപി ച സമ്ബുദ്ധോ, ധമ്മചക്കം പവത്തയി;

ഉപസമ്പദകമ്മമ്പി, കരോന്തി തസ്മിംപി ഹി.

൧൨.

പുന്നാഗദുമാ പുപ്ഫന്തി, പവായന്തി ദിസോദിസം;

ആദിച്ചോ തിട്ഠതി തമ്ഹി, ഉത്തരായാനകോടിയം.

൧൩.

സീഹേ സാവണമാസമ്ഹി, സലാകദാനമുത്തമം;

ദേന്തി സാധവോ മാനുസാ, സദ്ദഹന്താ വത്ഥുത്തയം.

൧൪.

പുപ്ഫന്തി കടേരുഹാപി, തമ്ഹി സാവണമാസകേ;

ഖേ സവണനക്ഖത്തമ്പി, അതീവ ജോതയീ ഹി വേ.

൧൫.

വസ്സബ്ഭന്തരഭൂതേ ച, സമണാ സുഗതോരസാ;

മാസേ വാചനഉഗ്ഗണ്ഹ-കമ്മംകംസു സുഖാസയാ.

൧൬.

കഞ്ഞാരാസിസമ്മതേഹി, പോട്ഠപാദസുമാസകേ;

നദീസു ദകപൂരിതാ, കടപത്ഥതസാദിസാ.

൧൭.

നാവാമഹാഉസ്സവമ്പി, കരോന്തി മാനുജാ തദാ;

കീളന്തി സമ്പമോദന്തി, വിജിതേ നര നാരിയോ.

൧൮.

കഞ്ചനയമദുമാപി, വികസന്തി തദാ ഹി വേ;

മേഘോ ഥോകം ഥോകം ഹിമം, വസ്സതി പതതിപി ച.

൧൯.

വസ്സികേ അസ്സയുജിമ്ഹി, വികസന്തി അനേകധാ;

പദുമാദിദകജാനി, പുപ്ഫാനി മനുഞ്ഞാനി വേ.

൨൦.

മഹാപദീപപന്തീഹി, സകലമ്രനമാഭൂതലേ;

പൂജേന്തി ലോകഗ്ഗനാഥം, സാധവോ സോഗതാജനാ.

൨൧.

തപോധനാ വിചരന്തി, വസ്സംവുട്ഠാ ദിസോദിസം;

സാധവോ ദാനസോണ്ഡാവ, സീതായന്തി സുഖന്തി ച.

൨൨.

കത്തികമാസസേട്ഠേപി, സമ്പമോദന്തി മാനുജാ;

കോസീതകീപുപ്ഫാനി ച, വികസന്തി വായന്തി ച.

൨൩.

കഥിനമഹാദാനമ്പി, ദദന്തി സാധവോ ജനാ;

തദാ ചന്ദകിരണോപി, അതീവ പജ്ജോതോ അഹു.

൨൪.

അഹോസി ഹിമപാതോ ച, ഉത്തരവാതോ പവായതി;

കത്തികജോതിഛണോപി, അഹോസി തസ്മിഞ്ഹി വേ.

൨൫.

ധനുരാസീമാഗസിര, മാസേ ഹേമന്തസമ്മതേ;

സത്തിധരസുപൂജാവ്ഹ, സഭാപി സമ്പവത്തിതാ.

൨൬.

ദേവസമ്മതപുപ്ഫാനി, മനുഞ്ഞരുചിരാനിപി;

പുപ്ഫന്തി തമ്ഹി മാസമ്ഹി, ഹിമപാതോ അഹോസി ച.

൨൭.

വീഹയോ ഹോന്തി പക്കാ ച, ഖേത്തേസു മ്രനമാഭൂതലേ;

മിഗസിരനക്ഖത്തമ്പി, ജോതേതി ആകാസങ്ഗണേ.

൨൮.

മകാരേ ഫുസ്സമാസേപി, പുപ്ഫന്തി പവായന്തി ച;

സുനീലവല്ലിപുപ്ഫാനി, ജനമനോഹരാനിപി.

൨൯.

സേനാബ്യൂഹമ്പി കരോന്തി, ഭൂപാലാ മ്രനമാരട്ഠികാ;

സപരിസാ ഉദിക്ഖന്തി, ഹത്ഥിഅസ്സാദിആദയോ.

൩൦.

തമ്ഹിസീ അതിസീതലമ്പി, ദക്ഖിണായനകോടിയം;

അട്ഠാപുണ്ണമദിനമ്ഹി, സൂരിയോ ലോകമാനിതോ.

ബോധിതോ നവമേ മാസേ, ഫുസ്സപുണ്ണമിയം ജിനോ;

ലംകാദീപം വിസോധേതും, ലങ്കാദീപമുപാഗമി.

൩൧.

കുമ്ഭേസു മാഘമാസേഹി, തൂലദുമാ സുപുപ്ഫരേ;

പുമ്താലാ മധുരരസം, മാനുജാനം ദദന്തി ച.

൩൨.

യാഗുമഹാഉസ്സവോപി, പാകടോ മ്രനമാഭൂതലേ;

അവസേസസു മേഘോപി, ഥനയം അഭിവസ്സതി.

൩൩.

നരനാരീ മനുഞ്ഞാനി, പദരാനി പണ്ഡാനി ച;

പുചിമന്ദദുമാ നവ-പത്താനി ധാരേന്തിപി ച.

൩൪.

മിനേ ഫഗ്ഗുണമാസമ്ഹി, സുരഭിഗന്ധികാ സുഭാ;

പുപ്ഫന്തി വനമ്ഹി ദുമാ, നവപത്തേഹി സോഭരേ.

൩൫.

ദക്ഖിണദേസതോ തമ്ഹി, വാതോ പവായതി ഹി വേ;

വാളുകപിട്ഠേ വാലുക-ഥൂപേ കത്വാന പൂജയ്യും.

൩൬.

പഥമഗിമ്ഹ മാസമ്ഹി, നാനാദുമാതി പുപ്ഫരേ;

തേന സബ്ബമ്പി വിപിനം, വിചിത്തം ദസ്സനിയഞ്ഹി വേ.

വിസുതേ ജോതിപാലമ്ഹി, വിസുതമ്ഹി നികേതനേ;

വസതാ നേകഗന്ഥാനം, ലേഖകേന കതോ അയം.