📜

നമോ തസ്സ ഭഗവതോ അരഹതോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ.

രസവാഹിനീ

പണാമാദികഥാ

൧.

സത്ഥുപ്പസത്ഥചരണം ¶ സരണം ജനാനം,

ബ്രഹ്മാദിമോളി മണിരംസി സമാവഹന്തം,

പങ്കേരുഹാഭമുദുകോമലചാരുവണ്ണം;

വന്ദാമി ചക്കവരലക്ഖണമാദധാനം.

൨.

സിദ്ധം ജിനേന ചിരകാലമതന്ദിതേന,

യം ഭാവകോ സമധിഗച്ഛതി ഖേമമഗ്ഗം;

യം കപ്പരുക്ഖ രുചിദാന മണിവ ഭാതി,

തം ധമ്മമഗ്ഗ മസമം പണമാമി നിച്ചം.

൩.

സന്തിന്ദ്രിയം സുഗതസൂനുവരം വിസുദ്ധം,

യം ദക്ഖിണേയ്യമതദം സുചിപുഞ്ഞഖേത്തം;

താണേസിനം സരണമുജ്ഝിതസബ്ബദുക്ഖം,

വന്ദാമി സങ്ഘ മനഘം സിരസാ മഹഗ്ഘം.

൪.

യമ്പത്തമേത്ഥ രതനത്തയഥോമനേന,

പുഞ്ഞേന തേന ദുരിതം സകലം പണുജ്ജ,

വക്ഖാമഹം സുമധുരം രസവാഹിനിന്തം,

ഭോ ഭോ സുണന്തു സുജനാ ഭിമുദാവഹാ സാ.

൫.

തത്ഥതത്ഥൂപപന്നാനി, ¶ വത്ഥൂനി അരഹാ പുരേ;

അഭാസും ദീപഭാസായ, ഠപേസും തം പുരാതനാ.

൬.

മഹാവിഹാരേ തങ്ഗുത്ത, വങ്കപരിവേണവാസികോ;

രട്ഠപാലോതി നാമേന, സീലാചാര ഗുണാകരോ.

൭.

ഹിതായ പരിവത്തേസി, പജാനം പാളിഭാസതോ;

പുനരുത്താദിദോസേഹി, തമാസി സബ്ബമാകുലം;

അനാകുലം കരിസ്സാമി, തം സുണാഥ സമാഹിതാ.

൮.

വിതരാഗാ പുരേ വോചും, യസ്മാ തസ്മാ ഹി ഭാസിതം;

ഏതമാദരണീയഞ്ഹി, സാധു സാധൂഹി സബ്ബദാതി.

ജമ്ബുദീപുപ്പത്തി വത്ഥൂനി.

ധമ്മസോണ്ഡകവഗ്ഗോ

൧. ധമ്മസോണ്ഡകസ്സ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

തത്ഥ തേസം വത്ഥൂന മുപ്പത്തിയോ ദ്വിധാ ഭവന്തി ജമ്ബുദീപേ സീഹളദീപേചാതി, തത്ഥ ജമ്ബുദീപേ താളീസ, സീഹളദീപേ തേസട്ഠി, തേസു താവ ജമ്ബുദീപുപ്പത്തിവത്ഥൂനി ആവി ഭവിസ്സന്തി, തതോപി ധമ്മസോണ്ഡകസ്സ വത്ഥു ആദി, കഥം, അമ്ഹാകം കിര ഭഗവതോ പുബ്ബേ ഇമസ്മിംയേവ ഭദ്ദകപ്പേ കസ്സപോനാമ സത്ഥാ ലോകേ ഉദപാദി, തസ്സ ഖോ പന ഭഗവതോ സാസനന്തരധാനതോ ന ചിരേനേവ കാലേന അമ്ഹാകം ബോധിസത്തോ ബാരാണസീരഞ്ഞോ അഗ്ഗമഹേസിയാ കുച്ഛിസ്മിം നിബ്ബത്തി, തസ്സു പ്പത്തി കാലസമനന്തരമേവ സബ്ബസത്താനം മനസി ധമ്മസഞ്ഞാ ഉദപാദി, തസ്മാസ്സ ധമ്മസോണ്ഡോതിനാമ മകംസു, സോ പനേസോ കുമാരോ മഹന്തേന പരിവാരേന വഡ്ഢേന്തോ സബ്ബസിപ്പേസു നിപ്ഫത്തിം പത്വാ പിതരാ ഉപരജ്ജേന പൂജിതോ ഹുത്വാ ദാനാദയോ ദസകുസലകമ്മപഥേ പൂരേന്തോ പിതുഅച്ചയേനാമച്ചേഹി ¶ രജ്ജേനാഭിസിഞ്ചിതോ അഹോസി, സോ പനേസ ധമ്മസോണ്ഡകമഹാരാജാ ദേവനഗരസദിസേ ബാരാണസീനഗരേ ചക്കവത്തിസദിസം ബാരാണസീരജ്ജം കാരേന്തോ മാസദ്ധമാസച്ചയേന സിരിസയനഗതോ ഏവം ചിന്തേസി, മമേവം രജ്ജസിരിമനുഭവനം ന സോഭതി ധമ്മവിയോഗേന, ദിവാകര വിരഹിതോ നഭോ വിയാതിആദിനാ നാനാകാരണം ചിന്തേസി, തേനേത്ഥ.

൧.

പുഞ്ഞേന സീലാദിമയേന പുബ്ബേ,

കതേന പത്തോസ്മി അതന്ദിതേന,

മസക്കസാരേ വിയ ദേവരാജാ;

രാജത്തമിദ്ധേ പുരമുത്തമമ്ഹി.

൨.

രൂപേന ഹാരീനയനുസ്സവേന,

സദ്ദേന സമ്മാ സവണാമതേന,

ഗന്ധേന ഘാനുസ്സവസോഭനേന,

രസഞ്ഞപുഞ്ഞേന രസേനചാപി.

൩.

ഫസ്സേന ഗത്തസ്സ സുഫസ്സദേന,

സമിദ്ധിപത്തോസ്മി മഹിദ്ധികോഹം,

നേവേത്തകേനേവ പമാദഭാവ,

മാ പജ്ജിതും യുത്തരൂപന്തി ഞത്വാ.

൪.

ദസ്സാമി അങ്ഗഅപി ജീവിതഞ്ച,

ധഞ്ഞം ധനം ചാപി പസന്നചിത്തോ,

സോസ്സാമി ധമ്മം സിവമാദധാനം,

ജിനേരിതം ജാതിജരാപഹാണം.

൫.

ന സോഭതി യഥാകാസം, ജലം ധാമപതിംവിനാ,

രജ്ജകരണം തഥാ മയ്ഹം, വിനാ ധമ്മാ ന സോഭതി.

൬.

ന സോഭതി ഹഥാ രത്തി, നിസാനാഥം വിനാ സദാ,

രജ്ജകരണം തഥാ മയ്ഹം, വിനാ ധമ്മാ ന സോഭതി.

൭.

അലങ്കതോപി ¶ ചേ ഹത്ഥീ, വിനാ ദാഠാ ന സോഭതി,

രജ്ജകരണം തഥാ മയ്ഹം, വിനാ ധമ്മാ ന സോഭതി.

൮.

യഥാ കല്ലോലമാലീയം,

വിനാ വേലാ ന സോഭതി,

രജ്ജകരണം തഥാ മയ്ഹം,

വിനാ ധമ്മാ ന സോഭതി.

൯.

യഥാ സുമണ്ഡിതോ രാജാ,

കുപടോ നേവ സോഭതി,

രജ്ജകരണം തഥാ മയ്ഹം,

വിനാ ധമ്മാ ന സോഭതി.

൧൦.

ധമ്മമേവ സുണിസ്സാമി, ധമ്മേ മേ രമതീ മനോ,

ന ഹി ധമ്മാ പരം അത്ഥി, ധമ്മമൂലം തിസമ്പദന്തി.

ഏവം ചിന്തേത്വാ പാതോവ സിരിഗബ്ഭാ നിക്ഖമ്മ സുസജ്ജിതേ സമുസ്സിതസേതച്ഛത്തേ രാജപല്ലേങ്കേ അമച്ചഗണ പരിവുതോ നിസീദി ദേവരാജാവിയ വിരോചമാനോ, നിസിന്നോ പന രാജാ അമച്ചേ ഏവമാഹ, യോ പനേത്ഥ ഭോന്തോ ബുദ്ധഭാസിതേസു ധമ്മേസു കിഞ്ചിധമ്മം ജാനാതി, സോ ഭാസതു, സോതുമിച്ഛാമിധമ്മന്തി, തേ സബ്ബേപി മയം ദേവ ന ജാനാമാതി ആഹംസു, തം സുത്വാ അ ന ത്ത മ നോ രാജാ ഏവം ചിന്തേസി, യന്നൂനാഹം ഹത്ഥിക്ഖന്ധേ സഹസ്സം ഠപേത്വാ നഗരേ ഭേരിംചരാപേയ്യം, യം അപ്പേവനാമ കോചി ധനലോഭേന ചാതുപ്പദികായപി ഗാഥായ ധമ്മം ദേസേയ്യ. തം മേ ദീഘരത്തം ഹിതായ സുഖായ ഭവിസ്സതീതി, തതോ സോ തഥാ കത്വാപി ധമ്മദേസകം അലഭന്തോ പുന ദ്വിസഹസ്സം തിചതുപഞ്ചസഹസ്സന്തിയാവകോടിപ്പകോടിംദമ്മീതി, തതോ ഗാമ നിഗമ ജനപദേ, തതോ സേട്ഠിട്ഠാനം സേനാപതി ഉപരാജട്ഠാനാ ദയോപി, പുന സേതച്ഛത്തം ദമ്മി, രാജവേസം പഹായ അത്താനം ദാസം സാവേത്വാ ധമ്മദേസേന്തസ്സ ദമ്മിതി വത്വാ ഭേരി ചരാപേത്വാപി ധമ്മ ദേസകമലഭിത്വാ സംവിഗ്ഗോ ¶ കിമ്മേ ധമ്മവിയോഗേന രജ്ജേനാതി അമച്ചാനം രജ്ജം നീയ്യാതേത്വാ സദ്ധമ്മഗവേസകോ ധമ്മസോണ്ഡകമഹാരാജാ മഹാവനം പാവിസി ഗാമ നിഗമ രാജധാനി പരമ്പരായ, തേനേത്ഥ.

൧൧.

പുരേ ഭേരിം ചരാപേത്വാ,

ധമ്മസോണ്ഡോ നരാധിപോ;

സദ്ധമ്മജ്ഝേസകം സത്ഥു,

അലദ്ധാ ധനകോടിഹി.

൧൨.

ദാസോ ഹോമി പഹായാഹം,

രാജത്തം ദേസകസ്സ മേ;

ഇച്ചാഹ സോ മഹീപാലോ,

അഹോ ധമ്മേസു ലോലതാ.

൧൩.

രജ്ജം നീയ്യാതയിത്വാന, അമച്ചാനം മനോരമം,

വനം പാവിസി സോ രാജാ, ഗവേസം ധമ്മമുത്തമന്തി.

മഹാവനം പവിട്ഠക്ഖണേ പന മഹാസത്തസ്സ പുഞ്ഞതേജേന സക്കസ്സാസനം ഉണ്ഹാകാരം ദസ്സേസി, അഥ ദേവരാജാ ചിന്തേസി അകാമം മേ പണ്ഡുകമ്ബല സിലാസനം ഉണ്ഹമഹോസി, കിന്നുഖോ കാരണന്തി ലോകം ഓലോകേന്തോ സക്കോ ദേവരാജാ ധമ്മസോണ്ഡക മഹാരാജാനം സകലജമ്ബുദീപം വിചിനിത്വാ സദ്ധമ്മജ്ഝേസകം അലഭിത്വാ വനം പവിട്ഠഭാവം അദ്ദസ, ധമ്മസോണ്ഡകമഹാരാജാ സദ്ധമ്മത്ഥായ രജ്ജ ധന ബന്ധു ജീവിതമ്പി പഹായ അരഞ്ഞം പവിട്ഠോ, ന സോ വതായം യോവാ സോവാ സത്തോ, ഇമസ്മിംയേവ കപ്പേ ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി, ബുദ്ധബോധിസത്തോ ചായം അജ്ജേവ മഹാരഞ്ഞം പവിട്ഠോ സദ്ധമ്മം അലദ്ധാ മഹാദുക്ഖം പാപുണേയ്യ, ന ചേതം യുത്തം, അജ്ജ മയാ തത്ഥ ഗന്ഥബ്ബം ധമ്മാമതരസേന തമഭിസിഞ്ചിത്വാ രജ്ജേ പഹിട്ഠാപേതുന്തി ചിന്തേത്വാ അത്തഭാവം വിജഹിത്വാ ഭയാനകം മഹന്തം രക്ഖസവേസം നിമ്മിണിത്വാ മഹാസത്താഭിമുഖോ അവിദൂരേ അത്താനം ദസ്സേസി, തേനേത്ഥ.

൧൪.

ബ്യഗ്ഘച്ഛസീഹമഹിസോ ¶ രഗഹത്ഥിദീപി,

മിഗാകുലം കണ്ടകസേലരുക്ഖം;

നരാനമിന്ദോ പവിസിത്വകാനനം,

ഇതോചിതോ വിബ്ഭമി ധമ്മകാമോ.

൧൫.

തസ്സാനുഭാവേന പുരിന്ദദസ്സ,

സിലാസനം ഉണ്ഹമഹോസി കാമം;

തേനേവ സോ ലോകമുദിക്ഖമാനോ,

അദ്ദക്ഖി ധീരം വിപിനേ ചരന്തം.

൧൬.

മയജ്ജ തം ധമ്മരസേന സമ്മാ,

സന്തപ്പയിത്വാ ഗമനം വരന്തി;

മന്ത്വാ സുഭീമഞ്ജനകൂടവണ്ണം,

മഹാമുഖം നിഗ്ഗത ഭീമദാഠം.

൧൭.

ദിത്തഗ്ഗിസങ്കാസ വിസാലനേത്തം,

മജ്ഝേന ഭഗ്ഗം ചിപിടഗ്ഗനാസം;

ഖരതമ്ബദാഠിം ഘനമസ്സുവന്തം,

നീലോദരം ഗജ്ജിതഭീമഘോസം.

൧൮.

കരോരുഹം തിക്ഖസലോഹിതായതം,

വിസാലധോതായതഖഗ്ഗഹത്ഥം;

ഗദായുധേനങ്കിതമഞ്ഞബാഹും,

ദട്ഠോട്ഠഭീമം സവലീലലാടം.

൧൯.

മനുസ്സമംസാദനരത്തപാനം,

ഭയാനകം കക്ഖലയക്ഖവണ്ണം;

സുമാപയിത്വാന വനന്തരസ്മിം,

ദസ്സേസി അത്തം സ നരാധിപസ്സാതി.

അഥ മഹാസത്തോ അത്തനോ അവിദൂരേ ഠിതം രക്ഖസം അദ്ദക്ഖി, തം ദിസ്വാനാസ്സ ഭയംവാ ഛമ്ഭിതത്തംവാ ചിത്ഥുത്രാസമത്തംവാ നാഹോസി, കിമത്ര ചിന്തേസി, അപിനാമ ഏവരൂപോ പിരക്ഖസോ ധമ്മം ¶ ജാനേയ്യ, യന്നൂനാഹം തസ്സ സന്തികേ ധമ്മം സുണിസ്സാമി, തമ്മേ ദീഘരത്തം ഹിതായ സുഖായ ഭവിസ്സതീതി ചിന്തേസി. ചിന്തേത്വാ ചപന അജ്ജ മയാ തമുപസങ്കമ്മ പുച്ഛിതം വട്ടതീതി ഗന്ത്വാ രക്ഖസേന സദ്ധിം സല്ലപന്തോ ആഹ.

൨൦.

അസ്മിം വനസ്മിം തരുസണ്ഡ മണ്ഡിതേ;

സുഫുല്ലിതാനേകലതാകുലാകുലേ;

അധിഗ്ഗഹീതോ സി മഹാനുഭാവ,

പുച്ഛാമി തം ദേവ വദേഹി കങ്ഖം.

൨൧.

ധമ്മം ഗവേസം വനമാഗതോമ്ഹി,

പഹായ രജ്ജം അപി ഞാതിസങ്ഘം;

ജാനാസി ചേ സമ്മ വദേഹി മയ്ഹം,

ഏകമ്പി ഗാഥം സുഗതേന ദേസിതം.

തതോ യക്ഖോ ആഹ.

൨൨.

ധമ്മം പജാനാമഹമേകദേസം,

ജിനേരിതം സാധുതരം രസാനം,

ദേസേമി ചേഹം തവ ധമ്മ മഗ്ഗം,

തുവഞ്ഹി കിം കാഹസി ദേസകസ്സാതി.

അഥ മഹാസത്തോ ആഹ.

൨൩.

രജ്ജേ ഠിതോ അസ്സമഹം സചേ ഭോ,

അനപ്പരൂപം പകരോമി പൂജം;

ഇദാനി ഏകോ വനമജ്ഝപത്തോ,

കരോമി കിം ദേഹമിമം ഠപേത്വാ.

൨൪.

യദിച്ഛസി ത്വം മമ മംസലോഹിതം,

കരോമഹം സങ്ഗഹമജ്ജ തേന,

ന ചത്ഥി അഞ്ഞം തവ അച്ചനീയം,

ദേസേഹി ധമ്മം സുഗത പ്പസത്ഥന്തി.

തതോ ¶ യക്ഖോ ആഹ.

൨൫.

ഭുത്വാന മംസം സുഹിതോവ സന്തോ,

ഹന്ത്വാ പിപാസം രുധിരം പിവിത്വാ;

ധമ്മം കഥേതും പഭവാമി തുയ്ഹം,

വത്തും ന സക്കോമി ഖുദാപരേതോതി.

അഥ മഹാസത്തോ ആഹ.

൨൬.

ഭുത്വാ തുവം മം പഥമഞ്ഹി യക്ഖ,

പച്ഛാ തു ദേസേസ്സസി കസ്സ ധമ്മം;

ധമ്മസ്സ മയ്ഹം തവ മംസലാഭം,

ത്വമേവ ജാനാഹി യഥാ ഭവേയ്യാതി.

ഏവം വുത്തേ സക്കോ ദേവാനമിന്ദോ സാധു മഹാരാജ അഹമേവ യുത്തം ജാനാമീതി വത്വാ തസ്സാവിദൂരേ തിഗാവുതുബ്ബേധം അഞ്ജനവണ്ണം മഹന്തം പബ്ബതം മാപേത്വാ മഹാരാജ ഇമമാരുയ്ഹ പബ്ബതമുദ്ധനിട്ഠിതോ മമ മുഖേ പതതു, അഹം പതന്ഥസ്സ തേ ധമ്മം ദേസേസ്സാമി, ഏവം സന്തേ തുയ്ഹം ധമ്മപടിലാഭോ, മയ്ഹംച മംസപടിലാഭോ ഭവിസ്സതീതി. തം സുത്വാ മഹാസത്തോ അനമതഗ്ഗേ സംസാരേ സംസരതോ മേ സീഹബ്യഗ്ഘച്ഛമച്ഛകച്ഛപവിഹങ്ഗാദീനം ഭക്ഖഭൂതസ്സ ജാതീസു പമാണം നത്തി, അജ്ജ മയാ സമ്ബുദ്ധസ്സ ധമ്മത്ഥായ ജീവിതം പരിച്ചജിതും വട്ടതീതി ചിന്തേത്വാ ഏവമാഹ.

൨൭.

സംസാരവട്ടേസു വിവട്ടമാനാ,

പപ്പോന്തി ദുക്ഖം ജനതാ അനേകാ;

ഏതഞ്ഹി ഭോ അത്തനോ വാ പരസ്സ,

അത്ഥായ നാഹോസി അഹോസി തുച്ഛം.

൨൮.

ത്വമദിന്നഹാരീ തിച പാരദാരികോ,

പാണാതിപാതീസി മുസാ അഭാസി;

ത്വ മജ്ജപായീതി അകാസി ദോസം,

പഗ്ഗയ്ഹ ദുക്ഖം ബഹുസോ ദദന്തി.

൨൯.

ഏതഞ്ഹി ¶ ഭോ അത്തനോ വാ പരസ്സ,

അത്ഥായ നാഹോസി അഹോസി തുച്ഛം;

രുക്ഖാ പപാതാ പപതിത്വകേചി,

ദുബ്ബന്ധിയാ ദുഗ്ഗവിസാദനേന.

൩൦.

ബ്യാധീഹി നാനാഖരവേദനാഹി,

മരന്തി സത്താ ഉതുവേദനാഹി;

ഏതഞ്ഹി ഭോ അത്തനോ വാ പരസ്സ,

അത്ഥായ നാഹോസി അഹോസി തുച്ഛം.

൩൧.

ബ്യഗ്ഘച്ഛമച്ഛോ രഗകുച്ഛിയഞ്ഹി,

മതസ്സ മേ നത്ഥി പമാണസങ്ഖാ;

ഏതഞ്ഹി ഭോ അത്തനോ വാ പരസ്സ,

അത്ഥായ നാഹോസി അഹോസി തുച്ഛം.

൩൨.

ഏതജ്ജ മേ ദുച്ച ജ മത്തദാനം,

ന ഹോതി ദേവിസ്സരിയാദികായ;

സബ്ബഞ്ഞുഭാവം പന പാപുണിത്വാ,

സംസാരതോ നിത്തരണായ സത്തേ.

൩൩.

ത്വം സമ്മ മയ്ഹം ബഹുസോ പകാരീ,

തസ്മാ തവേതം വചനം കരോമി;

അസംകിതോ ദേസയ മയ്ഹധമ്മം,

സമിജ്ഝതേ ദാനി മനോരഥോ തേതി.

ഏവഞ്ച പന വത്വാ മഹാസത്തോ പബ്ബതമാരുയ്ഹ ഠിതോ ആഹ, അഹമജ്ജ രജ്ജേന സദ്ധിം ജീവിതഞ്ച സരീരമംസഞ്ച സദ്ധമ്മത്ഥായ ദമ്മീതി സോമനസ്സപ്പത്തോ ഹുത്വാ സമ്മ ധമ്മം ദേസേഹീതി വത്വാ തസ്മിം മഹാദാഠം മഹാമുഖം വിവരിത്വാ ഠിതേ തസ്സാഭിമുഖോ ഉപപതി. അഥ സക്കോ ദേവാനമിന്ദോ സോമനസ്സോ അച്ഛരിയപ്പത്തോ അത്തഭാവം വിജഹിത്വാ അലങ്കതദിബ്ബത്തഭാവം മാപേത്വാ ആകാസേ ¶ തരുണസുരിയോ വിയ ഓഭാസമാനോ ആകാസതോ പതന്തം മഹാസത്തം ഉഭോഹി ഹത്ഥേഹി ദള്ഹം പതിഗണ്ഹിത്വാ ദേവലോകം നേത്വാ പണ്ഡുകമ്ബല സിലാസനേ നിസീദാപേത്വാ ദിബ്ബമയേഹി ഗന്ധമാലാദീഹി പൂജേത്വാ സയം ധമ്മം സുത്വാ പസന്നോ പസന്നാകാരം കത്വാ കസ്സപദസബലേന ദേസിതായ അനിച്ചാദിപരിദീപികായ.

൩൪.

അനിച്ചാവ ത സങ്ഖാരാ, ഉപ്പാദവയധമ്മിനോ;

ഉപ്പജ്ജിത്വാ നിരുജ്ഝന്തി, തേസം വൂപസമോ സുഖോതി.

ഗാഥായ ധമ്മദേസനേന തസ്സ മനോരഥം മത്ഥകം പാപേത്വാ ദേവലോകേ മഹന്തം സിരിവിഭവം ദസ്സേത്വാ ആനേത്വാ സകരജ്ജേയേവ പതിട്ഠാപേത്വാ അപ്പമത്തോ ഹോതി മഹാരാജാതി ഓവദിത്വാ ദേവലോകമേവ അഗമാസീതി.

൩൫.

ഇതി അമിതസിരിം വാ ജീവിതം വാപി സന്തോ,

ന സുമരിയ പസത്ഥം ധമ്മമേവാ ചരന്തി;

തനുതര വിഭവാനം അപ്പമായൂനമമ്ഭോ,

ഇഹ കുസലപമാദോ കോ നു തുമ്ഹാദിസാനന്തി.

ധമ്മസോണ്ഡകവത്ഥും പഠമം.

൨. മിഗലുദ്ദകസ്സ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബികഥാ

ഇതോ കിര ഏക തിംസതിമേ കപ്പേ സിഖീനാമ സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ സമതിംസ പാരമിയോ പൂരേത്വാ പരമാതിസമ്ബോധിം പത്വാ സദേവകം ലോകം സംസാരകന്താരാ ഉത്താരേന്തോ ധമ്മരതനവസ്സം വസ്സാപേന്തോ ധമ്മഭേരിംപഹരന്തോ ധമ്മകേതും ഉസ്സാപേന്തോ ഏകസ്മിം സമയേ വിവേക മനുബ്രൂഹന്തോ അരഞ്ഞായതനം പാവിസി, ¶ പവിസിത്വാ ചപന സുപുപ്ഫിതനാഗപുന്നാഗാദിനാനാതരുസണ്ഡമണ്ഡിതേ സുഫുല്ലസുമനമാലതിപ്പഭുതിനാനാലതാകുലേ അനേകവിധദിപദചതുപ്പദസങ്ഘനിസേവിതേ രമണീയേ സീതലസിലാതലേ ചതുഗ്ഗുണം സങ്ഘാടിംപഞ്ഞപേത്വാ നിസീദി ഛബ്ബണ്ണരംസീഹി ദിസം പൂരയന്തോ, തദാ തത്ഥ ദേവബ്രഹ്മനാഗസുപണ്ണാദയോ സന്നിപതിത്വാ ദിബ്ബമയേഹി ഗന്ധമാലാദീഹി ഭഗവന്തം പൂജയമാനാ ഥോമയമാനാ നമസ്സമാനാ അട്ഠംസു, തസ്മിം പനസമാഗമേ ഭഗവാ മധുരസ്സരം നിച്ഛാരേന്തോ ബ്രഹ്മഘോസേന ചതുസച്ചപടിസംയുത്തം ധമ്മം ദേസേതി അമതവസ്സം വസ്സാപേന്തോവിയ. തദാ ഏകോ മിഗലുദ്ദകോ വനം പവിട്ഠോ മിഗസൂകരേ ഹന്ത്വാ മംസം ഖാദന്തോ തം ഠാനം പത്വാ അദ്ദസ ഭഗവന്തം ധമ്മം ദേസേന്തം. ദിസ്വാ ഏകമന്തം ഠിതോ ധമ്മം സുത്വാ ചിത്തം പസാദേത്വാ തതോ ചുതോ ദേവലോകേ നിബ്ബത്തിത്വാ ഛസു കാമസഗ്ഗേസു മനുസ്സേസുച അപരാപരം ഇസ്സരിയം അനുഭവന്തോ ഇമസ്മിം ബുദ്ധുപ്പാദേ സാവത്ഥിയം കുലഗേഹേ നിബ്ബത്തിത്വാ വിഞ്ഞുതം പത്തോ ഭഗവതോ സാസനേ പബ്ബജിത്വാ ഏകദിവസം ധമ്മം ദേസേന്തസ്സ ഭഗവതോ ചതുസച്ചപതി സംയുത്തം ധമ്മകഥം സുത്വാ ചതുപടിസമ്ഭിദാഹി അരഹത്തം പത്വാ ഏകദിവസം ഭിക്ഖുസങ്ഘമജ്ഝഗതോ അത്തനോ കതകമ്മപ്പകാസനേന പീതിവാചമുദാഹരി.

൧.

ഏ ക തിം സേ ഇതോ കപ്പേ,

ലോകേ ഉപ്പജ്ജി നായകോ;

പത്തിംസ ലക്ഖണാതിണ്ണോ,

സമ്ബുദ്ധോ സ സിഖീവ്ഹയോ.

൨.

ജലന്തോ ദീപരുക്ഖോവ, സൂരിയോവ നഭ മുഗ്ഗതോ;

മേരുരാജാവ സമ്ബുദ്ധോ, ജനേസഗ്ഗോ പതാപവാ.

൩.

പൂരേത്വാ ധമ്മനാവായം, സ നാഥോ സകലം പജം;

പതിട്ഠപേന്തോ സംസാര, കന്താരാ സന്തിഭൂമിയം.

൪.

ധമ്മകേതും ¶ സമുസ്സേന്തോ, ഹനന്തോ ധമ്മദുന്ദുഭിം;

സത്തേ ദുക്ഖാ പമോചേന്തോ, വസീ തത്ഥ ജിനോ വസീ.

൫.

ഏകസ്മിം സമയേ നാഥോ,

ലോകപജ്ജോതകോ ജിനോ;

വിവേകകാമോ സമ്ബുദ്ധോ,

സുരമ്മം കാനനം ഗതോ.

൬.

പുന്നാഗനാഗപൂഗാദി, നാനാപാദപസംകുലം;

ലതാ ലിങ്ഗിതസാഖാഹി, സാ മോദകുസുമായുതം.

൭.

കുസുമാ മോദസമ്മത്ത, ഛപ്പദാലി നിസേവിതം;

നാനാമിഗ ഗണാകിണ്ണം, മയൂരഗണ നച്ചിതം.

൮.

സീതലച്ഛോദികാസാധു, സുപതിത്ഥജലാസയം;

ആസാര സാരധാരാഹി, നിജ്ഝരാസത സംകുലം.

൯.

ഗന്ത്വാന സോ മഹാരഞ്ഞം,

സീതലം സികതാതലം;

സിലാതലേ നിസിന്നോസി,

വിസ്സജ്ജേന്തോ ഛരംസിയോ.

൧൦.

ദേവാ തത്ഥ സമാഗന്ത്വാ, പൂജേസും ദ്വിപദുത്തമം;

ദിബ്ബേഹി ഗന്ധമാലാഹി, നച്ചേഹി തുരിയേഹിച.

൧൧.

ദേവദേവോ തദാ ദേവ, സങ്ഘമജ്ഝേ നിസീദിയ;

ചതുസച്ച മദേസേസി, നിച്ഛരം മധുരം ഗിരം.

൧൨.

തദാഹം ലുദ്ദകോ ആസിം, മിഗസൂകരമാരകോ;

മിഗമംസേന ജിവാമി, തേന പോസേമി ദാരകേ [പോസേന്തോപുത്തദാരകേ ഇതികത്ഥചി].

൧൩.

തദാഹം ¶ മിഗവം യാതോ,

സബാണോ സസരാസനോ;

അദ്ദസം വിരജം ബുദ്ധം,

ദേവസങ്ഘപുരക്ഖതം.

൧൪.

ചന്ദംവ താരകാകിണ്ണം, മേരുംവണ്ണവമജ്ഝഗം;

വിരോചമാന മാസീനം, ചതുസച്ചപ്പകാസകം.

൧൫.

ഏകപസ്സേ ഠിതോ തത്ഥ, അസ്സോസിം ധമ്മമുത്തമം;

തത്ഥ ചിത്തം പസാദേത്വാ, സോമനസ്സം പവേദയിം.

൧൬.

ഏകതിംസേ ഇതോ കപ്പേ,

യം പുഞ്ഞം പസുതം മയാ;

തേനാഹം പുഞ്ഞകമ്മേന,

ജാതോസിം ദേവയോനിയം.

൧൭.

സമ്പത്തിമനുഭുത്വാന, ഛകാമഗ്ഗേ പരാപരം;

ദേവസങ്ഘപരിബ്ബൂള്ഹോ, വിമാനേ രതനാമയേ.

൧൮.

മനുസ്സേസുച യം അഗ്ഗം, തസ്സ ഭാഗീ ഭവാമഹം;

ഭോഗേ മേ ഊനതാ നത്ഥി, സദ്ധമ്മസവണേ ഫലം.

൧൯.

ഇമസ്മിം ഭദ്ദകേ കപ്പേ,

സാവത്തിപുരമുത്തമേ;

അഡ്ഢേ മഹദ്ധനേ സാലേ,

ജാതോഹം ഉദിതേ കുലേ.

൨൦.

മഹതാ പരിവാരേന, പത്തോ വുദ്ധിംച വിഞ്ഞുതം;

ചാരികം ചരമാനോഹം, പത്തോ ജേതവനം വരം.

൨൧.

അദ്ദസം സഹ സിസ്സേഹി, നിസിന്നം സുഗതം തദാ;

അസ്സോസിം മധുരം ധമ്മം, ചതുസച്ചപ്പകാസകം.

൨൨.

സുത്വാന മധുരം ധമ്മം, പബ്ബജിത്വാന സാസനേ;

അ ജരാ മരം സീതിഭൂതം, പത്തോ നിബ്ബാണമുത്തമം.

൨൩.

സുതം ¶ ഏകമുഹുത്തം മേ, തദാ ധമ്മം സുദേസിതം;

തേനമ്ഹി ചതുരാപായേ, ന ജാതോ ന കുതോഭയം.

൨൪.

കരമുക്ഖിപ്പ വക്ഖാമി, കരോഥേ കഗിരം മമ;

മമോ പമം കരിത്വാന, ധമ്മം സുണാഥ സാധുകന്തി.

ഏവഞ്ച പന വത്വാ സത്തേ ധമ്മസവണേ നിയോജേസീതി.

൨൫.

ഇതി തനുതരകാലം സാധു ധമ്മം സുണിത്വാ,

അധിഗതവിഭവാനം ആനുഭാവം സുണിത്വാ;

ഭവവിഭവസുഖം ഭോ പത്ഥയന്താ കുസീതം,

ജഹഥ സുണഥ ധമ്മം ദുല്ലഭം ദുല്ലഭസ്സാതി.

മിഗലുദ്ദകസ്സ വത്ഥും ദുതിയം.

൩. തിണ്ണംജനാനം വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

ജമ്ബുദീപസ്മിം കിര പുബ്ബേ മഹാനിദാഘോ അഹോസി, തദാ നിദാഘസുരിയേന സകിരണകരാ വാപി പോക്ഖരണി നദീ ഗിരികന്ദരനിജ്ഝരാദീസു ഉദകം നിസ്സേസം കത്വാ പീതമിവ ഉദകേ പരിക്ഖീണേ മച്ഛകച്ഛപാദയോ യേഭുയ്യേന വിനാസം പത്താ. അഥ മഹാരഞ്ഞഭൂമിയം രുക്ഖതിണലഭാദയോ അതീവ മിലാതാ അഹേസും. മിഗപക്ഖിനോപിഘമ്മാഭിതത്താ പിപാസിതോ മരീചിം തോയന്തിമഞ്ഞമാനാ ഇതോചിതോച ധാവന്താ മഹാദുക്ഖപ്പത്താ അഹേസും. തദാ ഏകോ സുവപോതകോ പിപാസിതോ തത്ഥ തത്ഥ പാനീയം പരിയേസന്തോ മഹാരഞ്ഞേ ഏകസ്മിം പൂതിപാദപേ സട്ഠിരതനേ നരകാവാടേ പാനീയഗന്ധം ഘായിത്വാ ലോഭേന പാതും ഓതിണ്ണോ അതിപാനേന ഭാരോ തത്ഥേവ പതിത്വാ ഉഗ്ഗന്തും നാസക്ഖി. അഥാപരോപി സപ്പോച മനുസ്സോചാതി ദ്വേ ജനാ തത്ഥേവ പതിംസു, സപ്പാനാമ വിവേകം ലദ്ധാവ അത്തം വിജഹന്തി. തസ്മായം അലദ്ധാ ¶ വിവേകത്തം ഉഗ്ഗന്തും നാസക്ഖി. അനാലമ്ബത്താ മനുസ്സോപി. തേ ഉഗ്ഗന്തും അസക്കോന്താ മരണഭയഭീതാ അഞ്ഞമഞ്ഞ മവിഹേഠേന്താ തത്ഥേവ വസിംസു. അഥേകോ ബരാണസീവാസികോ മനുസ്സോ വനം പവിട്ഠോ തഥേവ പാനീയം പരിയേസമാനോ തം ഠാനം പത്വാ തേ തയോപി ദിസ്വാ കമ്പമാനഹദയോ വല്ലിയാ പിടകം ബന്ധിത്വാ സിക്കായ പക്ഖിപിത്വാ ഓതാരേത്വാ തേ തയോപി ഉദ്ധരി, അഥാനേന തേ അമ്ഹാകം ജീവിതം ദിന്നന്തി സോമനസ്സാ തസ്സേവമാഹംസു, സാമി മയം തുമ്ഹേ നിസ്സായ ജീവിതം ലഭിമ്ഹ, തുമ്ഹേ ഇതോ പട്ഠായ അമ്ഹാകം സഹായോ, മയമ്പി തേ സഹായാ, അമ്ഹാകം വസനട്ഠാനാനി ആഗന്തുകാമാതി വത്വാ തേസു താവ സുവപോതകോ ആഹ, സാമി ബാരാണസിയം ദക്ഖിണദ്വാരേ മഹാനിഗ്രോധോ അത്ഥി, തത്ഥാഹം വസാമി, തവ തഥാരൂപേ കിച്ചേ സതി മമ സന്തികമാഗമ്മ സുവാതി സദ്ദംകരോഹീതി വത്വാ മേത്തിഥിരം കത്വാ പക്കാമി, സപ്പോപി സമ്മാഹം തസ്സേവ നിഗ്രോധസ്സാ വിദൂരേ മഹന്തം വമ്മികം അത്ഥി, തത്ഥ വസാമി, തവത്ഥേ സതി തത്ഥാഗന്ത്വാ ദീഘാതിസദ്ദം കരോഹീതി വത്വാ തഥേവപക്കാമി, മനുസ്സോപി ബാരാണസിയം അസുകായനാമ വീഥിയാ അസുകഗേഹേ വസാമി, തവത്ഥേ സതി മമ സന്തികം ആഗച്ഛാതി വത്വാ പക്കാമി, അഥാ പരഭാഗേ സോ ഉപകാരകോ പുരിസോ അത്തനോ കിച്ചേ സഞ്ജാതേ മമ സഹായാനം സന്തികം ഗമിസ്സാമീതി സങ്കേതാനുസാരേന ഗന്ത്വാ നിഗ്രോധമൂലേ ഠിതോ സുവസ്സ സദ്ദമകാസി, തം സുത്വാ സുവപോതകോ വേഗേനാഗന്ത്വാ തേന സദ്ധിം പടിസമ്മോദിത്വാസമ്മ ചിരേനാ ഗതോസി, ആഗതകാരണം മേ ആചിക്ഖാതി ആഹ. സോപാഹ സമ്മാഹം ജീവിതു മസക്കോന്തോ പുത്തദാരകേ ഞാതീനം പടിപാദേത്വാ തവ സന്തികമാഗതോമ്ഹിതി, സുവപോതകോപി സാധു സമ്മ തയാ കതം മമ സന്തികമാഗച്ഛന്തേന, തയാ മമ ജീവിതം ദിന്നം, മയാപി തവ ജീവനുപായം കാതും വട്ടതി, യാവാഹം ആഗച്ഛാമി, താവേത്ഥ ഥോകം വിസ്സമാതി വത്വാ പക്കാമി ജീവനുപായം പരിയേസമാനോ, ¶ തസ്മിം കിര സമയേ ബാരാണസീരാജാ നഗരതോ നിക്ഖമ്മ സുസജ്ജിതുയ്യാനം പവിസിത്വാ സപരിസോ കീളിത്വാ മജ്ഝന്തികസമയേ സുഫുല്ലിതം പഞ്ചപദുമസഞ്ഛന്വം മങ്ഗലപോക്ഖരണിം ദിസ്വാ നഹായിതുകാമോ സബ്ബാഭരണാനി ഓമുഞ്ചിത്വാ രാജപുരിസേ പടിപാദേത്വാ നഹായിതും ഓതരി, തദാ സുവപോതകോ തം ഠാനം പത്തോ സാഖന്തരേ നിലീനോ രാജപുരിസാനം പമാദം ദിസ്വാ രഞ്ഞോ മുത്താഹാരം ഡസിത്വാ ആകാസം പക്ഖന്ദിത്വാ വേഗേനാഗന്ത്വാ അത്തനോ സഹായസ്സ ദത്വാ അപ്പമത്തോ ഇമം വലഞ്ജേഹി സമ്മാതി വത്വാ അദാസി, തതോ സോ നം ഗഹേത്വാ ഇമം കുഹിം പടിസാമേസ്സാമീതി ചിന്തോന്തോ മമേകോ സഹായകോ അന്തോനഗരേ വസതി, തസ്മിം ഠപേസ്സാമീതി ചിന്തേത്വാ യഥാസങ്കേതമുപഗമ്മ തം ദിസ്വാ പടിസന്ഥാരം കത്വാ സുവപോതകേന കതോ പകാരം പകാസേത്വാ ഇമം മുത്താഹാരം സാധുകം ഠപേഹീതി വത്വാ അദാസി, തംഖണേ രാജാ നഹാത്വാനുലിത്തോ ആഭരണാനി പിലന്ധേന്തോ മുത്താഹാരം നാദ്ദസ. തതോ രാജപുരിസാ അന്തോച ബഹിച പരിജനേ ഉപപരിക്ഖിത്വാ മുത്താഹാരം അപസ്സന്താ നഗരേ ഭേരിം ചരാപേസും, യോ മുത്താഹാരം പസ്സതി, തസ്സ രാജാ മഹന്തം യസം ദസ്സതീതി. തം സുത്വാ സോ മിത്തദൂഭീ ഏവം ചിന്തേസി, അഹംചമ്ഹി ദുക്ഖിതോ, യന്നൂനാഹം മുത്താഹാരം രഞ്ഞോ ദസ്സേത്വാ സുഖേന വസേയ്യം, കിമ്മേ ഏതേനാതി തേന കതം തഥാരൂപം ഉപകാരം അസല്ലക്ഖേന്തോ മഹാമിത്തദൂഭീ പുരിസോ രാജപുരിസേ ഉപസങ്കമ്മ മുത്തഹാരം അത്തനോ സന്തികേ ഠപിതഭാവം കഥേസി, ഭോ മമ സന്തികേ ഏകോ പുരിസോ മുത്തഹാരം ഠപേസീതി. ഏവം അസപ്പുരിസസംസഗ്ഗോതി, തഥാഹി.

൧.

യഥാ സംവഡ്ഢിതോ നിമ്ബോ, മധുഖീരോ ദസിഞ്ചനാ;

ന യാതി മധുരം തം വോ, പകാര മസതം കതം.

൨.

സീസേനു ദക മാദായ, വഡ്ഢിതോപി നുഹീതരു;

ന യാതി മധുരം തംവോ, പകാരമസതം കതം.

൩.

നിച്ചം ¶ ഖീരോദപാനേന, വഡ്ഢിതോ സിവിസോ യഥാ;

വിസംവ പരിവത്തേതി, തഥാ നീചോപകാരകം.

൪.

യഥാത്തനാ കതോ അഗ്ഗി, സീതലം ന ദദേ ഖലു;

തഥാ നീചേ കതം കാരം, അഗ്ഗീവ ദഹതേ തനും.

൫.

തസ്മാ ഉപപരിക്ഖിത്വാ, ഹാവഭാവേന ബുദ്ധിയാ;

കാതബ്ബാ മേത്തി ജന്തൂഹി, നാമിത്തോ ലഭതേസുഖന്തി.

അഥസ്സ മിത്തദുഭിനോ വചനേന രാജപുരിസാ മുത്താഹാരംചതംച ഗഹേത്വാ സഭണ്ഡകം പുരിസം ദസ്സേസും. അഥ രാജാ സഭണ്ഡകം ചോരം ദിസ്വാ കുദ്ധോ ഇമം നേത്വാ ദക്ഖിണദ്വാരേ ജീവസൂലേ ഉത്താസേഥാതി ആണാപേസി, രാജപുരിസാ തസ്സ രാജാണം കരോന്തോ അഗമംസു, തേഹി നീയമാനോ പുരിസോ ദക്ഖിണദ്വാരാ നിക്ഖമ്മ സപ്പസഹായം സരിത്വാ അപ്പേവനാമേ തസ്സ സന്തികാ കിഞ്ചി സോത്ഥി ഭവേയ്യാതി പുബ്ബേ വുത്തസങ്കേതാ നുസാരേന വമ്മികം ദിസ്വാ സമ്മ ദീഘാതി സദ്ദമകാസി, സോ വമ്മികാ നിക്ഖമ്മതം തഥാ നിയമാനം ദിസ്വാ സംവിഗ്ഗോ ദുക്ഖപ്പത്തോ സഹായസ്സമേ അജ്ജ അവസ്സയേന ഉപത്ഥമ്ഭം ഭവിതും വട്ടതീതി തം സമസ്സാസേത്വാ അത്തഭാവം വിജഹിത്വാ അഞ്ഞതരവേസേന രാജപുരിസേ ഉപസങ്കമ്മ ഇമം പുരിസം മുഹുത്തംമാ മാരേഥാതി ദള്ഹം വത്വാ മുഹുത്തേന രഞ്ഞോ അഗ്ഗമഹേസിയാ വസനട്ഠാനം ഗന്ത്വാ സപ്പവണ്ണേന ദേവിം ഡസിത്വാ തായ വിസേന മുച്ഛിതകാലേ മനുസ്സവണ്ണേന വജ്ഝപ്പത്തോ വിസോസധം ജാനാതിതീ വത്വാ തംഖണേവ സഹായസ്സ സന്തികം ഗന്ത്വാ രഞ്ഞാ തവ പക്കോ സിതകാലേ ഗന്ത്വാ ഉദകപ്പസതേന ദേവിയാ സരീരേ പഹരിത്വാ നിബ്ബിസം കരാഹീതി വത്വാ പക്കാമി, അഥ രാജാ വിസവേജ്ജ പരിയേസന്തോ തം പവത്തിം സുത്വാ വജ്ഝപ്പത്തം ആനേഥാതി ആണാപേത്വാ ദേവിയാ നിബ്ബിസം കരോഥാതി ആഹ, സോ നാഗരാജേന വുത്തനയേന നിബ്ബിസമകാസി, സാ സുഖിതാ അരോഗാ അഹോസി, രാജാ തം ദിസ്വാ തുട്ഠോ തസ്സ ഖേത്തവത്ഥുയാനവാഹനാദിദാനേന ¶ മഹാസക്കാരമകാസി, അഥ സോ രാജാനം ഉപസങ്കമ്മ അത്തനാ കതം സബ്ബം പകാസേസി. തേന വുത്തം.

൬.

ഏകദാഹം മഹാരാജ, വനം കമ്മേന കേനചി;

ഗതോദ്ദസം മഹാവാടേ, പതിതം സുവപോതകം.

൭.

അഥോ രഗം മനുസ്സംച;

ദുക്ഖപ്പത്തേ ഖുദാപരേ;

ഉക്ഖിപിം കരുണായാഹം;

തേ മേ വോചും തദാ തയോ.

൮.

അദാസി ജീവമമ്ഹാകം, ഉപകാരോസി നോ തുവം;

തവ കിച്ചേ സമുപ്പന്നേ, അമ്ഹാകം ഏഹി സന്തികം.

൯.

ഏവം തേഹി പവുത്തോഹം, അഗഞ്ഛിം സുവസന്തികം;

തേന കതൂപകാരോഹം, മനുസ്സസ്സാപി സന്തികം.

൧൦.

തേനാഹം മരണപ്പത്തോ, അദ്ദസം ഉരഗാധിപം;

സോദാസി ജീവിതം മയ്ഹം, അലത്ഥം [അലദ്ധ ഇതിസബ്ബത്ഥ] വിപുലം ധനം.

൧൧.

സുജനോ നാവമന്തബ്ബോ, ഖുദ്ദകോതി നരാധിപ;

സുവോച ഉരഗോചേതേ, മിത്തധമ്മേ പതിട്ഠിതാ.

൧൨.

കാരണഞ്ഞൂ മനുസ്സേസോ,

അമ്ഹേഹി സമജാതികോ;

കതൂപകാരോ ഏവമ്പി,

ദിസോ ജാതോ നരാധമോ.

൧൩.

അകസ്മാ ദേവ കുപ്പന്തി, പസീദന്തിനിമിത്തതോ;

സീലം ഹേതമസാധൂനം, ബാലാനമവിജാനതം.

൧൪.

മനുസ്സാപി മഹാരാജ, കേചി വിസ്സാസിയാ ന വേ;

തിരച്ഛാനാപി ഹോന്തേവ, അജിമ്ഹമനസാസഠാതി.

ഏവം ¶ സോ അത്തനോ പവത്തിം കഥേസി, രാജാ തം സുത്വാ പസന്നോ ഇമസ്സ പുരിസസ്സ മഹന്തം ഗേഹം കത്വാ മഹാപരിഹാരം കരോഥാതി ആണാപേസി, സോ പന മമ ഗേഹം നിഗ്രോധസ്സ ച വമ്മികസ്സ ച അന്തരേ കരോഥാതി വത്വാ തഥാ കാരേത്വാ തത്ഥ വസന്തോ രാജൂപട്ഠാനം കരോന്തോ തേഹി സഹായേഹി സദ്ധിം സമ്മോദമാനോ യാവജീവം വസിത്വാ ആയു പരിയോസാനേ തേഹി സദ്ധിം യഥാകമ്മം ഗതോതി.

൧൫.

ഇതി പതിതസുഖമ്ഹാ അങ്ഗതോ വാ ധനമ്ഹാ,

പരമതരപതിട്ഠാ ഹോന്തി മിത്താ സഖാനം;

വിരഹിതസഖിനം ഭോ നത്ഥി യസ്മാഭിവുദ്ധി,

ചിണുഥ കുസലധമ്മം മിത്തവന്താ മഹന്തം.

തിണ്ണം ജനാനം വത്ഥും തതിയം.

൪. ബുദ്ധേനിയാ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

ജമ്ബുദീപേ കിര പുബ്ബേ പാടലിപുത്തനഗരേ സത്താസീതീകോടിനിഹിതധനം ഏകം സേട്ഠികുലം അഹോസി, തസ്സ പന സേട്ഠിനോ ഏകായേവ ധീതാ അഹോസി നാമേന ബുദ്ധേനിനാമ, തസ്സാ സത്തവസ്സികകാലേ മാതാപിതരോ കാലമകംസു, തസ്മിം കുലേ സബ്ബം സാപതേയ്യം തസ്സായേവ അഹോസി, സാ കിര അഭിരൂപാ പാസാദികാ പരമായ വണ്ണപോക്ഖരതായ സമന്നാഗതാ ദേവച്ഛരപടിഭാഗാ പിയാച അഹോസി മനാപാ, സദ്ധാ പസന്നാ രതനത്തയമാമികാ പടിവസതി, തസ്മിം പന നഗരേ സേട്ഠിസേനാപതിഉപരാജാദയോ തം അത്തനോ പാദപരിചാരികം കാമയമാനാ മനുസ്സേ പേസേസും പണ്ണാകാരേഹി സദ്ധിം, സാ തം സുത്വാ ചിന്തേസി, മയ്ഹം മാതാപിതരോ സബ്ബം വിഭവം പഹായ മതാ, മയാ പന തഥാ അഗന്തബ്ബം, കിം മേ പതികുലേന, കേവലം ¶ വിത്തവിനാസായ ഭവതി, മയാ പനി മം ധനം ബുദ്ധസാസനേയേവ നിദഹിതും വട്ടതീതി ചിന്തേസി, ചിന്തേത്വാ ച പന തേസം ന മയ്ഹം പതികുലേനത്ഥോതി പടിക്ഖിപി, സാ തതോ പട്ഠായ മഹാദാനം പവത്തേന്തീ സമണബ്രഹ്മണേ സന്തപ്പേസി, തേനേത്ഥ.

൧.

ചതുദ്ദിസായാതജിനത്രജാനം,

ആപാനഭൂതം ഘരമാസി തസ്സാ;

യദിച്ഛിത പ്പച്ചയലാഭ ഹേതു,

ദേവദ്ദുമോവാസി മഹാനുഭാവോ.

൨.

പുപ്ഫൂപഹാരാദി വിതാനലങ്കതാ,

പദീപ പഞ്ഞത്ത സുഭാസനാവലീ;

സുഖാസനാസീന വസീഹിലങ്കതാ,

തസ്സാസി തസ്മിം വരദാനസാലാ.

൩.

സുധോതഹത്ഥാ സുചിപുഞ്ഞചിത്താ,

സദാദരാ രക്ഖിതപഞ്ചസീലാ;

ബുദ്ധേനിനാമാ കരുണാ ഗുണഗ്ഗാ,

അദാ മഹാദാനവരം പസത്ഥന്തി.

അഥാപരഭാഗേ ഏകോ അസ്സവാണിജകോ അസ്സ-വാണിജ്ജായ പുബ്ബന്താപരന്തം ഗച്ഛന്തോ ആഗമ്മ ഇമിസ്സാ ഗേഹേ നിവാസം ഗണ്ഹി, അഥ സോ വാണിജോ തം ദിസ്വാ ധീതുസിനേഹം പതി ട്ഠാ പേ ത്വാ ഗന്ധമാലവത്ഥാലങ്കാരാദീഹി തസ്സാ ഉപകാരകോ ഹുത്വാ ഗമനകാലേ അമ്മ ഏതേസു അസ്സേസു തവ രുച്ചനകം അസ്സം ഗണ്ഹാഹീതി ആഹ, സാപി അസ്സേ ഓലോകേത്വാ ഏകം സിന്ധവപോതകം ദിസ്വാ ഏതം മേ ദേഹീതി ആഹ, വാണിജോ അമ്മ ഏസോ സിന്ധവപോതകോ, അപ്പമത്താ ഹുത്വാ പടിജഗ്ഗാഹീതി വത്വാ തം പടിപാദേത്വാ അഗമാസി. സാപി തം പടിജഗ്ഗമാനാ ആകാസഗാമിഭാവം ഞത്വാ സമ്മാ പടിജഗ്ഗന്തീ ഏവം ചിന്തേസി, പുഞ്ഞകരണസ്സ ¶ മേ സഹായോ ലദ്ധോതി, അഗതപുബ്ബാച മേ ഭഗവതോ സമാരം മാരബലം വിധമേത്വാ ബുദ്ധഭൂതസ്സ ജയമഹാബോധിഭൂമി, യന്നൂനാഹം തത്ഥ ഗന്ത്വാ ഭഗവതോ ജയമഹാബോധിം വന്ദേയ്യന്തി ചിന്തേത്വാ ബ ഹൂ രജതസുവണ്ണമാലാദയോ കാരാപേത്വാ ഏകദിവസം അസ്സ മഭിരുയ്ഹ ആകാസേന ഗന്ത്വാ ബോധിമാലകേ ഠത്വാ ആഗച്ഛന്തുഅയ്യാ സുവണ്ണമാലാ പൂജേതുംതി ഉഗ്ഘോസേസി. തേനേത്ഥ.

൪.

യതോ പട്ഠായഹം ബുദ്ധ, സാസനേ സുദ്ധമാനസാ;

പസന്നാ തേന സച്ചേന, മമാനുഗ്ഗഹബുദ്ധിയാ.

൫.

ആഗച്ഛന്തു നമസ്സന്തു, ബോധിം പൂജേന്തു സാധുകം;

സോണ്ണമാലാഹി സമ്ബുദ്ധ, പുത്താ അരിയസാവകാ.

൬.

സുത്വാ തം വചനം അയ്യാ, ബഹൂ സീഹളവാസിനോ;

ആഗമ്മ നഭസാ തത്ഥ, വന്ദിം സുച മഹിംസുചാതി.

തതോ പ്പതുതി സാ കുമാരികാ ബുദ്ധസാസനേ അതീവ പസന്നാ നിച്ചമേവ അസ്സ മഭിരുയ്ഹ ആഗന്ത്വാ അരിയേഹി സദ്ധിം മഹാബോധിം സുവണ്ണമാലാഹി പൂജേത്വാ ഗച്ഛതി, അഥ പാടലിപുത്തനഗരോപവനേ വനചരാ തസ്സാ അഭിണ്ഹം ഗച്ഛന്തിയാ ച ആഗച്ഛന്തിയാ ച രൂപസമ്പത്തിം ദിസ്വാ രഞ്ഞോ കഥേസും. മഹാരാജ ഏവരൂപാ കുമാരികാ അസ്സ മഭിരുയ്ഹ ആഗന്ത്വാ നിബദ്ധം വന്ദിത്വാ ഗച്ഛതി. ദേവസ്സാനുരൂപാ അഗ്ഗമഹേസീ ഭവിതുന്തി, രാ ജാ തം സുത്വാ തേനഹി ഭണേ ഗണ്ഹഥ നം കുമാരിം, മമ അഗ്ഗമഹേസിം കരോമീതി പുരിസേ പയോജേസി, തേന പയുത്തപുരിസാ ബോധിപൂജം കത്വാ ആഗച്ഛന്തിം ഗണ്ഹാമാതി തത്ഥ നിലീനാ ഗഹണസജ്ജാ അട്ഠംസു, തദാ സാ കുമാരികാ അസ്സ മഭിരുയ്ഹ മഹാബോധിമണ്ഡം ഗന്ത്വാ വീതരോഗേഹി സദ്ധിം പുപ്ഫപൂജം കത്വാ വന്ദിത്വാ നിവത്തി, അഥ തേസു ഏകോ ധമ്മരക്ഖിത ത്ഥേരോനാമ തസ്സാ ഏവ മാഹ, ഭഗിനി തം അന്തരാമഗ്ഗേ ചോരാ ഗണ്ഹിതുകാമാ ഠിതാ, അസുകട്ഠാനം പത്വാ അപ്പമത്താ ¶ സീഘം ഗച്ഛാതി, സാപി ഗച്ഛന്തീ തം ഠാനം പത്വാ ചോരേഹി അനുബന്ധിതാ അസ്സസ്സ പണ്ഹിയാ സഞ്ഞം ദത്വാ പക്കാമി, ചോരാ പച്ഛതോ പച്ഛതോ അനുബന്ധിംസു. അസ്സോ വേഗം ജ നേ ത്വാ ആകാസ മുല്ലങ്ഘി, കുമാരികാ വേഗം സന്ധാരേതും അസക്കോന്തീ അസ്സസ്സ പിട്ഠിതോ പരിഗലിത്വാ പതന്തീ മയാ കതൂപകാരം സര പുത്താതി ആഹ, സോ പതന്തിം ദിസ്വാ വേഗേനാ ഗന്ത്വാ പിട്ഠിയം നിസീദാപേത്വാ ആകാസതോ നേത്വാ സ ക ട്ഠാ നേ യേവ പതിട്ഠാപേസി. തസ്മാ.

൭.

തിരച്ഛാനഗതാപേവം, സരന്താ ഉപകാരകം;

ന ജഹന്തീതി മന്ത്വാന, കതഞ്ഞൂ ഹോന്തു പാണിനോതി.

തതോ സാ കുമാരികാ സത്താ സീതികോടിധനം ബുദ്ധസാസനേയേവ ചജിത്വാ യാവജീവം സീലം രക്ഖിത്വാ ഉപോസഥകമ്മം ക ത്വാ ത തോ ചുതാ സുത്ത പ്പബുദ്ധോ വിയ ദേവലോകേ നിബ്ബത്തീതി.

൮.

അതിതരുണവയാ ഭോ മാതുഗാമാപി ഏവം,

വിവിധകുസലകമ്മം കത്വ സഗ്ഗം വജന്തി;

കുസലഫലമഹന്തം മഞ്ഞമാനാ ഭവന്താ,

ഭവഥ കഥ മുപേക്ഖാ ദാനമാനാദികമ്മേ.

ബുദ്ധേനിയാ വത്ഥും ചതുത്ഥം.

൫. അഹിതുണ്ഡികസ്സ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

ഇമസ്മിം കിര ഭദ്ദകപ്പമ്ഹി അമ്ഹാകം കിര ഭഗവതോ പുബ്ബേ കസ്സപോനാമ സത്ഥാ ലോകേ ഉപ്പജ്ജിത്വാ സദേവകം ലോകം സംസാരസാഗരാ താരേത്വാ സബ്ബബുദ്ധകിച്ചാനി നിട്ഠപേത്വാ അത്ഥം ഗതോ ദിവസകരോവിയ സേതബ്യമ്ഹി അനുപാദിസേസായ നിബ്ബാണധാതുയാ പരിനിബ്ബായി, തദാ സകലജമ്ബുദീപവാസിനോ മനുസ്സാ സന്നിപതിത്വാ ¶ ഏകേകം സുവണ്ണിട്ഠകം കോടിഅഗ്ഘനകം രതനവിചിത്തം ബഹിചിനനത്ഥായ ഏകേകം അഡ്ഢകോടിഅഗ്ഘനകം അബ്ഭന്തരൂപപൂരണത്ഥം മനോസിലായ മത്തികാകിച്ചം കരോന്താ യോജനബ്ബേധം ഥൂപം കത്വാ മഹന്തം സക്കാരം കരോന്തി. തദാ ഏകോ അഹിതുണ്ഡികോ ഗാമനിഗമരാജധാനീസു സപ്പേ കീളാപേത്വാ ജീവികം കപ്പേന്തോ ഏകം ഗാമകം പത്വാ തത്ഥ സപ്പേ കീളാപേത്വാ സന്തുട്ഠേഹി ഗാമവാസീഹി ദിന്നവിവിധോപായനോ ഖാദനീയഭോജനീയം ഖാ ദി ത്വാ ഭുഞ്ജിത്വാ തത്ഥേവ നിവാസം ഗഹേത്വാ നിസീദി. തസ്മിം കിര ഗാമകേ മനുസ്സാ യേഭുയ്യേന രതനത്തയമാമകാ. തസ്മാ തേ രത്തിഭാഗേ സയന്താ ‘‘നമോ ബുദ്ധായാതി’’ ഏവമാദിം വദന്തി. സോ പന അഹിതുണ്ഡികോ മിച്ഛാദിട്ഠികോ തിണ്ണം രതനാനം ഗുണം ന ജാനാതി. തസ്മാ തേസം തം വചനം സുത്വാ സയമ്പി കേ ളിം കുരുമാനോ പരിഹാസവസേന ‘‘നമോ ബുദ്ധായാതി’’ വദതി, അഥേകദിവസം സോ അത്തനോ കീളാപനസമത്ഥം ഏകം സപ്പം ഭത്ഥ തത്ഥ പരിയേസമാനോ ആഹിണ്ഡതി. തദാ ഏകോ നാഗരാജാ കസ്സപദസബലസ്സ ഥൂ പം ഗ ന്ത്വാ വന്ദിത്വാ ഏകം വമ്മികം പവിസതി. തം ദി സ്വാ അഹിതുണ്ഡികോ വേഗേനാ ഗന്ത്വാ നാഗരാജം ഗണ്ഹിതും മന്തം പരിജപി, സോ മന്തം സുത്വാ കുജ്ഝിത്വാ തം മാരേതുകാമോ അനുബന്ധി, തം ദി സ്വാ അഹിതുണ്ഡികോ വേ ഗേ ന പലായന്തോ ഏകസ്മിം പാസാണേ പക്ഖലിത്വാ പതമാനോ പുബ്ബേവുത്തപരിഹാസ വചനപരിചയേന ‘‘നമോ ബുദ്ധായാതി’’ വദന്തോ പതി. തസ്സ തം വചനം അനുബന്ധന്തസ്സ നാഗരഞ്ഞോ സോതപഥേ അമതംവിയ പതി. അഥ സോ രതനത്തയഗാരവേന തസ്മിം കോധം നിബ്ബാപേത്വാ സമ്മ മാ ഭായി. അഹം രതനത്തയമന്താനുഭാവപാസേന ബദ്ധോ. തസ്മാ തു വം ഡസിതും മയ്ഹം അനനുരൂപം. അജ്ജ ത യി പസന്നോമ്ഹി, പണ്ണാകാരം തേദമ്മി, ഗണ്ഹാതി തീണി സുവണ്ണപുപ്ഫാനി അദാസി. ഏവം രതനത്തയം നാമ ഘോരാസിവിസാനമ്പി സപ്പാനം മനം പീണേതി. ഹോന്തി ചേത്ഥ.

൧.

ബുദ്ധോതി ¶ വചനം സേട്ഠം, ബുദ്ധോതി പദ മുത്തമം;

നത്ഥി തേന സമം ലോകേ, അഞ്ഞം സോതരസായനം.

൨.

ധമ്മോതിവചനം സേട്ഠം, ധമ്മോതി പദമുത്തമം;

നത്ഥി തേന സമം ലോകേ, അഞ്ഞം സോതരസായനം.

൩.

സങ്ഘോതി വചനം സേട്ഠം, സങ്ഘോതി പദമുത്തമം;

നത്ഥി തേന സമം ലോകേ, അഞ്ഞം സോതരസായനം.

൪.

തസ്സ മുഖം മുഖം നാമ, യം വത്തതി മുഖേ സദാ;

ദുല്ലഭം ബുദ്ധവചനം, സബ്ബസമ്പത്തിദായകം.

൫.

തസ്സ മനോ മനോ നാമ, യം ചേ മനസി വത്തതി;

ദുല്ലഭം ബുദ്ധവചനം, സബ്ബസമ്പത്തിദായകം.

൬.

തമേവ കവചം ദേഹേ, തമേവ മണി കാമദോ;

തമേവ സുരഭീ ധേനു, തമേവ സുരപാദപോ.

൭.

തസ്സേവ സോതം സോതംവ, യം സുണാതി ജനോ അയം

ദുല്ലഭം ബുദ്ധവചനം, സബ്ബസമ്പത്തിദായകം.

൮.

ഏവം വിധോ രഗോ ഘോരോ, ഹളാഹളവിസോ സദാ;

ബുദ്ധോതി വചനം സുത്വാ, സന്തുട്ഠോ ദാസി ജീവിതം.

൯.

സോണ്ണപുപ്ഫത്തയംചാപി, മഹഗ്ഘം ബഹലം അദാ;

പസ്സ ബുദ്ധോതി വാചായ, ആനുഭാവമഹന്തതന്തി.

അഥ നാഗരാജാ തസ്സ താനി സുവണ്ണപുപ്ഫാനി ദത്വാ ഏവമാഹ. സമ്മ ഏതേസു ഏകം തവ പുഞ്ഞത്തായ ഏകം മമ പുഞ്ഞത്ഥായ പൂജേഹി. ഇതരേന യാവജീവം സുഖേന ജീവന്തോ പുത്തദാരേ പോസേന്തോ ദാനാദീസു അപ്പമജ്ജന്തോ ജീവികം കപ്പേഹി. മാ ഹീനകമ്മേ ബ്യവടോ ഹോഹി, മിച്ഛാദിട്ഠിഞ്ച പജഹാതി ഓവദിത്വാ പക്കാമി. അഹിതുണ്ഡികോപി സോമനസ്സപ്പത്തോ തേന വുത്തനയേനേവ ദ്വിഹി പുപ്ഫേഹി ചേതിയം പൂജേത്വാ ഏകേന സ ഹ സ്സം ലഭിത്വാ തേ ന പുത്തദാരേ ¶ പോസേന്തോ കപണദ്ധികവണിബ്ബകാദീനം ദാനം ദേന്തോ അഹിതുണ്ഡികകമ്മം പഹാഹ കുസലമേവ ഉപചിനന്തോ ആയുപരിയോസാനേ സഗ്ഗപരായനോ അഹോസി.

൧൦.

ഇതി അവിദിതസത്തോ കിഞ്ചി ബുദ്ധാനുഭാവം,

ലഭതി ധനവിസേസം യസ്സ നാമപ്പകാസാ;

വിദിതജനനികായോ കിന്നു തസ്സാനുഭാവം,

ന ലപതി ജിനനാമം കിച്ച മഞ്ഞപ്പഹായാതി.

അഹിതുണ്ഡികസ്സ വത്ഥും പഞ്ചമം.

൬. സരണത്ഥേരസ്സ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

സാവത്ഥിയം കിര സുമനോ നാമേ കോ ഗഹപതി അഹോസി. തസ്സ ഭരിയാ സുജമ്പതികാ നാമ. തേ അഗാരം അജ്ഝാവസന്താ അപരഭാഗേ പുത്തംച ധീതരംച ലഭിംസു. അഥ തേസം ദഹരകാലേയേവ മാതാപിതരോ കാലം കരോന്താ ജേട്ഠകംപക്കോസിത്വാ മയം പുത്ത തുവം പതിരൂപേ ഠാനേ നിവേസിതും നാസക്ഖിമ്ഹ, യം നോ ഘരേ വിഭവം, സബ്ബം തം ഗണ്ഹ. ഇമായച തേ കണിട്ഠികായ വുദ്ധിംത്വമേവ ജാനാഹീതി വത്വാ ജേട്ഠകസ്സ ഹത്ഥേ കണിട്ഠികായ ഹത്ഥം ഠപേത്വാ കാലമകംസു. അഥ സോ മാതാപിതുന്നം അച്ചയേന ആളാഹനകിച്ചം കത്വാ വസന്തോ കാലന്തരേന കണിട്ഠികം പതിരൂപേന കുലേന സമ്ബന്ധിത്വാ സയമ്പി ദാരപരിഗ്ഗഹമകാസി. അഥാപരഭാഗേ തസ്സ കണിട്ഠികാ ഗബ്ഭിനീ ഹുത്വാ ഏകദിവസം സാമികം ആഹ, സാമി മമ ഭാതരം ദട്ഠുകാമാമ്ഹീതി. സോപി സാധു ഭദ്ദേതി അനുരൂപേന പണ്ണാകാരേന തായ സദ്ധിം നിക്ഖമി. തദാ പന ഭഗവാ സുനിവത്ഥോ സുപാരുതോ ഭിക്ഖുസങ്ഘപരിവുസോ പിണ്ഡായ നഗരം പാവിസി ഛബ്ബണ്ണഘനബുദ്ധരംസിയോ വിസ്സജ്ജേന്തോ, ത തോ തേ ഭഗവന്തം ദിസ്വാ പസന്നചിത്താ പഞ്ചപതിട്ഠിതേന ¶ വന്ദിത്വാ അട്ഠംസു, അഥ സത്താ തേസം ജയമ്പതികാനം ഉപനിസ്സയസമ്പത്തിംദിസ്വാ തേ സരണേസുച സീലേസുച പതിട്ഠാപേത്വാ ഏവമാഹ, കദാചി വോ ദുക്ഖേ ഉപ്പന്നേ തഥാഗതോ അനുസ്സരിതബ്ബോതി. തഥാഹി.

൧.

യംകിഞ്ചി ഭയമുപ്പന്നം, രാജചോരാദിസമ്ഭവം;

തദാ സരേയ്യ സമ്ബുദ്ധം, നിച്ഛന്തോത ദുപദ്ദവം.

൨.

യം വേ ഉപദ്ദവം ഹോതി, യക്ഖപേതാ ദിസമ്ഭവം;

തദാ സരേയ്യ സമ്ബുദ്ധം, നിച്ഛന്തോ തദുപദ്ദവം.

൩.

സീഹബ്യഗ്ഘതരച്ഛാദി, പുണ്ഡരീകാദിസമ്ഭവം;

തദാ സരേയ്യ സമ്ബുദ്ധം, നിച്ഛന്തോ തദുപദ്ദവം.

൪.

യമാതപഗ്ഗി വാതാദി, ഉദകാസനിസമ്ഭവം;

തദാ സരേയ്യ സമ്ബുദ്ധം, നിച്ഛന്തോ തദുപദ്ദവം.

൫.

പജ്ജരാദീഹി രോഗേഹി, വിസമോ തുഹിസമ്ഭവം;

തദാ സരേയ്യ സമ്ബുദ്ധം, നിച്ഛന്തോ തദുപദ്ദവം.

൬.

മച്ചുനാ ചേ യദാ യുദ്ധം, കരേ തേനാപി ജന്തുനാ;

സരിതബ്ബോ തദാ ബുദ്ധോ, പത്ഥേന്തേനത്തനോ ജയന്തി.

തതോ തേ ഭഗവതോ വചനം പടിനന്ദിത്വാ വന്ദിത്വാ അഗമംസു. അഥ ജേട്ഠകോ ആഗതേ തേ ദിസ്വാ യഥാനുരൂപം സക്കാര മകാസി. തസ്സാ സാമികോ കതിപാഹം തത്ഥ വസിത്വാ ഭരിയം ജേട്ഠകസ്സ പടിപാദേത്വാ മമ ഗാമേ കിച്ചം അത്ഥീതി വത്വാ പക്കാമി. അഥസ്സാ ഭാതാ ഭരിയം പക്കോസിത്വാ ആഹ ഭദ്ദേ ഇമിസ്സാ സബ്ബം കത്തബ്ബം കരോഹീതി. സാ തതോ പട്ഠായ തസ്സാ ഉദകന്ന പാനാ ദിനാ വേയ്യാവച്ചം കുരുമാനാ ഏതിസ്സാ ഹത്ഥപാദഗീവൂപഗേസു ആഭരണേസു ലോഭം ഉപ്പാദേത്വാ തം വൂപസമേതും അസക്കോന്തീ ആഹാരൂ പച്ഛേദം കത്വാ ഗിലാനാവിയ മഞ്ചകം ഉപഗൂഹിത്വാ നിപതി. അഥ സോ ഗേഹം ഗന്ത്വാ തം തഥാ സയിതം ¶ ദിസ്വാ മഞ്ചകേ നിസിന്നോ കിം ഭദ്ദേ അഫാസുകന്തി പുച്ഛി, സാ തുണ്ഹീ ഹുത്വാ കതിപയവാരേ പുച്ഛിതാ ന സക്കാ കഥേതുന്തി ആഹ. പുന സാമികേന ഗാള്ഹം നിബന്ധിതേ സാ ചിന്തേസി, ഉജുകം മയാ തസ്സാ പിളന്ധനം പത്ഥേമീതി വുത്തേ ന പ്പതിരുപം, തസ്സാ പഞ്ചമധുര മംസം പത്ഥേമീതി വുത്തേ തം മാരേസ്സതി, തദാ പിളന്ധനാനി മയ്ഹമേവാതി, തതോ സാമി തവ കണിട്ഠികായ പഞ്ചമധുരമംസം പത്ഥേമി, അലഭമാനായ മേ ജീവിതം നത്ഥീതി ആഹ, തം സുത്വാ സോ അനേകപരിയായേന മനുസ്സമാരണം നാമ ഭാരിയന്തി വത്വാ നിവാരേന്തോപി നിവാരേതും നാസക്ഖി, അഥ തായ പടിബദ്ധചിത്തോ കാമമുച്ഛിതോ മോഹമൂള്ഹോ ഹുത്വാ സാധു ലഭിസ്സസീതി തസ്സാ വചനം സമ്പടിച്ഛി. തഥാഹി.

൭.

ഹായന്തി ഇധലോകത്ഥാ, ഹായന്തി പാരലോകികാ;

ഹായന്തി മഹതാ അത്ഥാ, യേ ഇത്ഥീനം വസങ്ഗതാ.

൮.

ഏസാ മാതാ പിതാ ഏസോ, ഭഗിനീ ഭാതരോ ഇമേ;

ഗരുതബ്ബേ ന ജാനന്തി, യേ ഇത്ഥീനം വസങ്ഗതാ.

൯.

കാരണാകാരണന്തേതം, കത്തബ്ബംവാ ന വാ ഇദം;

കാമന്ധത്താ ന ജാനന്തി, യേ ഇത്ഥീനം വസങ്ഗതാ.

൧൦.

പാണം വാ അതിപാതേന്തി, ഹോന്തി വാ പാരദാരികാ;

ഭാസന്തി അലികം വാചം, യേ ഇത്ഥീനം വസങ്ഗതാ.

൧൧.

സന്ധിച്ഛേദാദികം ഥേയ്യം, മജ്ജപാനംച പേസുനം;

കരോന്തി സാഹസം സബ്ബം, യേ ഇത്ഥീനം വസങ്ഗതാ.

൧൨.

അഹോ അച്ഛരിയം ലോകേ, സരന്താനം ഭയാ വഹം;

ഭരിയായ വസം ഗന്ത്വാ, സോദരിംഹന്തുമിച്ഛതീതി.

അഥ സോ സാഹസികോ പുരിസോ ഭഗിനി ഏവ മാഹ, ഏഹി അമ്മ അമ്ഹാകം മാതാപിതുന്നം ഇണം സാധേസ്സാമ, അപ്പേവനാമ നോ ദിസ്വാ ഇണായികാ ഇണം ദസ്സന്തീതി, തം സുത്വാ തായ സമ്പടിച്ഛിതേ ¶ സുഖയാനകേ നിസീദാപേത്വാ ഇണായികാനം ഗാമം ഗച്ഛന്തോ വിയ മഹാഅടവിംപത്വാ യാനം മഗ്ഗാ ഓക്കമ്മ ഠപേത്വാ വിരവന്തിമേവ നം ഹത്ഥേ ഗഹേത്വാ ഛിന്ദിസ്സാമീതി ചിന്തേത്വാ കേസേ ഗഹേത്വാ ഭൂമിയം പാതേസി, തസ്മിം ഖണേ തസ്സാ കമ്മജവാതാ ചലിംസു. സാ ഭാതുലജ്ജായ സാമി കമ്മജവാതാ മേ ചലിംസു, യാ വാ ഹം വിജായാമി, താവ ഉപധാരേഹീതി വദന്തീപി അപനേതും അസക്കോന്തീ പുത്തം വിജായി, അഥ സോ തം സമീപേ വടരുക്ഖമൂലേ മാരേസ്സാമീതി ചികുരേ ഗഹേത്വാ ആകഡ്ഢി, തസ്മിം കാലേ സാ സാമി തവ ഭാഗിനേയ്യസ്സ മുഖം ഓലോകേത്വാ തസ്സ സിനേഹേനാപി മം ന മാരേഹീതി വദന്തീ യാചി, അഥ സോ കക്ഖളോ തസ്സാ തം കാരുണികവചനം അസുണന്തോ വിയ മാരേതും ഉസ്സഹതേവ, തതോ സാ കുമാരികാ അത്തനോ അസരണാ ചിന്തേസി, മമ സദ്ദേനാ ഗന്ത്വാ യോ കോചി മമ ഭാതു അനയം കരേയ്യ, തം ന പ്പതിരൂപന്തി ഭാതുസിനേഹേന നിസ്സദ്ദാ അത്തനാ ഗതിതസരണം ആവജ്ജമാനാ നിപജ്ജി, അഥസ്സാ ഭാ ത രി മേത്താനുഭാവേനച അനുസ്സരിതസരണാനുഭാവേനച തസ്മിം നിഗ്രോധേ അധിവത്ഥാ ദേവതാ ഏവരൂപോ മാതുഗാമോ ഏത്ഥ മാരിതാ അഭവിസ്സാ, അദ്ധാഹം ദേവസമാഗമം പവിസിതും ന ലഭിസ്സാമീതി ചിന്തേത്വാ ഏതിസ്സാ സാ മി കോ വിയ തം ത ജ്ജേ ത്വാ പലാപേത്വാ ത്വം മാ ഭായീതി സമസ്സാസേത്വാ യാ ന കേ സ പു ത്തം കുമാരിം നിസീദാപേത്വാ തം ദിവസമേവ സാവത്ഥിമാഗമ്മ അന്തോനഗരേ സാ ലാ യ നം നിപജ്ജാപേത്വാ അന്തരധായി. തഥാഹി.

൧൩.

സബ്ബസമ്പത്തിദാതാരം, സബ്ബലോകേകനായകം;

മനസാപി യോ വിഭാവേതി, തം വേ പാലേന്തി ദേവതാ.

൧൪.

മുഹുത്തമ്പിച യോ മേത്തം, ഭാവേതി യദി സാധുകം;

തം വേ പാലേന്തി ദേവാപി, തോസയന്തി ഉപായനാതി.

തതോ ¶ തസ്സാ പന സാമികോ നഗരാ നിക്ഖമ്മ ഗച്ഛന്തോ അത്തനോ ഭരിയം ദിസ്വാ ത്വം കദാ ആഗതാ, കേനാനീതാസീതി പുച്ഛി. സാ ദേവതായ ആനീതഭാവം അജാനന്തീ കിം ത്വം ഭണസി, നനു തയാ ആനീതാമ്ഹീതി, സോപി കിംഭോതി ഭണസി, തവ ഭാതുഗാമേ ദിട്ഠകാലതോ പ്പതുതി അജ്ജ ചത്താരോ മാസാ ജാതാ, ഏത്തകം കാലം ത്വം ന ദിട്ഠപുബ്ബാ, കഥം ത്വം മയാ സദ്ധിംആഗതാതി പുച്ഛി. സാ തം സുത്വാ തേനഹി മാഞ്ഞസ്സ ഇമം രഹസ്സം കഥേഹി സാമീതി വത്വാ ഭാ ത രാ അത്തനോ കതം സബ്ബം വിത്ഥാരേന കഥേസി. തം സുത്വാ തസ്സ സാമികോ സംവിഗ്ഗോ ഭയപ്പത്തോ ഹുത്വാ തം അത്തനോ ഗേഹം പാപേസി, തതോ കതിപാഹം തായ വിസ്സമിതേ തേ ഉഭോപി സത്ഥാരം നിമന്തേത്വാ മഹാദാനം ദത്വാ വന്ദിത്വാ ഏകമന്തേ നിസീദിംസു, അഥ സാ ഭഗവതോ സരണസീലാനുഭാവേന അത്തനോ ജീവിതപടിലാഭം പകാസേത്വാ അത്തനോ പുത്തം ഭഗവന്തം വന്ദാപേത്വാ സരണോതിനാമമകംസു, സത്ഥാ തേ സം അജ്ഝാസയം ഞത്വാ തദനുരൂപം ധമ്മം ദേസേസി, ദേസനാവസാനേ ഉഭോപി സോതാപന്നാ അഹേസും, അഥസ്സാ പുത്തോ സരണകുമാരോ വീസതിമേ വസ്സേ ബുദ്ധസാസനേ പബ്ബജിത്വാ വിപസ്സനം വഡ്ഢേത്വാ അരഹത്തം പത്തോ സരണത്ഥേരോനാമ പഞ്ഞായീതി.

൧൫.

ഖണമപി മനസേവം ദേവദേവം സരന്താ,

പരമതരപതിട്ഠം പാപുണന്തീതി മന്ത്വാ;

ഭവഗതി ഗുണരാസിം ജാനമാനാ ജനാ ഭോ;

ഭജഥ സരണസീലം സബ്ബഥാ സബ്ബകാലന്തി.

സരണത്ഥേരസ്സ വത്ഥും ഛട്ഠമം.

൭. വേസ്സാമിത്തായ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

ജമ്ബുദീപേ ¶ കിര കോസമ്ബിനഗരേ കോസമ്ബിരഞ്ഞോ വേസ്സാമിത്താനാമ അഗ്ഗമഹേസീ അഹോസി. തദാ ഭഗവാ കോസമ്ബിയം പടിവസതി മഹതാ ഭിക്ഖുസങ്ഘേന സദ്ധിം ചാരികം ചരമാനോ. തസ്മിം സമയേ സാ രഞ്ഞാ സദ്ധിം വിഹാരം ഗന്ത്വാ അനോപമായ ബുദ്ധലീളായ മധുരേന സരേന ദേസേന്തസ്സ ഭഗവതോ ധമ്മം സുത്വാ പസന്നാ സരണേസു പതിട്ഠായ ബുദ്ധമാമികാ ഹുത്വാ വിഹരതി. അഥാ പരഭാഗേ തസ്സ രഞ്ഞോ രജ്ജത്ഥായ പച്ചന്തരാജാ യുദ്ധസജ്ജോ രജ്ജം വാ ദേതു, യുദ്ധംവാതി പണ്ണം പഹിണി. തം സുത്വാ രാജാ മഹതിയാ സേനായ പരിവുതോ യുദ്ധഭൂമിം ഗച്ഛന്തോ മഹേസിയാ സദ്ധിം ഗന്ത്വാ ഖന്ധാവാരം നിവാസേത്വാ തസ്സാ ഏവമാഹ. ഭദ്ദേ സങ്ഗാമസീസേ ജയപരാജയോ നാമ ന സക്കാ വിഞ്ഞാതും. സചേ മേ പരാജയോ അഭവിസ്സ, പുരേതരമേവ രത്തപതാകം ഉസ്സാപേസ്സാമി, തേന അഭിഞ്ഞാണേന ത്വം കോസമ്ബിമേവ ഗച്ഛാഹീതി അനുസാസിത്വാ സങ്ഗാമ മണ്ഡലം ഗന്ത്വാ മഹാരണം കരോന്തോ അത്തനോ പരാജയഭാവം ഞത്വാ മാതുഗാമം സരിത്വാ രത്തദ്ധജം ഉസ്സാപേത്വാ യുജ്ഝന്തോ രണേ പതി. അഥ സാ രത്തപതാകം ദിസ്വാ പരാജിതോ നൂന മേ സാമികോതി ഭയേന പലായിതുമാരഭി. അഥ തം ചോരരഞ്ഞോ മനുസ്സാ ദിസ്വാ നൂനായം രഞ്ഞോ അഗ്ഗമഹേസീതി ഞത്വാ അത്തനോ രാജാനം ദസ്സേസും, രാജാ തം ദിസ്വാ പടിബദ്ധചിത്തോ മമേതം അഭിസേകം കരോഥാതി അമച്ചേ ആണാപേസി. അമച്ചാ തം അഭിസേകത്ഥായ യാചിംസു, സാ ന മേ ഭണേ അഭിസേകേനത്ഥോതി ന ഇച്ഛി. അമച്ചാ തമത്ഥം രഞ്ഞോ ആരോചേസും. രാജാ നം പക്കോസാപേത്വാ കസ്മാ ന ഇച്ഛസീതി പുച്ഛി. സാ ഏവമാഹ.

൧.

സുണോഹി സാധുകം ദേവ, ഭാസമാനായ മേ വചോ;

ഭത്താ മയ്ഹം മതോ അജ്ജ, സബ്ബസമ്പത്തിദായകോ.

൨.

കത്വാന ¶ സോഭിസേകം മം, അത്തനോ ഹദയം വിയ;

പാലേതി തം സരന്തസ്സാ, സോകഗ്ഗി ദഹതേ മനം.

൩.

മഹാരാജ സചഞ്ഞസ്സ, അസ്സ മഗ്ഗമഹേസികാ;

തമ്ഹാ ദുക്ഖാ ന മുച്ചാമി, തേനാഹം തം ന പത്ഥയേ.

൪.

സോകഗ്ഗിനാ പദിത്താഹം, സോകേ സോകം കഥം ഖിപേ;

ജലന്തഗ്ഗിമ്ഹീ കോ നാമ, പലാലം പക്ഖിപേ ബുധോ.

൫.

പിയവിപ്പയോഗദുക്ഖം, തം ചിന്തയന്തീ പുനപ്പുനം;

തമ്ഹാ ദുക്ഖാ ന മുച്ചാമി, തസ്മാഹം തം ന പത്ഥയേതി.

തം സുത്വാ രാജാ കോധേനാഭിഭൂതോ സചേ നാഭിസിഞ്ചിസ്സസി, അഗ്ഗിമ്ഹി തം പക്ഖിപിസ്സാമീതി വത്വാ മഹന്തം ദാരുചിതകം കാരാപേത്വാ അഗ്ഗിം ദത്വാ ഏകപജ്ജോതേ ജാതേ ഏത്ത പവിസാതി ആഹ. അഥ സാ യാചന്തീ രാജാനം ആഹ.

൬.

പാപോ നിപ്പാപിനം രാജ, പാതനം ഖലു പാവകേ;

ഹോതി പാപഫലം തസ്സ, പച്ചത്തേച പരത്ഥച.

൭.

പുരാതനേഹി ഭൂപാല, സമണബ്രഹ്മണേസുച;

മാതാപിതുസു ബാലേസു, രോഗേനാ തുരഇത്ഥിസു;

നപ്പസത്ഥോ വധോ ദേവ, തസ്മാഹം ന വധാരഹാതി.

തം സുത്വാപി രാജാ അസദ്ദഹന്തോ മനുസ്സേ ആണാപേസി. ഏതായ ഹത്ഥപാദേ ഗഹേത്വാ അഗ്ഗിമ്ഹി പക്ഖിപഥാതി തേ തഥാ കരിംസു, അഥ സാ അഗ്ഗിമ്ഹി പക്ഖിപമാനാ നത്ഥേത്ഥ മേ കോചി പടിസരണോതി സരണമേവ സരണം കരോമീതി ചിന്തേത്വാ ‘‘ബുദ്ധം സരണം ഗച്ഛാമി, ധമ്മം സരണം ഗച്ഛാമി, സങ്ഘം സരണം ഗച്ഛാമീതി’’ വദന്തീ മനസാച അനുസ്സരന്തീ അഗ്ഗിമ്ഹി പതി, തഥാവിധോപി അഗ്ഗി തസ്സാ സരീരേ ലോമകൂപമത്തമ്പി ഉണ്ഹാകാരം കാതും നാസക്ഖി. പദുമഗബ്ഭം പവിട്ഠാ വിയ സീതിഭൂതസരീരാ അഹോസി. രാജാ തം അച്ഛരിയം ¶ ദിസ്വാ സംവിഗ്ഗോ ലോമഹട്ഠജാതോ വേഗേന തം ഉപസങ്കമിത്വാ ഉഭോഹി ഹത്ഥേഹി പഗ്ഗയ്ഹ ഉരേ നിപജ്ജാപേത്വാ രാജാസനേ നിസീദാപേത്വാ അഞ്ജലിം ഗഗ്ഗയ്ഹ ഠിതോ കസ്മാ തേ തം അഗ്ഗി സരീരം മാ പരിദഹീതി പുച്ഛി. സാ തം കാരണം കഥേന്തീ ഏവ മാഹ.

൮.

മാതാ പിതാച ഞാതീച, പരിവാരാച സോഹദാ;

മന്തോ സധാദയോചാപി, മഹേസക്ഖാച ദേവതാ.

൯.

ഏതേച ഞ്ഞേച ഭൂപാല, സത്താനം ഭയ മാഗതേ;

രക്ഖിതും നേവ സക്കോന്തി, ഹിത്വാന സരണത്തയം.

൧൦.

അഗാഹം ബുദ്ധം സരണം, ബുദ്ധോ മേ സരണം ഇതി;

തേന തേജേന മം രാജ, ജലന്തോ അഗ്ഗി നോ ദഹി.

൧൧.

അഗാഹം ധമ്മം സരണം, ധമ്മോ മേ സരണം ഇതി;

തേന തേജേന മം രാജ, ജലന്തോ അഗ്ഗി നോ ദഹി.

൧൨.

അഗാഹം സങ്ഘം സരണം, സങ്ഘോ മേ സരണം ഇതി;

തേന തേജേന മം രാജ, ജലന്തോ അഗ്ഗി നോ ദഹി.

൧൩.

ഏവം മഹാനുഭാവന്തം, പച്ചക്ഖം ഏഹിപസ്സികം;

നാനോ പദ്ദവ വിദ്ധംസിം, നാനാസമ്പത്തിദായകം.

൧൪.

സരണത്തയഞ്ഹി യോ സത്തോ, ന സമാദായ ഗണ്ഹതി;

ഇധവാ പരത്ഥവാ ലോകേ, സോ സുഖം നാനുഭോസ്സതി.

൧൫.

സരണത്തയഞ്ഹി യോ സത്തോ, സുസമാദായ ഗണ്ഹതി;

ഇധവാപരത്ഥവാ ലോകേ, സോ സുഖാ ന വിഹായതി.

൧൬.

തസ്മാ തുവമ്പി ഭൂപാല, ഗണ്ഹാഹി സരണത്തയം;

തം തേ ഭവതി സബ്ബത്ഥ, താണം ലേണം പരായണന്തി.

തം സുത്വാ രാജാ അതിവിയ പസന്നമാനസോ തം ഖമാപേത്വാ മഹന്തം സക്കാരസമ്മാനം കത്വാ അജ്ജപ്പട്ഠായ ത്വം മമ മാതാതി തം മാതുട്ഠാനേ ഠപേത്വാ സരണ മഗമാസി. തസ്മിം സന്നിപതിത്വാ ഠിതമഹാജനാ തം പാടിഹാരിയം ദിസ്വാ സരണേസുച സീലേസുച പതിട്ഠായ ദാനാദീനി പുഞ്ഞകമ്മാനി കത്വാ യഥാകമ്മം ഗതാതി.

൧൭.

ഇതി ¶ സരണവരം സാ കേവലം ഉഗ്ഗഹേത്വാ,

ജലിതദഹനമജ്ഝേ സീതിഭാവം അലത്ഥ;

പരമസരണസീലം പാലയന്താ കഥം വോ,

ന ലഭഥ ഭവഭോഗം നിബ്ബുതിഞ്ചാപി അന്തേതി.

വേസ്സാമിത്താപ വത്ഥും സത്തമം.

൮. മഹാമന്ധാതുവത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

ഇതോ കിര ഏകനവുതികപ്പമത്ഥകേ വിപസ്സീനാമ സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ ലോകേ ഉപ്പജ്ജിത്വാ പവത്തവരധമ്മചക്കോ സദേവകേഹി ലോകേഹി പൂജിയമാനോ ബന്ധുമതീനഗരേ പടിവസതി. തദാ സോ മന്ധാതാ തസ്മിം നഗരേ തുന്നകാരോ ഹുത്വാ നിബ്ബത്തി. തുന്നകാരകമ്മേന ജീവികം കപ്പേന്തോ വിഹരതി. തദാ സകലനഗരവാസിനോ ബുദ്ധപമുഖം ഭിക്ഖുസങ്ഘം നിമന്തേത്വാ മഹാദാന മദംസു. അഥ സോ ഏവം ചിന്തേസി, സബ്ബേപിമേ നഗരവാസിനോ ദാനം ദദന്തി. അഹമേകോവ സേസോ ദുഗ്ഗതത്താ, യജ്ജാഹമജ്ജ ബീജം ന രോപേമി, ഇമമ്ഹാ ദുക്ഖാ ന പരിമുച്ചിസ്സാമീതി. സോ വേഗേന തുന്നകാരകമ്മം പരിയേസിത്വാ കിഞ്ചിമൂലം ലഭിത്വാ തേന ഏകസ്സാപി ദാനം ദാതും ഓകാസ മലദ്ധാ ആപണം ഗന്ത്വാ രാജമാസകേ ഗഹേത്വാ ചങ്കോടകം പൂരേത്വാ ആദായ ബുദ്ധപമുഖസ്സ ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ ഭത്തഗ്ഗം ഗന്ത്വാ ഠിതോ ഏവം ചിന്തേസി, നത്ഥി ദാനി ഓകാസം ഏകസ്സാപി ഭിക്ഖുനോ പത്തേ ഓകിരിതും, അദ്ധാഹം ഇമേ ആകാസേ വികിരിസ്സാമീതി അപ്പേവനാമ പതമാനാനം ഏകസ്സാപി ഭിക്ഖുനോ പത്തേ ഏകമ്പി പതേയ്യ, തം മേ ഭവിസ്സതി ദീഘരത്തം ഹിഭായ സുഖായാതി പസന്നമാനസോ ഉദ്ധം ഖിപി, ത തോ പതമാനാ തേ പരിവാരികദേവതാനഞ്ച ഭഗവതോ ആനുഭാവേനച ബഹി അപതിത്വാ ഭഗവന്തമാദിം കത്വാ സബ്ബേസം ഭിക്ഖൂനം ¶ പത്തേയേവ പതിംസു. അഥ സോ തം അച്ഛരിയം ദിസ്വാ പസന്നമാനസോ സിരസി അഞ്ജലിം പഗ്ഗയ്ഹ ഠിതോ ഏവം പത്ഥനമകാസി.

൧.

ഇമിനാ മേ അധികാരേന, പസാദേന യതിസ്സരേ;

കാമഭോഗീനഹം അഗ്ഗോ, ഭവേയ്യം ജാതിജാതിയം.

൨.

പഹരിത്വാ യദാ പാണിം, ഓലോകേമി നഭോതലം;

സത്തരതനസമ്പന്നം, വസ്സം വസ്സതു സബ്ബദാതി.

സോ തതോ പട്ഠായ ദേവമനുസ്സേസു സംസരന്തോ മഹന്തം ദിബ്ബസമ്പത്തിം അനുഭവിത്വാ ഇമസ്മിം ഭദ്ദകപ്പേ ആദിമ്ഹി മഹാസമ്മതോ നാമ രാജാ അഹോസി. തസ്സ പുത്തോ രോജോ നാമ. തസ്സ പുത്തോ വരരോജോ നാമ, തസ്സ പുത്തോ കല്യാണോ നാമ, തസ്സ പുത്തോ വരകല്യാണോ നാമ. വരകല്യാണസ്സ പുത്തോ ഉപോസഥോ നാമ. ഉപോസഥസ്സ പുത്തോ മന്ധാതാ നാമ ഹുത്വാ നിബ്ബത്തി. സോ സത്തഹി രതനേഹി ചതൂഹി ച ഇദ്ധീഹി സമന്നാഗതോ ചക്കവത്തിരജ്ജം കാരേസി, തസ്സ വാമഹത്ഥം സമ്മിഞ്ജിത്വാ ദക്ഖിണഹത്ഥേന അപ്പോട്ഠിതേ ആകാസതോ ദിബ്ബമേഘാ വിയ ജണ്ണുപ്പമാണം സത്തരതനവസ്സം വസ്സതി. ഏവരൂപോ അച്ഛരിയോ അഹോസി. സോ ചതുരാസീതിവസ്സസഹസ്സാനി കുമാരകീളം കീളി. ചതുരാസീതിവസ്സസഹസ്സാനി ഓപരജ്ജം കാരേസി. ചതുരാസീതിവസ്സസഹസ്സാനി ചക്കവത്തിരജ്ജം കാരേസി, ആയു പനസ്സ അസങ്ഖ്യേയ്യം അഹോസി. സോ ഏകദിവസം കാമതണ്ഹം പൂരേതും അസക്കോന്തോ ഉക്കണ്ഠിതാകാരം ദസ്സേസി, അമച്ചാ ദേവ കിന്നഖോ ഉക്കണ്ഠാ സീതി പുച്ഛിംസു. സോ ഭണേ മയ്ഹം പുഞ്ഞകമ്മേ ഓലോകിയമാനേ ഇമം രജ്ജം നപ്പഹോതി, കതരന്നു ഖോ ഠാനം രമണീയന്തി. ദേവലോകോ മഹാരാജാതി. സോ ചക്കരതനം അബ്ഭുക്കിരിത്വാ പരിസായ സദ്ധിം ചാതുമഹാരാജികദേവലോകം അഗമാസി, അഥസ്സ ചത്താരോ മഹാരാജാനോ ദിബ്ബമാലഗന്ധ- ഹത്ഥാ ¶ ദേവഗണപരിവുതാ പച്ചുഗ്ഗമനം കത്വാ തം ആദായ ചാതുമഹാരാജികദേവലോകം ഗന്ത്വാ രജ്ജം അദംസു, തസ്സ പരിസായ പരിവുതസ്സ തസ്മിം രജ്ജം കരോന്തസ്സ ദീഘോ അദ്ധാ വീതിവത്തോ. സോ തത്ഥപി തണ്ഹം പൂരേതു മസക്കോന്തോ ഉക്കണ്ഠിതാ കാരം ദസ്സേസി. തതോ ചത്താരോ മഹാരാജാനോ കിന്നുഖോ മഹാരാജ ഉക്കണ്ഠിതോതി പുച്ഛിംസു. ഇമമ്ഹാ ദേവലോകാ കതരന്നു ഖോ ഠാനം രമണീയന്തി, ദേവ പരേസം ഉപട്ഠാകമനുസ്സസദിസാ മയം. താവതിംസദേവലോകോ ഇതോ സതഗുണേന രമണീയോതി. മന്ധാതാ ചക്കരതനം അബ്ഭുക്കിരിത്വാ അത്തനോ പരിസപരിവുതോ താവതിംസാഭിമുഖോ പായാസി, അഥസ്സ സക്കോ ദേവരാജാ ദിബ്ബമാലഗന്ധഹത്ഥോ ദേവഗണപരിവുതോ പച്ചുഗ്ഗമനം കത്വാ തം ഹത്ഥേ ഗഹേത്വാ ഇതോ ഏഹി മഹാരാജാതി ആഹ. തതോ രഞ്ഞോ ദേവഗണപരിവുതസ്സ ഗമനകാലേ പരിണായകരതനം ചക്കരതനം ആദായ സദ്ധിംപരിസായ മനുസ്സപഥം ഓതരിത്വാ അത്തനോ ഘരം പാവിസി. സക്കോ മന്ധാതും സക്കഭവനം നേത്വാ ദേവതാ ദ്വേ കോട്ഠാസേ കത്വാ അത്തനോ രജ്ജം മജ്ഝേ ഭിന്ദിത്വാ അദാസി. തതോ പട്ഠായ ദ്വേപി രാജനോ രജ്ജം കാരേസും. ഏവം കാലേ ഗച്ഛന്തേ സക്കോ സട്ഠിസതസഹസ്സാധികാനി തിസ്സോച വസ്സകോടിയോ ആയും ഖേപേത്വാ ചവി. അഞ്ഞോ സക്കോ നിബ്ബത്തി, സോപി തഥേവ ദേവരജ്ജം കാരേത്വാ ആയുക്ഖയേന ചവി, ഏതേനു പായേന ഛത്തിംസ സക്കാ ചവിംസു, മന്ധാതാ പന മനുസ്സപരിഹാരേന ദേവരജ്ജം കാരേസിയേവ, തസ്സേവം കാലേ ഗച്ഛന്തേ ഭീയ്യോസോ മത്തായ കാമതണ്ഹാ ഉപ്പജ്ജി, സോ കിമ്മേ ഉപഡ്ഢരജ്ജേന. സക്കം മാരേത്വാ ഏകരജ്ജം കരിസ്സാമീതി ചിന്തേസി. സക്കം പന മാരേതും ന സക്കാ, കാമതണ്ഹാ പനേസാ വിപത്തിമൂലാ. തഥാഹി.

൩.

വരമത്ര സുഖന്ത്യത്ര, അത്രിച്ഛാവിഹതോ നരോ;

ഇധവാ പരത്ഥവാ കിഞ്ചി, ന സാതം വിന്ദതേ സദാ.

൪.

തണ്ഹായ ¶ ജായതേ സോകോ,

തണ്ഹായ ജായതേ ഭയം;

തണ്ഹായ വിപ്പമുത്തസ്സ,

നത്ഥി സോകോ കുതോ ഭയം.

൫.

തണ്ഹാദാസോ നരോ ഏത്ഥ, രാജചോരാദിസമ്ഭവം;

ഹത്തച്ഛേദാദികം ദുക്ഖം, പാപുണാതി വിഹഞ്ഞതി.

൬.

യേന ലോഭേന ജാതേന, സദാ ജീയന്തി പാണിനോ;

ഖേത്തം വത്ഥും ഹിരഞ്ഞംച, ഗവാസ്സം ദാസപോരിസം;

സബ്ബത്ഥാമേന സോ ലോഭോ, പഹാതബ്ബോവ വിഞ്ഞുനാതി.

തതോ അത്രിച്ഛാവിഹതസ്സ തസ്സ ആയുസങ്ഖാരോ പരിഹായി, ജരാ സരീരം പഹരി, മനുസ്സസരീരഞ്ഹി നാമ ന ദേവലോകേഭിജ്ജതി, തഥ സോ ദേവലോകാ ഭസ്സിത്വാ ബന്ധുമതീനഗരുയ്യാനം പാവിസി, ഉയ്യാനപാലോ തസ്സ ആഗതഭാവം രാജകുലം നിവേദേസി. രാജാ രാജകുലാ ആഗന്ത്വാ ഉയ്യാനേയേവ ആസനം പഞ്ഞാപേസി. തതോ മന്ധാതാ ഉയ്യാനേ പഞ്ഞത്തവരാസനേ നിപന്നോ അനുട്ഠാനസേയ്യം കപ്പേസി. തതോ അമച്ചാ ദേവ തുമ്ഹാകം പരതോ കിന്നു കഥേസാമാതി പുച്ഛിംസു, മമ പരതോ തുമ്ഹേ ഇമം സാസനം മഹാജനസ്സ കഥേയ്യാഥ, മന്ധാതുമഹാരാജാ ദ്വിസഹസ്സദീപപരിവാരേസു ചതൂസു മഹാദീപേസു ചക്കവത്തിരജ്ജം കാരേത്വാ ചാതുമഹാരാജികേസു രജ്ജം കാരേത്വാ ഛത്തിംസസക്കാനം ആയുപരിമാണേന ദേവലോകേ രജ്ജം കാരേത്വാ കാലമകാസീതി. സോ ഏവം വത്വാ കാലംകത്വാ യഥാകമ്മം ഗതോതി ഇമമത്ഥം പകാസേതും ഭഗവാ ചതുമഹാപരിസമജ്ഝേ ഇമാ ഗാഥായോ ആഹ.

൭.

യാവതാ ചന്ദിമസുരിയാ, പരിഹരന്തി ദിസാ ഭന്തി വിരോചനാ;

സബ്ബേവ ദാസാ മന്ധാതാ, യേ പാണാ പഥവിനിസ്സിതാ.

൮.

ന ¶ കഹാപണവസ്സേന, തിത്തി കാമേസു വിജ്ജതി;

അപ്പസ്സദാ ദുഖാ കാമാ, ഇതി വിഞ്ഞായ പണ്ഡിതോ.

൯.

അപി ദിബ്ബേസു കാമേസു, രതിംസോ നാധിഗച്ഛതി;

തണ്ഹാക്ഖയരതോ ഹോതി, സമ്മാസമ്ബുദ്ധസാവകോതി.

തം സുത്വാ ബഹൂ സോതാപത്തിഫലാദീനി പാപുണിംസൂതി.

൧൦.

ഇതി ഗതിനിയതാനം ബോധിയാ ഉത്തമാനം;

സകവസമുപനേത്വാ ദേതി ദുക്ഖാതിതണ്ഹാ;

അനിയതഗതികാനം കാ കഥാ മാദിസാനം;

ജഹഥ തമിതി മന്ത്വാ ഭോ ഭജവ്ഹോ തിവത്ഥുംതി.

മഹാമന്ധാതുവത്ഥും അട്ഠമം.

൯. ബുദ്ധവമ്മവാണിജകവത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

ജമ്ബുദീപേ കിര പാടലിപുത്തനഗരേ ബുദ്ധവമ്മോ നാമ വാണിജകോ അഹോസി വാണിജകകമ്മേന ജീവമാനോ. സോ അപരഭാഗേ സത്ഥവാഹേഹി സദ്ധിം ഗാമനിഗമജനപദ രാജധാനീസു വാണിജ്ജം പയോജയമാനോ വിചരതി, തസ്മിം സമയേ ഭഗവാനേകഭിക്ഖുസഹസ്സപരിവുതോ ജനപദചാരികം ചരതി ബഹൂ ദേവമനുസ്സേ സംസാരകന്താരാ ഉത്താരേന്തോ. തദാ സോ ഭഗവന്തം അദ്ദസ ദ്വത്തിംസലക്ഖണാനുബ്യഞ്ജനപതിമണ്ഡിതം ജലമാനസുവണ്ണമേരും വിയവിരോചമാനം മഹാഭിക്ഖുസങ്ഘപരിവുതം, ദിസ്വാ പരമപീതിയാ ഫുടസരീരോ അഞ്ജലിം പഗ്ഗയ്ഹ ഭഗവന്തം ഉപസങ്കമിത്വാ വന്ദിത്വാ സായണ്ഹേ ഭഗവന്തം ഭത്തേന നിമന്തേസി ബുദ്ധസാസനേ അപരിചിതഭാവേന. അഥസ്സ ഭഗവാ വികാലഭോജനാ പടിവിരതാ തഥാഗതാതി ആഹ. അഥ സോ ഭഗവന്തം വന്ദിത്വാ കിം ഭന്തേ ഭഗവന്താ വികാലേ ഭുഞ്ജിസ്സന്തീതി, അഥസ്സ കഥം പടിച്ച ഭഗവാ ¶ അട്ഠവിധം പാനം തഥാഗതാനം വികാലേ ഭുഞ്ജിതും കപ്പതി. സേയ്യഥിദം, അമ്ബപാനം ജമ്ബുപാനം ചോചപാനം മോചപാനം ഫാരുസകപാനം മധുപാനം മുദ്ദികപാനം സാലൂകപാനന്തി. തം സുത്വാ വാണിജോ സഹസക്കാരാരസേഹി മുദ്ദികപാനം കത്വാ ബുദ്ധപമുഖസ്സ ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ അദാസി, സഭിക്ഖുസങ്ഘോ സത്ഥാ പരിഭുത്തപാനീയരസോ തസ്സ ധമ്മം ദേസേത്വാ ജനപദചാരികം പക്കാമി. സോപി പസന്നമാനസോ ഹുത്വാ നിവത്തോ സദ്ധിം വാണിജകേഹി തേസു തേസു ജനപദേസു വാണിജ്ജം പയോജേന്തോ മഹാവത്തനീയംനാമ കന്താരം പാപുണി, തത്ത തേസം സബ്ബേസുയേവ സകടേസു പാനീയം പരിക്ഖയമഗമാസി. തത്ഥ സബ്ബമനുസ്സാനംച ബലീവദ്ദാനംച പാനീയം നാഹോസി. അഥ സോ വാണിജോ പിപാസാഭിഭൂതോ തേസു തേസു സകടേസു പാനീയം പരിയേസന്തോ വിചരതി. അഥേകസ്മിം സകടേ മനുസ്സാ തം ദിസ്വാ കാരുഞ്ഞേന ഏത്ഥാഗച്ഛ, ഇമസ്മിം കോളമ്ബേ ഥോകം പാനീയം അത്ഥി പിവാതി വദിംസു. ത തോ സോ ഗന്ത്വാ പാനീയം പിവി. തസ്സ തം രസം മുദ്ദികപാനരസസദിസം അഹോസി, പിവന്തോവ സോ ഏവം ചിന്തേസി. സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ തദാ മേ ദിന്നമുദ്ദികപാനസ്സ നിസ്സന്ദോ അജ്ജ സമ്പത്തോ ഭവിസ്സതീതി അച്ഛേരബ്ഭുതചിത്തോ സോമനസ്സജാതോ ഗന്ത്വാ സയമേവ ചാടിയാ പിധാനം വിവരി. സകലാപി സാ ചാടി മുദ്ദികപാനേന പരിപുണ്ണാ അഹോസി. തതോ സോ ര സവ ന്തം ഓജവന്തം അപരിക്ഖയം ദിബ്ബപാനസദിസം പാനീയം ദിസ്വാ പരമായ പീതിയാ ഫുടസരീരോ ഉഗ്ഘോസേസി സബ്ബേ പാനീയം പിവന്തൂതി. തം സുത്വാ സബ്ബേ സന്നിപതിത്വാ പാനീയം ദിസ്വാ അബ്ഭുതചിത്താ ജാതാ. വാണിജോ തേസം മജ്ഝേ ബുദ്ധാനുഭാവം പകാസേന്തോ ആഹ.

൧.

പസ്സഥേദം ഭവന്തോ ഭോ, ആനുഭാവം മഹേസിനോ;

അചിന്തനീയമച്ഛേരം, സന്ദിട്ഠിക മകാലികം.

൨.

പസന്നമനസാ ബുദ്ധേ, ദിന്നം പാനീയകം മയാ;

വിപച്ചതി ഇദാനേവ, തം ദാനം മുനിവാഹസാ.

൩.

ഓജവന്തം ¶ സുഖന്നംവ, സീതലം മധുരോ ദകം;

ദിബ്ബപാനംവ ദേവാനം, ജാതമബ്ഭുതമക്ഖയം.

൪.

സീലവന്തേസു കോ നാമ, ന ദദേയ്യ വിചക്ഖണോ;

ഇധ ലോകേ പരത്തേച, സുഖദം ദാന മുത്തമം.

൫.

യഥി ച്ഛിതം ഗഹേത്വാന, പിവന്തു മധുരോ ദകം;

ഭാജനാനിച പൂരേത്വാ, യന്തു സബ്ബേ യഥിച്ഛിതന്തി.

ഏവഞ്ച പന വത്വാ സബ്ബേ മനുസ്സേച ബലീവദ്ദേച മുദ്ദികരസേനേവ സന്തപ്പേസി. തതോ തതോ ആഗതാപി പാനീയം പിവന്തോച പാനീയം അക്ഖയം അഹോസി. തതോ വാണിജോ സത്ഥവാഹേഹി സദ്ധിം വാണിജ്ജം പയോജേത്വാ സകനഗരം ആഗച്ഛന്തോ ഭഗവന്തം പസ്സിത്വാ ഗമിസ്സാമീതി വേളുവനം ഗന്ത്വാ സത്ഥാരം വന്ദിത്വാ കതാനുഞ്ഞോ ഏകമന്തേ നിസീദി. സത്ഥാപി തേന സദ്ധിം മധുരപടിസന്ഥാരമകാസി. ഉപാസകോപി ഭന്തേ തുമ്ഹാകം പാടിഹാരിയം ദിസ്വാ പസന്നോ വന്ദിത്വാ ഗമിസ്സാമീതി ആഗതോമ്ഹി, ഏവഞ്ചേ വഞ്ച പാടിഹാരിയന്തി വിത്ഥാരേന കഥേസി. അഥസ്സ ഭഗവാ ധമ്മം ദേസേസി. സോ ധമ്മം സുത്വാന സത്ഥാരം സ്വാതനായ നിമന്തേത്വാ മഹാദാനം ദത്വാ അത്തനോ ഗേഹമേവ അഗമാസി. സോ തതോ പട്ഠായ ദാനാദീനി പുഞ്ഞാനി കത്വാ തതോ ചുതോ ദേവലോകേ ദ്വാദസയോജനികേ കനകവിമാനേ ദേവച്ഛരാപരിവുതോ ദേവിസ്സരിയസമന്നാഗതോ നിബ്ബത്തി. തസ്സ പുബ്ബകമ്മപകാസനത്ഥം തത്ഥ തത്ഥ രതനഭാജനേസു ദിബ്ബമയേഹി മുദ്ദികപാനേഹി പരിപുണ്ണം അഹോസി. പാനീയം പിവിത്വാ ദേവാ നച്ചന്തി വാദേന്തി കീളന്തീതി.

൬.

ന വിപുലജിനസാരം ജാനമാനോ ജനേവം,

ലഭതി വിപുലഭോഗം തോയമത്തസ്സ ദാനാ;

വിദിതഗുണഗണാ ഭോ തീസു വത്ഥൂസു തുമ്ഹേ,

ലഭഥ ഖലു വിസേസം സീലവന്തേസു ദാനാതി.

ബുദ്ധവമ്മവാണിജകസ്സ വത്ഥും നവമം.

൧൦. രൂപദേവിയാ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

അതീതേ ¶ കിര വിപസ്സിസ്സ ഭഗവതോ കാലേ തസ്മിം നഗരേ ഏകാ ഗാമദാരികാ വിഹാരേ ആഹിണ്ഡന്തീ ഏകം ഗിലാനഭിക്ഖും ദിസ്വാ കമ്പമാനഹദയാ ഉപസങ്കമിത്വാ വന്ദിത്വാ ഭന്തേ കോതേ ആബാധോ സരീരം പീളേതീതി പുച്ഛി. തേനാപി ഭഗിനി ഖരാബാധോ മേ പീളേതീതി വുത്തേ സാ തേനഹി ഭന്തേ അഹം തം രോഗം വൂപസമേസ്സാമീതി നിമന്തേത്വാ ഗേഹം ഗന്ത്വാ തം പവത്തിം മാതാപിതുന്നം കഥേത്വാ തേഹി അനുഞ്ഞാതാ പുന ദിവസേ നാനഗ്ഗരസേന ഭേസജ്ജാഹാരം സമ്പാദേസി, തതോ സോ ഭിക്ഖു പുനദിവസേ ചീവരം പാരുപിത്വാ ഭിക്ഖായ ചരന്തോ തസ്സാ ഗേഹം ഗന്ത്വാ അട്ഠാസി. സാ ഥേരം ആഗതം ദിസ്വാ സോമനസ്സജാതാ പത്തം ഗഹേത്വാ ആസനം പഞ്ഞാപേത്വാ അദാസി. തത്ഥ നിസിന്നം തം ആഹാരേന സാധുകം പരിവിസിത്വാ സക്കാര മകാസി. അഥസ്സാ സദ്ധാബലേന ഭുത്തമത്തേയേവ സോ ആബാധോ വൂപസമി. തതോ സോ വൂപസന്തരോഗോ ദുതിയദിവസേ തസ്സാ ഗേഹം നാ ഗമാസി. അഥ സാ വിഹാരം ഗന്ത്വാ തം വന്ദിത്വാ കസ്മാനാഗതത്ഥാതി പുച്ഛിത്വാ തേന മേ ഭഗിനി ബ്യാധി വൂപസമി, തസ്മാ നാഗതോസ്മീതി വുത്തേ സാ സാധു ഭന്തേതി സോമനസ്സജാതാ ഗേഹമേവ അഗമാസി. സാ തേന പുഞ്ഞകമ്മേന കാലം കത്വാ ദേവലോകേ നിബ്ബത്തി. തസ്സാ തത്ഥ ദ്വാദസയോജനികം കനകവിമാനം നിബ്ബത്തി. സാ തത്ഥ ദേവിസ്സരിയം അനുഭവന്തീ ഛബുദ്ധന്തരം ഖേപേത്വാ അമ്ഹാകം ഭഗവതോ കാലേ ജമ്ബുദീപേ ദേവപുത്തനഗരേ ഉദിച്ചബ്രഹ്മണകുലേ ജേട്ഠബ്രാഹ്മണസ്സ ഭരിയായ കുച്ഛിമ്ഹി പടിസന്ധിം ഗണ്ഹി, സാ പരിപാക മന്വായ മാതുകുച്ഛിതോ നിക്ഖമി. തസ്സാ മാതുകുച്ഛിതോ നിക്ഖന്തകാലതോ പട്ഠായ ദിവസേ ദിവസേ അട്ഠട്ഠനാലിമത്തം തണ്ഡുലം നിബ്ബത്തതി. തസ്സാ രൂപസമ്പത്തിം ദിസ്വാ പസന്നാ മാതാപിതരോ രൂപദേവീതി നാമ മകംസു. പച്ഛാ തം പതിരൂപേന ദാരകേന നിയോജേസും. അഥസ്സാ തണ്ഡുല- നാലിമത്തം ¶ ഗഹേത്വാ പചിതും ആരദ്ധേ ഇച്ഛിതിച്ഛിതമംസാദിബ്യഞ്ജനഞ്ജ സപ്പിനവനീതദധിഖീരാദിഗോരസഞ്ച ജീരമരിചാദികടുകഭണ്ഡഞ്ച കദലിപനസമധുഗുളാദിഉപകരണഞ്ച ഭാജനാനി പൂരേത്വാ നിബ്ബത്തതി, തായ ഹത്ഥേന ഗഹിതം കിഞ്ചി ഖാദനീയം ഭോജനീയംവാ പൂതിഭാവം ന ഗച്ഛതി, ഭത്തുക്ഖലിം ഗഹേത്വാ സകലനഗരവാസിനോ ഭോജേന്തിയാപി ഏകകടച്ഛുമത്തം ഭത്തം ഗഹിതട്ഠാനം ന പഞ്ഞായതി. ഏവം അപരിക്ഖയപുഞ്ഞാ അഹോസി, സകലദേവപുത്തനഗരേ ചന്ദസുരിയാവ പാകടാ അഹോസി, അഥ സാ പഞ്ചസതഭിക്ഖൂ നിമന്തേത്വാ നിച്ചം സകനിവേസനേയേവ ഭോജേതി, തദാ തേസം അന്തരേ പടിസമ്ഭിദാപത്തോ മഹാസങ്ഘരക്ഖിതത്ഥേരോനാമ ഇമിസ്സാ പുഞ്ഞാനുഭാവം ദിബ്ബചക്ഖുനാ ദിസ്വാ ന ജാനാതി ഏസാ അത്ഥനാ പുബ്ബേ കതകമ്മം. യന്നൂനാഹം അസ്സാ പകാസേയ്യന്തി ഏകദിവസം തസ്സാ നിവേസനേ ഭുഞ്ജിത്വാ അനുമോദനം കരോന്തോ ജാനാസി ഭഗിനി തയാ പുബ്ബേ കതകമ്മന്തി പുച്ഛി, ന ജാനാമി ഭന്തേ. സോതുമിച്ഛാമീതി, അഥസ്സാ സോ പുബ്ബകമ്മം പകാസേന്തോ.

൧.

ഏകനവുതേ ഇതോ കപ്പേ,

വിപസ്സീനാമ നായകോ;

അഹോസി ലോകേ ലോകേക,

നായകോ ഛിന്നബന്ധനോ.

൨.

തദാ തസ്മിം പുരേ രമ്മേ, ആസി ത്വം ഗാമദാരികാ;

ആഹിണ്ഡന്തീ വിഹാരസ്മിം, അദ്ദക്ഖി ജിനസാവകം.

൩.

രോഗാതുരം കിസം പണ്ഡും, അസ്സസന്തം മുഹും മുഹും;

ദിസ്വാന കമ്പിതാ ചിത്താ, നിമന്തേത്വാന തം മുനിം.

൪.

ഭേസജ്ജഞ്ചേവ ഭത്തഞ്ച, അദാ ത്വം തേന സോ യതി;

അബ്യാബാധോ അനീഘോച, അഹോസി അനുപദ്ദവോ.

൫.

തതോ ത്വം തേന കമ്മേന, സുകതേന തതോ ചുതാ;

ജാതാസി ദേവലോകസ്മിം, സബ്ബകാമസമിദ്ധിനീ.

൬.

തത്ഥ ¶ തേ പുഞ്ഞതേജേന, പാസാദോ രതനാമയോ;

മണിഥൂപിസതാകിണ്ണോ, കൂടാഗാരേഹി ലങ്കതോ.

൭.

നേകഗബ്ഭസതാകിണ്ണോ, സയനാസനമണ്ഡിതോ;

അച്ഛരാസതസംകിണ്ണോ, നച്ചഗീതാദിസംകുലോ.

൮.

രമ്ഭാമ്ബജമ്ബുസന്നീര, പൂഗപുന്നാഗപാടലീ;

നാഗാദിതരുസണ്ഡേഹി, മണ്ഡിതുയ്യാനപന്തിഹി.

൯.

പദുമുപ്പലകളാര, കുന്ദകാനനമണ്ഡിതേ;

മധുമത്താലിപാലീഹി, സാരസീസരസംകുലേ.

൧൦.

ദേവപുത്തേഹി നേകേഹി, തഥാ ദേവച്ഛരാഹിച;

നിച്ചുസ്സവേ മഹാഭോഗേ, വിമാനേ മനനന്ദനേ.

൧൧.

ത്വമേവം ദേവലോകമ്ഹി, വിന്ദമാനാ മഹായസം;

അദ്ധാനം വീതിനാമേത്വാ, നിബ്ബുതേ ഗോതമേ ജിനേ.

൧൨.

ജമ്ബുദീപേ ഇദാനി ത്വം, നിബ്ബത്താ ഉദിതേ കുലേ;

പുഞ്ഞപഞ്ഞാഗുണാവാസാ, രൂപേനഗ്ഗാ പിയംവദാ.

൧൩.

ഏതം തേ ദേവലോകസ്മിം, ദേവിസ്സരിയമബ്ഭുതം,

ഇമം തേ ഇധ ലോകസ്മിം, സബ്ബം മാനുസികം സുഖം.

൧൪.

വിപസ്സിമുനിനോ കാലേ, ത്വം തസ്സേകസ്സ ഭിക്ഖുനോ;

അദാ ദാനം ഗിലാനസ്സ, തസ്സ തം ഫലമീദിസം.

൧൫.

കാതബ്ബഞ്ഹി സദാ പുഞ്ഞം, ഇച്ഛന്തേന സുഖപ്പദം;

തസ്മാ ത്വം സബ്ബദാ ഭദ്ദേ, ഉസ്സുക്കാ കുസലേ ഭവാതി.

ഏവം സോ തസ്സ പുരിമത്തഭാവേ കതകമ്മം പകാസേത്വാ ഇദാനി പുഞ്ഞകമ്മേ അപ്പമാദാ ഭവാതി അനുസാസി. സാ ഥേരസ്സ ധമ്മദേസനം സുത്വാ പരമസോമനസ്സാ തതോ പട്ഠായ ദാനാദീസു നിരതാ പുഞ്ഞാനി കരോന്തീ തേനേവ സോമനസ്സേന സോതാപന്നാ അരിയസാവികാ അഹോസീതി.

൧൬.

ഇതി ¶ തരുണകുമാരീ പുഞ്ഞകമ്മേസു സാരം,

അവിദിതഗുണമത്താ ദത്വ ഭിക്ഖുസ്സ ദാനം;

ദിവിമനുജസുഖം സാലത്ഥ തുമ്ഹേ ഭവന്താ,

വിദിതകുസലപാകാ കിം ന ലബ്ഭേഥ സന്തിം.

രൂപദേവിയാ വത്ഥും ദസമം.

ധമ്മസോണ്ഡകവഗ്ഗോ പഥമോ.

നന്ദിയരാജവഗ്ഗോ

൧൧. നന്ദിയരാജസ്സ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

ഇതോ ¶ കിര കപ്പസതസഹസ്സമത്ഥകേ പദുമുത്തരോ നാമ സത്ഥാ ലോകേ ഉദപാദി സദേവകം ലോകം സംസാരകന്താരാ ഉത്താരേന്തോ. തസ്മിം കിര സമയേ ഏകോ കുടുമ്ബികോ സത്ഥു ധമ്മദേസനം സുത്വാ പസന്നമാനസോ ബുദ്ധപമുഖം ഭിക്ഖുസങ്ഘം നിമന്തേത്വാ മഹാദാനം സജ്ജേത്വാ അത്തനോ ഭവനം ദേവഭവനമിവ അലങ്കരിത്വാ ബുദ്ധാരഹം മഹാസനം പഞ്ഞാപേത്വാ ഗന്ത്വാ ഭഗവന്തം യാചി കാലോയം ഭന്തേ ഭഗവതോ ഭത്തഗ്ഗസ്സ ഉപസങ്കമനായാതി. അഥ ഭഗവാ ഭിക്ഖുസങ്ഘപരിവുതോ മഹതാ ബുദ്ധാനുഭാവേന ഗന്ത്വാ നിസീദി പഞ്ഞത്തവരബുദ്ധാസനേ, തതോ കുടുമ്ബികോ ഹട്ഠോ ഉദഗ്ഗോ സപരിസോ ഭഗവന്തം പരിവിസതി അനേകേഹി മധുരന്നപാനാദീഹി. തദാ തസ്സ ഭഗവതോ സാസനേ ധുതങ്ഗധരാനം അഗ്ഗോ വസഭത്ഥേരോനാമ മഹാസാവകോ സപദാനവത്തേന പിണ്ഡായ ചരമാനോ തസ്സ കുടുമ്ബികസ്സ ഗേഹദ്വാരേ അട്ഠാസി, അഥ സോ ഥേരം ദിസ്വാ ഭന്തേ സത്ഥാ അന്തോഗേഹേ നിസിന്നോ, തുമ്ഹേപി പവിസഥാതി യാചി, ഥേരോ അപവിസിത്വാവ അഗമാസി, കുടുമ്ബികോ ഭഗവന്തം ഉപസങ്കമിത്വാ തമത്തം വത്വാ കിം ഭന്തേ സദേവകേ ലോകേ ഭഗവതാപി ഉത്തരിതരോ ഗുണേന സംവിജ്ജതീതി ആഹ. അഥസ്സ സത്ഥാ പുത്തോപമം ദസ്സേത്വാ ഥേരസ്സ ഗുണേ വണ്ണേന്തോ ഏവമാഹ.

൧.

പാലേന്തി നിമ്മലം കത്വാ, പാതിമോക്ഖാദിസംവരം;

സമാദിന്നധുതങ്ഗാച, അപ്പിച്ഛാ മുനിസൂനവോ.

൨.

നിച്ച മന്തകയുദ്ധമ്ഹി, നദ്ധാ യോധാവ ദപ്പിതാ;

പുഞ്ഞാനം വത്ഥുഭൂതാ തേ, ദേവമാനുസകാ ദിനം.

൩.

ധാരേമഹം വണ്ണവന്തം, സീവേയ്യമ്പിച ചീവരം;

ബുദ്ധപുത്താ മഹാനാഗാ ന ധാരേന്തി തഥാവിധം.

൪.

ധാരേന്തി ¶ തേ പംസുകൂലം, സങ്ഘാടേത്വാ പിലോതികേ;

വണച്ഛാദനചോലംവ, ഇച്ഛാലോഭ വിവജ്ജിതാ.

൫.

സാദിയാമി സദാ ഹമ്ഭോ, ഉപാസകനിമന്തനം;

നേവ സാദേന്തി സമ്ബുദ്ധ, പുത്തോ പാസകയാചനം.

൬.

സപദാനേന യം ലദ്ധം, ലൂഖംവാപി പണീതകം;

തേന തുസ്സന്തി മേ പുത്താ, രസഗേധവിവജ്ജിതാ.

൭.

നിപജ്ജാമി അഹം സാധു, സന്ഥതേ സയനേ സുഭേ;

ന തേ സേയ്യം പകപ്പേന്തി, സംസാരഭയഭീരുകാ.

൮.

ഠാനാ സനഗമനേന, കപ്പേന്തി ഇരിയാപഥം;

നേകഭൂമിസമാകിണ്ണ, പാസാദേസു വസാമഹം.

൯.

ബുദ്ധപുത്താ തഥാച്ഛന്നം, ന കദാ പവിസന്തി തേ;

രുക്ഖമൂലേ സുസാനസ്മിം, അബ്ഭോകാസേ രമന്തി തേ.

൧൦.

ഭാവേത്വാ ഭവനാസായ, ഹേതും ഭാവനമുത്തമം;

അഹം ഗാമേ വസിസ്സാമി, പാപേന്തോ ജനതം സിവം.

൧൧.

രമന്തി മമ പുത്താ തേ, പന്തസേനാസനേ കകാ;

തേസം മഹത്തരോ സന്തോ, ഥേരോയം വസഭോ മഹാ;

ധുതപാപോ ധുതങ്ഗഗ്ഗോ, ഞാതോയം മമ സാസനേതി.

ഏവം ഭഗവാ ഹത്ഥം ഉക്ഖിപിത്വാ ചന്ദമണ്ഡലേ പഹരന്തോ വിയ ഥേരസ്സ ഗുണേ പകാസേസി, തതോ സോ തസ്സ ഗുണകഥം സുത്വാ സയമ്പിതം ഠാനന്തരം കാമയമാനോ യന്നൂനാഹം അനാഗതേ അഞ്ഞതരസ്സ സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ സാസനേ ധുതങ്ഗധരാനം അഗ്ഗോ ഭവിസ്സാമീതി തം ഠാനന്തരം പത്ഥേന്തോ ഭഗവതോ പാദമൂലേ നിപജ്ജി, സത്ഥാ തം കാരണം ഉപപരിക്ഖിത്വാ ഇതോ കപ്പസതസഹസ്സമത്ഥകേ ഗോതമോ നാമ സത്ഥാ ഉപ്പജ്ജിസ്സതി. ത്വം തദാ ധുതങ്ഗധരാനം അഗ്ഗോ ഹുത്വാ കസ്സ പോതി പഞ്ഞായിസ്സതീതി ബ്യാകരണ ¶ മദാസി. തതോ പട്ഠായ സോ സോമനസ്സോ പുഞ്ഞകമ്മം കത്വാ തതോ ചുതോ ദേവമനുസ്സേസു ദേവിസ്സരിയം അനുഭവന്തോ വിപസ്സീസമ്മാസമ്ബുദ്ധകാലേ ഏകസാടകോ നാമ ബ്രാഹ്മണോ ഹുത്വാ മഹാദാനം അദാസി. തതോ ചുതോ കസ്സപസമ്മാസമ്ബുദ്ധേ പരിനിബ്ബുതേ ബാരാണസീനഗരേ ബാരാണസീസേട്ഠി ഹുത്വാ നിബ്ബത്തോ ദാനാദീനി പുഞ്ഞാനി കത്വാ തതോ ചവിത്വാ സംസാരേ സംസരന്തോ ദസവസ്സസഹസ്സാ യുകേസു മനുസ്സേസു ബാരാണസിയം ഏകോ കുടുമ്ബികോ ഹുത്വാ നിബ്ബത്തി. സോ പനായം കുടുമ്ബികോ അരഞ്ഞേ ജങ്ഘാവിഹാരം അനുവിചരന്തോ പച്ചന്തിമേ ജനപദേ അരഞ്ഞായതനേ അഞ്ഞതരം പച്ചേകബുദ്ധം അദ്ദസ. സോ ച പച്ചേകബുദ്ധോ തത്ഥ ചീവരകമ്മം കരോന്തോ അനുവാതേ അപ്പഹോന്തേ സംഹരിത്വാ ഠപേതും ആരദ്ധോ. കുടുമ്ബികോ തം ദിസ്വാ ഭന്തേ കിം കരോഥാതി പുച്ഛി. സോ പച്ചേകബുദ്ധോ അപ്പിച്ഛതായ തേന പുട്ഠോ ന കിഞ്ചി വുത്തോ ഹോതി. സോ ചീവരദുസ്സം നപ്പഹോതീതി ഞത്വാ അത്തനോ ഉത്തരസാടകം പച്ചേകബുദ്ധസ്സ പാദമൂലേ ഠപേത്വാ അഗമാസി. പച്ചേകബുദ്ധോ തം ഗഹേത്വാ അനുവാതകം ആരോപേന്തോ ചീവരം കത്വാ പാരുപി. കുടുമ്ബികോ ജീവിതപരിയോസാനേ കാലം കത്വാ താവതിംസഭവനേ നിബ്ബത്തിത്വാ തത്ഥ യാവതായുകം ദിബ്ബസമ്പത്തിം അനുഭവിത്വാ തതോ ചവിത്വാ ബാരാണസിതോ തിയോജനമത്തകേ ഠാനേ അഞ്ഞതരസ്മിം നഗരേ നിബ്ബത്തി, തസ്സ മാതാപിതരോ നന്ദിയോതി [നന്ദീതിനാമം ഇതിസബ്ബത്ഥ] നാമം അകംസു, തസ്സ സത്ത ഭാതരോ അഹേസും, സേസാ ഛ ഭാതരോ നാനാകമ്മന്തേസു ബ്യാവടാ മാതാപിതുന്നം പോസേന്തി. നന്ദിയോ പന അകമ്മസീലോ ഗേഹേയേവ വസതി. തസ്മാ തസ്സ സേസാ കുജ്ഝന്തി. മാതാപിതരോപി നന്ദിയം ആമന്തേത്വാ ഓവദന്തി. സോ തുണ്ഹീ ഹോതേവ. അഥാപരസ്മിം സമയേ ഗാമേ നക്ഖത്തം സങ്ഘുട്ഠം, തദാ സോ മാതരം ആഹ. അമ്മ സാടകം ദേഹി, നക്ഖത്തം കീളിസ്സാമീതി, സാ ധോത- വത്ഥം ¶ നീഹരിത്വാ അദാസി, അമ്മ ഥൂലം ഇദന്തി, സാ അഞ്ഞം നീഹരിത്വാ അദാസി, തമ്പി പടിക്ഖിപി. അഥ നം മാതാ ആഹ. താത യാദിസേ മയം ഗേഹേ ജാതാ, നത്ഥി ഇതോ സുഖുമതരസ്സ പടിലാഭായ പുഞ്ഞന്തി, ലഭനട്ഠാനം ഗമിസ്സാമി അമ്മാതി. പുത്ത അഹം അജ്ജേവ തവ ബാരാണസീനഗരേ രജ്ജപടിലാഭം ഇച്ഛാമീതി ആഹ. സോ സാധു അമ്മാതി മാതരം വന്ദിത്വാ പദക്ഖിണം കത്വാ പക്കാമി. മാതുയാ പനസ്സ ഏവം അഹോസി. കഹം സോ ഗമിസ്സതി, പുബ്ബേവിയ ഇധവാ ഏത്ഥവാ ഗേഹേ നിസീദിത്വാ ആഗച്ഛതീതി, സോ പന പുഞ്ഞനിയാമേന ചോദിയമാനോ ഗാമതോ നിക്ഖമിത്വാ ബാരാണസിം ഗന്ത്വാ സേനഗുത്തസ്സ ഗേഹേ പടിവസതി, അഥേകദിവസം സോ തസ്സ കമ്മകാരേഹി സദ്ധിം സല്ലപന്തോ നിസീദിത്വാ പചലായന്തോ സുപിനം അദ്ദസ. മുഖേന അന്തം നിക്ഖമിത്വാ സകലജമ്ബുദീപേ പത്ഥരിത്വാ അന്തോകുച്ഛിമേവ പാവിസി. പബുദ്ധോ സോ ഭീതോ മഹാസദ്ദമകാസി. അഥ നം മഹാസേനഗുത്തോ പുച്ഛി. നന്ദിയോ സുപിനം അദ്ദസന്തി ആഹ. അഥ തേന കീദിസന്തി പുട്ഠോ കഥേസി, തതോ സേനഗുത്തോ തം അത്തനോ കുലൂപഗം പരിബ്ബാജികം പുച്ഛി കോ തസ്സ വിപാകോതി. പരിബ്ബാജികാ യദി ഭോ ഇത്ഥീ പസ്സതി. സത്തദിവസബ്ഭന്തരേയേവ അഭിസേകം ലഭതി, യദി പുരിസോ പസ്സതി, തഥേവ രാജാ ഹോതീതി കഥേസി. സേനഗുത്തോ തസ്സാ തം കഥം സുത്വാ ഇമം മമ ഞാതിം കരോമീതി അത്തനോ സത്ത ധീതരേ പക്കോസിത്വാ പടിപാടിയാ പുച്ഛി. നന്ദിയസ്സ സന്തികേ വസഥാതി, സേസാ സബ്ബാ ന ഇച്ഛിംസു, ന മയം ജാനാമ ഏതം അധുനാഗതം കുലവന്തം വാ ദുക്കുലവന്തംവാതി. അഥ കണിട്ഠികം പുച്ഛി. സാ യസ്സ മം മാതാപിതരോ ദസ്സന്തി. തേസം വചനം ന ഭിന്ദിസ്സാമീതി സമ്പടിച്ഛി, അഥ സേനഗുത്തോ നന്ദിയം പക്കോസിത്വാ അത്തനോ ധീതരം ദത്വാ തസ്സ മഹാസമ്പത്തി മദാസി. തതോ സത്തമേ ദിവസേ നന്ദിയോ തത്ഥ തത്ഥ ആഹിണ്ഡന്തോ രഞ്ഞോ മങ്ഗലുയ്യാനം പസ്സിസ്സാമീതി ഗന്ത്വാ ധങ്ഗലസിലാപട്ടേസസീസം പാരുപിത്വാ നിപജ്ജി, സോ ച ബാരാണസീരഞ്ഞോ കാലങ്കതസ്സ സത്തമോ ¶ ദിവസോ ഹോതി. അമച്ചാച പുരോഹിതോച രഞ്ഞോ സരീരകിച്ചം കാരേത്വാ രാജങ്ഗണേ നിസീദിത്വാ മന്തയിംസു. രഞ്ഞോ ഏകാവ ധീതാ അത്ഥി, പുത്തോ പനസ്സ നത്ഥി. അരാജികം രജ്ജം ന തിട്ഠതി. ഫുസ്സരഥം വിസ്സജ്ജേസ്സാമാതി. തേ കുമുദപത്തവണ്ണേ ചത്താരോ സിന്ധവേ യോജേത്വാ സേതച്ഛത്തപമുഖംപഞ്ചവിധരാജകകുധഭണ്ഡം രഥസ്മിംയേവ ഠപേത്വാ രഥം വിസ്സജ്ജേത്വാ പച്ഛതോ തുരിയാനി പഗ്ഗണ്ഹാപേസും. രഥോ പാചീദ്വാരേന നിക്ഖമിത്വാ ഉയ്യാനാഭിമുഖോ അഹോസി. പരിചയേന ഉയ്യാനാഭിമുഖോ ഗച്ഛതി. നിവത്തേമാതി കേചി ആഹംസു. പുരോഹിതോ മാ നിവാരയിത്ഥാതി ആഹ. രഥോ കുമാരകം പദക്ഖിണം കത്വാ ആരോഹണസജ്ജോ ഹുത്വാ അട്ഠാസി. പുരോഹിതോ പാരുപണകണ്ണം അപനേത്വാ പാദതലാനി ഓലോകേന്തോ തിട്ഠതു അയം ദീപോ. ദ്വിസഹസ്സദീപ പരിവാരേസു ചതൂസു മഹാദീപേസു ഏകരജ്ജം കാതും സമത്ഥോതിവത്വാ തസ്സ ധിതിം ഉപധാരേതും തിക്ഖത്തും തുരിയാനി പഗ്ഗണ്ഹാപേസി. അഥ കുമാരോ മുഖം വിവരിത്വാ ഓലോകേത്വാ കേന കാരണേന ആഗതത്ഥാതി ആഹ, ദേവ തുമ്ഹാകം രജ്ജം പാപുണാതീതി, രാജാ കഹന്തി, ദേവത്തം ഗതോ സാമീതി, കതി ദിവസാ അതിക്കന്താതി, അജ്ജ സത്തമോ ദിവസോതി. പുത്തോ വാ ധീതാ വാ നത്ഥീതി, ധീതാ അത്ഥി ദേവ. പുത്തോ ന വിജ്ജതീതി, തേനഹി കരിസ്സാമി രജ്ജന്തി, തേ താവദേവ അഭിസേകമണ്ഡപം കാരേത്വാ രാജധീതരം സബ്ബാലങ്കാരേഹി അലങ്കാരിത്വാ ഉയ്യാനം നേത്വാ കുമാരസ്സ അഭിസേകം അകംസു, അഥസ്സ കതാഭിസേകസ്സ സതസഹസ്സഗ്ഘനകം വത്ഥം ആനേസും, സോ കിമിദം താതാതി ആഹ, നിവാസനവത്ഥം ദേവാതി, നനു താതാ ഥൂലംതി, മനുസ്സാനം പരിഭോഗവത്ഥേസു ഇതോ സുഖുമതരം നത്ഥി ദേവാതി, തുമ്ഹാകം രാജാ ഏവരൂപം നിവാസേസീതി, ആമ ദേവാതി. ന മഞ്ഞേ പുഞ്ഞവാ തുമ്ഹാകം രാജാതി വത്വാ ഹന്ദ സുവണ്ണഭിങ്കാരം ആഹരഥ, ലഭിസ്സാമ വത്ഥന്തി, തേ സുവണ്ണഭിങ്കാരം ആഹരിംസു, സോ ഉട്ഠായ ഹത്ഥേ ധോവിത്വാ മുഖം വിക്ഖാലേത്വാ ഹത്ഥേന ഉദകം ആദായ പുരത്ഥിമദിസായ അബ്ഭുക്കിരി, ¶ താവദേവ ഘനപഥവിം ഭിന്ദിത്വാ സോളസകപ്പരുക്ഖാ ഉട്ഠഹിംസു, പുന ഉദകം ഹത്ഥേന ഗഹേത്വാ ദക്ഖിണം പച്ഛിമം ഉത്തരന്തി ഏവം ചതസ്സോപി ദിസാ അബ്ഭുക്കിരി, സബ്ബദിസാസു സോളസ സോളസ ഹുത്വാ ചതുസട്ഠികപ്പരുക്ഖാ ഉട്ഠഹിംസു, സോ ഏകം ദിബ്ബദുസ്സം നിവാസേത്വാ ഏകം പാരുപിത്വാ നന്ദിയരഞ്ഞോ വിജിതേ സുത്തകന്തികാ ഇത്ഥിയോ മാ സുത്തം കന്തന്തൂതി ഭേരിം ചരാപേഥാതി വത്വാ ഛത്തം ഉസ്സാപേത്വാ അലങ്കതപടിയത്തോ ഹത്ഥിക്ഖന്ധവരഗതോ നഗരം പവിസിത്വാ പാസാദമഭിരുയ്ഹ മഹാസമ്പത്തിം അനുഭവി. അഹോ തദാ പച്ചേകബുദ്ധസ്സ ദിന്നാനുവാതകസ്സ വിപാകോ. തേനാഹു പോരാണാ.

൧൨.

യഥാ സാസപമത്തമ്ഹാ, ബീജാ നിഗ്രോധപാദപോ;

ജായതേ സതസാഖഡ്ഢോ, മഹാനീലമ്ബുദോപമോ.

൧൩.

തഥേവ പുഞ്ഞകമ്മമ്ഹാ, അണുമ്ഹാ വിപുലം ഫലം;

ഹോതീതി അപ്പപുഞ്ഞന്തി, നാവമഞ്ഞേയ്യ പണ്ഡിതോതി.

ഏവം ഗച്ഛന്തേ കാലേ ഏകദിവസം ദേവീ രഞ്ഞോ സമ്പത്തിം ദിസ്വാ അഹോ തപസ്സീതി കാരുഞ്ഞാകാരം ദസ്സേസി. കിമിദം ദേവീതി ച പുട്ഠാ അതിമഹതീ തേ ദേവ സമ്പത്തി. അതീതമദ്ധാനം കല്യാണം കതത്താ. ഇദാനി അനാഗതസ്സത്ഥായ കുസലം കരോഥാതി ആഹ. കസ്സ ദസ്സാമ. സീലവന്താ നത്ഥീതി. അസുഞ്ഞോ ദേവ ജമ്ബുദീപോ അരഹന്തേഹി, തുമ്ഹേ ദാനം സജ്ജേഥ, അഹം അരഹന്തേ ലച്ഛാമീതി ആഹ. പുനദിവസേ രാജാ മഹാരഹം ദാനം സജ്ജാപേസി. ദേവീ സചേ ഇമിസ്സാ ദിസായ അരഹന്തോ അത്ഥി, ഇധാ ഗന്ത്വാ അമ്ഹാകം ഭിക്ഖം ഗണ്ഹന്തൂതി ഉത്തരഹിമവന്താഭിമുഖീ പുപ്ഫാനി ഉദ്ധം ഖിപിത്വാ ഉരേന നിപജ്ജി. അഥ താനി പുപ്ഫാനി ആകാസതോ ഗന്ത്വാ ഹിമവന്തപദേസേ വസന്താനം പദുമവതിയാ പുത്താനം പഞ്ചസതാനംപച്ചേകബുദ്ധാനം ജേട്ഠകമഹാപദുമപച്ചേകബുദ്ധസ്സ പാദമൂലേ പതിംസു. തഥാഹി.

൧൪.

അഹോ ¶ പസ്സഥ ഭോ ദാനി, വിമ്ഹയം പുഞ്ഞകമ്മുനോ;

അചേതനാപി പുപ്ഫാനി, ദൂതകിച്ചേസു ബ്യാവടാ.

൧൫.

കത്തുകാമേന ലോകസ്മിം, സകലം അത്തനോ വസം;

സബ്ബത്ഥാമേന കത്തബ്ബം, പുഞ്ഞം പഞ്ഞവതാ സദാതി.

തതോ മഹാപദുമപച്ചേകബുദ്ധോ തം ഞത്വാ സേസഭാതരേ ആമന്തേസി. മാരിസാ നന്ദിയരാജാ തുമ്ഹേ നിമന്തേസി. അധിവാസേഥ തസ്സ നിമന്തനന്തി. തേ അധിവാസേത്വാ താവദേവ ആകാസേനാ ഗന്ത്വാ ഉത്തരദ്വാരേ ഓതരിംസു. മനുസ്സാ പഞ്ചസതാ ദേവ പച്ചേകബുദ്ധാ ആഗതാതി രഞ്ഞോ ആരോചേസും, രാജാ സദ്ധിം ദേവിയാ ഗന്ത്വാ വന്ദിത്വാ പത്തേ ഗഹേത്വാ പച്ചേകബുദ്ധേ പാസാദം ആരോപേത്വാ തത്ഥ തേസം ദാനം ദത്വാ ഭത്തകിച്ചാവസാനേ രാജാ സങ്ഘത്ഥേരസ്സ ദേവീ സങ്ഘനവകസ്സ ച പാദമൂലേ നിപജ്ജിത്വാ അയ്യാ പച്ചയേഹി ന കിലമിസ്സന്തു, മയം പുഞ്ഞേന ന ഹായിസ്സാമ, അമ്ഹാകം ഇധ വാസായ പടിഞ്ഞം ദേഥാതി പടിഞ്ഞം കാരേത്വാ ഉയ്യാനേ നിവാസട്ഠാനാദയോ കാരേത്വാ യാവജീവം പച്ചകബുദ്ധേ ഉപട്ഠഹിത്വാ തേസു പരിനിബ്ബുതേസു സാധുകീളനം കാരേത്വാ ചന്ദനാ ഗരുആദീഹി സരീരകിച്ചം കാരേത്വാ ധാതുയോ ഗഹേത്വാ ചേതിയം പതിട്ഠാപേത്വാ ഏവരൂപാനമ്പി മഹാനുഭാവാനം മഹേസീനം മരണം ഭവിസ്സതി, കിമങ്ഗം പന മാദിസാനന്തി സംവേഗജാതോ ജേട്ഠപുത്തം രജ്ജേ പതിട്ഠാപേത്വാ സയം പബ്ബജം പബ്ബജി, ദേവീപി രഞ്ഞേ പബ്ബജിതേ അഹം കിംകരിസ്സാമീതി പബ്ബജിത്വാ ദ്വേപി ഉയ്യാനേ വസന്താ ഝാനാഭിഞ്ഞം നിബ്ബത്തേത്വാ ഝാനസുഖേന വീതിനാമേന്താ ആയുപരിയോസാനേ ബ്രഹ്മലോകേ നിബ്ബത്തിംസു. തേ അമ്ഹാകം ഭഗവതോ കാലേ ബ്രാഹ്മണകുലേ നിബ്ബത്തിത്വാ ബുദ്ധസാസനേ പബ്ബജിംസു, തദാ നന്ദിയരാജാ ധുതങ്ഗധരാനം അഗ്ഗോ മഹാകസ്സപത്ഥേരോനാമ ഹുത്വാ ചന്ദോ വിയ സുരിയോ വിയച ലോകേ പാകടോ ഹുത്വാ ഭഗവതി പരി- നിബ്ബുതേ ¶ ബുദ്ധസാസനം അതിവിയ സോഭേതി. ഭരിയാപിസ്സ ഭദ്ദകാപിളാനീ നാമ അഹോസീതി.

൧൬.

ദത്വാ പുരേകോ വിപിനേ ചരന്തോ,

പച്ചേകബുദ്ധസ്സനുവാതമത്തം;

കത്വാ സരട്ഠം കുരുദീപസോഭം,

മഹാനുഭാവോ വസുധാ ധിപോസി.

൧൭.

തുമ്ഹേച ഭോന്തോ ഖലു സീലവന്തേ,

ദദാഥ ദാനാനി അനപ്പകാനി;

തം വോ പതിട്ഠാച ഭവന്തരസ്മിം,

ചിന്താമണിം കപ്പതരുംവ സാരന്തി.

നന്ദിയരാജസ്സ വത്ഥും പഥമം.

൧൨. അഞ്ഞതരമനുസ്സസ്സ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

അമ്ഹാകം ഭഗവതി പരിനിബ്ബുതേ പാടലിപുത്തസമീപേ അഞ്ഞതരസ്മിം ഗാമേ അഞ്ഞതരോ ദുഗ്ഗതമനുസ്സോ വസതി, സോ പനേകദിവസം അഞ്ഞതരം ഗാമം ഗച്ഛന്തോ ദ്വേ സാടകേ നിവാസേത്വാ മഹന്തം അടവിംപാപുണി, തദേവം ഗച്ഛന്തം ദിസ്വാ ഏതസ്സ വത്ഥം ഗണ്ഹിസ്സാമീതി ഏകോ ചോരോ അനുബന്ധി, സോ ദൂരതോവ ആഗച്ഛന്തം ചോരം ദിസ്വാ ചിന്തേസി, അഹമേതസ്മാ പലായിതും വാ തേന സദ്ധിംയുജ്ഝിതും വാ ന സക്കോമി, അയമാഗന്ത്വാ അവസ്സം അനിച്ഛന്തസ്സാപി മേ വത്ഥം ഗണ്ഹിസ്സതി. മയാപിസ്സ നിരത്ഥകേന ഹരിതും ന സക്കാ, ദാനവസേനസ്സ ദസ്സാമീതി സന്നിട്ഠാന മകാസി, അഥ ചോരോ ആഗന്ത്വാ വത്ഥകം പരാമസി, അഥ സോ പുരിസോ ചിത്തം പസാദേത്വാ ഇമം മമ വത്ഥദാനം ഭവഭോഗസുഖത്ഥായ പച്ചയോ ഹോതൂതി വത്ഥം ദത്വാ ദുച്ഛാദിതത്താ മഹാമഗ്ഗം പഹായ അഞ്ഞേന ജങ്ഘാമഗ്ഗേന ഗച്ഛന്തോ ആസിവിസേന ദട്ഠോ കാലം കത്വാ ഹിമവന്തപ്പദേസേ ¶ ദ്വാദസയോജനികേ കനകവിമാനേ നേകച്ഛരാസഹസ്സപരിവുതോ നിബ്ബത്തി. വിമാനം പനസ്സ പരിവാരേത്വാ തിയോജനികേ ഠാനേ കപ്പരുക്ഖാ നിബ്ബത്തിംസു, സോ മഹന്തം ദിബ്ബസമ്പത്തിം ദിസ്വാ സോമനസ്സം പവേദേന്തോ ആഹ.

൧.

പരിണാമിതമത്തേന, ദാനസ്സ സകസന്തകം;

ദദാതി വിപുലം ഭോഗം, ദിബ്ബമിസ്സരിയം വരം.

൨.

ദ്വാദസയോജനുബ്ബേധം, ദുദ്ദിക്ഖം ചക്ഖുമൂസനം;

കൂടാ ഗാരവരുപേതം, സബ്ബസോവണ്ണയം സുഭം.

൩.

മമ പുഞ്ഞേന നിബ്ബത്തം, നേകരാഗദ്ധജാകുലം,

തഥേവ പരിസുദ്ധേഹി, വിതാനേഹി ച ലങ്കതം.

൪.

പാസാദപരിയന്തമ്ഹി, ദിബ്ബവത്ഥാനി ലമ്ബരേ;

വാതേരിതാ തേ സോഭന്തി, അവ്ഹേന്താവ സുധാസിനോ.

൫.

പാസാദസ്സ സമന്താ മേ, ഭൂമിഭാഗേ തിയോജനേ;

ഇച്ഛിതിച്ഛിതദാതാരോ, ജാതാസും സുരപാദപാ.

൬.

തത്ഥ നച്ചേഹി ഗീതേഹി, വാദേഹി തുരിയേഹി ച;

നേ കച്ഛരാസഹസ്സേഹി, മോദാമി ഭവനേ മമ.

൭.

ന സമ്മാ ദിന്നവത്ഥസ്സ, അക്ഖേത്തേ ഫലമീ ദിസം;

ഖേത്തേ സമ്മാ ദദന്തസ്സ, കോ ഫലം വണ്ണയിസ്സതീതി.

൮.

ഏവം വിധമ്പി കുസലം മനുജോ കരിത്വാ,

പപ്പോതി ദിബ്ബവിഭവം മുനിവണ്ണനീയം;

മന്ത്വാന ഭോ ദദഥ ദാനവരം സുസീലേ,

സദ്ധായ സുദ്ധമനസാസ്സ വിസേസഭാഗീതി.

അഞ്ഞതരമനുസ്സസ്സ വത്ഥും ദുതിയം.

൧൩. വിസമലോമകുമാരസ്സ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

അതീതേ ¶ കിര ഇമസ്മിം ജമ്ബുദീപേ കസ്സപോ നാമ സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ പാരമിയോ പൂരേത്വാ സബ്ബഞ്ഞുതം പത്തോ ലോകസ്സ ദുക്ഖാപനുദോ സുഖാവഹോ പടിവസതി ലോകം നിബ്ബാണമഹാനഗരവരേ പരിപൂരേന്തോ. തസ്മിം സമയേ അഞ്ഞതരോ പുരിസോ സത്ഥു ധമ്മദേസനം സുത്വാ പസന്നോ ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ ദാനം ദേന്തോ സീലം രക്ഖന്തോ ഉപോസഥകമ്മം കരോന്തോ നാനാവിധാനി പുഞ്ഞകമ്മാനി കത്വാ സുത്തപ്പബുദ്ധോവിയ ഗന്ത്വാ ദേവലോകേ നിബ്ബത്തി സബ്ബരതനമയേ ദിബ്ബവിധാനേ ദേവച്ഛരാസഹസ്സപരിവുതോ. തത്ഥ യാവതായുകം ഠത്വാ തതോ ചുതോ അമ്ഹാകം ഭഗവതി പരിനിബ്ബുതേ ജമ്ബുദീപേ പാടലിപുത്തനഗരേ ആണാചക്കവത്തിധമ്മാസോകമഹാനരിന്ദസ്സ അഗ്ഗമഹേസിയാ കുച്ഛിമ്ഹി നിബ്ബത്തി. തസ്സ നാമം കരോന്തോ സീസേ ലോമം വിസമം ഹുത്വാ ജാതത്ഥാ വിസമലോമകുമാരോതി സഞ്ജാനിംസു. സോ കമേന വിഞ്ഞുതം പത്തോ ബലസമ്പന്നോ അഹോസി. മഹാഥാമോ അഭിരൂപോച അഹോസി. ദസ്സനീയോ പാസാദികോ യസപരിവാരസമ്പന്നോ പടിവസതി. തതോ അപരേന സമയേന ധമ്മാസോകമഹാനരിന്ദോ ചതുരാസീതിസഹസ്സരാജപരിവുതോ അനന്തബലവാഹനോ കീ ളാ പ രോ ഹിമവന്തം ഗന്ത്വാ യഥാഭിരന്തം കീളിത്വാ ആഗച്ഛന്തോ ചന്ദഭാഗം നാമ ഗങ്ഗം സമ്പാപുണി. സാ പന യോജനവിത്ഥതാ തിഗാവുതഗമ്ഭീരാ അഹോസി. തദാ സാ അധുനാഗതേഹി ഓഘേഹി മഹാഫേണസമാകുലാ ബഹൂമിയോ ഉഭോകൂലേ ഉത്തരന്തീ മഹാവേഗാ [മഹാവേഗാഗച്ഛന്തീ ഇതിസബ്ബത്ഥ] ഗച്ഛന്തി. തദാ രാജാ ഗങ്ഗം ദിസ്വാ കോ നാമേത്ഥ പുരിസോ ഏവംവിധം മഹാഗങ്ഗം തരിതും സമത്ഥോ ഭവിസ്സതീതി ആഹ. തം സുത്വാ വിസമലോമ കുമാരോ ആഗന്ത്വാ വന്ദിത്വാ അഹം ദേവ ഗങ്ഗം തരിത്വാ ഗന്തുഞ്ച ആഗന്തുഞ്ച സക്കോമീതി ആഹ. രാജാ സാധൂതി സമ്പടിച്ഛി. അഥ കുമാരോ ഗാള്ഹം നിവാസേത്വാ മകരദന്തിയാ ¶ കേസേ ബന്ധിത്വാ ഗങ്ഗാകൂലേ ഠിതോ അട്ഠാരസഹത്ഥം അബ്ഭുഗ്ഗന്ത്വാ ഉസഭമത്തട്ഠാനേ പതിത്വാ തരിതു മാരഭി. തതോ ചണ്ഡസോതം ഛിന്ദിത്വാ തരന്തോ ഗമനാ ഗമനകാലേ ഗണ്ഹനത്ഥായ ആഗതേ ചണ്ഡസുംസുമാരേ പാണിനാ പഹരിത്വാ ചുണ്ണവിചുണ്ണം കരോന്തോ വീസസതം മാരേത്വാ ഉത്താരേത്വാ തലമുഗ്ഗമ്മ രാജാനം വന്ദിത്വാ അട്ഠാസി. രാജാ തം കാരണം ദിസ്വാ ഭയപ്പത്തോ ഏസോ ഖോ മം മാരേത്വാ രജ്ജമ്പി ഗഹിതും സമത്ഥോ. ഏതം മാരേതും വട്ടതീതി ചിന്തേത്വാ നഗരം സമ്പത്തോ കുമാരം പക്കോസാപേത്വാ അമച്ചേ ആഹ. ഇമം ഭണേ ബന്ധനാഗാരേ കരോഥാതി. തേ തഥാ കരിംസു, അഥസ്സ ബന്ധനാഗാരേ വസന്തസ്സ ചത്താരോ മാസാ അതിക്കന്താ. തതോ രാജാ ചതുമാസച്ചയേന ദീഘതോ സട്ഠിഹത്ഥപ്പമാണേ സട്ഠിവേളുകലാപേ ആഹരാപേത്വാ ഗണ്ഠിയോ സോധാപേത്വാ അന്തോ അയോസാരം പൂരേത്വാ രാജങ്ഗണേ ഠപാപേത്വാ വിസമലോമകുമാരം ബന്ധനാഗാരതോ ആഹാരാപേത്വാ [ആണാപേത്വാ ഇതിസബ്ബത്ഥ] അമച്ചേ ഏവമാഹ. ഭണേ സ്വായം കുമാരോ ഇമിനാ ഖഗ്ഗേന ഇമേ വേളുകലാപേ ചതുരങ്ഗുലം കത്വാ ഛിന്ദതു. നോ ചേ ഛിന്ദിതും സക്കോതി. തം മാരേഥാതി ആഹ, തം സുത്വാ കുമാരോ അഹം ബന്ധനാഗാരേ ചി ര വു ത്ഥോ ജിഘച്ഛാപീളിതോ ആഹാരേന കിലമിം, യന്നൂനാഹം ആഹാരം ഭുഞ്ചിത്വാ ഛിന്ദേയ്യന്തി. തേ നത്ഥി ദാനി തുയ്ഹം ആഹാരന്തി ആഹംസു. തേനഹി പോക്ഖരണിയാ പാനീയം പിവിസ്സാമീതി ആഹ. തേ സാധൂതി പോക്ഖരണിം നേസും. കുമാരോ പോക്ഖരണിം ഓതരിത്വാ നഹായിത്വാ നിമുഗ്ഗോ യാവദത്ഥം കലലം ഭുഞ്ചിത്വാ പാനീയം പിവിത്വാ ഉട്ഠായ അസിപത്തം ഗഹേത്വാ മഹാജനാനം [മഹാജനാനംപസ്സന്തമേവ ഇതിസബ്ബത്ഥ] പസ്സന്താനമേവ അട്ഠാസീതിഹത്ഥട്ഠാനം ആകാസം ഉല്ലങ്ഘിത്വാ സബ്ബവേളുകലാപേ ചതുരങ്ഗുലമത്തേന ഖണ്ഡാഖണ്ഡം കുരുമാനോ ഓതരിത്വാ മൂലേ ഥൂലഅയസലാകം പത്വാ കിണീതി സദ്ദം സുത്വാ അസിപത്തം വിസ്സജ്ജേത്വാ രോദമാനോ അട്ഠാസി. തതോ രാജപുരിസേഹി കിമത്തം രോദസീതി വുത്തേ ¶ ഏത്തകാനം പുരിസാനമന്തരേ മയ്ഹം ഏകോപി സുഹദോ നത്തി. സചേ ഭവേയ്യ, ഇമേസം വേളുകലാപാനമന്തരേ അയോ സാരം അത്ഥിഭാവം കഥേയ്യ, അഹം പന ജാനമാനോ ഇമേ വേളു കലാപേ അങ്ഗുലങ്ഗുലേസു ഛിന്ദേയ്യന്തി ആഹ. തതോ രാജാ കുമാരേന കതകമ്മം ഓലോകേത്വാ പസന്നോ ഉപരാജട്ഠാനം ബഹുഞ്ച വിഭവം ദാപേസി, ഏവമസ്സ ബലസമ്പത്തിലാഭോ നാമ ന ജാതിഗോത്തകുലപദേസാദീനം ബലം. ന പാണാതിപാതാദിദുച്ചരിതാനം ബലം. കസ്സേതം ബലന്തി. കസ്സപസമ്മാസമ്ബുദ്ധകാലേ ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ ദിന്നദാനാദിസുചരിതകമ്മവിപാകം. തേന വുത്തം.

൧.

കസ്സപസ്സ മുനിന്ദസ്സ, കാലേ അഞ്ഞതരോ നരോ;

സമ്ബുദ്ധമുപസംകമ്മ, സുത്വാ ധമ്മം സുദേസിതം.

൨.

പടിലദ്ധസദ്ധോ ഹുത്വാ, സീലവന്താന ഭിക്ഖുനം;

മധുരന്നപാനേ പചുരേ, അദാസി സുമനോ തദാ.

൩.

അദാസി ചീവരേ പത്തേ, തഥേവ കായബന്ധനേ;

അദാ ഖീരസലാകഞ്ച, ബഹൂ കത്തരയട്ഠിയോ.

൪.

അദാ സുപസ്സയം ദാനം, മഞ്ചപീഠാദികം തഥാ;

പാവാര കമ്ബലാദീനി, അദാ സീതനിവാരണേ.

൫.

അദാ ഭേസജ്ജദാനാനി, ആരോഗ്യത്ഥായ ഭിക്ഖുനം;

ഏവം നാനാവിധം പുഞ്ഞം, കത്വാന തിദിവം ഗതോ.

൬.

തത്ഥ ദിബ്ബവിമാനമ്ഹി, ഉപ്പന്നോ സോ മഹിദ്ധികോ;

ദേവച്ഛരാപരിവുതോ, ദേവസേനാപുരക്ഖതോ.

൭.

ദിബ്ബേഹി നച്ചഗീതേഹി, ദിബ്ബവാദിതതന്തിഹി;

മോദമാനോ അനേകേഹി, ദിബ്ബസമ്പത്തിയാ സഹ.

൮.

യാവതായും തഹിം ഠത്വാ, ജമ്ബുദീപേ മനോരമേ;

പുരേ പാടലിപുത്തമ്ഹി, ധമ്മാസോകസ്സ രാജിനോ.

൯.

പുത്തോ ¶ ഹുത്വാന നിബ്ബത്തി, മഹാഥാമോ മഹാബലോ;

മഹായസോ മഹാഭോഗോ, ആസി ബുദ്ധാദിമാമകോ.

൧൦.

കാതബ്ബം കുസലം തസ്മാ, ഭവസമ്പത്തി മിച്ഛതാ;

പാലേതബ്ബ മഥോ സീലം, ഭാവേതബ്ബഞ്ച ഭാവനന്തി.

തതോ കുമാരോ ഉപരാജട്ഠാനം ലഭിത്വാ സമ്പത്തിംഅനുഭവമാനോ മോഗ്ഗലിപുത്തതിസ്സത്ഥേരമാദിം കത്വാ മഹാഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ ചീവരപിണ്ഡപാതസേനാസനഗിലാനപച്ചയദാനാ ദിവസേന സക്കാരം കത്വാ സീലം രക്ഖിത്വാ ഉപോസഥകമ്മം കത്വാ ആയുപരിയോസാനേ യഥാകമ്മം ഗതോതി.

൧൧.

ഏവംവിധം സുചരിതം സുമനോ കരിത്വാ,

ഭാഗിസ്സ നേകവിഭവസ്സ ഭവാഭവേസു;

തുമ്ഹേപി ഭോ സുചരിതം വിഭവാനുരൂപം,

കത്വാന നിബ്ബുതിപദം കരഗം കരോഥാതി.

വിസമലോമകുമാരസ്സ വത്ഥും തതിയം.

൧൪. കഞ്ചനദേവിയാ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

ജമ്ബുദീപേ കിര ദേവപുത്തനഗരം നാമ ദസ്സനീയം ഏകം നഗരം അഹോസി. തസ്മിം സമയേ മനുസ്സാ യേഭുയ്യേന പത്തമഹം നാമ പൂജം കരോന്തി, ഭഗവതാ പരിഭുത്തപത്തം ഗഹേത്വാ കതാനേകപൂജാവിധാനാ ഉസ്സവം കരോന്തി. തം പത്തമഹന്തി വുച്ചതി. തസ്മിം സമയേ ദേവപുത്തനഗരേ രാജാ സബ്ബരതനമയം രഥം സബ്ബാലങ്കാരേഹി അലങ്കാരാപേത്വാ കുമുദപത്തവണ്ണേ ചത്താരോ സിന്ധവേ യോജേത്വാ സുസിക്ഖിതസിപ്പാചരിയേഹി സത്തരതനപരിനിട്ഠിതേ അസീതിഹത്ഥവേളഗ്ഗേ സത്ഥുനാ പരിഭുത്തം സേലമയപത്തം മുത്താജാലാദീഹി അലങ്കരിത്വാ വേളഗ്ഗം ആരോപേത്വാ വേളും ¶ രഥേ ഠപാപേത്വാ നഗരം ദേവനഗരം വിയ അലങ്കരിത്വാ ധജപതാകാദയോ ഉസ്സാപേത്വാ തോരണഗ്ഘ കപന്തിയോച പുണ്ണഘടദീപമാലാദയോച പതിട്ഠാപേത്വാ അനേകേഹി പൂജാവിധാനേഹി നഗരം പദക്ഖിണം കാരേത്വാ നഗരമജ്ഝേ സുസജ്ജിതരതനമണ്ഡപേ പത്തധാതും ഠപേത്വാ സത്തമേ ദിവസേ മഹാധമ്മസവണം കാരാപേസി. തദാ തസ്മിം ജനപദേ ബഹൂ മനുസ്സാച ദേവതാച യക്ഖരക്ഖസനാഗസുപണ്ണാദയോച മനുസ്സവേസേന യേഭുയ്യേന തം സമാഗമം ഓതരന്തി, ഏവമച്ഛരിയം തം പൂജാവിധാനം അഹോസി.

തദാ ഏകോ നാഗരാജാ ഉത്തമരൂപധരം അഗതപുബ്ബപുരിസം ഏകം കുമാരികം ധമ്മപരിസന്തരേ നിസിന്നം ദിസ്വാ തസ്സാ പടിബദ്ധചിത്തോ അനേകാകാരേഹി തം യാ ചി ത്വാ തസ്സാ അലദ്ധമാനോ കുജ്ഝിത്വാ നാസാവാതം വിസ്സജ്ജേസി ഇമം മാരേസ്സാമീതി. തം തസ്സാ സദ്ധാബലേന കിഞ്ചി ഉപദ്ദവം കാതും സമത്ഥോ നാഹോസി. അഥസ്സാ നാഗോ പാദതോ പട്ഠായ യാവസകലസരീരം ഭോഗേന വേഠേത്വാ സീസേ ഫണം കത്വാ ഭായാപേന്തോ അട്ഠാസി. അനഞ്ഞവിഹിതായ തായ ധമ്മസവണബലേന അണുമത്തമ്പി ദുക്ഖം നാഹോസി. പഭാതായ രത്തിയാ തം ദിസ്വാ മനുസ്സാ കിമേതന്തി കാരണം പുച്ഛിംസു, സാപി തേസം കഥേത്വാ ഏവം സച്ചകിരിയമകാസി. തഥാഹി.

൧.

ബ്രഹ്മചാരീ അഹോസാഹം, സഞ്ജാതാ ഇധ മാനുസേ;

തേന സച്ചേന മം നാഗോ, ഖിപ്പമേവ പമുഞ്ചതു.

൨.

കാമാതുരസ്സ നാഗസ്സ, നോകാസമകരിംയതോ;

തേന സച്ചേന മം നാഗോ, ഖിപ്പമേവ മുഞ്ചതു.

൩.

വിസവാതേന ഖിത്തസ്സ, കുപിതസ്സോരഗസ്സഹം;

അകുദ്ധാ തേന സച്ചേന, സോ മം ഖിപ്പം പമുഞ്ചതു.

൪.

സദ്ധമ്മം സുണമാനാഹം, ഗരുഗാരവഭത്തിയാ;

അസ്സോസിം തേന സച്ചേന, ഖിപ്പം നാഗോ പമുഞ്ചതു.

൫.

അക്ഖരംവാ ¶ പദംവാപി, അവിനാസേത്വാവ ആദിതോ;

അസ്സോസിം തേന സച്ചേന, ഖിപ്പം നാഗോ പമുഞ്ചതൂതി.

സച്ചകിരിയാവസാനേ നാഗരാജാ തസ്സാ അതീവ പസന്നോ ഭോഗം വിനിവേഠേത്വാ ഫണസതം മാപേത്വാ തം ഫണഗബ്ഭേ നിസീദാപേത്വാ ബഹൂഹി നാഗമാനവകേഹി സദ്ധിം ഉദകപൂജം നാമ പൂജ മകാസി, തം ദിസ്വാ ബഹൂ നഗരവാസിനോ അച്ഛരിയബ്ഭുതജാതാ അട്ഠാരസകോടിധനേന പൂജ മകംസു. തഥാഹി.

൬.

നത്ഥി സദ്ധാസമോ ലോകേ, സുഹദോ സബ്ബകാമദോ;

പസ്സഥസ്സാ ബലം സദ്ധാ, പൂജേന്തേവം നരോ രഗാ.

൭.

ഇധ ലോകേവ സാലത്ഥ, ഭവഭോഗ മനപ്പകം;

തസ്മാ സദ്ധേന കാതബ്ബം, രതനത്തയഗാരവന്തി.

അഥേവം സാ പടിലദ്ധമഹാവിഭവാ യാവജീവം കോമാരിയ ബ്രഹ്മചാരിണീ ഹുത്വാ ആയുപരിയോസാനേ കാലം കത്വാ തസ്മിംയേവ നഗരേ രഞ്ഞോ അഗ്ഗമഹേസിയാ കുച്ഛിമ്ഹി പടിസന്ധിം ഗണ്ഹിത്വാ ദസമാസച്ചയേന മാതുകുച്ഛിതോ നിക്ഖമി. നിക്ഖന്തദിവസേ പനസ്സാ സകലദേവപുത്തനഗരേ രതനവസ്സം വസ്സി. തേനസ്സാ കഞ്ജനദേവീതി നാമം കരിംസു. സമന്തപാസാദികാ അഹോസി. അഭിരൂപാ ദേവച്ഛരപടിഭാഗാ. മുഖതോ ഉപ്പലഗന്ധോ വായതി. സരീരതോ ചന്ദനഗന്ധോ വായതി. സകലസരീരതോ ബാലസുരിയോ വിയ രംസിയോ നിച്ഛാരേന്തീ ചതുരതനഗബ്ഭേ പദീപകിച്ചം നാമ നത്ഥി. സബ്ബോ ഗബ്ഭോ സരീരാ ലോകേന ഏകോ ഭാസോ ഹോതി, തസ്സാ രൂപസമ്പത്തി സകലജമ്ബുദീപേ പാകടാ അഹോസി. തതോ സകലജമ്ബുദീപവാസീ രാജാനോ തസ്സാ അത്ഥായ പിതുരഞ്ഞോ പണ്ണാകാരാനി പഹിണിംസു. സാ പന പഞ്ചകാമേ അനനുലിത്താ പിതരം അനുജാനാപേത്വാ ഭിക്ഖുനൂ പസ്സയം ഗന്ത്വാ പബ്ബജിത്വാ വിപസ്സനം വഡ്ഢേത്വാ സഹ പടിസമ്ഭിദാഹി അരഹത്തം പാപുണീതി.

൮.

സുത്വാന ¶ സാദരവസേന കുമാരികേവം;

ധമ്മഞ്ഹി സീലമമലം പരിപാലയന്തീ;

ലദ്ധാന നേകവിഭവം വിഭവം പയാതാ,

മാ ഭോ പമജ്ജഥ സദാ കുസലപ്പയോഗേതി.

കഞ്ചനദേവിയാ വത്ഥും ചതുത്ഥം.

൧൫. ബ്യഗ്ഘസ്സ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

ജമ്ബുദീപേ ചൂലരട്ഠാ സന്നേ ബാരാണസീനഗരേ ഏകം പംസുപബ്ബതം വിനിവിജ്ഝിത്വാ മഹാമഗ്ഗോ ഹോതി, തത്ഥ വേമജ്ഝേ ഏകോ ബ്യഗ്ഘോ അത്തനോ അന്ധപിതരം പബ്ബതഗുഹായം കത്വാ പോസേന്തോ വസതി. തസ്സേവ പബ്ബതസ്സ വനദ്വാരേ തുണ്ഡിലോ നാമ ഏകോ സുവപോതകോ രുക്ഖസ്മിം വസതി. തേ ഉഭോപി അഞ്ഞമഞ്ഞം പിയസഹായാ അഹേസും, തസ്മിം സമയേ പച്ചന്തഗാമവാസീ ഏകോ മനുസ്സോ അത്തനോ മാതുഗാമേന സദ്ധിം കലഹം കത്വാ ബാരാണസിം ഗച്ഛന്തോ തം വനദ്വാരം സമ്പാപുണി. അഥ സുവപോതകോ പരിഹീനത്തഭാവം ദുക്ഖിതം തം ദിസ്വാ കമ്പമാനഹദയോ തം പക്കോസിത്വാ ഭോ കുഹിം ഗച്ഛസീതി ആഹ, തേന പരഖണ്ഡം ഗച്ഛാമീതി വുത്തേ തുണ്ഡിലോ ഭോ ഇമസ്മിം വനഖണ്ഡമജ്ഝേ ഏകോ ബ്യഗ്ഘോ വസതി. കക്ഖലോ ഫരുസോ സമ്പത്തസമ്പത്തേ മാരേത്വാ ഖാദതി. മാ ത്വം തേന ഗച്ഛാതി ആഹ. സ്വായം ദുബ്ഭഗോ മനുസ്സോ ഹിതകാമസ്സ തസ്സ വചനം അനാദിയിത്വാ ഗച്ഛാമേവാതി ആഹ. തുണ്ഡിലോ തേനഹി സമ്മ യദി അനിവത്തമാനോ ഗച്ഛസി. ഏസോ ബ്യഗ്ഘോ മമ സഹായോ. മേ വചനം തവ സന്തികാ സുത്വാ ന ഗണ്ഹാതീതി. തസ്സ തം അനാദിയന്തോ സോ സുവരാജേ പദുട്ഠചിത്തോ മുഗ്ഗരേന പഹരിത്വാ മാരേത്വാ അരണിം അഗ്ഗിം കത്വാ മംസം ഖാദി. അസപ്പുരിസസംസഗ്ഗോ നാമേ സ ഇധ ലോകപരലോകേസു ദുക്ഖാവഹോയേവ. തഥാഹി.

൧.

മയാ ¶ കതം മയ്ഹമിദം, ഇതി വേസ്സാനരം നരോ;

സമാലിങ്ഗതി സപ്പേമോ, ദഹതേവസ്സ വിഗ്ഗഹം.

൨.

മധുഖീരാദിദാനേന, പേമസാ പരിപാലിതോ;

സോരഗോ കുപിതോവസ്സ, ഡസതേവസ്സ വിഗ്ഗഹം.

൩.

ഏവം നിഹീനജച്ചേന, പാപേന അകതഞ്ഞുനാ;

നരാ ധമേന ദീനേന, കതോപി ഖണസങ്ഗമോ.

൪.

അസാധുകോ അയംതേവം, ജാനമാനേന ജന്തുനാ;

മുഹുത്തമ്പി ന കാതബ്ബോ, സങ്ഗമോ സോ അനത്ഥദോതി.

തതോ സോ അസപ്പുരിസോ മംസം ഖാദിത്വാ ഗച്ഛന്തോ വനഖണ്ഡമജ്ഝം സമ്പാപുണി. അഥ ബ്യഗ്ഘോ തം ദിസ്വാ മഹാനാദം കരോന്തോ ഗഹണത്ഥായ ഉട്ഠാസി. സോ ബ്യഗ്ഘം ദിസ്വാ ഭയപ്പത്തോ തുണ്ഡിലസ്സ വചനം സരിത്വാ അഹം ഭോ തവ സഹായതുണ്ഡിലസ്സ സന്തികാ ആഗതോമ്ഹീതി ആഹ, തം സുത്വാ ബ്യഗ്ഘോ അത്തമനോ ഏഹി സമ്മാതി തം പക്കോസിത്വാ അത്തനോ വസനട്ഠാനം നേത്വാ ഖാദിതബ്ബാഹാരേന തം സന്തപ്പേത്വാ പിതുസന്തികേ നിസീദാപേത്വാ പുന വനഖണ്ഡ മഗമാസി. അഥസ്സ പിതാ പുത്തസ്സ ഗതകാലേ തേന സദ്ധിം സല്ലപന്തോ തസ്സ വചനാനുസാരേന തുണ്ഡിലം മാരേത്വാ ഖാദിതഭാവം അഞ്ഞാസി. തതോ സോ പുത്തസ്സ ആഗതകാലേ തവ സഹായോ തേന മാരിതോതി ആഹ. തം സുത്വാ ബ്യഗ്ഘോ അനത്തമനോ വേഗേന തസ്സ വസനട്ഠാനം ഗന്ത്വാ സമ്മ തുണ്ഡിലാതി സദ്ദം കത്വാ അപസ്സന്തോ ലുഞ്ചിതപത്തംചസ്സ ദിസ്വാ നിസ്സംസയം തേന മാരിതോ മേ സഹായോതി സോചന്തോ പരിദേവന്തോ ആഗഞ്ഛി. അഥ സോ അസപ്പുരിസോ തസ്മിം തത്ഥ ഗതേ തസ്സ പിതരം പാസാണേന പഹരിത്വാ മാരേത്വാ ബ്യഗ്ഘംച ദാനി മാരേസ്സാമീതി ബ്യഗ്ഘാഗമനമഗ്ഗം ഓലോകേന്തോ നിലീനോ അട്ഠാസി. തസ്മിം ഖണേ ബ്യഗ്ഘോപി ആഗഞ്ഛി. സോ തസ്സാ ഗതകാലേ തസ്സ തേജേന ഭീതോ ഗന്ത്വാ ¶ ജീവിതം മേ സാമി ദേഹീതി പാദമൂലേ ഉരേന നിപജ്ജി, ബ്യഗ്ഘോ പന തേന കതകമ്മം ദിസ്വാ തസ്മിം ചിത്തം നിബ്ബാപേത്വാ മമ സഹായസ്സ സാസനമാദായാഗതസ്സ ദുബ്ഭിതും ന യുത്തന്തി ചിന്തേന്തോ തം സമസ്സാസേത്വാ ഗച്ഛ സമ്മാതി സുഖം പേസേസി. ഏവഞ്ഹി സപ്പുരിസസമാഗമോ നാമ ഇധ ലോകപരലോകേസു സുഖാവഹോയേവ, വുത്തംഹി.

൫.

സബ്ഭിരേവ സമാസേഥ, സബ്ഭി കുബ്ബേഥ സന്ഥവം;

സബ്ബത്ഥ സന്ഥവോ തേന, സേയ്യോ ഹോതി ന പാപിയോ.

൬.

സുഖാവഹോ ദുക്ഖനുദോ, സദാ സബ്ഭി സമാഗമോ;

തസ്മാ സപ്പുരിസേഹേവ, സങ്ഗമോ ഹോതു ജന്തുനം.

തതോ സോ ബ്യഗ്ഘോ തേന മേത്തചിത്താനുഭാവേന കാലം കത്വാ സഗ്ഗേ നിബ്ബത്തോതി.

൭.

ഏവംവിധോപി ഫരുസോ പരമംസഭോജീ;

ബ്യഗ്ഘോ ദയായുപഗതോ സുഗതിം സുമേധോ;

തസ്മാ കരോഥ കരുണം സതതം ജനാനം,

തം വോ ദദാതി വിഭവഞ്ച ഭവേസു ഭോഗന്തി.

ബ്യഗ്ഘസ്സ വത്ഥും പഞ്ചമം.

൧൬. ഫലകഖണ്ഡദിന്നസ്സ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

സാവത്ഥിയം കിരേകോ മനുസ്സോ ഉത്തരാപഥം ഗച്ഛാമീതി അദ്ധാനമഗ്ഗപടിപന്നോ ഗിമ്ഹാനമാസേ മജ്ഝണ്ഹേ ബഹലാതപേന കിലന്തോ ഹുത്വാ രുക്ഖച്ഛായം പവിസിത്വാ തമ്ബുലം ഖാദന്തോ ഫലകേ നിസീദി. അഥ ഉത്തരാപഥേനാഗച്ഛാന്തോ ഏകോ തഥേവ ആതപേന കിലന്തോ ആഗന്ത്വാ പുരിമസ്സ സന്തികേ നിസീദിത്വാ ഭോ പാനീയം അത്ഥീതി പുച്ഛി. ഇതരോ പാനീയം നത്ഥീതി ആഹ. അഥസ്സ ¶ സോ മയ്ഹമ്പി ഭോ തമ്ബുലം ദേഹി പിപാസിതോമ്ഹിതി വത്വാപി ന ലഭി. ചതുകഹാപണേന ഏകം തമ്ബുലപണ്ണം കിണിത്വാ ലദ്ധോ തത്ഥേവ നിസീദിത്വാ ഖാദിത്വാ പിപാസം വിനോദേത്വാ തേന ഉപകാരേന തസ്സ സിനേഹം കത്വാ അത്തനോ ഗമനട്ഠാന മഗമാസി, അഥാ പരഭാഗേ സോ പട്ടനം ഗന്ത്വാ നാവായ വണിജ്ജത്ഥായ ഗച്ഛന്തോ സമുദ്ദമജ്ഝം പാപുണി. തതോ സത്തമേ ദിവസേ നാവാ ഭിജ്ജി. മനുസ്സാ മച്ഛകച്ഛപാനം ഭക്ഖാ ജാതാ. സോ ഏവ പുരിസോ അരോഗോ ഹുത്വാ ഏകം ഫലകഖണ്ഡം ഉരേ കത്വാ സമുദ്ദം തരതി. അഥേ തരോപി തഥേവ നാവായ ഭിന്നായ സേസോ ഹുത്വാ സമുദ്ദം തരന്തോ പുരിമേന സമാഗമി. അഥ തേ സത്തദിവസം സമുദ്ദേ തരന്താ അഞ്ഞമഞ്ഞം സഞ്ജാനിംസു. തേസു കഹാപണേ ദത്വാ തമ്ബുലം ഗഹിതോ ഏകം ഫലകഖണ്ഡം ഉരേ കത്വാ തരതി. ഇതരസ്സേതം നത്ഥി. അഥ സോ കഹാപണേ ഗഹേത്വാ ദിന്നതമ്ബുലമത്തസ്സോ പകാരം സരിത്വാ അത്തനോ ഫലകഖണ്ഡം തസ്സ അദാസി. സോ തസ്മിം സയിത്വാ തരന്തോ തം പഹായ അഗമാസി, അപരോ അനാധാരകേന തരന്തോ ഓസ്സട്ഠവിരിയോ ഉദകേ ഓസീദിതുമാരതി. തസ്മിം ഖണേ സമുദ്ദേ അധിവത്ഥാ മണിമേഖലാ നാമ ദേവധീതാ ഓസീദന്തം തം ദിസ്വാ സപ്പുരിസോതി തസ്സ ഗുണാനുസ്സരന്തീ വേഗേനാ ഗന്ത്വാ തം അത്തനോ ആനുഭാവേന സമുദ്ദതീരം പാപേസി. ഇതരംപി സാ ഏതസ്സേവ ഗുണാനുഭാവേന തീരം പാപേസി. അഥ ഫലകേനോതിണ്ണപുരിസോ തം ദിസ്വാ വിമ്ഹിതോ കഥം പുരതോ അഹോസി സമ്മാതി പുച്ഛി. സോ ന ജാനാമി. അപിച ഖോ സുഖേനേവ തീരം പത്തോസ്മീതി ആഹ. അഥ ദേവധീതാ ദിസ്സമാനകസരീരേനേവ അത്തനാ ആനീതഭാവം ആരോചേന്തീ ആഹ.

൧.

യോ മാതരം പിതരംവാ, ധമ്മേന ഇധ പോസതി;

രക്ഖന്തി തം സദാ ദേവാ, സമുദ്ദേ വാ ഥലേപി വാ.

൨.

യോ ചേ ബുദ്ധഞ്ച ധമ്മഞ്ച, സംഘഞ്ച സരണം ഗതോ;

രക്ഖന്തി തം സദാ ദേവാ, സമുദ്ദേ വാ ഥലേപി വാ.

൩.

പഞ്ചവിധം ¶ അട്ഠവിധം, പാതിമോക്ഖഞ്ച സംവരം;

പാലേതി യോ തം പാലേന്തി, ദേവാ സബ്ബത്ഥ സബ്ബദാ.

൪.

കായേന വാചാ മനസാ, സുചരിത്തം ചരതീ ധ യോ;

പാലേന്തി തം സദാ ദേവാ, സമുദ്ദേ വാ ഥലേപി വാ.

൫.

യോ സപ്പുരിസധമ്മേസു, ഠിതോ ധ കതവേദികോ;

പാലേന്തി തം സദാ ദേവാ, സമുദ്ദേ വാ ഥലേപി വാ.

തതോ സോ ആഹ.

൬.

നേവ ദാനം അദാസാഹം, ന സീലം പരിപാലയിം;

കേന മേ പുഞ്ഞകമ്മേന, മമം രക്ഖന്തി ദേവതാ;

പുച്ഛാമി സംസയം തുയ്ഹം, തം മേ അക്ഖാഹി ദേവതേതി.

ദേവതാ ആഹ.

൭.

അഗാധാ പാരഗേ ഭീമേ, സാഗരേ ദുരിതാ കരേ;

ഭിന്നനാവോ തരന്തോ ത്വം, ഹദയേ കത്വാ കലിങ്ഗരം.

൮.

ഠത്വാ സപ്പുരിസേ ധമ്മേ, അത്താന മനവേക്ഖിയ;

ഖണസന്ഥവസ്സ പുരിസസ്സ, അദാസി ഫലകം സകം.

൯.

തം തുയ്ഹം മിത്തധമ്മഞ്ച, ദാനഞ്ച ഫലകസ്സ തേ;

പതിട്ഠാസി സമുദ്ദസ്മിം, ഏവം ജാനാഹി മാരിസാതി.

ഏവഞ്ച വത്വാ സാ തേ ദിബ്ബാഹാരേന സന്തപ്പേത്വാ ദിബ്ബവത്ഥാലങ്കാരേഹി അലങ്കരിത്വാ അത്തനോ ആനുഭാവേന സാവത്ഥിനഗരേയേവ തേ പതിട്ഠാപേസി. തതോ പട്ഠായ തമേവ ആരമ്മണം കത്വാ തേ ദാനം ദദന്താ സീലം രക്ഖന്താ ഉപോസഥകമ്മം കരോന്താ ആയുപരിയോസാനേ സഗ്ഗപരായണാ അഹേസും.

൧൦.

ഏവം പരിത്തകുസലേനപി സാഗരസ്മിം,

സത്താ ലഭന്തി സരണം ഖലു ദേവതാഹി;

തുമ്ഹേപി സപ്പുരിസതം ന വിനാസയന്താ,

മാ ഭോ പമജ്ജഥ സദാ കുസലപ്പയോഗേതി.

ഫലകഖണ്ഡദിന്നസ്സ വത്ഥും ഛട്ഠമം.

൧൭. ചോരസഹായസ്സ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

അമ്ഹാകം ¶ ഭഗവതി പരിനിബ്ബുതേ ജമ്ബുദീപേ ദേവദഹനഗരേ ഏകോ മനുസ്സോ ദുക്ഖിതോ തത്ഥ തത്ഥ വിചരന്തോ പച്ചന്തേ അഞ്ഞതരം ഗാമം ഗന്ത്വാ തത്ഥ ഏകസ്മിം കുലഗേഹേ നിവാസം കപ്പേസി. തത്ഥ മനുസ്സാ തസ്സ യാഗുഭത്തം ദത്വാ പോസേസും, തതോ സോ തത്ഥ മനുസ്സേഹി മിത്തസന്ഥവം കത്വാ കതിപാഹം തത്ഥ വസിത്വാ അഞ്ഞട്ഠാനം ഗന്ത്വാ അപരഭാഗേ ചോരകമ്മം കരോന്തോ ജീവികം കപ്പേതി. അഥേകദിവസം ചോരേന്തം തം രാജപുരിസാ ഗഹേത്വാ രഞ്ഞോ ദസ്സേസും. രാജാ തം ബന്ധനാഗാരേ കരോഥാതി ആണാപേസി, തേ തം ബന്ധനാഗാരം നേത്വാ സങ്ഖലികാഹി ബന്ധിത്വാ ആരക്ഖകാനം പടിപാദേത്വാ അഗമംസു, ബന്ധനാഗാരേ വസന്തസ്സ തസ്സ ദ്വാദസസംവച്ഛരാനി അതിക്കന്താനി. തതോ അപരഭാഗേ തസ്സ പുബ്ബസഹായോ പച്ചന്തഗാമവാസീ മനുസ്സോ കേനചി കമ്മേന ദേവദഹ മാഗതോ തത്ഥ തത്ഥ ആഹിണ്ഡന്തോ ബന്ധനാഗാരേ ബദ്ധം തം അദ്ദസ. ദിസ്വാ തസ്സ ഹദയം കമ്പി, സോ രോദിത്വാ പരിദേവിത്വാ കിം തേ മയാ കത്തബ്ബം സമ്മാതി പുച്ഛി. തതോ തേന സമ്മ ബന്ധനാഗാരേ വസന്തസ്സ മേ ഇദാനി ദ്വാദസസംവച്ഛരാനി അതിക്കന്താനി, ഏത്തകം കാലം ദുബ്ഭോജനാദിനാ മഹാദുക്ഖം അനുഭോമി. യാവാഹം ആഹാരം പരിയേസിത്വാ ഭുഞ്ജിത്വാ ആഗമിസ്സാമി. താവ മം ഇതോ മുഞ്ചനുപായം ജാനാഹീതി വുത്തേ സോ സപ്പുരിസോ.

൧.

രൂപേന കിന്തു ഗുണസീലവിവജ്ജിതേന,

മിച്ഛാലയസ്സ കിതവസ്സ ധിയാ കിമത്ഥം;

ദാനാ ദിചാഗവിഗതേന ധനേന കിം വാ;

മിത്തേന കിം ബ്യസനകാലപരമ്മുഖേനാതി.

ഏവഞ്ച പന വത്വാ സാധു സമ്മ കരോമി തേ വചനന്തി ആരക്ഖകാനം സന്തികം ഗന്ത്വാ ഭോന്തോ യാവേസോ ഭത്തം ഭുഞ്ജിത്വാ ആഗച്ഛതി. താവാഹം തസ്സ പാടിഭോഗോ ഭവിസ്സാമി. വിസ്സജ്ജേഥ ¶ നന്തി ആഹ, തേഹി ന സക്കാ ഭോ ഏതം വിസ്സജ്ജേതും, അപി ച ഖോ യാവായം ആഗച്ഛതി. താവ ത്വം അയസങ്ഖലികായ ബദ്ധോ നിസീദിസ്സസി, ഏവം തം വിസ്സജ്ജേസ്സാമ, നോ ചേ ന സക്കാതി ആഹംസു, സോ ഏവമ്പി ഹോതു സമ്മാതി വത്വാ തസ്സ പാദതോ സങ്ഖലികം മുഞ്ചിത്വാ അത്തനോ പാദേ കത്വാ ബന്ധനാഗാരം പവിസിത്വാ ഇതരം മുഞ്ചാപേസി. സോപി അസപ്പുരിസോ ബന്ധനാ മുത്തോ ന പുന തം ഠാന മഗമാസി, അഹോ അകതഞ്ഞുനോ പകതിം ഞാതും ഭാരിയം. യഥാഹ.

൨.

വാരിപൂരേ യഥാ സോബ്ഭേ, നേവന്തോ വിസമം സമം;

പഞ്ഞായതേവംസാധുസ്സ, ഭാവം മനസി സമ്ഭവം.

൩.

ഭാസന്തി മുഖതോ ഏകം, ചിന്തേന്തി മനസാ പരം;

കായേനേകം കരോന്തേവം, പകതായമസാധുനം.

൪.

തേസം യോ ഭാവമഞ്ഞാസി, സോവ പണ്ഡിതജാതികോ;

ബഹുസ്സുതോപി സോയേവ, പരചിത്തവിദൂപി സോ.

അഥസ്സ ബന്ധനാഗാരേ വസന്തസ്സ ദ്വാദസസംവച്ഛരാനി അതിക്കന്താനി. ഏത്തകം കാലം ജിഘച്ഛാപീളിതേന തേന ആഹാരത്തായ പരോ ന യാചിതപുബ്ബോ, അനുച്ഛിട്ഠാഹാരം ലഭനദിവസതോ അലഭനദിവസായേവ ബഹുതരാ ഹോന്തി, അഥ ദ്വാദസസംവച്ഛരാതിക്കമേ രഞ്ഞോ പുത്തോ നിബ്ബത്തി. തദാ രാജാ അത്തനോ വിജിതേ സബ്ബബന്ധനാഗാരാനി വിവരാപേസി. അന്തമസോ മിഗപക്ഖിനോപി ബന്ധനാ മുഞ്ചാപേസി. ദ്വാരേ വിവടമത്തേയേവ ബന്ധനാഗാരേ മനുസ്സാ ഇച്ഛിതിച്ഛിതട്ഠാനം അഗമംസു. സോ പനേകോവ തേഹി സദ്ധിം അഗന്ത്വാ ഓഹീയി. ആരക്ഖകേഹി ത്വം ഭോ കസ്മാ ന ഗച്ഛസീതി വുത്തേ അഹം ഭോ പഞ്ഞാതഭാവേന ഇദാനി ന ഗമിസ്സാമി. അതീവ പരിഹീനഗത്തോസ്മി. അന്ധകാരേ ഗമിസ്സാമീതി വത്വാ അന്ധകാരേ ആഗതേ നിക്ഖമ്മ അന്തോനഗരേ വിസ്സാസികാനം അഭാവേന കുതോ ആഹാരം ലഭിസ്സാമീതി ചിന്തേന്തോ നിക്ഖമ്മ രത്തന്ധകാരേ ആമകസുസാന ¶ മഗമാസി. ഏത്ഥാഹാരം ലഭിസ്സാമീതി. തത്ഥ സോ അധുനാ നിക്ഖിത്തമതമനുസ്സം ദിസ്വാ മനുസ്സട്ഠിനാ മംസം ഛിന്ദിത്വാ സീസകപാലേ പക്ഖിപിത്വാ തീഹി മനുസ്സസീസേഹി കതഉദ്ധനേ ഠപേത്വാ ചിതകതോ ഓമുക്കഅലാതേഹി അഗ്ഗിം കത്വാ സുസാനം നിബ്ബാപനത്ഥായാ ഭതഉദകേന മനുസ്സട്ഠിനാ ആലോലേന്തോ മംസം പചിത്വാ ഓതാരേത്വാ സാഖാഭങ്ഗേന ഹിരികോപീണം പടിച്ഛാദേത്വാ നിവത്ഥപിലോകികം വാതാവരണം കത്വാനിസീദി. തസ്മിം ഖണേ തത്ഥ പിപ്പലീരുക്ഖേ അധിവത്ഥാ ദേവതാ തസ്സ തം കിരിയം ദിസ്വാ പുച്ഛിസ്സാമി താവ നന്തി തം ഉപസങ്കമിത്വാ ഏവമാഹ. ഭോ ത്വം ഘനതരതിമിരാകുലേ മഹാരത്തിയം തത്ഥ തത്ഥ വികിണ്ണനരട്ഠിസമാകിണ്ണേ സോണസിഗാലാദികുണപാദകാകുലേ മനുസ്സമംസഭക്ഖയക്ഖരക്ഖസാകുലേ തത്ഥ തത്ഥ പജ്ജലന്താനേകചിതകഭയാനകേ സുസാനേ മനുസ്സമംസം പചിത്വാ കിംകരോസീതി പുച്ഛന്തീ ആഹ.

൫.

രത്തന്ധകാരേ കുണപാദകേഹി,

സമാകുലേ സീവഥികായ മജ്ഝേ;

മനുസ്സമംസം പചസീ ധ സീസേ,

വദേഹി കിം തേന പയോജനം തേതി.

അഥ സോ ആഹ.

൬.

ന യാഗഹേതു ന ച ദാനഹേതു,

സുസാനമജ്ഝമ്ഹി പചാമി മംസം;

ഖുദാസമം നത്ഥി നരസ്സ അഞ്ഞം,

ഖുദാവിനാസായ പചാമിമമ്ഭോതി.

തതോ ദേവതാ തം തഥാ ഹോതു, ഇമിനാ പിലോതികേന വാതാവരണം കരോസി. കിമത്ഥമേതന്തി പുച്ഛന്തീ.

൭.

നിവത്ഥസാഖോ ¶ ഹിരിസംവരായ,

പിലോതികം തത്ഥ പസാരയന്തോ;

കരോസി വാതാവരണഞ്ച സമ്മ,

കിമത്ഥമേതം വദ പുച്ഛിതോ മേതി.

സോ തസ്സാ ചിക്ഖന്തോ ആഹ.

൮.

സുഭാ സുഭാമിസ്സിതസീതവാതോ,

സയം അചിത്തോവ അചിത്തഭാവാ;

ദേഹം ഫുസിത്വാന അസാധുകസ്സ,

അകതഞ്ഞുനോ മിത്തപധംസകസ്സ.

൯.

സമാവഹന്തോ യദി മേ സരീരേ,

ഫുസാതി [ഫുസാതിസാസങ്ഗതിമജ്ജദാനി ഇതികത്തചി] തം വായു മമാ വിസിത്വാ;

ദുക്ഖം ദദാതീതി വിസംവ തം ഭോ,

പരിവജ്ജിതും ബദ്ധമിമം കുചേലന്തി.

ദേവതാ ആഹ.

൧൦.

കി മകാസി ഭോ സോ കതനാസകോ തേ,

ധനഞ്ച ധഞ്ഞം തവ നാസയീ ച;

മാതാ പിതാ ബന്ധവോ ഖേത്ത വത്ഥൂ,

വിനാസിതാ തേന വദേഹി കിം തേതി.

തതോ സോ ആഹ.

൧൧.

യം രാജതോ ഹോതി ഭയം മഹന്തം,

സബ്ബസ്സ ഹരണാദിവധാദികഞ്ച;

അകതഞ്ഞുനാ സപ്പുരിസേന ഹോതി,

ആരാവ സോ ഭോ പരിവജ്ജനീയോ.

൧൨.

യമത്ഥി ¶ ചോരാരിഭയഞ്ഹി ലോകേ,

അഥോ ദകേനാപി ച പാവകേന;

അകതഞ്ഞുനാ തം സകലമ്പി ഹോതി,

ആരാവ സോ ഭോ പരിവജ്ജനീയോ.

൧൩.

പാണാതിപാതമ്പി അദിന്നദാനം,

പരസ്സ ദാരൂപഗമം മുസാ ച;

മജ്ജസ്സ പാനം കലഹഞ്ച പേസുനം,

സമ്ഫം ഗിരം ധുത്തജനേഹി [അക്ഖധുത്താദിയോഗം ഇതികത്ഥചി] യോഗം.

൧൪.

സബ്ബം അനത്ഥം അസിവം അനിട്ഠം,

അപായികം [അപായികം ഇതികത്ഥചി] ദുക്ഖമനന്ത മഞ്ഞം;

അകതഞ്ഞുനാ സപ്പുരിസേന ഹോതി;

ആരാവ സോ ഭോ പരിവജ്ജനീയോതി.

വത്വാ അത്തനാ അസപ്പുരിസസംസഗ്ഗേനാനുഭൂതം സബ്ബം ദുക്ഖം കഥേസി, തതോ ദേവതാ അഹമ്പി ഭോ സത്ഥുനോ മങ്ഗലസുത്തദേസനാദിവസേ ഇമസ്മിംയേവ രുക്ഖേ നിസിന്നോ.

അസേവനാ ച ബാലാനം, പണ്ഡിതാനഞ്ച സേവനാ;

പൂജാ ച പൂജനീയ്യാനം, ഏതം മങ്ഗല മുത്തമന്തി.

ഗാഥായ ബാലസ്സ ദോസേ അസ്സോസിംതി വത്വാ തസ്സ പസന്നോ തം അത്തനോ വിമാനം നേത്വാ നഹാപേത്വാ ദിബ്ബവത്ഥാലങ്കാരേഹി അലങ്കരിത്വാ ദിബ്ബന്നപാനം ദത്വാ മഹന്തം സക്കാരസമ്മാനം കത്വാ അത്തനോ ആനുഭാവേന തസ്മിം നഗരേ രജ്ജേ അഭിസിഞ്ചാപേസി. സോ തത്ഥ രജ്ജം കരോന്തോ ദാനാദീനി പുഞ്ഞാനി കത്വാ ആയുപരിയോസാനേ യഥാകമ്മം ഗതോതി.

൧൫.

ഏവം ¶ അസാധുജനസങ്ഗമസന്നിവാസം,

സഞ്ചജ്ജ സാധുസുചിസജ്ജനസങ്ഗമേന;

ദാനാദി നേകകുസലം പരിപൂരയന്താ,

സഗ്ഗാ പവഗ്ഗവിഭവം അഭിസമ്ഭുനാഥാതി.

ചോരസഹായസ്സ വത്ഥും സത്തമം.

൧൮. മരുത്തബ്രാഹ്മണസ്സ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

ജമ്ബുദീപേ ചന്ദഭാഗാ നാമ ഗങ്ഗാതീരേ ഹോമഗാമം നാമ അത്ഥി. തസ്മിം ഏകോ മരുത്തോ നാമ ബ്രാഹ്മണോ പടിവസതി. തദാ സോ വോഹാരത്ഥായ തക്കസീലം ഗന്ത്വാ ഗേഹം ആഗച്ഛന്തോ അന്തരാമഗ്ഗേ ഏകായ സാലായ കുട്ഠരോഗാ തുരം സുനഖം ദിസ്വാ തസ്മിം കാരുഞ്ഞേന നീലവല്ലിതക്കമ്ബിലേന മദ്ദിത്വാ പായേസി. സുനഖോ വൂപസന്തരോഗോ പാകതികോ ഹുത്വാ ബ്രാഹ്മണേന അത്തനോ കതൂപകാരം സല്ലക്ഖേന്തോ തേനേവ സദ്ധിം അഗമാസി. അപരഭാഗേ ബ്രാഹ്മണസ്സ ഭരിയാ ഗബ്ഭം പടിലഭി, പരിപുണ്ണഗബ്ഭായ തായ വിജായനകാലേ ദാരകോ തിരിയമ്പതിത്വാ അന്തോഗബ്ഭേയേവ മതോ. തദാ തം സത്ഥേന ഖണ്ഡാഖണ്ഡികം ഛിന്ദിത്വാ നീഹരിംസു, അഥ ബ്രാഹ്മണോ തം ദിസ്വാ നിബ്ബിന്ദഹദയോ ഘരാവാസം പഹായ ഇസിപബ്ബജ്ജം പബ്ബജിത്വാ അരഞ്ഞേ വിഹരതി. അഥസ്സ ഭരിയാ അഞ്ഞേന സദ്ധിം സംവസന്തീ അയം മം പഹായ പബ്ബജിതോതി ബ്രാഹ്മണേ പദുട്ഠചിത്താ ഭോ ബ്രാഹ്മണം മാരേഹീതി സാമികേന സദ്ധിം മന്തേസി. തേസം മന്തനം സുനഖോ സുത്വാ ബ്രാഹ്മണേനേവ സദ്ധിം ചരതി. അഥേകദിവസം തസ്സാ സാമികോ താ പ സം മാരേസ്സാമീതി ധനു കലാപം ഗഹേത്വാ നിക്ഖമി, തദാ താപസോ ഫലാഫലത്ഥായ അരഞ്ഞം ഗതോ. സു ന ഖോ അസ്സമേയേവ ഓ ഹീ യി. പുരിസോ താപസസ്സാഗമനമഗ്ഗം ഓലോകേന്തോ ഗച്ഛന്തരേ ¶ നിലീനോ അച്ഛി. സുനഖോ തസ്സ പമാദം ഓലോകേത്വാ ധനുനോ ഗുണം ഖാദിത്വാ ഛിന്ദി. സോ പുന ഗുണം പാകതികം കത്വാ ആരോപേസി. ഏവം സോ ആരോപിതം ആരോപിതം ഖാദതേവ, അഥ സോ പാപപുരിസോ താപസസ്സാഗമനം ഞത്വാ തം മാരേസ്സാമീതി ധനുനാ സദ്ധിം അഗമാസി. അഥസ്സ സുനഖോ പാദേ ഡസിത്വാ പാതേത്വാ തസ്സ മുഖം ഖാദിത്വാ ദുബ്ബലം കത്വാ ഭുങ്കാരമകാസി, ഏവഞ്ഹി സപ്പുരിസാ അത്തനോ ഉപകാരകാനം പച്ചുപകാരം കരോന്തി. വുത്തഞ്ഹി.

൧.

ഉപകാരം കരോന്തോ സോ, സുനഖോ കതവേദികോ;

സത്തൂപഘാതകം കത്വാ, ഇസിനോ ദാസി ജീവിതം.

൨.

തിരച്ഛാനാപി ജാനന്തി, ഗുണമത്തനി കതം സദാ;

ഇതി ഉത്വാന മേധാവീ, കതഞ്ഞൂ ഹോന്തു പാണിനോതി.

തതോ താപസോ സുനഖസ്സ സദ്ദേനാ ഗന്ത്വാ തസ്സ തം വിപ്പകാരം ദിസ്വാ കാരുഞ്ഞേന പടിജിഗ്ഗിത്വാ വൂപസന്തവണം ബലപ്പത്തം പോസേത്വാ തത്ഥേവ വസന്തോ ഝാനാഭിഞ്ഞം നിബ്ബത്തേത്വാ ആയുപരിയോസാനേ ബ്രാഹ്മലോകപരായണോ അഹോസീതി.

൩.

സുത്വാന സാധു സുനഖേന കതൂപകാരം,

മേത്തിംദിസസ്സ പകതം ഇസിനാ ച സുത്വാ;

സമ്മാ കരോഥ കരുണഞ്ച പരൂപകാരം,

തം സബ്ബദാ ഭവതി വോ ഭവഭോഗഹേതൂതി.

മരുത്തബ്രാഹ്മണസ്സ വത്ഥും അട്ഠമം.

൧൯. പാനീയദിന്നസ്സ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

ജമ്ബുദീപേ ¶ അഞ്ഞതരസ്മിം ജനപദേ കിരേ കോ മനുസ്സോ രട്ഠതോ രട്ഠം ജനപദതോ ജനപദം വിചരന്തോ അനുക്കമേന ചന്ദഭാഗാനദീതീരം പത്വാ നാവം അഭിരുഹിത്വാ പരതീരം ഗച്ഛതി. അഥാപരാ ഗബ്ഭിനിത്ഥീ തായ ഏവ നാവായ ഗച്ഛതി, അഥ നാവാ ഗങ്ഗാമജ്ഝപ്പത്തകാലേ തസ്സാ കമ്മജവാതാ ചലിംസു. തതോ സാ വിജായിതുമസക്കോന്തീ കിലന്താ പാനീയം മേ ദേഥ, പിപാസിതാമ്ഹിതി മനുസ്സേ യാചി. തേ തസ്സാ വചനം അസുണന്താ വിയ പാനീയം നാദംസു, അഥ സോ ജാനപദികോ തസ്സാ കരുണായന്തോ [കരുണായപാനീയം, കരുണായന്തോപാനീയം, കരുണായതോയം ഇതിചകത്ഥചി] തോയം ഗഹേത്വാ മുഖേ ആസിഞ്ചി, തസ്മിം ഖണേ സാ ലദ്ധസ്സാസാ സുഖേന ദാരകം വിജായി, അഥ തേ തീരം പത്വാ കതിപയദിവസേന അത്തനോ അത്തനോ ഠാനം പാപുണിംസു. അഥാപരഭാഗേ സോ ജാനപദികോ അഞ്ഞതരകിച്ചം പടിച്ച തസ്സാ ഇത്ഥിയാ വസനനഗരം പത്വാ തത്ഥ തത്ഥ ആഹിണ്ഡന്തോ നിവാസനട്ഠാനം അലഭിത്വാ നഗരദ്വാരേ സാലം ഗന്ത്വാ തത്ഥ നിപജ്ജി. തസ്മിംയേവ ദിവസേ ചോരാ നഗരം പവിസിത്വാ രാജഗേഹേ സന്ധിം ഛിന്ദിത്വാ ധനസാരം ഗഹേത്വാ ഗച്ഛന്താ രാജപുരിസേഹി അനുബന്ധാ ഗന്ത്വാ തായേവ സാലായ ഛഡ്ഡേത്വാ പലായിംസു. അഥ രാജപുരിസാ ആഗന്ത്വാ ചോരേ അപസ്സന്താ തം ജാനപദികം ദിസ്വാ അയം ചോരോതി ഗഹേത്വാ പച്ഛാബാഹം ഗാള്ഹം ബന്ധിത്വാ പുന ദിവസേ രഞ്ഞോ ദസ്സേസും. രഞ്ഞാ കസ്മാ ഭണേ ചോരകമ്മ മകാസീതി പുച്ഛിതോ നാഹം ദേവ ചോരോ, ആഗന്തുകോമ്ഹീതി വുത്തേ രാജാ ചോരേ പരിയേസിത്വാ അലഭന്തോ അയമേവ ചോരോ, ഇമം മാരേഥാതി ആണാപേസി. രാജപുരിസേഹി തം ഗാള്ഹം ബന്ധിത്വാ ആഘാതനം നീതേ സാ ഇത്ഥീ തം തഥാ നീയമാനം ദിസ്വാ സഞ്ജാനിത്വാ കമ്പമാനഹദയാ മുഹുത്തേന രഞ്ഞോ സന്തികം ഗന്ത്വാ വന്ദിത്വാ ദേവ ഏസോ ¶ ന ചോരോ ആഗന്തുകോ മുഞ്ചഥേതം ദേവാതി ആഹ. രാജാ തസ്സാ കഥം അസദ്ദഹന്തോ യജ്ജേതം മോചേതു മിച്ഛസി. തസ്സഗ്ഘനകം ധനം ദത്വാ മുഞ്ചാപേഹീതി, സാ സാമി മമ ഗേഹേ ധനം നത്ഥി. അപിച മമ സത്തപുത്തേഹി സദ്ധിം മം ദാസിം കരോഹി, ഏതം മുഞ്ച ദേവാതി ആഹ, അഥ രാജാ ത്വം ഏതം അധുനാഗതോതി വദസി. ഏതം നിസ്സായ പുത്തേഹി സദ്ധിം അത്താനം ദാസത്തം സാവേസി. കിമേസോ തേ ഞാതി വാ, ഉദാഹു ഉപകാരകോതി പുച്ഛന്തോ ആഹ.

൧.

കിംതേ ഭോതി അയം പോസോ, തുവം പുച്ഛാമി സംസയം;

ഭാതാ വാ തേ പിതാ ഹോതി, പതി വാ ദേവരോ തവ.

൨.

ഞാതി സാലോഹിതോ കിന്നു, ഉദാഹു ഇണദായകോ;

അഥോപകാരകോ കിന്നു, കസ്മാസ്സ ദേസി ജീവിതംതി.

തതോ സാ ആഹ.

൩.

ഏസോ മേ പുരിസോ ദേവ, കതപുബ്ബോപകാരകോ;

അതാണമേകികം [അത്താനമേകികം ഇതികത്ഥചി] ചേസോ, ദുക്ഖിതം മരണേ ഠിതം.

൪.

വിജായിതു മസക്കോന്തിം, ഗബ്ഭിനിം ദുക്ഖവേദിനിം;

തോയേന മം ഉപട്ഠാസി, തേനാഹം സുഖിതാ തദാ.

൫.

ഭങ്ഗകല്ലോലമാലായ, ഉത്തരന്തം മഹണ്ണവം;

പഹായ പാതും കൂപസ്സ, യാതി ലോകോ പിപാസിതോ.

൬.

തഥേവ വിജ്ജമാനേസു, ജനേസു മനുജാധിപ,

ഏകസ്സേവ മനസ്മിംഹി, ഗുണം തിട്ഠതി സാധുകം.

൭.

പഹത്വാന മതം ഹത്ഥിം, മംസത്ഥീ കേചി ജന്തുനോ;

അനുബന്ധന്തി മംസത്ഥം, സസം ധാവന്ത മേകകം.

൮.

തഥേവ ¶ വിജ്ജമാനേസു, ജനേസു മനുജാധിപ;

ഗുണവന്ത മനുബന്ധന്തി, സപ്പുരിസം കതവേദികം.

൯.

തസ്മാ സപ്പുരിസേ ധമ്മേ, പതിട്ഠാസ്മി നരാധിപ;

അനുസ്സരന്തി ഏതേന, കതപുബ്ബൂ പകാരകം.

൧൦.

അഹഞ്ച മമ പുത്താ ച, ഏതേനമ്ഹ സുഖാപിതാ;

ജീവിതമ്പി പരിച്ചജ്ജ, മുച്ചനീയോ അയം മയാതി.

തതോ രാജാ ദോവാരികം പക്കോസിത്വാ തമ്പി പുച്ഛിത്വാ അധുനാഗതഭാവം ഞത്വാ തസ്സാ സപ്പുരിസധമ്മേ സന്തുട്ഠോ തേസം ഉഭിന്നമ്പി മഹന്തം യസം അനുപ്പദാസി. തേ ലദ്ധയസാ ത തോ പട്ഠായ ദാനാദീനി പുഞ്ഞകമ്മാനി കത്വാ സഗ്ഗപരായണാ അഹേസുന്തി.

൧൧.

ധമ്മേ പതിട്ഠിതമനാ അപി മാതുഗാമാ,

ഏവം ലഭന്തി വിഭവഞ്ച പസംസനഞ്ച;

ധമ്മഞ്ച സാധുചരിതം മനസീകരോന്തോ,

ധമ്മേസു വത്തഥ സദാ സുചിസജ്ജനാതി.

പാനീയദിന്നസ്സ വത്ഥും നവമം.

൨൦. സഹായസ്സ പരിച്ചത്തജീവിതകസ്സ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

ഭഗവതി പരിനിബ്ബുതേ സാവത്ഥിയം സോമബ്രാഹ്മണോ സോമദത്തബ്രാഹ്മണോതി ദ്വേ ബ്രാഹ്മണാ വസന്തി. തത്ഥ സോമദത്തബ്രാഹ്മണേന സദ്ധിം സോമബ്രാഹ്മണോ യേഭുയ്യേന ദൂതം കീളതി. അഥേകദിവസം സോമദത്തോ സോമബ്രാഹ്മണം തേന പരാജേത്വാ തസ്സ ഉത്തരാസങ്ഗഞ്ച ലഞ്ഛനമുദ്ദികഞ്ച ഗഹേത്വാ അത്തനോ ഗേഹം ഗച്ഛന്തോ സോമബ്രാഹ്മണസ്സ ഏഹി ഗേഹം ഗച്ഛാ- മാതി ¶ ആഹ. തതോ സോമോ നാഹം സമ്മ ഏകസാടകോ ഹുത്വാ അന്തരവീഥിം ഓതരിതും സക്കോമി. ഗമനതോ ഏത്ഥേവ മേ ഠാനം വരതരന്തി ആഹ, സോമദത്തേന ഏവം സതി സമ്മ ഇമം ഉത്തരാസങ്ഗം ഗണ്ഹാതി തസ്സ തം ദത്വാ ഇദാനി സമ്മ ഏഹീതി വുത്തോപി നാഗച്ഛതി. പുന തേന ഭോ കസ്മാ നാഗച്ഛസീതി പുട്ഠോ സമ്മ മമ ഹത്ഥേ മുദ്ദികം അപസ്സന്താ മേ പുത്തദാരാദയോ മയാ സദ്ധിം കലഹം കരോന്തീതി ആഹ, അഥ സോ ഏവം സന്തേ യദാ തേ പഹോതി. തദാ മയ്ഹം ദേഹീതി മുദ്ദികമ്പി ദത്വാ തം ഗഹേത്വാ ഗേഹം അഗമാസി. അഥ തേ ഏത്തകേന സഹായാ അഹേസും. അപരഭാഗേ സോമദത്തബ്രാഹ്മണം അയം പരദാരകമ്മം അകാസീതി മനുസ്സാ ഗഹേത്വാ രഞ്ഞോ ദസ്സേസും. രാജാ തസ്സ രൂപസമ്പത്തിം ദിസ്വാ രാജാണം അകത്വാ മാ ഭോ പുന ഏവമകാസീതി ഓവദിത്വാ വിസ്സജ്ജേസി. രാജാ നം യാവതതിയവാരം ഓവദന്തോ വിസ്സജ്ജേത്വാ ചതുത്ഥേവാരേ ഗച്ഛഥേതം ആഘാതനം നേത്വാ മാരേഥാതി ആണാപേസി. ഏവം പാപകമ്മേ നിരതാ അനേകാകാരേന ഓവദന്താപി ന സക്കാ നിവാരേതും. തഥാഹി.

൧.

സോണാ ചേവ സിഗാലാ ച, വായസാ നീലമക്ഖികാ;

ഇച്ചേതേ കുണപേ സത്താ, ന സക്കാ തേ നിസേധിതും.

൨.

തഥാ പാണാതിപാതേസു, പരദാരേ സുരായ ച;

മുസാവാദേസു ഥേയ്യേസു, സത്തസത്താ ന വാരിയാതി.

തതോ രാജപുരിസാ തം ബന്ധിത്വാ പക്കമിംസു. തദാ സോമബ്രാഹ്മണോ സോമദത്തം തഥാ നീയമാനം ദിസ്വാ കമ്പമാനഹദയോ രാജപുരിസാനം സന്തികം ഗന്ത്വാ ഇമം ഭോ മുഹുത്തം മാ മാരേഥ. യാവ രാജാനം ജാനാപേസ്സാമീതി വത്വാ രഞ്ഞോ സന്തികം ഗന്ത്വാ വന്ദിത്വാ ഠിതോ ദേവ മമ ജീവിതം സോമദത്തസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ ദസ്സാമി. ഏതം മുഞ്ചഥ. യദി മാരേതുകാമാ, മം മാരേഥാതി ആഹ. രാജാ തുണ്ഹീ [തുട്ഠോ ഇതികത്ഥചി] അഹോസി, രാജപുരിസാ സോമദത്തം മുഞ്ചിത്വാ ¶ സോമബ്രാഹ്മണം ആഘാതനം നേത്വാ മാരേസും, അഹോ കതഞ്ഞുനോ കതവേദിതാ.

ഹോതി ചേത്ഥ.

൩.

കകൂപകാര മത്താനം, സരന്താ കേചി മാനുസാ;

ജീവിതം ദേന്തി സോമോവ, സോമദത്തസ്സ അത്തനോതി.

സോ തേന ജീവിതദാനേന ദേവലോകേ നിബ്ബത്തിത്വാ മഹന്തേ കനകവിമാനേ ദേവച്ഛരാസഹസ്സപരിവുതോ ദിബ്ബസമ്പത്തിമനുഭോന്തോ പടിവസതി. തദാ സോമദത്തബ്രാഹ്മണോ ഏസോ മം മരണപ്പത്തം മോചേസീതി വത്വാ തസ്സത്ഥായ ദാനം ദത്വാ പത്തിം അദാസി. താവദേവസ്സ തതോ ബഹുതരം ദേവിസ്സരിയം അഹോസി ദേവാനുഭാവഞ്ച. തതോ സോ സോമദേവോ അത്തനോ ദേവിസ്സരിയം ഓലോകേന്തോ സഹായസ്സ അത്തനോ ജീവിതദാനം അദ്ദസ. ദിസ്വാ അത്തഭാവം വിജഹിത്വാ മാണവകവണ്ണേന സോമദത്തബ്രാഹ്മണം ഉപസങ്കമിത്വാ പടിസന്ഥാരം കത്വാ അത്താനം ദേവലോകേ നിബ്ബത്തഭാവം പകാസേത്വാ തം ഗഹേത്വാ അത്തനോ ആനുഭാവേന ദേവലോകം നേത്വാ യഥാകാമം സമ്പത്തി മനുഭവാതി വത്വാ സത്താഹം ദേവസ്സരിയം ദത്വാ സത്തമേ ദിവസേ നേത്വാ തസ്സ ഗേഹേയേവ പതിട്ഠാപേസി. തത്ഥ ഹി ദിബ്ബസമ്പത്തി മനുഭൂതസ്സ മനുസ്സസമ്പത്തി പടിക്കുലാ ഹോതി. തതോ സോ ദിബ്ബസമ്പത്തിമനുസ്സരന്തോ കിസോ ദുബ്ബലോ ഉപ്പണ്ഡുപ്പണ്ഡുകജാതോ അഹോസി. അഥേകദിവസം ദേവപുത്തോ തം ഓലോകേന്തോ തഥാ ദുക്ഖപ്പത്തം ദിസ്വാ ന സക്കാ മനുസ്സേന ദിബ്ബസമ്പത്തിമനുഭവിതുന്തി ഇച്ഛിതിച്ഛിതസമ്പത്തിദായകം ഏകം ചിന്താമണിം ദത്വാ തസ്സ ഭരിയമ്പി അത്തനോ ആനുഭാവേന രൂപവന്ഥം യസവന്തം വണ്ണവന്തം അതിക്കന്തമനുസ്സിത്ഥിവണ്ണം അകാസി, അപരഭാഗേ തേ ജയമ്പതികാ പച്ചക്ഖതോ ദിട്ഠദിബ്ബസമ്പത്തിവിഭവാ ദാനം ദത്വാ സീലം രക്ഖിത്വാ സഹായദേവപുത്തസ്സ സന്തികേയേവ നിബ്ബത്തിംസൂതി.

൪.

മന്ദേന ¶ നന്ദിതമനാ ഉപകാരകേന,

പാണമ്പി ദേന്തി സുജനാ ഇതി ചിന്തയിത്വാ;

മിത്തദ്ദു മാ ഭവഥ ഭോ ഉപകാരകസ്സ;

പാസംസിയാ ഭവഥ സാധുജനേഹി നിച്ചംതി.

സഹായസ്സ പരിച്ചത്തജീവിതകസ്സ വത്ഥും ദസമം.

നന്ദിയരാജവഗ്ഗോ ദുതിയോ.

യക്ഖവഞ്ചിതവഗ്ഗോ

൨൧. യക്ഖവഞ്ചിത വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

ഭഗവതി ¶ പരിനിബ്ബുതമ്ഹി കോസലരഞ്ഞോ കിര ജനപദേ തുണ്ഡഗാമോനാമ അഹോസി. തത്ഥേകോ ബുദ്ധദാസോ നാമ മനുസ്സോ ‘‘യാവജീവം ബുദ്ധം സരണം ഗച്ഛാമി. ബുദ്ധോ മേ സരണം താണം ലേണം പരായണന്തി’’ ഏവം ജീവിതപരിയന്തം ബുദ്ധം സരണം ഗതോ പടിവസതി, തസ്മിം സമയേ ഏകോ ജനപദവാസികോ തത്ഥ തത്ഥ ആഹിണ്ഡന്തോ തം തുണ്ഡഗാമം പത്വാ തസ്സേവ ഘരേ നിവാസം കപ്പേസി, തസ്സ പന ജാനപദികസ്സ സരീരേ ഏകോ യക്ഖോ ആവിസിത്വാ പീളേതി, തദാ തസ്സ ഗാമസ്സ പവിസനകാലേ യക്ഖോ ബുദ്ധദാസോ പാസകസ്സ ഗുണതേജേന തസ്സ ഗേഹം പവിസിതും അസക്കോന്തോ തം മുഞ്ചിത്വാ ബഹിഗാമേ സത്താഹം അട്ഠാസി തസ്സാഗമനം ഓലോകേന്തോ. തതോ സോ ജാനപദികോ സത്തദിവസം തത്ഥ വസിത്വാ സത്തമേ ദിവസേ സകരട്ഠം ഗന്തുകാമോ ഗാമാ നിക്ഖമി. അഥ തം തഥാ നിക്ഖന്തം ദിസ്വാ യക്ഖോ അഗ്ഗഹേസി, അഥ സോ തം ഏത്തകം കാലം കുഹിംഗതോസീതി പുച്ഛി. യക്ഖോ ഭോ തവത്ഥായ ഏത്ഥ വസന്തസ്സ മേ സത്താഹം അതിക്കന്തന്തി. തതോ സോ കോ തേ മയാ അത്ഥോ, കിം തേ ദമ്മീതി, അഥ യക്ഖേന ഭോ അഹം ഖുദായ പീളിതോ ഭത്തേന മേ അത്ഥോതി വുത്തോ സോ ഏവം സതി കസ്മാ മം അന്തോഗേഹേ വസന്തം ന ഗണ്ഹീതി ആഹ. യക്ഖേന ഭോ തസ്മിം ഘരേ ബുദ്ധം സരണം ഗതോ ഏകോ ഉപസകോ അത്ഥി, തസ്സ സീലതേജേന ഗേഹം പവിസിതുമസക്കോന്തോ അട്ഠാസിന്തി വുത്തോ ജാനപദികോ സരണം നാമ കിന്തി അജാനന്തോ കിന്തി വത്വാ സോ സരണം അഗ്ഗഹേസീതി യക്ഖം പുച്ഛി. യക്ഖോ ‘‘ബുദ്ധം സരണം ഗച്ഛാമീ’’തി വത്വാ സരണം അഗ്ഗഹേസീതി ആഹ. തം സുത്വാ ജാനപദികോ ഇദാനി ഇമം വഞ്ചേസ്സാമീതി ചിന്തേത്വാ തേനഹി യക്ഖ അഹമ്പി ബുദ്ധം സരണം ഗച്ഛാമീതി ആഹ. ഏവം വുത്തമത്തേയേവ യക്ഖോ മഹാസദ്ദം കരോന്തോ ഭ യേ ന ഭമന്തോ ¶ പലായി, ഏവം സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ സരണം ഇധലോകേ ഭയോ പദ്ദവ നിവാരണത്ഥം ഹോതി, പരലോകേ സഗ്ഗമോക്ഖാവഹം. തഥാഹി.

൧.

ബുദ്ധോതി വചനം ഏതം, അമനുസ്സാനം ഭയാവഹം;

ബുദ്ധഭത്തികജന്തൂനം, സബ്ബദാ മുദമാവഹം.

൨.

സബ്ബോപദ്ദവനാസായ, പച്ചക്ഖദിബ്ബമോസധം;

ദിബ്ബമന്തം മഹാതേജം, മഹായന്തം മഹബ്ഭുതം.

൩.

തസ്മാ സോ ദാരുണോ യക്ഖോ,

ദിസ്വാ തം സരണേ ഠിഥം;

ഉബ്ബിഗ്ഗോ ച ഭയപ്പത്തോ,

ലോമഹട്ഠോ ച ഛമ്ഭീതോ.

൪.

ഭമന്തോ ധാവിതം ദിസ്വാ, തിമിരോവ സുരിയുഗ്ഗതേ,

സിമ്ബലിതൂലഭട്ഠംവ, ചണ്ഡവാതേന ഖണ്ഡിതം.

൫.

യം ദുക്ഖം രാജചോരാരി, യക്ഖപേതാ ദിസമ്ഭവം;

നിച്ഛന്തേന മനുസ്സേന, ഗന്തബ്ബം സരണത്തയംതി.

തതോ ജാനപദികോ സരണാഗമനേ മഹാഗുണം മഹാനിസംസം ഓലോകേത്വാ ബുദ്ധേ സഗാരവോ സപ്പേമോ ‘‘ജീവിതപരിയന്തം ബുദ്ധം സരണം ഗച്ഛാമീ’’തി സരണം ഗന്ത്വാ തേനേവ സരണാഗമനാനുഭാവേന ജീവിതപരിയോസാനേ സുത്തപ്പബുദ്ധോവിയ ദേവലോകേ നിബ്ബത്തീതി.

൬.

ദിസ്വാന ഏവം സരണം ഗതം തം,

അപേന്തി യക്ഖാപി മഹബ്ഭയേന;

പാലേഥ സീലം സരണഞ്ച തസ്മാ,

ജഹാഥ ദുരിതം സുഗതിം ഭജവ്ഹോതി.

യക്ഖവഞ്ചിതവത്ഥും പഥമം.

൨൨. മിച്ഛദിട്ഠികസ്സ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

ഭഗവതി ¶ ധരമാനേ രാജഗഹനഗരേ കിര ഏകോ ബ്രഹ്മഭത്തികോ മിച്ഛാദിട്ഠികോ പടിവസതി, തത്ഥേവ സമ്മാദിട്ഠികോപി. തേസം ഉഭിന്നമ്പി ദ്വേ പുത്താ അഹേസും. തേ ഏകതോ കീളന്താ വഡ്ഢന്തി. അഥാപരഭാഗേ ഗുളകീളംകീളന്താനം സമ്മാദിട്ഠികസ്സ പുത്തോ ‘‘നമോ ബുദ്ധയാ’’തി വത്വാ ഗുള്ഹം ഖിപന്തോ ദിവസേ ദിവസേ ജിനാതി. മിച്ഛാദിട്ഠികസ്സ പുത്തോ ‘‘നമോ ബ്രഹ്മുനോ’’തി വത്വാ ഖിപന്തോ പരാജേതി, തതോ മിച്ഛാദിട്ഠികസ്സ പുത്തോ നിച്ചം ജിനന്തം സമ്മാദിട്ഠികം കുമാരം ദിസ്വാ സമ്മ ത്വം നിച്ചമേവ ജിനാസി, കിം വത്വാ ഗുളം ഖിപസീതി പുച്ഛി. സോഹം സമ്മ ‘‘നമോ ബുദ്ധായാ’’തി വത്വാ ഖിപാമീതി ആഹ. സോപി തതോ പട്ഠായ ‘‘നമോ ബുദ്ധായാ’’തി വത്വാ ഖിപതി, അഥ തേ യേഭുയ്യേന ദൂതേ സമസമാവ ഹോന്തി. അപരഭാഗേ മിച്ഛാദിട്ഠികസ്സ പുത്തോ പിതരാ സദ്ധിം ദാരൂനമത്ഥായ വനം ഗന്ത്വാ സകടേന ദാരും ഗഹേത്വാ ആഗച്ഛന്തോ നഗരദ്വാരസമീപേ സകടം വിസ്സജ്ജേത്വാ തിണേ ഖാദനത്ഥായ ഗോണേ വിസ്സജ്ജേസി, ഗോണാ തിണം ഖാദന്തോ അഞ്ഞേഹി ഗോരൂപേഹി സദ്ധിം അന്തോനഗരം പവിസിംസു. അഥസ്സ പിതാ ഗോണേ പരിയേസന്തോ സകടം ഓലോകേഹീതി പുത്തം നിവത്തേത്വാ നഗരം പവിട്ഠോ അഹോസി, അഥ സായണ്ഹേ ജാതേ മനുസ്സാ നഗരദ്വാരം പിദഹിംസു, തതോ കുമാരോ ബഹിനഗരേ ദാരുസകടസ്സ ഹേട്ഠാ സയന്തോ നിദ്ദൂപഗതോ അഹോസി. അഥ തസ്സാ രത്തിയാ സമ്മാദിട്ഠികോ ച മിച്ഛാദിട്ഠികോ ചാതി ദ്വേ യക്ഖാ ഗോചരം പരിയേസമാനാ സകടസ്സ ഹേട്ഠാ നിപന്നം കുമാരം അദ്ദസംസു, തേസു മിച്ഛാദിട്ഠികോ ഇമം ഖാദാമീതി ആഹ. അഥാപരോ മാ ഏവ മകാസി, ‘‘നമോ ബുദ്ധായാ’’തി വാചകോ ഏസോതി, ഖാദാമേവേതന്തി വത്വാ ഇതരേന യാവതതിയം വാരിയമാനോപി ഗന്ത്വാ തസ്സ പാദേ ഗഹേത്വാ ആകഡ്ഢി. തസ്മിം ഖണേ ദാരകോ പുബ്ബപരിചയേന ‘‘നമോ ബുദ്ധായാ’’തി ആഹ തം സുത്വാ യക്ഖോ ഭയപ്പത്തോ ലോമഹട്ഠോ ¶ ഹത്ഥം വിസ്സജ്ജേത്വാ പടിക്കമ്മ അട്ഠാസി. അഹോ അച്ഛരിയം ബുദ്ധാനുഭാവം അബ്ഭുതം, ഏവം അത്തം അനീയ്യാതേത്വാ പരിചയേന ‘‘നമോ ബുദ്ധായാ’’തി വുത്തസ്സപി ഭയം ഛമ്ഭിതത്തം ഉപദ്ദവം വാ ന ഹോതി. പഗേവ അത്തം നീയ്യാതേത്വാ യാവജീവം ബുദ്ധം സരണം ഗതസ്സാതി. വുത്തഞ്ഹി.

൧.

യഥാപി സിഖിനോ നാദം, ഭുജങ്ഗാനം ഭയാവഹം;

ഏവം ബുദ്ധോതി വചനം, അമനുസ്സാനം ഭയാവഹം.

൨.

യഥാ മന്തസ്സ ജപ്പേന, വിലയം യാതി കിബ്ബിസം;

ഏവം ബുദ്ധോതി വചനേന, അപയന്തി [പഹായന്തി ഇതിസബ്ബത്ഥ] പിസാചകാ.

൩.

അഗ്ഗിം ദിസ്വാ യഥാ സിത്ഥം, ദൂരതോവ വിലീയതി;

ദിസ്വാനേവം സരണഗതം, പേതാ പേന്തിവ [പേതാപേന്താവ ഇതികത്ഥചി] ദൂരതോ.

൪.

പവരം ബുദ്ധഇച്ചേത, മക്ഖരദ്വയമബ്ഭുതം;

സബ്ബോ പദ്ദവനാസായ, ഥിരപാകാര മുഗ്ഗതം.

൫.

സത്തരതനപാസാദം, തമേവ വജിരം ഗുഹം;

തമേവ നാവം ദീപം തം, തമേവ കവചം സുഭം.

൬.

തമേവ സിരസി ഭാസന്തം, കിരീടം രതനാമയം;

ലലാടേ തിലകം രമ്മം, കപ്പൂരം നയനദ്വയേ.

൭.

താഡങ്കം കണ്ണയുഗലേ, സോണ്ണമാലാ ഗലേ സുഭാ;

ഏകാവളി താരഹാര, ഭാരാ ജത്തുസു ലങ്കതാ.

൮.

അങ്ഗദം ബാഹുമൂലസ്സ, കരഗ്ഗേ വലയം തഥാ;

അങ്ഗുലിസ്വങ്ഗുലിയഞ്ച, ഖഗ്ഗം മങ്ഗലസമ്മതം.

൯.

സോണ്ണാ തപത്ത മുണ്ഹീസം, സബാണംവ സരാസനം;

തമേവ സബ്ബാലങ്കാരം, തമേവ ദുരിതാപഹം.

൧൦.

തസ്മാ ¶ ഹി പണ്ഡിതോ പോസോ,

ലോകലോചനസത്ഥുനോ;

സരണം തസ്സ ഗന്തേവ,

ഗുണനാമം ഏഹിപസ്സികം.

൧൧.

നമോതി വചനം പുബ്ബം, ബുദ്ധായേതി ഗിരം തദാ;

സുപന്തേന കുമാരേന, മിച്ഛാദിട്ഠികസൂനുനാ.

൧൨.

സുത്വാ വുത്തം പിസാ ചാപി, മനുസ്സകുണപേ രതാ;

ന ഹിംസന്തി അഹോ ബുദ്ധ, ഗുണസാരമഹന്തതാതി.

അഥ സമ്മാദിട്ഠികയക്ഖോ മിച്ഛാദിട്ഠികസ്സ യക്ഖസ്സ ഏവമാഹ, അയുത്തം ഭോ തയാ കതം. ബുദ്ധഗുണേ പഹാരോ ദിന്നോ, ദണ്ഡകമ്മം തയാ കാതബ്ബംതി, തേന കിംമയാ സമ്മ കാതബ്ബന്തി വുത്തേ ബുഭുക്ഖിതസ്സ ആഹാരം ദേഹീതി ആഹ. തതോ സോ സാധൂതി വത്വാ യാവാഹം ആഗച്ഛാമി, ത്വം താവേത്ഥ വച്ഛാഹീതി വത്വാ ബിമ്ബിസാരരഞ്ഞോ കഞ്ചനതട്ടകേ വഡ്ഢിതം രസഭോജനം ആഹരിത്വാ കുമാരസ്സ പിതുവണ്ണേന ദാരകം ഭോജേത്വാ പുന കുമാരേന വുത്തബുദ്ധവചനഞ്ച അത്തനാ കതവായാമം ചാതി സബ്ബം തട്ടകേ ലിഖിത്വാ ഇദം രഞ്ഞോയേവ പഞ്ഞായതൂതി അധിട്ഠായ അഗമംസു, അഥ പഭാതായ രത്തിയാ രഞ്ഞോ ഭോജനകാലേ രാജപുരിസാ തത്ഥ തട്ടകം അദിസ്വാ നഗരം ഉപപരിക്ഖന്താ സകടേ ദാരകഞ്ച തട്ടകഞ്ച ദിസ്വാ തട്ടകേന സദ്ധിം തം ഗഹേത്വാ രഞ്ഞോ ദസ്സേസും. രാജാ തട്ടകേ അക്ഖരാദീനി ദിസ്വാ വാചേത്വാ തസ്സ ഗുണേ പസന്നോ മഹന്തേന യസേന സദ്ധിം സേട്ഠിട്ഠാനമദാസി.

൧൩.

ജിനസ്സ നാമം സുപിനേന പേവം,

ന ഹോതി ഭീതിം ലപനേന യസ്മാ;

തസ്മാ മുനിന്ദം സതതം സരാഥ,

ഗുണേ സരന്താ സരണഞ്ച യാഥാതി.

മിച്ഛാദിട്ഠികസ്സ വത്ഥും ദുതിയം.

൨൩. പാദപീഠികായ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

ജമ്ബുദീപേ ¶ മഹാബോധിതോ കിര ദക്ഖിണപസ്സേ ഏതം പച്ചന്തനഗരം അഹോസി. തത്ഥ സദ്ധാസമ്പന്നോ രതനത്തയമാമകോ ഏകോ ഉപാസകോ പടിവസതി. തദാ ഏകോ ഖീണാസവോ ഭഗവതാ പരിഭുത്തം പാദപീഠം ഥവികായ പക്ഖിപിത്വാ ഗതഗതട്ഠാനേ പൂജേന്തോ അനുക്കമേന തം നഗരം സമ്പാപുണിത്വാ സുനിവത്ഥോ സുപാരുതോ പത്തം ഗഹേത്വാ അന്തരവീഥിം പടിപജ്ജി യുഗമത്തദസോ പബ്ബജ്ജാലീലായ ജനം പരിതോസേന്തോ. അഥ സോ ഉപാസകോ തഥാ ഗച്ഛന്തം ഥേരം ദിസ്വാ പസന്നമാനസോ ഉപഗന്ത്വാ പഞ്ചപതിട്ഠിതേന വന്ദിത്വാ പത്തം ഗഹേത്വാ ഭോജേത്വാ നിബദ്ധം മമ ഗേഹം ആഗമനമിച്ഛാമി, മമാനുകമ്പായ ഏത്ഥേവ വസഥ സാമീതി യാചിത്വാ നഗരാസന്നേ രമണീയേ വനസണ്ഡേ നദീകൂലേ പണ്ണസാലം കത്വാ ഥേരസ്സ തം നീയ്യാതേത്വാ ചതുപച്ചയേഹി പടിജഗ്ഗന്തോ മാനേന്തോ പൂജേന്തോ വസതി. ഥേരോപി തത്ഥ ഫാസുകട്ഠാനേ ഭഗവതാ പരിഭുത്തപാദപീഠധാതും നിധായ വാലുകാഹി ഥൂപം കത്വാ നിച്ചം ഗന്ധധൂപദീപപുപ്ഫപൂജാദീഹി പൂജയമാനോ വാസം കപ്പേതി. തസ്മിം സമയേ തസ്സോ പാസകസ്സ അനന്തരഗേഹവാസികോ ഏകോ ഇസ്സരഭത്തികോ അത്തനോ ദേവതം നിബദ്ധം നമസ്സതി. തം ദിസ്വാസ്സ ഉപാസകോ ബുദ്ധഗുണേ വത്വാ അഖേത്തേ സമ്മ മാ വിരിയം കരോഹി. പജഹേതം ദിട്ഠിംതി ആഹ. തതോ സോ കേരാടികോ ഇസ്സരഭത്തികോ കോ തേ സത്ഥു ഗുണാനുഭാവോ, അമ്ഹാകം ഇസ്സരസ്സ ഗുണോവ മഹന്തോതി വത്വാ തസ്സ അഗുണം ഗുണന്തി കഥേന്തോ ആഹ.

൧.

തിപുരം സോ വിനാസേസി, ലലാടനയനഗ്ഗിനാ;

അസുരേച വിനാസേസി, തിസൂലേന മഹിസ്സരോ.

൨.

ജടാകലാപമാവത്തം, നച്ചതീ ദിനസന്ധിയം;

വാദേതി ഭേരിവീണാദിം, ഗീതംചാപി സ ഗായതി.

൩.

ഭരിയായോ ¶ തസ്സ തിസ്സോ, ജടായേകം സമുബ്ബഹേ;

ഏകമേകേന പസ്സേന, പസ്സമാനോ ചരേകകം.

൪.

ഹത്ഥിചമ്മമ്ബരധരോ, തേനേവ വാരിതാ തപോ;

അസാദിസേഹി പുത്തേഹി, രൂപേന ച സുപാകടോ.

൫.

രതിയാ ച മധുപാനേ ച, ബ്യാവടോ സബ്ബദാ ച സോ;

മനുസ്സട്ഠിധരോ സീസ, കപാലേനേസ ഭുഞ്ജകി.

൬.

ന ജാതോ ന ഭയം തസ്സ, മരണം നത്ഥി സസ്സതോ;

ഈദിസോ മേ മഹാദേവോ, നത്ഥഞ്ഞസ്സീദിസോ ഗുണോതി.

തം സുത്വാ ഉപാസകോ സമ്മ തുയ്ഹം ഇസ്സരസ്സ ഏതേ ഗുണാ നാമ താവ ഹോന്തു. അഗുണാ നാമ കിത്തകാ ഹോന്തീതി വത്വാ ഭഗവതോ സകലഗുണേ സംഹരിത്വാ കഥേന്തോ ആഹ.

൭.

ലോകേ സബ്ബസവന്തീനം, ആധാരോ സാഗരോ യഥാ;

സബ്ബേസം ഗുണരാസീനം, ആധാരോവ തഥാഗതോ.

൮.

ചരാചരാനം സബ്ബേസം, ആധാരാവ ധരാ അയം;

തഥാ ഗുണാനം സബ്ബേസം, ആധാരോവ തഥാഗതോ.

൯.

ഏവം സന്തോ വിയത്തോച [വിയന്തോ ഇതികത്ഥചി], ഏവം സോ കരുണാപരോ;

ഏവ മിദ്ധിവിധാ തസ്സ, ഏവമേവം ഗുണാ ഇതി.

൧൦.

ബുദ്ധോപി സക്കോതി ന യസ്സ വണ്ണേ,

കപ്പമ്പി വത്വാ ഖയതം ഗമേതും;

പഗേവ ച ബ്രഹ്മസുരാ സുരേഹി,

വത്തും ന ഹാനന്തഗുണസ്സ വണ്ണന്തി.

ഏവം വദന്താ പന തേ ഉഭോപി അമ്ഹാകം ദേവോ ഉത്തമോ അമ്ഹാകം ദേവോ ഉത്തമോതി കലഹം വഡ്ഢേത്വാ രഞ്ഞോ സന്തികമഗമംസു, രാജാ ¶ തേസം കഥം സുത്വാ തേനഹി തുമ്ഹാകം ദേവതാനം മഹന്തഭാവം ഇദ്ധിപാടിഹാരിയേന ജാനിസ്സാമ. ദസ്സേഥ തേഹി നോ ഇദ്ധിംതി നഗരേ ഭേരിം ചരാപേസി. ഇതോ കിര സത്താഹച്ചയേന ഇമേസം ദ്വിന്നം സത്ഥാരാനം പാടിഹാരിയാനി ഭവിസ്സന്തി. സബ്ബേ സന്നിപതന്തൂതി തം സുത്വാ നാനാദിസാസു ബഹൂ മനുസ്സാ സമാഗമിംസു, അഥ മിച്ഛാദിട്ഠികാ അജ്ജ അമ്ഹാകം ദേവസ്സ ആനുഭാവം പസ്സാമാതി മഹന്തം പൂജം കരോന്തോ തത്ഥ സാരം നാദ്ദസംസു, സമ്മാദിട്ഠികാപി അജ്ജ അമ്ഹാകം ഭഗവതോ ആനുഭാവം പസ്സിസ്സാമാതി വാളുകാഥൂപം ഗന്ത്വാ ഗന്ധമാലാദീഹി പൂജേത്വാ പദക്ഖിണം കത്വാ അഞ്ജലിമ്പഗ്ഗയ്ഹ അട്ഠംസു. അഥ രാജാപി ബലവാഹനപരിവുതോ ഏകമന്തേ അട്ഠാസി. നാനാസമയവാദിനോപി അജ്ജ തേസം പാടിഹാരിയം പസ്സിസ്സാമാതി മഞ്ചാതിമഞ്ചം കത്വാ അട്ഠംസു. തേസം സമാഗമേ സമ്മാദിട്ഠികാ വാളുകാഥൂപ മഭിമുഖം കത്വാ അഞ്ജലിമ്പഗ്ഗയ്ഹ സാമി അമ്ഹാകം ഭഗവാ സബ്ബബുദ്ധകിച്ചാനി നിട്ഠാപേത്വാ അനുപാദിസേസായ നിബ്ബാണധാതുയാ പരിനിബ്ബായി. സാരിപുത്തമഹാമോഗ്ഗല്ലാനാദയോ അസീതിമഹാസാവകാപി പരിനിബ്ബായിംസു, നത്ഥേത്ഥ അമ്ഹാകം അഞ്ഞം പടിസരണന്തി വത്വാ സച്ചകിരിയം കരോന്താ ആഹംസു.

൧൧.

ആപാണകോടിം ബുദ്ധസ്സ, സരണം നോ ഗതാ യദി;

തേന സച്ചേന യം ധാതു, ദസ്സേതു പാടിഹാരിയം.

൧൨.

ആപാണകോടിം ധമ്മസ്സ, സരണം നോ ഗതാ യദി;

തേന സച്ചേന യം ധാതു, ദസ്സേതു പാടിഹാരിയം.

൧൩.

ആപാണകോടിം സങ്ഘസ്സ, സരണം നോ ഗതാ യദി;

തേന സച്ചേന യം ധാതു, ദസ്സേതു പാടിഹാരിയം.

൧൪.

രാമകാലേ മുനിന്ദസ്സ, പാദുകാ ചാസി അബ്ഭുതാ;

തേന സച്ചേന യം ധാതു, ദസ്സേതു പാടിഹാരിയം.

൧൫.

ഛദ്ദന്തകാലേ ¶ മുനിനോ, ദാഠാ ഛരംസിരഞ്ജിതാ;

തേന സച്ചേനയം ധാതു, നിച്ഛാരേതു ഛ രംസിയോ.

൧൬.

ജാതമത്തോ തദാ ബുദ്ധോ, ഠിതോ പങ്കജമുദ്ധനി;

നിച്ഛാരേസാസഭിംവാചം, അഗ്ഗോ സേട്ഠോതിആദിനാ;

തേന സച്ചേനയം ധാതു, ദസ്സേതു പാടിഹാരിയം.

൧൭.

നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, നിക്ഖന്തോ അഭിനിക്ഖമം;

തേന സച്ചേന യം ധാതു, ദസ്സേതു പാടിഹാരിയം.

൧൮.

മാരസേനം പലാപേത്വാ, നിസിന്നോ ബുജ്ഝി ബോധിയം;

തേന സച്ചേന യം ധാതു ദസ്സേതു പാടിഹാരിയം.

൧൯.

ധമ്മചക്കം പവത്തേസി, ജിനോ സിപതനേ തദാ;

തേന സച്ചേന യം ധാതു, ദസ്സേതു പാടിഹാരിയം.

൨൦.

നന്ദോപനന്ദഭോഗിന്ദം, നാഗം നാലാഗിരിവ്ഹയം;

ആളവകാ ദയോ യക്ഖേ, ബ്രഹ്മാനോ ച ബകാ ദയോ.

൨൧.

സച്ചകാദിനിഗണ്ഠേച, കൂടദന്താ ദയോ ദ്വിജേ;

ദമേസി തേന സച്ചേന, ദസ്സേതു പാടിഹാരിയംതി.

ഏവഞ്ച പന വത്വാ ഉപാസകാ അമ്ഹാകം അനുകമ്മം പടിച്ച മഹാജനസ്സ മിച്ഛാദിട്ഠിഭേദനത്തം പാടിഹാരിയം ദസ്സേഥ സാമീതി ആരാധേസും. അഥ ബുദ്ധാനുഭാവഞ്ച ഥേരാനുഭാവഞ്ച ഉപാസകാനം സച്ചകിരിയാനുഭാവഞ്ച പടിച്ച വാളുകാഥൂപം ദ്വിധാ ഭിന്ദിത്വാ പാദപീഠധാതു ആകാസ മബ്ഭുഗ്ഗന്ത്വാ ഛബ്ബണ്ണരംസിയോ വിസ്സജ്ജേന്തീ വിലാസമാനാ അട്ഠാസി. അഥ മഹാജനാ ചേലുക്ഖേപസഹസ്സാനി പവത്തേന്താ സാധുകീള്ഹം കീളന്താ മഹാനാദം പവത്തേന്താ മഹന്തം പൂജമകംസു. മിച്ഛാദിട്ഠികാപി ഇമം അച്ഛരിയം ദിസ്വാ വിമ്ഹിതമാനസാ മിച്ഛാദിട്ഠിം ഭിന്ദിത്വാ രതനത്തയപരായണാ സരണ മഗമംസൂതി.

൨൨.

ഫുട്ഠോപി ¶ പാദേന ജിനസ്സ ഏവം,

കലിങ്ഗരോ പാ സി മഹാനുഭാവോ;

ലോകേകനാഥസ്സ അനാസവസ്സ,

മഹാനുഭാവോ ഹി അചിന്തനീയോതി.

പാദപീഠികായ വത്ഥും തതിയം.

൨൪. ഉത്തരസാമണേരസ്സ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

സോ കിര പുരിമബുദ്ധേസു [പുരിമബുദ്ധേ ഇതിസബ്ബത്ഥ] കതാധികാരോ തത്ഥ തത്ഥ ഭവേ വിവട്ടൂപനിസ്സയം പുഞ്ഞം ഉപചിനന്തോ സുമേധസ്സ ഭഗവതോ കാലേ വിജ്ജാധരോ ഹുത്വാ ഹിമവതി പടിവസതി. തദാ സുമേധോ നാമ സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ വിവേക മനുബ്രൂഹന്തോ ഹിമവന്തം ഗന്ത്വാ രമണീയേ പദേസേ പല്ലങ്കം ആഭുജിത്വാ നിസീദി. തദാ വിജ്ജാധരോ ആകാസേന ഗച്ഛന്തോ ഛബ്ബണ്ണരംസീഹി വിരാജമാനം ഭഗവന്തം ദിസ്വാ തീഹി കണികാരപുപ്ഫേഹി പൂജേസി, പുപ്ഫാനി ബുദ്ധാനുഭാവേന സത്ഥു ഉപരി ഛത്താകാരേന അട്ഠംസു, സോ തേന ഭീയ്യോസോ മത്തായ പസന്നചിത്തോ ഹുത്വാ അപരഭാഗേ കാലംകത്വാ താവതിംസഭവനേ നിബ്ബത്തിത്വാ ഉളാരം ദിബ്ബസമ്പത്തിമനുഭവന്തോ യാവതായുകം തത്ഥ ഠത്വാ തതോ ചുതോ ദേവമനുസ്സേസു സംസരന്തോ ഇമസ്മിം ബുദ്ധുപ്പാദേ രാജഗഹനഗരേ ബ്രാഹ്മണമഹാസാലസ്സ പുത്തോ ഹുത്വാ നിബ്ബത്തി. ഉത്തരോതിസ്സ നാമം അഹോസി. സോ ഉത്തമരൂപധരോ വിഞ്ഞുതം പത്തോ ബ്രാഹ്മണവിജ്ജാസു നിപ്ഫത്തിം പത്വാ ജാതിയാ രൂപേന വിജ്ജായ സീലാചാരേന ച ലോകസ്സ മഹനീയോ ജാതോ, തസ്സ തം പഞ്ഞാസമ്പത്തിംദിസ്വാ വസ്സകാരോ മഗധമഹാമത്തോ അത്തനോ ധീതരം ദാതുകാമോ ഹുത്വാ അത്തനോ അധിപ്പായം പവേദേസി. സോ നിസ്സരണജ്ഝാസയതായ തം പടിക്ഖിപിത്വാ കാലേനകാലം ധമ്മസേനാപതിം പയിരുപാസന്തോ തസ്സ ¶ സന്തികേ ധമ്മം സുത്വാ പടിലദ്ധസദ്ധോ പബ്ബജിത്വാ വത്തസമ്പന്നോ ഹുത്വാ ഥേരം ഉപട്ഠഹതി. തേന ച സമയേന ഥേരസ്സ അഞ്ഞതരോ ആബാധോ ഉപ്പന്നോ ഹോതി, തസ്സ ഭേസജ്ജത്ഥായ ഉത്തരസാമണേരോ പാതോവ പത്തചീവര മാദായ വിഹാരതോ നിക്ഖമ്മ അന്തരാമഗ്ഗേ തളാകസ്സ തീരേ പത്തം ഠപേത്വാ ഉദകസമീപം ഗന്ത്വാ മുഖം ധോവതി, തദാ അഞ്ഞതരോ ഉമ്മഗ്ഗചോരോ കതകമ്മോ ആരക്ഖപുരിസേഹി അനുബദ്ധോ അഗ്ഗദ്വാരേനേവ നഗരതോ നിക്ഖമിത്വാ പലായന്തോ അത്തനാ ഗഹിതം രതനഭണ്ഡികം സാമണേരസ്സ പത്തേ പക്ഖിപിത്വാ പലായി. സോ സാമണേരോപി പത്തസമീപം [സത്തുസമീപം ഇതിപി കത്ഥചി] ഉപഗതോ ഹോതി, ചോരം അനുബന്ധന്താ രാജപുരിസാ സാമണേരസ്സ പത്തേ ഭണ്ഡികം ദിസ്വാ അയം ചോരോ, ഇമിനാ ചോരിയം കതന്തി സാമണേരം പച്ഛാബാഹം ബന്ധിത്വാ വസ്സകാരസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ ദസ്സേസും. വസ്സകാരോ ച തദാ രഞ്ഞോ വിനിച്ഛയേ നിയുത്തോ ഹുത്വാ ഛേജ്ജഭേജ്ജം അനുസാസതി. സോ ഏസോ പുബ്ബേ മമ വചനം നാദിയി. സുദ്ധപാസണ്ഡിയേസു പബ്ബജീതി ച ബദ്ധാഘാതത്താ തം കമ്മം അസോധേത്വാവ ജീവന്തമേവേതം സൂലേ ഉത്താസേഥാതി ആണാ പേസി, രാജപുരിസാ തം നിമ്ബസൂലേ ഉത്താസേസും. സാമണേരോ സൂലഗ്ഗേ നിസിന്നോ ഉപജ്ഝായസ്സ മേ കോ ഭേസജ്ജം ആഹരിസ്സതീതി സാരിപുത്തത്ഥേരം സരി. തതോ ഥേരോ തം പവത്തിം ഞത്വാ സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ കഥേസി, ഭഗവാപി മഹാസാവകപരിവുതോ തസ്സ ഞാണപരിപാകം ഓലോകേത്വാ തം ഠാനമഗമാസി. തതോ ഭഗവതോ നിക്ഖന്തഭാവാ സകലനഗരേ കോലാഹലം അഹോസി, മഹാജനകായോ സന്നിപതി. അഥ ഭഗവാ വിപ്ഫുരന്തഹത്ഥതലേ നഖമണിമയൂഖസമ്ഭിന്നപീതാഭാസതായ പഗ്ഘരന്തജാതിഹിങ്ഗുലകസുവണ്ണരസധാരാവിയ ജാലാവഗുണ്ഠിതമുദുതലുനങ്ഗുലം ഹത്ഥം ഉത്തരസ്സ സീസേ ഠപേത്വാ ഉത്തര ഇദം തേ പുബ്ബേ കതപാപകമ്മസ്സ ഫലം ഉപ്പന്നം, തത്ഥ തയാ പച്ചവേക്ഖണബലേന അധിവാസനാ കാതബ്ബാതി ആഹ. തേനേവ ആഹ.

൧.

അതീതേ ¶ കിര ഏകസ്മിം, ഗാമേ ത്വ മസി ദാരകോ;

ദാരേകേഹി സമാഗമ്മ, കീളന്തോ കേളിമണ്ഡലേ.

൨.

ഗഹേത്വാ സുഖുമം സൂകം, തദാ ത്വം നിമ്ബജല്ലിയാ;

ഉത്താസേസി തത്ഥ സൂലേ, ജീവമാനകമക്ഖികം.

൩.

അപരമ്പി തേ പാപകമ്മം, പവക്ഖാമി സുണോഹി മേ;

ഓവദന്തിം ഹിതേന ത്വം, അതീതേ സകമാതരം.

൪.

ജീവസൂലേ നിസീദാതി, കോപേനാഭിസപീ തുവം;

ഇമേഹി ദ്വീഹി പാപേഹി, സരം സംസാരസാഗരേ.

൫.

പഞ്ചജാതിസതേ അച്ഛി, ജീവസൂലമ്ഹി നിമ്ബജേ;

അയം തേ ചരിമാ ജാതി, ഏത്ഥാപിച വിപച്ചി സോതി.

ഏവമാദിനാ നയേന തസ്സ അജ്ഝാസയാനുരൂപേന ധമ്മം ദേസേസി, ഉത്തരോ അമതാഭിസേകസദിസേന സത്ഥുനോ ഹത്ഥസമ്ഫസ്സസഞ്ജാതപസാദസോമനസ്സതായ ഉളാരം പീതിപാമോജ്ജം പടിലഭിത്വാ യഥാപരിചിതം വിപസ്സനാമഗ്ഗം സമാരൂള്ഹോ ഞാണസ്സ പരിപാകം ഗതത്താ സത്ഥു ദേസനാവിലാസേന മഗ്ഗപടിപാടിയാ സബ്ബകിലേസേ ഖേപേത്വാ ഛളഭിഞ്ഞോ അഹോസി. ധമ്മം സുത്വാ തത്ഥ സമാഗതാനം ദേവമനുസ്സാനം ചതുരാസീതിപാണസഹസ്സാനം ധമ്മാഭിസമയോ അഹോസീതി വദന്തി. ഉത്തരോ പന ഛളഭിഞ്ഞോ ഹുത്വാ സൂലതോ ഉട്ഠഹിത്വാ ആകാസേ ഠത്വാ പാടിഹാരിയം ദസ്സേസി. മഹാജനാ അച്ഛരിയബ്ഭുതചിത്താ ജാതാ അഹേസും. താവദേവസ്സ വണോരുന്ധി, സോ ഭിക്ഖൂഹി ആവുസോ താദിസം ദുക്ഖം അനുഭവന്തോ കഥം ത്വം വിപസ്സനം അനുയുഞ്ജിതും സക്ഖീതി പുട്ഠോ പഗേവ മേ ആവുസോ സംസാരേ ആദീനവോ സങ്ഖാരാനഞ്ച സഭാവോ സുദിട്ഠോ. തസ്മാഹം താദിസം ദുക്ഖം അനുഭവന്തോപി അസക്ഖിം വിപസ്സനം വഡ്ഢേത്വാ വിസേസം അധിഗന്തുംതി ആഹ. അഥാപരഭാഗേ സോ ഭിക്ഖുസങ്ഘമജ്ഝേ അത്തനോ പുബ്ബചരിതാ പദാനം പകാസേന്തോ ഇമാ ഗാഥാ അഭാസി.

൬.

സുമേധോ ¶ നാമ സമ്ബുദ്ധോ, ദ്വത്തിംസവരലക്ഖണോ;

വിവേകകാമോ സമ്ബുദ്ധോ, ഹിമവന്ത മുപാഗമി.

൭.

അജ്ഝോഗഹേത്വാ ഹിമവന്തം, അഗ്ഗോ കാരുണികോ മുനി;

പല്ലങ്കം ആഭുജിത്വാന, നിസീദി പുരിസുത്തമോ.

൮.

വിജ്ജാധരോ തദാ ആസിം, അന്തലിക്ഖചരോ അഹം;

തിസൂലം സുകതം ഗയ്ഹ, ഗച്ഛാമി അമ്ബരേ തദാ.

൯.

പബ്ബതഗ്ഗേ യഥാ അഗ്ഗി, പുണ്ണമാസേവ ചന്ദിമാ;

വനം ഓഭാസതേ ബുദ്ധോ, സാലരാജാവ ഫുല്ലിതോ.

൧൦.

വനഗ്ഗാ നിക്ഖമിത്വാന, ബുദ്ധരംസീ വിധാവരേ;

നലഗ്ഗിവണ്ണസങ്കാസാ, ദിസ്വാ ചിത്തം പസാദയിം.

൧൧.

വിചിനം അദ്ദസം പുപ്ഫം, കണികാരം ദേവഗന്ധികം;

തീണി പുപ്ഫാനി ആദായ, ബുദ്ധസേട്ഠം അപൂജയിം.

൧൨.

ബുദ്ധസ്സ ആനുഭാവേന, തീണി പുപ്ഫാനി മേ തദാ;

ഉദ്ധവണ്ടാ അധോപത്താ, ഛായം കുബ്ബന്തി സത്ഥുനോ.

൧൩.

തേന കമ്മേന സുകതേന, ചേതനാപണിധീഹിച;

ജഹിത്വാ മാനുസം ദേഹം, താവതിംസമഗഞ്ഛഹം.

൧൪.

തത്ഥ മേ സുകതം ബ്യമ്ഹം, കണികാരീതി ഞായതി;

സട്ഠിയോജന മുബ്ബേധം, തിംസയോജനവിത്ഥതം.

൧൫.

സഹസ്സഖണ്ഡം സതഭേണ്ഡു, ധജാലു ഹരിതാമയം;

സതസഹസ്സാനി ബ്യൂഹാനി, ബ്യമ്ഹേ പാതുരഹംസു മേ.

൧൬.

സോണ്ണമയാ മണിമയാ, ലോഹിതങ്കമയാ പിച;

ഫലികാ പിച പല്ലങ്കാ, യദിച്ഛക യദിച്ഛകാ.

൧൭.

മഹാരഹഞ്ച സയനം, തൂലികം വികതീയകം;

ഉദ്ദലോമികഏകന്തം, ബിമ്ബോഹനസമായുതം.

൧൮.

ഭവനാ ¶ നിക്ഖമിത്വാന, ചരന്തോ ദേവചാരികം;

യദാ ഇച്ഛാമി ഗമനം, ദേവസംഘപുരക്ഖതോ.

൧൯.

പുപ്ഫസ്സ ഹേട്ഠാ തിട്ഠാമി, ഉപരിച്ഛദനം മമ;

സമന്താ യോജനസതം, കണികാരേഹി ഛാദിതം.

൨൦.

സട്ഠിതുരിയസഹസ്സാനി, സായം പാതം ഉപട്ഠഹും;

പരിവാരേന്തി മം നിച്ചം, രത്തിന്ദിവമതന്ദിതാ.

൨൧.

തത്ഥ നച്ചേഹി ഗീതേഹി, താലേഹി വാദിതേഹി ച;

രമാമി ഖിഡ്ഡാരതിയാ, മോദാമി കാമകാമഹം.

൨൨.

തത്ഥ ഭുത്വാ ച പിത്വാ ച, മോദാമി തിദസേ തദാ;

നാരീഗണേഹി സഹിതോ, മോദാമി ബ്യമ്ഹമുത്തമേ.

൨൩.

സതാനം പഞ്ചക്ഖത്തുഞ്ച, ദേവരജ്ജ മകാരയിം;

സതാനം തീണിക്ഖത്തുംച, ചക്കവത്തീ അഹോസഹം;

പദേസരജ്ജം വിപുലം, ഗണനാതോ അസംഖിയം.

൨൪.

ഭവാഭവേ സംസരന്തോ, മഹാഭോഗം ലഭാമഹം;

ഭോഗേ മേ ഊനതാ നത്ഥി, ബുദ്ധപൂജായി ദം ഫലം.

൨൫.

ദ്വേ മേ ഭവേ സംസരാമി, ദേവത്തേ അഥ മാനുസേ;

അഞ്ഞം ഗതിം ന ജാനാമി, ബുദ്ധപൂജായിദം ഫലം.

൨൬.

ദ്വേ മേ കുലേ പജാനാമി, ഖത്തിയേ ചാപി ബ്രാഹ്മണേ;

നീചേ കുലേ ന ജാനാമി, ബുദ്ധപൂജായിദം ഫലം.

൨൭.

ഹത്ഥിയാനം അസ്സയാനം, സിവികം സന്ദമാനികം;

ലഭാമി സബ്ബമേവേ തം, ബുദ്ധപൂജായിദം ഫലം.

൨൮.

ദാസീഗണം ദാസഗണം, നാരിയോ ച അലങ്കതാ;

ലഭാമി സബ്ബ മേവേ തം, ബുദ്ധപൂജായിദം ഫലം.

൨൯.

കോസേയ്യകമ്ബലിയാനി, ഖോമകപ്പാസികാനിച;

ലഭാമി സബ്ബമേവേതം, ബുദ്ധപൂജായിദം ഫലം.

൩൦.

നവവത്ഥം ¶ നവഫലം, നവഗ്ഗരസഭോജനം;

ലഭാമി സബ്ബമേവേതം, ബുദ്ധപൂജായിദം ഫലം.

൩൧.

ഇമം ഖാദ ഇമം ഭുഞ്ജ, ഇമമ്ഹി സയനേ സയ;

ലഭാമി സബ്ബമേവേതം, ബുദ്ധപൂജായിദം ഫലം.

൩൨.

സബ്ബത്ഥ പൂജിതോ ഹോമി, യസോ അച്ചുഗ്ഗതോ മമ;

മഹേസക്ഖോ ഘദാ ഹോമി, അഭേജ്ജപരിസോ സദാ;

ഞാതീനം ഉത്തമോ ഹോമി, ബുദ്ധപൂജായിദം ഫലം.

൩൩.

സീതം ഉണ്ഹം ന ജാനാമി, പരിളാഹോ ന വിജ്ജതി;

അഥോ ചേതസികം ദുക്ഖം, ഹദയേ മേ ന വിജ്ജതി.

൩൪.

സുവണ്ണവണ്ണോ ഹുത്വാന, സംസരാമി ഭവാഭവേ;

വേവണ്ണിയം ന ജാനാമി, ബുദ്ധപൂജായിദം ഫലം.

൩൫.

ദേവലോകാ ചവിത്വാന, സുക്കമൂലേന ചോദിതോ;

സാവത്ഥിയം പുരേ ജാതോ, മഹാസാലേ സുഅഡ്ഢകേ.

൩൬.

പഞ്ചകാമഗുണേ ഹിത്വാ, പബ്ബജിംഅനഗാരിയം;

ജാതിയാ സത്തവസ്സോഹം, അരഹത്തമപാപുണിം.

൩൭.

ഉപസമ്പാദയീ ബുദ്ധോ, ഗുണമഞ്ഞായ ചക്ഖുമാ;

തരുണോവ പൂജനീയോ ഹം, ബുദ്ധപൂജായിദം ഫലം.

൩൮.

ദിബ്ബചക്ഖും വിസുദ്ധം മേ, സമാധികുസലോ അഹം;

അഭിഞ്ഞാപാരമിപ്പത്തോ, ബുദ്ധപൂജായിദം ഫലം.

൩൯.

പടിസമ്ഭിദാ അനുപ്പത്തോ, ഇദ്ധിപാദേസു കോവിദോ;

സദ്ധമ്മേ പാരമിപ്പത്തോ, ബുദ്ധപൂജായിദം ഫലം.

൪൦.

തിംസകപ്പസഹസ്സമ്ഹി, യം ബുദ്ധമഭിപൂജയിം;

ദുഗ്ഗതിം നാഭിജാനാമി, ബുദ്ധപൂജായിദം ഫലം.

൪൧.

കിലേസാ ഝാപിതാ മയ്ഹം, ഭവാ സബ്ബേ സമൂഹതാ;

നാഗോവ ബന്ധനം ഛേത്വാ, വിഹരാമി അനാസവോ.

൪൨.

സ്വാഗതം ¶ വത മേ ആസി, ബുദ്ധസേട്ഠസ്സ സന്തികം;

തിസ്സോ വിജ്ജാ അനുപ്പത്തോ, കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം.

൪൩.

പടിസമ്ഭിദാ ചതസ്സോ ച, വിമേക്ഖാ പിച അട്ഠിമേ;

ഛളഭിഞ്ഞാ സച്ഛികതാ, കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനംതി;

തം സുത്വാ ബഹൂ കുസലകമ്മപരായണാ അഹേസും.

൪൪.

സഹേതുകാ പച്ഛിമികാപി സത്താ,

പാപം ന സക്കോന്തി ജഹാതുമേവം;

അനിച്ഛമാനേഹി ജനേഹി ദുക്ഖം,

ആരാവ പാപം പരിവജ്ജനീയംതി.

ഉത്തരസാമണേരസ്സ വത്ഥും ചതുത്ഥം.

൨൫. കവീരപട്ടന വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

ജമ്ബുദീപേ കിര ചോളരട്ഠേ കാവീരപട്ടനം നാമ അഹോസി. തത്ഥ മാഹിസ്സരികാ ബഹൂ മിച്ഛാദിട്ഠികാ വസന്തി. തത്ഥേകസ്മിം ദേവാലയേ ചിത്തകമ്മം കരോന്താ ഏകസ്മിം ഫലകേ ഇസ്സരസ്സ ഓനമിത്വാ വന്ദനാകാരം ഭഗവതോ രൂപം അകംസു. തസ്മിം സമയേ തത്ഥ ബഹൂ ഉപാസകാ തം ദേവകുലം ഗന്ത്വാ തത്ഥ തത്ഥ ചിത്തകമ്മാനി ഓലോകേന്താ തസ്മിം ഫലകേ തം ചിത്തകമ്മം അദ്ദസംസു. ദിസ്വാന തേ അഹോ അമ്ഹേഹി അപസ്സിതബ്ബം പസ്സിതം. സദേവകേ ലോകേ സമാരകേ സബ്രഹ്മകേ സസ്സമണബ്രാഹ്മണിയാസദേവമനുസ്സായ പജായ ച അപരിമാണേസു ചക്കവാളേസു ഭഗവതോ ഉത്തരിതരം ഠപേത്വാ സമസമോപി നത്ഥി. സകലേഹി സത്തനികായേഹി വന്ദനീയോ പൂജനീയോ ഭഗവാ. അനനുരൂപം തസ്സ ഏതേഹി കതംതി രോദന്താ പരിദേവന്താ രാജദ്വാരം ഗന്ത്വാ ഉഗ്ഘോസേസും, തം സുത്വാ രാജാ തേ പക്കോസാപേത്വാ കസ്മാ തുമ്ഹേ ¶ ഉഗ്ഘോസേഥാതി പുച്ഛി, തേ ഏവ മാഹംസു. ദേവ അമ്ഹാകം ഭഗവാ ദേവാതിദേവോ സക്കാതിസക്കോ ബ്രഹ്മാതിബ്രഹ്മാ മേരുവ അചലോ സാഗരോ ഗമ്ഭീരോ ആകാസോവ അനന്തോ പഥവീവ പത്ഥടോതിആദീഹി ഭഗവതോ ഗുണം വണ്ണേസും. തേന വുത്തം അപദാനേ.

൧.

ബത്തിംസലക്ഖണധരോ, സുനക്ഖത്തോവ ചന്ദിമാ;

അനുബ്യഞ്ജനസമ്പന്നോ, സാലരാജാവ ഫുല്ലിതോ.

൨.

രംസിജാലപരിക്ഖിത്തോ, ദിത്തോവ കനകാചലോ;

ബ്യാമപ്പഭാപരിവുതോ, സതരംസി ദിവാകരോ.

൩.

സോണ്ണാ നനോ ജിനവരോ, സമണീവ സിലുച്ചയോ;

കരുണാപുണ്ണഹദയോ, വിവട്ടോ വിയ സാഗരോ.

൪.

ലോകവിസ്സുതകിത്തീവ, സിനേരുവ നഗുത്തമോ;

യസസാ വിതതോ ധീരോ, ആകാസസദിസോ മുനി.

൫.

അസങ്ഗചിത്തോ സബ്ബത്ഥ, അനിലോ വിയ നായകോ;

പതിട്ഠാ സബ്ബഭൂതാനം, മഹീവ മുനിസുത്തമോ.

൬.

അനൂപലിത്തോ ലോകേന, തോയേന പദുമം യഥാ;

കുവാദഗച്ഛദഹനോ, അഗ്ഗിക്ഖന്ധോവ സോഭതി.

൭.

അഗദോ വിയ സബ്ബത്ഥ, കിലേസവിസനാസകോ;

ഗന്ധമാദനസേലോവ, ഗുണഗന്ധവിഭൂസിതോ.

൮.

ഗുണാനം ആകരോ ധീരോ, രതനാനംവ സാഗരോ;

സിന്ധൂവ വനരാജീനം, കിലേസമലഹാരകോ.

൯.

വിജയീവ മഹായോധോ, മാരസേനപ്പമദ്ദനോ;

ചക്കവത്തീവ സോ രാജാ, ബോജ്ഝങ്ഗരതനിസ്സരോ.

൧൦.

മഹാഭിസക്കസങ്കാസോ, ദോസബ്യാധിതികിച്ഛകോ;

സല്ലകത്തോ യഥാ വേജ്ജാ, ദിട്ഠിഗണ്ഡവിഫാലകോ.

൧൧.

സത്ഥാ ¶ നോ ഭഗവാ ദേവ, മഹാബ്രഹ്മേഹി വന്ദിതോ;

ദേവിന്ദസുരസിദ്ധേഹി, വന്ദനീയോ സദാ ദരാ.

൧൨.

സബ്ബേസു ചക്കവാളേസു, യേ അഗ്ഗാ യേ ച പൂജിതാ;

തേസമഗ്ഗോ മഹാരാജ, ഭഗവാ നോ പതാപവാതി.

അയുത്തം ദേവ ദേവകുലേഹി കതംതി ആഹംസു. തം സുത്വാ രാജാ ഭോ സബ്ബേപി മനുസ്സാ അത്തനോ അത്തനോ ദേവതാനം മഹന്തഭാവം കഥേന്തി. തുമ്ഹാകം പന സത്ഥുനോ മഹന്തഭാവം കഥം അമ്ഹാകം ജാനാപേഥാതി, ഉപാസകാ ന ഗരു ത്വം മഹാരാജ ഫലകം ആഹരാപേത്വാ സുദ്ധവത്ഥേന വേഠേത്വാ തം അത്തനോ മുദ്ദികായ ലഞ്ഛിത്വാ സുരക്ഖിതസുഗോപിതേ ഏകസ്മിം ദേവകുലേ ഠപേത്വാ സത്താഹച്ചയേന ആഹരാപേത്വാ തം ഓലോകേഥ, തദാ നോ സത്ഥുനോ മഹന്താനുഭാവം ജാനാഥാതി ആഹംസു, അഥ രാജാ തേസം വുത്തനിയാമേനേവ കാരാപേത്വാ അന്തോദേവകുലേ ഠപേത്വാ സബ്ബദ്വാരാനി പിദഹിത്വാ ലഞ്ഛേത്വാ രക്ഖേയ്യാഥാതി നിയോജേസി. തതോ തേ ഉപാസകാ സബ്ബേ സന്നിപതിത്വാ സത്താഹം ദാനം ദേന്താ സീലം രക്ഖന്താ ഉപോസഥകമ്മം കരോന്താ സബ്ബസത്തേസു മേത്തിം ഭാവേന്താ സബ്ബസത്താനം അത്തനാ കതപുഞ്ഞേസു പത്തിം ദേന്താ തിണ്ണം രതനാനം പൂജം കരോന്താ ഏവം ഉഗ്ഘോസേസും. അമ്ഹാകം കതകുസലനിസ്സന്ദേന ലോകേ മഹിദ്ധികാ മഹാനുഭാവാ സബ്ബേ ദേവാ ച ലോകം പാലേന്താ ചത്താരോ മഹാരാജാനോ ച അമ്ഹാകം സത്ഥുനോ ഉപട്ഠാനായ [ഉപട്ഠായ ഇതിസബ്ബത്ഥ] ഠിതഭാവം ദസ്സേന്തൂതി സച്ചകിരിയം അകംസു. അഥ തേസം പുഞ്ഞാനുഭാവേന തസ്മിം ഖണേ സക്കസ്സ ദേവരഞ്ഞോ പണ്ഡുകമ്ബലസിലാസനം ഉണ്ഹാകാരം ദസ്സേസി. തതോ സോ മനുസ്സലോകം ഓലോകേന്തോ മിച്ഛാദിട്ഠീഹി കതം തം വിപ്പകാരം ദിസ്വാ സംവിഗ്ഗോ ആഗന്ത്വാ ഇസ്സരം ഭഗവതോ പാദേ വന്ദിത്വാ സയിതാകാരം ¶ കത്വാ തം പവത്തിം ഉപാസകാനം കഥേത്വാ സകട്ഠാനമേവ അഗമാസി. തതോ സത്തമേ ദിവസേപാതോവ തേ സബ്ബേപി രഞ്ഞോ സന്തികം ഗന്ത്വാ വന്ദിത്വാ ഏവമാഹംസു. ദേവ ഇസ്സരോ അമ്ഹാകം ഭഗവതോ പാദേ സിരസാ വന്ദിത്വാ നിപന്നോതി. അഥ രാജാ തേസം കഥം സുത്വാ നഗരേ ഭേരിം ചരാപേത്വാ മഹാജനേ സന്നിപാതേത്വാ തേഹി പരിവുതോ ദേവകുലം ഗന്ത്വാ ലഞ്ഛം ഭിന്ദാപേത്വാ ദ്വാരം വിവരിത്വാ ഫലകം ആഹരാപേത്വാ വേഠിതസാടകേ മോചാപേസി. അഥ രാജാ ച മഹാജനോ ച തം മഹന്തം പാടിഹാരിയം ദിസ്വാ മിച്ഛാദിട്ഠിം പഹായ സബ്ബേ സത്ഥുനോ സരണ മഗമംസു. അഥ രാജാ തം ദേവകുലം ഭിന്ദാപേത്വാ മഹന്തം രമണീയം വിഹാരം കാരാപേത്വാ യാവജീവം പുഞ്ഞകമ്മം കത്വാ ദേവലോകേ നിബ്ബത്തി.

൧൩.

അനബ്ഭുതം സത്ഥു ധരീയമാനേ,

കരോന്തി ദിസ്വാ കുസലാനി ഇദ്ധിം;

യേ തം മുനിന്ദേ പരിനിബ്ബുതമ്ഹി,

കരോന്തി പുഞ്ഞാനി മഹബ്ഭൂതം യേതി.

കാവീരപട്ടനവത്ഥും പഞ്ചമം.

൨൬. ചോരഘാതകവത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

ഏകസ്മിം കിര സമയേ അമ്ഹാകം ഭഗവാ സാവത്ഥിയം ഉപനിസ്സായ ജേതവനേ വിഹരതി ധമ്മദേസനായ മഹാജനസ്സ സഗ്ഗമോക്ഖസമ്പദം ദദമാനോ. തസ്മിംസമയേ പഞ്ചസതാ ചോരാ അടവിതോ നഗരം ആഗന്ത്വാ രത്തിഭാഗേ ചോരകമ്മം കത്വാ തേന പുത്തദാരേ പോസേന്തി. അഥേകദിവസം ചോരാ ചോരകമ്മത്ഥായ നഗരം പവിസന്താ നഗരദ്വാരേ ഏകം ദുക്ഖിതം ജനപദമനുസ്സം പസ്സിത്വാ ഹമ്ഭോ ¶ കത്ഥ വസതീതി പുച്ഛിംസു, സോ അത്തജനാ ജനപദവാസിഭാവം പകാസേസി. അഥസ്സ തേ കസ്മാ ഭോ ഇമിനാ ദുക്ഖവാസേന വസിസ്സസി, ഏഹി അമ്ഹേഹി സദ്ധിം ചോരകമ്മം കരോന്തോ വത്ഥാലങ്കാരസമ്പന്നോ പുത്തദാരം പോസേഹി. ഇമിനാ കപണവാസേന ന വസാതി ആഹംസു. സോ പനിമേ യുത്തം കഥേന്തീതി തേസം വചനം സമ്പടിച്ഛി. അഥ തേ ഏവം സതി അമ്ഹേഹി സദ്ധിം ആഗച്ഛാഹീതി വത്വാ നം ഗഹേത്വാ അന്തോനഗരം പവിട്ഠാ തത്ഥ തത്ഥ വിലുമ്പന്താ ചോരകമ്മം അകംസു. തദാ ജാനപദികോ ലദ്ധവിഭവോ ഇമമേവ വരതരന്തി തേഹി സദ്ധിം ചോരകമ്മം കരോന്തോ ജീവികം കപ്പേസി, അഥേകദിവസം രാജപുരിസാ കതകമ്മേ തേ സബ്ബേവ ഗഹേത്വാ പച്ഛാബാഹം ഗാള്ഹം ബന്ധിത്വാ കോസലരഞ്ഞോ ദസ്സേസും, രാജാ തേ ദിസ്വാ ഏവമാഹ, ഭണേ തുമ്ഹാകം അന്തരേ യോ ഏതേസം മാരേത്വാ ജീവിതക്ഖയം പാപേസ്സതി, തസ്സ ജീവിതദാനം ദമ്മീതി, തം സുത്വാ തേ ചോരാ സബ്ബേ അഞ്ഞമഞ്ഞഞാതിസുഹദസമ്ബന്ധഭാവേന തം ന ഇച്ഛിംസു. സോ പന ജനപദവാസീ മനുസ്സോ അഹമേതേ സബ്ബേ മാരേസ്സാമീതി രഞ്ഞോ വത്വാ തേനാനുഞ്ഞാതോ തേ സബ്ബേ മാരേസി. തം ദിസ്വാ തുട്ഠോ രാജാ തസ്സ ചോരഘാതകമ്മം അദാസി. സോ ചോരേ ച വജ്ഝപ്പത്തേ ച മാരേന്തോ പഞ്ചവീസതിവസ്സാനി വസന്തോ അപരഭാഗേ മഹല്ലകോ അഹോസി. അഥ സോ മന്ദബലത്താ കതിപയപഹാരേനാപി ചോരം മാരേതും ന സക്കോതി, രാജാ തം ഞത്വാ അഞ്ഞസ്സ ചോരഘാതകമ്മം അദാസി. അഥ സോ ചോരഘാതകമ്മാ [ചോരഘാതകമ്മ ഇതിപികത്ഥചി] പരിഹീനോ അത്തനോ ഗേഹേ വസതി. തദാ അഞ്ഞതരോ മനുസ്സോ മന്തം പരിവത്തേത്വാ നാസാവാതേന മനുസ്സമാരണകമന്തം ജാനാതി. തഥാഹി ഹത്ഥപാദകണ്ണനാസസീസാദീസു യംകിഞ്ചി ഛേജ്ജഭേജ്ജം കത്തുകാമോ മന്തം പരിവത്തേത്വാ നാസാവാതം വിസ്സജ്ജേതി. തം തം ഠാനം ഛിജ്ജതി ഭിജ്ജതി, ഏവം മഹാനുഭാവോ സോ മന്തോ, അഥ സോ തം പുരിസം ഉപട്ഠഹിത്വാ മന്തം ലഭിത്വാ രഞ്ഞോ സാസനം പേസേസി ¶ . അഹം ഇതോ പുബ്ബേ മഹല്ലകത്താ ചോരാനം ഹത്ഥപാദാദയോ ദുക്ഖേന ഛേജ്ജ ഭേജ്ജം കരോമി, മാരേതബ്ബേപി ദുക്ഖേന മാരേമി. ഇദാനി പനാഹം തഥാ ന കരോമി, മമ മന്താനുഭാവേന ഛേജ്ജഭേജ്ജകമ്മം കരിസ്സാമീതി. രാജാ തം സാസനം സുത്വാ സാധൂതി തം പക്കോസാപേത്വാ ഠാനന്തരം തസ്സേവ പാകതിക മകാസി. സോ തതോ പട്ഠായ തം കമ്മം കരോന്തോ പുന പഞ്ചവസ്സാനി അതിക്കാമേസി. സോ മഹല്ലകോ ഖീണായുകോ ദുബ്ബലോ മരണമഞ്ചപരായണോ ഹുത്വാ മരണവേദനാദുക്ഖേന മഹന്തേന ഭയാനകേന സദ്ദേന വിസ്സരം വിരവന്തോ നിമീലിതേന ചക്ഖുനാ ഭയാനകം നരകഗ്ഗിജാലാപജ്ജലന്തഅയകൂടമുഗ്ഗരധരേ നിരയപാലേ ച പസ്സന്തോ നിപന്നോ ഹോതി, തതോ തസ്സ പടിവിസ്സകഗേഹേ മനുസ്സാ തസ്സ ഭയാനകസദ്ദസവണേന ഗേഹം ഛട്ടേത്വാ പലായിംസു. തസ്മിം കിര ദിവസേ മഹാസാരിപുത്തത്ഥേരോ ദിബ്ബചക്ഖുനാ ലോകം ഓലോകേന്താ തം ചോരഘാതകം തദഹേവ കാലംകത്വാ നിരയേ നിബ്ബത്തമാനം ദിസ്വാ മയി തത്ഥ ഗതേ പനേസ മയി പസാദേന സഗ്ഗേ നിബ്ബത്തതീതി ഞത്വാ അജ്ജ മയാ തസ്സാനുഗ്ഗഹം കാതും വട്ടതീതി പുബ്ബണ്ഹസമയം നിവാസേത്വാ തസ്സ ഘരദ്വാര മഗമാസി. അഥ സോ ഥേരം ദിസ്വാ കുദ്ധോ കോപേന തടതടായമാനദേഹോ അജ്ജ തം വിജ്ഝിത്വാ ഫാലേത്വാ മാരേസ്സാമീതി നിപന്നോവ മന്തം പരിവത്തേത്വാ നാസാവാതം വിസ്സജ്ജേസി, ഥേരോ തസ്മിം ഖണേ നിരോധസമാപന്നോ നിരോധാ വുട്ഠായ സുരിയോ വിയ വിരോചമാനോ അട്ഠാസി, അഥ സോ ഥേരസ്സ തയോ വാരേ തഥേവ കത്വാ കിഞ്ചി കാതും അസക്കോന്തോ അതിവിയ വിമ്ഹിതചിത്തോ ഥേരേ ചിത്തം പസാദേത്വാ അത്തനോ പടിയത്തം പായസം ഥേരസ്സ ദാപേസി, ഥേരോ മങ്ഗലം വഡ്ഢേത്വാ വിഹാരമേവ അഗമാസി, ചോരഘാതകോ ഥേരസ്സ ദിന്നദാനം അനുസ്സരന്തോ തസ്മിം ഖണേ കാലം കത്വാ സഗ്ഗേ നിബ്ബത്തി. അഹോ വീതരാഗാനം ബുദ്ധപുത്താനം ആനുഭാവോ. ഏവം നരകേ നിബ്ബത്തമാനോപിസ്സ ബലേന സഗ്ഗേ നിബ്ബത്തോതി. തഥാഹി.

൧.

ദാനം ¶ താണം മനുസ്സാനം, ദാനം ദുഗ്ഗതിവാരണം;

ദാനം സഗ്ഗസ്സ സോപാനം, ദാനം സന്തികരം പരം.

൨.

ഇച്ഛിതിച്ഛിതദാനേന, ദാനം ചിന്താമണീ വിയ;

കപ്പരുക്ഖോവ സത്താനം, ദാനം ഭദ്ദഘടോവിയ.

൩.

സീലവന്തസ്സ ദാനേന, ചക്കവത്തിസിരിമ്പി ച;

ലഭന്തി സക്കസമ്പത്തിം, തഥാ ലോകുത്തരം സുഖം.

൪.

പാപകമ്മേസു നിരതോ, ഠിതോയം നരകായനേ [നരകാവനേ ഇതിപികത്ഥചി];

സാരിപുത്തസ്സ ഥേരസ്സ, പിണ്ഡപാതസ്സ വാഹസാ.

൫.

അപായം പരിവജ്ജേത്വാ, നേകദുക്ഖസമാകുലം;

ദേവസങ്ഘപരിബ്ബൂള്ഹോ, ഗതോ ദേവപുരം വരം.

൬.

തസ്മാ സുഖേത്തേ സദ്ധായ, ദേഥ ദാനാനി കാമദം;

ദാനം ദേന്തേഹി സീലമ്പി, പാലനീയംതിസുന്ദരന്തി [പാലനംചാതിസുന്ദരം ഇതിപികത്ഥചി].

അഥ ഭിക്ഖൂ ധമ്മസഭായം സന്നിപതിത്വാ നിസിന്നാ ഭഗവന്തം പുച്ഛിംസു, കിംഭന്തേ സോ പാപോ ചതൂസു അപായേസു കതരസ്മിം നിബ്ബത്തോതി. അഥ സത്ഥാ അജ്ജേസ ഭിക്ഖവേ സാരിപുത്തസ്സ ദിന്നദാനാനുഭാവേന ദേവലോകേ നിബ്ബത്തോ, തസ്സേവ നിസ്സന്ദേന അനാഗതേ പച്ചേകബുദ്ധോ ഭവിസ്സതീതി ബ്യാകാസീതി.

൭.

ഭോ സാരിപുത്തേ നിഹിതപ്പദാനം,

ഖണേന പാപേതി ഹി സഗ്ഗമഗ്ഗം;

തസ്മാ സുഖേത്തേസു ദദാഥ ദാനം,

കാമത്ഥ ചേ സഗ്ഗമോക്ഖം പരത്ഥ.

ചോരഘാതകവത്ഥും ഛട്ഠമം.

൨൭. സദ്ധോപാസകസ്സ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

അതീതേ ¶ കിര കസ്സപദസബലസ്സ കാലേ ഏകോ പുരിസോ സദ്ധോ രതനത്തയേസു പസന്നോ ഉച്ഛുയന്തകമ്മേന ജീവികം കപ്പേന്തോ പടിവസതി. അഥ സോ ഏകം ഗിലാനഭിക്ഖും ദിസ്വാ തസ്സ ഉളുങ്കമത്തം സപ്പിം അദാസി, തഥേവേകസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ ഏകം ഗുളപിണ്ഡം അദാസി, അഥാപരസ്മിംദിവസേ ഏകം ഛാതജ്ഝത്തം സുനഖം ദിസ്വാ തസ്സ ഭത്തപിണ്ഡേന സങ്ഗഹ മകാസി, അഥേകസ്സ ഇണട്ഠകസ്സ ഏകം കഹാപണം അദാസി, അഥേകദിവസം ധമ്മം സുണമാനോ ധമ്മദേസകസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ സാടകം പൂജേസി, സോ ഏത്തകം പുഞ്ഞകമ്മം കത്വാ ഭവേസു ചരമാനോഹം സമുദ്ദപബ്ബതാദീസുപി യം യം ഇച്ഛാമി. തം തം സമിജ്ഝതൂതി പത്ഥനം അകാസി, സോ അപരഭാഗേ കാലം കത്വാ തേഹേവ കുസലമൂലേഹി സുത്തപ്പബുദ്ധോ വിയ ദേവലോകേ നിബ്ബത്തിത്വാ തത്ഥ മഹന്തം ദിബ്ബസമ്പത്തിം അനുഭവിത്വാ തതോ ചുതോ അമ്ഹാകം ഭഗവതോ കാലേ സാവത്ഥിയം മഹദ്ധനേ മഹാസാലകുലേ നിബ്ബത്തിത്വാ തതോ സോ വിഞ്ഞുതം പത്തോ കാലേന കാലം ധമ്മം സുണന്തോ ഘരാവാസേ ആദീനവം പബ്ബജ്ജായ ച ആനിസംസം സുത്വാ പബ്ബജിതോ ന ചിരേനേവ അരഹത്തം പാപുണി. സോ അപരഭാഗേ സത്ഥാരം വന്ദിത്വാ പഞ്ചസതഭിക്ഖുപരിവാരോ ഉഗ്ഗനഗരം അഗമാസി, തത്ഥ സേട്ഠിനോ ഭരിയാ സദ്ധാ അഹോസി പസന്നാ. സാ ഥേരം പഞ്ചഹി ഭിക്ഖുസതേഹി സദ്ധിം ഭിക്ഖായ ചരന്തം ദിസ്വാ തുരിതതുരിതാ ഗന്ത്വാ ഥേരസ്സ പത്തം ഗഹേത്വാ സദ്ധിം പഞ്ചസതേഹി ഭിക്ഖൂഹി ഭോജേത്വാ ഥേരം തത്ഥ നിബദ്ധവാസത്ഥം യാചിത്വാ പഞ്ചസതകൂടാഗാരാനി കാരാപേത്വാ അലങ്കരിത്വാ പഞ്ചസതഭിക്ഖൂ തത്ഥ വാസേന്തീ നിബദ്ധം ചതുപച്ചയേഹി ഉപട്ഠാനമകാസി. തതോ ഥേരോ തം പഞ്ചസു സീലേസു പതിട്ഠാപേത്വാ തത്ഥ യഥാഭിരന്തം വിഹരിത്വാ അഞ്ഞത്ത ഗന്തുകാമോ അനുപുബ്ബേന പട്ടനഗാമം അഗമാസി, തത്ഥ വസിത്വാ തതോ നാവം അഭിരുയ്ഹ പഞ്ചസതഭിക്ഖൂഹി പരിവുതോ സമുദ്ദപിട്ഠേന ഗച്ഛതി, സമുദ്ദം തരന്തസ്സ ¶ തസ്സ സാഗരമജ്ഝേ ഉദരവാതോ സമുട്ഠഹിത്വാ പീളേതി, തം ദിസ്വാ ഭിക്ഖൂ ഭന്തേ ഇദം പുബ്ബേ കേന വൂപസമേസ്സതീതി പുച്ഛിംസു, ഥേരോ പുബ്ബേ മേ ആവുസോ ഉലുങ്കമത്തേ സപ്പിപീതേ രോഗോ വൂപസമ്മതീതി ആഹ, ഭിക്ഖൂ ഭന്തേ സമുദ്ദപിട്ഠേ കഥം സപ്പിം ലഭിസ്സാമ, അധിവാസേഥാതി ആഹംസു, തം സുത്വാ ഥേരേന [ഥേരോനനോആയസ്മന്താ ഇതിസബ്ബത്ഥ] ന നോ ആയസ്മന്താ സപ്പി ദുല്ലഭാ, മമ പത്തം ഗഹേത്വാ സമുദ്ദോദകം ഉദ്ധരിത്വാ ആനേഥാതി വുത്തേ ഭിക്ഖൂ തഥാ അകംസു. ഉദ്ധടമത്തമേവ തംഉദകം പരിവത്തേത്വാ സപ്പി അഹോസി, അഥ ഭിക്ഖൂ തം ദിസ്വാ അച്ഛരിയബ്ഭുതചിത്താ ജാതാ ഥേരസ്സ സപ്പിം ഉപനാമേസും, ഥേരേന സപ്പിനോ [സപ്പിനാ ഇതിസബ്ബത്ഥ] പീതമത്തേ സോ ആബാധോ വൂപസമി, അഥസ്സ ഭിക്ഖൂഹി കി മേതം ഭന്തേ അച്ഛരിയം, ന നോ ഇതോ പുബ്ബേ ഏവരൂപം ദിട്ഠപുബ്ബംതി വുത്തേ ഥേരോ തേനഹി കതപുഞ്ഞാനം പുഞ്ഞവിപാകം പസ്സിസ്സഥാതി വത്വാ സമുദ്ദം ഓലോകേസി ഇദം സപ്പി ഹോതൂതി. അഥസ്സ ചക്ഖുപഥേ സമുദ്ദേ സബ്ബോദകം പരിവത്തേത്വാ സപ്പി അഹോസി. അഥസ്സ ഭിക്ഖൂ അബ്ഭുതചിത്താ അഞ്ഞമ്പി ഈദിസം പുഞ്ഞം അത്ഥി ഭന്തേതി പുച്ഛിംസു, തതോ ഥേരോ തേനഹി പസ്സഥായസ്മന്താ മമ പുഞ്ഞന്തി വത്വാ സമന്താ തത്ഥ തത്ഥ ഘനസേലപബ്ബതേ ഓലോകേസി, സബ്ബാനി താനി ഗുളപിണ്ഡാനി അഹേസും, തതോ ചക്ഖുപഥേ സമന്താ ഭത്തഭാജനാനി ദസ്സേസി സബ്യഞ്ജനം സോപകരണം. തതോ ഹിമവന്തം ഓലോകേസി, സബ്ബം തം സുവണ്ണമയം അഹോസി. അഥാഭിമുഖട്ഠാനേ മഹന്തം വനസണ്ഡം ഓലോകേസി, സകലവനസണ്ഡംനാനാവിരാഗവത്ഥേഹി സഞ്ഛന്നം അഹോസി, ഭിക്ഖൂ തം തം പാടിഹാരിയം ദിസ്വാ അതീവ വിമ്ഹിതാ ഭന്തേ കേന തേ പുഞ്ഞകമ്മേന ഏതാദിസാനി പാടിഹാരിയാനി ഭവിസ്സന്തീതി പുച്ഛിംസു, ഥേരോ കസ്സപദസബലസ്സ കാലേ അത്തനാ കതം സബ്ബം തം കുസലം പകാസേസി. തേനേത്ഥ.

൧.

ഇമസ്മിം ¶ ഭദ്ദകേ കപ്പേ, കസ്സപോ നാമ നായകോ;

സബ്ബലോകഹിതത്ഥായ, ലോകേ ഉപ്പജ്ജി ചക്ഖുമാ.

൨.

തദാഹം ഉച്ഛുയന്തമ്ഹി, നിയുത്തോ ഗുളകാരകോ;

തേന കമ്മേന ജീവാമി, പോസേന്തോ പുത്തദാരകേ.

൩.

കിലന്തിന്ദ്രിയമദ്ദക്ഖിം, ഭിക്ഖും രോഗാതുരം തദാ;

ഭിക്ഖാചാരകവത്തേന, ഘതത്ഥം [ഘതമത്തമുപാഗതം ഇതിസബ്ബത്ഥ] സമുപാഗതം.

൪.

ഉലുങ്കമത്തം സപ്പിസ്സ, അദദം തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;

സദ്ദഹന്തോ ദാനഫലം, ദയായു ദഗ്ഗമാനസോ.

. ൫

തേന കമ്മേന സംസാരേ, സംസരന്തോ ഭവാഭവേ;

യത്ഥിച്ഛാമി ഘതം തത്ഥ, ഉപ്പജ്ജതി അനപ്പകം.

൬.

ഇച്ഛാമഹം സമുദ്ദസ്മിം, ഫലമ്പി ഘതമത്തനോ;

തം തം സബ്ബം ഘതം ഹോതി, ഘതദാനസ്സിദം ഫലം.

൭.

സുണാഥ മയ്ഹം അഞ്ഞമ്പി, പുഞ്ഞകമ്മം മനോരമം;

തദാ ദിസ്വാനഹം ഭിക്ഖും, രോഗേന പരിപീളിതം.

൮.

ഗുളപിണ്ഡം ഗഹേത്വാന, പത്തേ തസ്സ സമാകിരിം;

തേന സോ സുഖിതോ ആസി, രോഗം ബ്യപഗതം തദാ.

൯.

തേന മേ ഗുളദാനേന, സംസരം ദേവമാനുസേ;

യത്ഥത്ഥോസ്മി ഗുളേനാഹം, തത്ഥ തം സുലഭം മമ.

൧൦.

സേലാച വിപുലാ മയ്ഹം, ഹോന്തി ചിത്താനുവത്തകാ;

മഹന്തഗുളപിണ്ഡാവ, ഗുളദാനേ ഇദം ഫലം.

൧൧.

അഥാപി മേ കതം പുഞ്ഞം, സുണാഥ സാധു ഭിക്ഖവോ;

ഛാതജ്ഝത്തം ഫന്ദമാനം, ദിസ്വാന സുനഖം തദാ.

൧൨.

ഭത്തപീണ്ഡേന ¶ സങ്ഗണ്ഹിം, തമ്പി ദാനം ഫലാവഹം;

തതോ പട്ഠായ നാഹോസി, അന്നപാനേന ഊനതാ.

൧൩.

സുലഭന്നപാനോ സുഖിതോ, അഹോസിംജാതിജാതിയം;

അജ്ജാപി യദി ഇച്ഛാമി, ഭോജനേന പയോജനം.

൧൪.

ചക്ഖുപഥേ സമന്താ മേ, ജായന്തുക്ഖലിയോ ബഹൂ;

അഥാപരമ്പി കുസലം, അകാസിംതം സണാഥ മേ.

൧൫.

ഇണട്ഠകസ്സ പോസസ്സ, അദാസേകം കഹാപണം;

തേന മേ പുഞ്ഞകമ്മേന, അനോമഭവസമ്പദം.

൧൬.

പചുരം ജാതരൂപഞ്ച, ലഭാമി ജാതിജാതിയം;

സചജ്ജ ധനകാമോഹം, ഘനസേലോപി പബ്ബതോ;

ഹോതി ഹേമമയം സബ്ബം, ഇണതോ മോചനേ ഫലം.

൧൭.

അഞ്ഞമ്പി മമ പുഞ്ഞം ഭോ, സുണാഥ സുതിസോഭനം;

കസ്സപസ്സ ഭഗവതോ, സാസനേകം ബഹുസ്സുതം.

൧൮.

ദേസേന്തം മുനിനോ ധമ്മം, സുത്വാ പീണിതമാനസോ;

പൂജേസിംസാടകം മയ്ഹം, ധമ്മസ്സ ധമ്മസാമിനോ.

൧൯.

തേനാഹം പുഞ്ഞകമ്മേന, സംസരം ദേവമാനുസേ;

ലഭാമി പചുരം വത്ഥം, യം ലോകസ്മിം വരം പരം.

൨൦.

ഇച്ഛമാനോ സചേ അജ്ജ [ജാനമാനോപഹംഅജ്ജ; ജാനധാനോചഹംഅജ്ജ ഇതികത്ഥചി], ഹിമവന്തമ്പി പബ്ബതം;

നാനാവിരാഗവത്ഥേഹി, ഛാദയിസ്സം സമന്തതോ.

൨൧.

സചേ ഇച്ഛാമി അജ്ജേവ, വത്ഥേനച്ഛാദയാ മിതേ;

ജന്തവോ ചതുദീപസ്മിം, വത്ഥദാനസ്സിദം ഫലം.

൨൨.

ഏതേസം പുഞ്ഞകമ്മാനം, വാഹസാ കാമഭൂമിയം;

സമ്പത്തി മനുഭുത്വാന, സാവത്ഥിപുര മുത്തമേ.

൨൩.

ജാതോ കുലേ മഹാഭോഗേ,

വുദ്ധിപ്പത്തോ സുഖേധിതോ;

തസ്സ ധമ്മം സുണിത്വാന,

പബ്ബജിത്വാന സാസനേ.

൨൪.

ലോകുത്തരം അഗ്ഗരസം, ഭുഞ്ചന്തോ മുനിവാഹസാ;

കിലേസേ പജഹിത്വാന, അരഹത്തമപാപുണിം.

൨൫.

കുസലം നാ വമന്തബ്ബം, ഖുദ്ദകന്തി കദാചിപി;

അനന്തഫലദം ഹോതി, നിബ്ബാണമ്പി ദദാതി തം.

അഥസ്സ ധമ്മദേസനം സുത്വാ ഭിക്ഖൂ ച മഹാജനോ ച ദാനാദികുസലകമ്മം കത്വാ യേഭുയ്യേന സഗ്ഗപരായണാ അഹേസുംതി.

൨൬.

മനോപസാദേനപി അപ്പപുഞ്ഞം,

ഏവം മഹന്തം ഭവതീതി ഞത്വാ;

മാ അപ്പപുഞ്ഞന്തി പമജ്ജഥമ്ഭോ;

സരാഥ ദേവിം ഇധ ലാജദായിം.

സദ്ധോപാസകസ്സ വത്ഥും സത്തമം.

൨൮. കപണസ്സ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

അമ്ഹാകം ഭഗവതി പരിനിബ്ബുതേ ബാരാണസീനഗരവാസീ ഏകോ ദുഗ്ഗതപുരിസോ പരഗേഹേ ഭതിംകത്വാ ജീവികം കപ്പേതി, തസ്മിം സമയേ നഗരവാസിനോ യേഭുയ്യേന തസ്മിം തസ്മിം ഠാനേ മണ്ഡപാദയോ കാരാപേത്വാ മഹാദാനം ദേന്തി, തം ദിസ്വാ ദുഗ്ഗതോ ഏവം ചിന്തേസി, അഹം പുബ്ബേ അകതപുഞ്ഞത്താ പരഗേഹേ ഭതിം കത്വാ കിച്ഛേന കസിരേന ജീവാമി. നിവാസനപാരുപനമ്പി വാസട്ഠാനമത്തമ്മി ദുക്ഖതോ ലഭാമി. ഇദാനി ബുദ്ധുപ്പാദോ വത്തതി ഭിക്ഖുസങ്ഘോപി.

സബ്ബേ ¶ ഇമേ ദാനം ദത്വാ സഗ്ഗമഗ്ഗം സോധേന്തി. മയാപി ദാനം ദാതും വട്ടതി. തമ്മേ ദീഘരത്തം ഹിതായ സുഖായ ഭവിസ്സതി. അപി ച മയ്ഹം തണ്ഡുലനാലിമത്തമ്പി നത്ഥി, അകതവീരിയേന തം മത്ഥകം പാപേതും ന സക്കാ, ഏതദത്ഥായാഹം ഉയ്യോഗം കത്വാ ദാനം ദസ്സാമീതി ചിന്തേത്വാ തതോ പട്ഠായ ഭതിം പരിയേസമാനോ ഗന്ത്വാ തത്ഥ തത്ഥ ഭതിം കത്വാ ലദ്ധനിവാപേ ച ഭിക്ഖാചരിയായ ലദ്ധതിലതണ്ഡുലാദയോ ച ഏകത്ഥ സംഹരിത്വാ മനുസ്സേ സമാദാപേത്വാ തസ്മിം മണ്ഡപം കാരാപേത്വാ വനകുസമാദീഹി തം അലങ്കരിത്വാ ഭിക്ഖൂ നിമന്തേത്വാ മണ്ഡപേ നിസീദാപേത്വാ സബ്ബേസം പായസം [പായാസം ഇതിസബ്ബത്ഥ] പടിയാദേത്വാ ഭോജേസി. അഥ സോ മരണകാലേ അത്തനാ കതം തം ദാനവരം അനുസ്സരി. സോ തേന കുസലകമ്മേന സുത്തപ്പബുദ്ധോ വിയ ദേവലോകേ നിബ്ബത്തി. തസ്മിം തേന കതപുഞ്ഞാനുരൂപം മഹന്തം കനകവിമാനം നിബ്ബത്തി. സമന്താ തിഗാവുതട്ഠാനേ ദേവതാ നാനാ വിധാനി തുരിയാനി ഗഹേത്വാ ഉപഹാരം കരോന്തി. നിച്ചം ദേവച്ഛരാസഹസ്സാനി [ദേവച്ഛരാസഹസ്സം ഇതിസബ്ബത്ഥ] തം പരിവാരേത്വാ തിട്ഠന്തി. ഏവം സോ മഹന്തം സമ്പത്തിം അനുഭവതി. അഥേകദിവസം സുവണ്ണസേലവിഹാരവാസീ മഹാസങ്ഘരക്ഖിതത്ഥേരോ പത്തപടിസമ്ഭിദോ ദേവചാരികം ചരമാനോ തം ദേവപുത്തം അനുപമായ ദേവസമ്പത്തിയാ വിരോചമാനം ദിസ്വാ ഉപസങ്കമ്മ ഠിതോ തേന കതകമ്മം പുച്ഛി. സോപിസ്സ യഥാഭൂതം ബ്യാകാസി, തേനത്ഥ.

൧.

സബ്ബസോവണ്ണയോ ആസി, പാസാദോ രതനാമയോ;

സോണ്ണസിങ്ഗസതാകിണ്ണോ, ദുദ്ദിക്ഖോ ച പഭസ്സരോ.

൨.

കൂടാഗാര സതാകിണ്ണോ, സോണ്ണമാലാസമാകുലോ;

മുത്താകലാപാലമ്ബന്തി, തത്ഥ തത്ഥ മനോരമാ.

൩.

നേകഗബ്ഭസതാകിണ്ണോ, സയനാസനമണ്ഡിതോ;

വിഭത്തോ ഭബ്ബഭാഗേഹി, പുഞ്ഞവഡ്ഢകിനാ കതോ.

൪.

നച്ചന്തി ¶ പമദാ തത്ഥ, ഭേരിമണ്ഡലമജ്ഝഗാ;

ഗായന്തി കാചി കീളന്തി, വാദേന്തി കാചി തന്തിയോ.

൫.

തതോ തിഗാവുതേ ഠാനേ, പാസാദസ്സ സമന്തതോ;

സഹച്ഛരാ ദേവപുത്താ, ഗഹേത്വാ ആതതാദയോ.

൬.

മോദന്തി പരിവാരേത്വാ, നച്ചഗീതാദിനാ സദാ;

ഉല്ലങ്ഘന്തിച സേലേന്തി, സിലാഘന്തി സമന്തതോ.

൭.

ഏവം മഹിദ്ധികോ ദാനി, തുവം വന്ദോവ ഭാസതി;

പുച്ഛാമി തം ദേവപുത്ത, കിം കമ്മമകരീ പുരാ.

ദേവപുത്തോ ആഹ.

൮.

അഹോസിം ദുഗ്ഗതോ പുബ്ബേ, ബാരാണസീപുരുത്തമേ;

ദാനം ദേന്തി നരാ തത്ഥ, നിമന്തേത്വാന ഭിക്ഖവോ.

൯.

ജീവന്തോ ഭതിയാ സോഹം, ദാനം ദേന്തേ മഹാജനേ;

തുട്ഠഹട്ഠേ പമുദിതേ, ഏവം ചിന്തേസഹം തദാ.

൧൦.

സമ്പന്നവത്ഥാലങ്കാരാ, ദാനം ദേന്തി ഇമേ ജനാ;

പരത്ഥപി പഹട്ഠാവ, സമ്പത്തിമനുഭോന്തി തേ.

൧൧.

ബുദ്ധുപ്പാദോ അയം ദാനി, ധമ്മോ ലോകേ പവത്തതി;

സുസീലാ ദാനി വത്തന്തി, ദക്ഖിണേയ്യാ ജിനോരസാ.

൧൨.

അനാവട്ഠിതോ [അവട്ഠിതോച; അന്ധട്ഠിതോച ഇതിപികത്തചി] സംസാരോ, അപായാ ഖലു പൂരിതാ;

കല്യാണവിമുഖാ സത്താ, കാമം ഗച്ഛന്തി ദുഗ്ഗതിം.

൧൩.

ഇദാനി ദുക്ഖിതോ ഹുത്വാ, ജീവാമി കസിരേനഹം;

ദലിദ്ദോ കപണോ ദീനോ, അപ്പഭോഗോ അനാലയോ.

൧൪.

ഇദാനി ബീജം രോപേമി, സുഖേത്തേ സാധുസമ്മതേ;

അപ്പേവനാമ തേനാഹം, പരത്ഥ സുഖിതോ സിയാ.

൧൫.

ഇതി ചിന്തിയ ഭിക്ഖിത്വാ, ഭതിം കത്വാന നേകധാ;

മണ്ഡപം തത്ഥ കാരേത്വാ, നിമന്തേത്വാന ഭിക്ഖവോ.

൧൬.

ആയാസേന ¶ അദാസാഹം, പായസം അമതായ സോ;

തേന കമ്മവിപാകേന, ദേവലോകേ മനോരമേ.

൧൭.

ജാതോമ്ഹി ദിബ്ബകാമേഹി, മോദമാനോ അനേകധാ;

ദീഘായുകോ വണ്ണവന്തോ, തേജസ്സീച അഹോസഹന്തി.

ഏവം ദേവപുത്തോ അത്തനാ കതപുഞ്ഞകമ്മം വിത്താരേന കഥേസി, ഥേരോപി മനുസ്സലോകം ആഗന്ത്വാ മനുസ്സാനം അത്തനാ പച്ചക്ഖതോ ദിട്ഠദിബ്ബസമ്പത്തിം പകാസേസി. തം സുത്വാ മഹാജനോ കുസലകമ്മം കത്വാ യേഭുയ്യേന സഗ്ഗേ നിബ്ബത്തോതി.

൧൮.

അനാലയോ ദുഗ്ഗതദീനകോപി,

ദാനം ദദന്തോ ധിഗതോ വിസേസം;

സഗ്ഗാ പവഗ്ഗം യദി പത്ഥയവ്ഹോ,

ഹന്ത്വാന മച്ഛേരമലം ദദാഥാതി.

കപണസ്സ വത്ഥും അട്ഠമം.

൨൯. ദേവപുത്തസ്സ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

ഇതോ പുബ്ബേ നാരദസ്സ കിര സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ കാലേ അയം ദീപോ അഞ്ഞതരേന നാമേന പാകടോ അഹോസി, സോ പനേകസ്മിം കാലേ ദുബ്ഭിക്ഖോ അഹോസി ദുസ്സസ്സോ, മഹാഛാതകഭയം സത്തേ പീളേതി. തസ്മിം സമയേ നാരദസ്സ ഭഗവതോ ഏകോ സാസനികോ സാവകോ അഞ്ഞതരസ്മിം ഗാമേ പിണ്ഡായ ചരിത്വാ യഥാ ധോതപത്തോവ നിക്ഖമി. അഥഞ്ഞതരസ്മിം ഗേഹേ മനുസ്സാ ഏകം തണ്ഡുലനാളിംപോടലികായ ബന്ധിത്വാ ഉദകേ പക്ഖിപിത്വാ പചിത്വാ ഉദകം ഗഹേത്വാ പിവന്തോ ജീവന്തി, തദാ ഥേരം ദിസ്വാ വന്ദിത്വാ പത്തം ഗഹേത്വാ തേന തണ്ഡുലേന ഭത്തം പചിത്വാ പത്തേ പക്ഖിപിത്വാ ഥേരസ്സ അദംസു. അഥ ¶ തേസം സദ്ധാബലേന സാ ഉക്ഖലി ഭത്തേന പരിപുണ്ണാ അഹോസി, തേ തം അബ്ഭുതം ദിസ്വാ അയ്യസ്സ ദിന്നദാനേ വിപാകോ അജ്ജേവ നോ ദിട്ഠോതി സോമനസ്സജാതാ മഹാജനം സന്നിപാതേത്വാ തേ ഭത്തം ഭോജേത്വാ പച്ഛാ സയം ഭുഞ്ജിംസു. ഭത്തസ്സ ഗഹിതഗഹിതട്ഠാനം പൂരതേവ. തതോ പട്ഠായ തേ സമ്പത്തമഹാജനസ്സ ദാനം ദദന്താ ആയുപരിയോസാനേ ദേവലോകേ നിബ്ബത്തിംസു, അഥ സോ ഥേരോ ഭത്തം ആദായ ഗന്ത്വാ അഞ്ഞതരസ്മിം രുക്ഖമൂലേ നിസീദിത്വാ ഭുഞ്ജിതുമാരതി. തസ്മിം കിര രുക്ഖേ നിബ്ബത്തോ ഏകോ ദേവപുത്തോ ആഹാരേന കിലന്തോ ഭുഞ്ജമാനം ഥേരം ദിസ്വാ അത്തഭാവം വിജഹിത്വാ മഹല്ലകവേസേന തസ്സ സമീപേ അട്ഠാസി. ഥേരോ അനാവജ്ജിത്വാവ ഭുഞ്ജതി. ദേവപുത്തോ ചരിമാലോപം ഠപേത്വാ ഭുത്തകാലേ ഉക്കാസിത്വാ അത്താനം ഠിതഭാവം ജാനാപേസി. ഥേരോ തം ദിസ്വാ വിപ്പടിസാരി ഹുത്വാ ചരിമം ഭത്ഥപിണ്ഡം തസ്സ ഹത്ഥേ ഠപേസി, തതോ സോ ഭത്തപിണ്ഡം ഗഹേത്വാ ഠിതോ ചിന്തേസി. ഇതോ കിര മയാ പുബ്ബേ സമണബ്രാഹ്മണാനം വാ കപണദ്ധികാനം വാ അന്തമസോ കാകസുനഖാ ദീനമ്പി ആഹാരം അദിന്നപുബ്ബം ഭവിസ്സതി, തേനവാഹം ദേവോ ഹുത്വാപി ഭത്തം ന ലഭാമി. ഹന്ദാഹം ഇമം ഭത്തപിണ്ഡം ഥേരസ്സേവ ദസ്സാമി, തം മേ ഭവിസ്സതി ദീഘരത്തം ഹിതായ സുഖായ ചാതി. ഏവഞ്ച പന ചിന്തേത്വാ ഭത്തപിണ്ഡേ ആസം പഹായ ഥേരം ഉപസങ്കമ്മ സാമി ദാസസ്സ വോ അലം ഇധ ലോകേന സങ്ഗഹം. പരലോകേന മേ സങ്ഗഹം കരോഥാതി വത്വാ തസ്സ പത്തേ ഓകിരി. അഥസ്സ ഭത്ഥപിണ്ഡം [ഭത്ഥപിണ്ഡം ഇതിസബ്ബത്ഥ] പത്തേ പതിതമത്തേയേവ തിഗാവുതട്ഠാനേ ദിബ്ബമയാനി ഭത്തഭാജനാനിപഞ്ഞായിംസു. ദേവപുത്തോ ഥേരം പഞ്ചപതിട്ഠിതേന വന്ദിത്വാ തതോ ദിബ്ബഭോജനം ഗഹേത്വാ പഥമം ദാനം ദത്വാ പച്ഛാ സയം ഭുഞ്ചി. തതോ ദേപുത്തോ ദുതിയദിവസതോ പട്ഠായ ഥേരസ്സ ച സമ്പത്തമഹാജനസ്സ ച മഹാദാനം ദേന്തോ ആയുപരിയോസാനേ ¶ ൦ ദേവലോകേ നിബ്ബത്തിത്വാ ഛസു കാമസഗ്ഗേസു അപരാപരം ദിബ്ബസമ്പത്തി മനുഭവമാനോ പദുമുത്തരസ്സ ഭഗവതോ കാലേ തതോ ചുതോ ബാരാണസിയം അനേകവിഭവസ്സ മിച്ഛാദിട്ഠികസ്സ കുടുമ്ബികസ്സ ഗേഹേ നിബ്ബത്തി. ദേവോതിസ്സ നാമം അകംസു. അപരഭാഗേ വിഞ്ഞുതം പത്തസ്സ തസ്സ മാതാപിതരോ കാലമകംസു. സോവണ്ണമണിമുത്താദിപൂരിതകോട്ഠാഗാരാദയോ ഓലോകേത്വാ മമ മാതാപിതരോ മിച്ഛാദിട്ഠികത്താ ഇതോ ദാനാദികിഞ്ചികമ്മം അകരിത്വാ പരലോകം ഗച്ഛന്താ കാകണികമത്തമ്പി അഗഹേത്വാ ഗതാ, അഹം പന തം ഗഹേത്വാവ ഗമിസ്സാമീതി സന്നിട്ഠാനം കത്വാ ഭേരിം ചരാപേത്വാ കപണദ്ധികവനിബ്ബകേ സന്നിപാതേത്വാ സത്താഹബ്ഭന്തരേ സബ്ബം സാപതേയ്യം ദാനമുഖേന ദത്വാ അരഞ്ഞം പവിസിത്വാ ഇസിപ്പബ്ബജ്ജം പബ്ബജിത്വാ കസിണപരികമ്മം കത്വാ പഞ്ച ഭിഞ്ഞാ അട്ഠ സമാപത്തിയോ നിബ്ബത്തേത്വാ ആകാസചാരീ അഹോസി. അഥ തസ്മിംസമയേ പദുമുത്തരോ നാമ ഭഗവാ ഹംസവതീനഗരേ പടിവസന്തോ ദേവബ്രഹ്മാദിപരിവുതോ ചതുസച്ചപടിസംയുത്തം ധമ്മം ദേസേന്തോ നിസിന്നോ ഹോതി, തദാ സോ താപസോ ആകാസേന ഗച്ഛന്തോ മഹാജനസമാഗമഞ്ച ഭഗവതോ സരീരതോ നിക്ഖന്തഛബ്ബണ്ണരംസിയോ ച ദിസ്വാ കിമേതംതി വിമ്ഹിതോ ആകാസാ ഓതരിത്വാ മഹതിയാ ബുദ്ധലീളായ നിസീദിത്വാ ധമ്മം ദേസേന്തം ഭഗവന്തം ദിസ്വാ പസന്നമാനസോ പരിസന്തരേ നിസിന്നോ ധമ്മം സുത്വാ ഭഗവന്തം വന്ദിത്വാ അത്തനോ അസ്സമമേവ അഗമാസി. അഥ സോ തത്ഥ യാവതായുകം ഠത്വാ ആയുപരിയോസാനേ താവതിംസഭവനേ നിബ്ബത്തോ തിംസകപ്പേ ദിബ്ബസമ്പത്തിമനുഭവന്തോ ഛസു കാമസഗ്ഗേസു അപരാപരിയവസേന സംസരി. ഏകപഞ്ഞാസഅത്തഭാവേ സക്കോ ദേവരാജാ അഹോസി, ഏകകവീസതിഅത്തഭാവേ ചക്കവത്തി ഹുത്വാ മനുസ്സസമ്പത്തി മനുഭവിത്വാ ഇമസ്മിംബുദ്ധുപ്പാദേ ഭഗവതി പരിനിബ്ബുതേ സാവത്ഥിയം അഞ്ഞതരസ്മിം കുലഗേഹേ നിബ്ബത്തിത്വാ സത്തവസ്സികോ ഏകം ഭിക്ഖും ധമ്മം ദേസേന്തം അദ്ദസ. ദിസ്വാ തം ഉപസങ്കമിത്വാ ധമ്മം സുത്വാ അനിച്ചസഞ്ഞം ¶ പടിലഭിത്വാ തത്ഥ നിസിന്നോവ അരഹത്തം പാപുണി, തതോ സോ പത്തപടിസമ്ഭിദോ അത്തനാ കതപുഞ്ഞകമ്മം ഓലോകേന്തോ തം പുബ്ബചരിയം ഭിക്ഖൂനം മജ്ഝേ പകാസേന്തോ ആഹ. തസ്മാ.

൧.

നാരദോ കിര സമ്ബുദ്ധോ, പുബ്ബേ ആസി നരുത്തമോ;

ലോകം ദുക്ഖാ പമോചേന്തോ, ദദന്തോ അമതം പദം.

൨.

തസ്മിം തു സമയേ തസ്സ, സാവകോ ഛിന്നബന്ധനോ;

ഭിക്ഖിത്വാ ദീപകേ ലദ്ധ, മാഹാരം പരിഭുഞ്ജിതും.

൩.

രുക്ഖമൂല മുപാ ഗഞ്ഛി, തത്ഥാസിം രുക്ഖദേവതാ;

ബുഭുക്ഖിതാ ഉദിക്ഖന്തീ, അട്ഠാസിം തസ്സ സന്തികേ.

൪.

അദാസി മേ ഭത്തപിണ്ഡം, കരുണാപൂരിതന്തരോ;

ഗഹേത്വാന ഠിതോ പിണ്ഡം, സഹമാനോ ഖുദം തദാ.

൫.

അദിന്നത്താ മയാ പുബ്ബേ, കിഞ്ചി ദാനം സുപേസലേ;

ജിഘച്ഛാപീളിതോ ഹോമി, ജാതോപി ദേവയോനിയം.

൬.

അജ്ജ ഖേത്തം സുലദ്ധംമേ, ദേയ്യധമ്മോപി വിജ്ജതി;

ബീജമേത്ഥ ച രോപേമി, ഭവതോ പരിമുത്തിയാ.

൭.

ഇതി ചിന്തിയ വന്ദിത്വാ, ദാസസ്സ സാമി വോ അലം;

സങ്ഗഹം ഇധ ലോകസ്മിം, കരോഥ പാരലോകികം.

൮.

ഇതി വത്വാ അദാസാഹം, ഭുഞ്ചി സോപി ദയാപരോ;

തേനാഹം പുഞ്ഞകമ്മേന, സുധന്നമലഭിം ഖണേ.

൯.

തതോ ചുതോ ഛദേവേസു, വിന്ദന്തോ മഹതിംസിരിം;

ചിരകാലം വസിം തത്ഥ, ദേവിദ്ധീഹി സമങ്ഗിതാ.

൧൦.

സതസഹസ്സേ ഇതോ കപ്പേ, പദുമുത്തരനാമകോ;

ഉപ്പജ്ജി ലോകനായകോ, ധമ്മരാജാ തഥാഗതോ.

൧൧.

മഹിദ്ധികോ ¶ തദാ ആസിം, താപസോ കാനനേ വനേ;

സമ്പത്തപഞ്ചാ ഭിഞ്ഞാണോ, ആകാസേന ചരാമഹം.

൧൨.

തദാ കാസേന ഗച്ഛന്തോ, രമ്മേ ഹംസവതീപുരേ;

ബുദ്ധരംസിപരിക്ഖിത്തം, കേതുമാലാവിലാസിതം.

൧൩.

ദേവസങ്ഘപരിബ്ബൂള്ഹം, ദേസേന്തം അദ്ദസം ജിനം;

സോ തം ദിസ്വാന നഭസാ, ഠിതോഹം പരിസന്തരേ.

൧൪.

ധമ്മം സുത്വാ ഉദഗ്ഗോഹം, കാലം കത്വാന സത്ഥുനോ;

തതോ ചുതോ പപന്നോസ്മി, താവതിംസേ മനോരമേ.

൧൫.

തിംസകപ്പസഹസ്സാനി, ചരന്തോ ദേവമാനുസേ;

ദുഗ്ഗതിം നാഭിജാനാമി, ലഭാമി വിപുലം സുഖം.

൧൬.

ഏകപഞ്ഞാസതിക്ഖത്തും, ദേവരജ്ജമകാരയിം;

അഥേകവീസതിക്ഖത്തും, ചക്കവത്തീ അഹോസഹം.

൧൭.

പദേസരജ്ജം കാസാഹം, ബഹുക്ഖത്തും തഹിം തഹിം;

ഇമസ്മിം ഭദ്ദകേ കപ്പേ, നിബ്ബുതേതു [നിബ്ബുതേസു ഇതിസബ്ബത്ഥ] തഥാഗതേ.

൧൮.

ചോദിതോ പുഞ്ഞകമ്മേന, സാവത്ഥിപുരമുത്തമേ;

ഉപ്പജ്ജിത്വാ കുലേ സേട്ഠേ, ജാതിയാ സത്തവസ്സികോ.

൧൯.

സുത്വാ ധമ്മം കഥേന്തസ്സ, ഭിക്ഖുസ്സഞ്ഞതരസ്സഹം;

ഭവസ്സന്തം കരിത്വാന, അരഹത്തമപാപുണിം.

൨൦.

സുദിന്നം മേ തദാ ദാനം, സുസ്സുതം ധമ്മമുത്തമം;

ദുക്ഖസ്സന്തം അകാസാഹം, തസ്സ കമ്മസ്സ വാഹസാതി.

ഏവഞ്ച പന വത്വാ ബഹൂ ജനേ കുസലകമ്മേ നിയോജേസീതി.

൨൧.

ദാനേനപേവം ¶ ചരിമായ പിണ്ഡിയാ,

സവണായ ധമ്മസ്സ മുഹുത്തകേന;

ലഭന്തി സത്താ തിവിധമ്പി സമ്പദം,

ഫലം വദേ കോ ബഹുദായകസ്സ ഭോ.

ദേവപുത്തസ്സ വത്ഥും നവമം.

൩൦. സീവലിത്ഥേരസ്സ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

ഇതോ കിര കപ്പസതസഹസ്സമത്ഥകേ പദുമുത്തരോ നാമ സത്ഥാ ലോകേ ഉദപാദി ധമ്മദേസനായ സത്തേ അമതമഹാനിബ്ബാണം പാപേന്തോ, തസ്മിം സമയേ ഭഗവാ ഹംസാവതിയം സരാജികായ പരിസായ മജ്ഝേ ഏകം ഭിക്ഖും ലാഭീനം അഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപേസി. തദാ രാജാ തം ദിസ്വാ തം ഠാനം കാമയമാനോ ബുദ്ധപമുഖസ്സ സങ്ഘസ്സ മഹാദാനം ദത്വാ ഭഗവതോ പാദമൂലേ സിരസാ നിപജ്ജി, തദാസ്സ ഭഗവാ അനാഗതേ ഗോതമസ്സ ഭഗവതോ സാസനേ തം ഠാനം ലഭിസ്സസീതി വത്വാ ബ്യാകാസി. തം സുത്വാ മുദിതോ രാജാ പുഞ്ഞാനി കത്വാ ദേവലോകേ നിബ്ബത്തി. തതോ അപരഭാഗേ ബാരാണസിയം സേട്ഠിപുത്തോ ഹുത്വാ പച്ചേകബുദ്ധസഹസ്സം ചതുപച്ചയദാനേന യാവജീവം പടിജഗ്ഗിത്വാ ദേവലോകേ നിബ്ബത്തോ മഹന്തം സമ്പത്തി മനുഭവിത്വാ തതോ ചുതോ വിപസ്സിസ്സ ഭഗവതോ കാലേ ബന്ധുമതീനഗരേ അഞ്ഞതരസ്മിം കുലഗേഹേ നിബ്ബത്തി. സോ തസ്മിം സമയേ സേനഗുത്തട്ഠാനേ ഠത്വാ രഞ്ഞോ കമ്മം കരോതി, തദാ നഗരവാസിനോ ഉപാസകഗണാ വിപസ്സീസമ്മാസമ്ബുദ്ധം ഉപസങ്കമ്മ വന്ദിത്വാ ഭഗവാ ഭന്തേ സസാവകോ അമ്ഹാകം അനുഗ്ഗഹം കരോതൂതി സ്വാതനായ നിമന്തേത്വാ മഹാദാനം ദത്വാ സബ്ബേ ഏകച്ഛന്ദാ ഭഗവന്ത മുദ്ദിസ്സ മഹാരഹം മഹാപരിവേണം കാരാപേത്വാ പരിവേണമഹേ മഹാദാനം ദദന്താ ദാനഗ്ഗേ അസുകം നാമ ¶ നത്ഥീതി ന വത്തബ്ബന്തി വത്വാ ദാനം പടിയാദേത്വാ ദാനഗ്ഗം ഓലോകേന്താ നവദധിഞ്ച പടലമധുഞ്ച അപസ്സന്താ പുരിസേ പക്കോസിത്വാ സഹസ്സം ദത്വാ ദധിമധും ഖിപ്പം പരിയേസിത്വാ ആനേഥാതി പേസേസും, തേ സഹസ്സം ഗഹേത്വാ ദധിമധും ഉപധാരേതും തത്ഥ തത്ഥ വിചരന്താ ദ്വാരന്തരേ അട്ഠംസു, തദാ അയം സേനഗുത്തോ രഞ്ഞോ സഭത്തം ദധിമധും ആദായ ഗച്ഛന്തോ മഹാദ്വാരം സമ്പാപുണി, അഥ തേ ദധിമധും ദിസ്വാ ഭോ കഹാപണം ഗഹേത്വാ ഇമം ദേഹീതി യാചിംസു. തേന [തേനദസ്സാമി ഇതിപികത്തചി] ന ദസ്സാമീതി വുത്തേ യാവസഹസ്സം വഡ്ഢേത്വാ യാചിംസു. തതോ സേനഗുത്തോ ഇമം അപ്പഗ്ഘം സഹസ്സേന യാചഥ, കി മനേന കരോഥാതി പുച്ഛി, തേഹി സമ്ബുദ്ധത്ഥായാതി വുത്തേ തേനഹി അഹമേവ ദസ്സാമീതി ജീരമരിചാദീഹി സക്ഖരമധുഫാണിതാദയോ യോജേത്വാ ദാനഗ്ഗം ഉപനാമേസി. തം സത്ഥു ആനുഭാവേന ബുദ്ധപമുഖസ്സ അട്ഠസട്ഠിഭിക്ഖുസതസഹസ്സസ്സ പഹോണകം അഹോസി. തതോ സോ തേന പുഞ്ഞകമ്മേന ദേവമനുസ്സലോകേസു സമ്പത്തി മനുഭവിത്വാ അപരഭാഗേ അമ്ഹാകം ഭഗവതോ കാലേ കോലിയനഗരേ മഹാലിലിച്ഛവിരഞ്ഞോ ഉപനിസ്സായ സുപ്പിയായ നാമ അഗ്ഗമഹേസിയാ കുച്ഛിസ്മിം പടിസന്ധിം ഗണ്ഹി. സോ സത്തമാസസത്തസംവച്ഛരാനി മാതുകുച്ഛിയം വസിത്വാ സത്തദിവസാനി മൂള്ഹഗബ്ഭോ ദുക്ഖമനുഭവി. മാതുകുച്ഛിതോ നിക്ഖമന്തസ്സ തസ്സ മാതാപിതരോ സീവലീതി നാമ മകംസു. ഏവം മഹാപുഞ്ഞസ്സ ഏത്തകം കാലം മാതുകുച്ഛിമ്ഹി ദുക്ഖാനുഭവനം അത്തനാവ കതേന പാപബലേന അഹോസി, സോ കിര അതീതേ രാജാ ഹുത്വാ അത്തനോ സപത്തരഞ്ഞാ സദ്ധിം സങ്ഗാമേന്തോ മാതരാ സദ്ധിം മന്തേസി. സാ നഗരം രുന്ധിത്വാ അമിത്തേ ഗണ്ഹിതും സക്കാതി ഉപായ മദാസി, സോപി തസ്സാ വചനേന നഗരം രുന്ധിത്വാ സത്തമേ ദിവസേ അഗ്ഗഹേസി, തേന പാപകമ്മബലേന മാതാപുത്താനം ഏവം മഹന്തം ദുക്ഖം അഹോസീതി. തതോ ¶ സാ പുത്തം വിജായനകാലേ സത്തമേ ദിവസേ ഭഗവന്തം അനുസ്സരിത്വാ സുഖേന ഭാരം മുഞ്ചി. തുട്ഠാ സാ സത്തമേ ദിവസേ ബുദ്ധപമുഖസ്സ ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ മഹാദാനം അദാസി, അഥസ്സാ പുത്തോ സത്തവസ്സികകാലേ ഗേഹാ നിക്ഖമ്മ സത്ഥാരം ദിസ്വാ പബ്ബജ്ജം യാചി. സത്ഥാ സാരിപുത്തത്ഥേരസ്സ നിയോജേസി, തതോ സാരിപുത്തത്ഥേരേന ഉപജ്ഝായേന മോഗ്ഗല്ലാനമാചരിയം കത്വാ പബ്ബജി, അഥ സോ ഖുരഗ്ഗേയേവ അരഹത്തം പത്വാ ബുദ്ധസാസനം സോഭേസി, സോ പുബ്ബേ കതപുഞ്ഞാനുഭാവേന മഹാപുഞ്ഞോ അഹോസി ലാഭീനഞ്ച അഗ്ഗോ. അഥേകസ്മിം സമയേ ഭഗവാ രേവതത്ഥേരം ദസ്സനായ ഖദിരവനവിഹാരം ഗച്ഛന്തോ തിംസഭിക്ഖുസഹസ്സേഹി സദ്ധിം തിംസയോജനികം ഛട്ടിതകന്താരം സമ്പാപുണി നിരൂദകം അപ്പഭക്ഖം. യേഭുയ്യേന ദേവതാ സീവലിത്ഥേരേ പസന്നാ. തസ്മാ ഭഗവാ സീവലിത്ഥേരം പുരതോ ചാരികം കത്വാ ദേവതാഹി കാരാപിതേ വിഹാരേ വസന്തോ ദേവതാഹി സജ്ജിതദാനം പരിഭുഞ്ജന്തോ രേവതത്ഥേരം സംപാപുണിത്വാ ഗതകമ്മം നിട്ഠാപേത്വാ ജേതവനമാഗമ്മ ലാഭീനം അഗ്ഗട്ഠാനേ തം ഠപേസീതി. തേന വുത്തം അപദാനേ.

൧.

പദുമുത്തരോ നാമ ജിനോ, സബ്ബധമ്മേസു ചക്ഖുമാ;

ഇതോ സതസഹസ്സമ്ഹി, കപ്പേ ഉപ്പജ്ജി നായകോ.

൨.

സീലം തസ്സ അസങ്ഖ്യേയ്യം, സമാധി വജിരൂപമോ [വജിരൂപമാ ഇതികത്ഥചി];

അസംഖിയം ഞാണവരം, വിമുത്തി ച അനോപമാ.

൩.

മനുജാമരനാഗാനം, ബ്രഹ്മാനഞ്ച സമാഗമേ;

സമണബ്രാഹ്മണാകിണ്ണേ, ധമ്മം ദേസേതി നായകോ.

൪.

സസാവകം മഹാലാഭിം, പുഞ്ഞവന്തം ജുതിന്ധരം,

ഠപേസി ഏതദഗ്ഗമ്ഹി, പരിസാസു വിസാരദോ.

൫.

തദാഹം ¶ ഖത്തിയോ ആസിം, പുരേ ഹംസവതീവ്ഹയേ [ഹംസാവതവ്ഹയേ ഇതിസബ്ബത്ഥ];

സുത്വാ ജിനസ്സ തം വാക്യം, സാവകസ്സ ഗുണം ബഹും.

൬.

നിമന്തയിത്വാ സത്താഹം, ഭോജയിത്വാ സസാവകം;

മഹാദാനം ദദിത്വാന, തം ഠാനമഭിപത്ഥയിം.

൭.

തദാ മം വിനതം പാദേ, ദിസ്വാന പുരിസാസഭോ;

സോ സരേന മഹാവീരോ, ഇമം വചനമബ്രവീ.

൮.

തതോ ജിനസ്സ വചനം, സോതുകാമാ മഹാജനാ;

ദേവദാനവഗന്ധബ്ബാ, ബ്രഹ്മാനോച മഹിദ്ധികാ.

൯.

സമണബ്രാഹ്മണാ ചാപി, നമസ്സിസും കതഞ്ജലീ;

നമോ തേ പുരിസാജഞ്ഞ, നമോ തേ പുരിസുത്തമ.

൧൦.

ഖത്തിയേന മഹാദാനം, ദിന്നം സത്താഹകമ്പി [സത്താഹകംപിതോ ഇതിപികത്ഥചി] നോ;

സോതുകാമാ ഫലം തസ്സ, ബ്യാകരോഹി മഹാമുനേ.

൧൧.

തതോ അവോച ഭഗവാ, സുണോഥ മമ ഭാസിതം;

അപ്പമേയ്യമ്ഹി ബുദ്ധസ്മിം, ഗുണമ്ഹി സുപ്പതിട്ഠിതാ.

൧൨.

ദക്ഖിണാ ദായകം പത്വാ, അപ്പമേയ്യഫലാവഹാ;

അപി ചേ സ മഹാഭോഗോ, ഠാനം പത്ഥേതി മുത്തമം.

൧൩.

ലാഭീ വിപുലലാഭീനം, യഥാ ഭിക്ഖു സുദസ്സനോ;

തഥാഹംപി ഭവേയ്യന്തി, ലച്ഛതേ തം അനാഗതേ.

൧൪.

സതസഹസ്സിതോ കപ്പേ, ഓക്കാകകുലസമ്ഭവോ;

ഗോതമോനാമ നാമേന, സത്ഥാ ലോകേ ഭവിസ്സതി.

൧൫.

തസ്സ ധമ്മേസു ദായാദോ, ഓരസോ ധമ്മനിമ്മിതോ;

സീവലി നാമ നാമേന, ഹേസ്സതി സത്ഥുസാവകോ.

൧൬.

തേന ¶ കമ്മേന സുകതേന, ചേതനാപണിധീഹി ച;

ജഹിത്വാ മാനുസം ദേഹം, താവതിംസൂപഗോ അഹം.

൧൭.

തതോപരസ്മിംസമയേ, ബാരാണസിപുരുത്തമേ;

സേട്ഠിപുത്തോ അഹം ആസിം, അഡ്ഢപ്പത്തോ മഹാധനോ.

൧൮.

സഹസ്സമത്തേ പച്ചേക, നായകേ ച നിമന്തിയ;

മധുരേനന്നപാനേന, സന്തപ്പേസിംതദാദരോ.

൧൯.

തതോ ചുതോ ഛകാമഗ്ഗേ, അനുഭോസിംമഹായസം;

ദേവച്ഛരാപരിവുതോ, പാസാദേ രതനാമയേ.

൨൦.

ഏവം അചിന്തിയാ ബുദ്ധാ, ബുദ്ധധമ്മാ അചിന്തിയാ;

അചിന്തിയേ പസന്നാനം, വിപാകോപി അചിന്തിയോ.

൨൧.

ഏകനവുതിതോ കപ്പേ, വിപസ്സീനാമ നായകോ;

ഉപ്പജ്ജി ചാരുനയനോ, സബ്ബധമ്മവിപസ്സകോ.

൨൨.

തദാഹം ബന്ധുമതിയാ, കുലസ്സഞ്ഞതരസ്സ ച;

ദയിതോ പത്ഥിതോ പുത്തോ, ആസിം കമ്മന്തബ്യാവടോ.

൨൩.

തദാ അഞ്ഞതരോ പൂഗോ, വിപസ്സിസ്സ മഹേസിനോ;

പരിവേണം അകാരേസി, മഹന്ത മിതി വിസ്സുതം.

൨൪.

നിട്ഠിതേ ച മഹാദാനം, ദദം ഖജ്ജകസംയുതം;

നവം ദധി മധുഞ്ചേവ, വിചിനം ന ച മദ്ദസ.

൨൫.

തദാഹം തം ഗഹേത്വാന, നവം ദധി മധുമ്പിച,

കമ്മസാമിഘരം ഗച്ഛം, തമേനം [തമേസം ഇതിസബ്ബത്ഥ] ദാന മദ്ദസം.

൨൬.

സഹസ്സമ്പി ച ദത്വാന, ന ലതിംസു ച തം ദ്വയം;

തതോ ഏവം വിചിന്തേസിം, നേതം ഹേസ്സതി ഓരകം.

൨൭.

യഥാ ¶ ഇമേ ജനാ സബ്ബേ, സക്കരോന്തി തഥാഗതം;

അഹമ്പി കാരം കസ്സാമി, സസങ്ഘേ ലോകനായകേ.

൨൮.

തദാഹമേവം ചിന്തേത്വാ, ദധിംമധുഞ്ച ഏകതോ;

യോജേത്വാ ലോകനാഥസ്സ, സസങ്ഘസ്സ അദാസഹം.

൨൯.

തേന കമ്മേന സുകതേന, ചേതനാപണിധീഹി ച;

ജഹിത്വാ മാനുസം ദേഹം, താവതിംസ മഗഞ്ഛഹം.

൩൦.

പുനാഹം ബാരാണസിയം, രാജാ ഹുത്വാ മഹായസോ;

സത്തുകസ്സ തദാ രുദ്ധോ, ദ്വാരരോധം അകാരയിം.

൩൧.

തതോ സപത്തിനോ [സമ്പത്തിനോ; സപത്താനോ ഇതിചകത്ഥചി] രുദ്ധാ, ഏകാഹം രക്ഖിതാ അഹും;

തതോ തസ്സ വിപാകേന, പാപുണിം നിരയം ഭുസം.

൩൨.

പച്ഛിമേ ച ഭവേ ദാനി, ജാതോഹം കോലിയേ പുരേ;

സുപ്പവാസാ ച മേ മാതാ, മഹാലി ലിച്ഛവീ പിതാ.

൩൩.

ഖത്തിയേ പുഞ്ഞകമ്മേന, ദ്വാരരോധസ്സ വാഹസാ;

സത്തമാസേ സത്തവസ്സേ, വസിംകുച്ഛിമ്ഹി ദുക്ഖിതോ.

൩൪.

സത്താഹം ദ്വാരമൂള്ഹോഹം, മഹാദുക്ഖസമപ്പിതോ;

മാതാ മേ ഛന്ദദാനേന, ഏവ മാസി സുദുക്ഖിതാ.

൩൫.

സുവത്ഥിതോഹം നിക്ഖന്തോ, ബുദ്ധേന അനുകമ്പിതോ;

നിക്ഖന്തദിവസേയേവ, പബ്ബജിം അനഗാരിയം.

൩൬.

ഉപജ്ഝാ സാരിപുത്തോ മേ, മോഗ്ഗല്ലാനോ മഹിദ്ധികോ;

കേസേ ഓരോപയന്തോ മേ, അനുസാസി മഹാമതി.

൩൭.

കേസേസു ഛിജ്ജമാനേസു [ഛന്നമനേസു ഇതിപികത്ഥചി], അരഹത്തമപാപുണീം;

ദേവോ നാഗാ മനുസ്സാ ച, പച്ചയാനു പനേന്തി മേ.

൩൮.

പദുമുത്തരനാമഞ്ച, വിപസ്സിംച വിനായകം;

സംപൂജയിം പമുദിതോ, പച്ചയേഹി വിസേസതോ.

൩൯.

തതോ ¶ തേസം വിപാകേന, കമ്മാനം വിപുലുത്തമം;

ലാഭം ലഭാമി സബ്ബത്ഥ, വനേ ഗാമേ ജലേ ഥലേ.

൪൦.

രേവതം ദസ്സനത്ഥായ, യദാ യാതി വിനായകോ;

തിംസഭിക്ഖുസഹസ്സേഹി, സഹ ലോകഗ്ഗനായകോ.

൪൧.

തദാ ദേവോ പനീതേഹി [പണീതേഹി ഇതിസബ്ബത്ഥ], മമത്ഥായ മഹാമതി;

പച്ചയേഹി മഹാവീരോ, സസങ്ഘോ ലോകനായകോ.

൪൨.

ഉപട്ഠിതോ മയാ ബുദ്ധോ, ഗന്ത്വാ രേവതമദ്ദസ;

തതോ ജേതവനം ഗന്ത്വാ, ഏതദഗ്ഗേ ഠപേസിമം.

൪൩.

ലാഭീനം സീവലി അഗ്ഗോ, മമ സിസ്സേസു ഭിക്ഖവോ;

സബ്ബേലോകഹിതോ സത്ഥാ, കിത്തയീ പരിസാസുമം.

൪൪.

കിലേസാ ഝാപിതാ മയ്ഹം, ഭവാ സബ്ബേ സമൂഹതാ;

നാഗോവ ബന്ധനം ഛേത്വാ, വിഹരാമി അനാസവോ.

൪൫.

സ്വാഗതം വത മേ ആസി, ബുദ്ധസേട്ഠസ്സ സന്തികം;

തിസ്സോ വിജ്ജാ അനുപ്പത്തോ, കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം.

൪൬.

പടിസമ്ഭിദാ ചതസ്സോപി, വിമോക്ഖാ പിച അട്ഠിമേ;

ഛളഭിഞ്ഞാ സച്ഛികതാ, കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനന്തി.

ഇത്ഥം സുദം ആയസ്മാ സീവലിത്ഥേരോ ഇമാ ഗാഥായോ അഭാസിത്ഥാതി.

൪൭.

സുത്വാന ഏതം ചരിതം മഹബ്ഭുതം,

പുഞ്ഞാനുഭാവഞ്ച സിരിം സിരീമതം;

ഹിത്വാ കുസീതം കുസലം കരോഥ,

കാമാത്ഥ കാമം ഭവഭോഗനിബ്ബുതിം.

സീവലിത്ഥേരസ്സ വത്ഥും ദസമം.

യക്ഖവഞ്ചിതവഗ്ഗോ തതിയോ.

മഹാസേനവഗ്ഗോ

൩൧. മഹാസേനരഞ്ഞോ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

ഭഗവതി ¶ പരിനിബ്ബുതേ പാടലിപുത്തനഗരേ മഹാസേനോ നാമ രാജാ രജ്ജം കാരേസി ധമ്മികോ ധമ്മരാജാ. സോ പന പിതുപിതാമഹാദീനം ധനരാസിം ഓലോകേത്വാ ഇമേ ഇമം സാപതേയ്യം പഹായ മച്ചുനോ മുഖമുപഗതാ. അഹോ സംസാരികാനം അഞ്ഞാണതാ. ധനം ഠപേത്വാ അത്തനോ വിനാസഞ്ച അത്താനം ഠപേത്വാ ധനവിനാസഞ്ച ന ജാനന്തീതി സമ്പത്തിയാ അധിഗമഞ്ച വിനാസം ചാതി സബ്ബം ചിന്തേത്വാ ധമ്മഞ്ച സുത്വാ പടിലദ്ധസദ്ധോ ദിവസേ ദിവസേ ദസസഹസ്സാനം ഭിക്ഖൂനം മധുരേന അന്നപാനേന സന്തപ്പേന്തോ അനേകാനി പുഞ്ഞാനി ഉപചിനന്തോ ഏകദിവസം രഹോ പടിസല്ലിനോ ഏവം ചിന്തേസി. ഏവം രാജനിയോഗേന ജനസ്സ പീളനം കത്വാ ദിന്നദാനതോ സഹത്ഥേന കമ്മം കത്വാ ലദ്ധേന ദിന്നദാനം മഹപ്ഫലം മഹാനിസംസം ഭവിസ്സതി, ഏവം മയാ കാതബ്ബന്തി സോ സുഹദാ മച്ചസ്സ രജ്ജം നീയ്യാതേത്വാ അത്തനോ കണിട്ഠികം ആദായ കിഞ്ചി അജാനാപേത്വാ അഞ്ഞതരവേസേന നഗരാ നിക്ഖമ്മ ഉത്തരമധുരം നാമ നഗരം അഗമാസി, തത്ഥ മഹാവിഭവോ ഏകോ സേട്ഠി പടിവസതി, തേ സേട്ഠിനോ സമീപ മുപഗമ്മ ഠിതാ. തേന കിമത്ഥായാഗതാതി വുത്തേ രാജാ തവ ഗേഹേ ഭതിയാ കമ്മം കരിസ്സാമീതി വത്വാ തേനാനുഞ്ഞാതോ തീണി വസ്സാനി കമ്മ മകാസി, തതോ ഏകദിവസം സേട്ഠി തേ ദിസ്വാ പക്കോസിത്വാ അതീവ തുമ്ഹേ സുഖുമാലതരാ. തഥാപി ഇമസ്മിം ഗേഹേ കമ്മകരണേന ചിരം വസിത്ഥ, ഏത്തകം കാലം കിസ്മിഞ്ചി കമ്മേപി കുസീതത്തം ന പഞ്ഞായതി. പഗേവ അനാചാരമ്പി, യാഗുഭത്തം ഠപേത്വാ അഞ്ഞം ഉപകാരമ്പി മമ സന്തികാ നത്ഥി, കേനത്ഥേന കമ്മം കരോഥാതി പുച്ഛി. രാജാ തസ്സ വചനം സുത്വാ ഇമസ്മിം ജനപദേ സാലിനോ മനാപഭാവോ ബഹുസോ സൂയതി. തസ്മാ സാലീനമത്ഥായ ഇധാ ഗതമ്ഹാതി ആഹ, തം സുത്വാ തേസം തുട്ഠോ സേട്ഠി സാലീനം സകടസഹസ്സം അദാസി, രാജാ സാലിംലഭിത്വാ സേട്ഠിനോ ¶ ഏവമാഹ, ഭോ ഇമം അമ്ഹാകം നഗരം പാപേഥാതി, തം സുത്വാ സേട്ഠി സാധൂതി വത്വാ സാലിപരിപുണ്ണസകടസഹസ്സം രഞ്ഞോ നഗരം പാപേസി, രാജാ നഗരം ഗന്ത്വാ സേട്ഠിസ്സ നാനാവണ്ണവത്ഥഹിരഞ്ഞസുവണ്ണാദീഹി സകടേ പൂരേത്വാ പടിപേസേത്വാ മേത്തിം ഥിരം കത്വാ ആഭതവീഹയോ രാജഗേഹേ സന്നിചയമകാസി, അഥ രാജാ കതിപാഹച്ചയേന മുസലം പഗ്ഗയ്ഹ സഹത്ഥേനേവ വീഹിം കോട്ടേതി, കോട്ടിതകോട്ടിതം കണിട്ഠികാ പപ്ഫോടേതി. ഏവം ഉഭോപി തണ്ഡുലാനം മഹന്തം രാസിം കത്വാ ദാരൂദകാദയോ ആഹരിത്വാ അമ്ബിലഭത്തം പചിത്വാ രാജഗേഹേ പഞ്ചസതആസനാനി പഞ്ഞാപേത്വാ കാലം ഉഗ്ഘോസേസും, ആഗച്ഛന്തു അയ്യാ അനുകമ്പം ഉപാദായ മമ ഗേഹേ ഭുഞ്ജന്തൂതി. തം സുത്വാ പഞ്ചസതാ ഭിക്ഖൂ ആകാസേന ആഗമിംസു, രാജാ തേ യാവദത്ഥം പരിവിസി, തതോ തേസം അന്തരേ പിയംഗുദീപവാസീ ഏകോ മഹാസിവത്ഥേരോ നാമ ഭത്തം ഗഹേത്വാ ഏതേ മം പസ്സന്തൂതി അധിട്ഠഹിത്വാ ആകാസേന പിയംഗുദീപം ഗന്ത്വാ ഭത്തം പഞ്ചസതാനം ഭിക്ഖൂനം ദത്വാ പരിഭുഞ്ചി. തം തസ്സാനുഭാവേന സബ്ബേസം യാവദത്ഥം അഹോസി. ഏവം അപ്പകേനാപി ദേയ്യധമ്മേന സപ്പുരിസാ ദായകാനം മനം പസാദേത്വാ പതിട്ഠം കരോന്തീതി. വുത്തഞ്ഹി.

൧.

അപ്പകേനപി മേധാവീ, ദായകാനം മനം പതി;

സദ്ധം വഡ്ഢേന്തി ചന്ദോവ, രംസിനാ ഖീരസാഗരം.

൨.

അട്ഠാനേ ന നിയോജേന്താ, കരോന്താ നേവ സന്നിധിം;

പരിഭോഗ മകത്വാന, നേവ നാസേന്തി പച്ചയം.

൩.

ന പാപേന്താച ഥേയ്യസ്സ, ന കരോന്താ തഥേവിണം;

വിഭജന്തി സുസീലേസു, സയം ഭുത്വാന സീലവാതി.

അഥ രാജാ കണിട്ഠികായ സദ്ധിം ഥത്ഥേവ ഠിതോ പിയംഗുദീപേ പരിഭുഞ്ജന്തേ പഞ്ചസതഭിക്ഖൂ ദിസ്വാ ഹട്ഠോ ഉദഗ്ഗോ അഹോസി. അഥ ¶ തേ അപരഭാഗേ അത്തനാ കതം ദാനവരം അനുസ്സരന്താ ന ചിരേനേവ ഉഭോപി സോതാപന്നാ അഹേസുംതി.

൪.

ന ഗണേന്താത്തനോ ദുക്ഖം, വിഹായ മഹതിം സിരിം;

ആയതിംഭവമിച്ഛന്താ, സുജനേവം സുഭേ രതാ.

൫.

ആയാസേന കതം പുഞ്ഞം, മഹന്തഫലദായകം;

ഇതി മന്ത്വാന മേധാവീ, സഹത്ഥേനേവ തം കരേതി.

മഹാസേനരഞ്ഞോ വത്ഥും പഥമം.

൩൨. സുവണ്ണതിലകായ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

ലങ്കാദീപേ കിര അനുരാധപുരനഗരേ ഏകോ മാതുഗാമോ [ഏകാമാതുഗാമാതിവാ ഏകാമാതുഗാമോതിവാ കത്ഥചി] സദ്ധാസമ്പന്നാ നിച്ചം അഭയുത്തരചേതിയേ പുപ്ഫപൂജം കരോതി, അഥേകദിവസം സാ അത്തനോ ധീതുയാ സദ്ധിം തസ്മിം ചേതിയേ പുപ്ഫപൂജനത്ഥായ [പുപ്ഫപൂജത്ഥായ ഇതികത്ഥചി] ഗന്ത്വാ പുപ്ഫാസനസാലായ ഉദകം അപസ്സന്തീ ധീതു ഹത്ഥേ പുപ്ഫചങ്ഗോടകം ഠപേത്വാ ഘട മാദായ പോക്ഖരണിം അഗമാസി, തതോ സാ ദാരികാ മാതരി അനാഗതായയേവ [അനാഗതേയേവ ഇതിസബ്ബത്ഥ] അധോതാസനേ പുപ്ഫമുട്ഠിംഗഹേത്വാ മണ്ഡലം കത്വാ പൂജേത്വാ ഏവം പത്ഥനമകാസി. തഥാ ഹി.

൧.

മഹാവീരസ്സ ധീരസ്സ, സയമ്ഭുസ്സ മഹേസിനോ;

തിലോകഗ്ഗസ്സ നാഥസ്സ, ഭഗവന്തസ്സ സത്ഥുനോ.

൨.

യ മഹം പൂജയിം പുപ്ഫം, തസ്സ കമ്മസ്സ വാഹസാ;

രൂപീനം പവരാ ഹേസ്സം, ആരോഹപരിണാഹവാ.

൩.

മം ¶ ദിസ്വാ പുരിസാ സബ്ബേ, മുച്ഛന്തു കാമമുച്ഛിതാ;

നിച്ഛരന്തു സരീരാ മേ, രംസിമാലീവ രംസിയോ.

൪.

ഹദയങ്ഗമാ കണ്ണസുഖാ, മഞ്ജുഭാണീ സുഭാ മമ;

കിന്നരാനം യഥാ വാണീ, ഏവമേവ പവത്തതൂതി.

അഥസ്സാ മാതാ ആഗമ്മ അധോതാസനേ പൂജിതാനി പുപ്ഫാനി ദിസ്വാ കസ്മാ ചണ്ഡാലീ അധോതാസനേ ഭഗവതോ പുപ്ഫാനി പൂജേസി, അയുത്തം തയാ കതന്തി ആഹ, തം സുത്വാ സാ മാതുയാ കുജ്ഝിത്വാ ത്വം ചണ്ഡാലീതി അക്കോസി, സാ ഏത്തകം പുഞ്ഞാപുഞ്ഞം കത്വാ അപരഭാഗേ തതോ ചുതാ ജമ്ബുദീപേ ഉത്തരമധുരായം ഏകസ്സ ചണ്ഡാലഗന്ധബ്ബബ്രാഹ്മണസ്സ ധീതാ ഹുത്വാ നിബ്ബത്തി, ഉത്തമരൂപധരാ അഹോസി, തസ്സാ സരീരതോ മേഘമുഖതോ വിജ്ജുല്ലതാവിയ രംസിയോ നിച്ഛരന്തി. സമന്താ ചതുഹത്ഥട്ഠാനേ സരീരപ്പഭായ അന്ധകാരേ വിധമതി. മുഖതോ ഉപ്പലഗന്ധോ വായതി, കായതോ ചന്ദനഗന്ധോ, തസ്സാ ദ്വിന്നം ഥനാന മന്തരേ സുവണ്ണവണ്ണം ഏകം തിലകം അഹോസി, തേന ബാലസുരിയസ്സ വിയ പഭാ നിച്ഛരതി. ദിട്ഠദിട്ഠാ യേഭുയ്യേന ഉമ്മത്താ വിയ കാമമദേന വിസഞ്ഞിനോ ഹോന്തി, അഹോ കുസലാകുസലാനം ആനുഭാവോ. തഥാ ഹി.

൫.

യേന സാ കോധസാമാതു, ചണ്ഡാലീ ഇതി ഭാസിതാ;

തേന സാ ആസി ചണ്ഡാലീ, ജേഗുച്ഛാ ഹീനജാതികാ.

൬.

സല്ലക്ഖേത്വാന സമ്ബുദ്ധ, ഗുണം പൂജേസി യം തദാ;

തേന പുഞ്ഞാനുഭാവേന, സാ ഭിരൂപീ മനോരമാ.

൭.

യേന യേന പകാരേന, പുഞ്ഞപാപാനി യോ കരേ;

തസ്സ തസ്സാനുരൂപേന, മോരോവ ലഭതേ ഫലം.

൮.

പാപേന ച തിരച്ഛാനേ, ജായന്തി കുസലേന തേ;

വണ്ണപോക്ഖരതാ ഹോതി, മോരാനം കമ്മ മീദിസന്തി.

തതോ ¶ തസ്സാ മാതാപിതരോ സുവണ്ണതിലകാതി നാമ മകംസു. തസ്മിംകിര നഗരേ മനുസ്സാ തസ്സാ രുപദസ്സനേനച സവണേനച സമ്പത്താപി ചണ്ഡാലധീതാ അയന്തി പരിഭവഭയേന ആവാഹം ന കരോന്തി. അഥ തസ്മിം നഗരേ ജേട്ഠചണ്ഡാലബ്രാഹ്മണസ്സ പുത്തോ ഏതമത്ഥായ തസ്സാ മാതാപിതുന്നം സന്തികം വത്ഥാഭരണഗന്ധമാലാദയോ പേസേസി സുവണ്ണതിലകം അമ്ഹാകം ദദന്തൂതി, തേ തം പവത്തിം തസ്സാ ആരോചേസും. സാസ്സ ജിഗുച്ഛന്തീ പരിഹാസ മകാസി. തതോ ബ്രാഹ്മണസ്സ പുത്തോ ലജ്ജിതോ രഞ്ഞോ സന്തികം ഗന്ത്വാ വീണം മുഞ്ചേത്വാ ഗായമാനോ ഏവമാഹ.

൯.

ലലനാ നനാനീ ചലലോചനാനീ,

തരുണാ രുണാനീ ചലിതാധരാണീ;

മനുജോ ഹി യോ നേത്തപിയം കരോതി,

സ തു നീചജാതിം അപി നോ ജഹാതി.

കിമിദന്തി രഞ്ഞാ പുട്ഠോ ആഹ.

൧൦.

സമേതി കിം ദേവ ഛമായ മത്തികാ,

കദാചി ചാമീകരജാതികായ;

സിഗാലധേനു അപി നീചജാതികാ,

സമേതി കിംസീഹവരേന ദേവാതി.

ഏവഞ്ച പന വത്വാ ദേവ ഇമസ്മിംനഗരേ സുവണ്ണതിലകാ നാമേകാ ചണ്ഡാലധീതാ അത്ഥി, സാ സമാനജാതികേഹി പേസിതപണ്ണാകാരം ന ഗണ്ഹാതി, കുലവന്തേയേവ പത്ഥേതി, കദാ നാമ കാകീ സുവണ്ണഹംസേന സമാഗച്ഛതി ദേവാതി. രാജാ തം സുത്വാ തസ്സാ പിതരം പക്കോസാപേത്വാ തമത്ഥം വത്വാ സച്ചം ഭണേതി പുച്ഛി, സോപി സച്ചം ദേവ, സാ ജാതിസമ്പന്നമേവ കാമേതീതി ആഹ. രാജാ ഏവം സതി ഭണേ പഞ്ചമധുരനഗരേ ഉദ്ദാളബ്രാഹ്മണോ നാമ അത്ഥി, സോ ജാതിസമ്പന്നോ മാതിതോച പിതിതോച അനുപക്കുട്ഠോ ¶ , ജേഗുച്ഛാ പടിക്കൂലാ ഏതാതി മാതുഗാമേന സദ്ധിം ന സംവസതി. അത്തനോ ഗേഹതോ രാജഗേഹം ഗച്ഛന്തോച ആഗച്ഛന്തോ ച സോളസഖീരോദകഘടേഹി മഗ്ഗേ സിഞ്ചാപേസി. മാതുഗാമേ ദിസ്വാ കാലകണ്ണീ മയാ ദിട്ഠാതി ഖീരോദകേന മുഖം ധോവതി. തവ ധീതാ സക്കോന്തീ തേന സദ്ധിം സംവസതു, ഏതമത്ഥം തവ ധീതരം കഥേഹീതി ആഹ, സോപി തം സുത്വാ ഗേഹം ഗന്ത്വാ ധീതരം പക്കോസിത്വാ രഞ്ഞാ വുത്തനിയാമേനേവ തസ്സാ കഥേസി. തായ തം സുത്വാ സക്കോന്തീ അഹം ഉദ്ദാളബ്രാഹ്മണേന സദ്ധിം വസിസ്സാമി, മാ തുമ്ഹേ ചിന്തേഥ, പപഞ്ചമ്പി മാ കരോഥ, പാതോവ ഗമിസ്സാമീതി വുത്തേ പിതാ പനസ്സാ സാധൂതി സഹസ്സഗ്ഘനകചിത്തകമ്ബലകഞ്ചുകേന ധീതു സരീരം പാരുപാപേത്വാ വീണാദിതുരിയഭണ്ഡാനി ഗാഹാപേത്വാ ധീതുയാ സദ്ധിം അദ്ധാനമഗ്ഗം പടിപജ്ജി. ഗച്ഛന്തോ അന്തരാമഗ്ഗേ അഞ്ഞതരസ്മിം നഗരേ രഞ്ഞോ ഗന്ധബ്ബം കരോന്തോ ധീതരം പിട്ഠിപസ്സേ നിസീദാപേത്വാ ഗന്ധബ്ബമകാസി. അഥസ്സ പിട്ഠിപസ്സനിസിന്നാ സുവണ്ണതിലകാ നയനകോടിയാ ദിട്ഠിം പാപേന്തീ സരസേന തം ഓലോകേത്വാ പാരുതകഞ്ചുകം കിഞ്ചി അപനേത്വാ സരീരപ്പഭം പഞ്ഞാപേസി, രാജാ പനസ്സാ സരീരപ്പഭംച രൂപസമ്പദംച ദിസ്വാ കാമാതുരോ വിഗതസഞ്ഞോ സമ്മൂള്ഹോ ഹുത്വാ മുഹുത്തേന പടിലദ്ധസ്സാസോ തസ്സാ സസ്സാമികാസ്സാമികഭാവം പുച്ഛിത്വാ ചണ്ഡാലധീതാതി സുത്വാ പരിഭവഭയേന തം ആനേതു മസക്കോന്തോ ഏവരൂപം വണ്ണപോക്ഖരസമ്പന്നം ഇത്ഥിരതനം അലഭന്തസ്സ മേ കോ അത്ഥോ ജീവിതേനാതി സോചന്തോ പരിദേവന്തോ കാമമുച്ഛിതോ കത്തബ്ബാ കത്തബ്ബം അജാനന്തോ അസിം ഗഹേത്വാ അത്തനോ സീസം സയമേവ ഛിന്ദിത്വാ കാല മകാസി. ഏവമേവ അന്തരാമഗ്ഗേ പഞ്ചരാജാനോ തസ്സാ രൂപസമ്പത്തിമദമത്താ അസിനാ ഛിന്നസീസാ ജീവിതക്ഖയം പാപുണിംസു. തഥാ ഹി സത്താ ഹിരഞ്ഞസുവണ്ണദാസിദാസ പുത്തദാരാദീസു [പുത്തദാരാദീഹി ഇതിസബ്ബത്ഥ] പിയം നിസ്സായ കാമേന മുച്ഛിതാ അനയബ്യസനം പാപുണന്തീതി. വുത്തഞ്ഹേതം ഭഗവതാ.

൧൧.

പിയതോ ¶ ജായതേ സോകോ,

പിയതോ ജായതേ ഭയം;

പിയതോ വിപ്പമുത്തസ്സ,

നത്ഥി സോകോ കുതോ ഭയം.

൧൨.

പേമതോ ജായതേ സോകോ,

പേമതോ ജായതേ ഭയം;

പേമതോ വിപ്പമുത്തസ്സ,

നത്ഥി സോകോ കുതോ ഭയം.

൧൩.

രതിയാ ജായതേ സോകോ,

രതിയാ ജായതേ ഭയം;

രതിയാ വിപ്പമുത്തസ്സ,

നത്ഥി സോകോ കുതോ ഭയം.

൧൪.

കാമതോ ജായതേ സോകോ,

കാമതോ ജായതേ ഭയം;

കാമതോ വിപ്പമുത്തസ്സ,

നത്ഥി സോകോ കുതോ ഭയം.

൧൫.

തണ്ഹായ ജായതേ സോകോ,

തണ്ഹായ ജായതേ ഭയം;

തണ്ഹായ വിപ്പമുത്തസ്സ,

നത്ഥി സോകോ കുതോ ഭയം.

തതോ സോ അനുക്കമേന പഞ്ചമധുരനഗരം ഗന്ത്വാ അത്തനോ ആഗതഭാവം രഞ്ഞാ കഥാപേത്വാ തേന അനുഞ്ഞാതോ ഗന്ത്വാ രാജാനം അദ്ദസ. തദാ ഉദ്ദാളബ്രാഹ്മണോ രഞ്ഞോ അവിദൂരേ കമ്ബലഭദ്ദപീഠേ നിസിന്നോ ഹോതി, ഗന്ധബ്ബബ്രാഹ്മണോപി ധീതുയാ സദ്ധിം ഗന്ധബ്ബം കുരുമാനോ നിസീദി. തസ്മിംഖണേ പിതു പിട്ഠിപസ്സേ നിസിന്നാ സുവണ്ണതിലകാ ഉദ്ദാളബ്രാഹ്മണോ കതമോതി പുച്ഛിത്വാ ഏതസ്മിം ഭദ്ദപീഠേ നിസിന്നോം ഏസോതി സുത്വാ നിലാമലലോചനേഹി തം ഓലോകന്തി ദസനരംസിനാ സമ്ഭിന്നസുരത്താധരേന മന്ദഹസിതം ¶ കരോന്തീ തം ഓലോകേത്വാ പാരുതകഞ്ചുകം അപനേത്വാ സരീരപ്പഭം വിസ്സജ്ജേസി. തം ദിസ്വാ ബ്രാഹ്മണോ ഉമ്മത്തോ സോകേന പരിദഡ്ഢഗത്തോ ഉണ്ഹവാതേന പൂരിതമുഖനാസോ അസ്സുനാ കിലിന്നനേത്തോ വിസഞ്ഞീ അഹോസി. തതോ സോ മുഹുത്തേന ലദ്ധസ്സാസോ രോഗീവിയ രഞ്ഞോ സകാസാ അപസരന്തോ അത്തനോ ഗേഹം ഗന്ത്വാ സുഹദേ പക്കോസിത്വാ തേസം ഏവമാഹ. ഭവന്തേത്ഥ.

൧൬.

യോ ആപദേ സമുപ്പന്നേ,

ഉപതിട്ഠതി സന്തികേ;

സുഖദുക്ഖേ സമോ ഹോതി,

സോ മിത്തോ സോച ഞാതകോ.

൧൭.

യോ ഗുണം ഭാസതേ യസ്സ, അഗുണഞ്ച നിഗൂഹതി;

പടിസേധേത്യ [പടിസേധേതികത്തബ്ബാ ഇതിസബ്ബത്ഥ] കത്തബ്ബാ, സോ മിത്തോ സോച ഞാതകോ.

൧൮.

സുവണ്ണതിലകാനാമ, ലലനാ കാമലാലയാ;

നീലക്ഖിചണ്ഡകണ്ഡേഹി, വിഖണ്ഡേസി മനോ മമ.

൧൯.

തസ്സാ മുഖമ്ബുജേ സത്താ, മമ നേത്തമധുബ്ബതാ,

അപ്പമ്പിന സരന്താമം, തത്ഥേവാ ഭിരമന്തി തേ.

൨൦.

സഹേവ തേഹി മേ ചിത്തം, ഗതം ഉല്ലംഘിയുദ്ധതോ;

ലജ്ജാഗമ്ഭീരപരിഖം, ധിതിപാകാരമുഗ്ഗതം.

൨൧.

സമ്മുയ്ഹാമി പമുയ്ഹാമി, സബ്ബാ മുയ്ഹന്തി മേ ദിസാ;

തസ്സ മേ സരണം ഹോഥ, കരോഥ മമ സങ്ഗഹന്തി.

തം സുത്വാ തേ ഏവമാഹംസു.

൨൨.

യം ത്വമാചരിയ പത്ഥേസി, ചണ്ഡാലീ സാ അസങ്ഗമാ;

കിന്നു മീള്ഹേന സംയോഗോ, ചന്ദനസ്സ കദാ സിയാ.

൨൩.

അഗമ്മഗമനാ ¶ യാതി, നരാനം ദൂരതോ സിരീ;

കിത്തിചായു ബലം ബുദ്ധി, അയസംച സ ഗച്ഛതീതി.

അഥ തേസം ബ്രഹ്മണോ ആഹ.

൨൪.

ന പരിച്ചജതി ലോകോയം, അമേജ്ഝേ മണിമുത്തമം;

ഥീരതനം യുവാണീ ച, ദുക്കുലാ അപി ഗാഹിയാതി.

ഏവഞ്ച പന വത്വാ തസ്സാ സസ്സാമികാസ്സാമികഭാവം ഞത്വാ ആനേഥാതി ആഹ, തേ തഥാ അകംസു. തതോ ബ്രാഹ്മണോ തായ ഗേഹം ആഗതകാലതോ പട്ഠായ ചത്താരോ മാസേ രഞ്ഞോ ഉപട്ഠാനം നേവ അഗമാസി. തസ്സ പന ബ്രഹ്മണസ്സ സന്തികേ പഞ്ചസതരാജകുമാരാ നാനാവിധാനി സിപ്പാനി ഉഗ്ഗണ്ഹന്തി. തേ തം കാരണം ഞത്വാ സുവണ്ണതിലകായ വിജ്ജമാനായ അമ്ഹാകം സിപ്പുഗ്ഗഹണസ്സ അന്തരായോ ഭവിസ്സതി, യേന കേനചി ഉപായേന ഏതം മാരേതും വട്ടതീതി, ചിന്തേത്വാ തേ ഹത്ഥാ ചരിയം പക്കോസിത്വാ ലഞ്ജം ദത്വാ ഏവമാഹംസു, ഹത്ഥിം സുരായ മത്തം കത്വാ സുവണ്ണതിലകം മാരേഹീതി. തതോ തേ സബ്ബേ രാജങ്ഗണേ സന്നിപതിത്വാ ദൂതം പാഹേസും, ആചരിയം ദട്ഠുകാമമ്ഹാതി. തതോ ബ്രാഹ്മണേന ആഗന്ത്വാ നിസിന്നേന പടിസന്ഥാരം കത്വാ ആചരിയ ആചരിയാനിം പസ്സിതുകാമമ്ഹാതി ആഹംസു. അഥ സോ സുവണ്ണതിലകം ഗഹേത്വാ ആഗച്ഛഥാതി മനുസ്സേ പേസേസി. തേ തഥാ കരിംസു, അഥ തസ്സാ വീഥിമജ്ഝം സമ്പത്തകാലേ ഹത്ഥിം വിസ്സജ്ജാപേസും. സോ സോണ്ഡായ ഭൂമിയം പഹരന്തോ [പഹരന്തോഉപധാവിത്വാ ഇതികത്ഥചി] ഗച്ഛന്തോ ഉപധാവിത്വാ സോണ്ഡേന തം ഉക്ഖിപിത്വാ കുമ്ഭേ നിസീദാപേസി. തതോ രാജാനോ തഥാ തം മാരാപേതു മസക്കോന്താ പുന ദിവസേ മനുസ്സേ പയോജേത്വാ രത്തിയം മാരാപേസും. ബ്രാഹ്മണോപി ഏവരൂപം ഇത്ഥിം അലസിത്വാ ജീവനതോ മതമേവ [മതംമേസേയ്യോ ഇതികത്ഥചി] സേയ്യോതി സോചന്തോ പരിദേവന്തോ രാജങ്ഗണേ ദാരുചിതകം കാരാപേത്വാ അഗ്ഗിംപവിസിത്വാ ¶ മതോതി. ഏവം മാതുഗാമവസങ്ഗതാ മഹന്തം അനയബ്യസനഞ്ച മരണഞ്ച പാപുണന്തീതി. വുത്തഞ്ഹേതം ഭഗവതാ.

൨൫.

മായാവേസാ [മായാചേസാ ഇതികത്ഥചി] മരീചീവ,

സോകോ രോഗോ ചുപദ്ദവോ;

ഖരാവ ബന്ധനാ ചേസാ,

മച്ചുപാസോ ഗുഹാസയോ;

താസു യോ വിസ്സസേ പോസോ,

സോ നരേസു നരാധമോതി.

൨൬.

അയോനിസോ സാ പുരിമായ ജാതിയാ,

പുഞ്ഞം കരിത്വാ അലഭീദിസം ഗതിം;

ധീസമ്പയുത്തം [ധിതിസമ്പയുത്തം ഇതികത്ഥചി] കുസലം കരോന്താ,

നിബ്ബാണമേവാഭിമുഖം കരോഥാതി.

സുവണ്ണതിലകായ വത്ഥും ദുതിയം.

൩൩. കപണായ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

ഭഗവതി പരിനിബ്ബുതേ ജമ്ബുദീപേ തത്ഥ തത്ഥ ഭിക്ഖുഭിക്ഖുണിയോ ച ഉപാസകഉപാസികായോ ച ജയമഹാബോധിം വന്ദിസ്സാമീതി യേഭുയ്യേന ഗന്ത്വാ വന്ദന്തി. അഥാ പരഭാഗേ ബഹൂ ഭിക്ഖൂ സങ്ഗമ്മ മഹാബോധിം വന്ദനത്ഥായ ഗച്ഛന്താ അഞ്ഞതരസ്മിം ഗാമകേ ഭിക്ഖായ ചരിത്വാ ആസനസാലം ഗന്ത്വാ കതഭത്തകിച്ചാ ഥോകം വിസ്സമിംസു, തദാ തത്ഥ ഏകാ കപണാ ദുഗ്ഗതിത്ഥീ തഥാ നിസിന്നഭിക്ഖൂ ദിസ്വാ ഉപസങ്കമിത്വാ പഞ്ചപതിട്ഠിതേന വന്ദിത്വാ ഏകമന്തേ ഠിതാ അയ്യാ കുഹിം ഗച്ഛന്തീതി പുച്ഛി. ഭിക്ഖൂ തം സുത്വാ ജയമഹാബോധിസ്സ ആനുഭാവഞ്ച തം വന്ദനത്ഥായ അത്താനം ഗമനഞ്ച കഥേന്താ ഏവമാഹംസു.

൧.

യത്ഥാസീനോ ¶ ജിനോ ജേസി, സസേനം മകരദ്ധജം;

ഹന്ത്വാ കിലേസസേനഞ്ച, ബുദ്ധോ ആസി നിരുത്തരോ.

൨.

യം പൂജേസി മഹാവീരോ, ഠിതോ പദ മകോപയം;

സത്തരത്തിന്ദിവം നേത്ത, നീലനീരജരംസിനാ.

൩.

സുരാസുരനരാദീനം, നേത്താലി പാളിപാതനാ;

മേചകാകാരപത്തേഹി, സിഖണ്ഡീവിയ ഭാതി യോ.

൪.

സുരപാദപോവ സത്താനം, യം തിട്ഠതി മഹീതലേ;

ഇഹ ലോകേ പരത്തേ ച, ദദന്തോ ഇച്ഛിതിച്ഛിതം.

൫.

യസ്സ പുരാണപണ്ണമ്പി, പതിതം യോ നരോ ഇധ;

പൂജേതി തസ്സ സോ ദേതി, ഭവഭോഗം മഹീരുഹോ.

൬.

ഗന്ധമാലേഹി സലിലേഹി, യമുപാസതി സദാ നരോ;

അജ്ഝത്തഞ്ച ബഹിദ്ധാ ച, ദുരിതം സോ നിഹഞ്ഞതി.

൭.

യോ ദേതി ഇഹലോകത്ഥം,

യോ ദേതി പാരലോകികം,

സമ്പദം ജയബോധിംതം,

ഭോതി ഗച്ഛാമ വന്ദിതും.

തം സുത്വാ ഉദഗ്ഗാ സോമനസ്സജാതാ ഭിക്ഖൂനം ഏവമാഹ. അഹം ഭന്തേ പരകുലേ ഭതിയാ കമ്മം കരോന്തീ ദുക്ഖേന കസിരേന ജീവികം കപ്പേമി. സ്വാതനായ മേ തണ്ഡുലനാലിപി [ഭണ്ഡുലനാമ്പ ഇതിസബ്ബത്ഥ] നത്ഥി, പഗേവ അഞ്ഞം ധനം, ഇമം വിനാ അഞ്ഞം സാടകമ്പി നത്ഥി, കസ്മാ പുബ്ബേ അകതപുഞ്ഞത്താ, തസ്മാ ഇമം ഭന്തേ സാടകം മമാനുഗ്ഗഹായ ബോധിമ്ഹി ധജം ബന്ധഥാതി യാചിത്വാ സാടകം ധോവിത്വാ തേസം അദാസി. ഭിക്ഖൂപി തസ്സാനുഗ്ഗഹായ തം ഗഹേത്വാ അഗമംസു. സാ സാടകം ദത്വാ പീതിപാമോജ്ജമാനസാ ഗേഹം ഗന്ത്വാ തദഹേവ രത്തിയാ മജ്ഝിമയാമേ സത്ഥകവാതേന ഉപഹതാ കാലം കത്വാ തേസം ¶ ഭിക്ഖൂനം ഗമനമഗ്ഗേ ഏകസ്മിം രമണീയേ വനസണ്ഡേ ഭുമ്മദേവതാ ഹുത്വാ നിബ്ബത്തീ, അഥസ്സാ പുഞ്ഞാനുഭാവേന തിയോജനികേ ഠാനേ ദിബ്ബകപ്പരുക്ഖാ പാതുരഹംസു, തത്ത തത്ത നാനാവിരാഗധജപതാകാ ഓലമ്ബന്തി. ദേവപുത്താ ച ദേവധീതരോ ച സബ്ബാഭരണവിഭൂസിതാ തഥേവ ധജപതാകാദയോ ഗഹേത്വാ കീളന്തി. നച്ചഗീതാദിനേകാനി അച്ഛരിയാനി പയോജേന്തി. അഥ ദുതിയദിവസേ തേപി ഭിക്ഖൂ ബോധിമണ്ഡലം ഗച്ഛന്താ സായണ്ഹേ തം ഠാനം പത്വാ അജ്ജ ഇമസ്മിം വനസണ്ഡേ വസിത്വാ ഗമിസ്സാമാതി തത്ഥ വാസം ഉപഗമിംസു, തതോ തേ രത്തിഭാഗേ നാനാവണ്ണധജേ ച ദേവതാഹി പയോജിയമാനാ ഗീതവാദിതാദയോ ച തിയോജനട്ഠാനേ കപ്പരുക്ഖാനി ച ഇദം സബ്ബം ദേവിസ്സരിയം തസ്സാനുഭാവേന നിബ്ബത്തഭാവം ദിസ്വാ വിമ്ഹിതമാനസാ ദേവധീതരം ആമന്തേത്വാ ത്വം കേന കമ്മേന ഇധ നിബ്ബത്താതി പുച്ഛിംസു. സാ ഭിക്ഖൂ വന്ദിത്വാ അഞ്ജലിം പഗ്ഗയ്ഹ ഠിതാ ഭന്തേ മം ന സഞ്ജാനിത്ഥാതി ആഹ. ഭിക്ഖൂഹി ന മയം സഞ്ജാനാമ ഭഗിനീതി വുത്തേ സാ അത്തനോ സഭാവം കഥേന്തീ ഏവമാഹ.

൮.

ഹീയ്യോ ആസനസാലായ, നിസീദിത്ഥ സമാഗതാ;

തുമ്ഹകം സന്തികം ഗമ്മ, യാ വരാകീഭിവാദയി.

൯.

യാ ബോധിം പൂജനത്ഥായ, വത്ഥകം പടിപാദയി;

സാഹം ഹീയ്യോ ചുതാ ആസിം, രത്തിയം ബ്യാധിപീളിതാ.

൧൦.

നാനാസമ്പത്തിസംയുത്താ, നാനാഭൂസനഭൂസിതാ;

വിമാനേ രതനാ കിണ്ണേ, ജാതാഹം ഏത്ഥ കാനനേ.

൧൧.

ഹീയ്യോ പസ്സിത്ഥ മേ ഗത്തം, രജോജല്ലേഹി സംകുലം;

അജ്ജ പസ്സഥ മേ ഗത്തം, വണ്ണവന്തം പഭസ്സരം.

൧൨.

ഹീയ്യോ പസ്സിത്ഥ മേ ഭന്തേ, നിവത്ഥം മലിനമ്ബരം;

അജ്ജ പസ്സഥ മേ ഭന്തേ, ദിബ്ബമമ്ബരമുത്തമം.

൧൩.

വികിണ്ണഫലിതഗ്ഗേഹി ¶ , കേസേഹി വിരലാ കുലം;

ഊകാഗൂഥപടിക്കൂലം, ഹീയ്യോ ആസിസിരം മമ.

൧൪.

അജ്ജ തം പരിവത്തിത്വാ, മമ പുഞ്ഞാനുഭാവതോ;

സുനീലമുദുധമ്മില്ലം, കുസുമാ ഭരണഭൂസിതം.

൧൫.

പുരാ മേ സകസീസേന, വഹിതം ദാരൂ ദകാദികം;

പുഞ്ഞേനാഹം അജ്ജ മാലാ, ഭാരം സീസേ സമുബ്ബഹേ.

൧൬.

ധജത്ഥായ മയാ ഹീയ്യോ, പദിന്നം ഥൂലസാടകം;

അജ്ജ നിബ്ബത്തി മേ ഭോന്തോ, മഹന്തം ദിബ്ബസമ്പദം.

൧൭.

ജാനമാനേന കത്തബ്ബം, ദാനാദീസു മഹപ്ഫലം;

ദേവലോകേ മനുസ്സേസു, സുഖദം ദാന മുത്തമന്തി.

തം സുത്വാ സബ്ബേ ഭിക്ഖൂ അച്ഛരിയബ്ഭുതചിത്താ അഹേസും. സാ ദേവതാ തസ്സാ രത്തിയാ അച്ചയേന ഭിക്ഖൂ നിമന്തേത്വാ ദിബ്ബേഹി ഖജ്ജഭോജ്ജേഹി സഹത്ഥാ സന്തപ്പേത്വാ തേഹി സദ്ധിം ആഗച്ഛന്തീ അന്തരാമഗ്ഗേ ദാനം ദദമാനാ മഹാബോധിം ഗന്ത്വാ സബ്ബേഹി ധജപതാകാ ദീഹി ച നാനാവിധവണ്ണഗന്ധസമ്പന്നപുപ്ഫേഹി ച ദീപധൂപേഹി ച ബോധിം പൂജേത്വാ ഭിക്ഖൂനം ചീവരത്ഥായ ദിബ്ബവത്ഥാനി ദത്വാ ആഗമ്മ തസ്മിംയേവ വനസണ്ഡേ വസന്തീ നാനാവിധാനി പുഞ്ഞാനി കത്വാ താവതിംസഭവനേ നിബ്ബത്തി. ഭിക്ഖൂപി തം അച്ഛരിയം തത്ഥ തത്ഥ പകാസേന്താ ബഹൂജനേ പുഞ്ഞകമ്മേ നിയോജേസുംതി.

൧൮.

ഏവം വിധാപി കപണാ ജിനസാസനമ്ഹി,

കത്വാ പസാദ മഥ ഥൂലകുചേലകേന;

പൂജേത്വ ദിബ്ബവിഭവം അലഭീതി ഞത്വാ,

പൂജാപരാ ഭവഥ വത്ഥുസു തീസു സമ്മാതി.

കപണായ വത്ഥും തതിയം.

൩൪. ഇന്ദഗുത്തത്ഥേരസ്സ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

അമ്ഹാകം ഭഗവതോ പരിനിബ്ബാണതോ ഓരഭാഗേ ജമ്ബുദീപേ കിര പാടലിപുത്തം നാമ നഗരം അഹോസി. തത്ഥ ധമ്മാസോകോ നാമ മഹിദ്ധികോ മഹാനുഭാവോ ആണാചക്കവത്തി രാജാ രജ്ജം കാരേതി. ഉദ്ധം ആകാസതോ ഹേട്ഠാ പഥവിയാ യോജനപ്പമാണേ സകലജമ്ബൂദീപേ തസ്സ ആണാ പവത്തതി, തദാ സകലജമ്ബുദീപവാസിനോ ച ചതുരാസീതി നഗരസഹസ്സേ രാജാനോ ച അത്തനോ അത്തനോ ബലവാഹനേ ഗഹേത്വാ ആഗമ്മ ധമ്മാസോകമഹാരഞ്ഞോ ഉപട്ഠാനം കരോന്തി. തസ്മിം സമയേ ദേവപുത്തനഗരേ ദേവപുത്തോ നാമ മഹാരാജാ അത്തനോ ബലവാഹനം ഗഹേത്വാ രഞ്ഞോ ഉപട്ഠാനം അഗമാസി. ധമ്മാസോകോ ദേവപുത്തമഹാരാജാനം ദിസ്വാ മധുരപടിസന്ഥാരം കത്വാ തുമ്ഹാകം രട്ഠേ ബഹുസ്സുതാ ആഗതാഗമാ മഹാഗുണവന്താ അയ്യാ അത്ഥീതി പുച്ഛി. തം സുത്വാ ദേവപുത്തരാജാ അത്ഥി ദേവ തസ്മിം നഗരേ സീഹകുമ്ഭകം നാമ മഹാവിഹാരം. തത്ഥ അനേകസഹസ്സഭിക്ഖൂ വിഹരന്തി സീലവന്താ അപ്പിച്ഛാ സന്തുട്ഠാ വിവേകകാമിനോ. തേസു സാട്ഠകഥാതിപിടകധരോ ഇന്ദഗുത്തത്ഥേരോ നാമ തേസം പാമോക്ഖോ അഹോസി. സോ അനേകപരിയായേന സനരാമരാനം ഭിക്ഖൂനം ധമ്മംവണ്ണേതി. ഗുണവാ അത്തനോ ഗുണം നിസ്സായ ലോകേ പാകടോതി. തം സുത്വാ രാജാ തുട്ഠമാനസോ ഥേരം പസ്സിതുകാമോ ഹുത്വാ സമ്മ ത്വമേവ ഗന്ത്വാ ഥേരം യാചിത്വാ ഇധാ നേഹീതി ആഹ. തം സുത്വാ ദേവപുത്തരാജാ അത്തനോ ഹത്ഥസ്സബലവാഹനാ ദിമഹാ സേനങ്ഗപരിവുതോ ഇന്ദഗുത്തത്ഥേരസ്സ സന്തികം ഗന്ത്വാ വന്ദിത്വാ അയ്യ അയ്യം ധമ്മാസോകമഹാരാജാ ദട്ഠുകാമോതി ആഹ. ഥേരേന സാധൂതി സമ്പടിച്ഛിതേ രാജാ ഥേരേന സമ്പടിച്ഛിതഭാവം ധമ്മാസോകമഹാരാജിനോ പേസേസി. തതോ ധമ്മാസോകമഹാരാജാ സോമനസ്സപ്പത്തോ അത്തനോ ആണാപവത്തിതട്ഠാനേ രാജൂനം സാസനം പേസേസി. സബ്ബേവ ഥേരാഗമനമഗ്ഗം ¶ അലങ്കരോന്തൂതി. അഥ തേ രാജാനോ തുട്ഠപഹട്ഠാ അത്തനോ അത്തനോ നഗരേ ഭേരിം ചരാപേത്വാ ദേവപുത്തനഗരതോ യാവ പാടലിപുത്തനഗരം ഏത്ഥന്തരേ പഞ്ചപണ്ണാസയോജനികം മഗ്ഗം വിസമം സമം കരോന്തോ ദേവതാനം ദിബ്ബവീഥിമിവ അലങ്കരിത്വാ ധമ്മാസോകമഹാനരിന്ദസ്സ ഏവം സാസനം പേസേസും. ഭവന്തേത്ഥ.

൧.

ഇന്ദഗുത്തമഹാഥേര, സാമിനോ ഗമനായ നോ;

മഗ്ഗം അലങ്കരോന്തൂതി, മഹാരാജേന പേസിതം.

൨.

തതോ തേ അപനേത്വാന, പാസാണകണ്ടകാദികം;

വിസമം സമം കരിത്വാന, സമ്മജ്ജിത്വാന സാധുകം.

൩.

ധോതമുത്താ സമാഭാസാ, ഓകിരിത്വാന വാലുകാ;

ഉസ്സാപിതാ തത്ഥ തത്ഥ, ദുസ്സതോരണപന്തിയോ.

൪.

കലധോതഹേമരമ്ഭാദി, നാനാതോരണപന്തിയോ;

തഥാ പുപ്ഫമയാ നേക, തോരണൂപരിതോരണാ.

൫.

തേസു തേസുച ഠാനേസു, സങ്ഖതാ കുസുമഗ്ഘികാ;

തഥേവ ഗന്ധതേലേഹി, ദീപിതാ ദീപപന്തിയോ.

൬.

പദുമുപ്പലസന്നീര, പുപ്ഫപല്ലവ ലങ്കതാ;

ഠപിതാ ഘടമാലായോ, പുണ്ണാ സോഗന്ധവാരിഹി.

൭.

നിലപീതാ ദിസമ്ഭിന്ന, പതാകാഹി ധജേഹി ച;

മഗ്ഗസ്സ ഉഭതോ പസ്സേ, വനമാസി സമാകുലം.

൮.

കേതവോ ഉഗ്ഗതാ തത്ഥ, മന്ദമന്ദസമീരണാ;

അവ്ഹയന്താവ സോഭന്തി, ബ്രഹ്മോരഗസുരാദയോ.

൯.

നാഗചമ്പപുന്നാഗ, കേതകീവകുലാദിഹി;

പദുമുപ്പലാ ദിജലജേഹി, മാലതീ കുസുമാ ദിഹി.

൧൦.

മാലാദാമേഹി ¶ നേകേഹി, മഗ്ഗമാസി വിചിത്തകം;

പത്ഥരിത്വാ പാദപടേ, സിത്തസമ്മത്തഭൂമിയം.

൧൧.

ലാജാദിപഞ്ചപുപ്ഫാനി, വികിരിംസു മനോരമം;

അലങ്കരിത്വാ ഹത്തസ്സാ, കുസുമാ ഭരണാദിഹി.

൧൨.

മഗ്ഗാലങ്കരണത്ഥായ, ഠപിതാസും തതോ തതോ;

തേസു തേസു ച ഠാനേസു, ഭേരിമണ്ഡലമജ്ഝഗാ.

൧൩.

നച്ചന്തി ചാതുരാ നാരീ, രസഭാവനിരന്തരാ;

കംസവംസാദിപഗ്ഗയ്ഹ, വജ്ജേന്താനേകതന്തിയോ.

൧൪.

ഗായന്തി മധുരം ഗീതം, ഗായന്തേത്ഥ ലയാന്വിതം;

മഗ്ഗോസോ സാധുവാദേഹി, ഭേരിതന്തിനദേഹിച.

൧൫.

കരീനം കോഞ്ചനാദേഹി, ഹയാനം ഹേസിതേഹി ച;

നേകവിടങ്കസങ്ഘേഹി, സോ കരീഹി സമാകുലോ.

൧൬.

മഗ്ഗസ്സ ഉഭതോ പസ്സേ, ദേവകഞ്ഞൂപമാ സുഭാ;

മാലാകലാപേ പഗ്ഗയ്ഹ, തിട്ഠന്തി തുട്ഠമാനസാ.

൧൭.

തഥാ പുണ്ണഘടേ ഗയ്ഹ, പദുമുപ്പലസംകുലേ,

അട്ഠമങ്ഗലമുഗ്ഗയ്ഹ, തിട്ഠന്തി പമദാ തഹിം.

൧൮.

സീതലൂദകസമ്പന്ന, പപാഹി സമലങ്കതാ;

സിനാനത്ഥം ഖതാ ആസും, പോക്ഖരഞ്ഞോ തഹിംതഹിം.

൧൯.

തഹിംതഹിംകതാ ആസും, ദാനസാലാ മനോരമാ;

നിചിതാസുമനേകാനി, ദാനോപകരണാ തഹിം.

൨൦.

ഏവം നേകവിധാ പൂജാ, അമ്ഹേഹി പടിപാദിതാ;

ഠപേത്വാന മഹാഗങ്ഗം, തം ജാനാതു മഹീപതീതി.

തം സുത്വാ അസോകമഹാരാജാ ഗങ്ഗം അലങ്കരോഥാതി സോളസയക്ഖേ പേസേസി, തേ സപരിവാരാ തത്ഥ ഗന്ത്വാ അത്തനോ ¶ ആനുഭാവേന ഗങ്ഗായ അന്തോ തിഗാവുതട്ഠാനേ ഉദുക്ഖലപാസാണേ ഠപേസും. ഠപേത്വാ ഥമ്ഭേ ഉസ്സാപേത്വാ തുലാസംഘാടേ ദത്വാ ഹിമവന്തതോ രത്തചന്ദനസാരേ ആഹരിത്വാ പദരേ സന്ഥരിത്വാ അനേകേഹി പൂജാവിധാനേഹി അലങ്കരിത്വാ രഞ്ഞോ ഏവം സാസനം പേസേസും. ഭവന്തേത്ഥ.

൨൧.

യമത്ഥായ മയം സബ്ബേ, മഹാരാജേന പേസിതാ;

അമ്ഹേഹി ദാനി തം സബ്ബം, കതമേവ സുണോഥ തം.

൨൨.

ഗാവുതത്തയഗമ്ഭീരം, ഗങ്ഗം യോജനവിത്ഥതം;

ഥമ്ഭേ പതിട്ഠപേത്വാന, അനഗ്ഘം രത്തചന്ദനം.

൨൩.

ഹിമവന്തതോ ഹരിത്വാന, സേതും തത്ഥ സുമാപിതം;

തോരണാ ച ഉഭോ പസ്സേ, രതനേഹി സുനിമ്മിതാ.

൨൪.

പുണ്ണകുമ്ഭദ്ധജാ ചേവ, പദീപാവലിയോ തഥാ;

ഉഭോ പസ്സേസു രതനാനി, മാപേത്വാലമ്ബനാനിച.

൨൫.

സുവണ്ണമണിമുത്താദി, ദാമേഹി സമലങ്കതാ;

വാലുകത്ഥായ ഓകിണ്ണാ, ധോതമുത്താ പഭസ്സരാ.

൨൬.

തേസു തേസു ച ഠാനേസു, ഠപിതാസും മഹാമണീ;

നാനാരാഗവിതാനേഹി, സോഭിതാ സേതുനോ പരി.

൨൭.

ഓലമ്ബിതാസും തത്ഥേവ, ദിബ്ബാദികുസുമാദയോ;

നിട്ഠിതം ഇധ കാതബ്ബ, യുത്തം പൂജാവിധിംതു നോ;

ദേവോതം പടിജാനാതു, ഇതി വത്വാന പേസയുംതി.

തമ്പി സുത്വാ അസോകോ മഹാരാജാ തുമ്ഹേവ ഥേരം ഇധാനേഥാതി തേസംയേവ സാസനം പടിപേസേസി, തേ സാധൂതി ഇന്ദഗുത്തത്ഥേരസ്സ സന്തികം ഗന്ത്വാ വന്ദിത്വാ ഭന്തേ പാടലിപുത്തനഗരസ്സ ഗമനായ കാലോതി ആഹംസു, തതോ ഥേരോ സട്ഠിസഹസ്സമത്തേഹി ¶ ഭിക്ഖുസങ്ഘേഹി പരിവുതോ പഞ്ചപണ്ണാസയോജനമഗ്ഗം പടിപജ്ജി. അഥാപരം ദേവപുത്തനഗരവാസിനോ അനേകവിധമാലാഗന്ധവാസചുണ്ണദ്ധജപതാകാദീഹി അനേകേഹി താലാവചരേഹി നച്ചഗീതവാദിതേഹി പൂജേത്വാ അഗമംസു. അഥ ഥേരോ മഹന്തേന പൂജാവിധാനേന ജമ്ബുദീപവാസീഹി പൂജിയമാനോ അനുക്കമേന ചന്ദഭാഗായ ഗങ്ഗായ സേതും പത്വാ തത്ഥ മഹന്തം പൂജാവിധാനം ഓലോകേന്തോ ഏവം ചിന്തേസി, ഏവം ഉളാരം പൂജാവിധാനം ഇദാനി ജമ്ബുദീപേ നാഞ്ഞസ്സ ഹോതി, മയ്ഹമേവേതം കതം. അഹമേവേത്ത ഉത്തമോ അപ്പടിമോതി ഏവം സേയ്യസ്സ സേയ്യോഹമസ്മീതി മാനം ഉപ്പാദേത്വാ അട്ഠാസി. തസ്മിം ഖണേ ഏകോ ഖീണാസവത്ഥേരോ തം മാനേനുപത്ഥദ്ധചേതസാ ഠിതം ദിബ്ബചക്ഖുനാ ദിസ്വാ ഉപസങ്കമിത്വാ വന്ദിത്വാ ഥേരസ്സ ഓവദന്തോ ഏവമാഹ. തസ്മാ.

൨൮.

മാ മാനസ്സ വസീ ഹോഥ, മാനോ ഭന്തേ വസംഗതം [മാനംഭന്തേവസീകതം ഇതിസബ്ബത്ഥ];

അനത്ഥദോ സദാ ഹോതി, പാതേത്വാന ഭവാ വടേ.

൨൯.

മാനോ പലാലിതോ സത്തോ, തണ്ഹാപടിഘസങ്ഗതോ;

മക്കടോരഗസോണാദി, ഹുത്വാ ജായതി ജാതിസു.

൩൦.

മാ മാനം സാമി പൂരേഹി, അത്താനം പരിസോധയ;

അപരിസുദ്ധാ സയോ ഭിക്ഖു, ദായകം ന പരിതോസതി.

൩൧.

ദദന്താനം സരന്താനം, പൂജേന്താനം സചേ തുവം;

മഹപ്ഫലം മഹാഭൂതിം, കാമത്ഥ ഹോഥ നിബ്ബണാതി [നിമ്മനാ ഇതികത്തചി].

തം സുത്വാ ഥേരോ സംസാരേ നിബ്ബിന്ദോ തത്ഥേവ ഠിതോ തിലക്ഖണം പട്ഠപേത്വാ കരജകായം സമ്മസന്തോ സഹപടി സമ്ഭിദാഹി അരഹത്തം പത്വാവ നിക്ഖമി. തതോ ധമ്മാസോകമഹാരാജാ ബലവാഹനപരിവുതോ മഹന്തേന പൂജാവിധാനേന പടിമഗ്ഗം ആഗമ്മ വന്ദിത്വാ ¶ തതോ ദിഗുണം പൂജാസക്കാരം കുരുമാനോ മഹാഭിക്ഖുസങ്ഘേന സദ്ധിം ഥേരം അത്തനോ നഗരം നേത്വാ തസ്സ ധമ്മകഥം സുത്വാ പസന്നമാനസോ പഞ്ചസീലേ പതിട്ഠായ മഹന്തം വിഹാരം കാരേത്വാ ഥേരേന സഹാഗതാനം സട്ഠിസഹസ്സാനം ഭിക്ഖൂനം ചതുപച്ചയേഹി ഉപട്ഠാന മകാസി, അഥ ഥേരോ സാട്ഠകഥം പിടകത്തയം പകാസേന്തോ തസ്മിം ചിരം വസിത്വാ തത്ഥേവ പരിനിബ്ബായി. തതോ രാജാ സപരിസോ തസ്സ സരീരനിക്ഖേപം കാരേത്വാ ധാതുയോ ഗഹേത്വാ മഹന്തം ചേതിയം കാരാപേസീതി.

൩൨.

പുരാതനാനം ഭുവി പുഞ്ഞകമ്മിനം,

ഗുണാനുഭാവേന മഹേന്തി ഏവം;

സദേവകാ നം മനസീകരോന്താ,

പുഞ്ഞം കരോഥാ യതനേ സദാ ദരാതി.

ഇന്ദഗുത്തത്ഥേരസ്സ വത്ഥും ചതുത്ഥം.

൩൫. സാഖമാലപൂജികായ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

അമ്ഹാകം ഭഗവാ ദസപാരമിയോ പൂരേത്വാ അനുക്കമേന തുസിതഭവനേ നിബ്ബത്തോ ദേവേഹി ആരാധിതോ സക്കരാജകുലേ പടിസന്ധിം ഗഹേത്വാ മാതുകുച്ഛിതോ നിക്ഖന്തോ അനുക്കമേന പരമാഭിസമ്ബോധിം പത്വാ തതോ പട്ഠായ പഞ്ചചത്താലീസസംവച്ഛരാനി ഠത്വാ ചതുരാസീതിധമ്മക്ഖന്ധസഹസ്സാനി ദേസേത്വാ ഗണനപഥമതീതേ സത്തേ ഭവകന്താരതോ സന്താരേത്വാ സബ്ബബുദ്ധകിച്ചാനി നിട്ഠാപേത്വാ കുസിനാരായം ഉപവത്തനേ മല്ലാനം സാലവനേ യമകസാലാന മന്തരേ ഉത്തരസീസകം പഞ്ഞത്തേ മഞ്ചകേ വേസാഖപുണ്ണദിവസേ ദക്ഖിണേന പസ്സേന സതോ സമ്പജാനോ അനുട്ഠാനസേയ്യായ നിപന്നോ പച്ഛിമയാമേ ഭിക്ഖൂ ഓവദിത്വാ ബലവപച്ചൂ-സ ¶ സമയേ മഹാപഥവിംകമ്പേന്തോ അനുപാദിസേസായ നിബ്ബാണധാതുയാ പരിനിബ്ബായി, നിബ്ബുതേ പന ഭഗവതി ലോകനാഥേ ആനന്ദത്ഥേരോ മല്ലരാജൂനം ഏതം പവത്തിം ആരോചേസി. തതോ കോസിനാരകാ ച ദേവബ്രഹ്മാദയോ ച സന്നിപതിത്വാ നച്ചഗീതവാദിതേഹി മാലാഗന്ധാദീഹി ച സക്കരോന്താ ഗരുകരോന്താ മാനേന്താ പൂജേന്താ ചേലവിതാനാദയോ കരോന്താ ഭഗവതോ സരീരം നഗരമജ്ഝേ യത്ഥ മകുടബന്ധനം നാമ മല്ലാനം ചേതിയം, തത്ഥ നേത്വാ ചക്കവത്തിസ്സ സരീരം വിയ അഹതേന വത്ഥേന വേഠേത്വാ തതോ വിഹതേന കപ്പാസേന വേഠേത്വാതി ഏവം പഞ്ചദുസ്സയുഗസതേഹി വേഠേത്വാ ആയസായ തേലദോണിയാ പക്ഖിപിത്വാ അഞ്ഞിസ്സായ ആയസായ ദോണിയാ പടികുജ്ജിത്വാ സബ്ബഗന്ധാനം ചിതകം കരിത്വാ ഭഗവതോ സരീരം ചിതകം ആരോപേസും. അഥ മഹാകസ്സപത്ഥേരേന ഭഗവതോ പാദേ സിരസാ വന്ദിതേ ദേവതാനുഭാവേന ചിതകോ സമന്താ ഏകപ്പഹാരേനേവ പജ്ജലി. ഭഗവതോ പന സരീരേ ദഡ്ഢേ സുമനമകുളസദിസാ ധാതുയോ അവസിസ്സിംസു. തസ്മിം കിര സമയേ കോസലരഞ്ഞോ ജനപദേ അഞ്ഞതരാ ഗാമവാസികാ ഇത്ഥീ ഭഗവതി പരിനിബ്ബുതേ സാധുകീള്ഹം ആഗച്ഛമാനാ അന്തരാമഗ്ഗേ അത്തനോ സരീരേ ഉപ്പന്നവാതരോഗേന ഉപദ്ദുതാ സാധുകീള്ഹം സമ്പാപുണിതും അസക്കോന്തീ സത്ഥു ആളാഹനം ഗന്ത്വാ ഭഗവതോ ധാതുസരീരേ തീണി സാഖപുപ്ഫാനി പൂജേത്വാ പസന്നമാനസാ പഞ്ചപതിട്ഠിതേന വന്ദിത്വാ ഗതാ തായ ഏവ രത്തിയാ മജ്ഝിമയാമേ കാലം കത്വാ താവതിംസഭവനേ തിംസയോജനികേ കനകവിമാനേ നിബ്ബത്തി. തസ്സാ പുബ്ബകമ്മപകാസനത്ഥം ചക്കമത്താനി സാഖപുപ്ഫാനി തത്ത തത്ഥ ഓലമ്ബന്തി. തേഹേവ സബ്ബം വിമാനം ഏകോഭാസീ [ഏകോഭാസി തതോ ഇതിസബ്ബത്ഥ] അഹോസി. തതോ സുഗന്ധകരണ്ഡകം വിയ ച അഹോസി, സാ പന അത്തനോ സോഭഗ്ഗപ്പത്തം അത്തഭാവഞ്ച വിമാനസമ്പദഞ്ച പരിവാരസമ്പത്തിയോ ച ദിസ്വാ വിമ്ഹിതമാനസാ പുബ്ബേ കതേന [പുബ്ബേകിസ്സമേ. പുബ്ബേകതേനമേ ഇതിചകത്ഥചി] ¶ കേന മേ പുഞ്ഞകമ്മേനാ യം ലദ്ധാതി ഓലോകന്തീ ഭഗവതോ ധാതുസരീരസ്മിം പൂജിതാനി തീണി സാഖപുപ്ഫാനി ദിസ്വാ പസന്നമാനസാ മഹാചക്കപ്പമാണം സാഖമാലം ഹത്ഥേന ധാരേന്തീ ധാതുപൂജനത്ഥായ അഗമാസി. തദാ തത്ഥ സന്നിപതിതാ മനുസ്സാ തസ്സാ രൂപസമ്പദഞ്ച ഹത്തേ മഹന്തം സാഖമാലഞ്ച ദിസ്വാ വിമ്ഹിതമാനസാ അമ്മ ത്വം കത്ഥ വാസികാ. കത്ഥ പനിമം പുപ്ഫം പടിലദ്ധന്തി പുച്ഛിംസു, തം സുത്വാ ദേവധീതാ അത്തനാ ഭഗവതോ ധാതുസരീരസ്സ പൂജിതസാഖമാലത്തയാനുഭാവേന പടിലദ്ധസമ്പത്തിയോ ച ദിബ്ബവിമാനഞ്ച പുബ്ബേ മതകലേവരം ചാതി സബ്ബം തേസം ദസ്സേത്വാ ധമ്മദേസനാവസാനേ ആഹ.

൧.

സമാഗതാ ഭവന്താ ഭോ, പസ്സന്തു മമ സമ്പദം;

കതമപ്പേന കാരേന, സമ്മാസമ്ബുദ്ധധാതുയാ.

൨.

സാഖമാലാനി തീണേവ, ഹീയ്യോഹം മുനിധാതുയാ;

പൂജയിത്വാന സന്തുട്ഠാ, നിവത്താ തായ രത്തിയാ.

൩.

മരന്തീ ഖരവാതേന, തമഹം സുചരിതം സരിം;

തേനാഹം പുഞ്ഞകമ്മേന, താവതിംസൂപഗാഅഹും.

൪.

തത്ഥ മേ ആസി പാസാദോ, തിംസയോജനമുഗ്ഗതോ;

കൂടാഗാരവരാകിണ്ണോ, സാഖമാലാതി [സാധമാലോ ഇതിപികത്ഥചി], വിസ്സുതോ.

൫.

യഥാ സബ്ബസുഗന്ധേഹി, കരണ്ഡം പരിഭാവിതം;

തഥാ ദിബ്ബസുഗന്ധേഹി, ഗന്ധിതം ഭവനം മമ.

൬.

ചക്കമത്താ സാഖപുപ്ഫാ, തത്ഥ തത്ഥൂപലമ്ബരേ [തതവത്ഥുപലബ്ബരേ ഇതിപികത്ഥചി];

ദിബ്ബഗന്ധാ പവായന്തി, മധുബ്ബഭനിസേവിതാ.

൭.

ഭസ്സന്തി ഏകപുപ്ഫസ്മാ, തുമ്ബമത്താ ഹി രേണവോ;

തേഹി പിഞ്ജരിതാ ദേവാ, കീളന്തി ച ലലന്തിച.

൮.

പീളന്ധിത്വാന ¶ മാലാധയാ, സുദിബ്ബാ ഭരണാനിച;

സഹച്ഛരാ ദേവപുത്താ, നച്ചഗീതാദിബ്യാവടാ.

൯.

പസ്സഥേമം ഭുജങ്ഗാ ഭോ, സത്താ മോഹേന പാരുതാ;

ഹീയ്യോ മതം പവിദ്ധം മേ, പൂതിഭൂതം കലേവരം.

൧൦.

പുളവേഹി സമാകിണ്ണം, മക്ഖികാഗണകീളിതം;

കാകസോണാദിസത്താന, മാഹാരം കുണപാലയം.

൧൧.

പത്ഥേന്തി പുരിസാ പുബ്ബേ, അനേകോപായനേന തം;

ദട്ഠുമ്പിദാനി നിച്ഛന്തി, തണ്ഹായഞ്ഞാണതാ അഹോ.

൧൨.

ലോകപജ്ജോതകസ്സാഹം, വിമലസ്സ യസസ്സിനോ;

ധാതും ഹീയ്യോ മഹിം സമ്മാ, അജ്ജ സഗ്ഗേ പതിട്ഠിതാ.

൧൩.

ഹിത്വാനേ താദിസം കായം, ലദ്ധംദാനി മമേദിസം;

ദിബ്ബത്തഭാവം സോഭാഹി, ഭാസമാന മുദിക്ഖഥ.

൧൪.

ഭാസമാനായ മേ വാചം, സുണോഥേത്ഥ സമാഗതാ;

നത്ഥേവാകതപുഞ്ഞസ്സ, അണുമത്തം ഭവേ സുഖം.

൧൫.

ബിന്ദുമത്തമ്പി യോ പുഞ്ഞ, ബീജം രോപേതി സാസനേ;

ന ഹാ നത്ഥഫലം [നഹപനന്തഫലം ഇതിപികത്ഥചി] ഹോതി, യാവ നിബ്ബാണപത്തിയാതി.

ഏവം സാ ദേവതാ അത്തനാ പടിലദ്ധദിബ്ബവിഭവം ദസ്സേത്വാ ജനകായം ഓവദിത്വാ ദിബ്ബസാഖപുപ്ഫേഹി ജിനധാതും പൂജേത്വാ മനുസ്സാനം പസ്സന്താനംയേവ സദ്ധിം വിമാനേന ദേവലോകമേവ അഗമാസി. തം ദിസ്വാ മഹാജനോ ദാനാദീനി പുഞ്ഞാനി കത്വാ ദേവലോകം പൂരേസീതി.

൧൬.

ഏവഞ്ഹി ¶ സാ പുപ്ഫമത്തേന ധാതും,

പൂജേത്വ ദേവേസു അലത്ഥ ഭൂതിം;

തുമ്ഹേപി ഭോന്തോ തിദിവേസു സാതം,

കാമത്ഥ ചേ കത്ഥ പുഞ്ഞാനി സാധുംതി.

സാഖമാലപൂജികായ വത്ഥും പഞ്ചമം.

൩൬. മോരിയബ്രഹ്മണസ്സ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

അമ്ഹാകം ഭഗവതി പരിനിബ്ബുതേ മഗധരട്ഠേ മചലം നാമ മഹാഗാമം അഹോസി. തത്ഥ മോരിയോനാമ ബ്രാഹ്മണോ പടിവസതി സദ്ധോ പസന്നോ, തസ്സ സേനാനാമേ കാ ഭരിയാ അത്ഥി. സാപി സദ്ധാ പസന്നാ രതനത്തയേസു. തേ ഉഭോപി സമഗ്ഗാ സമ്മോദമാനാ ഭിക്ഖുസങ്ഘം നിമന്തേത്വാ നിച്ചം ദാനം പവത്തേന്താ ചീവരാദിചതുപച്ചയേഹി ഉപട്ഠഹന്താ സീലം രക്ഖന്താ ഉപോസഥകമ്മം കരോന്താ ദിവസം വീതിനാമേന്തി. അഥസ്സ ഗേഹേ വിഭവം യേഭുയ്യേന ദാനാദീസു പരിക്ഖയമഗമാസി. തതോ ബ്രാഹ്മണീ സാമി നോ ഗേഹേ ധനം പരിക്ഖീണം. കഥം ദാനം പവത്തേയ്യാമാതി ബ്രാഹ്മണസ്സ ആരോചേസി, തതോ ബ്രാഹ്മണോ മാ ഭദ്ദേ ചിന്തേസി. യേനകേനചി ഉപായേന ദാനം പതിട്ഠപേസ്സാമാതി വത്വാ തസ്മിംയേവ അത്തനോ സഉസ്സാഹതം പകാസോന്തോ ആഹ.

൧.

ജാനമാനോ ഹി ലോകസ്മിം, ദാനസ്സേദം ഫലം ഇതി;

ന ദജ്ജാ കോ സുസീലേസു, അപ്പമ്പി ദിവസമ്പതി.

൨.

സഗ്ഗലോകനിദാനാനി, ദാനാനി മതിമാ ഇധ;

കോഹിനാമ നരോ ലോകേ, ന ദദേയ്യ ഹിതേ രതോതി.

ഏവഞ്ച പന വത്വാ ഭദ്ദേ വനം പവിസിത്വാ അനേകവിധാനി പണ്ണാനി ച ഫലാനി ച പച്ഛിപൂരം ആഹരിത്വാ വിക്കിണിത്വാപി ദാനം ന ഉപച്ഛിന്ദിസ്സാമാതി ¶ വത്വാ തതോ പട്ഠായ വനം ഗന്ത്വാ പണ്ണാനി ച ഫലാനി ച ആഹരിത്വാ വിക്കിണിത്വാ ദാനം ദേന്തോ പടിവസതി. അഥേകദിവസം ബ്രാഹ്മണോ വനം പവിട്ഠോ പണ്ണേഹി ച ഫലേഹി ച പച്ഛിം പൂരേത്വാ സീസേനാ ദായ ഗേഹം ആഗച്ഛന്തോ പുപ്ഫഫലപല്ലവേഹി വിനതം നേകതരുഗണനിചിതം സമ്മത്താനേകചാതകചതുപ്പദനിസേവിതം വിപ്പകിണ്ണാനന്തപുപ്ഫപത്തകിഞ്ജക്ഖച്ഛന്നവാളുകാതലം സന്ദമാനസീതലാ മലജലപ്പവാഹം അകദ്ദമാനിന്നസുപതിത്തേഹി സുന്ദരം കന്ദരം ദിസ്വാ പച്ഛിം തീരേ ഠപേത്വാ ഓതിണ്ണോ നഹായതി, തസ്മിം ഖണേ തത്ഥ ഏകസ്മിം രുക്ഖേ അധിവത്ഥോ ദേവപുത്തോ തം തത്ഥ നഹായന്തം ദിസ്വാ കിന്നു ഖോ ഏസ കല്യാണജ്ഝാസയോ വാ ഉദാഹു പാപജ്ഝാസയോ സത്തോതി ദിബ്ബചക്ഖുനാ ഉപധാരന്തോ അച്ഛരിയപുരിസോ ഏസോ ദുഗ്ഗതോപി ഹുത്വാ അത്തനോ ദാനപ്പവേണിയാ ഉപച്ഛിജ്ജനഭയേന വനം ഗന്ത്വാ പണ്ണാനി ച ഫലാനി ച ആഹരിത്വാ ദുക്ഖേന കസിരേന ജീവികം കപ്പേന്തോ ദാനധമ്മം ന ഉപച്ഛിന്ദതീതി ചിന്തേത്വാ തസ്സ ഗുണാദയോ പടിച്ച പച്ഛിയം ഠപിതപണ്ണാനി ച ഫലാനി ച സബ്ബാനി സുവണ്ണാനി ഹോന്തൂതി അധിട്ഠാസി. അഥസ്സാനുഭാവേന സബ്ബം സുവണ്ണം അഹോഭി, അഥ സോ സുവണ്ണപുണ്ണപച്ഛിയം ഉപരി സുവണ്ണരാസിമത്ഥകേ സബ്ബകാമദദം മഹന്തം മണിരതനം ഠപേത്വാ അന്തരഹിതോ പടിക്കമ്മ അട്ഠാസി, തതോ ബ്രാഹ്മണോ നഹാത്വാ ഉത്തിണ്ണോ പച്ഛിയം സമ്പുണ്ണസുവണ്ണവണ്ണരംസിനാ സമ്ഭിന്നവിജ്ജോതമാനമണിരതനം ദിസ്വാ കിമേതംതി ആസങ്കിതപരിസങ്കിതോ പച്ഛിസമീപം ഗന്ത്വാ ഹത്ഥം പസാരേതും അവിസഹന്തോ അട്ഠാസി. തം ദിസ്വാ ദേവപുത്തോ ദിസ്സമാനസരീരേന ഠത്വാ മാ ത്വം ഭായി ബ്രാഹ്മണ. മയാ ഏതാനി നിമ്മിതാനി, ഗഹേത്വാ ഗച്ഛാഹീതി ആഹ, അഥ ബ്രാഹ്മണോ ദേവപുത്തസ്സ കഥം സുത്വാ അയം ദേവപുത്തോ ഇമം മയാ നിമ്മിതം, ഗഹേത്വാ ഗച്ഛാതി വദതി. കിന്നു ഖോ സോ അത്തനോ ആനുഭാവേന ദേതി, ഉദാഹു മയാ കതപുഞ്ഞേനാതി പുച്ഛിസ്സാമി തംതി പഞ്ജലികോവ ദേവപുത്തം പുച്ഛന്തോ ആഹ.

൩.

പുച്ഛാമി ¶ പഞ്ജലീ ദാനി, ദേവപുത്ത മഹിദ്ധിക;

ദദാസി മേ സുവണ്ണഞ്ച, കാമദം മണിമുത്തമം.

൪.

നാപി കോ നോ തുവം ഞാതി,

ന മിത്തോ നോപകാരകോ;

കിം ത്വം അത്ഥവസം ദിസ്വാ,

മമ ദജ്ജാസിമം ധനം.

൫.

കേന തപേന സീലേന, കേനാചാരഗുണേന ച;

യേന ദജ്ജാസി മേ ദേവ, കിം മേ സുചരിതം ചിതം.

൬.

കിന്നു പുരാതനം കമ്മം, കേന കമ്മേന ദസ്സസി;

അഥവാ തവിദ്ധിയാ ദേസി, തം മേ അക്ഖാഹി പുച്ഛിതോതി.

തതോ ദേവപുത്തോ ന ഖോ പനാഹം ബ്രാഹ്മണ ദേവോതി പരേസം കിഞ്ചി ദാതും സക്കോമി, തയാ പുബ്ബേ കതസുചരിതാനുഭാവേന നിബ്ബത്തതീതി വത്വാ ദിബ്ബചക്ഖുനാ തസ്സ പുബ്ബകമ്മം ദിസ്വാ തസ്സ പകാസേന്തോ ആഹ.

൭.

കസ്സപേ ലോകപജ്ജോതേ, സമ്ബുദ്ധേ പരിനിബ്ബുതേ;

സബ്ബത്ഥ പത്ഥടം ആസി, തസ്സ ബുദ്ധസ്സ സാസനം.

൮.

തദാ പച്ചന്തിമേ ഗാമേ, ത്വമാസി കുലദാരകോ;

സദ്ധോ ആസി പസന്നോ ച, ദായകോ കുസലേ രതോ.

൯.

തദാ പബ്ബജിതോ ഏകോ, ഗച്ഛന്തോ അന്തരാപഥേ;

ചോരേഹി അനുബദ്ധോസി, അച്ഛിന്നപത്തചീവരോ.

൧൦.

സാഖാഭങ്ഗം നിവാസേത്വാ, പാരുപിത്വാ തഥേവ തം;

അന്തോഗാമം പവിട്ഠോസി, ഏസമാനോ പിലോതികേ.

൧൧.

തതോ ത്വം ചരമാനം തം, ദിസ്വാ കമ്പിതമാനസോ;

വത്ഥയുഗം അദാസി ത്വം, സദ്ദഹം ദാനതോ ഫലം.

൧൨.

പത്ഥോദനേന ¶ തം ഭിക്ഖും, പരിവിസിത്വാ യഥാബലം;

പേസേസി അഭിവാദേത്വാ, സദ്ധായ സുദ്ധമാനസോ.

൧൩.

ഇമം ത്വം അകരീ പുഞ്ഞം, തുയ്ഹേതം ചരിതം ഇമം;

തസ്സ തേ പുഞ്ഞകമ്മസ്സ, അമുഖ്യഫല മീദിസംതി.

ഏവഞ്ച പന വത്വാ ഇദം തേ ബ്രാഹ്മണ ധനം രാജാദീഹി മയാ അനാഹരണീയം കതം, ത്വം അപരിസങ്കന്തോ ഗഹേത്വാ യഥാധിപ്പായം കരോഹി, ഇമം ഖോ പന മണിരതനം ഇച്ഛിതിച്ഛിതം പസവതി, തേനാപി ആനുഭാവേന തവ ദാനം അനുപച്ഛിന്ദന്തോ പുത്തദാരാദയോ പോസേഹീതി അനുസാസി, തം സുത്വാ ബ്രാഹ്മണോ തേന വുത്തനിയാമേനേവ ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ മഹാദാനം ദദന്തോ സീലം രക്ഖന്തോ ചിരം വസിത്വാ അപരഭാഗേ തതോ ചുതോ ദേവലോകേ നിബ്ബത്തീതി.

൧൪.

ഏവം നിഹീനാപീ ധനേന സന്തോ,

ദാനന്വയം നേവ പരിച്ചജന്തി;

തസ്മാ ഹി ഭോന്തോ സതി ദേയ്യധമ്മേ,

മാ കത്ഥ ദാനേസു പമാദഭാവംതി.

മോരിയബ്രാഹ്മണസ്സ വത്ഥും ഛട്ഠമം.

൩൭. പുത്തവത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

ഏകസ്മിം കിര സമയേ ലങ്കാദീപവാസിനോ സട്ഠിമത്താ ഭിക്ഖൂ ജയമഹാബോധിം വന്ദിതുകാമാ ഏകതോ മന്തേത്വാ മഹാതിത്ഥേന നാവം ആരുയ്ഹ ജമ്ബുദീപം പത്വാ താമലിത്തിപട്ഠേനേ [തമലിത്തപട്ടനേ ഇതികത്ഥചി] ഓതരിത്വാ അനുക്കമേന പാടലിപുത്തനഗരം പാപുണിംസു. അഥ തസ്മിം ¶ നഗരേ പിണ്ഡായ ചരന്തേ തേ ഭിക്ഖൂ ഏകോ ദുഗ്ഗതമനുസ്സോ ദിസ്വാ ചിരേന [ചിരേനാഹംദിട്ഠാ ഇതിസബ്ബത്ഥ] മയാ ദിട്ഠാ ബുദ്ധപുത്താതി സോമനസ്സോ ഭരിയം പക്കോസിത്വാ ഭദ്ദേ ഇമേസം അയ്യാനം ദാനം ദാതുകാമോമ്ഹി, പുബ്ബേ നോ അകതപുഞ്ഞത്താ ഇദാനി ദുഗ്ഗതാ ജാതാ, ഇമേസു പുഞ്ഞക്ഖേത്തേസു ബീജം നോ ചേ രോപേസ്സാമ, പുനപി ഏവമേവ ഭവിസ്സാമാതി വത്വാ കിം മേ ഗേഹേ ദേയ്യധമ്മം അത്ഥീതി പുച്ഛി. സാ തം സുത്വാ ഘരേ നോ സാമി അയ്യാനം കിഞ്ചി ദാതബ്ബം ന പസ്സാമി. അപി ച മമ പുത്തം മാരേത്വാ ദാനം ദാതും സക്കാതി. സോ തസ്സാ കഥം സുത്വാ ഭദ്ദേ പുത്തം മാരേത്വാ കിം ദാനം ദേമാതി ആഹ. തായ തം സുത്വാ സാമി കിം ന ജാനാസി, പുത്തേ നോ മതേ സന്ദിട്ഠസമ്ഭത്താ ഞാതിമിത്തസുഹജ്ജാ ച അമ്ഹാകം സന്തികം ആഗച്ഛാന്താ കിഞ്ചി പണ്ണാകാരം ഗഹേത്വാ ആഗച്ഛന്തി. മയം തേന പണ്ണാകാരേന ദാനം ദസ്സാമാതി വുത്തേ ഉപാസകോ സാധു തഥാ കരോഹീതി മാതുയാ ഏവ ഭാരമകാസി, സാ പുത്തം മാരേതും അവിസഹന്തീ ആഹ. തഥാ ഹി.

൧.

കിച്ഛാ ലദ്ധം പിയം പുത്തം, അമ്മമ്മാതി പിയം വദം;

സുനീലനേത്തം സുഭമും, കോ പക്കമിതുമിച്ഛതി.

൨.

മാതരാ മാരിയന്തോപി, മാതരമേവ രോദതി;

മാരേതും തം ന സക്കോമി, ഹദയം മേ പവേധതീതി.

ഏവഞ്ച പന വത്വാ അഹം സാമി ന സക്കോമി പുത്തം മാരേതും. ത്വം മാരേഹീതി പുത്തം പിതുസന്തികം പേസേസി. അഥ സോപി തം മാരേതു മസക്കോന്തോ ഏവമാഹ. വുത്തഞ്ഹി.

൩.

തായന്തി പിതുനോ ദുക്ഖം, പുത്താ പുത്താതി കിത്തിതാ;

പിതു ദുക്ഖം സുഖം പുത്താ, ദായാദാ ഹോന്തി സബ്ബദാ.

൪.

തസ്മാ ¶ മേ സദിസം പുത്തം, പില്ലകം മഞ്ജുഭാസനം;

ന സക്കോമി അഹം ഭദ്ദേ, ജീവിതാ തം വിയോജിതും.

൫.

അയസഞ്ച അകിത്തിഞ്ച, പപ്പോതി പുത്തഘാതകോ;

പാണാതിപാതകമ്മമ്പി, കാമം സോ ഫുസതേ നരോതി.

ഏവഞ്ച പന വത്വാ സോ ത്വമേവ തവ പുത്തം മാരേഹീതി പേസേസി, ഏവം തേന വുത്തേ പുത്ഥസ്സ മാരപാണൂപായം പരിയേസന്താ ഏവമാഹംസു, അമ്ഹേ പനിമം മാരേതും ന സക്കോമി, അമ്ഹാകം പച്ഛാഗേഹേ മഹന്തോ വമ്മികോ അത്ഥി, തസ്മിം ഏകോ നാഗരാജാ പടിവസതി. കുമാരം തത്ഥ പേസേസ്സാമ, സോ തം ഡസിത്വാ മാരേസ്സതീതി. ഇച്ചേതേ ഏസോ ഖോ ഉപായോ ഏവാതി ചിന്തേത്വാ കുമാരം പക്കോസിത്വാ അഞ്ചനാ വലിവലയാദീഹി മണ്ഡേത്വാ തസ്സ ഹത്ഥേ ഗേണ്ഡും [തേണ്ഡും ഇതിസബ്ബത്ഥ] ഠപേത്വാ താത പച്ഛാഗേഹേ വമ്മികസമീപം ഗന്ത്വാ കീളാതി പേസേസും. തതോ ദാരകോ ഗന്ത്വാ ഗേണ്ഡുകേന കീളന്തോ വമ്മികബിലേ ഗേണ്ഡുകം പാതേസി. അഥ സോ ഗേണ്ഡുകം ഗണ്ഹിസ്സാമീതി വമ്മികസുസിരേ ഹത്ഥം പവേസേസി. തതോ സപ്പോ കുജ്ഝിത്വാ സുസൂതിസദ്ദം കരോന്തോ മഹന്തം ഫണം കത്വാ ബിലതോ സീസം ഉക്ഖിപിത്വാ ഓലോകേന്തോ അട്ഠാസി കുമാരസ്സ ഹത്ഥതോ പരിഗലിതപാസംവിയ. അഥസ്സ കുമാരോ കിഞ്ചി അജാനന്തോ സപ്പസ്സ ഗീവം ദള്ഹം ഗണ്ഹി. അഥസ്സ മാതാപിതുന്നം സദ്ധാബലേന നാഗരാജാ കുമാരസ്സ കരതലേ അട്ഠംസം ഇച്ഛാദായകം കണ്ഠമണിരതനം പാതേസി. കുമാരസ്സ മാതാപിതരോ ദ്വാരം നിസ്സായ ഠിതാ തസ്സ കിരിയം ഓലോകേന്തോ തം മണിരതനം ദിസ്വാ സീഘം ഗന്ത്വാ പുത്തം ഉക്ഖിപിത്വാ ഹത്ഥതോ മണിരതനം ഗണ്ഹിംസു. തതോ തേ തം മണിരതനം പരിസുദ്ധാസനേ ഠപേത്വാ ഉപചാരം കത്വാ അമ്ഹാകം ഇദഞ്ചിദഞ്ച ദേഥാതി അബ്ഭുക്കിരിംസു. അഥ തേ മണിരതനാനുഭാവേന ഗേഹദ്വാരേ മഹന്തം മണ്ഡപം കാരേത്വാ വിതാനാദിനാ മണ്ഡപം ¶ അലങ്കരിത്വാ ഭിക്ഖൂനം ആസനാനി പഞ്ഞാപേത്വാ തേ സട്ഠിമത്തേ ഭിക്ഖൂ നിസീദാപേത്വാ മഹാദാനം അദംസു. തതോ നഗരവാസിനോ മണിരതനാനുഭാവം സുത്വാ സന്നിപതിംസു. അഥ തേ തേസം മജ്ഝേ അത്തനോ സദ്ധാബലേന മണിരതനസ്സ ലാഭം പകാസേത്വാ ഇമഞ്ഹി ദാനത്ഥായേവ പരിച്ചജ്ജാമാതി ഏകസ്മിം ഠാനേ പതിട്ഠാപേത്വാ തേനാനുഭാവേന യാവജീവം ദാനം ദദന്താ സീലം രക്ഖന്താ ആയുപരിയോസാനേ ദേവലോകേ നിബ്ബത്തിംസൂതി.

൬.

ഛേത്വാന പേമം അപി അത്രജേസു,

ദദന്തി ദാനം ഇധ മാനുസേവം;

ന ദദാതി കോ നാമ നരോ സമിദ്ധോ,

ദാനഞ്ഹി ദാനസ്സ ഫലം സരന്തോതി.

പുത്തവത്ഥും സത്തമം.

൩൮. തേഭാതികമധുവാണിജകാനം വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

അതീതേ കിര ബാരാണസിയം തേ ഭാതികാ ഏകതോ ഹുത്വാ മധും വിക്കിണന്താ പുത്തദാരേ പോസേന്തി. തതോ തേസു ഏകോ പച്ചന്തം ഗന്ത്വാ മലയവാസീനം [മലവാസീനം ഇതിപികത്ഥചി] ഹത്ഥതോ മധും കിണിത്വാ [വക്കിണിത്വാ ഇതിസബ്ബത്ഥ] ഗണ്ഹാതി, ഏകോ ഗഹിതഗഹിതമധും നഗരം ആഹരതി. ഏകോ തേന ആഹടാഹടമധൂനി ബാരാണസിയം നിസീദിത്വാ വിക്കിണാതി. തസ്മിം സമയേ ഗന്ധമാദനപബ്ബതേ ഏകോ പച്ചേകബുദ്ധോ വണരോഗേനാ തുരോ അഹോസി. അഥഞ്ഞതരോ പച്ചേകബുദ്ധോ തസ്സ മധുനാ ഫാസു ഭവിസ്സതീതി ഞത്വാ ഗന്ധമാദനപബ്ബതേയേവ ഠിതോ ¶ ചീവരം പാരുപിത്വാ ആകാസേനാ ഗന്ത്വാ നഗരദ്വാരേ ഓതരിത്വാ കത്ഥ മധും ലഭാമീതി [ലബ്ഭതി ഇതിസബ്ബത്ഥ] ഓലോകേന്തോ അട്ഠാസീ, തദാ തസ്മിംപരകുലേ ഭതിം കത്വാ ജീവമാനാ ഏകാ ചേടികാ ഘടമാദായ ഉദകത്ഥം തിത്ഥം ഗച്ഛന്തീ മഗ്ഗാ ഓക്കമ്മ ഘടം ഠപേത്വാ വന്ദിത്വാ ഏകമന്തം അട്ഠാസി, തദാ പച്ചേകബുദ്ധോ ഭഗിനീ ഏത്ഥ ഭിക്ഖായ ചരന്താനം കതരസ്മിം ഠാനേ മധു ലബ്ഭതീതി പുച്ഛി. സാ തസ്സ കഥം സുത്വാ മധുആപണസ്സ പഞ്ഞായനട്ഠാനേ ഠത്വാ ഹത്ഥം പസാരേത്വാ ഏസ ഭന്തേ മധുആപണോതി ദസ്സേത്വാ യജ്ജായം പച്ചേകബുദ്ധോ ആപണതോ മധും ന ലഭതി. മമ നിവത്ഥവത്ഥകം ദത്വാപി മധും ദസ്സാമീതി ചിന്തേത്വാ ഓലോകേന്തീ തത്ഥേവ അട്ഠാസി, അഥ പച്ചേകബുദ്ധോ അനുപുബ്ബേന വിചരന്തോ [ചരന്തോ ഇതിപികത്ഥചി] മധുആപണം സമ്പാപുണി, തതോ കുടിമ്ബികോ [കുടിമ്ബ കോ ഇതിപികത്ഥചി] തം ദിസ്വാ ഹത്ഥതോ പത്തം ഗഹേത്വാ ആധാരകേ ഠപേത്വാ മധുഘടം ആദായ പത്തസ്സ ഉപനാമേന്തോ സഹസാ നിക്കുജ്ജി. തതോ മധു പത്തം പൂരേത്വാ ഉത്തരന്തോ പുന ഭൂമിയം പഗ്ഘരി. തം ദിസ്വാ സോമനസ്സോ വാണിജോ ഏവം പത്ഥനമകാസി.

വുത്തഞ്ഹി മഹാവംസേ.

൧.

തത്ഥ പത്തസ്സ ബുദ്ധസ്സ, വാണിജോ സോ പസാദവാ;

വിസ്സന്ദയന്തോ മുഖതോ, പത്തപൂരം മധും അദാ.

൨.

പുണ്ണഞ്ച ഉപ്പതീതഞ്ച, പതിതഞ്ച മഹീതലേ;

ദിസ്വാ മധും പസന്നോ സോ, ഏവം പണിദഹീ തദാ.

൩.

ജമ്ബുദീപേ ഏകരജ്ജം, ദാനേനാനേന ഹോതു മേ;

ആകാസേ യോജനേ ആണാ, ഭൂമിയം യോജനേപിതി.

ഏവഞ്ച പന വത്വാ പത്തം അദാസി, പച്ചേകബുദ്ധോ പത്തം പടിഗ്ഗഹേത്വാ തത്ഥേവ ഠിതോ.

൪.

ഇച്ഛിതം ¶ പത്ഥിതം തുയ്ഹം, ഖിപ്പമേവ സമിജ്ഝതു;

പൂരേന്തു ചിത്ഥസംകപ്പാ, ചന്ദോ പണ്ണരസോ യഥാ.

൫.

ഇച്ഛിതം പത്ഥിതം തുയ്ഹം, സബ്ബമേവ സമിജ്ഝതു;

പൂരേന്തു ചിത്തസംകപ്പാ, മണിജോതിരസോ യഥാതി.

വത്വാ മങ്ഗലം വഡ്ഢേത്വാ അഗമാസി. അഥന്തരാമഗ്ഗേ ഠിതാ ഘടചേടികാ പച്ചേകബുദ്ധാഭിമുഖം ഗന്ത്വാ മധും ലഭിത്ഥ ഭന്തേതി പുച്ഛി. തേന ലദ്ധം ഭഗിനീതി വുത്തേ കിം വത്വാ സോ അദാസീതി പുച്ഛി. പച്ചേകബുദ്ധോ സബ്ബം കഥേസി. സാ തം സുത്വാ ഥോകം ഭന്തേ ഇധേവ ഹോഥ ദാസിയാ അനുഗ്ഗഹത്ഥായാതി സീഘം ഗേഹം ഗന്ത്വാ നിവത്ഥപിളോതികാ അത്തനോ സാടകം ധോവിത്വാ ആഹരിത്വാ ചുമ്ബടകം കത്വാ പച്ചേകബുദ്ധസ്സ അദാസി, യദാ സോ ഭന്തേ മധുദായകോ സകലജമ്ബുദീപേ ഏകരജ്ജം കാരേതി. തദാഹം തസ്സ അഗ്ഗമഹേസീ ഭവേയ്യംതി വത്വാ പത്ഥനം കരോന്തീഏവമാഹ.

൬.

യദാ തേ മധുദോ ഭന്തേ, ഭൂഭുജോ ഹോതി ഭൂതലേ;

തസ്സ ഹേസ്സം തദാ ഭന്തേ, പിയാ അഗ്ഗമഹേസികാ.

൭.

സുരൂപാച സുവാണീച, സുയസാ സുബ്ബതാ സുഭാ;

അസ്സം തസ്സ പിയാചാഥ, മനാപാ ഇച്ഛദാ [ഇച്ഛിദാ ഇതിപികത്ഥചി] സദാതി.

തസ്സാപി തദാ പച്ചേകബുദ്ധോ തഥേവ ഹോതൂതി മങ്ഗലം വത്വാ ആകാസേന ഗന്ധമാദനമേവ അഗമാസി, അഥാപരഭാഗേ തേ തയോപി ഏകതോ ഹുത്വാ മധുലോകനം കരോന്താ തം മധുഘടം കുഹിംതി പുച്ഛിംസു, സോ തേനത്തനാ കതകമ്മം വത്വാ സചേ തുമ്ഹേ തസ്മിം പത്തിം അനുമോദേയ്യാഥ, തം സാധു. നോ ചേ. മധുഅഗ്ഘനകം മമ ഹത്ഥതോ ഗണ്ഹഥാതി വത്വാ തേഹി തതോ ന നോ അത്ഥോ [നനോഹത്ഥോ ഇതിസബ്ബത്ഥ] മധുനാ, കീദിസസ്സേതം അദാസീതി വുത്തേ തം സുത്വാ ഇതരോ പച്ചേകബുദ്ധാ നാമേ തേ ഗന്ധമാദനേ വസന്തി കാസാവം ¶ പാരുപിത്വാ കുലേ കുലേ ഭിക്ഖം ചരന്തി, സന്തോ ഏതേ സീലവന്താതി കഥേസി, അഥ തേസു ജേട്ഠോ ബ്രാഹ്മണചണ്ഡാലകാപി കാസാവം പരിദഹിത്വാ ചരന്തി. നൂനായം ചണ്ഡാലകോതി മഞ്ഞാമീതി ആഹ, മജ്ഝിമോ കുജ്ഝിത്വാ തവ പച്ചേകബുദ്ധം പരസമുദ്ദേ ഖിപാഹീതി അവോച, അഥ തേസം കഥം സുത്വാ മധുദായകോ മാ ഭോ തുമ്ഹേ അരിയാനം മഹേസക്ഖാനം മഹാനുഭാവാനം പച്ചേകബുദ്ധാനം ഫരുസം കഥേഥ. നിരയദുക്ഖാ ന ഭായഥാതിആദിനാ അനേകാ കാരേന നിവാരേത്വാ തേസം ഗുണം പകാസേസി, തം സുത്വാ തേ ഉഭോപി സാധൂതി പസന്നാചിത്താ അനുമോദിംസു, അപരഭാഗേ തേ കാലം കത്വാ ദേവമനുസ്സേസു സംസരന്താ തത്ഥ തത്ഥ മഹാസമ്പത്തിയോ അനുഭവിത്വാ അമ്ഹാകം സത്ഥു പരിനിബ്ബാണതോ ദ്വിന്നം വസ്സസതാനം അച്ചയേന അത്തനോ അത്തനോ സമ്പത്തട്ഠാനേ നിബ്ബത്തിംസു. തേന വുത്തം.

൮.

അസോകോ മധുദോ സന്ധി, മിത്താദേവീ തു ചേടികാ;

ചണ്ഡാലവാദീ നിഗ്രോധോ, തിസ്സോ സോ പാരവാദികോതി.

തേസു ചണ്ഡാലവാദീ ജേട്ഠവാണിജോ ബിന്ദുസാരരഞ്ഞോ ജേട്ഠപുത്തസ്സ സുമനരാജകുമാരസ്സ പുത്തോ ഹുത്വാ നിബ്ബത്തി. തസ്സായമാനുപുബ്ബീകഥാ. ബിന്ദുസാരരഞ്ഞോ കിര ദുബ്ബലകാലേയേവ അസോകകുമാരോ അത്തനാ ലദ്ധം ഉജ്ജേനിയാ രജ്ജം പഹായ ആഗന്ത്വാ സബ്ബനഗരം അത്തനോ ഹത്ഥഗതം കത്വാ സുമനരാജകുമാരം അഗ്ഗഹേസി. തം ദിവസമേവ സുമനസ്സ രാജകുമാരസ്സ സുമനാ നാമ ദേവീ പരിപുണ്ണഗബ്ഭാ അഹോസി. സാ അഞ്ഞാതകവേസേന നിക്ഖമിത്വാ അവിദൂരേ അഞ്ഞതരം ചണ്ഡാലഗാമം സന്ധായ ഗച്ഛന്തീ ജേട്ഠകചണ്ഡാലസ്സ ഗേഹതോ അവിദൂരേ നിഗ്രോധോ അത്ഥി, തസ്മിം രുക്ഖേ അധിവത്ഥായ ദേവതായ ഇതോ ഏഹി സുമനേതി വദന്തിയാ സദ്ദം സുത്വാ തസ്സാ സമീപം ഗതാ, ദേവതാ അത്തനോ ആനുഭാവേന ഏകം സാലം നിമ്മിണിത്വാ ഏത്ഥ വസാഹീതി പാദാസി. സാ ¶ തം സാലം പാവിസി, ഗതദിവസേയേവ സാ പുത്തം വിജായി. സാ തസ്സ നിഗ്രോധദേവതായ പരിഗ്ഗഹിതത്താ നിഗ്രോധോത്വേവ നാമം അകാസി. ജേട്ഠകചണ്ഡാലോ ദിട്ഠദിവസതോപ്പഭുതി തം അത്തനോ സാമിധീതരം വിയ മഞ്ഞമാനോ നിബദ്ധവത്തം പട്ഠപേസി. രാജധീതാ തത്ഥ സത്തവസ്സാനി വസി, നിഗ്രോധകുമാരോപി സത്തവസ്സികോ ജാതോ, തദാ മഹാവരുണത്ഥേരോ നാമ ഏകോ അരഹാ ദാരകസ്സ ഹേതുസമ്പദം ദിസ്വാ വിഹരമാനോ സത്തവസ്സികോ ദാനി ദാരകോ. കാലോ നം പബ്ബാജേതുംതി ചിന്തേത്വാ രാജധീതായ ആരോചാപേത്വാ നിഗ്രോധകുമാരം പബ്ബാജേസി, കുമാരോ ഖുരഗ്ഗേയേവ അരഹത്തം പാപുണി. തേന വുത്തം മഹാവംസേ.

൯.

തം മഹാവരുണോ ഥേരോ, തദാ ദിസ്വാ കുമാരകം;

ഉപനിസ്സയസമ്പന്നം, അരഹാ പുച്ഛി മാതരം;

പബ്ബാജേസി ഖുരഗ്ഗേ സോ, അരഹത്തമപാപുണീതി.

സോ കിര ഏകദിവസം പാതോവ സരീരം പടിജഗ്ഗിത്വാ ആചരിയുപജ്ഝായവത്തം കത്വാ പത്തചീവര മാദായ മാതുഉപാസികായ ഗേഹദ്വാരം ഗച്ഛാമീതി നിക്ഖമി. മാതുനിവാസട്ഠാനഞ്ചസ്സ ദക്ഖിണദ്വാരേന നഗരം പവിസിത്വാ നഗരമജ്ഝേന ഗന്ത്വാ പാചീനദ്വാരേന നിക്ഖമിത്വാ ഗന്തബ്ബം ഹോതി. തേന ച സമയേന അസോകോ ധമ്മരാജാ പാചീനദിസാഭിമുഖോ സീഹപഞ്ജരേ ചങ്കമതി. തം ഖണംയേവ നിഗ്രോധോ രാജങ്ഗണം സമ്പാപുണി സന്തിന്ദ്രിയോ സന്തമാനസോ യുഗമത്തം പേക്ഖമാനോ, തേന വുത്തം ഏകദിവസം സീഹപഞ്ജരേ ഠിതോ അദ്ദസ നിഗ്രോധം സാമണേരം രാജങ്ഗണേന ഗച്ഛന്തം ദന്തം ഗുത്തം സന്തിന്ദ്രിയം ഇരിയാപഥസമ്പന്നന്തി. ദിസ്വാ പനസ്സ ഏതദഹോസി. അയം ജനോ സബ്ബോപി വിക്ഖിത്തചിത്തോ ഭന്തമിഗപടിഭാഗോ. അയം പന ദഹരകോ അവിക്ഖിത്തോ അതിവിയസ്സ ആലോകിതവിലോകിതം സമ്മിഞ്ജനപസാരണഞ്ച സോഭതി. അദ്ധാ ഏതസ്സബ്ഭന്തരേ ലോകുത്തരധമ്മോ ഭവിസ്സതീതി രഞ്ഞോ സഹ ¶ ദസ്സനേനേവ സാമണേരേ ചിത്തം പസീദി, പേമം സണ്ഠഹി, കസ്മാ. പുബ്ബേ കിര പുഞ്ഞകരണകാലേ രഞ്ഞോ ജേട്ഠകഭാതാ വാണിജകോയം.

൧൦.

പുബ്ബേവ [പുബ്ബേന ഇതികത്ഥചി] സന്നിവാസേന, പച്ചുപ്പന്നഹിതേന വാ;

ഏവം തം ജായതേ പേമം, ഉപ്പലംവ യഥോദകേതി.

അഥ രാജാ സഞ്ജാതപേമോ സബഹുമാനോ സാമണേരം പക്കോസഥാതി അമച്ചേ പേസേസി, തേ അതിചിരായന്തീതി പുന ദ്വേ തയോ പേസേസി തുരിതം ആഗച്ഛതൂതി. സാമണേരോ അത്തനോ പകതിയാ ഏവ അഗമാസി. രാജാ പതിരൂപാസനം ഞത്വാ നിസീദഥാതി ആഹ. സോ ഇതോചിതോ ച വിലോകേത്വാ നത്ഥി ദാനി അഞ്ഞോ ഭിക്ഖൂതി സമുസ്സിതസേതച്ഛത്തം രാജപല്ലങ്കം ഉപസങ്കമിത്വാ പത്തം ഗണ്ഹനത്ഥായ രഞ്ഞോ ആകാരം ദസ്സേസി. രാജാ തം പല്ലങ്കസമീപം ഗച്ഛന്തം ഏവ ദിസ്വാ ചിന്തേസി അജ്ജേവ ദാനി അയം സാമണേരോ ഇമസ്സ ഗേഹസ്സ സാമികോ ഭവിസ്സതീതി, സാമണേരോ രഞ്ഞോ ഹത്ഥേ പത്തം ദത്വാ പല്ലങ്കം അഭിരുഹിത്വാ നിസീദി. രാജാ അത്തനോ അത്ഥായ സമ്പാദിതം സബ്ബം യാഗുഖജ്ജകഭത്തവികതിം ഉപനാമേസി. സാമണേരോ അത്തനോ യാപനമത്തമേവ സമ്പടിച്ഛി. ഭത്തകിച്ചാവസാനേ രാജാ ആഹ സത്ഥാരാ തുമ്ഹാകം ദിന്നഓവാദം ജാനാഥാതി. ജാനാമി മഹാരാജ ഏകദേസേനാതി. താത മയ്ഹമ്പീ നം കഥേഹീതി. സാധു മഹാരാജാതി രഞ്ഞോ അനുരൂപം ധമ്മപഏദ അപ്പമാദവഗ്ഗം അനുമോദനത്ഥായ അഭാസി. രാജാ പന അപ്പമാദോ അമതപദം, പമാദോ മച്ചുനോ പദംതി സുത്വാവ അഞ്ഞാതം താത, പരിയോസാപേഹീതി ആഹ. സാമണേരോ അനുമോദനാ വസാനേ ദ്വത്തിംസധുവഭത്താനി [ദ്വിത്തിംസധുരഭത്താനി ഇതിസബ്ബത്ഥ] ലഭിത്വാ പുന ദിവസേ ദ്വത്തിംസഭിക്ഖൂ ഗഹേത്വാ രാജന്തോപുരം പവിസിത്വാ ഭത്തകിച്ച മകാസി. രാജാ അഞ്ഞേപി ദ്വത്തിംസഭിക്ഖൂ തുമ്ഹേഹി സദ്ധിംസ്വേ ഭിക്ഖം ഗണ്ഹന്തൂതി ഏതേനേവ ഉപായേന ദിവസേ ¶ ദിവസേ വഡ്ഢാപേന്തോ സട്ഠിസഹസ്സാനം ബ്രാഹ്മണപരിബ്ബാജകാനം ഭത്തം ഉപച്ഛിന്ദിത്വാ അന്തോനിവേസനേ സട്ഠിസഹസ്സാനം ഭിക്ഖൂനം നിച്ചഭത്തം പട്ഠപേസി നിഗ്രോധത്ഥേരഗതേനേവ പസാദേന. നിഗ്രോധത്ഥേരോപി രാജാനം സപരിസം തീസു സരണേസു പഞ്ചസു സീലേസു പതിട്ഠാപേത്വാ ബുദ്ധസാസനേ പോഥുജ്ജനികേന പസാദേന അചലപ്പസാദം കത്വാ പതിട്ഠാപേസി. രാജാപി അസോകാരാമം നാമ മഹാവിഹാരം കാരാപേത്വാ സട്ഠിസഹസ്സാനം ഭിക്ഖൂനം നിച്ചഭത്തം പട്ഠപേസി. സകലജമ്ബുദീപേ ചതുരാസീതിയാ നഗരസഹസ്സേസു ചതുരാസീതിവിഹാരസഹസ്സാനി കാരാപേസി. തേന വുത്തം.

൧൧.

ചണ്ഡാലവാദിദോസേന,

ജാതോ ചണ്ഡാലഗാമകേ;

പത്താനുമോദനാ പാകാ,

ആസേ സോ [അസേസോ ഇതിപികത്ഥചി] ഹി അനാസവോതി.

അയം നിഗ്രോധത്ഥേരസ്സ കഥാനയോ.

മധുദായകോ പന വാണിജോ ദേവലോകതോ ചവിത്വാ പുപ്ഫപുരേ രാജകുലേ ഉപ്പജ്ജിത്വാ പിയദാസോ നാമ കുമാരോ ഹുത്വാ ഛത്തം ഉസ്സാപേത്വാ സകലജമ്ബുദീപേ ഏകരജ്ജം അകാസി. കഥം.

ബിന്ദുസാരരാജസ്സ ഏകസതപുത്താ അഹേസും. തേ സബ്ബേ അസോകോ അത്തനാ സദ്ധിം ഏകമാതികം തിസ്സകുമാരം ഠപേത്വാ ഘാതേസി. ഘാതേന്തോ ചത്താരി വസ്സാനി അനഭിസിത്തോവ രജ്ജം കാരേത്വാ ചതുന്നം വസ്സാനം അച്ചയേന തഥാഗതസ്സ പരിനിബ്ബാണതോ ദ്വിന്നം വസ്സസതനം ഉപരി അട്ഠാരസമേ വസ്സേ സകലജമ്ബുദീപേ ഏകരജ്ജാഭിസേകം പാപുണി. അഥ തം സകലജമ്ബുദീപേ ചതുരാസീതിനഗരസഹസ്സേ രാജാനോ ആഗന്ത്വാ ഉപട്ഠഹിസ്സന്തി. തിണ്ണം ഉതൂനം അനുച്ഛവികാ തയോ പാസാദാ അഹേസും. ഏകോ മഹാസപ്പികോ ¶ , ഏകോ മോരഗീവോ, ഏകോ മങ്ഗലോ നാമ, തേസു നേകനാടകസഹസ്സപരിവുതോ പടിവസതി. യാസ്സ മധുആപണം ദസ്സേസി, സാ അസന്ധിമിത്താ നാമ ദേവച്ഛരപരിഭാഗാ രാജധീതാ ഹുത്വാ സട്ഠിസഹസ്സാനം ഇത്ഥീനം ജേട്ഠികാ ധമ്മാസോകരഞ്ഞോ അഗ്ഗമഹേസീ അഹോസി. അഭിസേകാനന്തരം തസ്സ ഇമാ രാജിദ്ധിയോ ആഗതാ, പഥവിയാ ച ഹേട്ഠാ യോജനപ്പമാണേ ആണാ പവത്തതി. തഥാ ഉപരി ആകാസേ. അനോതത്തദഹതോ അട്ഠഹി കാജേഹി സോളസപാനീയഘടേ ദിവസേ ദിവസേ ദേവതാ ആഹരന്തി. യതോ സാസനേ ഉപ്പന്നസദ്ധോ ഹുത്വാ അട്ഠഘടേ ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ അദാസി. ദ്വേ ഘടേ സട്ഠിമത്താനം തേപിടകഭിക്ഖൂനം ദ്വേ ഘടേ അഗ്ഗമഹേസിയാ അസന്ധിമിത്തായ. ചത്താരോ ഘടേ അത്തനാ പരിഭുഞ്ചി ദേവതാ [ദേവതാഏവം ഇതിസബ്ബത്ഥ], ഏവ ഹിമവന്തതോ നാഗലതാദന്തകട്ഠം സിനിദ്ധം മുദുകം രസവന്തം ദിവസേ ദിവസേ ആഹരന്തി, തേന രഞ്ഞോ ച മഹേസിയാ ച സോളസന്നം നാടകസഹസ്സാനഞ്ച സട്ഠിമത്താനഞ്ച ഭിക്ഖുസഹസ്സാനം ദേവസികം ദന്തപോണകിച്ചം നിപ്ഫജ്ജതി. ദേവസികമേവസ്സ ദേവതാ അഗദാമലകം അഗദഹരീടകം സുവണ്ണവണ്ണഞ്ച ഗന്ധരസസമ്പന്നം അമ്ബപക്കം ആഹരന്തി. ഛദ്ദന്തദഹതോ പഞ്ചവണ്ണം നിവാസനപാരുപനം പീതകവണ്ണം ഹത്ഥപുഞ്ഛനകപടം [ഹത്ഥപുച്ഛനകപട്ടം ഇതിസബ്ബത്ഥ] ദിബ്ബഞ്ച പാനം ആഹരന്തി. ദേവസികമേവസ്സ അനുലേപനഗന്ധം പാരുപനത്ഥായ അസുത്തമയികം സുമനപുപ്ഫപടം മഹാരഹഞ്ജ അഞ്ജനം നാഗഭവനതോ നാഗരാജാനോ ആഹരന്തി. ഛദ്ദന്തദഹതോയേവ ഉട്ഠിതസ്സ സാലിനോ നവവാഹസഹസ്സനി ദിവസേ ദിവസേ സുവാ ആഹരന്തി. തേ മൂസികാ നിത്ഥുസകാനി കരോന്തി. ഏകോപി ഖണ്ഡതണ്ഡുലോ നാഹോസി. രഞ്ഞോ സബ്ബട്ഠാനേസു അയമേവ തണ്ഡുലോ പരിഭോഗം ഗച്ഛതി. മധുമക്ഖികാ മധും കരോന്തി. കമ്മാരസാലാസു അച്ഛാ കൂടം പഹരന്തി. കരവീകസകുണാ ആഗന്ത്വാ മധുരസ്സരം വികൂജേന്താ രഞ്ഞോ ബലികമ്മം കരോന്തി. ഇമാഹി ഇദ്ധീഹി സമന്നാഗതോ രാജാ ഏകദിവസം സുവണ്ണസങ്ഖലികബന്ധനം ¶ പേസേത്വാ ചതുന്നം ബുദ്ധാനം അധിഗതരൂപദസ്സനം കപ്പാ യുകം മഹാകാലനാഗരാജാനം ആനയിത്വാ സേതച്ഛത്തസ്സ ഹേട്ഠാ മഹാരഹേ പല്ലങ്കേ നിസീദാപേത്വാ അനേകസത വണ്ണേഹി ജലജഥലജപുപ്ഫേഹി സുവണ്ണപുപ്ഫേഹി ച പൂജം കത്വാ സബ്ബാ ലങ്കാരപതിമണ്ഡിതേഹി സോളസഹി നാടകസഹസ്സേഹി സമന്തതോ പരിക്ഖിപിത്വാ അനന്തഞാണസ്സ താവ മേ സദ്ധമ്മവരചക്കവത്തിനോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ [സമ്മാസമ്ബുദ്ധരൂപം ഇതിസബ്ബത്ഥ] രൂപം ഇമേസം അക്ഖീനം ആപാഥം കരോഹീതി വത്വാ തേന നിമ്മിതം സകലസരീരേ വിപ്പകിണ്ണപുഞ്ഞപ്പഭാവനിബ്ബത്താസീതി അനുബ്യഞ്ജനപതിമണ്ഡിത ദ്വത്തിംസ മഹാപുരിസലക്ഖണ സസ്സിരീകതായ വികചകമലുപ്പലപുണ്ഡരീകപതിമണ്ഡിതമിവ സലിലതലം താരാഗണരംസിജാലവിസരവിപ്ഫുരിതസോഭാസമുജ്ജലമിവ ഗഗനതലം നീലപീതലോഹിതാ ദിഭേദം വിചിത്തവണ്ണരംസിവിനദ്ധബ്യാമപ്പഭാപരിക്ഖേപവിലാസിതായ സഞ്ച്യാപ്പഭാനുരാഗഇന്ദധനുവിജ്ജുല്ലതാപരിക്ഖിത്തമിവ കണകഗിരിസിഖരം നാനാവിരാഗവിമലകേതുമാലാസമുജ്ജലിതചാരുമത്ഥകസോഭനം നയനരസായനമിവ ച ബ്രഹ്മദേവമനുജനാഗയക്ഖഗണാനം ബുദ്ധരൂപം പസ്സന്തോ സത്തദിവസാനി അക്ഖിപൂജം നാമ അകാസി. രാജാ കിര അഭിസേകം പാപുണിത്വാ തീണിയേവ സംവച്ഛരാനി ബാഹിരകപാസണ്ഡം പരിഗണ്ഹി, ചതുത്ഥേ സംവച്ഛരേ ബുദ്ധസാസനേ പസീദി, തസ്സ പന പിതാ ബിന്ദുസാരോ ബ്രാഹ്മണഭത്തോ അഹോസി. സോ ബ്രാഹ്മണാനഞ്ച ബ്രാഹ്മണജാതിപാസണ്ഡാനം പണ്ഡരങ്ഗപരിബ്ബാജകാനഞ്ച സട്ഠിസഹസ്സമത്താനം നിച്ചഭത്തം പട്ഠപേസി. അസോകോപി പിതരാ പവത്തിതം ദാനം അത്തനോ അന്തോപുരേ [അന്തേപുരേ ഇതിസബ്ബത്ഥ] തഥേവ ദദമാനോ ഏകദിവസം സീഹപഞ്ജരേ ഠിതോ തേ ഉപസമപരിബാഹിരേന ആചാരേന ഭുഞ്ജമാനേ അസംയതിന്ദ്രിയേ അവിനീതഇരിയാപഥേ ദിസ്വാ ചിന്തേസി, ഈദിസം ദാനം ഉപപരിക്ഖിത്വാ യുത്തട്ഠാനേ ദാതും വട്ടതീതി. ഏവം ചിന്തേത്വാ അമച്ചേ ആഹ, ഗച്ഛഥ ഭണേ അത്തനോ അത്തനോ സാധുസമ്മതേ സമണബ്രാഹ്മണേ അന്തോപുരം അഭിഹരഥ ദാനം ദസ്സാമീതി, അമച്ചാ സാധു ദേവാതി രഞ്ഞോ ¶ പടിസ്സുത്വാ തേ തേ പണ്ഡരങ്ഗപരിബ്ബാജകാ ജീവക നിഗണ്ഠാദയോ ആനേത്വാ ഇമേ മഹാരാജ അമ്ഹാകം അരഹന്തോതി ആഹംസു, അഥ രാജാ അന്തോപുരേ ഉച്ചാവചാനി ആസനാനി പഞ്ഞാപേത്വാ ആഗച്ഛന്തൂതി വത്വാ ആഗതാഗതേ ആഹ അത്തനോ അനുരൂപേ ആസനേ നിസീദഥാതി, ഏകച്ചേ ഭദ്ദപീഠകേസു ഏകച്ചേ ഫലകപീഠകേസു നിസീദിംസു, തം ദിസ്വാ രാജാ നത്ഥി ഏതേസം അന്തോ സാരോതി ഞത്വാ തേസം അനുരൂപം ഖാദനീയഭോജനീയം ദത്വാ ഉയ്യോജേസി. ഏവം ഗച്ഛന്തേ കാലേ ഏകദിവസം സീഹപഞ്ജരേ ഠിതോ നിഗ്രോധസാമണേരം ദിസ്വാ തസ്മിം ഗതേന പസാദേന ബുദ്ധസാസനേ പസന്നോ സട്ഠിസഹസ്സമത്തേ പാസണ്ഡിയേ അപനേത്വാ സട്ഠിസഹസ്സമത്തേ ഭിക്ഖൂ ഭോജേന്തോ ബുദ്ധസാസനേ പസീദിത്വാ അസോകാരാമം കാരേത്വാ തത്ഥ തേ വസാപേന്തോ ഏകദിവസം അസോകാരാമേ സട്ഠിസഹസ്സഭിക്ഖൂനം ദാനം ദത്വാ തേസം മജ്ഝേ നിസജ്ജ സങ്ഘം ചതൂഹി പച്ചയേഹി പവാരേത്വാ ഇമം പഞ്ഹം പുച്ഛി, ഭന്തേ ഭഗവതാ ദേസിതധമ്മോ നാമ കിത്തകോ ഹോതീതി, മഹാരാജ നവ അങ്ഗാനി, ഖന്ധതോ ചതുരാസീതിധമ്മക്ഖന്ധസഹസ്സാനീതി. രാജാ ധമ്മേ പസീദിത്വാ ഏകേകം ധമ്മക്ഖന്ധം ഏകേകവിഹാരേന പൂജേസ്സാമീതി ഏകദിവസമേവ ഛന്നവുതികോടിഖനം വിസ്സജ്ജേത്വാ അമച്ചേ ആണാപേസി, ഏകമേകസ്മിം നഗരേ ഏകമേകം വിഹാരം കാരേന്താ ചതുരാസീതിയാ നഗരസഹസ്സേസു ചതുരാസീതിവിഹാരസഹസ്സാനി കാരാപേഥാതി, സയഞ്ച അസോകാരാമേ അസോകമഹാവിഹാരത്ഥായ [സയംചഅസോകഹോവിഹാരത്ഥായ ഇതിപികത്ഥചി] കമ്മം പട്ഠപേസി, സങ്ഘോ ഇന്ദഗുത്തത്ഥേരം നാമ മഹിദ്ധികം മഹാനുഭാവം ഖീണാസവം നവകമ്മാധിട്ഠായകം അദാസി, ഥേരോ യം യം ന നിട്ഠാതി, തം തം അത്തനോ ആനുഭാവേന നിട്ഠാപേസി, ഏവംപിതീഹി സംവച്ഛരേഹി വിഹാരകമ്മം നിട്ഠാപേസി, ഏകദിവസമേവ സബ്ബനഗരേഹി പണ്ണാനി ആഗമിംസു, അമച്ചാ രഞ്ഞോ ആരോചേസും നിട്ഠിതാനി ദേവ ചതുരാസീതിമഹാവിഹാരസഹസ്സാനീതി. അഥ രാജാ ¶ ഭിക്ഖുസങ്ഘം ഉപസങ്കമിത്വാ ഭന്തേ മയാ ചതുരാസീതിവിഹാരസഹസ്സാനി കാരിതാനി, ധാതുയോ കുതോ ലച്ഛാമീതി പുച്ഛി, മഹാരാജ ധാതുനിധാനം നാമ അത്ഥീതി സുണോമ, ന പന പഞ്ഞായതി അസുകട്ഠാനേതി. രാജാ രാജഗഹേ ചേതിയം ഭിന്ദാപേത്വാ ധാതും അപസ്സന്തോ പടിപാകതികം കാരാപേത്വാ ഭിക്ഖുഭിക്ഖുണിയോ ഉപാസകഉപാസികായോതി ചതസ്സോ പരിസാ ഗഹേത്വാ വേസാലിയം ഗതോ. തത്രാപി അലഭിത്വാ കപിലവത്ഥും ഗതോ, തത്രാപി അലഭിത്വാ രാമഗാമം ഗതോ, രാമഗാമേ നാഗാ ചേതിയം ഭിന്ദിതും നാദംസു. ചേതിയേ നിപതിതകുദ്ദാലോ ഖണ്ഡാവണ്ഡം ഹോതി, ഏവം തത്രാപി അലഭിത്വാ അല്ലകപ്പം പാവം കുസിനാരംതി സബ്ബചേതിയാനി ഭിന്ദിത്വാ ധാതും അലഭിത്വാ പടിപാകതികാനി കത്വാ രാജഗഹം ഗന്ത്വാ ചതസ്സോ പരിസാ സന്നിപാതാപേത്വാ അത്ഥി കേനചി സുതപുബ്ബം അസുകട്ഠാനേ ധാതുനിധാനംതി പുച്ഛി. തത്ഥേകോ വീസംവസ്സ സതികോ ഥേരോ അസുകട്ഠാനേ ധാതുനിധാനംതി ന ജാനാമി, മയ്ഹം പന പിതാമഹത്ഥേരോ മയി സത്തവസ്സികാലേ മാലാചങ്ഗോടകം ഗാഹാപേത്വാ ഏഹി സാമണേര അസുകഗച്ഛന്തരേ പാസാണഥൂപോ അത്ഥി. തത്ഥ ഗച്ഛാമാതി ഗന്ത്വാ പൂജേത്വാ ഇമം ഠാനം ഉപധാരേതും വട്ടതി സാമണേരാതി ആഹ. അഹം ഏതമേവ ജാനാമി മഹാരാജാതി ആഹ. രാജാ ഏതദേവ ഠാനംതി വത്വാ ഗച്ഛേ ഹരാപേത്വാ പാസാണഥൂപം പംസുംച അപനേത്വാ ഹേട്ഠാ സുധാഭൂമിം അദ്ദസ, തതോ സുധാ ച ഇട്ഠകായോ ച ഹരാപേത്വാ അനുപുബ്ബേന പരിവേണം ഓരുയ്ഹ സത്തരതനവാലികം അസിഹത്ഥാനി ച കട്ഠരൂപകാനി സമ്പരിവത്തന്താനി അദ്ദസ, സോ യക്ഖദാസകേ പക്കോസാപേത്വാ ബലികമ്മം കാരാപേത്വാപി നേവ അന്തം പസ്സന്തോ ദേവതാ നമസ്സമാനോ അഹം ഇമാ ധാതുയോ ഗഹേത്വാ ചതുരാസീതിവിഹാരസഹസ്സേ നിദഹിത്വാ സക്കാരം കരോമി. മാ മേ ദേവതാ അന്തരായം കരോന്തൂതി ആഹ, സക്കോ ദേവരാജാ ചാരികം ചരന്തോ തം ദിസ്വാ വിസ്സകമ്മം ആമന്തേത്വാ താത അസോകധമ്മരാജാ ധാതുയോ ¶ നീഹരിസ്സാമീതി പരിവേണം ഓതിണ്ണോ. ഗന്ത്വാ കട്ഠരൂപാനി നീഹരാപേഹീതി. സോ പഞ്ചചൂലകഗാമദാരകവേസേന ഗന്ത്വാ രഞ്ഞോ പുരതോ ധനുകഹത്ഥോ ഠത്വാ ഹാരേമി മഹാരാജാതി ആഹ, ഹര താതാതി സരം ഗഹേത്വാ സന്ധിമ്ഹിയേവ വിജ്ഝി, സബ്ബം വിപ്പകിരീയിത്ഥ, അഥ രാജാ ആവിഞ്ജനേ [അവിഞ്ചിനേ ഇതിപികത്ഥചി] ബന്ധകുഞ്ചികമുദ്ദികം ഗണ്ഹി, മണിക്ഖന്ധം പസ്സിത്വാ അനാഗതേ ദളിദ്ദരാജാനോ ഇമം മണിം ഗഹേത്വാ ധാതൂനം സക്കാരം കരോന്തൂതി പണ്ണേ അക്ഖരാനി ദിസ്വാ കുജ്ഝിത്വാ മാദിസാനം പന രാജൂനം [രാജാനം ഇതിസബ്ബത്ഥ] ദളിദ്ദരാജാതി വത്തും അയുത്തംതി പുനപ്പുനം ഘടേത്വാ ദ്വാരം വിവരിത്വാ അന്തോഗേഹം പവിട്ഠോ അട്ഠാരസവസ്സാധികാനം ദ്വിന്നം വസ്സസതാനം ഉപരി ആരോപിതദീപാ തഥേവ പജ്ജലന്തി, നീലുപ്പലപുപ്ഫാനി തംഖണംയേവ ആഹരിത്വാ ആരോപിതാനി വിയ പുപ്ഫസന്ഥാരോ തം ഖണം സന്ഥതോ വിയ ഗന്ധാ തം മുഹുത്തം പിംസിത്വാ ഠപിതാ വിയ അഹേസും. രാജാ സുവണ്ണപട്ടം ഗഹേത്വാ അനാഗതേ പിയദാസോ നാമ കുമാരോ ഛത്തം ഉസ്സാപേത്വാ അസോകോ നാമ ധമ്മരാജാ ഭവിസ്സതി, സോ ഇമാ ധാതുയോ വിത്ഥാരിതാ കരിസ്സതീതി വാചേത്വാ ദിട്ഠോഹം അയ്യേന മഹാകസ്സപത്ഥേരേനാതി വത്വാ വാമഹത്ഥം ആഭുജിത്വാ ദക്ഖിണഹത്ഥേന അപ്ഫോടേസി. സോ തസ്മിം ഠാനേ പരിചരണകധാതുമത്തമേവ ഠപേത്വാ സേസധാതുയോ സബ്ബാ ഗഹേത്വാ ധാതുഘരം പുബ്ബേ പിഹിതനയേനേവ പിദഹിത്വാ സബ്ബാ യഥാ പകതിയായേവ കാരേത്വാ ഉപരിപാസാണചേതിയം പതിട്ഠാപേത്വാ ചതുരാസീതിയാ വിഹാരസഹസ്സേസു ധാതുയോ പതിട്ഠാപേസി. അഥേകദിവസം രാജാ വിഹാരം ഗന്ത്വാ ഭിക്ഖുസംഘം വന്ദിത്വാ ഏകമന്തേ നിസിന്നോ യദി ഭന്തേ ഛന്നവുതികോടിധനം വിസ്സജ്ജേത്വാ ചതുരാസീതിവിഹാരസഹസ്സാനിസചേതിയാനി കാരാപേത്വാപി അഹം ന ദായാദോ. അഞ്ഞോ കോ ദായാദോതി, പച്ചയദായകോ നാമ ത്വം മഹാരാജ, യോ പന അത്തനോ പുത്തഞ്ച ധീതരഞ്ച പബ്ബാജേതി, അയം സാസനേ ദായാദോ നാമാതി ഏവം വുത്തേ ¶ അസോകോ രാജാ സാസനേ ദായാദഭാവം പത്ഥയമാനോ അവിദൂരേ ഠിതം മഹിന്ദകുമാരം ദിസ്വാ സക്ഖിസ്സസി താത ത്വം പബ്ബജിതുംതി ആഹ. കുമാരോ പകതിയാ പബ്ബജിതുകാമോ രഞ്ഞോ വചനം സുത്വാ അതിവിയ പാമോജ്ജജാതോ പുബ്ബജാമി [പബ്ബജ്ജാമി ഇതിസബ്ബത്ഥ] ദേവ. മം പബ്ബാജേത്വാ സാസനേ ദായാദോ ഹോഥാതി ആഹ. തേന ച സമയേന രാജധീതാ സംഘമിത്താപി തസ്മിം ഠാനേ ഠിതാ ഹോതി. തം ദിസ്വാ ആഹ ത്വമ്പി അമ്മ പബ്ബജിതും സക്ഖിസ്സസീതി, സാധു താതാതി സമ്പടിച്ഛി. രാജാ പുത്താനം മനം ലഭിത്വാ പഹട്ഠചിത്തോ ഭിക്ഖുസംഘം ഉപസങ്കമിത്വാ ഭന്തേ ഇമേ ദാരകേ പബ്ബാജേത്വാ മം സാസനേ ദായാദം കരോഥാതി. സങ്ഘോ രഞ്ഞോ വചനം സമ്പടിച്ഛിത്വാ കുമാരം മോഗ്ഗലിപുത്തതിസ്സത്ഥേരേന ഉപജ്ഝായേന മഹാദേവത്ഥേരേന ആചരിയേന പബ്ബജാപേസി [പബ്ബജ്ജാപേസി ഇതിസബ്ബത്ഥ]. മജ്ഝന്തികത്ഥേരേന ആചരിയേന ഉപസമ്പാദേസി, സോ ഉപസമ്പദാമാലകേയേവ സഹ പടിസമ്ഭിദാഹി അരഹത്തം പാപുണി. സങ്ഘമിത്തായപി രാജധീതായ ആചരിയാണീ ആയുപാലത്ഥേരീ നാമ [അചാരിയാ ആയുപാലത്ഥേരീനാമ ഇതിസബ്ബത്ഥ]. ഉപജ്ഝായാ ധമ്മപാലത്ഥേരീ നാമ അഹോസി. രാജാ പന അനേകാകാരേന ബുദ്ധസാസനം സോഭേത്വാ മോഗ്ഗലിപുത്തതിസ്സത്ഥേരസ്സ സഹായേന [സഹയ്യേന. സാഹായ്യേന. സാഹയ്യേന ഇതിപികത്ഥചി] സട്ഠിസഹസ്സമത്തേ ദുസ്സീലേ തിത്ഥിയേ ബുദ്ധസാസനാ ഉപ്പബ്ബാജേത്വാ തതിയധമ്മസംഗീതിം നിട്ഠാപേസി. തസ്മിം കിര സമാഗമേ ഭിക്ഖുഭിക്ഖുണിയോ കിത്തകാതി [കിത്തകാനീതി ഇതിസബ്ബത്ഥ], വുത്തഞ്ഹി.

൧൨.

തസ്മിം സമാഗമേ ആസും, അസീതിഭിക്ഖുകോടിയോ;

അഹേസും സതസഹസ്സാനി, തേസു ഖീണാസവാ യതീ.

൧൩.

നവുതിസതസഹസ്സാനി, അഹൂ ഭിക്ഖുണിയോ തഹിം;

ഖീണാസവാ സിക്ഖുണിയോ, സഹസ്സം ആസു താസു ചാതി.

ഏവം ¶ സോ അസോകോ ധമ്മരാജാ സകലജമ്ബുദീപേ അഗ്ഗരാജാ ഹുത്വാ ബുദ്ധസാസനം സോഭേന്തോ വിഹാസി. അയം പനേത്ഥ സങ്ഖേപോ, വിത്ഥാരോ പന മഹാവംസേ വുത്തോതി. വുത്തഞ്ഹി.

൧൪.

സമ്പുണ്ണത്താ അയം തിസ്സോ, ചേതനായോ മധുപ്പദോ;

സബ്ബത്ഥ സബ്ബദാ സബ്ബ, സമ്പത്തിമഭിസമ്ഭുണീതി.

മജ്ഝിമോ പന വാണിജോ അത്തനോ പാരവാദിദോസേന പരസമുദ്ദേ ലങ്കായം നിബ്ബത്തി. തസ്സേവം കഥാപടിപാടി വേദിതബ്ബാ. തമ്ബപണ്ണിദീപേ കിര മുടസീവോ നാമ രാജാ സട്ഠിവസ്സാനി രജ്ജം കാരേസി, തസ്സ പുഞ്ഞപഞ്ഞാഗുണോപേതാ അഞ്ഞമഞ്ഞം ഹിതേസിനോ ദസ പുത്താ അഹേസും. ദ്വേ ച ധീതരോ. സബ്ബേ തേ സമഗ്ഗാ സമ്മോദമാനാ വസന്തി. അഥാപരസ്മിം സമയേ അമച്ചാ മുടസീവരഞ്ഞേ കാലകതേ ദേവാനംപിയതിസ്സകുമാരം അഭിസിഞ്ചിംസു, അഭിസേകസമകാലമേവസ്സ അനേകാനി അച്ഛരിയാനി അഹേസും. താനി പകാസേന്താ മഹാവംസകഥാചരിയാ ആഹംസു.

൧൫.

ദേവാനംപിയതിസ്സോതി, വിസ്സുതോ ദുതിയോ സുതോ;

തേസു [അഹോസിമുടസീവസ്സ, ദസപുത്തേസുപുഞ്ഞവാ ഇതികത്ഥചി] ഭാതുസു സബ്ബേസു, പുഞ്ഞപഞ്ഞാധികോ അഹു.

൧൬.

ദേവാനംപിയതിസ്സോ സോ, രാജാസി പിതുഅച്ചയേ;

തസ്സാഭിസേകേന സമം, ബഹൂനച്ഛരിയാനഹൂ.

൧൭.

ലങ്കാദീപമ്ഹി സകലേ, നിധയോ രതനാനിച;

അന്തോഠിതാനി ഉഗ്ഗന്ത്വാ, പഥവീതലമാരുഹും.

൧൮.

ലങ്കാദീപസമീപമ്ഹി, ഭിന്നനാവാ ഗതാനി ച;

തത്ര ജാതാനി ച ഥലം, രതനാനി സമാരുഹും.

൧൯.

ഛാതപബ്ബതപാദമ്ഹി, തിസ്സോ ച വേളുയട്ഠിയോ;

ജാതാ രഥപതോദേന, സമാനാ പരിമാണതോ.

൨൦.

താസു ¶ ഏകാ ലതായട്ഠി, രജതാഭാ തഹിം ലതാ;

സുവണ്ണവണ്ണാ രുചിരാ; ദിസ്സന്തേതാ മനോരമാ.

൨൧.

ഏകാ കുസുമയട്ഠീതു; കുസുമാനി തഹിംപന;

നാനാനി നാനാവണ്ണാനി; ദിസ്സന്തേതിഫുടാനി ച.

൨൨.

ഏകാ സകുണയട്ഠീ തു, തഹിംപക്ഖിമിഗാ ബഹൂ;

നാനാ ച നാനാവണ്ണാ ച, സജീവാവിയ ദിസ്സരേ.

൨൩.

ഹയഗജരഥാ മലക്യാ, വലയങ്ഗുലിവേഠകാ ചേവ;

കകുധഫലാ പാകതികാ, ഇച്ചേ താ അട്ഠ ജാതിയാ.

൨൪.

മുത്താ സമുദ്ദാ ഉഗ്ഗന്ത്വാ; തീരേ വട്ടിവിയട്ഠിതാ;

ദേവാനംപിയതിസ്സസ്സ; സബ്ബം പുഞ്ഞവിജമ്ഭിതം.

൨൫.

ഇന്ദനീലം വേളുരിയം, ലോഹിതങ്കമണീ ചി മേ;

രതനാനി പനേ താനി, മുത്താ താ താച യട്ഠിയോ;

സത്താഹബ്ഭന്തരേയേവ, രഞ്ഞോ സന്തികമാഹരുംതി.

തേന ച സമയേന ദേവാനംപിയതിസ്സമഹാരാജാ ച അസോകോ ധമ്മരാജാ ച അദ്ദിട്ഠസഹായാ ഹോന്തി. തസ്മാ സോ ഏതാനി രതനാനി ച അഞ്ഞാനി ബഹൂനി ഉപായനാനി മമ സഹായസ്സ ദേഥാതി ധമ്മാസോകമഹാനരിന്ദസ്സ പണ്ണാകാരത്ഥായ പേസേസി. സോപി തം ദിസ്വാ പസീദിത്വാ പഞ്ചരാജകകുധഭണ്ഡാനി ച അഞ്ഞഞ്ച ബഹുപണ്ണാകാരഞ്ച അഭിസേകത്ഥായ പേസേസി. മയ്ഹം സഹായം അഭിസേകം കരോന്തൂതി. ന കേവലഞ്ചേതം ആമിസപണ്ണാകാരം. ഇമം കിര ധമ്മപണ്ണാകാരമ്പി പേസേസി.

൨൬.

അഹം ബുദ്ധംച ധമ്മംച; സംഘംച സരണം ഗതോ;

ഉപസകത്തം വേദേസിം; സക്യപുത്തസ്സ സാസനേ.

൨൭.

ഇമേസു തീസു വത്ഥൂസു; ഉത്തമേസു നരുത്തമ;

ചിത്തം പസാദയിത്വാന, സദ്ധായ സരണം വജാതി.

അമച്ചാ ¶ പുന ലങ്കമാഗമ്മ രാജാനം അഭിസിഞ്ചിംസു, തേന ഖോ പന സമയേന മോഗ്ഗലിപുത്തതിസ്സത്ഥേരോ കത്ഥ നുഖോ അനാഗതേ സാസനം സുപ്പതിട്ഠിതം ഭവേയ്യാതി ഉപപരിക്ഖന്തോ പച്ചന്തിമേ സുപ്പതിട്ഠിതം ഭവിസ്സതീതി ഞത്വാ തേ തേ ഥേരേ തത്ഥ തത്ഥ പേസേത്വാ മഹാമഹിന്ദത്ഥേരം ഗന്ത്വാ തമ്ബപണ്ണിദീപം പസാദേഹീതി നിയോജേസി, സക്കോ ച ദേവാനമിന്ദോ മഹാമഹിന്ദത്ഥേരം ഉപസംകമിത്വാ കാലകതോ ഭന്തേ മുടസീവോ രാജാ. ഇദാനി ദേവാനംപിയതിസ്സമഹാരാജാ രജ്ജം കാരേതി. സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന ച തുമ്ഹേ ബ്യാകതാ അനാഗതേ മഹിന്ദോ നാമ ഭിക്ഖു തമ്ബപണ്ണിദീപം പസാദേസ്സതീതി. തസ്മാ തിഹ ഖോ ഭന്തേ കാലോ ദീപവരം ഗമനായ, അഹമ്പി സഹായോ ഭവിസ്സാമീതി, ഥേരോ തസ്സ വചനം സമ്പടിച്ഛിത്വാ അത്തസത്തമോ ചേതിയപബ്ബതവിഹാരതോ വേഹാസം ഉപ്പതിത്വാ അനുരാധപുരസ്സ പുരത്ഥിമദിസായ മിസ്സകപബ്ബതേ പതിട്ഠഹി, ഇമം ഏതരഹി ചേതിയപബ്ബതോതിപി സഞ്ജാനന്തി. തദാ തമ്ബപണ്ണിയം ഉസ്സവദിവസോ ഹോതി, രാജാ ഛണം കരോഥാതി അമച്ചേ ആണാപേത്വാ ചത്താളീസസഹസ്സപുരിസേഹി പരിവാരിതോ നഗരമ്ഹാ നിക്ഖമിത്വാ മിസ്സകപബ്ബതം പായാസി മിഗവം കീളിതുകാമോ. അഥ തസ്മിം പബ്ബതേ അധിവത്ഥാ ഏകാ ദേവതാ രഞ്ഞോ ഥേരേ ദസ്സേസ്സാമീതി രോഹിതമീഗവണ്ണേന അവിദൂരേ തിണപണ്ണാനി ഖാദമാനാ വിയ ചരതി, രാജാ അയുത്തം ദാനി പമത്തം വിജ്ഝിതുംതി ജിയം പോഠേസി, മിഗോ അമ്ബത്ഥലമഗ്ഗം ഗഹേത്വാ പലായിതും ആരഭി, രാജാ തം അനുബന്ധന്തോ അമ്ബത്ഥലമേവ അഭിരുഹി, മിഗോപി ഥേരാനം അവിദൂരേ അന്തരധായി, മഹിന്ദത്ഥേരോ രാജാനം അവിദൂരേ ആഗച്ഛന്ത മംയേവ രാജാ പസ്സതു, മാ ഇതരേതി അധിട്ഠഹിത്വാ തിസ്സ തിസ്സ ഇതോ ഏഹീതി ആഹ, രാജാ തം സുത്വാ ചിന്തേസി. ഇമസ്മിം തമ്ബപണ്ണിദീപേ ജാതോ മം തിസ്സോതി നാമം ഗഹേത്വാ ആലപിതും സമത്ഥോ നാമ നത്ഥി. അയം പന ഛിന്നഭിന്നപടധരോ ഭണ്ഡുകാസാവ വസനോ മം നാമേനാ ലപതി, കോ നുഖോ യം ഭവിസ്സതി മനുസ്സോ അമനുസ്സോ വാതി. ഥേരോ ആഹ.

൨൮.

സമണാ ¶ മയം മഹാരാജ, ധമ്മരാജസ്സ സാവകാ;

തവേവ അനുകമ്പായ, ജമ്ബുദീപാ ഇധാഗതാതി.

രാജാ ധമ്മാസോകനരിന്ദേന പേസിതസാസനാനുസാരേന അനുസ്സരമാനോ അയ്യാ നുഖോ ആഗതാതി താവദേവ ആയുധം നിക്ഖിപിത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി സമ്മോദനീയം കഥം കഥയമാനോ സാരണീയം [സമ്മോദനീയം-ഇതിസബ്ബത്ഥ] കഥം കുരുമാനോ. തസ്മിം താനിപി ചത്താളീസപുരിസസഹസ്സാനി ആഗന്ത്വാ തം പരിവാരേസും, തദാ ഥേരോ ഇതരേപി ജനേ ദസ്സേസി, രാജാ ദിസ്വാ ഇമേ കദാ ആഗതാതി പുച്ഛി, മയാ സദ്ധിംയേവ മഹാരാജാതി. ഇദാനി പന ജമ്ബുദീപേ അഞ്ഞേപി ഏവരൂപാ സമണാ സന്തീതി. മഹാരാജ ഏതരഹി ജമ്ബുദീപോ കാസാവപജ്ജോതോ ഇസിവാതപടിവാതോ, തസ്മിം.

൨൯.

തേവിജ്ജാ ഇദ്ധിപ്പത്താ ച, ചേതോപരിഞ്ഞകോവിദാ;

ഖീണാസവാ അരഹന്തോ, ബഹൂ ബുദ്ധസ്സ സാവകാതി.

രാജാ തം സുത്വാ പസന്നോ അഹോസി, അഥ ഥേരോ രുക്ഖോപമാദിനാ തസ്സ പഞ്ഞാവേയ്യത്തിയം ഞത്വാ ധമ്മം ദേസേസി സനരാമരേഹി സാധുകാരം കാരയമാനോ. തേന വുത്ഥം.

൩൦.

പണ്ഡിതോതി വിദിത്വാന, ചുല്ലഹത്ഥിപദോപമം;

സുത്തന്തം ദേസയീ ഥേരോ, മഹീപസ്സ മഹാമതി [മഹീമതീ ഇതിപികത്ഥചി].

ദേസനാപരിയോസാനേ സോ സദ്ധിം തേഹി നരേഹി ചത്താളീസസഹസ്സേഹി സരണേസു പതിട്ഠഹീതി. അഥസ്സ രാജാ സ്വേ ഭന്തേ മമ ഗേഹേ ഭിക്ഖം ഗണ്ഹാഥാതി യാചിത്വാ ഗന്ത്വാ നഗരഞ്ച രാജഗേഹഞ്ച അലങ്കരിത്വാ ഥേരേ നിസീദാപേത്വാ പണീതേനാഹാരേന പരിവിസിത്വാ അനുളാദേവിപ്പമുഖാഹി പഞ്ചസതഇത്ഥീഹി സദ്ധിം ഏകമന്തം നിസീദി. അഥ ഥേരോ ധമ്മരതന വസ്സം വസ്സാപേസി. തതോ ¶ താ പഞ്ചസതഇത്ഥിയോ സോതാപത്തിഫലം പാപുണിംസു. തതോ ഹത്ഥിസാലായം സഹസ്സം, നന്ദനവനേ സഹസ്സംതി ഏവം ദുതിയദിവസേ അഡ്ഢതേയ്യാനി പാണസഹസ്സാനി സോതാപത്തിഫലേ പതിട്ഠാപേസി. തതിയദിവസേ അഡ്ഢനവപ്പമാണം പാണസഹസ്സംതി ഏവം അനേകസതാനം അനേകസഹസ്സാനം അനേകസത സഹസ്സാനം ധമ്മാ മതം പായേസി. വുത്തഞ്ഹി.

൩൧.

മഹാമഹിന്ദസുരിയോ, ലങ്കാവേഹാസമജ്ഝഗോ;

ബോധനേയ്യമ്ബുജേ കാസി, വികാസം ധമ്മരംസിനാ.

൩൨.

മഹാമഹിന്ദചന്ദോ സോ, ലങ്കാവേഹാസമജ്ഝഗോ;

ബോധേസി ധമ്മരംസീഹി, വേനേയ്യകുമുദാകരേ.

൩൩.

മഹാമഹിന്ദമേഘോ സോ, വസ്സം ധമ്മമ്ബുവുട്ഠിയാ;

സാധൂനം ചിത്തബീജേസു, ജനേസി കുസലങ്കുരേതി.

അഥ രാജാ സുമനസാമണേരേന ധമ്മാസോകസ്സ ഹത്ഥതോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധപരിഭുത്തപത്തപൂരധാതുയോ ച സക്കസ്സ സന്തികാ ദക്ഖിണക്ഖകധാതുംച ആഹരാപേത്വാ [ആഹാരിത്വാ-ഇതിസബ്ബത്ഥ] ചേതിയപബ്ബതേ ഥൂപം ആദിംകത്വാ സകലലങ്കാദീപേ യോജനേ യോജനേ ഥൂപാനി കാരേത്വാ ദക്ഖിണകധാതും നിദഹിത്വാ ഥൂപാരാമഥൂപഞ്ച പതിട്ഠാപേസി. അഥ സങ്ഘമിത്തായ ഥേരിയാ ആനീതം ജയമഹാബോധിനോ ദക്ഖിണമഹാസാഖം പതിട്ഠാപേത്വാ പൂജം കാരേസി. സബ്ബോ പനേത്ഥ കഥാവിത്ഥരോ മഹാവംസതോ വേദിതബ്ബോ.

൩൪.

പാരവാദികദോസേന, ജാതേവം പരസാഗരേ;

പത്താനുമോദനാ ഏവം, ലങ്കായം ആസി ഇസ്സരോ.

൩൫.

പാപമ്പി ഏവം ഫലതീതി മന്ത്വാ,

ഞത്വാന പുഞ്ഞസ്സ ഫലം ഇദന്തി;

ഭോ യോനിസോ കുബ്ബഥ പുഞ്ഞകമ്മേ,

ഗന്ത്വാന യേ യത്ഥ ന സോചയന്തീതി.

തേഭാതികമധുവാണിജകാനം വത്ഥും അട്ഠമം.

൩൯. ബോധിരാജധീതുയാ [ബോധിരാജധീതായ ഇതിസബ്ബത്ഥ] വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

ഭഗവതി പരിനിബ്ബുതേ ലങ്കായം സാസനേ സുപ്പതിട്ഠിതേ തത്ഥ ഹകുരേളീതി ഏകോ ഗാമോ അഹോസി, തത്ഥേകാ ദാരികാ ഗാമാദാരികാഹി സദ്ധിം തത്ഥ തത്ഥ കീളന്തീ വിഹരതി, തദാ ഗാമസമീപേ മഹാസോബ്ഭം ഹോതി. തത്ഥേകോ മരുത്ഥരുക്ഖോ സബ്ബദാ പാളിഫുല്ലോവ തിട്ഠതി. മനുസ്സാ ബുദ്ധപൂജനത്ഥം പുപ്ഫാനി വിചിണന്താ ഉദകം ഓഗഹേത്വാ രുക്ഖമഭിരുയ്ഹ പുപ്ഫാനി ഓചിണന്തി, കുമാരികാ തേ ദിസ്വാ മനുസ്സാ സുഖേന ഗന്ത്വാ പുപ്ഫാനി ഓചിണന്തൂതി ഏകം സുക്ഖപാലിഭദ്ദദണ്ഡകം ആഹരിത്വാ സേതും കത്വാ ഠപേസി, തതോ പട്ഠായ മനുസ്സാ തേനഗന്ത്വാ പുപ്ഫാനി ഓചിണന്തി. അഥ സാ തതോ ചുതാ തേനേവ കുസലകമ്മേന ജമ്ബുദീപേ പാടലിപുത്തനഗരേ സോമദത്തരഞ്ഞോ ധീതാ ഹുത്വാ നിബ്ബത്തി, ഉത്തമരൂപധരാ ദേവച്ഛരപടിഭാഗാ അഹോസി. മാതാപിതരോ പനസ്സാ ബോധിരാജകുമാരികാതി വോഹരിംസു. പുബ്ബേ കതസേതുആനുഭാവേന തസ്സാ സുവീരകോ നാമേകോ ആകാസഗാമീ സിന്ധവപോതകോ നിബ്ബത്തി. രാജധീതുയാ പന പിതാ ബുദ്ധമാമകോ ധമ്മമാമകോ സങ്ഘമാമകോ ഹുത്വാ മഹന്തം പുഞ്ഞം പസവന്തോ സിന്ധവപോതകം ദിസ്വാ പുഞ്ഞകരണസ്സ മേ സഹായോ ലദ്ധോതി തുട്ഠമാനസോ അസ്സം അഭിരുഹിത്വാ ദിവസസ്സ തിക്ഖത്തും ഗന്ത്വാ മഹാബോധിം ¶ വന്ദതി. രാജധീതാ നം ദിസ്വാ പിതുസന്തികം ഗന്ത്വാ അഭിണ്ഹം താത കുഹിം ഗച്ഛസീതി പുച്ഛി. രാജാ ന കിഞ്ചി കഥേസി, അഥ സാ പുനപ്പുനം പിതരം നിബന്ധന്തീ പുച്ഛി. തതോ രാജാ തസ്സാവി കരോന്തോ ഏവമാഹ.

൧.

അമ്ഹാകം ഭഗവാ പുബ്ബേ, പൂരേന്തോ ദസപാരമീ;

അദാസി സീസരത്തക്ഖി, മംസം ജീവിതമേവ ച.

൨.

പുത്തദാരേ ച രജ്ജേ ച, പത്വാ [ദത്വാ ഇതിപികത്ഥചി] പാരമിമത്ഥകം;

അനപ്പകപ്പകോടീനം, ഖേപേത്വാ കപിലവുയേ.

൩.

സക്കരാജകുലേ ജാതോ, ലോകേ അപ്പടിപുഗ്ഗലോ;

സമ്പത്തചക്കവത്തിത്തം, പഹന്ത്വാന നരാധിപോ.

൪.

ദിസ്വാ നിമിത്തേ ചതുരോ, നിക്ഖമ്മ അഭിനിക്ഖമം;

ബോധിമൂലമുപാഗമ്മ, നിസിന്നോ വജിരാസനേ.

൫.

സഹസ്സബാഹും മാപേത്വാ, നാനായുധസമാകുലം [നാനാവുധസമാകുലം-ഇതിസബ്ബത്ഥ];

മഹാഭീതികരം വേസം, കാളപബ്ബതസാദിസം.

൬.

മാപേത്വാന സമാരുയ്ഹ, ഗിരിമേഖലവാരണം;

മാരസേനം സമാനേത്വാ, ആഗതം മകരദ്ധജം.

൭.

പാരമിതാബലേന തം, മാരസേനം പലാപിയ;

യത്ഥാസീനോ കിലേസാരി, സഹസ്സം ഘാതയീ ജിനോ.

൮.

നയനം സുജലസേകേഹി, സത്താഹം ജിനസേവിതം;

പൂജിതം ദേവബ്രഹ്മേഹി, സിദ്ധോരഗനരാദിഹി;

വന്ദിതും ജയബോധിംതം, ഗച്ഛാമി സതതം അഹം.

൯.

ഉപാസതി സദാ ഗന്ത്വാ, യോ നരോ ബോധിപാദപം;

ഗന്ധോദദീപധൂപാദി, നാനാപൂജാഹി സാധുകം.

൧൦.

സ നരോ നിരാമയോ ഹോതി, പച്ചത്തേ ച പരത്ഥ ച;

പൂജിതോ മാനിതോ ഹോതി, ദീഘായു ബലവാ സുഖീ.

൧൧.

തദത്ഥം പത്ഥയന്തേന, അത്ഥകാമേന ജന്തുനാ;

ഉപാസനീയം സദ്ധായ, നിച്ചം തം ബോധിപാദപംതി.

തം സുത്വാ കുമാരികാ പീതിയാ ഫുടസരീരാ പിതരം വന്ദിത്വാ അഹമ്പി താത ഗച്ഛാമീതി ആഹ. രാജാ പനസ്സാ ഉപദ്ദവഭയേന ഗമനം ന ഇച്ഛി. തതോ സാ യാവതതിയം പിതരം യാചിത്വാ രഞ്ഞാ അനുഞ്ഞാതാ. തതോ പട്ഠായ പിതരാ സദ്ധിം സിന്ധവമാരുയ്ഹ ബോധിം വന്ദിതും സതതം ഗച്ഛതി. അഥാപരഭാഗേ രാജാ മരണമഞ്ചേ നിപന്നോ ചിന്തേസി. ധീതാ മേ നിരന്തരം ബോധിഉപട്ഠാനംഗച്ഛതി, ഏതിസ്സാ അനാഗതേ യംകിഞ്ചി ഭയം ഉപ്പജ്ജമാനം തതോ ഉപ്പജ്ജതി. തത്ഥ മേ കിം കാതബ്ബന്തി. തതോ സിന്ധവം പക്കോസാപേത്വാ തസ്സ കണ്ണമൂലേ മന്തേന്തോ ഏവമാഹ, താത മമ ധീതാ അഭിണ്ഹം തവ സഹായം കത്വാ ബോധിം വന്ദിതും ഗച്ഛതി. തത്ഥസ്സാ യംകിഞ്ചി ഭയം ഭവേയ്യ. തം നപ്പതിരൂപം. തത്ഥ ഗമനാഗമനേ മമ ധീതരം രക്ഖേയ്യാസീതി തസ്സ ധീതരം പടിപാദേത്വാ കാലമകാസി. തതോ രാജധീതാ പിതുസരീരകിച്ചം കാരേത്വാ ദിവസസ്സ തിക്ഖത്തും അസ്സമഭിരുയ്ഹ ബോധിഉപട്ഠാനം ഗച്ഛതി. മനുസ്സാ പനസ്സാ രൂപസമ്പത്തിം ദിസ്വാ വിമ്ഹിതമാനസാ രാജാരഹം വത നോ ഇദം പണ്ണാകാരം ദിട്ഠം. ഗന്ത്വാ രഞ്ഞോ ആചിക്ഖിസ്സാമ. അപ്പേവ നാമ രാജാ സോ കിഞ്ചി നോ ദദേയ്യാതി ചിന്തേത്വാ രഞ്ഞോ സന്തികം ഗന്ത്വാ വന്ദിത്വാ ഠിതാ ഏവമാഹംസു.

൧൨.

ബോധിമണ്ഡം സമാഗമ്മ, അഭിണ്ഹം തുട്ഠമാനസാ;

വന്ദന്തീ യാതി കഞ്ഞേകാ, വിജ്ജൂവ സിരിയാ ജലം.

൧൩.

നീലധമ്പില്ലഭാരാ സാ, വിസാലായതലോചനാ;

സോണ്ണദോലാഭസവണാ, സാമാ സുഭപയോധരാ.

൧൪.

സതരംസീഹി സമ്മിസ്സ, സഞ്ച്യാമ്ബുദസമാധരാ;

തുങ്ഗനാസാ നീലഭമു, ഹാസഭാസാ മനോരമാ.

൧൫.

ഈദിസം ¶ നോ മഹാരാജാ [മഹാരാജദിട്ഠപുബ്ബ ഇതിപികത്ഥചി], ദിട്ഠപുബ്ബം കുദാചനം;

ഏഹി തസ്സാ സിരിംദേവ, ബോധിമണ്ഡമ്ഹി ദക്ഖസീതി.

തം സുത്വാ രാജാ സവണസംസഗ്ഗേനേവ തായ പടിബദ്ധചിത്തോ ചതുരങ്ഗിനിംസേനം ഗഹേത്വാ രാജധീതരം ബോധിവന്ദനത്ഥായ ആഗതകാലേ ബഹിപാകാരേ സേനം പരിക്ഖിപാപേത്വാ ഗണ്ഹഥേതന്തി മനുസ്സേ നിയോജേസി. തതോ സേനാപി തം ഗഹണസജ്ജാ അട്ഠാസി. രാജധീതാ തേ ദിസ്വാ സീഘം സിന്ധവം ഉപസങ്കമിത്വാ തസ്സ പിട്ഠിയം നിസിന്നാ പണ്ഹിയാ സഞ്ഞം അദാസി. സോ തം ഗഹേത്വാ വേഗേന ആകാസം പക്ഖന്ദി. സാ പന ദുന്നിസിന്നഭാവേന അസ്സസ്സ വേഗം സന്ധാരേതുമസക്കോന്തീ അസ്സപിട്ഠിതോ പരിഗലി. സിന്ധവോ രാജധീതരം പതമാനം ദിസ്വാ രാജോവാദം സരമാനോ വേഗേനാഗന്ത്വാ തസ്സാ കേസേ ഡംസിത്വാ ഉക്ഖിപിത്വാ പതമാനായ തസ്സാ പിട്ഠിംദത്വാ നിസീദാപേത്വാ ആകാസേന തം നേത്വാ പാടലിപുത്തനഗരേയേവ പതിട്ഠാപേസി [പാതലിപുത്തനഗരേയേവതം പവിഠാപേസിഇതിപികത്ഥചി].

൧൬.

തിരച്ഛാനഗതാപേവം, സരന്താ ഉപകാരകം;

ന ജഹന്തീതി മന്ത്വാന, കതഞ്ഞൂ ഹോന്തു [ഹോന്തിപാണിനോ-ഇതിപികത്ഥചി] പാണിനോതി.

തതോ പട്ഠായ സാ പുഞ്ഞകമ്മം കത്വാ സഗ്ഗപരായനാ അഹോസീതി.

൧൭.

യോ യം ദുമിന്ദംയതിനന്ദനേന;

സമ്പൂജിതം പൂജയതേ സ പഞ്ഞോ;

സ ഭോഗവാ ഹോതി അനീതികോ ച,

സബ്ബത്ഥ സോ ഹോതി പസത്ഥരൂപോ.

ബോധിരാജധീതുയാ വത്ഥും നവമം.

൪൦. കുണ്ഡലിയാ വത്ഥുമ്ഹി അയമാനുപുബ്ബീകഥാ

ലങ്കാദീപേ ¶ രോഹണജപദേ മഹാഗാമോ നാമ അഹോസി, തത്ഥ തിസ്സവിഹാരം നാമ അനേകസതഭിക്ഖൂഹി സമാകിണ്ണം അനേകപരിവേണപതിമണ്ഡിതം വിഹാരം അഹോസി. തത്ഥേകോ തിസ്സോ നാമ സാമണേരോ പടിവസതി. സോ ഏകസ്മിംസമയേ ജനപദചാരികം ചരന്തോ പാസാണവാപിഗാമേ ഭിക്ഖം ചരിത്വാ യാപനമത്തം ഭത്തം സപ്പിനാ സദ്ധിം ലഭിത്വാ നിക്ഖമ്മ ഗാമദ്വാരം പത്വാ മഹാഗാമാഭിമുഖോ ഗച്ഛന്തോ മനുസ്സേ ഉദകഫാസുകട്ഠാനം പുച്ഛി. തേഹി ഭന്തേ തുമ്ഹാകം അഭിമുഖേ അവിദൂരട്ഠാനേ കകുബന്ദകന്ദരം നാമ സന്ദമാനസീതലോദകം ധവലവാലുകാതലം തത്ഥ തുമ്ഹേ ഗന്ത്വാ നഹാത്വാ സീതലച്ഛായായ വാലുകാതലേ നിസിന്നോ ഭത്തകിച്ചം കത്വാ ഗച്ഛഥാതി വുത്തേ സാമണേരോ ¶ സാധൂതി വത്വാ തത്ഥ ഗന്ത്വാ ഫാസുകട്ഠാനേ നിസിന്നോ ഭത്തം ഭുഞ്ജിതുമാരഭി. തദാ ഏകേന വനകമ്മികേന സദ്ധിംഅരഞ്ഞം ഗതാ ഏകാ സുനഖീ തസ്മിം കന്ദരേ ഏകസ്മിം പബ്ഭാരട്ഠാനേ ദാരകേ വിജായിത്വാ ഛാതജ്ഝത്താ പവേധമാനഗത്താ ദാരകാനം സമീപേനിപന്നാ സാമണേരസ്സ പത്തേ ആഹാരഗന്ധം ഘായിത്വാ നിപന്നട്ഠാനതോ വുട്ഠായ പവേധമാനാ തസ്സ സമീപം ആഗമ്മ നങ്ഗുട്ഠം ചാലേന്തീ അട്ഠാസി, സാമണേരോ തം ദിസ്വാ കമ്പിതമാനസോ അത്തനോ ഭോജനത്ഥായ വട്ടിതം പഥമാലോപം തസ്സാ പുരതോ ഠപേസി, തതോ സാ സോമനസ്സാ തം ഭുഞ്ജി. തം ദിസ്വാ തുട്ഠോ പുനപ്പുനം ആലോപം കരോന്തോ തസ്സാ ഭത്തം ദത്വാ പത്തം ധോവിത്വാ ഥവികായ പക്ഖിപിത്വാ അഗമാസി. തതോ സാ സുനഖീ സാമണേരഗതേന പസാദേന തതോ ചുതാ ജമ്ബുദീപേ ദേവപുത്തനഗരേ രാജാനം പടിച്ച തസ്സ മഹേസിയാ കുച്ഛിമ്ഹി പടിസന്ധിം ഗണ്ഹിത്വാ ദസമാസച്ചയേന മാതുകുച്ഛിതോ നിക്ഖമി, അഥസ്സാ സിഖാമങ്ഗലദിവസേ സമ്പത്തേ മാതാപിതരോ പനസ്സാ കുണ്ഡലാവട്ടകേസത്താ കുണ്ഡലാതി നാമ മകംസു. സാ അനുക്കമേന സോളസവസ്സുദ്ദേസികാ അഹോസി, തസ്മിം കിര സമയേ തിസ്സോ സാമണേരോ മഹാബോധിം വന്ദിസ്സാമീതി നാവം അഭിരുയ്ഹ ജമ്ബുദീപം ഗന്ത്വാ അനുപുബ്ബേന ദേവപുത്തനഗരം പത്വാ സുനിവത്ഥോ സുപാരുതോ യുഗമത്തദസോ ഭിക്ഖായ ചരന്തോ മഹാവീഥിം സമ്പാപുണി. രാജധീതാ സീഹപഞ്ജരം ഉഗ്ഘാടേത്വാ അന്തരവീഥിം ഓലോകേന്തീ ഭിക്ഖന്തം സാമണേരം ദിസ്വാ പുബ്ബസിനേഹം പടിലഭി, തസ്മിംഖണേ തസ്സാ ജാതിസ്സരഞാണം അഹോസി. സാ കിര പുബ്ബേ ഭിക്ഖുണീ ഹുത്വാ പണ്ണസൂചിയാ സദ്ധിം പോത്ഥകഞ്ച പദീപിയതേലഞ്ച ദത്വാ ജാതിസ്സരാ ഭവേയ്യംതി പത്ഥനം ഠപേസി, തതോ സാജാതിം അനുസ്സരന്തീ സാമണേരേന അത്തനോ കതൂപകാരം ദിത്വാ സോമനസ്സാ നം പക്കോസാപേത്വാ രാജഗേഹേ ആസനം പഞ്ഞാപേത്വാ തത്ഥ നിസിന്നം നാനഗ്ഗരസ ഭോജനേന പരിവിസിത്വാ ഓനീതപത്തപാണിം സാമണേരം ഉപസങ്കമിത്വാ വന്ദിത്വാ ഏകമന്തം നിസിന്നാ തേന സദ്ധിം സല്ലപന്തീ ഏവമാഹ.

൧.

ന സഞ്ജാനാസി മം ധീര, പുബ്ബേഹം തവ ദാസികാ;

തേനാഹം സുഖിതാ ആസിം, തസ്മാ ത്വമസി ഇസ്സരോതി.

തം സുത്വാ സാമണേരോ ആഹ.

൨.

നത്ഥി മേ താദിസീ ദാസീ, ന സഞ്ജാനാമി തം അഹം;

കാസി ത്വം കസ്സ വാ ധീതാ, തം മേ അക്ഖാഹി പുച്ഛിതാതി.

തതോ സാ തം സാരാപേന്തീ ആഹ.

൩.

സാരാപേമി തുവം അജ്ജ, യഥാ ജാനാസിമം ഇസേ;

ബുജ്ഝസ്സു ബോധിതോ ദാനി, മയാ ജാതിംസരന്തിയാ.

൪.

പാസാണവാപിഗാമമ്ഹി, തമ്ബപണ്ണിമ്ഹി രോഹണേ;

ഭിക്ഖിത്വാന തുവം ഭന്തേ, യദാ കകുബന്ദകന്ദരേ.

൫.

നിസീദിത്വാന ത്വം ഭത്തം, ഭുത്തകാലം സരിസ്സസി;

തദാഹം സുനഖീ ആസിം, വിജാതാ ലദ്ധഗോചരാ.

൬.

ദാരകേ ¶ ഖാദിതും മയ്ഹ, മാസന്നാ ഖുദപീളിതാ;

പവേധമാനസബ്ബങ്ഗാ, അട്ഠാസിം തവ സന്തികേ.

൭.

ദിസ്വാ തം മം തദാ ഭന്തേ, വേധമാനം ബുഭുക്ഖിതം;

ഛിന്നഭത്തോ തുവം ഹുത്വാ, മമം ഭത്തേന തോസയീ.

൮.

തദാഹം മുദുചിത്തേന, ചിത്തം തയി പസാദയിം;

തേനാഹം പുഞ്ഞകമ്മേന, ദുതിയേ അത്തസമ്ഭവേ.

൯.

ഇധ രാജകുലേ ജാതാ, സബ്ബകാമസമിദ്ധിനീ;

ചിത്തപ്പസാദമത്തേന, ലോകനാഥസ്സ സാസനേ.

൧൦.

തദഹുപബ്ബജിതസ്സാപി, ഈദിസാ ഹോന്തി സമ്പദാ;

കീദിസം ഹോതി സമ്ബുദ്ധേ, പസാദേന ഫലം അഹോ.

൧൧.

അഞ്ഞാനി പന കിച്ചാനി, പഹായാത്തഹിതേ രതോ;

അതന്ദിതോ ദിവാരത്തിം, സരാതു രതനത്തയംതി.

ഏവം സാമണേരേന കതൂപകാരം സാരാപേത്വാ ഭന്തേ തവ ദാസിയാ അനുഗ്ഗഹം പടിച്ച ഇധേവ വസഥാതി നിമന്തിത്വാ തേന സമ്പടിച്ഛിതേ മഹന്തം വിഹാരം കാരാപേത്വാ സാമണേരം ആദിം കത്വാ അനേകഭിക്ഖുസതേ നിമന്തേത്വാ വിഹാരേ വസാപേത്വാ സുലഭം കത്വാ ചതുപച്ചയേഹി ഉപട്ഠാസി. സാമണേരോപി സുനഖിയാ ദിന്നദാനം അനുസ്സരിത്വാ തുട്ഠോ ബുദ്ധാനുസ്സതിം മനസികരോന്തോ ന ചിരേനവ അരഹത്തം പത്വാ തസ്മിംയേവ വിഹാരേ വസന്തോ ആയുപരിയോസാനേ തത്ഥേവ പരിനിബ്ബായീതി.

൧൨.

തിയദ്ധേസു തിലോകസ്മിം, നത്ഥി വത്ഥുത്തയം വിനാ;

സത്താന മഞ്ഞ മിച്ഛത്ഥ, ദായകം സുരപാദപം.

കുണ്ഡലിയാ വത്ഥും ദസമം.

മഹാസേനവഗ്ഗോ ചതുത്ഥോ.

ഏത്താവതാ ജമ്ബുദീപുപ്പത്തികഥാ സമത്താ.