📜

ധാതുപാഠ വിലാസിനിയാ

നമോ തസ്സ ഭഗവതോ അരഹതോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ

.

സമ്മാസമ്ബുദ്ധ സൂരിയോ യോ സമ്ബോധോ ദയോ ദിതോ;

ജഗു പങ്കജ സങ്ഘാതേ ബോധയീ പണമാമി തം.

.

സദ്ധമ്മഭാനു യോ ലോകാ ലോകം കത്വാന ധീ തമം;

ധംസയീ മുനിനാ സമ്മാ പാതുഭൂതോ നമാമി തം.

.

സിലഗന്ധസമാകിണ്ണോ ബുദ്ധോ സദ്ധമ്മഹായ യോ;

സങ്ഘതോയരുഹോ പാണ ലീ തോസേസി നമാമി തം-

.

നത്വാ മമ ഗരുംവാസി പദുമാരാമ നാമകം;

പാളിം നിസ്സായ കസ്സാ ഹം ധാതുപാഠവിലാസിനി-

.

ഇമഞ്ഹി ഗന്ഥകരണം സത്ഥാഗമനയേ രതോ;

മൂകലംഗമു സങ്ഖാതേ ഗാമേ സജ്ജനകാരിതേ-

.

സുവിസുദ്ധാരാമനാമ വിഹാരമ്ഹി നിവാസകോ;

തസ്മിം പധാന ഥേരോ സി കതഞ്ഞൂ സന്തവുത്തി യോ-

.

ഗുണാലങ്കാരനാമോ സോ ഥേരോ ഥേരന്വയേ രതോ;

യാചി മം അഭിഗന്ത്വാന മിത്തോ മേ വങ്കമാനസോ.

.

ബുദ്ധോ ഹേസ്സം യദാ ലോകേ നിദ്ദേസോ ഹം തദാ ഇതി;

പാപുണിസ്സ മഹങ്കാരം കോ വാദോ പനി ഹന്തരേ-

അപ്പച്ചയോ പരോ ഹോതി ഭൂവാദി ഗണതോ സതി;

സുദ്ധകത്തു കിരയാഖ്യാനേ സബ്ബധാതുക നിസ്സിതം-

പയുത്തോ കത്തുനാ യോഗേ ഠിതോ യേവാ പ്പധാനിയേ;

കിരയം സാധേതി ഏതസ്സ ദീപകം സാസനേ പദം-

കരണ വചനംയേവ യേഭുയ്യേന പദിസ്സതി;

ആഖ്യാതേ കാരിതട്ഠാനം സന്ധായ കഥിതം ഇദം;

ന നാമേ കാരതട്ഠാനം ബോധേതാ ഇതിആദികം-

സുനഖേഹിപി ഖാദാപേന്തി ഇച്ചാദിനി പദാനിതു;

ആഹരിത്വാന ദീപേയ്യ പയോഗ കുസലോ ബുധോ-യീ.

കഥിതോ സച്ച സങ്ഖേപേ പച്ചന്ത വചനേന വേ;

ഭുയ്യതേ ഇതി സദ്ദസ്സ സമ്ബന്ധോ ഭാവദീപനോ-

നിദ്ദേസപാളിയം രൂപം വിഹോതി വിഹവീയതി;

ഇതി ദസ്സനതോവാപി പച്ചത്തവചനം ഥിരം-

തഥാ ധജഗ്ഗസുത്തന്തേ മുനിനാ ഹച്ച ഭാസിതേ;

സോ പഹീയിസ്സതി ഇതി പാളിദസ്സനതോപിച-

പാരമിതാനു ഭാവേന മഹേസീനംവ ദേഹതോ;

സന്നി നിപ്ഫാദനാ നേവ സക്കടാദി വചോ വിയ-

പച്ചത്ത ദസ്സനേനേവ പുരിസത്തയ യോജനം;

ഏകവചനികഞ്ചാപി ബഹുവചനികമ്പിച;

കാതബ്ബ മിതി നോ ഖന്തീ പരസ്സപദആദികേ-

ഭാവേ കിരയാപദം നാമ പാളിയാ അതിദുദ്ദസം;

തസ്മാ തഗ്ഗഹണൂപായോ വുത്തോ ഏത്താവതാ മയാ-യീ.

യം തികാലം തിപുരിസം കിരയാവാചി തികാരകം;

അത്തിലിങ്ഗം ദ്വിവചനം ത ദാഖ്യാതന്തി വുച്ചതി-യീ.

ആഖ്യാത സാഗര മഥ ജ്ജതനി തരങ്ഗം,

ധാതുജ്ജലം വികരണ ഗമ കാലമീനം;

ലോപാ നുബന്ധ രയ മത്ഥ വിഭാഗതീരം,

ധീരാ തരന്തി കവിനോ പുഥു ബുദ്ധി നാവാ-യീ.

ചക്ഖക്ഖീ നയനം നേത്തം ലോചനം ദിട്ഠി ദസ്സനം;

പേക്ഖനം അച്ഛി പമ്ഹന്തു പഖുമന്തി പവുച്ചതി-യി.

‘‘പബ്ബാജിതോ സകാ രട്ഠാ, അഞ്ഞം ജനപദം ഗതോ,

മഹന്തം കോട്ഠം കയിരാഥ, ദുരുത്താനം നിവേതവേ’’-

പോരാണ മേതം അതുല നേതം അജ്ജതനാമിവ,

നിന്ദന്തി തുണ്ഹി മാസീനം നിന്ദന്തി ബഹുഭാണിനം;

മിതഭാണിനമ്പി നിന്ദന്തി നത്ഥി ലോകേ അനിന്ദിതോ-

നഗരം യഥാ പച്ചന്തം ‘‘ഗുത്തം’’ സന്തരബാഹിയം,

ഏവം ‘ഗോപേഥ’ അത്താനം, ഖണേ വേ മാ ഉപച്ചഗാ-

ധിരത്ഥു തം വിസവന്തം, യമഹം ജീവിത കാരണാ,

വന്തം പച്ഛാ വമിസ്സാമി, മതം മേ ജിവിതം വരം-

വിലുപ്പതേവ പുരിസോ, യാവസ്സ ഉപകപ്പതി,

യദാ ചഞ്ഞേ വിലുമ്പന്തീ, സോ വിലുത്തോ വിലുമ്പതീ-

‘‘അപ്പമാദോ അമതപദം, പമാദോ മച്ചുനോ പദം,

അപ്പമത്താ ന മീയന്തി, യേ പമത്താ യഥാമതാ’’.

.

ഞാണവിമല തിസ്സാഖ്യോ, യോ മഹാസങ്ഘ നായകോ,

മരമ്മവംസം ആദോച, ദീപേ സണ്ഠാപയീ ഇധ-

.

തസ്സ പധാന സിസ്സോസി, പാളി യട്ഠകഥാ വിദൂ,

ധമ്മധാര സമഞ്ഞാതോ, യോ മഹാ സങ്ഘസാമികോ-

.

യോ തസ്സ മുഖ്യസിംസ്സാ സി, ധമ്മേ സത്ഥേവ കോവിദോ,

ഞാണാനന്ദ മഹാഥേരോ, ഖേ മാ വിയ സുപാകടോ-

.

വിമലസാര തിസ്സാഖ്യോ, മഹാസംസാധിപോ കവി,

സിസ്സോസി ദുതിയോ തസ്സ, പരിയത്തി വിസാരദോ-

.

പദുമാരാമ നാമോ മേ, ആചേരോ ഥേരപുങ്ഗവോ,

തതിയോ തസ്സ സിസ്സോ സി സിക്ഖാഗാരവ സഞ്ഞുതോ-

.

സങ്ഘാധിപോച വിമല, സാരാഖ്യോ ഥേരകുഞ്ജരോ,

പദുമാരാമ വിഖ്യാത, മഹാഥേരോ ചിമേ ദുവേ-

.

ധമ്മാധാര മഹാസങ്ഘ, സാമിനോച ഉപന്തികേ,

ഞാണാനന്ദ മഹാഥേര, സ്സന്തികേവ സമുഗ്ഗഹും-

.

തേസു ഖോ പദുമാരാമ മഹാഥേരോ അവം മമം,

സിക്ഖയി സദ്ദ സത്ഥേച, പാളിയട്ഠകഥാസു ച-

.

തസ്മിം ദിവങ്ഗതേ പച്ഛാ, ഛന്ദോ വ്യാകരണാദികം,

വിമലസാര മഹാഥേര, സ്സന്തികേച സമുഗ്ഗഹിം-

൧൦.

തസ്സ ഖോ പദുമാരാമ മഹാഥേരസ്സ ധീമതോ,

സിസ്സേന ഞാണതിലക ഥേരേന സംസസാമിനാ-

൧൧.

ബുദ്ധസ്സ പരിനിബ്ബാണ വീസഹസ്സേ ചതുസ്സതേ,

സ സത്തത്യാധികേ വസ്സേ ജേട്ഠമാസേ മനോരമേ-

൧൨.

അട്ഠമിയം കാളപക്ഖേ, കതായം മതിസൂദനീ,

ധാതുപാഠത്ഥ ബോധായ ധാതുപാഠ വിലാസിനീ-

൧൩.

ആദി മുദ്ദാപനം അസ്സാ, ഗുണാലങ്കാര നാമിനോ,

ഓനോജിതം, മമായത്തം തതോപരി തപസ്സിനോ-

൧൪.

സിസ്സോ മയ്ഹം ഗുനാനന്ദോ ഉനാകുരുവ ഗാമജോ,

മമു പത്ഥമ്ഹിതോ ആസി, ഗണ്ഠിട്ഠാനേസനാദിതോ;

൧൫.

ബസ്ത്യം സമഞ്ഞകോ രാജാ, മച്ചോ മമ പിതാ അഹു,

ഓന്തീന്യാ വീ സനാമാ മേ മാതാ സേനാപതാന്യനു–

൧൬.

ആചേരാ ചേവ പാചേരാ, ജനകോ ജനനീവ മേ,

ദേവാ ചേത്യങ്ഗിനോ സബ്ബേ, നേനപപ്പോന്തു നിബ്ബുതിന്തി-

ധാതുപാഠവിലാസിനിയാ സമാപ്തയി.