📜
തേലകടാഹഗാഥാ ¶
നമോ തസ്സ ഭഗവതോ അരഹതോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ
ലംകിസ്സരോ ജയതു വാരണരാജഗാമീ
ഭോഗിന്ദഭോഗ രുചിരായത പീണ ബാഹു,
സാധുപചാരനിരതോ ഗുണസന്നിവാസോ
ധമ്മേ ഠിതോ വീഗതകോധമദാവലേപോ;
യോ സബ്ബലോകമഹിതോ കരുണാധിവാസോ
മോക്ഖാകരോ രവികുലമ്ബര പുണ്ണ ചന്ദോ,
ഞേയ്യോദധിം സുവിപുലം സകലം വിബുദ്ധോ
ലോകുത്തമം നമഥ തം സിരസാ മുനിന്ദം;
സോപാനമാലമമലം തിദസാലയസ്സ
സംസാര സാഗരസമുത്തരണായ സേതും,
സബ്ബാഗതീഭയ വിവജ്ജിത ഖേമ മഗ്ഗം
ധമ്മം നമസ്സഥ സദാ മുനിനാ പണീതം;
൪. ¶
ദേയ്യം തദപ്പമപി യത്ഥ പസന്ന ചിത്താ
ദത്വാ നരാ ഫലമുളാരതരം ലഭന്തേ,
തം സബ്ബദാ ദസബലേനപി സുപ്പസത്ഥം
സങ്ഘം നമസ്സഥ സദാമിതപുഞ്ഞഖേത്തം;
തേജോ ബലേന മഹതാ രതനത്തയസ്സ
ലോകത്തയം സമധിഗച്ഛതി യേന മോക്ഖം,
രക്ഖാ ന ചത്ഥി ച സമാ രതനത്തയസ്സ
തസ്മാ സദാ ഭജഥ തം രതനത്തയം ഭോ;
ലംകിസ്സരോ പരഹിതേകരതോ നിരാസോ
രത്തിമ്പി ജാഗരരതോ കരുണാധിവാസോ,
ലോകം വിബോധയതി ലോകഹിതായ കാമം
ധമ്മം സമാചരഥ ജാഗരിയാനുയുത്താ;
൭. ¶
സത്തോപകാര നിരതാ കുസലേ സഹായാ
ഭോ ദുല്ലഭാ ഭുവി നരാ വിഹതപ്പമാദാ,
ലംകാധിപം ഗുണധനം കുസലേ സഹായം
ആഗമ്മ സംചരഥ ധമ്മമലം പമാദം;
ധമ്മോ തിലോക സരണോ പരമോ രസാനം
ധമ്മോ മഹഗ്ഘരതനോ രതനേസു ലോകേ,
ധമ്മോ ഭവേ തിഭവദുക്ഖ വിനാസഹേതു
ധമ്മം സമാചരഥ ജാഗരിയാനുയുത്താ;
നിദ്ദം വിനോദയഥ ഭാവയഥപ്പമേയ്യം
ദുക്ഖം അനിച്ചമ്പി ചേഹ അനത്തതഞ്ച,
ദേഹേ രതിം ജഹഥ ജ ജജ്ജരഭാജനാഭോ
ധമ്മം സമാചരഥ ജാഗരിയാനുയുത്താ;
൧൦. ¶
ഓകാസ മജ്ജ മമ നത്ഥി സുവേ കരിസ്സം
ധമ്മം ഇതീഹലസതാ കുസലപ്പയോഗേ,
നാ’ലം തിയദ്ധസു തഥാ ഭുവനത്തയേ ച
കാമം ന ചത്ഥി മനുജോ മരണാ പമുത്തോ;
ഖിത്തോ യഥാ നഭസി കേനചിദേവ ലേഡ്ഡു
ഭൂമിം സമാപത്തി ഭാരതയാ ഖണേന,
ജാതത്തമേവ ഖലു കാരണമേകമത്ര
ലോകം സദാ നനു ധുവം മരണായ ഗന്തും;
കാമം നരസ്സ പതതോ ഗിരിമുദ്ധനാതോ
മജ്ഝേ ന കിഞ്ചി ഭയനിസ്സരണായ ഹേതു,
കാമം വജന്തി മരണം തിഭവേസു സത്താ
ഭോഗേ രതിം പജഹഥാപി ച ജീവിതേ ച;
൧൩. ¶
കാമം പതന്തി മഹിയാ ഖലു വസ്സധാരാ
വിജ്ജുല്ലതാ വിതതമേഘ മുഖാ പമുത്താ,
ഏവം നരാ മരണഭീമ പപാതമജ്ഝേ
കാമം പതന്തി നഹി കോചി ഭവേസു നിച്ചോ;
വേലാതടേ പടുതരോരു തരംഗമാലാ
നാസം വജന്തി സതതം സലിലാലയസ്സ,
നാസം തഥാ സമുപയന്തി നരാമരാനം
പാണാനി ദാരുണതരേ മരണോദധിമ്ഹി;
രുദ്ധോപി സോ രഥവരസ്സഗജാധിപേഹി
യോധേഹി ചാപി സബലേഹി ച സായുധേഹി,
ലോകം വിവംചിയ സദാ മരണൂസഭോ സോ
കാമം നിഹന്തി ഭുവനത്തയ സാലി ദണ്ഡം;
൧൬. ¶
ഭോ മാരുതേന മഹതാ വിഹതോ പദീപോ
ഖിപ്പം വിനാസ മുഖമേതി മഹപ്പഭോപി,
ലോകേ തഥാ മരണചണ്ഡ സമീരണേന
ഖിപ്പം വിനസ്സതി നരായുമഹാ പദീപോ;
രാമജ്ജുനപ്പഭൂതി ഭൂപതി പുംഗവാ ച
സൂരാ പുരേ രണമുഖേ വിജിതാരി സങ്ഘാ,
തേപീഹ ചണ്ഡ മരണോഘ നിമുഗ്ഗദേഹാ
നാസം ഗതാ ജഗതി കേ മരണാ പമുത്താ?
ലക്ഖീ ച സാഗരപടാ സധരാധരാ ച
സമ്പത്തിയോ ച വിവിധാ അപി രൂപസോഭാ,
സബ്ബാ ച താ അപി ച മിത്തസുതാ ച ദാരാ
കേ ചാപി കം അനുഗതാ മരണം വജന്തം?
൧൯. ¶
ബ്രഹ്മാസുരാസുരഗണാ ച മഹാനുഭാവാ
ഗന്ധബ്ബകിന്നരമഹോരഗരക്ഖസാ ച,
തേ ചാ പരേ ച മരണഗ്ഗിസിഖായ സബ്ബേ
അന്തേ പതന്തി സലഭാ ഇവ ഖീണപുഞ്ഞാ;
യേ സാരിപുത്തപമുഖാ മുനിസാവകാ ച
സുദ്ധാ സദാസവനുദാ പരമിദ്ധിപത്താ,
തേ ചാപി മച്ചുവളഭാ മുഖ സന്നിമുഗ്ഗാ
ദീപാനിവാനലഹതാ ഖയതം ഉപേതാ;
ബുദ്ധാപി ബുദ്ധകമലാമലചാരുനേത്താ
ബത്തിംസലക്ഖണ വിരാജിത രൂപസോഭാ,
സബ്ബാസചക്ഖയകരാപി ച ലോകനാഥാ
സമ്മദ്ദിതാ മരണമത്തമഹാഗജേന;
൨൨. ¶
രോഗാതുരേസു കരുണാ ന ജരാതുരേസു
ഖിഡ്ഡാപരേസു സുകുമാരകുമാരകേസു,
ലോകം സദാ ഹനതി മച്ചു മഹാഗജിന്ദോ
ദവാനലോ വനമിവാവരതം അസേസം;
ആപുണ്ണതാ ന സലിലേ ന ജലാസയസ്സ
കട്ഠസ്സ ചാപി ബഹുതാ ന ഹുതാസനസ്സ,
ഭുത്വാന സോ തിഭൂവനമ്പി തഥാ അസേസം
ഭോ നിദ്ദയോ ന ഖലു പീതിമുപേതി മച്ചു;
ഭോ മോഹ മോഹിതതയാ വിവസോ അധഞ്ഞോ
ലോകോ പതത്യപിപി മച്ചുമുഖേ സുഭീമേ,
ഭോഗേ രതിം സമുപയാതി നിഹീനപഞ്ഞോ
ദോലാ തരങ്ഗചപലേ സുപിനോപമേയ്യേ;
൨൫. ¶
ഏകോപി മച്ചുരഭിഹന്തുമലം തിലോകം
കിം നിദ്ദയാ അപി ജരാമരണാനുയായീ,
കോ വാ കരേയ്യ വിഭസുവേസു ച ജീവിതാസം
ജാതോ നരോ സുപിന സംഗമ സന്നിഭേസു;
നിച്ചാതുരം ജഗദിദം സഭയം സസോകം
ദിസ്വാ ച കോധമദമോഹജരാഭിഭൂതം,
ഉബ്ബേഗമത്തമപി യസ്സ ന വിജ്ജതീ ചേ
സോ ദാരുണോന മരണം വത തം ധിരത്ഥു!
ഭോ ഭോ ന പസ്സഥ ജരാസിധരഞ്ഹി മച്ചു
മാഹഞ്ഞമാനമഖിലം സതതം തിലോകം,
കിം നിദ്ദയാ നയഥ വീതഭയാ തിയാമം
ധമ്മം സദാ’സവനുദം ചരഥ’പ്പമത്താ;
൨൮. ¶
ഭാവേഥ ഭോ മരണമാരവിവജ്ജനായ
ലോകേ സദാ മരണ സഞ്ഞമിമം യതത്താ,
ഏവഞ്ഹി ഭാവനരതസ്സ നരസ്സ തസ്സ
തണ്ഹാ പഹീയതി സരീരഗതാ അസേസാ;
രൂപം ജരാ പിയതരം മലിനീകരോതി
സബ്ബം ബലം ഹരതി അത്തനി ഘോരരോഗോ,
നാനൂപഭോഗ പരിരക്ഖിത മത്തഭാവം
ഭോ മച്ചു സംഹരതി കിം ഫലമത്തഭാവേ?
കമ്മാനിലാപഹതരോഗതരംഗഭംഗേ
സംസാര സാഗര മുഖേ വിതതേ വിപന്നാ,
മാ മാപമാദമകരിത്ഥ കരോഥ മോക്ഖം
ദുക്ഖോദയോ നനു പമാദമയം നരാനം;
൩൧. ¶
ഭോഗാ ച മിത്തസുതപോരിസ ബന്ധവാ ച
നാരീ ച ജീവിതസമാ അപി ഖേത്തവത്ഥു,
സബ്ബാനി താനി പരലോകമിതോ വജന്തം
നാനുബ്ബജന്തി കുസലാകുസലംവ ലോകേ;
ഭോ വിജ്ജുചംചലതരേ ഭവസാഗരമ്ഹി
ഖിത്താ പുരാ കതമഹാപവനേന തേന,
കാമം വിഭിജ്ജതി ഖണേന സരീരനാവാ
ഹത്ഥേ കരോഥ പരമം ഗുണഹത്ഥസാരം;
നിച്ചം വിഭിജ്ജതിഹ ആമക ഭാജനംവ
സംരക്ഖിതോപി ബഹുധാ ഇഹ അത്തഭാവോ,
ധമ്മം സമാചരഥ സഗ്ഗപതിപ്പതിട്ഠം
ധമ്മോ സുചിണ്ണമിഹമേവ ഫലം ദദാതി;
൩൪. ¶
രന്ത്വാ സദാ പിയതരേ ദിവി ദേവരജ്ജേ
നമ്ഹാ ചവന്തി വിബുധാ അപി ഖീണപുഞ്ഞാ,
സബ്ബം സുഖം ദിവി ഭുവീഹ വിയോഗനിട്ഠം
കോ പഞ്ഞവാ ഭവസുഖേസു രതിം കരേയ്യ?
ബുദ്ധോ സസാവകഗണോ ജഗദേകനാഥോ
താരാവലീപരിവുതോപി ച പുണ്ണചന്ദോ,
ഇന്ദോപി ദേവമകുടംകിത പാദകഞ്ജോ
കോ ഫേണപിണ്ഡ-ന-സമോ തിഭവേസു ജാതോ?
ലീലാവതംസമപി യോബ്ബന രൂപസോഭം
അത്തൂപമം പിയജനേന ച സമ്പയോഗം,
ദിസ്വാപി വിജ്ജുചപലം കുരുതേ പമാദം
ഭോ മോഹമോഹിതജനോ ഭവരാഗരത്തോ;
൩൭. ¶
പുത്തോ പിതാ ഭവതി മാതു പതീഹ പുത്തോ
നാരീ കദാചി ജനനീ ച പിതാ ച പുത്തോ,
ഏവം സദാ വിപരിവത്തതി ജീവലോകോ
ചിത്തേ സദാതിചപലേ ഖലു ജാതിരങ്ഗേ;
രന്ത്വാ പുരേ വിവിധഫുല്ലലതാകുലേഹി
ദേവാപി നന്ദനവനേ സുരസുന്ദരീഹി,
തേ വേ’കദാ വിതതകണ്ടകസംകടേസു
ഭോ കോടിസിമ്ബലിവനേസു ഫുസന്തി ദുക്ഖം;
ഭുത്വാ സുധന്നമപി കഞ്ചനഭാജനേസു
സഗ്ഗേ പുരേ സുരവരാ പരമിദ്ധിപത്താ,
തേ ചാപി പജ്ജലിതലോഹഗുലം ഗിലന്തി
കാമം കദാചി നരകാലയ വാസഭൂതാ;
൪൦. ¶
ഭുത്വാ നരിസ്സരവരാ ച മഹിം അസേസം
ദേവാധിപാ ച ദിവി ദിബ്ബസുഖം സുരമ്മം,
വാസം കദാചി ഖുരസഞ്ചിതഭൂതലേസു
തേ വാ മഹാരഥഗണാനുഗതാ ദിവീഹ;
ദേവങ്ഗനാ ലലിതഭിന്നതരങ്ഗമാലേ
രങ്ഗേ മഹിസ്സരജടാമകുടാനുയാതേ,
രന്ത്വാ പുരേ സുരവരാ പമദാസഹായാ
തേ ചാപി ഘോരതരവേതരണിം പതന്തി;
ഫുല്ലാനി പല്ലവലതാഫലസംകുലാനി
രമ്മാനി നന്ദനവനാനി മനോരമാനി,
ദിബ്ബച്ഛരാലലിതപുണ്ണദരീമുഖാനി
കേലാസമേരുസിഖരാനി ച യന്തി നാസം;
൪൩. ¶
ദോലാ’നിലാ’നലതരംഗസമാ ഹി ഭോഗാ
വിജ്ജുപ്പഭാതിചപലാനി ച ജീവിതാനി,
മായാമരീചിജലസോമസമം സരീരം
കോ ജീവിതേ ച വിഭവേ ച കരേയ്യ രാഗം?
കിം ദുക്ഖമത്ഥി ന ഭവേസു ച ദാരുണേസു
സത്തോപി തസ്സ വിവിധസ്സ ന ഭാജനോ കോ,
ജാതോ യഥാ മരണരോഗജരാഭിഭൂതോ
കോ സജ്ജനോ ഭവരതിം പിഹയേയ്യ’ബാലോ?
കേ വാപി പജ്ജലിതലോഹഗുലം ഗിലന്തി
സക്കാ കഥഞ്ചിദപി പാണിതലേന ഭീമം,
ദുക്ഖോദയം അസുചിനിസ്സവനം അനന്തം
കോ കാമയേഥ ഖലു ദേഹമിമം അബാലോ?
൪൬. ¶
ലോകേ ന മച്ചുസമമത്ഥി ഭയം നരാനം
ന വ്യാധിദുക്ഖസമമത്ഥി ച കിംചി ദുക്ഖം,
ഏവം വിരൂപകരണം ന ജരാസമാനം
മോഹേന ഭോ രതിമുപേതി തഥാപി ദേഹേ;
നിസ്സാരതോ നലകലീകദലീസമാനം
അത്താനമേവ പരിഹഞ്ഞതി അത്തഹേതു,
സമ്പോസിതോപി കുസഹായ ഇവാകതഞ്ഞൂ
കായോ ന യസ്സ അനുഗച്ഛതി കാലകേരാ;
തം ഫേണപിണ്ഡസദിസം വിസസൂലകപ്പം
തോയാ’നിലാ’നലമഹീഉരഗാധിവാസം,
ജിണ്ണാലയംവ പരിദുബ്ബലമത്തഭാവം
ദിസ്വാ നരോ കഥമുപേതി രതിം സപഞ്ഞോ?
൪൯. ¶
ആയുക്ഖയം സമുപയാതി ഖണേ ഖണേപി
അന്വേതി മച്ചു ഹനനായ ജരാസിപാണീ,
കാലം തഥാ ന പരിവത്തതി തം അതീതം
ദുക്ഖം ഇദം നനു ഭവേസു അചിന്തനീയം?
അപ്പായുകസ്സ മരണം സുലഭം ഭവേസു
ദീഘായുകസ്സ ച ജരാ വ്യസനം ച’നേകം,
ഏവം ഭവേ ഉഭയതോപി ച ദുക്ഖമേവ
ധമ്മം സമാചരഥ ദുക്ഖവിനാസനായ;
ദുക്ഖഗ്ഗിനാ സുമഹതാ പരിപീളിതേസു
ലോകത്തയസ്സ വസതോ ഭവവാരകേസു,
സബ്ബത്തതാ സുചരിതസ്സ പമാദകാലോ
ഭോ ഭോ ന ഹോതി പരമം കുസലം ചിണാഥ;
൫൨. ¶
അപ്പം സുഖം ജലലവം വിയ ഭോ തിണഗ്ഗേ
ദുക്ഖന്തു സാഗരജലം വിയ സബ്ബലോകേ,
സംകപ്പനാ തദപി ഹോതി സഭാവതോ ഹി
സബ്ബം തിലോകമപി കേവലദുക്ഖമേവ;
കായോ ന യസ്സ അനുഗച്ഛതി കായഹേതു
ബാലോ അനേകവിധമാചരതീഹ ദുക്ഖം,
കായോ സദാ കലി മലാകലിലഞ്ഹി ലോകേ
കായേ രതോ’നവരതം വ്യസനം പരേതി
മീള്ഹാകരം കലിമലാകരമാമഗന്ധം
സൂളാസിസല്ലവിസപന്നഗരോഗഭൂതം,
ദേഹം വിപസ്സഥ ജരാമരണാധിവാസം
തുച്ഛം സദാ വിഗതസാരമിമം വിനിന്ദ്യം;
൫൫. ¶
ദുക്ഖം അനിച്ചമസുഭം വത അത്തഭാവം
മാ സംകിലേസയ ന വിജ്ജതി ജാതു നിച്ചോ,
അമ്ഭോ ന വിജ്ജതി ഹി അപ്പമപീഹ സാരം
സാരം സമാചരഥ ധമ്മമലം പമാദം;
മായാമരീചികദലീനലഫേണപുഞ്ജ-
ഗംഗാതരങ്ഗജലബുബ്ബുലസന്നിഭേസു,
ഖന്ധേസു പഞ്ചസു ഛളായതനേസു തേസു
അത്താ ന വിജ്ജതി ഹി കോ ന വദേയ്യ’ബാലോ?
വഞ്ഝാസുതോ സസവിസാണമയേ രഥേ തു,
ധാവേയ്യ ചേ ചിരതരം സധുരം ഗഹേത്വാ,
ദീപച്ചിമാലമിവ തം ഖണഭങ്ഗഭൂതം
അത്താതി ദുബ്ബലതരന്തു വദേയ്യ ദേഹം;
൫൮. ¶
ബാലോ യഥാ സലിലബുബ്ബുലഭാജനേന
ആകണ്ഠതോ വത പിബേയ്യ മരീചിതോയം,
അത്താനി സാരരഹിതം കദലീസമാനം
മോഹാ ഭണേയ്യ ഖലു ദേഹമിമം അനത്തം;
യോ’ദുമ്ബരസ്സ കുസുമേന മരീചിതോയം
വാസം യദിച്ഛതി സ ഖേദമുപേതി ബാലോ,
അത്താനമേവ പരിഹഞ്ഞതി അത്തഹേതു
അത്താ ന വിജ്ജതി കദാചിദപീഹ ദേഹേ;
പോസോ യഥാ ഹി കദലീ സുവിനിബ്ഭുജന്തോ
സാരം തദപ്പമ്പി നോപലഭേയ്യ കാമം,
ഖന്ധേസു പംചസു ഛളായതനേസു തേസു
സുഞ്ഞേസു കിഞ്ചിദപി നോപലഭേയ്യ സാരം;
൬൧. ¶
സുത്തം വിനാ ന പടഭാവമിഹത്ഥി കിംചി
ദേഹം വിനാ ന ഖലു കോചി മിഹത്ഥി സത്തോ,
ദേഹോ സഭാവരഹിതോ ഖണഭംഗയുത്തോ,
കോ അത്തഹേതു അപരോ ഭുവി വിജ്ജതീഹ?
ദിസ്വാ മരീചിസലിലഞ്ഹി സുദൂരതോ ഭോ
ബാലോ മിഗോ സമുപധാവതി തോയസഞ്ഞീ,
ഏവം സഭാവരഹിതേ വിപരീതസിദ്ധേ
ദേഹേ പരേതി പരികപ്പനയാ ഹി രാഗം;
ദേഹേ സഭാവരഹിതേ പരികപ്പസിദ്ധേ
അത്താ ന വിജ്ജതി ഹി വിജ്ജുമിവന്തലിക്ഖേ,
ഭാവേഥ ഭാവനരതാ വിഗതപ്പമാദാ
സബ്ബാസവപ്പഹനനായ അനത്തസഞ്ഞം;
൬൪. ¶
ലാലാകരീസരുധിരസ്സുവസാനുലിത്തം
ദേഹം ഇമം കലിമലാകലിലം അസാരം,
സത്താ സദാ പരിഹരന്തി ജിഗുച്ഛനീയം
നാനാസുചീഹി പരിപുണ്ണഘടം യഥേവ;
ണഹാത്വാ ജലഞ്ഹി സകലം ചതുസാഗരസ്സ
മേരുപ്പമാണമപി ഗന്ധമനുത്തരഞ്ച,
പപ്പോതി നേവ മനുജോ ഹി സുചിം കദാചി
കിം ഭോ വിപസ്സഥ ഗുണം കിമു അത്തഭാവേ?
ദേഹോ സ ഏവ വിവിധാസുചിസന്നിധാനോ
ദേഹോ സ ഏവ വധബന്ധനരോഗഭൂതോ,
ദേഹോ സ ഏവ നവധാ പരിഭിന്നഗണ്ഡോ
ദേഹം വിനാ ഭയകരം ന സുസാനമത്ഥി;
൬൭. ¶
അന്തോഗതം യദിവ മുത്തകരീസഭാഗോ
ദേഹാ ബഹിം അതിചരേയ്യ വിനിക്ഖമിത്വാ,
മാതാ പിതാ വികരുണാ ച വിനട്ഠപേമാ
കാമം ഭവേയ്യു കിമു ബന്ധുസുതാ ച ദാരാ?
ദേഹം യഥാ നവമുഖം കിമിസങ്ഘഗേഹം
മംസട്ഠിസേദരുധിരാകലിലം വിഗന്ധം,
പോസേന്തി യേ വിവിധപാപമിഹാചരിത്വാ
തേ മോഹിതാ മരണധമ്മമഹോ വതേവം!
ഗണ്ഡൂപമേ വിവിധരോഗ നിവാസഭൂതേ
കായേ സദാ രുധിരമുത്തകരീസപുണ്ണേ,
യോ ഏത്ഥ നന്ദതി നരോ സസിഗാലഭക്ഖേ
കാമഞ്ഹി സോചതി പരത്ഥ സ ബാലബുദ്ധി;
൭൦. ¶
ഭോ ഫേണപിണ്ഡസദിസോ വിയ സാരഹീനോ
മീള്ഹാലയോ വിയ സദാ പടികൂലഗന്ധോ,
ആസീവിസാലയനിഭോ സഭയോ സദുക്ഖോ
ദേഹോ സദാ സവതി ലോണഘടോവ ഭിന്നോ;
ജാതം യഥാ ന കമലം ഭുവി നിന്ദനീയം
പങ്കേസു ഭോ അസുചിതോയ സമാകുലേസു,
ജാതം തഥാ പരഹിതമ്പി ച ദേഹഭൂതം
തം നിന്ദനീയമിഹ ജാതു ന ഹോതി ലോകേ;
ദ്വത്തിംസഭാഗപരിപൂരതരോ വിസേസോ
കായോ യഥാ ഹി നരനാരി ഗണസ്സ ലോകേ,
കായേസു കിം ഫലമിഹത്ഥി ച പണ്ഡിതാനം
കാമം തദേവ നനു ഹോതി പരോപകാരം;
൭൩. ¶
പോസോന പണ്ഡിതതരേന തഥാപി ദേഹോ
സബ്ബത്തനാ ചിരതരം പരിപാലനീയോ,
ധമ്മം ചരേയ്യ സുചിരം ഖലു ജീവമാനോ
ധമ്മേ ഹവേ മണിവരോ ഇവ കാമദോ ഭോ
ഖീരേ യഥാ സുപരിഭാവിതമോസധമ്ഹി
സ്നേഹേന ഓസധബലം പരിഭാസതേവ,
ധമ്മോ തഥാ ഇഹ സമാചരിതോ ഹി ലോകേ
ഛായാവ യാതി പരലോക മിതോ വജന്തം;
കായസ്സ ഭോ വിരചിതസ്സ യഥാനുകൂലം
ഛായാ വിഭാതി രുചിരാമലദപ്പണേ തു,
കത്വാ തഥേവ പരമം കുസലം പരത്ഥ
സമ്ഭൂസിതാ ഇവ ഭവന്തി ഫലേന തേന;
൭൬. ¶
ദേഹേ തഥാ വിവിധദുക്ഖ നിവാസഭൂതേ
മോഹാ പമാദവസഗാ സുഖസഞ്ഞമൂള്ഹാ,
തിക്ഖേ യഥാ ഖുരമുഖേ മധുലേഹമാനോ
ബാള്ഹഞ്ച ദുക്ഖമനുഗച്ഛതി ഹീനപഞ്ഞോ;
സംകപ്പരാഗവിഗതേ നിരതത്തഭാവേ
ദുക്ഖം സദാ സമധിഗച്ഛതി അപ്പപഞ്ഞോ,
മൂള്ഹസ്സ ചേവ സുഖസഞ്ഞമിഹത്ഥിലോകേ
കിംപക്കമേവ നനു ഹോതി വിചാരമാനേ;
സബ്ബോപഭോഗ ധനധഞ്ഞവിസേസലാഭീ
രൂപേന ഭോ സ മകരദ്ധജസന്നിഭോപി,
യോ യോബ്ബനേപി മരണം ലഭതേ അകാമം
കാമം പരത്ഥപരപാണഹരോ നരോ ഹി;
സോ യാചകോ ഭവതി ഭിന്നകപാലഹത്ഥോ
മുണ്ഡോ ധിഗക്ഖരസതേഹി ച തജ്ജയന്തോ,
ഭിക്ഖം സദാരിഭവനേ സകുചേലവാസോ
ദേഹേ പരത്ഥി പരചിത്തഹരോ നരോ യോ;
൮൦. ¶
ഇത്ഥീ നമുഞ്ചതി സദാ പുന ഇത്ഥിഭാവാ
നാരീ സദാ ഭവതി സോ പുരിസോ പരത്ഥ,
യോ ആചരേയ്യ പരദാരമലങ്ഘനീയം
ഘോരഞ്ച വിന്ദതി സദാ വ്യസനഞ്ച നേകം;
ദീനോ വിഗന്ധവദനോ ച ജളോ അപഞ്ഞോ
മൂഗോ സദാ ഭവതി അപ്പിയദസ്സനോ ച,
പപ്പോതി ദുക്ഖമതുലഞ്ച മനുസ്സഭൂതോ
വാചം മുസാ ഭണതി യോ ഹി അപഞ്ഞസത്തോ;
ഉമ്മത്തകാ വിഗതലജ്ജഗുണാ ഭവന്തി
ദീനാ സദാ വ്യസനസോകപരായണാ ച,
ജാതാ ഭവേസു വിവിധേസു വിരൂപദേഹാ
പീത്വാ ഹലാഹലവിസംവ സുരം വിപഞ്ഞാ;
പാപാനി യേന ഇഹ ആചരിതാനി യാനി
യോ വസ്സകോടിനഹുതാനി അനപ്പകാനി,
ലദ്ധാന ഘോരമതുലം നരകേസു ദുക്ഖം
പപ്പോതി ചേത്ഥ വിവിധവ്യസനഞ്ച നേകം;
൮൪. ¶
ലോകത്തയേസു സകലേസു സമം ന കിംചി
ലോകസ്സ സന്തികരണം രതനത്തയേന,
തംതേജസാ സുമഹതാ ജിതസബ്ബപാപോ
സോഹം സദാധിഗതസബ്ബസുഖോ ഭവേയ്യം;
ലോകത്തയേസു സകലേസു ച സബ്ബസത്താ
മിത്താ ച മജ്ഝരിപുബന്ധുജനാ ച സബ്ബേ,
തേ സബ്ബദാ വിഗതരോഗഭയാ വിസോകാ
സബ്ബം സുഖം അധിഗതാ മുദിതാ ഭവന്തു;
കായോ കരീസഭരിതോ വിയ ഭിന്നകുമ്ഭോ
കായോ സദാ കലിമലവ്യസനാധിവാസോ,
കായേ വിഹഞ്ഞതി ച സബ്ബസുഖന്തി ലോകോ
കായോ സദാ മരണരോഗജരാധിവാസോ;
൮൭. ¶
സോ യോബ്ബനോതി ഥവിരോതി ച ബാലകോതി
സത്തേ ന പേക്ഖതി വിഹഞ്ഞതിരേവ മച്ചു,
സോഹം ഠിതോപി സയിതോപി ച പക്കമന്തോ
ഗച്ഛാമി മച്ചുവദനം നിയതം തഥാ ഹി;
ഏവം യഥാ വിഹിതദോസമിദം സരീരം
നിച്ചംവ തഗ്ഗതമനാ ഹദയേ കരോഥ,
മേത്തം പരിത്തമസുഭം മരണസ്സതിഞ്ച
ഭാവേഥ ഭാവനരതാ സതതം യതത്താ;
ദാനാദി പുഞ്ഞകിരിയാനി സുഖുദ്രയാനി
കത്വാ ച തമ്ഫലമസേസ മിഹപ്പമേയ്യം,
ദേയ്യം സദാ പരഹിതായ സുഖായ ചേവ
കിമ്ഭോ തദേവ നനു ഹത്ഥഗതഞ്ഹി സാരം?
ഹേതും വിനാ ന ഭവതീ ഹി ച കിംചി ലോകേ
സദ്ദോവ പാണിതലഘട്ടനഹേതുജാതോ,
ഏവഞ്ച ഹേതുഫല ഭാവവിഭാഗഭിന്നോ
ലോകോ ഉദേതി ച വിനസ്സതി തിട്ഠതീ ച;
൯൧. ¶
കമ്മസ്സ കാരണാമയഞ്ഹി യഥാ അവിജ്ജാ
ഭോ കമ്മനാ സമധിഗച്ഛതി ജാതിഭേദം,
ജാതിം പടിച്ച ച ജരാമരണാദിദുക്ഖം
സത്താ സദാ പടിലഭന്തി അനാദികാലേ;
കമ്മം യഥാ ന ഭവതീഹ ച മോഹനാസാ
കമ്മക്ഖയാപി ച ന ഹോതി ഭവേസു ജാതി,
ജാതിക്ഖയാ ഇഹ ജരാമരണാദിദുക്ഖം
സബ്ബക്ഖയോ ഭവതി ദീപേവാനിലേന;
യോ പസ്സതീഹ സതതം മുനിധമ്മകായം
ബുദ്ധം സ പസ്സതി നരോ ഇതി സോ അവോച,
ബുദ്ധഞ്ച ധമ്മമമലഞ്ച തിലോകനാഥം
സമ്പസ്സിതും വിചിനഥാ’പി ച ധമ്മതം ഭോ;
൯൪. ¶
സല്ലംവ ഭോ സുനിസിതം ഹദയേ നിമുഗ്ഗം
ദോസത്തയം വിവിധപാപമലേന ലിത്തം,
നാനാവിധബ്യസനഭാജനമപ്പസന്നം
പഞ്ഞാമയേന ബലിസേന നിരാകരോഥ;
നാകമ്പയന്തി സകലാപി ച ലോകധമ്മാ
ചിത്തം സദാപഗതപാപകിലേസസല്ലം,
രൂപാദയോ ച വിവിധാ വിസയാ സമഗ്ഗാ
ഫുട്ഠംവ മേരുസിഖരം മഹതാനിലേന;
സംസാരദുക്ഖമഗണേയ്യ യഥാ മുനിന്ദോ
ഗമ്ഭിരപാരമിത സാഗരമുത്തരിത്വാ,
ഞേയ്യം അബോധി നിപുണം ഹതമോഹജാലോ
തസ്മാ സദാ പരഹിതം പരമം ചിണാഥ;
ഓഹായ സോ’ധിഗതമോക്ഖസുഖം പരേസം
അത്ഥായ സംചരി ഭവേസു മഹബ്ഭയേസു,
ഏവം സദാ പരഹിതം പുരതോ കരിത്വാ
ധമ്മോ മയാനുചരിതോ ജഗദത്ഥമേവ;
൯൮. ¶
ലദ്ധാന ദുല്ലഭതരഞ്ച മനുസ്സയോനിം
സബ്ബം പപഞ്ചരഹിതം ഖണസമ്പദഞ്ച,
ഞത്വാന ആസവനുദേകഹിതഞ്ച ധമ്മം
കോ പഞ്ഞവാ അനവരം ന ഭജേയ്യ ധമ്മം?
ലദ്ധാന ബുദ്ധസമയം അതിദുല്ലഭംച
സദ്ധമ്മ മഗ്ഗമസമം സിവദം തഥേവ,
കല്യാണമിത്തപവരേ മതിസമ്പദഞ്ച
കോ ബുദ്ധിമാ അനവരം ന ഭജേയ്യ ധമ്മം?
ഏവമ്പി ദുല്ലഭതരം വിഭവേ സുലദ്ധാ
മച്ഛേരദോസ വിരതാ ഉഭയത്ഥകാമാ,
സദ്ധാദിധമ്മസഹിതാ സതതപ്പമത്താ
ഭോ! ഭോ! കരോഥ അമതാധിഗമായ പുഞ്ഞം;