📜
കച്ചായന ¶ ധാതു മഞ്ജൂസാ
നമോ തസ്സ ഭഗവതോ അരഹതോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ
നിരുത്തി നികരാ’പാര-പാരവാര’ന്തഗം മുനിം,
വന്ദിത്വാ ധാതുമഞ്ജൂസം-ബ്രൂമി പാവചനഞ്ജസം.
സോഗതാഗമ മാ’ഗമ്മ-തം തംവ്യാകരണാനി ച,
പാഠേ ചാ’പഠിതാപേ’ത്ഥ ധാത്വത്ഥാ ച പവുച്ചരേ.
ഛന്ദ’ഹാനിത്ഥമോ’കാരം-ധാത്വന്താനം ¶ സിയാക്വ ചി, യൂനം ദീഘോ ച ധാതുമ്ഹാ-പുബ്ബമ’ത്ഥപദം അപി.
ഭൂ സത്തായം പച പാകേ ഗമുസപ്പ ഗതിമ്ഹി (ച);
സിലോക (ധാതു) സങ്ഘാതേ സകി സങ്കായ (വത്തതേ;).
(അഥോ) കുക-വകാ’ദാനേ കേ സദ്ദേ അകി ലക്ഖണേ;
കു സദ്ദേ കുച്ഛിതേ ടങ്ക ധാരണേ മകി മണ്ഡനേ.
വകി കോടില്ലയാത്രാസു സക്ക-ടീകദ്വയം ഗതേ;
കകി ലോലത്തനേ യാതേ തകീ (ഇധ) ഗതാദിസു.
൪. ¶ വവ, ലോകനവിത്തിസു ചക്ഖവുതിമ്ഹി (തു) രുക്ഖ (ച) ഖേ ഥിരഹിംസഖണേ നിയ, മോ’പനയിട്ഠി വതാദിസ മുണ്ഡിസു ദിക്ഖ (’ഥ) കക്ഖ-കഖാ ഹസനേ തുര, ഹിംസനവുദ്ധിഗതീസു (ഹി) ദക്ഖ’ദനമ്ഹി (തു) ജക്ഖ (ച) ഭക്ഖ (മതാ) അന, ജാലദുഖേസു (തു) ദിക്ഖ (ച) ദുക്ഖ (ച) ഇക്ഖ ദിസ’ങ്ക ന കോ’ഖ സുസേ.
൫. [അ] നിക്ഖ ചുമ്ബനേ’(പി) സിക്ഖ വിജ്ജു’പാദു’ പാസാനമ്ഹി രക്ഖ ഗുത്തിവാരണേ (പി) ഉഞ്ഛനേ (സിയാ’പി) ഭിക്ഖ യാവലദ്ധ്യ’ലദ്ധിസൂ (പി) വക്ഖ രോസസംഹതേസു മോക്ഖ മുത്തിയം ചജേ (പി) ചിക്ഖ വാചബോധനേസു.
[ബ] ¶ നഖ മഖ രഖ നങ്ഖാമങ്ഖരക്ഖീ’ഖീലങ്ഖാ ലഖ വഖ ഇഖ ഇങ്ഖാ ഉങ്ഖ വങ്ഖൂ’ഖ ഗത്യം വഖി മഖി കഖി കങ്ഖേ ഖീ ഖയേ ഉക്ഖ സേകേ ഖു ഖുതധനിസു (വുത്തോ) ഖേ(’ഥ) ഖാദേ സുപേ (ച.)
അഗ്ഗോ (തു) ഗതികോടില്ലേ ലഗ സങ്ഗേ മഗേ’സനേ;
അഗീ ഇഗീ രിഗീ ലിഗീ വഗീ ഗത്യ’ത്ഥധാതവോ.
സിലാഘ കത്ഥനേ ജഗ്ഘ ഹസനേ അഗ്ഘ അഗ്ഘനേ;
സിഘീ ആഘായനേ (ഹോതി) ലഘി സോസഗതീസു (ച;).
വച ബ്യത്തവചേ യാച യാചനേ രുച ദിത്തിയം;
സുച സോകേ കുച സദ്ദേ (അഥോ) വിച വിവേചനേ.
൯. ¶
അഞ്ച പൂജാഗതേ വഞ്ച ഗമനേ കിഞ്ചാ’വമദ്ദനേ;
ലുഞ്ചാ’പനയനേ നച്ച നച്ചനേ മച രോചനേ.
അച്ചാ’ച്ചനേ ചു വചനേ സചോ (തു) സമവായനേ;
പച യാതേ കചി-വച്ച ദിത്തിയം മചി ധാരണേ.
പുച്ഛ സമ്പുച്ഛനേ മുച്ഛ മോഹസ്മിം ലഞ്ഛ ലക്ഖണേ;
അഞ്ഛാ’യാമേ (ഭവേ) പുഞ്ഛ പുഞ്ഛനേ ഉഞ്ഛ ഉഞ്ഛനേ.
തച്ഛോ തനുകിരയേ പിഞ്ഛ പിഞ്ഛനേ രാജ ദിത്തിയം;
വജാ’ജഗമനേ രഞ്ജ രാഗേ ഭഞ്ജാ’വമദ്ദനേ.
അഞ്ജു ബ്യത്തിഗതീകന്തി മക്ഖണേസ്വേ’ജ കമ്പനേ;
ഭജ സംസേവനേ സഞ്ജ സങ്ഗേ (തു) ഇഞ്ജ കമ്പനേ.
൧൪. ¶
യജ ദേവച്ചനേ ദാനസങ്ഗതീകരണേസു (ച);
തിജക്ഖമനിസാനേസു ദാനേ(’പി) ചജ ഹാനിയം.
സജാ’ലിങ്ഗന വിസ്സജ്ജ നിമ്മാണേ മുജ്ജ മുജ്ജനേ;
മജ്ജ സംസുദ്ധിയം ലജ്ജ ലജ്ജനേ തജ്ജ തജ്ജനേ.
അജ്ജ-സജ്ജാ’ജ്ജനേ സജ്ജ നിമ്മാണേ ഗജ്ജ സദ്ദനേ;
ഗുജ-കുജ ദ്വയം സദ്ദേ അഖ്യത്തേ ഖജ്ജ ഭക്ഖണേ.
ഭജ്ജ പാകേ വിജി ഭയചലനേ വീജ വീജനേ;
ഖജീ ഗമനവേകല്ലേ ജീ ജയേ ജു ജവേ (സിയാ;).
ഝേ ചിന്തായുജ്ഝ ഉസ്സഗ്ഗേ ഗമനേ അട-പട ദ്വയം;
നട നച്ചേ രട പരിഭാസനേ വട വേഠനേ.
൧൯. ¶
വട്ട ആവത്തനേ വണ്ട വണ്ടത്ഥേ കട മദ്ദനേ;
ഫുടോ വിസരണാദീസു കട സംവരണേ ഗതേ.
ഘുട ഘോസേ പതിഘാതേ വിട’ക്കോസേ (ച) പേസനേ;
ഭട ഭത്യം കുട-കോട്ടച്ഛേദനേ ലുട ലോടനേ.
ജട-ഝട-പിട സങ്ഘാതേ ചിടു’ത്താസേ ഘടീ’ഹനേ;
ഘടി സങ്ഘട്ടനേ തട്ട ച്ഛേദനേ മുട മദ്ദനേ.
പഠ ബ്യത്തവചേ ഹേഠ ബാധായം വേഠ വേഠനേ;
സുഠീ-കുഠീ ദ്വയം സോസേ പീഠ ഹിംസനധാരണേ.
കഠ സോസനപാകേസു വഠ ഥുലത്തനേ (ഭവേ);
കഠി സോസേ രുഠ-ലുഠോ’പഘാതേ സഠ കേതവേ.
൨൪. ¶
(സിയാ ഹഠ ബലക്കാരേ കഡിഭേദേ കഡിച്ഛിദേ;
മണ്ഡ വിഭൂസനേ ചണ്ഡ ചണ്ഡിക്കേ ഭഡി ഭങ്ഡനേ.
പഡി ഉപ്പണ്ഡനേ ലിങ്ഗവേകല്ലേ മുഡി ഖണ്ഡനേ,
ഗഡി വത്തേ’കദേസമ്ഹി ഗഡി സന്നിവയേ(’പിച;);
രഡി-ഏരഡി ഹിംസായം പിഡി സങ്ഘാതആദിസു,
കുഡി ദാഹേ പഡി ഗതേ ഹിഡി ആഹിണ്ഡനേ (സിയാ;);
കരണ്ഡ ഭാജന’ത്ഥമ്ഹി (അഥോ) ലഡി ജിഗുച്ഛനേ,
(വത്തതേ) മേഡികോടില്ലേ സഡി ഗുമ്ബത്ഥമീരണേ;
(അഥോ’പി) അഡി അണ്ഡത്ഥേ (ദിസ്സതേ) തുഡി തോഡനേ,
വഡ്ഢ സംവഡ്ഢനേ കഡ്ഢ കഡ്ഢണേ ഭണ ഭാസനേ;
൨൯. ¶
സോണ വണ്ണേ ഗുണ’ഭ്യാസേ ഇണ-ഫേണ ദ്വയം ഗതേ,
പണ വോഹാരഥോമേസു (വത്തതേ) കണ മിലനേ;
അണ-രണ-കണ-മുണ-ക്വണ-കുണ സദ്ദേ,
യത പതിയതനേ ജുത ദിത്തിമ്ഹി;
അത-പത ഗമനേ ചിത സഞ്ഞാണേ,
കിത വാസാ’ദോ വതു വത്തുമ്ഹി.
(ഭവേ) കത്ഥ സിലാഘായം മഥ-മത്ഥ വിലോളനേ,
നാഥ യാചനസന്താപ ഇസ്സേരാ’സിംസനേസു (ച;)
പുഥ (ചേ) പുഥു വിത്ഥാരേ ബ്യഥ ഭീതിചലേസു (ച),
ഗോത്ഥു വംസേ പഥ-പന്ഥ ഗതേ നന്ദ സമിദ്ധിയം;
വന്ദാ’ഭിവാദഥോമേസു ഗദ ബ്യത്തവചേ’(പിച),
(അഥോ) നിന്ദ ഗരഹായം ഖദി പക്ഖന്ദനാദിസു;
൩൪. ¶
ഏദീ (തു) കിഞ്ചിചലേന ചദി കന്തിഹിളാദനേ,
കിലിദീ പരിദേവാദോ ഉദിസ്സവകിലേദനേ;
ഇദീ (തു) പരമിസ്സരിയേ അദിഅന്ദു (ച) ബന്ധനേ,
ഭഗന്ദ സേവനേ (ഹോതി) ഭദ്ദ കല്യാണകമ്മനി;
സിദ സിങ്ഗാരപാകേസു സദ്ദുഹരിതസോസനേ,
മദി ബല്യേ മുദ-മദാ സന്തോസേ മദ്ദ മദ്ദനേ;
സന്ദു പസ്സവനാദീസു കന്ദ’വ്ഹാനേ (ച’) രോദനേ,
വിദ ലാഭേ ദദ ദാനേ രുദി അസ്സുവിമോചനേ;
സദോ വിസരണാ’ദാനഗമനേ (ചാ’)വസാദനേ,
ഹിളാദ (തു) സുഖേ സൂദക്ഖരണേ രദ വിലേഖണേ;
സാദ അസ്സാദനാദീസു ഗദ ബ്യത്തവചേ’(പിച),
നദ അബ്യത്തസദ്ദേ (തു) രദാ’ദാ-ഖാദ-ഭക്ഖണേ;
൪൦. ¶
അദ്ദ യാചനയാത്രാദിസ്വ (ഥോ) മിദ സിനേഹനേ,
(സിയാ) ഖുദ ജിഗച്ഛായം ദളിദ്ദ ദുഗ്ഗച്ചം (ഹി തു;)
ദാ ദവേ ദു ഗതീവുദ്ധയം ദാ ദാനേ വിദ ജാനനേ,
തദി ആലസിയേ ബാധ ബാധായം ഗുധ കീളനേ;
(അഥോ) ഗാധ പതിട്ഠായം വുഠു-ഏധ (ച) വുദ്ധിയം,
ധാ (ഹോതി) ധാരണേ (ചേവ) ചിന്തായം ബുധ ബോധനേ;
സിധു ഗതിമ്ഹി യുധ സമ്പഹാരേ വിധ വേധനേ,
രാധ ഹിംസായസംരാധേ ബധ-ബന്ധ (ച) ബന്ധനേ;
സിധ-സാധ (ച) സിദ്ധിമ്ഹി ധേ പാനേ ഇന്ധ ദിത്തിയം,
മാന പൂജായ വന-സന സമ്ഭവേ അന പാണനേ;
കന ദിത്തിഗതീകന്ത്യം ഖന-ഖന്വ’വദാരണേ.
൪൫. ¶
ഗുപ ഗോപനകേ ഗുപ സംവരണേ തപ സന്താപേ തപ ഇസ്സരിയേ,
ചുപ മന്ദഗതേ തപുഉബ്ബേഗേ രപ-ലപ വാക്യേ സപ അക്കോസേ;
ജപ-ജപ്പ വചേ’ബ്യത്തേ തപ്പ സന്തപ്പനേ (സിയാ),
കപി കിഞ്ചിചലേ കപ്പ സാമത്ഥേ വേപു കമ്പനേ;
തപ്പ സന്തഗതേച്ഛേദേ തക്കേ ഹിംസാദിസു’(ച്ചതേ),
വപ ബീജവിനിക്ഖേപേ ധൂപ സന്തപനേ’(പി ച);
ചപ സാന്ത്വേ പു പവനേ ഝപ ദാഹേ സുപോ സയേ,
പുപ്ഫ വികസനേ (ഹോതി) രമ്ബ’ലമ്ബവസംസനേ;
ചുമ്ബ വദനസംയോഗേ കമ്ബ സംവരണേ (മതോ),
അമ്ബ സദ്ദേ (ച) അസ്സാദേ തായനേ സബി മണ്ഡനേ;
൫൦. ¶
ഗബ്ബ ദപ്പേ’ബ്ബ-സബ്ബാ’(പി) ഗമനേ പുബ്ബ പൂരണേ,
ഗുമ്ബ’ബ്ബഗുമ്ബനേ ചബ്ബ അദനേ ഉബ്ബ ധാരണേ;
ലഭ ലാഭേ ജമ്ഭ ഗത്തവിനാമേ സുഭ സോഭനേ,
ഭീ ഭയേ രഭ രാഭസ്സേ (ചാ)’രമ്ഭേ ഖുഭ സഞ്ചലേ;
ഥമ്ഭ-ഖമ്ഭ പതിബന്ധേ ഗബ്ഭ പാഗബ്ഭിയേ വധേ,
സുമ്ഭ സംസുമ്ഭനേ സമ്ഭ വിസ്സാസേ യഭ മേഥുനേ;
ദുഭ ജീഗിംസനേ ദബ്ഭ ഗന്ഥനേ ഉദ്രഭാ’ദനേ,
കമൂ (തു) പദവിക്ഖേപേ ഖമൂ (തു) സഹണേ (സിയാ;)
ഭമു അനവട്ഠാനേ (ച) വമു ഉഗ്ഗിരണാദിസു,
കിലമു-ക്ലമൂ ഗേലഞ്ഞേ രമു കീളാ’യ (മീരിതോ;)
ദമോ ദമേ നമ നമേ (അഥോ) സമ പരിസ്സമേ,
യമു ഉപരമേ നാസേ അമ യാതേ മു ബന്ധനേ;
൫൬. ¶
ധമോ പുമോ (ച) ധമനേ തമ സങ്കാവിഭൂസനേ,
ധുമ-ഥീമ (ച) സങ്ഘാതേ തമ സാന്ത്വ’വസാദിയേ;
അയോ വയോ പയ-മയോ നയോ രയഗതിമ്ഹി (ച)
ദയ ദാനഗതീരക്ഖാ ഹിംസാദിസു യു മിസ്സനേ;
ചായ സമ്പൂജനേ തായ സന്താനേ പായ വുദ്ധിയം,
(അഥോ) ഉസൂയ ദോസാ’വികരണേ സായ സായനേ;
തര തരണസ്മിം ഥര സന്ഥരണേ ഭര ഭരണസ്മിം ഫര സമ്ഫരണേ,
സര ഗതി ചിന്താ ഹിംസാ സദ്ദേ ഫുര ചലനാദോ ഹര ഹരണസ്മിം;
രി സന്തതിസ്മിം രി ഗതേ രു സദ്ദേ ഖുരച്ഛിദസ്മിം ധര ധാരണമ്ഹി,
ജര ജീരണത്ഥേ മരപാണചാഗേ ഖര സേകനാസേ ഘര സേവനമ്ഹി;
൬൦. ¶
ഗരോ നിഗരേണ സേകേ ദര ഡാഹേ വിദാരണേ,
ചര ഗതിഭക്ഖണേസു വര സംവരണാദിസു;
ചരച്ഛേദേ അരനാസേ ഗതേ (ച) പൂര പൂരണേ,
കുര ക്കോസേ നര നയേ ജാഗര സുപിനക്ഖയേ;
പീലു-പലൂ-സല-ഹുലാ ഗത്യ’ത്ഥാ ചല കമ്പനേ,
ഖല സഞ്ചലനേ ഫുല്ല വികാസേ ജല ദിത്തിയം;
ഫല നിപ്ഫത്തിയം (ഹോതി) ദല ദിത്തിവിദാരണേ,
ദല ദുഗ്ഗതിയം നീല വണ്ണേ മീല നിമീലനേ;
സില സമാധിമ്ഹി കീല ബന്ധേ ഗല-ഗിലാ’ദനേ,
കൂല ആവരണേ സൂല രുജായം ബലപാണനേ;
തല-മൂല പതിട്ഠായം വല-വല്ല നിവാരണേ,
പല്ല നിന്നേ (ച) ഗമനേ മല-മല്ല’വധാരണേ;
൬൬. ¶
(വത്തതേ) ഖില കാഠിന്നേ കലിലേ അല-കല ദ്വയം,
വേല്ല സഞ്ചലനേ കല്ല സജ്ജനേ അലിബന്ധനേ;
ചുല്ല ഹാവകിരയേ ഥൂലാ’കസ്സനേ ചൂല മദ്ദനേ,
(വത്തതേ) ഖല സോചേയ്യോ പല രക്ഖഗതേസു(പി;)
കേല-ഖേല-ചേല-പേല-വേല-സഞ്ചലനാദിസു,
അവ രക്ഖണേ ജീവ പാണധാരണേ (തു) പ്ലവോ ഗതേ;
കണ്ഡുവനമ്ഹി കണ്ഡുവോ സരണേ ഛേദനേ ദവേ,
ദവോ (തു) ദവനേ ദേവു ദേവനേ സേവു സേവനേ;
ധാവ ഗമനവുദ്ധിമ്ഹി (പഠിതോ) ധോവു ധോവനേ;
വേ-വീ ദ്വേ തന്തുസന്താനേ വേ-വു സംവരണേ (സിയാ)
ഹ്വേ അവ്ഹാനേ കേവ സേകേ ധുവ യാത്രാ ഥിരേസു (ച;);
൭൧. ¶
അസ ഗസ അദനേ ഘസ അദനസ്മിം-ഇസ പരിയേസേ ഇസുഇച്ഛായം,
സസു പാണനഗതിഹിംസാ’ദ്യ’ത്ഥേ-മസ ആമസനേ മുസ സമ്മോസേ;
കുസ അക്കോസേ ദുസ അപ്പീതേ-തുസ സന്തോസേ പുസ പോസമ്ഹി,
രുസ ആലേപേ രുസ ഹിംസായം-മസു മച്ഛേരേ ഉസു ദാഹേ (’പി;)
ഹസ ഹസനസ്മിം ഘുസ സദ്ദസ്മിം-തസ ഉബ്ബേഗേ ത്രസ ഉബ്ബേഗേ,
ലസ കന്ത്യ’ത്ഥേ രസ അസ്സാദേ-(പുന)ഭസ ഭസ്മികരണേ(ചാ’പി;)
ഗവേസ മഗ്ഗണേ പംസ നാസനേ ദിസ പേക്ഖണേ,
സാസാ’നുസിട്ഠിയം ഹംസ പിതിയം പാസ ബന്ധനേ;
സംസ പസംസനേ ഇസ്സ ഇസ്സായം കസ്സ കസ്സനേ,
ധംസ പധംസനേ സിംസ ഇച്ഛായം ഘംസ ഘംസനേ;
൭൬. ¶
സംസ-ദംസാ (തു) ഡസനേ ഭാസ വാചായ ദിത്തിയം,
(സിയാ) ഭുസ അലങ്കാരേ (അഥോ) ആസൂ’പവേസനേ;
വസ കന്തിനിവാസേസു വസ്സസേചനസദ്ദനേ,
കിസ സാണേ കസ ഗതേ കസ ഹിംസാവിലേഖനേ;
ദിസാ’തിസജ്ജനാ’ദീസു കാസ ദിത്തിമ്ഹി സജ്ജനേ,
(ദുവേ ധാതു) ഖസ-ഝസ ഹിംസായം മിസ മിലനേ;
സു ഹിംസാകുലസന്ധാനയാത്രാ’ദീസു സു പസ്സവേ,
സു സദ്ദേ സു പസവനേ സി സയേ (ച) സി സേവനേ;
മഹ പൂജായാ’രഹപൂജായം-ഗുഹ സംവരണേ ലിഹ അസ്സാദേ,
രഹ ചാഗസ്മിം മുഹ മുച്ഛായം-മഹ സത്തായം ബഹു സംഖ്യാനേ;
൮൧. ¶
സഹ ഖമേ ദഹ ഭസ്മികരണേ (ച) പതിട്ഠായം,
രുഹ സഞ്ജനനേ ഊഹ വിതക്കേ വഹ പാപണേ;
ദുഹ’പ്പപൂരണേ നാസേ ദിഹോ ഉപചയേ (മതോ),
നിന്ദായം ഗരഹോ ഈഹ ഘട്ടനേ മിഹ സേവനേ;
ഗാഹ വിലോളനേ ബ്രൂഹ-ബഹ-ബ്രഹ (ച) വുദ്ധിയം,
വ്ഹേ സദ്ദമ്ഹി ഹസനേ ഹാ ചാഗേ ലുള മന്ഥനേ
കീളവിഹാരമ്ഹി ലള വിലാസേ’(മേസവുദ്ധികാ;)
തുദാദയോ അവുദ്ധികാ
തുദ ബ്യഥായം (തു) നുദ ക്ഖേപണേ ലിഖ ലേഖണേ,
കുച സങ്കോചനേ രിച ക്ഖരണേ ഖച ബന്ധനേ;
൮൫. ¶
ഉച സദ്ദേ സമവായേ വിജീ ഭയചലേസു (ച),
(വത്തതേ) ഭുജ കോടില്ലേ വലഞ്ജോ (തു) വലഞ്ജനേ;
ഭജ സേവാപുഥക്കാരേ രുജ രോഗേ അടാ’ടനേ,
കുടച്ഛേദേ (ച) കോടില്ലേ അഗാ സജ്ഝായനാ’ദിസു;
പുണോ സുഭ കിരയേ വത്ത വത്തനേ ചത യാചനേ,
പുഥ പാകേ പൂതിഭാവേ കുഥസംക്ലേസനേ’(പി ച;)
(ഉഭോ ധാതു) പുഥ-പഥ വിത്ഥാരേ വിദ ജാനനേ,
ഹദ ഉച്ചാര ഉസ്സഗ്ഗേ-ചിന്തായം മിദ ഹിംസനേ;
നന്ധ വിനന്ധനേ ഥീന-പുന സങ്ഘാതവാചിനോ,
കപ അച്ഛാദനേ വപ്പ വാരണേ ഖിപ പേരണേ;
സുപോ സയേ ഛുപോ ഫസ്സേ (വത്തതേ) ചപ സാന്ത്വനേ,
നഭ (ധാതു) വിഹിംസായം രുമ്ഭ ഉപ്പീളനാദിസു;
൯൧. ¶
സുമ്ഭ സംസുമ്ഭനേ ജമ്ഭ ജമ്ഭനേ ജുഭ നിച്ഛുഭേ,
ഠുഭ നിട്ഠുഭനേ ചമു അദനേ ഛമു ഹീളനേ;
ഝമു ദാഹേ ഛമു അദനേ ഇരീയ വത്തനേ’(പി ച),
കിര (ധാതു) വികിരണേ ഗിരോ നിഗിരണാ’ദിസു;
ഫുര സഞ്ചലനാദീസു കുര സദ്ദാ’ദനേസു (ച),
ഖുരച്ഛേദേ വിലിഖണേ ഘുര ഭീമേ ഗിലാ’ദനേ;
തില സ്നേഹേ ചില വാസേ ഹില ഹാവേ സിലു’ഞ്ഛനേ,
ബില ഭേദേ ഥൂല ചയേ കുസച്ഛേദന പൂരണേ;
വിസപ്പവേസേ ഫരണേ ദിസാ’തിസജ്ജനാ’ദിസു
ഫുല ഫസ്സേ മുസ ഥേയ്യേ ഥുസ അപ്പികിരയായ (തു)
ഗുള മോക്ഖേ ഗുള പരിവത്തനമ്ഹി (തുദാദയോ;)
ഹൂ ¶ ഭുവാദയോ ലുത്തവികരണാ
ഹൂ-ഭൂ സത്തായ (മു’ച്ചന്തി) ഇ അജ്ഝാനേ ഗതിമ്ഹി (ച,)
ഖാ-ഖ്യാ (ദ്വയം) പകഥനേ ജി ജയേ ഞാ’വബോധനേ;
സീ-ളീ വേഹാസഗമനേ ഠാ ഗതീവിനിവുത്തിയം,
നീ പാപണേ മുന ഞാണേ ഹന ഹിംസാഗതീസു (’പി)
പാരക്ഖണമ്ഹി പാ പാനേ ബ്രൂ വാചായം വിയത്തിയം,
ഭാ ദിത്തിയം മാ പമാണേ (അഥോ) യാ പാപുണേ (സിയാ;)
(ദുവേപി) രാ-ലാ ആദാനേ വാ ഗതീഗന്ധനേസു (പി,)
അസ (ധാതു) ഭുവി (ഖ്യാതോ) സി സയേ സാ സമത്ഥിയേ;
ജുഹോത്യാ’ദയോ ¶ സദ്വിഭാവലുത്തവികരണാ.
ഹൂ ദാനേ’(പി ച) ആദാനേ ഹവ്യദാനേ (ച വത്തതേ,)
ഹാ ചാഗേ കമു യാത്രായം ദാ ദാനേ ധാ (ച) ധാരണേ;
അവികരണഭൂവാദയോ സമത്താ.
രുധാദയോ
രുധി ആവരണേ മുച മോചനേ രിച രേചനേ,
സിച സേകേ യുജ യോഗേ ഭുജ പാലനഭോജനേ;
കതിച്ഛേദേ ഛിദി ദ്വേധാകരണേ ഭിദ വിദാരണേ
വിദ ലാഭേ ലുപച്ഛേദേ വിനാസേ ലിപലിമ്പനേ
പിസ സംചുണ്ണനേ ഹിസി വിഹിംസായം (രുധാദയോ;)
ദിവാദയോ ¶
ദിവു കീലാ വിജിഗിംസാ വോഹാരജ്ജുതി ഥോമിതേ,
സിവു തന്തൂനസന്താനേ ഖീ ഖയേ ഖാ പകാസനേ;
കാ-ഗാ സദ്ദേ (പി) ഘാ ഗന്ധോ’പാദാനേ രുച രോചനേ,
കച ദിത്യം മുച മോചേ (അഥോ) വിച വിവേചനേ;
രഞ്ജ രാഗേ സഞ്ജ സങ്ഗേ ഖലനേ മജ്ജ സുദ്ധിയം,
യുജോ സമാധിമ്ഹി ലുജോ വിനാസേ ഝാ വിചിന്തനേ;
താ പാലനേ ഛിദി ദ്വേധാകാരേ മിദ സിനേഹനേ,
മദു’മ്മാദേ ഖിദ ദീനഭാവേ ഭിദ വിദാരണേ;
സിദ പാകേ പദഗതേ വിദ സത്താ വിചിന്തനേ,
ദീ ഖയേ സുപനേ ദാ (ച) ദാനേ ദാത്വ’വഖണ്ഡനേ;
൧൦൮. ¶
ബുധാ’വഗമനാ’ദീസു അത്ഥേസു യുധ യുജ്ഝനേ,
കുധ കോപേ സുധ സോചേ രാധ ഹിംസായ സിദ്ധിയം;
ഇധ സംസിദ്ധിവുദ്ധീസു സിധ-സാധ (ച) സിദ്ധിയം,
വിധ വേധേ ഗിധ ഗേധേ രുധി ആവരണാ’ദിസു;
മന ഞാണേ ജനു’പ്പാദേ ഹന ഹിംസാഗതീസു (പി,)
സിനാ സോചേ കുപ കോപേ തപ സന്താപ പീണനേ;
ലുപച്ഛേദേ രുപ നാസേ പകാസേ ദിപ ദിത്തിയം,
ദപ ഹാസേ ലഭ ലാഭേ ലുഭ ഗേധേ ഖുഭോ ചലേ;
സമൂ’പസമ ഖേദേസു ഹര-ഹിരീ (ച) ലജ്ജനേ,
മിലാ ഗത്തവീനാമേ (ച) ഗിലാ ഹാസക്ഖയേ (പി ച;)
൧൧൩. ¶
ലീ സിലേസേ ദ്രവീകാരേ വാ ഗതീ ബന്ധനേസു (ച,)
ലിസി ലേസേ തുസ തോസേ സിലിസാ’ലിങ്ഗനാദിസു;
കിലിസ കലിസോ’പതാപേ (അഥോ) തസ പിപാസനേ,
രുസ രോസേ ദിസ-ദുസ അപ്പീതിമ്ഹി (ദുവേ സിയും;)
യസുപ്പയതനേ അസു ഖേപനേ (പി ച വത്തതേ,)
സുസ സോസേ ഭസ അധോപാതേ നസ അദസ്സനേ;
൧൧൬. സാ’സ്സാദേ സാ’വസാനേ (ച) സാ തനൂകരണേ (പി ച) ഹാ ചാഗേ മുഹ വേചിത്തേ നഹ സജ്ജനബന്ധനേ നഹ സോചേ പിഹിച്ഛായം സിനിഹ-സനിഹ പീതിയം.
സ്വാദയോ ¶
൧൧൭. സു സവണേ സക സത്തിമ്ഹി ഖീ ഖയമ്ഹി ഗി സദ്ദനേ,
അപ-സമ്ഭൂ (ച) പാപുണനേ ഹി ഗതിമ്ഹി വൂ സംവരേ;
കിയാദയോ
കീ വിനിമയേ ചി ചയേ ജി ജയേ ഞാ’വബോധനേ,
ഥവ’ഭിത്ഥവേ കമ്പനേ ധു (അഥോ) പു പവനേ (സിയാ;)
പീ തപ്പണേ മാ പമാണേ ഖിപക്ഖേപേ മി ഹിംസനേ,
മി പമാണേ മു ബന്ധേ (ച) ലു പച്ഛേദേ സി ബന്ധനേ
അസ ഭക്ഖണേ (അഥോ) ഗഹ ഉപാദാനേ (കിയാദയോ;)
തനാദയോ ¶
തനു വിത്ഥാരേ സക സത്തിസ്മിം-ദു പരിതാപേ സനു ദാനസ്മിം,
വന യാചായം മനു ബോധസ്മിം-ഹി ഗതേ അപ പാപുണനസ്മിം (ഹി,)
കര കരണസ്മിം(ഭവതി)സി ബന്ധേ-സു അഭിസ്സവനേ(തനു ആദീനി;)
നിച്ചം ണേണയന്താ ചുരാദയോ.
ചുര ഥേയ്യേ ലോക (ധാതു) ദസ്സനേ അകി ലക്ഖണേ,
സിയാ ഥക പതിഘാതേ (പുന) തക്ക വിതക്കണേ;
ലക്ഖ ദസ്സനഅങ്കേസു (വത്തതേ) മക്ഖ മക്ഖണേ,
ഭക്ഖാ’ദനേ മോക്ഖ മോചേ സുഖ-ദുക്ഖ (ച) തകിരയേ;
൧൨൩. ¶
ലിങ്ഗ ചിത്തകിരയാ’ദീസു മഗ-മഗ്ഗ ഗവേസനേ,
(പുനാ’പി) പച വിത്ഥാരേ ക്ലേസേ വഞ്ച പലമ്ഭനേ.
വച്ച അജ്ഝായനേ അച്ച പൂജായം വച ഭാസനേ,
രച പതിയതനേ സുച പേസുഞ്ഞേ രുച രോചനേ;
മുചപ്പമോചനേ ലോച ദസ്സനേ കച ദിത്തിയം,
സജ്ജാ’ജ്ജ അജ്ജനേ തജ്ജ തജ്ജനേ വജ്ജ വജ്ജനേ;
യുജ സംയമനേ പൂജ പൂജായം തിജ തേജനേ,
പജ മഗ്ഗ സംവരണേ ഗതേ ഭജ വിഭാജനേ;
(അഥോ) ഭാജ പുഥക്കാരേ സഭാജ പീതിദസ്സനേ,
(അഥോ തു) ഘട സങ്ഘാതേ ഘട്ട സഞ്ചലനാ’ദിസു;
൧൨൮. ¶
കുട-കോട്ടച്ഛേദനേ (ദ്വേ) കുട ആകോടനാ’ദിസു,
നട നച്ചേ ചട-പുട ഭേദേ വണ്ട വിഭാജനേ;
തുവട്ട ഏകസയനേ ഘടോ വിസരണേ (സിയാ),
ഗുണ്ഠ ഓഗുണ്ഠനേ ഹേഠ ബാധായം വേഠ വേഠനേ
ഗുഡി വേഠേ കഡി-ഖഡി ഭേദനേ മഡി ഭൂസനേ;
പണ്ഡ-ഭണ്ഡ പരിഭാസേ ദഡി ആണായ (മീരിതോ),
തഡി സംതാളനേ പിണ്ഡ സങ്ഘാതേ ഛഡ്ഡ ഛഡ്ഡനേ;
വണ്ണ സംവണ്ണനേ ചുണ്ണ ചുണ്ണനേ ആണ പേസനേ,
ഗണ സംകലനേ കണ്ണ സവണേ ചിന്ത ചിന്തനേ;
സന്ത സങ്കോചനേ മന്ത ഗുത്ത ഭാസന ജാനനേ,
ചിത സംചേതനാ’ദിസു കിത്ത സംസദ്ദനേ (ഭവേ;)
൧൩൩. ¶
യത നീയ്യാതനേ ഗന്ഥ സന്ദബ്ഭേ അത്ഥ യാചനേ,
കഥ വാക്യപ്പബന്ധേ (ച) വിദ ഞാണേ നുദേ ചുദ;
ഛദാ’പവാരണേ ഛദ്ദ വമനേ ഛന്ദ ഇച്ഛയം,
വദീ’ഭിവാദ ഥോമേസു ഭദികല്യാണകമ്മനി;
ഹിളാദ (തു) സുഖേ ഗന്ധ സൂചനേ വിധ കമ്പനേ,
രന്ധ പാകേ (അഥോ) മാന പൂജായം നു ത്ഥുതിമ്ഹി (തു;)
ഥന ദേവസദ്ദേ ഊന പരിഹാനേ ഥേന ചോരിയേ,
ധന സദ്ദേ ഞപ തോസ നിസാന മാരണാ’ദിസു;
ലപ വാക്യേ ഝപ ദാഹേ രുപ രോപണആദിസു,
പീ തപ്പനേ (സിയാ) കപ്പ വിതക്കേ ലഭി വഞ്ചനേ;
൧൩൮. ¶
(അഥോ) വഹി ഗരഹായം സമു സാന്ത്വന ദസ്സനേ,
കമു ഇച്ഛായ കന്തിമ്ഹി (സിയാ) ഥോമ സിലാഘനേ;
തിമു തേമന സങ്കാസു അമ രോഗഗതാ’ദിസു,
സംഗാമ യുദ്ധേ (വത്തേയ്യ) ഈര വാചാ പകമ്പനേ;
വര ആവരണി’ച്ഛാസു യാചായം ധര ധാരണേ,
തീര കമ്മ സമത്തിമ്ഹി പാര സാമത്ഥിയാ’ദിസു;
തുലു’മ്മാനേ ഖല സോവേ സഞ്ചയേ പാലരക്ഖണേ,
കല സങ്കലനാ’ദീസു (ഭവേ) മീല നിമീലനേ;
സീലൂ’പധാരണേ മൂല രോഹണേ ലല ഇച്ഛനേ,
ദുല ഉക്ഖേപണേ പൂല മഹത്തന സമുസ്സയേ;
൧൪൩. ¶
ഘുസ സദ്ദേ പിസ പേസേ ഭുസാ’ലങ്കരണേ (സിയാ,)
രുസ പാരുസിയേ ഖുംസ അക്കോസേ പുസ പോസനേ;
ദിസ ഉച്ചാരണാ’ദീസു വസ അച്ഛാദനേ (സിയാ,)
രസ’സ്സാദേ രവേ സ്നേഹേ (അഥോ) സിസ വിസേസനേ;
സി ബന്ധേ മിസ്സ സമ്മിസ്സേ കുഹ വിമ്ഭാപനേ സിയാ,
രഹ ചാഗേ ഗതേ (ചാ’പി) മഹ പൂജായ (മീരിതോ;)
പിഹി’ച്ഛായം സിയാ വീള ലജ്ജായം ഏള ഫാളനേ
ഹീള ഗാരഹിയേ പീള ബാധായം തള താളനേ
ലള (ധാതൂ)’പസേവാ’യം (വത്തതീ’മേചുരാദയോ;)
സമത്താ സത്തഗണാ.
൧൪൭. ¶
ഭുവാദീ ച രുധാദീ ച-ദിവാദി സ്വാ’ദയോ ഗണാ,
കിയാദീ ച തനാദീ ച-ചുരാദീതീ’ധ സത്തധാ;
കിരയാവാചിത്തമക്ഖാതു-മേ’കേകത്ഥോ ബഹൂ’ദിതോ,
പയോഗതോ’നുഗന്തബ്ബാ-അനേകത്ഥാ ഹി ധാതവോ;
ഹിതായ മന്ദബുദ്ധീനം-വ്യത്തം വണ്ണക്കമാ ലഹും,
രചിതാ ധാതുമഞ്ജുസാ-സീലവംസേന ധീമതാ;
സദ്ധമ്മപങ്കേരുഹരാജഹംസോ,
ആസിട്ഠധമ്മട്ഠിതി സീലവംസോ;
യക്ഖദ്ദിലേനാഖ്യ നിവാസവാസീ,
യതിസ്സരോ സോയമിദം അകാസി;
കച്ചായന ധാതുമഞ്ജൂസാ സമത്താ.
സാചരിയാനുസിട്ഠാ ¶ പരിസിട്ഠപരിഭാസാ
ഏകാ നേകസ്സ രാനന്തൂ-’ഭയേസം അന്തിമാ സരാ,
അങ്ഗാനുബന്ധാ ധാതൂനം-വുച്ചന്തേ’പി യഥാക്കമം;
ധാതുനോ വ്യാഞ്ജനാ പുബ്ബേ-നിഗ്ഗഹീതം സമ’ന്തിമാ,
ഇവണ്ണേനാ’രുധാദീന-മനുബന്ധേന ചിണ്ഹിതം;
സേസാ’നുബന്ധാ സബ്ബേസം-ഹോന്തീ’ധു’ച്ചാരണപ്ഫലാ,
ഉച്ചാവചപ്ഫലാ ഭാസ-ന്തരമ്പത്വാ ഭ വന്തി’പി;
൪. ¶
നാമധാതുക ഭാവോ’പി-കിരയായ അധികാരതോ,
വിരുദ്ധന്തരാഭാവാ-ക്വചിദേവ പയുജ്ജതേ;
ദ്വന്ദയുത്തിവസാ ക്വാപി-ആദേസോ യോവിഭത്തിയാ,
ഗുണാദിഭാവ സദ്ദോ’പി-തകിരയത്ഥേ വിധീയതേ;