📜
നമോ തസ്സ ഭഗവതോ അരഹതോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ
ഖുദ്ദകനികായേ
ബുദ്ധവംസപാളി
൧. രതനചങ്കമനകണ്ഡം
ബ്രഹ്മാ ¶ ¶ ¶ ¶ ച ലോകാധിപതീ സഹമ്പതീ [സഹമ്പതി (സ്യാ. കം.)], കതഞ്ജലീ അനധിവരം അയാചഥ;
‘‘സന്തീധ സത്താപ്പരജക്ഖജാതികാ, ദേസേഹി ധമ്മം അനുകമ്പിമം പജം’’.
സമ്പന്നവിജ്ജാചരണസ്സ താദിനോ, ജുതിന്ധരസ്സന്തിമദേഹധാരിനോ;
തഥാഗതസ്സപ്പടിപുഗ്ഗലസ്സ, ഉപ്പജ്ജി കാരുഞ്ഞതാ സബ്ബസത്തേ.
‘‘ന ഹേതേ ജാനന്തി സദേവമാനുസാ, ബുദ്ധോ അയം കീദിസകോ നരുത്തമോ;
ഇദ്ധിബലം പഞ്ഞാബലഞ്ച കീദിസം, ബുദ്ധബലം ലോകഹിതസ്സ കീദിസം.
‘‘ന ¶ ഹേതേ ജാനന്തി സദേവമാനുസാ, ബുദ്ധോ അയം ഏദിസകോ നരുത്തമോ;
ഇദ്ധിബലം പഞ്ഞാബലഞ്ച ഏദിസം, ബുദ്ധബലം ലോകഹിതസ്സ ഏദിസം.
‘‘ഹന്ദാഹം ¶ ¶ ദസ്സയിസ്സാമി, ബുദ്ധബലമനുത്തരം;
ചങ്കമം മാപയിസ്സാമി, നഭേ രതനമണ്ഡിതം’’.
ഭുമ്മാ മഹാരാജികാ താവതിംസാ, യാമാ ച ദേവാ തുസിതാ ച നിമ്മിതാ;
പരനിമ്മിതാ യേപി ച ബ്രഹ്മകായികാ, ആനന്ദിതാ വിപുലമകംസു ഘോസം.
ഓഭാസിതാ ¶ ച പഥവീ സദേവകാ, പുഥൂ ച ലോകന്തരികാ അസംവുതാ;
തമോ ച തിബ്ബോ വിഹതോ തദാ അഹു, ദിസ്വാന അച്ഛേരകം പാടിഹീരം.
സദേവഗന്ധബ്ബമനുസ്സരക്ഖസേ, ആഭാ ഉളാരാ വിപുലാ അജായഥ;
ഇമസ്മിം ¶ ലോകേ പരസ്മിഞ്ചോഭയസ്മിം [പരസ്മിം ചൂഭയേ (സ്യാ. കം.)], അധോ ച ഉദ്ധം തിരിയഞ്ച വിത്ഥതം.
സത്തുത്തമോ അനധിവരോ വിനായകോ, സത്ഥാ അഹൂ ദേവമനുസ്സപൂജിതോ;
മഹാനുഭാവോ സതപുഞ്ഞലക്ഖണോ, ദസ്സേസി അച്ഛേരകം പാടിഹീരം.
സോ യാചിതോ ദേവവരേന ചക്ഖുമാ, അത്ഥം സമേക്ഖിത്വാ തദാ നരുത്തമോ;
ചങ്കമം [ചങ്കമം തത്ഥ (സീ.)] മാപയി ലോകനായകോ, സുനിട്ഠിതം സബ്ബരതനനിമ്മിതം.
ഇദ്ധീ ച ആദേസനാനുസാസനീ, തിപാടിഹീരേ ഭഗവാ വസീ അഹു;
ചങ്കമം മാപയി ലോകനായകോ, സുനിട്ഠിതം സബ്ബരതനനിമ്മിതം.
ദസസഹസ്സീലോകധാതുയാ, സിനേരുപബ്ബതുത്തമേ;
ഥമ്ഭേവ ദസ്സേസി പടിപാടിയാ, ചങ്കമേ രതനാമയേ.
ദസസഹസ്സീ ¶ അതിക്കമ്മ, ചങ്കമം മാപയീ ജിനോ;
സബ്ബസോണ്ണമയാ പസ്സേ, ചങ്കമേ രതനാമയേ.
തുലാസങ്ഘാടാനുവഗ്ഗാ ¶ , സോവണ്ണഫലകത്ഥതാ;
വേദികാ സബ്ബസോവണ്ണാ, ദുഭതോ പസ്സേസു നിമ്മിതാ.
മണിമുത്താവാലുകാകിണ്ണാ, നിമ്മിതോ രതനാമയോ;
ഓഭാസേതി ദിസാ സബ്ബാ, സതരംസീവ ഉഗ്ഗതോ.
തസ്മിം ചങ്കമനേ ധീരോ, ദ്വത്തിംസവരലക്ഖണോ;
വിരോചമാനോ സമ്ബുദ്ധോ, ചങ്കമേ ചങ്കമീ ജിനോ.
ദിബ്ബം മന്ദാരവം പുപ്ഫം, പദുമം പാരിഛത്തകം;
ചങ്കമനേ ഓകിരന്തി, സബ്ബേ ദേവാ സമാഗതാ.
പസ്സന്തി തം ദേവസങ്ഘാ, ദസസഹസ്സീ പമോദിതാ;
നമസ്സമാനാ നിപതന്തി, തുട്ഠഹട്ഠാ പമോദിതാ.
താവതിംസാ ¶ ച യാമാ ച, തുസിതാ ചാപി ദേവതാ;
നിമ്മാനരതിനോ ദേവാ, യേ ദേവാ വസവത്തിനോ;
ഉദഗ്ഗചിത്താ സുമനാ, പസ്സന്തി ലോകനായകം.
സദേവഗന്ധബ്ബമനുസ്സരക്ഖസാ, നാഗാ സുപണ്ണാ അഥ വാപി കിന്നരാ;
പസ്സന്തി ¶ തം ലോകഹിതാനുകമ്പകം, നഭേവ അച്ചുഗ്ഗതചന്ദമണ്ഡലം.
ആഭസ്സരാ ¶ സുഭകിണ്ഹാ, വേഹപ്ഫലാ അകനിട്ഠാ ച ദേവതാ;
സുസുദ്ധസുക്കവത്ഥവസനാ, തിട്ഠന്തി പഞ്ജലീകതാ.
മുഞ്ചന്തി പുപ്ഫം പന പഞ്ചവണ്ണികം, മന്ദാരവം ചന്ദനചുണ്ണമിസ്സിതം;
ഭമേന്തി ചേലാനി ച അമ്ബരേ തദാ, ‘‘അഹോ ജിനോ ലോകഹിതാനുകമ്പകോ.
‘‘തുവം സത്ഥാ ച കേതൂ ച, ധജോ യൂപോ ച പാണിനം;
പരായനോ പതിട്ഠാ ച, ദീപോ ച ദ്വിപദുത്തമോ [ദിപദുത്തമോ (സീ. സ്യാ.)].
‘‘ദസസഹസ്സീലോകധാതുയാ, ദേവതായോ മഹിദ്ധികാ;
പരിവാരേത്വാ നമസ്സന്തി, തുട്ഠഹട്ഠാ പമോദിതാ.
‘‘ദേവതാ ദേവകഞ്ഞാ ച, പസന്നാ തുട്ഠമാനസാ;
പഞ്ചവണ്ണികപുപ്ഫേഹി, പൂജയന്തി നരാസഭം.
‘‘പസ്സന്തി ¶ തം ദേവസങ്ഘാ, പസന്നാ തുട്ഠമാനസാ;
പഞ്ചവണ്ണികപുപ്ഫേഹി, പൂജയന്തി നരാസഭം.
‘‘അഹോ അച്ഛരിയം ലോകേ, അബ്ഭുതം ലോമഹംസനം;
ന മേദിസം ഭൂതപുബ്ബം, അച്ഛേരം ലോമഹംസനം’’.
സകസകമ്ഹി ഭവനേ, നിസീദിത്വാന ദേവതാ;
ഹസന്തി താ മഹാഹസിതം, ദിസ്വാനച്ഛേരകം നഭേ.
ആകാസട്ഠാ ച ഭൂമട്ഠാ, തിണപന്ഥനിവാസിനോ;
കതഞ്ജലീ നമസ്സന്തി, തുട്ഠഹട്ഠാ പമോദിതാ.
യേപി ¶ ദീഘായുകാ നാഗാ, പുഞ്ഞവന്തോ മഹിദ്ധികാ;
പമോദിതാ നമസ്സന്തി, പൂജയന്തി നരുത്തമം.
സങ്ഗീതിയോ പവത്തേന്തി, അമ്ബരേ അനിലഞ്ജസേ;
ചമ്മനദ്ധാനി വാദേന്തി, ദിസ്വാനച്ഛേരകം നഭേ.
സങ്ഖാ ച പണവാ ചേവ, അഥോപി ഡിണ്ഡിമാ [ഡേണ്ഡിമാ (സീ.)] ബഹൂ;
അന്തലിക്ഖസ്മിം വജ്ജന്തി, ദിസ്വാനച്ഛേരകം നഭേ.
അബ്ഭുതോ ¶ വത നോ അജ്ജ, ഉപ്പജ്ജി ലോമഹംസനോ;
ധുവമത്ഥസിദ്ധിം ലഭാമ, ഖണോ നോ പടിപാദിതോ.
ബുദ്ധോതി തേസം സുത്വാന, പീതി ഉപ്പജ്ജി താവദേ;
ബുദ്ധോ ബുദ്ധോതി കഥയന്താ, തിട്ഠന്തി പഞ്ജലീകതാ.
ഹിങ്കാരാ സാധുകാരാ ച [ഹിങ്കാരം സാധുകാരഞ്ച (സീ. സ്യാ.)], ഉക്കുട്ഠി സമ്പഹംസനം [സമ്പസാദനം (സീ.), സമ്പനാദനം (സ്യാ.)];
പജാ ച വിവിധാ ഗഗനേ, വത്തേന്തി പഞ്ജലീകതാ.
ഗായന്തി സേളേന്തി ച വാദയന്തി ച, ഭുജാനി പോഥേന്തി ച നച്ചയന്തി ച;
മുഞ്ചന്തി പുപ്ഫം പന പഞ്ചവണ്ണികം, മന്ദാരവം ചന്ദനചുണ്ണമിസ്സിതം.
‘‘യഥാ ¶ തുയ്ഹം മഹാവീര, പാദേസു ചക്കലക്ഖണം;
ധജവജിരപടാകാ, വഡ്ഢമാനങ്കുസാചിതം.
‘‘രൂപേ ¶ സീലേ സമാധിമ്ഹി, പഞ്ഞായ ച അസാദിസോ;
വിമുത്തിയാ അസമസമോ, ധമ്മചക്കപ്പവത്തനേ.
‘‘ദസനാഗബലം ¶ കായേ, തുയ്ഹം പാകതികം ബലം;
ഇദ്ധിബലേന അസമോ, ധമ്മചക്കപ്പവത്തനേ.
‘‘ഏവം സബ്ബഗുണൂപേതം, സബ്ബങ്ഗസമുപാഗതം;
മഹാമുനിം കാരുണികം, ലോകനാഥം നമസ്സഥ.
‘‘അഭിവാദനം ഥോമനഞ്ച, വന്ദനഞ്ച പസംസനം;
നമസ്സനഞ്ച പൂജഞ്ച, സബ്ബം അരഹസീ തുവം.
‘‘യേ കേചി ലോകേ വന്ദനേയ്യാ, വന്ദനം അരഹന്തി യേ;
സബ്ബസേട്ഠോ മഹാവീര, സദിസോ തേ ന വിജ്ജതി.
‘‘സാരിപുത്തോ മഹാപഞ്ഞോ, സമാധിജ്ഝാനകോവിദോ;
ഗിജ്ഝകൂടേ ഠിതോയേവ, പസ്സതി ലോകനായകം.
‘‘സുഫുല്ലം സാലരാജംവ, ചന്ദംവ ഗഗനേ യഥാ;
മജ്ഝന്ഹികേവ [മജ്ഝന്തികേവ (സബ്ബത്ഥ)] സൂരിയം, ഓലോകേസി നരാസഭം.
‘‘ജലന്തം ദീപരുക്ഖംവ, തരുണസൂരിയംവ ഉഗ്ഗതം;
ബ്യാമപ്പഭാനുരഞ്ജിതം, ധീരം പസ്സതി ലോകനായകം.
‘‘പഞ്ചന്നം ഭിക്ഖുസതാനം, കതകിച്ചാന താദിനം;
ഖീണാസവാനം വിമലാനം, ഖണേന സന്നിപാതയി.
‘‘ലോകപ്പസാദനം ¶ നാമ, പാടിഹീരം നിദസ്സയി;
അമ്ഹേപി തത്ഥ ഗന്ത്വാന, വന്ദിസ്സാമ മയം ജിനം.
‘‘ഏഥ സബ്ബേ ഗമിസ്സാമ, പുച്ഛിസ്സാമ മയം ജിനം;
കങ്ഖം വിനോദയിസ്സാമ, പസ്സിത്വാ ലോകനായകം’’.
സാധൂതി ¶ തേ പടിസ്സുത്വാ, നിപകാ സംവുതിന്ദ്രിയാ;
പത്തചീവരമാദായ, തരമാനാ ഉപാഗമും.
ഖീണാസവേഹി വിമലേഹി, ദന്തേഹി ഉത്തമേ ദമേ;
സാരിപുത്തോ മഹാപഞ്ഞോ, ഇദ്ധിയാ ഉപസങ്കമി.
തേഹി ¶ ഭിക്ഖൂഹി പരിവുതോ, സാരിപുത്തോ മഹാഗണീ;
ലളന്തോ ദേവോവ ഗഗനേ, ഇദ്ധിയാ ഉപസങ്കമി.
ഉക്കാസിതഞ്ച ഖിപിതം [ഉക്കാസിതഞ്ച ഖിപിതഞ്ച (സ്യാ. അട്ഠ.)], അജ്ഝുപേക്ഖിയ സുബ്ബതാ;
സഗാരവാ സപ്പതിസ്സാ, സമ്ബുദ്ധം ഉപസങ്കമും.
ഉപസങ്കമിത്വാ പസ്സന്തി, സയമ്ഭും ലോകനായകം;
നഭേ അച്ചുഗ്ഗതം ധീരം, ചന്ദംവ ഗഗനേ യഥാ.
ജലന്തം ദീപരുക്ഖംവ, വിജ്ജുംവ ഗഗനേ യഥാ;
മജ്ഝന്ഹികേവ സൂരിയം, പസ്സന്തി ലോകനായകം.
പഞ്ചഭിക്ഖുസതാ സബ്ബേ, പസ്സന്തി ലോകനായകം;
രഹദമിവ വിപ്പസന്നം, സുഫുല്ലം പദുമം യഥാ.
അഞ്ജലിം ¶ പഗ്ഗഹേത്വാന, തുട്ഠഹട്ഠാ പമോദിതാ;
നമസ്സമാനാ നിപതന്തി, സത്ഥുനോ ചക്കലക്ഖണേ.
സാരിപുത്തോ മഹാപഞ്ഞോ, കോരണ്ഡസമസാദിസോ;
സമാധിജ്ഝാനകുസലോ, വന്ദതേ ലോകനായകം.
ഗജ്ജിതാ കാലമേഘോവ, നീലുപ്പലസമസാദിസോ;
ഇദ്ധിബലേന അസമോ, മോഗ്ഗല്ലാനോ മഹിദ്ധികോ.
മഹാകസ്സപോപി ¶ ച ഥേരോ, ഉത്തത്തകനകസന്നിഭോ;
ധുതഗുണേ അഗ്ഗനിക്ഖിത്തോ, ഥോമിതോ സത്ഥുവണ്ണിതോ.
ദിബ്ബചക്ഖൂനം യോ അഗ്ഗോ, അനുരുദ്ധോ മഹാഗണീ;
ഞാതിസേട്ഠോ ഭഗവതോ, അവിദൂരേവ തിട്ഠതി.
ആപത്തിഅനാപത്തിയാ ¶ , സതേകിച്ഛായ കോവിദോ;
വിനയേ അഗ്ഗനിക്ഖിത്തോ, ഉപാലി സത്ഥുവണ്ണിതോ.
സുഖുമനിപുണത്ഥപടിവിദ്ധോ, കഥികാനം പവരോ ഗണീ;
ഇസി മന്താനിയാ പുത്തോ, പുണ്ണോ നാമാതി വിസ്സുതോ.
ഏതേസം ചിത്തമഞ്ഞായ, ഓപമ്മകുസലോ മുനി;
കങ്ഖച്ഛേദോ മഹാവീരോ, കഥേസി അത്തനോ ഗുണം.
‘‘ചത്താരോ ¶ തേ അസങ്ഖേയ്യാ, കോടി യേസം ന നായതി;
സത്തകായോ ച ആകാസോ, ചക്കവാളാ ചനന്തകാ;
ബുദ്ധഞാണം അപ്പമേയ്യം, ന സക്കാ ഏതേ വിജാനിതും.
‘‘കിമേതം അച്ഛരിയം ലോകേ, യം മേ ഇദ്ധിവികുബ്ബനം;
അഞ്ഞേ ബഹൂ അച്ഛരിയാ, അബ്ഭുതാ ലോമഹംസനാ.
‘‘യദാഹം തുസിതേ കായേ, സന്തുസിതോ നാമഹം തദാ;
ദസസഹസ്സീ സമാഗമ്മ, യാചന്തി പഞ്ജലീ മമം.
‘‘‘കാലോ ഖോ തേ [കാലോ ദേവ (സീ.), കാലോയം തേ (സ്യാ. ക.)] മഹാവീര, ഉപ്പജ്ജ മാതുകുച്ഛിയം;
സദേവകം താരയന്തോ, ബുജ്ഝസ്സു അമതം പദം’.
‘‘തുസിതാ ¶ കായാ ചവിത്വാന, യദാ ഓക്കമി കുച്ഛിയം;
ദസസഹസ്സീലോകധാതു, കമ്പിത്ഥ ധരണീ തദാ.
‘‘യദാഹം മാതുകുച്ഛിതോ, സമ്പജാനോവ നിക്ഖമിം;
സാധുകാരം പവത്തേന്തി, ദസസഹസ്സീ പകമ്പഥ.
‘‘ഓക്കന്തിം മേ സമോ നത്ഥി, ജാതിതോ അഭിനിക്ഖമേ;
സമ്ബോധിയം അഹം സേട്ഠോ, ധമ്മചക്കപ്പവത്തനേ.
‘‘അഹോ അച്ഛരിയം ലോകേ, ബുദ്ധാനം ഗുണമഹന്തതാ;
ദസസഹസ്സീലോകധാതു, ഛപ്പകാരം പകമ്പഥ;
ഓഭാസോ ച മഹാ ആസി, അച്ഛേരം ലോമഹംസനം’’.
ഭഗവാ തമ്ഹി [ഭഗവാ ച തമ്ഹി (സീ. സ്യാ. ക.)] സമയേ, ലോകജേട്ഠോ നരാസഭോ;
സദേവകം ദസ്സയന്തോ, ഇദ്ധിയാ ചങ്കമീ ജിനോ.
ചങ്കമേ ചങ്കമന്തോവ, കഥേസി ലോകനായകോ;
അന്തരാ ന നിവത്തേതി, ചതുഹത്ഥേ ചങ്കമേ യഥാ.
സാരിപുത്തോ ¶ ¶ മഹാപഞ്ഞോ, സമാധിജ്ഝാനകോവിദോ;
പഞ്ഞായ പാരമിപ്പത്തോ, പുച്ഛതി ലോകനായകം.
‘‘കീദിസോ തേ മഹാവീര, അഭിനീഹാരോ നരുത്തമ;
കമ്ഹി കാലേ തയാ ധീര, പത്ഥിതാ ബോധിമുത്തമാ.
‘‘ദാനം ¶ സീലഞ്ച നേക്ഖമ്മം, പഞ്ഞാവീരിയഞ്ച കീദിസം;
ഖന്തിസച്ചമധിട്ഠാനം, മേത്തുപേക്ഖാ ച കീദിസാ.
‘‘ദസ ¶ പാരമീ തയാ ധീര, കീദിസീ ലോകനായക;
കഥം ഉപപാരമീ പുണ്ണാ, പരമത്ഥപാരമീ കഥം’’.
തസ്സ പുട്ഠോ വിയാകാസി, കരവീകമധുരഗിരോ;
നിബ്ബാപയന്തോ ഹദയം, ഹാസയന്തോ സദേവകം.
അതീതബുദ്ധാനം ജിനാനം ദേസിതം, നികീലിതം [നികീളിതം (ക.)] ബുദ്ധപരമ്പരാഗതം;
പുബ്ബേനിവാസാനുഗതായ ബുദ്ധിയാ, പകാസയീ ലോകഹിതം സദേവകേ.
‘‘പീതിപാമോജ്ജജനനം, സോകസല്ലവിനോദനം;
സബ്ബസമ്പത്തിപടിലാഭം, ചിത്തീകത്വാ സുണാഥ മേ.
‘‘മദനിമ്മദനം സോകനുദം, സംസാരപരിമോചനം;
സബ്ബദുക്ഖക്ഖയം മഗ്ഗം, സക്കച്ചം പടിപജ്ജഥാ’’തി.
രതനചങ്കമനകണ്ഡോ നിട്ഠിതോ.
൨. സുമേധപത്ഥനാകഥാ
കപ്പേ ¶ ച സതസഹസ്സേ, ചതുരോ ച അസങ്ഖിയേ;
അമരം നാമ നഗരം, ദസ്സനേയ്യം മനോരമം.
ദസഹി സദ്ദേഹി അവിവിത്തം, അന്നപാനസമായുതം;
ഹത്ഥിസദ്ദം അസ്സസദ്ദം, ഭേരിസങ്ഖരഥാനി ച;
ഖാദഥ പിവഥ ചേവ, അന്നപാനേന ഘോസിതം.
നഗരം ¶ സബ്ബങ്ഗസമ്പന്നം, സബ്ബകമ്മമുപാഗതം;
സത്തരതനസമ്പന്നം, നാനാജനസമാകുലം;
സമിദ്ധം ദേവനഗരംവ, ആവാസം പുഞ്ഞകമ്മിനം.
നഗരേ അമരവതിയാ, സുമേധോ നാമ ബ്രാഹ്മണോ;
അനേകകോടിസന്നിചയോ, പഹൂതധനധഞ്ഞവാ.
അജ്ഝായകോ ¶ ¶ മന്തധരോ, തിണ്ണം വേദാന പാരഗൂ;
ലക്ഖണേ ഇതിഹാസേ ച, സധമ്മേ പാരമിം ഗതോ.
രഹോഗതോ നിസീദിത്വാ, ഏവം ചിന്തേസഹം തദാ;
‘‘ദുക്ഖോ പുനബ്ഭവോ നാമ, സരീരസ്സ ച ഭേദനം.
‘‘ജാതിധമ്മോ ജരാധമ്മോ, ബ്യാധിധമ്മോ സഹം [ചഹം (സീ. സ്യാ.)] തദാ;
അജരം അമതം ഖേമം, പരിയേസിസ്സാമി നിബ്ബുതിം.
‘‘യംനൂനിമം പൂതികായം, നാനാകുണപപൂരിതം;
ഛഡ്ഡയിത്വാന ഗച്ഛേയ്യം, അനപേക്ഖോ അനത്ഥികോ.
‘‘അത്ഥി ഹേഹിതി സോ മഗ്ഗോ, ന സോ സക്കാ ന ഹേതുയേ;
പരിയേസിസ്സാമി തം മഗ്ഗം, ഭവതോ പരിമുത്തിയാ.
‘‘യഥാപി ദുക്ഖേ വിജ്ജന്തേ, സുഖം നാമപി വിജ്ജതി;
ഏവം ഭവേ വിജ്ജമാനേ, വിഭവോപി ഇച്ഛിതബ്ബകോ.
‘‘യഥാപി ഉണ്ഹേ വിജ്ജന്തേ, അപരം വിജ്ജതി സീതലം;
ഏവം തിവിധഗ്ഗി വിജ്ജന്തേ, നിബ്ബാനം ഇച്ഛിതബ്ബകം.
‘‘യഥാപി പാപേ വിജ്ജന്തേ, കല്യാണമപി വിജ്ജതി;
ഏവമേവ ജാതി വിജ്ജന്തേ, അജാതിപിച്ഛിതബ്ബകം.
‘‘യഥാ ഗൂഥഗതോ പുരിസോ, തളാകം ദിസ്വാന പൂരിതം;
ന ഗവേസതി തം തളാകം, ന ദോസോ തളാകസ്സ സോ.
‘‘ഏവം കിലേസമലധോവ, വിജ്ജന്തേ അമതന്തളേ;
ന ഗവേസതി തം തളാകം, ന ദോസോ അമതന്തളേ.
‘‘യഥാ അരീഹി പരിരുദ്ധോ, വിജ്ജന്തേ ഗമനമ്പഥേ;
ന പലായതി സോ പുരിസോ, ന ദോസോ അഞ്ജസസ്സ സോ.
‘‘ഏവം ¶ കിലേസപരിരുദ്ധോ, വിജ്ജമാനേ സിവേ പഥേ;
ന ഗവേസതി തം മഗ്ഗം, ന ദോസോ സിവമഞ്ജസേ.
‘‘യഥാപി ¶ ബ്യാധിതോ പുരിസോ, വിജ്ജമാനേ തികിച്ഛകേ;
ന തികിച്ഛാപേതി തം ബ്യാധിം, ന ദോസോ സോ തികിച്ഛകേ.
‘‘ഏവം ¶ കിലേസബ്യാധീഹി, ദുക്ഖിതോ പരിപീളിതോ;
ന ഗവേസതി തം ആചരിയം, ന ദോസോ സോ വിനായകേ.
‘‘യഥാപി കുണപം പുരിസോ, കണ്ഠേ ബന്ധം ജിഗുച്ഛിയ;
മോചയിത്വാന ഗച്ഛേയ്യ, സുഖീ സേരീ സയംവസീ.
‘‘തഥേവിമം പൂതികായം, നാനാകുണപസഞ്ചയം;
ഛഡ്ഡയിത്വാന ഗച്ഛേയ്യം, അനപേക്ഖോ അനത്ഥികോ.
‘‘യഥാ ഉച്ചാരട്ഠാനമ്ഹി, കരീസം നരനാരിയോ;
ഛഡ്ഡയിത്വാന ഗച്ഛന്തി, അനപേക്ഖാ അനത്ഥികാ.
‘‘ഏവമേവാഹം ഇമം കായം, നാനാകുണപപൂരിതം;
ഛഡ്ഡയിത്വാന ഗച്ഛിസ്സം, വച്ചം കത്വാ യഥാ കുടിം.
‘‘യഥാപി ജജ്ജരം നാവം, പലുഗ്ഗം ഉദഗാഹിനിം [ഉദകഗാഹിണിം (സീ.), ഉദകഗാഹിനിം (സ്യാ.)];
സാമീ ഛഡ്ഡേത്വാ ഗച്ഛന്തി, അനപേക്ഖാ അനത്ഥികാ.
‘‘ഏവമേവാഹം ¶ ഇമം കായം, നവച്ഛിദ്ദം ധുവസ്സവം;
ഛഡ്ഡയിത്വാന ഗച്ഛിസ്സം, ജിണ്ണനാവംവ സാമികാ.
‘‘യഥാപി പുരിസോ ചോരേഹി, ഗച്ഛന്തോ ഭണ്ഡമാദിയ;
ഭണ്ഡച്ഛേദഭയം ദിസ്വാ, ഛഡ്ഡയിത്വാന ഗച്ഛതി.
‘‘ഏവമേവ അയം കായോ, മഹാചോരസമോ വിയ;
പഹായിമം ഗമിസ്സാമി, കുസലച്ഛേദനാ ഭയാ’’.
ഏവാഹം ¶ ചിന്തയിത്വാന, നേകകോടിസതം ധനം;
നാഥാനാഥാനം ദത്വാന, ഹിമവന്തമുപാഗമിം.
ഹിമവന്തസ്സാവിദൂരേ, ധമ്മികോ നാമ പബ്ബതോ;
അസ്സമോ സുകതോ മയ്ഹം, പണ്ണസാലാ സുമാപിതാ.
ചങ്കമം തത്ഥ മാപേസിം, പഞ്ചദോസവിവജ്ജിതം;
അട്ഠഗുണസമൂപേതം, അഭിഞ്ഞാബലമാഹരിം.
സാടകം പജഹിം തത്ഥ, നവദോസമുപാഗതം;
വാകചീരം നിവാസേസിം, ദ്വാദസഗുണമുപാഗതം.
അട്ഠദോസസമാകിണ്ണം ¶ ¶ , പജഹിം പണ്ണസാലകം;
ഉപാഗമിം രുക്ഖമൂലം, ഗുണേ ദസഹുപാഗതം.
വാപിതം രോപിതം ധഞ്ഞം, പജഹിം നിരവസേസതോ;
അനേകഗുണസമ്പന്നം, പവത്തഫലമാദിയിം.
തത്ഥപ്പധാനം പദഹിം, നിസജ്ജട്ഠാനചങ്കമേ;
അബ്ഭന്തരമ്ഹി സത്താഹേ, അഭിഞ്ഞാബലപാപുണിം.
ഏവം മേ സിദ്ധിപ്പത്തസ്സ, വസീഭൂതസ്സ സാസനേ;
ദീപങ്കരോ നാമ ജിനോ, ഉപ്പജ്ജി ലോകനായകോ.
ഉപ്പജ്ജന്തേ ച ജായന്തേ, ബുജ്ഝന്തേ ധമ്മദേസനേ;
ചതുരോ നിമിത്തേ നാദ്ദസം, ഝാനരതിസമപ്പിതോ.
പച്ചന്തദേസവിസയേ, നിമന്തേത്വാ തഥാഗതം;
തസ്സ ആഗമനം മഗ്ഗം, സോധേന്തി തുട്ഠമാനസാ.
അഹം ¶ തേന സമയേന, നിക്ഖമിത്വാ സകസ്സമാ;
ധുനന്തോ വാകചീരാനി, ഗച്ഛാമി അമ്ബരേ തദാ.
വേദജാതം ജനം ദിസ്വാ, തുട്ഠഹട്ഠം പമോദിതം;
ഓരോഹിത്വാന ഗഗനാ, മനുസ്സേ പുച്ഛി താവദേ.
‘‘തുട്ഠഹട്ഠോ പമുദിതോ, വേദജാതോ മഹാജനോ;
കസ്സ സോധീയതി മഗ്ഗോ, അഞ്ജസം വടുമായനം’’.
തേ മേ പുട്ഠാ വിയാകംസു, ‘‘ബുദ്ധോ ലോകേ അനുത്തരോ;
ദീപങ്കരോ നാമ ജിനോ, ഉപ്പജ്ജി ലോകനായകോ;
തസ്സ സോധീയതി മഗ്ഗോ, അഞ്ജസം വടുമായനം’’.
ബുദ്ധോതിവചനം [ബുദ്ധോതി മമ (സീ. സ്യാ. ക.)] സുത്വാന, പീതി ഉപ്പജ്ജി താവദേ;
ബുദ്ധോ ബുദ്ധോതി കഥയന്തോ, സോമനസ്സം പവേദയിം.
തത്ഥ ഠത്വാ വിചിന്തേസിം, തുട്ഠോ സംവിഗ്ഗമാനസോ;
‘‘ഇധ ¶ ബീജാനി രോപിസ്സം, ഖണോ വേ മാ ഉപച്ചഗാ.
‘‘യദി ബുദ്ധസ്സ സോധേഥ, ഏകോകാസം ദദാഥ മേ;
അഹമ്പി സോധയിസ്സാമി, അഞ്ജസം വടുമായനം’’.
അദംസു ¶ തേ മമോകാസം, സോധേതും അഞ്ജസം തദാ;
ബുദ്ധോ ബുദ്ധോതി ചിന്തേന്തോ, മഗ്ഗം സോധേമഹം തദാ.
അനിട്ഠിതേ ¶ മമോകാസേ, ദീപങ്കരോ മഹാമുനി;
ചതൂഹി സതസഹസ്സേഹി, ഛളഭിഞ്ഞേഹി താദിഹി;
ഖീണാസവേഹി വിമലേഹി, പടിപജ്ജി അഞ്ജസം ജിനോ.
പച്ചുഗ്ഗമനാ ¶ വത്തന്തി, വജ്ജന്തി ഭേരിയോ ബഹൂ;
ആമോദിതാ നരമരൂ, സാധുകാരം പവത്തയും.
ദേവാ മനുസ്സേ പസ്സന്തി, മനുസ്സാപി ച ദേവതാ;
ഉഭോപി തേ പഞ്ജലികാ, അനുയന്തി തഥാഗതം.
ദേവാ ദിബ്ബേഹി തുരിയേഹി, മനുസ്സാ മാനുസേഹി ച [മാനുസ്സകേഹി ച മാനുസകേഹി ച (സ്യാ. ക.)];
ഉഭോപി തേ വജ്ജയന്താ, അനുയന്തി തഥാഗതം.
ദിബ്ബം മന്ദാരവം പുപ്ഫം, പദുമം പാരിഛത്തകം;
ദിസോദിസം ഓകിരന്തി, ആകാസനഭഗതാ മരൂ.
ദിബ്ബം ചന്ദനചുണ്ണഞ്ച, വരഗന്ധഞ്ച കേവലം;
ദിസോദിസം ഓകിരന്തി, ആകാസനഭഗതാ [ആകാസേ നഭഗാ (സ്യാ.)] മരൂ.
ചമ്പകം സരലം നീപം, നാഗപുന്നാഗകേതകം;
ദിസോദിസം ഉക്ഖിപന്തി, ഭൂമിതലഗതാ നരാ.
കേസേ മുഞ്ചിത്വാഹം തത്ഥ, വാകചീരഞ്ച ചമ്മകം;
കലലേ പത്ഥരിത്വാന, അവകുജ്ജോ നിപജ്ജഹം.
‘‘അക്കമിത്വാന മം ബുദ്ധോ, സഹ സിസ്സേഹി ഗച്ഛതു;
മാ നം കലലേ അക്കമിത്ഥ, ഹിതായ മേ ഭവിസ്സതി’’.
പഥവിയം നിപന്നസ്സ, ഏവം മേ ആസി ചേതസോ;
‘‘ഇച്ഛമാനോ അഹം അജ്ജ, കിലേസേ ഝാപയേ മമ.
‘‘കിം മേ അഞ്ഞാതവേസേന, ധമ്മം സച്ഛികതേനിധ;
സബ്ബഞ്ഞുതം പാപുണിത്വാ, ബുദ്ധോ ഹേസ്സം സദേവകേ.
‘‘കിം ¶ മേ ഏകേന തിണ്ണേന, പുരിസേന ഥാമദസ്സിനാ;
സബ്ബഞ്ഞുതം പാപുണിത്വാ, സന്താരേസ്സം സദേവകം.
‘‘ഇമിനാ ¶ മേ അധികാരേന, കതേന പുരിസുത്തമേ;
സബ്ബഞ്ഞുതം പാപുണിത്വാ, താരേമി ജനതം ബഹും.
‘‘സംസാരസോതം ഛിന്ദിത്വാ, വിദ്ധംസേത്വാ തയോ ഭവേ;
ധമ്മനാവം സമാരുയ്ഹ, സന്താരേസ്സം സദേവകം’’.
മനുസ്സത്തം ¶ ലിങ്ഗസമ്പത്തി, ഹേതു സത്ഥാരദസ്സനം;
പബ്ബജ്ജാ ഗുണസമ്പത്തി, അധികാരോ ച ഛന്ദതാ;
അട്ഠധമ്മസമോധാനാ, അഭിനീഹാരോ സമിജ്ഝതി.
ദീപങ്കരോ ലോകവിദൂ, ആഹുതീനം പടിഗ്ഗഹോ;
ഉസ്സീസകേ മം ഠത്വാന, ഇദം വചനമബ്രവി.
‘‘പസ്സഥ ഇമം താപസം, ജടിലം ഉഗ്ഗതാപനം;
അപരിമേയ്യിതോ ¶ കപ്പേ, ബുദ്ധോ ലോകേ ഭവിസ്സതി.
‘‘അഹു കപിലവ്ഹയാ രമ്മാ, നിക്ഖമിത്വാ തഥാഗതോ;
പധാനം പദഹിത്വാന, കത്വാ ദുക്കരകാരികം.
‘‘അജപാലരുക്ഖമൂലസ്മിം, നിസീദിത്വാ തഥാഗതോ;
തത്ഥ പായാസം പഗ്ഗയ്ഹ, നേരഞ്ജരമുപേഹിതി.
‘‘നേരഞ്ജരായ തീരമ്ഹി, പായാസം അദ സോ ജിനോ;
പടിയത്തവരമഗ്ഗേന, ബോധിമൂലമുപേഹിതി.
‘‘തതോ പദക്ഖിണം കത്വാ, ബോധിമണ്ഡം അനുത്തരോ [അനുത്തരം (സ്യാ. കം.)];
അസ്സത്ഥരുക്ഖമൂലമ്ഹി, ബുജ്ഝിസ്സതി മഹായസോ.
‘‘ഇമസ്സ ജനികാ മാതാ, മായാ നാമ ഭവിസ്സതി;
പിതാ സുദ്ധോദനോ നാമ, അയം ഹേസ്സതി ഗോതമോ.
‘‘അനാസവാ വീതരാഗാ, സന്തചിത്താ സമാഹിതാ;
കോലിതോ ¶ ഉപതിസ്സോ ച, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തി സാവകാ;
ആനന്ദോ നാമുപട്ഠാകോ, ഉപട്ഠിസ്സതിമം [ഉപട്ഠിസ്സതി തം (സീ.)] ജിനം.
‘‘ഖേമാ ഉപ്പലവണ്ണാ ച, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തി സാവികാ;
അനാസവാ വീതരാഗാ, സന്തചിത്താ സമാഹിതാ;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, അസ്സത്ഥോതി പവുച്ചതി.
‘‘ചിത്തോ ¶ ച ഹത്ഥാളവകോ [ഹത്ഥാലവകോ (സീ.)], അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തുപട്ഠകാ;
ഉത്തരാ നന്ദമാതാ ച, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തുപട്ഠികാ’’.
ഇദം സുത്വാന വചനം, അസമസ്സ മഹേസിനോ;
ആമോദിതാ നരമരൂ, ബുദ്ധബീജം കിര [ബുദ്ധബീജങ്കുരോ (സീ. സ്യാ.)] അയം.
ഉക്കുട്ഠിസദ്ദാ വത്തന്തി, അപ്ഫോടേന്തി [അപ്ഫോഠേന്തി (സീ.)] ഹസന്തി ച;
കതഞ്ജലീ നമസ്സന്തി, ദസസഹസ്സീ സദേവകാ.
‘‘യദിമസ്സ ¶ ലോകനാഥസ്സ, വിരജ്ഝിസ്സാമ സാസനം;
അനാഗതമ്ഹി അദ്ധാനേ, ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം.
‘‘യഥാ മനുസ്സാ നദിം തരന്താ, പടിതിത്ഥം വിരജ്ഝിയ;
ഹേട്ഠാതിത്ഥേ ഗഹേത്വാന, ഉത്തരന്തി മഹാനദിം.
‘‘ഏവമേവ മയം സബ്ബേ, യദി മുഞ്ചാമിമം ജിനം;
അനാഗതമ്ഹി അദ്ധാനേ, ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
ദീപങ്കരോ ¶ ലോകവിദൂ, ആഹുതീനം പടിഗ്ഗഹോ;
മമ കമ്മം പകിത്തേത്വാ, ദക്ഖിണം പാദമുദ്ധരി.
യേ തത്ഥാസും ജിനപുത്താ, പദക്ഖിണമകംസു [സബ്ബേ പദക്ഖിണമകംസു (സ്യാ. ക.)] മം;
ദേവാ മനുസ്സാ അസുരാ ച, അഭിവാദേത്വാന പക്കമും.
ദസ്സനം മേ അതിക്കന്തേ, സസങ്ഘേ ലോകനായകേ;
സയനാ വുട്ഠഹിത്വാന, പല്ലങ്കം ആഭുജിം തദാ.
സുഖേന സുഖിതോ ഹോമി, പാമോജ്ജേന പമോദിതോ;
പീതിയാ ച അഭിസ്സന്നോ, പല്ലങ്കം ആഭുജിം തദാ.
പല്ലങ്കേന നിസീദിത്വാ, ഏവം ചിന്തേസഹം തദാ;
‘‘വസീഭൂതോ ¶ അഹം ഝാനേ, അഭിഞ്ഞാസു പാരമിംഗതോ [അഭിഞ്ഞാപാരമിം ഗതോ (സീ.)].
‘‘സഹസ്സിയമ്ഹി ലോകമ്ഹി, ഇസയോ നത്ഥി മേ സമാ;
അസമോ ഇദ്ധിധമ്മേസു, അലഭിം ഈദിസം സുഖം.
‘‘പല്ലങ്കാഭുജനേ മയ്ഹം, ദസസഹസ്സാധിവാസിനോ;
മഹാനാദം പവത്തേസും, ‘ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
‘‘‘യാ ¶ പുബ്ബേ ബോധിസത്താനം, പല്ലങ്കവരമാഭുജേ;
നിമിത്താനി പദിസ്സന്തി, താനി അജ്ജ പദിസ്സരേ.
‘‘‘സീതം ബ്യപഗതം ഹോതി, ഉണ്ഹഞ്ച ഉപസമ്മതി;
താനി അജ്ജ പദിസ്സന്തി, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
‘‘‘ദസസഹസ്സീ ലോകധാതൂ, നിസ്സദ്ദാ ഹോന്തി നിരാകുലാ;
താനി അജ്ജ പദിസ്സന്തി, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
‘‘‘മഹാവാതാ ¶ ന വായന്തി, ന സന്ദന്തി സവന്തിയോ;
താനി അജ്ജ പദിസ്സന്തി, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
‘‘‘ഥലജാ ¶ ദകജാ പുപ്ഫാ, സബ്ബേ പുപ്ഫന്തി താവദേ;
തേപജ്ജ പുപ്ഫിതാ [പുപ്ഫിതാനി (അട്ഠ.)] സബ്ബേ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
‘‘‘ലതാ വാ യദി വാ രുക്ഖാ, ഫലഭാരാ ഹോന്തി താവദേ;
തേപജ്ജ ഫലിതാ സബ്ബേ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
‘‘‘ആകാസട്ഠാ ച ഭൂമട്ഠാ, രതനാ ജോതന്തി താവദേ;
തേപജ്ജ രതനാ ജോതന്തി, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
‘‘‘മാനുസ്സകാ ച ദിബ്ബാ ച, തുരിയാ വജ്ജന്തി താവദേ;
തേപജ്ജുഭോ അഭിരവന്തി, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
‘‘‘വിചിത്രപുപ്ഫാ ഗഗനാ, അഭിവസ്സന്തി താവദേ;
തേപി അജ്ജ പവസ്സന്തി, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
‘‘‘മഹാസമുദ്ദോ ആഭുജതി, ദസസഹസ്സീ പകമ്പതി;
തേപജ്ജുഭോ അഭിരവന്തി, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
‘‘‘നിരയേപി ദസസഹസ്സേ, അഗ്ഗീ നിബ്ബന്തി താവദേ;
തേപജ്ജ നിബ്ബുതാ അഗ്ഗീ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
‘‘‘വിമലോ ഹോതി സൂരിയോ, സബ്ബാ ദിസ്സന്തി താരകാ;
തേപി അജ്ജ പദിസ്സന്തി, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
‘‘‘അനോവട്ഠേന [അനോവുട്ഠേന (സ്യാ. ക.)] ഉദകം, മഹിയാ ഉബ്ഭിജ്ജി താവദേ;
തമ്പജ്ജുബ്ഭിജ്ജതേ മഹിയാ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
‘‘‘താരാഗണാ ¶ ¶ വിരോചന്തി, നക്ഖത്താ ഗഗനമണ്ഡലേ;
വിസാഖാ ചന്ദിമാ യുത്താ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
‘‘‘ബിലാസയാ ദരീസയാ, നിക്ഖമന്തി സകാസയാ;
തേപജ്ജ ആസയാ ഛുദ്ധാ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
‘‘‘ന ഹോന്തി അരതീ സത്താനം, സന്തുട്ഠാ ഹോന്തി താവദേ;
തേപജ്ജ സബ്ബേ സന്തുട്ഠാ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
‘‘‘രോഗാ തദുപസമ്മന്തി, ജിഘച്ഛാ ച വിനസ്സതി;
താനി ¶ അജ്ജ പദിസ്സന്തി, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
‘‘‘രാഗോ തദാ തനു ഹോതി, ദോസോ മോഹോ വിനസ്സതി;
തേപജ്ജ വിഗതാ സബ്ബേ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
‘‘‘ഭയം ¶ തദാ ന ഭവതി, അജ്ജപേതം പദിസ്സതി;
തേന ലിങ്ഗേന ജാനാമ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
‘‘‘രജോനുദ്ധംസതി ഉദ്ധം, അജ്ജപേതം പദിസ്സതി;
തേന ലിങ്ഗേന ജാനാമ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
‘‘‘അനിട്ഠഗന്ധോ പക്കമതി, ദിബ്ബഗന്ധോ പവായതി;
സോപജ്ജ വായതി ഗന്ധോ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
‘‘‘സബ്ബേ ദേവാ പദിസ്സന്തി, ഠപയിത്വാ അരൂപിനോ;
തേപജ്ജ സബ്ബേ ദിസ്സന്തി, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
‘‘‘യാവതാ നിരയാ നാമ, സബ്ബേ ദിസ്സന്തി താവദേ;
തേപജ്ജ സബ്ബേ ദിസ്സന്തി, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
‘‘‘കുട്ടാ ¶ [കുഡ്ഡാ (സീ.)] കവാടാ സേലാ ച, ന ഹോന്താവരണാ തദാ;
ആകാസഭൂതാ തേപജ്ജ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
‘‘‘ചുതീ ച ഉപപത്തി ച, ഖണേ തസ്മിം ന വിജ്ജതി;
താനിപജ്ജ പദിസ്സന്തി, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
‘‘‘ദള്ഹം പഗ്ഗണ്ഹ വീരിയം, മാ നിവത്ത അഭിക്കമ;
മയമ്പേതം വിജാനാമ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി’’’.
ബുദ്ധസ്സ ¶ വചനം സുത്വാ, ദസസഹസ്സീനചൂഭയം;
തുട്ഠഹട്ഠോ പമോദിതോ, ഏവം ചിന്തേസഹം തദാ.
‘‘അദ്വേജ്ഝവചനാ ബുദ്ധാ, അമോഘവചനാ ജിനാ;
വിതഥം നത്ഥി ബുദ്ധാനം, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവാമഹം.
‘‘യഥാ ഖിത്തം നഭേ ലേഡ്ഡു, ധുവം പതതി ഭൂമിയം;
തഥേവ ബുദ്ധസേട്ഠാനം, വചനം ധുവസസ്സതം;
വിതഥം നത്ഥി ബുദ്ധാനം, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവാമഹം.
‘‘യഥാപി സബ്ബസത്താനം, മരണം ധുവസസ്സതം;
തഥേവ ബുദ്ധസേട്ഠാനം, വചനം ധുവസസ്സതം;
വിതഥം നത്ഥി ബുദ്ധാനം, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവാമഹം.
‘‘യഥാ രത്തിക്ഖയേ പത്തേ, സൂരിയുഗ്ഗമനം ധുവം;
തഥേവ ബുദ്ധസേട്ഠാനം, വചനം ധുവസസ്സതം;
വിതഥം നത്ഥി ബുദ്ധാനം, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവാമഹം.
‘‘യഥാ ¶ നിക്ഖന്തസയനസ്സ, സീഹസ്സ നദനം ധുവം;
തഥേവ ബുദ്ധസേട്ഠാനം, വചനം ധുവസസ്സതം;
വിതഥം നത്ഥി ബുദ്ധാനം, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവാമഹം.
‘‘യഥാ ¶ ആപന്നസത്താനം, ഭാരമോരോപനം ധുവം;
തഥേവ ¶ ബുദ്ധസേട്ഠാനം, വചനം ധുവസസ്സതം;
വിതഥം നത്ഥി ബുദ്ധാനം, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവാമഹം.
‘‘ഹന്ദ ബുദ്ധകരേ ധമ്മേ, വിചിനാമി ഇതോ ചിതോ;
ഉദ്ധം അധോ ദസ ദിസാ, യാവതാ ധമ്മധാതുയാ’’.
വിചിനന്തോ തദാ ദക്ഖിം, പഠമം ദാനപാരമിം;
പുബ്ബകേഹി മഹേസീഹി, അനുചിണ്ണം മഹാപഥം.
‘‘ഇമം ത്വം പഠമം താവ, ദള്ഹം കത്വാ സമാദിയ;
ദാനപാരമിതം ഗച്ഛ, യദി ബോധിം പത്തുമിച്ഛസി.
‘‘യഥാപി കുമ്ഭോ സമ്പുണ്ണോ, യസ്സ കസ്സചി അധോ കതോ;
വമതേ വുദകം നിസ്സേസം, ന തത്ഥ പരിരക്ഖതി.
‘‘തഥേവ ¶ യാചകേ ദിസ്വാ, ഹീനമുക്കട്ഠമജ്ഝിമേ;
ദദാഹി ദാനം നിസ്സേസം, കുമ്ഭോ വിയ അധോ കതോ.
‘‘നഹേതേ ഏത്തകായേവ, ബുദ്ധധമ്മാ ഭവിസ്സരേ;
അഞ്ഞേപി വിചിനിസ്സാമി, യേ ധമ്മാ ബോധിപാചനാ’’.
വിചിനന്തോ തദാ ദക്ഖിം, ദുതിയം സീലപാരമിം;
പുബ്ബകേഹി മഹേസീഹി, ആസേവിതനിസേവിതം.
‘‘ഇമം ത്വം ദുതിയം താവ, ദള്ഹം കത്വാ സമാദിയ;
സീലപാരമിതം ഗച്ഛ, യദി ബോധിം പത്തുമിച്ഛസി.
‘‘യഥാപി ചമരീ വാലം, കിസ്മിഞ്ചി പടിലഗ്ഗിതം;
ഉപേതി മരണം തത്ഥ, ന വികോപേതി വാലധിം.
‘‘തഥേവ ¶ ത്വം ചതൂസു ഭൂമീസു, സീലാനി പരിപൂരയ;
പരിരക്ഖ സബ്ബദാ സീലം, ചമരീ വിയ വാലധിം.
‘‘നഹേതേ ഏത്തകായേവ, ബുദ്ധധമ്മാ ഭവിസ്സരേ;
അഞ്ഞേപി വിചിനിസ്സാമി, യേ ധമ്മാ ബോധിപാചനാ’’.
വിചിനന്തോ ¶ തദാ ദക്ഖിം, തതിയം നേക്ഖമ്മപാരമിം;
പുബ്ബകേഹി മഹേസീഹി, ആസേവിതനിസേവിതം.
‘‘ഇമം ത്വം തതിയം താവ, ദള്ഹം കത്വാ സമാദിയ;
നേക്ഖമ്മപാരമിതം ഗച്ഛ, യദി ബോധിം പത്തുമിച്ഛസി.
‘‘യഥാ അന്ദുഘരേ പുരിസോ, ചിരവുത്ഥോ ദുഖട്ടിതോ;
ന തത്ഥ രാഗം ജനേസി, മുത്തിംയേവ ഗവേസതി.
‘‘തഥേവ ത്വം സബ്ബഭവേ, പസ്സ അന്ദുഘരേ വിയ;
നേക്ഖമ്മാഭിമുഖോ ഹോഹി, ഭവതോ പരിമുത്തിയാ.
‘‘നഹേതേ ഏത്തകായേവ, ബുദ്ധധമ്മാ ഭവിസ്സരേ;
അഞ്ഞേപി വിചിനിസ്സാമി, യേ ധമ്മാ ബോധിപാചനാ’’.
വിചിനന്തോ തദാ ദക്ഖിം, ചതുത്ഥം പഞ്ഞാപാരമിം;
പുബ്ബകേഹി മഹേസീഹി, ആസേവിതനിസേവിതം.
‘‘ഇമം ത്വം ചതുത്ഥം താവ, ദള്ഹം കത്വാ സമാദിയ;
പഞ്ഞാപാരമിതം ¶ ഗച്ഛ, യദി ബോധിം പത്തുമിച്ഛസി.
‘‘യഥാപി ¶ ഭിക്ഖു ഭിക്ഖന്തോ, ഹീനമുക്കട്ഠമജ്ഝിമേ;
കുലാനി ന വിവജ്ജേന്തോ, ഏവം ലഭതി യാപനം.
‘‘തഥേവ ¶ ത്വം സബ്ബകാലം, പരിപുച്ഛം ബുധം ജനം;
പഞ്ഞാപാരമിതം ഗന്ത്വാ, സമ്ബോധിം പാപുണിസ്സസി.
‘‘നഹേതേ ഏത്തകായേവ, ബുദ്ധധമ്മാ ഭവിസ്സരേ;
അഞ്ഞേപി വിചിനിസ്സാമി, യേ ധമ്മാ ബോധിപാചനാ’’.
വിചിനന്തോ തദാ ദക്ഖിം, പഞ്ചമം വീരിയപാരമിം;
പുബ്ബകേഹി മഹേസീഹി, ആസേവിതനിസേവിതം.
‘‘ഇമം ത്വം പഞ്ചമം താവ, ദള്ഹം കത്വാ സമാദിയ;
വീരിയപാരമിതം ഗച്ഛ, യദി ബോധിം പത്തുമിച്ഛസി.
‘‘യഥാപി സീഹോ മിഗരാജാ, നിസജ്ജട്ഠാനചങ്കമേ;
അലീനവീരിയോ ഹോതി, പഗ്ഗഹിതമനോ സദാ.
‘‘തഥേവ ത്വം [ത്വംപി (സീ.)] സബ്ബഭവേ, പഗ്ഗണ്ഹ വീരിയം ദള്ഹം;
വീരിയപാരമിതം ഗന്ത്വാ, സമ്ബോധിം പാപുണിസ്സസി.
‘‘നഹേതേ ¶ ഏത്തകായേവ, ബുദ്ധധമ്മാ ഭവിസ്സരേ;
അഞ്ഞേപി വിചിനിസ്സാമി, യേ ധമ്മാ ബോധിപാചനാ’’.
വിചിനന്തോ തദാ ദക്ഖിം, ഛട്ഠമം ഖന്തിപാരമിം;
പുബ്ബകേഹി മഹേസീഹി, ആസേവിതനിസേവിതം.
‘‘ഇമം ത്വം ഛട്ഠമം താവ, ദള്ഹം കത്വാ സമാദിയ;
തത്ഥ അദ്വേജ്ഝമാനസോ, സമ്ബോധിം പാപുണിസ്സസി.
‘‘യഥാപി പഥവീ നാമ, സുചിമ്പി അസുചിമ്പി ച;
സബ്ബം സഹതി നിക്ഖേപം, ന കരോതി പടിഘം തയാ.
‘‘തഥേവ ¶ ത്വമ്പി സബ്ബേസം, സമ്മാനാവമാനക്ഖമോ;
ഖന്തിപാരമിതം ഗന്ത്വാ, സമ്ബോധിം പാപുണിസ്സസി.
‘‘നഹേതേ ഏത്തകായേവ, ബുദ്ധധമ്മാ ഭവിസ്സരേ;
അഞ്ഞേപി വിചിനിസ്സാമി, യേ ധമ്മാ ബോധിപാചനാ’’.
വിചിനന്തോ ¶ തദാ ദക്ഖിം, സത്തമം സച്ചപാരമിം;
പുബ്ബകേഹി മഹേസീഹി, ആസേവിതനിസേവിതം.
‘‘ഇമം ത്വം സത്തമം താവ, ദള്ഹം കത്വാ സമാദിയ;
തത്ഥ അദ്വേജ്ഝവചനോ, സമ്ബോധിം പാപുണിസ്സസി.
‘‘യഥാപി ഓസധീ നാമ, തുലാഭൂതാ സദേവകേ;
സമയേ ഉതുവസ്സേ വാ, ന വോക്കമതി വീഥിതോ.
‘‘തഥേവ ത്വമ്പി സച്ചേസു, മാ വോക്കമ ഹി വീഥിതോ;
സച്ചപാരമിതം ഗന്ത്വാ, സമ്ബോധിം പാപുണിസ്സസി.
‘‘നഹേതേ ഏത്തകായേവ, ബുദ്ധധമ്മാ ഭവിസ്സരേ;
അഞ്ഞേപി വിചിനിസ്സാമി, യേ ധമ്മാ ബോധിപാചനാ’’.
വിചിനന്തോ തദാ ദക്ഖിം, അട്ഠമം അധിട്ഠാനപാരമിം;
പുബ്ബകേഹി ¶ മഹേസീഹി, ആസേവിതനിസേവിതം.
‘‘ഇമം ത്വം അട്ഠമം താവ, ദള്ഹം കത്വാ സമാദിയ;
തത്ഥ ത്വം അചലോ ഹുത്വാ, സമ്ബോധിം പാപുണിസ്സസി.
‘‘യഥാപി പബ്ബതോ സേലോ, അചലോ സുപ്പതിട്ഠിതോ;
ന കമ്പതി ഭുസവാതേഹി, സകട്ഠാനേവ തിട്ഠതി.
‘‘തഥേവ ¶ ¶ ത്വമ്പി അധിട്ഠാനേ, സബ്ബദാ അചലോ ഭവ;
അധിട്ഠാനപാരമിതം ഗന്ത്വാ, സമ്ബോധിം പാപുണിസ്സസി.
‘‘നഹേതേ ഏത്തകായേവ, ബുദ്ധധമ്മാ ഭവിസ്സരേ;
അഞ്ഞേപി വിചിനിസ്സാമി, യേ ധമ്മാ ബോധിപാചനാ’’.
വിചിനന്തോ തദാ ദക്ഖിം, നവമം മേത്താപാരമിം;
പുബ്ബകേഹി മഹേസീഹി, ആസേവിതനിസേവിതം.
‘‘ഇമം ത്വം നവമം താവ, ദള്ഹം കത്വാ സമാദിയ;
മേത്തായ അസമോ ഹോഹി, യദി ബോധിം പത്തുമിച്ഛസി.
‘‘യഥാപി ഉദകം നാമ, കല്യാണേ പാപകേ ജനേ;
സമം ഫരതി സീതേന, പവാഹേതി രജോമലം.
‘‘തഥേവ ത്വം ഹിതാഹിതേ, സമം മേത്തായ ഭാവയ;
മേത്താപാരമിതം ഗന്ത്വാ, സമ്ബോധിം പാപുണിസ്സസി.
‘‘നഹേതേ ¶ ഏത്തകായേവ, ബുദ്ധധമ്മാ ഭവിസ്സരേ;
അഞ്ഞേപി വിചിനിസ്സാമി, യേ ധമ്മാ ബോധിപാചനാ’’.
വിചിനന്തോ തദാ ദക്ഖിം, ദസമം ഉപേക്ഖാപാരമിം;
പുബ്ബകേഹി മഹേസീഹി, ആസേവിതനിസേവിതം.
‘‘ഇമം ത്വം ദസമം താവ, ദള്ഹം കത്വാ സമാദിയ;
തുലാഭൂതോ ദള്ഹോ ഹുത്വാ, സമ്ബോധിം പാപുണിസ്സസി.
‘‘യഥാപി പഥവീ നാമ, നിക്ഖിത്തം അസുചിം സുചിം;
ഉപേക്ഖതി ഉഭോപേതേ, കോപാനുനയവജ്ജിതാ.
‘‘തഥേവ ¶ ത്വം സുഖദുക്ഖേ, തുലാഭൂതോ സദാ ഭവ;
ഉപേക്ഖാപാരമിതം ഗന്ത്വാ, സമ്ബോധിം പാപുണിസ്സസി.
‘‘ഏത്തകായേവ തേ ലോകേ, യേ ധമ്മാ ബോധിപാചനാ;
തതുദ്ധം നത്ഥി അഞ്ഞത്ര, ദള്ഹം തത്ഥ പതിട്ഠഹ’’.
ഇമേ ധമ്മേ സമ്മസതോ, സഭാവസരസലക്ഖണേ;
ധമ്മതേജേന വസുധാ, ദസസഹസ്സീ പകമ്പഥ.
ചലതീ രവതീ പഥവീ, ഉച്ഛുയന്തംവ പീളിതം;
തേലയന്തേ യഥാ ചക്കം, ഏവം കമ്പതി മേദനീ.
യാവതാ പരിസാ ആസി, ബുദ്ധസ്സ പരിവേസനേ;
പവേധമാനാ സാ തത്ഥ, മുച്ഛിതാ സേതി ഭൂമിയം.
ഘടാനേകസഹസ്സാനി, കുമ്ഭീനഞ്ച സതാ ബഹൂ;
സഞ്ചുണ്ണമഥിതാ തത്ഥ, അഞ്ഞമഞ്ഞം പഘട്ടിതാ.
ഉബ്ബിഗ്ഗാ ¶ തസിതാ ഭീതാ, ഭന്താ ബ്യാഥിതമാനസാ;
മഹാജനാ ¶ സമാഗമ്മ, ദീപങ്കരമുപാഗമും.
‘‘കിം ഭവിസ്സതി ലോകസ്സ, കല്യാണമഥ പാപകം;
സബ്ബോ ഉപദ്ദുതോ ലോകോ, തം വിനോദേഹി ചക്ഖുമ’’.
തേസം തദാ സഞ്ഞപേസി, ദീപങ്കരോ മഹാമുനി;
‘‘വിസട്ഠാ ഹോഥ മാ ഭേഥ [ഭാഥ (സബ്ബത്ഥ)], ഇമസ്മിം പഥവികമ്പനേ.
‘‘യമഹം ¶ അജ്ജ ബ്യാകാസിം, ബുദ്ധോ ലോകേ ഭവിസ്സതി;
ഏസോ സമ്മസതി ധമ്മം, പുബ്ബകം ജിനസേവിതം.
‘‘തസ്സ ¶ സമ്മസതോ ധമ്മം, ബുദ്ധഭൂമിം അസേസതോ;
തേനായം കമ്പിതാ പഥവീ, ദസസഹസ്സീ സദേവകേ’’.
ബുദ്ധസ്സ വചനം സുത്വാ, മനോ നിബ്ബായി താവദേ;
സബ്ബേ മം ഉപസങ്കമ്മ, പുനാപി അഭിവന്ദിസും.
സമാദിയിത്വാ ബുദ്ധഗുണം, ദള്ഹം കത്വാന മാനസം;
ദീപങ്കരം നമസ്സിത്വാ, ആസനാ വുട്ഠഹിം തദാ.
ദിബ്ബം മാനുസകം പുപ്ഫം, ദേവാ മാനുസകാ ഉഭോ;
സമോകിരന്തി പുപ്ഫേഹി, വുട്ഠഹന്തസ്സ ആസനാ.
വേദയന്തി ച തേ സോത്ഥിം, ദേവാ മാനുസകാ ഉഭോ;
‘‘മഹന്തം പത്ഥിതം തുയ്ഹം, തം ലഭസ്സു യഥിച്ഛിതം.
‘‘സബ്ബീതിയോ വിവജ്ജന്തു, സോകോ രോഗോ വിനസ്സതു;
മാ തേ ഭവന്ത്വന്തരായാ [ഭവത്വന്തരായോ (സീ. സ്യാ.)], ഫുസ ഖിപ്പം ബോധിമുത്തമം.
‘‘യഥാപി സമയേ പത്തേ, പുപ്ഫന്തി പുപ്ഫിനോ ദുമാ;
തഥേവ ത്വം മഹാവീര, ബുദ്ധഞാണേന പുപ്ഫസി.
‘‘യഥാ യേ കേചി സമ്ബുദ്ധാ, പൂരയും ദസ പാരമീ;
തഥേവ ത്വം മഹാവീര, പൂരയ ദസ പാരമീ.
‘‘യഥാ യേ കേചി സമ്ബുദ്ധാ, ബോധിമണ്ഡമ്ഹി ബുജ്ഝരേ;
തഥേവ ത്വം മഹാവീര, ബുജ്ഝസ്സു ജിനബോധിയം.
‘‘യഥാ യേ കേചി സമ്ബുദ്ധാ, ധമ്മചക്കം പവത്തയും;
തഥേവ ത്വം മഹാവീര, ധമ്മചക്കം പവത്തയ.
‘‘പുണ്ണമായേ ¶ ¶ യഥാ ചന്ദോ, പരിസുദ്ധോ വിരോചതി;
തഥേവ ത്വം പുണ്ണമനോ, വിരോച ദസസഹസ്സിയം.
‘‘രാഹുമുത്തോ യഥാ സൂരിയോ, താപേന അതിരോചതി;
തഥേവ ലോകാ മുഞ്ചിത്വാ, വിരോച സിരിയാ തുവം.
‘‘യഥാ ¶ യാ കാചി നദിയോ, ഓസരന്തി മഹോദധിം;
ഏവം സദേവകാ ലോകാ, ഓസരന്തു തവന്തികേ’’.
തേഹി ഥുതപ്പസത്ഥോ സോ, ദസ ധമ്മേ സമാദിയ;
തേ ധമ്മേ പരിപൂരേന്തോ, പവനം പാവിസീ തദാതി.
സുമേധപത്ഥനാകഥാ നിട്ഠിതാ.
൩. ദീപങ്കരബുദ്ധവംസോ
തദാ ¶ തേ ഭോജയിത്വാന, സസങ്ഘം ലോകനായകം;
ഉപഗച്ഛും സരണം തസ്സ, ദീപങ്കരസ്സ സത്ഥുനോ.
സരണാഗമനേ കഞ്ചി, നിവേസേസി തഥാഗതോ;
കഞ്ചി പഞ്ചസു സീലേസു, സീലേ ദസവിധേ പരം.
കസ്സചി ദേതി സാമഞ്ഞം, ചതുരോ ഫലമുത്തമേ;
കസ്സചി അസമേ ധമ്മേ, ദേതി സോ പടിസമ്ഭിദാ.
കസ്സചി വരസമാപത്തിയോ, അട്ഠ ദേതി നരാസഭോ;
തിസ്സോ കസ്സചി വിജ്ജായോ, ഛളഭിഞ്ഞാ പവേച്ഛതി.
തേന യോഗേന ജനകായം, ഓവദതി മഹാമുനി;
തേന വിത്ഥാരികം ആസി, ലോകനാഥസ്സ സാസനം.
മഹാഹനുസഭക്ഖന്ധോ ¶ , ദീപങ്കരസ്സ നാമകോ;
ബഹൂ ജനേ താരയതി, പരിമോചേതി ദുഗ്ഗതിം.
ബോധനേയ്യം ജനം ദിസ്വാ, സതസഹസ്സേപി യോജനേ;
ഖണേന ഉപഗന്ത്വാന, ബോധേതി തം മഹാമുനി.
പഠമാഭിസമയേ ¶ ബുദ്ധോ, കോടിസതമബോധയി;
ദുതിയാഭിസമയേ നാഥോ, നവുതികോടിമബോധയി.
യദാ ച ദേവഭവനമ്ഹി, ബുദ്ധോ ധമ്മമദേസയി;
നവുതികോടിസഹസ്സാനം, തതിയാഭിസമയോ അഹു.
സന്നിപാതാ തയോ ആസും, ദീപങ്കരസ്സ സത്ഥുനോ;
കോടിസതസഹസ്സാനം, പഠമോ ആസി സമാഗമോ.
പുന ¶ നാരദകൂടമ്ഹി, പവിവേകഗതേ ജിനേ;
ഖീണാസവാ വീതമലാ, സമിംസു സതകോടിയോ.
യമ്ഹി കാലേ മഹാവീരോ, സുദസ്സനസിലുച്ചയേ;
നവകോടിസഹസ്സേഹി, പവാരേസി മഹാമുനി.
ദസവീസസഹസ്സാനം, ധമ്മാഭിസമയോ അഹു;
ഏകദ്വിന്നം അഭിസമയാ, ഗണനാതോ അസങ്ഖിയാ.
വിത്ഥാരികം ബാഹുജഞ്ഞം, ഇദ്ധം ഫീതം അഹൂ തദാ;
ദീപങ്കരസ്സ ഭഗവതോ, സാസനം സുവിസോധിതം.
ചത്താരി ¶ സതസഹസ്സാനി, ഛളഭിഞ്ഞാ മഹിദ്ധികാ;
ദീപങ്കരം ലോകവിദും, പരിവാരേന്തി സബ്ബദാ.
യേ കേചി തേന സമയേന, ജഹന്തി മാനുസം ഭവം;
അപത്തമാനസാ സേഖാ, ഗരഹിതാ ഭവന്തി തേ.
സുപുപ്ഫിതം പാവചനം, അരഹന്തേഹി താദിഹി;
ഖീണാസവേഹി വിമലേഹി, ഉപസോഭതി സബ്ബദാ.
നഗരം രമ്മവതീ നാമ, സുദേവോ നാമ ഖത്തിയോ;
സുമേധാ നാമ ജനികാ, ദീപങ്കരസ്സ സത്ഥുനോ.
ദസവസ്സസഹസ്സാനി ¶ , അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി [അജ്ഝാവസീ ജിനോ (സ്യാ. ക.)];
ഹംസാ കോഞ്ചാ മയൂരാ ച, തയോ പാസാദമുത്തമാ.
തീണിസതസഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;
പദുമാ നാമ സാ നാരീ, ഉസഭക്ഖന്ധോ അത്രജോ.
നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, ഹത്ഥിയാനേന നിക്ഖമി;
അനൂനദസമാസാനി, പധാനേ പദഹീ ജിനോ.
പധാനചാരം ¶ ചരിത്വാന, അബുജ്ഝി മാനസം മുനി;
ബ്രഹ്മുനാ യാചിതോ സന്തോ, ദീപങ്കരോ മഹാമുനി.
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, നന്ദാരാമേ സിരീഘരേ [സിരീധരേ (സീ.)];
നിസിന്നോ സിരീസമൂലമ്ഹി, അകാ തിത്ഥിയമദ്ദനം.
സുമങ്ഗലോ ¶ ച തിസ്സോ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
സാഗതോ [സോഭിതോ (ക.)] നാമുപട്ഠാകോ, ദീപങ്കരസ്സ സത്ഥുനോ.
നന്ദാ ¶ ചേവ സുനന്ദാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, പിപ്ഫലീതി പവുച്ചതി.
തപുസ്സഭല്ലികാ [തപസ്സുഭല്ലികാ (സീ.)] നാമ, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
സിരിമാ കോണാ ഉപട്ഠികാ, ദീപങ്കരസ്സ സത്ഥുനോ.
അസീതിഹത്ഥമുബ്ബേധോ, ദീപങ്കരോ മഹാമുനി;
സോഭതി ദീപരുക്ഖോവ, സാലരാജാവ ഫുല്ലിതോ.
സതസഹസ്സവസ്സാനി, ആയു തസ്സ മഹേസിനോ;
താവതാ തിട്ഠമാനോ സോ, താരേസി ജനതം ബഹും.
ജോതയിത്വാന സദ്ധമ്മം, സന്താരേത്വാ മഹാജനം;
ജലിത്വാ അഗ്ഗിക്ഖന്ധോവ, നിബ്ബുതോ സോ സസാവകോ.
സാ ച ഇദ്ധി സോ ച യസോ, താനി ച പാദേസു ചക്കരതനാനി;
സബ്ബം തമന്തരഹിതം [സമന്തരഹിതം (സീ. സ്യാ. ക.)], നനു രിത്താ സബ്ബസങ്ഖാരാ [സബ്ബസങ്ഖാരാതി (സബ്ബത്ഥ)].
ദീപങ്കരോ ജിനോ സത്ഥാ, നന്ദാരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
തത്ഥേവസ്സ ജിനഥൂപോ, ഛത്തിംസുബ്ബേധയോജനോതി.
ദീപങ്കരസ്സ ഭഗവതോ വംസോ പഠമോ.
൪. കോണ്ഡഞ്ഞബുദ്ധവംസോ
ദീപങ്കരസ്സ ¶ ¶ അപരേന, കോണ്ഡഞ്ഞോ നാമ നായകോ;
അനന്തതേജോ അമിതയസോ, അപ്പമേയ്യോ ദുരാസദോ.
ധരണൂപമോ ¶ ഖമനേന, സീലേന സാഗരൂപമോ;
സമാധിനാ മേരൂപമോ, ഞാണേന ഗഗനൂപമോ.
ഇന്ദ്രിയബലബോജ്ഝങ്ഗ-മഗ്ഗസച്ചപ്പകാസനം;
പകാസേസി സദാ ബുദ്ധോ, ഹിതായ സബ്ബപാണിനം.
ധമ്മചക്കം ¶ പവത്തേന്തേ, കോണ്ഡഞ്ഞേ ലോകനായകേ;
കോടിസതസഹസ്സാനം, പഠമാഭിസമയോ അഹു.
തതോ പരമ്പി ദേസേന്തേ, നരമരൂനം സമാഗമേ;
നവുതികോടിസഹസ്സാനം, ദുതിയാഭിസമയോ അഹു.
തിത്ഥിയേ അഭിമദ്ദന്തോ, യദാ ധമ്മമദേസയി;
അസീതികോടിസഹസ്സാനം, തതിയാഭിസമയോ അഹു.
സന്നിപാതാ തയോ ആസും, കോണ്ഡഞ്ഞസ്സ മഹേസിനോ;
ഖീണാസവാനം വിമലാനം, സന്തചിത്താന താദിനം.
കോടിസതസഹസ്സാനം, പഠമോ ആസി സമാഗമോ;
ദുതിയോ കോടിസഹസ്സാനം, തതിയോ നവുതികോടിനം.
അഹം തേന സമയേന, വിജിതാവീ നാമ ഖത്തിയോ;
സമുദ്ദം അന്തമന്തേന, ഇസ്സരിയം വത്തയാമഹം.
കോടിസതസഹസ്സാനം ¶ , വിമലാനം മഹേസിനം;
സഹ ലോകഗ്ഗനാഥേന, പരമന്നേന തപ്പയിം.
സോപി മം ബുദ്ധോ ബ്യാകാസി, കോണ്ഡഞ്ഞോ ലോകനായകോ;
‘‘അപരിമേയ്യിതോ കപ്പേ, ബുദ്ധോ ലോകേ ഭവിസ്സതി.
‘‘പധാനം പദഹിത്വാന, കത്വാ ദുക്കരകാരികം;
അസ്സത്ഥമൂലേ സമ്ബുദ്ധോ, ബുജ്ഝിസ്സതി മഹായസോ.
‘‘ഇമസ്സ ജനികാ മാതാ, മായാ നാമ ഭവിസ്സതി;
പിതാ സുദ്ധോദനോ നാമ, അയം ഹേസ്സതി ഗോതമോ.
‘‘കോലിതോ ഉപതിസ്സോ ച, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തി സാവകാ;
ആനന്ദോ നാമുപട്ഠാകോ, ഉപട്ഠിസ്സതിമം ജിനം.
‘‘ഖേമാ ഉപ്പലവണ്ണാ ച, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തി സാവികാ;
ബോധി ¶ തസ്സ ഭഗവതോ, അസ്സത്ഥോതി പവുച്ചതി.
‘‘ചിത്തോ ¶ ച ഹത്ഥാളവകോ, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തുപട്ഠകാ;
നന്ദമാതാ ച ഉത്തരാ, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തുപട്ഠികാ;
ആയു ¶ വസ്സസതം തസ്സ, ഗോതമസ്സ യസസ്സിനോ’’.
ഇദം സുത്വാന വചനം, അസമസ്സ മഹേസിനോ;
ആമോദിതാ നരമരൂ, ബുദ്ധബീജം കിര അയം.
ഉക്കുട്ഠിസദ്ദാ ¶ വത്തന്തി, അപ്ഫോടേന്തി ഹസന്തി ച;
കതഞ്ജലീ നമസ്സന്തി, ദസസഹസ്സിദേവതാ.
‘‘യദിമസ്സ ലോകനാഥസ്സ, വിരജ്ഝിസ്സാമ സാസനം;
അനാഗതമ്ഹി അദ്ധാനേ, ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം.
‘‘യഥാ മനുസ്സാ നദിം തരന്താ, പടിതിത്ഥം വിരജ്ഝിയ;
ഹേട്ഠാതിത്ഥേ ഗഹേത്വാന, ഉത്തരന്തി മഹാനദിം.
‘‘ഏവമേവ മയം സബ്ബേ, യദി മുഞ്ചാമിമം ജിനം;
അനാഗതമ്ഹി അദ്ധാനേ, ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
തസ്സാഹം വചനം സുത്വാ, ഭിയ്യോ ചിത്തം പസാദയിം;
തമേവ അത്ഥം സാധേന്തോ, മഹാരജ്ജം ജിനേ അദം;
മഹാരജ്ജം ദദിത്വാന [ചജിത്വാ (സീ.)], പബ്ബജിം തസ്സ സന്തികേ.
സുത്തന്തം വിനയഞ്ചാപി, നവങ്ഗം സത്ഥുസാസനം;
സബ്ബം പരിയാപുണിത്വാന, സോഭയിം ജിനസാസനം.
തത്ഥപ്പമത്തോ ¶ വിഹരന്തോ, നിസജ്ജട്ഠാനചങ്കമേ;
അഭിഞ്ഞാപാരമിം ഗന്ത്വാ, ബ്രഹ്മലോകമഗഞ്ഛഹം.
നഗരം രമ്മവതീ നാമ, സുനന്ദോ നാമ ഖത്തിയോ;
സുജാതാ നാമ ജനികാ, കോണ്ഡഞ്ഞസ്സ മഹേസിനോ.
ദസവസ്സസഹസ്സാനി, അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി [അഗാരമജ്ഝേ ച സോ വസി (സ്യാ.)];
സുചി സുരുചി സുഭോ ച, തയോ പാസാദമുത്തമാ.
തീണിസതസഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;
രുചിദേവീ നാമ നാരീ, വിജിതസേനോ അത്രജോ.
നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, രഥയാനേന നിക്ഖമി;
അനൂനദസമാസാനി, പധാനം പദഹീ ജിനോ.
ബ്രഹ്മുനാ ¶ യാചിതോ സന്തോ, കോണ്ഡഞ്ഞോ ദ്വിപദുത്തമോ;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, ദേവാനം നഗരുത്തമേ.
ഭദ്ദോ ചേവ സുഭദ്ദോ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
അനുരുദ്ധോ നാമുപട്ഠാകോ, കോണ്ഡഞ്ഞസ്സ മഹേസിനോ.
തിസ്സാ ¶ ച ഉപതിസ്സാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
സാലകല്യാണികോ ബോധി, കോണ്ഡഞ്ഞസ്സ മഹേസിനോ.
സോണോ ച ഉപസോണോ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
നന്ദാ ചേവ സിരീമാ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.
സോ അട്ഠാസീതി ഹത്ഥാനി, അച്ചുഗ്ഗതോ മഹാമുനി;
സോഭതേ ഉളുരാജാവ സൂരിയോ മജ്ഝന്ഹികേ യഥാ.
വസ്സസതസഹസ്സാനി ¶ , ആയു വിജ്ജതി താവദേ;
താവതാ തിട്ഠമാനോ സോ, താരേസി ജനതം ബഹും.
ഖീണാസവേഹി ¶ വിമലേഹി, വിചിത്താ ആസി മേദനീ;
യഥാ ഗഗനമുളൂഹി, ഏവം സോ ഉപസോഭഥ.
തേപി നാഗാ അപ്പമേയ്യാ, അസങ്ഖോഭാ ദുരാസദാ;
വിജ്ജുപാതംവ ദസ്സേത്വാ, നിബ്ബുതാ തേ മഹായസാ.
സാ ച അതുലിയാ ജിനസ്സ ഇദ്ധി, ഞാണപരിഭാവിതോ ച സമാധി;
സബ്ബം തമന്തരഹിതം, നനു രിത്താ സബ്ബസങ്ഖാരാ.
കോണ്ഡഞ്ഞോ പവരോ ബുദ്ധോ, ചന്ദാരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
തത്ഥേവ ചേതിയോ ചിത്തോ, സത്ത യോജനമുസ്സിതോതി.
കോണ്ഡഞ്ഞസ്സ ഭഗവതോ വംസോ ദുതിയോ.
൫. മങ്ഗലബുദ്ധവംസോ
കോണ്ഡഞ്ഞസ്സ അപരേന, മങ്ഗലോ നാമ നായകോ;
തമം ലോകേ നിഹന്ത്വാന, ധമ്മോക്കമഭിധാരയി.
അതുലാസി ¶ പഭാ തസ്സ, ജിനേഹഞ്ഞേഹി ഉത്തരിം;
ചന്ദസൂരിയപഭം ഹന്ത്വാ, ദസസഹസ്സീ വിരോചതി.
സോപി ബുദ്ധോ പകാസേസി, ചതുരോ സച്ചവരുത്തമേ;
തേ തേ സച്ചരസം പീത്വാ, വിനോദേന്തി മഹാതമം.
പത്വാന ¶ ബോധിമതുലം, പഠമേ ധമ്മദേസനേ;
കോടിസതസഹസ്സാനം, ധമ്മാഭിസമയോ അഹു.
സുരിന്ദദേവഭവനേ ¶ , ബുദ്ധോ ധമ്മമദേസയി;
തദാ കോടിസഹസ്സാനം [നവകോടിസഹസ്സാനം (സീ.)], ദുതിയോ സമയോ അഹു.
യദാ സുനന്ദോ ചക്കവത്തീ, സമ്ബുദ്ധം ഉപസങ്കമി;
തദാ ആഹനി സമ്ബുദ്ധോ, ധമ്മഭേരിം വരുത്തമം.
സുനന്ദസ്സാനുചരാ ജനതാ, തദാസും നവുതികോടിയോ;
സബ്ബേപി തേ നിരവസേസാ, അഹേസും ഏഹി ഭിക്ഖുകാ.
സന്നിപാതാ തയോ ആസും, മങ്ഗലസ്സ മഹേസിനോ;
കോടിസതസഹസ്സാനം, പഠമോ ആസി സമാഗമോ.
ദുതിയോ കോടിസതസഹസ്സാനം, തതിയോ നവുതികോടിനം;
ഖീണാസവാനം വിമലാനം, തദാ ആസി സമാഗമോ.
അഹം തേന സമയേന, സുരുചീ നാമ ബ്രാഹ്മണോ;
അജ്ഝായകോ മന്തധരോ, തിണ്ണം വേദാന പാരഗൂ.
തമഹം ¶ ഉപസങ്കമ്മ, സരണം ഗന്ത്വാന സത്ഥുനോ;
സമ്ബുദ്ധപ്പമുഖം സങ്ഘം, ഗന്ധമാലേന പൂജയിം;
പൂജേത്വാ ഗന്ധമാലേന, ഗവപാനേന തപ്പയിം.
സോപി മം ബുദ്ധോ ബ്യാകാസി, മങ്ഗലോ ദ്വിപദുത്തമോ;
‘‘അപരിമേയ്യിതോ കപ്പേ, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
‘‘പധാനം ¶ പദഹിത്വാന…പേ… ¶ ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
തസ്സാപി വചനം സുത്വാ, ഭിയ്യോ ചിത്തം പസാദയിം;
ഉത്തരിം വതമധിട്ഠാസിം, ദസ പാരമിപൂരിയാ.
തദാ പീതിമനുബ്രൂഹന്തോ, സമ്ബോധിവരപത്തിയാ;
ബുദ്ധേ ദത്വാന മം ഗേഹം, പബ്ബജിം തസ്സ സന്തികേ.
സുത്തന്തം ¶ വിനയഞ്ചാപി, നവങ്ഗം സത്ഥുസാസനം;
സബ്ബം പരിയാപുണിത്വാ, സോഭയിം ജിനസാസനം.
തത്ഥപ്പമത്തോ വിഹരന്തോ, ബ്രഹ്മം ഭാവേത്വ ഭാവനം;
അഭിഞ്ഞാപാരമിം ഗന്ത്വാ, ബ്രഹ്മലോകമഗച്ഛഹം.
ഉത്തരം ¶ നാമ നഗരം, ഉത്തരോ നാമ ഖത്തിയോ;
ഉത്തരാ നാമ ജനികാ, മങ്ഗലസ്സ മഹേസിനോ.
നവവസ്സസഹസ്സാനി ¶ , അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;
യസവാ സുചിമാ സിരീമാ, തയോ പാസാദമുത്തമാ.
സമതിംസസഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;
യസവതീ നാമ നാരീ, സീവലോ നാമ അത്രജോ.
നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, അസ്സയാനേന നിക്ഖമി;
അനൂനഅട്ഠമാസാനി, പധാനം പദഹീ ജിനോ.
ബ്രഹ്മുനാ യാചിതോ സന്തോ, മങ്ഗലോ നാമ നായകോ;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, വനേ സിരീവരുത്തമേ.
സുദേവോ ധമ്മസേനോ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
പാലിതോ നാമുപട്ഠാകോ, മങ്ഗലസ്സ മഹേസിനോ.
സീവലാ ച അസോകാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, നാഗരുക്ഖോതി വുച്ചതി.
നന്ദോ ചേവ വിസാഖോ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
അനുലാ ചേവ സുതനാ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.
അട്ഠാസീതി രതനാനി, അച്ചുഗ്ഗതോ മഹാമുനി;
തതോ നിദ്ധാവതീ രംസീ, അനേകസതസഹസ്സിയോ.
നവുതിവസ്സസഹസ്സാനി, ആയു വിജ്ജതി താവദേ;
താവതാ തിട്ഠമാനോ സോ, താരേസി ജനതം ബഹും.
യഥാപി സാഗരേ ഊമീ, ന സക്കാ താ ഗണേതുയേ;
തഥേവ സാവകാ തസ്സ, ന സക്കാ തേ ഗണേതുയേ.
യാവ ¶ അട്ഠാസി സമ്ബുദ്ധോ, മങ്ഗലോ ലോകനായകോ;
ന ¶ തസ്സ സാസനേ അത്ഥി, സകിലേസമരണം [സംകിലേസമരണം (സീ.)] തദാ.
ധമ്മോക്കം ¶ ധാരയിത്വാന, സന്താരേത്വാ മഹാജനം;
ജലിത്വാ ധൂമകേതൂവ, നിബ്ബുതോ സോ മഹായസോ.
സങ്ഖാരാനം ¶ സഭാവത്ഥം, ദസ്സയിത്വാ സദേവകേ;
ജലിത്വാ അഗ്ഗിക്ഖന്ധോവ, സൂരിയോ അത്ഥങ്ഗതോ യഥാ.
ഉയ്യാനേ വസ്സരേ നാമ, ബുദ്ധോ നിബ്ബായി മങ്ഗലോ;
തത്ഥേവസ്സ ജിനഥൂപോ, തിംസയോജനമുഗ്ഗതോതി.
മങ്ഗലസ്സ ഭഗവതോ വംസോ തതിയോ.
൬. സുമനബുദ്ധവംസോ
മങ്ഗലസ്സ അപരേന, സുമനോ നാമ നായകോ;
സബ്ബധമ്മേഹി അസമോ, സബ്ബസത്താനമുത്തമോ.
തദാ അമതഭേരിം സോ, ആഹനീ മേഖലേ പുരേ;
ധമ്മസങ്ഖസമായുത്തം, നവങ്ഗം ജിനസാസനം.
നിജ്ജിനിത്വാ കിലേസേ സോ, പത്വാ സമ്ബോധിമുത്തമം;
മാപേസി നഗരം സത്ഥാ, സദ്ധമ്മപുരവരുത്തമം.
നിരന്തരം അകുടിലം, ഉജും വിപുലവിത്ഥതം;
മാപേസി സോ മഹാവീഥിം, സതിപട്ഠാനവരുത്തമം.
ഫലേ ¶ ചത്താരി സാമഞ്ഞേ, ചതസ്സോ പടിസമ്ഭിദാ;
ഛളഭിഞ്ഞാട്ഠസമാപത്തീ, പസാരേസി തത്ഥ വീഥിയം.
യേ അപ്പമത്താ അഖിലാ, ഹിരിവീരിയേഹുപാഗതാ;
തേ തേ ഇമേ ഗുണവരേ, ആദിയന്തി യഥാ സുഖം.
ഏവമേതേന യോഗേന, ഉദ്ധരന്തോ മഹാജനം;
ബോധേസി പഠമം സത്ഥാ, കോടിസതസഹസ്സിയോ.
യമ്ഹി കാലേ മഹാവീരോ, ഓവദീ തിത്ഥിയേ ഗണേ;
കോടിസഹസ്സാഭിസമിംസു [കോടിസതസഹസ്സാനി (സ്യാ. കം.), കോടിസതസഹസ്സാനം (ക.)], ദുതിയേ ധമ്മദേസനേ.
യദാ ദേവാ മനുസ്സാ ച, സമഗ്ഗാ ഏകമാനസാ;
നിരോധപഞ്ഹം പുച്ഛിംസു, സംസയഞ്ചാപി മാനസം.
തദാപി ¶ ¶ ധമ്മദേസനേ, നിരോധപരിദീപനേ;
നവുതികോടിസഹസ്സാനം, തതിയാഭിസമയോ അഹു.
സന്നിപാതാ തയോ ആസും, സുമനസ്സ മഹേസിനോ;
ഖീണാസവാനം വിമലാനം, സന്തചിത്താന താദിനം.
വസ്സംവുത്ഥസ്സ ¶ ഭഗവതോ, അഭിഘുട്ഠേ പവാരണേ;
കോടിസതസഹസ്സേഹി, പവാരേസി തഥാഗതോ.
തതോപരം സന്നിപാതേ, വിമലേ കഞ്ചനപബ്ബതേ;
നവുതികോടിസഹസ്സാനം, ദുതിയോ ആസി സമാഗമോ.
യദാ സക്കോ ദേവരാജാ, ബുദ്ധദസ്സനുപാഗമി;
അസീതികോടിസഹസ്സാനം, തതിയോ ആസി സമാഗമോ.
അഹം ¶ തേന സമയേന, നാഗരാജാ മഹിദ്ധികോ;
അതുലോ നാമ നാമേന, ഉസ്സന്നകുസലസഞ്ചയോ.
തദാഹം നാഗഭാവനാ, നിക്ഖമിത്വാ സഞാതിഭി;
നാഗാനം ദിബ്ബതുരിയേഹി, സസങ്ഘം ജിനമുപട്ഠഹിം.
കോടിസതസഹസ്സാനം, അന്നപാനേന തപ്പയിം;
പച്ചേകദുസ്സയുഗം ദത്വാ, സരണം തമുപാഗമിം.
സോപി മം ബുദ്ധോ ബ്യാകാസി, സുമനോ ലോകനായകോ;
‘‘അപരിമേയ്യിതോ കപ്പേ, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
‘‘പധാനം പദഹിത്വാന…പേ… ¶ ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
തസ്സാപി വചനം സുത്വാ, ഭിയ്യോ ചിത്തം പസാദയിം;
ഉത്തരിം വതമധിട്ഠാസിം, ദസപാരമിപൂരിയാ.
നഗരം മേഖലം നാമ [മേഖലം നാമ നഗരം (സീ. സ്യാ.)], സുദത്തോ നാമ ഖത്തിയോ;
സിരിമാ നാമ ജനികാ, സുമനസ്സ മഹേസിനോ.
നവവസ്സസഹസ്സാനി ¶ , അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;
ചന്ദോ സുചന്ദോ വടംസോ ച, തയോ പാസാദമുത്തമാ.
തേസട്ഠിസതസഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;
വടംസികാ നാമ നാരീ, അനൂപമോ നാമ അത്രജോ.
നിമിത്തേ ¶ ചതുരോ ദിസ്വാ, ഹത്ഥിയാനേന നിക്ഖമി;
അനൂനദസമാസാനി, പധാനം പദഹീ ജിനോ.
ബ്രഹ്മുനാ ¶ യാചിതോ സന്തോ, സുമനോ ലോകനായകോ;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, മേഖലേ പുരമുത്തമേ.
സരണോ ഭാവിതത്തോ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
ഉദേനോ നാമുപട്ഠാകോ, സുമനസ്സ മഹേസിനോ.
സോണാ ച ഉപസോണാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
സോപി ബുദ്ധോ അമിതയസോ, നാഗമൂലേ അബുജ്ഝഥ.
വരുണോ ചേവ സരണോ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
ചാലാ ച ഉപചാലാ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.
ഉച്ചത്തനേന [ഉച്ചതരേന (ക.)] സോ ബുദ്ധോ, നവുതിഹത്ഥമുഗ്ഗതോ;
കഞ്ചനഗ്ഘിയസങ്കാസോ, ദസസഹസ്സീ വിരോചതി.
നവുതിവസ്സസഹസ്സാനി, ആയു വിജ്ജതി താവദേ;
താവതാ തിട്ഠമാനോ സോ, താരേസി ജനതം ബഹും.
താരണീയേ ¶ താരയിത്വാ, ബോധനീയേ ച ബോധയി;
പരിനിബ്ബായി സമ്ബുദ്ധോ, ഉളുരാജാവ അത്ഥമി.
തേ ¶ ച ഖീണാസവാ ഭിക്ഖൂ, സോ ച ബുദ്ധോ അസാദിസോ;
അതുലപ്പഭം ദസ്സയിത്വാ, നിബ്ബുതാ യേ മഹായസാ.
തഞ്ച ഞാണം അതുലിയം, താനി ച അതുലാനി രതനാനി;
സബ്ബം തമന്തരഹിതം, നനു രിത്താ സബ്ബസങ്ഖാരാ.
സുമനോ യസധരോ ബുദ്ധോ, അങ്ഗാരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
തത്ഥേവ തസ്സ ജിനഥൂപോ, ചതുയോജനമുഗ്ഗതോതി.
സുമനസ്സ ഭഗവതോ വംസോ ചതുത്ഥോ.
൭. രേവതബുദ്ധവംസോ
സുമനസ്സ അപരേന, രേവതോ നാമ നായകോ;
അനൂപമോ അസദിസോ, അതുലോ ഉത്തമോ ജിനോ.
സോപി ധമ്മം ¶ ¶ പകാസേസി, ബ്രഹ്മുനാ അഭിയാചിതോ;
ഖന്ധധാതുവവത്ഥാനം, അപ്പവത്തം ഭവാഭവേ.
തസ്സാഭിസമയാ തീണി, അഹേസും ധമ്മദേസനേ;
ഗണനായ ന വത്തബ്ബോ, പഠമാഭിസമയോ അഹു.
യദാ അരിന്ദമം രാജം [രാജാനം (ക.)], വിനേസി രേവതോ മുനി;
തദാ കോടിസഹസ്സാനം, ദുതിയാഭിസമയോ അഹു.
സത്താഹം പടിസല്ലാനാ, വുട്ഠഹിത്വാ നരാസഭോ;
കോടിസതം നരമരൂനം, വിനേസി ഉത്തമേ ഫലേ.
സന്നിപാതാ ¶ തയോ ആസും, രേവതസ്സ മഹേസിനോ;
ഖീണാസവാനം വിമലാനം, സുവിമുത്താന താദിനം.
അതിക്കന്താ ഗണനപഥം, പഠമം യേ സമാഗതാ;
കോടിസതസഹസ്സാനം, ദുതിയോ ആസി സമാഗമോ.
യോപി [യോ സോ (സ്യാ. കം. ക.)] പഞ്ഞായ അസമോ, തസ്സ ചക്കാനുവത്തകോ;
സോ തദാ ബ്യാധിതോ ആസി, പത്തോ ജീവിതസംസയം.
തസ്സ ഗിലാനപുച്ഛായ, യേ തദാ ഉപഗതാ മുനീ;
കോടിസഹസ്സാ അരഹന്തോ, തതിയോ ആസി സമാഗമോ.
അഹം തേന സമയേന, അതിദേവോ നാമ ബ്രാഹ്മണോ;
ഉപഗന്ത്വാ രേവതം ബുദ്ധം, സരണം തസ്സ ഗഞ്ഛഹം.
തസ്സ സീലം സമാധിഞ്ച, പഞ്ഞാഗുണമനുത്തമം;
ഥോമയിത്വാ യഥാഥാമം, ഉത്തരീയമദാസഹം.
സോപി ¶ മം ബുദ്ധോ ബ്യാകാസി, രേവതോ ലോകനായകോ;
‘‘അപരിമേയ്യിതോ കപ്പേ, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
‘‘പധാനം പദഹിത്വാന…പേ… ¶ ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
തസ്സാപി വചനം സുത്വാ, ഭിയ്യോ ചിത്തം പസാദയിം;
ഉത്തരിം വതമധിട്ഠാസിം, ദസപാരമിപൂരിയാ.
തദാപി തം ബുദ്ധധമ്മം, സരിത്വാ അനുബ്രൂഹയിം;
ആഹരിസ്സാമി തം ധമ്മം, യം മയ്ഹം അഭിപത്ഥിതം.
നഗരം ¶ സുധഞ്ഞവതീ നാമ [സുധമ്മകം നാമ (സീ.), സുധഞ്ഞകം നാമ (സ്യാ.)], വിപുലോ നാമ ഖത്തിയോ;
വിപുലാ നാമ ജനികാ, രേവതസ്സ മഹേസിനോ.
ഛ ¶ ച വസ്സസഹസ്സാനി [ഛബ്ബസ്സസഹസ്സാനി (സീ. സ്യാ.)], അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;
സുദസ്സനോ രതനഗ്ഘി, ആവേളോ ച വിഭൂസിതോ;
പുഞ്ഞകമ്മാഭിനിബ്ബത്താ, തയോ പാസാദമുത്തമാ.
തേത്തിംസ ച സഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;
സുദസ്സനാ നാമ നാരീ, വരുണോ നാമ അത്രജോ.
നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, രഥയാനേന നിക്ഖമി;
അനൂനസത്തമാസാനി, പധാനം പദഹീ ജിനോ.
ബ്രഹ്മുനാ യാചിതോ സന്തോ, രേവതോ ലോകനായകോ;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, വരുണാരാമേ സിരീഘരേ.
വരുണോ ¶ ബ്രഹ്മദേവോ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
സമ്ഭവോ നാമുപട്ഠാകോ, രേവതസ്സ മഹേസിനോ.
ഭദ്ദാ ചേവ സുഭദ്ദാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
സോപി ബുദ്ധോ അസമസമോ, നാഗമൂലേ അബുജ്ഝഥ.
പദുമോ കുഞ്ജരോ ചേവ, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ;
സിരീമാ ചേവ യസവതീ, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.
ഉച്ചത്തനേന സോ ബുദ്ധോ, അസീതിഹത്ഥമുഗ്ഗതോ;
ഓഭാസേതി ദിസാ സബ്ബാ, ഇന്ദകേതുവ ഉഗ്ഗതോ.
തസ്സ സരീരേ നിബ്ബത്താ, പഭാമാലാ അനുത്തരാ;
ദിവാ വാ യദി വാ രത്തിം, സമന്താ ഫരതി യോജനം.
സട്ഠിവസ്സസഹസ്സാനി, ആയു വിജ്ജതി താവദേ;
താവതാ തിട്ഠമാനോ സോ, താരേസി ജനതം ബഹും.
ദസ്സയിത്വാ ബുദ്ധബലം, അമതം ലോകേ പകാസയം;
നിബ്ബായി അനുപാദാനോ, യഥഗ്ഗുപാദാനസങ്ഖയാ.
സോ ച കായോ രതനനിഭോ, സോ ച ധമ്മോ അസാദിസോ;
സബ്ബം തമന്തരഹിതം, നനു രിത്താ സബ്ബസങ്ഖാരാ.
രേവതോ ¶ യസധരോ ബുദ്ധോ, നിബ്ബുതോ സോ മഹാപുരേ;
ധാതുവിത്ഥാരികം ആസി, തേസു തേസു പദേസതോതി.
രേവതസ്സ ഭഗവതോ വംസോ പഞ്ചമോ.
൮. സോഭിതബുദ്ധവംസോ
രേവതസ്സ ¶ ¶ ¶ അപരേന, സോഭിതോ നാമ നായകോ;
സമാഹിതോ സന്തചിത്തോ, അസമോ അപ്പടിപുഗ്ഗലോ.
സോ ജിനോ സകഗേഹമ്ഹി, മാനസം വിനിവത്തയി;
പത്വാന കേവലം ബോധിം, ധമ്മചക്കം പവത്തയി.
യാവ ഹേട്ഠാ അവീചിതോ, ഭവഗ്ഗാ ചാപി ഉദ്ധതോ;
ഏത്ഥന്തരേ ഏകപരിസാ, അഹോസി ധമ്മദേസനേ.
തായ പരിസായ സമ്ബുദ്ധോ, ധമ്മചക്കം പവത്തയി;
ഗണനായ ന വത്തബ്ബോ, പഠമാഭിസമയോ അഹു.
തതോ പരമ്പി ദേസേന്തേ, മരൂനഞ്ച സമാഗമേ;
നവുതികോടിസഹസ്സാനം, ദുതിയാഭിസമയോ അഹു.
പുനാപരം രാജപുത്തോ, ജയസേനോ നാമ ഖത്തിയോ;
ആരാമം രോപയിത്വാന, ബുദ്ധേ നിയ്യാദയീ തദാ.
തസ്സ യാഗം പകിത്തേന്തോ, ധമ്മം ദേസേസി ചക്ഖുമാ;
തദാ കോടിസഹസ്സാനം, തതിയാഭിസമയോ അഹു.
സന്നിപാതാ തയോ ആസും, സോഭിതസ്സ മഹേസിനോ;
ഖീണാസവാനം വിമലാനം, സന്തചിത്താന താദിനം.
ഉഗ്ഗതോ നാമ സോ രാജാ, ദാനം ദേതി നരുത്തമേ;
തമ്ഹി ദാനേ സമാഗഞ്ഛും, അരഹന്താ [അരഹതം (ക.)] സതകോടിയോ.
പുനാപരം ¶ പുരഗണോ [പുഗഗണോ (ക.)], ദേതി ദാനം നരുത്തമേ;
തദാ നവുതികോടീനം, ദുതിയോ ആസി സമാഗമോ.
ദേവലോകേ ¶ വസിത്വാന, യദാ ഓരോഹതീ ജിനോ;
തദാ അസീതികോടീനം, തതിയോ ആസി സമാഗമോ.
അഹം തേന സമയേന, സുജാതോ നാമ ബ്രാഹ്മണോ;
തദാ സസാവകം ബുദ്ധം, അന്നപാനേന തപ്പയിം.
സോപി മം ബുദ്ധോ ബ്യാകാസി, സോഭിതോ ലോകനായകോ;
‘‘അപരിമേയ്യിതോ കപ്പേ, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
‘‘പധാനം ¶ പദഹിത്വാന…പേ… ¶ ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
തസ്സാപി വചനം സുത്വാ, ഹട്ഠോ സംവിഗ്ഗമാനസോ;
തമേവത്ഥമനുപ്പത്തിയാ, ഉഗ്ഗം ധിതിമകാസഹം.
സുധമ്മം നാമ നഗരം, സുധമ്മോ നാമ ഖത്തിയോ;
സുധമ്മാ നാമ ജനികാ, സോഭിതസ്സ മഹേസിനോ.
നവവസ്സസഹസ്സാനി ¶ ¶ , അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;
കുമുദോ നാളിനോ പദുമോ, തയോ പാസാദമുത്തമാ.
സത്തതിംസസഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;
മണിലാ [മഖിലാ (അട്ഠ.), സമങ്ഗീ (സീ.), മകിലാ (സ്യാ. കം.)] നാമ സാ നാരീ, സീഹോ നാമാസി അത്രജോ.
നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, പാസാദേനാഭിനിക്ഖമി;
സത്താഹം പധാനചാരം, ചരിത്വാ പുരിസുത്തമോ.
ബ്രഹ്മുനാ യാചിതോ സന്തോ, സോഭിതോ ലോകനായകോ;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, സുധമ്മുയ്യാനമുത്തമേ.
അസമോ ച സുനേത്തോ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
അനോമോ നാമുപട്ഠാകോ, സോഭിതസ്സ മഹേസിനോ.
നകുലാ ച സുജാതാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
ബുജ്ഝമാനോ ച സോ ബുദ്ധോ, നാഗമൂലേ അബുജ്ഝഥ.
രമ്മോ ചേവ സുദത്തോ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
നകുലാ ചേവ ചിത്താ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.
അട്ഠപണ്ണാസരതനം, അച്ചുഗ്ഗതോ മഹാമുനി;
ഓഭാസേതി ദിസാ സബ്ബാ, സതരംസീവ ഉഗ്ഗതോ.
യഥാ ¶ സുഫുല്ലം പവനം, നാനാഗന്ധേഹി ധൂപിതം;
തഥേവ തസ്സ പാവചനം, സീലഗന്ധേഹി ധൂപിതം.
യഥാപി സാഗരോ നാമ, ദസ്സനേന അതപ്പിയോ;
തഥേവ തസ്സ പാവചനം, സവണേന അതപ്പിയം.
നവുതിവസ്സസഹസ്സാനി ¶ , ആയു വിജ്ജതി താവദേ;
താവതാ തിട്ഠമാനോ സോ, താരേസി ജനതം ബഹും.
ഓവാദം അനുസിട്ഠിഞ്ച, ദത്വാന സേസകേ ജനേ;
ഹുതാസനോവ താപേത്വാ, നിബ്ബുതോ സോ സസാവകോ.
സോ ¶ ച ബുദ്ധോ അസമസമോ, തേപി സാവകാ ബലപ്പത്താ;
സബ്ബം തമന്തരഹിതം, നനു രിത്താ സബ്ബസങ്ഖാരാ.
സോഭിതോ വരസമ്ബുദ്ധോ, സീഹാരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
ധാതുവിത്ഥാരികം ആസി, തേസു തേസു പദേസതോതി.
സോഭിതസ്സ ഭഗവതോ വംസോ ഛട്ഠോ.
൯. അനോമദസ്സീബുദ്ധവംസോ
സോഭിതസ്സ ¶ അപരേന, സമ്ബുദ്ധോ ദ്വിപദുത്തമോ;
അനോമദസ്സീ അമിതയസോ, തേജസ്സീ ദുരതിക്കമോ.
സോ ഛേത്വാ ബന്ധനം സബ്ബം, വിദ്ധംസേത്വാ തയോ ഭവേ;
അനിവത്തിഗമനം മഗ്ഗം, ദേസേസി ദേവമാനുസേ.
സാഗരോവ അസങ്ഖോഭോ, പബ്ബതോവ ദുരാസദോ;
ആകാസോവ അനന്തോ സോ, സാലരാജാവ ഫുല്ലിതോ.
ദസ്സനേനപി തം ബുദ്ധം, തോസിതാ ഹോന്തി പാണിനോ;
ബ്യാഹരന്തം ഗിരം സുത്വാ, അമതം പാപുണന്തി തേ.
ധമ്മാഭിസമയോ ¶ തസ്സ, ഇദ്ധോ ഫീതോ തദാ അഹു;
കോടിസതാനി അഭിസമിംസു, പഠമേ ധമ്മദേസനേ.
തതോ പരം അഭിസമയേ, വസ്സന്തേ ധമ്മവുട്ഠിയോ;
അസീതികോടിയോഭിസമിംസു, ദുതിയേ ധമ്മദേസനേ.
തതോപരഞ്ഹി ¶ വസ്സന്തേ, തപ്പയന്തേ ച പാണിനം;
അട്ഠസത്തതികോടീനം, തതിയാഭിസമയോ അഹു.
സന്നിപാതാ തയോ ആസും, തസ്സാപി ച മഹേസിനോ;
അഭിഞ്ഞാബലപ്പത്താനം, പുപ്ഫിതാനം വിമുത്തിയാ.
അട്ഠസതസഹസ്സാനം, സന്നിപാതോ തദാ അഹു;
പഹീനമദമോഹാനം, സന്തചിത്താന താദിനം.
സത്തസതസഹസ്സാനം ¶ , ദുതിയോ ആസി സമാഗമോ;
അനങ്ഗണാനം വിരജാനം, ഉപസന്താന താദിനം.
ഛന്നം സതസഹസ്സാനം, തതിയോ ആസി സമാഗമോ;
അഭിഞ്ഞാബലപ്പത്താനം, നിബ്ബുതാനം തപസ്സിനം.
അഹം തേന സമയേന, യക്ഖോ ആസിം മഹിദ്ധികോ;
നേകാനം യക്ഖകോടീനം, വസവത്തിമ്ഹി ഇസ്സരോ.
തദാപി തം ബുദ്ധവരം, ഉപഗന്ത്വാ മഹേസിനം;
അന്നപാനേന തപ്പേസിം, സസങ്ഘം ലോകനായകം.
സോപി മം തദാ ബ്യാകാസി, വിസുദ്ധനയനോ മുനി;
‘‘അപരിമേയ്യിതോ കപ്പേ, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
‘‘പധാനം ¶ പദഹിത്വാന…പേ… ¶ ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
തസ്സാപി വചനം സുത്വാ, ഹട്ഠോ സംവിഗ്ഗമാനസോ;
ഉത്തരിം വതമധിട്ഠാസിം, ദസപാരമിപൂരിയാ.
നഗരം ¶ ചന്ദവതീ നാമ, യസവാ നാമ ഖത്തിയോ;
മാതാ യസോധരാ നാമ, അനോമദസ്സിസ്സ സത്ഥുനോ.
ദസവസ്സസഹസ്സാനി, അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;
സിരീ ഉപസിരീ വഡ്ഢോ, തയോ പാസാദമുത്തമാ.
തേവീസതിസഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;
സിരിമാ നാമ സാ നാരീ, ഉപവാണോ നാമ അത്രജോ.
നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, സിവികായാഭിനിക്ഖമി;
അനൂനദസമാസാനി, പധാനം പദഹീ ജിനോ.
ബ്രഹ്മുനാ ¶ ¶ യാചിതോ സന്തോ, അനോമദസ്സീ മഹാമുനി;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, ഉയ്യാനേ സോ സുദസ്സനേ [സുദസ്സനുയ്യാനമുത്തമേ (സ്യാ. കം.)].
നിസഭോ ച അനോമോ ച [അസോകോ ച (സീ.)], അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
വരുണോ നാമുപട്ഠാകോ, അനോമദസ്സിസ്സ സത്ഥുനോ.
സുന്ദരീ ച സുമനാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, അജ്ജുനോതി പവുച്ചതി.
നന്ദിവഡ്ഢോ സിരിവഡ്ഢോ, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
ഉപ്പലാ ചേവ പദുമാ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.
അട്ഠപണ്ണാസരതനം ¶ , അച്ചുഗ്ഗതോ മഹാമുനി;
പഭാ നിദ്ധാവതീ തസ്സ, സതരംസീവ ഉഗ്ഗതോ.
വസ്സസതസഹസ്സാനി, ആയു വിജ്ജതി താവദേ;
താവതാ തിട്ഠമാനോ സോ, താരേസി ജനതം ബഹും.
സുപുപ്ഫിതം പാവചനം, അരഹന്തേഹി താദിഹി;
വീതരാഗേഹി വിമലേഹി, സോഭിത്ഥ ജിനസാസനം.
സോ ച സത്ഥാ അമിതയസോ, യുഗാനി താനി അതുലിയാനി;
സബ്ബം തമന്തരഹിതം, നനു രിത്താ സബ്ബസങ്ഖാരാ.
അനോമദസ്സീ ജിനോ സത്ഥാ, ധമ്മാരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
തത്ഥേവസ്സ ജിനഥൂപോ, ഉബ്ബേധോ പഞ്ചവീസതീതി.
അനോമദസ്സിസ്സ ഭഗവതോ വംസോ സത്തമോ.
൧൦. പദുമബുദ്ധവംസോ
അനോമദസ്സിസ്സ ¶ ¶ അപരേന, സമ്ബുദ്ധോ ദ്വിപദുത്തമോ;
പദുമോ നാമ നാമേന, അസമോ അപ്പടിപുഗ്ഗലോ.
തസ്സാപി അസമം സീലം, സമാധിപി അനന്തകോ;
അസങ്ഖേയ്യം ഞാണവരം, വിമുത്തിപി അനൂപമാ.
തസ്സാപി ¶ അതുലതേജസ്സ, ധമ്മചക്കപ്പവത്തനേ;
അഭിസമയാ തയോ ആസും, മഹാതമപവാഹനാ.
പഠമാഭിസമയേ ബുദ്ധോ, കോടിസതമബോധയി;
ദുതിയാഭിസമയേ ധീരോ, നവുതികോടിമബോധയി.
യദാ ച പദുമോ ബുദ്ധോ, ഓവദീ സകമത്രജം;
തദാ അസീതികോടീനം, തതിയാഭിസമയോ അഹു.
സന്നിപാതാ തയോ ആസും, പദുമസ്സ മഹേസിനോ;
കോടിസതസഹസ്സാനം, പഠമോ ആസി സമാഗമോ.
കഥിനത്ഥാരസമയേ ¶ , ഉപ്പന്നേ കഥിനചീവരേ;
ധമ്മസേനാപതിത്ഥായ, ഭിക്ഖൂ സിബ്ബിംസു [യാചിംസു (ക.)] ചീവരം.
തദാ തേ വിമലാ ഭിക്ഖൂ, ഛളഭിഞ്ഞാ മഹിദ്ധികാ;
തീണി സതസഹസ്സാനി, സമിംസു അപരാജിതാ.
പുനാപരം സോ നരാസഭോ [നരവുസഭോ (സ്യാ. കം.)], പവനേ വാസം ഉപാഗമി;
തദാ സമാഗമോ ആസി, ദ്വിന്നം സതസഹസ്സിനം.
അഹം തേന സമയേന, സീഹോ ആസിം മിഗാധിഭൂ;
വിവേകമനുബ്രൂഹന്തം ¶ , പവനേ അദ്ദസം ജിനം.
വന്ദിത്വാ സിരസാ പാദേ, കത്വാന തം പദക്ഖിണം;
തിക്ഖത്തും അഭിനാദിത്വാ, സത്താഹം ജിനമുപട്ഠഹം.
സത്താഹം വരസമാപത്തിയാ, വുട്ഠഹിത്വാ തഥാഗതോ;
മനസാ ചിന്തയിത്വാന, കോടിഭിക്ഖൂ സമാനയി.
തദാപി സോ മഹാവീരോ, തേസം മജ്ഝേ വിയാകരി;
‘‘അപരിമേയ്യിതോ കപ്പേ, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
‘‘പധാനം പദഹിത്വാന…പേ… ¶ ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
തസ്സാപി വചനം സുത്വാ, ഭിയ്യോ ചിത്തം പസാദയിം;
ഉത്തരിം വതമധിട്ഠാസിം, ദസപാരമിപൂരിയാ.
ചമ്പകം നാമ നഗരം, അസമോ നാമ ഖത്തിയോ;
അസമാ നാമ ജനികാ, പദുമസ്സ മഹേസിനോ.
ദസവസ്സസഹസ്സാനി ¶ ¶ , അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;
നന്ദാവസുയസുത്തരാ ¶ , തയോ പാസാദമുത്തമാ.
തേത്തിംസ ച സഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;
ഉത്തരാ നാമ സാ നാരീ, രമ്മോ നാമാസി അത്രജോ.
നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, രഥയാനേന നിക്ഖമി;
അനൂനഅട്ഠമാസാനി, പധാനം പദഹീ ജിനോ.
ബ്രഹ്മുനാ യാചിതോ സന്തോ, പദുമോ ലോകനായകോ;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, ധനഞ്ചുയ്യാനമുത്തമേ.
സാലോ ച ഉപസാലോ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
വരുണോ നാമുപട്ഠാകോ, പദുമസ്സ മഹേസിനോ.
രാധാ ¶ ചേവ സുരാധാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, മഹാസോണോതി വുച്ചതി.
ഭിയ്യോ ചേവ അസമോ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
രുചീ ച നന്ദരാമാ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.
അട്ഠപണ്ണാസരതനം, അച്ചുഗ്ഗതോ മഹാമുനി;
പഭാ നിദ്ധാവതീ തസ്സ, അസമാ സബ്ബസോ ദിസാ.
ചന്ദപ്പഭാ സൂരിയപ്പഭാ, രതനഗ്ഗിമണിപ്പഭാ;
സബ്ബാപി താ ഹതാ ഹോന്തി, പത്വാ ജിനപഭുത്തമം.
വസ്സസതസഹസ്സാനി, ആയു വിജ്ജതി താവദേ;
താവതാ തിട്ഠമാനോ സോ, താരേസി ജനതം ബഹും.
പരിപക്കമാനസേ ¶ സത്തേ, ബോധയിത്വാ അസേസതോ;
സേസകേ അനുസാസിത്വാ, നിബ്ബുതോ സോ സസാവകോ.
ഉരഗോവ തചം ജിണ്ണം, വദ്ധപത്തംവ പാദപോ;
ജഹിത്വാ സബ്ബസങ്ഖാരേ, നിബ്ബുതോ സോ യഥാ സിഖീ.
പദുമോ ജിനവരോ സത്ഥാ, ധമ്മാരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
ധാതുവിത്ഥാരികം ആസി, തേസു തേസു പദേസതോതി.
പദുമസ്സ ഭഗവതോ വംസോ അട്ഠമോ.
൧൧. നാരദബുദ്ധവംസോ
പദുമസ്സ ¶ ¶ അപരേന, സമ്ബുദ്ധോ ദ്വിപദുത്തമോ;
നാരദോ നാമ നാമേന, അസമോ അപ്പടിപുഗ്ഗലോ.
സോ ബുദ്ധോ ചക്കവത്തിസ്സ, ജേട്ഠോ ദയിതഓരസോ;
ആമുക്കമാലാഭരണോ, ഉയ്യാനം ഉപസങ്കമി.
തത്ഥാസി രുക്ഖോ യസവിപുലോ, അഭിരൂപോ ബ്രഹാ സുചി;
തമജ്ഝപത്വാ ഉപനിസീദി, മഹാസോണസ്സ ഹേട്ഠതോ.
തത്ഥ ¶ ഞാണവരുപ്പജ്ജി, അനന്തം വജിരൂപമം;
തേന വിചിനി സങ്ഖാരേ, ഉക്കുജ്ജമവകുജ്ജകം [കുജ്ജതം (സ്യാ. കം.)].
തത്ഥ സബ്ബകിലേസാനി, അസേസമഭിവാഹയി;
പാപുണീ കേവലം ബോധിം, ബുദ്ധഞാണേ ച ചുദ്ദസ.
പാപുണിത്വാന ¶ സമ്ബോധിം, ധമ്മചക്കം പവത്തയി;
കോടിസതസഹസ്സാനം, പഠമാഭിസമയോ അഹു.
മഹാദോണം നാഗരാജം, വിനയന്തോ മഹാമുനി;
പാടിഹേരം തദാകാസി, ദസ്സയന്തോ സദേവകേ.
തദാ ദേവമനുസ്സാനം, തമ്ഹി ധമ്മപ്പകാസനേ;
നവുതികോടിസഹസ്സാനി, തരിംസു സബ്ബസംസയം.
യമ്ഹി കാലേ മഹാവീരോ, ഓവദീ സകമത്രജം;
അസീതികോടിസഹസ്സാനം, തതിയാഭിസമയോ അഹു.
സന്നിപാതാ തയോ ആസും, നാരദസ്സ മഹേസിനോ;
കോടിസതസഹസ്സാനം, പഠമോ ആസി സമാഗമോ.
യദാ ബുദ്ധോ ബുദ്ധഗുണം, സനിദാനം പകാസയി;
നവുതികോടിസഹസ്സാനി, സമിംസു വിമലാ തദാ.
യദാ വേരോചനോ നാഗോ, ദാനം ദദാതി സത്ഥുനോ;
തദാ സമിംസു ജിനപുത്താ, അസീതിസതസഹസ്സിയോ.
അഹം ¶ തേന സമയേന, ജടിലോ ഉഗ്ഗതാപനോ;
അന്തലിക്ഖചരോ ആസിം, പഞ്ചാഭിഞ്ഞാസു പാരഗൂ.
തദാപാഹം അസമസമം, സസങ്ഘം സപരിജ്ജനം;
അന്നപാനേന തപ്പേത്വാ, ചന്ദനേനാഭിപൂജയിം.
സോപി മം തദാ ബ്യാകാസി, നാരദോ ലോകനായകോ;
‘‘അപരിമേയ്യിതോ ¶ കപ്പേ, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
‘‘പധാനം പദഹിത്വാന…പേ… ¶ ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
തസ്സാപി ¶ വചനം സുത്വാ, ഭിയ്യോ ഹാസേത്വ മാനസം;
അധിട്ഠഹിം വതം ഉഗ്ഗം, ദസപാരമിപൂരിയാ.
നഗരം ധഞ്ഞവതീ നാമ, സുദേവോ നാമ ഖത്തിയോ;
അനോമാ നാമ ജനികാ, നാരദസ്സ മഹേസിനോ.
നവവസ്സസഹസ്സാനി ¶ , അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;
ജിതോ വിജിതാഭിരാമോ, തയോ പാസാദമുത്തമാ.
തിചത്താരീസസഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;
വിജിതസേനാ നാമ നാരീ, നന്ദുത്തരോ നാമ അത്രജോ.
നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, പദസാ ഗമനേന നിക്ഖമി;
സത്താഹം പധാനചാരം, അചരീ പുരിസുത്തമോ [ലോകനായകോ (സീ. ക.)].
ബ്രഹ്മുനാ ¶ യാചിതോ സന്തോ, നാരദോ ലോകനായകോ;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, ധനഞ്ചുയ്യാനമുത്തമേ.
ഭദ്ദസാലോ ജിതമിത്തോ, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
വാസേട്ഠോ നാമുപട്ഠാകോ, നാരദസ്സ മഹേസിനോ.
ഉത്തരാ ഫഗ്ഗുനീ ചേവ, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, മഹാസോണോതി വുച്ചതി.
ഉഗ്ഗരിന്ദോ വസഭോ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
ഇന്ദാവരീ ച വണ്ഡീ [ഉന്ദീ (സീ.), ഗണ്ഡീ (സ്യാ. കം.)] ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.
അട്ഠാസീതിരതനാനി ¶ , അച്ചുഗ്ഗതോ മഹാമുനി;
കഞ്ചനഗ്ഘിയസങ്കാസോ, ദസസഹസ്സീ വിരോചതി.
തസ്സ ബ്യാമപ്പഭാ കായാ, നിദ്ധാവതി ദിസോദിസം;
നിരന്തരം ദിവാരത്തിം, യോജനം ഫരതേ സദാ.
ന കേചി തേന സമയേന, സമന്താ യോജനേ ജനാ;
ഉക്കാപദീപേ ഉജ്ജാലേന്തി, ബുദ്ധരംസീഹി ഓത്ഥടാ.
നവുതിവസ്സസഹസ്സാനി, ആയു വിജ്ജതി താവദേ;
താവതാ തിട്ഠമാനോ സോ, താരേസി ജനതം ബഹും.
യഥാ ഉളൂഹി ഗഗനം, വിചിത്തം ഉപസോഭതി;
തഥേവ സാസനം തസ്സ, അരഹന്തേഹി സോഭതി.
സംസാരസോതം തരണായ, സേസകേ പടിപന്നകേ;
ധമ്മസേതും ¶ ദള്ഹം കത്വാ, നിബ്ബുതോ സോ നരാസഭോ.
സോപി ബുദ്ധോ അസമസമോ, തേപി ഖീണാസവാ അതുലതേജാ;
സബ്ബം തമന്തരഹിതം, നനു രിത്താ സബ്ബസങ്ഖാരാ.
നാരദോ ജിനവസഭോ, നിബ്ബുതോ സുദസ്സനേ പുരേ;
തത്ഥേവസ്സ ഥൂപവരോ, ചതുയോജനമുഗ്ഗതോതി.
നാരദസ്സ ഭഗവതോ വംസോ നവമോ.
൧൨. പദുമുത്തരബുദ്ധവംസോ
നാരദസ്സ ¶ ¶ അപരേന, സമ്ബുദ്ധോ ദ്വിപദുത്തമോ;
പദുമുത്തരോ നാമ ജിനോ, അക്ഖോഭോ സാഗരൂപമോ.
മണ്ഡകപ്പോവ സോ ആസി, യമ്ഹി ബുദ്ധോ അജായഥ;
ഉസ്സന്നകുസലാ ജനതാ, തമ്ഹി കപ്പേ അജായഥ.
പദുമുത്തരസ്സ ഭഗവതോ, പഠമേ ധമ്മദേസനേ;
കോടിസതസഹസ്സാനം, ധമ്മാഭിസമയോ അഹു.
തതോ പരമ്പി വസ്സന്തേ, തപ്പയന്തേ ച പാണിനേ;
സത്തതിംസസതസഹസ്സാനം, ദുതിയാഭിസമയോ അഹു.
യമ്ഹി ¶ കാലേ മഹാവീരോ, ആനന്ദം ഉപസങ്കമി;
പിതുസന്തികം ഉപഗന്ത്വാ, ആഹനീ അമതദുന്ദുഭിം.
ആഹതേ അമതഭേരിമ്ഹി, വസ്സന്തേ ധമ്മവുട്ഠിയാ;
പഞ്ഞാസസതസഹസ്സാനം, തതിയാഭിസമയോ അഹു.
ഓവാദകോ ¶ വിഞ്ഞാപകോ, താരകോ സബ്ബപാണിനം;
ദേസനാകുസലോ ബുദ്ധോ, താരേസി ജനതം ബഹും.
സന്നിപാതാ തയോ ആസും, പദുമുത്തരസ്സ സത്ഥുനോ;
കോടിസതസഹസ്സാനം, പഠമോ ആസി സമാഗമോ.
യദാ ബുദ്ധോ അസമസമോ, വസി വേഭാരപബ്ബതേ;
നവുതികോടിസഹസ്സാനം, ദുതിയോ ആസി സമാഗമോ.
പുന ചാരികം പക്കന്തേ, ഗാമനിഗമരട്ഠതോ;
അസീതികോടിസഹസ്സാനം, തതിയോ ആസി സമാഗമോ.
അഹം തേന സമയേന, ജടിലോ നാമ രട്ഠികോ;
സമ്ബുദ്ധപ്പമുഖം സങ്ഘം, സഭത്തം ദുസ്സമദാസഹം.
സോപി മം ബുദ്ധോ ബ്യാകാസി, സങ്ഘമജ്ഝേ നിസീദിയ;
‘‘സതസഹസ്സിതോ കപ്പേ, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
‘‘പധാനം ¶ പദഹിത്വാന…പേ… ¶ ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
തസ്സാപി വചനം സുത്വാ, ഉത്തരിം വതമധിട്ഠഹിം;
അകാസിം ഉഗ്ഗദള്ഹം ധിതിം, ദസപാരമിപൂരിയാ.
ബ്യാഹതാ തിത്ഥിയാ സബ്ബേ, വിമനാ ദുമ്മനാ തദാ;
ന തേസം കേചി പരിചരന്തി, രട്ഠതോ നിച്ഛുഭന്തി തേ.
സബ്ബേ ¶ തത്ഥ സമാഗന്ത്വാ, ഉപഗച്ഛും ബുദ്ധസന്തികേ;
തുവം നാഥോ മഹാവീര, സരണം ഹോഹി ചക്ഖുമ.
അനുകമ്പകോ കാരുണികോ, ഹിതേസീ സബ്ബപാണിനം;
സമ്പത്തേ തിത്ഥിയേ സബ്ബേ, പഞ്ചസീലേ പതിട്ഠപി.
ഏവം നിരാകുലം ആസി, സുഞ്ഞതം തിത്ഥിയേഹി തം;
വിചിത്തം അരഹന്തേഹി, വസീഭൂതേഹി താദിഹി.
നഗരം ¶ ഹംസവതീ നാമ, ആനന്ദോ നാമ ഖത്തിയോ;
സുജാതാ നാമ ജനികാ, പദുമുത്തരസ്സ സത്ഥുനോ.
ദസവസ്സസഹസ്സാനി, അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;
നരവാഹനോ യസോ വസവത്തീ [നാരിവാഹനോ യസവതീ (സ്യാ. കം.)], തയോ പാസാദമുത്തമാ.
തിചത്താരീസസഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;
വസുദത്താ നാമ നാരീ, ഉത്തമോ നാമ അത്രജോ.
നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, പാസാദേനാഭിനിക്ഖമി;
സത്താഹം പധാനചാരം, അചരീ പുരിസുത്തമോ.
ബ്രഹ്മുനാ ¶ യാചിതോ സന്തോ, പദുമുത്തരോ വിനായകോ;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, മിഥിലുയ്യാനമുത്തമേ.
ദേവലോ ച സുജാതോ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
സുമനോ നാമുപട്ഠാകോ, പദുമുത്തരസ്സ മഹേസിനോ.
അമിതാ ച അസമാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, സലലോതി പവുച്ചതി.
വിതിണ്ണോ ചേവ [അമിതോ ചേവ (സ്യാ.)] തിസ്സോ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
ഹട്ഠാ ചേവ വിചിത്താ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.
അട്ഠപണ്ണാസരതനം, അച്ചുഗ്ഗതോ മഹാമുനി;
കഞ്ചനഗ്ഘിയസങ്കാസോ, ദ്വത്തിംസവരലക്ഖണോ.
കുട്ടാ ¶ കവാടാ ഭിത്തീ ച, രുക്ഖാ നഗസിലുച്ചയാ;
ന തസ്സാവരണം അത്ഥി, സമന്താ ദ്വാദസയോജനേ.
വസ്സസതസഹസ്സാനി, ആയു വിജ്ജതി താവദേ;
താവതാ തിട്ഠമാനോ സോ, താരേസി ജനതം ബഹും.
സന്താരേത്വാ ബഹുജനം, ഛിന്ദിത്വാ സബ്ബസംസയം;
ജലിത്വാ അഗ്ഗിക്ഖന്ധോവ നിബ്ബുതോ സോ സസാവകോ.
പദുമുത്തരോ ജിനോ ബുദ്ധോ, നന്ദാരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
തത്ഥേവസ്സ ഥൂപവരോ, ദ്വാദസുബ്ബേധയോജനോതി.
പദുമുത്തരസ്സ ഭഗവതോ വംസോ ദസമോ.
൧൩. സുമേധബുദ്ധവംസോ
പദുമുത്തരസ്സ ¶ ¶ ¶ അപരേന, സുമേധോ നാമ നായകോ;
ദുരാസദോ ഉഗ്ഗതേജോ, സബ്ബലോകുത്തമോ മുനി.
പസന്നനേത്തോ സുമുഖോ, ബ്രഹാ ഉജു പതാപവാ;
ഹിതേസീ സബ്ബസത്താനം, ബഹൂ മോചേസി ബന്ധനാ.
യദാ ബുദ്ധോ പാപുണിത്വാ, കേവലം ബോധിമുത്തമം;
സുദസ്സനമ്ഹി നഗരേ, ധമ്മചക്കം പവത്തയി.
തസ്സാപി അഭിസമയാ തീണി, അഹേസും ധമ്മദേസനേ;
കോടിസതസഹസ്സാനം, പഠമാഭിസമയോ അഹു.
പുനാപരം കുമ്ഭകണ്ണം, യക്ഖം സോ ദമയീ ജിനോ;
നവുതികോടിസഹസ്സാനം, ദുതിയാഭിസമയോ അഹു.
പുനാപരം അമിതയസോ, ചതുസച്ചം പകാസയി;
അസീതികോടിസഹസ്സാനം, തതിയാഭിസമയോ അഹു.
സന്നിപാതാ തയോ ആസും, സുമേധസ്സ മഹേസിനോ;
ഖീണാസവാനം വിമലാനം, സന്തചിത്താന താദിനം.
സുദസ്സനം ¶ നാമ നഗരം, ഉപഗഞ്ഛി ജിനോ യദാ;
തദാ ഖീണാസവാ ഭിക്ഖൂ, സമിംസു സതകോടിയോ.
പുനാപരം ദേവകൂടേ, ഭിക്ഖൂനം കഥിനത്ഥതേ;
തദാ നവുതികോടീനം, ദുതിയോ ആസി സമാഗമോ.
പുനാപരം ¶ ദസബലോ, യദാ ചരതി ചാരികം;
തദാ അസീതികോടീനം, തതിയോ ആസി സമാഗമോ.
അഹം തേന സമയേന, ഉത്തരോ നാമ മാണവോ;
അസീതികോടിയോ മയ്ഹം, ഘരേ സന്നിചിതം ധനം.
കേവലം സബ്ബം ദത്വാന, സസങ്ഘേ ലോകനായകേ;
സരണം തസ്സുപഗഞ്ഛിം, പബ്ബജ്ജഞ്ചാഭിരോചയിം.
സോപി മം ബുദ്ധോ ബ്യാകാസി, കരോന്തോ അനുമോദനം;
‘‘തിംസകപ്പസഹസ്സമ്ഹി, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
‘‘പധാനം ¶ പദഹിത്വാന…പേ… ¶ ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
തസ്സാപി വചനം സുത്വാ, ഭിയ്യോ ചിത്തം പസാദയിം;
ഉത്തരിം വതമധിട്ഠാസിം, ദസപാരമിപൂരിയാ.
സുത്തന്തം വിനയഞ്ചാപി, നവങ്ഗം സത്ഥുസാസനം;
സബ്ബം പരിയാപുണിത്വാന, സോഭയിം ജിനസാസനം.
തത്ഥപ്പമത്തോ ¶ ¶ വിഹരന്തോ, നിസജ്ജട്ഠാനചങ്കമേ;
അഭിഞ്ഞാസു പാരമിം ഗന്ത്വാ, ബ്രഹ്മലോകമഗഞ്ഛഹം.
സുദസ്സനം നാമ നഗരം, സുദത്തോ നാമ ഖത്തിയോ;
സുദത്താ നാമ ജനികാ, സുമേധസ്സ മഹേസിനോ.
നവവസ്സസഹസ്സാനി, അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;
സുചന്ദകഞ്ചനസിരിവഡ്ഢാ, തയോ പാസാദമുത്തമാ.
തിസോളസസഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;
സുമനാ നാമ സാ നാരീ, പുനബ്ബസു നാമ അത്രജോ.
നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, ഹത്ഥിയാനേന നിക്ഖമി;
അനൂനകം അഡ്ഢമാസം, പധാനം പദഹീ ജിനോ.
ബ്രഹ്മുനാ യാചിതോ സന്തോ, സുമേധോ ലോകനായകോ;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, സുദസ്സനുയ്യാനമുത്തമേ.
സരണോ ¶ സബ്ബകാമോ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
സാഗരോ നാമുപട്ഠാകോ, സുമേധസ്സ മഹേസിനോ.
രാമാ ചേവ സുരാമാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, മഹാനീപോതി വുച്ചതി.
ഉരുവേലാ യസവാ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
യസോധരാ സിരിമാ ച [യസാ നാമ സിരിമാ ച (സ്യാ. കം.)], അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.
അട്ഠാസീതിരതനാനി, അച്ചുഗ്ഗതോ മഹാമുനി;
ഓഭാസേതി ദിസാ സബ്ബാ, ചന്ദോ താരഗണേ യഥാ.
ചക്കവത്തിമണീ ¶ നാമ, യഥാ തപതി യോജനം;
തഥേവ തസ്സ രതനം, സമന്താ ഫരതി യോജനം.
നവുതിവസ്സസഹസ്സാനി ¶ , ആയു വിജ്ജതി താവദേ;
താവതാ തിട്ഠമാനോ സോ, താരേസി ജനതം ബഹും.
തേവിജ്ജഛളഭിഞ്ഞേഹി, ബലപ്പത്തേഹി താദിഹി;
സമാകുലമിദം ആസി, അരഹന്തേഹി സാധുഹി.
തേപി സബ്ബേ അമിതയസാ, വിപ്പമുത്താ നിരൂപധീ;
ഞാണാലോകം ദസ്സയിത്വാ, നിബ്ബുതാ തേ മഹായസാ.
സുമേധോ ജിനവരോ ബുദ്ധോ, മേധാരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
ധാതുവിത്ഥാരികം ആസി, തേസു തേസു പദേസതോതി.
സുമേധസ്സ ഭഗവതോ വംസോ ഏകാദസമോ.
൧൪. സുജാതബുദ്ധവംസോ
തത്ഥേവ ¶ മണ്ഡകപ്പമ്ഹി, സുജാതോ നാമ നായകോ;
സീഹഹനുസഭക്ഖന്ധോ, അപ്പമേയ്യോ ദുരാസദോ.
ചന്ദോവ വിമലോ സുദ്ധോ, സതരംസീവ പതാപവാ;
ഏവം സോഭതി സമ്ബുദ്ധോ, ജലന്തോ സിരിയാ സദാ.
പാപുണിത്വാന ¶ സമ്ബുദ്ധോ, കേവലം ബോധിമുത്തമം;
സുമങ്ഗലമ്ഹി നഗരേ, ധമ്മചക്കം പവത്തയി.
ദേസേന്തേ ¶ [ദേസേന്തോ (സ്യാ. കം.)] പവരം ധമ്മം, സുജാതേ ലോകനായകേ [സുജാതോ ലോകനായകോ (സ്യാ. കം.)];
അസീതികോടീ അഭിസമിംസു, പഠമേ ധമ്മദേസനേ.
യദാ സുജാതോ അമിതയസോ, ദേവേ വസ്സം ഉപാഗമി;
സത്തതിംസസതസഹസ്സാനം, ദുതിയാഭിസമയോ അഹു.
യദാ സുജാതോ അസമസമോ, ഉപഗച്ഛി പിതുസന്തികം;
സട്ഠിസതസഹസ്സാനം [സത്തതിംസസഹസ്സാനം (സീ.)], തതിയാഭിസമയോ അഹു.
സന്നിപാതാ തയോ ആസും, സുജാതസ്സ മഹേസിനോ;
ഖീണാസവാനം വിമലാനം, സന്തചിത്താന താദിനം.
അഭിഞ്ഞാബലപ്പത്താനം ¶ , അപ്പത്താനം ഭവാഭവേ;
സട്ഠിസതസഹസ്സാനി, പഠമം സന്നിപതിംസു തേ.
പുനാപരം സന്നിപാതേ, തിദിവോരോഹണേ ജിനേ;
പഞ്ഞാസസതസഹസ്സാനം, ദുതിയോ ആസി സമാഗമോ.
ഉപസങ്കമന്തോ നരാസഭം, തസ്സ യോ അഗ്ഗസാവകോ;
ചതൂഹി സതസഹസ്സേഹി, സമ്ബുദ്ധം ഉപസങ്കമി.
അഹം തേന സമയേന, ചതുദീപമ്ഹി ഇസ്സരോ;
അന്തലിക്ഖചരോ ആസിം, ചക്കവത്തീ മഹബ്ബലോ.
ലോകേ അച്ഛരിയം ദിസ്വാ, അബ്ഭുതം ലോമഹംസനം;
ഉപഗന്ത്വാന വന്ദിം സോ, സുജാതം ലോകനായകം.
ചതുദീപേ മഹാരജ്ജം, രതനേ സത്ത ഉത്തമേ;
ബുദ്ധേ നിയ്യാദയിത്വാന, പബ്ബജിം തസ്സ സന്തികേ.
ആരാമികാ ജനപദേ, ഉട്ഠാനം പടിപിണ്ഡിയ;
ഉപനേന്തി ¶ ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ, പച്ചയം സയനാസനം.
സോപി മം ബുദ്ധോ [തദാ (സ്യാ. കം.)] ബ്യാകാസി, ദസസഹസ്സിമ്ഹി ഇസ്സരോ;
‘‘തിംസകപ്പസഹസ്സമ്ഹി, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
‘‘പധാനം ¶ പദഹിത്വാന…പേ… ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
തസ്സാപി വചനം സുത്വാ, ഭിയ്യോ ഹാസം ജനേസഹം;
അധിട്ഠഹിം വതം ഉഗ്ഗം, ദസപാരമിപൂരിയാ.
സുത്തന്തം ¶ വിനയഞ്ചാപി, നവങ്ഗം സത്ഥുസാസനം;
സബ്ബം പരിയാപുണിത്വാന, സോഭയിം ജിനസാസനം.
തത്ഥപ്പമത്തോ വിഹരന്തോ, ബ്രഹ്മം ഭാവേത്വ ഭാവനം;
അഭിഞ്ഞാപാരമിം ഗന്ത്വാ, ബ്രഹ്മലോകമഗഞ്ഛഹം.
സുമങ്ഗലം നാമ നഗരം, ഉഗ്ഗതോ നാമ ഖത്തിയോ;
മാതാ പഭാവതീ നാമ, സുജാതസ്സ മഹേസിനോ.
നവവസ്സസഹസ്സാനി ¶ , അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;
സിരീ ഉപസിരീ നന്ദോ, തയോ പാസാദമുത്തമാ.
തേവീസതിസഹസ്സാനി ¶ , നാരിയോ സമലങ്കതാ;
സിരിനന്ദാ നാമ നാരീ, ഉപസേനോ നാമ അത്രജോ.
നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, അസ്സയാനേന നിക്ഖമി;
അനൂനനവമാസാനി, പധാനം പദഹീ ജിനോ.
ബ്രഹ്മുനാ യാചിതോ സന്തോ, സുജാതോ ലോകനായകോ;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, സുമങ്ഗലുയ്യാനമുത്തമേ.
സുദസ്സനോ സുദേവോ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
നാരദോ നാമുപട്ഠാകോ, സുജാതസ്സ മഹേസിനോ.
നാഗാ ച നാഗസമാലാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, മഹാവേളൂതി വുച്ചതി.
സോ ച രുക്ഖോ ഘനക്ഖന്ധോ [ഘനരുചിരോ (സീ. ക.)], അച്ഛിദ്ദോ ഹോതി പത്തികോ;
ഉജു വംസോ ബ്രഹാ ഹോതി, ദസ്സനീയോ മനോരമോ.
ഏകക്ഖന്ധോ പവഡ്ഢിത്വാ, തതോ സാഖാ പഭിജ്ജതി;
യഥാ സുബദ്ധോ മോരഹത്ഥോ, ഏവം സോഭതി സോ ദുമോ.
ന തസ്സ കണ്ടകാ ഹോന്തി, നാപി ഛിദ്ദം മഹാ അഹു;
വിത്ഥിണ്ണസാഖോ അവിരലോ, സന്ദച്ഛായോ മനോരമോ.
സുദത്തോ ചേവ ചിത്തോ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
സുഭദ്ദാ ച പദുമാ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.
പഞ്ഞാസരതനോ ¶ ആസി, ഉച്ചത്തനേന സോ ജിനോ;
സബ്ബാകാരവരൂപേതോ, സബ്ബഗുണമുപാഗതോ.
തസ്സ പഭാ അസമസമാ, നിദ്ധാവതി സമന്തതോ;
അപ്പമാണോ അതുലിയോ, ഓപമ്മേഹി അനൂപമോ.
നവുതിവസ്സസഹസ്സാനി ¶ , ആയു വിജ്ജതി താവദേ;
താവതാ തിട്ഠമാനോ സോ, താരേസി ജനതം ബഹും.
യഥാപി സാഗരേ ഊമീ, ഗഗനേ താരകാ യഥാ;
ഏവം തദാ പാവചനം, അരഹന്തേഹി ചിത്തിതം [ചിത്തകം (സ്യാ. കം.)].
സോ ¶ ¶ ച ബുദ്ധോ അസമസമോ, ഗുണാനി ച താനി അതുലിയാനി;
സബ്ബം തമന്തരഹിതം, നനു രിത്താ സബ്ബസങ്ഖാരാ.
സുജാതോ ജിനവരോ ബുദ്ധോ, സിലാരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
തത്ഥേവ തസ്സ ചേതിയോ [തത്ഥേവ ചേതിയോ സത്ഥു (സ്യാ. കം.)], തീണിഗാവുതമുഗ്ഗതോതി.
സുജാതസ്സ ഭഗവതോ വംസോ ദ്വാദസമോ.
൧൫. പിയദസ്സീബുദ്ധവംസോ
സുജാതസ്സ അപരേന, സയമ്ഭൂ ലോകനായകോ;
ദുരാസദോ അസമസമോ, പിയദസ്സീ മഹായസോ.
സോപി ¶ ബുദ്ധോ അമിതയസോ, ആദിച്ചോവ വിരോചതി;
സബ്ബം തമം നിഹന്ത്വാന, ധമ്മചക്കം പവത്തയി.
തസ്സാപി അതുലതേജസ്സ, അഹേസും അഭിസമയാ തയോ;
കോടിസതസഹസ്സാനം, പഠമാഭിസമയോ അഹു.
സുദസ്സനോ ദേവരാജാ, മിച്ഛാദിട്ഠിമരോചയി;
തസ്സ ദിട്ഠിം വിനോദേന്തോ, സത്ഥാ ധമ്മമദേസയി.
ജനസന്നിപാതോ അതുലോ, മഹാസന്നിപതീ തദാ;
നവുതികോടിസഹസ്സാനം, ദുതിയാഭിസമയോ അഹു.
യദാ ദോണമുഖം ഹത്ഥിം, വിനേസി നരസാരഥി;
അസീതികോടിസഹസ്സാനം, തതിയാഭിസമയോ അഹു.
സന്നിപാതാ തയോ ആസും, തസ്സാപി പിയദസ്സിനോ;
കോടിസതസഹസ്സാനം, പഠമോ ആസി സമാഗമോ.
തതോ ¶ പരം നവുതികോടീ, സമിംസു ഏകതോ മുനീ;
തതിയേ സന്നിപാതമ്ഹി, അസീതികോടിയോ അഹൂ.
അഹം തേന സമയേന, കസ്സപോ നാമ ബ്രാഹ്മണോ [മാനവോ (സ്യാ. കം.)];
അജ്ഝായകോ മന്തധരോ, തിണ്ണം വേദാന പാരഗൂ.
തസ്സ ¶ ധമ്മം സുണിത്വാന, പസാദം ജനയിം അഹം;
കോടിസതസഹസ്സേഹി, സങ്ഘാരാമം അമാപയിം.
തസ്സ ദത്വാന ആരാമം, ഹട്ഠോ സംവിഗ്ഗമാനസോ;
സരണേ പഞ്ച സീലേ ച [സരണം പഞ്ചസീലഞ്ച (സീ.)], ദള്ഹം കത്വാ സമാദിയിം.
സോപി ¶ മം ബുദ്ധോ ബ്യാകാസി, സങ്ഘമജ്ഝേ നിസീദിയ;
‘‘അട്ഠാരസേ കപ്പസതേ, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
‘‘പധാനം ¶ പദഹിത്വാന…പേ… ¶ ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
തസ്സാപി വചനം സുത്വാ, ഭിയ്യോ ചിത്തം പസാദയിം;
ഉത്തരിം വതമധിട്ഠാസിം, ദസപാരമിപൂരിയാ.
സുധഞ്ഞം നാമ നഗരം, സുദത്തോ നാമ ഖത്തിയോ;
ചന്ദാ നാമാസി ജനികാ, പിയദസ്സിസ്സ സത്ഥുനോ.
നവവസ്സസഹസ്സാനി, അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;
സുനിമ്മലവിമലഗിരിഗുഹാ, തയോ പാസാദമുത്തമാ.
തേത്തിംസസഹസ്സാനി ച, നാരിയോ സമലങ്കതാ;
വിമലാ നാമ നാരീ ച, കഞ്ചനാവേളോ നാമ അത്രജോ.
നിമിത്തേ ¶ ചതുരോ ദിസ്വാ, രഥയാനേന നിക്ഖമി;
ഛമാസം പധാനചാരം, അചരീ പുരിസുത്തമോ.
ബ്രഹ്മുനാ യാചിതോ സന്തോ, പിയദസ്സീ മഹാമുനി;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, ഉസഭുയ്യാനേ മനോരമേ.
പാലിതോ സബ്ബദസ്സീ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
സോഭിതോ നാമുപട്ഠാകോ, പിയദസ്സിസ്സ സത്ഥുനോ.
സുജാതാ ധമ്മദിന്നാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, കകുധോതി പവുച്ചതി.
സന്ധകോ ധമ്മകോ ചേവ, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
വിസാഖാ ധമ്മദിന്നാ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.
സോപി ¶ ¶ ബുദ്ധോ അമിതയസോ, ദ്വത്തിംസവരലക്ഖണോ;
അസീതിഹത്ഥമുബ്ബേധോ, സാലരാജാവ ദിസ്സതി.
അഗ്ഗിചന്ദസൂരിയാനം, നത്ഥി താദിസികാ പഭാ;
യഥാ അഹു പഭാ തസ്സ, അസമസ്സ മഹേസിനോ.
തസ്സാപി ദേവദേവസ്സ, ആയു താവതകം അഹു;
നവുതിവസ്സസഹസ്സാനി, ലോകേ അട്ഠാസി ചക്ഖുമാ.
സോപി ബുദ്ധോ അസമസമോ, യുഗാനിപി താനി അതുലിയാനി;
സബ്ബം തമന്തരഹിതം, നനു രിത്താ സബ്ബസങ്ഖാരാ.
പിയദസ്സീ മുനിവരോ, അസ്സത്ഥാരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
തത്ഥേവസ്സ ജിനഥൂപോ, തീണിയോജനമുഗ്ഗതോതി.
പിയദസ്സിസ്സ ഭഗവതോ വംസോ തേരസമോ.
൧൬. അത്ഥദസ്സീബുദ്ധവംസോ
തത്ഥേവ ¶ ¶ മണ്ഡകപ്പമ്ഹി, അത്ഥദസ്സീ മഹായസോ;
മഹാതമം നിഹന്ത്വാന, പത്തോ സമ്ബോധിമുത്തമം.
ബ്രഹ്മുനാ യാചിതോ സന്തോ, ധമ്മചക്കം പവത്തയി;
അമതേന തപ്പയീ ലോകം, ദസസഹസ്സിസദേവകം.
തസ്സാപി ലോകനാഥസ്സ, അഹേസും അഭിസമയാ തയോ;
കോടിസതസഹസ്സാനം, പഠമാഭിസമയോ അഹു.
യദാ ബുദ്ധോ അത്ഥദസ്സീ, ചരതേ ദേവചാരികം;
കോടിസതസഹസ്സാനം, ദുതിയാഭിസമയോ അഹു.
പുനാപരം യദാ ബുദ്ധോ, ദേസേസി പിതുസന്തികേ;
കോടിസതസഹസ്സാനം, തതിയാഭിസമയോ അഹു.
സന്നിപാതാ തയോ ആസും, തസ്സാപി ച മഹേസിനോ;
ഖീണാസവാനം വിമലാനം, സന്തചിത്താന താദിനം.
അട്ഠനവുതിസഹസ്സാനം ¶ , പഠമോ ആസി സമാഗമോ;
അട്ഠാസീതിസഹസ്സാനം, ദുതിയോ ആസി സമാഗമോ.
അട്ഠസത്തതിസതസഹസ്സാനം ¶ , തതിയോ ആസി സമാഗമോ;
അനുപാദാ വിമുത്താനം, വിമലാനം മഹേസിനം.
അഹം തേന സമയേന, ജടിലോ ഉഗ്ഗതാപനോ;
സുസീമോ നാമ നാമേന, മഹിയാ സേട്ഠസമ്മതോ.
ദിബ്ബം ¶ മന്ദാരവം പുപ്ഫം, പദുമം പാരിഛത്തകം;
ദേവലോകാഹരിത്വാന, സമ്ബുദ്ധമഭിപൂജയിം.
സോപി മം ബുദ്ധോ ബ്യാകാസി, അത്ഥദസ്സീ മഹാമുനി;
‘‘അട്ഠാരസേ കപ്പസതേ, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
‘‘പധാനം പദഹിത്വാന…പേ… ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
തസ്സാപി വചനം സുത്വാ, ഹട്ഠോ [തുട്ഠോ (സ്യാ. കം.)] സംവിഗ്ഗമാനസോ;
ഉത്തരിം വതമധിട്ഠാസിം, ദസപാരമിപൂരിയാ.
സോഭണം നാമ നഗരം, സാഗരോ നാമ ഖത്തിയോ;
സുദസ്സനാ നാമ ജനികാ, അത്ഥദസ്സിസ്സ സത്ഥുനോ.
ദസവസ്സസഹസ്സാനി, അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;
അമരഗിരി സുഗിരി വാഹനാ, തയോ പാസാദമുത്തമാ.
തേത്തിംസഞ്ച ¶ സഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;
വിസാഖാ നാമ നാരീ ച, സേലോ നാമാസി അത്രജോ.
നിമിത്തേ ¶ ചതുരോ ദിസ്വാ, അസ്സയാനേന നിക്ഖമി;
അനൂനഅട്ഠമാസാനി, പധാനം പദഹീ ജിനോ.
ബ്രഹ്മുനാ യാചിതോ സന്തോ, അത്ഥദസ്സീ മഹായസോ;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, അനോമുയ്യാനേ നരാസഭോ.
സന്തോ ച ഉപസന്തോ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
അഭയോ നാമുപട്ഠാകോ, അത്ഥദസ്സിസ്സ സത്ഥുനോ.
ധമ്മാ ചേവ സുധമ്മാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, ചമ്പകോതി പവുച്ചതി.
നകുലോ ച നിസഭോ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
മകിലാ ച സുനന്ദാ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.
സോപി ¶ ¶ ബുദ്ധോ അസമസമോ, അസീതിഹത്ഥമുഗ്ഗതോ;
സോഭതേ സാലരാജാവ, ഉളുരാജാവ പൂരിതോ.
തസ്സ പാകതികാ രംസീ, അനേകസതകോടിയോ;
ഉദ്ധം അധോ ദസ ദിസാ, ഫരന്തി യോജനം സദാ.
സോപി ബുദ്ധോ നരാസഭോ, സബ്ബസത്തുത്തമോ മുനി;
വസ്സസതസഹസ്സാനി, ലോകേ അട്ഠാസി ചക്ഖുമാ.
അതുലം ദസ്സേത്വാ ഓഭാസം, വിരോചേത്വാ സദേവകേ [അതുലം ദസ്സയിത്വാന, ഓഭാസേത്വാ സദേവകേ (സീ. ക.)];
സോപി അനിച്ചതം പത്തോ, യഥഗ്ഗുപാദാനസങ്ഖയാ.
അത്ഥദസ്സീ ¶ ജിനവരോ, അനോമാരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
ധാതുവിത്ഥാരികം ആസി, തേസു തേസു പദേസതോതി.
അത്ഥദസ്സിസ്സ ഭഗവതോ വംസോ ചുദ്ദസമോ.
൧൭. ധമ്മദസ്സീബുദ്ധവംസോ
തത്ഥേവ ¶ മണ്ഡകപ്പമ്ഹി, ധമ്മദസ്സീ മഹായസോ;
തമന്ധകാരം വിധമിത്വാ, അതിരോചതി സദേവകേ.
തസ്സാപി അതുലതേജസ്സ, ധമ്മചക്കപ്പവത്തനേ;
കോടിസതസഹസ്സാനം, പഠമാഭിസമയോ അഹു.
യദാ ബുദ്ധോ ധമ്മദസ്സീ, വിനേസി സഞ്ജയം ഇസിം;
തദാ നവുതികോടീനം, ദുതിയാഭിസമയോ അഹു.
യദാ സക്കോ ഉപാഗഞ്ഛി, സപരിസോ വിനായകം;
തദാ അസീതികോടീനം, തതിയാഭിസമയോ അഹു.
തസ്സാപി ദേവദേവസ്സ, സന്നിപാതാ തയോ അഹും [ആസും (സീ. സ്യാ.)];
ഖീണാസവാനം വിമലാനം, സന്തചിത്താന താദിനം.
യദാ ബുദ്ധോ ധമ്മദസ്സീ, സരണേ വസ്സം ഉപാഗമി;
തദാ കോടിസതസഹസ്സാനം [കോടിസഹസ്സാനം (സീ. സ്യാ. കം.)], പഠമോ ആസി സമാഗമോ.
പുനാപരം ¶ യദാ ബുദ്ധോ, ദേവതോ ഏതി മാനുസം;
തദാപി സതകോടീനം, ദുതിയോ ആസി സമാഗമോ.
പുനാപരം ¶ ¶ യദാ ബുദ്ധോ, പകാസേസി ധുതേ ഗുണേ;
തദാ അസീതികോടീനം, തതിയോ ആസി സമാഗമോ.
അഹം തേന സമയേന, സക്കോ ആസിം പുരിന്ദദോ;
ദിബ്ബേന ഗന്ധമാലേന, തുരിയേനാഭിപൂജയിം.
സോപി മം ബുദ്ധോ ബ്യാകാസി, ദേവമജ്ഝേ നിസീദിയ;
‘‘അട്ഠാരസേ കപ്പസതേ, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
‘‘പധാനം പദഹിത്വാന…പേ… ¶ ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
തസ്സാപി വചനം സുത്വാ, ഭിയ്യോ ചിത്തം പസാദയിം;
ഉത്തരിം വതമധിട്ഠാസിം, ദസപാരമിപൂരിയാ.
സരണം നാമ നഗരം, സരണോ നാമ ഖത്തിയോ;
സുനന്ദാ നാമ ജനികാ, ധമ്മദസ്സിസ്സ സത്ഥുനോ.
അട്ഠവസ്സസഹസ്സാനി ¶ , അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;
അരജോ വിരജോ സുദസ്സനോ, തയോ പാസാദമുത്തമാ.
തിചത്താരീസസഹസ്സാനി [ചത്താലീസസഹസ്സാനി (സ്യാ. കം.)], നാരിയോ സമലങ്കതാ;
വിചികോളി നാമ നാരീ, അത്രജോ പുഞ്ഞവഡ്ഢനോ.
നിമിത്തേ ¶ ചതുരോ ദിസ്വാ, പാസാദേനാഭിനിക്ഖമി;
സത്താഹം പധാനചാരം, അചരീ പുരിസുത്തമോ.
ബ്രഹ്മുനാ യാചിതോ സന്തോ, ധമ്മദസ്സീ നരാസഭോ;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, മിഗദായേ നരുത്തമോ.
പദുമോ ഫുസ്സദേവോ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
സുനേത്തോ [സുദത്തോ (സ്യാ. കം.)] നാമുപട്ഠാകോ, ധമ്മദസ്സിസ്സ സത്ഥുനോ.
ഖേമാ ച സച്ചനാമാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, ബിമ്ബിജാലോതി വുച്ചതി.
സുഭദ്ദോ കടിസ്സഹോ ചേവ, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
സാളിയാ [സാലിസാ (സ്യാ. കം.)] ച കളിയാ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.
സോപി ¶ ബുദ്ധോ അസമസമോ, അസീതിഹത്ഥമുഗ്ഗതോ;
അതിരോചതി തേജേന, ദസസഹസ്സിമ്ഹി ധാതുയാ.
സുഫുല്ലോ ¶ സാലരാജാവ, വിജ്ജൂവ ഗഗനേ യഥാ;
മജ്ഝന്ഹികേവ സൂരിയോ, ഏവം സോ ഉപസോഭഥ.
തസ്സാപി അതുലതേജസ്സ, സമകം ആസി ജീവിതം;
വസ്സസതസഹസ്സാനി, ലോകേ അട്ഠാസി ചക്ഖുമാ.
ഓഭാസം ¶ ദസ്സയിത്വാന, വിമലം കത്വാന സാസനം;
ചവി ചന്ദോവ ഗഗനേ, നിബ്ബുതോ സോ സസാവകോ.
ധമ്മദസ്സീ മഹാവീരോ, സാലാരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
തത്ഥേവസ്സ ഥൂപവരോ, തീണിയോജനമുഗ്ഗതോതി.
ധമ്മദസ്സിസ്സ ഭഗവതോ വംസോ പന്നരസമോ.
൧൮. സിദ്ധത്ഥബുദ്ധവംസോ
ധമ്മദസ്സിസ്സ ¶ അപരേന, സിദ്ധത്ഥോ നാമ നായകോ;
നിഹനിത്വാ തമം സബ്ബം, സൂരിയോ അബ്ഭുഗ്ഗതോ യഥാ.
സോപി പത്വാന സമ്ബോധിം, സന്താരേന്തോ സദേവകം;
അഭിവസ്സി ധമ്മമേഘേന, നിബ്ബാപേന്തോ സദേവകം.
തസ്സാപി അതുലതേജസ്സ, അഹേസും അഭിസമയാ തയോ;
കോടിസതസഹസ്സാനം, പഠമാഭിസമയോ അഹു.
പുനാപരം ഭീമരഥേ [ഹിമരട്ഠേ (ക.)], യദാ ആഹനി ദുന്ദുഭിം;
തദാ നവുതികോടീനം, ദുതിയാഭിസമയോ അഹു.
യദാ ബുദ്ധോ ധമ്മം ദേസേസി, വേഭാരേ സോ പുരുത്തമേ;
തദാ നവുതികോടീനം, തതിയാഭിസമയോ അഹു.
സന്നിപാതാ തയോ ആസും, തസ്മിമ്പി ദ്വിപദുത്തമേ;
ഖീണാസവാനം വിമലാനം, സന്തചിത്താന താദിനം.
കോടിസതാനം ¶ ¶ നവുതീനം [നവുതിയാ (സ്യാ. കം.)], അസീതിയാപി ച കോടിനം;
ഏതേ ആസും തയോ ഠാനാ, വിമലാനം സമാഗമേ.
അഹം ¶ തേന സമയേന, മങ്ഗലോ നാമ താപസോ;
ഉഗ്ഗതേജോ ദുപ്പസഹോ, അഭിഞ്ഞാബലസമാഹിതോ.
ജമ്ബുതോ ഫലമാനേത്വാ [ഫലമാഹത്വാ (സീ. സ്യാ.)] സിദ്ധത്ഥസ്സ അദാസഹം;
പടിഗ്ഗഹേത്വാ സമ്ബുദ്ധോ, ഇദം വചനമബ്രവി.
‘‘പസ്സഥ ഇമം താപസം, ജടിലം ഉഗ്ഗതാപനം;
ചതുന്നവുതിതോ കപ്പേ, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
‘‘പധാനം പദഹിത്വാന…പേ… ¶ ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
തസ്സാപി വചനം സുത്വാ, ഭിയ്യോ ചിത്തം പസാദയിം;
ഉത്തരിം വതമധിട്ഠാസിം, ദസപാരമിപൂരിയാ.
വേഭാരം നാമ നഗരം, ഉദേനോ നാമ ഖത്തിയോ;
സുഫസ്സാ നാമ ജനികാ, സിദ്ധത്ഥസ്സ മഹേസിനോ.
ദസവസ്സസഹസ്സാനി ¶ , അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;
കോകാസുപ്പലകോകനദാ, തയോ പാസാദമുത്തമാ.
തിസോളസസഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;
സോമനസ്സാ നാമ സാ നാരീ, അനുപമോ നാമ അത്രജോ.
നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, സിവികായാഭിനിക്ഖമി;
അനൂനദസമാസാനി, പധാനം പദഹീ ജിനോ.
ബ്രഹ്മുനാ യാചിതോ സന്തോ, സിദ്ധത്ഥോ ലോകനായകോ;
വത്തി ¶ ചക്കം മഹാവീരോ, മിഗദായേ നരുത്തമോ.
സമ്ബലോ ച സുമിത്തോ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
രേവതോ നാമുപട്ഠാകോ, സിദ്ധത്ഥസ്സ മഹേസിനോ.
സീവലാ ച സുരാമാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, കണികാരോതി വുച്ചതി.
സുപ്പിയോ ച സമുദ്ദോ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
രമ്മാ ചേവ സുരമ്മാ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.
സോ ¶ ബുദ്ധോ സട്ഠിരതനം, അഹോസി നഭമുഗ്ഗതോ;
കഞ്ചനഗ്ഘിയസങ്കാസോ, ദസസഹസ്സീ വിരോചതി.
സോപി ബുദ്ധോ അസമസമോ, അതുലോ അപ്പടിപുഗ്ഗലോ;
വസ്സസതസഹസ്സാനി, ലോകേ അട്ഠാസി ചക്ഖുമാ.
വിപുലം ¶ പഭം ദസ്സയിത്വാ, പുപ്ഫാപേത്വാന സാവകേ;
വിലാസേത്വാ സമാപത്യാ, നിബ്ബുതോ സോ സസാവകോ.
സിദ്ധത്ഥോ ¶ മുനിവരോ ബുദ്ധോ, അനോമാരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
തത്ഥേവസ്സ ഥൂപവരോ, ചതുയോജനമുഗ്ഗതോതി.
സിദ്ധത്ഥസ്സ ഭഗവതോ വംസോ സോളസമോ.
൧൯. തിസ്സബുദ്ധവംസോ
സിദ്ധത്ഥസ്സ അപരേന, അസമോ അപ്പടിപുഗ്ഗലോ;
അനന്തതേജോ അമിതയസോ, തിസ്സോ ലോകഗ്ഗനായകോ.
തമന്ധകാരം വിധമിത്വാ, ഓഭാസേത്വാ സദേവകം;
അനുകമ്പകോ മഹാവീരോ, ലോകേ ഉപ്പജ്ജി ചക്ഖുമാ.
തസ്സാപി അതുലാ ഇദ്ധി, അതുലം സീലം സമാധി ച;
സബ്ബത്ഥ പാരമിം ഗന്ത്വാ, ധമ്മചക്കം പവത്തയി.
സോ ബുദ്ധോ ദസസഹസ്സിമ്ഹി, വിഞ്ഞാപേസി ഗിരം സുചിം;
കോടിസതാനി അഭിസമിംസു, പഠമേ ധമ്മദേസനേ.
ദുതിയോ നവുതികോടീനം, തതിയോ സട്ഠികോടിയോ;
ബന്ധനാതോ പമോചേസി, സത്തേ [സമ്പത്തേ (ക.)] നരമരൂ തദാ.
സന്നിപാതാ തയോ ആസും, തിസ്സേ ലോകഗ്ഗനായകേ;
ഖീണാസവാനം വിമലാനം, സന്തചിത്താന താദിനം.
ഖീണാസവസതസഹസ്സാനം, പഠമോ ആസി സമാഗമോ;
നവുതിസതസഹസ്സാനം, ദുതിയോ ആസി സമാഗമോ.
അസീതിസതസഹസ്സാനം ¶ ¶ ¶ , തതിയോ ആസി സമാഗമോ;
ഖീണാസവാനം വിമലാനം, പുപ്ഫിതാനം വിമുത്തിയാ.
അഹം തേന സമയേന, സുജാതോ നാമ ഖത്തിയോ;
മഹാഭോഗം ഛഡ്ഡയിത്വാ, പബ്ബജിം ഇസിപബ്ബജം.
മയി ¶ പബ്ബജിതേ സന്തേ, ഉപ്പജ്ജി ലോകനായകോ;
ബുദ്ധോതി സദ്ദം സുത്വാന, പീതി മേ ഉപപജ്ജഥ.
ദിബ്ബം മന്ദാരവം പുപ്ഫം, പദുമം പാരിഛത്തകം;
ഉഭോ ഹത്ഥേഹി പഗ്ഗയ്ഹ, ധുനമാനോ ഉപാഗമിം.
ചതുവണ്ണപരിവുതം, തിസ്സം ലോകഗ്ഗനായകം;
തമഹം പുപ്ഫം ഗഹേത്വാ, മത്ഥകേ ധാരയിം ജിനം.
സോപി മം ബുദ്ധോ ബ്യാകാസി, ജനമജ്ഝേ നിസീദിയ;
‘‘ദ്വേനവുതേ ഇതോ കപ്പേ, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
‘‘പധാനം ¶ പദഹിത്വാന…പേ… ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
തസ്സാപി വചനം സുത്വാ, ഭിയ്യോ ചിത്തം പസാദയിം;
ഉത്തരിം വതമധിട്ഠാസിം, ദസപാരമിപൂരിയാ.
ഖേമകം നാമ നഗരം, ജനസന്ധോ നാമ ഖത്തിയോ;
പദുമാ നാമ ജനികാ, തിസ്സസ്സ ച മഹേസിനോ.
സത്തവസ്സസഹസ്സാനി, അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;
ഗുഹാസേല നാരിസയ നിസഭാ [കുമുദോ നാളിയോ പദുമോ (ക.)], തയോ പാസാദമുത്തമാ.
സമതിംസസഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;
സുഭദ്ദാനാമികാ നാരീ, ആനന്ദോ നാമ അത്രജോ.
നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, അസ്സയാനേന നിക്ഖമി;
അനൂനഅട്ഠമാസാനി, പധാനം പദഹീ ജിനോ.
ബ്രഹ്മുനാ യാചിതോ സന്തോ, തിസ്സോ ലോകഗ്ഗനായകോ;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, യസവതിയമുത്തമേ.
ബ്രഹ്മദേവോ ഉദയോ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
സമങ്ഗോ നാമുപട്ഠാകോ, തിസ്സസ്സ ച മഹേസിനോ.
ഫുസ്സാ ¶ ചേവ സുദത്താ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, അസനോതി പവുച്ചതി.
സമ്ബലോ ച സിരിമാ ചേവ, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
കിസാഗോതമീ ഉപസേനാ, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.
സോ ¶ ബുദ്ധോ സട്ഠിരതനോ, അഹു ഉച്ചത്തനേ ജിനോ;
അനൂപമോ അസദിസോ, ഹിമവാ വിയ ദിസ്സതി.
തസ്സാപി അതുലതേജസ്സ, ആയു ആസി അനുത്തരോ;
വസ്സസതസഹസ്സാനി, ലോകേ അട്ഠാസി ചക്ഖുമാ.
ഉത്തമം ¶ പവരം സേട്ഠം, അനുഭോത്വാ മഹായസം;
ജലിത്വാ അഗ്ഗിക്ഖന്ധോവ, നിബ്ബുതോ സോ സസാവകോ.
വലാഹകോവ ¶ അനിലേന, സൂരിയേന വിയ ഉസ്സവോ;
അന്ധകാരോവ പദീപേന, നിബ്ബുതോ സോ സസാവകോ.
തിസ്സോ ജിനവരോ ബുദ്ധോ, നന്ദാരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
തത്ഥേവസ്സ ജിനഥൂപോ, തീണിയോജനമുഗ്ഗതോതി.
തിസ്സസ്സ ഭഗവതോ വംസോ സത്തരസമോ.
൨൦. ഫുസ്സബുദ്ധവംസോ
തത്ഥേവ മണ്ഡകപ്പമ്ഹി, അഹു സത്ഥാ അനുത്തരോ;
അനുപമോ അസമസമോ, ഫുസ്സോ ലോകഗ്ഗനായകോ.
സോപി സബ്ബം തമം ഹന്ത്വാ, വിജടേത്വാ മഹാജടം;
സദേവകം തപ്പയന്തോ, അഭിവസ്സി അമതമ്ബുനാ.
ധമ്മചക്കം പവത്തേന്തേ, ഫുസ്സേ നക്ഖത്തമങ്ഗലേ;
കോടിസതസഹസ്സാനം, പഠമാഭിസമയോ അഹു.
നവുതിസതസഹസ്സാനം ¶ , ദുതിയാഭിസമയോ അഹു;
അസീതിസതസഹസ്സാനം, തതിയാഭിസമയോ അഹു.
സന്നിപാതാ തയോ ആസും, ഫുസ്സസ്സാപി മഹേസിനോ;
ഖീണാസവാനം വിമലാനം, സന്തചിത്താന താദിനം.
സട്ഠിസതസഹസ്സാനം ¶ , പഠമോ ആസി സമാഗമോ;
പഞ്ഞാസസതസഹസ്സാനം, ദുതിയോ ആസി സമാഗമോ.
ചത്താരീസസതസഹസ്സാനം, തതിയോ ആസി സമാഗമോ;
അനുപാദാ വിമുത്താനം, വോച്ഛിന്നപടിസന്ധിനം.
അഹം തേന സമയേന, വിജിതാവീ നാമ ഖത്തിയോ;
ഛഡ്ഡയിത്വാ മഹാരജ്ജം, പബ്ബജിം തസ്സ സന്തികേ.
സോപി ¶ മം ബുദ്ധോ ബ്യാകാസി, ഫുസ്സോ ലോകഗ്ഗനായകോ;
‘‘ദ്വേനവുതേ ഇതോ കപ്പേ, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
‘‘പധാനം പദഹിത്വാന…പേ… ¶ ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
തസ്സാപി വചനം സുത്വാ, ഭിയ്യോ ചിത്തം പസാദയിം;
ഉത്തരിം വതമധിട്ഠാസിം, ദസപാരമിപൂരിയാ.
സുത്തന്തം ¶ വിനയഞ്ചാപി, നവങ്ഗം സത്ഥുസാസനം;
സബ്ബം പരിയാപുണിത്വാ, സോഭയിം ജിനസാസനം.
തത്ഥപ്പമത്തോ ¶ വിഹരന്തോ, ബ്രഹ്മം ഭാവേത്വ ഭാവനം;
അഭിഞ്ഞാസു പാരമിം ഗന്ത്വാ, ബ്രഹ്മലോകമഗഞ്ഛഹം.
കാസികം നാമ നഗരം, ജയസേനോ നാമ ഖത്തിയോ;
സിരിമാ നാമ ജനികാ, ഫുസ്സസ്സാപി മഹേസിനോ.
നവവസ്സസഹസ്സാനി, അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;
ഗരുളപക്ഖ ഹംസ സുവണ്ണഭാരാ, തയോ പാസാദമുത്തമാ.
തിംസഇത്ഥിസഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;
കിസാഗോതമീ നാമ നാരീ, അനൂപമോ നാമ അത്രജോ.
നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, ഹത്ഥിയാനേന നിക്ഖമി;
ഛമാസം പധാനചാരം, അചരീ പുരിസുത്തമോ.
ബ്രഹ്മുനാ യാചിതോ സന്തോ, ഫുസ്സോ ലോകഗ്ഗനായകോ;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, മിഗദായേ നരുത്തമോ.
സുരക്ഖിതോ ധമ്മസേനോ, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
സഭിയോ നാമുപട്ഠാകോ, ഫുസ്സസ്സാപി മഹേസിനോ.
ചാലാ ¶ ച ഉപചാലാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, ആമണ്ഡോതി പവുച്ചതി.
ധനഞ്ചയോ വിസാഖോ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
പദുമാ ചേവ നാഗാ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.
അട്ഠപണ്ണാസരതനം ¶ , സോപി അച്ചുഗ്ഗതോ മുനി;
സോഭതേ സതരംസീവ, ഉളുരാജാവ പൂരിതോ.
നവുതിവസ്സസഹസ്സാനി, ആയു വിജ്ജതി താവദേ;
താവതാ തിട്ഠമാനോ സോ, താരേസി ജനതം ബഹും.
ഓവദിത്വാ ¶ ബഹൂ സത്തേ, സന്താരേത്വാ ബഹൂ ജനേ;
സോപി സത്ഥാ അതുലയസോ, നിബ്ബുതോ സോ സസാവകോ.
ഫുസ്സോ ജിനവരോ സത്ഥാ, സേനാരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
ധാതുവിത്ഥാരികം ആസി, തേസു തേസു പദേസതോതി.
ഫുസ്സസ്സ ഭഗവതോ വംസോ അട്ഠാരസമോ.
൨൧. വിപസ്സീബുദ്ധവംസോ
ഫുസ്സസ്സ ¶ ച അപരേന, സമ്ബുദ്ധോ ദ്വിപദുത്തമോ;
വിപസ്സീ നാമ നാമേന, ലോകേ ഉപ്പജ്ജി ചക്ഖുമാ.
അവിജ്ജം സബ്ബം പദാലേത്വാ, പത്തോ സമ്ബോധിമുത്തമം;
ധമ്മചക്കം പവത്തേതും, പക്കാമി ബന്ധുമതീപുരം.
ധമ്മചക്കം പവത്തേത്വാ, ഉഭോ ബോധേസി നായകോ;
ഗണനായ ന വത്തബ്ബോ, പഠമാഭിസമയോ അഹു.
പുനാപരം അമിതയസോ, തത്ഥ സച്ചം പകാസയി;
ചതുരാസീതിസഹസ്സാനം, ദുതിയാഭിസമയോ അഹു.
ചതുരാസീതിസഹസ്സാനി ¶ , സമ്ബുദ്ധം അനുപബ്ബജും;
തേസമാരാമപത്താനം, ധമ്മം ദേസേസി ചക്ഖുമാ.
സബ്ബാകാരേന ¶ ഭാസതോ, സുത്വാ ഉപനിസാദിനോ [ഉപനിസ്സാ ജിനോ (സ്യാ. കം.)];
തേപി ധമ്മവരം ഗന്ത്വാ, തതിയാഭിസമയോ അഹു.
സന്നിപാതാ തയോ ആസും, വിപസ്സിസ്സ മഹേസിനോ;
ഖീണാസവാനം വിമലാനം, സന്തചിത്താന താദിനം.
അട്ഠസട്ഠിസതസഹസ്സാനം, പഠമോ ആസി സമാഗമോ;
ഭിക്ഖുസതസഹസ്സാനം, ദുതിയോ ആസി സമാഗമോ.
അസീതിഭിക്ഖുസഹസ്സാനം, തതിയോ ആസി സമാഗമോ;
തത്ഥ ഭിക്ഖുഗണമജ്ഝേ, സമ്ബുദ്ധോ അതിരോചതി.
അഹം ¶ തേന സമയേന, നാഗരാജാ മഹിദ്ധികോ;
അതുലോ നാമ നാമേന, പുഞ്ഞവന്തോ ജുതിന്ധരോ.
നേകാനം നാഗകോടീനം, പരിവാരേത്വാനഹം തദാ;
വജ്ജന്തോ ദിബ്ബതുരിയേഹി, ലോകജേട്ഠം ഉപാഗമിം.
ഉപസങ്കമിത്വാ സമ്ബുദ്ധം, വിപസ്സിം ലോകനായകം;
മണിമുത്തരതനഖചിതം, സബ്ബാഭരണവിഭൂസിതം;
നിമന്തേത്വാ ധമ്മരാജസ്സ, സുവണ്ണപീഠമദാസഹം.
സോപി മം ബുദ്ധോ ബ്യാകാസി, സങ്ഘമജ്ഝേ നിസീദിയ;
‘‘ഏകനവുതിതോ കപ്പേ, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
‘‘അഹു ¶ കപിലവ്ഹയാ രമ്മാ, നിക്ഖമിത്വാ തഥാഗതോ;
പധാനം പദഹിത്വാന, കത്വാ ദുക്കരകാരികം.
‘‘അജപാലരുക്ഖമൂലസ്മിം ¶ , നിസീദിത്വാ തഥാഗതോ;
തത്ഥ പായാസം പഗ്ഗയ്ഹ, നേരഞ്ജരമുപേഹിതി.
‘‘നേരഞ്ജരായ തീരമ്ഹി, പായാസം അദ സോ ജിനോ;
പടിയത്തവരമഗ്ഗേന, ബോധിമൂലമുപേഹിതി.
‘‘തതോ പദക്ഖിണം കത്വാ, ബോധിമണ്ഡം അനുത്തരോ;
അസ്സത്ഥമൂലേ സമ്ബോധിം, ബുജ്ഝിസ്സതി മഹായസോ.
‘‘ഇമസ്സ ജനികാ മാതാ, മായാ നാമ ഭവിസ്സതി;
പിതാ സുദ്ധോദനോ നാമ, അയം ഹേസ്സതി ഗോതമോ.
‘‘അനാസവാ ¶ വീതരാഗാ, സന്തചിത്താ സമാഹിതാ;
കോലിതോ ഉപതിസ്സോ ച, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തി സാവകാ;
ആനന്ദോ നാമുപട്ഠാകോ, ഉപട്ഠിസ്സതിമം ജിനം.
‘‘ഖേമാ ഉപ്പലവണ്ണാ ച, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തി സാവികാ;
അനാസവാ വീതരാഗാ, സന്തചിത്താ സമാഹിതാ;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, അസ്സത്ഥോതി പവുച്ചതി.
‘‘ചിത്തോ ച ഹത്ഥാളവകോ, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തുപട്ഠകാ;
നന്ദമാതാ ച ഉത്തരാ, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തുപട്ഠികാ;
ആയു വസ്സസതം തസ്സ, ഗോതമസ്സ യസസ്സിനോ.
‘‘ഇദം ¶ ¶ സുത്വാന വചനം…പേ… ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
തസ്സാഹം വചനം സുത്വാ, ഭിയ്യോ ചിത്തം പസാദയിം;
ഉത്തരിം വതമധിട്ഠാസിം, ദസപാരമിപൂരിയാ.
നഗരം ബന്ധുമതീ നാമ, ബന്ധുമാ നാമ ഖത്തിയോ;
മാതാ ബന്ധുമതീ നാമ, വിപസ്സിസ്സ മഹേസിനോ.
അട്ഠവസ്സസഹസ്സാനി, അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;
നന്ദോ സുനന്ദോ സിരിമാ, തയോ പാസാദമുത്തമാ.
തിചത്താരീസസഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;
സുദസ്സനാ നാമ സാ നാരീ, സമവത്തക്ഖന്ധോ നാമ അത്രജോ.
നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, രഥയാനേന നിക്ഖമി;
അനൂനഅട്ഠമാസാനി, പധാനം പദഹീ ജിനോ.
ബ്രഹ്മുനാ ¶ യാചിതോ സന്തോ, വിപസ്സീ ലോകനായകോ;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, മിഗദായേ നരുത്തമോ.
ഖണ്ഡോ ച തിസ്സനാമോ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
അസോകോ നാമുപട്ഠാകോ, വിപസ്സിസ്സ മഹേസിനോ.
ചന്ദാ ച ചന്ദമിത്താ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, പാടലീതി പവുച്ചതി.
പുനബ്ബസുമിത്തോ നാഗോ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
സിരിമാ ഉത്തരാ ചേവ, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.
അസീതിഹത്ഥമുബ്ബേധോ ¶ , വിപസ്സീ ലോകനായകോ;
പഭാ നിദ്ധാവതി തസ്സ, സമന്താ സത്തയോജനേ.
അസീതിവസ്സസഹസ്സാനി, ആയു ബുദ്ധസ്സ താവദേ;
താവതാ തിട്ഠമാനോ സോ, താരേസി ജനതം ബഹും.
ബഹുദേവമനുസ്സാനം, ബന്ധനാ പരിമോചയി;
മഗ്ഗാമഗ്ഗഞ്ച ആചിക്ഖി, അവസേസപുഥുജ്ജനേ.
ആലോകം ¶ ദസ്സയിത്വാന, ദേസേത്വാ അമതം പദം;
ജലിത്വാ അഗ്ഗിക്ഖന്ധോവ, നിബ്ബുതോ സോ സസാവകോ.
ഇദ്ധിവരം പുഞ്ഞവരം, ലക്ഖണഞ്ച കുസുമിതം;
സബ്ബം തമന്തരഹിതം, നനു രിത്താ സബ്ബസങ്ഖാരാ.
വിപസ്സീ ¶ ജിനവരോ ബുദ്ധോ, സുമിത്താരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
തത്ഥേവസ്സ ഥൂപവരോ, സത്തയോജനമുസ്സിതോതി.
വിപസ്സിസ്സ ഭഗവതോ വംസോ ഏകൂനവീസതിമോ.
൨൨. സിഖീബുദ്ധവംസോ
വിപസ്സിസ്സ ¶ അപരേന, സമ്ബുദ്ധോ ദ്വിപദുത്തമോ;
സിഖിവ്ഹയോ ആസി ജിനോ, അസമോ അപ്പടിപുഗ്ഗലോ.
മാരസേനം പമദ്ദിത്വാ, പത്തോ സമ്ബോധിമുത്തമം;
ധമ്മചക്കം പവത്തേസി, അനുകമ്പായ പാണിനം.
ധമ്മചക്കം പവത്തേന്തേ, സിഖിമ്ഹി ജിനപുങ്ഗവേ [മുനിപുങ്ഗവേ (സീ.)];
കോടിസതസഹസ്സാനം, പഠമാഭിസമയോ അഹു.
അപരമ്പി ധമ്മം ദേസേന്തേ, ഗണസേട്ഠേ നരുത്തമേ;
നവുതികോടിസഹസ്സാനം, ദുതിയാഭിസമയോ അഹു.
യമകപാടിഹാരിയഞ്ച [യമകം പാടിഹീരഞ്ച (സീ.)], ദസ്സയന്തേ സദേവകേ;
അസീതികോടിസഹസ്സാനം, തതിയാഭിസമയോ അഹു.
സന്നിപാതാ ¶ തയോ ആസും, സിഖിസ്സാപി മഹേസിനോ;
ഖീണാസവാനം വിമലാനം, സന്തചിത്താന താദിനം.
ഭിക്ഖുസതസഹസ്സാനം, പഠമോ ആസി സമാഗമോ;
അസീതിഭിക്ഖുസഹസ്സാനം, ദുതിയോ ആസി സമാഗമോ.
സത്തതിഭിക്ഖുസഹസ്സാനം, തതിയോ ആസി സമാഗമോ;
അനുപലിത്തോ പദുമംവ, തോയമ്ഹി സമ്പവഡ്ഢിതം.
അഹം തേന സമയേന, അരിന്ദമോ നാമ ഖത്തിയോ;
സമ്ബുദ്ധപ്പമുഖം സങ്ഘം, അന്നപാനേന തപ്പയിം.
ബഹും ¶ ദുസ്സവരം ദത്വാ, ദുസ്സകോടിം അനപ്പകം;
അലങ്കതം ഹത്ഥിയാനം, സമ്ബുദ്ധസ്സ അദാസഹം.
ഹത്ഥിയാനം ¶ നിമ്മിനിത്വാ, കപ്പിയം ഉപനാമയിം;
പൂരയിം മാനസം മയ്ഹം, നിച്ചം ദള്ഹമുപട്ഠിതം.
സോപി ¶ മം ബുദ്ധോ ബ്യാകാസി, സിഖീ ലോകഗ്ഗനായകോ;
‘‘ഏകതിംസേ ഇതോ കപ്പേ, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
‘‘അഹു കപിലവ്ഹയാ രമ്മാ…പേ… ¶ ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
തസ്സാഹം വചനം സുത്വാ, ഭിയ്യോ ചിത്തം പസാദയിം;
ഉത്തരിം വതമധിട്ഠാസിം, ദസപാരമിപൂരിയാ.
നഗരം അരുണവതീ നാമ, അരുണോ നാമ ഖത്തിയോ;
പഭാവതീ നാമ ജനികാ, സിഖിസ്സാപി മഹേസിനോ.
സത്തവസ്സസഹസ്സാനി ¶ , അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;
സുചന്ദകോ ഗിരി വസഭോ [സുചന്ദോ ഗിരിവഹനോ (സീ.)], തയോ പാസാദമുത്തമാ.
ചതുവീസസഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;
സബ്ബകാമാ നാമ നാരീ, അതുലോ നാമ അത്രജോ.
നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, ഹത്ഥിയാനേന നിക്ഖമി;
അട്ഠമാസം പധാനചാരം, അചരീ പുരിസുത്തമോ.
ബ്രഹ്മുനാ ¶ യാചിതോ സന്തോ, സിഖീ ലോകഗ്ഗനായകോ;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, മിഗദായേ നരുത്തമോ.
അഭിഭൂ സമ്ഭവോ ചേവ, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
ഖേമങ്കരോ നാമുപട്ഠാകോ, സിഖിസ്സാപി മഹേസിനോ.
സഖിലാ ച പദുമാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, പുണ്ഡരീകോതി വുച്ചതി.
സിരിവഡ്ഢോ ച നന്ദോ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
ചിത്താ ചേവ സുഗുത്താ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.
ഉച്ചത്തനേന സോ ബുദ്ധോ, സത്തതിഹത്ഥമുഗ്ഗതോ;
കഞ്ചനഗ്ഘിയസങ്കാസോ, ദ്വത്തിംസവരലക്ഖണോ.
തസ്സാപി ബ്യാമപ്പഭാ കായാ, ദിവാരത്തിം നിരന്തരം;
ദിസോദിസം നിച്ഛരന്തി, തീണിയോജനസോ പഭാ.
സത്തതിവസ്സസഹസ്സാനി, ആയു തസ്സ മഹേസിനോ;
താവതാ തിട്ഠമാനോ സോ, താരേസി ജനതം ബഹും.
ധമ്മമേഘം ¶ ¶ പവസ്സേത്വാ, തേമയിത്വാ സദേവകേ;
ഖേമന്തം പാപയിത്വാന, നിബ്ബുതോ സോ സസാവകോ.
അനുബ്യഞ്ജനസമ്പന്നം, ദ്വത്തിംസവരലക്ഖണം;
സബ്ബം തമന്തരഹിതം, നനു രിത്താ സബ്ബസങ്ഖാരാ.
സിഖീ മുനിവരോ ബുദ്ധോ, അസ്സാരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
തത്ഥേവസ്സ ഥൂപവരോ, തീണിയോജനമുഗ്ഗതോതി.
സിഖിസ്സ ഭഗവതോ വംസോ വീസതിമോ.
൨൩. വേസ്സഭൂബുദ്ധവംസോ
തത്ഥേവ ¶ മണ്ഡകപ്പമ്ഹി, അസമോ അപ്പടിപുഗ്ഗലോ;
വേസ്സഭൂ നാമ നാമേന, ലോകേ ഉപ്പജ്ജി നായകോ [സോ ജിനോ (സ്യാ. കം. ക.)].
ആദിത്തം ¶ വത രാഗഗ്ഗി, തണ്ഹാനം വിജിതം തദാ;
നാഗോവ ബന്ധനം ഛേത്വാ, പത്തോ സമ്ബോധിമുത്തമം.
ധമ്മചക്കം പവത്തേന്തേ, വേസ്സഭൂലോകനായകേ;
അസീതികോടിസഹസ്സാനം, പഠമാഭിസമയോ അഹു.
പക്കന്തേ ചാരികം രട്ഠേ, ലോകജേട്ഠേ നരാസഭേ;
സത്തതികോടിസഹസ്സാനം, ദുതിയാഭിസമയോ അഹു.
മഹാദിട്ഠിം വിനോദേന്തോ, പാടിഹേരം കരോതി സോ;
സമാഗതാ നരമരൂ, ദസസഹസ്സീ സദേവകേ.
മഹാഅച്ഛരിയം ¶ ദിസ്വാ, അബ്ഭുതം ലോമഹംസനം;
ദേവാ ചേവ മനുസ്സാ ച, ബുജ്ഝരേ സട്ഠികോടിയോ.
സന്നിപാതാ തയോ ആസും, വേസ്സഭുസ്സ മഹേസിനോ;
ഖീണാസവാനം വിമലാനം, സന്തചിത്താന താദിനം.
അസീതിഭിക്ഖുസഹസ്സാനം, പഠമോ ആസി സമാഗമോ;
സത്തതിഭിക്ഖുസഹസ്സാനം, ദുതിയോ ആസി സമാഗമോ.
സട്ഠിഭിക്ഖുസഹസ്സാനം ¶ , തതിയോ ആസി സമാഗമോ;
ജരാദിഭയഭീതാനം, ഓരസാനം മഹേസിനോ.
അഹം തേന സമയേന, സുദസ്സനോ നാമ ഖത്തിയോ;
നിമന്തേത്വാ മഹാവീരം, ദാനം ദത്വാ മഹാരഹം;
അന്നപാനേന വത്ഥേന, സസങ്ഘം ജിന പൂജയിം.
തസ്സ ബുദ്ധസ്സ അസമസ്സ, ചക്കം വത്തിതമുത്തമം;
സുത്വാന പണിതം ധമ്മം, പബ്ബജ്ജമഭിരോചയിം.
മഹാദാനം പവത്തേത്വാ, രത്തിന്ദിവമതന്ദിതോ;
പബ്ബജ്ജം ഗുണസമ്പന്നം, പബ്ബജിം ജിനസന്തികേ.
ആചാരഗുണസമ്പന്നോ, വത്തസീലസമാഹിതോ;
സബ്ബഞ്ഞുതം ഗവേസന്തോ, രമാമി ജിനസാസനേ.
സദ്ധാപീതിം ഉപഗന്ത്വാ, ബുദ്ധം വന്ദാമി സത്ഥരം;
പീതി ഉപ്പജ്ജതി മയ്ഹം, ബോധിയായേവ കാരണാ.
അനിവത്തമാനസം ¶ ഞത്വാ, സമ്ബുദ്ധോ ഏതദബ്രവി;
‘‘ഏകതിംസേ ഇതോ കപ്പേ, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
‘‘അഹു ¶ കപിലവ്ഹയാ രമ്മാ…പേ… ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
തസ്സാഹം ¶ വചനം സുത്വാ, ഭിയ്യോ ചിത്തം പസാദയിം;
ഉത്തരിം വതമധിട്ഠാസിം, ദസപാരമിപൂരിയാ.
അനോമം നാമ നഗരം, സുപ്പതീതോ നാമ ഖത്തിയോ;
മാതാ യസവതീ നാമ, വേസ്സഭുസ്സ മഹേസിനോ.
ഛ ച വസ്സസഹസ്സാനി, അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;
രുചി സുരുചി രതിവഡ്ഢനോ, തയോ പാസാദമുത്തമാ.
അനൂനതിംസസഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;
സുചിത്താ നാമ സാ നാരീ, സുപ്പബുദ്ധോ നാമ അത്രജോ.
നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, സിവികായാഭിനിക്ഖമി;
ഛമാസം പധാനചാരം, അചരീ പുരിസുത്തമോ.
ബ്രഹ്മുനാ ¶ യാചിതോ സന്തോ, വേസ്സഭൂലോകനായകോ;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, അരുണാരാമേ നരുത്തമോ.
സോണോ ¶ ച ഉത്തരോ ചേവ, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
ഉപസന്തോ നാമുപട്ഠാകോ, വേസ്സഭുസ്സ മഹേസിനോ.
രാമാ [ദാമാ (സീ.)] ചേവ സമാലാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, മഹാസാലോതി വുച്ചതി.
സോത്ഥികോ ചേവ രമ്ഭോ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
ഗോതമീ സിരിമാ ചേവ, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.
സട്ഠിരതനമുബ്ബേധോ, ഹേമയൂപസമൂപമോ;
കായാ നിച്ഛരതി രസ്മി, രത്തിംവ പബ്ബതേ സിഖീ.
സട്ഠിവസ്സസഹസ്സാനി, ആയു തസ്സ മഹേസിനോ;
താവതാ തിട്ഠമാനോ സോ, താരേസി ജനതം ബഹും.
ധമ്മം ¶ വിത്ഥാരികം കത്വാ, വിഭജിത്വാ മഹാജനം;
ധമ്മനാവം ഠപേത്വാന, നിബ്ബുതോ സോ സസാവകോ.
ദസ്സനേയ്യം സബ്ബജനം, വിഹാരം ഇരിയാപഥം;
സബ്ബം തമന്തരഹിതം, നനു രിത്താ സബ്ബസങ്ഖാരാ.
വേസ്സഭൂ ജിനവരോ സത്ഥാ, ഖേമാരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
ധാതുവിത്ഥാരികം ആസി, തേസു തേസു പദേസതോതി.
വേസ്സഭുസ്സ ഭഗവതോ വംസോ ഏകവീസതിമോ.
൨൪. കകുസന്ധബുദ്ധവംസോ
വേസ്സഭുസ്സ ¶ ¶ അപരേന, സമ്ബുദ്ധോ ദ്വിപദുത്തമോ;
കകുസന്ധോ നാമ നാമേന, അപ്പമേയ്യോ ദുരാസദോ.
ഉഗ്ഘാടേത്വാ സബ്ബഭവം, ചരിയായ പാരമിം ഗതോ;
സീഹോവ പഞ്ജരം ഭേത്വാ, പത്തോ സമ്ബോധിമുത്തമം.
ധമ്മചക്കം പവത്തേന്തേ, കകുസന്ധേ ലോകനായകേ;
ചത്താരീസകോടിസഹസ്സാനം, ധമ്മാഭിസമയോ അഹു.
അന്തലിക്ഖമ്ഹി ¶ ആകാസേ, യമകം കത്വാ വികുബ്ബനം;
തിംസകോടിസഹസ്സാനം, ബോധേസി ദേവമാനുസേ.
നരദേവസ്സ യക്ഖസ്സ, ചതുസച്ചപ്പകാസനേ;
ധമ്മാഭിസമയോ തസ്സ, ഗണനാതോ അസങ്ഖിയോ.
കകുസന്ധസ്സ ഭഗവതോ, ഏകോ ആസി സമാഗമോ;
ഖീണാസവാനം വിമലാനം, സന്തചിത്താന താദിനം.
ചത്താലീസസഹസ്സാനം, തദാ ആസി സമാഗമോ;
ദന്തഭൂമിമനുപ്പത്താനം, ആസവാരിഗണക്ഖയാ.
അഹം തേന സമയേന, ഖേമോ നാമാസി ഖത്തിയോ;
തഥാഗതേ ജിനപുത്തേ, ദാനം ദത്വാ അനപ്പകം.
പത്തഞ്ച ചീവരം ദത്വാ, അഞ്ജനം മധുലട്ഠികം;
ഇമേതം പത്ഥിതം സബ്ബം, പടിയാദേമി വരം വരം.
സോപി ¶ ¶ മം ബുദ്ധോ ബ്യാകാസി, കകുസന്ധോ വിനായകോ;
‘‘ഇമമ്ഹി ഭദ്ദകേ കപ്പേ, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
‘‘അഹു കപിലവ്ഹയാ രമ്മാ…പേ… ¶ ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
തസ്സാപി വചനം സുത്വാ, ഭിയ്യോ ചിത്തം പസാദയിം;
ഉത്തരിം വതമധിട്ഠാസിം, ദസപാരമിപൂരിയാ.
നഗരം ഖേമാവതീ നാമ, ഖേമോ നാമാസഹം തദാ;
സബ്ബഞ്ഞുതം ഗവേസന്തോ, പബ്ബജിം തസ്സ സന്തികേ.
ബ്രാഹ്മണോ അഗ്ഗിദത്തോ ച, ആസി ബുദ്ധസ്സ സോ പിതാ;
വിസാഖാ നാമ ജനികാ, കകുസന്ധസ്സ സത്ഥുനോ.
വസതേ തത്ഥ ഖേമേ പുരേ, സമ്ബുദ്ധസ്സ മഹാകുലം;
നരാനം പവരം സേട്ഠം, ജാതിമന്തം മഹായസം.
ചതുവസ്സസഹസ്സാനി, അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;
കാമ ¶ -കാമവണ്ണ-കാമസുദ്ധിനാമാ [സുചി സുരുചി രതിവദ്ധനനാമകാ (സീ.)], തയോ പാസാദമുത്തമാ.
സമതിംസസഹസ്സാനി ¶ , നാരിയോ സമലങ്കതാ;
രോചിനീ നാമ സാ നാരീ, ഉത്തരോ നാമ അത്രജോ.
നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, രഥയാനേന നിക്ഖമി;
അനൂനഅട്ഠമാസാനി, പധാനം പദഹീ ജിനോ.
ബ്രഹ്മുനാ ¶ യാചിതോ സന്തോ, കകുസന്ധോ വിനായകോ;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, മിഗദായേ നരുത്തമോ.
വിധുരോ ച സഞ്ജീവോ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
ബുദ്ധിജോ നാമുപട്ഠാകോ, കകുസന്ധസ്സ സത്ഥുനോ.
സാമാ ച ചമ്പാനാമാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, സിരീസോതി പവുച്ചതി.
അച്ചുതോ ച സുമനോ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
നന്ദാ ചേവ സുനന്ദാ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.
ചത്താലീസരതനാനി ¶ , അച്ചുഗ്ഗതോ മഹാമുനി;
കനകപ്പഭാ നിച്ഛരതി, സമന്താ ദസയോജനം.
ചത്താലീസവസ്സസഹസ്സാനി, ആയു തസ്സ മഹേസിനോ;
താവതാ തിട്ഠമാനോ സോ, താരേസി ജനതം ബഹും.
ധമ്മാപണം പസാരേത്വാ, നരനാരീനം സദേവകേ;
നദിത്വാ ¶ സീഹനാദംവ, നിബ്ബുതോ സോ സസാവകോ.
അട്ഠങ്ഗവചനസമ്പന്നോ, അച്ഛിദ്ദാനി നിരന്തരം;
സബ്ബം തമന്തരഹിതം, നനു രിത്താ സബ്ബസങ്ഖാരാ.
കകുസന്ധോ ജിനവരോ, ഖേമാരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
തത്ഥേവസ്സ ഥൂപവരോ, ഗാവുതം നഭമുഗ്ഗതോതി.
കകുസന്ധസ്സ ഭഗവതോ വംസോ ദ്വാവീസതിമോ.
൨൫. കോണാഗമനബുദ്ധവംസോ
കകുസന്ധസ്സ ¶ അപരേന, സമ്ബുദ്ധോ ദ്വിപദുത്തമോ;
കോണാഗമനോ നാമ ജിനോ, ലോകജേട്ഠോ നരാസഭോ.
ദസധമ്മേ പൂരയിത്വാന, കന്താരം സമതിക്കമി;
പവാഹിയ മലം സബ്ബം, പത്തോ സമ്ബോധിമുത്തമം.
ധമ്മചക്കം ¶ പവത്തേന്തേ, കോണാഗമനനായകേ;
തിംസകോടിസഹസ്സാനം, പഠമാഭിസമയോ അഹു.
പാടിഹീരം കരോന്തേ ച, പരവാദപ്പമദ്ദനേ;
വീസതികോടിസഹസ്സാനം, ദുതിയാഭിസമയോ അഹു.
തതോ വികുബ്ബനം കത്വാ, ജിനോ ദേവപുരം ഗതോ;
വസതേ തത്ഥ സമ്ബുദ്ധോ, സിലായ പണ്ഡുകമ്ബലേ.
പകരണേ സത്ത ദേസേന്തോ, വസ്സം വസതി സോ മുനി;
ദസകോടിസഹസ്സാനം, തതിയാഭിസമയോ അഹു.
തസ്സാപി ¶ ദേവദേവസ്സ, ഏകോ ആസി സമാഗമോ;
ഖീണാസവാനം വിമലാനം, സന്തചിത്താന താദിനം.
തിംസഭിക്ഖുസഹസ്സാനം ¶ , തദാ ആസി സമാഗമോ;
ഓഘാനമതിക്കന്താനം, ഭിജ്ജിതാനഞ്ച മച്ചുയാ.
അഹം തേന സമയേന, പബ്ബതോ നാമ ഖത്തിയോ;
മിത്താമച്ചേഹി സമ്പന്നോ, അനന്തബലവാഹനോ.
സമ്ബുദ്ധദസ്സനം ഗന്ത്വാ, സുത്വാ ധമ്മമനുത്തരം;
നിമന്തേത്വാ സജിനസങ്ഘം, ദാനം ദത്വാ യദിച്ഛകം.
പട്ടുണ്ണം ചീനപട്ടഞ്ച, കോസേയ്യം കമ്ബലമ്പി ച;
സോവണ്ണപാദുകഞ്ചേവ, അദാസിം സത്ഥുസാവകേ.
സോപി മം ബുദ്ധോ ബ്യാകാസി, സങ്ഘമജ്ഝേ നിസീദിയ;
‘‘ഇമമ്ഹി ഭദ്ദകേ കപ്പേ, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
‘‘അഹു കപിലവ്ഹയാ രമ്മാ…പേ… ¶ ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
തസ്സാപി വചനം സുത്വാ, ഭിയ്യോ ചിത്തം പസാദയിം;
ഉത്തരിം വതമധിട്ഠാസിം, ദസപാരമിപൂരിയാ.
സബ്ബഞ്ഞുതം ഗവേസന്തോ, ദാനം ദത്വാ നരുത്തമേ;
ഓഹായാഹം മഹാരജ്ജം, പബ്ബജിം ജിനസന്തികേ [തസ്സ സന്തികേ (സീ.)].
നഗരം സോഭവതീ നാമ, സോഭോ നാമാസി ഖത്തിയോ;
വസതേ തത്ഥ നഗരേ, സമ്ബുദ്ധസ്സ മഹാകുലം.
ബ്രാഹ്മണോ ¶ യഞ്ഞദത്തോ ച, ആസി ബുദ്ധസ്സ സോ പിതാ;
ഉത്തരാ നാമ ജനികാ, കോണാഗമനസ്സ സത്ഥുനോ.
തീണി ¶ വസ്സസഹസ്സാനി, അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;
തുസിതസന്തുസിതസന്തുട്ഠാ, തയോ പാസാദമുത്തമാ.
അനൂനസോളസസഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;
രുചിഗത്താ നാമ നാരീ, സത്ഥവാഹോ നാമ അത്രജോ.
നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, ഹത്ഥിയാനേന നിക്ഖമി;
ഛമാസം പധാനചാരം, അചരീ പുരിസുത്തമോ.
ബ്രഹ്മുനാ ¶ യാചിതോ സന്തോ, കോണാഗമനനായകോ;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, മിഗദായേ നരുത്തമോ.
ഭിയ്യസോ ഉത്തരോ നാമ, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
സോത്ഥിജോ നാമുപട്ഠാകോ, കോണാഗമനസ്സ സത്ഥുനോ.
സമുദ്ദാ ¶ ഉത്തരാ ചേവ, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, ഉദുമ്ബരോതി പവുച്ചതി.
ഉഗ്ഗോ ച സോമദേവോ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
സീവലാ ചേവ സാമാ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.
ഉച്ചത്തനേന സോ ബുദ്ധോ, തിംസഹത്ഥസമുഗ്ഗതോ;
ഉക്കാമുഖേ യഥാ കമ്ബു, ഏവം രംസീഹി മണ്ഡിതോ.
തിംസവസ്സസഹസ്സാനി, ആയു ബുദ്ധസ്സ താവദേ;
താവതാ തിട്ഠമാനോ സോ, താരേസി ജനതം ബഹും.
ധമ്മചേതിം സമുസ്സേത്വാ, ധമ്മദുസ്സവിഭൂസിതം;
ധമ്മപുപ്ഫഗുളം കത്വാ, നിബ്ബുതോ സോ സസാവകോ.
മഹാവിലാസോ തസ്സ ജനോ, സിരിധമ്മപ്പകാസനോ;
സബ്ബം തമന്തരഹിതം, നനു രിത്താ സബ്ബസങ്ഖാരാ.
കോണാഗമനോ സമ്ബുദ്ധോ, പബ്ബതാരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
ധാതുവിത്ഥാരികം ആസി, തേസു തേസു പദേസതോതി.
കോണാഗമനസ്സ ഭഗവതോ വംസോ തേവീസതിമോ.
൨൬. കസ്സപബുദ്ധവംസോ
കോണാഗമനസ്സ ¶ ¶ അപരേന, സമ്ബുദ്ധോ ദ്വിപദുത്തമോ;
കസ്സപോ നാമ ഗോത്തേന, ധമ്മരാജാ പഭങ്കരോ.
സഞ്ഛഡ്ഡിതം ¶ കുലമൂലം, ബഹ്വന്നപാനഭോജനം;
ദത്വാന യാചകേ ദാനം, പൂരയിത്വാന മാനസം;
ഉസഭോവ ആളകം ഭേത്വാ, പത്തോ സമ്ബോധിമുത്തമം.
ധമ്മചക്കം ¶ പവത്തേന്തേ, കസ്സപേ ലോകനായകേ;
വീസകോടിസഹസ്സാനം, പഠമാഭിസമയോ അഹു.
ചതുമാസം യദാ ബുദ്ധോ, ലോകേ ചരതി ചാരികം;
ദസകോടിസഹസ്സാനം, ദുതിയാഭിസമയോ അഹു.
യമകം വികുബ്ബനം കത്വാ, ഞാണധാതും പകിത്തയി;
പഞ്ചകോടിസഹസ്സാനം, തതിയാഭിസമയോ അഹു.
സുധമ്മാ ദേവപുരേ രമ്മേ, തത്ഥ ധമ്മം പകിത്തയി;
തീണികോടിസഹസ്സാനം, ദേവാനം ബോധയീ ജിനോ.
നരദേവസ്സ യക്ഖസ്സ, അപരേ ധമ്മദേസനേ;
ഏതേസാനം അഭിസമയാ, ഗണനാതോ അസങ്ഖിയാ.
തസ്സാപി ദേവദേവസ്സ, ഏകോ ആസി സമാഗമോ;
ഖീണാസവാനം വിമലാനം, സന്തചിത്താന താദിനം.
വീസഭിക്ഖുസഹസ്സാനം, തദാ ആസി സമാഗമോ;
അതിക്കന്തഭവന്താനം, ഹിരിസീലേന താദിനം.
അഹം തദാ മാണവകോ, ജോതിപാലോതി വിസ്സുതോ;
അജ്ഝായകോ മന്തധരോ, തിണ്ണം വേദാന പാരഗൂ.
ലക്ഖണേ ¶ ഇതിഹാസേ ച, സധമ്മേ പാരമിം ഗതോ;
ഭൂമന്തലിക്ഖകുസലോ, കതവിജ്ജോ അനാവയോ.
കസ്സപസ്സ ഭഗവതോ, ഘടികാരോ നാമുപട്ഠാകോ;
സഗാരവോ സപ്പതിസ്സോ, നിബ്ബുതോ തതിയേ ഫലേ.
ആദായ ¶ മം ഘടീകാരോ, ഉപഗഞ്ഛി കസ്സപം ജിനം;
തസ്സ ധമ്മം സുണിത്വാന, പബ്ബജിം തസ്സ സന്തികേ.
ആരദ്ധവീരിയോ ഹുത്വാ, വത്താവത്തേസു കോവിദോ;
ന ക്വചി പരിഹായാമി, പൂരേസിം ജിനസാസനം.
യാവതാ ബുദ്ധഭണിതം, നവങ്ഗം ജിനസാസനം;
സബ്ബം പരിയാപുണിത്വാന, സോഭയിം ജിനസാസനം.
മമ അച്ഛരിയം ദിസ്വാ, സോപി ബുദ്ധോ വിയാകരി;
‘‘ഇമമ്ഹി ഭദ്ദകേ കപ്പേ, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
‘‘അഹു ¶ ¶ കപിലവ്ഹയാ രമ്മാ, നിക്ഖമിത്വാ തഥാഗതോ;
പധാനം പദഹിത്വാന, കത്വാ ദുക്കരകാരികം.
‘‘അജപാലരുക്ഖമൂലേ, നിസീദിത്വാ തഥാഗതോ;
തത്ഥ പായാസം പഗ്ഗയ്ഹ, നേരഞ്ജരമുപേഹിതി.
‘‘നേരഞ്ജരായ തീരമ്ഹി, പായാസം പരിഭുഞ്ജിയ;
പടിയത്തവരമഗ്ഗേന, ബോധിമൂലമുപേഹിതി.
‘‘തതോ പദക്ഖിണം കത്വാ, ബോധിമണ്ഡം അനുത്തരോ;
അപരാജിതട്ഠാനമ്ഹി [അപരാജിതനിസഭട്ഠാനേ (ക.)], ബോധിപല്ലങ്കമുത്തമേ;
പല്ലങ്കേന നിസീദിത്വാ, ബുജ്ഝിസ്സതി മഹായസോ.
‘‘ഇമസ്സ ¶ ജനികാ മാതാ, മായാ നാമ ഭവിസ്സതി;
പിതാ സുദ്ധോദനോ നാമ, അയം ഹേസ്സതി ഗോതമോ.
‘‘അനാസവാ വീതരാഗാ, സന്തചിത്താ സമാഹിതാ;
കോലിതോ ഉപതിസ്സോ ച, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തി സാവകാ;
ആനന്ദോ നാമുപട്ഠാകോ, ഉപട്ഠിസ്സതിമം ജിനം.
‘‘ഖേമാ ഉപ്പലവണ്ണാ ച, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തി സാവികാ;
അനാസവാ സന്തചിത്താ, വീതരാഗാ സമാഹിതാ;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, അസ്സത്ഥോതി പവുച്ചതി.
‘‘ചിത്തോ ഹത്ഥാളവകോ ച, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തുപട്ഠകാ;
നന്ദമാതാ ച ഉത്തരാ, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തുപട്ഠികാ’’.
ഇദം സുത്വാന വചനം, അസ്സമസ്സ മഹേസിനോ;
ആമോദിതാ നരമരൂ, ബുദ്ധബീജം കിര അയം.
ഉക്കുട്ഠിസദ്ദാ ¶ പവത്തന്തി, അപ്ഫോടേന്തി ഹസന്തി ച;
കതഞ്ജലീ നമസ്സന്തി, ദസസഹസ്സീ സദേവകാ.
‘‘യദിമസ്സ ലോകനാഥസ്സ, വിരജ്ഝിസ്സാമ സാസനം;
അനാഗതമ്ഹി അദ്ധാനേ, ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം.
‘‘യഥാ മനുസ്സാ നദിം തരന്താ, പടിതിത്ഥം വിരജ്ഝിയ;
ഹേട്ഠാ തിത്ഥേ ഗഹേത്വാന, ഉത്തരന്തി മഹാനദിം.
‘‘ഏവമേവ ¶ ¶ മയം സബ്ബേ, യദി മുഞ്ചാമിമം ജിനം;
അനാഗതമ്ഹി അദ്ധാനേ, ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
തസ്സാപി വചനം സുത്വാ, ഭിയ്യോ ചിത്തം പസാദയിം;
ഉത്തരിം വതമധിട്ഠാസിം, ദസപാരമിപൂരിയാ.
ഏവമഹം സംസരിത്വാ, പരിവജ്ജേന്തോ അനാചരം;
ദുക്കരഞ്ച കതം മയ്ഹം, ബോധിയായേവ കാരണാ.
നഗരം ബാരാണസീ നാമ, കികീ നാമാസി ഖത്തിയോ;
വസതേ തത്ഥ നഗരേ, സമ്ബുദ്ധസ്സ മഹാകുലം.
ബ്രാഹ്മണോ ബ്രഹ്മദത്തോവ, ആസി ബുദ്ധസ്സ സോ പിതാ;
ധനവതീ നാമ ജനികാ, കസ്സപസ്സ മഹേസിനോ.
ദുവേ ¶ വസ്സസഹസ്സാനി, അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;
ഹംസോ യസോ സിരിനന്ദോ, തയോ പാസാദമുത്തമാ.
തിസോളസസഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;
സുനന്ദാ നാമ സാ നാരീ, വിജിതസേനോ നാമ അത്രജോ.
നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, പാസാദേനാഭിനിക്ഖമി;
സത്താഹം പധാനചാരം, അചരീ പുരിസുത്തമോ.
ബ്രഹ്മുനാ യാചിതോ സന്തോ, കസ്സപോ ലോകനായകോ;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, മിഗദായേ നരുത്തമോ.
തിസ്സോ ച ഭാരദ്വാജോ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
സബ്ബമിത്തോ നാമുപട്ഠാകോ, കസ്സപസ്സ മഹേസിനോ.
അനുളാ ¶ ഉരുവേളാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, നിഗ്രോധോതി പവുച്ചതി.
സുമങ്ഗലോ ¶ ഘടികാരോ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
വിചിതസേനാ ഭദ്ദാ [ഭദ്രാ (ക.)] ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.
ഉച്ചത്തനേന സോ ബുദ്ധോ, വീസതിരതനുഗ്ഗതോ;
വിജ്ജുലട്ഠീവ ആകാസേ, ചന്ദോവ ഗഹപൂരിതോ.
വീസതിവസ്സസഹസ്സാനി ¶ , ആയു തസ്സ മഹേസിനോ;
താവതാ തിട്ഠമാനോ സോ, താരേസി ജനതം ബഹും.
ധമ്മതളാകം മാപയിത്വാ, സീലം ദത്വാ വിലേപനം;
ധമ്മദുസ്സം നിവാസേത്വാ, ധമ്മമാലം വിഭജ്ജിയ.
ധമ്മവിമലമാദാസം, ഠപയിത്വാ മഹാജനേ;
കേചി നിബ്ബാനം പത്ഥേന്താ, പസ്സന്തു മേ അലങ്കരം.
സീലകഞ്ചുകം ദത്വാന, ഝാനകവചവമ്മിതം;
ധമ്മചമ്മം പാരുപിത്വാ, ദത്വാ സന്നാഹമുത്തമം.
സതിഫലകം ദത്വാന, തിഖിണഞാണകുന്തിമം;
ധമ്മഖഗ്ഗവരം ദത്വാ, സീലസംസഗ്ഗമദ്ദനം.
തേവിജ്ജാഭൂസനം ദത്വാന, ആവേളം ചതുരോ ഫലേ;
ഛളഭിഞ്ഞാഭരണം ദത്വാ, ധമ്മപുപ്ഫപിളന്ധനം.
സദ്ധമ്മപണ്ഡരച്ഛത്തം, ദത്വാ പാപനിവാരണം;
മാപയിത്വാഭയം പുപ്ഫം, നിബ്ബുതോ സോ സസാവകോ.
ഏസോ ¶ ഹി സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ, അപ്പമേയ്യോ ദുരാസദോ;
ഏസോ ഹി ധമ്മരതനോ, സ്വാക്ഖാതോ ഏഹിപസ്സികോ.
ഏസോ ഹി സങ്ഘരതനോ, സുപ്പടിപന്നോ അനുത്തരോ;
സബ്ബം തമന്തരഹിതം, നനു രിത്താ സബ്ബസങ്ഖാരാ.
മഹാകസ്സപോ ജിനോ സത്ഥാ, സേതബ്യാരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
തത്ഥേവസ്സ ജിനഥൂപോ, യോജനുബ്ബേധമുഗ്ഗതോതി.
കസ്സപസ്സ ഭഗവതോ വംസോ ചതുവീസതിമോ.
൨൭. ഗോതമബുദ്ധവംസോ
അഹമേതരഹി ¶ ¶ സമ്ബുദ്ധോ [ബുദ്ധോ (സീ.)], ഗോതമോ സക്യവഡ്ഢനോ;
പധാനം പദഹിത്വാന, പത്തോ സമ്ബോധിമുത്തമം.
ബ്രഹ്മുനാ ¶ യാചിതോ സന്തോ, ധമ്മചക്കം പവത്തയിം;
അട്ഠാരസന്നം കോടീനം, പഠമാഭിസമയോ അഹു.
തതോ പരഞ്ച ദേസേന്തേ, നരദേവസമാഗമേ;
ഗണനായ ന വത്തബ്ബോ, ദുതിയാഭിസമയോ അഹു.
ഇധേവാഹം ഏതരഹി, ഓവദിം മമ അത്രജം;
ഗണനായ ന വത്തബ്ബോ, തതിയാഭിസമയോ അഹു.
ഏകോസി സന്നിപാതോ മേ, സാവകാനം മഹേസിനം;
അഡ്ഢതേളസസതാനം, ഭിക്ഖൂനാസി സമാഗമോ.
വിരോചമാനോ വിമലോ, ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ മജ്ഝഗോ;
ദദാമി പത്ഥിതം സബ്ബം, മണീവ സബ്ബകാമദോ.
ഫലമാകങ്ഖമാനാനം ¶ , ഭവച്ഛന്ദജഹേസിനം;
ചതുസച്ചം പകാസേമി, അനുകമ്പായ പാണിനം.
ദസവീസസഹസ്സാനം, ധമ്മാഭിസമയോ അഹു;
ഏകദ്വിന്നം അഭിസമയോ, ഗണനാതോ അസങ്ഖിയോ.
വിത്ഥാരികം ബാഹുജഞ്ഞം, ഇദ്ധം ഫീതം സുഫുല്ലിതം;
ഇധ മയ്ഹം സക്യമുനിനോ, സാസനം സുവിസോധിതം.
അനാസവാ വീതരാഗാ, സന്തചിത്താ സമാഹിതാ;
ഭിക്ഖൂനേകസതാ സബ്ബേ, പരിവാരേന്തി മം സദാ.
ഇദാനി യേ ഏതരഹി, ജഹന്തി മാനുസം ഭവം;
അപ്പത്തമാനസാ സേഖാ, തേ ഭിക്ഖൂ വിഞ്ഞുഗരഹിതാ.
അരിയഞ്ച സംഥോമയന്താ, സദാ ധമ്മരതാ ജനാ;
ബുജ്ഝിസ്സന്തി സതിമന്തോ, സംസാരസരിതം ഗതാ.
നഗരം കപിലവത്ഥു മേ, രാജാ സുദ്ധോദനോ പിതാ;
മയ്ഹം ജനേത്തികാ മാതാ, മായാദേവീതി വുച്ചതി.
ഏകൂനതിംസവസ്സാനി ¶ , അഗാരം അജ്ഝഹം വസിം;
രമ്മോ സുരമ്മോ സുഭകോ, തയോ പാസാദമുത്തമാ.
ചത്താരീസസഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;
ഭദ്ദകഞ്ചനാ നാമ നാരീ, രാഹുലോ നാമ അത്രജോ.
നിമിത്തേ ¶ ചതുരോ ദിസ്വാ, അസ്സയാനേന നിക്ഖമിം;
ഛബ്ബസ്സം ¶ പധാനചാരം, അചരിം ദുക്കരം അഹം.
ബാരാണസിയം ¶ ഇസിപതനേ, ചക്കം പവത്തിതം മയാ;
അഹം ഗോതമസമ്ബുദ്ധോ, സരണം സബ്ബപാണിനം.
കോലിതോ ഉപതിസ്സോ ച, ദ്വേ ഭിക്ഖൂ അഗ്ഗസാവകാ;
ആനന്ദോ നാമുപട്ഠാകോ, സന്തികാവചരോ മമ;
ഖേമാ ഉപ്പലവണ്ണാ ച, ഭിക്ഖുനീ അഗ്ഗസാവികാ.
ചിത്തോ ഹത്ഥാളവകോ ച, അഗ്ഗുപട്ഠാകുപാസകാ;
നന്ദമാതാ ച ഉത്തരാ, അഗ്ഗുപട്ഠികുപാസികാ.
അഹം അസ്സത്ഥമൂലമ്ഹി, പത്തോ സമ്ബോധിമുത്തമം;
ബ്യാമപ്പഭാ സദാ മയ്ഹം, സോളസഹത്ഥമുഗ്ഗതാ.
അപ്പം വസ്സസതം ആയു, ഇദാനേതരഹി വിജ്ജതി;
താവതാ തിട്ഠമാനോഹം, താരേമി ജനതം ബഹും.
ഠപയിത്വാന ധമ്മുക്കം, പച്ഛിമം ജനബോധനം;
അഹമ്പി നചിരസ്സേവ, സദ്ധിം സാവകസങ്ഘതോ;
ഇധേവ പരിനിബ്ബിസ്സം, അഗ്ഗീ വാഹാരസങ്ഖയാ.
താനി ച അതുലതേജാനി, ഇമാനി ച ദസബലാനി [യസബലാനി (അട്ഠ.)];
അയഞ്ച ഗുണധാരണോ ദേഹോ, ദ്വത്തിംസവരലക്ഖണവിചിത്തോ.
ദസ ദിസാ പഭാസേത്വാ, സതരംസീവ ഛപ്പഭാ;
സബ്ബം തമന്തരഹിസ്സന്തി, നനു രിത്താ സബ്ബസങ്ഖാരാതി.
ഗോതമസ്സ ഭഗവതോ വംസോ പഞ്ചവീസതിമോ.
൨൮. ബുദ്ധപകിണ്ണകകണ്ഡം
അപരിമേയ്യിതോ ¶ ¶ കപ്പേ, ചതുരോ ആസും വിനായകാ;
തണ്ഹങ്കരോ മേധങ്കരോ, അഥോപി സരണങ്കരോ;
ദീപങ്കരോ ച സമ്ബുദ്ധോ, ഏകകപ്പമ്ഹി തേ ജിനാ.
ദീപങ്കരസ്സ ¶ അപരേന, കോണ്ഡഞ്ഞോ നാമ നായകോ;
ഏകോവ ഏകകപ്പമ്ഹി, താരേസി ജനതം ബഹും.
ദീപങ്കരസ്സ ഭഗവതോ, കോണ്ഡഞ്ഞസ്സ ച സത്ഥുനോ;
ഏതേസം അന്തരാ കപ്പാ, ഗണനാതോ അസങ്ഖിയാ.
കോണ്ഡഞ്ഞസ്സ അപരേന, മങ്ഗലോ നാമ നായകോ;
തേസമ്പി അന്തരാ കപ്പാ, ഗണനാതോ അസങ്ഖിയാ.
മങ്ഗലോ ച സുമനോ ച, രേവതോ സോഭിതോ മുനി;
തേപി ബുദ്ധാ ഏകകപ്പേ, ചക്ഖുമന്തോ പഭങ്കരാ.
സോഭിതസ്സ ¶ അപരേന, അനോമദസ്സീ മഹായസോ;
തേസമ്പി അന്തരാ കപ്പാ, ഗണനാതോ അസങ്ഖിയാ.
അനോമദസ്സീ പദുമോ, നാരദോ ചാപി നായകോ;
തേപി ബുദ്ധാ ഏകകപ്പേ, തമന്തകാരകാ മുനീ.
നാരദസ്സ അപരേന, പദുമുത്തരോ നാമ നായകോ;
ഏകകപ്പമ്ഹി ഉപ്പന്നോ, താരേസി ജനതം ബഹും.
നാരദസ്സ ഭഗവതോ, പദുമുത്തരസ്സ സത്ഥുനോ;
തേസമ്പി അന്തരാ കപ്പാ, ഗണനാതോ അസങ്ഖിയാ.
കപ്പസതസഹസ്സമ്ഹി ¶ , ഏകോ ആസി മഹാമുനി;
പദുമുത്തരോ ലോകവിദൂ, ആഹുതീനം പടിഗ്ഗഹോ.
തിംസകപ്പസഹസ്സമ്ഹി, ദുവേ ആസും വിനായകാ [ആസിംസു നായകാ (സ്യാ. ക.)];
സുമേധോ ച സുജാതോ ച, ഓരതോ പദുമുത്തരാ.
അട്ഠാരസേ കപ്പസതേ, തയോ ആസും വിനായകാ [ആസിംസു നായകാ (സ്യാ. ക.)];
പിയദസ്സീ അത്ഥദസ്സീ, ധമ്മദസ്സീ ച നായകാ.
ഓരതോ ¶ ച സുജാതസ്സ, സമ്ബുദ്ധാ ദ്വിപദുത്തമാ;
ഏകകപ്പമ്ഹി തേ ബുദ്ധാ, ലോകേ അപ്പടിപുഗ്ഗലാ.
ചതുന്നവുതിതോ കപ്പേ, ഏകോ ആസി മഹാമുനി;
സിദ്ധത്ഥോ സോ ലോകവിദൂ, സല്ലകത്തോ അനുത്തരോ.
ദ്വേനവുതേ ¶ ഇതോ കപ്പേ, ദുവേ ആസും വിനായകാ;
തിസ്സോ ഫുസ്സോ ച സമ്ബുദ്ധാ, അസമാ അപ്പടിപുഗ്ഗലാ.
ഏകനവുതിതോ കപ്പേ, വിപസ്സീ നാമ നായകോ;
സോപി ബുദ്ധോ കാരുണികോ, സത്തേ മോചേസി ബന്ധനാ.
ഏകതിംസേ ഇതോ കപ്പേ, ദുവേ ആസും വിനായകാ;
സിഖീ ച വേസ്സഭൂ ചേവ, അസമാ അപ്പടിപുഗ്ഗലാ.
ഇമമ്ഹി ഭദ്ദകേ കപ്പേ, തയോ ആസും വിനായകാ;
കകുസന്ധോ കോണാഗമനോ, കസ്സപോ ചാപി നായകോ.
അഹമേതരഹി സമ്ബുദ്ധോ, മേത്തേയ്യോ ചാപി ഹേസ്സതി;
ഏതേപിമേ ¶ പഞ്ച ബുദ്ധാ, ധീരാ ലോകാനുകമ്പകാ.
ഏതേസം ധമ്മരാജൂനം, അഞ്ഞേസംനേകകോടിനം;
ആചിക്ഖിത്വാന തം മഗ്ഗം, നിബ്ബുതാ തേ സസാവകാതി.
ബുദ്ധപകിണ്ണകകണ്ഡം നിട്ഠിതം.
൨൯. ധാതുഭാജനീയകഥാ
മഹാഗോതമോ ¶ ജിനവരോ, കുസിനാരമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
ധാതുവിത്ഥാരികം ആസി, തേസു തേസു പദേസതോ.
ഏകോ അജാതസത്തുസ്സ, ഏകോ വേസാലിയാ പുരേ;
ഏകോ കപിലവത്ഥുസ്മിം, ഏകോ ച അല്ലകപ്പകേ.
ഏകോ ച രാമഗാമമ്ഹി, ഏകോ ച വേഠദീപകേ;
ഏകോ പാവേയ്യകേ മല്ലേ, ഏകോ ച കോസിനാരകേ.
കുമ്ഭസ്സ ¶ ഥൂപം കാരേസി, ബ്രാഹ്മണോ ദോണസവ്ഹയോ;
അങ്ഗാരഥൂപം കാരേസും, മോരിയാ തുട്ഠമാനസാ.
അട്ഠ സാരീരികാ ഥൂപാ, നവമോ കുമ്ഭചേതിയോ;
അങ്ഗാരഥൂപോ ദസമോ, തദായേവ പതിട്ഠിതോ.
ഉണ്ഹീസം ചതസ്സോ ദാഠാ, അക്ഖകാ ദ്വേ ച ധാതുയോ;
അസമ്ഭിന്നാ ഇമാ സത്ത, സേസാ ഭിന്നാവ ധാതുയോ.
മഹന്താ ¶ മുഗ്ഗമത്താ ച [മുഗ്ഗമാസാവ (ക.)], മജ്ഝിമാ ഭിന്നതണ്ഡുലാ;
ഖുദ്ദകാ സാസപമത്താ ച, നാനാവണ്ണാ ച ധാതുയോ.
മഹന്താ സുവണ്ണവണ്ണാ ച, മുത്തവണ്ണാ ച മജ്ഝിമാ;
ഖുദ്ദകാ മകുലവണ്ണാ ച, സോളസദോണമത്തികാ.
മഹന്താ പഞ്ച നാളിയോ, നാളിയോ പഞ്ച മജ്ഝിമാ;
ഖുദ്ദകാ ഛ നാളീ ചേവ, ഏതാ സബ്ബാപി ധാതുയോ.
ഉണ്ഹീസം സീഹളേ ദീപേ, ബ്രഹ്മലോകേ ച വാമകം;
സീഹളേ ദക്ഖിണക്ഖഞ്ച, സബ്ബാപേതാ പതിട്ഠിതാ.
ഏകാ ദാഠാ തിദസപുരേ, ഏകാ നാഗപുരേ അഹു;
ഏകാ ഗന്ധാരവിസയേ, ഏകാ കലിങ്ഗരാജിനോ.
ചത്താലീസസമാ ¶ ദന്താ, കേസാ ലോമാ ച സബ്ബസോ;
ദേവാ ഹരിംസു ഏകേകം, ചക്കവാളപരമ്പരാ.
വജിരായം ഭഗവതോ, പത്തോ ദണ്ഡഞ്ച ചീവരം;
നിവാസനം കുലഘരേ, പച്ചത്ഥരണം കപിലവ്ഹയേ [സിലവ്ഹയേ (സ്യാ.)].
പാടലിപുത്തപുരമ്ഹി, കരണം കായബന്ധനം;
ചമ്പായുദകസാടിയം, ഉണ്ണലോമഞ്ച കോസലേ.
കാസാവം ബ്രഹ്മലോകേ ച, വേഠനം തിദസേ പുരേ;
നിസീദനം അവന്തീസു, രട്ഠേ [ദേവരട്ഠേ (സ്യാ.)] അത്ഥരണം തദാ.
അരണീ ച മിഥിലായം, വിദേഹേ പരിസാവനം;
വാസി ¶ സൂചിഘരഞ്ചാപി, ഇന്ദപത്ഥപുരേ തദാ.
പരിക്ഖാരാ അവസേസാ, ജനപദേ അപരന്തകേ;
പരിഭുത്താനി മുനിനാ, അകംസു മനുജാ തദാ.
ധാതുവിത്ഥാരികം ¶ ആസി, ഗോതമസ്സ മഹേസിനോ;
പാണീനം അനുകമ്പായ, അഹു പോരാണികം തദാതി.
ധാതുഭാജനീയകഥാ നിട്ഠിതാ.
ബുദ്ധവംസോനിട്ഠിതോ.