📜
നമോ തസ്സ ഭഗവതോ അരഹതോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ
വിനയവിനിച്ഛയോ
ഗന്ഥാരമ്ഭകഥാ
വന്ദിത്വാ ¶ ¶ സിരസാ സേട്ഠം, ബുദ്ധമപ്പടിപുഗ്ഗലം;
ഭവാഭാവകരം ധമ്മം, ഗണഞ്ചേവ നിരങ്ഗണം.
ഭിക്ഖൂനം ഭിക്ഖുനീനഞ്ച, ഹിതത്ഥായ സമാഹിതോ;
പവക്ഖാമി സമാസേന, വിനയസ്സവിനിച്ഛയം.
അനാകുലമസംകിണ്ണം, മധുരത്ഥപദക്കമം;
പടുഭാവകരം ഏതം, പരമം വിനയക്കമേ.
അപാരം ഓതരന്താനം, സാരം വിനയസാഗരം;
ഭിക്ഖൂനം ഭിക്ഖുനീനഞ്ച, നാവാഭൂതം മനോരമം.
തസ്മാ വിനയനൂപായം, വിനയസ്സവിനിച്ഛയം;
അവിക്ഖിത്തേന ചിത്തേന, വദതോ മേ നിബോധഥ.
ഭിക്ഖുവിഭങ്ഗോ
പാരാജികകഥാ
പഠമപാരാജികകഥാ
തിവിധേ ¶ ¶ തിലമത്തമ്പി, മഗ്ഗേ സേവനചേതനോ;
അങ്ഗജാതം പവേസേന്തോ, അല്ലോകാസേ പരാജിതോ.
പവേസനം പവിട്ഠം വാ, ഠിതമുദ്ധരണമ്പി വാ;
സസിക്ഖോ സാദിയന്തോ സോ, ഠപേത്വാ കിരിയം ചുതോ.
സന്ഥതേനങ്ഗജാതേന, സന്ഥതം വാ അസന്ഥതം;
മഗ്ഗം പന പവേസേന്തോ, തഥേവാസന്ഥതേന ച.
ഉപാദിന്നേനുപാദിന്നേ, അനുപാദിന്നകേന വാ;
ഘട്ടിതേ അനുപാദിന്നേ, സചേ സാദിയതേത്ഥ സോ.
ഹോതി പാരാജികക്ഖേത്തേ, പവിട്ഠേ തു പരാജിതോ;
ഖേത്തേ ഥുല്ലച്ചയം തസ്സ, ദുക്കടഞ്ച വിനിദ്ദിസേ.
മതേ അക്ഖായിതേ ചാപി, യേഭുയ്യക്ഖായിതേപി ച;
മേഥുനം പടിസേവന്തോ, ഹോതി പാരാജികോ നരോ.
യേഭുയ്യക്ഖായിതേ ചാപി, ഉപഡ്ഢക്ഖായിതേപി ച;
ഹോതി ഥുല്ലച്ചയാപത്തി, സേസേ ആപത്തി ദുക്കടം.
നിമിത്തമത്തം സേസേത്വാ, ഖായിതേപി സരീരകേ;
നിമിത്തേ മേഥുനം തസ്മിം, സേവതോപി പരാജയോ.
ഉദ്ധുമാതാദിസമ്പത്തേ, സബ്ബത്ഥാപി ച ദുക്കടം;
ഖായിതാക്ഖായിതം നാമ, സബ്ബം മതസരീരകേ.
ഛിന്ദിത്വാ പന തച്ഛേത്വാ, നിമിത്തുപ്പാടിതേ പന;
വണസങ്ഖേപതോ തസ്മിം, സേവം ഥുല്ലച്ചയം ഫുസേ.
തതോ ¶ ¶ മേഥുനരാഗേന, പതിതായ നിമിത്തതോ;
തായം ഉപക്കമന്തസ്സ, ദുക്കടം മംസപേസിയം.
നഖപിട്ഠിപ്പമാണേപി, മംസേ ന്ഹാരുമ്ഹി വാ സതി;
മേഥുനം പടിസേവന്തോ, ജീവമാനേ പരാജിതോ.
കണ്ണച്ഛിദ്ദക്ഖിനാസാസു, വത്ഥികോസേ വണേസു വാ;
അങ്ഗജാതം പവേസേന്തോ, രാഗാ ഥുല്ലച്ചയം ഫുസേ.
അവസേസസരീരസ്മിം, ഉപകച്ഛൂരുകാദിസു;
വസാ മേഥുനരാഗസ്സ, സേവമാനസ്സ ദുക്കടം.
അസ്സഗോമഹിസാദീനം, ഓട്ഠഗദ്രഭദന്തിനം;
നാസാസു വത്ഥികോസേസു, സേവം ഥുല്ലച്ചയം ഫുസേ.
തഥാ സബ്ബതിരച്ഛാനം, അക്ഖികണ്ണവണേസുപി;
അവസേസസരീരേസു, സേവമാനസ്സ ദുക്കടം.
തേസം അല്ലസരീരേസു, മതാനം സേവതോ പന;
തിവിധാപി സിയാപത്തി, ഖേത്തസ്മിം തിവിധേ സതി.
ബഹി മേഥുനരാഗേന, നിമിത്തം ഇത്ഥിയാ പന;
നിമിത്തേന ഛുപന്തസ്സ, തസ്സ ഥുല്ലച്ചയം സിയാ.
കായസംസഗ്ഗരാഗേന, നിമിത്തേന മുഖേന വാ;
നിമിത്തം ഇത്ഥിയാ തസ്സ, ഛുപതോ ഗരുകം സിയാ.
തഥേവോഭയരാഗേന, നിമിത്തം പുരിസസ്സപി;
നിമിത്തേന ഛുപന്തസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
നിമിത്തേന നിമിത്തം തു, തിരച്ഛാനഗതിത്ഥിയാ;
ഥുല്ലച്ചയം ഛുപന്തസ്സ, ഹോതി മേഥുനരാഗതോ.
കായസംസഗ്ഗരാഗേന, തിരച്ഛാനഗതിത്ഥിയാ;
നിമിത്തേന നിമിത്തസ്സ, ഛുപനേ ദുക്കടം മതം.
അങ്ഗജാതം പവേസേത്വാ, തമാവട്ടകതേ മുഖേ;
തത്ഥാകാസഗതം കത്വാ, നീഹരന്തസ്സ ദുക്കടം.
തഥാ ¶ ചതൂഹി പസ്സേഹി, ഇത്ഥിയാ ഹേട്ഠിമത്തലം;
അഛുപന്തം പവേസേത്വാ, നീഹരന്തസ്സ ദുക്കടം.
ഉപ്പാടിതോട്ഠമംസേസു ¶ , ബഹി നിക്ഖന്തകേസു വാ;
ദന്തേസു വായമന്തസ്സ, തസ്സ ഥുല്ലച്ചയം സിയാ.
അട്ഠിസങ്ഘട്ടനം കത്വാ, മഗ്ഗേ ദുവിധരാഗതോ;
സുക്കേ മുത്തേപി വാമുത്തേ, വായമന്തസ്സ ദുക്കടം.
ഇത്ഥിം മേഥുനരാഗേന, ആലിങ്ഗന്തസ്സ ദുക്കടം;
ഹത്ഥഗ്ഗാഹപരാമാസ-ചുമ്ബനാദീസ്വയം നയോ.
അപദേ അഹയോ മച്ഛാ, കപോതാ ദ്വിപദേപി ച;
ഗോധാ ചതുപ്പദേ ഹേട്ഠാ, വത്ഥു പാരാജികസ്സിമേ.
സേവേതുകാമതാചിത്തം, മഗ്ഗേ മഗ്ഗപ്പവേസനം;
ഇദമങ്ഗദ്വയം വുത്തം, പഠമന്തിമവത്ഥുനോ.
ദുക്കടം പഠമസ്സേവ, സാമന്തമിതി വണ്ണിതം;
സേസാനം പന തിണ്ണമ്പി, ഥുല്ലച്ചയമുദീരിതം.
‘‘അനാപത്തീ’’തി ഞാതബ്ബം, അജാനന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
തഥേവാസാദിയന്തസ്സ, ജാനന്തസ്സാദികമ്മിനോ.
വിനയേ അനയൂപരമേ പരമേ;
സുജനസ്സ സുഖാനയനേ നയനേ;
പടു ഹോതി പധാനരതോ ന രതോ;
ഇധ യോ പന സാരമതേ രമതേ.
ഇമം ഹിതവിഭാവനം ഭാവനം;
അവേദി സുരസമ്ഭവം സമ്ഭവം;
സ മാരബളിസാസനേ സാസനേ;
സമോ ഭവതുപാലിനാ പാലിനാ.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ പഠമപാരാജികകഥാ നിട്ഠിതാ.
ദുതിയപാരാജികകഥാ
ആദിയന്തോ ¶ ഹരന്തോവ-ഹരന്തോ ഇരിയാപഥം;
വികോപേന്തോ തഥാ ഠാനാ, ചാവേന്തോപി പരാജിതോ.
തത്ഥ ¶ നാനേകഭണ്ഡാനം, പഞ്ചകാനം വസാ പന;
അവഹാരാ ദസേവേതേ, വിഞ്ഞാതബ്ബാ വിഭാവിനാ.
സാഹത്ഥാണത്തികോ ചേവ, നിസ്സഗ്ഗോ അത്ഥസാധകോ;
ധുരനിക്ഖേപനഞ്ചാതി, ഇദം സാഹത്ഥപഞ്ചകം.
പുബ്ബസഹപയോഗോ ച, സംവിദാഹരണമ്പി ച;
സങ്കേതകമ്മം നേമിത്തം, പുബ്ബയോഗാദിപഞ്ചകം.
ഥേയ്യപസയ്ഹപരികപ്പ-പടിച്ഛന്നകുസാദികാ;
അവഹാരാ ഇമേ പഞ്ച, വേദിതബ്ബാവ വിഞ്ഞുനാ.
വത്ഥുകാലഗ്ഘദേസേ ച, പരിഭോഗഞ്ച പഞ്ചപി;
ഞത്വാ ഏതാനി കാതബ്ബോ, പണ്ഡിതേന വിനിച്ഛയോ.
ദുതിയം വാപി കുദ്ദാലം, പിടകം പരിയേസതോ;
ഗച്ഛതോ ഥേയ്യചിത്തേന, ദുക്കടം പുബ്ബയോഗതോ.
തത്ഥജാതകകട്ഠം വാ, ലതം വാ ഛിന്ദതോ പന;
ദുക്കടം ഉഭയത്ഥാപി, വുത്തം സഹപയോഗതോ.
പഥവിം ഖണതോ വാപി, ബ്യൂഹതോ പംസുമേവ വാ;
ആമസന്തസ്സ വാ കുമ്ഭിം, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
മുഖേ പാസം പവേസേത്വാ, ഖാണുകേ ബദ്ധകുമ്ഭിയാ;
ബന്ധനാനം വസാ ഞേയ്യോ, ഠാനഭേദോ വിജാനതാ.
ദ്വേ ഠാനാനി പനേകസ്മിം, ഖാണുകേ ബദ്ധകുമ്ഭിയാ;
വലയം രുക്ഖമൂലസ്മിം, പവേസേത്വാ കതായ വാ.
ഉദ്ധരന്തസ്സ ഖാണും വാ, ഛിന്ദതോ സങ്ഖലിമ്പി വാ;
ഥുല്ലച്ചയം തതോ കുമ്ഭിം, ഠാനാ ചാവേതി ചേ ചുതോ.
പഠമം ¶ പന കുമ്ഭിം വാ, ഉദ്ധരിത്വാ തഥാ പുന;
ഠാനാ ചാവേതി ഖാണും വാ, സങ്ഖലിം വാപി സോ നയോ.
ഇതോ ചിതോ ച ഘംസന്തോ, മൂലേ സാരേതി രക്ഖതി;
വലയം ഖേഗതം തത്ഥ, കരോന്തോവ പരാജിതോ.
ജാതം ഛിന്ദതി ചേ രുക്ഖം, ദുക്കടം കുമ്ഭിമത്ഥകേ;
സമീപേ ഛിന്ദതോ തസ്സ, പാചിത്തിയമതത്ഥജം.
അന്തോകുമ്ഭിഗതം ¶ ഭണ്ഡം, ഫന്ദാപേതി സചേ പന;
അപബ്യൂഹേതി തത്ഥേവ, തസ്സ ഥുല്ലച്ചയം സിയാ.
ഹരന്തോ കുമ്ഭിയാ ഭണ്ഡം, മുട്ഠിം ഛിന്ദതി അത്തനോ;
ഭാജനേ വാ ഗതം കത്വാ, ഹോതി ഭിക്ഖു പരാജിതോ.
ഹാരം വാ പന പാമങ്ഗം, സുത്താരുള്ഹം തു കുമ്ഭിയാ;
ഫന്ദാപേതി യഥാവത്ഥും, ഠാനാ ചാവേതി ചേ ചുതോ.
സപ്പിആദീസു യം കിഞ്ചി, പിവതോ പാദപൂരണം;
ഏകേനേവ പയോഗേന, പീതമത്തേ പരാജയോ.
കത്വാവ ധുരനിക്ഖേപം, പിവന്തസ്സ പുനപ്പുനം;
സകലമ്പി ച തം കുമ്ഭിം, പിവതോ ന പരാജയോ.
സചേ ഖിപതി യം കിഞ്ചി, ഭണ്ഡകം തേലകുമ്ഭിയം;
തം പാദഗ്ഘനകം തേലം, ധുവം പിവതി താവദേ.
ഹത്ഥതോ മുത്തമത്തേവ, ഥേയ്യചിത്തോ വിനസ്സതി;
ആവിഞ്ജേത്വാപി വാ കുമ്ഭിം, തേലം ഗാളേതി ചേ തഥാ.
തേലസ്സാകിരണം ഞത്വാ, ഖിത്തം രിത്തായ കുമ്ഭിയാ;
പീതം തേലഞ്ച തം ഭണ്ഡം, ഉദ്ധരന്തോവ ധംസിതോ.
തത്ഥേവ ഭിന്ദതോ തേലം, ഛഡ്ഡേന്തസ്സ തഥേവ ച;
ഝാപേന്തസ്സ അഭോഗം വാ, കരോന്തസ്സ ച ദുക്കടം.
ഭൂമട്ഠകഥാ.
ഠപിതം ¶ പത്ഥരിത്വാ ച, സാടകത്ഥരണാദികം;
വേഠേത്വാ ഉദ്ധരന്തസ്സ, മുത്തേ ഠാനാ പരാഭവോ.
ഓരിമന്തേന വാ ഫുട്ഠ-മോകാസം പാരിമന്തതോ;
പാരാജികമതിക്കന്തേ, കഡ്ഢതോ ഉജുകമ്പി വാ.
ഥലട്ഠകഥാ.
പുരതോ മുഖതുണ്ഡഞ്ച, കലാപഗ്ഗഞ്ച പച്ഛതോ;
ദ്വീസു പസ്സേസു പക്ഖന്തോ, ഹേട്ഠാ പാദനഖാ തഥാ.
ഉദ്ധഞ്ചാപി ¶ സിഖഗ്ഗന്തി, ഗഗനേ ഗച്ഛതോ പന;
മോരസ്സ ഛ പരിച്ഛേദാ, വേദിതബ്ബാ വിഭാവിനാ.
ഭിക്ഖു ‘‘സസ്സാമികം മോരം, ഗഹേസ്സാമീ’’തി ഖേഗതം;
ഹത്ഥം വാപി പസാരേതി, പുരതോ വാസ്സ തിട്ഠതി.
മോരോപി ഗഗനേ പക്ഖേ, ചാരേതി ന ച ഗച്ഛതി;
ദുക്കടം ഗമനച്ഛേദേ, ആമസന്തസ്സ ചേവ തം.
ഠാനാ മോരമമോചേന്തോ, ഫന്ദാപേതി സചേ പന;
ഏവം ഫന്ദാപനേ തസ്സ, ഥുല്ലച്ചയമുദീരിതം.
അഗ്ഗഹേത്വാ ഗഹേത്വാ വാ, ഹത്ഥേന പന അത്തനോ;
ഠാനാ ചാവേതി ചേ മോരം, സയം ഠാനാ ചുതോ സിയാ.
ഫുട്ഠോകാസം മുഖഗ്ഗേന, കലാപഗ്ഗേന വാ പന;
കലാപഗ്ഗേന വാ ഫുട്ഠം, മുഖതുണ്ഡേന ഭിക്ഖു ചേ.
അതിക്കാമേയ്യ യോ മോരം, ഠാനാ ചാവേതി നാമ സോ;
ഏസേവ ച നയോ പാദ-സിഖാപക്ഖേസു ദീപിതോ.
ഗഗനേ പന ഗച്ഛന്തോ, കരേ മോരോ നിലീയതി;
തം കരേനേവ ചാരേന്തോ, ഫന്ദാപേതീതി വുച്ചതി.
സചേ ¶ ഗണ്ഹാതി തം മോരം, ഇതരേന കരേന സോ;
ചാവിതത്താ പന ഠാനാ, ഭിക്ഖു ഠാനാ ചുതോ സിയാ.
ഇതരം പന മോരസ്സ, ഉപനേതി സചേ കരം;
ന ദോസോ തത്ഥ ഉഡ്ഡേത്വാ, സയമേവ നിലീയതി.
ദിസ്വാ അങ്ഗേ നിലീനം തം, ഥേയ്യചിത്തേന ഗച്ഛതോ;
പാദേ ഥുല്ലച്ചയം ഹോതി, ദുതിയേ ച പരാജയോ.
ഭൂമിയം ഠിതമോരസ്സ, തീണി ഠാനാനി പണ്ഡിതോ;
പാദാനഞ്ച കലാപസ്സ, വസേന പരിദീപയേ.
തതോ കേസഗ്ഗമത്തമ്പി, മോരം പഥവിതോ പന;
ഹോതി പാരാജികം തസ്സ, ഉക്ഖിപന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
ഛിജ്ജമാനം സുവണ്ണാദിം, പത്തേ പതതി ചേ പന;
ഹത്ഥേന ഉദ്ധരന്തസ്സ, തസ്സ പാരാജികം സിയാ.
സചേ ¶ അനുദ്ധരിത്വാവ, ഥേയ്യചിത്തേന ഗച്ഛതി;
ദുതിയേ പദവാരസ്മിം, പാരാജികമുദീരയേ.
ഏസേവ ച നയോ ഞേയ്യോ, ഹത്ഥേ വത്ഥേവ മത്ഥകേ;
തം തം തസ്സ ഭവേ ഠാനം, യത്ഥ യത്ഥ പതിട്ഠിതം.
ആകാസട്ഠകഥാ.
ഥേയ്യചിത്തേന യം കിഞ്ചി, മഞ്ചപീഠാദിസുട്ഠിതം;
ആമാസമ്പി അനാമാസം, ആമസന്തസ്സ ദുക്കടം.
സംഹരിത്വാ സചേ വംസേ, ഠപിതം ഹോതി ചീവരം;
കത്വാ പുനോരതോ ഭോഗം, തഥാ അന്തഞ്ച പാരതോ.
ചീവരേന ഫുട്ഠോകാസോ, ഠാനം തസ്സ പവുച്ചതി;
ന തു ചീവരവംസോ സോ, ഹോതീതി സകലോ മതോ.
ഓരിമന്തേന ¶ ഓകാസം, ഫുട്ഠം തമിതരേന വാ;
ഇതരേനപി വാ ഫുട്ഠം, ഓരിമന്തേന വാ പുന.
ദക്ഖിണന്തേന ഫുട്ഠം വാ, വാമന്തേനിതരേന വാ;
വാമന്തേന ഫുട്ഠട്ഠാനം, അതിക്കാമയതോ ചുതി.
ഉദ്ധം വാ ഉക്ഖിപന്തസ്സ, ചീവരം പന വംസതോ;
കേസഗ്ഗമത്തേ ഉക്ഖിത്തേ, തസ്സ പാരാജികം ഭവേ.
രജ്ജുകേന ച ബന്ധിത്വാ, ഠപിതം പന ചീവരം;
ഥുല്ലച്ചയം വിമോചേന്തോ, മുത്തേ പാരാജികം ഫുസേ.
വേഠേത്വാ ഠപിതം വംസേ, നിബ്ബേഠേന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
വലയം ഛിന്ദതോ വാപി, മോചേന്തസ്സപ്യയം നയോ.
ചീവരസ്സ പസാരേത്വാ, ഠപിതസ്സ ഹി വംസകേ;
സംഹരിത്വാ തു നിക്ഖിത്തേ, ചീവരേ വിയ നിച്ഛയോ.
സിക്കായ പക്ഖിപിത്വാ യം, ലഗ്ഗിതം ഹോതി ഭണ്ഡകം;
സിക്കാതോ തം ഹരന്തോ വാ, സഹ സിക്കായ വാ ചുതോ.
കുന്താദിം നാഗദന്തേസു, ഠിതേസു പടിപാടിയാ;
അഗ്ഗേ വാ പന ബുന്ദേ വാ, ഗഹേത്വാ പരികഡ്ഢതോ.
പാരാജികം ¶ ഫുട്ഠോകാസം, അതിക്കാമയതോ സിയാ;
ഉജുകം ഉക്ഖിപന്തസ്സ, കേസഗ്ഗേന പരാജയോ.
പാകാരാഭിമുഖോ ഠത്വാ, ആകഡ്ഢതി സചേ പന;
ഓരിമന്തഫുട്ഠോകാസ-മിതരന്തച്ചയേ ചുതോ.
തഥേവ പരതോ തസ്സ, പേല്ലേന്തസ്സാപി ഭിക്ഖുനോ;
ഭിത്തിം പന ച നിസ്സായ, ഠപിതേപി അയം നയോ.
ചാലേന്തസ്സ ച താലസ്സ, ഫലം വത്ഥു ഹി പൂരതി;
യേനസ്സ ബന്ധനാ മുത്തേ, തസ്മിം പാരാജികം ഭവേ.
പിണ്ഡിം ¶ ഛിന്ദതി താലസ്സ, സചേ പാരാജികം സിയാ;
ഏസേവ ച നയോ സേസ-രുക്ഖപുപ്ഫഫലേസുപി.
വേഹാസട്ഠകഥാ.
ഗച്ഛതോ ഹി നിധിട്ഠാനം, പദവാരേന ദുക്കടം;
ഉദകേ പന ഗമ്ഭീരേ, തഥാ നിമുജ്ജനാദിസു.
തത്ഥജാതകപുപ്ഫേസു, യേന പുപ്ഫേന പൂരതി;
വത്ഥു തം ഛിന്ദതോ പുപ്ഫം, തസ്സ പാരാജികം വദേ.
ഏകനാളസ്സ വാ പസ്സേ, വാകോ ഉപ്പലജാതിയാ;
ന ഛിജ്ജതി തതോ യാവ, താവ നം പരിരക്ഖതി.
സാമികേഹേവ പുപ്ഫേസു, ഛിന്ദിത്വാ ഠപിതേസുപി;
പുബ്ബേ വുത്തനയേനേവ, വേദിതബ്ബോ വിനിച്ഛയോ.
ഭാരബദ്ധാനി പുപ്ഫാനി, ഛസ്വാകാരേസു കേനചി;
ആകാരേന സചേ താനി, ഠാനാ ചാവേതി നസ്സതി.
ഠപിതം പന പുപ്ഫാനം, കലാപം ജലപിട്ഠിയം;
ചാലേത്വാ ഉദകം പുപ്ഫ-ട്ഠാനാ ചാവേതി ചേ ചുതോ.
പരികപ്പേതി ചേ ‘‘ഏത്ഥ, ഗഹേസ്സാമീ’’തി രക്ഖതി;
ഉദ്ധരന്തോ ഗതട്ഠാനാ, ഭട്ഠോ നാമ പവുച്ചതി.
അച്ചുഗ്ഗതസ്സ തം ഠാനം, ജലതോ സകലം ജലം;
ഉപ്പാടേത്വാ തതോ പുപ്ഫം, ഉജുമുദ്ധരതോ പന.
നാളന്തേ ¶ ജലതോ മുത്ത-മത്തേ പാരാജികം ഭവേ;
അമുത്തേ ജലതോ തസ്മിം, ഥുല്ലച്ചയമുദീരിതം.
പുപ്ഫേ ഗഹേത്വാ നാമേത്വാ, ഉപ്പാടേതി സചേ പന;
ന തസ്സ ഉദകം ഠാനം, നട്ഠോ ഉപ്പാടിതക്ഖണേ.
യോ ¶ ഹി സസ്സാമികേ മച്ഛേ, ഥേയ്യചിത്തേന ഗണ്ഹതി;
ബളിസേനപി ജാലേന, ഹത്ഥേന കുമിനേന വാ.
തസ്സേവം ഗണ്ഹതോ വത്ഥു, യേന മച്ഛേന പൂരതി;
തസ്മിം ഉദ്ധടമത്തസ്മിം, ജലാ ഹോതി പരാജയോ.
ഠാനം സലിലജാനഞ്ഹി, കേവലം സകലം ജലം;
സലിലട്ഠം വിമോചേന്തോ, ജലാ പാരാജികോ ഭവേ.
നീരതോ ഉപ്പതിത്വാ യോ, തീരേ പതതി വാരിജോ;
ഗണ്ഹതോ തം പനാപത്തിം, ഭണ്ഡഗ്ഘേന വിനിദ്ദിസേ.
മാരണത്ഥായ മച്ഛാനം, തളാകേ നദിയാപി വാ;
നിന്നേ മച്ഛവിസം നാമ, പക്ഖിപിത്വാ ഗതേ പന.
പച്ഛാ മച്ഛവിസം മച്ഛാ, ഖാദിത്വാ പിലവന്തി ചേ;
പാരാജികം മതേ മച്ഛേ, ഥേയ്യചിത്തേന ഗണ്ഹതോ.
പംസുകൂലികസഞ്ഞായ, ന ദോസോ കോചി ഗണ്ഹതോ;
സാമികേസ്വാഹരന്തേസു, ഭണ്ഡദേയ്യമുദീരിതം.
ഗഹേത്വാ സാമികാ മച്ഛേ, സചേ യന്തി നിരാലയാ;
ഗണ്ഹതോ പന തേ സേസേ, ഥേയ്യചിത്തേന ദുക്കടം.
അമതേസു അനാപത്തിം, വദന്തി വിനയഞ്ഞുനോ;
ഏസേവ ച നയോ സേസേ, കച്ഛപാദിമ്ഹി വാരിജേ.
ഉദകട്ഠകഥാ.
‘‘നാവം നാവട്ഠം വാ ഭണ്ഡം, ഥേനേത്വാ ഗണ്ഹിസ്സാമീ’’തി;
പാദുദ്ധാരേ ദോസാ വുത്താ, ഭിക്ഖുസ്സേവം ഗച്ഛന്തസ്സ.
ബദ്ധായ ¶ നാവായ ഹി ചണ്ഡസോതേ;
ഠാനം മതം ബന്ധനമേകമേവ;
ഭിക്ഖുസ്സ ¶ തസ്മിം മുത്തമത്തേ;
പാരാജികം തസ്സ വദന്തി ധീരാ.
നിച്ചലേ ഉദകേ നാവ-മബന്ധനമവട്ഠിതം;
പുരതോ പച്ഛതോ വാപി, പസ്സതോ വാപി കഡ്ഢതോ.
ഏകേനന്തേന സമ്ഫുട്ഠ-മോകാസമിതരേന തം;
അതിക്കാമയതോ നാവം, തസ്സ പാരാജികം സിയാ.
ഉദ്ധം കേസഗ്ഗമത്തമ്പി, ഉദകമ്ഹാ വിമോചിതേ;
അധോനാവാതലം തേന, ഫുട്ഠഞ്ച മുഖവട്ടിയാ.
ബന്ധിത്വാ പന യാ തീരേ, ഠപിതാ നിച്ചലേ ജലേ;
ബന്ധനഞ്ച ഠിതോകാസോ, ഠാനം തസ്സാ ദ്വിധാ മതം.
ഹോതി ഥുല്ലച്ചയം പുബ്ബം, ബന്ധനസ്സ വിമോചനേ;
പച്ഛാ കേനചുപായേന, ഠാനാ ചാവേതി ചേ ചുതോ.
ചാവേത്വാ പഠമം ഠാനാ, പച്ഛാ ബന്ധനമോചനേ;
ഏസേവ ച നയോ വുത്തോ, ഥേയ്യചിത്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
ഉസ്സാരേത്വാ നികുജ്ജിത്വാ, ഠപിതായ ഥലേ പന;
ഫുട്ഠോകാസോവ ഹി ഠാനം, നാവായ മുഖവട്ടിയാ.
ഞേയ്യോ ഠാനപരിച്ഛേദോ;
ആകാരേഹേവ പഞ്ചഹി;
യതോ കുതോചി ചാവേന്തോ;
ഹോതി പാരാജികോ നരോ.
ഏസേവ ച നയോ ഞേയ്യോ, നാവായുക്കുജ്ജിതായപി;
ഠപിതായപി നാവായ, ഘടികാനം തഥൂപരി.
ഥേയ്യാ ¶ തിത്ഥേ ഠിതം നാവം, ആരുഹിത്വാ സചേ പന;
അരിത്തേന ഫിയേനാപി, പാജേന്തസ്സ പരാജയോ.
സചേ ഛത്തം പണാമേത്വാ, ഉസ്സാപേത്വാവ ചീവരം;
ലങ്കാരസദിസം കത്വാ, ഗണ്ഹാപേതി സമീരണം.
ആഗമ്മ ¶ ബലവാ വാതോ, നാവം ഹരതി ചേ പന;
വാതേനേവ ഹടാ നാവാ, ന ദോസോ കോചി വിജ്ജതി.
സയമേവ ച യം കിഞ്ചി, ഗാമതിത്ഥമുപാഗതം;
അചാവേന്തോവ തം ഠാനാ, കിണിത്വാ ചേ പലായതി.
അവഹാരോ ന ഭിക്ഖുസ്സ, ഭണ്ഡദേയ്യമുദീരിതം;
സയമേവ ച ഗച്ഛന്തിം, ഠാനാ ചാവേതി ചേ ചുതോ.
നാവട്ഠകഥാ.
യാനം നാമ രഥോ വയ്ഹം, സകടം സന്ദമാനികാ;
യാനം അവഹരിസ്സാമി, യാനട്ഠമിതി വാ പന.
ഗച്ഛതോ ദുക്കടം വുത്തം, ദുതിയം പരിയേസതോ;
ഠാനാ ചാവനയോഗസ്മിം, വിജ്ജമാനേ പരാജയോ.
യാനസ്സ ദുകയുത്തസ്സ, ദസ ഠാനാനി ദീപയേ;
യാനം പാജയതോ തസ്സ, നിസീദിത്വാ ധുരേ പന.
ഥുല്ലച്ചയം തു ഗോണാനം, പാദുദ്ധാരേ വിനിദ്ദിസേ;
ചക്കാനഞ്ഹി ഠിതോകാസ-മതിക്കന്തേ പരാഭവോ.
അയുത്തകസ്സാപി ച യാനകസ്സ, ധുരേനുപത്ഥമ്ഭനിയം ഠിതസ്സ;
വസേനുപത്ഥമ്ഭനിചക്കകാനം, ഠാനാനി തീണേവ ഭവന്തി തസ്സ.
തഥാ ധുരേന ദാരൂനം, ഉപരിട്ഠപിതസ്സ ച;
ഭൂമിയമ്പി ധുരേനേവ, തഥേവ ഠപിതസ്സ ച.
പുരതോ ¶ പച്ഛതോ വാപി, ഠാനാ ചാവേതി ചേ പന;
ഥുല്ലച്ചയം തു തിണ്ണമ്പി, ഠാനാ ചാവേ പരാജയോ.
അപനേത്വാന ചക്കാനി, അക്ഖാനം സീസകേഹി തു;
ഠിതസ്സൂപരി ദാരൂനം, ഠാനാനി ദ്വേ വിനിദ്ദിസേ.
കഡ്ഢന്തോ ഉക്ഖിപന്തോ വാ, ഫുട്ഠോകാസച്ചയേ ചുതോ;
ഠപിതസ്സ പനഞ്ഞസ്സ, ഭൂമിയം യസ്സ കസ്സചി.
അക്ഖുദ്ധീനം ധുരസ്സാതി, പഞ്ച ഠാനാനി ദീപയേ;
ഉദ്ധീസു വാ ഗഹേത്വാ തം, ഠാനാ ചാവേതി ചേ ചുതോ.
ഠപിതസ്സ ¶ ഹി ചക്കസ്സ, നാഭിയാ പന ഭൂമിയം;
ഏകമേവ സിയാ ഠാനം, പരിച്ഛേദോപി പഞ്ചധാ.
ഫുസിത്വാ യം ഠിതം ഭൂമിം, നേമിപസ്സേന നാഭിയാ;
ഠാനാനി ദ്വേ ഭവന്തസ്സ, നട്ഠോ തേസമതിക്കമേ.
ദിസ്വാ യാനമനാരക്ഖം, പടിപന്നം മഹാപഥേ;
ആരുഹിത്വാ അചോദേത്വാ, കിണിത്വാ യാതി വട്ടതി.
യാനട്ഠകഥാ.
സീസക്ഖന്ധകടോലമ്ബ-വസാ ഭാരോ ചതുബ്ബിധോ;
തത്ഥ സീസഗതം ഭാരം, ആമസന്തസ്സ ദുക്കടം.
ഇതോ ചിതോ ച ഘംസന്തോ, ഥേയ്യചിത്തേന യോ പന;
സിരസ്മിംയേവ സാരേതി, തസ്സ ഥുല്ലച്ചയം സിയാ.
ഖന്ധം ഓരോപിതേ ഭാരേ, തസ്സ പാരാജികം മതം;
സീസതോ കേസമത്തമ്പി, മോചേന്തോപി പരാജിതോ.
ഭാരം പഥവിയം കിഞ്ചി, ഠപേത്വാ സുദ്ധമാനസോ;
പച്ഛാ തം ഥേയ്യചിത്തേന, ഉദ്ധരന്തോ പരാജിതോ.൫൨൨
ഏത്ഥ ¶ വുത്തനയേനേവ, സേസേസുപി അസേസതോ;
ഭാരേസു മതിസാരേന, വേദിതബ്ബോ വിനിച്ഛയോ.
ഭാരട്ഠകഥാ.
ദുക്കടം മുനിനാ വുത്തം, ആരാമം അഭിയുഞ്ജതോ;
പരാജേതി പരം ധമ്മം, ചരന്തോ ചേ പരാജിതോ.൫൨൨
വിമതിം ജനയന്തസ്സ, തസ്സ ഥുല്ലച്ചയം സിയാ;
പരജ്ജതി സയം ധമ്മം, ചരന്തോ യോപി തസ്സ ച.
സാമിനോ ധുരനിക്ഖേപേ, ‘‘ന ദസ്സാമീ’’തി ചത്തനോ;
പാരാജികം ഭവേ തസ്സ, സബ്ബേസം കൂടസക്ഖിനം.
ആരാമട്ഠകഥാ.
വിഹാരം ¶ സങ്ഘികം കിഞ്ചി, അച്ഛിന്ദിത്വാന ഗണ്ഹിതും;
സബ്ബേസം ധുരനിക്ഖേപാ-ഭാവതോവ ന സിജ്ഝതി.
വിഹാരട്ഠകഥാ.
സീസാനി സാലിആദീനം, നിരുമ്ഭിത്വാന ഗണ്ഹതോ;
അസിതേന ച ലായിത്വാ, ഛിന്ദിത്വാ വാ കരേന ച.
യസ്മിം ബീജേപി വാ വത്ഥു, സീസേ പൂരേതി മുട്ഠിയം;
ബന്ധനാ മോചിതേ തസ്മിം, തസ്സ പാരാജികം ഭവേ.
അച്ഛിന്നോ പന ദണ്ഡോ വാ, തചോ വാ അപ്പമത്തകോ;
വീഹിനാളമ്പി വാ ദീഘം, അനിക്ഖന്തോവ രക്ഖതി.
സചേ ¶ സോ പരികപ്പേതി, ‘‘മദ്ദിത്വാ പനിദം അഹം;
പപ്ഫോടേത്വാ ഇതോ സാരം, ഗണ്ഹിസ്സാമീ’’തി രക്ഖതി.
മദ്ദനുദ്ധരണേ നത്ഥി, ദോസോ പപ്ഫോടനേപി വാ;
അത്തനോ ഭാജനഗതം, കരോന്തസ്സ പരാജയോ.
ജാനം കേസഗ്ഗമത്തമ്പി, പഥവിം പരസന്തകം;
ഥേയ്യചിത്തേന ചേ ഖീലം, സങ്കാമേതി പരാജയോ.
തഞ്ച ഖോ സാമികാനം തു, ധുരനിക്ഖേപനേ സതി;
അനഗ്ഘാ ഭൂമി നാമേസാ, തസ്മാ ഏവമുദീരിതം.
ഗഹേതബ്ബാ സചേ ഹോതി, ദ്വീഹി ഖീലേഹി യാ പന;
ആദോ ഥുല്ലച്ചയം തേസു, ദുതിയേവ പരാജയോ.
ഞാപേതുകാമോ യോ ഭിക്ഖു, ‘‘മമേദം സന്തക’’ന്തി ച;
രജ്ജും വാപി പസാരേതി, യട്ഠിം പാതേതി ദുക്കടം.
യേഹി ദ്വീഹി പയോഗേഹി, അത്തനോ സന്തകം സിയാ;
ആദോ ഥുല്ലച്ചയം തേസു, ദുതിയേ ച പരാജയോ.
ഖേത്തട്ഠകഥാ.
ഖേത്തേ വുത്തനയേനേവ, വത്ഥുട്ഠസ്സ വിനിച്ഛയോ;
ഗാമട്ഠേപി ച വത്തബ്ബം, അപുബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി.
വത്ഥുട്ഠഗാമട്ഠകഥാ.
തിണം ¶ വാ പന പണ്ണം വാ, ലതം വാ കട്ഠമേവ വാ;
ഭണ്ഡഗ്ഘേനേവ കാതബ്ബോ, ഗണ്ഹന്തോ തത്ഥജാതകം.
മഹഗ്ഘേ പന രുക്ഖസ്മിം, ഛിന്നമത്തേപി നസ്സതി;
തച്ഛേത്വാ ഠപിതോ രുക്ഖോ, ഗഹേതബ്ബോ ന കോചിപി.
ഛിന്ദിത്വാ ¶ ഠപിതം മൂലേ, രുക്ഖമദ്ധഗതം പന;
‘‘ഛഡ്ഡിതോ സാമികേഹീ’’തി, ഗഹേതും പന വട്ടതി.
ലക്ഖണേ ഛല്ലിയോനദ്ധേ, ന ദോസോ കോചി ഗണ്ഹതോ;
അജ്ഝാവുത്ഥം കതം വാപി, വിനസ്സന്തഞ്ച ഗണ്ഹതോ.
യോ ചാരക്ഖട്ഠാനം പത്വാ, കത്വാ കമ്മട്ഠാനാദീനി;
ചിത്തേ ചിന്തേന്തോ വാ അഞ്ഞം, ഭണ്ഡദേയ്യം ഹോതേവസ്സ.
വരാഹബ്യഗ്ഘച്ഛതരച്ഛകാദിതോ;
ഉപദ്ദവാ മുച്ചിതുകാമതായ യോ;
തഥേവ തം ഠാനമതിക്കമേതി ചേ;
ന കോചി ദോസോ പന ഭണ്ഡദേയ്യകം.
ഇദമാരക്ഖണട്ഠാനം, ഗരുകം സുങ്കഘാതതോ;
തസ്മാ ദുക്കടമുദ്ദിട്ഠം, തമനോക്കമ്മ ഗച്ഛതോ.
ഏതം പരിഹരന്തസ്സ, ഥേയ്യചിത്തേന സത്ഥുനാ;
പാരാജികമനുദ്ദിട്ഠം, ആകാസേനാപി ഗച്ഛതോ.
തസ്മാ ഏത്ഥ വിസേസേന, സതിസമ്പന്നചേതസാ;
അപ്പമത്തേന ഹോതബ്ബം, പിയസീലേന ഭിക്ഖുനാ.
അരഞ്ഞട്ഠകഥാ.
തോയദുല്ലഭകാലസ്മിം, ഭാജനേ ഗോപിതം ജലം;
ആവിഞ്ജിത്വാ പവേസേത്വാ, ഛിദ്ദം കത്വാപി വാ തഥാ.
വാപിയം വാ തളാകേ വാ, ഭാജനം അത്തനോ പന;
ഗണ്ഹന്തസ്സ പവേസേത്വാ, ഭണ്ഡഗ്ഘേന വിനിദ്ദിസേ.
ഛിന്ദതോ മരിയാദം തു, അദിന്നാദാനപുബ്ബതോ;
ഭൂതഗാമേന സദ്ധിമ്പി, ദുക്കടം പരിദീപിതം.
അന്തോ ¶ ¶ ഠത്വാ ബഹി ഠത്വാ, ഛിന്ദന്തോ ഉഭയത്ഥപി;
ബഹിഅന്തേന കാതബ്ബോ, അന്തോഅന്തേന മജ്ഝതോ.
ഉദകകഥാ.
വാരേന സാമണേരാ യം, ദന്തകട്ഠമരഞ്ഞതോ;
ആനേത്വാചരിയാനമ്പി, ആഹരന്തി സചേ പന.
ഛിന്ദിത്വാ യാവ സങ്ഘസ്സ, ന നിയ്യാദേന്തി തേ പന;
ആഭതം താവ തം സബ്ബം, തേസമേവ ച സന്തകം.
തസ്മാ തം ഥേയ്യചിത്തേന, ഗണ്ഹന്തസ്സ ച ഭിക്ഖുനോ;
ഗരുഭണ്ഡഞ്ച സങ്ഘസ്സ, ഭണ്ഡഗ്ഘേന പരാഭവോ.
യദാ നിയ്യാദിതം തേഹി, തതോ പട്ഠായ സങ്ഘികം;
ഗണ്ഹന്തസ്സാപി ഥേയ്യായ, അവഹാരോ ന വിജ്ജതി.
അരക്ഖത്താ യഥാവുഡ്ഢ-മഭാജേതബ്ബതോപി ച;
സബ്ബസാധാരണത്താ ച, അഞ്ഞം വിയ ന ഹോതിദം.
ദന്തകട്ഠകഥാ.
അഗ്ഗിം വാ ദേതി സത്ഥേന, ആകോടേതി സമന്തതോ;
ആകോടേതി വിസം വാപി, മണ്ഡൂകണ്ടകനാമകം.
യേന വാ തേന വാ രുക്ഖോ, വിനസ്സതി ച ഡയ്ഹതി;
സബ്ബത്ഥ ഭിക്ഖുനോ തസ്സ, ഭണ്ഡദേയ്യം പകാസിതം.
വനപ്പതികഥാ.
സീസതോ കണ്ണതോ വാപി, ഗീവതോ ഹത്ഥതോപി വാ;
ഛിന്ദിത്വാ വാപി മോചേത്വാ, ഗണ്ഹതോ ഥേയ്യചേതസാ.
ഹോതി ¶ മോചിതമത്തസ്മിം, സീസാദീഹി പരാജയോ;
ഥുല്ലച്ചയം കരോന്തസ്സ, ആകഡ്ഢനവികഡ്ഢനം.
ഹത്ഥാ അനീഹരിത്വാവ, വലയം കടകമ്പി വാ;
അഗ്ഗബാഹുഞ്ച ഘംസന്തോ, ചാരേതി അപരാപരം.
തമാകാസഗതം ¶ ചോരോ, കരോതി യദി രക്ഖതി;
സവിഞ്ഞാണകതോ മൂലേ, വലയംവ ന ഹോതിദം.
നിവത്ഥം പന വത്ഥം യോ, അച്ഛിന്ദതി പരസ്സ ചേ;
പരോപി പന ലജ്ജായ, സഹസാ തം ന മുഞ്ചതി.
ആകഡ്ഢതി ച ചോരോപി, സോ പരോ താവ രക്ഖതി;
പരസ്സ ഹത്ഥതോ വത്ഥേ, മുത്തമത്തേ പരാജയോ.
സഭണ്ഡഹാരകം ഭണ്ഡം, നേന്തസ്സ പഠമേ പദേ;
ഥുല്ലച്ചയമതിക്കന്തേ, ദുതിയേവ ചുതോ സിയാ.
പാതാപേതി സചേ ഭണ്ഡം, തജ്ജേത്വാ ഥേയ്യചേതനോ;
പരസ്സ ഹത്ഥതോ ഭണ്ഡേ, മുത്തമത്തേ പരാജയോ.
അഥാപി പരികപ്പേത്വാ, പാതാപേതി വ യോ പന;
തസ്സ പാതാപനേ വുത്തം, ദുക്കടാമസനേപി ച.
ഫന്ദാപേതി യഥാവത്ഥും, ഠാനാ ചാവേതി ചേ ചുതോ;
‘‘തിട്ഠ തിട്ഠാ’’തി വദതോ, ന ദോസോ ഛഡ്ഡിതേപി ച.
ആഗന്ത്വാ ഥേയ്യചിത്തേന, പച്ഛാ തം ഗണ്ഹതോ സിയാ;
പാരാജികം തദുദ്ധാരേ, സാലയേ സാമികേ ഗതേ.
ഗണ്ഹതോ സകസഞ്ഞായ, ഗഹണേ പന രക്ഖതി;
ഭണ്ഡദേയ്യം തഥാ പംസു-കൂലസഞ്ഞായ ഗണ്ഹതോ.
‘‘തിട്ഠ ¶ തിട്ഠാ’’തി വുത്തോ ച, ഛഡ്ഡേത്വാ പന ഭണ്ഡകം;
കത്വാവ ധുരനിക്ഖേപം, ഭീതോ ചോരാ പലായതി.
ഗണ്ഹതോ ഥേയ്യചിത്തേന, ഉദ്ധാരേ ദുക്കടം പുന;
ദാതബ്ബമാഹരാപേന്തേ, അദേന്തസ്സ പരാജയോ.
‘‘കസ്മാ? തസ്സ പയോഗേന, ഛഡ്ഡിതത്താ’’തി സാദരം;
മഹാഅട്ഠകഥായം തു, വുത്തമഞ്ഞാസു നാഗതം.
ഹരണകഥാ.
സമ്പജാനമുസാവാദം, ‘‘ന ഗണ്ഹാമീ’’തി ഭാസതോ;
അദിന്നാദാനപുബ്ബത്താ, ദുക്കടം ഹോതി ഭിക്ഖുനോ.
‘‘രഹോ ¶ മയാ പനേതസ്സ, ഠപിതം കിം നു ദസ്സതി’’;
ഇച്ചേവം വിമതുപ്പാദേ, തസ്സ ഥുല്ലച്ചയം സിയാ.
തസ്മിം ദാനേ നിരുസ്സാഹേ, പരോ ചേ നിക്ഖിപേ ധുരം;
ഉഭിന്നം ധുരനിക്ഖേപേ, ഭിക്ഖു ഹോതി പരാജിതോ.
ചിത്തേനാദാതുകാമോവ, ‘‘ദസ്സാമീ’’തി മുഖേന ചേ;
വദതോ ധുരനിക്ഖേപേ, സാമിനോ ഹി പരാജയോ.
ഉപനിധികഥാ.
സുങ്കഘാതസ്സ അന്തോവ, ഠത്വാ പാതേതി ചേ ബഹി;
ധുവം പതതി ചേ ഹത്ഥാ, മുത്തമത്തേ പരാജയോ.
തം രുക്ഖേ ഖാണുകേ വാപി, ഹുത്വാ പടിഹതം പുന;
വാതുക്ഖിത്തമ്പി വാ അന്തോ, സചേ പതതി രക്ഖതി.
പതിത്വാ ¶ ഭൂമിയം പച്ഛാ, വട്ടന്തം പന ഭണ്ഡകം;
സചേ പവിസത്യന്തോവ, തസ്സ പാരാജികം സിയാ.
ഠത്വാ ഠത്വാ പവട്ടന്തം, പവിട്ഠം ചേ പരാജയോ;
അതിട്ഠമാനം വട്ടിത്വാ, പവിട്ഠം പന രക്ഖതി.
ഇതി വുത്തം ദള്ഹം കത്വാ, കുരുന്ദട്ഠകഥാദിസു;
സാരതോ തം ഗഹേതബ്ബം, യുത്തം വിയ ച ദിസ്സതി.
സയം വാ യദി വട്ടേതി, വട്ടാപേതി പരേന വാ;
അട്ഠത്വാ വട്ടമാനം തം, ഗതം നാസകരം സിയാ.
ഠത്വാ ഠത്വാ സചേ അന്തോ, ബഹി ഗച്ഛതി രക്ഖതി;
ഠപിതേ സുദ്ധചിത്തേന, സയം വട്ടതി വട്ടതി.
ഗച്ഛന്തേ പന യാനേ വാ, ഗജേ വാ തം ഠപേതി ചേ;
ബഹി നീഹരണത്ഥായ, നാവഹാരോപി നീഹടേ.
ഠപിതേ ഠിതയാനേ വാ, പയോഗേന വിനാ ഗതേ;
സതിപി ഥേയ്യചിത്തസ്മിം, അവഹാരോ ന വിജ്ജതി.
സചേ പാജേതി തം യാനം, ഠപേത്വാ യാനകേ മണിം;
സിയാ പാരാജികം തസ്സ, സീമാതിക്കമനേ പന.
സുങ്കട്ഠാനേ ¶ മതം സുങ്കം, ഗന്തും ദത്വാവ വട്ടതി;
സേസോ ഇധ കഥാമഗ്ഗോ, അരഞ്ഞട്ഠകഥാസമോ.
സുങ്കഘാതകഥാ.
അന്തോജാതം ധനക്കീതം, ദിന്നം വാ പന കേനചി;
ദാസം കരമരാനീതം, ഹരന്തസ്സ പരാജയോ.
ഭുജിസ്സം വാ ഹരന്തസ്സ, മാനുസം മാതരാപി വാ;
പിതരാഠപിതം വാപി, അവഹാരോ ന വിജ്ജതി.
തം ¶ പലാപേതുകാമോവ, ഉക്ഖിപിത്വാ ഭുജേഹി വാ;
തം ഠിതട്ഠാനതോ കിഞ്ചി, സങ്കാമേതി പരാജയോ.
തജ്ജേത്വാ പദസാ ദാസം, നേന്തസ്സ പദവാരതോ;
ഹോന്തി ആപത്തിയോ വുത്താ, തസ്സ ഥുല്ലച്ചയാദയോ.
ഹത്ഥാദീസു ഗഹേത്വാ തം, കഡ്ഢതോപി പരാജയോ;
‘‘ഗച്ഛ യാഹി പലായാ’’തി, വദതോപി അയം നയോ.
വേഗസാവ പലായന്തം, ‘‘പലായാ’’തി ച ഭാസതോ;
ഹോതി പാരാജികേനസ്സ, അനാപത്തി ഹി ഭിക്ഖുനോ.
സണികം പന ഗച്ഛന്തം, സചേ വദതി സോപി ച;
സീഘം ഗച്ഛതി ചേ തസ്സ, വചനേന പരാജയോ.
പലായിത്വാ സചേ അഞ്ഞം, ഗാമം വാ നിഗമമ്പി വാ;
ഗതം ദിസ്വാ തതോ തഞ്ചേ, പലാപേതി പരാജയോ.
പാണകഥാ.
ഥേയ്യാ സപ്പകരണ്ഡം ചേ, പരാമസതി ദുക്കടം;
ഫന്ദാപേതി യഥാവത്ഥും, ഠാനതോ ചാവനേ ചുതോ.
ഉഗ്ഘാടേത്വാ കരണ്ഡം തു, സപ്പമുദ്ധരതോ പന;
കരണ്ഡതലതോ മുത്തേ, നങ്ഗുട്ഠേ തു പരാജയോ.
ഘംസിത്വാ കഡ്ഢതോ സപ്പം, നങ്ഗുട്ഠേ മുഖവട്ടിതോ;
തസ്സ സപ്പകരണ്ഡസ്സ, മുത്തമത്തേ പരാജയോ.
കരണ്ഡം ¶ വിവരിത്വാ ചേ, പക്കോസന്തസ്സ നാമതോ;
സോ നിക്ഖമതി ചേ സപ്പോ, തസ്സ പാരാജികം സിയാ.
തഥാ കത്വാ തു മണ്ഡൂക-മൂസികാനം രവമ്പി വാ;
പക്കോസന്തസ്സ നാമേന, നിക്ഖന്തേപി പരാജയോ.
മുഖം ¶ അവിവരിത്വാവ, കരോന്തസ്സേവമേവ ച;
യേന കേനചി നിക്ഖന്തേ, സപ്പേ പാരാജികം സിയാ.
മുഖേ വിവരിതേ സപ്പോ, സയമേവ പലായതി;
ന പക്കോസതി ചേ തസ്സ, ഭണ്ഡദേയ്യമുദീരിതം.
അപദകഥാ.
ഥേയ്യചിത്തേന യോ ഹത്ഥിം, കരോതാമസനാദയോ;
ഹോന്തി ആപത്തിയോ തസ്സ, തിവിധാ ദുക്കടാദയോ.
സാലായം ഠിതഹത്ഥിസ്സ, അന്തോവത്ഥങ്ഗണേസുപി;
ഠാനം സാലാ ച വത്ഥു ച, അങ്ഗണം സകലം സിയാ.
അബദ്ധസ്സ ഹി ബദ്ധസ്സ, ഠിതട്ഠാനഞ്ച ബന്ധനം;
തസ്മാ തേസം വസാ ഹത്ഥിം, ഹരതോ കാരയേ ബുധോ.
നഗരസ്സ ബഹിദ്ധാ തു, ഠിതസ്സ പന ഹത്ഥിനോ;
ഠിതട്ഠാനം ഭവേ ഠാനം, പദവാരേന കാരയേ.
നിപന്നസ്സ ഗജസ്സേകം, ഠാനം തം ഉട്ഠപേതി ചേ;
തസ്മിം ഉട്ഠിതമത്തേ തു, തസ്സ പാരാജികം സിയാ.
ഏസേവ ച നയോ ഞേയ്യോ, തുരങ്ഗമഹിസാദിസു;
നത്ഥി കിഞ്ചിപി വത്തബ്ബം, ദ്വിപദേപി ബഹുപ്പദേ.
ചതുപ്പദകഥാ.
പരേസന്തി വിജാനിത്വാ, പരേസം സന്തകം ധനം;
ഗരുകം ഥേയ്യചിത്തേന, ഠാനാ ചാവേതി ചേ ചുതോ.
അനാപത്തി സസഞ്ഞിസ്സ, തിരച്ഛാനപരിഗ്ഗഹേ;
താവകാലികവിസ്സാസ-ഗ്ഗാഹേ പേതപരിഗ്ഗഹേ.
യോ ¶ ¶ പനേത്ഥ ച വത്തബ്ബോ, പാളിമുത്തവിനിച്ഛയോ;
തം മയം പരതോയേവ, ഭണിസ്സാമ പകിണ്ണകേ.
പരാജിതാനേകമലേന വുത്തം;
പാരാജികം യം ദുതിയം ജിനേന;
വുത്തോ സമാസേന മയസ്സ ചത്ഥോ;
വത്തും അസേസേന ഹി കോ സമത്ഥോ.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ ദുതിയപാരാജികകഥാ നിട്ഠിതാ.
തതിയപാരാജികകഥാ
മനുസ്സജാതിം ജാനന്തോ, ജീവിതാ യോ വിയോജയേ;
നിക്ഖിപേയ്യസ്സ സത്ഥം വാ, വദേയ്യ മരണേ ഗുണം.
ദേസേയ്യ മരണൂപായം, ഹോതായമ്പി പരാജിതോ;
അസന്ധേയ്യോവ സോ ഞേയ്യോ, ദ്വേധാ ഭിന്നസിലാ വിയ.
വുത്താ പാണാതിപാതസ്സ, പയോഗാ ഛ മഹേസിനാ;
സാഹത്ഥികോ തഥാണത്തി-നിസ്സഗ്ഗിഥാവരാദയോ.
തത്ഥ കായേന വാ കായ-പടിബദ്ധേന വാ സയം;
മാരേന്തസ്സ പരം ഘാതോ, അയം സാഹത്ഥികോ മതോ.
‘‘ഏവം ത്വം പഹരിത്വാ തം, മാരേഹീ’’തി ച ഭിക്ഖുനോ;
പരസ്സാണാപനം നാമ, അയമാണത്തികോ നയോ.
ദൂരം മാരേതുകാമസ്സ, ഉസുആദിനിപാതനം;
കായേന പടിബദ്ധേന, അയം നിസ്സഗ്ഗിയോ വിധി.
അസഞ്ചാരിമുപായേന, മാരണത്ഥം പരസ്സ ച;
ഓപാതാദിവിധാനം തു, പയോഗോ ഥാവരോ അയം.
പരം ¶ ¶ മാരേതുകാമസ്സ, വിജ്ജായ ജപ്പനം പന;
അയം വിജ്ജാമയോ നാമ, പയോഗോ പഞ്ചമോ മതോ.
സമത്ഥാ മാരണേ യാ ച, ഇദ്ധി കമ്മവിപാകജാ;
അയമിദ്ധിമയോ നാമ, പയോഗോ സമുദീരിതോ.
ഏകേകോ ദുവിധോ തത്ഥ, ഹോതീതി പരിദീപിതോ;
ഉദ്ദേസോപി അനുദ്ദേസോ, ഭേദോ തേസമയം പന.
ബഹുസ്വപി യമുദ്ദിസ്സ, പഹാരം ദേതി ചേ പന;
മരണേന ച തസ്സേവ, കമ്മുനാ തേന ബജ്ഝതി.
അനുദ്ദിസ്സ പഹാരേപി, യസ്സ കസ്സചി ദേഹിനോ;
പഹാരപ്പച്ചയാ തസ്സ, മരണം ചേ പരാജയോ.
മതേ പഹടമത്തേ വാ, പച്ഛാ മുഭയഥാപി ച;
ഹന്താ പഹടമത്തസ്മിം, കമ്മുനാ തേന ബജ്ഝതി.
ഏവം സാഹത്ഥികോ ഞേയ്യോ, തഥാ ആണത്തികോപി ച;
ഏത്താവതാ സമാസേന, ദ്വേ പയോഗാ ഹി ദസ്സിതാ.
വത്ഥു കാലോ ച ദേസോ ച, സത്ഥഞ്ച ഇരിയാപഥോ;
കരണസ്സ വിസേസോതി, ഛ ആണത്തിനിയാമകാ.
മാരേതബ്ബോ ഹി യോ തത്ഥ, സോ ‘‘വത്ഥൂ’’തി പവുച്ചതി;
പുബ്ബണ്ഹാദി സിയാ കാലോ, സത്താനം യോബ്ബനാദി ച.
ദേസോ ഗാമാദി വിഞ്ഞേയ്യോ, സത്ഥം തം സത്തമാരണം;
മാരേതബ്ബസ്സ സത്തസ്സ, നിസജ്ജാദിരിയാപഥോ.
വിജ്ഝനം ഭേദനഞ്ചാപി, ഛേദനം താളനമ്പി വാ;
ഏവമാദിവിധോനേകോ, വിസേസോ കരണസ്സ തു.
‘‘യം മാരേഹീ’’തി ആണത്തോ, അഞ്ഞം മാരേതി ചേ തതോ;
‘‘പുരതോ പഹരിത്വാന, മാരേഹീ’’തി ച ഭാസിതോ.
പച്ഛതോ ¶ പസ്സതോ വാപി, പഹരിത്വാന മാരിതേ;
വത്ഥാണത്തി വിസങ്കേതാ, മൂലട്ഠോ പന മുച്ചതി.
വത്ഥും തം അവിരജ്ഝിത്വാ, യഥാണത്തിഞ്ച മാരിതേ;
ഉഭയേസം യഥാകാലം, കമ്മബദ്ധോ ഉദീരിതോ.
ആണത്തോ ¶ ‘‘അജ്ജ പുബ്ബണ്ഹേ, മാരേഹീ’’തി ച യോ പന;
സോ ചേ മാരേതി സായന്ഹേ, മൂലട്ഠോ പരിമുച്ചതി.
ആണത്തസ്സേവ സോ വുത്തോ;
കമ്മബദ്ധോ മഹേസിനാ;
കാലസ്സ ഹി വിസങ്കേതാ;
ദോസോ നാണാപകസ്സ സോ.
‘‘അജ്ജ മാരേഹി പുബ്ബണ്ഹേ, സ്വേവാ’’തി അനിയാമിതേ;
യദാ കദാചി പുബ്ബണ്ഹേ, വിസങ്കേതോ ന മാരിതേ.
ഏതേനേവ ഉപായേന, കാലഭേദേസു സബ്ബസോ;
സങ്കേതോ ച വിസങ്കേതോ, വേദിതബ്ബോ വിഭാവിനാ.
‘‘ഇമം ഗാമേ ഠിതം വേരിം, മാരേഹീ’’തി ച ഭാസിതോ;
സചേ സോ പന മാരേതി, ഠിതം തം യത്ഥ കത്ഥചി.
നത്ഥി തസ്സ വിസങ്കേതോ, ഉഭോ ബജ്ഝന്തി കമ്മുനാ;
‘‘ഗാമേയേവാ’’തി ആണത്തോ, വനേ വാ സാവധാരണം.
‘‘വനേയേവാ’’തി വാ വുത്തോ, ഗാമേ മാരേതി ചേപി വാ;
വിസങ്കേതോ വിഞ്ഞാതബ്ബോ, മൂലട്ഠോ പരിമുച്ചതി.
ഏതേനേവ ഉപായേന, സബ്ബദേസേസു ഭേദതോ;
സങ്കേതോ ച വിസങ്കേതോ, വേദിതബ്ബോവ വിഞ്ഞുനാ.
‘‘സത്ഥേന പന മാരേഹി, ആണത്തോ’’തി ച കേനചി;
യേന കേനചി സത്ഥേന, വിസങ്കേതോ ന മാരിതേ.
‘‘ഇമിനാ ¶ വാസിനാ ഹീ’’തി, വുത്തോ അഞ്ഞേന വാസിനാ;
‘‘ഇമസ്സാസിസ്സ വാപി ത്വം, ധാരായേതായ മാരയ’’.
ഇതി വുത്തോ സചേ വേരിം, ധാരായ ഇതരായ വാ;
ഥരുനാ വാപി തുണ്ഡേന, വിസങ്കേതോവ മാരിതേ.
ഏതേനേവ ഉപായേന, സബ്ബാവുധകജാതിസു;
സങ്കേതോ ച വിസങ്കേതോ, വേദിതബ്ബോ വിസേസതോ.
‘‘ഗച്ഛന്തമേനം മാരേഹി’’, ഇതി വുത്തോ പരേന സോ;
മാരേതി നം നിസിന്നം ചേ, വിസങ്കേതോ ന വിജ്ജതി.
‘‘നിസിന്നംയേവ ¶ മാരേഹി’’, ‘‘ഗച്ഛന്തംയേവ വാ’’തി ച;
വുത്തോ മാരേതി ഗച്ഛന്തം, നിസിന്നം വാ യഥാക്കമം.
വിസങ്കേതന്തി ഞാതബ്ബം, ഭിക്ഖുനാ വിനയഞ്ഞുനാ;
ഏസേവ ച നയോ ഞേയ്യോ, സബ്ബിരിയാപഥേസു ച.
‘‘മാരേഹീ’’തി ച വിജ്ഝിത്വാ, ആണത്തോ ഹി പരേന സോ;
വിജ്ഝിത്വാവ തമാരേതി, വിസങ്കേതോ ന വിജ്ജതി.
‘‘മാരേഹീ’’തി ച വിജ്ഝിത്വാ, ആണത്തോ ഹി പരേന സോ;
ഛിന്ദിത്വാ യദി മാരേതി, വിസങ്കേതോവ ഹോതി സോ.
ഏതേനേവ ഉപായേന, സബ്ബേസു കരണേസുപി;
സങ്കേതേ ച വിസങ്കേതേ, വേദിതബ്ബോ വിനിച്ഛയോ.
ദീഘം രസ്സം കിസം ഥൂലം, കാളം ഓദാതമേവ വാ;
ആണത്തോ അനിയാമേത്വാ, മാരേഹീതി ച കേനചി.
സോപി യം കിഞ്ചി ആണത്തോ, സചേ മാരേതി താദിസം;
നത്ഥി തത്ഥ വിസങ്കേതോ, ഉഭിന്നമ്പി പരാജയോ.
മനുസ്സം കിഞ്ചി ഉദ്ദിസ്സ, സചേ ഖണതിവാടകം;
ഖണന്തസ്സ ച ഓപാതം, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ദുക്ഖസ്സുപ്പത്തിയാ ¶ തത്ഥ, തസ്സ ഥുല്ലച്ചയം സിയാ;
പതിത്വാ ച മതേ തസ്മിം, തസ്സ പാരാജികം ഭവേ.
നിപതിത്വാ പനഞ്ഞസ്മിം, മതേ ദോസോ ന വിജ്ജതി;
അനുദ്ദിസ്സകമോപാതോ, ഖതോ ഹോതി സചേ പന.
‘‘പതിത്വാ ഏത്ഥ യോ കോചി, മരതൂ’’തി ഹി യത്തകാ;
മരന്തി നിപതിത്വാ ചേ, ദോസാ ഹോന്തിസ്സ തത്തകാ.
ആനന്തരിയവത്ഥുസ്മിം, ആനന്തരിയകം വദേ;
തഥാ ഥുല്ലച്ചയാദീനം, ഹോന്തി ഥുല്ലച്ചയാദയോ.
പതിത്വാ ഗബ്ഭിനീ തസ്മിം, സഗബ്ഭാ ചേ മരിസ്സതി;
ഹോന്തി പാണാതിപാതാ ദ്വേ, ഏകോവേകേകധംസനേ.
അനുബന്ധേത്ഥ ചോരേഹി, പതിത്വാ ചേ മരിസ്സതി;
ഓപാതഖണകസ്സേവ, ഹോതി പാരാജികം കിര.
വേരിനോ ¶ തത്ഥ പാതേത്വാ, സചേ മാരേന്തി വേരിനോ;
പതിതം തത്ഥ മാരേന്തി, നീഹരിത്വാ സചേ ബഹി.
നിബ്ബത്തിത്വാ ഹി ഓപാതേ, മതാ ചേ ഓപപാതികാ;
അസക്കോന്താ ച നിക്ഖന്തും, സബ്ബത്ഥ ച പരാജയോ.
യക്ഖാദയോ പനുദ്ദിസ്സ, ഖണനേ ദുക്ഖസമ്ഭവേ;
ദുക്കടം മരണേ വത്ഥു-വസാ ഥുല്ലച്ചയാദയോ.
മനുസ്സേയേവ ഉദ്ദിസ്സ, ഖതേ ഓപാതകേ പന;
അനാപത്തി പതിത്വാ ഹി, യക്ഖാദീസു മതേസുപി.
തഥാ യക്ഖാദയോ പാണേ, ഖതേ ഉദ്ദിസ്സ ഭിക്ഖുനാ;
നിപതിത്വാ മരന്തേസു, മനുസ്സേസുപ്യയം നയോ.
‘‘പാണിനോ ഏത്ഥ ബജ്ഝിത്വാ, മരന്തൂ’’തി അനുദ്ദിസം;
പാസം ഓഡ്ഡേതി യോ തത്ഥ, സചേ ബജ്ഝന്തി പാണിനോ.
ഹത്ഥതോ മുത്തമത്തസ്മിം, തസ്സ പാരാജികം സിയാ;
ആനന്തരിയവത്ഥുസ്മിം, ആനന്തരിയമേവ ച.
ഉദ്ദിസ്സ ¶ ഹി കതേ പാസേ, യം പനുദ്ദിസ്സ ഓഡ്ഡിതോ;
ബന്ധനേസു തദഞ്ഞേസം, അനാപത്തി പകാസിതാ.
മൂലേന വാ മുധാ വാപി, ദിന്നേ പാസേ പരസ്സ ഹി;
മൂലട്ഠസ്സേവ ഹോതീതി, കമ്മബദ്ധോ നിയാമിതോ.
യേന ലദ്ധോ സചേ ലോപി, പാസമുഗ്ഗളിതമ്പി വാ;
ഥിരം വാപി കരോതേവം, ഉഭിന്നം കമ്മബന്ധനം.
യോ പാസം ഉഗ്ഗളാപേത്വാ, യാതി പാപഭയാ സചേ;
തം ദിസ്വാ പുന അഞ്ഞോപി, സണ്ഠപേതി ഹി തത്ഥ ച.
ബദ്ധാ ബദ്ധാ മരന്തി ചേ, മൂലട്ഠോ ന ച മുച്ചതി;
ഠപേത്വാ ഗഹിതട്ഠാനേ, പാസയട്ഠിം വിമുച്ചതി.
ഗോപേത്വാപി ന മോക്ഖോ ഹി, പാസയട്ഠിം സയംകതം;
തമഞ്ഞോ പുന ഗണ്ഹിത്വാ, സണ്ഠപേതി സചേ പന.
തപ്പച്ചയാ മരന്തേസു, മൂലട്ഠോ ന ച മുച്ചതി;
നാസേത്വാ സബ്ബസോ വാ തം, ഝാപേത്വാ വാ വിമുച്ചതി.
രോപേന്തസ്സ ¶ ച സൂലം വാ, സജ്ജേന്തസ്സ അദൂഹലം;
ഓപാതേന ച പാസേന, സദിസോവ വിനിച്ഛയോ.
അനാപത്തി അസഞ്ചിച്ച, അജാനന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
തഥാമരണചിത്തസ്സ, മതേപ്യുമ്മത്തകാദിനോ.
മനുസ്സപാണിമ്ഹി ച പാണസഞ്ഞിതാ;
സചസ്സ ചിത്തം മരണൂപസംഹിതം;
ഉപക്കമോ തേന ച തസ്സ നാസോ;
പഞ്ചേത്ഥ അങ്ഗാനി മനുസ്സഘാതേ.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ തതിയപാരാജികകഥാ നിട്ഠിതാ.
ചതുത്ഥപാരാജികകഥാ
അസന്തമത്തസ്സിതമേവ ¶ കത്വാ;
ഭവം അധിട്ഠായ ച വത്തമാനം;
അഞ്ഞാപദേസഞ്ച വിനാധിമാനം;
ഝാനാദിഭേദം സമുദാചരേയ്യ.
കായേന വാചായപി വാ തദത്ഥേ;
ഞാതേവ വിഞ്ഞത്തിപഥേ അഭബ്ബോ;
യഥേവ താലോ പന മത്ഥകസ്മിം;
ഛിന്നോ അഭബ്ബോ പുന രുള്ഹിഭാവേ.
അസന്തമേവത്തനി യോ പരസ്സ;
ദീപേതി ഝാനാദിമനന്തരം സോ;
ജാനാതി ചേ ഹോതി ചുതോ ഹി നോ ചേ;
ജാനാതി ഥുല്ലച്ചയമസ്സ ഹോതി.
‘‘യോ ¶ തേ വിഹാരേ വസതീധ ഭിക്ഖു;
സോ ഝാനലാഭീ’’തി ച ദീപിതേ ചേ;
ജാനാതി ഥുല്ലച്ചയമസ്സ നോ ചേ;
ജാനാതി തം ദുക്കടമേവ ഹോതി.
അസന്തമേവത്തനി ധമ്മമേതം;
അത്ഥീതി കത്വാ വദതോധിമാനാ;
വുത്തോ അനാപത്തിനയോ പനേവം;
അവത്തുകാമസ്സ തഥാദികസ്സ.
പാപിച്ഛതാ തസ്സ അസന്തഭാവോ;
ആരോചനഞ്ചേവ മനുസ്സകസ്സ;
നഞ്ഞാപദേസേന തദേവ ഞാണം;
പഞ്ചേത്ഥ അങ്ഗാനി വദന്തി ധീരാ.
പഠമേ ദുതിയേ ചന്തേ, പരിയായോ ന വിജ്ജതി;
ദുതിയേ തതിയേയേവ, ആണത്തി ന പനേതരേ.
ആദി ¶ മേകസമുട്ഠാനം, ദുവങ്ഗം കായചിത്തതോ;
സേസാ ച തിസമുട്ഠാനാ, തേസമങ്ഗാനി സത്ത തു.
സുഖോപേക്ഖായുതം ആദി, തതിയം ദുക്ഖവേദനം;
ദുതിയഞ്ച ചതുത്ഥഞ്ച, തിവേദനമുദീരിതം.
പഠമസ്സട്ഠ ചിത്താനി, തതിയസ്സ ദുവേ പന;
ദുതിയസ്സ ചതുത്ഥസ്സ, ദസ ചിത്താനി ലബ്ഭരേ.
തസ്മാ സചിത്തകം വുത്തം, സബ്ബമേതം ചതുബ്ബിധം;
ക്രിയാ സഞ്ഞാവിമോക്ഖഞ്ച, ലോകവജ്ജന്തി ദീപിതം.
ഇദമാപത്തിയംയേവ, വിധാനം പന യുജ്ജതി;
തസ്മാ ആപത്തിയംയേവ, ഗഹേതബ്ബം വിഭാവിനാ.
മുദുപിട്ഠി ച ലമ്ബീ ച, മുഖഗ്ഗാഹീ നിസീദകോ;
പാരാജികാ ഇമേ തേസം, ചത്താരോ അനുലോമികാ.
ഭിക്ഖുനീനഞ്ച ചത്താരി, വിബ്ഭന്താ ഭിക്ഖുനീ സയം;
തഥാ ഏകാദസാഭബ്ബാ, സബ്ബേതേ ചതുവീസതി.
ഇമേ ¶ പാരാജികാ വുത്താ, ചതുവീസതി പുഗ്ഗലാ;
അഭബ്ബാ ഭിക്ഖുഭാവായ, സീസച്ഛിന്നോവ ജീവിതും.
പണ്ഡകോ ച തിരച്ഛാനോ, ഉഭതോബ്യഞ്ജനോപി ച;
തയോ വത്ഥുവിപന്നാ ഹി, അഹേതുപടിസന്ധികാ.
പഞ്ചാനന്തരികാ ഥേയ്യ-സംവാസോപി ച ദൂസകോ;
തിത്ഥിപക്കന്തകോ ചേതി, ക്രിയാനട്ഠാ പനട്ഠ തേ.
വിനിച്ഛയോ യോ പന സാരഭൂതോ;
പാരാജികാനം കഥിതോ മയായം;
തസ്സാനുസാരേന ബുധേന ഞാതും;
സക്കാ ഹി സേസോപി അസേസതോവ.
പിടകേ ¶ പടുഭാവകരേ പരമേ;
വിനയേ വിവിധേഹി നയേഹി യുതേ;
പരമത്ഥനയം അഭിപത്ഥയതാ;
പരിയാപുണിതബ്ബമയം സതതം.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ ചതുത്ഥപാരാജികകഥാ നിട്ഠിതാ.
സങ്ഘാദിസേസകഥാ
മോചേതുകാമതാചിത്തം, വായാമോ സുക്കമോചനം;
അഞ്ഞത്ര സുപിനന്തേന, ഹോതി സങ്ഘാദിസേസതാ.
പരേനുപക്കമാപേത്വാ, അങ്ഗജാതം പനത്തനോ;
സുക്കം യദി വിമോചേതി, ഗരുകം തസ്സ നിദ്ദിസേ.
സഞ്ചിച്ചുപക്കമന്തസ്സ, അങ്ഗജാതം പനത്തനോ;
ഥുല്ലച്ചയം സമുദ്ദിട്ഠം, സചേ സുക്കം ന മുച്ചതി.
സഞ്ചിച്ചുപക്കമന്തസ്സ ¶ , ആകാസേ കമ്പനേനപി;
ഹോതി ഥുല്ലച്ചയം തസ്സ, യദി സുക്കം ന മുച്ചതി.
വത്ഥിം കീളായ പൂരേത്വാ, പസ്സാവേതും ന വട്ടതി;
നിമിത്തം പന ഹത്ഥേന, കീളാപേന്തസ്സ ദുക്കടം.
തിസ്സന്നം പന ഇത്ഥീനം, നിമിത്തം രത്തചേതസാ;
പുരതോ പച്ഛതോ വാപി, ഓലോകേന്തസ്സ ദുക്കടം.
ഏകേനേകം പയോഗേന, ദിവസമ്പി ച പസ്സതോ;
നാപത്തിയാ ഭവേ അങ്ഗം, ഉമ്മീലനനിമീലനം.
അമോചനാധിപ്പായസ്സ, അനുപക്കമതോപി ച;
സുപിനന്തേന മുത്തസ്മിം, അനാപത്തി പകാസിതാ.
സുക്കവിസട്ഠികഥാ.
ആമസന്തോ ¶ മനുസ്സിത്ഥിം, കായസംസഗ്ഗരാഗതോ;
‘‘മനുസ്സിത്ഥീ’’തി സഞ്ഞായ, ഹോതി സങ്ഘാദിസേസികോ.
ലോമേനന്തമസോ ലോമം, ഫുസന്തസ്സാപി ഇത്ഥിയാ;
കായസംസഗ്ഗരാഗേന, ഹോതി ആപത്തി ഭിക്ഖുനോ.
ഇത്ഥിയാ യദി സമ്ഫുട്ഠോ, ഫസ്സം സേവനചേതനോ;
വായമിത്വാധിവാസേതി, ഹോതി സങ്ഘാദിസേസതാ.
ഏകേന പന ഹത്ഥേന, ഗഹേത്വാ ദുതിയേന വാ;
തത്ഥ തത്ഥ ഫുസന്തസ്സ, ഏകാവാപത്തി ദീപിതാ.
അഗ്ഗഹേത്വാ ഫുസന്തസ്സ, യാവ പാദഞ്ച സീസതോ;
കായാ ഹത്ഥമമോചേത്വാ, ഏകാവ ദിവസമ്പി ച.
അങ്ഗുലീനം തു പഞ്ചന്നം, ഗഹണേ ഏകതോ പന;
ഏകായേവ സിയാപത്തി, ന ഹി കോട്ഠാസതോ സിയാ.
നാനിത്ഥീനം സചേ പഞ്ച, ഗണ്ഹാത്യങ്ഗുലിയോ പന;
ഏകതോ പഞ്ച സങ്ഘാദി-സേസാ ഹോന്തിസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
ഇത്ഥിയാ വിമതിസ്സാപി, പണ്ഡകാദികസഞ്ഞിനോ;
കായേന ഇത്ഥിയാ കായ-സമ്ബദ്ധം ഫുസതോപി വാ.
പണ്ഡകേ ¶ യക്ഖിപേതീസു, തസ്സ ഥുല്ലച്ചയം സിയാ;
ദുക്കടം കായസംസഗ്ഗേ, തിരച്ഛാനഗതിത്ഥിയാ.
ഭിക്ഖുനോ പടിബദ്ധേന, കായേന പന ഇത്ഥിയാ;
കായേന പടിബദ്ധഞ്ച, ഫുസന്തസ്സപി ദുക്കടം.
ഇത്ഥീനം ഇത്ഥിരൂപഞ്ച, ദാരുലോഹമയാദികം;
താസം വത്ഥമലങ്കാരം, ആമസന്തസ്സ ദുക്കടം.
തത്ഥജാതഫലം ഖജ്ജം, മുഗ്ഗാദിം തത്ഥജാതകം;
ധഞ്ഞാനി പന സബ്ബാനി, ആമസന്തസ്സ ദുക്കടം.
സബ്ബം ¶ ധമനസങ്ഖാദിം, പഞ്ചങ്ഗതുരിയമ്പി ച;
രതനാനി ച സബ്ബാനി, ആമസന്തസ്സ ദുക്കടം.
സബ്ബമാവുധഭണ്ഡഞ്ച, ജിയാ ച ധനുദണ്ഡകോ;
അനാമാസമിദം സബ്ബം, ജാലഞ്ച സരവാരണം.
സുവണ്ണപടിബിമ്ബാദി, ചേതിയം ആരകൂടകം;
അനാമാസന്തി നിദ്ദിട്ഠം, കുരുന്ദട്ഠകഥായ ഹി.
സബ്ബം ഓനഹിതും വാപി, ഓനഹാപേതുമേവ വാ;
വാദാപേതുഞ്ച വാദേതും, വാദിതം ന ച വട്ടതി.
‘‘കരിസ്സാമുപഹാര’’ന്തി, വുത്തേന പന ഭിക്ഖുനാ;
പൂജാ ബുദ്ധസ്സ കാതബ്ബാ, വത്തബ്ബാതി ച വിഞ്ഞുനാ.
സയം ഫുസിയമാനസ്സ, ഇത്ഥിയാ പന ധുത്തിയാ;
അവായമിത്വാ കായേന, ഫസ്സം പടിവിജാനതോ.
അനാപത്തി അസഞ്ചിച്ച, അജാനന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
മോക്ഖാധിപ്പായിനോ ചേവ, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ.
പഠമേന സമാനാവ, സമുട്ഠാനാദയോ പന;
കായസംസഗ്ഗരാഗസ്സ, തഥാ സുക്കവിസട്ഠിയാ.
കായസംസഗ്ഗകഥാ.
ദുട്ഠുല്ലവാചസ്സാദേന, ഇത്ഥിയാ ഇത്ഥിസഞ്ഞിനോ;
ദ്വിന്നഞ്ച പന മഗ്ഗാനം, വണ്ണാവണ്ണവസേന ച.
മേഥുനയാചനാദീഹി ¶ , ഓഭാസന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
വിഞ്ഞും അന്തമസോ ഹത്ഥ-മുദ്ദായപി ഗരും സിയാ.
‘‘സിഖരണീസി ¶ , സമ്ഭിന്നാ, ഉഭതോബ്യഞ്ജനാ’’തി ച;
അക്കോസവചനേനാപി, ഗരുകം തു സുണന്തിയാ.
പുനപ്പുനോഭാസന്തസ്സ, ഏകവാചായ വാ ബഹൂ;
ഗണനായ ച വാചാനം, ഇത്ഥീനം ഗരുകാ സിയും.
സാ ചേ നപ്പടിജാനാതി, തസ്സ ഥുല്ലച്ചയം സിയാ;
ആദിസ്സ ഭണനേ ചാപി, ഉബ്ഭജാണുമധക്ഖകം.
ഉബ്ഭക്ഖകമധോജാണു-മണ്ഡലം പന ഉദ്ദിസം;
വണ്ണാദിഭണനേ കായ-പടിബദ്ധേ ച ദുക്കടം.
ഥുല്ലച്ചയം ഭവേ തസ്സ, പണ്ഡകേ യക്ഖിപേതിസു;
അധക്ഖകോബ്ഭജാണുമ്ഹി, ദുക്കടം പണ്ഡകാദിസു.
ഉബ്ഭക്ഖകമധോജാണു-മണ്ഡലേപി അയം നയോ;
സബ്ബത്ഥ ദുക്കടം വുത്തം, തിരച്ഛാനഗതിത്ഥിയാ.
അത്ഥധമ്മപുരേക്ഖാരം, കത്വാ ഓഭാസതോപി ച;
വദതോപി അനാപത്തി, പുരക്ഖത്വാനുസാസനിം.
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീനം, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ;
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, വേദനേത്ഥ ദ്വിധാ മതാ.
ദുട്ഠുല്ലവാചാകഥാ.
വണ്ണം പനത്തനോ കാമ-പാരിചരിയായ ഭാസതോ;
തസ്മിംയേവ ഖണേ സാ ചേ, ജാനാതി ഗരുകം സിയാ.
നോ ചേ ജാനാതി സാ യക്ഖി-പേതിദേവീസു പണ്ഡകേ;
ഹോതി ഥുല്ലച്ചയം തസ്സ, സേസേ ആപത്തി ദുക്കടം.
ചീവരാദീഹി അഞ്ഞേഹി, വത്ഥുകാമേഹി അത്തനോ;
നത്ഥി ദോസോ ഭണന്തസ്സ, പാരിചരിയായ വണ്ണനം.
ഇത്ഥിസഞ്ഞാ ¶ മനുസ്സിത്ഥീ, പാരിചരിയായ രാഗിതാ;
ഓഭാസോ തേന രാഗേന, ഖണേ തസ്മിം വിജാനനം.
പഞ്ചങ്ഗാനി ¶ ഇമാനേത്ഥ, വേദിതബ്ബാനി വിഞ്ഞുനാ;
സമുട്ഠാനാദയോപ്യസ്സ, അനന്തരസമാ മതാ.
അത്തകാമപാരിചരിയകഥാ.
പടിഗ്ഗണ്ഹാതി സന്ദേസം, പുരിസസ്സിത്ഥിയാപി വാ;
വീമംസതി ഗരു ഹോതി, പച്ചാഹരതി ചേ പന.
‘‘യസ്സാ ഹി സന്തികം ഗന്ത്വാ, ആരോചേഹീ’’തി പേസിതോ;
തമദിസ്വാ തദഞ്ഞസ്സ, അവസ്സാരോചകസ്സ സോ.
‘‘ആരോചേഹീ’’തി വത്വാ തം, പച്ചാഹരതി ചേ പന;
ഭിക്ഖു സങ്ഘാദിസേസമ്ഹാ, സഞ്ചരിത്താ ന മുച്ചതി.
‘‘മാതരാ രക്ഖിതം ഇത്ഥിം, ഗച്ഛ ബ്രൂഹീ’’തി പേസിതോ;
പിതുരക്ഖിതമഞ്ഞം വാ, വിസങ്കേതോവ ഭാസതോ.
പടിഗ്ഗണ്ഹനതാദീഹി, തീഹി അങ്ഗേഹി സംയുതേ;
സഞ്ചരിത്തേ സമാപന്നേ, ഗരുകാപത്തിമാദിസേ.
ദ്വീഹി ഥുല്ലച്ചയം വുത്തം, പണ്ഡകാദീസു തീഹിപി;
ഏകേനേവ ച സബ്ബത്ഥ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ചേതിയസ്സ ച സങ്ഘസ്സ, ഗിലാനസ്സ ച ഭിക്ഖുനോ;
ഗച്ഛതോ പന കിച്ചേന, അനാപത്തി പകാസിതാ.
മനുസ്സത്തം തഥാ തസ്സാ, നനാലംവചനീയതാ;
പടിഗ്ഗണ്ഹനതാദീനം, വസാ പഞ്ചങ്ഗികം മതം.
ഇദഞ്ഹി ഛസമുട്ഠാനം, അചിത്തകമുദീരിതം;
അലംവചനീയത്തം വാ, പണ്ണത്തിം വാ അജാനതോ.
ഗഹേത്വാ ¶ സാസനം കായ-വികാരേനൂപഗമ്മ തം;
വീമംസിത്വാ ഹരന്തസ്സ, ഗരുകം കായതോ സിയാ.
സുത്വാ യഥാനിസിന്നോവ, വചനം ഇത്ഥിയാ പുന;
തം തത്ഥേവാഗതസ്സേവ, ആരോചേന്തസ്സ വാചതോ.
അജാനന്തസ്സ പണ്ണത്തിം, കായവാചാഹി തം വിധിം;
കരോതോ ഹരതോ വാപി, ഗരുകം കായവാചതോ.
ജാനിത്വാപി ¶ കരോന്തസ്സ, ഗരുകാപത്തിയോ തഥാ;
സചിത്തകേഹി തീഹേവ, സമുട്ഠാനേഹി ജായരേ.
സഞ്ചരിത്തകഥാ.
സയംയാചിതകേഹേവ, കുടികം അപ്പമാണികം;
അത്തുദ്ദേസം കരോന്തസ്സ, തഥാദേസിതവത്ഥുകം.
ഹോന്തി സങ്ഘാദിസേസാ ദ്വേ, സാരമ്ഭാദീസു ദുക്കടം;
സചേ ഏകവിപന്നാ സാ, ഗരുകം ഏകകം സിയാ.
പുരിസം യാചിതും കമ്മ-സഹായത്ഥായ വട്ടതി;
മൂലച്ഛേജ്ജവസേനേവ, യാചമാനസ്സ ദുക്കടം.
അവജ്ജം ഹത്ഥകമ്മമ്പി, യാചിതും പന വട്ടതി;
ഹത്ഥകമ്മമ്പി നാമേതം, കിഞ്ചി വത്ഥു ന ഹോതി ഹി.
ഗോണമായാചമാനസ്സ, ഠപേത്വാ ഞാതകാദികേ;
ദുക്കടം തസ്സ നിദ്ദിട്ഠം, മൂലച്ഛേജ്ജേന തേസുപി.
‘‘ഗോണം ദേമാ’’തി വുത്തേപി, ഗഹേതും ന ച വട്ടതി;
സകടം ദാരുഭണ്ഡത്താ, ഗഹേതും പന വട്ടതി.
വാസിഫരസുകുദ്ദാല-കുഠാരാദീസ്വയം നയോ;
അനജ്ഝാവുത്ഥകം സബ്ബം, ഹരാപേതുമ്പി വട്ടതി.
വല്ലിആദിമ്ഹി ¶ സബ്ബസ്മിം, ഗരുഭണ്ഡപ്പഹോനകേ;
പരേസം സന്തകേയേവ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
പച്ചയേസു ഹി തീസ്വേവ, വിഞ്ഞത്തി ന ച വട്ടതി;
തതിയേ പരികഥോഭാസ-നിമിത്താനി ച ലബ്ഭരേ.
‘‘അദേസിതേ ച വത്ഥുസ്മിം, പമാണേനാധികം കുടിം;
കരിസ്സാമീ’’തി ചിന്തേത്വാ, അരഞ്ഞം ഗച്ഛതോപി ച.
ഫരസും വാപി വാസിം വാ, നിസേന്തസ്സാപി ദുക്കടം;
ഛിന്ദതോ ദുക്കടം രുക്ഖം, തസ്സ പാചിത്തിയാ സഹ.
ഏവം പുബ്ബപയോഗസ്മിം, കുടികാരകഭിക്ഖുനോ;
യഥാപയോഗമാപത്തിം, വിനയഞ്ഞൂ വിനിദ്ദിസേ.
യാ ¶ പന ദ്വീഹി പിണ്ഡേഹി, നിട്ഠാനം തു ഗമിസ്സതി;
ഹോതി ഥുല്ലച്ചയം തേസു, പഠമേ ദുതിയേ ഗരു.
അനാപത്തി സചഞ്ഞസ്സ, ദേതി വിപ്പകതം കുടിം;
തഥാ ഭൂമിം സമം കത്വാ, ഭിന്ദതോപി ച തം കുടിം.
ഗുഹം ലേണം കരോന്തസ്സ, തിണപണ്ണച്ഛദമ്പി വാ;
വാസാഗാരം ഠപേത്വാന, അഞ്ഞസ്സത്ഥായ വാ തഥാ.
ദേസാപേത്വാവ ഭിക്ഖൂഹി, വത്ഥും പന ച ഭിക്ഖുനോ;
ക്രിയതോവ സമുട്ഠാതി, കരോതോ അപ്പമാണികം.
അദേസേത്വാ കരോന്തസ്സ, തം ക്രിയാക്രിയതോ സിയാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സേസാ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
കുടികാരസിക്ഖാപദകഥാ.
അദേസേത്വാ സചേ വത്ഥും, യോ കരേയ്യ മഹല്ലകം;
വിഹാരം അത്തവാസത്ഥം, ഗരുകം തസ്സ നിദ്ദിസേ.
പമാണാതിക്കമേനാപി ¶ , ദോസോ നത്ഥി മഹല്ലകേ;
തസ്മാ ക്രിയസമുട്ഠാനാ-ഭാവം സമുപലക്ഖയേ.
പമാണനിയമാഭാവാ, ഏകസങ്ഘാദിസേസതാ;
സമുട്ഠാനാദികം സേസം, അനന്തരസമം മതം.
മഹല്ലകകഥാ.
പാരാജികാനി വുത്താനി, ചതുവീസതി സത്ഥുനാ;
ഭിക്ഖുനോ അനുരൂപാനി, തേസു ഏകൂനവീസതി.
അമൂലകേന ചോദേതി, ഹുത്വാ ചാവനചേതനോ;
സുദ്ധം വാ യദി വാസുദ്ധം, തേസു അഞ്ഞതരേന യോ.
ഗരുകം തസ്സ ആപത്തിം, കതോകാസമ്ഹി നിദ്ദിസേ;
തഥേവ അകതോകാസേ, ദുക്കടാപത്തിയാ സഹ.
‘‘കോണ്ഠോസി ച നിഗണ്ഠോസി;
സാമണേരോസി താപസോ;
ഗഹട്ഠോസി ¶ തഥാ ജേട്ഠ-;
ബ്ബതികോസി ഉപാസകോ.
ദുസ്സീലോ പാപധമ്മോസി, അന്തോപൂതി അവസ്സുതോ’’;
ഇച്ചേവമ്പി വദന്തസ്സ, ഗരുകം തസ്സ നിദ്ദിസേ.
സമ്മുഖാ ഹത്ഥമുദ്ദായ, ചോദേന്തസ്സപി തങ്ഖണേ;
തം ചേ പരോ വിജാനാതി, ഹോതി ആപത്തി ഭിക്ഖുനോ.
ഗരുകം സമ്മുഖേ ഠത്വാ, ചോദാപേന്തസ്സ കേനചി;
തസ്സ വാചായ വാചായ, ചോദാപേന്തസ്സ നിദ്ദിസേ.
അഥ സോപി ‘‘മയാ ദിട്ഠം, സുതം വാ’’തി ച ഭാസതി;
തേസം ദ്വിന്നമ്പി സങ്ഘാദി-സേസോ ഹോതി ന സംസയോ.
ദൂതം ¶ വാ പന പേസേത്വാ, പണ്ണം വാ പന സാസനം;
ചോദാപേന്തസ്സ ആപത്തി, ന ഹോതീതി പകാസിതാ.
തഥാ സങ്ഘാദിസേസേഹി, വുത്തേ ചാവനസഞ്ഞിനോ;
ഹോതി പാചിത്തിയാപത്തി, സേസാപത്തീഹി ദുക്കടം.
അക്കോസനാധിപ്പായസ്സ, അകതോകാസമത്തനാ;
സഹ പാചിത്തിയേനസ്സ, വദന്തസ്സ ച ദുക്കടം.
അസമ്മുഖാ വദന്തസ്സ, ആപത്തീഹിപി സത്തഹി;
തഥാ കമ്മം കരോന്തസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ന ദോസുമ്മത്തകാദീനം, ഹോതി പഞ്ചങ്ഗസംയുതം;
ഉപസമ്പന്നതാ തസ്മിം, പുഗ്ഗലേ സുദ്ധസഞ്ഞിതാ.
പാരാജികേന ചോദേതി, യേന തസ്സ അമൂലതാ;
സമ്മുഖാ ചോദനാ ചേവ, തസ്സ ചാവനസഞ്ഞിനോ.
തങ്ഖണേ ജാനനഞ്ചേവ, പഞ്ചങ്ഗാനി ഭവന്തി ഹി;
ഇദം തു തിസമുട്ഠാനം, സചിത്തം ദുക്ഖവേദനം.
ദുട്ഠദോസകഥാ.
ലേസമത്തമുപാദായ, ഭിക്ഖുമന്തിമവത്ഥുനാ;
ചോദേയ്യ ഗരുകാപത്തി, സചേ ചാവനചേതനോ.
ചോദേതി ¶ വാ തഥാസഞ്ഞീ, ചോദാപേതി പരേന വാ;
അനാപത്തി സിയാ സേസോ, അനന്തരസമോ മതോ.
ദുതിയദുട്ഠദോസകഥാ.
സമഗ്ഗസ്സ ച സങ്ഘസ്സ, ഭേദത്ഥം വായമേയ്യ യോ;
ഭേദഹേതും ഗഹേത്വാ വാ, തിട്ഠേയ്യ പരിദീപയം.
സോ ¶ ഹി ഭിക്ഖൂഹി വത്തബ്ബോ, ‘‘ഭേദത്ഥം മാ പരക്കമ’’;
ഇതി ‘‘സങ്ഘസ്സ മാ തിട്ഠ, ഗഹേത്വാ ഭേദകാരണം’’.
വുച്ചമാനോ ഹി തേഹേവ, നിസ്സജ്ജേയ്യ ന ചേവ യം;
സമനുഭാസിതബ്ബോ തം, അച്ചജം ഗരുകം ഫുസേ.
പരക്കമന്തം സങ്ഘസ്സ, ഭിക്ഖും ഭേദായ ഭിക്ഖുനോ;
ദിസ്വാ സുത്വാ ഹി ഞത്വാ വാ, അവദന്തസ്സ ദുക്കടം.
ഗന്ത്വാ ച പന വത്തബ്ബോ, അദ്ധയോജനതാദികം;
ദൂരമ്പി പന ഗന്തബ്ബം, സചേ സക്കോതി താവദേ.
തിക്ഖത്തും പന വുത്തസ്സ, അപരിച്ചജതോപി തം;
ദൂതം വാ പന പണ്ണം വാ, പേസതോപി ച ദുക്കടം.
ഞത്തിയാ പരിയോസാനേ, ദുക്കടം പരിദീപിതം;
കമ്മവാചാഹി ച ദ്വീഹി, ഹോതി ഥുല്ലച്ചയം ദ്വയം.
യ്യ-കാരേ പന സമ്പത്തേ, ഗരുകേയേവ തിട്ഠതി;
പസ്സമ്ഭന്തി ഹി തിസ്സോപി, ഭിക്ഖുനോ ദുക്കടാദയോ.
അകതേ പന കമ്മസ്മിം, അപരിച്ചജതോപി ച;
തസ്സ സങ്ഘാദിസേസേന, അനാപത്തി പകാസിതാ.
ഞത്തിതോ പന പുബ്ബേ വാ, പച്ഛാ വാ തങ്ഖണേപി വാ;
അസമ്പത്തേ യ്യ-കാരസ്മിം, പടിനിസ്സജ്ജതോപി ച.
പടിനിസ്സജ്ജതോ വാപി, തം വാ സമനുഭാസതോ;
തഥേവുമ്മത്തകാദീനം, അനാപത്തി പകാസിതാ.
യഞ്ഹി ഭിക്ഖുമനുദ്ദിസ്സ, മച്ഛമംസം കതം ഭവേ;
യസ്മിഞ്ച നിബ്ബേമതികോ, തം സബ്ബം തസ്സ വട്ടതി.
സമുദ്ദിസ്സ ¶ കതം ഞത്വാ, ഭുഞ്ജന്തസ്സേവ ദുക്കടം;
തഥാ അകപ്പിയം മംസം, അജാനിത്വാപി ഖാദതോ.
ഹത്ഥുസ്സച്ഛമനുസ്സാനം ¶ , അഹികുക്കുരദീപിനം;
സീഹബ്യഗ്ഘതരച്ഛാനം, മംസം ഹോതി അകപ്പിയം.
ഥുല്ലച്ചയം മനുസ്സാനം, മംസേ സേസേസു ദുക്കടം;
സചിത്തകം സമുദ്ദിസ്സ-കതം സേസമചിത്തകം.
പുച്ഛിത്വായേവ മംസാനം, ഭിക്ഖൂനം ഗഹണം പന;
ഏതം വത്തന്തി വത്തട്ഠാ, വദന്തി വിനയഞ്ഞുനോ.
ഇദമേകസമുട്ഠാനം, വുത്തം സമനുഭാസനം;
കായകമ്മം വചീകമ്മം, അക്രിയം ദുക്ഖവേദനം.
സങ്ഘഭേദകഥാ.
ദുതിയേ സങ്ഘഭേദസ്മിം, വത്തബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി;
സമുട്ഠാനാദയോപിസ്സ, പഠമേന സമാ മതാ.
ദുതിയസങ്ഘഭേദകഥാ.
ഉദ്ദേസപരിയാപന്നേ, ഭിക്ഖു ദുബ്ബചജാതികോ;
അവചനീയമത്താനം, കരോതി ഗരുകം സിയാ.
ദുബ്ബചേപി പനേതസ്മിം, സങ്ഘഭേദകവണ്ണനേ;
സബ്ബോ വുത്തനയേനേവ, വേദിതബ്ബോ വിനിച്ഛയോ.
ദുബ്ബചകഥാ.
യോ ഛന്ദഗാമിതാദീഹി, പാപേന്തോ കുലദൂസകോ.
കമ്മേ കരിയമാനേ തം, അച്ചജം ഗരുകം ഫുസേ.
ചുണ്ണം പണ്ണം ഫലം പുപ്ഫം, വേളും കട്ഠഞ്ച മത്തികം;
കുലസങ്ഗഹണത്ഥായ, അത്തനോ വാ പരസ്സ വാ.
സന്തകം ¶ ദദതോ ഹോതി, കുലദൂസനദുക്കടം;
ഭണ്ഡഗ്ഘേന ച കാതബ്ബോ, ഥേയ്യാ സങ്ഘഞ്ഞസന്തകേ.
സങ്ഘികം ¶ ഗരുഭണ്ഡം വാ, സേനാസനനിയാമിതം;
യോപിസ്സരവതായേവ, ദേന്തോ ഥുല്ലച്ചയം ഫുസേ.
ഹരിത്വാ വാ ഹരാപേത്വാ, പക്കോസിത്വാഗതസ്സ വാ;
കുലസങ്ഗഹണത്ഥായ, പുപ്ഫം ദേന്തസ്സ ദുക്കടം.
ഹരിത്വാ വാ ഹരാപേത്വാ, പിതൂനം പന വട്ടതി;
ദാതും പുപ്ഫം പനഞ്ഞസ്സ, ആഗതസ്സേവ ഞാതിനോ.
തഞ്ച ഖോ വത്ഥുപൂജത്ഥം, ദാതബ്ബം ന പനഞ്ഞഥാ;
സിവാദിപൂജനത്ഥം വാ, മണ്ഡനത്ഥം ന വട്ടതി.
ഫലാദീസുപി സേസേസു, ഭിക്ഖുനാ വിനയഞ്ഞുനാ;
പുപ്ഫേ വുത്തനയേനേവ, വേദിതബ്ബോ വിനിച്ഛയോ.
പുപ്ഫാദിഭാജനേ കോചി, ആഗച്ഛതി സചേ പന;
സമ്മതേനസ്സ ദാതബ്ബം, ഞാപേത്വാ ഇതരേന തു.
ഉപഡ്ഢഭാഗം ദാതബ്ബം, ഇതി വുത്തം കുരുന്ദിയം;
‘‘ഥോകം ഥോക’’ന്തി നിദ്ദിട്ഠം, മഹാപച്ചരിയം പന.
ഗിലാനാനം മനുസ്സാനം, ദാതബ്ബം തു സകം ഫലം;
പരിബ്ബയവിഹീനസ്സ, സമ്പത്തിസ്സരിയസ്സപി.
സങ്ഘാരാമേ യഥാ യത്ര, സങ്ഘേന കതികാ കതാ;
ഫലരുക്ഖപരിച്ഛേദം, കത്വാ തത്രാഗതസ്സപി.
ഫലം യഥാപരിച്ഛേദം, ദദതോ പന വട്ടതി;
‘‘ദസ്സേതബ്ബാപി വാ രുക്ഖാ’’, ‘‘ഇതോ ഗണ്ഹ ഫല’’ന്തി ച.
സയം ഖണിത്വാ പഥവിം, മാലാഗച്ഛാദിരോപനേ;
ഹോതി പാചിത്തിയേനസ്സ, ദുക്കടം കുലദൂസനേ.
അകപ്പിയേന ¶ വാക്യേന, തഥാ രോപാപനേപി ച;
സബ്ബത്ഥ ദുക്കടം വുത്തം, ഭിക്ഖുനോ കുലദൂസനേ.
രോപനേ ദുക്കടംയേവ, ഹോതി കപ്പിയഭൂമിയം;
തഥാ രോപാപനേ വുത്തം, ഉഭയത്ഥ ച ഭിക്ഖുനോ.
സകിം ആണത്തിയാ തസ്സ, ബഹൂനം രോപനേ പന;
സദുക്കടാ തു പാചിത്തി, സുദ്ധം വാ ദുക്കടം സിയാ.
കപ്പിയേനേവ ¶ വാക്യേന, ഉഭയത്ഥ ച ഭൂമിയാ;
രോപനേ പരിഭോഗത്ഥം, ന ദോസോ കോചി വിജ്ജതി.
കപ്പിയഭൂമി ചേ ഹോതി, സയം രോപേതുമേവ ച;
വട്ടതീതി ച നിദ്ദിട്ഠം, മഹാപച്ചരിയം പന.
ആരാമാദീനമത്ഥായ, സയം സംരോപിതസ്സ വാ;
വട്ടതേവ ച ഭിക്ഖൂനം, തം ഫലം പരിഭുഞ്ജിതും.
സിഞ്ചനേ പന സബ്ബത്ഥ, സയം സിഞ്ചാപനേപി ച;
അകപ്പിയോദകേനേവ, ഹോതി പാചിത്തി ഭിക്ഖുനോ.
കുലസങ്ഗഹണത്ഥഞ്ച, പരിഭോഗത്ഥമേവ വാ;
സദ്ധിം പാചിത്തിയേനസ്സ, സിഞ്ചതോ ഹോതി ദുക്കടം.
തേസംയേവ പനത്ഥായ, ദ്വിന്നം കപ്പിയവാരിനാ;
സിഞ്ചനേ ദുക്കടം വുത്തം, തഥാ സിഞ്ചാപനേപി ച.
കുലസങ്ഗഹണത്ഥായ, പുപ്ഫാനം ഓചിനാപനേ;
സയമോചിനനേ ചാപി, സപാചിത്തിയദുക്കടം.
പുപ്ഫാനം ഗണനായസ്സ, പുപ്ഫമോചിനതോ പന;
ഹോതി പാചിത്തിയാപത്തി, കുലത്ഥം ചേ സദുക്കടാ.
ഗന്ഥിമം ഗോപ്ഫിമം നാമ, വേധിമം വേഠിമമ്പി ച;
പൂരിമം വായിമം ചേതി, ഛബ്ബിധോ പുപ്ഫസങ്ഗഹോ.
തത്ഥ ¶ ദണ്ഡേന ദണ്ഡം വാ, വണ്ടേനപി ച വണ്ടകം;
ഗന്ഥിത്വാ കരണം സബ്ബം, ‘‘ഗന്ഥിമ’’ന്തി പവുച്ചതി.
ഗോപ്ഫിമം നാമ ഗോപ്ഫേത്വാ, സുത്താദീഹി കരീയതി;
ഏകതോവണ്ടികാ മാലാ, ഉഭതോവണ്ടികാ ച തം.
വേധിമം നാമ വിജ്ഝിത്വാ, ബുന്ദേസു മകുലാദികം;
ആവുതാ സൂചിആദീഹി, മാലാവികതി വുച്ചതി.
വേഠിമം നാമ വേഠേത്വാ, കതം മാലാഗുണേഹി വാ;
വാകാദീഹി ച ബദ്ധം വാ, ‘‘വേഠിമ’’ന്തി പവുച്ചതി.
പൂരിമം പന ദട്ഠബ്ബം, പുപ്ഫമാലാഹി പൂരണേ;
ബോധിം പുപ്ഫപടാദീനം, പരിക്ഖേപേസു ലബ്ഭതി.
വായിമം ¶ നാമ ദട്ഠബ്ബം, പുപ്ഫരൂപപടാദിസു;
പുപ്ഫമാലാഗുണേഹേവ, വായിത്വാ കരണേ പന.
സബ്ബമേതം സയം കാതും, കാരാപേതും പരേഹി വാ;
ഭിക്ഖൂനം ഭിക്ഖുനീനഞ്ച, ബുദ്ധസ്സപി ന വട്ടതി.
തഥാ കലമ്ബകം കാതും, അഡ്ഢചന്ദകമേവ വാ;
അഞ്ഞേഹി പൂരിതം പുപ്ഫ-പടം വാ വായിതുമ്പി ച.
പിട്ഠകാചമയം ദാമം, ഗേണ്ഡുപുപ്ഫമയമ്പി ച;
ഖരപത്തമയം മാലം, സബ്ബം കാതും ന വട്ടതി.
കണികാരാദിപുപ്ഫാനി, വിതാനേ ബദ്ധകണ്ടകേ;
ഹീരാദീഹി പടാകത്ഥം, വിജ്ഝന്തസ്സപി ദുക്കടം.
കണ്ടകാദീഹി ഭിക്ഖുസ്സ, ഏകപുപ്ഫമ്പി വിജ്ഝിതും;
പുപ്ഫേസുയേവ വാ പുപ്ഫം, പവേസേതും ന വട്ടതി.
അസോകപിണ്ഡിആദീനം, അന്തരേ ധമ്മരജ്ജുയാ;
പവേസേന്തസ്സ പുപ്ഫാനി, ന ദോസോ കോചി വിജ്ജതി.
ഠപിതേസു ¶ പവേസേത്വാ, കദലിച്ഛത്തഭിത്തിസു;
കണ്ടകേസുപി പുപ്ഫാനി, വിജ്ഝന്തസ്സപി ദുക്കടം.
കപ്പിയം പന വത്തബ്ബം, വചനം വത്ഥുപൂജനേ;
നിമിത്തോഭാസപരിയാ, വട്ടന്തീതി പകാസിതാ.
ന കേവലമകത്തബ്ബം, കുലദൂസനമേവ ച;
അഥ ഖോ വേജ്ജകമ്മാദി, ന കത്തബ്ബം കുദാചനം.
കാതബ്ബം പന ഭേസജ്ജം, പഞ്ചന്നം സഹധമ്മിനം;
കത്വാപ്യകതവിഞ്ഞത്തിം, കാ കഥാ അത്തനോ ധനേ.
തഥാ മാതാപിതൂനമ്പി, തദുപട്ഠാകജന്തുനോ;
ഭണ്ഡുകസ്സത്തനോ ചേവ, വേയ്യാവച്ചകരസ്സപി.
ജേട്ഠഭാതാ കനിട്ഠോ ച, തഥാ ഭഗിനിയോ ദുവേ;
ചൂളമാതാ ചൂളപിതാ, മഹാമാതാ മഹാപിതാ.
പിതുച്ഛാ മാതുലോ ചാതി, ദസിമേ ഞാതയോ മതാ;
ഇമേസമ്പി ദസന്നഞ്ച, കാതും വട്ടതി ഭിക്ഖുനോ.
സചേ ¶ ഭേസജ്ജമേതേസം, നപ്പഹോതി ന ഹോതി വാ;
യാചന്തിപി ച തം ഭിക്ഖും, ദാതബ്ബം താവകാലികം.
സചേ തേ ന ച യാചന്തി, ദാതബ്ബം താവകാലികം;
ആഭോഗം പന കത്വാ വാ, ‘‘ദസ്സന്തി പുന മേ ഇമേ’’.
ഏതേസം തു കുലാ യാവ, സത്തമാ കുലദൂസനം;
ഭേസജ്ജകരണാപത്തി, വിഞ്ഞത്തി വാ ന രൂഹതി.
ഭാതുജായാപി വാ ഹോതി, സചേ ഭഗിനിസാമികോ;
സചേ തേ ഞാതകാ ഹോന്തി, കാതും തേസമ്പി വട്ടതി.
അഞ്ഞാതകാ സചേ ഹോന്തി, ഭാതുനോ അനുജായ വാ;
‘‘തുമ്ഹാകം ജഗ്ഗനട്ഠാനേ, ദേഥാ’’തി ച വദേ ബുധോ.
അഥ ¶ തേസമ്പി പുത്താനം, കത്വാ ദാതബ്ബമേവ വാ;
‘‘മാതാപിതൂനം തുമ്ഹാകം, ദേഥാ’’തി വിനയഞ്ഞുനാ.
അഞ്ഞോപി യോ കോചി പനിസ്സരോ വാ;
ചോരോപി വാ യുദ്ധപരാജിതോ വാ;
ആഗന്തുകോ ഖീണപരിബ്ബയോ വാ;
അകല്ലകോ ഞാതിജനുജ്ഝിതോ വാ.
ഏതേസം പന സബ്ബേസം, അപച്ചാസീസതാ സതാ;
കാതബ്ബോ പടിസന്ഥാരോ, ഭിക്ഖുനാ സാധുനാധുനാ.
പരിത്തോദകസുത്താനി, വുത്തേ ദേഥാതി കേനചി;
ജലം ഹത്ഥേന ചാലേത്വാ, മദ്ദിത്വാ പന സുത്തകം.
ദാതബ്ബം ഭിക്ഖുനാ കത്വാ, തേസമേവ ച സന്തകം;
അത്തനോ ഉദകം തേസം, സുത്തം വാ ദേതി ദുക്കടം.
അനാമട്ഠോപി ദാതബ്ബോ, പിണ്ഡപാതോ വിജാനതാ;
ദ്വിന്നം മാതാപിതൂനമ്പി, തദുപട്ഠായകസ്സ ച.
ഇസ്സരസ്സാപി ദാതബ്ബോ, ചോരദാമരികസ്സ ച;
ഭണ്ഡുകസ്സത്തനോ ചേവ, വേയ്യാവച്ചകരസ്സപി.
ദാതും പണ്ഡുപലാസസ്സ, ഥാലകേപി ച വട്ടതി;
ഠപേത്വാ തം പനഞ്ഞസ്സ, പിതുനോപി ന വട്ടതി.
ഗിഹീനം ¶ പന ദൂതേയ്യം, ജങ്ഘപേസനിയമ്പി ച;
സത്ഥുനാ ദുക്കടം വുത്തം, കരോന്തസ്സ പദേ പദേ.
ഭണ്ഡുമാതാപിതൂനമ്പി, വേയ്യാവച്ചകരസ്സ ച;
സാസനം സഹധമ്മീനം, ഹരിതും പന വട്ടതി.
കുലദൂസനകമ്മേന, ലദ്ധം അട്ഠവിധേനപി;
പഞ്ചന്നം സഹധമ്മീനം, ന ച വട്ടതി ഭുഞ്ജിതും.
അജ്ഝോഹാരേസു ¶ സബ്ബത്ഥ, ദുക്കടം പരിദീപിതം;
പരിഭോഗവസേനേവ, സേസേസുപി അയം നയോ.
കത്വാ രൂപിയവോഹാരം, അഭൂതാരോചനേന ച;
ഉപ്പന്നപച്ചയാ സബ്ബേ, സമാനാതി പകാസിതാ.
വിഞ്ഞത്തിനുപ്പദാനഞ്ച, വേജ്ജകമ്മമനേസനം;
പാരിഭടുകതം മുഗ്ഗ-സൂപതം വത്ഥുവിജ്ജകം.
ജങ്ഘപേസനിയം ദൂത-കമ്മഞ്ച കുലദൂസനം;
അഭൂതാരോചനം ബുദ്ധ-പടികുട്ഠം വിവജ്ജയേ.
ന ദോസുമ്മത്തകാദീനം, പടിനിസ്സജ്ജതോപി തം;
സമുട്ഠാനാദികം സബ്ബം, സങ്ഘഭേദസമം മതം.
കുലദൂസനകഥാ.
ജാനം യാവതിഹം യേന, ഛാദിതാപത്തി ഭിക്ഖുനാ;
അകാമാ പരിവത്ഥബ്ബം, തേന താവതിഹം പന.
ആപത്തി ച അനുക്ഖിത്തോ, പഹു ചാനന്തരായികോ;
ചതുസ്വപി ച തംസഞ്ഞീ, തസ്സ ഛാദേതുകാമതാ.
ഛാദനന്തി പനേതേഹി, ദസഹങ്ഗേഹി ഭിക്ഖുനാ;
ഛന്നാ നാമ സിയാപത്തി, അരുണുഗ്ഗമനേന സാ.
ദ്വേ ഭാണവാരാ നിട്ഠിതാ.
തിവിധോ പരിവാസോ ഹി, തിവിധാപേതചേതസാ;
പടിച്ഛന്നോ ച സുദ്ധന്തോ, സമോധാനോതി ദീപിതോ.
തത്രായം ¶ ¶ തു പടിച്ഛന്ന-പരിവാസോ പകാസിതോ;
പടിച്ഛന്നായ ദാതബ്ബോ, വസേനാപത്തിയാതി ച.
വത്ഥുഗോത്തവസേനാപി, നാമാപത്തിവസേന വാ;
കമ്മവാചാ ഹി കാതബ്ബാ, ദാതബ്ബോ തസ്സ തേന ച.
‘‘വത്തം സമാദിയാമീ’’തി, ‘‘പരിവാസ’’ന്തി വാ പുന;
സമാദിയിത്വാ സങ്ഘസ്സ, ആരോചേതബ്ബമാദിതോ.
പുനപ്പുനാഗതാനമ്പി, ആരോചേന്തോവ രത്തിയാ;
ഛേദം വാ വത്തഭേദം വാ, അകത്വാവ സദാ വസേ.
പരിവാസോ വിസോധേതും, ന സക്കാ തത്ഥ ചേ പന;
നിക്ഖിപിത്വാന തം വത്തം, വത്ഥബ്ബം തേന ഭിക്ഖുനാ.
തത്ഥേവ സങ്ഘമജ്ഝേ വാ, പുഗ്ഗലേ വാപി നിക്ഖിപേ;
നിക്ഖിപാമീതി വത്തം വാ, പരിവാസന്തി വാ തഥാ.
ഏവമേകപദേനാപി, പദേഹി ദ്വീഹി വാ പന;
വത്തം നിക്ഖിപിതബ്ബം തം, സമാദാനേപ്യയം നയോ.
നിക്ഖിത്തകാലതോ ഉദ്ധം, പകതത്തോതി വുച്ചതി;
പുന പച്ചൂസകാലസ്മിം, സദ്ധിമേകേന ഭിക്ഖുനാ.
പരിക്ഖിത്തവിഹാരസ്സ, ദ്വേ പരിക്ഖേപതോ ബഹി;
പരിക്ഖേപാരഹട്ഠാനാ, അപരിക്ഖിത്തതോ ബഹി.
ലേഡ്ഡുപാതേ അതിക്കമ്മ, ഓക്കമിത്വാ ച മഗ്ഗതോ;
ഗുമ്ബേന വതിയാ വാപി, ഛന്നട്ഠാനേ ഠിതേന തു.
തേന അന്തോരുണേയേവ, വത്തമാദായ വിഞ്ഞുനാ;
ആരോചേത്വാരുണേ തസ്മിം, വുട്ഠിതേ തസ്സ സന്തികേ.
നിക്ഖിപിത്വാ തതോ വത്തം, ഗന്തബ്ബം തു യഥാസുഖം;
അന്തോയേവാരുണേ ഭിക്ഖു, ഗതോ ചേ യസ്സ കസ്സചി.
ആരോചേത്വാവ ¶ തം വത്തം, നിക്ഖിപേ പുന പണ്ഡിതോ;
സേസം സമുച്ചയസ്സട്ഠ-കഥായ ച വിഭാവയേ.
ആപത്തീനഞ്ച രത്തീനം, പരിച്ഛേദം ന ജാനതി;
യോ തസ്സ പന ദാതബ്ബോ, ‘‘സുദ്ധന്തോ’’തി പവുച്ചതി.
ഏസേവ ¶ പരിസുദ്ധേഹി, സുദ്ധന്തോ ദുവിധോ മതോ;
ചൂളസുദ്ധന്തനാമോ ച, മഹാസുദ്ധന്തനാമകോ.
ദുവിധോപി അയം രത്തി-പരിച്ഛേദം അജാനതോ;
ഏകച്ചം സകലം വാപി, ദാതബ്ബോ വിമതിസ്സ വാ.
ഇതരോപി സമോധാന-പരിവാസോ തിധാ മതോ;
സോ ഓധാനസമോധാനോ, അഗ്ഘമിസ്സകപുബ്ബകോ.
ആപജ്ജിത്വാന്തരാപത്തിം, ഛാദേന്തസ്സ ഹി ഭിക്ഖുനോ;
ദിവസേ പരിവുത്ഥേ തു, ഓധുനിത്വാ പദീയതേ.
പുരിമാപത്തിയാ മൂല-ദിവസേ തു വിനിച്ഛിതേ;
പച്ഛാ ആപന്നമാപത്തിം, സമോധായ വിധാനതോ.
യാചമാനസ്സ സങ്ഘേന, ദാതബ്ബോ പന ഭിക്ഖുനോ;
ഏസോധാനസമോധാന-പരിവാസോ പകാസിതോ.
തഥാ സമ്ബഹുലാസ്വേകാ, ദ്വേ വാ സമ്ബഹുലാപി വാ;
യാ യാ ചിരപടിച്ഛന്നാ, താസം അഗ്ഘവസേന ഹി.
ആപത്തീനം തതോ ഊന-പടിച്ഛന്നാനമേവ യോ;
സമോധായ പദാതബ്ബോ, പരിവാസോതി വുച്ചതി.
നാനാവത്ഥുകസഞ്ഞായോ, സബ്ബാ ആപത്തിയോ പന;
സബ്ബാതാ ഏകതോ കത്വാ, ദാതബ്ബോ മിസ്സകോ മതോ.
പരിവുത്ഥപരിവാസസ്സ, മാനത്തം ദേയ്യമുത്തരി;
ഛ രത്തിയോ പടിച്ഛന്നാ-പടിച്ഛന്നവസാ ദുവേ.
തത്ഥ ¶ യാ അപടിച്ഛന്നാ, ഹോതി ആപത്തി യസ്സ തു;
തസ്സ ദാതബ്ബമാനത്തം, അപടിച്ഛന്നനാമകം.
യസ്സാപത്തി പടിച്ഛന്നാ, പരിവാസാവസാനകേ;
തസ്സ ദാതബ്ബമാനത്തം, ‘‘പടിച്ഛന്ന’’ന്തി വുച്ചതി.
ഗന്ത്വാ ചതൂഹി ഭിക്ഖൂഹി, പച്ചൂസസമയേ സഹ;
പരിവാസേ വിനിദ്ദിട്ഠ-പ്പകാരം ദേസമേവ ച.
‘‘വത്തം സമാദിയാമീ’’തി, ‘‘മാനത്ത’’മിതി വാ പന;
ആദിയിത്വാന തം തേസം, ആരോചേത്വാ വിസാരദോ.
നിക്ഖിപേ ¶ സന്തികേ തേസം, വത്തം തേസു ഗതേസു വാ;
ഭിക്ഖുസ്സ പുബ്ബദിട്ഠസ്സ, ആരോചേത്വാന നിക്ഖിപേ.
തസ്സ ദാനവിധാനഞ്ച, രത്തിച്ഛേദാദികോ നയോ;
ഞേയ്യോ സമുച്ചയസ്സട്ഠ-കഥാപാളിവസേന തു.
പുന തം ചിണ്ണമാനത്തം, സങ്ഘോ വീസതിവഗ്ഗികോ;
അബ്ഭേയ്യ വിധിനാ ഭിക്ഖു, പകതത്തോ പുനബ്ഭിതോ.
ഛാദേന്തിയാപി ആപത്തിം, പരിവാസോ ന വിജ്ജതി;
ന ച ഭിക്ഖുനിയാപത്തി, അത്തനോ ഛാദയന്തിയാ.
ഛാദേത്വാ വാപി ആപത്തിം, അച്ഛാദേത്വാപി വാ പന;
കേവലം ചരിതബ്ബന്തി, പക്ഖമാനത്തമേവ തു.
വിനയനയമതിബുദ്ധിദീപനം;
വിനയവിനിച്ഛയമേതമുത്തമം;
വിവിധനയനയുതം ഉപേന്തി യേ;
വിനയനയേ പടുതം ഉപേന്തി തേ.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ സങ്ഘാദിസേസകഥാ നിട്ഠിതാ.
അനിയതകഥാ
രഹോ ¶ നിസജ്ജസ്സാദേന, മാതുഗാമസ്സ സന്തികം;
ഗന്തുകാമോ നിവാസേതി, അക്ഖിം അഞ്ജേതി ഭുഞ്ജതി.
പയോഗേ ച പയോഗേ ച, ഹോതി സബ്ബത്ഥ ദുക്കടം;
ഗച്ഛതോ പദവാരേന, ഗന്ത്വാ ചസ്സ നിസീദതോ.
നിസജ്ജായ ഉഭിന്നമ്പി, പയോഗഗണനായ ച;
ഹോതി പാചിത്തിയം തസ്സ, ബഹുകാനി ബഹൂസ്വപി.
സമീപേപി ¶ ഠിതോ അന്ധോ, അന്തോദ്വാദസഹത്ഥകേ;
ന കരോതി അനാപത്തിം, ഇത്ഥീനം തു സതമ്പി ച.
ചക്ഖുമാപി നിപജ്ജിത്വാ, നിദ്ദായന്തോപി കേവലം;
ദ്വാരേ പിഹിതഗബ്ഭസ്സ, നിസിന്നോപി ന രക്ഖതി.
അനന്ധേ സതി വിഞ്ഞുസ്മിം, ഠിതസ്സാരഹസഞ്ഞിനോ;
നിസജ്ജപച്ചയാ ദോസോ, നത്ഥി വിക്ഖിത്തചേതസോ.
ന ദോസുമ്മത്തകാദീനം, ആപത്തീഹിപി തീഹിപി;
സമുട്ഠാനാദയോ തുല്യാ, പഠമന്തിമവത്ഥുനാ.
പഠമാനിയതകഥാ.
അനന്ധാബധിരോ വിഞ്ഞൂ, ഇത്ഥീ വാ പുരിസോപി വാ;
അന്തോദ്വാദസഹത്ഥട്ഠോ, അനാപത്തികരോ സിയാ.
അന്ധോ അബധിരോ വാപി, ബധിരോ വാപി ചക്ഖുമാ;
ന കരോതി അനാപത്തിം, തിസമുട്ഠാനമേവിദം.
ദുതിയാനിയതകഥാ.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ അനിയതകഥാ നിട്ഠിതാ.
നിസ്സഗ്ഗിയകഥാ
ഖോമം ¶ കപ്പാസകോസേയ്യം, സാണം ഭങ്ഗഞ്ച കമ്ബലം;
ചീവരം ഛബ്ബിധം വുത്തം, ജാതിതോ പന കപ്പിയം.
ദുകൂലഞ്ചേവ പത്തുണ്ണം, ചിനം സോമാരപട്ടകം;
ഇദ്ധിജം ദേവദിന്നഞ്ച, തസ്സേതം അനുലോമികം.
തിചീവരം പരിക്ഖാര-ചോളഞ്ച മുഖപുഞ്ഛനം;
നിസീദനമധിട്ഠേയ്യ, പച്ചത്ഥരണമേവ ച.
ഏകാഹമ്പി ¶ വിനാ ഭിക്ഖു, ന വസേയ്യ തിചീവരം;
ന വസേയ്യ തഥാധിട്ഠാ, ചാതുമാസം നിസീദനം.
രജിത്വാ കപ്പിയം ബിന്ദും, ദത്വാ തത്ഥ തിചീവരം;
ഉപപന്നം പമാണേന, അധിട്ഠാതബ്ബമേവ തം.
പച്ഛിമന്തേന സങ്ഘാടി, ദീഘസോ മുട്ഠിപഞ്ചകാ;
മുട്ഠിത്തികാ ച തിരിയം, ഉത്തമന്തേന സാ പന.
സത്ഥുനോ ചീവരൂനാപി, വട്ടതീതി പകാസിതാ;
ഇദമേവുത്തരാസങ്ഗേ, പമാണം പരിദീപിതം.
മുട്ഠിപഞ്ചകം ദീഘന്തം, പമാണം തിരിയന്തതോ;
അഡ്ഢതേയ്യം ദ്വിഹത്ഥം വാ, സേസേ അന്തരവാസകേ.
അഹതാഹതകപ്പാനം, സങ്ഘാടി ദിഗുണാ മതാ;
ഏകപട്ടുത്തരാസങ്ഗോ, ഏവമന്തരവാസകോ.
ഉതുദ്ധടാനം പന ചീവരാനം;
സങ്ഘാടി ഭിക്ഖുസ്സ ചതുഗ്ഗുണാ വാ;
ദുവേപി സേസാ ദിഗുണാവ വുത്താ;
യഥാസുഖം വട്ടതി പംസുകൂലം.
തീണിപി ¶ ദ്വേപി ചേകം വാ, ഛിന്ദിതബ്ബം പഹോതി ചേ;
സബ്ബേസു അപ്പഹോന്തേസു, ദേയ്യമന്വാധികമ്പി വാ.
അച്ഛിന്നം വാ അനാദിന്നം, ധാരേന്തസ്സ തിചീവരം;
ഭിക്ഖുനോ ദുക്കടം വുത്തം, ദുബ്ഭോഗേന ച സേവതോ.
കുസിം അഡ്ഢകുസിഞ്ചാപി, മണ്ഡലം അഡ്ഢമണ്ഡലം;
വിവട്ടം അനുവിവട്ടം, ബാഹന്തമ്പി ച ഭിക്ഖുനോ.
ദസ്സേത്വാവ വിധിം സബ്ബം, പഞ്ചകാദിപ്പഭേദകം;
ഛിന്നം സമണസാരുപ്പം, കാതബ്ബം തു തിചീവരം.
ദാനേനച്ഛിജ്ജഗാഹേന, വിസ്സാസഗ്ഗഹണേന ച;
ഹീനായാവത്തനേനാപി, സിക്ഖായ ച പഹാനതോ.
പച്ചുദ്ധാരവിനാസേഹി, ലിങ്ഗസ്സ പരിവത്തനാ;
സബ്ബം ഭിജ്ജതിധിട്ഠാനം, ഛിദ്ദഭാവേ തിചീവരം.
കനിട്ഠസ്സങ്ഗുലസ്സേവ ¶ , നഖപിട്ഠിപ്പമാണകം;
വിനിവിദ്ധം പനച്ഛിദ്ദ-മധിട്ഠാനവിനാസനം.
ഏകോ തന്തുപി അച്ഛിന്നോ, അധിട്ഠാനം ന ഭിന്ദതി;
സേതഭാവം കരോന്തേന, ധോതമ്പി രജകേന വാ.
പഠമം അഗ്ഗളം ദത്വാ, പച്ഛാ ഛിന്ദതി രക്ഖതി;
ഘടേത്വാ കോടിയോ ദ്വേ വാ, പച്ഛാ ഛിന്ദതി രക്ഖതി.
ചതുരട്ഠങ്ഗുലാ ഓരം, ഏകദ്വിന്നം തിരീയതോ;
തിണ്ണമ്പി ദീഘതോ ഛിദ്ദം, ഭിന്ദതേവ വിദത്ഥിയാ.
നിസീദനസ്സ ദീഘേന, ഭവന്തി ദ്വേ വിദത്ഥിയോ;
വിത്ഥാരേന ദിയഡ്ഢാ ച, സുഗതസ്സ വിദത്ഥിയാ.
ഹോന്തി കണ്ഡുപ്പടിച്ഛാദി, തിരിയം ദ്വേ വിദത്ഥിയോ;
ദീഘതോപി ചതസ്സോവ, സുഗതസ്സ വിദത്ഥിയാ.
ദീഘതോ ¶ സുഗതസ്സേവ, ഭവന്തി ഛ വിദത്ഥിയോ;
വിത്ഥാരേനഡ്ഢതേയ്യാവ, സിയാ വസ്സികസാടികാ.
മുനിനാ തീസു ഏതേസു, കരോന്തസ്സ തദുത്തരിം;
അധികച്ഛേദനം തസ്സ, പാചിത്തിയമുദീരിതം.
മുഖപുഞ്ഛനചോളസ്സ, പച്ചത്ഥരണകസ്സ വാ;
പമാണം അപ്പമാണേന, ന ചേവ പരിദീപിതം.
സദസം അദസം സബ്ബം, പച്ചത്ഥരണചീവരം;
മഹന്തം ഖുദ്ദകം ഏക-മനേകമ്പി ച വട്ടതി.
മുഖപുഞ്ഛനചോളേകം, ദ്വേപി വട്ടന്തി സബ്ബഥാ;
സദസം അദസം വാപി, സദസംവ നിസീദനം.
അദസാ രജിതായേവ, വട്ടതാദിന്നകപ്പകാ;
വുത്താ കണ്ഡുപ്പടിച്ഛാദി, തഥാ വസ്സികസാടികാ.
ഗണനം വാ പമാണം വാ, ന പരിക്ഖാരചോളകേ;
പമാണഗണനാതീതി, ഭണന്തി പകതഞ്ഞുനോ.
സുഗതട്ഠങ്ഗുലായാമം, ചതുരങ്ഗുലവിത്ഥതം;
വികപ്പനുപഗം ഹോതി, പച്ഛിമം നാമ ചീവരം.
പരിസ്സാവപടം ¶ പത്ത-പോത്ഥകത്ഥവികാദികം;
അധിട്ഠേയ്യ പരിക്ഖാര-ചോളം പച്ഛിമചീവരം.
ബഹൂനി ഏകതോ കത്വാ, അധിട്ഠാതുമ്പി വട്ടതി;
മാതുആദീനമത്ഥായ, ഠപിതേ നത്ഥി ദോസതാ.
വസ്സമാസേ അധിട്ഠേയ്യ, ചതുരോ വസ്സസാടികം;
പുന പച്ചുദ്ധരിത്വാ തം, വികപ്പേയ്യ തതോ പരം.
താവ കണ്ഡുപ്പടിച്ഛാദിം, യാവ രോഗോ ന സമ്മതി;
അധിട്ഠഹിത്വാ തതോ ഉദ്ധം, ഉദ്ധരിത്വാ വികപ്പയേ.
‘‘ഇമം കണ്ഡുപ്പടിച്ഛാദിം, ഇമമന്തരവാസകം;
അധിട്ഠാമീ’’തിധിട്ഠേയ്യ, സേസേസുപി അയം നയോ.
‘‘ഇമം ¶ കണ്ഡുപ്പടിച്ഛാദിം, ഏത’’ന്തി ച അസമ്മുഖേ;
വത്വാ പച്ചുദ്ധരേയ്യേവം, സേസേസുപി വിചക്ഖണോ.
ആഭോഗം മനസാ കത്വാ, കായേന ഫുസനാകതം;
വചസാധിട്ഠിതഞ്ചാതി, അധിട്ഠാനം ദ്വിധാ മതം.
ഇതി സബ്ബമിദം വുത്തം, തേചീവരികഭിക്ഖുനോ;
തഥാ വത്വാവധിട്ഠേയ്യ, തം പരിക്ഖാരചോളികോ.
തിചീവരം പരിക്ഖാര-ചോളം കാതുമ്പി വട്ടതി;
ഏവം ചുദോസിതേ വുത്തോ, പരിഹാരോ നിരത്ഥകോ.
ന, തേചീവരികസ്സേവ, വുത്തത്താ തത്ഥ സത്ഥുനാ;
തം പരിക്ഖാരചോളസ്സ, തസ്മാ സബ്ബമ്പി വട്ടതി.
‘‘അധിട്ഠേതി വികപ്പേതി, അനാപത്തീ’’തി ഏത്ഥ ച;
അധിട്ഠാതബ്ബകസ്സേവ, വികപ്പനവിധാനതോ.
ഭിക്ഖുസ്സേവം കരോന്തസ്സ, ന ദോസോ ഉപലബ്ഭതി;
ഏവഞ്ച ന സിയാ കസ്മാ, മുഖപുഞ്ഛനകാദികം.
മുഖപുഞ്ഛനകാദീനം, തേസം കിച്ചവിധാനതോ;
അകിച്ചസ്സാമികസ്സസ്സ, അധിട്ഠാനം തു യുജ്ജതി.
നിധാനമുഖമേതന്തി, മഹാപച്ചരിയം പന;
വുത്തത്താ ച നിസേധേതും, ന സക്കാ വിനയഞ്ഞുനാ.
ചീവരം ¶ പരിപുണ്ണന്തി, നിദാനുപ്പത്തിതോപി ച;
നിധാനമുഖമേതന്തി, വേദിതബ്ബം വിഭാവിനാ.
കുസവാകാദിചീരാനി, കമ്ബലം കേസവാലജം;
ഥുല്ലച്ചയം ധാരയതോ-ലൂകപക്ഖാജിനക്ഖിപേ.
കദലേരകദുസ്സേസു, അക്കദുസ്സേ ച പോത്ഥകേ;
ദുക്കടം തിരിടേ വാപി, വേഠനേ കഞ്ചുകേപി ച.
സബ്ബനീലകമഞ്ജേട്ഠ-കണ്ഹലോഹിതപീതകേ ¶ ;
മഹാനാമമഹാരങ്ഗ-രത്തേസുപി ച ദുക്കടം.
അച്ഛിന്നദസകേ ദീഘ-ഫലപുപ്ഫദസേസു ച;
അച്ഛിന്നചീവരസ്സേത്ഥ, നത്ഥി കിഞ്ചി അകപ്പിയം.
അധിട്ഠേതി വികപ്പേതി, വിസ്സജ്ജേതി വിനസ്സതി;
അന്തോദസാഹം വിസ്സാസേ, അനാപത്തി പകാസിതാ.
കഥിനം നാമ നാമേന, സമുട്ഠാനമിദം പന;
അചിത്തമക്രിയം വുത്തം, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
പഠമകഥിനകഥാ.
ഗാമാദീസു പദേസേസു, തിപഞ്ചസു തിചീവരം;
ഠപേത്വാ ഏകരത്തമ്പി, സങ്ഘസമ്മുതിയാ വിനാ.
ഭിക്ഖുനോ പന തേനസ്സ, വിപ്പവത്ഥും ന വട്ടതി;
ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയം വിപ്പ-വസതോ അരുണുഗ്ഗമേ.
ചീവരം നിക്ഖിപിത്വാന, ന്ഹായന്തസ്സേവ രത്തിയം;
അരുണേ ഉട്ഠിതേ കിം നു, കാതബ്ബം തേന ഭിക്ഖുനാ.
ദുക്കടം മുനിനാ വുത്തം, നിസ്സഗ്ഗിയനിവാസനേ;
തബ്ഭയാ പന സോ ഭിക്ഖു, നഗ്ഗോ ഗച്ഛതി ദുക്കടം.
അച്ഛിന്നചീവരട്ഠാനേ, ഠിതത്താ പന ഭിക്ഖുനോ;
ന തസ്സാകപ്പിയം നാമ, ചീവരം അത്ഥി കിഞ്ചിപി.
നിഗാസേത്വാ ഗഹേത്വാ ച, ഗന്ത്വാ ഭിക്ഖുസ്സ സന്തികം;
നിസ്സജ്ജിത്വാ പനാപത്തി, ദേസേതബ്ബാവ വിഞ്ഞുനാ.
പരസ്സ ¶ നിസ്സജ്ജിത്വാ തം, ദുക്കടം പരിഭുഞ്ജതോ;
പയോഗേ ച പയോഗേ ച, ഹോതി പാരുപനാദിസു.
അനാപത്തി ¶ തമഞ്ഞസ്സ, ഭിക്ഖുനോ പരിഭുഞ്ജതോ;
അദേന്തസ്സ ച നിസ്സട്ഠം, ദുക്കടം പരിയാപുതം.
ഥേരേ ച ദഹരേ മഗ്ഗം, ഗച്ഛന്തേസു ഉഭോസുപി;
പത്തചീവരമാദായ, ഓഹീനേ ദഹരേ പന.
അസമ്പത്തേ ഗരും തസ്മിം, ഉഗ്ഗച്ഛത്യരുണോ യദി;
ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയം വത്ഥം, ന പസ്സമ്ഭതി നിസ്സയോ.
മുഹുത്തം വിസ്സമിത്വാന, ഗച്ഛന്തേ ദഹരേ പന;
ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയം വത്ഥം, പസ്സമ്ഭതി ച നിസ്സയോ.
സുതാ ധമ്മകഥാ യസ്മിം, ഉഗ്ഗച്ഛത്യരുണോ യദി;
ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയം വത്ഥം, പസ്സമ്ഭതി ച നിസ്സയോ.
പച്ചുദ്ധാരേ അനാപത്തി, ലദ്ധസമ്മുതികസ്സപി;
അന്തോയേവാരുണേ തം വാ, വിസ്സജ്ജേതി വിനസ്സതി.
പഠമേന സമാനാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ;
അപച്ചുദ്ധരണം ഏത്ഥ, അക്രിയാതി വിസേസിതം.
ദുതിയകഥിനകഥാ.
അകാലചീവരം മാസ-പരമം നിക്ഖിപേ സതി;
പച്ചാസായ തതോ ഉദ്ധം, ഠപേതും ന ച വട്ടതി.
ദസാഹാതിക്കമോയേവ;
പഠമേ കഥിനേ ഇധ;
മാസസ്സാതിക്കമോ വുത്തോ;
സേസോ തേന സമോ മതോ.
തതിയകഥിനകഥാ.
ഭിക്ഖു ¶ ഭിക്ഖുനിയാ ഭുത്തം, വത്ഥം അഞ്ഞാതികായ യോ;
ധോവാപേതി രജാപേതി, ആകോടാപേതി ചേ തതോ.
തസ്സ ¶ നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തി, പഠമേന പകാസിതാ;
തഥാ സേസേഹി ച ദ്വീഹി, ദീപിതം ദുക്കടദ്വയം.
സിക്ഖമാനായ വാ ഹത്ഥേ, ധോവനത്ഥായ ദേതി ചേ;
സാ ഹുത്വാ ഉപസമ്പന്നാ, പച്ഛാ ധോവതി സോ നയോ.
സാമണേരനിദ്ദേസേപി, ലിങ്ഗം ചേ പരിവത്തതി;
ഭിക്ഖുനീസുപസമ്പജ്ജ, ധോതേ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
ദഹരാനഞ്ച ഭിക്ഖൂനം, ഹത്ഥേ വത്ഥേ നിയ്യാദിതേ;
പരിവത്തിതലിങ്ഗേസു, തേസുപേസ നയോ മതോ.
തഥാ ഭിക്ഖുനിയാ ഹത്ഥേ, ദിന്നേ ‘‘ധോവാ’’തി ചീവരേ;
പരിവത്തേ തു ലിങ്ഗസ്മിം, സചേ ധോവതി വട്ടതി.
‘‘ധോവാ’’തി ഭിക്ഖുനീ വുത്താ, സചേ സബ്ബം കരോതി സാ;
ധോവനപ്പച്ചയായേവ, തസ്സ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
‘‘ഇമസ്മിം ചീവരേ സബ്ബം, കത്തബ്ബം ത്വം കരോഹി’’തി;
ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയഞ്ചേവ, വദതോ ദുക്കടദ്വയം.
ഞാതികാഞാതിസഞ്ഞിസ്സ, പച്ചത്ഥരനിസീദനം;
അഞ്ഞസ്സ സന്തകം വാപി, ധോവാപേന്തസ്സ ദുക്കടം.
ഏകതോഉപസമ്പന്നാ, ഭിക്ഖുനീനം വസേന യാ;
തായ ധോവാപനേ വാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അവുത്താ പരിഭുത്തം വാ, അഞ്ഞം വാ യദി ധോവതി;
ന ദോസോ, സഞ്ചരിത്തേന, സമുട്ഠാനാദയോ സമാ.
പുരാണചീവരധോവാപനകഥാ.
വികപ്പനുപഗം ¶ കിഞ്ചി, പച്ഛിമം പന ചീവരം;
ഗണ്ഹതോ ഹോതി ആപത്തി, ഠപേത്വാ പാരിവത്തകം.
പയോഗേ ഗഹണത്ഥായ, ദുക്കടം പരിയാപുതം;
തസ്സ നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തി, ഗഹണേന പകാസിതാ.
സചേ അനുപസമ്പന്ന-ഹത്ഥേ പേസേതി ചീവരം;
അഞ്ഞത്ര പാരിവത്താപി, ഗഹേതും പന വട്ടതി.
ഞാതികായപി ¶ അഞ്ഞാതി-സഞ്ഞിസ്സ വിമതിസ്സ വാ;
ഏകതോഉപസമ്പന്ന-ഹത്ഥാ ഗണ്ഹാതി ദുക്കടം.
‘‘ദസ്സാമീ’’തി ച ആഭോഗം, കത്വാ വാ പാരിവത്തകം;
താവകാലികവിസ്സാസ-ഗ്ഗാഹേ ദോസോ ന വിജ്ജതി.
അഞ്ഞം പന പരിക്ഖാരം, ന ദോസോ ഹോതി ഗണ്ഹതോ;
സഞ്ചരിത്തസമുട്ഠാനം, ഇദം വുത്തം ക്രിയാക്രിയം.
ചീവരപടിഗ്ഗഹണകഥാ.
ചീവരം വിഞ്ഞാപേന്തസ്സ, അഞ്ഞാതകാപ്പവാരിതം;
ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തി, അഞ്ഞത്ര സമയാ പന.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, തഥേവ ദ്വികദുക്കടം;
ഞാതകേഞാതിസഞ്ഞിസ്സ, തത്ഥ വേമതികസ്സ ച.
സമയേ വിഞ്ഞാപേന്തസ്സ, ഞാതകേ വാ പവാരിതേ;
അഞ്ഞസ്സത്ഥായ വാ തസ്സ, ഞാതകേ വാ പവാരിതേ.
അനാപത്തീതി ഞാതബ്ബം, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
അഞ്ഞാതകവിഞ്ഞത്തികഥാ.
അപ്പവാരിതമഞ്ഞാതിം ¶ , ചീവരം തു തദുത്തരിം;
ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തി, വിഞ്ഞാപേന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
യസ്സ തീണിപി നട്ഠാനി, ദ്വേ വാ ഏകമ്പി വാ പന;
ദ്വേ വാ ഏകമ്പി വാ തേന, സാദിതബ്ബം ന കിഞ്ചിപി.
സേസകം ആഹരന്തസ്സ, ദിന്നേ നച്ഛിന്നകാരണാ;
സന്തകേ ഞാതകാദീനം, അത്തനോപി ധനേന വാ.
അനാപത്തീതി ഞാതബ്ബം, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
തതുത്തരികഥാ.
കല്യാണകമ്യതാഹേതു ¶ , ആപജ്ജതി വികപ്പനം;
ചീവരേ പന യോ തസ്സ, ലാഭാ നിസ്സഗ്ഗിയം ഭവേ.
മഹഗ്ഘം ദാതുകാമമ്ഹി, അപ്പഗ്ഘം വിഞ്ഞാപേതി യോ;
സന്തകേ ഞാതകാദീനം, അനാപത്തി പകാസിതാ.
ഞാതകേഞ്ഞാതിസഞ്ഞിസ്സ, ദുക്കടം വിമതിസ്സ ച;
സഞ്ചരിത്തസമാ വുത്താ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
പഠമോപക്ഖടകഥാ.
ദുതിയോപക്ഖടേ യസ്മാ, വത്തബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി;
തസ്മാ അനന്തരേനസ്സ, സദിസോവ വിനിച്ഛയോ.
ദുതിയോപക്ഖടകഥാ.
രഞ്ഞാ വാ രാജഭോഗ്ഗേന, ഭിക്ഖുമുദ്ദിസ്സമാഭതം;
അകപ്പിയം സുവണ്ണാദിം, ഗഹേതും ന ച വട്ടതി.
രജതം ¶ ജാതരൂപം വാ, അത്തനോ വാ പരസ്സ വാ;
അത്ഥായ ഗണ്ഹിതും കിഞ്ചി, ദീയമാനം ന വട്ടതി.
അഞ്ഞസ്സത്ഥായ നിദ്ദിട്ഠം, ഭിക്ഖുനോ പടിഗ്ഗണ്ഹതോ;
ദുക്കടം തസ്സ ഹോതീതി, മഹാപച്ചരിയം പന.
നേത്വാ അകപ്പിയം ഭണ്ഡം, ഇത്ഥം കോചി സചേ വദേ;
‘‘ഇദം സങ്ഘസ്സ ദമ്മീതി, പുഗ്ഗലസ്സ ഗണസ്സ വാ.
ആരാമം വാ വിഹാരം വാ, ചേതിയം വാ കരോഹി’’തി;
ന ച വട്ടതി തം വത്ഥും, സബ്ബേസം സമ്പടിച്ഛിതും.
അനാമസിത്വാ സങ്ഘം വാ, ഗണം വാ പുഗ്ഗലമ്പി വാ;
‘‘ചേതിയസ്സ വിഹാരസ്സ, ദേമാ’’തിപി വദന്തി ചേ.
തം ഹിരഞ്ഞം സുവണ്ണം വാ, നിസേധേതും ന വട്ടതി;
ആരാമികാനം വത്തബ്ബം, ‘‘വദന്തേവമിമേ’’തി ച.
രജതം ജാതരൂപം വാ, സങ്ഘസ്സ പടിഗ്ഗണ്ഹതോ;
ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തി, പരിഭോഗേ ച ദുക്കടം.
തളാകസ്സ ¶ ച ഖേത്തത്താ, സസ്സുപ്പത്തിനിദാനതോ;
ഗഹണം പരിഭോഗോ വാ, ന ച വട്ടതി ഭിക്ഖുനോ.
‘‘ചത്താരോ പച്ചയേ സങ്ഘോ, ഗണോ വാ പരിഭുഞ്ജതു’’;
ഇച്ചേവം പന വത്വാ ചേ, ദേതി സബ്ബമ്പി വട്ടതി.
കാരാപേതി ച കേദാരേ, ഛിന്ദാപേത്വാ വനം പന;
കേദാരേസു പുരാണേസു, അതിരേകമ്പി ഗണ്ഹതി.
അപരിച്ഛിന്നഭാഗസ്മിം, നവസസ്സേപി ‘‘ഏത്തകം;
ഭാഗം ദേഥാ’’തി വത്വാ ചേ, ഉട്ഠാപേതി കഹാപണേ.
വത്വാ അകപ്പിയം വാചം, ‘‘കസഥ വപഥാ’’തി ച;
ഉപ്പാദിതഞ്ച സബ്ബേസം, ഹോതി സബ്ബമകപ്പിയം.
‘‘ഏത്തകോ ¶ നാമ ഭാഗോതി, ഏത്തികായ ച ഭൂമിയാ’’;
പതിട്ഠാപേതി യോ ഭൂമിം, അവത്വാ കസഥാദികം.
സയമേവ പമാണസ്സ, ജാനനത്ഥം തു ഭൂമിയാ;
രജ്ജുയാ വാപി ദണ്ഡേന, ഖേത്തം മിനാതി യോ പന.
ഖലേ വാ രക്ഖതി ഠത്വാ, ഖലതോപി തതോ പുന;
നീഹരാപേതി വാ വീഹീ, തസ്സേവേതമകപ്പിയം.
‘‘ഏത്തകേഹി ച വീഹീഹി, ഇദം ആഹരഥാ’’തി ച;
ആഹരന്തി സചേ വുത്താ, തസ്സേവേതമകപ്പിയം.
‘‘ഏത്തകേന ഹിരഞ്ഞേന, ഇദമാഹരഥാ’’തി ച;
ആഹരന്തി ച യം വുത്താ, സബ്ബേസം തമകപ്പിയം.
പേസകാരകദാസം വാ, അഞ്ഞം വാ രജകാദിസു;
ആരാമികാനം നാമേന, ദേന്തേ വട്ടതി ഗണ്ഹിതും.
‘‘ഗാവോ ദേമാ’’തി വുത്തേപി, ഗഹേതും ന ച വട്ടതി;
പഞ്ചഗോരസഭോഗത്ഥം, വുത്തേ ദേമാതി വട്ടതി.
അജികാദീസു ഏസേവ, നയോ ഞേയ്യോ വിഭാവിനാ;
കപ്പിയേന ച വാക്യേന, സബ്ബം വട്ടതി ഗണ്ഹിതും.
ഹത്ഥിം വാ മഹിസം അസ്സം, ഗോണം കുക്കുടസൂകരം;
ദേന്തേസു ച മനുസ്സേസു, ന ച വട്ടതി ഗണ്ഹിതും.
പടിസിദ്ധേപി ¶ സങ്ഘസ്സ, ദത്വാ ഗച്ഛതി ചേ പന;
മൂലം ദത്വാ ച സങ്ഘസ്സ, കേചി ഗണ്ഹന്തി വട്ടതി.
‘‘ഖേത്തം വത്ഥും തളാകം വാ, ദേമ ഗോഅജികാദികം;
വിഹാരസ്സാ’’തി വുത്തേപി, നിസേധേതും ന വട്ടതി.
തിക്ഖത്തും ചോദനാ വുത്താ, ഛക്ഖത്തും ഠാനമബ്രവി;
യദി ചോദേതിയേവ ഛ, ചോദനാ ദിഗുണാ ഠിതി.
അനാപത്തി ¶ അചോദേത്വാ, ലദ്ധേ ഉമ്മത്തകാദിനോ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
രാജസിക്ഖാപദകഥാ.
ചീവരവഗ്ഗോ പഠമോ.
ഏകേനാപി ച മിസ്സേത്വാ, സന്ഥതം കോസിയംസുനാ;
ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തി, കാരാപേന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
പരത്ഥായ കരോന്തസ്സ, കാരാപേന്തസ്സ സന്ഥതം;
അഞ്ഞേന ച കതം ലദ്ധാ, സേവമാനസ്സ ദുക്കടം.
അനാപത്തി വിതാനം വാ, ഭൂമത്ഥരണമേവ വാ;
ഭിസി ബിബ്ബോഹനം വാപി, കരോന്തസ്സാദികമ്മിനോ.
കോസിയകഥാ.
കാളകേളകലോമാനം, സുദ്ധാനം സന്ഥതം സചേ;
കരേയ്യാപത്തി ഹോതിസ്സ, സേസം തു പഠമൂപമം.
സുദ്ധകാളകകഥാ.
അനാപത്തി തുലം വാപി, ബഹും വാ സബ്ബമേവ വാ;
കരോന്തസ്സ ഗഹേത്വാന, ഓദാതം കപിലമ്പി വാ.
അനുക്കമേന ഏതാനി, സന്ഥതാനി ച തീണിപി;
നിസ്സജ്ജിത്വാപി ലദ്ധാനി, സേവമാനസ്സ ദുക്കടം.
സമുട്ഠാനാദയോ ¶ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ;
ഇമേസം പന തിണ്ണമ്പി, തതിയം തു ക്രിയാക്രിയം.
ദ്വേഭാഗകഥാ.
ഛന്നം ¶ ഓരേന വസ്സാനം, കരോന്തസ്സ ച സന്ഥതം;
ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തി, ഠപേത്വാ ഭിക്ഖുസമ്മുതിം.
അനാപത്തി പരത്ഥായ, കാരാപേതി കരോതി വാ;
കതം വാ പന അഞ്ഞേന, ലഭിത്വാ പരിഭുഞ്ജതോ.
ഛബ്ബസ്സാനി കരോന്തസ്സ, തദുദ്ധമ്പി ച സന്ഥതം;
വിതാനേ സാണിപാകാരേ, നിസ്സജ്ജിത്വാ കതേപി ച.
ഛബ്ബസ്സകഥാ.
അനാപത്തി അനാദായ, അസന്തേ സന്ഥതേ പന;
അഞ്ഞസ്സത്ഥായ കാരേതും, കതഞ്ച പരിഭുഞ്ജിതും.
അനാദാനവസേനസ്സ, സുഗതസ്സ വിദത്ഥിയാ;
കരണേന ച സത്ഥാരാ, വുത്തമേതം ക്രിയാക്രിയം.
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ;
അനന്തരസ്സിമസ്സാപി, വിസേസോ നുപലബ്ഭതി.
നിസീദനസന്ഥതകഥാ.
ഗച്ഛന്തേ പന യാനേ വാ, ഹത്ഥിഅസ്സാദികേസു വാ;
ഠപേതി യദി ലോമാനി, സാമികസ്സ അജാനതോ.
തിയോജനമതീതേസു, തേസു ആപത്തി ഭിക്ഖുനോ;
അഗച്ഛന്തേസു തേസ്വേവ, ഠപിതേസുപ്യയം നയോ.
യാനേ പന അഗച്ഛന്തേ, അസ്സേ വാ ഹത്ഥിപിട്ഠിയം;
ഠപേത്വാ അഭിരൂഹിത്വാ, സചേ സാരേതി വട്ടതി.
ന വട്ടതീതി നിദ്ദിട്ഠം, കുരുന്ദട്ഠകഥായ ഹി;
തം പനഞ്ഞം ഹരാപേതി, വചനേന വിരുജ്ഝതി.
കണ്ണച്ഛിദ്ദേസു ¶ ¶ ലോമാനി, പക്ഖിപിത്വാപി ഗച്ഛതോ;
ഹോതിയേവ കിരാപത്തി, ലോമാനം ഗണനാവസാ.
സുത്തകേന ച ബന്ധിത്വാ, ഠപിതം പന വട്ടതി;
വേണിം കത്വാ ഹരന്തസ്സ, ആപത്തി പരിദീപിതാ.
സുങ്കഘാതം അനുപ്പത്വാ, ചോരാദീഹി ഉപദ്ദുതോ;
യോ ചഞ്ഞവിഹിതോ വാപി, ആപത്തി യദി ഗച്ഛതി.
തിയോജനം ഹരന്തസ്സ, ഊനകം വാ തിയോജനം;
തഥാ പച്ചാഹരന്തസ്സ, താനിയേവ തിയോജനം.
നിവാസത്ഥായ വാ ഗന്ത്വാ, ഹരന്തസ്സ തതോ പരം;
അച്ഛിന്നം വാപി നിസ്സട്ഠം, ലഭിത്വാ ഹരതോപി ച.
ഹരാപേന്തസ്സ അഞ്ഞേന, ഹരതോ കതഭണ്ഡകം;
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീനം, അനാപത്തി പകാസിതാ.
ഇദം പന സമുട്ഠാനം, കായതോ കായചിത്തതോ;
അചിത്തം കായകമ്മഞ്ച, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
ഏളകലോമകഥാ.
സമുട്ഠാനാദിനാ സദ്ധിം, ലോമധോവാപനമ്പി ച;
ചീവരസ്സ പുരാണസ്സ, ധോവാപനസമം മതം.
ഏളകലോമധോവാപനകഥാ.
ഗണ്ഹേയ്യ വാ ഗണ്ഹാപേയ്യ, രജതം ജാതരൂപകം;
നിസ്സജ്ജിത്വാ പനാപത്തി, ദേസേതബ്ബാവ ഭിക്ഖുനാ.
രജതം ജാതരൂപഞ്ച, ഉഭിന്നം മാസകോപി ച;
ഏതം ചതുബ്ബിധം വത്ഥു, ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയാവഹം.
മുത്താ ¶ മണി സിലാ സങ്ഖോ, പവാളം ലോഹിതങ്കകോ;
മസാരഗല്ലം ധഞ്ഞാനി, സത്ത ഗോമഹിസാദികം.
ഖേത്തം വത്ഥും തളാകഞ്ച, ദാസിദാസാദികം പന;
ദുക്കടസ്സേവ വത്ഥൂനി, ദീപിതാനി മഹേസിനാ.
മുഗ്ഗമാസാദികം ¶ സബ്ബം, സപ്പിആദീനി തണ്ഡുലാ;
സുത്തം വത്ഥം ഹലം ഫാലം, കപ്പിയം ഏവമാദികം.
തത്ഥത്തനോ പനത്ഥായ, വത്ഥും നിസ്സഗ്ഗിയസ്സ ഹി;
സമ്പടിച്ഛതി യോ ഭിക്ഖു, തസ്സ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
സങ്ഘാദീനം തമത്ഥായ, ഗണ്ഹതോ ദുക്കടം തഥാ;
ദുക്കടസ്സ ച വത്ഥുമ്പി, സബ്ബത്ഥായ ച ദുക്കടം.
സചേ കഹാപണാദീനം, സഹസ്സം പടിഗണ്ഹതി;
വത്ഥൂനം ഗണനായസ്സ, ആപത്തിഗണനാ സിയാ.
തഥാ സിഥിലബദ്ധേസു, ഥവികാദീസു രൂപതോ;
ആപത്തിഗണനാ വുത്താ, മഹാപച്ചരിയം പന.
‘‘ഇദം അയ്യസ്സ ഹോതൂ’’തി, വുത്തേ വാ പന കേനചി;
സചേ ഗണ്ഹിതുകാമോപി, നിസേധേതബ്ബമേവ ച.
പടിക്ഖിത്തേപി തം വത്ഥും, ഠപേത്വാ യദി ഗച്ഛതി;
തഥാ ഗോപായിതബ്ബം തം, യഥാ തം ന വിനസ്സതി.
‘‘ആഹരേദമിദം ഗണ്ഹ, ഇദം ദേഹീധ നിക്ഖിപ’’;
ഇച്ചേവം ഭിക്ഖുനോ വത്തും, ന വട്ടതി അകപ്പിയം.
ഠപേത്വാ രൂപിയഗ്ഗാഹം, നിസ്സട്ഠപരിവത്തിതം;
സബ്ബേഹി പരിഭോത്തബ്ബം, ഭാജേത്വാ സപ്പിആദികം.
അത്തനോ പത്തഭാഗമ്പി, പടിഗ്ഗാഹകഭിക്ഖുനോ;
ഗഹേതും അഞ്ഞതോ ലദ്ധം, ഭുഞ്ജിതും വാ ന വട്ടതി.
യം ¶ കിഞ്ചി പന സമ്ഭൂതം, പച്ചയം വത്ഥുതോ തതോ;
ഭിക്ഖുനോ സേവമാനസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അജ്ഝാരാമേ അനാപത്തി, തമജ്ഝാവസഥേപി വാ;
ഗഹേത്വാ വാ ഗഹാപേത്വാ, നിക്ഖിപന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, രൂപിയന്തി അരൂപിയേ;
സഞ്ഞിനോ വിമതിസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
സമുട്ഠാനാദയോ ¶ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ;
ക്രിയാക്രിയമിദം വുത്തം, അയമേവ വിസേസതാ.
രൂപിയപടിഗ്ഗഹണകഥാ.
വത്ഥും നിസ്സഗ്ഗിയസ്സാപി, വത്ഥും വാ ദുക്കടസ്സ ച;
കപ്പിയസ്സ ച വത്ഥും വാ, യോ നിസ്സഗ്ഗിയവത്ഥുനാ.
വത്ഥുനാ ദുക്കടസ്സാപി, വത്ഥും നിസ്സഗ്ഗിയസ്സ വാ;
പരിവത്തേതി ആപത്തി, കപ്പിയേന ച വത്ഥുനാ.
ദുക്കടസ്സ ച വത്ഥും വാ, വത്ഥും വാ കപ്പിയസ്സ ച;
വത്ഥുനാ ദുക്കടസ്സേവ, പരിവത്തേതി ദുക്കടം.
വത്ഥുനാ കപ്പിയസ്സാപി, തഥാ ദുക്കടവത്ഥുകം;
പരിവത്തേതി യോ തസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
വത്ഥുനോ ദുക്കടസ്സാപി, തഥാ നിസ്സഗ്ഗിയസ്സ ച;
ഗഹണം വാരിതം പുബ്ബേ, ഇമിനാ പരിവത്തനം.
രൂപിയന്തി ച സഞ്ഞിസ്സ, വിമതിസ്സ അരൂപിയേ;
തേന ദ്വേ ദുക്കടാ ഹോന്തി, ചേതാപേന്തസ്സ രൂപിയം.
അരൂപിയന്തി സഞ്ഞിസ്സ, അനാപത്തി അരൂപിയേ;
‘‘ഇദം ഗഹേത്വാ ദേഹീ’’തി, വദതോപി ച പഞ്ചഹി.
സേസം ¶ അനന്തരേനേവ, സമുട്ഠാനാദികം സമം;
ഇദം ക്രിയസമുട്ഠാനം, അയമേവ വിസേസതാ.
രൂപിയസംവോഹാരകഥാ.
കപ്പിയം കപ്പിയേനേവ, പരിവത്തയതോ പന;
ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തി, ഠപേത്വാ സഹധമ്മികേ.
അകപ്പിയസ്സ വത്ഥുസ്സ, തേനേവ പരിവത്തനം;
ന ഗച്ഛതീതി നിദ്ദിട്ഠം, കയവിക്കയസങ്ഗഹം.
തസ്മാ മാതാപിതൂനമ്പി, വത്ഥും യം കിഞ്ചി കപ്പിയം;
‘‘ഇമം ദേഹിമിനാ ഹീ’’തി, വദതോ പന ദുക്കടം.
സകം ¶ വാ ദേതി ചേ ഭണ്ഡം, ഏവം വത്വാന മാതുയാ;
മാതുയാ വാ തഥാ ഭണ്ഡം, സയം ഗണ്ഹാതി ദുക്കടം.
സഹത്ഥം പരഭണ്ഡസ്മിം, പരഹത്ഥഞ്ച അത്തനോ;
ഭണ്ഡകേ പന സമ്പത്തേ, നിസ്സഗ്ഗിയമുദീരിതം.
‘‘ഗഹേത്വാ വാ ഇദം നാമ, ഭുഞ്ജിത്വാ ഓദനം ഇമം;
ഇദം നാമ കരോഹീ’’തി, വത്തും പന ന വട്ടതി.
വിഘാസാദമഥഞ്ഞം വാ, ‘‘ഭുഞ്ജിത്വാ ഓദനം ഇമം;
ഛല്ലിം വാ പന വല്ലിം വാ, കട്ഠം വാ ദാരുമേവ വാ.
ആഹരാ’’തി വദന്തസ്സ, വത്ഥൂനം ഗണനാവസാ;
ഹോന്തി ആപത്തിയോ തസ്സ, ഭിക്ഖുനോ കയവിക്കയേ.
‘‘ഇമഞ്ച യാഗും പിവ ഭുഞ്ജ ഭത്തം;
ഭുത്തോസി ഭുഞ്ജിസ്സസി ഭുഞ്ജസീദം;
ഭത്തം, ഇമം നാമ കരോഹി കമ്മം’’;
ഇച്ചേവ വത്തും പന വട്ടതേവ.
ഭൂമിയാ ¶ സോധനേ വാപി, ലിമ്പനേ വത്ഥധോവനേ;
ഏത്ഥ കിഞ്ചാപി നത്ഥഞ്ഞം, ഭണ്ഡം നിസ്സജ്ജിതബ്ബകം.
നിസ്സഗ്ഗിയേ ച വത്ഥുമ്ഹി, നട്ഠേ ഭുത്തേപി വാ യഥാ;
ദേസേതബ്ബാവ ആപത്തി, ദേസേതബ്ബാ തഥാ അയം.
‘‘ഇമിനാവ ഇമം നാമ, ഗഹേത്വാ ദേഹി മേ’’ഇതി;
ആചിക്ഖതി അനാപത്തി, ഠപേത്വാ ഭണ്ഡസാമികം.
‘‘ഇദം മമത്ഥി അത്ഥോ മേ, ഇമിനാ’’തി ച ഭാസതോ;
സേസം അനന്തരേനേവ, സമുട്ഠാനാദികം സമം.
കയവിക്കയകഥാ.
കോസിയവഗ്ഗോ ദുതിയോ.
മത്തികായോമയാ പത്താ, കപ്പിയാ ജാതിതോ ദുവേ;
തയോ പത്തസ്സ വണ്ണാ തു, ഉക്കട്ഠോ മജ്ഝിമോമകോ.
ദ്വിന്നം ¶ തണ്ഡുലനാളീനം, ഭത്തം മഗധനാളിയാ;
ഖാദനഞ്ച ചതുബ്ഭാഗം, ബ്യഞ്ജനഞ്ച തദൂപിയം.
ഉക്കട്ഠോ നാമ സോ പത്തോ, യോ തം സബ്ബം തു ഗണ്ഹതി;
മജ്ഝിമോ തസ്സുപഡ്ഢോ ച, തദുപഡ്ഢോ ച ഓമകോ.
ഉക്കട്ഠസ്സ ച ഉക്കട്ഠോ, തസ്സേവോമകമജ്ഝിമാ;
ഏവം മജ്ഝിമഓമേസു, നവ പത്താ ഭവന്തി ഹി.
ഉക്കട്ഠുക്കട്ഠകോ തേസു, അപത്തോ ഓമകോമകോ;
തസ്മാ നാപി അധിട്ഠാനം, ന ഗച്ഛന്തി വികപ്പനം.
സേസം സത്തവിധം പത്തം, പത്തലക്ഖണസംയുതം;
അധിട്ഠായ വികപ്പേത്വാ, പരിഭുഞ്ജേയ്യ പണ്ഡിതോ.
ദസാഹപരമം ¶ കാലം, ധാരേയ്യ അതിരേകതോ;
അതിക്കമയതോ പത്തം, തഞ്ഹി നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
യം പത്തം ന വികപ്പേതി, യം നാധിട്ഠേതി വാ പന;
വിനയഞ്ഞൂഹി സോ പത്തോ, അതിരേകോതി വണ്ണിതോ.
വത്തബ്ബം തു ‘‘ഇമം പത്തം, അധിട്ഠാമീ’’തി സമ്മുഖേ;
‘‘ഏതം പത്ത’’ന്തി ദൂരസ്മിം, പച്ചുദ്ധാരേപ്യയം നയോ.
ആഭോഗം മനസാ കത്വാ, കത്വാ കായവികാരകം;
കായേനപി ച പത്തസ്സ, അധിട്ഠാനം പകാസിതം.
പത്തോ ജഹതിധിട്ഠാനം, ദാനഭേദകനാസതോ;
വിബ്ഭമുദ്ധാരപച്ചക്ഖ-പരിവത്തനഗാഹതോ.
കങ്ഗുസിത്ഥപ്പമാണേന, ഖേനാധിട്ഠാനമുജ്ഝതി;
പിദഹിത്വാ അധിട്ഠേയ്യ, അയോചുണ്ണേന വാണിയാ.
യോ ഹി നിസ്സഗ്ഗിയം പത്തം, അനിസ്സജ്ജേവ ഭുഞ്ജതി;
ദുക്കടം തസ്സ നിദ്ദിട്ഠം, ഭുത്വാ ധോവനധോവനേ.
സുവണ്ണമണിപത്തോ ച, വേളുരിയഫലികുബ്ഭവോ;
കംസകാചമയോ പത്തോ, തിപുസീസമയോപി ച.
തഥാ ദാരുമയോ പത്തോ, തമ്ബസജ്ഝുമയോപി ച;
ഏകാദസവിധോ പത്തോ, വുത്തോ ദുക്കടവത്ഥുകോ.
ഘടസീസകടാഹോ ¶ ച, തുമ്ബം ചസ്സാനുലോമികം;
തമ്ബലോഹമയം തത്ഥ, ഥാലകം പന വട്ടതി.
ഫലികകാചകംസാനം, തട്ടികാദീനി കാനിചി;
പുഗ്ഗലസ്സ ന വട്ടന്തി, വട്ടന്തി ഗിഹിസങ്ഘികാ.
യം കിഞ്ചി സോദകം പത്തം, പടിസാമേയ്യ ദുക്കടം;
സാധുകം വോദകം കത്വാ, പടിസാമേയ്യ പണ്ഡിതോ.
ഭിക്ഖുനോ ¶ സോദകം പത്തം, ഓതാപേതും ന വട്ടതി;
ഉണ്ഹേ ന നിദഹേതബ്ബോ, നിദഹന്തസ്സ ദുക്കടം.
മിഡ്ഢന്തേ പരിഭണ്ഡന്തേ, ഠപേതും ന ച വട്ടതി;
മിഡ്ഢിയാ പരിഭണ്ഡേ വാ, വിത്ഥിണ്ണേ പന വട്ടതി.
ദാരുആധാരകേ പത്തേ, ദ്വേ ഠപേതുമ്പി വട്ടതി;
അയമേവ നയോ ദണ്ഡ-ഭൂമിആധാരകേസുപി.
തട്ടികായപി ചോളേ വാ, പോത്ഥകേ കടസാരകേ;
പരിഭണ്ഡകതായാപി, ഭൂമിയം വാലുകാസു വാ.
തഥാരൂപാസു സുദ്ധാസു, ഠപേതും പന വട്ടതി;
സരജായ ഠപേന്തസ്സ, ദുക്കടം ഖരഭൂമിയാ.
ദണ്ഡേ വാ നാഗദന്തേ വാ, ലഗ്ഗേതുമ്പി ന വട്ടതി;
ഛത്തങ്ഗമഞ്ചപീഠേസു, ഠപേന്തസ്സ ച ദുക്കടം.
അടനീസു ഹി ബന്ധിത്വാ, ഓലമ്ബേതുമ്പി വട്ടതി;
ബന്ധിത്വാ പന മഞ്ചസ്സ, ഠപേതുംപരി വട്ടതി.
മഞ്ചപീഠട്ടകേ പത്തം, ഠപേതും പന വട്ടതി;
ഭത്തപൂരോപി വാ ഛത്തേ, ഠപേതും ന ച വട്ടതി.
തയോ ഭാണവാരാ നിട്ഠിതാ.
കവാടം ന പണാമേയ്യ, പത്തഹത്ഥോ സചേ പന;
യേന കേനചി അങ്ഗേന, പണാമേയ്യസ്സ ദുക്കടം.
ന നീഹരേയ്യ പത്തേന, ചലകാനട്ഠികാനി വാ;
ഉച്ഛിട്ഠമുദകം വാപി, നീഹരന്തസ്സ ദുക്കടം.
പത്തം ¶ പടിഗ്ഗഹം കത്വാ, ധോവിതും ഹത്ഥമേവ വാ;
മുഖതോ നീഹടം പത്തേ, ഠപേതും ന ച വട്ടതി.
അനാപത്തി ¶ ദസാഹസ്സ, അന്തോയേവ ച യോ പന;
അധിട്ഠേതി വികപ്പേതി, വിസ്സജ്ജേതി വിനസ്സതി.
പഠമസ്സ ഹി പത്തസ്സ, പഠമേന മഹേസിനാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ.
പഠമപത്തകഥാ.
പഞ്ചബന്ധനഊനസ്മിം, പത്തേ സതി ച യോ പന;
വിഞ്ഞാപേയ്യ നവം പത്തം, തസ്സ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
ബന്ധനം ഏകമുദ്ദിട്ഠം, ദ്വങ്ഗുലായ ച രാജിയാ;
ബന്ധനാനി ച ചത്താരി, തഥാട്ഠങ്ഗുലരാജിയാ.
പഞ്ച വാ രാജിയോ യസ്സ, ഏകാ വാപി ദസങ്ഗുലാ;
അപത്തോ നാമയം പത്തോ, വിഞ്ഞാപേയ്യ തതോ പരം.
അയോപത്തോ അനേകേഹി, ലോഹമണ്ഡലകേഹി വാ;
ബദ്ധോ വട്ടതി മട്ഠോ ചേ, അയോചുണ്ണേന വാണിയാ.
പത്തം സങ്ഘസ്സ നിസ്സട്ഠം, തസ്സ നിസ്സഗ്ഗിയം പന;
അനുകമ്പായ തം തസ്മിം, അഗണ്ഹന്തസ്സ ദുക്കടം.
ദീയമാനേ തു പത്തസ്മിം, യസ്സ സോ ന ച രുച്ചതി;
അപ്പിച്ഛതായ വാ പത്തം, തം ന ഗണ്ഹാതി വട്ടതി.
അപത്തസ്സ തു ഭിക്ഖുസ്സ;
ന ദാതബ്ബോതി ദീപിതോ;
തത്ഥ യോ പത്തപരിയന്തോ;
സോ ദേയ്യോ തസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
സചേ സോ തം ജിഗുച്ഛന്തോ, അപ്പദേസേ ഠപേതി വാ;
വിസ്സജ്ജേതി അഭോഗേന, പരിഭുഞ്ജതി ദുക്കടം.
നട്ഠേ ¶ ഭിന്നേപി വാ പത്തേ, അനാപത്തി പകാസിതാ;
അത്തനോ ഞാതകാദീനം, ഗണ്ഹതോ വാ ധനേന വാ.
സഞ്ചരിത്തസമുട്ഠാനം ¶ , ക്രിയം പണ്ണത്തിവജ്ജകം;
കായകമ്മം വചീകമ്മം, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
ദുതിയപത്തകഥാ.
സപ്പിആദിം പുരേഭത്തം, ഭേസജ്ജം പടിഗയ്ഹ ഹി;
സാമിസമ്പി പുരേഭത്തം, പരിഭുഞ്ജതി വട്ടതി.
തതോ പട്ഠായ സത്താഹം, തം വട്ടതി നിരാമിസം;
സത്താഹാതിക്കമേ തസ്സ, നിസ്സഗ്ഗിയമുദീരിതം.
പച്ഛാഭത്തമ്പി ഗണ്ഹിത്വാ, കത്വാ സന്നിധികാരകം;
സായതോ പന സത്താഹം, വട്ടതേവ നിരാമിസം.
പുരേഭത്തമ്പി പച്ഛാ വാ, സയമുഗ്ഗഹിതം പന;
സരീരഭോഗേ നേതബ്ബം, സായിതും ന ച വട്ടതി.
നവനീതം പുരേഭത്തം, ഭിക്ഖുനാ ഗഹിതം സചേ;
താപേത്വാനുപസമ്പന്നോ, ദേതി വട്ടതി സാമിസം.
സയം താപേതി ചേ ഭിക്ഖു, സത്താഹമ്പി നിരാമിസം;
താപനം നവനീതസ്സ, സാമപാകോ ന ഹോതി സോ.
പച്ഛാഭത്തം ഗഹേത്വാ ചേ, യേന കേനചി താപിതം;
വട്ടതേവ ച തം സപ്പി, സത്താഹമ്പി നിരാമിസം.
ഖീരം ദധിം ചാപി പടിഗ്ഗഹേത്വാ;
സയം പുരേഭത്തമഥോ കരോതി;
സപ്പിം പുരേഭത്തകമേവ തസ്സ;
നിരാമിസം വട്ടതി ഭിക്ഖുനോ തം.
പച്ഛാഭത്തകതോ ഉദ്ധം, തം ന വട്ടതി സായിതും;
സവത്ഥുകസ്സ സപ്പിസ്സ, ഗഹിതത്താവ ഭിക്ഖുനോ.
സത്താഹാതിക്കമേപിസ്സ ¶ , ന ദോസോ കോചി വിജ്ജതി;
‘‘പടിഗ്ഗഹേത്വാ താനീ’’തി, വുത്തത്താ ഹി മഹേസിനാ.
യഥാ കപ്പിയസപ്പിമ്ഹി, നിസ്സഗ്ഗിയമുദീരിതം;
തഥാകപ്പിയസപ്പിമ്ഹി, ദുക്കടം പരിദീപിതം.
സബ്ബാകപ്പിയമംസാനം ¶ , വജ്ജേത്വാ മംസമേവ ച;
ഖീരം ദധി ച സപ്പി ച, നവനീതഞ്ച വട്ടതി.
‘‘യേസം കപ്പതി മംസഞ്ഹി, തേസം സപ്പീ’’തി കിം ഇദം?
പണീതഭോജനസ്സാപി, തഥാ സത്താഹകാലികേ.
നിസ്സഗ്ഗിയസ്സ വത്ഥൂനം, പരിച്ഛേദനിയാമനം;
ന ചാകപ്പിയമംസാനം, സപ്പിആദി നിവാരിതം.
നവനീതേപി സപ്പിമ്ഹി, ഗഹിതുഗ്ഗഹിതാദികേ;
സബ്ബോ വുത്തനയേനേവ, വേദിതബ്ബോ വിനിച്ഛയോ.
തേലഭിക്ഖായ ഭിക്ഖൂനം, പവിട്ഠാനം ഉപാസകാ;
തേലം വാ നവനീതം വാ, സപ്പിം വാ ആകിരന്തി ഹി.
ഭത്തസിത്ഥാനി വാ തത്ഥ, തണ്ഡുലാ വാ ഭവന്തി ചേ;
ആദിച്ചപക്കസംസട്ഠം, ഹോതി സത്താഹകാലികം.
തിലസാസപതേലം വാ, മധുകേരണ്ഡതേലകം;
ഗഹിതം തു പുരേഭത്തം, സാമിസമ്പി നിരാമിസം.
പച്ഛാഭത്തകതോ ഉദ്ധം, സായിതബ്ബം നിരാമിസം;
സത്താഹാതിക്കമേ തേസം, വസാ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
ഏരണ്ഡമധുകട്ഠീനി, സാസപാദീനി ചത്തനാ;
ഗഹേത്വാ കതതേലമ്പി, ഹോതി സത്താഹകാലികം.
യാവജീവികവത്ഥുത്താ, തേസം തിണ്ണമ്പി ഭിക്ഖുനോ;
സവത്ഥുഗഹണേ തസ്സ, കാചാപത്തി ന വിജ്ജതി.
അത്തനാ ¶ യം കതം തേലം, തം വട്ടതി നിരാമിസം;
സത്താഹാതിക്കമേനസ്സ, ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയം പന.
ദുക്കടം സാസപാദീനം, തേലത്ഥായേവ ഭിക്ഖുനാ;
ഗഹേത്വാ ഠപിതാനം തു, സത്താഹാതിക്കമേ സിയാ.
നാളികേരകരഞ്ജാനം, തേലം കുരുവകസ്സ ച;
നിമ്ബകോസമ്ബകാനഞ്ച, തേലം ഭല്ലാതകസ്സ ച.
ഇച്ചേവമാദികം സബ്ബം, അവുത്തം പാളിയം പന;
ഗഹേത്വാ നിക്ഖിപന്തസ്സ, ദുക്കടം സമയച്ചയേ.
യാവകാലികഭേദഞ്ച ¶ , യാവജീവകമേവ ച;
വിദിത്വാ സേസമേത്ഥാപി, സപ്പിനാ സദിസോ നയോ.
അച്ഛമച്ഛവരാഹാനം, സുസുകാഗദ്രഭസ്സ ച;
വസാനം പന പഞ്ചന്നം, തേലം പഞ്ചവിധം ഭവേ.
സബ്ബമേവ വസാതേലം, കപ്പിയാകപ്പിയസ്സ ച;
മനുസ്സാനം വസാതേലം, ഠപേത്വാ പന വട്ടതി.
വസം പടിഗ്ഗഹേത്വാന, പുരേഭത്തം പനത്തനാ;
പക്കം വട്ടതി സംസട്ഠം, സത്താഹമ്പി നിരാമിസം.
സചേ അനുപസമ്പന്നോ, കത്വാ തം ദേതി വട്ടതി;
സാമിസമ്പി പുരേഭത്തം, തതോ ഉദ്ധം നിരാമിസം.
പടിഗ്ഗഹേതും കാതും വാ, പച്ഛാഭത്തം ന വട്ടതി;
സേസോ വുത്തനയേനേവ, വേദിതബ്ബോ വിഭാവിനാ.
ഗഹിതഞ്ഹി പുരേഭത്തം, മധും മധുകരീകതം;
വട്ടതേവ പുരേഭത്തം, സാമിസമ്പി നിരാമിസം.
പച്ഛാഭത്തകതോ ¶ ഉദ്ധം, സത്താഹമ്പി നിരാമിസം;
സത്താഹാതിക്കമേ ദോസോ, വത്ഥൂനം ഗണനാവസാ.
ഉച്ഛുമ്ഹാ പന നിബ്ബത്തം, പക്കാപക്കം ഘനാഘനം;
രസാദി പന തം സബ്ബം, ‘‘ഫാണിത’’ന്തി പവുച്ചതി.
ഫാണിതം തു പുരേഭത്തം, ഗഹിതം പന വട്ടതി;
സാമിസമ്പി പുരേഭത്തം, തതോ ഉദ്ധം നിരാമിസം.
അസംസട്ഠേന ഉച്ഛുസ്സ, രസേന കതഫാണിതം;
ഗഹിതേന പുരേഭത്തം, തദഹേവ നിരാമിസം.
ഉച്ഛും പടിഗ്ഗഹേത്വാന, കതേപേസ നയോ മതോ;
പച്ഛാഭത്തകതോ ഉദ്ധം, തം ന വട്ടതി സായിതും.
ഗഹിതത്താ സവത്ഥുസ്സ, സത്താഹാതിക്കമേപി ച;
ഹോതി തസ്സ അനാപത്തി, പച്ഛാഭത്തം കതേപി ച.
സംസട്ഠഞ്ച പുരേഭത്തം, ഗഹിതം തമുപാസകോ;
തദഹേ ദേതി ചേ കത്വാ, സാമിസമ്പി ച വട്ടതി.
സംസട്ഠേന ¶ പുരേഭത്തം, ഗഹിതേന സയംകതം;
പച്ഛാഭത്തം കതഞ്ചാപി, സത്താഹമ്പി നിരാമിസം.
കതം മധുകപുപ്ഫാനം, ഫാണിതം സീതവാരിനാ;
സാമിസമ്പി പുരേഭത്തം, തതോ ഉദ്ധം നിരാമിസം.
സത്താഹാതിക്കമേപിസ്സ, ദുക്കടം പരിദീപിതം;
പക്ഖിപിത്വാ കതം ഖീരം, ഹോതി തം യാവകാലികം.
ഫലാനം പന സബ്ബേസം, യാവകാലികസഞ്ഞിനം;
യാവകാലികമിച്ചേവ, ഫാണിതം പരിദീപിതം.
പച്ഛാഭത്തമ്പി ഭിക്ഖുസ്സ, പച്ചയേ സതി കേവലം;
കാലികാ പന വട്ടന്തി, പുരേഭത്തം യഥാസുഖം.
ലഭിത്വാ പന നിസ്സട്ഠം, തം തു സത്താഹകാലികം;
അരുആദീനി മക്ഖേതും, സായിതും വാ ന വട്ടതി.
അഞ്ഞസ്സ ¶ പന ഭിക്ഖുസ്സ, കായഭോഗേ ച വട്ടതി;
ചജിത്വാ നിരപേക്ഖോവ, ലഭിത്വാ പുന സായിതും.
അനാപത്തി അധിട്ഠേതി, വിസ്സജ്ജേതി വിനസ്സതി;
അച്ഛിന്ദിത്വാ ച വിസ്സാസം, ഗണ്ഹതുമ്മത്തകാദിനോ.
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ;
സദാകഥിനചിത്തേന, പഠമേനേവ സത്ഥുനാ.
ഭേസജ്ജസിക്ഖാപദകഥാ.
മാസോ സേസോതി ഗിമ്ഹാനം, പരിയേസേയ്യ സാടികം;
അദ്ധമാസോവ സേസോതി, കത്വാ പരിദഹേ ബുധോ.
കത്വാ പന സതുപ്പാദം, വസ്സസാടികചീവരം;
നിപ്ഫാദേന്തസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ, സമയേ പിട്ഠിസമ്മതേ.
ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തി, ഞാതകാഞ്ഞാതകാദിനോ;
തേസുയേവ ച വിഞ്ഞത്തിം, കത്വാ നിപ്ഫാദനേ തഥാ.
കത്വാ പന സതുപ്പാദം, സമയേ കുച്ഛിസഞ്ഞിതേ;
നിപ്ഫാദേന്തസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ, വത്ഥമഞ്ഞാതകാദിനോ.
തസ്സാദിന്നകപുബ്ബേസു ¶ , വത്തഭേദേന ദുക്കടം;
കരോതോ തത്ര വിഞ്ഞത്തിം, നിസ്സഗ്ഗിയമുദീരിതം.
ഓവസ്സാപേതി ചേ കായം, നഗ്ഗോ സതിപി ചീവരേ;
ന്ഹാനസ്സ പരിയോസാനേ, ദുക്കടം വിവടങ്ഗണേ.
ഊനകേ പന മാസസ്മിം, അതിരേകോതി സഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അച്ഛിന്നചീവരസ്സാപി, അനാപത്താപദാസുപി;
ന്ഹാനകോട്ഠകവാപീസു, ന്ഹായന്തസ്സ ച ഭിക്ഖുനോ.
സഞ്ചരിത്തസമുട്ഠാനം ¶ , ക്രിയം പണ്ണത്തിവജ്ജകം;
കായകമ്മം വചീകമ്മം, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
വസ്സികസാടികകഥാ.
സാമം തു ചീവരം ദത്വാ, അച്ഛിന്ദന്തസ്സ തം പുന;
സകസഞ്ഞായ ഭിക്ഖുസ്സ, തസ്സ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
ഏകായേവ പനാപത്തി, ഏകമച്ഛിന്ദതോ സിയാ;
ബഹൂനി ഏകബദ്ധാനി, അച്ഛിന്ദന്തസ്സ വാ തഥാ.
വിസും ഠിതാനി ഏകേക-മാഹരാപയതോ പന;
വത്ഥാനം ഗണനായസ്സ, ആപത്തിഗണനാ സിയാ.
‘‘മയാ ദിന്നാനി സബ്ബാനി, ആഹരാ’’തി ച ഭാസതോ;
ഏകേന വചനേനേവ, ഹോന്തി ആപത്തിയോ ബഹൂ.
ആണാപേതി സചേ അഞ്ഞം, ഭിക്ഖും ഗണ്ഹാതി ചീവരം;
ബഹൂനി ഗണ്ഹതാണത്തോ, ഏകം പാചിത്തിയം സിയാ.
‘‘മയാ ദിന്നാനി സബ്ബാനി, ഗണ്ഹാ’’തി വദതോ പന;
ഏകായസ്സ ച വാചായ, ഹോന്തി ആപത്തിയോ ബഹൂ.
‘‘സങ്ഘാടിമുത്തരാസങ്ഗം, ഗണ്ഹ ഗണ്ഹാ’’തി ഭാസതോ;
ഹോതി വാചായ വാചായ, ആണാപേന്തസ്സ ദുക്കടം.
വികപ്പനുപഗം കിഞ്ചി, ഠപേത്വാ പച്ഛിമം പരം;
അഞ്ഞം പന പരിക്ഖാരം, ഛിന്ദാപേന്തസ്സ ദുക്കടം.
ഠപേത്വാ ¶ ഉപസമ്പന്നം, അഞ്ഞേസം ചീവരാദികം;
അച്ഛിന്ദതോപി ഭിക്ഖുസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ഏവം അനുപസമ്പന്നേ, ഉപസമ്പന്നസഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, അച്ഛിന്ദന്തസ്സ ദുക്കടം.
സോ ¶ വാ ദേതി സചേ തുട്ഠോ, ദുട്ഠോ വിസ്സാസമേവ വാ;
ഗണ്ഹതോപി അനാപത്തി, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ.
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ;
അഞ്ഞത്ര വേദനായേത്ഥ, ഹോതി സാ ദുക്ഖവേദനാ.
ചീവരച്ഛിന്ദനകഥാ.
വിഞ്ഞാപേത്വാ സചേ സുത്തം, ഛബ്ബിധം സാനുലോമികം;
ചീവരം തന്തവായേഹി, വായാപേതി ന വട്ടതി.
സാമം വിഞ്ഞാപിതം സുത്തം, അകപ്പിയമുദീരിതം;
തന്തവായോപി വിഞ്ഞത്തോ, തഥാ അഞ്ഞാതകാദികോ.
വിഞ്ഞത്തതന്തവായേന, സുത്തേനാകപ്പിയേന ച;
ചീവരം വായാപേന്തസ്സ, നിസ്സഗ്ഗിയമുദീരിതം.
വിദത്ഥിമത്തേ ദീഘേന, ഹത്ഥമത്തേ തിരീയതോ;
വീതേ നിസ്സഗ്ഗിയം വുത്തം, ഫലകേ ഫലകേപി ച.
തേനേവ കപ്പിയം സുത്തം, വായാപേന്തസ്സ ദുക്കടം;
തഥേവ തന്തവായേന, കപ്പിയേന അകപ്പിയം.
ഏകന്തരികതോ വാപി, ദീഘതോ വാ തിരീയതോ;
കപ്പിയാകപ്പിയേഹേവ, വീതേ സുത്തേഹി ദുക്കടം.
കപ്പിയാകപ്പിയേഹേവ, തന്തവായേഹി വേ കതേ;
കപ്പിയാകപ്പിയം സുത്തം, മിസ്സേത്വാ തസ്സ ദുക്കടം.
സചേ അകപ്പിയം സുത്തം, വാരേനേവ വിനന്തി തേ;
ദസ്സേത്വാവ പരിച്ഛേദം, അകപ്പിയവിതേ പന.
പാചിത്തിയം പമാണസ്മിം, തദൂനേ ദുക്കടം സിയാ;
ഇതരേന വിതേ വത്ഥേ, ഉഭയത്ഥേവ ദുക്കടം.
ദ്വേപി ¶ ¶ വേമം ഗഹേത്വാ വാ, ഏകതോ വാ വിനന്തി ചേ;
ഫലകേ ഫലകേ തസ്സ, ദുക്കടം പരിദീപിതം.
ഏതേനേവ ഉപായേന, ഭേദേ സബ്ബത്ഥ സാധുകം;
ആപത്തിഭേദോ വിഞ്ഞേയ്യോ, വിഞ്ഞുനാ വിനയഞ്ഞുനാ.
കപ്പിയോ തന്തവായോപി, സചേ സുത്തമ്പി കപ്പിയം;
ചീവരം വായാപേന്തസ്സ, അനാപത്തി പകാസിതാ.
അനാപത്തി പരിസ്സാവേ, ആയോഗേ അംസബദ്ധകേ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
സുത്തവിഞ്ഞത്തികഥാ.
അപ്പവാരിതഞാതീനം, തന്തവായേ സമേച്ച ചേ;
വികപ്പം ചീവരേ ഭിക്ഖു, ആപജ്ജതി ന വട്ടതി.
ദീഘായതപ്പിതത്ഥായ, സുത്തവഡ്ഢനകേ കതേ;
ഭിക്ഖു നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തിം, ആപജ്ജതി ന സംസയോ.
ഭിക്ഖുനോ ഞാതകാദീനം, തന്തവായേസു അത്തനോ;
ധനേനഞ്ഞസ്സ ചത്ഥായ, അനാപത്തിം വിനിദ്ദിസേ.
വായാപേന്തസ്സ അപ്പഗ്ഘം, മഹഗ്ഘം കത്തുകാമിനോ;
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീനം, സേസം വുത്തമനന്തരേ.
പേസകാരകഥാ.
വസ്സംവുട്ഠേ യമുദ്ദിസ്സ, ഭിക്ഖൂ ദീയതി ചീവരം;
പവാരണായ പുബ്ബേവ, തം ഹോതച്ചേകചീവരം.
പുരേ പവാരണായേവ, ഭാജേത്വാ യദി ഗയ്ഹതി;
വസ്സച്ഛേദോ ന കാതബ്ബോ, സങ്ഘികം തം കരോതി ചേ.
അനാപത്തി ¶ അധിട്ഠേതി, അന്തോസമയമേവ തം;
വിസ്സജ്ജേതി വികപ്പേതി, വിനസ്സതി ച ഡയ്ഹതി.
തസ്സച്ചായികവത്ഥസ്സ, കഥിനേ തു അനത്ഥതേ;
പരിഹാരേകമാസോവ, ദസാഹപരമോ മതോ.
അത്ഥതേ ¶ കഥിനേ തസ്സ, പഞ്ച മാസാ പകാസിതാ;
പരിഹാരോ മുനിന്ദേന, ദസാഹപരമാ പന.
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ;
പഠമേനാക്രിയാചിത്തം, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
അച്ചേകചീവരകഥാ.
വസിത്വാ പന ചേ ഭിക്ഖു, പുബ്ബകത്തികപുണ്ണമം;
ഠപേത്വാ ചീവരം ഗാമേ, പച്ചയേ സതി താദിസേ.
ഛാരത്തപരമം തേന, വസിതബ്ബം വിനാ തതോ;
ഉത്തരിം വസതോ ദോസോ, വിനാ സങ്ഘസ്സ സമ്മുതിം.
കത്തികേയേവ മാസസ്മിം, പഠമായ പവാരിതോ;
പച്ഛിമേന പമാണേന, യുത്തേ സാസങ്കസമ്മതേ.
സേനാസനേ വസന്തോവ, ഠപേതും ഏകചീവരം;
ചതുരങ്ഗസമായോഗേ, ലഭതീതി പകാസിതോ.
യം ഗാമം ഗോചരം കത്വാ, ഭിക്ഖു ആരഞ്ഞകേ വസേ;
തസ്മിം ഗാമേ ഠപേതും തം, മാസമേകം തു വട്ടതി.
അഞ്ഞത്ഥേവ വസന്തസ്സ, ഛാരത്തപരമം മതം;
അയമസ്സ അധിപ്പായോ, പടിച്ഛന്നോ പകാസിതോ.
സേനാസനമഥാഗന്ത്വാ, സത്തമം അരുണം പന;
ഉട്ഠാപേതും വിദൂരത്താ, അസക്കോന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
ഗാമസീമമ്പി ¶ വാ ഗന്ത്വാ, വസിത്വാ യത്ഥ കത്ഥചി;
ചീവരസ്സ പവത്തിം സോ, ഞത്വാ ഗച്ഛതി വട്ടതി.
ഏവഞ്ചാപി അസക്കോന്തോ, ഞത്വാ തത്ഥേവ പണ്ഡിതോ;
ഖിപ്പം പച്ചുദ്ധരേ ഠാനേ, അതിരേകേ ഹി തിട്ഠതി.
വിസ്സജ്ജേതി അനാപത്തി, വിനസ്സതി ച ഡയ്ഹതി;
അച്ഛിന്ദനേ ച വിസ്സാസേ, ഭിക്ഖുസമ്മുതിയാപി വാ.
സമുട്ഠാനാദയോ ¶ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ;
ദുതിയേന, മുനിന്ദേന, തേന സാസങ്കസമ്മതേ.
സാസങ്കകഥാ.
ജാനം പരിണതം ലാഭം, ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ യോ പന;
അത്തനോ പരിണാമേയ്യ, തസ്സ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
സചേ ‘‘അഞ്ഞസ്സ ദേഹീ’’തി, പരിണാമേതി ഭിക്ഖുനോ;
സുദ്ധികം സുദ്ധചിത്തേന, പാചിത്തിയമുദീരിതം.
ചീവരം വാ പരസ്സേക-മേകം വാ പന അത്തനോ;
പരിണാമേയ്യ ചേ സദ്ധിം, ദ്വേ പാചിത്തിയോ സിയും.
സങ്ഘസ്സ പന യം ദിന്നം, തം ഗഹേതും ന വട്ടതി;
സങ്ഘസ്സേവ പദാതബ്ബോ, അദേന്തസ്സ പരാജയോ.
ചേതിയസ്സ ച സങ്ഘസ്സ, പുഗ്ഗലസ്സപി വാ പന;
അഞ്ഞസ്സ പോണമഞ്ഞസ്സ, പരിണാമേയ്യ ദുക്കടം.
യോ പനന്തമസോ ഭിക്ഖു, സുനഖസ്സപി ഓണതം;
സുനഖസ്സ പനഞ്ഞസ്സ, പരിണാമേയ്യ ദുക്കടം.
ഇദഞ്ഹി ¶ തിസമുട്ഠാനം, ക്രിയം സഞ്ഞാവിമോക്ഖകം;
കായകമ്മം വചീകമ്മം, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
പരിണതകഥാ.
പത്തവഗ്ഗോ തതിയോ.
തേനേകവത്ഥുഗ്ഗതരങ്ഗമാലം;
സീലന്തമാപത്തിവിപത്തിഗാഹം;
തരന്തി പഞ്ഞത്തിമഹാസമുദ്ദം;
വിനിച്ഛയം യേ പനിമം തരന്തി.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ നിസ്സഗ്ഗിയകഥാ നിട്ഠിതാ.
പാചിത്തിയകഥാ
സമ്പജാനമുസാവാദേ ¶ , പാചിത്തിയമുദീരിതം;
ദവാ രവാ ഭണന്തസ്സ, ന ദോസുമ്മത്തകാദിനോ.
അഞ്ഞത്ഥാപത്തിയോ പഞ്ച, മുസാവാദസ്സ കാരണാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, അദിന്നാദാനതുല്യകാ.
സമ്പജാനമുസാവാദകഥാ.
ജാതിആദീസു വുത്തേസു, ദസസ്വക്കോസവത്ഥുസു;
ഭൂതേന വാ അഭൂതേന, യേന കേനചി വത്ഥുനാ.
യായ കായചി ഭാസായ, ഹത്ഥമുദ്ദായ വാ പന;
പാരാജികമനാപന്നം, ഭിക്ഖുമാപന്നമേവ വാ.
അഞ്ഞത്രഞ്ഞാപദേസേന, ഓമസന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
തത്ഥ പാചിത്തിയാപത്തി, സമ്ബുദ്ധേന പകാസിതാ.
തേഹേവഞ്ഞാപദേസേന ¶ , പാളിമുത്തപദേഹിപി;
സബ്ബത്ഥാനുപസമ്പന്നം, അക്കോസന്തസ്സ ദുക്കടം.
അനക്കോസിതുകാമസ്സ, കേവലം ദവകമ്യതാ;
വദതോ പന സബ്ബത്ഥ, ദുബ്ഭാസിതമുദീരിതം.
പവിട്ഠാനുപസമ്പന്ന-ട്ഠാനേ ഇധ ച ഭിക്ഖുനീ;
അനാപത്തി പുരക്ഖത്വാ, അത്ഥധമ്മാനുസാസനിം.
വദതോ പന ഭിക്ഖുസ്സ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ;
അനന്തരസമാ വുത്താ, ദുക്ഖാ ഹോതേത്ഥ വേദനാ.
ഓമസവാദകഥാ.
ആപത്തി ഭിക്ഖുപേസുഞ്ഞേ, ദുവിധാകാരതോ സിയാ;
അത്തനോ പിയകാമസ്സ, പരഭേദത്ഥിനോപി വാ.
അക്കോസന്തസ്സ പരിയായ-പാളിമുത്തനയേഹി ച;
വചനസ്സുപസംഹാരേ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
തഥാ ¶ അനുപസമ്പന്ന-അക്കോസം ഹരതോപി ച;
ഠിതാ അനുപസമ്പന്ന-ട്ഠാനേ ഇധ ച ഭിക്ഖുനീ.
ന ചേവ പിയകാമസ്സ, ന ച ഭേദത്ഥിനോപി വാ;
പാപാനം ഗരഹത്ഥായ, വദന്തസ്സ ച ഭിക്ഖുനോ.
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീനം, അനാപത്തീതി ദീപിതാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, അദിന്നാദാനസാദിസാ.
പേസുഞ്ഞകഥാ.
ഠപേത്വാ ഭിക്ഖുനിം ഭിക്ഖും, അഞ്ഞേന പിടകത്തയം;
ധമ്മം സഹ ഭണന്തസ്സ, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
രാജോവാദാദയോ ¶ വുത്താ, മഹാപച്ചരിയാദിസു;
അനാരുള്ഹേസു സങ്ഗീതിം, ആപത്തിജനകാതി ഹി.
ദുക്കടം ഹോതി ഭിക്ഖുസ്മിം, തഥാ ഭിക്ഖുനിയാപി ച;
ഭിക്ഖുസ്സാനുപസമ്പന്ന-സഞ്ഞിനോ വിമതിസ്സ വാ.
ഏകതോ ഉദ്ദിസാപേതി, സജ്ഝായം വാ കരോതി യോ;
ഭണന്തം പഗുണം ഗന്ഥം, ഓപാതേതി ച യോ പന.
തസ്സ ചാനുപസമ്പന്ന-സന്തികേ ഗണ്ഹതോപി ച;
ഉദ്ദേസം തു അനാപത്തി, ഭണനേ തേന ഏകതോ.
വാചതോ ച സമുട്ഠാതി, വാചാചിത്തദ്വയാപി ച;
സമുട്ഠാനമിദം വുത്തം, പദസോധമ്മസഞ്ഞിതം.
പദസോധമ്മകഥാ.
സബ്ബച്ഛന്നപരിച്ഛന്നേ, നിപജ്ജേയ്യ സചേ പന;
യേഭുയ്യേന പരിച്ഛന്നേ, ഛന്നേ സേനാസനേപി വാ.
തിസ്സന്നം പന രത്തീനം, ഉദ്ധം യോ പന രത്തിയം;
ഠപേത്വാ ഭിക്ഖും അഞ്ഞേന, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
വത്ഥും യം പന നിദ്ദിട്ഠം, മേഥുനസ്സ പഹോനകം;
ആപത്യന്തമസോ തേന, തിരച്ഛാനഗതേനപി.
നിപന്നേ ¶ ഉപസമ്പന്നേ, ഇതരോ ചേ നിപജ്ജതി;
ഇതരസ്മിം നിപന്നേ വാ, സചേ ഭിക്ഖു നിപജ്ജതി.
ഉഭിന്നം ഉട്ഠഹിത്വാ വാ, നിപജ്ജനപയോഗതോ;
ആപത്താനുപസമ്പന്ന-ഗണനായപി വാ സിയാ.
സചേ പിധായ വാ ഗബ്ഭം, നിപജ്ജതിപിധായ വാ;
ആപത്തത്ഥങ്ഗതേ സൂരിയേ, ചതുത്ഥദിവസേ സിയാ.
ദിയഡ്ഢഹത്ഥുബ്ബേധേന ¶ , പാകാരചയനാദിനാ;
പരിക്ഖിത്തമ്പി തം സബ്ബം, പരിക്ഖിത്തന്തി വുച്ചതി.
ഭിക്ഖുസ്സന്തമസോ ദുസ്സ-കുടിയം വസതോപി ച;
സഹസേയ്യായ ആപത്തി, ഹോതീതി പരിദീപിതോ.
സബ്ബച്ഛന്നപരിച്ഛന്ന-യേഭുയ്യാദിപ്പഭേദതോ;
സത്ത പാചിത്തിയാനേത്ഥ, ദട്ഠബ്ബാനി സുബുദ്ധിനാ.
അഡ്ഢച്ഛന്നപരിച്ഛന്നേ, ദുക്കടം പരിദീപിതം;
സബ്ബചൂളപരിച്ഛന്ന-ഛന്നാദീഹിപി പഞ്ചധാ.
അനാപത്തി ദിരത്തം വാ, തിരത്തം വസതോ സഹ;
അരുണസ്സ പുരേയേവ, തതിയായ ച രത്തിയാ.
നിക്ഖമിത്വാ വസന്തസ്സ, പുന സദ്ധിഞ്ച ഭിക്ഖുനോ;
തഥാ സബ്ബപരിച്ഛന്ന-സബ്ബച്ഛന്നാദികേപി ച.
ഏവം അനുപസമ്പന്നേ, നിപന്നേപി നിസീദതോ;
സേസാ ഏളകലോമേന, സമുട്ഠാനാദയോ സമാ.
സഹസേയ്യകഥാ.
സചേ തദഹുജാതായ, അപി യോ മാനുസിത്ഥിയാ;
സഹസേയ്യം പകപ്പേയ്യ, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
ദിസ്സമാനകരൂപായ, യക്ഖിയാ പേതിയാ സഹ;
രത്തിയം യോ നിപജ്ജേയ്യ, ദേവിയാ പണ്ഡകേന വാ.
മേഥുനവത്ഥുഭൂതായ, തിരച്ഛാനഗതിത്ഥിയാ;
വത്ഥൂനം ഗണനായസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ഇധേകദിവസേനേവ ¶ , ആപത്തി പരിദീപിതാ;
സേസോ അനന്തരേ വുത്ത-സദിസോവ വിനിച്ഛയോ.
ദുതിയസഹസേയ്യകഥാ.
ഉദ്ധം ¶ ഛപ്പഞ്ചവാചാഹി, വിഞ്ഞും പുരിസവിഗ്ഗഹം;
വിനാ ധമ്മം ഭണന്തസ്സ, ഹോതി പാചിത്തി ഇത്ഥിയാ.
ഗാഥാപാദോ പനേകോവ, ഏകവാചാതി സഞ്ഞിതോ;
പദസോധമ്മം നിദ്ദിട്ഠം, ധമ്മമട്ഠകഥമ്പി വാ.
ഛന്നം ഉപരി വാചാനം, പദാദീനം വസാ പന;
ദേസേന്തസ്സ സിയാപത്തി, പദാദിഗണനായ ച.
നിമ്മിനിത്വാ ഠിതേനാപി, സദ്ധിം പുരിസവിഗ്ഗഹം;
യക്ഖേനപി ച പേതേന, തിരച്ഛാനഗതേനപി.
ഠിതസ്സ മാതുഗാമസ്സ, ധമ്മം യോ പന ഭാസതി;
ഛന്നം ഉപരി വാചാനം, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
പുരിസേ ഇത്ഥിസഞ്ഞിസ്സ, വിമതിസ്സ ച പണ്ഡകേ;
ഉത്തരി ഛഹി വാചാഹി, വദതോ ഹോതി ദുക്കടം.
ഇത്ഥിരൂപം ഗഹേത്വാന, ഠിതാനം ഭാസതോപി ച;
ദുക്കടം യക്ഖിപേതീനം, തിരച്ഛാനഗതിത്ഥിയാ.
പുരിസേ സതി വിഞ്ഞുസ്മിം, സയം ഉട്ഠായ വാ പുന;
ദേസേന്തസ്സ നിസീദിത്വാ, മാതുഗാമസ്സ വാ തഥാ.
അഞ്ഞിസ്സാ പുന അഞ്ഞിസ്സാ, ഇത്ഥിയാ ഭണതോപി ച;
ഛഹി പഞ്ചഹി വാചാഹി, അനാപത്തി പകാസിതാ.
പദസോധമ്മതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ മതാ;
അയമേവ വിസേസോതി, ക്രിയാക്രിയമിദം പന.
ധമ്മദേസനാകഥാ.
മഹഗ്ഗതം പണീതം വാ, ആരോചേന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
ഠപേത്വാ ഭിക്ഖുനിം ഭിക്ഖും, ഭൂതേ പാചിത്തിയം സിയാ.
നോ ¶ ¶ ചേ ജാനാതി സോ വുത്തം, ആരോചേന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
പരിയായവചനേ ചസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അനാപത്തി തഥാരൂപേ, കാരണേ സതി ഭാസതോ;
സബ്ബസ്സപി ച സീലാദിം, വദതോ ആദികമ്മിനോ.
ഉമ്മത്തകപദം ഏത്ഥ, ന വുത്തം തദസമ്ഭവാ;
ഭൂതാരോചനകം നാമ, സമുട്ഠാനമിദം മതം.
കായതോ വാചതോ കായ-വാചതോ ച തിധാ സിയാ;
കുസലാബ്യാകതേഹേവ, ദ്വിചിത്തഞ്ച ദ്വിവേദനം.
ഭൂതാരോചനകഥാ.
ആപത്തിം പന ദുട്ഠുല്ലം, ആരോചേന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
ആപത്താനുപസമ്പന്നേ, ഠപേത്വാ ഭിക്ഖുസമ്മുതിം.
സങ്ഘാദിസേസമാപന്നോ, മോചേത്വാ അസുചിം അയം;
ഘടേത്വാ വത്ഥുനാപത്തിം, വദന്തസ്സേവ വജ്ജതാ.
ഇധ സങ്ഘാദിസേസാവ, ദുട്ഠുല്ലാപത്തിയോ മതാ;
തസ്മാ സുദ്ധസ്സ ദുട്ഠുല്ലം, വദം പാചിത്തിയം ഫുസേ.
അദുട്ഠുല്ലായ ദുട്ഠുല്ല-സഞ്ഞിനോ വിമതിസ്സ വാ;
ആപത്തിയോപി വാ സേസാ, ആരോചേന്തസ്സ ദുക്കടം.
തഥാ അനുപസമ്പന്നേ, ദുട്ഠുല്ലം പഞ്ചധാ മതം;
അജ്ഝാചാരമദുട്ഠുല്ലം, ആരോചേതും ന വട്ടതി.
വത്ഥും വാ പന ആപത്തിം, ആരോചേന്തസ്സ കേവലം;
അനാപത്തീതി ഞാതബ്ബം, ഭിക്ഖുസമ്മുതിയാ തഥാ.
ഏവമുമ്മത്തകാദീനം, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ;
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, വേദനാ ദുക്ഖവേദനാ.
ദുട്ഠുല്ലാരോചനകഥാ.
ഖണേയ്യ ¶ വാ ഖണാപേയ്യ, പഥവിം യോ അകപ്പിയം;
ഭേദാപേയ്യ ച ഭിന്ദേയ്യ, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
സയമേവ ¶ ഖണന്തസ്സ, പഥവിം പന ഭിക്ഖുനോ;
പഹാരസ്മിം പഹാരസ്മിം, പാചിത്തിയമുദീരിതം.
ആണാപേന്തസ്സ ഏകാവ, ദിവസം ഖണതോപി ച;
പുനപ്പുനാണാപേന്തസ്സ, വാചതോ വാചതോ സിയാ.
‘‘ഖണ പോക്ഖരണിം വാപിം, ആവാടം ഖണ കൂപകം’’;
ഇച്ചേവം തു വദന്തസ്സ, കോചി ദോസോ ന വിജ്ജതി.
‘‘ഇമം ഖണ ച ഓകാസം, ഇധ പോക്ഖരണിം ഖണ;
ഇമസ്മിം ഖണ ഓകാസേ’’, വത്തുമേവം ന വട്ടതി.
‘‘കന്ദം ഖണ കുരുന്ദം വാ, ഥൂണം ഖണ ച ഖാണുകം;
മൂലം ഖണ ച താലം വാ’’, ഏവം വദതി വട്ടതി.
‘‘ഇമം മൂലം ഇമം വല്ലിം, ഇമം താലം ഇമം നളം;
ഖണാ’’തി നിയമേത്വാന, വത്തും പന ന വട്ടതി.
ഉസ്സിഞ്ചിതും സചേ സക്കാ, ഘടേഹി തനുകദ്ദമോ;
ഭിക്ഖുനാ അപനേതബ്ബോ, ബഹലം ന ച വട്ടതി.
ഭിജ്ജിത്വാ നദിയാദീനം, പതിതം തോയസന്തികേ;
തടം വട്ഠം വികോപേതും, ചാതുമാസമ്പി വട്ടതി.
സചേ പതതി തോയസ്മിം, ദേവേ വുട്ഠേപി വട്ടതി;
ചാതുമാസമതിക്കന്തേ, തോയേ ദേവോ ഹി വസ്സതി.
പാസാണപിട്ഠിയം സോണ്ഡിം, ഖണന്തി യദി തത്ഥ തു;
രജം പതതി ചേ പുബ്ബം, പച്ഛാ ദേവോഭിവസ്സതി.
സോധേതും ഭിന്ദിതും അന്തോ-ചാതുമാസം തു വട്ടതി;
ചാതുമാസകതോ ഉദ്ധം, വികോപേതും ന വട്ടതി.
വാരിനാ ¶ പഠമം പുണ്ണേ, പച്ഛാ പതതി ചേ രജം;
തം വട്ടതി വികോപേതും, തോയേ ദേവോ ഹി വസ്സതി.
അല്ലീയതി ഫുസായന്തേ, പിട്ഠിപാസാണകേ രജം;
ചാതുമാസച്ചയേ തമ്പി, വികോപേതും ന വട്ടതി.
സചേ അകതപബ്ഭാരേ, വമ്മികോ പന ഉട്ഠിതോ;
യഥാസുഖം വികോപേയ്യ, ചാതുമാസച്ചയേപി ച.
അബ്ഭോകാസേ ¶ സചേ വട്ഠോ, ചാതുമാസം തു വട്ടതി;
രുക്ഖേ ഉപചികാദീനം, മത്തികായപി സോ നയോ.
മൂസികുക്കര ഗോകണ്ട-ഗണ്ഡുപ്പാദമലേസുപി;
അയമേവ നയോ വുത്തോ, അസമ്ബദ്ധേസു ഭൂമിയാ.
തേഹേവ സദിസാ ഹോന്തി, കസിനങ്ഗലമത്തികാ;
അച്ഛിന്നാ ഭൂമിസമ്ബന്ധാ, സാ ജാതപഥവീ സിയാ.
സേനാസനമ്പി അച്ഛന്നം, വിനട്ഠഛദനമ്പി വാ;
ചാതുമാസകതോ ഉദ്ധം, ഓവട്ഠം ന വികോപയേ.
തതോ ‘‘ഗോപാനസിം ഭിത്തിം, ഥമ്ഭം വാ പദരത്ഥരം;
ഗണ്ഹിസ്സാമീ’’തി സഞ്ഞായ, ഗഹേതും പന വട്ടതി.
ഗണ്ഹന്തസ്സിട്ഠകാദീനി, സചേ പതതി മത്തികാ;
അനാപത്തി സിയാപത്തി, മത്തികം യദി ഗണ്ഹതി.
അതിന്തോ മത്തികാപുഞ്ജോ, അന്തോഗേഹേ സചേ സിയാ;
അനോവട്ഠോ ച ഭിക്ഖൂനം, സബ്ബദാ ഹോതി കപ്പിയോ.
വുട്ഠേ പുന ച ഗേഹസ്മിം, ഗേഹം ഛാദേന്തി തം സചേ;
ചാതുമാസച്ചയേ സബ്ബോ, തിന്തോ ഹോതി അകപ്പിയോ.
യത്തകം തത്ഥ തിന്തം തു, തത്തകം ഹോത്യകപ്പിയം;
അതിന്തം തത്ഥ യം യം തു, തം തം ഹോതി ഹി കപ്പിയം.
തേമിതോ ¶ വാരിനാ സോ ചേ, ഏകാബദ്ധോവ ഭൂമിയാ;
പഥവീ ചേവ സാ ജാതാ, ന വട്ടതി തതോ പരം.
അബ്ഭോകാസേ ച പാകാരോ, ഓവട്ഠോ മത്തികാമയോ;
ചാതുമാസച്ചയേ ‘‘ജാതാ, പഥവീ’’തി പവുച്ചതി.
തത്ഥ ലഗ്ഗം രജം സണ്ഹം, അഘംസന്തോവ മത്തസോ;
ഛുപിത്വാ അല്ലഹത്ഥേന, സചേ ഗണ്ഹാതി വട്ടതി.
സചേ ഇട്ഠകപാകാരോ, യേഭുയ്യകഥലേ പന;
ഠാനേ തിട്ഠതി സോ തസ്മാ, വികോപേയ്യ യഥാസുഖം.
അബ്ഭോകാസേ ഠിതം ഥമ്ഭം, ചാലേത്വാ പനിതോ ചിതോ;
പഥവിം തു വികോപേത്വാ, ഗഹേതും ന ച വട്ടതി.
അഞ്ഞമ്പി ¶ സുക്ഖരുക്ഖം വാ, ഖാണുകം വാപി ഗണ്ഹതോ;
അയമേവ നയോ ദോസോ, ഉജുമുദ്ധരതോ ന ച.
പാസാണം യദി വാ രുക്ഖം, ഉച്ചാലേത്വാ പവട്ടതി;
ന ദോസോ സുദ്ധചിത്തസ്സ, സചേ പഥവി ഭിജ്ജതി.
ഫാലേന്താനമ്പി ദാരൂനി, സാഖാദീനി ച കഡ്ഢതോ;
അയമേവ നയോ വുത്തോ, ഭൂമിയം സുദ്ധചേതസോ.
കണ്ടകം സൂചിമട്ഠിം വാ, ഖിലം വാ ഭൂമിയം പന;
ആകോടേതും പവേസേതും, ഭിക്ഖുനോ ന ച വട്ടതി.
‘‘അഹം പസ്സാവധാരായ, ഭിന്ദിസ്സാമീ’’തി മേദിനിം;
ഭിക്ഖുസ്സ പന പസ്സാവ-മേവം കാതും ന വട്ടതി.
അനാപത്തി കരോന്തസ്സ, സചേ ഭിജ്ജതി മേദിനീ;
സമജ്ജതോ സമം കാതും, ഘംസിതും ന ച വട്ടതി.
പാദങ്ഗുട്ഠേന വാ ഭൂമിം, ലിഖിതുമ്പി ന വട്ടതി;
ഭിന്ദന്തേന ച പാദേഹി, തഥാ ചങ്കമിതുമ്പി വാ.
പഥവിം അല്ലഹത്ഥേന, ഛുപിത്വാ സുഖുമം രജം;
അഘംസന്തോ ഗഹേത്വാ ചേ, ഹത്ഥം ധോവതി വട്ടതി.
സയം ¶ ദഹതി ചേ ഭൂമിം, ദഹാപേതി പരേഹി വാ;
ആപത്തന്തമസോ പത്തം, ദഹന്തസ്സാപി ഭിക്ഖുനോ.
ഠാനേസു യത്തകേസ്വഗ്ഗിം, ദേതി ദാപേതി വാ പന;
തത്തകാനേവ ഭിക്ഖുസ്സ, ഹോന്തി പാചിത്തിയാനിപി.
ഠപേതും ഭിക്ഖുനോ അഗ്ഗിം, ഭൂമിയം ന ച വട്ടതി;
കപാലേ പത്തപചനേ, ഠപേതും പന വട്ടതി.
അഗ്ഗിം ഉപരി ദാരൂനം, ഠപേതും ന ച വട്ടതി;
ദഹന്തോ താനി ഗന്ത്വാ സോ, ഭൂമിം ദഹതി ചേ പന.
ഏസേവ ച നയോ വുത്തോ, ഇട്ഠകാവാസകാദിസു;
ഠപേതും ഇട്ഠകാദീനം, മത്ഥകേസ്വേവ വട്ടതി.
കസ്മാ പനാതി ചേ? തേസ-മനുപാദാനഭാവതോ;
ഖാണുകേ സുക്ഖരുക്ഖേ വാ, അഗ്ഗിം ദാതും ന വട്ടതി.
അനാപത്തി ¶ തിണുക്കം തു, ഗഹേത്വാ പന ഗച്ഛതോ;
ഡയ്ഹമാനേ തു ഹത്ഥസ്മിം, സചേ പാതേതി ഭൂമിയം.
പുന തം പതിതട്ഠാനേ, ദത്വാ തസ്സ പനിന്ധനം;
അഗ്ഗിം വട്ടതി കാതുന്തി, മഹാപച്ചരിയം രുതം.
തസ്സാപഥവിയംയേവ, പഥവീതി ച സഞ്ഞിനോ;
വിമതിസ്സുഭയത്ഥാപി, ദുക്കടം പരിയാപുതം.
അനാപത്തി ‘‘ഇമം ജാന, ഇമമാഹര ദേഹി’’തി;
വദന്തസ്സ, സചിത്തഞ്ച, തിസമുട്ഠാനമേവ ച.
പഥവീഖണനകഥാ.
മുസാവാദവഗ്ഗോ പഠമോ.
ഭവന്തസ്സ ¶ ച ഭൂതസ്സ, ഭൂതഗാമസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
പാതബ്യതാനിമിത്തം തു, പാചിത്തിയമുദീരിതം.
ഉദകട്ഠോ ഥലട്ഠോതി, ദുവിധോ ഹോതി സോ പന;
തിലബീജാദികോ തത്ഥ, സപണ്ണോപി അപണ്ണകോ.
ഉദകട്ഠോതി വിഞ്ഞേയ്യോ, സബ്ബോ സേവാലജാതികോ;
വികോപേന്തസ്സ തം സബ്ബം, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
വിയൂഹിത്വാ തു ഹത്ഥേന, ന്ഹായിതും പന വട്ടതി;
ഹോതി തസ്സ ച സബ്ബമ്പി, ഠാനഞ്ഹി സകലം ജലം.
ഉദകേന വിനാ ചേച്ച, തം പനുദ്ധരിതും ജലാ;
ന ച വട്ടതി ഭിക്ഖുസ്സ, ഠാനസങ്കമനഞ്ഹി തം.
ഉദകേനുക്ഖിപിത്വാ തം, പക്ഖിപന്തസ്സ വാരിസു;
വട്ടതീതി ച നിദ്ദിട്ഠം, സബ്ബഅട്ഠകഥാസുപി.
ജലേ വല്ലിതിണാദീനി, ഉദ്ധരന്തസ്സ തോയതോ;
വികോപേന്തസ്സ വാ തത്ഥ, ഹോതി പാചിത്തി ഭിക്ഖുനോ.
പരേഹുപ്പാടിതാനേത്ഥ, വികോപേന്തസ്സ ദുക്കടം;
ഗച്ഛന്തി ഹി യതോ താനി, ബീജഗാമേന സങ്ഗഹം.
ഥലട്ഠേ ¶ ഛിന്നരുക്ഖാനം, ഠിതോ ഹരിതഖാണുകോ;
ഉദ്ധം വഡ്ഢനകോ തസ്സ, ഭൂതഗാമേന സങ്ഗഹോ.
നാളികേരാദികാനമ്പി, ഖാണു ഉദ്ധം ന വഡ്ഢതി;
തസ്മാ തസ്സ കതോ ഹോതി, ബീജഗാമേന സങ്ഗഹോ.
തഥാ കദലിയാ ഖാണു, ഫലിതായ പകാസിതോ;
അഫലിതായ യോ ഖാണു, ഭൂതഗാമേന സോ മതോ.
ഫലിതാ കദലീ യാവ, നീലപണ്ണാ ച താവ സാ;
നളവേളുതിണാദീന-മയമേവ വിനിച്ഛയോ.
അഗ്ഗതോ ¶ പന പട്ഠായ, യദായം വേളു സുസ്സതി;
തദാ സങ്ഗഹിതോ ഹോതി, ബീജഗാമേന നാമസോ.
ഇന്ദസാലാദിരുക്ഖാനം, ബീജഗാമേന സങ്ഗഹോ;
ഛിന്ദിത്വാ ഠപിതാനം തു, വിഞ്ഞേയ്യോ വിനയഞ്ഞുനാ.
മണ്ഡപാദീനമത്ഥായ, നിക്ഖണന്തി ച തേ സചേ;
നിഗ്ഗതേ മൂലപണ്ണസ്മിം, ഭൂതഗാമേന സങ്ഗഹോ.
മൂലമത്തേപി വാ യേസം, പണ്ണമത്തേപി വാ പന;
നിഗ്ഗതേപി കതോ തേസം, ബീജഗാമേന സങ്ഗഹോ.
സകന്ദാ പന താലട്ഠി, ബീജഗാമോതി വുച്ചതി;
പത്തവട്ടി യദാ നീലാ, നിഗ്ഗച്ഛതി തദാ ന ച.
നാളികേരതചം ഭിത്വാ, ദന്തസൂചീവ അങ്കുരോ;
നിഗ്ഗച്ഛതി തദാ സോപി, ബീജഗാമോതി വുച്ചതി.
മിഗസിങ്ഗസമാനായ, സതിയാ പത്തവട്ടിയാ;
അനിഗ്ഗതേപി മൂലസ്മിം, ഭൂതഗാമോതി വുച്ചതി.
ന ഹോന്തി ഹരിതാ യാവ, വീഹിആദീനമങ്കുരാ;
നിഗ്ഗതേസുപി പണ്ണേസു, ബീജഗാമേന സങ്ഗഹോ.
ചത്താരോ ഭാണവാരാ നിട്ഠിതാ.
അമ്ബജമ്ബുട്ഠികാദീന-മേസേവ ച വിനിച്ഛയോ;
വന്ദാകാ വാപി അഞ്ഞം വാ, രുക്ഖേ ജായതി യം പന.
രുക്ഖോവസ്സ ¶ സിയാ ഠാനം, വികോപേതും ന വട്ടതി;
അമൂലവല്ലിആദീന-മയമേവ വിനിച്ഛയോ.
പാകാരാദീസു സേവാലോ, അഗ്ഗബീജന്തി വുച്ചതി;
യാവ ദ്വേ തീണി പത്താനി, ന സഞ്ജായന്തി താവ സോ.
പത്തേസു പന ജാതേസു, വത്ഥു പാചിത്തിയസ്സ സോ;
ഘംസിത്വാ പന തം തസ്മാ, അപനേതും ന വട്ടതി.
സേവാലേ ¶ ബഹി പാനീയ-ഘടാദീനം തു ദുക്കടം;
അബ്ബോഹാരോവ സോ അന്തോ, പൂവാദീസുപി കണ്ണകം.
പാസാണദദ്ദുസേവാല-സേലേയ്യപ്പഭുതീനി ച;
ഹോന്തി ദുക്കടവത്ഥൂനി, അപത്താനീതി നിദ്ദിസേ.
പുപ്ഫിതം തു അഹിച്ഛത്തം, അബ്ബോഹാരികതം ഗതം;
സചേ തം മകുളം ഹോതി, ഹോതി ദുക്കടവത്ഥുകം.
രുക്ഖേ തചം വികോപേത്വാ, തഥാ പപ്പടികമ്പി ച;
നിയ്യാസമ്പി പനല്ലസ്മിം, ഗഹേതും ന ച വട്ടതി.
നുഹിആദീസു രുക്ഖേസു, താലപണ്ണാദികേസു വാ;
ലിഖതോ തത്ഥജാതേസു, പാചിത്തിയമുദീരയേ.
പുപ്ഫം പണ്ഡുപലാസം വാ, ഫലം വാ പക്കമേവ വാ;
പാതേന്തസ്സ ച ചാലേത്വാ, പാചിത്തിയമുദീരിതം.
നാമേത്വാ ഫലിനിം സാഖം, ദാതും വട്ടതി ഗണ്ഹതോ;
സയം ഖാദിതുകാമോ ചേ, ദാതുമേവം ന വട്ടതി.
ഉക്ഖിപിത്വാ പരം കഞ്ചി, ഗാഹാപേതുമ്പി വട്ടതി;
പുപ്ഫാനി ഓചിനന്തേസു, അയമേവ വിനിച്ഛയോ.
യേസം രുഹതി രുക്ഖാനം, സാഖാ തേസമ്പി സാഖിനം;
കപ്പിയം തമകാരേത്വാ, വികോപേന്തസ്സ ദുക്കടം.
അയമേവ നയോ അല്ല-സിങ്ഗിവേരാദികേസുപി;
ദുക്കടം ബീജഗാമേസു, നിദ്ദിട്ഠത്താ മഹേസിനാ.
‘‘രുക്ഖം ഛിന്ദ ലതം ഛിന്ദ, കന്ദം മൂലമ്പി ഉദ്ധര;
ഉപ്പാടേഹീ’’തി വത്തുമ്പി, വട്ടതേവാനിയാമതോ.
‘‘അമ്ബം ¶ ജമ്ബുമ്പി നിമ്ബം വാ, ഛിന്ദ ഭിന്ദുദ്ധരാ’’തി വാ;
ഗഹേത്വാ പന നാമമ്പി, വട്ടതേവാനിയാമതോ.
‘‘ഇമം ¶ രുക്ഖം ഇമം വല്ലിം, ഇമം ഛല്ലിം ഇമം ലതം;
ഛിന്ദ ഭിന്ദാ’’തി വാ വത്തും, നിയമേത്വാ ന വട്ടതി.
പൂരേത്വാ ഉച്ഛുഖണ്ഡാനം, പച്ഛിയോ ആഹരന്തി ചേ;
സബ്ബമേവ കതം ഹോതി, ഏകസ്മിം കപ്പിയേ കതേ.
ഏകതോ പന ബദ്ധാനി, ഉച്ഛുദാരൂനി ഹോന്തി ചേ;
കപ്പിയം കരോന്തോ പന, ദാരും വിജ്ഝതി വട്ടതി.
വല്ലിയാ രജ്ജുയാ വാപി, യായ ബദ്ധാനി താനി ഹി;
ഭാജനേന സമാനത്താ, തം വിജ്ഝതി ന വട്ടതി.
ഭത്തം മരിചപക്കേഹി, മിസ്സേത്വാ ആഹരന്തി ചേ;
ഏകസിത്ഥേപി ഭത്തസ്സ, സചേ വിജ്ഝതി വട്ടതി.
അയമേവ നയോ വുത്തോ, തിലതണ്ഡുലകാദിസു;
ഏകാബദ്ധേ കപിത്ഥേപി, കടാഹേ കപ്പിയം കരേ.
കടാഹം യദി മുഞ്ചിത്വാ, അന്തോ ചരതി മിഞ്ജകം;
ഭിന്ദാപേത്വാ കപിത്ഥം തം, കാരേതബ്ബം തു കപ്പിയം.
അഭൂതഗാമബീജേസു, ഭൂതഗാമാദിസഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അതഥാസഞ്ഞിനോ തത്ഥ, അസഞ്ചിച്ചാസതിസ്സ ച;
ഉമ്മത്തകാദികാനഞ്ച, അനാപത്തി പകാസിതാ.
ഇദഞ്ച തിസമുട്ഠാനം, ക്രിയം സഞ്ഞാവിമോക്ഖകം;
കായകമ്മം വചീകമ്മം, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
ഭൂതഗാമകഥാ.
കതേ സങ്ഘേന കമ്മസ്മിം, അഞ്ഞവാദവിഹേസകേ;
തഥാ പുന കരോന്തസ്സ, ഹോതി പാചിത്തിയദ്വയം.
തികപാചിത്തിയം ¶ ധമ്മേ, അധമ്മേ തികദുക്കടം;
കമ്മേ അരോപിതേ ചേവം, വദന്തസ്സ ച ദുക്കടം.
ആപത്തിം ¶ വാപി ആപന്നം, അജാനന്തസ്സ, ‘‘ഭണ്ഡനം;
ഭവിസ്സതീ’’തി സഞ്ഞിസ്സ, ഗിലാനസ്സ ന ദോസതാ.
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ;
ക്രിയാക്രിയമിദം വുത്തം, വേദനാ ദുക്ഖവേദനാ.
അഞ്ഞവാദകഥാ.
അയസം കത്തുകാമോവ, സമ്മതസ്സ ഹി ഭിക്ഖുനോ;
വദന്തോ ഉപസമ്പന്നേ, ഉജ്ഝാപേതി ച ഖീയതി.
തസ്മിം വത്ഥുദ്വയേ തസ്സ, ഹോതി പാചിത്തിയദ്വയം;
തികപാചിത്തിയം ധമ്മേ, അധമ്മേ തികദുക്കടം.
അവണ്ണംനുപസമ്പന്ന-സന്തികേ പന ഭിക്ഖുനോ;
അസമ്മതസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ, ഭാസതോ യസ്സ കസ്സചി.
സാമണേരസ്സ വാ വണ്ണം, സമ്മതാസമ്മതസ്സപി;
വദതോ ദുക്കടം ഹോതി, യസ്സ കസ്സചി സന്തികേ.
ഛന്ദാദീനം വസേനേവ, കരോന്തം ഭണതോ പന;
അനാപത്തി ക്രിയാസേസ-മനന്തരസമം മതം.
ഉജ്ഝാപനകഥാ.
അജ്ഝോകാസേ തു മഞ്ചാദിം, അത്തനോ വാ പരസ്സ വാ;
അത്ഥായ സന്ഥരാപേത്വാ, സന്ഥരിത്വാപി വാ പന.
നേവുദ്ധരേയ്യ സങ്ഘസ്സ, ഉദ്ധരാപേയ്യ വാ ന തം;
പക്കമന്തോ സചേ തസ്സ, ഹോതി പാചിത്തി ഭിക്ഖുനോ.
വസ്സികേ ¶ ചതുരോ മാസേ, സചേ ദേവോ ന വസ്സതി;
അജ്ഝോകാസേ തഥാ ചാപി, ഠപേതും ന ച വട്ടതി.
യത്ഥ വസ്സതി ഹേമന്തേ, ചത്താരോ അപരേപി ച;
ഠപേതും തത്ഥ മഞ്ചാദിം, അട്ഠ മാസേ ന വട്ടതി.
കാകാദീനം നിവാസസ്മിം, രുക്ഖമൂലേ കദാചിപി;
മഞ്ചാദിം പന സങ്ഘസ്സ, ഠപേതും ന ച വട്ടതി.
അഞ്ഞസ്സത്ഥായ ¶ യം കിഞ്ചി, സന്ഥതം യദി സങ്ഘികം;
യത്ഥ കത്ഥചി വാ ഠാനേ, യേന കേനചി ഭിക്ഖുനാ.
യാവ സോ ന നിസീദേയ്യ, ‘‘ഗച്ഛാ’’തി ന വദേയ്യ വാ;
താവ സന്ഥാരകസ്സേവ, ഭാരോ തന്തി പവുച്ചതി.
സചേ തം സാമണേരേന, സന്ഥരാപേതി സന്ഥതം;
സന്ഥരാപിതഭിക്ഖുസ്സ, പലിബോധോതി ദീപിതോ.
സന്ഥതം ഭിക്ഖുനാ തം ചേ, ഭാരോ തസ്സേവ താവ തം;
യാവ ആണാപകോ തത്ഥ, ആഗന്ത്വാ ന നിസീദതി.
ഭിക്ഖും വാ സാമണേരം വാ, ആരാമികമുപാസകം;
അനാപുച്ഛാ നിയ്യാതേത്വാ, സങ്ഘികം സയനാസനം.
ലേഡ്ഡുപ്പാതമതിക്കമ്മ, ഗച്ഛതോ പഠമേ പദേ;
ദുക്കടം, ദുതിയേ വാരേ, പാചിത്തിയമുദീരിതം.
ഠത്വാ ഭോജനസാലായം, വത്വാ യോ സാമണേരകം;
അസുകസ്മിം ദിവാട്ഠാനേ, പഞ്ഞാപേഹീതി മഞ്ചകം.
നിക്ഖമിത്വാ സചേ തസ്മാ, ഠാനാ അഞ്ഞത്ഥ ഗച്ഛതി;
പാദുദ്ധാരേന സോ ഭിക്ഖു, കാരേതബ്ബോതി ദീപിതോ.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, തികാതീതേന സത്ഥുനാ;
തഥാ പുഗ്ഗലികേ തേന, ദീപിതം തികദുക്കടം.
ചിമിലിം തട്ടികം ചമ്മം, ഫലകം പാദപുഞ്ഛനിം;
ഭൂമത്ഥരണകം വാപി, ഉത്തരത്ഥരണമ്പി വാ.
ദാരുമത്തികഭണ്ഡാനി ¶ , പത്താധാരകമേവ വാ;
അബ്ഭോകാസേ ഠപേത്വാ തം, ഗച്ഛതോ ഹോതി ദുക്കടം.
സചേ ആരഞ്ഞകേനാപി, അനോവസ്സേ ച നോ സതി;
ലഗ്ഗേത്വാ പന രുക്ഖസ്മിം, ഗന്തബ്ബം തു യഥാസുഖം.
യഥാ ഉപചികാദീഹി, ന ഖജ്ജതി ന ലുജ്ജതി;
തഥാ കത്വാപി തം സബ്ബം, ഗന്തും പന ച വട്ടതി.
അനാപത്തുദ്ധരാപേത്വാ, ആപുച്ഛിത്വാപി ഗച്ഛതോ;
അത്തനോ സന്തകേ രുദ്ധേ, ആപദാസുപി ഭിക്ഖുനോ.
സമുട്ഠാനാദയോ ¶ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ;
ക്രിയാക്രിയമിദം വുത്ത-മയമേവ വിസേസതാ.
പഠമസേനാസനകഥാ.
ഭിസിചിമിലികാ ഭൂമ-ത്ഥരണം ഉത്തരത്ഥരം;
തട്ടികാ ചമ്മഖണ്ഡോ ച, പച്ചത്ഥരനിസീദനം.
സന്ഥാരോ തിണപണ്ണാനം, സേയ്യാ ദസവിധാ സിയാ;
സബ്ബച്ഛന്നപരിച്ഛന്നേ, വിഹാരേ ഭിക്ഖു യോ പന.
ഏതം ദസവിധം സേയ്യം, സന്ഥരിത്വാപി വാ സയം;
അനുദ്ധരിത്വാനാപുച്ഛാ, അതിക്കമതി തം സചേ.
ആരാമസ്സൂപചാരം വാ, പരിക്ഖേപം പനസ്സ വാ;
പഠമേ ദുക്കടം പാദേ, പാചിത്തി ദുതിയേ സിയാ.
സേനാസനസ്സ സേയ്യായ, ഉഭയേസം വിനാസതോ;
ഗച്ഛതോ സന്ഥരിത്വന്തോ-ഗബ്ഭേ പാചിത്തി വണ്ണിതാ.
ഉപചാരേ വിഹാരസ്സ, ദുക്കടം മണ്ഡപാദികേ;
ഗച്ഛതോ സന്ഥരിത്വാ വാ, സേയ്യാമത്തം വിനാസതോ.
തികപാചിത്തിയം ¶ വുത്തം, സങ്ഘികേ ദസവത്ഥുകേ;
തഥാ പുഗ്ഗലികേ തസ്സ, ദീപിതം തികദുക്കടം.
അനാപത്തുദ്ധരിത്വാ വാ, ആപുച്ഛം വാപി ഗച്ഛതോ;
പലിബുദ്ധേപി വാഞ്ഞേന, അത്തനോ സന്തകേപി വാ.
സാപേക്ഖോവ ച ഗന്ത്വാ തം, തത്ഥ ഠത്വാപി പുച്ഛതി;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, അനന്തരസമാ മതാ.
ദുതിയസേനാസനകഥാ.
യോ പുബ്ബുപഗതം ഭിക്ഖും, ജാനം അനുപഖജ്ജ ച;
കപ്പേയ്യ സങ്ഘികാവാസേ, സേയ്യം പാചിത്തിയസ്സ ചേ.
പാദധോവനപാസാണാ, പവിസന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
യാവ തം മഞ്ചപീഠം വാ, നിക്ഖമന്തസ്സ വാ പന.
മഞ്ചപീഠകതോ ¶ യാവ, പസ്സാവട്ഠാനമേവ തു;
ഏത്ഥന്തരേ ഇദം ഠാനം, ഉപചാരോതി വുച്ചതി.
തത്ഥ ബാധേതുകാമസ്സ, ഉപചാരേ തു ഭിക്ഖുനോ;
ദസസ്വഞ്ഞതരം സേയ്യം, സന്ഥരന്തസ്സ ദുക്കടം.
നിസീദന്തസ്സ വാ തത്ഥ, നിപജ്ജന്തസ്സ വാ പന;
തഥാ ദ്വേപി കരോന്തസ്സ, ഹോതി പാചിത്തിയദ്വയം.
പുനപ്പുനം കരോന്തസ്സ, പയോഗഗണനാവസാ;
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, പുഗ്ഗലേ തികദുക്കടം.
വുത്തൂപചാരം മുഞ്ചിത്വാ, സേയ്യം സന്ഥരതോപി വാ;
വിഹാരസ്സൂപചാരേ വാ, അജ്ഝോകാസേപി വാ പന.
സന്ഥരാപയതോ വാപി, തത്ഥ തസ്സ നിസീദതോ;
സബ്ബത്ഥ ദുക്കടം വുത്തം, നിവാസോ ച നിവാരിതോ.
അനാപത്തി ¶ ഗിലാനസ്സ, സീതാദുപ്പീളിതസ്സ വാ;
ആപദാസുപി ഭിക്ഖുസ്സ, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ.
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, പഠമന്തിമവത്ഥുനാ;
സദിസാതി ച വിഞ്ഞേയ്യാ, ഹോതീദം ദുക്ഖവേദനം.
അനുപഖജ്ജകഥാ.
വിഹാരാ സങ്ഘികാ ഭിക്ഖും, നിക്കഡ്ഢേയ്യ സചേ പന;
നിക്കഡ്ഢാപേയ്യ വാ കുദ്ധോ, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
ബഹുഭൂമാപി പാസാദാ, പയോഗേനേകകേന യോ;
നിക്കഡ്ഢേതി സചേ തസ്സ, ഏകാ പാചിത്തി ദീപിതാ.
ഠപേത്വാ ച ഠപേത്വാ ച, നിക്കഡ്ഢന്തസ്സ അന്തരാ;
ദ്വാരാനം ഗണനായസ്സ, ഹോന്തി പാചിത്തിയോ പന.
‘‘നിക്ഖമാ’’തി വദന്തസ്സ, വാചായപി അയം നയോ;
ആണത്തിയാ ഖണേയേവ, ആണാപേന്തസ്സ ദുക്കടം.
സചേ സോ സകിമാണത്തോ, ദ്വാരേപി ബഹുകേ പന;
അതിക്കാമേതി ഏകാവ, ബഹുകാനി ബഹൂനി ചേ.
തസ്സൂപട്ഠാനസാലാദി-വിഹാരസ്സൂപചാരതോ ¶ ;
കായേനപി ച വാചായ, തഥാ നിക്കഡ്ഢനേപി ച.
വിഹാരസ്സൂപചാരാ വാ, വിഹാരാ വാപി ചേതരം;
നിക്കഡ്ഢന്തസ്സ സബ്ബേസം, പരിക്ഖാരമ്പി ദുക്കടം.
അസമ്ബദ്ധേസു ഭിക്ഖുസ്സ, പരിക്ഖാരേസു പണ്ഡിതോ;
വത്ഥൂനം ഗണനായസ്സ, ദുക്കടം പരിദീപയേ.
അന്തേവാസിമലജ്ജിം വാ, തഥാ സദ്ധിവിഹാരികം;
നിക്കഡ്ഢന്തസ്സ ഉമ്മത്തം, സയം ഉമ്മത്തകസ്സ ച.
അത്തനോ ¶ വസനട്ഠാനാ, തഥാ വിസ്സാസികസ്സ വാ;
പരിക്ഖാരഞ്ച വാ തേസം, അനാപത്തി പകാസിതാ.
സങ്ഘാരാമാപി സബ്ബസ്മാ, തഥാ കലഹകാരകം;
ഇദം തു തിസമുട്ഠാനം, വേദനാ ദുക്ഖവേദനാ.
നിക്കഡ്ഢനകഥാ.
മജ്ഝിമാസീസഘട്ടായ, വേഹാസകുടിയൂപരി;
ആഹച്ചപാദകേ മഞ്ചേ, പീഠേ വാ പന ഭിക്ഖുനോ.
നിസീദന്തസ്സ വാ തസ്മിം, നിപജ്ജന്തസ്സ വാ പന;
പയോഗഗണനായേവ, തസ്സ പാചിത്തിയോ സിയും.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, പുഗ്ഗലേ തികദുക്കടം;
ഹേട്ഠാ അപരിഭോഗേ വാ, സീസഘട്ടായ വാ പന.
അവേഹാസവിഹാരേ വാ, അത്തനോ സന്തകേപി വാ;
വിസ്സാസികവിഹാരേ വാ, ന ദോസുമ്മത്തകാദിനോ.
യത്ഥ പടാണി വാ ദിന്നാ, തത്ഥ ഠത്വാ ലഗേതി വാ;
ഇദമേളകലോമേന, സമുട്ഠാനം സമം മതം.
വേഹാസകുടികഥാ.
യാവ ദ്വാരസ്സ കോസമ്ഹാ, അഗ്ഗളട്ഠപനായ തു;
ഭിക്ഖുനാ ലിമ്പിതബ്ബം വാ, ലേപാപേതബ്ബമേവ വാ.
ഞേയ്യോ ¶ ആലോകസന്ധീനം, പരികമ്മേപ്യയം നയോ;
ഛദനസ്സ ദ്വത്തിപരിയായം, ഠിതേന ഹരിതേ പന.
അധിട്ഠേയ്യം തതോ ഉദ്ധം, അധിട്ഠേതി സചേ പന;
തസ്സ പാചിത്തിയം ഹോതി, ദുക്കടം തത്ഥ തിട്ഠതോ.
പിട്ഠിവംസേ ¶ ഠിതോ കോചി, ഛദനസ്സ മുഖവട്ടിയാ;
യസ്മിം ഠാനേ ഠിതം ഭിക്ഖും, ഓലോകേന്തോ ന പസ്സതി.
തസ്മിം ഠാനേ പന ഠാതും, നേവ ഭിക്ഖുസ്സ വട്ടതി;
വിഹാരസ്സ പതന്തസ്സ, പതനോകാസതോ ഹി തം.
ഊനകദ്വത്തിപരിയായേ, അതിരേകോതി സഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ന ദോസോ ദ്വത്തിപരിയായേ, ലേണേ തിണകുടീസു വാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
ദ്വത്തിപരിയായകഥാ.
ജാനം സപ്പാണകം തോയം, തിണം വാ മത്തികമ്പി വാ;
യദി സിഞ്ചേയ്യ പാചിത്തി, സിഞ്ചാപേയ്യ പരേഹി വാ.
അച്ഛിന്ദിത്വാ സചേ ധാരം, മത്തികം സിഞ്ചതോ പന;
ഏകസ്മിമ്പി ഘടേ ഏകാ, പാചിത്തി പരിദീപിതാ.
വിച്ഛിന്ദതി സചേ ധാരം, പയോഗഗണനാവസാ;
സമ്മുഖമ്പി കരോന്തസ്സ, മാതികം സന്ദമാനകം.
ഏകാവ ചേ സിയാപത്തി, ദിവസമ്പി ച സന്ദതു;
ബന്ധതോ തത്ഥ തത്ഥസ്സ, പയോഗഗണനാ സിയാ.
സചേ സകടപുണ്ണമ്പി, മത്തികം തിണമേവ വാ;
ഉദകേ പക്ഖിപന്തസ്സ, ഏകാ പാചിത്തി ഏകതോ.
ഏകേകം പക്ഖിപന്തസ്സ, പയോഗഗണനായ ചേ;
ഖയം വാ ആവിലത്തം വാ, ജലം ഗച്ഛതി താദിസേ.
‘‘സിഞ്ചാഹീ’’തി വദന്തസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം;
ഏകായാണത്തിയാ ഏകാ, ദിവസമ്പി ച സിഞ്ചതോ.
അപ്പാണേ ¶ ¶ ഉദകേ സുദ്ധേ, സപ്പാണമിതി സഞ്ഞിനോ;
സബ്ബത്ഥ വിമതിസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
സബ്ബത്ഥാപാണസഞ്ഞിസ്സ, അസഞ്ചിച്ചാസതിസ്സ വാ;
അജാനതോ അനാപത്തി, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ.
സപ്പാണകത്തം തോയസ്സ, സപ്പാണന്തി വിജാനനം;
വിനാ വധകചിത്തേന, തിണാദീനം നിസേചനം.
ചത്താരേവസ്സ അങ്ഗാനി, നിദ്ദിട്ഠാനി മഹേസിനാ;
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
ഇദം പണ്ണത്തിവജ്ജഞ്ച, തിചിത്തഞ്ചാതി ദീപിതം;
ഇദമേവേത്ഥ നിദ്ദിട്ഠം, തസ്സ ചസ്സ വിസേസനം.
സപ്പാണകകഥാ.
സേനാസനവഗ്ഗോ ദുതിയോ.
ഭിക്ഖുസ്സാട്ഠങ്ഗയുത്തസ്സ, ഭിക്ഖുനോവാദസമ്മുതി;
ഇധ ഞത്തിചതുത്ഥേന, അനുഞ്ഞാതാ മഹേസിനാ.
യോ തായാസമ്മതോ ഭിക്ഖു, ഗരുധമ്മേഹി അട്ഠഹി;
ഏകം സമ്ബഹുലാ വാപി, ഭിക്ഖുനിസങ്ഘമേവ വാ.
ഓസാരേന്തോവ തേ ധമ്മേ, ഓവദേയ്യ സചേ പന;
ഓവാദപരിയോസാനേ, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
അഞ്ഞേന പന ധമ്മേന, ഓവദന്തസ്സ ദുക്കടം;
ഏകതോഉപസമ്പന്നം, ഗരുധമ്മേഹി വാ തഥാ.
ഭിക്ഖൂനം സന്തികേയേവ, ഉപസമ്പന്നഭിക്ഖുനിം;
തഥാ, ലിങ്ഗവിപല്ലാസേ, പാചിത്തേവ പകാസിതാ.
സമ്മതസ്സാപി ¶ ഭിക്ഖുസ്സ, ദുക്കടം സമുദീരിതം;
ഓവാദം അനിയാദേത്വാ, ധമ്മേനഞ്ഞേന ഭാസതോ.
‘‘സമഗ്ഗമ്ഹാ’’തി വുത്തേപി, അഞ്ഞേനോവദതോ തഥാ;
‘‘വഗ്ഗമ്ഹാ’’തി ച വുത്തേപി, ഗരുധമ്മേഹി ദുക്കടം.
അഗണ്ഹന്തസ്സ ¶ ഓവാദം, അപച്ചാഹരതോപി തം;
ഠപേത്വാ ദുക്കടം ബാലം, ഗിലാനം ഗമികം സിയാ.
അധമ്മേ പന കമ്മസ്മിം, അധമ്മന്തി ച സഞ്ഞിനോ;
വഗ്ഗേ ഭിക്ഖുനിസങ്ഘസ്മിം, തികപാചിത്തിയം സിയാ.
തഥാ വേമതികസ്സാപി, ധമ്മകമ്മന്തി സഞ്ഞിനോ;
നവ പാചിത്തിയോ വുത്താ, സമഗ്ഗേപി ച തത്തകാ.
നവകാനം വസാ ദ്വിന്നം, അട്ഠാരസ ഭവന്തി താ;
ദുക്കടം ധമ്മകമ്മേപി, സത്തരസവിധം സിയാ.
‘‘ഓസാരേഹീ’’തി വുത്തോ വാ, പഞ്ഹം പുട്ഠോ കഥേതി വാ;
സിക്ഖമാനായ വാ നേവ, ദോസോ ഉമ്മത്തകാദിനോ.
വാചുഗ്ഗതാവ കാതബ്ബാ, പഗുണാ ദ്വേപി മാതികാ;
സുത്തന്തതോ ച ചത്താരോ, ഭാണവാരാ പകാസിതാ.
ഏകോ പരികഥത്ഥായ, കഥാമഗ്ഗോ പകാസിതോ;
മങ്ഗലാമങ്ഗലത്ഥായ, തിസ്സോയേവാനുമോദനാ.
ഉപോസഥാദിഅത്ഥായ, കമ്മാകമ്മവിനിച്ഛയോ;
കമ്മട്ഠാനം തഥാ ഏകം, ഉത്തമത്ഥസ്സ പാപകം.
ഏത്തകം ഉഗ്ഗഹേത്വാന, പഞ്ചവസ്സോ ബഹുസ്സുതോ;
മുഞ്ചിത്വാ നിസ്സയം കാമം, വസിതും ലഭതിസ്സരോ.
വാചുഗ്ഗതാ വിഭങ്ഗാ ദ്വേ, പഗുണാ ബ്യഞ്ജനാദിതോ;
ചതൂസ്വപി നികായേസു, ഏകോ വാ പോത്ഥകോപി ച.
കമ്മാകമ്മഞ്ച വത്താനി, ഉഗ്ഗഹേതബ്ബമേത്തകം;
സബ്ബന്തിമപരിച്ഛേദോ, ദസവസ്സോ സചേ പന.
ബഹുസ്സുതോ ¶ ദിസാമോക്ഖോ, യേനകാമംഗമോ സിയാ;
പരിസം ലഭതേ കാമം, ഉപട്ഠാപേതുമിസ്സരോ.
യസ്സ സാട്ഠകഥം സബ്ബം, വാചുഗ്ഗം പിടകത്തയം;
സോയം ബഹുസ്സുതോ നാമ, ഭിക്ഖുനോവാദകോ സിയാ.
അസ്സാസമ്മതതാദീനി ¶ , തീണി അങ്ഗാനി ദീപയേ;
പദസോധമ്മതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
ഓവാദകഥാ.
പാചിത്തി ഗരുധമ്മേഹി, ധമ്മേനഞ്ഞേന വാ പന;
ഹോത്യത്ഥങ്ഗതേ സൂരിയേ, ഓവദന്തസ്സ ഭിക്ഖുനിം.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, സമ്മതസ്സാപി ഭിക്ഖുനോ;
ഏകതോഉപസമ്പന്നം, ഓവദന്തസ്സ ദുക്കടം.
തഥാനത്ഥങ്ഗതേ സൂരിയേ, ഗതേ അത്ഥന്തി സഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ഉദ്ദേസാദിനയേനസ്സ, അനാപത്തി പകാസിതാ;
അനന്തരസമാ സേസാ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
അത്ഥങ്ഗതസൂരിയകഥാ.
ഭിക്ഖുനിം ഓവദന്തസ്സ, ഗന്ത്വാ ഭിക്ഖുനുപസ്സയം;
ഗരുധമ്മേഹി അഞ്ഞത്ര, കാലാ പാചിത്തിയം സിയാ.
സചേ അസമ്മതോ ഹോതി, ഹോതി പാചിത്തിയദ്വയം;
അത്ഥങ്ഗതേ ച സൂരിയേ, സചേ വദതി തീണിപി.
അഞ്ഞേന പന ധമ്മേന, വദതോ ദുക്കടദ്വയം;
ഏകം പാചിത്തിയം ഹോതി, ഭിക്ഖുനോ രത്തിഹേതുകം.
സമ്മതസ്സാപി ഭിക്ഖുസ്സ, ഹോതി പാചിത്തിയദ്വയം;
ഗരുധമ്മനിദാനസ്സ, സമ്മതത്താ അഭാവതോ.
തസ്സേവഞ്ഞേന ¶ ധമ്മേന, ഓവദന്തസ്സ ദുക്കടം;
സമ്മതത്താ അനാപത്തി, ഏകാ പാചിത്തി രത്തിയം.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, ദുക്കടം ഇതരദ്വയേ;
ഏകതോഉപസമ്പന്നം, ഓവദന്തസ്സ ദുക്കടം.
തഥാ അഞ്ഞേന ധമ്മേന, ഗന്ത്വാ ഭിക്ഖുനുപസ്സയം;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ.
ഭിക്ഖുനുപസ്സയകഥാ.
ചീവരാദീനമത്ഥായ ¶ , ഓവദന്തീതി ഭിക്ഖുനിം;
വദതോ സമ്മതേ ഭിക്ഖു, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, തഥേവ തികദുക്കടം;
സങ്ഘേനാസമ്മതം ഭിക്ഖും, വദന്തസ്സ ച ദുക്കടം.
തഥേവാനുപസമ്പന്നം, സമ്മതം വാ അസമ്മതം;
ന ദോസോ ആമിസത്ഥായ, ഓവദന്തസ്സ ഭാസതോ.
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീനം, അനാപത്തി പകാസിതാ;
ഇദഞ്ഹി തിസമുട്ഠാനം, വേദനാ ദുക്ഖവേദനാ.
ആമിസകഥാ.
സചേ ഭിക്ഖുനിയാ ഭിക്ഖു, ദദേയ്യ പന ചീവരം;
അഞ്ഞാതികായ പാചിത്തി, ഠപേത്വാ പാരിവത്തകം.
ചീവരസ്സ പടിഗ്ഗാഹ-സിക്ഖാപദസമോ നയോ;
അവസേസോ മതോ സദ്ധിം, സമുട്ഠാനാദിനാ പന.
തത്ഥ ഭിക്ഖുനിയാ ദിന്നം, ചീവരം ഇധ ഭിക്ഖുനാ;
തത്ഥ നിസ്സഗ്ഗിയം സുദ്ധ-പാചിത്തി ഇധ സൂചിതാ.
ചീവരദാനകഥാ.
ചീവരം ¶ യോ ഹി സിബ്ബേയ്യ, സിബ്ബാപേയ്യ പരേന വാ;
അഞ്ഞാതികായ പാചിത്തി, ഹോതി ഭിക്ഖുനിയാ പന.
യം വാ നിവാസിതും സക്കാ, യം വാ പാരുപനൂപഗം;
ചീവരന്തി അധിപ്പേതോ, ഇദമേത്ഥ മഹേസിനാ.
സയം സൂചിം പവേസേത്വാ, സിബ്ബന്തസ്സ ച ഭിക്ഖുനോ;
സൂചിനീഹരണേ തസ്സ, പാചിത്തിയമുദീരിതം.
സതക്ഖത്തുമ്പി വിജ്ഝിത്വാ, സകിം നീഹരതോ പന;
ഏകം പാചിത്തിയം വുത്തം, പയോഗസ്സ വസാ ബഹൂ.
‘‘സിബ്ബാ’’തി പന ആണത്തോ, അവിസേസേന ഭിക്ഖുനാ;
നിട്ഠാപേതി സചേ സബ്ബം, ഏകം പാചിത്തിയം സിയാ.
‘‘യമേത്ഥ ¶ ചീവരേ കമ്മം, ഭാരോ സബ്ബം തവാ’’തി ഹി;
ആണത്തോ ഭിക്ഖുനാ സബ്ബം, നിട്ഠാപേതി സചേ പന.
ഭിക്ഖുസ്സാണാപകസ്സേവ, ഏകായാണത്തിയാ പന;
ഹോന്തി പാചിത്തിയാപത്തി, അനേകാരാപഥേ പഥേ.
പുനപ്പുനാണാപേന്തസ്സ, അനേകാണത്തിയം പന;
കാ ഹി നാമ കഥാ അത്ഥി? തികപാചിത്തിയം സിയാ.
ഞാതികായ ച അഞ്ഞാതി-സഞ്ഞിസ്സ വിമതിസ്സ വാ;
ഏകതോഉപസമ്പന്ന-ചീവരേ ദുക്കടം സിയാ.
ഠപേത്വാ ചീവരം അഞ്ഞം, പരിക്ഖാരഞ്ച സിബ്ബതോ;
അനാപത്തി വിനിദ്ദിട്ഠാ, സിക്ഖമാനാദികായപി.
സഞ്ചരിത്തസമുട്ഠാനം, ക്രിയം പണ്ണത്തിവജ്ജകം;
കായകമ്മം വചീകമ്മം, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
ചീവരസിബ്ബനകഥാ.
ഭിക്ഖു ¶ ഭിക്ഖുനിയാ സദ്ധിം, സംവിധായ പനേകതോ;
പടിപജ്ജേയ്യ മഗ്ഗം ചേ, അഞ്ഞത്ര സമയാ ഇധ.
ഗാമന്തരോക്കമേ വാപി, അദ്ധയോജനതിക്കമേ;
അഗാമകേ അരഞ്ഞേ വാ, ഹോതി ആപത്തി ഭിക്ഖുനോ.
ഏത്ഥാകപ്പിയഭൂമട്ഠോ, സംവിധാനം കരോതി യോ;
സംവിധാനനിമിത്തം തു, ദുക്കടം തസ്സ ദീപിതം.
സംവിധാനം കരോന്തസ്സ, ഠത്വാ കപ്പിയഭൂമിയം;
സംവിധാനനിമിത്തം തു, ന വദന്തസ്സ ദുക്കടം.
ഉഭയത്ഥാപി പാചിത്തി, ഗച്ഛന്തസ്സേവ ഭിക്ഖുനോ;
അനന്തരസ്സ ഗാമസ്സ, ഉപചാരോക്കമേ സിയാ.
തത്രാപി പഠമേ പാദേ, ദുക്കടം സമുദീരിതം;
ദുതിയേ പദവാരസ്മിം, പാചിത്തിയമുദീരിതം.
അന്തരാ സംവിധാനേപി, ഭിക്ഖുനോ ദുക്കടം സിയാ;
ദ്വാരമഗ്ഗവിസങ്കേതേ, സതി ചാപത്തി വുച്ചതി.
അസംവിദഹിതേ ¶ കാലേ, വിദഹിതോതി സഞ്ഞിനോ;
ഭിക്ഖുസ്സേവ വിധാനസ്മിം, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
സമയേ വിദഹിത്വാ വാ, വിസങ്കേതേന ഗച്ഛതോ;
ആപദാസു അനാപത്തി, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ.
ഇദം ചതുസമുട്ഠാനം, കായതോ കായവാചതോ;
കായചിത്താ സമുട്ഠാതി, കായവാചാദികത്തയാ.
സംവിധാനകഥാ.
ഏകമുജ്ജവനിം നാവം, തഥാ ഓജവനിമ്പി വാ;
അഭിരൂഹേയ്യ പാചിത്തി, സദ്ധിം ഭിക്ഖുനിയാ സചേ.
സഗാമതീരപസ്സേന ¶ , ഗാമന്തരവസേന വാ;
അഗാമതീരപസ്സേന, ഗമനേ അദ്ധയോജനേ.
തഥാ യോജനവിത്ഥിണ്ണ-നദീമജ്ഝേന ഗച്ഛതോ;
അദ്ധയോജനസങ്ഖായ, ഹോന്തി പാചിത്തിയോ പന.
യഥാസുഖം സമുദ്ദസ്മിം, സബ്ബഅട്ഠകഥാസു ഹി;
നദിയംയേവ ആപത്തി, ന സമുദ്ദേ വിചാരിതാ.
തിത്ഥസമ്പാദനത്ഥായ, ഉദ്ധം വാ നദിയാ അധോ;
സചേ ഹരന്തി തംയുത്താ, അനാപത്തി പകാസിതാ.
തഥാ സംവിദഹിത്വാ വാ, തിരിയം തരണായ വാ;
ആപദാസു വിസേസോ ഹി, അനന്തരസമോ മതോ.
നാവാഭിരുഹനകഥാ.
ഞത്വാ ഭിക്ഖുനിയാ ഭത്തം, ഭുഞ്ജതോ പരിപാചിതം;
ഹിത്വാ ഗിഹിസമാരമ്ഭം, ഹോതി പാചിത്തി ഭിക്ഖുനോ.
ഭോജനം പഞ്ചധാ വുത്തം, ഗഹണേ തസ്സ ദുക്കടം;
അജ്ഝോഹാരേസു സബ്ബേസു, തസ്സ പാചിത്തിയോ സിയും.
സന്തകം ഞാതകാദീനം, ഗിഹിസമ്പാദിതമ്പി വാ;
വിനാ ഭിക്ഖുനിയാ ദോസോ, ഭുഞ്ജതോ പരിപാചിതം.
പരിപാചിതസഞ്ഞിസ്സ ¶ , ഭിക്ഖുസ്സാപരിപാചിതേ;
ഉഭോസു വിമതിസ്സാപി, ഹോതി സബ്ബത്ഥ ദുക്കടം.
ഏകതോഉപസമ്പന്ന-പരിപാചിതഭോജനം;
അജ്ഝോഹാരവസേനേവ, ദുക്കടം പരിഭുഞ്ജതോ.
അഞ്ഞം വാ പന യം കിഞ്ചി, ഠപേത്വാ പഞ്ചഭോജനം;
ഭുഞ്ജന്തസ്സ അനാപത്തി, യാഗുഖജ്ജഫലാദികം.
സമുട്ഠാനാദയോ ¶ തുല്യാ, പഠമന്തിമവത്ഥുനാ;
ഇദം പണ്ണത്തിവജ്ജം തു, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
പരിപാചിതകഥാ.
ദുതിയാനിയതേനേവ, ദസമം സദിസം മതം;
ഇദം സിക്ഖാപദം സബ്ബം, സമുട്ഠാനനയാദിനാ.
രഹോനിസജ്ജകഥാ.
ഭിക്ഖുനിവഗ്ഗോ തതിയോ.
ഏകോ ആവസഥോ പിണ്ഡോ, അഗിലാനേന ഭിക്ഖുനാ;
ഭുഞ്ജിതബ്ബോ തതോ ഉദ്ധം, പാചിത്തി പരിഭുഞ്ജതോ.
അനോദിസ്സേവ പഞ്ഞത്തേ, യാവദത്ഥേവ ഭിക്ഖുനാ;
ഭുഞ്ജിതബ്ബം സകിം തത്ഥ, തതോ ഉദ്ധം ന വട്ടതി.
ദുതിയേ ദിവസേ തത്ഥ, ഗഹണേ ദുക്കടം മതം;
അജ്ഝോഹാരേസു സബ്ബേസു, തസ്സ പാചിത്തിയോ മതാ.
കുലേനേകേന പഞ്ഞത്തേ, സഹ നാനാകുലേഹി വാ;
നാനേകട്ഠാനഭേദേസു, ഏകഭാഗോവ വട്ടതി.
നാനാട്ഠാനേസു പഞ്ഞത്തോ, യോ ച, നാനാകുലേഹി വാ;
ഭുഞ്ജതോ പന സബ്ബത്ഥ, ന ദോസോ പടിപാടിയാ.
പടിപാടിമസേസേന, ഖേപേത്വാ പുന ഭുഞ്ജതോ;
ആദിതോ പന പട്ഠായ, ന ച കപ്പതി ഭിക്ഖുനോ.
അനാപത്തി ¶ ഗിലാനസ്സ, ആഗച്ഛന്തസ്സ ഗച്ഛതോ;
ഓദിസ്സപി ച പഞ്ഞത്തേ, പരിത്തേ ഭുഞ്ജതോ സകിം.
യാഗുആദീനി ¶ നിച്ചമ്പി, ഭുഞ്ജിതും പന വട്ടതി;
സേസമേളകലോമേന, സമുട്ഠാനാദികം സമം.
ആവസഥകഥാ.
അഞ്ഞത്ര സമയാ വുത്താ, പാചിത്തി ഗണഭോജനേ;
ഗണോതി പന നിദ്ദിട്ഠാ, ചത്താരോ വാ തതുത്തരിം.
യം നിമന്തനതോ വാപി, ലദ്ധം വിഞ്ഞത്തിതോപി വാ;
ഭോജനം പന പഞ്ചന്നം, ഹോതി അഞ്ഞതരം ഇധ.
ഭോജനാനമ്പി പഞ്ചന്നം, ഗഹേത്വാ നാമമേവ തു;
നിമന്തേതി സചേ ഭിക്ഖൂ, ചത്താരോ ബഹുകേപി വാ.
‘‘ഓദനം ഭോജനം ഭത്തം, സമ്പടിച്ഛഥ ഗണ്ഹഥ’’;
ഇതി വേവചനേഹേവ, അഥ ഭാസന്തരേന വാ.
തതോ തസ്സ ച തേ ഭിക്ഖൂ, സാദിയിത്വാ നിമന്തനം;
ഏകതോ നാനതോ വാ ചേ, ഗന്ത്വാ ഗണ്ഹന്തി ഏകതോ.
സബ്ബേസം ഹോതി പാചിത്തി, ഗണഭോജനകാരണാ;
ഏകതോ ഗഹണം ഏത്ഥ, ഗണഭോജനകാരണം.
ഏകതോ നാനതോ വാപി, ഗമനം ഭോജനമ്പി വാ;
കാരണന്തി ന തം വിഞ്ഞൂ, ഭണന്തി ഗണഭോജനേ.
സചേപി ഓദനാദീനം, ഗഹേത്വാ നാമമേവ വാ;
ഏകതോ നാനതോ വാപി, വിഞ്ഞാപേത്വാ മനുസ്സകേ.
നാനതോ വേകതോ ഗന്ത്വാ, സചേ ഗണ്ഹന്തി ഏകതോ;
ഏവമ്പി പന ഹോതീതി, വണ്ണിതം ഗണഭോജനം.
ദുവിധസ്സാപി ഏതസ്സ, പടിഗ്ഗഹണകാരണാ;
ദുക്കടം ഹോതി പാചിത്തി, അജ്ഝോഹാരേസു ദീപിതാ.
സമയേസു ¶ അനാപത്തി, സത്തസ്വപി പകാസിതാ;
ഗഹേത്വാ ഏകതോ ദ്വിന്നം, തിണ്ണം വാ ഭുഞ്ജതം തഥാ.
മുനിനാനുപസമ്പന്ന-ചാരിപത്താനിമന്തിതാ ¶ ;
ചതുത്ഥേ ഏകതോ കത്വാപി, ഗണഭേദോ പകാസിതോ.
നേവ സമയലദ്ധാനം, വസേനപി ഹി സബ്ബസോ;
ഗണഭേദോ പനാപത്തി, വേദിതബ്ബാ വിഭാവിനാ.
ഭോജനാനഞ്ച പഞ്ചന്നം, വസേന ഗണഭോജനേ;
നത്ഥേവ ച വിസങ്കേതം, യാഗുആദീസു തം സിയാ.
ഗണഭോജനസഞ്ഞിസ്സ, ഭിക്ഖുസ്സാഗണഭോജനേ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ഭോജനാനി ച പഞ്ചേവ, ഠപേത്വാ യാഗുആദിസു;
അനാപത്തീതി ഞാതബ്ബാ, നിച്ചഭത്താദികേസുപി.
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീനം, സമുട്ഠാനാദിനാ പന;
ഇദം ഏളകലോമേന, സദിസന്തി പകാസിതം.
ഗണഭോജനകഥാ.
ബഹൂഹി യോ ഭിക്ഖു മനുസ്സകേഹി;
നിമന്തിതോ പഞ്ചഹി ഭോജനേഹി;
ഹിത്വാ സചേ പുബ്ബനിമന്തനായ;
വികപ്പനം പഞ്ചസു യസ്സ കസ്സ.
പച്ഛാ നിമന്തിതം ഭത്തം, തഥാ ഉപ്പടിപാടിയാ;
ഭുഞ്ജതോ ഏകസിത്ഥമ്പി, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
ഭോജനാനം തു പഞ്ചന്നം, യേന കേന നിമന്തിതോ;
തം ഠപേത്വാ സചേ അഞ്ഞം, ഭോജനം പരിഭുഞ്ജതി.
തേസമേവ ¶ ച പഞ്ചന്നം, ഭോജനാനം മഹേസിനാ;
ഏതം പരമ്പരം നാമ, ഭോജനം പരിദീപിതം.
യത്ഥ ഖീരം രസം വാപി, ആകിരന്തി സചേ പന;
യേന അജ്ഝോത്ഥടം ഭത്തം, സബ്ബമേകരസം സിയാ.
കോടിതോ പന പട്ഠായ, സംസട്ഠം പരിഭുഞ്ജതോ;
അനാപത്തീതി നിദ്ദിട്ഠം, മഹാപച്ചരിയം പന.
പരമ്പരന്തി ¶ സഞ്ഞായ, അപരമ്പരഭോജനേ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ദുക്കടം പരിഭുഞ്ജതോ.
സകലേനപി ഗാമേന, പൂഗേന നിഗമേന വാ;
നിമന്തിതസ്സ വാ നിച്ച-ഭത്തേ ദോസോ ന വിജ്ജതി.
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേനാദിനാ സമാ;
ക്രിയാക്രിയമിദം വുത്തം, ഭോജനഞ്ചാവികപ്പനം.
പരമ്പരഭോജനകഥാ.
പൂവാ പഹേണകത്ഥായ, പടിയത്താ സചേ പന;
പാഥേയ്യത്ഥായ മന്ഥാ വാ, യേ ഹി തത്ഥ ച ഭിക്ഖുനാ.
ദ്വത്തിപത്താ ഗഹേതബ്ബാ, പൂരാ പൂവേഹി സത്തുഹി;
തതോ ചേ ഉത്തരിം തസ്സ, ഹോതി പാചിത്തി ഗണ്ഹതോ.
ഗഹേത്വാ നിക്ഖമന്തേന, ‘‘ദ്വത്തിപത്താ മയാ ഇധ;
ഗഹിതാ പന പൂവാ’’തി, ഭിക്ഖും ദിസ്വാ വദേ ബുധോ.
‘‘മാ ഖോ ത്വം പടിഗണ്ഹാ’’തി, അവദന്തസ്സ ദുക്കടം;
ഗണ്ഹതോപി ച തം സുത്വാ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ഊനകദ്വത്തിപത്തേസു, അതിരേകോതി സഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
യേന ¶ തത്ഥ തയോ ലദ്ധാ, പത്തപൂരാ തതോ പന;
ദ്വേ സങ്ഘസ്സ പദാതബ്ബാ, ദ്വേ ചേ ഏകോ, ന ഏകതോ.
അപഹേണകപാഥേയ്യം, അവസേസമ്പി വാ തതോ;
സന്തകം ഞാതകാദീനം, ദേന്താനമ്പി തദൂനകം.
ഗണ്ഹതോപി അനാപത്തി, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
കാണമാതുകഥാ.
അഞ്ഞേന പന പഞ്ചന്നം, ഭോജനാനം പവാരിതോ;
പാചിത്തിനതിരിത്തം ചേ, പുന ഭുഞ്ജതി ഭോജനം.
അസനം ¶ ഭോജനഞ്ചേവ, ഹത്ഥപാസാഭിഹാരതാ;
കായവാചാപടിക്ഖേപോ, പഞ്ചങ്ഗേഹി പവാരണാ.
ഓദനോ സത്തു കുമ്മാസോ, മച്ഛോ മംസന്തി സബ്ബസോ;
നിപ്പപഞ്ചേന നിദ്ദിട്ഠം, ഭോജനം പഞ്ചധാ മതം.
ഓദനോ തത്ഥ സത്തന്നം, ധഞ്ഞാനം ഓദനോ മതോ;
ഭജ്ജിതാനം തു ധഞ്ഞാനം, ചുണ്ണം ‘‘സത്തൂ’’തി വുച്ചതി.
കുമ്മാസോ യവകുമ്മാസോ, മച്ഛോ വുച്ചതി ഓദകോ;
മംസമ്പി കപ്പിയമംസം, അയമേത്ഥ വിനിച്ഛയോ.
സാലി വീഹി യവോ കങ്ഗു, വരകോ ഗോധുമോ തഥാ;
കുദ്രൂസകോതി സത്തേതേ, ധഞ്ഞാ ധഞ്ഞേന ദേസിതാ.
സാമാകാദിതിണം സബ്ബം, കുദ്രൂസേനേവ ദീപിതം;
നീവാരോ സാലിയം വുത്തോ, വരകേ വരകചോരകോ.
സത്തന്നം പന ധഞ്ഞാനം, ഓദനോ യാഗു വാ പന;
അങ്ഗസമ്പത്തിയാ യുത്താ, സഞ്ജനേതി പവാരണം.
ഹത്ഥേന ¶ ഗഹിതോകാസേ, ഓധിം ദസ്സേതി യാ പന;
യാഗുസാ ഇധ സബ്ബാപി, ഓദനോതി പവുച്ചതി.
അബ്ഭുണ്ഹാ പന യാ യാഗു, ഉദ്ധനോരോപിതാ തനു;
സചേ ഓധിം ന ദസ്സേതി, ന ജനേതി പവാരണം.
പുന സാ സീതലീഭൂതാ, ഘനഭാവം ഗതാ സചേ;
ഓധിം ദസ്സേതി സോ പുബ്ബേ, തനുഭാവോ ന രക്ഖതി.
തക്കധഞ്ഞരസാദീനി, ആരോപേത്വാ ബഹൂനിപി;
ഫലപണ്ണകളീരാനി, പക്ഖിപിത്വാന തത്ഥ ച.
തണ്ഡുലേ മുട്ഠിമത്തേപി, പക്ഖിപിത്വാ പചന്തി ചേ;
ഓധിം പന ച ദസ്സേതി, സഞ്ജനേതി പവാരണം.
രസേ ധഞ്ഞരസേ ഖീരേ, വാകിരിത്വാന ഓദനം;
‘‘യാഗും ഗണ്ഹഥ, യാഗു’’ന്തി, വത്വാ ദേന്തി സചേ പന.
കിഞ്ചാപി തനുകാ ഹോതി, സഞ്ജനേതി പവാരണം;
തം പചിത്വാ സചേ ദേന്തി, യാഗുസങ്ഗഹിതാ പന.
ഛുപന്തി ¶ മച്ഛമംസം വാ, തനുകായപി യാഗുയാ;
സചേ സാസപമത്തമ്പി, പഞ്ഞായതി പവാരണം.
മച്ഛമംസരസോ സുദ്ധോ, സംസത്തോ രസയാഗു വാ;
ന ചാകപ്പിയമംസം വാ, സഞ്ജനേതി പവാരണം.
ഠപേത്വാ വുത്തധഞ്ഞാനം, ഓദനം പന സബ്ബസോ;
വേളുതണ്ഡുലകാദീനം, ന പവാരേതി ഓദനോ.
പുഥുകാ വാ തതോ താഹി, കതഭത്തമ്പി സത്തുപി;
സുദ്ധാ ന പന പൂവാ വാ, പവാരേന്തി കദാചിപി.
ഖരപാകേന ഭട്ഠാനം, വീഹീനം തണ്ഡുലേ പന;
കോട്ടേത്വാ ദേന്തി തം ചുണ്ണം, സത്തുസങ്ഗഹിതം മതം.
ഭജ്ജിതാനം ¶ തു വീഹീനം, ന പവാരേന്തി തണ്ഡുലാ;
തേസം പന ച യം ചുണ്ണം, തം ജനേതി പവാരണം.
ഖരപാകേന ഭട്ഠാനം, വീഹീനം കുണ്ഡകമ്പി ച;
സത്തുനം മോദകോ വാപി, സഞ്ജനേതി പവാരണം.
സമപാകേന ഭട്ഠാനം, സുക്ഖാനം ആതപേന ച;
കുണ്ഡകം പന വീഹീനം, ന ജനേതി പവാരണം.
ലാജാ വാ പന തേഹേവ, കതഭത്തമ്പി സത്തു വാ;
ഖജ്ജകം പന സുദ്ധം വാ, ന ജനേതി പവാരണം.
പൂരിതം മച്ഛമംസേഹി, തം ജനേതി പവാരണം;
യം കിഞ്ചി ഭജ്ജിതം പിട്ഠം, ന പവാരേതി സുദ്ധകം.
യവേഹി കതകുമ്മാസോ, പവാരേതി, ന ചാപരോ;
മച്ഛമംസേസു വത്തബ്ബം, പാകടത്താ ന വിജ്ജതി.
ഖാദന്തോ കപ്പിയം മംസം, നിസേധേതി അകപ്പിയം;
ന സോ തേന പവാരേതി, അവത്ഥുത്താതി ദീപിതം.
തഥേവാകപ്പിയം മംസം, ഖാദന്തോ കപ്പിയം സചേ;
നിസേധേതി പവാരേതി, വത്ഥുകത്താതി വണ്ണിതം.
മംസം പന ച ഖാദന്തോ, കപ്പിയം വാ അകപ്പിയം;
പവാരേതി നിസേധേതി, കിഞ്ചി കപ്പിയഭോജനം.
സചേ ¶ അകപ്പിയം മംസം, ഖാദന്തോവ അകപ്പിയം;
നിസേധം ന പവാരേതി, തഥാ അഞ്ഞം അകപ്പിയം.
സചേ അജ്ഝോഹടം ഹോതി, സിത്ഥമേകമ്പി ഭിക്ഖുനാ;
പത്തേ ഹത്ഥേ മുഖേ വാപി, ഭോജനം പന വിജ്ജതി.
പവാരണപഹോനം ചേ, പടിക്ഖിപതി ഭോജനം;
പവാരേതി സചേ നത്ഥി, ന പവാരേതി കത്ഥചി.
ഗിലിത്വാ ച മുഖേ ഭത്തം, സേസമാദായ ഗച്ഛതി;
അന്തരാ ച നിസേധേന്തോ, ന പവാരേതി ഭോജനം.
മുഖേ ¶ ച ഭത്തം ഗിലിതഞ്ച ഹത്ഥേ;
ഭത്തം തു അഞ്ഞസ്സ ച ദാതുകാമോ;
പത്തേ ച ഭത്തം പുന ദാതുകാമോ;
പടിക്ഖിപന്തോ ന പവാരിതോ സോ.
അസനസ്സ ഉപച്ഛേദാ, ന പവാരേതി സോതി ഹി;
കഥയന്തി മഹാപഞ്ഞാ, കാരണാകാരണഞ്ഞുനോ.
ഗണ്ഹതോ പച്ഛിമം അങ്ഗം, ദദതോ പുരിമം പന;
ഉഭിന്നം അഡ്ഢതേയ്യം ചേ, വിനാ ഹത്ഥം പസാരിതം.
തസ്മിം അഭിഹടം ഠാനേ, പവാരണപഹോനകം;
താദിസം ഭുഞ്ജമാനോവ, നിസേധേതി പവാരിതോ.
ഹത്ഥേ ആധാരകേ വാപി, പത്തം ഊരൂസു വാ ഠിതം;
ആഹരിത്വാ സചേ ഭിക്ഖു, ‘‘ഭത്തം ഗണ്ഹാ’’തി ഭാസതി.
അനന്തരേ നിസിന്നോവ, തം പടിക്ഖിപതോ പന;
അഭിഹാരസ്സ ചാഭാവാ, നത്ഥി തസ്സ പവാരണാ.
ഭത്തപച്ഛിം പണാമേത്വാ, ഠപേത്വാ പുരതോ ‘‘ഇദം;
ഗണ്ഹാഹീ’’തി ച വുത്തേപി, അയമേവ വിനിച്ഛയോ.
അനന്തരസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ, ദീയമാനേ പനേതരോ;
പിദഹന്തോ സകം പത്തം, ഹത്ഥേഹി ന പവാരിതോ.
കായേനാഭിഹടം ഭത്തം, പടിക്ഖിപതി യോ പന;
കായേന വാപി വാചായ, ഹോതി കസ്സ പവാരണാ.
ഏകോ ¶ അഭിഹടേ ഭത്തേ, പവാരണഭയാ പന;
‘‘ആകിരാകിര കോട്ടേത്വാ, കോട്ടേത്വാ പൂരയാ’’തി ച.
സചേ വദതി തസ്സാപി, ന പനത്ഥി പവാരണാ;
ഇച്ചേവാഹ മഹാഥേരോ, മഹാപദുമനാമകോ.
സമംസഞ്ഹി ¶ രസം നേത്വാ, ഗണ്ഹഥാതി രസം വദേ;
തം സുത്വാ ച നിസേധേന്തോ, നേവ ഹോതി പവാരിതോ.
‘‘ഗണ്ഹ മച്ഛരസം സാരം, ഗണ്ഹ മംസരസ’’ന്തി വാ;
‘‘ഇദം ഗണ്ഹാ’’തി വാ വുത്തേ, പടിക്ഖേപേ പവാരണാ.
സചേ മംസം വിസും കത്വാ, ‘‘ഗണ്ഹ മംസരസ’’ന്തി വാ;
വദേയ്യത്ഥി ച മംസം ചേ, പടിക്ഖേപേ പവാരണാ.
ഓദനേന ച പുച്ഛന്തം, ‘‘മുഹുത്തം ആഗമേഹി’’തി;
ഗഹണത്ഥം ഠപേന്തസ്സ, നേവ തസ്സ പവാരണാ.
കളീരപനസാദീഹി, മിസ്സകം മച്ഛമംസകം;
‘‘കളീരസൂപകം ഗണ്ഹ, പനസബ്യഞ്ജന’’ന്തി വാ.
വദന്തി ചേ പടിക്ഖേപേ, നേവ ഹോതി പവാരണാ;
അപവാരണഹേതൂനം, നാമേന പന വുത്തതോ.
‘‘മച്ഛസൂപ’’ന്തി വാ വുത്തേ, ‘‘മംസസൂപ’’ന്തി വാ പന;
‘‘ഇദം ഗണ്ഹാ’’തി വാ വുത്തേ, ഹോതിയേവ പവാരണാ.
ഏസേവ ച നയോ വുത്തോ, ഞേയ്യോ മംസകരമ്ബകേ;
സബ്ബേസു മച്ഛമംസേഹി, മിസ്സകേസു അയം നയോ.
ഭത്തസമ്മിസ്സിതം യാഗും, ആഹരിത്വാ സചേ പന;
‘‘യാഗും ഗണ്ഹാ’’തി വുത്തസ്മിം, ന പവാരേതി വാരയം.
‘‘ഭത്തം ഗണ്ഹാ’’തി വുത്തേ തു, പവാരേതി പടിക്ഖിപം;
യേന വാപുച്ഛിതോ തസ്സ, അത്ഥിതായാതി കാരണം.
‘‘യാഗുമിസ്സകം ഗണ്ഹാ’’തി, വുത്തേ തത്ഥ ച യാഗു ചേ;
സമാ ബഹുതരാ വാ സാ, ന പവാരേതി സോ കിര.
മന്ദാ യാഗു, ബഹും ഭത്തം, സചേ ഹോതി പവാരണാ;
ഇദം സബ്ബത്ഥ നിദ്ദിട്ഠം, കാരണം പന ദുദ്ദസം.
രസം ¶ ബഹുരസേ ഭത്തേ, ഖീരം വാ ബഹുഖീരകേ;
ഗണ്ഹഥാതി വിസും കത്വാ, ദേതി നത്ഥി പവാരണാ.
ഗച്ഛന്തേനേവ ¶ ഭോത്തബ്ബം, ഗച്ഛന്തോ ചേ പവാരിതോ;
ഭുഞ്ജിതബ്ബം ഠിതേനേവ, ഠത്വാ യദി പവാരിതോ.
ഉദകം വാപി പത്വാ സോ, സചേ തിട്ഠതി കദ്ദമം;
അതിരിത്തം തു കാരേത്വാ, ഭുഞ്ജിതബ്ബം തതോ പുന.
പീഠകേ യോ നിസീദിത്വാ, പവാരേതി സചേ പന;
ആസനം അവിചാലേത്വാ, ഭുഞ്ജിതബ്ബം യഥാസുഖം.
സചേ മഞ്ചേ നിസീദിത്വാ, പവാരേതി തതോ പന;
ഇതോ സംസരിതും ഏത്തോ, ഈസകമ്പി ന ലബ്ഭതി.
തേന മഞ്ചേന നം സദ്ധിം, വട്ടതഞ്ഞത്ര നേന്തി ചേ;
ഏവം സബ്ബത്ഥ ഞാതബ്ബം, വിഞ്ഞുനാ വിനയഞ്ഞുനാ.
നിപജ്ജിത്വാവ ഭോത്തബ്ബം, നിപന്നോ ചേ പവാരിതോ;
വാരേതുക്കുടികോ ഹുത്വാ, ഭുഞ്ജിതബ്ബം തഥേവ ച.
അഥാലമേതം സബ്ബന്തി, വത്തബ്ബം തേന ഭിക്ഖുനാ;
അതിരിത്തം കരോന്തേന, ഓനമേത്വാന ഭാജനം.
കപ്പിയം പന കാതബ്ബം, ന പത്തേയേവ കേവലം;
പച്ഛിയം യദി വാ കുണ്ഡേ, കാതും വട്ടതി ഭാജനേ.
പവാരിതാനം അപവാരിതാനം;
അഞ്ഞേസമേതം പന വട്ടതേവ;
യേനാതിരിത്തം തു കതം ഠപേത്വാ;
തമേവ ചേകം പരിഭുഞ്ജിതബ്ബം.
കപ്പിയം പന കാരേത്വാ, ഭുഞ്ജന്തസ്സേവ ഭിക്ഖുനോ;
ബ്യഞ്ജനം വാപി യം കിഞ്ചി, പത്തേ തസ്സാകിരന്തി ചേ.
അതിരിത്തം തു കാരേത്വാ, ഭുഞ്ജിതബ്ബം തഥാ പുന;
യേന തം അകതം യം വാ, കാതബ്ബം തേന തം വിസും.
കതം ¶ അകപ്പിയാദീഹി, അതിരിത്തം തു സത്തഹി;
ന ഗിലാനാതിരിത്തഞ്ച, തം ഹോതിനതിരിത്തകം.
യോപി ¶ പാതോവ ഏകമ്പി, സിത്ഥം ഭുത്വാ നിസീദതി;
ഉപകട്ഠൂപനീതമ്പി, കാതും ലഭതി കപ്പിയം.
ആഹാരത്ഥായ യാമാദി-കാലികം പടിഗണ്ഹതോ;
അനാമിസം തമേവസ്സ, ദുക്കടം പരിഭുഞ്ജതോ.
തഥാ അനതിരിത്തന്തി, സഞ്ഞിനോ അതിരിത്തകേ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ദുക്കടം പരിദീപിതം.
അനാപത്താതിരിത്തം തു, കാരാപേത്വാന ഭുഞ്ജതോ;
ഗിലാനസ്സാതിരിത്തം വാ, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ.
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ;
കപ്പിയാകരണഞ്ചേവ, ഭോജനഞ്ച ക്രിയാക്രിയം.
പഠമപവാരണകഥാ.
യോ പനാനതിരിത്തേന, പവാരേയ്യ പവാരിതം;
ജാനം ആസാദനാപേക്ഖോ, ഭുത്തേ പാചിത്തി തസ്സ തു.
ദുക്കടം അഭിഹാരേ ച, ഗഹണേ ഇതരസ്സ ഹി;
അജ്ഝോഹാരപയോഗേസു, സബ്ബേസുപി ച ദുക്കടം.
ഭോജനസ്സാവസാനസ്മിം, പാചിത്തി പരിദീപിതാ;
അഭിഹാരകഭിക്ഖുസ്സ, സബ്ബം തസ്സേവ ദസ്സിതം.
പവാരിതോതി സഞ്ഞിസ്സ, ഭിക്ഖുസ്മിം അപവാരിതേ;
വിമതിസ്സുഭയത്ഥാപി, ദുക്കടം പരിദീപിതം.
അനാപത്താതിരിത്തം വാ, കാരാപേത്വാവ ദേതി ചേ;
ഗിലാനസ്സാവസേസം വാ, അഞ്ഞസ്സത്ഥായ ദേതി വാ.
സേസം ¶ സബ്ബമസേസേന, അനന്തരസമം മതം;
ഓമസവാദതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
ദുതിയപവാരണകഥാ.
ഖാദനീയം വാ ഭോജനീയം വാ;
കിഞ്ചി വികാലേ യോ പന ഭിക്ഖു;
ഖാദതി ¶ ഭുഞ്ജതി വാപി ച തം;
സോ ജിനവുത്തം ദോസമുപേതി.
യമാമിസഗതഞ്ചേത്ഥ, വനമൂലഫലാദികം;
കാലികേസ്വസമ്മോഹത്ഥം, വേദിതബ്ബമിദം പന.
മൂലം കന്ദം മുളാലഞ്ച, മത്ഥകം ഖന്ധകം തചം;
പത്തം പുപ്ഫം ഫലം അട്ഠി, പിട്ഠം നിയ്യാസമേവ ച.
മൂലഖാദനീയാദീനം, മുഖമത്തനിദസ്സനം;
ഭിക്ഖൂനം പാടവത്ഥായ, നാമത്ഥേസു നിബോധഥ.
മൂലകം ഖാരകഞ്ചേവ, വത്ഥുലം തണ്ഡുലേയ്യകം;
തമ്ബകം ജജ്ഝരികഞ്ച, ചച്ചു വജകലീപി ച.
മൂലാനി ഏവമാദീനം, സാകാനം ആമിസേ പന;
സങ്ഗഹം ഇധ ഗച്ഛന്തി, ആഹാരത്ഥം ഫരന്തി ഹി.
ഛഡ്ഡേന്തി ജരട്ഠം ഛേത്വാ, യം തം വജകലിസ്സ തു;
തം യാവജീവികം വുത്തം, സേസാനം യാവകാലികം.
ഹലിദ്ദി സിങ്ഗിവേരഞ്ച, വചത്തം അതിവിസം വചം;
ഉസീരം ഭദ്ദമുത്തഞ്ച, തഥാ കടുകരോഹിണീ.
ഇച്ചേവമാദികം അഞ്ഞം, പഞ്ചമൂലാദികം ബഹു;
നാനപ്പകാരകം മൂലം, വിഞ്ഞേയ്യം യാവജീവികം.
മസാലുപിണ്ഡലാദീനം ¶ , വല്ലീനം ആലുവസ്സ ച;
കന്ദോ ഉപ്പലജാതീനം, തഥാ പദുമജാതിയാ.
കദലീസിഗ്ഗുതാലാനം, മാലുവസ്സ ച വേളുയാ;
സതാവരി കസേരൂനം, കന്ദോ അമ്ബാടകസ്സ ച.
ഇച്ചേവമാദയോ കന്ദാ;
ദസ്സിതാ യാവകാലികാ;
ധോതോ സോ ആമിസേ വുത്തോ;
കന്ദോ യോ ഖീരവല്ലിയാ.
അധോതോ ലസുണഞ്ചേവ, ഖീരകാകോലിആദയോ;
കന്ദാ വാക്യപഥാതീതാ, വിഞ്ഞേയ്യാ യാവജീവികാ.
പുണ്ഡരീകമുളാലഞ്ച ¶ , മുളാലം പദുമസ്സ ച;
ഏവമാദിമനേകമ്പി, മുളാലം യാവകാലികം.
താലഹിന്താലകുന്താല-നാളികേരാദിസമ്ഭവം;
ഹലിദ്ദിസിങ്ഗിവേരാനം, മുളാലം യാവജീവികം.
താലഹിന്താലകുന്താല-കളീരോ കേതകസ്സ ച;
കദലീനാളികേരാനം, മത്ഥകം മൂലകസ്സ ച.
ഖജ്ജുരേരകവേത്താനം, ഉച്ഛുവേളുനളാദിനം;
സത്തന്നം പന ധഞ്ഞാനം, കളീരോ സാസപസ്സ ച.
ഇച്ചേവമാദയോനേകേ, മത്ഥകാ യാവകാലികാ;
അഞ്ഞേ ഹലിദ്ദിആദീനം, മത്ഥകാ യാവജീവികാ.
താലകുന്താലകാദീനം, ഛിന്ദിത്വാ പാതിതോ പന;
ഗതോ ജരട്ഠബുന്ദോ സോ, സങ്ഗഹം യാവജീവികേ.
ഖന്ധഖാദനീയം നാമ, ഉച്ഛുഖന്ധോ പകാസിതോ;
സാലകല്യാണിയാ ഖന്ധോ, തഥാ പഥവിയം ഗതോ.
ഏവമുപ്പലജാതീനം, ദണ്ഡകോ യാവകാലികോ;
പണ്ണദണ്ഡുപ്പലാദീനം, സബ്ബോ പദുമജാതിയാ.
യാവജീവികസങ്ഖാതാ ¶ , കരമദ്ദാദിദണ്ഡകാ;
തചേസുച്ഛുതചോവേകോ, സരസോ യാവകാലികോ.
മൂലകം ഖാരകോ ചച്ചു, തമ്ബകോ തണ്ഡുലേയ്യകോ;
വത്ഥുലോ ചീനമുഗ്ഗോ ച, ഉമ്മാ വജകലീ തഥാ.
ജജ്ഝരീ കാസമദ്ദോ ച, സേല്ലു സിഗ്ഗു ച നാളികാ;
വരുണോ അഗ്ഗിമന്ഥോ ച, ജീവന്തീ സുനിസന്നകോ.
രാജമാസോ ച മാസോ ച, നിപ്ഫാവോ മിഗപുപ്ഫികാ;
വണ്ടകോ ഭൂമിലോണീതി, ഏവമാദിമനേകകം.
പത്തഖാദനീയം നാമ, കഥിതം യാവകാലികം;
ഇതരാ ച മഹാലോണി, ദീപിതാ യാവജീവികാ.
യാവകാലികമിച്ചേവ, കഥിതം അമ്ബപല്ലവം;
നിമ്ബസ്സ കുടജസ്സാപി, പണ്ണം സുലസിയാപി ച.
കപ്പാസികപടോലാനം ¶ , തേസം പുപ്ഫഫലാനി ച;
ഫണിജ്ജകജ്ജുകാനഞ്ച, പണ്ണം തം യാവജീവികം.
അട്ഠന്നം മൂലകാദീനം, പുപ്ഫം നിപ്ഫാവകസ്സ ച;
തഥാ പുപ്ഫം കരീരസ്സ, പുപ്ഫം വരുണകസ്സ ച.
പുപ്ഫം കസേരുകസ്സാപി, ജീവന്തീ സിഗ്ഗുപുപ്ഫകം;
പദുമുപ്പലജാതീനം, പുപ്ഫാനം കണ്ണികാപി ച.
നാളികേരസ്സ താലസ്സ, തരുണം കേതകസ്സ ച;
ഇച്ചേവമാദികം പുപ്ഫ-മനേകം യാവകാലികം.
യാവകാലികപുപ്ഫാനി, ഠപേത്വാ പന സേസകം;
യാവജീവികപുപ്ഫന്തി, ദീപയേ സബ്ബമേവ ച.
തിലകമകുലസാലമല്ലികാനം ¶ ;
കകുധകപിത്ഥകകുന്ദകളീനം;
കുരവകകരവീരപാടലീനം;
കുസുമമിദം പന യാവജീവികം.
അമ്ബമ്ബാടകജമ്ബൂനം, ഫലഞ്ച പനസസ്സ ച;
മാതുലുങ്ഗകപിത്ഥാനം, ഫലം തിന്തിണികസ്സ ച.
താലസ്സ നാളികേരസ്സ, ഫലം ഖജ്ജൂരിയാപി ച;
ലബുജസ്സ ച ചോചസ്സ, മോചസ്സ മധുകസ്സ ച.
ബദരസ്സ കരമദ്ദസ്സ, ഫലം വാതിങ്ഗണസ്സ ച;
കുമ്ഭണ്ഡതിപുസാനഞ്ച, ഫലം ഏളാലുകസ്സ ച.
രാജായതനഫലം പുസ്സ-ഫലം തിമ്ബരുകസ്സ ച;
ഏവമാദിമനേകമ്പി, ഫലം തം യാവകാലികം.
തിഫലം പിപ്ഫലീ ജാതി-ഫലഞ്ച കടുകപ്ഫലം;
ഗോട്ഠഫലം ബിലങ്ഗഞ്ച, തക്കോലമരിചാനി ച.
ഏവമാദീനി വുത്താനി, അവുത്താനി ച പാളിയം;
ഫലാനി പന ഗച്ഛന്തി, യാവജീവികസങ്ഗഹം.
പനസമ്ബാടകട്ഠീനി, സാലട്ഠി ലബുജട്ഠി ച;
ചിഞ്ചാബിമ്ബഫലട്ഠീനി, പോക്ഖരട്ഠി ച സബ്ബസോ.
ഖജ്ജൂരികേതകാദീനം ¶ , തഥാ താലഫലട്ഠി ച;
ഏവമാദീനി ഗച്ഛന്തി, യാവകാലികസങ്ഗഹം.
പുന്നാഗമധുകട്ഠീനി, സേല്ലട്ഠി തിഫലട്ഠി ച;
ഏവമാദീനി അട്ഠീനി, നിദ്ദിട്ഠാനി അനാമിസേ.
സത്തന്നം പന ധഞ്ഞാനം, അപരണ്ണാനമേവ ച;
പിട്ഠം പനസസാലാനം, ലബുജമ്ബാടകസ്സ ച.
താലപിട്ഠം ¶ തഥാ ധോതം, പിട്ഠം യം ഖീരവല്ലിയാ;
ഏവമാദിമനേകമ്പി, കഥിതം യാവകാലികം.
അധോതം താലപിട്ഠഞ്ച, പിട്ഠം യം ഖീരവല്ലിയാ;
അസ്സഗന്ധാദിപിട്ഠഞ്ച, ഹോതി തം യാവജീവികം.
നിയ്യാസോ ഉച്ഛുനിബ്ബത്തോ, ഏകോ സത്താഹകാലികോ;
അവസേസോ ച ഹിങ്ഗാദി, നിയ്യാസോ യാവജീവികോ.
മൂലാദീസു മയാ കിഞ്ചി, മുഖമത്തം നിദസ്സിതം;
ഏതസ്സേവാനുസാരേന, സേസോ ഞേയ്യോ വിഭാവിനാ.
‘‘ഭുഞ്ജിസ്സാമി വികാലേ’’തി, ആമിസം പടിഗണ്ഹതോ;
കാലേ വികാലസഞ്ഞിസ്സ, കാലേ വേമതികസ്സ ച.
ദുക്കടം, കാലസഞ്ഞിസ്സ, അനാപത്തി പകാസിതാ;
ഇദം ഏളകലോമേന, സമുട്ഠാനാദിനാ സമം.
വികാലഭോജനകഥാ.
ഭോജനം സന്നിധിം കത്വാ, ഖാദനം വാപി യോ പന;
ഭുഞ്ജേയ്യ വാപി ഖാദേയ്യ, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
ഭിക്ഖു യം സാമണേരാനം, പരിച്ചജത്യനാലയോ;
നിദഹിത്വാ സചേ തസ്സ, ദേന്തി തം പുന വട്ടതി.
സയം പടിഗ്ഗഹേത്വാന, അപരിച്ചത്തമേവ യം;
ദുതിയേ ദിവസേ തസ്സ, നിഹിതം തം ന വട്ടതി.
തതോ അജ്ഝോഹരന്തസ്സ, ഏകസിത്ഥമ്പി ഭിക്ഖുനോ;
പാചിത്തി കഥിതാ സുദ്ധാ, സുദ്ധചിത്തേന താദിനാ.
അകപ്പിയേസു ¶ മംസേസു, മനുസ്സസ്സേവ മംസകേ;
ഥുല്ലച്ചയേന പാചിത്തി, ദുക്കടേന സഹേതരേ.
യാമകാലികസങ്ഖാതം ¶ , പാചിത്തി പരിഭുഞ്ജതോ;
ദുക്കടാപത്തിയാ സദ്ധിം, ആഹാരത്ഥായ ഭുഞ്ജതോ.
സചേ പവാരിതോ ഹുത്വാ, അന്നം അനതിരിത്തകം;
ഭുഞ്ജതോ പകതം തസ്സ, ഹോതി പാചിത്തിയദ്വയം.
ഥുല്ലച്ചയേന സദ്ധിം ദ്വേ, മംസേ മാനുസകേ സിയും;
സേസേ അകപ്പിയേ മംസേ, ദുക്കടേന സഹ ദ്വയം.
യാമകാലികസങ്ഖാതം, ഭുഞ്ജതോ സതി പച്ചയേ;
സാമിസേന മുഖേന ദ്വേ, ഏകമേവ നിരാമിസം.
തമേവജ്ഝോഹരന്തസ്സ, ആഹാരത്ഥായ കേവലം;
ദ്വീസു തേസു വികപ്പേസു, ദുക്കടം പന വഡ്ഢതി.
വികാലേ ഭുഞ്ജതോ സുദ്ധം, സന്നിധിപച്ചയാപി ച;
വികാലഭോജനാ ചേവ, ഹോതി പാചിത്തിയദ്വയം.
മംസേ ഥുല്ലച്ചയഞ്ചേവ, ദുക്കടമ്പി ച വഡ്ഢതി;
മനുസ്സമംസേ സേസേ ച, യഥാനുക്കമതോ ദ്വയം.
നത്ഥേവാനതിരിത്തമ്പി, വികാലേ പരിഭുഞ്ജതോ;
ദോസോ സബ്ബവികപ്പേസു, ഭിക്ഖുനോ തന്നിമിത്തകോ.
വികാലപച്ചയാ വാപി, ന ദോസോ യാമകാലികേ;
സത്താഹകാലികം യാവ-ജീവികം പടിഗണ്ഹതോ.
ആഹാരസ്സേവ അത്ഥായ, ഗഹണേ ദുവിധസ്സ തു;
അജ്ഝോഹാരപയോഗേസു, ദുക്കടം തു നിരാമിസേ.
അഥ ആമിസസംസട്ഠം, ഗഹേത്വാ ഠപിതം സചേ;
പുന അജ്ഝോഹരന്തസ്സ, പാചിത്തേവ പകാസിതാ.
കാലോ യാമോ ച സത്താഹം, ഇതി കാലത്തയം ഇദം;
അതിക്കമയതോ ദോസോ, കാലം തം തം തു കാലികം.
അത്തനാ തീണി സമ്ഭിന്ന-രസാനി ഇതരാനി ഹി;
സഭാവമുപനേതേവ, യാവകാലികമത്തനോ.
ഏവമേവ ¶ ¶ ച സേസേസു, കാലികേസു വിനിദ്ദിസേ;
ഇമേസു പന സബ്ബേസു, കാലികേസു ചതൂസ്വപി.
കാലികദ്വയമാദിമ്ഹി, അന്തോവുത്ഥഞ്ച സന്നിധി;
ഉഭയമ്പി ന ഹോതേവ, പച്ഛിമം കാലികദ്വയം.
അകപ്പിയായ കുടിയാ, വുത്ഥേനന്തദ്വയേന തം;
ഗഹിതം തദഹേ വാപി, ദ്വയം പുബ്ബം ന വട്ടതി.
മുഖസന്നിധി നാമായം, അന്തോവുത്ഥം ന കപ്പതി;
ഇതി വുത്തം ദള്ഹം കത്വാ, മഹാപച്ചരിയം പന.
ന ദോസോ നിദഹിത്വാപി, പഠമം കാലികത്തയം;
തം തം സകം സകം കാല-മനതിക്കമ്മ ഭുഞ്ജതോ.
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീനം, അനാപത്തി പകാസിതാ;
സമമേളകലോമേന, സമുട്ഠാനാദിനാ ഇദം.
സന്നിധികാരകഥാ.
ഭോജനാനി പണീതാനി, അഗിലാനോ പനത്തനോ;
അത്ഥായ വിഞ്ഞാപേത്വാന, പാചിത്തി പരിഭുഞ്ജതോ.
‘‘സപ്പിനാ ദേഹി ഭത്തം മേ, സസപ്പിം സപ്പിമിസ്സകം;
സപ്പിഭത്തഞ്ച ദേഹീ’’തി, വിഞ്ഞാപേന്തസ്സ ദുക്കടം.
വിഞ്ഞാപേത്വാ തഥാ തം ചേ, ദുക്കടം പടിഗണ്ഹതോ;
പുന അജ്ഝോഹരന്തസ്സ, പാചിത്തി പരിയാപുതാ.
സുദ്ധാനി സപ്പിആദീനി, വിഞ്ഞാപേത്വാന ഭുഞ്ജതോ;
സേഖിയേസുപി വിഞ്ഞത്തി, ദുക്കടം പരിദീപയേ.
തസ്മാ പണീതസംസട്ഠം, വിഞ്ഞാപേത്വാവ ഭുഞ്ജതോ;
സത്തധഞ്ഞമയം ഭത്തം, പാചിത്തിയമുദീരയേ.
സചേ ¶ ‘‘ഗോസപ്പിനാ മയ്ഹം, ദേഹി ഭത്ത’’ന്തി യാചിതോ;
അജിയാ സപ്പിആദീഹി, വിസങ്കേതം ദദാതി ചേ.
‘‘സപ്പിനാ ദേഹി’’ വുത്തോ ചേ, നവനീതാദികേസുപി;
ദേതി അഞ്ഞതരേനസ്സ, വിസങ്കേതന്തി ദീപിതം.
യേന ¶ യേന ഹി വിഞ്ഞത്തം, തസ്മിം മൂലേപി തസ്സ വാ;
ലദ്ധേപി പന തം ലദ്ധം, ഹോതിയേവ ന അഞ്ഞഥാ.
ഠപേത്വാ സപ്പിആദീനി, ആഗതാനി ഹി പാളിയം;
അഞ്ഞേഹി വിഞ്ഞാപേന്തസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
സബ്ബേഹി സപ്പിആദീഹി, വിഞ്ഞാപേത്വാവ ഏകതോ;
ഭുഞ്ജതേകരസം കത്വാ, നവ പാചിത്തിയോ മതാ.
അകപ്പിയേന വുത്തേപി, സപ്പിനാ ദേതി തേന ചേ;
ഗഹണേ പരിഭോഗേപി, ദുക്കടം പരിദീപിതം.
ഗിലാനസ്സ ഗിലാനോതി, സഞ്ഞിനോ വിമതിസ്സ വാ;
ദുക്കടം മുനിനാ വുത്തം, അനാപത്തി പകാസിതാ.
ഗിലാനകാലേ വിഞ്ഞത്ത-മഗിലാനസ്സ ഭുഞ്ജതോ;
ഗിലാനസ്സാവസേസം വാ, ഞാതകാദീനമേവ വാ.
ഇദം ചതുസമുട്ഠാനം, കായതോ കായവാചതോ;
കായചിത്താ തഥാ കായ-വാചാചിത്തത്തയാപി ച.
പണീതഭോജനകഥാ.
അദിന്നഞ്ഹി മുഖദ്വാരം, ആഹാരം ആഹരേയ്യ യോ;
ദന്തപോനോദകം ഹിത്വാ, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
ഹത്ഥപാസോഭിനീഹാരോ, മജ്ഝിമുച്ചാരണക്ഖമോ;
മനുസ്സോ വാമനുസ്സോ വാ, ദേതി കായാദിനാ തിധാ.
പടിഗ്ഗണ്ഹാതി ¶ തം ഭിക്ഖു, ദീയമാനം സചേ ദ്വിധാ;
ഏവം പഞ്ചങ്ഗസംയോഗേ, ഗഹണം തസ്സ രൂഹതി.
ദായകോ ഗഗനട്ഠോ ചേ, ഭൂമട്ഠോ ചേതരോ സിയാ;
ഭൂമട്ഠസ്സ ച സീസേന, ഗഗനട്ഠസ്സ ദേഹിനോ.
യമാസന്നതരം അങ്ഗം, ഓരിമന്തേന തസ്സ തു;
ദാതും വാപി ഗഹേതും വാ, വിനാ ഹത്ഥം പസാരിതം.
ഹത്ഥപാസോ മിനേതബ്ബോ, നഗട്ഠാദീസ്വയം നയോ;
ഏവരൂപേ പന ഠാനേ, ഠത്വാ ചേ ദേതി വട്ടതി.
പക്ഖീ ¶ വാ മുഖതുണ്ഡേന, ഹത്ഥീ സോണ്ഡായ വാ പന;
സചേ യം കിഞ്ചി പുപ്ഫം വാ, ഫലം വാ ദേതി വട്ടതി.
ഭത്തബ്യഞ്ജനപുണ്ണാനി, ഭാജനാനി ബഹൂനിപി;
സീസേനാദായ ഭിക്ഖുസ്സ, ഗന്ത്വാ കസ്സചി സന്തികം.
ഈസകം പന ഓനത്വാ, ‘‘ഗണ്ഹാ’’തി യദി ഭാസതി;
തേന ഹത്ഥം പസാരേത്വാ, ഹേട്ഠിമം പന ഭാജനം.
പടിച്ഛിതബ്ബം തം ഏക- ദേസേനാപി ച ഭിക്ഖുനാ;
ഹോന്തി ഏത്താവതാ താനി, ഗഹിതാനേവ സബ്ബസോ.
തതോ പട്ഠായ തം സബ്ബം, ഓരോപേത്വാ യഥാസുഖം;
ഉഗ്ഘാടേത്വാ തതോ ഇട്ഠം, ഗഹേതും പന വട്ടതി.
പച്ഛിആദിമ്ഹി വത്തബ്ബ-മത്ഥി കിം ഏകഭാജനേ;
കാജഭത്തം ഹരന്തോ ചേ, ഓനത്വാ ദേതി വട്ടതി.
തിംസഹത്ഥോ സിയാ വേളു, അന്തേസു ച ദുവേ ഘടാ;
സപ്പിനോ, ഗഹിതേകസ്മിം, സബ്ബം ഗഹിതമേവ തം.
ബഹുപത്താ ച മഞ്ചേ വാ, പീഠേ വാ കടസാരകേ;
ഠപിതാ ദായകോ ഹത്ഥ-പാസേ ഠത്വാന ദേതി ചേ.
പടിഗ്ഗഹണസഞ്ഞായ, മഞ്ചാദീനി സചേ പന;
നിസീദതി ഫുസിത്വാ യോ, യഞ്ച പത്തേസു ദീയതി.
ഗഹിതം ¶ തേന തം സബ്ബം, ഹോതിയേവ ന സംസയോ;
പടിഗ്ഗഹേസ്സാമിച്ചേവ, മഞ്ചാദീനി സചേ പന.
ഗഹിതം ഹോതി തം സബ്ബം, ആരുഹിത്വാ നിസീദതി;
ആഹച്ച കുച്ഛിയാ കുച്ഛിം, ഠിതാ പത്താ ഹി ഭൂമിയം.
യം യം അങ്ഗുലിയാ വാപി, ഫുസിത്വാ സൂചിയാപി വാ;
നിസിന്നോ തത്ഥ തത്ഥേവ, ദീയമാനം തു വട്ടതി.
കടസാരേ മഹന്തസ്മിം, തഥാ ഹത്ഥത്ഥരാദിസു;
ഗണ്ഹതോ ഹത്ഥപാസസ്മിം, വിജ്ജമാനേ തു വട്ടതി.
തത്ഥജാതകപണ്ണേസു, ഗഹേതും ന ച വട്ടതി;
ന പനേതാനി കായേന, പടിബദ്ധാനി ഹോന്തി ഹി.
അസംഹാരിമപാസാണേ ¶ , ഫലകേ വാപി താദിസേ;
ഖാണുബദ്ധേപി വാ മഞ്ചേ, ഗഹണം നേവ രൂഹതി.
തിന്തിണികാദിപണ്ണേസു, ഭൂമിയം പത്ഥടേസു വാ;
ധാരേതുമസമത്ഥത്താ, ഗഹണം ന ച രൂഹതി.
ഹത്ഥപാസമതിക്കമ്മ, ദീഘദണ്ഡേന ദേതി ചേ;
വത്തബ്ബോ ഭിക്ഖുനാഗന്ത്വാ, ദേഹീതി പരിവേസകോ.
സചേ പത്തേ രജോ ഹോതി, ധോവിതബ്ബോ ജലേ സതി;
തസ്മിം അസതി പുഞ്ഛിത്വാ, ഗഹേതബ്ബോ അസേസതോ.
പിണ്ഡായ വിചരന്തസ്സ, രജം പതതി ചേ പന;
ഭിക്ഖാ പടിഗ്ഗഹേത്വാവ, ഗഹേതബ്ബാ വിജാനതാ.
അപ്പടിഗ്ഗഹിതേ ഭിക്ഖും, ഗണ്ഹതോ പന ദുക്കടം;
പടിഗ്ഗഹേത്വാനാപത്തി, പച്ഛാ തം പരിഭുഞ്ജതോ.
‘‘പടിഗ്ഗഹേത്വാ ദേഥാ’’തി, വുത്തേ തം വചനം പന;
അസുത്വാനാദിയിത്വാ വാ, ദേന്തി ചേ നത്ഥി ദുക്കടം.
പച്ഛാ പടിഗ്ഗഹേത്വാവ, ഗഹേതബ്ബം വിജാനതാ;
സചേ രജം നിപാതേതി, മഹാവാതോ തതോ തതോ.
ന ¶ സക്കാ ച സിയാ ഭിക്ഖം, ഗഹേതും യദി ഭിക്ഖുനാ;
അഞ്ഞസ്സ ദാതുകാമേന, ഗഹേതും പന വട്ടതി.
സാമണേരസ്സ തം ദത്വാ, ദിന്നം വാ തേന തം പുന;
തസ്സ വിസ്സാസതോ വാപി, ഭുഞ്ജിതും പന വട്ടതി.
ഭിക്ഖാചാരേ സചേ ഭത്തം, സരജം ദേതി ഭിക്ഖുനോ;
‘‘പടിഗ്ഗഹേത്വാ ഭിക്ഖം ത്വം, ഗണ്ഹ വാ ഭുഞ്ജ വാ’’തി ച.
വത്തബ്ബോ സോ തഥാ തേന, കത്തബ്ബഞ്ചേവ ഭിക്ഖുനാ;
രജം ഉപരി ഭത്തസ്സ, തസ്സുപ്ലവതി ചേ പന.
കഞ്ജികം തു പവാഹേത്വാ, ഭുഞ്ജിതബ്ബം യഥാസുഖം;
അന്തോ പടിഗ്ഗഹേതബ്ബം, പവിട്ഠം തു സചേ പന.
പതിതം സുക്ഖഭത്തേ ചേ, അപനീയാവ തം രജം;
സുഖുമം ചേ സഭത്തമ്പി, ഭുഞ്ജിതബ്ബം യഥാസുഖം.
ഉളുങ്കേനാഹരിത്വാപി ¶ , ദേന്തസ്സ പഠമം പന;
ഥേവോ ഉളുങ്കതോ പത്തേ, സചേ പതതി വട്ടതി.
ഭത്തേ ആകിരമാനേ തു, ചരുകേന തതോ പന;
മസി വാ ഛാരികാ വാപി, സചേ പതതി ഭാജനേ.
തസ്സ ചാഭിഹടത്താപി, ന ദോസോ ഉപലബ്ഭതി;
അനന്തരസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ, ദീയമാനം തു പത്തതോ.
ഉപ്പഭിത്വാ സചേ പത്തേ, ഇതരസ്സ ച ഭിക്ഖുനോ;
പതതി വട്ടതേവായം, പടിഗ്ഗഹിതമേവ തം.
പായാസസ്സ ച പൂരേത്വാ, പത്തം ചേ ദേന്തി ഭിക്ഖുനോ;
ഉണ്ഹത്താ പന തം ഹേട്ഠാ, ഗഹേതും ന ച സക്കതി.
വട്ടതീതി ച നിദ്ദിട്ഠം, ഗഹേതും മുഖവട്ടിയം;
ന സക്കാ ചേ ഗഹേതബ്ബോ, തഥാ ആധാരകേനപി.
സചേ ¶ ആസനസാലായം, ഗഹേത്വാ പത്തമത്തനോ;
നിദ്ദായതി നിസിന്നോവ, ദീയമാനം ന ജാനതി.
നേവാഹരിയമാനം വാ, അപ്പടിഗ്ഗഹിതമേവ തം;
ആഭോഗം പന കത്വാ ചേ, നിസിന്നോ ഹോതി വട്ടതി.
സചേ ഹത്ഥേന മുഞ്ചിത്വാ, പത്തം ആധാരകമ്പി വാ;
പേല്ലേത്വാ പന പാദേന, നിദ്ദായതി ഹി വട്ടതി.
പാദേനാധാരകം അക്ക-മിത്വാപി പടിഗണ്ഹതോ;
ജാഗരസ്സാപി ഹോതേവ, ഗഹണസ്മിം അനാദരോ.
തസ്മാ തം ന ച കാതബ്ബം, ഭിക്ഖുനാ വിനയഞ്ഞുനാ;
യം ദീയമാനം പതതി, ഗഹേതും തം തു വട്ടതി.
ഭുഞ്ജന്താനഞ്ച ദന്താ വാ, ഖീയന്തിപി നഖാപി വാ;
തഥാ പത്തസ്സ വണ്ണോ വാ, അബ്ബോഹാരനയോ അയം.
സത്ഥകേനുച്ഛുആദീനി, ഫാലേന്താനം സചേ മലം;
പഞ്ഞായതി ഹി തം തേസു, സിയാ നവസമുട്ഠിതം.
പടിഗ്ഗഹേത്വാ തം പച്ഛാ, ഖാദിതബ്ബം തു ഭിക്ഖുനാ;
ന പഞ്ഞായതി ചേ തസ്മിം, മലം വട്ടതി ഖാദിതും.
പിസന്താനമ്പി ¶ ഭേസജ്ജം, കോട്ടേന്താനമ്പി വാ തഥാ;
നിസദോദുക്ഖലാദീനം, ഖീയനേപി അയം നയോ.
ഭേസജ്ജത്ഥായ താപേത്വാ, വാസിം ഖീരേ ഖിപന്തി ചേ;
ഉട്ഠേതി നീലികാ തത്ഥ, സത്ഥകേ വിയ നിച്ഛയോ.
സചേ ആമകതക്കേ വാ, ഖീരേ വാ പക്ഖിപന്തി തം;
സാമപാകനിമിത്തമ്ഹാ, ന തു മുച്ചതി ദുക്കടാ.
പിണ്ഡായ വിചരന്തസ്സ, വസ്സകാലേസു ഭിക്ഖുനോ;
പത്തേ പതതി ചേ തോയം, കിലിട്ഠം കായവത്ഥതോ.
പച്ഛാ പടിഗ്ഗഹേത്വാ തം, ഭുഞ്ജിതബ്ബം യഥാസുഖം;
ഏസേവ ച നയോ വുത്തോ, രുക്ഖമൂലേപി ഭുഞ്ജതോ.
സത്താഹം ¶ പന വസ്സന്തേ, ദേവേ സുദ്ധം ജലം സചേ;
അബ്ഭോകാസേപി വാ പത്തേ, തോയം പതതി വട്ടതി.
ഓദനം പന ദേന്തേന, സാമണേരസ്സ ഭിക്ഖുനാ;
ദാതബ്ബോ അച്ഛുപന്തേന, തസ്സ പത്തഗതോദനം.
പടിഗ്ഗഹേത്വാ വാ പത്തം, ദാതബ്ബോ തസ്സ ഓദനോ;
ഛുപിത്വാ ദേതി ചേ ഭത്തം, തം പനുഗ്ഗഹിതം സിയാ.
അഞ്ഞസ്സ ദാതുകാമേന, പരിച്ചത്തം സചേ പന;
യാവ ഹത്ഥഗതം താവ, പടിഗ്ഗഹിതമേവ തം.
‘‘ഗണ്ഹാ’’തി നിരപേക്ഖോവ, പത്തമാധാരകേ ഠിതം;
സചേ വദതി പച്ഛാ തം, പടിഗ്ഗണ്ഹേയ്യ പണ്ഡിതോ.
സാപേക്ഖോയേവ യോ പത്തം, ഠപേത്വാധാരകേ പന;
‘‘ഏത്തോ പൂവമ്പി ഭത്തം വാ, കിഞ്ചി ഗണ്ഹാ’’തി ഭാസതി.
സാമണേരോപി തം ഭത്തം, ധോവിത്വാ ഹത്ഥമത്തനോ;
അത്തപത്തഗതം ഭത്തം, അഫുസിത്വാ സചേ പന.
പക്ഖിപന്തോ സതക്ഖത്തും, ഉദ്ധരിത്വാപി ഗണ്ഹതു;
തംപടിഗ്ഗഹണേ കിച്ചം, പുന തസ്സ ന വിജ്ജതി.
അത്തപത്തഗതം ഭത്തം, ഫുസിത്വാ യദി ഗണ്ഹതി;
പച്ഛാ പടിഗ്ഗഹേതബ്ബം, സംസട്ഠത്താ പരേന തം.
ഭിക്ഖൂനം ¶ യാഗുആദീനം, പചനേ ഭാജനേ പന;
പക്ഖിപിത്വാ ഠപേന്തേന, അഞ്ഞസ്സത്ഥായ ഓദനം.
ഭാജനുപരി ഹത്ഥേസു, സാമണേരസ്സ പക്ഖിപേ;
പതിതം ഹത്ഥതോ തസ്മിം, ന കരോതി അകപ്പിയം.
പരിച്ചത്തഞ്ഹി തം ഏവം, അകത്വാകിരതേവ ചേ;
ഭുഞ്ജിതബ്ബം തു തം കത്വാ, പത്തം വിയ നിരാമിസം.
സചേ യാഗുകുടം പുണ്ണം, സാമണേരോ ഹി ദുബ്ബലോ;
ഭിക്ഖും പടിഗ്ഗഹാപേതും, ന സക്കോതി ഹി തം പുന.
കുടസ്സ ¶ ഗീവം പത്തസ്സ, ഠപേത്വാ മുഖവട്ടിയം;
ഭിക്ഖുനാ ഉപനീതസ്സ, ആവജ്ജേതി ഹി വട്ടതി.
അഥ വാ ഭൂമിയംയേവ, ഹത്ഥേ ഭിക്ഖു ഠപേതി ചേ;
ആരോപേതി പവട്ടേത്വാ, തത്ഥ ചേ പന വട്ടതി.
ഭത്തപച്ഛുച്ഛുഭാരേസു, അയമേവ വിനിച്ഛയോ;
ദ്വേ തയോ സാമണേരാ വാ, ദേന്തി ചേ ഗഹണൂപഗം.
ഭാരമേകസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ, ഗഹേതും പന വട്ടതി;
ഏകേന വാ തഥാ ദിന്നം, ഗണ്ഹന്തി ദ്വേ തയോപി വാ.
മഞ്ചസ്സ പാദേ പീഠസ്സ, പാദേ തേലഘടാദികം;
ലഗ്ഗേന്തി തത്ഥ ഭിക്ഖുസ്സ, വട്ടതേവ നിസീദിതും.
അപ്പടിഗ്ഗഹിതം ഹേട്ഠാ-മഞ്ചേ ചേ തേലഥാലകം;
സമ്മുജ്ജന്തോ ച ഘട്ടേതി, ന പനുഗ്ഗഹിതം സിയാ.
പടിഗ്ഗഹിതസഞ്ഞായ, അപ്പടിഗ്ഗഹിതം പന;
ഗണ്ഹിത്വാ പുന തം ഞത്വാ, ഠപേതും തത്ഥ വട്ടതി.
വിവരിത്വാ സചേ പുബ്ബേ, ഠപിതം പിഹിതമ്പി ച;
തഥേവ തം ഠപേതബ്ബം, കത്തബ്ബം ന പനഞ്ഞഥാ.
ബഹി ഠപേതി ചേ തേന, ഛുപിതബ്ബം ന തം പുന;
യദി ഛുപതി ചേ ഞത്വാ, തം പനുഗ്ഗഹിതം സിയാ.
പടിഗ്ഗഹിതതേലസ്മിം, ഉട്ഠേതി യദി കണ്ണകാ;
സിങ്ഗീവേരാദികേ മൂലേ, ഘനചുണ്ണമ്പി വാ തഥാ.
തംസമുട്ഠാനതോ ¶ സബ്ബം, തഞ്ഞേവാതി പവുച്ചതി;
പടിഗ്ഗഹണകിച്ചം തു, തസ്മിം പുന ന വിജ്ജതി.
താലം വാ നാളികേരം വാ, ആരുള്ഹോ കോചി പുഗ്ഗലോ;
തത്രട്ഠോ താലപിണ്ഡിം സോ, ഓതാരേത്വാന രജ്ജുയാ.
സചേ ¶ വദതി ‘‘ഗണ്ഹാ’’തി, ന ഗഹേതബ്ബമേവ ച;
തമഞ്ഞോ പന ഭൂമട്ഠോ, ഗഹേത്വാ ദേതി വട്ടതി.
ഛിന്ദിത്വാ ചേ വതിം ഉച്ഛും, ഫലം വാ ദേതി ഗണ്ഹിതും;
ദണ്ഡകേ അഫുസിത്വാവ, നിഗ്ഗതം പന വട്ടതി.
സചേ ന പുഥുലോ ഹോതി, പാകാരോ അതിഉച്ചകോ;
അന്തോട്ഠിതബഹിട്ഠാനം, ഹത്ഥപാസോ പഹോതി ചേ.
ഉദ്ധം ഹത്ഥസതം ഗന്ത്വാ, സമ്പത്തം പുന തം പന;
ഗണ്ഹതോ ഭിക്ഖുനോ ദോസോ, കോചി നേവൂപലബ്ഭതി.
ഭിക്ഖുനോ സാമണേരം തു, ഖന്ധേന വഹതോ സചേ;
ഫലം ഗഹേത്വാ തത്ഥേവ, നിസിന്നോ ദേതി വട്ടതി.
അപരോപി വഹന്തോവ, ഭിക്ഖും യോ കോചി പുഗ്ഗലോ;
ഫലം ഖന്ധേ നിസിന്നസ്സ, ഭിക്ഖുനോ ദേതി വട്ടതി.
ഗഹേത്വാ ഫലിനിം സാഖം, ഛായത്ഥം യദി ഗച്ഛതി;
പുന ചിത്തേ സമുപ്പന്നേ, ഖാദിതും പന ഭിക്ഖുനോ.
സാഖം പടിഗ്ഗഹാപേത്വാ, ഫലം ഖാദതി വട്ടതി;
മക്ഖികാനം നിവാരത്ഥം, ഗഹിതായപ്യയം നയോ.
കപ്പിയം പന കാരേത്വാ, പടിഗ്ഗണ്ഹാതി തം പുന;
ഭോത്തുകാമോ സചേ മൂല-ഗഹണംയേവ വട്ടതി.
മാതാപിതൂനമത്ഥായ, ഗഹേത്വാ സപ്പിആദികം;
ഗച്ഛന്തോ അന്തരാമഗ്ഗേ, യം ഇച്ഛതി തതോ പന.
തം സോ പടിഗ്ഗഹാപേത്വാ, പരിഭുഞ്ജതി വട്ടതി;
തം പടിഗ്ഗഹിതം മൂല-ഗഹണംയേവ വട്ടതി.
സാമണേരസ്സ പാഥേയ്യ-തണ്ഡുലേ ഭിക്ഖു ഗണ്ഹതി;
ഭിക്ഖുസ്സ സാമണേരോപി, ഗഹേത്വാ പന ഗച്ഛതി.
തണ്ഡുലേസു ¶ ഹി ഖീണേസു, അത്തനാ ഗഹിതേസു സോ;
സചേ യാഗും പചിത്വാന, തണ്ഡുലേഹിതരേഹിപി.
ഉഭിന്നം ¶ ദ്വീസു പത്തേസു, ആകിരിത്വാ പനത്തനോ;
യാഗും ഭിക്ഖുസ്സ തം ദത്വാ, സയം പിവതി തസ്സ ചേ.
സന്നിധിപച്ചയാ നേവ, ന ഉഗ്ഗഹിതകാരണാ;
സാമണേരസ്സ പീതത്താ, ദോസോ ഭിക്ഖുസ്സ വിജ്ജതി.
മാതാപിതൂനമത്ഥായ, തേലാദിം ഹരതോപി ച;
സാഖം ഛായാദിഅത്ഥായ, ഇമസ്സ ന വിസേസതാ.
തസ്മാ ഹിസ്സ വിസേസസ്സ, ചിന്തേതബ്ബം തു കാരണം;
തസ്സ സാലയഭാവം തു, വിസേസം തക്കയാമഹം.
തണ്ഡുലേ പന ധോവിത്വാ, നിച്ചാലേതുഞ്ഹി ചേലകോ;
ന സക്കോതി സചേ തേ ച, തണ്ഡുലേ ഭാജനമ്പി ച.
പടിഗ്ഗഹേത്വാ ധോവിത്വാ, ആരോപേത്വാ പനുദ്ധനം;
ഭിക്ഖുനാഗ്ഗി ന കാതബ്ബോ, വിവരിത്വാപി പക്കതാ.
ഞാതബ്ബാ പക്കകാലസ്മിം, ഓരോപേത്വാ യഥാസുഖം;
ഭുഞ്ജിതബ്ബം, ന പച്ഛസ്സ, പടിഗ്ഗഹണകാരണം.
ആരോപേത്വാ സചേ ഭിക്ഖു, ഉദ്ധനം സുദ്ധഭാജനം;
ഉദകം യാഗുഅത്ഥായ, താപേതി യദി വട്ടതി.
തത്തേ പനുദകേ കോചി, ചേ പക്ഖിപതി തണ്ഡുലേ;
തതോ പട്ഠായ തേനഗ്ഗി, ന കാതബ്ബോവ ഭിക്ഖുനാ.
പടിഗ്ഗഹേത്വാ തം യാഗും, പാതും വട്ടതി ഭിക്ഖുനോ;
സചേ പചതി പച്ഛാ തം, സാമപാകാ ന മുച്ചതി.
തത്ഥജാതഫലം കിഞ്ചി, സഹ ചാലേതി വല്ലിയാ;
തസ്സേവ ച തതോ ലദ്ധം, ഫലം കിഞ്ചി ന വട്ടതി.
ഫലരുക്ഖം പരാമട്ഠും, തമപസ്സയിതുമ്പി വാ;
കണ്ടകേ ബന്ധിതും വാപി, ഭിക്ഖുനോ കിര വട്ടതി.
സണ്ഡാസേന ¶ ച ദീഘേന, ഗഹേത്വാ ഥാലകം പന;
പചതോ ഭിക്ഖുനോ തേലം, ഭസ്മം പതതി തത്ഥ ചേ.
അമുഞ്ചന്തേന ¶ ഹത്ഥേന, പചിത്വാ തേലഥാലകം;
ഓതാരേത്വാവ തം പച്ഛാ, പടിഗ്ഗണ്ഹേയ്യ വട്ടതി.
പടിഗ്ഗഹേത്വാ അങ്ഗാരേ, താനി ദാരൂനി വാ പന;
ഠപിതാനി സചേ ഹോന്തി, പുബ്ബഗാഹോവ വട്ടതി.
ഉച്ഛും ഖാദതി ചേ ഭിക്ഖു, സാമണേരോപി ഇച്ഛതി;
‘‘ഛിന്ദിത്വാ ത്വമിതോ ഗണ്ഹ’’, ഇതി വുത്തോ ച ഗണ്ഹതി.
നത്ഥേവ അവസേസസ്സ, പടിഗ്ഗഹണകാരണം;
ഖാദതോ ഗുളപിണ്ഡമ്പി, അയമേവ വിനിച്ഛയോ.
കാതും സാഗരതോയേന, ലോണകിച്ചം തു വട്ടതി;
യാവജീവികസങ്ഖാതം, തോയത്താ ന തു ഗച്ഛതി.
ഇദം കാലവിനിമ്മുത്തം, ഉദകം പരിദീപിതം;
നിബ്ബാനം വിയ നിബ്ബാന-കുസലേന മഹേസിനാ.
ഉദകേന സമാ വുത്താ, ഹിമസ്സ കരകാപി ച;
കൂപാദീസു ജലം പാതും, ബഹലമ്പി ച വട്ടതി.
ഖേത്തേസു കസിതട്ഠാനേ, ബഹലം തം ന വട്ടതി;
സന്ദിത്വാ യദി തം ഗന്ത്വാ, നദിം പൂരേതി വട്ടതി.
സോബ്ഭേസു കകുധാദീനം, ജലേ പുപ്ഫസമാകുലേ;
ന ഞായതി രസോ തേസം, ന പടിഗ്ഗഹണകാരണം.
സരേണുകാനി പുപ്ഫാനി, പാനീയസ്സ ഘടേ പന;
പക്ഖിത്താനി സചേ ഹോന്തി, പടിഗ്ഗണ്ഹേയ്യ തം പന.
പടിഗ്ഗഹേത്വാ ദേയ്യാനി, വാസപുപ്ഫാനി തത്ഥ വാ;
കമല്ലികാസു ദിന്നാസു, അബ്ബോഹാരോതി വട്ടതി.
അപ്പടിഗ്ഗഹിതസ്സേവ ¶ , ദന്തകട്ഠസ്സ യോ രസോ;
അജാനന്തസ്സ പാചിത്തി, സോ ചേ വിസതി ഖാദതോ.
സരീരട്ഠേസു ഭൂതേസു, കിം വട്ടതി? ന വട്ടതി?
കപ്പാകപ്പിയമംസാനം, ഖീരം സബ്ബമ്പി വട്ടതി.
കണ്ണക്ഖിഗൂഥകോ ദന്ത- മലം മുത്തം കരീസകം;
സേമ്ഹം സിങ്ഘാണികാ ഖേളോ, അസ്സു ലോണന്തി വട്ടതി.
യം ¶ പനേത്ഥ സകട്ഠാനാ, ചവിത്വാ പതിതം സിയാ;
പത്തേ വാ പന ഹത്ഥേ വാ, പടിഗ്ഗണ്ഹേയ്യ തം പുന.
അങ്ഗലഗ്ഗമവിച്ഛന്നം, പടിഗ്ഗഹിതമേവ തം;
ഉണ്ഹയാഗും പിവന്തസ്സ, സേദോ ഹത്ഥേസു ജായതി.
പിണ്ഡായ വിചരന്തസ്സ, സേദോ ഹത്ഥാനുസാരതോ;
ഓരോഹതി സചേ പത്തം, ന പടിഗ്ഗഹണകാരണം.
സാമം ഗഹേത്വാ ചത്താരി, വികടാനി നദായകേ;
സപ്പദട്ഠക്ഖണേയേവ, ന ദോസോ പരിഭുഞ്ജതോ.
പഥവിം മത്തികത്ഥായ, ഖണിതും ഛിന്ദിതുമ്പി വാ;
തരുമ്പി ഛാരികത്ഥായ, ഭിക്ഖുനോ പന വട്ടതി.
അച്ഛേദഗാഹനിരപേക്ഖനിസജ്ജതോ ച;
സിക്ഖപ്പഹാനമരണേഹി ച ലിങ്ഗഭേദാ;
ദാനേന തസ്സ ച പരസ്സ അഭിക്ഖുകസ്സ;
സബ്ബം പടിഗ്ഗഹണമേതി വിനാസമേവം.
ദുരൂപചിണ്ണേ നിദ്ദിട്ഠം, ഗഹണുഗ്ഗഹിതസ്സപി;
അന്തോവുത്ഥേ സയംപക്കേ, അന്തോപക്കേ ച ദുക്കടം.
പടിഗ്ഗഹിതകേ തസ്മിം, അപ്പടിഗ്ഗഹിതസഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
പടിഗ്ഗഹിതസഞ്ഞിസ്സ ¶ , ദന്തപോനോദകേസുപി;
ന ദോസേളകലോമേന, സമുട്ഠാനാദയോ സമാ.
നവമജ്ഝിമഥേരഭിക്ഖുനീനം;
അവിസേസേന യതിച്ഛിതബ്ബകോ;
സകലോ അസമാസതോവ മയാ;
കഥിതോ ഏത്ഥ വിനിച്ഛയോ തതോ.
ദന്തപോനകഥാ.
ഭോജനവഗ്ഗോ ചതുത്ഥോ.
യം ¶ കിഞ്ചിചേലകാദീനം, തിത്ഥിയാനം പനാമിസം;
ദേന്തസ്സേകപയോഗേന, ഏകം പാചിത്തിയം സിയാ.
വിച്ഛിന്ദിത്വാന ദേന്തസ്സ, പയോഗഗണനാവസാ;
ഹോന്തി പാചിത്തിയോ തസ്സ, തികപാചിത്തിയം സിയാ.
ഉദകം ദന്തപോനം വാ, ദേന്തസ്സ ച അതിത്ഥിയേ;
തിത്ഥിയോതി ച സഞ്ഞിസ്സ, ദുക്കടം വിമതിസ്സ ച.
ദാപേന്തസ്സ പനഞ്ഞേന, സാമണേരാദികേന വാ;
നിക്ഖിത്തഭാജനേ തേസം, ദേന്തസ്സ ബഹിലേപനം.
ഠപേത്വാ ഭോജനം തേസം, സന്തികേ ‘‘ഗണ്ഹഥാ’’തി ച;
വദന്തസ്സ അനാപത്തി, സമുട്ഠാനേളകൂപമം.
അചേലകകഥാ.
ദാപേത്വാ വാ അദാപേത്വാ, ഭിക്ഖു യം കിഞ്ചി ആമിസം;
കത്തുകാമോ സചേ സദ്ധിം, ഹസനാദീനി ഇത്ഥിയാ.
ഉയ്യോജേതി ¶ ഹി ‘‘ഗച്ഛാ’’തി, വത്വാ തപ്പച്ചയാ പന;
തസ്സുയ്യോജനമത്തസ്മിം, ദുക്കടം പഠമേന ച.
പാദേനസ്സുപചാരസ്മിം, അതിക്കന്തേ ച ദുക്കടം;
ദുതിയേനസ്സ പാചിത്തി, സീമാതിക്കമനേ പന.
ദസ്സനേ ഉപചാരസ്സ, ഹത്ഥാ ദ്വാദസ ദേസിതാ;
പമാണം സവനേ ചേവം, അജ്ഝോകാസേ ന ചേതരേ.
ഭിക്ഖുസ്മിം തികപാചിത്തി, ഇതരേ തികദുക്കടം;
ഉഭിന്നം ദുക്കടം വുത്തം, കലിസാസനരോപനേ.
ഉയ്യോജേന്തസ്സ കിച്ചേന, ന ദോസുമ്മത്തകാദിനോ;
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
ഉയ്യോജനകഥാ.
ഖുദ്ദകേ പിട്ഠിവംസം യോ, അതിക്കമ്മ നിസീദതി;
സഭോജനേ കുലേ തസ്സ, ഹോതി പാചിത്തി ഭിക്ഖുനോ.
ഹത്ഥപാസം ¶ അതിക്കമ്മ, പിട്ഠിസങ്ഘാടകസ്സ ച;
സയനസ്സ പനാസന്നേ, ഠാനേ ദോസോ മഹല്ലകേ.
അസയനിഘരേ തസ്സ, സയനിഘരസഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ദുക്കടം പരിദീപിതം.
നിസീദന്തസ്സനാപത്തി, ഭിക്ഖുസ്സ ദുതിയേ സതി;
വീതരാഗേസു വാ തേസു, നിക്ഖന്തേസു ഉഭോസു വാ.
നിസിന്നസ്സാനതിക്കമ്മ, പദേസം വുത്തലക്ഖണം;
സമുട്ഠാനാദയോ തുല്യാ, പഠമന്തിമവത്ഥുനാ.
സഭോജനകഥാ.
ചതുത്ഥേ ¶ പഞ്ചമേ ചേവ, വത്തബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി;
വത്തബ്ബം യഞ്ച തം സബ്ബം, വുത്തം അനിയതദ്വയേ.
സമുട്ഠാനം പനേതേസം, അനന്തരസമം മതം;
അയമേവ വിസേസോതി, തേസമേസഞ്ച ദീപിതോ.
രഹോപടിച്ഛന്നരഹോനിസജ്ജകഥാ.
ഭോജനാനം തു പഞ്ചന്നം, വുത്തോ അഞ്ഞതരേന യോ;
സന്തം ഭിക്ഖുമനാപുച്ഛാ, ആപജ്ജേയ്യ കുലേസു ചേ.
ചാരിത്തം തസ്സ പാചിത്തി, അഞ്ഞത്ര സമയാ സിയാ;
ഠപേത്വാ സമയം ഭിക്ഖു, ദുവിധം വുത്തലക്ഖണം.
അവീതിവത്തേ മജ്ഝണ്ഹേ, ഘരമഞ്ഞസ്സ ഗച്ഛതി;
ഘരൂപചാരോക്കമനേ, പഠമേന ഹി ദുക്കടം.
അതിക്കന്തേ ഘരുമ്മാരേ, അപരമ്പി ച ദുക്കടം;
ദുതിയേന ച പാദേന, പാചിത്തി സമതിക്കമേ.
ഠിതട്ഠാനേ സചേ ഭിക്ഖും, ഓലോകേത്വാ ന പസ്സതി;
‘‘അസന്ത’’ന്തി അനാപുച്ഛാ, പവിട്ഠോ നാമ വുച്ചതി.
സചേ ദൂരേ ഠിതോ ഹോതി, അസന്തോ നാമ ഭിക്ഖു സോ;
നത്ഥി ആരോചനേ കിച്ചം, ഗവേസിത്വാ ഇതോ ചിതോ.
ന ¶ ദോസോ സമയേ സന്തം, ആപുച്ഛിത്വാ ച ഗച്ഛതോ;
ഭിക്ഖും ഘരേന മഗ്ഗോ ചേ, ആരാമം ഗച്ഛതോപി ച.
തിത്ഥിയാനമ്പി സേയ്യം വാ, തഥാ ഭിക്ഖുനുപസ്സയം;
ആപദാസനസാലം വാ, ഭത്തിയസ്സ ഘരമ്പി വാ.
ഇദം പന സമുട്ഠാനം, കഥിനേന സമം മതം;
ക്രിയാക്രിയമചിത്തഞ്ച, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
ചാരിത്തകഥാ.
സബ്ബാപി ¶ സാദിതബ്ബാവ, ചതുമാസപവാരണാ;
ഭിക്ഖുനാ അഗിലാനേന, പുന നിച്ചപവാരണാ.
‘‘വിഞ്ഞാപേസ്സാമി രോഗസ്മിം, സതി മേ പച്ചയേ’’തി ച;
ന പടിക്ഖിപിതബ്ബാ സാ, ‘‘രോഗോ ദാനി ന മേ’’തി ച.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, ദുക്കടം നതതുത്തരിം;
തതുത്തരിന്തി സഞ്ഞിസ്സ, തത്ഥ വേമതികസ്സ ച.
നതതുത്തരിസഞ്ഞിസ്സ, യേഹി യേന പവാരിതോ;
തതോ അഞ്ഞേഹി വാ ഭിയ്യോ, ആചിക്ഖിത്വാ യഥാതഥം.
വിഞ്ഞാപേന്തസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ, അഞ്ഞസ്സത്ഥായ വാ പന;
ഞാതകാനമനാപത്തി, അത്തനോ വാ ധനേനപി.
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീനം, അനാപത്തി പകാസിതാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
ഭേസജ്ജകഥാ.
ഉയ്യുത്തം ഭിക്ഖുനോ സേനം, ദസ്സനത്ഥായ ഗച്ഛതോ;
അഞ്ഞത്ര പച്ചയാ തസ്സ, ദുക്കടം തു പദേ പദേ.
ദസ്സനസ്സുപചാരസ്മിം, ഠത്വാ പാചിത്തി പസ്സതോ;
ഉപചാരം വിമുഞ്ചിത്വാ, പസ്സന്തസ്സ പയോഗതോ.
ആരോഹാ പന ചത്താരോ, ദ്വേ ദ്വേ തംപാദരക്ഖകാ;
ഏവം ദ്വാദസപോസോ ച, ഏകോ ഹത്ഥീതി വുച്ചതി.
ദ്വേപാദരക്ഖാ ¶ ആരോഹോ, ഏകോ തിപുരിസോഹയോ;
ഏകോ സാരഥി യോധേകോ, ആണിരക്ഖാ ദുവേ ജനാ.
ചതുപോസോ രഥോ വുത്തോ, ചതുസച്ചവിഭാവിനാ;
ചത്താരോ പദഹത്ഥാ ച, പുരിസാ പത്തീതി വുച്ചതി.
വുത്തലക്ഖണസമ്പന്നാ ¶ , അയം പച്ഛിമകോടിയാ;
ചതുരങ്ഗസമായുത്താ, സേനാ നാമ പവുച്ചതി.
ഹത്ഥിആദീസു ഏകേകം, ദസ്സനത്ഥായ ഗച്ഛതോ;
അനുയ്യുത്തേപി ഉയ്യുത്ത-സഞ്ഞിസ്സാപി ച ദുക്കടം.
അത്തനോ ച ഠിതോകാസം, സമ്പത്തം പന പസ്സതി;
ആപദാസു അനാപത്തി, തഥാരൂപേ ച പച്ചയേ.
ഉയ്യുത്തകഥാ.
ചതുത്ഥേ ദിവസേ അത്ഥ-ങ്ഗതേ സൂരിയേ അരോഗവാ;
സചേ തിട്ഠതു സേനായ, നിസീദതു നിപജ്ജതു.
ആകാസേ ഇദ്ധിയാ സേയ്യം, പകപ്പേതു ച ഇദ്ധിമാ;
ഹോതേവ തസ്സ പാചിത്തി, തികപാചിത്തിയം സിയാ.
ഊനകേ ച തിരത്തസ്മിം, അതിരേകോതി സഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
പുരാരുണാവ നിക്ഖമ്മ, തതിയായ ച രത്തിയാ;
ന ദോസോ പുന വസന്തസ്സ, ഗിലാനസ്സാപദാസുപി.
സേനാവാസകഥാ.
ഉയ്യോധികം ബലഗ്ഗം വാ, സേനാബ്യൂഹമ്പി വാ പന;
ദസ്സനത്ഥായനീകം വാ, ഹോതി പാചിത്തി ഗച്ഛതോ.
പുരിമേ പന യോ വുത്തോ, ‘‘ഹത്ഥീ ദ്വാദസപോരിസോ’’;
ഇതി തേന തയോ ഹത്ഥീ, ‘‘ഹത്ഥാനീക’’ന്തി ദീപിതം.
സേസേസുപി ¶ ച ഏസേവ, നയോ ഞേയ്യോ വിഭാവിനാ;
തിണ്ണമേളകലോമേന, സമുട്ഠാനാദയോ സമാ.
ഉയ്യോധികകഥാ.
അചേളകവഗ്ഗോ പഞ്ചമോ.
പിട്ഠാദീഹി ¶ കതം മജ്ജം, സുരാ നാമാതി വുച്ചതി;
പുപ്ഫാദീഹി കതോ സബ്ബോ, ആസവോ ഹോതി മേരയം.
ബീജതോ പന പട്ഠായ, പിവന്തസ്സുഭയമ്പി ച;
പയോഗേ ച പയോഗേ ച, ഹോതി പാചിത്തി ഭിക്ഖുനോ.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, അമജ്ജേ മജ്ജസഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അമജ്ജം മജ്ജവണ്ണഞ്ച, മജ്ജഗന്ധരസമ്പി ച;
അരിട്ഠം ലോണസോവീരം, സുത്തകം പിവതോപി ച.
വാസഗാഹാപനത്ഥായ, പക്ഖിപിത്വാന ഈസകം;
സൂപാദീനം തു പാകേപി, അനാപത്തി പകാസിതാ.
ഹോതേളകസമുട്ഠാനം, അചിത്തം വത്ഥുജാനനാ;
ഇദഞ്ചാകുസലേനേവ, പാനതോ ലോകവജ്ജകം.
സുരാപാനകഥാ.
യേന കേനചി അങ്ഗേന, ഹസാധിപ്പായിനോ പന;
ഫുസതോ ഉപസമ്പന്നം, ഹോതി പാചിത്തി ഭിക്ഖുനോ.
സബ്ബത്ഥ ദുക്കടം കായ-പടിബദ്ധാദികേ നയേ;
തഥേവാനുപസമ്പന്നേ, ദീപിതം തികദുക്കടം.
ഏത്ഥ ¶ ചാനുപസമ്പന്ന-ട്ഠാനേ തിട്ഠതി ഭിക്ഖുനീ;
ഖിഡ്ഡാധിപ്പായിനോ തമ്പി, ഫുസന്തസ്സ ച ദുക്കടം.
അനാപത്തി നഹസാധി-പ്പായസ്സ ഫുസതോ പരം;
സതി കിച്ചേ ഫുസന്തസ്സ, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ.
അങ്ഗുലിപതോദകകഥാ.
ജലേ നിമുജ്ജനാദീന-മത്ഥായ പന കേവലം;
പദവാരേസു സബ്ബേസു, ഓതരന്തസ്സ ദുക്കടം.
കീളാപേക്ഖോ സചേ ഹുത്വാ, ജലേ ഉപരിഗോപ്ഫകേ;
നിമുജ്ജേയ്യപി വാ ഭിക്ഖു, ഉമ്മുജ്ജേയ്യ തരേയ്യ വാ.
പയോഗേ ¶ ച പയോഗേ ച, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ;
അന്തോയേവോദകേ തസ്സ, നിമുജ്ജിത്വാന ഗച്ഛതോ.
ഹത്ഥപാദപയോഗേഹി, പാചിത്തിം പരിദീപയേ;
ഹത്ഥേഹേവ തരന്തസ്സ, ഹത്ഥവാരേഹി കാരയേ.
യേന യേന പനങ്ഗേന, ഭിക്ഖുനോ തരതോ ജലം;
തസ്സ തസ്സ പയോഗേന, പാചിത്തിം പരിദീപയേ.
തരുതോ തീരതോ വാപി, പാചിത്തി പതതോ ജലേ;
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, തഥേവ തികദുക്കടം.
പാജേന്തോപി സചേ നാവം, അരിത്തേന ഫിയേന വാ;
ഉസ്സാരേന്തോപി തീരേ വാ, നാവം കീളതി ദുക്കടം.
ഹത്ഥേന വാപി പാദേന, കട്ഠേന കഥലായ വാ;
ഉദകം നീഹരന്തസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ഉദകം കഞ്ജികം വാപി, ചിക്ഖല്ലം വാപി വിക്ഖിപം;
കീളന്തസ്സാപി ഭിക്ഖുസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
വിഗാഹിത്വാ ¶ ജലം കിച്ചേ, സതി നിമ്മുജ്ജനാദികം;
കരോന്തസ്സ അനാപത്തി, തഥാ പാരഞ്ച ഗച്ഛതോ.
സമുട്ഠാനാദയോ തുല്യാ, പഠമന്തിമവത്ഥുനാ;
അനന്തരസ്സിമസ്സാപി, നത്ഥി കാചി വിസേസതാ.
ഹസധമ്മകഥാ.
വുച്ചമാനോ സചേ ഭിക്ഖു, പഞ്ഞത്തേനേവ ഭിക്ഖുനാ;
അകത്തുകാമതായസ്സ, വചനം ധമ്മമേവ വാ.
യോ അസിക്ഖിതുകാമോവ, ന കരോതി പനാദരം;
തസ്സാനാദരിയേ തസ്മിം, പാചിത്തിയമുദീരയേ.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, തികാതീതേന സത്ഥുനാ;
തഥേവാനുപസമ്പന്നാ-നാദരേ തികദുക്കടം.
സുത്തേനേവാഭിധമ്മേന, അപഞ്ഞത്തേന ഭിക്ഖുനാ;
ദുക്കടം സാമണേരേന, വുത്തസ്സ ഉഭയേനപി.
‘‘ആചരിയാനമയം ¶ ഗാഹോ, അമ്ഹാകം തു പവേണിയാ;
ആഗതോ’’തി ഭണന്തസ്സ, ന ദോസുമ്മത്തകാദിനോ.
ഏത്ഥ നേവ ഗഹേതബ്ബോ, ഗാരയ്ഹാചരിയുഗ്ഗഹോ;
ഓമസവാദതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
അനാദരിയകഥാ.
ഭയസഞ്ജനനത്ഥായ, രൂപാദിം ഉപസംഹരേ;
ഭയാനകം കഥം വാപി, കഥേയ്യ പരസന്തികേ.
ദിസ്വാ വാ പന തം സുത്വാ, മാ വാ ഭായതു, ഭായതു;
ഇതരസ്സ തു ഭിക്ഖുസ്സ, ഹോതി പാചിത്തി തങ്ഖണേ.
തികപാചിത്തിയം ¶ വുത്തം, തഥേവ തികദുക്കടം;
സാമണേരം ഗഹട്ഠം വാ, ഭിംസാപേന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
നഭിംസാപേതുകാമസ്സ, അനാപത്താദികമ്മിനോ;
സമുട്ഠാനാദി സബ്ബമ്പി, അനന്തരസമം മതം.
ഭിംസാപനകഥാ.
ജോതിം തപ്പേതുകാമോ ചേ, ജലാപേയ്യ ജലേയ്യ വാ;
ഠപേത്വാ ഹോതി പാചിത്തി, തഥാരൂപം തു പച്ചയം.
സയം സമാദഹന്തസ്സ, യാവ ജാലാ ന ജായതി;
താവ സബ്ബപയോഗേസു, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ജാലുട്ഠാനേ പനാപത്തി, പാചിത്തി പരിദീപിതാ;
ജാലാപേന്തസ്സ അഞ്ഞേന, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ഗിലാനസ്സ ഗിലാനോതി, സഞ്ഞിസ്സ വിമതിസ്സ വാ;
അലാതം ഉക്ഖിപന്തസ്സ, അവിജ്ഝാതം തു ദുക്കടം.
വിജ്ഝാതം തുജ്ജലന്തസ്സ, യഥാവത്ഥുകതാ മതാ;
അനാപത്തി ഗിലാനസ്സ, കതം അഞ്ഞേന വാ പന.
വിസിബ്ബേന്തസ്സ അങ്ഗാരം, പദീപുജ്ജാലനാദികേ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
ജോതിസമാദഹനകഥാ.
അപുണ്ണേ ¶ അദ്ധമാസസ്മിം, ദേസേ ചേ മജ്ഝിമേ പന;
‘‘ന്ഹായിസ്സാമീ’’തി ചുണ്ണം വാ, മത്തികം വാപി ഗോമയം.
അഭിസങ്ഖരതോ സബ്ബ-പയോഗേസുപി ദുക്കടം;
ന്ഹാനസ്സ പരിയോസാനേ, ഹോതി പാചിത്തി ഭിക്ഖുനോ.
അതിരേകദ്ധമാസൂന-സഞ്ഞിനോ ¶ വിമതിസ്സ വാ;
ദുക്കടം അതിരേകദ്ധ- മാസേ ച സമയേസു ച.
ന്ഹായന്തസ്സ അനാപത്തി, നദീപാരമ്പി ഗച്ഛതോ;
വാലികം ഉക്കിരിത്വാന, കതാവാടേസു വാ തഥാ.
പച്ചന്തിമേപി വാ ദേസേ, സബ്ബേസം ആപദാസുപി;
ഇദമേളകലോമേന, സമുട്ഠാനാദിനാ സമം.
ന്ഹാനകഥാ.
ചീവരം യം നിവാസേതും, സക്കാ പാരുപിതുമ്പി വാ;
ഛന്നമഞ്ഞതരം ഭിക്ഖു, രജിത്വാ യത്ഥ കത്ഥചി.
പദേസേ കംസനീലേന, പത്തനീലേന വാ പന;
യേന കേനചി കാളേന, കദ്ദമേനപി വാ തഥാ.
മങ്ഗുലസ്സ മയൂരസ്സ, പിട്ഠിഅക്ഖിപ്പമാണകം;
അകത്വാ കപ്പിയം ബിന്ദും, പാചിത്തി പരിഭുഞ്ജതോ.
പാളികണ്ണികകപ്പോ വാ, ന ച വട്ടതി കത്ഥചി;
ഏകം വാപി അനേകം വാ, ബിന്ദു വട്ടതി വട്ടകം.
ആദിന്നേപി അനാദിന്ന-സഞ്ഞിനോ വിമതിസ്സ ച;
ദുക്കടം മുനിനാ വുത്തം, അനാപത്തി പകാസിതാ.
കപ്പേ നട്ഠേപി വാ സദ്ധിം, തേന സംസിബ്ബിതേസു വാ;
ക്രിയാക്രിയമിദം വുത്തം, സമുട്ഠാനേളകൂപമം.
ദുബ്ബണ്ണകരണകഥാ.
വികപ്പനാ ദുവേ വുത്താ, സമ്മുഖാസമ്മുഖാതിപി;
സമ്മുഖായ വികപ്പേന്തോ, ഭിക്ഖുസ്സേകസ്സ സന്തികേ.
ഏകത്തം ¶ ¶ ബഹുഭാവം വാ, ദൂരസന്തികതമ്പി വാ;
ചീവരാനം തു ജാനിത്വാ, യഥാവചനയോഗതോ.
‘‘ഇമാഹം ചീവരം തുയ്ഹം, വികപ്പേമീ’’തി നിദ്ദിസേ;
കപ്പതേത്താവതാ കാമം, നിധേതും, ന ച കപ്പതി.
പരിഭോഗാദികം തേന, അപച്ചുദ്ധടതോ പന;
തേന പച്ചുദ്ധടേയേവ, പരിഭോഗാദി വട്ടതി.
‘‘സന്തകം പന മയ്ഹം ത്വം, പരിഭുഞ്ജ പരിച്ചജ;
യഥാപച്ചയം കരോഹീ’’തി, വുത്തേ പച്ചുദ്ധടം സിയാ.
അപരാ സമ്മുഖാ വുത്താ, ഭിക്ഖുസ്സേകസ്സ സന്തികേ;
യസ്സ കസ്സചി നാമം തു, ഗഹേത്വാ സഹധമ്മിനം.
‘‘ഇമാഹം ചീവരം തിസ്സ- ഭിക്ഖുനോ, തിസ്സഥേരിയാ;
വികപ്പേമീ’’തി വത്തബ്ബം, വത്തബ്ബം പുന തേനപി.
‘‘തിസ്സസ്സ ഭിക്ഖുനോ വാ ത്വം, തസ്സാ തിസ്സായ ഥേരിയാ;
സന്തകം പരിഭുഞ്ജാഹി, വിസ്സജ്ജേഹീ’’തി വാ തഥാ.
തതോ പഭുതി സബ്ബമ്പി, പരിഭോഗാദി വട്ടതി;
ഏവം പരമ്മുഖായാപി, വത്തബ്ബം ഏകസന്തികേ.
‘‘ഇമാഹം ചീവരം തുയ്ഹം, വികപ്പത്ഥായ ദമ്മി’’തി;
പുന തേനപി വത്തബ്ബം, ‘‘കോ തേ മിത്തോ’’തി ഭിക്ഖുനാ.
ഇതരേനപി വത്തബ്ബം, ‘‘തിസ്സോ തിസ്സാ’’തി വാ പുന;
വത്തബ്ബം ഭിക്ഖുനാ തേന, ‘‘ഇദം തിസ്സസ്സ സന്തകം.
തിസ്സായ ഥേരിയാ വാ ത്വം, സന്തകം പരിഭുഞ്ജ വാ;
വിസ്സജ്ജേഹീ’’തി വാ വുത്തേ, ഹോതി പച്ചുദ്ധടം പുന.
ഇച്ചേതാസു പന ദ്വീസു, യായ കായചി ചീവരം;
വികപ്പേത്വാ സധമ്മേസു, യസ്സ കസ്സചി പഞ്ചസു.
അപച്ചുദ്ധാരകം വാപി, അവിസ്സാസേന തസ്സ വാ;
യേന തം വിനയം കമ്മം, കതം പനിധ ഭിക്ഖുനാ.
ചീവരം ¶ പരിഭുഞ്ജേയ്യ, ഹോതി പാചിത്തി ഭിക്ഖുനോ;
തഞ്ചേവാധിട്ഠഹന്തസ്സ, വിസ്സജ്ജന്തസ്സ ദുക്കടം.
പച്ചുദ്ധാരകവത്ഥേസു ¶ , അപച്ചുദ്ധാരസഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
പച്ചുദ്ധാരണസഞ്ഞിസ്സ, വിസ്സാസാ പരിഭുഞ്ജതോ;
അനാപത്തി സമുട്ഠാനം, കഥിനേനാദിനാ സമം.
വികപ്പനകഥാ.
അധിട്ഠാനുപഗം പത്തം, ചീവരം വാപി താദിസം;
തഥാ സൂചിഘരം കായ-ബന്ധനം വാ നിസീദനം.
അപനേത്വാ നിധേന്തസ്സ, ഹസാപേക്ഖസ്സ കേവലം;
ഹോതി പാചിത്തിയം അഞ്ഞം, ആണാപേന്തസ്സ ദുക്കടം.
തേനാപനിഹിതേ തസ്സ, പാചിത്തിം പരിദീപയേ;
വുത്തം അനുപസമ്പന്ന-സന്തകേ തികദുക്കടം.
വിനാ വുത്തപ്പകാരാനി, പത്താദീനി തതോ പന;
അഞ്ഞം അപനിധേന്തസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
സബ്ബേസ്വനുപസമ്പന്ന-സന്തകേസുപി ദുക്കടം;
ദുന്നിക്ഖിത്തമനാപത്തി, പടിസാമയതോ പന.
തഥാ ‘‘ധമ്മകഥം കത്വാ, ദസ്സാമീ’’തി നിധേതി ചേ;
അവിഹേസേതുകാമസ്സ, അകീളസ്സാദികമ്മിനോ.
സമുട്ഠാനാദയോ തുല്യാ, ദുതിയന്തിമവത്ഥുനാ;
ഇദം അകുസലേനേവ, സചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
ചീവരാപനിധാനകഥാ.
സുരാപാനവഗ്ഗോ ഛട്ഠോ.
തിരച്ഛാനഗതം ¶ പാണം, മഹന്തം ഖുദ്ദകമ്പി വാ;
ഹോതി പാചിത്തിയാപത്തി, മാരേന്തസ്സസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
അപ്പാണേ പാണസഞ്ഞിസ്സ, വിമതിസ്സുഭയത്ഥ ച;
ദുക്കടം തു അനാപത്തി, അസഞ്ചിച്ച അജാനതോ.
ന ¶ ച മാരേതുകാമസ്സ, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ;
സമുട്ഠാനാദയോ തുല്യാ, തതിയന്തിമവത്ഥുനാ.
സഞ്ചിച്ചപാണകഥാ.
സപ്പാണകം ജലം ജാനം, പാചിത്തി പരിഭുഞ്ജതോ;
പയോഗബഹുതായസ്സ, പാചിത്തിബഹുതാ സിയാ.
ഏകേനേവ പയോഗേന, അവിച്ഛിജ്ജ സചേ പന;
പിവതോ പത്തപൂരമ്പി, ഏകം പാചിത്തിയം സിയാ.
താദിസേനുദകേനസ്സ, ആവിഞ്ഛിത്വാന സാമിസം;
ധോവതോ പന പത്തം വാ, നിബ്ബാപേന്തസ്സ യാഗുയോ.
ഹത്ഥേന തം ഉളുങ്കേന, ഗഹേത്വാ ന്ഹായതോപി വാ;
പയോഗേ ച പയോഗേ ച, പാചിത്തി പരിദീപിതാ.
അപ്പാണകേപി സപ്പാണ-സഞ്ഞിസ്സ ഉഭയത്ഥപി;
വിമതിസ്സാപി ഭിക്ഖുസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
സപ്പാണേപി ച അപ്പാണേ, അപ്പാണമിതി സഞ്ഞിനോ;
ന ദോസോ ‘‘പരിഭോഗേന, ന മരന്തീ’’തി ജാനതോ.
പതനം സലഭാദീനം, ഞത്വാ സുദ്ധേന ചേതസാ;
പദീപുജ്ജലനഞ്ചേത്ഥ, ഞത്വാ സപ്പാണഭാവതം.
ഭുഞ്ജതോ ജലസഞ്ഞായ, ഞേയ്യാ പണ്ണത്തിവജ്ജതാ;
സിഞ്ചനേ സിഞ്ചനം വുത്തം, പരിഭോഗേ ഇദം പന.
അയമേവ ¶ വിസേസോതി, തസ്സ ചേവ പനസ്സ ച;
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
സപ്പാണകകഥാ.
നിഹതം തു യഥാധമ്മം, കിച്ചാധികരണം പുന;
നിഹാതബ്ബന്തി പാചിത്തി, ഉക്കോടേന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
‘‘അകതം ദുക്കതം കമ്മം, കാതബ്ബം പുനദേവി’’തി;
വദതാ പന തം കമ്മം, ഉച്ചാലേതും ന വട്ടതി.
സചേ ¶ വിപ്പകതേ കമ്മേ, പടിക്കോസതി തം പുന;
സഞ്ഞാപേത്വാവ കാതബ്ബം, ന കാതബ്ബം പനഞ്ഞഥാ.
അധമ്മേ പന കമ്മസ്മിം, ധമ്മകമ്മന്തി സഞ്ഞിനോ;
വിമതിസ്സുഭയത്ഥാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
‘‘അധമ്മേന ച വഗ്ഗേന, ന ച കമ്മാരഹസ്സ വാ;
കത’’ന്തി ജാനതോ നത്ഥി, ദോസോ ഉക്കോടനേ പന.
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ;
ഓമസവാദതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
ഉക്കോടനകഥാ.
സങ്ഘാദിസേസം ദുട്ഠുല്ലം, ആപത്തിം ഭിക്ഖുനോ പന;
ഞത്വാ ഛാദയതോ തസ്സ, പാചിത്തി പരിയാപുതാ.
നിക്ഖിപിത്വാ ധുരം തസ്സ, പടിച്ഛാദനഹേതുകം;
ആരോചേതി സചഞ്ഞസ്സ, സോപി അഞ്ഞസ്സ വാതി ഹി.
ഏവം സതമ്പി ഭിക്ഖൂനം, സഹസ്സമ്പി ച താവ തം;
ആപജ്ജതേവ ആപത്തിം, യാവ കോടി ന ഛിജ്ജതി.
മൂലേനാരോചിതസ്സേവ ¶ , ദുതിയസ്സ പകാസിതേ;
തതിയേന നിവത്തിത്വാ, കോടി ഛിന്നാതി വുച്ചതി.
ദുട്ഠുല്ലായ ച ദുട്ഠല്ല-സഞ്ഞീ പാചിത്തിയം ഫുസേ;
ഇതരേസു പന ദ്വീസു, ദുക്കടം പരിദീപിതം.
അദുട്ഠുല്ലായ സബ്ബത്ഥ, നിദ്ദിട്ഠം തികദുക്കടം;
സബ്ബത്ഥാനുപസമ്പന്ന-വാരേസുപി ച ദുക്കടം.
‘‘സങ്ഘസ്സ ഭേദനാദീനി, ഭവിസ്സന്തീ’’തി വാ പന;
ന ച ഛാദേതുകാമോ വാ, സഭാഗം വാ ന പസ്സതി.
‘‘പഞ്ഞായിസ്സതി കമ്മേന, സകേനായന്തി കക്ഖളോ’’;
അനാരോചേതി ചേ ദോസോ, നത്ഥി ഉമ്മത്തകാദിനോ.
ധുരനിക്ഖേപതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ;
കായകമ്മം വചീകമ്മം, അക്രിയം ദുക്ഖവേദനം.
ദുട്ഠുല്ലകഥാ.
ഊനവീസതിവസ്സം ¶ യോ, കരേയ്യ ഉപസമ്പദം;
തസ്സ പാചിത്തിയം ഹോതി, സേസാനം ഹോതി ദുക്കടം.
ഉപസമ്പാദിതോ ചേസോ, ജാനതാ വാ അജാനതാ;
ഹോതേവാനുപസമ്പന്നോ, കാതബ്ബോ പുനരേവ സോ.
ദസവസ്സച്ചയേനസ്സ, ഉപജ്ഝായസ്സ ചേ സതോ;
ഉപസമ്പാദനേ ദോസോ, അഞ്ഞേസം നത്ഥി കോചിപി.
മുഞ്ചിത്വാ പന തം ഭിക്ഖും, ഗണോ ചേ പരിപൂരതി;
ഹോന്തി തേ സൂപസമ്പന്നാ, ന ദോസോ കോചി വിജ്ജതി.
ഉപജ്ഝായോ സചേ ഹുത്വാ, ഗണം ആചരിയമ്പി വാ;
പരിയേസതി പത്തം വാ, സമ്മന്നതി ച മാളകം.
‘‘ഉപസമ്പാദയിസ്സാമി’’ ¶ , ഇതി സബ്ബേസു തസ്സ ഹി;
ഞത്തിയാ ച തഥാ ദ്വീസു, കമ്മവാചാസു ദുക്കടം.
കമ്മവാചായ ഓസാനേ, പാചിത്തി പരിദീപിതാ;
ഊനവീസതിസഞ്ഞിസ്സ, പരിപുണ്ണേപി പുഗ്ഗലേ.
വിമതിസ്സുഭയത്ഥാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം;
പരിപുണ്ണോതി സഞ്ഞിസ്സ, ഉഭയത്ഥ ന ദോസതാ.
തഥാ ഉമ്മത്തകസ്സാപി, ആദികമ്മികഭിക്ഖുനോ;
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
ഊനവീസതികഥാ.
ഥേയ്യസത്ഥേന ജാനന്തോ, സംവിധായ സചേ പന;
മഗ്ഗം ഗച്ഛതി സദ്ധിം യോ, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
ഗമനേ സംവിധാനേ ച, വത്തബ്ബോ യോ വിനിച്ഛയോ;
സോ ച ഭിക്ഖുനിവഗ്ഗസ്മിം, വുത്തത്താ ന ച ഉദ്ധടോ.
മഗ്ഗാടവിവിസങ്കേതേ, യഥാവത്ഥുകമേവ തു;
തേസ്വസംവിദഹന്തേസു, സയം വിദഹതോപി ച.
തഥേവാഥേയ്യസത്ഥേപി, ഥേയ്യസത്ഥന്തി സഞ്ഞിനോ;
വിമതിസ്സുഭയത്ഥാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അഥേയ്യസത്ഥസഞ്ഞിസ്സ ¶ , അസംവിദഹതോപി ച;
ആപദാസു അനാപത്തി, വിസങ്കേതേ ച കാലികേ.
ഥേയ്യസത്ഥസമുട്ഠാനം, കഥിതം കായചിത്തതോ;
കായവാചാചിത്തതോ ച, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
ഥേയ്യസത്ഥകഥാ.
ഹോതി ¶ ഭിക്ഖുനിയാ സദ്ധിം, സംവിധാനേന സത്തമം;
സമുട്ഠാനാദിനാ തുല്യം, വിസേസോ നത്ഥി കോചിപി.
സംവിധാനകഥാ.
കമ്മം കിലേസോ പാകോ ച, ഉപവാദോ അതിക്കമോ;
അന്തരായകരാ ഏതേ, പഞ്ച ധമ്മാ പകാസിതാ.
‘‘അനന്തരായികാ ഏതേ, യഥാ ഹോന്തി തഥാ അഹം;
ദേസിതം മുനിനാ ധമ്മ-മാജാനാമീ’’തി യോ വദേ.
തിക്ഖത്തും തേഹി വത്തബ്ബോ, യേ പസ്സന്തി സുണന്തി ച;
‘‘മാ ഹേവം അവചായസ്മാ’’, ഇതി ഭിക്ഖൂഹി സോ പന.
ദുക്കടം അവദന്തസ്സ, തം അനിസ്സജതോപി ച;
ഞത്തിയാ ച തഥാ ദ്വീഹി, കമ്മവാചാഹി ദുക്കടം.
കമ്മവാചായ ഓസാനേ, പാചിത്തി പരിദീപിതാ;
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, അധമ്മേ തികദുക്കടം.
നാപത്താകതകമ്മസ്സ, പടിനിസ്സജതോപി ച;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, വുത്താ സമനുഭാസനേ
അരിട്ഠകഥാ.
ഞത്വാകതാനുധമ്മേന, തഥാവാദികഭിക്ഖുനാ;
സംവസേയ്യ ച ഭുഞ്ജേയ്യ, പാചിത്തി സഹ സേയ്യ വാ.
ഉപോസഥാദികം കമ്മം, കരോതോ സഹ തേന ഹി;
കമ്മസ്സ പരിയോസാനേ, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
ഏകേനേവ ¶ പയോഗേന, ഗണ്ഹതോ ആമിസം ബഹും;
ദദതോപി തഥാ ഏകം, ബഹൂനി ച ബഹൂസ്വപി.
ഉക്ഖിത്തകേ ¶ നിപന്നസ്മിം, ഇതരോ സേതി ചേ പന;
ഇതരസ്മിം നിപന്നേ വാ, പരോ സേതി ഉഭോപി വാ.
നിപജ്ജനപയോഗാനം, വസേനാപത്തിയോ സിയും;
ഏകനാനൂപചാരേസു, ഏകച്ഛന്നേ വിനിച്ഛയോ.
അനുക്ഖിത്തേപി ഉക്ഖിത്ത-സഞ്ഞിനോ പന ഭിക്ഖുനോ;
വിമതിസ്സുഭയത്ഥാപി, ദുക്കടം പരിദീപിതം.
അനാപത്തുഭയത്ഥാപി, അനുക്ഖിത്തകസഞ്ഞിനോ;
നിസ്സട്ഠോതി ച തം ദിട്ഠിം, സഞ്ഞിസ്സോസാരിതോതി ച.
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീനം, ഇദം പണ്ണത്തിവജ്ജകം;
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
ഉക്ഖിത്തകഥാ.
തഥാ വിനാസിതം ജാനം, ഉപലാപേയ്യ തേന വാ;
ഉപട്ഠാപേയ്യ പാചിത്തി, സംഭുഞ്ജേയ്യ വസേയ്യ വാ.
സംവാസേന ച ലിങ്ഗേന, ദണ്ഡകമ്മേന നാസനാ;
തിസ്സോ ഏത്ഥ അധിപ്പേതാ, ദണ്ഡകമ്മേന നാസനാ.
സമ്ഭോഗാ സഹസേയ്യാ ച, അനന്തരസമാ മതാ;
തത്ഥ വുത്തനയേനേവ, വേദിതബ്ബോ വിനിച്ഛയോ.
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, അരിട്ഠേന സമാ മതാ;
ന ഹേത്ഥ കിഞ്ചി വത്തബ്ബം, സബ്ബം ഉത്താനമേവിദം.
കണ്ടകകഥാ.
സപ്പാണകവഗ്ഗോ സത്തമോ.
വുച്ചമാനോ ¶ ഹി ഭിക്ഖൂഹി, ഭിക്ഖു സിക്ഖാപദേന യോ;
‘‘സിക്ഖാപദേ പനേതസ്മിം, ന സിക്ഖിസ്സാമി താവഹം.
യാവ ¶ നാഞ്ഞം വിയത്തഞ്ച, പകതഞ്ഞും ബഹുസ്സുതം;
പുച്ഛാമീ’’തി ഭണന്തസ്സ, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
സത്ഥുനാനുപസമ്പന്നേ, ദീപിതം തികദുക്കടം;
ന സല്ലേഖായിദം ഹോതി, വുച്ചമാനസ്സുഭോഹിപി.
അപഞ്ഞത്തേന തസ്സേവം, വദതോ ഹോതി ദുക്കടം;
ന ദോസുമ്മത്തകാദീനം, ‘‘സിക്ഖിസ്സാമീ’’തി ഭാസതോ.
സഹധമ്മികകഥാ.
ഉദ്ദിട്ഠേഹി കിമേതേഹി, കുക്കുച്ചാദിനിദാനതോ;
ഹോതി പാചിത്തിയാപത്തി, സിക്ഖാപദവിവണ്ണനേ.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, തഥേവ തികദുക്കടം;
വിവണ്ണേനുപസമ്പന്ന-സന്തികേ തം സചേ പന.
ദുക്കടം പനുഭിന്നമ്പി, അഞ്ഞധമ്മവിവണ്ണനേ;
നവിവണ്ണേതുകാമസ്സ, ‘‘സുത്തന്തം പരിയാപുണ.
വിനയം പന പച്ഛാപി, ഹന്ദ പരിയാപുണിസ്സസി’’;
ഇച്ചേവം തു വദന്തസ്സ, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ.
അനാപത്തീതി ഞാതബ്ബം, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ;
അനന്തരസ്സിമസ്സാപി, ഓമസവാദസാദിസാ.
വിലേഖനകഥാ.
അഞ്ഞാണേന പനാപത്തി, മോക്ഖോ നേവസ്സ വിജ്ജതി;
കാരേതബ്ബോ തഥാ ഭിക്ഖു, യഥാ ധമ്മോ ഠിതോ പന.
തസ്സാരോപനിയോ ¶ മോഹോ, ഉത്തരിമ്പി ഹി ഭിക്ഖുനോ;
ദുതിയേനേവ കമ്മേന, നിന്ദിത്വാ തഞ്ഹി പുഗ്ഗലം.
ഏവം ആരോപിതേ മോഹേ, യദി മോഹേതി യോ പന;
തസ്മിം മോഹനകേ വുത്താ, പാചിത്തി പന പുഗ്ഗലേ.
അധമ്മേ പന കമ്മസ്മിം, ദീപിതം തികദുക്കടം;
തഥാനാരോപിതേ മോഹേ, ദുക്കടം പരികിത്തിതം.
ന ¶ ച മോഹേതുകാമസ്സ, വിത്ഥാരേനാസുതസ്സപി;
ഊനകേ ദ്വത്തിക്ഖത്തും വാ, വിത്ഥാരേനാസുതസ്സ ച.
അനാപത്തീതി വിഞ്ഞേയ്യം, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, അനന്തരസമാ മതാ.
മോഹനകഥാ.
കുദ്ധോ ദേതി പഹാരം ചേ, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ;
സമ്പഹരിതുകാമേന, പഹാരേ ഭിക്ഖുനോ പന.
ദിന്നേ ഭിജ്ജതു സീസം വാ, പാദോ വാ പരിഭിജ്ജതു;
സോ ചേ മരതു വാ, മാ വാ, പാചിത്തി പരിദീപിതാ.
വിരൂപകരണാപേക്ഖോ, ‘‘ഇച്ചായം ന വിരോചതി’’;
കണ്ണം വാ തസ്സ നാസം വാ, യദി ഛിന്ദതി ദുക്കടം.
തഥേവാനുപസമ്പന്നേ, ഇത്ഥിയാ പുരിസസ്സ വാ;
തിരച്ഛാനഗതസ്സാപി, പഹാരം ദേതി ദുക്കടം.
സചേ പഹരതിത്ഥിഞ്ച, ഭിക്ഖു രത്തേന ചേതസാ;
ഗരുകാ തസ്സ ആപത്തി, വിനിദ്ദിട്ഠാ മഹേസിനാ.
പഹാരം ദേതി മോക്ഖാധി-പ്പായോ ദോസോ ന വിജ്ജതി;
കായേന കായബദ്ധേന, തഥാ നിസ്സഗ്ഗിയേന വാ.
പസ്സിത്വാ ¶ അന്തരാമഗ്ഗേ, ചോരം പച്ചത്ഥികമ്പി വാ;
ഹേഠേതുകാമമായന്തം, ‘‘മാ ഇധാഗച്ഛുപാസക’’.
ഇതി വത്വാ പനായന്തം, ‘‘ഗച്ഛ രേ’’തി ച മുഗ്ഗരം;
സത്ഥം വാപി ഗഹേത്വാ വാ, പഹരിത്വാ തു യാതി ചേ.
അനാപത്തി സചേ തേന, പഹാരേന മതേപി ച;
ഏസേവ ച നയോ വുത്തോ, ധുത്തവാളമിഗേസുപി.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, സേസേ ച തികദുക്കടം;
കായചിത്തസമുട്ഠാനം, സചിത്തം ദുക്ഖവേദനം.
പഹാരകഥാ.
കായം ¶ വാ കായബദ്ധം വാ, ഉച്ചാരേയ്യ സചേ പന;
ഹോതി പാചിത്തിയാപത്തി, തസ്സുഗ്ഗിരണപച്ചയാ.
ഉഗ്ഗിരിത്വാ വിരദ്ധോ സോ, പഹാരം ദേതി ചേ പന;
അസമ്പഹരിതുകാമേന, ദിന്നത്താ ദുക്കടം സിയാ.
സചേ തേന പഹാരേന, പഹടസ്സ ച ഭിക്ഖുനോ;
ഹത്ഥാദീസുപി യം കിഞ്ചി, അങ്ഗം ഭിജ്ജതി ദുക്കടം.
സേസോ അനന്തരേ വുത്ത-നയേന വിനയഞ്ഞുനാ;
സമുട്ഠാനാദിനാ സദ്ധിം, വേദിതബ്ബോ വിനിച്ഛയോ.
തലസത്തികഥാ.
അമൂലകേന സങ്ഘാദി-സേസേന പന ഭിക്ഖു യോ;
ചോദാപേയ്യപി ചോദേയ്യ, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
തികപാചിത്തിയം തത്ഥ, ദിട്ഠാചാരവിപത്തിയാ;
ചോദതോ ദുക്കടാപത്തി, സേസേ ച തികദുക്കടം.
തഥാസഞ്ഞിസ്സനാപത്തി ¶ , തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ;
ഓമസവാദതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
അമൂലകകഥാ.
സഞ്ചിച്ച പന കുക്കുച്ചം, ഉപ്പാദേന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
‘‘ഊനവീസതിവസ്സോ ത്വം, മഞ്ഞേ’’ ഇച്ചേവമാദിനാ.
ഹോതി വാചായ വാചായ, പാചിത്തി പന ഭിക്ഖുനോ;
തഥാരൂപേ പനഞ്ഞസ്മിം, സചേ അസതി പച്ചയേ.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, സേസേ ച തികദുക്കടം;
നഉപ്പാദേതുകാമസ്സ, കുക്കുച്ചം നത്ഥി വജ്ജതാ.
‘‘ഹിതേസിതായഹം മഞ്ഞേ, നിസിന്നം ഇത്ഥിയാ സഹ;
വികാലേ ച തയാ ഭുത്തം, മാ ഏവ’’ന്തി ച ഭാസതോ.
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, അനന്തരസമാ മതാ.
സഞ്ചിച്ചകഥാ.
സചേ ¶ ഭണ്ഡനജാതാനം, ഭിക്ഖൂനം പന ഭിക്ഖു യോ;
തിട്ഠേയ്യുപസ്സുതിം സോതും, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
‘‘യം ഇമേ തു ഭണിസ്സന്തി, തം സോസ്സാമീ’’തി ഗച്ഛതോ;
ചോദേതുകാമതായസ്സ, ദുക്കടം തു പദേ പദേ.
പുരതോ ഗച്ഛതോ സോതും, ഓഹീയന്തസ്സ ദുക്കടം;
ഗച്ഛതോ തുരിതം വാപി, അയമേവ വിനിച്ഛയോ.
ഠിതോകാസം പനാഗന്ത്വാ, യദി മന്തേന്തി അത്തനോ;
ഉക്കാസിത്വാപി വാ ഏത്ഥ, ഞാപേതബ്ബമഹന്തി വാ.
തസ്സേവമകരോന്തസ്സ ¶ , പാചിത്തി സവനേ സിയാ;
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, സേസേ ച തികദുക്കടം.
‘‘ഇമേസം വചനം സുത്വാ, ഓരമിസ്സ’’ന്തി ഗച്ഛതോ;
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ.
ഥേയ്യസത്ഥസമുട്ഠാനം, ഇദം ഹോതി ക്രിയാക്രിയം;
കായകമ്മം വചീകമ്മം, സദോസം ദുക്ഖവേദനം.
ഉപസ്സുതികഥാ.
ധമ്മികാനം തു കമ്മാനം, ഛന്ദം ദത്വാ സചേ പന;
പച്ഛാ ഖീയതി പാചിത്തി, വാചതോ വാചതോ സിയാ.
അധമ്മേ പന കമ്മസ്മിം, ധമ്മകമ്മന്തി സഞ്ഞിനോ;
വിമതിസ്സുഭയത്ഥാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
‘‘അധമ്മേന ച വഗ്ഗേന, തഥാകമ്മാരഹസ്സ ച;
ഇമേ കമ്മം കരോന്തീ’’തി, ഞത്വാ ഖീയതി തസ്സ ച.
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ;
അമൂലകസമാനാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
കമ്മപടിബാഹനകഥാ.
യാവ ആരോചിതം വത്ഥു, അവിനിച്ഛിതമേവ വാ;
ഠപിതാ ഞത്തി വാ നിട്ഠം, കമ്മവാചാ ന ഗച്ഛതി.
ഏതസ്മിം ¶ അന്തരേ കമ്മം, കോപേതും പരിസായ ഹി;
ഹത്ഥപാസം ജഹന്തസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അദത്വാ ജഹിതേ ഛന്ദം, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ;
ധമ്മകമ്മേ അധമ്മേ ച, വിമതിസ്സ ച ദുക്കടം.
അധമ്മേപി ¶ ച കമ്മസ്മിം, ധമ്മകമ്മന്തി സഞ്ഞിനോ;
‘‘സങ്ഘസ്സ ഭണ്ഡനാദീനി, ഭവിസ്സന്തീ’’തി സഞ്ഞിനോ.
ഗിലാനോ വാ ഗിലാനസ്സ, കരണീയേ ന ദോസതാ;
ന ച കോപേതുകാമസ്സ, കമ്മം പസ്സാവനാദിനാ.
പീളിതസ്സാഗമിസ്സാമി, ഇച്ചേവം ഗച്ഛതോപി വാ;
സമം സമനുഭാസേന, സമുട്ഠാനം ക്രിയാക്രിയം.
ഛന്ദം അദത്വാ ഗമനകഥാ.
സമഗ്ഗേന ച സങ്ഘേന, സദ്ധിം ദത്വാന ചീവരം;
സമ്മതസ്സ ഹി ഭിക്ഖുസ്സ, പച്ഛാ ഖീയതി യോ പന.
തസ്സ വാചായ വാചായ, പാചിത്തി പരിദീപിതാ;
തികപാചിത്തിയം ധമ്മ- കമ്മേ വുത്തം തു ചീവരം.
ഠപേത്വാഞ്ഞപരിക്ഖാരം, ദത്വാ ഖീയതി ദുക്കടം;
സങ്ഘേനാസമ്മതസ്സാപി, ചീവരം അഞ്ഞമേവ വാ.
തഥേവാനുപസമ്പന്നേ, സബ്ബത്ഥാപി ച ദുക്കടം;
ഛന്ദാദീനം വസേനേവ, കരോന്തഞ്ച സഭാവതോ.
ഖീയന്തസ്സ അനാപത്തി, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ;
അമൂലകസമാ ഞേയ്യാ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
ദുബ്ബലകഥാ.
ഇദം തിംസകകണ്ഡസ്മിം, അന്തിമേന ച സബ്ബഥാ;
തുല്യം ദ്വാദസമം സബ്ബം, അയമേവ വിസേസതാ.
തത്ഥ ¶ നിസ്സഗ്ഗിയം വുത്തം, അത്തനോ പരിണാമനാ;
ഇധ സുദ്ധികപാചിത്തി, പുഗ്ഗലേ പരിണാമനാ.
പരിണാമനകഥാ.
സഹധമ്മികവഗ്ഗോ അട്ഠമോ.
അനിക്ഖന്തേ ¶ ചേ രാജസ്മിം, അനിക്ഖന്തായ ദേവിയാ;
സയനീയഘരാ തസ്സ, ഉമ്മാരം യോ അതിക്കമേ.
ദുക്കടം പഠമേ പാദേ, പാചിത്തി ദുതിയേ സിയാ;
ദേവിയാ വാപി രഞ്ഞോ വാ, സചേ ന വിദിതാഗമോ.
പടിസംവിദിതേ നേവ-പടിസംവിദിതസഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ദുക്കടം പരിദീപിതം.
പടിസംവിദിതസഞ്ഞിസ്സ, നേവ ച ഖത്തിയസ്സ വാ;
ന ഖത്തിയാഭിസേകേന, അഭിസിത്തസ്സ വാ പന.
ഉഭോസുഭിന്നമഞ്ഞസ്മിം, നിക്ഖന്തേ വിസതോപി വാ;
ന ദോസുമ്മത്തകാദീനം, കഥിനേന ക്രിയാക്രിയം.
അന്തേപുരകഥാ.
രജതം ജാതരൂപം വാ, ഉഗ്ഗണ്ഹന്തസ്സ അത്തനോ;
തസ്സ നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തി, ഉഗ്ഗണ്ഹാപയതോപി വാ.
ഗണപുഗ്ഗലസങ്ഘാനം, നവകമ്മസ്സ ചേതിയേ;
ഉഗ്ഗണ്ഹാപയതോ ഹോതി, ദുക്കടം ഗണ്ഹതോപി വാ.
അവസേസഞ്ച മുത്താദി-രതനം അത്തനോപി വാ;
സങ്ഘാദീനമ്പി അത്ഥായ, ഉഗ്ഗണ്ഹന്തസ്സ ദുക്കടം.
സചേ ¶ കപ്പിയവത്ഥും വാ, വത്ഥും വാപി അകപ്പിയം;
താലപണ്ണമ്പി വാ ഹോതു, മാതുകണ്ണപിലന്ധനം.
ഭണ്ഡാഗാരികസീസേന, യം കിഞ്ചി ഗിഹിസന്തകം;
തസ്സ പാചിത്തിയാപത്തി, പടിസാമയതോ പന.
‘‘ഇദം ഠപേത്വാ ദേഹീ’’തി, വുത്തേന പന കേനചി;
‘‘ന വട്ടതീ’’തി വത്വാ തം, ന നിധേതബ്ബമേവ തു.
‘‘ഠപേഹീ’’തി ച പാതേത്വാ, സചേ ഗച്ഛതി പുഗ്ഗലോ;
പലിബോധോ ഹി നാമേസോ, ഠപേതും പന വട്ടതി.
അനുഞ്ഞാതേ പനട്ഠാനേ, ഉഗ്ഗഹേത്വാ അനാദരാ;
സമ്മാ അനിക്ഖിപന്തസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അനുഞ്ഞാതേ ¶ പനട്ഠാനേ, ഗഹേത്വാ രതനം പന;
നിക്ഖിപന്തസ്സ വാ സമ്മാ, ഭണ്ഡം രതനസമ്മതം.
ഗണ്ഹന്തസ്സ ച വിസ്സാസം, താവകാലികമേവ ച;
ന ദോസുമ്മത്തകാദീനം, സഞ്ചരിത്തസമോദയം.
രതനകഥാ.
മജ്ഝണ്ഹസമയാ ഉദ്ധം, അരുണുഗ്ഗമതോ പുരേ;
ഏതസ്മിം അന്തരേ കാലോ, വികാലോതി പവുച്ചതി.
സന്തം ഭിക്ഖുമനാപുച്ഛാ, വികാലേ പച്ചയം വിനാ;
പരിക്ഖിത്തസ്സ ഗാമസ്സ, പരിക്ഖേപോക്കമേ പന.
അപരിക്ഖിത്തഗാമസ്സ, ഉപചാരോക്കമേപി വാ;
ദുക്കടം പഠമേ പാദേ, പാചിത്തി ദുതിയേ സിയാ.
അഥ സമ്ബഹുലാ ഗാമം, വികാലേ പവിസന്തി ചേ;
ആപുച്ഛിത്വാവ ഗന്തബ്ബം, അഞ്ഞമഞ്ഞം ന ചഞ്ഞഥാ.
ഗച്ഛന്തി ¶ ചേ തതോ അഞ്ഞം, തതോ അഞ്ഞന്തി വട്ടതി;
പുന ആപുച്ഛനേ കിച്ചം, നത്ഥി ഗാമസതേപി ച.
പസ്സമ്ഭേത്വാന ഉസ്സാഹം, വിഹാരത്ഥായ നിഗ്ഗതാ;
പവിസന്തി സചേ അഞ്ഞം, പുച്ഛിതബ്ബം തു അന്തരാ.
കത്വാ കുലഘരേ ഭത്ത- കിച്ചം അഞ്ഞത്ഥ വാ പന;
സചേ ചരിതുകാമോ യോ, സപ്പിഭിക്ഖായ വാ സിയാ.
ആപുച്ഛിത്വാവ ഗന്തബ്ബം, പസ്സേ ചേ ഭിക്ഖു ലബ്ഭതി;
അസന്തേ പന നത്ഥീതി, ഗന്തബ്ബം തു യഥാസുഖം.
ഓതരിത്വാ മഹാവീഥിം, ഭിക്ഖും യദി ച പസ്സതി;
നത്ഥി ആപുച്ഛനേ കിച്ചം, ചരിതബ്ബം യഥാസുഖം.
ഗാമമജ്ഝേന മഗ്ഗേന, ഗച്ഛന്തസ്സേവ ഭിക്ഖുനോ;
‘‘ചരിസ്സാമീ’’തി ഉപ്പന്നേ, തേലഭിക്ഖായ മാനസേ.
ആപുച്ഛിത്വാവ ഗന്തബ്ബം, പസ്സേ ചേ ഭിക്ഖു വിജ്ജതി;
അനോക്കമ്മ ചരന്തസ്സ, മഗ്ഗാ ആപുച്ഛനേന കിം?
തികപാചിത്തിയം ¶ , കാലേ, വികാലോയന്തി സഞ്ഞിനോ;
കാലേ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ആപുച്ഛിത്വാവ സന്തം വാ, അനാപുച്ഛാ അസന്തകം;
കിച്ചേ അച്ചായികേ വാപി, പവിസന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
ഗച്ഛതോ അന്തരാരാമം, ഭിക്ഖുനീനം ഉപസ്സയം;
തഥാ ആസനസാലം വാ, തിത്ഥിയാനം ഉപസ്സയം.
സിയാ ഗാമേന മഗ്ഗോ ചേ, അനാപത്താപദാസുപി;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ.
ന കേവലമനാപുച്ഛാ, അബന്ധിത്വാ ച ബന്ധനം;
അപാരുപിത്വാ സങ്ഘാടിം, ഗച്ഛതോപിനവജ്ജതാ.
വികാലഗാമപ്പവേസനകഥാ.
അട്ഠിദന്തമയം ¶ സൂചി-ഘരം വാപി വിസാണജം;
കാരാപനേ ച കരണേ, ഭിക്ഖുനോ ഹോതി ദുക്കടം.
ലാഭേ ഭേദനകം തസ്സ, പാചിത്തിയമുദീരിതം;
അഞ്ഞസ്സത്ഥായ കരണേ, തഥാ കാരാപനേപി ച.
അഞ്ഞേന ച കതം ലദ്ധാ, ദുക്കടം പരിഭുഞ്ജതോ;
അനാപത്താരണികേ വിധേ, ഗണ്ഠികഞ്ജനികാസുപി.
ദകപുഞ്ഛനിയാ വാസി-ജടേ ഉമ്മത്തകാദിനോ;
സമുട്ഠാനാദയോ നയാ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
സൂചിഘരകഥാ.
നവം മഞ്ചമ്പി പീഠം വാ, കാരാപേന്തേന ഭിക്ഖുനാ;
അട്ഠങ്ഗുലപ്പമാണേന, സുഗതങ്ഗുലതോ പന.
കാരാപേതബ്ബമേവം തു, ഠപേത്വാ ഹേട്ഠിമാടനിം;
സച്ഛേദാ തസ്സ പാചിത്തി, തമതിക്കമതോ സിയാ.
അഞ്ഞസ്സത്ഥായ കരണേ, തഥാ കാരാപനേപി ച;
അഞ്ഞേന ച കതം ലദ്ധാ, ദുക്കടം പരിഭുഞ്ജതോ.
അനാപത്തി ¶ പമാണേന, കരോന്തസ്സപ്പമാണികം;
ലഭിത്വാ തസ്സ പാദേസു, ഛിന്ദിത്വാ പരിഭുഞ്ജതോ.
നേവ ഛിന്ദിതുകാമോ ചേ, നിഖണിത്വാ പമാണതോ;
ഉത്താനം വാപി അട്ടം വാ, ബന്ധിത്വാ പരിഭുഞ്ജതോ.
മഞ്ചകഥാ.
മഞ്ചം വാ പന പീഠം വാ, തൂലോനദ്ധം കരേയ്യ യോ;
തസ്സുദ്ദാലനകം വുത്തം, പാചിത്തിയമനീതിനാ.
അനാപത്തി ¶ പനായോഗേ, ബന്ധനേ അംസബദ്ധകേ;
ബിബ്ബോഹനേ പരിസ്സാവേ, ഥവികാദീസു ഭിക്ഖുനോ.
അഞ്ഞേന ച കതം ലദ്ധാ, ഉദ്ദാലേത്വാ നിസേവതോ;
അനന്തരസ്സിമസ്സാപി, സഞ്ചരിത്തസമാ നയാ.
തൂലോനദ്ധകഥാ.
നിസീദനം കരോന്തേന, കാതബ്ബം തു പമാണതോ;
പമാണാതിക്കമേ തസ്സ, പയോഗേ ദുക്കടം സിയാ.
പടിലാഭേന സച്ഛേദം, പാചിത്തിയമുദീരിതം;
ദ്വീസു ഠാനേസു ഫാലേത്വാ, തസ്സ തിസ്സോ ദസാ സിയും.
അനാപത്തി പമാണേന, കരോന്തസ്സ തദൂനകം;
വിതാനാദിം കരോന്തസ്സ, സഞ്ചരിത്തസമാ നയാ.
നിസീദനകഥാ.
രോഗേ കണ്ഡുപടിച്ഛാദി, കാതബ്ബാ ഹി പമാണതോ;
പമാണാതിക്കമേ തസ്സ, പയോഗേ ദുക്കടം സിയാ.
പടിലാഭേന സച്ഛേദം, പാചിത്തിയമുദീരിതം;
അനാപത്തിനയോപേത്ഥ, അനന്തരസമോ മതോ.
കണ്ഡുപടിച്ഛാദികഥാ.
പമാണേനേവ ¶ കാതബ്ബാ, തഥാ വസ്സികസാടികാ;
പമാണാതിക്കമേ തസ്സ, അനന്തരസമോ നയോ.
വസ്സികസാടികകഥാ.
ചീവരേന ¶ സചേ തുല്യ-പ്പമാണം സുഗതസ്സ തു;
ചീവരം ഭിക്ഖു കാരേയ്യ, കരണേ ദുക്കടം സിയാ.
പടിലാഭേന സച്ഛേദം, പാചിത്തിയമുദീരിതം;
അനന്തരസമോയേവ, അനാപത്തിനയോ മതോ.
ദീഘസോ ച പമാണേന, നവ തസ്സ വിദത്ഥിയോ;
തിരിയം ഛ വിനിദ്ദിട്ഠാ, സുഗതസ്സ വിദത്ഥിയാ.
അഞ്ഞേന ച കതം ലദ്ധാ, സേവതോ ദുക്കടം ഭവേ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
നന്ദകഥാ.
രാജവഗ്ഗോ നവമോ.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ പാചിത്തിയകഥാ നിട്ഠിതാ.
പാടിദേസനീയകഥാ
യോ ചന്തരഘരം ഭിക്ഖു, പവിട്ഠായ തു ഹത്ഥതോ;
അഞ്ഞാതികായ യം കിഞ്ചി, തസ്സ ഭിക്ഖുനിയാ പന.
സഹത്ഥാ പടിഗ്ഗണ്ഹേയ്യ, ഖാദനം ഭോജനമ്പി വാ;
ഗഹണേ ദുക്കടം ഭോഗേ, പാടിദേസനിയം സിയാ.
രഥികായപി വാ ബ്യൂഹേ, സന്ധിസിങ്ഘാടകേസു വാ;
ഹത്ഥിസാലാദികേ ഠത്വാ, ഗണ്ഹതോപി അയം നയോ.
രഥികായ ¶ സചേ ഠത്വാ, ദേതി ഭിക്ഖുനി ഭോജനം;
ആപത്തി അന്തരാരാമേ, ഠത്വാ ഗണ്ഹാതി ഭിക്ഖു ചേ.
ഏത്ഥന്തരഘരം തസ്സാ, പവിട്ഠായ ഹി വാക്യതോ;
ഭിക്ഖുസ്സ ച ഠിതട്ഠാനം, നപ്പമാണന്തി വണ്ണിതം.
തസ്മാ ¶ ഭിക്ഖുനിയാ ഠത്വാ, ആരാമാദീസു ദേന്തിയാ;
വീഥിയാദീസു ചേ ഠത്വാ, ന ദോസോ പടിഗണ്ഹതോ.
യാമകാലികസത്താഹ-കാലികം യാവജീവികം;
ആഹാരത്ഥായ ഗഹണേ, അജ്ഝോഹാരേ ച ദുക്കടം.
ആമിസേന അസമ്ഭിന്ന-രസം സന്ധായ ഭാസിതം;
പാടിദേസനിയാപത്തി, സമ്ഭിന്നേകരസേ സിയാ.
ഏകതോഉപസമ്പന്ന-ഹത്ഥതോ പടിഗണ്ഹതോ;
കാലികാനം ചതുന്നമ്പി, ആഹാരത്ഥായ ദുക്കടം.
ഞാതികായപി അഞ്ഞാതി-സഞ്ഞിനോ വിമതിസ്സ വാ;
ദുക്കടം ഞാതിസഞ്ഞിസ്സ, തഥാ അഞ്ഞാതികായ വാ.
ദാപേന്തിയാ അനാപത്തി, ദദമാനായ വാ പന;
നിക്ഖിപിത്വാന്തരാരാമാ-ദീസു ഠത്വാപി ദേന്തിയാ.
ഗാമതോ നീഹരിത്വാ വാ, ദേതി ചേ ബഹി വട്ടതി;
‘‘പച്ചയേ സതി ഭുഞ്ജാ’’തി, ദേതി ചേ കാലികത്തയം.
ഹത്ഥതോ സാമണേരീനം, സിക്ഖമാനായ വാ തഥാ;
ഇദം ഏളകലോമേന, സമുട്ഠാനം സമം മതം.
പഠമപാടിദേസനീയകഥാ.
അവുത്തേ ‘‘അപസക്കാ’’തി, ഏകേനാപി ച ഭിക്ഖുനാ;
സചേജ്ഝോഹരണത്ഥായ, ആമിസം പടിഗണ്ഹതി.
ഗഹണേ ദുക്കടം ഭോഗേ, പാടിദേസനിയം സിയാ;
ഏകതോഉപസമ്പന്നം, ന വാരേന്തസ്സ ദുക്കടം.
തഥേവാനുപസമ്പന്നാ-യുപസമ്പന്നസഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അനാപത്തിത്തനോ ¶ ¶ ഭത്തം, പദാപേതി ന ദേതി ചേ;
തഥാ അഞ്ഞസ്സ ഭത്തം വാ, ന ദാപേതി പദേതി ചേ.
യം ന ദിന്നം തം ദാപേതി, ന ദിന്നം യത്ഥ വാപി ച;
തത്ഥ തമ്പി ച സബ്ബേസം, സമം ദാപേതി ഭിക്ഖുനീ.
വോസാസന്തീ ഠിതാ സിക്ഖ-മാനാ വാ സാമണേരികാ;
ഭോജനാനി ച പഞ്ചേവ, വിനാ, ഉമ്മത്തകാദിനോ.
കഥിനേന സമുട്ഠാനം, സമാനന്തി പകാസിതം;
ക്രിയാക്രിയമിദം വുത്തം, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
ദുതിയപാടിദേസനീയകഥാ.
സേക്ഖന്തി സമ്മതേ ഭിക്ഖു, ലദ്ധസമ്മുതികേ കുലേ;
ഘരൂപചാരോക്കമനാ, പുബ്ബേവ അനിമന്തിതോ.
അഗിലാനോ ഗഹേത്വാ ചേ, പരിഭുഞ്ജേയ്യ ആമിസം;
ഗഹണേ ദുക്കടം ഭോഗേ, പാടിദേസനിയം സിയാ.
യാമകാലികസത്താഹ-കാലികേ യാവജീവികേ;
ഗഹണേ പരിഭോഗേ ച, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അസേക്ഖസമ്മതേ സേക്ഖ-സമ്മതന്തി ച സഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, തഥേവ പരിദീപിതം.
അനാപത്തി ഗിലാനസ്സ, ഗിലാനസ്സാവസേസകേ;
നിമന്തിതസ്സ വാ ഭിക്ഖാ, അഞ്ഞേസം തത്ഥ ദീയതി.
ഘരതോ നീഹരിത്വാ വാ, ദേന്തി ചേ യത്ഥ കത്ഥചി;
നിച്ചഭത്താദികേ വാപി, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ.
അനാഗതേ ഹി ഭിക്ഖുമ്ഹി, ഘരതോ പഠമം പന;
നീഹരിത്വാ സചേ ദ്വാരേ, സമ്പത്തേ ദേന്തി വട്ടതി.
ഭിക്ഖും ¶ പന ച ദിസ്വാവ, നീഹരിത്വാന ഗേഹതോ;
ന വട്ടതി സചേ ദേന്തി, സമുട്ഠാനേളകൂപമം.
തതിയപാടിദേസനീയകഥാ.
ഗഹട്ഠേനാഗഹട്ഠേന ¶ , ഇത്ഥിയാ പുരിസേന വാ;
ആരാമം ഉപചാരം വാ, പവിസിത്വാ സചേ പന.
‘‘ഇത്ഥന്നാമസ്സ തേ ഭത്തം, യാഗു വാ ആഹരീയതി’’;
ഏവമാരോചിതം വുത്തം, പടിസംവിദിതന്തി ഹി.
ആഹരീയതു തം പച്ഛാ, യഥാരോചിതമേവ വാ;
തസ്സ വാ പരിവാരമ്പി, അഞ്ഞം കത്വാ ബഹും പന.
യാഗുയാ വിദിതം കത്വാ, പൂവം ഭത്തം ഹരന്തി ചേ;
ഇദമ്പി വിദിതം വുത്തം, വട്ടതീതി കുരുന്ദിയം.
കുലാനി പന അഞ്ഞാനി, ദേയ്യധമ്മം പനത്തനോ;
ഹരന്തി തേന സദ്ധിം ചേ, സബ്ബം വട്ടതി തമ്പി ച.
അനാരോചിതമേവം യം, യം ആരാമമനാഭതം;
തം അസംവിദിതം നാമ, സഹധമ്മികഞാപിതം.
യം അസംവിദിതം കത്വാ, ആഭതം പന തം ബഹി;
ആരാമം പന പേസേത്വാ, കാരാപേത്വാ തമാഹരേ.
ഗന്ത്വാ വാ അന്തരാമഗ്ഗേ, ഗഹേതബ്ബം തു ഭിക്ഖുനാ;
സചേ ഏവമകത്വാ തം, ആരാമേ ഉപചാരതോ.
ഗഹേത്വാജ്ഝോഹരന്തസ്സ, ഗഹണേ ദുക്കടം സിയാ;
അജ്ഝോഹാരപയോഗേസു, പാടിദേസനിയം മതം.
പടിസംവിദിതേയേവ, അസംവിദിതസഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
പടിസംവിദിതേ ¶ തസ്സ, ഗിലാനസ്സാവസേസകേ;
ബഹാരാമേ ഗഹേത്വാ വാ, അന്തോയേവസ്സ ഭുഞ്ജതോ.
തത്ഥജാതഫലാദീനി, അനാപത്തേവ ഖാദതോ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ.
ചതുത്ഥപാടിദേസനീയകഥാ.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ പാടിദേസനീയകഥാ നിട്ഠിതാ.
സേഖിയകഥാ
യോ ¶ അനാദരിയേനേവ, പുരതോ പച്ഛതോപി വാ;
ഓലമ്ബേത്വാ നിവാസേയ്യ, തസ്സ ചാപത്തി ദുക്കടം.
ഹത്ഥിസോണ്ഡാദിതുല്യം തു, നിവാസേന്തസ്സ ദുക്കടം;
ആപത്തിഭീരുനാ നിച്ചം, വത്ഥബ്ബം പരിമണ്ഡലം.
ജാണുമണ്ഡലതോ ഹേട്ഠാ, അട്ഠങ്ഗുലപ്പമാണകം;
ഓതാരേത്വാ നിവത്ഥബ്ബം, തതോ ഊനം ന വട്ടതി.
അസഞ്ചിച്ചാസതിസ്സാപി, അജാനന്തസ്സ കേവലം;
അനാപത്തി ഗിലാനസ്സാ-പദാസുമ്മത്തകാദിനോ.
പരിമണ്ഡലകഥാ.
ഉഭോ കോണേ സമം കത്വാ, സാദരം പരിമണ്ഡലം;
കത്വാ പാരുപിതബ്ബേവം, അകരോന്തസ്സ ദുക്കടം.
അവിസേസേന വുത്തം തു, ഇദം സിക്ഖാപദദ്വയം;
തസ്മാ ഘരേ വിഹാരേ വാ, കത്തബ്ബം പരിമണ്ഡലം.
ദുതിയം.
ഗണ്ഠികം ¶ പടിമുഞ്ചിത്വാ, കത്വാ കോണേ ഉഭോ സമം;
ഛാദേത്വാ മണിബന്ധഞ്ച, ഗന്തബ്ബം ഗീവമേവ ച.
തഥാ അകത്വാ ഭിക്ഖുസ്സ, ജത്തൂനിപി ഉരമ്പി ച;
വിവരിത്വാ യഥാകാമം, ഗച്ഛതോ ഹോതി ദുക്കടം.
തതിയം.
ഗലവാടകതോ ഉദ്ധം, സീസഞ്ച മണിബന്ധതോ;
ഹത്ഥേ പിണ്ഡികമംസമ്ഹാ, ഹേട്ഠാ പാദേ ഉഭോപി ച.
വിവരിത്വാവസേസഞ്ച ¶ , ഛാദേത്വാ ചേ നിസീദതി;
ഹോതി സോ സുപ്പടിച്ഛന്നോ, ദോസോ വാസൂപഗസ്സ ന.
ചതുത്ഥം.
ഹത്ഥം വാ പന പാദം വാ, അചാലേന്തേന ഭിക്ഖുനാ;
സുവിനീതേന ഗന്തബ്ബം, ഛട്ഠേ നത്ഥി വിസേസതാ.
പഞ്ചമഛട്ഠാനി.
സതീമതാവികാരേന, യുഗമത്തഞ്ച പേക്ഖിനാ;
സുസംവുതേന ഗന്തബ്ബം, ഭിക്ഖുനോക്ഖിത്തചക്ഖുനാ.
യത്ഥ കത്ഥചി ഹി ട്ഠാനേ, ഏകസ്മിം അന്തരേ ഘരേ;
ഠത്വാ പരിസ്സയാഭാവം, ഓലോകേതുമ്പി വട്ടതി.
യോ അനാദരിയം കത്വാ, ഓലോകേന്തോ തഹിം തഹിം;
സചേന്തരഘരേ യാതി, ദുക്കടം അട്ഠമം തഥാ.
സത്തമട്ഠമാനി.
ഏകതോ ¶ ഉഭതോ വാപി, ഹുത്വാ ഉക്ഖിത്തചീവരോ;
ഇന്ദഖീലകതോ അന്തോ, ഗച്ഛതോ ഹോതി ദുക്കടം.
നവമം.
തഥാ നിസിന്നകാലേപി, നീഹരന്തേന കുണ്ഡികം;
അനുക്ഖിപിത്വാ ദാതബ്ബാ, ദോസോ വാസൂപഗസ്സ ന.
ദസമം.
പഠമോ വഗ്ഗോ.
ന വട്ടതി ഹസന്തേന, ഗന്തുഞ്ചേവ നിസീദിതും;
വത്ഥുസ്മിം ഹസനീയസ്മിം, സിതമത്തം തു വട്ടതി.
പഠമദുതിയാനി.
അപ്പസദ്ദേന ¶ ഗന്തബ്ബം, ചതുത്ഥേപി അയം നയോ;
മഹാസദ്ദം കരോന്തസ്സ, ഉഭയത്ഥാപി ദുക്കടം.
തതിയചതുത്ഥാനി.
കായപ്പചാലകം കത്വാ, ബാഹുസീസപ്പചാലകം;
ഗച്ഛതോ ദുക്കടം ഹോതി, തഥേവ ച നിസീദതോ.
കായം ബാഹുഞ്ച സീസഞ്ച, പഗ്ഗഹേത്വാ ഉജും പന;
ഗന്തബ്ബമാസിതബ്ബഞ്ച, സമേനിരിയാപഥേന തു.
നിസീദനേന യുത്തേസു, തീസു വാസൂപഗസ്സ ഹി;
അനാപത്തീതി ഞാതബ്ബം, വിഞ്ഞുനാ വിനയഞ്ഞുനാ.
ദുതിയോ വഗ്ഗോ.
ഖമ്ഭം ¶ കത്വാ സസീസം വാ, പാരുപിത്വാന ഗച്ഛതോ;
ദുക്കടം മുനിനാ വുത്തം, തഥാ ഉക്കുടികായ വാ.
ഹത്ഥപല്ലത്ഥികായാപി, ദുസ്സപല്ലത്ഥികായ വാ;
തസ്സന്തരഘരേ ഹോതി, നിസീദന്തസ്സ ദുക്കടം.
ദുതിയേ ച ചതുത്ഥേ ച, ഛട്ഠേ വാസൂപഗസ്സ തു;
അനാപത്തീതി സാരുപ്പാ, ഛബ്ബീസതി പകാസിതാ.
ഛട്ഠം.
സക്കച്ചം സതിയുത്തേന, ഭിക്ഖുനാ പത്തസഞ്ഞിനാ;
പിണ്ഡപാതോ ഗഹേതബ്ബോ, സമസൂപോവ വിഞ്ഞുനാ.
സൂപോ ഭത്തചതുബ്ഭാഗോ, ‘‘സമസൂപോ’’തി വുച്ചതി;
മുഗ്ഗമാസകുലത്ഥാനം, സൂപോ ‘‘സൂപോ’’തി വുച്ചതി.
അനാപത്തി അസഞ്ചിച്ച, ഗിലാനസ്സ രസേരസേ;
തഥേവ ഞാതകാദീനം, അഞ്ഞത്ഥായ ധനേന വാ.
സത്തമട്ഠമനവമാനി.
അന്തോലേഖാപമാണേന ¶ , പത്തസ്സ മുഖവട്ടിയാ;
പൂരിതോവ ഗഹേതബ്ബോ, അധിട്ഠാനൂപഗസ്സ തു.
തത്ഥ ഥൂപീകതം കത്വാ, ഗണ്ഹതോ യാവകാലികം;
യം കിഞ്ചി പന ഭിക്ഖുസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അധിട്ഠാനൂപഗേ പത്തേ, കാലികത്തയമേവ ച;
സേസേ ഥൂപീകതം സബ്ബം, വട്ടതേവ ന സംസയോ.
ദ്വീസു പത്തേസു ഭത്തം തു, ഗഹേത്വാ പത്തമേകകം;
പൂരേത്വാ യദി പേസേതി, ഭിക്ഖൂനം പന വട്ടതി.
പത്തേ ¶ പക്ഖിപ്പമാനം യം, ഉച്ഛുഖണ്ഡഫലാദികം;
ഓരോഹതി സചേ ഹേട്ഠാ, ന തം ഥൂപീകതം സിയാ.
പുപ്ഫതക്കോലകാദീനം, ഠപേത്വാ ചേ വടംസകം;
ദിന്നം അയാവകാലിത്താ, ന തം ഥൂപീകതം സിയാ.
വടംസകം തു പൂവസ്സ, ഠപേത്വാ ഓദനോപരി;
പിണ്ഡപാതം സചേ ദേന്തി, ഇദം ഥൂപീകതം സിയാ.
ഭത്തസ്സൂപരി പണ്ണം വാ, ഥാലകം വാപി കിഞ്ചിപി;
ഠപേത്വാ പരിപൂരേത്വാ, സചേ ഗണ്ഹാതി വട്ടതി.
പടിഗ്ഗഹേതുമേവസ്സ, തം തു സബ്ബം ന വട്ടതി;
ഗഹിതം സുഗഹിതം, പച്ഛാ, ഭുഞ്ജിതബ്ബം യഥാസുഖം.
തതിയോ വഗ്ഗോ.
പഠമം ദുതിയം വുത്ത-നയം തു തതിയേ പന;
ഉപരോധിമദസ്സേത്വാ, ഭോത്തബ്ബം പടിപാടിയാ.
അഞ്ഞേസം അത്തനോ ഭത്തം, ആകിരം പന ഭാജനേ;
നത്ഥോമസതി ചേ ദോസോ, തഥാ ഉത്തരിഭങ്ഗകം.
തതിയം.
ചതുത്ഥേ യം തു വത്തബ്ബം, വുത്തം പുബ്ബേ അസേസതോ;
പഞ്ചമേ മത്ഥകം ദോസോ, മദ്ദിത്വാ പരിഭുഞ്ജതോ.
അനാപത്തി ¶ ഗിലാനസ്സ, പരിത്തേപി ച സേസകേ;
ഏകതോ പന മദ്ദിത്വാ, സംകഡ്ഢിത്വാന ഭുഞ്ജതോ.
ചതുത്ഥപഞ്ചമാനി.
യോ ¶ ഭിയ്യോകമ്യതാഹേതു, സൂപം വാ ബ്യഞ്ജനമ്പി വാ;
പടിച്ഛാദേയ്യ ഭത്തേന, തസ്സ ചാപത്തി ദുക്കടം.
ഛട്ഠം.
വിഞ്ഞത്തിയം തു വത്തബ്ബം, അപുബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി;
അട്ഠമേ പന ഉജ്ഝാനേ, ഗിലാനോപി ന മുച്ചതി.
‘‘ദസ്സാമി ദാപേസ്സാമീ’’തി, ഓലോകേന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
അനാപത്തീതി ഞാതബ്ബം, ന ച ഉജ്ഝാനസഞ്ഞിനോ.
അട്ഠമം.
മഹന്തം പന മോരണ്ഡം, കുക്കുടണ്ഡഞ്ച ഖുദ്ദകം;
തേസം മജ്ഝപ്പമാണേന, കത്തബ്ബോ കബളോ പന.
ഖജ്ജകേ പന സബ്ബത്ഥ, മൂലഖാദനിയാദികേ;
ഫലാഫലേ അനാപത്തി, ഗിലാനുമ്മത്തകാദിനോ.
നവമം.
അദീഘോ പന കാതബ്ബോ, ആലോപോ പരിമണ്ഡലോ;
ഖജ്ജതുത്തരിഭങ്ഗസ്മിം, അനാപത്തി ഫലാഫലേ.
ദസമം.
ചതുത്ഥോ വഗ്ഗോ.
അനാഹടേ മുഖദ്വാരം, അപ്പത്തേ കബളേ പന;
അത്തനോ ച മുഖദ്വാരം, വിവരന്തസ്സ ദുക്കടം.
പഠമം.
മുഖേ ¶ ¶ ച സകലം ഹത്ഥം, പക്ഖിപന്തസ്സ ദുക്കടം;
മുഖേ ച കബളം കത്വാ, കഥേതും ന ച വട്ടതി.
വചനം യത്തകേനസ്സ, പരിപുണ്ണം ന ഹോതി ഹി;
മുഖസ്മിംതത്തകേ സന്തേ, ബ്യാഹരന്തസ്സ ദുക്കടം.
മുഖേ ഹരീതകാദീനി, പക്ഖിപിത്വാ കഥേതി യോ;
വചനം പരിപുണ്ണം ചേ, കഥേതും പന വട്ടതി.
ദുതിയതതിയാനി.
യോ പിണ്ഡുക്ഖേപകം ഭിക്ഖു, കബളച്ഛേദകമ്പി വാ;
മക്കടോ വിയ ഗണ്ഡേ വാ, കത്വാ ഭുഞ്ജേയ്യ ദുക്കടം.
ചതുത്ഥപഞ്ചമഛട്ഠാനി.
നിദ്ധുനിത്വാന ഹത്ഥം വാ, ഭത്തം സിത്ഥാവകാരകം;
ജിവ്ഹാനിച്ഛാരകം വാപി, തഥാ ‘‘ചപു ചപൂ’’തി വാ.
അനാദരവസേനേവ, ഭുഞ്ജതോ ഹോതി ദുക്കടം;
സത്തമേ അട്ഠമേ നത്ഥി, ദോസോ കചവരുജ്ഝനേ.
സത്തമദസമാനി.
പഞ്ചമോ വഗ്ഗോ.
കത്വാ ഏവം ന ഭോത്തബ്ബം, സദ്ദം ‘‘സുരു സുരൂ’’തി ച;
ഹത്ഥനില്ലേഹകം വാപി, ന ച വട്ടതി ഭുഞ്ജിതും.
ഫാണിതം ഘനയാഗും വാ, ഗഹേത്വാ അങ്ഗുലീഹി തം;
മുഖേ അങ്ഗുലിയോ ഭോത്തും, പവേസേത്വാപി വട്ടതി.
ന ¶ പത്തോ ലേഹിതബ്ബോവ, ഏകായങ്ഗുലികായ വാ;
ഏകഓട്ഠോപി ജിവ്ഹായ, ന ച നില്ലേഹിതബ്ബകോ.
ചതുത്ഥം.
സാമിസേന ¶ തു ഹത്ഥേന, ന ച പാനീയഥാലകം;
ഗഹേതബ്ബം, പടിക്ഖിത്തം, പടിക്കൂലവസേന ഹി.
പുഗ്ഗലസ്സ ച സങ്ഘസ്സ, ഗഹട്ഠസ്സത്തനോപി ച;
സന്തകോ പന സങ്ഖോ വാ, സരാവം വാപി ഥാലകം.
തസ്മാ ന ച ഗഹേതബ്ബം, ഗണ്ഹതോ ഹോതി ദുക്കടം;
അനാമിസേന ഹത്ഥേന, ഗഹണം പന വട്ടതി.
പഞ്ചമം.
ഉദ്ധരിത്വാപി ഭിന്ദിത്വാ, ഗഹേത്വാ വാ പടിഗ്ഗഹേ;
നീഹരിത്വാ അനാപത്തി, ഛഡ്ഡേന്തസ്സ ഘരാ ബഹി.
ഛട്ഠം.
ഛത്തം യം കിഞ്ചി ഹത്ഥേന, സരീരാവയവേന വാ;
സചേ ധാരയമാനസ്സ, ധമ്മം ദേസേതി ദുക്കടം.
സത്തമം.
അയമേവ നയോ വുത്തോ, ദണ്ഡപാണിമ്ഹി പുഗ്ഗലേ;
ചതുഹത്ഥപ്പമാണോവ, ദണ്ഡോ മജ്ഝിമഹത്ഥതോ.
അട്ഠമം.
തഥേവ ¶ സത്ഥപാണിസ്സ, ധമ്മം ദേസേതി ദുക്കടം;
സത്ഥപാണീ ന ഹോതാസിം, സന്നയ്ഹിത്വാ ഠിതോ പന.
നവമം.
ധനും സരേന സദ്ധിം വാ, ധനും വാ സരമേവ വാ;
സജിയം നിജിയം വാപി, ഗഹേത്വാ ധനുദണ്ഡകം.
ഠിതസ്സപി നിസിന്നസ്സ, നിപന്നസ്സാപി വാ തഥാ;
സചേ ദേസേതി സദ്ധമ്മം, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
പടിമുക്കമ്പി ¶ കണ്ഠമ്ഹി, ധനും ഹത്ഥേന യാവതാ;
ന ഗണ്ഹാതി നരോ താവ, ധമ്മം ദേസേയ്യ വട്ടതി.
ഛട്ഠോ വഗ്ഗോ.
പാദുകാരുള്ഹകസ്സാപി, ധമ്മം ദേസേതി ദുക്കടം;
അക്കമിത്വാ ഠിതസ്സാപി, പടിമുക്കസ്സ വാ തഥാ.
പഠമം.
ഉപാഹനഗതസ്സാപി, അയമേവ വിനിച്ഛയോ;
സബ്ബത്ഥ അഗിലാനസ്സ, യാനേ വാ സയനേപി വാ.
നിപന്നസ്സാഗിലാനസ്സ, കടസാരേ ഛമായ വാ;
പീഠേ മഞ്ചേപി വാ ഉച്ചേ, നിസിന്നേന ഠിതേന വാ.
ന ച വട്ടതി ദേസേതും, ഠത്വാ വാ ഉച്ചഭൂമിയം;
സയനേസു ഗതേനാപി, സയനേസു ഗതസ്സ ച.
സമാനേ വാപി ഉച്ചേ വാ, നിപന്നേ നേവ വട്ടതി;
നിപന്നേന ഠിതസ്സാപി, നിപന്നസ്സപി വട്ടതി.
നിസിന്നേന ¶ നിസിന്നസ്സ, ഠിതസ്സാപി ച വട്ടതി;
ഠിതസ്സേവ ഠിതേനാപി, ദേസേതുമ്പി തഥേവ ച.
ദുതിയതതിയചതുത്ഥാനി.
പല്ലത്ഥികാ നിസിന്നസ്സ, അഗിലാനസ്സ ദേഹിനോ;
തഥാ വേഠിതസീസസ്സ, ധമ്മം ദേസേതി ദുക്കടം.
കേസന്തം വിവരാപേത്വാ, ദേസേതി യദി വട്ടതി;
സസീസം പാരുതസ്സാപി, അയമേവ വിനിച്ഛയോ.
പഞ്ചമഛട്ഠസത്തമാനി.
അട്ഠമേ ¶ നവമേ വാപി, ദസമേ നത്ഥി കിഞ്ചിപി;
സചേപി ഥേരുപട്ഠാനം, ഗന്ത്വാന ദഹരം ഠിതം.
പഞ്ഹം പുച്ഛതി ചേ ഥേരോ, കഥേതും ന ച വട്ടതി;
തസ്സ പസ്സേ പനഞ്ഞസ്സ, കഥേതബ്ബം വിജാനതാ.
അട്ഠമനവമദസമാനി.
സത്തമോ വഗ്ഗോ.
ഗച്ഛതോ പുരതോ പഞ്ഹം, ന വത്തബ്ബം തു പച്ഛതോ;
‘‘പച്ഛിമസ്സ കഥേമീ’’തി, വത്തബ്ബം വിനയഞ്ഞുനാ.
സദ്ധിം ഉഗ്ഗഹിതം ധമ്മം, സജ്ഝായതി ഹി വട്ടതി;
സമമേവ യുഗഗ്ഗാഹം, കഥേതും ഗച്ഛതോപി ച.
പഠമം.
ഏകേകസ്സാപി ¶ ചക്കസ്സ, പഥേനാപി ച ഗച്ഛതോ;
ഉപ്പഥേന സമം വാപി, ഗച്ഛന്തസ്സേവ വട്ടതി.
ദുതിയം.
തതിയേ നത്ഥി വത്തബ്ബം, ചതുത്ഥേ ഹരിതേ പന;
ഉച്ചാരാദിചതുക്കം തു, കരോതോ ദുക്കടം സിയാ.
ജീവരുക്ഖസ്സ യം മൂലം, ദിസ്സമാനം തു ഗച്ഛതി;
സാഖാ വാ ഭൂമിലഗ്ഗാ തം, സബ്ബം ഹരിതമേവ ഹി.
സചേ അഹരിതം ഠാനം, പേക്ഖന്തസ്സേവ ഭിക്ഖുനോ;
വച്ചം നിക്ഖമതേവസ്സ, സഹസാ പന വട്ടതി.
പലാലണ്ഡുപകേ വാപി, ഗോമയേ വാപി കിസ്മിചി;
കത്തബ്ബം, ഹരിതം പച്ഛാ, തമോത്ഥരതി വട്ടതി.
കതോ അഹരിതേ ഠാനേ, ഹരിതം ഏതി വട്ടതി;
സിങ്ഘാണികാ ഗതാ ഏത്ഥ, ഖേളേനേവ ച സങ്ഗഹം.
ചതുത്ഥം.
വച്ചകുടിസമുദ്ദാദി-ഉദകേസുപി ¶ ഭിക്ഖുനോ;
തേസം അപരിഭോഗത്താ, കരോതോ നത്ഥി ദുക്കടം.
ദേവേ പന ച വസ്സന്തേ, ഉദകോഘേ സമന്തതോ;
അജലം അലഭന്തേന, ജലേ കാതുമ്പി വട്ടതി.
പഞ്ചമം.
അട്ഠമോ വഗ്ഗോ.
സമുട്ഠാനാദയോ ¶ ഞേയ്യാ, സേഖിയാനം പനേത്ഥ ഹി;
ഉജ്ജഗ്ഘികാദിചത്താരി, കബളേന മുഖേന ച.
ഛമാനീചാസനട്ഠാന-പച്ഛാ ഉപ്പഥവാ ദസ;
സമുട്ഠാനാദയോ തുല്യാ, വുത്താ സമനുഭാസനേ.
ഛത്തം ദണ്ഡാവുധം സത്ഥം, പാദുകാരുള്ഹുപാഹനാ;
യാനം സയനപല്ലത്ഥ-വേഠിതോഗുണ്ഠിതാനി ച.
ധമ്മദേസനാതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദിനാ പന;
സൂപോദനേന വിഞ്ഞത്തി, ഥേയ്യസത്ഥസമം മതം.
അവസേസാ തിപഞ്ഞാസ, സമാനാ പഠമേന തു;
സേഖിയേസുപി സബ്ബേസു, അനാപത്താപദാസുപി.
ഉജ്ഝാനസഞ്ഞികേ ഥൂപീ-കതേ സൂപപടിച്ഛദേ;
തീസു സിക്ഖാപദേസ്വേവ, ഗിലാനോ ന പനാഗതോ.
സേഖിയകഥാ.
ഇമം വിദിത്വാ വിനയേ വിനിച്ഛയം;
വിസാരദോ ഹോതി, വിനീതമാനസോ;
പരേഹി സോ ഹോതി ച ദുപ്പധംസിയോ;
തതോ ഹി സിക്ഖേ സതതം സമാഹിതോ.
ഇമം ¶ പരമസംകരം സംകരം;
അവേച്ച സവനാമതം നാമതം;
പടുത്തമധികേ ഹിതേ കേ ഹി തേ;
ന യന്തി കലിസാസനേ സാസനേ.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ
ഭിക്ഖുവിഭങ്ഗകഥാ നിട്ഠിതാ.
ഭിക്ഖുനീവിഭങ്ഗോ
ഭിക്ഖുനീനം ¶ ¶ ഹിതത്ഥായ, വിഭങ്ഗം യം ജിനോബ്രവി;
തസ്മിം അപി സമാസേന, കിഞ്ചിമത്തം ഭണാമഹം.
പാരാജികകഥാ
ഛന്ദസോ മേഥുനം ധമ്മം, പടിസേവേയ്യ യാ പന;
ഹോതി പാരാജികാ നാമ, സമണീ സാ പവുച്ചതി.
മനുസ്സപുരിസാദീനം, നവന്നം യസ്സ കസ്സചി;
സജീവസ്സാപ്യജീവസ്സ, സന്ഥതം വാ അസന്ഥതം.
അത്തനോ തിവിധേ മഗ്ഗേ, യേഭുയ്യക്ഖായിതാദികം;
അങ്ഗജാതം പവേസേന്തീ, അല്ലോകാസേ പരാജിതാ.
ഇതോ പരമവത്വാവ, സാധാരണവിനിച്ഛയം;
അസാധാരണമേവാഹം, ഭണിസ്സാമി സമാസതോ.
അധക്ഖകം സരീരകം, യദുബ്ഭജാണുമണ്ഡലം;
സരീരകേന ചേ തേന, ഫുസേയ്യ ഭിക്ഖുനീ പന.
അവസ്സുതസ്സാവസ്സുതാ, മനുസ്സപുഗ്ഗലസ്സ യാ;
സരീരമസ്സ തേന വാ, ഫുട്ഠാ പാരാജികാ സിയാ.
കപ്പരസ്സ പനുദ്ധമ്പി, ഗഹിതം ഉബ്ഭജാണുനാ;
യഥാവുത്തപ്പകാരേന, കായേനാനേന അത്തനോ.
പുരിസസ്സ തഥാ കായ- പടിബദ്ധം ഫുസന്തിയാ;
തഥാ യഥാപരിച്ഛിന്ന- കായബദ്ധേന അത്തനോ.
അവസേസേന വാ തസ്സ, കായം കായേന അത്തനോ;
ഹോതി ഥുല്ലച്ചയം തസ്സാ, പയോഗേ പുരിസസ്സ ച.
യക്ഖപേതതിരച്ഛാന- പണ്ഡകാനം ¶ ¶ അധക്ഖകം;
ഉബ്ഭജാണും തഥേവസ്സാ, ഉഭതോവസ്സവേ സതി.
ഏകതോവസ്സവേ ചാപി, ഥുല്ലച്ചയമുദീരിതം;
അവസേസേ ച സബ്ബത്ഥ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ഉബ്ഭക്ഖകമധോജാണു-മണ്ഡലം പന യം ഇധ;
കപ്പരസ്സ ച ഹേട്ഠാപി, ഗതം ഏത്ഥേവ സങ്ഗഹം.
കേലായതി സചേ ഭിക്ഖു, സദ്ധിം ഭിക്ഖുനിയാ പന;
ഉഭിന്നം കായസംസഗ്ഗ-രാഗേ സതി ഹി ഭിക്ഖുനോ.
ഹോതി സങ്ഘാദിസേസോവ, നാസോ ഭിക്ഖുനിയാ സിയാ;
കായസംസഗ്ഗരാഗോ ച, സചേ ഭിക്ഖുനിയാ സിയാ.
ഭിക്ഖുനോ മേഥുനോ രാഗോ, ഗേഹപേമമ്പി വാ ഭവേ;
തസ്സാ ഥുല്ലച്ചയം വുത്തം, ഭിക്ഖുനോ ഹോതി ദുക്കടം.
ഉഭിന്നം മേഥുനേ രാഗേ, ഗേഹപേമേപി വാ സതി;
അവിസേസേന നിദ്ദിട്ഠം, ഉഭിന്നം ദുക്കടം പന.
യസ്സ യത്ഥ മനോസുദ്ധം, തസ്സ തത്ഥ ന ദോസതാ;
ഉഭിന്നമ്പി അനാപത്തി, ഉഭിന്നം ചിത്തസുദ്ധിയാ.
കായസംസഗ്ഗരാഗേന, ഭിന്ദിത്വാ പഠമം പന;
പച്ഛാ ദൂസേതി ചേ നേവ, ഹോതി ഭിക്ഖുനിദൂസകോ.
അഥ ഭിക്ഖുനിയാ ഫുട്ഠോ, സാദിയന്തോവ ചേതസാ;
നിച്ചലോ ഹോതി ചേ ഭിക്ഖു, ന ഹോതാപത്തി ഭിക്ഖുനോ.
ഭിക്ഖുനീ ഭിക്ഖുനാ ഫുട്ഠാ, സചേ ഹോതിപി നിച്ചലാ;
അധിവാസേതി സമ്ഫസ്സം, തസ്സാ പാരാജികം സിയാ.
തഥാ ഥുല്ലച്ചയം ഖേത്തേ, ദുക്കടഞ്ച വിനിദ്ദിസേ;
വുത്തത്താ ‘‘കായസംസഗ്ഗം, സാദിയേയ്യാ’’തി സത്ഥുനാ.
തസ്സാ ക്രിയസമുട്ഠാനം, ഏവം സതി ന ദിസ്സതി;
ഇദം തബ്ബഹുലേനേവ, നയേന പരിദീപിതം.
അനാപത്തി ¶ അസഞ്ചിച്ച, അജാനിത്വാമസന്തിയാ;
സതി ആമസനേ തസ്സാ, ഫസ്സം വാസാദിയന്തിയാ.
വേദനട്ടായ ¶ വാ ഖിത്ത-ചിത്തായുമ്മത്തികായ വാ;
സമുട്ഠാനാദയോ തുല്യാ, പഠമന്തിമവത്ഥുനാ.
ഉബ്ഭജാണുമണ്ഡലകഥാ.
പാരാജികത്തം ജാനന്തി, സലിങ്ഗേ തു ഠിതായ ഹി;
‘‘ന കസ്സചി പരസ്സാഹം, ആരോചേസ്സാമി ദാനി’’തി.
ധുരേ നിക്ഖിത്തമത്തസ്മിം, സാ ച പാരാജികാ സിയാ;
അയം വജ്ജപടിച്ഛാദി- നാമികാ പന നാമതോ.
സേസം സപ്പാണവഗ്ഗസ്മിം, ദുട്ഠുല്ലേന സമം നയേ;
വിസേസോ തത്ര പാചിത്തി, ഇധ പാരാജികം സിയാ.
വജ്ജപടിച്ഛാദികഥാ.
സങ്ഘേനുക്ഖിത്തകോ ഭിക്ഖു, ഠിതോ ഉക്ഖേപനേ പന;
യംദിട്ഠികോ ച സോ തസ്സാ, ദിട്ഠിയാ ഗഹണേന തം.
അനുവത്തേയ്യ യാ ഭിക്ഖും, ഭിക്ഖുനീ സാ വിസുമ്പി ച;
സങ്ഘമജ്ഝേപി അഞ്ഞാഹി, വുച്ചമാനാ തഥേവ ച.
അചജന്തീവ തം വത്ഥും, ഗഹേത്വാ യദി തിട്ഠതി;
തസ്സ കമ്മസ്സ ഓസാനേ, ഉക്ഖിത്തസ്സാനുവത്തികാ.
ഹോതി പാരാജികാപന്നാ, ഹോതാസാകിയധീതരാ;
പുന അപ്പടിസന്ധേയാ, ദ്വിധാ ഭിന്നാ സിലാ വിയ.
അധമ്മേ പന കമ്മസ്മിം, നിദ്ദിട്ഠം തികദുക്കടം;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, വുത്താ സമനുഭാസനേ.
ഉക്ഖിത്താനുവത്തികകഥാ.
അപാരാജികഖേത്തസ്സ ¶ , ഗഹണം യസ്സ കസ്സചി;
അങ്ഗസ്സ പന തം ഹത്ഥ-ഗ്ഗഹണന്തി പവുച്ചതി.
പാരുതസ്സ നിവത്ഥസ്സ, ഗഹണം യസ്സ കസ്സചി;
ഏതം സങ്ഘാടിയാ കണ്ണ-ഗ്ഗഹണന്തി പവുച്ചതി.
കായസംസഗ്ഗസങ്ഖാത-അസദ്ധമ്മസ്സ ¶ കാരണാ;
ഭിക്ഖുനീ ഹത്ഥപാസസ്മിം, തിട്ഠേയ്യ പുരിസസ്സ വാ.
സല്ലപേയ്യ തഥാ തത്ഥ, ഠത്വാ തു പുരിസേന വാ;
സങ്കേതം വാപി ഗച്ഛേയ്യ, ഇച്ഛേയ്യാ ഗമനസ്സ വാ.
തദത്ഥായ പടിച്ഛന്ന-ട്ഠാനഞ്ച പവിസേയ്യ വാ;
ഉപസംഹരേയ്യ കായം വാ, ഹത്ഥപാസേ ഠിതാ പന.
അയമസ്സമണീ ഹോതി, വിനട്ഠാ അട്ഠവത്ഥുകാ;
അഭബ്ബാ പുനരുള്ഹായ, ഛിന്നോ താലോവ മത്ഥകേ.
അനുലോമേന വാ വത്ഥും, പടിലോമേന വാ ചുതാ;
അട്ഠമം പരിപൂരേന്തീ, തഥേകന്തരികായ വാ.
അഥാദിതോ പനേകം വാ, ദ്വേ വാ തീണിപി സത്ത വാ;
സതക്ഖത്തുമ്പി പൂരേന്തീ, നേവ പാരാജികാ സിയാ.
ആപത്തിയോ പനാപന്നാ, ദേസേത്വാ താഹി മുച്ചതി;
ധുരനിക്ഖേപനം കത്വാ, ദേസിതാ ഗണനൂപികാ.
ന ഹോതാപത്തിയാ അങ്ഗം, സഉസ്സാഹായ ദേസിതാ;
ദേസനാഗണനം നേതി, ദേസിതാപി അദേസിതാ.
അനാപത്തി അസഞ്ചിച്ച, അജാനിത്വാ കരോന്തിയാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, അനന്തരസമാ മതാ.
‘‘അസദ്ധമ്മോ’’തി നാമേത്ഥ, കായസംസഗ്ഗനാമകോ;
അയമുദ്ദിസിതോ അത്ഥോ, സബ്ബഅട്ഠകഥാസുപി.
വിഞ്ഞൂ ¶ പടിബലോ കായ-സംസഗ്ഗം പടിപജ്ജിതും;
കായസംസഗ്ഗഭാവേ തു, സാധകം വചനം ഇദം.
അട്ഠവത്ഥുകകഥാ.
അവസ്സുതാ പടിച്ഛാദീ, ഉക്ഖിത്താ അട്ഠവത്ഥുകാ;
അസാധാരണപഞ്ഞത്താ, ചതസ്സോവ മഹേസിനാ.
പാരാജികകഥാ നിട്ഠിതാ.
സങ്ഘാദിസേസകഥാ
യാ ¶ പന ഭിക്ഖുനീ ഉസ്സയവാദാ;
അട്ടകരീ മുഖരീ വിഹരേയ്യ;
യേന കേനചി നരേനിധ സദ്ധിം;
സാ ഗരുകം കിര ദോസമുപേതി.
സക്ഖിം വാപി സഹായം വാ, പരിയേസതി ദുക്കടം;
പദേ പദേ തഥാ അട്ടം, കാതും ഗച്ഛന്തിയാപി ച.
ആരോചേതി സചേ പുബ്ബം, ഭിക്ഖുനീ അത്തനോ കഥം;
ദിസ്വാ വോഹാരികം തസ്സാ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ആരോചേതി സചേ പച്ഛാ, ഇതരോ അത്തനോ കഥം;
ഹോതി ഭിക്ഖുനിയാ തസ്സാ, ഥുല്ലച്ചയമനന്തരം.
ആരോചേതിതരോ പുബ്ബം, സചേ സോ അത്തനോ കഥം;
പച്ഛാ ഭിക്ഖുനീ ചേ പുബ്ബ-സദിസോവ വിനിച്ഛയോ.
‘‘ആരോചേഹീ’’തി വുത്താ ചേ, ‘‘കഥം തവ മമാപി ച’’;
ആരോചേതു യഥാകാമം, പഠമേ ദുക്കടം സിയാ.
ദുതിയാരോചനേ ¶ തസ്സാ, ഥുല്ലച്ചയമുദീരിതം;
ഉപാസകേന വുത്തേപി, അയമേവ വിനിച്ഛയോ.
ആരോചിതകഥം സുത്വാ, ഉഭിന്നമ്പി യഥാ തഥാ;
വിനിച്ഛയേ കതേ തേഹി, അട്ടേ പന ച നിട്ഠിതേ.
അട്ടസ്സ പരിയോസാനേ, ജയേ ഭിക്ഖുനിയാ പന;
പരാജയേപി വാ തസ്സാ, ഹോതി സങ്ഘാദിസേസതാ.
ദൂതം വാപി പഹിണിത്വാ, ആഗന്ത്വാന സയമ്പി വാ;
പച്ചത്ഥികമനുസ്സേഹി, ആകഡ്ഢീയതി യാ പന.
ആരാമേ പന അഞ്ഞേഹി, അനാചാരം കതം സചേ;
അനോദിസ്സ പരം കിഞ്ചി, രക്ഖം യാചതി തത്ഥ യാ.
യായ ¶ കിഞ്ചി അവുത്താവ, ധമ്മട്ഠാ സയമേവ തു;
സുത്വാ തം അഞ്ഞതോ അട്ടം, നിട്ഠാപേന്തി സചേ പന.
തസ്സാ, ഉമ്മത്തികാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ;
കഥിനേന സമുട്ഠാനം, തുല്യം സകിരിയം ഇദം.
അട്ടകാരികഥാ.
ജാനന്തീ ഭിക്ഖുനീ ചോരിം, വജ്ഝം വിദിതമേവ യാ;
സങ്ഘം അനപലോകേത്വാ, രാജാനം ഗണമേവ വാ.
വുട്ഠാപേയ്യ വിനാ കപ്പം, ചോരിവുട്ഠാപനം പന;
സങ്ഘാദിസേസമാപത്തി-മാപന്നാ നാമ ഹോതി സാ.
പഞ്ചമാസഗ്ഘനം യായ, ഹരിതം പരസന്തകം;
അതിരേകഗ്ഘനം വാപി, അയം ‘‘ചോരീ’’തി വുച്ചതി.
ഭിക്ഖുനീസു പനഞ്ഞാസു, തിത്ഥിയേസുപി വാ തഥാ;
യാ പബ്ബജിതപുബ്ബാ സാ, അയം ‘‘കപ്പാ’’തി വുച്ചതി.
വുട്ഠാപേതി ¶ ച യാ ചോരിം, ഠപേത്വാ കപ്പമേവിദം;
സചേ ആചരിനിം പത്തം, ചീവരം പരിയേസതി.
സമ്മന്നതി ച സീമം വാ, തസ്സാ ആപത്തി ദുക്കടം;
ഞത്തിയാ ദുക്കടം ദ്വീഹി, കമ്മവാചാഹി ച ദ്വയം.
ഥുല്ലച്ചയസ്സ, കമ്മന്തേ, ഗരുകം നിദ്ദിസേ ബുധോ;
ഗണോ ആചരിനീ ചേവ, ന ച മുച്ചതി ദുക്കടം.
അനാപത്തി അജാനന്തീ, വുട്ഠാപേതി, തഥേവ ച;
കപ്പം വാ അപലോകേത്വാ, തസ്സാ ഉമ്മത്തികായ വാ.
ചോരിവുട്ഠാപനം നാമ, ജായതേ വാചചിത്തതോ;
കായവാചാദിതോ ചേവ, സചിത്തഞ്ച ക്രിയാക്രിയം.
ചോരിവുട്ഠാപനകഥാ.
ഗാമന്തരം നദീപാരം, ഗച്ഛേയ്യേകാവ യാ സചേ;
ഓഹീയേയ്യ ഗണമ്ഹാ വാ, രത്തിം വിപ്പവസേയ്യ വാ.
പഠമാപത്തികം ¶ ധമ്മം, സാപന്നാ ഗരുകം സിയാ;
സകഗാമാ അനാപത്തി, ഞാതബ്ബാ നിക്ഖമന്തിയാ.
നിക്ഖമിത്വാ തതോ അഞ്ഞം, ഗാമം ഗച്ഛന്തിയാ പന;
ദുക്കടം പദവാരേന, വേദിതബ്ബം വിഭാവിനാ.
ഏകേന പദവാരേന, ഗാമസ്സ ഇതരസ്സ ച;
പരിക്ഖേപേ അതിക്കന്തേ, ഉപചാരോക്കമേപി വാ.
ഥുല്ലച്ചയം അതിക്കന്തേ, ഓക്കന്തേ ദുതിയേന തു;
പാദേന ഗരുകാപത്തി, ഹോതി ഭിക്ഖുനിയാ പന.
നിക്ഖമിത്വാ സചേ പച്ഛാ, സകം ഗാമം വിസന്തിയാ;
അയമേവ നയോ ഞേയ്യോ, വതിച്ഛിദ്ദേന വാ തഥാ.
പാകാരേന ¶ വിഹാരസ്സ, ഭൂമിം തു പവിസന്തിയാ;
കപ്പിയന്തി പവിട്ഠത്താ, ന ദോസോ കോചി വിജ്ജതി.
ഭിക്ഖുനീനം വിഹാരസ്സ, ഭൂമി താസം തു കപ്പിയാ;
ഹോതി ഭിക്ഖുവിഹാരസ്സ, ഭൂമി താസമകപ്പിയാ.
ഹത്ഥിഅസ്സരഥാദീഹി, ഇദ്ധിയാ വാ വിസന്തിയാ;
അനാപത്തി സിയാപത്തി, പദസാ ഗമനേ പന.
യം കിഞ്ചി സകഗാമം വാ, പരഗാമമ്പി വാ തഥാ;
ബഹിഗാമേ പന ഠത്വാ, ആപത്തി പവിസന്തിയാ.
ലക്ഖണേനുപപന്നായ, നദിയാ ദുതിയം വിനാ;
പാരം ഗച്ഛതി യാ തീരം, തസ്സാ സമണിയാ പന.
പഠമം ഉദ്ധരിത്വാന, പാദം തീരേ ഠപേന്തിയാ;
ഹോതി ഥുല്ലച്ചയാപത്തി, ദുതിയാതിക്കമേ ഗരു.
അന്തരനദിയംയേവ, സദ്ധിം ദുതിയികായ ഹി;
ഭണ്ഡിത്വാ ഓരിമം തീരം, തഥാ പച്ചുത്തരന്തിയാ.
ഇദ്ധിയാ സേതുനാ നാവാ-യാനരജ്ജൂഹി വാ പന;
ഏവമ്പി ച പരം തീരം, അനാപത്തുത്തരന്തിയാ.
ന്ഹായിതും പിവിതും വാപി, ഓതിണ്ണാഥ നദിം പുന;
പദസാവോരിമം തീരം, പച്ചുത്തരതി വട്ടതി.
പദസാ ¶ ഓതരിത്വാന, നദിം ഉത്തരണേ പന;
ആരോഹിത്വാ തഥാ സേതും, അനാപത്തുത്തരന്തിയാ.
സേതുനാ ഉപഗന്ത്വാ വാ, യാനാകാസേഹി വാ സചേ;
യാതി ഉത്തരണേ കാലേ, പദസാ ഗരുകം ഫുസേ.
നദിയാ പാരിമം തീരം, ഇതോ ഓരിമതീരതോ;
ഉല്ലങ്ഘിത്വാന വേഗേന, അനാപത്തുത്തരന്തിയാ.
പിട്ഠിയം വാ നിസീദിത്വാ, ഖന്ധേ വാ ഉത്തരന്തിയാ;
ഹത്ഥസങ്ഘാതനേ വാപി, ദുസ്സയാനേപി വട്ടതി.
‘‘പുരേരുണോദയായേവ ¶ , പാസം ദുതിയികായ ഹി;
ഗമിസ്സാമീ’’തി ആഭോഗം, വിനാ ഭിക്ഖുനിയാ പന.
ഏകഗബ്ഭേപി വാ ഹത്ഥ-പാസം ദുതിയികായ ഹി;
അതിക്കമ്മ സിയാപത്തി, അരുണം ഉട്ഠപേന്തിയാ.
‘‘ഗമിസ്സാമീ’’തി ആഭോഗം, കത്വാ ഗച്ഛന്തിയാ പന;
ന ദോസോ ദുതിയാ പാസം, ഉട്ഠേതി അരുണം സചേ.
ഇന്ദഖീലമതിക്കമ്മ, അരഞ്ഞം ഏത്ഥ ദീപിതം;
ഗാമതോ ബഹി നിക്ഖമ്മ, തസ്സാ ദുതിയികായ തു.
ദസ്സനസ്സുപചാരം തു, ജാനിത്വാ വിജഹന്തിയാ;
ഹോതി ഥുല്ലച്ചയാപത്തി, ജഹിതേ ഗരുകം സിയാ.
സാണിപാകാരപാകാര-തരുഅന്തരിതേ പന;
സവനസ്സുപചാരേപി, സതി ആപത്തി ഹോതി ഹി.
അജ്ഝോകാസേ തു ദൂരേപി, ദസ്സനസ്സുപചാരതാ;
ഹോതി, ഏത്ഥ കഥം ധമ്മ-സവനാരോചനേ വിയ.
മഗ്ഗമൂള്ഹസ്സ സദ്ദേന, വിയ കൂജന്തിയാ പന;
‘‘അയ്യേ’’തി തസ്സാ സദ്ദസ്സ, സവനാതിക്കമേപി ച.
ഹോതി, ഭിക്ഖുനിയാപത്തി, ഗരുകാ ഏവരൂപകേ;
ഏത്ഥ ഭിക്ഖുനീ ഏകാപി, ഗണായേവാതി വുച്ചതി.
ഓഹീയിത്വാഥ ഗച്ഛന്തീ, ‘‘പാപുണിസ്സാമി ദാനിഹം’’;
ഇച്ചേവം തു സഉസ്സാഹാ, അനുബന്ധതി വട്ടതി.
ദ്വിന്നം ¶ മഗ്ഗം ഗച്ഛന്തീനം, ഏകാ ഗന്തും നോ സക്കോതി;
ഉസ്സാഹസ്സച്ഛേദം കത്വാ, ഓഹീനാ ചേ തസ്സാപത്തി.
ഇതരാപി സചേ യാതി, ‘‘ഓഹീയതു അയ’’ന്തി ച;
ഹോതി തസ്സാപി ആപത്തി, സഉസ്സാഹാ ന ഹോതി ചേ.
ഗച്ഛന്തീസു തഥാ ദ്വീസു, പുരിമാ യാതി ഏകകം;
അഞ്ഞം പന സചേ മഗ്ഗം, പച്ഛിമാപി ച ഗണ്ഹതി.
ഏകിസ്സാ ¶ പന പക്കന്ത-ട്ഠാനേ തിട്ഠതി ചേതരാ;
തസ്മാ തത്ഥ ഉഭിന്നമ്പി, അനാപത്തി പകാസിതാ.
അരുണുഗ്ഗമനാ പുബ്ബേ, നിക്ഖമിത്വാ സഗാമതോ;
അരുണുഗ്ഗമനേ കാലേ, ഗാമന്തരഗതായ ഹി.
അതിക്കമന്തിയാ പാരം, നദിയാ ദുതിയികം വിനാ;
ആപത്തിയോ ചതസ്സോപി, ഹോന്തി ഏകക്ഖണേ പന.
പക്കന്താ വാപി വിബ്ഭന്താ, യാതാ പേതാനം ലോകം വാ;
പക്ഖസങ്കന്താ വാ നട്ഠാ, സദ്ധിം യാതാ സാ ചേ ഹോതി.
ഗാമന്തരോക്കമാദീനി, ചത്താരിപി കരോന്തിയാ;
അനാപത്തീതി ഞാതബ്ബം, ഏവം ഉമ്മത്തികായപി.
രത്തിയം വിപ്പവാസം തു, ഹത്ഥപാസോവ രക്ഖതി;
അഗാമകേ അരഞ്ഞേ തു, ഗണാ ഓഹീയനം മതം.
സകഗാമേ യഥാകാമം, ദിവാ ച വിചരന്തിയാ;
ചത്താരോപി ച സങ്ഘാദി-സേസാ തസ്സാ ന വിജ്ജരേ.
സമുട്ഠാനാദയോ തുല്യാ, പഠമന്തിമവത്ഥുനാ;
സചിത്തം കായകമ്മഞ്ച, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
ഗാമന്തരഗമനകഥാ.
സീമാസമ്മുതിയാ ചേവ, ഗണസ്സ പരിയേസനേ;
ഞത്തിയാ ദുക്കടം, ദ്വീഹി, ഹോന്തി ഥുല്ലച്ചയാ ദുവേ.
കമ്മസ്സ പരിയോസാനേ, ഹോതി സങ്ഘാദിസേസതാ;
തികസങ്ഘാദിസേസം തു, അധമ്മേ തികദുക്കടം.
പുച്ഛിത്വാ ¶ കാരകം സങ്ഘം, ഛന്ദം ദത്വാ ഗണസ്സ വാ;
വത്തേ വാ പന വത്തന്തിം, അസന്തേ കാരകേപി വാ.
ഭിക്ഖുനിം ¶ പന ഉക്ഖിത്തം, യാ ഓസാരേതി ഭിക്ഖുനീ;
തസ്സാ ഉമ്മത്തികാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ.
സങ്ഘഭേദസമാ വുത്താ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ;
ക്രിയാക്രിയമിദം വുത്തം, അയമേവ വിസേസതാ.
ചതുത്ഥം.
സയം അവസ്സുതാ തഥാ, അവസ്സുതസ്സ ഹത്ഥതോ;
മനുസ്സപുഗ്ഗലസ്സ ചേ, യദേവ കിഞ്ചി ഗണ്ഹതി.
ആമിസം, ഗഹണേ തസ്സാ;
ഥുല്ലച്ചയമുദീരിതം;
അജ്ഝോഹാരേസു സങ്ഘാദി-;
സേസാ ഹോന്തി പയോഗതോ.
ഏകതോവസ്സുതേ കിഞ്ചി, പടിഗ്ഗണ്ഹതി, ദുക്കടം;
അജ്ഝോഹാരപ്പയോഗേസു, ഥുല്ലച്ചയചയോ സിയാ.
യക്ഖപേതതിരച്ഛാന-പണ്ഡകാനഞ്ച ഹത്ഥതോ;
മനുസ്സവിഗ്ഗഹാനമ്പി, ഉഭതോവസ്സുതേ തഥാ.
ഏകതോവസ്സുതേ ഏത്ഥ, ഉദകേ ദന്തകട്ഠകേ;
ഗഹണേ പരിഭോഗേ ച, സബ്ബത്ഥാപി ച ദുക്കടം.
ഉഭയാവസ്സുതാഭാവേ, ന ദോസോ യദി ഗണ്ഹതി;
‘‘അവസ്സുതോ ന ചായ’’ന്തി, ഞത്വാ ഗണ്ഹതി യാ പന.
തസ്സാ ഉമ്മത്തികാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ;
സമുട്ഠാനാദയോ തുല്യാ, പഠമന്തിമവത്ഥുനാ.
പഞ്ചമം.
ഉയ്യോജനേ പനേകിസ്സാ, ഇതരിസ്സാ പടിഗ്ഗഹേ;
ദുക്കടാനി ച ഭോഗേസു, ഥുല്ലച്ചയഗണോ സിയാ.
ഭോജനസ്സാവസാനസ്മിം ¶ ¶ , ഹോതി സങ്ഘാദിസേസതാ;
യക്ഖാദീനം ചതുന്നമ്പി, തഥേവ പുരിസസ്സ ച.
ദന്തകട്ഠുദകാനഞ്ച, ഗഹണുയ്യോജനേ പന;
തേസഞ്ച പരിഭോഗേപി, ദുക്കടം പരികിത്തിതം.
യക്ഖാദീനം തു സേസസ്സ, ഗഹണുയ്യോജനേ പന;
ഭോഗേ ച ദുക്കടം, ഭുത്തേ, ഥുല്ലച്ചയമുദീരിതം.
‘‘നാവസ്സുതോ’’തി ഞത്വാ വാ, കുപിതാ വാ ന ഗണ്ഹതി;
കുലാനുദ്ദയതാ വാപി, ഉയ്യോജേതി ച യാ പന.
തസ്സാ ഉമ്മത്തികാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ;
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
ഛട്ഠം.
സത്തമം അട്ഠമം സങ്ഘ-ഭേദേന സദിസം മതം;
സമുട്ഠാനാദിനാ സദ്ധിം, നത്ഥി കാചി വിസേസതാ.
സത്തമട്ഠമാനി.
നവമേ ദസമേ വാപി, വത്തബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി;
അനന്തരസമായേവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
നവമദസമാനി.
ദുട്ഠദോസദ്വയേനാപി, സഞ്ചരിത്തേന തേന ഛ;
യാവതതിയകാ അട്ഠ, ചത്താരി ച ഇതോ തതോ.
സങ്ഘാദിസേസകഥാ.
നിസ്സഗ്ഗിയകഥാ
അധിട്ഠാനൂപഗം ¶ ¶ പത്തം, അനധിട്ഠായ ഭിക്ഖുനീ;
വികപ്പനമകത്വാ വാ, ഏകാഹമ്പി ഠപേയ്യ ചേ.
അരുണുഗ്ഗമനേനേവ, സദ്ധിം ഭിക്ഖുനിയാ സിയാ;
തസ്സാ നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തി, പത്തസന്നിധികാരണാ.
സേസോ പന കഥാമഗ്ഗോ, പത്തസിക്ഖാപദേ ഇധ;
സബ്ബോ വുത്തനയേനേവ, വേദിതബ്ബോ വിനിച്ഛയോ.
ദസാഹാതിക്കമേ തത്ഥ, ഏകാഹാതിക്കമേ ഇധ;
തസ്സിമസ്സ ഉഭിന്നമ്പി, അയമേവ വിസേസതാ.
പഠമം.
അകാലേ ചീവരം ദിന്നം, ദിന്നം കാലേപി കേനചി;
ആദിസ്സ പന ‘‘സമ്പത്താ, ഭാജേന്തൂ’’തി നിയാമിതം.
അകാലചീവരം ‘‘കാല-ചീവര’’ന്തി സചേ പന;
ഭാജാപേയ്യ ച യാ തസ്സാ, പയോഗേ ദുക്കടം സിയാ.
അത്തനാ പടിലദ്ധം യം, തം തു നിസ്സഗ്ഗിയം ഭവേ;
ലഭിത്വാ പന നിസ്സട്ഠം, യഥാദാനേ നിയോജയേ.
കത്വാ വിനയകമ്മം തു, പടിലദ്ധമ്പി തം പുന;
തസ്സ ചായമധിപ്പായോ, സേവിതും ന ച വട്ടതി.
അകാലവത്ഥസഞ്ഞായ, ദുക്കടം കാലചീവരേ;
ഉഭയത്ഥപി നിദ്ദിട്ഠം, തഥാ വേമതികായപി.
കാലചീവരസഞ്ഞായ, ചീവരേ ഉഭയത്ഥപി;
ന ദോസുമ്മത്തികാദീനം, തിസമുട്ഠാനതാ മതാ.
ദുതിയം.
ചീവരേസുപി ¶ ബന്ധിത്വാ, ഠപിതേസു ബഹൂസ്വപി;
ഏകായേവ സിയാപത്തി, അച്ഛിന്ദതി സചേ സയം.
തഥാച്ഛിന്ദാപനേ ¶ ഏകാ, ഏകായാണത്തിയാ ഭവേ;
ഇതരേസു ച വത്ഥൂനം, പയോഗസ്സ വസാ സിയാ.
തികപാചിത്തി അഞ്ഞസ്മിം, പരിക്ഖാരേ തു ദുക്കടം;
തികദുക്കടമുദ്ദിട്ഠം, ഇതരിസ്സാ തു ചീവരേ.
തായ വാ ദീയമാനം തു, തസ്സാ വിസ്സാസമേവ വാ;
ഗണ്ഹന്തിയാ അനാപത്തി, തിസമുട്ഠാനതാ മതാ.
തതിയം.
വിഞ്ഞാപേത്വാ സചേ അഞ്ഞം, തദഞ്ഞം വിഞ്ഞാപേന്തിയാ;
വിഞ്ഞത്തിദുക്കടം തസ്സാ, ലാഭാ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, അനഞ്ഞേ ദ്വികദുക്കടം;
അനഞ്ഞേനഞ്ഞസഞ്ഞായ, അപ്പഹോന്തേപി വാ പുന.
തസ്മിം തഞ്ഞേവ വാ അഞ്ഞം, അഞ്ഞേനത്ഥേപി വാ സതി;
ആനിസംസഞ്ച ദസ്സേത്വാ, തദഞ്ഞം വിഞ്ഞാപേന്തിയാ.
അനാപത്തീതി ഞാതബ്ബം, തഥാ ഉമ്മത്തികായപി;
സഞ്ചരിത്തസമാ വുത്താ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
ചതുത്ഥം.
അഞ്ഞം ചേതാപേത്വാ പുബ്ബം, പച്ഛാ അഞ്ഞം ചേതാപേയ്യ;
ഏവം സഞ്ഞായഞ്ഞം ധഞ്ഞം, മയ്ഹം ആനേത്വാ ദേതീതി.
ചേതാപനപയോഗേന, മൂലട്ഠായ ഹി ദുക്കടം;
ലാഭേ നിസ്സഗ്ഗിയം ഹോതി, തേന ചഞ്ഞേന വാഭതം.
സേസം ¶ അനന്തരേനേവ, സദിസന്തി വിനിദ്ദിസേ;
സമുട്ഠാനാദിനാ സദ്ധിം, അപുബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി.
പഞ്ചമം.
അഞ്ഞദത്ഥായ ദിന്നേന, പരിക്ഖാരേന യാ പന;
ചേതാപേയ്യ സചേ അഞ്ഞം, സങ്ഘികേനിധ ഭിക്ഖുനീ.
പയോഗേ ¶ ദുക്കടം, ലാഭേ, തസ്സാ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ;
അനഞ്ഞദത്ഥികേ ഏത്ഥ, നിദ്ദിട്ഠം ദ്വികദുക്കടം.
സേസകം അഞ്ഞദത്ഥായ, അനാപത്തുപനേന്തിയാ;
പുച്ഛിത്വാ സാമികേ വാപ്യാ-പദാസുമ്മത്തികായ വാ.
സഞ്ചരിത്തസമാ വുത്താ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ;
സത്തമം ഛട്ഠസദിസം, സയം യാചിതകം വിനാ.
ഛട്ഠസത്തമാനി.
അട്ഠമേ നവമേ വാപി, വത്തബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി;
‘‘മഹാജനികസഞ്ഞാചി-കേനാ’’തി പദതാധികാ.
ദസമേപി കഥാ സബ്ബാ, അനന്തരസമാ മതാ;
സമുട്ഠാനാദിനാ സദ്ധിം, വിസേസോ നത്ഥി കോചിപി.
അട്ഠമനവമദസമാനി.
പഠമോ വഗ്ഗോ.
അതിരേകചതുക്കംസം, ഗരുപാവുരണം പന;
ചേതാപേയ്യ സചേ തസ്സാ, ചതുസച്ചപ്പകാസിനാ.
പയോഗേ ¶ ദുക്കടം വുത്തം, ലാഭേ നിസ്സഗ്ഗിയം മതം;
കഹാപണചതുക്കം തു, കംസോ നാമ പവുച്ചതി.
ഊനകേ തു ചതുക്കംസേ, ഉദ്ദിട്ഠം ദ്വികദുക്കടം;
അനാപത്തി ചതുക്കംസ-പരമം ഗരുകം പന.
ചേതാപേതി തദൂനം വാ, ഞാതകാനഞ്ച സന്തകേ;
അഞ്ഞസ്സത്ഥായ വാ അത്ത-ധനേനുമ്മത്തികായ വാ.
ചേതാപേന്തം മഹഗ്ഘം യാ, ചേതാപേതപ്പമേവ വാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
ഏകാദസമം.
ലഹുപാവുരണം ¶ അഡ്ഢ- തേയ്യകംസഗ്ഘനം പന;
തതോ ചേ ഉത്തരിം യം തു, ചേതാപേതി ഹി ഭിക്ഖുനീ.
തസ്സാ നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തി, പാചിത്തി പരിയാപുതാ;
അനന്തരസമം സേസം, നത്ഥി കാചി വിസേസതാ.
ദ്വാദസമം.
സാധാരണാനി സേസാനി, താനി അട്ഠാരസാപി ച;
ഇമാനി ദ്വാദസേവാപി, സമതിംസേവ ഹോന്തി ഹി.
നിസ്സഗ്ഗിയകഥാ.
പാചിത്തിയകഥാ
ലസുണം ഭണ്ഡികം വുത്തം, ന ഏകദ്വിതിമിഞ്ജകം;
ആമകം മാഗധംയേവ, ‘‘ഖാദിസ്സാമീ’’തി ഗണ്ഹതി.
ഗഹണേ ദുക്കടം തസ്സാ, പാചിത്തി യദി ഖാദതി;
അജ്ഝോഹാരവസേനേവ, പാചിത്തിം പരിദീപയേ.
ദ്വേ ¶ തയോ ഭണ്ഡികേ സദ്ധിം, സങ്ഖാദിത്വാ സചേ പന;
അജ്ഝോഹരതി യാ തസ്സാ, ഏകം പാചിത്തിയം സിയാ.
ഭിന്ദിത്വാ തത്ഥ ഏകേകം, മിഞ്ജം ഖാദന്തിയാ പന;
മിഞ്ജാനം ഗണനായസ്സാ, പാചിത്തിഗണനാ സിയാ.
പലണ്ഡുകോ ഭഞ്ജനകോ, ഹരിതോ ചാപലോപി ച;
ലസുണാ പന ചത്താരോ, വട്ടന്തേവ സഭാവതോ.
പലണ്ഡുകോ പണ്ഡുവണ്ണോ, ഭഞ്ജനോ ലോഹിതോപി ച;
ഹരിതോ ഹരിതവണ്ണോ, ചാപലോ സേതകോപി ച.
ഏകാ മിഞ്ജാ പലണ്ഡുസ്സ, ഭഞ്ജനസ്സ ദുവേ സിയും;
തിസ്സോ ഹരിതകസ്സാപി, ചാപലോ ഹോത്യമിഞ്ജകോ.
സൂപമംസാദിസംപാകേ ¶ , സാളവുത്തരിഭങ്ഗകേ;
ന ദോസുമ്മത്തികാദീനം, സമുട്ഠാനേളകൂപമം.
പഠമം.
സമ്ബാധേ ഉപകച്ഛേസു, മുത്തസ്സ കരണേപി വാ;
ഏകലോമമ്പി പാചിത്തി, സംഹരാപേന്തിയാ സിയാ.
ബഹുകേപി തഥാ ലോമേ, സംഹരാപേന്തിയാ പന;
പയോഗഗണനായസ്സാ, ന ലോമഗണനായ ഹി.
ന ദോസോ സതി ആബാധേ, ലോമകേ സംഹരന്തിയാ;
സമുട്ഠാനാദയോ മഗ്ഗ- സംവിധാനസമാ മതാ.
ദുതിയം.
ഹോതി അന്തമസോ മുത്ത-കരണസ്സ തലഘാതനേ;
കേസരേനാപി രാഗേന, പാചിത്തി പദുമസ്സ വാ.
ഗണ്ഡം ¶ തത്ഥ വണം വാപി, ന ദോസോ പഹരന്തിയാ;
സമുട്ഠാനാദയോ തുല്യാ, പഠമന്തിമവത്ഥുനാ.
തതിയം.
യാ പനുപ്പലപത്തമ്പി, ബ്യഞ്ജനേ ഭിക്ഖുനത്തനോ;
കാമരാഗപരേതാ തു, പവേസേതി ന വട്ടതി.
ഇദം വത്ഥുവസേനേവ, വുത്തം തു ജതുമട്ഠകം;
ദണ്ഡമേലാളുകം വാപി, മുത്തസ്സ കരണേ പന.
സമ്ഫസ്സം സാദിയന്തിയാ, പവേസേതി സചേ പന;
പവേസാപേതി വാ തസ്മിം, തസ്സാ പാചിത്തിയം സിയാ.
ആബാധപച്ചയാ ദോസോ, നത്ഥി ഉമ്മത്തികായ വാ;
തലഘാതകതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ മതാ.
ചതുത്ഥം.
അങ്ഗുലീനം ¶ പന ദ്വിന്നം, അഗ്ഗപബ്ബദ്വയാധികം;
പാചിത്തിയം പവേസേത്വാ, ദകസുദ്ധിം കരോന്തിയാ.
ഏകിസ്സാങ്ഗുലിയാ തീണി, പബ്ബാനി പന ദീഘതോ;
പാചിത്തിയം ഭവേ സുദ്ധിം, പവേസേത്വാദിയന്തിയാ.
ചതുന്നം വാപി തിസ്സന്നം, ഏകപബ്ബമ്പി യാ പന;
വിത്ഥാരതോ പവേസേതി, തസ്സാ പാചിത്തിയം സിയാ.
ഇതി സബ്ബപ്പകാരേന, മഹാപച്ചരിയാ പന;
അഭിബ്യത്തതരം കത്വാ, അയമത്ഥോ വിഭാവിതോ.
ദോസോ ദ്വങ്ഗുലപബ്ബേ വാ, നത്ഥി ആബാധകാരണാ;
അധികമ്പി പവേസേത്വാ, ദകസുദ്ധിം കരോന്തിയാ.
തഥാ ¶ ഉമ്മത്തികാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, തലഘാതസമാ മതാ.
പഞ്ചമം.
ഭുഞ്ജതോ പന ഭിക്ഖുസ്സ, പാനീയം വാ വിധൂപനം;
ഗഹേത്വാ ഉപതിട്ഠേയ്യ, തസ്സാ പാചിത്തിയം സിയാ.
ഗഹിതാ ഉദകേനേവ, ഖീരതക്കാദയോ രസാ;
‘‘ബീജനീ’’തി ച യാ കാചി, വത്ഥകോണാദി വുച്ചതി.
ഹത്ഥപാസേ ഇധട്ഠാന-പച്ചയാപത്തി ദീപിതാ;
പഹാരപച്ചയാ വുത്തം, ഖന്ധകേ ദുക്കടം വിസും.
ഹത്ഥപാസം ജഹിത്വാ വാ, ഉപതിട്ഠന്തിയാ പന;
ഖാദതോ ഖാദനം വാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ന ദോസോ ദേതി ദാപേതി, തഥാ ഉമ്മത്തികായ വാ;
ഇദം ഏളകലോമേന, സമുട്ഠാനം സമം മതം.
ഛട്ഠം.
വിഞ്ഞത്വാ ആമകം ധഞ്ഞം, ഭജ്ജിത്വാ യദി ഭിക്ഖുനീ;
കോട്ടേത്വാ ച പചിത്വാ ച, പാചിത്തി പരിഭുഞ്ജതി.
ന ¶ കേവലം തു ധഞ്ഞാനം, ഗഹണേയേവ ദുക്കടം;
ഹരണേപി ച ധഞ്ഞാനം, തഥാ സുക്ഖാപനേ പന.
ഭജ്ജനത്ഥായ ധഞ്ഞാനം, കപല്ലുദ്ധനസജ്ജനേ;
അഗ്ഗിസ്സ കരണേ ദബ്ബി-സജ്ജനേ ച, കപല്ലകേ.
ധഞ്ഞപക്ഖിപനേ തത്ഥ, ദബ്ബിയാ ഘട്ടകോട്ടനേ;
പപ്ഫോടനാദികേ സബ്ബ-പയോഗേ ദുക്കടം ഭവേ.
ഭോജനഞ്ചേവ ¶ വിഞ്ഞത്തി, പമാണം ഇദമേത്ഥ ഹി;
വിഞ്ഞത്വാ വാ സയം തസ്മാ, ഭജ്ജനാദീനി അഞ്ഞതോ.
വിഞ്ഞാപേത്വാ പനഞ്ഞായ, ഭജ്ജനാദീനി വാ സയം;
കാരാപേത്വാപി കത്വാ വാ, അജ്ഝോഹരതി യാ പന.
അജ്ഝോഹാരപയോഗേസു, തസ്സാ പാചിത്തിയോ സിയും;
മാതരം വാപി യാചിത്വാ, പാചിത്തി പരിഭുഞ്ജതി.
ഭജ്ജനാദീനി കത്വാ വാ, കാരാപേത്വാപി വാ പന;
അവിഞ്ഞത്തി സയം ലദ്ധം, ദുക്കടം പരിഭുഞ്ജതി.
വിഞ്ഞത്തിയാ പനഞ്ഞായ, ലദ്ധം തായ സയമ്പി വാ;
കാരാപേത്വാപി കത്വാ വാ, തഥാ അജ്ഝോഹരന്തിയാ.
സേദകമ്മാദിഅത്ഥായ, ധഞ്ഞവിഞ്ഞത്തിയാ പന;
ഠപേത്വാ സത്ത ധഞ്ഞാനി, സേസവിഞ്ഞത്തിയാപി ച.
അനാപത്തീതി ഞാതബ്ബം, തഥാ ഉമ്മത്തികായ ച;
ഞാതകാനമ്പി ധഞ്ഞം തു, ആമകം ന ച വട്ടതി.
വിനാ വിഞ്ഞത്തിയാ ലദ്ധം, നവകമ്മേസു വട്ടതി;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, അദ്ധാനസദിസാ മതാ.
സത്തമം.
ഉച്ചാരം വാപി പസ്സാവം, സങ്കാരം വാ വിഘാസകം;
ഛഡ്ഡേയ്യ വാ തിരോകുട്ടേ, ഛഡ്ഡാപേയ്യ പരേഹി വാ.
ഹോതി പാചിത്തിയം തസ്സാ, പാകാരേപി അയം നയോ;
ഛഡ്ഡേന്തിയാ പനേകേക-മനേകാപത്തി ദീപിതാ.
ഏതാനി ¶ പന വത്ഥൂനി, ചത്താരി സകലാനിപി;
ഏകേനേവ പയോഗേന, ഏകാ ഛഡ്ഡേന്തിയാ സിയാ.
ആണത്തിയമ്പി ¶ ഏസേവ, നയോ ഞേയ്യോ വിഭാവിനാ;
ഛഡ്ഡനേ ദന്തകട്ഠസ്സ, പാചിത്തി പരിദീപിതാ.
സബ്ബത്ഥ പന ഭിക്ഖുസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം;
അവലഞ്ജേപി വാ ഠാനേ, ഓലോകേത്വാപി വാ പന.
ഛഡ്ഡേന്തിയാ അനാപത്തി, തഥാ ഉമ്മത്തികായ വാ;
സഞ്ചരിത്തസമുട്ഠാനം, ക്രിയാക്രിയമിദം സിയാ.
അട്ഠമം.
ഖേത്തേ വാ നാളികേരാദി-ആരാമേ വാപി യാ പന;
രോപിമേ ഹരിതട്ഠാനേ, യത്ഥ കത്ഥചി ഭിക്ഖുനീ.
താനി ചത്താരി വത്ഥൂനി, സചേ ഛഡ്ഡേതി വാ സയം;
ഛഡ്ഡാപേതി തഥാ വുത്ത-നയോ ആപത്തിനിച്ഛയോ.
ഭുഞ്ജമാനാ നിസീദിത്വാ, ഖേത്തേ തു ഹരിതേ തഥാ;
ഉച്ഛുആദീനി ഖാദന്തീ, ഗച്ഛന്തീ പന തത്ഥ യാ.
ഛഡ്ഡേതി യദി ഉച്ഛിട്ഠം, ഉദകം ചലകാനി വാ;
ഹോതി പാചിത്തിയം തസ്സാ, ഭിക്ഖുനോ ഹോതി ദുക്കടം.
ഛഡ്ഡേന്തിയാ സിയാപത്തി, ഠാനേ അന്തമസോ ജലം;
പിവിത്വാ മത്ഥകച്ഛിന്നം, നാളികേരമ്പി താദിസേ.
കസിതേ തു പനട്ഠാനേ, ബീജനിക്ഖേപനേ കതേ;
ന ഉട്ഠേതങ്കുരം യാവ, സബ്ബേസം താവ ദുക്കടം.
ലായിതമ്പി മനുസ്സാനം, ഖേത്തം രക്ഖതി ചേ പുന;
രോഹനത്ഥായ തത്ഥസ്സാ, യഥാവത്ഥുകമേവ ഹി.
ന ദോസോ ഛഡ്ഡിതേ ഖേത്തേ, സബ്ബം ഛഡ്ഡേന്തിയാ പന;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, അട്ഠമേന സമാ മതാ.
നവമം.
നച്ചം ¶ ¶ വാ പന ഗീതം വാ, വാദിതം വാപി ഭിക്ഖുനീ;
ദസ്സനത്ഥായ ഗച്ഛേയ്യ, തസ്സാ പാചിത്തിയം സിയാ.
ദസ്സനത്ഥായ നച്ചസ്സ, ഗീതസ്സ സവനായ ച;
ഗച്ഛന്തിയാ സിയാ തസ്സാ, പദവാരേന ദുക്കടം.
സചേ ഏകപയോഗേന, ഓലോകേന്തീ ച പസ്സതി;
സുണാതി തേസം ഗീതമ്പി, ഏകാ പാചിത്തി ദീപിതാ.
അഞ്ഞസ്മിമ്പി ദിസാഭാഗേ, നച്ചം പസ്സതി ചേ പന;
സുണാതി അഞ്ഞതോ ഗീതം, വിസും പാചിത്തിയോ സിയും.
പയോഗഗണനായേത്ഥ, ആപത്തിഗണനാ സിയാ;
നച്ചിതും ഗായിതും നേവ, സയം ലഭതി ഭിക്ഖുനീ.
‘‘അഞ്ഞം നച്ചാതി വാദേഹി’’, ഇതി വത്തും ന വട്ടതി;
‘‘ഉപട്ഠാനം കരോമാ’’തി, വുത്തേ വാ സമ്പടിച്ഛിതും.
തസ്സാ പാചിത്തി സബ്ബത്ഥ, ഭിക്ഖുനോ ഹോതി ദുക്കടം;
‘‘ഉപട്ഠാനം കരോമാ’’തി, വുത്തേ ഭിക്ഖുനിയാ പന.
‘‘ഉപട്ഠാനം പസത്ഥ’’ന്തി, വത്തുമേവം തു വട്ടതി;
ആരാമേയേവ ഠത്വാ വാ, യാ പസ്സതി സുണാതി വാ.
അത്തനോ ച ഠിതോകാസം, ആഗന്ത്വാ ച പയോജിതം;
ഗന്ത്വാ പസ്സന്തിയാ വാപി, തഥാരൂപാ ഹി കാരണാ.
പസ്സന്തിയാ തഥാ മഗ്ഗം, നച്ചം പടിപഥേപി ച;
തഥാ ഉമ്മത്തികാദീന-മനാപത്താപദാസുപി.
ഇദമേളകലോമേന, സമുട്ഠാനം സമം മതം;
ലോകവജ്ജമിദം പാപ-ചിത്തഞ്ചേവ തിവേദനം.
ദസമം.
ലസുണവഗ്ഗോ പഠമോ.
യാധ ¶ രത്തന്ധകാരസ്മിം, അപ്പദീപേ പനേകികാ;
സന്തിട്ഠതി സചേ സദ്ധിം, പുരിസേന ച ഭിക്ഖുനീ.
തസ്സാ ¶ പാചിത്തിയം വുത്തം, സദ്ധിം വാ സല്ലപന്തിയാ;
ഹത്ഥപാസം സമാഗന്ത്വാ, രഹസ്സാദവസേന തു.
ഹത്ഥപാസം ജഹിത്വാ വാ, പുരിസസ്സ സചേ പന;
അജഹിത്വാപി വാ യക്ഖ-പേതാദീനമ്പി ഭിക്ഖുനീ.
സന്തിട്ഠതി ച യാ തസ്സാ, ദുക്കടം പരിദീപിതം;
അനാപത്തി സചേ കോചി, ദുതിയാ വിഞ്ഞു വിജ്ജതി.
തഥാ ഉമ്മത്തികാദീന-മഥഞ്ഞവിഹിതായ വാ;
ഥേയ്യസത്ഥസമുട്ഠാനം, ക്രിയം സഞ്ഞാവിമോക്ഖകം.
പഠമം.
ദുതിയേ തു ‘‘പടിച്ഛന്നേ, ഓകാസേ’’തി ഇദം പന;
അധികം ഇതരം സബ്ബം, പഠമേന സമം മതം.
ദുതിയം.
തതിയേപി ചതുത്ഥേപി, അപുബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി;
സമാനം പഠമേനേവ, സമുട്ഠാനാദിനാ സഹ.
തതിയചതുത്ഥാനി.
ഛദനന്തോ നിസീദിത്വാ, അനോവസ്സപ്പദേസകം;
അജ്ഝോകാസേ നിസീദിത്വാ, ഉപചാരമ്പി വാ സചേ.
അതിക്കമേതി യാ, ഹോതി, ദുക്കടം പഠമേ പദേ;
ദുതിയേ ച പദേ തസ്സാ, പാചിത്തി പരിയാപുതാ.
പല്ലങ്കസ്സ ¶ അനോകാസേ, ദുക്കടം സമുദീരിതം;
തഥാപുട്ഠേ അനാപുട്ഠ-സഞ്ഞായ വിചികിച്ഛതോ.
അസംഹാരിമേനാപത്തി, ഗിലാനായാപദാസു വാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ.
പഞ്ചമം.
ഏകാപത്തി ¶ നിസീദിത്വാ, ഹോതി ഗച്ഛന്തിയാ പന;
ഏകാവ അനിസീദിത്വാ, നിപജ്ജിത്വാ വജന്തിയാ.
നിസീദിത്വാ നിപജ്ജിത്വാ, ഹോന്തി ഗച്ഛന്തിയാ ദുവേ;
സേസം അനന്തരേനേവ, സമുട്ഠാനാദിനാ സമം.
ഛട്ഠം.
ഛട്ഠേന സത്തമം തുല്യം, അട്ഠമേ നത്ഥി കിഞ്ചിപി;
വത്തബ്ബം തിസമുട്ഠാനം, സചിത്തം ദുക്ഖവേദനം.
സത്തമട്ഠമാനി.
നിരയബ്രഹ്മചരിയേഹി, അത്താനം വാ പരമ്പി വാ;
അഭിസപേയ്യ പാചിത്തി, വാചതോ വാചതോ സിയാ
ഠപേത്വാ നിരയഞ്ചേവ, ബ്രഹ്മചരിയഞ്ച യാ പന;
‘‘സുനഖീ സൂകരീ കാകീ, കാണാ കുണീ’’തിആദിനാ.
അക്കോസതി ച വാചായ, വാചായാപത്തി ദുക്കടം;
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, സേസായ തികദുക്കടം.
പുരക്ഖത്വാ വദന്തീന-മത്ഥധമ്മാനുസാസനിം;
അനാപത്തട്ഠമേനേവ, സമുട്ഠാനാദയോ സമാ.
നവമം.
രോദന്തിയാ ¶ വധിത്വാ വാ, പാചിത്തി പരിദീപിതാ;
ദ്വീസു തേസു പനേകേകം, ദുക്കടം തു കരോന്തിയാ.
സേസമുത്താനമേവേത്ഥ, സമുട്ഠാനാദയോ പന;
ധുരനിക്ഖേപതുല്യാവ, ക്രിയാമത്തം വിസേസകം.
ദസമം.
അന്ധകാരവഗ്ഗോ ദുതിയോ.
ന്ഹായതി ¶ നഗ്ഗാ യാ പന ഹുത്വാ;
സബ്ബപയോഗേ ദുക്കടമസ്സാ;
തസ്സ ച വോസാനേ ജിനവുത്തം;
ഭിക്ഖുനി ദോസം സാ സമുപേതി.
അച്ഛിന്നചീവരാ നട്ഠ-ചീവരാ ആപദാസു വാ;
ന ദോസേളകലോമേന, സമുട്ഠാനാദയോ സമാ.
പഠമം.
ദുതിയേ പന വത്തബ്ബം, അപുബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
ദുതിയം.
ദുസ്സിബ്ബിതം വിസിബ്ബേത്വാ, സിബ്ബനത്ഥായ ചീവരം;
അനന്തരായ തം പച്ഛാ, യാ ന സിബ്ബേയ്യ ഭിക്ഖുനീ.
ഠപേത്വാ ചതുപഞ്ചാഹം, ‘‘ന സിബ്ബിസ്സാമ്യഹ’’ന്തി ഹി;
ധുരേ നിക്ഖിത്തമത്തേവ, തസ്സാ പാചിത്തിയം സിയാ.
പച്ഛാ ¶ സിബ്ബതി പാചിത്തി, നിക്ഖിപിത്വാ ധുരം സചേ;
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, സേസായ തികദുക്കടം.
വുത്തം ഉഭിന്നമഞ്ഞസ്മിം, പരിക്ഖാരേ തു ദുക്കടം;
അനാപത്തി ഗിലാനായ, അന്തരായേപി വാ സതി.
അതിക്കമേതി പഞ്ചാഹം, കരോന്തീ വാപി ചീവരം;
ധുരനിക്ഖേപനം നാമ, സമുട്ഠാനമിദം മതം.
തതിയം.
പഞ്ചാഹികം തു സങ്ഘാടി-ചാരം യാതിക്കമേയ്യ ഹി;
ഹോതി പാചിത്തിയാപത്തി, ഛട്ഠേ തസ്സാരുണുഗ്ഗമേ.
ഏകസ്മിം ചീവരേ ഏകാ, പഞ്ച പഞ്ചസു ദീപിതാ;
തിചീവരഞ്ച സംകച്ചി, ദകസാടീതി പഞ്ച തു.
തികപാചിത്തി ¶ പഞ്ചാഹാ-നതിക്കന്തേ ദ്വിദുക്കടം;
പഞ്ചമേ ദിവസേ പഞ്ച, ചീവരാനി നിസേവതി.
ഓതാപേതി ഗിലാനായ, അനാപത്തിപദാസുപി;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ.
ചതുത്ഥം.
ഗഹേത്വാ യാ അനാപുച്ഛാ, സങ്കമേതബ്ബചീവരം;
പരിഭുഞ്ജതി അഞ്ഞിസ്സാ, തസ്സാ പാചിത്തിയം സിയാ.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, സേസായ തികദുക്കടം;
അച്ഛിന്നചീവരാ നട്ഠ-ചീവരാ ആപദാസു വാ.
തഥാ ഉമ്മത്തികാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ;
കഥിനേന സമുട്ഠാനം, തുല്യമേതം ക്രിയാക്രിയം.
പഞ്ചമം.
യാ ¶ ഹി ഭിക്ഖുനി സങ്ഘസ്സ, ലഭിതബ്ബം തു ചീവരം;
നിവാരേതി സചേ തസ്സാ, പാചിത്തി പരിദീപയേ.
ഗണസ്സാപി ച ഏകിസ്സാ, ലാഭേ ആപത്തി ദുക്കടം;
തഥേവഞ്ഞം പരിക്ഖാരം, നിവാരേതി സചേ പന.
ആനിസംസം നിദസ്സേത്വാ, നിവാരേതി ന ദോസതാ;
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ മതാ.
ഛട്ഠം.
ചീവരാനം വിഭങ്ഗം യാ, പടിസേധേയ്യ ധമ്മികം;
ഹോതി പാചിത്തിയം തസ്സാ, ദുക്കടം പരിദീപിതം.
അധമ്മേ ധമ്മസഞ്ഞായ, ഉഭോ വേമതികായ വാ;
ആനിസംസം നിദസ്സേത്വാ, പടിസേധേന്തിയാ പന.
തഥാ ഉമ്മത്തികാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, അനന്തരസമാ മതാ.
സത്തമം.
നിവാസനൂപഗം ¶ വാപി, തഥാ പാരുപനൂപഗം;
കപ്പബിന്ദുകതം കിഞ്ചി, മുഞ്ചിത്വാ സഹധമ്മികേ.
പിതരോപി പനഞ്ഞസ്സ, ദദേയ്യ യദി ചീവരം;
യസ്സ കസ്സചി തസ്സാപി, പാചിത്തി പരിയാപുതാ.
ഗണനായ വസേനേത്ഥ, ചീവരാനം തു താ പന;
പാചിത്തിയോ ഗണേതബ്ബാ, ഭിക്ഖുനോ ദുക്കടം സിയാ.
താവകാലികമഞ്ഞേസ-മനാപത്തി ദദാതി ചേ;
സഞ്ചരിത്തസമാ വുത്താ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
അട്ഠമം.
ചീവരസ്സ ¶ വിഭങ്ഗം യാ, നിസേധേത്വാന ചീവരേ;
കാലം അതിക്കമേയ്യസ്സാ, ദുബ്ബലാസായ ദോസതാ.
അദുബ്ബലേ തു ചീവരേ, സുദുബ്ബലന്തി ചേതസാ;
ഉഭോസു കങ്ഖിതായ വാ, അവോച ദുക്കടം ജിനോ.
ആനിസംസം നിദസ്സേത്വാ, നിവാരേതി ന ദോസതാ;
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ മതാ.
നവമം.
ധമ്മികം കഥിനുദ്ധാരം, യാ നിവാരേയ്യ ഭിക്ഖുനീ;
തസ്സാ പാചിത്തിയാപത്തി, മുനിന്ദേന പകാസിതാ.
ആനിസംസോ മഹാ ഹോതി, യസ്സ അത്ഥാരമൂലകോ;
ഉദ്ധാരമൂലകോ അപ്പോ, ന ദാതബ്ബോ പനീദിസോ.
ആനിസംസോ മഹാ ഹോതി, യസ്സ ഉബ്ഭാരമൂലകോ;
അത്ഥാരമൂലകോ അപ്പോ, ദാതബ്ബോ ഏവരൂപകോ.
തഥാ സമാനിസംസോപി, സദ്ധാപാലനകാരണാ;
ആനിസംസം നിദസ്സേത്വാ, പടിസേധേതി വട്ടതി.
സേസം പന അസേസേന, സത്തമേന സമം മതം;
സമുട്ഠാനാദിനാ സദ്ധിം, അപുബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി.
ദസമം.
നഗ്ഗവഗ്ഗോ തതിയോ.
ഏകായ ¶ തു നിപന്നായ, അപരാ വാ നിപജ്ജതു;
നിപജ്ജേയ്യും സഹേവ ദ്വേ, ദ്വിന്നം പാചിത്തിയം സിയാ.
ആപത്തിബഹുകാ ¶ ഞേയ്യാ, പുനപ്പുനം നിപജ്ജനേ;
ഏകായ ച നിപന്നായ, സചേ ഏകാ നിസീദതി.
ഉഭോ വാപി നിസീദന്തി, സമം, ഉമ്മത്തികായ വാ;
അനാപത്തി സമുട്ഠാനം, ഏളകേന സമം മതം.
പഠമം.
പാവാരകടസാരാദിം, സന്ഥരിത്വാ പനേകകം;
സംഹാരിമേസു തേനേവ, പാരുപിത്വാ സചേ പന.
നിപജ്ജന്തി സഹേവ ദ്വേ, താസം പാചിത്തിയം സിയാ;
ഏകസ്മിം ദുക്കടം ദ്വിന്നം, വുത്തം തു ദ്വികദുക്കടം.
വവത്ഥാനം നിദസ്സേത്വാ, നിപജ്ജന്തി സചേ പന;
ന ദോസുമ്മത്തികാദീനം, സേസം തുല്യം പനാദിനാ.
ദുതിയം.
പുരതോ ച അനാപുച്ഛാ, യദി ചങ്കമനാദയോ;
കരേയ്യ പന പാചിത്തി, അഞ്ഞിസ്സാഫാസുകാരണാ.
നിവത്തനാനം ഗണനായ തസ്സാ;
പാചിത്തിയാനം ഗണനാ ച ഞേയ്യാ;
പയോഗതോയേവ ഭവന്തി ദോസാ;
നിപജ്ജനട്ഠാനനിസീദനാനം.
ഉദ്ദേസാദീസു പാചിത്തി, പദാനം ഗണനാവസാ;
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, സേസായ തികദുക്കടം.
ന ച അഫാസുകാമായ, ആപുച്ഛാ പുരതോ പന;
തസ്സാ ചങ്കമനാദീനി, അനാപത്തി കരോന്തിയാ.
അദിന്നാദാനതുല്യാവ ¶ , സമുട്ഠാനാദയോ നയാ;
ക്രിയാക്രിയമിദം പാപ- മാനസം ദുക്ഖവേദനം.
തതിയം.
സയം ¶ അനന്തരായാ യാ, ദുക്ഖിതം സഹജീവിനിം;
നുപട്ഠാപേയ്യ ചഞ്ഞായ, നുപട്ഠേയ്യ സയമ്പി വാ.
ധുരേ നിക്ഖിത്തമത്തേവ, തസ്സാ പാചിത്തിയം സിയാ;
അന്തേവാസിനിയാ വാപി, ദുക്കടം ഇതരായ വാ.
അനാപത്തി ഗിലാനായ, ഗവേസിത്വാലഭന്തിയാ;
ആപദുമ്മത്തികാദീനം, ധുരനിക്ഖേപനോദയം.
ചതുത്ഥം.
സകം പുഗ്ഗലികം ദത്വാ, സകവാടം ഉപസ്സയം;
സയം ഉപസ്സയാ തമ്ഹാ, നിക്കഡ്ഢതി സചേ പന.
ഏകേനേവ പയോഗേന, ദ്വാരാദീസു ബഹൂനിപി;
തം നിക്കഡ്ഢന്തിയാ തസ്സാ, ഏകം പാചിത്തിയം സിയാ.
പയോഗഗണനായേത്ഥ, പാചിത്തിഗണനാ മതാ;
ആണത്തിയമ്പി ഏസേവ, നയോ വുത്തോ മഹേസിനാ.
‘‘ഏത്തകാവ ഇമം ദ്വാരാ, നിക്കഡ്ഢാഹീ’’തി ഭാസതി;
ഏകായാണത്തിയാ ദ്വാര-ഗണനാപത്തിയോ സിയും.
ദുക്കടം അകവാടമ്ഹാ, സേസായ തികദുക്കടം;
ഉഭിന്നം പന സബ്ബത്ഥ, പരിക്ഖാരേസു ദുക്കടം.
സേസമേത്ഥ അസേസേന, സമുട്ഠാനാദിനാ സഹ;
സങ്ഘികാ ഹി വിഹാരസ്മാ, നിക്കഡ്ഢനസമം മതം.
പഞ്ചമം.
ഛട്ഠേ ¶ പനിധ വത്തബ്ബം, അപുബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി;
സിക്ഖാപദേനരിട്ഠസ്സ, സദിസോവ വിനിച്ഛയോ.
ഛട്ഠം.
സാസങ്കസമ്മതേ അന്തോ-രട്ഠേ ഭിക്ഖുനിയാ പന;
ചരന്തിയാ സിയാപത്തി, വിനാ സത്ഥേന ചാരികം.
ഗാമന്തരപവേസേ ¶ ച, അരഞ്ഞേ അദ്ധയോജനേ;
പാചിത്തിയനയോ ഞേയ്യോ, ഭിക്ഖുനാ വിനയഞ്ഞുനാ.
ന ദോസോ സഹ സത്ഥേന, ഖേമട്ഠാനാപദാസു വാ;
ഇദം ഏളകലോമേന, സമുട്ഠാനാദിനാ സമം.
സത്തമം.
അട്ഠമേ നവമേ വാപി, അനുത്താനം ന വിജ്ജതി;
സത്തമേന സമാനാനി, സമുട്ഠാനാദിനാ സഹ.
അട്ഠമനവമാനി.
പാചിത്തി ധുരനിക്ഖേപേ, ‘‘ന ഗമിസ്സാമ്യഹ’’ന്തി ച;
കത്വാ ച ധുരനിക്ഖേപം, പച്ഛാ ഗച്ഛന്തിയാ തഥാ.
യോജനാനി പവാരേത്വാ, പഞ്ച ഗന്തുമ്പി വട്ടതി;
ഛസു വത്തബ്ബമേവത്ഥി, കിന്നു നാമിധ തം സിയാ.
തീണി ഗന്ത്വാ ച തേനേവ, പച്ചാഗന്തും ന വട്ടതി;
അഞ്ഞേന പന മഗ്ഗേന, പച്ഛാഗച്ഛതി വട്ടതി.
അനാപത്തന്തരായസ്മിം, തസ്സാ ദസവിധേ സതി;
ആപദാസു ഗിലാനായ, അലാഭേ ദുതിയായ വാ.
രാജചോരമനുസ്സഗ്ഗി-തോയവാളസരീസപാ;
മനുസ്സജീവിതബ്രഹ്മ-ചരിയസ്സന്തരായികാ.
സമുട്ഠാനാദിനാ ¶ തുല്യം, പഠമന്തിമവത്ഥുനാ;
അയമേവ വിസേസോ ഹി, അക്രിയം ദുക്ഖവേദനം.
ദസമം.
തുവട്ടവഗ്ഗോ ചതുത്ഥോ.
രാജാഗാരം ചിത്താഗാരം, ആരാമം കീളുയ്യാനം വാ;
കീളാവാപിം നാനാകാരം, ദട്ഠും ഗച്ഛന്തിനം താനി.
നിദ്ദിട്ഠം ¶ മുനിനാ താസം, ദുക്കടം തു പദേ പദേ;
പദം അനുദ്ധരിത്വാവ, സചേ പസ്സന്തി പഞ്ചപി.
ഏകായേവ പനാപത്തി, പാചിത്തി പരിദീപിതാ;
ഗന്ത്വാ പസ്സന്തി ചേ തം തം, പാടേക്കാപത്തിയോ സിയും.
പയോഗബഹുതായാപി, പാചിത്തിബഹുതാ സിയാ;
ഭിക്ഖുസ്സ പന സബ്ബത്ഥ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അവസേസോ അനാപത്തി-കഥാമഗ്ഗവിനിച്ഛയോ;
നച്ചദസ്സനതുല്യോവ, സമുട്ഠാനാദിനാ സഹ.
പഠമം.
ആസന്ദിം വാ പല്ലങ്കം വാ, മാണനാതീതം വാളൂപേതം;
സേവന്തീനം യാസം താസം, പാചിത്താപത്തിം സത്ഥാഹ.
നിസീദനസ്സാപി നിപജ്ജനസ്സ;
പയോഗബാഹുല്ലവസേന ഹോതി;
ഇച്ചേവമച്ചന്തയസേന വുത്താ;
പാചിത്തിയാനം ഗണനാ പനേവം.
പാദേ ¶ ആസന്ദിയാ ഛേത്വാ, ഭിത്വാ പല്ലങ്കവാളകേ;
അനാപത്തി സമുട്ഠാന-മനന്തരസമം മതം.
ദുതിയം.
ഛന്നം അഞ്ഞതരം സുത്തം, യദി കന്തതി ഭിക്ഖുനീ;
യത്തകം അഞ്ഛിതം ഹത്ഥാ, തസ്മിം തക്കമ്ഹി വേഠിതേ.
ഏകാ പാചിത്തി നിദ്ദിട്ഠാ, സുത്തകന്തനതോ പന;
സബ്ബപുബ്ബപയോഗേസു, ദുക്കടം ഹത്ഥവാരതോ.
ന ദോസോ കന്തിതം സുത്തം, പുന കന്തന്തിയാ പന;
ഇദം ഏളകലോമേന, സമുട്ഠാനാദിനാ സമം.
തതിയം.
കോട്ടനം ¶ തണ്ഡുലാനം തു, ആദിം കത്വാന ദുക്കടം;
സബ്ബപുബ്ബപയോഗേസു, വേയ്യാവച്ചം കരോന്തിയാ.
ഭാജനാനി ഗണേത്വാവ, പാചിത്തി യാഗുആദിസു;
ഖജ്ജകാദീസു രൂപാനം, ഗണനായ ഹി ദീപയേ.
സചേ മാതാപിതൂനമ്പി, ആഗതാനം പനത്തനോ;
കിഞ്ചി കമ്മം അകാരേത്വാ, കിഞ്ചി കാതും ന വട്ടതി.
സങ്ഘസ്സ യാഗുപാനേ വാ, സങ്ഘഭത്തേപി വാ തഥാ;
ചേതിയസ്സ ച പൂജായ, വേയ്യാവച്ചകരസ്സ വാ.
അത്തനോ ച അനാപത്തി, തഥാ ഉമ്മത്തികായ വാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, തതിയേന സമാ മതാ.
ചതുത്ഥം.
പാചിത്തി ¶ ധുരനിക്ഖേപേ, യഥാ ചീവരസിബ്ബനേ;
തഥാ ഇധ പനേകാഹം, പരിഹാരോ ന ലബ്ഭതി.
സേസം വുത്തനയേനേവ, തത്ഥ ചീവരസിബ്ബനേ;
സമുട്ഠാനാദിനാ സദ്ധിം, വേദിതബ്ബം വിഭാവിനാ;
പഞ്ചമം.
കായേന കായബദ്ധേന, തഥാ നിസ്സഗ്ഗിയേന വാ;
ഗിഹീനം പന യം കിഞ്ചി, ദന്തപോനോദകം വിനാ.
അജ്ഝോഹരണിയം അഞ്ഞം, അഞ്ഞേസം തു ദദാതി യാ;
ഹോതി പാചിത്തിയം തസ്സാ, ഠപേത്വാ സഹധമ്മികേ.
ദന്തകട്ഠോദകേ വുത്തം, ദുക്കടം മുനിനാ ഇധ;
യാ ന ദേതി ച ദാപേതി, നിക്ഖമിത്വാപി ദേന്തിയാ.
ദേതി ബാഹിരലേപം വാ, ന ദോസുമ്മത്തികായ വാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, തതിയേന സമാ മതാ.
ഛട്ഠം.
അദത്വാ ¶ പരിഭുഞ്ജേയ്യ, യാ ചാവസഥചീവരം;
ദിവസേ തു ചതുത്ഥേ തം, ധോവിത്വാ പുന ചീവരം.
സാമണേരായ വാ അന്ത-മസോ ഉതുനിയാ സചേ;
തസ്സാ പാചിത്തിയം വുത്തം, തികപാചിത്തിയം സിയാ.
തസ്സാ നിസ്സജ്ജിതേ തസ്മിം, വുത്തം തു ദ്വികദുക്കടം;
ഉതുനീനം അഭാവേ തു, അഞ്ഞാസം പുന പരിയയേ.
അച്ഛിന്നചീവരാദീന-മനാപത്താപദാസുപി;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ.
സത്തമം.
അദത്വാ ¶ രക്ഖണത്ഥായ, വിഹാരം സകവാടകം;
ഹോതി പാചിത്തിയം തസ്സാ, ചാരികം പക്കമന്തിയാ.
അത്തനോ ഗാമതോ അഞ്ഞം, ഗാമം ഗച്ഛന്തിയാ പന;
പരിക്ഖിത്തവിഹാരസ്സ, പരിക്ഖേപമ്പി വാ തഥാ.
ഇതരസ്സുപചാരം വാ, പഠമേന പദേന തം;
ദുക്കടം സമതിക്കന്തേ, പാചിത്തി ദുതിയേന തു.
അകവാടബന്ധനസ്മിം, ദുക്കടം പരിദീപിതം;
അന്തരായേ അനാപത്തി, ജഗ്ഗികം അലഭന്തിയാ.
ആപദാസു ഗിലാനായ, തഥാ ഉമ്മത്തികായ വാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ.
അട്ഠമം.
ഹത്ഥിഅസ്സരഥാദീഹി, സംയുത്തം സിപ്പമേവ വാ;
പരൂപഘാതകം മന്താ-ഗദയോഗപ്പഭേദകം.
പരിയാപുണേയ്യ ചേ കിഞ്ചി, യസ്സ കസ്സചി സന്തികേ;
ഹോതി പാചിത്തിയം തസ്സാ, പദാദീനം വസേനിധ.
ലേഖേ പന അനാപത്തി, ധാരണായ ച ഗുത്തിയാ;
പരിത്തേസു ച സബ്ബേസു, തഥാ ഉമ്മത്തികായ വാ.
നവമം.
ദസമേ ¶ നത്ഥി വത്തബ്ബം, നവമേന സമം ഇദം;
സമുട്ഠാനാദയോ ദ്വിന്നം, പദസോധമ്മസാദിസാ.
ദസമം.
ചിത്താഗാരവഗ്ഗോ പഞ്ചമോ.
സഭിക്ഖുകം ¶ പനാരാമം, ജാനിത്വാ പവിസന്തിയാ;
അനാപുച്ഛാവ യം കിഞ്ചി, പാചിത്തി പരിയാപുതാ.
സചേ അന്തമസോ രുക്ഖ-മൂലസ്സപി ച ഭിക്ഖുനീ;
അനാപുച്ഛാ പരിക്ഖേപം, അതിക്കാമേതി യാ പന.
ഉപചാരോക്കമേ വാപി, അപരിക്ഖിത്തകസ്സ തു;
ദുക്കടം പഠമേ പാദേ, പാചിത്തി ദുതിയേ സിയാ.
അഭിക്ഖുകേ സഭിക്ഖൂതി, സഞ്ഞായ പനുഭോസുപി;
ജാതകങ്ഖായ വാ തസ്സാ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
പഠമം പവിസന്തീനം, താസം സീസാനുലോകികാ;
താ സന്നിപതിതാ യത്ഥ, താസം ഗച്ഛതി സന്തികം.
സന്തം ഭിക്ഖും പനാപുച്ഛാ, മഗ്ഗോ വാരാമമജ്ഝതോ;
തേന ഗച്ഛന്തിയാ വാപി, ആപദാസു വിസന്തിയാ.
തഥാ ഉമ്മത്തികാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ;
ധുരനിക്ഖേപതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
പഠമം.
അക്കോസേയ്യ ച യാ ഭിക്ഖും, പരിഭാസേയ്യ വാ പന;
തികപാചിത്തിയം തസ്സാ, സേസേ ച തികദുക്കടം.
പുരക്ഖത്വാ വദന്തീന-;
മത്ഥധമ്മാനുസാസനിം;
ന ദോസോമസവാദേന;
തുല്യോ സേസനയോ മതോ.
ദുതിയം.
യാ ¶ സങ്ഘം പരിഭാസേയ്യ, തസ്സാ പാചിത്തിയം സിയാ;
ഏകം സമ്ബഹുലാ വാപി, തഥേവ ഇതരായ വാ.
പരിഭാസന്തിയാ ¶ തസ്സാ, ദുക്കടം പരിദീപിതം;
സേസം അനന്തരേനേവ, സമുട്ഠാനാദിനാ സമം.
തതിയം.
നിമന്തിതാപി വാ സചേ, പവാരിതാപി വാ പന;
നിമന്തനപവാരണാ, ഉഭോപി വുത്തലക്ഖണാ.
പുരേഭത്തം തു യാഗുഞ്ച, ഠപേത്വാ കാലികത്തയം;
യാ ചജ്ഝോഹരണത്ഥായ, യം കിഞ്ചി പന ആമിസം.
പടിഗ്ഗണ്ഹാതി ചേ തസ്സാ, ഗഹണേ ദുക്കടം സിയാ;
അജ്ഝോഹാരവസേനേത്ഥ, പാചിത്തി പരിദീപിതാ.
കാലികാനി ച തീണേവ, ആഹാരത്ഥായ ഗണ്ഹതി;
ഗഹണേ ദുക്കടം വുത്തം, തഥാ അജ്ഝോഹരന്തിയാ.
നിമന്തിതാ യാ പന അപ്പവാരിതാ;
സചേപി യാഗും പിവതീധ വട്ടതി;
തഥാ കഥേത്വാ പുന സാമികസ്സ വാ;
സചേപി സാ ഭുഞ്ജതി അഞ്ഞഭോജനം.
കാലികാനി ച തീണേവ, പച്ചയേ സതി ഭുഞ്ജതി;
തഥാ ഉമ്മത്തികാദീനം, അനാപത്തി പകാസിതാ.
സമുട്ഠാനമിദം തുല്യം, അദ്ധാനേന ക്രിയാക്രിയം;
നിമന്തിതാ അനാപുച്ഛാ, സാമിം ഭുഞ്ജതി ചേ പന.
കപ്പിയം പന കാരേത്വാ, അകാരേത്വാപി വാ യദി;
പരിഭുഞ്ജതി യാ തസ്സാ, പാചിത്തി ക്രിയതോ സിയാ.
ചതുത്ഥം.
ഭിക്ഖുനീനം അവണ്ണം വാ, പാചിത്തി കുലസന്തികേ;
കുലസ്സാവണ്ണനം വാപി, ഭിക്ഖുനീനം വദന്തിയാ.
സന്തം ¶ ¶ ഭാസന്തിയാ ദോസം, ന ദോസുമ്മത്തികായ വാ;
ഓമസവാദതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
പഞ്ചമം.
അദ്ധയോജനതോ ഓരേ, ഭിക്ഖു ഓവാദദായകോ;
ന വസതി സചേ മഗ്ഗോ, അഖേമോ വാ സചേ സിയാ.
അയം അഭിക്ഖുകോ നാമ, ആവാസോ പന തത്ഥ ഹി;
ഉപഗച്ഛന്തിയാ വസ്സം, ആപത്തി അരുണുഗ്ഗമേ.
പക്കന്താ പക്ഖസങ്കന്താ, വിബ്ഭന്താ വാ മതാപി വാ;
വസ്സം ഉപഗതാ ഭിക്ഖൂ, അനാപത്താപദാസുപി.
സേസോ ഞേയ്യോ കഥാമഗ്ഗോ;
ഭിക്ഖുനോവാദകോ പന;
ഇദം ഏളകലോമേന;
സമുട്ഠാനാദിനാ സമം.
ഛട്ഠം.
യാ ഭിക്ഖുനുഭതോസങ്ഘേ, വസ്സംവുട്ഠാ തതോ പുന;
‘‘നാഹം പവാരേസ്സാമീ’’തി, സാ നിക്ഖിപതി ചേ ധുരം.
ധുരേ നിക്ഖിത്തമത്തസ്മിം, തസ്സാ പാചിത്തിയം സിയാ;
സതി വാ അന്തരായസ്മിം, ഗിലാനായാപദാസുപി.
പരിയേസിത്വാപി വാ ഭിക്ഖും, ന ദോസോ അലഭന്തിയാ;
ഇദം തു ധുരനിക്ഖേപ-സമുട്ഠാനമുദീരിതം.
സത്തമം.
‘‘ഓവാദാദീനമത്ഥായ, ന ഗച്ഛിസ്സാമ്യഹ’’ന്തി ഹി;
ധുരേ നിക്ഖിത്തമത്തസ്മിം, പാചിത്തി പരിദീപയേ.
സദിസം ¶ തു സമുട്ഠാനം, പഠമന്തിമവത്ഥുനാ;
അക്രിയം ലോകവജ്ജഞ്ച, കായികം ദുക്ഖവേദനം.
അട്ഠമം.
‘‘ന ¶ യാചിസ്സാമി ഓവാദം, ന പുച്ഛിസ്സാമുപോസഥം’’;
ഇച്ചേവം പന നിക്ഖിത്തേ, ധുരേ പാചിത്തിയം സിയാ.
സതി വാ അന്തരായസ്മിം, ഗിലാനായാപദാസു വാ;
ന ദോസോ പരിയേസിത്വാ, ദുതിയം അലഭന്തിയാ.
അട്ഠമേപി അനാപത്തി, ഏവമേവ പകാസിതാ;
ഇദം തു ധുരനിക്ഖേപ-സമുട്ഠാനമുദീരിതം.
നവമം.
പസാഖേ പന സഞ്ജാതം, ഗണ്ഡം രുചിതമേവ വാ;
അനാപുച്ഛാവ സങ്ഘം വാ, ഗണം ഏകേന ഏകികാ.
‘‘ഭിന്ദ ഫാലേഹി ധോവാ’’തി, സബ്ബാനേവാണാപേന്തിയാ;
കതേസു ദുക്കടാനിച്ഛ, തസ്സാ പാചിത്തിയോ ഛ ച.
‘‘യമേത്ഥ അത്ഥി കാതബ്ബം, തം സബ്ബം ത്വം കരോഹി’’തി;
ആണാപേതി സചേ ഏവം, സോ ച സബ്ബം കരോതി ചേ.
ഏകായ പന വാചായ, ദുക്കടാനി പനച്ഛ ച;
തസ്സാ പാചിത്തിയച്ഛക്കം, ദ്വാദസാപത്തിയോ സിയും.
ഭേദനാദീസു ഏകം സാ, ആണാപേതി സചേ പന;
സോ കരോതി ച സബ്ബാനി, ഏകം പാചിത്തിയം സിയാ.
ആപുച്ഛിത്വാപി വാ വിഞ്ഞും, ഗഹേത്വാ ദുതിയമ്പി വാ;
ഭേദനാദീനി സബ്ബാനി, കാരാപേതി സചേ പന.
തസ്സാ ¶ ഉമ്മത്തികാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ.
ദസമം.
ആരാമവഗ്ഗോ ഛട്ഠോ.
ഗണംപരിയേസനാദിസ്മിം, ഗബ്ഭിനിം വുട്ഠപേന്തിയാ;
ഞത്തിയാ കമ്മവാചാഹി, ഉപജ്ഝായായ ദുക്കടം.
കമ്മവാചായ ¶ ഓസാനേ, പാചിത്തി പരിയാപുതാ;
തഥാ ഗബ്ഭിനിസഞ്ഞായ, ന ച ഗബ്ഭിനിയാ പന.
ഉഭോ സഞ്ജാതകങ്ഖായ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം;
തഥാചരിനിയാ തസ്സാ, ഗണസ്സാപി ച ദീപിതം.
ദ്വീസ്വഗബ്ഭിനിസഞ്ഞായ, ന ദോസുമ്മത്തികായ വാ;
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
പഠമം.
ദുതിയേ നത്ഥി വത്തബ്ബം, പഠമേന സമം മതം;
സമുട്ഠാനാദിനാ സദ്ധിം, നത്ഥി കാചി വിസേസതാ.
ദുതിയം.
ഛസ്വസിക്ഖിതസിക്ഖം തു, സിക്ഖമാനഞ്ഹി ഭിക്ഖുനീ;
ദ്വേ വസ്സാനി സിയാപത്തി, വുട്ഠാപേയ്യ സചേ പന.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, ധമ്മകമ്മേ തു സത്ഥുനാ;
അധമ്മേ പന കമ്മസ്മിം, ദീപിതം തികദുക്കടം.
ഛസു സിക്ഖിതസിക്ഖം യാ, ദ്വേ വസ്സാനി അഖണ്ഡതോ;
വുട്ഠാപേതി അനാപത്തി, തഥാ ഉമ്മത്തികായ വാ.
ഇമാ ¶ ഹി ഛ ച സിക്ഖായോ, സട്ഠിവസ്സാപി ചേ പന;
പബ്ബജ്ജായ പദാതബ്ബാ, അദത്വാ ന ച കാരയേ.
തതിയം.
ചതുത്ഥേ നത്ഥി വത്തബ്ബം, ഇധ സങ്ഘേന സമ്മതം;
സിക്ഖമാനമനാപത്തി, ഹോതി തം വുട്ഠപേന്തിയാ.
അദിന്നാ പഠമം ഹോതി, സചേ വുട്ഠാനസമ്മുതി;
തത്ഥാപി ച പദാതബ്ബാ, ഉപസമ്പദമാളകേ.
തതിയഞ്ച ചതുത്ഥഞ്ച, സമുട്ഠാനാദിനാ പന;
പഠമേന സമം ഞേയ്യം, ചതുത്ഥം തു ക്രിയാക്രിയം.
ചതുത്ഥം.
ഊനദ്വാദസവസ്സം ¶ തു, കഞ്ചി ഗിഹിഗതം പന;
പരിപുണ്ണാതി സഞ്ഞായ, ന ദോസോ വുട്ഠപേന്തിയാ.
ഹോതി വാനുപസമ്പന്നാ, ഉപസമ്പാദിതാപി സാ;
അസേസേന ച സേസം തു, പഠമേന സമം മതം.
പഞ്ചമം.
ഛട്ഠം തു തതിയേ വുത്ത-നയേനേവ വിഭാവയേ;
സത്തമമ്പി തഥാ സബ്ബം, ചതുത്ഥേന സമം മതം.
ഛട്ഠസത്തമാനി.
യം തുവട്ടകവഗ്ഗസ്മിം, ദുക്ഖിതം സഹജീവിനിം;
വുത്തം തേന സമം ഞേയ്യം, അട്ഠമം ന വിസേസതാ.
അട്ഠമം.
ദ്വേ ¶ വസ്സാനി ച യാ കാചി, വുട്ഠാപിതപവത്തിനിം;
നാനുബന്ധേയ്യ ചേ തസ്സാ, പാചിത്തി പരിയാപുതാ.
‘‘ദ്വേ വസ്സാനി അഹം നാനു-ബന്ധിസ്സാമീ’’തി ചേ പന;
ധുരേ നിക്ഖിത്തമത്തസ്മിം, തസ്സാ പാചിത്തിയം സിയാ.
തഞ്ച ബാലമലജ്ജിം വാ, ഗിലാനായാപദാസു വാ;
നാനുബന്ധന്തിയാ തസ്സാ, ന ദോസുമ്മത്തികായ വാ.
സമുട്ഠാനാദയോ തുല്യാ, പഠമന്തിമവത്ഥുനാ;
ഇദം പനാക്രിയം വുത്തം, വേദനാ ദുക്ഖവേദനാ.
നവമം.
വുട്ഠാപേത്വാ തു യാ കാചി, ഭിക്ഖുനീ സഹജീവിനിം;
തം ഗഹേത്വാ ന ഗച്ഛേയ്യ, ന ചഞ്ഞം ആണാപേയ്യ ചേ.
ധുരേ നിക്ഖിത്തമത്തസ്മിം, തസ്സാ പാചിത്തിയം സിയാ;
സതി വാ അന്തരായസ്മിം, ദുതിയം അലഭന്തിയാ.
ആപദാസു ¶ ഗിലാനായ, തഥാ ഉമ്മത്തികായ വാ;
ന ദോസോ ധുരനിക്ഖേപ-സമുട്ഠാനമിദം പന.
ദസമം.
ഗബ്ഭിനിവഗ്ഗോ സത്തമോ.
കുമാരിഭൂതവഗ്ഗസ്സ, പഠമാദീനി തീണിപി;
ഗിഹിഗതേഹി തീഹേവ, സദിസാനീതി നിദ്ദിസേ.
യാ മഹൂപപദാ ദ്വേ തു, സിക്ഖമാനാ പനാദിതോ;
‘‘ഗതാ വീസതിവസ്സാ’’തി, വിഞ്ഞാതബ്ബാ വിഭാവിനാ.
സചേ ¶ ഗിഹിഗതാ ഹോന്തി, ന ച വാ പുരിസം ഗതാ;
‘‘സിക്ഖമാനാ’’തി വത്തബ്ബാ, താ ഹി സമ്മുതിആദിസു.
ന താ ‘‘കുമാരിഭൂതാ’’തി, തഥാ ‘‘ഗിഹിഗതാ’’തി വാ;
വത്തബ്ബാ പനുഭോപേതാ, ഏവം വത്തും ന വട്ടതി.
സമ്മുതിം ദസവസ്സായ, ദത്വാ ദ്വാദസവസ്സികാ;
കത്തബ്ബാ ഉപസമ്പന്നാ, സേസാസുപി അയം നയോ.
യാ അട്ഠാരസവസ്സാ തു, തതോ പട്ഠായ സാ പന;
വുത്താ ‘‘കുമാരിഭൂതാ’’തി, തഥാ ‘‘ഗിഹിഗതാ’’തിപി.
വുത്താ ‘‘കുമാരിഭൂതാ’’തി, സാമണേരീ ഹി യാ പന;
‘‘കുമാരിഭൂതാ’’ ഇച്ചേവ, വത്തബ്ബാ ന പനഞ്ഞഥാ.
ഏതാ തു പന തിസ്സോപി, സിക്ഖാസമ്മുതിദാനതോ;
‘‘സിക്ഖമാനാ’’തി വത്തുമ്പി, വട്ടതേവ ന സംസയോ.
തതിയം.
ഊനദ്വാദസവസ്സാവ, വുട്ഠാപേതി സചേ പരം;
ഹുത്വാ സയമുപജ്ഝായാ, സിക്ഖമാനം തു ഭിക്ഖുനീ.
പുബ്ബേ വുത്തനയേനേവ, ദുക്കടാനമനന്തരം;
കമ്മവാചാനമോസാനേ, തസ്സാ പാചിത്തി ദീപിതാ.
ചതുത്ഥം.
പഞ്ചമേ ¶ നത്ഥി വത്തബ്ബം, ചതുത്ഥം പഞ്ചമമ്പി ച;
ഉഭയം തിസമുട്ഠാനം, പഞ്ചമം തു ക്രിയാക്രിയം.
പഞ്ചമം.
സങ്ഘേനുപപരിക്ഖിത്വാ, ‘‘അലം താവാ’’തി വാരിതാ;
ഉപസമ്പാദിതേനേത്ഥ, പച്ഛാ ഖീയതി ദോസതാ.
ഉജ്ഝായതി ¶ സചേ ഛന്ദ-ദോസാദീഹി കരോന്തിയാ;
ന ദോസോ തിസമുട്ഠാനം, സചിത്തം ദുക്ഖവേദനം.
ഛട്ഠം.
ലദ്ധേ ച ചീവരേ പച്ഛാ, അസന്തേ അന്തരായികേ;
‘‘വുട്ഠാപേസ്സാമി നാഹ’’ന്തി, ധുരനിക്ഖേപനേ പന.
ഹോതി പാചിത്തിയം തസ്സാ, ഗിലാനായാപദാസുപി;
ന ദോസോ പരിയേസിത്വാ, പരിസം അലഭന്തിയാ.
ഇദഞ്ഹി ധുരനിക്ഖേപ-സമുട്ഠാനം സചിത്തകം;
അക്രിയം ലോകവജ്ജഞ്ച, ഹോതിദം ദുക്ഖവേദനം.
സത്തമം.
അട്ഠമം സത്തമേനേവ, സദിസം പന സബ്ബഥാ;
നവമേപി ച വത്തബ്ബം, നത്ഥി ഉത്താനമേവിദം.
നത്ഥാജാനന്തിയാ ദോസോ, തഥാ ഉമ്മത്തികായ വാ;
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
അട്ഠമനവമാനി.
മാതരാ പിതരാ വാഥ, നാനുഞ്ഞാതം തു സാമിനാ;
തസ്സാ പാചിത്തിയാപത്തി, തം വുട്ഠാപേന്തിയാ സിയാ.
ഉപസമ്പദകാലസ്മിം, തഥാ പബ്ബാജനക്ഖണേ;
ദ്വിക്ഖത്തും പുച്ഛിതബ്ബം തു, ഭിക്ഖുനീഹി, ന ഭിക്ഖുനാ.
അനാപത്തി ¶ ന ജാനാതി, മാതുആദീനമത്ഥിതം;
ഇദം ചതുസമുട്ഠാനം, വാചതോ കായവാചതോ.
വാചാമാനസതോ ¶ ചേവ, കായവാചാദിതോപി ച;
ക്രിയാക്രിയമചിത്തഞ്ച, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
ദസമം.
യാ പാരിവാസികേനേത്ഥ, ഛന്ദദാനേന ഭിക്ഖുനീ;
വുട്ഠാപേതി സചേ സിക്ഖ-മാനം പാചിത്തിയം സിയാ.
അവുട്ഠിതായനാപത്തി, പരിസായാവിഹായ വാ;
ഛന്ദം തു തിസമുട്ഠാനം, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
ഏകാദസമം.
ദ്വാദസേ തേരസേ വാപി, വത്തബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, അനന്തരസമാ മതാ.
ദ്വാദസമതേരസമാനി.
കുമാരീഭൂതവഗ്ഗോ അട്ഠമോ.
സമണീ അഗിലാനാ യാ, ധാരേയ്യ ഛത്തുപാഹനം;
തസ്സാ പാചിത്തിയാപത്തി, ഹോതീതി പരിയാപുതാ.
സചേ ഏകപയോഗേന, മഗ്ഗസ്സ ഗമനേ പന;
ദിവസമ്പി ച ധാരേതി, ഏകം പാചിത്തിയം സിയാ.
കദ്ദമാദീനി പസ്സിത്വാ, ഓമുഞ്ചിത്വാ ഉപാഹനാ;
ഛത്തമേവ ച ധാരേന്തീ, യദി ഗച്ഛതി ദുക്കടം.
സചേ ഉപാഹനാരുള്ഹാ, ദിസ്വാ ഗച്ഛാദികം പന;
തം ഛത്തമപനാമേത്വാ, ദുക്കടം ഹോതി ഗച്ഛതി.
ഛത്തമ്പി അപനാമേത്വാ, ഓമുഞ്ചിത്വാ ഉപാഹനാ;
പുന ധാരേന്തിയാ തസ്സാ, ഹോതി പാചിത്തിയം പന.
പയോഗഗണനായേവ ¶ ¶ , പാചിത്തിഗണനാ സിയാ;
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, തഥേവ ദ്വികദുക്കടം.
ആരാമേ ഉപചാരേ വാ, ദോസോ നത്ഥാപദാസുപി;
ഇദം ഏളകലോമേന, സമുട്ഠാനാദിനാ സമം.
പഠമം.
ഹോതി ഭിക്ഖുനിയാ യാനാ, ഓരോഹിത്വാ പുനപ്പുനം;
അഭിരൂഹന്തിയാപത്തി, പയോഗഗണനാവസാ.
ആപദാസു അനാപത്തി, തഥാ ഉമ്മത്തികായ വാ;
സേസം അനന്തരേനേവ, സമുട്ഠാനാദിനാ സമം.
ദുതിയം.
യാ ച ധാരേയ്യ സങ്ഘാണിം, യം കിഞ്ചിപി കടൂപിയം;
തസ്സാ പാചിത്തിയാപത്തി, ഹോതീതി പരിയാപുതാ.
ധാരേന്തിയാ പനേത്ഥാപി, ഓമുഞ്ചിത്വാ പുനപ്പുനം;
പയോഗഗണനായേവ, തസ്സാ പാചിത്തിയോ സിയും.
ആബാധപച്ചയാ യാ തു, ധാരേതി കടിസുത്തകം;
തഥാ ഉമ്മത്തികാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ.
സേസം തു പഠമേനേവ, സദിസന്തി പകാസിതം;
ഇധ ചാകുസലം ചിത്തം, ലോകവജ്ജം വിസേസതാ.
തതിയം.
ധാരേതി പന യം കിഞ്ചി, സചേ സീസൂപഗാദിസു;
തസ്സാ തസ്സ ച വത്ഥുസ്സ, ഗണനാപത്തിയോ സിയും.
ആബാധപച്ചയാ ¶ ദോസോ, കിഞ്ചി ധാരേന്തിയാ ന ച;
സേസം അനന്തരേനേവ, സദിസം പരിദീപിതം.
ചതുത്ഥം.
യേന ¶ കേനചി ഗന്ധേന, സവണ്ണാവണ്ണകേന ച;
ന്ഹാസന്തിയാ പനാപത്തി, ന്ഹാനോസാനേ പകാസിതാ.
ഗന്ധയോജനതോ സബ്ബ-പയോഗേ ദുക്കടം സിയാ;
ആബാധപച്ചയാ ദോസോ, നത്ഥി ഉമ്മത്തികായ വാ.
സേസം തു തതിയേനേവ, സദിസം സബ്ബഥാ മതം;
ഛട്ഠമ്പി തതിയേനേവ, സദിസന്തി പകാസിതം.
പഞ്ചമഛട്ഠാനി.
ഉബ്ബട്ടാപേയ്യ ചഞ്ഞായ, സമ്ബാഹാപേയ്യ വാ തഥാ;
ഹോതി ഭിക്ഖുനിയാപത്തി, സചേ ഭിക്ഖുനിയാ പന.
ഏത്ഥ ഹത്ഥമമോചേത്വാ, ഏകാ ഉബ്ബട്ടനേ സിയാ;
മോചേത്വാ പന മോചേത്വാ, പയോഗഗണനാ സിയാ.
സമ്ബാഹനേപി ഏസേവ, നയോ ഞേയ്യോ വിഭാവിനാ;
ആപദാസു ഗിലാനായ, അനാപത്തി പകാസിതാ.
സേസം തു തതിയേനേവ, സമുട്ഠാനാദിനാ സമം;
സത്തമേന സമാനാവ, അട്ഠമാദീനി തീണിപി.
സത്തമട്ഠമനവമദസമാനി.
യാ അന്തോഉപചാരസ്മിം, ഭിക്ഖുസ്സ പുരതോ പന;
അനാപുച്ഛാ നിസീദേയ്യ, ഛമായപി ന വട്ടതി.
തികപാചിത്തിയം ¶ വുത്തം, പുച്ഛിതേ ദുക്കടദ്വയം;
ആപദാസു ഗിലാനായ, ന ദോസുമ്മത്തികായ വാ.
ഇദം പന സമുട്ഠാനം, കഥിനേന സമം മതം;
ക്രിയാക്രിയമചിത്തഞ്ച, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
ഏകാദസമം.
അനോകാസകതം ഭിക്ഖും, പഞ്ഹം പുച്ഛേയ്യ ദോസതാ;
വിനയേ ച കതോകാസം, സുത്തം പുച്ഛന്തിയാപി ച.
കാരേത്വാ ¶ പന ഓകാസം, അനോദിസ്സാപി പുച്ഛതി;
ന ദോസോ പദസോധമ്മ-സമുട്ഠാനമിദം പന.
ദ്വാദസമം.
സംകച്ചികം വിനാ ഗാമം, പദസാ പവിസന്തിയാ;
പരിക്ഖിത്തസ്സ ഗാമസ്സ, പരിക്ഖേപോക്കമേ പന.
ദുക്കടം പഠമേ പാദേ, പാചിത്തി ദുതിയേ സിയാ;
ഉപചാരോക്കമേപേത്ഥ, ഏസേവ ച നയോ മതോ.
യസ്സാ സംകച്ചികം നട്ഠം, അച്ഛിന്നം വാപി കേനചി;
അനാപത്തി സിയാ തസ്സാ, ഗിലാനായാപദാസുപി.
ഇദമേളകലോമേന, സമുട്ഠാനാദിനാ സമം;
സേസം വുത്തനയേനേവ, വിഞ്ഞാതബ്ബം വിഭാവിനാ.
തേരസമം.
ഛത്തുപാഹനവഗ്ഗോ നവമോ.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ പാചിത്തിയകഥാ നിട്ഠിതാ.
പാടിദേസനീയകഥാ
അഗിലാനാ ¶ സചേ സപ്പിം, ലദ്ധം വിഞ്ഞത്തിയാ സയം;
‘‘ഭുഞ്ജിസ്സാമീ’’തി ഗഹണേ, ദുക്കടം പരിദീപിതം.
അജ്ഝോഹാരവസേനേവ, പാടിദേസനിയം സിയാ;
തിപാടിദേസനീയം തു, ഗിലാനായ ദ്വിദുക്കടം.
ഗിലാനാ വിഞ്ഞാപേത്വാന, പച്ഛാ സേവന്തിയാപി ച;
ഗിലാനായാവസേസം വാ, വിഞ്ഞത്തം ഞാതകാദിതോ.
അഞ്ഞസ്സത്ഥായ ¶ വാ അത്ത-ധനേനുമ്മത്തികായ വാ;
അനാപത്തി സമുട്ഠാനം, അദ്ധാനസദിസം മതം.
പഠമം.
അയമേവ ച സേസേസു, ദുതിയാദീസു നിച്ഛയോ;
സമുട്ഠാനാദിനാ സദ്ധിം, നത്ഥി കാചി വിസേസതാ.
അനാഗതേസു സബ്ബേസു, സപ്പിആദീസു പാളിയം;
ഭുഞ്ജന്തിയാ തു വിഞ്ഞത്വാ, അട്ഠസുപി ച ദുക്കടം.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ
പാടിദേസനീയകഥാ നിട്ഠിതാ.
സേഖിയാ പന യേ ധമ്മാ, ഉദ്ദിട്ഠാ പഞ്ചസത്തതി;
തേസം മഹാവിഭങ്ഗേ തു, വുത്തോ അത്ഥവിനിച്ഛയോ.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ
സിക്ഖാകരണീയകഥാ നിട്ഠിതാ.
ഉഭതോപാതിമോക്ഖാനം ¶ ;
സവിഭങ്ഗാനമേവ യോ;
അത്ഥോ അട്ഠകഥാസാരോ;
സോ ച വുത്തോ വിസേസതോ.
തഞ്ച സബ്ബം സമാദായ, വിനയസ്സ വിനിച്ഛയോ;
ഭിക്ഖൂനം ഭിക്ഖുനീനഞ്ച, ഹിതത്ഥായ കതോ മയാ.
ഇമം പടിഭാനജന്തു നോ ജന്തുനോ;
സുണന്തി വിനയേ ഹി തേ യേ ഹിതേ;
ജനസ്സ സുമതായനേ തായനേ;
ഭവന്തി പകതഞ്ഞുനോ തഞ്ഞുനോ.
ബഹുസാരനയേ വിനയേ പരമേ;
അഭിപത്ഥയതാ ഹി വിസാരദതം;
പരമാ പന ബുദ്ധിമതാ മഹതീ;
കരണീയതമാ യതിനാദരതാ.
അവഗച്ഛതി യോ പന ഭിക്ഖു ഇമം;
വിനയസ്സ വിനിച്ഛയമത്ഥയുതം;
അമരം അജരം അരജം അരുജം;
അധിഗച്ഛതി സന്തിപദം പന സോ.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ
ഭിക്ഖുനീവിഭങ്ഗകഥാ നിട്ഠിതാ.
ഖന്ധകകഥാ
മഹാവഗ്ഗോ
മഹാഖന്ധകകഥാ
പബ്ബജ്ജാകഥാ
സീലക്ഖന്ധാദിയുത്തേന ¶ ¶ , സുഭക്ഖന്ധേന ദേസിതേ;
ഖന്ധകേപി പവക്ഖാമി, സമാസേന വിനിച്ഛയം.
മാതരാ അനനുഞ്ഞാതം, പിതരാ വാപി ഭിക്ഖുനോ;
ഭണ്ഡുകമ്മമപുച്ഛിത്വാ, പബ്ബാജേന്തസ്സ ദുക്കടം.
ഉദ്ദേസപരിപുച്ഛായ, സയം ചേ ബ്യാവടോ സിയാ;
ദഹരോ ആണാപേതബ്ബോ, പബ്ബാജേത്വാനയാതി ച.
ഉപജ്ഝായമഥുദ്ദിസ്സ, അവുത്തോ ദഹരോ പന;
പബ്ബാജേതി സചേ തം സോ, സയമേവാപി വട്ടതി.
സാമണേരോപി വത്തബ്ബോ, ദഹരോ നത്ഥി തത്ഥ ചേ;
‘‘ഖണ്ഡസീമമിമം നേത്വാ, പബ്ബാജേത്വാനയാ’’തി ച.
സരണാനി പനേതസ്സ, ദാതബ്ബാനേവ അത്തനാ;
ഏവമ്പി ഭിക്ഖുനായേവ, ഹോതി പബ്ബാജിതോ നരോ.
പുരിസം ഭിക്ഖുതോ അഞ്ഞോ, പബ്ബാജേതി ന വട്ടതി;
ഇത്ഥിം ഭിക്ഖുനിതോ അഞ്ഞോ, പബ്ബാജേതി ന വട്ടതി.
സാമണേരോപി വാ ദാതും, സാമണേരീപി വാ തഥാ;
ആണത്തിയാ ഉഭിന്നമ്പി, കാസായാനി ലഭന്തി തേ.
സയമേവ ച യം കിഞ്ചി, പബ്ബാജേന്തേന ഭിക്ഖുനാ;
കേസാപനയനം കത്വാ, പഠമം ഉദകേ പുന.
ന്ഹാപേതബ്ബോ ¶ ¶ സിയാ സുട്ഠു, ഘംസിത്വാ ഗോമയാദിനാ;
സരീരേ പീളകാ വാപി, കച്ഛു വാ തസ്സ ഹോന്തി ചേ.
മാതാ യഥാ നിയംപുത്തം, ന ജിഗുച്ഛതി സബ്ബസോ;
ന്ഹാപേതബ്ബോവ യതിനാ, തഥേവ അജിഗുച്ഛതാ.
കസ്മാ? പനേത്തകേനാപി, ഉപകാരേന സാസനേ;
സോ സദാ ബലവസ്നേഹോ, ഹോതുപജ്ഝായകാദിസു.
വിനോദേത്വാ പനുപ്പന്നം, ഉക്കണ്ഠം കുലപുത്തകാ;
സിക്ഖായോ പരിപൂരേത്വാ, നിബ്ബാനം പാപുണന്തി ഹി.
ഗന്ധചുണ്ണേന വാ പച്ഛാ, ചുണ്ണേനപി ഹലിദ്ദിയാ;
സരീരം തസ്സ സീസഞ്ച, ഉബ്ബട്ടേത്വാ പുനപ്പുനം.
ഗിഹിഗന്ധം വിനോദേത്വാ, കാസായാനി പനേകതോ;
ദ്വത്തിക്ഖത്തും സകിം വാപി, ദാതബ്ബാനിസ്സ ഭിക്ഖുനാ.
അഥ ഹത്ഥേപി വാ തസ്സ, അദത്വാ സയമേവ തം;
അച്ഛാദേതി ഉപജ്ഝായോ, വട്ടതാചരിയോപി വാ.
നിവാസേതി അനാണത്തോ, സോ പാരുപതി വാ സയം;
അപനേത്വാ തതോ സബ്ബം, പുന ദാതബ്ബമേവ തം.
ഭിക്ഖുനാ തു സഹത്ഥേന, തഥാ ആണത്തിയാപി വാ;
ദിന്നം വട്ടതി കാസാവം, നാദിന്നം പന വട്ടതി.
തസ്സേവ സന്തകം വാപി, കാ കഥാ അത്തസന്തകേ;
വന്ദാപേത്വാ തത്ഥ ഭിക്ഖൂ, കാരാപേത്വാന ഉക്കുടിം.
അഞ്ജലിം പഗ്ഗഹാപേത്വാ, ദാതബ്ബം സരണത്തയം;
പടിപാടിവസേനേവ, ന ച ഉപ്പടിപാടിയാ.
സചേ ഏകപദം വാപി, ദേതി ഏകക്ഖരമ്പി വാ;
പടിപാടിം വിരജ്ഝിത്വാ, ഗഹിതം ചേ ന വട്ടതി.
തിക്ഖത്തും യദി വാ ദേതി, ബുദ്ധം സരണമേവ വാ;
തഥാ സേസേസു ചേവമ്പി, ന ദിന്നാനേവ ഹോന്തി ഹി.
കത്വാനുനാസികന്താനി ¶ , ഏകാബദ്ധാനി വാ പന;
വിച്ഛിന്ദിത്വാഥ മ-ന്താനി, ദാതബ്ബാനി വിജാനതാ.
ഉപസമ്പദകമ്മം ¶ തു, ഏകതോസുദ്ധിയാ സിയാ;
ന ഹോതി പന പബ്ബജ്ജാ, ഉഭതോസുദ്ധിയാ വിനാ.
തസ്മാ ആചരിയേനാപി, തഥാന്തേവാസികേനപി;
ബു-ദ്ധ-കാരാദയോ വണ്ണാ, ഠാനകരണസമ്പദം.
അഹാപേന്തേന വത്തബ്ബാ, പബ്ബജ്ജാഗുണമിച്ഛതാ;
ഏകവണ്ണവിനാസേന, പബ്ബജ്ജാ ഹി ന രൂഹതി.
യദി സിദ്ധാപി പബ്ബജ്ജാ, സരണാഗമനതോവ ഹി;
ദാതബ്ബാ ദസ സീലാനി, പൂരണത്ഥായ ഭിക്ഖുനാ.
പബ്ബജ്ജാകഥാ.
ഉപജ്ഝായമഥാചരിയം, നിസ്സായ വസതാ പന;
കത്തബ്ബാനേവ വത്താനി, പിയസീലേന ഭിക്ഖുനാ.
ആസനം പഞ്ഞപേതബ്ബം, ദന്തകട്ഠം മുഖോദകം;
ദാതബ്ബം തസ്സ കാലേന, സചേ യാഗു ഭവിസ്സതി.
യാഗു തസ്സുപനേതബ്ബാ, സങ്ഘതോ കുലതോപി വാ;
പത്തേ വത്തഞ്ച കാതബ്ബം, വത്തം ഗാമപ്പവേസനേ.
ചീവരേ യാനി വത്താനി, വുത്താനി ഹി മഹേസിനാ;
സേനാസനേ തഥാ പാദ-പീഠകഥലികാദിസു.
ഏവമാദീനി വത്താനി, സബ്ബാനി പന രോഗതോ;
വുട്ഠാനാഗമനന്താനി, സത്തതിംസസതം സിയും.
വത്തഭേദേന സബ്ബത്ഥ, ദുക്കടം തു പകാസിതം;
അനാദരവസേനേവ, അകരോന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
ഉപജ്ഝായാചരിയവത്തകഥാ.
ഉപജ്ഝായസ്സ ¶ വത്താനി, തഥാ സദ്ധിവിഹാരികേ;
സതം തേരസ ഹോന്തേവ, തഥാന്തേവാസികേപി ച.
സദ്ധിവിഹാരികന്തേവാസികവത്തകഥാ.
പക്കന്തേ വാപി വിബ്ഭന്തേ, പക്ഖസങ്കന്തകേ മതേ;
ആണത്തിയാ ഉപജ്ഝായാ, പസ്സമ്ഭതി ച നിസ്സയോ.
ഹോതി ആചരിയമ്ഹാപി, ഛധാ നിസ്സയഭേദനം;
പക്കന്തേ ¶ വാപി വിബ്ഭന്തേ, പക്ഖസങ്കന്തകേ മതേ.
ആണത്തിയം ഉഭിന്നമ്പി, ധുരനിക്ഖേപനേപി ച;
ഏകേകസ്സ ഉഭിന്നം വാ, നാലയേ സതി ഭിജ്ജതി.
ഉപജ്ഝായസമോധാന-ഗതസ്സാപി ച ഭിജ്ജതി;
ദസ്സനം സവനഞ്ചാതി, സമോധാനം ദ്വിധാ മതം.
അദ്ധികസ്സ ഗിലാനസ്സ, ഗിലാനുപട്ഠകസ്സ ച;
യാചിതസ്സ ന ദോസോവ, വസിതും നിസ്സയം വിനാ.
ജാനതാ അത്തനോ ചേവ, വനേ ഫാസുവിഹാരതം;
സഭാഗേ ദായകേസന്തേ, വസിതുമ്പി ച വട്ടതി.
നിസ്സയപടിപ്പസ്സമ്ഭനകഥാ.
കുട്ഠിം ഗണ്ഡിം കിലാസിഞ്ച, സോസിഞ്ച അപമാരികം;
തഥാ രാജഭടം ചോരം, ലിഖിതം കാരഭേദകം.
കസാഹതം നരഞ്ചേവ, പുരിസം ലക്ഖണാഹതം;
ഇണായികഞ്ച ദാസഞ്ച, പബ്ബാജേന്തസ്സ ദുക്കടം.
ഹത്ഥച്ഛിന്നമളച്ഛിന്നം, പാദച്ഛിന്നഞ്ച പുഗ്ഗലം;
കണ്ണനാസങ്ഗുലിച്ഛിന്നം, കണ്ഡരച്ഛിന്നമേവ ച.
കാണം കുണിഞ്ച ഖുജ്ജഞ്ച, വാമനം ഫണഹത്ഥകം;
ഖഞ്ജം പക്ഖഹതഞ്ചേവ, സീപദിം പാപരോഗിനം.
ജരായ ¶ ദുബ്ബലം അന്ധം, ബധിരഞ്ചേവ മമ്മനം;
പീഠസപ്പിം തഥാ മൂഗം, പബ്ബാജേന്തസ്സ ദുക്കടം.
അതിദീഘോതിരസ്സോ വാ, അതികാലോപി വാ തഥാ;
അച്ചോദാതോപി വാ മട്ഠ-തമ്ബലോഹനിദസ്സനോ.
അതിഥൂലോ അതികിസ്സോ, മഹാസീസോപി വാ തഥാ;
അതിഖുദ്ദകസീസേന, സഹിതേന യുത്തോപി വാ.
കുടകുടകസീസോ ¶ വാ, തഥാ സിഖരസീസകോ;
വേളുനാളിസമാനേന, സീസേന ച യുതോ നരോ.
കപ്പസീസോപി പബ്ഭാര-സീസോ വാ വണസീസകോ;
തഥാ കണ്ണികകേസോ വാ, ഥൂലകേസോപി വാ തഥാ.
പൂതിനില്ലോമസീസോ വാ, ജാതിപണ്ഡരകേസകോ;
ജാതിയാ തമ്ബകേസോ വാ, തഥേവാവട്ടസീസകോ.
സീസലോമേകബദ്ധേഹി, ഭമുകേഹി യുതോപി വാ;
സമ്ബദ്ധഭമുകോ വാപി, നില്ലോമഭമുകോപി വാ.
മഹന്തഖുദ്ദനേത്തോ വാ, തഥാ വിസമലോചനോ;
കേകരോ വാപി ഗമ്ഭീര-നേത്തോ വിസമചക്കലോ.
ജതുമൂസികകണ്ണോ വാ, ഹത്ഥികണ്ണോപി വാ പന;
ഛിദ്ദമത്തകകണ്ണോ വാ, തഥേവാവിദ്ധകണ്ണകോ.
തഥാ ടങ്കിതകണ്ണോ വാ, പൂതികണ്ണോപി വാ പന;
യോനകാദിപ്പഭേദോപി, നായം പരിസദൂസകോ.
അതിപിങ്ഗലനേത്തോ വാ, തഥാ നിപ്പഖുമക്ഖി വാ;
അസ്സുപഗ്ഘരനേത്തോ വാ, പക്കപുപ്ഫിതലോചനോ.
തഥേവ ച മഹാനാസോ, അതിഖുദ്ദകനാസികോ;
തഥാ ചിപിടനാസോ വാ, നരോ കുടിലനാസികോ.
നിച്ചവിസ്സവനാസോ ¶ വാ, യോ വാ പന മഹാമുഖോ;
വങ്കഭിന്നമുഖോ വാപി, മഹാഓട്ഠോപി വാ പന.
തഥാ തനുകഓട്ഠോ വാ, വിപുലുത്തരഓട്ഠകോ;
ഓട്ഠഛിന്നോപി ഉപ്പക്ക-മുഖോ ഏളമുഖോപി വാ.
സങ്ഖതുണ്ഡോപി ദുഗ്ഗന്ധ-മുഖോ വാ പന പുഗ്ഗലോ;
മഹാദന്തോപി അച്ചന്തം, തഥാ അസുരദന്തകോ.
ഹേട്ഠാ ഉപരിതോ വാപി, ബഹിനിക്ഖന്തദന്തകോ;
അദന്തോ പൂതിദന്തോ വാ, അതിഖുദ്ദകദന്തകോ.
യസ്സ ദന്തന്തരേ ദന്തോ, കാളകദന്തസന്നിഭോ;
സുഖുമോവ ഠിതോ, തം ചേ, പബ്ബാജേതുമ്പി വട്ടതി.
യോ ¶ മഹാഹനുകോ പോസോ;
ദീഘേന ഹനുനാ യുതോ;
ചിപിടഹനുകോ വാപി;
രസ്സേന ഹനുനാ യുതോ.
നിമ്മസ്സുദാഠികോ വാപി, അതിദീഘഗലോപി വാ;
അതിരസ്സഗലോപി വാ, ഭിന്നഗണ്ഠിഗലോപി വാ.
തഥാ ഭട്ഠംസകൂടോ വാ, ഭിന്നപിട്ഠിഉരോപി വാ;
സുദീഘരസ്സഹത്ഥോ വാ, കച്ഛുകണ്ഡുസമായുതോ.
മഹാനിസദമംസോ വാ, ഉദ്ധനഗ്ഗുപമായുതോ;
വാതണ്ഡികോ മഹാഊരു, സങ്ഘട്ടനകജാണുകോ.
ഭിന്നജാണു മഹാജാണു, ദീഘജങ്ഘോ വിജങ്ഘകോ;
വികടോ വാപി പണ്ഹോ വാ, തഥാ ഉബ്ബദ്ധപിണ്ഡികോ.
യട്ഠിജങ്ഘോ മഹാജങ്ഘോ, മഹാപാദോപി യോ നരോ;
തഥാ പിട്ഠികപാദോ വാ, മഹാപണ്ഹിപി വാ പന.
വങ്കപാദോ ¶ നരോ യോ വാ, ഗണ്ഠികങ്ഗുലികോപി വാ;
യോ പനന്ധനഖോ വാപി, കാളപൂതിനഖോപി ച.
ഇച്ചേവമാദികം കഞ്ചി, നരം പരിസദൂസകം;
പബ്ബാജേന്തസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
പരിസദൂസകകഥാ.
‘‘സാമണേരജ്ജ മാ ഖാദ, മാ ഭുഞ്ജ ച പിവാ’’തി ച;
നിവാരേന്തസ്സ ആഹാരം, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
‘‘നിവാരേസ്സാമി ആഹാര’’-മിതി വാ പത്തചീവരം;
അന്തോ നിക്ഖിപതോ സബ്ബ-പയോഗേസുപി ദുക്കടം.
ദുബ്ബചസാമണേരസ്സ, അനാചാരസ്സ കേവലം;
ദണ്ഡകമ്മം ഹവേ കത്വാ, ഹിതകാമേന ഭിക്ഖുനാ.
യാഗും വാ പന ഭത്തം വാ, ദസ്സേത്വാ കിര ഭാസിതും;
‘‘ആഹടേ ദണ്ഡകമ്മേ ത്വം, ലച്ഛസീദ’’ന്തി വട്ടതി.
അപരാധാനുരൂപേന ¶ , ദണ്ഡകമ്മം തു കാരയേ;
വാലികാസലിലാദീന-മാഹരാപനമേവ തം.
സീസേ വാ നിക്ഖിപാപേതും, പാസാണാദീനി കാനിചി;
നിപജ്ജാപേതുമുണ്ഹേ വാ, പാസാണേ ഭൂമിയാപി വാ.
ഉദകം വാ പവേസേതും, ന ച വട്ടതി ഭിക്ഖുനോ;
ഇധാവരണമത്തം തു, ദണ്ഡകമ്മം പകാസിതം.
നിവാരണകഥാ.
പക്ഖോപക്കമികാസിത്താ, ചതുത്ഥോ പനുസൂയകോ;
നപുംസകേന പഞ്ചേതേ, പണ്ഡകാ പരിദീപിതാ.
തേസു ആസിത്തുസൂയാനം, പബ്ബജ്ജാ ന നിവാരിതാ;
ഇതരേസം തു തിണ്ണമ്പി, പണ്ഡകാനം നിവാരിതാ.
വാരിതാ ¶ യസ്സ പബ്ബജ്ജാ, നാസേതബ്ബോതി സോ മതോ;
തിവിധേ പന തേ ഞത്വാ, പബ്ബാജേന്തസ്സ ദുക്കടം.
പണ്ഡകകഥാ.
ലിങ്ഗത്ഥേനോ ച സംവാസ-ത്ഥേനോ തദുഭയസ്സ ച;
ഥേയ്യസംവാസകോ നാമ, തിവിധോപി പവുച്ചതി.
സയമേവ ച യോ തത്ഥ, പബ്ബജിത്വാ ന ഗണ്ഹതി;
ഭിക്ഖുവസ്സാനി വാ നേവ, യഥാവുഡ്ഢമ്പി വന്ദനം.
ലിങ്ഗത്ഥേനോ അയം ലിങ്ഗ-മത്തസ്സ ഥേനതോ സിയാ;
യോ ച പബ്ബജിതോ ഹുത്വാ, ഭിക്ഖുവസ്സാനി ഗണ്ഹതി.
സംവാസം സാദിയന്തോവ, സംവാസത്ഥേനകോ മതോ;
ഉഭയത്ഥേനകോ വുത്ത-നയോയേവ, യഥാഹ ച.
‘‘രാജദുബ്ഭിക്ഖകന്താര-രോഗവേരിഭയേഹി വാ;
ചീവരാഹരണത്ഥം വാ, ലിങ്ഗമാദിയതീധ യോ.
സംവാസം നാധിവാസേതി, യാവ സോ സുദ്ധമാനസോ;
ഥേയ്യസംവാസകോ നാമ, താവ ഏസ ന വുച്ചതി’’.
ഥേയ്യസംവാസകകഥാ.
‘‘തിത്ഥിയോഹം ¶ ഭവിസ്സ’’ന്തി, ഉപസമ്പന്നഭിക്ഖു ചേ;
സലിങ്ഗേനേവ യോ യാതി, തിത്ഥിയാനമുപസ്സയം.
ഗച്ഛതോ പദവാരേന, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം;
ഹോതി തിത്ഥിയപക്കന്തോ, ലിങ്ഗേ തേസം തു നിസ്സിതേ.
‘‘തിത്ഥിയോഹം ഭവിസ്സ’’ന്തി, കുസചീരാദികം പന;
സയമേവ നിവാസേതി, സോപി പക്കന്തകോ സിയാ.
നഗ്ഗോ ¶ ആജീവകാദീനം, ഗന്ത്വാ തേസം ഉപസ്സയം;
ലുഞ്ചാപേതി സചേ കേസേ, വത്താനാദിയതീധ വാ.
മോരപിഞ്ഛാദികം തേസം, ലിങ്ഗം ഗണ്ഹാതി വാ സചേ;
സാരതോ ചേവ വാ തേസം, പബ്ബജ്ജം ലദ്ധിമേവ വാ.
ഹോതി തിത്ഥിയപക്കന്തോ, ന പനേസ വിമുച്ചതി;
നഗ്ഗസ്സ ഗച്ഛതോ വുത്തം, പദവാരേന ദുക്കടം.
വുത്തോ അനുപസമ്പന്ന-വസേന ഥേയ്യവാസകോ;
തഥാ തിത്ഥിയപക്കന്തോ, ഉപസമ്പന്നഭിക്ഖുനാ.
തിത്ഥിയപക്കന്തകഥാ.
നാഗോ വാപി സുപണ്ണോ വാ, യക്ഖോ സക്കോപി വാ ഇധ;
തിരച്ഛാനഗതോ വുത്തോ, പബ്ബാജേതും ന വട്ടതി.
തിരച്ഛാനകഥാ.
പഞ്ചാനന്തരികേ പോസേ, പബ്ബാജേന്തസ്സ ദുക്കടം;
ഉഭതോബ്യഞ്ജനഞ്ചേവ, തഥാ ഭിക്ഖുനിദൂസകം.
ഏകതോഉപസമ്പന്നം, ഭിക്ഖുനീനം തു സന്തികേ;
ദൂസേത്വാ പന സോ നേവ, ഭിക്ഖുനീദൂസകോ സിയാ.
സചേ അനുപസമ്പന്ന-ദൂസകോ ഉപസമ്പദം;
ലഭതേവ ച പബ്ബജ്ജം, സാ ച നേവ പരാജിതാ.
ഏകാദസഅഭബ്ബപുഗ്ഗലകഥാ.
നൂപസമ്പാദനീയോവ ¶ , അനുപജ്ഝായകോ നരോ;
കരോതോ ദുക്കടം ഹോതി, ന കുപ്പതി സചേ കതം.
കുപ്പതീതി ¶ വദന്തേകേ, ന ഗഹേതബ്ബമേവ തം;
സേസേസുപി അയം ഞേയ്യോ, നയോ സബ്ബത്ഥ വിഞ്ഞുനാ.
ഉപസമ്പദകമ്മസ്സ, അഭബ്ബാ പഞ്ചവീസതി;
അജാനിത്വാ കതോ ചാപി, ഓസാരോ നാസനാരഹോ.
ഹത്ഥച്ഛിന്നാദിബാത്തിംസ, കുട്ഠിആദി ച തേരസ;
അപത്തോ തേസമോസാരോ, കതോ ചേ പന രൂഹതി.
ഏകൂപജ്ഝായകോ ഹോതി;
ഹോന്തി ആചരിയാ തയോ;
ഉപസമ്പദാപേക്ഖാ ച;
ഹോന്തി ദ്വേ വാ തയോപി വാ.
തീഹി ആചരിയേഹേവ, ഏകതോ അനുസാവനം;
ഓസാരേത്വാ കതം കമ്മം, ന ച കുപ്പതി കപ്പതി.
ഏകൂപജ്ഝായകോ ഹോതി;
ആചരിയോപി തഥേകതോ;
ഉപസമ്പദാപേക്ഖാ ച;
ഹോന്തി ദ്വേ വാ തയോപി വാ.
അനുപുബ്ബേന സാവേത്വാ, തേസം നാമം തു തേന ച;
ഏകതോ അനുസാവേത്വാ, കതമ്പി ച ന കുപ്പതി.
നാനുപജ്ഝായകേനാപി, നാനാചരിയകേന ച;
അഞ്ഞമഞ്ഞാനുസാവേത്വാ, കതം കമ്മഞ്ച വട്ടതി.
സുമനോ തിസ്സഥേരസ്സ, അനുസാവേതി സിസ്സകം;
തിസ്സോ സുമനഥേരസ്സ, അനുസാവേതി സിസ്സകം.
നാനുപജ്ഝായകേനേവ, ഏകാചരിയകേനിധ;
ഉപസമ്പദാ പടിക്ഖിത്താ, ബുദ്ധേനാദിച്ചബന്ധുനാ.
മഹാഖന്ധകകഥാ.
ഉപോസഥക്ഖന്ധകകഥാ
ബദ്ധാബദ്ധവസേനേവ ¶ ¶ , സീമാ നാമ ദ്വിധാ മതാ;
നിമിത്തേന നിമിത്തം തു, ഘടേത്വാ പന സമ്മതാ.
അയം സീമാവിപത്തീഹി, ഏകാദസഹി വജ്ജിതാ;
ബദ്ധാ നാമ സിയാ സീമാ, സാ തിസമ്പത്തിസംയുതാ.
ഖണ്ഡസമാനസംവാസാ-വിപ്പവാസാദിഭേദതോ;
ഇതി ബദ്ധാ തിധാ വുത്താ, അബദ്ധാപി തിധാ മതാ.
ഗാമതോ ഉദകുക്ഖേപാ, സത്തബ്ഭന്തരതോപി ച;
തത്ഥ ഗാമപരിച്ഛേദോ, ‘‘ഗാമസീമാ’’തി വുച്ചതി.
ജാതസ്സരേ സമുദ്ദേ വാ, നദിയാ വാ സമന്തതോ;
മജ്ഝിമസ്സുദകുക്ഖേപോ, ഉദകുക്ഖേപസഞ്ഞിതോ.
അഗാമകേ അരഞ്ഞേ തു, സത്തേവബ്ഭന്തരാ പന;
സമന്തതോ അയം സീമാ, സത്തബ്ഭന്തരനാമികാ.
ഏകം അബ്ഭന്തരം വുത്തം, അട്ഠവീസതിഹത്ഥകം;
ഗുളുക്ഖേപനയേനേവ, ഉദകുക്ഖേപകാ മതാ.
ഇമാ ദ്വേ പന സീമായോ, വഡ്ഢന്തി പരിസാവസാ;
അബ്ഭന്തരൂദകുക്ഖേപാ, ഠിതോകാസാ പരം സിയും.
ഠിതോ അന്തോപരിച്ഛേദേ, ഹത്ഥപാസം വിഹായ വാ;
തത്തകം അനതിക്കമ്മ, പരിച്ഛേദമ്പി വാ പരം.
ഠിതോ കമ്മം വികോപേതി, ഇതി അട്ഠകഥാനയോ;
തസ്മാ സോ ഹത്ഥപാസേ വാ, കാതബ്ബോ ബഹി വാ പന.
ബദ്ധസീമായ സണ്ഠാനം, നിമിത്തം ദിസകിത്തനം;
ഞത്വാ പമാണം സോധേത്വാ, സീമം ബന്ധേയ്യ പണ്ഡിതോ.
തികോണം ¶ ചതുരസ്സഞ്ച, വട്ടഞ്ച പണവൂപമം;
വിതാനം ധനുകാകാരം, മുദിങ്ഗസകടൂപമം.
പബ്ബതം ¶ വനം പാസാണം, രുക്ഖം മഗ്ഗഞ്ച വമ്മികം;
ഉദകഞ്ച നദിഞ്ചാതി, നിമിത്താനട്ഠ ദീപയേ.
തേസു തീണി നിമിത്താനി, ആദിം കത്വാ സമന്തതോ;
നിമിത്താനം സതേനാപി, ബന്ധിതും പന വട്ടതി.
തിയോജനപരാ സീമാ, ഉക്കട്ഠാതി പകാസിതാ;
ഏകവീസതി ഭിക്ഖൂനം, ഗണ്ഹന്തീ ഹേട്ഠിമാ മതാ.
ഉക്കട്ഠായപി ഉക്കട്ഠാ, ഹേട്ഠിമായപി ഹേട്ഠിമാ;
ഏതാ ദ്വേപി അസീമാതി, വുത്താ ആദിച്ചബന്ധുനാ.
നിമിത്തം പന കിത്തേത്വാ, സബ്ബമേവ സമന്തതോ;
പച്ഛാ ഞത്തിദുതിയേന, സീമം ബന്ധിതുമരഹതി.
ബന്ധിത്വാനന്തരം പച്ഛാ, ചീവരാവിപ്പവാസകം;
സമ്മന്നിത്വാന ബദ്ധാ സാ-വിപ്പവാസാതി വുച്ചതി.
നദീസരസമുദ്ദേസു, സീമം ബന്ധതി ചേ പന;
ന വോത്ഥരതി തേനേവ, അസീമാതി ജിനോബ്രവി.
സീമാകഥാ.
ദിനകാരകകത്തബ്ബാ-കാരാനഞ്ച വസാ പന;
നവേവുപോസഥാ വുത്താ, ബുദ്ധേനാദിച്ചബന്ധുനാ.
ചാതുദ്ദസോ പന്നരസോ, സാമഗ്ഗീ ച ഉപോസഥോ;
ദിവസേനേവ നിദ്ദിട്ഠാ, തയോപേതേ ഉപോസഥാ.
സങ്ഘേ ഉപോസഥോ ചേവ, ഗണേ പുഗ്ഗലുപോസഥോ;
കാരകാനം വസേനേവ, തയോ വുത്താ ഉപോസഥാ.
സുത്തുദ്ദേസാഭിധാനോ ¶ ച, പാരിസുദ്ധിഉപോസഥോ;
അധിട്ഠാനന്തി നിദ്ദിട്ഠാ, തയോ കമ്മേനുപോസഥാ.
സങ്ഘസ്സ പാതിമോക്ഖോ ച, പാരിസുദ്ധി ഗണസ്സ ച;
അധിട്ഠാനമഥേകസ്സ, നിദ്ദിട്ഠം പന സത്ഥുനാ.
പാതിമോക്ഖസ്സ ഉദ്ദേസാ, പഞ്ച വുത്താ മഹേസിനാ;
നിദാനം ഉദ്ദിസിത്വാന, സാവേതബ്ബം തു സേസകം.
അയമേവ ¶ നയോ ഞേയ്യോ, സേസേസുപി ച വിഞ്ഞുനാ;
ചത്താരോ ഭിക്ഖുനീനഞ്ച, ഉദ്ദേസാ നവിമേ പന.
പാതിമോക്ഖസ്സ ഉദ്ദേസോ, കാതബ്ബോവ ഉപോസഥേ;
അന്തരായം വിനാ ചേവ, അനുദ്ദേസോ നിവാരിതോ.
ഥേരോ ച ഇസ്സരോ തസ്സ;
‘‘ഥേരാധേയ്യ’’ന്തി പാഠതോ;
അവത്തന്തേന അജ്ഝിട്ഠോ;
യസ്സ സോ പന വത്തതി.
ഉദ്ദിസന്തേ സമപ്പാ വാ, ആഗച്ഛന്തി സചേ പന;
ഉദ്ദിട്ഠം തം സുഉദ്ദിട്ഠം, സാവേതബ്ബം തു സേസകം.
ഉദ്ദിട്ഠമത്തേ ഭിക്ഖൂനം, പരിസായുട്ഠിതായ വാ;
പാരിസുദ്ധി തു കത്തബ്ബാ, മൂലേ തേസം, സചേ ബഹൂ.
സമ്മജ്ജിതും പദീപേതും, പഞ്ഞാപേതും ദകാസനേ;
വിനിദ്ദിട്ഠസ്സ ഥേരേന, അകരോന്തസ്സ ദുക്കടം.
കത്വാ സമ്മജ്ജനം ദീപം, ഠപേത്വാ ഉദകാസനം;
ഗണഞത്തിം ഠപേത്വാവ, കത്തബ്ബോ തീഹുപോസഥോ.
പുബ്ബകിച്ചം സമാപേത്വാ, അധിട്ഠേയ്യ പനേകകോ;
നോ ചേ അധിട്ഠഹേയ്യസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അധമ്മേന ¶ ച വഗ്ഗേന, സമഗ്ഗേന അധമ്മതോ;
തഥാ ധമ്മേന വഗ്ഗേന, സമഗ്ഗേന ച ധമ്മതോ.
ഉപോസഥസ്സ ഏതാനി, കമ്മാനീതി ജിനോബ്രവി;
ചതൂസ്വപി പനേതേസു, ചതുത്ഥം ധമ്മികം മതം.
അധമ്മേനിധ വഗ്ഗോ ഹി, കതമോ ചേത്ഥുപോസഥോ?
വസന്തി ഏകസീമായം, ചത്താരോ യത്ഥ ഭിക്ഖുനോ.
ഏകസ്സ പാരിസുദ്ധിം തേ, ആനയിത്വാ തയോ ജനാ;
കരോന്തി പാരിസുദ്ധിം ചേ, അധമ്മോ വഗ്ഗുപോസഥോ.
അധമ്മേന സമഗ്ഗോ ഹി, ചത്താരോ ഭിക്ഖുനേകതോ;
കരോന്തി പാരിസുദ്ധിം ചേ, സമഗ്ഗോ ഹോത്യധമ്മികോ.
ധമ്മേന ¶ പന വഗ്ഗോ ഹി, കതമോ സോ ഉപോസഥോ;
വസന്തി ഏകസീമായം, ചത്താരോ യത്ഥ ഭിക്ഖുനോ.
ഏകസ്സ പാരിസുദ്ധിം തേ, ആനയിത്വാ തയോ ജനാ;
പാതിമോക്ഖുദ്ദിസന്തേ ചേ, വഗ്ഗോ ധമ്മേനുപോസഥോ.
ധമ്മതോ ഹി സമഗ്ഗോ സോ;
ചത്താരോ ഭിക്ഖുനേകതോ;
പാതിമോക്ഖുദ്ദിസന്തീധ;
സമഗ്ഗോ ധമ്മതോ മതോ.
വഗ്ഗേ സമഗ്ഗേ വഗ്ഗോതി, സഞ്ഞിനോ വിമതിസ്സ വാ;
ഉപോസഥം കരോന്തസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ഭേദാധിപ്പായതോ തസ്സ, ഹോതി ഥുല്ലച്ചയം പന;
വഗ്ഗേ സമഗ്ഗേനാപത്തി, സമഗ്ഗോതി ച സഞ്ഞിനോ.
ഉക്ഖിത്തേന ഗഹട്ഠേന, സേസേഹി സഹധമ്മിഹി;
ചുതനിക്ഖിത്തസിക്ഖേഹി, ഏകാദസഹി വാ സഹ.
ഉപോസഥോ ന കാതബ്ബോ, സഭാഗാപത്തികേന വാ;
ഛന്ദേന പാരിവുത്ഥേന, കരോതോ ഹോതി ദുക്കടം.
അദേസേത്വാ ¶ പനാപത്തിം, നാവികത്വാന വേമതിം;
ഉപോസഥോ ന കാതബ്ബോ, ദിനേ വാ അനുപോസഥേ.
ഉപോസഥേ പനാവാസാ, സഭിക്ഖുമ്ഹാ ച ഭിക്ഖുനാ;
ആവാസോ വാ അനാവാസോ, ന ഗന്തബ്ബോ കുദാചനം.
യസ്മിം ഉപോസഥേ കിച്ചം;
ആവാസേ പന വത്തതി;
സോ ചേ സഭിക്ഖുകോ നാമ;
ആവാസോതി പകാസിതോ.
ഉപോസഥോ കിമത്ഥായ, കിമത്ഥായ പവാരണാ;
ഉപോസഥോ സമഗ്ഗത്ഥോ, വിസുദ്ധത്ഥാ പവാരണാ.
കോപേതും ധമ്മികം കമ്മം, പടിക്കോസേയ്യ ദുക്കടം;
ഛന്ദം വാ കായസാമഗ്ഗിം, അദേന്തസ്സപി ദുക്കടം.
ഹോതി ¶ പഞ്ചവിധോ സങ്ഘോ, ചതുവഗ്ഗാദിഭേദതോ;
സോ ച കത്തബ്ബകമ്മസ്സ, വസേന പരിദീപിതോ.
പവാരണം തഥാബ്ഭാനം, കമ്മഞ്ച ഉപസമ്പദം;
ഠപേത്വാ ചതുവഗ്ഗേന, അകത്തബ്ബം ന വിജ്ജതി.
പഞ്ചവഗ്ഗേന അബ്ഭാനം, മജ്ഝദേസൂപസമ്പദം;
ദസവഗ്ഗേന അബ്ഭാനം, വിനാ സബ്ബം തു വട്ടതി.
കമ്മം വീസതിവഗ്ഗേന, ന കത്തബ്ബം ന കിഞ്ചിപി;
ഊനേ ദോസോതി ഞാപേതും, നാധികേ അതിരേകതാ.
ചത്താരോ പകതത്താവ, കമ്മപ്പത്താതി ദീപിതാ;
ചതുവഗ്ഗേന കത്തബ്ബേ, സേസേസു ച അയം നയോ.
ചതുവഗ്ഗാദികത്തബ്ബം, കത്വാസംവാസപുഗ്ഗലം;
ഗണപൂരം കരോന്തസ്സ, കതം കുപ്പതി ദുക്കടം.
പരിവാസാദികമ്മേപി ¶ , തത്രട്ഠം ഗണപൂരകം;
കത്വാ പന കരോന്താനം, തഥാ, സേസം തു വട്ടതി.
ഉപോസഥക്ഖന്ധകകഥാ.
വസ്സൂപനായികക്ഖന്ധകകഥാ
പുരിമാ പച്ഛിമാ ചാതി, ദുവേ വസ്സൂപനായികാ;
ആലയോ വാ വചീഭേദോ, കത്തബ്ബോ ഉപഗച്ഛതാ.
വസ്സൂപഗമനം വാപി, ജാനം അനുപഗച്ഛതോ;
തേമാസമവസിത്വാ വാ, ചരന്തസ്സപി ദുക്കടം.
രുക്ഖസ്സ സുസിരേ ഛത്തേ, ചാടിഛവകുടീസു വാ;
അജ്ഝോകാസേപി വാ വസ്സം, ഉപഗന്തും ന വട്ടതി.
വസ്സച്ഛേദേ അനാപത്തി, അന്തരായോ സചേ സിയാ;
ഛിന്നവസ്സസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ, വാരിതാവ പവാരണാ.
മാതാപിതൂനം ¶ പന ദസ്സനത്ഥം;
പഞ്ചന്നമത്ഥേ സഹധമ്മികാനം;
ദട്ഠും ഗിലാനം തദുപട്ഠകാനം;
ഭത്താദി നേസം പരിയേസനത്ഥം.
തഥാനഭിരതം ഗന്ത്വാ, വൂപകാസേസ്സമുട്ഠിതം;
ദിട്ഠിം വാ തസ്സ കുക്കുച്ചം, വിനോദേസ്സാമഹന്തി വാ.
ഏവം സത്താഹകിച്ചേന, ഭിക്ഖുനാ വിനയഞ്ഞുനാ;
അപേസിതേപി ഗന്തബ്ബം, പഗേവ പഹിതേ പന.
വസ്സം ഉപഗതേനേത്ഥ, അനിമന്തിതഭിക്ഖുനാ;
ധമ്മസ്സ സവനത്ഥായ, ഗന്തും പന ന വട്ടതി.
‘‘അസുകം ¶ നാമ ദിവസം, സന്നിപാതോ ഭവിസ്സതി’’;
ഇച്ചേവം കതികാ പുബ്ബം, കതാ ചേ പന വട്ടതി.
‘‘ധോവിസ്സാമി രജിസ്സാമി, ഭണ്ഡക’’ന്തി ന വട്ടതി;
സചാചരിയുപജ്ഝായാ, പഹിണന്തി ച വട്ടതി.
ഉദ്ദേസാദീനമത്ഥായ, ഗന്തും നേവ ച വട്ടതി;
ഗരൂനം ദസ്സനത്ഥായ, ഗന്തും ലഭതി പുഗ്ഗലോ.
സചേ ആചരിയോ ‘‘അജ്ജ, മാ ഗച്ഛാഹീ’’തി ഭാസതി;
രത്തിച്ഛേദേ അനാപത്തി, ഹോതീതി പരിദീപിതാ.
യസ്സ കസ്സചി ഞാതിസ്സ, ഉപട്ഠാകകുലസ്സ വാ;
ഗച്ഛതോ ദസ്സനത്ഥായ, രത്തിച്ഛേദേ ച ദുക്കടം.
‘‘ആഗമിസ്സാമി അജ്ജേവ, ഗന്ത്വാഹം ഗാമക’’ന്തി ച;
സചേ പാപുണിതും ഗച്ഛം, ന സക്കോതേവ വട്ടതി.
വജേ സത്ഥേപി നാവായം, തീസു ഠാനേസു ഭിക്ഖുനോ;
വസ്സച്ഛേദേ അനാപത്തി, പവാരേതുഞ്ച വട്ടതി.
സതി പച്ചയവേകല്ലേ, സരീരാഫാസുതായ വാ;
ഏസേവ അന്തരായോതി, വസ്സം ഛേത്വാപി പക്കമേ.
യേന കേനന്തരായേന, വസ്സം നോപഗതോ ഹി യോ;
ദുതിയാ ഉപഗന്തബ്ബാ, ഛിന്നവസ്സേന വാ പന.
വസ്സം ¶ അനുപഗന്ത്വാ വാ, തദഹേവ ച ഗച്ഛതി;
ബഹിദ്ധാ ഏവ സത്താഹം, ഉപഗന്ത്വാപി വാ പന.
വീതിനാമേതി ചേ തസ്സ, പുരിമാപി ന വിജ്ജതി;
പടിസ്സവേ ച ഭിക്ഖുസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
വസ്സം പനുപഗന്ത്വാ ച, ഉട്ഠാപേത്വാ ന ചാരുണം;
ഗച്ഛതോ പന സത്താഹ-കരണേനേവ ഭിക്ഖുനോ.
അന്തോയേവ ച സത്താഹം, നിവത്തന്തസ്സ തസ്സ തു;
അനാപത്തീതി കോ വാദോ, വസിത്വാ ബഹി ഗച്ഛതോ.
‘‘വസിസ്സാമീധ ¶ വസ്സ’’ന്തി, ആലയോ യദി വിജ്ജതി;
നോപേതസതിയാ വസ്സം, തേന സേനാസനം പന.
ഗഹിതം സുഗ്ഗഹിതം ഹോതി, ഛിന്നവസ്സോ ന ഹോതി സോ;
ലഭതേവ പവാരേതും, ന ദോസോ കോചി വിജ്ജതി.
‘‘ഇമസ്മിം വിഹാരേ തേമാസം, ഇമം വസ്സം ഉപേമി’’തി;
നിച്ഛാരിതേ ച തിക്ഖത്തും, വസ്സം ഉപഗതോ സിയാ.
ആദിം തു നവമിം കത്വാ, ഗന്തും വട്ടതി ഭിക്ഖുനോ;
ആഗച്ഛതു ച പച്ഛാ സോ, മാ വാ ദോസോ ന വിജ്ജതി.
വസ്സൂപനായികക്ഖന്ധകകഥാ.
പവാരണക്ഖന്ധകകഥാ
ചാതുദ്ദസീ പഞ്ചദസീ, സാമഗ്ഗീ ച പവാരണാ;
തേവാചീ ദ്വേകവാചീ ച, സങ്ഘേ ച ഗണപുഗ്ഗലേ.
ഏതാ പന മുനിന്ദേന, വുത്താ നവ പവാരണാ;
തീണി കമ്മാനി മുഞ്ചിത്വാ, അന്തേനേവ പവാരയേ.
പുബ്ബകിച്ചം സമാപേത്വാ, പത്തകല്ലേ സമാനിതേ;
ഞത്തിം ഠപേത്വാ സങ്ഘേന, കത്തബ്ബാ ഹി പവാരണാ.
പവാരേന്തേസു ¶ ഥേരേസു, നിസീദേയ്യ നവോ പന;
സയം യാവ പവാരേയ്യ, താവ ഉക്കുടികഞ്ഹി സോ.
ഞത്തിം വത്വാ പവാരേയ്യും, ചത്താരോ വാ തയോപി വാ;
പുബ്ബകിച്ചം സമാപേത്വാ, ഏകാവാസേ വസന്തി ചേ.
അഞ്ഞമഞ്ഞം പവാരേയ്യും, വിനാ ഞത്തിം ദുവേ ജനാ;
അധിട്ഠേയ്യ പനേകോപി, സേസാ സങ്ഘപവാരണാ.
പവാരിതേ ¶ ച സങ്ഘസ്മിം, കരേയ്യനാഗതോ പന;
അവുട്ഠോ ഛിന്നവസ്സോ വാ, പാരിസുദ്ധിഉപോസഥം.
പഞ്ച യസ്മിം പനാവാസേ, ചത്താരോ വാ തയോപി വാ;
ഏകേകസ്സ ഹരിത്വാന, സമണാ തേ പവാരണം.
അഞ്ഞമഞ്ഞം പവാരേന്തി, സചേ ആപത്തി ദുക്കടം;
സേസം ഉപോസഥേ വുത്ത-നയേനിധ നയേ ബുധോ.
പാരിസുദ്ധിപ്പദാനേന, സമ്പാദേതത്തനോ സുചിം;
ഛന്ദദാനേന സങ്ഘസ്സ, സബ്ബം സാധേതി, നത്തനോ.
തസ്മാ പന ഉഭിന്നമ്പി, കിച്ചസിദ്ധത്ഥമേവിധ;
പാരിസുദ്ധിപി ദാതബ്ബാ, ഛന്ദം ദേന്തേന ഭിക്ഖുനാ.
ഛന്ദേകേന ബഹൂനമ്പി, ഹാതബ്ബോ പാരിസുദ്ധിപി;
പരമ്പരാഹടോ ഛന്ദോ, ന ഗച്ഛതി വിസുദ്ധിയാ.
ഛന്ദം വാ പാരിസുദ്ധിം വാ, ഗഹേത്വാ വാ പവാരണം;
സാമണേരാദിഭാവം വാ, പടിജാനേയ്യ ഹാരകോ.
സചേ സോ സങ്ഘമപ്പത്വാ, വിബ്ഭമേയ്യ മരേയ്യ വാ;
നാഹടഞ്ചേവ തം സബ്ബം, പത്വാ ചേവം സിയാഹടം.
സങ്ഘം പത്വാ പമത്തോ വാ, സുത്തോ വാ ഖിത്തചിത്തകോ;
നാരോചേതി അനാപത്തി, ഹോതി സഞ്ചിച്ച ദുക്കടം.
യേ തേ വിപസ്സനായുത്താ, രത്തിന്ദിവമതന്ദിതാ;
പുബ്ബരത്താപരരത്തം, വിപസ്സനപരായണാ.
ലദ്ധഫാസുവിഹാരാനം, സിയാ ന പരിഹാനിതി;
പവാരണായ സങ്ഗാഹോ, വുത്തോ കത്തികമാസകേ.
പവാരണക്ഖന്ധകകഥാ.
ചമ്മക്ഖന്ധകകഥാ
ഏളകാജമിഗാനം ¶ ¶ തു, ചമ്മം വട്ടതി ഭിക്ഖുനോ;
രോഹിതേണികുരങ്ഗാനം, പസദംമിഗമാതുയാ.
ഠപേത്വാ ചമ്മമേതേസം, അഞ്ഞം ദുക്കടവത്ഥുകം;
ഥവികോപാഹനേ സബ്ബം, ചമ്മം വട്ടത്യമാനുസം.
വട്ടന്തി മജ്ഝിമേ ദേസേ, ന ഗുണങ്ഗുണുപാഹനാ;
വട്ടന്തി അന്തോആരാമേ, സബ്ബത്ഥാപി ച രോഗിനോ.
പുടഖല്ലകബദ്ധാ ച, തഥേവ പാലിഗുണ്ഠിമാ;
തൂലപുണ്ണാ ന വട്ടന്തി, സബ്ബനീലാദയോപി ച.
ചിത്രാ ഉപാഹനാ മേണ്ഡ-വിസാണൂപമവദ്ധികാ;
ന ച വട്ടന്തി മോരസ്സ, പിഞ്ഛേന പരിസിബ്ബിതാ.
മജ്ജാരകാളകോലൂക-സീഹബ്യഗ്ഘുദ്ദദീപിനം;
അജിനസ്സ ച ചമ്മേന, ന വട്ടതി പരിക്ഖടാ.
പുടാദിം അപനേത്വാ വാ, ഛിന്ദിത്വാ വാപി സബ്ബസോ;
വണ്ണഭേദം തഥാ കത്വാ, ധാരേതബ്ബാ ഉപാഹനാ.
സബ്ബാപി പന ധാരേതും, ന ച വട്ടന്തി പാദുകാ;
ഠപേത്വാ തത്ഥ പസ്സാവ- വച്ചാചമനപാദുകാ.
ആസന്ദിഞ്ചേവ പല്ലങ്കം, ഉച്ചാസയനസഞ്ഞിതം;
അതിക്കന്തപമാണം തു, സേവമാനസ്സ ദുക്കടം.
ഗോനകം കുത്തകം ചിത്തം, പടികം പടലികമ്പി ച;
ഏകന്തലോമിം വികതിം, തൂലികം ഉദ്ദലോമികം.
കട്ടിസ്സം പന കോസേയ്യം, ഹത്ഥിഅസ്സരഥത്ഥരം;
കദലിമിഗപവര-പച്ചത്ഥരണകമ്പി ച.
ഹേട്ഠാ ¶ രത്തവിതാനസ്സ, ദ്വിധാ രത്തൂപധാനകം;
അകപ്പിയമിദം സബ്ബം, ദുക്കടം പരിഭുഞ്ജതോ.
ഹേട്ഠാ ¶ അകപ്പിയേ പച്ചത്ഥരേ സതി ന വട്ടതി;
ഉദ്ധം സേതവിതാനമ്പി, തസ്മിം അസതി വട്ടതി.
ആസന്ദിം പന പല്ലങ്കം, ഠപേത്വാ തൂലികമ്പി ച;
സേസം പന ച സബ്ബമ്പി, ലഭതേ ഗിഹിസന്തകം.
ധമ്മാസനേ അനാപത്തി, ഭത്തഗ്ഗേപി നിസീദിതും;
ഭൂമത്ഥരണകേ തത്ഥ, സയിതുമ്പി ച വട്ടതി.
ചമ്മക്ഖന്ധകകഥാ.
ഭേസജ്ജക്ഖന്ധകകഥാ
വുത്താ ഗഹപതിസ്സാപി, സമ്മുതുസ്സാവനന്തികാ;
ഗോനിസാദീതി കപ്പിയാ, ചതസ്സോ ഹോന്തി ഭൂമിയോ.
സങ്ഘസ്സ സന്തകം ഗേഹം, സന്തകം ഭിക്ഖുനോപി വാ;
കപ്പിയം പന കത്തബ്ബം, സഹസേയ്യപ്പഹോനകം.
ഠപേത്വാ ഭിക്ഖുമഞ്ഞേഹി, ദിന്നം കപ്പിയഭൂമിയാ;
അത്ഥായ സന്തകം തേസം, ഗേഹം ഗഹപതേവിദം.
സാ ഹി സമ്മുതികാ നാമ, യാ ഹി സങ്ഘേന സമ്മതാ;
കമ്മവാചമവത്വാ വാ, വട്ടതേവാപലോകനം.
പഠമിട്ഠകപാസാണ-ഥമ്ഭാദിട്ഠപനേ പന;
‘‘കപ്പിയകുടിം കരോമാ’’തി, വദന്തേഹി സമന്തതോ.
ഉക്ഖിപിത്വാ ഠപേന്തേസു, ആമസിത്വാ പരേസു വാ;
സയമേവുക്ഖിപിത്വാ വാ, ഠപേയ്യുസ്സാവനന്തികാ.
ഇട്ഠകാദിപതിട്ഠാനം ¶ , ഭിക്ഖൂനം വദതം പന;
വാചായ പരിയോസാനം, സമകാലം തു വട്ടതി.
ആരാമോ അപരിക്ഖിത്തോ, സകലോ ഭുയ്യതോപി വാ;
ദുവിധോപി ച വിഞ്ഞൂഹി, ഗോനിസാദീതി വുച്ചതി.
ഏതാ ¶ പന ചതസ്സോപി, ഹോന്തി കപ്പിയഭൂമിയോ;
ഏത്ഥ പക്കഞ്ച വുത്ഥഞ്ച, സബ്ബം വട്ടതി ആമിസം.
ഉസ്സാവനന്തികാ യാ സാ, ഥമ്ഭാദീസു അധിട്ഠിതാ;
ഥമ്ഭാദീസ്വപനീതേസു, തദഞ്ഞേസുപി തിട്ഠതി.
അപനീതേസു സബ്ബേസു, സിയാ ജഹിതവത്ഥുകാ;
ഗോനിസാദീ പരിക്ഖിത്താ, സേസാ ഛദനനാസതോ.
ഭിക്ഖും ഠപേത്വാ അഞ്ഞേസം, ഹത്ഥതോ ച പടിഗ്ഗഹോ;
തേസഞ്ച സന്നിധി അന്തോ- വുത്തം ഭിക്ഖുസ്സ വട്ടതി.
ഭിക്ഖുസ്സ ഭിക്ഖുനിയാ വാ, സന്തകം സങ്ഘികമ്പി വാ;
അന്തോവുത്ഥഞ്ച പക്കഞ്ച, ഉഭിന്നം ന ച വട്ടതി.
അകപ്പകുടിയാ വുത്ഥം, സപ്പിആദിവിമിസ്സിതം;
‘‘അന്തോവുത്ഥ’’ന്തി നിദ്ദിട്ഠം, പഠമം കാലികദ്വയം.
തേഹേവ സപ്പിആദീഹി, ഭിക്ഖുനാ യാവജീവികം;
പക്കം തം പന സത്താഹം, വട്ടതേവ നിരാമിസം.
സചേ ആമിസസംസട്ഠം, പക്കം തം പരിഭുഞ്ജതി;
അന്തോവുത്ഥഞ്ച ഭിയ്യോപി, സാമപക്കഞ്ച ഭുഞ്ജതി.
യാവകാലികമാഹാരോ, പാനകം യാമകാലികം;
സത്താഹകാലികം നാമ, സപ്പിആദികപഞ്ചകം.
സേസം പന ഹലിദ്ദാദി, ഭേസജ്ജം യാവജീവികം;
ചതുധാ കാലികാ വുത്താ, ഉദകം ഹോത്യകാലികം.
പടിഗ്ഗഹവസേനേവ, കാലാതീതാ തികാലികാ;
ഹോന്തി ദോസകരാ ഭുത്താ, അഭുത്തം തതിയമ്പി ച.
അമ്ബം ¶ ജമ്ബു ച ചോചഞ്ച, മോചഞ്ച മധു മുദ്ദികാ;
സാലു ഫാരുസകഞ്ചാതി, പാനകം അട്ഠധാ മതം.
പാനകത്ഥമനുഞ്ഞാതം, ഫലം പക്കഞ്ച ആമകം;
പാനഹേതു പടിക്ഖിത്തോ, സവത്ഥുകപടിഗ്ഗഹോ.
അമ്ബപക്കം സുകോട്ടേത്വാ, മദ്ദിത്വാ ഉദകേ പന;
പച്ഛാ പരിസ്സവം കത്വാ, പാതും വട്ടതി പാനകം.
വട്ടതാദിച്ചപാകം ¶ തു, അഗ്ഗിപക്കം ന വട്ടതി;
ഏസേവ ച നയോ സേസ-പാനകേസുപി ദീപിതോ.
പുപ്ഫപത്തഫലുച്ഛൂനം, ചത്താരോ പനിമേ രസാ;
അനുഞ്ഞാതാ ഇമാനട്ഠ, പാനാനി അനുജാനതാ.
സബ്ബോ പുപ്ഫരസോ വുത്തോ, മധുകസ്സ രസം വിനാ;
സബ്ബോ പത്തരസോ വുത്തോ, പക്കഡാകരസം വിനാ.
സത്തന്നം സാനുലോമാനം, ധഞ്ഞാനം ഫലജം രസം;
ഠപേത്വാനുമതോ സബ്ബോ, വികാലേ ഫലജോ രസോ.
യാവകാലികപത്താന-മപി സീതുദകേ കതോ;
മദ്ദിത്വാദിച്ചപാകോപി, വികാലേ പന വട്ടതി.
താലഞ്ച നാളികേരഞ്ച, പനസം ലബുജമ്പി ച;
തിപുസാലാബുകുമ്ഭണ്ഡം, തഥാ പുസ്സഫലമ്പി ച.
ഏവമേളാലുകഞ്ചാതി, നവേതാനി ഫലാനി ഹി;
അപരണ്ണഞ്ച സബ്ബമ്പി, സത്തധഞ്ഞാനുലോമികം.
ബദരം തിമ്ബരൂ സേലു, കോസമ്ബം കരമദ്ദകം;
മാതുലുങ്ഗകപിത്ഥഞ്ച, വേത്തം ചിഞ്ചഫലമ്പി ച.
ഫലാനം ഏവമാദീനം, ഖുദ്ദകാനം രസോ പന;
അട്ഠപാനാനുലോമത്താ, നിദ്ദിട്ഠോ അനുലോമികേ.
സാനുലോമസ്സ ¶ ധഞ്ഞസ്സ, ഠപേത്വാ ഫലജം രസം;
അഞ്ഞോ ഫലരസോ നത്ഥി, അയാമകാലികോ ഇധ.
ഭേസജ്ജക്ഖന്ധകകഥാ.
കഥിനക്ഖന്ധകകഥാ
ഭിക്ഖൂനം വുട്ഠവസ്സാനം, കഥിനത്ഥാരമബ്രവി;
പഞ്ചന്നം ആനിസംസാനം, കാരണാ മുനിപുങ്ഗവോ.
ന ¶ ഉല്ലിഖിതമത്താദി-ചതുവീസതിവജ്ജിതം;
ചീവരം ഭിക്ഖുനാദായ, ഉദ്ധരിത്വാ പുരാണകം.
നവം അധിട്ഠഹിത്വാവ, വത്തബ്ബം വചസാ പുന;
‘‘ഇമിനാന്തരവാസേന, കഥിനം അത്ഥരാമി’’തി.
വുത്തേ തിക്ഖത്തുമിച്ചേവം, കഥിനം ഹോതി അത്ഥതം;
സങ്ഘം പനുപസങ്കമ്മ, ആദായ കഥിനം ഇതി.
‘‘അത്ഥതം കഥിനം ഭന്തേ, സങ്ഘസ്സ അനുമോദഥ;
ധമ്മികോ കഥിനത്ഥാരോ’’, വത്തബ്ബം തേന ഭിക്ഖുനാ.
‘‘സുഅത്ഥതം തയാ ഭന്തേ, സങ്ഘസ്സ കഥിനം പുന;
ധമ്മികോ കഥിനത്ഥാരോ, അനുമോദാമി’’തീരയേ.
കഥിനസ്സ ച കിം മൂലം, കിം വത്ഥു കാ ച ഭൂമിയോ;
കതിധമ്മവിദോ ഭിക്ഖു, കഥിനത്ഥാരമരഹതി.
മൂലമേകം, സിയാ വത്ഥു, തിവിധം, ഭൂമിയോ ഛ ച;
അട്ഠധമ്മവിദോ ഭിക്ഖു, കഥിനത്ഥാരമരഹതി.
സങ്ഘോ മൂലന്തി നിദ്ദിട്ഠം, വത്ഥു ഹോതി തിചീവരം;
ഖോമാദീനി ഛ വുത്താനി, ചീവരാനി ഛ ഭൂമിയോ.
പുബ്ബപച്ചുദ്ധരാധിട്ഠാ-നത്ഥാരോ ¶ മാതികാപി ച;
പലിബോധോ ച ഉദ്ധാരോ, ആനിസംസാ പനട്ഠിമേ.
ധോവനഞ്ച വിചാരോ ച, ഛേദനം ബന്ധനമ്പി ച;
സിബ്ബനം രജനം കപ്പം, ‘‘പുബ്ബകിച്ച’’ന്തി വുച്ചതി.
സങ്ഘാടി ഉത്തരാസങ്ഗോ, അഥോ അന്തരവാസകോ;
പച്ചുദ്ധാരോ അധിട്ഠാനം, അത്ഥാരോപേസമേവ തു.
പക്കമനഞ്ച നിട്ഠാനം, സന്നിട്ഠാനഞ്ച നാസനം;
സവനാസാ ച സീമാ ച, സഹുബ്ഭാരോതി അട്ഠിമാ.
കതചീവരമാദായ, ആവാസേ നിരപേക്ഖകോ;
അതിക്കന്തായ സീമായ, ഹോതി പക്കമനന്തികാ.
ആനിസംസമഥാദായ, വിഹാരേ അനപേക്ഖകോ;
ഗന്ത്വാ പന വിഹാരം സോ, അഞ്ഞം സുഖവിഹാരികം.
തത്ഥ ¶ തം വിഹരന്തോവ, കരോതി യദി ചീവരം;
നിട്ഠിതേ ചീവരേ തസ്മിം, നിട്ഠാനന്താതി വുച്ചതി.
‘‘ചീവരം ന കരിസ്സാമി, ന പച്ചേസ്സം തമസ്സമം’’;
ഏവം തു ധുരനിക്ഖേപേ, സന്നിട്ഠാനന്തികാ മതാ.
കഥിനച്ഛാദനം ലദ്ധാ, ‘‘ന പച്ചേസ്സ’’ന്തി ചേ ഗതോ;
കരോന്തസ്സേവ നട്ഠം വാ, ദഡ്ഢം വാ നാസനന്തികാ.
ലദ്ധാനിസംസോ സാപേക്ഖോ, ബഹിസീമം ഗതോ പന;
സുണാതി ചന്തരുബ്ഭാരം, സാ ഹോതി സവനന്തികാ.
ചീവരാസായ പക്കന്തോ, ബഹിസീമം ഗതോ പന;
‘‘ദസ്സാമി ചീവരം തുയ്ഹം’’, വുത്തോ സവതി കേനചി.
പുന വുത്തേ ‘‘ന സക്കോമി, ദാതുന്തി തവ ചീവരം’’;
ആസായ ഛിന്നമത്തായ, ആസാവച്ഛേദികാ മതാ.
വസ്സംവുട്ഠവിഹാരമ്ഹാ ¶ , വിഹാരഞ്ഞം ഗതോ സിയാ;
ആഗച്ഛം അന്തരാമഗ്ഗേ, തദുദ്ധാരമതിക്കമേ.
തസ്സ സോ കഥിനുദ്ധാരോ, സീമാതിക്കന്തികോ മതോ;
കഥിനാനിസംസമാദായ, സാപേക്ഖോവ സചേ ഗതോ.
സമ്ഭുണാതി പുനാഗന്ത്വാ, കഥിനുദ്ധാരമേവ ചേ;
തസ്സ സോ കഥിനുദ്ധാരോ, ‘‘സഹുബ്ഭാരോ’’തി വുച്ചതി.
പക്കമനഞ്ച നിട്ഠാനം, സന്നിട്ഠാനഞ്ച സീമതോ;
ചത്താരോ പുഗ്ഗലാധീനാ, സങ്ഘാധീനന്തരുബ്ഭരോ.
നാസനം സവനഞ്ചേവ, ആസാവച്ഛേദികാപി ച;
തയോപി കഥിനുബ്ഭാരാ, ന തു സങ്ഘാ, ന ഭിക്ഖുതോ.
ആവാസപലിബോധോ ച, പലിബോധോ ച ചീവരേ;
പലിബോധാ ദുവേ വുത്താ, യുത്തമുത്തത്ഥവാദിനാ.
അട്ഠന്നം മാതികാനം വാ, അന്തരുബ്ഭാരതോപി വാ;
ഉബ്ഭാരാപി ദുവേ വുത്താ, കഥിനസ്സ മഹേസിനാ.
അനാമന്താസമാദാനം, ഗണതോ യാവദത്ഥികം;
തത്ഥ യോ ചീവരുപ്പാദോ, ആനിസംസാ ച പഞ്ചിമേ.
കഥിനക്ഖന്ധകകഥാ.
ചീവരക്ഖന്ധകകഥാ
ചീവരസ്സ ¶ പനുപ്പാദാ, അട്ഠ ചീവരമാതികാ;
സീമായ ദേതി, കതികാ, ഭിക്ഖാപഞ്ഞത്തിയാ, തഥാ.
സങ്ഘസ്സ, ഉഭതോസങ്ഘേ, വസ്സംവുട്ഠസ്സ ദേതി ച,;
ആദിസ്സ, പുഗ്ഗലസ്സാതി, അട്ഠിമാ പന മാതികാ.
തത്ഥ ¶ സീമായ ദേതീതി, അന്തോസീമം ഗതേഹി തു;
ഭിക്ഖൂഹി ഭാജേതബ്ബന്തി, വണ്ണിതം വരവണ്ണിനാ.
കതികായ ച ദിന്നം യേ, വിഹാരാ ഏകലാഭകാ;
ഏത്ഥ ദിന്നഞ്ച സബ്ബേഹി, ഭാജേതബ്ബന്തി വുച്ചതി.
സങ്ഘസ്സ ധുവകാരാ ഹി, യത്ഥ കരീയന്തി തത്ഥ ച;
ഭിക്ഖാപഞ്ഞത്തിയാ ദിന്നം, ദിന്നം വുത്തം മഹേസിനാ.
സങ്ഘസ്സ പന യം ദിന്നം, ഉജുഭൂതേന ചേതസാ;
തഞ്ഹി സമ്മുഖിഭൂതേന, ഭാജേതബ്ബന്തി വുച്ചതി.
ഉഭതോസങ്ഘ മുദ്ദിസ്സ, ദേതി സദ്ധായ ചീവരം;
ഥോകാ വാ ബഹു വാ ഭിക്ഖൂ, സമഭാഗോവ വട്ടതി.
വസ്സംവുട്ഠസ്സ സങ്ഘസ്സ, ചീവരം ദേതി യം പന;
തം തസ്മിം വുട്ഠവസ്സേന, ഭാജേതബ്ബന്തി വണ്ണിതം.
യാഗുയാ പന ഭത്തേ വാ, ദേതിആദിസ്സ ചേ പന;
ചീവരം തത്ഥ തത്ഥേവ, യോജേതബ്ബം വിജാനതാ.
പുഗ്ഗലം പന ഉദ്ദിസ്സ, ചീവരം യം തു ദീയതി;
പുഗ്ഗലോദിസ്സകം നാമ, ദാനം തം തു പവുച്ചതി.
സഹധമ്മികേസു യോ കോചി, പഞ്ചസ്വപി ‘‘മമച്ചയേ;
അയം മയ്ഹം പരിക്ഖാരോ, മാതുയാ പിതുനോപി വാ.
ഉപജ്ഝായസ്സ വാ ഹോതു’’, വദതിച്ചേവമേവ ചേ;
ന ഹോതി പന തം തേസം, സങ്ഘസ്സേവ ച സന്തകം.
പഞ്ചന്നം ¶ അച്ചയേ ദാനം, ന ച രൂഹതി കിഞ്ചിപി;
സങ്ഘസ്സേവ ച തം ഹോതി, ഗിഹീനം പന രൂഹതി.
ഭിക്ഖു വാ സാമണേരോ വാ, കാലം ഭിക്ഖുനുപസ്സയേ;
കരോത്യസ്സ പരിക്ഖാരാ, ഭിക്ഖൂനംയേവ സന്തകാ.
ഭിക്ഖുനീ ¶ സാമണേരീ വാ, വിഹാരസ്മിം സചേ മതാ;
ഹോന്തി തസ്സാ പരിക്ഖാരാ, ഭിക്ഖുനീനം തു സന്തകാ.
‘‘ദേഹി നേത്വാസുകസ്സാ’’തി, ദിന്നം തം പുരിമസ്സ തു;
‘‘ഇദം ദമ്മീ’’തി ദിന്നം തം, പച്ഛിമസ്സേവ സന്തകം.
ഏവം ദിന്നവിധിം ഞത്വാ, മതസ്സ വാമതസ്സ വാ;
വിസ്സാസം വാപി ഗണ്ഹേയ്യ, ഗണ്ഹേ മതകചീവരം.
മൂലപത്തഫലക്ഖന്ധ-തചപുപ്ഫപ്പഭേദതോ;
ഛബ്ബിധം രജനം വുത്തം, വന്തദോസേന താദിനാ.
മൂലേ ഹലിദ്ദിം, ഖന്ധേസു, മഞ്ജേട്ഠം തുങ്ഗഹാരകം;
പത്തേസു അല്ലിയാ പത്തം, തഥാ പത്തഞ്ച നീലിയാ.
കുസുമ്ഭം കിംസുകം പുപ്ഫേ, തചേ ലോദ്ദഞ്ച കണ്ഡുലം;
ഠപേത്വാ രജനം സബ്ബം, ഫലം സബ്ബമ്പി വട്ടതി.
കിലിട്ഠസാടകം വാപി, ദുബ്ബണ്ണം വാപി ചീവരം;
അല്ലിയാ പന പത്തേന, ധോവിതും പന വട്ടതി.
ചീവരാനം കഥാ സേസാ, പഠമേ കഥിനേ പന;
തത്ഥ വുത്തനയേനേവ, വേദിതബ്ബാ വിഭാവിനാ.
ചീവരക്ഖന്ധകകഥാ.
മഹാവഗ്ഗോ നിട്ഠിതോ.
ചൂളവഗ്ഗോ
പാരിവാസികക്ഖന്ധകകഥാ
തജ്ജനീയം ¶ ¶ നിയസ്സഞ്ച, പബ്ബാജം പടിസാരണം;
തിവിധുക്ഖേപനഞ്ചാതി, സത്ത കമ്മാനി ദീപയേ.
തേചത്താലീസ വത്താനി, ഖന്ധകേ കമ്മസഞ്ഞിതേ;
നവാധികാനി തിംസേവ, ഖന്ധകേ തദനന്തരേ.
ഏവം സബ്ബാനി വത്താനി, ദ്വാസീതേവ മഹേസിനാ;
ഹോന്തി ഖന്ധകവത്താനി, ഗഹിതാഗഹണേന തു.
പാരിവാസഞ്ച വത്തഞ്ച, സമാദിന്നസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
രത്തിച്ഛേദോ കഥം വുത്തോ, വത്തഭേദോ കഥം ഭവേ?
സഹവാസോ വിനാവാസോ, അനാരോചനമേവ ച;
പാരിവാസികഭിക്ഖുസ്സ, രത്തിച്ഛേദോ ച ദുക്കടം.
ഏകച്ഛന്നേ പനാവാസേ, പകതത്തേന ഭിക്ഖുനാ;
നിവാസോ ദകപാതേന, ഉക്ഖിത്തസ്സ നിവാരിതോ.
പാരിവാസികഭിക്ഖുസ്സ, അന്തോയേവ ന ലബ്ഭതി;
ഇച്ചേവം പന നിദ്ദിട്ഠം, മഹാപച്ചരിയം പന.
‘‘അവിസേസേന നിദ്ദിട്ഠം, മഹാഅട്ഠകഥാദിസു;
ഉഭിന്നം ദകപാതേന, നിവാസോ വാരിതോ’’തി ഹി.
അഭിക്ഖുകേ പനാവാസേ, അനാവാസേപി കത്ഥചി;
വിപ്പവാസം വസന്തസ്സ, രത്തിച്ഛേദോ ച ദുക്കടം.
പാരിവാസികഭിക്ഖുസ്സ, ഭിക്ഖും ദിസ്വാന തങ്ഖണേ;
നാരോചേന്തസ്സ ചേതസ്സ, രത്തിച്ഛേദോ ച ദുക്കടം.
പഞ്ചേവ ¶ ച യഥാവുഡ്ഢം, ലഭതേ പാരിവാസികോ;
കാതും തത്ഥേവ ച ഠത്വാ, ഉപോസഥപവാരണം.
വസ്സസാടിം ¶ യഥാവുഡ്ഢം, ദേന്തി ചേ സങ്ഘദായകാ;
ഓണോജനം തഥാ ഭത്തം, ലഭതേ പഞ്ചിമേ പന.
പാരിവാസികക്ഖന്ധകകഥാ.
സമഥക്ഖന്ധകകഥാ
വിവാദാധാരതാ ചാനു-വാദാധികരണമ്പി ച;
ആപത്താധാരതാ ചേവ, കിച്ചാധികരണമ്പി ച.
ഏതാനി പന ചത്താരി, വുത്താനി ച മഹേസിനാ;
ഭേദകാരകവത്ഥൂനി, വിവാദോ തത്ഥ നിസ്സിതോ.
വിപത്തിയോ ചതസ്സോവ, അനുവാദോ ഉപാഗതോ;
ആപത്താധാരതാ നാമ, സത്ത ആപത്തിയോ മതാ.
സങ്ഘകിച്ചാനി നിസ്സായ, കിച്ചാധികരണം സിയാ;
ഏതേസം തു ചതുന്നമ്പി, സമത്താ സമഥാ മതാ.
സമ്മുഖാ സതി ചാമൂള്ഹോ, പടിഞ്ഞാവിനയോപി ച;
തസ്സപാപിയസീ ചേവ, തഥാ യേഭുയ്യസീപി ച.
തിണവത്ഥാരകോ ചേവ, സത്തമോ വിനയോ മതോ;
സത്തിമേ സമഥാ വുത്താ, ബുദ്ധേനാദിച്ചബന്ധുനാ.
വിവാദോ സമ്മതി ദ്വീഹി, അനുവാദോ ചതൂഹി ച;
ആപത്തി പന തീഹേവ, കിച്ചമേകേന സമ്മതി.
ഛട്ഠേന പഠമേനാപി, വിവാദോ ഏത്ഥ സമ്മതി;
സമ്മുഖാവിനയാദീഹി, അനുപുബ്ബേന തീഹിപി.
തഥേവ ¶ പഞ്ചമേനാപി, അനുവാദോ ഹി സമ്മതി;
സമ്മുഖേന പടിഞ്ഞായ, തിണവത്ഥാരകേന ച.
ആപത്തൂപസമം യാതി, തീഹേവ സമഥേഹി സാ;
സമ്മുഖാവിനയേനേവ, കിച്ചമേകേന സമ്മതി.
യേഭുയ്യസികകമ്മേ ¶ തു, സലാകം ഗാഹയേ ബുധോ;
ഗൂള്ഹേന വിവടേനാപി, കണ്ണജപ്പേന വാ പന.
അലജ്ജുസ്സദേ ഗൂള്ഹേന, വിവടേനേവ ലജ്ജിസു;
ബാലേസു കണ്ണജപ്പേന, സലാകം ഗാഹയേ ബുധോ.
ലജ്ജീ അലജ്ജീ ബാലോതി, കേന സക്കാ വിജാനിതും?
സകേന കമ്മുനായേവ, തേന സക്കാ വിജാനിതും.
ആപജ്ജതി ച സഞ്ചിച്ച, ആപത്തിം പരിഗൂഹതി;
ഛന്ദാദിഅഗതിം യാതി, അലജ്ജീ ഏദിസോ സിയാ.
നാപജ്ജതി ച സഞ്ചിച്ച, ആപത്തിം ന ച ഗൂഹതി;
ന ഗച്ഛതിഗതിഞ്ചാപി, ഏദിസോ ലജ്ജി പുഗ്ഗലോ.
ദുച്ചിന്തിതോ ച ദുബ്ഭാസീ, തഥാ ദുക്കടകാരികോ;
ഏദിസോ പന ‘‘ബാലോ’’തി, ലക്ഖണേനേവ ഞായതി.
തിധാ സലാകഗാഹേന, ബഹുകാ ധമ്മവാദിനോ;
യേഭുയ്യസികകമ്മേന, കത്തബ്ബന്തി ജിനോബ്രവി.
അലജ്ജീ സാനുവാദോ ച, അസുചീ കമ്മതോ ച യോ;
തസ്സപാപിയസീകമ്മ-യോഗ്ഗോ സോ ഹോതി പുഗ്ഗലോ.
ഭണ്ഡനേ കലഹേ ജാതേ, വിവാദസ്മിം അനപ്പകേ;
ബഹുഅസ്സാമണേ ചിണ്ണേ, അനഗ്ഗേപി ച ഭസ്സകേ.
മൂലമൂലം ഗവേസന്തം, ഹോതി വാളഞ്ച കക്ഖളം;
തിണവത്ഥാരകേനേവ, കാതബ്ബന്തി പകാസിതം.
യഥാ ¶ ച തിണപണ്ണേന, ഛന്നം ഗൂഥഞ്ച മുത്തകം;
ന ച വായതി ദുഗ്ഗന്ധം, വൂപസമ്മതി തങ്ഖണേ.
ഠപേത്വാ ഥുല്ലവജ്ജഞ്ച, ഗിഹീഹി പടിസംയുതം;
ദിട്ഠാവികമ്മികഞ്ചേവ, യോ ച തത്ഥ ന ഹോതി തം.
സേസായാപത്തിയാ യാവ, ഉപസമ്പദമാളതോ;
സുദ്ധോ ഹോതി നിരാപത്തി, തിണവത്ഥാരകേ തഥാ.
സമഥക്ഖന്ധകകഥാ.
ഖുദ്ദകവത്ഥുക്ഖന്ധകകഥാ
രുക്ഖേ ¶ വാ പന കുട്ടേവാ, അട്ടാനേ ഥമ്ഭകേസു വാ;
ന്ഹായമാനോ സകം കായം, ഉഗ്ഘംസേയ്യസ്സ ദുക്കടം.
കായം ഗന്ധബ്ബഹത്ഥേന, കുരുവിന്ദകസുത്തിയാ;
മല്ലകേന ന ഘംസേയ്യ, നാഞ്ഞമഞ്ഞഞ്ച കായതോ.
അകതം മല്ലകം നാമ, ഗിലാനസ്സേവ വട്ടതി;
കതം തം മല്ലകം നാമ, സബ്ബേസമ്പി ന വട്ടതി.
കപാലിട്ഠകഖണ്ഡാനി, സബ്ബസ്സ പുഥുപാണികം;
ഗിലാനസ്സാഗിലാനസ്സ, വത്ഥവട്ടി ച വട്ടതി.
വുത്താ ഫേണകപാസാണ-കഥലാ പാദഘംസനേ;
വട്ടം വാ ചതുരസ്സം വാ, കതകം ന ച വട്ടതി.
യം കിഞ്ചിപി അലങ്കാരം, ധാരേന്തസ്സപി ദുക്കടം;
ഹോതി അന്തമസോ താല-പണ്ണമത്തമ്പി ഭിക്ഖുനോ.
ഓസണ്ഹേയ്യ സകേ കേസേ, യോ ഹത്ഥഫണകേന വാ;
ഫണകേനപി കോച്ഛേന, ദുക്കടം തസ്സ നിദ്ദിസേ.
സിത്ഥതേലോദതേലേഹി ¶ , മണ്ഡനത്ഥം ന വട്ടതി;
അനുലോമനിപാതത്ഥം, ഉദ്ധംലോമേന ഭിക്ഖുനാ.
ഹത്ഥം തേലേന തേമേത്വാ, പുഞ്ഛിതബ്ബാ സിരോരുഹാ;
വട്ടതുണ്ഹാഭിതത്തസ്സ, അല്ലഹത്ഥേന പുഞ്ഛിതും.
ആദാസേ ഉദപത്തേ വാ, യത്ഥ കത്ഥചി അത്തനോ;
മുഖബിമ്ബം വിനാ ഹേതും, ഓലോകേന്തസ്സ ദുക്കടം.
‘‘സഞ്ഛവിം തു മുഖം, നോ’’തി, ദട്ഠുമാബാധപച്ചയാ;
‘‘ജിണ്ണോ നോ’’തായുസങ്ഖാര-ജാനനത്ഥഞ്ച വട്ടതി.
നച്ചം വാ പന ഗീതം വാ, വാദിതം വാപി ഭിക്ഖുനോ;
ദട്ഠും വാ പന സോതും വാ, ഗച്ഛതോ ഹോതി ദുക്കടം.
ദട്ഠുമന്തമസോ മോര-നച്ചമ്പി ച ന വട്ടതി;
സോതുമന്തമസോ ദന്ത-ഗീതമ്പി ച ന വട്ടതി.
നച്ചന്തസ്സ ¶ സയം വാപി, നച്ചാപേന്തസ്സ ദുക്കടം;
അനാപത്തന്തരാരാമേ, ഠത്വാ സുണാതി പസ്സതി.
‘‘പസ്സിസ്സാമീ’’തി നച്ചം വാ, ഗീതം വാ പന വാദിതം;
വിഹാരതോ വിഹാരം വാ, ഗച്ഛതോ ഹോതി ദുക്കടം.
ആപത്തന്തോവിഹാരേപി, ഉട്ഠഹിത്വാന ഗച്ഛതോ;
ഠത്വാ ഗീവം പസാരേത്വാ, പസ്സതോപി ച വീഥിയം.
കേസാ ദീഘാ ന ധാരേയ്യാ, യോ ധാരേയ്യസ്സ ദുക്കടം;
ദ്വങ്ഗുലം വാ ദുമാസം വാ, തതോ ഉദ്ധം ന വട്ടതി.
നഖേ നാസികലോമാനി, ദീഘാനി ന തു ധാരയേ;
ന ച വീസതിമട്ഠം വാ, കാതും വട്ടതി ഭിക്ഖുനോ.
കപ്പാപേയ്യ വിസും മസ്സും, ദാഠികം വാ ഠപേയ്യ യോ;
സംഹരാപേയ്യ വാ ലോമം, സമ്ബാധേ തസ്സ ദുക്കടം.
ഛിന്ദതോ ¶ ദുക്കടം വുത്തം, കേസേ കത്തരികായ വാ;
അഗിലാനസ്സ അഞ്ഞേന, ഛിന്ദാപേന്തസ്സ വാ തഥാ.
ഛിന്ദതോ അത്തനോ അങ്ഗ-ജാതം ഥുല്ലച്ചയം സിയാ;
സേസങ്ഗഛേദനേ അത്ത-വധേ ആപത്തി ദുക്കടം.
അഹികീടാദിദട്ഠസ്സ, താദിസാബാധപച്ചയാ;
ന ദോസോ ഛിന്ദതോ അങ്ഗം, മോചേന്തസ്സ ച ലോഹിതം.
അപരിസ്സാവനോ മഗ്ഗം, സചേ ഗച്ഛതി ദുക്കടം;
യാചമാനസ്സ വാ മഗ്ഗേ, തഥേവാദദതോപി തം.
ന ഭുഞ്ജേ ന പിവേ നഗ്ഗോ, ന ഖാദേ ന ച സായയേ;
ന ദദേ ന ച ഗണ്ഹേയ്യ, ന ഗച്ഛേയ്യപി അഞ്ജസം.
വന്ദിതബ്ബം ന നഗ്ഗേന, വന്ദാപേതബ്ബമേവ വാ;
പരികമ്മം ന കാതബ്ബം, ന നഗ്ഗേന ച കാരയേ.
പരികമ്മേ പടിച്ഛാദീ, തിസ്സോ ജന്താഘരാദികാ;
വുത്താ, വത്ഥപടിച്ഛാദീ, സബ്ബത്ഥ പന വട്ടതി.
യത്ഥ കത്ഥചി പേളായം, ഭുഞ്ജിതും ന ച വട്ടതി;
ഏകതോ ഭുഞ്ജതോ ഹോതി, ദുക്കടം ഏകഭാജനേ.
ഏകപാവുരണാ ¶ ഏക-ത്ഥരണാ വാ നിപജ്ജരേ;
ഏകമഞ്ചേപി വാ തേസം, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ന നിസീദേയ്യ സങ്ഘാടി-പല്ലത്ഥികമുപാഗതോ;
കിഞ്ചി കീളം ന കീളേയ്യ, പലിതം ന ച ഗാഹയേ.
ഭമുകായ നലാടേ വാ, ദാഠികായപി ഉഗ്ഗതം;
താദിസം പലിതം ചഞ്ഞം, ഗാഹാപേതുമ്പി വട്ടതി.
അഗിലാനോ സചേ ഭിക്ഖു, ഛത്തം ധാരേയ്യ ദുക്കടം;
അത്തനോ ചീവരാദീനം, ഗുത്തത്ഥം പന വട്ടതി.
ഹത്ഥിസോണ്ഡം ¶ ചതുക്കണ്ണം, വസനം മച്ഛവാളകം;
വേല്ലിയം താലവണ്ടഞ്ച, നിവാസേന്തസ്സ ദുക്കടം.
ഗഹിപാരുപനം വാപി, പാരുപന്തസ്സ ദുക്കടം;
നിവാസനേ പാരുപനേ, പരിമണ്ഡലതാ മതാ.
ലോകായതം ന വാചേയ്യ, ന ച തം പരിയാപുണേ;
ന തിരച്ഛാനവിജ്ജാ വാ, വാചേതബ്ബാവ ഭിക്ഖുനാ.
ന ച വട്ടതി ധാരേതും, സബ്ബാ ചാമരിബീജനീ;
ന ചാലിമ്പേയ്യ ദായം വാ, ന ച ലഞ്ജേ മുഖമ്പി ച.
ന വഹേ ഉഭതോകാജം, വട്ടതന്തരകാജകം;
സീസക്ഖന്ധകടോലമ്ബ-ഭാരേ ദോസോ ന വിജ്ജതി.
അട്ഠങ്ഗുലാദികം ഭിക്ഖു, പച്ഛിമം ചതുരങ്ഗുലാ;
ഖാദതോ ദന്തകട്ഠഞ്ച, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
രുക്ഖം നേവാഭിരൂഹേയ്യ, കിച്ചേ സതിപി പോരിസം;
ആപദാസു യഥാകാമം, വട്ടതേവാഭിരൂഹിതും.
ലസുണം ന ച ഖാദേയ്യ, സചേ നാകല്ലകോ സിയാ;
നാരോപേതബ്ബകം ബുദ്ധ-വചനം അഞ്ഞഥാ പന.
ഖിപിതേന ച വത്തബ്ബം, ‘‘ജീവാ’’തി, ഗിഹിനാ പുന;
‘‘ജീവഥാ’’തി ച വുത്തേന, ‘‘ചിരം ജീവാ’’തി വട്ടതി.
സാമണേരം ഗഹട്ഠം വാ, ആകോടേന്തസ്സ ദുക്കടം;
സയനേ പുപ്ഫസംകിണ്ണേ, ന വട്ടതി നിപജ്ജിതും.
ഖുരഭണ്ഡം ¶ ന ഗണ്ഹേയ്യ, സചേ ന്ഹാപിതപുബ്ബകോ;
ന ച ധാരണിയാ ഉണ്ഹീ, സബ്ബാ ബാഹിരലോമികാ.
അങ്ഗരാഗം കരോന്തസ്സ, ദുക്കടം സമുദീരിതം;
അകായബന്ധനസ്സാപി, ഗാമം പവിസതോപി ച.
ലോഹജം ¶ ദാരുജം സബ്ബം, കപ്പിയം മത്തികാമയം;
വിനാ സത്ഥഞ്ച പത്തഞ്ച, കതകം കുമ്ഭകാരികം.
ഖുദ്ദകവത്ഥുക്ഖന്ധകകഥാ.
സേനാസനക്ഖന്ധകകഥാ
ആസന്ദികോ അതിക്കന്ത-പമാണോപി ച വട്ടതി;
തഥാ പഞ്ചങ്ഗപീഠമ്പി, സത്തങ്ഗമ്പി ച വട്ടതി.
തൂലോനദ്ധാ ഘരേയേവ, മഞ്ചപീഠാ നിസീദിതും;
സീസപാദൂപധാനഞ്ച, അഗിലാനസ്സ വട്ടതി.
സന്ഥരിത്വാ ഗിലാനസ്സ, ഉപധാനാനി തത്ഥ ച;
പച്ചത്ഥരണകം ദത്വാ, നിപജ്ജന്തസ്സ വട്ടതി.
തിരിയം മുട്ഠിരതനം, ഹോതി ബിമ്ബോഹനം മിതം;
ദീഘതോ ച ദിയഡ്ഢം വാ, ദ്വിഹത്ഥന്തി കുരുന്ദിയം.
പൂരിതാ ചോളപണ്ണുണ്ണ-തിണവാകേഹി പഞ്ചഹി;
ഭിസിയോ ഭാസിതാ പഞ്ച, തൂലാനം ഗണനാവസാ.
ഭിസിതൂലാനി പഞ്ചേവ, തഥാ തൂലാനി തീണിപി;
ലോമാനി മിഗപക്ഖീനം, ഗബ്ഭാ ബിമ്ബോഹനസ്സിമേ.
മനുസ്സലോമം ലോമേസു, പുപ്ഫേസു ബകുലാദികം;
സുദ്ധം തമാലപത്തഞ്ച, പണ്ണേസു ന ച വട്ടതി.
ഉണ്ണാദികം പഞ്ചവിധഞ്ച തൂലം;
മഹേസിനാ യം ഭിസിയം പവുത്തം;
മസൂരകേ ¶ തം പന വട്ടതീതി;
കുരുന്ദിയം അട്ഠകഥായ വുത്തം.
യദേതം ¶ തിവിധം തൂലം, ഭിസിയം തം അകപ്പിയം;
മിസ്സം തമാലപത്തം തു, സബ്ബത്ഥ പന വട്ടതി.
രൂപം തു പുരിസിത്ഥീനം, തിരച്ഛാനഗതസ്സ വാ;
കാരേന്തസ്സ കരോതോ വാ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ജാതകം പന വത്ഥും വാ, കാരാപേതും പരേഹി വാ;
മാലാകമ്മം ലതാകമ്മം, സയം കാതുമ്പി വട്ടതി.
സമാനാസനികോ നാമ, ദ്വീഹി വസ്സേഹി യോ പന;
വുഡ്ഢോ വാ ദഹരോ വാപി, വസ്സേനേകേന വാ പന.
സമാനവസ്സേ വത്തബ്ബം, കിഞ്ച നാമിധ വിജ്ജതി;
സത്തവസ്സതിവസ്സേഹി, പഞ്ചവസ്സോ നിസീദതി.
ഹേട്ഠാ ദീഘാസനം തിണ്ണം, യം പഹോതി നിസീദിതും;
ഏകമഞ്ചേപി പീഠേ വാ, ദ്വേ നിസീദന്തി വട്ടതി.
ഉഭതോബ്യഞ്ജനം ഇത്ഥിം, ഠപേത്വാ പണ്ഡകം പന;
ദീഘാസനേ അനുഞ്ഞാതം, സബ്ബേഹിപി നിസീദിതും.
പുരിമികോ പച്ഛിമികോ, തഥേവന്തരമുത്തകോ;
തയോ സേനാസനഗ്ഗാഹാ, സമ്ബുദ്ധേന പകാസിതാ.
പുബ്ബാരുണാ പാടിപദസ്സ യാവ;
പുനാരുണോ ഭിജ്ജതി നേവ താവ;
ഇദഞ്ഹി സേനാസനഗാഹകസ്സ;
ഖേത്തന്തി വസ്സൂപഗമേ വദന്തി.
പാതോവ ഗാഹിതേ അഞ്ഞോ, ഭിക്ഖു സേനാസനേ പന;
സചേ യാചതി ആഗന്ത്വാ, വത്തബ്ബോ ഗാഹിതന്തി സോ.
സങ്ഘികം അപലോകേത്വാ, ഗഹിതം വസ്സവാസികം;
അന്തോവസ്സേപി വിബ്ഭന്തോ, ലഭതേ തത്രജം സചേ.
വുട്ഠവസ്സോ ¶ സചേ ഭിക്ഖു, കിഞ്ചി ആവാസിഹത്ഥതോ;
ഗഹേത്വാ കപ്പിയം ഭണ്ഡം, ദത്വാ തസ്സത്തനോ പന.
‘‘അസുകസ്മിം ¶ കുലേ മയ്ഹം, വസ്സാവാസികചീവരം;
ഗാഹിതം ഗണ്ഹ’’ഇച്ചേവം, വത്വാ ഗച്ഛതി സോ ദിസം.
ഉപ്പബ്ബജതി ചേ തത്ഥ, ഗതട്ഠാനേ, ന ലബ്ഭതി;
ഗഹേതും തസ്സ സമ്പത്തം, സങ്ഘികംയേവ തം സിയാ.
മനുസ്സേ സമ്മുഖാ തത്ഥ, പടിച്ഛാപേതി ചേ പന;
സബ്ബം ലഭതി സമ്പത്തം, വസ്സാവാസികചീവരം.
ആരാമോ ച വിഹാരോ ച, വത്ഥൂനി ദുവിധസ്സപി;
ഭിസി ബിമ്ബോഹനം മഞ്ച-പീഠന്തി തതിയം പന.
ലോഹകുമ്ഭീ കടാഹഞ്ച, ഭാണകോ ലോഹവാരകോ;
വാസി ഫരസു കുദ്ദാലോ, കുഠാരീ ച നിഖാദനം.
വല്ലി വേളു തിണം പണ്ണം, മുഞ്ജപബ്ബജമേവ ച;
മത്തികാ ദാരുഭണ്ഡഞ്ച, പഞ്ചമം തു യഥാഹ ച.
‘‘ദ്വീഹി സങ്ഗഹിതാനി ദ്വേ, തതിയം ചതുസങ്ഗഹം;
ചതുത്ഥം നവകോട്ഠാസം, പഞ്ചമം അട്ഠധാ മതം.
ഇതി പഞ്ചഹി രാസീഹി, പഞ്ചനിമ്മലലോചനോ;
പഞ്ചവീസവിധം നാഥോ, ഗരുഭണ്ഡം പകാസയി’’.
ഇദഞ്ഹി പന സങ്ഘസ്സ, സന്തകം ഗരുഭണ്ഡകം;
വിസ്സജ്ജേന്തോ വിഭാജേന്തോ, ഭിക്ഖു ഥുല്ലച്ചയം ഫുസേ.
ഭിക്ഖുനാ ഗരുഭണ്ഡം തു, സങ്ഘേന ഹി ഗണേന വാ;
വിസ്സജ്ജിതമവിസ്സട്ഠം, വിഭത്തമവിഭാജിതം.
പുരിമേസു ഹി തീസ്വേത്ഥ, ന ചത്ഥാഗരുഭണ്ഡകം;
ലോഹകുമ്ഭീ കടാഹോ ച, ലോഹഭാണകമേവ ച.
തിവിധം ¶ ഖുദ്ദകം വാപി, ഗരുഭണ്ഡകമേവിദം;
പാദഗണ്ഹനകോ ലോഹ-വാരകോ ഭാജിയോ മതോ.
ഉദ്ധം പന തതോ ലോഹ-വാരകോ ഗരുഭണ്ഡകം;
ഭിങ്കാരാദീനി സബ്ബാനി, ഗരുഭണ്ഡാനി ഹോന്തി ഹി.
ഭാജേതബ്ബോ അയോപത്തോ;
തമ്ബായോഥാലകാപി ച;
ധൂമനേത്താദികം ¶ നേവ;
ഭാജേതബ്ബന്തി ദീപിതം.
അത്തനാ പടിലദ്ധം തം, ലോഹഭണ്ഡം തു കിഞ്ചിപി;
ന പുഗ്ഗലികഭോഗേന, ഭുഞ്ജിതബ്ബഞ്ഹി ഭിക്ഖുനാ.
കംസവട്ടകലോഹാനം, ഭാജനാനിപി സബ്ബസോ;
ന പുഗ്ഗലികഭോഗേന, വട്ടന്തി പരിഭുഞ്ജിതും.
തിപുഭണ്ഡേപി ഏസേവ, നയോ ഞേയ്യോ വിഭാവിനാ;
ന ദോസോ സങ്ഘികേ അത്ഥി, ഗിഹീനം സന്തകേസു വാ.
ഖീരപാസാണസമ്ഭൂതം, ഗരുകം തട്ടകാദികം;
പാദഗണ്ഹനതോ ഉദ്ധം, ഘടകോ ഗരുഭണ്ഡകോ.
സിങ്ഗിസജ്ഝുമയം ഹാര-കൂടജം ഫലികുബ്ഭവം;
ഭാജനാനി ന വട്ടന്തി, ഗിഹീനം സന്തകാനിപി.
വാസി ഭാജനിയാ ഖുദ്ദാ, ഗരുഭണ്ഡം മഹത്തരീ;
തഥാ ഫരസു വേജ്ജാനം, സിരാവേധനകമ്പി ച.
കുഠാരി വാസി കുദ്ദാലോ, ഗരുഭണ്ഡം നിഖാദനം;
സിഖരമ്പി ച തേനേവ, ഗഹിതന്തി പകാസിതം.
ചതുരസ്സമുഖം ദോണി-മുഖം വങ്കമ്പി തത്ഥ ച;
സദണ്ഡം ഖുദ്ദകം സബ്ബം, ഗരുഭണ്ഡം നിഖാദനം.
മുട്ഠികമധികരണീ ¶ , സണ്ഡാസോ വാ തുലാദികം;
കിഞ്ചി സങ്ഘസ്സ ദിന്നം ചേ, തം സബ്ബം ഗരുഭണ്ഡകം.
ന്ഹാപിതസ്സ ച സണ്ഡാസോ, കത്തരീ ച മഹത്തരീ;
മഹാപിപ്ഫലകം തുന്ന-കാരാനം ഗരുഭണ്ഡകം.
വല്ലി സങ്ഘസ്സ ദിന്നാ വാ, തത്ഥജാതാപി രക്ഖിതാ;
അഡ്ഢബാഹുപ്പമാണാപി, ഗരു വേത്തലതാദികാ.
സുത്തവാകാദിനിബ്ബത്താ, രജ്ജുകാ യോത്തകാനി വാ;
സങ്ഘസ്സ ദിന്നകാലേ തു, ഗച്ഛന്തി ഗരുഭണ്ഡതം.
നാളികേരസ്സ ഹീരേ വാ, വാകേ വാ പന കേനചി;
വട്ടേത്വാ ഹി കതാ ഏക-വട്ടാപി ഗരുഭണ്ഡകം.
വേളു ¶ സങ്ഘസ്സ ദിന്നോ വാ, രക്ഖിതോ തത്ഥജാതകോ;
അട്ഠങ്ഗുലായതോ സൂചി-ദണ്ഡമത്തോ ഗരും സിയാ.
ഛത്തദണ്ഡസലാകായോ, ദണ്ഡോ കത്തരയട്ഠിപി;
പാദഗണ്ഹനകാ തേല-നാളീ ഭാജനിയാ ഇമേ.
മുഞ്ജാദീസുപി യം കിഞ്ചി, മുട്ഠിമത്തം ഗരും സിയാ;
താലപണ്ണാദിമേകമ്പി, ദിന്നം വാ തത്ഥജാതകം.
അട്ഠങ്ഗുലപ്പമാണോപി, ഗരുകം രിത്തപോത്ഥകോ;
മത്തികാ പകതീ വാപി, പഞ്ചവണ്ണാ സുധാപി വാ.
സിലേസാദീസു വാ കിഞ്ചി, ദിന്നം വാ തത്ഥജാതകം;
താലപക്കപമാണം തു, ഗരുഭണ്ഡന്തി ദീപിതം.
വല്ലിവേളാദികം കിഞ്ചി, അരക്ഖിതമഗോപിതം;
ഗരുഭണ്ഡം ന ഹോതേവ, ഗഹേതബ്ബം യഥാസുഖം.
രക്ഖിതം ഗോപിതം വാപി, ഗഹേതബ്ബം തു ഗണ്ഹതാ;
സമകം അതിരേകം വാ, ദത്വാ ഫാതികമേവ വാ.
അഞ്ജനം ¶ ഹരിതാലഞ്ച, തഥാ ഹിങ്ഗു മനോസിലാ;
ഭാജേതബ്ബന്തി വിഞ്ഞേയ്യം, വിഞ്ഞുനാ വിനയഞ്ഞുനാ.
ദാരുഭണ്ഡേപി യോ കോചി, സൂചിദണ്ഡപ്പമാണകോ;
അട്ഠങ്ഗുലായതോ ദാരു-ഭണ്ഡകോ ഗരുഭണ്ഡകം.
മഹാഅട്ഠകഥായം തു, വിഭജിത്വാവ ദസ്സിതം;
ആസന്ദികോപി സത്തങ്ഗോ, ഭദ്ദപീഠഞ്ച പീഠികാ.
പീഠമേളകപാദഞ്ച, തഥാമണ്ഡകവട്ടകം;
കോച്ഛം പലാലപീഠഞ്ച, ധോവനേ ഫലകമ്പി ച.
ഭണ്ഡികാ മുഗ്ഗരോ ചേവ, വത്ഥഘട്ടനമുഗ്ഗരോ;
അമ്ബണമ്പി ച മഞ്ജൂസാ, നാവാ രജനദോണികാ.
ഉളുങ്കോപി സമുഗ്ഗോപി, കരണ്ഡമ്പി കടച്ഛുപി;
ഏവമാദി തു സബ്ബമ്പി, സങ്ഘികം ഗരുഭണ്ഡകം.
സബ്ബം ദാരുമയം ഗേഹ-സമ്ഭാരം ഗരുകം മതം;
ഭാജിയം കപ്പിയം ചമ്മം, അകപ്പിയമഭാജിയം.
ഏളചമ്മം ¶ ഗരും വുത്തം, തഥേവോദുക്ഖലാദികം;
പേസകാരാദിഭണ്ഡഞ്ച, കസിഭണ്ഡഞ്ച സങ്ഘികം.
തഥേവാധാരകോ പത്ത-പിധാനം താലവണ്ടകം;
ബീജനീ പച്ഛി ചങ്കോടം, സബ്ബാ സമ്മുഞ്ജനീ ഗരു.
യം കിഞ്ചി ഭൂമത്ഥരണം, യോ കോചി കടസാരകോ;
ചക്കയുത്തകയാനഞ്ച, സബ്ബമ്പി ഗരുഭണ്ഡകം.
ഛത്തഞ്ച മുട്ഠിപണ്ണഞ്ച, വിസാണംതുമ്ബഭാജനം;
ഉപാഹനാരണീധമ്മ-കരണാദി ലഹും ഇദം.
ഹത്ഥിദന്തോ വിസാണഞ്ച, യഥാഗതമതച്ഛിതം;
മഞ്ചപാദാദി യം കിഞ്ചി, ഭാജനീയമനിട്ഠിതം.
നിട്ഠിതോ ¶ തച്ഛിതോ വാപി, വിധോ ഹിങ്ഗുകരണ്ഡകോ;
അഞ്ജനീ ച സലാകായോ, ഭാജനീ ഉദപുഞ്ഛനീ.
സബ്ബം കുലാലഭണ്ഡമ്പി, പരിഭോഗാരഹം പന;
പത്തങ്ഗാരകടാഹഞ്ച, ധൂമദാനം കപല്ലികാ.
ഥൂപികാ ദീപരുക്ഖോ ച, ചയനച്ഛദനിട്ഠകാ;
സങ്ഘികം പന സബ്ബമ്പി, ഗരുഭണ്ഡന്തി ദീപിതം.
പത്തോ കഞ്ചനകോ ചേവ, ഥാലകം കുണ്ഡികാപി ച;
ഘടകോ ലോഹഭണ്ഡേപി, കുണ്ഡികാപി ച ഭാജിയാ.
ഗരുനാ ഗരുഭണ്ഡഞ്ച, ഥാവരേന ച ഥാവരം;
സങ്ഘസ്സ പരിവത്തേത്വാ, ഗണ്ഹിതും പന വട്ടതി.
അധോതേന ച പാദേന, നക്കമേ സയനാസനം;
അല്ലപാദേന വാ ഭിക്ഖു, തഥേവ സഉപാഹനോ.
ഭൂമിയാ നിട്ഠുഭന്തസ്സ, പരികമ്മകതായ വാ;
പരികമ്മകതം ഭിത്തിം, അപസ്സേന്തസ്സ ദുക്കടം.
പരികമ്മകതം ഭൂമിം, സങ്ഘികം മഞ്ചപീഠകം;
അത്തനോ സന്തകേനേവ, പത്ഥരിത്വാന കേനചി.
നിപജ്ജിതബ്ബം, സഹസാ, തസ്സ നിദ്ദായതോ യദി;
സരീരാവയവോ കോചി, മഞ്ചം ഫുസതി ദുക്കടം.
ലോമേസു ¶ പന ലോമാനം, ഗണനായേവ ദുക്കടം;
തലേന ഹത്ഥപാദാനം, വട്ടതക്കമിതും പന.
സഹസ്സഗ്ഘനകോ കോചി, പിണ്ഡപാതോ സചീവരോ;
പത്തോ അവസ്സികം ഭിക്ഖും, ലിഖിത്വാ ഠപിതോപി ച.
താദിസോ പിണ്ഡപാതോവ, സട്ഠിവസ്സാനമച്ചയേ;
ഉപ്പന്നോ സട്ഠിവസ്സസ്സ, ഠിതികായ ദദേ ബുധോ.
ഉദ്ദേസഭത്തം ¶ ഭുഞ്ജിത്വാ, ജാതോ ചേ സാമണേരകോ;
ഗഹേതും ലഭതി തം പച്ഛാ, സാമണേരസ്സ പാളിയാ.
സമ്പുണ്ണവീസവസ്സോ യോ, സ്വേ ഉദ്ദേസം ലഭിസ്സതി;
അജ്ജ സോ ഉപസമ്പന്നോ, അതീതാ ഠിതികാ സിയാ.
സചേ പന സലാകാ തു, ലദ്ധാ ഭത്തം ന തംദിനേ;
ലദ്ധം, പുനദിനേ തസ്സ, ഗാഹേതബ്ബം, ന സംസയോ.
ഉത്തരുത്തരിഭങ്ഗസ്സ, ഭത്തസ്സേകചരസ്സ ഹി;
വിസുഞ്ഹി ഠിതികാ കത്വാ, ദാതബ്ബാ തു സലാകികാ.
ഭത്തമേവ സചേ ലദ്ധം, ന പനുത്തരിഭങ്ഗകം;
ലദ്ധമുത്തരിഭങ്ഗം വാ, ന ലദ്ധം ഭത്തമേവ വാ.
യേന യേന ഹി യം യം തു, ന ലദ്ധം, തസ്സ തസ്സ ച;
തം തം പുനദിനേ ചാപി, ഗാഹേതബ്ബന്തി ദീപിതം.
സങ്ഘുദ്ദേസാദികം ഭത്തം, ഇദം സത്തവിധമ്പി ച;
ആഗന്തുകാദിഭത്തഞ്ച, ചതുബ്ബിധമുദീരിതം.
വിഹാരവാരഭത്തഞ്ച, നിച്ചഞ്ച കുടിഭത്തകം;
പന്നരസവിധം ഭത്തം, ഉദ്ദിട്ഠം സബ്ബമേവിധ.
പാളിമട്ഠകഥഞ്ചേവ, ഓലോകേത്വാ പുനപ്പുനം;
സങ്ഘികേ പച്ചയേ സമ്മാ, വിഭജേയ്യ വിചക്ഖണോ.
സേനാസനക്ഖന്ധകകഥാ.
വത്തക്ഖന്ധകകഥാ
ആഗന്തുകാവാസികപിണ്ഡചാരീ-;
സേനാസനാരഞ്ഞനുമോദനാസു ¶ ;
വത്താനി ഭത്തേ ഗമികസ്സ ജന്താ-;
ഘരേ തഥാ വച്ചകുടിപ്പവേസേ.
ആചരിയുപജ്ഝായകസിസ്സസദ്ധി- ¶ ;
വിഹാരിവത്താനിപി സബ്ബസോവ;
വത്താനി വുത്താനി ചതുദ്ദസേവ;
വിസുദ്ധചിത്തേന വിനായകേന.
ആഗന്തുകേന ആരാമം, പവിസന്തേന ഭിക്ഖുനാ;
ഛത്തം പനാപനേതബ്ബം, മുഞ്ചിതബ്ബാ ഉപാഹനാ.
ഓഗുണ്ഠനം ന കാതബ്ബം, സീസേ ചീവരമേവ വാ;
ന ഹി തേന ച ധോതബ്ബാ, പാദാ പാനീയവാരിനാ.
വന്ദിതബ്ബാവ പുച്ഛിത്വാ, വിഹാരേ വുഡ്ഢഭിക്ഖുനോ;
കാലേ സേനാസനം തേന, പുച്ഛിതബ്ബഞ്ച ഭിക്ഖുനാ.
വച്ചട്ഠാനഞ്ച പസ്സാവ-ട്ഠാനം പാനീയമേവ ച;
പരിഭോജനീയം സങ്ഘ-കതികം ഗോചരാദികം.
വുഡ്ഢമാഗന്തുകം ദിസ്വാ, ഭിക്ഖുനാവാസികേനപി;
പത്തം പടിഗ്ഗഹേതബ്ബം, പച്ചുഗ്ഗന്ത്വാന ചീവരം.
ആസനം പഞ്ഞപേതബ്ബം, തസ്സ പാദോദകമ്പി ച;
ഉപനിക്ഖിപിതബ്ബഞ്ച, പുച്ഛിതബ്ബഞ്ച വാരിനാ.
വന്ദേയ്യോ പഞ്ഞപേതബ്ബം, തസ്സ സേനാസനമ്പി ച;
അജ്ഝാവുത്ഥമവുത്ഥം വാ, ഗോചരാഗോചരമ്പി ച.
വച്ചട്ഠാനഞ്ച പസ്സാവ-ട്ഠാനം സേക്ഖകുലാനി ച;
പവേസേ നിക്ഖമേ കാലോ, വത്തബ്ബോ പാനിയാദികം.
സചേ സോ നവകോ ഹോതി;
ആഗതാഗന്തുകോ യഥാ;
നിസിന്നേനേവ ¶ തേനസ്സ;
സബ്ബമാവാസിഭിക്ഖുനാ.
‘‘അത്ര ¶ പത്തം ഠപേഹീതി, നിസീദാഹീദമാസനം’’;
ഇച്ചേവം പന വത്തബ്ബം, ദേയ്യം സേനാസനമ്പി ച.
ദാരുമത്തികഭണ്ഡാനി, ഗന്തുകാമേന ഭിക്ഖുനാ;
ഗന്തബ്ബം പടിസാമേത്വാ, ഥകേത്വാവസഥമ്പി ച.
ആപുച്ഛിത്വാപി ഗന്തബ്ബം, ഭിക്ഖുനാ സയനാസനം;
പുച്ഛിതബ്ബേ അസന്തേപി, ഗോപേത്വാ വാപി സാധുകം.
സഹസാ പവിസേ നാപി, സഹസാ ന ച നിക്ഖമേ;
നാതിദൂരേ നച്ചാസന്നേ, ഠാതബ്ബം പിണ്ഡചാരിനാ.
വാമഹത്ഥേന സങ്ഘാടിം, ഉച്ചാരേത്വാഥ ഭാജനം;
ദക്ഖിണേന പണാമേത്വാ, ഭിക്ഖം ഗണ്ഹേയ്യ പണ്ഡിതോ.
സൂപം വാ ദാതുകാമാതി, സല്ലക്ഖേയ്യ മുഹുത്തകം;
ഓലോകേയ്യന്തരാ ഭിക്ഖു, ന ഭിക്ഖാദായികാമുഖം.
പാനീയാദി പനാനേയ്യം, ഭിക്ഖുനാരഞ്ഞകേനപി;
നക്ഖത്തം തേന യോഗോ ച, ജാനിതബ്ബാ ദിസാപി ച.
വച്ചപസ്സാവതിത്ഥാനി, ഭവന്തി പടിപാടിയാ;
കരോന്തസ്സ യഥാവുഡ്ഢം, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
സഹസാ ഉബ്ഭജിത്വാ വാ, ന ച വച്ചകുടിം വിസേ;
ഉക്കാസിത്വാ ബഹി ഠത്വാ, പവിസേ സണികം പന.
വച്ചം ന നിത്ഥുനന്തേന, കാതബ്ബം പന ഭിക്ഖുനാ;
ഖാദതോ ദന്തകട്ഠം വാ, കരോതോ ഹോതി ദുക്കടം.
വച്ചം പന ന കാതബ്ബം, ബഹിദ്ധാ വച്ചദോണിയാ;
പസ്സാവോപി ന കാതബ്ബോ, ബഹി പസ്സാവദോണിയാ.
ഖരേന നാവലേഖേയ്യ, ന കട്ഠം വച്ചകൂപകേ;
ഛഡ്ഡേയ്യ ന ച പാതേയ്യ, ഖേളം പസ്സാവദോണിയാ.
പാദുകാസു ¶ ഠിതോയേവ, ഉബ്ഭജേയ്യ വിചക്ഖണോ;
പടിച്ഛാദേയ്യ തത്ഥേവ, ഠത്വാ നിക്ഖമനേ പന.
നാചമേയ്യ ¶ സചേ വച്ചം, കത്വാ യോ സലിലേ സതി;
തസ്സ ദുക്കടമുദ്ദിട്ഠം, മുനിനാ മോഹനാസിനാ.
സസദ്ദം നാചമേതബ്ബം, കത്വാ ചപു ചപൂതി ച;
ആചമിത്വാ സരാവേപി, സേസേതബ്ബം ന തൂദകം.
ഊഹതമ്പി അധോവിത്വാ, നിക്ഖമന്തസ്സ ദുക്കടം;
ഉക്ലാപാപി സചേ ഹോന്തി, സോധേതബ്ബം അസേസതോ.
അവലേഖനകട്ഠേന, പൂരോ ചേ പീഠരോ പന;
ഛഡ്ഡേയ്യ കുമ്ഭി രിത്താ ചേ, കുമ്ഭിം പൂരേയ്യ വാരിനാ.
അനജ്ഝിട്ഠോ ഹി വുഡ്ഢേന, പാതിമോക്ഖം ന ഉദ്ദിസേ;
ധമ്മം ന ച ഭണേ, പഞ്ഹം, ന പുച്ഛേയ്യ ന വിസ്സജേ.
ആപുച്ഛിത്വാ കഥേന്തസ്സ, വുഡ്ഢം വുഡ്ഢതരാഗമേ;
പുന ആപുച്ഛനേ കിച്ചം, നത്ഥീതി പരിദീപിതം.
വുഡ്ഢേനേകവിഹാരസ്മിം, സദ്ധിം വിഹരതാ പന;
അനാപുച്ഛാ ഹി സജ്ഝായോ, ന കാതബ്ബോ കദാചിപി.
ഉദ്ദേസോപി ന കാതബ്ബോ, പരിപുച്ഛായ കാ കഥാ;
ന ച ധമ്മോ കഥേതബ്ബോ, ഭിക്ഖുനാ ധമ്മചക്ഖുനാ.
ന ദീപോ വിജ്ഝാപേതബ്ബോ, കാതബ്ബോ വാ ന ചേവ സോ;
വാതപാനകവാടാനി, ഥകേയ്യ വിവരേയ്യ നോ.
ചങ്കമേ ചങ്കമന്തോ ച, വുഡ്ഢതോ പരിവത്തയേ;
തമ്പി ചീവരകണ്ണേന, കായേന ന ച ഘട്ടയേ.
പുരതോ നേവ ഥേരാനം, ന്ഹായേയ്യ ന പനൂപരി;
ഉത്തരം ഓതരന്താനം, ദദേ മഗ്ഗം, ന ഘട്ടയേ.
വത്തം ¶ അപരിപൂരേന്തോ, ന സീലം പരിപൂരതി;
അസുദ്ധസീലോ ദുപ്പഞ്ഞോ, ചിത്തേകഗ്ഗം ന വിന്ദതി.
വിക്ഖിത്തചിത്തോനേകഗ്ഗോ, സദ്ധമ്മം ന ച പസ്സതി;
അപസ്സമാനോ സദ്ധമ്മം, ദുക്ഖാ ന പരിമുച്ചതി.
തസ്മാ ഹി വത്തം പൂരേയ്യ, ജിനപുത്തോ വിചക്ഖണോ;
ഓവാദം ബുദ്ധസേട്ഠസ്സ, കത്വാ നിബ്ബാനമേഹിതി.
വത്തക്ഖന്ധകകഥാ.
ഭിക്ഖുനിക്ഖന്ധകകഥാ
കായം ¶ ഊരും ഥനം വാപി, വിവരിത്വാന ഭിക്ഖുനീ;
അത്തനോ അങ്ഗജാതം വാ, ഭിക്ഖുസ്സ ന ച ദസ്സയേ.
ഭിക്ഖുനാ സഹ യം കിഞ്ചി, സമ്പയോജേന്തിയാപി ച;
തതോ ഭാസന്തിയാ ഭിക്ഖും, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ന ച ഭിക്ഖുനിയാ ദീഘം, ധാരേയ്യ കായബന്ധനം;
തേനേവ കായബന്ധേന, ഥനപട്ടേന വാ പന.
വിലീവേന ച പട്ടേന, ചമ്മപട്ടേന വാ തഥാ;
ദുസ്സപട്ടേന വാ ദുസ്സ-വേണിയാ ദുസ്സവട്ടിയാ.
ന ഫാസുകാ നമേതബ്ബാ, ദുക്കടം തു നമേന്തിയാ;
ന ഘംസാപേയ്യ സമണീ, ജഘനം അട്ഠികാദിനാ.
ഹത്ഥം വാ ഹത്ഥകോച്ഛം വാ, പാദം വാ മുഖമൂരുകം;
കോട്ടാപേതി സചേ തസ്സാ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ന മുഖം ലിമ്പിതബ്ബം തു, ന ചുണ്ണേതബ്ബമേവ ച;
മനോസിലായ വാപത്തി, മുഖം ലഞ്ജന്തിയാ സിയാ.
അങ്ഗരാഗോ ¶ ന കാതബ്ബോ, മുഖരാഗോപി വാ തഥാ;
അവങ്ഗം ന ച കാതബ്ബം, ന കാതബ്ബം വിസേസകം.
ഓലോകനകതോ രാഗാ, ഓലോകേതും ന വട്ടതി;
ഠാതബ്ബം ന ച സാലോകേ, സനച്ചം ന ച കാരയേ.
ദുക്കടം മുനിനാ വുത്തം, ഗണികം വുട്ഠപേന്തിയാ;
സുരം വാ പന മംസം വാ, പണ്ണം വാ വിക്കിണന്തിയാ.
വഡ്ഢിം വാപി വണിജ്ജം വാ, പയോജേതും ന വട്ടതി;
തിരീടം കഞ്ചുകം വാപി, യദി ധാരേതി ദുക്കടം.
ദാസോ വാ പന ദാസീ വാ, തഥാ കമ്മകരോപി വാ;
ന ചേവുപട്ഠപേതബ്ബോ, തിരച്ഛാനഗതോപി വാ.
ന ച ഭിക്ഖുനിയാ സബ്ബ-നീലാദിം പന ചീവരം;
ധാരേതബ്ബം, ന ധാരേയ്യ, സബ്ബം നമതകമ്പി ച.
പടിച്ഛന്നാപടിച്ഛന്നം ¶ , ഛിന്നം വാച്ഛിന്നമേവ വാ;
പുരിസബ്യഞ്ജനം സബ്ബം, ഓലോകേതും ന വട്ടതി.
ദൂരതോവ ച പസ്സിത്വാ, ഭിക്ഖും ഭിക്ഖുനിയാ പന;
മഗ്ഗോ തസ്സ പദാതബ്ബോ, ഓക്കമിത്വാന ദൂരതോ.
ഭിക്ഖും പന ച പസ്സിത്വാ, പത്തം ഭിക്ഖം ചരന്തിയാ;
നീഹരിത്വാ തമുക്കുജ്ജം, ദസ്സേതബ്ബം തു ഭിക്ഖുനോ.
സംവേല്ലികഞ്ച കാതും വാ, ധാരേതും കടിസുത്തകം;
ഉതുകാലേ അനുഞ്ഞാതം, ഉതുനീനം മഹേസിനാ.
ഇത്ഥിപോസയുതം യാനം, ഹത്ഥവട്ടകമേവ വാ;
പാടങ്കീ ച ഗിലാനായ, വട്ടതേവാഭിരൂഹിതും.
ഗരുധമ്മേ ഠിതായാപി, മാനത്തം തു ചരന്തിയാ;
സമ്മന്നിത്വാ പദാതബ്ബാ, ദുതിയാ പന ഭിക്ഖുനീ.
യസ്സാ പബ്ബജ്ജകാലേ തു, ഗബ്ഭോ വുട്ഠാതി ഇത്ഥിയാ;
പുത്തോ യദി ച തസ്സാപി, ദാതബ്ബാ ദുതിയാ തഥാ.
മാതാ ¶ ലഭതി പായേതും, ഭോജേതും പുത്തമത്തനോ;
മണ്ഡേതുമ്പി ഉരേ കത്വാ, സേതും ലഭതി സാ പന.
ഠപേത്വാ സഹസേയ്യം തു, തസ്മിം ദുതിയികായ ഹി;
പുരിസേസു യഥാഞ്ഞേസു, വത്തിതബ്ബം തഥേവ ച.
വിബ്ഭമേനേവ സാ ഹോതി, യസ്മാ ഇധ അഭിക്ഖുനീ;
തസ്മാ ഭിക്ഖുനിയാ സിക്ഖാ-പച്ചക്ഖാനം ന വിജ്ജതി.
വിബ്ഭന്തായ യഥാ തസ്സാ, പുന നത്ഥൂപസമ്പദാ;
ഗതായ തിത്ഥായതനം, തഥാ നത്ഥൂപസമ്പദാ.
ഛേദനം നഖകേസാനം, പുരിസേഹി ച വന്ദനം;
വണസ്സ പരികമ്മമ്പി, സാദിതും പന വട്ടതി.
ന വച്ചകുടിയാ വച്ചോ, കാതബ്ബോ യായ കായചി;
ഹേട്ഠാപി വിവടേ ഉദ്ധം, പടിച്ഛന്നേപി വട്ടതി.
ന ച വട്ടതി സബ്ബത്ഥ, പല്ലങ്കേന നിസീദിതും;
ഗിലാനായഡ്ഢപല്ലങ്കം, വട്ടതീതി പകാസിതം.
ന ¶ ച ഭിക്ഖുനിയാരഞ്ഞേ, വത്ഥബ്ബം തു കഥഞ്ചന;
അതിത്ഥേ നരതിത്ഥേ വാ, ന്ഹായിതും ന ച വട്ടതി.
സമണീ ഗന്ധചുണ്ണേന, യാ ച വാസിതമത്തിയാ;
ന്ഹായേയ്യ പടിസോതേ വാ, തസ്സാ ആപത്തി ദുക്കടം.
‘‘ത്വംയേവ പരിഭുഞ്ജാ’’തി, പരിഭോഗത്ഥമത്തനോ;
ദിന്നം അഭുത്വാ അഞ്ഞസ്സ, ദേന്തിയാ പന ദുക്കടം.
സബ്ബം പടിഗ്ഗഹാപേത്വാ, ഭിക്ഖൂഹി പരിഭുഞ്ജിതും;
അസന്തേനുപസമ്പന്നേ, ഭിക്ഖുനീനം തു വട്ടതി.
ഭിക്ഖുനിക്ഖന്ധകകഥാ.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ ഖന്ധകകഥാ നിട്ഠിതാ.
ചതുബ്ബിധകമ്മകഥാ
ചത്താരിമാനി ¶ കമ്മാനി, അപലോകനസഞ്ഞിതം;
ഞത്തി ഞത്തിദുതിയഞ്ച, കമ്മം ഞത്തിചതുത്ഥകം.
അപലോകനകമ്മം തു, പഞ്ച ഠാനാനി ഗച്ഛതി;
ഞത്തികമ്മം നവട്ഠാനം, ദുതിയം സത്ത ഗച്ഛതി.
തഥാ ഞത്തിചതുത്ഥമ്പി, സത്ത ഠാനാനി ഗച്ഛതി;
നിസ്സാരണഞ്ച ഓസാരോ, ഭണ്ഡുകം ബ്രഹ്മദണ്ഡകോ.
അപലോകനകമ്മഞ്ഹി, കമ്മലക്ഖണപഞ്ചമം;
നിസ്സാരണഞ്ച ഓസാരം, സമണുദ്ദേസതോ വദേ.
ഭണ്ഡുകം പബ്ബജന്തേന, ഛന്നേന ബ്രഹ്മദണ്ഡകം;
അഞ്ഞസ്സപി ച കാതബ്ബോ, തഥാരൂപസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
സബ്ബോ സന്നിപതിത്വാന, ആപുച്ഛിത്വാന സബ്ബസോ;
ചീവരാദിപരിക്ഖാരം, സങ്ഘോ യം ദേതി തസ്സ ഹി.
തിക്ഖത്തും അപലോകേത്വാ, ഭിക്ഖൂനം രുചിയാ പന;
ഏവം സങ്ഘസ്സ ദാനം തു, ഹോതി തം കമ്മലക്ഖണം.
നിസ്സാരണമഥോസാരോ ¶ , ഉപോസഥപവാരണാ;
സമ്മുതി ചേവ ദാനഞ്ച, പടിഗ്ഗാഹോ ച സത്തമോ.
പച്ചുക്കഡ്ഢനതാ ചേവ, അട്ഠമീ പരികിത്തിതാ;
കമ്മസ്സ ലക്ഖണഞ്ചാതി, നവ ഠാനാനി ഞത്തിയാ.
വിനിച്ഛയേ അസമ്പത്തേ, ഥേരസ്സാവിനയഞ്ഞുനോ;
തസ്സ നിസ്സാരണാ വുത്താ, യാ സാ നിസ്സാരണാതി ഹി.
ഉപസമ്പദാപേക്ഖസ്സ, ആഗച്ഛോസാരണാതി സാ;
ഉപോസഥവസേനാപി, പവാരണവസേനപി.
ഞത്തിയാ ¶ ഠപിതത്താ ഹി, ഞത്തികമ്മാനിമേ ദുവേ;
‘‘ഉപസമ്പദാപേക്ഖഞ്ഹി, അനുസാസേയ്യഹ’’ന്തി ച.
‘‘ഇത്ഥന്നാമമഹം ഭിക്ഖും, പുച്ഛേയ്യം വിനയ’’ന്തി ച;
ഏവമാദിപവത്താ ഹി, ഏദിസാ ഞത്തി സമ്മുതി.
നിസ്സട്ഠചീവരാദീനം, ദാനം ‘‘ദാന’’ന്തി വുച്ചതി;
ആപത്തീനം പടിഗ്ഗാഹോ, ‘‘പടിഗ്ഗാഹോ’’തി വുച്ചതി.
പച്ചുക്കഡ്ഢനതാ നാമ, പവാരുക്കഡ്ഢനാ മതാ;
‘‘ഇമം ഉപോസഥം കത്വാ, കാലേ പവാരയാമി’’തി.
തിണവത്ഥാരകേ സബ്ബ-പഠമാ ഞത്തി ചേതരാ;
കമ്മലക്ഖണമേതന്തി, നവ ഠാനാനി ഞത്തിയാ.
ഞത്തിദുതിയകമ്മമ്പി, സത്ത ഠാനാനി ഗച്ഛതി;
നിസ്സാരണമഥോസാരം, സമ്മുതിം ദാനമേവ ച.
ഉദ്ധാരം ദേസനം കമ്മ-ലക്ഖണം പന സത്തമം;
പത്തനിക്കുജ്ജനാദീ തു, നിസ്സാരോസാരണാ മതാ.
സമ്മുതി നാമ സീമാദി, സാ പഞ്ചദസധാ മതാ;
ദാനം കഥിനവത്ഥസ്സ, ദാനം മതകവാസസോ.
കഥിനസ്സന്തരുബ്ഭാരോ, ‘‘ഉബ്ഭാരോ’’തി പവുച്ചതി;
ദേസനാ കുടിവത്ഥുസ്സ, വിഹാരസ്സ ച വത്ഥുനോ.
തിണവത്ഥാരകമ്മേ ച, മോഹാരോപനതാദിസു;
കമ്മവാചാവസേനേത്ഥ, കമ്മലക്ഖണതാ മതാ.
ഇതി ¶ ഞത്തിദുതിയസ്സ, ഇമേ സത്ത പകാസിതാ;
തഥാ ഞത്തിചതുത്ഥമ്പി, സത്ത ഠാനാനി ഗച്ഛതി.
നിസ്സാരണമഥോസാരം, സമ്മുതിം ദാനനിഗ്ഗഹം;
സമനുഭാസനഞ്ചേവ, സത്തമം കമ്മലക്ഖണം.
സത്തന്നം തജ്ജനാദീനം, കമ്മാനം കരണം പന;
നിസ്സാരണാഥ പസ്സദ്ധി, തേസം ഓസാരണാ മതാ.
ഓവാദോ ¶ ഭിക്ഖുനീനം തു, സമ്മുതീതി പകാസിതാ;
മാനത്തപരിവാസാനം, ദാനം ‘‘ദാന’’ന്തി വുച്ചതി.
പുന മൂലാപടിക്കസ്സോ, ‘‘നിഗ്ഗഹോ’’തി പവുച്ചതി;
ഉക്ഖിത്തസ്സാനുവത്തികാ, അട്ഠ യാവതതീയകാ.
അരിട്ഠോ ചണ്ഡകാളീ ച, ഏകാദസ ഭവന്തിമേ;
ഇമേസം തു വസാ ഞേയ്യാ, ദസേകാ സമനുഭാസനാ.
ഉപസമ്പദകമ്മഞ്ച, കമ്മമബ്ഭാനസഞ്ഞിതം;
ഇദം ഞത്തിചതുത്ഥേ തു, സത്തമം കമ്മലക്ഖണം.
അപലോകനകമ്മഞ്ചാ-പലോകേത്വാവ കാരയേ;
ഞത്തിയാ ദുതിയേനാപി, ചതുത്ഥേന ന കാരയേ.
ഞത്തിദുതിയകമ്മാനി, ലഹുകാനത്ഥി കാനിചി;
കാതബ്ബാനപലോകേത്വാ, സബ്ബാ സമ്മുതിയോ സിയും.
സേസാനി അപലോകേത്വാ, കാതും പന ന വട്ടതി;
യഥാവുത്തനയേനേവ, തേന തേനേവ കാരയേ.
ചതുബ്ബിധകമ്മകഥാ.
കമ്മവിപത്തികഥാ
വത്ഥുതോ ഞത്തിതോ ചേവ, അനുസ്സാവനസീമതോ;
പരിസതോതി പഞ്ചേവ, കമ്മദോസാ പകാസിതാ.
സമ്മുഖാകരണീയം ¶ യം, തം കരോതി അസമ്മുഖാ;
കമ്മം വത്ഥുവിപന്നം തം, അധമ്മന്തി പവുച്ചതി.
അസമ്മുഖാകരണീയാനി, അട്ഠേവ ച ഭവന്തി ഹി;
പത്തനിക്കുജ്ജനഞ്ചേവ, പത്തസ്സുക്കുജ്ജനമ്പി ച.
പകാസനീയകമ്മഞ്ച ¶ , സേക്ഖഉമ്മത്തസമ്മുതി;
അവന്ദിയോ തഥാ ബ്രഹ്മ-ദണ്ഡോ ദൂതൂപസമ്പദാ.
ഇമാനട്ഠ ഠപേത്വാന, സേസാനി പന സബ്ബസോ;
സമ്മുഖാകരണീയാനി, കമ്മാനി സുഗതോബ്രവി.
ഞത്തിതോ പന പഞ്ചേവ, വിപജ്ജനനയാ മതാ;
ന പരാമസതി വത്ഥുഞ്ച, സങ്ഘം പുഗ്ഗലമേവ വാ.
ന പരാമസതി ഞത്തിം വാ, പച്ഛാ ഞത്തിം ഠപേതി വാ;
പഞ്ചഹേതേഹി കമ്മാനി, ഞത്തിതോവ വിപജ്ജരേ.
അനുസ്സാവനതോ പഞ്ച, കമ്മദോസാ പകാസിതാ;
ന പരാമസതി വത്ഥും വാ, സങ്ഘം പുഗ്ഗലമേവ വാ.
ഹാപേതി സാവനം വാപി, സാവേതസമയേപി വാ;
ഏവം പന വിപജ്ജന്തി, അനുസ്സാവനതോപി ച.
ഏകാദസഹി സീമാഹി, സീമതോ കമ്മദോസതാ;
വുത്താ ഉപോസഥേ താവ, ഖന്ധകേ സബ്ബസോ മയാ.
ചതുവഗ്ഗേന കാതബ്ബേ, കമ്മപ്പത്താ അനാഗതാ;
ഛന്ദോ ച ന പനാനീതോ, പടിക്കോസന്തി സമ്മുഖാ.
ഏവം തിവങ്ഗികോ ദോസോ, പരിസായ വസാ സിയാ;
ആഗതാ കമ്മപത്താ ച, ഛന്ദോ ച ന പനാഗതോ.
സമ്മുഖാ പടിസേധേന്തി, ദുതിയേ ചതുവഗ്ഗികേ;
ആഗതാ കമ്മപത്താ ച, ഛന്ദോപി ച സമാഹടോ.
പടിക്കോസോവ ഏത്ഥത്ഥി, തതിയേ ചതുവഗ്ഗികേ;
ഏവം പഞ്ചാദിവഗ്ഗേസു, സങ്ഘേസു തിവിധേസുപി.
ചതുത്ഥികാ ¶ സിയും ദോസാ, ദസ ദ്വേ പരിസാവസാ;
ഏവം ദ്വാദസധാ ഏത്ഥ, കമ്മാനി ഹി വിപജ്ജരേ.
കമ്മവിപത്തികഥാ.
സേദമോചനകഥാ
ക.
സോളസപരിവാരസ്സ ¶ , പരിവാരസ്സ സാദരാ;
സുണാഥ നിപുണേ പഞ്ഹേ, ഗൂള്ഹത്ഥേ ഭണതോ മമ.
ഖ.
ദിവാപജ്ജതി നോ രത്തിം, രത്തിംയേവ ച നോ ദിവാ;
കഥഞ്ച പടിഗ്ഗണ്ഹന്തോ, ന ഗണ്ഹന്തോ കഥം പന.
ഗ.
ഛിന്ദന്തസ്സ സിയാപത്തി, തഥേവാഛിന്ദതോപി ച;
ഛാദേന്തസ്സ തഥാപത്തി-ന ഛാദേന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
ഘ.
കാ ചാപത്തി സമാപത്തി-ലാഭിനോയേവ ഭിക്ഖുനോ;
അസമാപത്തിലാഭിസ്സ, കാ ച നാമസ്സ സാ ഭവേ.
ങ.
ഗരുകം ഭണതോ സച്ചം, അലികം ഭണതോ സിയും;
ലഹും സച്ചം ഭണന്തസ്സ, മുസാ ച ഭണതോ ഗരും.
ച.
പവിസന്തോ ച ആരാമം, ആപജ്ജതി ന നിക്ഖമം;
നിക്ഖമന്തോവ ആപത്തി, ന ചേവ പവിസം പന;
ഛ.
സമാദിയന്തോ അസമാദിയന്തോ;
അനാദിയന്തോപി ച ആദിയന്തോ;
ദേന്തോ അദേന്തോപി സിയാ സദോസോ;
തഥാ കരോന്തോപി ച നോ കരോന്തോ.
ജ.
ആപജ്ജതി ച ധാരേന്തോ, അധാരേന്തോ തഥേവ ച;
ദ്വിന്നം മാതാ പിതാ സാവ, കഥം ഹോതി? ഭണാഹി മേ.
ഝ.
ഉഭതോബ്യഞ്ജനാ ¶ ഇത്ഥീ, ഗബ്ഭം ഗണ്ഹാതി അത്തനാ;
ഗണ്ഹാപേതി പരം ഗബ്ഭം, തസ്മാ മാതാപിതാ ച സാ.
ഞ.
ഗാമേ വാ യദി വാരഞ്ഞേ, യം പരേസം മമായിതം;
ന ഹരന്തോവ തം ഥേയ്യാ, കഥം പാരാജികോ ഭവേ;
ട.
ഥേയ്യസംവാസകോ ഏസോ, ലിങ്ഗസംവാസഥേനകോ;
പരഭണ്ഡം അഗണ്ഹന്തോ, തേന ഹോതി പരാജിതോ.
ഠ.
നാരിം രൂപവതിം ഭിക്ഖു, രത്തചിത്തോ അസഞ്ഞതോ;
മേഥുനം തായ കത്വാപി, ന സോ പാരാജികോ കഥം;
ഡ.
അച്ഛരാസദിസം ¶ നാരിം, സുപിനന്തേന പസ്സതി;
തായ മേഥുനസംയോഗേ, കതേപി ന ഭവിസ്സതി.
ഢ.
ബഹിദ്ധാ ഗേഹതോ ഭിക്ഖു, ഇത്ഥീ ഗബ്ഭന്തരം ഗതാ;
ഛിദ്ദം ഗേഹസ്സ നേവത്ഥി, കഥം മേഥുനതോ ചുതോ;
ണ.
അന്തോദുസ്സകുടിട്ഠേന, മാതുഗാമേന മേഥുനം;
സന്ഥതാദിവസേനേവ, കത്വാ ഹോതി പരാജിതോ.
ത.
സുത്തേ ച വിനയേയേവ, ഖന്ധകേ സാനുലോമികേ;
സബ്ബത്ഥ നിപുണാ ധീരാ, ഇമേ പഞ്ഹേ ഭണന്തി തേ.
ഥ.
ഖന്ധകേ പരിവാരേ ച, വിനയേ സാനുലോമികേ;
ആദരോ കരണീയോവ, പടുഭാവം പനിച്ഛിതാ.
സേദമോചനകഥാ.
പകിണ്ണകവിനിച്ഛയകഥാ
ഛത്തം പണ്ണമയം കിഞ്ചി, ബഹി അന്തോ ച സബ്ബസോ;
പഞ്ചവണ്ണേന സുത്തേന, സിബ്ബിതും ന ച വട്ടതി.
ഛിന്ദിതും ¶ അഡ്ഢചന്ദം വാ, പണ്ണേ മകരദന്തകം;
ഘടകം വാളരൂപം വാ, ലേഖാ ദണ്ഡേ ന വട്ടതി.
സിബ്ബിതും ഏകവണ്ണേന, ഛത്തം സുത്തേന വട്ടതി;
ഥിരത്ഥം, പഞ്ചവണ്ണാനം, പഞ്ജരം വാ വിനന്ധിതും.
ഘടകം വാളരൂപം വാ, ലേഖാ വാ പന കേവലാ;
ഭിന്ദിത്വാ വാപി ഘംസിത്വാ, ധാരേതും പന വട്ടതി.
അഹിഛത്തകസണ്ഠാനം, ദണ്ഡബുന്ദമ്ഹി വട്ടതി;
ഉക്കിരിത്വാ കതാ ലേഖാ, ബന്ധനത്ഥായ വട്ടതി.
നാനാവണ്ണേഹി സുത്തേഹി, മണ്ഡനത്ഥായ ചീവരം;
സമം സതപദാദീനം, സിബ്ബിതും ന ച വട്ടതി.
പത്തസ്സ ¶ പരിയന്തേ വാ, തഥാ പത്തമുഖേപി വാ;
വേണിം സങ്ഖലികം വാപി, കരോതോ ഹോതി ദുക്കടം.
പട്ടമ്പി ഗണ്ഠിപാസാനം, അട്ഠകോണാദികംവിധിം;
തത്ഥഗ്ഘിയഗദാരൂപം, മുഗ്ഗരാദിം കരോന്തി ച.
തത്ഥ കക്കടകക്ഖീനി, ഉട്ഠാപേന്തി ന വട്ടതി;
സുത്താ ച പിളകാ തത്ഥ, ദുവിഞ്ഞേയ്യാവ ദീപിതാ.
ചതുകോണാവ വട്ടന്തി, ഗണ്ഠിപാസകപട്ടകാ;
കണ്ണകോണേസു സുത്താനി, രത്തേ ഛിന്ദേയ്യ ചീവരേ.
സൂചികമ്മവികാരം വാ, അഞ്ഞം വാ പന കിഞ്ചിപി;
ചീവരേ ഭിക്ഖുനാ കാതും, കാരാപേതും ന വട്ടതി.
യോ ച പക്ഖിപതി ഭിക്ഖു ചീവരം;
കഞ്ജിപിട്ഠഖലിഅല്ലികാദിസു;
വണ്ണമട്ഠമഭിപത്ഥയം പരം;
തസ്സ നത്ഥി പന മുത്തി ദുക്കടാ.
സൂചിഹത്ഥമലാദീനം ¶ , കരണേ ചീവരസ്സ ച;
തഥാ കിലിട്ഠകാലേ ച, ധോവനത്ഥം തു വട്ടതി.
രജനേ പന ഗന്ധം വാ, തേലം വാ ലാഖമേവ വാ;
കിഞ്ചി പക്ഖിപിതും തത്ഥ, ഭിക്ഖുനോ ന ച വട്ടതി.
സങ്ഖേന മണിനാ വാപി, അഞ്ഞേനപി ച കേനചി;
ചീവരം ന ച ഘട്ടേയ്യ, ഘംസിതബ്ബം ന ദോണിയാ.
ചീവരം ദോണിയം കത്വാ, നാപി ഘട്ടേയ്യ മുട്ഠിനാ;
രത്തം പഹരിതും കിഞ്ചി, ഹത്ഥേഹേവ ച വട്ടതി.
ഗണ്ഠികേ പന ലേഖാ വാ, പിളകാ വാ ന വട്ടതി;
കപ്പബിന്ദുവികാരോ വാ, പാളികണ്ണികഭേദതോ.
ഥാലകസ്സ ച പത്തസ്സ, ബഹി അന്തോപി വാ പന;
ആരഗ്ഗേന കതാ ലേഖാ, ന ച വട്ടതി കാചിപി.
ആരോപേത്വാ ഭമം പത്തം, മജ്ജിത്വാ ചേ പചന്തി ച;
‘‘മണിവണ്ണം കരിസ്സാമ’’, ഇതി കാതും ന വട്ടതി.
പത്തമണ്ഡലകേ ¶ കിഞ്ചി, ഭിത്തികമ്മം ന വട്ടതി;
ന ദോസോ കോചി തത്ഥസ്സ, കാതും മകരദന്തകം.
ന ധമ്മകരണച്ഛത്തേ, ലേഖാ കാചിപി വട്ടതി;
കുച്ഛിയം വാ ഠപേത്വാ തം, ലേഖം തു മുഖവട്ടിയം.
സുത്തം വാ ദിഗുണം കത്വാ, കോട്ടേന്തി ച തഹിം തഹിം;
കായബന്ധനസോഭത്ഥം, തം ന വട്ടതി ഭിക്ഖുനോ.
ദസാമുഖേ ദള്ഹത്ഥായ, ദ്വീസു അന്തേസു വട്ടതി;
മാലാകമ്മലതാകമ്മ-ചിത്തികമ്പി ന വട്ടതി.
അക്ഖീനി തത്ഥ ദസ്സേത്വാ, കോട്ടിതേ പന കാ കഥാ;
കക്കടക്ഖീനി വാ തത്ഥ, ഉട്ഠാപേതും ന വട്ടതി.
ഘടം ¶ ദേഡ്ഡുഭസീസം വാ, മകരസ്സ മുഖമ്പി വാ;
വികാരരൂപം യം കിഞ്ചി, ന വട്ടതി ദസാമുഖേ.
ഉജുകം മച്ഛകണ്ടം വാ, മട്ഠം വാ പന പട്ടികം;
ഖജ്ജൂരിപത്തകാകാരം, കത്വാ വട്ടതി കോട്ടിതം.
പട്ടികാ സൂകരന്തന്തി, ദുവിധം കായബന്ധനം;
രജ്ജുകാ ദുസ്സപട്ടാദി, സബ്ബം തസ്സാനുലോമികം.
മുരജം മദ്ദവീണഞ്ച, ദേഡ്ഡുഭഞ്ച കലാബുകം;
രജ്ജുയോ ന ച വട്ടന്തി, പുരിമാ ദ്വേദസാ സിയും.
ദസാ പാമങ്ഗസണ്ഠാനാ, നിദ്ദിട്ഠാ കായബന്ധനേ;
ഏകാ ദ്വിതിചതസ്സോ വാ, വട്ടന്തി ന തതോ പരം.
ഏകരജ്ജുമയം വുത്തം, മുനിനാ കായബന്ധനം;
തഞ്ച പാമങ്ഗസണ്ഠാനം, ഏകമ്പി ച ന വട്ടതി.
രജ്ജുകേ ഏകതോ കത്വാ, ബഹൂ ഏകായ രജ്ജുയാ;
നിരന്തരഞ്ഹി വേഠേത്വാ, കതം വട്ടതി ബന്ധിതും.
ദന്തകട്ഠവിസാണട്ഠി-ലോഹവേളുനളബ്ഭവാ;
ജതുസങ്ഖമയാസുത്ത-ഫലജാ വിധകാ മതാ.
കായബന്ധനവിധേപി, വികാരോ ന ച വട്ടതി;
തത്ഥ തത്ഥ പരിച്ഛേദ-ലേഖാമത്തം തു വട്ടതി.
മാലാകമ്മലതാകമ്മ-നാനാരൂപവിചിത്തിതാ ¶ ;
ന ച വട്ടതി ഭിക്ഖൂനം, അഞ്ജനീ ജനരഞ്ജനീ.
താദിസം പന ഘംസിത്വാ, വേഠേത്വാ സുത്തകേന വാ;
വളഞ്ജന്തസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ, ന ദോസോ കോചി വിജ്ജതി.
വട്ടാ വാ ചതുരസ്സാ വാ, അട്ഠംസാ വാപി അഞ്ജനീ;
വട്ടതേവാതി നിദ്ദിട്ഠാ, വണ്ണമട്ഠാ ന വട്ടതി.
തഥാഞ്ജനിസലാകാപി ¶ , അഞ്ജനിഥവികായ ച;
നാനാവണ്ണേഹി സുത്തേഹി, ചിത്തകമ്മം ന വട്ടതി.
ഏകവണ്ണേന സുത്തേന, സിപാടിം യേന കേനചി;
യം കിഞ്ചി പന സിബ്ബേത്വാ, വളഞ്ജന്തസ്സ വട്ടതി.
മണികം പിളകം വാപി, പിപ്ഫലേ ആരകണ്ടകേ;
ഠപേതും പന യം കിഞ്ചി, ന ച വട്ടതി ഭിക്ഖുനോ.
ദണ്ഡകേപി പരിച്ഛേദ-ലേഖാമത്തം തു വട്ടതി;
വലിത്വാ ച നഖച്ഛേദം, കരോന്തീതി ഹി വട്ടതി.
ഉത്തരാരണിയം വാപി, ധനുകേ പേല്ലദണ്ഡകേ;
മാലാകമ്മാദി യം കിഞ്ചി, വണ്ണമട്ഠം ന വട്ടതി.
സണ്ഡാസേ ദന്തകട്ഠാനം, തഥാ ഛേദനവാസിയാ;
ദ്വീസു പസ്സേസു ലോഹേന, ബന്ധിതും പന വട്ടതി.
തഥാ കത്തരദണ്ഡേപി, ചിത്തകമ്മം ന വട്ടതി;
വട്ടലേഖാവ വട്ടന്തി, ഏകാ വാ ദ്വേപി ഹേട്ഠതോ.
വിസാണേ നാളിയം വാപി, തഥേവാമണ്ഡസാരകേ;
തേലഭാജനകേ സബ്ബം, വണ്ണമട്ഠം തു വട്ടതി.
പാനീയസ്സ ഉളുങ്കേപി, ദോണിയം രജനസ്സപി;
ഘടേ ഫലകപീഠേപി, വലയാധാരകാദികേ.
തഥാ പത്തപിധാനേ ച, താലവണ്ടേ ച ബീജനേ;
പാദപുഞ്ഛനിയം വാപി, സമ്മുഞ്ജനിയമേവ ച.
മഞ്ചേ ഭൂമത്ഥരേ പീഠേ, ഭിസിബിമ്ബോഹനേസു ച;
മാലാകമ്മാദികം ചിത്തം, സബ്ബമേവ ച വട്ടതി.
നാനാമണിമയത്ഥമ്ഭ-കവാടദ്വാരഭിത്തികം ¶ ;
സേനാസനമനുഞ്ഞാതം, കാ കഥാ വണ്ണമട്ഠകേ.
സോവണ്ണിയം ¶ ദ്വാരകവാടബദ്ധം;
സുവണ്ണനാനാമണിഭിത്തിഭൂമിം;
ന കിഞ്ചി ഏകമ്പി നിസേധനീയം;
സേനാസനം വട്ടതി സബ്ബമേവ.
ബുദ്ധം ധമ്മഞ്ച സങ്ഘഞ്ച, ന ഉദ്ദിസ്സ ദവം കരേ;
മൂഗബ്ബതാദികം നേവ, ഗണ്ഹേയ്യ തിത്ഥിയബ്ബതം.
കായം വാ അങ്ഗജാതം വാ, ഊരും വാ ന തു ദസ്സയേ;
ഭിക്ഖുനീനം തു താ വാപി, ന സിഞ്ചേ ഉദകാദിനാ.
വസ്സമഞ്ഞത്ഥ വുട്ഠോ ചേ, ഭാഗമഞ്ഞത്ഥ ഗണ്ഹതി;
ദുക്കടം പുന ദാതബ്ബം, ഗീവാ നട്ഠേപി ജജ്ജരേ.
ചോദിതോ സോ സചേ തേഹി, ഭിക്ഖൂഹി ന ദദേയ്യതം;
ധുരനിക്ഖേപനേ തേസം, ഭണ്ഡഗ്ഘേനേവ കാരയേ.
അകപ്പിയസമാദാനം, കരോതോ ഹോതി ദുക്കടം;
ദവാ സിലം പവിജ്ഝന്തോ, ദുക്കടാ ന ച മുച്ചതി.
ഗിഹീഗോപകദാനസ്മിം, ന ദോസോ കോചി ഗണ്ഹതോ;
പരിച്ഛേദനയോ വുത്തോ, സങ്ഘചേതിയസന്തകേ.
യാനം പുരിസസംയുത്തം, ഹത്ഥവട്ടകമേവ വാ;
പാടങ്കിഞ്ച ഗിലാനസ്സ, വട്ടതേവാഭിരൂഹിതും.
ന ച ഭിക്ഖുനിയാ സദ്ധിം, സമ്പയോജേയ്യ കിഞ്ചിപി;
ദുക്കടം ഭിക്ഖുനിം രാഗാ, ഓഭാസേന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
ഭിക്ഖുനീനം ഹവേ ഭിക്ഖു, പാതിമോക്ഖം ന ഉദ്ദിസേ;
ആപത്തിം വാ സചേ താസം, പടിഗ്ഗണ്ഹേയ്യ ദുക്കടം.
അത്തനോ പരിഭോഗത്ഥം, ദിന്നമഞ്ഞസ്സ കസ്സചി;
പരിഭോഗമകത്വാവ, ദദതോ പന ദുക്കടം.
അസപ്പായം ¶ സചേ സബ്ബം, അപനേതുമ്പി വട്ടതി;
അഗ്ഗം ഗഹേത്വാ ദാതും വാ, പത്താദീസുപ്യയം നയോ.
പഞ്ചവഗ്ഗൂപസമ്പദാ ¶ , ഗുണങ്ഗുണഉപാഹനാ;
ചമ്മത്ഥാരോ ധുവന്ഹാനം, മജ്ഝദേസേ ന വട്ടതി.
സമ്ബാധസ്സ ച സാമന്താ, സത്ഥകമ്മം ദുവങ്ഗുലാ;
വാരിതം, വത്ഥികമ്മമ്പി, സമ്ബാധേയേവ സത്ഥുനാ.
പണ്ണാനി അജ്ജുകാദീനം, ലോണം വാ ഉണ്ഹയാഗുയാ;
പക്ഖിപിത്വാന പാകത്ഥം, ചാലേതും ന ച വട്ടതി.
സചേ പരിസമഞ്ഞസ്സ, ഉപളാലേതി ദുക്കടം;
തത്ഥ ചാദീനവം തസ്സ, വത്തും പന ച വട്ടതി.
‘‘മക്ഖനം ഗൂഥമുത്തേഹി, ഗതേന ന്ഹായിതും വിയ;
കതം നിസ്സായ ദുസ്സീലം, തയാ വിഹരതാ’’തി ച.
ഭത്തഗ്ഗേ യാഗുപാനേ ച, അന്തോഗാമേ ച വീഥിയം;
അന്ധകാരേ അനാവജ്ജോ, ഏകാവത്തോ ച ബ്യാവടോ.
സുത്തോ ഖാദഞ്ച ഭുഞ്ജന്തോ, വച്ചം മുത്തമ്പി വാ കരം;
വന്ദനാ തേരസന്നം തു, അയുത്തത്ഥേന വാരിതാ.
നഗ്ഗോ അനുപസമ്പന്നോ, നാനാസംവാസകോപി ച;
യോ പച്ഛാ ഉപസമ്പന്നോ, ഉക്ഖിത്തോ മാതുഗാമകോ.
ഏകാദസ അഭബ്ബാ ച, ഗരുകട്ഠാ ച പഞ്ചിമേ;
വന്ദതോ ദുക്കടം വുത്തം, ബാവീസതി ച പുഗ്ഗലേ.
യോ പുരേ ഉപസമ്പന്നോ, നാനാസംവാസവുഡ്ഢകോ;
ധമ്മവാദീ ച സമ്ബുദ്ധോ, വന്ദനീയാ തയോ ഇമേ.
തജ്ജനാദികതേ ഏത്ഥ, ചതുരോ പന പുഗ്ഗലേ;
വന്ദതോപി അനാപത്തി, തേഹി കമ്മഞ്ച കുബ്ബതോ.
അധിട്ഠാനം ¶ പനേകസ്സ, ദ്വിന്നം വാ തിണ്ണമേവ വാ;
ദിട്ഠാവികമ്മമുദ്ദിട്ഠം, തതോ ഉദ്ധം നിവാരണം.
സന്ദിട്ഠോ ഹോതി സമ്ഭത്തോ, ജീവതാലപിതോപി ച;
ഗഹിതത്തമനോ ഹോതി, വിസ്സാസോ പഞ്ചധാ സിയാ.
സീലദിട്ഠിവിപത്തി ച, ആചാരാജീവസമ്ഭവാ;
വിപത്തിയോ ചതസ്സോവ, വുത്താ ആദിച്ചബന്ധുനാ.
തത്ഥ ¶ അപ്പടികമ്മാ ച, യാ ച വുട്ഠാനഗാമിനീ;
ആപത്തിയോ ദുവേ സീല-വിപത്തീതി പകാസിതാ.
അന്തഗ്ഗാഹികദിട്ഠി ച, യാ ദിട്ഠി ദസവത്ഥുകാ;
അയം ദിട്ഠിവിപത്തീതി, ദുവിധാ ദിട്ഠി ദീപിതാ.
ദേസനാഗാമിനികാ യാ ച, പഞ്ച ഥുല്ലച്ചയാദികാ;
വുത്താചാരവിപത്തീതി, ആചാരകുസലേന സാ.
കുഹനാദിപ്പവത്തോ ഹി, മിച്ഛാജീവോതി ദീപിതോ;
ആജീവപച്ചയാപത്തി, ഛബ്ബിധാതി പകാസിതാ.
കമ്മുനാ ലദ്ധിസീമാഹി, നാനാസംവാസകാ തയോ;
ഉക്ഖിത്തോ തിവിധോ കമ്മ-നാനാസംവാസകോ മതോ.
അധമ്മവാദിപക്ഖസ്മിം, നിസിന്നോവ വിചിന്തിയം;
‘‘ധമ്മവാദീ പനേതേ’’തി, ഉപ്പന്നേ പന മാനസേ.
നാനാസംവാസകോ നാമ, ലദ്ധിയായം പകാസിതോ;
തത്രട്ഠോ പന സോ ദ്വിന്നം, കമ്മം കോപേതി സങ്ഘികം.
ബഹിസീമാഗതോ സീമാ-നാനാസംവാസകോ മതോ;
നാനാസംവാസകാ ഏവം, തയോ വുത്താ മഹേസിനാ.
ചുതോ അനുപസമ്പന്നോ, നാനാസംവാസകാ തയോ;
ഭിക്ഖൂനേകാദസാഭബ്ബാ, അസംവാസാ ഇമേ സിയും.
അസംവാസസ്സ ¶ സബ്ബസ്സ, തഥാ കമ്മാരഹസ്സ ച;
സങ്ഘേ ഉമ്മത്തകാദീനം, പടിക്ഖേപോ ന രൂഹതി.
സസംവാസേകസീമട്ഠ-പകതത്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
വചനേന പടിക്ഖേപോ, രൂഹതാനന്തരസ്സപി.
ഭിക്ഖു ആപജ്ജതാപത്തിം, ആകാരേഹി പനച്ഛഹി;
വുത്താ സമണകപ്പാ ച, പഞ്ച, പഞ്ച വിസുദ്ധിയോ.
നിദാനം പുഗ്ഗലം വത്ഥും, വിധിം പഞ്ഞത്തിയാ പന;
വിപത്താപത്തനാപത്തി, സമുട്ഠാനനയമ്പി ച.
വജ്ജകമ്മക്രിയാസഞ്ഞാ, ചിത്താണത്തിവിധിം പന;
തഥേവങ്ഗവിധാനഞ്ച, വേദനാ കുസലത്തികം.
സത്തരസവിധം ¶ ഏതം, ദസ്സേത്വാ ലക്ഖണം ബുധോ;
സിക്ഖാപദേസു യോജേയ്യ, തത്ഥ തത്ഥ യഥാരഹം.
നിദാനം തത്ഥ വേസാലീ, തഥാ രാജഗഹം പുരം;
സാവത്ഥാളവി കോസമ്ബീ, സക്കഭഗ്ഗാ പകാസിതാ.
ദസ വേസാലിയാ വുത്താ, ഏകവീസം ഗിരിബ്ബജേ;
സതാനി ഹി ഛ ഊനാനി, തീണി സാവത്ഥിയാ സിയും.
ഛ പനാളവിയം വുത്താ, അട്ഠ കോസമ്ബിയം കതാ;
അട്ഠ സക്കേസു പഞ്ഞത്താ, തയോ ഭഗ്ഗേ പകാസിതാ.
തേവീസതിവിധാ വുത്താ, സുദിന്നധനിയാദയോ;
ഭിക്ഖൂനം പാതിമോക്ഖസ്മിം, ആദികമ്മികപുഗ്ഗലാ.
ഭിക്ഖുനീനം തഥാ പാതി-മോക്ഖസ്മിം ആദികമ്മികാ;
ഥുല്ലനന്ദാദയോ സത്ത, സബ്ബേ തിംസ ഭവന്തി തേ.
തരും ¶ തിമൂലം നവപത്തമേനം;
ദ്വയങ്കുരം സത്തഫലം ഛപുപ്ഫം;
ജാനാതി യോ ദ്വിപ്പഭവം ദ്വിസാഖം;
ജാനാതി പഞ്ഞത്തിമസേസതോ സോ.
ഇതി പരമമിമം വിനിച്ഛയം;
മധുരപദത്ഥമനാകുലം തു യോ;
പഠതി സുണതി പുച്ഛതേ ച സോ;
ഭവതുപാലിസമോ വിനിച്ഛയേ.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ പകിണ്ണകവിനിച്ഛയകഥാ സമത്താ.
കമ്മട്ഠാനഭാവനാവിധാനകഥാ
പാമോക്ഖേ പാതിമോക്ഖസ്മിം, മുഖേ മോക്ഖപ്പവേസനേ;
സബ്ബദുക്ഖക്ഖയേ വുത്തേ, വുത്തമേവിതരത്തയം.
ഇദം ¶ ചതുബ്ബിധം സീലം, ഞത്വാ തത്ഥ പതിട്ഠിതോ;
സമാധിം പുന ഭാവേത്വാ, പഞ്ഞായ പരിമുച്ചതി.
ദസാനുസ്സതിയോ വുത്താ, കസിണാ ച ദസാസുഭാ;
ചതസ്സോ അപ്പമഞ്ഞായോ, തഥാരുപ്പാ പരദ്വയം.
ഇച്ചേവം പന സബ്ബമ്പി, ചത്താലീസവിധം സിയാ;
കമ്മട്ഠാനം സമുദ്ദിട്ഠം, മമ്മട്ഠാനം മനോഭുനോ.
ഉപചാരപ്പനാതോ ച, ഝാനഭേദാ അതിക്കമാ;
വഡ്ഢനാവഡ്ഢനാ ചാപി, തഥാരമ്മണഭൂമിതോ.
ഗഹണാ പച്ചയാ ഭിയ്യോ, തഥാ ചരിയാനുകൂലതോ;
വിസേസോ അയമേതേസു, വിഞ്ഞാതബ്ബോ വിഭാവിനാ.
അട്ഠാനുസ്സതിയോ ¶ സഞ്ഞാ-വവത്ഥാനഞ്ച തത്ഥിമേ;
ഉപചാരവഹാ, സേസാ, തിംസ ഝാനവഹാ മതാ.
പഠമജ്ഝാനികാ തത്ഥ, അസുഭാ കായഗതാസതി;
ആനാപാനഞ്ച കസിണാ, ചതുക്കജ്ഝാനികാ ഇമേ.
തികജ്ഝാനാനി തിസ്സോവ, അപ്പമഞ്ഞാഥ പച്ഛിമാ;
ചത്താരോപി ച ആരുപ്പാ, ചതുത്ഥജ്ഝാനികാ മതാ.
അതിക്കമോ ദ്വിധാ വുത്തോ, അങ്ഗാരമ്മണതോപി ച;
ചതുക്കതികഝാനേസു, അങ്ഗാതിക്കമതാ മതാ.
ചതുത്ഥാ അപ്പമഞ്ഞാപി, അങ്ഗാതിക്കമതോ സിയാ;
ആരമ്മണമതിക്കമ്മ, ആരുപ്പാ പന ജായരേ.
കസിണാനി ദസേവേത്ഥ, വഡ്ഢേതബ്ബാനി യോഗിനാ;
സേസം പന ച സബ്ബമ്പി, ന വഡ്ഢേതബ്ബമേവ തം.
നിമിത്താരമ്മണാ തത്ഥ, കസിണാ ച ദസാസുഭാ;
കായേ സതാനാപാനഞ്ച, ബാവീസതി ഭവന്തിമേ.
സേസാനുസ്സതിയോ അട്ഠ, സഞ്ഞാ ധാതുവവത്ഥനം;
വിഞ്ഞാണം നേവസഞ്ഞാ ച, ദസ ദ്വേ ഭാവഗോചരാ.
ചതസ്സോ അപ്പമഞ്ഞായോ, ദ്വേ ച ആരുപ്പമാനസാ;
ഇമേ ധമ്മാ വിനിദ്ദിട്ഠാ, ഛ നവത്തബ്ബഗോചരാ.
ദസാസുഭാ ¶ പടിക്കൂല-സഞ്ഞാ കായഗതാസതി;
ദേവേസു ന പവത്തന്തി, ദ്വാദസേവാതി ഭൂമിതോ.
താനി ദ്വാദസ ഭിയ്യോ ച, ആനാപാനസതീപി ച;
സബ്ബസോ തേരസ വാപി, ബ്രഹ്മലോകേ ന ജായരേ.
ഠപേത്വാ ചതുരാരുപ്പേ, അരൂപാവചരേ കിര;
അഞ്ഞേ പന ന ജായന്തി, സബ്ബേ ജായന്തി മാനുസേ.
ചതുത്ഥം കസിണം ഹിത്വാ, കസിണാ ച ദസാസുഭാ;
ദിട്ഠേനേവ ഗഹേതബ്ബാ, പുബ്ബഭാഗേ ഭവന്തി തേ.
ആനാപാനഞ്ച ¶ ഫുട്ഠേന, ദിട്ഠേന തചപഞ്ചകം;
മാലുതോ ദിട്ഠഫുട്ഠേന, സുതേന ചേത്ഥ സേസകം.
ആകാസകസിണഞ്ചേത്ഥ, ഠപേത്വാ കസിണാ നവ;
പഠമാരുപ്പചിത്തസ്സ, പച്ചയാ പന ജായരേ.
ഭവന്തി ഹി അഭിഞ്ഞാണം, കസിണാനി ദസാപി ച;
തിസ്സോപി അപ്പമഞ്ഞായോ, ചതുത്ഥസ്സ തു പച്ചയാ.
ഹേട്ഠിമഹേട്ഠിമാരുപ്പം, പരസ്സ ച പരസ്സ ച;
നേവസഞ്ഞാ നിരോധസ്സ, പച്ചയോതി പകാസിതാ.
സബ്ബേ സുഖവിഹാരസ്സ, ഭവനിസ്സരണസ്സ ച;
തഥാ ഭവസുഖാനഞ്ച, പച്ചയാതി ച ദീപിതാ.
അസുഭാ ദസ വിഞ്ഞേയ്യാ, തഥാ കായഗതാസതി;
അനുകൂലാ ഇമേ രാഗ-ചരിതസ്സ വിസേസതോ.
ചതസ്സോ അപ്പമഞ്ഞായോ, സവണ്ണകസിണാ തഥാ;
അനുകൂലാ ഇമേ ദോസ-ചരിതസ്സ പകാസിതാ.
വിതക്കചരിതസ്സാപി, മോഹപ്പകതിനോപി ച;
ആനാപാനസതേകാവ, സപ്പായാതി വിഭാവിതാ.
സഞ്ഞാ ചേവ വവത്ഥാനം, മരണൂപസമേ സതി;
പഞ്ഞാപകതിനോ ഏതേ, അനുകൂലാതി ദീപിതാ.
ആദിഅനുസ്സതിച്ഛക്കം, സദ്ധാചരിതവണ്ണിതം;
ആരുപ്പാ കസിണാ സേസാ, ദസ സബ്ബാനുരൂപകാ.
ഏവം ¶ പഭേദതോ ഞത്വാ, കമ്മട്ഠാനാനി പണ്ഡിതോ;
ചരിയായാനുകൂലം തു, തേസു യം അത്തനോ പന.
തം ഗഹേത്വാന മേധാവീ, ദള്ഹം കല്യാണമിത്തകോ;
ഉച്ഛേദം പലിബോധാനം, കത്വാ പഠമമേവ ച.
അനുരൂപേ വസന്തേന, വിഹാരേ ദോസവജ്ജിതേ;
ഭാവേത്വാ പഠമാദീനി, ഝാനാനി പന സബ്ബസോ.
തതോ ¶ വുട്ഠായ സപ്പഞ്ഞോ, ഝാനമ്ഹാ പഠമാദിതോ;
നാമരൂപവവത്ഥാനം, കത്വാ കങ്ഖം വിതീരിയ.
ഉപക്ലേസേ അമഗ്ഗോതി, ദസോഭാസാദയോ പന;
മഗ്ഗോ വിപസ്സനാഞാണം, ഇതി ജാനാതി പണ്ഡിതോ.
തിണ്ണം തേസം വവത്ഥാനേ, കതേ ഏത്താവതാ പന;
തിണ്ണം പന ച സച്ചാനം, വവത്ഥാനം കതം സിയാ.
ഉദയബ്ബയഭങ്ഗാ ച, ഭയാദീനവനിബ്ബിദാ;
മുഞ്ചിതുകമ്യതാഞാണം, പടിസങ്ഖാനുപസ്സനാ.
സങ്ഖാരുപേക്ഖാഞാണഞ്ച, നവമം സച്ചാനുലോമികം;
അയം ‘‘പടിപദാഞാണ-ദസ്സന’’ന്തി പകാസിതാ.
തതോ ഗോത്രഭുചിത്തസ്സ, സമനന്തരമേവ ച;
സന്തിമാരമ്മണം കത്വാ, ജായതേ ഞാണദസ്സനം.
‘‘ഞാണദസ്സനസുദ്ധീ’’തി, ഇദം ഞാണം പകാസിതം;
പച്ചവേക്ഖണപരിയന്തം, ഫലം തസ്സാനുജായതേ.
തേനേവ ച ഉപായേന, ഭാവേന്തോ സോ പുനപ്പുനം;
പാപുണാതി യഥാ ഭിക്ഖു, സേസമഗ്ഗഫലാനി ച.
ഇച്ചേവമച്ചന്തമവേച്ച ധമ്മം;
വിദ്ധംസയിത്വാകുസലം അസേസം;
വിസോസയിത്വാന തയോ ഭവേ സോ;
ഉപേതി സന്തിം നിരുപാദിസേസം.
വിഞ്ഞാസക്കമതോ വാപി, പുബ്ബാപരവസേന വാ;
യദി അക്ഖരബന്ധേ വാ, അയുത്തം വിയ ദിസ്സതി.
തം ¶ തഥാ ന ഗഹേതബ്ബം, ഗഹേതബ്ബമദോസതോ;
മയാ ഉപപരിക്ഖിത്വാ, കതത്താ പന സബ്ബസോ.
സേട്ഠസ്സ ¶ ചോളരട്ഠസ്സ, നാഭിഭൂതേ നിരാകുലേ;
സബ്ബസ്സ പന ലോകസ്സ, ഗാമേ സമ്പിണ്ഡിതേ വിയ.
കദലീസാലതാലുച്ഛു-നാളികേരവനാകുലേ;
കമലുപ്പലസഞ്ഛന്ന-സലിലാസയസോഭിതേ.
കാവേരിജലസമ്പാത-പരിഭൂതമഹീതലേ;
ഇദ്ധേ സബ്ബങ്ഗസമ്പന്നേ, മങ്ഗലേ ഭൂതമങ്ഗലേ.
പവരാകാരപാകാര-പരിഖാപരിവാരിതേ;
വിഹാരേ വേണ്ഹുദാസസ്സ, ദസ്സനീയേ മനോരമേ.
തീരന്തരുഹവാതിര-തരുരാജവിരാജിതേ;
നാനാദിജഗണാരാമേ, നാനാരാമമനോരമേ.
ചാരുപങ്കജസംകിണ്ണ-തളാകസമലങ്കതേ;
സുരസോദകസമ്പുണ്ണ-വരകൂപോപസോഭിതേ.
വിചിത്രവിപുലച്ചുഗ്ഗ-വരമണ്ഡപമണ്ഡിതേ;
ആവാസേഹി ചനേകേഹി, അച്ചന്തമുപസോഭിതേ.
ഉപ്പതേന ച ഥൂപേന, ഭേത്വാവ ധരണീതലം;
ജിത്വാവാവഹസന്തേന, കേലാസസിഖരം ഖരം.
സരദമ്ബുദസങ്കാസേ, ദസ്സനീയേ സമുസ്സിതേ;
പസാദജനനേ രമ്മേ, പാസാദേ വസതാ മയാ.
വുത്തസ്സ ബുദ്ധസീഹേന, വിനയസ്സ വിനിച്ഛയോ;
ബുദ്ധസീഹം സമുദ്ദിസ്സ, മമ സദ്ധിവിഹാരികം.
കതോയം പന ഭിക്ഖൂനം, ഹിതത്ഥായ സമാസതോ;
വിനയസ്സാവബോധത്ഥം, സുഖേനേവാചിരേന ച.
അച്ചുതച്ചുതവിക്കന്തേ, കലമ്ബകുലനന്ദനേ;
മഹിം സമനുസാസന്തേ, ആരദ്ധോ ച സമാപിതോ.
യഥാ സിദ്ധിമയം പത്തോ, അന്തരായം വിനാ തഥാ;
സബ്ബേ സിജ്ഝന്തു സങ്കപ്പാ, സത്താനം ധമ്മസംയുതാ.
യാവ ¶ ¶ തിട്ഠതി ലോകസ്മിം, മന്ദാരോ ചാരുകന്ദരോ;
താവ തിട്ഠതു ബുദ്ധസ്സ, സാസനം കലിസാസനം.
കാലേ സമ്മാ പവസ്സന്തു, വസ്സം വസ്സവലാഹകാ;
പാലയന്തു മഹീപാലാ, ധമ്മതോ സകലം മഹിം.
ഇമം സാരഭൂതം ഹിതം അത്ഥയുത്തം;
കരോന്തേന പത്തം മയാ യം തു പുഞ്ഞം;
അയം തേന ലോകോ മുനിന്ദപ്പയാതം;
സിവം വീതസോകം പുരം പാപുണാതു.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ കമ്മട്ഠാനഭാവനാവിധാനകഥാ
സമത്താ.
ഇതി തമ്ബപണ്ണിയേന പരമവേയ്യാകരണേന തിപിടകനയവിധികുസലേന പരമകവിജനഹദയപദുമവനവികസനകരേന കവിവരവസഭേന പരമരതികരവരമധുരവചനുഗ്ഗാരേന ഉരഗപുരേന ബുദ്ധദത്തേന രചിതോയം വിനയവിനിച്ഛയോ.
വിനയവിനിച്ഛയോ സമത്തോ.
നമോ തസ്സ ഭഗവതോ അരഹതോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ
ഉത്തരവിനിച്ഛയോ
ഗന്ഥാരമ്ഭകഥാ
സബ്ബസത്തുത്തമം ¶ ¶ ധീരം, വന്ദിത്വാ സിരസാ ജിനം;
ധമ്മഞ്ചാധമ്മവിദ്ധംസം, ഗണമങ്ഗണനാസനം.
യോ മയാ രചിതോ സാരോ, വിനയസ്സ വിനിച്ഛയോ;
തസ്സ ദാനി കരിസ്സാമി, സബ്ബാനുത്തരമുത്തരം.
ഭണതോ പഠതോ പയുഞ്ജതോ;
സുണതോ ചിന്തയതോ പനുത്തരം;
പരമം അബുദ്ധ ബുദ്ധിവഡ്ഢനം;
വദതോ മേ നിരതാ നിബോധഥ.
മഹാവിഭങ്ഗസങ്ഗഹകഥാ
മേഥുനം ¶ പടിസേവന്തോ, കതി ആപത്തിയോ ഫുസേ;
മേഥുനം പടിസേവന്തോ, തിസ്സോ ആപത്തിയോ ഫുസേ.
ഭവേ പാരാജികം ഖേത്തേ, യേഭുയ്യക്ഖായിതേ പന;
ഥുല്ലച്ചയം മുഖേ വട്ട-കതേ വുത്തം തു ദുക്കടം.
അദിന്നം ആദിയന്തോ യോ;
കതി ആപത്തിയോ ഫുസേ;
അദിന്നം ആദിയന്തോ സോ;
തിസ്സോ ആപത്തിയോ ഫുസേ.
പഞ്ചമാസഗ്ഘനേ ¶ വാപി, അധികേ വാ പരാജയോ;
മാസേ വാ ദുക്കടം ഊനേ, മജ്ഝേ ഥുല്ലച്ചയം തതോ.
മനുസ്സജാതിം മാരേന്തോ;
കതി ആപത്തിയോ ഫുസേ;
മനുസ്സജാതിം മാരേന്തോ;
തിസ്സോ ആപത്തിയോ ഫുസേ.
മനുസ്സമുദ്ദിസ്സോപാതം, ഖണനേ ദുക്കടം സിയാ;
ദുക്ഖേ ഥുല്ലച്ചയം ജാതേ, മതേ പാരാജികം സിയാ.
അസന്തം ഉത്തരിം ധമ്മം, വദമത്തൂപനായികം;
കതി ആപജ്ജതാപത്തീ? തിസ്സോ ആപത്തിയോ ഫുസേ.
അസന്തം ഉത്തരിം ധമ്മം, ഭണന്തസ്സ പരാജയോ;
ഥുല്ലച്ചയം പരിയായേ, ഞാതേ, നോ ചേ തു ദുക്കടം.
പാരാജികകഥാ.
ഭണ സുക്കം വിമോചേന്തോ;
കതി ആപത്തിയോ ഫുസേ;
സുണ ¶ സുക്കം വിമോചേന്തോ;
തിസ്സോ ആപത്തിയോ ഫുസേ.
ഗരുകം യദി ചേതേതി, ഉപക്കമതി മുച്ചതി;
ദ്വങ്ഗേ ഥുല്ലച്ചയം വുത്തം, പയോഗേ ദുക്കടം സിയാ.
ഇതോ പട്ഠായ മുഞ്ചിത്വാ, പഞ്ഹാപുച്ഛനമത്തകം;
വിസ്സജ്ജനവസേനേവ, ഹോതി അത്ഥവിനിച്ഛയോ.
ഇത്ഥിയാ കായസംസഗ്ഗേ, തിസ്സോ ആപത്തിയോ ഫുസേ;
ആമസന്തസ്സ കായേന, കായം തു ഗരുകം സിയാ.
കായേന കായബദ്ധം തു, ഫുസം ഥുല്ലച്ചയം ഫുസേ;
പടിബദ്ധേന കായേന, പടിബദ്ധേ തു ദുക്കടം.
ഇത്ഥിം ¶ ദുട്ഠുല്ലവാചാഹി, തിസ്സോ ഓഭാസതോ സിയും;
വണ്ണാവണ്ണം വദം ദ്വിന്നം, മഗ്ഗാനം ഗരുകം ഫുസേ.
വണ്ണാദിഭഞ്ഞേ ആദിസ്സ, ഉബ്ഭജാണുമധക്ഖകം;
ഹോതി ഥുല്ലച്ചയം, കായ-പടിബദ്ധേ തു ദുക്കടം.
അത്തകാമചരിയായ, വദതോ വണ്ണമിത്ഥിയാ;
സന്തികേ ഗരുകം ഹോതി, സചേ ജാനാതി സാ പന.
സന്തികേ പണ്ഡകസ്സാപി, തസ്സ ഥുല്ലച്ചയം സിയാ;
തിരച്ഛാനഗതസ്സാപി, സന്തികേ ദുക്കടം മതം.
പടിഗ്ഗണ്ഹനവീമംസാ, പച്ചാഹരണകത്തികേ;
സഞ്ചരിത്തം സമാപന്നേ, ഗരുകം നിദ്ദിസേ ബുധോ.
തസ്സ ദ്വങ്ഗസമായോഗേ, ഹോതി ഥുല്ലച്ചയം തഥാ;
അങ്ഗേ സതി പനേകസ്മിം, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
സംയാചികായ ച കുടിം;
വിഹാരഞ്ച മഹല്ലകം;
കാരാപേതി സചേ ഭിക്ഖു;
തിസ്സോ ആപത്തിയോ ഫുസേ.
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, ഏകപിണ്ഡേ അനാഗതേ;
ഹോതി ഥുല്ലച്ചയം, തസ്മിം, പിണ്ഡേ ഗരുകമാഗതേ.
പാരാജികേന ¶ ധമ്മേന, ഭിക്ഖും അമൂലകേനിധ;
അനുദ്ധംസേതി യോ തസ്സ, തിസ്സോ ആപത്തിയോ സിയും.
ഓകാസം ന ച കാരേത്വാ, ഹുത്വാ ചാവനചേതനോ;
സചേ ചോദേതി സങ്ഘാദി-സേസേന സഹ ദുക്കടം.
ഓകാസം പന കാരേത്വാ, ഹുത്വാ അക്കോസചേതനോ;
ചോദേതി ഓമസവാദേ, പാചിത്തിം പരിദീപയേ.
അനന്തരസമാനോവ ¶ , നവമേ അഞ്ഞഭാഗിയേ;
സബ്ബോ ആപത്തിഭേദോ ഹി, നത്ഥി കാചി വിസേസതാ.
സങ്ഘസ്സ ഭേദകോ ഭിക്ഖു, യാവതതിയകം പന;
സമനുഭാസനായേവ, ഗാഹം ന പടിനിസ്സജം.
ഞത്തിയാ ദുക്കടം, ദ്വീഹി, കമ്മവാചാഹി ഥുല്ലതം;
കമ്മവാചായ ഓസാനേ, ആപത്തി ഗരുകം സിയാ.
ഭേദാനുവത്തകേ ചേവ, ദുബ്ബചേ കുലദൂസകേ;
സങ്ഘഭേദകതുല്യോവ, ഹോതി ആപത്തിനിച്ഛയോ.
സങ്ഘാദിസേസകഥാ.
അതിക്കമന്തോ അതിരേകചീവരം;
ദസാഹമാപജ്ജതി ഏകമേവ;
നിസ്സഗ്ഗിപാചിത്തിയമേകരത്തിം;
തിചീവരേനാപി വിനാ വസന്തോ.
മാസം അതിക്കമന്തോ ഹി, ഗഹേത്വാ കാലചീവരം;
ഏകം ആപജ്ജതാപത്തിം, നിസ്സഗ്ഗിയമുദീരിതം.
അഞ്ഞാതികായ യം കിഞ്ചി;
പുരാണചീവരം പന;
ധോവാപേതി സചേ തസ്സ;
ഹോന്തി ആപത്തിയോ ദുവേ.
ധോവാപേതി പയോഗസ്മിം, ദുക്കടം സമുദാഹടം;
നിസ്സഗ്ഗിയാവ പാചിത്തി, ഹോതി ധോവാപിതേ പന.
അഞ്ഞാതികായ ¶ ഹത്ഥമ്ഹാ, ചീവരം പടിഗണ്ഹതോ;
ഗഹണേ ദുക്കടം വുത്തം, പാചിത്തി ഗഹിതേ സിയാ.
അഞ്ഞാതകം ഗഹപതിം, ഗഹപതാനിമേവ വാ;
ചീവരം വിഞ്ഞാപേന്തോ ദ്വേ, ഭിക്ഖു ആപത്തിയോ ഫുസേ.
വിഞ്ഞാപേതി ¶ പയോഗസ്മിം, ദുക്കടം പരികിത്തിതം;
വിഞ്ഞാപിതേ ച നിസ്സഗ്ഗി, പാചിത്തി പരിയാപുതാ.
ഭിക്ഖു ചീവരമഞ്ഞാതിം, വിഞ്ഞാപേന്തോ തദുത്തരിം;
പയോഗേ ദുക്കടം, വിഞ്ഞാ-പിതേ നിസ്സഗ്ഗിയം ഫുസേ.
അഞ്ഞാതകം കഞ്ചി ഉപാസകം വാ;
ഉപാസികം വാ ഉപസങ്കമിത്വാ;
പുബ്ബേവ ഹുത്വാ പന അപ്പവാരിതോ;
വത്ഥേ വികപ്പം പടിപജ്ജമാനോ.
ദുവേ ആപജ്ജതാപത്തീ, പയോഗേ ദുക്കടം സിയാ;
വികപ്പം പന ആപന്നേ, നിസ്സഗ്ഗിയമുദീരിതം.
അഞ്ഞാതിം ഉപസങ്കമ്മ, പുബ്ബേയേവപ്പവാരിതോ;
വികപ്പം ചീവരേ ഭിക്ഖു, ആപജ്ജന്തോ ദുവേ ഫുസേ.
തഥാതിരേകതിക്ഖത്തും, ചോദനായ ച ഭിക്ഖു ചേ;
ഗന്ത്വാതിരേകഛക്ഖത്തും, ഠാനേനപി ച ചീവരം.
നിപ്ഫാദേതി സചേ തസ്സ, ഹോന്തി ആപത്തിയോ ദുവേ;
പയോഗേ ദുക്കടം, തസ്സ, ലാഭേ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
കഥിനവഗ്ഗോ പഠമോ.
ദോസാ കോസിയവഗ്ഗസ്സ, ദ്വേദ്വേആദീസു പഞ്ചസു;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, ലാഭേ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
ഗഹേത്വേളകലോമാനി, തിയോജനമതിക്കമം;
ദുക്കടം പഠമേ പാദേ, നിസ്സഗ്ഗിം ദുതിയേ ഫുസേ.
ഭിക്ഖു ഭിക്ഖുനിയഞ്ഞായ, ധോവാപേതേളലോമകം;
പയോഗേ ദുക്കടം, തസ്സ, ധോതേ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
രൂപിയം ¶ ¶ പടിഗണ്ഹന്തോ, ദ്വേ പനാപത്തിയോ ഫുസേ;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, നിസ്സഗ്ഗി ഗഹിതേ സിയാ.
നാനാകാരം സമാപജ്ജം, സംവോഹാരഞ്ച രൂപിയേ;
സമാപന്നേ ച നിസ്സഗ്ഗിം, പയോഗേ ദുക്കടം ഫുസേ.
നാനപ്പകാരകം ഭിക്ഖു, ആപജ്ജേ കയവിക്കയം;
പയോഗേ ദുക്കടം, തസ്മിം, കതേ നിസ്സഗ്ഗിയം ഫുസേ.
കോസിയവഗ്ഗോ ദുതിയോ.
പത്തം അതിക്കമേന്തസ്സ, ദസാഹമതിരേകകം;
തസ്സ നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തി, ഹോതി ഏകാവ ഭിക്ഖുനോ.
അപഞ്ചബന്ധനേ പത്തേ, വിജ്ജമാനേപി ഭിക്ഖുനോ;
അഞ്ഞം പന നവം പത്തം, ചേതാപേതി സചേ പന.
ദ്വേ പനാപത്തിയോ ഭിക്ഖു, ആപജ്ജതി, ന സംസയോ;
പയോഗേ ദുക്കടം, തസ്സ, ലാഭേ നിസ്സഗ്ഗിയം ഫുസേ.
പടിഗ്ഗഹേത്വാ ഭേസജ്ജം, സത്താഹം യോ അതിക്കമേ;
ഏകം നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തിം, ആപജ്ജതി ഹി സോ പന.
അകാലേ പരിയേസന്തോ, വസ്സസാടികചീവരം;
പയോഗേ ദുക്കടം, തസ്സ, ലാഭേ നിസ്സഗ്ഗിയം ഫുസേ.
ഭിക്ഖുനോ ചീവരം ദത്വാ, അച്ഛിന്ദന്തോ ദുവേ ഫുസേ;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, ഹടേ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
വിഞ്ഞാപേത്വാ സയം സുത്തം, തന്തവായേഹി ചീവരം;
വായാപേതി സചേ ഭിക്ഖു, ദ്വേ പനാപത്തിയോ ഫുസേ.
യോ പനഞ്ഞാതകസ്സേവ, തന്തവായേ സമേച്ച ചേ;
വികപ്പം ചീവരേ ഭിക്ഖു, ആപജ്ജം അപ്പവാരിതോ.
ദ്വേ ¶ പനാപത്തിയോ സോ ഹി, ആപജ്ജതി, ന സംസയോ;
പയോഗേ ദുക്കടം, തസ്സ, ലാഭേ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
പടിഗ്ഗഹേത്വാ അച്ചേക-സഞ്ഞിതം പന ചീവരം;
കാലം അതിക്കമേന്തോ തം, ഏകം നിസ്സഗ്ഗിയം ഫുസേ.
തിണ്ണമഞ്ഞതരം ¶ വത്ഥം, നിദഹിത്വാ ഘരേധികം;
ഛാരത്തതോ വിനാ തേന, വസം നിസ്സഗ്ഗിയം ഫുസേ.
ജാനം പരിണതം ലാഭം, സങ്ഘികം അത്തനോ പന;
പരിണാമേതി ചേ ഭിക്ഖു, ദ്വേ പനാപത്തിയോ ഫുസേ.
പയോഗേ ദുക്കടം ഹോതി, നിസ്സഗ്ഗി പരിണാമിതേ;
സബ്ബത്ഥ അപ്പനാവാര-പരിഹാനി കതാ മയാ.
പത്തവഗ്ഗോ തതിയോ.
തിംസനിസ്സഗ്ഗിയകഥാ.
വദന്തസ്സ മുസാവാദം, പഞ്ച ആപത്തിയോ സിയും;
മനുസ്സുത്തരിധമ്മേ തു, അഭൂതസ്മിം പരാജയോ.
ചോദനായ ഗരും ഭിക്ഖും, അമൂലന്തിമവത്ഥുനാ;
പരിയായവചനേ ഞാതേ, ഥുല്ലച്ചയമുദീരിതം.
നോ ചേ പടിവിജാനാതി, ദുക്കടം സമുദാഹടം;
സമ്പജാനമുസാവാദേ, പാചിത്തി പരിദീപിതാ.
ആപത്തിയോ ദുവേ വുത്താ, ഭിക്ഖുസ്സോമസതോ പന;
പാചിത്തി ഉപസമ്പന്നം, ദുക്കടം ഇതരം സിയാ.
പേസുഞ്ഞഹരണേ ദ്വേപി, ഹോന്തി, പാചിത്തിയം പന;
ഉപസമ്പന്നപേസുഞ്ഞേ, സേസേ ആപത്തി ദുക്കടം.
പദസോനുപസമ്പന്നം ¶ , ധമ്മം വാചേതി ചേ ദുവേ;
പയോഗേ ദുക്കടം, പാദേ, പാദേ പാചിത്തിയം സിയാ.
തിരത്താനുപസമ്പന്ന-സഹസേയ്യായ ഉത്തരിം;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, പന്നേ പാചിത്തിയം സിയാ.
കപ്പേതി മാതുഗാമേന, സഹസേയ്യം സചേ പന;
ദ്വേ സോ ആപജ്ജതാപത്തീ, രത്തിയം ദുക്കടാദയോ.
ഉദ്ധം ഛപ്പഞ്ചവാചാഹി, ധമ്മം ദേസേതി ഇത്ഥിയാ;
പയോഗേ ദുക്കടം, പാദേ, പാദേ പാചിത്തിയം സിയാ.
ഭൂതം ¶ അനുപസമ്പന്നേ, മനുസ്സുത്തരിധമ്മകം;
ആരോചേതി സചേ തസ്സ, ഹോന്തി ദ്വേ ദുക്കടാദയോ.
വദം അനുപസമ്പന്നേ, ദുട്ഠുല്ലാപത്തിമഞ്ഞതോ;
പയോഗേ ദുക്കടം തസ്സ, പാചിത്താരോചിതേ സിയാ.
പഥവിം ഖണതോ തസ്സ, പയോഗേ ദുക്കടം മതം;
പഹാരേ ച പഹാരേ ച, പാചിത്തി പരിയാപുതാ.
മുസാവാദവഗ്ഗോ പഠമോ.
ഭൂതഗാമം തു പാതേന്തോ, ദ്വേ പനാപത്തിയോ ഫുസേ;
പയോഗേ ദുക്കടം, തസ്സ, പാതേ പാചിത്തി ദീപിതാ.
അഞ്ഞേനഞ്ഞം വദന്തസ്സ, ദ്വേ സിയും അഞ്ഞവാദകേ;
അരോപിതേ ദുക്കടം തു, ഹോതി പാചിത്തി രോപിതേ.
ഉജ്ഝാപേന്തോ പരം ഭിക്ഖും, ദ്വേ പനാപത്തിയോ ഫുസേ;
പയോഗേ ദുക്കടം, ഉജ്ഝാ-പിതേ പാചിത്തിയം സിയാ.
അജ്ഝോകാസേ തു മഞ്ചാദിം, സന്ഥരിത്വാന സങ്ഘികം;
പക്കമന്തോ അനാപുച്ഛാ, ആപത്തിം ദുവിധം ഫുസേ.
ലേഡ്ഡുപാതേ ¶ അതിക്കന്തേ, പാദേന പഠമേന തു;
ദുക്കടം, ദുതിയേനാപി, പാചിത്തി പരിദീപയേ.
വിഹാരേ സങ്ഘികേ സേയ്യം, സന്ഥരിത്വാ അനുദ്ധരം;
അനാപുച്ഛാ പക്കമന്തോ, ദുവിധാപത്തിയോ ഫുസേ.
പരിക്ഖേപേ അതിക്കന്തേ, പാദേന പഠമേന തു;
ദുക്കടം പന ഉദ്ദിട്ഠം, പാചിത്തി ദുതിയേന തു.
വിഹാരേ സങ്ഘികേ ജാനം, പുബ്ബൂപഗതഭിക്ഖുകം;
സേയ്യം കപ്പയതോ ഹോന്തി, പയോഗേ ദുക്കടാദയോ.
സങ്ഘികാ കുപിതോ ഭിക്ഖും, നിക്കഡ്ഢതി വിഹാരതോ;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, സേസം നിക്കഡ്ഢിതേ സിയാ.
വിഹാരേ സങ്ഘികേ ഭിക്ഖു, വേഹാസകുടിയൂപരി;
ആഹച്ചപാദകേ സീദം, ഫുസേ ദ്വേ ദുക്കടാദയോ.
അധിട്ഠിത്വാ ¶ ദ്വത്തിപരിയായേ, ഉത്തരിമ്പി അധിട്ഠതോ;
പയോഗേ ദുക്കടം ഹോതി, പാചിത്തി പനധിട്ഠിതേ.
ജാനം സപ്പാണകം തോയം, തിണം വാ സിഞ്ചതോ പന;
പയോഗേ ദുക്കടം ഹോതി, സിത്തേ പാചിത്തിയം സിയാ.
ഭൂതഗാമവഗ്ഗോ ദുതിയോ.
ഫുസേ ഭിക്ഖുനിയോ ഭിക്ഖു, ഓവദന്തോ അസമ്മതോ;
പയോഗേ ദുക്കടം, തസ്സ, പാചിത്തോവദിതേ സിയാ.
ദുതിയേ തതിയേ ചേവ, ചതുത്ഥേപി ച സബ്ബസോ;
പഠമേന സമാനാവ, ആപത്തീനം വിഭാഗതാ.
ചീവരം ഭിക്ഖു അഞ്ഞാതി-കായ ദേന്തോ ദുവേ ഫുസേ;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, ദിന്നേ പാചിത്തിയം സിയാ.
അഞ്ഞാതികഭിക്ഖുനിയാ ¶ , ഭിക്ഖു സിബ്ബേയ്യ ചീവരം;
പയോഗേ ദുക്കടം തസ്സ, പാചിത്തി പന സിബ്ബിതേ.
അദ്ധാനഞ്ഞത്ര സമയാ, ഭിക്ഖു ഭിക്ഖുനിയാ സഹ;
സംവിധായ തു ഗച്ഛന്തോ, ഫുസേ ദ്വേ ദുക്കടാദയോ.
നാവേകം അഭിരൂഹന്തോ, ഭിക്ഖു ഭിക്ഖുനിയാ സഹ;
സംവിധായ ഫുസേ ദ്വേപി, പയോഗേ ദുക്കടാദയോ.
ജാനം ഭിക്ഖുനിയാ പിണ്ഡ-പാതം തു പരിപാചിതം;
ഭുഞ്ജന്തോ ദുവിധാപത്തി-മാപജ്ജതി, ന സംസയോ.
‘‘ഭുഞ്ജിസ്സാമീ’’തി ചേ ഭത്തം, പടിഗ്ഗണ്ഹാതി ദുക്കടം;
അജ്ഝോഹാരപയോഗേസു, പാചിത്തി പരിദീപിതാ.
ഭിക്ഖു ഭിക്ഖുനിയാ സദ്ധിം, നിസജ്ജം തു രഹോ പന;
കപ്പേന്തോ ഹി ഫുസേ ദ്വേപി, പയോഗേ ദുക്കടാദയോ.
ഓവാദവഗ്ഗോ തതിയോ.
തദുത്തരിം ആവസഥ-പിണ്ഡം തു പരിഭുഞ്ജതോ;
അനന്തരസ്സ വഗ്ഗസ്സ, നവമേന സമോ നയോ.
ദുതിയേ ¶ തതിയേ ചാപി, വിസേസോ നത്ഥി കോചിപി;
അനന്തരസമാനാവ, ആപത്തീനം വിഭാഗതാ.
ദ്വത്തിപത്തേ ഗഹേത്വാന, ഗണ്ഹതോ ഹി തദുത്തരിം;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, പാചിത്തി ഗഹിതേ സിയാ.
പഞ്ചമേ പഠമേനേവ, സമോ ആപത്തിനിച്ഛയോ;
ഛട്ഠേ അനതിരിത്തേന, ഭുത്താവിം തു പവാരിതം.
അഭിഹട്ഠും പവാരേന്തോ, ദ്വേ പനാപത്തിയോ ഫുസേ;
വചനേന ച തസ്സേവ, ‘‘ഭുഞ്ജിസ്സാമീ’’തി ഗണ്ഹതി.
ഗഹണേ ¶ ദുക്കടം തസ്സ, പിടകേ സമുദാഹടം;
ഭോജനസ്സ പനോസാനേ, പാചിത്തി പരിയാപുതാ.
സത്തമേ അട്ഠമേ ചേവ, നവമേ ദസമേപി ച;
പഠമേന സമാനാവ, ആപത്തീനം വിഭാഗതാ.
ഭോജനവഗ്ഗോ ചതുത്ഥോ.
അചേലകാദിനോ ദേന്തോ, സഹത്ഥാ ഭോജനാദികം;
പയോഗേ ദുക്കടം പത്തോ, ദിന്നേ പാചിത്തിയം ഫുസേ.
ദാപേത്വാ വാ അദാപേത്വാ, ഉയ്യോജേന്തോ ദുവേ ഫുസേ;
പയോഗേ ദുക്കടം, തസ്മിം, പാചിത്തുയ്യോജിതേ സിയാ.
നിസജ്ജം ഭിക്ഖു കപ്പേന്തോ, കുലേ പന സഭോജനേ;
ആപത്തിയോ ഫുസേ ദ്വേപി, പയോഗേ ദുക്കടാദയോ.
ചതുത്ഥേ പഞ്ചമേ വാപി, വിസേസോ നത്ഥി കോചിപി;
തതിയേന സമാനാവ, ആപത്തിഗണനാ സിയാ.
സന്തം ഭിക്ഖും അനാപുച്ഛാ, സഭത്തോ ച നിമന്തിതോ;
കുലേസു പന ചാരിത്തം, ആപജ്ജന്തോ ദുവേ ഫുസേ.
പഠമേന ച പാദേന, ഉമ്മാരാതിക്കമേ പന;
ദുക്കടം പിടകേ വുത്തം, പാചിത്തി ദുതിയേന തു.
തദുത്തരിം തു ഭേസജ്ജം, വിഞ്ഞാപേന്തോ ദുവേ ഫുസേ;
പയോഗേ ദുക്കടം, വിഞ്ഞാ-പിതേ പാചിത്തിയം സിയാ.
ഉയ്യുത്തം ¶ ദസ്സനത്ഥായ, ഗച്ഛന്തോ ദ്വേ ഫുസേ ബലം;
ഗച്ഛതോ ദുക്കടം വുത്തം, ഹോതി പാചിത്തി പസ്സതോ.
അതിരേകതിരത്തം തു, സേനായ വസതോ ദുവേ;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, പാചിത്തി വസിതേ സിയാ.
ഉയ്യോധികം ¶ തു ഗച്ഛന്തോ, ദ്വേ പനാപത്തിയോ ഫുസേ;
ഗച്ഛന്തോ ദുക്കടം വുത്തം, ഹോതി പാചിത്തി പസ്സതോ.
അചേലകവഗ്ഗോ പഞ്ചമോ.
സുരം വാ പന മേരേയ്യം, പിവന്തോ ദ്വേ ഫുസേ മുനി;
ഗണ്ഹതോ ദുക്കടം പാതും, പീതേ പാചിത്തിയം സിയാ.
ഭിക്ഖങ്ഗുലിപതോദേന, ഹാസേന്തോ ദ്വേ ഫുസേ ഹവേ;
പയോഗേ ദുക്കടം തസ്സ, പാചിത്തി ഹസിതേ സിയാ.
കീളന്തോ ഉദകേ ഭിക്ഖു, ദ്വേ പനാപത്തിയോ ഫുസേ;
ദുക്കടം ഗോപ്ഫകാ ഹേട്ഠാ, പാചിത്തുപരിഗോപ്ഫകേ.
യോ പനാദരിയം ഭിക്ഖു, കരോന്തോ ദ്വേ ഫുസേ ഹവേ;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, കതേ പാചിത്തിയം സിയാ.
ഭിംസാപേന്തോ ഹവേ ഭിക്ഖു, ദ്വേ പനാപത്തിയോ ഫുസേ;
പയോഗേ ദുക്കടം, ഭിംസാ-പിതേ പാചിത്തിയം സിയാ.
ജോതിം സമാദഹിത്വാന, വിസിബ്ബേന്തോ ദുവേ ഫുസേ;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, പാചിത്തിയം വിസീവിതേ.
ഓരസോ അദ്ധമാസസ്സ, ന്ഹായന്തോ ദ്വേ ഫുസേ ഹവേ;
പയോഗേ ദുക്കടം, ന്ഹാന-സ്സോസാനേ ഇതരം സിയാ.
ദുബ്ബണ്ണകരണാനം തു, തിണ്ണമേകമനാദിയ;
ചീവരം പരിഭുഞ്ജന്തോ, ദ്വേ ഫുസേ ദുക്കടാദയോ.
ചീവരം ഭിക്ഖുആദീനം, വികപ്പേത്വാ അനുദ്ധരം;
ദ്വേ ഫുസേ പരിഭുഞ്ജന്തോ, പയോഗേ ദുക്കടാദയോ.
ഭിക്ഖുസ്സാപനിധേന്തോ ¶ ദ്വേ, ഫുസേ പത്താദികം പന;
പയോഗേ ദുക്കടം, തസ്മിം, സേസാപനിഹിതേ സിയാ.
സുരാപാനവഗ്ഗോ ഛട്ഠോ.
സഞ്ചിച്ച ¶ ജീവിതാ പാണം, വോരോപേന്തോ തപോധനോ;
ആപത്തിയോ ചതസ്സോവ, ആപജ്ജതി, ന സംസയോ.
അനോദിസ്സകമോപാതം, ഖണതോ ഹോതി ദുക്കടം;
മനുസ്സോ മരതി തസ്മിം, പതിത്വാ ചേ പരാജയോ.
യക്ഖോ വാപി തിരച്ഛാന-ഗതോ മനുസ്സവിഗ്ഗഹോ;
പതിത്വാ മരതീ പേതോ, തസ്സ ഥുല്ലച്ചയം സിയാ.
തിരച്ഛാനഗതേ തസ്മിം, നിപതിത്വാ മതേ പന;
തസ്സ പാചിത്തിയാപത്തി, പഞ്ഞത്താ പടുബുദ്ധിനാ.
ജാനം സപ്പാണകം തോയം, പരിഭുഞ്ജം ദുവേ ഫുസേ;
പയോഗേ ദുക്കടം തസ്സ, ഭുത്തേ പാചിത്തിയം സിയാ.
നിഹതാധികരണം ജാനം, ഉക്കോടേന്തോ ദുവേ ഫുസേ;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, പാചിത്തുക്കോടിതേ സിയാ.
ജാനം ഭിക്ഖുസ്സ ദുട്ഠുല്ലം, ഛാദേന്തോ പന വജ്ജകം;
ഏകമാപജ്ജതാപത്തിം, പാചിത്തിമിതി ദീപിതം.
ഊനവീസതിവസ്സം തു, കരോന്തോ ഉപസമ്പദം;
പയോഗേ ദുക്കടം പത്തോ, സേസാ സമ്പാദിതേ സിയാ.
ജാനം തു ഥേയ്യസത്ഥേന, സംവിധായ സഹേവ ച;
തഥേവ മാതുഗാമേന, മഗ്ഗം തു പടിപജ്ജതോ.
ദ്വേ പനാപത്തിയോ ഹോന്തി, പയോഗേ ദുക്കടം മതം;
പടിപന്നേ പനുദ്ദിട്ഠം, പാചിത്തിയമനന്തരം.
അച്ചജം ¶ പാപികം ദിട്ഠിം, ഞത്തിയാ ദുക്കടം ഫുസേ;
കമ്മവാചായ ഓസാനേ, ഹോതി പാചിത്തി ഭിക്ഖുനോ.
തഥാകടാനുധമ്മേന, സംഭുഞ്ജന്തോ ദുവേ ഫുസേ;
പയോഗേ ദുക്കടം തസ്സ, ഭുത്തേ പാചിത്തിയം സിയാ.
നാസിതം സമണുദ്ദേസംപലാപേന്തോ ദുവേ ഫുസേ;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, പാചിത്തി ഉപലാപിതേ.
സപ്പാണകവഗ്ഗോ സത്തമോ.
വുച്ചമാനസ്സ ¶ ഭിക്ഖുസ്സ, ഭിക്ഖൂഹി സഹധമ്മികം;
‘‘ന സക്ഖിസ്സാമി’’ഇച്ചേവം, ഭണതോ ദുക്കടാദയോ.
വിനയം തു വിവണ്ണേന്തോ, ദ്വേ പനാപത്തിയോ ഫുസേ;
പയോഗേ ദുക്കടം തസ്സ, പാചിത്തേവ വിവണ്ണിതേ.
മോഹേന്തോ ദ്വേ ഫുസേ, മോഹേ, ദുക്കടം തു അരോപിതേ;
രോപിതേ പന മോഹസ്മിം, പാചിത്തിയമുദീരിതം.
പഹാരം കുപിതോ ദേന്തോ, ഭിക്ഖുസ്സ ദ്വേ ഫുസേ ഹവേ;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, പാചിത്തി പഹടേ സിയാ.
ഭിക്ഖുസ്സ കുപിതോ ഭിക്ഖു, ഉഗ്ഗിരം തലസത്തികം;
ദ്വേ ഫുസേ ദുക്കടം യോഗേ, പാചിത്തുഗ്ഗിരിതേ സിയാ.
ഭിക്ഖു സങ്ഘാദിസേസേന, അമൂലേനേവ ചോദയം;
ദ്വേ ഫുസേ ദുക്കടം യോഗേ, പാചിത്തുദ്ധംസിതേ സിയാ.
ഭിക്ഖു സഞ്ചിച്ച കുക്കുച്ചം, ജനയന്തോ ഹി ഭിക്ഖുനോ;
ദ്വേ ഫുസേ ദുക്കടം യോഗേ, പാചിത്തുപ്പാദിതേ സിയാ.
തിട്ഠന്തുപസ്സുതിം ഭിക്ഖു, ദ്വേ പനാപത്തിയോ ഫുസേ;
ഗച്ഛതോ ദുക്കടം സോതും, പാചിത്തി സുണതോ സിയാ.
ധമ്മികാനം ¶ തു കമ്മാനം, ഛന്ദം ദത്വാ തതോ പുന;
ഖീയനധമ്മമാപജ്ജം, ദ്വേ ഫുസേ ദുക്കടാദയോ.
സങ്ഘേ വിനിച്ഛയേ നിട്ഠം, അഗതേ ഛന്ദമത്തനോ;
അദത്വാ ഗച്ഛതോ തസ്സ, ദ്വേ പനാപത്തിയോ സിയും.
ഹത്ഥപാസം തു സങ്ഘസ്സ, ജഹതോ ഹോതി ദുക്കടം;
ജഹിതേ ഹത്ഥപാസസ്മിം, ഹോതി പാചിത്തി ഭിക്ഖുനോ.
സമഗ്ഗേന ച സങ്ഘേന, ദത്വാന സഹ ചീവരം;
ഖീയന്തോ ദ്വേ ഫുസേ പച്ഛാ, പയോഗേ ദുക്കടാദയോ.
ലാഭം പരിണതം ജാനം, സങ്ഘികം പുഗ്ഗലസ്സ ഹി;
ദ്വേ ഫുസേ പരിണാമേന്തോ, പയോഗേ ദുക്കടാദയോ.
സഹധമ്മികവഗ്ഗോ അട്ഠമോ.
പുബ്ബേ ¶ അവിദിതോ ഹുത്വാ, രഞ്ഞോ അന്തേപുരം പന;
പവിസന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ, ദ്വേ പനാപത്തിയോ സിയും.
പഠമേന ച പാദേന, ഉമ്മാരാതിക്കമേ പന;
ദുക്കടം പന ഉദ്ദിട്ഠം, പാചിത്തി ദുതിയേന തു.
രതനം പന ഗണ്ഹന്തോ, ദ്വേ പനാപത്തിയോ ഫുസേ;
പയോഗേ ദുക്കടം തസ്സ, പാചിത്തി ഗഹിതേ സിയാ.
സന്തം ഭിക്ഖും അനാപുച്ഛാ, വികാലേ ഗാമകം പന;
സമണോ പവിസം ദോസേ, ആപജ്ജതി ദുവേ പന.
പഠമേന ച പാദേന, പരിക്ഖേപം അതിക്കമേ;
ദുക്കടം തസ്സ നിദ്ദിട്ഠം, പാചിത്തി ദുതിയേന തു.
അട്ഠിദന്തവിസാണാഭി-നിബ്ബത്തം സൂചിയാ ഘരം;
കാരാപേന്തോ ഫുസേ ദ്വേപി, പയോഗേ ദുക്കടാദയോ.
പമാണാതീതമഞ്ചാദിം ¶ , കാരാപേന്തോ ദുവേ ഫുസേ;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, സേസാ കാരാപിതേ സിയാ.
തൂലോനദ്ധം തു മഞ്ചാദിം, കാരാപേന്തോ ദുവേ ഫുസേ;
പയോഗേ ദുക്കടം, തസ്മിം, സേസാ കാരാപിതേ സിയാ.
സത്തമേ അട്ഠമേ ചേവ, നവമേ ദസമേപി ച;
അനന്തരസമോയേവ, ആപത്തീനം വിനിച്ഛയോ.
രതനവഗ്ഗോ നവമോ.
പാചിത്തിയകഥാ.
ചതൂസു ദുവിധാപത്തി, പാടിദേസനിയേസുപി;
അവിസേസേന നിദ്ദിട്ഠാ, ബുദ്ധേനാദിച്ചബന്ധുനാ.
‘‘ഭുഞ്ജിസ്സാമീ’’തി ഭിക്ഖുസ്സ, ദുക്കടം പടിഗണ്ഹതോ;
അജ്ഝോഹാരേസു സബ്ബത്ഥ, പാടിദേസനിയം സിയാ.
പാടിദേസനീയകഥാ.
സേഖിയേസു ¶ ച ധമ്മേസു, ഏകാവാപത്തി ദീപിതാ;
അനാദരവസേനേവ, ദുക്കടം സമുദാഹടം.
സേഖിയകഥാ.
പഞ്ഞത്താ മേഥുനം ധമ്മം, പടിസേവനപച്ചയാ;
കതി ആപത്തിയോ ഹോന്തി? ചതസ്സോവ ഭവന്തി ഹി.
മേഥുനം പടിസേവന്തോ, അല്ലോകാസപ്പവേസനേ;
മതേ അക്ഖായിതേ വാപി, ഭിക്ഖു പാരാജികം ഫുസേ.
ഥുല്ലച്ചയം തു യേഭുയ്യ-ക്ഖായിതേ, ദുക്കടം തഥാ;
മുഖേ വട്ടകതേ വുത്തം, പാചിത്തി ജതുമട്ഠകേ.
പഞ്ഞത്താ ¶ കായസംസഗ്ഗം, സമാപജ്ജനപച്ചയാ;
കതി ആപത്തിയോ ഹോന്തി? പഞ്ച ആപത്തിയോ സിയും.
അവസ്സുതസ്സ പോസസ്സ, തഥാ ഭിക്ഖുനിയാപി ച;
പാരാജികമധക്ഖാദി-ഗഹണം സാദിയന്തിയാ.
കായേന ഫുസതോ കായം, ഭിക്ഖുസ്സ ഗരുകം സിയാ;
കായേന കായബദ്ധം തു, ഫുസം ഥുല്ലച്ചയം സിയാ.
പടിബദ്ധേന കായേന, പടിബദ്ധം തു ദുക്കടം;
പാചിത്തിയം പനുദ്ദിട്ഠം, തസ്സങ്ഗുലിപതോദകേ.
സേസേസു സേഖിയന്തേസു, ആപത്തീനം വിനിച്ഛയോ;
ഹേട്ഠാ വുത്തനയേനേവ, വേദിതബ്ബോ വിഭാവിനാ.
മഹാവിഭങ്ഗസങ്ഗഹോ നിട്ഠിതോ.
ഭിക്ഖുനീവിഭങ്ഗോ
ഭിക്ഖൂനം പാടവത്ഥായ, വിനയസ്സ വിനിച്ഛയേ;
ഭിക്ഖുനീനം വിഭങ്ഗോപി, കിഞ്ചിമത്തം ഭണാമഹം.
അവസ്സുതസ്സ ¶ പോസസ്സ, ഭിക്ഖുനീപി അവസ്സുതാ;
നന്ദന്തീ കായസംസഗ്ഗം, കതി ആപത്തിയോ ഫുസേ;
തിസ്സോ ആപത്തിയോ ഉബ്ഭ-ജാണുസ്സാധക്ഖകസ്സ ച;
ഹോതി പാരാജികം തസ്സാ, ഗഹണം സാദിയന്തിയാ.
ഉബ്ഭക്ഖകം അധോജാണു-ഗഹണം സാദിയന്തിയാ;
ഥുല്ലച്ചയം സിയാ, കായ-പടിബദ്ധേ തു ദുക്കടം.
ഛാദേന്തീ ഭിക്ഖുനീ വജ്ജം, തിസ്സോ ആപത്തിയോ ഫുസേ;
ജാനം പാരാജികം ധമ്മം, ഛാദേന്തീ സാ പരാജികാ.
ഥുല്ലച്ചയം ¶ വേമതികാ, പടിച്ഛാദേതി ചേ പന;
അഥാചാരവിപത്തിം ചേ, പടിച്ഛാദേതി ദുക്കടം.
നിസ്സജ്ജന്തീ ന തം ലദ്ധിം, ഉക്ഖിത്തസ്സാനുവത്തികാ;
സമനുഭാസനായേവ, തിസ്സോ ആപത്തിയോ ഫുസേ.
ഞത്തിയാ ദുക്കടം, ദ്വീഹി, കമ്മവാചാഹി ഥുല്ലതാ;
കമ്മവാചായ ഓസാനേ, പാരാജികമുദീരിതം.
പൂരേന്തീ അട്ഠമം വത്ഥും, തിസ്സോ ആപത്തിയോ ഫുസേ;
പുരിസേനിധാഗച്ഛാതി, വുത്താഗച്ഛതി ദുക്കടം.
ഥുല്ലച്ചയം തു പോസസ്സ, ഹത്ഥപാസപ്പവേസനേ;
പൂരേന്തീ അട്ഠമം വത്ഥും, സമണീ സാ പരാജിതാ.
പാരാജികകഥാ.
ഉസ്സയവാദികാ അട്ടം, കരോന്തീ തിവിധം ഫുസേ;
ഏകസ്സാരോചനേ തസ്സാ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ദുതിയാരോചനേ തസ്സാ, ഥുല്ലച്ചയമുദീരിതം;
അട്ടസ്സ പരിയോസാനേ, ഹോതി സങ്ഘാദിസേസതാ.
ചോരിവുട്ഠാപികാ വാപി, ഞത്തിയാ ദുക്കടം ഫുസേ;
ദ്വീഹി ഥുല്ലച്ചയം കമ്മ-വാചോസാനേ ഗരും സിയാ.
ഏകാ ഗാമന്തരം ഗച്ഛേ, ഗമനേ ദുക്കടം സിയാ;
പരിക്ഖേപേ അതിക്കന്തേ, പാദേന പഠമേന തു.
ഹോതി ¶ ഥുല്ലച്ചയാപത്തി, തസ്സാ സമണിയാ പന;
ദുതിയേന അതിക്കന്തേ, ഗരുകേ പന തിട്ഠതി.
ചതുത്ഥേ ദുതിയേ വുത്ത-സദിസോവ വിനിച്ഛയോ;
ആപത്തീനം പഭേദേ തു, കാചി നത്ഥി വിസേസതാ.
അവസ്സുതാ ¶ സയം ഹുത്വാ, താദിസസ്സേവ ഹത്ഥതോ;
ഗഹേത്വാ പന ഭുഞ്ജന്തീ, ഭോജനാദീസു കിഞ്ചിപി.
ഫുസേ ആപത്തിയോ തിസ്സോ, ഭോജനാദീസു കിഞ്ചിപി;
പടിഗ്ഗണ്ഹന്തിയാ തസ്സാ, ഹോതി ഥുല്ലച്ചയം പന.
അജ്ഝോഹാരേസു സബ്ബേസു, ഹോതി സങ്ഘാദിസേസതാ;
ഉദകം ദന്തപോനം വാ, പടിഗ്ഗണ്ഹാതി ദുക്കടം.
‘‘സഹത്ഥേന ഗഹേത്വാ ത്വം, ഖാദ വാ ഭുഞ്ജ വാ’’തിപി;
ഉയ്യോജേന്തീ പനേവം തു, തിസ്സോ ആപത്തിയോ ഫുസേ.
ദുക്കടം വചനേ തസ്സാ, ‘‘ഭുഞ്ജിസ്സാമീ’’തി ഗണ്ഹതി;
അജ്ഝോഹാരേസു സബ്ബേസു, തസ്സാ ഥുല്ലച്ചയം സിയാ.
ഭോജനസ്സ പനോസാനേ, ഹോതി സങ്ഘാദിസേസതാ;
ഉയ്യോജേതി ച യാ തസ്സാ, ഇമാ തിസ്സോതി ദീപയേ.
സത്തമേ അട്ഠമേ ചാപി, നവമേ ദസമേപി ച;
ചോരിവുട്ഠാപനേനേവ, സമാനോവ വിനിച്ഛയോ.
സങ്ഘാദിസേസകഥാ.
പത്തസന്നിചയം യിഹ, കരോന്തീ ഭിക്ഖുനീ പന;
ഏകം നിസ്സഗ്ഗിയംയേവ, ഫുസേ പാചിത്തിയം തു സാ.
അകാലചീവരം കാല-ചീവരം ഭാജാപേന്തിയാ;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, ലാഭേ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
ചീവരം പരിവത്തേത്വാ, അച്ഛിന്ദതി സചേ പന;
പയോഗേ ദുക്കടം, ഛിന്നേ, തസ്സാ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
വിഞ്ഞാപേത്വാവ അഞ്ഞം ചേ, വിഞ്ഞാപേതി തതോ പരം;
പയോഗേ ദുക്കടം, വിഞ്ഞാ-പിതേ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
ചേതാപേത്വാ ¶ ¶ ഹി അഞ്ഞം ചേ, ചേതാപേതി തതോ പരം;
പയോഗേ ദുക്കടം, ചേതാ-പിതേ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
ഏവമേവ ച സേസേസു, ഛട്ഠാദീസു ച സത്തസു;
അനന്തരസമാനോവ, ആപത്തീനം വിനിച്ഛയോ.
നിസ്സഗ്ഗിയകഥാ.
ലസുണം ഖാദതി ദ്വേ ചേ, ദുക്കടം ഗഹണേ സിയാ;
അജ്ഝോഹാരപയോഗേസു, പാചിത്തി പരിയാപുതാ.
സംഹരാപേന്തിയാ ലോമം, സമ്ബാധേ ദ്വേവ ഹോന്തി ഹി;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, ഹോതി പാചിത്തി സംഹടേ.
കരോന്തീ തലഘാതം തു, ദ്വേ പനാപത്തിയോ ഫുസേ;
പയോഗേ ദുക്കടം ഹോതി, കതേ പാചിത്തിയം സിയാ.
ജതുനാ മട്ഠകം കിഞ്ചി, സാദിയന്തീ ദുവേ ഫുസേ;
പയോഗേ ദുക്കടാദിന്നേ, തസ്സാ പാചിത്തിയം സിയാ.
പഞ്ചമം തു ചതുത്ഥേന, സമാനമിതി ദീപയേ;
ആപത്തീനം വിഭാഗസ്മിം, വിസേസോ നത്ഥി കോചിപി.
ഭിക്ഖുസ്സ ഭുഞ്ജമാനസ്സ, പാനീയേനുപതിട്ഠതി;
ഹത്ഥപാസേ തു പാചിത്തി, ഹിത്വാ തിട്ഠതി ദുക്കടം.
വിഞ്ഞാപേത്വാമകം ധഞ്ഞം, ‘‘ഭുഞ്ജിസ്സാമീ’’തി ഗണ്ഹതി;
ദുക്കടം ഹോതി പാചിത്തി, അജ്ഝോഹാരേസു ദീപയേ.
ഉച്ചാരാദിം തിരോകുട്ടേ, ഛഡ്ഡേന്തീ ദ്വേ ഫുസേ ഹവേ;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, പാചിത്തി ഛഡ്ഡിതേ സിയാ.
ഉച്ചാരാദിചതുക്കം തു, ഛഡ്ഡേതി ഹരിതേ സചേ;
പയോഗേ ദുക്കടം തസ്സാ, പാചിത്തി ഛഡ്ഡിതേ സിയാ.
നച്ചാദിം ¶ ദസ്സനത്ഥായ, സചേ ഗച്ഛതി ദുക്കടം;
പസ്സന്തിയാപി പാചിത്തി, തഥേവ ച സുണന്തിയാ.
ലസുണവഗ്ഗോ പഠമോ.
പഠമേ ¶ ദുതിയേ ചേവ, തതിയേ ച ചതുത്ഥകേ;
തുല്യോ ലസുണവഗ്ഗസ്സ, ഛട്ഠേനിധ വിനിച്ഛയോ.
കുലാനി ഉപസങ്കമ്മ, നിസീദിത്വാ പനാസനേ;
സാമികേ തു അനാപുച്ഛാ, പക്കമന്തീ ദുവേ ഫുസേ.
പഠമേന ച പാദേന, അനോവസ്സമതിക്കമേ;
ദുക്കടം ഹോതി, പാചിത്തി, ദുതിയാതിക്കമേ സിയാ.
സാമികേ തു അനാപുച്ഛാ, ആസനേ ചേ നിസീദതി;
പയോഗേ ദുക്കടം ഹോതി, പാചിത്തി ച നിസീദിതേ.
ഛട്ഠേന സത്തമം സബ്ബം, സമാനം അട്ഠമേ പന;
പയോഗേ ദുക്കടം, ഉജ്ഝാ-പിതേ പാചിത്തിയം സിയാ.
അത്താനം ചാഭിസപ്പേന്തീ, ദ്വേ ഫുസേ നിരയാദിനാ;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, പാചിത്തി അഭിസപ്പിതേ.
വധിത്വാ പന അത്താനം, രോദന്തീ തു ദുവേ ഫുസേ;
വധതി രോദതി പാചിത്തി, കരോതേകം തു ദുക്കടം.
രത്തന്ധകാരവഗ്ഗോ ദുതിയോ.
നഗ്ഗാ ന്ഹായതി ദ്വേ ചേവ, പയോഗേ ദുക്കടം സിയാ;
ന്ഹാനസ്സ പരിയോസാനേ, തസ്സാ പാചിത്തിയം സിയാ.
കാരാപേതി ¶ പമാണാതി-ക്കന്തം ഉദകസാടികം;
പയോഗേ ദുക്കടം, കാരാ-പിതേ പാചിത്തിയം സിയാ.
ചീവരം തു വിസിബ്ബേത്വാ, വിസിബ്ബാപേത്വ വാ പന;
നേവ സിബ്ബന്തിയാ വുത്ത-മേകം പാചിത്തിയം പന.
പഞ്ചാഹികം തു സങ്ഘാടി-ചാരം പന അതിക്കമേ;
ഏകാവസ്സാ പനാപത്തി, പാചിത്തി പരിദീപിതാ.
സചേ സങ്കമനീയം തു, ധാരേതി പന ചീവരം;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, പാചിത്തി പന ധാരിതേ.
ഗണചീവരലാഭസ്സ, അന്തരായം കരോതി ചേ;
പയോഗേ ദുക്കടം ഹോതി, കതേ പാചിത്തിയം സിയാ.
വിഭങ്ഗം ¶ പടിബാഹന്തീ, ചീവരാനം തു ധമ്മികം;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, പാചിത്തി പടിബാഹിതേ.
അഗാരികാദിനോ ദേതി, സചേ സമണചീവരം;
പയോഗേ ദുക്കടം, ദിന്നേ, പാചിത്തി പരിയാപുതാ.
ചീവരേ ദുബ്ബലാസായ, കാലം ചേ സമതിക്കമേ;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, പാചിത്തി സമതിക്കമേ.
ധമ്മികം കഥിനുദ്ധാരം, പടിബാഹന്തിയാ ദുവേ;
പയോഗേ ദുക്കടം ഹോതി, പാചിത്തി പടിബാഹിതേ.
ന്ഹാനവഗ്ഗോ തതിയോ.
ദുവേ ഭിക്ഖുനിയോ ഏക-മഞ്ചസ്മിം ചേ തുവട്ടേയ്യും;
പയോഗേ ദുക്കടം താസം, നിപന്നേ ഇതരം സിയാ.
ദുതിയം പഠമേനേവ, സദിസം തതിയേ പന;
പയോഗേ ദുക്കടം ഹോതി, കതേ പാചിത്തിയം സിയാ.
നുപട്ഠാപേന്തിയാ ¶ വാപി, ദുക്ഖിതം സഹജീവിനിം;
ഏകായേവ പനാപത്തി, പാചിത്തി പരിദീപിതാ.
സചേ ഉപസ്സയം ദത്വാ, നിക്കഡ്ഢതി ച ഭിക്ഖുനിം;
പയോഗേ ദുക്കടം തസ്സാ, ഹോതി പാചിത്തി കഡ്ഢിതേ.
ഛട്ഠേ പന ച സംസട്ഠാ, ഞത്തിയാ ദുക്കടം ഫുസേ;
കമ്മവാചായ ഓസാനേ, പാചിത്തി പരിദീപിതാ.
അന്തോരട്ഠേ തു സാസങ്കേ, ചാരികം തു ചരന്തിയാ;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, പടിപന്നായ സേസകം.
അട്ഠമം നവമഞ്ചേവ, സത്തമേന സമം മതം;
ദസമേ പന ഏകാവ, പാചിത്തി പരിദീപിതാ.
തുവട്ടവഗ്ഗോ ചതുത്ഥോ.
രാജാഗാരാദികം സബ്ബം, ദസ്സനത്ഥായ ഗച്ഛതി;
പയോഗേ ദുക്കടം തസ്സാ, പാചിത്തി യദി പസ്സതി.
ആസന്ദിം ¶ വാപി പല്ലങ്കം, പരിഭുഞ്ജന്തിയാ ദുവേ;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, ഭുത്തേ പാചിത്തിയം സിയാ.
സുത്തം കന്തന്തിയാ ദ്വേവ, പയോഗേ ദുക്കടം മതം;
ഉജ്ജവുജ്ജവനേ തസ്സാ, പാചിത്തി സമുദാഹരേ.
വേയ്യാവച്ചം ഗിഹീനം തു, ദ്വേവ ഹോന്തി കരോന്തിയാ;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, കതേ പാചിത്തിയം സിയാ.
പഞ്ചമേ പന ഏകാവ, പാചിത്തി പരിദീപിതാ;
പയോഗേ ദുക്കടം ഛട്ഠേ, ദിന്നേ പാചിത്തിയം സിയാ.
സത്തമം ദുതിയേനേവ, സമാപത്തിപഭേദതോ;
അട്ഠമം ദുതിയേ വഗ്ഗേ, പഞ്ചമേന സമം മതം.
തിരച്ഛാനഗതം ¶ വിജ്ജം, ദ്വേവ ഹോന്തി പഠന്തിയാ;
പയോഗേ ദുക്കടം ഹോതി, പാചിത്തി ഹി പദേ പദേ.
ദസമം നവമേനേവ, സമാനം സബ്ബഥാ പന;
‘‘പരിയാപുണാതി, വാചേതി’’, പദമത്തം വിസേസകം.
ചിത്താഗാരവഗ്ഗോ പഞ്ചമോ.
സഭിക്ഖുകം തമാരാമം, ജാനന്തീ പന ഭിക്ഖുനീ;
പവിസന്തീ അനാപുച്ഛാ, ദ്വേ പനാപത്തിയോ ഫുസേ.
പഠമേന ച പാദേന, പരിക്ഖേപസ്സതിക്കമേ;
ദുക്കടം പിടകേ വുത്തം, പാചിത്തി ദുതിയേന തു.
അക്കോസതി ച യാ ഭിക്ഖും, ഭിക്ഖുനീ പരിഭാസതി;
പയോഗേ ദുക്കടം തസ്സാ, പാചിത്തക്കോസിതേ സിയാ.
യാ ഹി ചണ്ഡികഭാവേന, ഗണം തു പരിഭാസതി;
പയോഗേ ദുക്കടം തസ്സാ, പരിഭട്ഠേ പനേതരം.
നിമന്തിതാ പവാരിതാ, ഖാദനം ഭോജനമ്പി വാ;
ഭുഞ്ജന്തീ ഭിക്ഖുനീ സാ ഹി, ദ്വേ പനാപത്തിയോ ഫുസേ.
‘‘ഭുഞ്ജിസ്സാമീ’’തി യം കിഞ്ചി, പടിഗ്ഗണ്ഹാതി ദുക്കടം;
അജ്ഝോഹാരപയോഗേസു, പാചിത്തി പരിദീപയേ.
കുലം ¶ തു മച്ഛരായന്തീ, ദ്വേ പനാപത്തിയോ ഫുസേ;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, സേസാ മച്ഛരിതേ സിയാ.
അഭിക്ഖുകേ പനാവാസേ, ഭവേ വസ്സം വസന്തിയാ;
ദുക്കടം പുബ്ബകിച്ചേസു, പാചിത്തി അരുണുഗ്ഗമേ.
ഭിക്ഖുനീ ഉഭതോസങ്ഘേ, വസ്സംവുട്ഠാ തു തീഹിപി;
ഠാനേഹി അപ്പവാരേന്തീ, ഏകം പാചിത്തിയം ഫുസേ.
ഓവാദത്ഥായ ¶ വാ ഭിക്ഖും, സംവാസത്ഥായ വാ തഥാ;
ന ഗച്ഛതി സചേ തസ്സാ, ഏകം പാചിത്തിയം സിയാ.
ഓവാദമ്പി ന യാചന്തീ, ന ഗച്ഛന്തീ ഉപോസഥം;
ഏകം പാചിത്തിയാപത്തി-മാപജ്ജതി, ന സംസയോ.
അപുച്ഛിത്വാവ സങ്ഘം വാ, ഭേദാപേതി പസാഖജം;
പയോഗേ ദുക്കടം, ഭിന്നേ, പാചിത്തി പരിയാപുതാ.
ആരാമവഗ്ഗോ ഛട്ഠോ.
ഗബ്ഭിനിം വുട്ഠപേന്തീ ഹി, ദ്വേ പനാപത്തിയോ ഫുസേ;
പയോഗേ ദുക്കടം, വുട്ഠാ-പിതേ പാചിത്തിയം സിയാ.
ദുതിയം തതിയഞ്ചേവ, ചതുത്ഥം പഞ്ചമമ്പി ച;
ഛട്ഠഞ്ച സത്തമഞ്ചേവ, പഠമേന സമം മതം.
ഭിക്ഖുനീ വുട്ഠപേത്വാന, ഭിക്ഖുനിം സഹജീവിനിം;
ദ്വേവസ്സം നാനുഗ്ഗണ്ഹന്തീ, ഏകം പാചിത്തിയം ഫുസേ.
നവമം ദസമഞ്ചേവ, അട്ഠമേന സമം മതം;
ദ്വീസു ആപത്തിഭേദസ്മിം, നാനത്തം നത്ഥി കിഞ്ചിപി.
ഗബ്ഭിനീവഗ്ഗോ സത്തമോ.
കുമാരീഭൂതവഗ്ഗസ്സ, ആദിതോ പന പഞ്ചപി;
സമാനാ ഗബ്ഭിനീവഗ്ഗേ, പഠമേനേവ സബ്ബസോ.
‘‘അലം വുട്ഠാപിതേനാ’’തി, വുച്ചമാനാ ഹി ഖീയതി;
പയോഗേ ദുക്കടം, പച്ഛാ, ഹോതി പാചിത്തി ഖീയിതേ.
സത്തമേ ¶ ¶ അട്ഠമേ ചേവ, ഏകം പാചിത്തിയം മതം;
ആദിനാവ സമാനാനി, നവമാദീനി പഞ്ചപി.
കുമാരീഭൂതവഗ്ഗോ അട്ഠമോ.
ആപത്തിയോ ഫുസേ ദ്വേപി, ധാരേന്തീ ഛത്തുപാഹനം;
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, ഹോതി പാചിത്തി ധാരിതേ.
യാനേന പന യായന്തീ, ദ്വേ കിരാപത്തിയോ ഫുസേ;
പയോഗേ ദുക്കടം ഹോതി, പാചിത്തി യദി യായിതേ.
ധാരേന്തിയാ തു സങ്ഘാണിം, പയോഗേ ദുക്കടം സിയാ;
ധാരിതേ പന പാചിത്തി, ചതുത്ഥേപി അയം നയോ.
ന്ഹായന്തീ ഗന്ധവണ്ണേന, പയോഗേ ദുക്കടം ഫുസേ;
ന്ഹാനസ്സ പരിയോസാനേ, തസ്സാ പാചിത്തിയം സിയാ.
ഛട്ഠമ്പി പഞ്ചമേനേവ, സമാനം സബ്ബഥാ പന;
സത്തമേ അട്ഠമേ ചേവ, നവമേ ദസമേപി ച.
പയോഗേ ദുക്കടം വുത്തം, പാചിത്തുമ്മദ്ദിതേ സിയാ;
ആപത്തീനം വിഭാഗസ്മിം, നത്ഥി കാചി വിസേസതാ.
അനാപുച്ഛാ തു ഭിക്ഖുസ്സ, പുരതോ യാ നിസീദതി;
പയോഗേ ദുക്കടം തസ്സാ, പാചിത്തി തു നിസീദിതേ.
അനോകാസകതം ഭിക്ഖും, പഞ്ഹം പുച്ഛന്തിയാ പന;
പയോഗേ ദുക്കടം ഹോതി, വുത്താ പാചിത്തി പുച്ഛിതേ.
സംകച്ചികം വിനാ ഗാമം, പദസാ പവിസന്തിയാ;
പഠമേനേവ ആരാമ-വഗ്ഗസ്സ സദിസം വദേ.
ഛത്തുപാഹനവഗ്ഗോ നവമോ.
പാചിത്തിയകഥാ.
അട്ഠസു ¶ ദുവിധാപത്തി, പാടിദേസനിയേസുപി;
വിഞ്ഞാപേത്വാ സചേ സപ്പിം, ‘‘ഭുഞ്ജിസ്സാമീ’’തി ഗണ്ഹതി.
തതോ ¶ ഭിക്ഖുനിയാ തസ്സാ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം;
അജ്ഝോഹാരേസു സബ്ബേസു, പാടിദേസനിയം സിയാ.
പാടിദേസനീയകഥാ.
ഇമം വിദിത്വാ പരമം പനുത്തരം;
നിരുത്തരം അത്ഥവസേന ഭിക്ഖു;
സുഖേന പഞ്ഞത്തമഹാസമുദ്ദം;
ദുരുത്തരം ഉത്തരതേവ ധീരോ.
യസ്മാ തസ്മാ അസ്മിം യോഗം;
ഉസ്മായുത്തോ യുത്തോ കാതും;
സത്തോ സത്തോ കങ്ഖച്ഛേദേ;
സത്ഥേ സത്ഥേ നിച്ചം നിച്ചം.
ഭിക്ഖുനീവിഭങ്ഗോ നിട്ഠിതോ.
ചതുവിപത്തികഥാ
കതി ആപത്തിയോ സീല-വിപത്തിപച്ചയാ പന;
ചതസ്സോവ സിയും സീല-വിപത്തിപച്ചയാ പന.
ജാനം പാരാജികം ധമ്മം, സചേ ഛാദേതി ഭിക്ഖുനീ;
ചുതാ, ഥുല്ലച്ചയം ഹോതി, സചേ വേമതികാ സിയാ.
പാചിത്തി ഭിക്ഖു സങ്ഘാദി-സേസം ഛാദേതി ചേ പന;
അത്തനോ പന ദുട്ഠുല്ലം, ഛാദേന്തോ ദുക്കടം ഫുസേ.
ആപത്തിയോ ¶ കതാചാര-വിപത്തിപച്ചയാ പന;
ഏകായേവ സിയാചാര-വിപത്തിപച്ചയാ പന.
പടിച്ഛാദേതി ആചാര-വിപത്തിം പന ഭിക്ഖു ചേ;
ഏകമേവസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
കതി ആപത്തിയോ ദിട്ഠി-വിപത്തിപച്ചയാ പന?
ദ്വേ പനാപത്തിയോ ദിട്ഠി-വിപത്തിപച്ചയാ സിയും.
അച്ചജം ¶ പാപികം ദിട്ഠിം, ഞത്തിയാ ദുക്കടം ഫുസേ;
കമ്മവാചായ ഓസാനേ, പാചിത്തി പരിയാപുതാ.
ആപത്തിയോ കതാജീവ-വിപത്തിപച്ചയാ പന?
ഛളേവാപജ്ജതാജീവ-വിപത്തിപച്ചയാ പന.
ആജീവഹേതു പാപിച്ഛോ, അസന്തം പന അത്തനി;
മനുസ്സുത്തരിധമ്മം തു, വദം പാരാജികം ഫുസേ.
സഞ്ചരിത്തം സമാപന്നോ, ഹോതി സങ്ഘാദിസേസതാ;
പരിയായവചനേ ഞാതേ, തസ്സ ഥുല്ലച്ചയം സിയാ.
പണീതഭോജനം വത്വാ, പാചിത്തി പരിഭുഞ്ജതോ;
ഭിക്ഖുനീ തു സചേ ഹോതി, പാടിദേസനിയം സിയാ.
ആജീവഹേതു സൂപം വാ, ഓദനം വാ പനത്തനോ;
അത്ഥായ വിഞ്ഞാപേത്വാന, ദുക്കടം പരിഭുഞ്ജതോ.
ചതുവിപത്തികഥാ.
അധികരണപച്ചയകഥാ
വിവാദാധികരണമ്ഹാ, കതി ആപത്തിയോ സിയും?
വിവാദാധികരണമ്ഹാ, ദ്വേ പനാപത്തിയോ സിയും.
പാചിത്തി ¶ ഉപസമ്പന്നം, ഹോതി ഓമസതോ പന;
ഭിക്ഖുസ്സാനുപസമ്പന്നം, ഓമസന്തസ്സ ദുക്കടം.
അനുവാദാധികരണ-പച്ചയാപത്തിയോ കതി?
അനുവാദാധികരണ-പച്ചയാ തിവിധാ സിയും.
അനുദ്ധംസേതി ചേ ഭിക്ഖും, അമൂലന്തിമവത്ഥുനാ;
സങ്ഘാദിസേസമാപത്തി-മാപജ്ജതി, ന സംസയോ.
തഥാ സങ്ഘാദിസേസേന, അനുദ്ധംസേതി ചേ പന;
പാചിത്തി, ദുക്കടം വുത്തം, തഥാചാരവിപത്തിയാ.
ആപത്തിപച്ചയാ ¶ വുത്താ, കതി ആപത്തിയോ പന?
ആപത്തിപച്ചയാ വുത്താ, ചതസ്സോവ മഹേസിനാ.
ജാനം പാരാജികം ധമ്മം, സചേ ഛാദേതി ഭിക്ഖുനീ;
ചുതാ, ഥുല്ലച്ചയം ഹോതി, സചേ വേമതികാ സിയാ.
പാചിത്തി ഭിക്ഖു സങ്ഘാദി-സേസം ഛാദേതി ചേ പന;
തഥാചാരവിപത്തിം തു, സചേ ഛാദേതി ദുക്കടം.
ആപത്തിയോ ഹി കിച്ചാധി-കരണപച്ചയാ കതി?
പഞ്ചേവ ഹോന്തി കിച്ചാധി-കരണപച്ചയാ പന.
സമനുഭാസനായേവ, ഞത്തിയാ ദുക്കടം ഫുസേ;
സമണീ അച്ചജന്തീവ, ഉക്ഖിത്തസ്സാനുവത്തികാ.
ഥുല്ലച്ചയം ദ്വയം ദ്വീഹി, കമ്മവാചാഹി സാ ഫുസേ;
കമ്മവാചായ ഓസാനേ, തസ്സാ പാരാജികം സിയാ.
സമനുഭാസനായേവ, ഭേദകസ്സാനുവത്തികാ;
ന പരിച്ചജതി തം ലദ്ധിം, ഹോതി സങ്ഘാദിസേസതാ.
സമനുഭാസനായേവ, പാപികായ ച ദിട്ഠിയാ;
യാവതതിയകം തസ്സാ, പാചിത്തച്ചജതോപി ച.
അധികരണപച്ചയകഥാ.
ഖന്ധകപുച്ഛാകഥാ
ഖന്ധകേസുപി ¶ ആപത്തി-പഭേദം ആഗതം പന;
പാടവത്ഥായ ഭിക്ഖൂനം, പവക്ഖാമി നിബോധഥ.
ഖന്ധകേ പഠമേ താവ, കതി ആപത്തിയോ സിയും?
ഖന്ധകേ പഠമേ താവ, ദ്വേ പനാപത്തിയോ സിയും.
ഊനവീസതിവസ്സം തു, കരോതോ ഉപസമ്പദം;
ഹോതി പാചിത്തിയം തസ്സ, സേസേസു പന ദുക്കടം.
കതി ¶ ആപത്തിയോ ഹോന്തി;
ഖന്ധകേ തു ഉപോസഥേ?
തിസ്സോ ആപത്തിയോ ഹോന്തി;
ഖന്ധകേ തു ഉപോസഥേ.
‘‘നസ്സന്തേതേ വിനസ്സന്തു’’, ഇതി ഭേദപുരക്ഖകാ;
ഉപോസഥസ്സ കരണേ, ഥുല്ലച്ചയമുദീരിതം.
ഉക്ഖിത്തകേന സദ്ധിം തു, കരോന്തസ്സ ഉപോസഥം;
ഹോതി പാചിത്തിയം തസ്സ, സേസേസു പന ദുക്കടം.
കതി ആപത്തിയോ വുത്താ, വദ വസ്സൂപനായികേ?
ഏകാവ ദുക്കടാപത്തി, വുത്താ വസ്സൂപനായികേ.
കതി ആപത്തിയോ വുത്താ, ഖന്ധകേ തു പവാരണേ?
തിസ്സോ ആപത്തിയോ വുത്താ, ഉപോസഥസമാ മതാ.
കതി ആപത്തിയോ വുത്താ, ചമ്മേ? തിസ്സോവ ദീപിതാ;
മാരേന്താനം തു പാചിത്തി, ഗഹേത്വാ വച്ഛതരിം പന.
അങ്ഗജാതം ഛുപന്തസ്സ, രത്തേന പന ചേതസാ;
തസ്സ ഥുല്ലച്ചയം വുത്തം, സേസേസു പന ദുക്കടം.
കതി ആപത്തിയോ വുത്താ, ഭേസജ്ജക്ഖന്ധകേ പന?
തിസ്സോ ആപത്തിയോ വുത്താ, ഭേസജ്ജക്ഖന്ധകേ പന.
സമന്താ ¶ ദ്വങ്ഗുലേ തത്ഥ, ഥുല്ലച്ചയമുദീരിതം;
ഭോജ്ജയാഗൂസു പാചിത്തി, സേസേസു പന ദുക്കടം.
കഥിനേ നത്ഥി ആപത്തി, പഞ്ഞത്തം കേവലം പന;
കതി ചീവരസംയുത്തേ, വുത്താ ആപത്തിയോ പന?
തിസ്സോ ചീവരസംയുത്തേ, വുത്താ ആപത്തിയോ പന;
കുസവാകമയേ ചീരേ, ഥുല്ലച്ചയമുദീരിതം.
സനിസ്സഗ്ഗാവ പാചിത്തി, അതിരേകേ തു ചീവരേ;
സേസേസു ദുക്കടം വുത്തം, ബുദ്ധേനാദിച്ചബന്ധുനാ.
ചമ്പേയ്യകേ ച കോസമ്ബേ, കമ്മസ്മിം പാരിവാസികേ;
തഥാ സമുച്ചയേ ഏകാ, ദുക്കടാപത്തി ദീപിതാ.
കതി ¶ ആപത്തിയോ വുത്താ, സമഥക്ഖന്ധകേ പന?
ദ്വേയേവാപത്തിയോ വുത്താ, സമഥക്ഖന്ധകേ പന.
ഛന്ദസ്സ ദായകോ ഭിക്ഖു, പാചിത്തി യദി ഖീയതി;
സേസേസു പന സബ്ബത്ഥ, ദുക്കടം സമുദാഹടം.
കതി ഖുദ്ദകവത്ഥുസ്മിം, വുത്താ ആപത്തിയോ പന?
തിസ്സോ ഖുദ്ദകവത്ഥുസ്മിം, വുത്താ ആപത്തിയോ പന.
അത്തനോ അങ്ഗജാതം തു, ഛിന്ദം ഥുല്ലച്ചയം ഫുസേ;
രോമന്ഥേ ഹോതി പാചിത്തി, സേസേ ആപത്തി ദുക്കടം.
തഥാ സേനാസനസ്മിം തു, തിസ്സോ ആപത്തിയോ സിയും;
വിസ്സജ്ജനേ ച ഗരുനോ, ഥുല്ലച്ചയമുദീരിതം.
നിക്കഡ്ഢനേ ച പാചിത്തി, സങ്ഘികമ്ഹാ വിഹാരതോ;
സേസേസു പന സബ്ബത്ഥ, ദുക്കടം സമുദാഹടം.
കതി ആപത്തിയോ സങ്ഘ-ഭേദേ വുത്താ മഹേസിനാ?
ദ്വേ പനാപത്തിയോ സങ്ഘ-ഭേദേ വുത്താ മഹേസിനാ.
ഭേദാനുവത്തകാനം ¶ തു, ഥുല്ലച്ചയമുദീരിതം;
ഗണഭോഗേ തു ഭിക്ഖൂനം, പാചിത്തി പരിദീപിതാ.
ഖന്ധകേ വത്തസംയുത്തേ, കതി ആപത്തിയോ മതാ?
ഖന്ധകേ വത്തസംയുത്തേ, ദുക്കടാപത്തിയേവ സാ.
ഠപനേ പാതിമോക്ഖസ്സ, തഥാ ഏകാവ ദീപിതാ;
ഭിക്ഖുനിക്ഖന്ധകേ ചാപി, കതി ആപത്തിയോ മതാ?
ഭിക്ഖുനിക്ഖന്ധകേ ചാപി, ദ്വേ പനാപത്തിയോ മതാ;
അപവാരണായ പാചിത്തി, സേസേസു പന ദുക്കടം.
ഖന്ധകപുച്ഛാകഥാ നിട്ഠിതാ.
സമുട്ഠാനസീസകഥാ
വിഭങ്ഗേസു ¶ പന ദ്വീസു, പഞ്ഞത്താനി മഹേസിനാ;
യാനി പാരാജികാദീനി, ഉദ്ദിസന്തി ഉപോസഥേ.
തേസം ദാനി പവക്ഖാമി, സമുട്ഠാനമിതോ പരം;
പാടവത്ഥായ ഭിക്ഖൂനം, തം സുണാഥ സമാഹിതാ.
കായോ ച വാചാപി ച കായവാചാ;
താനേവ ചിത്തേന യുതാനി തീണി;
ഏകങ്ഗികം ദ്വങ്ഗിതിവങ്ഗികന്തി;
ഛധാ സമുട്ഠാനവിധിം വദന്തി.
തേസു ഏകേന വാ ദ്വീഹി, തീഹി വാഥ ചതൂഹി വാ;
ഛഹി വാപത്തിയോ നാനാ-സമുട്ഠാനേഹി ജായരേ.
തത്ഥ പഞ്ചസമുട്ഠാനാ, കാ ചാപത്തി ന വിജ്ജതി;
ഹോതി ഏകസമുട്ഠാനാ, പച്ഛിമേഹേവ തീഹിപി.
തഥേവ ¶ ദ്വിസമുട്ഠാനാ, കായതോ കായചിത്തതോ;
വാചതോ വാചചിത്തമ്ഹാ, തതിയച്ഛട്ഠതോപി ച.
ചതുത്ഥച്ഛട്ഠതോ ചേവ, പഞ്ചമച്ഛട്ഠതോപി ച;
ജായതേ പഞ്ചധാവേസാ, സമുട്ഠാതി ന അഞ്ഞതോ.
തിസമുട്ഠാനികാ നാമ, പഠമേഹി ച തീഹിപി;
പച്ഛിമേഹി ച തീഹേവ, സമുട്ഠാതി ന അഞ്ഞതോ.
പഠമാ തതിയാ ചേവ, ചതുത്ഥച്ഛട്ഠതോപി ച;
ദുതിയാ തതിയാ ചേവ, പഞ്ചമച്ഛട്ഠതോപി ച.
ദ്വിധാ ചതുസമുട്ഠാനാ, ജായതേ ന പനഞ്ഞതോ;
ഏകധാ ഛസമുട്ഠാനാ, സമുട്ഠാതി ഛഹേവ ഹി.
ആഹ ച –
‘‘തിധാ ഏകസമുട്ഠാനാ, പഞ്ചധാ ദ്വിസമുട്ഠിതാ;
ദ്വിധാ തിചതുരോ ഠാനാ, ഏകധാ ഛസമുട്ഠിതാ’’.
തേരസേവ ¶ ച നാമാനി, സമുട്ഠാനവിസേസതോ;
ലഭന്താപത്തിയോ സബ്ബാ, താനി വക്ഖാമിതോ പരം.
പഠമന്തിമവത്ഥുഞ്ച, ദുതിയം സഞ്ചരിത്തകം;
സമനുഭാസനഞ്ചേവ, കഥിനേളകലോമകം.
പദസോധമ്മമദ്ധാനം, ഥേയ്യസത്ഥഞ്ച ദേസനാ;
ഭൂതാരോചനകഞ്ചേവ, ചോരിവുട്ഠാപനമ്പി ച.
അനനുഞ്ഞാതകഞ്ചാതി, സീസാനേതാനി തേരസ;
തേരസേതേ സമുട്ഠാന-നയാ വിഞ്ഞൂഹി ചിന്തിതാ.
തത്ഥ യാ തു ചതുത്ഥേന, സമുട്ഠാനേന ജായതേ;
ആദിപാരാജികുട്ഠാനാ, അയന്തി പരിദീപിതാ.
സചിത്തകേഹി ¶ തീഹേവ, സമുട്ഠാനേഹി യാ പന;
ജായതേ സാ പനുദ്ദിട്ഠാ, അദിന്നാദാനപുബ്ബകാ.
സമുട്ഠാനേഹി യാപത്തി, ജാതുച്ഛഹിപി ജായതേ;
സഞ്ചരിത്തസമുട്ഠാനാ, നാമാതി പരിദീപിതാ.
ഛട്ഠേനേവ സമുട്ഠാതി, സമുട്ഠാനേന യാ പന;
സമുട്ഠാനവസേനായം, വുത്താ സമനുഭാസനാ.
തതിയച്ഛട്ഠതോയേവ, സമുട്ഠാതി ഹി യാ പന;
സമുട്ഠാനവസേനായം, കഥിനുപപദാ മതാ.
ജായതേ യാ പനാപത്തി, കായതോ കായചിത്തതോ;
അയമേളകലോമാദി-സമുട്ഠാനാതി ദീപിതാ.
ജായതേ യാ പനാപത്തി, വാചതോ വാചചിത്തതോ;
അയം തു പദസോധമ്മ-സമുട്ഠാനാതി വുച്ചതി.
കായതോ കായവാചമ്ഹാ, ചതുത്ഥച്ഛട്ഠതോപി ച;
ജായതേ സാ പനദ്ധാന-സമുട്ഠാനാതി സൂചിതാ.
ചതുത്ഥച്ഛട്ഠതോയേവ, സമുട്ഠാതി ഹി യാ പന;
ഥേയ്യസത്ഥസമുട്ഠാനാ, അയന്തി പരിദീപിതാ.
പഞ്ചമേനേവ യാ ചേത്ഥ, സമുട്ഠാനേന ജായതേ;
സമുട്ഠാനവസേനായം, ധമ്മദേസനസഞ്ഞിതാ.
അചിത്തകേഹി ¶ തീഹേവ, സമുട്ഠാനേഹി യാ സിയാ;
സമുട്ഠാനവസേനായം, ഭൂതാരോചനപുബ്ബകാ.
പഞ്ചമച്ഛട്ഠതോയേവ, യാ സമുട്ഠാനതോ സിയാ;
അയം തു പഠിതാ ചോരി-വുട്ഠാപനസമുട്ഠിതാ.
ദുതിയാ തതിയമ്ഹാ ച, പഞ്ചമച്ഛട്ഠതോപി യാ;
ജായതേ അനനുഞ്ഞാത-സമുട്ഠാനാ അയം സിയാ.
പഠമം ദുതിയം തത്ഥ, ചതുത്ഥം നവമമ്പി ച;
ദസമം ദ്വാദസമഞ്ചാതി, സമുട്ഠാനം സചിത്തകം.
ഏകേകസ്മിം ¶ സമുട്ഠാനേ, സദിസാ ഇധ ദിസ്സരേ;
സുക്കഞ്ച കായസംസഗ്ഗോ, പഠമാനിയതോപി ച.
പുബ്ബുപപരിപാകോ ച, രഹോ ഭിക്ഖുനിയാ സഹ;
സഭോജനേ, രഹോ ദ്വേ ച, അങ്ഗുലീ, ഉദകേ ഹസം.
പഹാരേ, ഉഗ്ഗിരേ ചേവ, തേപഞ്ഞാസാ ച സേഖിയാ;
അധക്ഖകുബ്ഭജാണുഞ്ച, ഗാമന്തരമവസ്സുതാ.
തലമട്ഠുദസുദ്ധി ച, വസ്സംവുട്ഠാ തഥേവ ച;
ഓവാദായ ന ഗച്ഛന്തീ, നാനുബന്ധേ പവത്തിനിം.
പഞ്ചസത്തതി നിദ്ദിട്ഠാ, കായചിത്തസമുട്ഠിതാ;
ഇമേ ഏകസമുട്ഠാനാ, മേഥുനേന സമാ മതാ.
പഠമപാരാജികസമുട്ഠാനം.
വിഗ്ഗഹം, ഉത്തരിഞ്ചേവ, ദുട്ഠുല്ലം, അത്തകാമതാ;
ദുട്ഠദോസാ ദുവേ ചേവ, ദുതിയാനിയതോപി ച.
അച്ഛിന്ദനഞ്ച പരിണാമോ, മുസാ, ഓമസപേസുണാ;
ദുട്ഠുല്ലാരോചനഞ്ചേവ, പഥവീഖണനമ്പി ച.
ഭൂതഗാമഞ്ഞവാദോ ച, ഉജ്ഝാപനകമേവ ച;
നിക്കഡ്ഢോ, സിഞ്ചനഞ്ചേവ, തഥാ ആമിസഹേതു ച.
ഭുത്താവിം, ഏഹനാദരിം, ഭിംസാപനകമേവ ച;
അപനിധേയ്യ, സഞ്ചിച്ച, പാണം, സപ്പാണകമ്പി ച.
ഉക്കോടനം =൦൦ തഥാ ഊനോ, സംവാസോ, നാസനേന ച;
സഹധമ്മികം, വിലേഖായ, മോഹനാമൂലകേന ച.
കുക്കുച്ചം, ഖീയനം ദത്വാ, പരിണാമേയ്യ പുഗ്ഗലേ;
കിം തേ, അകാലം, അച്ഛിന്ദേ, ദുഗ്ഗഹാ, നിരയേന വാ.
ഗണസ്സ ¶ ച വിഭങ്ഗഞ്ച, ദുബ്ബലാസാ തഥേവ ച;
ധമ്മികം കഥിനുദ്ധാരം, സഞ്ചിച്ചാഫാസുമേവ ച.
സയം ഉപസ്സയം ദത്വാ, അക്കോസേയ്യ ച ചണ്ഡികാ;
കുലമച്ഛരിനീ അസ്സ, ഗബ്ഭിനിം വുട്ഠപേയ്യ ച.
പായന്തിം, ദ്വേ ച വസ്സാനി, സങ്ഘേനാസമ്മതമ്പി ച;
തിസ്സോ ഗിഹിഗതാ വുത്താ, തിസ്സോയേവ കുമാരികാ.
ഊനദ്വാദസവസ്സാ ദ്വേ, തഥാലം താവ തേതി ച;
സോകാവസ്സാ തഥാ പാരി-വാസികച്ഛന്ദദാനതോ.
അനുവസ്സം ദുവേ ചാതി, സിക്ഖാ ഏകൂനസത്തതി;
അദിന്നാദാനതുല്യത്താ, തിസമുട്ഠാനികാ കതാ.
ദുതിയപാരാജികസമുട്ഠാനം.
സഞ്ചരികുടിമഹല്ലകം, ധോവാപനഞ്ച പടിഗ്ഗഹോ;
ചീവരസ്സ ച വിഞ്ഞത്തി, ഗഹണഞ്ച തദുത്തരിം.
ഉപക്ഖടദ്വയഞ്ചേവ, തഥാ ദൂതേന ചീവരം;
കോസിയം, സുദ്ധകാളാനം, ദ്വേഭാഗാദാനമേവ ച.
ഛബ്ബസ്സാനി, പുരാണസ്സ, ലോമധോവാപനമ്പി ച;
രൂപിയസ്സ പടിഗ്ഗാഹോ, ഉഭോ നാനപ്പകാരകാ.
ഊനബന്ധനപത്തോ ച, വസ്സസാടികസുത്തകം;
വികപ്പാപജ്ജനം, യാവ, ദ്വാര, ദാനഞ്ച സിബ്ബനം.
പൂവേഹി, പച്ചയോ ജോതിം, രതനം, സൂചി, മഞ്ചകം;
തൂലം, നിസീദനം, കണ്ഡു, വസ്സികാ, സുഗതസ്സ ച.
അഞ്ഞവിഞ്ഞത്തിസിക്ഖാ ച, അഞ്ഞചേതാപനമ്പി ച;
സങ്ഘികേന ദുവേ വുത്താ, ദ്വേ മഹാജനികേന ച.
തഥാ ¶ =൦൧ പുഗ്ഗലികേനേകം, ഗരുപാവുരണം ലഹും;
ദ്വേ വിഘാസോദസാടീ ച, തഥാ സമണചീവരം.
ഇതി ഏകൂനപണ്ണാസ, ധമ്മാ ദുക്ഖന്തദസ്സിനാ;
ഛസമുട്ഠാനികാ ഏതേ, സഞ്ചരിത്തസമാ കതാ.
സഞ്ചരിത്തസമുട്ഠാനം.
സങ്ഘഭേദോ ച ഭേദാനു-വത്തദുബ്ബചദൂസകാ;
ദുട്ഠുല്ലച്ഛാദനം, ദിട്ഠി, ഛന്ദ, ഉജ്ജഗ്ഘികാ ദുവേ.
അപ്പസദ്ദാ ദുവേ വുത്താ, തഥാ ന ബ്യാഹരേതി ച;
ഛമാ, നീചാസനേ, ഠാനം, പച്ഛതോ, ഉപ്പഥേന ച.
വജ്ജച്ഛാദാനുവത്താ ച, ഗഹണം, ഓസാരേയ്യ ച;
പച്ചക്ഖാമീതി സിക്ഖാ ച, തഥാ കിസ്മിഞ്ചിദേവ ച.
സംസട്ഠാ ദ്വേ, വധിത്വാ ച, വിസിബ്ബേത്വാ ച ദുക്ഖിതം;
പുനദേവ ച സംസട്ഠാ, നേവ വൂപസമേയ്യ ച.
ജാനം സഭിക്ഖുകാരാമം, തഥേവ ന പവാരയേ;
തഥാ അന്വദ്ധമാസഞ്ച, സഹജീവിനിയോ ദുവേ.
സചേ മേ ചീവരം അയ്യേ, അനുബന്ധിസ്സസീതി ച;
സത്തതിംസ ഇമേ ധമ്മാ, സമ്ബുദ്ധേന പകാസിതാ.
സബ്ബേ ഏതേ സമുട്ഠാനാ, കായവാചാദിതോ സിയും;
സമാസമസമേനേവ, കതാ സമനുഭാസനാ.
സമനുഭാസനസമുട്ഠാനം.
കഥിനാനി ച തീണാദി, പത്തോ, ഭേസജ്ജമേവ ച;
അച്ചേകമ്പി ച സാസങ്കം, പക്കമന്തദ്വയമ്പി ച.
തഥാ ¶ ഉപസ്സയം ഗന്ത്വാ, ഭോജനഞ്ച പരമ്പരം;
അനതിരിത്തം സഭത്തോ, വികപ്പേത്വാ തഥേവ ച.
രഞ്ഞോ, വികാലേ, വോസാസാ-രഞ്ഞകുസ്സയവാദികാ;
പത്തസന്നിചയഞ്ചേവ, പുരേ, പച്ഛാ, വികാലകേ.
പഞ്ചാഹികം =൦൨, സങ്കമനിം, തഥാ ആവസഥദ്വയം;
പസാഖേ, ആസനേ ചാതി, ഏകൂനതിംസിമേ പന.
ദ്വിസമുട്ഠാനികാ ധമ്മാ, നിദ്ദിട്ഠാ കായവാചതോ;
കായവാചാദിതോ ചേവ, സബ്ബേ കഥിനസമ്ഭവാ.
കഥിനസമുട്ഠാനം.
ദ്വേ സേയ്യാഹച്ചപാദോ ച, പിണ്ഡഞ്ച ഗണഭോജനം;
വികാലേ, സന്നിധിഞ്ചേവ, ദന്തപോനമചേലകം.
ഉയ്യുത്തഞ്ച വസുയ്യോധിം, സുരാ, ഓരേന ന്ഹായനം;
ദുബ്ബണ്ണകരണഞ്ചേവ, പാടിദേസനിയദ്വയം.
ലസുണം, ഉപതിട്ഠേയ്യ, നച്ചദസ്സനമേവ ച;
നഗ്ഗം, അത്ഥരണം, മഞ്ചേ, അന്തോരട്ഠേ, തഥാ ബഹി.
അന്തോവസ്സമഗാരഞ്ച, ആസന്ദിം, സുത്തകന്തനം;
വേയ്യാവച്ചം, സഹത്ഥാ ച, ആവാസേ ച അഭിക്ഖുകേ.
ഛത്തം, യാനഞ്ച സങ്ഘാണിം, അലങ്കാരം, ഗന്ധവാസിതം;
ഭിക്ഖുനീ, സിക്ഖമാനാ ച, സാമണേരീ, ഗിഹീനിയാ.
തഥാ സംകച്ചികാ ചാതി, തേചത്താലീസിമേ പന;
സബ്ബേ ഏളകലോമേന, ദ്വിസമുട്ഠാനികാ സമാ.
ഏളകലോമസമുട്ഠാനം.
അഞ്ഞത്രാസമ്മതോ ¶ ചേവ, തഥാ അത്ഥങ്ഗതേന ച;
തിരച്ഛാനവിജ്ജാ ദ്വേ വുത്താ, അനോകാസകതമ്പി ച.
സബ്ബേ ഛ പനിമേ ധമ്മാ, വാചതോ വാചചിത്തതോ;
ദ്വിസമുട്ഠാനികാ ഹോന്തി, പദസോധമ്മതുല്യതാ.
പദസോധമ്മസമുട്ഠാനം.
ഏകം നാവം, പണീതഞ്ച, സംവിധാനഞ്ച സംഹരേ;
ധഞ്ഞം, നിമന്തിതാ ചേവ, പാടിദേസനിയട്ഠകം.
ഏതാ =൦൩ ചതുസമുട്ഠാനാ, സിക്ഖാ ചുദ്ദസ ഹോന്തി ഹി;
പഞ്ഞത്താ ബുദ്ധസേട്ഠേന, അദ്ധാനേന സമാ മതാ.
അദ്ധാനസമുട്ഠാനം.
സുതിം, സൂപാദിവിഞ്ഞത്തിം, അന്ധകാരേ തഥേവ ച;
പടിച്ഛന്നേ ച ഓകാസേ, ബ്യൂഹേ ചാതി ഇമേ ഛപി.
സബ്ബേ തു ദ്വിസമുട്ഠാനാ, ചതുത്ഥച്ഛട്ഠതോ സിയും;
ഥേയ്യസത്ഥസമുട്ഠാനാ, ദേസിതാദിച്ചബന്ധുനാ.
ഥേയ്യസത്ഥസമുട്ഠാനം.
ഛത്ത, ദണ്ഡകരസ്സാപി, സത്ഥാവുധകരസ്സപി;
പാദുകൂപാഹനാ, യാനം, സേയ്യാ, പല്ലത്ഥികായ ച.
വേഠിതോഗുണ്ഠിതോ ചാതി, ഏകാദസ നിദസ്സിതാ;
സബ്ബേ ഏകസമുട്ഠാനാ, ധമ്മദേസനസഞ്ഞിതാ.
ധമ്മദേസനസമുട്ഠാനം.
ഭൂതാരോചനകഞ്ചേവ ¶ , ചോരിവുട്ഠാപനമ്പി ച;
അനനുഞ്ഞാതമത്തഞ്ഹി, അസമ്ഭിന്നമിദം തയം.
സമുട്ഠാനസീസകഥാ നിട്ഠിതാ.
ഏകുത്തരനയകഥാ
കതി ആപത്തിയോ ഹോന്തി, സമുട്ഠാനേന ആദിനാ?
പഞ്ച ആപത്തിയോ ഹോന്തി, കുടിം സംയാചികായ തു.
കരോതോ പന തിസ്സോവ, പയോഗേ ദുക്കടാദയോ;
വികാലേ പന പാചിത്തി, തഥാ അഞ്ഞാതിഹത്ഥതോ.
ഗഹേത്വാ ഭുഞ്ജതോ വുത്തം, പാടിദേസനിയമ്പി ച;
പഞ്ചിമാപത്തിയോ ഹോന്തി, സമുട്ഠാനേന ആദിനാ.
കതി =൦൪ ആപത്തിയോ ഹോന്തി, ദുതിയേന തുവം ഭണ?
ആപത്തിയോ ചതസ്സോവ, ഹോന്തീതി പരിദീപയേ.
‘‘കുടിം മമ കരോഥാ’’തി, സമാദിസതി ഭിക്ഖു ചേ;
കരോന്തി ചേ കുടിം തസ്സ, വിപന്നം സബ്ബഥാ പന.
തിസ്സോ പുരിമനിദ്ദിട്ഠാ, പയോഗേ ദുക്കടാദയോ;
പദസോധമ്മമൂലേന, ചതസ്സോവ ഭവന്തിമാ.
തതിയേന കതി ജായന്തി, സമുട്ഠാനേന മേ ഭണ?
തതിയേന തുവം ബ്രൂമി, പഞ്ചധാപത്തിയോ സിയും.
ഭിക്ഖു സംവിദഹിത്വാന;
കരോതി ച കുടിം സചേ;
തിസ്സോ ആപത്തിയോ ഹോന്തി;
പയോഗേ ദുക്കടാദയോ.
പണീതഭോജനം ¶ വത്വാ, ഹോതി പാചിത്തി ഭുഞ്ജതോ;
ഭിക്ഖുനിം ന നിവാരേത്വാ, പാടിദേസനിയം സിയാ.
സിയും കതി ചതുത്ഥേന, സമുട്ഠാനേന മേ ഭണ?
ഛളേവാപത്തിയോ ഹോന്തി, മേഥുനം യദി സേവതി.
ഹോതി പാരാജികം തസ്സ, കുടിം സംയാചികായ തു;
കരോതോ പന തിസ്സോവ, പയോഗേ ദുക്കടാദയോ.
വികാലേ പന പാചിത്തി, തഥാ അഞ്ഞാതിഹത്ഥതോ;
ഗഹേത്വാ ഭുഞ്ജതോ വുത്തം, പാടിദേസനിയമ്പി ച.
കതി ആപത്തിയോ ഹോന്തി, പഞ്ചമേന? ഛ ഹോന്തി ഹി;
മനുസ്സുത്തരിധമ്മം തു, വദം പാരാജികം ഫുസേ.
‘‘കുടിം മമ കരോഥാ’’തി;
സമാദിസതി ഭിക്ഖു ചേ;
കരോന്തി ചേ കുടിം തിസ്സോ;
ഹോന്തി താ ദുക്കടാദയോ.
വാചേതി പദസോ ധമ്മം, ഹോതി പാചിത്തി ഭിക്ഖുനോ;
ദവകമ്യതാ വദന്തസ്സ, തസ്സ ദുബ്ഭാസിതം സിയാ.
സമുട്ഠാനേന =൦൫ ഛട്ഠേന, കതി ആപത്തിയോ സിയും?
ഛ ച സംവിദഹിത്വാന, ഭണ്ഡം ഹരതി ചേ ചുതോ.
‘‘കുടിം മമ കരോഥാ’’തി;
സമാദിസതി ഭിക്ഖു ചേ;
കരോന്തി ചേ കുടിം തിസ്സോ;
ഹോന്തി താ ദുക്കടാദയോ.
പണീതഭോജനം വത്വാ, ഹോതി പാചിത്തി ഭുഞ്ജതോ;
ഭിക്ഖുനിം ന നിവാരേത്വാ, പാടിദേസനിയം സിയാ.
ഇധ ¶ യോ വിമതൂപരമം പരമം;
ഇമമുത്തരമുത്തരതി;
വിനയം സുനയം സുനയേന യുതോ;
സ ച ദുത്തരമുത്തരമുത്തരതി.
ആപത്തിസമുട്ഠാനകഥാ.
ഇതോ പരം പവക്ഖാമി, പരമേകുത്തരം നയം;
അവിക്ഖിത്തേന ചിത്തേന, തം സുണാഥ സമാഹിതാ.
കേ ആപത്തികരാ ധമ്മാ, അനാപത്തികരാപി കേ?
കാ പനാപത്തിയോ നാമ, ലഹുകാ ഗരുകാപി കാ?
സാവസേസാ ച കാപത്തി, കാ നാമാനവസേസകാ?
ദുട്ഠുല്ലാ നാമ കാപത്തി, അദുട്ഠുല്ലാപി നാമ കാ?
നിയതാ നാമ കാപത്തി, കാ പനാനിയതാപി ച?
ദേസനാഗാമിനീ കാ ച, കാ ചാദേസനഗാമിനീ?
സമുട്ഠാനാനി ആപത്തി-കരാ ധമ്മാതി ദീപിതാ;
അനാപത്തികരാ ധമ്മാ, സമഥാ സത്ത ദസ്സിതാ.
പാരാജികാദയോ സത്ത-വിധാ ആപത്തിയോ സിയും;
ലഹുകാ തത്ഥ പഞ്ചേവ, ഹോന്തി ഥുല്ലച്ചയാദയോ.
പാരാജികം ഠപേത്വാന, സാവസേസാവസേസകാ;
ഏകാ പാരാജികാപത്തി, മതാ അനവസേസകാ.
‘‘ദുട്ഠുല്ലാ’’തി =൦൬ ച നിദ്ദിട്ഠാ, ദുവിധാപത്തിആദിതോ;
സേസാ പഞ്ചവിധാപത്തി, ‘‘അദുട്ഠുല്ലാ’’തി ദീപിതാ.
പഞ്ചാനന്തരിയസംയുത്താ, നിയതാനിയതേതരാ;
ദേസനാഗാമിനീ പഞ്ച, ദ്വേ പനാദേസഗാമികാ.
ഏകകകഥാ.
അഭബ്ബാപത്തികോ ¶ കോ ച, ഭബ്ബാപത്തികപുഗ്ഗലോ?
ഉപസമ്പദകമ്മം തു, സത്ഥുനാ കസ്സ വാരിതം?
ആപത്തിമാപജ്ജിതും ദ്വേവ ലോകേ;
ബുദ്ധാ ച പച്ചേകബുദ്ധാ അഭബ്ബാ;
ആപത്തിമാപജ്ജിതും ദ്വേവ ലോകേ;
ഭിക്ഖൂ ച ഭബ്ബാ അഥ ഭിക്ഖുനീ ച.
അദ്ധവിഹീനോ അങ്ഗവിഹീനോ;
വത്ഥുവിപന്നോ ദുക്കടകാരീ;
നോ പരിപുണ്ണോ യാചതി യോ നോ;
തസ്സുപസമ്പദാ പടിസിദ്ധാ.
അത്ഥാപത്തി ഹവേ ലദ്ധ-സമാപത്തിസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
അത്ഥാപത്തി ഹി നോ ലദ്ധ-സമാപത്തിസ്സ ദീപിതാ.
ഭൂതസ്സാരോചനം ലദ്ധ-സമാപത്തിസ്സ നിദ്ദിസേ;
അഭൂതാരോചനാപത്തി, അസമാപത്തിലാഭിനോ.
അത്ഥി സദ്ധമ്മസംയുത്താ, അസദ്ധമ്മയുതാപി ച;
സപരിക്ഖാരസംയുത്താ, പരസന്തകസംയുതാ.
പദസോധമ്മമൂലാദീ, സദ്ധമ്മപടിസംയുതാ;
ദുട്ഠുല്ലവാചസംയുത്താ, അസദ്ധമ്മയുതാ സിയാ.
അതിരേകദസാഹം തു, ഠപനേ ചീവരാദിനോ;
അനിസ്സജ്ജിത്വാ ഭോഗേ ച, സപരിക്ഖാരസംയുതാ.
സങ്ഘസ്സ മഞ്ചപീഠാദിം, അജ്ഝോകാസത്ഥരേപി ച;
അനാപുച്ഛാവ ഗമനേ, പരസന്തകസംയുതാ.
കഥഞ്ഹി =൦൭ ഭണതോ സച്ചം, ഗരുകം ഹോതി ഭിക്ഖുനോ?
കഥം മുസാ ഭണന്തസ്സ, ലഹുകാപത്തി ജായതേ?
‘‘സിഖരണീ’’തി ¶ സച്ചം തു, ഭണതോ ഗരുകം സിയാ;
സമ്പജാനമുസാവാദേ, പാചിത്തി ലഹുകാ ഭവേ.
കഥം മുസാ ഭണന്തസ്സ, ഗരുകം ഹോതി ഭിക്ഖുനോ?
കഥഞ്ച ഭണതോ സച്ചം, ആപത്തി ലഹുകാ സിയാ?
അഭൂതാരോചനേ തസ്സ, ഗരുകാപത്തി ദീപിതാ;
ഭൂതസ്സാരോചനേ സച്ചം, വദതോ ലഹുകാ സിയാ.
കഥം ഭൂമിഗതോ ദോസം, ന വേഹാസഗതോ ഫുസേ?
കഥം വേഹാസഗോ ദോസം, ന ച ഭൂമിഗതോ ഫുസേ?
സങ്ഘകമ്മം വികോപേതും, ഹത്ഥപാസം ജഹം ഫുസേ;
കേസമത്തമ്പി ആകാസേ, തിട്ഠതോ നത്ഥി വജ്ജതാ.
ആഹച്ചപാദകം മഞ്ചം, വേഹാസകുടിയൂപരി;
പീഠം വാഭിനിസീദന്തോ, ആപജ്ജതി ന ഭൂമിതോ.
പവിസന്തോ കഥം ഭിക്ഖു, ആപജ്ജതി, ന നിക്ഖമം?
പവിസന്തോ കഥം ഭിക്ഖു, പവിസന്തോ ന ചേവ തം?
സഛത്തുപാഹനോ വത്ത-മപൂരേത്വാന കേവലം;
പവിസന്തോ പനാപത്തിം, ആപജ്ജതി, ന നിക്ഖമം.
ഗമികോ ഗമികവത്താനി, അപൂരേത്വാന നിക്ഖമം;
നിക്ഖമന്തോവ ആപത്തിം, ഫുസേയ്യ, പവിസം ന ച.
ആദിയന്തോ പനാപത്തിം, ആപജ്ജതി കഥം വദ?
തഥേവാനാദിയന്തോപി, ആപജ്ജതി കഥം വദ?
ഭിക്ഖുനീ അതിഗമ്ഭീരം, യാ കാചുദകസുദ്ധികം;
ആദിയന്തീ പനാപത്തിം, ആപജ്ജതി, ന സംസയോ.
അനാദിയിത്വാ ദുബ്ബണ്ണ-കരണം പന ചീവരം;
യേവം അനാദിയന്തോവ, ആപജ്ജതി ഹി നാമ സോ.
സമാദിയന്തോ ആപത്തിം, ആപജ്ജതി കഥം പന?
തഥാസമാദിയന്തോപി, ആപജ്ജതി കഥം പന?
യോ ¶ =൦൮ ഹി മൂഗബ്ബതാദീനി, വതാനിധ സമാദിയം;
സമാദിയന്തോ ആപത്തിം, ആപജ്ജതി ഹി നാമ സോ.
യോ ഹി കമ്മകതോ ഭിക്ഖു, വുത്തം വത്തം പനത്തനോ;
തഞ്ചാസമാദിയന്തോവ, ആപജ്ജതി ഹി നാമ സോ.
കരോന്തോവ പനാപത്തിം, കഥമാപജ്ജതേ നരോ?
ന കരോന്തോ കഥം നാമ, സമണോ ദോസവാ സിയാ?
ഭണ്ഡാഗാരികകമ്മഞ്ച, വേജ്ജകമ്മഞ്ച ചീവരം;
അഞ്ഞാതികായ സിബ്ബന്തോ, കരം ആപജ്ജതേ നരോ.
ഉപജ്ഝായസ്സ വത്താനി, വത്താനി ഇതരസ്സ വാ;
അകരോന്തോ പനാപത്തിം, ആപജ്ജതി ഹി നാമ സോ.
ദേന്തോ ആപജ്ജതാപത്തിം, ന ദേന്തോപി കഥം ഭണ?
അഞ്ഞാതികായ യം കിഞ്ചി, ഭിക്ഖു ഭിക്ഖുനിയാ പന.
ചീവരം ദദമാനോ ഹി, ദേന്തോ ആപജ്ജതേ പന;
തഥന്തേവാസികാദീനം, അദേന്തോ ചീവരാദികം.
അത്തസന്നിസ്സിതാ അത്ഥി, തഥേവ പരനിസ്സിതാ;
മുദുലമ്ബാദിനോ അത്താ, സേസാ ഹി പരനിസ്സിതാ.
കഥഞ്ച പടിഗണ്ഹന്തോ, ആപജ്ജതി ഹി വജ്ജതം?
കഥമപ്പടിഗണ്ഹന്തോ, ആപജ്ജതി ഹി വജ്ജതം?
ചീവരം പടിഗണ്ഹന്തോ, ഭിക്ഖു അഞ്ഞാതിഹത്ഥതോ;
ഓവാദഞ്ച ന ഗണ്ഹന്തോ, ആപജ്ജതി ഹി വജ്ജതം.
കഥഞ്ച പരിഭോഗേന, ആപജ്ജതി തപോധനോ?
കഥം ന പരിഭോഗേന, ആപജ്ജതി തപോധനോ?
യോ ഹി നിസ്സഗ്ഗിയം വത്ഥും, അച്ചജിത്വാ നിസേവതി;
അയം തു പരിഭോഗേന, ആപജ്ജതി, ന സംസയോ.
അതിക്കമേന്തീ സങ്ഘാടി-ചാരം പഞ്ചാഹികം പന;
അയം തു പരിഭോഗേന, ആപജ്ജതി ഹി ഭിക്ഖുനീ.
ദിവാപജ്ജതി ¶ നോ രത്തിം, രത്തിമേവ ച നോ ദിവാ;
ദ്വാരം അസംവരിത്വാന, സേന്തോ ആപജ്ജതേ ദിവാ.
സഗാരസേയ്യകം =൦൯ രത്തിം, ആപജ്ജതി ഹി നോ ദിവാ;
അരുണുഗ്ഗേ പനാപത്തി, കഥം ന അരുണുഗ്ഗമേ?
ഏകഛാരത്തസത്താഹ-ദസാഹാദിഅതിക്കമേ;
ഫുസന്തോ വുത്തമാപത്തിം, ആപജ്ജത്യരുണുഗ്ഗമേ.
പവാരേത്വാന ഭുഞ്ജന്തോ, ഫുസേ ന അരുണുഗ്ഗമേ;
ഛിന്ദന്തസ്സ സിയാപത്തി, കഥമച്ഛിന്ദതോ സിയാ?
ഛിന്ദന്തോ ഭൂതഗാമഞ്ച, അങ്ഗജാതഞ്ച അത്തനോ;
പാരാജികഞ്ച പാചിത്തിം, ഫുസേ ഥുല്ലച്ചയമ്പി ച.
ന ഛിന്ദന്തോ നഖേ കേസേ, ആപജ്ജതി ഹി നാമ സോ;
ഛാദേന്തോപജ്ജതാപത്തിം, നച്ഛാദേന്തോ കഥം പന?
ഛാദേന്തോ പന ആപത്തിം, ഛാദേന്തോപജ്ജതേ നരോ;
ആപജ്ജതി പനച്ഛിന്നോ, നച്ഛാദേന്തോ തിണാദിനാ.
ആപജ്ജതി ഹി ധാരേന്തോ, ന ധാരേന്തോ കഥം പന?
ധാരേന്തോ കുസചീരാദിം, ധാരേന്തോപജ്ജതേ പന.
ദിന്നം നിസ്സട്ഠപത്തം തം, അധാരേന്തോവ ദോസവാ;
സചിത്തകദുകം സഞ്ഞാ-വിമോക്ഖകദുകം ഭവേ.
ദുകകഥാ.
അത്ഥാപത്തി ഹി തിട്ഠന്തേ, നാഥേ, നോ പരിനിബ്ബുതേ;
നിബ്ബുതേ ന തു തിട്ഠന്തേ, അത്ഥാപത്തുഭയത്ഥപി.
രുഹിരുപ്പാദനാപത്തി, ഠിതേ, നോ പരിനിബ്ബുതേ;
ഥേരമാവുസവാദേന, വദതോ പരിനിബ്ബുതേ.
ആപത്തിയോ ¶ ഇമാ ദ്വേപി, ഠപേത്വാ സുഗതേ പന;
അവസേസാ ധരന്തേപി, ഭവന്തി പരിനിബ്ബുതേ.
കാലേയേവ സിയാപത്തി, വികാലേ ന സിയാ കഥം?
വികാലേ തു സിയാപത്തി, ന കാലേ, ഉഭയത്ഥപി?
ഭുഞ്ജതോനതിരിത്തം തു, കാലസ്മിം, നോ വികാലകേ;
വികാലഭോജനാപത്തി, വികാലേ, തു ന കാലകേ.
അവസേസം =൧൦ പനാപത്തിം, ആപജ്ജതി ഹി സബ്ബദാ;
സബ്ബം കാലേ വികാലേ ച, നത്ഥി തത്ഥ ച സംസയോ.
രത്തിമേവ പനാപത്തിം, ആപജ്ജതി ച നോ ദിവാ;
ദിവാപജ്ജതി നോ രത്തിം, ആപജ്ജതുഭയത്ഥപി.
സഹസേയ്യാ സിയാ രത്തിം, ദ്വാരാസംവരമൂലകാ;
ദിവാ, സേസാ പനാപത്തി, സിയാ രത്തിം ദിവാപി ച.
ദസവസ്സോ തു നോ ഊന-ദസവസ്സോ സിയാ കഥം?
ഹോതൂനദസവസ്സോ, നോ, ദസവസ്സൂഭയത്ഥപി?
ഉപട്ഠാപേതി ചേ ബാലോ, പരിസം ദസവസ്സികോ;
ആപത്തിം പന അബ്യത്തോ, ആപജ്ജതി, ന സംസയോ.
തഥൂനദസവസ്സോ ച, ‘‘പണ്ഡിതോഹ’’ന്തി ഗണ്ഹതി;
പരിസം, ദസവസ്സോ നോ, സേസമാപജ്ജതേ ഉഭോ.
കാളേ ആപജ്ജതാപത്തിം, ന ജുണ്ഹേ ജുണ്ഹകേ കഥം;
ആപജ്ജതി, ന കാളസ്മിം, ആപജ്ജതൂഭയത്ഥപി?
വസ്സം അനുപഗച്ഛന്തോ, കാളേ, നോ ജുണ്ഹകേ പന;
ആപജ്ജതാപവാരേന്തോ, ജുണ്ഹേ, ന പന കാളകേ.
അവസേസം തു പഞ്ഞത്ത-മാപത്തിമവിപത്തിനാ;
കാളേ ചേവ ച ജുണ്ഹേ ച, ആപജ്ജതി, ന സംസയോ.
വസ്സൂപഗമനം കാളേ, നോ ജുണ്ഹേ, തു പവാരണാ;
ജുണ്ഹേ കപ്പതി, നോ കാളേ, സേസം പനുഭയത്ഥപി.
അത്ഥാപത്തി ¶ തു ഹേമന്തേ, ന ഹോതീതരുതുദ്വയേ;
ഗിമ്ഹേയേവ ന സേസേസു, വസ്സേ നോ ഇതരദ്വയേ.
ദിനേ പാളിപദക്ഖാതേ, കത്തികേ പുണ്ണമാസിയാ;
ഠപിതം തു വികപ്പേത്വാ, വസ്സസാടികചീവരം.
ആപജ്ജതി ച ഹേമന്തേ, നിവാസേതി ച തം സചേ;
പുണ്ണമാദിവസസ്മിഞ്ഹി, കത്തികസ്സ തു പച്ഛിമേ.
തം അപച്ചുദ്ധരിത്വാവ, ഹേമന്തേയേവ, നേതരേ;
ആപജ്ജതീതി നിദ്ദിട്ഠം, കുരുന്ദട്ഠകഥായ തു.
‘‘അതിരേകമാസോ =൧൧ സേസോ’’തി;
പരിയേസന്തോ ച ഗിമ്ഹികേ;
ഗിമ്ഹേ ആപജ്ജതാപത്തിം;
ന ത്വേവിതരുതുദ്വയേ.
വിജ്ജമാനേ സചേ നഗ്ഗോ, വസ്സസാടികചീവരേ;
ഓവസ്സാപേതി യോ കായം, വസ്സേ ആപജ്ജതീധ സോ.
ആപജ്ജതി ഹി സങ്ഘോവ, ന ഗണോ ന ച പുഗ്ഗലോ;
ഗണോവ ന ച സേസാ ഹി, പുഗ്ഗലോവ ന ചാപരേ.
അധിട്ഠാനം കരോന്തോ വാ, പാരിസുദ്ധിഉപോസഥം;
സങ്ഘോ വാപജ്ജതാപത്തിം, ന ഗണോ ന ച പുഗ്ഗലോ.
സുത്തുദ്ദേസമധിട്ഠാനം, കരോന്തോ വാ ഉപോസഥം;
ഗണോ വാപജ്ജതാപത്തിം, ന സങ്ഘോ ന ച പുഗ്ഗലോ.
സുത്തുദ്ദേസം കരോന്തോ വാ, ഏകോ പന ഉപോസഥം;
പുഗ്ഗലോപജ്ജതാപത്തിം, ന ച സങ്ഘോ ഗണോ ന ച.
ആപജ്ജതി ഗിലാനോവ, നാഗിലാനോ കഥം പന;
ആപജ്ജതാഗിലാനോവ, നോ ഗിലാനോ ഉഭോപി ച?
ഭേസജ്ജേന ¶ പനഞ്ഞേന, അത്ഥേ സതി ച യോ പന;
വിഞ്ഞാപേതി തദഞ്ഞം സോ, ആപജ്ജതി അകല്ലകോ.
ന ഭേസജ്ജേന അത്ഥേപി, ഭേസജ്ജം വിഞ്ഞാപേതി ചേ;
ആപജ്ജതാഗിലാനോവ, സേസം പന ഉഭോപി ച.
അത്ഥാപത്തി ഹി അന്തോവ, ന ബഹിദ്ധാ, തഥാ ബഹി;
ആപജ്ജതി, ന ചേവന്തോ, അത്ഥാപത്തുഭയത്ഥപി.
അനുപഖജ്ജ സേയ്യം തു, കപ്പേന്തോ പന കേവലം;
ആപജ്ജതി പനാപത്തിം, അന്തോയേവ ച, നോ ബഹി.
അജ്ഝോകാസേ തു മഞ്ചാദിം, സന്ഥരിത്വാന പക്കമം;
ബഹിയേവ ച, നോ അന്തോ, സേസം പനുഭയത്ഥപി.
അന്തോസീമായേവാപത്തിം, ബഹിസീമായ നേവ ച;
ബഹിസീമായ, നോ അന്തോ-സീമായ, ഉഭയത്ഥപി.
സഛത്തുപാഹനോ =൧൨ ഭിക്ഖു, പവിസന്തോ തപോധനോ;
ഉപചാരസീമോക്കന്തേ, അന്തോ ആപജ്ജതേ പന.
ഗമികോ ദാരുഭണ്ഡാദിം, പടിസാമനവത്തകം;
അപൂരേത്വാന ഗച്ഛന്തോ, ഉപചാരസ്സതിക്കമേ.
ആപജ്ജതി പനാപത്തിം, ബഹിസീമായയേവ സോ;
സേസമാപജ്ജതേ അന്തോ-ബഹിസീമായ സബ്ബസോ.
തികകഥാ.
സകവാചായ ആപന്നോ, പരവാചായ സുജ്ഝതി;
പരവാചായ ആപന്നോ, സകവാചായ സുജ്ഝതി.
സകവാചായ ആപന്നോ, സകവാചായ സുജ്ഝതി;
പരവാചായ ആപന്നോ, പരവാചായ സുജ്ഝതി.
വചീദ്വാരികമാപത്തിം ¶ , ആപന്നോ സകവാചതോ;
തിണവത്ഥാരകം ഗന്ത്വാ, പരവാചായ സുജ്ഝതി.
തഥാ അപ്പടിനിസ്സഗ്ഗേ, പാപികായ ഹി ദിട്ഠിയാ;
പരസ്സ കമ്മവാചായ, ആപജ്ജിത്വാന വജ്ജതം.
ദേസേന്തോ ഭിക്ഖുനോ മൂലേ, സകവാചായ സുജ്ഝതി;
വചീദ്വാരികമാപത്തിം, ആപന്നോ ഭിക്ഖുസന്തികേ.
ദേസേത്വാ തം വിസുജ്ഝന്തോ, സകവാചായ സുജ്ഝതി;
സങ്ഘാദിസേസമാപത്തിം, യാവതതിയകം പന.
പരസ്സ കമ്മവാചായ, ആപജ്ജിത്വാ തഥാ പുന;
പരസ്സ പരിവാസാദി-കമ്മവാചായ സുജ്ഝതി.
കായേനാപജ്ജതാപത്തിം, വാചായ ച വിസുജ്ഝതി;
വാചായാപജ്ജതാപത്തിം, കായേന ച വിസുജ്ഝതി.
കായേനാപജ്ജതാപത്തിം, കായേനേവ വിസുജ്ഝതി;
വാചായാപജ്ജതാപത്തിം, വാചായേവ വിസുജ്ഝതി.
കായദ്വാരികമാപത്തിം, കായേനാപജ്ജതേ, പുന;
ദേസേന്തോ തം പനാപത്തിം, വാചായേവ വിസുജ്ഝതി.
വചീദ്വാരികമാപത്തിം =൧൩, ആപജ്ജിത്വാന വാചതോ;
തിണവത്ഥാരകം ഗന്ത്വാ, കായേനേവ വിസുജ്ഝതി.
കായദ്വാരികമാപത്തിം, ആപജ്ജിത്വാന കായതോ;
തിണവത്ഥാരകം ഗന്ത്വാ, കായേനേവ വിസുജ്ഝതി.
വചീദ്വാരികമാപത്തിം, ആപജ്ജിത്വാ തപോധനോ;
തമേവ പന ദേസേന്തോ, വാചായേവ വിസുജ്ഝതി.
സുത്തോ ആപജ്ജതാപത്തിം, പടിബുദ്ധോ വിസുജ്ഝതി;
ആപന്നോ പടിബുദ്ധോവ, സുത്തോ സുജ്ഝതി സോ കഥം?
സുത്തോ ആപജ്ജതാപത്തിം, സുത്തോയേവ വിസുജ്ഝതി;
പടിബുദ്ധോവ ആപന്നോ, പടിബുദ്ധോ വിസുജ്ഝതി?
സഗാരസേയ്യകാദിം ¶ തു, സുത്തോ ആപജ്ജതേ നരോ;
ദേസേന്തോ പന തം ഞത്വാ, പടിബുദ്ധോ വിസുജ്ഝതി.
ആപജ്ജിത്വാന ജഗ്ഗന്തോ, തിണവത്ഥാരകേ പന;
സമഥേ തു സയന്തോവ, സുത്തോ വുട്ഠാതി നാമ സോ.
സഗാരസേയ്യകാദിം തു, സുത്തോ ആപജ്ജതേ നരോ;
സയന്തോ തിണവത്ഥാരേ, സുത്തോയേവ വിസുജ്ഝതി.
ആപജ്ജിത്വാ പനാപത്തിം, ജഗ്ഗന്തോ പന കേവലം;
ദേസേന്തോ പന തം പച്ഛാ, പടിബുദ്ധോ വിസുജ്ഝതി.
ആപജ്ജിത്വാ അചിത്തോവ, സചിത്തോവ വിസുജ്ഝതി;
ആപജ്ജിത്വാ സചിത്തോവ, അചിത്തോവ വിസുജ്ഝതി.
ആപജ്ജിത്വാ അചിത്തോവ, അചിത്തോവ വിസുജ്ഝതി;
ആപജ്ജിത്വാ സചിത്തോവ, സചിത്തോവ വിസുജ്ഝതി.
അചിത്തോ, ചിത്തകാപത്തിം, ആപജ്ജിത്വാ തപോധനോ;
പച്ഛാ തം പന ദേസേന്തോ, സചിത്തോവ വിസുജ്ഝതി.
തഥാ സചിത്തകാപത്തിം, ആപജ്ജിത്വാ സചിത്തകോ;
സയന്തോ തിണവത്ഥാരേ, അചിത്തോവ വിസുജ്ഝതി.
ഏവമേവം അമിസ്സേത്വാ, പച്ഛിമം തു പദദ്വയം;
ഏത്ഥ വുത്താനുസാരേന, വേദിതബ്ബം വിഭാവിനാ.
ആപജ്ജതി =൧൪ ച കമ്മേന, അകമ്മേന വിസുജ്ഝതി;
ആപജ്ജതി അകമ്മേന, കമ്മേനേവ വിസുജ്ഝതി.
കമ്മേനാപജ്ജതാപത്തിം, കമ്മേനേവ വിസുജ്ഝതി;
ആപജ്ജതി അകമ്മേന, അകമ്മേന വിസുജ്ഝതി.
അച്ചജം പാപികം ദിട്ഠിം, ആപജ്ജിത്വാന കമ്മതോ;
ദേസേന്തോ പന തം പച്ഛാ, അകമ്മേന വിസുജ്ഝതി.
വിസട്ഠിആദികാപത്തിം ¶ , ആപജ്ജിത്വാ അകമ്മതോ;
പരിസുജ്ഝതി കമ്മേന, പരിവാസാദിനാ പന.
സമനുഭാസനം ഭിക്ഖു, ആപജ്ജതി ച കമ്മതോ;
പരിവാസാദിനാ പച്ഛാ, കമ്മേനേവ വിസുജ്ഝതി.
അവസേസം പനാപത്തിം, ആപജ്ജതി അകമ്മതോ;
ദേസേന്തോ പന തം പച്ഛാ, അകമ്മേനേവ സുജ്ഝതി.
സമ്മുഖാപത്തിമാപന്നോ, വിസുജ്ഝതി അസമ്മുഖാ;
അസമ്മുഖാപി ആപന്നോ, സമ്മുഖാവ വിസുജ്ഝതി.
സമ്മുഖാപത്തിമാപന്നോ, സമ്മുഖാവ വിസുജ്ഝതി;
അസമ്മുഖാവ ആപന്നോ, വിസുജ്ഝതി അസമ്മുഖാ.
അച്ചജം പാപകം ദിട്ഠിം, ആപന്നോ സങ്ഘസമ്മുഖേ;
വുട്ഠാനകാലേ സങ്ഘേന, കിഞ്ചി കമ്മം ന വിജ്ജതി.
വിസട്ഠിആദികാപത്തിം, ആപജ്ജിത്വാ അസമ്മുഖാ;
സങ്ഘസമ്മുഖതോയേവ, വിസുജ്ഝതി ന ചഞ്ഞഥാ.
സമനുഭാസനം സങ്ഘ-സമ്മുഖാപജ്ജതേ, പുന;
സങ്ഘസ്സ സമ്മുഖായേവ, വിസുജ്ഝതി, ന ചഞ്ഞഥാ.
മുസാവാദാദികം സേസം, ആപജ്ജതി അസമ്മുഖാ;
തം പച്ഛാ പന ദേസേന്തോ, വിസുജ്ഝതി അസമ്മുഖാ.
അജാനന്തോവ ആപന്നോ, ജാനന്തോവ വിസുജ്ഝതി;
ജാനന്തോ പന ആപന്നോ, അജാനന്തോ വിസുജ്ഝതി.
അജാനന്തോവ ആപന്നോ, അജാനന്തോ വിസുജ്ഝതി;
ജാനന്തോ പന ആപന്നോ, ജാനന്തോവ വിസുജ്ഝതി.
അചിത്തകചതുക്കേന =൧൫, സദിസം സബ്ബഥാ ഇദം;
അജാനന്തചതുക്കന്തി, വേദിതബ്ബം വിഭാവിനാ.
ആഗന്തുകോവ ആപത്തിം, ആപജ്ജതി, ന ചേതരോ;
ആവാസികോവ ആപത്തിം, ആപജ്ജതി, ന ചേതരോ.
ആഗന്തുകോ ¶ തഥാവാസി-കോപി ആപജ്ജരേ ഉഭോ;
അത്ഥാപത്തി ച സേസം തു, ഉഭോ നാപജ്ജരേ പന.
സഛത്തുപാഹനോ ചേവ, സസീസം പാരുതോപി ച;
വിഹാരം പവിസന്തോ ച, വിചരന്തോപി തത്ഥ ച.
ആഗന്തുകോവ ആപത്തിം, ആപജ്ജതി, ന ചേതരോ;
ആവാസവത്തമാവാസീ, അകരോന്തോവ ദോസവാ.
ന ചേവാഗന്തുകോ, സേസ-മാപജ്ജന്തി ഉഭോപി ച;
അസാധാരണമാപത്തിം, നാപജ്ജന്തി ഉഭോപി ച.
വത്ഥുനാനത്തതാ അത്ഥി, നത്ഥി ആപത്തിനാനതാ;
അത്ഥി ആപത്തിനാനത്തം, നത്ഥി വത്ഥുസ്സ നാനതാ.
വത്ഥുനാനത്തതാ ചേവ, അത്ഥി ആപത്തിനാനതാ;
നേവത്ഥി വത്ഥുനാനത്തം, നോ ച ആപത്തിനാനതാ.
പാരാജികചതുക്കസ്സ, വത്ഥുനാനത്തതാ മതാ;
ആപത്തിനാനതാ നത്ഥി, സേസാപത്തീസ്വയം നയോ.
സമണോ സമണീ കായ-സംസഗ്ഗം തു കരോന്തി ചേ;
സങ്ഘാദിസേസോ ഭിക്ഖുസ്സ, ഭിക്ഖുനിയാ പരാജയോ.
ഏവം ആപത്തിനാനത്തം, നത്ഥി വത്ഥുസ്സ നാനതാ;
കായസ്സ പന സംസഗ്ഗോ, ഉഭിന്നം വത്ഥു ഹോതി ഹി.
തഥേവ ലസുണസ്സാപി, ഖാദനേ ഭിക്ഖുനീ പന;
ആപജ്ജതി ഹി പാചിത്തിം, ഭിക്ഖുനോ ഹോതി ദുക്കടം.
പാരാജികാനം പന ചേ ചതുന്നം;
സങ്ഘാദിസേസേഹി ച തേരസേഹി;
ഹോതേവ വത്ഥുസ്സ ച നാനഭാവോ;
ആപത്തിയാ ചേവ ഹി നാനഭാവോ.
പാരാജികാനി =൧൬ ¶ ചത്താരി, ആപജ്ജന്താനമേകതോ;
ഭിക്ഖുനീസമണാനം തു, ഉഭിന്നം പന സബ്ബസോ.
വത്ഥുസ്സ നത്ഥി നാനത്തം, നത്ഥി ആപത്തിനാനതാ;
വിസും പനാപജ്ജന്തേസു, അയമേവ വിനിച്ഛയോ.
അത്ഥി വത്ഥുസഭാഗത്തം, നത്ഥാപത്തിസഭാഗതാ;
അത്ഥാപത്തിസഭാഗതാ, നത്ഥി വത്ഥുസഭാഗതാ.
അത്ഥി വത്ഥുസഭാഗത്തം, അത്ഥാപത്തിസഭാഗതാ;
നത്ഥി വത്ഥുസഭാഗത്തം, നത്ഥാപത്തിസഭാഗതാ.
ഭിക്ഖൂനം ഭിക്ഖുനീനഞ്ച, കായസംസഗ്ഗകേ സതി;
അത്ഥി വത്ഥുസഭാഗത്തം, നത്ഥാപത്തിസഭാഗതാ.
ആദിതോ പന ഭിക്ഖുസ്സ, ചതൂസ്വന്തിമവത്ഥുസു;
സിയാപത്തിസഭാഗത്തം, ന ച വത്ഥുസഭാഗതാ.
ഭിക്ഖൂനം ഭിക്ഖുനീനഞ്ച, ചതൂസ്വന്തി മവത്ഥുസു;
അത്ഥി വത്ഥുസഭാഗത്തം, അത്ഥാപത്തിസഭാഗതാ.
സാധാരണാസു സബ്ബാസു, ആപത്തീസ്വപ്യയം നയോ;
അസാധാരണാസു നേവത്ഥി, വത്ഥാപത്തിസഭാഗതാ.
അത്ഥാപത്തി ഉപജ്ഝായേ, നേവ സദ്ധിവിഹാരികേ;
അത്ഥി സദ്ധിവിഹാരസ്മിം, ഉപജ്ഝായേ ന വിജ്ജതി.
അത്ഥാപത്തി ഉപജ്ഝായേ, തഥാ സദ്ധിവിഹാരികേ;
നേവാപത്തി ഉപജ്ഝായേ, നേവ സദ്ധിവിഹാരികേ.
ഉപജ്ഝായേന കത്തബ്ബ-വത്തസ്സാകരണേ പന;
ഉപജ്ഝായോ ഫുസേ വജ്ജം, ന ച സദ്ധിവിഹാരികോ.
ഉപജ്ഝായസ്സ കത്തബ്ബ-വത്തസ്സാകരണേ പന;
നത്ഥാപത്തി ഉപജ്ഝായേ, അത്ഥി സദ്ധിവിഹാരികേ.
സേസം പനിധ ആപത്തിം, ആപജ്ജന്തി ഉഭോപി ച;
അസാധാരണമാപത്തിം, നാപജ്ജന്തി ഉഭോപി ച.
ആദിയന്തോ ¶ ഗരും ദോസം, പയോജേന്തോ ലഹും ഫുസേ;
ആദിയന്തോ ലഹും ദോസം, പയോജേന്തോ ഗരും ഫുസേ.
ആദിയന്തോ =൧൭ പയോജേന്തോ, ഗരുകേയേവ തിട്ഠതി;
ആദിയന്തോ പയോജേന്തോ, ലഹുകേയേവ തിട്ഠതി.
പാദം വാപി തതോ ഉദ്ധം, ആദിയന്തോ ഗരും ഫുസേ;
‘‘ഗണ്ഹാ’’തി ഊനകം പാദം, ആണാപേന്തോ ലഹും ഫുസേ.
ഏതേനേവ ഉപായേന, സേസകമ്പി പദത്തയം;
അത്ഥസമ്ഭവതോയേവ, വേദിതബ്ബം വിഭാവിനാ.
കാലേയേവ പനാപത്തി, നോ വികാലേ കഥം സിയാ?
വികാലേയേവ ആപത്തി, ന ച കാലേ കഥം സിയാ?
അത്ഥാപത്തി ഹി കാലേ ച, വികാലേ ച പകാസിതാ?
നേവ കാലേ വികാലേ ച, അത്ഥാപത്തി പകാസിതാ?
പവാരേത്വാന ഭുഞ്ജന്തോ, കാലേ അനതിരിത്തകം;
കാലേ ആപജ്ജതാപത്തിം, ന വികാലേതി ദീപയേ.
വികാലഭോജനാപത്തിം, വികാലേ ന ച കാലകേ;
സേസം കാലേ വികാലേ ച, ആപജ്ജതി, ന സംസയോ.
അസാധാരണമാപത്തിം, ഭിക്ഖുനീനം വസാ പന;
നേവാപജ്ജതി കാലേപി, നോ വികാലേപി സബ്ബദാ.
കിം പടിഗ്ഗഹിതം കാലേ, നോ വികാലേ തു കപ്പതി?
വികാലേ കിഞ്ച നോ കാലേ, ഗഹിതം പന കപ്പതി?
കാലേ ചേവ വികാലേ ച, കിം നാമ വദ കപ്പതി?
നേവ കാലേ ച കിം നാമ, നോ വികാലേ ച കപ്പതി?
ആമിസം തു പുരേഭത്തം, പടിഗ്ഗഹിതകം പന;
കാലേയേവ തു ഭിക്ഖൂനം, നോ വികാലേ തു കപ്പതി.
പാനകം തു വികാലസ്മിം, പടിഗ്ഗഹിതകം പന;
വികാലേയേവ കാലേ ച, അപരജ്ജു ന കപ്പതി.
സത്താഹകാലികഞ്ചേവ ¶ , ചതുത്ഥം യാവജീവികം;
കാലേ ചേവ വികാലേ ച, കപ്പതീതി വിനിദ്ദിസേ.
അത്തനോ അത്തനോ കാല-മതീതം കാലികത്തയം;
മംസം അകപ്പിയഞ്ചേവ, തഥാ ഉഗ്ഗഹിതമ്പി ച.
കുലദൂസനകമ്മാദിം =൧൮, കത്വാ ഉപ്പന്നഭോജനം;
കാലേ ചേവ വികാലേ ച, ന ച കപ്പതി ഭിക്ഖുനോ.
പച്ചന്തിമേസു ദേസേസു, ആപജ്ജതി ന മജ്ഝിമേ;
മജ്ഝിമേ പന ദേസസ്മിം, ന ച പച്ചന്തിമേസു ഹി.
പച്ചന്തിമേസു ദേസേസു, ആപജ്ജതി ച മജ്ഝിമേ;
പച്ചന്തിമേസു ദേസേസു, നാപജ്ജതി ന മജ്ഝിമേ.
സീമം സമുദ്ദേ ബന്ധന്തോ, ഭിക്ഖു പച്ചന്തിമേസു ഹി;
ആപജ്ജതി പനാപത്തിം, ന ചാപജ്ജതി മജ്ഝിമേ.
ഗണേന പഞ്ചവഗ്ഗേന, കരോന്തോ ഉപസമ്പദം;
ചമ്മത്ഥരണം ധുവന്ഹാനം, സഗുണങ്ഗുണുപാഹനം.
ധാരേന്തോ മജ്ഝിമേ വജ്ജം, ഫുസേ പച്ചന്തിമേസു നോ;
അവസേസം പനാപത്തിം, ആപജ്ജതൂഭയത്ഥപി.
അസാധാരണആപത്തിം, ഭിക്ഖുനീനം വസാ പന;
പച്ചന്തിമേസു വാ ഭിക്ഖു, നാപജ്ജതി ന മജ്ഝിമേ.
പച്ചന്തിമേസു ദേസേസു, കപ്പതേ ന ച മജ്ഝിമേ;
കപ്പതേ, മജ്ഝിമേ ദേസേ, നോ ച പച്ചന്തിമേസു ഹി.
പച്ചന്തിമേസു ദേസേസു, കപ്പതേ, മജ്ഝിമേപി കിം?
പച്ചന്തിമേസു ചേവാപി, കിം ന കപ്പതി മജ്ഝിമേ?
പച്ചന്തിമേസു ദേസേസു, വുത്തം വത്ഥു ചതുബ്ബിധം;
നിദ്ദിസേ കപ്പതീ ചേവ, ന ച കപ്പതി മജ്ഝിമേ.
‘‘ഇദം ¶ ചതുബ്ബിധം വത്ഥു, ദേസസ്മിം പന മജ്ഝിമേ;
ന കപ്പതീ’’തി വുത്തഞ്ഹി, ‘‘മജ്ഝിമേയേവ കപ്പതി’’.
പച്ചന്തിമേസു ദേസേസു, ഏവം വുത്തം ന കപ്പതി;
പഞ്ചലോണാദികം സേസം, ഉഭയത്ഥപി കപ്പതി.
അകപ്പിയന്തി യം നാമ, പടിക്ഖിത്തം മഹേസിനാ;
ഉഭയത്ഥപി തം സബ്ബം, ന ച കപ്പതി ഭിക്ഖുനോ.
അന്തോ ആപജ്ജതാപത്തിം, ആപജ്ജതി ച, നോ ബഹി;
ബഹി ആപജ്ജതാപത്തിം, ന ച അന്തോ കുദാചനം.
ആപജ്ജതി =൧൯ പനന്തോ ച, ബഹി ചേവുഭയത്ഥപി;
നേവ അന്തോ ച ആപത്തിം, ആപജ്ജതി ച, നോ ബഹി.
അനുപഖജ്ജസേയ്യാദിം, അന്തോയേവ ച, നോ ബഹി;
സങ്ഘികം പന മഞ്ചാദിം, അജ്ഝോകാസേ തു കിഞ്ചിപി.
നിക്ഖിപിത്വാന ഗച്ഛന്തോ, നോ അന്തോ, ബഹിയേവ ച;
സേസമാപജ്ജതാപത്തിം, അന്തോ ചേവ തഥാ ബഹി.
അസാധാരണമാപത്തിം, ഭിക്ഖുനീനം വസാ പന;
നേവാപജ്ജതി അന്തോപി, ന ബഹിദ്ധാപി സബ്ബഥാ.
ഗാമേ ആപജ്ജതാപത്തിം, നോ അരഞ്ഞേ കഥം വദ?
ആപജ്ജതി അരഞ്ഞസ്മിം, ന ച ഗാമേ കഥം വദ?
ആപജ്ജതി ച ഗാമേപി, അരഞ്ഞേപി കഥം വദ?
നേവാപജ്ജതി ഗാമേപി, നോ അരഞ്ഞേ കഥം വദ?
അന്തരഘരസംയുത്താ, സേക്ഖപഞ്ഞത്തിയോ പന;
ആപജ്ജതി ഹി തം ഭിക്ഖു, ഗാമസ്മിം, നോ അരഞ്ഞകേ.
അഗണാ അരുണം നാമ, ഉട്ഠാപേന്തീ ച ഭിക്ഖുനീ;
ആപജ്ജതി പനാപത്തിം, അരഞ്ഞേ, നോ ച ഗാമകേ.
മുസാവാദാദിമാപത്തിം ¶ , ആപജ്ജതൂഭയത്ഥപി;
അസാധാരണമാപത്തിം, ആപജ്ജതി ന കത്ഥചി.
ആപജ്ജതി ഗിലാനോവ, നാഗിലാനോ കുദാചനം;
അഗിലാനോവ ആപത്തിം, ഫുസേ, നോ ച ഗിലാനകോ.
അഗിലാനോ ഗിലാനോ ച, ആപജ്ജന്തി ഉഭോപി ച;
നാപജ്ജന്തി ഗിലാനോ ച, അഗിലാനോ ഉഭോപി ച.
ഭേസജ്ജേന പനഞ്ഞേന, അത്ഥേ സതി ച യോ പന;
വിഞ്ഞാപേതി തദഞ്ഞം സോ, ആപജ്ജതി അകല്ലകോ.
ന ഭേസജ്ജേന അത്ഥേപി, ഭേസജ്ജം വിഞ്ഞാപേതി ചേ;
ആപജ്ജതാഗിലാനോവ, ആപത്തിം ലോലമാനസോ.
മുസാവാദാദികം സേസം, ആപജ്ജന്തി ഉഭോപി ച;
അസാധാരണമാപത്തിം, നാപജ്ജന്തി ഉഭോപി ച.
ചതുക്കകഥാ.
പഞ്ച =൨൦ ആപത്തിയോ ഹോന്തി, മുസാവാദസ്സ കാരണാ;
പാരാജികം ഗരുംഥുല്ല-ച്ചയം പാചിത്തി ദുക്കടം.
ആനിസംസാ പനുദ്ദിട്ഠാ, പഞ്ചേവ കഥിനത്ഥരേ;
അനാമന്താസമാദാന-ചരണം ഗണഭോജനം.
യോ തത്ഥ ചീവരുപ്പാദോ, സോ ച നേസം ഭവിസ്സതി;
ചീവരം യാവദത്ഥഞ്ച, ഗഹേതുമ്പി ച വട്ടതി.
തേലം പഞ്ചവിധം വുത്തം, നിപ്പപഞ്ചേന സത്ഥുനാ;
വസാ മധുകഏരണ്ഡ-തിലസാസപസമ്ഭവം.
അച്ഛമച്ഛവസാ ചേവ, സുസുകാ സൂകരസ്സ ച;
ഗദ്രഭസ്സ വസാ ചേതി, വസാ പഞ്ചവിധാ മതാ.
മൂലഖന്ധഗ്ഗബീജാനി ¶ , ഫളുബീജഞ്ച പണ്ഡിതോ;
പഞ്ചമം ബീജബീജന്തി, പഞ്ച ബീജാനി ദീപയേ.
ഫലം സമണകപ്പേഹി, പരിഭുഞ്ജേയ്യ പഞ്ചഹി;
അഗ്ഗിസത്ഥനഖക്കന്തം, അബീജുബ്ബട്ടബീജകം.
പണ്ണുണ്ണതിണചോളാനം, വാകസ്സ ച വസേനിധ;
ഭിസിയോ ഭാസിതാ പഞ്ച, മുനിനാ മോഹനാസിനാ.
പവാരണാപി പഞ്ചേവ, ഓദനാദീഹി പഞ്ചഹി;
പടിഗ്ഗാഹാപി പഞ്ചേവ, കായാദിഗഹണേന ച.
പഞ്ചാനിസംസാ വിനയഞ്ഞുകസ്മിം;
മഹേസിനാ കാരുണികേന വുത്താ;
സുരക്ഖിതം ഹോതി സകഞ്ച സീലം;
കുക്കുച്ചമഞ്ഞസ്സ നിരാകരോതി.
വിസാരദോ ഭാസതി സങ്ഘമജ്ഝേ;
സുഖേന നിഗ്ഗണ്ഹതി വേരിഭിക്ഖൂ;
ധമ്മസ്സ ചേവ ഠിതിയാ പവത്തോ;
തസ്മാദരം തത്ഥ കരേയ്യ ധീരോ.
പഞ്ചകകഥാ.
ഛവച്ഛേദനകാ =൨൧ വുത്താ, ഛളഭിഞ്ഞേന താദിനാ;
മഞ്ചപീഠമതിക്കന്ത-പമാണഞ്ച നിസീദനം.
തഥാ കണ്ഡുപടിച്ഛാദീ, വസ്സസാടികചീവരം;
ചീവരം സുഗതസ്സാപി, ചീവരേന പമാണകം.
ഛഹാകാരേഹി ആപത്തിം, ആപജ്ജതി ന അഞ്ഞഥാ;
അലജ്ജിതായ അഞ്ഞാണ-കുക്കുച്ചേഹി തഥേവ ച.
വിപരിതായ സഞ്ഞായ, കപ്പിയേപി അകപ്പിയേ;
സതിസമ്മോസതോ ചേവ, ആപജ്ജതി, ന സംസയോ.
ഛഹി ¶ അങ്ഗേഹി യുത്തേന;
ഉപസമ്പാദനാ പന;
കാതബ്ബാ, നിസ്സയോ ചേവ;
ദാതബ്ബോ, സാമണേരകോ.
ഭിക്ഖുനാപട്ഠപേതബ്ബോ, സതതം ധമ്മചക്ഖുനാ;
ആപത്തിം പന ജാനാതി, അനാപത്തിം ഗരും ലഹും.
പാതിമോക്ഖാനി വിത്ഥാരാ, ഉഭയാനി പനസ്സ ഹി;
സ്വാഗതാനി ഭവന്തേവ, സുവിഭത്താനി അത്ഥതോ.
അനുബ്യഞ്ജനസോ ചേവ, സുത്തസോ സുവിനിച്ഛിതാ;
ദസവസ്സോപി വാ ഹോതിതിരേകദസവസ്സികോ.
ഛക്കകഥാ.
സത്ത സാമീചിയോ വുത്താ, സത്തേവ സമഥാപി ച;
പഞ്ഞത്താപത്തിയോ സത്ത, സത്തബോജ്ഝങ്ഗദസ്സിനാ.
സത്തകകഥാ.
കുലാനി ഇധ ദൂസേതി, ആകാരേഹി പനട്ഠഹി;
പുപ്ഫേന ച ഫലേനാപി, ചുണ്ണേനപി ച ദൂസകോ.
മത്തികാദന്തകട്ഠേഹി, വേളുയാ വേജ്ജികായപി;
ജങ്ഘപേസനികേനാപി, ആജീവസ്സേവ കാരണാ.
അട്ഠേവാനതിരിത്താപി ¶ , അതിരിത്താപി അട്ഠ ച;
അകപ്പിയകതം ചേവാഗഹിതുച്ചാരിതമ്പി ച.
കതം അഹത്ഥപാസേപി, ന ച ഭുത്താവിനാ കതം;
പവാരിതേന യഞ്ചേവ, കതം ഭുത്താവിനാപി ച.
ആസനാ ¶ വുട്ഠിതേനാപി, അതിരിത്തകതമ്പി ച;
അവുത്തമലമേതന്തി, ന ഗിലാനാതിരിത്തകം.
ഇമേ അട്ഠേവ നിദ്ദിട്ഠാ, ഞേയ്യാ അനതിരിത്തകാ;
അതിരിത്താ പനേതേസം, പടിക്ഖേപേന ദീപിതാ.
സഹപുബ്ബപയോഗേസു, ദുക്കടം ഞാതഞത്തിസു;
ദുരൂപചിണ്ണേ ആമാസേ, ദുക്കടം പടിസാവനേ.
അട്ഠമം പന നിദ്ദിട്ഠം, തഥാ വിനയദുക്കടം;
ഇതി അട്ഠവിധം ഹോതി, സബ്ബമേവ ച ദുക്കടം.
ഏഹിഭിക്ഖൂപസമ്പദാ, സരണഗമനേന ച;
പഞ്ഹാബ്യാകരണോവാദാ, ഗരുധമ്മപടിഗ്ഗഹോ.
തഥാ ഞത്തിചതുത്ഥേന, കമ്മേനേവട്ഠവാചികാ;
ദൂതേന ഭിക്ഖുനീനന്തി, അട്ഠേവ ഉപസമ്പദാ.
അസദ്ധമ്മാ പനട്ഠേവ, നിദ്ദിട്ഠാ സുദ്ധദിട്ഠിനാ;
അട്ഠേവുപോസഥങ്ഗാനി, വേദിതബ്ബാനി വിഞ്ഞുനാ.
സക്കാരോ ച അസക്കാരോ;
ലാഭാലാഭോ യസായസോ;
പാപിച്ഛാ പാപമിത്തത്തം;
അസദ്ധമ്മാ പനട്ഠിമേ.
പാണം ന ഹനേ, ന ചാദിന്നമാദിയേ;
മുസാ ന ഭാസേ, ന ച മജ്ജപോ സിയാ;
അബ്രഹ്മചരിയാ വിരമേയ്യ മേഥുനാ;
രത്തിം ന ഭുഞ്ജേയ്യ വികാലഭോജനം.
മാലം ¶ ന ധാരേ, ന ച ഗന്ധമാചരേ;
മഞ്ചേ ഛമായംവ സയേഥ സന്ഥതേ;
ഏതഞ്ഹി ¶ അട്ഠങ്ഗികമാഹുപോസഥം;
ബുദ്ധേന ദുക്ഖന്തഗുനാ പകാസിതം.
അട്ഠേവ പന പാനാനി, നിദ്ദിട്ഠാനി മഹേസിനാ;
ഭിക്ഖു അട്ഠങ്ഗസംയുത്തോ, ഭിക്ഖുനോവാദമരഹതി.
അട്ഠകകഥാ.
ഭോജനാനി പണീതാനി, നവ വുത്താനി സത്ഥുനാ;
ദുക്കടം പന നിദ്ദിട്ഠം, നവ മംസാനി ഖാദതോ.
പാതിമോക്ഖസ്സ ഉദ്ദേസാ, നവേവ പരിദീപിതാ;
ഉപോസഥാ നവേവേത്ഥ, സങ്ഘോ നവഹി ഭിജ്ജതി.
നവകകഥാ.
ദസ അക്കോസവത്ഥൂനി, ദസ സിക്ഖാപദാനി ച;
അകപ്പിയാനി മംസാനി, ദസ സുക്കാനി വേ ദസ.
ജാതി നാമഞ്ച ഗോത്തഞ്ച, കമ്മം സിപ്പഞ്ച രോഗതാ;
ലിങ്ഗാപത്തി കിലേസാ ച, അക്കോസേന ദസേവ ഹി.
ദസ ആദീനവാ രഞ്ഞോ, അന്തേപുരപ്പവേസനേ;
ദസാകാരേഹി സങ്ഘാദി-സേസോ ഛന്നോതി ദീപിതോ.
ദസ കമ്മപഥാ പുഞ്ഞാ, അപുഞ്ഞാപി തഥാ ദസ;
ദസേവ ദാനവത്ഥൂനി, ദസേവ രതനാനി ച.
അന്നം പാനഞ്ച വത്ഥഞ്ച, മാലാ ഗന്ധവിലേപനം;
യാനഞ്ച സേയ്യാവസഥം, പദീപേയ്യന്തിമേ ദസ.
അവന്ദിയാ മുനിന്ദേന, ദീപിതാ ദസ പുഗ്ഗലാ;
ദസേവ പംസുകൂലാനി, ദസ ചീവരധാരണാ.
സോസാനികം ¶ പാപണികം, തഥാ ഉന്ദൂരഖായിതം;
ഗോഖായിതഗ്ഗിനാ ദഡ്ഢം, അജികൂപചികഖായിതം.
ഥൂപചീവരികഞ്ചേവ, തഥേവ അഭിസേകിയം;
ഗതപച്ഛാഗതഞ്ചേതി, ദസധാ പംസുകൂലികം.
സബ്ബനീലാദയോ ¶ വുത്താ, ദസ ചീവരധാരണാ;
ചീവരാനി നവേവേത്ഥ, സദ്ധിം സംകച്ചികായ ച.
ദസകകഥാ.
ഏകാദസ പനാഭബ്ബാ, പുഗ്ഗലാ പണ്ഡകാദയോ;
ഹോന്തേവാനുപസമ്പന്നാ, ഉപസമ്പാദിതാപി ച.
പത്താ അകപ്പിയാ വുത്താ, ഏകാദസ ഭവന്തി ഹി;
ദാരുജേന ച പത്തേന, ദസേവ രതനുബ്ഭവാ.
ഏകാദസ തഥാ ഹോന്തി, പാദുകാപി അകപ്പിയാ;
ഏകാദസേവ സീമായോ, അസീമാതി പകാസിതാ.
അതിഖുദ്ദാതിമഹന്താ, ഖണ്ഡച്ഛായാനിമിത്തകാ;
അനിമിത്താ, ബഹിട്ഠേന, സമ്മതാ, നദിയം തഥാ.
ജാതസ്സരേ, സമുദ്ദേ വാ, സമ്ഭിന്നജ്ഝോത്ഥടാപി ച;
സീമായപി അസീമായോ, ഏകാദസ ഇമാ സിയും.
ഏകാദസേവ പഥവീ, കപ്പിയാ ച അകപ്പിയാ;
ഗണ്ഠികാ കപ്പിയാ വുത്താ, ഏകാദസ ച വീധകാ.
ഏകാദസവിധം വുത്തം, അധിട്ഠാതബ്ബചീവരം;
തിചീവരം തഥാ കണ്ഡു-പടിച്ഛാദീ, നിസീദനം.
പച്ചത്ഥരണം, വസ്സിക-സാടികാ, മുഖപുഞ്ഛനം;
ദകസാടി, പരിക്ഖാര-ചോളം, സംകച്ചികാപി ച.
യാവതതിയകാ ¶ സബ്ബേ, ഏകാദസ പകാസിതാ;
അരിട്ഠോ, ചണ്ഡകാളീ ച, ഉക്ഖിത്തസ്സാനുവത്തികാ.
അട്ഠ സങ്ഘാദിസേസേസു, ഉഭിന്നം തു വസാ പന;
ഏകാദസ ഇമേ യാവ-തതിയാതി പകാസിതാ.
നിസ്സയസ്സ ദസേകാവ, പടിപ്പസ്സദ്ധിയോ പന;
ഛധാചരിയതോ വുത്താ, ഉപജ്ഝായാ തു പഞ്ചധാ.
ഏകാദസകകഥാ.
തേരസേവ ¶ ധുതങ്ഗാനി, പരമാനി ച ചുദ്ദസ;
സോളസേവ തു ‘‘ജാന’’ന്തി, പഞ്ഞത്താനി മഹേസിനാ.
സഉത്തരം വിനയവിനിച്ഛയം തു യോ;
അനുത്തരം സകലമപീധ ജാനതി;
മഹത്തരേ വിനയനയേ അനുത്തരേ;
നിരുത്തരോ ഭവതി ഹി സോ, ന സംസയോ.
ഏകുത്തരനയോ സമത്തോ.
സേദമോചനകഥാ
ഇതോ പരം പവക്ഖാമി, ഭിക്ഖൂനം സുണതം പുന;
സേദമോചനഗാഥായോ, പടുഭാവകരാ വരാ.
ഉബ്ഭക്ഖകം വിവജ്ജേത്വാ, അധോനാഭിം വിവജ്ജിയ;
പടിച്ച മേഥുനം ധമ്മം, കഥം പാരാജികോ സിയാ?
കബന്ധസത്തകായസ്സ, ഉരേ ഹോതി മുഖം സചേ;
മുഖേന മേഥുനം ധമ്മം, കത്വാ പാരാജികോ ഭവേ.
സുഞ്ഞേ നിസ്സത്തകേ ദീപേ, ഏകോ ഭിക്ഖു സചേ വസേ;
മേഥുനപച്ചയാ തസ്സ, കഥം പാരാജികോ സിയാ?
ലമ്ബീ ¶ വാ മുദുപിട്ഠീ വാ, വച്ചമഗ്ഗേ മുഖേപി വാ;
അങ്ഗജാതം പവേസേന്തോ, സകേ പാരാജികോ ഭവേ.
സയം നാദിയതേ കിഞ്ചി, പരഞ്ച ന സമാദപേ;
സംവിധാനഞ്ച നേവത്ഥി, കഥം പാരാജികോ സിയാ?
സുങ്കഘാതേ അതിക്കന്തേ, നാദിയന്തോ പരസ്സ തു;
ആണത്തിഞ്ച വിനായേവ, ഹോതി പാരാജികോ യതി.
ഹരന്തോ ഗരുകം ഭണ്ഡം, ഥേയ്യചിത്തേന പുഗ്ഗലോ;
പരസ്സ തു പരിക്ഖാരം, ന ച പാരാജികോ കഥം?
തിരച്ഛാനഗതാനം ¶ തു, പുഗ്ഗലോ ഗരുഭണ്ഡകം;
ഗണ്ഹന്തോ ഥേയ്യചിത്തേന, ന ച പാരാജികോ സിയാ.
അത്തനോ സന്തകം ദത്വാ, ഭിക്ഖു പാരാജികോ കഥം?
‘‘മരതൂ’’തി അസപ്പായ-ഭോജനം ദേതി ചേ ചുതോ.
പിതരി പിതുസഞ്ഞീ ച, മാതുസഞ്ഞീ ച മാതരി;
ഹന്ത്വാനന്തരിയം കമ്മം, ന ഫുസേയ്യ കഥം നരോ?
തിരച്ഛാനഗതാ മാതാ, തിരച്ഛാനഗതോ പിതാ;
തസ്മാനന്തരിയം നത്ഥി, മാരിതേസു ഉഭോസുപി.
അനാദിയന്തോ ഗരുകം, പരഞ്ച ന സമാദപേ;
ഗച്ഛം ഠിതോ നിസിന്നോ വാ, കഥം പാരാജികോ ഭണ?
മനുസ്സുത്തരികേ ധമ്മേ, കത്വാന കതികം തതോ;
സമ്ഭാവനാധിപ്പായോ സോ, അതിക്കമതി ചേ ചുതോ.
സങ്ഘാദിസേസാ ചത്താരോ, ഭവേയ്യും ഏകവത്ഥുകാ;
കഥം? കഥേഹി മേ പുട്ഠോ, വിനയേ ചേ വിസാരദോ.
സഞ്ചരിത്തഞ്ച ദുട്ഠുല്ലം, സംസഗ്ഗം അത്തകാമതം;
ഇത്ഥിയാ പടിപജ്ജന്തോ, ഫുസേയ്യ ചതുരോ ഇമേ.
സങ്ഘാദിസേസമാപന്നോ, ഛാദേത്വാ സുചിരം പന;
അചരിത്വാ യഥാവുത്തം, വത്തം സോ വുട്ഠിതോ കഥം?
സുക്കവിസ്സട്ഠിമാപന്നോ ¶ , ഭിക്ഖുഭാവേ ഠിതോ പന;
പരിവത്തേ തു ലിങ്ഗസ്മിം, നത്ഥി സങ്ഘാദിസേസതാ.
കുദ്ധോ ആരാധകോ ഹോതി;
കുദ്ധോ ഹോതി ച നിന്ദിതോ;
അഥ കോ നാമ സോ ധമ്മോ;
യേന കുദ്ധോ പസംസിതോ?
വണ്ണസ്മിം ഭഞ്ഞമാനേ യോ, തിത്ഥിയാനം തു കുജ്ഝതി;
ആരാധകോ, സമ്ബുദ്ധസ്സ, യദി കുജ്ഝതി നിന്ദിതോ.
അത്ഥങ്ഗതേ തു സൂരിയേ, ഭോജനം ഭിക്ഖു ഭുഞ്ജതി;
ന ഖിത്തചിത്തോനുമ്മത്തോ, നിരാപത്തി കഥം ഭവേ?
യോ ¶ ച രോമന്ഥയിത്വാന, രത്തിം ഘസതി ഭോജനം;
നത്ഥി തസ്സ പനാപത്തി, വികാലഭോജനേന ഹി.
അത്ഥങ്ഗതേ ച സൂരിയേ, ഗഹേത്വാ ഭിക്ഖു ഭോജനം;
സചേ ഭുഞ്ജേയ്യ ആപത്തി, അനാപത്തി കഥം ഭവേ?
വികാലുത്തരകുരും ഗന്ത്വാ, തത്ഥ ലദ്ധാന ഭോജനം;
ആഗന്ത്വാ ഇധ കാലേന, നത്ഥി ആപത്തി ഭുഞ്ജതോ.
ഗാമേ വാ യദി വാരഞ്ഞേ, യം പരേസം മമായിതം;
ന ഹരന്തോവ തം ഥേയ്യാ, കഥം പാരാജികോ സിയാ?
ഥേയ്യസംവാസകോ നാമ, ലിങ്ഗസംവാസഥേനകോ;
പരഭണ്ഡം അഗണ്ഹന്തോ, ഹോതി ഏസ പരാജിതോ.
നാരീ രൂപവതീ ബാലാ, ഭിക്ഖു രത്തേന ചേതസാ;
മേഥുനം തായ കത്വാപി, സോ ന പാരാജികോ കഥം?
ഭിക്ഖു രൂപവതിം നാരിം, സുപിനന്തേന പസ്സതി;
തായ മേഥുനസംയോഗേ, കതേപി ന വിനസ്സതി.
ഏകിസ്സാ ¶ ദ്വേ സിയും പുത്താ, ജാതാ ഇധ പനിത്ഥിയാ;
ദ്വിന്നം മാതാ പിതാ സാവ, കഥം ഹോതി ഭണാഹി മേ?
ഉഭതോബ്യഞ്ജനാ ഇത്ഥീ, ഗബ്ഭം ഗണ്ഹാതി അത്തനാ;
ഗണ്ഹാപേതി പരം ഗബ്ഭം, തസ്മാ മാതാ പിതാ ച സാ.
പുരിസേന സഹാഗാരേ, രഹോ വസതി ഭിക്ഖുനീ;
പരാമസതി തസ്സങ്ഗം, അനാപത്തി കഥം സിയാ?
സഹാഗാരികസേയ്യഞ്ച, സബ്ബഞ്ച പടിജഗ്ഗനം;
ദാരകസ്സ ച മാതാ ഹി, കാതും ലഭതി ഭിക്ഖുനീ.
കോ ച ഭിക്ഖൂഹി സിക്ഖാസു, അസാധാരണതം ഗതോ;
ന പാരിവാസികോ ബ്രൂഹി, ന ഉക്ഖിത്താദികോപി ച?
ഗഹേതും ഖുരഭണ്ഡം തു, സചേ ന്ഹാപിതപുബ്ബകോ;
ന സോ ലഭതി അഞ്ഞേസം, കപ്പതീതി ച നിദ്ദിസേ.
കഥേതി കുസലം ധമ്മം, പരമം അത്ഥസംഹിതം;
കതമോ പുഗ്ഗലോ ബ്രൂഹി, ന മതോ ന ച ജീവതി?
കഥേതി ¶ കുസലം ധമ്മം, പരമം അത്ഥസംഹിതം;
ഹോതി നിമ്മിതബുദ്ധോ സോ, ന മതോ ന ച ജീവതി.
സംയാചികം കരോന്തസ്സ, കുടിം ദേസിതവത്ഥുകം;
പമാണികമനാരമ്ഭം, ആപത്തി സപരിക്കമം.
നരോ കരോതി ചേ കുടിം, സ സബ്ബമത്തികാമയം;
ന മുച്ചതേവ വജ്ജതോ, ജിനേന വുത്തതോ തതോ.
സംയാചികായ ഭിക്ഖുസ്സ, അനാപത്തി കഥം സിയാ;
സബ്ബലക്ഖണഹീനം തു, കരോന്തസ്സ കുടിം പന?
സംയാചികം കരോന്തസ്സ, തിണച്ഛദനകം കുടിം;
ഭിക്ഖുനോ ജിനചന്ദേന, അനാപത്തി പകാസിതാ.
ന ¶ കായികം കഞ്ചി പയോഗമാചരേ;
ന കിഞ്ചി വാചായ പരം ഭണേയ്യ;
ഫുസേ ഗരും അന്തിമവത്ഥുഹേതുകം;
വിസാരദോ ചേ വിനയേ ഭണാഹി ത്വം?
പരസ്സാ പന യാ വജ്ജം, പടിച്ഛാദേതി ഭിക്ഖുനീ;
അയം പാരാജികാപത്തിം, തന്നിമിത്തം ഗരും ഫുസേ.
ന കായികം കിഞ്ചിപി പാപമാചരേ;
ന കിഞ്ചി വാചായ ചരേയ്യ പാപകം;
സുനാസിതോയേവ ച നാസിതോ സിയാ;
കഥം തുവം ബ്രൂഹി മയാസി പുച്ഛിതോ?
അഭബ്ബാ പന യേ വുത്താ, പുഗ്ഗലാ പണ്ഡകാദയോ;
ഏകാദസ മുനിന്ദേന, നാസിതാ തേ സുനാസിതാ.
അനുഗ്ഗിരം ഗിരം കിഞ്ചി, സുഭം വാ യദി വാസുഭം;
ഫുസേ വാചസികം വജ്ജം, കഥം മേ പുച്ഛിതോ ഭണ?
സന്തിമേവ പനാപത്തിം, ഭിക്ഖു നാവികരേയ്യ യോ;
സമ്പജാനമുസാവാദേ, ദുക്കടം തസ്സ വണ്ണിതം.
ഏകതോഉപസമ്പന്നാ, ഉഭോ താസം തു ഹത്ഥതോ;
ചീവരം ഗണ്ഹതോ ഹോന്തി, നാനാആപത്തിയോ കഥം?
ഏകതോഉപസമ്പന്നാ ¶ , ഭിക്ഖൂനം തു വസേന യാ;
ചീവരം ഹത്ഥതോ തസ്സാ, പാചിത്തി പടിഗണ്ഹതോ.
ഏകതോഉപസമ്പന്നാ, ഭിക്ഖുനീനം വസേന യാ;
ചീവരം ഹത്ഥതോ തസ്സാ, ദുക്കടം പടിഗണ്ഹതോ.
സംവിധായ ച ചത്താരോ, ഗരും ഥേനിംസു ഭണ്ഡകം;
ഥേരോ ഥുല്ലച്ചയം തേസു, പത്തോ, സേസാ പരാജയം.
കഥം ¶ ? ഛമാസകം ഭണ്ഡം, തത്ഥ സാഹത്ഥികാ തയോ;
ഹടാ ഥേരേന മാസാ തു, തയോ ആണത്തിയാപി ച.
തീഹി സാഹത്ഥികോകേകോ;
പഞ്ച ആണത്തിയാ ഹടാ;
തസ്മാ ഥുല്ലച്ചയം ഥേരോ;
പത്തോ, സേസാ പരാജയം.
ബഹിദ്ധാ ഗേഹതോ ഭിക്ഖു, ഇത്ഥീ ഗബ്ഭന്തരം ഗതാ;
ഛിദ്ദം ഗേഹസ്സ നോ അത്ഥി, മേഥുനപച്ചയാ ചുതോ.
അന്തോദുസ്സകുടിട്ഠേന, മാതുഗാമേന മേഥുനം;
സന്ഥതാദിവസേനേവ, കത്വാ ഹോതി പരാജിതോ.
സപ്പിആദിം തു ഭേസജ്ജം, ഗഹേത്വാ സാമമേവ തം;
അവീതിവത്തേ സത്താഹേ, കഥം ആപത്തി സേവതോ?
പരിവത്തിതലിങ്ഗസ്സ, ഭിക്ഖുനോ ഇതരായ വാ;
അവീതിവത്തേ സത്താഹേ, ഹോതി ആപത്തി സേവതോ.
നിസ്സഗ്ഗിയേന പാചിത്തി, സുദ്ധപാചിത്തിയമ്പി ച;
ഏകതോവ കഥം ഭിക്ഖു, ആപജ്ജേയ്യ ഭണാഹി മേ?
സങ്ഘേ പരിണതം ലാഭം, അത്തനോ ച പരസ്സ ച;
ഏകതോ പരിണാമേന്തോ, പയോഗേന ദ്വയം ഫുസേ.
ഭിക്ഖൂ സമാഗമ്മ സമഗ്ഗസഞ്ഞാ;
സബ്ബേ കരേയ്യും പന സങ്ഘകമ്മം;
ഭിക്ഖുട്ഠിതോ ദ്വാദസയോജനസ്മിം;
കഥം കതം കുപ്പതി വഗ്ഗഹേതു?
അത്ഥി ¶ സചേ പന ഭിക്ഖു നിസിന്നോ;
ദ്വാദസയോജനികേ നഗരേ തു;
തത്ഥ കതം പന കമ്മമകമ്മം;
നത്ഥി വിഹാരഗതാ യദി സീമാ.
സങ്ഘാടി ¶ പാരുതാ കായേ, നിവത്ഥോന്തരവാസകോ;
നിസ്സഗ്ഗിയാനി സബ്ബാനി, കഥം ഹോന്തി കഥേഹി മേ?
കണ്ണം ഗഹേത്വാ തത്ഥേവ, കദ്ദമം യദി ധോവതി;
ഭിക്ഖുനീ കായങ്ഗാനേവ, താനി നിസ്സഗ്ഗിയാനി ഹി.
പുരിസം അപിതരം ഹന്ത്വാ, ഇത്ഥിം ഹന്ത്വാ അമാതരം;
ആനന്തരിയകം കമ്മം, ആപജ്ജതി കഥം നരോ?
പരിവത്തേ തു ലിങ്ഗസ്മിം, പിതരം ഇത്ഥിതം ഗതം;
മാതരം പുരിസത്തം തു, ഗതം ഹന്ത്വാ ഗരും ഫുസേ.
മാതരം പന മാരേത്വാ, മാരേത്വാ പിതരമ്പി ച;
ആനന്തരിയകം കമ്മം, നാപജ്ജേയ്യ കഥം നരോ?
തിരച്ഛാനഗതാ മാതാ, തിരച്ഛാനഗതോ പിതാ;
മാതരം പിതരം ഹന്ത്വാ, നാനന്തരിയകം ഫുസേ.
ചോദേത്വാ സമ്മുഖീഭൂതം, സങ്ഘോ കമ്മം കരേയ്യ ചേ;
കഥം കമ്മം അകമ്മം തം, സങ്ഘോ സാപത്തികോ സിയാ?
വുത്തം തു പണ്ഡകാദീനം, സന്ധായ ഉപസമ്പദം;
അനാപത്തിസ്സ കമ്മം തു, സന്ധായാതി കുരുന്ദിയം.
കപ്പബിന്ദുകതം രത്തം, ചീവരം തു അധിട്ഠിതം;
കഥമസ്സ സിയാപത്തി, സേവമാനസ്സ ദുക്കടം?
സകം അനിസ്സജിത്വാന, യോ നിസ്സഗ്ഗിയചീവരം;
പരിഭുഞ്ജതി തസ്സായ-മാപത്തി പരിദീപിതാ.
പഞ്ച പാചിത്തിയാനേവ, നാനാവത്ഥുകതാനി ഹി;
അപുബ്ബം അചരിമം ഏക-ക്ഖണേ ആപജ്ജതേ കഥം?
ഭേസജ്ജാനി ഹി പഞ്ചേവ, ഗഹേത്വാ ഭാജനേ വിസും;
ഠപിതേസു ച സത്താഹാ-തിക്കമേ ഹോന്തി പഞ്ചപി.
ന ¶ ¶ രത്തചിത്തോ ന ച ഥേയ്യചിത്തോ;
ന ചാപി ചിത്തം മരണായ തസ്സ;
ദേന്തസ്സ പാരാജികമാഹ സത്ഥാ;
ഥുല്ലച്ചയം തം പടിഗണ്ഹതോപി.
സലാകം സങ്ഘഭേദായ, പദേന്തസ്സ പരാജയോ;
ഹോതി ഥുല്ലച്ചയം തസ്സ, സലാകം പടിഗണ്ഹതോ.
ഏകത്ഥ നിക്ഖിപിത്വാന, ചീവരം അദ്ധയോജനേ;
അരുണം ഉട്ഠാപേന്തസ്സ, അനാപത്തി കഥം സിയാ?
സുപ്പതിട്ഠിതനിഗ്രോധ-സദിസേ രുക്ഖമൂലകേ;
അനാപത്തി ഹി സോ രുക്ഖോ, ഹോതി ഏകകുലസ്സ ചേ.
കഥം ആപത്തിയോ നാനാ-;
വത്ഥുകായോ ഹി കായികാ;
അപുബ്ബം അചരിമം ഏക-;
ക്ഖണേ സമ്ബഹുലാ ഫുസേ?
നാനിത്ഥീനം തു കേസേ വാ, താസം അങ്ഗുലിയോപി വാ;
ഏകതോ ഗഹണേ തസ്സ, ഹോന്തി സമ്ബഹുലാ പന.
കഥം വാചസികാ നാനാ-വത്ഥുകായോ ന കായികാ;
അപുബ്ബം അചരിമം ഏക-ക്ഖണേ ആപത്തിയോ ഫുസേ?
ദുട്ഠുല്ലം യോ വദതി ച വാചം;
‘‘സബ്ബാ തുമ്ഹേ സിഖരണിയോ’’തി;
വുത്താ ദോസാ വിനയനസത്ഥേ;
തസ്സിത്ഥീനം ഗണനവസേന.
ഇത്ഥിയാ പുരിസേനാപി, പണ്ഡകേന നിമിത്തകേ;
മേഥുനം ന ച സേവന്തോ, മേഥുനപ്പച്ചയാ ചുതോ?
മേഥുനേ പുബ്ബഭാഗം തു, കായസംസഗ്ഗതം ഗതാ;
മേഥുനപ്പച്ചയാ ഛേജ്ജം, ആപന്നാ അട്ഠവത്ഥുകം.
മാതരം ¶ ചീവരം യാചേ, സങ്ഘേ പരിണതം ന ച;
കേനസ്സ ഹോതി ആപത്തി, അനാപത്തി ച ഞാതകേ?
വസ്സസാടികലാഭത്ഥം ¶ , സമയേ പിട്ഠിസഞ്ഞിതേ;
സിയാപത്തി സതുപ്പാദം, കരോതോ മാതരമ്പി ച.
സങ്ഘാദിസേസമാപത്തിം, പാചിത്തിം ദുക്കടം കഥം;
പാടിദേസനിയം ഥുല്ല-ച്ചയം ഏകക്ഖണേ ഫുസേ?
അവസ്സുതാവസ്സുതഹത്ഥതോ ഹി;
പിണ്ഡം ഗഹേത്വാ ലസുണം പണീതം;
മനുസ്സമംസഞ്ച അകപ്പമഞ്ഞം;
സബ്ബേകതോ ഖാദതി, ഹോന്തി തസ്സാ.
ഏകോ ഉപജ്ഝായകപുഗ്ഗലേകോ;
ആചരിയകോ ദ്വേപി ച പുണ്ണവസ്സാ;
ഏകാവ തേസം പന കമ്മവാചാ;
ഏകസ്സ കമ്മം തു ന രൂഹതേ കിം?
കേസഗ്ഗമത്തമ്പി മഹിദ്ധികേസു;
ആകാസഗോ ഹോതി സചേ പനേകോ;
കതമ്പി തം രൂഹതി നേവ കമ്മം;
ആകാസഗസ്സേവ, ന ഭൂമിഗസ്സ.
സങ്ഘേനപി ഹി ആകാസേ, ഠിതേന പന ഇദ്ധിയാ;
ഭൂമിഗസ്സ ന കാതബ്ബം, കരോതി യദി കുപ്പതി.
ന ച കപ്പകതം വത്ഥം, ന ച രത്തം അകപ്പിയം;
നിവത്ഥസ്സ പനാപത്തി, അനാപത്തി കഥം സിയാ?
അച്ഛിന്നചീവരസ്സേത്ഥ, ഭിക്ഖുസ്സ പന കിഞ്ചിപി;
ന ചസ്സാകപ്പിയം നാമ, ചീവരം പന വിജ്ജതി.
ന ¶ കുതോപി ച ഗണ്ഹതി കിഞ്ചി ഹവേ;
ന തു ദേതി ച കിഞ്ചിപി ഭോജനതോ;
ഗരുകം പന വജ്ജമുപേതി കഥം;
വദ മേ വിനയേ കുസലോസി യദി?
ആദായ യം കിഞ്ചി അവസ്സുതമ്ഹാ;
ഉയ്യോജിതാ ഭുഞ്ജതി ഭോജനഞ്ചേ;
ഉയ്യോജിതാ ¶ യാ പന യായ തസ്സാ;
സങ്ഘാദിസേസം കഥയന്തി ധീരാ.
കസ്സചി കിഞ്ചി ന ദേതി സഹത്ഥാ;
നേവ ച ഗണ്ഹതി കിഞ്ചി കുതോചി;
വജ്ജമുപേതി ലഹും, ന ഗരും തു;
ബ്രൂഹി കഥം യദി ബുജ്ഝസി സാധു?
ദന്തപോനോദകാനം തു, ഗഹണേ പന ഭിക്ഖുനീ;
ഉയ്യോജേന്തീ ലഹും വജ്ജം, ആപജ്ജതി നിസേവിതേ.
ആപജ്ജതി പനാപത്തിം, ഗരുകം സാവസേസകം;
ഛാദേതി, ന ഫുസേ വജ്ജം, കഥം ജാനാസി മേ വദ?
സങ്ഘാദിസേസമാപത്തിം, ആപജ്ജിത്വാ അനാദരോ;
ഛാദേന്തോപി തമാപത്തിം, നാഞ്ഞം ഉക്ഖിത്തകോ ഫുസേ.
സപ്പാണപ്പാണജം നേവ, ജങ്ഗമം ന വിഹങ്ഗമം;
ദ്വിജം കന്തമകന്തഞ്ച, സചേ ജാനാസി മേ വദ?
സപ്പാണപ്പാണജോ വുത്തോ;
ചിത്തജോ ഉതുജോപി ച;
ദ്വീഹേവ പന ജാതത്താ;
മതോ സദ്ദോ ദ്വിജോതി ഹി.
വിനയേ ¶ അനയൂപരമേ പരമേ;
സുജനസ്സ സുഖാനയനേ നയനേ;
പടു ഹോതി പധാനരതോ ന രതോ;
ഇധ യോ പന സാരമതേ രമതേ.
സേദമോചനഗാഥായോ സമത്താ.
സാധാരണാസാധാരണകഥാ
സബ്ബസിക്ഖാപദാനാഹം ¶ , നിദാനം ഗണനമ്പി ച;
ഭിക്ഖൂഹി ഭിക്ഖുനീനഞ്ച, ഭിക്ഖൂനം ഭിക്ഖുനീഹി ച.
അസാധാരണപഞ്ഞത്തം, തഥാ സാധാരണമ്പി ച;
പവക്ഖാമി സമാസേന, തം സുണാഥ സമാഹിതാ.
നിദാനം നാമ വേസാലീ, തഥാ രാജഗഹം പുരം;
സാവത്ഥാളവി കോസമ്ബീ, സക്കഭഗ്ഗാ പകാസിതാ.
കതി വേസാലിയാ വുത്താ, കതി രാജഗഹേ കതാ?
കതി സാവത്ഥിപഞ്ഞത്താ, കതി ആളവിയം കതാ?
കതി കോസമ്ബിപഞ്ഞത്താ, കതി സക്കേസു ഭാസിതാ?
കതി ഭഗ്ഗേസു പഞ്ഞത്താ, തം മേ അക്ഖാഹി പുച്ഛിതോ?
ദസ വേസാലിയാ വുത്താ, ഏകവീസ ഗിരിബ്ബജേ;
ഛഊനാനി സതാനേവ, തീണി സാവത്ഥിയം കതാ.
ഛ പനാളവിയം വുത്താ, അട്ഠ കോസമ്ബിയം കതാ;
അട്ഠ സക്കേസു പഞ്ഞത്താ, തയോ ഭഗ്ഗേസു ദീപിതാ.
മേഥുനം വിഗ്ഗഹോ ചേവ, ചതുത്ഥന്തിമവത്ഥുകം;
അതിരേകചീവരം സുദ്ധ-കാളകേളകലോമകം.
ഭൂതം ¶ പരമ്പരഞ്ചേവ, മുഖദ്വാരമചേലകോ;
ഭിക്ഖുനീസു ച അക്കോസോ, ദസ വേസാലിയം കതാ.
ദുതിയന്തിമവത്ഥുഞ്ച, ദ്വേ അനുദ്ധംസനാനി ച;
സങ്ഘഭേദാ ദുവേ ചേവ, ചീവരസ്സ പടിഗ്ഗഹോ.
രൂപിയം സുത്തവിഞ്ഞത്തി, തഥാ ഉജ്ഝാപനമ്പി ച;
പരിപാചിതപിണ്ഡോ ച, തഥേവ ഗണഭോജനം.
വികാലഭോജനഞ്ചേവ, ചാരിത്തം ന്ഹാനമേവ ച;
ഊനവീസതിവസ്സഞ്ച, ദത്വാ സങ്ഘേന ചീവരം.
വോസാസന്തീ ച നച്ചം വാ, ഗീതം വാ ചാരികദ്വയം;
ഛന്ദദാനേനിമേ രാജ-ഗഹസ്മിം ഏകവീസതി.
കുടി ¶ കോസിയസേയ്യഞ്ച, പഥവീഭൂതഗാമകം;
സപ്പാണകഞ്ച സിഞ്ചന്തി, ഏതേ ഛാളവിയം കതാ.
മഹല്ലകവിഹാരോ ച, ദോവചസ്സം തഥേവ ച;
അഞ്ഞേനഞ്ഞം തഥാ ദ്വാര-കോസാ മജ്ഝഞ്ച പഞ്ചമം.
അനാദരിയം സഹധമ്മോ, പയോപാനഞ്ച സേഖിയേ;
കോസമ്ബിയം തു പഞ്ഞത്താ, അട്ഠിമേ സുദ്ധദിട്ഠിനാ.
ധോവനേളകലോമാനി, പത്തോ ച ദുതിയോ പന;
ഓവാദോപി ച ഭേസജ്ജം, സൂചി ആരഞ്ഞകേസു ച.
ഉദകസുദ്ധികഞ്ചേവ, ഓവാദാഗമനമ്പി ച;
പുരേ കപിലവത്ഥുസ്മിം, പഞ്ഞത്താ പന അട്ഠിമേ.
ജോതിം സമാദഹിത്വാന, സാമിസേന സസിത്ഥകം;
ഇമേ ഭഗ്ഗേസു പഞ്ഞത്താ, തയോ ആദിച്ചബന്ധുനാ.
പാരാജികാനി ചത്താരി, ഗരുകാ സോളസാ, ദുവേ;
അനിയതാ, ചതുത്തിംസ, ഹോന്തി നിസ്സഗ്ഗിയാനി ഹി.
ഛപ്പണ്ണാസസതഞ്ചേവ ¶ , ഖുദ്ദകാനി ഭവന്തി ഹി;
ദസേവ പന ഗാരയ്ഹാ, ദ്വേസത്തതി ച സേഖിയാ.
ഛഊനാനി ച തീണേവ, സതാനി സമചേതസാ;
ഇമേ വുത്താവസേസാ ഹി, സബ്ബേ സാവത്ഥിയം കതാ.
പാരാജികാനി ചത്താരി, സത്ത സങ്ഘാദിസേസകാ;
നിസ്സഗ്ഗിയാനി അട്ഠേവ, ദ്വത്തിംസേവ ച ഖുദ്ദകാ.
ദ്വേ ഗാരയ്ഹാ, തയോ സേഖാ, ഛപ്പഞ്ഞാസേവ സബ്ബസോ;
ഭവന്തി ഛസു പഞ്ഞത്താ, നഗരേസു ച പിണ്ഡിതാ.
സബ്ബാനേവ പനേതാനി, നഗരേസു ച സത്തസു;
അഡ്ഢുഡ്ഢാനി സതാനേവ, പഞ്ഞത്താനി ഭവന്തി ഹി.
സിക്ഖാപദാനി ഭിക്ഖൂനം, വീസഞ്ച ദ്വേ സതാനി ച;
ഭിക്ഖുനീനം തു ചത്താരി, തഥാ തീണി സതാനി ച.
പാരാജികാനി ചത്താരി, ഗരുകാ പന തേരസ;
അനിയതാ ദുവേ വുത്താ, തിംസ നിസ്സഗ്ഗിയാനി ച.
ഖുദ്ദകാ ¶ നവുതി ദ്വേ ച, ചത്താരോ പാടിദേസനാ;
നിപ്പപഞ്ചേന നിദ്ദിട്ഠാ, പഞ്ചസത്തതി സേഖിയാ.
ദ്വേ സതാനി ച വീസഞ്ച, വസാ ഭിക്ഖൂനമേവ ച;
സിക്ഖാപദാനി ഉദ്ദേസമാഗച്ഛന്തി ഉപോസഥേ.
പാരാജികാനി അട്ഠേവ, ഗരുകാ ദസ സത്ത ച;
നിസ്സഗ്ഗിയാനി തിംസേവ, ഛസട്ഠി ച സതമ്പി ച.
ഖുദ്ദകാനട്ഠ ഗാരയ്ഹാ, പഞ്ചസത്തതി സേഖിയാ;
സബ്ബാനി പന ചത്താരി, തഥാ തീണി സതാനി ച.
ഭവന്തി പന ഏതാനി, ഭിക്ഖുനീനം വസാ പന;
സിക്ഖാപദാനി ഉദ്ദേസമാഗച്ഛന്തി ഉപോസഥേ.
ഛചത്താലീസ ഹോന്തേവ, ഭിക്ഖൂനം ഭിക്ഖുനീഹി തു;
അസാധാരണഭാവം തു, ഗമിതാനി മഹേസിനാ.
ഛ ¶ ച സങ്ഘാദിസേസാ ച, തഥാ അനിയതാ ദുവേ;
ദ്വാദസേവ ച നിസ്സഗ്ഗാ, ദ്വാവീസതി ച ഖുദ്ദകാ.
ചത്താരോപി ച ഗാരയ്ഹാ, ഛചത്താലീസ ഹോന്തിമേ;
ഭിക്ഖൂനംയേവ പഞ്ഞത്താ, ഗോതമേന യസസ്സിനാ.
വിസട്ഠി കായസംസഗ്ഗോ, ദുട്ഠുല്ലം അത്തകാമതാ;
കുടി ചേവ വിഹാരോ ച, ഛളേതേ ഗരുകാ സിയും.
നിസ്സഗ്ഗിയാദിവഗ്ഗസ്മിം, ധോവനഞ്ച പടിഗ്ഗഹോ;
ഏളകലോമവഗ്ഗേപി, ആദിതോ പന സത്ത ച.
തതിയേപി ച വഗ്ഗസ്മിം, പത്തോ ച പഠമോ തഥാ;
വസ്സസാടികമാരഞ്ഞ-മിതി ദ്വാദസ ദീപിതാ.
പാചിത്തിയാനി വുത്താനി, സബ്ബാനി ഗണനാവസാ;
ഭിക്ഖൂനം ഭിക്ഖുനീനഞ്ച, അട്ഠാസീതിസതം, തതോ.
സബ്ബോ ഭിക്ഖുനിവഗ്ഗോപി, സപരമ്പരഭോജനോ;
തഥാ അനതിരിത്തോ ച, അഭിഹട്ഠും പവാരണാ.
പണീതഭോജനവിഞ്ഞത്തി, തഥേവാചേലകോപി ച;
നിമന്തിതോ സഭത്തോ ച, ദുട്ഠുല്ലച്ഛാദനമ്പി ച.
ഊനവീസതിവസ്സം ¶ തു, മാതുഗാമേന സദ്ധിപി;
അന്തേപുരപ്പവേസോ ച, വസ്സസാടി നിസീദനം.
ഖുദ്ദകാനി പനേതാനി, ദ്വാവീസതി ഭവന്തി ഹി;
ചത്താരോ പന ഗാരയ്ഹാ, ഭിക്ഖൂനം പാതിമോക്ഖകേ.
ഏകതോ പന പഞ്ഞത്താ, ഛചത്താലീസ ഹോന്തിമേ;
ഭിക്ഖുനീഹി തു ഭിക്ഖൂനം, അസാധാരണതം ഗതാ.
ഭിക്ഖൂഹി ഭിക്ഖുനീനഞ്ച, സതം തിംസ ഭവന്തി ഹി;
അസാധാരണഭാവം തു, ഗമിതാനി മഹേസിനാ.
പാരാജികാനി ചത്താരി, ദസ സങ്ഘാദിസേസകാ;
ദ്വാദസേവ ച നിസ്സഗ്ഗാ, ഖുദ്ദകാ നവുതിച്ഛ ച.
അട്ഠേവ ¶ പന ഗാരയ്ഹാ, സതം തിംസ ഭവന്തിമേ;
ഭിക്ഖുനീനഞ്ച ഭിക്ഖൂഹി, അസാധാരണതം ഗതാ.
ഭിക്ഖുനീനം തു സങ്ഘാദി-സേസേഹി ഛ പനാദിതോ;
യാവതതിയകാ ചേവ, ചത്താരോതി ഇമേ ദസ.
അകാലചീവരഞ്ചേവ, തഥാ അച്ഛിന്നചീവരം;
സത്തഞ്ഞദത്ഥികാദീനി, പത്തോ ചേവ ഗരും ലഹും.
ദ്വാദസേവ പനേതാനി, ഭിക്ഖുനീനം വസേനിധ;
നിസ്സഗ്ഗിയാനി സത്ഥാരാ, പഞ്ഞത്താനി പനേകതോ.
അസാധാരണപഞ്ഞത്താ, ഖുദ്ദകാ നവുതിച്ഛ ച;
ഗാരയ്ഹാ ച പനട്ഠാതി, സബ്ബേവ ഗണനാവസാ.
ഭിക്ഖുനീനം തു ഭിക്ഖൂഹി, അസാധാരണതം ഗതാ;
ഏകതോയേവ പഞ്ഞത്താ, സതം തിംസ ഭവന്തി ഹി.
അസാധാരണുഭിന്നമ്പി, സതം സത്തതി ചച്ഛ ച;
പാരാജികാനി ചത്താരി, ഗരുകാ ച ദസച്ഛ ച.
അനിയതാ ദുവേ ചേവ, നിസ്സഗ്ഗാ ചതുവീസതി;
സതം അട്ഠാരസേവേത്ഥ, ഖുദ്ദകാ പരിദീപിതാ.
ദ്വാദസേവ ച ഗാരയ്ഹാ, സതം സത്തതി ചച്ഛ ച;
അസാധാരണുഭിന്നമ്പി, ഇമേതി പരിദീപിതാ.
സാധാരണാ ¶ ഉഭിന്നമ്പി, പഞ്ഞത്താ പന സത്ഥുനാ;
സതം സത്തതി ചത്താരി, ഭവന്തീതി പകാസിതാ.
പാരാജികാനി ചത്താരി, സത്ത സങ്ഘാദിസേസകാ;
അട്ഠാരസ ച നിസ്സഗ്ഗാ, സമസത്തതി ഖുദ്ദകാ.
പഞ്ചസത്തതി പഞ്ഞത്താ, സേഖിയാപി ച സബ്ബസോ;
സതം സത്തതി ചത്താരി, ഉഭിന്നം സമസിക്ഖതാ.
സാധാരണാസാധാരണകഥാ.
ലക്ഖണകഥാ
ഇതോ ¶ പരം പവക്ഖാമി, ലക്ഖണം പന സബ്ബഗം;
സവനേ സാദരം കത്വാ, വദതോ മേ നിബോധഥ.
നിദാനം പുഗ്ഗലോ വത്ഥു, പഞ്ഞത്തിവിധിമേവ ച;
വിപത്താപത്തനാപത്തി, ആണത്തങ്ഗകിരിയാപി ച.
സഞ്ഞാചിത്തസമുട്ഠാനം, വജ്ജകമ്മപഭേദകം;
തികദ്വയന്തി സബ്ബത്ഥ, യോജേതബ്ബമിദം പന.
പുബ്ബേ വുത്തനയം യഞ്ച, യഞ്ച ഉത്താനമേവിധ;
തം സബ്ബം പന വജ്ജേത്വാ, കരിസ്സാമത്ഥജോതനം.
പുഗ്ഗലോ നാമ യം യം തു, ഭിക്ഖുമാരബ്ഭ ഭിക്ഖുനിം;
സിക്ഖാപദം തു പഞ്ഞത്തം, അയം വുച്ചതി പുഗ്ഗലോ.
തേവീസതിവിധാ തേ ച, സുദിന്നധനിയാദയോ;
ഭിക്ഖൂനം പാതിമോക്ഖസ്മിം, ആദികമ്മികപുഗ്ഗലാ.
ഭിക്ഖുനീനം തഥാ പാതി-മോക്ഖസ്മിം ആദികമ്മികാ;
ഥുല്ലനന്ദാദയോ സത്ത, സബ്ബേ തിംസ ഭവന്തി ഹി.
വത്ഥൂതി പുഗ്ഗലസ്സേവ, തസ്സ തസ്സ ച സബ്ബസോ;
വത്ഥുനോ തസ്സ തസ്സേവ, അജ്ഝാചാരോ പവുച്ചതി.
കേവലാ ¶ പന പഞ്ഞത്തി, മൂലഭൂതാ തഥേവ സാ;
അന്വനുപ്പന്നസബ്ബത്ഥ-പദേസപദപുബ്ബികാ.
സാധാരണാ ച പഞ്ഞത്തി, തഥാസാധാരണാപി ച;
ഏകതോഉഭതോപുബ്ബാ, ഏവം നവവിധാ സിയാ.
തത്ഥ ‘‘യോ മേഥുനം ധമ്മം, പടിസേവേയ്യ ഭിക്ഖു’’തി;
‘‘അദിന്നം ആദിയേയ്യാ’’തി, പഞ്ഞത്തിച്ചേവമാദികാ.
ഹോതി ¶ ‘‘അന്തമസോ ഭിക്ഖു, തിരച്ഛാനഗതായപി’’;
ഇച്ചേവമാദികാ സബ്ബാ, അനുപഞ്ഞത്തി ദീപിതാ.
തഥാനുപ്പന്നപഞ്ഞത്തി, അനുപ്പന്നേ തു വജ്ജകേ;
അട്ഠന്നം ഗരുധമ്മാനം, വസേനേവാഗതാ ഹി സാ.
ചമ്മത്ഥരണകഞ്ചേവ, സഗുണങ്ഗുണുപാഹനം;
തഥേവ ച ധുവന്ഹാനം, പഞ്ചവഗ്ഗൂപസമ്പദാ.
ഏസാ പദേസപഞ്ഞത്തി, നാമാതി ഹി ചതുബ്ബിധാ;
വുത്താ മജ്ഝിമദേസസ്മിം-യേവ ഹോതി, ന അഞ്ഞതോ.
ഇതോ സേസാ ഹി സബ്ബത്ഥ-പഞ്ഞത്തീതി പകാസിതാ;
അത്ഥതോ ഏകമേവേത്ഥ, സാധാരണദുകാദികം.
സാണത്തികാ പനാപത്തി, ഹോതി നാണത്തികാപി ച;
ആണത്തീതി ച നാമേസാ, ഞേയ്യാ ആണാപനാ പന.
ആപത്തീനം തു സബ്ബാസം, സബ്ബസിക്ഖാപദേസുപി;
സബ്ബോ പനങ്ഗഭേദോ ഹി, വിഞ്ഞാതബ്ബോ വിഭാവിനാ.
കായേനപി ച വാചായ, യാ കരോന്തസ്സ ജായതേ;
അയം ക്രിയസമുട്ഠാനാ, നാമ പാരാജികാ വിയ.
കായവാചാഹി കത്തബ്ബം, അകരോന്തസ്സ ഹോതി യാ;
സാ ചാക്രിയസമുട്ഠാനാ, പഠമേ കഥിനേ വിയ.
കരോന്തസ്സാകരോന്തസ്സ, ഭിക്ഖുനോ ഹോതി യാ പന;
സാ ക്രിയാക്രിയതോ ഹോതി, ചീവരഗ്ഗഹണേ വിയ.
സിയാ പന കരോന്തസ്സ, അകരോന്തസ്സ യാ സിയാ;
സാ ക്രിയാക്രിയതോ ഹോതി, രൂപിയുഗ്ഗഹണേ വിയ.
യാ കരോതോ അകുബ്ബതോ;
സിയാ കിരിയതോ ചേവ;
സാ ക്രിയാക്രിയതോപി ച.
സബ്ബാ ചാപത്തിയോ സഞ്ഞാ-;
വസേന ദുവിധാ സിയും;
സഞ്ഞാവിമോക്ഖാ നോസഞ്ഞാ-;
വിമോക്ഖാതി പകാസിതാ.
വീതിക്കമനസഞ്ഞായ, അഭാവേന യതോ പന;
വിമുച്ചതി അയം സഞ്ഞാ-വിമോക്ഖാതി പകാസിതാ.
ഇതരാ പന നോസഞ്ഞാ-വിമോക്ഖാതി പകാസിതാ;
പുന സബ്ബാവ ചിത്തസ്സ, വസേന ദുവിധാ സിയും.
സചിത്തകാ അചിത്താതി, സുചിത്തേന പകാസിതാ;
സചിത്തകസമുട്ഠാന-വസേന പന യാ സിയാ.
അയം സചിത്തകാ നാമ, ആപത്തി പരിദീപിതാ;
സചിത്തകേഹി വാ മിസ്സ-വസേനായമചിത്തകാ.
സബ്ബാ ചാപത്തിയോ വജ്ജ-വസേന ദുവിധാ രുതാ;
സുവിജ്ജേനാനവജ്ജേന, ലോകപണ്ണത്തിവജ്ജതോ.
യസ്സാ സചിത്തകേ പക്ഖേ, ചിത്തം അകുസലം സിയാ;
ലോകവജ്ജാതി നാമായം, സേസാ പണ്ണത്തിവജ്ജകാ.
സബ്ബാ ചാപത്തിയോ കമ്മ-വസേന തിവിധാ സിയും;
കായകമ്മം വചീകമ്മം, തഥാ തദുഭയമ്പി ച.
തികദ്വയന്തി നാമേതം, കുസലാദിതികദ്വയം;
കുസലാകുസലചിത്തോ വാ, തഥാബ്യാകതമാനസോ.
ഹുത്വാ ¶ ആപജ്ജതാപത്തിം, ആപജ്ജന്തോ ന അഞ്ഞഥാ;
സുഖവേദനാസമങ്ഗീ വാ, തഥാ ദുക്ഖാദിസംയുതോ.
ഇദം തു ലക്ഖണം വുത്തം, സബ്ബസിക്ഖാപദേസുപി;
യോജേത്വാ പന ദസ്സേയ്യ, വിനയസ്മിം വിസാരദോ.
തരും ¶ തിമൂലം നവപത്തമേനം;
ചതുസ്സിഖം സത്തഫലം ഛപുപ്ഫം;
ജാനാതി യോ ദ്വിപ്പഭവം ദ്വിസാഖം;
ജാനാതി പഞ്ഞത്തിമസേസതോ സോ.
ഇമമുത്തരം ഗതമനുത്തരതം;
പരിയാപുണാതി പരിപുച്ഛതി യോ;
ഉപയാതനുത്തരതമുത്തരതോ;
സ ച കായവാചവിനയേ വിനയേ.
ലക്ഖണകഥാ.
സോളസപരിവാരസ്സ, പരിവാരസ്സ സബ്ബസോ;
ഇതോ പരം പവക്ഖാമി, സബ്ബസങ്കലനം നയം.
കതി ആപത്തിയോ വുത്താ;
കായികാ, വാചസികാ കതി?
ഛാദേന്തസ്സ കതാപത്തീ;
കതി സംസഗ്ഗപച്ചയാ?
കായികാ ഛബ്ബിധാപത്തി, തഥാ വാചസികാപി ച;
ഛാദേന്തസ്സ ച തിസ്സോവ, പഞ്ച സംസഗ്ഗപച്ചയാ.
കതി ആപത്തിമൂലാനി, പഞ്ഞത്താനി മഹേസിനാ?
കതി ആപത്തിയോ വുത്താ, ദുട്ഠുല്ലച്ഛാദനേ പന?
ദ്വേ ¶ പനാപത്തിമൂലാനി, കായോ വാചാ ഭവന്തി ഹി;
പാരാജികാ ച പാചിത്തി, ദുട്ഠുല്ലച്ഛാദനേ സിയും.
കതി ഗാമന്തരേ വുത്താ, നദീപാരേ തഥാ കതി?
കതി ഥുല്ലച്ചയം മംസേ, കതി മംസേസു ദുക്കടം?
ഗാമന്തരേ ചതസ്സോവ, നദീപാരേപി തത്തകാ;
ഥുല്ലച്ചയം മനുസ്സാനം, മംസേ, നവസു ദുക്കടം.
ഭിക്ഖു ഭിക്ഖുനിയാ സദ്ധിം, സംവിധാതി ച ദുക്കടം;
പാചിത്തഞ്ഞസ്സ ഗാമസ്സ, ഉപചാരോക്കമേ സിയാ.
ഥുല്ലച്ചയം ¶ പരിക്ഖിത്തേ, ഗാമസ്മിം പഠമേ പദേ;
ഗരുകം ദുതിയേ തസ്സാ, ഗാമന്തരം വജന്തിയാ.
തഥാ ഭിക്ഖുനിയാ സദ്ധിം, സംവിധാനേ തു ദുക്കടം;
അഭിരൂഹതി നാവം ചേ, ഹോതി പാചിത്തി ഭിക്ഖുനോ.
നദിയുത്തരണേ കാലേ, പാദേ ഥുല്ലച്ചയം ഫുസേ;
പഠമേ, ദുതിയേ തസ്സാ, ഹോതി ഭിക്ഖുനിയാ ഗരും.
കതി വാചസികാ രത്തിം, കതി വാചസികാ ദിവാ?
ദുവേ വാചസികാ രത്തിം, ദുവേ വാചസികാ ദിവാ.
രത്തന്ധകാരേ പുരിസേന സദ്ധിം;
ഠിതാ അദീപേ പന ഹത്ഥപാസേ;
പാചിത്തി തസ്സാ യദി സല്ലപേയ്യ;
വദേയ്യ ചേ ദുക്കടമേവ ദൂരേ.
ഛന്നേ ദിവാ യാ പുരിസേന സദ്ധിം;
ഠിതാ വദേയ്യസ്സ ച ഹത്ഥപാസേ;
പാചിത്തി, ഹിത്വാ പന ഹത്ഥപാസം;
വദേയ്യ ചേ ദുക്കടമേവ തസ്സാ.
കതി വാ ദദമാനസ്സ, കതി വാ പടിഗണ്ഹതോ?
ദദമാനസ്സ തിസ്സോവ, ചതസ്സോവ പടിഗ്ഗഹേ.
മനുസ്സസ്സ ¶ വിസം ദേതി, സചേ മരതി തേന സോ;
ഹോതി പാരാജികം, യക്ഖേ, പേതേ ഥുല്ലച്ചയം മതം.
തിരച്ഛാനഗതേ തേന, മതേ പാചിത്തിയം സിയാ;
തഥാ പാചിത്തി അഞ്ഞാതി-കായ ചേ ദേതി ചീവരം.
ഹത്ഥഗാഹേ തഥാ വേണി-ഗാഹേ സങ്ഘാദിസേസതാ;
മുഖേന അങ്ഗജാതസ്സ, ഗഹണേ തു പരാജയോ.
അഞ്ഞാതികായ ഹത്ഥമ്ഹാ, ചീവരസ്സ പടിഗ്ഗഹേ;
സനിസ്സഗ്ഗാ ച പാചിത്തി, ഹോതീതി പരിയാപുതാ.
അവസ്സുതസ്സ ഹത്ഥമ്ഹാ, സയം വാപി അവസ്സുതാ;
ഹോതി ഥുല്ലച്ചയം തസ്സാ, ഭോജനം പടിഗണ്ഹതോ.
കതി ¶ ഞത്തിചതുത്ഥേന, വുത്താ സമ്മുതിയോ ഇധ?
ഏകാ ഏവ പനുദ്ദിട്ഠാ, ഭിക്ഖുനോവാദസമ്മുതി.
കതി ധഞ്ഞരസാ വുത്താ, വികാലേ കപ്പിയാ പന?
ലോണസോവീരകം ഏകം, വികാലേ കപ്പിയം മതം.
കതി പാരാജികാ കായാ, കതി സംവാസഭൂമിയോ?
രത്തിച്ഛേദോ കതീനം തു, പഞ്ഞത്താ ദ്വങ്ഗുലാ കതി?
പാരാജികാനി കായമ്ഹാ, ദ്വേ ദ്വേ സംവാസഭൂമിയോ;
രത്തിച്ഛേദോ ദുവിന്നം തു, പഞ്ഞത്താ ദ്വങ്ഗുലാ ദുവേ.
പഠമന്തിമവത്ഥുഞ്ച, കായസംസഗ്ഗജമ്പി ച;
പാരാജികാനി കായമ്ഹാ, ഇമേ ദ്വേ പന ജായരേ.
സമാനസംവാസകഭൂമി ഏകാ;
തഥേവ നാനാപദപുബ്ബികാ ച;
ദ്വേ ഏവ സംവാസകഭൂമിയോ ഹി;
മഹേസിനാ കാരുണികേന വുത്താ.
പാരിവാസികഭിക്ഖുസ്സ ¶ , തഥാ മാനത്തചാരിനോ;
രത്തിച്ഛേദോ ദുവിന്നം തു, ദ്വയാതീതേന ദീപിതോ.
ദ്വങ്ഗുലപബ്ബപരമം, ആദാതബ്ബം, തഥേവ ച;
ദ്വങ്ഗുലം വാ ദുമാസം വാ, പഞ്ഞത്താ ദ്വങ്ഗുലാ ദുവേ.
കതി പാണാതിപാതസ്മിം, വാചാ പാരാജികാ കതി?
കതി ഓഭാസനേ വുത്താ, സഞ്ചരിത്തേ തഥാ കതി?
തിസ്സോ പാണാതിപാതസ്മിം;
വാചാ പാരാജികാ തയോ;
ഓഭാസനേ തയോ വുത്താ;
സഞ്ചരിത്തേ തഥാ തയോ.
അനോദിസ്സകമോപാതേ, ഖതേ മരതി മാനുസോ;
പാരാജികം സിയാ, യക്ഖേ, പേതേ ഥുല്ലച്ചയം മതേ.
തിരച്ഛാനഗതേ തത്ഥ, മതേ പാചിത്തിയം വദേ;
ഇമാ പാണാതിപാതസ്മിം, തിസ്സോ ആപത്തിയോ സിയും.
മനുസ്സമാരണാദിന്നാ-ദാനമാണത്തിയാപി ¶ ച;
മനുസ്സുത്തരിധമ്മഞ്ച, വദതോ വാചികാ തയോ.
മഗ്ഗദ്വയം പനോദിസ്സ, വണ്ണാദിഭണനേ ഗരും;
ഥുല്ലച്ചയം പനോദിസ്സ, ഉബ്ഭജാണുമധക്ഖകം.
ഉബ്ഭക്ഖകമധോജാണു-മാദിസ്സ ഭണതോ പന;
ദുക്കടം പന നിദ്ദിട്ഠം, തിസ്സോ ഓഭാസനാ യിമാ.
പടിഗ്ഗണ്ഹനതാദീഹി, തീഹി സങ്ഘാദിസേസതാ;
ദ്വീഹി ഥുല്ലച്ചയം വുത്തം, ഏകേന പന ദുക്കടം.
ഛിന്ദതോ കതി ആപത്തി, ഛഡ്ഡിതപ്പച്ചയാ കതി?
ഛിന്ദന്തസ്സ തു തിസ്സോവ, പഞ്ച ഛഡ്ഡിതപച്ചയാ.
ഹോതി പാരാജികം തസ്സ, ഛിന്ദന്തസ്സ വനപ്പതിം;
ഭൂതഗാമം തു പാചിത്തി, അങ്ഗജാതം തു ഥുല്ലതാ.
വിസം ¶ ഛഡ്ഡേത്യനോദിസ്സ, മനുസ്സോ മരതി തേന ചേ;
പാരാജികം, മതേ യക്ഖേ, പേതേ ഥുല്ലച്ചയം സിയാ.
തിരച്ഛാനേ തു പാചിത്തി, വിസട്ഠിഛഡ്ഡനേ ഗരും;
ഹരിതുച്ചാരപസ്സാവ-ഛഡ്ഡനേ ദുക്കടം മതം.
ഗച്ഛതോ കതിധാപത്തി, ഠിതസ്സ കതി മേ വദ?
കതി ഹോന്തി നിസിന്നസ്സ, നിപന്നസ്സാപി കിത്തകാ?
ഗച്ഛന്തസ്സ ചതസ്സോവ, ഠിതസ്സാപി ച തത്തകാ;
നിസിന്നസ്സ ചതസ്സോവ, നിപന്നസ്സാപി തത്തകാ.
ഭിക്ഖു ഭിക്ഖുനിയാ സദ്ധിം, സംവിധാനേ തു ദുക്കടം;
പാചിത്തഞ്ഞസ്സ ഗാമസ്സ, ഉപചാരോക്കമേ സിയാ.
ഥുല്ലച്ചയം പരിക്ഖിത്തേ, ഗാമസ്മിം പഠമേ പദേ;
ഗരുകം ദുതിയേ ഹോതി, ഗാമന്തരം വജന്തിയാ.
പടിച്ഛന്നേ പനോകാസേ, ഭിക്ഖുനീ മിത്തസന്ഥവാ;
പോസസ്സ ഹത്ഥപാസേ തു, പാചിത്തി യദി തിട്ഠതി.
ഹത്ഥപാസം ജഹിത്വാന, സചേ തിട്ഠതി ദുക്കടം;
അരുണുഗ്ഗമനേ കാലേ, ദുതിയാ ഹത്ഥപാസകം.
ഹിത്വാ ¶ തിട്ഠന്തിയാ തസ്സാ, ഥുല്ലച്ചയമുദീരിതം;
ഹിത്വാ തിട്ഠതി ചേ തസ്സാ, ഹോതി സങ്ഘാദിസേസതാ.
നിസിന്നായ ചതസ്സോവ, നിപന്നായാപി തത്തകാ;
ഹോന്തി വുത്തപ്പകാരാവ, വിഞ്ഞേയ്യാ വിനയഞ്ഞുനാ.
യാവതതിയകേ വുത്താ, കതി ആപത്തിയോ വദ?
യാവതതിയകേ വുത്താ, തിസ്സോ ആപത്തിയോ സുണ.
ഫുസേ പാരാജികാപത്തിം, ഉക്ഖിത്തസ്സാനുവത്തികാ;
സങ്ഘാദിസേസതാ സങ്ഘ-ഭേദകസ്സാനുവത്തിനോ.
അനിസ്സഗ്ഗേ തു പാചിത്തി, പാപികായ ച ദിട്ഠിയാ;
യാവതതിയകേ തിസ്സോ, ഹോന്തി ആപത്തിയോ ഇമാ.
ഖാദതോ ¶ കതി നിദ്ദിട്ഠാ, ഭോജനപ്പച്ചയാ കതി?
ഖാദതോ പന തിസ്സോവ, പഞ്ച ഭോജനകാരണാ.
ഥുല്ലച്ചയം മനുസ്സാനം, മംസം ഖാദതി, ദുക്കടം;
സേസകാനം തു, പാചിത്തി, ലസുണം ഭക്ഖയന്തിയാ.
അവസ്സുതസ്സ പോസസ്സ, ഹത്ഥതോ ഹി അവസ്സുതാ;
ഗഹേത്വാ ഭോജനം കിഞ്ചി, സബ്ബം മംസം അകപ്പിയം.
വിഞ്ഞാപേത്വാന അത്തത്ഥം, ഗഹേത്വാ ഭോജനമ്പി ച;
ലസുണമ്പി ച മിസ്സേത്വാ, ഏകതജ്ഝോഹരന്തിയാ.
ഥുല്ലച്ചയഞ്ച പാചിത്തി, പാടിദേസനിയമ്പി ച;
ദുക്കടം ഗരുകഞ്ചാതി, പഞ്ച ആപത്തിയോ സിയും.
ഓലോകേന്തസ്സ നിദ്ദിട്ഠാ, കതി ആപത്തിയോ വദ?
ഓലോകേന്തസ്സ നിദ്ദിട്ഠാ, ഏകാപത്തി മഹേസിനാ.
ദുക്കടം രത്തചിത്തേന, അങ്ഗജാതം പനിത്ഥിയാ;
ഓലോകേന്തസ്സ വാ വുത്തം, മുഖം ഭിക്ഖം ദദന്തിയാ.
കതി ഉക്ഖിത്തകാ വുത്താ, സമ്മാവത്തനകാ കതി?
തയോ ഉക്ഖിത്തകാ വുത്താ, തേചത്താലീസ വത്തനാ.
അദസ്സനപ്പടീകമ്മേ, ആപന്നാപത്തിയാ ദുവേ;
ഏകോ അപ്പടിനിസ്സഗ്ഗേ, പാപികായ ച ദിട്ഠിയാ.
കതി ¶ നാസിതകാ വുത്താ, കതീനം ഏകവാചികാ?
തയോ നാസിതകാ വുത്താ, തിണ്ണന്നം ഏകവാചികാ.
മേത്തിയാ ദൂസകോ ചേവ, കണ്ടകോതി തയോ ഇമേ;
ലിങ്ഗസംവാസദണ്ഡേഹി, നാസിതാ ഹി യഥാക്കമം.
ഏകുപജ്ഝായകേനേവ, ഏകേനാചരിയേന ച;
ദ്വേ തയോ അനുസാവേതും, വട്ടതീതി ച നിദ്ദിസേ.
ഞത്തിയാ കപ്പനാ ചേവ, തഥാ വിപ്പകതമ്പി ച;
അതീതകരണഞ്ചേതി, തയോ കമ്മസ്സ സങ്ഗഹാ.
ഞത്തിയാ ¶ കപ്പനാ നാമ, ‘‘ദദേയ്യ’’ച്ചേവമാദികാ;
‘‘ദേതി സങ്ഘോ, കരോതീ’’തി, ആദി വിപ്പകതം സിയാ.
‘‘ദിന്നം, കതം’’ പനിച്ചാദി, അതീതകരണം സിയാ;
സങ്ഗയ്ഹന്തി ഹി സബ്ബാനി, കമ്മാനേതേഹി തീഹിപി.
സങ്ഘേ സലാകഗാഹേന, കമ്മേനപി ച കേവലം;
കാരണേഹി പന ദ്വീഹി, സങ്ഘോ ഭിജ്ജതി, നഞ്ഞഥാ.
സങ്ഘഭേദകഭിക്ഖുസ്സ, തസ്സ പാരാജികം സിയാ;
അനുവത്തകഭിക്ഖൂനം, ഥുല്ലച്ചയമുദീരിതം.
പയുത്തായുത്തവാചായ, കതി ആപത്തിയോ ഫുസേ?
പയുത്തായുത്തവാചായ, ഛ പനാപത്തിയോ ഫുസേ.
ആജീവഹേതു പാപിച്ഛോ, ഇച്ഛാപകതമാനസോ;
അസന്തം ഉത്തരിം ധമ്മം, ഉല്ലപന്തോ പരാജിതോ.
സഞ്ചരിത്തം സമാപന്നേ, തഥാ സങ്ഘാദിസേസതാ;
യോ തേ വസതി ആരാമേ, വദം ഥുല്ലച്ചയം ഫുസേ.
വിഞ്ഞാപേത്വാ പണീതം തു, ഭോജനം ഭിക്ഖു ഭുഞ്ജതി;
പാചിത്തി ഭിക്ഖുനിയാ ചേ, പാടിദേസനിയം സിയാ.
വിഞ്ഞാപേത്വാന സൂപം വാ, ഓദനം വാ അനാമയോ;
ഭിക്ഖു ഭുഞ്ജതി ചേ തസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ദസസതാനി രത്തീനം, ഛാദേത്വാപത്തിയോ പന;
ദസ രത്തിയോ വസിത്വാന, മുച്ചേയ്യ പാരിവാസികോ.
പാരാജികാനി ¶ അട്ഠേവ, തേവീസ ഗരുകാ പന;
ദ്വേയേവാനിയതാ വുത്താ, ബുദ്ധേനാദിച്ചബന്ധുനാ.
നിസ്സഗ്ഗിയാനി വുത്താനി, ദ്വേചത്താലീസ ഹോന്തി ഹി;
ഹോന്തി പാചിത്തിയാ സബ്ബാ, അട്ഠാസീതിസതം പന.
പാടിദേസനിയാ ¶ വുത്താ, ദ്വാദസേവ മഹേസിനാ;
വുത്താ പന സുസിക്ഖേന, പഞ്ചസത്തതി സേഖിയാ.
പഞ്ഞത്താനി സുപഞ്ഞേന, ഗോതമേന യസസ്സിനാ;
ഭവന്തി പന സബ്ബാനി, അഡ്ഢുഡ്ഢാനി സതാനി ഹി.
യോ പനേതേസു വത്തബ്ബോ;
സാരഭൂതോ വിനിച്ഛയോ;
സോ മയാ സകലോ വുത്തോ;
സമാസേനേവ സബ്ബഥാ.
മയാ സുട്ഠു വിചാരേത്വാ, പാളിഅട്ഠകഥാനയം;
കതത്താ ആദരം കത്വാ, ഉഗ്ഗഹേതബ്ബമേവിദം.
അത്ഥേ അക്ഖരബന്ധേ വാ, വിഞ്ഞാസസ്സ കമേപി വാ;
കങ്ഖാ തസ്മാ ന കാതബ്ബാ, കാതബ്ബാ ബഹുമാനതാ.
സഉത്തരം യോ ജാനാതി;
വിനയസ്സ വിനിച്ഛയം;
നിസ്സയം സോ വിമുഞ്ചിത്വാ;
യഥാകാമങ്ഗമോ സിയാ.
നിസ്സയം ദാതുകാമേന, സവിഭങ്ഗം സമാതികം;
സുട്ഠു വാചുഗ്ഗതം കത്വാ, ഞത്വാ ദാതബ്ബമേവിദം.
ഇമം പഠതി ചിന്തേതി, സുണാതി പരിപുച്ഛതി;
വാചേതി ച പരം നിച്ചം, അത്ഥം ഉപപരിക്ഖതി.
യോ തസ്സ പന ഭിക്ഖുസ്സ, അത്ഥാ വിനയനിസ്സിതാ;
ഉപട്ഠഹന്തി സബ്ബേവ, ഹത്ഥേ ആമലകം വിയ.
ഇമം പരമമുത്തരം ഉത്തരം;
നരോ ഹമതസാഗരം സാഗരം;
അബുദ്ധിജനസാരദം ¶ സാരദം;
സിയാ വിനയപാരഗോ പാരഗോ.
അതോ ¶ ഹി നിച്ചം ഇമമുത്തമം തമം;
വിധൂയ സിക്ഖേ ഗുണസംഹിതം ഹിതം;
നരോ ഹി സക്കച്ചവപൂരതോ രതോ;
സുഖസ്സ സബ്ബങ്ഗണകമ്മദം പദം.
വിനയേ പടുഭാവകരേ പരമേ;
പിടകേ പടുതം അഭിപത്ഥയതാ;
വിധിനാ പടുനാ പടുനാ യതിനാ;
പരിയാപുണിതബ്ബമിദം സതതം.
നിഗമനകഥാ
രചിതോ ബുദ്ധദത്തേന, സുദ്ധചിത്തേന ധീമതാ;
സുചിരട്ഠിതികാമേന, സാസനസ്സ മഹേസിനോ.
അന്തരേനന്തരായം തു, യഥാ സിദ്ധിമുപാഗതോ;
അത്ഥതോ ഗന്ഥതോ ചേവ, ഉത്തരോയമനുത്തരോ.
തഥാ സിജ്ഝന്തു സങ്കപ്പാ, സത്താനം ധമ്മസംയുതാ;
രാജാ പാതു മഹിം സമ്മാ, കാലേ ദേവോ പവസ്സതു.
യാവ തിട്ഠതി സേലിന്ദോ, യാവ ചന്ദോ വിരോചതി;
താവ തിട്ഠതു സദ്ധമ്മോ, ഗോതമസ്സ മഹേസിനോ.
ഖന്തിസോരച്ചസോസീല്യ-ബുദ്ധിസദ്ധാദയാദയോ;
പതിട്ഠിതാ ഗുണാ യസ്മിം, രതനാനീവ സാഗരേ.
വിനയാചാരയുത്തേന, തേന സക്കച്ച സാദരം;
യാചിതോ സങ്ഘപാലേന, ഥേരേന ഥിരചേതസാ.
സുചിരട്ഠിതികാമേന ¶ , വിനയസ്സ മഹേസിനോ;
ഭിക്ഖൂനം പാടവത്ഥായ, വിനയസ്സ വിനിച്ഛയേ.
അകാസിം ¶ പരമം ഏതം, ഉത്തരം നാമ നാമതോ;
സവനേ സാദരം കത്വാ, സിക്ഖിതബ്ബോ തതോ അയം.
പഞ്ഞാസാധികസങ്ഖ്യാനി, നവഗാഥാസതാനി ഹി;
ഗണനാ ഉത്തരസ്സായം, ഛന്ദസാനുട്ഠുഭേന തു.
ഗാഥാ ചതുസഹസ്സാനി, സതഞ്ച ഊനവീസതി;
പമാണതോ ഇമാ വുത്താ, വിനയസ്സ വിനിച്ഛയേതി.
ഇതി തമ്ബപണ്ണിയേന പരമവേയ്യാകരണേന തിപിടകനയവിധികുസലേന പരമകവിജനഹദയപദുമവനവികസനകരേന കവിവരവസഭേന പരമരതികരവരമധുരവചനുഗ്ഗാരേന ഉരഗപുരേന ബുദ്ധദത്തേന രചിതോ ഉത്തരവിനിച്ഛയോ സമത്തോതി.
ഉത്തരവിനിച്ഛയോ നിട്ഠിതോ.