📜
നമോ തസ്സ ഭഗവതോ അരഹതോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ
വിനയവിനിച്ഛയോ
ഗന്ഥാരമ്ഭകഥാ
വന്ദിത്വാ ¶ ¶ സിരസാ സേട്ഠം, ബുദ്ധമപ്പടിപുഗ്ഗലം;
ഭവാഭാവകരം ധമ്മം, ഗണഞ്ചേവ നിരങ്ഗണം.
ഭിക്ഖൂനം ഭിക്ഖുനീനഞ്ച, ഹിതത്ഥായ സമാഹിതോ;
പവക്ഖാമി സമാസേന, വിനയസ്സവിനിച്ഛയം.
അനാകുലമസംകിണ്ണം, മധുരത്ഥപദക്കമം;
പടുഭാവകരം ഏതം, പരമം വിനയക്കമേ.
അപാരം ഓതരന്താനം, സാരം വിനയസാഗരം;
ഭിക്ഖൂനം ഭിക്ഖുനീനഞ്ച, നാവാഭൂതം മനോരമം.
തസ്മാ വിനയനൂപായം, വിനയസ്സവിനിച്ഛയം;
അവിക്ഖിത്തേന ചിത്തേന, വദതോ മേ നിബോധഥ.
ഭിക്ഖുവിഭങ്ഗോ
പാരാജികകഥാ
പഠമപാരാജികകഥാ
തിവിധേ ¶ ¶ തിലമത്തമ്പി, മഗ്ഗേ സേവനചേതനോ;
അങ്ഗജാതം പവേസേന്തോ, അല്ലോകാസേ പരാജിതോ.
പവേസനം പവിട്ഠം വാ, ഠിതമുദ്ധരണമ്പി വാ;
സസിക്ഖോ സാദിയന്തോ സോ, ഠപേത്വാ കിരിയം ചുതോ.
സന്ഥതേനങ്ഗജാതേന, സന്ഥതം വാ അസന്ഥതം;
മഗ്ഗം പന പവേസേന്തോ, തഥേവാസന്ഥതേന ച.
ഉപാദിന്നേനുപാദിന്നേ, അനുപാദിന്നകേന വാ;
ഘട്ടിതേ അനുപാദിന്നേ, സചേ സാദിയതേത്ഥ സോ.
ഹോതി പാരാജികക്ഖേത്തേ, പവിട്ഠേ തു പരാജിതോ;
ഖേത്തേ ഥുല്ലച്ചയം തസ്സ, ദുക്കടഞ്ച വിനിദ്ദിസേ.
മതേ അക്ഖായിതേ ചാപി, യേഭുയ്യക്ഖായിതേപി ച;
മേഥുനം പടിസേവന്തോ, ഹോതി പാരാജികോ നരോ.
യേഭുയ്യക്ഖായിതേ ചാപി, ഉപഡ്ഢക്ഖായിതേപി ച;
ഹോതി ഥുല്ലച്ചയാപത്തി, സേസേ ആപത്തി ദുക്കടം.
നിമിത്തമത്തം സേസേത്വാ, ഖായിതേപി സരീരകേ;
നിമിത്തേ മേഥുനം തസ്മിം, സേവതോപി പരാജയോ.
ഉദ്ധുമാതാദിസമ്പത്തേ, സബ്ബത്ഥാപി ച ദുക്കടം;
ഖായിതാക്ഖായിതം നാമ, സബ്ബം മതസരീരകേ.
ഛിന്ദിത്വാ പന തച്ഛേത്വാ, നിമിത്തുപ്പാടിതേ പന;
വണസങ്ഖേപതോ തസ്മിം, സേവം ഥുല്ലച്ചയം ഫുസേ.
തതോ ¶ ¶ മേഥുനരാഗേന, പതിതായ നിമിത്തതോ;
തായം ഉപക്കമന്തസ്സ, ദുക്കടം മംസപേസിയം.
നഖപിട്ഠിപ്പമാണേപി, മംസേ ന്ഹാരുമ്ഹി വാ സതി;
മേഥുനം പടിസേവന്തോ, ജീവമാനേ പരാജിതോ.
കണ്ണച്ഛിദ്ദക്ഖിനാസാസു, വത്ഥികോസേ വണേസു വാ;
അങ്ഗജാതം പവേസേന്തോ, രാഗാ ഥുല്ലച്ചയം ഫുസേ.
അവസേസസരീരസ്മിം, ഉപകച്ഛൂരുകാദിസു;
വസാ മേഥുനരാഗസ്സ, സേവമാനസ്സ ദുക്കടം.
അസ്സഗോമഹിസാദീനം, ഓട്ഠഗദ്രഭദന്തിനം;
നാസാസു വത്ഥികോസേസു, സേവം ഥുല്ലച്ചയം ഫുസേ.
തഥാ സബ്ബതിരച്ഛാനം, അക്ഖികണ്ണവണേസുപി;
അവസേസസരീരേസു, സേവമാനസ്സ ദുക്കടം.
തേസം അല്ലസരീരേസു, മതാനം സേവതോ പന;
തിവിധാപി സിയാപത്തി, ഖേത്തസ്മിം തിവിധേ സതി.
ബഹി മേഥുനരാഗേന, നിമിത്തം ഇത്ഥിയാ പന;
നിമിത്തേന ഛുപന്തസ്സ, തസ്സ ഥുല്ലച്ചയം സിയാ.
കായസംസഗ്ഗരാഗേന, നിമിത്തേന മുഖേന വാ;
നിമിത്തം ഇത്ഥിയാ തസ്സ, ഛുപതോ ഗരുകം സിയാ.
തഥേവോഭയരാഗേന, നിമിത്തം പുരിസസ്സപി;
നിമിത്തേന ഛുപന്തസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
നിമിത്തേന നിമിത്തം തു, തിരച്ഛാനഗതിത്ഥിയാ;
ഥുല്ലച്ചയം ഛുപന്തസ്സ, ഹോതി മേഥുനരാഗതോ.
കായസംസഗ്ഗരാഗേന, തിരച്ഛാനഗതിത്ഥിയാ;
നിമിത്തേന നിമിത്തസ്സ, ഛുപനേ ദുക്കടം മതം.
അങ്ഗജാതം പവേസേത്വാ, തമാവട്ടകതേ മുഖേ;
തത്ഥാകാസഗതം കത്വാ, നീഹരന്തസ്സ ദുക്കടം.
തഥാ ¶ ചതൂഹി പസ്സേഹി, ഇത്ഥിയാ ഹേട്ഠിമത്തലം;
അഛുപന്തം പവേസേത്വാ, നീഹരന്തസ്സ ദുക്കടം.
ഉപ്പാടിതോട്ഠമംസേസു ¶ , ബഹി നിക്ഖന്തകേസു വാ;
ദന്തേസു വായമന്തസ്സ, തസ്സ ഥുല്ലച്ചയം സിയാ.
അട്ഠിസങ്ഘട്ടനം കത്വാ, മഗ്ഗേ ദുവിധരാഗതോ;
സുക്കേ മുത്തേപി വാമുത്തേ, വായമന്തസ്സ ദുക്കടം.
ഇത്ഥിം മേഥുനരാഗേന, ആലിങ്ഗന്തസ്സ ദുക്കടം;
ഹത്ഥഗ്ഗാഹപരാമാസ-ചുമ്ബനാദീസ്വയം നയോ.
അപദേ അഹയോ മച്ഛാ, കപോതാ ദ്വിപദേപി ച;
ഗോധാ ചതുപ്പദേ ഹേട്ഠാ, വത്ഥു പാരാജികസ്സിമേ.
സേവേതുകാമതാചിത്തം, മഗ്ഗേ മഗ്ഗപ്പവേസനം;
ഇദമങ്ഗദ്വയം വുത്തം, പഠമന്തിമവത്ഥുനോ.
ദുക്കടം പഠമസ്സേവ, സാമന്തമിതി വണ്ണിതം;
സേസാനം പന തിണ്ണമ്പി, ഥുല്ലച്ചയമുദീരിതം.
‘‘അനാപത്തീ’’തി ഞാതബ്ബം, അജാനന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
തഥേവാസാദിയന്തസ്സ, ജാനന്തസ്സാദികമ്മിനോ.
വിനയേ അനയൂപരമേ പരമേ;
സുജനസ്സ സുഖാനയനേ നയനേ;
പടു ഹോതി പധാനരതോ ന രതോ;
ഇധ യോ പന സാരമതേ രമതേ.
ഇമം ഹിതവിഭാവനം ഭാവനം;
അവേദി സുരസമ്ഭവം സമ്ഭവം;
സ മാരബളിസാസനേ സാസനേ;
സമോ ഭവതുപാലിനാ പാലിനാ.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ പഠമപാരാജികകഥാ നിട്ഠിതാ.
ദുതിയപാരാജികകഥാ
ആദിയന്തോ ¶ ഹരന്തോവ-ഹരന്തോ ഇരിയാപഥം;
വികോപേന്തോ തഥാ ഠാനാ, ചാവേന്തോപി പരാജിതോ.
തത്ഥ ¶ നാനേകഭണ്ഡാനം, പഞ്ചകാനം വസാ പന;
അവഹാരാ ദസേവേതേ, വിഞ്ഞാതബ്ബാ വിഭാവിനാ.
സാഹത്ഥാണത്തികോ ചേവ, നിസ്സഗ്ഗോ അത്ഥസാധകോ;
ധുരനിക്ഖേപനഞ്ചാതി, ഇദം സാഹത്ഥപഞ്ചകം.
പുബ്ബസഹപയോഗോ ച, സംവിദാഹരണമ്പി ച;
സങ്കേതകമ്മം നേമിത്തം, പുബ്ബയോഗാദിപഞ്ചകം.
ഥേയ്യപസയ്ഹപരികപ്പ-പടിച്ഛന്നകുസാദികാ;
അവഹാരാ ഇമേ പഞ്ച, വേദിതബ്ബാവ വിഞ്ഞുനാ.
വത്ഥുകാലഗ്ഘദേസേ ച, പരിഭോഗഞ്ച പഞ്ചപി;
ഞത്വാ ഏതാനി കാതബ്ബോ, പണ്ഡിതേന വിനിച്ഛയോ.
ദുതിയം വാപി കുദ്ദാലം, പിടകം പരിയേസതോ;
ഗച്ഛതോ ഥേയ്യചിത്തേന, ദുക്കടം പുബ്ബയോഗതോ.
തത്ഥജാതകകട്ഠം വാ, ലതം വാ ഛിന്ദതോ പന;
ദുക്കടം ഉഭയത്ഥാപി, വുത്തം സഹപയോഗതോ.
പഥവിം ഖണതോ വാപി, ബ്യൂഹതോ പംസുമേവ വാ;
ആമസന്തസ്സ വാ കുമ്ഭിം, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
മുഖേ പാസം പവേസേത്വാ, ഖാണുകേ ബദ്ധകുമ്ഭിയാ;
ബന്ധനാനം വസാ ഞേയ്യോ, ഠാനഭേദോ വിജാനതാ.
ദ്വേ ഠാനാനി പനേകസ്മിം, ഖാണുകേ ബദ്ധകുമ്ഭിയാ;
വലയം രുക്ഖമൂലസ്മിം, പവേസേത്വാ കതായ വാ.
ഉദ്ധരന്തസ്സ ഖാണും വാ, ഛിന്ദതോ സങ്ഖലിമ്പി വാ;
ഥുല്ലച്ചയം തതോ കുമ്ഭിം, ഠാനാ ചാവേതി ചേ ചുതോ.
പഠമം ¶ പന കുമ്ഭിം വാ, ഉദ്ധരിത്വാ തഥാ പുന;
ഠാനാ ചാവേതി ഖാണും വാ, സങ്ഖലിം വാപി സോ നയോ.
ഇതോ ചിതോ ച ഘംസന്തോ, മൂലേ സാരേതി രക്ഖതി;
വലയം ഖേഗതം തത്ഥ, കരോന്തോവ പരാജിതോ.
ജാതം ഛിന്ദതി ചേ രുക്ഖം, ദുക്കടം കുമ്ഭിമത്ഥകേ;
സമീപേ ഛിന്ദതോ തസ്സ, പാചിത്തിയമതത്ഥജം.
അന്തോകുമ്ഭിഗതം ¶ ഭണ്ഡം, ഫന്ദാപേതി സചേ പന;
അപബ്യൂഹേതി തത്ഥേവ, തസ്സ ഥുല്ലച്ചയം സിയാ.
ഹരന്തോ കുമ്ഭിയാ ഭണ്ഡം, മുട്ഠിം ഛിന്ദതി അത്തനോ;
ഭാജനേ വാ ഗതം കത്വാ, ഹോതി ഭിക്ഖു പരാജിതോ.
ഹാരം വാ പന പാമങ്ഗം, സുത്താരുള്ഹം തു കുമ്ഭിയാ;
ഫന്ദാപേതി യഥാവത്ഥും, ഠാനാ ചാവേതി ചേ ചുതോ.
സപ്പിആദീസു യം കിഞ്ചി, പിവതോ പാദപൂരണം;
ഏകേനേവ പയോഗേന, പീതമത്തേ പരാജയോ.
കത്വാവ ധുരനിക്ഖേപം, പിവന്തസ്സ പുനപ്പുനം;
സകലമ്പി ച തം കുമ്ഭിം, പിവതോ ന പരാജയോ.
സചേ ഖിപതി യം കിഞ്ചി, ഭണ്ഡകം തേലകുമ്ഭിയം;
തം പാദഗ്ഘനകം തേലം, ധുവം പിവതി താവദേ.
ഹത്ഥതോ മുത്തമത്തേവ, ഥേയ്യചിത്തോ വിനസ്സതി;
ആവിഞ്ജേത്വാപി വാ കുമ്ഭിം, തേലം ഗാളേതി ചേ തഥാ.
തേലസ്സാകിരണം ഞത്വാ, ഖിത്തം രിത്തായ കുമ്ഭിയാ;
പീതം തേലഞ്ച തം ഭണ്ഡം, ഉദ്ധരന്തോവ ധംസിതോ.
തത്ഥേവ ഭിന്ദതോ തേലം, ഛഡ്ഡേന്തസ്സ തഥേവ ച;
ഝാപേന്തസ്സ അഭോഗം വാ, കരോന്തസ്സ ച ദുക്കടം.
ഭൂമട്ഠകഥാ.
ഠപിതം ¶ പത്ഥരിത്വാ ച, സാടകത്ഥരണാദികം;
വേഠേത്വാ ഉദ്ധരന്തസ്സ, മുത്തേ ഠാനാ പരാഭവോ.
ഓരിമന്തേന വാ ഫുട്ഠ-മോകാസം പാരിമന്തതോ;
പാരാജികമതിക്കന്തേ, കഡ്ഢതോ ഉജുകമ്പി വാ.
ഥലട്ഠകഥാ.
പുരതോ മുഖതുണ്ഡഞ്ച, കലാപഗ്ഗഞ്ച പച്ഛതോ;
ദ്വീസു പസ്സേസു പക്ഖന്തോ, ഹേട്ഠാ പാദനഖാ തഥാ.
ഉദ്ധഞ്ചാപി ¶ സിഖഗ്ഗന്തി, ഗഗനേ ഗച്ഛതോ പന;
മോരസ്സ ഛ പരിച്ഛേദാ, വേദിതബ്ബാ വിഭാവിനാ.
ഭിക്ഖു ‘‘സസ്സാമികം മോരം, ഗഹേസ്സാമീ’’തി ഖേഗതം;
ഹത്ഥം വാപി പസാരേതി, പുരതോ വാസ്സ തിട്ഠതി.
മോരോപി ഗഗനേ പക്ഖേ, ചാരേതി ന ച ഗച്ഛതി;
ദുക്കടം ഗമനച്ഛേദേ, ആമസന്തസ്സ ചേവ തം.
ഠാനാ മോരമമോചേന്തോ, ഫന്ദാപേതി സചേ പന;
ഏവം ഫന്ദാപനേ തസ്സ, ഥുല്ലച്ചയമുദീരിതം.
അഗ്ഗഹേത്വാ ഗഹേത്വാ വാ, ഹത്ഥേന പന അത്തനോ;
ഠാനാ ചാവേതി ചേ മോരം, സയം ഠാനാ ചുതോ സിയാ.
ഫുട്ഠോകാസം മുഖഗ്ഗേന, കലാപഗ്ഗേന വാ പന;
കലാപഗ്ഗേന വാ ഫുട്ഠം, മുഖതുണ്ഡേന ഭിക്ഖു ചേ.
അതിക്കാമേയ്യ യോ മോരം, ഠാനാ ചാവേതി നാമ സോ;
ഏസേവ ച നയോ പാദ-സിഖാപക്ഖേസു ദീപിതോ.
ഗഗനേ പന ഗച്ഛന്തോ, കരേ മോരോ നിലീയതി;
തം കരേനേവ ചാരേന്തോ, ഫന്ദാപേതീതി വുച്ചതി.
സചേ ¶ ഗണ്ഹാതി തം മോരം, ഇതരേന കരേന സോ;
ചാവിതത്താ പന ഠാനാ, ഭിക്ഖു ഠാനാ ചുതോ സിയാ.
ഇതരം പന മോരസ്സ, ഉപനേതി സചേ കരം;
ന ദോസോ തത്ഥ ഉഡ്ഡേത്വാ, സയമേവ നിലീയതി.
ദിസ്വാ അങ്ഗേ നിലീനം തം, ഥേയ്യചിത്തേന ഗച്ഛതോ;
പാദേ ഥുല്ലച്ചയം ഹോതി, ദുതിയേ ച പരാജയോ.
ഭൂമിയം ഠിതമോരസ്സ, തീണി ഠാനാനി പണ്ഡിതോ;
പാദാനഞ്ച കലാപസ്സ, വസേന പരിദീപയേ.
തതോ കേസഗ്ഗമത്തമ്പി, മോരം പഥവിതോ പന;
ഹോതി പാരാജികം തസ്സ, ഉക്ഖിപന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
ഛിജ്ജമാനം സുവണ്ണാദിം, പത്തേ പതതി ചേ പന;
ഹത്ഥേന ഉദ്ധരന്തസ്സ, തസ്സ പാരാജികം സിയാ.
സചേ ¶ അനുദ്ധരിത്വാവ, ഥേയ്യചിത്തേന ഗച്ഛതി;
ദുതിയേ പദവാരസ്മിം, പാരാജികമുദീരയേ.
ഏസേവ ച നയോ ഞേയ്യോ, ഹത്ഥേ വത്ഥേവ മത്ഥകേ;
തം തം തസ്സ ഭവേ ഠാനം, യത്ഥ യത്ഥ പതിട്ഠിതം.
ആകാസട്ഠകഥാ.
ഥേയ്യചിത്തേന യം കിഞ്ചി, മഞ്ചപീഠാദിസുട്ഠിതം;
ആമാസമ്പി അനാമാസം, ആമസന്തസ്സ ദുക്കടം.
സംഹരിത്വാ സചേ വംസേ, ഠപിതം ഹോതി ചീവരം;
കത്വാ പുനോരതോ ഭോഗം, തഥാ അന്തഞ്ച പാരതോ.
ചീവരേന ഫുട്ഠോകാസോ, ഠാനം തസ്സ പവുച്ചതി;
ന തു ചീവരവംസോ സോ, ഹോതീതി സകലോ മതോ.
ഓരിമന്തേന ¶ ഓകാസം, ഫുട്ഠം തമിതരേന വാ;
ഇതരേനപി വാ ഫുട്ഠം, ഓരിമന്തേന വാ പുന.
ദക്ഖിണന്തേന ഫുട്ഠം വാ, വാമന്തേനിതരേന വാ;
വാമന്തേന ഫുട്ഠട്ഠാനം, അതിക്കാമയതോ ചുതി.
ഉദ്ധം വാ ഉക്ഖിപന്തസ്സ, ചീവരം പന വംസതോ;
കേസഗ്ഗമത്തേ ഉക്ഖിത്തേ, തസ്സ പാരാജികം ഭവേ.
രജ്ജുകേന ച ബന്ധിത്വാ, ഠപിതം പന ചീവരം;
ഥുല്ലച്ചയം വിമോചേന്തോ, മുത്തേ പാരാജികം ഫുസേ.
വേഠേത്വാ ഠപിതം വംസേ, നിബ്ബേഠേന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
വലയം ഛിന്ദതോ വാപി, മോചേന്തസ്സപ്യയം നയോ.
ചീവരസ്സ പസാരേത്വാ, ഠപിതസ്സ ഹി വംസകേ;
സംഹരിത്വാ തു നിക്ഖിത്തേ, ചീവരേ വിയ നിച്ഛയോ.
സിക്കായ പക്ഖിപിത്വാ യം, ലഗ്ഗിതം ഹോതി ഭണ്ഡകം;
സിക്കാതോ തം ഹരന്തോ വാ, സഹ സിക്കായ വാ ചുതോ.
കുന്താദിം നാഗദന്തേസു, ഠിതേസു പടിപാടിയാ;
അഗ്ഗേ വാ പന ബുന്ദേ വാ, ഗഹേത്വാ പരികഡ്ഢതോ.
പാരാജികം ¶ ഫുട്ഠോകാസം, അതിക്കാമയതോ സിയാ;
ഉജുകം ഉക്ഖിപന്തസ്സ, കേസഗ്ഗേന പരാജയോ.
പാകാരാഭിമുഖോ ഠത്വാ, ആകഡ്ഢതി സചേ പന;
ഓരിമന്തഫുട്ഠോകാസ-മിതരന്തച്ചയേ ചുതോ.
തഥേവ പരതോ തസ്സ, പേല്ലേന്തസ്സാപി ഭിക്ഖുനോ;
ഭിത്തിം പന ച നിസ്സായ, ഠപിതേപി അയം നയോ.
ചാലേന്തസ്സ ച താലസ്സ, ഫലം വത്ഥു ഹി പൂരതി;
യേനസ്സ ബന്ധനാ മുത്തേ, തസ്മിം പാരാജികം ഭവേ.
പിണ്ഡിം ¶ ഛിന്ദതി താലസ്സ, സചേ പാരാജികം സിയാ;
ഏസേവ ച നയോ സേസ-രുക്ഖപുപ്ഫഫലേസുപി.
വേഹാസട്ഠകഥാ.
ഗച്ഛതോ ഹി നിധിട്ഠാനം, പദവാരേന ദുക്കടം;
ഉദകേ പന ഗമ്ഭീരേ, തഥാ നിമുജ്ജനാദിസു.
തത്ഥജാതകപുപ്ഫേസു, യേന പുപ്ഫേന പൂരതി;
വത്ഥു തം ഛിന്ദതോ പുപ്ഫം, തസ്സ പാരാജികം വദേ.
ഏകനാളസ്സ വാ പസ്സേ, വാകോ ഉപ്പലജാതിയാ;
ന ഛിജ്ജതി തതോ യാവ, താവ നം പരിരക്ഖതി.
സാമികേഹേവ പുപ്ഫേസു, ഛിന്ദിത്വാ ഠപിതേസുപി;
പുബ്ബേ വുത്തനയേനേവ, വേദിതബ്ബോ വിനിച്ഛയോ.
ഭാരബദ്ധാനി പുപ്ഫാനി, ഛസ്വാകാരേസു കേനചി;
ആകാരേന സചേ താനി, ഠാനാ ചാവേതി നസ്സതി.
ഠപിതം പന പുപ്ഫാനം, കലാപം ജലപിട്ഠിയം;
ചാലേത്വാ ഉദകം പുപ്ഫ-ട്ഠാനാ ചാവേതി ചേ ചുതോ.
പരികപ്പേതി ചേ ‘‘ഏത്ഥ, ഗഹേസ്സാമീ’’തി രക്ഖതി;
ഉദ്ധരന്തോ ഗതട്ഠാനാ, ഭട്ഠോ നാമ പവുച്ചതി.
അച്ചുഗ്ഗതസ്സ തം ഠാനം, ജലതോ സകലം ജലം;
ഉപ്പാടേത്വാ തതോ പുപ്ഫം, ഉജുമുദ്ധരതോ പന.
നാളന്തേ ¶ ജലതോ മുത്ത-മത്തേ പാരാജികം ഭവേ;
അമുത്തേ ജലതോ തസ്മിം, ഥുല്ലച്ചയമുദീരിതം.
പുപ്ഫേ ഗഹേത്വാ നാമേത്വാ, ഉപ്പാടേതി സചേ പന;
ന തസ്സ ഉദകം ഠാനം, നട്ഠോ ഉപ്പാടിതക്ഖണേ.
യോ ¶ ഹി സസ്സാമികേ മച്ഛേ, ഥേയ്യചിത്തേന ഗണ്ഹതി;
ബളിസേനപി ജാലേന, ഹത്ഥേന കുമിനേന വാ.
തസ്സേവം ഗണ്ഹതോ വത്ഥു, യേന മച്ഛേന പൂരതി;
തസ്മിം ഉദ്ധടമത്തസ്മിം, ജലാ ഹോതി പരാജയോ.
ഠാനം സലിലജാനഞ്ഹി, കേവലം സകലം ജലം;
സലിലട്ഠം വിമോചേന്തോ, ജലാ പാരാജികോ ഭവേ.
നീരതോ ഉപ്പതിത്വാ യോ, തീരേ പതതി വാരിജോ;
ഗണ്ഹതോ തം പനാപത്തിം, ഭണ്ഡഗ്ഘേന വിനിദ്ദിസേ.
മാരണത്ഥായ മച്ഛാനം, തളാകേ നദിയാപി വാ;
നിന്നേ മച്ഛവിസം നാമ, പക്ഖിപിത്വാ ഗതേ പന.
പച്ഛാ മച്ഛവിസം മച്ഛാ, ഖാദിത്വാ പിലവന്തി ചേ;
പാരാജികം മതേ മച്ഛേ, ഥേയ്യചിത്തേന ഗണ്ഹതോ.
പംസുകൂലികസഞ്ഞായ, ന ദോസോ കോചി ഗണ്ഹതോ;
സാമികേസ്വാഹരന്തേസു, ഭണ്ഡദേയ്യമുദീരിതം.
ഗഹേത്വാ സാമികാ മച്ഛേ, സചേ യന്തി നിരാലയാ;
ഗണ്ഹതോ പന തേ സേസേ, ഥേയ്യചിത്തേന ദുക്കടം.
അമതേസു അനാപത്തിം, വദന്തി വിനയഞ്ഞുനോ;
ഏസേവ ച നയോ സേസേ, കച്ഛപാദിമ്ഹി വാരിജേ.
ഉദകട്ഠകഥാ.
‘‘നാവം നാവട്ഠം വാ ഭണ്ഡം, ഥേനേത്വാ ഗണ്ഹിസ്സാമീ’’തി;
പാദുദ്ധാരേ ദോസാ വുത്താ, ഭിക്ഖുസ്സേവം ഗച്ഛന്തസ്സ.
ബദ്ധായ ¶ നാവായ ഹി ചണ്ഡസോതേ;
ഠാനം മതം ബന്ധനമേകമേവ;
ഭിക്ഖുസ്സ ¶ തസ്മിം മുത്തമത്തേ;
പാരാജികം തസ്സ വദന്തി ധീരാ.
നിച്ചലേ ഉദകേ നാവ-മബന്ധനമവട്ഠിതം;
പുരതോ പച്ഛതോ വാപി, പസ്സതോ വാപി കഡ്ഢതോ.
ഏകേനന്തേന സമ്ഫുട്ഠ-മോകാസമിതരേന തം;
അതിക്കാമയതോ നാവം, തസ്സ പാരാജികം സിയാ.
ഉദ്ധം കേസഗ്ഗമത്തമ്പി, ഉദകമ്ഹാ വിമോചിതേ;
അധോനാവാതലം തേന, ഫുട്ഠഞ്ച മുഖവട്ടിയാ.
ബന്ധിത്വാ പന യാ തീരേ, ഠപിതാ നിച്ചലേ ജലേ;
ബന്ധനഞ്ച ഠിതോകാസോ, ഠാനം തസ്സാ ദ്വിധാ മതം.
ഹോതി ഥുല്ലച്ചയം പുബ്ബം, ബന്ധനസ്സ വിമോചനേ;
പച്ഛാ കേനചുപായേന, ഠാനാ ചാവേതി ചേ ചുതോ.
ചാവേത്വാ പഠമം ഠാനാ, പച്ഛാ ബന്ധനമോചനേ;
ഏസേവ ച നയോ വുത്തോ, ഥേയ്യചിത്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
ഉസ്സാരേത്വാ നികുജ്ജിത്വാ, ഠപിതായ ഥലേ പന;
ഫുട്ഠോകാസോവ ഹി ഠാനം, നാവായ മുഖവട്ടിയാ.
ഞേയ്യോ ഠാനപരിച്ഛേദോ;
ആകാരേഹേവ പഞ്ചഹി;
യതോ കുതോചി ചാവേന്തോ;
ഹോതി പാരാജികോ നരോ.
ഏസേവ ച നയോ ഞേയ്യോ, നാവായുക്കുജ്ജിതായപി;
ഠപിതായപി നാവായ, ഘടികാനം തഥൂപരി.
ഥേയ്യാ ¶ തിത്ഥേ ഠിതം നാവം, ആരുഹിത്വാ സചേ പന;
അരിത്തേന ഫിയേനാപി, പാജേന്തസ്സ പരാജയോ.
സചേ ഛത്തം പണാമേത്വാ, ഉസ്സാപേത്വാവ ചീവരം;
ലങ്കാരസദിസം കത്വാ, ഗണ്ഹാപേതി സമീരണം.
ആഗമ്മ ¶ ബലവാ വാതോ, നാവം ഹരതി ചേ പന;
വാതേനേവ ഹടാ നാവാ, ന ദോസോ കോചി വിജ്ജതി.
സയമേവ ച യം കിഞ്ചി, ഗാമതിത്ഥമുപാഗതം;
അചാവേന്തോവ തം ഠാനാ, കിണിത്വാ ചേ പലായതി.
അവഹാരോ ന ഭിക്ഖുസ്സ, ഭണ്ഡദേയ്യമുദീരിതം;
സയമേവ ച ഗച്ഛന്തിം, ഠാനാ ചാവേതി ചേ ചുതോ.
നാവട്ഠകഥാ.
യാനം നാമ രഥോ വയ്ഹം, സകടം സന്ദമാനികാ;
യാനം അവഹരിസ്സാമി, യാനട്ഠമിതി വാ പന.
ഗച്ഛതോ ദുക്കടം വുത്തം, ദുതിയം പരിയേസതോ;
ഠാനാ ചാവനയോഗസ്മിം, വിജ്ജമാനേ പരാജയോ.
യാനസ്സ ദുകയുത്തസ്സ, ദസ ഠാനാനി ദീപയേ;
യാനം പാജയതോ തസ്സ, നിസീദിത്വാ ധുരേ പന.
ഥുല്ലച്ചയം തു ഗോണാനം, പാദുദ്ധാരേ വിനിദ്ദിസേ;
ചക്കാനഞ്ഹി ഠിതോകാസ-മതിക്കന്തേ പരാഭവോ.
അയുത്തകസ്സാപി ച യാനകസ്സ, ധുരേനുപത്ഥമ്ഭനിയം ഠിതസ്സ;
വസേനുപത്ഥമ്ഭനിചക്കകാനം, ഠാനാനി തീണേവ ഭവന്തി തസ്സ.
തഥാ ധുരേന ദാരൂനം, ഉപരിട്ഠപിതസ്സ ച;
ഭൂമിയമ്പി ധുരേനേവ, തഥേവ ഠപിതസ്സ ച.
പുരതോ ¶ പച്ഛതോ വാപി, ഠാനാ ചാവേതി ചേ പന;
ഥുല്ലച്ചയം തു തിണ്ണമ്പി, ഠാനാ ചാവേ പരാജയോ.
അപനേത്വാന ചക്കാനി, അക്ഖാനം സീസകേഹി തു;
ഠിതസ്സൂപരി ദാരൂനം, ഠാനാനി ദ്വേ വിനിദ്ദിസേ.
കഡ്ഢന്തോ ഉക്ഖിപന്തോ വാ, ഫുട്ഠോകാസച്ചയേ ചുതോ;
ഠപിതസ്സ പനഞ്ഞസ്സ, ഭൂമിയം യസ്സ കസ്സചി.
അക്ഖുദ്ധീനം ധുരസ്സാതി, പഞ്ച ഠാനാനി ദീപയേ;
ഉദ്ധീസു വാ ഗഹേത്വാ തം, ഠാനാ ചാവേതി ചേ ചുതോ.
ഠപിതസ്സ ¶ ഹി ചക്കസ്സ, നാഭിയാ പന ഭൂമിയം;
ഏകമേവ സിയാ ഠാനം, പരിച്ഛേദോപി പഞ്ചധാ.
ഫുസിത്വാ യം ഠിതം ഭൂമിം, നേമിപസ്സേന നാഭിയാ;
ഠാനാനി ദ്വേ ഭവന്തസ്സ, നട്ഠോ തേസമതിക്കമേ.
ദിസ്വാ യാനമനാരക്ഖം, പടിപന്നം മഹാപഥേ;
ആരുഹിത്വാ അചോദേത്വാ, കിണിത്വാ യാതി വട്ടതി.
യാനട്ഠകഥാ.
സീസക്ഖന്ധകടോലമ്ബ-വസാ ഭാരോ ചതുബ്ബിധോ;
തത്ഥ സീസഗതം ഭാരം, ആമസന്തസ്സ ദുക്കടം.
ഇതോ ചിതോ ച ഘംസന്തോ, ഥേയ്യചിത്തേന യോ പന;
സിരസ്മിംയേവ സാരേതി, തസ്സ ഥുല്ലച്ചയം സിയാ.
ഖന്ധം ഓരോപിതേ ഭാരേ, തസ്സ പാരാജികം മതം;
സീസതോ കേസമത്തമ്പി, മോചേന്തോപി പരാജിതോ.
ഭാരം പഥവിയം കിഞ്ചി, ഠപേത്വാ സുദ്ധമാനസോ;
പച്ഛാ തം ഥേയ്യചിത്തേന, ഉദ്ധരന്തോ പരാജിതോ.൫൨൨
ഏത്ഥ ¶ വുത്തനയേനേവ, സേസേസുപി അസേസതോ;
ഭാരേസു മതിസാരേന, വേദിതബ്ബോ വിനിച്ഛയോ.
ഭാരട്ഠകഥാ.
ദുക്കടം മുനിനാ വുത്തം, ആരാമം അഭിയുഞ്ജതോ;
പരാജേതി പരം ധമ്മം, ചരന്തോ ചേ പരാജിതോ.൫൨൨
വിമതിം ജനയന്തസ്സ, തസ്സ ഥുല്ലച്ചയം സിയാ;
പരജ്ജതി സയം ധമ്മം, ചരന്തോ യോപി തസ്സ ച.
സാമിനോ ധുരനിക്ഖേപേ, ‘‘ന ദസ്സാമീ’’തി ചത്തനോ;
പാരാജികം ഭവേ തസ്സ, സബ്ബേസം കൂടസക്ഖിനം.
ആരാമട്ഠകഥാ.
വിഹാരം ¶ സങ്ഘികം കിഞ്ചി, അച്ഛിന്ദിത്വാന ഗണ്ഹിതും;
സബ്ബേസം ധുരനിക്ഖേപാ-ഭാവതോവ ന സിജ്ഝതി.
വിഹാരട്ഠകഥാ.
സീസാനി സാലിആദീനം, നിരുമ്ഭിത്വാന ഗണ്ഹതോ;
അസിതേന ച ലായിത്വാ, ഛിന്ദിത്വാ വാ കരേന ച.
യസ്മിം ബീജേപി വാ വത്ഥു, സീസേ പൂരേതി മുട്ഠിയം;
ബന്ധനാ മോചിതേ തസ്മിം, തസ്സ പാരാജികം ഭവേ.
അച്ഛിന്നോ പന ദണ്ഡോ വാ, തചോ വാ അപ്പമത്തകോ;
വീഹിനാളമ്പി വാ ദീഘം, അനിക്ഖന്തോവ രക്ഖതി.
സചേ ¶ സോ പരികപ്പേതി, ‘‘മദ്ദിത്വാ പനിദം അഹം;
പപ്ഫോടേത്വാ ഇതോ സാരം, ഗണ്ഹിസ്സാമീ’’തി രക്ഖതി.
മദ്ദനുദ്ധരണേ നത്ഥി, ദോസോ പപ്ഫോടനേപി വാ;
അത്തനോ ഭാജനഗതം, കരോന്തസ്സ പരാജയോ.
ജാനം കേസഗ്ഗമത്തമ്പി, പഥവിം പരസന്തകം;
ഥേയ്യചിത്തേന ചേ ഖീലം, സങ്കാമേതി പരാജയോ.
തഞ്ച ഖോ സാമികാനം തു, ധുരനിക്ഖേപനേ സതി;
അനഗ്ഘാ ഭൂമി നാമേസാ, തസ്മാ ഏവമുദീരിതം.
ഗഹേതബ്ബാ സചേ ഹോതി, ദ്വീഹി ഖീലേഹി യാ പന;
ആദോ ഥുല്ലച്ചയം തേസു, ദുതിയേവ പരാജയോ.
ഞാപേതുകാമോ യോ ഭിക്ഖു, ‘‘മമേദം സന്തക’’ന്തി ച;
രജ്ജും വാപി പസാരേതി, യട്ഠിം പാതേതി ദുക്കടം.
യേഹി ദ്വീഹി പയോഗേഹി, അത്തനോ സന്തകം സിയാ;
ആദോ ഥുല്ലച്ചയം തേസു, ദുതിയേ ച പരാജയോ.
ഖേത്തട്ഠകഥാ.
ഖേത്തേ വുത്തനയേനേവ, വത്ഥുട്ഠസ്സ വിനിച്ഛയോ;
ഗാമട്ഠേപി ച വത്തബ്ബം, അപുബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി.
വത്ഥുട്ഠഗാമട്ഠകഥാ.
തിണം ¶ വാ പന പണ്ണം വാ, ലതം വാ കട്ഠമേവ വാ;
ഭണ്ഡഗ്ഘേനേവ കാതബ്ബോ, ഗണ്ഹന്തോ തത്ഥജാതകം.
മഹഗ്ഘേ പന രുക്ഖസ്മിം, ഛിന്നമത്തേപി നസ്സതി;
തച്ഛേത്വാ ഠപിതോ രുക്ഖോ, ഗഹേതബ്ബോ ന കോചിപി.
ഛിന്ദിത്വാ ¶ ഠപിതം മൂലേ, രുക്ഖമദ്ധഗതം പന;
‘‘ഛഡ്ഡിതോ സാമികേഹീ’’തി, ഗഹേതും പന വട്ടതി.
ലക്ഖണേ ഛല്ലിയോനദ്ധേ, ന ദോസോ കോചി ഗണ്ഹതോ;
അജ്ഝാവുത്ഥം കതം വാപി, വിനസ്സന്തഞ്ച ഗണ്ഹതോ.
യോ ചാരക്ഖട്ഠാനം പത്വാ, കത്വാ കമ്മട്ഠാനാദീനി;
ചിത്തേ ചിന്തേന്തോ വാ അഞ്ഞം, ഭണ്ഡദേയ്യം ഹോതേവസ്സ.
വരാഹബ്യഗ്ഘച്ഛതരച്ഛകാദിതോ;
ഉപദ്ദവാ മുച്ചിതുകാമതായ യോ;
തഥേവ തം ഠാനമതിക്കമേതി ചേ;
ന കോചി ദോസോ പന ഭണ്ഡദേയ്യകം.
ഇദമാരക്ഖണട്ഠാനം, ഗരുകം സുങ്കഘാതതോ;
തസ്മാ ദുക്കടമുദ്ദിട്ഠം, തമനോക്കമ്മ ഗച്ഛതോ.
ഏതം പരിഹരന്തസ്സ, ഥേയ്യചിത്തേന സത്ഥുനാ;
പാരാജികമനുദ്ദിട്ഠം, ആകാസേനാപി ഗച്ഛതോ.
തസ്മാ ഏത്ഥ വിസേസേന, സതിസമ്പന്നചേതസാ;
അപ്പമത്തേന ഹോതബ്ബം, പിയസീലേന ഭിക്ഖുനാ.
അരഞ്ഞട്ഠകഥാ.
തോയദുല്ലഭകാലസ്മിം, ഭാജനേ ഗോപിതം ജലം;
ആവിഞ്ജിത്വാ പവേസേത്വാ, ഛിദ്ദം കത്വാപി വാ തഥാ.
വാപിയം വാ തളാകേ വാ, ഭാജനം അത്തനോ പന;
ഗണ്ഹന്തസ്സ പവേസേത്വാ, ഭണ്ഡഗ്ഘേന വിനിദ്ദിസേ.
ഛിന്ദതോ മരിയാദം തു, അദിന്നാദാനപുബ്ബതോ;
ഭൂതഗാമേന സദ്ധിമ്പി, ദുക്കടം പരിദീപിതം.
അന്തോ ¶ ¶ ഠത്വാ ബഹി ഠത്വാ, ഛിന്ദന്തോ ഉഭയത്ഥപി;
ബഹിഅന്തേന കാതബ്ബോ, അന്തോഅന്തേന മജ്ഝതോ.
ഉദകകഥാ.
വാരേന സാമണേരാ യം, ദന്തകട്ഠമരഞ്ഞതോ;
ആനേത്വാചരിയാനമ്പി, ആഹരന്തി സചേ പന.
ഛിന്ദിത്വാ യാവ സങ്ഘസ്സ, ന നിയ്യാദേന്തി തേ പന;
ആഭതം താവ തം സബ്ബം, തേസമേവ ച സന്തകം.
തസ്മാ തം ഥേയ്യചിത്തേന, ഗണ്ഹന്തസ്സ ച ഭിക്ഖുനോ;
ഗരുഭണ്ഡഞ്ച സങ്ഘസ്സ, ഭണ്ഡഗ്ഘേന പരാഭവോ.
യദാ നിയ്യാദിതം തേഹി, തതോ പട്ഠായ സങ്ഘികം;
ഗണ്ഹന്തസ്സാപി ഥേയ്യായ, അവഹാരോ ന വിജ്ജതി.
അരക്ഖത്താ യഥാവുഡ്ഢ-മഭാജേതബ്ബതോപി ച;
സബ്ബസാധാരണത്താ ച, അഞ്ഞം വിയ ന ഹോതിദം.
ദന്തകട്ഠകഥാ.
അഗ്ഗിം വാ ദേതി സത്ഥേന, ആകോടേതി സമന്തതോ;
ആകോടേതി വിസം വാപി, മണ്ഡൂകണ്ടകനാമകം.
യേന വാ തേന വാ രുക്ഖോ, വിനസ്സതി ച ഡയ്ഹതി;
സബ്ബത്ഥ ഭിക്ഖുനോ തസ്സ, ഭണ്ഡദേയ്യം പകാസിതം.
വനപ്പതികഥാ.
സീസതോ കണ്ണതോ വാപി, ഗീവതോ ഹത്ഥതോപി വാ;
ഛിന്ദിത്വാ വാപി മോചേത്വാ, ഗണ്ഹതോ ഥേയ്യചേതസാ.
ഹോതി ¶ മോചിതമത്തസ്മിം, സീസാദീഹി പരാജയോ;
ഥുല്ലച്ചയം കരോന്തസ്സ, ആകഡ്ഢനവികഡ്ഢനം.
ഹത്ഥാ അനീഹരിത്വാവ, വലയം കടകമ്പി വാ;
അഗ്ഗബാഹുഞ്ച ഘംസന്തോ, ചാരേതി അപരാപരം.
തമാകാസഗതം ¶ ചോരോ, കരോതി യദി രക്ഖതി;
സവിഞ്ഞാണകതോ മൂലേ, വലയംവ ന ഹോതിദം.
നിവത്ഥം പന വത്ഥം യോ, അച്ഛിന്ദതി പരസ്സ ചേ;
പരോപി പന ലജ്ജായ, സഹസാ തം ന മുഞ്ചതി.
ആകഡ്ഢതി ച ചോരോപി, സോ പരോ താവ രക്ഖതി;
പരസ്സ ഹത്ഥതോ വത്ഥേ, മുത്തമത്തേ പരാജയോ.
സഭണ്ഡഹാരകം ഭണ്ഡം, നേന്തസ്സ പഠമേ പദേ;
ഥുല്ലച്ചയമതിക്കന്തേ, ദുതിയേവ ചുതോ സിയാ.
പാതാപേതി സചേ ഭണ്ഡം, തജ്ജേത്വാ ഥേയ്യചേതനോ;
പരസ്സ ഹത്ഥതോ ഭണ്ഡേ, മുത്തമത്തേ പരാജയോ.
അഥാപി പരികപ്പേത്വാ, പാതാപേതി വ യോ പന;
തസ്സ പാതാപനേ വുത്തം, ദുക്കടാമസനേപി ച.
ഫന്ദാപേതി യഥാവത്ഥും, ഠാനാ ചാവേതി ചേ ചുതോ;
‘‘തിട്ഠ തിട്ഠാ’’തി വദതോ, ന ദോസോ ഛഡ്ഡിതേപി ച.
ആഗന്ത്വാ ഥേയ്യചിത്തേന, പച്ഛാ തം ഗണ്ഹതോ സിയാ;
പാരാജികം തദുദ്ധാരേ, സാലയേ സാമികേ ഗതേ.
ഗണ്ഹതോ സകസഞ്ഞായ, ഗഹണേ പന രക്ഖതി;
ഭണ്ഡദേയ്യം തഥാ പംസു-കൂലസഞ്ഞായ ഗണ്ഹതോ.
‘‘തിട്ഠ ¶ തിട്ഠാ’’തി വുത്തോ ച, ഛഡ്ഡേത്വാ പന ഭണ്ഡകം;
കത്വാവ ധുരനിക്ഖേപം, ഭീതോ ചോരാ പലായതി.
ഗണ്ഹതോ ഥേയ്യചിത്തേന, ഉദ്ധാരേ ദുക്കടം പുന;
ദാതബ്ബമാഹരാപേന്തേ, അദേന്തസ്സ പരാജയോ.
‘‘കസ്മാ? തസ്സ പയോഗേന, ഛഡ്ഡിതത്താ’’തി സാദരം;
മഹാഅട്ഠകഥായം തു, വുത്തമഞ്ഞാസു നാഗതം.
ഹരണകഥാ.
സമ്പജാനമുസാവാദം, ‘‘ന ഗണ്ഹാമീ’’തി ഭാസതോ;
അദിന്നാദാനപുബ്ബത്താ, ദുക്കടം ഹോതി ഭിക്ഖുനോ.
‘‘രഹോ ¶ മയാ പനേതസ്സ, ഠപിതം കിം നു ദസ്സതി’’;
ഇച്ചേവം വിമതുപ്പാദേ, തസ്സ ഥുല്ലച്ചയം സിയാ.
തസ്മിം ദാനേ നിരുസ്സാഹേ, പരോ ചേ നിക്ഖിപേ ധുരം;
ഉഭിന്നം ധുരനിക്ഖേപേ, ഭിക്ഖു ഹോതി പരാജിതോ.
ചിത്തേനാദാതുകാമോവ, ‘‘ദസ്സാമീ’’തി മുഖേന ചേ;
വദതോ ധുരനിക്ഖേപേ, സാമിനോ ഹി പരാജയോ.
ഉപനിധികഥാ.
സുങ്കഘാതസ്സ അന്തോവ, ഠത്വാ പാതേതി ചേ ബഹി;
ധുവം പതതി ചേ ഹത്ഥാ, മുത്തമത്തേ പരാജയോ.
തം രുക്ഖേ ഖാണുകേ വാപി, ഹുത്വാ പടിഹതം പുന;
വാതുക്ഖിത്തമ്പി വാ അന്തോ, സചേ പതതി രക്ഖതി.
പതിത്വാ ¶ ഭൂമിയം പച്ഛാ, വട്ടന്തം പന ഭണ്ഡകം;
സചേ പവിസത്യന്തോവ, തസ്സ പാരാജികം സിയാ.
ഠത്വാ ഠത്വാ പവട്ടന്തം, പവിട്ഠം ചേ പരാജയോ;
അതിട്ഠമാനം വട്ടിത്വാ, പവിട്ഠം പന രക്ഖതി.
ഇതി വുത്തം ദള്ഹം കത്വാ, കുരുന്ദട്ഠകഥാദിസു;
സാരതോ തം ഗഹേതബ്ബം, യുത്തം വിയ ച ദിസ്സതി.
സയം വാ യദി വട്ടേതി, വട്ടാപേതി പരേന വാ;
അട്ഠത്വാ വട്ടമാനം തം, ഗതം നാസകരം സിയാ.
ഠത്വാ ഠത്വാ സചേ അന്തോ, ബഹി ഗച്ഛതി രക്ഖതി;
ഠപിതേ സുദ്ധചിത്തേന, സയം വട്ടതി വട്ടതി.
ഗച്ഛന്തേ പന യാനേ വാ, ഗജേ വാ തം ഠപേതി ചേ;
ബഹി നീഹരണത്ഥായ, നാവഹാരോപി നീഹടേ.
ഠപിതേ ഠിതയാനേ വാ, പയോഗേന വിനാ ഗതേ;
സതിപി ഥേയ്യചിത്തസ്മിം, അവഹാരോ ന വിജ്ജതി.
സചേ പാജേതി തം യാനം, ഠപേത്വാ യാനകേ മണിം;
സിയാ പാരാജികം തസ്സ, സീമാതിക്കമനേ പന.
സുങ്കട്ഠാനേ ¶ മതം സുങ്കം, ഗന്തും ദത്വാവ വട്ടതി;
സേസോ ഇധ കഥാമഗ്ഗോ, അരഞ്ഞട്ഠകഥാസമോ.
സുങ്കഘാതകഥാ.
അന്തോജാതം ധനക്കീതം, ദിന്നം വാ പന കേനചി;
ദാസം കരമരാനീതം, ഹരന്തസ്സ പരാജയോ.
ഭുജിസ്സം വാ ഹരന്തസ്സ, മാനുസം മാതരാപി വാ;
പിതരാഠപിതം വാപി, അവഹാരോ ന വിജ്ജതി.
തം ¶ പലാപേതുകാമോവ, ഉക്ഖിപിത്വാ ഭുജേഹി വാ;
തം ഠിതട്ഠാനതോ കിഞ്ചി, സങ്കാമേതി പരാജയോ.
തജ്ജേത്വാ പദസാ ദാസം, നേന്തസ്സ പദവാരതോ;
ഹോന്തി ആപത്തിയോ വുത്താ, തസ്സ ഥുല്ലച്ചയാദയോ.
ഹത്ഥാദീസു ഗഹേത്വാ തം, കഡ്ഢതോപി പരാജയോ;
‘‘ഗച്ഛ യാഹി പലായാ’’തി, വദതോപി അയം നയോ.
വേഗസാവ പലായന്തം, ‘‘പലായാ’’തി ച ഭാസതോ;
ഹോതി പാരാജികേനസ്സ, അനാപത്തി ഹി ഭിക്ഖുനോ.
സണികം പന ഗച്ഛന്തം, സചേ വദതി സോപി ച;
സീഘം ഗച്ഛതി ചേ തസ്സ, വചനേന പരാജയോ.
പലായിത്വാ സചേ അഞ്ഞം, ഗാമം വാ നിഗമമ്പി വാ;
ഗതം ദിസ്വാ തതോ തഞ്ചേ, പലാപേതി പരാജയോ.
പാണകഥാ.
ഥേയ്യാ സപ്പകരണ്ഡം ചേ, പരാമസതി ദുക്കടം;
ഫന്ദാപേതി യഥാവത്ഥും, ഠാനതോ ചാവനേ ചുതോ.
ഉഗ്ഘാടേത്വാ കരണ്ഡം തു, സപ്പമുദ്ധരതോ പന;
കരണ്ഡതലതോ മുത്തേ, നങ്ഗുട്ഠേ തു പരാജയോ.
ഘംസിത്വാ കഡ്ഢതോ സപ്പം, നങ്ഗുട്ഠേ മുഖവട്ടിതോ;
തസ്സ സപ്പകരണ്ഡസ്സ, മുത്തമത്തേ പരാജയോ.
കരണ്ഡം ¶ വിവരിത്വാ ചേ, പക്കോസന്തസ്സ നാമതോ;
സോ നിക്ഖമതി ചേ സപ്പോ, തസ്സ പാരാജികം സിയാ.
തഥാ കത്വാ തു മണ്ഡൂക-മൂസികാനം രവമ്പി വാ;
പക്കോസന്തസ്സ നാമേന, നിക്ഖന്തേപി പരാജയോ.
മുഖം ¶ അവിവരിത്വാവ, കരോന്തസ്സേവമേവ ച;
യേന കേനചി നിക്ഖന്തേ, സപ്പേ പാരാജികം സിയാ.
മുഖേ വിവരിതേ സപ്പോ, സയമേവ പലായതി;
ന പക്കോസതി ചേ തസ്സ, ഭണ്ഡദേയ്യമുദീരിതം.
അപദകഥാ.
ഥേയ്യചിത്തേന യോ ഹത്ഥിം, കരോതാമസനാദയോ;
ഹോന്തി ആപത്തിയോ തസ്സ, തിവിധാ ദുക്കടാദയോ.
സാലായം ഠിതഹത്ഥിസ്സ, അന്തോവത്ഥങ്ഗണേസുപി;
ഠാനം സാലാ ച വത്ഥു ച, അങ്ഗണം സകലം സിയാ.
അബദ്ധസ്സ ഹി ബദ്ധസ്സ, ഠിതട്ഠാനഞ്ച ബന്ധനം;
തസ്മാ തേസം വസാ ഹത്ഥിം, ഹരതോ കാരയേ ബുധോ.
നഗരസ്സ ബഹിദ്ധാ തു, ഠിതസ്സ പന ഹത്ഥിനോ;
ഠിതട്ഠാനം ഭവേ ഠാനം, പദവാരേന കാരയേ.
നിപന്നസ്സ ഗജസ്സേകം, ഠാനം തം ഉട്ഠപേതി ചേ;
തസ്മിം ഉട്ഠിതമത്തേ തു, തസ്സ പാരാജികം സിയാ.
ഏസേവ ച നയോ ഞേയ്യോ, തുരങ്ഗമഹിസാദിസു;
നത്ഥി കിഞ്ചിപി വത്തബ്ബം, ദ്വിപദേപി ബഹുപ്പദേ.
ചതുപ്പദകഥാ.
പരേസന്തി വിജാനിത്വാ, പരേസം സന്തകം ധനം;
ഗരുകം ഥേയ്യചിത്തേന, ഠാനാ ചാവേതി ചേ ചുതോ.
അനാപത്തി സസഞ്ഞിസ്സ, തിരച്ഛാനപരിഗ്ഗഹേ;
താവകാലികവിസ്സാസ-ഗ്ഗാഹേ പേതപരിഗ്ഗഹേ.
യോ ¶ ¶ പനേത്ഥ ച വത്തബ്ബോ, പാളിമുത്തവിനിച്ഛയോ;
തം മയം പരതോയേവ, ഭണിസ്സാമ പകിണ്ണകേ.
പരാജിതാനേകമലേന വുത്തം;
പാരാജികം യം ദുതിയം ജിനേന;
വുത്തോ സമാസേന മയസ്സ ചത്ഥോ;
വത്തും അസേസേന ഹി കോ സമത്ഥോ.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ ദുതിയപാരാജികകഥാ നിട്ഠിതാ.
തതിയപാരാജികകഥാ
മനുസ്സജാതിം ജാനന്തോ, ജീവിതാ യോ വിയോജയേ;
നിക്ഖിപേയ്യസ്സ സത്ഥം വാ, വദേയ്യ മരണേ ഗുണം.
ദേസേയ്യ മരണൂപായം, ഹോതായമ്പി പരാജിതോ;
അസന്ധേയ്യോവ സോ ഞേയ്യോ, ദ്വേധാ ഭിന്നസിലാ വിയ.
വുത്താ പാണാതിപാതസ്സ, പയോഗാ ഛ മഹേസിനാ;
സാഹത്ഥികോ തഥാണത്തി-നിസ്സഗ്ഗിഥാവരാദയോ.
തത്ഥ കായേന വാ കായ-പടിബദ്ധേന വാ സയം;
മാരേന്തസ്സ പരം ഘാതോ, അയം സാഹത്ഥികോ മതോ.
‘‘ഏവം ത്വം പഹരിത്വാ തം, മാരേഹീ’’തി ച ഭിക്ഖുനോ;
പരസ്സാണാപനം നാമ, അയമാണത്തികോ നയോ.
ദൂരം മാരേതുകാമസ്സ, ഉസുആദിനിപാതനം;
കായേന പടിബദ്ധേന, അയം നിസ്സഗ്ഗിയോ വിധി.
അസഞ്ചാരിമുപായേന, മാരണത്ഥം പരസ്സ ച;
ഓപാതാദിവിധാനം തു, പയോഗോ ഥാവരോ അയം.
പരം ¶ ¶ മാരേതുകാമസ്സ, വിജ്ജായ ജപ്പനം പന;
അയം വിജ്ജാമയോ നാമ, പയോഗോ പഞ്ചമോ മതോ.
സമത്ഥാ മാരണേ യാ ച, ഇദ്ധി കമ്മവിപാകജാ;
അയമിദ്ധിമയോ നാമ, പയോഗോ സമുദീരിതോ.
ഏകേകോ ദുവിധോ തത്ഥ, ഹോതീതി പരിദീപിതോ;
ഉദ്ദേസോപി അനുദ്ദേസോ, ഭേദോ തേസമയം പന.
ബഹുസ്വപി യമുദ്ദിസ്സ, പഹാരം ദേതി ചേ പന;
മരണേന ച തസ്സേവ, കമ്മുനാ തേന ബജ്ഝതി.
അനുദ്ദിസ്സ പഹാരേപി, യസ്സ കസ്സചി ദേഹിനോ;
പഹാരപ്പച്ചയാ തസ്സ, മരണം ചേ പരാജയോ.
മതേ പഹടമത്തേ വാ, പച്ഛാ മുഭയഥാപി ച;
ഹന്താ പഹടമത്തസ്മിം, കമ്മുനാ തേന ബജ്ഝതി.
ഏവം സാഹത്ഥികോ ഞേയ്യോ, തഥാ ആണത്തികോപി ച;
ഏത്താവതാ സമാസേന, ദ്വേ പയോഗാ ഹി ദസ്സിതാ.
വത്ഥു കാലോ ച ദേസോ ച, സത്ഥഞ്ച ഇരിയാപഥോ;
കരണസ്സ വിസേസോതി, ഛ ആണത്തിനിയാമകാ.
മാരേതബ്ബോ ഹി യോ തത്ഥ, സോ ‘‘വത്ഥൂ’’തി പവുച്ചതി;
പുബ്ബണ്ഹാദി സിയാ കാലോ, സത്താനം യോബ്ബനാദി ച.
ദേസോ ഗാമാദി വിഞ്ഞേയ്യോ, സത്ഥം തം സത്തമാരണം;
മാരേതബ്ബസ്സ സത്തസ്സ, നിസജ്ജാദിരിയാപഥോ.
വിജ്ഝനം ഭേദനഞ്ചാപി, ഛേദനം താളനമ്പി വാ;
ഏവമാദിവിധോനേകോ, വിസേസോ കരണസ്സ തു.
‘‘യം മാരേഹീ’’തി ആണത്തോ, അഞ്ഞം മാരേതി ചേ തതോ;
‘‘പുരതോ പഹരിത്വാന, മാരേഹീ’’തി ച ഭാസിതോ.
പച്ഛതോ ¶ പസ്സതോ വാപി, പഹരിത്വാന മാരിതേ;
വത്ഥാണത്തി വിസങ്കേതാ, മൂലട്ഠോ പന മുച്ചതി.
വത്ഥും തം അവിരജ്ഝിത്വാ, യഥാണത്തിഞ്ച മാരിതേ;
ഉഭയേസം യഥാകാലം, കമ്മബദ്ധോ ഉദീരിതോ.
ആണത്തോ ¶ ‘‘അജ്ജ പുബ്ബണ്ഹേ, മാരേഹീ’’തി ച യോ പന;
സോ ചേ മാരേതി സായന്ഹേ, മൂലട്ഠോ പരിമുച്ചതി.
ആണത്തസ്സേവ സോ വുത്തോ;
കമ്മബദ്ധോ മഹേസിനാ;
കാലസ്സ ഹി വിസങ്കേതാ;
ദോസോ നാണാപകസ്സ സോ.
‘‘അജ്ജ മാരേഹി പുബ്ബണ്ഹേ, സ്വേവാ’’തി അനിയാമിതേ;
യദാ കദാചി പുബ്ബണ്ഹേ, വിസങ്കേതോ ന മാരിതേ.
ഏതേനേവ ഉപായേന, കാലഭേദേസു സബ്ബസോ;
സങ്കേതോ ച വിസങ്കേതോ, വേദിതബ്ബോ വിഭാവിനാ.
‘‘ഇമം ഗാമേ ഠിതം വേരിം, മാരേഹീ’’തി ച ഭാസിതോ;
സചേ സോ പന മാരേതി, ഠിതം തം യത്ഥ കത്ഥചി.
നത്ഥി തസ്സ വിസങ്കേതോ, ഉഭോ ബജ്ഝന്തി കമ്മുനാ;
‘‘ഗാമേയേവാ’’തി ആണത്തോ, വനേ വാ സാവധാരണം.
‘‘വനേയേവാ’’തി വാ വുത്തോ, ഗാമേ മാരേതി ചേപി വാ;
വിസങ്കേതോ വിഞ്ഞാതബ്ബോ, മൂലട്ഠോ പരിമുച്ചതി.
ഏതേനേവ ഉപായേന, സബ്ബദേസേസു ഭേദതോ;
സങ്കേതോ ച വിസങ്കേതോ, വേദിതബ്ബോവ വിഞ്ഞുനാ.
‘‘സത്ഥേന പന മാരേഹി, ആണത്തോ’’തി ച കേനചി;
യേന കേനചി സത്ഥേന, വിസങ്കേതോ ന മാരിതേ.
‘‘ഇമിനാ ¶ വാസിനാ ഹീ’’തി, വുത്തോ അഞ്ഞേന വാസിനാ;
‘‘ഇമസ്സാസിസ്സ വാപി ത്വം, ധാരായേതായ മാരയ’’.
ഇതി വുത്തോ സചേ വേരിം, ധാരായ ഇതരായ വാ;
ഥരുനാ വാപി തുണ്ഡേന, വിസങ്കേതോവ മാരിതേ.
ഏതേനേവ ഉപായേന, സബ്ബാവുധകജാതിസു;
സങ്കേതോ ച വിസങ്കേതോ, വേദിതബ്ബോ വിസേസതോ.
‘‘ഗച്ഛന്തമേനം മാരേഹി’’, ഇതി വുത്തോ പരേന സോ;
മാരേതി നം നിസിന്നം ചേ, വിസങ്കേതോ ന വിജ്ജതി.
‘‘നിസിന്നംയേവ ¶ മാരേഹി’’, ‘‘ഗച്ഛന്തംയേവ വാ’’തി ച;
വുത്തോ മാരേതി ഗച്ഛന്തം, നിസിന്നം വാ യഥാക്കമം.
വിസങ്കേതന്തി ഞാതബ്ബം, ഭിക്ഖുനാ വിനയഞ്ഞുനാ;
ഏസേവ ച നയോ ഞേയ്യോ, സബ്ബിരിയാപഥേസു ച.
‘‘മാരേഹീ’’തി ച വിജ്ഝിത്വാ, ആണത്തോ ഹി പരേന സോ;
വിജ്ഝിത്വാവ തമാരേതി, വിസങ്കേതോ ന വിജ്ജതി.
‘‘മാരേഹീ’’തി ച വിജ്ഝിത്വാ, ആണത്തോ ഹി പരേന സോ;
ഛിന്ദിത്വാ യദി മാരേതി, വിസങ്കേതോവ ഹോതി സോ.
ഏതേനേവ ഉപായേന, സബ്ബേസു കരണേസുപി;
സങ്കേതേ ച വിസങ്കേതേ, വേദിതബ്ബോ വിനിച്ഛയോ.
ദീഘം രസ്സം കിസം ഥൂലം, കാളം ഓദാതമേവ വാ;
ആണത്തോ അനിയാമേത്വാ, മാരേഹീതി ച കേനചി.
സോപി യം കിഞ്ചി ആണത്തോ, സചേ മാരേതി താദിസം;
നത്ഥി തത്ഥ വിസങ്കേതോ, ഉഭിന്നമ്പി പരാജയോ.
മനുസ്സം കിഞ്ചി ഉദ്ദിസ്സ, സചേ ഖണതിവാടകം;
ഖണന്തസ്സ ച ഓപാതം, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ദുക്ഖസ്സുപ്പത്തിയാ ¶ തത്ഥ, തസ്സ ഥുല്ലച്ചയം സിയാ;
പതിത്വാ ച മതേ തസ്മിം, തസ്സ പാരാജികം ഭവേ.
നിപതിത്വാ പനഞ്ഞസ്മിം, മതേ ദോസോ ന വിജ്ജതി;
അനുദ്ദിസ്സകമോപാതോ, ഖതോ ഹോതി സചേ പന.
‘‘പതിത്വാ ഏത്ഥ യോ കോചി, മരതൂ’’തി ഹി യത്തകാ;
മരന്തി നിപതിത്വാ ചേ, ദോസാ ഹോന്തിസ്സ തത്തകാ.
ആനന്തരിയവത്ഥുസ്മിം, ആനന്തരിയകം വദേ;
തഥാ ഥുല്ലച്ചയാദീനം, ഹോന്തി ഥുല്ലച്ചയാദയോ.
പതിത്വാ ഗബ്ഭിനീ തസ്മിം, സഗബ്ഭാ ചേ മരിസ്സതി;
ഹോന്തി പാണാതിപാതാ ദ്വേ, ഏകോവേകേകധംസനേ.
അനുബന്ധേത്ഥ ചോരേഹി, പതിത്വാ ചേ മരിസ്സതി;
ഓപാതഖണകസ്സേവ, ഹോതി പാരാജികം കിര.
വേരിനോ ¶ തത്ഥ പാതേത്വാ, സചേ മാരേന്തി വേരിനോ;
പതിതം തത്ഥ മാരേന്തി, നീഹരിത്വാ സചേ ബഹി.
നിബ്ബത്തിത്വാ ഹി ഓപാതേ, മതാ ചേ ഓപപാതികാ;
അസക്കോന്താ ച നിക്ഖന്തും, സബ്ബത്ഥ ച പരാജയോ.
യക്ഖാദയോ പനുദ്ദിസ്സ, ഖണനേ ദുക്ഖസമ്ഭവേ;
ദുക്കടം മരണേ വത്ഥു-വസാ ഥുല്ലച്ചയാദയോ.
മനുസ്സേയേവ ഉദ്ദിസ്സ, ഖതേ ഓപാതകേ പന;
അനാപത്തി പതിത്വാ ഹി, യക്ഖാദീസു മതേസുപി.
തഥാ യക്ഖാദയോ പാണേ, ഖതേ ഉദ്ദിസ്സ ഭിക്ഖുനാ;
നിപതിത്വാ മരന്തേസു, മനുസ്സേസുപ്യയം നയോ.
‘‘പാണിനോ ഏത്ഥ ബജ്ഝിത്വാ, മരന്തൂ’’തി അനുദ്ദിസം;
പാസം ഓഡ്ഡേതി യോ തത്ഥ, സചേ ബജ്ഝന്തി പാണിനോ.
ഹത്ഥതോ മുത്തമത്തസ്മിം, തസ്സ പാരാജികം സിയാ;
ആനന്തരിയവത്ഥുസ്മിം, ആനന്തരിയമേവ ച.
ഉദ്ദിസ്സ ¶ ഹി കതേ പാസേ, യം പനുദ്ദിസ്സ ഓഡ്ഡിതോ;
ബന്ധനേസു തദഞ്ഞേസം, അനാപത്തി പകാസിതാ.
മൂലേന വാ മുധാ വാപി, ദിന്നേ പാസേ പരസ്സ ഹി;
മൂലട്ഠസ്സേവ ഹോതീതി, കമ്മബദ്ധോ നിയാമിതോ.
യേന ലദ്ധോ സചേ ലോപി, പാസമുഗ്ഗളിതമ്പി വാ;
ഥിരം വാപി കരോതേവം, ഉഭിന്നം കമ്മബന്ധനം.
യോ പാസം ഉഗ്ഗളാപേത്വാ, യാതി പാപഭയാ സചേ;
തം ദിസ്വാ പുന അഞ്ഞോപി, സണ്ഠപേതി ഹി തത്ഥ ച.
ബദ്ധാ ബദ്ധാ മരന്തി ചേ, മൂലട്ഠോ ന ച മുച്ചതി;
ഠപേത്വാ ഗഹിതട്ഠാനേ, പാസയട്ഠിം വിമുച്ചതി.
ഗോപേത്വാപി ന മോക്ഖോ ഹി, പാസയട്ഠിം സയംകതം;
തമഞ്ഞോ പുന ഗണ്ഹിത്വാ, സണ്ഠപേതി സചേ പന.
തപ്പച്ചയാ മരന്തേസു, മൂലട്ഠോ ന ച മുച്ചതി;
നാസേത്വാ സബ്ബസോ വാ തം, ഝാപേത്വാ വാ വിമുച്ചതി.
രോപേന്തസ്സ ¶ ച സൂലം വാ, സജ്ജേന്തസ്സ അദൂഹലം;
ഓപാതേന ച പാസേന, സദിസോവ വിനിച്ഛയോ.
അനാപത്തി അസഞ്ചിച്ച, അജാനന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
തഥാമരണചിത്തസ്സ, മതേപ്യുമ്മത്തകാദിനോ.
മനുസ്സപാണിമ്ഹി ച പാണസഞ്ഞിതാ;
സചസ്സ ചിത്തം മരണൂപസംഹിതം;
ഉപക്കമോ തേന ച തസ്സ നാസോ;
പഞ്ചേത്ഥ അങ്ഗാനി മനുസ്സഘാതേ.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ തതിയപാരാജികകഥാ നിട്ഠിതാ.
ചതുത്ഥപാരാജികകഥാ
അസന്തമത്തസ്സിതമേവ ¶ കത്വാ;
ഭവം അധിട്ഠായ ച വത്തമാനം;
അഞ്ഞാപദേസഞ്ച വിനാധിമാനം;
ഝാനാദിഭേദം സമുദാചരേയ്യ.
കായേന വാചായപി വാ തദത്ഥേ;
ഞാതേവ വിഞ്ഞത്തിപഥേ അഭബ്ബോ;
യഥേവ താലോ പന മത്ഥകസ്മിം;
ഛിന്നോ അഭബ്ബോ പുന രുള്ഹിഭാവേ.
അസന്തമേവത്തനി യോ പരസ്സ;
ദീപേതി ഝാനാദിമനന്തരം സോ;
ജാനാതി ചേ ഹോതി ചുതോ ഹി നോ ചേ;
ജാനാതി ഥുല്ലച്ചയമസ്സ ഹോതി.
‘‘യോ ¶ തേ വിഹാരേ വസതീധ ഭിക്ഖു;
സോ ഝാനലാഭീ’’തി ച ദീപിതേ ചേ;
ജാനാതി ഥുല്ലച്ചയമസ്സ നോ ചേ;
ജാനാതി തം ദുക്കടമേവ ഹോതി.
അസന്തമേവത്തനി ധമ്മമേതം;
അത്ഥീതി കത്വാ വദതോധിമാനാ;
വുത്തോ അനാപത്തിനയോ പനേവം;
അവത്തുകാമസ്സ തഥാദികസ്സ.
പാപിച്ഛതാ തസ്സ അസന്തഭാവോ;
ആരോചനഞ്ചേവ മനുസ്സകസ്സ;
നഞ്ഞാപദേസേന തദേവ ഞാണം;
പഞ്ചേത്ഥ അങ്ഗാനി വദന്തി ധീരാ.
പഠമേ ദുതിയേ ചന്തേ, പരിയായോ ന വിജ്ജതി;
ദുതിയേ തതിയേയേവ, ആണത്തി ന പനേതരേ.
ആദി ¶ മേകസമുട്ഠാനം, ദുവങ്ഗം കായചിത്തതോ;
സേസാ ച തിസമുട്ഠാനാ, തേസമങ്ഗാനി സത്ത തു.
സുഖോപേക്ഖായുതം ആദി, തതിയം ദുക്ഖവേദനം;
ദുതിയഞ്ച ചതുത്ഥഞ്ച, തിവേദനമുദീരിതം.
പഠമസ്സട്ഠ ചിത്താനി, തതിയസ്സ ദുവേ പന;
ദുതിയസ്സ ചതുത്ഥസ്സ, ദസ ചിത്താനി ലബ്ഭരേ.
തസ്മാ സചിത്തകം വുത്തം, സബ്ബമേതം ചതുബ്ബിധം;
ക്രിയാ സഞ്ഞാവിമോക്ഖഞ്ച, ലോകവജ്ജന്തി ദീപിതം.
ഇദമാപത്തിയംയേവ, വിധാനം പന യുജ്ജതി;
തസ്മാ ആപത്തിയംയേവ, ഗഹേതബ്ബം വിഭാവിനാ.
മുദുപിട്ഠി ച ലമ്ബീ ച, മുഖഗ്ഗാഹീ നിസീദകോ;
പാരാജികാ ഇമേ തേസം, ചത്താരോ അനുലോമികാ.
ഭിക്ഖുനീനഞ്ച ചത്താരി, വിബ്ഭന്താ ഭിക്ഖുനീ സയം;
തഥാ ഏകാദസാഭബ്ബാ, സബ്ബേതേ ചതുവീസതി.
ഇമേ ¶ പാരാജികാ വുത്താ, ചതുവീസതി പുഗ്ഗലാ;
അഭബ്ബാ ഭിക്ഖുഭാവായ, സീസച്ഛിന്നോവ ജീവിതും.
പണ്ഡകോ ച തിരച്ഛാനോ, ഉഭതോബ്യഞ്ജനോപി ച;
തയോ വത്ഥുവിപന്നാ ഹി, അഹേതുപടിസന്ധികാ.
പഞ്ചാനന്തരികാ ഥേയ്യ-സംവാസോപി ച ദൂസകോ;
തിത്ഥിപക്കന്തകോ ചേതി, ക്രിയാനട്ഠാ പനട്ഠ തേ.
വിനിച്ഛയോ യോ പന സാരഭൂതോ;
പാരാജികാനം കഥിതോ മയായം;
തസ്സാനുസാരേന ബുധേന ഞാതും;
സക്കാ ഹി സേസോപി അസേസതോവ.
പിടകേ ¶ പടുഭാവകരേ പരമേ;
വിനയേ വിവിധേഹി നയേഹി യുതേ;
പരമത്ഥനയം അഭിപത്ഥയതാ;
പരിയാപുണിതബ്ബമയം സതതം.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ ചതുത്ഥപാരാജികകഥാ നിട്ഠിതാ.
സങ്ഘാദിസേസകഥാ
മോചേതുകാമതാചിത്തം, വായാമോ സുക്കമോചനം;
അഞ്ഞത്ര സുപിനന്തേന, ഹോതി സങ്ഘാദിസേസതാ.
പരേനുപക്കമാപേത്വാ, അങ്ഗജാതം പനത്തനോ;
സുക്കം യദി വിമോചേതി, ഗരുകം തസ്സ നിദ്ദിസേ.
സഞ്ചിച്ചുപക്കമന്തസ്സ, അങ്ഗജാതം പനത്തനോ;
ഥുല്ലച്ചയം സമുദ്ദിട്ഠം, സചേ സുക്കം ന മുച്ചതി.
സഞ്ചിച്ചുപക്കമന്തസ്സ ¶ , ആകാസേ കമ്പനേനപി;
ഹോതി ഥുല്ലച്ചയം തസ്സ, യദി സുക്കം ന മുച്ചതി.
വത്ഥിം കീളായ പൂരേത്വാ, പസ്സാവേതും ന വട്ടതി;
നിമിത്തം പന ഹത്ഥേന, കീളാപേന്തസ്സ ദുക്കടം.
തിസ്സന്നം പന ഇത്ഥീനം, നിമിത്തം രത്തചേതസാ;
പുരതോ പച്ഛതോ വാപി, ഓലോകേന്തസ്സ ദുക്കടം.
ഏകേനേകം പയോഗേന, ദിവസമ്പി ച പസ്സതോ;
നാപത്തിയാ ഭവേ അങ്ഗം, ഉമ്മീലനനിമീലനം.
അമോചനാധിപ്പായസ്സ, അനുപക്കമതോപി ച;
സുപിനന്തേന മുത്തസ്മിം, അനാപത്തി പകാസിതാ.
സുക്കവിസട്ഠികഥാ.
ആമസന്തോ ¶ മനുസ്സിത്ഥിം, കായസംസഗ്ഗരാഗതോ;
‘‘മനുസ്സിത്ഥീ’’തി സഞ്ഞായ, ഹോതി സങ്ഘാദിസേസികോ.
ലോമേനന്തമസോ ലോമം, ഫുസന്തസ്സാപി ഇത്ഥിയാ;
കായസംസഗ്ഗരാഗേന, ഹോതി ആപത്തി ഭിക്ഖുനോ.
ഇത്ഥിയാ യദി സമ്ഫുട്ഠോ, ഫസ്സം സേവനചേതനോ;
വായമിത്വാധിവാസേതി, ഹോതി സങ്ഘാദിസേസതാ.
ഏകേന പന ഹത്ഥേന, ഗഹേത്വാ ദുതിയേന വാ;
തത്ഥ തത്ഥ ഫുസന്തസ്സ, ഏകാവാപത്തി ദീപിതാ.
അഗ്ഗഹേത്വാ ഫുസന്തസ്സ, യാവ പാദഞ്ച സീസതോ;
കായാ ഹത്ഥമമോചേത്വാ, ഏകാവ ദിവസമ്പി ച.
അങ്ഗുലീനം തു പഞ്ചന്നം, ഗഹണേ ഏകതോ പന;
ഏകായേവ സിയാപത്തി, ന ഹി കോട്ഠാസതോ സിയാ.
നാനിത്ഥീനം സചേ പഞ്ച, ഗണ്ഹാത്യങ്ഗുലിയോ പന;
ഏകതോ പഞ്ച സങ്ഘാദി-സേസാ ഹോന്തിസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
ഇത്ഥിയാ വിമതിസ്സാപി, പണ്ഡകാദികസഞ്ഞിനോ;
കായേന ഇത്ഥിയാ കായ-സമ്ബദ്ധം ഫുസതോപി വാ.
പണ്ഡകേ ¶ യക്ഖിപേതീസു, തസ്സ ഥുല്ലച്ചയം സിയാ;
ദുക്കടം കായസംസഗ്ഗേ, തിരച്ഛാനഗതിത്ഥിയാ.
ഭിക്ഖുനോ പടിബദ്ധേന, കായേന പന ഇത്ഥിയാ;
കായേന പടിബദ്ധഞ്ച, ഫുസന്തസ്സപി ദുക്കടം.
ഇത്ഥീനം ഇത്ഥിരൂപഞ്ച, ദാരുലോഹമയാദികം;
താസം വത്ഥമലങ്കാരം, ആമസന്തസ്സ ദുക്കടം.
തത്ഥജാതഫലം ഖജ്ജം, മുഗ്ഗാദിം തത്ഥജാതകം;
ധഞ്ഞാനി പന സബ്ബാനി, ആമസന്തസ്സ ദുക്കടം.
സബ്ബം ¶ ധമനസങ്ഖാദിം, പഞ്ചങ്ഗതുരിയമ്പി ച;
രതനാനി ച സബ്ബാനി, ആമസന്തസ്സ ദുക്കടം.
സബ്ബമാവുധഭണ്ഡഞ്ച, ജിയാ ച ധനുദണ്ഡകോ;
അനാമാസമിദം സബ്ബം, ജാലഞ്ച സരവാരണം.
സുവണ്ണപടിബിമ്ബാദി, ചേതിയം ആരകൂടകം;
അനാമാസന്തി നിദ്ദിട്ഠം, കുരുന്ദട്ഠകഥായ ഹി.
സബ്ബം ഓനഹിതും വാപി, ഓനഹാപേതുമേവ വാ;
വാദാപേതുഞ്ച വാദേതും, വാദിതം ന ച വട്ടതി.
‘‘കരിസ്സാമുപഹാര’’ന്തി, വുത്തേന പന ഭിക്ഖുനാ;
പൂജാ ബുദ്ധസ്സ കാതബ്ബാ, വത്തബ്ബാതി ച വിഞ്ഞുനാ.
സയം ഫുസിയമാനസ്സ, ഇത്ഥിയാ പന ധുത്തിയാ;
അവായമിത്വാ കായേന, ഫസ്സം പടിവിജാനതോ.
അനാപത്തി അസഞ്ചിച്ച, അജാനന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
മോക്ഖാധിപ്പായിനോ ചേവ, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ.
പഠമേന സമാനാവ, സമുട്ഠാനാദയോ പന;
കായസംസഗ്ഗരാഗസ്സ, തഥാ സുക്കവിസട്ഠിയാ.
കായസംസഗ്ഗകഥാ.
ദുട്ഠുല്ലവാചസ്സാദേന, ഇത്ഥിയാ ഇത്ഥിസഞ്ഞിനോ;
ദ്വിന്നഞ്ച പന മഗ്ഗാനം, വണ്ണാവണ്ണവസേന ച.
മേഥുനയാചനാദീഹി ¶ , ഓഭാസന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
വിഞ്ഞും അന്തമസോ ഹത്ഥ-മുദ്ദായപി ഗരും സിയാ.
‘‘സിഖരണീസി ¶ , സമ്ഭിന്നാ, ഉഭതോബ്യഞ്ജനാ’’തി ച;
അക്കോസവചനേനാപി, ഗരുകം തു സുണന്തിയാ.
പുനപ്പുനോഭാസന്തസ്സ, ഏകവാചായ വാ ബഹൂ;
ഗണനായ ച വാചാനം, ഇത്ഥീനം ഗരുകാ സിയും.
സാ ചേ നപ്പടിജാനാതി, തസ്സ ഥുല്ലച്ചയം സിയാ;
ആദിസ്സ ഭണനേ ചാപി, ഉബ്ഭജാണുമധക്ഖകം.
ഉബ്ഭക്ഖകമധോജാണു-മണ്ഡലം പന ഉദ്ദിസം;
വണ്ണാദിഭണനേ കായ-പടിബദ്ധേ ച ദുക്കടം.
ഥുല്ലച്ചയം ഭവേ തസ്സ, പണ്ഡകേ യക്ഖിപേതിസു;
അധക്ഖകോബ്ഭജാണുമ്ഹി, ദുക്കടം പണ്ഡകാദിസു.
ഉബ്ഭക്ഖകമധോജാണു-മണ്ഡലേപി അയം നയോ;
സബ്ബത്ഥ ദുക്കടം വുത്തം, തിരച്ഛാനഗതിത്ഥിയാ.
അത്ഥധമ്മപുരേക്ഖാരം, കത്വാ ഓഭാസതോപി ച;
വദതോപി അനാപത്തി, പുരക്ഖത്വാനുസാസനിം.
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീനം, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ;
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, വേദനേത്ഥ ദ്വിധാ മതാ.
ദുട്ഠുല്ലവാചാകഥാ.
വണ്ണം പനത്തനോ കാമ-പാരിചരിയായ ഭാസതോ;
തസ്മിംയേവ ഖണേ സാ ചേ, ജാനാതി ഗരുകം സിയാ.
നോ ചേ ജാനാതി സാ യക്ഖി-പേതിദേവീസു പണ്ഡകേ;
ഹോതി ഥുല്ലച്ചയം തസ്സ, സേസേ ആപത്തി ദുക്കടം.
ചീവരാദീഹി അഞ്ഞേഹി, വത്ഥുകാമേഹി അത്തനോ;
നത്ഥി ദോസോ ഭണന്തസ്സ, പാരിചരിയായ വണ്ണനം.
ഇത്ഥിസഞ്ഞാ ¶ മനുസ്സിത്ഥീ, പാരിചരിയായ രാഗിതാ;
ഓഭാസോ തേന രാഗേന, ഖണേ തസ്മിം വിജാനനം.
പഞ്ചങ്ഗാനി ¶ ഇമാനേത്ഥ, വേദിതബ്ബാനി വിഞ്ഞുനാ;
സമുട്ഠാനാദയോപ്യസ്സ, അനന്തരസമാ മതാ.
അത്തകാമപാരിചരിയകഥാ.
പടിഗ്ഗണ്ഹാതി സന്ദേസം, പുരിസസ്സിത്ഥിയാപി വാ;
വീമംസതി ഗരു ഹോതി, പച്ചാഹരതി ചേ പന.
‘‘യസ്സാ ഹി സന്തികം ഗന്ത്വാ, ആരോചേഹീ’’തി പേസിതോ;
തമദിസ്വാ തദഞ്ഞസ്സ, അവസ്സാരോചകസ്സ സോ.
‘‘ആരോചേഹീ’’തി വത്വാ തം, പച്ചാഹരതി ചേ പന;
ഭിക്ഖു സങ്ഘാദിസേസമ്ഹാ, സഞ്ചരിത്താ ന മുച്ചതി.
‘‘മാതരാ രക്ഖിതം ഇത്ഥിം, ഗച്ഛ ബ്രൂഹീ’’തി പേസിതോ;
പിതുരക്ഖിതമഞ്ഞം വാ, വിസങ്കേതോവ ഭാസതോ.
പടിഗ്ഗണ്ഹനതാദീഹി, തീഹി അങ്ഗേഹി സംയുതേ;
സഞ്ചരിത്തേ സമാപന്നേ, ഗരുകാപത്തിമാദിസേ.
ദ്വീഹി ഥുല്ലച്ചയം വുത്തം, പണ്ഡകാദീസു തീഹിപി;
ഏകേനേവ ച സബ്ബത്ഥ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ചേതിയസ്സ ച സങ്ഘസ്സ, ഗിലാനസ്സ ച ഭിക്ഖുനോ;
ഗച്ഛതോ പന കിച്ചേന, അനാപത്തി പകാസിതാ.
മനുസ്സത്തം തഥാ തസ്സാ, നനാലംവചനീയതാ;
പടിഗ്ഗണ്ഹനതാദീനം, വസാ പഞ്ചങ്ഗികം മതം.
ഇദഞ്ഹി ഛസമുട്ഠാനം, അചിത്തകമുദീരിതം;
അലംവചനീയത്തം വാ, പണ്ണത്തിം വാ അജാനതോ.
ഗഹേത്വാ ¶ സാസനം കായ-വികാരേനൂപഗമ്മ തം;
വീമംസിത്വാ ഹരന്തസ്സ, ഗരുകം കായതോ സിയാ.
സുത്വാ യഥാനിസിന്നോവ, വചനം ഇത്ഥിയാ പുന;
തം തത്ഥേവാഗതസ്സേവ, ആരോചേന്തസ്സ വാചതോ.
അജാനന്തസ്സ പണ്ണത്തിം, കായവാചാഹി തം വിധിം;
കരോതോ ഹരതോ വാപി, ഗരുകം കായവാചതോ.
ജാനിത്വാപി ¶ കരോന്തസ്സ, ഗരുകാപത്തിയോ തഥാ;
സചിത്തകേഹി തീഹേവ, സമുട്ഠാനേഹി ജായരേ.
സഞ്ചരിത്തകഥാ.
സയംയാചിതകേഹേവ, കുടികം അപ്പമാണികം;
അത്തുദ്ദേസം കരോന്തസ്സ, തഥാദേസിതവത്ഥുകം.
ഹോന്തി സങ്ഘാദിസേസാ ദ്വേ, സാരമ്ഭാദീസു ദുക്കടം;
സചേ ഏകവിപന്നാ സാ, ഗരുകം ഏകകം സിയാ.
പുരിസം യാചിതും കമ്മ-സഹായത്ഥായ വട്ടതി;
മൂലച്ഛേജ്ജവസേനേവ, യാചമാനസ്സ ദുക്കടം.
അവജ്ജം ഹത്ഥകമ്മമ്പി, യാചിതും പന വട്ടതി;
ഹത്ഥകമ്മമ്പി നാമേതം, കിഞ്ചി വത്ഥു ന ഹോതി ഹി.
ഗോണമായാചമാനസ്സ, ഠപേത്വാ ഞാതകാദികേ;
ദുക്കടം തസ്സ നിദ്ദിട്ഠം, മൂലച്ഛേജ്ജേന തേസുപി.
‘‘ഗോണം ദേമാ’’തി വുത്തേപി, ഗഹേതും ന ച വട്ടതി;
സകടം ദാരുഭണ്ഡത്താ, ഗഹേതും പന വട്ടതി.
വാസിഫരസുകുദ്ദാല-കുഠാരാദീസ്വയം നയോ;
അനജ്ഝാവുത്ഥകം സബ്ബം, ഹരാപേതുമ്പി വട്ടതി.
വല്ലിആദിമ്ഹി ¶ സബ്ബസ്മിം, ഗരുഭണ്ഡപ്പഹോനകേ;
പരേസം സന്തകേയേവ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
പച്ചയേസു ഹി തീസ്വേവ, വിഞ്ഞത്തി ന ച വട്ടതി;
തതിയേ പരികഥോഭാസ-നിമിത്താനി ച ലബ്ഭരേ.
‘‘അദേസിതേ ച വത്ഥുസ്മിം, പമാണേനാധികം കുടിം;
കരിസ്സാമീ’’തി ചിന്തേത്വാ, അരഞ്ഞം ഗച്ഛതോപി ച.
ഫരസും വാപി വാസിം വാ, നിസേന്തസ്സാപി ദുക്കടം;
ഛിന്ദതോ ദുക്കടം രുക്ഖം, തസ്സ പാചിത്തിയാ സഹ.
ഏവം പുബ്ബപയോഗസ്മിം, കുടികാരകഭിക്ഖുനോ;
യഥാപയോഗമാപത്തിം, വിനയഞ്ഞൂ വിനിദ്ദിസേ.
യാ ¶ പന ദ്വീഹി പിണ്ഡേഹി, നിട്ഠാനം തു ഗമിസ്സതി;
ഹോതി ഥുല്ലച്ചയം തേസു, പഠമേ ദുതിയേ ഗരു.
അനാപത്തി സചഞ്ഞസ്സ, ദേതി വിപ്പകതം കുടിം;
തഥാ ഭൂമിം സമം കത്വാ, ഭിന്ദതോപി ച തം കുടിം.
ഗുഹം ലേണം കരോന്തസ്സ, തിണപണ്ണച്ഛദമ്പി വാ;
വാസാഗാരം ഠപേത്വാന, അഞ്ഞസ്സത്ഥായ വാ തഥാ.
ദേസാപേത്വാവ ഭിക്ഖൂഹി, വത്ഥും പന ച ഭിക്ഖുനോ;
ക്രിയതോവ സമുട്ഠാതി, കരോതോ അപ്പമാണികം.
അദേസേത്വാ കരോന്തസ്സ, തം ക്രിയാക്രിയതോ സിയാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സേസാ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
കുടികാരസിക്ഖാപദകഥാ.
അദേസേത്വാ സചേ വത്ഥും, യോ കരേയ്യ മഹല്ലകം;
വിഹാരം അത്തവാസത്ഥം, ഗരുകം തസ്സ നിദ്ദിസേ.
പമാണാതിക്കമേനാപി ¶ , ദോസോ നത്ഥി മഹല്ലകേ;
തസ്മാ ക്രിയസമുട്ഠാനാ-ഭാവം സമുപലക്ഖയേ.
പമാണനിയമാഭാവാ, ഏകസങ്ഘാദിസേസതാ;
സമുട്ഠാനാദികം സേസം, അനന്തരസമം മതം.
മഹല്ലകകഥാ.
പാരാജികാനി വുത്താനി, ചതുവീസതി സത്ഥുനാ;
ഭിക്ഖുനോ അനുരൂപാനി, തേസു ഏകൂനവീസതി.
അമൂലകേന ചോദേതി, ഹുത്വാ ചാവനചേതനോ;
സുദ്ധം വാ യദി വാസുദ്ധം, തേസു അഞ്ഞതരേന യോ.
ഗരുകം തസ്സ ആപത്തിം, കതോകാസമ്ഹി നിദ്ദിസേ;
തഥേവ അകതോകാസേ, ദുക്കടാപത്തിയാ സഹ.
‘‘കോണ്ഠോസി ച നിഗണ്ഠോസി;
സാമണേരോസി താപസോ;
ഗഹട്ഠോസി ¶ തഥാ ജേട്ഠ-;
ബ്ബതികോസി ഉപാസകോ.
ദുസ്സീലോ പാപധമ്മോസി, അന്തോപൂതി അവസ്സുതോ’’;
ഇച്ചേവമ്പി വദന്തസ്സ, ഗരുകം തസ്സ നിദ്ദിസേ.
സമ്മുഖാ ഹത്ഥമുദ്ദായ, ചോദേന്തസ്സപി തങ്ഖണേ;
തം ചേ പരോ വിജാനാതി, ഹോതി ആപത്തി ഭിക്ഖുനോ.
ഗരുകം സമ്മുഖേ ഠത്വാ, ചോദാപേന്തസ്സ കേനചി;
തസ്സ വാചായ വാചായ, ചോദാപേന്തസ്സ നിദ്ദിസേ.
അഥ സോപി ‘‘മയാ ദിട്ഠം, സുതം വാ’’തി ച ഭാസതി;
തേസം ദ്വിന്നമ്പി സങ്ഘാദി-സേസോ ഹോതി ന സംസയോ.
ദൂതം ¶ വാ പന പേസേത്വാ, പണ്ണം വാ പന സാസനം;
ചോദാപേന്തസ്സ ആപത്തി, ന ഹോതീതി പകാസിതാ.
തഥാ സങ്ഘാദിസേസേഹി, വുത്തേ ചാവനസഞ്ഞിനോ;
ഹോതി പാചിത്തിയാപത്തി, സേസാപത്തീഹി ദുക്കടം.
അക്കോസനാധിപ്പായസ്സ, അകതോകാസമത്തനാ;
സഹ പാചിത്തിയേനസ്സ, വദന്തസ്സ ച ദുക്കടം.
അസമ്മുഖാ വദന്തസ്സ, ആപത്തീഹിപി സത്തഹി;
തഥാ കമ്മം കരോന്തസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ന ദോസുമ്മത്തകാദീനം, ഹോതി പഞ്ചങ്ഗസംയുതം;
ഉപസമ്പന്നതാ തസ്മിം, പുഗ്ഗലേ സുദ്ധസഞ്ഞിതാ.
പാരാജികേന ചോദേതി, യേന തസ്സ അമൂലതാ;
സമ്മുഖാ ചോദനാ ചേവ, തസ്സ ചാവനസഞ്ഞിനോ.
തങ്ഖണേ ജാനനഞ്ചേവ, പഞ്ചങ്ഗാനി ഭവന്തി ഹി;
ഇദം തു തിസമുട്ഠാനം, സചിത്തം ദുക്ഖവേദനം.
ദുട്ഠദോസകഥാ.
ലേസമത്തമുപാദായ, ഭിക്ഖുമന്തിമവത്ഥുനാ;
ചോദേയ്യ ഗരുകാപത്തി, സചേ ചാവനചേതനോ.
ചോദേതി ¶ വാ തഥാസഞ്ഞീ, ചോദാപേതി പരേന വാ;
അനാപത്തി സിയാ സേസോ, അനന്തരസമോ മതോ.
ദുതിയദുട്ഠദോസകഥാ.
സമഗ്ഗസ്സ ച സങ്ഘസ്സ, ഭേദത്ഥം വായമേയ്യ യോ;
ഭേദഹേതും ഗഹേത്വാ വാ, തിട്ഠേയ്യ പരിദീപയം.
സോ ¶ ഹി ഭിക്ഖൂഹി വത്തബ്ബോ, ‘‘ഭേദത്ഥം മാ പരക്കമ’’;
ഇതി ‘‘സങ്ഘസ്സ മാ തിട്ഠ, ഗഹേത്വാ ഭേദകാരണം’’.
വുച്ചമാനോ ഹി തേഹേവ, നിസ്സജ്ജേയ്യ ന ചേവ യം;
സമനുഭാസിതബ്ബോ തം, അച്ചജം ഗരുകം ഫുസേ.
പരക്കമന്തം സങ്ഘസ്സ, ഭിക്ഖും ഭേദായ ഭിക്ഖുനോ;
ദിസ്വാ സുത്വാ ഹി ഞത്വാ വാ, അവദന്തസ്സ ദുക്കടം.
ഗന്ത്വാ ച പന വത്തബ്ബോ, അദ്ധയോജനതാദികം;
ദൂരമ്പി പന ഗന്തബ്ബം, സചേ സക്കോതി താവദേ.
തിക്ഖത്തും പന വുത്തസ്സ, അപരിച്ചജതോപി തം;
ദൂതം വാ പന പണ്ണം വാ, പേസതോപി ച ദുക്കടം.
ഞത്തിയാ പരിയോസാനേ, ദുക്കടം പരിദീപിതം;
കമ്മവാചാഹി ച ദ്വീഹി, ഹോതി ഥുല്ലച്ചയം ദ്വയം.
യ്യ-കാരേ പന സമ്പത്തേ, ഗരുകേയേവ തിട്ഠതി;
പസ്സമ്ഭന്തി ഹി തിസ്സോപി, ഭിക്ഖുനോ ദുക്കടാദയോ.
അകതേ പന കമ്മസ്മിം, അപരിച്ചജതോപി ച;
തസ്സ സങ്ഘാദിസേസേന, അനാപത്തി പകാസിതാ.
ഞത്തിതോ പന പുബ്ബേ വാ, പച്ഛാ വാ തങ്ഖണേപി വാ;
അസമ്പത്തേ യ്യ-കാരസ്മിം, പടിനിസ്സജ്ജതോപി ച.
പടിനിസ്സജ്ജതോ വാപി, തം വാ സമനുഭാസതോ;
തഥേവുമ്മത്തകാദീനം, അനാപത്തി പകാസിതാ.
യഞ്ഹി ഭിക്ഖുമനുദ്ദിസ്സ, മച്ഛമംസം കതം ഭവേ;
യസ്മിഞ്ച നിബ്ബേമതികോ, തം സബ്ബം തസ്സ വട്ടതി.
സമുദ്ദിസ്സ ¶ കതം ഞത്വാ, ഭുഞ്ജന്തസ്സേവ ദുക്കടം;
തഥാ അകപ്പിയം മംസം, അജാനിത്വാപി ഖാദതോ.
ഹത്ഥുസ്സച്ഛമനുസ്സാനം ¶ , അഹികുക്കുരദീപിനം;
സീഹബ്യഗ്ഘതരച്ഛാനം, മംസം ഹോതി അകപ്പിയം.
ഥുല്ലച്ചയം മനുസ്സാനം, മംസേ സേസേസു ദുക്കടം;
സചിത്തകം സമുദ്ദിസ്സ-കതം സേസമചിത്തകം.
പുച്ഛിത്വായേവ മംസാനം, ഭിക്ഖൂനം ഗഹണം പന;
ഏതം വത്തന്തി വത്തട്ഠാ, വദന്തി വിനയഞ്ഞുനോ.
ഇദമേകസമുട്ഠാനം, വുത്തം സമനുഭാസനം;
കായകമ്മം വചീകമ്മം, അക്രിയം ദുക്ഖവേദനം.
സങ്ഘഭേദകഥാ.
ദുതിയേ സങ്ഘഭേദസ്മിം, വത്തബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി;
സമുട്ഠാനാദയോപിസ്സ, പഠമേന സമാ മതാ.
ദുതിയസങ്ഘഭേദകഥാ.
ഉദ്ദേസപരിയാപന്നേ, ഭിക്ഖു ദുബ്ബചജാതികോ;
അവചനീയമത്താനം, കരോതി ഗരുകം സിയാ.
ദുബ്ബചേപി പനേതസ്മിം, സങ്ഘഭേദകവണ്ണനേ;
സബ്ബോ വുത്തനയേനേവ, വേദിതബ്ബോ വിനിച്ഛയോ.
ദുബ്ബചകഥാ.
യോ ഛന്ദഗാമിതാദീഹി, പാപേന്തോ കുലദൂസകോ.
കമ്മേ കരിയമാനേ തം, അച്ചജം ഗരുകം ഫുസേ.
ചുണ്ണം പണ്ണം ഫലം പുപ്ഫം, വേളും കട്ഠഞ്ച മത്തികം;
കുലസങ്ഗഹണത്ഥായ, അത്തനോ വാ പരസ്സ വാ.
സന്തകം ¶ ദദതോ ഹോതി, കുലദൂസനദുക്കടം;
ഭണ്ഡഗ്ഘേന ച കാതബ്ബോ, ഥേയ്യാ സങ്ഘഞ്ഞസന്തകേ.
സങ്ഘികം ¶ ഗരുഭണ്ഡം വാ, സേനാസനനിയാമിതം;
യോപിസ്സരവതായേവ, ദേന്തോ ഥുല്ലച്ചയം ഫുസേ.
ഹരിത്വാ വാ ഹരാപേത്വാ, പക്കോസിത്വാഗതസ്സ വാ;
കുലസങ്ഗഹണത്ഥായ, പുപ്ഫം ദേന്തസ്സ ദുക്കടം.
ഹരിത്വാ വാ ഹരാപേത്വാ, പിതൂനം പന വട്ടതി;
ദാതും പുപ്ഫം പനഞ്ഞസ്സ, ആഗതസ്സേവ ഞാതിനോ.
തഞ്ച ഖോ വത്ഥുപൂജത്ഥം, ദാതബ്ബം ന പനഞ്ഞഥാ;
സിവാദിപൂജനത്ഥം വാ, മണ്ഡനത്ഥം ന വട്ടതി.
ഫലാദീസുപി സേസേസു, ഭിക്ഖുനാ വിനയഞ്ഞുനാ;
പുപ്ഫേ വുത്തനയേനേവ, വേദിതബ്ബോ വിനിച്ഛയോ.
പുപ്ഫാദിഭാജനേ കോചി, ആഗച്ഛതി സചേ പന;
സമ്മതേനസ്സ ദാതബ്ബം, ഞാപേത്വാ ഇതരേന തു.
ഉപഡ്ഢഭാഗം ദാതബ്ബം, ഇതി വുത്തം കുരുന്ദിയം;
‘‘ഥോകം ഥോക’’ന്തി നിദ്ദിട്ഠം, മഹാപച്ചരിയം പന.
ഗിലാനാനം മനുസ്സാനം, ദാതബ്ബം തു സകം ഫലം;
പരിബ്ബയവിഹീനസ്സ, സമ്പത്തിസ്സരിയസ്സപി.
സങ്ഘാരാമേ യഥാ യത്ര, സങ്ഘേന കതികാ കതാ;
ഫലരുക്ഖപരിച്ഛേദം, കത്വാ തത്രാഗതസ്സപി.
ഫലം യഥാപരിച്ഛേദം, ദദതോ പന വട്ടതി;
‘‘ദസ്സേതബ്ബാപി വാ രുക്ഖാ’’, ‘‘ഇതോ ഗണ്ഹ ഫല’’ന്തി ച.
സയം ഖണിത്വാ പഥവിം, മാലാഗച്ഛാദിരോപനേ;
ഹോതി പാചിത്തിയേനസ്സ, ദുക്കടം കുലദൂസനേ.
അകപ്പിയേന ¶ വാക്യേന, തഥാ രോപാപനേപി ച;
സബ്ബത്ഥ ദുക്കടം വുത്തം, ഭിക്ഖുനോ കുലദൂസനേ.
രോപനേ ദുക്കടംയേവ, ഹോതി കപ്പിയഭൂമിയം;
തഥാ രോപാപനേ വുത്തം, ഉഭയത്ഥ ച ഭിക്ഖുനോ.
സകിം ആണത്തിയാ തസ്സ, ബഹൂനം രോപനേ പന;
സദുക്കടാ തു പാചിത്തി, സുദ്ധം വാ ദുക്കടം സിയാ.
കപ്പിയേനേവ ¶ വാക്യേന, ഉഭയത്ഥ ച ഭൂമിയാ;
രോപനേ പരിഭോഗത്ഥം, ന ദോസോ കോചി വിജ്ജതി.
കപ്പിയഭൂമി ചേ ഹോതി, സയം രോപേതുമേവ ച;
വട്ടതീതി ച നിദ്ദിട്ഠം, മഹാപച്ചരിയം പന.
ആരാമാദീനമത്ഥായ, സയം സംരോപിതസ്സ വാ;
വട്ടതേവ ച ഭിക്ഖൂനം, തം ഫലം പരിഭുഞ്ജിതും.
സിഞ്ചനേ പന സബ്ബത്ഥ, സയം സിഞ്ചാപനേപി ച;
അകപ്പിയോദകേനേവ, ഹോതി പാചിത്തി ഭിക്ഖുനോ.
കുലസങ്ഗഹണത്ഥഞ്ച, പരിഭോഗത്ഥമേവ വാ;
സദ്ധിം പാചിത്തിയേനസ്സ, സിഞ്ചതോ ഹോതി ദുക്കടം.
തേസംയേവ പനത്ഥായ, ദ്വിന്നം കപ്പിയവാരിനാ;
സിഞ്ചനേ ദുക്കടം വുത്തം, തഥാ സിഞ്ചാപനേപി ച.
കുലസങ്ഗഹണത്ഥായ, പുപ്ഫാനം ഓചിനാപനേ;
സയമോചിനനേ ചാപി, സപാചിത്തിയദുക്കടം.
പുപ്ഫാനം ഗണനായസ്സ, പുപ്ഫമോചിനതോ പന;
ഹോതി പാചിത്തിയാപത്തി, കുലത്ഥം ചേ സദുക്കടാ.
ഗന്ഥിമം ഗോപ്ഫിമം നാമ, വേധിമം വേഠിമമ്പി ച;
പൂരിമം വായിമം ചേതി, ഛബ്ബിധോ പുപ്ഫസങ്ഗഹോ.
തത്ഥ ¶ ദണ്ഡേന ദണ്ഡം വാ, വണ്ടേനപി ച വണ്ടകം;
ഗന്ഥിത്വാ കരണം സബ്ബം, ‘‘ഗന്ഥിമ’’ന്തി പവുച്ചതി.
ഗോപ്ഫിമം നാമ ഗോപ്ഫേത്വാ, സുത്താദീഹി കരീയതി;
ഏകതോവണ്ടികാ മാലാ, ഉഭതോവണ്ടികാ ച തം.
വേധിമം നാമ വിജ്ഝിത്വാ, ബുന്ദേസു മകുലാദികം;
ആവുതാ സൂചിആദീഹി, മാലാവികതി വുച്ചതി.
വേഠിമം നാമ വേഠേത്വാ, കതം മാലാഗുണേഹി വാ;
വാകാദീഹി ച ബദ്ധം വാ, ‘‘വേഠിമ’’ന്തി പവുച്ചതി.
പൂരിമം പന ദട്ഠബ്ബം, പുപ്ഫമാലാഹി പൂരണേ;
ബോധിം പുപ്ഫപടാദീനം, പരിക്ഖേപേസു ലബ്ഭതി.
വായിമം ¶ നാമ ദട്ഠബ്ബം, പുപ്ഫരൂപപടാദിസു;
പുപ്ഫമാലാഗുണേഹേവ, വായിത്വാ കരണേ പന.
സബ്ബമേതം സയം കാതും, കാരാപേതും പരേഹി വാ;
ഭിക്ഖൂനം ഭിക്ഖുനീനഞ്ച, ബുദ്ധസ്സപി ന വട്ടതി.
തഥാ കലമ്ബകം കാതും, അഡ്ഢചന്ദകമേവ വാ;
അഞ്ഞേഹി പൂരിതം പുപ്ഫ-പടം വാ വായിതുമ്പി ച.
പിട്ഠകാചമയം ദാമം, ഗേണ്ഡുപുപ്ഫമയമ്പി ച;
ഖരപത്തമയം മാലം, സബ്ബം കാതും ന വട്ടതി.
കണികാരാദിപുപ്ഫാനി, വിതാനേ ബദ്ധകണ്ടകേ;
ഹീരാദീഹി പടാകത്ഥം, വിജ്ഝന്തസ്സപി ദുക്കടം.
കണ്ടകാദീഹി ഭിക്ഖുസ്സ, ഏകപുപ്ഫമ്പി വിജ്ഝിതും;
പുപ്ഫേസുയേവ വാ പുപ്ഫം, പവേസേതും ന വട്ടതി.
അസോകപിണ്ഡിആദീനം, അന്തരേ ധമ്മരജ്ജുയാ;
പവേസേന്തസ്സ പുപ്ഫാനി, ന ദോസോ കോചി വിജ്ജതി.
ഠപിതേസു ¶ പവേസേത്വാ, കദലിച്ഛത്തഭിത്തിസു;
കണ്ടകേസുപി പുപ്ഫാനി, വിജ്ഝന്തസ്സപി ദുക്കടം.
കപ്പിയം പന വത്തബ്ബം, വചനം വത്ഥുപൂജനേ;
നിമിത്തോഭാസപരിയാ, വട്ടന്തീതി പകാസിതാ.
ന കേവലമകത്തബ്ബം, കുലദൂസനമേവ ച;
അഥ ഖോ വേജ്ജകമ്മാദി, ന കത്തബ്ബം കുദാചനം.
കാതബ്ബം പന ഭേസജ്ജം, പഞ്ചന്നം സഹധമ്മിനം;
കത്വാപ്യകതവിഞ്ഞത്തിം, കാ കഥാ അത്തനോ ധനേ.
തഥാ മാതാപിതൂനമ്പി, തദുപട്ഠാകജന്തുനോ;
ഭണ്ഡുകസ്സത്തനോ ചേവ, വേയ്യാവച്ചകരസ്സപി.
ജേട്ഠഭാതാ കനിട്ഠോ ച, തഥാ ഭഗിനിയോ ദുവേ;
ചൂളമാതാ ചൂളപിതാ, മഹാമാതാ മഹാപിതാ.
പിതുച്ഛാ മാതുലോ ചാതി, ദസിമേ ഞാതയോ മതാ;
ഇമേസമ്പി ദസന്നഞ്ച, കാതും വട്ടതി ഭിക്ഖുനോ.
സചേ ¶ ഭേസജ്ജമേതേസം, നപ്പഹോതി ന ഹോതി വാ;
യാചന്തിപി ച തം ഭിക്ഖും, ദാതബ്ബം താവകാലികം.
സചേ തേ ന ച യാചന്തി, ദാതബ്ബം താവകാലികം;
ആഭോഗം പന കത്വാ വാ, ‘‘ദസ്സന്തി പുന മേ ഇമേ’’.
ഏതേസം തു കുലാ യാവ, സത്തമാ കുലദൂസനം;
ഭേസജ്ജകരണാപത്തി, വിഞ്ഞത്തി വാ ന രൂഹതി.
ഭാതുജായാപി വാ ഹോതി, സചേ ഭഗിനിസാമികോ;
സചേ തേ ഞാതകാ ഹോന്തി, കാതും തേസമ്പി വട്ടതി.
അഞ്ഞാതകാ സചേ ഹോന്തി, ഭാതുനോ അനുജായ വാ;
‘‘തുമ്ഹാകം ജഗ്ഗനട്ഠാനേ, ദേഥാ’’തി ച വദേ ബുധോ.
അഥ ¶ തേസമ്പി പുത്താനം, കത്വാ ദാതബ്ബമേവ വാ;
‘‘മാതാപിതൂനം തുമ്ഹാകം, ദേഥാ’’തി വിനയഞ്ഞുനാ.
അഞ്ഞോപി യോ കോചി പനിസ്സരോ വാ;
ചോരോപി വാ യുദ്ധപരാജിതോ വാ;
ആഗന്തുകോ ഖീണപരിബ്ബയോ വാ;
അകല്ലകോ ഞാതിജനുജ്ഝിതോ വാ.
ഏതേസം പന സബ്ബേസം, അപച്ചാസീസതാ സതാ;
കാതബ്ബോ പടിസന്ഥാരോ, ഭിക്ഖുനാ സാധുനാധുനാ.
പരിത്തോദകസുത്താനി, വുത്തേ ദേഥാതി കേനചി;
ജലം ഹത്ഥേന ചാലേത്വാ, മദ്ദിത്വാ പന സുത്തകം.
ദാതബ്ബം ഭിക്ഖുനാ കത്വാ, തേസമേവ ച സന്തകം;
അത്തനോ ഉദകം തേസം, സുത്തം വാ ദേതി ദുക്കടം.
അനാമട്ഠോപി ദാതബ്ബോ, പിണ്ഡപാതോ വിജാനതാ;
ദ്വിന്നം മാതാപിതൂനമ്പി, തദുപട്ഠായകസ്സ ച.
ഇസ്സരസ്സാപി ദാതബ്ബോ, ചോരദാമരികസ്സ ച;
ഭണ്ഡുകസ്സത്തനോ ചേവ, വേയ്യാവച്ചകരസ്സപി.
ദാതും പണ്ഡുപലാസസ്സ, ഥാലകേപി ച വട്ടതി;
ഠപേത്വാ തം പനഞ്ഞസ്സ, പിതുനോപി ന വട്ടതി.
ഗിഹീനം ¶ പന ദൂതേയ്യം, ജങ്ഘപേസനിയമ്പി ച;
സത്ഥുനാ ദുക്കടം വുത്തം, കരോന്തസ്സ പദേ പദേ.
ഭണ്ഡുമാതാപിതൂനമ്പി, വേയ്യാവച്ചകരസ്സ ച;
സാസനം സഹധമ്മീനം, ഹരിതും പന വട്ടതി.
കുലദൂസനകമ്മേന, ലദ്ധം അട്ഠവിധേനപി;
പഞ്ചന്നം സഹധമ്മീനം, ന ച വട്ടതി ഭുഞ്ജിതും.
അജ്ഝോഹാരേസു ¶ സബ്ബത്ഥ, ദുക്കടം പരിദീപിതം;
പരിഭോഗവസേനേവ, സേസേസുപി അയം നയോ.
കത്വാ രൂപിയവോഹാരം, അഭൂതാരോചനേന ച;
ഉപ്പന്നപച്ചയാ സബ്ബേ, സമാനാതി പകാസിതാ.
വിഞ്ഞത്തിനുപ്പദാനഞ്ച, വേജ്ജകമ്മമനേസനം;
പാരിഭടുകതം മുഗ്ഗ-സൂപതം വത്ഥുവിജ്ജകം.
ജങ്ഘപേസനിയം ദൂത-കമ്മഞ്ച കുലദൂസനം;
അഭൂതാരോചനം ബുദ്ധ-പടികുട്ഠം വിവജ്ജയേ.
ന ദോസുമ്മത്തകാദീനം, പടിനിസ്സജ്ജതോപി തം;
സമുട്ഠാനാദികം സബ്ബം, സങ്ഘഭേദസമം മതം.
കുലദൂസനകഥാ.
ജാനം യാവതിഹം യേന, ഛാദിതാപത്തി ഭിക്ഖുനാ;
അകാമാ പരിവത്ഥബ്ബം, തേന താവതിഹം പന.
ആപത്തി ച അനുക്ഖിത്തോ, പഹു ചാനന്തരായികോ;
ചതുസ്വപി ച തംസഞ്ഞീ, തസ്സ ഛാദേതുകാമതാ.
ഛാദനന്തി പനേതേഹി, ദസഹങ്ഗേഹി ഭിക്ഖുനാ;
ഛന്നാ നാമ സിയാപത്തി, അരുണുഗ്ഗമനേന സാ.
ദ്വേ ഭാണവാരാ നിട്ഠിതാ.
തിവിധോ പരിവാസോ ഹി, തിവിധാപേതചേതസാ;
പടിച്ഛന്നോ ച സുദ്ധന്തോ, സമോധാനോതി ദീപിതോ.
തത്രായം ¶ ¶ തു പടിച്ഛന്ന-പരിവാസോ പകാസിതോ;
പടിച്ഛന്നായ ദാതബ്ബോ, വസേനാപത്തിയാതി ച.
വത്ഥുഗോത്തവസേനാപി, നാമാപത്തിവസേന വാ;
കമ്മവാചാ ഹി കാതബ്ബാ, ദാതബ്ബോ തസ്സ തേന ച.
‘‘വത്തം സമാദിയാമീ’’തി, ‘‘പരിവാസ’’ന്തി വാ പുന;
സമാദിയിത്വാ സങ്ഘസ്സ, ആരോചേതബ്ബമാദിതോ.
പുനപ്പുനാഗതാനമ്പി, ആരോചേന്തോവ രത്തിയാ;
ഛേദം വാ വത്തഭേദം വാ, അകത്വാവ സദാ വസേ.
പരിവാസോ വിസോധേതും, ന സക്കാ തത്ഥ ചേ പന;
നിക്ഖിപിത്വാന തം വത്തം, വത്ഥബ്ബം തേന ഭിക്ഖുനാ.
തത്ഥേവ സങ്ഘമജ്ഝേ വാ, പുഗ്ഗലേ വാപി നിക്ഖിപേ;
നിക്ഖിപാമീതി വത്തം വാ, പരിവാസന്തി വാ തഥാ.
ഏവമേകപദേനാപി, പദേഹി ദ്വീഹി വാ പന;
വത്തം നിക്ഖിപിതബ്ബം തം, സമാദാനേപ്യയം നയോ.
നിക്ഖിത്തകാലതോ ഉദ്ധം, പകതത്തോതി വുച്ചതി;
പുന പച്ചൂസകാലസ്മിം, സദ്ധിമേകേന ഭിക്ഖുനാ.
പരിക്ഖിത്തവിഹാരസ്സ, ദ്വേ പരിക്ഖേപതോ ബഹി;
പരിക്ഖേപാരഹട്ഠാനാ, അപരിക്ഖിത്തതോ ബഹി.
ലേഡ്ഡുപാതേ അതിക്കമ്മ, ഓക്കമിത്വാ ച മഗ്ഗതോ;
ഗുമ്ബേന വതിയാ വാപി, ഛന്നട്ഠാനേ ഠിതേന തു.
തേന അന്തോരുണേയേവ, വത്തമാദായ വിഞ്ഞുനാ;
ആരോചേത്വാരുണേ തസ്മിം, വുട്ഠിതേ തസ്സ സന്തികേ.
നിക്ഖിപിത്വാ തതോ വത്തം, ഗന്തബ്ബം തു യഥാസുഖം;
അന്തോയേവാരുണേ ഭിക്ഖു, ഗതോ ചേ യസ്സ കസ്സചി.
ആരോചേത്വാവ ¶ തം വത്തം, നിക്ഖിപേ പുന പണ്ഡിതോ;
സേസം സമുച്ചയസ്സട്ഠ-കഥായ ച വിഭാവയേ.
ആപത്തീനഞ്ച രത്തീനം, പരിച്ഛേദം ന ജാനതി;
യോ തസ്സ പന ദാതബ്ബോ, ‘‘സുദ്ധന്തോ’’തി പവുച്ചതി.
ഏസേവ ¶ പരിസുദ്ധേഹി, സുദ്ധന്തോ ദുവിധോ മതോ;
ചൂളസുദ്ധന്തനാമോ ച, മഹാസുദ്ധന്തനാമകോ.
ദുവിധോപി അയം രത്തി-പരിച്ഛേദം അജാനതോ;
ഏകച്ചം സകലം വാപി, ദാതബ്ബോ വിമതിസ്സ വാ.
ഇതരോപി സമോധാന-പരിവാസോ തിധാ മതോ;
സോ ഓധാനസമോധാനോ, അഗ്ഘമിസ്സകപുബ്ബകോ.
ആപജ്ജിത്വാന്തരാപത്തിം, ഛാദേന്തസ്സ ഹി ഭിക്ഖുനോ;
ദിവസേ പരിവുത്ഥേ തു, ഓധുനിത്വാ പദീയതേ.
പുരിമാപത്തിയാ മൂല-ദിവസേ തു വിനിച്ഛിതേ;
പച്ഛാ ആപന്നമാപത്തിം, സമോധായ വിധാനതോ.
യാചമാനസ്സ സങ്ഘേന, ദാതബ്ബോ പന ഭിക്ഖുനോ;
ഏസോധാനസമോധാന-പരിവാസോ പകാസിതോ.
തഥാ സമ്ബഹുലാസ്വേകാ, ദ്വേ വാ സമ്ബഹുലാപി വാ;
യാ യാ ചിരപടിച്ഛന്നാ, താസം അഗ്ഘവസേന ഹി.
ആപത്തീനം തതോ ഊന-പടിച്ഛന്നാനമേവ യോ;
സമോധായ പദാതബ്ബോ, പരിവാസോതി വുച്ചതി.
നാനാവത്ഥുകസഞ്ഞായോ, സബ്ബാ ആപത്തിയോ പന;
സബ്ബാതാ ഏകതോ കത്വാ, ദാതബ്ബോ മിസ്സകോ മതോ.
പരിവുത്ഥപരിവാസസ്സ, മാനത്തം ദേയ്യമുത്തരി;
ഛ രത്തിയോ പടിച്ഛന്നാ-പടിച്ഛന്നവസാ ദുവേ.
തത്ഥ ¶ യാ അപടിച്ഛന്നാ, ഹോതി ആപത്തി യസ്സ തു;
തസ്സ ദാതബ്ബമാനത്തം, അപടിച്ഛന്നനാമകം.
യസ്സാപത്തി പടിച്ഛന്നാ, പരിവാസാവസാനകേ;
തസ്സ ദാതബ്ബമാനത്തം, ‘‘പടിച്ഛന്ന’’ന്തി വുച്ചതി.
ഗന്ത്വാ ചതൂഹി ഭിക്ഖൂഹി, പച്ചൂസസമയേ സഹ;
പരിവാസേ വിനിദ്ദിട്ഠ-പ്പകാരം ദേസമേവ ച.
‘‘വത്തം സമാദിയാമീ’’തി, ‘‘മാനത്ത’’മിതി വാ പന;
ആദിയിത്വാന തം തേസം, ആരോചേത്വാ വിസാരദോ.
നിക്ഖിപേ ¶ സന്തികേ തേസം, വത്തം തേസു ഗതേസു വാ;
ഭിക്ഖുസ്സ പുബ്ബദിട്ഠസ്സ, ആരോചേത്വാന നിക്ഖിപേ.
തസ്സ ദാനവിധാനഞ്ച, രത്തിച്ഛേദാദികോ നയോ;
ഞേയ്യോ സമുച്ചയസ്സട്ഠ-കഥാപാളിവസേന തു.
പുന തം ചിണ്ണമാനത്തം, സങ്ഘോ വീസതിവഗ്ഗികോ;
അബ്ഭേയ്യ വിധിനാ ഭിക്ഖു, പകതത്തോ പുനബ്ഭിതോ.
ഛാദേന്തിയാപി ആപത്തിം, പരിവാസോ ന വിജ്ജതി;
ന ച ഭിക്ഖുനിയാപത്തി, അത്തനോ ഛാദയന്തിയാ.
ഛാദേത്വാ വാപി ആപത്തിം, അച്ഛാദേത്വാപി വാ പന;
കേവലം ചരിതബ്ബന്തി, പക്ഖമാനത്തമേവ തു.
വിനയനയമതിബുദ്ധിദീപനം;
വിനയവിനിച്ഛയമേതമുത്തമം;
വിവിധനയനയുതം ഉപേന്തി യേ;
വിനയനയേ പടുതം ഉപേന്തി തേ.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ സങ്ഘാദിസേസകഥാ നിട്ഠിതാ.
അനിയതകഥാ
രഹോ ¶ നിസജ്ജസ്സാദേന, മാതുഗാമസ്സ സന്തികം;
ഗന്തുകാമോ നിവാസേതി, അക്ഖിം അഞ്ജേതി ഭുഞ്ജതി.
പയോഗേ ച പയോഗേ ച, ഹോതി സബ്ബത്ഥ ദുക്കടം;
ഗച്ഛതോ പദവാരേന, ഗന്ത്വാ ചസ്സ നിസീദതോ.
നിസജ്ജായ ഉഭിന്നമ്പി, പയോഗഗണനായ ച;
ഹോതി പാചിത്തിയം തസ്സ, ബഹുകാനി ബഹൂസ്വപി.
സമീപേപി ¶ ഠിതോ അന്ധോ, അന്തോദ്വാദസഹത്ഥകേ;
ന കരോതി അനാപത്തിം, ഇത്ഥീനം തു സതമ്പി ച.
ചക്ഖുമാപി നിപജ്ജിത്വാ, നിദ്ദായന്തോപി കേവലം;
ദ്വാരേ പിഹിതഗബ്ഭസ്സ, നിസിന്നോപി ന രക്ഖതി.
അനന്ധേ സതി വിഞ്ഞുസ്മിം, ഠിതസ്സാരഹസഞ്ഞിനോ;
നിസജ്ജപച്ചയാ ദോസോ, നത്ഥി വിക്ഖിത്തചേതസോ.
ന ദോസുമ്മത്തകാദീനം, ആപത്തീഹിപി തീഹിപി;
സമുട്ഠാനാദയോ തുല്യാ, പഠമന്തിമവത്ഥുനാ.
പഠമാനിയതകഥാ.
അനന്ധാബധിരോ വിഞ്ഞൂ, ഇത്ഥീ വാ പുരിസോപി വാ;
അന്തോദ്വാദസഹത്ഥട്ഠോ, അനാപത്തികരോ സിയാ.
അന്ധോ അബധിരോ വാപി, ബധിരോ വാപി ചക്ഖുമാ;
ന കരോതി അനാപത്തിം, തിസമുട്ഠാനമേവിദം.
ദുതിയാനിയതകഥാ.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ അനിയതകഥാ നിട്ഠിതാ.
നിസ്സഗ്ഗിയകഥാ
ഖോമം ¶ കപ്പാസകോസേയ്യം, സാണം ഭങ്ഗഞ്ച കമ്ബലം;
ചീവരം ഛബ്ബിധം വുത്തം, ജാതിതോ പന കപ്പിയം.
ദുകൂലഞ്ചേവ പത്തുണ്ണം, ചിനം സോമാരപട്ടകം;
ഇദ്ധിജം ദേവദിന്നഞ്ച, തസ്സേതം അനുലോമികം.
തിചീവരം പരിക്ഖാര-ചോളഞ്ച മുഖപുഞ്ഛനം;
നിസീദനമധിട്ഠേയ്യ, പച്ചത്ഥരണമേവ ച.
ഏകാഹമ്പി ¶ വിനാ ഭിക്ഖു, ന വസേയ്യ തിചീവരം;
ന വസേയ്യ തഥാധിട്ഠാ, ചാതുമാസം നിസീദനം.
രജിത്വാ കപ്പിയം ബിന്ദും, ദത്വാ തത്ഥ തിചീവരം;
ഉപപന്നം പമാണേന, അധിട്ഠാതബ്ബമേവ തം.
പച്ഛിമന്തേന സങ്ഘാടി, ദീഘസോ മുട്ഠിപഞ്ചകാ;
മുട്ഠിത്തികാ ച തിരിയം, ഉത്തമന്തേന സാ പന.
സത്ഥുനോ ചീവരൂനാപി, വട്ടതീതി പകാസിതാ;
ഇദമേവുത്തരാസങ്ഗേ, പമാണം പരിദീപിതം.
മുട്ഠിപഞ്ചകം ദീഘന്തം, പമാണം തിരിയന്തതോ;
അഡ്ഢതേയ്യം ദ്വിഹത്ഥം വാ, സേസേ അന്തരവാസകേ.
അഹതാഹതകപ്പാനം, സങ്ഘാടി ദിഗുണാ മതാ;
ഏകപട്ടുത്തരാസങ്ഗോ, ഏവമന്തരവാസകോ.
ഉതുദ്ധടാനം പന ചീവരാനം;
സങ്ഘാടി ഭിക്ഖുസ്സ ചതുഗ്ഗുണാ വാ;
ദുവേപി സേസാ ദിഗുണാവ വുത്താ;
യഥാസുഖം വട്ടതി പംസുകൂലം.
തീണിപി ¶ ദ്വേപി ചേകം വാ, ഛിന്ദിതബ്ബം പഹോതി ചേ;
സബ്ബേസു അപ്പഹോന്തേസു, ദേയ്യമന്വാധികമ്പി വാ.
അച്ഛിന്നം വാ അനാദിന്നം, ധാരേന്തസ്സ തിചീവരം;
ഭിക്ഖുനോ ദുക്കടം വുത്തം, ദുബ്ഭോഗേന ച സേവതോ.
കുസിം അഡ്ഢകുസിഞ്ചാപി, മണ്ഡലം അഡ്ഢമണ്ഡലം;
വിവട്ടം അനുവിവട്ടം, ബാഹന്തമ്പി ച ഭിക്ഖുനോ.
ദസ്സേത്വാവ വിധിം സബ്ബം, പഞ്ചകാദിപ്പഭേദകം;
ഛിന്നം സമണസാരുപ്പം, കാതബ്ബം തു തിചീവരം.
ദാനേനച്ഛിജ്ജഗാഹേന, വിസ്സാസഗ്ഗഹണേന ച;
ഹീനായാവത്തനേനാപി, സിക്ഖായ ച പഹാനതോ.
പച്ചുദ്ധാരവിനാസേഹി, ലിങ്ഗസ്സ പരിവത്തനാ;
സബ്ബം ഭിജ്ജതിധിട്ഠാനം, ഛിദ്ദഭാവേ തിചീവരം.
കനിട്ഠസ്സങ്ഗുലസ്സേവ ¶ , നഖപിട്ഠിപ്പമാണകം;
വിനിവിദ്ധം പനച്ഛിദ്ദ-മധിട്ഠാനവിനാസനം.
ഏകോ തന്തുപി അച്ഛിന്നോ, അധിട്ഠാനം ന ഭിന്ദതി;
സേതഭാവം കരോന്തേന, ധോതമ്പി രജകേന വാ.
പഠമം അഗ്ഗളം ദത്വാ, പച്ഛാ ഛിന്ദതി രക്ഖതി;
ഘടേത്വാ കോടിയോ ദ്വേ വാ, പച്ഛാ ഛിന്ദതി രക്ഖതി.
ചതുരട്ഠങ്ഗുലാ ഓരം, ഏകദ്വിന്നം തിരീയതോ;
തിണ്ണമ്പി ദീഘതോ ഛിദ്ദം, ഭിന്ദതേവ വിദത്ഥിയാ.
നിസീദനസ്സ ദീഘേന, ഭവന്തി ദ്വേ വിദത്ഥിയോ;
വിത്ഥാരേന ദിയഡ്ഢാ ച, സുഗതസ്സ വിദത്ഥിയാ.
ഹോന്തി കണ്ഡുപ്പടിച്ഛാദി, തിരിയം ദ്വേ വിദത്ഥിയോ;
ദീഘതോപി ചതസ്സോവ, സുഗതസ്സ വിദത്ഥിയാ.
ദീഘതോ ¶ സുഗതസ്സേവ, ഭവന്തി ഛ വിദത്ഥിയോ;
വിത്ഥാരേനഡ്ഢതേയ്യാവ, സിയാ വസ്സികസാടികാ.
മുനിനാ തീസു ഏതേസു, കരോന്തസ്സ തദുത്തരിം;
അധികച്ഛേദനം തസ്സ, പാചിത്തിയമുദീരിതം.
മുഖപുഞ്ഛനചോളസ്സ, പച്ചത്ഥരണകസ്സ വാ;
പമാണം അപ്പമാണേന, ന ചേവ പരിദീപിതം.
സദസം അദസം സബ്ബം, പച്ചത്ഥരണചീവരം;
മഹന്തം ഖുദ്ദകം ഏക-മനേകമ്പി ച വട്ടതി.
മുഖപുഞ്ഛനചോളേകം, ദ്വേപി വട്ടന്തി സബ്ബഥാ;
സദസം അദസം വാപി, സദസംവ നിസീദനം.
അദസാ രജിതായേവ, വട്ടതാദിന്നകപ്പകാ;
വുത്താ കണ്ഡുപ്പടിച്ഛാദി, തഥാ വസ്സികസാടികാ.
ഗണനം വാ പമാണം വാ, ന പരിക്ഖാരചോളകേ;
പമാണഗണനാതീതി, ഭണന്തി പകതഞ്ഞുനോ.
സുഗതട്ഠങ്ഗുലായാമം, ചതുരങ്ഗുലവിത്ഥതം;
വികപ്പനുപഗം ഹോതി, പച്ഛിമം നാമ ചീവരം.
പരിസ്സാവപടം ¶ പത്ത-പോത്ഥകത്ഥവികാദികം;
അധിട്ഠേയ്യ പരിക്ഖാര-ചോളം പച്ഛിമചീവരം.
ബഹൂനി ഏകതോ കത്വാ, അധിട്ഠാതുമ്പി വട്ടതി;
മാതുആദീനമത്ഥായ, ഠപിതേ നത്ഥി ദോസതാ.
വസ്സമാസേ അധിട്ഠേയ്യ, ചതുരോ വസ്സസാടികം;
പുന പച്ചുദ്ധരിത്വാ തം, വികപ്പേയ്യ തതോ പരം.
താവ കണ്ഡുപ്പടിച്ഛാദിം, യാവ രോഗോ ന സമ്മതി;
അധിട്ഠഹിത്വാ തതോ ഉദ്ധം, ഉദ്ധരിത്വാ വികപ്പയേ.
‘‘ഇമം കണ്ഡുപ്പടിച്ഛാദിം, ഇമമന്തരവാസകം;
അധിട്ഠാമീ’’തിധിട്ഠേയ്യ, സേസേസുപി അയം നയോ.
‘‘ഇമം ¶ കണ്ഡുപ്പടിച്ഛാദിം, ഏത’’ന്തി ച അസമ്മുഖേ;
വത്വാ പച്ചുദ്ധരേയ്യേവം, സേസേസുപി വിചക്ഖണോ.
ആഭോഗം മനസാ കത്വാ, കായേന ഫുസനാകതം;
വചസാധിട്ഠിതഞ്ചാതി, അധിട്ഠാനം ദ്വിധാ മതം.
ഇതി സബ്ബമിദം വുത്തം, തേചീവരികഭിക്ഖുനോ;
തഥാ വത്വാവധിട്ഠേയ്യ, തം പരിക്ഖാരചോളികോ.
തിചീവരം പരിക്ഖാര-ചോളം കാതുമ്പി വട്ടതി;
ഏവം ചുദോസിതേ വുത്തോ, പരിഹാരോ നിരത്ഥകോ.
ന, തേചീവരികസ്സേവ, വുത്തത്താ തത്ഥ സത്ഥുനാ;
തം പരിക്ഖാരചോളസ്സ, തസ്മാ സബ്ബമ്പി വട്ടതി.
‘‘അധിട്ഠേതി വികപ്പേതി, അനാപത്തീ’’തി ഏത്ഥ ച;
അധിട്ഠാതബ്ബകസ്സേവ, വികപ്പനവിധാനതോ.
ഭിക്ഖുസ്സേവം കരോന്തസ്സ, ന ദോസോ ഉപലബ്ഭതി;
ഏവഞ്ച ന സിയാ കസ്മാ, മുഖപുഞ്ഛനകാദികം.
മുഖപുഞ്ഛനകാദീനം, തേസം കിച്ചവിധാനതോ;
അകിച്ചസ്സാമികസ്സസ്സ, അധിട്ഠാനം തു യുജ്ജതി.
നിധാനമുഖമേതന്തി, മഹാപച്ചരിയം പന;
വുത്തത്താ ച നിസേധേതും, ന സക്കാ വിനയഞ്ഞുനാ.
ചീവരം ¶ പരിപുണ്ണന്തി, നിദാനുപ്പത്തിതോപി ച;
നിധാനമുഖമേതന്തി, വേദിതബ്ബം വിഭാവിനാ.
കുസവാകാദിചീരാനി, കമ്ബലം കേസവാലജം;
ഥുല്ലച്ചയം ധാരയതോ-ലൂകപക്ഖാജിനക്ഖിപേ.
കദലേരകദുസ്സേസു, അക്കദുസ്സേ ച പോത്ഥകേ;
ദുക്കടം തിരിടേ വാപി, വേഠനേ കഞ്ചുകേപി ച.
സബ്ബനീലകമഞ്ജേട്ഠ-കണ്ഹലോഹിതപീതകേ ¶ ;
മഹാനാമമഹാരങ്ഗ-രത്തേസുപി ച ദുക്കടം.
അച്ഛിന്നദസകേ ദീഘ-ഫലപുപ്ഫദസേസു ച;
അച്ഛിന്നചീവരസ്സേത്ഥ, നത്ഥി കിഞ്ചി അകപ്പിയം.
അധിട്ഠേതി വികപ്പേതി, വിസ്സജ്ജേതി വിനസ്സതി;
അന്തോദസാഹം വിസ്സാസേ, അനാപത്തി പകാസിതാ.
കഥിനം നാമ നാമേന, സമുട്ഠാനമിദം പന;
അചിത്തമക്രിയം വുത്തം, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
പഠമകഥിനകഥാ.
ഗാമാദീസു പദേസേസു, തിപഞ്ചസു തിചീവരം;
ഠപേത്വാ ഏകരത്തമ്പി, സങ്ഘസമ്മുതിയാ വിനാ.
ഭിക്ഖുനോ പന തേനസ്സ, വിപ്പവത്ഥും ന വട്ടതി;
ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയം വിപ്പ-വസതോ അരുണുഗ്ഗമേ.
ചീവരം നിക്ഖിപിത്വാന, ന്ഹായന്തസ്സേവ രത്തിയം;
അരുണേ ഉട്ഠിതേ കിം നു, കാതബ്ബം തേന ഭിക്ഖുനാ.
ദുക്കടം മുനിനാ വുത്തം, നിസ്സഗ്ഗിയനിവാസനേ;
തബ്ഭയാ പന സോ ഭിക്ഖു, നഗ്ഗോ ഗച്ഛതി ദുക്കടം.
അച്ഛിന്നചീവരട്ഠാനേ, ഠിതത്താ പന ഭിക്ഖുനോ;
ന തസ്സാകപ്പിയം നാമ, ചീവരം അത്ഥി കിഞ്ചിപി.
നിഗാസേത്വാ ഗഹേത്വാ ച, ഗന്ത്വാ ഭിക്ഖുസ്സ സന്തികം;
നിസ്സജ്ജിത്വാ പനാപത്തി, ദേസേതബ്ബാവ വിഞ്ഞുനാ.
പരസ്സ ¶ നിസ്സജ്ജിത്വാ തം, ദുക്കടം പരിഭുഞ്ജതോ;
പയോഗേ ച പയോഗേ ച, ഹോതി പാരുപനാദിസു.
അനാപത്തി ¶ തമഞ്ഞസ്സ, ഭിക്ഖുനോ പരിഭുഞ്ജതോ;
അദേന്തസ്സ ച നിസ്സട്ഠം, ദുക്കടം പരിയാപുതം.
ഥേരേ ച ദഹരേ മഗ്ഗം, ഗച്ഛന്തേസു ഉഭോസുപി;
പത്തചീവരമാദായ, ഓഹീനേ ദഹരേ പന.
അസമ്പത്തേ ഗരും തസ്മിം, ഉഗ്ഗച്ഛത്യരുണോ യദി;
ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയം വത്ഥം, ന പസ്സമ്ഭതി നിസ്സയോ.
മുഹുത്തം വിസ്സമിത്വാന, ഗച്ഛന്തേ ദഹരേ പന;
ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയം വത്ഥം, പസ്സമ്ഭതി ച നിസ്സയോ.
സുതാ ധമ്മകഥാ യസ്മിം, ഉഗ്ഗച്ഛത്യരുണോ യദി;
ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയം വത്ഥം, പസ്സമ്ഭതി ച നിസ്സയോ.
പച്ചുദ്ധാരേ അനാപത്തി, ലദ്ധസമ്മുതികസ്സപി;
അന്തോയേവാരുണേ തം വാ, വിസ്സജ്ജേതി വിനസ്സതി.
പഠമേന സമാനാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ;
അപച്ചുദ്ധരണം ഏത്ഥ, അക്രിയാതി വിസേസിതം.
ദുതിയകഥിനകഥാ.
അകാലചീവരം മാസ-പരമം നിക്ഖിപേ സതി;
പച്ചാസായ തതോ ഉദ്ധം, ഠപേതും ന ച വട്ടതി.
ദസാഹാതിക്കമോയേവ;
പഠമേ കഥിനേ ഇധ;
മാസസ്സാതിക്കമോ വുത്തോ;
സേസോ തേന സമോ മതോ.
തതിയകഥിനകഥാ.
ഭിക്ഖു ¶ ഭിക്ഖുനിയാ ഭുത്തം, വത്ഥം അഞ്ഞാതികായ യോ;
ധോവാപേതി രജാപേതി, ആകോടാപേതി ചേ തതോ.
തസ്സ ¶ നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തി, പഠമേന പകാസിതാ;
തഥാ സേസേഹി ച ദ്വീഹി, ദീപിതം ദുക്കടദ്വയം.
സിക്ഖമാനായ വാ ഹത്ഥേ, ധോവനത്ഥായ ദേതി ചേ;
സാ ഹുത്വാ ഉപസമ്പന്നാ, പച്ഛാ ധോവതി സോ നയോ.
സാമണേരനിദ്ദേസേപി, ലിങ്ഗം ചേ പരിവത്തതി;
ഭിക്ഖുനീസുപസമ്പജ്ജ, ധോതേ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
ദഹരാനഞ്ച ഭിക്ഖൂനം, ഹത്ഥേ വത്ഥേ നിയ്യാദിതേ;
പരിവത്തിതലിങ്ഗേസു, തേസുപേസ നയോ മതോ.
തഥാ ഭിക്ഖുനിയാ ഹത്ഥേ, ദിന്നേ ‘‘ധോവാ’’തി ചീവരേ;
പരിവത്തേ തു ലിങ്ഗസ്മിം, സചേ ധോവതി വട്ടതി.
‘‘ധോവാ’’തി ഭിക്ഖുനീ വുത്താ, സചേ സബ്ബം കരോതി സാ;
ധോവനപ്പച്ചയായേവ, തസ്സ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
‘‘ഇമസ്മിം ചീവരേ സബ്ബം, കത്തബ്ബം ത്വം കരോഹി’’തി;
ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയഞ്ചേവ, വദതോ ദുക്കടദ്വയം.
ഞാതികാഞാതിസഞ്ഞിസ്സ, പച്ചത്ഥരനിസീദനം;
അഞ്ഞസ്സ സന്തകം വാപി, ധോവാപേന്തസ്സ ദുക്കടം.
ഏകതോഉപസമ്പന്നാ, ഭിക്ഖുനീനം വസേന യാ;
തായ ധോവാപനേ വാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അവുത്താ പരിഭുത്തം വാ, അഞ്ഞം വാ യദി ധോവതി;
ന ദോസോ, സഞ്ചരിത്തേന, സമുട്ഠാനാദയോ സമാ.
പുരാണചീവരധോവാപനകഥാ.
വികപ്പനുപഗം ¶ കിഞ്ചി, പച്ഛിമം പന ചീവരം;
ഗണ്ഹതോ ഹോതി ആപത്തി, ഠപേത്വാ പാരിവത്തകം.
പയോഗേ ഗഹണത്ഥായ, ദുക്കടം പരിയാപുതം;
തസ്സ നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തി, ഗഹണേന പകാസിതാ.
സചേ അനുപസമ്പന്ന-ഹത്ഥേ പേസേതി ചീവരം;
അഞ്ഞത്ര പാരിവത്താപി, ഗഹേതും പന വട്ടതി.
ഞാതികായപി ¶ അഞ്ഞാതി-സഞ്ഞിസ്സ വിമതിസ്സ വാ;
ഏകതോഉപസമ്പന്ന-ഹത്ഥാ ഗണ്ഹാതി ദുക്കടം.
‘‘ദസ്സാമീ’’തി ച ആഭോഗം, കത്വാ വാ പാരിവത്തകം;
താവകാലികവിസ്സാസ-ഗ്ഗാഹേ ദോസോ ന വിജ്ജതി.
അഞ്ഞം പന പരിക്ഖാരം, ന ദോസോ ഹോതി ഗണ്ഹതോ;
സഞ്ചരിത്തസമുട്ഠാനം, ഇദം വുത്തം ക്രിയാക്രിയം.
ചീവരപടിഗ്ഗഹണകഥാ.
ചീവരം വിഞ്ഞാപേന്തസ്സ, അഞ്ഞാതകാപ്പവാരിതം;
ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തി, അഞ്ഞത്ര സമയാ പന.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, തഥേവ ദ്വികദുക്കടം;
ഞാതകേഞാതിസഞ്ഞിസ്സ, തത്ഥ വേമതികസ്സ ച.
സമയേ വിഞ്ഞാപേന്തസ്സ, ഞാതകേ വാ പവാരിതേ;
അഞ്ഞസ്സത്ഥായ വാ തസ്സ, ഞാതകേ വാ പവാരിതേ.
അനാപത്തീതി ഞാതബ്ബം, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
അഞ്ഞാതകവിഞ്ഞത്തികഥാ.
അപ്പവാരിതമഞ്ഞാതിം ¶ , ചീവരം തു തദുത്തരിം;
ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തി, വിഞ്ഞാപേന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
യസ്സ തീണിപി നട്ഠാനി, ദ്വേ വാ ഏകമ്പി വാ പന;
ദ്വേ വാ ഏകമ്പി വാ തേന, സാദിതബ്ബം ന കിഞ്ചിപി.
സേസകം ആഹരന്തസ്സ, ദിന്നേ നച്ഛിന്നകാരണാ;
സന്തകേ ഞാതകാദീനം, അത്തനോപി ധനേന വാ.
അനാപത്തീതി ഞാതബ്ബം, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
തതുത്തരികഥാ.
കല്യാണകമ്യതാഹേതു ¶ , ആപജ്ജതി വികപ്പനം;
ചീവരേ പന യോ തസ്സ, ലാഭാ നിസ്സഗ്ഗിയം ഭവേ.
മഹഗ്ഘം ദാതുകാമമ്ഹി, അപ്പഗ്ഘം വിഞ്ഞാപേതി യോ;
സന്തകേ ഞാതകാദീനം, അനാപത്തി പകാസിതാ.
ഞാതകേഞ്ഞാതിസഞ്ഞിസ്സ, ദുക്കടം വിമതിസ്സ ച;
സഞ്ചരിത്തസമാ വുത്താ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
പഠമോപക്ഖടകഥാ.
ദുതിയോപക്ഖടേ യസ്മാ, വത്തബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി;
തസ്മാ അനന്തരേനസ്സ, സദിസോവ വിനിച്ഛയോ.
ദുതിയോപക്ഖടകഥാ.
രഞ്ഞാ വാ രാജഭോഗ്ഗേന, ഭിക്ഖുമുദ്ദിസ്സമാഭതം;
അകപ്പിയം സുവണ്ണാദിം, ഗഹേതും ന ച വട്ടതി.
രജതം ¶ ജാതരൂപം വാ, അത്തനോ വാ പരസ്സ വാ;
അത്ഥായ ഗണ്ഹിതും കിഞ്ചി, ദീയമാനം ന വട്ടതി.
അഞ്ഞസ്സത്ഥായ നിദ്ദിട്ഠം, ഭിക്ഖുനോ പടിഗ്ഗണ്ഹതോ;
ദുക്കടം തസ്സ ഹോതീതി, മഹാപച്ചരിയം പന.
നേത്വാ അകപ്പിയം ഭണ്ഡം, ഇത്ഥം കോചി സചേ വദേ;
‘‘ഇദം സങ്ഘസ്സ ദമ്മീതി, പുഗ്ഗലസ്സ ഗണസ്സ വാ.
ആരാമം വാ വിഹാരം വാ, ചേതിയം വാ കരോഹി’’തി;
ന ച വട്ടതി തം വത്ഥും, സബ്ബേസം സമ്പടിച്ഛിതും.
അനാമസിത്വാ സങ്ഘം വാ, ഗണം വാ പുഗ്ഗലമ്പി വാ;
‘‘ചേതിയസ്സ വിഹാരസ്സ, ദേമാ’’തിപി വദന്തി ചേ.
തം ഹിരഞ്ഞം സുവണ്ണം വാ, നിസേധേതും ന വട്ടതി;
ആരാമികാനം വത്തബ്ബം, ‘‘വദന്തേവമിമേ’’തി ച.
രജതം ജാതരൂപം വാ, സങ്ഘസ്സ പടിഗ്ഗണ്ഹതോ;
ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തി, പരിഭോഗേ ച ദുക്കടം.
തളാകസ്സ ¶ ച ഖേത്തത്താ, സസ്സുപ്പത്തിനിദാനതോ;
ഗഹണം പരിഭോഗോ വാ, ന ച വട്ടതി ഭിക്ഖുനോ.
‘‘ചത്താരോ പച്ചയേ സങ്ഘോ, ഗണോ വാ പരിഭുഞ്ജതു’’;
ഇച്ചേവം പന വത്വാ ചേ, ദേതി സബ്ബമ്പി വട്ടതി.
കാരാപേതി ച കേദാരേ, ഛിന്ദാപേത്വാ വനം പന;
കേദാരേസു പുരാണേസു, അതിരേകമ്പി ഗണ്ഹതി.
അപരിച്ഛിന്നഭാഗസ്മിം, നവസസ്സേപി ‘‘ഏത്തകം;
ഭാഗം ദേഥാ’’തി വത്വാ ചേ, ഉട്ഠാപേതി കഹാപണേ.
വത്വാ അകപ്പിയം വാചം, ‘‘കസഥ വപഥാ’’തി ച;
ഉപ്പാദിതഞ്ച സബ്ബേസം, ഹോതി സബ്ബമകപ്പിയം.
‘‘ഏത്തകോ ¶ നാമ ഭാഗോതി, ഏത്തികായ ച ഭൂമിയാ’’;
പതിട്ഠാപേതി യോ ഭൂമിം, അവത്വാ കസഥാദികം.
സയമേവ പമാണസ്സ, ജാനനത്ഥം തു ഭൂമിയാ;
രജ്ജുയാ വാപി ദണ്ഡേന, ഖേത്തം മിനാതി യോ പന.
ഖലേ വാ രക്ഖതി ഠത്വാ, ഖലതോപി തതോ പുന;
നീഹരാപേതി വാ വീഹീ, തസ്സേവേതമകപ്പിയം.
‘‘ഏത്തകേഹി ച വീഹീഹി, ഇദം ആഹരഥാ’’തി ച;
ആഹരന്തി സചേ വുത്താ, തസ്സേവേതമകപ്പിയം.
‘‘ഏത്തകേന ഹിരഞ്ഞേന, ഇദമാഹരഥാ’’തി ച;
ആഹരന്തി ച യം വുത്താ, സബ്ബേസം തമകപ്പിയം.
പേസകാരകദാസം വാ, അഞ്ഞം വാ രജകാദിസു;
ആരാമികാനം നാമേന, ദേന്തേ വട്ടതി ഗണ്ഹിതും.
‘‘ഗാവോ ദേമാ’’തി വുത്തേപി, ഗഹേതും ന ച വട്ടതി;
പഞ്ചഗോരസഭോഗത്ഥം, വുത്തേ ദേമാതി വട്ടതി.
അജികാദീസു ഏസേവ, നയോ ഞേയ്യോ വിഭാവിനാ;
കപ്പിയേന ച വാക്യേന, സബ്ബം വട്ടതി ഗണ്ഹിതും.
ഹത്ഥിം വാ മഹിസം അസ്സം, ഗോണം കുക്കുടസൂകരം;
ദേന്തേസു ച മനുസ്സേസു, ന ച വട്ടതി ഗണ്ഹിതും.
പടിസിദ്ധേപി ¶ സങ്ഘസ്സ, ദത്വാ ഗച്ഛതി ചേ പന;
മൂലം ദത്വാ ച സങ്ഘസ്സ, കേചി ഗണ്ഹന്തി വട്ടതി.
‘‘ഖേത്തം വത്ഥും തളാകം വാ, ദേമ ഗോഅജികാദികം;
വിഹാരസ്സാ’’തി വുത്തേപി, നിസേധേതും ന വട്ടതി.
തിക്ഖത്തും ചോദനാ വുത്താ, ഛക്ഖത്തും ഠാനമബ്രവി;
യദി ചോദേതിയേവ ഛ, ചോദനാ ദിഗുണാ ഠിതി.
അനാപത്തി ¶ അചോദേത്വാ, ലദ്ധേ ഉമ്മത്തകാദിനോ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
രാജസിക്ഖാപദകഥാ.
ചീവരവഗ്ഗോ പഠമോ.
ഏകേനാപി ച മിസ്സേത്വാ, സന്ഥതം കോസിയംസുനാ;
ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തി, കാരാപേന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
പരത്ഥായ കരോന്തസ്സ, കാരാപേന്തസ്സ സന്ഥതം;
അഞ്ഞേന ച കതം ലദ്ധാ, സേവമാനസ്സ ദുക്കടം.
അനാപത്തി വിതാനം വാ, ഭൂമത്ഥരണമേവ വാ;
ഭിസി ബിബ്ബോഹനം വാപി, കരോന്തസ്സാദികമ്മിനോ.
കോസിയകഥാ.
കാളകേളകലോമാനം, സുദ്ധാനം സന്ഥതം സചേ;
കരേയ്യാപത്തി ഹോതിസ്സ, സേസം തു പഠമൂപമം.
സുദ്ധകാളകകഥാ.
അനാപത്തി തുലം വാപി, ബഹും വാ സബ്ബമേവ വാ;
കരോന്തസ്സ ഗഹേത്വാന, ഓദാതം കപിലമ്പി വാ.
അനുക്കമേന ഏതാനി, സന്ഥതാനി ച തീണിപി;
നിസ്സജ്ജിത്വാപി ലദ്ധാനി, സേവമാനസ്സ ദുക്കടം.
സമുട്ഠാനാദയോ ¶ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ;
ഇമേസം പന തിണ്ണമ്പി, തതിയം തു ക്രിയാക്രിയം.
ദ്വേഭാഗകഥാ.
ഛന്നം ¶ ഓരേന വസ്സാനം, കരോന്തസ്സ ച സന്ഥതം;
ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തി, ഠപേത്വാ ഭിക്ഖുസമ്മുതിം.
അനാപത്തി പരത്ഥായ, കാരാപേതി കരോതി വാ;
കതം വാ പന അഞ്ഞേന, ലഭിത്വാ പരിഭുഞ്ജതോ.
ഛബ്ബസ്സാനി കരോന്തസ്സ, തദുദ്ധമ്പി ച സന്ഥതം;
വിതാനേ സാണിപാകാരേ, നിസ്സജ്ജിത്വാ കതേപി ച.
ഛബ്ബസ്സകഥാ.
അനാപത്തി അനാദായ, അസന്തേ സന്ഥതേ പന;
അഞ്ഞസ്സത്ഥായ കാരേതും, കതഞ്ച പരിഭുഞ്ജിതും.
അനാദാനവസേനസ്സ, സുഗതസ്സ വിദത്ഥിയാ;
കരണേന ച സത്ഥാരാ, വുത്തമേതം ക്രിയാക്രിയം.
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ;
അനന്തരസ്സിമസ്സാപി, വിസേസോ നുപലബ്ഭതി.
നിസീദനസന്ഥതകഥാ.
ഗച്ഛന്തേ പന യാനേ വാ, ഹത്ഥിഅസ്സാദികേസു വാ;
ഠപേതി യദി ലോമാനി, സാമികസ്സ അജാനതോ.
തിയോജനമതീതേസു, തേസു ആപത്തി ഭിക്ഖുനോ;
അഗച്ഛന്തേസു തേസ്വേവ, ഠപിതേസുപ്യയം നയോ.
യാനേ പന അഗച്ഛന്തേ, അസ്സേ വാ ഹത്ഥിപിട്ഠിയം;
ഠപേത്വാ അഭിരൂഹിത്വാ, സചേ സാരേതി വട്ടതി.
ന വട്ടതീതി നിദ്ദിട്ഠം, കുരുന്ദട്ഠകഥായ ഹി;
തം പനഞ്ഞം ഹരാപേതി, വചനേന വിരുജ്ഝതി.
കണ്ണച്ഛിദ്ദേസു ¶ ¶ ലോമാനി, പക്ഖിപിത്വാപി ഗച്ഛതോ;
ഹോതിയേവ കിരാപത്തി, ലോമാനം ഗണനാവസാ.
സുത്തകേന ച ബന്ധിത്വാ, ഠപിതം പന വട്ടതി;
വേണിം കത്വാ ഹരന്തസ്സ, ആപത്തി പരിദീപിതാ.
സുങ്കഘാതം അനുപ്പത്വാ, ചോരാദീഹി ഉപദ്ദുതോ;
യോ ചഞ്ഞവിഹിതോ വാപി, ആപത്തി യദി ഗച്ഛതി.
തിയോജനം ഹരന്തസ്സ, ഊനകം വാ തിയോജനം;
തഥാ പച്ചാഹരന്തസ്സ, താനിയേവ തിയോജനം.
നിവാസത്ഥായ വാ ഗന്ത്വാ, ഹരന്തസ്സ തതോ പരം;
അച്ഛിന്നം വാപി നിസ്സട്ഠം, ലഭിത്വാ ഹരതോപി ച.
ഹരാപേന്തസ്സ അഞ്ഞേന, ഹരതോ കതഭണ്ഡകം;
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീനം, അനാപത്തി പകാസിതാ.
ഇദം പന സമുട്ഠാനം, കായതോ കായചിത്തതോ;
അചിത്തം കായകമ്മഞ്ച, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
ഏളകലോമകഥാ.
സമുട്ഠാനാദിനാ സദ്ധിം, ലോമധോവാപനമ്പി ച;
ചീവരസ്സ പുരാണസ്സ, ധോവാപനസമം മതം.
ഏളകലോമധോവാപനകഥാ.
ഗണ്ഹേയ്യ വാ ഗണ്ഹാപേയ്യ, രജതം ജാതരൂപകം;
നിസ്സജ്ജിത്വാ പനാപത്തി, ദേസേതബ്ബാവ ഭിക്ഖുനാ.
രജതം ജാതരൂപഞ്ച, ഉഭിന്നം മാസകോപി ച;
ഏതം ചതുബ്ബിധം വത്ഥു, ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയാവഹം.
മുത്താ ¶ മണി സിലാ സങ്ഖോ, പവാളം ലോഹിതങ്കകോ;
മസാരഗല്ലം ധഞ്ഞാനി, സത്ത ഗോമഹിസാദികം.
ഖേത്തം വത്ഥും തളാകഞ്ച, ദാസിദാസാദികം പന;
ദുക്കടസ്സേവ വത്ഥൂനി, ദീപിതാനി മഹേസിനാ.
മുഗ്ഗമാസാദികം ¶ സബ്ബം, സപ്പിആദീനി തണ്ഡുലാ;
സുത്തം വത്ഥം ഹലം ഫാലം, കപ്പിയം ഏവമാദികം.
തത്ഥത്തനോ പനത്ഥായ, വത്ഥും നിസ്സഗ്ഗിയസ്സ ഹി;
സമ്പടിച്ഛതി യോ ഭിക്ഖു, തസ്സ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
സങ്ഘാദീനം തമത്ഥായ, ഗണ്ഹതോ ദുക്കടം തഥാ;
ദുക്കടസ്സ ച വത്ഥുമ്പി, സബ്ബത്ഥായ ച ദുക്കടം.
സചേ കഹാപണാദീനം, സഹസ്സം പടിഗണ്ഹതി;
വത്ഥൂനം ഗണനായസ്സ, ആപത്തിഗണനാ സിയാ.
തഥാ സിഥിലബദ്ധേസു, ഥവികാദീസു രൂപതോ;
ആപത്തിഗണനാ വുത്താ, മഹാപച്ചരിയം പന.
‘‘ഇദം അയ്യസ്സ ഹോതൂ’’തി, വുത്തേ വാ പന കേനചി;
സചേ ഗണ്ഹിതുകാമോപി, നിസേധേതബ്ബമേവ ച.
പടിക്ഖിത്തേപി തം വത്ഥും, ഠപേത്വാ യദി ഗച്ഛതി;
തഥാ ഗോപായിതബ്ബം തം, യഥാ തം ന വിനസ്സതി.
‘‘ആഹരേദമിദം ഗണ്ഹ, ഇദം ദേഹീധ നിക്ഖിപ’’;
ഇച്ചേവം ഭിക്ഖുനോ വത്തും, ന വട്ടതി അകപ്പിയം.
ഠപേത്വാ രൂപിയഗ്ഗാഹം, നിസ്സട്ഠപരിവത്തിതം;
സബ്ബേഹി പരിഭോത്തബ്ബം, ഭാജേത്വാ സപ്പിആദികം.
അത്തനോ പത്തഭാഗമ്പി, പടിഗ്ഗാഹകഭിക്ഖുനോ;
ഗഹേതും അഞ്ഞതോ ലദ്ധം, ഭുഞ്ജിതും വാ ന വട്ടതി.
യം ¶ കിഞ്ചി പന സമ്ഭൂതം, പച്ചയം വത്ഥുതോ തതോ;
ഭിക്ഖുനോ സേവമാനസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അജ്ഝാരാമേ അനാപത്തി, തമജ്ഝാവസഥേപി വാ;
ഗഹേത്വാ വാ ഗഹാപേത്വാ, നിക്ഖിപന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, രൂപിയന്തി അരൂപിയേ;
സഞ്ഞിനോ വിമതിസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
സമുട്ഠാനാദയോ ¶ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ;
ക്രിയാക്രിയമിദം വുത്തം, അയമേവ വിസേസതാ.
രൂപിയപടിഗ്ഗഹണകഥാ.
വത്ഥും നിസ്സഗ്ഗിയസ്സാപി, വത്ഥും വാ ദുക്കടസ്സ ച;
കപ്പിയസ്സ ച വത്ഥും വാ, യോ നിസ്സഗ്ഗിയവത്ഥുനാ.
വത്ഥുനാ ദുക്കടസ്സാപി, വത്ഥും നിസ്സഗ്ഗിയസ്സ വാ;
പരിവത്തേതി ആപത്തി, കപ്പിയേന ച വത്ഥുനാ.
ദുക്കടസ്സ ച വത്ഥും വാ, വത്ഥും വാ കപ്പിയസ്സ ച;
വത്ഥുനാ ദുക്കടസ്സേവ, പരിവത്തേതി ദുക്കടം.
വത്ഥുനാ കപ്പിയസ്സാപി, തഥാ ദുക്കടവത്ഥുകം;
പരിവത്തേതി യോ തസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
വത്ഥുനോ ദുക്കടസ്സാപി, തഥാ നിസ്സഗ്ഗിയസ്സ ച;
ഗഹണം വാരിതം പുബ്ബേ, ഇമിനാ പരിവത്തനം.
രൂപിയന്തി ച സഞ്ഞിസ്സ, വിമതിസ്സ അരൂപിയേ;
തേന ദ്വേ ദുക്കടാ ഹോന്തി, ചേതാപേന്തസ്സ രൂപിയം.
അരൂപിയന്തി സഞ്ഞിസ്സ, അനാപത്തി അരൂപിയേ;
‘‘ഇദം ഗഹേത്വാ ദേഹീ’’തി, വദതോപി ച പഞ്ചഹി.
സേസം ¶ അനന്തരേനേവ, സമുട്ഠാനാദികം സമം;
ഇദം ക്രിയസമുട്ഠാനം, അയമേവ വിസേസതാ.
രൂപിയസംവോഹാരകഥാ.
കപ്പിയം കപ്പിയേനേവ, പരിവത്തയതോ പന;
ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തി, ഠപേത്വാ സഹധമ്മികേ.
അകപ്പിയസ്സ വത്ഥുസ്സ, തേനേവ പരിവത്തനം;
ന ഗച്ഛതീതി നിദ്ദിട്ഠം, കയവിക്കയസങ്ഗഹം.
തസ്മാ മാതാപിതൂനമ്പി, വത്ഥും യം കിഞ്ചി കപ്പിയം;
‘‘ഇമം ദേഹിമിനാ ഹീ’’തി, വദതോ പന ദുക്കടം.
സകം ¶ വാ ദേതി ചേ ഭണ്ഡം, ഏവം വത്വാന മാതുയാ;
മാതുയാ വാ തഥാ ഭണ്ഡം, സയം ഗണ്ഹാതി ദുക്കടം.
സഹത്ഥം പരഭണ്ഡസ്മിം, പരഹത്ഥഞ്ച അത്തനോ;
ഭണ്ഡകേ പന സമ്പത്തേ, നിസ്സഗ്ഗിയമുദീരിതം.
‘‘ഗഹേത്വാ വാ ഇദം നാമ, ഭുഞ്ജിത്വാ ഓദനം ഇമം;
ഇദം നാമ കരോഹീ’’തി, വത്തും പന ന വട്ടതി.
വിഘാസാദമഥഞ്ഞം വാ, ‘‘ഭുഞ്ജിത്വാ ഓദനം ഇമം;
ഛല്ലിം വാ പന വല്ലിം വാ, കട്ഠം വാ ദാരുമേവ വാ.
ആഹരാ’’തി വദന്തസ്സ, വത്ഥൂനം ഗണനാവസാ;
ഹോന്തി ആപത്തിയോ തസ്സ, ഭിക്ഖുനോ കയവിക്കയേ.
‘‘ഇമഞ്ച യാഗും പിവ ഭുഞ്ജ ഭത്തം;
ഭുത്തോസി ഭുഞ്ജിസ്സസി ഭുഞ്ജസീദം;
ഭത്തം, ഇമം നാമ കരോഹി കമ്മം’’;
ഇച്ചേവ വത്തും പന വട്ടതേവ.
ഭൂമിയാ ¶ സോധനേ വാപി, ലിമ്പനേ വത്ഥധോവനേ;
ഏത്ഥ കിഞ്ചാപി നത്ഥഞ്ഞം, ഭണ്ഡം നിസ്സജ്ജിതബ്ബകം.
നിസ്സഗ്ഗിയേ ച വത്ഥുമ്ഹി, നട്ഠേ ഭുത്തേപി വാ യഥാ;
ദേസേതബ്ബാവ ആപത്തി, ദേസേതബ്ബാ തഥാ അയം.
‘‘ഇമിനാവ ഇമം നാമ, ഗഹേത്വാ ദേഹി മേ’’ഇതി;
ആചിക്ഖതി അനാപത്തി, ഠപേത്വാ ഭണ്ഡസാമികം.
‘‘ഇദം മമത്ഥി അത്ഥോ മേ, ഇമിനാ’’തി ച ഭാസതോ;
സേസം അനന്തരേനേവ, സമുട്ഠാനാദികം സമം.
കയവിക്കയകഥാ.
കോസിയവഗ്ഗോ ദുതിയോ.
മത്തികായോമയാ പത്താ, കപ്പിയാ ജാതിതോ ദുവേ;
തയോ പത്തസ്സ വണ്ണാ തു, ഉക്കട്ഠോ മജ്ഝിമോമകോ.
ദ്വിന്നം ¶ തണ്ഡുലനാളീനം, ഭത്തം മഗധനാളിയാ;
ഖാദനഞ്ച ചതുബ്ഭാഗം, ബ്യഞ്ജനഞ്ച തദൂപിയം.
ഉക്കട്ഠോ നാമ സോ പത്തോ, യോ തം സബ്ബം തു ഗണ്ഹതി;
മജ്ഝിമോ തസ്സുപഡ്ഢോ ച, തദുപഡ്ഢോ ച ഓമകോ.
ഉക്കട്ഠസ്സ ച ഉക്കട്ഠോ, തസ്സേവോമകമജ്ഝിമാ;
ഏവം മജ്ഝിമഓമേസു, നവ പത്താ ഭവന്തി ഹി.
ഉക്കട്ഠുക്കട്ഠകോ തേസു, അപത്തോ ഓമകോമകോ;
തസ്മാ നാപി അധിട്ഠാനം, ന ഗച്ഛന്തി വികപ്പനം.
സേസം സത്തവിധം പത്തം, പത്തലക്ഖണസംയുതം;
അധിട്ഠായ വികപ്പേത്വാ, പരിഭുഞ്ജേയ്യ പണ്ഡിതോ.
ദസാഹപരമം ¶ കാലം, ധാരേയ്യ അതിരേകതോ;
അതിക്കമയതോ പത്തം, തഞ്ഹി നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
യം പത്തം ന വികപ്പേതി, യം നാധിട്ഠേതി വാ പന;
വിനയഞ്ഞൂഹി സോ പത്തോ, അതിരേകോതി വണ്ണിതോ.
വത്തബ്ബം തു ‘‘ഇമം പത്തം, അധിട്ഠാമീ’’തി സമ്മുഖേ;
‘‘ഏതം പത്ത’’ന്തി ദൂരസ്മിം, പച്ചുദ്ധാരേപ്യയം നയോ.
ആഭോഗം മനസാ കത്വാ, കത്വാ കായവികാരകം;
കായേനപി ച പത്തസ്സ, അധിട്ഠാനം പകാസിതം.
പത്തോ ജഹതിധിട്ഠാനം, ദാനഭേദകനാസതോ;
വിബ്ഭമുദ്ധാരപച്ചക്ഖ-പരിവത്തനഗാഹതോ.
കങ്ഗുസിത്ഥപ്പമാണേന, ഖേനാധിട്ഠാനമുജ്ഝതി;
പിദഹിത്വാ അധിട്ഠേയ്യ, അയോചുണ്ണേന വാണിയാ.
യോ ഹി നിസ്സഗ്ഗിയം പത്തം, അനിസ്സജ്ജേവ ഭുഞ്ജതി;
ദുക്കടം തസ്സ നിദ്ദിട്ഠം, ഭുത്വാ ധോവനധോവനേ.
സുവണ്ണമണിപത്തോ ച, വേളുരിയഫലികുബ്ഭവോ;
കംസകാചമയോ പത്തോ, തിപുസീസമയോപി ച.
തഥാ ദാരുമയോ പത്തോ, തമ്ബസജ്ഝുമയോപി ച;
ഏകാദസവിധോ പത്തോ, വുത്തോ ദുക്കടവത്ഥുകോ.
ഘടസീസകടാഹോ ¶ ച, തുമ്ബം ചസ്സാനുലോമികം;
തമ്ബലോഹമയം തത്ഥ, ഥാലകം പന വട്ടതി.
ഫലികകാചകംസാനം, തട്ടികാദീനി കാനിചി;
പുഗ്ഗലസ്സ ന വട്ടന്തി, വട്ടന്തി ഗിഹിസങ്ഘികാ.
യം കിഞ്ചി സോദകം പത്തം, പടിസാമേയ്യ ദുക്കടം;
സാധുകം വോദകം കത്വാ, പടിസാമേയ്യ പണ്ഡിതോ.
ഭിക്ഖുനോ ¶ സോദകം പത്തം, ഓതാപേതും ന വട്ടതി;
ഉണ്ഹേ ന നിദഹേതബ്ബോ, നിദഹന്തസ്സ ദുക്കടം.
മിഡ്ഢന്തേ പരിഭണ്ഡന്തേ, ഠപേതും ന ച വട്ടതി;
മിഡ്ഢിയാ പരിഭണ്ഡേ വാ, വിത്ഥിണ്ണേ പന വട്ടതി.
ദാരുആധാരകേ പത്തേ, ദ്വേ ഠപേതുമ്പി വട്ടതി;
അയമേവ നയോ ദണ്ഡ-ഭൂമിആധാരകേസുപി.
തട്ടികായപി ചോളേ വാ, പോത്ഥകേ കടസാരകേ;
പരിഭണ്ഡകതായാപി, ഭൂമിയം വാലുകാസു വാ.
തഥാരൂപാസു സുദ്ധാസു, ഠപേതും പന വട്ടതി;
സരജായ ഠപേന്തസ്സ, ദുക്കടം ഖരഭൂമിയാ.
ദണ്ഡേ വാ നാഗദന്തേ വാ, ലഗ്ഗേതുമ്പി ന വട്ടതി;
ഛത്തങ്ഗമഞ്ചപീഠേസു, ഠപേന്തസ്സ ച ദുക്കടം.
അടനീസു ഹി ബന്ധിത്വാ, ഓലമ്ബേതുമ്പി വട്ടതി;
ബന്ധിത്വാ പന മഞ്ചസ്സ, ഠപേതുംപരി വട്ടതി.
മഞ്ചപീഠട്ടകേ പത്തം, ഠപേതും പന വട്ടതി;
ഭത്തപൂരോപി വാ ഛത്തേ, ഠപേതും ന ച വട്ടതി.
തയോ ഭാണവാരാ നിട്ഠിതാ.
കവാടം ന പണാമേയ്യ, പത്തഹത്ഥോ സചേ പന;
യേന കേനചി അങ്ഗേന, പണാമേയ്യസ്സ ദുക്കടം.
ന നീഹരേയ്യ പത്തേന, ചലകാനട്ഠികാനി വാ;
ഉച്ഛിട്ഠമുദകം വാപി, നീഹരന്തസ്സ ദുക്കടം.
പത്തം ¶ പടിഗ്ഗഹം കത്വാ, ധോവിതും ഹത്ഥമേവ വാ;
മുഖതോ നീഹടം പത്തേ, ഠപേതും ന ച വട്ടതി.
അനാപത്തി ¶ ദസാഹസ്സ, അന്തോയേവ ച യോ പന;
അധിട്ഠേതി വികപ്പേതി, വിസ്സജ്ജേതി വിനസ്സതി.
പഠമസ്സ ഹി പത്തസ്സ, പഠമേന മഹേസിനാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ.
പഠമപത്തകഥാ.
പഞ്ചബന്ധനഊനസ്മിം, പത്തേ സതി ച യോ പന;
വിഞ്ഞാപേയ്യ നവം പത്തം, തസ്സ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
ബന്ധനം ഏകമുദ്ദിട്ഠം, ദ്വങ്ഗുലായ ച രാജിയാ;
ബന്ധനാനി ച ചത്താരി, തഥാട്ഠങ്ഗുലരാജിയാ.
പഞ്ച വാ രാജിയോ യസ്സ, ഏകാ വാപി ദസങ്ഗുലാ;
അപത്തോ നാമയം പത്തോ, വിഞ്ഞാപേയ്യ തതോ പരം.
അയോപത്തോ അനേകേഹി, ലോഹമണ്ഡലകേഹി വാ;
ബദ്ധോ വട്ടതി മട്ഠോ ചേ, അയോചുണ്ണേന വാണിയാ.
പത്തം സങ്ഘസ്സ നിസ്സട്ഠം, തസ്സ നിസ്സഗ്ഗിയം പന;
അനുകമ്പായ തം തസ്മിം, അഗണ്ഹന്തസ്സ ദുക്കടം.
ദീയമാനേ തു പത്തസ്മിം, യസ്സ സോ ന ച രുച്ചതി;
അപ്പിച്ഛതായ വാ പത്തം, തം ന ഗണ്ഹാതി വട്ടതി.
അപത്തസ്സ തു ഭിക്ഖുസ്സ;
ന ദാതബ്ബോതി ദീപിതോ;
തത്ഥ യോ പത്തപരിയന്തോ;
സോ ദേയ്യോ തസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
സചേ സോ തം ജിഗുച്ഛന്തോ, അപ്പദേസേ ഠപേതി വാ;
വിസ്സജ്ജേതി അഭോഗേന, പരിഭുഞ്ജതി ദുക്കടം.
നട്ഠേ ¶ ഭിന്നേപി വാ പത്തേ, അനാപത്തി പകാസിതാ;
അത്തനോ ഞാതകാദീനം, ഗണ്ഹതോ വാ ധനേന വാ.
സഞ്ചരിത്തസമുട്ഠാനം ¶ , ക്രിയം പണ്ണത്തിവജ്ജകം;
കായകമ്മം വചീകമ്മം, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
ദുതിയപത്തകഥാ.
സപ്പിആദിം പുരേഭത്തം, ഭേസജ്ജം പടിഗയ്ഹ ഹി;
സാമിസമ്പി പുരേഭത്തം, പരിഭുഞ്ജതി വട്ടതി.
തതോ പട്ഠായ സത്താഹം, തം വട്ടതി നിരാമിസം;
സത്താഹാതിക്കമേ തസ്സ, നിസ്സഗ്ഗിയമുദീരിതം.
പച്ഛാഭത്തമ്പി ഗണ്ഹിത്വാ, കത്വാ സന്നിധികാരകം;
സായതോ പന സത്താഹം, വട്ടതേവ നിരാമിസം.
പുരേഭത്തമ്പി പച്ഛാ വാ, സയമുഗ്ഗഹിതം പന;
സരീരഭോഗേ നേതബ്ബം, സായിതും ന ച വട്ടതി.
നവനീതം പുരേഭത്തം, ഭിക്ഖുനാ ഗഹിതം സചേ;
താപേത്വാനുപസമ്പന്നോ, ദേതി വട്ടതി സാമിസം.
സയം താപേതി ചേ ഭിക്ഖു, സത്താഹമ്പി നിരാമിസം;
താപനം നവനീതസ്സ, സാമപാകോ ന ഹോതി സോ.
പച്ഛാഭത്തം ഗഹേത്വാ ചേ, യേന കേനചി താപിതം;
വട്ടതേവ ച തം സപ്പി, സത്താഹമ്പി നിരാമിസം.
ഖീരം ദധിം ചാപി പടിഗ്ഗഹേത്വാ;
സയം പുരേഭത്തമഥോ കരോതി;
സപ്പിം പുരേഭത്തകമേവ തസ്സ;
നിരാമിസം വട്ടതി ഭിക്ഖുനോ തം.
പച്ഛാഭത്തകതോ ഉദ്ധം, തം ന വട്ടതി സായിതും;
സവത്ഥുകസ്സ സപ്പിസ്സ, ഗഹിതത്താവ ഭിക്ഖുനോ.
സത്താഹാതിക്കമേപിസ്സ ¶ , ന ദോസോ കോചി വിജ്ജതി;
‘‘പടിഗ്ഗഹേത്വാ താനീ’’തി, വുത്തത്താ ഹി മഹേസിനാ.
യഥാ കപ്പിയസപ്പിമ്ഹി, നിസ്സഗ്ഗിയമുദീരിതം;
തഥാകപ്പിയസപ്പിമ്ഹി, ദുക്കടം പരിദീപിതം.
സബ്ബാകപ്പിയമംസാനം ¶ , വജ്ജേത്വാ മംസമേവ ച;
ഖീരം ദധി ച സപ്പി ച, നവനീതഞ്ച വട്ടതി.
‘‘യേസം കപ്പതി മംസഞ്ഹി, തേസം സപ്പീ’’തി കിം ഇദം?
പണീതഭോജനസ്സാപി, തഥാ സത്താഹകാലികേ.
നിസ്സഗ്ഗിയസ്സ വത്ഥൂനം, പരിച്ഛേദനിയാമനം;
ന ചാകപ്പിയമംസാനം, സപ്പിആദി നിവാരിതം.
നവനീതേപി സപ്പിമ്ഹി, ഗഹിതുഗ്ഗഹിതാദികേ;
സബ്ബോ വുത്തനയേനേവ, വേദിതബ്ബോ വിനിച്ഛയോ.
തേലഭിക്ഖായ ഭിക്ഖൂനം, പവിട്ഠാനം ഉപാസകാ;
തേലം വാ നവനീതം വാ, സപ്പിം വാ ആകിരന്തി ഹി.
ഭത്തസിത്ഥാനി വാ തത്ഥ, തണ്ഡുലാ വാ ഭവന്തി ചേ;
ആദിച്ചപക്കസംസട്ഠം, ഹോതി സത്താഹകാലികം.
തിലസാസപതേലം വാ, മധുകേരണ്ഡതേലകം;
ഗഹിതം തു പുരേഭത്തം, സാമിസമ്പി നിരാമിസം.
പച്ഛാഭത്തകതോ ഉദ്ധം, സായിതബ്ബം നിരാമിസം;
സത്താഹാതിക്കമേ തേസം, വസാ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
ഏരണ്ഡമധുകട്ഠീനി, സാസപാദീനി ചത്തനാ;
ഗഹേത്വാ കതതേലമ്പി, ഹോതി സത്താഹകാലികം.
യാവജീവികവത്ഥുത്താ, തേസം തിണ്ണമ്പി ഭിക്ഖുനോ;
സവത്ഥുഗഹണേ തസ്സ, കാചാപത്തി ന വിജ്ജതി.
അത്തനാ ¶ യം കതം തേലം, തം വട്ടതി നിരാമിസം;
സത്താഹാതിക്കമേനസ്സ, ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയം പന.
ദുക്കടം സാസപാദീനം, തേലത്ഥായേവ ഭിക്ഖുനാ;
ഗഹേത്വാ ഠപിതാനം തു, സത്താഹാതിക്കമേ സിയാ.
നാളികേരകരഞ്ജാനം, തേലം കുരുവകസ്സ ച;
നിമ്ബകോസമ്ബകാനഞ്ച, തേലം ഭല്ലാതകസ്സ ച.
ഇച്ചേവമാദികം സബ്ബം, അവുത്തം പാളിയം പന;
ഗഹേത്വാ നിക്ഖിപന്തസ്സ, ദുക്കടം സമയച്ചയേ.
യാവകാലികഭേദഞ്ച ¶ , യാവജീവകമേവ ച;
വിദിത്വാ സേസമേത്ഥാപി, സപ്പിനാ സദിസോ നയോ.
അച്ഛമച്ഛവരാഹാനം, സുസുകാഗദ്രഭസ്സ ച;
വസാനം പന പഞ്ചന്നം, തേലം പഞ്ചവിധം ഭവേ.
സബ്ബമേവ വസാതേലം, കപ്പിയാകപ്പിയസ്സ ച;
മനുസ്സാനം വസാതേലം, ഠപേത്വാ പന വട്ടതി.
വസം പടിഗ്ഗഹേത്വാന, പുരേഭത്തം പനത്തനാ;
പക്കം വട്ടതി സംസട്ഠം, സത്താഹമ്പി നിരാമിസം.
സചേ അനുപസമ്പന്നോ, കത്വാ തം ദേതി വട്ടതി;
സാമിസമ്പി പുരേഭത്തം, തതോ ഉദ്ധം നിരാമിസം.
പടിഗ്ഗഹേതും കാതും വാ, പച്ഛാഭത്തം ന വട്ടതി;
സേസോ വുത്തനയേനേവ, വേദിതബ്ബോ വിഭാവിനാ.
ഗഹിതഞ്ഹി പുരേഭത്തം, മധും മധുകരീകതം;
വട്ടതേവ പുരേഭത്തം, സാമിസമ്പി നിരാമിസം.
പച്ഛാഭത്തകതോ ¶ ഉദ്ധം, സത്താഹമ്പി നിരാമിസം;
സത്താഹാതിക്കമേ ദോസോ, വത്ഥൂനം ഗണനാവസാ.
ഉച്ഛുമ്ഹാ പന നിബ്ബത്തം, പക്കാപക്കം ഘനാഘനം;
രസാദി പന തം സബ്ബം, ‘‘ഫാണിത’’ന്തി പവുച്ചതി.
ഫാണിതം തു പുരേഭത്തം, ഗഹിതം പന വട്ടതി;
സാമിസമ്പി പുരേഭത്തം, തതോ ഉദ്ധം നിരാമിസം.
അസംസട്ഠേന ഉച്ഛുസ്സ, രസേന കതഫാണിതം;
ഗഹിതേന പുരേഭത്തം, തദഹേവ നിരാമിസം.
ഉച്ഛും പടിഗ്ഗഹേത്വാന, കതേപേസ നയോ മതോ;
പച്ഛാഭത്തകതോ ഉദ്ധം, തം ന വട്ടതി സായിതും.
ഗഹിതത്താ സവത്ഥുസ്സ, സത്താഹാതിക്കമേപി ച;
ഹോതി തസ്സ അനാപത്തി, പച്ഛാഭത്തം കതേപി ച.
സംസട്ഠഞ്ച പുരേഭത്തം, ഗഹിതം തമുപാസകോ;
തദഹേ ദേതി ചേ കത്വാ, സാമിസമ്പി ച വട്ടതി.
സംസട്ഠേന ¶ പുരേഭത്തം, ഗഹിതേന സയംകതം;
പച്ഛാഭത്തം കതഞ്ചാപി, സത്താഹമ്പി നിരാമിസം.
കതം മധുകപുപ്ഫാനം, ഫാണിതം സീതവാരിനാ;
സാമിസമ്പി പുരേഭത്തം, തതോ ഉദ്ധം നിരാമിസം.
സത്താഹാതിക്കമേപിസ്സ, ദുക്കടം പരിദീപിതം;
പക്ഖിപിത്വാ കതം ഖീരം, ഹോതി തം യാവകാലികം.
ഫലാനം പന സബ്ബേസം, യാവകാലികസഞ്ഞിനം;
യാവകാലികമിച്ചേവ, ഫാണിതം പരിദീപിതം.
പച്ഛാഭത്തമ്പി ഭിക്ഖുസ്സ, പച്ചയേ സതി കേവലം;
കാലികാ പന വട്ടന്തി, പുരേഭത്തം യഥാസുഖം.
ലഭിത്വാ പന നിസ്സട്ഠം, തം തു സത്താഹകാലികം;
അരുആദീനി മക്ഖേതും, സായിതും വാ ന വട്ടതി.
അഞ്ഞസ്സ ¶ പന ഭിക്ഖുസ്സ, കായഭോഗേ ച വട്ടതി;
ചജിത്വാ നിരപേക്ഖോവ, ലഭിത്വാ പുന സായിതും.
അനാപത്തി അധിട്ഠേതി, വിസ്സജ്ജേതി വിനസ്സതി;
അച്ഛിന്ദിത്വാ ച വിസ്സാസം, ഗണ്ഹതുമ്മത്തകാദിനോ.
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ;
സദാകഥിനചിത്തേന, പഠമേനേവ സത്ഥുനാ.
ഭേസജ്ജസിക്ഖാപദകഥാ.
മാസോ സേസോതി ഗിമ്ഹാനം, പരിയേസേയ്യ സാടികം;
അദ്ധമാസോവ സേസോതി, കത്വാ പരിദഹേ ബുധോ.
കത്വാ പന സതുപ്പാദം, വസ്സസാടികചീവരം;
നിപ്ഫാദേന്തസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ, സമയേ പിട്ഠിസമ്മതേ.
ഹോതി നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തി, ഞാതകാഞ്ഞാതകാദിനോ;
തേസുയേവ ച വിഞ്ഞത്തിം, കത്വാ നിപ്ഫാദനേ തഥാ.
കത്വാ പന സതുപ്പാദം, സമയേ കുച്ഛിസഞ്ഞിതേ;
നിപ്ഫാദേന്തസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ, വത്ഥമഞ്ഞാതകാദിനോ.
തസ്സാദിന്നകപുബ്ബേസു ¶ , വത്തഭേദേന ദുക്കടം;
കരോതോ തത്ര വിഞ്ഞത്തിം, നിസ്സഗ്ഗിയമുദീരിതം.
ഓവസ്സാപേതി ചേ കായം, നഗ്ഗോ സതിപി ചീവരേ;
ന്ഹാനസ്സ പരിയോസാനേ, ദുക്കടം വിവടങ്ഗണേ.
ഊനകേ പന മാസസ്മിം, അതിരേകോതി സഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അച്ഛിന്നചീവരസ്സാപി, അനാപത്താപദാസുപി;
ന്ഹാനകോട്ഠകവാപീസു, ന്ഹായന്തസ്സ ച ഭിക്ഖുനോ.
സഞ്ചരിത്തസമുട്ഠാനം ¶ , ക്രിയം പണ്ണത്തിവജ്ജകം;
കായകമ്മം വചീകമ്മം, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
വസ്സികസാടികകഥാ.
സാമം തു ചീവരം ദത്വാ, അച്ഛിന്ദന്തസ്സ തം പുന;
സകസഞ്ഞായ ഭിക്ഖുസ്സ, തസ്സ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
ഏകായേവ പനാപത്തി, ഏകമച്ഛിന്ദതോ സിയാ;
ബഹൂനി ഏകബദ്ധാനി, അച്ഛിന്ദന്തസ്സ വാ തഥാ.
വിസും ഠിതാനി ഏകേക-മാഹരാപയതോ പന;
വത്ഥാനം ഗണനായസ്സ, ആപത്തിഗണനാ സിയാ.
‘‘മയാ ദിന്നാനി സബ്ബാനി, ആഹരാ’’തി ച ഭാസതോ;
ഏകേന വചനേനേവ, ഹോന്തി ആപത്തിയോ ബഹൂ.
ആണാപേതി സചേ അഞ്ഞം, ഭിക്ഖും ഗണ്ഹാതി ചീവരം;
ബഹൂനി ഗണ്ഹതാണത്തോ, ഏകം പാചിത്തിയം സിയാ.
‘‘മയാ ദിന്നാനി സബ്ബാനി, ഗണ്ഹാ’’തി വദതോ പന;
ഏകായസ്സ ച വാചായ, ഹോന്തി ആപത്തിയോ ബഹൂ.
‘‘സങ്ഘാടിമുത്തരാസങ്ഗം, ഗണ്ഹ ഗണ്ഹാ’’തി ഭാസതോ;
ഹോതി വാചായ വാചായ, ആണാപേന്തസ്സ ദുക്കടം.
വികപ്പനുപഗം കിഞ്ചി, ഠപേത്വാ പച്ഛിമം പരം;
അഞ്ഞം പന പരിക്ഖാരം, ഛിന്ദാപേന്തസ്സ ദുക്കടം.
ഠപേത്വാ ¶ ഉപസമ്പന്നം, അഞ്ഞേസം ചീവരാദികം;
അച്ഛിന്ദതോപി ഭിക്ഖുസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ഏവം അനുപസമ്പന്നേ, ഉപസമ്പന്നസഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, അച്ഛിന്ദന്തസ്സ ദുക്കടം.
സോ ¶ വാ ദേതി സചേ തുട്ഠോ, ദുട്ഠോ വിസ്സാസമേവ വാ;
ഗണ്ഹതോപി അനാപത്തി, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ.
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ;
അഞ്ഞത്ര വേദനായേത്ഥ, ഹോതി സാ ദുക്ഖവേദനാ.
ചീവരച്ഛിന്ദനകഥാ.
വിഞ്ഞാപേത്വാ സചേ സുത്തം, ഛബ്ബിധം സാനുലോമികം;
ചീവരം തന്തവായേഹി, വായാപേതി ന വട്ടതി.
സാമം വിഞ്ഞാപിതം സുത്തം, അകപ്പിയമുദീരിതം;
തന്തവായോപി വിഞ്ഞത്തോ, തഥാ അഞ്ഞാതകാദികോ.
വിഞ്ഞത്തതന്തവായേന, സുത്തേനാകപ്പിയേന ച;
ചീവരം വായാപേന്തസ്സ, നിസ്സഗ്ഗിയമുദീരിതം.
വിദത്ഥിമത്തേ ദീഘേന, ഹത്ഥമത്തേ തിരീയതോ;
വീതേ നിസ്സഗ്ഗിയം വുത്തം, ഫലകേ ഫലകേപി ച.
തേനേവ കപ്പിയം സുത്തം, വായാപേന്തസ്സ ദുക്കടം;
തഥേവ തന്തവായേന, കപ്പിയേന അകപ്പിയം.
ഏകന്തരികതോ വാപി, ദീഘതോ വാ തിരീയതോ;
കപ്പിയാകപ്പിയേഹേവ, വീതേ സുത്തേഹി ദുക്കടം.
കപ്പിയാകപ്പിയേഹേവ, തന്തവായേഹി വേ കതേ;
കപ്പിയാകപ്പിയം സുത്തം, മിസ്സേത്വാ തസ്സ ദുക്കടം.
സചേ അകപ്പിയം സുത്തം, വാരേനേവ വിനന്തി തേ;
ദസ്സേത്വാവ പരിച്ഛേദം, അകപ്പിയവിതേ പന.
പാചിത്തിയം പമാണസ്മിം, തദൂനേ ദുക്കടം സിയാ;
ഇതരേന വിതേ വത്ഥേ, ഉഭയത്ഥേവ ദുക്കടം.
ദ്വേപി ¶ ¶ വേമം ഗഹേത്വാ വാ, ഏകതോ വാ വിനന്തി ചേ;
ഫലകേ ഫലകേ തസ്സ, ദുക്കടം പരിദീപിതം.
ഏതേനേവ ഉപായേന, ഭേദേ സബ്ബത്ഥ സാധുകം;
ആപത്തിഭേദോ വിഞ്ഞേയ്യോ, വിഞ്ഞുനാ വിനയഞ്ഞുനാ.
കപ്പിയോ തന്തവായോപി, സചേ സുത്തമ്പി കപ്പിയം;
ചീവരം വായാപേന്തസ്സ, അനാപത്തി പകാസിതാ.
അനാപത്തി പരിസ്സാവേ, ആയോഗേ അംസബദ്ധകേ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
സുത്തവിഞ്ഞത്തികഥാ.
അപ്പവാരിതഞാതീനം, തന്തവായേ സമേച്ച ചേ;
വികപ്പം ചീവരേ ഭിക്ഖു, ആപജ്ജതി ന വട്ടതി.
ദീഘായതപ്പിതത്ഥായ, സുത്തവഡ്ഢനകേ കതേ;
ഭിക്ഖു നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തിം, ആപജ്ജതി ന സംസയോ.
ഭിക്ഖുനോ ഞാതകാദീനം, തന്തവായേസു അത്തനോ;
ധനേനഞ്ഞസ്സ ചത്ഥായ, അനാപത്തിം വിനിദ്ദിസേ.
വായാപേന്തസ്സ അപ്പഗ്ഘം, മഹഗ്ഘം കത്തുകാമിനോ;
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീനം, സേസം വുത്തമനന്തരേ.
പേസകാരകഥാ.
വസ്സംവുട്ഠേ യമുദ്ദിസ്സ, ഭിക്ഖൂ ദീയതി ചീവരം;
പവാരണായ പുബ്ബേവ, തം ഹോതച്ചേകചീവരം.
പുരേ പവാരണായേവ, ഭാജേത്വാ യദി ഗയ്ഹതി;
വസ്സച്ഛേദോ ന കാതബ്ബോ, സങ്ഘികം തം കരോതി ചേ.
അനാപത്തി ¶ അധിട്ഠേതി, അന്തോസമയമേവ തം;
വിസ്സജ്ജേതി വികപ്പേതി, വിനസ്സതി ച ഡയ്ഹതി.
തസ്സച്ചായികവത്ഥസ്സ, കഥിനേ തു അനത്ഥതേ;
പരിഹാരേകമാസോവ, ദസാഹപരമോ മതോ.
അത്ഥതേ ¶ കഥിനേ തസ്സ, പഞ്ച മാസാ പകാസിതാ;
പരിഹാരോ മുനിന്ദേന, ദസാഹപരമാ പന.
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ;
പഠമേനാക്രിയാചിത്തം, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
അച്ചേകചീവരകഥാ.
വസിത്വാ പന ചേ ഭിക്ഖു, പുബ്ബകത്തികപുണ്ണമം;
ഠപേത്വാ ചീവരം ഗാമേ, പച്ചയേ സതി താദിസേ.
ഛാരത്തപരമം തേന, വസിതബ്ബം വിനാ തതോ;
ഉത്തരിം വസതോ ദോസോ, വിനാ സങ്ഘസ്സ സമ്മുതിം.
കത്തികേയേവ മാസസ്മിം, പഠമായ പവാരിതോ;
പച്ഛിമേന പമാണേന, യുത്തേ സാസങ്കസമ്മതേ.
സേനാസനേ വസന്തോവ, ഠപേതും ഏകചീവരം;
ചതുരങ്ഗസമായോഗേ, ലഭതീതി പകാസിതോ.
യം ഗാമം ഗോചരം കത്വാ, ഭിക്ഖു ആരഞ്ഞകേ വസേ;
തസ്മിം ഗാമേ ഠപേതും തം, മാസമേകം തു വട്ടതി.
അഞ്ഞത്ഥേവ വസന്തസ്സ, ഛാരത്തപരമം മതം;
അയമസ്സ അധിപ്പായോ, പടിച്ഛന്നോ പകാസിതോ.
സേനാസനമഥാഗന്ത്വാ, സത്തമം അരുണം പന;
ഉട്ഠാപേതും വിദൂരത്താ, അസക്കോന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
ഗാമസീമമ്പി ¶ വാ ഗന്ത്വാ, വസിത്വാ യത്ഥ കത്ഥചി;
ചീവരസ്സ പവത്തിം സോ, ഞത്വാ ഗച്ഛതി വട്ടതി.
ഏവഞ്ചാപി അസക്കോന്തോ, ഞത്വാ തത്ഥേവ പണ്ഡിതോ;
ഖിപ്പം പച്ചുദ്ധരേ ഠാനേ, അതിരേകേ ഹി തിട്ഠതി.
വിസ്സജ്ജേതി അനാപത്തി, വിനസ്സതി ച ഡയ്ഹതി;
അച്ഛിന്ദനേ ച വിസ്സാസേ, ഭിക്ഖുസമ്മുതിയാപി വാ.
സമുട്ഠാനാദയോ ¶ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ;
ദുതിയേന, മുനിന്ദേന, തേന സാസങ്കസമ്മതേ.
സാസങ്കകഥാ.
ജാനം പരിണതം ലാഭം, ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ യോ പന;
അത്തനോ പരിണാമേയ്യ, തസ്സ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
സചേ ‘‘അഞ്ഞസ്സ ദേഹീ’’തി, പരിണാമേതി ഭിക്ഖുനോ;
സുദ്ധികം സുദ്ധചിത്തേന, പാചിത്തിയമുദീരിതം.
ചീവരം വാ പരസ്സേക-മേകം വാ പന അത്തനോ;
പരിണാമേയ്യ ചേ സദ്ധിം, ദ്വേ പാചിത്തിയോ സിയും.
സങ്ഘസ്സ പന യം ദിന്നം, തം ഗഹേതും ന വട്ടതി;
സങ്ഘസ്സേവ പദാതബ്ബോ, അദേന്തസ്സ പരാജയോ.
ചേതിയസ്സ ച സങ്ഘസ്സ, പുഗ്ഗലസ്സപി വാ പന;
അഞ്ഞസ്സ പോണമഞ്ഞസ്സ, പരിണാമേയ്യ ദുക്കടം.
യോ പനന്തമസോ ഭിക്ഖു, സുനഖസ്സപി ഓണതം;
സുനഖസ്സ പനഞ്ഞസ്സ, പരിണാമേയ്യ ദുക്കടം.
ഇദഞ്ഹി ¶ തിസമുട്ഠാനം, ക്രിയം സഞ്ഞാവിമോക്ഖകം;
കായകമ്മം വചീകമ്മം, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
പരിണതകഥാ.
പത്തവഗ്ഗോ തതിയോ.
തേനേകവത്ഥുഗ്ഗതരങ്ഗമാലം;
സീലന്തമാപത്തിവിപത്തിഗാഹം;
തരന്തി പഞ്ഞത്തിമഹാസമുദ്ദം;
വിനിച്ഛയം യേ പനിമം തരന്തി.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ നിസ്സഗ്ഗിയകഥാ നിട്ഠിതാ.
പാചിത്തിയകഥാ
സമ്പജാനമുസാവാദേ ¶ , പാചിത്തിയമുദീരിതം;
ദവാ രവാ ഭണന്തസ്സ, ന ദോസുമ്മത്തകാദിനോ.
അഞ്ഞത്ഥാപത്തിയോ പഞ്ച, മുസാവാദസ്സ കാരണാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, അദിന്നാദാനതുല്യകാ.
സമ്പജാനമുസാവാദകഥാ.
ജാതിആദീസു വുത്തേസു, ദസസ്വക്കോസവത്ഥുസു;
ഭൂതേന വാ അഭൂതേന, യേന കേനചി വത്ഥുനാ.
യായ കായചി ഭാസായ, ഹത്ഥമുദ്ദായ വാ പന;
പാരാജികമനാപന്നം, ഭിക്ഖുമാപന്നമേവ വാ.
അഞ്ഞത്രഞ്ഞാപദേസേന, ഓമസന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
തത്ഥ പാചിത്തിയാപത്തി, സമ്ബുദ്ധേന പകാസിതാ.
തേഹേവഞ്ഞാപദേസേന ¶ , പാളിമുത്തപദേഹിപി;
സബ്ബത്ഥാനുപസമ്പന്നം, അക്കോസന്തസ്സ ദുക്കടം.
അനക്കോസിതുകാമസ്സ, കേവലം ദവകമ്യതാ;
വദതോ പന സബ്ബത്ഥ, ദുബ്ഭാസിതമുദീരിതം.
പവിട്ഠാനുപസമ്പന്ന-ട്ഠാനേ ഇധ ച ഭിക്ഖുനീ;
അനാപത്തി പുരക്ഖത്വാ, അത്ഥധമ്മാനുസാസനിം.
വദതോ പന ഭിക്ഖുസ്സ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ;
അനന്തരസമാ വുത്താ, ദുക്ഖാ ഹോതേത്ഥ വേദനാ.
ഓമസവാദകഥാ.
ആപത്തി ഭിക്ഖുപേസുഞ്ഞേ, ദുവിധാകാരതോ സിയാ;
അത്തനോ പിയകാമസ്സ, പരഭേദത്ഥിനോപി വാ.
അക്കോസന്തസ്സ പരിയായ-പാളിമുത്തനയേഹി ച;
വചനസ്സുപസംഹാരേ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
തഥാ ¶ അനുപസമ്പന്ന-അക്കോസം ഹരതോപി ച;
ഠിതാ അനുപസമ്പന്ന-ട്ഠാനേ ഇധ ച ഭിക്ഖുനീ.
ന ചേവ പിയകാമസ്സ, ന ച ഭേദത്ഥിനോപി വാ;
പാപാനം ഗരഹത്ഥായ, വദന്തസ്സ ച ഭിക്ഖുനോ.
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീനം, അനാപത്തീതി ദീപിതാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, അദിന്നാദാനസാദിസാ.
പേസുഞ്ഞകഥാ.
ഠപേത്വാ ഭിക്ഖുനിം ഭിക്ഖും, അഞ്ഞേന പിടകത്തയം;
ധമ്മം സഹ ഭണന്തസ്സ, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
രാജോവാദാദയോ ¶ വുത്താ, മഹാപച്ചരിയാദിസു;
അനാരുള്ഹേസു സങ്ഗീതിം, ആപത്തിജനകാതി ഹി.
ദുക്കടം ഹോതി ഭിക്ഖുസ്മിം, തഥാ ഭിക്ഖുനിയാപി ച;
ഭിക്ഖുസ്സാനുപസമ്പന്ന-സഞ്ഞിനോ വിമതിസ്സ വാ.
ഏകതോ ഉദ്ദിസാപേതി, സജ്ഝായം വാ കരോതി യോ;
ഭണന്തം പഗുണം ഗന്ഥം, ഓപാതേതി ച യോ പന.
തസ്സ ചാനുപസമ്പന്ന-സന്തികേ ഗണ്ഹതോപി ച;
ഉദ്ദേസം തു അനാപത്തി, ഭണനേ തേന ഏകതോ.
വാചതോ ച സമുട്ഠാതി, വാചാചിത്തദ്വയാപി ച;
സമുട്ഠാനമിദം വുത്തം, പദസോധമ്മസഞ്ഞിതം.
പദസോധമ്മകഥാ.
സബ്ബച്ഛന്നപരിച്ഛന്നേ, നിപജ്ജേയ്യ സചേ പന;
യേഭുയ്യേന പരിച്ഛന്നേ, ഛന്നേ സേനാസനേപി വാ.
തിസ്സന്നം പന രത്തീനം, ഉദ്ധം യോ പന രത്തിയം;
ഠപേത്വാ ഭിക്ഖും അഞ്ഞേന, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
വത്ഥും യം പന നിദ്ദിട്ഠം, മേഥുനസ്സ പഹോനകം;
ആപത്യന്തമസോ തേന, തിരച്ഛാനഗതേനപി.
നിപന്നേ ¶ ഉപസമ്പന്നേ, ഇതരോ ചേ നിപജ്ജതി;
ഇതരസ്മിം നിപന്നേ വാ, സചേ ഭിക്ഖു നിപജ്ജതി.
ഉഭിന്നം ഉട്ഠഹിത്വാ വാ, നിപജ്ജനപയോഗതോ;
ആപത്താനുപസമ്പന്ന-ഗണനായപി വാ സിയാ.
സചേ പിധായ വാ ഗബ്ഭം, നിപജ്ജതിപിധായ വാ;
ആപത്തത്ഥങ്ഗതേ സൂരിയേ, ചതുത്ഥദിവസേ സിയാ.
ദിയഡ്ഢഹത്ഥുബ്ബേധേന ¶ , പാകാരചയനാദിനാ;
പരിക്ഖിത്തമ്പി തം സബ്ബം, പരിക്ഖിത്തന്തി വുച്ചതി.
ഭിക്ഖുസ്സന്തമസോ ദുസ്സ-കുടിയം വസതോപി ച;
സഹസേയ്യായ ആപത്തി, ഹോതീതി പരിദീപിതോ.
സബ്ബച്ഛന്നപരിച്ഛന്ന-യേഭുയ്യാദിപ്പഭേദതോ;
സത്ത പാചിത്തിയാനേത്ഥ, ദട്ഠബ്ബാനി സുബുദ്ധിനാ.
അഡ്ഢച്ഛന്നപരിച്ഛന്നേ, ദുക്കടം പരിദീപിതം;
സബ്ബചൂളപരിച്ഛന്ന-ഛന്നാദീഹിപി പഞ്ചധാ.
അനാപത്തി ദിരത്തം വാ, തിരത്തം വസതോ സഹ;
അരുണസ്സ പുരേയേവ, തതിയായ ച രത്തിയാ.
നിക്ഖമിത്വാ വസന്തസ്സ, പുന സദ്ധിഞ്ച ഭിക്ഖുനോ;
തഥാ സബ്ബപരിച്ഛന്ന-സബ്ബച്ഛന്നാദികേപി ച.
ഏവം അനുപസമ്പന്നേ, നിപന്നേപി നിസീദതോ;
സേസാ ഏളകലോമേന, സമുട്ഠാനാദയോ സമാ.
സഹസേയ്യകഥാ.
സചേ തദഹുജാതായ, അപി യോ മാനുസിത്ഥിയാ;
സഹസേയ്യം പകപ്പേയ്യ, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
ദിസ്സമാനകരൂപായ, യക്ഖിയാ പേതിയാ സഹ;
രത്തിയം യോ നിപജ്ജേയ്യ, ദേവിയാ പണ്ഡകേന വാ.
മേഥുനവത്ഥുഭൂതായ, തിരച്ഛാനഗതിത്ഥിയാ;
വത്ഥൂനം ഗണനായസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ഇധേകദിവസേനേവ ¶ , ആപത്തി പരിദീപിതാ;
സേസോ അനന്തരേ വുത്ത-സദിസോവ വിനിച്ഛയോ.
ദുതിയസഹസേയ്യകഥാ.
ഉദ്ധം ¶ ഛപ്പഞ്ചവാചാഹി, വിഞ്ഞും പുരിസവിഗ്ഗഹം;
വിനാ ധമ്മം ഭണന്തസ്സ, ഹോതി പാചിത്തി ഇത്ഥിയാ.
ഗാഥാപാദോ പനേകോവ, ഏകവാചാതി സഞ്ഞിതോ;
പദസോധമ്മം നിദ്ദിട്ഠം, ധമ്മമട്ഠകഥമ്പി വാ.
ഛന്നം ഉപരി വാചാനം, പദാദീനം വസാ പന;
ദേസേന്തസ്സ സിയാപത്തി, പദാദിഗണനായ ച.
നിമ്മിനിത്വാ ഠിതേനാപി, സദ്ധിം പുരിസവിഗ്ഗഹം;
യക്ഖേനപി ച പേതേന, തിരച്ഛാനഗതേനപി.
ഠിതസ്സ മാതുഗാമസ്സ, ധമ്മം യോ പന ഭാസതി;
ഛന്നം ഉപരി വാചാനം, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
പുരിസേ ഇത്ഥിസഞ്ഞിസ്സ, വിമതിസ്സ ച പണ്ഡകേ;
ഉത്തരി ഛഹി വാചാഹി, വദതോ ഹോതി ദുക്കടം.
ഇത്ഥിരൂപം ഗഹേത്വാന, ഠിതാനം ഭാസതോപി ച;
ദുക്കടം യക്ഖിപേതീനം, തിരച്ഛാനഗതിത്ഥിയാ.
പുരിസേ സതി വിഞ്ഞുസ്മിം, സയം ഉട്ഠായ വാ പുന;
ദേസേന്തസ്സ നിസീദിത്വാ, മാതുഗാമസ്സ വാ തഥാ.
അഞ്ഞിസ്സാ പുന അഞ്ഞിസ്സാ, ഇത്ഥിയാ ഭണതോപി ച;
ഛഹി പഞ്ചഹി വാചാഹി, അനാപത്തി പകാസിതാ.
പദസോധമ്മതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ മതാ;
അയമേവ വിസേസോതി, ക്രിയാക്രിയമിദം പന.
ധമ്മദേസനാകഥാ.
മഹഗ്ഗതം പണീതം വാ, ആരോചേന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
ഠപേത്വാ ഭിക്ഖുനിം ഭിക്ഖും, ഭൂതേ പാചിത്തിയം സിയാ.
നോ ¶ ¶ ചേ ജാനാതി സോ വുത്തം, ആരോചേന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
പരിയായവചനേ ചസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അനാപത്തി തഥാരൂപേ, കാരണേ സതി ഭാസതോ;
സബ്ബസ്സപി ച സീലാദിം, വദതോ ആദികമ്മിനോ.
ഉമ്മത്തകപദം ഏത്ഥ, ന വുത്തം തദസമ്ഭവാ;
ഭൂതാരോചനകം നാമ, സമുട്ഠാനമിദം മതം.
കായതോ വാചതോ കായ-വാചതോ ച തിധാ സിയാ;
കുസലാബ്യാകതേഹേവ, ദ്വിചിത്തഞ്ച ദ്വിവേദനം.
ഭൂതാരോചനകഥാ.
ആപത്തിം പന ദുട്ഠുല്ലം, ആരോചേന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
ആപത്താനുപസമ്പന്നേ, ഠപേത്വാ ഭിക്ഖുസമ്മുതിം.
സങ്ഘാദിസേസമാപന്നോ, മോചേത്വാ അസുചിം അയം;
ഘടേത്വാ വത്ഥുനാപത്തിം, വദന്തസ്സേവ വജ്ജതാ.
ഇധ സങ്ഘാദിസേസാവ, ദുട്ഠുല്ലാപത്തിയോ മതാ;
തസ്മാ സുദ്ധസ്സ ദുട്ഠുല്ലം, വദം പാചിത്തിയം ഫുസേ.
അദുട്ഠുല്ലായ ദുട്ഠുല്ല-സഞ്ഞിനോ വിമതിസ്സ വാ;
ആപത്തിയോപി വാ സേസാ, ആരോചേന്തസ്സ ദുക്കടം.
തഥാ അനുപസമ്പന്നേ, ദുട്ഠുല്ലം പഞ്ചധാ മതം;
അജ്ഝാചാരമദുട്ഠുല്ലം, ആരോചേതും ന വട്ടതി.
വത്ഥും വാ പന ആപത്തിം, ആരോചേന്തസ്സ കേവലം;
അനാപത്തീതി ഞാതബ്ബം, ഭിക്ഖുസമ്മുതിയാ തഥാ.
ഏവമുമ്മത്തകാദീനം, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ;
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, വേദനാ ദുക്ഖവേദനാ.
ദുട്ഠുല്ലാരോചനകഥാ.
ഖണേയ്യ ¶ വാ ഖണാപേയ്യ, പഥവിം യോ അകപ്പിയം;
ഭേദാപേയ്യ ച ഭിന്ദേയ്യ, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
സയമേവ ¶ ഖണന്തസ്സ, പഥവിം പന ഭിക്ഖുനോ;
പഹാരസ്മിം പഹാരസ്മിം, പാചിത്തിയമുദീരിതം.
ആണാപേന്തസ്സ ഏകാവ, ദിവസം ഖണതോപി ച;
പുനപ്പുനാണാപേന്തസ്സ, വാചതോ വാചതോ സിയാ.
‘‘ഖണ പോക്ഖരണിം വാപിം, ആവാടം ഖണ കൂപകം’’;
ഇച്ചേവം തു വദന്തസ്സ, കോചി ദോസോ ന വിജ്ജതി.
‘‘ഇമം ഖണ ച ഓകാസം, ഇധ പോക്ഖരണിം ഖണ;
ഇമസ്മിം ഖണ ഓകാസേ’’, വത്തുമേവം ന വട്ടതി.
‘‘കന്ദം ഖണ കുരുന്ദം വാ, ഥൂണം ഖണ ച ഖാണുകം;
മൂലം ഖണ ച താലം വാ’’, ഏവം വദതി വട്ടതി.
‘‘ഇമം മൂലം ഇമം വല്ലിം, ഇമം താലം ഇമം നളം;
ഖണാ’’തി നിയമേത്വാന, വത്തും പന ന വട്ടതി.
ഉസ്സിഞ്ചിതും സചേ സക്കാ, ഘടേഹി തനുകദ്ദമോ;
ഭിക്ഖുനാ അപനേതബ്ബോ, ബഹലം ന ച വട്ടതി.
ഭിജ്ജിത്വാ നദിയാദീനം, പതിതം തോയസന്തികേ;
തടം വട്ഠം വികോപേതും, ചാതുമാസമ്പി വട്ടതി.
സചേ പതതി തോയസ്മിം, ദേവേ വുട്ഠേപി വട്ടതി;
ചാതുമാസമതിക്കന്തേ, തോയേ ദേവോ ഹി വസ്സതി.
പാസാണപിട്ഠിയം സോണ്ഡിം, ഖണന്തി യദി തത്ഥ തു;
രജം പതതി ചേ പുബ്ബം, പച്ഛാ ദേവോഭിവസ്സതി.
സോധേതും ഭിന്ദിതും അന്തോ-ചാതുമാസം തു വട്ടതി;
ചാതുമാസകതോ ഉദ്ധം, വികോപേതും ന വട്ടതി.
വാരിനാ ¶ പഠമം പുണ്ണേ, പച്ഛാ പതതി ചേ രജം;
തം വട്ടതി വികോപേതും, തോയേ ദേവോ ഹി വസ്സതി.
അല്ലീയതി ഫുസായന്തേ, പിട്ഠിപാസാണകേ രജം;
ചാതുമാസച്ചയേ തമ്പി, വികോപേതും ന വട്ടതി.
സചേ അകതപബ്ഭാരേ, വമ്മികോ പന ഉട്ഠിതോ;
യഥാസുഖം വികോപേയ്യ, ചാതുമാസച്ചയേപി ച.
അബ്ഭോകാസേ ¶ സചേ വട്ഠോ, ചാതുമാസം തു വട്ടതി;
രുക്ഖേ ഉപചികാദീനം, മത്തികായപി സോ നയോ.
മൂസികുക്കര ഗോകണ്ട-ഗണ്ഡുപ്പാദമലേസുപി;
അയമേവ നയോ വുത്തോ, അസമ്ബദ്ധേസു ഭൂമിയാ.
തേഹേവ സദിസാ ഹോന്തി, കസിനങ്ഗലമത്തികാ;
അച്ഛിന്നാ ഭൂമിസമ്ബന്ധാ, സാ ജാതപഥവീ സിയാ.
സേനാസനമ്പി അച്ഛന്നം, വിനട്ഠഛദനമ്പി വാ;
ചാതുമാസകതോ ഉദ്ധം, ഓവട്ഠം ന വികോപയേ.
തതോ ‘‘ഗോപാനസിം ഭിത്തിം, ഥമ്ഭം വാ പദരത്ഥരം;
ഗണ്ഹിസ്സാമീ’’തി സഞ്ഞായ, ഗഹേതും പന വട്ടതി.
ഗണ്ഹന്തസ്സിട്ഠകാദീനി, സചേ പതതി മത്തികാ;
അനാപത്തി സിയാപത്തി, മത്തികം യദി ഗണ്ഹതി.
അതിന്തോ മത്തികാപുഞ്ജോ, അന്തോഗേഹേ സചേ സിയാ;
അനോവട്ഠോ ച ഭിക്ഖൂനം, സബ്ബദാ ഹോതി കപ്പിയോ.
വുട്ഠേ പുന ച ഗേഹസ്മിം, ഗേഹം ഛാദേന്തി തം സചേ;
ചാതുമാസച്ചയേ സബ്ബോ, തിന്തോ ഹോതി അകപ്പിയോ.
യത്തകം തത്ഥ തിന്തം തു, തത്തകം ഹോത്യകപ്പിയം;
അതിന്തം തത്ഥ യം യം തു, തം തം ഹോതി ഹി കപ്പിയം.
തേമിതോ ¶ വാരിനാ സോ ചേ, ഏകാബദ്ധോവ ഭൂമിയാ;
പഥവീ ചേവ സാ ജാതാ, ന വട്ടതി തതോ പരം.
അബ്ഭോകാസേ ച പാകാരോ, ഓവട്ഠോ മത്തികാമയോ;
ചാതുമാസച്ചയേ ‘‘ജാതാ, പഥവീ’’തി പവുച്ചതി.
തത്ഥ ലഗ്ഗം രജം സണ്ഹം, അഘംസന്തോവ മത്തസോ;
ഛുപിത്വാ അല്ലഹത്ഥേന, സചേ ഗണ്ഹാതി വട്ടതി.
സചേ ഇട്ഠകപാകാരോ, യേഭുയ്യകഥലേ പന;
ഠാനേ തിട്ഠതി സോ തസ്മാ, വികോപേയ്യ യഥാസുഖം.
അബ്ഭോകാസേ ഠിതം ഥമ്ഭം, ചാലേത്വാ പനിതോ ചിതോ;
പഥവിം തു വികോപേത്വാ, ഗഹേതും ന ച വട്ടതി.
അഞ്ഞമ്പി ¶ സുക്ഖരുക്ഖം വാ, ഖാണുകം വാപി ഗണ്ഹതോ;
അയമേവ നയോ ദോസോ, ഉജുമുദ്ധരതോ ന ച.
പാസാണം യദി വാ രുക്ഖം, ഉച്ചാലേത്വാ പവട്ടതി;
ന ദോസോ സുദ്ധചിത്തസ്സ, സചേ പഥവി ഭിജ്ജതി.
ഫാലേന്താനമ്പി ദാരൂനി, സാഖാദീനി ച കഡ്ഢതോ;
അയമേവ നയോ വുത്തോ, ഭൂമിയം സുദ്ധചേതസോ.
കണ്ടകം സൂചിമട്ഠിം വാ, ഖിലം വാ ഭൂമിയം പന;
ആകോടേതും പവേസേതും, ഭിക്ഖുനോ ന ച വട്ടതി.
‘‘അഹം പസ്സാവധാരായ, ഭിന്ദിസ്സാമീ’’തി മേദിനിം;
ഭിക്ഖുസ്സ പന പസ്സാവ-മേവം കാതും ന വട്ടതി.
അനാപത്തി കരോന്തസ്സ, സചേ ഭിജ്ജതി മേദിനീ;
സമജ്ജതോ സമം കാതും, ഘംസിതും ന ച വട്ടതി.
പാദങ്ഗുട്ഠേന വാ ഭൂമിം, ലിഖിതുമ്പി ന വട്ടതി;
ഭിന്ദന്തേന ച പാദേഹി, തഥാ ചങ്കമിതുമ്പി വാ.
പഥവിം അല്ലഹത്ഥേന, ഛുപിത്വാ സുഖുമം രജം;
അഘംസന്തോ ഗഹേത്വാ ചേ, ഹത്ഥം ധോവതി വട്ടതി.
സയം ¶ ദഹതി ചേ ഭൂമിം, ദഹാപേതി പരേഹി വാ;
ആപത്തന്തമസോ പത്തം, ദഹന്തസ്സാപി ഭിക്ഖുനോ.
ഠാനേസു യത്തകേസ്വഗ്ഗിം, ദേതി ദാപേതി വാ പന;
തത്തകാനേവ ഭിക്ഖുസ്സ, ഹോന്തി പാചിത്തിയാനിപി.
ഠപേതും ഭിക്ഖുനോ അഗ്ഗിം, ഭൂമിയം ന ച വട്ടതി;
കപാലേ പത്തപചനേ, ഠപേതും പന വട്ടതി.
അഗ്ഗിം ഉപരി ദാരൂനം, ഠപേതും ന ച വട്ടതി;
ദഹന്തോ താനി ഗന്ത്വാ സോ, ഭൂമിം ദഹതി ചേ പന.
ഏസേവ ച നയോ വുത്തോ, ഇട്ഠകാവാസകാദിസു;
ഠപേതും ഇട്ഠകാദീനം, മത്ഥകേസ്വേവ വട്ടതി.
കസ്മാ പനാതി ചേ? തേസ-മനുപാദാനഭാവതോ;
ഖാണുകേ സുക്ഖരുക്ഖേ വാ, അഗ്ഗിം ദാതും ന വട്ടതി.
അനാപത്തി ¶ തിണുക്കം തു, ഗഹേത്വാ പന ഗച്ഛതോ;
ഡയ്ഹമാനേ തു ഹത്ഥസ്മിം, സചേ പാതേതി ഭൂമിയം.
പുന തം പതിതട്ഠാനേ, ദത്വാ തസ്സ പനിന്ധനം;
അഗ്ഗിം വട്ടതി കാതുന്തി, മഹാപച്ചരിയം രുതം.
തസ്സാപഥവിയംയേവ, പഥവീതി ച സഞ്ഞിനോ;
വിമതിസ്സുഭയത്ഥാപി, ദുക്കടം പരിയാപുതം.
അനാപത്തി ‘‘ഇമം ജാന, ഇമമാഹര ദേഹി’’തി;
വദന്തസ്സ, സചിത്തഞ്ച, തിസമുട്ഠാനമേവ ച.
പഥവീഖണനകഥാ.
മുസാവാദവഗ്ഗോ പഠമോ.
ഭവന്തസ്സ ¶ ച ഭൂതസ്സ, ഭൂതഗാമസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
പാതബ്യതാനിമിത്തം തു, പാചിത്തിയമുദീരിതം.
ഉദകട്ഠോ ഥലട്ഠോതി, ദുവിധോ ഹോതി സോ പന;
തിലബീജാദികോ തത്ഥ, സപണ്ണോപി അപണ്ണകോ.
ഉദകട്ഠോതി വിഞ്ഞേയ്യോ, സബ്ബോ സേവാലജാതികോ;
വികോപേന്തസ്സ തം സബ്ബം, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
വിയൂഹിത്വാ തു ഹത്ഥേന, ന്ഹായിതും പന വട്ടതി;
ഹോതി തസ്സ ച സബ്ബമ്പി, ഠാനഞ്ഹി സകലം ജലം.
ഉദകേന വിനാ ചേച്ച, തം പനുദ്ധരിതും ജലാ;
ന ച വട്ടതി ഭിക്ഖുസ്സ, ഠാനസങ്കമനഞ്ഹി തം.
ഉദകേനുക്ഖിപിത്വാ തം, പക്ഖിപന്തസ്സ വാരിസു;
വട്ടതീതി ച നിദ്ദിട്ഠം, സബ്ബഅട്ഠകഥാസുപി.
ജലേ വല്ലിതിണാദീനി, ഉദ്ധരന്തസ്സ തോയതോ;
വികോപേന്തസ്സ വാ തത്ഥ, ഹോതി പാചിത്തി ഭിക്ഖുനോ.
പരേഹുപ്പാടിതാനേത്ഥ, വികോപേന്തസ്സ ദുക്കടം;
ഗച്ഛന്തി ഹി യതോ താനി, ബീജഗാമേന സങ്ഗഹം.
ഥലട്ഠേ ¶ ഛിന്നരുക്ഖാനം, ഠിതോ ഹരിതഖാണുകോ;
ഉദ്ധം വഡ്ഢനകോ തസ്സ, ഭൂതഗാമേന സങ്ഗഹോ.
നാളികേരാദികാനമ്പി, ഖാണു ഉദ്ധം ന വഡ്ഢതി;
തസ്മാ തസ്സ കതോ ഹോതി, ബീജഗാമേന സങ്ഗഹോ.
തഥാ കദലിയാ ഖാണു, ഫലിതായ പകാസിതോ;
അഫലിതായ യോ ഖാണു, ഭൂതഗാമേന സോ മതോ.
ഫലിതാ കദലീ യാവ, നീലപണ്ണാ ച താവ സാ;
നളവേളുതിണാദീന-മയമേവ വിനിച്ഛയോ.
അഗ്ഗതോ ¶ പന പട്ഠായ, യദായം വേളു സുസ്സതി;
തദാ സങ്ഗഹിതോ ഹോതി, ബീജഗാമേന നാമസോ.
ഇന്ദസാലാദിരുക്ഖാനം, ബീജഗാമേന സങ്ഗഹോ;
ഛിന്ദിത്വാ ഠപിതാനം തു, വിഞ്ഞേയ്യോ വിനയഞ്ഞുനാ.
മണ്ഡപാദീനമത്ഥായ, നിക്ഖണന്തി ച തേ സചേ;
നിഗ്ഗതേ മൂലപണ്ണസ്മിം, ഭൂതഗാമേന സങ്ഗഹോ.
മൂലമത്തേപി വാ യേസം, പണ്ണമത്തേപി വാ പന;
നിഗ്ഗതേപി കതോ തേസം, ബീജഗാമേന സങ്ഗഹോ.
സകന്ദാ പന താലട്ഠി, ബീജഗാമോതി വുച്ചതി;
പത്തവട്ടി യദാ നീലാ, നിഗ്ഗച്ഛതി തദാ ന ച.
നാളികേരതചം ഭിത്വാ, ദന്തസൂചീവ അങ്കുരോ;
നിഗ്ഗച്ഛതി തദാ സോപി, ബീജഗാമോതി വുച്ചതി.
മിഗസിങ്ഗസമാനായ, സതിയാ പത്തവട്ടിയാ;
അനിഗ്ഗതേപി മൂലസ്മിം, ഭൂതഗാമോതി വുച്ചതി.
ന ഹോന്തി ഹരിതാ യാവ, വീഹിആദീനമങ്കുരാ;
നിഗ്ഗതേസുപി പണ്ണേസു, ബീജഗാമേന സങ്ഗഹോ.
ചത്താരോ ഭാണവാരാ നിട്ഠിതാ.
അമ്ബജമ്ബുട്ഠികാദീന-മേസേവ ച വിനിച്ഛയോ;
വന്ദാകാ വാപി അഞ്ഞം വാ, രുക്ഖേ ജായതി യം പന.
രുക്ഖോവസ്സ ¶ സിയാ ഠാനം, വികോപേതും ന വട്ടതി;
അമൂലവല്ലിആദീന-മയമേവ വിനിച്ഛയോ.
പാകാരാദീസു സേവാലോ, അഗ്ഗബീജന്തി വുച്ചതി;
യാവ ദ്വേ തീണി പത്താനി, ന സഞ്ജായന്തി താവ സോ.
പത്തേസു പന ജാതേസു, വത്ഥു പാചിത്തിയസ്സ സോ;
ഘംസിത്വാ പന തം തസ്മാ, അപനേതും ന വട്ടതി.
സേവാലേ ¶ ബഹി പാനീയ-ഘടാദീനം തു ദുക്കടം;
അബ്ബോഹാരോവ സോ അന്തോ, പൂവാദീസുപി കണ്ണകം.
പാസാണദദ്ദുസേവാല-സേലേയ്യപ്പഭുതീനി ച;
ഹോന്തി ദുക്കടവത്ഥൂനി, അപത്താനീതി നിദ്ദിസേ.
പുപ്ഫിതം തു അഹിച്ഛത്തം, അബ്ബോഹാരികതം ഗതം;
സചേ തം മകുളം ഹോതി, ഹോതി ദുക്കടവത്ഥുകം.
രുക്ഖേ തചം വികോപേത്വാ, തഥാ പപ്പടികമ്പി ച;
നിയ്യാസമ്പി പനല്ലസ്മിം, ഗഹേതും ന ച വട്ടതി.
നുഹിആദീസു രുക്ഖേസു, താലപണ്ണാദികേസു വാ;
ലിഖതോ തത്ഥജാതേസു, പാചിത്തിയമുദീരയേ.
പുപ്ഫം പണ്ഡുപലാസം വാ, ഫലം വാ പക്കമേവ വാ;
പാതേന്തസ്സ ച ചാലേത്വാ, പാചിത്തിയമുദീരിതം.
നാമേത്വാ ഫലിനിം സാഖം, ദാതും വട്ടതി ഗണ്ഹതോ;
സയം ഖാദിതുകാമോ ചേ, ദാതുമേവം ന വട്ടതി.
ഉക്ഖിപിത്വാ പരം കഞ്ചി, ഗാഹാപേതുമ്പി വട്ടതി;
പുപ്ഫാനി ഓചിനന്തേസു, അയമേവ വിനിച്ഛയോ.
യേസം രുഹതി രുക്ഖാനം, സാഖാ തേസമ്പി സാഖിനം;
കപ്പിയം തമകാരേത്വാ, വികോപേന്തസ്സ ദുക്കടം.
അയമേവ നയോ അല്ല-സിങ്ഗിവേരാദികേസുപി;
ദുക്കടം ബീജഗാമേസു, നിദ്ദിട്ഠത്താ മഹേസിനാ.
‘‘രുക്ഖം ഛിന്ദ ലതം ഛിന്ദ, കന്ദം മൂലമ്പി ഉദ്ധര;
ഉപ്പാടേഹീ’’തി വത്തുമ്പി, വട്ടതേവാനിയാമതോ.
‘‘അമ്ബം ¶ ജമ്ബുമ്പി നിമ്ബം വാ, ഛിന്ദ ഭിന്ദുദ്ധരാ’’തി വാ;
ഗഹേത്വാ പന നാമമ്പി, വട്ടതേവാനിയാമതോ.
‘‘ഇമം ¶ രുക്ഖം ഇമം വല്ലിം, ഇമം ഛല്ലിം ഇമം ലതം;
ഛിന്ദ ഭിന്ദാ’’തി വാ വത്തും, നിയമേത്വാ ന വട്ടതി.
പൂരേത്വാ ഉച്ഛുഖണ്ഡാനം, പച്ഛിയോ ആഹരന്തി ചേ;
സബ്ബമേവ കതം ഹോതി, ഏകസ്മിം കപ്പിയേ കതേ.
ഏകതോ പന ബദ്ധാനി, ഉച്ഛുദാരൂനി ഹോന്തി ചേ;
കപ്പിയം കരോന്തോ പന, ദാരും വിജ്ഝതി വട്ടതി.
വല്ലിയാ രജ്ജുയാ വാപി, യായ ബദ്ധാനി താനി ഹി;
ഭാജനേന സമാനത്താ, തം വിജ്ഝതി ന വട്ടതി.
ഭത്തം മരിചപക്കേഹി, മിസ്സേത്വാ ആഹരന്തി ചേ;
ഏകസിത്ഥേപി ഭത്തസ്സ, സചേ വിജ്ഝതി വട്ടതി.
അയമേവ നയോ വുത്തോ, തിലതണ്ഡുലകാദിസു;
ഏകാബദ്ധേ കപിത്ഥേപി, കടാഹേ കപ്പിയം കരേ.
കടാഹം യദി മുഞ്ചിത്വാ, അന്തോ ചരതി മിഞ്ജകം;
ഭിന്ദാപേത്വാ കപിത്ഥം തം, കാരേതബ്ബം തു കപ്പിയം.
അഭൂതഗാമബീജേസു, ഭൂതഗാമാദിസഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അതഥാസഞ്ഞിനോ തത്ഥ, അസഞ്ചിച്ചാസതിസ്സ ച;
ഉമ്മത്തകാദികാനഞ്ച, അനാപത്തി പകാസിതാ.
ഇദഞ്ച തിസമുട്ഠാനം, ക്രിയം സഞ്ഞാവിമോക്ഖകം;
കായകമ്മം വചീകമ്മം, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
ഭൂതഗാമകഥാ.
കതേ സങ്ഘേന കമ്മസ്മിം, അഞ്ഞവാദവിഹേസകേ;
തഥാ പുന കരോന്തസ്സ, ഹോതി പാചിത്തിയദ്വയം.
തികപാചിത്തിയം ¶ ധമ്മേ, അധമ്മേ തികദുക്കടം;
കമ്മേ അരോപിതേ ചേവം, വദന്തസ്സ ച ദുക്കടം.
ആപത്തിം ¶ വാപി ആപന്നം, അജാനന്തസ്സ, ‘‘ഭണ്ഡനം;
ഭവിസ്സതീ’’തി സഞ്ഞിസ്സ, ഗിലാനസ്സ ന ദോസതാ.
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ;
ക്രിയാക്രിയമിദം വുത്തം, വേദനാ ദുക്ഖവേദനാ.
അഞ്ഞവാദകഥാ.
അയസം കത്തുകാമോവ, സമ്മതസ്സ ഹി ഭിക്ഖുനോ;
വദന്തോ ഉപസമ്പന്നേ, ഉജ്ഝാപേതി ച ഖീയതി.
തസ്മിം വത്ഥുദ്വയേ തസ്സ, ഹോതി പാചിത്തിയദ്വയം;
തികപാചിത്തിയം ധമ്മേ, അധമ്മേ തികദുക്കടം.
അവണ്ണംനുപസമ്പന്ന-സന്തികേ പന ഭിക്ഖുനോ;
അസമ്മതസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ, ഭാസതോ യസ്സ കസ്സചി.
സാമണേരസ്സ വാ വണ്ണം, സമ്മതാസമ്മതസ്സപി;
വദതോ ദുക്കടം ഹോതി, യസ്സ കസ്സചി സന്തികേ.
ഛന്ദാദീനം വസേനേവ, കരോന്തം ഭണതോ പന;
അനാപത്തി ക്രിയാസേസ-മനന്തരസമം മതം.
ഉജ്ഝാപനകഥാ.
അജ്ഝോകാസേ തു മഞ്ചാദിം, അത്തനോ വാ പരസ്സ വാ;
അത്ഥായ സന്ഥരാപേത്വാ, സന്ഥരിത്വാപി വാ പന.
നേവുദ്ധരേയ്യ സങ്ഘസ്സ, ഉദ്ധരാപേയ്യ വാ ന തം;
പക്കമന്തോ സചേ തസ്സ, ഹോതി പാചിത്തി ഭിക്ഖുനോ.
വസ്സികേ ¶ ചതുരോ മാസേ, സചേ ദേവോ ന വസ്സതി;
അജ്ഝോകാസേ തഥാ ചാപി, ഠപേതും ന ച വട്ടതി.
യത്ഥ വസ്സതി ഹേമന്തേ, ചത്താരോ അപരേപി ച;
ഠപേതും തത്ഥ മഞ്ചാദിം, അട്ഠ മാസേ ന വട്ടതി.
കാകാദീനം നിവാസസ്മിം, രുക്ഖമൂലേ കദാചിപി;
മഞ്ചാദിം പന സങ്ഘസ്സ, ഠപേതും ന ച വട്ടതി.
അഞ്ഞസ്സത്ഥായ ¶ യം കിഞ്ചി, സന്ഥതം യദി സങ്ഘികം;
യത്ഥ കത്ഥചി വാ ഠാനേ, യേന കേനചി ഭിക്ഖുനാ.
യാവ സോ ന നിസീദേയ്യ, ‘‘ഗച്ഛാ’’തി ന വദേയ്യ വാ;
താവ സന്ഥാരകസ്സേവ, ഭാരോ തന്തി പവുച്ചതി.
സചേ തം സാമണേരേന, സന്ഥരാപേതി സന്ഥതം;
സന്ഥരാപിതഭിക്ഖുസ്സ, പലിബോധോതി ദീപിതോ.
സന്ഥതം ഭിക്ഖുനാ തം ചേ, ഭാരോ തസ്സേവ താവ തം;
യാവ ആണാപകോ തത്ഥ, ആഗന്ത്വാ ന നിസീദതി.
ഭിക്ഖും വാ സാമണേരം വാ, ആരാമികമുപാസകം;
അനാപുച്ഛാ നിയ്യാതേത്വാ, സങ്ഘികം സയനാസനം.
ലേഡ്ഡുപ്പാതമതിക്കമ്മ, ഗച്ഛതോ പഠമേ പദേ;
ദുക്കടം, ദുതിയേ വാരേ, പാചിത്തിയമുദീരിതം.
ഠത്വാ ഭോജനസാലായം, വത്വാ യോ സാമണേരകം;
അസുകസ്മിം ദിവാട്ഠാനേ, പഞ്ഞാപേഹീതി മഞ്ചകം.
നിക്ഖമിത്വാ സചേ തസ്മാ, ഠാനാ അഞ്ഞത്ഥ ഗച്ഛതി;
പാദുദ്ധാരേന സോ ഭിക്ഖു, കാരേതബ്ബോതി ദീപിതോ.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, തികാതീതേന സത്ഥുനാ;
തഥാ പുഗ്ഗലികേ തേന, ദീപിതം തികദുക്കടം.
ചിമിലിം തട്ടികം ചമ്മം, ഫലകം പാദപുഞ്ഛനിം;
ഭൂമത്ഥരണകം വാപി, ഉത്തരത്ഥരണമ്പി വാ.
ദാരുമത്തികഭണ്ഡാനി ¶ , പത്താധാരകമേവ വാ;
അബ്ഭോകാസേ ഠപേത്വാ തം, ഗച്ഛതോ ഹോതി ദുക്കടം.
സചേ ആരഞ്ഞകേനാപി, അനോവസ്സേ ച നോ സതി;
ലഗ്ഗേത്വാ പന രുക്ഖസ്മിം, ഗന്തബ്ബം തു യഥാസുഖം.
യഥാ ഉപചികാദീഹി, ന ഖജ്ജതി ന ലുജ്ജതി;
തഥാ കത്വാപി തം സബ്ബം, ഗന്തും പന ച വട്ടതി.
അനാപത്തുദ്ധരാപേത്വാ, ആപുച്ഛിത്വാപി ഗച്ഛതോ;
അത്തനോ സന്തകേ രുദ്ധേ, ആപദാസുപി ഭിക്ഖുനോ.
സമുട്ഠാനാദയോ ¶ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ;
ക്രിയാക്രിയമിദം വുത്ത-മയമേവ വിസേസതാ.
പഠമസേനാസനകഥാ.
ഭിസിചിമിലികാ ഭൂമ-ത്ഥരണം ഉത്തരത്ഥരം;
തട്ടികാ ചമ്മഖണ്ഡോ ച, പച്ചത്ഥരനിസീദനം.
സന്ഥാരോ തിണപണ്ണാനം, സേയ്യാ ദസവിധാ സിയാ;
സബ്ബച്ഛന്നപരിച്ഛന്നേ, വിഹാരേ ഭിക്ഖു യോ പന.
ഏതം ദസവിധം സേയ്യം, സന്ഥരിത്വാപി വാ സയം;
അനുദ്ധരിത്വാനാപുച്ഛാ, അതിക്കമതി തം സചേ.
ആരാമസ്സൂപചാരം വാ, പരിക്ഖേപം പനസ്സ വാ;
പഠമേ ദുക്കടം പാദേ, പാചിത്തി ദുതിയേ സിയാ.
സേനാസനസ്സ സേയ്യായ, ഉഭയേസം വിനാസതോ;
ഗച്ഛതോ സന്ഥരിത്വന്തോ-ഗബ്ഭേ പാചിത്തി വണ്ണിതാ.
ഉപചാരേ വിഹാരസ്സ, ദുക്കടം മണ്ഡപാദികേ;
ഗച്ഛതോ സന്ഥരിത്വാ വാ, സേയ്യാമത്തം വിനാസതോ.
തികപാചിത്തിയം ¶ വുത്തം, സങ്ഘികേ ദസവത്ഥുകേ;
തഥാ പുഗ്ഗലികേ തസ്സ, ദീപിതം തികദുക്കടം.
അനാപത്തുദ്ധരിത്വാ വാ, ആപുച്ഛം വാപി ഗച്ഛതോ;
പലിബുദ്ധേപി വാഞ്ഞേന, അത്തനോ സന്തകേപി വാ.
സാപേക്ഖോവ ച ഗന്ത്വാ തം, തത്ഥ ഠത്വാപി പുച്ഛതി;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, അനന്തരസമാ മതാ.
ദുതിയസേനാസനകഥാ.
യോ പുബ്ബുപഗതം ഭിക്ഖും, ജാനം അനുപഖജ്ജ ച;
കപ്പേയ്യ സങ്ഘികാവാസേ, സേയ്യം പാചിത്തിയസ്സ ചേ.
പാദധോവനപാസാണാ, പവിസന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
യാവ തം മഞ്ചപീഠം വാ, നിക്ഖമന്തസ്സ വാ പന.
മഞ്ചപീഠകതോ ¶ യാവ, പസ്സാവട്ഠാനമേവ തു;
ഏത്ഥന്തരേ ഇദം ഠാനം, ഉപചാരോതി വുച്ചതി.
തത്ഥ ബാധേതുകാമസ്സ, ഉപചാരേ തു ഭിക്ഖുനോ;
ദസസ്വഞ്ഞതരം സേയ്യം, സന്ഥരന്തസ്സ ദുക്കടം.
നിസീദന്തസ്സ വാ തത്ഥ, നിപജ്ജന്തസ്സ വാ പന;
തഥാ ദ്വേപി കരോന്തസ്സ, ഹോതി പാചിത്തിയദ്വയം.
പുനപ്പുനം കരോന്തസ്സ, പയോഗഗണനാവസാ;
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, പുഗ്ഗലേ തികദുക്കടം.
വുത്തൂപചാരം മുഞ്ചിത്വാ, സേയ്യം സന്ഥരതോപി വാ;
വിഹാരസ്സൂപചാരേ വാ, അജ്ഝോകാസേപി വാ പന.
സന്ഥരാപയതോ വാപി, തത്ഥ തസ്സ നിസീദതോ;
സബ്ബത്ഥ ദുക്കടം വുത്തം, നിവാസോ ച നിവാരിതോ.
അനാപത്തി ¶ ഗിലാനസ്സ, സീതാദുപ്പീളിതസ്സ വാ;
ആപദാസുപി ഭിക്ഖുസ്സ, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ.
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, പഠമന്തിമവത്ഥുനാ;
സദിസാതി ച വിഞ്ഞേയ്യാ, ഹോതീദം ദുക്ഖവേദനം.
അനുപഖജ്ജകഥാ.
വിഹാരാ സങ്ഘികാ ഭിക്ഖും, നിക്കഡ്ഢേയ്യ സചേ പന;
നിക്കഡ്ഢാപേയ്യ വാ കുദ്ധോ, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
ബഹുഭൂമാപി പാസാദാ, പയോഗേനേകകേന യോ;
നിക്കഡ്ഢേതി സചേ തസ്സ, ഏകാ പാചിത്തി ദീപിതാ.
ഠപേത്വാ ച ഠപേത്വാ ച, നിക്കഡ്ഢന്തസ്സ അന്തരാ;
ദ്വാരാനം ഗണനായസ്സ, ഹോന്തി പാചിത്തിയോ പന.
‘‘നിക്ഖമാ’’തി വദന്തസ്സ, വാചായപി അയം നയോ;
ആണത്തിയാ ഖണേയേവ, ആണാപേന്തസ്സ ദുക്കടം.
സചേ സോ സകിമാണത്തോ, ദ്വാരേപി ബഹുകേ പന;
അതിക്കാമേതി ഏകാവ, ബഹുകാനി ബഹൂനി ചേ.
തസ്സൂപട്ഠാനസാലാദി-വിഹാരസ്സൂപചാരതോ ¶ ;
കായേനപി ച വാചായ, തഥാ നിക്കഡ്ഢനേപി ച.
വിഹാരസ്സൂപചാരാ വാ, വിഹാരാ വാപി ചേതരം;
നിക്കഡ്ഢന്തസ്സ സബ്ബേസം, പരിക്ഖാരമ്പി ദുക്കടം.
അസമ്ബദ്ധേസു ഭിക്ഖുസ്സ, പരിക്ഖാരേസു പണ്ഡിതോ;
വത്ഥൂനം ഗണനായസ്സ, ദുക്കടം പരിദീപയേ.
അന്തേവാസിമലജ്ജിം വാ, തഥാ സദ്ധിവിഹാരികം;
നിക്കഡ്ഢന്തസ്സ ഉമ്മത്തം, സയം ഉമ്മത്തകസ്സ ച.
അത്തനോ ¶ വസനട്ഠാനാ, തഥാ വിസ്സാസികസ്സ വാ;
പരിക്ഖാരഞ്ച വാ തേസം, അനാപത്തി പകാസിതാ.
സങ്ഘാരാമാപി സബ്ബസ്മാ, തഥാ കലഹകാരകം;
ഇദം തു തിസമുട്ഠാനം, വേദനാ ദുക്ഖവേദനാ.
നിക്കഡ്ഢനകഥാ.
മജ്ഝിമാസീസഘട്ടായ, വേഹാസകുടിയൂപരി;
ആഹച്ചപാദകേ മഞ്ചേ, പീഠേ വാ പന ഭിക്ഖുനോ.
നിസീദന്തസ്സ വാ തസ്മിം, നിപജ്ജന്തസ്സ വാ പന;
പയോഗഗണനായേവ, തസ്സ പാചിത്തിയോ സിയും.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, പുഗ്ഗലേ തികദുക്കടം;
ഹേട്ഠാ അപരിഭോഗേ വാ, സീസഘട്ടായ വാ പന.
അവേഹാസവിഹാരേ വാ, അത്തനോ സന്തകേപി വാ;
വിസ്സാസികവിഹാരേ വാ, ന ദോസുമ്മത്തകാദിനോ.
യത്ഥ പടാണി വാ ദിന്നാ, തത്ഥ ഠത്വാ ലഗേതി വാ;
ഇദമേളകലോമേന, സമുട്ഠാനം സമം മതം.
വേഹാസകുടികഥാ.
യാവ ദ്വാരസ്സ കോസമ്ഹാ, അഗ്ഗളട്ഠപനായ തു;
ഭിക്ഖുനാ ലിമ്പിതബ്ബം വാ, ലേപാപേതബ്ബമേവ വാ.
ഞേയ്യോ ¶ ആലോകസന്ധീനം, പരികമ്മേപ്യയം നയോ;
ഛദനസ്സ ദ്വത്തിപരിയായം, ഠിതേന ഹരിതേ പന.
അധിട്ഠേയ്യം തതോ ഉദ്ധം, അധിട്ഠേതി സചേ പന;
തസ്സ പാചിത്തിയം ഹോതി, ദുക്കടം തത്ഥ തിട്ഠതോ.
പിട്ഠിവംസേ ¶ ഠിതോ കോചി, ഛദനസ്സ മുഖവട്ടിയാ;
യസ്മിം ഠാനേ ഠിതം ഭിക്ഖും, ഓലോകേന്തോ ന പസ്സതി.
തസ്മിം ഠാനേ പന ഠാതും, നേവ ഭിക്ഖുസ്സ വട്ടതി;
വിഹാരസ്സ പതന്തസ്സ, പതനോകാസതോ ഹി തം.
ഊനകദ്വത്തിപരിയായേ, അതിരേകോതി സഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ന ദോസോ ദ്വത്തിപരിയായേ, ലേണേ തിണകുടീസു വാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
ദ്വത്തിപരിയായകഥാ.
ജാനം സപ്പാണകം തോയം, തിണം വാ മത്തികമ്പി വാ;
യദി സിഞ്ചേയ്യ പാചിത്തി, സിഞ്ചാപേയ്യ പരേഹി വാ.
അച്ഛിന്ദിത്വാ സചേ ധാരം, മത്തികം സിഞ്ചതോ പന;
ഏകസ്മിമ്പി ഘടേ ഏകാ, പാചിത്തി പരിദീപിതാ.
വിച്ഛിന്ദതി സചേ ധാരം, പയോഗഗണനാവസാ;
സമ്മുഖമ്പി കരോന്തസ്സ, മാതികം സന്ദമാനകം.
ഏകാവ ചേ സിയാപത്തി, ദിവസമ്പി ച സന്ദതു;
ബന്ധതോ തത്ഥ തത്ഥസ്സ, പയോഗഗണനാ സിയാ.
സചേ സകടപുണ്ണമ്പി, മത്തികം തിണമേവ വാ;
ഉദകേ പക്ഖിപന്തസ്സ, ഏകാ പാചിത്തി ഏകതോ.
ഏകേകം പക്ഖിപന്തസ്സ, പയോഗഗണനായ ചേ;
ഖയം വാ ആവിലത്തം വാ, ജലം ഗച്ഛതി താദിസേ.
‘‘സിഞ്ചാഹീ’’തി വദന്തസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം;
ഏകായാണത്തിയാ ഏകാ, ദിവസമ്പി ച സിഞ്ചതോ.
അപ്പാണേ ¶ ¶ ഉദകേ സുദ്ധേ, സപ്പാണമിതി സഞ്ഞിനോ;
സബ്ബത്ഥ വിമതിസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
സബ്ബത്ഥാപാണസഞ്ഞിസ്സ, അസഞ്ചിച്ചാസതിസ്സ വാ;
അജാനതോ അനാപത്തി, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ.
സപ്പാണകത്തം തോയസ്സ, സപ്പാണന്തി വിജാനനം;
വിനാ വധകചിത്തേന, തിണാദീനം നിസേചനം.
ചത്താരേവസ്സ അങ്ഗാനി, നിദ്ദിട്ഠാനി മഹേസിനാ;
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
ഇദം പണ്ണത്തിവജ്ജഞ്ച, തിചിത്തഞ്ചാതി ദീപിതം;
ഇദമേവേത്ഥ നിദ്ദിട്ഠം, തസ്സ ചസ്സ വിസേസനം.
സപ്പാണകകഥാ.
സേനാസനവഗ്ഗോ ദുതിയോ.
ഭിക്ഖുസ്സാട്ഠങ്ഗയുത്തസ്സ, ഭിക്ഖുനോവാദസമ്മുതി;
ഇധ ഞത്തിചതുത്ഥേന, അനുഞ്ഞാതാ മഹേസിനാ.
യോ തായാസമ്മതോ ഭിക്ഖു, ഗരുധമ്മേഹി അട്ഠഹി;
ഏകം സമ്ബഹുലാ വാപി, ഭിക്ഖുനിസങ്ഘമേവ വാ.
ഓസാരേന്തോവ തേ ധമ്മേ, ഓവദേയ്യ സചേ പന;
ഓവാദപരിയോസാനേ, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
അഞ്ഞേന പന ധമ്മേന, ഓവദന്തസ്സ ദുക്കടം;
ഏകതോഉപസമ്പന്നം, ഗരുധമ്മേഹി വാ തഥാ.
ഭിക്ഖൂനം സന്തികേയേവ, ഉപസമ്പന്നഭിക്ഖുനിം;
തഥാ, ലിങ്ഗവിപല്ലാസേ, പാചിത്തേവ പകാസിതാ.
സമ്മതസ്സാപി ¶ ഭിക്ഖുസ്സ, ദുക്കടം സമുദീരിതം;
ഓവാദം അനിയാദേത്വാ, ധമ്മേനഞ്ഞേന ഭാസതോ.
‘‘സമഗ്ഗമ്ഹാ’’തി വുത്തേപി, അഞ്ഞേനോവദതോ തഥാ;
‘‘വഗ്ഗമ്ഹാ’’തി ച വുത്തേപി, ഗരുധമ്മേഹി ദുക്കടം.
അഗണ്ഹന്തസ്സ ¶ ഓവാദം, അപച്ചാഹരതോപി തം;
ഠപേത്വാ ദുക്കടം ബാലം, ഗിലാനം ഗമികം സിയാ.
അധമ്മേ പന കമ്മസ്മിം, അധമ്മന്തി ച സഞ്ഞിനോ;
വഗ്ഗേ ഭിക്ഖുനിസങ്ഘസ്മിം, തികപാചിത്തിയം സിയാ.
തഥാ വേമതികസ്സാപി, ധമ്മകമ്മന്തി സഞ്ഞിനോ;
നവ പാചിത്തിയോ വുത്താ, സമഗ്ഗേപി ച തത്തകാ.
നവകാനം വസാ ദ്വിന്നം, അട്ഠാരസ ഭവന്തി താ;
ദുക്കടം ധമ്മകമ്മേപി, സത്തരസവിധം സിയാ.
‘‘ഓസാരേഹീ’’തി വുത്തോ വാ, പഞ്ഹം പുട്ഠോ കഥേതി വാ;
സിക്ഖമാനായ വാ നേവ, ദോസോ ഉമ്മത്തകാദിനോ.
വാചുഗ്ഗതാവ കാതബ്ബാ, പഗുണാ ദ്വേപി മാതികാ;
സുത്തന്തതോ ച ചത്താരോ, ഭാണവാരാ പകാസിതാ.
ഏകോ പരികഥത്ഥായ, കഥാമഗ്ഗോ പകാസിതോ;
മങ്ഗലാമങ്ഗലത്ഥായ, തിസ്സോയേവാനുമോദനാ.
ഉപോസഥാദിഅത്ഥായ, കമ്മാകമ്മവിനിച്ഛയോ;
കമ്മട്ഠാനം തഥാ ഏകം, ഉത്തമത്ഥസ്സ പാപകം.
ഏത്തകം ഉഗ്ഗഹേത്വാന, പഞ്ചവസ്സോ ബഹുസ്സുതോ;
മുഞ്ചിത്വാ നിസ്സയം കാമം, വസിതും ലഭതിസ്സരോ.
വാചുഗ്ഗതാ വിഭങ്ഗാ ദ്വേ, പഗുണാ ബ്യഞ്ജനാദിതോ;
ചതൂസ്വപി നികായേസു, ഏകോ വാ പോത്ഥകോപി ച.
കമ്മാകമ്മഞ്ച വത്താനി, ഉഗ്ഗഹേതബ്ബമേത്തകം;
സബ്ബന്തിമപരിച്ഛേദോ, ദസവസ്സോ സചേ പന.
ബഹുസ്സുതോ ¶ ദിസാമോക്ഖോ, യേനകാമംഗമോ സിയാ;
പരിസം ലഭതേ കാമം, ഉപട്ഠാപേതുമിസ്സരോ.
യസ്സ സാട്ഠകഥം സബ്ബം, വാചുഗ്ഗം പിടകത്തയം;
സോയം ബഹുസ്സുതോ നാമ, ഭിക്ഖുനോവാദകോ സിയാ.
അസ്സാസമ്മതതാദീനി ¶ , തീണി അങ്ഗാനി ദീപയേ;
പദസോധമ്മതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
ഓവാദകഥാ.
പാചിത്തി ഗരുധമ്മേഹി, ധമ്മേനഞ്ഞേന വാ പന;
ഹോത്യത്ഥങ്ഗതേ സൂരിയേ, ഓവദന്തസ്സ ഭിക്ഖുനിം.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, സമ്മതസ്സാപി ഭിക്ഖുനോ;
ഏകതോഉപസമ്പന്നം, ഓവദന്തസ്സ ദുക്കടം.
തഥാനത്ഥങ്ഗതേ സൂരിയേ, ഗതേ അത്ഥന്തി സഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ഉദ്ദേസാദിനയേനസ്സ, അനാപത്തി പകാസിതാ;
അനന്തരസമാ സേസാ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
അത്ഥങ്ഗതസൂരിയകഥാ.
ഭിക്ഖുനിം ഓവദന്തസ്സ, ഗന്ത്വാ ഭിക്ഖുനുപസ്സയം;
ഗരുധമ്മേഹി അഞ്ഞത്ര, കാലാ പാചിത്തിയം സിയാ.
സചേ അസമ്മതോ ഹോതി, ഹോതി പാചിത്തിയദ്വയം;
അത്ഥങ്ഗതേ ച സൂരിയേ, സചേ വദതി തീണിപി.
അഞ്ഞേന പന ധമ്മേന, വദതോ ദുക്കടദ്വയം;
ഏകം പാചിത്തിയം ഹോതി, ഭിക്ഖുനോ രത്തിഹേതുകം.
സമ്മതസ്സാപി ഭിക്ഖുസ്സ, ഹോതി പാചിത്തിയദ്വയം;
ഗരുധമ്മനിദാനസ്സ, സമ്മതത്താ അഭാവതോ.
തസ്സേവഞ്ഞേന ¶ ധമ്മേന, ഓവദന്തസ്സ ദുക്കടം;
സമ്മതത്താ അനാപത്തി, ഏകാ പാചിത്തി രത്തിയം.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, ദുക്കടം ഇതരദ്വയേ;
ഏകതോഉപസമ്പന്നം, ഓവദന്തസ്സ ദുക്കടം.
തഥാ അഞ്ഞേന ധമ്മേന, ഗന്ത്വാ ഭിക്ഖുനുപസ്സയം;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ.
ഭിക്ഖുനുപസ്സയകഥാ.
ചീവരാദീനമത്ഥായ ¶ , ഓവദന്തീതി ഭിക്ഖുനിം;
വദതോ സമ്മതേ ഭിക്ഖു, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, തഥേവ തികദുക്കടം;
സങ്ഘേനാസമ്മതം ഭിക്ഖും, വദന്തസ്സ ച ദുക്കടം.
തഥേവാനുപസമ്പന്നം, സമ്മതം വാ അസമ്മതം;
ന ദോസോ ആമിസത്ഥായ, ഓവദന്തസ്സ ഭാസതോ.
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീനം, അനാപത്തി പകാസിതാ;
ഇദഞ്ഹി തിസമുട്ഠാനം, വേദനാ ദുക്ഖവേദനാ.
ആമിസകഥാ.
സചേ ഭിക്ഖുനിയാ ഭിക്ഖു, ദദേയ്യ പന ചീവരം;
അഞ്ഞാതികായ പാചിത്തി, ഠപേത്വാ പാരിവത്തകം.
ചീവരസ്സ പടിഗ്ഗാഹ-സിക്ഖാപദസമോ നയോ;
അവസേസോ മതോ സദ്ധിം, സമുട്ഠാനാദിനാ പന.
തത്ഥ ഭിക്ഖുനിയാ ദിന്നം, ചീവരം ഇധ ഭിക്ഖുനാ;
തത്ഥ നിസ്സഗ്ഗിയം സുദ്ധ-പാചിത്തി ഇധ സൂചിതാ.
ചീവരദാനകഥാ.
ചീവരം ¶ യോ ഹി സിബ്ബേയ്യ, സിബ്ബാപേയ്യ പരേന വാ;
അഞ്ഞാതികായ പാചിത്തി, ഹോതി ഭിക്ഖുനിയാ പന.
യം വാ നിവാസിതും സക്കാ, യം വാ പാരുപനൂപഗം;
ചീവരന്തി അധിപ്പേതോ, ഇദമേത്ഥ മഹേസിനാ.
സയം സൂചിം പവേസേത്വാ, സിബ്ബന്തസ്സ ച ഭിക്ഖുനോ;
സൂചിനീഹരണേ തസ്സ, പാചിത്തിയമുദീരിതം.
സതക്ഖത്തുമ്പി വിജ്ഝിത്വാ, സകിം നീഹരതോ പന;
ഏകം പാചിത്തിയം വുത്തം, പയോഗസ്സ വസാ ബഹൂ.
‘‘സിബ്ബാ’’തി പന ആണത്തോ, അവിസേസേന ഭിക്ഖുനാ;
നിട്ഠാപേതി സചേ സബ്ബം, ഏകം പാചിത്തിയം സിയാ.
‘‘യമേത്ഥ ¶ ചീവരേ കമ്മം, ഭാരോ സബ്ബം തവാ’’തി ഹി;
ആണത്തോ ഭിക്ഖുനാ സബ്ബം, നിട്ഠാപേതി സചേ പന.
ഭിക്ഖുസ്സാണാപകസ്സേവ, ഏകായാണത്തിയാ പന;
ഹോന്തി പാചിത്തിയാപത്തി, അനേകാരാപഥേ പഥേ.
പുനപ്പുനാണാപേന്തസ്സ, അനേകാണത്തിയം പന;
കാ ഹി നാമ കഥാ അത്ഥി? തികപാചിത്തിയം സിയാ.
ഞാതികായ ച അഞ്ഞാതി-സഞ്ഞിസ്സ വിമതിസ്സ വാ;
ഏകതോഉപസമ്പന്ന-ചീവരേ ദുക്കടം സിയാ.
ഠപേത്വാ ചീവരം അഞ്ഞം, പരിക്ഖാരഞ്ച സിബ്ബതോ;
അനാപത്തി വിനിദ്ദിട്ഠാ, സിക്ഖമാനാദികായപി.
സഞ്ചരിത്തസമുട്ഠാനം, ക്രിയം പണ്ണത്തിവജ്ജകം;
കായകമ്മം വചീകമ്മം, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
ചീവരസിബ്ബനകഥാ.
ഭിക്ഖു ¶ ഭിക്ഖുനിയാ സദ്ധിം, സംവിധായ പനേകതോ;
പടിപജ്ജേയ്യ മഗ്ഗം ചേ, അഞ്ഞത്ര സമയാ ഇധ.
ഗാമന്തരോക്കമേ വാപി, അദ്ധയോജനതിക്കമേ;
അഗാമകേ അരഞ്ഞേ വാ, ഹോതി ആപത്തി ഭിക്ഖുനോ.
ഏത്ഥാകപ്പിയഭൂമട്ഠോ, സംവിധാനം കരോതി യോ;
സംവിധാനനിമിത്തം തു, ദുക്കടം തസ്സ ദീപിതം.
സംവിധാനം കരോന്തസ്സ, ഠത്വാ കപ്പിയഭൂമിയം;
സംവിധാനനിമിത്തം തു, ന വദന്തസ്സ ദുക്കടം.
ഉഭയത്ഥാപി പാചിത്തി, ഗച്ഛന്തസ്സേവ ഭിക്ഖുനോ;
അനന്തരസ്സ ഗാമസ്സ, ഉപചാരോക്കമേ സിയാ.
തത്രാപി പഠമേ പാദേ, ദുക്കടം സമുദീരിതം;
ദുതിയേ പദവാരസ്മിം, പാചിത്തിയമുദീരിതം.
അന്തരാ സംവിധാനേപി, ഭിക്ഖുനോ ദുക്കടം സിയാ;
ദ്വാരമഗ്ഗവിസങ്കേതേ, സതി ചാപത്തി വുച്ചതി.
അസംവിദഹിതേ ¶ കാലേ, വിദഹിതോതി സഞ്ഞിനോ;
ഭിക്ഖുസ്സേവ വിധാനസ്മിം, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
സമയേ വിദഹിത്വാ വാ, വിസങ്കേതേന ഗച്ഛതോ;
ആപദാസു അനാപത്തി, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ.
ഇദം ചതുസമുട്ഠാനം, കായതോ കായവാചതോ;
കായചിത്താ സമുട്ഠാതി, കായവാചാദികത്തയാ.
സംവിധാനകഥാ.
ഏകമുജ്ജവനിം നാവം, തഥാ ഓജവനിമ്പി വാ;
അഭിരൂഹേയ്യ പാചിത്തി, സദ്ധിം ഭിക്ഖുനിയാ സചേ.
സഗാമതീരപസ്സേന ¶ , ഗാമന്തരവസേന വാ;
അഗാമതീരപസ്സേന, ഗമനേ അദ്ധയോജനേ.
തഥാ യോജനവിത്ഥിണ്ണ-നദീമജ്ഝേന ഗച്ഛതോ;
അദ്ധയോജനസങ്ഖായ, ഹോന്തി പാചിത്തിയോ പന.
യഥാസുഖം സമുദ്ദസ്മിം, സബ്ബഅട്ഠകഥാസു ഹി;
നദിയംയേവ ആപത്തി, ന സമുദ്ദേ വിചാരിതാ.
തിത്ഥസമ്പാദനത്ഥായ, ഉദ്ധം വാ നദിയാ അധോ;
സചേ ഹരന്തി തംയുത്താ, അനാപത്തി പകാസിതാ.
തഥാ സംവിദഹിത്വാ വാ, തിരിയം തരണായ വാ;
ആപദാസു വിസേസോ ഹി, അനന്തരസമോ മതോ.
നാവാഭിരുഹനകഥാ.
ഞത്വാ ഭിക്ഖുനിയാ ഭത്തം, ഭുഞ്ജതോ പരിപാചിതം;
ഹിത്വാ ഗിഹിസമാരമ്ഭം, ഹോതി പാചിത്തി ഭിക്ഖുനോ.
ഭോജനം പഞ്ചധാ വുത്തം, ഗഹണേ തസ്സ ദുക്കടം;
അജ്ഝോഹാരേസു സബ്ബേസു, തസ്സ പാചിത്തിയോ സിയും.
സന്തകം ഞാതകാദീനം, ഗിഹിസമ്പാദിതമ്പി വാ;
വിനാ ഭിക്ഖുനിയാ ദോസോ, ഭുഞ്ജതോ പരിപാചിതം.
പരിപാചിതസഞ്ഞിസ്സ ¶ , ഭിക്ഖുസ്സാപരിപാചിതേ;
ഉഭോസു വിമതിസ്സാപി, ഹോതി സബ്ബത്ഥ ദുക്കടം.
ഏകതോഉപസമ്പന്ന-പരിപാചിതഭോജനം;
അജ്ഝോഹാരവസേനേവ, ദുക്കടം പരിഭുഞ്ജതോ.
അഞ്ഞം വാ പന യം കിഞ്ചി, ഠപേത്വാ പഞ്ചഭോജനം;
ഭുഞ്ജന്തസ്സ അനാപത്തി, യാഗുഖജ്ജഫലാദികം.
സമുട്ഠാനാദയോ ¶ തുല്യാ, പഠമന്തിമവത്ഥുനാ;
ഇദം പണ്ണത്തിവജ്ജം തു, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
പരിപാചിതകഥാ.
ദുതിയാനിയതേനേവ, ദസമം സദിസം മതം;
ഇദം സിക്ഖാപദം സബ്ബം, സമുട്ഠാനനയാദിനാ.
രഹോനിസജ്ജകഥാ.
ഭിക്ഖുനിവഗ്ഗോ തതിയോ.
ഏകോ ആവസഥോ പിണ്ഡോ, അഗിലാനേന ഭിക്ഖുനാ;
ഭുഞ്ജിതബ്ബോ തതോ ഉദ്ധം, പാചിത്തി പരിഭുഞ്ജതോ.
അനോദിസ്സേവ പഞ്ഞത്തേ, യാവദത്ഥേവ ഭിക്ഖുനാ;
ഭുഞ്ജിതബ്ബം സകിം തത്ഥ, തതോ ഉദ്ധം ന വട്ടതി.
ദുതിയേ ദിവസേ തത്ഥ, ഗഹണേ ദുക്കടം മതം;
അജ്ഝോഹാരേസു സബ്ബേസു, തസ്സ പാചിത്തിയോ മതാ.
കുലേനേകേന പഞ്ഞത്തേ, സഹ നാനാകുലേഹി വാ;
നാനേകട്ഠാനഭേദേസു, ഏകഭാഗോവ വട്ടതി.
നാനാട്ഠാനേസു പഞ്ഞത്തോ, യോ ച, നാനാകുലേഹി വാ;
ഭുഞ്ജതോ പന സബ്ബത്ഥ, ന ദോസോ പടിപാടിയാ.
പടിപാടിമസേസേന, ഖേപേത്വാ പുന ഭുഞ്ജതോ;
ആദിതോ പന പട്ഠായ, ന ച കപ്പതി ഭിക്ഖുനോ.
അനാപത്തി ¶ ഗിലാനസ്സ, ആഗച്ഛന്തസ്സ ഗച്ഛതോ;
ഓദിസ്സപി ച പഞ്ഞത്തേ, പരിത്തേ ഭുഞ്ജതോ സകിം.
യാഗുആദീനി ¶ നിച്ചമ്പി, ഭുഞ്ജിതും പന വട്ടതി;
സേസമേളകലോമേന, സമുട്ഠാനാദികം സമം.
ആവസഥകഥാ.
അഞ്ഞത്ര സമയാ വുത്താ, പാചിത്തി ഗണഭോജനേ;
ഗണോതി പന നിദ്ദിട്ഠാ, ചത്താരോ വാ തതുത്തരിം.
യം നിമന്തനതോ വാപി, ലദ്ധം വിഞ്ഞത്തിതോപി വാ;
ഭോജനം പന പഞ്ചന്നം, ഹോതി അഞ്ഞതരം ഇധ.
ഭോജനാനമ്പി പഞ്ചന്നം, ഗഹേത്വാ നാമമേവ തു;
നിമന്തേതി സചേ ഭിക്ഖൂ, ചത്താരോ ബഹുകേപി വാ.
‘‘ഓദനം ഭോജനം ഭത്തം, സമ്പടിച്ഛഥ ഗണ്ഹഥ’’;
ഇതി വേവചനേഹേവ, അഥ ഭാസന്തരേന വാ.
തതോ തസ്സ ച തേ ഭിക്ഖൂ, സാദിയിത്വാ നിമന്തനം;
ഏകതോ നാനതോ വാ ചേ, ഗന്ത്വാ ഗണ്ഹന്തി ഏകതോ.
സബ്ബേസം ഹോതി പാചിത്തി, ഗണഭോജനകാരണാ;
ഏകതോ ഗഹണം ഏത്ഥ, ഗണഭോജനകാരണം.
ഏകതോ നാനതോ വാപി, ഗമനം ഭോജനമ്പി വാ;
കാരണന്തി ന തം വിഞ്ഞൂ, ഭണന്തി ഗണഭോജനേ.
സചേപി ഓദനാദീനം, ഗഹേത്വാ നാമമേവ വാ;
ഏകതോ നാനതോ വാപി, വിഞ്ഞാപേത്വാ മനുസ്സകേ.
നാനതോ വേകതോ ഗന്ത്വാ, സചേ ഗണ്ഹന്തി ഏകതോ;
ഏവമ്പി പന ഹോതീതി, വണ്ണിതം ഗണഭോജനം.
ദുവിധസ്സാപി ഏതസ്സ, പടിഗ്ഗഹണകാരണാ;
ദുക്കടം ഹോതി പാചിത്തി, അജ്ഝോഹാരേസു ദീപിതാ.
സമയേസു ¶ അനാപത്തി, സത്തസ്വപി പകാസിതാ;
ഗഹേത്വാ ഏകതോ ദ്വിന്നം, തിണ്ണം വാ ഭുഞ്ജതം തഥാ.
മുനിനാനുപസമ്പന്ന-ചാരിപത്താനിമന്തിതാ ¶ ;
ചതുത്ഥേ ഏകതോ കത്വാപി, ഗണഭേദോ പകാസിതോ.
നേവ സമയലദ്ധാനം, വസേനപി ഹി സബ്ബസോ;
ഗണഭേദോ പനാപത്തി, വേദിതബ്ബാ വിഭാവിനാ.
ഭോജനാനഞ്ച പഞ്ചന്നം, വസേന ഗണഭോജനേ;
നത്ഥേവ ച വിസങ്കേതം, യാഗുആദീസു തം സിയാ.
ഗണഭോജനസഞ്ഞിസ്സ, ഭിക്ഖുസ്സാഗണഭോജനേ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ഭോജനാനി ച പഞ്ചേവ, ഠപേത്വാ യാഗുആദിസു;
അനാപത്തീതി ഞാതബ്ബാ, നിച്ചഭത്താദികേസുപി.
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീനം, സമുട്ഠാനാദിനാ പന;
ഇദം ഏളകലോമേന, സദിസന്തി പകാസിതം.
ഗണഭോജനകഥാ.
ബഹൂഹി യോ ഭിക്ഖു മനുസ്സകേഹി;
നിമന്തിതോ പഞ്ചഹി ഭോജനേഹി;
ഹിത്വാ സചേ പുബ്ബനിമന്തനായ;
വികപ്പനം പഞ്ചസു യസ്സ കസ്സ.
പച്ഛാ നിമന്തിതം ഭത്തം, തഥാ ഉപ്പടിപാടിയാ;
ഭുഞ്ജതോ ഏകസിത്ഥമ്പി, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
ഭോജനാനം തു പഞ്ചന്നം, യേന കേന നിമന്തിതോ;
തം ഠപേത്വാ സചേ അഞ്ഞം, ഭോജനം പരിഭുഞ്ജതി.
തേസമേവ ¶ ച പഞ്ചന്നം, ഭോജനാനം മഹേസിനാ;
ഏതം പരമ്പരം നാമ, ഭോജനം പരിദീപിതം.
യത്ഥ ഖീരം രസം വാപി, ആകിരന്തി സചേ പന;
യേന അജ്ഝോത്ഥടം ഭത്തം, സബ്ബമേകരസം സിയാ.
കോടിതോ പന പട്ഠായ, സംസട്ഠം പരിഭുഞ്ജതോ;
അനാപത്തീതി നിദ്ദിട്ഠം, മഹാപച്ചരിയം പന.
പരമ്പരന്തി ¶ സഞ്ഞായ, അപരമ്പരഭോജനേ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ദുക്കടം പരിഭുഞ്ജതോ.
സകലേനപി ഗാമേന, പൂഗേന നിഗമേന വാ;
നിമന്തിതസ്സ വാ നിച്ച-ഭത്തേ ദോസോ ന വിജ്ജതി.
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേനാദിനാ സമാ;
ക്രിയാക്രിയമിദം വുത്തം, ഭോജനഞ്ചാവികപ്പനം.
പരമ്പരഭോജനകഥാ.
പൂവാ പഹേണകത്ഥായ, പടിയത്താ സചേ പന;
പാഥേയ്യത്ഥായ മന്ഥാ വാ, യേ ഹി തത്ഥ ച ഭിക്ഖുനാ.
ദ്വത്തിപത്താ ഗഹേതബ്ബാ, പൂരാ പൂവേഹി സത്തുഹി;
തതോ ചേ ഉത്തരിം തസ്സ, ഹോതി പാചിത്തി ഗണ്ഹതോ.
ഗഹേത്വാ നിക്ഖമന്തേന, ‘‘ദ്വത്തിപത്താ മയാ ഇധ;
ഗഹിതാ പന പൂവാ’’തി, ഭിക്ഖും ദിസ്വാ വദേ ബുധോ.
‘‘മാ ഖോ ത്വം പടിഗണ്ഹാ’’തി, അവദന്തസ്സ ദുക്കടം;
ഗണ്ഹതോപി ച തം സുത്വാ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ഊനകദ്വത്തിപത്തേസു, അതിരേകോതി സഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
യേന ¶ തത്ഥ തയോ ലദ്ധാ, പത്തപൂരാ തതോ പന;
ദ്വേ സങ്ഘസ്സ പദാതബ്ബാ, ദ്വേ ചേ ഏകോ, ന ഏകതോ.
അപഹേണകപാഥേയ്യം, അവസേസമ്പി വാ തതോ;
സന്തകം ഞാതകാദീനം, ദേന്താനമ്പി തദൂനകം.
ഗണ്ഹതോപി അനാപത്തി, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
കാണമാതുകഥാ.
അഞ്ഞേന പന പഞ്ചന്നം, ഭോജനാനം പവാരിതോ;
പാചിത്തിനതിരിത്തം ചേ, പുന ഭുഞ്ജതി ഭോജനം.
അസനം ¶ ഭോജനഞ്ചേവ, ഹത്ഥപാസാഭിഹാരതാ;
കായവാചാപടിക്ഖേപോ, പഞ്ചങ്ഗേഹി പവാരണാ.
ഓദനോ സത്തു കുമ്മാസോ, മച്ഛോ മംസന്തി സബ്ബസോ;
നിപ്പപഞ്ചേന നിദ്ദിട്ഠം, ഭോജനം പഞ്ചധാ മതം.
ഓദനോ തത്ഥ സത്തന്നം, ധഞ്ഞാനം ഓദനോ മതോ;
ഭജ്ജിതാനം തു ധഞ്ഞാനം, ചുണ്ണം ‘‘സത്തൂ’’തി വുച്ചതി.
കുമ്മാസോ യവകുമ്മാസോ, മച്ഛോ വുച്ചതി ഓദകോ;
മംസമ്പി കപ്പിയമംസം, അയമേത്ഥ വിനിച്ഛയോ.
സാലി വീഹി യവോ കങ്ഗു, വരകോ ഗോധുമോ തഥാ;
കുദ്രൂസകോതി സത്തേതേ, ധഞ്ഞാ ധഞ്ഞേന ദേസിതാ.
സാമാകാദിതിണം സബ്ബം, കുദ്രൂസേനേവ ദീപിതം;
നീവാരോ സാലിയം വുത്തോ, വരകേ വരകചോരകോ.
സത്തന്നം പന ധഞ്ഞാനം, ഓദനോ യാഗു വാ പന;
അങ്ഗസമ്പത്തിയാ യുത്താ, സഞ്ജനേതി പവാരണം.
ഹത്ഥേന ¶ ഗഹിതോകാസേ, ഓധിം ദസ്സേതി യാ പന;
യാഗുസാ ഇധ സബ്ബാപി, ഓദനോതി പവുച്ചതി.
അബ്ഭുണ്ഹാ പന യാ യാഗു, ഉദ്ധനോരോപിതാ തനു;
സചേ ഓധിം ന ദസ്സേതി, ന ജനേതി പവാരണം.
പുന സാ സീതലീഭൂതാ, ഘനഭാവം ഗതാ സചേ;
ഓധിം ദസ്സേതി സോ പുബ്ബേ, തനുഭാവോ ന രക്ഖതി.
തക്കധഞ്ഞരസാദീനി, ആരോപേത്വാ ബഹൂനിപി;
ഫലപണ്ണകളീരാനി, പക്ഖിപിത്വാന തത്ഥ ച.
തണ്ഡുലേ മുട്ഠിമത്തേപി, പക്ഖിപിത്വാ പചന്തി ചേ;
ഓധിം പന ച ദസ്സേതി, സഞ്ജനേതി പവാരണം.
രസേ ധഞ്ഞരസേ ഖീരേ, വാകിരിത്വാന ഓദനം;
‘‘യാഗും ഗണ്ഹഥ, യാഗു’’ന്തി, വത്വാ ദേന്തി സചേ പന.
കിഞ്ചാപി തനുകാ ഹോതി, സഞ്ജനേതി പവാരണം;
തം പചിത്വാ സചേ ദേന്തി, യാഗുസങ്ഗഹിതാ പന.
ഛുപന്തി ¶ മച്ഛമംസം വാ, തനുകായപി യാഗുയാ;
സചേ സാസപമത്തമ്പി, പഞ്ഞായതി പവാരണം.
മച്ഛമംസരസോ സുദ്ധോ, സംസത്തോ രസയാഗു വാ;
ന ചാകപ്പിയമംസം വാ, സഞ്ജനേതി പവാരണം.
ഠപേത്വാ വുത്തധഞ്ഞാനം, ഓദനം പന സബ്ബസോ;
വേളുതണ്ഡുലകാദീനം, ന പവാരേതി ഓദനോ.
പുഥുകാ വാ തതോ താഹി, കതഭത്തമ്പി സത്തുപി;
സുദ്ധാ ന പന പൂവാ വാ, പവാരേന്തി കദാചിപി.
ഖരപാകേന ഭട്ഠാനം, വീഹീനം തണ്ഡുലേ പന;
കോട്ടേത്വാ ദേന്തി തം ചുണ്ണം, സത്തുസങ്ഗഹിതം മതം.
ഭജ്ജിതാനം ¶ തു വീഹീനം, ന പവാരേന്തി തണ്ഡുലാ;
തേസം പന ച യം ചുണ്ണം, തം ജനേതി പവാരണം.
ഖരപാകേന ഭട്ഠാനം, വീഹീനം കുണ്ഡകമ്പി ച;
സത്തുനം മോദകോ വാപി, സഞ്ജനേതി പവാരണം.
സമപാകേന ഭട്ഠാനം, സുക്ഖാനം ആതപേന ച;
കുണ്ഡകം പന വീഹീനം, ന ജനേതി പവാരണം.
ലാജാ വാ പന തേഹേവ, കതഭത്തമ്പി സത്തു വാ;
ഖജ്ജകം പന സുദ്ധം വാ, ന ജനേതി പവാരണം.
പൂരിതം മച്ഛമംസേഹി, തം ജനേതി പവാരണം;
യം കിഞ്ചി ഭജ്ജിതം പിട്ഠം, ന പവാരേതി സുദ്ധകം.
യവേഹി കതകുമ്മാസോ, പവാരേതി, ന ചാപരോ;
മച്ഛമംസേസു വത്തബ്ബം, പാകടത്താ ന വിജ്ജതി.
ഖാദന്തോ കപ്പിയം മംസം, നിസേധേതി അകപ്പിയം;
ന സോ തേന പവാരേതി, അവത്ഥുത്താതി ദീപിതം.
തഥേവാകപ്പിയം മംസം, ഖാദന്തോ കപ്പിയം സചേ;
നിസേധേതി പവാരേതി, വത്ഥുകത്താതി വണ്ണിതം.
മംസം പന ച ഖാദന്തോ, കപ്പിയം വാ അകപ്പിയം;
പവാരേതി നിസേധേതി, കിഞ്ചി കപ്പിയഭോജനം.
സചേ ¶ അകപ്പിയം മംസം, ഖാദന്തോവ അകപ്പിയം;
നിസേധം ന പവാരേതി, തഥാ അഞ്ഞം അകപ്പിയം.
സചേ അജ്ഝോഹടം ഹോതി, സിത്ഥമേകമ്പി ഭിക്ഖുനാ;
പത്തേ ഹത്ഥേ മുഖേ വാപി, ഭോജനം പന വിജ്ജതി.
പവാരണപഹോനം ചേ, പടിക്ഖിപതി ഭോജനം;
പവാരേതി സചേ നത്ഥി, ന പവാരേതി കത്ഥചി.
ഗിലിത്വാ ച മുഖേ ഭത്തം, സേസമാദായ ഗച്ഛതി;
അന്തരാ ച നിസേധേന്തോ, ന പവാരേതി ഭോജനം.
മുഖേ ¶ ച ഭത്തം ഗിലിതഞ്ച ഹത്ഥേ;
ഭത്തം തു അഞ്ഞസ്സ ച ദാതുകാമോ;
പത്തേ ച ഭത്തം പുന ദാതുകാമോ;
പടിക്ഖിപന്തോ ന പവാരിതോ സോ.
അസനസ്സ ഉപച്ഛേദാ, ന പവാരേതി സോതി ഹി;
കഥയന്തി മഹാപഞ്ഞാ, കാരണാകാരണഞ്ഞുനോ.
ഗണ്ഹതോ പച്ഛിമം അങ്ഗം, ദദതോ പുരിമം പന;
ഉഭിന്നം അഡ്ഢതേയ്യം ചേ, വിനാ ഹത്ഥം പസാരിതം.
തസ്മിം അഭിഹടം ഠാനേ, പവാരണപഹോനകം;
താദിസം ഭുഞ്ജമാനോവ, നിസേധേതി പവാരിതോ.
ഹത്ഥേ ആധാരകേ വാപി, പത്തം ഊരൂസു വാ ഠിതം;
ആഹരിത്വാ സചേ ഭിക്ഖു, ‘‘ഭത്തം ഗണ്ഹാ’’തി ഭാസതി.
അനന്തരേ നിസിന്നോവ, തം പടിക്ഖിപതോ പന;
അഭിഹാരസ്സ ചാഭാവാ, നത്ഥി തസ്സ പവാരണാ.
ഭത്തപച്ഛിം പണാമേത്വാ, ഠപേത്വാ പുരതോ ‘‘ഇദം;
ഗണ്ഹാഹീ’’തി ച വുത്തേപി, അയമേവ വിനിച്ഛയോ.
അനന്തരസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ, ദീയമാനേ പനേതരോ;
പിദഹന്തോ സകം പത്തം, ഹത്ഥേഹി ന പവാരിതോ.
കായേനാഭിഹടം ഭത്തം, പടിക്ഖിപതി യോ പന;
കായേന വാപി വാചായ, ഹോതി കസ്സ പവാരണാ.
ഏകോ ¶ അഭിഹടേ ഭത്തേ, പവാരണഭയാ പന;
‘‘ആകിരാകിര കോട്ടേത്വാ, കോട്ടേത്വാ പൂരയാ’’തി ച.
സചേ വദതി തസ്സാപി, ന പനത്ഥി പവാരണാ;
ഇച്ചേവാഹ മഹാഥേരോ, മഹാപദുമനാമകോ.
സമംസഞ്ഹി ¶ രസം നേത്വാ, ഗണ്ഹഥാതി രസം വദേ;
തം സുത്വാ ച നിസേധേന്തോ, നേവ ഹോതി പവാരിതോ.
‘‘ഗണ്ഹ മച്ഛരസം സാരം, ഗണ്ഹ മംസരസ’’ന്തി വാ;
‘‘ഇദം ഗണ്ഹാ’’തി വാ വുത്തേ, പടിക്ഖേപേ പവാരണാ.
സചേ മംസം വിസും കത്വാ, ‘‘ഗണ്ഹ മംസരസ’’ന്തി വാ;
വദേയ്യത്ഥി ച മംസം ചേ, പടിക്ഖേപേ പവാരണാ.
ഓദനേന ച പുച്ഛന്തം, ‘‘മുഹുത്തം ആഗമേഹി’’തി;
ഗഹണത്ഥം ഠപേന്തസ്സ, നേവ തസ്സ പവാരണാ.
കളീരപനസാദീഹി, മിസ്സകം മച്ഛമംസകം;
‘‘കളീരസൂപകം ഗണ്ഹ, പനസബ്യഞ്ജന’’ന്തി വാ.
വദന്തി ചേ പടിക്ഖേപേ, നേവ ഹോതി പവാരണാ;
അപവാരണഹേതൂനം, നാമേന പന വുത്തതോ.
‘‘മച്ഛസൂപ’’ന്തി വാ വുത്തേ, ‘‘മംസസൂപ’’ന്തി വാ പന;
‘‘ഇദം ഗണ്ഹാ’’തി വാ വുത്തേ, ഹോതിയേവ പവാരണാ.
ഏസേവ ച നയോ വുത്തോ, ഞേയ്യോ മംസകരമ്ബകേ;
സബ്ബേസു മച്ഛമംസേഹി, മിസ്സകേസു അയം നയോ.
ഭത്തസമ്മിസ്സിതം യാഗും, ആഹരിത്വാ സചേ പന;
‘‘യാഗും ഗണ്ഹാ’’തി വുത്തസ്മിം, ന പവാരേതി വാരയം.
‘‘ഭത്തം ഗണ്ഹാ’’തി വുത്തേ തു, പവാരേതി പടിക്ഖിപം;
യേന വാപുച്ഛിതോ തസ്സ, അത്ഥിതായാതി കാരണം.
‘‘യാഗുമിസ്സകം ഗണ്ഹാ’’തി, വുത്തേ തത്ഥ ച യാഗു ചേ;
സമാ ബഹുതരാ വാ സാ, ന പവാരേതി സോ കിര.
മന്ദാ യാഗു, ബഹും ഭത്തം, സചേ ഹോതി പവാരണാ;
ഇദം സബ്ബത്ഥ നിദ്ദിട്ഠം, കാരണം പന ദുദ്ദസം.
രസം ¶ ബഹുരസേ ഭത്തേ, ഖീരം വാ ബഹുഖീരകേ;
ഗണ്ഹഥാതി വിസും കത്വാ, ദേതി നത്ഥി പവാരണാ.
ഗച്ഛന്തേനേവ ¶ ഭോത്തബ്ബം, ഗച്ഛന്തോ ചേ പവാരിതോ;
ഭുഞ്ജിതബ്ബം ഠിതേനേവ, ഠത്വാ യദി പവാരിതോ.
ഉദകം വാപി പത്വാ സോ, സചേ തിട്ഠതി കദ്ദമം;
അതിരിത്തം തു കാരേത്വാ, ഭുഞ്ജിതബ്ബം തതോ പുന.
പീഠകേ യോ നിസീദിത്വാ, പവാരേതി സചേ പന;
ആസനം അവിചാലേത്വാ, ഭുഞ്ജിതബ്ബം യഥാസുഖം.
സചേ മഞ്ചേ നിസീദിത്വാ, പവാരേതി തതോ പന;
ഇതോ സംസരിതും ഏത്തോ, ഈസകമ്പി ന ലബ്ഭതി.
തേന മഞ്ചേന നം സദ്ധിം, വട്ടതഞ്ഞത്ര നേന്തി ചേ;
ഏവം സബ്ബത്ഥ ഞാതബ്ബം, വിഞ്ഞുനാ വിനയഞ്ഞുനാ.
നിപജ്ജിത്വാവ ഭോത്തബ്ബം, നിപന്നോ ചേ പവാരിതോ;
വാരേതുക്കുടികോ ഹുത്വാ, ഭുഞ്ജിതബ്ബം തഥേവ ച.
അഥാലമേതം സബ്ബന്തി, വത്തബ്ബം തേന ഭിക്ഖുനാ;
അതിരിത്തം കരോന്തേന, ഓനമേത്വാന ഭാജനം.
കപ്പിയം പന കാതബ്ബം, ന പത്തേയേവ കേവലം;
പച്ഛിയം യദി വാ കുണ്ഡേ, കാതും വട്ടതി ഭാജനേ.
പവാരിതാനം അപവാരിതാനം;
അഞ്ഞേസമേതം പന വട്ടതേവ;
യേനാതിരിത്തം തു കതം ഠപേത്വാ;
തമേവ ചേകം പരിഭുഞ്ജിതബ്ബം.
കപ്പിയം പന കാരേത്വാ, ഭുഞ്ജന്തസ്സേവ ഭിക്ഖുനോ;
ബ്യഞ്ജനം വാപി യം കിഞ്ചി, പത്തേ തസ്സാകിരന്തി ചേ.
അതിരിത്തം തു കാരേത്വാ, ഭുഞ്ജിതബ്ബം തഥാ പുന;
യേന തം അകതം യം വാ, കാതബ്ബം തേന തം വിസും.
കതം ¶ അകപ്പിയാദീഹി, അതിരിത്തം തു സത്തഹി;
ന ഗിലാനാതിരിത്തഞ്ച, തം ഹോതിനതിരിത്തകം.
യോപി ¶ പാതോവ ഏകമ്പി, സിത്ഥം ഭുത്വാ നിസീദതി;
ഉപകട്ഠൂപനീതമ്പി, കാതും ലഭതി കപ്പിയം.
ആഹാരത്ഥായ യാമാദി-കാലികം പടിഗണ്ഹതോ;
അനാമിസം തമേവസ്സ, ദുക്കടം പരിഭുഞ്ജതോ.
തഥാ അനതിരിത്തന്തി, സഞ്ഞിനോ അതിരിത്തകേ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ദുക്കടം പരിദീപിതം.
അനാപത്താതിരിത്തം തു, കാരാപേത്വാന ഭുഞ്ജതോ;
ഗിലാനസ്സാതിരിത്തം വാ, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ.
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ;
കപ്പിയാകരണഞ്ചേവ, ഭോജനഞ്ച ക്രിയാക്രിയം.
പഠമപവാരണകഥാ.
യോ പനാനതിരിത്തേന, പവാരേയ്യ പവാരിതം;
ജാനം ആസാദനാപേക്ഖോ, ഭുത്തേ പാചിത്തി തസ്സ തു.
ദുക്കടം അഭിഹാരേ ച, ഗഹണേ ഇതരസ്സ ഹി;
അജ്ഝോഹാരപയോഗേസു, സബ്ബേസുപി ച ദുക്കടം.
ഭോജനസ്സാവസാനസ്മിം, പാചിത്തി പരിദീപിതാ;
അഭിഹാരകഭിക്ഖുസ്സ, സബ്ബം തസ്സേവ ദസ്സിതം.
പവാരിതോതി സഞ്ഞിസ്സ, ഭിക്ഖുസ്മിം അപവാരിതേ;
വിമതിസ്സുഭയത്ഥാപി, ദുക്കടം പരിദീപിതം.
അനാപത്താതിരിത്തം വാ, കാരാപേത്വാവ ദേതി ചേ;
ഗിലാനസ്സാവസേസം വാ, അഞ്ഞസ്സത്ഥായ ദേതി വാ.
സേസം ¶ സബ്ബമസേസേന, അനന്തരസമം മതം;
ഓമസവാദതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
ദുതിയപവാരണകഥാ.
ഖാദനീയം വാ ഭോജനീയം വാ;
കിഞ്ചി വികാലേ യോ പന ഭിക്ഖു;
ഖാദതി ¶ ഭുഞ്ജതി വാപി ച തം;
സോ ജിനവുത്തം ദോസമുപേതി.
യമാമിസഗതഞ്ചേത്ഥ, വനമൂലഫലാദികം;
കാലികേസ്വസമ്മോഹത്ഥം, വേദിതബ്ബമിദം പന.
മൂലം കന്ദം മുളാലഞ്ച, മത്ഥകം ഖന്ധകം തചം;
പത്തം പുപ്ഫം ഫലം അട്ഠി, പിട്ഠം നിയ്യാസമേവ ച.
മൂലഖാദനീയാദീനം, മുഖമത്തനിദസ്സനം;
ഭിക്ഖൂനം പാടവത്ഥായ, നാമത്ഥേസു നിബോധഥ.
മൂലകം ഖാരകഞ്ചേവ, വത്ഥുലം തണ്ഡുലേയ്യകം;
തമ്ബകം ജജ്ഝരികഞ്ച, ചച്ചു വജകലീപി ച.
മൂലാനി ഏവമാദീനം, സാകാനം ആമിസേ പന;
സങ്ഗഹം ഇധ ഗച്ഛന്തി, ആഹാരത്ഥം ഫരന്തി ഹി.
ഛഡ്ഡേന്തി ജരട്ഠം ഛേത്വാ, യം തം വജകലിസ്സ തു;
തം യാവജീവികം വുത്തം, സേസാനം യാവകാലികം.
ഹലിദ്ദി സിങ്ഗിവേരഞ്ച, വചത്തം അതിവിസം വചം;
ഉസീരം ഭദ്ദമുത്തഞ്ച, തഥാ കടുകരോഹിണീ.
ഇച്ചേവമാദികം അഞ്ഞം, പഞ്ചമൂലാദികം ബഹു;
നാനപ്പകാരകം മൂലം, വിഞ്ഞേയ്യം യാവജീവികം.
മസാലുപിണ്ഡലാദീനം ¶ , വല്ലീനം ആലുവസ്സ ച;
കന്ദോ ഉപ്പലജാതീനം, തഥാ പദുമജാതിയാ.
കദലീസിഗ്ഗുതാലാനം, മാലുവസ്സ ച വേളുയാ;
സതാവരി കസേരൂനം, കന്ദോ അമ്ബാടകസ്സ ച.
ഇച്ചേവമാദയോ കന്ദാ;
ദസ്സിതാ യാവകാലികാ;
ധോതോ സോ ആമിസേ വുത്തോ;
കന്ദോ യോ ഖീരവല്ലിയാ.
അധോതോ ലസുണഞ്ചേവ, ഖീരകാകോലിആദയോ;
കന്ദാ വാക്യപഥാതീതാ, വിഞ്ഞേയ്യാ യാവജീവികാ.
പുണ്ഡരീകമുളാലഞ്ച ¶ , മുളാലം പദുമസ്സ ച;
ഏവമാദിമനേകമ്പി, മുളാലം യാവകാലികം.
താലഹിന്താലകുന്താല-നാളികേരാദിസമ്ഭവം;
ഹലിദ്ദിസിങ്ഗിവേരാനം, മുളാലം യാവജീവികം.
താലഹിന്താലകുന്താല-കളീരോ കേതകസ്സ ച;
കദലീനാളികേരാനം, മത്ഥകം മൂലകസ്സ ച.
ഖജ്ജുരേരകവേത്താനം, ഉച്ഛുവേളുനളാദിനം;
സത്തന്നം പന ധഞ്ഞാനം, കളീരോ സാസപസ്സ ച.
ഇച്ചേവമാദയോനേകേ, മത്ഥകാ യാവകാലികാ;
അഞ്ഞേ ഹലിദ്ദിആദീനം, മത്ഥകാ യാവജീവികാ.
താലകുന്താലകാദീനം, ഛിന്ദിത്വാ പാതിതോ പന;
ഗതോ ജരട്ഠബുന്ദോ സോ, സങ്ഗഹം യാവജീവികേ.
ഖന്ധഖാദനീയം നാമ, ഉച്ഛുഖന്ധോ പകാസിതോ;
സാലകല്യാണിയാ ഖന്ധോ, തഥാ പഥവിയം ഗതോ.
ഏവമുപ്പലജാതീനം, ദണ്ഡകോ യാവകാലികോ;
പണ്ണദണ്ഡുപ്പലാദീനം, സബ്ബോ പദുമജാതിയാ.
യാവജീവികസങ്ഖാതാ ¶ , കരമദ്ദാദിദണ്ഡകാ;
തചേസുച്ഛുതചോവേകോ, സരസോ യാവകാലികോ.
മൂലകം ഖാരകോ ചച്ചു, തമ്ബകോ തണ്ഡുലേയ്യകോ;
വത്ഥുലോ ചീനമുഗ്ഗോ ച, ഉമ്മാ വജകലീ തഥാ.
ജജ്ഝരീ കാസമദ്ദോ ച, സേല്ലു സിഗ്ഗു ച നാളികാ;
വരുണോ അഗ്ഗിമന്ഥോ ച, ജീവന്തീ സുനിസന്നകോ.
രാജമാസോ ച മാസോ ച, നിപ്ഫാവോ മിഗപുപ്ഫികാ;
വണ്ടകോ ഭൂമിലോണീതി, ഏവമാദിമനേകകം.
പത്തഖാദനീയം നാമ, കഥിതം യാവകാലികം;
ഇതരാ ച മഹാലോണി, ദീപിതാ യാവജീവികാ.
യാവകാലികമിച്ചേവ, കഥിതം അമ്ബപല്ലവം;
നിമ്ബസ്സ കുടജസ്സാപി, പണ്ണം സുലസിയാപി ച.
കപ്പാസികപടോലാനം ¶ , തേസം പുപ്ഫഫലാനി ച;
ഫണിജ്ജകജ്ജുകാനഞ്ച, പണ്ണം തം യാവജീവികം.
അട്ഠന്നം മൂലകാദീനം, പുപ്ഫം നിപ്ഫാവകസ്സ ച;
തഥാ പുപ്ഫം കരീരസ്സ, പുപ്ഫം വരുണകസ്സ ച.
പുപ്ഫം കസേരുകസ്സാപി, ജീവന്തീ സിഗ്ഗുപുപ്ഫകം;
പദുമുപ്പലജാതീനം, പുപ്ഫാനം കണ്ണികാപി ച.
നാളികേരസ്സ താലസ്സ, തരുണം കേതകസ്സ ച;
ഇച്ചേവമാദികം പുപ്ഫ-മനേകം യാവകാലികം.
യാവകാലികപുപ്ഫാനി, ഠപേത്വാ പന സേസകം;
യാവജീവികപുപ്ഫന്തി, ദീപയേ സബ്ബമേവ ച.
തിലകമകുലസാലമല്ലികാനം ¶ ;
കകുധകപിത്ഥകകുന്ദകളീനം;
കുരവകകരവീരപാടലീനം;
കുസുമമിദം പന യാവജീവികം.
അമ്ബമ്ബാടകജമ്ബൂനം, ഫലഞ്ച പനസസ്സ ച;
മാതുലുങ്ഗകപിത്ഥാനം, ഫലം തിന്തിണികസ്സ ച.
താലസ്സ നാളികേരസ്സ, ഫലം ഖജ്ജൂരിയാപി ച;
ലബുജസ്സ ച ചോചസ്സ, മോചസ്സ മധുകസ്സ ച.
ബദരസ്സ കരമദ്ദസ്സ, ഫലം വാതിങ്ഗണസ്സ ച;
കുമ്ഭണ്ഡതിപുസാനഞ്ച, ഫലം ഏളാലുകസ്സ ച.
രാജായതനഫലം പുസ്സ-ഫലം തിമ്ബരുകസ്സ ച;
ഏവമാദിമനേകമ്പി, ഫലം തം യാവകാലികം.
തിഫലം പിപ്ഫലീ ജാതി-ഫലഞ്ച കടുകപ്ഫലം;
ഗോട്ഠഫലം ബിലങ്ഗഞ്ച, തക്കോലമരിചാനി ച.
ഏവമാദീനി വുത്താനി, അവുത്താനി ച പാളിയം;
ഫലാനി പന ഗച്ഛന്തി, യാവജീവികസങ്ഗഹം.
പനസമ്ബാടകട്ഠീനി, സാലട്ഠി ലബുജട്ഠി ച;
ചിഞ്ചാബിമ്ബഫലട്ഠീനി, പോക്ഖരട്ഠി ച സബ്ബസോ.
ഖജ്ജൂരികേതകാദീനം ¶ , തഥാ താലഫലട്ഠി ച;
ഏവമാദീനി ഗച്ഛന്തി, യാവകാലികസങ്ഗഹം.
പുന്നാഗമധുകട്ഠീനി, സേല്ലട്ഠി തിഫലട്ഠി ച;
ഏവമാദീനി അട്ഠീനി, നിദ്ദിട്ഠാനി അനാമിസേ.
സത്തന്നം പന ധഞ്ഞാനം, അപരണ്ണാനമേവ ച;
പിട്ഠം പനസസാലാനം, ലബുജമ്ബാടകസ്സ ച.
താലപിട്ഠം ¶ തഥാ ധോതം, പിട്ഠം യം ഖീരവല്ലിയാ;
ഏവമാദിമനേകമ്പി, കഥിതം യാവകാലികം.
അധോതം താലപിട്ഠഞ്ച, പിട്ഠം യം ഖീരവല്ലിയാ;
അസ്സഗന്ധാദിപിട്ഠഞ്ച, ഹോതി തം യാവജീവികം.
നിയ്യാസോ ഉച്ഛുനിബ്ബത്തോ, ഏകോ സത്താഹകാലികോ;
അവസേസോ ച ഹിങ്ഗാദി, നിയ്യാസോ യാവജീവികോ.
മൂലാദീസു മയാ കിഞ്ചി, മുഖമത്തം നിദസ്സിതം;
ഏതസ്സേവാനുസാരേന, സേസോ ഞേയ്യോ വിഭാവിനാ.
‘‘ഭുഞ്ജിസ്സാമി വികാലേ’’തി, ആമിസം പടിഗണ്ഹതോ;
കാലേ വികാലസഞ്ഞിസ്സ, കാലേ വേമതികസ്സ ച.
ദുക്കടം, കാലസഞ്ഞിസ്സ, അനാപത്തി പകാസിതാ;
ഇദം ഏളകലോമേന, സമുട്ഠാനാദിനാ സമം.
വികാലഭോജനകഥാ.
ഭോജനം സന്നിധിം കത്വാ, ഖാദനം വാപി യോ പന;
ഭുഞ്ജേയ്യ വാപി ഖാദേയ്യ, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
ഭിക്ഖു യം സാമണേരാനം, പരിച്ചജത്യനാലയോ;
നിദഹിത്വാ സചേ തസ്സ, ദേന്തി തം പുന വട്ടതി.
സയം പടിഗ്ഗഹേത്വാന, അപരിച്ചത്തമേവ യം;
ദുതിയേ ദിവസേ തസ്സ, നിഹിതം തം ന വട്ടതി.
തതോ അജ്ഝോഹരന്തസ്സ, ഏകസിത്ഥമ്പി ഭിക്ഖുനോ;
പാചിത്തി കഥിതാ സുദ്ധാ, സുദ്ധചിത്തേന താദിനാ.
അകപ്പിയേസു ¶ മംസേസു, മനുസ്സസ്സേവ മംസകേ;
ഥുല്ലച്ചയേന പാചിത്തി, ദുക്കടേന സഹേതരേ.
യാമകാലികസങ്ഖാതം ¶ , പാചിത്തി പരിഭുഞ്ജതോ;
ദുക്കടാപത്തിയാ സദ്ധിം, ആഹാരത്ഥായ ഭുഞ്ജതോ.
സചേ പവാരിതോ ഹുത്വാ, അന്നം അനതിരിത്തകം;
ഭുഞ്ജതോ പകതം തസ്സ, ഹോതി പാചിത്തിയദ്വയം.
ഥുല്ലച്ചയേന സദ്ധിം ദ്വേ, മംസേ മാനുസകേ സിയും;
സേസേ അകപ്പിയേ മംസേ, ദുക്കടേന സഹ ദ്വയം.
യാമകാലികസങ്ഖാതം, ഭുഞ്ജതോ സതി പച്ചയേ;
സാമിസേന മുഖേന ദ്വേ, ഏകമേവ നിരാമിസം.
തമേവജ്ഝോഹരന്തസ്സ, ആഹാരത്ഥായ കേവലം;
ദ്വീസു തേസു വികപ്പേസു, ദുക്കടം പന വഡ്ഢതി.
വികാലേ ഭുഞ്ജതോ സുദ്ധം, സന്നിധിപച്ചയാപി ച;
വികാലഭോജനാ ചേവ, ഹോതി പാചിത്തിയദ്വയം.
മംസേ ഥുല്ലച്ചയഞ്ചേവ, ദുക്കടമ്പി ച വഡ്ഢതി;
മനുസ്സമംസേ സേസേ ച, യഥാനുക്കമതോ ദ്വയം.
നത്ഥേവാനതിരിത്തമ്പി, വികാലേ പരിഭുഞ്ജതോ;
ദോസോ സബ്ബവികപ്പേസു, ഭിക്ഖുനോ തന്നിമിത്തകോ.
വികാലപച്ചയാ വാപി, ന ദോസോ യാമകാലികേ;
സത്താഹകാലികം യാവ-ജീവികം പടിഗണ്ഹതോ.
ആഹാരസ്സേവ അത്ഥായ, ഗഹണേ ദുവിധസ്സ തു;
അജ്ഝോഹാരപയോഗേസു, ദുക്കടം തു നിരാമിസേ.
അഥ ആമിസസംസട്ഠം, ഗഹേത്വാ ഠപിതം സചേ;
പുന അജ്ഝോഹരന്തസ്സ, പാചിത്തേവ പകാസിതാ.
കാലോ യാമോ ച സത്താഹം, ഇതി കാലത്തയം ഇദം;
അതിക്കമയതോ ദോസോ, കാലം തം തം തു കാലികം.
അത്തനാ തീണി സമ്ഭിന്ന-രസാനി ഇതരാനി ഹി;
സഭാവമുപനേതേവ, യാവകാലികമത്തനോ.
ഏവമേവ ¶ ¶ ച സേസേസു, കാലികേസു വിനിദ്ദിസേ;
ഇമേസു പന സബ്ബേസു, കാലികേസു ചതൂസ്വപി.
കാലികദ്വയമാദിമ്ഹി, അന്തോവുത്ഥഞ്ച സന്നിധി;
ഉഭയമ്പി ന ഹോതേവ, പച്ഛിമം കാലികദ്വയം.
അകപ്പിയായ കുടിയാ, വുത്ഥേനന്തദ്വയേന തം;
ഗഹിതം തദഹേ വാപി, ദ്വയം പുബ്ബം ന വട്ടതി.
മുഖസന്നിധി നാമായം, അന്തോവുത്ഥം ന കപ്പതി;
ഇതി വുത്തം ദള്ഹം കത്വാ, മഹാപച്ചരിയം പന.
ന ദോസോ നിദഹിത്വാപി, പഠമം കാലികത്തയം;
തം തം സകം സകം കാല-മനതിക്കമ്മ ഭുഞ്ജതോ.
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീനം, അനാപത്തി പകാസിതാ;
സമമേളകലോമേന, സമുട്ഠാനാദിനാ ഇദം.
സന്നിധികാരകഥാ.
ഭോജനാനി പണീതാനി, അഗിലാനോ പനത്തനോ;
അത്ഥായ വിഞ്ഞാപേത്വാന, പാചിത്തി പരിഭുഞ്ജതോ.
‘‘സപ്പിനാ ദേഹി ഭത്തം മേ, സസപ്പിം സപ്പിമിസ്സകം;
സപ്പിഭത്തഞ്ച ദേഹീ’’തി, വിഞ്ഞാപേന്തസ്സ ദുക്കടം.
വിഞ്ഞാപേത്വാ തഥാ തം ചേ, ദുക്കടം പടിഗണ്ഹതോ;
പുന അജ്ഝോഹരന്തസ്സ, പാചിത്തി പരിയാപുതാ.
സുദ്ധാനി സപ്പിആദീനി, വിഞ്ഞാപേത്വാന ഭുഞ്ജതോ;
സേഖിയേസുപി വിഞ്ഞത്തി, ദുക്കടം പരിദീപയേ.
തസ്മാ പണീതസംസട്ഠം, വിഞ്ഞാപേത്വാവ ഭുഞ്ജതോ;
സത്തധഞ്ഞമയം ഭത്തം, പാചിത്തിയമുദീരയേ.
സചേ ¶ ‘‘ഗോസപ്പിനാ മയ്ഹം, ദേഹി ഭത്ത’’ന്തി യാചിതോ;
അജിയാ സപ്പിആദീഹി, വിസങ്കേതം ദദാതി ചേ.
‘‘സപ്പിനാ ദേഹി’’ വുത്തോ ചേ, നവനീതാദികേസുപി;
ദേതി അഞ്ഞതരേനസ്സ, വിസങ്കേതന്തി ദീപിതം.
യേന ¶ യേന ഹി വിഞ്ഞത്തം, തസ്മിം മൂലേപി തസ്സ വാ;
ലദ്ധേപി പന തം ലദ്ധം, ഹോതിയേവ ന അഞ്ഞഥാ.
ഠപേത്വാ സപ്പിആദീനി, ആഗതാനി ഹി പാളിയം;
അഞ്ഞേഹി വിഞ്ഞാപേന്തസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
സബ്ബേഹി സപ്പിആദീഹി, വിഞ്ഞാപേത്വാവ ഏകതോ;
ഭുഞ്ജതേകരസം കത്വാ, നവ പാചിത്തിയോ മതാ.
അകപ്പിയേന വുത്തേപി, സപ്പിനാ ദേതി തേന ചേ;
ഗഹണേ പരിഭോഗേപി, ദുക്കടം പരിദീപിതം.
ഗിലാനസ്സ ഗിലാനോതി, സഞ്ഞിനോ വിമതിസ്സ വാ;
ദുക്കടം മുനിനാ വുത്തം, അനാപത്തി പകാസിതാ.
ഗിലാനകാലേ വിഞ്ഞത്ത-മഗിലാനസ്സ ഭുഞ്ജതോ;
ഗിലാനസ്സാവസേസം വാ, ഞാതകാദീനമേവ വാ.
ഇദം ചതുസമുട്ഠാനം, കായതോ കായവാചതോ;
കായചിത്താ തഥാ കായ-വാചാചിത്തത്തയാപി ച.
പണീതഭോജനകഥാ.
അദിന്നഞ്ഹി മുഖദ്വാരം, ആഹാരം ആഹരേയ്യ യോ;
ദന്തപോനോദകം ഹിത്വാ, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
ഹത്ഥപാസോഭിനീഹാരോ, മജ്ഝിമുച്ചാരണക്ഖമോ;
മനുസ്സോ വാമനുസ്സോ വാ, ദേതി കായാദിനാ തിധാ.
പടിഗ്ഗണ്ഹാതി ¶ തം ഭിക്ഖു, ദീയമാനം സചേ ദ്വിധാ;
ഏവം പഞ്ചങ്ഗസംയോഗേ, ഗഹണം തസ്സ രൂഹതി.
ദായകോ ഗഗനട്ഠോ ചേ, ഭൂമട്ഠോ ചേതരോ സിയാ;
ഭൂമട്ഠസ്സ ച സീസേന, ഗഗനട്ഠസ്സ ദേഹിനോ.
യമാസന്നതരം അങ്ഗം, ഓരിമന്തേന തസ്സ തു;
ദാതും വാപി ഗഹേതും വാ, വിനാ ഹത്ഥം പസാരിതം.
ഹത്ഥപാസോ മിനേതബ്ബോ, നഗട്ഠാദീസ്വയം നയോ;
ഏവരൂപേ പന ഠാനേ, ഠത്വാ ചേ ദേതി വട്ടതി.
പക്ഖീ ¶ വാ മുഖതുണ്ഡേന, ഹത്ഥീ സോണ്ഡായ വാ പന;
സചേ യം കിഞ്ചി പുപ്ഫം വാ, ഫലം വാ ദേതി വട്ടതി.
ഭത്തബ്യഞ്ജനപുണ്ണാനി, ഭാജനാനി ബഹൂനിപി;
സീസേനാദായ ഭിക്ഖുസ്സ, ഗന്ത്വാ കസ്സചി സന്തികം.
ഈസകം പന ഓനത്വാ, ‘‘ഗണ്ഹാ’’തി യദി ഭാസതി;
തേന ഹത്ഥം പസാരേത്വാ, ഹേട്ഠിമം പന ഭാജനം.
പടിച്ഛിതബ്ബം തം ഏക- ദേസേനാപി ച ഭിക്ഖുനാ;
ഹോന്തി ഏത്താവതാ താനി, ഗഹിതാനേവ സബ്ബസോ.
തതോ പട്ഠായ തം സബ്ബം, ഓരോപേത്വാ യഥാസുഖം;
ഉഗ്ഘാടേത്വാ തതോ ഇട്ഠം, ഗഹേതും പന വട്ടതി.
പച്ഛിആദിമ്ഹി വത്തബ്ബ-മത്ഥി കിം ഏകഭാജനേ;
കാജഭത്തം ഹരന്തോ ചേ, ഓനത്വാ ദേതി വട്ടതി.
തിംസഹത്ഥോ സിയാ വേളു, അന്തേസു ച ദുവേ ഘടാ;
സപ്പിനോ, ഗഹിതേകസ്മിം, സബ്ബം ഗഹിതമേവ തം.
ബഹുപത്താ ച മഞ്ചേ വാ, പീഠേ വാ കടസാരകേ;
ഠപിതാ ദായകോ ഹത്ഥ-പാസേ ഠത്വാന ദേതി ചേ.
പടിഗ്ഗഹണസഞ്ഞായ, മഞ്ചാദീനി സചേ പന;
നിസീദതി ഫുസിത്വാ യോ, യഞ്ച പത്തേസു ദീയതി.
ഗഹിതം ¶ തേന തം സബ്ബം, ഹോതിയേവ ന സംസയോ;
പടിഗ്ഗഹേസ്സാമിച്ചേവ, മഞ്ചാദീനി സചേ പന.
ഗഹിതം ഹോതി തം സബ്ബം, ആരുഹിത്വാ നിസീദതി;
ആഹച്ച കുച്ഛിയാ കുച്ഛിം, ഠിതാ പത്താ ഹി ഭൂമിയം.
യം യം അങ്ഗുലിയാ വാപി, ഫുസിത്വാ സൂചിയാപി വാ;
നിസിന്നോ തത്ഥ തത്ഥേവ, ദീയമാനം തു വട്ടതി.
കടസാരേ മഹന്തസ്മിം, തഥാ ഹത്ഥത്ഥരാദിസു;
ഗണ്ഹതോ ഹത്ഥപാസസ്മിം, വിജ്ജമാനേ തു വട്ടതി.
തത്ഥജാതകപണ്ണേസു, ഗഹേതും ന ച വട്ടതി;
ന പനേതാനി കായേന, പടിബദ്ധാനി ഹോന്തി ഹി.
അസംഹാരിമപാസാണേ ¶ , ഫലകേ വാപി താദിസേ;
ഖാണുബദ്ധേപി വാ മഞ്ചേ, ഗഹണം നേവ രൂഹതി.
തിന്തിണികാദിപണ്ണേസു, ഭൂമിയം പത്ഥടേസു വാ;
ധാരേതുമസമത്ഥത്താ, ഗഹണം ന ച രൂഹതി.
ഹത്ഥപാസമതിക്കമ്മ, ദീഘദണ്ഡേന ദേതി ചേ;
വത്തബ്ബോ ഭിക്ഖുനാഗന്ത്വാ, ദേഹീതി പരിവേസകോ.
സചേ പത്തേ രജോ ഹോതി, ധോവിതബ്ബോ ജലേ സതി;
തസ്മിം അസതി പുഞ്ഛിത്വാ, ഗഹേതബ്ബോ അസേസതോ.
പിണ്ഡായ വിചരന്തസ്സ, രജം പതതി ചേ പന;
ഭിക്ഖാ പടിഗ്ഗഹേത്വാവ, ഗഹേതബ്ബാ വിജാനതാ.
അപ്പടിഗ്ഗഹിതേ ഭിക്ഖും, ഗണ്ഹതോ പന ദുക്കടം;
പടിഗ്ഗഹേത്വാനാപത്തി, പച്ഛാ തം പരിഭുഞ്ജതോ.
‘‘പടിഗ്ഗഹേത്വാ ദേഥാ’’തി, വുത്തേ തം വചനം പന;
അസുത്വാനാദിയിത്വാ വാ, ദേന്തി ചേ നത്ഥി ദുക്കടം.
പച്ഛാ പടിഗ്ഗഹേത്വാവ, ഗഹേതബ്ബം വിജാനതാ;
സചേ രജം നിപാതേതി, മഹാവാതോ തതോ തതോ.
ന ¶ സക്കാ ച സിയാ ഭിക്ഖം, ഗഹേതും യദി ഭിക്ഖുനാ;
അഞ്ഞസ്സ ദാതുകാമേന, ഗഹേതും പന വട്ടതി.
സാമണേരസ്സ തം ദത്വാ, ദിന്നം വാ തേന തം പുന;
തസ്സ വിസ്സാസതോ വാപി, ഭുഞ്ജിതും പന വട്ടതി.
ഭിക്ഖാചാരേ സചേ ഭത്തം, സരജം ദേതി ഭിക്ഖുനോ;
‘‘പടിഗ്ഗഹേത്വാ ഭിക്ഖം ത്വം, ഗണ്ഹ വാ ഭുഞ്ജ വാ’’തി ച.
വത്തബ്ബോ സോ തഥാ തേന, കത്തബ്ബഞ്ചേവ ഭിക്ഖുനാ;
രജം ഉപരി ഭത്തസ്സ, തസ്സുപ്ലവതി ചേ പന.
കഞ്ജികം തു പവാഹേത്വാ, ഭുഞ്ജിതബ്ബം യഥാസുഖം;
അന്തോ പടിഗ്ഗഹേതബ്ബം, പവിട്ഠം തു സചേ പന.
പതിതം സുക്ഖഭത്തേ ചേ, അപനീയാവ തം രജം;
സുഖുമം ചേ സഭത്തമ്പി, ഭുഞ്ജിതബ്ബം യഥാസുഖം.
ഉളുങ്കേനാഹരിത്വാപി ¶ , ദേന്തസ്സ പഠമം പന;
ഥേവോ ഉളുങ്കതോ പത്തേ, സചേ പതതി വട്ടതി.
ഭത്തേ ആകിരമാനേ തു, ചരുകേന തതോ പന;
മസി വാ ഛാരികാ വാപി, സചേ പതതി ഭാജനേ.
തസ്സ ചാഭിഹടത്താപി, ന ദോസോ ഉപലബ്ഭതി;
അനന്തരസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ, ദീയമാനം തു പത്തതോ.
ഉപ്പഭിത്വാ സചേ പത്തേ, ഇതരസ്സ ച ഭിക്ഖുനോ;
പതതി വട്ടതേവായം, പടിഗ്ഗഹിതമേവ തം.
പായാസസ്സ ച പൂരേത്വാ, പത്തം ചേ ദേന്തി ഭിക്ഖുനോ;
ഉണ്ഹത്താ പന തം ഹേട്ഠാ, ഗഹേതും ന ച സക്കതി.
വട്ടതീതി ച നിദ്ദിട്ഠം, ഗഹേതും മുഖവട്ടിയം;
ന സക്കാ ചേ ഗഹേതബ്ബോ, തഥാ ആധാരകേനപി.
സചേ ¶ ആസനസാലായം, ഗഹേത്വാ പത്തമത്തനോ;
നിദ്ദായതി നിസിന്നോവ, ദീയമാനം ന ജാനതി.
നേവാഹരിയമാനം വാ, അപ്പടിഗ്ഗഹിതമേവ തം;
ആഭോഗം പന കത്വാ ചേ, നിസിന്നോ ഹോതി വട്ടതി.
സചേ ഹത്ഥേന മുഞ്ചിത്വാ, പത്തം ആധാരകമ്പി വാ;
പേല്ലേത്വാ പന പാദേന, നിദ്ദായതി ഹി വട്ടതി.
പാദേനാധാരകം അക്ക-മിത്വാപി പടിഗണ്ഹതോ;
ജാഗരസ്സാപി ഹോതേവ, ഗഹണസ്മിം അനാദരോ.
തസ്മാ തം ന ച കാതബ്ബം, ഭിക്ഖുനാ വിനയഞ്ഞുനാ;
യം ദീയമാനം പതതി, ഗഹേതും തം തു വട്ടതി.
ഭുഞ്ജന്താനഞ്ച ദന്താ വാ, ഖീയന്തിപി നഖാപി വാ;
തഥാ പത്തസ്സ വണ്ണോ വാ, അബ്ബോഹാരനയോ അയം.
സത്ഥകേനുച്ഛുആദീനി, ഫാലേന്താനം സചേ മലം;
പഞ്ഞായതി ഹി തം തേസു, സിയാ നവസമുട്ഠിതം.
പടിഗ്ഗഹേത്വാ തം പച്ഛാ, ഖാദിതബ്ബം തു ഭിക്ഖുനാ;
ന പഞ്ഞായതി ചേ തസ്മിം, മലം വട്ടതി ഖാദിതും.
പിസന്താനമ്പി ¶ ഭേസജ്ജം, കോട്ടേന്താനമ്പി വാ തഥാ;
നിസദോദുക്ഖലാദീനം, ഖീയനേപി അയം നയോ.
ഭേസജ്ജത്ഥായ താപേത്വാ, വാസിം ഖീരേ ഖിപന്തി ചേ;
ഉട്ഠേതി നീലികാ തത്ഥ, സത്ഥകേ വിയ നിച്ഛയോ.
സചേ ആമകതക്കേ വാ, ഖീരേ വാ പക്ഖിപന്തി തം;
സാമപാകനിമിത്തമ്ഹാ, ന തു മുച്ചതി ദുക്കടാ.
പിണ്ഡായ വിചരന്തസ്സ, വസ്സകാലേസു ഭിക്ഖുനോ;
പത്തേ പതതി ചേ തോയം, കിലിട്ഠം കായവത്ഥതോ.
പച്ഛാ പടിഗ്ഗഹേത്വാ തം, ഭുഞ്ജിതബ്ബം യഥാസുഖം;
ഏസേവ ച നയോ വുത്തോ, രുക്ഖമൂലേപി ഭുഞ്ജതോ.
സത്താഹം ¶ പന വസ്സന്തേ, ദേവേ സുദ്ധം ജലം സചേ;
അബ്ഭോകാസേപി വാ പത്തേ, തോയം പതതി വട്ടതി.
ഓദനം പന ദേന്തേന, സാമണേരസ്സ ഭിക്ഖുനാ;
ദാതബ്ബോ അച്ഛുപന്തേന, തസ്സ പത്തഗതോദനം.
പടിഗ്ഗഹേത്വാ വാ പത്തം, ദാതബ്ബോ തസ്സ ഓദനോ;
ഛുപിത്വാ ദേതി ചേ ഭത്തം, തം പനുഗ്ഗഹിതം സിയാ.
അഞ്ഞസ്സ ദാതുകാമേന, പരിച്ചത്തം സചേ പന;
യാവ ഹത്ഥഗതം താവ, പടിഗ്ഗഹിതമേവ തം.
‘‘ഗണ്ഹാ’’തി നിരപേക്ഖോവ, പത്തമാധാരകേ ഠിതം;
സചേ വദതി പച്ഛാ തം, പടിഗ്ഗണ്ഹേയ്യ പണ്ഡിതോ.
സാപേക്ഖോയേവ യോ പത്തം, ഠപേത്വാധാരകേ പന;
‘‘ഏത്തോ പൂവമ്പി ഭത്തം വാ, കിഞ്ചി ഗണ്ഹാ’’തി ഭാസതി.
സാമണേരോപി തം ഭത്തം, ധോവിത്വാ ഹത്ഥമത്തനോ;
അത്തപത്തഗതം ഭത്തം, അഫുസിത്വാ സചേ പന.
പക്ഖിപന്തോ സതക്ഖത്തും, ഉദ്ധരിത്വാപി ഗണ്ഹതു;
തംപടിഗ്ഗഹണേ കിച്ചം, പുന തസ്സ ന വിജ്ജതി.
അത്തപത്തഗതം ഭത്തം, ഫുസിത്വാ യദി ഗണ്ഹതി;
പച്ഛാ പടിഗ്ഗഹേതബ്ബം, സംസട്ഠത്താ പരേന തം.
ഭിക്ഖൂനം ¶ യാഗുആദീനം, പചനേ ഭാജനേ പന;
പക്ഖിപിത്വാ ഠപേന്തേന, അഞ്ഞസ്സത്ഥായ ഓദനം.
ഭാജനുപരി ഹത്ഥേസു, സാമണേരസ്സ പക്ഖിപേ;
പതിതം ഹത്ഥതോ തസ്മിം, ന കരോതി അകപ്പിയം.
പരിച്ചത്തഞ്ഹി തം ഏവം, അകത്വാകിരതേവ ചേ;
ഭുഞ്ജിതബ്ബം തു തം കത്വാ, പത്തം വിയ നിരാമിസം.
സചേ യാഗുകുടം പുണ്ണം, സാമണേരോ ഹി ദുബ്ബലോ;
ഭിക്ഖും പടിഗ്ഗഹാപേതും, ന സക്കോതി ഹി തം പുന.
കുടസ്സ ¶ ഗീവം പത്തസ്സ, ഠപേത്വാ മുഖവട്ടിയം;
ഭിക്ഖുനാ ഉപനീതസ്സ, ആവജ്ജേതി ഹി വട്ടതി.
അഥ വാ ഭൂമിയംയേവ, ഹത്ഥേ ഭിക്ഖു ഠപേതി ചേ;
ആരോപേതി പവട്ടേത്വാ, തത്ഥ ചേ പന വട്ടതി.
ഭത്തപച്ഛുച്ഛുഭാരേസു, അയമേവ വിനിച്ഛയോ;
ദ്വേ തയോ സാമണേരാ വാ, ദേന്തി ചേ ഗഹണൂപഗം.
ഭാരമേകസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ, ഗഹേതും പന വട്ടതി;
ഏകേന വാ തഥാ ദിന്നം, ഗണ്ഹന്തി ദ്വേ തയോപി വാ.
മഞ്ചസ്സ പാദേ പീഠസ്സ, പാദേ തേലഘടാദികം;
ലഗ്ഗേന്തി തത്ഥ ഭിക്ഖുസ്സ, വട്ടതേവ നിസീദിതും.
അപ്പടിഗ്ഗഹിതം ഹേട്ഠാ-മഞ്ചേ ചേ തേലഥാലകം;
സമ്മുജ്ജന്തോ ച ഘട്ടേതി, ന പനുഗ്ഗഹിതം സിയാ.
പടിഗ്ഗഹിതസഞ്ഞായ, അപ്പടിഗ്ഗഹിതം പന;
ഗണ്ഹിത്വാ പുന തം ഞത്വാ, ഠപേതും തത്ഥ വട്ടതി.
വിവരിത്വാ സചേ പുബ്ബേ, ഠപിതം പിഹിതമ്പി ച;
തഥേവ തം ഠപേതബ്ബം, കത്തബ്ബം ന പനഞ്ഞഥാ.
ബഹി ഠപേതി ചേ തേന, ഛുപിതബ്ബം ന തം പുന;
യദി ഛുപതി ചേ ഞത്വാ, തം പനുഗ്ഗഹിതം സിയാ.
പടിഗ്ഗഹിതതേലസ്മിം, ഉട്ഠേതി യദി കണ്ണകാ;
സിങ്ഗീവേരാദികേ മൂലേ, ഘനചുണ്ണമ്പി വാ തഥാ.
തംസമുട്ഠാനതോ ¶ സബ്ബം, തഞ്ഞേവാതി പവുച്ചതി;
പടിഗ്ഗഹണകിച്ചം തു, തസ്മിം പുന ന വിജ്ജതി.
താലം വാ നാളികേരം വാ, ആരുള്ഹോ കോചി പുഗ്ഗലോ;
തത്രട്ഠോ താലപിണ്ഡിം സോ, ഓതാരേത്വാന രജ്ജുയാ.
സചേ ¶ വദതി ‘‘ഗണ്ഹാ’’തി, ന ഗഹേതബ്ബമേവ ച;
തമഞ്ഞോ പന ഭൂമട്ഠോ, ഗഹേത്വാ ദേതി വട്ടതി.
ഛിന്ദിത്വാ ചേ വതിം ഉച്ഛും, ഫലം വാ ദേതി ഗണ്ഹിതും;
ദണ്ഡകേ അഫുസിത്വാവ, നിഗ്ഗതം പന വട്ടതി.
സചേ ന പുഥുലോ ഹോതി, പാകാരോ അതിഉച്ചകോ;
അന്തോട്ഠിതബഹിട്ഠാനം, ഹത്ഥപാസോ പഹോതി ചേ.
ഉദ്ധം ഹത്ഥസതം ഗന്ത്വാ, സമ്പത്തം പുന തം പന;
ഗണ്ഹതോ ഭിക്ഖുനോ ദോസോ, കോചി നേവൂപലബ്ഭതി.
ഭിക്ഖുനോ സാമണേരം തു, ഖന്ധേന വഹതോ സചേ;
ഫലം ഗഹേത്വാ തത്ഥേവ, നിസിന്നോ ദേതി വട്ടതി.
അപരോപി വഹന്തോവ, ഭിക്ഖും യോ കോചി പുഗ്ഗലോ;
ഫലം ഖന്ധേ നിസിന്നസ്സ, ഭിക്ഖുനോ ദേതി വട്ടതി.
ഗഹേത്വാ ഫലിനിം സാഖം, ഛായത്ഥം യദി ഗച്ഛതി;
പുന ചിത്തേ സമുപ്പന്നേ, ഖാദിതും പന ഭിക്ഖുനോ.
സാഖം പടിഗ്ഗഹാപേത്വാ, ഫലം ഖാദതി വട്ടതി;
മക്ഖികാനം നിവാരത്ഥം, ഗഹിതായപ്യയം നയോ.
കപ്പിയം പന കാരേത്വാ, പടിഗ്ഗണ്ഹാതി തം പുന;
ഭോത്തുകാമോ സചേ മൂല-ഗഹണംയേവ വട്ടതി.
മാതാപിതൂനമത്ഥായ, ഗഹേത്വാ സപ്പിആദികം;
ഗച്ഛന്തോ അന്തരാമഗ്ഗേ, യം ഇച്ഛതി തതോ പന.
തം സോ പടിഗ്ഗഹാപേത്വാ, പരിഭുഞ്ജതി വട്ടതി;
തം പടിഗ്ഗഹിതം മൂല-ഗഹണംയേവ വട്ടതി.
സാമണേരസ്സ പാഥേയ്യ-തണ്ഡുലേ ഭിക്ഖു ഗണ്ഹതി;
ഭിക്ഖുസ്സ സാമണേരോപി, ഗഹേത്വാ പന ഗച്ഛതി.
തണ്ഡുലേസു ¶ ഹി ഖീണേസു, അത്തനാ ഗഹിതേസു സോ;
സചേ യാഗും പചിത്വാന, തണ്ഡുലേഹിതരേഹിപി.
ഉഭിന്നം ¶ ദ്വീസു പത്തേസു, ആകിരിത്വാ പനത്തനോ;
യാഗും ഭിക്ഖുസ്സ തം ദത്വാ, സയം പിവതി തസ്സ ചേ.
സന്നിധിപച്ചയാ നേവ, ന ഉഗ്ഗഹിതകാരണാ;
സാമണേരസ്സ പീതത്താ, ദോസോ ഭിക്ഖുസ്സ വിജ്ജതി.
മാതാപിതൂനമത്ഥായ, തേലാദിം ഹരതോപി ച;
സാഖം ഛായാദിഅത്ഥായ, ഇമസ്സ ന വിസേസതാ.
തസ്മാ ഹിസ്സ വിസേസസ്സ, ചിന്തേതബ്ബം തു കാരണം;
തസ്സ സാലയഭാവം തു, വിസേസം തക്കയാമഹം.
തണ്ഡുലേ പന ധോവിത്വാ, നിച്ചാലേതുഞ്ഹി ചേലകോ;
ന സക്കോതി സചേ തേ ച, തണ്ഡുലേ ഭാജനമ്പി ച.
പടിഗ്ഗഹേത്വാ ധോവിത്വാ, ആരോപേത്വാ പനുദ്ധനം;
ഭിക്ഖുനാഗ്ഗി ന കാതബ്ബോ, വിവരിത്വാപി പക്കതാ.
ഞാതബ്ബാ പക്കകാലസ്മിം, ഓരോപേത്വാ യഥാസുഖം;
ഭുഞ്ജിതബ്ബം, ന പച്ഛസ്സ, പടിഗ്ഗഹണകാരണം.
ആരോപേത്വാ സചേ ഭിക്ഖു, ഉദ്ധനം സുദ്ധഭാജനം;
ഉദകം യാഗുഅത്ഥായ, താപേതി യദി വട്ടതി.
തത്തേ പനുദകേ കോചി, ചേ പക്ഖിപതി തണ്ഡുലേ;
തതോ പട്ഠായ തേനഗ്ഗി, ന കാതബ്ബോവ ഭിക്ഖുനാ.
പടിഗ്ഗഹേത്വാ തം യാഗും, പാതും വട്ടതി ഭിക്ഖുനോ;
സചേ പചതി പച്ഛാ തം, സാമപാകാ ന മുച്ചതി.
തത്ഥജാതഫലം കിഞ്ചി, സഹ ചാലേതി വല്ലിയാ;
തസ്സേവ ച തതോ ലദ്ധം, ഫലം കിഞ്ചി ന വട്ടതി.
ഫലരുക്ഖം പരാമട്ഠും, തമപസ്സയിതുമ്പി വാ;
കണ്ടകേ ബന്ധിതും വാപി, ഭിക്ഖുനോ കിര വട്ടതി.
സണ്ഡാസേന ¶ ച ദീഘേന, ഗഹേത്വാ ഥാലകം പന;
പചതോ ഭിക്ഖുനോ തേലം, ഭസ്മം പതതി തത്ഥ ചേ.
അമുഞ്ചന്തേന ¶ ഹത്ഥേന, പചിത്വാ തേലഥാലകം;
ഓതാരേത്വാവ തം പച്ഛാ, പടിഗ്ഗണ്ഹേയ്യ വട്ടതി.
പടിഗ്ഗഹേത്വാ അങ്ഗാരേ, താനി ദാരൂനി വാ പന;
ഠപിതാനി സചേ ഹോന്തി, പുബ്ബഗാഹോവ വട്ടതി.
ഉച്ഛും ഖാദതി ചേ ഭിക്ഖു, സാമണേരോപി ഇച്ഛതി;
‘‘ഛിന്ദിത്വാ ത്വമിതോ ഗണ്ഹ’’, ഇതി വുത്തോ ച ഗണ്ഹതി.
നത്ഥേവ അവസേസസ്സ, പടിഗ്ഗഹണകാരണം;
ഖാദതോ ഗുളപിണ്ഡമ്പി, അയമേവ വിനിച്ഛയോ.
കാതും സാഗരതോയേന, ലോണകിച്ചം തു വട്ടതി;
യാവജീവികസങ്ഖാതം, തോയത്താ ന തു ഗച്ഛതി.
ഇദം കാലവിനിമ്മുത്തം, ഉദകം പരിദീപിതം;
നിബ്ബാനം വിയ നിബ്ബാന-കുസലേന മഹേസിനാ.
ഉദകേന സമാ വുത്താ, ഹിമസ്സ കരകാപി ച;
കൂപാദീസു ജലം പാതും, ബഹലമ്പി ച വട്ടതി.
ഖേത്തേസു കസിതട്ഠാനേ, ബഹലം തം ന വട്ടതി;
സന്ദിത്വാ യദി തം ഗന്ത്വാ, നദിം പൂരേതി വട്ടതി.
സോബ്ഭേസു കകുധാദീനം, ജലേ പുപ്ഫസമാകുലേ;
ന ഞായതി രസോ തേസം, ന പടിഗ്ഗഹണകാരണം.
സരേണുകാനി പുപ്ഫാനി, പാനീയസ്സ ഘടേ പന;
പക്ഖിത്താനി സചേ ഹോന്തി, പടിഗ്ഗണ്ഹേയ്യ തം പന.
പടിഗ്ഗഹേത്വാ ദേയ്യാനി, വാസപുപ്ഫാനി തത്ഥ വാ;
കമല്ലികാസു ദിന്നാസു, അബ്ബോഹാരോതി വട്ടതി.
അപ്പടിഗ്ഗഹിതസ്സേവ ¶ , ദന്തകട്ഠസ്സ യോ രസോ;
അജാനന്തസ്സ പാചിത്തി, സോ ചേ വിസതി ഖാദതോ.
സരീരട്ഠേസു ഭൂതേസു, കിം വട്ടതി? ന വട്ടതി?
കപ്പാകപ്പിയമംസാനം, ഖീരം സബ്ബമ്പി വട്ടതി.
കണ്ണക്ഖിഗൂഥകോ ദന്ത- മലം മുത്തം കരീസകം;
സേമ്ഹം സിങ്ഘാണികാ ഖേളോ, അസ്സു ലോണന്തി വട്ടതി.
യം ¶ പനേത്ഥ സകട്ഠാനാ, ചവിത്വാ പതിതം സിയാ;
പത്തേ വാ പന ഹത്ഥേ വാ, പടിഗ്ഗണ്ഹേയ്യ തം പുന.
അങ്ഗലഗ്ഗമവിച്ഛന്നം, പടിഗ്ഗഹിതമേവ തം;
ഉണ്ഹയാഗും പിവന്തസ്സ, സേദോ ഹത്ഥേസു ജായതി.
പിണ്ഡായ വിചരന്തസ്സ, സേദോ ഹത്ഥാനുസാരതോ;
ഓരോഹതി സചേ പത്തം, ന പടിഗ്ഗഹണകാരണം.
സാമം ഗഹേത്വാ ചത്താരി, വികടാനി നദായകേ;
സപ്പദട്ഠക്ഖണേയേവ, ന ദോസോ പരിഭുഞ്ജതോ.
പഥവിം മത്തികത്ഥായ, ഖണിതും ഛിന്ദിതുമ്പി വാ;
തരുമ്പി ഛാരികത്ഥായ, ഭിക്ഖുനോ പന വട്ടതി.
അച്ഛേദഗാഹനിരപേക്ഖനിസജ്ജതോ ച;
സിക്ഖപ്പഹാനമരണേഹി ച ലിങ്ഗഭേദാ;
ദാനേന തസ്സ ച പരസ്സ അഭിക്ഖുകസ്സ;
സബ്ബം പടിഗ്ഗഹണമേതി വിനാസമേവം.
ദുരൂപചിണ്ണേ നിദ്ദിട്ഠം, ഗഹണുഗ്ഗഹിതസ്സപി;
അന്തോവുത്ഥേ സയംപക്കേ, അന്തോപക്കേ ച ദുക്കടം.
പടിഗ്ഗഹിതകേ തസ്മിം, അപ്പടിഗ്ഗഹിതസഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
പടിഗ്ഗഹിതസഞ്ഞിസ്സ ¶ , ദന്തപോനോദകേസുപി;
ന ദോസേളകലോമേന, സമുട്ഠാനാദയോ സമാ.
നവമജ്ഝിമഥേരഭിക്ഖുനീനം;
അവിസേസേന യതിച്ഛിതബ്ബകോ;
സകലോ അസമാസതോവ മയാ;
കഥിതോ ഏത്ഥ വിനിച്ഛയോ തതോ.
ദന്തപോനകഥാ.
ഭോജനവഗ്ഗോ ചതുത്ഥോ.
യം ¶ കിഞ്ചിചേലകാദീനം, തിത്ഥിയാനം പനാമിസം;
ദേന്തസ്സേകപയോഗേന, ഏകം പാചിത്തിയം സിയാ.
വിച്ഛിന്ദിത്വാന ദേന്തസ്സ, പയോഗഗണനാവസാ;
ഹോന്തി പാചിത്തിയോ തസ്സ, തികപാചിത്തിയം സിയാ.
ഉദകം ദന്തപോനം വാ, ദേന്തസ്സ ച അതിത്ഥിയേ;
തിത്ഥിയോതി ച സഞ്ഞിസ്സ, ദുക്കടം വിമതിസ്സ ച.
ദാപേന്തസ്സ പനഞ്ഞേന, സാമണേരാദികേന വാ;
നിക്ഖിത്തഭാജനേ തേസം, ദേന്തസ്സ ബഹിലേപനം.
ഠപേത്വാ ഭോജനം തേസം, സന്തികേ ‘‘ഗണ്ഹഥാ’’തി ച;
വദന്തസ്സ അനാപത്തി, സമുട്ഠാനേളകൂപമം.
അചേലകകഥാ.
ദാപേത്വാ വാ അദാപേത്വാ, ഭിക്ഖു യം കിഞ്ചി ആമിസം;
കത്തുകാമോ സചേ സദ്ധിം, ഹസനാദീനി ഇത്ഥിയാ.
ഉയ്യോജേതി ¶ ഹി ‘‘ഗച്ഛാ’’തി, വത്വാ തപ്പച്ചയാ പന;
തസ്സുയ്യോജനമത്തസ്മിം, ദുക്കടം പഠമേന ച.
പാദേനസ്സുപചാരസ്മിം, അതിക്കന്തേ ച ദുക്കടം;
ദുതിയേനസ്സ പാചിത്തി, സീമാതിക്കമനേ പന.
ദസ്സനേ ഉപചാരസ്സ, ഹത്ഥാ ദ്വാദസ ദേസിതാ;
പമാണം സവനേ ചേവം, അജ്ഝോകാസേ ന ചേതരേ.
ഭിക്ഖുസ്മിം തികപാചിത്തി, ഇതരേ തികദുക്കടം;
ഉഭിന്നം ദുക്കടം വുത്തം, കലിസാസനരോപനേ.
ഉയ്യോജേന്തസ്സ കിച്ചേന, ന ദോസുമ്മത്തകാദിനോ;
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
ഉയ്യോജനകഥാ.
ഖുദ്ദകേ പിട്ഠിവംസം യോ, അതിക്കമ്മ നിസീദതി;
സഭോജനേ കുലേ തസ്സ, ഹോതി പാചിത്തി ഭിക്ഖുനോ.
ഹത്ഥപാസം ¶ അതിക്കമ്മ, പിട്ഠിസങ്ഘാടകസ്സ ച;
സയനസ്സ പനാസന്നേ, ഠാനേ ദോസോ മഹല്ലകേ.
അസയനിഘരേ തസ്സ, സയനിഘരസഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ദുക്കടം പരിദീപിതം.
നിസീദന്തസ്സനാപത്തി, ഭിക്ഖുസ്സ ദുതിയേ സതി;
വീതരാഗേസു വാ തേസു, നിക്ഖന്തേസു ഉഭോസു വാ.
നിസിന്നസ്സാനതിക്കമ്മ, പദേസം വുത്തലക്ഖണം;
സമുട്ഠാനാദയോ തുല്യാ, പഠമന്തിമവത്ഥുനാ.
സഭോജനകഥാ.
ചതുത്ഥേ ¶ പഞ്ചമേ ചേവ, വത്തബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി;
വത്തബ്ബം യഞ്ച തം സബ്ബം, വുത്തം അനിയതദ്വയേ.
സമുട്ഠാനം പനേതേസം, അനന്തരസമം മതം;
അയമേവ വിസേസോതി, തേസമേസഞ്ച ദീപിതോ.
രഹോപടിച്ഛന്നരഹോനിസജ്ജകഥാ.
ഭോജനാനം തു പഞ്ചന്നം, വുത്തോ അഞ്ഞതരേന യോ;
സന്തം ഭിക്ഖുമനാപുച്ഛാ, ആപജ്ജേയ്യ കുലേസു ചേ.
ചാരിത്തം തസ്സ പാചിത്തി, അഞ്ഞത്ര സമയാ സിയാ;
ഠപേത്വാ സമയം ഭിക്ഖു, ദുവിധം വുത്തലക്ഖണം.
അവീതിവത്തേ മജ്ഝണ്ഹേ, ഘരമഞ്ഞസ്സ ഗച്ഛതി;
ഘരൂപചാരോക്കമനേ, പഠമേന ഹി ദുക്കടം.
അതിക്കന്തേ ഘരുമ്മാരേ, അപരമ്പി ച ദുക്കടം;
ദുതിയേന ച പാദേന, പാചിത്തി സമതിക്കമേ.
ഠിതട്ഠാനേ സചേ ഭിക്ഖും, ഓലോകേത്വാ ന പസ്സതി;
‘‘അസന്ത’’ന്തി അനാപുച്ഛാ, പവിട്ഠോ നാമ വുച്ചതി.
സചേ ദൂരേ ഠിതോ ഹോതി, അസന്തോ നാമ ഭിക്ഖു സോ;
നത്ഥി ആരോചനേ കിച്ചം, ഗവേസിത്വാ ഇതോ ചിതോ.
ന ¶ ദോസോ സമയേ സന്തം, ആപുച്ഛിത്വാ ച ഗച്ഛതോ;
ഭിക്ഖും ഘരേന മഗ്ഗോ ചേ, ആരാമം ഗച്ഛതോപി ച.
തിത്ഥിയാനമ്പി സേയ്യം വാ, തഥാ ഭിക്ഖുനുപസ്സയം;
ആപദാസനസാലം വാ, ഭത്തിയസ്സ ഘരമ്പി വാ.
ഇദം പന സമുട്ഠാനം, കഥിനേന സമം മതം;
ക്രിയാക്രിയമചിത്തഞ്ച, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
ചാരിത്തകഥാ.
സബ്ബാപി ¶ സാദിതബ്ബാവ, ചതുമാസപവാരണാ;
ഭിക്ഖുനാ അഗിലാനേന, പുന നിച്ചപവാരണാ.
‘‘വിഞ്ഞാപേസ്സാമി രോഗസ്മിം, സതി മേ പച്ചയേ’’തി ച;
ന പടിക്ഖിപിതബ്ബാ സാ, ‘‘രോഗോ ദാനി ന മേ’’തി ച.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, ദുക്കടം നതതുത്തരിം;
തതുത്തരിന്തി സഞ്ഞിസ്സ, തത്ഥ വേമതികസ്സ ച.
നതതുത്തരിസഞ്ഞിസ്സ, യേഹി യേന പവാരിതോ;
തതോ അഞ്ഞേഹി വാ ഭിയ്യോ, ആചിക്ഖിത്വാ യഥാതഥം.
വിഞ്ഞാപേന്തസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ, അഞ്ഞസ്സത്ഥായ വാ പന;
ഞാതകാനമനാപത്തി, അത്തനോ വാ ധനേനപി.
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീനം, അനാപത്തി പകാസിതാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
ഭേസജ്ജകഥാ.
ഉയ്യുത്തം ഭിക്ഖുനോ സേനം, ദസ്സനത്ഥായ ഗച്ഛതോ;
അഞ്ഞത്ര പച്ചയാ തസ്സ, ദുക്കടം തു പദേ പദേ.
ദസ്സനസ്സുപചാരസ്മിം, ഠത്വാ പാചിത്തി പസ്സതോ;
ഉപചാരം വിമുഞ്ചിത്വാ, പസ്സന്തസ്സ പയോഗതോ.
ആരോഹാ പന ചത്താരോ, ദ്വേ ദ്വേ തംപാദരക്ഖകാ;
ഏവം ദ്വാദസപോസോ ച, ഏകോ ഹത്ഥീതി വുച്ചതി.
ദ്വേപാദരക്ഖാ ¶ ആരോഹോ, ഏകോ തിപുരിസോഹയോ;
ഏകോ സാരഥി യോധേകോ, ആണിരക്ഖാ ദുവേ ജനാ.
ചതുപോസോ രഥോ വുത്തോ, ചതുസച്ചവിഭാവിനാ;
ചത്താരോ പദഹത്ഥാ ച, പുരിസാ പത്തീതി വുച്ചതി.
വുത്തലക്ഖണസമ്പന്നാ ¶ , അയം പച്ഛിമകോടിയാ;
ചതുരങ്ഗസമായുത്താ, സേനാ നാമ പവുച്ചതി.
ഹത്ഥിആദീസു ഏകേകം, ദസ്സനത്ഥായ ഗച്ഛതോ;
അനുയ്യുത്തേപി ഉയ്യുത്ത-സഞ്ഞിസ്സാപി ച ദുക്കടം.
അത്തനോ ച ഠിതോകാസം, സമ്പത്തം പന പസ്സതി;
ആപദാസു അനാപത്തി, തഥാരൂപേ ച പച്ചയേ.
ഉയ്യുത്തകഥാ.
ചതുത്ഥേ ദിവസേ അത്ഥ-ങ്ഗതേ സൂരിയേ അരോഗവാ;
സചേ തിട്ഠതു സേനായ, നിസീദതു നിപജ്ജതു.
ആകാസേ ഇദ്ധിയാ സേയ്യം, പകപ്പേതു ച ഇദ്ധിമാ;
ഹോതേവ തസ്സ പാചിത്തി, തികപാചിത്തിയം സിയാ.
ഊനകേ ച തിരത്തസ്മിം, അതിരേകോതി സഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
പുരാരുണാവ നിക്ഖമ്മ, തതിയായ ച രത്തിയാ;
ന ദോസോ പുന വസന്തസ്സ, ഗിലാനസ്സാപദാസുപി.
സേനാവാസകഥാ.
ഉയ്യോധികം ബലഗ്ഗം വാ, സേനാബ്യൂഹമ്പി വാ പന;
ദസ്സനത്ഥായനീകം വാ, ഹോതി പാചിത്തി ഗച്ഛതോ.
പുരിമേ പന യോ വുത്തോ, ‘‘ഹത്ഥീ ദ്വാദസപോരിസോ’’;
ഇതി തേന തയോ ഹത്ഥീ, ‘‘ഹത്ഥാനീക’’ന്തി ദീപിതം.
സേസേസുപി ¶ ച ഏസേവ, നയോ ഞേയ്യോ വിഭാവിനാ;
തിണ്ണമേളകലോമേന, സമുട്ഠാനാദയോ സമാ.
ഉയ്യോധികകഥാ.
അചേളകവഗ്ഗോ പഞ്ചമോ.
പിട്ഠാദീഹി ¶ കതം മജ്ജം, സുരാ നാമാതി വുച്ചതി;
പുപ്ഫാദീഹി കതോ സബ്ബോ, ആസവോ ഹോതി മേരയം.
ബീജതോ പന പട്ഠായ, പിവന്തസ്സുഭയമ്പി ച;
പയോഗേ ച പയോഗേ ച, ഹോതി പാചിത്തി ഭിക്ഖുനോ.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, അമജ്ജേ മജ്ജസഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അമജ്ജം മജ്ജവണ്ണഞ്ച, മജ്ജഗന്ധരസമ്പി ച;
അരിട്ഠം ലോണസോവീരം, സുത്തകം പിവതോപി ച.
വാസഗാഹാപനത്ഥായ, പക്ഖിപിത്വാന ഈസകം;
സൂപാദീനം തു പാകേപി, അനാപത്തി പകാസിതാ.
ഹോതേളകസമുട്ഠാനം, അചിത്തം വത്ഥുജാനനാ;
ഇദഞ്ചാകുസലേനേവ, പാനതോ ലോകവജ്ജകം.
സുരാപാനകഥാ.
യേന കേനചി അങ്ഗേന, ഹസാധിപ്പായിനോ പന;
ഫുസതോ ഉപസമ്പന്നം, ഹോതി പാചിത്തി ഭിക്ഖുനോ.
സബ്ബത്ഥ ദുക്കടം കായ-പടിബദ്ധാദികേ നയേ;
തഥേവാനുപസമ്പന്നേ, ദീപിതം തികദുക്കടം.
ഏത്ഥ ¶ ചാനുപസമ്പന്ന-ട്ഠാനേ തിട്ഠതി ഭിക്ഖുനീ;
ഖിഡ്ഡാധിപ്പായിനോ തമ്പി, ഫുസന്തസ്സ ച ദുക്കടം.
അനാപത്തി നഹസാധി-പ്പായസ്സ ഫുസതോ പരം;
സതി കിച്ചേ ഫുസന്തസ്സ, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ.
അങ്ഗുലിപതോദകകഥാ.
ജലേ നിമുജ്ജനാദീന-മത്ഥായ പന കേവലം;
പദവാരേസു സബ്ബേസു, ഓതരന്തസ്സ ദുക്കടം.
കീളാപേക്ഖോ സചേ ഹുത്വാ, ജലേ ഉപരിഗോപ്ഫകേ;
നിമുജ്ജേയ്യപി വാ ഭിക്ഖു, ഉമ്മുജ്ജേയ്യ തരേയ്യ വാ.
പയോഗേ ¶ ച പയോഗേ ച, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ;
അന്തോയേവോദകേ തസ്സ, നിമുജ്ജിത്വാന ഗച്ഛതോ.
ഹത്ഥപാദപയോഗേഹി, പാചിത്തിം പരിദീപയേ;
ഹത്ഥേഹേവ തരന്തസ്സ, ഹത്ഥവാരേഹി കാരയേ.
യേന യേന പനങ്ഗേന, ഭിക്ഖുനോ തരതോ ജലം;
തസ്സ തസ്സ പയോഗേന, പാചിത്തിം പരിദീപയേ.
തരുതോ തീരതോ വാപി, പാചിത്തി പതതോ ജലേ;
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, തഥേവ തികദുക്കടം.
പാജേന്തോപി സചേ നാവം, അരിത്തേന ഫിയേന വാ;
ഉസ്സാരേന്തോപി തീരേ വാ, നാവം കീളതി ദുക്കടം.
ഹത്ഥേന വാപി പാദേന, കട്ഠേന കഥലായ വാ;
ഉദകം നീഹരന്തസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ഉദകം കഞ്ജികം വാപി, ചിക്ഖല്ലം വാപി വിക്ഖിപം;
കീളന്തസ്സാപി ഭിക്ഖുസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
വിഗാഹിത്വാ ¶ ജലം കിച്ചേ, സതി നിമ്മുജ്ജനാദികം;
കരോന്തസ്സ അനാപത്തി, തഥാ പാരഞ്ച ഗച്ഛതോ.
സമുട്ഠാനാദയോ തുല്യാ, പഠമന്തിമവത്ഥുനാ;
അനന്തരസ്സിമസ്സാപി, നത്ഥി കാചി വിസേസതാ.
ഹസധമ്മകഥാ.
വുച്ചമാനോ സചേ ഭിക്ഖു, പഞ്ഞത്തേനേവ ഭിക്ഖുനാ;
അകത്തുകാമതായസ്സ, വചനം ധമ്മമേവ വാ.
യോ അസിക്ഖിതുകാമോവ, ന കരോതി പനാദരം;
തസ്സാനാദരിയേ തസ്മിം, പാചിത്തിയമുദീരയേ.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, തികാതീതേന സത്ഥുനാ;
തഥേവാനുപസമ്പന്നാ-നാദരേ തികദുക്കടം.
സുത്തേനേവാഭിധമ്മേന, അപഞ്ഞത്തേന ഭിക്ഖുനാ;
ദുക്കടം സാമണേരേന, വുത്തസ്സ ഉഭയേനപി.
‘‘ആചരിയാനമയം ¶ ഗാഹോ, അമ്ഹാകം തു പവേണിയാ;
ആഗതോ’’തി ഭണന്തസ്സ, ന ദോസുമ്മത്തകാദിനോ.
ഏത്ഥ നേവ ഗഹേതബ്ബോ, ഗാരയ്ഹാചരിയുഗ്ഗഹോ;
ഓമസവാദതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
അനാദരിയകഥാ.
ഭയസഞ്ജനനത്ഥായ, രൂപാദിം ഉപസംഹരേ;
ഭയാനകം കഥം വാപി, കഥേയ്യ പരസന്തികേ.
ദിസ്വാ വാ പന തം സുത്വാ, മാ വാ ഭായതു, ഭായതു;
ഇതരസ്സ തു ഭിക്ഖുസ്സ, ഹോതി പാചിത്തി തങ്ഖണേ.
തികപാചിത്തിയം ¶ വുത്തം, തഥേവ തികദുക്കടം;
സാമണേരം ഗഹട്ഠം വാ, ഭിംസാപേന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
നഭിംസാപേതുകാമസ്സ, അനാപത്താദികമ്മിനോ;
സമുട്ഠാനാദി സബ്ബമ്പി, അനന്തരസമം മതം.
ഭിംസാപനകഥാ.
ജോതിം തപ്പേതുകാമോ ചേ, ജലാപേയ്യ ജലേയ്യ വാ;
ഠപേത്വാ ഹോതി പാചിത്തി, തഥാരൂപം തു പച്ചയം.
സയം സമാദഹന്തസ്സ, യാവ ജാലാ ന ജായതി;
താവ സബ്ബപയോഗേസു, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ജാലുട്ഠാനേ പനാപത്തി, പാചിത്തി പരിദീപിതാ;
ജാലാപേന്തസ്സ അഞ്ഞേന, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ഗിലാനസ്സ ഗിലാനോതി, സഞ്ഞിസ്സ വിമതിസ്സ വാ;
അലാതം ഉക്ഖിപന്തസ്സ, അവിജ്ഝാതം തു ദുക്കടം.
വിജ്ഝാതം തുജ്ജലന്തസ്സ, യഥാവത്ഥുകതാ മതാ;
അനാപത്തി ഗിലാനസ്സ, കതം അഞ്ഞേന വാ പന.
വിസിബ്ബേന്തസ്സ അങ്ഗാരം, പദീപുജ്ജാലനാദികേ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
ജോതിസമാദഹനകഥാ.
അപുണ്ണേ ¶ അദ്ധമാസസ്മിം, ദേസേ ചേ മജ്ഝിമേ പന;
‘‘ന്ഹായിസ്സാമീ’’തി ചുണ്ണം വാ, മത്തികം വാപി ഗോമയം.
അഭിസങ്ഖരതോ സബ്ബ-പയോഗേസുപി ദുക്കടം;
ന്ഹാനസ്സ പരിയോസാനേ, ഹോതി പാചിത്തി ഭിക്ഖുനോ.
അതിരേകദ്ധമാസൂന-സഞ്ഞിനോ ¶ വിമതിസ്സ വാ;
ദുക്കടം അതിരേകദ്ധ- മാസേ ച സമയേസു ച.
ന്ഹായന്തസ്സ അനാപത്തി, നദീപാരമ്പി ഗച്ഛതോ;
വാലികം ഉക്കിരിത്വാന, കതാവാടേസു വാ തഥാ.
പച്ചന്തിമേപി വാ ദേസേ, സബ്ബേസം ആപദാസുപി;
ഇദമേളകലോമേന, സമുട്ഠാനാദിനാ സമം.
ന്ഹാനകഥാ.
ചീവരം യം നിവാസേതും, സക്കാ പാരുപിതുമ്പി വാ;
ഛന്നമഞ്ഞതരം ഭിക്ഖു, രജിത്വാ യത്ഥ കത്ഥചി.
പദേസേ കംസനീലേന, പത്തനീലേന വാ പന;
യേന കേനചി കാളേന, കദ്ദമേനപി വാ തഥാ.
മങ്ഗുലസ്സ മയൂരസ്സ, പിട്ഠിഅക്ഖിപ്പമാണകം;
അകത്വാ കപ്പിയം ബിന്ദും, പാചിത്തി പരിഭുഞ്ജതോ.
പാളികണ്ണികകപ്പോ വാ, ന ച വട്ടതി കത്ഥചി;
ഏകം വാപി അനേകം വാ, ബിന്ദു വട്ടതി വട്ടകം.
ആദിന്നേപി അനാദിന്ന-സഞ്ഞിനോ വിമതിസ്സ ച;
ദുക്കടം മുനിനാ വുത്തം, അനാപത്തി പകാസിതാ.
കപ്പേ നട്ഠേപി വാ സദ്ധിം, തേന സംസിബ്ബിതേസു വാ;
ക്രിയാക്രിയമിദം വുത്തം, സമുട്ഠാനേളകൂപമം.
ദുബ്ബണ്ണകരണകഥാ.
വികപ്പനാ ദുവേ വുത്താ, സമ്മുഖാസമ്മുഖാതിപി;
സമ്മുഖായ വികപ്പേന്തോ, ഭിക്ഖുസ്സേകസ്സ സന്തികേ.
ഏകത്തം ¶ ¶ ബഹുഭാവം വാ, ദൂരസന്തികതമ്പി വാ;
ചീവരാനം തു ജാനിത്വാ, യഥാവചനയോഗതോ.
‘‘ഇമാഹം ചീവരം തുയ്ഹം, വികപ്പേമീ’’തി നിദ്ദിസേ;
കപ്പതേത്താവതാ കാമം, നിധേതും, ന ച കപ്പതി.
പരിഭോഗാദികം തേന, അപച്ചുദ്ധടതോ പന;
തേന പച്ചുദ്ധടേയേവ, പരിഭോഗാദി വട്ടതി.
‘‘സന്തകം പന മയ്ഹം ത്വം, പരിഭുഞ്ജ പരിച്ചജ;
യഥാപച്ചയം കരോഹീ’’തി, വുത്തേ പച്ചുദ്ധടം സിയാ.
അപരാ സമ്മുഖാ വുത്താ, ഭിക്ഖുസ്സേകസ്സ സന്തികേ;
യസ്സ കസ്സചി നാമം തു, ഗഹേത്വാ സഹധമ്മിനം.
‘‘ഇമാഹം ചീവരം തിസ്സ- ഭിക്ഖുനോ, തിസ്സഥേരിയാ;
വികപ്പേമീ’’തി വത്തബ്ബം, വത്തബ്ബം പുന തേനപി.
‘‘തിസ്സസ്സ ഭിക്ഖുനോ വാ ത്വം, തസ്സാ തിസ്സായ ഥേരിയാ;
സന്തകം പരിഭുഞ്ജാഹി, വിസ്സജ്ജേഹീ’’തി വാ തഥാ.
തതോ പഭുതി സബ്ബമ്പി, പരിഭോഗാദി വട്ടതി;
ഏവം പരമ്മുഖായാപി, വത്തബ്ബം ഏകസന്തികേ.
‘‘ഇമാഹം ചീവരം തുയ്ഹം, വികപ്പത്ഥായ ദമ്മി’’തി;
പുന തേനപി വത്തബ്ബം, ‘‘കോ തേ മിത്തോ’’തി ഭിക്ഖുനാ.
ഇതരേനപി വത്തബ്ബം, ‘‘തിസ്സോ തിസ്സാ’’തി വാ പുന;
വത്തബ്ബം ഭിക്ഖുനാ തേന, ‘‘ഇദം തിസ്സസ്സ സന്തകം.
തിസ്സായ ഥേരിയാ വാ ത്വം, സന്തകം പരിഭുഞ്ജ വാ;
വിസ്സജ്ജേഹീ’’തി വാ വുത്തേ, ഹോതി പച്ചുദ്ധടം പുന.
ഇച്ചേതാസു പന ദ്വീസു, യായ കായചി ചീവരം;
വികപ്പേത്വാ സധമ്മേസു, യസ്സ കസ്സചി പഞ്ചസു.
അപച്ചുദ്ധാരകം വാപി, അവിസ്സാസേന തസ്സ വാ;
യേന തം വിനയം കമ്മം, കതം പനിധ ഭിക്ഖുനാ.
ചീവരം ¶ പരിഭുഞ്ജേയ്യ, ഹോതി പാചിത്തി ഭിക്ഖുനോ;
തഞ്ചേവാധിട്ഠഹന്തസ്സ, വിസ്സജ്ജന്തസ്സ ദുക്കടം.
പച്ചുദ്ധാരകവത്ഥേസു ¶ , അപച്ചുദ്ധാരസഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
പച്ചുദ്ധാരണസഞ്ഞിസ്സ, വിസ്സാസാ പരിഭുഞ്ജതോ;
അനാപത്തി സമുട്ഠാനം, കഥിനേനാദിനാ സമം.
വികപ്പനകഥാ.
അധിട്ഠാനുപഗം പത്തം, ചീവരം വാപി താദിസം;
തഥാ സൂചിഘരം കായ-ബന്ധനം വാ നിസീദനം.
അപനേത്വാ നിധേന്തസ്സ, ഹസാപേക്ഖസ്സ കേവലം;
ഹോതി പാചിത്തിയം അഞ്ഞം, ആണാപേന്തസ്സ ദുക്കടം.
തേനാപനിഹിതേ തസ്സ, പാചിത്തിം പരിദീപയേ;
വുത്തം അനുപസമ്പന്ന-സന്തകേ തികദുക്കടം.
വിനാ വുത്തപ്പകാരാനി, പത്താദീനി തതോ പന;
അഞ്ഞം അപനിധേന്തസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
സബ്ബേസ്വനുപസമ്പന്ന-സന്തകേസുപി ദുക്കടം;
ദുന്നിക്ഖിത്തമനാപത്തി, പടിസാമയതോ പന.
തഥാ ‘‘ധമ്മകഥം കത്വാ, ദസ്സാമീ’’തി നിധേതി ചേ;
അവിഹേസേതുകാമസ്സ, അകീളസ്സാദികമ്മിനോ.
സമുട്ഠാനാദയോ തുല്യാ, ദുതിയന്തിമവത്ഥുനാ;
ഇദം അകുസലേനേവ, സചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
ചീവരാപനിധാനകഥാ.
സുരാപാനവഗ്ഗോ ഛട്ഠോ.
തിരച്ഛാനഗതം ¶ പാണം, മഹന്തം ഖുദ്ദകമ്പി വാ;
ഹോതി പാചിത്തിയാപത്തി, മാരേന്തസ്സസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
അപ്പാണേ പാണസഞ്ഞിസ്സ, വിമതിസ്സുഭയത്ഥ ച;
ദുക്കടം തു അനാപത്തി, അസഞ്ചിച്ച അജാനതോ.
ന ¶ ച മാരേതുകാമസ്സ, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ;
സമുട്ഠാനാദയോ തുല്യാ, തതിയന്തിമവത്ഥുനാ.
സഞ്ചിച്ചപാണകഥാ.
സപ്പാണകം ജലം ജാനം, പാചിത്തി പരിഭുഞ്ജതോ;
പയോഗബഹുതായസ്സ, പാചിത്തിബഹുതാ സിയാ.
ഏകേനേവ പയോഗേന, അവിച്ഛിജ്ജ സചേ പന;
പിവതോ പത്തപൂരമ്പി, ഏകം പാചിത്തിയം സിയാ.
താദിസേനുദകേനസ്സ, ആവിഞ്ഛിത്വാന സാമിസം;
ധോവതോ പന പത്തം വാ, നിബ്ബാപേന്തസ്സ യാഗുയോ.
ഹത്ഥേന തം ഉളുങ്കേന, ഗഹേത്വാ ന്ഹായതോപി വാ;
പയോഗേ ച പയോഗേ ച, പാചിത്തി പരിദീപിതാ.
അപ്പാണകേപി സപ്പാണ-സഞ്ഞിസ്സ ഉഭയത്ഥപി;
വിമതിസ്സാപി ഭിക്ഖുസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
സപ്പാണേപി ച അപ്പാണേ, അപ്പാണമിതി സഞ്ഞിനോ;
ന ദോസോ ‘‘പരിഭോഗേന, ന മരന്തീ’’തി ജാനതോ.
പതനം സലഭാദീനം, ഞത്വാ സുദ്ധേന ചേതസാ;
പദീപുജ്ജലനഞ്ചേത്ഥ, ഞത്വാ സപ്പാണഭാവതം.
ഭുഞ്ജതോ ജലസഞ്ഞായ, ഞേയ്യാ പണ്ണത്തിവജ്ജതാ;
സിഞ്ചനേ സിഞ്ചനം വുത്തം, പരിഭോഗേ ഇദം പന.
അയമേവ ¶ വിസേസോതി, തസ്സ ചേവ പനസ്സ ച;
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
സപ്പാണകകഥാ.
നിഹതം തു യഥാധമ്മം, കിച്ചാധികരണം പുന;
നിഹാതബ്ബന്തി പാചിത്തി, ഉക്കോടേന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
‘‘അകതം ദുക്കതം കമ്മം, കാതബ്ബം പുനദേവി’’തി;
വദതാ പന തം കമ്മം, ഉച്ചാലേതും ന വട്ടതി.
സചേ ¶ വിപ്പകതേ കമ്മേ, പടിക്കോസതി തം പുന;
സഞ്ഞാപേത്വാവ കാതബ്ബം, ന കാതബ്ബം പനഞ്ഞഥാ.
അധമ്മേ പന കമ്മസ്മിം, ധമ്മകമ്മന്തി സഞ്ഞിനോ;
വിമതിസ്സുഭയത്ഥാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
‘‘അധമ്മേന ച വഗ്ഗേന, ന ച കമ്മാരഹസ്സ വാ;
കത’’ന്തി ജാനതോ നത്ഥി, ദോസോ ഉക്കോടനേ പന.
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ;
ഓമസവാദതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
ഉക്കോടനകഥാ.
സങ്ഘാദിസേസം ദുട്ഠുല്ലം, ആപത്തിം ഭിക്ഖുനോ പന;
ഞത്വാ ഛാദയതോ തസ്സ, പാചിത്തി പരിയാപുതാ.
നിക്ഖിപിത്വാ ധുരം തസ്സ, പടിച്ഛാദനഹേതുകം;
ആരോചേതി സചഞ്ഞസ്സ, സോപി അഞ്ഞസ്സ വാതി ഹി.
ഏവം സതമ്പി ഭിക്ഖൂനം, സഹസ്സമ്പി ച താവ തം;
ആപജ്ജതേവ ആപത്തിം, യാവ കോടി ന ഛിജ്ജതി.
മൂലേനാരോചിതസ്സേവ ¶ , ദുതിയസ്സ പകാസിതേ;
തതിയേന നിവത്തിത്വാ, കോടി ഛിന്നാതി വുച്ചതി.
ദുട്ഠുല്ലായ ച ദുട്ഠല്ല-സഞ്ഞീ പാചിത്തിയം ഫുസേ;
ഇതരേസു പന ദ്വീസു, ദുക്കടം പരിദീപിതം.
അദുട്ഠുല്ലായ സബ്ബത്ഥ, നിദ്ദിട്ഠം തികദുക്കടം;
സബ്ബത്ഥാനുപസമ്പന്ന-വാരേസുപി ച ദുക്കടം.
‘‘സങ്ഘസ്സ ഭേദനാദീനി, ഭവിസ്സന്തീ’’തി വാ പന;
ന ച ഛാദേതുകാമോ വാ, സഭാഗം വാ ന പസ്സതി.
‘‘പഞ്ഞായിസ്സതി കമ്മേന, സകേനായന്തി കക്ഖളോ’’;
അനാരോചേതി ചേ ദോസോ, നത്ഥി ഉമ്മത്തകാദിനോ.
ധുരനിക്ഖേപതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ;
കായകമ്മം വചീകമ്മം, അക്രിയം ദുക്ഖവേദനം.
ദുട്ഠുല്ലകഥാ.
ഊനവീസതിവസ്സം ¶ യോ, കരേയ്യ ഉപസമ്പദം;
തസ്സ പാചിത്തിയം ഹോതി, സേസാനം ഹോതി ദുക്കടം.
ഉപസമ്പാദിതോ ചേസോ, ജാനതാ വാ അജാനതാ;
ഹോതേവാനുപസമ്പന്നോ, കാതബ്ബോ പുനരേവ സോ.
ദസവസ്സച്ചയേനസ്സ, ഉപജ്ഝായസ്സ ചേ സതോ;
ഉപസമ്പാദനേ ദോസോ, അഞ്ഞേസം നത്ഥി കോചിപി.
മുഞ്ചിത്വാ പന തം ഭിക്ഖും, ഗണോ ചേ പരിപൂരതി;
ഹോന്തി തേ സൂപസമ്പന്നാ, ന ദോസോ കോചി വിജ്ജതി.
ഉപജ്ഝായോ സചേ ഹുത്വാ, ഗണം ആചരിയമ്പി വാ;
പരിയേസതി പത്തം വാ, സമ്മന്നതി ച മാളകം.
‘‘ഉപസമ്പാദയിസ്സാമി’’ ¶ , ഇതി സബ്ബേസു തസ്സ ഹി;
ഞത്തിയാ ച തഥാ ദ്വീസു, കമ്മവാചാസു ദുക്കടം.
കമ്മവാചായ ഓസാനേ, പാചിത്തി പരിദീപിതാ;
ഊനവീസതിസഞ്ഞിസ്സ, പരിപുണ്ണേപി പുഗ്ഗലേ.
വിമതിസ്സുഭയത്ഥാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം;
പരിപുണ്ണോതി സഞ്ഞിസ്സ, ഉഭയത്ഥ ന ദോസതാ.
തഥാ ഉമ്മത്തകസ്സാപി, ആദികമ്മികഭിക്ഖുനോ;
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
ഊനവീസതികഥാ.
ഥേയ്യസത്ഥേന ജാനന്തോ, സംവിധായ സചേ പന;
മഗ്ഗം ഗച്ഛതി സദ്ധിം യോ, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
ഗമനേ സംവിധാനേ ച, വത്തബ്ബോ യോ വിനിച്ഛയോ;
സോ ച ഭിക്ഖുനിവഗ്ഗസ്മിം, വുത്തത്താ ന ച ഉദ്ധടോ.
മഗ്ഗാടവിവിസങ്കേതേ, യഥാവത്ഥുകമേവ തു;
തേസ്വസംവിദഹന്തേസു, സയം വിദഹതോപി ച.
തഥേവാഥേയ്യസത്ഥേപി, ഥേയ്യസത്ഥന്തി സഞ്ഞിനോ;
വിമതിസ്സുഭയത്ഥാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അഥേയ്യസത്ഥസഞ്ഞിസ്സ ¶ , അസംവിദഹതോപി ച;
ആപദാസു അനാപത്തി, വിസങ്കേതേ ച കാലികേ.
ഥേയ്യസത്ഥസമുട്ഠാനം, കഥിതം കായചിത്തതോ;
കായവാചാചിത്തതോ ച, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
ഥേയ്യസത്ഥകഥാ.
ഹോതി ¶ ഭിക്ഖുനിയാ സദ്ധിം, സംവിധാനേന സത്തമം;
സമുട്ഠാനാദിനാ തുല്യം, വിസേസോ നത്ഥി കോചിപി.
സംവിധാനകഥാ.
കമ്മം കിലേസോ പാകോ ച, ഉപവാദോ അതിക്കമോ;
അന്തരായകരാ ഏതേ, പഞ്ച ധമ്മാ പകാസിതാ.
‘‘അനന്തരായികാ ഏതേ, യഥാ ഹോന്തി തഥാ അഹം;
ദേസിതം മുനിനാ ധമ്മ-മാജാനാമീ’’തി യോ വദേ.
തിക്ഖത്തും തേഹി വത്തബ്ബോ, യേ പസ്സന്തി സുണന്തി ച;
‘‘മാ ഹേവം അവചായസ്മാ’’, ഇതി ഭിക്ഖൂഹി സോ പന.
ദുക്കടം അവദന്തസ്സ, തം അനിസ്സജതോപി ച;
ഞത്തിയാ ച തഥാ ദ്വീഹി, കമ്മവാചാഹി ദുക്കടം.
കമ്മവാചായ ഓസാനേ, പാചിത്തി പരിദീപിതാ;
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, അധമ്മേ തികദുക്കടം.
നാപത്താകതകമ്മസ്സ, പടിനിസ്സജതോപി ച;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, വുത്താ സമനുഭാസനേ
അരിട്ഠകഥാ.
ഞത്വാകതാനുധമ്മേന, തഥാവാദികഭിക്ഖുനാ;
സംവസേയ്യ ച ഭുഞ്ജേയ്യ, പാചിത്തി സഹ സേയ്യ വാ.
ഉപോസഥാദികം കമ്മം, കരോതോ സഹ തേന ഹി;
കമ്മസ്സ പരിയോസാനേ, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
ഏകേനേവ ¶ പയോഗേന, ഗണ്ഹതോ ആമിസം ബഹും;
ദദതോപി തഥാ ഏകം, ബഹൂനി ച ബഹൂസ്വപി.
ഉക്ഖിത്തകേ ¶ നിപന്നസ്മിം, ഇതരോ സേതി ചേ പന;
ഇതരസ്മിം നിപന്നേ വാ, പരോ സേതി ഉഭോപി വാ.
നിപജ്ജനപയോഗാനം, വസേനാപത്തിയോ സിയും;
ഏകനാനൂപചാരേസു, ഏകച്ഛന്നേ വിനിച്ഛയോ.
അനുക്ഖിത്തേപി ഉക്ഖിത്ത-സഞ്ഞിനോ പന ഭിക്ഖുനോ;
വിമതിസ്സുഭയത്ഥാപി, ദുക്കടം പരിദീപിതം.
അനാപത്തുഭയത്ഥാപി, അനുക്ഖിത്തകസഞ്ഞിനോ;
നിസ്സട്ഠോതി ച തം ദിട്ഠിം, സഞ്ഞിസ്സോസാരിതോതി ച.
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീനം, ഇദം പണ്ണത്തിവജ്ജകം;
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
ഉക്ഖിത്തകഥാ.
തഥാ വിനാസിതം ജാനം, ഉപലാപേയ്യ തേന വാ;
ഉപട്ഠാപേയ്യ പാചിത്തി, സംഭുഞ്ജേയ്യ വസേയ്യ വാ.
സംവാസേന ച ലിങ്ഗേന, ദണ്ഡകമ്മേന നാസനാ;
തിസ്സോ ഏത്ഥ അധിപ്പേതാ, ദണ്ഡകമ്മേന നാസനാ.
സമ്ഭോഗാ സഹസേയ്യാ ച, അനന്തരസമാ മതാ;
തത്ഥ വുത്തനയേനേവ, വേദിതബ്ബോ വിനിച്ഛയോ.
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, അരിട്ഠേന സമാ മതാ;
ന ഹേത്ഥ കിഞ്ചി വത്തബ്ബം, സബ്ബം ഉത്താനമേവിദം.
കണ്ടകകഥാ.
സപ്പാണകവഗ്ഗോ സത്തമോ.
വുച്ചമാനോ ¶ ഹി ഭിക്ഖൂഹി, ഭിക്ഖു സിക്ഖാപദേന യോ;
‘‘സിക്ഖാപദേ പനേതസ്മിം, ന സിക്ഖിസ്സാമി താവഹം.
യാവ ¶ നാഞ്ഞം വിയത്തഞ്ച, പകതഞ്ഞും ബഹുസ്സുതം;
പുച്ഛാമീ’’തി ഭണന്തസ്സ, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
സത്ഥുനാനുപസമ്പന്നേ, ദീപിതം തികദുക്കടം;
ന സല്ലേഖായിദം ഹോതി, വുച്ചമാനസ്സുഭോഹിപി.
അപഞ്ഞത്തേന തസ്സേവം, വദതോ ഹോതി ദുക്കടം;
ന ദോസുമ്മത്തകാദീനം, ‘‘സിക്ഖിസ്സാമീ’’തി ഭാസതോ.
സഹധമ്മികകഥാ.
ഉദ്ദിട്ഠേഹി കിമേതേഹി, കുക്കുച്ചാദിനിദാനതോ;
ഹോതി പാചിത്തിയാപത്തി, സിക്ഖാപദവിവണ്ണനേ.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, തഥേവ തികദുക്കടം;
വിവണ്ണേനുപസമ്പന്ന-സന്തികേ തം സചേ പന.
ദുക്കടം പനുഭിന്നമ്പി, അഞ്ഞധമ്മവിവണ്ണനേ;
നവിവണ്ണേതുകാമസ്സ, ‘‘സുത്തന്തം പരിയാപുണ.
വിനയം പന പച്ഛാപി, ഹന്ദ പരിയാപുണിസ്സസി’’;
ഇച്ചേവം തു വദന്തസ്സ, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ.
അനാപത്തീതി ഞാതബ്ബം, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ;
അനന്തരസ്സിമസ്സാപി, ഓമസവാദസാദിസാ.
വിലേഖനകഥാ.
അഞ്ഞാണേന പനാപത്തി, മോക്ഖോ നേവസ്സ വിജ്ജതി;
കാരേതബ്ബോ തഥാ ഭിക്ഖു, യഥാ ധമ്മോ ഠിതോ പന.
തസ്സാരോപനിയോ ¶ മോഹോ, ഉത്തരിമ്പി ഹി ഭിക്ഖുനോ;
ദുതിയേനേവ കമ്മേന, നിന്ദിത്വാ തഞ്ഹി പുഗ്ഗലം.
ഏവം ആരോപിതേ മോഹേ, യദി മോഹേതി യോ പന;
തസ്മിം മോഹനകേ വുത്താ, പാചിത്തി പന പുഗ്ഗലേ.
അധമ്മേ പന കമ്മസ്മിം, ദീപിതം തികദുക്കടം;
തഥാനാരോപിതേ മോഹേ, ദുക്കടം പരികിത്തിതം.
ന ¶ ച മോഹേതുകാമസ്സ, വിത്ഥാരേനാസുതസ്സപി;
ഊനകേ ദ്വത്തിക്ഖത്തും വാ, വിത്ഥാരേനാസുതസ്സ ച.
അനാപത്തീതി വിഞ്ഞേയ്യം, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, അനന്തരസമാ മതാ.
മോഹനകഥാ.
കുദ്ധോ ദേതി പഹാരം ചേ, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ;
സമ്പഹരിതുകാമേന, പഹാരേ ഭിക്ഖുനോ പന.
ദിന്നേ ഭിജ്ജതു സീസം വാ, പാദോ വാ പരിഭിജ്ജതു;
സോ ചേ മരതു വാ, മാ വാ, പാചിത്തി പരിദീപിതാ.
വിരൂപകരണാപേക്ഖോ, ‘‘ഇച്ചായം ന വിരോചതി’’;
കണ്ണം വാ തസ്സ നാസം വാ, യദി ഛിന്ദതി ദുക്കടം.
തഥേവാനുപസമ്പന്നേ, ഇത്ഥിയാ പുരിസസ്സ വാ;
തിരച്ഛാനഗതസ്സാപി, പഹാരം ദേതി ദുക്കടം.
സചേ പഹരതിത്ഥിഞ്ച, ഭിക്ഖു രത്തേന ചേതസാ;
ഗരുകാ തസ്സ ആപത്തി, വിനിദ്ദിട്ഠാ മഹേസിനാ.
പഹാരം ദേതി മോക്ഖാധി-പ്പായോ ദോസോ ന വിജ്ജതി;
കായേന കായബദ്ധേന, തഥാ നിസ്സഗ്ഗിയേന വാ.
പസ്സിത്വാ ¶ അന്തരാമഗ്ഗേ, ചോരം പച്ചത്ഥികമ്പി വാ;
ഹേഠേതുകാമമായന്തം, ‘‘മാ ഇധാഗച്ഛുപാസക’’.
ഇതി വത്വാ പനായന്തം, ‘‘ഗച്ഛ രേ’’തി ച മുഗ്ഗരം;
സത്ഥം വാപി ഗഹേത്വാ വാ, പഹരിത്വാ തു യാതി ചേ.
അനാപത്തി സചേ തേന, പഹാരേന മതേപി ച;
ഏസേവ ച നയോ വുത്തോ, ധുത്തവാളമിഗേസുപി.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, സേസേ ച തികദുക്കടം;
കായചിത്തസമുട്ഠാനം, സചിത്തം ദുക്ഖവേദനം.
പഹാരകഥാ.
കായം ¶ വാ കായബദ്ധം വാ, ഉച്ചാരേയ്യ സചേ പന;
ഹോതി പാചിത്തിയാപത്തി, തസ്സുഗ്ഗിരണപച്ചയാ.
ഉഗ്ഗിരിത്വാ വിരദ്ധോ സോ, പഹാരം ദേതി ചേ പന;
അസമ്പഹരിതുകാമേന, ദിന്നത്താ ദുക്കടം സിയാ.
സചേ തേന പഹാരേന, പഹടസ്സ ച ഭിക്ഖുനോ;
ഹത്ഥാദീസുപി യം കിഞ്ചി, അങ്ഗം ഭിജ്ജതി ദുക്കടം.
സേസോ അനന്തരേ വുത്ത-നയേന വിനയഞ്ഞുനാ;
സമുട്ഠാനാദിനാ സദ്ധിം, വേദിതബ്ബോ വിനിച്ഛയോ.
തലസത്തികഥാ.
അമൂലകേന സങ്ഘാദി-സേസേന പന ഭിക്ഖു യോ;
ചോദാപേയ്യപി ചോദേയ്യ, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
തികപാചിത്തിയം തത്ഥ, ദിട്ഠാചാരവിപത്തിയാ;
ചോദതോ ദുക്കടാപത്തി, സേസേ ച തികദുക്കടം.
തഥാസഞ്ഞിസ്സനാപത്തി ¶ , തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ;
ഓമസവാദതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
അമൂലകകഥാ.
സഞ്ചിച്ച പന കുക്കുച്ചം, ഉപ്പാദേന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
‘‘ഊനവീസതിവസ്സോ ത്വം, മഞ്ഞേ’’ ഇച്ചേവമാദിനാ.
ഹോതി വാചായ വാചായ, പാചിത്തി പന ഭിക്ഖുനോ;
തഥാരൂപേ പനഞ്ഞസ്മിം, സചേ അസതി പച്ചയേ.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, സേസേ ച തികദുക്കടം;
നഉപ്പാദേതുകാമസ്സ, കുക്കുച്ചം നത്ഥി വജ്ജതാ.
‘‘ഹിതേസിതായഹം മഞ്ഞേ, നിസിന്നം ഇത്ഥിയാ സഹ;
വികാലേ ച തയാ ഭുത്തം, മാ ഏവ’’ന്തി ച ഭാസതോ.
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, അനന്തരസമാ മതാ.
സഞ്ചിച്ചകഥാ.
സചേ ¶ ഭണ്ഡനജാതാനം, ഭിക്ഖൂനം പന ഭിക്ഖു യോ;
തിട്ഠേയ്യുപസ്സുതിം സോതും, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ.
‘‘യം ഇമേ തു ഭണിസ്സന്തി, തം സോസ്സാമീ’’തി ഗച്ഛതോ;
ചോദേതുകാമതായസ്സ, ദുക്കടം തു പദേ പദേ.
പുരതോ ഗച്ഛതോ സോതും, ഓഹീയന്തസ്സ ദുക്കടം;
ഗച്ഛതോ തുരിതം വാപി, അയമേവ വിനിച്ഛയോ.
ഠിതോകാസം പനാഗന്ത്വാ, യദി മന്തേന്തി അത്തനോ;
ഉക്കാസിത്വാപി വാ ഏത്ഥ, ഞാപേതബ്ബമഹന്തി വാ.
തസ്സേവമകരോന്തസ്സ ¶ , പാചിത്തി സവനേ സിയാ;
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, സേസേ ച തികദുക്കടം.
‘‘ഇമേസം വചനം സുത്വാ, ഓരമിസ്സ’’ന്തി ഗച്ഛതോ;
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ.
ഥേയ്യസത്ഥസമുട്ഠാനം, ഇദം ഹോതി ക്രിയാക്രിയം;
കായകമ്മം വചീകമ്മം, സദോസം ദുക്ഖവേദനം.
ഉപസ്സുതികഥാ.
ധമ്മികാനം തു കമ്മാനം, ഛന്ദം ദത്വാ സചേ പന;
പച്ഛാ ഖീയതി പാചിത്തി, വാചതോ വാചതോ സിയാ.
അധമ്മേ പന കമ്മസ്മിം, ധമ്മകമ്മന്തി സഞ്ഞിനോ;
വിമതിസ്സുഭയത്ഥാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
‘‘അധമ്മേന ച വഗ്ഗേന, തഥാകമ്മാരഹസ്സ ച;
ഇമേ കമ്മം കരോന്തീ’’തി, ഞത്വാ ഖീയതി തസ്സ ച.
തഥാ ഉമ്മത്തകാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ;
അമൂലകസമാനാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
കമ്മപടിബാഹനകഥാ.
യാവ ആരോചിതം വത്ഥു, അവിനിച്ഛിതമേവ വാ;
ഠപിതാ ഞത്തി വാ നിട്ഠം, കമ്മവാചാ ന ഗച്ഛതി.
ഏതസ്മിം ¶ അന്തരേ കമ്മം, കോപേതും പരിസായ ഹി;
ഹത്ഥപാസം ജഹന്തസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അദത്വാ ജഹിതേ ഛന്ദം, തസ്സ പാചിത്തിയം സിയാ;
ധമ്മകമ്മേ അധമ്മേ ച, വിമതിസ്സ ച ദുക്കടം.
അധമ്മേപി ¶ ച കമ്മസ്മിം, ധമ്മകമ്മന്തി സഞ്ഞിനോ;
‘‘സങ്ഘസ്സ ഭണ്ഡനാദീനി, ഭവിസ്സന്തീ’’തി സഞ്ഞിനോ.
ഗിലാനോ വാ ഗിലാനസ്സ, കരണീയേ ന ദോസതാ;
ന ച കോപേതുകാമസ്സ, കമ്മം പസ്സാവനാദിനാ.
പീളിതസ്സാഗമിസ്സാമി, ഇച്ചേവം ഗച്ഛതോപി വാ;
സമം സമനുഭാസേന, സമുട്ഠാനം ക്രിയാക്രിയം.
ഛന്ദം അദത്വാ ഗമനകഥാ.
സമഗ്ഗേന ച സങ്ഘേന, സദ്ധിം ദത്വാന ചീവരം;
സമ്മതസ്സ ഹി ഭിക്ഖുസ്സ, പച്ഛാ ഖീയതി യോ പന.
തസ്സ വാചായ വാചായ, പാചിത്തി പരിദീപിതാ;
തികപാചിത്തിയം ധമ്മ- കമ്മേ വുത്തം തു ചീവരം.
ഠപേത്വാഞ്ഞപരിക്ഖാരം, ദത്വാ ഖീയതി ദുക്കടം;
സങ്ഘേനാസമ്മതസ്സാപി, ചീവരം അഞ്ഞമേവ വാ.
തഥേവാനുപസമ്പന്നേ, സബ്ബത്ഥാപി ച ദുക്കടം;
ഛന്ദാദീനം വസേനേവ, കരോന്തഞ്ച സഭാവതോ.
ഖീയന്തസ്സ അനാപത്തി, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ;
അമൂലകസമാ ഞേയ്യാ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
ദുബ്ബലകഥാ.
ഇദം തിംസകകണ്ഡസ്മിം, അന്തിമേന ച സബ്ബഥാ;
തുല്യം ദ്വാദസമം സബ്ബം, അയമേവ വിസേസതാ.
തത്ഥ ¶ നിസ്സഗ്ഗിയം വുത്തം, അത്തനോ പരിണാമനാ;
ഇധ സുദ്ധികപാചിത്തി, പുഗ്ഗലേ പരിണാമനാ.
പരിണാമനകഥാ.
സഹധമ്മികവഗ്ഗോ അട്ഠമോ.
അനിക്ഖന്തേ ¶ ചേ രാജസ്മിം, അനിക്ഖന്തായ ദേവിയാ;
സയനീയഘരാ തസ്സ, ഉമ്മാരം യോ അതിക്കമേ.
ദുക്കടം പഠമേ പാദേ, പാചിത്തി ദുതിയേ സിയാ;
ദേവിയാ വാപി രഞ്ഞോ വാ, സചേ ന വിദിതാഗമോ.
പടിസംവിദിതേ നേവ-പടിസംവിദിതസഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ദുക്കടം പരിദീപിതം.
പടിസംവിദിതസഞ്ഞിസ്സ, നേവ ച ഖത്തിയസ്സ വാ;
ന ഖത്തിയാഭിസേകേന, അഭിസിത്തസ്സ വാ പന.
ഉഭോസുഭിന്നമഞ്ഞസ്മിം, നിക്ഖന്തേ വിസതോപി വാ;
ന ദോസുമ്മത്തകാദീനം, കഥിനേന ക്രിയാക്രിയം.
അന്തേപുരകഥാ.
രജതം ജാതരൂപം വാ, ഉഗ്ഗണ്ഹന്തസ്സ അത്തനോ;
തസ്സ നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തി, ഉഗ്ഗണ്ഹാപയതോപി വാ.
ഗണപുഗ്ഗലസങ്ഘാനം, നവകമ്മസ്സ ചേതിയേ;
ഉഗ്ഗണ്ഹാപയതോ ഹോതി, ദുക്കടം ഗണ്ഹതോപി വാ.
അവസേസഞ്ച മുത്താദി-രതനം അത്തനോപി വാ;
സങ്ഘാദീനമ്പി അത്ഥായ, ഉഗ്ഗണ്ഹന്തസ്സ ദുക്കടം.
സചേ ¶ കപ്പിയവത്ഥും വാ, വത്ഥും വാപി അകപ്പിയം;
താലപണ്ണമ്പി വാ ഹോതു, മാതുകണ്ണപിലന്ധനം.
ഭണ്ഡാഗാരികസീസേന, യം കിഞ്ചി ഗിഹിസന്തകം;
തസ്സ പാചിത്തിയാപത്തി, പടിസാമയതോ പന.
‘‘ഇദം ഠപേത്വാ ദേഹീ’’തി, വുത്തേന പന കേനചി;
‘‘ന വട്ടതീ’’തി വത്വാ തം, ന നിധേതബ്ബമേവ തു.
‘‘ഠപേഹീ’’തി ച പാതേത്വാ, സചേ ഗച്ഛതി പുഗ്ഗലോ;
പലിബോധോ ഹി നാമേസോ, ഠപേതും പന വട്ടതി.
അനുഞ്ഞാതേ പനട്ഠാനേ, ഉഗ്ഗഹേത്വാ അനാദരാ;
സമ്മാ അനിക്ഖിപന്തസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അനുഞ്ഞാതേ ¶ പനട്ഠാനേ, ഗഹേത്വാ രതനം പന;
നിക്ഖിപന്തസ്സ വാ സമ്മാ, ഭണ്ഡം രതനസമ്മതം.
ഗണ്ഹന്തസ്സ ച വിസ്സാസം, താവകാലികമേവ ച;
ന ദോസുമ്മത്തകാദീനം, സഞ്ചരിത്തസമോദയം.
രതനകഥാ.
മജ്ഝണ്ഹസമയാ ഉദ്ധം, അരുണുഗ്ഗമതോ പുരേ;
ഏതസ്മിം അന്തരേ കാലോ, വികാലോതി പവുച്ചതി.
സന്തം ഭിക്ഖുമനാപുച്ഛാ, വികാലേ പച്ചയം വിനാ;
പരിക്ഖിത്തസ്സ ഗാമസ്സ, പരിക്ഖേപോക്കമേ പന.
അപരിക്ഖിത്തഗാമസ്സ, ഉപചാരോക്കമേപി വാ;
ദുക്കടം പഠമേ പാദേ, പാചിത്തി ദുതിയേ സിയാ.
അഥ സമ്ബഹുലാ ഗാമം, വികാലേ പവിസന്തി ചേ;
ആപുച്ഛിത്വാവ ഗന്തബ്ബം, അഞ്ഞമഞ്ഞം ന ചഞ്ഞഥാ.
ഗച്ഛന്തി ¶ ചേ തതോ അഞ്ഞം, തതോ അഞ്ഞന്തി വട്ടതി;
പുന ആപുച്ഛനേ കിച്ചം, നത്ഥി ഗാമസതേപി ച.
പസ്സമ്ഭേത്വാന ഉസ്സാഹം, വിഹാരത്ഥായ നിഗ്ഗതാ;
പവിസന്തി സചേ അഞ്ഞം, പുച്ഛിതബ്ബം തു അന്തരാ.
കത്വാ കുലഘരേ ഭത്ത- കിച്ചം അഞ്ഞത്ഥ വാ പന;
സചേ ചരിതുകാമോ യോ, സപ്പിഭിക്ഖായ വാ സിയാ.
ആപുച്ഛിത്വാവ ഗന്തബ്ബം, പസ്സേ ചേ ഭിക്ഖു ലബ്ഭതി;
അസന്തേ പന നത്ഥീതി, ഗന്തബ്ബം തു യഥാസുഖം.
ഓതരിത്വാ മഹാവീഥിം, ഭിക്ഖും യദി ച പസ്സതി;
നത്ഥി ആപുച്ഛനേ കിച്ചം, ചരിതബ്ബം യഥാസുഖം.
ഗാമമജ്ഝേന മഗ്ഗേന, ഗച്ഛന്തസ്സേവ ഭിക്ഖുനോ;
‘‘ചരിസ്സാമീ’’തി ഉപ്പന്നേ, തേലഭിക്ഖായ മാനസേ.
ആപുച്ഛിത്വാവ ഗന്തബ്ബം, പസ്സേ ചേ ഭിക്ഖു വിജ്ജതി;
അനോക്കമ്മ ചരന്തസ്സ, മഗ്ഗാ ആപുച്ഛനേന കിം?
തികപാചിത്തിയം ¶ , കാലേ, വികാലോയന്തി സഞ്ഞിനോ;
കാലേ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ആപുച്ഛിത്വാവ സന്തം വാ, അനാപുച്ഛാ അസന്തകം;
കിച്ചേ അച്ചായികേ വാപി, പവിസന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
ഗച്ഛതോ അന്തരാരാമം, ഭിക്ഖുനീനം ഉപസ്സയം;
തഥാ ആസനസാലം വാ, തിത്ഥിയാനം ഉപസ്സയം.
സിയാ ഗാമേന മഗ്ഗോ ചേ, അനാപത്താപദാസുപി;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ.
ന കേവലമനാപുച്ഛാ, അബന്ധിത്വാ ച ബന്ധനം;
അപാരുപിത്വാ സങ്ഘാടിം, ഗച്ഛതോപിനവജ്ജതാ.
വികാലഗാമപ്പവേസനകഥാ.
അട്ഠിദന്തമയം ¶ സൂചി-ഘരം വാപി വിസാണജം;
കാരാപനേ ച കരണേ, ഭിക്ഖുനോ ഹോതി ദുക്കടം.
ലാഭേ ഭേദനകം തസ്സ, പാചിത്തിയമുദീരിതം;
അഞ്ഞസ്സത്ഥായ കരണേ, തഥാ കാരാപനേപി ച.
അഞ്ഞേന ച കതം ലദ്ധാ, ദുക്കടം പരിഭുഞ്ജതോ;
അനാപത്താരണികേ വിധേ, ഗണ്ഠികഞ്ജനികാസുപി.
ദകപുഞ്ഛനിയാ വാസി-ജടേ ഉമ്മത്തകാദിനോ;
സമുട്ഠാനാദയോ നയാ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
സൂചിഘരകഥാ.
നവം മഞ്ചമ്പി പീഠം വാ, കാരാപേന്തേന ഭിക്ഖുനാ;
അട്ഠങ്ഗുലപ്പമാണേന, സുഗതങ്ഗുലതോ പന.
കാരാപേതബ്ബമേവം തു, ഠപേത്വാ ഹേട്ഠിമാടനിം;
സച്ഛേദാ തസ്സ പാചിത്തി, തമതിക്കമതോ സിയാ.
അഞ്ഞസ്സത്ഥായ കരണേ, തഥാ കാരാപനേപി ച;
അഞ്ഞേന ച കതം ലദ്ധാ, ദുക്കടം പരിഭുഞ്ജതോ.
അനാപത്തി ¶ പമാണേന, കരോന്തസ്സപ്പമാണികം;
ലഭിത്വാ തസ്സ പാദേസു, ഛിന്ദിത്വാ പരിഭുഞ്ജതോ.
നേവ ഛിന്ദിതുകാമോ ചേ, നിഖണിത്വാ പമാണതോ;
ഉത്താനം വാപി അട്ടം വാ, ബന്ധിത്വാ പരിഭുഞ്ജതോ.
മഞ്ചകഥാ.
മഞ്ചം വാ പന പീഠം വാ, തൂലോനദ്ധം കരേയ്യ യോ;
തസ്സുദ്ദാലനകം വുത്തം, പാചിത്തിയമനീതിനാ.
അനാപത്തി ¶ പനായോഗേ, ബന്ധനേ അംസബദ്ധകേ;
ബിബ്ബോഹനേ പരിസ്സാവേ, ഥവികാദീസു ഭിക്ഖുനോ.
അഞ്ഞേന ച കതം ലദ്ധാ, ഉദ്ദാലേത്വാ നിസേവതോ;
അനന്തരസ്സിമസ്സാപി, സഞ്ചരിത്തസമാ നയാ.
തൂലോനദ്ധകഥാ.
നിസീദനം കരോന്തേന, കാതബ്ബം തു പമാണതോ;
പമാണാതിക്കമേ തസ്സ, പയോഗേ ദുക്കടം സിയാ.
പടിലാഭേന സച്ഛേദം, പാചിത്തിയമുദീരിതം;
ദ്വീസു ഠാനേസു ഫാലേത്വാ, തസ്സ തിസ്സോ ദസാ സിയും.
അനാപത്തി പമാണേന, കരോന്തസ്സ തദൂനകം;
വിതാനാദിം കരോന്തസ്സ, സഞ്ചരിത്തസമാ നയാ.
നിസീദനകഥാ.
രോഗേ കണ്ഡുപടിച്ഛാദി, കാതബ്ബാ ഹി പമാണതോ;
പമാണാതിക്കമേ തസ്സ, പയോഗേ ദുക്കടം സിയാ.
പടിലാഭേന സച്ഛേദം, പാചിത്തിയമുദീരിതം;
അനാപത്തിനയോപേത്ഥ, അനന്തരസമോ മതോ.
കണ്ഡുപടിച്ഛാദികഥാ.
പമാണേനേവ ¶ കാതബ്ബാ, തഥാ വസ്സികസാടികാ;
പമാണാതിക്കമേ തസ്സ, അനന്തരസമോ നയോ.
വസ്സികസാടികകഥാ.
ചീവരേന ¶ സചേ തുല്യ-പ്പമാണം സുഗതസ്സ തു;
ചീവരം ഭിക്ഖു കാരേയ്യ, കരണേ ദുക്കടം സിയാ.
പടിലാഭേന സച്ഛേദം, പാചിത്തിയമുദീരിതം;
അനന്തരസമോയേവ, അനാപത്തിനയോ മതോ.
ദീഘസോ ച പമാണേന, നവ തസ്സ വിദത്ഥിയോ;
തിരിയം ഛ വിനിദ്ദിട്ഠാ, സുഗതസ്സ വിദത്ഥിയാ.
അഞ്ഞേന ച കതം ലദ്ധാ, സേവതോ ദുക്കടം ഭവേ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
നന്ദകഥാ.
രാജവഗ്ഗോ നവമോ.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ പാചിത്തിയകഥാ നിട്ഠിതാ.
പാടിദേസനീയകഥാ
യോ ചന്തരഘരം ഭിക്ഖു, പവിട്ഠായ തു ഹത്ഥതോ;
അഞ്ഞാതികായ യം കിഞ്ചി, തസ്സ ഭിക്ഖുനിയാ പന.
സഹത്ഥാ പടിഗ്ഗണ്ഹേയ്യ, ഖാദനം ഭോജനമ്പി വാ;
ഗഹണേ ദുക്കടം ഭോഗേ, പാടിദേസനിയം സിയാ.
രഥികായപി വാ ബ്യൂഹേ, സന്ധിസിങ്ഘാടകേസു വാ;
ഹത്ഥിസാലാദികേ ഠത്വാ, ഗണ്ഹതോപി അയം നയോ.
രഥികായ ¶ സചേ ഠത്വാ, ദേതി ഭിക്ഖുനി ഭോജനം;
ആപത്തി അന്തരാരാമേ, ഠത്വാ ഗണ്ഹാതി ഭിക്ഖു ചേ.
ഏത്ഥന്തരഘരം തസ്സാ, പവിട്ഠായ ഹി വാക്യതോ;
ഭിക്ഖുസ്സ ച ഠിതട്ഠാനം, നപ്പമാണന്തി വണ്ണിതം.
തസ്മാ ¶ ഭിക്ഖുനിയാ ഠത്വാ, ആരാമാദീസു ദേന്തിയാ;
വീഥിയാദീസു ചേ ഠത്വാ, ന ദോസോ പടിഗണ്ഹതോ.
യാമകാലികസത്താഹ-കാലികം യാവജീവികം;
ആഹാരത്ഥായ ഗഹണേ, അജ്ഝോഹാരേ ച ദുക്കടം.
ആമിസേന അസമ്ഭിന്ന-രസം സന്ധായ ഭാസിതം;
പാടിദേസനിയാപത്തി, സമ്ഭിന്നേകരസേ സിയാ.
ഏകതോഉപസമ്പന്ന-ഹത്ഥതോ പടിഗണ്ഹതോ;
കാലികാനം ചതുന്നമ്പി, ആഹാരത്ഥായ ദുക്കടം.
ഞാതികായപി അഞ്ഞാതി-സഞ്ഞിനോ വിമതിസ്സ വാ;
ദുക്കടം ഞാതിസഞ്ഞിസ്സ, തഥാ അഞ്ഞാതികായ വാ.
ദാപേന്തിയാ അനാപത്തി, ദദമാനായ വാ പന;
നിക്ഖിപിത്വാന്തരാരാമാ-ദീസു ഠത്വാപി ദേന്തിയാ.
ഗാമതോ നീഹരിത്വാ വാ, ദേതി ചേ ബഹി വട്ടതി;
‘‘പച്ചയേ സതി ഭുഞ്ജാ’’തി, ദേതി ചേ കാലികത്തയം.
ഹത്ഥതോ സാമണേരീനം, സിക്ഖമാനായ വാ തഥാ;
ഇദം ഏളകലോമേന, സമുട്ഠാനം സമം മതം.
പഠമപാടിദേസനീയകഥാ.
അവുത്തേ ‘‘അപസക്കാ’’തി, ഏകേനാപി ച ഭിക്ഖുനാ;
സചേജ്ഝോഹരണത്ഥായ, ആമിസം പടിഗണ്ഹതി.
ഗഹണേ ദുക്കടം ഭോഗേ, പാടിദേസനിയം സിയാ;
ഏകതോഉപസമ്പന്നം, ന വാരേന്തസ്സ ദുക്കടം.
തഥേവാനുപസമ്പന്നാ-യുപസമ്പന്നസഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അനാപത്തിത്തനോ ¶ ¶ ഭത്തം, പദാപേതി ന ദേതി ചേ;
തഥാ അഞ്ഞസ്സ ഭത്തം വാ, ന ദാപേതി പദേതി ചേ.
യം ന ദിന്നം തം ദാപേതി, ന ദിന്നം യത്ഥ വാപി ച;
തത്ഥ തമ്പി ച സബ്ബേസം, സമം ദാപേതി ഭിക്ഖുനീ.
വോസാസന്തീ ഠിതാ സിക്ഖ-മാനാ വാ സാമണേരികാ;
ഭോജനാനി ച പഞ്ചേവ, വിനാ, ഉമ്മത്തകാദിനോ.
കഥിനേന സമുട്ഠാനം, സമാനന്തി പകാസിതം;
ക്രിയാക്രിയമിദം വുത്തം, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
ദുതിയപാടിദേസനീയകഥാ.
സേക്ഖന്തി സമ്മതേ ഭിക്ഖു, ലദ്ധസമ്മുതികേ കുലേ;
ഘരൂപചാരോക്കമനാ, പുബ്ബേവ അനിമന്തിതോ.
അഗിലാനോ ഗഹേത്വാ ചേ, പരിഭുഞ്ജേയ്യ ആമിസം;
ഗഹണേ ദുക്കടം ഭോഗേ, പാടിദേസനിയം സിയാ.
യാമകാലികസത്താഹ-കാലികേ യാവജീവികേ;
ഗഹണേ പരിഭോഗേ ച, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അസേക്ഖസമ്മതേ സേക്ഖ-സമ്മതന്തി ച സഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, തഥേവ പരിദീപിതം.
അനാപത്തി ഗിലാനസ്സ, ഗിലാനസ്സാവസേസകേ;
നിമന്തിതസ്സ വാ ഭിക്ഖാ, അഞ്ഞേസം തത്ഥ ദീയതി.
ഘരതോ നീഹരിത്വാ വാ, ദേന്തി ചേ യത്ഥ കത്ഥചി;
നിച്ചഭത്താദികേ വാപി, തഥാ ഉമ്മത്തകാദിനോ.
അനാഗതേ ഹി ഭിക്ഖുമ്ഹി, ഘരതോ പഠമം പന;
നീഹരിത്വാ സചേ ദ്വാരേ, സമ്പത്തേ ദേന്തി വട്ടതി.
ഭിക്ഖും ¶ പന ച ദിസ്വാവ, നീഹരിത്വാന ഗേഹതോ;
ന വട്ടതി സചേ ദേന്തി, സമുട്ഠാനേളകൂപമം.
തതിയപാടിദേസനീയകഥാ.
ഗഹട്ഠേനാഗഹട്ഠേന ¶ , ഇത്ഥിയാ പുരിസേന വാ;
ആരാമം ഉപചാരം വാ, പവിസിത്വാ സചേ പന.
‘‘ഇത്ഥന്നാമസ്സ തേ ഭത്തം, യാഗു വാ ആഹരീയതി’’;
ഏവമാരോചിതം വുത്തം, പടിസംവിദിതന്തി ഹി.
ആഹരീയതു തം പച്ഛാ, യഥാരോചിതമേവ വാ;
തസ്സ വാ പരിവാരമ്പി, അഞ്ഞം കത്വാ ബഹും പന.
യാഗുയാ വിദിതം കത്വാ, പൂവം ഭത്തം ഹരന്തി ചേ;
ഇദമ്പി വിദിതം വുത്തം, വട്ടതീതി കുരുന്ദിയം.
കുലാനി പന അഞ്ഞാനി, ദേയ്യധമ്മം പനത്തനോ;
ഹരന്തി തേന സദ്ധിം ചേ, സബ്ബം വട്ടതി തമ്പി ച.
അനാരോചിതമേവം യം, യം ആരാമമനാഭതം;
തം അസംവിദിതം നാമ, സഹധമ്മികഞാപിതം.
യം അസംവിദിതം കത്വാ, ആഭതം പന തം ബഹി;
ആരാമം പന പേസേത്വാ, കാരാപേത്വാ തമാഹരേ.
ഗന്ത്വാ വാ അന്തരാമഗ്ഗേ, ഗഹേതബ്ബം തു ഭിക്ഖുനാ;
സചേ ഏവമകത്വാ തം, ആരാമേ ഉപചാരതോ.
ഗഹേത്വാജ്ഝോഹരന്തസ്സ, ഗഹണേ ദുക്കടം സിയാ;
അജ്ഝോഹാരപയോഗേസു, പാടിദേസനിയം മതം.
പടിസംവിദിതേയേവ, അസംവിദിതസഞ്ഞിനോ;
തത്ഥ വേമതികസ്സാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
പടിസംവിദിതേ ¶ തസ്സ, ഗിലാനസ്സാവസേസകേ;
ബഹാരാമേ ഗഹേത്വാ വാ, അന്തോയേവസ്സ ഭുഞ്ജതോ.
തത്ഥജാതഫലാദീനി, അനാപത്തേവ ഖാദതോ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ.
ചതുത്ഥപാടിദേസനീയകഥാ.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ പാടിദേസനീയകഥാ നിട്ഠിതാ.
സേഖിയകഥാ
യോ ¶ അനാദരിയേനേവ, പുരതോ പച്ഛതോപി വാ;
ഓലമ്ബേത്വാ നിവാസേയ്യ, തസ്സ ചാപത്തി ദുക്കടം.
ഹത്ഥിസോണ്ഡാദിതുല്യം തു, നിവാസേന്തസ്സ ദുക്കടം;
ആപത്തിഭീരുനാ നിച്ചം, വത്ഥബ്ബം പരിമണ്ഡലം.
ജാണുമണ്ഡലതോ ഹേട്ഠാ, അട്ഠങ്ഗുലപ്പമാണകം;
ഓതാരേത്വാ നിവത്ഥബ്ബം, തതോ ഊനം ന വട്ടതി.
അസഞ്ചിച്ചാസതിസ്സാപി, അജാനന്തസ്സ കേവലം;
അനാപത്തി ഗിലാനസ്സാ-പദാസുമ്മത്തകാദിനോ.
പരിമണ്ഡലകഥാ.
ഉഭോ കോണേ സമം കത്വാ, സാദരം പരിമണ്ഡലം;
കത്വാ പാരുപിതബ്ബേവം, അകരോന്തസ്സ ദുക്കടം.
അവിസേസേന വുത്തം തു, ഇദം സിക്ഖാപദദ്വയം;
തസ്മാ ഘരേ വിഹാരേ വാ, കത്തബ്ബം പരിമണ്ഡലം.
ദുതിയം.
ഗണ്ഠികം ¶ പടിമുഞ്ചിത്വാ, കത്വാ കോണേ ഉഭോ സമം;
ഛാദേത്വാ മണിബന്ധഞ്ച, ഗന്തബ്ബം ഗീവമേവ ച.
തഥാ അകത്വാ ഭിക്ഖുസ്സ, ജത്തൂനിപി ഉരമ്പി ച;
വിവരിത്വാ യഥാകാമം, ഗച്ഛതോ ഹോതി ദുക്കടം.
തതിയം.
ഗലവാടകതോ ഉദ്ധം, സീസഞ്ച മണിബന്ധതോ;
ഹത്ഥേ പിണ്ഡികമംസമ്ഹാ, ഹേട്ഠാ പാദേ ഉഭോപി ച.
വിവരിത്വാവസേസഞ്ച ¶ , ഛാദേത്വാ ചേ നിസീദതി;
ഹോതി സോ സുപ്പടിച്ഛന്നോ, ദോസോ വാസൂപഗസ്സ ന.
ചതുത്ഥം.
ഹത്ഥം വാ പന പാദം വാ, അചാലേന്തേന ഭിക്ഖുനാ;
സുവിനീതേന ഗന്തബ്ബം, ഛട്ഠേ നത്ഥി വിസേസതാ.
പഞ്ചമഛട്ഠാനി.
സതീമതാവികാരേന, യുഗമത്തഞ്ച പേക്ഖിനാ;
സുസംവുതേന ഗന്തബ്ബം, ഭിക്ഖുനോക്ഖിത്തചക്ഖുനാ.
യത്ഥ കത്ഥചി ഹി ട്ഠാനേ, ഏകസ്മിം അന്തരേ ഘരേ;
ഠത്വാ പരിസ്സയാഭാവം, ഓലോകേതുമ്പി വട്ടതി.
യോ അനാദരിയം കത്വാ, ഓലോകേന്തോ തഹിം തഹിം;
സചേന്തരഘരേ യാതി, ദുക്കടം അട്ഠമം തഥാ.
സത്തമട്ഠമാനി.
ഏകതോ ¶ ഉഭതോ വാപി, ഹുത്വാ ഉക്ഖിത്തചീവരോ;
ഇന്ദഖീലകതോ അന്തോ, ഗച്ഛതോ ഹോതി ദുക്കടം.
നവമം.
തഥാ നിസിന്നകാലേപി, നീഹരന്തേന കുണ്ഡികം;
അനുക്ഖിപിത്വാ ദാതബ്ബാ, ദോസോ വാസൂപഗസ്സ ന.
ദസമം.
പഠമോ വഗ്ഗോ.
ന വട്ടതി ഹസന്തേന, ഗന്തുഞ്ചേവ നിസീദിതും;
വത്ഥുസ്മിം ഹസനീയസ്മിം, സിതമത്തം തു വട്ടതി.
പഠമദുതിയാനി.
അപ്പസദ്ദേന ¶ ഗന്തബ്ബം, ചതുത്ഥേപി അയം നയോ;
മഹാസദ്ദം കരോന്തസ്സ, ഉഭയത്ഥാപി ദുക്കടം.
തതിയചതുത്ഥാനി.
കായപ്പചാലകം കത്വാ, ബാഹുസീസപ്പചാലകം;
ഗച്ഛതോ ദുക്കടം ഹോതി, തഥേവ ച നിസീദതോ.
കായം ബാഹുഞ്ച സീസഞ്ച, പഗ്ഗഹേത്വാ ഉജും പന;
ഗന്തബ്ബമാസിതബ്ബഞ്ച, സമേനിരിയാപഥേന തു.
നിസീദനേന യുത്തേസു, തീസു വാസൂപഗസ്സ ഹി;
അനാപത്തീതി ഞാതബ്ബം, വിഞ്ഞുനാ വിനയഞ്ഞുനാ.
ദുതിയോ വഗ്ഗോ.
ഖമ്ഭം ¶ കത്വാ സസീസം വാ, പാരുപിത്വാന ഗച്ഛതോ;
ദുക്കടം മുനിനാ വുത്തം, തഥാ ഉക്കുടികായ വാ.
ഹത്ഥപല്ലത്ഥികായാപി, ദുസ്സപല്ലത്ഥികായ വാ;
തസ്സന്തരഘരേ ഹോതി, നിസീദന്തസ്സ ദുക്കടം.
ദുതിയേ ച ചതുത്ഥേ ച, ഛട്ഠേ വാസൂപഗസ്സ തു;
അനാപത്തീതി സാരുപ്പാ, ഛബ്ബീസതി പകാസിതാ.
ഛട്ഠം.
സക്കച്ചം സതിയുത്തേന, ഭിക്ഖുനാ പത്തസഞ്ഞിനാ;
പിണ്ഡപാതോ ഗഹേതബ്ബോ, സമസൂപോവ വിഞ്ഞുനാ.
സൂപോ ഭത്തചതുബ്ഭാഗോ, ‘‘സമസൂപോ’’തി വുച്ചതി;
മുഗ്ഗമാസകുലത്ഥാനം, സൂപോ ‘‘സൂപോ’’തി വുച്ചതി.
അനാപത്തി അസഞ്ചിച്ച, ഗിലാനസ്സ രസേരസേ;
തഥേവ ഞാതകാദീനം, അഞ്ഞത്ഥായ ധനേന വാ.
സത്തമട്ഠമനവമാനി.
അന്തോലേഖാപമാണേന ¶ , പത്തസ്സ മുഖവട്ടിയാ;
പൂരിതോവ ഗഹേതബ്ബോ, അധിട്ഠാനൂപഗസ്സ തു.
തത്ഥ ഥൂപീകതം കത്വാ, ഗണ്ഹതോ യാവകാലികം;
യം കിഞ്ചി പന ഭിക്ഖുസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അധിട്ഠാനൂപഗേ പത്തേ, കാലികത്തയമേവ ച;
സേസേ ഥൂപീകതം സബ്ബം, വട്ടതേവ ന സംസയോ.
ദ്വീസു പത്തേസു ഭത്തം തു, ഗഹേത്വാ പത്തമേകകം;
പൂരേത്വാ യദി പേസേതി, ഭിക്ഖൂനം പന വട്ടതി.
പത്തേ ¶ പക്ഖിപ്പമാനം യം, ഉച്ഛുഖണ്ഡഫലാദികം;
ഓരോഹതി സചേ ഹേട്ഠാ, ന തം ഥൂപീകതം സിയാ.
പുപ്ഫതക്കോലകാദീനം, ഠപേത്വാ ചേ വടംസകം;
ദിന്നം അയാവകാലിത്താ, ന തം ഥൂപീകതം സിയാ.
വടംസകം തു പൂവസ്സ, ഠപേത്വാ ഓദനോപരി;
പിണ്ഡപാതം സചേ ദേന്തി, ഇദം ഥൂപീകതം സിയാ.
ഭത്തസ്സൂപരി പണ്ണം വാ, ഥാലകം വാപി കിഞ്ചിപി;
ഠപേത്വാ പരിപൂരേത്വാ, സചേ ഗണ്ഹാതി വട്ടതി.
പടിഗ്ഗഹേതുമേവസ്സ, തം തു സബ്ബം ന വട്ടതി;
ഗഹിതം സുഗഹിതം, പച്ഛാ, ഭുഞ്ജിതബ്ബം യഥാസുഖം.
തതിയോ വഗ്ഗോ.
പഠമം ദുതിയം വുത്ത-നയം തു തതിയേ പന;
ഉപരോധിമദസ്സേത്വാ, ഭോത്തബ്ബം പടിപാടിയാ.
അഞ്ഞേസം അത്തനോ ഭത്തം, ആകിരം പന ഭാജനേ;
നത്ഥോമസതി ചേ ദോസോ, തഥാ ഉത്തരിഭങ്ഗകം.
തതിയം.
ചതുത്ഥേ യം തു വത്തബ്ബം, വുത്തം പുബ്ബേ അസേസതോ;
പഞ്ചമേ മത്ഥകം ദോസോ, മദ്ദിത്വാ പരിഭുഞ്ജതോ.
അനാപത്തി ¶ ഗിലാനസ്സ, പരിത്തേപി ച സേസകേ;
ഏകതോ പന മദ്ദിത്വാ, സംകഡ്ഢിത്വാന ഭുഞ്ജതോ.
ചതുത്ഥപഞ്ചമാനി.
യോ ¶ ഭിയ്യോകമ്യതാഹേതു, സൂപം വാ ബ്യഞ്ജനമ്പി വാ;
പടിച്ഛാദേയ്യ ഭത്തേന, തസ്സ ചാപത്തി ദുക്കടം.
ഛട്ഠം.
വിഞ്ഞത്തിയം തു വത്തബ്ബം, അപുബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി;
അട്ഠമേ പന ഉജ്ഝാനേ, ഗിലാനോപി ന മുച്ചതി.
‘‘ദസ്സാമി ദാപേസ്സാമീ’’തി, ഓലോകേന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
അനാപത്തീതി ഞാതബ്ബം, ന ച ഉജ്ഝാനസഞ്ഞിനോ.
അട്ഠമം.
മഹന്തം പന മോരണ്ഡം, കുക്കുടണ്ഡഞ്ച ഖുദ്ദകം;
തേസം മജ്ഝപ്പമാണേന, കത്തബ്ബോ കബളോ പന.
ഖജ്ജകേ പന സബ്ബത്ഥ, മൂലഖാദനിയാദികേ;
ഫലാഫലേ അനാപത്തി, ഗിലാനുമ്മത്തകാദിനോ.
നവമം.
അദീഘോ പന കാതബ്ബോ, ആലോപോ പരിമണ്ഡലോ;
ഖജ്ജതുത്തരിഭങ്ഗസ്മിം, അനാപത്തി ഫലാഫലേ.
ദസമം.
ചതുത്ഥോ വഗ്ഗോ.
അനാഹടേ മുഖദ്വാരം, അപ്പത്തേ കബളേ പന;
അത്തനോ ച മുഖദ്വാരം, വിവരന്തസ്സ ദുക്കടം.
പഠമം.
മുഖേ ¶ ¶ ച സകലം ഹത്ഥം, പക്ഖിപന്തസ്സ ദുക്കടം;
മുഖേ ച കബളം കത്വാ, കഥേതും ന ച വട്ടതി.
വചനം യത്തകേനസ്സ, പരിപുണ്ണം ന ഹോതി ഹി;
മുഖസ്മിംതത്തകേ സന്തേ, ബ്യാഹരന്തസ്സ ദുക്കടം.
മുഖേ ഹരീതകാദീനി, പക്ഖിപിത്വാ കഥേതി യോ;
വചനം പരിപുണ്ണം ചേ, കഥേതും പന വട്ടതി.
ദുതിയതതിയാനി.
യോ പിണ്ഡുക്ഖേപകം ഭിക്ഖു, കബളച്ഛേദകമ്പി വാ;
മക്കടോ വിയ ഗണ്ഡേ വാ, കത്വാ ഭുഞ്ജേയ്യ ദുക്കടം.
ചതുത്ഥപഞ്ചമഛട്ഠാനി.
നിദ്ധുനിത്വാന ഹത്ഥം വാ, ഭത്തം സിത്ഥാവകാരകം;
ജിവ്ഹാനിച്ഛാരകം വാപി, തഥാ ‘‘ചപു ചപൂ’’തി വാ.
അനാദരവസേനേവ, ഭുഞ്ജതോ ഹോതി ദുക്കടം;
സത്തമേ അട്ഠമേ നത്ഥി, ദോസോ കചവരുജ്ഝനേ.
സത്തമദസമാനി.
പഞ്ചമോ വഗ്ഗോ.
കത്വാ ഏവം ന ഭോത്തബ്ബം, സദ്ദം ‘‘സുരു സുരൂ’’തി ച;
ഹത്ഥനില്ലേഹകം വാപി, ന ച വട്ടതി ഭുഞ്ജിതും.
ഫാണിതം ഘനയാഗും വാ, ഗഹേത്വാ അങ്ഗുലീഹി തം;
മുഖേ അങ്ഗുലിയോ ഭോത്തും, പവേസേത്വാപി വട്ടതി.
ന ¶ പത്തോ ലേഹിതബ്ബോവ, ഏകായങ്ഗുലികായ വാ;
ഏകഓട്ഠോപി ജിവ്ഹായ, ന ച നില്ലേഹിതബ്ബകോ.
ചതുത്ഥം.
സാമിസേന ¶ തു ഹത്ഥേന, ന ച പാനീയഥാലകം;
ഗഹേതബ്ബം, പടിക്ഖിത്തം, പടിക്കൂലവസേന ഹി.
പുഗ്ഗലസ്സ ച സങ്ഘസ്സ, ഗഹട്ഠസ്സത്തനോപി ച;
സന്തകോ പന സങ്ഖോ വാ, സരാവം വാപി ഥാലകം.
തസ്മാ ന ച ഗഹേതബ്ബം, ഗണ്ഹതോ ഹോതി ദുക്കടം;
അനാമിസേന ഹത്ഥേന, ഗഹണം പന വട്ടതി.
പഞ്ചമം.
ഉദ്ധരിത്വാപി ഭിന്ദിത്വാ, ഗഹേത്വാ വാ പടിഗ്ഗഹേ;
നീഹരിത്വാ അനാപത്തി, ഛഡ്ഡേന്തസ്സ ഘരാ ബഹി.
ഛട്ഠം.
ഛത്തം യം കിഞ്ചി ഹത്ഥേന, സരീരാവയവേന വാ;
സചേ ധാരയമാനസ്സ, ധമ്മം ദേസേതി ദുക്കടം.
സത്തമം.
അയമേവ നയോ വുത്തോ, ദണ്ഡപാണിമ്ഹി പുഗ്ഗലേ;
ചതുഹത്ഥപ്പമാണോവ, ദണ്ഡോ മജ്ഝിമഹത്ഥതോ.
അട്ഠമം.
തഥേവ ¶ സത്ഥപാണിസ്സ, ധമ്മം ദേസേതി ദുക്കടം;
സത്ഥപാണീ ന ഹോതാസിം, സന്നയ്ഹിത്വാ ഠിതോ പന.
നവമം.
ധനും സരേന സദ്ധിം വാ, ധനും വാ സരമേവ വാ;
സജിയം നിജിയം വാപി, ഗഹേത്വാ ധനുദണ്ഡകം.
ഠിതസ്സപി നിസിന്നസ്സ, നിപന്നസ്സാപി വാ തഥാ;
സചേ ദേസേതി സദ്ധമ്മം, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
പടിമുക്കമ്പി ¶ കണ്ഠമ്ഹി, ധനും ഹത്ഥേന യാവതാ;
ന ഗണ്ഹാതി നരോ താവ, ധമ്മം ദേസേയ്യ വട്ടതി.
ഛട്ഠോ വഗ്ഗോ.
പാദുകാരുള്ഹകസ്സാപി, ധമ്മം ദേസേതി ദുക്കടം;
അക്കമിത്വാ ഠിതസ്സാപി, പടിമുക്കസ്സ വാ തഥാ.
പഠമം.
ഉപാഹനഗതസ്സാപി, അയമേവ വിനിച്ഛയോ;
സബ്ബത്ഥ അഗിലാനസ്സ, യാനേ വാ സയനേപി വാ.
നിപന്നസ്സാഗിലാനസ്സ, കടസാരേ ഛമായ വാ;
പീഠേ മഞ്ചേപി വാ ഉച്ചേ, നിസിന്നേന ഠിതേന വാ.
ന ച വട്ടതി ദേസേതും, ഠത്വാ വാ ഉച്ചഭൂമിയം;
സയനേസു ഗതേനാപി, സയനേസു ഗതസ്സ ച.
സമാനേ വാപി ഉച്ചേ വാ, നിപന്നേ നേവ വട്ടതി;
നിപന്നേന ഠിതസ്സാപി, നിപന്നസ്സപി വട്ടതി.
നിസിന്നേന ¶ നിസിന്നസ്സ, ഠിതസ്സാപി ച വട്ടതി;
ഠിതസ്സേവ ഠിതേനാപി, ദേസേതുമ്പി തഥേവ ച.
ദുതിയതതിയചതുത്ഥാനി.
പല്ലത്ഥികാ നിസിന്നസ്സ, അഗിലാനസ്സ ദേഹിനോ;
തഥാ വേഠിതസീസസ്സ, ധമ്മം ദേസേതി ദുക്കടം.
കേസന്തം വിവരാപേത്വാ, ദേസേതി യദി വട്ടതി;
സസീസം പാരുതസ്സാപി, അയമേവ വിനിച്ഛയോ.
പഞ്ചമഛട്ഠസത്തമാനി.
അട്ഠമേ ¶ നവമേ വാപി, ദസമേ നത്ഥി കിഞ്ചിപി;
സചേപി ഥേരുപട്ഠാനം, ഗന്ത്വാന ദഹരം ഠിതം.
പഞ്ഹം പുച്ഛതി ചേ ഥേരോ, കഥേതും ന ച വട്ടതി;
തസ്സ പസ്സേ പനഞ്ഞസ്സ, കഥേതബ്ബം വിജാനതാ.
അട്ഠമനവമദസമാനി.
സത്തമോ വഗ്ഗോ.
ഗച്ഛതോ പുരതോ പഞ്ഹം, ന വത്തബ്ബം തു പച്ഛതോ;
‘‘പച്ഛിമസ്സ കഥേമീ’’തി, വത്തബ്ബം വിനയഞ്ഞുനാ.
സദ്ധിം ഉഗ്ഗഹിതം ധമ്മം, സജ്ഝായതി ഹി വട്ടതി;
സമമേവ യുഗഗ്ഗാഹം, കഥേതും ഗച്ഛതോപി ച.
പഠമം.
ഏകേകസ്സാപി ¶ ചക്കസ്സ, പഥേനാപി ച ഗച്ഛതോ;
ഉപ്പഥേന സമം വാപി, ഗച്ഛന്തസ്സേവ വട്ടതി.
ദുതിയം.
തതിയേ നത്ഥി വത്തബ്ബം, ചതുത്ഥേ ഹരിതേ പന;
ഉച്ചാരാദിചതുക്കം തു, കരോതോ ദുക്കടം സിയാ.
ജീവരുക്ഖസ്സ യം മൂലം, ദിസ്സമാനം തു ഗച്ഛതി;
സാഖാ വാ ഭൂമിലഗ്ഗാ തം, സബ്ബം ഹരിതമേവ ഹി.
സചേ അഹരിതം ഠാനം, പേക്ഖന്തസ്സേവ ഭിക്ഖുനോ;
വച്ചം നിക്ഖമതേവസ്സ, സഹസാ പന വട്ടതി.
പലാലണ്ഡുപകേ വാപി, ഗോമയേ വാപി കിസ്മിചി;
കത്തബ്ബം, ഹരിതം പച്ഛാ, തമോത്ഥരതി വട്ടതി.
കതോ അഹരിതേ ഠാനേ, ഹരിതം ഏതി വട്ടതി;
സിങ്ഘാണികാ ഗതാ ഏത്ഥ, ഖേളേനേവ ച സങ്ഗഹം.
ചതുത്ഥം.
വച്ചകുടിസമുദ്ദാദി-ഉദകേസുപി ¶ ഭിക്ഖുനോ;
തേസം അപരിഭോഗത്താ, കരോതോ നത്ഥി ദുക്കടം.
ദേവേ പന ച വസ്സന്തേ, ഉദകോഘേ സമന്തതോ;
അജലം അലഭന്തേന, ജലേ കാതുമ്പി വട്ടതി.
പഞ്ചമം.
അട്ഠമോ വഗ്ഗോ.
സമുട്ഠാനാദയോ ¶ ഞേയ്യാ, സേഖിയാനം പനേത്ഥ ഹി;
ഉജ്ജഗ്ഘികാദിചത്താരി, കബളേന മുഖേന ച.
ഛമാനീചാസനട്ഠാന-പച്ഛാ ഉപ്പഥവാ ദസ;
സമുട്ഠാനാദയോ തുല്യാ, വുത്താ സമനുഭാസനേ.
ഛത്തം ദണ്ഡാവുധം സത്ഥം, പാദുകാരുള്ഹുപാഹനാ;
യാനം സയനപല്ലത്ഥ-വേഠിതോഗുണ്ഠിതാനി ച.
ധമ്മദേസനാതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദിനാ പന;
സൂപോദനേന വിഞ്ഞത്തി, ഥേയ്യസത്ഥസമം മതം.
അവസേസാ തിപഞ്ഞാസ, സമാനാ പഠമേന തു;
സേഖിയേസുപി സബ്ബേസു, അനാപത്താപദാസുപി.
ഉജ്ഝാനസഞ്ഞികേ ഥൂപീ-കതേ സൂപപടിച്ഛദേ;
തീസു സിക്ഖാപദേസ്വേവ, ഗിലാനോ ന പനാഗതോ.
സേഖിയകഥാ.
ഇമം വിദിത്വാ വിനയേ വിനിച്ഛയം;
വിസാരദോ ഹോതി, വിനീതമാനസോ;
പരേഹി സോ ഹോതി ച ദുപ്പധംസിയോ;
തതോ ഹി സിക്ഖേ സതതം സമാഹിതോ.
ഇമം ¶ പരമസംകരം സംകരം;
അവേച്ച സവനാമതം നാമതം;
പടുത്തമധികേ ഹിതേ കേ ഹി തേ;
ന യന്തി കലിസാസനേ സാസനേ.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ
ഭിക്ഖുവിഭങ്ഗകഥാ നിട്ഠിതാ.
ഭിക്ഖുനീവിഭങ്ഗോ
ഭിക്ഖുനീനം ¶ ¶ ഹിതത്ഥായ, വിഭങ്ഗം യം ജിനോബ്രവി;
തസ്മിം അപി സമാസേന, കിഞ്ചിമത്തം ഭണാമഹം.
പാരാജികകഥാ
ഛന്ദസോ മേഥുനം ധമ്മം, പടിസേവേയ്യ യാ പന;
ഹോതി പാരാജികാ നാമ, സമണീ സാ പവുച്ചതി.
മനുസ്സപുരിസാദീനം, നവന്നം യസ്സ കസ്സചി;
സജീവസ്സാപ്യജീവസ്സ, സന്ഥതം വാ അസന്ഥതം.
അത്തനോ തിവിധേ മഗ്ഗേ, യേഭുയ്യക്ഖായിതാദികം;
അങ്ഗജാതം പവേസേന്തീ, അല്ലോകാസേ പരാജിതാ.
ഇതോ പരമവത്വാവ, സാധാരണവിനിച്ഛയം;
അസാധാരണമേവാഹം, ഭണിസ്സാമി സമാസതോ.
അധക്ഖകം സരീരകം, യദുബ്ഭജാണുമണ്ഡലം;
സരീരകേന ചേ തേന, ഫുസേയ്യ ഭിക്ഖുനീ പന.
അവസ്സുതസ്സാവസ്സുതാ, മനുസ്സപുഗ്ഗലസ്സ യാ;
സരീരമസ്സ തേന വാ, ഫുട്ഠാ പാരാജികാ സിയാ.
കപ്പരസ്സ പനുദ്ധമ്പി, ഗഹിതം ഉബ്ഭജാണുനാ;
യഥാവുത്തപ്പകാരേന, കായേനാനേന അത്തനോ.
പുരിസസ്സ തഥാ കായ- പടിബദ്ധം ഫുസന്തിയാ;
തഥാ യഥാപരിച്ഛിന്ന- കായബദ്ധേന അത്തനോ.
അവസേസേന വാ തസ്സ, കായം കായേന അത്തനോ;
ഹോതി ഥുല്ലച്ചയം തസ്സാ, പയോഗേ പുരിസസ്സ ച.
യക്ഖപേതതിരച്ഛാന- പണ്ഡകാനം ¶ ¶ അധക്ഖകം;
ഉബ്ഭജാണും തഥേവസ്സാ, ഉഭതോവസ്സവേ സതി.
ഏകതോവസ്സവേ ചാപി, ഥുല്ലച്ചയമുദീരിതം;
അവസേസേ ച സബ്ബത്ഥ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ഉബ്ഭക്ഖകമധോജാണു-മണ്ഡലം പന യം ഇധ;
കപ്പരസ്സ ച ഹേട്ഠാപി, ഗതം ഏത്ഥേവ സങ്ഗഹം.
കേലായതി സചേ ഭിക്ഖു, സദ്ധിം ഭിക്ഖുനിയാ പന;
ഉഭിന്നം കായസംസഗ്ഗ-രാഗേ സതി ഹി ഭിക്ഖുനോ.
ഹോതി സങ്ഘാദിസേസോവ, നാസോ ഭിക്ഖുനിയാ സിയാ;
കായസംസഗ്ഗരാഗോ ച, സചേ ഭിക്ഖുനിയാ സിയാ.
ഭിക്ഖുനോ മേഥുനോ രാഗോ, ഗേഹപേമമ്പി വാ ഭവേ;
തസ്സാ ഥുല്ലച്ചയം വുത്തം, ഭിക്ഖുനോ ഹോതി ദുക്കടം.
ഉഭിന്നം മേഥുനേ രാഗേ, ഗേഹപേമേപി വാ സതി;
അവിസേസേന നിദ്ദിട്ഠം, ഉഭിന്നം ദുക്കടം പന.
യസ്സ യത്ഥ മനോസുദ്ധം, തസ്സ തത്ഥ ന ദോസതാ;
ഉഭിന്നമ്പി അനാപത്തി, ഉഭിന്നം ചിത്തസുദ്ധിയാ.
കായസംസഗ്ഗരാഗേന, ഭിന്ദിത്വാ പഠമം പന;
പച്ഛാ ദൂസേതി ചേ നേവ, ഹോതി ഭിക്ഖുനിദൂസകോ.
അഥ ഭിക്ഖുനിയാ ഫുട്ഠോ, സാദിയന്തോവ ചേതസാ;
നിച്ചലോ ഹോതി ചേ ഭിക്ഖു, ന ഹോതാപത്തി ഭിക്ഖുനോ.
ഭിക്ഖുനീ ഭിക്ഖുനാ ഫുട്ഠാ, സചേ ഹോതിപി നിച്ചലാ;
അധിവാസേതി സമ്ഫസ്സം, തസ്സാ പാരാജികം സിയാ.
തഥാ ഥുല്ലച്ചയം ഖേത്തേ, ദുക്കടഞ്ച വിനിദ്ദിസേ;
വുത്തത്താ ‘‘കായസംസഗ്ഗം, സാദിയേയ്യാ’’തി സത്ഥുനാ.
തസ്സാ ക്രിയസമുട്ഠാനം, ഏവം സതി ന ദിസ്സതി;
ഇദം തബ്ബഹുലേനേവ, നയേന പരിദീപിതം.
അനാപത്തി ¶ അസഞ്ചിച്ച, അജാനിത്വാമസന്തിയാ;
സതി ആമസനേ തസ്സാ, ഫസ്സം വാസാദിയന്തിയാ.
വേദനട്ടായ ¶ വാ ഖിത്ത-ചിത്തായുമ്മത്തികായ വാ;
സമുട്ഠാനാദയോ തുല്യാ, പഠമന്തിമവത്ഥുനാ.
ഉബ്ഭജാണുമണ്ഡലകഥാ.
പാരാജികത്തം ജാനന്തി, സലിങ്ഗേ തു ഠിതായ ഹി;
‘‘ന കസ്സചി പരസ്സാഹം, ആരോചേസ്സാമി ദാനി’’തി.
ധുരേ നിക്ഖിത്തമത്തസ്മിം, സാ ച പാരാജികാ സിയാ;
അയം വജ്ജപടിച്ഛാദി- നാമികാ പന നാമതോ.
സേസം സപ്പാണവഗ്ഗസ്മിം, ദുട്ഠുല്ലേന സമം നയേ;
വിസേസോ തത്ര പാചിത്തി, ഇധ പാരാജികം സിയാ.
വജ്ജപടിച്ഛാദികഥാ.
സങ്ഘേനുക്ഖിത്തകോ ഭിക്ഖു, ഠിതോ ഉക്ഖേപനേ പന;
യംദിട്ഠികോ ച സോ തസ്സാ, ദിട്ഠിയാ ഗഹണേന തം.
അനുവത്തേയ്യ യാ ഭിക്ഖും, ഭിക്ഖുനീ സാ വിസുമ്പി ച;
സങ്ഘമജ്ഝേപി അഞ്ഞാഹി, വുച്ചമാനാ തഥേവ ച.
അചജന്തീവ തം വത്ഥും, ഗഹേത്വാ യദി തിട്ഠതി;
തസ്സ കമ്മസ്സ ഓസാനേ, ഉക്ഖിത്തസ്സാനുവത്തികാ.
ഹോതി പാരാജികാപന്നാ, ഹോതാസാകിയധീതരാ;
പുന അപ്പടിസന്ധേയാ, ദ്വിധാ ഭിന്നാ സിലാ വിയ.
അധമ്മേ പന കമ്മസ്മിം, നിദ്ദിട്ഠം തികദുക്കടം;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, വുത്താ സമനുഭാസനേ.
ഉക്ഖിത്താനുവത്തികകഥാ.
അപാരാജികഖേത്തസ്സ ¶ , ഗഹണം യസ്സ കസ്സചി;
അങ്ഗസ്സ പന തം ഹത്ഥ-ഗ്ഗഹണന്തി പവുച്ചതി.
പാരുതസ്സ നിവത്ഥസ്സ, ഗഹണം യസ്സ കസ്സചി;
ഏതം സങ്ഘാടിയാ കണ്ണ-ഗ്ഗഹണന്തി പവുച്ചതി.
കായസംസഗ്ഗസങ്ഖാത-അസദ്ധമ്മസ്സ ¶ കാരണാ;
ഭിക്ഖുനീ ഹത്ഥപാസസ്മിം, തിട്ഠേയ്യ പുരിസസ്സ വാ.
സല്ലപേയ്യ തഥാ തത്ഥ, ഠത്വാ തു പുരിസേന വാ;
സങ്കേതം വാപി ഗച്ഛേയ്യ, ഇച്ഛേയ്യാ ഗമനസ്സ വാ.
തദത്ഥായ പടിച്ഛന്ന-ട്ഠാനഞ്ച പവിസേയ്യ വാ;
ഉപസംഹരേയ്യ കായം വാ, ഹത്ഥപാസേ ഠിതാ പന.
അയമസ്സമണീ ഹോതി, വിനട്ഠാ അട്ഠവത്ഥുകാ;
അഭബ്ബാ പുനരുള്ഹായ, ഛിന്നോ താലോവ മത്ഥകേ.
അനുലോമേന വാ വത്ഥും, പടിലോമേന വാ ചുതാ;
അട്ഠമം പരിപൂരേന്തീ, തഥേകന്തരികായ വാ.
അഥാദിതോ പനേകം വാ, ദ്വേ വാ തീണിപി സത്ത വാ;
സതക്ഖത്തുമ്പി പൂരേന്തീ, നേവ പാരാജികാ സിയാ.
ആപത്തിയോ പനാപന്നാ, ദേസേത്വാ താഹി മുച്ചതി;
ധുരനിക്ഖേപനം കത്വാ, ദേസിതാ ഗണനൂപികാ.
ന ഹോതാപത്തിയാ അങ്ഗം, സഉസ്സാഹായ ദേസിതാ;
ദേസനാഗണനം നേതി, ദേസിതാപി അദേസിതാ.
അനാപത്തി അസഞ്ചിച്ച, അജാനിത്വാ കരോന്തിയാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, അനന്തരസമാ മതാ.
‘‘അസദ്ധമ്മോ’’തി നാമേത്ഥ, കായസംസഗ്ഗനാമകോ;
അയമുദ്ദിസിതോ അത്ഥോ, സബ്ബഅട്ഠകഥാസുപി.
വിഞ്ഞൂ ¶ പടിബലോ കായ-സംസഗ്ഗം പടിപജ്ജിതും;
കായസംസഗ്ഗഭാവേ തു, സാധകം വചനം ഇദം.
അട്ഠവത്ഥുകകഥാ.
അവസ്സുതാ പടിച്ഛാദീ, ഉക്ഖിത്താ അട്ഠവത്ഥുകാ;
അസാധാരണപഞ്ഞത്താ, ചതസ്സോവ മഹേസിനാ.
പാരാജികകഥാ നിട്ഠിതാ.
സങ്ഘാദിസേസകഥാ
യാ ¶ പന ഭിക്ഖുനീ ഉസ്സയവാദാ;
അട്ടകരീ മുഖരീ വിഹരേയ്യ;
യേന കേനചി നരേനിധ സദ്ധിം;
സാ ഗരുകം കിര ദോസമുപേതി.
സക്ഖിം വാപി സഹായം വാ, പരിയേസതി ദുക്കടം;
പദേ പദേ തഥാ അട്ടം, കാതും ഗച്ഛന്തിയാപി ച.
ആരോചേതി സചേ പുബ്ബം, ഭിക്ഖുനീ അത്തനോ കഥം;
ദിസ്വാ വോഹാരികം തസ്സാ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ആരോചേതി സചേ പച്ഛാ, ഇതരോ അത്തനോ കഥം;
ഹോതി ഭിക്ഖുനിയാ തസ്സാ, ഥുല്ലച്ചയമനന്തരം.
ആരോചേതിതരോ പുബ്ബം, സചേ സോ അത്തനോ കഥം;
പച്ഛാ ഭിക്ഖുനീ ചേ പുബ്ബ-സദിസോവ വിനിച്ഛയോ.
‘‘ആരോചേഹീ’’തി വുത്താ ചേ, ‘‘കഥം തവ മമാപി ച’’;
ആരോചേതു യഥാകാമം, പഠമേ ദുക്കടം സിയാ.
ദുതിയാരോചനേ ¶ തസ്സാ, ഥുല്ലച്ചയമുദീരിതം;
ഉപാസകേന വുത്തേപി, അയമേവ വിനിച്ഛയോ.
ആരോചിതകഥം സുത്വാ, ഉഭിന്നമ്പി യഥാ തഥാ;
വിനിച്ഛയേ കതേ തേഹി, അട്ടേ പന ച നിട്ഠിതേ.
അട്ടസ്സ പരിയോസാനേ, ജയേ ഭിക്ഖുനിയാ പന;
പരാജയേപി വാ തസ്സാ, ഹോതി സങ്ഘാദിസേസതാ.
ദൂതം വാപി പഹിണിത്വാ, ആഗന്ത്വാന സയമ്പി വാ;
പച്ചത്ഥികമനുസ്സേഹി, ആകഡ്ഢീയതി യാ പന.
ആരാമേ പന അഞ്ഞേഹി, അനാചാരം കതം സചേ;
അനോദിസ്സ പരം കിഞ്ചി, രക്ഖം യാചതി തത്ഥ യാ.
യായ ¶ കിഞ്ചി അവുത്താവ, ധമ്മട്ഠാ സയമേവ തു;
സുത്വാ തം അഞ്ഞതോ അട്ടം, നിട്ഠാപേന്തി സചേ പന.
തസ്സാ, ഉമ്മത്തികാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ;
കഥിനേന സമുട്ഠാനം, തുല്യം സകിരിയം ഇദം.
അട്ടകാരികഥാ.
ജാനന്തീ ഭിക്ഖുനീ ചോരിം, വജ്ഝം വിദിതമേവ യാ;
സങ്ഘം അനപലോകേത്വാ, രാജാനം ഗണമേവ വാ.
വുട്ഠാപേയ്യ വിനാ കപ്പം, ചോരിവുട്ഠാപനം പന;
സങ്ഘാദിസേസമാപത്തി-മാപന്നാ നാമ ഹോതി സാ.
പഞ്ചമാസഗ്ഘനം യായ, ഹരിതം പരസന്തകം;
അതിരേകഗ്ഘനം വാപി, അയം ‘‘ചോരീ’’തി വുച്ചതി.
ഭിക്ഖുനീസു പനഞ്ഞാസു, തിത്ഥിയേസുപി വാ തഥാ;
യാ പബ്ബജിതപുബ്ബാ സാ, അയം ‘‘കപ്പാ’’തി വുച്ചതി.
വുട്ഠാപേതി ¶ ച യാ ചോരിം, ഠപേത്വാ കപ്പമേവിദം;
സചേ ആചരിനിം പത്തം, ചീവരം പരിയേസതി.
സമ്മന്നതി ച സീമം വാ, തസ്സാ ആപത്തി ദുക്കടം;
ഞത്തിയാ ദുക്കടം ദ്വീഹി, കമ്മവാചാഹി ച ദ്വയം.
ഥുല്ലച്ചയസ്സ, കമ്മന്തേ, ഗരുകം നിദ്ദിസേ ബുധോ;
ഗണോ ആചരിനീ ചേവ, ന ച മുച്ചതി ദുക്കടം.
അനാപത്തി അജാനന്തീ, വുട്ഠാപേതി, തഥേവ ച;
കപ്പം വാ അപലോകേത്വാ, തസ്സാ ഉമ്മത്തികായ വാ.
ചോരിവുട്ഠാപനം നാമ, ജായതേ വാചചിത്തതോ;
കായവാചാദിതോ ചേവ, സചിത്തഞ്ച ക്രിയാക്രിയം.
ചോരിവുട്ഠാപനകഥാ.
ഗാമന്തരം നദീപാരം, ഗച്ഛേയ്യേകാവ യാ സചേ;
ഓഹീയേയ്യ ഗണമ്ഹാ വാ, രത്തിം വിപ്പവസേയ്യ വാ.
പഠമാപത്തികം ¶ ധമ്മം, സാപന്നാ ഗരുകം സിയാ;
സകഗാമാ അനാപത്തി, ഞാതബ്ബാ നിക്ഖമന്തിയാ.
നിക്ഖമിത്വാ തതോ അഞ്ഞം, ഗാമം ഗച്ഛന്തിയാ പന;
ദുക്കടം പദവാരേന, വേദിതബ്ബം വിഭാവിനാ.
ഏകേന പദവാരേന, ഗാമസ്സ ഇതരസ്സ ച;
പരിക്ഖേപേ അതിക്കന്തേ, ഉപചാരോക്കമേപി വാ.
ഥുല്ലച്ചയം അതിക്കന്തേ, ഓക്കന്തേ ദുതിയേന തു;
പാദേന ഗരുകാപത്തി, ഹോതി ഭിക്ഖുനിയാ പന.
നിക്ഖമിത്വാ സചേ പച്ഛാ, സകം ഗാമം വിസന്തിയാ;
അയമേവ നയോ ഞേയ്യോ, വതിച്ഛിദ്ദേന വാ തഥാ.
പാകാരേന ¶ വിഹാരസ്സ, ഭൂമിം തു പവിസന്തിയാ;
കപ്പിയന്തി പവിട്ഠത്താ, ന ദോസോ കോചി വിജ്ജതി.
ഭിക്ഖുനീനം വിഹാരസ്സ, ഭൂമി താസം തു കപ്പിയാ;
ഹോതി ഭിക്ഖുവിഹാരസ്സ, ഭൂമി താസമകപ്പിയാ.
ഹത്ഥിഅസ്സരഥാദീഹി, ഇദ്ധിയാ വാ വിസന്തിയാ;
അനാപത്തി സിയാപത്തി, പദസാ ഗമനേ പന.
യം കിഞ്ചി സകഗാമം വാ, പരഗാമമ്പി വാ തഥാ;
ബഹിഗാമേ പന ഠത്വാ, ആപത്തി പവിസന്തിയാ.
ലക്ഖണേനുപപന്നായ, നദിയാ ദുതിയം വിനാ;
പാരം ഗച്ഛതി യാ തീരം, തസ്സാ സമണിയാ പന.
പഠമം ഉദ്ധരിത്വാന, പാദം തീരേ ഠപേന്തിയാ;
ഹോതി ഥുല്ലച്ചയാപത്തി, ദുതിയാതിക്കമേ ഗരു.
അന്തരനദിയംയേവ, സദ്ധിം ദുതിയികായ ഹി;
ഭണ്ഡിത്വാ ഓരിമം തീരം, തഥാ പച്ചുത്തരന്തിയാ.
ഇദ്ധിയാ സേതുനാ നാവാ-യാനരജ്ജൂഹി വാ പന;
ഏവമ്പി ച പരം തീരം, അനാപത്തുത്തരന്തിയാ.
ന്ഹായിതും പിവിതും വാപി, ഓതിണ്ണാഥ നദിം പുന;
പദസാവോരിമം തീരം, പച്ചുത്തരതി വട്ടതി.
പദസാ ¶ ഓതരിത്വാന, നദിം ഉത്തരണേ പന;
ആരോഹിത്വാ തഥാ സേതും, അനാപത്തുത്തരന്തിയാ.
സേതുനാ ഉപഗന്ത്വാ വാ, യാനാകാസേഹി വാ സചേ;
യാതി ഉത്തരണേ കാലേ, പദസാ ഗരുകം ഫുസേ.
നദിയാ പാരിമം തീരം, ഇതോ ഓരിമതീരതോ;
ഉല്ലങ്ഘിത്വാന വേഗേന, അനാപത്തുത്തരന്തിയാ.
പിട്ഠിയം വാ നിസീദിത്വാ, ഖന്ധേ വാ ഉത്തരന്തിയാ;
ഹത്ഥസങ്ഘാതനേ വാപി, ദുസ്സയാനേപി വട്ടതി.
‘‘പുരേരുണോദയായേവ ¶ , പാസം ദുതിയികായ ഹി;
ഗമിസ്സാമീ’’തി ആഭോഗം, വിനാ ഭിക്ഖുനിയാ പന.
ഏകഗബ്ഭേപി വാ ഹത്ഥ-പാസം ദുതിയികായ ഹി;
അതിക്കമ്മ സിയാപത്തി, അരുണം ഉട്ഠപേന്തിയാ.
‘‘ഗമിസ്സാമീ’’തി ആഭോഗം, കത്വാ ഗച്ഛന്തിയാ പന;
ന ദോസോ ദുതിയാ പാസം, ഉട്ഠേതി അരുണം സചേ.
ഇന്ദഖീലമതിക്കമ്മ, അരഞ്ഞം ഏത്ഥ ദീപിതം;
ഗാമതോ ബഹി നിക്ഖമ്മ, തസ്സാ ദുതിയികായ തു.
ദസ്സനസ്സുപചാരം തു, ജാനിത്വാ വിജഹന്തിയാ;
ഹോതി ഥുല്ലച്ചയാപത്തി, ജഹിതേ ഗരുകം സിയാ.
സാണിപാകാരപാകാര-തരുഅന്തരിതേ പന;
സവനസ്സുപചാരേപി, സതി ആപത്തി ഹോതി ഹി.
അജ്ഝോകാസേ തു ദൂരേപി, ദസ്സനസ്സുപചാരതാ;
ഹോതി, ഏത്ഥ കഥം ധമ്മ-സവനാരോചനേ വിയ.
മഗ്ഗമൂള്ഹസ്സ സദ്ദേന, വിയ കൂജന്തിയാ പന;
‘‘അയ്യേ’’തി തസ്സാ സദ്ദസ്സ, സവനാതിക്കമേപി ച.
ഹോതി, ഭിക്ഖുനിയാപത്തി, ഗരുകാ ഏവരൂപകേ;
ഏത്ഥ ഭിക്ഖുനീ ഏകാപി, ഗണായേവാതി വുച്ചതി.
ഓഹീയിത്വാഥ ഗച്ഛന്തീ, ‘‘പാപുണിസ്സാമി ദാനിഹം’’;
ഇച്ചേവം തു സഉസ്സാഹാ, അനുബന്ധതി വട്ടതി.
ദ്വിന്നം ¶ മഗ്ഗം ഗച്ഛന്തീനം, ഏകാ ഗന്തും നോ സക്കോതി;
ഉസ്സാഹസ്സച്ഛേദം കത്വാ, ഓഹീനാ ചേ തസ്സാപത്തി.
ഇതരാപി സചേ യാതി, ‘‘ഓഹീയതു അയ’’ന്തി ച;
ഹോതി തസ്സാപി ആപത്തി, സഉസ്സാഹാ ന ഹോതി ചേ.
ഗച്ഛന്തീസു തഥാ ദ്വീസു, പുരിമാ യാതി ഏകകം;
അഞ്ഞം പന സചേ മഗ്ഗം, പച്ഛിമാപി ച ഗണ്ഹതി.
ഏകിസ്സാ ¶ പന പക്കന്ത-ട്ഠാനേ തിട്ഠതി ചേതരാ;
തസ്മാ തത്ഥ ഉഭിന്നമ്പി, അനാപത്തി പകാസിതാ.
അരുണുഗ്ഗമനാ പുബ്ബേ, നിക്ഖമിത്വാ സഗാമതോ;
അരുണുഗ്ഗമനേ കാലേ, ഗാമന്തരഗതായ ഹി.
അതിക്കമന്തിയാ പാരം, നദിയാ ദുതിയികം വിനാ;
ആപത്തിയോ ചതസ്സോപി, ഹോന്തി ഏകക്ഖണേ പന.
പക്കന്താ വാപി വിബ്ഭന്താ, യാതാ പേതാനം ലോകം വാ;
പക്ഖസങ്കന്താ വാ നട്ഠാ, സദ്ധിം യാതാ സാ ചേ ഹോതി.
ഗാമന്തരോക്കമാദീനി, ചത്താരിപി കരോന്തിയാ;
അനാപത്തീതി ഞാതബ്ബം, ഏവം ഉമ്മത്തികായപി.
രത്തിയം വിപ്പവാസം തു, ഹത്ഥപാസോവ രക്ഖതി;
അഗാമകേ അരഞ്ഞേ തു, ഗണാ ഓഹീയനം മതം.
സകഗാമേ യഥാകാമം, ദിവാ ച വിചരന്തിയാ;
ചത്താരോപി ച സങ്ഘാദി-സേസാ തസ്സാ ന വിജ്ജരേ.
സമുട്ഠാനാദയോ തുല്യാ, പഠമന്തിമവത്ഥുനാ;
സചിത്തം കായകമ്മഞ്ച, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
ഗാമന്തരഗമനകഥാ.
സീമാസമ്മുതിയാ ചേവ, ഗണസ്സ പരിയേസനേ;
ഞത്തിയാ ദുക്കടം, ദ്വീഹി, ഹോന്തി ഥുല്ലച്ചയാ ദുവേ.
കമ്മസ്സ പരിയോസാനേ, ഹോതി സങ്ഘാദിസേസതാ;
തികസങ്ഘാദിസേസം തു, അധമ്മേ തികദുക്കടം.
പുച്ഛിത്വാ ¶ കാരകം സങ്ഘം, ഛന്ദം ദത്വാ ഗണസ്സ വാ;
വത്തേ വാ പന വത്തന്തിം, അസന്തേ കാരകേപി വാ.
ഭിക്ഖുനിം ¶ പന ഉക്ഖിത്തം, യാ ഓസാരേതി ഭിക്ഖുനീ;
തസ്സാ ഉമ്മത്തികാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ.
സങ്ഘഭേദസമാ വുത്താ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ;
ക്രിയാക്രിയമിദം വുത്തം, അയമേവ വിസേസതാ.
ചതുത്ഥം.
സയം അവസ്സുതാ തഥാ, അവസ്സുതസ്സ ഹത്ഥതോ;
മനുസ്സപുഗ്ഗലസ്സ ചേ, യദേവ കിഞ്ചി ഗണ്ഹതി.
ആമിസം, ഗഹണേ തസ്സാ;
ഥുല്ലച്ചയമുദീരിതം;
അജ്ഝോഹാരേസു സങ്ഘാദി-;
സേസാ ഹോന്തി പയോഗതോ.
ഏകതോവസ്സുതേ കിഞ്ചി, പടിഗ്ഗണ്ഹതി, ദുക്കടം;
അജ്ഝോഹാരപ്പയോഗേസു, ഥുല്ലച്ചയചയോ സിയാ.
യക്ഖപേതതിരച്ഛാന-പണ്ഡകാനഞ്ച ഹത്ഥതോ;
മനുസ്സവിഗ്ഗഹാനമ്പി, ഉഭതോവസ്സുതേ തഥാ.
ഏകതോവസ്സുതേ ഏത്ഥ, ഉദകേ ദന്തകട്ഠകേ;
ഗഹണേ പരിഭോഗേ ച, സബ്ബത്ഥാപി ച ദുക്കടം.
ഉഭയാവസ്സുതാഭാവേ, ന ദോസോ യദി ഗണ്ഹതി;
‘‘അവസ്സുതോ ന ചായ’’ന്തി, ഞത്വാ ഗണ്ഹതി യാ പന.
തസ്സാ ഉമ്മത്തികാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ;
സമുട്ഠാനാദയോ തുല്യാ, പഠമന്തിമവത്ഥുനാ.
പഞ്ചമം.
ഉയ്യോജനേ പനേകിസ്സാ, ഇതരിസ്സാ പടിഗ്ഗഹേ;
ദുക്കടാനി ച ഭോഗേസു, ഥുല്ലച്ചയഗണോ സിയാ.
ഭോജനസ്സാവസാനസ്മിം ¶ ¶ , ഹോതി സങ്ഘാദിസേസതാ;
യക്ഖാദീനം ചതുന്നമ്പി, തഥേവ പുരിസസ്സ ച.
ദന്തകട്ഠുദകാനഞ്ച, ഗഹണുയ്യോജനേ പന;
തേസഞ്ച പരിഭോഗേപി, ദുക്കടം പരികിത്തിതം.
യക്ഖാദീനം തു സേസസ്സ, ഗഹണുയ്യോജനേ പന;
ഭോഗേ ച ദുക്കടം, ഭുത്തേ, ഥുല്ലച്ചയമുദീരിതം.
‘‘നാവസ്സുതോ’’തി ഞത്വാ വാ, കുപിതാ വാ ന ഗണ്ഹതി;
കുലാനുദ്ദയതാ വാപി, ഉയ്യോജേതി ച യാ പന.
തസ്സാ ഉമ്മത്തികാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ;
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
ഛട്ഠം.
സത്തമം അട്ഠമം സങ്ഘ-ഭേദേന സദിസം മതം;
സമുട്ഠാനാദിനാ സദ്ധിം, നത്ഥി കാചി വിസേസതാ.
സത്തമട്ഠമാനി.
നവമേ ദസമേ വാപി, വത്തബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി;
അനന്തരസമായേവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
നവമദസമാനി.
ദുട്ഠദോസദ്വയേനാപി, സഞ്ചരിത്തേന തേന ഛ;
യാവതതിയകാ അട്ഠ, ചത്താരി ച ഇതോ തതോ.
സങ്ഘാദിസേസകഥാ.
നിസ്സഗ്ഗിയകഥാ
അധിട്ഠാനൂപഗം ¶ ¶ പത്തം, അനധിട്ഠായ ഭിക്ഖുനീ;
വികപ്പനമകത്വാ വാ, ഏകാഹമ്പി ഠപേയ്യ ചേ.
അരുണുഗ്ഗമനേനേവ, സദ്ധിം ഭിക്ഖുനിയാ സിയാ;
തസ്സാ നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തി, പത്തസന്നിധികാരണാ.
സേസോ പന കഥാമഗ്ഗോ, പത്തസിക്ഖാപദേ ഇധ;
സബ്ബോ വുത്തനയേനേവ, വേദിതബ്ബോ വിനിച്ഛയോ.
ദസാഹാതിക്കമേ തത്ഥ, ഏകാഹാതിക്കമേ ഇധ;
തസ്സിമസ്സ ഉഭിന്നമ്പി, അയമേവ വിസേസതാ.
പഠമം.
അകാലേ ചീവരം ദിന്നം, ദിന്നം കാലേപി കേനചി;
ആദിസ്സ പന ‘‘സമ്പത്താ, ഭാജേന്തൂ’’തി നിയാമിതം.
അകാലചീവരം ‘‘കാല-ചീവര’’ന്തി സചേ പന;
ഭാജാപേയ്യ ച യാ തസ്സാ, പയോഗേ ദുക്കടം സിയാ.
അത്തനാ പടിലദ്ധം യം, തം തു നിസ്സഗ്ഗിയം ഭവേ;
ലഭിത്വാ പന നിസ്സട്ഠം, യഥാദാനേ നിയോജയേ.
കത്വാ വിനയകമ്മം തു, പടിലദ്ധമ്പി തം പുന;
തസ്സ ചായമധിപ്പായോ, സേവിതും ന ച വട്ടതി.
അകാലവത്ഥസഞ്ഞായ, ദുക്കടം കാലചീവരേ;
ഉഭയത്ഥപി നിദ്ദിട്ഠം, തഥാ വേമതികായപി.
കാലചീവരസഞ്ഞായ, ചീവരേ ഉഭയത്ഥപി;
ന ദോസുമ്മത്തികാദീനം, തിസമുട്ഠാനതാ മതാ.
ദുതിയം.
ചീവരേസുപി ¶ ബന്ധിത്വാ, ഠപിതേസു ബഹൂസ്വപി;
ഏകായേവ സിയാപത്തി, അച്ഛിന്ദതി സചേ സയം.
തഥാച്ഛിന്ദാപനേ ¶ ഏകാ, ഏകായാണത്തിയാ ഭവേ;
ഇതരേസു ച വത്ഥൂനം, പയോഗസ്സ വസാ സിയാ.
തികപാചിത്തി അഞ്ഞസ്മിം, പരിക്ഖാരേ തു ദുക്കടം;
തികദുക്കടമുദ്ദിട്ഠം, ഇതരിസ്സാ തു ചീവരേ.
തായ വാ ദീയമാനം തു, തസ്സാ വിസ്സാസമേവ വാ;
ഗണ്ഹന്തിയാ അനാപത്തി, തിസമുട്ഠാനതാ മതാ.
തതിയം.
വിഞ്ഞാപേത്വാ സചേ അഞ്ഞം, തദഞ്ഞം വിഞ്ഞാപേന്തിയാ;
വിഞ്ഞത്തിദുക്കടം തസ്സാ, ലാഭാ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, അനഞ്ഞേ ദ്വികദുക്കടം;
അനഞ്ഞേനഞ്ഞസഞ്ഞായ, അപ്പഹോന്തേപി വാ പുന.
തസ്മിം തഞ്ഞേവ വാ അഞ്ഞം, അഞ്ഞേനത്ഥേപി വാ സതി;
ആനിസംസഞ്ച ദസ്സേത്വാ, തദഞ്ഞം വിഞ്ഞാപേന്തിയാ.
അനാപത്തീതി ഞാതബ്ബം, തഥാ ഉമ്മത്തികായപി;
സഞ്ചരിത്തസമാ വുത്താ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
ചതുത്ഥം.
അഞ്ഞം ചേതാപേത്വാ പുബ്ബം, പച്ഛാ അഞ്ഞം ചേതാപേയ്യ;
ഏവം സഞ്ഞായഞ്ഞം ധഞ്ഞം, മയ്ഹം ആനേത്വാ ദേതീതി.
ചേതാപനപയോഗേന, മൂലട്ഠായ ഹി ദുക്കടം;
ലാഭേ നിസ്സഗ്ഗിയം ഹോതി, തേന ചഞ്ഞേന വാഭതം.
സേസം ¶ അനന്തരേനേവ, സദിസന്തി വിനിദ്ദിസേ;
സമുട്ഠാനാദിനാ സദ്ധിം, അപുബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി.
പഞ്ചമം.
അഞ്ഞദത്ഥായ ദിന്നേന, പരിക്ഖാരേന യാ പന;
ചേതാപേയ്യ സചേ അഞ്ഞം, സങ്ഘികേനിധ ഭിക്ഖുനീ.
പയോഗേ ¶ ദുക്കടം, ലാഭേ, തസ്സാ നിസ്സഗ്ഗിയം സിയാ;
അനഞ്ഞദത്ഥികേ ഏത്ഥ, നിദ്ദിട്ഠം ദ്വികദുക്കടം.
സേസകം അഞ്ഞദത്ഥായ, അനാപത്തുപനേന്തിയാ;
പുച്ഛിത്വാ സാമികേ വാപ്യാ-പദാസുമ്മത്തികായ വാ.
സഞ്ചരിത്തസമാ വുത്താ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ;
സത്തമം ഛട്ഠസദിസം, സയം യാചിതകം വിനാ.
ഛട്ഠസത്തമാനി.
അട്ഠമേ നവമേ വാപി, വത്തബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി;
‘‘മഹാജനികസഞ്ഞാചി-കേനാ’’തി പദതാധികാ.
ദസമേപി കഥാ സബ്ബാ, അനന്തരസമാ മതാ;
സമുട്ഠാനാദിനാ സദ്ധിം, വിസേസോ നത്ഥി കോചിപി.
അട്ഠമനവമദസമാനി.
പഠമോ വഗ്ഗോ.
അതിരേകചതുക്കംസം, ഗരുപാവുരണം പന;
ചേതാപേയ്യ സചേ തസ്സാ, ചതുസച്ചപ്പകാസിനാ.
പയോഗേ ¶ ദുക്കടം വുത്തം, ലാഭേ നിസ്സഗ്ഗിയം മതം;
കഹാപണചതുക്കം തു, കംസോ നാമ പവുച്ചതി.
ഊനകേ തു ചതുക്കംസേ, ഉദ്ദിട്ഠം ദ്വികദുക്കടം;
അനാപത്തി ചതുക്കംസ-പരമം ഗരുകം പന.
ചേതാപേതി തദൂനം വാ, ഞാതകാനഞ്ച സന്തകേ;
അഞ്ഞസ്സത്ഥായ വാ അത്ത-ധനേനുമ്മത്തികായ വാ.
ചേതാപേന്തം മഹഗ്ഘം യാ, ചേതാപേതപ്പമേവ വാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
ഏകാദസമം.
ലഹുപാവുരണം ¶ അഡ്ഢ- തേയ്യകംസഗ്ഘനം പന;
തതോ ചേ ഉത്തരിം യം തു, ചേതാപേതി ഹി ഭിക്ഖുനീ.
തസ്സാ നിസ്സഗ്ഗിയാപത്തി, പാചിത്തി പരിയാപുതാ;
അനന്തരസമം സേസം, നത്ഥി കാചി വിസേസതാ.
ദ്വാദസമം.
സാധാരണാനി സേസാനി, താനി അട്ഠാരസാപി ച;
ഇമാനി ദ്വാദസേവാപി, സമതിംസേവ ഹോന്തി ഹി.
നിസ്സഗ്ഗിയകഥാ.
പാചിത്തിയകഥാ
ലസുണം ഭണ്ഡികം വുത്തം, ന ഏകദ്വിതിമിഞ്ജകം;
ആമകം മാഗധംയേവ, ‘‘ഖാദിസ്സാമീ’’തി ഗണ്ഹതി.
ഗഹണേ ദുക്കടം തസ്സാ, പാചിത്തി യദി ഖാദതി;
അജ്ഝോഹാരവസേനേവ, പാചിത്തിം പരിദീപയേ.
ദ്വേ ¶ തയോ ഭണ്ഡികേ സദ്ധിം, സങ്ഖാദിത്വാ സചേ പന;
അജ്ഝോഹരതി യാ തസ്സാ, ഏകം പാചിത്തിയം സിയാ.
ഭിന്ദിത്വാ തത്ഥ ഏകേകം, മിഞ്ജം ഖാദന്തിയാ പന;
മിഞ്ജാനം ഗണനായസ്സാ, പാചിത്തിഗണനാ സിയാ.
പലണ്ഡുകോ ഭഞ്ജനകോ, ഹരിതോ ചാപലോപി ച;
ലസുണാ പന ചത്താരോ, വട്ടന്തേവ സഭാവതോ.
പലണ്ഡുകോ പണ്ഡുവണ്ണോ, ഭഞ്ജനോ ലോഹിതോപി ച;
ഹരിതോ ഹരിതവണ്ണോ, ചാപലോ സേതകോപി ച.
ഏകാ മിഞ്ജാ പലണ്ഡുസ്സ, ഭഞ്ജനസ്സ ദുവേ സിയും;
തിസ്സോ ഹരിതകസ്സാപി, ചാപലോ ഹോത്യമിഞ്ജകോ.
സൂപമംസാദിസംപാകേ ¶ , സാളവുത്തരിഭങ്ഗകേ;
ന ദോസുമ്മത്തികാദീനം, സമുട്ഠാനേളകൂപമം.
പഠമം.
സമ്ബാധേ ഉപകച്ഛേസു, മുത്തസ്സ കരണേപി വാ;
ഏകലോമമ്പി പാചിത്തി, സംഹരാപേന്തിയാ സിയാ.
ബഹുകേപി തഥാ ലോമേ, സംഹരാപേന്തിയാ പന;
പയോഗഗണനായസ്സാ, ന ലോമഗണനായ ഹി.
ന ദോസോ സതി ആബാധേ, ലോമകേ സംഹരന്തിയാ;
സമുട്ഠാനാദയോ മഗ്ഗ- സംവിധാനസമാ മതാ.
ദുതിയം.
ഹോതി അന്തമസോ മുത്ത-കരണസ്സ തലഘാതനേ;
കേസരേനാപി രാഗേന, പാചിത്തി പദുമസ്സ വാ.
ഗണ്ഡം ¶ തത്ഥ വണം വാപി, ന ദോസോ പഹരന്തിയാ;
സമുട്ഠാനാദയോ തുല്യാ, പഠമന്തിമവത്ഥുനാ.
തതിയം.
യാ പനുപ്പലപത്തമ്പി, ബ്യഞ്ജനേ ഭിക്ഖുനത്തനോ;
കാമരാഗപരേതാ തു, പവേസേതി ന വട്ടതി.
ഇദം വത്ഥുവസേനേവ, വുത്തം തു ജതുമട്ഠകം;
ദണ്ഡമേലാളുകം വാപി, മുത്തസ്സ കരണേ പന.
സമ്ഫസ്സം സാദിയന്തിയാ, പവേസേതി സചേ പന;
പവേസാപേതി വാ തസ്മിം, തസ്സാ പാചിത്തിയം സിയാ.
ആബാധപച്ചയാ ദോസോ, നത്ഥി ഉമ്മത്തികായ വാ;
തലഘാതകതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ മതാ.
ചതുത്ഥം.
അങ്ഗുലീനം ¶ പന ദ്വിന്നം, അഗ്ഗപബ്ബദ്വയാധികം;
പാചിത്തിയം പവേസേത്വാ, ദകസുദ്ധിം കരോന്തിയാ.
ഏകിസ്സാങ്ഗുലിയാ തീണി, പബ്ബാനി പന ദീഘതോ;
പാചിത്തിയം ഭവേ സുദ്ധിം, പവേസേത്വാദിയന്തിയാ.
ചതുന്നം വാപി തിസ്സന്നം, ഏകപബ്ബമ്പി യാ പന;
വിത്ഥാരതോ പവേസേതി, തസ്സാ പാചിത്തിയം സിയാ.
ഇതി സബ്ബപ്പകാരേന, മഹാപച്ചരിയാ പന;
അഭിബ്യത്തതരം കത്വാ, അയമത്ഥോ വിഭാവിതോ.
ദോസോ ദ്വങ്ഗുലപബ്ബേ വാ, നത്ഥി ആബാധകാരണാ;
അധികമ്പി പവേസേത്വാ, ദകസുദ്ധിം കരോന്തിയാ.
തഥാ ¶ ഉമ്മത്തികാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, തലഘാതസമാ മതാ.
പഞ്ചമം.
ഭുഞ്ജതോ പന ഭിക്ഖുസ്സ, പാനീയം വാ വിധൂപനം;
ഗഹേത്വാ ഉപതിട്ഠേയ്യ, തസ്സാ പാചിത്തിയം സിയാ.
ഗഹിതാ ഉദകേനേവ, ഖീരതക്കാദയോ രസാ;
‘‘ബീജനീ’’തി ച യാ കാചി, വത്ഥകോണാദി വുച്ചതി.
ഹത്ഥപാസേ ഇധട്ഠാന-പച്ചയാപത്തി ദീപിതാ;
പഹാരപച്ചയാ വുത്തം, ഖന്ധകേ ദുക്കടം വിസും.
ഹത്ഥപാസം ജഹിത്വാ വാ, ഉപതിട്ഠന്തിയാ പന;
ഖാദതോ ഖാദനം വാപി, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ന ദോസോ ദേതി ദാപേതി, തഥാ ഉമ്മത്തികായ വാ;
ഇദം ഏളകലോമേന, സമുട്ഠാനം സമം മതം.
ഛട്ഠം.
വിഞ്ഞത്വാ ആമകം ധഞ്ഞം, ഭജ്ജിത്വാ യദി ഭിക്ഖുനീ;
കോട്ടേത്വാ ച പചിത്വാ ച, പാചിത്തി പരിഭുഞ്ജതി.
ന ¶ കേവലം തു ധഞ്ഞാനം, ഗഹണേയേവ ദുക്കടം;
ഹരണേപി ച ധഞ്ഞാനം, തഥാ സുക്ഖാപനേ പന.
ഭജ്ജനത്ഥായ ധഞ്ഞാനം, കപല്ലുദ്ധനസജ്ജനേ;
അഗ്ഗിസ്സ കരണേ ദബ്ബി-സജ്ജനേ ച, കപല്ലകേ.
ധഞ്ഞപക്ഖിപനേ തത്ഥ, ദബ്ബിയാ ഘട്ടകോട്ടനേ;
പപ്ഫോടനാദികേ സബ്ബ-പയോഗേ ദുക്കടം ഭവേ.
ഭോജനഞ്ചേവ ¶ വിഞ്ഞത്തി, പമാണം ഇദമേത്ഥ ഹി;
വിഞ്ഞത്വാ വാ സയം തസ്മാ, ഭജ്ജനാദീനി അഞ്ഞതോ.
വിഞ്ഞാപേത്വാ പനഞ്ഞായ, ഭജ്ജനാദീനി വാ സയം;
കാരാപേത്വാപി കത്വാ വാ, അജ്ഝോഹരതി യാ പന.
അജ്ഝോഹാരപയോഗേസു, തസ്സാ പാചിത്തിയോ സിയും;
മാതരം വാപി യാചിത്വാ, പാചിത്തി പരിഭുഞ്ജതി.
ഭജ്ജനാദീനി കത്വാ വാ, കാരാപേത്വാപി വാ പന;
അവിഞ്ഞത്തി സയം ലദ്ധം, ദുക്കടം പരിഭുഞ്ജതി.
വിഞ്ഞത്തിയാ പനഞ്ഞായ, ലദ്ധം തായ സയമ്പി വാ;
കാരാപേത്വാപി കത്വാ വാ, തഥാ അജ്ഝോഹരന്തിയാ.
സേദകമ്മാദിഅത്ഥായ, ധഞ്ഞവിഞ്ഞത്തിയാ പന;
ഠപേത്വാ സത്ത ധഞ്ഞാനി, സേസവിഞ്ഞത്തിയാപി ച.
അനാപത്തീതി ഞാതബ്ബം, തഥാ ഉമ്മത്തികായ ച;
ഞാതകാനമ്പി ധഞ്ഞം തു, ആമകം ന ച വട്ടതി.
വിനാ വിഞ്ഞത്തിയാ ലദ്ധം, നവകമ്മേസു വട്ടതി;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, അദ്ധാനസദിസാ മതാ.
സത്തമം.
ഉച്ചാരം വാപി പസ്സാവം, സങ്കാരം വാ വിഘാസകം;
ഛഡ്ഡേയ്യ വാ തിരോകുട്ടേ, ഛഡ്ഡാപേയ്യ പരേഹി വാ.
ഹോതി പാചിത്തിയം തസ്സാ, പാകാരേപി അയം നയോ;
ഛഡ്ഡേന്തിയാ പനേകേക-മനേകാപത്തി ദീപിതാ.
ഏതാനി ¶ പന വത്ഥൂനി, ചത്താരി സകലാനിപി;
ഏകേനേവ പയോഗേന, ഏകാ ഛഡ്ഡേന്തിയാ സിയാ.
ആണത്തിയമ്പി ¶ ഏസേവ, നയോ ഞേയ്യോ വിഭാവിനാ;
ഛഡ്ഡനേ ദന്തകട്ഠസ്സ, പാചിത്തി പരിദീപിതാ.
സബ്ബത്ഥ പന ഭിക്ഖുസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം;
അവലഞ്ജേപി വാ ഠാനേ, ഓലോകേത്വാപി വാ പന.
ഛഡ്ഡേന്തിയാ അനാപത്തി, തഥാ ഉമ്മത്തികായ വാ;
സഞ്ചരിത്തസമുട്ഠാനം, ക്രിയാക്രിയമിദം സിയാ.
അട്ഠമം.
ഖേത്തേ വാ നാളികേരാദി-ആരാമേ വാപി യാ പന;
രോപിമേ ഹരിതട്ഠാനേ, യത്ഥ കത്ഥചി ഭിക്ഖുനീ.
താനി ചത്താരി വത്ഥൂനി, സചേ ഛഡ്ഡേതി വാ സയം;
ഛഡ്ഡാപേതി തഥാ വുത്ത-നയോ ആപത്തിനിച്ഛയോ.
ഭുഞ്ജമാനാ നിസീദിത്വാ, ഖേത്തേ തു ഹരിതേ തഥാ;
ഉച്ഛുആദീനി ഖാദന്തീ, ഗച്ഛന്തീ പന തത്ഥ യാ.
ഛഡ്ഡേതി യദി ഉച്ഛിട്ഠം, ഉദകം ചലകാനി വാ;
ഹോതി പാചിത്തിയം തസ്സാ, ഭിക്ഖുനോ ഹോതി ദുക്കടം.
ഛഡ്ഡേന്തിയാ സിയാപത്തി, ഠാനേ അന്തമസോ ജലം;
പിവിത്വാ മത്ഥകച്ഛിന്നം, നാളികേരമ്പി താദിസേ.
കസിതേ തു പനട്ഠാനേ, ബീജനിക്ഖേപനേ കതേ;
ന ഉട്ഠേതങ്കുരം യാവ, സബ്ബേസം താവ ദുക്കടം.
ലായിതമ്പി മനുസ്സാനം, ഖേത്തം രക്ഖതി ചേ പുന;
രോഹനത്ഥായ തത്ഥസ്സാ, യഥാവത്ഥുകമേവ ഹി.
ന ദോസോ ഛഡ്ഡിതേ ഖേത്തേ, സബ്ബം ഛഡ്ഡേന്തിയാ പന;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, അട്ഠമേന സമാ മതാ.
നവമം.
നച്ചം ¶ ¶ വാ പന ഗീതം വാ, വാദിതം വാപി ഭിക്ഖുനീ;
ദസ്സനത്ഥായ ഗച്ഛേയ്യ, തസ്സാ പാചിത്തിയം സിയാ.
ദസ്സനത്ഥായ നച്ചസ്സ, ഗീതസ്സ സവനായ ച;
ഗച്ഛന്തിയാ സിയാ തസ്സാ, പദവാരേന ദുക്കടം.
സചേ ഏകപയോഗേന, ഓലോകേന്തീ ച പസ്സതി;
സുണാതി തേസം ഗീതമ്പി, ഏകാ പാചിത്തി ദീപിതാ.
അഞ്ഞസ്മിമ്പി ദിസാഭാഗേ, നച്ചം പസ്സതി ചേ പന;
സുണാതി അഞ്ഞതോ ഗീതം, വിസും പാചിത്തിയോ സിയും.
പയോഗഗണനായേത്ഥ, ആപത്തിഗണനാ സിയാ;
നച്ചിതും ഗായിതും നേവ, സയം ലഭതി ഭിക്ഖുനീ.
‘‘അഞ്ഞം നച്ചാതി വാദേഹി’’, ഇതി വത്തും ന വട്ടതി;
‘‘ഉപട്ഠാനം കരോമാ’’തി, വുത്തേ വാ സമ്പടിച്ഛിതും.
തസ്സാ പാചിത്തി സബ്ബത്ഥ, ഭിക്ഖുനോ ഹോതി ദുക്കടം;
‘‘ഉപട്ഠാനം കരോമാ’’തി, വുത്തേ ഭിക്ഖുനിയാ പന.
‘‘ഉപട്ഠാനം പസത്ഥ’’ന്തി, വത്തുമേവം തു വട്ടതി;
ആരാമേയേവ ഠത്വാ വാ, യാ പസ്സതി സുണാതി വാ.
അത്തനോ ച ഠിതോകാസം, ആഗന്ത്വാ ച പയോജിതം;
ഗന്ത്വാ പസ്സന്തിയാ വാപി, തഥാരൂപാ ഹി കാരണാ.
പസ്സന്തിയാ തഥാ മഗ്ഗം, നച്ചം പടിപഥേപി ച;
തഥാ ഉമ്മത്തികാദീന-മനാപത്താപദാസുപി.
ഇദമേളകലോമേന, സമുട്ഠാനം സമം മതം;
ലോകവജ്ജമിദം പാപ-ചിത്തഞ്ചേവ തിവേദനം.
ദസമം.
ലസുണവഗ്ഗോ പഠമോ.
യാധ ¶ രത്തന്ധകാരസ്മിം, അപ്പദീപേ പനേകികാ;
സന്തിട്ഠതി സചേ സദ്ധിം, പുരിസേന ച ഭിക്ഖുനീ.
തസ്സാ ¶ പാചിത്തിയം വുത്തം, സദ്ധിം വാ സല്ലപന്തിയാ;
ഹത്ഥപാസം സമാഗന്ത്വാ, രഹസ്സാദവസേന തു.
ഹത്ഥപാസം ജഹിത്വാ വാ, പുരിസസ്സ സചേ പന;
അജഹിത്വാപി വാ യക്ഖ-പേതാദീനമ്പി ഭിക്ഖുനീ.
സന്തിട്ഠതി ച യാ തസ്സാ, ദുക്കടം പരിദീപിതം;
അനാപത്തി സചേ കോചി, ദുതിയാ വിഞ്ഞു വിജ്ജതി.
തഥാ ഉമ്മത്തികാദീന-മഥഞ്ഞവിഹിതായ വാ;
ഥേയ്യസത്ഥസമുട്ഠാനം, ക്രിയം സഞ്ഞാവിമോക്ഖകം.
പഠമം.
ദുതിയേ തു ‘‘പടിച്ഛന്നേ, ഓകാസേ’’തി ഇദം പന;
അധികം ഇതരം സബ്ബം, പഠമേന സമം മതം.
ദുതിയം.
തതിയേപി ചതുത്ഥേപി, അപുബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി;
സമാനം പഠമേനേവ, സമുട്ഠാനാദിനാ സഹ.
തതിയചതുത്ഥാനി.
ഛദനന്തോ നിസീദിത്വാ, അനോവസ്സപ്പദേസകം;
അജ്ഝോകാസേ നിസീദിത്വാ, ഉപചാരമ്പി വാ സചേ.
അതിക്കമേതി യാ, ഹോതി, ദുക്കടം പഠമേ പദേ;
ദുതിയേ ച പദേ തസ്സാ, പാചിത്തി പരിയാപുതാ.
പല്ലങ്കസ്സ ¶ അനോകാസേ, ദുക്കടം സമുദീരിതം;
തഥാപുട്ഠേ അനാപുട്ഠ-സഞ്ഞായ വിചികിച്ഛതോ.
അസംഹാരിമേനാപത്തി, ഗിലാനായാപദാസു വാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ.
പഞ്ചമം.
ഏകാപത്തി ¶ നിസീദിത്വാ, ഹോതി ഗച്ഛന്തിയാ പന;
ഏകാവ അനിസീദിത്വാ, നിപജ്ജിത്വാ വജന്തിയാ.
നിസീദിത്വാ നിപജ്ജിത്വാ, ഹോന്തി ഗച്ഛന്തിയാ ദുവേ;
സേസം അനന്തരേനേവ, സമുട്ഠാനാദിനാ സമം.
ഛട്ഠം.
ഛട്ഠേന സത്തമം തുല്യം, അട്ഠമേ നത്ഥി കിഞ്ചിപി;
വത്തബ്ബം തിസമുട്ഠാനം, സചിത്തം ദുക്ഖവേദനം.
സത്തമട്ഠമാനി.
നിരയബ്രഹ്മചരിയേഹി, അത്താനം വാ പരമ്പി വാ;
അഭിസപേയ്യ പാചിത്തി, വാചതോ വാചതോ സിയാ
ഠപേത്വാ നിരയഞ്ചേവ, ബ്രഹ്മചരിയഞ്ച യാ പന;
‘‘സുനഖീ സൂകരീ കാകീ, കാണാ കുണീ’’തിആദിനാ.
അക്കോസതി ച വാചായ, വാചായാപത്തി ദുക്കടം;
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, സേസായ തികദുക്കടം.
പുരക്ഖത്വാ വദന്തീന-മത്ഥധമ്മാനുസാസനിം;
അനാപത്തട്ഠമേനേവ, സമുട്ഠാനാദയോ സമാ.
നവമം.
രോദന്തിയാ ¶ വധിത്വാ വാ, പാചിത്തി പരിദീപിതാ;
ദ്വീസു തേസു പനേകേകം, ദുക്കടം തു കരോന്തിയാ.
സേസമുത്താനമേവേത്ഥ, സമുട്ഠാനാദയോ പന;
ധുരനിക്ഖേപതുല്യാവ, ക്രിയാമത്തം വിസേസകം.
ദസമം.
അന്ധകാരവഗ്ഗോ ദുതിയോ.
ന്ഹായതി ¶ നഗ്ഗാ യാ പന ഹുത്വാ;
സബ്ബപയോഗേ ദുക്കടമസ്സാ;
തസ്സ ച വോസാനേ ജിനവുത്തം;
ഭിക്ഖുനി ദോസം സാ സമുപേതി.
അച്ഛിന്നചീവരാ നട്ഠ-ചീവരാ ആപദാസു വാ;
ന ദോസേളകലോമേന, സമുട്ഠാനാദയോ സമാ.
പഠമം.
ദുതിയേ പന വത്തബ്ബം, അപുബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, സഞ്ചരിത്തസമാ മതാ.
ദുതിയം.
ദുസ്സിബ്ബിതം വിസിബ്ബേത്വാ, സിബ്ബനത്ഥായ ചീവരം;
അനന്തരായ തം പച്ഛാ, യാ ന സിബ്ബേയ്യ ഭിക്ഖുനീ.
ഠപേത്വാ ചതുപഞ്ചാഹം, ‘‘ന സിബ്ബിസ്സാമ്യഹ’’ന്തി ഹി;
ധുരേ നിക്ഖിത്തമത്തേവ, തസ്സാ പാചിത്തിയം സിയാ.
പച്ഛാ ¶ സിബ്ബതി പാചിത്തി, നിക്ഖിപിത്വാ ധുരം സചേ;
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, സേസായ തികദുക്കടം.
വുത്തം ഉഭിന്നമഞ്ഞസ്മിം, പരിക്ഖാരേ തു ദുക്കടം;
അനാപത്തി ഗിലാനായ, അന്തരായേപി വാ സതി.
അതിക്കമേതി പഞ്ചാഹം, കരോന്തീ വാപി ചീവരം;
ധുരനിക്ഖേപനം നാമ, സമുട്ഠാനമിദം മതം.
തതിയം.
പഞ്ചാഹികം തു സങ്ഘാടി-ചാരം യാതിക്കമേയ്യ ഹി;
ഹോതി പാചിത്തിയാപത്തി, ഛട്ഠേ തസ്സാരുണുഗ്ഗമേ.
ഏകസ്മിം ചീവരേ ഏകാ, പഞ്ച പഞ്ചസു ദീപിതാ;
തിചീവരഞ്ച സംകച്ചി, ദകസാടീതി പഞ്ച തു.
തികപാചിത്തി ¶ പഞ്ചാഹാ-നതിക്കന്തേ ദ്വിദുക്കടം;
പഞ്ചമേ ദിവസേ പഞ്ച, ചീവരാനി നിസേവതി.
ഓതാപേതി ഗിലാനായ, അനാപത്തിപദാസുപി;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ.
ചതുത്ഥം.
ഗഹേത്വാ യാ അനാപുച്ഛാ, സങ്കമേതബ്ബചീവരം;
പരിഭുഞ്ജതി അഞ്ഞിസ്സാ, തസ്സാ പാചിത്തിയം സിയാ.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, സേസായ തികദുക്കടം;
അച്ഛിന്നചീവരാ നട്ഠ-ചീവരാ ആപദാസു വാ.
തഥാ ഉമ്മത്തികാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ;
കഥിനേന സമുട്ഠാനം, തുല്യമേതം ക്രിയാക്രിയം.
പഞ്ചമം.
യാ ¶ ഹി ഭിക്ഖുനി സങ്ഘസ്സ, ലഭിതബ്ബം തു ചീവരം;
നിവാരേതി സചേ തസ്സാ, പാചിത്തി പരിദീപയേ.
ഗണസ്സാപി ച ഏകിസ്സാ, ലാഭേ ആപത്തി ദുക്കടം;
തഥേവഞ്ഞം പരിക്ഖാരം, നിവാരേതി സചേ പന.
ആനിസംസം നിദസ്സേത്വാ, നിവാരേതി ന ദോസതാ;
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ മതാ.
ഛട്ഠം.
ചീവരാനം വിഭങ്ഗം യാ, പടിസേധേയ്യ ധമ്മികം;
ഹോതി പാചിത്തിയം തസ്സാ, ദുക്കടം പരിദീപിതം.
അധമ്മേ ധമ്മസഞ്ഞായ, ഉഭോ വേമതികായ വാ;
ആനിസംസം നിദസ്സേത്വാ, പടിസേധേന്തിയാ പന.
തഥാ ഉമ്മത്തികാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, അനന്തരസമാ മതാ.
സത്തമം.
നിവാസനൂപഗം ¶ വാപി, തഥാ പാരുപനൂപഗം;
കപ്പബിന്ദുകതം കിഞ്ചി, മുഞ്ചിത്വാ സഹധമ്മികേ.
പിതരോപി പനഞ്ഞസ്സ, ദദേയ്യ യദി ചീവരം;
യസ്സ കസ്സചി തസ്സാപി, പാചിത്തി പരിയാപുതാ.
ഗണനായ വസേനേത്ഥ, ചീവരാനം തു താ പന;
പാചിത്തിയോ ഗണേതബ്ബാ, ഭിക്ഖുനോ ദുക്കടം സിയാ.
താവകാലികമഞ്ഞേസ-മനാപത്തി ദദാതി ചേ;
സഞ്ചരിത്തസമാ വുത്താ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
അട്ഠമം.
ചീവരസ്സ ¶ വിഭങ്ഗം യാ, നിസേധേത്വാന ചീവരേ;
കാലം അതിക്കമേയ്യസ്സാ, ദുബ്ബലാസായ ദോസതാ.
അദുബ്ബലേ തു ചീവരേ, സുദുബ്ബലന്തി ചേതസാ;
ഉഭോസു കങ്ഖിതായ വാ, അവോച ദുക്കടം ജിനോ.
ആനിസംസം നിദസ്സേത്വാ, നിവാരേതി ന ദോസതാ;
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ മതാ.
നവമം.
ധമ്മികം കഥിനുദ്ധാരം, യാ നിവാരേയ്യ ഭിക്ഖുനീ;
തസ്സാ പാചിത്തിയാപത്തി, മുനിന്ദേന പകാസിതാ.
ആനിസംസോ മഹാ ഹോതി, യസ്സ അത്ഥാരമൂലകോ;
ഉദ്ധാരമൂലകോ അപ്പോ, ന ദാതബ്ബോ പനീദിസോ.
ആനിസംസോ മഹാ ഹോതി, യസ്സ ഉബ്ഭാരമൂലകോ;
അത്ഥാരമൂലകോ അപ്പോ, ദാതബ്ബോ ഏവരൂപകോ.
തഥാ സമാനിസംസോപി, സദ്ധാപാലനകാരണാ;
ആനിസംസം നിദസ്സേത്വാ, പടിസേധേതി വട്ടതി.
സേസം പന അസേസേന, സത്തമേന സമം മതം;
സമുട്ഠാനാദിനാ സദ്ധിം, അപുബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി.
ദസമം.
നഗ്ഗവഗ്ഗോ തതിയോ.
ഏകായ ¶ തു നിപന്നായ, അപരാ വാ നിപജ്ജതു;
നിപജ്ജേയ്യും സഹേവ ദ്വേ, ദ്വിന്നം പാചിത്തിയം സിയാ.
ആപത്തിബഹുകാ ¶ ഞേയ്യാ, പുനപ്പുനം നിപജ്ജനേ;
ഏകായ ച നിപന്നായ, സചേ ഏകാ നിസീദതി.
ഉഭോ വാപി നിസീദന്തി, സമം, ഉമ്മത്തികായ വാ;
അനാപത്തി സമുട്ഠാനം, ഏളകേന സമം മതം.
പഠമം.
പാവാരകടസാരാദിം, സന്ഥരിത്വാ പനേകകം;
സംഹാരിമേസു തേനേവ, പാരുപിത്വാ സചേ പന.
നിപജ്ജന്തി സഹേവ ദ്വേ, താസം പാചിത്തിയം സിയാ;
ഏകസ്മിം ദുക്കടം ദ്വിന്നം, വുത്തം തു ദ്വികദുക്കടം.
വവത്ഥാനം നിദസ്സേത്വാ, നിപജ്ജന്തി സചേ പന;
ന ദോസുമ്മത്തികാദീനം, സേസം തുല്യം പനാദിനാ.
ദുതിയം.
പുരതോ ച അനാപുച്ഛാ, യദി ചങ്കമനാദയോ;
കരേയ്യ പന പാചിത്തി, അഞ്ഞിസ്സാഫാസുകാരണാ.
നിവത്തനാനം ഗണനായ തസ്സാ;
പാചിത്തിയാനം ഗണനാ ച ഞേയ്യാ;
പയോഗതോയേവ ഭവന്തി ദോസാ;
നിപജ്ജനട്ഠാനനിസീദനാനം.
ഉദ്ദേസാദീസു പാചിത്തി, പദാനം ഗണനാവസാ;
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, സേസായ തികദുക്കടം.
ന ച അഫാസുകാമായ, ആപുച്ഛാ പുരതോ പന;
തസ്സാ ചങ്കമനാദീനി, അനാപത്തി കരോന്തിയാ.
അദിന്നാദാനതുല്യാവ ¶ , സമുട്ഠാനാദയോ നയാ;
ക്രിയാക്രിയമിദം പാപ- മാനസം ദുക്ഖവേദനം.
തതിയം.
സയം ¶ അനന്തരായാ യാ, ദുക്ഖിതം സഹജീവിനിം;
നുപട്ഠാപേയ്യ ചഞ്ഞായ, നുപട്ഠേയ്യ സയമ്പി വാ.
ധുരേ നിക്ഖിത്തമത്തേവ, തസ്സാ പാചിത്തിയം സിയാ;
അന്തേവാസിനിയാ വാപി, ദുക്കടം ഇതരായ വാ.
അനാപത്തി ഗിലാനായ, ഗവേസിത്വാലഭന്തിയാ;
ആപദുമ്മത്തികാദീനം, ധുരനിക്ഖേപനോദയം.
ചതുത്ഥം.
സകം പുഗ്ഗലികം ദത്വാ, സകവാടം ഉപസ്സയം;
സയം ഉപസ്സയാ തമ്ഹാ, നിക്കഡ്ഢതി സചേ പന.
ഏകേനേവ പയോഗേന, ദ്വാരാദീസു ബഹൂനിപി;
തം നിക്കഡ്ഢന്തിയാ തസ്സാ, ഏകം പാചിത്തിയം സിയാ.
പയോഗഗണനായേത്ഥ, പാചിത്തിഗണനാ മതാ;
ആണത്തിയമ്പി ഏസേവ, നയോ വുത്തോ മഹേസിനാ.
‘‘ഏത്തകാവ ഇമം ദ്വാരാ, നിക്കഡ്ഢാഹീ’’തി ഭാസതി;
ഏകായാണത്തിയാ ദ്വാര-ഗണനാപത്തിയോ സിയും.
ദുക്കടം അകവാടമ്ഹാ, സേസായ തികദുക്കടം;
ഉഭിന്നം പന സബ്ബത്ഥ, പരിക്ഖാരേസു ദുക്കടം.
സേസമേത്ഥ അസേസേന, സമുട്ഠാനാദിനാ സഹ;
സങ്ഘികാ ഹി വിഹാരസ്മാ, നിക്കഡ്ഢനസമം മതം.
പഞ്ചമം.
ഛട്ഠേ ¶ പനിധ വത്തബ്ബം, അപുബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി;
സിക്ഖാപദേനരിട്ഠസ്സ, സദിസോവ വിനിച്ഛയോ.
ഛട്ഠം.
സാസങ്കസമ്മതേ അന്തോ-രട്ഠേ ഭിക്ഖുനിയാ പന;
ചരന്തിയാ സിയാപത്തി, വിനാ സത്ഥേന ചാരികം.
ഗാമന്തരപവേസേ ¶ ച, അരഞ്ഞേ അദ്ധയോജനേ;
പാചിത്തിയനയോ ഞേയ്യോ, ഭിക്ഖുനാ വിനയഞ്ഞുനാ.
ന ദോസോ സഹ സത്ഥേന, ഖേമട്ഠാനാപദാസു വാ;
ഇദം ഏളകലോമേന, സമുട്ഠാനാദിനാ സമം.
സത്തമം.
അട്ഠമേ നവമേ വാപി, അനുത്താനം ന വിജ്ജതി;
സത്തമേന സമാനാനി, സമുട്ഠാനാദിനാ സഹ.
അട്ഠമനവമാനി.
പാചിത്തി ധുരനിക്ഖേപേ, ‘‘ന ഗമിസ്സാമ്യഹ’’ന്തി ച;
കത്വാ ച ധുരനിക്ഖേപം, പച്ഛാ ഗച്ഛന്തിയാ തഥാ.
യോജനാനി പവാരേത്വാ, പഞ്ച ഗന്തുമ്പി വട്ടതി;
ഛസു വത്തബ്ബമേവത്ഥി, കിന്നു നാമിധ തം സിയാ.
തീണി ഗന്ത്വാ ച തേനേവ, പച്ചാഗന്തും ന വട്ടതി;
അഞ്ഞേന പന മഗ്ഗേന, പച്ഛാഗച്ഛതി വട്ടതി.
അനാപത്തന്തരായസ്മിം, തസ്സാ ദസവിധേ സതി;
ആപദാസു ഗിലാനായ, അലാഭേ ദുതിയായ വാ.
രാജചോരമനുസ്സഗ്ഗി-തോയവാളസരീസപാ;
മനുസ്സജീവിതബ്രഹ്മ-ചരിയസ്സന്തരായികാ.
സമുട്ഠാനാദിനാ ¶ തുല്യം, പഠമന്തിമവത്ഥുനാ;
അയമേവ വിസേസോ ഹി, അക്രിയം ദുക്ഖവേദനം.
ദസമം.
തുവട്ടവഗ്ഗോ ചതുത്ഥോ.
രാജാഗാരം ചിത്താഗാരം, ആരാമം കീളുയ്യാനം വാ;
കീളാവാപിം നാനാകാരം, ദട്ഠും ഗച്ഛന്തിനം താനി.
നിദ്ദിട്ഠം ¶ മുനിനാ താസം, ദുക്കടം തു പദേ പദേ;
പദം അനുദ്ധരിത്വാവ, സചേ പസ്സന്തി പഞ്ചപി.
ഏകായേവ പനാപത്തി, പാചിത്തി പരിദീപിതാ;
ഗന്ത്വാ പസ്സന്തി ചേ തം തം, പാടേക്കാപത്തിയോ സിയും.
പയോഗബഹുതായാപി, പാചിത്തിബഹുതാ സിയാ;
ഭിക്ഖുസ്സ പന സബ്ബത്ഥ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അവസേസോ അനാപത്തി-കഥാമഗ്ഗവിനിച്ഛയോ;
നച്ചദസ്സനതുല്യോവ, സമുട്ഠാനാദിനാ സഹ.
പഠമം.
ആസന്ദിം വാ പല്ലങ്കം വാ, മാണനാതീതം വാളൂപേതം;
സേവന്തീനം യാസം താസം, പാചിത്താപത്തിം സത്ഥാഹ.
നിസീദനസ്സാപി നിപജ്ജനസ്സ;
പയോഗബാഹുല്ലവസേന ഹോതി;
ഇച്ചേവമച്ചന്തയസേന വുത്താ;
പാചിത്തിയാനം ഗണനാ പനേവം.
പാദേ ¶ ആസന്ദിയാ ഛേത്വാ, ഭിത്വാ പല്ലങ്കവാളകേ;
അനാപത്തി സമുട്ഠാന-മനന്തരസമം മതം.
ദുതിയം.
ഛന്നം അഞ്ഞതരം സുത്തം, യദി കന്തതി ഭിക്ഖുനീ;
യത്തകം അഞ്ഛിതം ഹത്ഥാ, തസ്മിം തക്കമ്ഹി വേഠിതേ.
ഏകാ പാചിത്തി നിദ്ദിട്ഠാ, സുത്തകന്തനതോ പന;
സബ്ബപുബ്ബപയോഗേസു, ദുക്കടം ഹത്ഥവാരതോ.
ന ദോസോ കന്തിതം സുത്തം, പുന കന്തന്തിയാ പന;
ഇദം ഏളകലോമേന, സമുട്ഠാനാദിനാ സമം.
തതിയം.
കോട്ടനം ¶ തണ്ഡുലാനം തു, ആദിം കത്വാന ദുക്കടം;
സബ്ബപുബ്ബപയോഗേസു, വേയ്യാവച്ചം കരോന്തിയാ.
ഭാജനാനി ഗണേത്വാവ, പാചിത്തി യാഗുആദിസു;
ഖജ്ജകാദീസു രൂപാനം, ഗണനായ ഹി ദീപയേ.
സചേ മാതാപിതൂനമ്പി, ആഗതാനം പനത്തനോ;
കിഞ്ചി കമ്മം അകാരേത്വാ, കിഞ്ചി കാതും ന വട്ടതി.
സങ്ഘസ്സ യാഗുപാനേ വാ, സങ്ഘഭത്തേപി വാ തഥാ;
ചേതിയസ്സ ച പൂജായ, വേയ്യാവച്ചകരസ്സ വാ.
അത്തനോ ച അനാപത്തി, തഥാ ഉമ്മത്തികായ വാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, തതിയേന സമാ മതാ.
ചതുത്ഥം.
പാചിത്തി ¶ ധുരനിക്ഖേപേ, യഥാ ചീവരസിബ്ബനേ;
തഥാ ഇധ പനേകാഹം, പരിഹാരോ ന ലബ്ഭതി.
സേസം വുത്തനയേനേവ, തത്ഥ ചീവരസിബ്ബനേ;
സമുട്ഠാനാദിനാ സദ്ധിം, വേദിതബ്ബം വിഭാവിനാ;
പഞ്ചമം.
കായേന കായബദ്ധേന, തഥാ നിസ്സഗ്ഗിയേന വാ;
ഗിഹീനം പന യം കിഞ്ചി, ദന്തപോനോദകം വിനാ.
അജ്ഝോഹരണിയം അഞ്ഞം, അഞ്ഞേസം തു ദദാതി യാ;
ഹോതി പാചിത്തിയം തസ്സാ, ഠപേത്വാ സഹധമ്മികേ.
ദന്തകട്ഠോദകേ വുത്തം, ദുക്കടം മുനിനാ ഇധ;
യാ ന ദേതി ച ദാപേതി, നിക്ഖമിത്വാപി ദേന്തിയാ.
ദേതി ബാഹിരലേപം വാ, ന ദോസുമ്മത്തികായ വാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, തതിയേന സമാ മതാ.
ഛട്ഠം.
അദത്വാ ¶ പരിഭുഞ്ജേയ്യ, യാ ചാവസഥചീവരം;
ദിവസേ തു ചതുത്ഥേ തം, ധോവിത്വാ പുന ചീവരം.
സാമണേരായ വാ അന്ത-മസോ ഉതുനിയാ സചേ;
തസ്സാ പാചിത്തിയം വുത്തം, തികപാചിത്തിയം സിയാ.
തസ്സാ നിസ്സജ്ജിതേ തസ്മിം, വുത്തം തു ദ്വികദുക്കടം;
ഉതുനീനം അഭാവേ തു, അഞ്ഞാസം പുന പരിയയേ.
അച്ഛിന്നചീവരാദീന-മനാപത്താപദാസുപി;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ.
സത്തമം.
അദത്വാ ¶ രക്ഖണത്ഥായ, വിഹാരം സകവാടകം;
ഹോതി പാചിത്തിയം തസ്സാ, ചാരികം പക്കമന്തിയാ.
അത്തനോ ഗാമതോ അഞ്ഞം, ഗാമം ഗച്ഛന്തിയാ പന;
പരിക്ഖിത്തവിഹാരസ്സ, പരിക്ഖേപമ്പി വാ തഥാ.
ഇതരസ്സുപചാരം വാ, പഠമേന പദേന തം;
ദുക്കടം സമതിക്കന്തേ, പാചിത്തി ദുതിയേന തു.
അകവാടബന്ധനസ്മിം, ദുക്കടം പരിദീപിതം;
അന്തരായേ അനാപത്തി, ജഗ്ഗികം അലഭന്തിയാ.
ആപദാസു ഗിലാനായ, തഥാ ഉമ്മത്തികായ വാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ.
അട്ഠമം.
ഹത്ഥിഅസ്സരഥാദീഹി, സംയുത്തം സിപ്പമേവ വാ;
പരൂപഘാതകം മന്താ-ഗദയോഗപ്പഭേദകം.
പരിയാപുണേയ്യ ചേ കിഞ്ചി, യസ്സ കസ്സചി സന്തികേ;
ഹോതി പാചിത്തിയം തസ്സാ, പദാദീനം വസേനിധ.
ലേഖേ പന അനാപത്തി, ധാരണായ ച ഗുത്തിയാ;
പരിത്തേസു ച സബ്ബേസു, തഥാ ഉമ്മത്തികായ വാ.
നവമം.
ദസമേ ¶ നത്ഥി വത്തബ്ബം, നവമേന സമം ഇദം;
സമുട്ഠാനാദയോ ദ്വിന്നം, പദസോധമ്മസാദിസാ.
ദസമം.
ചിത്താഗാരവഗ്ഗോ പഞ്ചമോ.
സഭിക്ഖുകം ¶ പനാരാമം, ജാനിത്വാ പവിസന്തിയാ;
അനാപുച്ഛാവ യം കിഞ്ചി, പാചിത്തി പരിയാപുതാ.
സചേ അന്തമസോ രുക്ഖ-മൂലസ്സപി ച ഭിക്ഖുനീ;
അനാപുച്ഛാ പരിക്ഖേപം, അതിക്കാമേതി യാ പന.
ഉപചാരോക്കമേ വാപി, അപരിക്ഖിത്തകസ്സ തു;
ദുക്കടം പഠമേ പാദേ, പാചിത്തി ദുതിയേ സിയാ.
അഭിക്ഖുകേ സഭിക്ഖൂതി, സഞ്ഞായ പനുഭോസുപി;
ജാതകങ്ഖായ വാ തസ്സാ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
പഠമം പവിസന്തീനം, താസം സീസാനുലോകികാ;
താ സന്നിപതിതാ യത്ഥ, താസം ഗച്ഛതി സന്തികം.
സന്തം ഭിക്ഖും പനാപുച്ഛാ, മഗ്ഗോ വാരാമമജ്ഝതോ;
തേന ഗച്ഛന്തിയാ വാപി, ആപദാസു വിസന്തിയാ.
തഥാ ഉമ്മത്തികാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ;
ധുരനിക്ഖേപതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
പഠമം.
അക്കോസേയ്യ ച യാ ഭിക്ഖും, പരിഭാസേയ്യ വാ പന;
തികപാചിത്തിയം തസ്സാ, സേസേ ച തികദുക്കടം.
പുരക്ഖത്വാ വദന്തീന-;
മത്ഥധമ്മാനുസാസനിം;
ന ദോസോമസവാദേന;
തുല്യോ സേസനയോ മതോ.
ദുതിയം.
യാ ¶ സങ്ഘം പരിഭാസേയ്യ, തസ്സാ പാചിത്തിയം സിയാ;
ഏകം സമ്ബഹുലാ വാപി, തഥേവ ഇതരായ വാ.
പരിഭാസന്തിയാ ¶ തസ്സാ, ദുക്കടം പരിദീപിതം;
സേസം അനന്തരേനേവ, സമുട്ഠാനാദിനാ സമം.
തതിയം.
നിമന്തിതാപി വാ സചേ, പവാരിതാപി വാ പന;
നിമന്തനപവാരണാ, ഉഭോപി വുത്തലക്ഖണാ.
പുരേഭത്തം തു യാഗുഞ്ച, ഠപേത്വാ കാലികത്തയം;
യാ ചജ്ഝോഹരണത്ഥായ, യം കിഞ്ചി പന ആമിസം.
പടിഗ്ഗണ്ഹാതി ചേ തസ്സാ, ഗഹണേ ദുക്കടം സിയാ;
അജ്ഝോഹാരവസേനേത്ഥ, പാചിത്തി പരിദീപിതാ.
കാലികാനി ച തീണേവ, ആഹാരത്ഥായ ഗണ്ഹതി;
ഗഹണേ ദുക്കടം വുത്തം, തഥാ അജ്ഝോഹരന്തിയാ.
നിമന്തിതാ യാ പന അപ്പവാരിതാ;
സചേപി യാഗും പിവതീധ വട്ടതി;
തഥാ കഥേത്വാ പുന സാമികസ്സ വാ;
സചേപി സാ ഭുഞ്ജതി അഞ്ഞഭോജനം.
കാലികാനി ച തീണേവ, പച്ചയേ സതി ഭുഞ്ജതി;
തഥാ ഉമ്മത്തികാദീനം, അനാപത്തി പകാസിതാ.
സമുട്ഠാനമിദം തുല്യം, അദ്ധാനേന ക്രിയാക്രിയം;
നിമന്തിതാ അനാപുച്ഛാ, സാമിം ഭുഞ്ജതി ചേ പന.
കപ്പിയം പന കാരേത്വാ, അകാരേത്വാപി വാ യദി;
പരിഭുഞ്ജതി യാ തസ്സാ, പാചിത്തി ക്രിയതോ സിയാ.
ചതുത്ഥം.
ഭിക്ഖുനീനം അവണ്ണം വാ, പാചിത്തി കുലസന്തികേ;
കുലസ്സാവണ്ണനം വാപി, ഭിക്ഖുനീനം വദന്തിയാ.
സന്തം ¶ ¶ ഭാസന്തിയാ ദോസം, ന ദോസുമ്മത്തികായ വാ;
ഓമസവാദതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
പഞ്ചമം.
അദ്ധയോജനതോ ഓരേ, ഭിക്ഖു ഓവാദദായകോ;
ന വസതി സചേ മഗ്ഗോ, അഖേമോ വാ സചേ സിയാ.
അയം അഭിക്ഖുകോ നാമ, ആവാസോ പന തത്ഥ ഹി;
ഉപഗച്ഛന്തിയാ വസ്സം, ആപത്തി അരുണുഗ്ഗമേ.
പക്കന്താ പക്ഖസങ്കന്താ, വിബ്ഭന്താ വാ മതാപി വാ;
വസ്സം ഉപഗതാ ഭിക്ഖൂ, അനാപത്താപദാസുപി.
സേസോ ഞേയ്യോ കഥാമഗ്ഗോ;
ഭിക്ഖുനോവാദകോ പന;
ഇദം ഏളകലോമേന;
സമുട്ഠാനാദിനാ സമം.
ഛട്ഠം.
യാ ഭിക്ഖുനുഭതോസങ്ഘേ, വസ്സംവുട്ഠാ തതോ പുന;
‘‘നാഹം പവാരേസ്സാമീ’’തി, സാ നിക്ഖിപതി ചേ ധുരം.
ധുരേ നിക്ഖിത്തമത്തസ്മിം, തസ്സാ പാചിത്തിയം സിയാ;
സതി വാ അന്തരായസ്മിം, ഗിലാനായാപദാസുപി.
പരിയേസിത്വാപി വാ ഭിക്ഖും, ന ദോസോ അലഭന്തിയാ;
ഇദം തു ധുരനിക്ഖേപ-സമുട്ഠാനമുദീരിതം.
സത്തമം.
‘‘ഓവാദാദീനമത്ഥായ, ന ഗച്ഛിസ്സാമ്യഹ’’ന്തി ഹി;
ധുരേ നിക്ഖിത്തമത്തസ്മിം, പാചിത്തി പരിദീപയേ.
സദിസം ¶ തു സമുട്ഠാനം, പഠമന്തിമവത്ഥുനാ;
അക്രിയം ലോകവജ്ജഞ്ച, കായികം ദുക്ഖവേദനം.
അട്ഠമം.
‘‘ന ¶ യാചിസ്സാമി ഓവാദം, ന പുച്ഛിസ്സാമുപോസഥം’’;
ഇച്ചേവം പന നിക്ഖിത്തേ, ധുരേ പാചിത്തിയം സിയാ.
സതി വാ അന്തരായസ്മിം, ഗിലാനായാപദാസു വാ;
ന ദോസോ പരിയേസിത്വാ, ദുതിയം അലഭന്തിയാ.
അട്ഠമേപി അനാപത്തി, ഏവമേവ പകാസിതാ;
ഇദം തു ധുരനിക്ഖേപ-സമുട്ഠാനമുദീരിതം.
നവമം.
പസാഖേ പന സഞ്ജാതം, ഗണ്ഡം രുചിതമേവ വാ;
അനാപുച്ഛാവ സങ്ഘം വാ, ഗണം ഏകേന ഏകികാ.
‘‘ഭിന്ദ ഫാലേഹി ധോവാ’’തി, സബ്ബാനേവാണാപേന്തിയാ;
കതേസു ദുക്കടാനിച്ഛ, തസ്സാ പാചിത്തിയോ ഛ ച.
‘‘യമേത്ഥ അത്ഥി കാതബ്ബം, തം സബ്ബം ത്വം കരോഹി’’തി;
ആണാപേതി സചേ ഏവം, സോ ച സബ്ബം കരോതി ചേ.
ഏകായ പന വാചായ, ദുക്കടാനി പനച്ഛ ച;
തസ്സാ പാചിത്തിയച്ഛക്കം, ദ്വാദസാപത്തിയോ സിയും.
ഭേദനാദീസു ഏകം സാ, ആണാപേതി സചേ പന;
സോ കരോതി ച സബ്ബാനി, ഏകം പാചിത്തിയം സിയാ.
ആപുച്ഛിത്വാപി വാ വിഞ്ഞും, ഗഹേത്വാ ദുതിയമ്പി വാ;
ഭേദനാദീനി സബ്ബാനി, കാരാപേതി സചേ പന.
തസ്സാ ¶ ഉമ്മത്തികാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, കഥിനേന സമാ മതാ.
ദസമം.
ആരാമവഗ്ഗോ ഛട്ഠോ.
ഗണംപരിയേസനാദിസ്മിം, ഗബ്ഭിനിം വുട്ഠപേന്തിയാ;
ഞത്തിയാ കമ്മവാചാഹി, ഉപജ്ഝായായ ദുക്കടം.
കമ്മവാചായ ¶ ഓസാനേ, പാചിത്തി പരിയാപുതാ;
തഥാ ഗബ്ഭിനിസഞ്ഞായ, ന ച ഗബ്ഭിനിയാ പന.
ഉഭോ സഞ്ജാതകങ്ഖായ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം;
തഥാചരിനിയാ തസ്സാ, ഗണസ്സാപി ച ദീപിതം.
ദ്വീസ്വഗബ്ഭിനിസഞ്ഞായ, ന ദോസുമ്മത്തികായ വാ;
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
പഠമം.
ദുതിയേ നത്ഥി വത്തബ്ബം, പഠമേന സമം മതം;
സമുട്ഠാനാദിനാ സദ്ധിം, നത്ഥി കാചി വിസേസതാ.
ദുതിയം.
ഛസ്വസിക്ഖിതസിക്ഖം തു, സിക്ഖമാനഞ്ഹി ഭിക്ഖുനീ;
ദ്വേ വസ്സാനി സിയാപത്തി, വുട്ഠാപേയ്യ സചേ പന.
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, ധമ്മകമ്മേ തു സത്ഥുനാ;
അധമ്മേ പന കമ്മസ്മിം, ദീപിതം തികദുക്കടം.
ഛസു സിക്ഖിതസിക്ഖം യാ, ദ്വേ വസ്സാനി അഖണ്ഡതോ;
വുട്ഠാപേതി അനാപത്തി, തഥാ ഉമ്മത്തികായ വാ.
ഇമാ ¶ ഹി ഛ ച സിക്ഖായോ, സട്ഠിവസ്സാപി ചേ പന;
പബ്ബജ്ജായ പദാതബ്ബാ, അദത്വാ ന ച കാരയേ.
തതിയം.
ചതുത്ഥേ നത്ഥി വത്തബ്ബം, ഇധ സങ്ഘേന സമ്മതം;
സിക്ഖമാനമനാപത്തി, ഹോതി തം വുട്ഠപേന്തിയാ.
അദിന്നാ പഠമം ഹോതി, സചേ വുട്ഠാനസമ്മുതി;
തത്ഥാപി ച പദാതബ്ബാ, ഉപസമ്പദമാളകേ.
തതിയഞ്ച ചതുത്ഥഞ്ച, സമുട്ഠാനാദിനാ പന;
പഠമേന സമം ഞേയ്യം, ചതുത്ഥം തു ക്രിയാക്രിയം.
ചതുത്ഥം.
ഊനദ്വാദസവസ്സം ¶ തു, കഞ്ചി ഗിഹിഗതം പന;
പരിപുണ്ണാതി സഞ്ഞായ, ന ദോസോ വുട്ഠപേന്തിയാ.
ഹോതി വാനുപസമ്പന്നാ, ഉപസമ്പാദിതാപി സാ;
അസേസേന ച സേസം തു, പഠമേന സമം മതം.
പഞ്ചമം.
ഛട്ഠം തു തതിയേ വുത്ത-നയേനേവ വിഭാവയേ;
സത്തമമ്പി തഥാ സബ്ബം, ചതുത്ഥേന സമം മതം.
ഛട്ഠസത്തമാനി.
യം തുവട്ടകവഗ്ഗസ്മിം, ദുക്ഖിതം സഹജീവിനിം;
വുത്തം തേന സമം ഞേയ്യം, അട്ഠമം ന വിസേസതാ.
അട്ഠമം.
ദ്വേ ¶ വസ്സാനി ച യാ കാചി, വുട്ഠാപിതപവത്തിനിം;
നാനുബന്ധേയ്യ ചേ തസ്സാ, പാചിത്തി പരിയാപുതാ.
‘‘ദ്വേ വസ്സാനി അഹം നാനു-ബന്ധിസ്സാമീ’’തി ചേ പന;
ധുരേ നിക്ഖിത്തമത്തസ്മിം, തസ്സാ പാചിത്തിയം സിയാ.
തഞ്ച ബാലമലജ്ജിം വാ, ഗിലാനായാപദാസു വാ;
നാനുബന്ധന്തിയാ തസ്സാ, ന ദോസുമ്മത്തികായ വാ.
സമുട്ഠാനാദയോ തുല്യാ, പഠമന്തിമവത്ഥുനാ;
ഇദം പനാക്രിയം വുത്തം, വേദനാ ദുക്ഖവേദനാ.
നവമം.
വുട്ഠാപേത്വാ തു യാ കാചി, ഭിക്ഖുനീ സഹജീവിനിം;
തം ഗഹേത്വാ ന ഗച്ഛേയ്യ, ന ചഞ്ഞം ആണാപേയ്യ ചേ.
ധുരേ നിക്ഖിത്തമത്തസ്മിം, തസ്സാ പാചിത്തിയം സിയാ;
സതി വാ അന്തരായസ്മിം, ദുതിയം അലഭന്തിയാ.
ആപദാസു ¶ ഗിലാനായ, തഥാ ഉമ്മത്തികായ വാ;
ന ദോസോ ധുരനിക്ഖേപ-സമുട്ഠാനമിദം പന.
ദസമം.
ഗബ്ഭിനിവഗ്ഗോ സത്തമോ.
കുമാരിഭൂതവഗ്ഗസ്സ, പഠമാദീനി തീണിപി;
ഗിഹിഗതേഹി തീഹേവ, സദിസാനീതി നിദ്ദിസേ.
യാ മഹൂപപദാ ദ്വേ തു, സിക്ഖമാനാ പനാദിതോ;
‘‘ഗതാ വീസതിവസ്സാ’’തി, വിഞ്ഞാതബ്ബാ വിഭാവിനാ.
സചേ ¶ ഗിഹിഗതാ ഹോന്തി, ന ച വാ പുരിസം ഗതാ;
‘‘സിക്ഖമാനാ’’തി വത്തബ്ബാ, താ ഹി സമ്മുതിആദിസു.
ന താ ‘‘കുമാരിഭൂതാ’’തി, തഥാ ‘‘ഗിഹിഗതാ’’തി വാ;
വത്തബ്ബാ പനുഭോപേതാ, ഏവം വത്തും ന വട്ടതി.
സമ്മുതിം ദസവസ്സായ, ദത്വാ ദ്വാദസവസ്സികാ;
കത്തബ്ബാ ഉപസമ്പന്നാ, സേസാസുപി അയം നയോ.
യാ അട്ഠാരസവസ്സാ തു, തതോ പട്ഠായ സാ പന;
വുത്താ ‘‘കുമാരിഭൂതാ’’തി, തഥാ ‘‘ഗിഹിഗതാ’’തിപി.
വുത്താ ‘‘കുമാരിഭൂതാ’’തി, സാമണേരീ ഹി യാ പന;
‘‘കുമാരിഭൂതാ’’ ഇച്ചേവ, വത്തബ്ബാ ന പനഞ്ഞഥാ.
ഏതാ തു പന തിസ്സോപി, സിക്ഖാസമ്മുതിദാനതോ;
‘‘സിക്ഖമാനാ’’തി വത്തുമ്പി, വട്ടതേവ ന സംസയോ.
തതിയം.
ഊനദ്വാദസവസ്സാവ, വുട്ഠാപേതി സചേ പരം;
ഹുത്വാ സയമുപജ്ഝായാ, സിക്ഖമാനം തു ഭിക്ഖുനീ.
പുബ്ബേ വുത്തനയേനേവ, ദുക്കടാനമനന്തരം;
കമ്മവാചാനമോസാനേ, തസ്സാ പാചിത്തി ദീപിതാ.
ചതുത്ഥം.
പഞ്ചമേ ¶ നത്ഥി വത്തബ്ബം, ചതുത്ഥം പഞ്ചമമ്പി ച;
ഉഭയം തിസമുട്ഠാനം, പഞ്ചമം തു ക്രിയാക്രിയം.
പഞ്ചമം.
സങ്ഘേനുപപരിക്ഖിത്വാ, ‘‘അലം താവാ’’തി വാരിതാ;
ഉപസമ്പാദിതേനേത്ഥ, പച്ഛാ ഖീയതി ദോസതാ.
ഉജ്ഝായതി ¶ സചേ ഛന്ദ-ദോസാദീഹി കരോന്തിയാ;
ന ദോസോ തിസമുട്ഠാനം, സചിത്തം ദുക്ഖവേദനം.
ഛട്ഠം.
ലദ്ധേ ച ചീവരേ പച്ഛാ, അസന്തേ അന്തരായികേ;
‘‘വുട്ഠാപേസ്സാമി നാഹ’’ന്തി, ധുരനിക്ഖേപനേ പന.
ഹോതി പാചിത്തിയം തസ്സാ, ഗിലാനായാപദാസുപി;
ന ദോസോ പരിയേസിത്വാ, പരിസം അലഭന്തിയാ.
ഇദഞ്ഹി ധുരനിക്ഖേപ-സമുട്ഠാനം സചിത്തകം;
അക്രിയം ലോകവജ്ജഞ്ച, ഹോതിദം ദുക്ഖവേദനം.
സത്തമം.
അട്ഠമം സത്തമേനേവ, സദിസം പന സബ്ബഥാ;
നവമേപി ച വത്തബ്ബം, നത്ഥി ഉത്താനമേവിദം.
നത്ഥാജാനന്തിയാ ദോസോ, തഥാ ഉമ്മത്തികായ വാ;
അദിന്നാദാനതുല്യാവ, സമുട്ഠാനാദയോ നയാ.
അട്ഠമനവമാനി.
മാതരാ പിതരാ വാഥ, നാനുഞ്ഞാതം തു സാമിനാ;
തസ്സാ പാചിത്തിയാപത്തി, തം വുട്ഠാപേന്തിയാ സിയാ.
ഉപസമ്പദകാലസ്മിം, തഥാ പബ്ബാജനക്ഖണേ;
ദ്വിക്ഖത്തും പുച്ഛിതബ്ബം തു, ഭിക്ഖുനീഹി, ന ഭിക്ഖുനാ.
അനാപത്തി ¶ ന ജാനാതി, മാതുആദീനമത്ഥിതം;
ഇദം ചതുസമുട്ഠാനം, വാചതോ കായവാചതോ.
വാചാമാനസതോ ¶ ചേവ, കായവാചാദിതോപി ച;
ക്രിയാക്രിയമചിത്തഞ്ച, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
ദസമം.
യാ പാരിവാസികേനേത്ഥ, ഛന്ദദാനേന ഭിക്ഖുനീ;
വുട്ഠാപേതി സചേ സിക്ഖ-മാനം പാചിത്തിയം സിയാ.
അവുട്ഠിതായനാപത്തി, പരിസായാവിഹായ വാ;
ഛന്ദം തു തിസമുട്ഠാനം, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
ഏകാദസമം.
ദ്വാദസേ തേരസേ വാപി, വത്തബ്ബം നത്ഥി കിഞ്ചിപി;
സമുട്ഠാനാദയോ സബ്ബേ, അനന്തരസമാ മതാ.
ദ്വാദസമതേരസമാനി.
കുമാരീഭൂതവഗ്ഗോ അട്ഠമോ.
സമണീ അഗിലാനാ യാ, ധാരേയ്യ ഛത്തുപാഹനം;
തസ്സാ പാചിത്തിയാപത്തി, ഹോതീതി പരിയാപുതാ.
സചേ ഏകപയോഗേന, മഗ്ഗസ്സ ഗമനേ പന;
ദിവസമ്പി ച ധാരേതി, ഏകം പാചിത്തിയം സിയാ.
കദ്ദമാദീനി പസ്സിത്വാ, ഓമുഞ്ചിത്വാ ഉപാഹനാ;
ഛത്തമേവ ച ധാരേന്തീ, യദി ഗച്ഛതി ദുക്കടം.
സചേ ഉപാഹനാരുള്ഹാ, ദിസ്വാ ഗച്ഛാദികം പന;
തം ഛത്തമപനാമേത്വാ, ദുക്കടം ഹോതി ഗച്ഛതി.
ഛത്തമ്പി അപനാമേത്വാ, ഓമുഞ്ചിത്വാ ഉപാഹനാ;
പുന ധാരേന്തിയാ തസ്സാ, ഹോതി പാചിത്തിയം പന.
പയോഗഗണനായേവ ¶ ¶ , പാചിത്തിഗണനാ സിയാ;
തികപാചിത്തിയം വുത്തം, തഥേവ ദ്വികദുക്കടം.
ആരാമേ ഉപചാരേ വാ, ദോസോ നത്ഥാപദാസുപി;
ഇദം ഏളകലോമേന, സമുട്ഠാനാദിനാ സമം.
പഠമം.
ഹോതി ഭിക്ഖുനിയാ യാനാ, ഓരോഹിത്വാ പുനപ്പുനം;
അഭിരൂഹന്തിയാപത്തി, പയോഗഗണനാവസാ.
ആപദാസു അനാപത്തി, തഥാ ഉമ്മത്തികായ വാ;
സേസം അനന്തരേനേവ, സമുട്ഠാനാദിനാ സമം.
ദുതിയം.
യാ ച ധാരേയ്യ സങ്ഘാണിം, യം കിഞ്ചിപി കടൂപിയം;
തസ്സാ പാചിത്തിയാപത്തി, ഹോതീതി പരിയാപുതാ.
ധാരേന്തിയാ പനേത്ഥാപി, ഓമുഞ്ചിത്വാ പുനപ്പുനം;
പയോഗഗണനായേവ, തസ്സാ പാചിത്തിയോ സിയും.
ആബാധപച്ചയാ യാ തു, ധാരേതി കടിസുത്തകം;
തഥാ ഉമ്മത്തികാദീന-മനാപത്തി പകാസിതാ.
സേസം തു പഠമേനേവ, സദിസന്തി പകാസിതം;
ഇധ ചാകുസലം ചിത്തം, ലോകവജ്ജം വിസേസതാ.
തതിയം.
ധാരേതി പന യം കിഞ്ചി, സചേ സീസൂപഗാദിസു;
തസ്സാ തസ്സ ച വത്ഥുസ്സ, ഗണനാപത്തിയോ സിയും.
ആബാധപച്ചയാ ¶ ദോസോ, കിഞ്ചി ധാരേന്തിയാ ന ച;
സേസം അനന്തരേനേവ, സദിസം പരിദീപിതം.
ചതുത്ഥം.
യേന ¶ കേനചി ഗന്ധേന, സവണ്ണാവണ്ണകേന ച;
ന്ഹാസന്തിയാ പനാപത്തി, ന്ഹാനോസാനേ പകാസിതാ.
ഗന്ധയോജനതോ സബ്ബ-പയോഗേ ദുക്കടം സിയാ;
ആബാധപച്ചയാ ദോസോ, നത്ഥി ഉമ്മത്തികായ വാ.
സേസം തു തതിയേനേവ, സദിസം സബ്ബഥാ മതം;
ഛട്ഠമ്പി തതിയേനേവ, സദിസന്തി പകാസിതം.
പഞ്ചമഛട്ഠാനി.
ഉബ്ബട്ടാപേയ്യ ചഞ്ഞായ, സമ്ബാഹാപേയ്യ വാ തഥാ;
ഹോതി ഭിക്ഖുനിയാപത്തി, സചേ ഭിക്ഖുനിയാ പന.
ഏത്ഥ ഹത്ഥമമോചേത്വാ, ഏകാ ഉബ്ബട്ടനേ സിയാ;
മോചേത്വാ പന മോചേത്വാ, പയോഗഗണനാ സിയാ.
സമ്ബാഹനേപി ഏസേവ, നയോ ഞേയ്യോ വിഭാവിനാ;
ആപദാസു ഗിലാനായ, അനാപത്തി പകാസിതാ.
സേസം തു തതിയേനേവ, സമുട്ഠാനാദിനാ സമം;
സത്തമേന സമാനാവ, അട്ഠമാദീനി തീണിപി.
സത്തമട്ഠമനവമദസമാനി.
യാ അന്തോഉപചാരസ്മിം, ഭിക്ഖുസ്സ പുരതോ പന;
അനാപുച്ഛാ നിസീദേയ്യ, ഛമായപി ന വട്ടതി.
തികപാചിത്തിയം ¶ വുത്തം, പുച്ഛിതേ ദുക്കടദ്വയം;
ആപദാസു ഗിലാനായ, ന ദോസുമ്മത്തികായ വാ.
ഇദം പന സമുട്ഠാനം, കഥിനേന സമം മതം;
ക്രിയാക്രിയമചിത്തഞ്ച, തിചിത്തഞ്ച തിവേദനം.
ഏകാദസമം.
അനോകാസകതം ഭിക്ഖും, പഞ്ഹം പുച്ഛേയ്യ ദോസതാ;
വിനയേ ച കതോകാസം, സുത്തം പുച്ഛന്തിയാപി ച.
കാരേത്വാ ¶ പന ഓകാസം, അനോദിസ്സാപി പുച്ഛതി;
ന ദോസോ പദസോധമ്മ-സമുട്ഠാനമിദം പന.
ദ്വാദസമം.
സംകച്ചികം വിനാ ഗാമം, പദസാ പവിസന്തിയാ;
പരിക്ഖിത്തസ്സ ഗാമസ്സ, പരിക്ഖേപോക്കമേ പന.
ദുക്കടം പഠമേ പാദേ, പാചിത്തി ദുതിയേ സിയാ;
ഉപചാരോക്കമേപേത്ഥ, ഏസേവ ച നയോ മതോ.
യസ്സാ സംകച്ചികം നട്ഠം, അച്ഛിന്നം വാപി കേനചി;
അനാപത്തി സിയാ തസ്സാ, ഗിലാനായാപദാസുപി.
ഇദമേളകലോമേന, സമുട്ഠാനാദിനാ സമം;
സേസം വുത്തനയേനേവ, വിഞ്ഞാതബ്ബം വിഭാവിനാ.
തേരസമം.
ഛത്തുപാഹനവഗ്ഗോ നവമോ.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ പാചിത്തിയകഥാ നിട്ഠിതാ.
പാടിദേസനീയകഥാ
അഗിലാനാ ¶ സചേ സപ്പിം, ലദ്ധം വിഞ്ഞത്തിയാ സയം;
‘‘ഭുഞ്ജിസ്സാമീ’’തി ഗഹണേ, ദുക്കടം പരിദീപിതം.
അജ്ഝോഹാരവസേനേവ, പാടിദേസനിയം സിയാ;
തിപാടിദേസനീയം തു, ഗിലാനായ ദ്വിദുക്കടം.
ഗിലാനാ വിഞ്ഞാപേത്വാന, പച്ഛാ സേവന്തിയാപി ച;
ഗിലാനായാവസേസം വാ, വിഞ്ഞത്തം ഞാതകാദിതോ.
അഞ്ഞസ്സത്ഥായ ¶ വാ അത്ത-ധനേനുമ്മത്തികായ വാ;
അനാപത്തി സമുട്ഠാനം, അദ്ധാനസദിസം മതം.
പഠമം.
അയമേവ ച സേസേസു, ദുതിയാദീസു നിച്ഛയോ;
സമുട്ഠാനാദിനാ സദ്ധിം, നത്ഥി കാചി വിസേസതാ.
അനാഗതേസു സബ്ബേസു, സപ്പിആദീസു പാളിയം;
ഭുഞ്ജന്തിയാ തു വിഞ്ഞത്വാ, അട്ഠസുപി ച ദുക്കടം.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ
പാടിദേസനീയകഥാ നിട്ഠിതാ.
സേഖിയാ പന യേ ധമ്മാ, ഉദ്ദിട്ഠാ പഞ്ചസത്തതി;
തേസം മഹാവിഭങ്ഗേ തു, വുത്തോ അത്ഥവിനിച്ഛയോ.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ
സിക്ഖാകരണീയകഥാ നിട്ഠിതാ.
ഉഭതോപാതിമോക്ഖാനം ¶ ;
സവിഭങ്ഗാനമേവ യോ;
അത്ഥോ അട്ഠകഥാസാരോ;
സോ ച വുത്തോ വിസേസതോ.
തഞ്ച സബ്ബം സമാദായ, വിനയസ്സ വിനിച്ഛയോ;
ഭിക്ഖൂനം ഭിക്ഖുനീനഞ്ച, ഹിതത്ഥായ കതോ മയാ.
ഇമം പടിഭാനജന്തു നോ ജന്തുനോ;
സുണന്തി വിനയേ ഹി തേ യേ ഹിതേ;
ജനസ്സ സുമതായനേ തായനേ;
ഭവന്തി പകതഞ്ഞുനോ തഞ്ഞുനോ.
ബഹുസാരനയേ വിനയേ പരമേ;
അഭിപത്ഥയതാ ഹി വിസാരദതം;
പരമാ പന ബുദ്ധിമതാ മഹതീ;
കരണീയതമാ യതിനാദരതാ.
അവഗച്ഛതി യോ പന ഭിക്ഖു ഇമം;
വിനയസ്സ വിനിച്ഛയമത്ഥയുതം;
അമരം അജരം അരജം അരുജം;
അധിഗച്ഛതി സന്തിപദം പന സോ.
ഇതി വിനയവിനിച്ഛയേ
ഭിക്ഖുനീവിഭങ്ഗകഥാ നിട്ഠിതാ.
ഖന്ധകകഥാ
മഹാവഗ്ഗോ
മഹാഖന്ധകകഥാ
പബ്ബജ്ജാകഥാ
സീലക്ഖന്ധാദിയുത്തേന ¶ ¶ , സുഭക്ഖന്ധേന ദേസിതേ;
ഖന്ധകേപി പവക്ഖാമി, സമാസേന വിനിച്ഛയം.
മാതരാ അനനുഞ്ഞാതം, പിതരാ വാപി ഭിക്ഖുനോ;
ഭണ്ഡുകമ്മമപുച്ഛിത്വാ, പബ്ബാജേന്തസ്സ ദുക്കടം.
ഉദ്ദേസപരിപുച്ഛായ, സയം ചേ ബ്യാവടോ സിയാ;
ദഹരോ ആണാപേതബ്ബോ, പബ്ബാജേത്വാനയാതി ച.
ഉപജ്ഝായമഥുദ്ദിസ്സ, അവുത്തോ ദഹരോ പന;
പബ്ബാജേതി സചേ തം സോ, സയമേവാപി വട്ടതി.
സാമണേരോപി വത്തബ്ബോ, ദഹരോ നത്ഥി തത്ഥ ചേ;
‘‘ഖണ്ഡസീമമിമം നേത്വാ, പബ്ബാജേത്വാനയാ’’തി ച.
സരണാനി പനേതസ്സ, ദാതബ്ബാനേവ അത്തനാ;
ഏവമ്പി ഭിക്ഖുനായേവ, ഹോതി പബ്ബാജിതോ നരോ.
പുരിസം ഭിക്ഖുതോ അഞ്ഞോ, പബ്ബാജേതി ന വട്ടതി;
ഇത്ഥിം ഭിക്ഖുനിതോ അഞ്ഞോ, പബ്ബാജേതി ന വട്ടതി.
സാമണേരോപി വാ ദാതും, സാമണേരീപി വാ തഥാ;
ആണത്തിയാ ഉഭിന്നമ്പി, കാസായാനി ലഭന്തി തേ.
സയമേവ ച യം കിഞ്ചി, പബ്ബാജേന്തേന ഭിക്ഖുനാ;
കേസാപനയനം കത്വാ, പഠമം ഉദകേ പുന.
ന്ഹാപേതബ്ബോ ¶ ¶ സിയാ സുട്ഠു, ഘംസിത്വാ ഗോമയാദിനാ;
സരീരേ പീളകാ വാപി, കച്ഛു വാ തസ്സ ഹോന്തി ചേ.
മാതാ യഥാ നിയംപുത്തം, ന ജിഗുച്ഛതി സബ്ബസോ;
ന്ഹാപേതബ്ബോവ യതിനാ, തഥേവ അജിഗുച്ഛതാ.
കസ്മാ? പനേത്തകേനാപി, ഉപകാരേന സാസനേ;
സോ സദാ ബലവസ്നേഹോ, ഹോതുപജ്ഝായകാദിസു.
വിനോദേത്വാ പനുപ്പന്നം, ഉക്കണ്ഠം കുലപുത്തകാ;
സിക്ഖായോ പരിപൂരേത്വാ, നിബ്ബാനം പാപുണന്തി ഹി.
ഗന്ധചുണ്ണേന വാ പച്ഛാ, ചുണ്ണേനപി ഹലിദ്ദിയാ;
സരീരം തസ്സ സീസഞ്ച, ഉബ്ബട്ടേത്വാ പുനപ്പുനം.
ഗിഹിഗന്ധം വിനോദേത്വാ, കാസായാനി പനേകതോ;
ദ്വത്തിക്ഖത്തും സകിം വാപി, ദാതബ്ബാനിസ്സ ഭിക്ഖുനാ.
അഥ ഹത്ഥേപി വാ തസ്സ, അദത്വാ സയമേവ തം;
അച്ഛാദേതി ഉപജ്ഝായോ, വട്ടതാചരിയോപി വാ.
നിവാസേതി അനാണത്തോ, സോ പാരുപതി വാ സയം;
അപനേത്വാ തതോ സബ്ബം, പുന ദാതബ്ബമേവ തം.
ഭിക്ഖുനാ തു സഹത്ഥേന, തഥാ ആണത്തിയാപി വാ;
ദിന്നം വട്ടതി കാസാവം, നാദിന്നം പന വട്ടതി.
തസ്സേവ സന്തകം വാപി, കാ കഥാ അത്തസന്തകേ;
വന്ദാപേത്വാ തത്ഥ ഭിക്ഖൂ, കാരാപേത്വാന ഉക്കുടിം.
അഞ്ജലിം പഗ്ഗഹാപേത്വാ, ദാതബ്ബം സരണത്തയം;
പടിപാടിവസേനേവ, ന ച ഉപ്പടിപാടിയാ.
സചേ ഏകപദം വാപി, ദേതി ഏകക്ഖരമ്പി വാ;
പടിപാടിം വിരജ്ഝിത്വാ, ഗഹിതം ചേ ന വട്ടതി.
തിക്ഖത്തും യദി വാ ദേതി, ബുദ്ധം സരണമേവ വാ;
തഥാ സേസേസു ചേവമ്പി, ന ദിന്നാനേവ ഹോന്തി ഹി.
കത്വാനുനാസികന്താനി ¶ , ഏകാബദ്ധാനി വാ പന;
വിച്ഛിന്ദിത്വാഥ മ-ന്താനി, ദാതബ്ബാനി വിജാനതാ.
ഉപസമ്പദകമ്മം ¶ തു, ഏകതോസുദ്ധിയാ സിയാ;
ന ഹോതി പന പബ്ബജ്ജാ, ഉഭതോസുദ്ധിയാ വിനാ.
തസ്മാ ആചരിയേനാപി, തഥാന്തേവാസികേനപി;
ബു-ദ്ധ-കാരാദയോ വണ്ണാ, ഠാനകരണസമ്പദം.
അഹാപേന്തേന വത്തബ്ബാ, പബ്ബജ്ജാഗുണമിച്ഛതാ;
ഏകവണ്ണവിനാസേന, പബ്ബജ്ജാ ഹി ന രൂഹതി.
യദി സിദ്ധാപി പബ്ബജ്ജാ, സരണാഗമനതോവ ഹി;
ദാതബ്ബാ ദസ സീലാനി, പൂരണത്ഥായ ഭിക്ഖുനാ.
പബ്ബജ്ജാകഥാ.
ഉപജ്ഝായമഥാചരിയം, നിസ്സായ വസതാ പന;
കത്തബ്ബാനേവ വത്താനി, പിയസീലേന ഭിക്ഖുനാ.
ആസനം പഞ്ഞപേതബ്ബം, ദന്തകട്ഠം മുഖോദകം;
ദാതബ്ബം തസ്സ കാലേന, സചേ യാഗു ഭവിസ്സതി.
യാഗു തസ്സുപനേതബ്ബാ, സങ്ഘതോ കുലതോപി വാ;
പത്തേ വത്തഞ്ച കാതബ്ബം, വത്തം ഗാമപ്പവേസനേ.
ചീവരേ യാനി വത്താനി, വുത്താനി ഹി മഹേസിനാ;
സേനാസനേ തഥാ പാദ-പീഠകഥലികാദിസു.
ഏവമാദീനി വത്താനി, സബ്ബാനി പന രോഗതോ;
വുട്ഠാനാഗമനന്താനി, സത്തതിംസസതം സിയും.
വത്തഭേദേന സബ്ബത്ഥ, ദുക്കടം തു പകാസിതം;
അനാദരവസേനേവ, അകരോന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ.
ഉപജ്ഝായാചരിയവത്തകഥാ.
ഉപജ്ഝായസ്സ ¶ വത്താനി, തഥാ സദ്ധിവിഹാരികേ;
സതം തേരസ ഹോന്തേവ, തഥാന്തേവാസികേപി ച.
സദ്ധിവിഹാരികന്തേവാസികവത്തകഥാ.
പക്കന്തേ വാപി വിബ്ഭന്തേ, പക്ഖസങ്കന്തകേ മതേ;
ആണത്തിയാ ഉപജ്ഝായാ, പസ്സമ്ഭതി ച നിസ്സയോ.
ഹോതി ആചരിയമ്ഹാപി, ഛധാ നിസ്സയഭേദനം;
പക്കന്തേ ¶ വാപി വിബ്ഭന്തേ, പക്ഖസങ്കന്തകേ മതേ.
ആണത്തിയം ഉഭിന്നമ്പി, ധുരനിക്ഖേപനേപി ച;
ഏകേകസ്സ ഉഭിന്നം വാ, നാലയേ സതി ഭിജ്ജതി.
ഉപജ്ഝായസമോധാന-ഗതസ്സാപി ച ഭിജ്ജതി;
ദസ്സനം സവനഞ്ചാതി, സമോധാനം ദ്വിധാ മതം.
അദ്ധികസ്സ ഗിലാനസ്സ, ഗിലാനുപട്ഠകസ്സ ച;
യാചിതസ്സ ന ദോസോവ, വസിതും നിസ്സയം വിനാ.
ജാനതാ അത്തനോ ചേവ, വനേ ഫാസുവിഹാരതം;
സഭാഗേ ദായകേസന്തേ, വസിതുമ്പി ച വട്ടതി.
നിസ്സയപടിപ്പസ്സമ്ഭനകഥാ.
കുട്ഠിം ഗണ്ഡിം കിലാസിഞ്ച, സോസിഞ്ച അപമാരികം;
തഥാ രാജഭടം ചോരം, ലിഖിതം കാരഭേദകം.
കസാഹതം നരഞ്ചേവ, പുരിസം ലക്ഖണാഹതം;
ഇണായികഞ്ച ദാസഞ്ച, പബ്ബാജേന്തസ്സ ദുക്കടം.
ഹത്ഥച്ഛിന്നമളച്ഛിന്നം, പാദച്ഛിന്നഞ്ച പുഗ്ഗലം;
കണ്ണനാസങ്ഗുലിച്ഛിന്നം, കണ്ഡരച്ഛിന്നമേവ ച.
കാണം കുണിഞ്ച ഖുജ്ജഞ്ച, വാമനം ഫണഹത്ഥകം;
ഖഞ്ജം പക്ഖഹതഞ്ചേവ, സീപദിം പാപരോഗിനം.
ജരായ ¶ ദുബ്ബലം അന്ധം, ബധിരഞ്ചേവ മമ്മനം;
പീഠസപ്പിം തഥാ മൂഗം, പബ്ബാജേന്തസ്സ ദുക്കടം.
അതിദീഘോതിരസ്സോ വാ, അതികാലോപി വാ തഥാ;
അച്ചോദാതോപി വാ മട്ഠ-തമ്ബലോഹനിദസ്സനോ.
അതിഥൂലോ അതികിസ്സോ, മഹാസീസോപി വാ തഥാ;
അതിഖുദ്ദകസീസേന, സഹിതേന യുത്തോപി വാ.
കുടകുടകസീസോ ¶ വാ, തഥാ സിഖരസീസകോ;
വേളുനാളിസമാനേന, സീസേന ച യുതോ നരോ.
കപ്പസീസോപി പബ്ഭാര-സീസോ വാ വണസീസകോ;
തഥാ കണ്ണികകേസോ വാ, ഥൂലകേസോപി വാ തഥാ.
പൂതിനില്ലോമസീസോ വാ, ജാതിപണ്ഡരകേസകോ;
ജാതിയാ തമ്ബകേസോ വാ, തഥേവാവട്ടസീസകോ.
സീസലോമേകബദ്ധേഹി, ഭമുകേഹി യുതോപി വാ;
സമ്ബദ്ധഭമുകോ വാപി, നില്ലോമഭമുകോപി വാ.
മഹന്തഖുദ്ദനേത്തോ വാ, തഥാ വിസമലോചനോ;
കേകരോ വാപി ഗമ്ഭീര-നേത്തോ വിസമചക്കലോ.
ജതുമൂസികകണ്ണോ വാ, ഹത്ഥികണ്ണോപി വാ പന;
ഛിദ്ദമത്തകകണ്ണോ വാ, തഥേവാവിദ്ധകണ്ണകോ.
തഥാ ടങ്കിതകണ്ണോ വാ, പൂതികണ്ണോപി വാ പന;
യോനകാദിപ്പഭേദോപി, നായം പരിസദൂസകോ.
അതിപിങ്ഗലനേത്തോ വാ, തഥാ നിപ്പഖുമക്ഖി വാ;
അസ്സുപഗ്ഘരനേത്തോ വാ, പക്കപുപ്ഫിതലോചനോ.
തഥേവ ച മഹാനാസോ, അതിഖുദ്ദകനാസികോ;
തഥാ ചിപിടനാസോ വാ, നരോ കുടിലനാസികോ.
നിച്ചവിസ്സവനാസോ ¶ വാ, യോ വാ പന മഹാമുഖോ;
വങ്കഭിന്നമുഖോ വാപി, മഹാഓട്ഠോപി വാ പന.
തഥാ തനുകഓട്ഠോ വാ, വിപുലുത്തരഓട്ഠകോ;
ഓട്ഠഛിന്നോപി ഉപ്പക്ക-മുഖോ ഏളമുഖോപി വാ.
സങ്ഖതുണ്ഡോപി ദുഗ്ഗന്ധ-മുഖോ വാ പന പുഗ്ഗലോ;
മഹാദന്തോപി അച്ചന്തം, തഥാ അസുരദന്തകോ.
ഹേട്ഠാ ഉപരിതോ വാപി, ബഹിനിക്ഖന്തദന്തകോ;
അദന്തോ പൂതിദന്തോ വാ, അതിഖുദ്ദകദന്തകോ.
യസ്സ ദന്തന്തരേ ദന്തോ, കാളകദന്തസന്നിഭോ;
സുഖുമോവ ഠിതോ, തം ചേ, പബ്ബാജേതുമ്പി വട്ടതി.
യോ ¶ മഹാഹനുകോ പോസോ;
ദീഘേന ഹനുനാ യുതോ;
ചിപിടഹനുകോ വാപി;
രസ്സേന ഹനുനാ യുതോ.
നിമ്മസ്സുദാഠികോ വാപി, അതിദീഘഗലോപി വാ;
അതിരസ്സഗലോപി വാ, ഭിന്നഗണ്ഠിഗലോപി വാ.
തഥാ ഭട്ഠംസകൂടോ വാ, ഭിന്നപിട്ഠിഉരോപി വാ;
സുദീഘരസ്സഹത്ഥോ വാ, കച്ഛുകണ്ഡുസമായുതോ.
മഹാനിസദമംസോ വാ, ഉദ്ധനഗ്ഗുപമായുതോ;
വാതണ്ഡികോ മഹാഊരു, സങ്ഘട്ടനകജാണുകോ.
ഭിന്നജാണു മഹാജാണു, ദീഘജങ്ഘോ വിജങ്ഘകോ;
വികടോ വാപി പണ്ഹോ വാ, തഥാ ഉബ്ബദ്ധപിണ്ഡികോ.
യട്ഠിജങ്ഘോ മഹാജങ്ഘോ, മഹാപാദോപി യോ നരോ;
തഥാ പിട്ഠികപാദോ വാ, മഹാപണ്ഹിപി വാ പന.
വങ്കപാദോ ¶ നരോ യോ വാ, ഗണ്ഠികങ്ഗുലികോപി വാ;
യോ പനന്ധനഖോ വാപി, കാളപൂതിനഖോപി ച.
ഇച്ചേവമാദികം കഞ്ചി, നരം പരിസദൂസകം;
പബ്ബാജേന്തസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
പരിസദൂസകകഥാ.
‘‘സാമണേരജ്ജ മാ ഖാദ, മാ ഭുഞ്ജ ച പിവാ’’തി ച;
നിവാരേന്തസ്സ ആഹാരം, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
‘‘നിവാരേസ്സാമി ആഹാര’’-മിതി വാ പത്തചീവരം;
അന്തോ നിക്ഖിപതോ സബ്ബ-പയോഗേസുപി ദുക്കടം.
ദുബ്ബചസാമണേരസ്സ, അനാചാരസ്സ കേവലം;
ദണ്ഡകമ്മം ഹവേ കത്വാ, ഹിതകാമേന ഭിക്ഖുനാ.
യാഗും വാ പന ഭത്തം വാ, ദസ്സേത്വാ കിര ഭാസിതും;
‘‘ആഹടേ ദണ്ഡകമ്മേ ത്വം, ലച്ഛസീദ’’ന്തി വട്ടതി.
അപരാധാനുരൂപേന ¶ , ദണ്ഡകമ്മം തു കാരയേ;
വാലികാസലിലാദീന-മാഹരാപനമേവ തം.
സീസേ വാ നിക്ഖിപാപേതും, പാസാണാദീനി കാനിചി;
നിപജ്ജാപേതുമുണ്ഹേ വാ, പാസാണേ ഭൂമിയാപി വാ.
ഉദകം വാ പവേസേതും, ന ച വട്ടതി ഭിക്ഖുനോ;
ഇധാവരണമത്തം തു, ദണ്ഡകമ്മം പകാസിതം.
നിവാരണകഥാ.
പക്ഖോപക്കമികാസിത്താ, ചതുത്ഥോ പനുസൂയകോ;
നപുംസകേന പഞ്ചേതേ, പണ്ഡകാ പരിദീപിതാ.
തേസു ആസിത്തുസൂയാനം, പബ്ബജ്ജാ ന നിവാരിതാ;
ഇതരേസം തു തിണ്ണമ്പി, പണ്ഡകാനം നിവാരിതാ.
വാരിതാ ¶ യസ്സ പബ്ബജ്ജാ, നാസേതബ്ബോതി സോ മതോ;
തിവിധേ പന തേ ഞത്വാ, പബ്ബാജേന്തസ്സ ദുക്കടം.
പണ്ഡകകഥാ.
ലിങ്ഗത്ഥേനോ ച സംവാസ-ത്ഥേനോ തദുഭയസ്സ ച;
ഥേയ്യസംവാസകോ നാമ, തിവിധോപി പവുച്ചതി.
സയമേവ ച യോ തത്ഥ, പബ്ബജിത്വാ ന ഗണ്ഹതി;
ഭിക്ഖുവസ്സാനി വാ നേവ, യഥാവുഡ്ഢമ്പി വന്ദനം.
ലിങ്ഗത്ഥേനോ അയം ലിങ്ഗ-മത്തസ്സ ഥേനതോ സിയാ;
യോ ച പബ്ബജിതോ ഹുത്വാ, ഭിക്ഖുവസ്സാനി ഗണ്ഹതി.
സംവാസം സാദിയന്തോവ, സംവാസത്ഥേനകോ മതോ;
ഉഭയത്ഥേനകോ വുത്ത-നയോയേവ, യഥാഹ ച.
‘‘രാജദുബ്ഭിക്ഖകന്താര-രോഗവേരിഭയേഹി വാ;
ചീവരാഹരണത്ഥം വാ, ലിങ്ഗമാദിയതീധ യോ.
സംവാസം നാധിവാസേതി, യാവ സോ സുദ്ധമാനസോ;
ഥേയ്യസംവാസകോ നാമ, താവ ഏസ ന വുച്ചതി’’.
ഥേയ്യസംവാസകകഥാ.
‘‘തിത്ഥിയോഹം ¶ ഭവിസ്സ’’ന്തി, ഉപസമ്പന്നഭിക്ഖു ചേ;
സലിങ്ഗേനേവ യോ യാതി, തിത്ഥിയാനമുപസ്സയം.
ഗച്ഛതോ പദവാരേന, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം;
ഹോതി തിത്ഥിയപക്കന്തോ, ലിങ്ഗേ തേസം തു നിസ്സിതേ.
‘‘തിത്ഥിയോഹം ഭവിസ്സ’’ന്തി, കുസചീരാദികം പന;
സയമേവ നിവാസേതി, സോപി പക്കന്തകോ സിയാ.
നഗ്ഗോ ¶ ആജീവകാദീനം, ഗന്ത്വാ തേസം ഉപസ്സയം;
ലുഞ്ചാപേതി സചേ കേസേ, വത്താനാദിയതീധ വാ.
മോരപിഞ്ഛാദികം തേസം, ലിങ്ഗം ഗണ്ഹാതി വാ സചേ;
സാരതോ ചേവ വാ തേസം, പബ്ബജ്ജം ലദ്ധിമേവ വാ.
ഹോതി തിത്ഥിയപക്കന്തോ, ന പനേസ വിമുച്ചതി;
നഗ്ഗസ്സ ഗച്ഛതോ വുത്തം, പദവാരേന ദുക്കടം.
വുത്തോ അനുപസമ്പന്ന-വസേന ഥേയ്യവാസകോ;
തഥാ തിത്ഥിയപക്കന്തോ, ഉപസമ്പന്നഭിക്ഖുനാ.
തിത്ഥിയപക്കന്തകഥാ.
നാഗോ വാപി സുപണ്ണോ വാ, യക്ഖോ സക്കോപി വാ ഇധ;
തിരച്ഛാനഗതോ വുത്തോ, പബ്ബാജേതും ന വട്ടതി.
തിരച്ഛാനകഥാ.
പഞ്ചാനന്തരികേ പോസേ, പബ്ബാജേന്തസ്സ ദുക്കടം;
ഉഭതോബ്യഞ്ജനഞ്ചേവ, തഥാ ഭിക്ഖുനിദൂസകം.
ഏകതോഉപസമ്പന്നം, ഭിക്ഖുനീനം തു സന്തികേ;
ദൂസേത്വാ പന സോ നേവ, ഭിക്ഖുനീദൂസകോ സിയാ.
സചേ അനുപസമ്പന്ന-ദൂസകോ ഉപസമ്പദം;
ലഭതേവ ച പബ്ബജ്ജം, സാ ച നേവ പരാജിതാ.
ഏകാദസഅഭബ്ബപുഗ്ഗലകഥാ.
നൂപസമ്പാദനീയോവ ¶ , അനുപജ്ഝായകോ നരോ;
കരോതോ ദുക്കടം ഹോതി, ന കുപ്പതി സചേ കതം.
കുപ്പതീതി ¶ വദന്തേകേ, ന ഗഹേതബ്ബമേവ തം;
സേസേസുപി അയം ഞേയ്യോ, നയോ സബ്ബത്ഥ വിഞ്ഞുനാ.
ഉപസമ്പദകമ്മസ്സ, അഭബ്ബാ പഞ്ചവീസതി;
അജാനിത്വാ കതോ ചാപി, ഓസാരോ നാസനാരഹോ.
ഹത്ഥച്ഛിന്നാദിബാത്തിംസ, കുട്ഠിആദി ച തേരസ;
അപത്തോ തേസമോസാരോ, കതോ ചേ പന രൂഹതി.
ഏകൂപജ്ഝായകോ ഹോതി;
ഹോന്തി ആചരിയാ തയോ;
ഉപസമ്പദാപേക്ഖാ ച;
ഹോന്തി ദ്വേ വാ തയോപി വാ.
തീഹി ആചരിയേഹേവ, ഏകതോ അനുസാവനം;
ഓസാരേത്വാ കതം കമ്മം, ന ച കുപ്പതി കപ്പതി.
ഏകൂപജ്ഝായകോ ഹോതി;
ആചരിയോപി തഥേകതോ;
ഉപസമ്പദാപേക്ഖാ ച;
ഹോന്തി ദ്വേ വാ തയോപി വാ.
അനുപുബ്ബേന സാവേത്വാ, തേസം നാമം തു തേന ച;
ഏകതോ അനുസാവേത്വാ, കതമ്പി ച ന കുപ്പതി.
നാനുപജ്ഝായകേനാപി, നാനാചരിയകേന ച;
അഞ്ഞമഞ്ഞാനുസാവേത്വാ, കതം കമ്മഞ്ച വട്ടതി.
സുമനോ തിസ്സഥേരസ്സ, അനുസാവേതി സിസ്സകം;
തിസ്സോ സുമനഥേരസ്സ, അനുസാവേതി സിസ്സകം.
നാനുപജ്ഝായകേനേവ, ഏകാചരിയകേനിധ;
ഉപസമ്പദാ പടിക്ഖിത്താ, ബുദ്ധേനാദിച്ചബന്ധുനാ.
മഹാഖന്ധകകഥാ.
ഉപോസഥക്ഖന്ധകകഥാ
ബദ്ധാബദ്ധവസേനേവ ¶ ¶ , സീമാ നാമ ദ്വിധാ മതാ;
നിമിത്തേന നിമിത്തം തു, ഘടേത്വാ പന സമ്മതാ.
അയം സീമാവിപത്തീഹി, ഏകാദസഹി വജ്ജിതാ;
ബദ്ധാ നാമ സിയാ സീമാ, സാ തിസമ്പത്തിസംയുതാ.
ഖണ്ഡസമാനസംവാസാ-വിപ്പവാസാദിഭേദതോ;
ഇതി ബദ്ധാ തിധാ വുത്താ, അബദ്ധാപി തിധാ മതാ.
ഗാമതോ ഉദകുക്ഖേപാ, സത്തബ്ഭന്തരതോപി ച;
തത്ഥ ഗാമപരിച്ഛേദോ, ‘‘ഗാമസീമാ’’തി വുച്ചതി.
ജാതസ്സരേ സമുദ്ദേ വാ, നദിയാ വാ സമന്തതോ;
മജ്ഝിമസ്സുദകുക്ഖേപോ, ഉദകുക്ഖേപസഞ്ഞിതോ.
അഗാമകേ അരഞ്ഞേ തു, സത്തേവബ്ഭന്തരാ പന;
സമന്തതോ അയം സീമാ, സത്തബ്ഭന്തരനാമികാ.
ഏകം അബ്ഭന്തരം വുത്തം, അട്ഠവീസതിഹത്ഥകം;
ഗുളുക്ഖേപനയേനേവ, ഉദകുക്ഖേപകാ മതാ.
ഇമാ ദ്വേ പന സീമായോ, വഡ്ഢന്തി പരിസാവസാ;
അബ്ഭന്തരൂദകുക്ഖേപാ, ഠിതോകാസാ പരം സിയും.
ഠിതോ അന്തോപരിച്ഛേദേ, ഹത്ഥപാസം വിഹായ വാ;
തത്തകം അനതിക്കമ്മ, പരിച്ഛേദമ്പി വാ പരം.
ഠിതോ കമ്മം വികോപേതി, ഇതി അട്ഠകഥാനയോ;
തസ്മാ സോ ഹത്ഥപാസേ വാ, കാതബ്ബോ ബഹി വാ പന.
ബദ്ധസീമായ സണ്ഠാനം, നിമിത്തം ദിസകിത്തനം;
ഞത്വാ പമാണം സോധേത്വാ, സീമം ബന്ധേയ്യ പണ്ഡിതോ.
തികോണം ¶ ചതുരസ്സഞ്ച, വട്ടഞ്ച പണവൂപമം;
വിതാനം ധനുകാകാരം, മുദിങ്ഗസകടൂപമം.
പബ്ബതം ¶ വനം പാസാണം, രുക്ഖം മഗ്ഗഞ്ച വമ്മികം;
ഉദകഞ്ച നദിഞ്ചാതി, നിമിത്താനട്ഠ ദീപയേ.
തേസു തീണി നിമിത്താനി, ആദിം കത്വാ സമന്തതോ;
നിമിത്താനം സതേനാപി, ബന്ധിതും പന വട്ടതി.
തിയോജനപരാ സീമാ, ഉക്കട്ഠാതി പകാസിതാ;
ഏകവീസതി ഭിക്ഖൂനം, ഗണ്ഹന്തീ ഹേട്ഠിമാ മതാ.
ഉക്കട്ഠായപി ഉക്കട്ഠാ, ഹേട്ഠിമായപി ഹേട്ഠിമാ;
ഏതാ ദ്വേപി അസീമാതി, വുത്താ ആദിച്ചബന്ധുനാ.
നിമിത്തം പന കിത്തേത്വാ, സബ്ബമേവ സമന്തതോ;
പച്ഛാ ഞത്തിദുതിയേന, സീമം ബന്ധിതുമരഹതി.
ബന്ധിത്വാനന്തരം പച്ഛാ, ചീവരാവിപ്പവാസകം;
സമ്മന്നിത്വാന ബദ്ധാ സാ-വിപ്പവാസാതി വുച്ചതി.
നദീസരസമുദ്ദേസു, സീമം ബന്ധതി ചേ പന;
ന വോത്ഥരതി തേനേവ, അസീമാതി ജിനോബ്രവി.
സീമാകഥാ.
ദിനകാരകകത്തബ്ബാ-കാരാനഞ്ച വസാ പന;
നവേവുപോസഥാ വുത്താ, ബുദ്ധേനാദിച്ചബന്ധുനാ.
ചാതുദ്ദസോ പന്നരസോ, സാമഗ്ഗീ ച ഉപോസഥോ;
ദിവസേനേവ നിദ്ദിട്ഠാ, തയോപേതേ ഉപോസഥാ.
സങ്ഘേ ഉപോസഥോ ചേവ, ഗണേ പുഗ്ഗലുപോസഥോ;
കാരകാനം വസേനേവ, തയോ വുത്താ ഉപോസഥാ.
സുത്തുദ്ദേസാഭിധാനോ ¶ ച, പാരിസുദ്ധിഉപോസഥോ;
അധിട്ഠാനന്തി നിദ്ദിട്ഠാ, തയോ കമ്മേനുപോസഥാ.
സങ്ഘസ്സ പാതിമോക്ഖോ ച, പാരിസുദ്ധി ഗണസ്സ ച;
അധിട്ഠാനമഥേകസ്സ, നിദ്ദിട്ഠം പന സത്ഥുനാ.
പാതിമോക്ഖസ്സ ഉദ്ദേസാ, പഞ്ച വുത്താ മഹേസിനാ;
നിദാനം ഉദ്ദിസിത്വാന, സാവേതബ്ബം തു സേസകം.
അയമേവ ¶ നയോ ഞേയ്യോ, സേസേസുപി ച വിഞ്ഞുനാ;
ചത്താരോ ഭിക്ഖുനീനഞ്ച, ഉദ്ദേസാ നവിമേ പന.
പാതിമോക്ഖസ്സ ഉദ്ദേസോ, കാതബ്ബോവ ഉപോസഥേ;
അന്തരായം വിനാ ചേവ, അനുദ്ദേസോ നിവാരിതോ.
ഥേരോ ച ഇസ്സരോ തസ്സ;
‘‘ഥേരാധേയ്യ’’ന്തി പാഠതോ;
അവത്തന്തേന അജ്ഝിട്ഠോ;
യസ്സ സോ പന വത്തതി.
ഉദ്ദിസന്തേ സമപ്പാ വാ, ആഗച്ഛന്തി സചേ പന;
ഉദ്ദിട്ഠം തം സുഉദ്ദിട്ഠം, സാവേതബ്ബം തു സേസകം.
ഉദ്ദിട്ഠമത്തേ ഭിക്ഖൂനം, പരിസായുട്ഠിതായ വാ;
പാരിസുദ്ധി തു കത്തബ്ബാ, മൂലേ തേസം, സചേ ബഹൂ.
സമ്മജ്ജിതും പദീപേതും, പഞ്ഞാപേതും ദകാസനേ;
വിനിദ്ദിട്ഠസ്സ ഥേരേന, അകരോന്തസ്സ ദുക്കടം.
കത്വാ സമ്മജ്ജനം ദീപം, ഠപേത്വാ ഉദകാസനം;
ഗണഞത്തിം ഠപേത്വാവ, കത്തബ്ബോ തീഹുപോസഥോ.
പുബ്ബകിച്ചം സമാപേത്വാ, അധിട്ഠേയ്യ പനേകകോ;
നോ ചേ അധിട്ഠഹേയ്യസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
അധമ്മേന ¶ ച വഗ്ഗേന, സമഗ്ഗേന അധമ്മതോ;
തഥാ ധമ്മേന വഗ്ഗേന, സമഗ്ഗേന ച ധമ്മതോ.
ഉപോസഥസ്സ ഏതാനി, കമ്മാനീതി ജിനോബ്രവി;
ചതൂസ്വപി പനേതേസു, ചതുത്ഥം ധമ്മികം മതം.
അധമ്മേനിധ വഗ്ഗോ ഹി, കതമോ ചേത്ഥുപോസഥോ?
വസന്തി ഏകസീമായം, ചത്താരോ യത്ഥ ഭിക്ഖുനോ.
ഏകസ്സ പാരിസുദ്ധിം തേ, ആനയിത്വാ തയോ ജനാ;
കരോന്തി പാരിസുദ്ധിം ചേ, അധമ്മോ വഗ്ഗുപോസഥോ.
അധമ്മേന സമഗ്ഗോ ഹി, ചത്താരോ ഭിക്ഖുനേകതോ;
കരോന്തി പാരിസുദ്ധിം ചേ, സമഗ്ഗോ ഹോത്യധമ്മികോ.
ധമ്മേന ¶ പന വഗ്ഗോ ഹി, കതമോ സോ ഉപോസഥോ;
വസന്തി ഏകസീമായം, ചത്താരോ യത്ഥ ഭിക്ഖുനോ.
ഏകസ്സ പാരിസുദ്ധിം തേ, ആനയിത്വാ തയോ ജനാ;
പാതിമോക്ഖുദ്ദിസന്തേ ചേ, വഗ്ഗോ ധമ്മേനുപോസഥോ.
ധമ്മതോ ഹി സമഗ്ഗോ സോ;
ചത്താരോ ഭിക്ഖുനേകതോ;
പാതിമോക്ഖുദ്ദിസന്തീധ;
സമഗ്ഗോ ധമ്മതോ മതോ.
വഗ്ഗേ സമഗ്ഗേ വഗ്ഗോതി, സഞ്ഞിനോ വിമതിസ്സ വാ;
ഉപോസഥം കരോന്തസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
ഭേദാധിപ്പായതോ തസ്സ, ഹോതി ഥുല്ലച്ചയം പന;
വഗ്ഗേ സമഗ്ഗേനാപത്തി, സമഗ്ഗോതി ച സഞ്ഞിനോ.
ഉക്ഖിത്തേന ഗഹട്ഠേന, സേസേഹി സഹധമ്മിഹി;
ചുതനിക്ഖിത്തസിക്ഖേഹി, ഏകാദസഹി വാ സഹ.
ഉപോസഥോ ന കാതബ്ബോ, സഭാഗാപത്തികേന വാ;
ഛന്ദേന പാരിവുത്ഥേന, കരോതോ ഹോതി ദുക്കടം.
അദേസേത്വാ ¶ പനാപത്തിം, നാവികത്വാന വേമതിം;
ഉപോസഥോ ന കാതബ്ബോ, ദിനേ വാ അനുപോസഥേ.
ഉപോസഥേ പനാവാസാ, സഭിക്ഖുമ്ഹാ ച ഭിക്ഖുനാ;
ആവാസോ വാ അനാവാസോ, ന ഗന്തബ്ബോ കുദാചനം.
യസ്മിം ഉപോസഥേ കിച്ചം;
ആവാസേ പന വത്തതി;
സോ ചേ സഭിക്ഖുകോ നാമ;
ആവാസോതി പകാസിതോ.
ഉപോസഥോ കിമത്ഥായ, കിമത്ഥായ പവാരണാ;
ഉപോസഥോ സമഗ്ഗത്ഥോ, വിസുദ്ധത്ഥാ പവാരണാ.
കോപേതും ധമ്മികം കമ്മം, പടിക്കോസേയ്യ ദുക്കടം;
ഛന്ദം വാ കായസാമഗ്ഗിം, അദേന്തസ്സപി ദുക്കടം.
ഹോതി ¶ പഞ്ചവിധോ സങ്ഘോ, ചതുവഗ്ഗാദിഭേദതോ;
സോ ച കത്തബ്ബകമ്മസ്സ, വസേന പരിദീപിതോ.
പവാരണം തഥാബ്ഭാനം, കമ്മഞ്ച ഉപസമ്പദം;
ഠപേത്വാ ചതുവഗ്ഗേന, അകത്തബ്ബം ന വിജ്ജതി.
പഞ്ചവഗ്ഗേന അബ്ഭാനം, മജ്ഝദേസൂപസമ്പദം;
ദസവഗ്ഗേന അബ്ഭാനം, വിനാ സബ്ബം തു വട്ടതി.
കമ്മം വീസതിവഗ്ഗേന, ന കത്തബ്ബം ന കിഞ്ചിപി;
ഊനേ ദോസോതി ഞാപേതും, നാധികേ അതിരേകതാ.
ചത്താരോ പകതത്താവ, കമ്മപ്പത്താതി ദീപിതാ;
ചതുവഗ്ഗേന കത്തബ്ബേ, സേസേസു ച അയം നയോ.
ചതുവഗ്ഗാദികത്തബ്ബം, കത്വാസംവാസപുഗ്ഗലം;
ഗണപൂരം കരോന്തസ്സ, കതം കുപ്പതി ദുക്കടം.
പരിവാസാദികമ്മേപി ¶ , തത്രട്ഠം ഗണപൂരകം;
കത്വാ പന കരോന്താനം, തഥാ, സേസം തു വട്ടതി.
ഉപോസഥക്ഖന്ധകകഥാ.
വസ്സൂപനായികക്ഖന്ധകകഥാ
പുരിമാ പച്ഛിമാ ചാതി, ദുവേ വസ്സൂപനായികാ;
ആലയോ വാ വചീഭേദോ, കത്തബ്ബോ ഉപഗച്ഛതാ.
വസ്സൂപഗമനം വാപി, ജാനം അനുപഗച്ഛതോ;
തേമാസമവസിത്വാ വാ, ചരന്തസ്സപി ദുക്കടം.
രുക്ഖസ്സ സുസിരേ ഛത്തേ, ചാടിഛവകുടീസു വാ;
അജ്ഝോകാസേപി വാ വസ്സം, ഉപഗന്തും ന വട്ടതി.
വസ്സച്ഛേദേ അനാപത്തി, അന്തരായോ സചേ സിയാ;
ഛിന്നവസ്സസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ, വാരിതാവ പവാരണാ.
മാതാപിതൂനം ¶ പന ദസ്സനത്ഥം;
പഞ്ചന്നമത്ഥേ സഹധമ്മികാനം;
ദട്ഠും ഗിലാനം തദുപട്ഠകാനം;
ഭത്താദി നേസം പരിയേസനത്ഥം.
തഥാനഭിരതം ഗന്ത്വാ, വൂപകാസേസ്സമുട്ഠിതം;
ദിട്ഠിം വാ തസ്സ കുക്കുച്ചം, വിനോദേസ്സാമഹന്തി വാ.
ഏവം സത്താഹകിച്ചേന, ഭിക്ഖുനാ വിനയഞ്ഞുനാ;
അപേസിതേപി ഗന്തബ്ബം, പഗേവ പഹിതേ പന.
വസ്സം ഉപഗതേനേത്ഥ, അനിമന്തിതഭിക്ഖുനാ;
ധമ്മസ്സ സവനത്ഥായ, ഗന്തും പന ന വട്ടതി.
‘‘അസുകം ¶ നാമ ദിവസം, സന്നിപാതോ ഭവിസ്സതി’’;
ഇച്ചേവം കതികാ പുബ്ബം, കതാ ചേ പന വട്ടതി.
‘‘ധോവിസ്സാമി രജിസ്സാമി, ഭണ്ഡക’’ന്തി ന വട്ടതി;
സചാചരിയുപജ്ഝായാ, പഹിണന്തി ച വട്ടതി.
ഉദ്ദേസാദീനമത്ഥായ, ഗന്തും നേവ ച വട്ടതി;
ഗരൂനം ദസ്സനത്ഥായ, ഗന്തും ലഭതി പുഗ്ഗലോ.
സചേ ആചരിയോ ‘‘അജ്ജ, മാ ഗച്ഛാഹീ’’തി ഭാസതി;
രത്തിച്ഛേദേ അനാപത്തി, ഹോതീതി പരിദീപിതാ.
യസ്സ കസ്സചി ഞാതിസ്സ, ഉപട്ഠാകകുലസ്സ വാ;
ഗച്ഛതോ ദസ്സനത്ഥായ, രത്തിച്ഛേദേ ച ദുക്കടം.
‘‘ആഗമിസ്സാമി അജ്ജേവ, ഗന്ത്വാഹം ഗാമക’’ന്തി ച;
സചേ പാപുണിതും ഗച്ഛം, ന സക്കോതേവ വട്ടതി.
വജേ സത്ഥേപി നാവായം, തീസു ഠാനേസു ഭിക്ഖുനോ;
വസ്സച്ഛേദേ അനാപത്തി, പവാരേതുഞ്ച വട്ടതി.
സതി പച്ചയവേകല്ലേ, സരീരാഫാസുതായ വാ;
ഏസേവ അന്തരായോതി, വസ്സം ഛേത്വാപി പക്കമേ.
യേന കേനന്തരായേന, വസ്സം നോപഗതോ ഹി യോ;
ദുതിയാ ഉപഗന്തബ്ബാ, ഛിന്നവസ്സേന വാ പന.
വസ്സം ¶ അനുപഗന്ത്വാ വാ, തദഹേവ ച ഗച്ഛതി;
ബഹിദ്ധാ ഏവ സത്താഹം, ഉപഗന്ത്വാപി വാ പന.
വീതിനാമേതി ചേ തസ്സ, പുരിമാപി ന വിജ്ജതി;
പടിസ്സവേ ച ഭിക്ഖുസ്സ, ഹോതി ആപത്തി ദുക്കടം.
വസ്സം പനുപഗന്ത്വാ ച, ഉട്ഠാപേത്വാ ന ചാരുണം;
ഗച്ഛതോ പന സത്താഹ-കരണേനേവ ഭിക്ഖുനോ.
അന്തോയേവ ച സത്താഹം, നിവത്തന്തസ്സ തസ്സ തു;
അനാപത്തീതി കോ വാദോ, വസിത്വാ ബഹി ഗച്ഛതോ.
‘‘വസിസ്സാമീധ ¶ വസ്സ’’ന്തി, ആലയോ യദി വിജ്ജതി;
നോപേതസതിയാ വസ്സം, തേന സേനാസനം പന.