📜
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
ပရမတ္ထဒီပနီ
သင်္ဂဟ မဟာဋီကာ ပါဌ
ဂန္ထာရဗ္ဘကထာ
[က]
ဥဒယာ ¶ ယဿ ဧကဿ၊ သဒ္ဓမ္မရံသိ ဇာလိနော၊
ပဗုဇ္ဈိံသု ဇနမ္ဗုဇာ၊ ဇာတိက္ခေတ္တေ မဟာသရေ။
[ခ]
ဝန္ဒာမိ တံ မဟာသူရံ၊ မဟာမောဟ တမောနုဒံ၊
သဉ္ဇာတံ သော ဟဒယေ မယှံ၊ တမောခန္ဓံ ပနူဒတံ။
[ဂ]
ပေါရာဏကေဟိ ဝိညူဟိ၊ ဝဏ္ဏိတာ ဝဏ္ဏနာ ဗဟူ၊
ဒိဿန္တိ ဣဓ လောကမှိ၊ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟေ။
[ဃ]
န တာဟိ တုဋ္ဌိံ ဝိန္ဒန္တိ၊ ယေ သာရတ္ထာ ဘိမာနိနော၊
တေ မံ သင်္ဂမ္မ ယာစန္တိ၊ ပရမတ္ထဿ ဒီပနံ။
[င]
မဟဏ္ဏဝေ ရတနာနိ၊ ဥဒ္ဓရိတွာ ဒိပဝါသိနံ၊
ယထိစ္ဆကံပိ ဒဇ္ဇေယျုံ၊ န ဝတ္တဗ္ဗာဝ ဦနတာ။
[စ]
တထေဝေတ္ထ ¶ ဝိပုလတ္ထာ၊ အဏ္ဏဝေ ရတနူပမာ၊
သတက္ခတ္တုံပိ ဝဏ္ဏေယျုံ၊ ပရိယာဒိန္နာ န ဟေဿရေ။
[ဆ]
တသ္မာ တာသု ဝဏ္ဏနာသု၊ သာရမာဒါယ ဝဏ္ဏနံ၊
နာနာသာရတ္ထ သမ္ပုဏ္ဏံ၊ ဥတ္တာန ပဒဗျဉ္ဇနံ။
[ဇ]
နာတိသင်္ခေပ ဝိတ္ထာရံ၊ မန္ဒဗုဒ္ဓိပ္ပဗောဓနံ၊
ကရိဿံ တံ ပရမတ္ထေသု၊ သုဏန္တု ပါဋဝတ္ထိနောတိ။
ပထမဂါထာ-ပရမတ္ထဒီပနီ
၁။ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟံ ကတ္တုကာမော အနုရုဒ္ဓတ္ထေရော သင်္ဂဟာရဗ္ဘေ တာဝ သပ္ပယောဇနေ ပဉ္စပိဏ္ဍတ္ထေ ဒဿေန္တော အာဒိဂါထ မာဟ။ ပဉ္စပိဏ္ဍတ္ထာနာမ ရတနတ္တယဝန္ဒနာ၊ ဂန္ထာဘိဓေယျော၊ ဂန္ထပ္ပကာရော၊ ဂန္ထာဘိဓာနံ၊ ဂန္ထပ္ပယောဇနံ။ တတ္ထ တီသု ရတနေသု နိပ္ပစ္စကာရကရဏံ ရတနတ္တယဝန္ဒနာနာမ။ သာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓမတုလံ သသဒ္ဓမ္မဂဏုတ္တမံ အဘိဝါဒိယာတိ ဧတေဟိ ပဒေဟိ ဒဿိတာ။ သကလေန ဂန္ထေန အဘိဟိတာ ပဓာနတ္ထဘူတာ စတ္တာရော အဘိဓမ္မတ္ထာ ဂန္ထာဘိဓေယျော။ သော အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟန္တိပဒေ အဘိဓမ္မတ္ထ သဒ္ဒေန ဒဿိတော။
[၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန
သင်္ဂဟိတဘာဝေါပိ အဘိဓေယျောယေဝါတိ ကတွာ အဘိဓေယျော အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟပဒေန ဒဿိတောတိဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
န ဟိ သော အပ္ပဓာနတ္ထဘူတော သင်္ဂဟိတဘာဝေါ ဣမသ္မိံ ပိဏ္ဍတ္ထဒဿနေ အဘိဓေယျော နာမ ဘဝိတုံ ယုတ္တောတိ။ ဣတော ပဋ္ဌာယစ ဋီကာယန္တိ ဝုတ္တေ ဣမဿ သင်္ဂဟဿ ဒွီသု သီဟဠဋီကာသု ပထမာဋီကာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဝိဘာဝနိယန္တိ ဝုတ္တေ ဧတရဟိ ပါကဋာ ဒုတီယာ။ ဋီကာသူတိ ဝုတ္တေ ဒွေပိ။ မဟာဋီကာယန္တိ ဝုတ္တေ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ မဟာဋီကာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ယဉ္စ ဝစနံ ဝိဘာဝနိယံပိ အာဂတံ၊ အညတ္ထာပိ အာဂတံ၊ တံပိ ဣဓ ဝိဘာဝနိယံတွေဝ ဝုစ္စတိ အာသန္နတ္တာတိ။ သဘာဂဓမ္မသင်္ဂဟဝသေန ဂန္ထဝိဓာနာကာရော ဂန္ထပ္ပကာရော။ သော ပန သင်္ဂဟ သဒ္ဒေန ဒဿိတော။
[၂] ဝိဘာဝနိယံ ပန
အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟပဒေနာတိ ¶ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
န ဟိ အဘိဓမ္မတ္ထသဒ္ဒေါ ဂန္ထဝိဓာနာကာရံ ဒီပေတီတိ။ အတ္ထာ နုဂတာ ဂန္ထသမညာ ဝန္ထာဘိဓာနံ။ တံ အဘိဓမ္မတ္ထ သင်္ဂဟပဒေန ဒဿိတံ။ သင်္ဂဟဂန္ထေ ကတေ သတိ တဒုဂ္ဂဟပရိပုစ္ဆာဒိဝသေန အနာယာသတော လဒ္ဓဗ္ဗံ ဓမ္မာနံ သရူပါဝဗောဓာဒိကံ အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာနန္တံ ဂန္ထဿ ဖလာနုဖလံ ဂန္ထပ္ပယောဇနံ တံပိ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟပဒေနေဝ သာမတ္ထိယတော ဒဿိတံ။
[၃] ဝိဘာဝနိယံ ပန
သင်္ဂဟသဒ္ဒေနာတိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
န ဟိ အဘိဓမ္မတ္ထသဒ္ဒေန ဝိနာ အနာယာသတော သံသိဒ္ဓိမတ္တဒီပကေန သင်္ဂဟသဒ္ဒမတ္တေန တာဒိသော အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာနန္တော ပယော ဇနဝိသေသော သက္ကာ ဝိညာတုံ၊ အသဒ္ဓမ္မ သင်္ဂဟာနံပိ လောကေ သန္ဒိဿနတောတိ။
၂။ တတ္ထ ရတနတ္တယဝန္ဒနာ တာဝ အသင်္ခေယျအပ္ပမေယျပ္ပယောဇနာ ဟောတိ။ ယထာဟ –
တေ တာဒိသေ ပူဇယတော၊ နိဗ္ဗုတေ အကုတော ဘယေ၊
န သက္ကာ ပုညံ သင်္ခါတုံ၊ ယမေတ္ထ မပိ ကေနစီတိ။
ယ မေတ္ထမပီတိဧတ္ထ ယေနကေနစိ အပိ မနုဿေနဝါ ဒေဝေနဝါ ဗြဟ္မုနာဝါ သင်္ခါတုံ န သက္ကာတိ ယောဇနာ။ ဋီကာကာရာပိ တံ ပယောဇနံ တတ္ထ တတ္ထ ဗဟုဓာ ပပဉ္စေန္တိ။ သင်္ဂဟကာရာ ပန အန္တရာယနီဝါရဏမေဝ ဝိသေသတော ပစ္စာသီသန္တိ။ သင်္ဂဟကာရာ တိစ ဗုဒ္ဓဃောသတ္ထေရာဒယော အဋ္ဌကထာစရိယာ ဝုစ္စန္တိ။
နိပ္ပစ္စကာရဿေတဿ၊
ကတဿ ရတနတ္တယေ၊
အာနုဘာဝေန သောသေတွာ၊
အန္တရာယေ အသေသတောတိ ဟိ ဝုတ္တံ။
၃။ ကထဉ္စ ¶ ရတနတ္တယဝန္ဒနာယ အန္တရာယနီဝါရဏံ ဟောတီတိ။ ဝုစ္စတေ-ရတနတ္တယဝန္ဒနာ ဟိ နာမ ဝန္ဒနာကိရိယာဘိနိပ္ဖာဒကော သတ္တက္ခတ္တုံ သတ္တက္ခတ္တုံ အနေကကောဋိသတသဟဿဝါရေ ပဝတ္တမာနော မဟန္တော ပုညာဘိသန္ဒော ပုညပ္ပဝါဟော။ သော စ အနုတ္တရေသု ဗုဒ္ဓါဒီသု ပုညက္ခေတ္တေသု သံဝဍ္ဎိတတ္တာ ထေရဿ စ ဥဠာရစ္ဆန္ဒသဒ္ဓါဗုဒ္ဓိဂုဏေဟိ ပရိဘာဝိတတ္တာ မဟာဇုတိကော မဟပ္ဖလော မဟာနိသံသော စ ပုညာတိသယော ဟောတိ။ သော သယံ ပယောဂသမ္ပတ္တိဘာဝေ ဌတွာ ဗဟိဒ္ဓါ ဝိပတ္တိပစ္စယေ အပနေတွာ သမ္ပတ္တိပစ္စယေ ဥပနေတွာ အတိပဏီတဥတုစိတ္တာဟာရ သမုဋ္ဌိတာနံ သရီရဋ္ဌကဓာတူနံ ဥပဗြူဟနံ ကတွာ ပဋိသန္ဓိတော ပဋ္ဌာယ လဒ္ဓါ ကာသဿ ဇနကကမ္မဿ အနုဗလံ ဒေတိ။ အလဒ္ဓါကာသဿ စ ပုညန္တရဿ ဩကာသလာဘံ ကရောတိ။ အထ လဒ္ဓါနုဗလေန လဒ္ဓါ ကာသေန စ တဒုဘယေန ပုညေန နိဗ္ဗတ္တာ ရူပါရူပသန္တတိယော ထေရသန္တာနေ ယမကမဟာနဒိယော ဝိယ ဗလဝဗလဝန္တိ ယော ဟုတွာ ပဝတ္တန္တိ။ တဒါ တသ္မိံ ဣဋ္ဌဖလဃနပရိပူရိတေ ထေရသန္တာနေ အနိဋ္ဌဖလဘူတာနံ ရောဂါဒိ အန္တရာယာနံ ဥပ္ပတ္တိယာ ဩကာသော နာမ နတ္ထီတိ ဣဋ္ဌဖလသန္တာနဝိဗာဓကာနိ အနိဋ္ဌဖလသန္တာနဇနကာနိ စ အပုညကမ္မာနိ ဒူရတော အပနီတာနေဝ ဟောန္တိ။ န ဟိ ကမ္မာနိနာမ ပုညာနိ အပုညာနိ စ အတ္တနော ဝိပါကုပ္ပတ္တိယာ ဩကာသေ အသတိ ဝိပစ္စန္တီတိ။ တတော တသ္မိံ သန္တာနေ အာယုဝဏ္ဏာ ဒယော ဣဋ္ဌဖလဓမ္မာ ယာဝ ဂန္ထနိဋ္ဌာနာ ယာဝ အာယုကပ္ပပရိယော သာနာပိ ဝါ ဝဍ္ဎနပက္ခေ ဌတွာ ပဝတ္တန္တိ။ ယထာဟ –
အဘိ ဝါဒနသီလိဿ၊ နိစ္စံ ဝုဍ္ဎာပစာယိနော၊
စတ္တာရော ဓမ္မာ ဝဍ္ဎန္တိ၊ အာယုဝဏ္ဏော သုခံ ဗလန္တိ။
ဧဝံ တာယ ဝန္ဒနာယ အန္တရာယနီဝါရဏံ ဟောတီတိ။ တသ္မာ သင်္ဂဟာရဗ္ဘေ ရတနတ္တယဝန္ဒနာကရဏံ ထေရဿ အတ္တနာ အာရဗ္ဘ မာနသင်္ဂဟဿ အနန္တရာယေန ပရိသမာပနုတ္ထံ။ န ကေဝလဉ္စ ထေရဿေဝ၊ သောတူနဉ္စ သင်္ဂဟံ ဂဏှန္တာနံ အာဒိမှိယေဝ ရတနတ္တယ ဝန္ဒနာ သိဒ္ဓိတော အနန္တရာယေန ဂဟဏ ကိစ္စသမ္ပဇ္ဇနတ္ထန္တိ။
[၄] ဝိဘာဝနိယံ ပန
သတ္တသု ¶ ဇဝနေသု ပထမဇဝန ဝသေနေဝ ဝန္ဒနာ ပယောဇနံ ဝိဘာဝိတံ ဝိယ ဒိဿတိ။ ‘‘ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယဘူတာ’’တိ ဟိ တတ္ထ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
ဥပတ္ထမ္ဘနကိစ္စဿေဝ ဣဓ အဓိပ္ပေတတ္တာ။ တဿ စ သတ္တသုပိ ဇဝနေသု ဥပလဒ္ဓတ္တာတိ။ ယထာ ဟိ အာဟာရရူပဿ ဒွီသု ကိစ္စေသု ဩဇဋ္ဌမကရူပဇနနကိစ္စံ ပရိတ္တကံ အပ္ပမတ္တကံ ဟောတိ။ စတုဿန္တ တိရူပုပတ္ထမ္ဘနကိစ္စမေဝ မဟန္တံ အဓိမတ္တံ။ တထာဟိ ပဋ္ဌာနေပိ တဒုပတ္ထမ္ဘနကိစ္စမေဝ ဂဟေတွာ ကဗဠီကာရော အာဟာရော ဣမဿ ကာယဿ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဝိဘင်္ဂဝါရော ဝိဘတ္တော။ ဧဝမေဝံ ဣဓပိ ပထမဇဝနဿ အဝုနာဝ ဝိပါကဇနနကိစ္စံ ပရိတ္တကံ အပ္ပမတ္တကံ ဟောတိ။ အဟေတုကဝိပါကမတ္တံ ဇနေတီတိ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တံ။ ကမ္မန္တရုပတ္ထမ္ဘနကိစ္စမေဝ မဟန္တံ အဓိမတ္တံ။ တဉ္စ သတ္တသုပိ ဇဝနေသု ဥပလဗ္ဘတိ ယေဝါတိ။ ယသ္မာ ပန ဂန္ထာဘိဓေယျေ ဂန္ထပ္ပကာရေ ဂန္ထပ္ပယောဇနေ စ အာဒိတော ဝိဝိတေသတိ သောတု ဇနာနံ ဂန္ထဿဝနေ ဥဿာဟော ဇာယတိ။ တသ္မာ တေသံ ဂန္ထာ ဘိဓေယျာဒီနံ ဒဿနံ ဂန္ထေ ဥဿာဟဇနနတ္ထံ။ ဂန္ထာဘိဓာနဒဿနံ ဝေါဟာရသုခတ္ထန္တိ။ ဣဒမေတ္ထ ပိဏ္ဍတ္ထဒဿနံ။
၄။ အယံ ပန ပဒတ္ထော။ သမ္မာစ ဗုဇ္ဈိ သာမဉ္စ ဗုဇ္ဈီတိ သမ္မာ သမ္ဗုဒ္ဓါ။ ဧတ္ထ စ သမ္မာသဒ္ဒေါ အဝိပရီတတ္ထေ နိပါတော။ သော ဗုဇ္ဈိတဗ္ဗေသု ဉေယျဓမ္မေသု ဗုဇ္ဈနကြိယာယ အသေသဗျာဝိဘာဝံ ဒီပေတိ။ တထာဟိ ပဒေသဉာဏေ ဌိတာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါဒယော အတ္တနော ဝိသယေ ဧဝ အဝိပရီတံ ဗုဇ္ဈန္တိ။ အဝိသယေ ပန အန္ဓကာရေ ပဝိဋ္ဌာဝိယ ဟောန္တီတိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ ဝိသယော စ တေသံ အပ္ပမတ္တကောဝ သဗ္ဗညုဝိသယံ ဥပါဒါယ ယထာ ဟတ္ထ ပုဋေ အာကာသော အပ္ပမတ္တကောဝ အဇဋာကာသံ ဥပါဒါယာတိ။ တေ ဟိ ဖဿာဒီသု ဓမ္မေသု ဧကဓမ္မမ္ပိ သဗ္ဗာကာရတော ဗုဇ္ဈိတုံ နသက္ကောန္တီတိ။ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါနံ ပန အဝိသယော နာမ နတ္ထိ၊ ယတ္ထ တေ ဝိပရီတံ ဗုဇ္ဈေယျုံ။ တေ ဟိ အနမတဂ္ဂေ သံသာရေ အနန္တာသု စ ¶ လောကဓာတူသု တိယဒ္ဓဂတေ အဒ္ဓမုတ္တကေ စ ဓမ္မေ ဟတ္ထမဏိကေ ဝိယ သမသမေ ကတွာ ဗုဇ္ဈန္တိ။ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ သဗ္ဗာကာရေန ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဉာဏမုခေ အာပါတ မာဂစ္ဆန္တီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဉာဏမုခေတိ သဗ္ဗညုံမဟာဘဝင်္ဂံ သန္ဓာယာဟ။ တတ္ထ ဟိ တေ ဓမ္မာ ဗောဓိမဏ္ဍေ သဗ္ဗံ အဘိဓမ္မံ သမ္မသနတော ပဋ္ဌာယ နိစ္စကာလံ ဥပဋ္ဌဟန္တီတိ။ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါ ပန ယတ္တကေ ဓမ္မေ ဝိစာရေတုံ ဣစ္ဆန္တိ။ တတ္တကေ ဓမ္မေ အာဝဇ္ဇနာယ ဝိသုံ ကတွာ အာဝဇ္ဇိတွာ ဝိစာရေန္တီတိ။ နနု ဓမ္မာ မဟန္တာ ဘဝင်္ဂံ ပရိတ္တကန္တိ န စောဒေတဗ္ဗမေတံ။ အရူပဓမ္မာနဉှိ ပရမုက္ကံသပတ္တာနံ ဧသ အာနုဘာဝေါတိ။ သံသဒ္ဒေါ ပန သာမန္တိ ဧတဿ အတ္ထေ ဥပသဂ္ဂေါ။ သော ဘဂဝတော ပဋိဝေဓဓမ္မေသု အနာစရိယကတံ ဒီပေတိ။ န မေ အာစရိယော အတ္ထီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ နနု ဘဂဝတော တတီယစတုတ္ထာရုပ္ပ သမာပတ္တိယော အာဠာရုဒကမူလိကာတိ။ သစ္စံ။ တာ ပန အနလင်္ကရိတွာ လဒ္ဓမတ္တာဝ ဟုတွာ ဆဍ္ဍိတတ္တာ ပစ္ဆာ ဗုဇ္ဈနကြိယာယ ပါဒကမတ္တာပိ နဟောန္တိ။ ကုတော ပဋိဝေဓဓမ္မာတိ။ တသ္မာ တာ ဘဂဝတော ဗုဒ္ဓဘာဝေ သာစရိယကတံ န သာဓေန္တီတိ။ အယမေတ္ထ ပါဠိ အနုဂတော အတ္ထော။ ယထာဟ –
တတ္ထ ကတမော စ ပုဂ္ဂလော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ။ ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ပုဗ္ဗေ အနနုဿုတေသု ဓမ္မေသု သာမံ သစ္စာနိ အဘိသမ္ဗုဇ္ဈိ။ တတ္ထ စ သဗ္ဗညုတံ ပါပုဏာတိ။ ဗလေသု စ ဝသိဘာဝံ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါတိ။
တတ္ထာတိ နိမိတ္တေ ဘုမ္မံ။ ဗလေသူတိ ဒသဗလ ဉာဏေသု။ ဝသိဘာဝန္တိ ဣဿရဘာဝံ။ ဧတ္ထစ ပုဗ္ဗေ။ လ။ သာမန္တိဧတေန သံသဒ္ဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ တတ္ထာတိအာဒိနာ [သမ္မာသဒ္ဒဿအတ္ထန္တိ။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပဒံ]
၅။ ဣဒါနိ ထေရော အတ္တနော ဝန္ဒနံ သုဋ္ဌုဗလဝံ ကရောန္တော အတုလန္တိ အာဟ။ အနေကဂုဏပဒဝိသယာ ဟိ ဝန္ဒနာ သုဋ္ဌုတရံ ဗလဝတီ ဟောတီတိ။ နနု ဧကဂုဏပဒဝိသယာပိ ဝန္ဒနာ အန္တရာ ယနီဝါရဏေသမတ္ထာ သိယာတိ ကိံ ဒုတီယေနာတိ။ န န သမတ္ထာ။ ဝိညုဇာတိကာ ပန သတ္ထုဂုဏတ္ထောမနေ မတ္တကာရိနော နာမ န ဟောန္တိ ¶ ။ ထေရော စ တေသံ အညတရော။ တွံ ပန အဝိညုဇာတိကော။ တသ္မာ မတ္တံ ကရောန္တော စောဒေသီတိ။ အပိစ။ န ကေဝလံ အန္တရာ ယနီဝါရဏမေဝ ဝန္ဒနာယ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ ဟောတိ။ အထခေါ ပညာပါဋဝါဒိအတ္ထောပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗောယေဝ။ သောပိ ဟိ အနာယာသေန ဂန္ထ နိဋ္ဌာနဿ ဂန္ထပါရိသုဒ္ဓိယာ စ ပစ္စယော ဟောတီတိ။ အနုဿတိဋ္ဌာနေသု ဟိ စိတ္တဘာဝနာ စိတ္တသမာဓာနာဝဟာ ဟောတိ။ စိတ္တ သမာဓာနေ စ သတိ ပညာတိက္ခာသူရာ ဟုတွာ ပဟတိ။ သမာဟိတော ဘိက္ခဝေ ယထာဘူတံ ပဇာနာတီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ တဒတ္ထာယပိ အတ္တနော ဝန္ဒနာ သုဋ္ဌု ဗလဝတီ ကာတဗ္ဗာယေဝါတိ။
[၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ယထာဝုတ္တဝစနတ္ထ ယောဂေပိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသဒ္ဒဿ ဘဂဝတိ သမညာဝသေန ပဝတ္တတ္တာ အတုလန္တိ ဣမိနာ ဝိသေ သေတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
မဟန္တဉှိ သတ္ထုဂုဏပဒါနံ မဇ္ဈေ ဧတံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပဒံ၊ စန္ဒော ဝိယ တာရကာနံ မဇ္ဈေ။ တသ္မာ တံ သဘာဝနိရုတ္တိံ ဇာနန္တာနံသန္တိကေ ဘာဝတ္ထသုညံ သတ္ထုသမညာမတ္တံ ဘဝိတုံ နာရဟတိ။ အညေသံ ပန ပဒသဟဿံ ဝုစ္စမာနံပိ သတ္ထု သမညာမတ္တမေဝ သမ္ပဇ္ဇတီတိ။ တုလယိတဗ္ဗော အညေန သဟ ပမိတဗ္ဗောတိ တုလော။ န တုလော အတုလော၊ နတ္ထိတုလော သဒိသော ဧတဿာတိ ဝါ အတုလော။ ဘဂဝါ။ န ဟိ အတ္ထိ ဘဂဝတော အတ္တနာ သဒိသော ကောစိ လောကသ္မိန္တိ။ ယထာဟ –
န မေ အာစရိယော အတ္ထိ၊ သဒိသော မေ န ဝိဇ္ဇတိ၊
သဒေဝကသ္မိံ လောကသ္မိံ၊ နတ္ထိ မေ ပဋိပုဂ္ဂလောတိ။
အနစ္ဆရိယဉ္စေတံ၊ ယံ ဗုဒ္ဓဘူတဿ အတုလတ္တံ။ သမ္ပတိဇာတဿပိ ပနဿ အတုလတာ ပညာယတိ။ တဒါ ဟိ မဟာပုရိသော သမ္ပတိဇာတောဝ သမာနော ပုရတ္ထိမဒိသာဘိမုခေါ အဋ္ဌာသိ။ တသ္မိံ ဒိသာ ဘာဂေ အနန္တာနိ စက္ကဝါဠာနိ ဧကင်္ဂဏာနိ အဟေသုံ။ တေသု ဌိတာ ဒေဝဗြဟ္မာနော မဟာပုရိသ ဣဓ တုမှေဟိ သဒိသော နတ္ထိ။ ကုတော ဥတ္တရိတရောတိ ¶ ပရမာယ ပုဇာယ ပူဇေသုံ။ ဧဝံ သေသဒိသာသုပိ။ တဒါ မဟာပုရိသော အတ္တနော သဗ္ဗလောကဂ္ဂဘာဝံ ဉတွာ အဂ္ဂေါဟမသ္မိ လောကဿ၊ သေဋ္ဌောဟမသ္မိလောကဿ၊ ဇေဋ္ဌောဟမသ္မိလောကဿ အယမန္တိ မာဇာတိ၊ နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါတိ ဧဝံ အဆမ္ဘိဝါစံ နိစ္ဆာရေသီတိ။ ဣဒံပိ အနစ္ဆရိယံ၊ ယံ ပစ္ဆိမဘဝံ ပတ္တဿ အတုလတ္တံ။ ယဒါ ပန သော သုမေဓဘူတော ဒီပင်္ကရဗုဒ္ဓဿ သန္တိကေ နိယတဗျာကရဏံ ဂဏှိ။ တဒါပိ ထပေတွာ ဒီပင်္ကရသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ပါရမိတာဂုဏေဟိ တေန သဒိသော ကောစိ နတ္ထေဝ။ နတ္ထိဘာဝေါစဿ တဒါ ပဝတ္တေ ဟိ ဒသသဟဿိလောကဓာတုကမ္ပနာဒီဟိ အသာဓာရဏပါဋိဟာရိယေဟိ ဒီပေတဗ္ဗော။ တာနိ ဟိ ပစ္စေကဗောဓိသတ္တာနံ သတသဟဿံပိ ပဝတ္တေတုံ န သက္ခိဿတိယေဝ။ ကုတော သာဝကဗောဓိ သတ္တာနန္တိ။ တေနေဝ ဟိ တဒါ ပဝတ္တိပါရမိပဝိစယညာဏံ အတ္တနော ဝိသယေ သဗ္ဗညုထညာဏဂတိကန္တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ သာဝကဗောဓိသတ္တာပိ ဟိ ယတော ပဋ္ဌာယ အတ္တနော ဗောဓိယာ အနုရူပေ သမ္ဘာရဓမ္မေ သယမေဝ ဇာနိတုံ သက္ကောန္တိ။ တတော ပဋ္ဌာယ အနိဝတ္တိဓမ္မာ ဟုတွာ ဝတ္တာနုသာရိမဟာပုထုဇ္ဇနဘာဝံ အတိက္ကမိတွာ ဗောဓိသတ္တဘူမိံ ဩက္ကန္တာ ဟောန္တိ။ ဧကေန ပရိယာယေန နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယနာ စ နာမ ဟောန္တိ။ တဒါ ဧဝ ဗုဒ္ဓါနံ သမ္မုခိဘာဝေ သတိ နိယတဗျာကရဏံ လဘန္တိ။ သဗ္ဗညု ဗောဓိသတ္တ ပစ္စေကဗောဓိသတ္တေသု ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ။
[၆] ဝိဘာဝနိယံ ပန
သမိတတ္ထေ ယျကာရဿ အကာရဿ ဝါ ဝသေန ဧတံ သိဒ္ဓန္တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
န ဟိ တုလသဒ္ဒေါ ဓာတုသိဒ္ဓါ ကမ္မသာဓနော စ ဘဝိတုံ န ယုတ္တော။ တုလယိတုံ အသက္ကုဏေယျောတိ အတုလော။ အပ္ပမေ ယျောတိ ဟိ ဋီကာယံ ဝုတ္တံ။ ဧတေန တုလသဒ္ဒေါ ကမ္မသာဓနောတိ ဒိပေတိ။ ဧဝဉ္စ သတိ ကမ္မသာဓနေနေဝ တဒတ္ထသိဒ္ဓိတော ကိံ တတော သမိတတ္ထေ ယျကာရဿအကာရဿ ဝါ စိန္တာယာတိ။ ဝတ္တိစ္ဆာနုဂတော သဒ္ဒပ္ပယောဂေါတိ ကတွာ ဧတံ ဝုတ္တန္တိ စေ။ န။ ယထာ ¶ သုတံ ယုတ္တံ ဝဇ္ဇေတွာ အဿုတဿ ပရိကပ္ပနာယ ပယော ဇနာဘာဝတောတိ။ [အတုလ ပဒံ]
၆။ ဣမေဟိ ပန ဒွီဟိ ပဒေဟိ သတ္ထု တိဿော သမ္ပဒါ ဝိဘာ ဝိတာ ဟောန္တိ။ ဟေတုသမ္ပဒါ ဖလသမ္ပဒါ သတ္တုပကာရသမ္ပဒါစာတိ။ တတ္ထ သတ္ထု မဟာကရုဏာ သမင်္ဂိတာ ဗောဓိသမ္ဘာရသမ္ဘရဏဉ္စ ဟေတုသမ္ပဒါနာမ။ ဗောဓိမဏ္ဍေ ပဝတ္တိတာ စတုဝီသတိ ကောဋိသဘသဟဿသင်္ခါ မဟာဝဇိရညာဏသင်္ခါတာ သဗ္ဗညုမဟာ ဝိပဿနာပိ ဧတ္ထေဝ သင်္ဂဟိတာ။ သာ ဟိ မဟာဗောဓိယာ ပဒဋ္ဌာန ဘူတာတိ။ ပဟာန သမ္ပဒါယမေဝ ဝါ သာ သင်္ဂဟိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဖလသမ္ပဒါ စတုဗ္ဗိဓာ ပဟာနသမ္ပဒါ ဉာဏသမ္ပဒါ အာနုဘာဝသမ္ပဒါ ရူပကာယသမ္ပဒါ စာတိ။ တတ္ထ သဟ ဝါသနာယ ကိလေသပ္ပဟာနံ ပဟာနသမ္ပဒါ နာမ။ ပဟာနဿ သဗ္ဗပါရိပူရိတာတိ အတ္ထော။ အတ္ထတော ပန အရိယမဂ္ဂေါ၊ အဂ္ဂမဂ္ဂညာဏမေဝ ဝါ။ သဗ္ဗညုတ ညာဏ ဒသဗလညာဏာဒီနိ ဉာဏသမ္ပဒါ။
[၇] ဝိဘာဝနိယံ ပန
ဧတာသု ဒွီသု သမ္ပဒါသု ဉာဏသမ္ပဒါ ပထမံ ဝုတ္တာ၊ တတော ပဟာနသမ္ပဒါ။ ပဟာနသမ္ပဒါယေဝ ပန ပထမံ ဝတ္တဗ္ဗာ။ သာ ဟိ ဉာဏသမ္ပဒါယပုဗ္ဗင်္ဂမဘူတာ ပစ္စယဘူတာ စ။ မဟာဋီကာယဉ္စ သာယေဝ ပထမံ ဝုတ္တာတိ။
[၈] ယဉ္စ ဝိဘာဝနိယံ
‘‘သဗ္ဗညုတညာဏပဒဋ္ဌာနံ အဂ္ဂမဂ္ဂညာဏ’’န္တိ ဉာဏသမ္ပဒါယံ ဝုတ္တံ။ တံပိ န ယုဇ္ဇတိ။
အဂ္ဂမဂ္ဂညာဏဉှိ ပဟာနသမ္ပဒါ ဧဝ ဘဝိတုံ အရဟတိ။ န ဟိ မဂ္ဂညာဏတော အညာ ပဟာနသမ္ပဒါနာမ အတ္ထီတိ။ ယဉ္စ ကောစိ ဝဒေယျ မဂ္ဂညာဏံ ဉာဏဉ္စ ဟောတိ ပဟာနဉ္စ။ တသ္မာ ဥဘယတ္ထ ဝတ္တုံ ယုတ္တန္တိ။ တံပိ န ယုဇ္ဇတိ။ ဧဝဉှိ သတိ သမ္ပဒါသင်္ကရော ဟောတီတိ။
[၉] တထာ ဝိဘာဝနိယံ
ဉာဏသမ္ပဒါယံ ¶ သဗ္ဗညုတညာဏံ သဗ္ဗပထမံ ဝတ္တဗ္ဗံပိ န ဝုတ္တံ။ တံပိ န သုန္ဒရံ။
နနု ‘‘တမ္မူလကာနိ စ ဒသဗလာဒိ ညာဏာနီ’’တိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန သဗ္ဗညုတညာဏံပိ ဂဟိတန္တိ စေ။ တံပိ န ယုဇ္ဇတိ။
န ဟိ အပ္ပဓာနံ သရူပတော နိဒ္ဒိသိတွာ ပဓာနံ ပါကဋံ အာဒိသဒ္ဒေန ဂဟိတန္တိ ဉာယာဂတံ ဟောတီတိ။ အစိန္တေယျာနုဘာဝေဟိ သီလာ ဒိဂုဏေဟိ ဣဒ္ဓိ ဓမ္မေဟိ စ သမ္ပဒါ အာနုဘာဝသမ္ပဒါ။ လက္ခဏာ နုဗျဉ္ဇနပ္ပဋိမဏ္ဍိတဿ ရူပကာယဿ သမ္ပတ္တိ ရူပကာယသမ္ပဒါ။ သတ္တုပကာရောဒုဝိဓော အာသယသမ္ပဒါ၊ ပယောဂသမ္ပဒါ စ။ အဇ္ဈာသယဿ ဥဠာရတာ ကာယဝစီပယောဂဿ စ ပရိသုဒ္ဓတာတိ အတ္ထော။ တတ္ထ ဒေဝဒတ္တာဒီသု ဝိရောဓိသတ္တေသုပိ နိစ္စံ ဟိတဇ္ဈာသယတာ အာသယ သမ္ပဒါ။ လောကေ အဘိညာတာနံ ရာဇူနံ ရာဇမဟာမတ္တာနံ သေဋ္ဌိ ဂဟပတီနံ ဒေဝရာဇူနမ္ပိ ဓမ္မံ ဒေသေန္တဿ လာဘသက္ကာရာဒိ နိရပေက္ခတာဝသေန ဒေသနာပယောဂသုဒ္ဓိ ပယောဂသမ္ပဒါ။ တတ္ထ ဒွေ ပဟာနဉာဏသမ္ပဒါ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပဒေန ဝိဘာဝိတာ။ ဒွီဟိ အာနု ဘာဝရူပကာယသမ္ပဒါဟိ သဟ ဒွေ သတ္တုပကာရသမ္ပဒါ အတုလပဒေန။ ဟေတုသမ္ပဒါ ပန ဒွီဟိပိ ပဒေဟိ သာမတ္ထိယတော ဝိဘာဝိတာ။ န ဟိ တာဒိသိယာ ဟေတုသမ္ပဒါယ ဝိနာ ဣတရာသံ ပဝတ္တိ အတ္ထီတိ။ [သမ္ပဒါ]
၇။ ပုနပိ ထေရော အတ္တနော ဝန္ဒနံ ဗလဝတရံ ကရောန္တော သသဒ္ဓမ္မဂဏုတ္တမန္တိ အာဟ။ ဧတေန ဓမ္မသင်္ဃာနံပိ ဝန္ဒနာ ကတာ ဟောတိ။ ဒူရတောဟံ နမဿိဿံ၊ သသင်္ဃံ လောကနာယကန္တိ ဟိ ဝုတ္တေ သင်္ဃဿပိ နမနကြိယာပတ္တိ သဟသဒ္ဒေန ဝိညာယတိ။ ဧဝ မိဒံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တတ္ထ နမဿိဿန္တိ နမဿိံ။
[၁၀] ယမ္ပန ဝိဘာဝနိယံ
‘‘ဂုဏီဘူတာနံပိ ဟိ ဓမ္မသင်္ဃာနံ အဘိဝါဒေတဗ္ဗ ဘာဝေါ သဟယောဂေန ဝိညာယတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အဘိဝါဒေတဗ္ဗ ဘာဝေါတိ နဝတ္တဗ္ဗံ။ အဘိဝါဒိတဘာဝေါတိ ပန အဘိဝါဒနန္တိ ¶ ဝါ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဧဝဉှိ သတိ ဣဓ အဓိပ္ပေတဿ ကြိယာ သမဝါယဿ သိဒ္ဓတ္တာ ဓမ္မသင်္ဃာနံပိ ထေရဿ ဝန္ဒနာ ကြိယာပတ္တိ သိဒ္ဓါ ဟောတီတိ။ ဣတရထာ တဗ္ဗပစ္စယဿ အရဟတ္ထဒီပနတော အဘိဝါဒနာ ရဟတာ သင်္ခါတ ဂုဏသမဝါယော ဝုတ္တော သိယာ။ သောစ ဣဓ နာဓိပ္ပေတော။ အတ္တနော နိဒဿနေန စ သဟ န သမေတိ သပုတ္တဒါရော အာဂတောတိ။
အပိစ ထေရော ဣမံ ဂန္ထံ ရစယိဿာမီတိ ပုဗ္ဗဘာဂေယေဝ တီဏိ ရတနာနိ ဝန္ဒိ၊ အထ တံ အတ္တနော ဝန္ဒနံ ဂန္ထပ္ပဋိညာယ သဟ ဃဋေတွာ ဒဿေန္တော ဣမံ ဂါထံ ရစယီတိပိ န န သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ တထာဟိ အဘိဝါဒိယာတိ ဝုတ္တံ။ န အဘိဝါဒိယာမီတိ။ ဧသနယော အညတ္ထပိ။ တတ္ထ သဒ္ဓမ္မေန စ ဂဏုတ္တမေန စ အတ္တနာ နိမ္မိတေန သကလလောကဿ သရဏဘူတေန သဟ ဝတ္တတီတိ သသဒ္ဓမ္မ ဂဏုတ္တမော။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ။ န ဟိ ပရနိမ္မိတေန သဒ္ဓမ္မေန ဂဏုတ္တမေန စ သဟိတာ သာဝကာ သသဒ္ဓမ္မာတိ စ သဂဏုတ္တမာတိ စ ဝုစ္စန္တိ။ န စ အတ္တနောဧဝ သရဏဘူတေန သဒ္ဓမ္မေန သဗြဟ္မစာရိဂဏုတ္တမေန စ သဟိတာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ တထာ ထောမနံ အရဟန္တီတိ၊ တသ္မာ ဣဒံပိ သတ္ထု အသာဓာရဏဂုဏပဒမေဝ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
တတ္ထ ဓာရေတီတိ ဓမ္မော။ ကေ ဓာရေတိ၊ အတ္တာနံ ဓာရေန္တေ။ ဓမ္မော ဟဝေ ရက္ခတိ ဓမ္မစာရိန္တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ကထဉ္စ ဓာရေတိ၊ စတူသု အပါယေသု ဝဋ္ဋဒုက္ခေသုစ အပတမာနေ ကရောန္တော။ ကိဉ္စ ဓာရဏံနာမ၊ ယေသံ ဝသေန သတ္တာ အပါယေသုဝါ ဝဋ္ဋဒုက္ခေသုဝါ ပတန္တိ၊ တေသံ ကိလေသာနံ ဧကဒေသေနဝါ သဗ္ဗသောဝါ သမုစ္ဆိန္ဒနံ။ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ စတ္တာရော အရိယမဂ္ဂါ နိဗ္ဗာနဉ္စ နိပ္ပရိယာယတော ဓမ္မောနာမ။ အရိယမဂ္ဂါ ဟိ ကိလေသေ သမုစ္ဆိန္ဒန္တာ နိဗ္ဗာနေန သဟေဝ ဟုတွာ သမုစ္ဆိန္ဒန္တိ။ န ဝိနာတိ၊ တသ္မာ တေယေဝ ပဉ္စ ဧကန္တတော ဓမ္မောနာမာတိ။ ပရိယတ္တိဓမ္မော ပန ဓာရဏုပါယောယေဝ ဟောတိ။ စတ္တာရိ သာမညဖလာနိစ ဓာရဏဖလာနိယေဝ ဟောန္တိ၊ ကိလေသာနံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘနဝသေန ပဝတ္တတ္တာ ဓာရဏာနုကူလပ္ပဝတ္တာနိ စ။ တသ္မာ ဧတေ ပဉ္စ ပရိယာယဓမ္မာယေဝါတိ။ အထဝါ ¶ ၊ ဓာရီယတီတိ ဓမ္မော။ ဓာရဏာရဟောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယော ဟိ ဓာရေန္တံ ဧကန္တေန ဒုက္ခတော မောစေတိ။ အဂ္ဂသုခေစ ပတိဋ္ဌာပေတိ။ သောယေဝ ဓာရဏာရဟတ္တာ ဣဓ ဓမ္မောနာမာတိ။ ကောပန သောတိ၊ ယထာ ပုတ္တဓမ္မာယေဝ။ တေဟိ ကေစိ ဘာဝနာ ဝသေန ကေစိ သစ္ဆိကိရိယဝသေန ကေစိ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရဝသေန ကေစိ ဥဂ္ဂဟ ဓာရဏဝသေန ဓာရီယန္တိ။ တေ စ ဧဝံ ဓာရီယမာနာ ဓာရေန္တံ ယထာရဟံ အပါယဒုက္ခတော ဝဋ္ဋဒုက္ခတောစ မောစေန္တိ၊ အဂ္ဂေစ ဖလသုခေဝါ နိဗ္ဗာနသုခေဝါ ပတိဋ္ဌာပေန္တီတိ။ ဓာရေန္တိဝါ သပ္ပုရိသာဇနာ အပါယေသု ဝဋ္ဋဒုက္ခေသုစ အတ္တာနံ အပတ မာနံ ဝဟန္တိ ဧတေနာတိ ဓမ္မော။ ဓရန္တိဝါ ဧတ္ထ ဓမ္မဒီပါ ဓမ္မပ္ပဋိသရဏာ ဇနာ လဒ္ဓပ္ပတိဋ္ဌာ ဟောန္တီတိ ဓမ္မောတိပိ ယုဇ္ဇတိယေဝ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ ဓမ္မော ဒသဝိဓောဝ ဝုတ္တော။ နနု ပဋိပတ္တိဓမ္မေန သဟ ဧကာဒသဝိဓောဝ ဝတ္တဗ္ဗောတိ။ သစ္စံ။ သောပန ပဋိပတ္တိဓမ္မော မဂ္ဂဿ ပုဗ္ဗဘာဂပ္ပဋိပဒါဧဝ ဟောတီတိ ပုဗ္ဗစေတနာ ဝိယ ဒါနေ မဂ္ဂေ ဧဝ သော သင်္ဂဟိတော။ တသ္မာ ဓမ္မော ဒသဝိဓောဝ သဗ္ဗတ္ထ ဝုတ္တောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
အပိစ၊ ယဒဂ္ဂေန ပရိယတ္တိဓမ္မော ဣဓ ဓမ္မသ္မိံ သင်္ဂဟိတော။ တဒဂ္ဂေန ပရိယတ္တိဓာရကောပိ သင်္ဃေ ဝန္ဒနေယျေ သင်္ဂဟိတောတိ ယုတ္တော။ ယဒဂ္ဂေနစ ပုထုဇ္ဇနကလျာဏကော သင်္ဃေ သေက္ခေသု သင်္ဂဟိတော။ တဒဂ္ဂေန တဿ ကလျာဏဟေတုဘူတော ပဋိပတ္တိ ဓမ္မောပိ ဓမ္မေ ဝန္ဒနေယျေ သင်္ဂဟိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သော ဟိ ပုထုဇ္ဇနဘူတောပိ ယေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတတ္တာ သေခေ သောတာပတ္တိ ဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နေ သင်္ဂဟိတော။ တေ ပန ဓမ္မာ သေက္ခေ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေ အသင်္ဂဟိတာတိ နသက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ ဧတ္တာဝတာ ယေ ဝဒန္တိ သင်္ဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမီတိ၊ ဧတ္ထ ပုထုဇ္ဇန ကလျာဏကော သင်္ဃေ အသင်္ဂဟိတော။ န ဟိ တံသရဏံ ဂစ္ဆန္တဿ သရဏဂမနံ သမ္ပဇ္ဇတီတိ။ တေသံ တံ ပဋိက္ခိတ္တံ ဟောတိ။ ဧဝံ ပန ဝတ္တဗ္ဗော၊ ယော ဝေါ အာနန္ဒ မယာ ဓမ္မောစ ဝိနယောစ ဒေသိတော ပညတ္တော၊ သော ဝေါ မမစ္စယေန သတ္ထာတိ ဧဝံ သတ္ထုဌာနေ ထပေတွာ ဘဂဝတာ သံဝဏ္ဏိတော ပရိယတ္တိဓမ္မော ဓမ္မသရဏေ သင်္ဂဟိတောတိ ¶ ယုတ္တော၊ တံ ဓာရေန္တောပန ကလျာဏပ္ပဋိပတ္တိယံ ဌိတောပိ အတ္ထိ။ အဋ္ဌိတောပိ အတ္ထိ။ ယော အဋ္ဌိတော၊ သော အတ္တနောပိ သရဏံ နဟောတိ။ ကုတော ပရဿ။ သတ္ထာရာ စ အနေကေသု သုတ္တသဟဿေသု သော ဂရဟိတော။ တသ္မာ သော သင်္ဃသရဏေ အသင်္ဂဟိတော။ ဣတရောဝ သင်္ဂဟိတောတိ ယုတ္တောတိ။
သန္တာနံ ဓမ္မောတိ သဒ္ဓမ္မော။ သမိတကိလေသာနံ တတောယေဝ ပသတ္ထာနံ ပူဇိတာနံ သပ္ပုရိသာနံ ပဏ္ဍိတာနဉ္စ ဓမ္မောတိ အတ္ထော။ ယောစ သန္တာနံ ဓမ္မော၊ သောပိ ဧကန္တေန သန္တောယေဝ ဟောတီတိ သန္တော ဓမ္မောတိပိ သဒ္ဓမ္မော။ ပသတ္ထော ပူဇိတော ဓမ္မောတိ အတ္ထော။ သစ္စော ဝါ။ အယဉှိ အညတိတ္ထိယဓမ္မော ဝိယ ဓာရေန္တံ နဝိသံဝါဒေတိ။ သော ဟိ အယံ မေ ဟိတောတိ ဓာရေန္တဿ အဟိတောယေဝ သမ္ပဇ္ဇတိ။ အယံ ပန တထာဓာရေန္တဿ ဟိတောယေဝ သမ္ပဇ္ဇတီတိ။ [သဒ္ဓမ္မပဒံ]။ ဂဏုတ္တမပဒေ လောကေ သမာန ဒိဋ္ဌိသီလာနံ သဟဓမ္မိကာနံ သမူဟော ဂဏောတိ ဝုစ္စတိ။ ဣဓ ပန ဥတ္တမေဟိ သီလာဒိဂုဏေဟိ ယုတ္တော ဘဂဝတော သာဝကသင်္ဃော ဥတ္တမောစ သော ဂဏောစာတိ အတ္ထေန ဥတ္တမဂဏောနာမ။ သောယေဝ ဣဓ ဂဏုတ္တမောတိ ဝုစ္စတိ ယထာ မုနိသေဋ္ဌော မုနိဝရောတိ။
[၁၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ဂဏာနံ ဂဏေသုဝါ ဒေဝမနုဿာဒိသမူဟေသု ဥတ္တမော ဂဏုတ္တမော’’တိ စ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
ဧတသ္မိဉှိ အတ္ထေ သတိ ဥတ္တမသဒ္ဒေါ ပဓာနဘူတော ဟောတိ။ သောစ ဂုဏမှိယေဝ ပဝတ္တတီတိ တေန ဣဓ အရိယသင်္ဃော ဝုတ္တောတိ နသိဇ္ဈတီတိ။ ဧတ္ထစ ဂဏောတိ သင်္ဃောယေဝ ဝုစ္စတိ။ သောစ သင်္ဃော ဒုဝိဓော သမ္မုတိသင်္ဃော၊ ဒက္ခိဏေယျသင်္ဃောတိ။ တတ္ထ သမဂ္ဂေန သင်္ဃေန ကတံ ဥပသမ္ပဒါကမ္မံ သမ္မုတိနာမ။ တာယ သမ္မုတိယာ ဥပသမ္ပန္နဘူမိံ ပတွာ ဌိတော ဘိက္ခုသင်္ဃော သမ္မုတိသင်္ဃောနာမ။ သော ဝိနယကမ္မေသု ပသိဒ္ဓါ။ ဒက္ခိဏေယျသင်္ဃော နာမ အဋ္ဌ အရိယပုဂ္ဂလသမူဟော။ သောပန ကိဉ္စာပိ သမ္မုတိသင်္ဃေပိ အန္တောဂဓောယေဝ ဟောတိ။ တထာပိ သရဏဂမန ဝန္ဒနာ မာန ¶ ပူဇာသက္ကာရာနုဿတိဋ္ဌာနေသု အနုတ္တရ ပုညက္ခေတ္တ ဝိသေ သပရိဂ္ဂဟတ္ထံ ဘဂဝတာ တထာ တထာ သံဝဏ္ဏေတွာ သော ဝိသုံ ဝုတ္တောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ပုထုဇ္ဇနသင်္ဃောဟိ ပုညက္ခေတ္တံ သမာနောပိ အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ နဟောတိ။ ကသ္မာ။ သာလိက္ခေတ္တေ တိဏာနံ ဝိယ ခေတ္တဒုဋ္ဌာနံ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဝိစိကိစ္ဆာနုသယာနံ သဗ္ဘာဝါတိ။ ပုညက္ခေတ္တဘာဝေါ ပနဿ ပုရိမေ သဒ္ဓမ္မပဒေ ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။ [သသဒ္ဓမ္မဂဏုတ္တမပဒံ]
၈။ အဘိဝါဒိယာတိ ဝိသေသတော ဝန္ဒိတွာ။ ဧတ္ထ စ အယံ လောကေ သီလာဒိဂုဏယုတ္တော သေဋ္ဌော ဝန္ဒနေယျောတိ ဧဝံ သေဋ္ဌ စိတ္တံ ပစ္စုပဋ္ဌာပေတွာ ဝန္ဒန္တော ဝိသေသတော ဝန္ဒတီတိ ဝုစ္စတိ။ ဝန္ဒနာ ပန တိဝိဓာ ကာယဝန္ဒနာဒိဝသေန။ ယထာဟ –
တိဿော ဣမာ ဘိက္ခဝေ ဝန္ဒနာ၊ ကတမာ တိဿော။ ကာယေန ဝန္ဒတိ၊ ဝါစာယ ဝန္ဒတိ၊ မနသာ ဝန္ဒတီတိ။
တတ္ထ သေဋ္ဌစိတ္တံ ပစ္စုပဋ္ဌာပေတွာ ဇာဏုဒွယ ကပ္ပရဒွယ နလာဋ သင်္ခါတာနိ ပဉ္စ အင်္ဂါနိ ဘူမိယံ ပတိဋ္ဌာပေတွာ ဝန္ဒနေယျာနံ အဘိမုခံ နိပ္ပဇ္ဇန္တော ကာယေန ဝန္ဒတိနာမ။ ယံ သန္ဓာယ ပဉ္စပ္ပတိဋ္ဌိတေန ဝန္ဒိတွာတိ တတ္ထ တတ္ထ ဝုတ္တံ။ ယာယစ အဝန္ဒိယဋ္ဌာနေသု ဝန္ဒန္တဿ အာပတ္တိ ဟောတီတိ။ ဂုဏပဒါနိ ဝါစာယ ပဝတ္တေန္တော ဝါစာယ ဝန္ဒတိနာမ။ နမော ဗုဒ္ဓဿ၊ နမတ္ထု ဗုဒ္ဓဿ၊ နမော ဝိမုတ္တိယာ၊ နမော ဝိမုတ္တာနံ၊ ဝိပဿိဿ နမတ္ထူတိ ဧဝမာဒီသုပိ ဝါစာ ဝန္ဒနာယေဝ။ ဂုဏပဒါနိ အနုဂန္တွာ ဂုဏေ အနုဿရန္တော မနသာ ဝန္ဒတိနာမာတိ။
၉။ ဘာသိဿန္တိ ကထေဿာမိ။ ကာမဉ္စ ထေရော ဣမံ သင်္ဂဟံ ရစယန္တော ပေါတ္ထကာရုဠှံ ကတွာဝ ရစယိဿတိ။ ဂန္ထကမ္မံ နာမ ဝါစာကမ္မေသု ပသိဒ္ဓန္တိ ကတွာ ဘာသိဿန္တိ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
၁၀။ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟန္တိ ပဒေ အဘိဓမ္မေ ဝုတ္တာ အတ္ထာ အဘိဓမ္မတ္ထာ။ တေ သင်္ဂယှန္တိ ဧတ္ထ ဧတေနာတိဝါ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟော။ သင်္ဂယှန္တိတိစ ထေရေန သံခိပိတွာ ဂယှန္တိ ကထီယန္တီတိ အတ္ထော။ အဘိဓမ္မေတိ စေတ္ထ အဘိအတိရေကော အဘိဝိသေ သောစ ဓမ္မော အဘိဓမ္မော။ ဓမ္မောတိ စ ဝိနယပါဠိတော အညံပါဠိ ဒွယံ ¶ ဝုစ္စတိ။ ယော ဝေါ အာနန္ဒ မယာ ဓမ္မောစ ဝိနယောစ ဒေသိတော ပညတ္တောတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ တဉ္စ ပါဠိဒွယံ အာဏာဝိဓာနသင်္ခါတံ ဝိနယန ကိစ္စံ ဝဇ္ဇေတွာ ကုသလာဒိကေ ယထာပဝတ္တေ ပရမတ္ထဓမ္မေ ဧဝ ဒီပေတီတိ။ ဧဝံ ဒီပေန္တေသုစ တေသု ဒွီသု ဓမ္မေသု ယော ဣတရတော အတိရေကောစ ဟောတိ ဝိသေသောစ။ အယမေဝ အဘိဓမ္မော နာမ။ ဣတရောပန ဓမ္မောယေဝ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ဓမ္မော အဘိဓမ္မော ဝိနယော အဘိဝိနယောတိ ဣဒံ စတုက္ကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ဓမ္မောနာမ သုတ္တန္တပိဋကံ။ အဘိဓမ္မောနာမ ယတ္တပကရဏာနိ။ ဝိနယောနာမ ဥဘတော ဝိဘင်္ဂေါ၊ အဘိဝိနယောနာမ ခန္ဓကပရိဝါရာတိ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တံ။ အတိရေကဝိသေသတာ စေတ္ထ ကုသလာဒိ ဝသေန ခန္ဓာဒိဝသေန သင်္ဂဟာဒိဝသေန တထာ တထာ ဒေသေတဗ္ဗပ္ပကာရာနံ အနဝသေသဝိဘတ္တိဝသေနဝါ သုဒ္ဓဓမ္မာဓိဋ္ဌာန ဒေသနာပဝတ္တိဝသေနဝါ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယတော သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါ ဣမံ အဘိဓမ္မဒေသနံ ဒေဝေသုဧဝ ဒေသေန္တိ။ န ဟိ မနုဿာ ဧဝရူပံ တယော မာသေ နိရန္တရံ ပဝတ္တနယောဂျံ ကထာမဂ္ဂံ ဧကေန ဣရိယာပထေန အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ပရိယောသာနံ ပါပေတွာ ပဋိဂ္ဂဟေတုံ သက္ကောန္တိ၊ နစ ဧဝ ရူပေါ ဧကမာတိကာနုဗန္ဓော ကထာမဂ္ဂေါ နာနာခဏေသု နာနာဇနာနံ ဒေသေတုံ သက္ကုဏေယျော ဟောတီတိ။ ကေစိပန ဝိနယပါဠိတောပိ အဘိရေကဝိသေသတံ တဿ ဝဏ္ဏေန္တိ။ တံ အဋ္ဌသာလိနိယာ န သမေတိ။ တတ္ထ ဟိ ဓမ္မနာမိကာနံ ဒွိန္နံ ပါဠီနံ မဇ္ဈေဧဝ အယံ အတိရေကဝိသေသတာ ဝိစာရိတာ။ နစ ယုဇ္ဇတိ ဝိနယေန သဟ တထာ ဝိစာရေတုံ အသမာနကိစ္စဝိသယတ္တာ။ ဝိနယော ဟိ ကာယဝါစာနံ ဝိနယနကိစ္စော၊ အဇ္ဈာစာရဝိသယောစ။ ဓမ္မော ပန ဓမ္မဝိဘာဂကိစ္စော ဓမ္မပ္ပဝတ္တိ ဝိသယောစာတိ။ ကေစိပန ဝဒန္တိ ဧဝံ သန္တေပိ ဝိနယော ဧဝ သဗ္ဗဇေဋ္ဌကော သိယာ။ ဝိနယံ ဝိဝဏ္ဏေန္တဿ ဟိ ပါစိတ္တိယာပတ္တိ ဟောတိ။ ဓမ္မံ ဝိဝဏ္ဏေန္တဿ ဒုက္ကဋာပတ္တိမတ္တာတိ၊ တံ နယုဇ္ဇတိ။ ဝိနယော ဟိ အာဏာစက္ကံ။ ဓမ္မောစ ဓမ္မစက္ကံ။ တတ္ထ ဝိနယံ ဝိဝဏ္ဏေန္တော သတ္ထု အာဏာစက္ကေ ပဟာရံ ဒေတိ။ သတ္ထရိ အဂါရဝေါ မဟန္တော ဟောတိ။ ယဿစ သတ္ထရိ အဂါရဝေါ၊ တဿ ဓမ္မသင်္ဃေသု တီသု သိက္ခာသုစ အဂါရဝေါ သိဒ္ဓါ ဟောတိ။ တသ္မာ ဝိနယ ဝိဝဏ္ဏနေ ¶ အာပတ္တိ မဟန္တီ ဟောတိ။ န သဗ္ဗဇေဋ္ဌကတ္တာတိ။ အပိစ၊ ဝိနယောနာမ သာသနဿ မူလံ။ ဝိနယေ အဋ္ဌိတေ သာသနံ နတိဋ္ဌတိ။ တသ္မာ သာသနဿ စိရဋ္ဌိတတ္ထံပိ ဝိနယဝိဝဏ္ဏနေ မဟတီ အာပတ္တိ ပညတ္တာတိ။
ဣတိ ပရမတ္ထဒီပနိယာ နာမ အဘိဓမ္မတ္ထ သင်္ဂဟဿ
စတုတ္ထဝဏ္ဏနာယ ပထမဂါထာယ
ပရမတ္ထဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဒုတီယဂါထာ-ပရမတ္ထဒီပနီ
၁၁။ ဧဝံ အာဒိဂါထာယတံတံ ပယောဇန သဟိတေ ပဉ္စ အတ္ထေ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ တေ အဘိဓမ္မတ္ထေ ဥဒ္ဒေသတော ဒဿေန္တော ဒုတီယဂါထမာဟ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ ဘာသိဿံ အဘိဓမ္မတ္ထ သင်္ဂဟန္တိ ဝုတ္တေ တသ္မိံ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟပဒေ မယာ ဝုတ္တာ အဘိဓမ္မတ္ထာ သဗ္ဗထာပရမတ္ထတော စတုဓာ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထစ -
[၁၂] ဋီကာယံ တာဝ
တတ္ထ တသ္မိံ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟပကရဏေတိဝါ အဘိဓမ္မတ္ထ ပဒေတိဝါ အဘိဓမ္မေတိဝါ တသဒ္ဒတ္ထော နိဒ္ဒိဋ္ဌော။ ဝိဘာဝနိယံ ပန တသ္မိံ အဘိဓမ္မေတိ။ သဗ္ဗံ နသုန္ဒရံ။
န ဟိ အဘိဓမ္မတ္ထ သင်္ဂဟပကရဏေ မယာ ဝုတ္တာ အဘိဓမ္မတ္ထာတိ ယုဇ္ဇတိ။ ပကရဏံပိ ဟိ ဥပရိ ဝုစ္စမာနမေဝ ဟောတိ။ နတု ဝုတ္တံ။ ကုတော အဘိဓမ္မတ္ထာတိ။ န စ သံဝဏ္ဏနာပကရဏေသု အာဒိမှိယေဝ တာဝ တသဒ္ဒေါ အပ္ပဓာနပဒါနိ ပစ္စာမသတီတိ အတ္ထိ။ တသ္မာ အဋ္ဌသာလိနိယံ အာဒိမှိ တတ္ထ ကေန ဋ္ဌေန အဘိဓမ္မောတိ ဝါကျေဝိယ ဣဓ တသဒ္ဒတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။ ဧဝဉှိ သတိ –
[၁၃] ဋီကာသု
သဗ္ဗထာ ဝုတ္တာတိ ယောဇနာပိ ပဋိက္ခိတ္တာ ဟောတိ။
သာ ဟိ ဝက္ခမာနေဟိ သဗ္ဗယာပိ ဒွါဒသ၊ သဗ္ဗထာပိ အဋ္ဌာရသာတိအာဒီဟိ နသမေတီတိ။ တတ္တ သဗ္ဗထာတိ ဓမ္မသင်္ဂဏိယံ ဝုတ္တေန ကုသလာဒိနာ ¶ သဗ္ဗပ္ပကာရေနပိ စတုဓာဝ ဟောန္တိ၊ ဝိဘင်္ဂေ ဝိဘတ္တေ န ခန္ဓာဒိနာ သဗ္ဗပ္ပကာရေနပိ စတုဓာဝ ဟောန္တီတိ အတ္ထော။ ဓာတု ကထာယံ ဝုတ္တေနာတိအာဒိနာပိ ဝတ္တဗ္ဗံ။
၁၂။ ပရမတ္ထတောတိ ပရမတ္ထ သစ္စတော။ ဒွေ ဟိ သစ္စာနိ သမ္မုတိသစ္စံ၊ ပရမတ္ထသစ္စန္တိ၊ တတ္ထ သတ္တ ပုဂ္ဂလ အတ္တ ဇီဝါဒိကာ ပညတ္တိအတ္ထာ သဘာဝတော အဝိဇ္ဇမာနာယေဝ ဟောန္တိ။ ဓမ္မဝဝတ္ထာနညာဏရဟိတာနံပန မဟာဇနာနံ စိတ္တေ မဟန္တမဟန္တာပိ ဟုတွာ ဝိဇ္ဇမာနာဝိယ ပညာယန္တိ၊ တေစ မဟာဇနာ သမဂ္ဂါ ဟုတွာ တေသံ ဧကန္တေန အတ္ထိဘာဝံ ဂဟေတွာ တထာ တထာ ဝေါဟရန္တိ စေဝ သမ္ပဋိစ္ဆန္တိစ။ တသ္မာ တေ မဟာဇနေဟိ သမဂ္ဂေဟိ သမ္မတတ္တာတတောယေဝစ ဝစီသစ္စဝိရတိသစ္စာနံ ဝတ္ထုဘူတတ္တာသမ္မုတိ သစ္စန္တိ ဝုစ္စန္တိ။ တသ္မိံ သမ္မုတိသစ္စေ ဌတွာ သမ္မာ ပဋိပဇ္ဇန္တာ သဗ္ဗ လောကိယသမ္ပတ္တိယောစ သဗ္ဗဗောဓိသမ္ဘာရ ဓမ္မေစ အာရာဓေန္တိ။ မိစ္ဆာပဋိပဇ္ဇန္တာ အပါယပူရကာ ဟောန္တိ။ ဧဝံ မဟန္တဉှိ သမ္မုတိ သစ္စန္တိ။ ပရမတ္ထသစ္စံ ပန ပတွာ တံ သစ္စမေဝ နဟောတိ။ တဉှိ သယံ အဝိဇ္ဇမာနံယေဝ သမာနံ မဟာဇနေ ဝိဇ္ဇမာနန္တွေဝ ဂဏှာပေတိ။ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဒွါသဋ္ဌိဒိဋ္ဌိ တိဝိဓမိစ္ဆာဒိဋ္ဌီနံ ဝတ္ထု ဟုတွာ ဗာလဇနာနံ ဝဋ္ဋဒုက္ခတော နိယျာတုံ နဒေတိ။ ဧဝံ ဝိပရီတဉှိ သမ္မုတိသစ္စံ။ ဧဝံ မဟာသာဝဇ္ဇဉ္စာတိ။ ပရမတ္ထသစ္စံပန ဒုဝိဓံ သဘာဝသစ္စံ အရိယသစ္စန္တိ။ တတ္ထ ဓမ္မသင်္ဂဏိအာဒီသု သတ္တသု ပကရဏေသု ဝိဘတ္တာ ကုသလာဒယော ဓမ္မာ သဘာဝသစ္စံနာမ။ တေ ဟိ သယံ သဘာဝတော ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ ကုသလာနာမ ဓမ္မာ အတ္ထိ သုခါနာမ ဝေဒနာ အတ္ထီတိ ဂဏှန္တေန ဝိသံဝါဒေန္တီတိ။ တံ ပန အရိယသစ္စံ ပတွာ ကိဉ္စိ အသစ္စံပိ ဟောတိယေဝ။ တထာဟိ အနုဘဝနဘေဒမတ္တံ ဥပါဒါယေဝ ဝေဒနာ သုခါ ဒုက္ခာ အဒုက္ခမသုခါတိ ဝုတ္တာ။ န သဗ္ဗာကာရတော သုခဘူတတ္တာ။ သဗ္ဗေဟိ ပန အနိစ္စတာ သင်္ခတတာဒီဟိ အနေကသတေဟိ အာကာရေဟိ သဗ္ဗာပိ ဝေဒနာ ဒုက္ခာဧဝ။ တထာ အနဝဇ္ဇသုခဝိပါကဋ္ဌေန ကုသလဘာဝေါပိ အကုသလံ ဥပါဒါယေဝ ဝုတ္တော။ သဗ္ဗေပိ ဟိ တေဘူမကာ ကုသလသမ္မတာ ဓမ္မာ သာသဝတာ သံကိလေသိကတာ ဩဃနိယ ယောဂနိယ ဥပါဒါနိယတာ ¶ သင်္ခါတေဟိ ဝဇ္ဇေဟိ သာဝဇ္ဇာဧဝ ဟောန္တိ။ ဒုက္ခသစ္စဘူတာနဉ္စ ဝိပါကာနံ ဇနနဋ္ဌေန ဧကန္တေန ဒုက္ခဝိပါကာဧဝ ဟောန္တိ။ အဇ္ဈတ္တတ္တိကဉ္စ သဗ္ဗလောကိယသမ္မတံ ဥပါဒါယ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗေပိ ဟိ စတုဗ္ဘူ မကဓမ္မာ ဧကန္တေန အတ္တာပိနာမ နတ္ထိ။ ကုတော အဇ္ဈတ္တာနာမ။ ဗဟိဒ္ဓါဧဝ ဟောန္တိ။ သင်္ခါရေ ပရတော ပဿာတိ ဟိ ဝုတ္တန္တိ။ အယံ နယော သေသတ္တိက ဒုကဓမ္မေသုပိ ယထာရဟံ နေတဗ္ဗော။ အရိယ သစ္စံနာမ သဗ္ဗေသံ တေဘူမကဓမ္မာနံ ဧကန္တ ဒုက္ခဘာဝေါ တဏှာယ ဧကန္တ ဒုက္ခသမုဒယ ဘာဝေါ နိဗ္ဗာနဿေဝ ဒုက္ခနိရောဓ ဘာဝေါ အဋ္ဌင်္ဂိကဿ မဂ္ဂဿေဝ ဒုက္ခနိရောဓမဂ္ဂဘာဝေါစာတိ။ ဣဓမေဝ ဟိ ပရိသုဒ္ဓဗုဒ္ဓီနံ အရိယာနံ ဉာဏေ အစလမာနံ သဗ္ဗာကာရပရိပုဏ္ဏံ နိပ္ပရိယာယသစ္စံ ဟောတီတိ။ တေသု ဣဓ သမ္မုတိသစ္စံ နိဝတ္တေန္တော ပရမတ္ထတောတိ ဣဒ မာဟ။ တေန ဝုတ္တံ ပရမတ္ထတောတိ ပရမတ္ထသစ္စတောတိ။ တတ္ထ အတ္ထော ဒုဝိဓော သဘာဝသိဒ္ဓါစ ပရိကပ္ပသိဒ္ဓါစ။ တတ္ထ ယော ဝိနာ အညာပဒေသေန ကေဝလံ ဝိသုံ ဝိသုံ အတ္တနော လက္ခဏေန ဝိဇ္ဇမာနော ဟုတွာ သိဒ္ဓါ။ သော စိတ္တာဒိကော အတ္ထော သဘာဝသိဒ္ဓါနာမ။ ယောပန အတ္တနော လက္ခဏေန ဝိဇ္ဇမာနောယေဝ နဟောတိ။ ဝိဇ္ဇမာနဿပန အတ္ထဿ နာနာ ပဝတ္တိအာကာရေ ဥပါဒါယ စိတ္တေန ပရိကပ္ပေတွာ သဝိဂ္ဂဟံ ကတွာ ဂဟိတော စိတ္တမယော စိတ္တနိမ္မိတော ဟုတွာ စိတ္တေဧဝ ဥပလဗ္ဘမာနော ဟောတိ။ သော သတ္တပုဂ္ဂလာဒိကော အတ္ထော ပရိကပ္ပသိဒ္ဓါ နာမ။ တေသု သဘာဝသိဒ္ဓါယေဝ ပရမတ္ထောနာမ။ သော ဟိ သန္တိ ဘဝန္တိ ဗုဒ္ဓိသဒ္ဒါ ဧတ္ထာတိ အတ္ထော။ ဧကန္တဝိဇ္ဇမာနဋ္ဌေန ဣတရတော ပရမော ဥက္ကံသဂတော အတ္ထောတိ ပရမတ္ထော။ အပိ စ၊ ယေ အယံ အတ္ထိ အယံ ဥပလဗ္ဘတီတိ ဂဟေတွာ တဿ အဘိညေယျဿ အဘိညတ္ထာယ၊ ပရိညေယျဿ ပရိညတ္ထာယ၊ ပဟာတဗ္ဗဿ ပဟာနတ္ထာယ၊ သစ္ဆိကာတဗ္ဗဿ သစ္ဆိကရဏတ္ထာယ၊ ဘာဝေတဗ္ဗဿ ဘာဝနတ္ထာယ ပဋိပဇ္ဇန္တိ။ တေသံ တဒတ္ထသာဓနေ အဝိသံဝါဒကဋ္ဌေန ပရမော ဥတ္တမော အတ္ထောတိ ပရမတ္ထော။ ဣတရောပန အဝိဇ္ဇမာနတ္တာ တဿ အဘိညာဒိအတ္ထာယ ပဋိပဇ္ဇန္တာနံ တဒတ္ထသာဓနေ ¶ ဝိသံဝါဒကောယေဝ ဘဝိဿတိ။ နပန တဒတ္ထံ သာဓေဿ တီတိ ပရမတ္ထောတိ ဝတ္တုံ နာရဟတီတိ။
[၁၄] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ပရမဿဝါ ဥတ္တမဿ ဉာဏဿ အတ္ထော ဂေါစရောတိ ပရမတ္ထော’’တိပိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
န ဟိ ပရမသဒ္ဒေါဉာဏေ ဝတ္တမာနော ဒိဿတိ။ နစ အတ္ထသဒ္ဒေါ ဂေါစရေတိ။ ယဉ္စ အနုဋီကာယံ သစ္စမေဝ သစ္စိကံ။ သော ဧဝ အတ္ထော အဝိပရီတဿ ဉာဏဿ ဝိသယဘာဝဋ္ဌေနာတိ သစ္စိကဋ္ဌောတိ ဝုတ္တံ။ တံပိ အဝိပရီတေန ဉာဏေန အရဏီယတော ဥပဂန္တဗ္ဗ တော အတ္ထောတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတိ။ နပရမသဒ္ဒဿ အတ္ထန္တိ။ [ပရမတ္ထပဒံ]
၁၃။ စိတ္တန္တိ ဧတ္ထ စိန္တေတီတိ စိတ္တံ။ ဧတ္ထစ စိန္တနကြိယာ နာမ နိစ္စံ အာရမ္မဏာပေက္ခာ ဟောတိ။ န ဟိ သာ အာရမ္မဏေန ဝိနာ လဗ္ဘတီတိ။ တသ္မာ အာရမ္မဏဂ္ဂဟဏ အာရမ္မဏုပလဒ္ဓိယေဝ ဣဓ စိန္တနာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ။ ဧဝဉှိ သတိ ဘဝင်္ဂသမယ ဝိသညိသမယေသု စိတ္တံ အာရမ္မဏေန ဝိနာပိ ပဝတ္တတီတိ ဧဝံ ဝါဒီနံ ဝါဒေါ ပဋိက္ခိတ္တော ဟောတိ။ သန္တေသုပိစ နိဿယ သမနန္တရာဒီသု တဿ ပစ္စယေသု တေဟိ နာမံ အလဘိတွာ အာရမ္မဏပစ္စယဝသေနေဝဿ နာမံ သိဒ္ဓန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ စိန္တေန္တိ သမ္ပယုတ္တကာ ဓမ္မာ ဧတေနာတိ စိတ္တံ။ တဉှိ အာရမ္မဏဂ္ဂဟဏကိစ္စေ ပုဗ္ဗင်္ဂမဘူတန္တိ တံ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာပိ အာရမ္မဏံ ဂဏှန္တာ တဿ ဝသေနေဝ ဂဏှန္တီတိ။ စိန္တနမတ္တံဝါ စိတ္တံ။ သဗ္ဗေပိ ဟိ ဓမ္မာ တံတံ ကြိယာမတ္တာဝ ဟောန္တိ။ န တေသု ဒဗ္ဗံဝါ သဏ္ဌာနံ ဝါ ဝိဂ္ဂဟောဝါ ဥပလဗ္ဘတိ။ ပစ္စယာယတ္တ ဝုတ္တိနော စ ဟောန္တိ။ န တေ အတ္တနော ထာမေနဝါ ဗလေနဝါ ဝသေနဝါ သတ္တိယာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇိတုံပိ သက္ကောန္တိ။ ပဂေဝ စိန္တေတုံဝါ ဖုသေတုံဝါတိ။ ခဏမတ္တဋ္ဌာယိနောစ ဟောန္တိ၊ န ကဒါစိ ကဿစိ ဝသေ ဝတ္တိတုံ သက္ကောန္တီတိ။ တသ္မာ တေသု ဣဒံ ဒဗ္ဗံ၊ အယံ သတ္တိ၊ အယ ကြိယာတိ ဧဝံ ဝိဘာဂေါ နလဗ္ဘတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ သဗ္ဗေသု ပရမတ္ထပဒေသု ဧကံ ဘာဝသာဓနမေဝ ပဓာနတော လဗ္ဘတိ။ တဒည သာဓနာနိပန ¶ ပရိယာယတောဝ လဗ္ဘန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ စ ဒဗ္ဗာဒိဝသေန အဘေဒဿ စိန္တနဿ အတ္ထဝိသေသဉာပနတ္ထံ ဝိဘာဂ ကပ္ပနာဝသေန ဘေဒကရဏံ ပရိယာယကထာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယထာ သိလာ ပုတ္တကဿသရီရန္တိ၊ တထာ ကရဏဉ္စ တံ တံ ကြိယာသင်္ခါတ ဓမ္မဝိမုတ္တဿ ပရပရိကပ္ပိတဿ ကာရကဘူတဿ အတ္တ ဇီဝ သတ္တ ပုဂ္ဂလဿ သဗ္ဗသော အဘာဝဒီပနတ္ထံ။ သတိ ဟိ အတ္တာဒိမှိ ကိံ အဘေဒဿ ဘေဒကပ္ပနာယာတိ။
ဝိဘာဝနိယံ ပန
သသဝိသာဏံ ဝိယ အဘူတဿ ဘူတ ကပ္ပနာ ဝုတ္တာ ဝိယ ဒိဿတိ။ အယမဿာဓိပ္ပာယော-ဓမ္မေသု ကတ္တာဝါ ကာရေ တာဝါ ကောစိ နတ္ထိ။ လောကေပန အတ္တပ္ပဓာနော ကြိယာ နိပ္ဖာဒကော ကတ္တာနာမ သိဒ္ဓါ။ တသ္မာ စိန္တနကိစ္စေ အတ္တပ္ပဓာနတာ ဒီပနတ္ထံ တံ ကတ္တုဘာဝံ စိတ္တေ အာရောပေတွာ စိန္တေတီတိ စိတ္တန္တိ ဝုတ္တံ။
စိတ္တဿစ ဗလေန တံသမ္ပယုတ္တာနံပိ တသ္မိံ ကိစ္စေ တဒနုကူလပ္ပဝတ္တိဒီပနတ္ထံ ပုနကရဏဘာဝံ စိတ္တေ ကတ္တုဘာဝဉ္စ တေသု အာရောပေတွာ စိန္တေန္တိ သမ္ပယုတ္တကာ ဓမ္မာ ဧတေနာတိ စိတ္တန္တိ ဝုတ္တန္တိ။ အပိ စေတ္ထ စိတ္တသဒ္ဒေါ ဝိစိတြတ္ထဝါစကော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဝုတ္တဉှေ တံ သံယုတ္တကေ –
ဒိဋ္ဌံ ဝေါ ဘိက္ခဝေ စရဏံနာမ စိတ္တန္တိ။ ဧဝံ ဘန္တေ။ တမ္ပိ ခေါ ဘိက္ခဝေ စရဏံ စိတ္တံ စိတ္တေနေဝ စိန္တိတန္တိ။ တေနာပိ ခေါ ဘိက္ခဝေ စရဏေန စိတ္တေန စိတ္တညေဝ စိတ္တတရန္တိ၊ နာ ဟံ ဘိက္ခဝေ အညံ ဧကနိကာယံပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ စိတ္တံ။ ယထယိဒံ ဘိက္ခဝေ တိရစ္ဆာနဂတာ ပါဏာ။ တေပိ ခေါ ဘိက္ခဝေ တိရစ္ဆာနဂတာ ပါဏာ စိတ္တေနေဝ စိတ္တိကတာ။ တေဟိပိ ခေါ ဘိက္ခဝေ တိရစ္ဆာန ဂတေဟိ ပါဏေဟိ စိတ္တညေဝ စိတ္တတရန္တိ။
တတ္ထ စရဏံနာမ စိတ္တန္တိ ယတ္ထဝိစိတြာနိ ဒိဗ္ဗဝိမာနာဒီနိ စိတ္တကမ္မာနိ ကတွာ ဣဒဉ္စိဒဉ္စ ပုညံ ကရောန္တာ ဣဓစိဓစ နိဗ္ဗတ္တာတိ ဒဿေန္တော ဝိစရန္တိ ¶ ။ တဿ ပဋကောဋ္ဌကဿေတံ နာမံ။ စိတ္တေနာတိ နိဿက္ကေ ကရဏဝစနံ။ ယထယိဒန္တိ ယထာ ဣမေ။ စိတ္တိကတာတိ ဝိစိတြာ ကတာ။ ဧတ္ထစ စိတ္တဝိစိတ္တကာယ သညာဝိစိတ္တာ။ သညာဝိစိတ္တတာယ တဏှာဝိစိတ္တာ။ တဏှာဝိစိတ္တတာယ ကမ္မာနိ ဝိစိတ္တာနိ။ ကမ္မဝိစိတ္တ တာယ ယောနိယော ဝိစိတ္တာ။ ယောနိဝိစိတ္တတာယ တေသံ တိရစ္ဆာ နဂတာနံ ဝိစိတ္တတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ [ဝစနတ္ထော]
တံ တံ သဘာဝေါ လက္ခဏံ၊ ကိစ္စသမ္ပတ္တိယော ရသော၊
ဂယှာကာရော ဖလံဝါပိ၊ ပစ္စုပဋ္ဌာန သညိတံ။
အာသန္နကာရဏံ ယံ တံ၊ ပဒဋ္ဌာနန္တိ တံ မတံ၊
ဓမ္မာနံ ဝဝတ္ထာနာယ၊ အလံ ဧတေ ဝိဗုဒ္ဓိနော။
အာရမ္မဏဝိဇာနနလက္ခဏံ စိတ္တံ၊ ပုဗ္ဗင်္ဂမရသံ၊ သန္ဓာနပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ နာမရူပပဒဋ္ဌာနံ။ [စိတ္တံ]
၁၄။ စေတသိကန္တိ ဧတ္ထ စေတသိ ဘဝံ တဒါယတ္တဝုတ္တိတာယာတိ စေတသိကံ။ ဖဿာဒိ ဓမ္မဇာတံ။ ဧတ္ထစ တဒါယတ္တဝုတ္တိတာ နာမ ဧကုပ္ပာဒတာဒီဟိ လက္ခဏေဟိ စိတ္တေန သဟ ဧကီ ဘူတဿ ဝိယ ပဝတ္တိ။ ဧတေန ယာ စိတ္တဿ ဇာတိ။ သာဧဝ ဖဿာဒီနံ။ ယာ စိတ္တဿ ဇရာ၊ ယံ စိတ္တဿ မရဏံ၊ ယံ စိတ္တဿ အာရမ္မဏံ၊ ယံ စိတ္တဿ ဝတ္ထု၊ တဒေဝ ဖဿာဒီနန္တိ ဧဝံ ဧကပုပ္ဖ မဉ္ဇရိယံ ဧကဝဏ္ဋုပနိဗ္ဗန္ဓာနိ ပုပ္ဖာနိ ဝိယ စိတ္တေန သဟ ဧကဇာတိယာဒိ ဥပနိဗ္ဗန္ဓာ ဖဿာဒယော ဓမ္မာ ဣဓ စေတသိကံနာမာတိ သိဒ္ဓါ ဟောန္တိ။ ဧဝဉ္စ သတိ စိတ္တံပိ တေဟိ ဖဿာဒီဟိ သဟ တထေဝ အာယတ္တံ ပဝတ္တတီတိ တံပိ ဖဿိကံ ဝေဒနိကန္တိအာဒိနာ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ စေ။ န။ စိတ္တဿေဝ ဇေဋ္ဌကတ္တာ။ မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဓမ္မာ၊ မနောသေဋ္ဌာ မနောမယာတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထစ မနောမယာတိ မနသာဧဝ ပကတာ နိမ္မိတာ စိတ္တကြိယာ ဘူတာတိ အတ္ထော။ ဧတေန တေ ဖဿာဒယော ဓမ္မာ စိတ္တေန ဝိနာ နုပလဗ္ဘန္တီတိ ဒဿေတိ။ စိတ္တံပန တေဟိ ကေဟိစိ ဝိနာပိ ပဝတ္တတိယေဝ။ ပဉ္စဝိညာဏ စိတ္တဉှိတေဟိ ကေဟိစိ ဝိတက္ကာဒီဟိ ဝိနာ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ တသ္မာ တေသညေဝ တဒါယတ္တ ဝုတ္တိတာ ဝတ္တဗ္ဗာ န စိတ္တဿာတိ။
[၁၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန
ဧကာလမ္ဗဏတာ ¶ မတ္တေန တေသံ တဒါယတ္တဝုတ္တိတံ စေတသိ ကတ္တဉ္စ ဝိဘာဝေတိ။ တံ န သုန္ဒရံ။
န ဟိ ဧကာလမ္ဗဏတာမတ္တေန စေတသိကံနာမ ဇာတန္တိ။ ဧတ္ထ စ လောကေ နာနာဝဏ္ဏဓာတုယော ဥဒကေ ဃံသိတွာ ဝတ္ထုမှိ နာနာ စိတ္တကမ္မာနိ ကရောန္တိ၊ တတ္ထ ဝတ္ထုမှိ ဖရဏံ ဗန္ဓနဉ္စ ဥဒကဿေဝ ကိစ္စံ၊ န ဝဏ္ဏဓာတူနံ။ နာနာရူပ ဒဿနံ ဝဏ္ဏဓာတူနမေဝ ကိစ္စံ၊ န ဥဒကဿ။ တတ္ထ ဝတ္ထုဝိယ အာရမ္မဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဥဒကံဝိယ စိတ္တံ။ နာနာ ဝဏ္ဏဓာတုယောဝိယ စေတသိကဓမ္မာတိ။ [စေတသိကံ]
၁၅။ ရူပန္တိ ဧတ္ထ ရုပ္ပတီတိ ရူပံ။ သီတုဏှာဒီဟိ ဝိရောဓိ ပစ္စယေဟိ ဝိသမ ပဝတ္တိ ဝသေန ဝိကာရံ အာပဇ္ဇတိ၊ တေဟိ ဝါ ဝိကာရံ အာပါဒီယတီတိ အတ္ထော။ ယထာဟ –
ရုပ္ပတီတိ ခေါ ဘိက္ခဝေ တသ္မာ ရူပန္တိ ဝုစ္စတိ။ ကေန ရုပ္ပတိ။ သိတေနပိ ရုပ္ပတိ။ ဥဏှေနပိ ရုပ္ပတိ။ ဇိဃစ္ဆာယပိ ရုပ္ပတိ။ ဝိပါသာယပိ ရုပ္ပတိ။ ဍံသ မကသ ဝါတာတပ သရိံ သပ သပ္ဖဿေဟိပိ ရုပ္ပတီတိ။ ရုပ္ပတီတိစ ရုပ္ပတိ၊ ကုပ္ပတိ၊ ဃဋ္ဋီယတိ၊ ပိဠီ ယတိ၊ ဘိဇ္ဇတီတိ။
မဟာနိဒ္ဒေသေ ဝုတ္တံ။ အယမေတ္ထ ပိဏ္ဍတ္ထော၊ ယေ ဓမ္မာ စိရဋ္ဌိတိကာစ ဟောန္တိ သပ္ပဋိဃသဘာဝါစ။ တေသညေဝ ဌိတိက္ခဏေသု ဝိရောဓိပစ္စယေဟိ သမာဂမောနာမ ဟောတိ။ နပနညေသံ ပရိတ္တက္ခဏာနံ အပ္ပဋိဃသဘာဝါနန္တိ။ တေသဉှိ အပ္ပဋိဃသဘာဝါနံ သုခုမ ရူပါနံပိ ဗဟိဒ္ဓါ သီတာဒီဟိ သမာဂမောနာမ နတ္ထိ။ ကုတော ပရိတ္တက္ခဏာနံ အပ္ပဋိဃသဘာဝါနဉ္စ အရူပဓမ္မာနန္တိ။ ယဒိဧဝံ သုခုမရူပါနံ အရူပတာပတ္တိ သိယာတိ။ နသိယာ။ ဩဠာရိကရူပေဟိ သမာနဂတိ ကတ္တာ။ တာနိဟိ ဩဠာရိကေသု ရုပ္ပမာနေသု ရုပ္ပန္တိယေဝါတိ။ သမာဂမောစ နာမ ဣဓ ထပေတွာ အာပါတဂမနံ အာရမ္မဏကရဏဉ္စ အညမညဝိရုဒ္ဓါနံ ဌိတိပတ္တာနံ ဩဠာရိကရူပါနံ မဟာဘူတာနမေဝဝါ အညမညာဘိဃဋ္ဋနံ ¶ ဝုစ္စတိ၊ ရုပ္ပတိ ဃဋ္ဋီယတိ ပီဠီယတီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ရုပ္ပနဉ္စနာမ ပရသေနာယုဒ္ဓေန ရဋ္ဌခေါဘောဝိယ ကလာပန္တရဂတဓာတူနံ ကုပ္ပနံ ဘိဇ္ဇနံစ ဝုစ္စတိ။ ကုပ္ပတိ ဘိဇ္ဇတီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထစ ကုပ္ပတီတိ ခေါဘတိ စဉ္စလတိ၊ ဘိဇ္ဇတီတိ ဝိကာရံ အာပဇ္ဇတိ။ ယသ္မိံ ခဏေ ဝိရောဓိပစ္စယသမာဂမံ လဘန္တိ။ တတော ပဋ္ဌာယ သယံပိ ဝိကာရပတ္တာ ဟောန္တိ။ ဩမတ္တာဓိမတ္တရူပသန္တတီနံ ဥပ္ပတ္တိယာ ပစ္စယဘာဝံ ပတ္တာ ဟောန္တီတိ အတ္ထော။ အပိစေတ္ထ ရုပ္ပနံ ဒုဝိဓံ ဝဍ္ဎနံ၊ ဟာယနဉ္စ။ တဒုဘယံပိ ကပ္ပဝုဋ္ဌာနေ ကပ္ပသဏ္ဌာနေ နာနာအာယုကပ္ပ သံဝစ္ဆရ ဥတု မာသ ရတ္တိ ဒိဝါဒီနံ ပရိဝတ္တနေစ ပါကဋံ ဟောတီတိ။ ကသ္မာ ပန ရူပန္တိ နာမံ ဃဋ္ဋနဝသေန ရုပ္ပနဓမ္မာနမေဝ သိဒ္ဓန္တိ။ တေသမေဝ သဝိဂ္ဂဟတ္တာ။ ရူပဓမ္မာ ဟိ သမူဟသဏ္ဌာနာဒိ ဘာဝပတ္တိယာ သဝိဂ္ဂဟာ ဟောန္တိ။ တသ္မာ တေသမေဝ ရုပ္ပနံ ပစ္စက္ခတောပိ လောကဿ ပါကဋန္တိ တေသွေဝ ရူပန္တိ နာမံ သိဒ္ဓန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အရူပဓမ္မာ ပန အဝိဂ္ဂဟာတိ န တေသံ ဝိကာရော ပစ္စက္ခတော လောကဿ ပါကဋော ဟောတိ။ တံ တံ ရူပဝိကာရံ ဒိသွာဝါ သုတွာ ဝါ ပုစ္ဆိတွာယေဝ ဝါ သော လောကေန ဇာနိတဗ္ဗော အညတြ ပရစိတ္တဝိဒူဟိ။ တသ္မာ တေသံ ရူပတာပတ္တိ နတ္ထီတိ။
[၁၆] ဝိဘာဝနိယံ ပန
တေသံ ရူပတာပတ္တိပ္ပသင်္ဂေါ သီတာဒိဂ္ဂဟဏ သာမတ္ထိယေန နိဝတ္တိတော။ ယသ္မာ ပန ဝေါဟာရောနာမ လောကောပစာရေန ဝိနာ နသိဇ္ဈတိ။ လောကောပစာရောစ ပါကဋနိမိတ္တဝသေ နေဝ ပဝတ္တော။ တသ္မာ ဣဓ သီတာဒိဂ္ဂဟဏေန ဝိနာပိ တပ္ပသင်္ဂနိဝတ္တိ လောကတောဝ သိဒ္ဓါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
ယသ္မာ စ ဗြဟ္မလောကေ ဗြဟ္မာနံ ကာယဝိကာရ ဝစီဝိကာရာ စ ဣဒ္ဓိဝိကုပ္ပနာဝသပ္ပဝတ္တာ နာနာရူပဝိကာရာစ ဒိဿန္တိယေဝ။ တေစ ဧကေန ပရိယာယေန ရုပ္ပနာကာရာဧဝ နာမ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ တေသံ ဝသေန တတ္ထ ရူပါနံ ရူပတာသိဒ္ဓိ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ရူပယတိ ဝါ အတ္တနော သဘာဝေန ပကာသတီတိ ရူပံ။ အရူပဓမ္မာ ဟိ န အတ္တနော သဘာဝေန ပါကဋာ ဟောန္တိ။ ရူပသန္နိဿယေနေဝ ဂဟေတဗ္ဗာ ¶ ။ ဣဒံ ပန အတ္တနော သဘာဝေနေဝ ပါကဋံ ပဉ္စဝိညာဏေဟိပိ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ။ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ သတိ ဗြဟ္မလောကေ ရူပါနံပိ ဥဇု ကတောဝ ရူပတာသိဒ္ဓိ ဟောတီတိ။
[၁၇] ဝိဘာဝနိယံ ပန
အနုဂ္ဂါဟကာနံ သီတာဒီနံ ဝသေန တံ သဘာဝါ နာတိဝတ္တန ဝသေနစ တတ္ထ ရူပတာသိဒ္ဓိ ဝိဘာဝိတာ။ ယသ္မာပန သီတေ နာပိ ဥဏှေနာပီတိအာဒိဝစနံ နိဒဿနမတ္တံ ဟောတိ။ ကမ္မ စိတ္တာဟာရာနံပိ ဝသေန ရုပ္ပနဿ သမ္ဘဝတော၊ တထာဟိ သညာ ဝိညာဏာနိပိ ရူပါရမ္မဏရသာရမ္မဏေဟိ ဧဝ ပါဠိယံ နိဒ္ဒိဋ္ဌာနိ။ န ဟိ သညာ ရူပံဧဝ သဉ္ဇာနာတိ။ န စ ဝိညာဏံ ရသ မေဝ ဝိဇာနာတိ။ နိဒဿနမတ္တေန ဒေသနာ ဟောတီတိ ဝိညာယတီတိ။ တသ္မာ သီတာဒိဂ္ဂဟဏံ အမုဉ္စိတွာဝ တတ္ထ ရူပတာသိဒ္ဓိဝိဘာဝနေန ပယောဇန နတ္ထီတိ။ [ရူပံ]
၁၆။ နိဗ္ဗာနန္တိ ဧတ္ထ နိဗ္ဗာယန္တိ သဗ္ဗေ ဝဋ္ဋဒုက္ခသန္တာပါ ဧတသ္မိန္တိ နိဗ္ဗာနံ။ နိဗ္ဗာယန္တီတိ ယေ ကိလေသာဝါ ခန္ဓာဝါ အဘာဝိတမဂ္ဂဿ အာယတိံ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟပက္ခေ ဌိတာ ဟောန္တိ။ တေယေဝ ဘာဝိတမဂ္ဂဿ အနုပ္ပဇ္ဇနာရဟပက္ခံ ပါပုဏန္တီတိ အတ္ထော။ န ဟိ ခဏတ္တယံ ပတွာ နိရုဒ္ဓါ အတီတဓမ္မာ နိဗ္ဗာယန္တိ နာမ။ ပစ္စုပ္ပန္နေသု အာယတိံ အဝဿံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနေသုစ ဓမ္မေသု ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ။ ဝဋ္ဋဒုက္ခသန္တာပါတိ ကိလေသဝဋ္ဋ ကမ္မဝဋ္ဋ ဝိပါကဝဋ္ဋ ဒုက္ခသန္တာပါ။ န ဟိ တိဝိဓ ဝဋ္ဋဒုက္ခသန္တာပရဟိတာနံ ရုက္ခာဒီနံ အနုပ္ပာဒနိရောဓော နိဗ္ဗာနံနာမ ဟောတီတိ။ ဧတသ္မိန္တိ ဝိသယေ ဘုမ္မံ။ ယထာ အာကာသေ သကုဏာ ပက္ခန္တီတိ။ ယေဟိ တေ နိဗ္ဗာယန္တိ။ တေသံ တဗ္ဗိနိမုတ္တံ အညံ နိဗ္ဗုတိဋ္ဌာနံနာမ ကိဉ္စိ နတ္ထီတိ။ နိဗ္ဗာယန္တိ ဝါ အရိယဇနာ ဧတသ္မိန္တိ နိဗ္ဗာနံ။ နိဗ္ဗန္တိ ဓီရာ ယထယံ ပဒီပေါတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ နိဗ္ဗာယန္တီတိ တံ တံ ကိလေသာနံဝါ ခန္ဓာနံဝါ ပုန အပ္ပဋိသန္ဓိကဘာဝံ ပါပုဏန္တီတိ အတ္ထော။ ဧကသ္မိန္တိ ဝိသယေဧဝ ဘုမ္မံ၊ ဧတသ္မိံ အဓိ ဂတေတိပိ ယောဇေန္တိ။ ဋီကာသုပန ဘဝါဘဝံ ဝိနနတော သံသိဗ္ဗန တော ဝါနံ ဝုစ္စတိ တဏှာ။ တတော နိက္ခန္တန္တိ နိဗ္ဗာနန္တိ ဝုတ္တံ။
[၁၈] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘နိဗ္ဗာဘိဝါ ¶ ဧတေန ရာဂဂ္ဂိအာဒိကောတိ နိဗ္ဗာန’’န္တိပိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
န ဟိ မဂ္ဂေဝိယ နိဗ္ဗာနေ ကတ္ထစိ ကရဏသာဓနံ ဒိဋ္ဌံ၊ နစ နိဗ္ဗာနံ နိဗ္ဗူတိ ကြိယာသာဓနေ ရာဂါဒိကဿ ကတ္တုနော သဟ ကာရိပစ္စယော ဟောတီတိ။ [နိဗ္ဗာနံ]
ဒုတီယဂါထာယ ပရမတ္ထဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။
စိတ္တသင်္ဂဟ-ပရမတ္ထဒီပနီ
၁၇။ ဣဒါနိ ဥဒ္ဒေသက္ကမေန စိတ္တံ တာဝ နိဒ္ဒိသန္တော တတ္ထ စိတ္တန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထာတိ တေသု စတူသု အဘိဓမ္မတ္ထေသု။ တာဝ ပထမံ။ စတ္တာရော ဝိဓာ ပကာရာ ယဿ တံ စတုဗ္ဗိဓံ။
၁၈။ ကာမာဝစရန္တိ ဧတ္ထ ကာမီယတီတိ ကာမော။ ကာမေန္တိဝါ ဧတ္ထ သတ္တာ အဝိက္ခမ္ဘိတကာမရာဂတ္တာ ကာမရတိယာဧဝ ရမန္တိ။ န ဥပရိဘူမီသု ဝိယ ဈာနရတိယာတိ ကာမော။ ဧကာဒသဝိဓာ ကာမဘူမိ။ နနု စေတ္ထ ဈာနလာဘိနောပိ သန္တီတိ။ န န သန္တိ။ တေပန ကဒါစိ ဒေဝါတိ နတ္ထေတ္ထ ဒေါသော။ အဝီစိနိရယာဒယော ကထံ ကာမီယန္တိ။ ကထဉ္စ တတ္ထ သတ္တာ ကာမရတိယာ ရမန္တီတိ။ နိမိတ္တဿာဒဝသေနဝါ ဘဝနိကန္တိဝသေနဝါတိ။ မရဏကာလေ ဟိ ဥပဋ္ဌိတာ နိရယဂ္ဂိဇာလာ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာဝိယ ခါယန္တိ။ ဧကော ကိရ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ဗြာဟ္မဏော မရဏမဉ္စေ နိပ္ပန္နော ဟောတိ။ တဿ အာစရိယဗြာဟ္မဏာ သမီပေ ဌတွာ ဗြဟ္မလောကံ ဘော ဂစ္ဆာတိ ဝဒန္တိ။ တဿပန အဝီစိနိရယေ အဂ္ဂိဇာလာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ တဒါ သော ဘော အာစရိယာ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာ ပညာယန္တီတိ အာဟ။ ဧသ ဘော ဗြဟ္မလောကော။ တတ္ထ ဂစ္ဆာတိ ဝဒန္တိ။ သော ကာလင်္ကတွာ အဝီစိမှိ ဥပ္ပဇ္ဇိ။ ဧဝံ နိမိတ္တဿာဒဝသေန တေ ကာမီယန္တိ။ တတ္ထ ဥပ္ပန္နာနံပိ ဘဝနိကန္တိနာမ ဟောတီတိ။ အပိစ၊ တတ္ထ ဥပ္ပန္နာ အဝိက္ခမ္ဘိတကာမရာဂါဧဝ ဟောန္တိ၊ ဩကာသေ သတိ ကာမရတိယာ ရမိဿန္တိ ယေဝါတိ။ တသ္မိံ ကာမေ အဝစရတီတိ ကာမာဝစရံ။ ¶ ဧတ္ထစ အဝစရတီတိ ပဒဿ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော န ဂဟေတဗ္ဗော။ သော ဟိ အတ္ထော ပါဠိယာစ နသမေတိ။ နာနာဒေါသယုတ္တောစ ဟောတီတိ။ ယံ ဧတသ္မိံ အန္တရေ ဧတ္ထာဝစရာ ဧတ္ထ ပရိယာပန္နာတိ ဟိ ပါဠိယံ ဝုတ္တံ။ ယဒိ စေတ္ထ သော အတ္ထော အဓိပ္ပေတော သိယာ။ ဧဝံ သဘိ ဧတ္ထာဝစရာ ဧတ္ထုပ္ပန္နာတိ ဝုတ္တံ သိယာ။ နပန ဝုတ္တံ။ နစ ပရိယာပန္နသဒ္ဒေါ ဥပ္ပန္နသဒ္ဒေန သဟ သမာနတ္ထောတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ န ဟိ လောကုတ္တရစိတ္တာနိ တီသု ဘဝေသု ဥပ္ပန္နာ နိပိ တတြ ပရိယာပန္နာနိယေဝ ဟောန္တီတိ။ ဧဝံ တာဝ ပါဠိယာ နသမေတီတိ။
ယဒိစ သော အတ္ထော ဂဟိတော သိယာ။ ဧဝဉ္စ သတိ တသ္မိံ ကာမေ ယေ မဟဂ္ဂတ လောကုတ္တရဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တေသံပိ ကာမာ ဝစရတာပတ္တိဒေါသော ရူပါဝစရတာဒိ မုတ္တိဒေါသောစ အာပဇ္ဇတိ။ ယေစ ကာမာဝစရဓမ္မာ ရူပါရူပဘူမီသု ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တေသဉ္စ ရူပါရူပါ ဝစရတာ ပတ္တိဒေါသော ကာမာဝစရတာ မုတ္တိဒေါသောစ အာပဇ္ဇတီတိ။ နနု ယေဘုယျဝုတ္တိဝသေနပိ ကေသဉ္စိ နာမလာဘော ဟောတိ။ ယထာ ဝနစရကော သင်္ဂါမာဝစရောတိ။ တသ္မာ ဣဓပိ တေသံ ဓမ္မာနံ အတ္တနော အတ္တနော ဘုမ္မီသု ဥပ္ပန္နဗဟုလတ္တာ ကာမာဝစရာဒိ နာမလာဘေ သတိ န ကောစိ ဒေါသောတိ။န။ ဧဝဉှိ သတိ လောကုတ္တရ ဓမ္မာနံ ကာမာဝစရတာဒိ မုစ္စနတ္ထံ ယေဘုယျေန ဥပ္ပန္နဘူမိ ဝိသုံ ဝတ္တဗ္ဗာ သိယာ။ န စ သာ နာမဘူမိ အတ္ထိ။ ယတ္ထ တေ ယေဘုယျေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ။ တေဟိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တာ တီသု ဘဝေသု ဧဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တသ္မာ တေသံ ကာမ ရူပါရူပါဝစရတာပတ္တိဒေါသော ဒုန္နိဝါရော သိယာတိ။ ဧဝံ နာနာဒေါသယုတ္တော ဟောတီတိ။ တသ္မာဿ တထာ အတ္ထံ အဂ္ဂဟေတွာ ဧတ္ထာဝစရာ ဧတ္ထ ပရိယာပန္နာတိ ဘဂဝတာ သံဝဏ္ဏိတေန ပါဠိနယေနေဝဿ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗောတိ။ အယဉှေတ္ထ အတ္ထော။ ကာမေ အဝစရတိ ပရိယာပန္နဘာဝေန တသ္မိံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ စရတိ ပဝတ္တတီတိ ကာမာဝစရန္တိ။ ပရိယာပန္နဘာဝေါစနာမ အတ္တနော အာဓာရဘူတေန တေန ကာမေန သဟ သမာနဇာတိဂေါတ္တနာမတာ သင်္ခါတေဟိ ပရိတောဘာဂေဟိ တသ္မိံ ကာမေ အာပန္နဘာဝေါ အနုပ္ပဝိဋ္ဌ ဘာဝေါ။ အန္တောဂဓဘာဝေါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သောစ တထာ ¶ ပရိယာပန္နဘာဝေါ ပရိဂ္ဂါဟိနိယာ ကာမတဏှာယ ကတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဧတ္တာဝတာ ယေဓမ္မာ ရူပါရူပသတ္တသန္တာနဘူတာပိ မယှံ ဧတေတိ ကာမ တဏှာယ ပရိဂ္ဂဟိတာ ကာမေ ပရိယာပန္နာဝ ဟောန္တိ။ တေ ကာမာဝစရာနာမာတိ သိဒ္ဓါ ဟောန္တိ။ ရူပါရူပါ ဝစရေသုပိ အယံ နယော နေတဗ္ဗော။ တေသုပန ရူပတဏှာ အရူပတဏှာစ ပရိဂ္ဂါဟိနီ တဏှာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
ယေပန ဓမ္မာ တိဏ္ဏံ တဏှာနံ ပရိဂ္ဂဟဝိမုတ္တာ ဟောန္တိ။ တေ တီသု ဘဝေသု ဥပ္ပန္နာပိ တတြ အပရိယာပန္နာဧဝ ဟောန္တီတိ လောကုတ္တရာ နာမ ဇာတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧတ္ထစ ပဋ္ဌာနေ အာရုပ္ပေ ကာမစ္ဆန္ဒံ နီဝရဏံ ပဋိစ္စ ဥဒ္ဓစ္စနီဝရဏန္တိအာဒိနာ အရူပသတ္တသန္တာနေပိ ကာမစ္ဆန္ဒသင်္ခါတာယ ကာမတဏှာယ ဥပ္ပတ္တိ ဝုတ္တာ။ တသ္မာ ရူပါရူပ ဘူမီသု ဥပ္ပန္နာနံ ကာမဓမ္မာနံ ပရိဂ္ဂါဟိနီတဏှာ ရူပါရူပသတ္တသန္တာန ဂတာပိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ပါဠိယံ ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏန္တိ ဣဒံ နီဝရဏဇာတိကတ္တာ ဝုတ္တံ။ န ဟိ ဈာနဘူမီသု ဧကန္တနီဝရဏကိစ္စာနိ နီဝရဏာနိ သက္ကာ လဒ္ဓုန္တိ။ အတြ ကာမဘေဒေါ ဝတ္တဗ္ဗော။ ဒွေကာမာ ကိလေ သကာမောစ၊ ဝတ္ထုကာမောစာတိ။ တတ္ထ ထပေတွာ ရူပါရူပရာဂေ အညော သဗ္ဗောပိ လောဘော ဣမသ္မိံ စတုဗ္ဘူမိပရိစ္ဆေဒေ ကိလေ သကာမောနာမ။ ထပေတွာစ ရူပါရူပါဝစရဓမ္မေ အညေ သဗ္ဗေပိ တီသု ဘူမီသု ဥပ္ပန္နာ ကာမာဝစရဓမ္မာ ဝတ္ထုကာမောနာမာတိ။ ယံပန အဋ္ဌသာလိနိယံ သဗ္ဗေပိ တေဘူမကာ ဓမ္မာ ဝတ္ထုကာမောတိ ဝုတ္တံ။ တံ မဟာနိဒ္ဒေသေ နိဒ္ဒိဋ္ဌေန သုတ္တန္တိကပရိယာယေန ဝုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ န ဟိ ရူပါရူပါဝစရဓမ္မာ အဘိဓမ္မေ ကာမနာမေန ဝုတ္တာ အတ္ထီတိ။ [ကာမာဝစရပဒံ]
၁၉။ ရူပါဝစရံ အရူပါဝစရန္တိ ဧတ္ထ ရူပါရူပသဒ္ဒါ တာသု ဘူမီသု နိရုဠှာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ အပိစ ဒွေ ဘူမိယော ရူပဘူမိ၊ အရူပဘူမီတိ။ တတ္ထ ရုပ္ပနလက္ခဏံ ရူပံ ယတ္ထ နတ္ထိ၊ သာ စတုဗ္ဗိဓာ ဘုမ္မိ အရူပဘူမိနာမ။ သေသာ သတ္တဝီသတိဝိဓာ ဘုမ္မိ ရူပဘူမိနာမ။ တတ္ထစ ဟေဋ္ဌာ ဧကာဒသဝိဓာ ဘုမ္မိ ဩဠာရိကေန ကာမေန ဝိသေသေတွာ ကာမ ဘူမီတိ ဝုတ္တာ။ ဥပရိ သောဠသဝိဓာ ဘုမ္မိ ရူပဘူမိဣစ္စေဝ ဝုတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ယတ္ထပန တဏှာဝါ ဈာနာနိဝါ ရူပါရူပသဒ္ဒေဟိ ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ ¶ နိဿယဿနာမံ နိဿိတေ အာရောပနဝသေန နိဿယောပစာရော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယတ္ထစ ကာမာဝစရာဒိသဒ္ဒေဟိ ဘူမိဧဝ ဝုတ္တာ။ တတ္ထ နိဿိတဿ နာမံ နိဿယေ အာရောပနဝသေန နိဿိတော ပစာရောတိ။ ယမေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ တံ ကာမာဝစရပဒေ ဝုတ္တနယမေဝါတိ။ အယမေတ္ထ တေဘူမက ပရိစ္ဆေဒေ ပါဠိအနုဂတာ ပရမတ္ထဒီပနာ။ ယထာဟ –
ကတမေ ဓမ္မာ ကာမာဝစရာ။ ဟေဋ္ဌတော အဝီစိနိရယံ ပရိယန္တံ ကရိတွာ ဥပရိတော ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီဒေဝေ အန္တော ကရိတွာ ယံ ဧတသ္မိံ အန္တရေ ဧတ္ထာဝစရာ ဧတ္ထ ပရိယာပန္နာ ခန္ဓဓာတုအာယတနာ ရူပါ ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရာ ဝိညာဏံ။ ဣမေဓမ္မာ ကာမာဝစရာ။ ကတမေ ဓမ္မာ ရူပါဝစရာ။ ဟေဋ္ဌတော ဗြဟ္မလောကံ ပရိယန္တံ ကရိတွာ ဥပရိတော အကနိဋ္ဌေ ဒေဝေ အန္တော ကရိတွာ ယံ ဧတသ္မိံ အန္တရေ ဧတ္ထာဝစရာ ဧတ္ထ ပရိယာပန္နာ သမာပန္နဿဝါ ဥပပန္နဿဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရိဿဝါ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ၊ ဣမေ ဓမ္မာ ရူပါဝစရာ။ ကတမေ ဓမ္မာ အရူပါဝစရာ။ ဟေဋ္ဌတော အာကာသာနဉ္စာယတနုပဂေ ဒေဝေ ပရိယန္တံ ကရိတွာ ဥပရိတော နေဝသညာ နာသညာ ယတနုပဂေ ဒေဝေ အန္တော ကရိတွာ ယံ ဧတသ္မိံ အန္တရေ။ လ။ ဣမေ ဓမ္မာ အရူပါဝစရာတိ။
[၁၉] ဋီကာသု ပန
ယထာဝုတ္တံ သုဝိသဒံ ပါဠိနယံ အဂ္ဂဟေတွာ အညထာ ဝစနတ္ထာစ ဝိနိစ္ဆယာစ ဧတ္ထ ဝုတ္တာ။ သဗ္ဗေ တေ သာရတော န ပစ္စေတဗ္ဗာတိ။
နနု အဋ္ဌသာလိနိယမေဝ တေစ အညေစ အတ္ထာ ဝုတ္တာတိ။ သစ္စံ။ ဘူတံပန သုဝိသဒံ ပါဠိအနုဂတံ အတ္ထံ ဉတွာ ကိံဝိက္ခေပေနာတိ။
၂၀။ လောကုတ္တရန္တိ ဧတ္ထ လုဇ္ဇနပလုဇ္ဇနဋ္ဌေန လောကော ဝုစ္စတိ ယထာဝုတ္တော တေဘူမကဓမ္မော။ ယထာဟ လုဇ္ဇတိ ပလုဇ္ဇတီတိ ခေါ ဘိက္ခဝေ တသ္မာ လောကောတိ ဝုစ္စတီတိ။ ဧဝံ သန္တေ လောကုတ္တရဓမ္မာနံပိ နိဗ္ဗာနဝဇ္ဇာနံ လောကတာပတ္တိ သိယာ။ ကသ္မာ၊ တေသံပိ ¶ လုဇ္ဇနပလုဇ္ဇနဓမ္မတ္တာတိ။ နသိယာ။ ယတ္ထ ဟိ နိစ္စော ဓုဝေါ သဿတောတိ မဟာဇနဿ မိစ္ဆာဂါဟော နိဝိသတိ။ တတ္ထေဝ တဿ နိဝါရဏတ္ထံ အယံ လောကသမညာ နိယမီယတိ။ တသ္မာ သဗ္ဗသော မိစ္ဆာဂါဟဝိမုတ္တာနံ တေသံ လောကတာပတ္တိ နတ္ထီတိ ဝဒန္တိ။ ယေသံဝါ လုဇ္ဇနံပလုဇ္ဇနဉ္စ မဟာဇနဿ ပါကဋံ။ တေသညေဝ လောကတာသိဒ္ဓီတိ နတ္ထိ လောကုတ္တရာနံ လောကတ္တပ္ပသင်္ဂေါတိ။ လောကတော ဥတ္တရတီတိ လောကုတ္တရံ။ မဂ္ဂစိတ္တံ။ တတော ဥတ္တိဏ္ဏန္တိ လောကုတ္တရံ။ ဖလစိတ္တံ။ နိဗ္ဗာနံပန ဣဓ နလဗ္ဘတီတိ။ ဥတ္တရဏဉ္စေတ္ထ တဏှာတ္တယဂ္ဂါဟ ဝိမုတ္တိယာ တီသု လောကေသု အပရိယာပန္နဘာဝေါယေဝ။ သောစ အပရိယာပန္နဘာဝေါ ကေသံ ဓမ္မာနံ အဓိဋ္ဌာန ဘူတောဝိယ ဂယှတီတိ ဝိသုံ ဧကာ စတုတ္ထီ အဝတ္ထာဘူမိနာမာတိ။
စတုဗ္ဘူမိဝိဘာဂဿ ပရမတ္ထဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၁။ ဧဝံ စိတ္တံ ဘူမိဘေဒေန ဟီနပဏီတာ နုက္ကမတော စတုဓာ နိဒ္ဒိသိတွာ ဣဒါနိ တဒေဝ စတုဗ္ဗိဓံ စိတ္တံ ယထာနိဒ္ဒိဋ္ဌက္ကမေန ဝိဘဇန္တော ပထမံ ကာမာဝစရစိတ္တံ။ တတ္ထစ ဟီနံ အသောဘဏစိတ္တံ။ တတ္ထစ သဗ္ဗဟီနံ အကုသလစိတ္တံ တာဝ ဒဿေတုံ သောမနဿသဟ ဂတန္တိအာဒိမာဟ။ ဧတ္ထစ ကာမာဝစရစိတ္တဿပိ အကုသလာဟေတုက သဟေတုကာနုက္ကမော ဟီန ပဏီတာနုက္ကမဝသေန ဝုတ္တောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
[၂၀] ဝိဘာဝနိယံ ပန
ဥပရိ ဝုစ္စမာနာနံ ဗဟူနံ စိတ္တာနံ သောဘဏသညာကရဏသုခတ္ထံ အပ္ပကေ ပါပါဟေတုကေယေဝ ပထမံ ဒဿေန္တောတိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
တဒတ္ထော ဟိ ယထာဝုတ္တဟီနာဒိက္ကမေနေဝ သိဒ္ဓါတိ။
[၂၁] ယဉ္စ တတ္ထ
တေသု တေသုစ ဘဝေသု ဂဟိတပ္ပဋိသန္ဓိကဿ သတ္တဿ အာဒိတော ဝီထိစိတ္တဝသေန လောဘသဟဂတ စိတ္တုပ္ပာဒါန မေဝ သမ္ဘဝတော တေယေဝ ပထမန္တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ နယုဇ္ဇတိ။
အာဒိတော ¶ ဝီထိစိတ္တဝသေန မနောဒွါရာ ဝဇ္ဇနဿေဝ သဗ္ဗပထမံ ဥပ္ပဇ္ဇနတောတိ။ အကုသလေသု ပန လောဘမူလ စိတ္တံ ဗဟုကဉ္စ ဟောတိ။ ဒွီဟိ ဝဋ္ဋမူလေဟိ ယုတ္တတ္တာ ပဓာနံ ပါကဋဉ္စ ဟောတီတိ တဒေဝ ပထမံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
၂၂။ တတ္ထ သုန္ဒရံ မနောတိ သုမနော။ သိနိဒ္ဓစိတ္တံ။ န ဟိ အနဝဇ္ဇဋ္ဌေန သုန္ဒရတာ ဣဓ ယုတ္တာတိ။ သုန္ဒရံ မနော ဧတဿာဘိဝါ သုမနော။ သိနိဒ္ဓစိတ္တသမင်္ဂီ ပုဂ္ဂလော။ သုမနဿ ဘာဝေါ သောမနဿ။ မာနသိကသုခဝေဒနာယေတံ နာမံ။ ဧတ္ထစ သုမနဿ ဘာဝေါတိ တသ္မိံ စိတ္တေ ပုဂ္ဂလေဝါ သုမနာဘိဓာနဿဝါ အယံ သော သုမနောတိ သုမနဗုဒ္ဓိယာဝါ ပဝတ္တိနိမိတ္တန္တိ အတ္ထော။ ဘာဝေါတိ ဟိ အဘိဓာနဗုဒ္ဓီနံ ပဝတ္တိနိမိတ္တံ ဝုစ္စတိ။ ဘဝန္တိ ပဝတ္တန္တိ အဘိဓာနဗုဒ္ဓိယော ဧတသ္မိန္တိ ကတွာ။ ဧတသ္မိန္တိ စ နိမိတ္တေ ဘုမ္မံ။ ယထာ နာဂေါ ဒန္တေသု ဟညတေတိ။ ယထာ ဟိ တတ္ထ အတ္တနော ဒန္တနိမိတ္တံ ဒန္တယုတ္တေ နာဂေ ဟနနပ္ပဝတ္တိ ဟောတိ၊ ဧဝမိဓပိ တံ ဝေဒနာနိမိတ္တံ ဝေဒနာယုတ္တေ မနသ္မိံ ပုဂ္ဂလေဝါ အဘိဓာနဗုဒ္ဓိယော ပဝတ္တန္တီတိ။ ဘဝန္တိ ဗုဒ္ဓိသဒ္ဒါ ဧတေနာတိ ဘာဝေါတိစ ဝဒန္တိ။ ဧတသ္မာတိ စ အပရေ။ သောမနဿေန သဟ ဧကတော ဂတံ ပဝတ္တန္တိ သောမနဿသဟဂတံ။ သောမနဿဝေဒနာသမ္ပယုတ္တန္တိ အတ္ထော။ ဒဿနံ ဒိဋ္ဌိ။ သာ ပန သမ္မာဒိဋ္ဌိ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဝသေန ဒုဝိဓာ။ ဣဓ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယုတ္တာ။ အကုသလာဓိကာရတ္တာ။ ဒိဋ္ဌိယေဝ ဒိဋ္ဌိဂတံ။ ယထာ ဂူထဂတံ မုတ္တဂတန္တိ။ ဒိဋ္ဌိဂတေန သမံ ပကာရေဟိ ယုတ္တန္တိ ဒိဋ္ဌိဂတ သမ္ပယုတ္တံ။ ဒိဋ္ဌိဂတေန ဧကုပ္ပာဒတာဒီဟိ ပကာရေဟိ သမံ ဧကီဘူတ မိဝ ယုတ္တံ သံသဋ္ဌန္တိ အတ္ထော။ အသင်္ခါရိကမေကံ သသင်္ခါရိကမေကန္တိ ဧတ္ထ သင်္ခါရောတိ ပုဗ္ဗာတိသင်္ခါရော။ သောစ ဒုဝိဓော ပယောဂေါ၊ ဥပါယောစာတိ။ တတ္ထ အာဏတ္တိယာဝါ အဇ္ဈေသနာယဝါ တဇ္ဇေတွာ ဝါ ဣဒံ ကရောဟီတိ ပရေဟိ ကတော ကာယဝစီပယောဂေါ ပယောဂေါနာမ။ အာဏတ္တာဒိနာပန ဝိနာဝ ကမ္မဿ ကရဏတ္ထံ တံ တံ ဥပါယံ ပရေ အာစိက္ခန္တိ။ အကရဏေ အာဒီနဝံ ကရဏေစ အာနိသံသံ ဒဿေန္တိ၊ ကတိကံဝါ ကရောန္တိ၊ ဒဏ္ဍံဝါ ထပေန္တိ၊ သယမေဝ ဝါ တံ တံ ကာရဏံ အနုဿရတိ၊ ပစ္စဝေက္ခတိ။ ဧဝမာဒိနာ နယေန ¶ ဥပါယော အနေကဝိဓော။ သော ဒုဝိဓောပိ ဣဓ သင်္ခါရော နာမ။ သင်္ခရောတိ အတ္တနော ပကတိယာ ကာတုံ အနိစ္ဆမာနံ စိတ္တ သန္တာနံ အကာတုံ အဒတွာ ကရဏတ္ထာယ သံဝိဒဟတိ တသ္မိံ တသ္မိံ ကမ္မေ ပယောဇေတီတိ ကတွာ။ ယောပန ပစ္စယဂဏော တေန သင်္ခါရေန ဝိရဟိတော ဟောတိ။ သော အသင်္ခါရော။ ယောပန တေနသဟိတော ဟောတိ။ သော သသင်္ခါရောတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ အဋ္ဌကထာယံ –
သဟ သင်္ခါရေနာတိ သသင်္ခါရော။ တေန သသင်္ခါရေန သပ္ပယောဂေန သဥပါယေန ပစ္စယဂဏေနာတိ အတ္ထောတိ။
ဧတ္ထစ ပစ္စယဂဏောတိ အာရမ္မဏာဒိကော သာဓာရဏော ပစ္စယ ဂဏော အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တော။ အသာဓာရဏောပန ကုသလကမ္မေသု သပ္ပုရိသုပနိဿယာဒိကော အကုသလကမ္မေသု အသပ္ပုရိသုပနိဿယာဒိကော ပစ္စယဂဏော ဝိသေသေတွာ ယောဇေတုံ ယုတ္တော။ သောပန ယဒါ ဒုဝိဓေန သင်္ခါရေန ဝိနာ သယမေဝ စိတ္တံ အသံသီဒမာနံ ကတွာ ဥဋ္ဌာပေတိ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ တဒါ သောအသင်္ခါရောနာမ။ ယဒါပန တေန ဝိနာ သယမေဝ စိတ္တံ ဥဋ္ဌာပေတုံ သမုဋ္ဌာပေတုံ နသက္ကောတိ၊ သင်္ခါရံ သဟာယံ လဘိတွာဝ သက္ကောတိ၊ တဒါ သော သသင်္ခါရောနာမ။ ဣတိ အသင်္ခါရော သသင်္ခါရောတိစ ဣဒံ ပစ္စယ ဂဏဿေဝ နာမံ။ န စိတ္တဿ။ စိတ္တံပန အသင်္ခါရေန သုဒ္ဓေန ပစ္စယဂဏေန ဥပ္ပန္နံ အသင်္ခါရိကံ။ သသင်္ခါရေန ပစ္စယဂဏေန ဥပ္ပန္နံ သသင်္ခါရိကံ၊ ဥပ္ပန္နတ္ထေ ဟိ အယံ ဣကပစ္စယောတိ။ ယသ္မိံ သမယေ အကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဒိဋ္ဌိဂတသမ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေနာတိ ဟိ ပါဠိယံ ဝုတ္တန္တိ။ ဧတ္ထစ သသင်္ခါရေန ပစ္စယဂဏေန ဥပ္ပန္နံ ဟောတီတိ ယောဇေတဗ္ဗန္တိ။ အယမေတ္ထ အသင်္ခါရိကသသင်္ခါရိကပဒေသု ပရမတ္ထဒီပနာ။
[၂၂] ဋီကာသု ပန
ဣမမတ္ထံ အသလ္လက္ခေတွာ စိတ္တမေဝ အသင်္ခါရံ သသင်္ခါရန္တိ စ ဂဟေတွာ ယံ ဝုတ္တံ၊ ‘‘နတ္ထိ သင်္ခါရော အဿာတိ အသင်္ခါရံ။ တဒေဝ အသင်္ခါရိကံ။ သဟ သင်္ခါရေန ဝတ္တတီတိ သသင်္ခါရံ။ သသင်္ခါရမေဝ ¶ သသင်္ခါရိကန္တိ စ။ သော ယဿ နတ္ထိ။ တံ အသင်္ခါရံ။ တဒေဝ အသင်္ခါရိကံ။ သင်္ခါရေန သဟိတံ သသင်္ခါရိ ကန္တိ စ’’။ သဗ္ဗမေတံ န ယုဇ္ဇတိယေဝ။
[၂၃] ယဉ္စ ဝိဘာဝနိယံ
သင်္ခရောတိ စိတ္တံ တိက္ခဘာဝသင်္ခါတမဏ္ဍနဝိသေသေန သဇ္ဇေတိ။ သင်္ခရီယတိဝါ တံ ဧတေန ယထာဝုတ္တနယေန သဇ္ဇီယတီတိ သင်္ခါရောတိ ဝုတ္တံ။ တံပိ န သုန္ဒရံ။
ဧဝဉှိ သတိ သသင်္ခါရိကပိ စိတ္တံ တိက္ခံနာမ သိယာတိ။
[၂၄] ယဉ္စ တတ္ထ
‘‘သော ပန အတ္တနော ပုဗ္ဗဘာဂပ္ပဝတ္တေ စိတ္တသန္တာနေစေဝ ပရသန္တာနေစ ပဝတ္တတီတိ တံ နိဗ္ဗတ္တိတော စိတ္တဿ တိက္ခဘာဝ သင်္ခါတော ဝိသေသောဝ ဣဓ သင်္ခါရောတိ’’ ဝုတ္တံ။ တံပိ အသင်္ခါရိက သသင်္ခါရိကပဒါနံ ဝစနတ္ထေသု ဝိရဇ္ဈိတွာ တဒနု ရူပဿ သင်္ခါရဿ ပရိကပ္ပနာဝသေန ဝုတ္တတ္တာ နယုတ္တမေဝ။
[၂၅] ဧတေန
ပုဗ္ဗပ္ပယောဂသမ္ဘူတော၊ ဝိသေသော စိတ္တသမ္ဘပီ၊
သင်္ခါရော တံ ဝသေနေတ္ထ၊ ဟောတျာသင်္ခါရိကာဒိတာတိ။
သာဓကဂါထာပိ ပဋိက္ခိတ္တာ ဟောတီတိ။
[၂၆] ယဉ္စ တတ္ထ
‘‘အထဝါ၊ သသင်္ခါရိကံ အသင်္ခါရိကန္တိ စေ တံ ကေဝလံသင်္ခါရဿ ဘာဝါဘာဝံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ နတဿ သဟပဝတ္တိသဗ္ဘာ ဝါ ဘာဝတောတိ။ ဘိန္နသန္တာနပ္ပဝတ္တိနောပိ သင်္ခါရဿ ဣဓမတ္ထိတာယ တံ ဝသေန နိဗ္ဗတ္တံ စိတ္တံ သင်္ခါရော အဿ အတ္ထီတိ သသင်္ခါရိကံ။ သလောမကော သပက္ခကောတျာဒီသုဝိယ သဟ သဒ္ဒဿ ဝိဇ္ဇမာနတ္ထပရိဒီပနတော။ တဗ္ဗိပရီတမ္ပန တဒဘာဝတော ဝုတ္တနယေန အသင်္ခါရိက’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ ပါဠိအဋ္ဌကထာသိဒ္ဓံ ¶ ဥဇုံ ဝိသဒံ အတ္ထံ မုဉ္စိတွာ အတ္တနော ပရိကပ္ပနာ ဝသေန ဝုတ္တတ္တာ န ဂဟေတဗ္ဗမေဝ။
ဧတ္ထစ အတ္တနော ဣစ္ဆာယ ဝိနာ ပရေသံ အာဏတ္တိယာဝါ အဇ္ဈေ သနာယဝါ ယာစနာယဝါ ပဝတ္တိတံ စိတ္တံ ပယောဂသမုဋ္ဌိတံ နာမ။ တထာ အတ္တနော ဣစ္ဆာယ ဝိနာ ပရေသံ ဘယေနဝါ လဇ္ဇာယဝါ ဂါရဝေနဝါ ကထိကာယဝါ ဒဏ္ဍဘယေနဝါ ပဝတ္တိတံ ဥပါယသမုဋ္ဌိတံ နာမ။ သယမေဝဝါ အတ္တနော လီနံ စိတ္တံ ဉတွာ တေန တေန ဥပါယေန အတ္တာနံ ဩဝဒိတွာဝါ တံ တံ ဥပါယံ အနုဿရိတွာဝါ ပဝတ္တိတံ စိတ္တံ ဥပါယသမုဋ္ဌိတံ နာမ။ ဣဒဉ္စ နယဒဿနမေဝါတိ။ ဒိဋ္ဌိဂတေန ဝိပ္ပယုတ္တံ ဒိဋ္ဌိဂတဝိပ္ပယုတ္တံ။ ဥဒါသိနဘာဝေန ပေက္ခတိ အနုဘဝနာကာရေန အာရမ္မဏံ ပဿတီတိ ဥပေက္ခာ။ ဥပပတ္တိတော ယုတ္တိတော ဣက္ခတိ ပဿတီတိဝါ ဥပေက္ခာ။ ယထာဟိ သောမနဿ ဒေါမနဿာနိ အာရမ္မဏံ အဓိမတ္တတော ပဿန္တိ။ ယတော သောမနဿိတော ပုဂ္ဂလော တေန အာရမ္မဏေန ဝိယောဂေ ဝိကာရပတ္တော ဟောတိ။ ဒေါမနဿိတောစ တေန အာရမ္မဏေန သံယောဂေ ဝိကာရပတ္တော ဟောတိ။ န တထာ အယံ၊ အယံ ပန ယုတ္တိတောဝ ပဿတိ န အာရမ္မဏသံယောဂ ဝိယောဂဟေတု ပုဂ္ဂလံ ဝိကာရံ ပါပေတီတိ။ ကေစိပန ဥပပတ္တိတော ယုတ္တိတော ဣက္ခတီတိ ဣဒံ ဣဓ နသမ္ဘဝတိ။ န ဟိ အကုသလံ ယုတ္တရူပံ နာမ ဟောတီတိ ဝဒန္တိ။ ဥပေက္ခာယ သဟဂတန္တိ သမာသော။
၂၃။ ဧတ္ထစ ကိဉ္စာပိ ဖဿာဒယော ဝိတက္ကာဒယော မောဟာဒယောစ ဓမ္မာ ဣမိနာ သကလေန အဋ္ဌဝိဓေန စိတ္တေန သဟ ဂတာ သမ္ပယုတ္တာစ ဟောန္တိ၊ န ပန တေ ဝေဒနာဝိယ သယံပိ ဘေဒဝန္တာ ဟောန္တိ။ နစ ဒိဋ္ဌိသင်္ခါရာနံ ဝိယတေသံ ဣမသ္မိံ စိတ္တေ ကတ္ထစိ ဟောန္တိ ကတ္ထစိနဟောန္တီတိ အယံ ဝိကပ္ပော အတ္ထိ။ တသ္မာတေ ဣမဿစိတ္တဿ ဘေဒကရာ နဟောန္တီတိ ဣဓ နဂဟိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ လောဘောပန အညေဟိ ဣမဿ အဋ္ဌဝိဓဿ ဘေဒကရော ဟောတိ။ ဝေဒနာဒိဋ္ဌိ သင်္ခါရာစ ဣမဿ အညမညဿ ဘေဒကရာ ဟောန္တီတိ တေဧဝ ဣဓ ဂဟိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ နနု ပီတိ မာန ထိနမိဒ္ဓါနိပိ ဘေဒကရာနိ ဟောန္တီတိ တာနိပိ ဣဓ သပီတိကံ အပီတိကန္တိ မာနသမ္ပယုတ္တံ မာနဝိပ္ပယုတ္တန္တိ ¶ ထိနမိဒ္ဓသမ္ပယုတ္တံ ထိနမိဒ္ဓဝိပ္ပယုတ္တန္တိ စ ဂဟေတဗ္ဗာ နီတိ။ န။ တေသု ဟိ သောမနဿေ ဂဟိတေ ပီတိ ဂဟိတာဝ ဟောတိ။ ဣတရာနိစ တီဏိ အနိယတယောဂီနိစ ဟောန္တိ၊ ယေဝါပန ကာနိစာတိ နဂဟိတာနီတိ။
[၂၇] ဝိဘာဝနိယံ ပန
ဖဿာဒိဝိတက္ကာဒိမောဟာဒိဓမ္မာ ဣတော အညေဟိပိ စိတ္တေ ဟိ ယုတ္တာ ဟောန္တီတိ နတေ အညေဟိ ဣမဿ ဝိသေသံ ကရောန္တိ။ တသ္မာ တေ ဣဓ န ဂဟိတာတိ ဣမိနာ အဓိပ္ပာယေန ယံ ဝုတ္တံ ‘‘ကသ္မာ ပနေတ္ထ အညေသုပိ ဖဿာဒီသု သမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု ဝိဇ္ဇမာနေသု သောမနဿသဟဂတာဒိဘာဝေါဝ ဝုတ္တောတိ။ သောမနဿာဒီနမေဝ အသာဓာရဏ ဘာဝတောတိ။ ဖဿာဒယောဟိ ကေစိ သဗ္ဗစိတ္တ သာဓာရဏာ ကေစိ ကုသလာဒိ သာဓာရဏာ။ မောဟာဒယောစ သဗ္ဗာ ကုသလသာဓာရဏာတိ န တေဟိ သက္ကာ စိတ္တံ ဝိသေသေတု’’န္တိ။ တံ ဝိစာရေတဗ္ဗံ။
ဧဝဉှိ သတိ သောမနဿုပေက္ခာ သင်္ခါရာပိ အညေသု ဒိဿန္တီတိ တေပိ အညေဟိ ဣမဿ ဝိသေသံ နကရောန္တိ။ တသ္မာ တေပိ ဣဓ နဂဟေတဗ္ဗာ သိယုန္တိ။
၂၄။ ဧတ္ထစ သောမနဿပ္ပဋိသန္ဓိကတာ၊ အဂမ္ဘီရပ္ပကတိတာ၊ ဣဋ္ဌာရမ္မဏသမာယောဂေါ၊ ဗျသနမုတ္တိစ သောမနဿဿ ကာရဏံ။ သောမနဿပ္ပဋိသန္ဓိကောဟိ သဒါ ဘဝင်္ဂသောမနဿေန ပရိဘာဝိတ သန္တာနော ဟောတီတိ တဿ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ယေဘုယျေန သောမနဿသဟဂတံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ အဂမ္ဘီရပ္ပကတိကောစ ဟီနဇ္ဈာသယော အပ္ပကံပိ မဟန္တံ မညတိ။ ဟီနံပိ ပဏီတံ မညတိ။ တသ္မာ တဿပိ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ယေဘုယျေန သောမနဿသဟဂတံ ဟောတီတိ။ ဣဋ္ဌာရမ္မဏသမာယောဂေါတိ အတ္တနာ ဣစ္ဆိတေန ဟီနေနဝါ ပဏီတေနဝါ အာရမ္မဏေန သမာယောဂေါ။ ဗျသနမုတ္တီတိ ဉာတိဗျသနာဒိတော မုတ္တိ။ ဥပေက္ခာပဋိသန္ဓိကတာ၊ ဂမ္ဘီရပ္ပကတိတာ၊ မဇ္ဈတ္တာရမ္မဏသမာယောဂေါ၊ ¶ ဗျသနမုတ္တိစ ဥပေက္ခာယ ကာရဏံ။ ဧတ္ထစ ဂမ္ဘီရပ္ပကဘိတာနာမ မဟဇ္ဈာသယတာ။ တာဒိသော ဟိ ပုဂ္ဂလော မဟန္တံပိ အပ္ပကံ မညတိ၊ ပဏီတံပိ ဟီနံ မညတီတိ။ ဒိဋ္ဌဇ္ဈာသယတာ၊ ဒိဋ္ဌိဝိပန္နပုဂ္ဂလသေဝနာ၊ သဒ္ဓမ္မဝိမုခတာ၊ မိစ္ဆာဝိတက္ကဗဟုလတာ၊ အယောနိသော ဥမ္မုဇ္ဇနဉ္စ ဒိဋ္ဌိယာ ကာရဏံ။ တတ္ထ ဒိဋ္ဌဇ္ဈာသယတာတိ ကာဏာရိဋ္ဌဿဝိယ သုနက္ခတ္တဿဝိယစ ပုရိမဘဝေ ဒိဋ္ဌိ ဂတိကဘာဝေန အာဂတတ္တာ ဣမသ္မိံ ဘဝေပိ သဿတုစ္ဆေဒါသယ ဘာဝေါ။ သဒ္ဓမ္မဝိမုခတာတိ စိရံပိ ကာလံ သဒ္ဓမ္မေန ဝိနာ အာဂတတာ။ မိစ္ဆာဝိတက္ကဗဟုလတာတိ အတ္တနော အဝိသယေသု သဗ္ဗညုဝိသယေသု ဌာနေသု အတ္တနော ပမာဏံ အဇာနိတွာ စိန္တာပသုတဝသေန မိစ္ဆာဝိတက္ကဗဟုလဘာဝေါ။ အယောနိသော ဥမ္မုဇ္ဇနန္တိ အတ္တနာဒိဋ္ဌကာရဏမေဝ သာရတော သစ္စတော ဥမ္မုဇ္ဇနံ။ တဗ္ဗိပရီတေန ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တကာရဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အသင်္ခါရိကကမ္မဇနိတပ္ပဋိသန္ဓိ ကတာ၊ ကလ္လကာယ စိတ္တတာ၊ ခန္တိ ဗဟုလတာ၊ ပုရိသကာရေသု ဒိဋ္ဌာနိသံသတာ၊ ကမ္မပ္ပသုတတာ၊ ဥတုဘောဇနာဒိ သပ္ပာယ လာဘောတိ ဣဒံ အသင်္ခါရိကကာရဏံ။ တတ္ထ ခန္တိဗဟုလတာတိ သီတုဏှာဒီနံ ခမနဗဟုလတာ။ ပုရိသကာရေသူတိ ပုရိသေဟိ ကတ္တဗ္ဗေသု ကမ္မေသု။ ကမ္မပ္ပသုတဘာတိ ကမ္မေသု စိဏ္ဏဝသိတာ။ တဗ္ဗိပရီ တေန သသင်္ခါရိကကာရဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣမေသံပန စိတ္တာနံ ဥပ္ပတ္တိ ဝိဓာနံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဂဟေတဗ္ဗံ။ အဋ္ဌပီတိ ပိသဒ္ဒေန နေသံ လဗ္ဘမာနကမ္မပထဘေဒတော ကာလ သန္တာနာ ရမ္မဏာဒိ ဘေဒတောစ အနေကဝိဓတ္တံ သမ္ပိဏ္ဍေတီတိ။
လောဘမူလစိတ္တဿ ပရမတ္ထဒိပနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၅။ ဒေါသမူလစိတ္တေ ဒုဋ္ဌုမနောဘိ ဒုမ္မနော။ ဝိရူပံ စိတ္တံ။ ဒုဋ္ဌုမနော ဧတဿာတိဝါ ဒုမ္မနော။ ဝိရူပစိတ္တသမင်္ဂီပုဂ္ဂလော။ ဒုမ္မနဿ ဘာဝေါ ဒေါမနဿံ။ မာနသိကဒုက္ခဝေဒနာယေတံ အဓိဝစနံ။ သာ ဟိ အတ္တနာ သဟဂတေ စိတ္တေဝါ တံ သမင်္ဂီပုဂ္ဂလေဝါ ဒုမ္မနာ ဘိဓာနဿဝါ အယံ သော ဒုမ္မနောတိ ဒုမ္မနဗုဒ္ဓိယာဝါ ပဝတ္တိနိမိတ္တံ ဟောတီတိ။ သေသံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝ။ ဒေါမနဿေန သဟ ဂတန္တိ သမာသော။ ပဋိဟညတီတိ ပဋိဃော။ ဒေါသော။ သောဟိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ¶ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေပိ ပဋိဟနတိ။ လူခေ သန္တတ္တေ ကရောတိ။ အတ္တနော ဝတ္ထုမ္ပိ ပဋိဟနတိ။ ဟဒယပ္ပဒေသံ ဒဟတိ။ တံ ပုဂ္ဂလံ ဒုမ္မုခံ ကရောတိ၊ အတ္တနော အာရမ္မဏံပိ ပဋိဟနတိ။ တံ ဗာဓယ မာနော ဂဏှာတိ။ တသ္မာ ပဋိဃောတိ ဝုစ္စတီတိ။
၂၆။ ဧတ္ထ သိယာ။ သင်္ခါရော တာဝ ဣမဿ စိတ္တဿ ဘေဒ ကရောတိ တဿ ဣဓ ဂဟဏံ ယုတ္တံ။ ဝေဒနာ ပဋိဃာပန ဘေဒကရာ န ဟောန္တီတိ တေ ဣဓ န ဂဟေတဗ္ဗာတိ။ ဝုစ္စတေ၊ ဒေါမနဿဂ္ဂဟဏံ တာဝ ဣမဿ စိတ္တဿ ကဒါစိ အညဝေဒနာယောဂတာ ပသင်္ဂနိဝတ္တနတ္ထန္တိ။ ယဒါဟိ ရာဇာနော ဟသမာနာယေဝ စောရဝဓံ ပေသေန္တိ။ ယဒါစ ဇနာ အတ္တနော ဝေရီနံ မရဏေ တုဋ္ဌိံ ပဝေဒေန္တိ။ မရဏံ အဘိနန္ဒန္တိ။ ယဒါစ ဗာလဇနာ ဟသမာနာဝ မိဂပက္ခိနော မာရေန္တိ။ တဒါ ဣဒံ နုခေါ သောမနဿေန ယုတ္တန္တိ အတ္ထေဝ ပသင်္ဂေါ။ ဥပေက္ခာယောဂေပန ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။ တပ္ပသင်္ဂနိဝတ္တနတ္ထံ ဒေါမနဿဂ္ဂဟဏန္တိ။ ပဋိဃဂ္ဂဟဏံပိ အညဓမ္မသမ္ပယုတ္တတာ ပသင်္ဂနိဝတ္တနတ္ထံ။ တထာဟိ ယေ နတ္ထိကာဟေတုကာ ကိရိယမိစ္ဆာ ဒိဋ္ဌိကာ ပါဏဝဓေ အပုညံနာမ နတ္ထီတိ ဂဏှန္တိ။ ယေစ မနုဿပါဏ ဝဓေဧဝ အပုညံ ဟောတိ၊ တိရစ္ဆာနဂတပါဏဝဓေ အပုညံ နတ္ထီတိ ဂဏှန္တိ။ ယေစ ပါဏဝဓံ ကတွာ ယညံ ယဇန္တာနံ မဟန္တံ ပုညံ ဟောတိ၊ ဒိဗ္ဗသံဝတ္တနိကန္တိ ဂဏှန္တိ။ တေ သက္ကာယဒိဋ္ဌိယာ ဝိဿဋ္ဌာ ပါဏဝဓံ သယံဝါ ကရောန္တိ။ အညေဝါ ပေသေန္တိ။ တဒါ ဣဒံ ဒိဋ္ဌိယာပိ သမ္ပယုတ္တံ သိယာတိ ပသင်္ဂေါ ဟောတိယေဝ။ ယေပန သမ္မာဒိဋ္ဌိကေသု ဗာလာ အဗျတ္တာ၊ တေ ကဒါစိ တေသံ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာနံ လဒ္ဓိံ ဂဟေတွာ ပါဏံ ဝဓန္တာ အာဒိတော ဝေမတိကဇာတာဝ ဟောန္တိ။ တဒါတေသံ ဣဒံ ဝိစိကိစ္ဆာယပိ ယုတ္တံ သိယာတိ ပသင်္ဂေါ ဟောတိ။ တပ္ပသင်္ဂ နိဝတ္တနတ္ထံ ပဋိဃဂ္ဂဟဏန္တိ။ ဣတရထာ ပုရိမ စိတ္တဿ လောဘသဟဂတဘာဝေါဝိယ ဣမဿ ပဋိဃသမ္ပယုတ္တဘာဝေါ စူဠနိဂမေနေဝ သိဒ္ဓါတိ တေသံ ဂဟဏံ နိရတ္ထကံ သိယာတိ။ ဧတ္ထစ ဣဿာမစ္ဆရိယကုက္ကုစ္စာနံ ထိနမိဒ္ဓဿစ အဂ္ဂဟဏံ ပုရိမစိတ္တေ မာနထိနမိဒ္ဓနယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အယမေတ္ထ ပရမတ္ထဒီပနာ။
[၂၈] ဝိဘာဝနိယံ ပန မဟာဋီကာယဉ္စ
‘‘အသာဓာရဏ ¶ ဓမ္မဝသေန စိတ္တဿ ဥပလက္ခဏတ္ထံ ဒေါမနဿဂ္ဂဟဏ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အသာဓာရဏဓမ္မဝသေနာတိ ဣဒံ တာဝ နယုဇ္ဇတိ။
[၂၉] သတိပိ ဣမဿ သောမနဿုပေက္ခာသဟဂတဘာဝေ အနညသာဓာရဏေနေဝ ဒေါမနဿေန ဣမဿ ဥပလက္ခဏတ္ထန္တိ အတ္ထဿ အာပဇ္ဇနတော။ ယထာတံ သတိပိ ပုရိမဿ ဣမဿစ စိတ္တဿ မောဟသဟဂတဘာဝေ အနညသာဓာရဏေနေဝ လောဘေန ပဋိဃေနစ ဥပလက္ခဏတ္ထံ လောဘသဟဂတပဋိဃ သမ္ပယုတ္တဂ္ဂဟဏန္တိ။ ဥပလက္ခဏတ္ထန္တိ စ န ဝတ္တဗ္ဗံ။
ဧဝဉှိ သတိ ပါကဋေန ဒေါမနဿေန အပါကဋာနံ အညဝေဒနာ နံပိ ဣဓ လဒ္ဓဘာဝံ ဥပလက္ခေတီတိ အာပဇ္ဇတိ။ ယထာ လဒ္ဓါတပတ္တော ရာဇကုမာရောတိ။
[၃၀] ယဉ္စ ဝိဘာဝနိယံ
‘‘ပဋိဃသမ္ပယုတ္တဘာဝေါပန ဥဘိန္နံ ဧကန္တ သဟစာရိတာ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ န သုန္ဒရံ။
ဣမဿ စူဠနိဂမေနေဝ တဒတ္ထသိဒ္ဓိတောတိ။
၂၇။ ဧတ္ထစ ဒေါသဇ္ဈာသယတာ၊ အဂမ္ဘီရပ္ပကတိတာ၊ အပ္ပဿုကတာ၊ အာဃာတဝတ္ထုသမာယောဂေါဝါ၊ အနိဋ္ဌာရမ္မဏသမာယော ဂေါဝါ ဒေါမနဿဿ ပဋိဃဿစ ကာရဏံ။ တတ္ထ ဒေါသ ဗဟုလ ဘာဝတော အာဂတဝသေန ဒေါသဇ္ဈာသယတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ အဂမ္ဘီရပ္ပကတိတာ ဟီနဇ္ဈာသယတာ။ အပ္ပဿုတဿစ အနိဋ္ဌ လောက ဓမ္မေဟိဖုဋ္ဌဿ တံကုတေတ္ထလဗ္ဘာတိ ပစ္စဝေက္ခနာ နတ္ထီတိ။ ဣမေသမ္ပိ ဒွိန္နံ ဥပ္ပတ္တိဝိဓာနံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ပိသဒ္ဒဿ အတ္ထောပိ ဝုတ္တနယောဧဝါတိ။
ဒေါသမူလစိတ္တဿ ပရမတ္ထဒိပနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၈။ မောဟမူလစိတ္တေ ဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စာနံ ပဒတ္ထော ဥပရိ အာဂမိဿတိ။ ယသ္မာပန ဣဒံ စိတ္တံ မူလန္တရဝိရဟေန လဒ္ဓါကာသေန သုဋ္ဌုဗလဝန္တေန မောဟေနစေဝ သံသပ္ပမာနဝိက္ခိပမာနေဟိ ဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စေဟိ ¶ စ ယုတ္တံ ဟောတိ။ တသ္မာ ဣဓ ဝေဒနာပိ အာရမ္မဏံ အဓိမတ္တတော အနုဘဝိတုံ န သက္ကောတီတိ ဥပေက္ခာဝေဒနာဝ ယုတ္တာ ဟောတိ။ ဧဝံ သန္တေပိ ဣဒံ စိတ္တံ သောမနဿ ဒေါမနဿ သဟဂတာနံပိ အနန္တရေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တသ္မာ တဒုဘယဝေဒနာဟိပိ ဣဒံ ယုတ္တံ သိယာတိ ပသင်္ဂေါ ဟောတီတိ တပ္ပသင်္ဂနိဝတ္တနတ္ထံ ဣဓ ဥပေက္ခာဂဟဏံ ကတံ။ အနညစိတ္တသာဓာရဏေန ဓမ္မေန စိတ္တဿ နိယမနတ္ထံ ဝိစိကိစ္ဆာဂဟဏံ။ ဥဒ္ဓစ္စံ ပန သဗ္ဗာကုသလေသု ယုတ္တံပိ ဣဓ လဒ္ဓါကာသံ ဟုတွာ သုဋ္ဌု ဗလဝံ ဟောတီတိ ဒဿနတ္ထံ ဣဓေဝ ဂဟိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေနေဝဟိ ဓမ္မသင်္ဂဏိယံ ဓမ္မုဒ္ဒေသဝါရေ ဥဒ္ဓစ္စံ အညေသု ပါပစိတ္တေသု သရူပတော အနုဒ္ဓရိတွာ ယေဝါပနကဘာဝေနေဝ ဝုတ္တံ။ ဣမသ္မိံ အန္တိမစိတ္တေဧဝ သရူပတော ဥဒ္ဓဋန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယသ္မာစ ဣဒံစိတ္တဒွယံ သတ္တာနံ ပကတိသဘာဝဘူတန္တိ ပယောဂေန ဝါ ဥပါယေန ဝါ ကေနစိ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗံ နာမ နတ္ထိ။ သဗ္ဗကာလမ္ပိ ဘဝင်္ဂစိတ္တံဝိယ အနောသက္ကမာနံ အသံသီဒမာနံ အကိစ္ဆေန အကသိရေန ပဝတ္တတိ။ တသ္မာ ဧကန္တေန အသင်္ခါရိကမေဝ ဟောတီတိ ကတွာ ဣဓ သင်္ခါရဘေဒေါ န ဂဟိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေနေဝစ ပါဠိယံပိ ပုရိမစိတ္တေသုဝိယ ဣဓ သသင်္ခါရေနာတိ ဒုတီယစိတ္တဝါရော နဝုတ္တောတိ။ အယမေတ္ထ ပရမတ္ထဒီပနာ။
[၃၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန
ဣမာနိ ဒွေ စိတ္တာနိ အတိသမ္မုဠှတာယ အတိစဉ္စလတာယ စ သဗ္ဗတ္ထပိ ရဇ္ဇနဒုဿနရဟိတာနိ ဟောန္တိ။ တသ္မာ ဥပေက္ခာ သဟဂတာနေဝ ပဝတ္တန္တီတိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
ရဇ္ဇန သဟိတာနံပိ လောဘမူလ စိတ္တာနံ ဥပေက္ခာ ယောဂဿ ဒိဋ္ဌတ္တာတိ။
[၃၂] ယဉ္စ တတ္ထ မဟာဋီကာယဉ္စ
‘‘တတောယေဝစ သဘာဝတိက္ခတာယ ဥဿာဟေတဗ္ဗတာယစ အဘာဝတော သင်္ခါရဘေဒေါပိ နေသံ နတ္ထီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သဘာဝတိက္ခတာယ အဘာဝတောတိ ဣမိနာ ဣမဿ အသင်္ခါရိကဘာဝံ ပဋိက္ခိပတိ။ ဥဿာဟေတဗ္ဗတာယ အဘာဝတောတိ ဣမိနာ သသင်္ခါရိကဘာဝံ ပဋိက္ခိပတိ။ တဒုဘယေ ပန ¶ ဣဒံ စိတ္တဒွယံ သဗ္ဗသော သင်္ခါရဝိမုတ္တံ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ တံ အဋ္ဌကထာယပိ တာဝ န သမေတိ။
ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒဝိဘင်္ဂအဋ္ဌကထာယဉှိ သင်္ခါရဘေဒေန အဝိဇ္ဇာယ ဒုဝိဓဘာဝေါဝ ဝုတ္တော။ ယဒိစ ဣဒံဒွယံ သင်္ခါရမုတ္တံ သိယာ။ ဧဝံ သတိ ဣဓ မောဟောပိ သင်္ခါရမုတ္တော သိယာ။ သောစ အဝိဇ္ဇာယေဝါတိ တိဝိဓဘာဝေါဝ အဝိဇ္ဇာယ တတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗော။ နစ ဝုတ္တောတိ။ ဧဝံ တာဝ အဋ္ဌကထာယ နသမေတိ။
[၃၃] ယသ္မာစ ဣဓ တိက္ခဘာဝေါနာမ ဝိနာ သင်္ခါရေန ကေဝလံ ပကတိ ပစ္စယ ဂဏ ဝသေနေဝ ပဝတ္တနသမတ္ထတာ ဝုစ္စတိ။ ဣဒဉ္စ စိတ္တံ တထေဝ ပဝတ္တတိ။ တသ္မာ ဣဒံ သဘာဝတိက္ခံ န ဟောတီတိ န သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။
လဒ္ဓါကာသေန မောဟေန သုဋ္ဌု မုယှန္တီတိ မောဟမူဟာနီတိ ဝတ္တဗ္ဗေ နိရုတ္တနယေန မောမူဟာနီတိ ဝုတ္တံ။
၂၉။ ဣစ္စေဝန္တိအာဒိ မဟာနိဂမနံ။ တတ္ထ ဣစ္စေဝန္တိ ဣတိ ဧဝံ။ နိပါတသမုဒါယော ဟေသ။ ပစ္ဆိမောဝါ ဧဝံ သဒ္ဒေါ ပုရိမဿ ဣတိသဒ္ဒဿ အတ္ထဝစနော။ ဣစ္စေဝန္တိဝါ ဝိသုံ ဧကော နိပါတော။ သဗ္ဗထာပိ ဣမိနာ သောမနဿသဟဂတန္တိအာဒိနာ ဝုတ္တပ္ပကာရေ နာတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဣဒဉ္စ ဒွါဒသာတိ ဧတ္ထ ဝိသေသနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သဗ္ဗထာပီတိ ဓမ္မသင်္ဂဏီယံ ဝုတ္တေန ပကာရေနာပိ ဒွါဒသေဝ။ ဝိဘင်္ဂေ ဝိဘတ္တေန ပကာရေနာပိ ဒွါဒသေဝ။ ဓာတုကထာဒီသု ဝုတ္တေန ပကာရေနာပိ ဒွါဒသေဝ။ တေသု တေသု သုတ္တန္တေသု ဝုတ္တေန ပကာရေနာပိ ဒွါဒသေဝ။ ကာလဒေသ သန္တာနာဒိ ဘေဒဘိန္နေန ပကာရေနာပိ ဒွါဒသေဝ။ ကထံ ဒွါဒသေဝါတိ။ ဣစ္စေဝံ ဒွါဒသေဝါတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။
[၃၄] ဝိဘာဝနိယံ ပန
ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တော သမ္ပယောဂါဒိ အာကာရောဝ ဝိဘာဝိတော။ သောပန ဣစ္စေဝန္တိ ဣမိနာဝ သိဒ္ဓါတိ။
အကုသလစိတ္တာနီတိ ကုသလပဋိဝိရုဒ္ဓသဘာဝတ္တာ ဧဝံ လဒ္ဓနာ မာနိ စိတ္တာနိ။ ဧတ္ထစ ဧကန္တေန သဒ္ဓါဒယောဧဝ ကုသလာနာမ။ မောဟာဒယောဧဝ အကုသလာ နာမ။ စိတ္တံပန ဖဿာဒယော ဝိယ အညသမာနမေဝ ¶ ဟောတိ၊ န ဟိ အာရမ္မဏ ဝိဇာနနံဝါ ဧကန္တေန မုယှနာဒိဝိယ သာဝဇ္ဇံဝါ ဟောတိ။ သဒ္ဒဟနာဒိဝိယ အနဝဇ္ဇံဝါတိ။ တံပန အကုသလေဟိ ယုတ္တံ အကုသလန္တိ ဝုစ္စတိ။ ကုသလေဟိ ယုတ္တံ ကုသလန္တိ။ သဒ္ဓါဒီနံပန မောဟာဒီနဉ္စ ပဋိဝိရုဒ္ဓဘာဝေါ ယထာက္ကမံ ပဟာယကပဟာတဗ္ဗဘာဝေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ အကုသလဓမ္မာဟိ ဒုဗ္ဗလာ ဟောန္တိ။ သုဝဏ္ဏပ္ပဋိရူပကာဝိယ ဖေဂ္ဂုဘူတာ အဘာဝနာရဟာ ပုနပ္ပုနံ အာသေဝီယမာနာပိ စဉ္စလန္တိယေဝ ဝိက္ကိရန္တိယေဝ။ နိယာမံ ဩက္ကမန္တာပိ ဧကသ္မိံဘဝေ ဧဝ အပါယဘာဂိတာယ ဩက္ကမန္တိ။ နပန ကုသလမူလာနိ သဗ္ဗသော ပစ္ဆိန္ဒိတွာ သတ္တေ ဝဋ္ဋသောတနိယတေ ကာတုံ သက္ကောန္တိ။ ကုသလဓမ္မာပန ဗလဝန္တာ ဟောန္တိ။ ဇာတိသုဝဏ္ဏာဝိယ သာရဘူတာ ဘာဝနာရဟာ ပုနပ္ပုနံ အာသေဝီယမာနာ ထိရတရပတ္တာ လောကိယေသု ယာဝ ဣဒ္ဓိဝိဓာနာ လောကုတ္တရေသုစ ယာဝ အရဟတ္တမဂ္ဂါ ဝုဒ္ဓိဝိရုဠှီဓမ္မာ ဟောန္တိ။ နိယာမံ ဩက္ကမန္တာ အပါယသောတံဝါ ဝဋ္ဋသော တံဝါ သဗ္ဗသော သမုစ္ဆိန္ဒိတွာ အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဘာဂိတာယ ဩက္ကမန္တိ။ တသ္မာ ကုသလ ဓမ္မာဧဝ ပဟာယကာနာမ။ ဣတရေပန ပဟာတဗ္ဗာဧဝ နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အပိစ ကုသလဓမ္မာနာမ အန္တမသော အာလောပဘိက္ခာ ဒါနမတ္တာပိ လောကေဘေသဇ္ဇဝိဓာနာနိဝိယအကုသလပ္ပဟာနာယ ဧဝ ပဏ္ဍိတေဟိပညပီယန္တိ ကရီယန္တိ စ၊ တသ္မာ တေဧဝ ပဟာယကာ။ အကုသလဓမ္မာပန လောကေ နာနာရောဂဇာတိယောဝိယ သကလလောကဿ ပကတိသဘာဝဘူတာဧဝ ဟောန္တီတိ တေ ပဟာတဗ္ဗာဧဝါတိ။ သမန္တတော အနဝသေသတော အာဒိယိံသု ဂဏှိယိံသူတိ သမတ္တာနိ။ အပိစ သမတ္တာနီတိ နိဋ္ဌိတာနိ ပရိပုဏ္ဏာနိဝါ။ အဋ္ဌဓာတိအာဒိသင်္ဂဟဂါထာ။ လောဘောမူလံ ဧတေသန္တိ သမာသော။ ဒွါဒသာ ကုသလာ သိယုန္တိ ဧတ္ထ သိယုန္တိ နိပါတပဒံ ဣဓ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အကုသလ စိတ္တာနိ ဒွါဒသ ဘဝန္တီတိ အတ္ထော။
ဣတိ ပရမတ္ထဒီပနိယာနာမ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟဿ
စတုတ္ထဝဏ္ဏနာယ အကုသလစိတ္တဿ
ပရမတ္ထဒိပနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃၁။ ဧဝံ ¶ သဗ္ဗနိဟီနံ အကုသလံ သင်္ဂဟေတွာ ဣဒါနိ အဟေတုကံ သင်္ဂဏှန္တော တတ္ထစ သဗ္ဗနိဟီနံ အကုသလဝိပါကံ တာဝ ဒဿေတုံ ဥပေက္ခာသဟဂတန္တိအာဒိမာဟ။
[၃၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန
တံ အကုသလ ဝိပါကတ္တာယေဝ အကုသလာနန္တရံ ပထမံ ဒဿိတန္တိ အဓိပ္ပာယေန ယံ ဝုတ္တံ ‘‘တေသံ အကုသလဝိပါကာ ဒိဝသေန တိဝိဓဘာဝေပိ အကုသလာနန္တရံ အကုသလဝိပါကေယေဝ ဝိဘဇိတု’’န္တိ။ တံ န သုန္ဒရံ။
ဧဝဉှိ သတိ ကုသလဝိပါကာနိပိ ကုသလာ နန္တရေဧဝ ဝတ္တဗ္ဗာနိ သိယုန္တိ။
၃၁။ စက္ခုသောတာဒီနံ ပဒတ္ထော ဥပရိ အာဂမိဿတိ။ ဝိဇာနာတီတိ ဝိညာဏံ။ ယထာဟ-ဝိဇာနာတိ ဝိဇာနာတီတိ ခေါ ဘိက္ခဝေ တသ္မာဝိညာဏန္တိ ဝုစ္စတီတိ။ စက္ခုံ နိဿိတံ ဝိညာဏံ စက္ခုဝိညာဏံ။ စက္ခုနာဝါ ပစ္စယဘူတေန ဇနိတံ ဝိညာဏံ စက္ခုဝိညာဏံ။ ကမ္မေနဝါ စက္ခုဿ ဥပနီတံ ဝိညာဏံ စက္ခုဝိညာဏံ။ စက္ခုတောဝါ ဇာတံ ဝိညာဏံ စက္ခုဝိညာဏံ။ စက္ခုဿဝါ ဣန္ဒြိယဘာဝေန သာမိ ဘူတဿ ဝိညာဏံ စက္ခုဝိညာဏံ။ စက္ခုသ္မိံဝါ ဥပ္ပန္နံဝိညာဏံ စက္ခုဝိညာဏံ။ ဧသနယော သောတဝိညာဏာဒီသုပိ။ ပါဠိယံပန မဟာ တဏှာသင်္ခယသုတ္တေ –
သေယျထာပိ ဘိက္ခဝေ ကဋ္ဌဉ္စ ပဋိစ္စ အဂ္ဂိ ဇလတိ။ ကဋ္ဌဂ္ဂီတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ သကလိကဉ္စ ပဋိစ္စ အဂ္ဂိ ဇလတိ။ သကလိ ကဂ္ဂီတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ တိဏဉ္စ ပဋိစ္စ အဂ္ဂိ ဇလတိ။ တိဏဂ္ဂီ တွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ ဂေါမယဉ္စ ပဋိစ္စ အဂ္ဂိ ဇလတိ။ ဂေါမယဂ္ဂီတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ ထုသဉ္စ ပဋိစ္စ အဂ္ဂိ ဇလတိ။ ထုသဂ္ဂီတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ သင်္ကာရဉ္စ ပဋိစ္စ အဂ္ဂိ ဇလတိ။ သင်္ကာရဂ္ဂီတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ ဧဝမေဝခေါ ဘိက္ခဝေ စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စ ရူပေစ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝိညာဏံ။ စက္ခုဝိညာဏန္တေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ သောတဉ္စ ပဋိစ္စ သဒ္ဒေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝိညာဏံ။ သောတဝိညာဏန္တေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ ဃာနဉ္စ ပဋိစ္စ ဂန္ဓေစ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝိညာဏံ။ ¶ ဃာနဝိညာဏန္တေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ ဇိဝှဉ္စ ပဋိစ္စ ရသေစ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝိညာဏံ။ ဇိဝှာဝိညာဏန္တေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ ကာယဉ္စ ပဋိစ္စ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေစ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝိညာဏံ။ ကာယဝိညာဏန္တေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ မနဉ္စ ပဋိစ္စ ဓမ္မေစ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝိညာဏံ။ မနော ဝိညာဏန္တေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတီတိ ဝုတ္တံ။
တထာတိ ဣမိနာ ဥပေက္ခာသဟဂတန္တိ ပဒံ အာကဍ္ဎတိ။ ဒုက္ခယတီတိ ဒုက္ခံ။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ တံ သမင်္ဂိပုဂ္ဂလံဝါ ဗာဓတိ ဟိံသတီတိ အတ္ထော။ ဒုဋ္ဌုဝါ ခနတိ ကာယိကသုခန္တိ ဒုက္ခံ။ ဒုက္ကရေနဝါ ခမိတဗ္ဗန္တိ ဒုက္ခံ။ ဒုက္ကရံ ဩကာသဒါနံ ဧတဿာတိဝါ ဒုက္ခံ။ ကာယိကဒုက္ခဝေဒနာယေဝ နာမံ။ သုဋ္ဌု ပဋိမုခဉ္စ ဣစ္ဆတီတိ သမ္ပဋိစ္ဆနံ။ သုဋ္ဌူတိ အမုဉ္စမာနံ။ ပဋိမုခန္တိ အနညာပေက္ခံ။ ဣစ္ဆတီတိ ကာမေတိ အဘိနန္ဒတိ ပဋိဂ္ဂဏှတိ။ တေနေဝဟိ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ ဧတ္ထ သမ္ပဋိစ္ဆိံ သူတိ ဝဏ္ဏယိံသု။ သုဋ္ဌု တီရေတိ တုလေတိ ဝိစာရေတီတိ သန္တီရဏံ။ ဋီကာယံ တီရေတိ နိဋ္ဌာပေတီတိ ဝုတ္တံ။ ဝိဘာဝနိယံ တီရေတိ ဝီမံသတီတိ ဝုတ္တံ။
၃၂။ ဧတ္ထစ စက္ခုဿ အသမ္ဘိန္နတာ၊ အာလောက သန္နိဿယပ္ပဋိလာဘော၊ ရူပါနံ အာပါတာဂမနံ၊ မနသိကာရောတိ စတ္တာရော ပစ္စယာ စက္ခုဝိညာဏဿ ဥပ္ပတ္တိကာရဏာနိ။ သောတဿ အသမ္ဘိန္နတာ အာကာသသန္နိဿယပ္ပဋိလာဘော၊ သဒ္ဒါနံ အာပါတာဂမနံ မနသိကာရောတိ သောတဝိညာဏဿ။ ဃာနဿ အသမ္ဘိန္နတာ၊ ဝါသုသန္နိဿယပ္ပဋိလာဘော၊ ဂန္ဓာနံ အာပါတာဂမနံ မနသိကာရောတိ ဃာနဝိညာဏဿ။ ဇိဝှာယ အသမ္ဘိန္နတာ အာပေါသန္နိဿယပ္ပဋိလာဘော။ ရသာနံ အာပါတာဂမနံ၊ မနသိကာရောတိ ဇိဝှာဝိညာဏဿ။ ကာယဿ အသမ္ဘိန္နတာ၊ ပထဝိသန္နိဿယပ္ပဋိလာဘော၊ တိဏ္ဏံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာနံ အညတရဿ အာပါတာဂမနံ၊ မနသိကာရောတိ ကာယဝိညာဏဿာတိ။ ဧတ္ထစ အာလောက အာကာသာဒီနံ သန္နိဿယာနံ ဂဟဏံ တေဟိ ဝိနာ ရူပါဒီနံ ပသာဒေသု အာပါတာဂမနဿေဝ အဘာဝတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ န ဟိ အာလောကေ သတိ ရူပါနိ သန္နိဟိတာနိပိ စက္ခုမှိ အာပါတမာဂစ္ဆန္တိ။ ဧသနယော သေသေသုပီတိ။ ယံပန အဋ္ဌကထာယံ -
စက္ခုသ္မိံပန ¶ အသမ္ဘိန္နေပိ ဗဟိဒ္ဓါရူပါရမ္မဏေ အာပါတံ အနာ ဂစ္ဆန္တေ စက္ခုဝိညာဏံ နုပ္ပဇ္ဇတိ။ တသ္မိံ ပန အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တေပိ အာလောကသန္နိဿယေ အသတိ နုပ္ပဇ္ဇတီတိ ဝုတ္တံ။
တံ ဝိနာ အာလောကေန ဝိညာဏုပ္ပတ္တိယာ အဘာဝဒဿနပရံ။ နပန အာပါကာဂမနံနာမ အာလောကေ အသတိပိ သမ္ဘဝတီတိ ဒဿနပရန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဣတရထာ ရတ္တန္ဓကာရေပိ ရူပါနိ စက္ခုမှိ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တီတိ အာပဇ္ဇတီတိ။ အကုသလဿ ဝိပါကာနိ အကုသလ ဝိပါကာနိ။
၃၃။ ဧတ္ထာ ကေနဋ္ဌေန ဝိပါကံနာမာတိ။ ဝိပစ္စနဋ္ဌေန။ ကိဉ္စ ဝိပစ္စနန္တိ။ ယထာ လောကေ အမ္ဗဖလာဒီနံ တရုဏဘာဝံ အတိက္ကမ္မ ပရိဏတဘာဝပ္ပတ္တိဝိပစ္စနန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝမေဝံ ဣဓပိ ဝိပစ္စနံ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။ အယဉ္စ အတ္ထော စတူဟိ သမင်္ဂီတာဟိ ဒီပေတဗ္ဗော။ စတဿောဟိ သမင်္ဂီတာနာမ စေတနာသမင်္ဂိတာ၊ ကမ္မသမင်္ဂိတာ၊ ဥပဋ္ဌာနသမင်္ဂိတာ၊ ဝိပါကသမင်္ဂိတာတိ။ တတ္ထ ပုဗ္ဗေ တံ တံ ကမ္မာယူဟနကာလေယာ ကုသလာကုသလစေတနာယ ခဏတ္တယသမင်္ဂိတာ။ အယံ စေတနာသမင်္ဂီတာနာမ။ သာပန စေတနာ နိရုဇ္ဈမာနာ သဗ္ဗသော အဘာဝံ ပတွာ နနိရုဇ္ဈတိ။ အာယတိံပန ဝိပါကပါတုဘာဝါယ အတ္တနော သဗ္ဗာကာရပရိပူရံ ကြိယာဝိသေသံ တသ္မိံ စိတ္တသန္တာနေ နိဒဟိတွာဝ နိရုဇ္ဈတိ။ သောစ ကြိယာဝိသေသော ယာဝ ဩကာသံ နလဘတိ။ တာဝ ကပ္ပသံတသဟဿံပိ တံသန္တာနံ အနုဂတောယေဝ ဟောတိ။ ယံ သန္ဓာယ ဓမ္မပဒေ –
န ဟိ ပါပံ ကတံ ကမ္မံ၊ သဇ္ဇုခီရံဝ မုစ္စတိ၊
ဒဟန္တံ ဗာလမနွေတိ၊ ဘသ္မာ ဆန္နောဝ ပါဝကောတိ ဝုတ္တံ။
သောပန ဝိသုံ ဧကော ပရမတ္ထဓမ္မောတိပိ သင်္ချံ နဂစ္ဆတိ၊ အနုသယဓာတုယောဝိယာတိ။ အယံ ကမ္မသမင်္ဂိတာနာမ။ သောပန ယဒါ အတ္တနော အနုရူပေ ပစ္စယေ လဘတိ။ တဒါ ဝိပစ္စနတ္ထာယ ဩကာသံ ကရောတိ။ ကထံ ကရောတီတိ။ သော အာသန္နမရဏဿ သတ္တဿ အတ္တာနံဝါ ပစ္စုပဋ္ဌာပေတိ။ အတ္တနော နိမိတ္တံဝါ ပစ္စုပဋ္ဌာပေတိ။ ဂတိနိမိတ္တံဝါ ပစ္စုပဋ္ဌာပေတိ။ သောစ သတ္တော တံ အမုဉ္စမာနော ယဒိ ဂဏှာတိ။ ¶ တဒါ ဩကာသံ လဘတိ။ အယံ ဥပဋ္ဌာနသမင်္ဂိတာနာမ။ တံ အမုဉ္စိတွာ စုတဿပန စုတိအနန္တရမေဝ သော ကမ္မသင်္ခါတော ကြိယာ ဝိသေသော ဝိသုံ ဧကော သသမ္ပယုတ္တော ပရမတ္ထဓမ္မရာသိ ဟုတွာ ဧကံ ဘဝံ ပူရယမာနော ဝိပစ္စတိ၊ ဧကံ ဘဝံ ပူရယမာနောတိစ ယာဝ တာယုကံ ဘဝင်္ဂကိစ္စံ ဆသု ဒွါရေသု တံ တံ ဒွါရိကဝိပါကကိစ္စာနိ ပရိယောသာနေ စုတိကိစ္စဉ္စ သာဓယမာနောတိ အတ္ထော။ တတ္ထ ပုရိမာ တိဿော သမင်္ဂီတာ တရုဏာ ဝတ္ထာနာမ ဟောန္တိ။ ပစ္ဆိမာ ဝိပါကသမင်္ဂီတာ ပရိဏတာဝတ္ထာနာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဣတိ ဝိပစ္စန္တီတိ ဝိပါကာနိ မုဒုတရုဏာဝတ္ထံ အတိက္ကမိတွာ ပရိဏကာဝတ္ထသင်္ခါတံ ဝိပက္ကဘာဝံ အာပဇ္ဇန္တီတိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ပါဠိယံ ကုသလာကုသလကမ္မသမုဋ္ဌာနာနံပိ ကဋတ္တာရူပါနံ ဝိပါကပဒေ အဂ္ဂဟဏံ ဟောတီတိ။ တာနိဟိ ကမ္မသန္တာနတော ဝိသုံ သိဒ္ဓတ္တာ ဝိသုံ ကမ္မတော ဇာတာနိယေဝ နာမ ဟောန္တိ၊ နဝိပက္ကာနိ နာမာတိ။ အညံဟိ အရူပဓမ္မာနံ သန္တာနံ။ အညံ ရူပဓမ္မာနန္တိ။ အယမေတ္ထ ဝိပါကပဒေ ပရမတ္ထဒီပနာ။
ယေပန အရူပဘာဝေန သာရမ္မဏဘာဝေနစ ကမ္မေန သဒိသ တာမတ္တံ ဂဟေတွာ အရူပဓမ္မာနမေဝ ဝိပါကတ္တံ သာဓေန္တိ။ တေသံ ဝိပါကသဒ္ဒေါ အရူပဓမ္မေသု ရုဠှီဝသေန ပဝတ္တောတိ အာပဇ္ဇတီတိ။ ယဉ္စ တတ္ထ သာလိဗီဇနိဗ္ဗတ္တေသု နာဠပတ္တပုပ္ဖဖလေသု ဗီဇသဒိသာနံ ဖလာနမေဝ သာလိဖလသာလိပက္ကနာမံ သိဒ္ဓံ ဝိယာတိ ဥပမံ ဒဿေန္တိ၊ သာပိ နသမေတိ။ န ဟိ ဖလာနိပိ တရုဏကာလေ ပါကနာမံ လဘန္တိ။ နစ နာဠပတ္တပုပ္ဖာနိပိ ပရိဏတကာလေ ပါကနာမံ နလဘန္တီတိ။ တာနိ ပိဟိ တဒါ နာဠံ ပက္ကံ၊ ပတ္တံ ပက္ကံ၊ ပုပ္ဖံ ပက္ကန္တိ န နဝုစ္စန္တီတိ။ သုခယတီတိ သုခံ၊ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ တံသမင်္ဂီပုဂ္ဂလံဝါ လဒ္ဓသာတံ ကရောတီတိ အတ္ထော။
၃၄။ သုဋ္ဌုဝါ ခနတိ ကာယိကဒုက္ခံ။ သုခေနစ ခမိတဗ္ဗံ။ သုကရံ ဩကာသဒါနံ ဧတဿာတိဝါ သုခံ။ ကုသလဿ ဝိပါကာနိ သမ္ပယုတ္တ ဟေတုဝိရဟတော အဟေတုကာနိစာတိ ကုသလဝိပါကာ ဟေတုက စိတ္တာနိ။
[၃၆] ဝိဘာဝနိယံ ပန
ပုဗ္ဗကမ္မသဟဇာတေန ¶ နိဗ္ဗတ္တကဟေတုနာပိ ဣဓ ဝိပါကဿ သဟေတုကတာပသင်္ဂေါကတော။ သော န သုန္ဒရော။
န ဟိ အဘိဓမ္မေ ကတ္ထစိ ပုဗ္ဗကမ္မသဟဇာတေန နိဗ္ဗတ္တကဟေတုနာ ဝိပါကဿ သဟေတုကာဟေတုကတာ သမ္ဘဝေါနာမ အတ္ထိ။ အသတိစ သမ္ဘဝေ ဗျဘိစာရဿပိ အဘာဝတော သော ပသင်္ဂေါ နိရတ္ထကောဝါတိ။ တတ္ထ ဗျဘိစာရဿာတိ ပသင်္ဂဿ ဣစ္စေဝတ္ထော။ ဧတ္ထစ အကုသလဝိပါကာနံ သယံ အဗျာကတဓမ္မတ္တာ လောဘာဒီဟိ အကုသလဟေတူဟိစ သယံ အကုသလဝိပါကတ္တာ အလောဘာဒီဟိ အနဝဇ္ဇဟေတူဟိစ သဟေတုကတာ သမ္ဘဝေါ နတ္ထိ။ အသတိ စ တံ သမ္ဘဝေ တေသံ အဟေတုကဘာဝေါ အဗျဘိစာရောယေဝ ဟောတီတိ တတ္ထ အဟေတုကဂ္ဂဟဏံ န ကတံ။ ကုသလဝိပါကာနံ ပန သယံ ကုသလဝိပါကတ္တာယေဝ အလောဘာဒီဟိ ကုသလာ ဗျာကတယောဂီဟိ အနဝဇ္ဇဟေတူဟိ သဟေတုကတာ သမ္ဘဝေါ အတ္ထိယေဝ။ သတိစ တသ္မိံ သမ္ဘဝေ တေသံ အဟေတုကဘာဝေါ ဗျဘိစာရသဟိတော ဟောတီတိ တတ္ထေဝ အဟေတုကဂ္ဂဟဏံ ကတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
၃၅။ စက္ခာဒိကေ ပဉ္စဒွါရေ ဥပ္ပန္နံ အာဝဇ္ဇနံ ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇနံ၊ တဉှိ ပဉ္စဒွါရေ ဃဋ္ဋိတံ အာရမ္မဏံ ဂဟေတွာ အာဝဇ္ဇနံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ ဘဝင်္ဂသင်္ခါတေ မနောဒွါရေ ဥပ္ပန္နံ အာဝဇ္ဇနံ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနံ။ တဉှိ တသ္မိံ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တံ အာရမ္မဏံ ဂဟေတွာ အာဝဇ္ဇန္တံ ပဝတ္တတီတိ။ ဧတ္ထစ မနောဒွါရန္တိ သကလံ ဘဝင်္ဂစိတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
[၃၇] ယံပန ဋီကာယံ
တာဝ ‘‘မနောဒွါရန္တိ ဧတ္ထ အာဝဇ္ဇနဿ အနန္တရ ပစ္စယဘူတံ ဘဝင်္ဂစိတ္တံ မနောတိ ဝုစ္စတိ။ တဒေဝ ဒွါရံ အာဝဇ္ဇနဇဝနာဒိ ထိစိတ္တ ပဝတ္တိယာ မုခတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။
ယဉ္စ ဝိဘာဝနိယံ
‘‘အာဝဇ္ဇနဿ အနန္တရ ပစ္စယဘူတံ ဘဝင်္ဂစိတ္တံ မနောဒွါရံ၊ ပီထိစိတ္တာနံ ပဝတ္တိမုခဘာဝတော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ သဗ္ဗံပိ န ယုဇ္ဇတိယေဝ။
ယဒိဟိ ¶ ယဿ ဘဝင်္ဂဿ အနန္တရံ ဝီထိစိတ္တာနိ ပဝတ္တန္တိ။ တဒေဝ ဧကန္တေန တေသံ ပဝတ္တိမုခတ္တာ မနောဒွါရံနာမ ဟောတိ။ န တတော ပုရိမာနီတိ အယမတ္ထော သိယာ။ ဧဝဉ္စသတိ ယေသု စက္ခာဒီသု ရူပါ ဒီနံ ဃဋ္ဋိတတ္တာ အာဝဇ္ဇနာဒီနိ ဝီထိစိတ္တာနိ ပဝတ္တန္တိ။ တာနေဝ ဧကန္တေန တေသံ ပဝတ္တိမုခတ္တာ ဒွါရာနိနာမ ဟောန္တိ။ န တတော အညာနီတိ အယမတ္ထော အာပဇ္ဇတိ။ နစ တာနိ စက္ခာဒီနိ နာမ အတ္ထိ။ ယာနိ စက္ခာဒီနိ ဒွါရရူပါနိနာမ န ဟောန္တီတိ။ သဗ္ဗမေတံ ဥပရိ ဒွါရ သင်္ဂဟေ အာဝိဘဝိဿတီတိ။ ဟသနံ ဟသိတံ။ မုခဿ ပဟဋ္ဌာကာရပ္ပဝတ္တိ။ တံ ဥပ္ပာဒေတိ ဇနေတီတိ ဟသိတုပ္ပာဒေါ။ တံဝါ ဥပ္ပာဒေန္တိ ခီဏာသဝါ ဧတေနာတိ ဟသိဘုပ္ပာဒေါ။ တံဝါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဧတေနာတိ ဟသိတုပ္ပာဒေါ။ သောဧဝ စိတ္တန္တိ သမာသော။ ခီဏာသဝါနံ အနောဠာရိကေသု အာရမ္မဏေသု ယေန စိတ္တေန သိတံ ပါတုကရောန္တိ၊ တဿေတံ နာမံ။ န ဟိ ခီဏာသဝါ လောကိယ မဟာ ဇနာဝိယ ရဇ္ဇနီယာဒိ ဘာဝေန ဩဠာရိကေသု ဟသနိယ ဝတ္ထူသု ဟသန္တီတိ။ ဋီကာသု ပန စိတ္တံ အပေက္ခိတွာ ဟသိတုပ္ပာဒန္တိ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ သိယာတိ။ ဝုတ္တနယေန အဟေတုကာနိစ တာနိ ဝိပစ္စန ဝိပါကုပ္ပာဒန ကိစ္စရဟိတတ္တာ တံ တံ ကြိယာမတ္တဘူတာနိ စိတ္တာနိစာတိ အဟေတုကကြိယစိတ္တာနိ။ ဧတ္ထစ ဝီထိမုတ္တစိတ္တာနိ ကိစ္စဒုဗ္ဗလတ္တာ ပဉ္စဝိညာဏာနိ ဝတ္ထုဒုဗ္ဗလတ္တာ သမ္ပဋိစ္ဆနာဒီနိစ ကိစ္စဋ္ဌာနဒုဗ္ဗလတ္တာ အတ္တနော ဥဿာဟေန ဝိနာ ကေဝလံ ဝိပစ္စနမတ္တေန ပဝတ္တန္တီတိ တာနိ သဗ္ဗာနိ ဝိပါကာနိဧဝ ဟောန္တိ။ ယာနိပန ဗလဝကိစ္စတ္တာ အတ္တနော ဥဿာဟေန ပဝတ္တန္တိ။ အာယတိံစ ဝိပါကုပ္ပာဒနတ္ထံ ဥဿာဟသဟိတာနိ ဟောန္တိ။ တာနိ ကုသလာကုသလာနိနာမ ဟောန္တိ။ ယာနိ ပန စိတ္တာနိ ဝိပစ္စနမတ္တံ အတိက္ကမ္မ အတ္တနော ဥဿာဟေနေဝ ပဝတ္တန္တိ။ တေသု အာဝဇ္ဇနဒွယံ ဝိပါကသန္တာနတော လဒ္ဓပစ္စယတ္တာ ထောကံ ဒုဗ္ဗလဘာဝတော ဣတရာနိစ နိရာနုသယသန္တာနေ ပဝတ္တတ္တာ သဗ္ဗသော ဝိပါကုပ္ပာဒနတ္ထံ ဥဿာဟရဟိတာနိဧဝ ဟောန္တီတိ တာနိ သဗ္ဗာနိ ကြိယာနိနာမ ဇာတာနီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
၃၆။ ဣဒါနိ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဝေဒနာဝိစာရဏာ ဝုစ္စတိ။ တထာဟိ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ တာဝ ဝတ္ထူနိစ အာရမ္မဏာနိစ ဥပါဒါရူပါနေဝ ¶ ဟောန္တိ၊ ဥပါဒါရူပါနဉ္စ ဝိစုပိဏ္ဍကာနံဝိယ အညမညသင်္ဃဋ္ဋနံ ဒုဗ္ဗလမေဝါတိ တာနိ ဣဋ္ဌေ အနိဋ္ဌေစ အာရမ္မဏေ ဥပေက္ခာ သဟဂတာနေဝ ဟောန္တီတိ။ ကာယဝိညာဏဿပန အာရမ္မဏာနိ မဟာဘူတာနိ ဟောန္တီတိ ယထာ အဓိကရဏိမတ္ထကေ ထပိတံ ပိစုပိဏ္ဍကံ အယောကူဋေန ပဟရန္တာနံ အယောကူဋဿ ပိစုပိဏ္ဍကံ အတိက္ကမ္မ အခိကရဏိဃဋ္ဋနံ ဗလဝတရံ ဟောတိ။ တထာ တေသံ အာရမ္မဘူတာနံ ကာယဝတ္ထုံ အတိက္ကမ္မ ကာယနိဿယ ဘူတေသု သင်္ဃဋ္ဋနံ ဗလဝတရံ။ တသ္မာ ကာယဝိညာဏံ ဣဋ္ဌေ သုခသဟဂတံ အနိဋ္ဌေ ဒုခသဟဂတံ ဟောတီတိ။ သမ္ပဋိစ္ဆနစိတ္တံပန သဗ္ဗဒုဗ္ဗလာနံ ပဉ္စဝိညာဏာနံ အနန္တရံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ နိစ္စံ ဒုဗ္ဗလံ ဟုတွာ သဗ္ဗတ္ထ ဥပေက္ခာသဟဂတမေဝါတိ။ ဝိဘာဝနိယံ ပန အသမာနနိဿယေ ဟိ တေဟိ လဒ္ဓပစ္စယတာဝသေန အယမတ္ထော ဝိဘာဝိတော၊ သန္တီရဏံပန သယံပိ ဗလဝဝတ္ထုံ နိဿာယ ပဝတ္တတိ။ တာဒိသေနစ ဗလဝဝတ္ထုနိဿယေန ပုရိမစိတ္တေန လဒ္ဓပစ္စယံ ဟောတီတိ ထောကံ ဗလဝံ ဟောတိ။ တသ္မာ တံ ကုသလဝိပါကံ ဣဋ္ဌေ ဥပေက္ခာသဟဂတံ အဘိဣဋ္ဌေ သောမနဿသဟဂတံ ဟောတိ။ အကုသလဝိပါကံပန အနိဋ္ဌေပိ အဘိအနိဋ္ဌေပိ ဥပေက္ခာသဟဂတမေဝ ဟောတိ။ ကသ္မာ ဣတိစေ။ ယဒိဟိ တံ အတိအနိဋ္ဌာရမ္မဏဝသေန ဝေဒနာ ဘေဒယုတ္တံ သိယာ။ ဒုက္ခေနဝါ ဒေါမနဿေနဝါ ယုတ္တံ သိယာ။ တတ္ထ ဒုက္ခေန တာဝ န ယုဇ္ဇတိ၊ ကသ္မာ၊ ဧကန္တကာယိကတ္တာ ဒုက္ခဿာတိ။ ဒေါမနဿေနပိ န ယုဇ္ဇတိ။ ကသ္မာ၊ ပဋိဃေန ပဋိဟညတ္တာဧဝ ဒေါမနဿဘာဝံ ပတ္တာ ဒေါမနဿဝေဒနာ ပဋိဃေန ဝိနာ နပ္ပဝတ္တတီတိ။ ဧကန္တာကုသလဘူတေန ပဋိဃေန နိစ္စယောဂိနော ဒေါမနဿဿ အဗျာကတေသု အသမ္ဘဝတောတိ။ အာဝဇ္ဇနဒွယံပန သန္တီရဏတောပိ ထောကံ ဗလဝံ ဟောတိ။ ဝိပါကာနဉှိ ပဝတ္တိတုံပိ အတ္တနော ဥဿာဟဗလံနာမ နတ္ထိ။ ဗလဝန္တေဟိပန ကမ္မာဒိပစ္စယေဟိ ဇာတာနိ ဗလဝန္တာနိနာမ ဟောန္တိ။ ဒုဗ္ဗလေဟိ ဇာတာနိ ဒုဗ္ဗလာနိ နာမာတိ။ ဧဝံ သန္တေပိ တံ အာဝဇ္ဇနဒွယံ ကမ္မာနုဘာဝတောစ မုစ္စိတွာ ဝိပါကသန္တာနတောစ ပစ္စယံ ဂဟေတွာ ဥဋ္ဌိတတ္တာ ဒုဗ္ဗလမေဝ ဟောတီတိ သဒါပိ ဥပေက္ခာသဟဂတမေဝါတိ။
[၃၈] ဝိဘာဝနိယံ ပန
ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇနံ ¶ ပုဗ္ဗေ ကေနစိ အဂ္ဂဟိတေ အာရမ္မဏေ ဧကဝါ ရမေဝ ပဝတ္တတ္တာ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနဉ္စ ဝိသဒိသစိတ္တသန္တာနပရာဝတ္တနဝသေန ဗျာပါရန္တရသာပေက္ခတ္တာ အာရမ္မဏရသံ အဓိမတ္တတော အနုဘဝိတုံ နသက္ကောတီတိ သဗ္ဗတ္ထပိ မဇ္ဈတ္တ ဝေဒနာယုတ္တမေဝါတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဗျာပါရန္တရသာပေက္ခတ္တာတိ ဣဒံ န ယုဇ္ဇတိ။
န ဟိ စိတ္တာနံ ဗလဝဒုဗ္ဗလတာဝိသေသောအတ္တနောပစ္ဆာ ပဝတ္တဿ စိတ္တဿ ဝသေန သက္ကာ ဝတ္တုံ။ အတ္တနောပန ပစ္စယေဟိဧဝ သော သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ ဣတရထာ သန္တီရဏဿပိ ဗျာပါရန္တရသာပေက္ခတာ သိယာ။ တံပိ ဟိ ဝိသဒိသစိတ္တသန္တာနံ အတ္တနာပရံ ဝတ္တေတိ ယေဝါတိ။
၃၇။ ဣမာနိ စိတ္တာနိ အတ္တနော ပကတိ ပစ္စယဂဏသမာယောဂေ သတိ နုပ္ပဇ္ဇန္တီတိ နတ္ထိ။ တသ္မာ အသင်္ခါရိကာနေဝါတိ ဝဒန္တိ။ မူလဋီကာယံ ပန ဝိပါကုဒ္ဓါရေ –
အဟေတုကဝိပါကာနံ အပရိဗျတ္တကိစ္စတ္တာ သသင်္ခါရိက ကမ္မ ဝိရုဒ္ဓါ အသင်္ခါရိကဘာဝေါပိ နတ္ထိ။ အသင်္ခါရိကကမ္မဝိရုဒ္ဓါ သသင်္ခါရိကကာဝေါပိ နတ္ထိ။ တသ္မာ တေသံ ဥဘယကမ္မေနပိ ဥပ္ပတ္တိ ထေရေန အနုညာတာတိ ဝုတ္တံ။
ဧတေန တိဏ္ဏံ ကြိယစိတ္တာနံပိ တဒုဘယဘာဝါဘာဝေါ ဝုတ္တော ဟောတိ။ တာနိပိဟိ အပရိဗျတ္တကိစ္စာနိယေဝါတိ။ အထဝါ။ ရူပဒဿ န သဒ္ဒဿဝနာဒီနိ သတ္တာ ကဒါစိ အတ္တနော ဣစ္ဆာယ ကရောန္တိ။ ကဒါစိ ပရေဟိ ဥဿာဟိတာ ကရောန္တီတိ ပစ္စက္ခတောဝ သိဒ္ဓမေတံ။ တတ္ထ ယဒါ အတ္တနော ဣစ္ဆာယ ကရောန္တိ။ တဒါ ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇနာဒီနိ သဗ္ဗာနိ ဝီထိစိတ္တာနိ အသင်္ခါရိကာနိနာမ ဟောန္တိ။ ယဒါ ပရေဟိ ဥဿာဟိတာ ကရောန္တိ။ တဒါ သသင်္ခါရိကာနိနာမ ဟောန္တိ။ ဒွါရ ဝိမုတ္တေသုပန ဒွီသု ဥပေက္ခာသန္တီရဏေသု အဋ္ဌမဟာဝိပါကေသုဝိယ ဝတ္တဗ္ဗော။ ဣတိ သဗ္ဗာနိ အဟေတုကစိတ္တာနိ တေန ပရိယာယေန သင်္ခါရဘေဒေန ¶ ပစ္စေကံ ဘိန္နာနိဧဝ ဟောန္တိ။ ဧဝံ သန္တေပိ အပရိ ဗျတ္တကိစ္စတ္တာယေဝ တေသံ သင်္ခါရဘေဒေါ ပါဠိယံ နဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။
၃၈။ ယသ္မာပန ဟေတုယောနာမ မဟန္တဓမ္မာ ဟောန္တိ။ တသ္မာ တေ ဒုဗ္ဗလကမ္မနိဗ္ဗတ္တေသု ဒုဗ္ဗလဝတ္ထုကိစ္စဋ္ဌာနေသုစ ဣမေသု စိတ္တေသု နုပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တတ္ထ သဗ္ဗံ ပါပကမ္မံ ဝိက္ခေပယုတ္တံ သယံပိ စဉ္စလတိ ဒုဗ္ဗလံ ဟောတိ။ တသ္မာ တံ ကပ္ပဋ္ဌိတိကံပိ သမာနံ ကာလန္တရေ ဟေတုယုတ္တံ ဝိပါကံ ဇနေတုံ နသက္ကောတိ။ တိဟေတုကကမ္မံပိ သမာနံ ဒုဗ္ဗလေသု စက္ခာဒိဝတ္ထူသုစ ဒဿနာဒီသု ကိစ္စဋ္ဌာနေသုစ ဟေတုယုတ္တံ ဝိပါကံ ဇနေတုံ နသက္ကောတိ။ အာဝဇ္ဇနဟသနကိစ္စာ နိစ ဒုဗ္ဗလကိစ္စာနိဧဝ ဟောန္တိ။ တသ္မာ ဣမာနိ သဗ္ဗာနိ သမ္ပယုတ္တဟေတုရဟိတာနိ ဇာတာနီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
၃၉။ သဗ္ဗထာပီတိ ပဒဿ အတ္ထော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။
[၃၉] ဝိဘာဝနိယံ ပန
သဗ္ဗထာပီတိ အကုသလဝိပါက ကုသလဝိပါက ကြိယဘေဒေ နာတိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
သောဟိ ဘေဒေါ ဣစ္စေဝန္တိ ဣမိနာဝ ဂဟိတောတိ။ သင်္ဂဟဂါထာယံ အကုသလဝိပါကာနိ ဝတ္ထုကိစ္စဘေဒေန သတ္တ၊ ပုညပါကာနိ ဝတ္ထုကိစ္စဝေဒနာဘေဒေန အဋ္ဌဓာ၊ ကြိယစိတ္တာနိ ကိစ္စဒွါရဘေဒေန တီဏီတိ အဟေတုကစိတ္တာနိ အဋ္ဌာရသ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထစ ပုညပါကေသု ဝေဒနာဘေဒေါပိ ဝတ္တဗ္ဗော။ ဣတရထာ သန္တီရဏဿ အဘေဒေါ သိယာ။ တထာ ကြိယာသု ဒွါရဘေဒေါပိ ဝတ္တဗ္ဗော။ အညထာ အာဝဇ္ဇနဿ အဘေဒေါ သိယာတိ။ ဋီကာသုပန သော န ဝုတ္တောတိ။
အဟေတုကစိတ္တဿ ပရမတ္ထဒီပနာ။
၄၀။ ဣဒါနိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာနံ စိတ္တာနံ အသောဘဏနာမံ ဥပရိ ဝုစ္စမာနာနဉ္စ သောဘဏနာမံ ထပေန္တော ဂါထမာဟ။ ဥပရိ ဝုစ္စမာနာနဉှိ ¶ သောဘဏတ္တေ ဝုတ္တေ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာနံ အသောဘဏတာ အဝုတ္တာပိ သိဒ္ဓါ ဟောတီတိ။ တတ္ထ ပါပါဟေတုကမုတ္တာနီတိ ပါပေဟိ အဟေတုကေဟိစ မုတ္တာနိ ဧကူနသဋ္ဌိစိတ္တာနိ။ အထဝါ။ ဧကနဝုတိစိတ္တာနိပိ သောဘဏာနီတိ ဝုစ္စရေ ဝုစ္စန္တီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထ ပါပေဟီတိ အကုသလေဟိ။ အကုသလာနိဟိ အတ္တသမင်္ဂိနော သတ္တေ အနိစ္ဆန္တေယေဝ အပါယံ ပါပေန္တိ။ တသ္မာ ပါပါနီတိ ဝုစ္စန္တိ။ ဧတေန ပုညာနံပိ သုဂတိပါပနဋ္ဌေန ပါပတာ ပသင်္ဂေါ နိဝတ္တိတော ဟောတိ။ န ဟိ ဣစ္ဆန္တာနံ ပါပနေ ပါပနဗျာပါရော ပါကဋော ဟောတီတိ။ လာမကဋ္ဌေနဝါ တာနိယေဝ ပါပါနီတိ ဝုစ္စန္တီတိ။ သောဘဏေဟိ သဒ္ဓါဒိဂုဏဓမ္မေဟိ ယုတ္တိယာ တတောယေဝ စ သယံပိ သောဘဂ္ဂပတ္တိယာ သောဘဏာနီတိ။
၄၁။ ဣဒါနိ တာနိ သောဘဏာနိ ဟီန ပဏီတာ နုက္ကမေန ဒဿေန္တော သောမနဿသဟဂတန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဇာနာတီတိ ဉာဏံ၊ ယာထာဝတော ပဋိဝိဇ္ဈတီတိ အတ္ထော။ ဉာဏေန သမ္ပယုတ္တံ ဝိပ္ပယုတ္တန္တိ သမာသော။ နတ္ထိ သင်္ခါရော အဿာတိ အသင်္ခါရော။ သံဝိဇ္ဇတိ သင်္ခါရော အဿာတိ သသင်္ခါရော။ သပ္ပုရိသုပနိဿ ယာဒိကော ကုသလုပ္ပတ္တိယာ ပကတိပစ္စယဂဏော။ သောဟိ ယဒါ ဒုဝိဓေန သင်္ခါရေန ဝိနာ ကေဝလံ အတ္တနော ဗလေန ကုသလစိတ္တံ သမုဋ္ဌာပေတိ။ တဒါ အသင်္ခါရောနာမ။ သောယေဝ ယဒါ အတ္တနော ဗလေန ကုသလစိတ္တံ သမုဋ္ဌာပေတုံ န သက္ကောတိ။ သင်္ခါရသဟာယံ လဘိတွာဝ တံ သမုဋ္ဌာပေတိ။ တဒါ သသင်္ခါရောနာမ။ အသင်္ခါရေန ဥပ္ပန္နံ အသင်္ခါရိကံ။ သသင်္ခါရေန ဥပ္ပန္နံ သသင်္ခါရိကန္တိ သဗ္ဗံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။ ဧတ္ထစ သောမနဿာဒီနံ ဥပ္ပတ္တိကာရဏံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။ အပိစ သဒ္ဓါသမ္ပတ္တိ ဒဿနသမ္ပတ္တိ ဒေယျဓမ္မ ပဋိဂ္ဂါဟက သမ္ပတ္တီတိ ဧဝမာဒိ သောမနဿကာရဏံ၊ တဗ္ဗိပရီတံ ဥပေက္ခာကာရဏံ။ ယာနိစ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿစ ကာရဏာနိအဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တာနိ။ တာနိပိ ဣမသ္မိံ ဌာနေ ဝတ္တဗ္ဗာနီတိ။ ပညာ သံဝတ္တနိက ကမ္မုပနိဿယတာ၊ အဗျာပဇ္ဇလောကုပပတ္တိတာ ဣန္ဒြိယပရိပါကတာ၊ ကိလေသဒူရတာစ ဉာဏုပ္ပတ္တိယာ ကာရဏံ။ တိဟေတုကပဋိသန္ဓိကတာ၊ အမောဟဇ္ဈာသယတာ၊ ပညဝန္တပုဂ္ဂလသေဝနာ။ သုတစိန္တာပသုတာတိပိဝတ္တုံ ¶ ယုဇ္ဇတိ။ ယာနိစဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ကာရဏာနိ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တာနိ။ တာနိပိ ဣဓ ဝတ္တဗ္ဗာနိ။ တဗ္ဗိပရီတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တကာရဏံ။ သင်္ခါရကာရဏံပိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တမေဝ။ ယာနိစ ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿစ ကာရဏာနိ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တာနိ။ တာနိပိ ဣဓ ဝတ္တဗ္ဗာနီတိ။ ဣမေသံပိ ဥပ္ပတ္တိ ဝိဓာနံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ။
၄၂။ အဋ္ဌပီတိ ဧတ္ထ ပိသဒ္ဒေါ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ တေန ဣမေသံ ဣဓ ဝုတ္တပ္ပကာရတော အညေဟိ ပကာရေဟိ အနေကဝိဓတံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ တတြာယံ နယော။ ဣမာနိ အဋ္ဌစိတ္တာနိ ဒသဟိ ပုညကြိယာဝတ္ထူဟိ ဂုဏိတာနိ အသီတိ ဟောန္တိ။ ပုန တာနိ ဆဟိ အာရမ္မဏေဟိ ဂုဏိတာနိ စတ္တာရိသတာနိစေဝ အသီတိ စ ဟောန္တိ။ ပုန တာနိ တီဟိ ကမ္မေဟိ ဂုဏိတာနိ သဟဿံ စတ္တာရိ သတာနိ စတ္တာလီသံစ ဟောန္တိ။ ပုန တာနိ တီဟိ ဟီနမဇ္ဈိမပဏီတေဟိ ဂုဏိတာနိ စတ္တာရိ သဟဿာနိ တီဏိ သတာနိ ဝီသတိစ ဟောန္တိ။ တာနိ ဣမာနိ သုဒ္ဓိကာနီတိ ကတွာ ဒွီသု ဌာနေသု ထပေတဗ္ဗာနိ။ တတော ဧကံ ဌာနံ ဂဟေတွာ ဒွိဓာ ကရောန္တဿ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာနိ ဒွေသဟဿာနိ သတံ သဋ္ဌိစ ဟောန္တိ။ တထာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနီတိ။ ပုန တတ္ထ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာနိ စတူဟိ အဓိပတီဟိ ဂုဏိတာနိ အဋ္ဌသဟဿာနိ ဆသတာနိ စတ္တာလီသံစ ဟောန္တိ။ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနိပန ဝီမံသာဝဇ္ဇိတေဟိ တီဟိ အဓိပတီဟိ ဂုဏိတာနိ ဆသဟဿာနိ စတ္တာရိသတာနိ အသီတိစ ဟောန္တိ။ ပုန တဒုဘယာနိ သမ္ပိဏ္ဍိတာနိ ဒသသဟဿံ ပဉ္စသဟဿာနိ သတံ ဝီသတိစ ဟောန္တိ။ ပုန တာနိ ပုဗ္ဗေ ဝိသုံ ထပိတေဟိ သုဒ္ဓိကေဟိ သမ္ပိဏ္ဍိတာနိ ဒသသဟဿံ နဝသဟဿာနိ စတ္တာရိ သတာနိ စတ္တာလီသဉ္စ ဟောန္တီတိ။ ယံပန ဋီကာယံ ဣဓ ဝုတ္တနယေန သုဒ္ဓိကာနိစ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနိ စ ဝိသုံ အကတွာ သဗ္ဗာနိ ပုညကြိယာဒီဟိ သမံ ဂုဏိတာနိ သတ္တရသ သဟဿာနိ ဒွေ သတာနိ အသီတိစ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ။
[၄၀] ယဉ္စ ဝိဘာဝနိယံ
သုဒ္ဓိကာနိ ¶ ဝိသုံ အကတွာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနိဧဝ ဝိသုံ ကတွာ တထာ ဂုဏိတာနိ ဝီသ သတာဓိက ပန္နရသ သဟဿာနိ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ။ တံ သဗ္ဗံ န ယုတ္တံ။
ဧဝဉှိ သတိ ဣမာနိ ကာမာဝစရကုသလာနိ နိစ္စံ သာဓိပတိကာနိ ဟုတွာ နိယတာဓိပတိကာနိနာမ ဘဝေယျုံ။ နစ ဣမာနိ ဥပရိ မဟဂ္ဂတ ကုသလာနိ ဝိယ လောကုတ္တရာနိ ဝိယ စ နိယတာ ဓိပတိကာနိ ဟောန္တီတိ။ ဋီကာနယေနပန ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနိပိ ဝီမံသာသဟဂတာနီတိ အာပဇ္ဇတီတိ။ ယထာဝါ ကောသလ္လသမ္ဘူတဋ္ဌေန ကုသလာတိဧတ္ထ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနိပိ ကောသလ္လေန နာနာဝဇ္ဇနဝီထိယံ ပဝတ္တေန ဥပနိဿယဉာဏေန သမ္ဘူတတ္တာ ကုသလာနိ ဧဝ နာမ ဟောန္တိ။ ဧဝမိဓပိ တာနိ တေနေဝ ဝီမံသာဓိပတိဘူတေန သမ္ဘူတတ္တာ ဝီမံသာဓိပတေယျာနိပိ နာမ ဟောန္တီတိ န နသက္ကာ ဝတ္တုန္တိ ဣမိနာ အဓိပ္ပာယေန တာနိ ဝိသုံ အကတာနိ သိယုန္တိ။ ဧဝံသန္တေပိ ကာမကုသလာနိနာမ အဓိပတိဝိမုတ္တာနိ ဧဝ ဗဟုတရာနိ ဟောန္တိ။ တသ္မာ နသက္ကာ သဗ္ဗာနိ ကာမကုသလာနိ ဝီမံသာဓိပတိမူလိကာနိ ဘဝိတုန္တိ။
၄၃။ ကာမာဝစရာနိစ တာနိ ကုသလာနိ စိတ္တာနိစာတိ ဝိဂ္ဂဟော။ တတ္ထ ကေနဋ္ဌေန ကုသလာနီတိ။ အာရောဂျဋ္ဌေန၊ သုန္ဒရဋ္ဌေန၊ ဆေကဋ္ဌေန၊ အနဝဇ္ဇဋ္ဋေန၊ သုခဝိပါကဋ္ဌေနစာတိ။ ရာဂါဒယောဟိ ဓမ္မာ စိတ္တသန္တာနဿ ရုဇ္ဇနဋ္ဌေန ရောဂါနာမ။ အဟိတဋ္ဌေန အသုန္ဒရာ နာမ။ အနိပုဏဋ္ဌေန အဆေကာနာမ။ ဂါရယှဋ္ဌေန ဝဇ္ဇာနာမ။ အနိဋ္ဌ ဝိပါကဋ္ဌေန ဒုက္ခဝိပါကာနာမ ဟောန္တိ။ ဣမာနိပန တေဟိ ဝုဋ္ဌိတတ္တာ ကုသလာနိနာမ အရောဂါနိ နာမာတိ အတ္ထော။ တပ္ပဋိပက္ခတ္တာစ သုန္ဒရာနိ ဆေကာနိ အနဝဇ္ဇာနိ သုခဝိပါကာနိ စ နာမ ဟောန္တီတိ။ ကုစ္ဆိတေ ပါပဓမ္မေ သလယန္တိ စာလေန္တိ ကမ္ပေန္တိ ဝိဒ္ဓံသေန္တီတိ ကုသလာနိ။ ကုစ္ဆိတေနဝါ အာကာရေန သတ္တသန္တာနေ သေန္တိ အနုသေန္တီတိ ကုသာ။ ရာဂါဒယော။ တေ လုနန္တိ ဆိန္ဒန္တီတိ ကုသလာနိ။ ကုသံဝါ ဝုစ္စတိ ဉာဏံ ကုစ္ဆိတာနံ သာနဋ္ဌေန တနုကရဏဋ္ဌေန အန္တကရဏဋ္ဌေနဝါ။ ကုသေန လာတဗ္ဗာနီတိ ကုသလာနိ။ ကုသာဝိယ ¶ ဟတ္ထပ္ပဒေသံ သံကိလေသပက္ခံ လုနန္တီတိဝါ ကုသလာနိ။ အပိစ၊ ကုစ္ဆိတေ ပါပဓမ္မေ သရန္တိ ဟိံသန္တီတိ ကုသလာနိ။ ရကာရဿ လကာရော။ ကောသလ္လသမ္ဘူတဋ္ဌေနဝါ ကုသလာနီတိ။
၄၄။ မဟာဝိပါကေသု ပဒတ္ထတော ဝတ္တဗ္ဗံ နတ္ထိ။ ဝေဒနာဘေဒေါ အာရမ္မဏဝသေန ဝတ္တဗ္ဗော။ တာနိဟိ အတိဣဋ္ဌေ ဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တေ စ အာရမ္မဏေ ယထာက္ကမံ သောမနဿေန ဥပေက္ခာယ စ ယုတ္တာနီတိ။ သမ္ပယောဂဘေဒေါ ကမ္မဝသေန ဇဝနဝသေနစ ဝတ္တဗ္ဗော။ တာနိဟိ ဗလဝကမ္မေန ဇနိတာနိ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာနိ ဟောန္တိ။ ဒုဗ္ဗလကမ္မေန ဇနိတာနိ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနိ။ ကဒါစိပန တဒါရမ္မဏဝသေန ပဝတ္တိကာလေ ယေဘုယျေန တိဟေတုကဇဝနာနုဗန္ဓာနိ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာနိ ဟောန္တိ။ ဣတရဇဝနာနုဗန္ဓာနိ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနီတိ။ သင်္ခါရဘေဒေါပိ ကေဟိစိ အာစရိယေဟိ ကမ္မဝသေနေဝ ကထိတော။ အသင်္ခါရိကကမ္မဇနိတာနိ အသင်္ခါရိကာနိ။ သသင်္ခါရိကကမ္မဇနိတာနိ သသင်္ခါရိကာနီတိ။ သင်္ဂဟကာရေနပန သန္နိဟိတပစ္စယဝသေန ဝုတ္တော။ တာနိဟိ ပဋိသန္ဓိယံ ပုရိမဘဝေ မရဏာသန္နကာလေ ဉာတကာဒီဟိ တေန တေန ပယောဂေန ဥပဋ္ဌာပိတာနိ ကမ္မာဒီနိ အာရမ္မဏာနိ ဂဟေတွာ ပဝတ္တာနိ သသင်္ခါရိကာနိနာမ ဟောန္တိ။ တာဒိသေန ပယောဂေန ဝိနာ သယမေဝ ကမ္မဗလေန ဥပဋ္ဌိတာနိ ဂဟေတွာ ပဝတ္တာနိ အသင်္ခါရိကာနိနာမ ဟောန္တိ။ တဒါရမ္မဏ ကာလေပန အသင်္ခါရိကဇဝနာနုဗန္ဓာနိ အသင်္ခါရိကာနိနာမ။ သသင်္ခါရိက ဇဝနာနုဗန္ဓာနိ သသင်္ခါရိကာနိ နာမာတိ။ ဧတ္ထပိ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော ဝိသဒ္ဒေါ။ တေန အာရမ္မဏဆက္က ဟီနတ္တိကဝသေနေဝ ကာလဒေသ သန္တာနာဒိဝသေနစ တေသံ အနေကဘေဒတ္တံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ ယသ္မာ ပနေတာနိ ဒါနာဒိဝသေန ကာယကမ္မာဒိဝသေန ဆန္ဒာဒီနိ ဓုရံ ကတွာ စ န ပဝတ္တန္တိ။ တသ္မာ တာနိ ပုညကြိယာဝတ္ထူနံ ကမ္မာဓိပတီနဉ္စ ဝသေန ဝဍ္ဎနံ နလဘန္တီတိ။
[၄၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန
ဣမာနိ ဝိညတ္တိသမုဋ္ဌာပနာဘာဝတော ကမ္မဒွါရ ဝသေန န ပဝတ္တန္တိ။ အဝိပါကသဘာဝတောစ ကမ္မဝသေန နပဝတ္တန္တီတိ ဝုတ္တံ။ တံ ဝိစာရေတဗ္ဗံ။
ဟေဋ္ဌာဟိ ကုသလေသု ကမ္မတ္တိကဝသေနေဝ ဝဍ္ဎနံ ဝုတ္တံ။ နပန ဝိသုံ ကမ္မဒွါရဝသေန။ ကမ္မတ္တိကဉ္စနာမ တိဝိဓ ကမ္မဒွါရ ဝသေနေဝ သိဒ္ဓန္တိ။ နနု အဋ္ဌကထာယံ ယောဟိ ကာမာဝစရကုသလေသု ကမ္မဒွါရ ကမ္မပထ ပုညကြိယာဝတ္ထုဘေဒေါ ဝုတ္တော။ သော ဣဓ နတ္ထိ။ ကသ္မာ။ အဝိညတ္တိဇနကတော အဝိပါက ဓမ္မတော တထာ အပ္ပဝတ္တိယာစာတိ ဝုတ္တန္တိ။ သစ္စံ။ တတ္ထ ပန အဝိညတ္တိဇနကတော ကမ္မဒွါရ ဘေဒေါ ဣဓ နတ္ထီတိ ဧတေန ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ မနောကမ္မန္တိ ဧဝံ ဘေဒဿ အဘာဝံ ဝဒတိ။ အဝိပါကဓမ္မတော ကမ္မပထဘေဒေါ ဣဓ နတ္ထီတိ ဧတေန ဒသဝိဓဿ ကမ္မပထဘေဒဿ အဘာဝံ ဝဒတိ။ ဣဓပန ကုသလေသုပိ ကမ္မပထဘေဒံ အဂ္ဂဟေတွာ တိဝိဓကမ္မဒွါရ ဘေဒဘိန္နံ ကမ္မတ္တိကမေဝ ဂဟိတံ။ တဉ္စ ဝိညတ္တိ သမုဋ္ဌာပနာ ဘာဝတော တိဝိဓကမ္မဒွါရဝသေန နပဝတ္တန္တီတိ ဣမိနာဝ သိဒ္ဓံ။ ယဒိစ ဟေဋ္ဌာ ကုသလေသုပိ ဒသဝိဓကမ္မပထဘေဒဝသေန ဝိသုံ ဝဍ္ဎနံ ဝုတ္တံ သိယာ။ ဧဝံသတိ ဣဓပိ အဝိပါကသဘာဝတော ကမ္မပထဝသေန နပဝတ္တန္တီတိ ဣဒံ ဝတ္တဗ္ဗမေဝါတိ။
၄၅။ မဟာကြိယစိတ္တေသုပိ မဟာဝိပါကေသုဝိယ အာရမ္မဏ ဝသေနေဝ ဝေဒေနာဘေဒေါ ဥပရိ သယမေဝ ဝက္ခတိ။ ဉာဏသမ္ပယုတ္တ၊ ဝိပ္ပယုတ္တ၊ အသင်္ခါရိက၊ သသင်္ခါရိကဘေဒေါပန ယထာရဟံ ကုသလေသု ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗော။
[၄၂] ဝိဘာဝနိယံ ပန
တထာ အဝိစာရေတွာ ကြိယစိတ္တာနံပိ ကုသလေ ဝုတ္တနယေန ယထာရဟံ သောမနဿ သဟဂတာဒိတာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။
ဣစ္စေဝံ သဗ္ဗထာပီတိ ပဒါနံ အတ္ထော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တောယေဝ။ သဟေတုက ကာမာဝစရ ကုသလ ဝိပါက ကြိယ စိတ္တာနီတိ ဧတ္ထ သဟေတု ကဂ္ဂဟဏံ ကုသလ သဒ္ဒ သမ္ဗန္ဓေ ဘူတကထန ဝိသေသနံ။ တေနေဝဟိ တံ ကုသလစိတ္တာနံ စူဠနိဂမေန ဂဟိတံ။ ဝိပါက ကြိယ သဒ္ဒသမ္ဗန္ဓေပန ဗျဝစ္ဆေဒကဝိသေသနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
[၄၃] ဝိဘာဝနိယံ ပန
သက္ခရကထလိကံပိ ¶ မစ္ဆဂုမ္ဗံပိ တိဋ္ဌန္တံပိ စရန္တံပိ ပဿတီတိ သုတ္တပဒေ ဝိယ ဣဓ ယထာလာဘ ယောဇနာတိ ဝုတ္တံ။ တံ န သမေတိ။ တတ္ထဟိ သက္ခရကထလိကံနာမ နစရတီတိ ယုတ္တံ။ ဣဓပန ကုသလံ သဟေတုကံ နဟောတီတိ နယုတ္တမေတန္တိ။
၄၆။ သင်္ဂဟဂါထာယံ ဝေဒနာ ဉာဏ သင်္ခါရ ဘေဒေနာတိ ဝေဒနာဘေဒေန၊ ဉာဏဘေဒေန၊ သင်္ခါရဘေဒေနစ။ တတ္ထ ဝေဒနာ ဘေဒေနာတိ ဝေဒနာဘေဒသိဒ္ဓေန စိတ္တဘေဒေန၊ ဉာဏဘေဒေနာတိ ဉာဏယောဂါ ယောဂသိဒ္ဓေနစိတ္တဘေဒေန။ သင်္ခါရဘေဒေနာတိ သင်္ခါရေန ဝိနာ သဟစ ပဝတ္တပစ္စယဂဏဘေဒသိဒ္ဓေန စိတ္တဘေဒေနာတိ အတ္ထော။ ဣဒဉှိ သမာသပဒါနံ သာမတ္ထိယံ၊ ယဒိဒံ သုဝိညာတာနံ နာနာပ္ပကာရာနံ ပဒတ္ထာနံ အပ္ပကေန ဗျဉ္ဇနေန ဒီပနသမတ္ထတာတိ။
[၄၄] ဧတေန ဝိဘာဝနိယံ
သယံ အဘိန္နာနံ ဉာဏသင်္ခါရာနံ ဘေဒဝစနေ စိတ္တဿ ဘေဒကရ ဘာဝေ စ စောဒနာယ အနောကာသတာ သာဓိတာ ဟောတီတိ။
တတြာယံ ယောဇနာ။ သဟေတု ကာမာဝစရ ပုညပါကကြိယာ ဝေဒနာဉာဏသင်္ခါရဘေဒေန ယထာက္ကမံ ဆစ ဒွါဒသစ စတုဝီသတိ စ မတာတိ။ ဧတ္ထစ –
ဝေဒနာဉာဏသင်္ခါရ၊ ဘေဒေနေတာနိ အဋ္ဌဓာ၊
ပုညပါကကြိယာဘေဒါ၊ စတုဝီသတိဝိဓာ မကာ တိပိ။
ဝတ္တဗ္ဗာ။ ဧဝဉှိ သတိ အတ္ထဂတိစ ဝိသဒါ ဟောတိ။ ဥပရိ ဝက္ခ၊ မာနာဟိစ သင်္ဂဟဂါထာဟိ သဒ္ဓိံ သမေတီတိ။
၄၇။ ကာမေတိအာဒိ သဗ္ဗေသံ ကာမစိတ္တာနံ သင်္ဂဟဂါထာ။ တတ္ထ ကာမေ ကာမဘူမိယံ ပါကာနိ သဟေတုကာဟေတုကဝသေန သဗ္ဗာနိ ဝိပါကစိတ္တာနိ တေဝီသ။ ပုညာပုညာနိ ကုသလာကုသလစိတ္တာနိစ ဝီသတိ။ ကြိယာစ သဟေတုကာဟေတုကဝသေန သဗ္ဗာနိ ကြိယစိတ္တာနိ ¶ ပန ဧကာဒသ ဟောန္တိ။ ဣစ္စေဝံ သဗ္ဗထာပိ စတုပ္ပညာသ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ သဗ္ဗထာတိ စေတ္ထ ဝိသဒ္ဒေါ လုတ္တ နိဒ္ဒိဋ္ဌော။ ဓမ္မသင်္ဂဏိယံ ဝုတ္တေန သဗ္ဗပ္ပကာရေနပိ စတုပ္ပညာသဧဝ။ ဝိဘင်္ဂေ ဝိဘတ္တေန သဗ္ဗပ္ပကာရေနပိ စတုပ္ပညာသ ဧဝါတိအာဒိနာ တဿ အတ္ထော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တောယေဝါတိ။
[၄၅] ဧတေန ဝိဘာဝနိယံ
ဣဓ ဝုတ္တာနံ ကုသလာဒီနံ အန္တောဂဓဘေဒဝသေန တဿ အတ္ထဝိဘာဝနာ ပဋိသိဒ္ဓါ ဟောတိ။
[၄၆] ယဉ္စ ဝိဘာဝနိယံ
ကာမေ ဘဝေတိ ဝုတ္တံ။ တံပိ ဝိစာရေတဗ္ဗံ။
ဘဝသဒ္ဒေါ ဟိ ကုသလာကုသလကမ္မေသု ကမ္မနိဗ္ဗတ္တေသုစ ဝိပါက ကဋတ္တာရူပေသု ဝတ္တမာနော အဘိဓမ္မေ ဒိဋ္ဌော။ န တဒညေသု နာမရူပဓမ္မေသူထိ။ ဘူမိပရိယာယောစ ဣဓ ကာမသဒ္ဒေါ။ ဘူမီတိစ သဟောကာသော ဣန္ဒြိယာ နိန္ဒြိယဗဒ္ဓဓမ္မသမူဟော ဝုစ္စတီတိ ကာမေ ကာမဘူမိယန္တိ အယမတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဘဝေါတိဝါ ဘူမိဧဝ ဝုစ္စတိ သုတ္တန္တပရိယာယေန ဘဝန္တိ ဧတ္ထ သတ္တာ သင်္ခါရာစာတိ ကတွာ။ ဧသနယော ပရတ္ထပီတိ။
ဣတိ ပရမတ္ထဒီပနိယာနာမ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟဿ
စတုတ္ထဝဏ္ဏနာယ ကာမစိတ္တဿ
ပရမတ္ထဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။
၄၈။ ဧဝံ ကာမစိတ္တသင်္ဂဟံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ယထာနုပ္ပတ္တံ ရူပစိတ္တသင်္ဂဟံ ဒဿေန္တော ဝိတက္ကဝိစာရပီတိသုခေကဂ္ဂတာသဟိတန္တိအာဒိမာဟ။ ဝိတက္ကောစ ဝိစာရောစ ပီတိစ သုခဉ္စ ဧကဂ္ဂတာစာတိ ဒွန္ဒော။ တာဟိ သဟိတန္တိ သမာသော။ ဝိတက္ကဝိစာရပီတိသုခေ ကဂ္ဂတာ သင်္ခါတေနသမုဒိတေနပထမဇ္ဈာနေန သမ္ပယုတ္တံကုသလစိတ္တံ ပထမဇ္ဈာနကုသလစိတ္တံ။ တတ္ထ ကေနဋ္ဌေနပထမံ၊ ကေနဋ္ဌေနစ ဈာနန္တိ။ အာဒိတော ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗတ္တာ ပထမံ။ ကသိဏာဒိကဿ အာရမ္မဏဿ အနိစ္စာဒိလက္ခဏဿစ ဥပနိဇ္ဈာယနတော ပစ္စနီကဓမ္မာနဉ္စ ဈာပနတော ဒယှနတော ¶ ဈာနံ။ ဣမေသု ဒွီသု အတ္ထေသု ဧကဂ္ဂတာဧဝ သာတိ သယယုတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ သာဟိ ဧကတ္တာရမ္မဏသင်္ခါတော ဧကော အဂ္ဂေါကောဋိကောဋ္ဌာသောဝါ အဿာတိ အတ္ထေန ဧကဂ္ဂသင်္ခါတဿ စိတ္တဿ တထာပဝတ္တနေ အာဓိပစ္စဂုဏယောဂေန ဧကဂ္ဂတာတိ စ ဝုစ္စတိ။ သာယေဝ စိတ္တံ နာနာရမ္မဏေသု ဝိက္ခိပိတုံ အဒတွာ ဧကသ္မိံ ယေဝါရမ္မဏေ ပဋိပက္ခဓမ္မာနံ ဒူရီဘာဝေန သမ္မာစ အာဓိယတိ ထပေတိ။ ဣန္ဒြိယာနဉ္စ သမဘာဝံ ကတွာ တတ္ထေဝ လီနုဒ္ဓစ္စာဘာဝါပါဒနေန သမဉ္စ အာဓိယတိ ထပေတီတိ အတ္ထေန သမာဓီတိစ ဝုစ္စတိ။ သာယေဝစ ပါဠိယံ အဝိက္ခေပေါ အဝိသာဟာရော သဏ္ဌိတိ အဝဋ္ဌိတီတိ နိဒ္ဒိဋ္ဌာတိ။ ဝိတက္ကာဒယောပိ ပန တဿာ သာတိသယံ ဥပကာရကတ္တာ ဈာနန္တေဝ ဝုတ္တာ။ တထာ ဟိ ဝိတက္ကော တာဝ စိတ္တံ ထိနမိဒ္ဓဝသေန ဩသက္ကိတုံ အဒတွာ ဒဠှံ အာရမ္မဏာဘိမုခမေဝ ကရောတိ။ အာရမ္မဏာဘိနိရောပန လက္ခဏောဟိ ဝိတက္ကော။ ထိန မိဒ္ဓနီဝရဏဿစ ဥဇုပ္ပဋိပက္ခောတိ။ ဝိစာရောစ နံ ဝိစိကိစ္ဆာဝသေန သံသပ္ပိတုံ အဒတွာ ဒဠှံ အာရမ္မဏာနုဗန္ဓမေဝ ကရောတိ။ အာရမ္မဏာနုမဇ္ဇနလက္ခဏော ဟိ ဝိစာရော ပညာပကတိကော။ ဝိစိကိစ္ဆာနီဝရဏဿစ ဥဇုပ္ပဋိပက္ခောတိ။ ပီတိစ စိတ္တံ ဗျာပါဒဝသေန ဥက္ကဏ္ဌိတုံ အဒတွာ အာရမ္မဏေ ပရိတုဋ္ဌမေဝ ကရောတိ။ အာရမ္မဏသံပိ ယာယနလက္ခဏာ ဟိ ပီတိ။ ဗျာပါဒနီဝရဏဿစ ဥဇုပ္ပဋိပက္ခာတိ။ တထာ သုခဉ္စ နံ ဥဒ္ဓစ္စ ကုက္ကုစ္စဝသေန အဝူပသမိတုံ အဒတွာ အာရမ္မဏေ လဒ္ဓသာတံ ဥပဗြူဟိတံ ကရောတိ။ သာကလက္ခဏဉှိ သုခံ၊ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စနီဝရဏဿစ ဥဇုပ္ပဋိပက္ခန္တိ။
ဥပေက္ခာစ သန္တသဘာဝတ္တာ သုခေဧဝ သင်္ဂဟိတာတိ။ ဧဝံ ကရောန္တာစ တေ ဓမ္မာ တသ္မိံ အာရမ္မဏေ တဿ စိတ္တဿ သုဋ္ဌု ဧကဂ္ဂဘာဝတ္ထာယစ ဟောန္တိ။ ဧကဂ္ဂဘာဝေါတိစ ဧကဂ္ဂတာယေဝ။ သာစ ဧကဂ္ဂတာ တေဟိ ဓမ္မေဟိ တထာ အနုဂ္ဂဟိတာ သုဋ္ဌု ဗလဝတီ ဟုတွာ သယံ ကာမစ္ဆန္ဒဝသေန နာနာရမ္မဏေသု စိတ္တဝိဓာဝနံ နီဝါရေတွာ ကသိဏနိမိတ္တာဒိကေ တသ္မိံ အာရမ္မဏေ နိစ္စလံ ဌတွာ တံအာရမ္မဏံ ဥပဂန္တွာ နိဇ္ဈာယတိ ဩလောကေတိ။ တသ္မာ တေ သဗ္ဗေပိ ဓမ္မာ ဥပနိဇ္ဈာယနဋ္ဌေနပိ ဈာနန္တိ ဝုတ္တာတိ။ တေသုစ တထာ ပဝတ္တမာနေသု ¶ တပ္ပစ္စနီကာ နီဝရဏဓမ္မာ ဩကာသံ အလဘိတွာ မနသ္မိံပိ ပရိယုဋ္ဌိတုံ နသက္ကောန္တိ။ ဈာပိတာနာမ ဟောန္တိ။ တသ္မာ တေ ပစ္စနီကဇ္ဈာပနဋ္ဌေနပိ ဈာနန္တိ ဝုတ္တာတိ။ ဧဝံ သန္တေပိ ယသ္မာ ဈာန မဂ္ဂ သမ္ဗောဓိသင်္ခါတေသု တီသု ဌာနေသု ဓမ္မသာမဂ္ဂီ ပဓာနံ ဟောတိ။ အင်္ဂါနံ သမဂ္ဂဘာဝေဧဝ အပ္ပနာပတ္တိဝသေန ဥပနိဇ္ဈာယ နာဒိ ကိစ္စသံသိဒ္ဓိတော။ ယသ္မာစ ဧတေ ဓမ္မာ ဝုတ္တနယေန ဝိသုံဝိသုံ အတ္တနော ကိစ္စံ ကရောန္တာပိ စိတ္တဿ အာရမ္မဏေ နိစ္စလပ္ပဝတ္တိ သင်္ခါတံ ဧကမေဝ ဥပနိဇ္ဈာနကိစ္စံ သာဓေန္တိ။ တသ္မာ ရထင်္ဂါနံ သမုဒါယေဧဝ ရထဝေါဟာရောဝိယ တေသံ သမုဒါယေဧဝ ဈာန ဝေါဟာရော သိဒ္ဓါတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အပရေပန ပဉ္စန္နံပိ တေသံ အာရမ္မဏာဘိနိရောပနာဒီနိ ယထာသကံ ကိစ္စာနိယေဝ ဝိသုံ ဝိသုံ ဥပနိဇ္ဈာနကိစ္စာနိနာမ ဟောန္တီတိ ပဋ္ဌာနေ ဈာနပစ္စယံ ပတွာ သဗ္ဗေပေတေ ဝိသုံ ဝိသုံ ဈာနပစ္စယံ သာဓေန္တိယေဝ။ တသ္မာ တေ ဝိသုံ ဝိသုံပိ ဈာနာနိယေဝ ဟောန္တီတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ ယထာစ ပဉ္စင်္ဂိကံ သီလံ ဒသင်္ဂိကံ သီလန္တိ ဧတ္ထ ပဉ္စသမုဒိတာဒီနိ တေသံ သီလာနံ ပဉ္စင်္ဂိကာ ဒိနာမလာဘဿေဝ ကာရဏာနိ ဟောန္တိ။ န သီလဘာဝဿ။ န ဟိ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏာဒိကံ ဧကံပိ သမာနံ သီလံနာမ န ဟောတီတိ။ ဧဝမေဝံ ဣဓပိ ပဉ္စသမုဒိတာဒီနိ ပဉ္စင်္ဂိကာဒိ ဘာဝဿေဝ ပထမဇ္ဈာနာဒိ ဘာဝဿေဝစ ကာရဏာနိ။ နပန ဈာနဘာဝဿာတိ နသက္ကာ ဝိညာတုံ။ ဣတရထာ ဈာနပစ္စယေ ဈာနင်္ဂါနိ ပစ္စနိယာနိယေဝ သိယုန္တိပိ ဝဒန္တိ။ ဧတ္တာဝတာ သတိပိ ဣမဿ စိတ္တဿ ဖဿာဒီဟိပိ သဟိတဘာဝေ တေသံ တထာဝိဓကိစ္စဝိသေသာဘာဝါ ဣဓ အဂ္ဂဟဏန္တိပိ သိဒ္ဓံ နဟောတီတိ။ ဝိစာရပီတိသုခေကဂ္ဂတာ သင်္ခါတေန ဒုတီယဇ္ဈာနေန သမ္ပယုတ္တံ ကုသလစိတ္တံ ဒုတီယဇ္ဈာန ကုသလစိတ္တံ၊ ဧဝံ သေသေသုပိ။
၄၉။ ဧတ္ထ သိယာ။ ကေနပန ဣမေသံ ဈာနာနံ အင်္ဂဘေဒေါ ကတောတိ။ ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယေန ကတောတိ။ ယောဟိ ဝိတက္ကသဟာယော ဟုတွာ ပဉ္စင်္ဂိကံ ပထမဇ္ဈာနံ ဥပ္ပာဒေတွာ တတ္ထ ဝသီဘာဝံ ကတွာ ပုနဝိတက္ကေ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ တဿ ဝိတက္ကံ သမတိက္ကမိတွာ အဝိတက္ကံ စတုရင်္ဂိကံ ဈာနံ အဓိဂန္တုံ အဇ္ဈာသယော သဏ္ဌာတိ။ တဒါ သော ¶ တမေဝ ပထမဇ္ဈာနံ ပါဒကဘာဝတ္ထာယ ဒဠှံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌာယ တေန အဇ္ဈာသယေန သဟေဝ ပုနဘာဝနံ အနုယုဉ္ဇန္တော အဝိတက္ကံ စတုရင်္ဂိကံ ဈာနံ အဓိဂစ္ဆတိ။ တတ္ထ သာ ဘာဝနာသယံ ဝိတက္ကယုတ္တာပိ တေန အဇ္ဈာသယေန ပရိဘာဝိတတ္တာ ဝိတက္ကဝိရာဂ ဘာဝနာနာမ ဟောတိ။ တဿာ ဘာဝနာယ။ ဗလေန တံ ဈာနံ ဥပ္ပဇ္ဇ မာနံ အဝိတက္ကံ စတုရင်္ဂိကံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သေသဇ္ဈာနာဓိဂမေသုပိ ဧသေဝနယောတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယေန တေသံ ဈာနာနံ အင်္ဂဘေဒေါ ကတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတ္ထစ ဥတ္တရုတ္တရဇ္ဈာနာ ဓိဂမနေ ပါဒကဘာဝတ္ထာယ ပုရိမပုရိမဇ္ဈာနဿ သမာပဇ္ဇနံ အဝဿံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ။ ဟေဋ္ဌိမံ ဟေဋ္ဌိမံ ပဂုဏဇ္ဈာနံ ဥပရိမဿ ဥပရိမဿ ပဒဋ္ဌာနံ ဟောတီတိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ အဇ္ဈာသယဗလေနပန ဥတ္တရဇ္ဈာနံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ပါဒကဇ္ဈာနသဒိသံ နဟောတိ။ ပါဒကဇ္ဈာနတောဟိ ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယောဝ ဗလဝတရော။ တေနာဟ ဘဂဝါ ဣဇ္ဈတိ ဘိက္ခဝေ သီလဝတော စေတောပဏိဓိ ဝိသုဒ္ဓတ္တာတိ။ အယဉ္စ အတ္ထော ဥပရိ လောကုတ္တရစိတ္တံ ပတွာ အာဝိ ဘဝိဿတီတိ။
၅၀။ ဧတ္ထ သိယာ။ ကသ္မာ ဣဓ သင်္ခါရဘေဒေါ နဝုတ္တောတိ။ ပါဠိယမေဝ အဝုတ္တတ္တာ။ ကသ္မာစ သော ပါဠိယံ အဝုတ္တောတိ။ ပဋိပဒါ ဘေဒဝစနေနေဝ သိဒ္ဓတ္တာတိ။ တထာဟိ သဗ္ဗေသံပိ လောကိယ လောကုတ္တရဇ္ဈာနာနံ သုခပ္ပဋိပဒဘာဝေ သိဒ္ဓေ အသင်္ခါရိကဘာဝေါ သိဒ္ဓါယေဝ ဟောတိ။ ဒုက္ခပ္ပဋိပဒဘာဝေစ သိဒ္ဓေ တေသံ သသင်္ခါရိကဘာဝေါ သိဒ္ဓါယေဝ ဟောတီတိ။ ကထံ ဝိညာယတီတိ စေ။ အဋ္ဌကထာဒဿနတော။ ဝုတ္တဉှေတံ အဋ္ဌသာလိနိယံ -
ယော အာဒိတော ကိလေသေ ဝိက္ခမ္ဘေန္တော ဒုက္ခေန သသင်္ခါရေန သပ္ပယောဂေန ကိလမန္တော ဝိက္ခမ္ဘေတိ။ တဿ ဒုက္ခာ ပဋိပဒါ ဟောတိ။ ယော ကိလေသေ ဝိက္ခမ္ဘေန္တော သုခေန အကိလမန္တော ဝိက္ခမ္ဘေတိ။ တဿ သုခါပဋိပဒါ ဟောတီတိ။
တထာ သမ္မောဟဝိနောဒနီ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေသုပီတိ။ ဧတ္ထစ ပုဗ္ဗဝါကျေ ဒုက္ခေန သသင်္ခါရေန သပ္ပယောဂေနာတိ ဒိဋ္ဌတ္တာ ပရဝါကျေပိ သုခေ န အသင်္ခါရေန အပ္ပယောဂေနာတိ ဒိဋ္ဌမေဝ ဟောတိ။ တတ္ထ သသင်္ခါရေန ¶ သပ္ပယောဂေနာတိ သင်္ခါရပ္ပယောဂသဟိတေန ကာမာဒီနဝဒဿနာဒိနာ ပစ္စယဂဏေနာတိ အတ္ထော။ ဧတေန သဗ္ဗေသံ ဒုက္ခပ္ပဋိပဒဇ္ဈာနာနံ သသင်္ခါရိကဘာဝေါ ဝုတ္တော ဟောတိ။ အသင်္ခါရေန အပ္ပယောဂေနာတိ သင်္ခါရပ္ပယောဂရဟိတေန တေနေဝ ပစ္စယဂဏေန။ ဧတေန သဗ္ဗေသံ သုခပ္ပဋိပဒဇ္ဈာနာနံ အသင်္ခါရိကဘာဝေါ ဝုတ္တော ဟောတီတိ။ ခိပ္ပာဘိညဇ္ဈာနာနံပိဟိ ဒုက္ခပ္ပဋိပဒဘာဝေ သတိ သသင်္ခါရိကတာဝ ဝိညာယတိ။ ဒန္ဓဘိညဇ္ဈာနာနံပိ သုခပ္ပဋိပဒဘာဝေ သတိ အသင်္ခါရိကတာဝ ဝိညာယတီတိ။ ယဒိဧဝံ ပဋိပဒါရဟိတာနံ မဂ္ဂ သိဒ္ဓဥပပတ္တိသိဒ္ဓဇ္ဈာနာနံ ကထံ သင်္ခါရဘေဒေါ သိဒ္ဓါတိ။ တေသံပိ ဝဠဉ္ဇနကာလေ သမာပတ္တိပ္ပဋိဗန္ဓကာနံ ပစ္စယာနံ သန္နိဟိတာ သန္နိဟိတဝသေန ဒုက္ခသုခပ္ပဋိပဒဘာဝသမ္ဘဝေါ ဟောတိယေဝါတိ။ တတ္ထ မဂ္ဂသိဒ္ဓဇ္ဈာနံနာမ သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကာနံ မဂ္ဂပ္ပဋိလာဘေန သဟေဝ သိဒ္ဓဇ္ဈာနံ။ တံ ဒုဝိဓံ ဟေဋ္ဌိမမဂ္ဂသိဒ္ဓံ၊ အရဟတ္တမဂ္ဂသိဒ္ဓန္တိ။ တတ္ထ မဟာသမယသုတ္တေ အာဂတာနံ ပဉ္စသတာနံ ဘိက္ခူနံ ဈာနံ ဟေဋ္ဌိမ မဂ္ဂသိဒ္ဓံ။ အာနန္ဒတ္ထေရဿ ဈာနံ အရဟတ္တမဂ္ဂသိဒ္ဓံ။ ယံပိ အနာဂါမီနံ အဇာနန္တာနညေဝ သတ္ထေန ဟနိတွာ သဟသာ မရန္တာနံ ဥပ္ပန္နံ။ တံပိ မဂ္ဂသိဒ္ဓဂတိကံ။ ယောပန အဋ္ဌသမာပတ္တိယော ဘာဝေတွာ အညတရသ္မိံ ရူပိ ဗြဟ္မလောကေ နိဗ္ဗတ္တိ။ တဿ တာ သမာပတ္တိ ယော တတ္ထ ပါကတိကာဧဝ ဟောန္တိ။ ဣဒံ ဥပပတ္တိသိဒ္ဓန္တိ။ ဧကသ္မိံ ဘဝေပိ ဟိ လဒ္ဓဇ္ဈာနာနိ ဝဠဉ္ဇနကာလေ သန္နိဟိတပစ္စယဝသေန နာနာပဋိပဒါယုတ္တာနိ ဟောန္တီတိ။ ဈာနုပ္ပတ္တိပ္ပဋိပဒါ ရဟိတတ္တာဝါ အသင်္ခါရိကဇ္ဈာနေသု တေသံ သင်္ဂဟော ယုတ္တော သိယာတိ။ အပိစ၊ နေတ္တိပါဠိယံ သဗ္ဗေသံ လောကိယ လောကုတ္တရသမာဓီနံ သင်္ခါရဘေဒေါ သရူပတောဝ နိဒ္ဒိဋ္ဌော။ ယထာဟ-ဒွေ သမာဓယော သသင်္ခါရော သမာဓိ အသင်္ခါရော သမာဓီတိ။ အဋ္ဌကထာယဉ္စ သုခပ္ပဋိပဒါ ပုဗ္ဗကာနံ ဒွိန္နံ ဒန္ဓာဘိညခိပ္ပာဘိညသမာဓီနံ အသင်္ခါရဘာဝေါ ဒုက္ခပ္ပဋိပဒါ ပုဗ္ဗကာနံ ဒွိန္နံ သသင်္ခါရဘာဝေါစ ဝုတ္တောတိ။ ဧတ္တာဝတာ သဗ္ဗေသံ မဟဂ္ဂတလောကုတ္တရဇ္ဈာနစိတ္တာနံ အသင်္ခါရိက သသင်္ခါရိကဝသေန ဝိသုံ ဝိသုံ ဒုဝိဓဘာဝေါ သိဒ္ဓါ ဟောတိ။ ယသ္မာပန အယံ သင်္ခါရဝေါဟာရော အကုသလာနံပိ သာဓာရဏော။ ပဋိပဒါဝေါဟာရောပန ¶ ဝိသေသေန ပဋိပတ္တိဓမ္မေသွေဝ ပါကဋော။ မဟဂ္ဂတ လောကုတ္တရဓမ္မာစ ဧကန္တံ ပဋိပတ္တိဓမ္မာဧဝ။ တသ္မာ တေသံ ဘေဒံ သင်္ခါရဝသေန အဝတွာ ပဋိပဒါဝသေနေဝ ဓမ္မသင်္ဂဏိ ပါဠိယံပိ ဝုတ္တောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အယမေတ္ထ ပရမတ္ထဒီပနာ။
‘‘သဗ္ဗဿပိ ဈာနဿ ပရိကမ္မသင်္ခါတပုဗ္ဗာဘိသင်္ခါရေန ဝိနာ ကေဝလံ အဓိကာရဝသေန အနုပ္ပဇ္ဇနတော အသင်္ခါရိကန္တိပိ။ အဓိကာရေနစ ဝိနာ ကေဝလံ ပရိကမ္မာဘိသင်္ကာရဝသေနေဝ အနုပ္ပဇ္ဇနတော သသင်္ခါရိကန္တိပိ နသက္ကာ ဝတ္တု’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပရိကမ္မသင်္ခါတ။လ။ အသင်္ခါရိကန္တိပိ နသက္ကာ ဝတ္တုန္တိ ဣဒံ တာဝ နယုဇ္ဇတိ။
န ဟိ ပရိကမ္မသင်္ခါတ ပုဗ္ဗာဘိသင်္ခါရော ဣမသ္မိံ သင်္ခါရဘေဒေ သင်္ခါရော ဧဝနာမ ဟောတိ။ ကသ္မာ၊ ဈာနုပ္ပတ္တိယာ ပကတိပစ္စယ ဘူတတ္တာ၊ တထာဟိ လောကေ သာသနေစ သဗ္ဗံပိ ကုသလာကုသလ ကမ္မံ အတ္တနော အနုရူပေန ပရိကမ္မသင်္ခါတ ပုဗ္ဗာဘိသင်္ခါရေန ဝိနာ ဥပ္ပန္နံနာမ နတ္ထိ။ အန္တမသော အာလောပဘိက္ခာဒါနမတ္တံပီတိ။ ယဉ္စ စိတ္တံ ယေန အတ္တနော အနုရူပေန ပရိကမ္မသင်္ခါတပုဗ္ဗာ ဘိသင်္ခါရေန ဝိနာ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သော တဿ စိတ္တဿ ပကတိပစ္စယဂဏေဧဝအန္တော ဂဓော ဟောတိ။ ဈာနာနိစ လောကိယ လောကုတ္တရ ဘူတာနိ သဗ္ဗာနိ အတ္တနော အနုရူပေန ပရိကမ္မသင်္ခါတ ပုဗ္ဗဘာဂဘာဝနာ ဘိသင်္ခါရေန ဝိနာ ဥပ္ပန္နာနိနာမ နတ္ထီတိ သော တေသံ ပကတိပစ္စယဂဏေသုဧဝ အန္တောဂဓော ဟောတီတိ။ ဣတရထာ သဗ္ဗံပိ ကုသလာကုသလ ကမ္မံ အသင်္ခါရိကံ နာမနတ္ထီတိ အာပဇ္ဇတီတိ။
[၄၈] ယဉ္စ တတ္ထ
အဓိကာရေနစ ဝိနာ ကေဝလံ။လ။ သသင်္ခါရိကန္တိပိ နသက္ကာ ဝတ္တုန္တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ န ယုဇ္ဇတိယေဝ။
န ဟိ လောကိယဇ္ဈာနာနိနာမ အဓိကာရေန ဝိနာ နုပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အတ္ထိ။ ကေဝလံပန ပုဗ္ဗေ သမထကမ္မေသု ကတာဓိကာရဿ သုခပ္ပဋိပဒဇ္ဈာနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အကတာဓိကာရဿပန ဒုက္ခပ္ပဋိပဒဇ္ဈာနန္တိ ဧဝမေဝ အဋ္ဌကထာသု ¶ အာဂတံ။ ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ ယောစ သမထေ အကတာဓိကာရော။ တဿ ဒုက္ခာ ပဋိပဒါ ဟောတိ။ ကတာဓိကာရဿသုခါတိ။ အပိစ၊ ပုရိမဘဝေ သိဒ္ဓံ အဓိကာရံ ဂဟေတွာ ဣဓ သင်္ခါရဘေဒဝိစာရဏာပိ နယုတ္တာဧဝ။ ကုသလကြိယဇ္ဈာနေသု ဟိ သန္နိ ဟိတပစ္စယဝသေနေဝ တဗ္ဗိစာရဏာ ယုတ္တာတိ။
[၄၉] ဧတ္တာဝတာ
အထဝါတိအာဒိကော ပစ္ဆိမ ဝိကပ္ပောပိ ပဋိက္ခိတ္တော ဧဝ ဟောတီတိ။
၅၂။ ဧတ္ထ ဈာနံ အနုယုဉ္ဇန္တဿ နိမိတ္တုပ္ပာဒတော ပုဗ္ဗံ ပဋိပဒါယ ခေတ္တံ၊ ပစ္ဆာ အဘိညာယ ခေတ္တံ။ တတ္ထ ပုဗ္ဗေ ဝိရုဒ္ဓပစ္စယာနံ သန္နိဟိတေန ကိလမန္တဿ သတော ပဋိပဇ္ဇန္တဿ ဘာဝနာ ပဋိပဒါ ဒုက္ခာနာမ ဟောတိ။ အကိလမန္တဿ သုခါ။ ပစ္ဆာစ ဒန္ဓံ အပ္ပနံ ပတ္တဿ ဘာဝနာဘိညာ ဒန္ဓာဘိညာနာမ ဟောတိ။ ခိပ္ပံ ပတ္တဿ ခိပ္ပာဘိညာနာမ။ တတ္ထ ပုဗ္ဗေ ဒုက္ခာ ပဋိပဒါ ပစ္ဆာ ဒန္ဓံဝါ ခိပ္ပံဝါ ဥပ္ပန္နံ ဈာနံ ဒုက္ခပ္ပဋိပဒံနာမ ကရောတိ။ သုခါပန သုခပ္ပဋိပဒံနာမ ကရောတီတိ။ ဒုတီယဇ္ဈာနာဒီသုပန ပုရိမဇ္ဈာနေ နိကန္တိ ဝိက္ခမ္ဘနဿ ဒုက္ခသုခတာဝသေန ပဋိပဒါဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယောပန ဧတရဟိ ဂဟဋ္ဌောဝါ ပဗ္ဗဇိတောဝါ ပုဗ္ဗဘဝေ အကတာဓိကာရောပိ အန္တရာယိကဓမ္မမုတ္တော ကလျာဏပဋိပတ္တိယံ ဌိတော ဆိန္နပလိဗောဓော ပဟိတတ္တော ဈာနံ ဘာဝေတိ။ တဿ ဈာနဘာဝနာ နသမ္ပဇ္ဇတီတိ နတ္ထီတိ နိဋ္ဌမေတ္ထ ဂန္တဗ္ဗန္တိ။ [ကုသလဇ္ဈာနံ]
၅၃။ ဝိပါကဇ္ဈာနေ ကာမကုသလံ အပ္ပနံ အပတ္တံ မုဒုဘူတံ ဒုဗ္ဗလံ ဟောတိ။ ပရိတ္တေသု နာနာကိစ္စဋ္ဌာနေသုစ ဟီနေသုပိ အတ္တဘာဝေသုစ ဝိပစ္စတိ။ တသ္မာ တံ အတ္တနာ အသဒိသံပိ ဝိပါကံ ဇနေတိ။ မဟဂ္ဂတကုသလံပန အပ္ပနာပတ္တံ တိက္ခံ ဗလဝံ ဟောတိ။ ဥဠာရေ ဗြဟ္မတ္တဘာဝေ ဘဝင်္ဂဋ္ဌာနေသုယေဝ ဝိပစ္စတိ။ တသ္မာ တံ သဒါပိ အတ္တနာ သဒိသမေဝ ဝိပါကံ ဇနေတိ။ တေနေဝ ဝိတက္ကဝိစာရပီတိ သုခေကဂ္ဂတာ သဟိတန္တိအာဒိနာ ဝိပါကံပိ သဗ္ဗသော ကုသလ သဒိသမေဝ ဒဿေတိ။
[၅၀] အနန္တရဘဝေယေဝ ¶ ဖလဒါနတ္တာ တံ အတ္တနာ သဒိသမေဝ ဝိပါကံ ဇနေတီတိစ ဝဒန္တိ၊ တံ န သုန္ဒရံ။
ဧဝဉှိ သတိ ကာမကုသလံပိ သတ္တမဇဝနံ အတ္တနာ သဒိသဝိပါက မေဝ ဇနေယျာတိ။ ယသ္မာစ ကုသလမေဝ နိရနုသယသန္တာနေ ပဝတ္တံ ကြိယဇ္ဈာနံ နာမ ဟောတိ။ တသ္မာ ကြိယစိတ္တံပိ ကုသလ သဒိသမေဝ ဒဿေတိ။
၅၄။ ပဉ္စဓာတိအာဒိသင်္ဂဟဂါထာ။ တတ္ထ ဈာနဘေဒေနာတိ ပထမဇ္ဈာနာဒီဟိ ပဉ္စဟိ ဈာနေဟိ သမ္ပယောဂဘေဒေန။ ရူပါဝစရမာနသံ ဈာနဘေဒေန ပဉ္စဓာ ဟောတိ။ ပထမဇ္ဈာနိကံ၊ ဒုတီယဇ္ဈာနိကံ၊ တတီယဇ္ဈာနိကံ၊ စတုတ္ထဇ္ဈာနိကံ၊ ပဉ္စမဇ္ဈာနိကန္တိ ဧဝံ ပဉ္စဝိဓံ ဟောတီတိ အတ္ထော။ တမေဝ ပုညပါကကြိယာဘေဒေန ပဉ္စဒသဓာ ဘဝေတိ ယောဇနာ။
[၅၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန
ဈာနဘေဒေနာတိ ဈာနင်္ဂေဟိ သမ္ပယောဂဘေဒေနာတိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
အညော ဟိ ဈာနဘေဒေါ။ အညော ဈာနင်္ဂဘေဒေါ။ တတ္ထ ပထမံ ဈာနံ ဒုတီယံ ဈာနန္တိအာဒိဈာနဘေဒေါ။ ပထမဇ္ဈာနေ ပဉ္စ အင်္ဂါနိ။ ဒုတီယဇ္ဈာနေ စတ္တာရီတိအာဒိ ဈာနင်္ဂဘေဒေါ။ တေသု ဣဓ ဈာနဘေဒေါဝ အဓိပ္ပေတော။ န ဈာနင်္ဂဘေဒေါ။ စိတ္တဉှိ ဈာနဘေဒေ နေဝ ပဉ္စဝိဓံ ဟောတိ။ နဈာနင်္ဂဘေဒေန။ ဈာနမေဝ ပန ဈာနင်္ဂဘေဒေန ပဉ္စဝိဓန္တိ။
[၅၂] ယဉ္စ တတ္ထ
‘‘ပဉ္စဓာတိ ပဉ္စင်္ဂိကံ စတုရင်္ဂိကံ တိဝင်္ဂိကံ ဒုဝင်္ဂိကံ ပုန ဒုဝင်္ဂိကန္တိ ပဉ္စဝိဓံ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ န သုန္ဒရံ။
ဈာနမေဝ ဟိ ပဉ္စင်္ဂိကာဒိ ဟောတိ။ န စိတ္တန္တိ။
ရူပါဝစရ စိတ္တဿ ပရမတ္ထဓီပနာ။
၅၅။ ဣဒါနိ ယထာနုပ္ပတ္တံ အရူပစိတ္တံ နိဒ္ဒိသန္တော အာကာသာနဉ္စာ ယတနကုသလစိတ္တန္တိအာဒိ မာဟ။ တတ္ထ ဘုသော ကာသတိ ဒိဗ္ဗတီတိ ¶ အာကာသော။ သော ဟိ သယံ သရူပတော အနုပလဗ္ဘမာနောပိ စန္ဒသူရိယောဘာသာဒီနံ ဝသေန အတိဝိဇ္ဇောတမာနောဝိယ ခါယတီတိ။ နကဿတိ ဆေဒန ဘေဒန ဝသေန န ဝိလေခီယတီတိ အကာသော။ အကာသောဧဝ အာကာသော တိပိ ဝဒန္တိ။ သော ပန အဇဋာကာသော ပရိစ္ဆိန္နာကာသော ကသိဏုဂ္ဃာဋိမာကာသော ရူပကလာပပရိစ္ဆေဒါကာသောတိ စတုဗ္ဗိဓော ဟောတိ။ တတ္ထ ဣဓ ကသိဏုဂ္ဃာဋိမာကာသော အဓိပ္ပေတော။ သော ဟိ အနန္တေန အဇဋာကာသေန သဟ ဧကီဘူတောဝိယ ဟောတိ။ ယောဂိနာစ အနန္တဘာဝေန ဖရီယတိ။ တသ္မာ အနန္တော အာကာသောတိ အာကာသာနန္တော။ နာဿ ဥပ္ပာဒန္တောဝါ ဝယန္တောဝါ ပညာယတီတိ အနန္တောတိပိ ဝုတ္တံ။ သောယေဝ အာကာသာနဉ္စံ။ သကတ္ထေ ယကာရေန သဟ သိဒ္ဓတ္တာ။ ယထာ ပန ဒေဝါနံ အဓိဋ္ဌာနဝတ္ထု ဒေဝါယတနန္တိ ဝုစ္စတိ။ တထာ ဣဓပိ တသ္မိံ အပ္ပနာပတ္တဿ သသမ္ပယုတ္တဿ ဈာနဿ အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေန တဒေဝ အာယတနန္တိပိ ဝုစ္စတိ။ ဣတိ အာကာသာနဉ္စံ အာယတနမဿာတိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ။ စိတ္တစေတသိကရာသိ။
အာကာသာနဉ္စာ ယတနန္တိ အာကာသာနဉ္စာ ယတနံ သမာပန္နဿဝါ ဥပပန္နဿဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရိဿဝါ စိတ္တ စေတ သိကာဓမ္မာတိ ဟိ ဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တံ။
အာကာသာနဉ္စာယတနေ ပဝတ္တံ ကုသလစိတ္တန္တိ အာကာသာနဉ္စာယတနကုသလစိတ္တံ။ ဝိညာဏဉ္စာယတနန္တိ ဧတ္ထ ဝိညာဏံနာမ အာကာသာနဉ္စာယတနစိတ္တမေဝ။ တံပန သယံ ဥပ္ပာဒါဒိ အန္တဝန္တံပိ အနန္တသညိတေ အာကာသေ ပဝတ္တနတော အနန္တန္တိ ဝုစ္စတိ။ ကောဋ္ဌာသတ္ထောဝါ အန္တသဒ္ဒေါ။ အတ္တနော ဥပ္ပာဒါဒီသု ကောဋ္ဌာသေသု ဧကဒေသေ အဋ္ဌတွာ သကလဿ ဖရဏဝသေန တဒါရမ္မဏာယ ဘာဝနာယ ပဝတ္တနတော အနန္တန္တိ ဝုစ္စတိ။ အနန္တသညိတေဝါ အာကာသေ ပဝတ္တနတော အနန္တန္တိ ဧဝံ တဒါရမ္မဏာယ ဘာဝနာယ ပဝတ္တတ္တာ အနန္တန္တိ ဝုစ္စတိ။ အနန္တသညိတေဝါ အာကာသေ အတ္တနော ဖရဏာကာရ ဝသေနပိ အနန္တန္တိ ဝတ္တုံ ယုဇ္ဇတိယေဝ။ အနန္တံ ဝိညာဏန္တိ ¶ ဝိညာဏာနန္တံ။ တမေဝ ဝိညာဏဉ္စံ နိရုတ္တိနယေန၊ ဝိညာဏဉ္စံ အာယတနံ အဿာတိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ။ ဝိညာဏဉ္စာယတန သင်္ခါတေ စိတ္တစေတသိကရာသိမှိ ပဝတ္တံ ကုသလစိတ္တန္တိသမာသော။
ဝိညာဏဉ္စာယတနန္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမာပန္နဿဝါ ဥပပန္နဿဝါဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရိဿဝါစိတ္တစေတသိကာဓမ္မာတိဟိ ဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တံ။
[၅၃] ဝိဘာဝနိယံ ပန မဟာဋီကာယဉ္စ
‘‘ဒုတီယာ ရုပ္ပ ဝိညာဏေန အဉ္စိတဗ္ဗံ ပါပုဏိတဗ္ဗန္တိ ဝိညာဏဉ္စ’’န္တိပိ ဝုတ္တံ။ တံ ပါဠိယာ န သမေတိ။
အနန္တံ ဝိညာဏန္တိ တဒေဝ ဝိညာဏံ ဉာဏေန ဖုဋ္ဌံ မနသိကရောတိ၊ အနန္တံ ဖရတိ။ တေန ဝုစ္စတိ အနန္တံ ဝိညာဏန္တီတိဟိ ဝုတ္တံ။ ဧတေန စ တံဝိညာဏံ ဧကန္တေန အနန္တဝိသေသနယုတ္တံ ဟောတီတိ ဝိညာယတီတိ။ တမေဝ အာကာသန္တိပိ ပါဌော။ အာကိဉ္စညာယတနန္တိ ဧတ္ထ ကိဉ္စိ ကိဉ္စနန္တိ အတ္ထတော ဧကံ အပ္ပမတ္တကဿ နာမံ။ နတ္ထိ ကိဉ္စနံ အပ္ပမတ္တကံ အန္တမသော ဘင်္ဂမတ္တံပိ အဝသိဋ္ဌံ အဿ ပထမာ ရုပ္ပဝိညာဏဿာတိ အကိဉ္စနံ။ အကိဉ္စနဿ ဘာဝေါ အာကိဉ္စညံ။ ပထမာရုပ္ပဝိညာဏာဘာဝေါ။ သော ဟိ နတ္ထိ ကိဉ္စီတိ မနသိကာရ ဝသေန တံနာမံ လဘတီတိ။ အာကိဉ္စညံ အာယတနမဿာတိအာဒိ ဝုတ္တနယမေဝ။ နေဝသညာ နာသညာယတနန္တိ ဧတ္ထ ဩဠာရိက သညံ သန္ဓာယ နေဝတ္ထိ သညာ အဿာတိ နေဝသညံ။ သုခုမသညံ သန္ဓာယ နစ နတ္ထိ သညာ အဿာတိ နာသညံ၊ နေဝသညဉ္စ တံ နာသညဉ္စာတိ နေဝသညာ နာသညံ မဇ္ဈေ ဒီဃံ ကတွာ၊ စိတ္တ စေတသိကရာသိဧဝ။ တမေဝ ယောဂိနော သုခဝိသေသာနံ အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေန အာယတနန္တိ နေဝသညာ နာသညာယတနံ။ တသ္မိံ ပဝတ္တံ ကုသလ စိတ္တန္တိ သမာသော။ အထဝါ။ သညာယေဝ ပဋုသညာကိစ္စဿ အဘာဝတော နေဝသညာစ ဟောတိ။ သင်္ခါရာဝသေသ သုခုမဘာဝေန ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ အသညာစ နဟောတီတိ ကတွာ နေဝသညာနာ သညာနာမ၊ သာယေဝ အာယတနံ၊ တေနစ သမ္ပယုတ္တံ ကုသလ စိတ္တန္တိ သမာသော။ ဧတ္ထစ ယသ္မာ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဩဠာရိကေ နီဝရဏဓမ္မေ ¶ ဝိတက္ကာဒိကေစ ပဇဟိတွာ သေသဓမ္မေစ ဘာဝနာ ဗလေန ဥပရုပရိ သုခုမဘာဝံ ပါပေတွာ အနုက္ကမေန ပဋိပဇ္ဇန္တာ သုခုမဋ္ဌေန လောကိယဓမ္မေသု မုဒ္ဓဘူတံ ဣမံ သမာပတ္တိံ ပါပုဏန္တိ။ တသ္မာ ဣဓ စိတ္တံပိ နေဝစိတ္တနာစိတ္တမေဝ ဟောတိ။ ဖဿောပိ နေဝ ဖဿနာဖဿောဧဝ ဟောတိ၊ တထာ ဝေဒနာဒယောပီတိ။ တသ္မာ ဣဓသညာဂ္ဂဟဏံ ဒေသနာသီသမတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဝိပါကေသု ဝိညာဏဉ္စာယတနန္တိ ဧတ္ထ ဝိညာဏန္တိ ပထမာရုပ္ပကုသလ ဝိညာဏမေဝ။ တဉ္စ အတီတာနန္တရဘဝေ ပဝတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အကိဉ္စန ဘာဝေါစ တဿေဝ နတ္ထိ ဘာဝေါတိ။ ကြိယစိတ္တေသု ပန ဝိညာဏံ နာမ ကုသလဘူတံ ကြိယဘူတဉ္စ ဒုဝိဓံ ပထမာရုပ္ပဝိညာဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အကိဉ္စနဘာဝေါစ တဿေဝ ဒုဝိဓဿ ဝိညာဏဿ အဘာဝေါ ယေဝါတိ။
၅၆။ သင်္ဂဟဂါထာယံ အာရမ္မဏပ္ပဘေဒေနာတိ အာလမ္ဗိ တဗ္ဗာနံ ကသိဏုဂ္ဃာဋိမာကာသာဒီနံ စတုန္နံ အာရမ္မဏာနံ ပဘေဒေန။ ဒုဝိဓံဟိ ဣဓ အာရမ္မဏစတုက္ကံ၊ အတိမိက္ကတဗ္ဗ စတုက္ကံ၊ အာလမ္ဗိ တဗ္ဗ စတုက္ကဉ္စ။ တတ္ထ ပထမာရုပ္ပေ ရူပပဉ္စမဇ္ဈာနဿ အာရမ္မဏ ဘူတံ။ ကသိဏနိမိတ္တံ အတိက္ကမိ တဗ္ဗံနာမ။ တံ ဥဂ္ဃာဋေတွာ လဒ္ဓံ အာကာသံ အာလမ္ဗိတဗ္ဗံ နာမ။ ဒုတီယာရုပ္ပေ ပထမာရုပ္ပဿ အာရမ္မဏဘူတံ အာကာသံ အတိက္ကမိတဗ္ဗံနာမ။ ပထမာရုပ္ပဝိညာဏံ အာလမ္ဗိ တဗ္ဗံနာမ။ တတီယာရုပ္ပေ တံပထမာရုပ္ပဝိညာဏံ အတိက္ကမိတဗ္ဗံနာမ။ တဿ နတ္ထိဘာဝေါ အာလမ္ဗိတဗ္ဗံနာမ။ စတုတ္ထာရုပ္ပေ သော နတ္ထိ ဘာဝေါ အတိက္ကမိတဗ္ဗံ နာမ။ တတီယာရုပ္ပဝိညာဏံ အာလမ္ဗိ တဗ္ဗံ နာမာတိ။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဣမံ အာရုပ္ပမာနသံ စတုန္နံ အတိက္ကမိ တဗ္ဗာနံပိ ဘေဒေန စတုဗ္ဗိဓံ ဟောတိ၊ တထာပိ အာကာသာနဉ္စာယ တနန္တိအာဒိနာ ဣဓ အာလမ္ဗိတဗ္ဗာနညေဝ သရူပတော ဂဟိတတ္တာ တေသံ ဘေဒေန ဣမဿ ဘေဒေါ ပါကဋောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အာရုပ္ပမာနသံ အာလမ္ဗဏပ္ပဘေဒေန စတုဓာ ဌိတံ။ တဒေဝ ပုညပါက ကြိယဘေဒေန ဒွါဒသဓာ ဌိတန္တိ ယောဇနာ။
အရူပစိတ္တဿ ပရမတ္ထဒီပနာ။
၅၇။ ဣဒါနိ ¶ ယထာနုပ္ပတ္တံ လောကုတ္တရ စိတ္တံ ဒဿေန္တော သောတာပတ္တိမဂ္ဂစိတ္တန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သဝတိ သန္ဒတိ အနိဝတ္တဂမနဝသေန ပဝတ္တတီတိ သောတော၊ ဂင်္ဂါဒီသု ဇလပ္ပဝါဟော။ သောဟိ ပဘဝတော ပဋ္ဌာယ ယာဝမဟာသမုဒ္ဒါ အန္တရာ အနိဝတ္တ မာနော သဝတိ သန္ဒတိ ပဝတ္တတီတိ။ သောတောဝိယာတိ သောတော။ အဋ္ဌင်္ဂိကော အရိယမဂ္ဂေါ၊ ယထာဟ-ယောခေါ အာဝုသော အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ။ သေယျထိဒံ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ လ။ သမ္မာသမာဓိ။ အယံ ဝုစ္စတာဝုသော သောတောတိ။ အယံပိဟိ ယဒါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တတော ပဋ္ဌာယ အာနုဘာဝဖရဏဝသေန ယာဝအနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတုယာ အန္တရာ အနိဝတ္တမာနောယေဝ ဟုတွာ သဝတိ သန္ဒတိ ပဝတ္တတီတိ။ ယထာဟ -
သေယျထာပိ ဘိက္ခဝေ ယာကာစိ မဟာနဒိယော။ သေယျထိဒံ။ ဂင်္ဂါ၊ ယမုနာ၊ အစိရဝတီ၊ သရဘူ၊ မဟီ။ သဗ္ဗာ တာ သမုဒ္ဒနိန္နာ ဟောန္တိ သမုဒ္ဒပေါဏာ သမုဒ္ဒပဗ္ဘာရာ။ ဧဝမေဝ ခေါ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခု အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ ဘာဝေန္တော ဗဟုလိကရောန္တော နိဗ္ဗာနနိန္နော ဟောတိ နိဗ္ဗာနပေါဏော နိဗ္ဗာန ပဗ္ဘာရောတိ။
ဧတ္ထစ တေန တေန မဂ္ဂေန ပဟီနာနံ ကိလေသာနံ ပုန အနုပဂမန ဝသေန သဒ္ဓါဒီနံ ဣန္ဒြိယာနံ အနုက္ကမေန ပရိပါကဂမနဝသေနစ အနိဝတ္တဂမနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယထာဟ -
သေယျထာပိ ဘိက္ခဝေ ဃဋော နိက္ကုဇ္ဇော ဝမတေဝ ဥဒကံ။ နောပစ္စာဝမတိ။ ဧဝမေဝခေါ ဘိက္ခဝေ အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ ဘာဝေန္တော ဗဟုလိကရောန္တော ဝမတေဝ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ။ နောပစ္စာဝမတီတိ။ ယထာစာဟ-သောတာပတ္တိ မဂ္ဂညာဏေန ယေ ကိလေသာ ပဟီနာ၊ တေ ကိလေသေ နပုနေတိ နပစ္စေတိ နပစ္စာဂစ္ဆတီတိအာဒိ။
ယထာစ ပုထုဇ္ဇနာ ပဟီနေပိ ကိလေသေ ပုန ဥပဂစ္ဆန္တိ။ တိဟေ တုကဘူတာပိ ပုန ဒွိဟေတုကာဟေတုကဘာဝံ ဂစ္ဆန္တိ။ ယတော တေ ဥပရိဘဝဂ္ဂေ ¶ နိဗ္ဗတ္တာပိ ပုန အပါယေသု သန္ဒိဿန္တိ။ သီလဝန္တာပိ ပုန ဒုဿီလာ ဟောန္တိ။ သမာဟိတာပိ ပုန ဥမ္မတ္တကာဝါ ခိတ္တစိတ္တာဝါ ဟောန္တိ။ ပညဝါပိ ပုန ဒုပ္ပညာ ဧဠမူဂါ ဟောန္တိ။ နတထာ အရိယာ။ တေပန တေန တေန မဂ္ဂေန ပဟီနေ ကိလေသေ ပုန နဥပဂစ္ဆန္တိ။ ပုထုဇ္ဇနဘာဝံဝါ ဟေဋ္ဌိမာရိယ ဘာဝံဝါ န ဂစ္ဆန္တိ။ အနုက္ကမေန သဒ္ဓါဒီနံ ဣန္ဒြိယာနံ ပရိပက္ကဘာဝမေဝ ဥပဂစ္ဆန္တီတိ။ သဗ္ဗဉ္စေတံ အရိယမဂ္ဂဿေဝ အာနုဘာဝေန သိဒ္ဓန္တိ သောတောတိနာမံ မူလပ္ပဘဝဘူတေ တသ္မိံ မဂ္ဂေဧဝ နိရုဠှန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တဿ သောတဿ အာဒိတော ပဇ္ဇနံ ပါပုဏနံ သောတာပတ္တိ။ သောတာပတ္တိယာ အဓိဂမမာနော မဂ္ဂေါ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါ။ အထဝါ၊ ဓမ္မသောတ သမာပန္နော အရိယောတိ ပဝုစ္စတီတိ ဝုတ္တတ္တာ သဗ္ဗေ အရိယသန္တာနဂတာ လောကိယ လောကုတ္တရဘူတာ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာ ဥပရိ သမ္ဗောဓိပရာ ယနတာဝသေန အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာန ပရာယနတာဝသေနစ အနိဝတ္တ ဂတိယာ ပဝတ္တမာနာ ယထာဝုတ္တေန အတ္ထေန သောတောတိ ဝုစ္စန္တိ။ တံ သောတံ အာဒိတော ပဇ္ဇန္တိ ပါပုဏန္တိ ဧတာယ ပဋိပဒါယာတိ သောတာပတ္တိ။ သောတာပတ္တိစ သာ မဂ္ဂေါစာတိ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါ၊ ပထမမဂ္ဂသင်္ခါတာယ သောတာပတ္တိယာ အင်္ဂန္တိ သောတာပတ္တိ ယင်္ဂန္တိဟိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ၊ မဂ္ဂေါတိစ ပထော ဥပါယော။ နိဗ္ဗာနံ မဂ္ဂေတိ၊ နိဗ္ဗာနတ္ထိကေဟိ မဂ္ဂီယတိ၊ ကိလေသေ မာရေန္တော ဂစ္ဆတီတိ မဂ္ဂေါတိစ ဝဒန္တိ။
[၅၄] ဝိဘာဝနိယံ ပန
အရိယမဂ္ဂသောတဿ အာဒိတော ပဇ္ဇနံ ဧတဿာတိ သောတာပတ္တိ။ ပုဂ္ဂလောတိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
န ဟိ ပုဂ္ဂလေ ပဝတ္တော သောတာပတ္တိသဒ္ဒေါ ကတ္ထစိ ဒိဋ္ဌောတိ။
[၅၅] ဧတေန တဿ မဂ္ဂေါ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါတိ ဣဒံပိ ပဋိက္ခိတ္တံ ဟောတိ။
သောတာပတ္တိမဂ္ဂေန သမ္ပယုတ္တံ စိတ္တံ သောတာပတ္တိမဂ္ဂစိတ္တံ။
[၅၆] ဋီကာသု ပန
သောတာပတ္တိယာ ¶ လဒ္ဓံ မဂ္ဂစိတ္တံ သောတာပတ္တိ မဂ္ဂစိတ္တန္တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
န ဟိ စိတ္တသဒ္ဒသမ္ဗန္ဓော သောတာပတ္တိသဒ္ဒေါ ကတ္ထစိ ပါဠိယံ ဒိဋ္ဌောတိ။
၅၈။ ပဋိသန္ဓိဝသေန သကိံ ဣမံလောကံ အာဂစ္ဆတိ သီလေနာတိ သကဒါဂါမီ။ ဒုတီယဖလဋ္ဌော။ သော ဟိ အသမုစ္ဆိန္နကာမ ရာဂါနုသယတ္တာ ကာမလောကာဂမန ကိလေသသဗ္ဘာဝေန တံ သဘာဝါနာတိ ဝတ္တနတော ဥပရိ ဘဝဂ္ဂေ ဌိတောပိ ပဋိသန္ဓိဝသေန ပုန ဣမံ ကာမဓာတုံ အာဂမနပ္ပကတိကောဧဝ ဟောတီတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ စတုက္ကနိပါတေ -
ဣဓ သာရိပုတ္တ ဧကစ္စဿ ပုဂ္ဂလဿ ဩရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ အပ္ပဟီနာနိ ဟောန္တိ၊ သော ဒိဋ္ဌေဝဓမ္မေ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော အပရိဟီနော ကာလံ ကုရုမာနော နေသညာနာသညာ ယတနုပဂါနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ သော တတော စုတော အာဂါမီ ဟောတိ အာဂန္တွာ ဣတ္ထတ္တံ။ ဣဓ ပန သာရိပုတ္တ ဧကစ္စဿ ပုဂ္ဂလဿ ဩရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ ပဟီနာနိ ဟောန္တိ၊ သော ဒိဋ္ဌေဝ။လ။ သော တတော စုတော အနာဂါမီ ဟောတိ အနာဂန္တွာ ဣတ္ထတ္တန္တိ။
အဋ္ဌကထာယဉ္စ ဣတ္ထတ္တန္တိ ဣမံ ကာမာဝစရ ပဉ္စက္ခန္ဓ ဘာဝန္တိ ဝုတ္တံ။ အယဉ္စ အတ္ထော ကိလေသဂတိဝသေန ဝုတ္တော။ န ပုဂ္ဂလ ဂတိဝသေန။ န ဟိ ဗြဟ္မဘူတာ သောတာပန္န သကဒါ ဂါမိနော ပဋိပဋိသန္ဓိဝသေန ဟေဋ္ဌိမံပိ ဗြဟ္မလောကံ အာဂစ္ဆန္တိ။ ကုတော ကာမ လောကံ။ ကထံ ဝိညာယတီတိ စေ။ အနုသယယမကေ –
ကာမဓာတုယာ စုတဿ ရူပဓာတုံ အရူပဓာတုံ ဥပပဇ္ဇန္တဿ ကဿစိ သတ္တအနုသယာ အနုသေန္တိ၊ ကဿစိ ပဉ္စအနုသယာ အနုသေန္တိ၊ ကဿစိ တယော အနုသယာ အနုသေန္တီတိ ဝတွာ ¶ ရူပ ဓာတုယာ အရူပဓာတုယာ စုတဿ ကာမဓာတုံ ဥပပဇ္ဇန္တဿ သတ္တေဝ အနုသယာ အနုသေန္တီတိ။
ဝုတ္တတ္တာ ဝိညာယတိ။ တတ္ထ ပုရိမဝါကျေ ပုထုဇ္ဇနဿ ဝသေန သတ္တ။ ဒွိန္နံ သောတာပန္နသကဒါဂါမီနံ ဝသေန ပဉ္စ။ အနာဂါမိဿ ဝသေန ကယောတိ ဝုတ္တံ၊ ပစ္ဆိမဝါကျေပန ဗြဟ္မဘူတာနံ သောတာ ပန္နသကဒါဂါမိအနာဂါမီနံ ပဋိသန္ဓိဝသေန ကာမလောကံ ဂမနဿ နတ္ထိတာယ ကေဝလံ ပုထုဇ္ဇနဿေဝ ဝသေန သတ္တေဝါတိ ဝုတ္တံ။ ဓမ္မဟဒယ ဝိဘင်္ဂဋ္ဌကထာယဉ္စ –
‘‘ရူပါဝစရေ နိဗ္ဗတ္တာ သောတာပန္နသကဒါဂါမိနော နပုန ဣဓာ ဂစ္ဆန္တိ၊ တတ္ထေဝ ပရိနိဗ္ဗာယန္တိ။ ဧတေဟိ ဈာနအနာဂါမိနော နာမာ’’တိ စ။ ‘‘နဝသု ဗြဟ္မလောကေသု နိဗ္ဗတ္တအရိယ သာဝကာနံ တတြုပ ပတ္တိပိ ဟောတိ ဥပရူပပတ္တိပိ။ နဟေဋ္ဌု ပပတ္တိ။ ပုထုဇ္ဇနာနံပန တတြုပပတ္တိပိ ဟောတိ ဥပရူပပတ္တိ ဟေဋ္ဌုပပတ္တိပီ’’တိ စ။
ဝုတ္တံ။ တဉ္စခေါ အနာဂမနံ မဂ္ဂသဟာယေန ဈာနာနုဘာဝေနေဝ သိဒ္ဓံ။ နမဂ္ဂါနုဘာဝေနာတိ။ ဧတ္ထစ ဣမံ လောကန္တိ ပဒဿ ဣမံ မနုဿလောကန္တိ ဝါ ဣမံ ကာမာဝစရလောကန္တိဝါ ဒွိဓာပိ အတ္ထော အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တော။ တတ္ထ ပုရိမသ္မိံ အတ္ထေ သတိ အာဂစ္ဆတီတိ ဧတဿ ဒေဝလောကတော အာဂစ္ဆတီတိ အတ္ထော။ ပစ္ဆိမသ္မိံ ပန ဗြဟ္မလောကတောပိ စ အာဂစ္ဆတီတိ။ ပါဠိယံပန ပစ္ဆိမတ္ထောဝ ဝုတ္တောဝိယ ဒိဿတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ပုဂ္ဂလပညတ္တိယံ အနာဂန္တွာ ဣတ္ထတ္တံ အနာဂါမီ တေန ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အာဂန္တွာ ဣတ္ထတ္တံ သောတာပန္နသကဒါ ဂါမိနော တေန ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ။ ဧတ္ထစ အနာဂန္တွာ ဣတ္ထတ္တန္တိ ဣမိနာ ဣမံ ကာမာဝစရလောကံ န အာဂစ္ဆတီတိ အနာဂါမီတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ အာဂန္တွာ ဣတ္ထတ္တန္တိ ဣမိနာပန ဒွေပိ သောတာပန္နသကဒါဂါမိနော သကိံ ပုန ဣမံ ကာမာဝစရလောကံ အာဂစ္ဆန္တီတိ သကဒါဂါမိနောတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ကသ္မာ၊ နိရန္တရဝါကျေသု ဌိတာနံ ဒွိန္နံဣတ္ထတ္တ သဒ္ဒါနံ နာနာတ္ထာ သမ္ဘဝတော။ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသေစ ကဏ္ဏကတ္ထ သုတ္တေ -
ယော ¶ သော မဟာရာဇ ဗြဟ္မာ သဗျာပဇ္ဈော၊ သော ဗြဟ္မာ အာဂန္တာ ဣတ္ထတ္တံ။ ယောသော ဗြဟ္မာ အဗျာပဇ္ဈော၊ သော ဗြဟ္မာ အနာဂန္တာ ဣတ္ထတ္တန္တိ။
ဘဂဝတာ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သဗျာပဇ္ဈောတိ ဧတေန ပုထုဇ္ဇနေန သဟ သောတာပန္နသကဒါဂါမိဘူတာ ဗြဟ္မာနော ဂဟိတာ ဟောန္တိ။ တေဟိ ပဋိဃာနုသယဿ အပ္ပဟီနတ္တာ စေတသိကဒုက္ခသင်္ခါတံ ဗျာပဇ္ဈံပိ အပဟီနမေဝါတိ သဗျာပဇ္ဈာနာမ။ အာဂန္တာ ဣတ္ထတ္တန္တိ ဣမံ ကာမလောကံ ပဋိသန္ဓိဝသေန ပုန အာဂမနသီလော အာဂမနပ္ပကတိကောတိ အတ္ထော။ တဗ္ဗိပရီတေန ပစ္ဆိမဿ ဝါကျဿ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တေသုပန ဒွီသု သကဒါဂါမီသု ပုရိမဿ အနညသာ ဓာရဏေနေဝ သဗ္ဗပထမံ အရိယ မဂ္ဂ သောတာဓိ ဂမန ဂုဏေန သောတာပန္နော တွေဝ နာမံ သိဒ္ဓန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပုဂ္ဂလဂတိဝသေန ပနေတ္ထ ဗြဟ္မလောကေ ဌိတာနံ သတ္တက္ခတ္တုပရမတာဒိဘာဝေါဝိယ သကဒါဂါမိဘာဝေါပိ နတ္ထိ။ ပထမဒုတီယဖလဋ္ဌာပိဟိ တတ္ထ အနာဂါမိသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆန္တိ။ တသ္မာ သကဒါဂါမီတိ ဣဒံ ကာမဇာတိကာ နံဧဝ ဒုတီယဖလဋ္ဌာနံ သိဒ္ဓံ နာမန္တိ ကတွာ တေသံ ကာမလောကေ ဧဝ ဟေဋ္ဌုပရုပပတ္တိ ဝသေန သကိံ အာဂမနံ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ပါဠိယံပိ ပဉ္စန္နံ ဣဓ နိဋ္ဌာ သတ္တက္ခတ္တုပရမဿ ကောလံကောလဿ ဧကဗီဇိဿ သကဒါဂါမိဿ ယောစ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ အရဟာတိ ဝုတ္တန္တိ။ သောပန ဆဗ္ဗိဓော ဟောတိ။ ဣဓပတွာ ဣဓပရိနိဗ္ဗာယီ၊ တတ္ထ ပတွာ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ၊ ဣဓပတွာ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ၊ တတ္ထ ပတွာ ဣဓ ပရိနိဗ္ဗာယီ၊ ဣဓပတွာ တတ္ထနိဗ္ဗတ္တိတွာ ဣဓ ပရိနိဗ္ဗာယီ။ တတ္ထပတွာ ဣဓနိဗ္ဗတ္တိတွာ တတ္ထပရိနိဗ္ဗာယီတိ။ တတ္ထ ဣဓ ပတွာ ဣဓ ပရိနိဗ္ဗာယီတိ ဣဓ မနုဿဘဝေ သကဒါဂါမိမဂ္ဂံ ပတွာ ဣဓမနုဿ ဘဝေယေဝ အရဟတ္တမဂ္ဂံ လဘိတွာ ပရိနိဗ္ဗာယနဓမ္မော။ တတ္ထ ပတွာ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီတိ တသ္မိံဒေဝလောကေ သကဒါဂါမိမဂ္ဂံ ပတွာ တသ္မိံ ဒေဝလောကေယေဝ အရဟတ္တမဂ္ဂံ လဘိတွာ ပရိနိဗ္ဗာယနဓမ္မော။ နိဗ္ဗတ္တိတွာတိ ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ။ ယေသံ ပန ဣမံ လောကန္တိ ပဒဿ ဣမံ မနုဿလောကန္တိ အတ္ထော။ တေသံ သော ပဉ္စဝိဓောယေဝ ဝုတ္တော၊ န ဆဋ္ဌော ပုဂ္ဂလော။
ဝိဘာဝနိယဉ္စ
‘‘ပဉ္စသု ¶ သကဒါဂါမီသု ပဉ္စမကောဝ ဣဓာဓိပ္ပေတော၊ သော ဟိ ဣတော ဂန္တွာ ပုန သကိံ ဣဓ အာဂစ္ဆတီ’’တိ ဝုတ္တံ။
မဟာပရိနိဗ္ဗာန သုတ္တဋ္ဌကထာယံ ပန မဟာဝဂ္ဂ သံယုတ္တဋ္ဌကထာ ယဉ္စ သောပိ ဆဋ္ဌော ပုဂ္ဂလော သကိံ အာဂမနဋ္ဌေန အာဂတောယေဝ။ ယသ္မာစ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါပိ ယာဝ ဥပရိမဂ္ဂေါ နာဂစ္ဆတိ။ တာဝ ပထမဖလဋ္ဌဘူတာ သတ္တက္ခတ္တု ပရမတာယံဝိယ ဒုတီယဖလဋ္ဌဘူတာ သကိံ အာဂမနပ္ပကတိယံ သဏ္ဌိတာယေဝ ဟောန္တိ။ တသ္မာ ဣဓ ကောစိ ဒုတီယဖလဋ္ဌော သကိံ အာဂမနဋ္ဌေန နိပ္ပရိယာယေန သကဒါ ဂါမီနာမ န နဟောတီတိ သဗ္ဗောပိ သော ဆဗ္ဗိဓော ပုဂ္ဂလော ဣဓ နိပ္ပရိယာယေန သကဒါဂါမိယေဝနာမ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သကဒါ ဂါမိဿ မဂ္ဂေါ သကဒါဂါမိမဂ္ဂေါ။ သော ဟိ သယံ ဇနကဘူတော သကဒါဂါမီနံ ဇနေတဗ္ဗံ ဇနေတီတိ ဣဓ ဇနေတဗ္ဗ ဇနကသမ္ဗန္ဓေန ဝိသေသန ဝိသေသိတဗ္ဗတာ ဉာယာဂတာ ဧဝ ဟောတိ။ ယထာ တိဿမာတာ ဖုဿမာတာတိ။
[၅၇] ဝိဘာဝနိယံ ပန
သာဉာယာဂတာဧဝ နဟောတိ။ ပယောဇနံ ပန ကိဉ္စိ အတ္ထိ။ ပယောဇနဝသေန အဝိရုဒ္ဓါ ဟောတီတိ ဣမိနာ အဓိပ္ပာယေနယံ ဝုတ္တံ ‘‘ကိဉ္စာပိ မဂ္ဂသမင်္ဂိနော တထာဂမနာသမ္ဘဝတော ဖလဋ္ဌောယေဝ သကဒါဂါမီနာမ။ တဿပန ကာရဏဘူတော ပုရိမုပ္ပန္နော မဂ္ဂေါ မဂ္ဂန္တရာဝစ္ဆေဒနတ္ထံ ဖလဋ္ဌေန ဝိသေသေတွာ ဝုစ္စတိ သကဒါဂါမိမဂ္ဂေါတိ။ ဧဝံ အနာဂါမိမဂ္ဂေါ’’တိ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။
သကဒါဂါမိမဂ္ဂေန သမ္ပယုတ္တံ စိတ္တန္တိ သမာသော။
၅၉။ ဩရဗ္ဘာဂိယသံယောဇနာနံ သဗ္ဗသော သမုစ္ဆိန္နတ္တာ ပဋိသန္ဓိဝသေန ပုန ဣမံ ကာမလောကံ န အာဂစ္ဆတီတိ အနာဂါမီ။ ဧကန္တေန ဗြဟ္မလောကပရာယနောဧဝ ဟောတီတိ အတ္ထော။ ဣဒဉ္စ ကေဝလံ ဣမဿ မဂ္ဂဿ အာနုဘာဝဝသေနေဝ ဝုတ္တံ။ ဥပရိမဂ္ဂ ဝိပဿနာယ ¶ ပန အာဂတာယ သော တသ္မိံ ဌာနေယေဝ အရဟတ္တ မဂ္ဂပရာယနောပိ ဟောတိယေဝ။ အနာဂါမိဿ တတီယဖလဋ္ဌဿမဂ္ဂေါ။ တေန သမ္ပယုတ္တံ စိတ္တန္တိ ဝိဂ္ဂဟော။
၆၀။ မဟပ္ဖလကာရိတာဂုဏယောဂေန ပူဇာဝိသေသံ အရဟတီတိ အရဟာ။ ခီဏာသဝေါ စတုတ္ထဖလဋ္ဌော။ အရဟတော ဘာဝေါ အရဟတ္တံ၊ စတုတ္ထဖလံ။ တဿ မဂ္ဂေါ။ တေန သမ္ပယုတ္တစိတ္တန္တိ နိဗ္ဗစနံ။ ပိသဒ္ဒေန ပါဠိယံ ဝိဘတ္တေ မဂ္ဂစိတ္တပ္ပဘေဒေ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ တတ္ထ ဓမ္မသင်္ဂဏိယံ တာဝ ပထမမဂ္ဂေ ဈာနနာမေန ဝုတ္တေသု ပဉ္စသု ဝါရေသု ပထမေ သုဒ္ဓိကပဋိပဒါဝါရေဒွိန္နံ စတုက္ကပဉ္စကနယာနံ ဝသေန နဝစိတ္တာနိ ဟောန္တိ။ တထာ သုဒ္ဓိကသုညတာယ သုညတပ္ပဋိပဒါယ သုဒ္ဓိကပ္ပဏိဟိတေ အပ္ပဏိဟိတပ္ပဋိပဒါယစာတိ ပဉ္စသု ဝါရေသု ဒသန္နံ နယာနံ ဝသေန ပဉ္စစတ္တာလီသစိတ္တာနိ ဟောန္တိ။ တထာ မဂ္ဂသတိပဋ္ဌာနာဒီဟိ ဧကူနဝီသတိယာ နာမေဟိ ဝုတ္တေသု ပစ္စေကံ ပဉ္စသု ဝါရေသူတိ ဝီသတိယာ နာမေဟိ ဝုတ္တေ ဝါရသတေ ဒွိန္နံ နယသတာနံ ဝသေန နဝစိတ္တသတာနိ ဟောန္တိ။ ပုန စတူဟိ အဓိပတီဟိ ယောဇေတွာ ဝုတ္တေသု စတူသု ဝါရသတေသု အဋ္ဌန္နံ နယသတာနံ ဝသေန တီဏိ သဟဿာနိ ဆသတာနိစ ဟောန္တီတိ။ ဧဝံ ပထမမဂ္ဂေ နယ သဟဿဝသေန စတ္တာရိစိတ္တသဟဿာနိ ပဉ္စစိတ္တ သတာနိစ ဟောန္တိ။ တထာ သေသမဂ္ဂေသုပီတိ ဧဝံ စတူသု မဂ္ဂေသု စတုန္နံ နယ သဟဿာနံ ဝသေန အဋ္ဌာရသ မဂ္ဂ စိတ္တ သဟဿာနိ ဟောန္တိ။ သစ္စသတိပဋ္ဌာန ဝိဘင်္ဂေသု ပန ဝီသတိနယ သဟဿာနံ ဝသေန နဝုတိမဂ္ဂစိတ္တသဟဿာနိ။ မဂ္ဂဝိဘင်္ဂေ အဋ္ဌဝီသတိယာ နယ သဟဿာနံ ဝသေန သတသဟဿံ ဆဗ္ဗီသတိသဟဿာနိ စ မဂ္ဂစိတ္တာနိ ဟောန္တီတိ။ အဋ္ဌကထာသုပန နယဘေဒါဧဝ ဝုတ္တာ။ နစိတ္တ ဘေဒါတိ။
[၅၈] ယံပန ဝိဘာဝနိယံ
ပိသဒ္ဒေန သစ္စဝိဘင်္ဂေ အာဂတံ သဋ္ဌိသဟဿဘေဒံ နယံ သင်္ဂဏှာတီတိ ဝုတ္တံ။ တံ ဣမသ္မိံ ကုသလနိဂမေ န ဝတ္တဗ္ဗံ။
သောဟိ သဋ္ဌိသဟဿဘေဒေါ နယော ဝိပါကဋ္ဌာနေဧဝ အဋ္ဌကထာယံ အာဂတောတိ။
[၅၉] ယဉ္စ တတ္ထ
ပဋိပဒါဘေဒံ ¶ အနာမသိတွာ ကေဝလံ သုညတော အပ္ပဏိဟိ တောတိ ဒွိဓာ ဝိဘတ္တောတိ ဝုတ္တံ။ တံ နယုဇ္ဇတိ။
ပါဠိယဉှိ ပဋိပဒါဘေဒေါ အာဒိမှိယေဝ အာဂတောတိ။ နစ အာဒိမှိ သုညတော အပ္ပဏိဟိတောတိ ဒွိဓာ ဝိဘတ္တော နိရန္တရဝါရော အတ္ထီတိ။
[၆၀] ယဉ္စ တတ္ထ
သုညတော ဧကော နယော၊ အပ္ပဏိဟိတော ဧကော၊ ပဋိပဒါ ဝိသိဋ္ဌာ သုညတာ စတ္တာရော၊ အပ္ပဏိဟိတာ စတ္တာရောတိ ကတွာ ဒသနယာ ဟောန္တီတိ အဓိပ္ပာယေန ဧဝံ ဈာန နာမေန ဒသဓာ ဝိဘတ္တောတိ ဝုတ္တံ။ တံပိ န ယုဇ္ဇတိယေဝ။
န ဟိ သုညတာဒယော ဣဓ နယာနာမ ဟောန္တိ။ တေသု ပန ဧကေ ကသ္မိံ ဒွေ ဒွေ စတုက္ကပဉ္စကနယာဧဝ ဣဓ နယာနာမာတိ။ ဧတေန တထာ မဂ္ဂသတိပဋ္ဌာနိစ္စာဒိကံပိ သဗ္ဗံ ပဋိက္ခိတ္တံ ဟောတီတိ။ [မဂ္ဂစိတ္တံ]
၆၁။ ဖလစိတ္တေ ဖလန္တိ ဝိပါကဘူတော အဋ္ဌင်္ဂိက မဂ္ဂေါ။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မသမူဟောဝါ။ သောတာပတ္တိယာ အဓိဂတံ ဖလံ။ တေန သမ္ပယုတ္တံ၊ တတ္ထဝါ ပရိယာပန္နံ စိတ္တန္တိ သောတာပတ္တိ ဖလ စိတ္တံ။ ဧသနယော ဒုတီယတတီယေသုပိ။ အရဟတ္တဉ္စ တံ ဖလဉ္စာတိ အရဟတ္တဖလံ။ တေန သမ္ပယုတ္တံ၊ တသ္မိံဝါ ပရိယာပန္နံ စိတ္တန္တိ နိရုတ္တိ။
၆၂။ သင်္ဂဟဂါထာယံ စတုမဂ္ဂပ္ပဘေဒေနာတိ စတုက္ခတ္တုံ ပတ္တဗ္ဗတ္တာ စတုဗ္ဗိဓာနံ အဋ္ဌင်္ဂိကမဂ္ဂါနံ ပဘေဒေန။ ကသ္မာပန တေ စတုက္ခတ္တုံ ပတ္တဗ္ဗာတိ။ ဝုစ္စတေ။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေ တာဝ သဒ္ဓါဒီနိ ဣန္ဒြိယာနိ မုဒူနိ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ သော ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာဧဝ သမုစ္ဆိန္ဒိတုံ သက္ကောတိ။ အညေပန ကာမရာဂဗျာပါဒေပိ တနုဘူတေပိ ကာတုံ နသက္ကောတိ။ ဒုတီယမဂ္ဂေ တာနိ ထောကံ ပဋူနိ ဟောန္တိ။ တသ္မာ သော ကာမရာဂဗျာပါဒေ တနုဘူတေ ကာတုံ သက္ကောတိ။ သမုစ္ဆိန္ဒိတုံ ပန နသက္ကောဟိယေဝ။ တတီယမဂ္ဂေ တာနိ ပဋုတရာနိ ဟောန္တိ။ တသ္မာ သော ကာမရာဂဗျာပါဒေ သမုစ္ဆိန္ဒိတုံ သက္ကောတိ။ ရူပါရူပ ရာဂမာနုဒ္ဓစ္စာဝိဇ္ဇာယောပန ¶ သမုစ္ဆိန္ဒိတုံ နသက္ကောတိယေဝ။ စတုတ္ထ မဂ္ဂေပန တာနိ ဣန္ဒြိယာနိ ပဋုတမာနိ ဟောန္တိ။ တသ္မာ သော တာစ အညေစ သဗ္ဗေပိ ပါပဓမ္မေ သမုစ္ဆိန္ဒိတုံ သက္ကောတိ။ ဧဝံ စတုက္ခတ္တုံ ပဝတ္တမာနာဧဝ ပရိနိဋ္ဌိတကိစ္စတ္တာ တေ မဂ္ဂါ စတုက္ခတ္တုံ ပတ္တဗ္ဗာ ဟောန္တီတိ။ ကုသလံ စိတ္တံ စတုမဂ္ဂပ္ပဘေဒေန စတုဓာ မတံ။ ပါကံပိ တဿ စတုဗ္ဗိဓဿ ကုသလဿ ဖလတ္တာ တထာ စတုဓာမတံ။ ဣတိ အနုတ္တရံ စိတ္တံ အဋ္ဌဓာ မတန္တိ ယောဇနာ။ နတ္ထိ အတ္တနော ဥတ္တရံ အဓိကံ ဧတဿာတိ အနုတ္တရံ။
၆၃။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ ကြိယစိတ္တံနာမန ဂဟိတန္တိ၊ ကြိယာနုတ္တရဿ အဘာဝါတိ၊ ကသ္မာ ပနဿ အဘာဝေါတိ။ မဂ္ဂစိတ္တဿ ဧကစိတ္တက္ခဏိကတ္တာတိ။ ယဒိ ဟိ တံ လောကိယကုသလံဝိယ နာနာက္ခဏေသု ပဝတ္တေယျ။ တဒါ နိရနုသယသန္တာနေပိ ပဝတ္တိတွာ ကြိယာ နုတ္တရံနာမ သိယာတိ။ ကသ္မာပန တံ ဧကစိတ္တက္ခဏိကမေဝ ဟောတီတိ။ မဂ္ဂဿ မဟာနုဘာဝတ္တာတိ။ ကထဉ္စ မဟာနုဘာဝေါတိ။ ဝုစ္စတေ။ အရိယမဂ္ဂေါဟိ နာမ သကိံ ပဝတ္တမာနောယေဝ အတ္တနာ ပဟာတဗ္ဗေ ကိလေသေ ပုန အနုပ္ပာဒဓမ္မတံ အာပါဒေတွာ ပဇဟတိ။ အယမဿ ဧကော အာနုဘာဝေါ။ ဝိပါကဉ္စ ကုသလကြိယဇဝနံဝိယ ဇဝနကိစ္စ ယုတ္တံ ယဒါ ကဒါစိ သမာပဇ္ဇနက္ခမဉ္စ ကတွာ အတ္တနော အနန္တရတော ပဋ္ဌာယ ဇနေတိ။ အယမဿ ဒုတီယော အာနုဘာဝေါ။ တသ္မာ တဿ ကိလေသပ္ပဟာနတ္ထာယပိ ပုန ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗကိစ္စံနာမ နတ္ထိ။ တထာ သမာပတ္တိ အတ္ထာယပီတိ။ သစေပိ ဟိ ကောစိ အဟံ ဖလံ သမာပဇ္ဇိတုံ န ဣစ္ဆာမိ။ ပုဗ္ဗေ လဒ္ဓံ မဂ္ဂမေဝ သမာပဇ္ဇိဿာမီတိ ပရိကမ္မံ ကရေယျ။ တဒါ ပုဗ္ဗေ သကိံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓမဂ္ဂစေတနာနုဘာဝေန ဖလစိတ္တမေဝ ပဝတ္တေယျ။ န မဂ္ဂစိတ္တံ။ ကသ္မာ၊ အပ္ပဋိဗာဟိ ယာနုဘာဝတ္တာ မဂ္ဂဿ။ အယဉှိ မဂ္ဂါနုဘာဝေါနာမ ကေနစိ ဆန္ဒေန ဝါ ဝသေနဝါ အဇ္ဈာသယေနဝါ ပရိကမ္မေနဝါ ပဋိဗာဟိတုံ အသက္ကုဏေယျောယေဝ ဟောတီတိ။
၆၄။ ဒွါဒသာကုသလာနေဝန္တိအာဒိ သဗ္ဗေသံ စတုဗ္ဘူမက စိတ္တာနံ ဇာတိဝသေန သင်္ဂဟော။ ဧဝံ ဣမိနာ ဝုတ္တပ္ပကာရေန အကုသ လာနိ ¶ ဒွါဒသေဝဟောန္တိ။ ကုသလာနိ ဧကဝီသတိဧဝ။ ဝိပါကာနိဆတ္တိံ သေဝ။ ကြိယစိတ္တာနိ ဝီသတိဧဝါတိ ဋီကာယံ ယောဇီယတိ။ ကေစိပန ကုသလာနံ ဝိပါကာနဉ္စ ဥပရိဝဍ္ဎမာနတ္တာဧဝသဒ္ဒံ အာဒိအန္တပဒေသွေဝ ယောဇေသုံ။ စတုပညာသဓာတိအာဒိ ဘူမိဝသေန သင်္ဂဟော။ ကာမေပရိယာ ပန္နာနိ စိတ္တာနိ စတုပညာသဓာ ဤရယေ ကထေယျ။ ရူပေ ပန္နရသ။ အရူပေ ဒွါဒသ။ တထာ အနုတ္တရေ ပရိယာပန္နာနိ စိတ္တာနိ အဋ္ဌဓာ ဤရယေတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထစ အနုတ္တရေတိ လောကုတ္တရ ဘူမိယံ။ သာ ပန ဒုဝိဓာ သင်္ခတဘူမိ၊ အသင်္ခတဘူမီတိ။ သင်္ခတာပိ စတုဗ္ဗိဓာ။ ယထာဟ –
ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ ပထမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ။လ။ ဒုတီယာယ။လ။ တတီယာယ။လ။ စတုတ္ထာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာတိ။
တတ္ထ ဘူမီတိ သာမညဖလံ အဓိပ္ပေတန္တိ ဝုတ္တံ။ ပထမမဂ္ဂဖလယု ဂဠံဝါ ပထမဘူမိ။လ။ စတုတ္ထ မဂ္ဂဖလ ယုဂဠံ စတုတ္ထဘူမီတိ ဧဝံပိ ယုဇ္ဇတိယေဝ။ အတ္ထတောပန ရာဂတ္တယပရိဂ္ဂဟဝိမုတ္တိယာ တေဘူမကဓမ္မေသု အပရိယာပန္နတာ သင်္ခါတေန အဝတ္ထာ ဝိသေသေန ယုတ္တော ဓမ္မဝိသေသော။ သောစ ကိလေသပ္ပဟာန ဝိသေသေန စတုဗ္ဗိဓော ဇာတောတိ။
[၆၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန
ဣတရဘူမိယောဝိယ လောကုတ္တရဘူမိနာမ ဝိသုံ နတ္ထိ။ နဝ ဝိဓဓမ္မသမူဟောဧဝ တေသံ ဘူမိပရိယာယောတိ ကတွာ ယံ ဝုတ္တံ။ ‘‘ကတ္ထစိ အပရိယာပန္နာနိ နဝဝိဓလောကုတ္တရ ဓမ္မသမူဟေကဒေသဘူတာနိ ရုက္ခေ သာခါ တျာဒီသု ဝိယ အနုတ္တရေ စိတ္တာနီတိ ဝုတ္တာနီ’’တိ။ တံ နယုဇ္ဇတိ။
ဒုဝိဓာဟိ ဘူမိ အဝတ္ထာဘူမိ၊ ဩကာသဘူမီတိ။ တတ္ထ အဝတ္ထာ ဘူမိဧဝ နိပ္ပရိယာယဘူမိ။ န ဣတရာ။ သာ ဟိ ဩကာသဘူမိနာမ ဓမ္မာနံ တံ တံ အဝတ္ထာဝိသေသဝသေနေဝ သိဒ္ဓါတိ။ တံ တံ အဝတ္ထာ ဝိသေသောတိစ ¶ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန ကာမာဝစရတာဒိ အဝတ္ထာ ဝိသေသော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အပိစ ဧကတ္တိံသဘူမိယောပိ ကုသလာကုသလဓမ္မာနံ ဟီနပဏီတဩဠာရိကသုခုမတာ သင်္ခါတေဟိ အဝတ္ထာဝိသေသေဟိဧဝ သိဇ္ဈန္တီတိ။
၆၅။ ဧဝံ စတုဗ္ဘူမက စိတ္တာနိ သင်္ခေပတော နိဒ္ဒိသိတွာ ဣဒါနိ ပုန ဝိတ္ထာရတော နိဒ္ဒိသန္တော ဣတ္ထန္တိအာဒိဂါထမာဟ။ တတြာယံ ယောဇနာ။ အထဝါပန ဣတ္ထံ ယထာဝုတ္တပ္ပကာရေန ဧကုနနဝုတိပ္ပဘေဒံ မာနသံ စိတ္တံ ဧကဝီသသတံ ကတွာ ဝိစက္ခဏာ ပဏ္ဍိတာ ဝိဘဇန္တီတိ။
[၆၂] ဋီကာသု ပန
ဂါထာယ ပုဗ္ဗဒ္ဓံ ပုရိမဂါထာနံ နိဂမနံ ကတွာ အပရဒ္ဓမေဝ အာရဗ္ဘန္တရံ ကတွာ ယောဇေန္တိ။ တံ ကထမေကူန နဝုတိဝိဓံ စိတ္တံ ဧကဝီသသတံ ဟောတီတိ ဣမိနာ နသမေတီတိ။
ဣဒါနိ တံ ဧကဝီသသတဝိဘာဂံ ဒဿေန္တော ကထံ။လ။ ဟောတီတိ ပုစ္ဆိတွာ ဝိတက္ကဝိစာရပီတိ သုခေကဂ္ဂတာ သဟိတန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပထမဇ္ဈာန သောတာပတ္တိမဂ္ဂစိတ္တန္တိ ဧတ္ထ ပဉ္စင်္ဂိကေန ပထမဇ္ဈာနေန ယုတ္တော သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါ ပထမဇ္ဈာနသောတာပတ္တိမဂ္ဂေါ။ တေန သမ္ပယုတ္တံ စိတ္တန္တိ သမာသော။
[၆၃] ဋီကာသု ပန
‘‘ပထမဇ္ဈာနဉ္စ တံ သောတာပတ္တိမဂ္ဂစိတ္တဉ္စာ’’တိ ယောဇေန္တိ။ တံ န ယုတ္တံ။
န ဟိ ဈာနံ စိတ္တံ ဟောတိ။ နစ စိတ္တံ ဈာနံ။ အညဉှိ ဈာနံ၊ အညံ စိတ္တန္တိ။
[၆၄] ယဉ္စ ဝိဘာဝနိယံ
‘‘ဈာနင်္ဂဝသေန ပထမဇ္ဈာန သဒိသတ္တာ ပထမဇ္ဈာနဉ္စာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တမ္ပိ န ယုတ္တံ။
န ဟိ ပဉ္စင်္ဂိကံ လောကုတ္တရဇ္ဈာနံ ပထမဇ္ဈာနသဒိသဋ္ဌေန ပထမဇ္ဈာနသညံ လဘတီတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ တဉှိ သယမေဝ အတ္တနော ပဉ္စင်္ဂိကဘာဝေန ¶ နိပ္ပရိယာယတော ပထမဇ္ဈာနံနာမ ဟောတီတိ။ ဣဒဉှိ ဈာနံနာမ လောကိယံဝါ ဟောတု လောကုတ္တရံဝါ။ ယံ ပဉ္စင်္ဂိကံ ဟောတိ။ တံ သယမေဝ ပထမဇ္ဈာနန္တိ သိဒ္ဓံ။ ယံ စတုရင်္ဂိကံ။ တိယင်္ဂိကံ။ ဒုဝင်္ဂိကံ။ ပုန ဒုဝင်္ဂိကံ။ တံ သယမေဝ ပဉ္စမဇ္ဈာနန္တိ သိဒ္ဓန္တိ။ လောကုတ္တရေဝါ ဒုတီယာဒိဘာဝဿ ဥပ္ပတ္တိက္ကမဝသေန အသိဒ္ဓတ္တာ ဧဝံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
[၆၅] ယဉ္စ တတ္ထ
သဒိသဘာဝေနေဝ လောကုတ္တရေ တေသံ ပဉ္စင်္ဂိကာဒီနံ ဈာန ဝေါဟာရသိဒ္ဓတာဒီပနတ္ထံ။ ‘‘ပါဒကဇ္ဈာန သမ္မသိတဇ္ဈာန ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယေသု ဟိ အညတရဝသေန တံ တံ ဈာနသဒိသတ္တာ ဝိတက္ကာဒိအင်္ဂပါတုဘာဝေန စတ္တာရောပိ မဂ္ဂါ ပထမဇ္ဈာနာဒိ ဝေါဟာရံ လဘန္တာ ပစ္စေကံ ပဉ္စဓာ ဝိဘဇန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တမ္ပိ နယုဇ္ဇတိယေဝ။
န ဟိ မဂ္ဂါ ပထမဇ္ဈာနာဒိ ဝေါဟာရံ လဘန္တိ။ အညော ဟိ မဂ္ဂေါ၊ အညံ ဈာနန္တိ။ အပိစ၊ ယဒိ ဥပနိဇ္ဈာယနဋ္ဌေန ပစ္စနီကဇ္ဈာပနဋ္ဌေနစ ဈာနံနာမ သိယာ။ တဒါ လောကုတ္တရဇ္ဈာနာနိဧဝ သာတိသယတော ဈာနာနိနာမ သိယုံ။ န ဣတရာနိ။ တာနိ ဟိ ကသိဏာဒိနိမိတ္တမတ္တံ ဥပေစ္စ နိဇ္ဈာယန္တိ။ ပစ္စနီကဓမ္မေစ ဝိက္ခမ္ဘနမတ္တေန ဈာပေန္တိ။ လောကုတ္တရာနိယေဝပန အတိဂမ္ဘီရံ အဘိဒုဒ္ဒသံ နိဗ္ဗာနံ ဥပေစ္စ နိဇ္ဈာယန္တိ။ ပစ္စနီကဓမ္မေစ သမူလေ သာနုသယေ သဗ္ဗသော သမုစ္ဆိန္ဒနဝသေန ဈာပေန္တီတိ။ ဧတ္ထစ အပ္ပနာဈာနာနံ ပဉ္စင်္ဂိကဘာဝေါနာမ ပကတိယာ ဧဝ သိဒ္ဓါ ဟောတီတိ န ပထမဇ္ဈာနိကေသု မဂ္ဂဖလေသု ပါဒကဇ္ဈာ နာဒိနာ ပစ္စယဝိသေသေန ကိစ္စံ အတ္ထိ။ စတုရင်္ဂိကာဒိ ဘာဝေါ ပန တေန ပစ္စယဝိသေသေန ဝိနာ န သိဇ္ဈတိ။ အသတိဟိ တသ္မိံ သဗ္ဗံပိ ဈာနံ ပဉ္စင်္ဂိကမေဝ ဘဝိဿတီတိ။ တတ္ထ ယထာ လောကိယဇ္ဈာနေသု အာဒိကမ္မိကကာလေ တဿ တဿ ဒုတီယာဒိကဿ ဈာနဿ ဥပစာရဘူတာ ဘာဝနာ သယံ ဝိတက္ကာဒိယုတ္တာ သမာနာပိ ဝိတက္ကာဒီသု အာဒီနဝဒဿနညာဏေနစေဝ ဣဒါနိ အဝိတက္ကံ ဈာနံ ဥပ္ပာဒေဿာမိ၊ ဣဒါနိ အဝိစာရံ ဈာနံ ဥပ္ပာဒေဿာမီတိ ဧဝမာဒိနာ ပဝတ္တေန အဇ္ဈာသယ ¶ ဝိသေသေနစ ယုတ္တတ္တာ ကာစိ ဝိတက္ကဝိရာဂဘာဝနာနာမ ဟောတိ။ ကာစိ ဝိစာရ ဝိရာဂဘာဝနာ နာမ။ ကာစိ ပီတိဝိရာဂဘာဝနာ နာမ။ ကာစိ သုခဝိရာဂဘာဝနာနာမ။ ကာစီ ရူပဝိရာဂဘာဝနာနာမ။ အသညိဂါမီနံ ပန သညာဝိရာဂဘာဝနာနာမ ဟောတိ။ သာ အတ္တနော အတ္တနော ဈာနံ အဝိတက္ကံဝါ အဝိစာရံဝါ အပ္ပီတိကံဝါ ဥပေက္ခာသဟ ဂတံဝါ ကာတုံ သက္ကောတိ။ ဈာနေသု ဝသီဘူတကာလေပန အာဒီနဝဒဿနညာဏေန ဝိနာ ကေဝလံ အဇ္ဈာသယမတ္တေန ယံယံ ဈာနံ ဣစ္ဆတိ။ တံ တံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇတိယေဝ။ ဧဝမေဝံ ဣဓပိ တဿ တဿ မဂ္ဂဿ ဥပစာရဘူတာ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိ ဝိပဿနာသင်္ခါတာ ဘာဝနာ သယံ ဝိတက္ကာဒိယုတ္တာ သမာနာပိ နာနာသတ္တိယုတ္တာ ဟောတိ။ ကာစိ ဝိတက္ကဝိရာဂဘာဝနာနာမ။ ကာစိ ဝိတက္ကဝိစာရဝိရာဂဘာဝနာ နာမ။ ကာစိ ဝိတက္ကဝိစာရပီတိ ဝိရာဂဘာဝနာနာမ။ ကာစိ ဝိတက္ကဝိ စာရပီတိသုခဝိရာဂဘာဝနာနာမ။ တတ္ထ ယာ ဝိတက္ကံ ဝိရာဇေတုံ အတိက္ကာမေတုံ သက္ကောတိ။ သာ ဝိတက္ကဝိရာဂဘာဝနာနာမ။ ဧသ နယော သေသာသုပီတိ။
၆၆။ ကဿပန ဗလေန သာ ဝိပဿနာ နာနာသတ္တိ ယုတ္တာ ဟောတီတိ။ ဝုစ္စတေ၊ ပါဒကဇ္ဈာနဗလေနာတိ ဧကော ထေရဝါဒေါ။ သမ္မသိတဇ္ဈာန ဗလေနာတိ ဧကော။ ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယ ဗလေနာတိ ဧကော။ တတ္ထ ယံ ယံ ဈာနံ တဿာ ဝိပဿနာယ ပါဒကတ္ထာယ အာသန္နေ သမာပဇ္ဇီယတိ။ တံတံ ပါဒကဇ္ဈာနံနာမ။ တံစေ ပထမဇ္ဈာနံ ဟောတိ။ ဝိပဿနာ ပါကတိကာဧဝ။ သစေ ဒုတီယဇ္ဈာနံ ဟောတိ။ ဝိပဿနာ ဝိတက္ကဝိရာဂသတ္တိယုတ္တာ ဟောတိ။ မဂ္ဂေ အဝိတက္ကံ ဈာနံ နိယာမေတုံ သက္ကောတိ။ ဧသနယော သေသေသုပိ ပါဒကဇ္ဈာနေသူတိ အယံ ပါဒကဝါဒေါ။ ပါဒကဇ္ဈာနေ သတိ တံသဒိသမေဝ မဂ္ဂေ ဈာနံ ဟောတိ။ အသတိပန မဂ္ဂေ ပထမဇ္ဈာနမေဝ ဟောတိ။ သမ္မသိ တဇ္ဈာနံဝါ ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယောဝါ မဂ္ဂေ ဈာနင်္ဂံ နိယမေတုံ နသက္ကောတီတိ အဓိပ္ပာယောတိ။ ပါဒကဇ္ဈာနေ သတိ တံဝါ အညံဝါ ယံယံ ဈာနံ သမ္မသီယတိ။ တံစေ ပထမဇ္ဈာနံ ဟောတိ။ ဝိပဿနာ ပါကတိ ကာဧဝ။ သစေ ဒုတီယဇ္ဈာနံ ဟောတိ။ ဝိပဿနာ ဝိတက္ကဝိရာဂသတ္တိ ¶ ယုတ္တာ ဟောတိ။ မဂ္ဂေ အဝိတက္ကံ ဈာနံ နိယာမေတုံ သက္ကောတိ။ ဧသနယော သေသေသုပိ သမ္မသိတဇ္ဈာနေသူတိ အယံ သမ္မသိတဝါဒေါ။ ဝိပဿနာယ အာရမ္မဏဘာဝေန သဟ စရိတတ္တာ သမ္မသိတဇ္ဈာနမေဝ ပါဒကဇ္ဈာနတော အဇ္ဈာသယတောစ ဗလဝတရန္တိ အဓိပ္ပာယောတိ။
ဝိဘာဝနိယံ ပန
ဝိပဿနာပါဒကံ ကိဉ္စိဈာနံ နတ္ထီတိ ဣမသ္မိံ ဝါဒေ ဝုတ္တံ။ တံ အဋ္ဌကထာယ န သမေတိ။
ပါဒကဇ္ဈာနေ သတိ တံဝါ အညံဝါ မဂ္ဂေ ယံယံဈာနံ ဣစ္ဆတိ။ တံတံ ဈာနံ ဣဇ္ဈတိ။ ဝိပဿနာပိ ဣစ္ဆာနုရူပံ ဝိတက္ကဝိရာဂါဒိဘာဝံ ပတ္တာ ဟောတီတိ ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယဝါဒေါ။ ယထာ လောကိယဇ္ဈာနေသု အာသန္နေ ဝုဋ္ဌိတဇ္ဈာနံ ဥပရိဇ္ဈာနုပစာရ ဘာဝနာယ ဥပတ္ထမ္ဘကမတ္တံ ဟောတိ။ န ပန ဥပရိဇ္ဈာနေ ဈာနံ အတ္တသဒိသံ ကာတုံ သက္ကောတိ။ အဇ္ဈာသယောဧဝ ဥပရိဇ္ဈာနေ ဈာနင်္ဂံ နိယာမေတိ။ ဧဝမေဝံ ဣဓပိ ပါဒကဇ္ဈာနံ ဝိပဿနာယ တိက္ခ ဝိသဒဘာဝတ္ထာယ ဗလဝုပနိဿ ယော ဟောတိ။ အဇ္ဈာသယောဧဝ ဝိပဿနံ ဝိတက္ကဝိရာဂါဒိဘာဝံ ပါပေတွာ မဂ္ဂေ ဈာနင်္ဂံ နိယာမေတီတိ အဓိပ္ပာယောတိ။ ယော ပနေတ္ထ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာဧဝ မဂ္ဂေ ဈာနင်္ဂံ နိယာမေတီတိ မဟာဋ္ဌကထာ ဝါဒေါ။ တတ္ထပိ ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယဝိသေသဗလေန ဝိတက္ကဝိရာဂါဒိသတ္တိ ဝိသေသယုတ္တာ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိ ဝိပဿနာဧဝါတိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကာမဉ္စေတ္ထ အဋ္ဌသာလိနိယံ ဣမေသံ တိဏ္ဏံ ထေရဝါဒါနံ အညမညံ အဝိရောဓော ဝုတ္တောဝိယ ဒိဿတိ။ ဣမေပန ဝါဒါ အညမညံ သံသန္ဒိတွာ ပဝတ္တာ နဟောန္တိ။ ပစ္စေကံ သဗ္ဗံ လောကုတ္တရဇ္ဈာနံ ပရိပုဏ္ဏံ ကတွာ ပဝတ္တာ။ တသ္မာ နသက္ကာ တေသံ အညမညံ ဝိရောဓော ပရိဟရိတုန္တိ။ ဧတ္ထစ ဈာနလာဘီနံ ဝိပဿနာကမ္မေ ပါဒကဇ္ဈာနသမာ ပဇ္ဇနံနာမ ဘဂဝတာဧဝ သုဋ္ဌုဝိဟိတံ။ ဝုတ္တဉှေတံ စူဠသုညတသုတ္တေ –
ဣဓာနန္ဒ ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ ပထမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဒုတီယံ ဈာနံ။ တတီယံ ဈာနံ။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော အဇ္ဈတ္တံ သုညတံ မနသိကရောတိ။ တဿစေအဇ္ဈတ္တံသုညတာယ စိတ္တံ ¶ နပက္ခန္ဒတိ။ နပသီဒတိ။ တေန ဘိက္ခုနာ တသ္မိံယေဝ ပုရိမသ္မိံ သမာဓိနိမိတ္တေ အဇ္ဈတ္တမေဝ စိတ္တံ သန္ထပေ တဗ္ဗံ၊ သန္နိသာဒေတဗ္ဗံ၊ ဧကောဒိ ကာတဗ္ဗံ၊ သမာဒဟာတဗ္ဗန္တိအာဒိ။
တတ္ထ သုညတံ မနသိကရောတီတိ ဝိပဿနာကမ္မံ ဝုတ္တံ။ တသ္မိံယေဝ ပုရိမသ္မိံ သမာဓိနိမိတ္တေတိ ပါဒကဇ္ဈာနသမာဓိ နိမိတ္တေ။ နဝနိပါတေစ –
ပထမံ ပါဟံ ဘိက္ခဝေဈာနံ နိဿာယ အာသဝါနံ ခယံ ဝဒါမိ။လ။ နေဝသညာနာသညာယတနံ ပါဟံ ဘိက္ခဝေ ဈာနံ နိဿာယ အာသဝါနံ ခယံ ဝဒါမီတိ ဝုတ္တံ။
၆၇။ ဣမေသုပန တီသုဝါဒေသု ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယဝါဒေါ ဗလဝတရောဝိယ ခါယတိ။ လောကိယဇ္ဈာနေသုပိ ဟိ ပါဒကဇ္ဈာနံနာမ ဣစ္ဆိတဗ္ဗမေဝ။ တဉ္စ ဥပရိဇ္ဈာနဿ ဥပစာရဘာဝနာယ တိက္ခဝိသဒ ဘာဝတ္ထာယဧဝ ဟောတိ။ အဇ္ဈာသယောဧဝပန ဥပစာရ ဘာဝနာယ ဝိတက္ကဝိရာဂါဒိဘာဝံ သာဓေတိ။ ဥပစာရဘာဝနာဧဝ ဥပရိဇ္ဈာနေ ဈာနင်္ဂံ နိယာမေတိ။ ဧဝမေဝံ ဣဓပိ ပါဒကဇ္ဈာနဗလေန တိက္ခဝိသဒ ဘာဝပတ္တာ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိ ဝိပဿနာဧဝ အဇ္ဈာသယဝိသေသဗလေန ဝိတက္ကဝိရာဂါဒိသတ္တိဝိသေသယုတ္တာ ဟုတွာ မဂ္ဂေ နာနာဈာနာနိ သာဓေတိ။ အသတိ ပန အဇ္ဈာသယဝိသေသေ တံတံ ပါဒကဇ္ဈာနာနုရူပံ အဇ္ဈာသယသာမညံသဏ္ဌာတိ။ တသ္မာ အဇ္ဈာသယဝိသေသေ အသတိ ပါဒကဇ္ဈာနမေဝ ပမာဏံ ဟောတိ။ သတိပန တသ္မိံ သောဧဝ ပမာဏန္တိ ယုတ္တံ။ ဣစ္ဆိ တိစ္ဆိတ လောကိယဇ္ဈာန သမာပဇ္ဇန သဒိသဉှိ သဗ္ဗဇ္ဈာနေသု စိဏ္ဏဝသီဘူတာနံ မဂ္ဂေသု ဣစ္ဆိတဇ္ဈာန နိဗ္ဗတ္တနန္တိ။ ယော ပနေတ္ထ ပါဒကဇ္ဈာနာဒိဝသေန ပဝတ္တော ဝိသေသော။ သော သဗ္ဗောပိ ဝိပဿနာ ဝိသေသတ္ထာယ ဧဝ ဟောတိ။ ဝိပဿနာ ဝိသေသောဧဝ မဂ္ဂေ ဈာနင်္ဂံ နိယာမေတီတိ ကတွာ အဋ္ဌသာလိနိယံ ဝိသုဒ္ဓိ မဂ္ဂေစ ဝိပဿနာဝ ပမာဏံ ကတွာဝုတ္တာ။ သော သဗ္ဗောပိ ဝိသေသော ပါဒကဇ္ဈာနေန ဝိနာ နသိဇ္ဈတီတိ ကတွာ မဂ္ဂဝိဘင်္ဂမဂ္ဂသံယုတ္တဋ္ဌ ကထာသု ပါဒကဇ္ဈာနံ ဧဝ ပမာဏံ ကတွာ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယသ္မာ ပန ပါဠိယံ –
ဣဓ ¶ ဂဟပတိ ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ လ။ ပထမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ။ ဣဒံပိ ခေါ ပထမဇ္ဈာနံ အဘိသင်္ခတံ အဘိသဉ္စေဟယိတံ ယံခေါပန ကိဉ္စိ အဘိသင်္ခတံ အဘိသဉ္စေတယိတံ။ တဒနိစ္စံ။ တံ နိရောဓဓမ္မန္တိ ပဇာနာတိ သော တတ္ထ ဌိတော အာသဝါနံ ခယံ ပါပုဏာတိ။ လ။ ဒုတီယံ ဈာနံ၊ တတီယံ ဈာနံ၊ စတုတ္ထံ ဈာနံ၊ မေတ္တာ စေတောဝိမုတ္တိံ။ ကရုဏာ၊ မုဒိတာ၊ ဥပေက္ခာစေတော ဝိမုတ္တိံ၊ အာကာသာနဉ္စာ ယတနံ။လ။ အာကိဉ္စညာ ယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ။ အယံပိခေါ အာကိဉ္စညာ ယတနသမာပတ္တိ အဘိသင်္ခတာ အဘိသဉ္စေတယိတာ။ ယံ ခေါပန ကိဉ္စိ အဘိသင်္ခတံ။လ။ ခယံ ပါပုဏာတီတိ။
ဧဝံဧကာဒသနိပါတေ –
ဣဓာနန္ဒ ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပထမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ယဒေဝ တတ္ထ ဟောတိ ရူပဂတံ ဝေဒနာဂတံ သညာဂတံ သင်္ခါရဂတံ ဝိညာဏဂတံ၊ တေ ဓမ္မေ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော အနတ္တတော သမနုပဿတိ။ သော တတ္ထ ဌိတော အာသဝါနံ ခယံ ပါပုဏာတိ။ နော စေ အာသဝါနံ ခယံ ပါပုဏာတိ။ တေနေဝ ဓမ္မရာဂေန တာယ ဓမ္မနန္ဒိယာ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဥပပါတိကော ဟောတိ။ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာတိ။
အာဒိနာ မာလုကျပုတ္တသုတ္တ အနုပဒသုတ္တာဒီသုစ အနေကေသု သုတ္တန္တေသု အဋ္ဌသု သမာပတ္တီသု ဧကေကာယ သမာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌာယ ဝုဋ္ဌိတသမာပတ္တိဓမ္မသမ္မသနမေဝ အာဂတံ။ နပန အညဇ္ဈာန သမ္မသနံ။ တသ္မာ သတိပိ ယောဂီနံ ဣစ္ဆာဝသေန ပါဒကဇ္ဈာနတော အညဇ္ဈာနသမ္မသနေ ပါဒကဇ္ဈာနမေဝ ပမာဏန္တိ သက္ကာ ဝိညာတုန္တိ။ ဧတ္တာဝတာ သမ္မသိတဝါဒေါ သဗ္ဗဒုဗ္ဗလောတိ သိဒ္ဓါ ဟောတီတိ။ ယေပန အဋ္ဌသမာပတ္တိလာဘိနောပိ ဈာနံ ပါဒကံ အကတွာဝ မဂ္ဂံ ဥပ္ပာဒေန္တိ။ ပထမဇ္ဈာနမေဝဝါ ပါဒကံ ကတွာ အဇ္ဈာသယဝိသေသံ အကတွာ ¶ မဂ္ဂံ ဥပ္ပာဒေန္တိ။ ပထမဇ္ဈာနမတ္တလာဘိနောဝါ ဟုတွာ တမေဝ ပါဒကံ ကတွာ မဂ္ဂံ ဥပ္ပာဒေန္တိ။ ယေစ သုက္ခဝိပဿကာ ဟုတွာ မဂ္ဂံ ဥပ္ပာဒေန္တိ။ တေသံ ပထမဇ္ဈာနိကောဝ မဂ္ဂေါ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အပိစ ယေ ပကတိယာဝ အဋ္ဌသု သမာပတ္တီသု စိဏ္ဏဝသီဘူတာ ဟောန္တိ။ တေ ဝိနာပိ အာသန္နပါဒကေန ယံယံဈာနံ ဣစ္ဆန္တိ။ တံတံ ဈာနံ တေသံ မဂ္ဂေသု နသမိဇ္ဈတီတိ နဝတ္တဗ္ဗံ။
‘‘သစေပန ပုဂ္ဂလဿ တထာဝိဓော အဇ္ဈာသယော နတ္ထိ။ ဟေဋ္ဌိမဟေဋ္ဌိမဇ္ဈာနတော ဝုဋ္ဌာယ ဥပရုပရိဇ္ဈာနဓမ္မေ သမ္မသိတွာ ဥပ္ပာဒိတမဂ္ဂေါ ပါဒကဇ္ဈာနံ အနပေက္ခိတွာ သမ္မသိတဇ္ဈာနသဒိသော ဟောတီတိ ဝုတ္တံ။ တံ ဝိစာရေတဗ္ဗံ။
န ဟိ အာရမ္မဏမတ္တဘူတံ သမ္မသိတဇ္ဈာနံ ဥပရိမံပိ သမာနံ အာသန္နေ ဝုဋ္ဌိတဇ္ဈာနတော ဗလဝတရံ ဘဝိတုံ အရဟတိ။ အာသန္နေ ဝုဋ္ဌိတဿေဝ စိတ္တသန္တာနံ ဝိသေသေတုံ သမတ္ထဘာဝတော။ တတော ယေဝဟိ သော သမ္မသိတဝါဒေါ သဗ္ဗအဋ္ဌကထာသု ကေစိဝါဒပက္ခေ ဧဝ ထပိတောတိ။ နနု ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယဝါဒေါပိ တထာထပိတောဧဝါတိ။ သစ္စံ၊ သောပန လောကိယဇ္ဈာနာနံ ဥပ္ပတ္တိဝိဓာနေန သဟ သံသန္ဒိကတ္တာ ယုတ္တတရောဧဝ ဟောတီတိ။
[၆၇] ဧတေန ယံ တတ္ထ ဝုတ္တံ။
‘‘ဥပရုပရိဇ္ဈာနတော ပန ဝုဋ္ဌာယ ဟေဋ္ဌိမ ဟေဋ္ဌိမဇ္ဈာန ဓမ္မေ သမ္မသိတွာ ဥပ္ပာဒိတမဂ္ဂေါ သမ္မသိတဇ္ဈာနံ အနပေက္ခိတွာ ပါဒ ကဇ္ဈာနသဒိသော ဟောတိ။ ဟေဋ္ဌိမဟေဋ္ဌိမဇ္ဈာနတောဟိ ဥပရု ပရိဇ္ဈာနံ ဗလဝတရ’’န္တိ။ တံပိ ပဋိက္ခိတ္တံ ဟောတိ။
န ဟိ ပါဒကဇ္ဈာနံ ဥပရိမ ဘူတတ္တာယေဝ ဗလဝတရံ ဟောတိ။ ပါဒကဘူတတ္တာယေဝ ပန ဗလဝတရံ ဟောတီတိ။
[၆၈] ယဉ္စ တတ္ထ
မဂ္ဂေ ဝေဒနာနိယမောပန ပါဒကဇ္ဈာနာဒီနံ ဝသေန နသိဒ္ဓါ။ အညထာ ဝိပဿနာ ယာယကာယစိဝေဒနာယ ယုတ္တာ ဟုတွာ တေဟိ ¶ နိယမိတာယ ဧကေကာယ မဂ္ဂဝေဒနာယ သဒ္ဓိံ ဃဋိ ယေယျာတိ ဣမိနာ အဓိပ္ပာယေန ‘‘ဝေဒနာနိယမောပန သဗ္ဗတ္ထပိ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိ ဝိပဿနာနိယမေန ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တမ္ပိ န ယုဇ္ဇတိ။
ပါဒကဇ္ဈာနာဒီနံ ဝသေနေဝ ဝိပဿနာယ သဟ ဝေဒနာနိယမဿ သိဒ္ဓတ္တာ။ တထာဟိ တံတံ ပါဒကဇ္ဈာနတော ဝုဋ္ဌာယ ဝိပဿန္တဿ ဝိပဿနာ အာဒိတော ကဒါစိ သောမနဿသဟဂတာဝါ ဟောတိ။ ကဒါစိ ဥပေက္ခာသဟဂတာဝါ။ မဂ္ဂဝုဋ္ဌာနကာလေပန ယဒိပါဒကဇ္ဈာနံ သောမနဿဇ္ဈာနံ ဟောတိ။ ဝိပဿနာ ဧကန္တေန သောမဿသဟ ဂတာဝ ဟုတွာ မဂ္ဂေန သဒ္ဓိံ ဃဋိယတီတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ သဠာယတန ဝိဘင်္ဂသုတ္တေ –
တတြ ဘိက္ခဝေ ယာ ဆ နေက္ခမ္မဿိတာ ဥပေက္ခာ။ တာ နိဿာယ တာ အာဂမ္မ ယာနိ ဆ နေက္ခမ္မဿိတာနိ သောမနဿာနိ။ တာနိ ပဇဟထ။ တာနိ သမတိက္ကမထ။ ဧဝမေတေသံ ပဟာနံ ဟောတိ။ ဧဝမေတေသံ သမတိက္ကမော ဟောတီတိ။
အဋ္ဌကထာယဉ္စ အဋ္ဌသု သမာပတ္တီသု ပထမာဒိနိစ တီဏိဈာနာနိ သုဒ္ဓသင်္ခါရေစ ပါဒကေ ကတွာ ဝိပဿနံ အာရဒ္ဓါနံ စတုန္နံ ဘိက္ခူနံ ပုဗ္ဗဘာဂ ဝိပဿနာ သောမနဿသဟဂတာ ဝါ ဟောတိ။ ဥပေက္ခာသဟ ဂတာဝါဝုဋ္ဌာနဂါမိနီပန သောမနဿသဟဂတာဝ ဟောတိ။ စတုတ္ထဇ္ဈာနာဒီနိ ပါဒကာနိကတွာ ဝိပဿနံ အာရဒ္ဓါနံ ပဉ္စန္နံ ဘိက္ခူနံ ပုဗ္ဗဘာဂဝိပဿနာ ပုရိမ သဒိသာဝ။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီပန ဥပေက္ခာသဟဂတာဝ ဟောတိ။ ဣဒံ သန္ဓာယယာ ဆနေက္ခမ္မဿိတာ။လ။ ပဇဟထာတိ ဝုတ္တံ။ အဇ္ဈာသယဝိသေသေန သဟ မဂ္ဂဝုဋ္ဌာနေပိ ဧသေဝနယော။ ဗလဝဝိပဿနာကာလေ ဟိ ဝိပဿနာရတိနာမ သုဋ္ဌု ပဏီတတရာ ဟောတိ။ သကလသရီရံ ဖရမာနာ အဇ္ဈောတ္ထရမာနာ ပဝတ္တတိ။ ယထာဟ –
သုညာဂါရေ ပဝိဋ္ဌဿ၊ သန္တစိတ္တဿ ဘိက္ခုနော၊
အမာနုသီ ရတိ ဟောတိ၊ သမ္မဓမ္မံ ဝိပဿတောတိ။
တသ္မာ ¶ တဒါ ပါဒကဇ္ဈာနဝိသေသေနဝါ အဇ္ဈာသယဝိသေသေန ဝါ ဝိနာ ဝိပဿနာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ န ဟောတိ။ ဧကန္တေန သောမနဿသဟဂတာဝ ဟောတီတိ။ ဧတ္ထပန သဗ္ဗဇ္ဈာနေသု ဝသီဘူတဿ ယံကိဉ္စိ ဧကံ ဈာနံ ပါဒကံ ကတွာ တံ ပါ အညံဝါ မဂ္ဂေယံယံ ဈာနံ ဣစ္ဆတိ။ မဂ္ဂဝုဋ္ဌာနကာလေ အဇ္ဈာသယဗလေန တံတံဈာနာနုရူပံ ဝိပဿနာယစ မဂ္ဂေစ ဝေဒနာ ပရိဏာမော ဝေဒိတဗ္ဗော။ နပန ဝေဒနာနိယာမောနာမ ဝိသုံ ဝတ္တဗ္ဗောတိ။
၆၇။ သင်္ဂဟဂါထာယံ အနုတ္တရံ အဋ္ဌဝိဓံ စိတ္တံ ဈာနင်္ဂယောဂဘေဒေန ဧကေကံ ပဉ္စဓာ ကတွာ စတ္တာလီသဝိဓန္တိ စ ဝုစ္စတီတိ ယောဇနာ။ ဣဒါနိ သဗ္ဗာနိ မဟဂ္ဂတာ နုတ္တရစိတ္တာနိ ပဉ္စဝိဓေ ဈာန ကောဋ္ဌာသေ သင်္ဂဟေတွာ ဒဿေတုံ ယထာစ ရူပါဝစရန္တိအာဒိမာဟ။ ယထာ ရူပါဝစရံ စိတ္တံ ပထမာဒိဇ္ဈာနဘေဒေ ဂယှတိ။ ဈာန ဘေဒသိဒ္ဓေ ပထမဇ္ဈာနိကစိတ္တာဒိကေ ပဉ္စဝိဓေ စိတ္တဘေဒေ သင်္ဂယှတိ၊ တထာ အနုတ္တရဉ္စ စိတ္တံ ပထမာဒိဇ္ဈာနဘေဒေ သင်္ဂယှတိ။ အာရုပ္ပဉ္စစိတ္တံ ဥပက္ခေကဂ္ဂတာ သင်္ခါတေန ပဉ္စမဇ္ဈာနေန ယုတ္တတ္တာ ပဉ္စမေ ဈာနေ ပဉ္စမဇ္ဈာနိကစိတ္တဘေဒေ သင်္ဂယှတိ။ တသ္မာ ဧကေကံ ပတမာဒိကံ ပထမဇ္ဈာနိကစိတ္တာဒိကံ ဈာနံ ဈာနစိတ္တံ ဧကာဒသ ဝိဓံ ဟောတိ။ အန္တေတု အန္တိမဘူတေ ပဉ္စမဇ္ဈာနိကစိတ္တဘေဒေပန ဈာနံ စိတ္တံ တေဝီသတိဝိဓံ ဘဝေတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထစ ဈာနသဒ္ဒေန တံသမ္ပယုတ္တံ စိတ္တမေဝ ဝုစ္စတိ။ န ဟိ ဈာနံ ဧကာဒသဝိဓံဝါ တေဝီသတိဝိဓံဝါ ဟောတီတိ။
[၆၉] ယံပန ဝိဘာဝနိယံ
‘‘ရူပါဝစရစိတ္တံ ပထမဇ္ဈာနန္တိအာဒိနာ ဝုစ္စတီတိစ အာရုပ္ပဉ္စာပိ ပဉ္စမဇ္ဈာနဝေါဟာရံ လဘတီ’’တိ စ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။
န ဟိ စိတ္တံ ပထမဇ္ဈာနံ ဟောတိ။ နစ ပဉ္စမဇ္ဈာနဝေါဟာရံ လဘတီတိ။
[၇၀] ယာစ ဣမိဿာဂါထာယံ အပရာပိ ယောဇနာ ဝုတ္တာ။ သာပိ န ယုတ္တာဧဝ။
တထာ သဒ္ဒဿ ပထမာဒိဇ္ဈာနဘေဒေတိ ပဒဿ ပုရတော ပဌိတတ္တာတိ။ ဧဝံ ယထာ ဝိဘဇိတဗ္ဗေ ဧကဒေသေ ဝိဘတ္တေ သဗ္ဗံ ဧကူနနဝုတိဝိဓံ စိတ္တံ ဧကဝီသသတံ ကတွာ ဝိဘတ္တံနာမ ဟောတိ။ တထာ ဝိဘဇိတွာ ဣဒါနိ တံသင်္ဂဟံ ဒဿေန္တော အန္တိမဂါထမာဟ။ ပုညံ သတ္တတိံသဝိဓံ ဟောတိ။ တထာ ပါကံ ဒွိပညာသဝိဓံ ဟောတိ။ ဣတိ ဧကူနနဝုတိဝိဓာနိ စိတ္တာနိ ဧကဝီသသတံ ကတွာ ဗုဓာ ပဏ္ဍိတာ အာဟု ကထေသုံ။ ကထေန္တိဝါ ဝိဘဇန္တိ ဝိစက္ခဏာတိ ဝုတ္တံ ဟောတီတိ။
ဣတိ ပရမတ္ထဒီပနိယာနာမ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟဿ
စတုတ္ထဝဏ္ဏနာယ စိတ္တသင်္ဂဟဿ
ပရမတ္ထဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။
စေတသိကသင်္ဂဟ ပရမတ္ထဒီပနီ
၆၈။ ဧဝံ ¶ စိတ္တင်္ဂဟံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ အနုပတ္တံ စေတသိက သင်္ဂဟံ ဒဿေန္တော စတူဟိ သမ္ပယောဂလက္ခဏေဟိ သဟ ဝစနတ္ထဉ္စ သရူပတ္ထဉ္စ တာဝ ဒဿေတုံ အာဒိ ဂါထမာဟ။ တတ္ထ ဧကုပ္ပာဒနိရောဓာစဧကာလမ္ဗဏဝတ္ထုကာတိ စတုဿမ္ပယောဂလက္ခဏဒဿနံ။ စေတော ယုတ္တာတိ ဝစနတ္ထဒဿနံ။ စေတသိယုတ္တာ စေတသာဝါ ယုတ္တာ စေတသိကာတိ ဒဿနတော။ ဒွိပညာသဓမ္မာတိ သရူပဒဿနံ။ စေတသိကာတိ ပန သိဒ္ဓပဒ ဒဿနံ။ တတ္ထ ဓမ္မာနံ အနာဂတဘာဝသင်္ခါတာ ပုဗ္ဗန္တတော ဥဒ္ဓံ ပဇ္ဇနံ ဂမနံ သရူပတော ပါတုဘဝနံ ဥပ္ပာဒေါ။ ဇာတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သဗ္ဗေပိဟိ သင်္ခတ ဓမ္မာ အနာဂတဘာဝပုဗ္ဗာ ဧဝ ဟောန္တိ။ တတော ပစ္စယသာမဂ္ဂိံ လဘိတွာ ပစ္စုပ္ပန္နဘာဝံ ဂစ္ဆန္တိ။ တတော နိရုဇ္ဈိတွာ အတီတဘာဝံ ဂစ္ဆန္တီတိ။ နိရုဇ္ဈနံ နိရောဓော။ သရူပဝိနာသော ဘင်္ဂေါ အနိစ္စတာ မရဏန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယာ စိတ္တဿ ဇာတိ၊ သာယေဝ ဖဿာဒီနံ။ ယာ စိတ္တဿ ဇရာ၊ ယံ စိတ္တဿ မရဏံ၊ ယံ စိတ္တဿ အာရမ္မဏံ ဝတ္ထု။ တဒေဝ ဖဿာဒီနန္တိအာဒိနာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန ဧကော ဥပ္ပာဒေါ ဧတေသန္တိ ဧကုပ္ပာဒါ။ ဧကော နိရောဓော ဧတေသန္တိ ဧကနိရောဓာ။ ဧကုပ္ပာဒါစ တေ ဧကနိရောဓာစာတိ ဧကုပ္ပာဒနိရောဓာ။ ဥတ္တရပဒေ ဧကသဒ္ဒဿ လောပေါ။ ဧဝံ ပရတ္ထပိ။ ဧကံ အာလမ္ဗဏံ ဧတေသန္တိ ဧကာလမ္ဗဏာ။ ဧကံ ဝတ္ထု ဧတေသန္တိ ဧကဝတ္ထုကာ။ ဧကာလမ္ဗဏာစ တေ ဧကဝတ္ထုကာစာတိ ဧကာလမ္ဗဏဝတ္ထုကာ။ အာလမ္ဗဏံ ပနေတ္ထ ဧကစိတ္တဿပိ ဗဟုဒေဝ ဟောတိ။ ဧကတ္တံပန ဥပနေတွာ ဧကံ အာလမ္ဗဏန္တိ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
[၇၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ဧကတော ဥပ္ပာဒေါစ နိရောဓောစ ယေသံ၊ တေ ဧကုပ္ပာဒနိရောဓာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
န ဟိ ဧကက္ခဏေ ဧကတော ဥပ္ပာဒမတ္တေန ဧကုပ္ပာဒတာ ဣဓ အဓိပ္ပေတာ။ အထခေါ ဝုတ္တနယေနေဝ အဓိပ္ပေတာ။ ဝုတ္တဉှေတံ မူလဋီကာယံ –
ဧကကလာပပရိယာပန္နာနံ ရူပါနံသဟေဝဥပ္ပာဒါဒိပ္ပဝတ္တိတော
ဧကဿကလာပဿဥပ္ပာဒါဒယော ဧကေကာဝ ဟောန္တီတိ။
တတြာယံ ယောဇနာ။ ဧကုပ္ပာဒနိရောဓာစ ဧကာလမ္ဗဏဝတ္ထုကာ စ ဟုတွာ ယေဓမ္မာ စေတောယုတ္တာ။ တေ ဒွိပညာသဓမ္မာ စေတသိကာ မတာတိ။ ဘာဝပဓာနံပိဝါ ဧတ္ထ ယုတ္တံ။ ဝိသေသနေစ နိဿက္ကဝစနံ။ ဧကုပ္ပာဒနိရောဓဘာဝေန ဧကာလမ္ဗဏ ဝတ္ထုက ဘာဝေနစ ယေဓမ္မာ စေတောယုတ္တာ။ တေ ဒွိပညာသဓမ္မာ စေတသိကာနာမ မတာ ဉာတာတိ။ ဧတ္ထစ ယေ စေတောယုတ္တာ။ တေ စေတသိကာတိ ဝုတ္တေ စိတ္တဿ သဟဇာတပစ္စယုပ္ပန္နရူပါနိပိ တဒါယတ္တဝုတ္တိတာယ ဧကန္တေန စိတ္တသမ္ဗန္ဓီနိ ဟုတွာ စေတောယုတ္တာနိ စေတသိကာနိ နာမ သိယုံ။ တသ္မာ တေသံ နိဝတ္တနတ္ထံ ဧကုပ္ပာဒနိရောဓာစ၊ ဧကာ လမ္ဗဏဝတ္ထုကာတိ ဝုတ္တံ။ တာနိဟိ စိတ္တေန ခဏတော သဟုပ္ပန္နာနိပိ ဘိန္နသန္တာနတ္တာ ယာ စိတ္တဿ ဇာတိ၊ သာဧဝ တေသန္တိ ဣမံ လက္ခဏံပိ နာနုဘောန္တိ။ အညံဟိ ရူပသန္တာနံ။ အညံ အရူပသန္တာနန္တိ။ ဖဿာဒီနံပန ဥပ္ပာဒမတ္တမေဝ စိတ္တေန သဟ ဧကံ နဟောတိ။ အထခေါ နိရောဓောပိ အာလမ္ဗဏံပိ ဝတ္ထုပိ သဗ္ဗံ ဧကမေဝါတိ ဉာပနတ္ထံ ဧက နိရောဓာဒိဂ္ဂဟဏံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ န ဟိ ဧဝံ အဝုတ္တေ သက္ကာ တထာ ဇာနိတုန္တိ။ ယသ္မာပန ယထာ ဗဟုဇနသန္တကော ဧကော ဂေါဏော တိဿဿ ဂေါဏော ဒတ္တဿ ဂေါဏောတိ ဧဝံ ဝိသုံ ဝိသုံပိ ဝတ္တဗ္ဗောယေဝ ဟောတိ။ ဧဝမေဝံ ဥပ္ပာဒေါ နိရောဓောစ ဧကသ္မိံ ရူပါရူပကလာပေ ဧကောဝသမာနောပိ ဖဿဿ ဥပ္ပာဒေါ ဝေဒနာယ ဥပ္ပာဒေါ ပထဝိဓာတုယာ ဥပ္ပာဒေါ အာပေါဓာတုယာ ဥပ္ပာဒေါတိ ဧဝမာဒိနာ နယေန ဝိသုံ ဝိသုံပိ ဝတ္တဗ္ဗောယေဝ။ တသ္မာ သုတ္တန္တေသု –
ဝေဒနာယ ဥပ္ပာဒေါ ပညာယတိ။ ဝယော ပညာယတိ။ ဌိကာယ အညတ္ထံ ပညာယတိ။ သညာယ။ သင်္ခါရာနံ။ ဝိညာဏဿ။ လ။ ပညာယတီတိ ဝုတ္တံ။ တထာ ယော ဘိက္ခဝေ ပထဝိဓာတုယာ ဥပ္ပာဒေါ ¶ ဌိတိအဘိနိဗ္ဗတ္တိ ပါတုဘာဝေါ။ ဒုက္ခဿေသော ဥပ္ပာဒေါ ရောဂါနံ ဌိတိ ဇရာ မရဏဿ ပါတုဘာဝေါ။ ယော ဘိက္ခဝေ အာပေါဓာတုယာ။ ယော ဘိက္ခဝေ တေဇော ဓာတုယာ။ ယော ဘိက္ခဝေ ဝါယောဓာတုယာ။ ယော ဘိက္ခဝေ စက္ခုဿ။လ။ မနဿ ဥပ္ပာဒေါ။လ။ ဇရာမရဏဿ ပါတုဘာဝေါတိ။
ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဣတရထာ ဇီဝိတိန္ဒြိယာဒီနပိ ဧကသ္မိံ ကလာပေ ဗဟုဘာဝေါ ဝတ္တဗ္ဗော သိယာ။ ယော အရူပီနံ ဓမ္မာနံ အာယု ဌိတိ အဝဋ္ဌိတီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ တထာ ဝိကာရရူပါနံ။ သဗ္ဗေသံပိဝါ စက္ခာဒီနံ ဥပါဒါရူပါနံ။ စတုန္နံ စဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယရူပန္တိစ စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ပသာဒေါတိစ ဝုတ္တန္တိ။ ကာယလဟုတာ စိတ္တလဟုတာဒယောပန အတ္ထဝိသေသဒီပနတ္ထံ ဒွိဓာ ဘိန္ဒိတွာ ဝုတ္တာ။ သောစ အတ္ထဝိသေသောဥပရိ အာဝိ ဘဝိဿတီတိ။ အယမေတ္ထပရမတ္ထဒီပနာ။
[၇၂] ဝိဘာဝနိယံ ပန
ဣမမတ္ထံ အသလ္လက္ခေတွာ ယံ ဝုတ္တံ ‘‘ယဒိ ဧကုပ္ပာဒမတ္တေနေဝ စေတောယုတ္တာတိ အဓိပ္ပေတာ။ တဒါ စိတ္တေန သဟ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ ရူပဓမ္မာနမ္ပိ စေတောယုတ္တတာ အာပဇ္ဇေယျာတိ ဧက နိရောဓဂ္ဂဟဏံ။ ဧဝမ္ပိ စိတ္တာနုပရိဝတ္တိနော ဝိညတ္တိဒွယဿ ပသင်္ဂေါ နသက္ကာ နီဝါရေတုံ။ တထာ ဧကတော ဥပ္ပာဒေါ ဝါ နိရောဓောဝါ ဧတေသန္တိ ဧကုပ္ပာဒနိရောဓာတိ ပရိကပ္ပေန္တဿ ပုရေတရမုပ္ပဇ္ဇိတွာ စိတ္တဿ ဘင်္ဂက္ခဏေ နိရုဇ္ဈမာနာနမ္ပိ ရူပဓမ္မာနန္တိ ဧကာလမ္ဗဏဂ္ဂဟဏံ။ ယေ ဧဝံ တိဝိဓလက္ခဏာ။ တေ နိယာမတော ဧကဝတ္ထုကာ ယေဝါတိ ဒဿနတ္ထံ။ ဧကဝတ္ထုကဂ္ဂဟဏန္တိ။ အလမတိပပဉ္စေနာ’’တိ။ သဗ္ဗံ တံ နိရတ္ထကမေဝ။
၆၉။ ကထဉ္စ ဒွိပညာသ ဟောန္တီတိ ပုစ္ဆိတွာ ပထမံ ဒွိပညာသ သရူပံ တီဟိ ရာသီဟိ ဝိဘဇိတွာ ဒဿေန္တော ကထန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဖုသတီတိ ဖဿော။ ဖုသန္တိ သမ္ပယုတ္တကာ ဓမ္မာ ဧတေနာတိ ဖဿော။ ဖုသနမတ္တမေဝဝါ ဧတန္တိ ဖဿော။ ဖုသနဉ္စေတ္ထ အာရမ္မဏဿ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌရသံ အာဟစ္စ ဥပဟစ္စ ဂဟဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယတော တဒနုဘဝန္တိ ¶ ဝေဒနာ ပါတုဘဝတိ။ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ သွာယံ ဖုသနလက္ခဏော။ နနုစာယံ အရူပဓမ္မော။ နစ အရူပဓမ္မာ အပ္ပဋိဃသဘာဝါ ကိဉ္စိ ဖုသန္တီတိ။ သစ္စံ၊ အယံပန ဖုသနာ ကာရေနစ ပဝတ္တတိ။ ယဉ္စ ဖုသန္တေဟိ သာဓေတဗ္ဗံ။ တဉ္စ ကိစ္စံ သာဓေတိ။ တသ္မာ အယံ ဖဿောတိစ ဖုသနလက္ခဏောတိစ ဝုတ္တော။ ကိံပန သာဓေတီတိ။ အာရမ္မဏရသာနုရူပံ စိတ္တဿ ဝိကာရပတ္တိ။ ဝေဒနာဝိသေသုပ္ပတ္တိံဝါ။ အယဉ္စ အတ္ထော အမ္ဗိလခါဒါဒိကေ ဒိသွာ အပရဿ ခေဠုပ္ပာဒါဒီသု ပါကဋောတိ။
[၇၃] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ခေဠုပ္ပာဒါဒိဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧဝဉ္စသတိ ဣဒံ ဥပမာ မတ္တံ သိယာ။ အတိပါကဋာယပန ဖဿပ္ပဝတ္တိယာ ဒဿန မိဒန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
၇၀။ ဝေဒယတီတိ ဝေဒနာ။ အာရမ္မဏရသံ အနုဘဝတိ။ အဝိဒိတံဝါ အာရမ္မဏရသံ သမ္ပယုတ္တာနံ တံသမင်္ဂိပုဂ္ဂလာနံ ဝါ ဝိဒိတံပါကဋံ ကရောတီတိ အတ္ထော။ ဝိန္ဒန္တိဝ ဧတာယ သတ္တာ သာတံဝါ အသာတံဝါ လဘန္တီတိ ဝေဒနာ။ ဝေဒယိတမတ္တမေဝဝါ ဧတန္တိ ဝေဒနာ။ ပါဠိယံပန –
ဝေဒယတိ ဝေဒယတီတိ ခေါ ဘိက္ခဝေ တသ္မာ ဝေဒနာတိ ဝုစ္စတိ။ ကိဉ္စ ဝေဒယတိ၊ သုခံပိ ဝေဒယတိ။ ဒုက္ခံပိ ဝေဒယတိ။ အဒုက္ခမသုခံပိ ဝေဒယတီတိ ဝုတ္တံ။
နနု သဗ္ဗေပိ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ အာရမ္မဏရသာနုဘဝနပ္ပ ကတိကာဧဝါတိ တေပိ ဝေဒနာနာမ သိယုန္တိ။ နသိယုံ။ တေဟိ ကိစ္စန္တရဗျာဝဋာ ဟောန္တိ။ အာရမ္မဏရသံ ဥဇုံ အနုဘဝိတုံ နသက္ကောန္တိ။ အတ္တနော အတ္တနော ကိစ္စံ ကရောန္တာဝ ဧကဒေသမတ္တေန အနုဘဝန္တိ။ ဝေဒနာယေဝပန အနညကိစ္စတာယ အနုဘဝနကိစ္စေ အာဓိပစ္စယောဂတာယစ ဣဿရဘာဝေန အနုဘဝတီတိ သာဧဝ ဝေဒနာနာမ ဘဝိတုံ အရဟတီတိ။ ဧဝဉ္စကတွာ ရာဇဂ္ဂဘောဇန ရသာနုဘဝနေ တေသံ သူဒသဒိသတာ ဝေဒနာယဧဝစ ရာဇသဒိသတာ ဝုတ္တာတိ။
၇၁။ သဉ္ဇာနာတီတိ ¶ သညာ။ ပုန ဇာနနတ္ထံ သညာဏံ ကရောတီတိ အတ္ထော။ အယဉှိ ပုဗ္ဗေ ဂဟိတသညာနေန သဉ္ဇာနနကာလေပိ ပုန ဇာနနတ္ထံ သညာဏံ ကရောတိယေဝါတိ။ သာဟိ ဧဝံ ပုနပ္ပုနံ သညာဏံ ကတွာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ထိရသညာဘာဝံ ပတွာ ယာဝတာယုကံပိ ဘဝန္တရံ ပတွာပိ သတ္တာနံ အပ္ပမုဋ္ဌဘာဝံ သာဓေတိ။ မိစ္ဆာ ဘိနိဝေသသညာဘာဝံ ပတွာစ ဣမေ သတ္တေ သဗ္ဗညု ဗုဒ္ဓေဟိပိ ဗောဓေတုံ အသက္ကုဏေယျေ ကရောတီတိ။ တထာဟိ သာ ပုန သဉ္ဇာနနတ္ထံ နိမိတ္တကရဏေ ဒါရုတစ္ဆကသဒိသာတိစ။ ယထာဂဟိတ နိမိတ္တဝသေန အဘိနိဝေသကရဏေ ဟတ္ထိဒဿက အန္ဓသဒိသာတိစ။ ဥပဋ္ဌိတဝိသယဂ္ဂဟဏေ တိဏပုရိသကေသု မိဂပေါတကသဒိသာတိစ ဝုတ္တာတိ။ ပါဠိယံပန –
သဉ္ဇာနာတိ သဉ္ဇာနာတီတိခေါ ဘိက္ခဝေ တသ္မာ သညာတိ ဝုစ္စတိ။ ကိဉ္စ သဉ္ဇာနာတိ။ နီလံပိ သဉ္ဇာနာတိ။ ပီတကံပိ သဉ္ဇာနာတီတိအာဒိ ဝုတ္တန္တိ။
၇၂။ စေတယတီတိ စေတနာ။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ တသ္မိံ တသ္မိံ အာရမ္မဏေဝါ ကိစ္စေဝါ အဘိသန္ဒဟတိ ပုနပ္ပုနံ ဃဋေတိ၊ တတ္ထ ပဗန္ဓဝသေန နိရန္တရံ ပဝတ္တမာနေ ကရောတီတိ အတ္ထော။ ပကပ္ပေတိ ဝါ တေ။ သံဝိဒဟတိ အာရမ္မဏပဋိလာဘာယဝါ ကမ္မသိဒ္ဓိယာ အဘိသင်္ခရောတိ။ အာယူဟတိဝါ တေ။ အာရမ္မဏေ သမ္ပိဏ္ဍေတိ ဧကတော သမော သရန္တေ ကရောတီတိ အတ္ထော။ တထာဟိ သာ အာယူဟနရသာဟိစ သံဝိဓာနပစ္စုပဋ္ဌာနာတိစ ဝုတ္တာ။ တာယဟိ တသ္မိံ နိရန္တရံ ဥဿုက္ကန ဗျာပါရဝသေန ပဝတ္တမာနာယ တံ သမ္ပယုတ္တာပိ အတ္တနော အတ္တနော ကိစ္စံ ကုရုမာနာ တသ္မိံ တထေဝ ပဝတ္တန္တီတိ။ တေနေဝ သာ သကိစ္စ ပရကိစ္စ သာဓက ဇေဋ္ဌသိဿ မဟာဝဍ္ဎကိ အာဒိသဒိသာတိ ဝုတ္တာတိ။
[၇၄] ဝိဘာဝနိယံ ပန
စေတေတိ သင်္ခတာဘိသင်္ခရဏေ ဗျာပါရမာပဇ္ဇတီတိ ဝတွာ တဒတ္ထသာဓနတ္ထံ ယံ ဝုတ္တံ ‘‘ဝိဘင်္ဂေ သုတ္တန္တဘာဇနိယေ သင်္ခါ ရက္ခန္ဓံ ¶ ဝိဘဇန္တေန သင်္ခတမတိသင်္ခရောန္တီတိ သင်္ခါရာတိ ဝတွာ’’တိ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။
န ဟိ ဝိဘင်္ဂေ သုတ္တန္တဘာဇနိယေ သင်္ခတမ ဘိသင်္ခရောန္တီတိ သင်္ခါရာတိ ဝုတ္တံ အတ္ထိ။ ခန္ဓသံယုတ္တကေ ပနေတံ ဝုတ္တန္တိ။
၇၃။ ဧကတ္တာရမ္မဏသင်္ခါတော အဂ္ဂေါ ကောဋ္ဌာသော ကောဋိ ဝါ ဧတဿာတိ ဧကဂ္ဂံ။ စိတ္တံ၊ တဿ ဘာဝေါ ဧကဂ္ဂတာ။ အာရမ္မဏဉှိ နာမ ဧကံပိ နာနာသဘာဝံ ဟောတိ။ တသ္မာ တဿ ဧကဿပိ နာနာသဘာဝေသု ဝိက္ခေပံ အပတွာ ဧကသ္မိံ သဘာဝေ ခဏမတ္တံပိ ပဝတ္တဿ စိတ္တဿ ယောနိစ္စလာကာရော အတ္ထိ အယံ တသ္မိံ ဧကဂ္ဂါဘိဓာနဿ ဧကဂ္ဂဗုဒ္ဓိယာစ ပဝတ္တိဟေတုဘာဝေန ဂယှတီတိ။ တေ နေဝ ဟိ သာ နိဝါတေ ဒီပစ္စီနံ ဌိတိဝိယ စေတသော ဌိတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ ဝုတ္တာ။
[၇၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ဧကံ အာရမ္မဏံ အဂ္ဂံ ဣမဿာတိ ဧကဂ္ဂ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထပိ အဂ္ဂသဒ္ဒေါ ကောဋ္ဌာသေဝါ ကောဋိယံဝါ ပဝတ္တောတိ ယုတ္တော။ ကေစိပန အာရမ္မဏေ ပဝတ္တောတိ ဝဒန္တိ။ တံ န သုန္ဒရံ။
န ဟိ အဂ္ဂသဒ္ဒေါ အာရမ္မဏပရိယာယော ကတ္ထစိ ဒိဋ္ဌောတိ။
၇၄။ ဇီဝန္တိ သမ္ပယုတ္တာဓမ္မာ ဧတေနာတိ ဇီဝိတံ။ ဣန္ဒောတိ ဣဿရော။ ဣဓ ပန ဣဿရဘာဝေါ ဝုစ္စတိ။ ဣန္ဒံ ဣဿရဘာဝံ ကာရေတီတိ ဣန္ဒြိယံ။ ဇီဝိတဉ္စ တံ ဣန္ဒြိယဉ္စာတိ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ။ တဉှိ မယာ ဝိနာ တုမှာကံ ဇီဝိတံ နတ္ထိ။ တသ္မာ တုမှာကံ ဇီဝနကိစ္စေ မံ ဣဿရံ ကရောထာတိ ဝဒန္တမိဝ သဟဇာတဓမ္မေ အဘိဘဝိတွာ ပဝတ္တတီတိ။ တထာ ဟိ တံ ပဝတ္တသန္တတာဓိပတေယျန္တိ စ ပဒုမုပ္ပ လာနုပါလကမုဒကံ ဝိယာတိစ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ယာဝ ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာနာ အနုပ္ပဗန္ဓဝသေန ပဝတ္တမာနာ စိတ္တသန္တတိ ပဝတ္တသန္တတိနာမ။ အဓိပတိဘာဝေါ အာဓိပတေယျံ။ ပဝတ္တသန္တတိယံ အာဓိပတေယျံ အဿာတိ သမာသော။ ပုနပ္ပုနံ နိရုဒ္ဓံပိ ဟိ စိတ္တသန္တာနံ တဿ ဗလေန ပုနပ္ပုနံ ဇီဝန္တံ ဟုတွာ ယာဝ ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာနာ ပုနပ္ပုနံ ပဝတ္တတိယေဝ။
န ¶ ဟိ ဇီဝိတရဟိတေသု အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓဓမ္မေသု တာဒိသော ပဝတ္တသန္တတိ ဝိသေသောနာမ အတ္ထီတိ။
၇၅။ မနသ္မိံ အာရမ္မဏံ အသုညံ မနံဝါ အာရမ္မဏေ နိစ္စနိန္နံ ကရောတီတိ မနသိကာရော။ သော ပန တိဝိဓော ဝီထိပဋိပါဒကော ဇဝနပဋိပါဒကောအာရမ္မဏပဋိပါဒကောတိ။ တတ္ထ ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇနံ ဝီထိ ပဋိပါဒကော နာမ။ တဉှိ ပဉ္စဒွါရိက စိတ္တသန္တတိံ အာရမ္မဏေ ပဋိပါဒေတိ ယောဇေတီတိ။ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနံ ဇဝနပဋိပါဒကော နာမ။ တံပိ ဇဝန သန္တတိံ အာရမ္မဏေ ပဋိပါဒေတိ ယောဇေတီတိ။ ဣဒမေဝ ဒွယံ တတ္ထ တတ္ထ ယောနိသော မနသိကာရောတိစ အယောနိသော မနသိကာရော တိစ ဝုတ္တံ။ တဉှိ ပကတိယာ သမုဒါစိဏ္ဏနိန္နနိယာမိတာဒီဟိ ပစ္စယေ ဟိ ဥပတ္ထမ္ဘိတံ ဟုတွာ စိတ္တသန္တာနံ ယောနိသော အယောနိသောဝါ အာရမ္မဏေ နိန္နံ ကရောတီတိ။ ပဋိသန္ဓိစိတ္တတော ပန ပဋ္ဌာယ ပဝတ္တမာနာ စိတ္တသန္တတိ အာရမ္မဏံ မုဉ္စိတွာ နိရုဇ္ဈိတွာပိ ပုန ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ယဿ ဓမ္မဿ ဝသေန တသ္မိံယေဝ အာရမ္မဏေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အသတိ ကာရဏဝိသေသေ။ သော အာရမ္မဏပဋိပါဒကောနာမ။ အယမိဓာ ဓိပ္ပေတော။ အယဉှိ အာရမ္မဏံ စိတ္တေ စိတ္တံဝါ အာရမ္မဏေ ပဋိပါဒေတိ ယောဇေတီတိ။ တထာ ဟိ အယံ သာရဏ လက္ခဏောတိ စ သမ္ပယုတ္တာနံ အာရမ္မဏေန သံပယောဇနရသောတိစ အာရမ္မဏပဋိပါဒကဋ္ဌေန သမ္ပယုတ္တာနံ သာရထီဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိစ ဝုတ္တော။ တတ္ထ သာရဏလက္ခဏောတိ သာရထီဝိယ အဿာနံ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ ဥဇုံ အာရမ္မဏာဘိမုခံ ပဝတ္တယနလက္ခဏောတိ အတ္ထော။ သမံ ဓာရေန္တိတိ သာဓာရဏာ။ သဗ္ဗေသံ စိတ္တာနံ သာဓာရဏာ သဗ္ဗစိတ္တသာဓာရဏာ။
၇၆။ ဝိတက္ကေတီတိ ဝိတက္ကော။ တထာ တထာ သင်္ကပ္ပေတွာ အာရမ္မဏံ အာရောဟတီတိ အတ္ထော။ တသ္မိံ ပန တံ ကထာ အာရောဟန္တေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာပိ တံ အာရောဟန္တိ။ တဒါ သောယေဝ တေ အာရမ္မဏံ အဘိနိရောပေန္တောနာမ ဟောတီတိ ကတွာ အာရမ္မဏာ ဘိနိရောပနလက္ခဏော ဝိတက္ကောတိ ဝုတ္တော။ ရာဇဝလ္လဘံ နိဿာယ ဇနပဒဂါသိနော ရာဇဂေဟာရောဟနဉ္စေတ္ထ နိဒဿနံ။ အဝိတက္ကံပိ ဟိ စိတ္တံ သဝိတက္ကဓမ္မသန္တာနေ ဝိတက္ကေန သဟ ပဝတ္တပရိစယ ဗလေန အာရောဟနတော ဝိတက္ကေန အတိနိရောဝိတမေဝနာမ ဟောတီတိ။ အပိစ၊ ¶ အဝိတက္ကံပိ ပဉ္စဝိညာဏံ ဝတ္ထာရမ္မဏ သင်္ဃဋ္ဋနဝသေန အာရောဟတိ။ ဒုတီယဇ္ဈာနာဒီနိစ ဥပစာရဘာဝနာဝသေန အာရောဟန္တိ။ မဇ္ဈိမဋ္ဌကထာယံ ပန ကိံဝါ ဧတာယ ယုတ္တိယာတိ ဝတွာ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတိ။ စိတ္တံပိ ဟိ အာရမ္မဏံ အာရုဟတိယေဝ။ တဿ ပန နိစ္စံ သဟာယော မနသိကာရော။ တသ္မိဉှိ အသတိ တံ နိယာမကရဟိ တာ နာဝါဝိယ ယံဝါတံဝါ အာရမ္မဏံ ဂဟေတွာ ပဝတ္တေယျာတိ။ ဣတိ ပဉ္စဝိညာဏံ မနသိကာရသဟာယံ ဟုတွာ အတ္တနော အာရမ္မဏဝိဇာနနသတ္တိဝသေနေဝ အာရမ္မဏံ အာရောဟတိ။ အကုသလံ ပတွာ ပန စိတ္တံပိ လောဘာဒယောပိ အာရမ္မဏာရုဟနေ ထာမဝတာ ဧဝ ဟောန္တိ။ ပါပသ္မိံ ရမတေ မနောတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဒုတီယဇ္ဈာန စိတ္တာဒီနိစ မနသိကာရ ဝီရိယဿတီနံပိ ဝသေန အာရောဟန္တိ။ ဝိတက္ကော ပန တထာ တထာ သင်္ကပ္ပေတွာ အတ္တသဟိတေ ဓမ္မေ အာရမ္မဏာရုဟနေ သုဋ္ဌုတရံ ဗလဝန္တေ ကရောတိ။ ဣတိ တသ္မိံ ကိစ္စေ အညေသံ သာဘိသယဗျာပါရတာယဧဝ အယံ ဝိတက္ကောတိ ဝုတ္တောတိ။ ဧဝံ ပန ဝတ္တဗ္ဗံ။ နနု အညေပိ အရူပဓမ္မာ သာရမ္မဏသဘာဝါ အာရမ္မဏံ အာရောဟန္တိ။ အထ စ ပန ကသ္မာ အယမေဝ ဝိတက္ကောတိ ဝုတ္တောတိ။ အညေသံ ပန အာရုဟနံ ကိစ္စန္တရယောဂဝသေနေဝ သိဒ္ဓံ။ ဣမဿ ပန ဣတော အညံ ကိစ္စံ နာမ နတ္ထိ။ တသ္မာ အယမေဝ တထာ ဝုတ္တောတိ။
၇၇။ ဝိစရတီတိ ဝိစာရော။ ဝိစာရေတိဝါ သမ္ပယုတ္တကေဓမ္မေ၊ တေ ဝါ ဓမ္မာ ဝိစရန္တိ ဧတေနာတိ ဝိစာရော။ ဝိစရဏဉ္စေတ္ထ ဝိတက္ကာ ရုဠှေ တသ္မိံယေဝ အာရမ္မဏေ သဘာဝါကာရပါတုဘာဝတ္ထံ ပုနပ္ပုနံ အနုမဇ္ဇနဝသေန ပဝတ္တနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတ္ထစ ဝိတက္ကော ဩဠာရိကော ပုဗ္ဗင်္ဂမော အာရမ္မဏေ စိတ္တဿ ပထမာဘိနိပါတဘူတောစ ဟောတီတိ ဃဏ္ဍာဘိဃာတော ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဝိစာရော သုခုမော အနုစရော တသ္မိံယေဝ အာရမ္မဏေ စိတ္တဿ အနုဗန္ဓနဘူတော စ ဟောတီတိ ဃဏ္ဍာနုရဝေါဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ။
၇၈။ အဓိမုစ္စနံ အဓိမောက္ခော။ အာရမ္မဏေ ဧဝံ နုခေါ နော နုခေါတိ ဧဝံ ပဝတ္တံ သံသပ္ပနံ အဓိဘဝိတွာ ဝိစ္ဆိန္ဒိတွာ ပက္ခကော မုစ္စနဝသေန စိတ္တဿ ပဝတ္တီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ သော အာရမ္မဏေ ¶ သန္နိဋ္ဌာနလက္ခဏောတိ စ အာရမ္မဏေ နိစ္စလဘာဝေန ဣန္ဒခီလသဒိသောတိစ ဝုတ္တော။
၇၉။ ဝီရဿ ကမ္မသူရဿ ဘာဝေါ ကမ္မဝါ ဝီရိယံ။ တံသမင်္ဂီ ပုဂ္ဂလော ဟိ ကမ္မသူရော ဟောတိ။ မဟန္တံပိ ကမ္မံ အပ္ပကတော ဂဏှာတိ။ ဒုက္ကရံပိ သုကရတော၊ ဘာရိယံပိ အဘာရိယတော ဂဏှာတိ။ အတ္တကိလမထံ နဂဏေတိ။ ကမ္မသိဒ္ဓိယာ နိစ္စံ ပဂ္ဂဟိတ ကာယ စိတ္တောဝ ဟောတိ။ တသ္မာ တံ တဿ ပုဂ္ဂလဿ တထာပဝတ္တိယာ ဟေတုဘာဝေါစေဝ တထာပဝတ္တဿ စ တဿ ပုဂ္ဂလဿ ကာယ စိတ္တကြိယာဘူတံ ဟောတီတိ။ ဝိဓိနာဝါ နယေန ဥပါယေန ဝီရိယဝတော ကိံ နာမကမ္မံ န သိဇ္ဈတီတိအာဒိကေန ပုဗ္ဗာဘိသင်္ခါရေန ဤရယိတဗ္ဗံ ပဝတ္တယိတဗ္ဗန္တိ ဝီရိယံ။ ဝိသေသေနဝါ သကပရဟိတဟေတု ဤရန္တိ ကမ္ပန္တိ တံ သမင်္ဂိနော ဧတေနာတိ ဝီရိယံ။ ဧတ္ထစ ဝီရိယု ပတ္ထမ္ဘိတာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာ သဒါ အနိက္ခိတ္တဓုရာ ပဂ္ဂဟိတသီသာဝိယ ဟုတွာ အတ္တနော အတ္တနော ကိစ္စသမ္ပတ္တိယာ နိစ္စံ ဥဿာဟဇာတာဝ ဟောန္တိ၊ တေသုစ တထာဟောန္တေသု တံသမင်္ဂိနော ပုဂ္ဂလာပိ အတ္တနောဝါ ပရေသံဝါ ဟိတဟေတု နိစ္စံ ဗျာဝဋကာယစိတ္တာ ဟောန္တိ။ တသ္မာ ဤရန္တိ ကမ္ပန္တီတိ ဝုစ္စန္တီတိ။ တထာ ဟိ တံ ဥပတ္ထမ္ဘနလက္ခဏန္တိ စ ပဂ္ဂဟလက္ခဏန္တိ စ ဥဿာဟလက္ခဏန္တိ စ ဂေဟဿ ထူဏူပတ္ထမ္ဘန သဒိသန္တိ စ သမ္မာ အာရဒ္ဓံ သဗ္ဗသမ္ပတ္တီနံ မူလန္တိ စ ဝုတ္တန္တိ။
၈၀။ ဝိနယတိ ကာယစိတ္တံ တပ္ပေတိ၊ တုဋ္ဌံ သုဟိတံ ဇနေတိ၊ သုပုပ္ဖိတပဒုမံဝိယဝါ ဝဍ္ဎေတီတိ ပီတိ၊ ဝိနန္တိဝါ ဧတာယ တံ သမင်္ဂိနော ပုဏ္ဏစန္ဒောဝိယ ဝိရောစမာန ကာယစိတ္တာ ဟောန္တီတိ ပီတိ။ သာ ပဉ္စဝိဓာ ခုဒ္ဒိကာ ပီတိ၊ ခဏိကာပီတိ၊ ဩက္ကန္တိကာ ပီတိ၊ ဥဗ္ဗေဂါ ပီတိ၊ ဖရဏာပီတီတိ။
၈၁။ ဆန္ဒနံ ဆန္ဒော။ ဣစ္ဆာ ပတ္ထနာ အဘိသန္ဓီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သောပန ဒုဝိဓော တဏှာဆန္ဒော၊ ကတ္တုကမျတာ ဆန္ဒောတိ။ ဣဓ ကတ္တုကမျတာ ဆန္ဒော အဓိပ္ပေတော။ ဧတ္ထစ ကတ္တုံ ကာမေတိ ဣစ္ဆတီတိ ကတ္တုကာမော။ ဆန္ဒသမင်္ဂိပုဂ္ဂလော။ တဿ ဘာဝေါ ကတ္တုကမျံ။ တဒေဝ ကတ္တုကမျတာ၊ ယထာ ဒေဝေါယေဝ ဒေဝတာတိ။ ဧတ္ထစ ကတ္တုသဒ္ဒေါ သဗ္ဗေသံ ဓာတုသဒ္ဒါနံ အတ္ထေ သင်္ဂဟေတွာ ပဝတ္တော။ ¶ တသ္မာ ကတ္တုကမျတာတိ ဧတေန ကထေတုကမျတာ စိန္တေတုကမျတာ ဒဋ္ဌုကမျတာ သောတုကမျတာတိ ဧဝမာဒီနိ သဗ္ဗ ကြိယာပဒါနိ သင်္ဂဟိတာနိ ဟောန္တီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သော ပန အာရမ္မဏံ ဣစ္ဆန္တောပိ တဏှာ ဝိယ အဿာဒန ရဇ္ဇန လဂ္ဂန ဝသေန နဣစ္ဆတိ။ ယေန ယေန ပန အတ္ထိကော ဟောတိ။ တံ တံ အတ္ထံ အာရာဓေတု ကာမတာဝသေနေဝ ဣစ္ဆတိ။ ယထာ ရညော ဣဿာသာ ဓနေနဝါ ယသေနဝါ အတ္ထိကာ ရာဇဝေရီနံ ဝိဇ္ဈနဝသေန ဆဍ္ဍိတဗ္ဗယုတ္တကေပိ သရေ ဗဟူ ဣစ္ဆန္တိယေဝ။ ဧဝမေဝံ အယံပိ ပရဿ ဝိဿဇ္ဇိတဗ္ဗယုတ္တ ကာနိပိ ဒါနဝတ္ထူနိ အလဒ္ဓါနိပိ လဒ္ဓုံ ဣစ္ဆတိ။ လဒ္ဓါနိပိ ရက္ခိတုံ ဣစ္ဆတီတိ။ အယဉ္စ အတ္ထော ဝိဘာဝနိယံပိ ဝုတ္တောယေဝ။
ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ
ဒါနဝတ္ထုဝိဿဇ္ဇနဝသေန ပဝတ္တကာလေပိ စေသ ဝိဿဇ္ဇိ တဗ္ဗေန တေန အတ္ထိကောယေဝ။ ခိပိတဗ္ဗဥသူနံ ဂဟဏေ အတ္ထိကော ဣဿာသောဝိယာတိ။
တတ္ထ ယဒဂ္ဂေန ဒါနံ ဒဿာမီတိ ဒါနဝတ္ထုပရိယေသနာဒိဝသေန ပဝတ္တာ ပုဗ္ဗဘာဂစေတနာ ဒါနဝတ္ထုဝိဿဇ္ဇန သင်္ကာတေ ဒါနေ သင်္ဂဟိတာ ဟောတိ။ တဒဂ္ဂေန တဿာ ပုဗ္ဗဘာဂစေတနာယ ပဝတ္တိကာလော ဣဓ ဒါနဝတ္ထု ဝိဿဇ္ဇနဝသေန ပဝတ္တ ကာလောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဝိဿဇ္ဇိတဗ္ဗေနာတိ ဝိဿဇ္ဇိတဗ္ဗ ယုတ္တကေန။ တေန အတ္ထိကောယေဝ ပရဿ ဝိဿဇ္ဇနတ္ထာယာတိ အဓိပ္ပာယော။ ခိပိတဗ္ဗဥသူနံ ဂဟဏေတိ တေသံ အကတာနံ ကရဏဝသေန အလဒ္ဓါနံ ပရိယေသနဝသေန ဂဟဏေ။ ဧတ္ထ ပန ကေစိ ဣဿာသော ဥသူနိခိပိတွာပိ လဘမာနော တေဟိ ဥသူဟိ အတ္ထိကောယေဝါတိ ဧဝ မတ္ထံ ဝဒန္တိ။ သော နယုဇ္ဇတိ။ ဧဝဉှိ သတိ ခိပိတဥသူနန္တိ ဝုတ္တံ သိယာ။ ယထာ ကထိတံ လပိတံ တထာဂတေနာတိ။ တထာ ဝိဿဇ္ဇိတဗ္ဗေ နာတိ ဧတ္ထပီတိ။ ကေစိ ဣဿာသော ဥသူဟိ အနတ္ထိကော ခိပန္တော နဟောတိ။ အတ္ထိကောယေဝ သမာနော အညံ အာနိသံသံ ဣစ္ဆန္တော ခိပတီတိ ဧဝံ အတ္ထံ ဝဒန္တိ။ သောပိ နယုဇ္ဇတိ။ ဧဝဉှိ သတိ ဥသူဟိ အတ္ထိကောယေဝ တာနိ ခိပန္တော ဣဿာသောဝိယာတိဝုတ္တံ သိယာတိ။ အတ္ထတော ¶ ပန တဒုဘယံပိ အဝဟသိတဗ္ဗမေဝ ဟောတီတိ။ ယသ္မာစ ဆန္ဒသမ္ပယုတ္တံ စိတ္တံ အာရမ္မဏံ ဂဏှန္တံ ဆန္ဒဝသေန အတိ ဣစ္ဆမာနံ ဝိယ ဝိလုပ္ပမာနံ ဝိယ ဂဏှာတိ။ တသ္မာ အယံ အာရမ္မဏဂ္ဂဟဏေ စေတသော ဟတ္ထပ္ပသာရဏံဝိယာတိ ဝုတ္တော။ ဧတ္ထစ ဟတ္ထပ္ပသာရဏံဝိယာတိ ဣဒံ အဘူတပရိကပ္ပဝစနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ န ဟိ စိတ္တဿ ဟတ္ထောနာမ အတ္ထိ။ အတ္ထဝိသေသပါကဋတ္ထံ ပန အဘူတံပိ ဘူတံ ဝိယ ကပ္ပေတွာ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အပိစ၊ အယံ ဆန္ဒောနာမ ထာမပတ္တော တဏှာယ ဗလဝတရော ဟောတိ။ တထာ ဟေသ အဓိပတိဘူတော ဣဒ္ဓိပါဒဘူတောစ ဟောတီတိ။ ယဒိ ဟိ သော တဏှာယ သမာနဗလော သိယာ။ ဣမေ သတ္တာ တဏှာယ ဟတ္ထေ ဌိတာ တဏှာ ပရိဂ္ဂဟိတာနိ ဓနဘောဂရဇ္ဇသုခါနိဝါ ဒိဗ္ဗဗြဟ္မသမ္ပတ္တိယောဝါ ဆဍ္ဍေတွာ ဝဋ္ဋဒုက္ခတော နိယျာတုံ နသက္ခိဿန္တိ ယေဝါတိ။
၈၂။ သောဘဏာ သောဘဏေသု စိတ္တေသု ပကိရန္တီတိ ပကိဏ္ဏာ။ ကေဧဝ ပကိဏ္ဏကာ။ အညေဟိ အညေသံဝါ သမာနာ အညသမာနာ။ ယဒါ သောဘဏစိတ္တေသု ယုတ္တာ၊ တဒါ တေဟိ အသောဘဏတော အညေဟိ သမာနာ။ ယဒါ အသောဘဏစိတ္တေသု ယုတ္တာ၊ တဒါ တေဟိ သောဘဏတော အညေဟိ သမာနာ သဒိသာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
အညသမာနရာသိမှိ ပရမတ္ထဒီပနာ။
၈၃။ ဣဒါနိ အကုသလရာသိံ ဒဿေန္တော မောဟောတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ မုယှတီတိ မောဟော။ မုယှန္တိ သတ္တာ ဧတေနာတိဝါ မောဟော။ မုယှနမတ္တံဝါ မောဟော၊ စတုရင်္ဂတမဿ ဝိယ စက္ခုဿ သဗ္ဗသော ကလျာဏပက္ခံ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ စိတ္တဿ အန္ဓဘာဝကရဏန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ပါပပက္ခံ ပန ပတွာ သော ဉာဏဂတိကော ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တထာ ဟေသ ပါဠိယံ မိစ္ဆာဉာဏန္တိ ဝုတ္တော။ အဋ္ဌကထာသုစ မိစ္ဆာဉာဏန္တိ ပါပကြိယာသု ဥပါယစိန္တာဝသေနပဝတ္တော မောဟောတိ ဝုတ္တံ။ အဝိဇ္ဇာယစ အပ္ပဋိပတ္တိ မိစ္ဆာပဋိပတ္တိဝသေန ဒုဝိဓဘာဝေါ ဝုတ္တော။ ¶ ဧတ္ထစ အပ္ပဋိပတ္တီတိ ကလျာဏပက္ခေ အညာဏမေဝ ဝုစ္စတိ။ မိစ္ဆာပဋိပတ္တီတိ ပါပပက္ခေ မိစ္ဆာဉာဏမေဝ ဝုစ္စတီတိ၊ တထာ ဟိ ပါပပက္ခံ ပတွာ ပဉ္စဓမ္မာ ဉာဏဂတိကာ ဟောန္တိ မောဟော၊ လောဘော၊ ဒိဋ္ဌိ၊ ဝိတက္ကော၊ ဝိစာရောတိ။ စိတ္တေန ပန သဒ္ဓိံ ဆဗ္ဗိဓာ ဟောန္တိ။ တေဟိ ပကတိယာ ဝိညုဇာတိကေသု သုတပရိယတ္တိသမ္ပန္နေသုစ ဥပ္ပန္နာ ပါပကြိယာသု တံ တံ ဥပါယဒဿနဝသေန တေသံ တတ္ထ ဆေကဘာဝံ ပဋိဗလဘာဝဉ္စ သာဓေန္တီတိ။
၈၄။ နဟိရိယတိ ကာယဒုစ္စရိတာဒီဟိ နလဇ္ဇတိ နဇိဂုစ္ဆတီတိ အဟိရီ။ ဟိရိပ္ပဋိပက္ခာဝါ အဟိရီ၊ သာဧဝ အဟိရိကံ။ တဉှိ ပါပ ကြိယာသု ပစ္စုပဋ္ဌိတာသု ဟိရိယာ ဩကာသံ အဒတွာ တာသု ရုစိံ ဥပ္ပာဒေတွာ ပဝတ္တတီတိ။ တထာ ဟိ တံ ကာယဒုစ္စရိတာဒီဟိ အဇိဂုစ္ဆနလက္ခဏန္တိစ အလဇ္ဇာလက္ခဏန္တိစ ဝုတ္တံ။
၈၅။ နဩတ္တပ္ပတီတိ အနောတ္တပ္ပံ။ ကာယဒုစ္စရိတာဒီဟိ နဘာယတိ နဥတြသတီတိ အတ္ထော။ ဩတ္တပ္ပပ္ပဋိပက္ခံဝါ အနောတ္တပ္ပံ။ တံပိ ဟိ တာသု ပစ္စုပဋ္ဌိတာသု ဩတ္တပ္ပဿ ဩကာသံ အဒတွာ စိတ္တံ တာသု အသာရဇ္ဇမာနံ ကတွာ ပဝတ္တတီတိ။ တထာ ဟေတံ ကာယဒုစ္စရိ တာဒီဟိ အသာရဇ္ဇလက္ခဏန္တိ စ အနုတ္တာသလက္ခဏန္တိ စ ဝုတ္တံ။ ဝုစ္စတိ စ –
အဇေဂုစ္ဆီ အဟိရိကော၊ ပါပါဂူထာဝ သူကရော၊
အဘီရုစ အနောတ္တပ္ပီ၊ သလဘော ဝိယ ပါဝကာတိ။
၈၆။ ဥဒ္ဓရတီတိ ဥဒ္ဓဋံ။ ပါသာဏပိဋ္ဌေ ဝဋ္ဋေတွာ ဝိဿဋ္ဌ ဂေဏ္ဍုကော ဝိယ နာနာရမ္မဏေသု ဝိက္ခိတ္တံ စိတ္တံ၊ ဥဒ္ဓဋဿ ပန စိတ္တဿ ဥဒ္ဓရဏာကာရပ္ပဝတ္တိယာ ပစ္စယဘူတော ဓမ္မော ဥဒ္ဓစ္စံ။ တံ ပန ဝါတေရိတံ ဇလံ ဝိယ ဓဇပဋာကာ ဝိယစ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
၈၇။ လုဗ္ဘတီတိ လောဘော၊ လုဗ္ဘန္တိ သမ္ပယုတ္တာ ဓမ္မာ ဧတေ နာတိ လောဘော၊ လုဗ္ဘနမတ္တမေဝဝါ ဧတန္တိ လောဘော။ ဧတ္ထစ လုဗ္ဘနံနာမ အာရမ္မဏာဘိသဇ္ဇနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သောပန အာရမ္မဏေ လဂ္ဂ နဋ္ဌေန ¶ မက္ကဋာလေပေါဝိယ အဘိကင်္ခဋ္ဌေန တတ္တကပါလေ ခိတ္တမံသ ပေသိ ဝိယ အပရိစာဂဋ္ဌေန တေလဉ္ဇန ရာဂေါဝိယ တဏှာနဒိဘာဝေန ဝဍ္ဎိတွာ သတ္တာနံ အပါယာဝဟဋ္ဌေန သဗ္ဗာနိ သုက္ခကဋ္ဌ သာခါပလာသ တိဏကသဋာနိ မဟာသမုဒ္ဒံ ဝဟန္တီ သီဃတောတာ နဒီ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
၈၈။ ဒဿနံ ဒိဋ္ဌိ။ ဓမ္မာနံ ယာထာဝသဘာဝေသု ဉာဏဒဿနံ ဝိယ တေသမေဝ အယာထာဝသဘာဝေသု မိစ္ဆာဒဿနန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သာဟိ ဧကစ္စာနံ ပဏ္ဍိတမာနီနံ မိစ္ဆာဝိတက္ကဗဟုလာနံ ဥပ္ပန္နာ ထာမဂတာ အယာထာဝပက္ခေ ပဋိဝေဓညာဏဂတိကာ ဟောတီတိ။ သာပန မိစ္ဆာဘိနိဝေသလက္ခဏာ ပရမံဝဇ္ဇန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
၈၉။ မညတီတိ မာနော။ အဟံ လောကေ ဧကော ပုဂ္ဂလော အသ္မိ။ န ကဋ္ဌကလိင်္ဂရောဝိယ အဝမညနာရဟောတိ ဧဝံ အတ္တာနံ ဒဠှံ ပဂ္ဂဟေတွာ သမနုပဿတီတိ အတ္ထော။ သောပန ဇာတိ ကုလဓန ဘောဂ ယသ ဣဿရိယာဒီဟိ စေဝ သီလ သုတ လာဘသက္ကာရာ ဒီဟိစ ဂုဏေဟိ ဥပတ္ထမ္ဘိတော အတိရေကတရံ ဝဒ္ဓိတွာ အတ္တာနံ ဇနမဇ္ဈေ ကေတုံဝိယ အစ္စုဂ္ဂတံ မညတိ။ တသ္မာ သော ဥန္နတိလက္ခဏောတိစ ဥမ္မာဒေါဝိယာတိစ ဝုတ္တော။
၉၀။ ဒုဿတီတိ ဒေါသော။ သောပန စဏ္ဍိက္ကဋ္ဌေန ပဟတာ သိဝိသောဝိယ ဝိသပ္ပနဋ္ဌေန အသနိပါတောဝိယ အတ္တနော နိဿယ ဒဟနဋ္ဌေန ဒါဝဂ္ဂိဝိယ ဒုဿနဋ္ဌေန လဒ္ဓါကာသော သပတ္တောဝိယ သဗ္ဗသော အဟိတရာသိ ဘာဝဋ္ဌေန ဝိသ သံသဋ္ဌ ပူတိမုတ္တံ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
၉၁။ ဣဿတီတိ ဣဿာ။ ပရသမ္ပတ္တိံ ဥဿူယတီတိ အတ္ထော။ သာဟိ ပရေသံ ပကတိယာ လဒ္ဓသမ္ပတ္တိံ ဒိသွာ ဝါ သုတွာဝါ နသဟတိ။ တဿာ သမ္ပတ္တိယာ ဝိပတ္တိံ ဣစ္ဆတိ အာကင်္ခတိ။ အသုကော ဣဒံနာမ လဘိဿတီတိ သုတွာပိ နသဟတိ။ တဿ အလာဘံ ဣစ္ဆတိ အာကင်္ခတိ။ တသ္မာ သာ ပရသမ္ပတ္တီနံ ဥဿူယနလက္ခဏာတိ ဝုတ္တာ။
၉၂။ မမ ¶ ဧဝ ဣဒံ ဂုဏဇာတံဝါ ဝတ္ထုဝါ ဟောတု။ မာ အညဿာတိ ဧဝံ အတ္တနော သမ္ပတ္တိဟေတု အဝိပ္ဖာရိကတာဝသေန စရတိ ပဝတ္တတီတိ မစ္ဆရံ၊ တထာ ပဝတ္တံ စိတ္တံ။ မစ္ဆရဿ ဘာဝေါ မစ္ဆရိယံ။ ဣဒံစ ဣဿာ ဝိယ ဒုဝိဓံ အတ္တနာ လဒ္ဓသမ္ပတ္တိ လဘိတဗ္ဗသမ္ပတ္တိ ဝသေန။ တတ္ထ ပကတိယာ လဒ္ဓသမ္ပတ္တိယံ တာဝ တံ ပရေဟိ သာ ဓာရဏံဝါ ယေန ကေနစိဝါ ကာရဏေန အတ္တသန္တကဘာဝတော မုစ္စိတွာ ပရေသံ သန္တကဘာဝံ ဂမိဿမာနံ ဒိသွာ ဝါ သုတွာဝါ စိန္တေတွာ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော ဟောတိ၊ လဘိတဗ္ဗသမ္ပတ္တိယံပိ အသုကသ္မိံ ဒေသေ ဝါကာလေဝါ ဣဒံနာမ ဘဝိဿတီတိ သုတွာဝါ စိန္တေတွာဝါ တံ အတ္တနာဝ လဒ္ဓုံ ဣစ္ဆတိ။ အညေသံ လာဘံ နဣစ္ဆတိ။ အညေ လဘိဿန္တီတိ သုတွာဝါ စိန္တေတွာဝါ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော ဟောတီတိ။ တထာ ဟေတံ လဒ္ဓါနံဝါ လဘိတဗ္ဗာနံဝါ အတ္တနော သမ္ပတ္တီနံ နိဂ္ဂုဟနလက္ခဏန္တိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထစ လဘိတဗ္ဗသမ္ပတ္တိယံ ယဿ လာဘံ နဣစ္ဆတိ။ သောလဘတီတိဝါ လဘိဿတီတိဝါ သုတွာဝါ စိန္တေတွာဝါ စိတ္တဝိဃာတော ဣဿာနာမ။ ယံ ယံ အတ္တနာ လဒ္ဓုံ ဣစ္ဆတိ။ တံ တံ အတ္တနာ အလဗ္ဘမာနကံ စိန္တေတွာ စိတ္တဝိဃာတော မစ္ဆရိယံနာမ။ န ဟိ ဧတေ ဒွေ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ။
၉၃။ ကုက္ကုစ္စန္တိ ဧတ္ထ ကိရိယာ ကတံ။ ကုစ္ဆိတံ ကတန္တိ ကုကတံ။ ကုစ္ဆိတကိရိယာတိ အတ္ထော။ ပဏ္ဍိတေဟိ ဧကန္တေန နိန္ဒိတဗ္ဗော စိတ္တပ္ပဝတ္တိဝိသေသောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အတ္ထတော ပန အကတံ ဝတ မေ ကလျာဏံ ကတံ ပါပန္တိ ဧဝံ အနုသောစနဝသေန ပဝတ္တော ကုက္ကုစ္စ သမ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒေါယေဝ၊ သော ဟိ တထာ ပဝတ္တမာနောပိ ပုဗ္ဗေ အကတံဝါ ကလျာဏံ ပုန ကတံ ကာတုံ န သက္ကောတိ။ ပုဗ္ဗေ ကတံ ဝါ ပါပံ ပုန အကတံ ကာတုံ နသက္ကောတိ။ အထခေါ ကုသလဓမ္မေသု စိတ္တပရိယာဒါနာယဧဝ သံဝတ္တတိ။ တသ္မာ ကုစ္ဆိတကိရိယာ မတ္တတ္တာ ကုကတန္တိ ဝုစ္စတီတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ အဋ္ဌ ကထာယံ ကတာကတဿ သာဝဇ္ဇာနဝဇ္ဇဿ အဘိမုခဂမနံ ပဋိသာရောနာမ။ ယသ္မာ ပနေသော ကတံဝါ ပါပံ အကတံ နကရောတိ။ အကတံဝါ ကလျာဏံ ကတံ နကရောတိ။ တသ္မာ ဝိရူပေါ ကုစ္ဆိတော ဝါ ပဋိသာရောတိ ဝိပ္ပဋိသာရောတိ။ ဧတ္ထစ ဝိပ္ပဋိသာရောတိ ကုက္ကုစ္စ မေဝ။ ¶ ကုက္ကုစ္စေစ ကုစ္ဆိတေ သတိ တံ သမ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒေါပိ ကုစ္ဆိတောယေဝ။ ယေနစ ကာရဏေန ကုက္ကုစ္စံ ကုစ္ဆိတံနာမ ဟောတိ။ တေနေဝ ကာရဏေန သော စိတ္တုပ္ပာဒေါပိ ကုစ္ဆိတောနာမ ဟောတီတိ ကတွာ သော စိတ္တုပ္ပာဒေါဝ ကုကတပဒေ ဂဟေတုံ ယုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သုဒိန္နကဏ္ဍဋ္ဌကထာယံ ပန အယမတ္ထော ဥဇုကတောဝ ဝုတ္တော။ ယထာဟ-ဝိညူဟိ အကတ္တဗ္ဗတာယ ကုစ္ဆိတကိရိယာဘာဝတော ကုက္ကုစ္စန္တိ။
[၇၆] ဝိဘာဝနိယံ ပန
ဣမမတ္ထံ အသလ္လက္ခေတွာ ယံ ဝုတ္တံ ‘‘ကုစ္ဆိတံ ကတန္တိ ကုကတံ။ ကတာကတ ဒုစ္စရိတသုစရိတ’’န္တိ။ တံ န ယုဇ္ဇတိယေဝ။ ဧတေန ယဉ္စ တတ္ထ ဝုတ္တံ ‘‘အကတံပိ ဟိ ကုကတန္တိ ဝေါဟရန္တိ။ ယံ မယာ အကထံ။ တံ ကုကတန္တိစ။ ဣဓ ပန ကတာ ကတံ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပန္နော ဝိပ္ပဋိသာရစိတ္တုပ္ပာဒေါ ကုကတ’’န္တိစ။ တံပိ သဗ္ဗံ ပဋိက္ခိတ္တမေဝ ဟောတီတိ။
ကုကတဿ ယထာဝုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒဿ တထာပဝတ္တိ ဟေတုဘာဝေါ ကုက္ကုစ္စံ။ အပိစ၊ ဓာတုပါဌေသု ကုစသဒ္ဒံ သင်္ကောစန မနော ဝိလေခနတ္ထေသု ပဌန္တိယေဝ။ တသ္မာ ကုစ္ဆိတေန အာကာရေန ကောစတိ သင်္ကောစတိ န ပါပဇိဂုစ္ဆနာကာရေနာတိ ကုက္ကုစော။ ကုစ္ဆိတေနဝါ အာကာရေန ကောစတိ ဝိလိခတိ နကိလေသသလ္လီခနာ ကာရေနာတိ ကုက္ကုစော။ တထာ ပဝတ္တဓမ္မသမူဟော။ သောဟိ ကုစ္ဆိတေန အကတံ ဝတ မေ ကလျာဏံ ကတံ ပါပန္တိ ဧဝံ ပဝတ္တေန အနုတ္ထုနနာကာရေန သင်္ကောစတိ။ ကုသလဓမ္မသမာဒါနေ စိတ္တံ နမိတုံပိ နဒေတိ။ မနံဝါ ဝိလေခတိ။ သဒ္ဓါဒီနံ သာရဓမ္မာနံ တနုကရဏေန စိတ္တံ ကုသလဓမ္မသမာဒါနေ ပရိယာဒိန္နထာမဗလံ ကရောတိ။ တသ္မာ ကုက္ကုစောတိ ဝုစ္စတိ။ ယေန ပန ဓမ္မေန ယုတ္တတ္တာ သော တထာ ပဝတ္တော ဟောတိ။ သော ကုက္ကုစ္စံနာမ ကုက္ကုစဿ ဘာဝေါတိ ကတွာ။ တံ ပန ယသ္မာ ပုဗ္ဗေ အကတဉ္စ ကလျာဏံ ကတဉ္စ ပါပံ အာရဗ္ဘ ပစ္ဆာ အနုတာပနဝသေန အနုသောစနဝသေနစ ပဝတ္တတိ။ တသ္မာတံ ပစ္ဆာနုတာပလက္ခဏံ ကတာကတာနုယောစန ရသန္တိ စ ဝုတ္တံ။ ¶ ဧတ္ထစ ပစ္ဆာနုတာပလက္ခဏန္တိ ပုဗ္ဗေ ကလျာဏဉ္စ အကတွာ ပါပဉ္စ ကတွာ အာဂတတ္တာ ပစ္ဆိမေ ကာလေ အနုတာပလက္ခဏန္တိ အတ္ထော။ တေန ကုက္ကုစ္စဿ ဧကန္တေန အတီတာရမ္မဏတာ သိဒ္ဓါ ဟောတိ။ ပစ္စုပ္ပန္နာနာဂတာရမ္မဏတာစ ပဋိသိဒ္ဓါတိ။ ကတာကတာ နုသောစနရသန္တိ ဧတ္ထ ကတဉ္စ ပါပံ အကတဉ္စ ကလျာဏန္တိ ယော ဇေတဗ္ဗံ။ ဝုတ္တဉှေတံ မဟာနိဒ္ဒေသေ –
ဒွီဟာကာရေဟိ ကုက္ကုစ္စံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကတတ္တာ စ အကတတ္တာ စ။ ကထဉ္စ ဒွီဟာ။လ။ အကတတ္တာစ။ အကတံ မေ ကာယသု စရိတံ။ ကတံ ကာယဒုစ္စရိတန္တိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကုက္ကုစ္စံ။ အကတံ မေ ဝစီသုစရိတံ။လ။ ကတံ မနောဒုစ္စရိတန္တိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကုက္ကုစ္စံ။ အကတာမေ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ။ ကတော ပါဏာတိ ပါတောတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကုက္ကုစ္စံ။လ။ အကတာ မေ သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ ကတာ မိစ္ဆာမိဋ္ဌီတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကုက္ကုစ္စန္တိ။
ဧတေန ပန အကတသုစရိတာ ရမ္မဏတာယ ကတဒုစ္စရိတာ ရမ္မဏတာယစ ဝသေန ကုက္ကုစ္စဿ ဒွိဓာဘာဝေါယေဝ သိဒ္ဓါ ဟောတိ။ ဒွီဟာကာရေဟီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ သောစ ခေါ ပုဗ္ဗေ ပါပံ ကတွာ ပစ္ဆာ အပါယဘယတဇ္ဇိတာနဉ္စေဝ အပါယေသု ပတိတွာ ပုဗ္ဗေ အတ္တနာ ကတကမ္မံ အနုဿရန္တာနဉ္စ ဟောတိ။ နအညေသံ၊ အကတံ မေ ကာယသုစရိတံ။ ကတံ ကာယဒုစ္စရိတန္တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ယထာ ပန မာနော ဒုဝိဓော ဟောတိ ယာထာဝမာနော အယာထာဝမာနောတိ။ တထာ ကုက္ကုစ္စံပိ၊ ယာထာဝကုက္ကုစ္စံ၊ အယာထာဝ ကုက္ကုစ္စန္တိ ဒုဝိဓံ ဟောတိ။ တတ္ထ အယာထာဝ ကုက္ကုစ္စံပိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဒွီဟာကာရေဟော ဥပ္ပဇ္ဇတိ အကတံ ဝတ မေ ကလျာဏံ ကတံ ပါပန္တိ။ ကတမံ ပန တန္တိ။ ယဉ္စ ပုဗ္ဗေ ကလျာဏကမ္မေပိ ပါပသညီ ပါပဒိဋ္ဌိ အကတွာ ပါပကမ္မေပိ ကလျာဏသညီ ကလျာဏဒိဋ္ဌိ ကတွာ ပစ္ဆာ အနုသောစနဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ယဉ္စ ပုဗ္ဗေ ကလျာဏေ ကလျာဏသညီ ကတွာ ပစ္ဆာ ပါပသညိနော ပါပေစ ပါသညီ အကတွာ ပစ္ဆာ ကလျာဏသညိနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဣဒံ အယာထာဝကုက္ကုစ္စံနာမ။ အနဝဇ္ဇေ သာဝဇ္ဇသညီ၊ ကပ္ပိယေ အကပ္ပိယသညီ၊ အနာပတ္တိယံ အာပတ္တိသညီတိအာဒိနာပိ ¶ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဣဒဉ္စ သဗ္ဗံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဒွီဟာ ကာရေဟေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တသ္မာ ဒွီသုဧဝ သင်္ဂဟိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယံ ပန မဟာနိဒ္ဒေသေယေဝ ဟတ္ထကုက္ကုစ္စကံပိ ကုက္ကုစ္စံ။ ပါဒကုက္ကုစ္စကံပိ ကုက္ကုစ္စံ။ ဟတ္ထပါဒကုက္ကုစ္စကံပိ ကုက္ကုစ္စန္တိ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ။ တံ အသံယတ ကုက္ကုစ္စံနာမ။ ယံ ပန တံ ဘိက္ခု ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နပဋိဂ္ဂဏှိံသူတိ ဝိနယေ အာဂတံ။ ယဉ္စ ကထံ ကုက္ကုစ္စပ္ပကတတာယ အာပဇ္ဇတိ ကပ္ပိယေ အကပ္ပိယသညိတာ အကပ္ပိယေ ကပ္ပိယသညိတာတိ အာဂတံ။ တံ ဝိနယကုက္ကုစ္စံနာမ။ တံပန ဝိနယသံသယောဧဝ။ သောစ ခေါ အတ္တနော အဝိသယေ ကပ္ပတိ နုခေါ နောနုခေါတိ သံသပ္ပနာကာရေန ပဝတ္တော ကုသလ ကြိယ စိတ္တုပ္ပာဒေါ။ သောပန ယေသံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တေသု ယေ သိက္ခာကာမာ၊ တေ တံကမ္မံ နကရောန္တိ။ တေ သန္ဓာယ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နပဋိဂ္ဂဏှိံသူတိ ဝုတ္တံ။ ယေ ပန ကရောန္တိယေဝ။ တေ ကပ္ပိယဝတ္ထုသ္မိံပိ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇန္တိ။ တေ သန္ဓာယ ကုက္ကုစ္စပ္ပကတတာယ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတီတိ ဝုတ္တံ။
၉၄။ ထိယတိစိတ္တံ မန္ဒမန္ဒံ ကတွာ အဇ္ဈောတ္ထရတီတိ ထိနံ။ ထိယိယနာ ထိယိတတ္တန္တိ ဟိ ပါဠိယံ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ။
၉၅။ မေဓတိ စေတသိကေ ဓမ္မေ အကမ္မညဘူတေ ကတွာ ဝိဟိံ သတီတိ မိဒ္ဓံ။ တထာ ဟိ အာရမ္မဏေ ဝိပ္ဖာရဝသေန တံ တံ ဣရိယာ ပထံ သန္ဓာရေတွာ ပဝတ္တမာနေသု သမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု မုဂ္ဂရေန ပေါထေတွာ ဝိယ တေ အာရမ္မဏတော ဩလိယာပေတွာ ဣရိယာပထံပိ သန္ဓာရေတုံ အသမတ္ထေ ကတွာ ထိနံ စိတ္တံ အဘိဘဝတိ။ မိဒ္ဓံ စေတသိကေတိ။
၉၆။ ဝိစိကိစ္ဆာတိ ဧတ္ထ။ စိကိစ္ဆနံ စိကိစ္ဆာ။ ဉာဏပ္ပဋိကာ ရောတိ အတ္ထော။ တိကိစ္ဆိတုံ ဒုက္ကရတာယ ဝိဂတာ စိကိစ္ဆာ ဧတာယာတိ ဝိစိကိစ္ဆာ။ သဘာဝံ ဝိစိနန္တာ ကိစ္ဆန္တိ ကိလမန္တိ ဧတာယာတိဝါ ဝိစိကိစ္ဆာ။ ဝိစိကိစ္ဆတိဝါ ဒွေဠှကဘာဝေန ပဝတ္တတီတိ ဝိစိကိစ္ဆာ။ သာ နီဝရဏဘူတာ၊ ပဋိရူပကာတိ ဒုဝိဓာ။ တတ္ထ ဗုဒ္ဓါဒီသု အဋ္ဌသု ဝတ္ထူသု ဝိမတိဝသေန ပဝတ္တမာနာ နီဝရဏဘူတာ။ တတော အညာပန အသဗ္ဗညူနံ တေသု တေသု အာရမ္မဏေသု ကထံ နုခေါ ဧဝံ နုခေါ ¶ ဣဒံနုခေါတိ ဝေမတိကဘာဝေန ပဝတ္တာ သဗ္ဗာ ဝိစိကိစ္ဆာ ပဋိရူပကာနာမ။ သာ ပန ကုသလာပိ ဟောတိ၊ အကုသလာပိ ခီဏာ သဝါနံ ဥပ္ပန္န ကြိယာဗျာကတာပီတိ။ ဣဓ ပန ဧကန္တာကုသလဘူတာ နီဝရဏဝိစိကိစ္ဆာဝ အဓိပ္ပေကာတိ။
အကုသလရာသိမှိ ပရမတ္ထဒီပနာ။
၉၇။ သဒ္ဒဟတီတိ သဒ္ဓါ။ ယထာ အစ္ဆံ ပသန္နံ နိသိန္နံ ဥဒကံ စန္ဒ သူရိယာဒီနိ ရူပနိမိတ္တာနိ သုဋ္ဌု အတ္တနိ ဒဟတိ။ ဧဝံ အယံ ဗုဒ္ဓဂုဏာ ဒီနိ သုဋ္ဌု အတ္တနိ ဒဟတိ ဓာရေတိ ထပေတိဝါတိ အတ္ထော။ သဒ္ဒဟန္တိဝါ ဧတာယာတိ သဒ္ဓါ။ သဒ္ဒဟနမတ္တမေဝဝါ ဧတန္တိ သဒ္ဓါ။ သာပိ ဗုဒ္ဓါ ဒီသု သဒ္ဓေယျဝတ္ထူသု အကာလုဿိယဘာဝေန ပဝတ္တမာနာဧဝ ဣဓ အဓိပ္ပေတာ။ တတော အညာပန တိတ္ထိယေသုဝါ တိတ္ထိယဓမ္မေသု ဝါ ဧဝရူပေသု အသဒ္ဓေယျဝတ္ထူသု သဒ္ဒဟနဝသေန ပဝတ္တာ ဩကပ္ပနာ သဒ္ဓါ ပဋိရူပကာနာမ ဟောတိ။ သာ ပန အတ္ထတော မိစ္ဆာဓိမောက္ခော ယေဝါတိ။ ယထာ ပန မနုဿာ ဟတ္ထေ အသတိ ရတနာနိ ဒိသွာ ပိ-ဂဟေတုံ န သက္ကောန္တိ။ ဝိတ္တေ အသတိ တေသံ သဗ္ဗဘောဂါ န သမ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဗီဇေ အသတိ သဿာဒီနိ နသမ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဧဝံ သဒ္ဓါယ အသတိ ပုညကြိယာဝတ္ထူနိ နသမ္ပဇ္ဇန္တိ။ တသ္မာ ဧသာ ဟတ္ထဝိတ္တဗီဇ သဒိသာတိ ဝုတ္တာ။
၉၈။ သရတီတိ သတိ။ အတ္တနာ ကတာနိ ကတ္တဗ္ဗာနိ စ ကလျာဏကမ္မာဝါ ဗုဒ္ဓဂုဏာဒီနိဝါ အပ္ပမဇ္ဇနဝသေန ဥပဂစ္ဆတီတိ အတ္ထော။ သာပိ သမ္မာသတိ မိစ္ဆာသတိ ဒုဝိဓာ ဟောတိ။ တတ္ထ သမ္မာသတိ ဣဓ အဓိပ္ပေတာ။ ဣတရာ ပန သတိယေဝ န ဟောတိ။ ကတဿ ကတ္တဗ္ဗဿစ ပါပကမ္မဿ အပ္ပမဇ္ဇနဝသေန ပဝတ္တော သတိပဋိရူပကော အကုသလစိတ္တုပ္ပာဒေါယေဝ။ ယသ္မာ ပနေသာ စိတ္တံ သဗ္ဗေဟိ အကုသလဓမ္မေဟိစ ရက္ခိတုံ ကုသလဓမ္မေဟိစ ယောဇေတုံ သက္ကောတိ။ တသ္မာ သာ ရညော သဗ္ဗကမ္မိက မဟာအမစ္စော ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ။ သတိံခွာဟံ ဘိက္ခဝေ သဗ္ဗတ္ထိကံ ဝဒါမီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။
၉၉။ ဟိရိယတီတိ ¶ ဟိရိ။ ကာယဒုစ္စရိတာဒီဟိ လဇ္ဇတိ ဇိဂုစ္ဆတိ ဥက္ကဏ္ဌတီတိ အတ္ထော။
၁၀၀။ တေဟိယေဝ ဩတ္တပ္ပတီတိ ဩတ္တပ္ပံ။ ဥဗ္ဗိဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထပိ ဟိရိဩတ္တပ္ပပ္ပဋိရူပကာနာမ အတ္ထိ၊ ဝုတ္တဉှိ –
လဇ္ဇိတဗ္ဗေ နလဇ္ဇန္တိ၊ အလဇ္ဇိယေသု လဇ္ဇရေတိ စ၊
ဘာယိတဗ္ဗေ နဘာယန္တိ၊ အဘယေ ဘယဒဿိနောတိ စ။
ယသ္မာ ပန သပ္ပုရိသာ ဟိရိယာ အတ္တနိ ဩတ္တပ္ပေနစ ပရေသု အာရက္ခဒေဝတာဒီသု ဂါရဝံ ဥပ္ပာဒေတွာ ပါပတော ဝဇ္ဇေတွာ သုဒ္ဓံ အတ္တာနံ ပရိဟရန္တိ။ တသ္မာ ဣမေ ဒွေ လောကပါလဓမ္မာတိ ဝုတ္တာ။
၁၀၁။ လောဘပ္ပဋိပက္ခော အလောဘော။ သော ဟိ ယေသု အတ္တနော ဟိတသညိတေသု အာရမ္မဏေသု လောဘော လဂ္ဂနဝသေန ပဝတ္တတိ၊ တေသွေဝ တံ လောဘံ ဝိဓမိတွာ လောဘဝတ္ထုဘူတာ ဘဝဘောဂသမ္ပတ္တိယော ဂူထရာသိံဝိယ ဟီဠေတွာ ဇိဂုစ္ဆိတွာ ဧကာနေက္ခမ္မ ဓာတုနာမ ဟုတွာ ပဝတ္တတီတိ။
၁၀၂။ ဒေါသပ္ပဋိပက္ခော အဒေါသော။ သောပိ ဟိ ယေသု အတ္တနော အဟိတသညိတေသု အာရမ္မဏေသု ဒေါသော ဒုဿနဝသေန ပဝတ္တတိ။ တေသွေဝ တံဒေါသံ ဝိဓမိတွာ ဒိဋ္ဌဒိဋ္ဌေသု သတ္တေသု ပုဏ္ဏစန္ဒသဒိသံ သောမ္မဟဒယံ ဥပ္ပာဒေတွာ ဧကာ အဗျာပါဒဓာတု နာမ ဟုတွာ ပဝတ္တတီတိ။ အယမေဝစ ဗြဟ္မဝိဟာရေသု မေတ္တာတိ ဝုတ္တာ။ အမောဟောပိ ဣဓ ဝတ္တဗ္ဗော။ မောဟပ္ပဋိပက္ခော အမောဟော။ သောပိ ဟိ ယေသု ဓမ္မေသုဝါ အတ္ထေသုဝါ စတူသု အရိယသစ္စေသုဝါ မောဟော အန္ဓကာရံ ကတွာ ပဝတ္တတိ။ တေသွေဝ တံ မောဟံ ဝိဓမိတွာ စန္ဒသူရိယသဟဿံ ဥဋ္ဌာပေန္တောဝိယ ဝိဇ္ဇာနာမ ဟုတွာ ပဝတ္တတီတိ။
၁၀၃။ တတြမဇ္ဈတ္တတာတိ ဧတ္ထ အတ္တာ ဝုစ္စတိ သဘာဝေါ။ လီနုဒ္ဓစ္စာဒီနံ ဥဘိန္နံ ဝိသမပက္ခာနံ မဇ္ဈေ ပဝတ္တော အတ္တာ ဧတဿာတိ မဇ္ဈတ္တာ။ သမပ္ပဝတ္တော သမ္ပယုတ္တဓမ္မသမူဟော။ တဿ ဘာဝေါ မဇ္ဈက္ကတာ။ ¶ တေသု တေသု သမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု ဒိဿမာနာ မဇ္ဈတ္တတာ တတြမဇ္ဈတ္တတာ တေသု တေသုဝါ ဟိတကမ္မေသု စိတ္တစေတသိကာနံ မဇ္ဈတ္တတာ တတြမဇ္ဈတ္တတာ။ တထာ ဟိ သာ သမပ္ပဝတ္တာနံ သမ္ပယုတ္တ ဓမ္မာနံ အဇ္ဈုပေက္ခနဝသေန သမပ္ပဝတ္တာနံ အာဇာနေယျာနံ အဇ္ဈုပေက္ခနသာရထီဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ ဝုတ္တာ။ အယမေဝစ ဗြဟ္မဝိဟာရေသု ဥပေက္ခာတိ ဝုတ္တာ။
၁၀၄။ ကာယပ္ပဿဒ္ဓါဒီသု ကာယောတိ ဝေဒနာဒိက္ခန္ဓတ္တယ သင်္ခါတော စေတသိကသမူဟော ဝုစ္စတိ။ စိတ္တန္တိ သောဘဏစိတ္တံ။ ကာယဿ ပဿဒ္ဓိ ကာယပ္ပဿဒ္ဓိ။ စိတ္တဿ ပဿဒ္ဓိ စိတ္တပ္ပဿဒ္ဓီတိအာဒိနာ သမာသော။ ပဿမ္ဘနံ ပဿဒ္ဓိ။ သန္တသီတလဘာဝေါတိ အတ္ထော။ ယေသံ ဣဒံ ဒွယံ ဒုဗ္ဗလံ ဟောတိ။ တေ ပုညကမ္မေသု စိတ္တသုခံ နပိန္ဒန္တိ။ ဗဟိဒ္ဓါဧဝ နေသံ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ။ သန္တတ္တေ ပါသာဏပိဋ္ဌေ ထပိတမစ္ဆောဝိယ ဟောတိ။ ယေသံ ပန ဗလဝံ ဟောတိ။ တေယေဝ တတ္ထ တံ ဝိန္ဒန္တိ။ တေသံ စိတ္တံ သီတလေ ဥဒကေ ပက္ခိတ္တ မစ္ဆော ဝိယ ဟောတိ။
၁၀၅။ လဟုဘာဝေါ လဟုတာ။ အဂရုတာ အဒန္ဓတာတိ အတ္ထော။ ယေသံ ဣဒံ ဒုဗ္ဗလံ။ တေသံ စိတ္တံ ပုညကမ္မေသု နပသာရေတိ သင်္ကောစတိ။ တတ္တပါသာဏေ ပက္ခိတ္တပဒုမပုပ္ဖံ ဝိယ ဟောတိ။ ယေသံ ပန ဗလဝံ။ တေသံ စိတ္တံ တတ္ထ ပသာရေတိ။ သီတလေ ဥဒကေ ပက္ခိတ္တ ပဒုမပုပ္ဖံ ဝိယ ဟောတိ။
၁၀၆။ မုဒုဘာဝေါ မုဒုတာ။ ယေသံ ဣဒံ ဒုဗ္ဗလံ။ တေသံ စိတ္တံ ပုညကမ္မေသု ထဒ္ဓံ ဟောတိ။ ဝေရီနံ မဇ္ဈေ ဂတမဟာယောဓောဝိယ ဟောတိ။ ယေသံ ပန ဗလဝံ။ တေသံ စိတ္တံ တတ္ထ မုဒု ဟောတိ။ ဝိယညာတီနံ မဇ္ဈေ ဂတမဟာယောဓော ဝိယ ဟောတိ။
၁၀၇။ ကမ္မနိ သာဓု ကမ္မညံ။ တဒေဝ ကမ္မညတာ။ ယေသံ ဣဒံ ဒုဗ္ဗလံ။ တေသံ စိတ္တံ ပုညကမ္မေသု ယထိစ္ဆိတံ ထပေတုံ နလဗ္ဘတိ၊ ဝိက္ကိရတိ။ ပဋိဝါတေ ခိတ္တထုသမုဋ္ဌိဝိယ ဟောတိ။ ယေသံ ပန ဗလဝံ။ တေသံယေဝ တံ တတ္ထ ယထိစ္ဆိတံ ထပေတုံ လဗ္ဘတိ နဝိက္ကိရတိ။ ပဋိဝါတေ ခိတ္တသုဝဏ္ဏက္ခန္ဓောဝိယ ဟောတိ။
၁၀၈။ ပဂုဏဿ ¶ ဘာဝေါ ပါဂုညံ။ တဒေဝ ပါဂုညတာ။ ယေသံ ဣဒံ ဒုဗ္ဗလံ။ တေသံ စိတ္တံ ပုညကမ္မေသု ဝိကမ္ပတိ ဝိဟညတိ။ ဂမ္ဘီရေ ဥဒကေ ခိတ္တဝါနရောဝိယ ဟောတိ။ ယေသံ ပန ဗလဝံ၊ တေ သံ တံ တတ္ထ နဝိကမ္ပတိ နဝိဟညတိ။ ဂမ္ဘီရေ ဥဒကေ ခိတ္တ ကုမ္ဘိလော ဝိယ ဟောတိ။
၁၀၉။ ဥဇုဧဝ ဥဇုကံ၊ ဥဇုကဿ ဘာဝေါ ဥဇုကတာ။ ယေသံ ဣဒံ ဒုဗ္ဗလံ။ တေသံ စိတ္တံ ပုညကမ္မေသု ဝိသမဂဟိကံ ဟောတိ။ ကဒါစိ လီနံ။ ကဒါစိ ဥဒ္ဓဋံ။ ကဒါစိ ဩနတံ။ ကဒါစိ ဥန္နတံ။ သုရာမဒမတ္တဿ မဂ္ဂဂမနံ ဝိယ ဟောတိ။ ယေသံ ပန ဗလဝံ၊ တေသံ တံ ဝုတ္တဝိပရိယ ယေန ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။
၁၁၀။ ဧတ္ထစ သိဒ္ဓေသုပိ စိတ္တပ္ပဿဒ္ဓါဒိကေသု ဝုတ္တေသု ဝိသုံ ကာယပ္ပဿဒ္ဓါဒီနံ ဝစနံ တေသံ ဝသေန ရူပကာယဿပိ ပဿဒ္ဓါဒိ ဒီပနတ္ထန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ တံ တံ သုတ္တန္တံ သုတွာ ဂေလညဝုဋ္ဌာ နာဒီသု ရူပကာယဿ ပဿဒ္ဓဘာဝေါ ပါကဋော ဣဒ္ဓိမန္တာနံ ဣဒ္ဓိယာ အာကာသဂမနာဒီသု လဟု ဘာဝေါ။ ကာယံ ခုဒ္ဒကံ ဝါ မဟန္တံ ဝါ ကတွာ နိမ္မိနနေသု မုဒုဘာဝေါ။ အန္တောပထဝိယံဝါ အန္တောပဗ္ဗတေ သုဝါ အသဇ္ဇမာနံ ကတွာ ဂမနာဒီသု ကမ္မညဘာဝေါ။ နာဂဝဏ္ဏံဝါ ဂရုဠဝဏ္ဏံဝါ ကတွာ နိမ္မိနနာဒီသု ပဂုဏဘာဝေါ တေသွေဝ သဗ္ဗေသု ယထာနိမ္မိတဝသေန စိရပ္ပဝတ္တိဘာဝေသု ဥဇုကဘာဝေါ ပါကဋော ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သမံ ဓာရေန္တီတိ သာဓာရဏာ၊ သဗ္ဗေဟိ သောဘဏစိတ္တေဟိ၊ တေသံဝါ သာဓာရဏာ သောဘဏ သာဓာရဏာ။
၁၁၁။ သမ္မာဝါစာတိ ဧတ္ထ တိဝိဓာ သမ္မာဝါစာ ကထာ၊ စေတနာ၊ ဝိရတိဝသေန၊ တတ္ထ အတ္ထဓမ္မပ္ပဋိသံယုတ္တာ သုဘာသိတာ ဝါစာ ကထာ သမ္မာဝါစာနာမ။ တံသမုဋ္ဌာပိကာ ကုသလကြိယစေတနာ စေတနာသမ္မာဝါစာနာမ။ ယာ ပန မုသာဝါဒါ ဝေရမဏာဒီနိ သိက္ခာပဒါနိ သမာဒိယန္တဿဝါ အဓိဋ္ဌဟန္တဿဝါ သမ္ပတ္တံ ဝတ္ထုံ အဝီတိက္ကမန္တဿဝါ ပါပဝိရမဏာကာရေန စိတ္တဿ ပဝတ္တိ။ အယံ ဝိရတိ သမ္မာဝါစာနာမ။ သာ ဣဓ အဓိပ္ပေတာ။ သမ္မာ ဝဒန္တိ ဧတာ ယာတိ ¶ သမ္မာဝါစာ။ ဧတာယာတိ စေတ္ထ ကရဏတ္ထေ ဟေတုအတ္ထေ ဝါ ကရဏဝစနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တတ္ထ ဝါစာယ သိက္ခာပဒါနိ သမာဒိယန္တဿ သမာဒါနဝစနာနိ သန္ဓာယ ကရဏတ္ထော ဟေတုအတ္ထော စ ယုဇ္ဇတိ။ တတော ယထာသမာဒိန္နာနိဝါ ယထာဓိဋ္ဌိတာနိဝါ သိက္ခာပဒါနိ သုဋ္ဌုရက္ခာမာတိ ယာနိ အနဝဇ္ဇာနိဧဝ ဝစနာနိ ဝဒန္တာ ဝိစရန္တိ။ တာနိ သန္ဓာယ ကရဏတ္ထာနုကူလော ဟေတု အတ္ထောယေဝ ယုဇ္ဇတီတိ။ အထဝါ၊ တထာ ဝဒန္တုဝါ မာဝါ။ အယံပန ဝဒမာနေသု သတိ တေသံ သမ္မာ ဝတ္တုံဧဝ ဒေတိ။ နမိစ္ဆာ ဝတ္တုန္တိ ကတွာ သမ္မာ ဝါစာတွေဝ ဝုစ္စတိ။ အပိစ၊ အယံ ဝစီဒုစ္စရိတာနံ ပဇဟနဝသေန ပဝတ္တမာနာ ဝစီဒွါရသုဒ္ဓိယာ ဧဝ ဟောတီတိ သမ္မာဝါစာတိ ဝုစ္စတီတိ။
၁၁၂။ သမ္မာကမ္မန္တောပိ တိဝိဓော ကြိယာ၊ စေတနာ၊ ဝိရတိ ဝသေန။ တတ္ထ ယံကိဉ္စိ အနဝဇ္ဇံ ကမ္မံ ကရောန္တဿ ကာယိကကြိယာ ကြိယာကမ္မန္တောနာမ။ တံသမုဋ္ဌာပိကာ စေတနာ စေတနာကမ္မန္တော နာမ။ ယာ ပန ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏာဒီနိ သိက္ခာပဒါနိ သမာဒိ ယန္တဿဝါ အဓိဋ္ဌဟန္တဿဝါ သမ္ပတ္တံ ဝတ္ထုံ အဝီတိက္ကမန္တဿဝါ ပါပဝိရမဏာကာရေန စိတ္တဿ ပဝတ္တိ။ အယံ ဝိရတိ သမ္မာကမ္မန္တော နာမ။ သမ္မာ ကရောန္တိ ဧတေနာတိ သမ္မာကမ္မံ၊ တဒေဝ သမ္မာ ကမ္မန္တော သုတ္တန္တော ဝနန္တောဝိယ။ သေသမေတ္ထ ဝုတ္တနယမေဝ။
၁၁၃။ သမ္မာအာဇီဝေါပိ ဝီရိယ၊ ဝိရတိဝသေန ဒုဝိဓော။ တတ္ထ ပကတိယာ အနဝဇ္ဇာနိ ကသိကမ္မာဒီနိဝါ ဘိက္ခာစရိယာဒီနိဝါ ကတွာ ဇီဝိတံ ကပ္ပေန္တာနံ ဥဋ္ဌာနဗလသင်္ခါတော ဝါယာမော ဝီရိယသမ္မာအာဇီဝေါနာမ။ ယာ ပန အာဇီဝသုဒ္ဓိံ အပေက္ခိတွာ အတ္တနော အာဇီဝသီလဝိပတ္တိကာရဏာနိ ကာယဝစီဒုစ္စရိတာနိ ပဇဟန္တာနံ ပါပဝိရမဏာကာရေန စိတ္တဿ ပဝတ္တိ။ အယံ ဝိရတိ အာဇီဝေါနာမ။ အယမိဓာဓိပ္ပေတော။ သမ္မာ အာဇီဝန္တိ ဇီဝိတံ ပဝတ္တေန္တိ ဧတေနာတိ သမ္မာအာဇီဝေါ။ သေသမေတ္ထ ဝုတ္တနယမေဝါတိ။
၁၁၄။ ဧကေကာပိ စေတ္ထ သမ္ပတ္တ ဝိရတိ၊ သမာဒါန ဝိရတိ၊ သမုစ္ဆေဒဝိရတိဝသေန တိဝိဓာ။ တတ္ထ ယာ သိက္ခာပဒါနိ အသမာ ဒိယိတွာဝါ ¶ သမာဒိန္နာနိပိဝါ တာနိ အနပေက္ခိတွာ ကေဝလံ ဟိရိ ဩတ္တပ္ပဗလေနေဝ သမ္ပတ္တံ ဝတ္ထုံ အဝီတိက္ကမန္တာနံ ဥပ္ပန္နာ ဝိရတိ။ အယံ သမ္ပတ္တဝိရတိနာမ။ သာ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာယေဝ။ ပဉ္စသိက္ခာ ပဒါ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ယာ ပန သိက္ခာပဒါနိ သမာဒိ ယန္တဿဝါ အဓိဋ္ဌဟန္တဿဝါ ယထာသမာဒိန္နာနိဝါ ယထာဓိဋ္ဌိတာနိ ဝါ သုဋ္ဌုရက္ခာမီတိ သမ္ပတ္တ ဝတ္ထုံ အပီတိက္ကမန္တဿဝါ ဥပ္ပန္နာ။ အယံ သမာဒါနဝိရတိနာမ။ သာ ပန ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာဝါ ဟောတိ အနာဂတာရမ္မဏာဝါ။ တထာ ဟိ ပဉ္စသိက္ခာပဒါ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာတိ ဣဒံ သမ္ပတ္တဝိရတိဝသေန ဝုတ္တန္တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ မဂ္ဂက္ခဏေ ပန သဗ္ဗဒုစ္စရိတာနံ ပစ္စယသမုစ္ဆေဒဝသေန ဥပ္ပန္နာ သမုစ္ဆေဒဝိရတိနာမ။ သာ ပန နိဗ္ဗာနာရမ္မဏာဧဝ။ ဖလဝိရတိပိ ဧတ္ထေဝ သင်္ဂဟိတာတိ။ တတ္ထ လောကိယဝိရတိယော ဇီဝိတိန္ဒြိယာဒီနိ ဝီတိက္ကမိတဗ္ဗဝတ္ထူနိ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပါဏာတိပါတာဒီနိ ဝိရမိတဗ္ဗဝတ္ထူနိ ပဇဟန္တိ။ လောကုတ္တရဝိရတိယော ပန နိဗ္ဗာနံ အာရမ္မဏံ ကတွာ တာနိယေဝ ဝိရမိတဗ္ဗဝတ္ထူနိ ပဇဟန္တီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
၁၁၅။ ပရဒုက္ခေ သတိ ကာရုဏိကာနံ ဟဒယခေဒံ ကရောတီတိ ကရုဏာ။ ကိရတိဝါ ပရဒုက္ခံ ဝိက္ခိပတိ၊ ကိဏာတိဝါ ပရဒုက္ခံ ဟိံသတီတိ ကရုဏာ။ ကိရီယတိ ဒုက္ခိတေသု ပသာရီယတီတိဝါ ကရုဏာ။ အပိစ ကလိ ဥဏာတိ ဆေဒေါ။ ကလီတိ ဒုက္ခံ ဝုစ္စတိ၊ ယထာ-ကလိ သမ္ဘဝေ ဘဝေတိ။ ကလီတိဝါ ပါပပိ ပရာဇယောပိ ဝုစ္စတိ။ ပါပေ ကလိ ပရာဇယေတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗဉ္စေတံ ကာရုဏိကာ နံ ကာရုညဟေတုဘူတမေဝ ဟောတိ။ ဣတိ ကလိံ ဒုက္ခံဝါ ပါပံဝါ သဗ္ဗသမ္ပတ္တိတော ပရာဇယံဝါ သတ္တေဟိ အဝန္တိ ရက္ခန္တိ၊ သတ္တေဝါ တတော ဝိဓကလိတော အဝန္တိ ရက္ခန္တိ ကာရုဏိကာ ဇနာ ဧတာယာတိ ကရုဏာ။
၁၁၆။ ပရသမ္ပတ္တိံ ဒိသွာ မောဒန္တိ ဧတာယာတိ မုဒိတာ။ နတ္ထိ ပမာဏံ ဧတေသန္တိ အပ္ပမာဏာ၊ သတ္တာ။ အပ္ပမာဏေသု ဘဝါတိ အပ္ပမညာ။ ဧတာဟိ ဧတ္တကေသုယေဝ သတ္တေသု ပဝတ္တေတဗ္ဗာ။ န ဣတော အညေသူတိ ဧဝံ ပရိစ္ဆေဒပ္ပမာဏဿ အဘာဝါ ဧကသ္မိံ သတ္တေ ပဝတ္တာပိ အပ္ပမညာဧဝနာမ ဟောန္တီတိ။
[၇၇] ဋီကာသု ပန
အပ္ပမာဏသတ္တာ ¶ ရမ္မဏတ္တာ အပ္ပမာဏာ။ တာဧဝ အပ္ပမညာတိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
၁၁၇။ ပညိန္ဒြိယန္တိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တော အမောဟောဧဝ။ သော ဟိ ပဇာနနဋ္ဌေန ပညာ၊ အဓိပတိယဋ္ဌေန ဣန္ဒြိယဉ္စာတိ ကတွာ ပညိန္ဒြိယန္တိ ဝုစ္စတီတိ။
သောဘဏရာသိမှိ ပရမတ္ထဒီပနာ။
၁၁၈။ ဧတ္တာဝတာတိအာဒိ တိဏ္ဏံ ရာသီနံ သင်္ဂဟော။ ဧဝံ ဒွိပညာသ သရူပံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ စေတောယုတ္တပ္ပကာရံ ဒဿေန္တော တေသန္တိအာဒိမာဟ။ ဣတော စေတသိကာနံ သရူပဒဿနတော ပရံ တေသံ စိတ္တာဝိယုတ္တာနံ စိတ္တေန အဝိယုတ္တာနံ စေတသိကာနံ စိတ္တုပ္ပာဒေသု ပစ္စေကံ သမ္ပယောဂေါ တထာယောဂံ ဝုစ္စတေတိ ယောဇနာ။ စိတ္တုပ္ပာဒေသူတိ စိတ္တေသု ဣစ္စေဝ အတ္ထော။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စေတသိကာ ဧတေသူတိ ဥပ္ပာဒါ။ စိတ္တာနိဧဝ ဥပ္ပာဒါ စိတ္တုပ္ပာဒါတိ ကတွာ။ ဒွိပဉ္စဝိညာဏာနံ သဗ္ဗဒုဗ္ဗလတ္တာ တေသု ဆ ပကိဏ္ဏကာ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဘာဝနာဗလေန ပဟီနတ္တာ ဝိတက္ကော ဒုတီယဇ္ဈာနိကာဒီသု၊ ဝိစာရော တတီယဇ္ဈာနိကာဒီသု၊ ပီတိ စတုတ္ထဇ္ဈာနိကာဒီသု နုပ္ပဇ္ဇတိ။ သန္နိဋ္ဌာနသဘာဝတ္တာ အဓိမောက္ခော အသန္နိဋ္ဌာနသဘာဝေ ဝိစိကိစ္ဆာ စိတ္တေ နုပ္ပဇ္ဇတိ။ ဝီရိယံ ဗလနာယကတ္တာ ဒုဗ္ဗလေသု ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇနာ ဒီသု သောဠသစိတ္တေသု နုပ္ပဇ္ဇတိ။ ပီတိ သမ္ပိယာယနသဘာဝတ္တာ ဒေါမနဿုပေက္ခာ သဟဂတေသု နုပ္ပဇ္ဇတိ။ ဆန္ဒော ဣစ္ဆာသဘာဝတ္တာ ဣစ္ဆာရဟိတေသု အဟေတုကေသု မောမူဟစိတ္တေသုစ နုပ္ပဇ္ဇတီတိ အာဟ ပကိဏ္ဏကေသုပန ဝိတက္ကော။လ။ မောမူဟဝဇ္ဇိတစိတ္တေသူတိ။ တေ ပန စိတ္တုပ္ပာဒါ ပကိဏ္ဏကဝိဝဇ္ဇိတာ သပကိဏ္ဏကာတိ သမ္ဗန္ဓော။
၁၁၉။ အကုသလေသူတိ အကုသလစေတသိကေသု။ သဗ္ဗာကုသလ သာဓာရဏာနာမ။ တသ္မာ သဗ္ဗေသုပိ ဒွါဒသာကုသလစိတ္တေသု လဗ္ဘန္တီတိ ယောဇနာ။
[၇၈] ဝိဘာဝနိယံ ပန
ပစ္ဆိမံ ¶ ပုရိမဿ သမတ္ထနဝစနန္တိ အဓိပ္ပေတံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
ဣဒဉှိ ဌာနံ စိတ္တေသု လဗ္ဘမာနတာဒဿနပဓာနန္တိ။ ယသ္မာ ပန သဗ္ဗာနိ အကုသလစိတ္တာနိ ဣမေဟိ စတူဟိ ဝိနာ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ။ န ဟိ တာနိ ပါပေသု အာဒီနဝံ ပဿိတွာ ဌိတာနံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ နစ တေဟိ လဇ္ဇာယဝါ ဘယေနဝါ ဥက္ကဏ္ဌိတာနံ။ နာပိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု သမာဟိတာနန္တိ။ တသ္မာ တေ သဗ္ဗေသု တေသု လဗ္ဘန္တီတိ။ ယသ္မာစ ဒိဋ္ဌိမာနာ ခန္ဓေသု အဿာဒံ အမုဉ္စိတွာဝ တေသု တထာ တထာ အာမသိတွာ ပဝတ္တန္တိ။ တသ္မာ တေ လောဘမူလစိတ္တေသွေဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇန္တေသု ပန တေသု ဒိဋ္ဌိ ခန္ဓေသု အတ္တဂ္ဂါဟံ ဒဠှံ ဂဟေတွာ တံ အတ္တံ နိစ္စတာဒီဟိ မိစ္ဆာသဘာဝေဟိဧဝ ပရာမသန္တီ ပဝတ္တတိ။ မာနော ပန ခန္ဓေ အဟန္တိ ဒဠှံ ဂဟေတွာ တံ ဂဟိတာကာရံ သေယျ တာဒီဟိဧဝ အာမသန္တော ပဝတ္တတိ။ တသ္မာ တေ အာမသနာကာရတော အသဒိသဝုတ္တိနောဧဝ ဟောန္တီတိ အာဟ။ ဒိဋ္ဌိစတူသု။လ။ ဝိပ္ပယုတ္တေသူတိ။ ယေ ပန ဒိဋ္ဌိဂတိကာ ဒိဋ္ဌိယာ ယထာဂဟိတံ အတ္တာနမေဝ အဟန္တိ ဂဏှန္တိ။ တေသံပိ ဒိဋ္ဌိမာနာ အာမသနာကာရံ ပတွာ အသဒိသဝုတ္တိကာဧဝ ဟောန္တိ။ န ဟိ မာနဿ ဝိယ ဒိဋ္ဌိယာ အတ္တ သံပဂ္ဂဟဏေ ဗျာပါရော အတ္ထိ။ န စ ဒိဋ္ဌိယာ ဝိယ မာနဿ ဓမ္မာနံ အယာထာဝပက္ခပရိကပ္ပနေတိ။ တေနေဝ ဟိ အဟံဂါဟော မာနော အနာဂါမီနံပိ ပဝတ္တတိ။ အတ္တဂ္ဂါဟဘူတာ ပန ဒိဋ္ဌိ ပုထုဇ္ဇနာန မေဝါတိ။
[၇၉] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘မာနောပိ အဟံမာနဝသေန ပဝတ္တနတော ဒိဋ္ဌိသဒိသောဝ ပဝတ္တတီတိ ဒိဋ္ဌိယာ သဟ ဧကစိတ္တုပ္ပာဒေ နပဝတ္တတီ’’တိ ဝတွာ ကေသရ သီဟော ပမာယ တံ အတ္ထံ သာဓေတိ။ တံ န သုန္ဒရံ။
သဒိသပ္ပဝတ္တိ ဟိ နာမ သဟပဝတ္တိယာ ဧဝ ကာရဏန္တိ။ မစ္ဆရိယံ ပန အတ္တသမ္ပတ္တီသု လဂ္ဂနလောဘသမုဋ္ဌိတံပိ တာသံ ပရေဟိ သာဓာရဏဘာဝံ ¶ အသဟနာကာရေန ပဝတ္တတ္တာ ဧကန္တေန ပဋိဃသမ္ပ ယုတ္တမေဝ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ဒေါသော။လ။ စိတ္တေသူတိ။ အကမ္မည လက္ခဏံ ထိနမိဒ္ဓံ ကမ္မညသဘာဝေသု အသင်္ခါရိကေသု နသမ္ဘဝတီတိ ဝုတ္တံ ထိနမိဒ္ဓံ ပဉ္စသု သသင်္ခါရိက စိတ္တေသူတိ။ စတ္တာရော သဗ္ဗာ ကုသလသာဓာရဏာ။ တယော လောဘ ဒိဋ္ဌိမာနာ။ စတ္တာရော ဒေါသာဒယော။ ဒွယံ ထိနမိဒ္ဓံ။ ဝိစိကိစ္ဆာ စိတ္တေစာတိ စသဒ္ဒေါ အဝဓာရဏေ။ ဝိစိကိစ္ဆာစိတ္တေဧဝါတိ အတ္ထော။ စတုဒ္ဒသ အကုသလ စေတသိကာ။
၁၂၀။ သောဘဏေသူတိ သောဘဏစေတသိကေသု။ လောကုတ္တရေ အဋ္ဌင်္ဂိကမဂ္ဂေ တီသု ခန္ဓေသု ပညာက္ခန္ဓေ သမ္မာသင်္ကပ္ပော နာမ သမ္မာဒိဋ္ဌိပစ္ဆိမကောဝ ဟောတိ။ တသ္မာ ပါဒကဇ္ဈာနာဒိဝသေန တသ္မိံ အသတိပိ ပညာက္ခန္ဓော နပရိဟာယတိ။ သီလသမာဓိက္ခန္ဓဓမ္မေသု ပန ဧကော ဧကဿ ကိစ္စံ နသာဓေတိ။ တသ္မာ လောကုတ္တရ မဂ္ဂေါ သတ္တင်္ဂိကတော ဟေဋ္ဌာ နပဝတ္တတီတိ အာဟ ဝိရတိယော ပန တိဿောပိ။လ။ လဗ္ဘန္တီတိ။ နိယတာဝ ဧကတောဝ သဗ္ဗထာပိ လဗ္ဘန္တီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထ နိယတာဝါတိ န လောကိယေသုဝိယ ကဒါစိဧဝ လဗ္ဘန္တိ။ အထခေါ သဗ္ဗဒါပိ နိယတာ ဟုတွာဝ လဗ္ဘန္တိ။ ကသ္မာ၊ လောကုတ္တရဓမ္မာနံ နိစ္စံ သီလေသု ပရိပူရကာရိတာဝသေန ပဝတ္တတ္တာ။ န ဟိ တေ လောကိယာ ဝိယ ကဒါစိ ဒါနဝသေန ကဒါစိ သုတပရိယတ္တိဝသေန ကဒါစိ ကသိဏဘာဝနာဒိဝသေန ပဝတ္တန္တီတိ။ ဧကတော ဝါတိ နလောကိယေသု ဝိယ ဝိသုံ ဝိသုံ လဗ္ဘန္တိ။ အထခေါ တိဿောပိ ဧကတော ဟုတွာဝ လဗ္ဘန္တိ။ ကသ္မာ၊ အဘိန္နာရမ္မဏတ္တာ။ န ဟိ တေ လောကိယာ ဝိယ ဝီတိက္ကမိတဗ္ဗဝတ္ထုသင်္ခါတာနိ ဇီဝိတိန္ဒြိယာဒီနိ နာနာရမ္မဏာနိ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တန္တိ။ ဧကံပန နိဗ္ဗာနမေဝ အာရဗ္ဘပဝတ္တန္တီတိ။ သဗ္ဗထာပီတိ န လောကိယေသု ဝိယ ဧကဒေ သပ္ပဟာနဝသေန လဗ္ဘန္တိ။ အထခေါ တိဿောပိ အနဝသေသ ဒုစ္စရိတ ဒုရာဇီဝပ္ပဟာနာကာရေန လဗ္ဘန္တိ။ လောကိယေသုဟိ သကိံ ဥပ္ပန္နာ သမ္မာဝါစာ စတုဗ္ဗိဓာနိ ဝစီဒုစ္စရိတာနိ သဗ္ဗာနိ ဧကတော ပဇဟိတုံ နသက္ကောတိ။ မုသာဝါဒဝိရတိ မုသာဝါဒမေဝ ပဇဟိတုံ သက္ကောတိ။ န ဣတရာနိ။ မုသာဝါဒံပိ သမူလံ သာနုသယံ ပဇဟိတုံ နသက္ကောတိ။ ¶ တထာ ပိသုဏဝါစာ ဝိရတိ ပိသုဏဝါစမေဝ ပဇဟိတုံ သက္ကောတိ။ န ဣတရာနိ။ ပိသုဏဝါစံပိ သမူလံ သာနုသယံ ပဇဟိတုံ န သက္ကောတိ။ သဗ္ဗံ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။ လောကုတ္တရေသု ပန သကိံ ဥပ္ပန္နာ သမ္မာဝါစာ သဗ္ဗာနိ ဝစီဒုစ္စရိတာနိ သမူလာနိ သာနုသယာနိ ပဇဟတိ။ သကိံ ဥပ္ပန္နော သမ္မာကမ္မန္တော သဗ္ဗာနိ ကာယဒုစ္စရိတာနိ သမူလာနိ သာနုသယာနိ ပဇဟတိ။ သကိံ ဥပ္ပန္နော သမ္မာအာဇီဝေါ သဗ္ဗာနိ အာဇီဝဟေတုကာနိ ကာယဝစီဒုစ္စရိတာနိ သမူလာနိ သာနုသယာနိ ပဇဟတိ။ ဣတိ တိဿော လောကုတ္တရေသုဧဝ သဗ္ဗထာပိ လဗ္ဘန္တီတိ။ ဝိသဒ္ဒေါ အဝယဝသမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ သကိံ ဥပ္ပန္နာ ဧကာ သမ္မာဝါစာ မုသာဝါဒပ္ပဟာနဝသေနာပိ လဗ္ဘတိ။ နကေဝလဉ္စ တပ္ပဟာနဝသေနေဝ။ အထခေါ ပိသုဏဝါစာပဟာနဝသေနပိ လဗ္ဘတီတိ သဗ္ဗံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဧတ္ထစ ဒုစ္စရိတာနိ သမူလာနိ သာနုသယာနီတိ ဧတ္ထ ကာယဝစီစောပန ဘာဂိယာနိ ကာမရာဂါနုသယာဒီနိ ဥပရိမဂ္ဂဝဇ္ဈာနိ ကိလေသဇာတာနိ အရူပသေက္ခာနံပိ သန္တိယေဝ။ ကာမရူပသေက္ခာနံ ပန ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။ တသ္မာ တေသံ ပဇဟနဝသေန ဥပရိမဂ္ဂ ဖလဝိရတီနံ ဒုစ္စရိတပ္ပဟာနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကာမာဝစရကုသလေသွေဝ၊ နပန ကာမာဝစရဝိပါကကြိယစိတ္တေသု၊ နာပိမဟဂ္ဂတစိတ္တေသူတိ အဓိပ္ပာယော။ ကာမာဝစရကုသလေသုပိ ကာမဘူမိယံ ဥပ္ပန္နေသုဧဝ၊ နရူပါရူပဘူမိယံ ဥပ္ပန္နေသု။ န ဟိ ဗြဟ္မာနံ ဝိရမိတဗ္ဗဝတ္ထု သင်္ခါတာနိ ကာယဝစီဒုစ္စရိတာနိနာမ အတ္ထိ။ နစ လောကိယဝိရတိယော ဝိရမိတဗ္ဗ ဝတ္ထုရဟိတေသု ပုဂ္ဂလေသု ပဝတ္တန္တီတိ။ ဥပရိ ဆကာမာဝစရဒေဝေ သုပိ နပဝတ္တန္တီတိ ဝဒန္တိ။ တံ ကထာဝတ္ထုမှိ ဝိစာရိတမေဝ။ ယဒိ ဧဝံ မနုဿလောကေပိ တီသု ဟေဋ္ဌိမဖလဋ္ဌေသု တာသံ အပ္ပဝတ္တိ အာပဇ္ဇတိ။ န ဟိ တေသံပိ ပါဏာတိပါတာဒီနိ ဝိရမိတဗ္ဗဝတ္ထူနိနာမ အတ္ထီတိ။ သစ္စံ၊ ဣဓ ပန သတ္တဝိဓအာပတ္တိက္ခန္ဓာပိ ဝိရမိတဗ္ဗဝတ္ထုဋ္ဌာနေ ဌိတာ။ တထာ တိဝိဓကုဟနဝတ္ထူနိစ။ တာနိစ ကာနိစိ တေသံ ဖလဋ္ဌာနံပိ သာဓာရဏာနိဧဝ။ မနုဿာနဉ္စ ယာနိ ကာနိစိ တဿ တဿ သမာဒိန္နဿ သိက္ခာပဒဿ ဝတ္ထူနိပိ ဝိရမိတဗ္ဗဝတ္ထူနိဧဝ။ ယာနိပိ ကာမသေက္ခာနံ ကာယဝါစာ ဝိပ္ဖန္ဒနကရာနိ ကိလေသဇာတာနိ သမုစ္ဆေဒဝိရတီနံ ဝတ္ထုဘူတာနိ သန္တိ။ တာနိ တေသံ တဒင်္ဂ ဝိရတီနံပိ ¶ ဝတ္ထူနိဧဝါတိ။ ကဒါစိ သန္ဒိဿန္တီတိ သမာဒါနသမ္ပတ္တဝိရတီနံ အညတရဝသေန ပဝတ္တကာလေဧဝ သန္ဒိဿန္တိ။ ဧဝံ သန္ဒိဿ မာနာပိ ဘိန္နာရမ္မဏတ္တာ နဧကတော ဟုတွာ သန္ဒိဿန္တီတိ ဝုတ္တံ ဝိသုံ ဝိသုန္တိ။ ဝိသုံဝိသုံ သန္ဒိဿမာနာပိ ဧကေကဒုစ္စရိတပ္ပဟာနဝသေနေဝ သန္ဒိဿန္တိ။ န လောကုတ္တရေသု ဝိယ သဗ္ဗထာပီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
၁၂၁။ အပ္ပနာပတ္တာနံ အပ္ပမညာနံ သောမနဿသဟဂတဘာဝေါဝ ဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တောတိ ဝုတ္တံ ပဉ္စမဇ္ဈာနဝဇ္ဇိတမဟဂ္ဂတစိတ္တေသူတိ။ ဧတာဟိ ပရသတ္တာနံ ဟေတု အဓိမတ္တဗျာပါရာ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ အတိသန္တာယ နိဗျာပါရာယ ပဉ္စမဇ္ဈာနုပေက္ခာယ သဟ နပဝတ္တန္တီတိ။ အပ္ပနာပုဗ္ဗဘာဂဘူတာနံ ပန တာသံ ဥပေက္ခာဝေဒနာယပိ သမ္ပယောဂေါ အဋ္ဌကထာယံ အနုညာတောယေဝါတိ ဝုတ္တံ ကာမာဝစရ။လ။ စိတ္တေသုစာတိ။ ကဒါစီတိ ကာရုညပ္ပကတိကဿ အနိဿုကိနောစ ပရေသံ ဝိပတ္တိသမ္ပတ္တိဒဿနကာလေ။ နာနာဟုတွာ ဇာယန္တီတိ တေသံ ဝိပတ္တိဒဿနကာလေ အနုကမ္ပနဝသေန ကရုဏာ ဧဝ ဇာယတိ၊ နမုဒိတာ။ သမ္ပတ္တိဒဿနကာလေ ပန မောဒနဝသေန မုဒိတာဝ ဇာယတိ၊ နကရုဏာတိ ဧဝံ ဝိသုံ ဝိသုံ ဟုတွာ ဇာယန္တီတိ အတ္ထော။ ယသ္မာ ပနေတာ ဒေါသသမုဋ္ဌိတာနံ ဝိဟိံသာ အရတီနံ နိဿရဏဘူတာတိ သုတ္တန္တေသု ဝုတ္တာ။ ဒေါမနဿပဋိပက္ခဉ္စသော မနဿမေဝ ဟောတိ။ တသ္မာ တာသံ အပ္ပနာပုဗ္ဗဘာဂဘူတာနံပိ နိစ္စံ သောမနဿယောဂမေဝ ကေစိ ဣစ္ဆန္တီတိ ဝုတ္တံ ဥပေက္ခာသဟဂတေသု။လ။ ကေစိ ဝဒန္တီတိ။ သော ပန တေသံ ဝါဒေါ အဋ္ဌကထာယပိ သဟ ဝိရုဒ္ဓါ။ တသ္မာ တံ ဗဟူ ဝိညုနော န သမ္ပဋိစ္ဆန္တီတိ ကတွာ သောဝါဒေါ ထေရေန ကေစိဝါဒေါနာမ ကတော။ ယသ္မာစ သဗ္ဗေသံပိ လောကိယ လောကုတ္တရဇ္ဈာနာနံ ပုဗ္ဗဘာဂ ဘာဝနာ နာမ အပ္ပနာသန္နကာလေဧဝ သောမနဿဇ္ဈာနာနံ ပုဗ္ဗဘာဂါ သောမနဿသဟဂတာ ဟောန္တိ။ ဥပေက္ခာဈာနာနံ ပုဗ္ဗဘာဂါ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဟောန္တိ။ အနာသန္နကာလေ ပန သဗ္ဗေသံပိ တေသံ ပုဗ္ဗဘာဂါ ကဒါစိ သောမနဿသဟဂတာ၊ ကဒါစိ ဥပေက္ခာသဟဂတာဟောန္တိ။ တသ္မာ သော ဝါဒေါ ကေစိဝါဒေါဝ ကာတုံ ယုတ္တောတိ။ ဧတ္ထစ သဗ္ဗာနိပိ သမထဝိပဿနာဘာဝနာစိတ္တာနိနာမ အာဒိမှိ ယေဘုယျေန ဥပေက္ခာသဟဂတာနိဧဝ ¶ ဘဝေယျုံ၊ ယဒိယိ တာနိ အာဒိတောယေဝ ပဋ္ဌာယ သောမနဿသဟဇာတာနိ သိယုံ။ တဒါ ဣမေ သတ္တာ သော မနဿဇာတေသု ကမ္မေသု အနဘိရတာနာမ နတ္ထီတိ အညံ ကမ္မံ ဆဍ္ဍေတွာ ဘာဝနာကမ္မမေဝ အနုယုဉ္ဇေယျုန္တိ။ ပစ္ဆာ ပန အတ္တနော ဘာဝနာယ ပုဗ္ဗာပရိယဝိသေသဒဿနကာလေဧဝ သောမနဿ သဟဇာတာနိ ဘဝန္တိ။ ပဋိကူလာ ရမ္မဏေသု ပန အသုဘဘာဝနာစိတ္တေသု ဒုက္ခိတသတ္တာရမ္မဏေသုစ ကရုဏာဘာဝနာစိတ္တေသု ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။ အပိစ ဣမာ ကရုဏာမုဒိတာနာမ ပကတိကာလေပိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိယေဝ။ တာသု ပန မုဒိတာ တာဝ ဣဋ္ဌသမ္ပတ္တိဝိသယာတိ သာယေဘုယျေန သောမနဿ သဟဇာတာတိ ယုတ္တမေတံ။ ကရုဏာ ပန အနိဋ္ဌဝိပတ္တိဝိသယာတိ သာ ယေဘုယျေန ဥပေက္ခာသဟဇာတာ ဧဝ သိယာ။ နစ ဧတာ ပရသတ္တဟေတု အဓိမတ္တ ဗျာပါရာတိ ကတွာ ဥပေက္ခာဝေဒနာယ သဟ ဝိရုဒ္ဓါဧဝါတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ သာ ဟိ အပ္ပနံ အပတ္တာ ဝေဒနုပေက္ခာနာမ အာရမ္မဏရသာနုဘဝနေဧဝ နိဗျာပါရာဟောတိ။ န အညကိစ္စေသု။ တထာ ဟိ သတ္တာ ဥပေက္ခာသဟဂတ စိတ္တေဟိ အဒိန္နံပိ အာဒိယန္တိ၊ ဒါနံပိ ဒေန္တိ၊ အညာနိပိ မဟန္တာနိ ပုညာပုညကမ္မာနိ ကရောန္တိယေဝါတိ။ တသ္မာ အပ္ပနာ ပတ္တာနညေဝ တာသံ ဝေဒနုပေက္ခာယ သဟ ဝိရုဒ္ဓဘာဝေါ ဝတ္တုံ ယုတ္တောတိ။
[၈၀] ဧတ္တာဝတာ ယံ ဝုတ္တံ ဝိဘာဝနိယံ
‘‘ကရုဏာမုဒိတာ ဘာဝနာကာလေ အပ္ပနာဝီထိတော ပုဗ္ဗေ ပရိစယဝသေန ဥပေက္ခာသဟဂတစိတ္တေဟိပိ ပရိကမ္မံ ဟောတိ။ ယထာတံ ပဂုဏဂန္ထံ သဇ္ဈာယန္တဿ ကဒါစိ အညဝိဟိ တဿာပိ သဇ္ဈာယနံ၊ ယထာစ ပဂုဏဝိပဿနာယ သင်္ခါရေ သမ္မသန္တဿကဒါစိ ပရိစယဗလေန ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တစိတ္တေဟိပိ သမ္မသနန္တိ ဥပေက္ခာ သဟဂတကာမာဝစရေသု ကရုဏာ မုဒိတာနံ အသမ္ဘဝဝါဒေါ ကေစိဝါဒေါ ကတော’’တိ။ တံ ပဋိက္ခိတ္တံ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ကိဉ္စာပိ ကသိဏနိမိတ္တာဒီနိ အာရမ္မဏာနိ အဂမ္ဘီရာနိဧဝ ဟောန္တိ။ တထာပိ ယောဂကမ္မဗလေန စိတ္တသမာဓာနဗလေန ကိလေသ ဒူရီဘာဝေနစ ¶ တဒါရမ္မဏေသု ဈာနစိတ္တေသု ဉာဏံ ဧကန္တေန ပဝတ္တ တိယေဝါတိ အာဟ သဗ္ဗေသုပိ ပဉ္စ။လ။ စိတ္တေသုစာတိ။
၁၂၂။ တယော ဝိရတိဓမ္မာ။ ဒွယံ အပ္ပမညာယုဂဠံ။ ဧဝံ သော ဘဏစေတသိကာ သောဘဏေသွေဝ စိတ္တေသု စတုဓာ စတူဟိ ပကာရေဟိ သမ္ပယုတ္တာတိ ယောဇနာ။ ဣဒါနိ သဗ္ဗေသံပိ စေတော ယုတ္တာနံ နိယတာ နိယတယောဂိဝိဘာဂံ ဒဿေတုံ ဣဿာတိအာဒိမာဟ။ ကရုဏာ အာဒိ ယဿာတိ ကရုဏာဒိ။ အပ္ပမညာ ဒွယံ။ ဣဿာမစ္ဆေရကုက္ကုစ္စာနိစ ဝိရတိယောစ ကရုဏာဒိစ ဣဿာမစ္ဆေ ရကုက္ကုစ္စဝိရတိကရုဏာဒယော။ တေ နာနာစ ဇာယန္တိ၊ ကဒါစိစ ဇာယန္တိ။ မာနောစ ကဒါစိဧဝ ဇာယတိ။ ထိနမိဒ္ဓဉ္စ တထာ ကဒါစိ ဧဝ ဇာယတိ။ ဇာယမာနံ ပန အညမညံ သဟေဝ ဇာယတိ။ နနာနာတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထစ အပ္ပမညာဝိရတီနံ နာနာ ကဒါစိ ယောဂေါ ဟေဋ္ဌာစ ဝုတ္တော။ ဥပရိစ ဝက္ခတိ။ ဣဿာဒီနံစ ဥပရိ ဝက္ခတိ။ မာနထိနမိဒ္ဓါနံ ပန ဣဓ ဝတ္တဗ္ဗောတိ။ တတ္ထ မာနော စတူသု ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တေသု လဗ္ဘမာနောပိ ကဒါစိ တေသံ သေယျော ဟမသ္မီတိအာဒိနာ ပဝတ္တကာလေဧဝ လဗ္ဘတိ၊ နအညဒါ။ ထိနမိဒ္ဓံ ပဉ္စသု သသင်္ခါရိကေသု လဗ္ဘမာနံပိ ကဒါစိ တေသံ နိဒ္ဒါတိဘူတဝသေန အကမ္မညတာယ ပဝတ္တိကာလေဧဝ လဗ္ဘတိ။ န အညဒါ။ တဒါ လဗ္ဘမာနံပန ဒွယံ သဟေဝ လဗ္ဘတိ။ န နာနာတိ။
[၈၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ထိနမိဒ္ဓံ ကဒါစိ ဣဿာမစ္ဆေရကုက္ကုစ္စေဟိစေဝ မာနေနစ သဟ ဇာယတိ။ ကဒါစိ တေဟိ တေနစ နာနာ ဇာယတီ’’တိ ယောဇနာ ဝုတ္တာ။ သာ သာရတော န ပစ္စေတဗ္ဗာ။
န ဟိ တေဟိ တေနစ တဿ သဟဘာဝေါ နာနာဘာဝေါစ ကိစ္စာရမ္မဏဝိရောဓာဝိရောဓဘာဝေန သိဒ္ဓါတိ။
ယာစ ဋီကာယံ
မာနောစ ထိနမိဒ္ဓဉ္စ ကဒါစိ နာနာ ဇာယတိ။ ကာရဏံ ဝုတ္တမေဝ။ ယောဇနာ ဝုတ္တာ။ သာပိ န သုန္ဒရာ။ ကဒါစိ သဟဇာယတီတိ။
ယထာဝုတ္တာနုသာရေနာတိ သတ္တသဗ္ဗတ္ထယုဇ္ဇန္တီတိအာဒိနာ ဝုတ္တပ္ပကာရံ အနုသာရေန သေသာတိ ဧကာဒသဟိ အနိယတ ယောဂီဟိ အဝသေသာ ဧကစတ္တာလီသဓမ္မာ။ တေ ယထာဝုတ္တာနုသာရေန အတ္တနာ လဗ္ဘမာန စိတ္တုပ္ပာဒေသု အနိယတယောဂိနော ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ယောဇနာ။
၁၂၃။ ဧဝံ စေတသိကာနံ ယောဂဋ္ဌာနပရိစ္ဆိန္ဒနဝသေန သမ္ပယောဂနယံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ယုတ္တဓမ္မရာသိပရိစ္ဆိန္ဒနဝသေန သင်္ဂဟ နယံ ဒဿေန္တော သင်္ဂဟဉ္စာတိအာဒိမာဟ။ ဣဒါနိ တေသံ သင်္ဂဟဉ္စ ယထာရဟံ ပဝက္ခာမီတိ ယောဇနာ။ ဆတ္တိံသာတိအာဒိ သင်္ဂဟနယဿ ဥဒ္ဒေသဂါထာ။ သတ္တပညတ္တာရမ္မဏာ အပ္ပမညာ နိဗ္ဗာနာ ရမ္မဏေသု နလဗ္ဘန္တိတိ ဝုတ္တံ အပ္ပမညာဝဇ္ဇိတာတိ တထာ အဋ္ဌသု ဒုတီယဇ္ဈာနိကစိတ္တေသု ဝိတက္ကဝဇ္ဇာ အညသမာနာ ဒွါဒသစေတ သိကာ အပ္ပမညာဝဇ္ဇိတာ တေဝီသတိ သောဘဏစေတသိကာစေတိ ပဉ္စတ္တိံသ ဓမ္မာ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တီတိအာဒိနယံ တထာသဒ္ဒေန နိဒ္ဒိသတိ။ တေဧဝါတိ ဝိတက္က ဝိစာရ ပီတိသုခဝဇ္ဇာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ တေ ဧဝ တေတ္တိံသဓမ္မာ။ အဋ္ဌသူတိ ဧတ္ထ အဋ္ဌစ အဋ္ဌစ အဋ္ဌာတိ ဧကသေသနိဒ္ဒေသော၊ ဝိစ္ဆာလောပနိဒ္ဒေသောဝါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ပဉ္စကဇ္ဈာန ဝသေနာတိ ပါဠိယံ ပဉ္စကနယေန ဝုတ္တဿ ဈာနဘေဒဿ ဝသေန၊ စတုက္ကနယေန ဝုတ္တဿ ဈာနဘေဒဿ ဝသေန ပန စတုဓာဝ သင်္ဂဟော ဟောတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဒွီသု ရူပပထမဇ္ဈာနလာဘီသု ဒုတီယဇ္ဈာနံ ဥပ္ပာဒေန္တေသု မန္ဒော ဝိတက္ကမော အတိက္ကမိတုံ သက္ကောတိ။ တဿ စတုရင်္ဂိကံ ဒုတီယဇ္ဈာနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တိက္ခပညော ပန ဝိတက္က ဝိစာရေ ဧကတော အတိက္ကမိတုံ သက္ကောတိ။ တဿ တိယင်္ဂိကံ ဒုတီယဇ္ဈာနံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အယံ တေသံ နယာနံ ဝိသေသော။
၁၂၄။ ကိစ္စာရမ္မဏဝိရုဒ္ဓတ္တာ ဝိရတိယော မဟဂ္ဂတေသု နုပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အာဟ ဝိရတိတ္တယဝဇ္ဇိတာတိ။ ဝိရတိယော ဟိ ကာယဝစီ ဝိသောဓနကိစ္စာ ဟောန္တိ။ မဟဂ္ဂတဇ္ဈာနာနိ ပန သုဝိသုဒ္ဓကာယဝစီ ပယောဂဿေဝ စိတ္တဝိသောဓနကိစ္စာနိ။ ဝိရတိယောစ ဝီတိက္ကမိတဗ္ဗ ဝတ္ထုံဝါ နိဗ္ဗာနံဝါ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တန္တိ။ မဟဂ္ဂတဇ္ဈာနာနိ ပန ပညတ္တိ ယောဝါ မဟဂ္ဂတဓမ္မေဝါတိ။
၁၂၅။ ကိစ္စာရမ္မဏဝိ ¶ ရုဒ္ဓတ္တာယေဝ ဝိရတိအပ္ပမညာယော ဧကသ္မိံ စိတ္တေ ဒွေ နလဗ္ဘန္တီတိ ဝုတ္တံ။ အပ္ပမညာ ဝိရတိယော ပနေတ္ထ။လ။ ယောဇေတဗ္ဗာတိ။ ဝိရတိယော ဧကန္တေန ဒုဿိလျပ္ပဟာန ကိစ္စတ္တာ တပ္ပဟာန ကိစ္စရဟိတေသု လောကိယာဗျာကတေသု နလဗ္ဘန္တီတိ ဝုတ္တံ ဝိရတိဝဇ္ဇိတာတိ။ ပဉ္စသိက္ခာပဒါ ကုသလာယေဝါတိ ဟိ ပါဠိယံ ဝုတ္တံ။ ဣဒဉ္စ လောကိယသိက္ခာပဒါနိ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အပ္ပမညာနံ သတ္တပညတ္တာရမ္မဏတ္တာ မဟာဝိပါကာနဉ္စ ဧကန္တ ပရိတ္တာရမ္မဏတ္တာ တာသံ တေသု သမ္ဘဝေါ နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ အပ္ပမညာ ဝိရတိဝဇ္ဇိတာတိ။ နနု ကာမကုသလံ သတ္တပညတ္တာဒိ အာရမ္မဏံပိ ဟောတီတိ တဗ္ဗိပါကေနပိ တေန သဒိသာ ရမ္မဏေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ။ န။ ဝိကပ္ပရဟိတတ္တာ။ ပညတ္တိယော ဟိ အဝိဇ္ဇမာနတ္တာ မဟဂ္ဂတာနုတ္တရဓမ္မာစ သဏှသုခုမဓမ္မတ္တာ တထာ တထာ ဝိကပ္ပေတွာဝါ ပဋိဝိဇ္ဈိတွာဝါ ဂဏှန္တာနံ ကုသလာဒီနံ ဧဝ အာရမ္မဏဘူတာ ဟောန္တိ။ ကာမဝိပါကာနိ ပန သယံ အတိဒုဗ္ဗလတာယ အာရမ္မဏံ ဝိကပ္ပေတွာ ဝိဂဟေတုံ နသက္ကောန္တိ၊ ကုတော ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ ဂဟေတုံ။ တသ္မာ တာနိ ပညတ္တိယောဝါ မဟဂ္ဂတာနုတ္တရဓမ္မေဝါ အာလမ္ဗိတုံ န သက္ကောန္တီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ မဟဂ္ဂတဝိပါကာနိ ပန ဝိကပ္ပရဟိတာနိပိ အပ္ပနာပတ္တကမ္မဝိသေ သနိဗ္ဗတ္တတ္တာ ဘာဝနာဗလနိမ္မိတာနိ ပညတ္တိဝိသေသာနိ အာလမ္ဗိတုံ သက္ကောန္တီတိ။
[၈၂] ဝိဘာဝနိယံ ပန
ကာမတဏှာဓိနကမ္မဇနိတတ္တာ ကာမဝိပါကာနိ ကာမတဏှာယ အာရမ္မဏဘူတေ ကာမဓမ္မေဧဝ အာလမ္ဗိတုံ လဘန္တီတိ အဓိပ္ပာယေန ‘‘ကာမတဏှာဓိနဿ ဖလဘူတတ္တာ’’တိ ဝတွာ ဒါသိပုတ္တောပမာယ တဒတ္ထံ ဝိဘာဝေတိ။ တံ ဝိစာရေတဗ္ဗံ။
ဧဝဉှိ သတိ မဟဂ္ဂတဝိပါကာနိပိ ရူပါရူပတဏှာဓိန ကမ္မဇနိတာနိ ဧဝ ဟောန္တီတိ တာနိပိ ရူပါရူပတဏှာနံ အာရမ္မဏဘူတေ မဟဂ္ဂတ ဓမ္မေဧဝ အာလမ္ဗေယျုန္တိ။ အပိစ၊ ကာမတဏှာပိ ကာမဓမ္မေဧဝ အာရမ္မဏံ ကရောတိ။ န ပညတ္တိဓမ္မေတိ နတ္ထိ။ နစ ဣတ္ထိပုရိသာဒိ ဟတ္ထ ပါဒါဒိ ပညတ္တီသု အဿာဒဝသေန ပဝတ္တာ တဏှာ ကာမတဏှာ နာမ ¶ နဟောတီတိ အတ္ထိ။ သုဘေတိ ကုသလေ။ မနေတိ နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ။ သုဘေ ကြိယေ ပါကေတိ နိဒ္ဓါရဏီယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သဟေတု။ လ။ မနေ ဒွါဒသဓာဝ သင်္ဂဟောတိဝါ ယောဇေတဗ္ဗံ။ နဝိဇ္ဇန္တေတ္ထာတိ ဝဇ္ဇိတာနံ သင်္ဂဟော။ ဧတ္ထာတိ သောဘဏစိတ္တေသု။ ဒွယန္တိ ဝိရတိအပ္ပမညာဒုကံ။ အနုတ္တရေတိ ဝိသေသကာနံ သင်္ဂဟော။ ဈာန ဓမ္မာတိ ဝိတက္ကာဒယော။ မဇ္ဈိမေ မဟဂ္ဂတေ အပ္ပမညာစ ဈာနဓမ္မာ စ။ ပရိတ္တေသု ကာမသောဘဏေသု အပ္ပမညာစ ဝိရတိ ဉာဏပီတိ ယောစ ဝိသေသကာ၊ သင်္ဂဟနယ ဘေဒကာရကာတိ အတ္ထော။
၁၂၆။ သတ္တရသဓမ္မာ လောဘဒိဋ္ဌီဟိ သဒ္ဓိံ ဧကူနဝီသတိ ဟုတွာ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တီတိ ယောဇနာ။ ပီတိဝဇ္ဇိတာ အညသမာနာ ဒွါဒသ စေတသိကာ အကုသလသာဓာရဏာ စတ္တာရောစာတိ သောဠသဓမ္မာ လောဘဒိဋ္ဌီဟိ သဟ အဋ္ဌာရသ ဟုတွာ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တီတိ ယောဇနာ။ ဣဿာမစ္ဆရိယ ကုက္ကုစ္စာနိ ကိစ္စတော အာရမ္မဏတော စ ဘိန္နာနိ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ ဣဿာ။လ။ ယောဇေတဗ္ဗာနီတိ။ သဗ္ဗေသုပိ အကုသလစိတ္တုပ္ပာဒေသု သမ္ပယုတ္တဓမ္မာ ဓမ္မတော အသဒိသာဧဝ ဟောန္တိ။ ဂဏနတော ပန ဧကစ္စေ ဧကစ္စေဟိ သဒိသာ ဧဝ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ ဒွါဒသ။လ။ သင်္ဂဟိတာဘဝန္တီတိ။ ဧတ္ထစ ပဉ္စသု အသင်္ခါရိကေသု ပထမဒုတီယေသု ဧကူနဝီသတိ။ တတီယစတုတ္ထေသု အဋ္ဌာရသ။ ပဉ္စမေ ဝီသတိ။ ပဉ္စသု သသင်္ခါရိကေသု ပထမဒုတီယေသု ဧကဝီသတိ။ တတီယစတုတ္ထေသု ဝီသတိ။ ပဉ္စမေ ဒွါဝီသတိ။ မောမူဟဒွယေ ပန္နရသာတိ ဧဝံ အကုသလေသု သတ္တ သင်္ဂဟာ ဘဝန္တိ။ တေနာဟ ဧကူနဝီသာတိအာဒိံ။ သာဓာရဏာတိ သဗ္ဗာ ကုသလသာဓာရဏာ။ သမာနာတိ အညသမာနာ။ အပရေတိ ဆန္ဒပီတိအဓိမောက္ခေ ထပေတွာ ဧကစ္စေ။
၁၂၇။ ဟသနစိတ္တေတိ ဟသိတုပ္ပာဒစိတ္တေ။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနေတိ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနေ။ သုခသန္တီရဏေတိ သောမနဿ သန္တီရဏေ။ မနော ဓာတုတ္တိကာ ဟေတုက ပဋိသန္ဓိ ယုဂဠေတိ ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇန သမ္ပဋိစ္ဆနဒွယသင်္ခါတေ မနောဓာတုတ္တိကေစေဝ ဥပေက္ခာ သန္တီရဏ ဒွယသင်္ခါတေ အဟေတုက ပဋိသန္ဓိယုဂဠေစ။ သဗ္ဗတ္ထ သဗ္ဗေသု အဟေတုကေသု ¶ သတ္တ၊ တတော သေသာ ပကိဏ္ဏကာ ပန ယထာရဟံ ယုဇ္ဇန္တိ၊ ဣတိ တေတ္တိံသ ဝိဓသင်္ဂဟော မယာ ဝုတ္တောတိ ယောဇနာ။
၁၂၈။ ဣဒါနိ အယံ စေတသိကနိဒ္ဒေသောတိ ကတွာ စိတ္တဿ ဝိယ ဧကဿပိ စေတသိကဿ ဘူမိဇာတိ သမ္ပယောဂါဒိ ဘေဒေန ဝိဘာဂေါ ကထေတဗ္ဗောတိ တံ ဒဿေတုံ အန္တိမဂါထမာဟ။ ဣတ္ထံ ဣမိနာ ယထာဝုတ္တပ္ပကာရေန စိတ္တာဝိယုတ္တာနံ စေတသိကာနံ သောဠသဝိဓံ သမ္ပယောဂဉ္စ တေတ္တိံသဝိဓံ သင်္ဂဟဉ္စ ဉတွာ တေသံ ယထာ ယောဂံ စိတ္တေန သမံ ဘေဒံ ဥဒ္ဒိသေတိ ယောဇနာ။ ဖဿော တာဝ ဧကူနနဝုတိယာ ဧကဝီသသတေသုဝါ စိတ္တေသု ယုတ္တတ္တာ ဧကူနနဝုတိ ဧကဝီသသတဝိဓေဝါတိ ဧဝံ ဒွိပညာသစေတသိကေ ဝိသုံ ဝိသုံ ဥဒ္ဓရိတွာ ယထာယောဂံ ဘူမိဇာတိသမ္ပယောဂါဒိဘေဒေဟိ တေသံ ဝိဘာဂံ ကထေယျာတိ အတ္ထော။
ဣတိ ပရမတ္ထဒီပနိယာနာမ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟဿ
စတုတ္ထဝဏ္ဏနာယ စေတသိက သင်္ဂဟဿ
ပရမတ္ထဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။
ပကိဏ္ဏက သင်္ဂဟ ပရမတ္ထဒီပနီ
၁၂၉။ ဧဝံ ¶ ဝိသုံ ဝိသုံ စိတ္တစေတသိကာနံ နိဒ္ဒေသံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ပုန ဥဘိန္နံ နိဒ္ဒေသံ ဒဿေန္တော သမ္ပယုတ္တာယထာယောဂန္တိအာဒိမာဟ။ ယထာယောဂံ သမ္ပယုတ္တာ သဘာဝတော တေပညာသ စိတ္တစေတသိကာ ယေ ဓမ္မာ မယာ ဝိသုံ ဝိသုံ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ။ ဣဒါနိ ယထာ ရဟံ တေသံ ဥဘိန္နံ သင်္ဂဟောနာမ နိယျတေတိ ယောဇနာ။ တတ္ထ အတ္တနော အတ္တနော ဘာဝေါ သဘာဝေါ။ ဓမ္မာနံ အာဝေနိကလက္ခဏန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ စိတ္တံ တာဝ ဘူမိဇာတိသမ္ပယောဂါဒိဘေဒေန ဧကူန နဝုတိဝိဓံပိ အတ္တနော အာရမ္မဏ ဝိဇာနနသင်္ခါတေန အာဝေနိကလက္ခဏေန ဧကမေဝ ဟောတိ။ ဖဿောပိ ဘူမိဇာတိသမ္ပယော ဂါဒိဘေဒေန ဧကူနနဝုတိဝိဓောပိ ဖုသနလက္ခဏေန ဧကောဝ ဟောတိ တထာ ဝေဒနာသညာဒယောတိ ဧဝံ သဘာဝတော တေပညာသ ဧဝ ဟောန္တီတိ။ ဝေဒနာဟေတုတော ကိစ္စဒွါရာလမ္ဗဏဝတ္ထုတော ပဝတ္တော သင်္ဂဟောတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထ ဝေဒနာဟေတုတောတိ ဝေဒနာဘေဒ ဟေတုဘေဒတော။ ဧဝံ ကိစ္စဒွါရာလမ္ဗဏ ဝတ္ထုတောတိ ဧတ္ထပိ။ စိတ္တုပ္ပာဒဝသေနေဝါတိ စိတ္တဝသေနေဝ နိယျတေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဝသဒ္ဒေန စေတသိကေ နိဝတ္တေတိ။ ဧတ္တာဝတာ ဆန္နံ ပကိဏ္ဏကသင်္ဂဟာနံ ဝစနတ္ထော ဣဓေဝ တာဝ ထေရေန ဒဿိတော ဟောတိ ဝေဒနာဘေဒေန စိတ္တစေတသိကာနံ သင်္ဂဟော ဝေဒနာသင်္ဂဟော၊ ဟေတုဘေဒေန စိတ္တစေတသိကာနံ သင်္ဂဟော ဟေတုသင်္ဂဟောတိအာဒိနာ။
[၈၃] ဝိဘာဝနိယံ ပန
စိတ္တုပ္ပာဒသဒ္ဒေန စေတသိကဓမ္မေပိ ဂဟေတွာ အညံ နိဝတ္တေ တဗ္ဗံ အပဿန္တော ‘‘န ကတ္ထစိ တံဝိရဟေနာ’’တိ ဝဒတိ။ တံ နယုဇ္ဇတိယေဝ။
န ဟိ ဣဓ ဧတ္တကာ စေတသိကာ သုခသဟဂတာ၊ ဧတ္တကာ ဒုက္ခ သဟဂတာတိအာဒိနာ ဧကောပိ သင်္ဂဟော စေတသိကေဟိ နီတော နာမ ¶ အတ္ထိ။ သုခသဟဂတံ ကုသလဝိပါကံ ကာယဝိညာဏမေကမေဝါတိအာဒိနာ ပန စိတ္တေနဧဝ နီဟောတိ။ စိတ္တေ ပန သိဒ္ဓေ စေတ သိကာပိ သိဒ္ဓါဧဝါတိ ကတွာ စိတ္တုပ္ပာဒဝသေနေဝါတိ ဣဒံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
၁၃၀။ တတ္ထာတိ တေသု ဆသု သင်္ဂဟေသု။ ဝေဒနာဘေဒေန တံသမ္ပယုတ္တာနံ စိတ္တစေတသိကာနံ သင်္ဂဟော ဝေဒနာသင်္ဂဟော။
[၈၄] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘သုခါဒိဝေဒနာနံ တံသဟဂတစိတ္တုပ္ပာဒါနဉ္စ ဝိဘာဂဝသေန သင်္ဂဟော ဝေဒနာသင်္ဂဟော’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ စသဒ္ဒေန ဝေဒနာသင်္ဂဟောစ ဝေဒနာသဟဂတ စိတ္တုပ္ပာဒ သင်္ဂဟောစာတိ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ ဝေဒနာသင်္ဂဟောတိ ဧကသေသနိဒ္ဒေသော ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ တံ န သုန္ဒရံ။
ဣဓ ဟိ ဝေဒနာဘေဒေါ ဣမဿ သင်္ဂဟဿ နိဿယဓမ္မပရိဂ္ဂဟတ္ထံဧဝ ဝုတ္တော။ န ဝေဒနာနံစ ဝိသုံ သင်္ဂဟဒဿနတ္ထန္တိ။ တတ္ထတိဝိဓာ ဝေဒနာတိ ကသ္မာ ဝုတ္တံ။ နနု သံယုတ္တကေ ဒွေပိ တိဿောပိ ပဉ္စပိ ဆပိ အဋ္ဌာရသပိ ဆတ္တိံသပိ အဋ္ဌသတံပိ ဝေဒနာ ဝုတ္တာတိ။ သစ္စံ။ အနုဘဝနလက္ခဏေန ပန ဝေဒနာ တိဝိဓာဧဝ ဟောတိ။ ယေ ဟိ ကေစိ ယံကိဉ္စိ အာရမ္မဏံ အနုဘဝန္တိ။ တေ တံ သာတတောဝါ အနုဘဝန္တိ အသာတတောဝါ မဇ္ဈတ္တတောဝါ။ တတော အညော ပကာရော နတ္ထီတိ။ အညေ ပန ပဘေဒါ တေန တေန ပရိယာယေန ဝုတ္တာ။ တတ္ထ ဟိ ဒွေ ကာယိကစေတသိကဝသေန ဝုတ္တာ။ ယထာဟ-ကတမာစ ဘိက္ခဝေ ဒွေ ဝေဒနာ ကာယိကာစ စေတသိကာစာတိ။ သုခဒုက္ခ ဝသေနဝါ ဥပေက္ခံ သုခေ သင်္ဂဟေတွာ။ ယထာဟ-ဒွေ ဝေဒနာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ သုခါဝေဒနာ ဒုက္ခာဝေဒနာ။ ယာယံ ဘန္တေ အဒုက္ခ မသုခါ ဝေဒနာ။ သန္တသ္မိံ ဧသာပဏီတေ သုခေ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာတိ။
ဝိဘာဝနိယံ ပန
အနဝဇ္ဇပက္ခိကံ ဥပေက္ခံ သုခေ သာဝဇ္ဇပက္ခိကဉ္စ ဒုက္ခေ သင်္ဂဟေတွာ ဒွေ ဝုတ္တာတိ ဝုတ္တံ။ တံ ပါဠိယံ အနာဂတံပိ ယုဇ္ဇတိယေဝ။
ဣန္ဒြိယဘေဒဝသေန ¶ ပဉ္စ။ ဖဿဘေဒဝသေန ဆ။ ဥပဝိစာရဘေဒ ဝသေန အဋ္ဌာရသ။ ဆ ဂေဟဿိတာနိ ဆ နေက္ခမ္မဿိတာနီတိ ဧဝံ ပစ္စေကံ ဒွါဒသန္နံ သောမနဿ ဒေါမနဿဥပေက္ခာနံ ဝသေန ဆတ္တိံသ။ တာယေဝ ကာလတ္တယဝသေန အဋ္ဌသတံ ဝေဒနာ ဝုတ္တာတိ။ ယဉ္စ ကတ္ထစိ သုတ္တေ ယံကိဉ္စိ ဝေဒယိတံ သဗ္ဗံ တံ ဒုက္ခသ္မိန္တိ ဝုတ္တံ။ တံ သင်္ခါရဒုက္ခတာဝသေန ဝုတ္တန္တိ။ ဟေဋ္ဌာ ပန စိတ္တနိဒ္ဒေသေ စိတ္တာနိ ဣန္ဒြိယဘေဒဝသေန နိဒ္ဒိဋ္ဌာနီတိ ကတွာ ဣဓပိ ဣန္ဒြိယဘေဒဝသေနေဝ စိတ္တာနိ သင်္ဂဟေတုံ ပုန သုခံ။လ။ ပဉ္စဓာ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ စ ယေသု ဓမ္မေသု အာဓိ ပစ္စဝသေန သုခဒုက္ခာနိ ဣန္ဒြိယာနိ နာမ ဟောန္တိ။ တေသံ ကာယိက မာနသိကဝသေန ဒုဝိဓတ္တာ တာနိပိ သုခိန္ဒြိယံ သောမနဿိန္ဒြိယံ ဒုက္ခိန္ဒြိယံ ဒေါမနဿိန္ဒြိယန္တိ ဒွိဓာ ဝုတ္တာနိ။ ဥပေက္ခာယ ပန အာဓိပစ္စဋ္ဌာနဘူတာ ဓမ္မာ မာနသိကာဧဝ ဟောန္တီတိသာ ဥပေက္ခိန္ဒြိယန္တိ ဧကဓာဝ ဝုတ္တာတိ။ အပိစ၊ တေပိ ပရိယာယေန ဒုဝိဓာ ဟောန္တိ။ စက္ခာဒိပသာဒကာယ နိဿိတာနံပိ သဗ္ဘာဝတော။ ဝေဒနာပန ဧကရသတ္တာ ဧကဓာဝ ဝုတ္တာတိ။
ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ကာယိက မာနသိက သာတဘေဒတော သုခဒုက္ခာနိ ဒွိဓာ ဝုတ္တာနီ’’တိ ဝုတ္တံ။
တတ္ထ သဘာဝတော ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဖောဋ္ဌဗ္ဗာ နုဘဝနလက္ခဏာနိ သုခ ဒုက္ခာနိ။ သဘာဝတောဝါ ပရိကပ္ပနတောဝါ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌမဇ္ဈတ္တာနုဘဝန လက္ခဏာနိ ဣတရာနီတိ။ သေသာနီတိ ယထာဝုတ္တ သုခဒုက္ခတော မနဿ ဒေါမနဿယုတ္တေဟိ သေသာနိ ဗာတ္တိံသ ကာမာဝစရစိတ္တာနိ တေဝီသတိ ပဉ္စမဇ္ဈာနိကစိတ္တာနိစာတိ သဗ္ဗာနိ ပဉ္စပညာသစိတ္တာနိ။ ဧကတ္ထာတိ ဧကသ္မိံ စိတ္တေ။ ဣတရာ ဟိ ဥပေက္ခာဝေဒနာ။
၁၃၁။ ဟေတူနံ ဘေဒေန တံသမ္ပယုတ္တာနံ စိတ္တစေတသိကာန သင်္ဂဟော ဟေတုသင်္ဂဟော။
[၈၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘လောဘာဒိဟေတူနံ ဝိဘာဂဝသေန တံသမ္ပယုတ္တဓမ္မဝသေနစ သင်္ဂဟော ဟေတုသင်္ဂဟော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
ကာရဏံ ¶ ဝုတ္တမေဝ။ ဟေတူနာမ ဆဗ္ဗိဓာ ဘဝန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထ ဟေတုကိစ္စံနာမ အာရမ္မဏေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ သုပ္ပတိဋ္ဌိတဘာဝ သာဓနံ။ ယထာ ဟိ ရုက္ခဿ မူလာနိ သယံ အန္တော ပထဝိယံ ဝဒ္ဓိတွာ ပထဝိရသေစ အာပေါရသေစ ဂဟေတွာ ရုက္ခံ ယာဝ အဂ္ဂါ အဘိဟရန္တိ။ ဝါတေဝါ မဟောဃေဝါ အာဂတေ ရုက္ခံ သုဋ္ဌု အာကဍ္ဎိတွာ တိဋ္ဌန္တိ၊ ဧဝံ ရုက္ခော ဝုဒ္ဓါ ဝိရုဠှော ဝိပုလော စိရဋ္ဌိတိကောစ ဟောတိ။ ဧဝမေဝံ ဣမေပိ ဓမ္မာ သယံ အာရမ္မဏေသု ထိရပတ္တာ ဟုတွာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ တတ္ထ ဝုဒ္ဓေ ဝိရုဠှေ ဝိပုလေ စိရဋ္ဌိတိကေစ သာဓေန္တီတိ။ အဟေတုကစိတ္တာနိပန ဇလတလေ အမူလကသေဝါ လာနိ ဝိယ အာရမ္မဏေ သုဋ္ဌု ပတိဋ္ဌိတာနိ န ဟောန္တီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အပရေ ပန ဓမ္မာနံ ကုသလာဒိဘာဝသာဓနံ ဟေတုကိစ္စန္တိ ဝဒန္တိ။ ဧဝံသန္တေ ယေသံ သဟဇာတဟေတု နတ္ထိ။ တေသံ အကုသလဘာဝေါ အဗျာကတဘာဝေါစ နသမ္ပဇ္ဇေယျ။ ယာနိစ လဒ္ဓဟေတုပစ္စယာနိ ရူပါနိ။ တေသဉ္စ ကုသလာဒိဘာဝေါ အာပဇ္ဇေယျာတိ ဝတွာ တံဝါဒံ ပဋိပက္ခိပန္တိ။ ယထာ ပန လောကေ အန္ဓကာရောနာမ ကေနစိ ပစ္စယ ဝိသေသေန သာဓေတဗ္ဗော န ဟောတိ။ ယတ္ထ အာလောကော နတ္ထိ။ တတ္ထ သော အတ္တနော ဓမ္မတာယ သိဒ္ဓါ ဟောတိ။ ဧဝမေဝံ ဓမ္မေသု မုယှနကြိယာဘူတော မောဟန္ဓကာရောပိ အတ္တနော ဓမ္မတာယ ဧဝ အကုသလော ဘဝိတုံ အရဟတိ။ တထာ ဟိ ဣစ္ဆာနာမ အတ္ထိ။ သာမုယှနကြိယာယ ယုတ္တာ လဂ္ဂနဘာဝံ ပတွာ လောဘော အကုသလော နာမ ဟောတိ။ သဒ္ဓါယ ယုတ္တာ ပန ဓမ္မစ္ဆန္ဒဘာဝံ ပတွာ ကုသလစ္ဆန္ဒောနာမ ဟောတိ။ တထာ အက္ခန္တိနာမ အတ္ထိ။ သာပိ မုယှန ကြိယာယ ယုတ္တာ ပဋိဃဘာဝံ ပတွာ ဒေါသော အကုသလောနာမ ဟောတိ။ သဒ္ဓါယ ယုတ္တာ ပန ဥပ္ပန္နံ ကာမဝိတက္ကံ နာဓိဝါသေတီတိအာဒိနာ နယေန ပါပဓမ္မ ပါပါရမ္မဏ ဝိရောဓဘာဝံ ပတွာ အလောဘော ကုသလောနာမ ဟောတိ။ မုယှနကြိယာ ပန အသုကေန ယုတ္တာ အကုသလောနာမ။ အသုကေန ယုတ္တာ ကုသလောနာမာတိ နတ္ထိ။ အမ္ဗိလတ္ထာယ အညေန သံယောဂကိစ္စရဟိတော ဇာတိအမ္ဗိလရသော ဝိယ ဧကန္တအကုသလဇာတိကာဧဝ ဟောတီတိ။ ယောစ ဓမ္မော ကုသလော အကုသလောစ န ဟောတိ။ သော အဗျာကတောတိ ဧတ္တကမေဝ ¶ ဓမ္မာနံ အဗျာကတဘာဝသိဒ္ဓိယာ ကာရဏံ။ တသ္မာ အဟေတုကစိတ္တာနံ ရူပနိဗ္ဗာနာနဉ္စ အဗျာကတဘာဝေါပိ အတ္တနော ဓမ္မ တာယဧဝ သိဒ္ဓါ။ တတ္ထ မောဟော သေသမူလာနံပိ မူလံ ဟောတိ။ ရဇ္ဇနဒုဿနာနိပိ ဟိ မုယှနနိသန္ဒာနိဧဝ ဟောန္တိ။ အလောဘာဒီနဉ္စ ကုသလဘာဝေါ အဝိဇ္ဇာနုသယေန သဟေဝ သိဒ္ဓါတိ။ တာနိ ပန လောဘာဒီနိ လောဘသဟဂတာဒီနံ ဝိသေသမူလာနိ ဟောန္တိ။ ရဇ္ဇနာဒိ နိသန္ဒာနိ ဟိ ဒိဋ္ဌိမာနာဒီနိ။ အရဇ္ဇနာဒိနိသန္ဒာနိ စ သဒ္ဓါဒီနီတိ။ ယသ္မာ ပန ဟေတုယောနာမ သမ္ပယုတ္တေသု ပဓာနဓမ္မာ ဟောန္တိ။ တသ္မာ သဟေတုကဝိပါကကြိယာနံ အဗျာကတဘာဝေါ ပန ဟေတု မုခေနပိ ဝတ္တုံ ယုတ္တော။
[၈၆] ဧတ္တာဝတာ ယံ ဝုတ္တံ ဝိဘာဝနိယံ
‘‘အပရေ ပန ကုသလာဒီနံ ကုသလာဒိဘာဝသာဓနံ ဟေတု ဘာဝေါ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဧဝံ သတိ ဟေတူနံ အတ္တနော ကုသလာ ဒိဘာဝသာဓနော အညော ဟေတု မဂ္ဂိတဗ္ဗော သိယာ။ အထ သေသသမ္ပယုတ္တဟေတုပဋိဗဒ္ဓါ တေသံ ကုသလာဒိဘာဝေါ၊ ဧဝမ္ပိ မောမူဟ စိတ္တသမ္ပယုတ္တဿ ဟေတုနော အကုသလ ဘာဝေါ အပ္ပဋိဗဒ္ဓါ သိယာ။ အထ တဿ သဘာဝတော အကုသလဘာဝေါပိ သိယာ။ ဧဝံသတိ သေသဟေတူနမ္ပိ သဘာဝတော ကုသလာဒိဘာဝေါတိ တေသံ ဝိယ သမ္ပယုတ္တ ဓမ္မာနမ္ပိ သော ဟေတုပဋိဗဒ္ဓါ နသိယာ၊ ယဒိစ ဟေတုပဋိဗဒ္ဓါ ကုသလာဒိဘာဝေါ။ တဒါ အဟေတုကာနံ အဗျာကတဘာဝေါ နသိယာတိ အလမတိနိပ္ပီဠနေနာတိ တံ ပဋိက္ခိတ္တံ ဟောတိ။
ယထာစ လဒ္ဓဇ္ဈာနပစ္စယေသု ရူပါရူပဓမ္မေသု ဈာနင်္ဂါနိ အရူပဓမ္မေသုဧဝ ဥပနိဇ္ဈာနဋ္ဌံ ဖရန္တိ၊ န ရူပဓမ္မေသု။ တေ ပန ဈာနဓမ္မ သမုဋ္ဌိ တတ္တာဧဝ ဈာနပစ္စယုပ္ပန္နေသု ဝုတ္တာ။ ဧဝမေဝ ဟေတုယောပိ အရူပ ဓမ္မေသုဧဝ ကုသလာဒိဘာဝံ ဖရန္တိ။ န ရူပဓမ္မေသု။ တေ ပန ဟေတု သမုဋ္ဌိတတ္တာဧဝ ဟေတုပစ္စယုပ္ပန္နေသု ဝုတ္တာတိ န တေသံ ရူပဓမ္မာနံ ကုသလာဒိဘာဝါပတ္တိ စောဒေတဗ္ဗာတိ။
[၈၇] ယဉ္စ ဝိဘာဝနိယံ
‘‘ကုသလာဒိဘာဝေါ ပန ကုသလာကုသလာနံ ယောနိသော အယောနိသော မနသိကာရပဋိဗဒ္ဓါ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ ဝိစာရေ တဗ္ဗံ။
တထာ ဟိ သူရိယာလောကေ အာဂတေ ဒိဝါ ဗလာနံ ဟံသာဒီနံ ဩကာသော ဟောတိ။ ရတ္တန္ဓကာလေ အာဂတေ ရတ္တိဗလာနံ ဥလူကာဒီနံ ဩကာသော ဟောတိ။ နစ တေ အာလောကန္ဓကာရာ တေသံ ဝဏ္ဏာဒိဝိသေသံ သာမေန္တိ။ တံ ပန တေသံ ယောနိယောဧဝ သာဓေန္တိ။ တတ္ထ အာလောကော ဝိယ ယောနိသောမနသိကာရော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အန္ဓကာရော ဝိယ ဣတရော။ တေ သတ္တာ ဝိယ ကုသလာကုသလာ။ ဝဏ္ဏာဒိဝိသေသော ဝိယ ကုသလာဒိဘာဝေါ။ ယောနိယော ဝိယ ဟေတုယော ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ။ အဗျာကတာနံ ပနာတိ သဗ္ဗံ ယော ဓမ္မော ကုသလော အကုသလောစ န ဟောတိ။ သော အဗျာကတောတိ ဝုတ္တပက္ခေ ပတတိယေဝါတိ။ တတ္ထာတိ ဟေတုသင်္ဂဟေ။ သဟေတုကာနံ ပရိဂ္ဂဟသုခတ္ထံ ဣဓ ဝဇ္ဇေတဗ္ဗာနိပိ အဟေတုကာနိ ပထမံ ဥဒ္ဓဋာနိ။ တေနာဟ သေသာနိ ပန။ လ။ သဟေတုကာ နေဝါတိ။ တေသံဝါ အဟေတုကနာမံပိ ဟေတူနံ ဝသေနေဝ ဝိသုံ သိဒ္ဓန္တိ တေသံပိ ဣဓ သင်္ဂဟဏံ အဝိရုဒ္ဓံ ဟောတိ။ တေနာဟ အဟေတု ကာဋ္ဌာရသေကာတိအာဒိ။ သဘာဝ ဘေဒေန ဆဗ္ဗိဓာပိ ဟေတုယော ကုသလာ ကုသလာ ဗျာကတဇာတိဘေဒေန နဝဓာ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ လောဘော ဒေါသောစာတိအာဒိ။
၁၃၂။ စုဒ္ဒသန္နံ ကိစ္စာနံ ဘေဒေန တံကိစ္စဝန္တာနံ စိတ္တစေတသိကာနံ သင်္ဂဟော ကိစ္စသင်္ဂဟော။
[၈၈] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ပဋိသန္ဓာဒီနံ ကိစ္စာနံ ဝိဘာဂဝသေန တံကိစ္စဝန္တာနဉ္စ ပရိစ္ဆေဒဝသေန သင်္ဂဟော ကိစ္စသင်္ဂဟော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
ယေန ဧကကမ္မေန ဧကော ဥပပတ္တိဘဝေါနိဗ္ဗတ္တတိ။ တသ္မိံ သရသေနဝါ လဒ္ဓဝိဗာဓနေနဝါ ပရိက္ခီဏေ သော ဘဝေါ နိရုဇ္ဈတိ။ ဧကဿ ¶ ကမ္မဿ ဩကာသော ဟောတိ။ တသ္မာ တတော နိဗ္ဗတ္တ ဘဝတော စုတဿ အန္တရာ ခဏမတ္တံပိ အဋ္ဌတွာ လဒ္ဓါကာသေန ဧကေန ကမ္မေန ပုန ဘဝန္တရာဒိ ပဋိသန္ဓာန ဝသေန အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ပဋိသန္ဓိကိစ္စံ။ တထာ နိဗ္ဗတ္တဿ ဥပပတ္တိဘဝသန္တာနဿ ယာဝ တံ ကမ္မံ နခိယျတိ။ တာဝ အဝိစ္ဆေဒ ပဝတ္တိပစ္စယင်္ဂဘာဝေန ပဝတ္တိ ဘဝင်္ဂကိစ္စံ။ တဿ ဟိ တထာ ပဝတ္တိယာ သတိ အာယုပဗန္ဓာစ ဥသ္မာ ပဗန္ဓာစ ပဝတ္တန္တိယေဝါတိ ဧတေ တယော ဓမ္မာ ဣမံ ကာယံ အဘိဇ္ဇမာနံ ရက္ခန္တီတိ။ ယထာဟ –
အာယု ဥသ္မာစ ဝိညာဏံ၊ ယဒါ ကာယံ ဇဟန္တိ မံ၊
အပဝိဒ္ဓါ တဒါ သေတိ၊ နိရတ္ထံဝ ကလိင်္ဂရန္တိ။
အာဝဇ္ဇနံ စိတ္တသန္တာနဿ အာဝဋ္ဋနံ၊ တံဝါ အာဝဇ္ဇေတိ အာဝဋ္ဋေတိ၊ အာဝဋ္ဋတိဝါ တံ ဧတ္ထ ဧတေနာတိဝါ အာဝဇ္ဇနံ။ ဘဝင်္ဂ ဝီထိတော ဩက္ကမိတွာ အာရမ္မဏန္တရာဘိမုခံ ပဝတ္တတီတိ အတ္ထော။ အာဝဇ္ဇေတိဝါ အာရမ္မဏန္တရေ အာဘောဂံ ကရောတီတိ အာဝဇ္ဇနံ။ ဒဿနာဒီနိ ပါကဋာနိ။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနန္တိ ဝိသုံ အဝစ္ဆိန္ဒိတွာ ထပနံ ဣဒံ နီလန္တိဝါ ပီတကန္တိဝါ သုဘန္တိဝါအသုဘန္တိဝါ အသင်္ကရတောထပနံ နိယမနန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဇဝနန္တိဝါ ဇဝေါတိဝါ ဝေဂေါတိဝါ အတ္ထတော ဧကံ။ အသနိနိပါတော ဝိယ ဝေဂသဟိတဿ ဧကေကဿ ပိတ္တဿ ပဝတ္တိ ဇဝနကိစ္စံ။
[၈၉] ယံပန ဝိဘာဝနိယံ
‘‘အာရမ္မဏေ တံတံကိစ္စသာဓနဝသေန အနေကက္ခတ္တုံ ဧကက္ခတ္တုံဝါ ဇဝမာနဿ ဝိယ ပဝတ္တိ ဇဝနကိစ္စ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
န ဟိ ဇဝမာနဿ စိတ္တဿ ဧကဝါရမတ္တေန နိဝတ္တိနာမ အတ္ထိ။ မဂ္ဂါတိညာဇဝနာနိပိ ဟိ ဧကာဝဇ္ဇနပရိကမ္မစိတ္တတော ပဋ္ဌာယ ဧကဝေဂေန ပဝတ္တဇဝမာနစိတ္တသန္တာနပတိတာနိ ဧဝ ဟောန္တိ။ န ပန တာနိ ဝိသုံ သိဒ္ဓေန ဇဝေန ဇဝန္တီတိ။
[၉၀] တတ္ထ စ
ဇဝမာနဿ ¶ ဝိယ ပဝတ္တီတိ ဧတေန ဝိသုံ ဝိသုံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓါ နံ ခဏိကဓမ္မာနံ သီဃဂမနသင်္ခါတော ဇဝေါနာမ ဝိသုံ နတ္ထိ။ ဗဟုက္ခတ္တုံ ပဝတ္တိဝသေန ပန သီဃဂစ္ဆန္တပုရိသ သဒိသတ္တာ ဧဝ ဇဝနန္တိ ဝုစ္စတီတိ ဒဿိတံ ဟောတိ။ တံပိ န သုန္ဒရံ။
အသနိနိပါတော ဝိယ ဝေဂသဟိတဿ ဧကေကဿ စိတ္တဿ ပဝတ္တိဇဝနကိစ္စန္တိ ဟိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တံ။ ဘဝင်္ဂစိတ္တဉှိ ဒီဃံ အဒ္ဓါနံ ပူရေတွာ ပဝတ္တံပိ နဒိသောတေ ဝုယှမာနံ သုက္ခပဏ္ဏံ ဝိယ ဝေဂရဟိတံ ဟောတိ။ ဇဝနစိတ္တံ ပန ဧကမေကံပိ သမာနံ ဣန္ဒေန ဝိဿဋ္ဌ ဝဇိရံ ဝိယ ဝေဂသဟိတမေဝ ပဝတ္တတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တံ အာရမ္မဏံ ဧတဿာတိ တဒါရမ္မဏံ။ ယံ ဇဝနေန ဂဟိတံ၊ တဒေဝဿ အာရမ္မဏန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယံ ဇဝနေန ဂဟိတာရမ္မဏံ၊ တဿေဝ ဂဟိတတ္တာ တဒါရမ္မဏံ နာမာတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ တဿဝါ ဇဝနဿ အာရမ္မဏံ အဿ အာရမ္မဏန္တိ တဒါရမ္မဏံ။ ဣဓ ပန တဒါရမ္မဏဘာဝေါ အဓိပ္ပေတော။ နိဗ္ဗတ္တမာနဘဝတော ဝစနံ မုစ္စနံ ပရိဂဠနံ စုတိ။ ဣဒါနိ တာနိ ကိစ္စာနိ အနိယမတော န ပဝတ္တန္တိ။ ဌာနနိယမေနေဝ ပဝတ္တန္တီတိ ဒဿေတုံ ဌာနဘေဒေါ ဝုတ္တော။ တိဋ္ဌတိ ပဝတ္တတိ တံတံ ကိစ္စဝန္တံ စိတ္တံ ဧတ္ထာတိ ဌာနံ။ ဩကာသော။ တံတံ အန္တရာကာလောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကာလောပိ ဟိ ကာလဝန္တာနံ ပဝတ္တိဝိသယတ္တာ ဌာနန္တိ ဝုစ္စတိ။ ပဋိသန္ဓိယာ ဌာနံ ပဋိသန္ဓိဋ္ဌာနံ။ ပဋိသန္ဓကာလော ပဋိသန္ဓိက္ခဏောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧဝံ သေသေသုပိ။
[၉၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ပဋိသန္ဓိယာ ဌာနံ ပဋိသန္ဓိဋ္ဌာနန္တိ ဝတွာ ကာမံ ပဋိသန္ဓိဝိနိ မုတ္တံ ဌာနံနာမ နတ္ထိ။ သုခဂ္ဂဟဏတ္ထံ ပန သိလာ ပုတ္တကဿ သရီရန္တိအာဒီသု ဝိယ အဘေဒေပိ ဘေဒပရိကပ္ပနာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ။
ကာလော ဟိ နာမ သဘာဝတော အဝိဇ္ဇမာနောပိ စိတ္တဿ ဝိသုံ အာရမ္မဏဘူတော ဧကော ပညတ္တိဓမ္မော။ တထာ ဟိ အဋ္ဌကထာယံ ဣမေသံ အဋ္ဌန္နံ မဟာဝိပါကစိတ္တာနံ ဝိပစ္စနဋ္ဌာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတာနိ ဟိ စတူသု ¶ ဌာနေသု ဝိပစ္စန္တိ။ ပဋိသန္ဓိယံ ဘဝင်္ဂေ စုတိယံ တဒါရမ္မဏေတိ ဝတွာ တံ ဝိတ္ထာရေန္တေန ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏကာလေ ပဋိသန္ဓိဟုတွာ ဝိပစ္စန္တိ။ အသင်္ချေယျံပိ အာယု ကာလံ ဘဝင်္ဂံ ဟုတွာ မရဏ ကာလေ စုတိ ဟုတွာတိ ကာလောဝ ဝုတ္တောတိ။ ဣတရထာ ကိစ္စာနိ ဝိယ ဌာနာနိပိ စုဒ္ဒသဝိဓာနိဧဝ ဝတ္တဗ္ဗာနိ သိယုန္တိ။ ဌာနာနံ ဝိတ္ထာရဘေဒေါ ပန ဥပရိ ဒွီသု ပဝတ္တိသင်္ဂဟေသု စိတ္တပဝတ္တိဝိဓာနာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။ ယသ္မာ ဩမကံ ဒွိဟေတုကကုသလံ သယံ သော မနဿယုတ္တံပိ သမာနံ အတိဒုဗ္ဗလတ္တာ သောမနဿ ပဋိသန္ဓိံ ဒါတုံ နသက္ကောတိ။ တသ္မာ သောမနဿသန္တီရဏံ ပဋိသန္ဓိဋ္ဌာနံ နဂစ္ဆတီတိ ဝုတ္တံ ဒွေဥပေက္ခာသဟဂတသန္တီရဏာနိစေဝါတိ။ တထာ ဟိ ပဋ္ဌာနေ ပီတိသဟဂတတ္တိကေ ပဋိစ္စဝါရေ ဟေတုပစ္စနိကေ တံ ပဋိ သန္ဓိဋ္ဌာနေန ဥဒ္ဓဋန္တိ။ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနံ ပရိတ္တာရမ္မဏေဝါ အဝိဘူတာ ရမ္မဏေဝါ ဒွတ္တိက္ခတ္တုံ ပဝတ္တမာနံပိ ဝိပါက သန္တာနတော လဒ္ဓပစ္စယဘာဝေန ဒုဗ္ဗလတ္တာ ဇဝနဝေဂရဟိတမေဝ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ အာဝဇ္ဇန ဒွယ ဝဇ္ဇိတာနီတိ။
[၉၂] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘အာရမ္မဏရသာနုဘဝနာ ဘာဝတော’’တိ ကာရဏံ ဝုတ္တံ။ တံ အ ကာရဏံ။
န ဟိ အာရမ္မဏ ရသာနုဘဝနံ ဇဝနကိစ္စ သိဒ္ဓိယာ ဇဝနနာမ လာဘဿစ ကာရဏံ ဟောတိ။ တံ ပန ဇဝနကိစ္စသိဒ္ဓိယာ ဖလမေ ဝဟောတီတိ။ ယသ္မာ ပန ဖလစိတ္တံ အာသေဝနဘာဝရဟိတံပိ မဂ္ဂ စေတနာယ မဟာနုဘာဝတ္တာ ပရိကမ္မဘာဝနာဗလေန စ ပဝတ္တတ္တာ အာရမ္မဏေ ဝေဂသဟိတမေဝ ပတတီတိ တဿဇဝနေသု ဂဟဏံကတံ။
[၉၃] ဝိဘာဝနိယံ ပန
မဂ္ဂါဘိညာဇဝနာနံ ဧကဝါရမေဝ ပဝတ္တတ္တာ ဇဝနကိစ္စံ န သမ္ပဇ္ဇတီတိ အဓိပ္ပာယေန ‘‘ဧကစိတ္တက္ခဏိကံပိ လောကုတ္တရ မဂ္ဂါဒိတံ တံသဘာဝဝန္တတာယ ဇဝနကိစ္စံ နာမာ’’တိ ဝတွာ သဗ္ဗညုတညာဏောပမာယ တမတ္ထံ ဝိဘာဝေတိ။ တံ န ယုဇ္ဇတိယေဝ။
ဣဒါနိ ¶ သမာနကိစ္စဂဏနာနိ စိတ္တာနိ သင်္ဂဟေတွာ ဒဿေတုံ တေသု ပနာတိအာဒိမာဟ။ ပဋိသန္ဓာဒယော နာမ စိတ္တုပ္ပာဒါတိ သမ္ဗန္ဓော။
[၉၄] ဝိဘာဝနိယံ ပန
နာမကိစ္စဘေဒေနာတိပိ ယောဇေတိ။ တံ န သုန္ဒရံ။
နာမဘေဒဿ ဝိသုံ ဝတ္တဗ္ဗာဘာဝတောတိ။ ဧကကိစ္စဋ္ဌာန ဒွိကိစ္စဋ္ဌာန တိကိစ္စဋ္ဌာန စတုကိစ္စဋ္ဌာန ပဉ္စကိစ္စဋ္ဌာနာနိ စိတ္တာနိ ယထာက္ကမံ အဋ္ဌသဋ္ဌိစ တထာ ဒွေစ နဝစ အဋ္ဌစ ဒွေစ နိဒ္ဒိသေတိ ယောဇနာ။
၁၃၃။ စက္ခာဒီနံ ဒွါရာနံ ဘေဒေန စိတ္တစေတသိကာနံ သင်္ဂဟော ဒွါရသင်္ဂဟော။
[၉၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ဒွါရာနဉ္စ ဒွါရပဝတ္တစိတ္တာနဉ္စ ပရိစ္ဆေဒဝသေန သင်္ဂဟော ဒွါရသင်္ဂဟော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
ဒွေ ဇနာ အရန္တိ ဂစ္ဆန္တိ ဧတေနာတိ ဒွါရံ။ နဂရဿ အန္တော ဇနာ ဗဟိဇနာစ ယေန ဆိဒ္ဒမဂ္ဂေန နိက္ခမန္တိ ပဝိသန္တိစ၊ တဿေတံ နာမံ။ ဒွေ ဇနာ အရန္တိ ဂစ္ဆန္တိ ဧတ္ထာတိ ဒွါရန္တိပီ ဝဒန္တိ။ အပိစ၊ ဒုဝိဓံ ဒွါရံ အာကာသဒွါရံ မဏ္ဍဒွါရန္တိ။ တတ္ထ အာကာသဒွါရံနာမ ယထာဝုတ္တော ဆိဒ္ဒမဂ္ဂေါ။ မဏ္ဍဒွါရံနာမ အာဒါသ ပဋ္ဋမယော အာလောကမဂ္ဂေါ။ တံ ပန ပုညဝန္တာနံ ဂေဟေသု ယောဇီယတိ။ ယထာ စ တေသု၊ တထာ သတ္တာနံ သရီရေသုပိ ဒွေဧဝ ဟောန္တိ။ နဝဒွါရော မဟာဝဏောတိ ဟိ ဆိဒ္ဒဒွါရံ ဝုတ္တံ။ နဝနဝုတိလောမကူပသဟဿာ နိပိ ဆိဒ္ဒဒွါရာနိဧဝ။ ဣဓ ပန အာဒါသပဋ္ဋသဒိသံ မဏ္ဍဒွါရံ အဓိပ္ပေတံ။ တံပိ ဟိ အာရမ္မဏိကဓမ္မာနံ အာရမ္မဏဓမ္မာနဉ္စ နိဂ္ဂမန ပဝိသန မုခပထဘာဝတော ဒွါရသဒိသတ္တာ ဒွါရန္တိ ဝုစ္စတီတိ။ တံ ပန ရူပမဏ္ဍ ဒွါရံ အရူပမဏ္ဍဒွါရန္တိ ဒုဝိဓံ။ ရူပမဏ္ဍဒွါရံပိ ကမ္မဝိသေသမဟာဘူတ ဝိသေသသိဒ္ဓေန မဏ္ဍဘာဝဝိသေသေန ပဉ္စဝိဓန္တိ ဒဿေတုံ စက္ခုဒွါရန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ စက္ခုမေဝစက္ခုဒွါရန္တိ ယသ္မိံ စက္ခုမှိ စန္ဒ မဏ္ဍလာဒီနိ ရူပ နိမိတ္တာနိ ပညာယန္တိ။ အာဝဇ္ဇနာဒီနိစ ယမှိ ပညာတာနိ တာနိ နိမိတ္တာနိ ဂဏှန္တိ။ တသ္မာ တဒေဝ စက္ခု တေသံ ဒွိန္နံ ဝိသယဝိသ ယိဘာဝုပဂမနဿ ¶ မုခပထဘူတတ္တာ စက္ခုဒွါရံနာမာတိ အတ္ထော။ အထဝါ၊ ယေန စက္ခုမဏ္ဍေန ဗဟိဒ္ဓါ စန္ဒမဏ္ဍလာဒီနိ ရူပါနိ အန္တော အာဝဇ္ဇနာဒီနံ ဝိသယဘာဝံ ဥပဂစ္ဆန္တိ။ ယေနစ အန္တော အာဝဇ္ဇနာဒီနိ ဗဟိဒ္ဓါ တေသံ ရူပါနံ ဝိသယိဘာဝံ ဥပဂစ္ဆန္တိ။ တမေဝ ယထာဝုတ္တ ကာရဏေန စက္ခုဒွါရံ နာမာတိ အတ္ထော။ ဧဝံ သေသေသုပိ။
[၉၆] ဋီကာသု ပန
‘‘အာဝဇ္ဇနာဒီနံ အရူပဓမ္မာနံ ပဝတ္တိမုခဘာဝတော ဒွါရသဒိသတ္တာ ဒွါရာနီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
ရူပါဒီနံ အာရမ္မဏာနံပိ ပဝတ္တိမုခဘူတတ္တာ။ ဝက္ခတိ ဟိ ဆဗ္ဗိဓာ ဝိသယပဝတ္တိယောတိ။ ဧတ္ထစ ဝိသယာနံ ရူပါဒီနံ အာရမ္မဏာနံ ဒွါရေသု အာပါတာ ဂမန သင်္ခါတာ ပဝတ္တိယော ဝိသယပဝတ္တိယောတိ ဝုစ္စန္တီတိ။ တတ္ထ စက္ခုမေဝ စက္ခုဒွါရန္တိ ဧတေန စက္ခုဿ ဒွါရံ စက္ခုဒွါရန္တိ အတ္ထံ နိဝတ္တေတိ။ တထာ သောတာဒယော သောတ ဒွါရာဒီနီတိ ဧတေန သောတ မေဝ သောတဒွါရံ။လ။ မနောဧဝ မနောဒွါရံ။ န မနာနံ ဒွါရံ မနောဒွါရန္တိ ဣမမတ္ထံ အတိဒိဿတိ။ တဿ ပန မနဿ ဗဟုဝိဓတ္တာ ဣဓ အဓိပ္ပေတံ မနံ ဒဿေန္တော မနောဒွါရံ ပန ဘဝင်္ဂန္တိ ပဝုစ္စတီတိ ဝုတ္တံ။
[၉၇] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘အာဝဇ္ဇနာဒီနံ မနာနံ ဒွါရန္တိ မနောဒွါရ’’န္တိပိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
ကာရဏံ ဝုတ္တမေဝ။ တတ္ထ သဗ္ဗံ ဧကူနနဝုတိဝိဓံပိ စိတ္တံ မနောဒွါရ မေဝနာမ ဟောတိ။ ဣဓ ပန ဥပပတ္တိဒွါရမေဝ အဓိပ္ပေတန္တိ ကတွာ ဘဝင်္ဂန္တိ ပဝုစ္စတီတိ ဝုတ္တံ။ ပဋိသန္ဓိတော ပဋ္ဌာယ ယာဝတာယုကံ နဒိသောတမိဝ ပဝတ္တမာနံ ဧကူနဝီသတိဝိဓံ ဘဝင်္ဂစိတ္တမေဝ ဣဓ မနောဒွါရန္တိ ဝုစ္စတိ၊ ကထီယတီတိ အတ္ထော။
[၉၈] ဝိဘာဝနိယံ ပန
ယထာ ဂါမဿ ဒွါရံနာမ ဂါမာနန္တရမေဝ ဟောတိ။ ဧဝံ အာဝဇ္ဇနာဒီနံ မနာနံ ပဝတ္တိမုခဋ္ဌေန ဒွါရံနာမ အာဝဇ္ဇနာနန္တရံ ဘဝင်္ဂမေဝ သိယာ။ န တတော ပုရိမာနိ ဘဝင်္ဂါနီတိ အဓိပ္ပာယေန ယံ ဝုတ္တံ ‘‘ဘဝင်္ဂန္တိ အာဝဇ္ဇာနာနန္တရံ ဘဝင်္ဂ’’န္တိ။ တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ။
ဧဝဉှိ ¶ သတိ ယေသု စက္ခုပသာဒါဒီသု ရူပါဒီနိ အာပါတံ နာဂစ္ဆန္တိ။ တာနိပိ အာဝဇ္ဇနာဒီနံ ဝီထိစိတ္တာနံ ပဝတ္တိမုခါနိ ဧဝ န ဟောန္တီတိ ကတွာ ဒွါရာနိနာမ နသိယုံ။ န စ တထာ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ ပါဠိယမေဝ တေသံ ဒွါရရူပဘာဝဿ ဝုတ္တတ္တာ။ ဣဓစ ဝက္ခတိ ပသာဒဝိညတ္တိသင်္ခါတံ သတ္တဝိဓံပိ ဒွါရရူပံနာမာတိ။
[၉၉] ယဉ္စ တတ္ထ
သာဝဇ္ဇနံ ဘဝင်္ဂန္တု၊ မနောဒွါရန္တိ ဝုစ္စတီတိ –
သာဓကဝစနံ အာဟဋံ၊ တံပိ ဣဓ နယုဇ္ဇတိယေဝ။
တဉှိ အာဝဇ္ဇနံပိ မနောဒွါရပက္ခိကံ ကတွာ ဒီပေတီတိ။ ယတ္ထ ပန စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စ ရူပေစ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စက္ခုဝိညာဏံ။ သောတဉ္စ။ လ။ မနဉ္စ ပဋိစ္စ ဓမ္မေစ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနောဝိညာဏန္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထေဝ တံ ယုတ္တံ။ တတ္ထ ဟိ စက္ခုဝိညာဏုပ္ပတ္တိယာ စတူသု ပစ္စယေသု စက္ခုရူပါနိ ဧဝ သရူပတော ဝုတ္တာနီတိ ဣတရေ အာဝဇ္ဇနဉ္စ သမ္ပယုတ္တက္ခန္ဓာ စာတိ ဒွေ ပစ္စယာ စသဒ္ဒေန ဂဟိတာ၊ ဧဝံ သောတဝိညာဏာဒီသုပိ။ မနောဝိညာဏေ ပန မနဉ္စာတိ ဧတ္ထ ဘဝင်္ဂစိတ္တေန သဟ အာဝဇ္ဇနံ ဂဟေတွာ စသဒ္ဒေန သမ္ပယုတ္တက္ခန္ဓာ ဂဟိတာ။ ဧဝဉှိ သတိ စတ္တာ ရောပစ္စယာ ဟောန္တီတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ဓာတုဝိဘင်္ဂဋ္ဌကထာယံ ပဋိစ္စာတိ နာမ အာဂတဋ္ဌာနေ အာဝဇ္ဇနံ ဝိသုံ နကာတဗ္ဗံ။ ဘဝင်္ဂနိဿိတကမေဝ ကာတဗ္ဗန္တိ။ တသ္မာ ဣဓ မနောတိ သဟာဝဇ္ဇနကံ ဘဝင်္ဂံ။ မနော ဝိညာဏန္တိ ဇဝနမနောဝိညာဏန္တိ။ ဧတ္ထစ ပဋိစ္စာတိနာမ အာဂတဋ္ဌာနေတိ ဧတေန အညတ္ထ ပန အာဝဇ္ဇနံ ဒွါရပက္ခိကံ နကာတဗ္ဗန္တိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ ပဋိစ္စာတိ အာဂတတ္တာယေဝစ ဘဝင်္ဂံပိ အာဝဇ္ဇနာ နန္တရံ ဘဝင်္ဂဒွယမေဝ ဣမိဿံ ပါဠိယံ ဂဟေတဗ္ဗံ။ သန္နိဟိတပစ္စယာနံ ဧဝ တတ္ထ အဓိပ္ပေတတ္တာတိ။ ဣဓ ပန ဒွါရဘာဝါ ရဟဿ သဗ္ဗဿ ဥပပတ္တိဓမ္မဿ ပရိဂ္ဂဟိတတ္တာ သဗ္ဗံ ဘဝင်္ဂံ အဓိပ္ပေတံ။ န ဟိ ကိဉ္စိ ဘဝင်္ဂံ နာမ အတ္ထိ။ ယံ မနောဒွါရဘာဝါရဟံ န သိယာတိ နိဋ္ဌမေတ္ထ ဂန္တဗ္ဗန္တိ။ တတ္ထာတိ နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ၊ တေသု ဆသု ဒွါရေသု စက္ခု ဒွါရေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယထာရဟန္တိ အာရမ္မဏဘူမိပုဂ္ဂလမနသိကာရာ ဒီနံ အနုရူပဝသေန။ သဗ္ဗထာပီတိ ဝိသုံ ဝိသုံ ဆစတ္တာလီသ ဘေဒသင်္ခါတေန ¶ သဗ္ဗပကာရေနပိ အဂဟိတ ဂဟဏ ဝသေန၊ စတုပညာ သာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သဗ္ဗထာပီတိဝါ အာဝဇ္ဇနာဒိ တဒါရမ္မဏ ပရိယော သာနဝသေန အနေကကိစ္စဘေဒယုတ္တေန သဗ္ဗပကာရေနပိ၊ ကာမာဝစရာနေဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယာနိ အာဝဇ္ဇနာဒီနိ ကိစ္စာနိ ဒွါရဝိကာရံ ပဋိစ္စ ပဝတ္တန္တိ၊ တံ ကိစ္စဝန္တာနိဧဝ ဒွါရေ နိယုတ္တာနီတိ အတ္ထေန ဒွါရိကာနိနာမ ဟောန္တိ။ ပဋိသန္ဓိ ဘဝင်္ဂ စုတိ ကိစ္စာနိပန ဒွါရဝိကာရေန ဝိနာ ကေဝလံ ကမ္မဝသေနေဝ သိဇ္ဈန္တိ။ တသ္မာ တံကိစ္စဝန္တာနိ ဒွါရိကာနိနာမ နဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ ဧကူန။လ။ ဒွါရဝိမုတ္တာနီတိ ဧတ္ထ စ ဒွါရဝိကာရောနာမ အတ္တနိ အာရမ္မဏာနံ အာပါတာဂမနဝသေန ဘဝင်္ဂဿ စလနံ၊ စက္ခာဒီနဉ္စ အတ္တနိ ဝိညာဏုပ္ပာဒန သတ္တိဝိသေသ ယောဂေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
[၁၀၀] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘စက္ခာဒိဒွါရေသု အပဝတ္တနတော မနောဒွါရသင်္ခါတ ဘဝင်္ဂတော အာရမ္မဏန္တရဂဟဏဝသေန အပဝတ္တိတောစ ဒွါရဝိမုတ္တာနီ’’တိ ဝုတ္တံ၊ တံ အဋ္ဌကထာယပိ သဟ နသမေတိ။
ပဋိသန္ဓိ ဘဝင်္ဂ စုတိ ဝသေနာတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဧတေန ဟိ ကိစ္စသီသေနေဝ စိတ္တာနံ ဒွါရိက ဒွါရဝိမုတ္တဘာဂေါ ထေရေန ဒဿိတော။ တေနေဝ ဟိ ဟေဋ္ဌာပိ ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇန။လ။ တဒါရမ္မဏဝသေနာတိအာဒိနာ ကိစ္စသီသေနေဝ စိတ္တာနံ စက္ခုဒွါရိကာဒိဘာဝေါ ဝုတ္တောတိ။ နနု စက္ခာဒိဒွါရေသု အပဝတ္တနတောတိ ဣမိနာ ဧတဒတ္ထောဝ ဝုတ္တောတိ စေ။ န။ အဓိပ္ပေတတ္ထဝိရဟဿ အပသင်္ဂ နိဝတ္တကဿစ သံဝဏ္ဏနာ ဝါကျဿ ပယောဇနာဘာဝတောတိ။ ဆဒွါရိကာနိစေဝ သန္တီရဏ တဒါရမ္မဏကိစ္စာနံ ဝသေန ဒွါရဝိမုတ္တာနိစ ပဋိသန္ဓာဒိကိစ္စာနံ ဝသေနာတိ အဓိပ္ပာယော။ ပဉ္စဒွါရိကာနိစ ဆဒွါရိကာနိစ ပဉ္စဆဒွါရိကာနိ။ ကဒါစိ ဆဒွါရိကာနိစေဝ တာနိ ကဒါစိ ဒွါရဝိမုတ္တာနိစာတိ ဆဒွါရိကဝိမုတ္တာနိ။ ဒွါရသဒ္ဒေါ စေတ္ထအဓိကာရဝသေန ယောဇီယတိ။
[၁၀၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ဆဒွါရိကာနိစ ဆဒွါရိကဝိမုတ္တာနိစာ’’တိပိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
ဟေဋ္ဌာ စုဏ္ဏိယဝါကျေ တထာ အသုတတ္တာတိ။ ဧကဒွါရိကစိတ္တာနိ။ လ။ သဗ္ဗထာ ဒွါရဝိမုတ္တာနိစ ယထာက္ကမံ ဆတ္တိံသတိ။လ။ နဝဓာ စေတိ ပဉ္စဓာ ပရိဒီပယေတိ ယောဇနာ။
၁၃၄။ ရူပါဒီနံ အာရမ္မဏာနံ ဘေဒေန စိတ္တစေတသိကာနံ သင်္ဂဟော အာရမ္မဏသင်္ဂဟော။
[၁၀၂] ဋီကာသု ပန
‘‘အာရမ္မဏာနံ သရူပတော ဝိဘာဂတော တံဝိသယစိတ္တတော စ သင်္ဂဟော အာရမ္မဏသင်္ဂဟော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
အယဉှိ စိတ္တစေတသိကာနံ ဧဝ သင်္ဂဟော။ န အာရမ္မဏာနန္တိ။ ရူပါဒီနံ ဝစနတ္ထော ဥပရိ အာဂမိဿတိ။ ဒုဗ္ဗလပုရိသေန ဒဏ္ဍာဒိဝိယ စိတ္တစေတသိကေဟိ အာလမ္ဗီယတိ အမုဉ္စမာနေဟိ ဂဏှီယတီတိ အာလမ္ဗဏံ။ အာရမ္မဏသဒ္ဒေ ပန သတိ စိတ္တစေတသိကာနိ အာဂန္တွာ ဧတ္ထ ရမန္တီတိ အာရမ္မဏံ။
[၁၀၃] ယံပန ဝိဘာဝနိယံ
‘‘ဒုဗ္ဗလပုရိသေန ဒဏ္ဍာဒိဝိယ စိတ္တစေတသိကေဟိ အာလမ္ဗီယတိ။ တာနိဝါ အာဂန္တွာ ဧတ္ထ ရမန္တီတိ အာလမ္ဗဏ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
ဝိသုံ သိဒ္ဓါနိ ဟိ ဧတာနိ ပဒါနီတိ။ ရူပမေဝါတိ ဝဏ္ဏာယတနမေဝ။ ပဉ္စာရမ္မဏဝိမုတ္တံ ယံကိဉ္စိ ဓမ္မဇာတံ ဝိဇ္ဇမာနံပိအဝိဇ္ဇမာနံပိ ဘူတံပိ အဘူတံပိ ဓမ္မာရမ္မဏမေဝ။ တံ ပန သဘာဂ ကောဋ္ဌာသတော သင်္ဂယှမာနံ ဆဗ္ဗိဓံ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ဓမ္မာရမ္မဏံ ပန။လ။ ဆဓာ သင်္ဂယှတီတိ။ တတ္ထာတိ တေသု ရူပါဒီသု ဆသု။ စက္ခုဒွါရေ ဃဋ္ဋယမာန ရူပါနုသာရေနေဝ ဥပ္ပန္နာနိ စက္ခုဒွါရိကစိတ္တာနိ အညာနိ အာရမ္မဏာနိ အာလမ္ဗိတုံ နလဘန္တိ။ ရူပါနိပိ ဃဋ္ဋနရဟိတာနိ အတီတာနာဂတာနိ အာလမ္ဗိတုံ နလဘန္တီတိ ဝုတ္တံ စက္ခုဒွါရိကစိတ္တာနံ သဗ္ဗေသံပိ ရူပမေဝ အာရမ္မဏံ။ တဉှ ပစ္စုပ္ပန္နန္တိ။ သောတဒွါရိကာ ဒီသုပိ ဧသေဝနယော။ တတ္ထ တံ တံ ကာရဏံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပန္နံ ပစ္စုပ္ပန္နံ။ ဝတ္တမာနန္တိ အတ္ထော။ ဆဗ္ဗိဓံပီတိ ရူပါဒိဝသေန ဆဗ္ဗိဓံပိ။ အတိက္ကန္တဘာဝံ ဣတံ ဂတံ ¶ ပဝတ္တန္တိ အတီတံ။ အာဂစ္ဆတိ အာဂစ္ဆိတ္ထာတိ အာဂတံ။ ပစ္စုပ္ပန္နံ၊ အတီတဉ္စ။ န အာဂတန္တိ အနာဂတံ။ ဥပ္ပာဒဇာတိကာ သင်္ခတဓမ္မာဧဝ တီသု ကာလေသု အနုပတန္တိ။ တသ္မာ ဥပ္ပာဒရဟိတာ အသင်္ခတဘူတာ နိဗ္ဗာနပညတ္တိယော ကာလဝိမုတ္တံနာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
[၁၀၄] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ဝိနာသာဘာဝတော အတီတာဒိကာလဝသေန နဝတ္တဗ္ဗတ္တာ နိဗ္ဗာနံ ပညတ္တိစ ကာလဝိမုတ္တံနာမာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ ဝိစာရေတဗ္ဗံ။
သဗ္ဗေပိ ဟိ သင်္ခတဓမ္မာ အနာဂတဘာဝ ပုဗ္ဗကာဧဝ ဟောန္တိ။ တသ္မာ တေ ယဒါ ပစ္စယသာမဂ္ဂိံ လဘိတွာ ဥပ္ပဇ္ဇိဿန္တီတိ ဝတ္တဗ္ဗပက္ခေ တိဋ္ဌန္တိ၊ တဒါ အနာဂတာနာမ။ ယဒါ ပစ္စယသာမဂ္ဂိံ လဘိတွာ ဥပ္ပန္နာ၊ ယဒါ ပစ္စုပ္ပန္နာနာမ။ ယဒါ နိရုဒ္ဓါ၊ တဒါ အတီတာနာမ။ ဧဝံ ဥပ္ပာဒဇာတိကာနညေဝ ဥပ္ပာဒမူလိကာ တေကာလိကတာ သိဒ္ဓါ။ ဥပ္ပာဒရဟိတာနံ ပန အနာဂတာဝတ္ထာပိ နတ္ထိ။ ကုတော ပစ္စုပ္ပန္နာတီတာ ဝတ္ထာတိ။ တသ္မာ နိဗ္ဗာနပညတ္တီနံ ကာလတ္တယ ဝိမုတ္တတာ ဟောတီတိ။ ဝိနာသာဘာဝတောတိ ဣဒံ ပန အတီတကာလဝိမုတ္တိယာဧဝ ကာရဏန္တိ န တေန တာသံ ဣတရကာလဝိမုတ္တိံ သာဓေတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယထာရဟဝိဘာဂေါ ပန ဣဓေဝ တေသူတိအာဒိနာ ပစ္ဆာ အာဂမိဿတိ။ ဒွါရဝိမုတ္တာနဉ္စ ဆဗ္ဗိဓံပိ အာရမ္မဏံ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယထာ ပန အာဝဇ္ဇနာဒီနံ ဆဒွါရိကစိတ္တာနံ အာရမ္မဏံ ဘဝန္တရေပိ ဣမသ္မိံ ဘဝေပိ ပုရိမဘာဂေ ကေနစိ ဒွါရေန ဂဟိတံပိ အဂဟိတံပိ ဟောတိ။ န တထာ ဣမေသန္တိ ဒဿေတုံ ဘဝန္တရေ ဆဒွါရဂဟိတန္တိ ဝုတ္တံ။ ဘဝဝိသေသဉှိ ပတ္ထေတွာ ကမ္မံ ကတွာ တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တာနံ အာရမ္မဏံ ဘဝန္တရေပိ ကေနစိ ဒွါရေန ဂဟိတံပိ ဟောတိ ယေဝါတိ။
[၁၀၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘တံ ပန နေသံ အာရမ္မဏံ န အာဝဇ္ဇနဿ ဝိယ ကေနစိ အဂဟိတမေဝ ဂေါစရဘာဝံ ဂစ္ဆတီတိ ဒဿေတုံ ဆဒွါရ ဂဟိတန္တိ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။
ပဉ္စဒွါရာ ဝဇ္ဇနဿပိ ဟိ အာရမ္မဏံ ပုဗ္ဗေ ကေနစိ ဒွါရန္တရေန ဂဟိတံပိ အဂဟိတံပိ ဟောတိယေဝ။ တထာ ဟိ ဣဒံ နာမ လဘိဿာမိ ¶ ဘုဉ္ဇိဿာမိ ပဿိဿာမီတိ ပုဗ္ဗေ ဂဟိတံ ပစ္ဆာ အာဝဇ္ဇနဿ အာရမ္မဏံ န န ဟောတီတိ။ နစ ဧကာဝဇ္ဇနဝီထိယံ ပုဗ္ဗေ ကေနစိ စိတ္တေန အဂဟိတဘာဝေါ ဣဓ ပမာဏန္တိ။ ယထာ စ ပဉ္စဒွါရိကစိတ္တာနံ အာရမ္မဏံ ဧကန္တပစ္စုပ္ပန္နမေဝ ဟောတိ။ ယထာ စ မနောဒွါရိကစိတ္တာနံ အာရမ္မဏံ တေကာလိကံဝါ ကာလဝိမုတ္တသာ မညံဝါ ဟောတိ။ န တထာ ဣမေသန္တိ ဒဿေတုံ ပစ္စုပ္ပန္နမတီတံ ပညတ္တိဘူတံဝါတိ ဝုတ္တံ။ ယထာ စ ဆဒွါရိကစိတ္တာနံ အာရမ္မဏံ အာဂမသိဒ္ဓဝေါဟာရယုတ္တံပိ တဗ္ဗောဟာရဝိနိမုတ္တံပိ ဟောတိ။ န တထာ ဣမေသန္တိ ဒဿေတုံ ကမ္မ ကမ္မ နိမိတ္တ ဂတိနိမိတ္တ သမ္မတန္တိ ဝုတ္တံ။
[၁၀၆] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘နာပိ နေသံ အာရမ္မဏံ မရဏာသန္နတော ပုရိမဘာဂဇဝနာနံ ဝိယ ကမ္မကမ္မနိမိတ္တာဒိဝသေန အာဂမသိဒ္ဓဝေါဟာရဝိနိမုတ္တန္တိ ဒဿေတုံ ကမ္မ။လ။ သမ္မတန္တိ အာဟာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ န သုန္ဒရံ။
မရဏာ သန္နတော ပုရိမဘာဂေပိ ဟိ သတ္တာ အတ္တနာ ကတကမ္မံဝါ စေတိယာဒီနိ ကမ္မ၊ ပကရဏာနိဝါ အာရမ္မဏံ ကရောန္တိယေဝ။ တဒါပိ ဟိ ကမ္မံ ကမ္မမေဝ၊ ကမ္မုပကရဏာနိစ ကမ္မနိမိတ္တာနိယေဝ။ ကမ္မ သိဒ္ဓိယာနိမိတ္တံ ကာရဏံ ကမ္မနိမိတ္တန္တိ ကတွာ။ ကမ္မဿ နိမိတ္တံ အာရမ္မဏံ ကမ္မနိမိတ္တန္တိပိ ဝဒန္တိ။ အဇာတသတ္တုရာဇာ ဝိယစ သုပိနဒဿနာဒိဝသေန ဂတိနိမိတ္တာနိပိ အာရမ္မဏံ ကရောန္တိယေဝ။ ရာဇာ ဟိ ဒွီသု ဘဝေသု ပိတရံ မာရေတိ။ မာရိတကာလတောစ ပဋ္ဌာယ တဿ နိဒ္ဒါယန္တဿ ဂတိနိမိတ္တာနိ ဥပဋ္ဌဟန္တီတိ။ တတ္ထ ယထာသမ္ဘဝန္တိ တံ တံ ပဋိသန္ဓာဒီနံ ဆဒွါရဂဟိတာဒိဝသေန သမ္ဘဝန္တဿ အာရမ္မဏဿ အနုရူပတော။ ယထာသမ္ဘဝဝိဘာဂေါ ပန ဥပရိ မရဏုပ္ပတ္တိယံ အာဂမိဿတိ။ ယေဘုယျေနာတိ ဗာဟုလ္လေန။ ဘဝန္တရေတိ အတီတာနန္တရဘဝေ တတ္ထစ မရဏာသန္နကာလေ။ ဆဒွါရ ဂဟိတန္တိ ဆဟိ ဒွါရေဟိ မရဏာသန္နဇဝနေဟိ ဂဟိတံ။ ဧတ္ထ စ ယေဘုယျေနာတိ ဧတေန ဘဝန္တရေ ဆဒွါရဂဟိတန္တိ ဣမဿ ဝိဓာနဿ အနေကံသဘာဝံ ဝိသေသေတိ။ ကသ္မာ။ အဂဟိတဿပိ သမ္ဘဝတော။ ယဉှိ အသညိဘဝတော စုတာနံ ကမ္မ ကမ္မနိမိတ္တ ဂတိနိမိတ္တ သမ္မတံ ¶ အရူပဘဝတော စုတာနဉ္စ ဂတိနိမိတ္တသမ္မတံ ကာမပဋိသန္ဓိ ဘဝင်္ဂစုတီနံ အာရမ္မဏံ။ တံ ဘဝန္တရေ ကေနစိ ဒွါရေန အဂဟိတ မေဝ ဟောတီတိ။ ဧတ္ထစ ယသ္မာ ပဋ္ဌာနေ အရူပဘဝေ ဒုဝိဓောပိ ပုရေဇာတပစ္စယော ပဋိသိဒ္ဓါ။ အဋ္ဌကထာသုစ တတော စုတာနံ ကာမပဋိသန္ဓိယာ ပစ္စုပ္ပန္နဂတိနိမိတ္တာရမ္မဏတာပိ ဝုတ္တာ။ ဂတိနိမိတ္တဉ္စ နာမ ရူပါရမ္မဏမေဝ ဒီပေန္တိ။ တသ္မာ တေသံ ကာမပဋိသန္ဓိယာပိ ဂတိနိမိတ္တသမ္မတံ ဘဝန္တရေ ကေနစိ ဒွါရေန အဂဟိတမေဝ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အပိစ၊ မရဏာသန္နကာလေ ကမ္မဗလေန ကမ္မာဒီနံ ဥပဋ္ဌာနံနာမ ယေဘုယျေန သံမုဠှမရဏေန မရန္တာနမေဝ ဟောတိ။ ဣတရေသံ ပန ပရေသံ ပယောဂဗလေနပိ အတ္တနာ ပကတိယာ သုဋ္ဌု အာသေဝိတာနံ အနုဿရဏဗလေနပိ ဓမ္မိကဥပါသကာဒီနံ ဝိယ ဒေဝလောကတော အာဂန္တွာ ဂဏှန္တာနံ ဒေဝါနံ အာနုဘာဝေနပိ ဟောတိယေဝ။ နိရယပါလာပိ နိရယတော အာဂန္တွာ ဂဏှန္တိယေဝ။ ရေဝတိဝိမာနဉ္စေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ။ တဉှိ ဒွေ နိရယပါလာ ဂဟေတွာ ပထမံ တာဝတိံသာဘဝနံ နေတွာ ပစ္ဆာ နိရယံ နယိံသု။ တေ ဟိ ယက္ခ ဇာတိကတ္တာ ဝေဿဝဏပရိသာဝိယ တာဝတိံသာ ဘဝနံပိ ဂန္တုံ သက္ကောန္တိယေဝ။ ယမဿ ဒူတာ ဒွေ ယက္ခာတိ ဟိ ပါဠိယံ ဝုတ္တံ။ ဝေဿဝဏဒူတာ ဣဓ ယမဿ ဒူတာတိ ဝုတ္တာတိပိ ဝဒန္တိ။ တသ္မာ ယေ ကသိဏာသုဘာဒီနိ သမထနိမိတ္တာနိ သုဋ္ဌု အာသေဝိတွာ ဥပစာရဇ္ဈာနေ ဌတွာ တာနေဝ နိမိတ္တာနိ ဂဟေတွာ မရန္တိ။ တေသံပိ ကာမပဋိသန္ဓိယာ အာရမ္မဏံ ဘဝန္တရေ ကေနစိ ဒွါရေန အဂဟိတမေဝ သိယာ။ ဥပစာရဇ္ဈာနဗလေနေဝ ဗြဟ္မလောကတော ဣဓဥပ္ပဇ္ဇန္တာနံပိ ဧသေဝနယောတိ။
ယံပန ဝိဘာဝနိယံ
‘‘ကေဝလံ ကမ္မဗလေနေဝ တေသံ အသညိဘဝတော စုတာနံ ပဋိသန္ဓိယာ ကမ္မနိမိတ္တာဒိကံ အာရမ္မဏံ ဥပဋ္ဌာတီ’’တိ ဝုတ္တံ။
တတ္ထ ကမ္မနိမိတ္တာဒိကန္တိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန ကမ္မံပိ ဂဟေတဗ္ဗ မေဝ။ န ဟိ တဿ အဂဟဏေ ကာရဏံ အတ္ထီတိ။ တာနိ ပန သဗ္ဗာနိပိ ကေဝလံ ပဋိသန္ဓိဇနကဿ ကမ္မဿ အာနုဘာဝေနေဝ ပဋိသန္ဓိယံ ဥပဋ္ဌဟန္တီတိ ¶ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အနာဂတံ ပန နိမိတ္တံ ဥပဋ္ဌဟမာနံ ဂတိနိမိတ္တမေဝ သိယာ။ နစ တဿ ဝိသုံ ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗကိစ္စံ အတ္ထိ။ ပစ္စုပ္ပန္န ဂတိနိမိတ္တေ သိဒ္ဓေ သိဒ္ဓမေဝ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ပစ္စုပ္ပန္နမတီတံ ပညတ္တိ ဘူတံဝါတိ။
[၁၀၇] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘အနာဂတံနာမ အတီတံ ဝိယ အနုဘူတဉ္စ န ဟောတိ။ နစ ပစ္စုပ္ပန္နဂတိနိမိတ္တံ ဝိယ အာပါတမာဂတ’’န္တိ ကာရဏံ ဝုတ္တံ။ တံ အကာရဏံ။
ပသင်္ဂဿ အနိဝတ္တိတတ္တာ။ ဂတိနိမိတ္တဉှိ နာမ ပစ္စုပ္ပန္နံပိ အနုဘူတံ န ဟောတိ။ တံပိ ကမ္မဗလေနေဝ အာပါတမာဂတံ။ ဧဝံသန္တေ အနာဂတံပိ ကမ္မဗလေန အာပါတမာဂတမေဝ သိယာတိ အယံ ပသင်္ဂေါ ပါကတိကောဧဝ ဟောတီတိ။ တေသူတိ ယထာဝုတ္တေသု အာရမ္မဏိကစိတ္တေသု။ ရူပါဒီသု ပဉ္စသု ဧကေကံ အာရမ္မဏံ ဧတေသန္တိ သမာသော။ ရူပါဒီနိ ပဉ္စ အာရမ္မဏာနိ ဧတဿာတိ ဝိဂ္ဂဟော။ သေသာနီတိ ပဉ္စဝိညာဏသမ္ပဋိစ္ဆန ဒွယတော သေသာနိ သန္တီရဏ မဟာဝိပါကာနိ။ သဗ္ဗထာပိ ကာမာဝစရာ လမ္ဗဏာနေဝါတိ ပဋိသန္ဓာဒီဟိ နာနာကိစ္စေဟိ ရူပါဒီသု နာနာရမ္မဏေသု ပဝတ္တေန သဗ္ဗ ပကာရေနပိ ကာမာဝစရာလမ္ဗဏိကာနိယေဝ။ တာနိ ဟိ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါနံ ဥပ္ပန္နာနိပိ ဝိကပ္ပသတ္တိရဟိတတ္တာ အဝိဇ္ဇမာနေ ပညတ္တိဓမ္မေစ သုခုမေ မဟဂ္ဂတဓမ္မေစ ဂမ္ဘီရေ လောကုတ္တရဓမ္မေစ အာလမ္ဗိတုံ န သက္ကောန္တီတိ။ တတ္ထ သန္တီရဏတ္တယံ တာဝ သန္တီရဏကိစ္စဝသေန ရူပါဒိပဉ္စာလမ္ဗဏေ ပဝတ္တတိ။ တဒါရမ္မဏာဒိဝသေန ပန သဗ္ဗာနိပိ ဧကာဒသဝိပါကာနိ ဆသု ပရိတ္တာရမ္မဏေသု ပဝတ္တန္တီတိ။
[၁၀၈] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ဝိပါကာနိ တာဝ သန္တီရဏာဒိဝသေန ရူပါဒိပဉ္စာလမ္ဗဏေ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သန္တီရဏာဒိဝသေနာတိ နဝတ္တဗ္ဗံ။ သန္တီရဏဝသေန ဣစ္စေဝ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ။
ယော ပနေတ္ထ စိတ္တာနံ အာရမ္မဏေသု ပဝတ္တိဝိဘာဂေါ ဝတ္တဗ္ဗော။ သော အဋ္ဌကထာကဏ္ဍေ ဂဟေတဗ္ဗော။ လောကုတ္တရဓမ္မာ အတိဂမ္ဘီရတ္တာ ¶ ဉာဏဿေဝ ဝိသယဘူတာတိ ဝုတ္တံ။ အကုသလ။လ။ လောကုတ္တရ ဝဇ္ဇိတ သဗ္ဗာ ရမ္မဏာနီတိ။ တတ္ထ တာနိ လဒ္ဓသမာပတ္တီနံ ဥပ္ပန္နကာလေဧဝ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာနိ။ တေသုစ ဒွေ ဒေါသမူလစိတ္တာနိ ပရိဟီနဇ္ဈာနာနိ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပန္နကာလေတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဉာဏံပိ အနဓိဂတာနိ လောကုတ္တရာနိ အာလမ္ဗိတုံ န သက္ကောတီတိ ဝုတ္တံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တ။လ။ ဝဇ္ဇိတသဗ္ဗာ ရမ္မဏာနီတိ။ တတ္ထ ဉာဏသမ္ပယုတ္တကာမကုသလာနိ ပုထုဇ္ဇနာနံ အဇ္ဈာနလာဘီနံ ဥပ္ပန္နကာလေ ပညတ္တိယာ သဟ ကာမာဝစရာရမ္မဏာနိ။ တာနေဝ သောတာပတ္တိမဂ္ဂတော ပုရေ ဂေါတြဘုက္ခဏေ ပုထုဇ္ဇနာနံ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏာနိ။ ဈာနလာဘီနံ တာနေဝ အဘိညာကုသလဉ္စ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာနိပိ။ ဟေဋ္ဌိမဖလဋ္ဌာနံ အတ္တနာ အဓိဂတ မဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနာ ရမ္မဏာနိပီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ယထာ စေတ္ထ အရိယာ အတ္တနာ အဓိဂတ မဂ္ဂဖလာနိယေဝ အာလမ္ဗိတုံ သက္ကောန္တိ။ တထာ ဈာနလာဘိနောပိ အတ္တနာ အဓိဂတဇ္ဈာနာနိဧဝ အာလမ္ဗိတုံ သက္ကောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ သိယာ-ယေ စ ဈာနာနိ ပတ္ထေန္တိ။ ဈာနပရိကမ္မံပိ ကရောန္တိ။ ယေစ ဈာနသုတ္တာနိ သံဝဏ္ဏေန္တိ။ တေ အလာဘိနော မဟဂ္ဂတဇ္ဈာနာနိ အာလမ္ဗိတုံ သက္ကောန္တိ၊ နသက္ကောန္တီတိ။ န သက္ကောန္တိ။ တေ ဟိ ဈာနာနိနာမ ဧဝံ မဟာနုဘာဝါနိ ဧဝံ မဟာနိသံသာနီတိ သုတွာဝါ သုတပရိယတ္တိဗလေန သိဒ္ဓေ အာကာရ သလ္လက္ခဏညာဏေ ဌတွာ ဝါ အနုမာနဝသေနေဝ တာနိ ပတ္ထေန္တိ။ ပရိကမ္မံပိ ကရောန္တိ။ သုတ္တာနိပိ သံဝဏ္ဏေန္တီတိ။ ဣတရထာ ပုထုဇ္ဇနာပိ လောကုတ္တရဓမ္မေ ပတ္ထေန္တိ၊ မဂ္ဂပရိကမ္မံပိ ကရောန္တိ။ မဂ္ဂဖလ နိဗ္ဗာနဝစနာနိဝိကထေန္တိ သံဝဏ္ဏေန္တီတိ တေသံပိ တေ အာရမ္မဏဘူတာ ဧဝ သိယုန္တိ။ တေသံ ပန စိတ္တာနိ ဈာနာဒီနံ ပညတ္တိဂုဏေ ဧဝ အနုဘောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ပဏီတဓမ္မာနဉှိ ပညတ္တိယောပိ ပဏိတရူပါဧဝ ဟောန္တီတိ။ မဟိဒ္ဓိကော ဟိ ပရစိတ္တဝိဒူ။ မာရော ဒေဝ ပုတ္တောပိ ရူပဇ္ဈာနစိတ္တံ ဝဋ္ဋနိဿိတမေဝ ပဿတိ။ ဝိဝဋ္ဋနိဿိတံ န ပဿတိ။ အရူပဇ္ဈာနစိတ္တံ ပန ဝဋ္ဋနိဿိတံပိ နပဿတီတိ အင်္ဂုတ္တရေ နဝနိပါတေ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ ယေ ပန အဂ္ဂမဂ္ဂဖလာနိ ပဋိဝိဇ္ဈန္တိ။ တေသံ ဥပ္ပန္နာနိညဏသမ္ပယုတ္တကာမကြိယဇဝနာနိ ကြိယာဘိညာဇဝနဉ္စ ပုဂ္ဂလာနုရူပံ ပညတ္တိယာ သဟ စတုဗ္ဘူမကဓမ္မေသု ကိဉ္စိ အာရမ္မဏံ ¶ ကာတုံ နသက္ကောန္တီတိ နတ္ထိ။ တထာ တေသံ ပုရေစာရိ ကမနောဒွါရာဝဇ္ဇနဉ္စာတိ ဝုတ္တံ ဌာဏသမ္ပယုတ္တ။လ။ သဗ္ဗထာပိသဗ္ဗာ ရမ္မဏာနီတိ။ တတ္ထ သဗ္ဗထာပီတိ သဗ္ဗကာမာဝစရ သဗ္ဗမဟဂ္ဂတ သဗ္ဗလောကုတ္တရ သဗ္ဗပညတ္တိ သဗ္ဗပစ္စုပ္ပန္နာဒိ ပကာရေနပီတိအတ္ထော။ ဣဒဉ္စ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါနံ ဥပ္ပန္နာနိ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဣတရာနိ ပန ပစ္စေက ဗုဒ္ဓါနံ ဥပ္ပန္နာနိပိ ပဒေသသဗ္ဗာရမ္မဏာနိဧဝ ဟောန္တိ။ တာနိ ဟိ ဧကံ ပထဝိဓာတုံပိ သဗ္ဗေဟိ အနဝသေသပကာရေဟိ ဇာနိတုံ နသက္ကောန္တီတိ။ အာရုပ္ပေသု ဒုတီယစတုတ္ထာနိ ပထမတတီယာရုပ္ပ ဝိညာဏာ ရမ္မဏတ္တာ မဟဂ္ဂတာ ရမ္မဏာနိ။ သေသာနီတိ အဘိညာ ဒွယ ဒုတီယစတုတ္ထာရုပ္ပေဟိ အဝသေသာနိ သဗ္ဗာနိပိ ဧကဝီသတိဝိဓာနိ မဟဂ္ဂတစိတ္တာနိ ကသိဏာဒိ ပညတ္တာရမ္မဏာနီတိ အတ္ထော။ ပဉ္စဝီသာတိ ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇန တေဝီသတိ ကာမဝိပါက ဟသနစိတ္တာနိ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ပရိတ္တမှီတိ ကာမာဝစရာ လမ္ဗဏေ ဧဝါတိ အတ္ထော။ တဉှိ အပ္ပာနုဘာဝတော ပဋိဗန္ဓကဓမ္မေဟိ ပရိသမန္တတော ဒီယတိ အဝခဏ္ဍီယတိ နိတ္တေဇဘာဝံ ပါပီယတီတိ ပရိတ္တန္တိ ဝုစ္စတိ။
၁၃၅။ စက္ခာဒီနံ ဝတ္ထူနံ ဘေဒေန တဗ္ဗတ္ထုကာနံ စိတ္တစေတသိ ကာနံ သင်္ဂဟော ဝတ္ထုသင်္ဂဟော။
[၁၀၉] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ဝတ္ထုဝိဘာဂတော တဗ္ဗတ္ထုကစိတ္တပရိစ္ဆေဒဝသေနစ သင်္ဂဟော ဝတ္ထုသင်္ဂဟော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
ဝသန္တိပတိဋ္ဌဟန္တိ စိတ္တစေတသိကာဧတေသူတိဝတ္ထူနိ၊ စက္ခုဝတ္ထုစ။ လ။ ကာယဝတ္ထုစဟဒယဝတ္ထုစာတိယောဇနာ။ စက္ခုမေဝ စက္ခုဝတ္ထု တထာ သောတာဒီနိယေဝ သောတဝတ္ထာဒီနိ။ ဝါကျသင်္ခေပေါ ဟေသ ပါဌော။ ပေယျာလနယောတိပိ အန္တဒီပကနယောတိပိ ဝတ္တုံ ယုဇ္ဇတိ။ ကေစိ ပန ဒွန္ဒသမာသံ မညန္တိ။ တေသံ စသဒ္ဒေါ နယုဇ္ဇတိ။ ပရတော ဝတ္ထုသဒ္ဒေါ စသဒ္ဒေါစ ပုဗ္ဗပဒေသု အာနေတဗ္ဗောတိပိ ဝဒန္တိ။ တေသံ ဟဒယဝတ္ထူတိ သမာသပဒံ နယုဇ္ဇတိ။ အဝိဘတ္တိကနိဒ္ဒေသောတိပိ အပရေ။ တာနိ ကာမလောကေ သဗ္ဗာနိပိ လဗ္ဘန္တီတိ ကာမတဏှာ ဓိန ကမ္မနိဗ္ဗတ္တာနံ အတ္တဘာဝါနံဧဝ ပရိပုဏ္ဏိန္ဒြိယတာ သမ္ဘဝတော သဗ္ဗာနိပိ ¶ တာနိ ဆ ဝတ္ထူနိ ကာမလောကေဧဝ လဗ္ဘန္တိ။ တထာ ဟိ စက္ခာဒီသု ဝတ္ထူသု သန္တေသု ဧဝရူပါဒီနံ ပရိဘောဂေါ သမ္ပဇ္ဇတိ။ တသ္မာ ရူပါဒီသု ကာမဝတ္ထူသု အဘိရတာ ကာမတဏှာ သဒါ စက္ခာဒီနံ ပဉ္စန္နံ ဝတ္ထူနံပိ သမ္ပတ္တိံ ပတ္ထေတိယေဝ။ ယထာစ သဗ္ဗကမ္မိကော အမစ္စော သဒါ ရညော ဣစ္ဆမေဝ ပူရယမာနော သဗ္ဗာနိ ရာဇကမ္မာနိ သမ္ပာဒေတိ။ ဧဝမေဝ ကာမာဝစရကမ္မံပိ သဒါ ကာမတဏှာယ ဣစ္ဆမေဝ ပူရယမာနံ ပရိပုဏ္ဏိန္ဒြိယံ အတ္တဘာဝံ နိဗ္ဗတ္တေတိ။ တသ္မာ ကာမတဏှာဓိနကမ္မနိဗ္ဗတ္တာ ကာမသတ္တာဧဝ ပရိပုဏ္ဏိန္ဒြိယာ ဟောန္တီတိ။ ယထာ စ ဒဿနသဝနာနုတ္တရိယ ဓမ္မဘူတာနိ စက္ခုသောတာနိ ဗုဒ္ဓဒဿန ဓမ္မဿဝနာ ဒိဝသေန သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာပိ ဟောန္တိ၊ န တထာ ဃာနာဒိတ္တယံ။ တံ ပန ကေဝလံ ကာမပရိဘောဂတ္ထာယဧဝ ဟောတိ။ တသ္မာ တံ ကာမဝိရာဂဘာဝနာ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တေသု ဗြဟ္မတ္တဘာဝေသု နဥပလဗ္ဘတီတိ ဝုတ္တံ ရူပလောကေ ပန ဃာနာဒိတ္တယံ နတ္ထီတိ။ ဣဒဉ္စ ပသာဒရူပတ္တယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သသမ္ဘာရဃာန ဇိဝှာ ကာယ သဏ္ဌာနာနိပန သုဋ္ဌုပရိပုဏ္ဏာနိဧဝ ဟောန္တီတိ။ အရူပလောကေပန သဗ္ဗာနိပိ နသံဝိဇ္ဇန္တီတိ ရူပဝိရာဂ ဘာဝနာ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တေ တသ္မိံ လောကေ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါသန္တာနေသုပိ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ ရူပပဝတ္တိယာဧဝ အဘာဝတော။ တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တာ ဟိ သတ္တာ သုဒ္ဓေ အာကာသတလေဧဝ စိတ္တပဗန္ဓမတ္တာ ဟုတွာ တိဋ္ဌန္တီတိ။ ဣမသ္မိံ သင်္ဂဟေ ပန စိတ္တာနိ သတ္တဝိညာဏ ဓာတုဝသေန ဂဟေတုံ တတ္ထ ပဉ္စဝိညာဏဓာတုယောတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထာတိ တေသု ဆသု ဝတ္ထူသု။ ပဉ္စဝိညာဏာနိ ဧဝ နိသတ္တနိဇီဝဋ္ဌေန ဓာတုယောတိ ဝိဂ္ဂဟော။ ဧဝံ သေသေသုပိ။ ဝိဇာနနကိစ္စာဘာဝတော မနနမတ္တာ ဓာတူတိ မနောဓာတု။ ပဉ္စဒွါရေ အာဝဇ္ဇနမတ္တ သမ္ပဋိစ္ဆနမတ္တ ကိစ္စာနိ ဟိ ဝိသေသဇာနန ကိစ္စာနိ နဟောန္တီတိ။ ပဉ္စဝိညာဏာနိ ပန ပစ္စက္ခတော ဒဿနာဒိဝသေန ထောကံ ဝိသေသဇာနနကိစ္စာနိ ဟောန္တိ။ အဝသေသာ ပန သန္တီရဏာဒယော အာရမ္မဏသဘာဝ ဝိစာရဏာ ဒိဝသေန အတိရေက ဝိသိဋ္ဌဇာနနကိစ္စယုတ္တတ္တာ န မနောဓာတုယော ဝိယ မနနမတ္တာ ဟောန္တိ။ နာပိ ပဉ္စဝိညာဏဓာတုယောဝိယ ဝိဇာနန မတ္တာ။ အထခေါ မနနဋ္ဌေန မနောစ တံ ဝိဇာနနဋ္ဌေန ဝိညာဏဉ္စာတိ ကတွာ ¶ မနောဝိညာဏဓာတုယောနာမ။ အတိသယ ဝိသေသဇာနန ဓာတုယောတိ အတ္ထော။ ပရိယာယပဒါနဉှိ ဝိသေသန သမာသေ အတိသယတ္ထော ဝိညာယတိ။ ယထာ ပဒဋ္ဌာနန္တိ။
[၁၁၀] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘မနောယေဝ ဝိညာဏံ မနောဝိညာဏန္တိ ဝါ။ မနသော ဝိညာဏံ မနောဝိညာဏ’’န္တိ ဝါ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ မနောယေဝ ဝိညာဏန္တိ ဣဒံ တာဝ န ယုဇ္ဇတိ။
န ဟိ အညမညံ ဝိသေသေတွာ အဘိရေကဋ္ဌဒီပကေ ပဒဋ္ဌာနန္တိအာဒိကေ ဝိသေသနသမာသေ အဝဓာရဏ ဝိဂ္ဂဟော ကတ္ထစိ ဒိဿတိ ယုဇ္ဇတိစာတိ။
[၁၁၁] မနသော ဝိညာဏန္တိ ဣဒံပိ နယုဇ္ဇတိယေဝ။
မနသောတိ ဟိ မနောဓာတုတ္တိကသင်္ခါတဿ မနဿ။ တတ္ထ သမ္ပဋိစ္ဆနဒွယံ သန္တီရဏာဒိကဿ မနောဝိညာဏပဗန္ဓဿ ပစ္စယဘူတံ ဟောတိ။ ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇနံ ပန ပရတော ဒွါရန္တရေ ပဝတ္တမာနံ တဿေဝ မနောဝိညာဏပဗန္ဓဿ ပစ္စယုပ္ပန္နဘူတံ ဟောတီတိကတွာ အာဒိမှိ ပစ္စယဘူတဿ စေဝ အန္တေ ဒွါရန္တရေ ပစ္စယုပ္ပန္နဘူတဿ စ မနဿ သမ္ဗန္ဓိဝိညာဏန္တိ အတ္ထော။ အထဝါ၊ ပဉ္စဝိညာဏဝဇ္ဇိတာနိ သဗ္ဗာနိ ဝိညာဏာနိ မနနကိစ္စတ္တာ မနောနာမ။ အာရမ္မဏေ ပန အဘိနိပါတ မတ္တာနိ ပဉ္စဝိညာဏာနိ မနနကိစ္စာနိ နဟောန္တီတိ ဒဿနာဒီနိ ဧဝ နာမ။ ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇနဉ္စ မနတော ဇာတံပိ မနဿ ပစ္စယော နဟောတိ။ ဒဿနာဒီနံ ဧဝ ပစ္စယော။ သမ္ပဋိစ္ဆနဒွယဉ္စ မနဿ ပစ္စယော ဟောန္တံပိ မနတော ဇာတံ နဟောတိ။ ဒဿနာဒိတော ဧဝ ဇာတံ။ သန္တီရဏာဒီနိ ပန အတ္တနော ပုရေ ပစ္ဆာပဝတ္တာနံ ဒွိန္နံ ဒွိန္နံ မနာနံ ဧဝ မဇ္ဈေ ဇာတာနီတိ အတ္တနော ပစ္စယ ပစ္စယုပ္ပန္နဘူတဿ မနဿ သမ္ဗန္ဓိဝိညာဏန္တိ အတ္ထော။ ဧဝဉ္စ သတိ ပဉ္စဝိညာဏံပိ ဒွိန္နံ မနောဓာတူနံ အန္တရေ ပဝတ္တတ္တာ မနသော ပစ္စယ ပစ္စယုပ္ပန္နဘူတဿ သမ္ဗန္ဓိဝိညာဏံ မနောဝိညာဏန္တိ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ သိယာတိ။
[၁၁၂] ဋီကာယံ ပန
မနတော ဇာတံ ဝိညာဏန္တိပိ ဝုတ္တံ။ တံပိ ဝုတ္တနယေန နယုဇ္ဇတိယေဝ။
အဝသေသာ ပန မနောဝိညာဏဓာတုသင်္ခါတာစ သန္တီရဏ။လ။ ပန္နရသရူပါဝစရဝသေန တိံသဓမ္မာ ဟဒယံ နိဿာယေဝ ပဝတ္တန္တီတိ ယောဇနာ။ စသဒ္ဒေါ ပနေတ္ထ အဝသေသာနံ ဆသတ္တတိ ဓမ္မာနံ မနောဝိညာဏဓာတုဘာဝံ သမ္ဘာဝေတိ။
[၁၁၃] ဝိဘာဝနိယံ ပန
သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထံ ဂဟေတွာ ‘‘န ကေဝလံ မနောဓာတုယေဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။
ဧဝဉှိ သတိ အဝသေသာစ မနောဝိညာဏဓာတုသင်္ခါတာတိ ဝုတ္တံ သိယာတိ။
[၁၁၄] ယာစ ဋီကာသု
သန္တီရဏ။လ။ ရူပါဝစရဝသေန ပဝတ္တာ၊ အဝသေသာ မနောဝိညာဏ ဓာတုသင်္ခါတာစ တိံသ ဓမ္မာတိ ယောဇနာ။ သာပိ န သုန္ဒရာ။
အတ္ထဂတိယာ အဝိသဒတ္တာတိ။ တတ္ထ ကသ္မာ တေ နိဿာယေဝ ပဝတ္တန္တီတိ။ အာရုပ္ပေသု အနုပ္ပဇ္ဇနတော၊ ကသ္မာစ တတ္ထ နုပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဝုစ္စတေ။ သန္တီရဏမဟာဝိပါကာနိ တာဝ တတ္ထ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ ပဉ္စန္နံ ဒွါရာနံ အတ္တနော ကိစ္စာနဉ္စ တတ္ထ အဘာဝတော။ ပဋိဃစိတ္တဒွယံပိ နုပ္ပဇ္ဇတိ။ အနီဝရဏာဝတ္ထဿ ပဋိဃဿ အဘာဝတော။ ဧကန္တ နီဝရဏာနဉ္စ ဈာနဘူမီသု အသမ္ဘဝတော။ ဧတ္ထ ပန ယဒိ အနီဝရဏာဝတ္ထော ပဋိဃော နတ္ထိ။ ပါဠိယံ ဒုတီယဇ္ဈာနေဧဝ ဒေါမဿိန္ဒြိယဿ အပရိသေသနိရောဓဝစနံ အဋ္ဌကထာသုစ ဒုတီယဇ္ဈာနူပစာရေ တဿ ဥပ္ပတ္တိသမ္ဘဝဝစနံ ဝိရုဒ္ဓံ သိယာ။ တသ္မာ အတ္တနော သဟာယပစ္စယ ဘူတဿ ဩဠာရိကဿ ကာမရာဂဿ ဈာနဘူမီသု အဘာဝတော ပဋိဃစိတ္တဒွယံ တတ္ထ နုပ္ပဇ္ဇတီတိ ယုတ္တန္တိပိ ဝဒန္တိ။ ဋီကာကာရာပန ဒုတီယဇ္ဈာနူပစာရေ တဿ ဥပ္ပတ္တိသမ္ဘဝ ဝစနံ ပရိကပ္ပဝစနမတ္တန္တိ ကတွာ ¶ ပုရိမကာရဏမေဝ ဣစ္ဆန္တိ။ ယဒိ ပနေတံ ပရိကပ္ပဝစနမတ္တံ သိယာ ပါဠိဝစနံပိ ပရိကပ္ပဝစနမတ္တမေဝ သိယာ။ တသ္မာ ပစ္ဆိမကာ ရဏမေဝ ယုတ္တရူပန္တိ အမှာကံ ခန္တိ။ ဟသနစိတ္တံပိ နုပ္ပဇ္ဇတိ အရူပီနံ ဟသနကိစ္စဿ အဘာဝတော။ ကာယာဘာဝတောတိပိ ယုဇ္ဇတိ။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂစိတ္တံပိ နုပ္ပဇ္ဇတိ။ ပရတောဃောသာဘာဝေန တတ္ထုပ္ပန္နဿ ပုထုဇ္ဇနဿ ဓမ္မာဘိသမယာဘာဝတော ဗုဒ္ဓပစ္စေကဗုဒ္ဓါနဉ္စ တတ္ထ အနုပ္ပဇ္ဇနတော။ တေနေဝ ဟိ တတ္ထုပ္ပန္နော ပုထုဇ္ဇနော အဋ္ဌသု အက္ခဏယုတ္တေသု ဝုတ္တောတိ။ ရူပါဝစရစိတ္တာနိပိ တတ္ထ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ ရူပဝိရာဂဘာဝနာယ ရူပနိမိတ္တာရမ္မဏာနံ တေသံ သမတိက္ကန္တတ္တာတိ။
အဝသေသာ မနောဝိညာဏဓာတုသင်္ခါတာ ကုသလာကုသလကြိယာနုတ္တရဝသေန ဒွေ စတ္တာလီသဓမ္မာ ဟဒယံ နိဿာယဝါ အနိဿာယဝါ ပဝတ္တန္တီတိ ယောဇနာ။ နိဿာယဝါ ပဉ္စဝေါကာရေ အနိဿာယဝါ စတုဝေါကာရေတိ အဓိပ္ပာယော။ ကုသလာနိစ အကုသလာနိစ ကြိယာနိစ အနုတ္တရာနိစာတိ ဝိဂ္ဂဟော။ တတ္ထ ကုသလာနီတိ ပဉ္စရူပ ကုသလတော အဝသေသာနိ ဒွါဒသလောကိယကုသလာနိ။ အကုသလာနီတိ ပဋိဃဒွယတော အဝသေသာနိ ဒသအကုသလာနိ။ ကြိယာနီတိ ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇန ဟသန ပဉ္စရူပကြိတော အဝသေသာနိ တေရသကြိယစိတ္တာနိ။ အနုတ္တရာနီတိ ပထမမဂ္ဂတော အဝသေသာနိ သတ္တအနုတ္တရစိတ္တာနိ။ ကာမေ ဆဝတ္ထုံ နိဿိတာ သတ္တဓာတုယော မတာ။ ရူပေ တိဝတ္ထုံ နိဿိတာ စတုဗ္ဗိဓာ ဓာတုယော မတာ။ အာရုပ္ပေ ကိဉ္စိဝတ္ထုံ အနိဿိတာ ဧကာ ဓာတု မတာတိ ယောဇနာ။ တေစတ္တာလီသာတိ ပဉ္စဝိညာဏ မနောဓာတုတ္တိကေဟိ သဒ္ဓိံ သန္တီရဏာဒိကေ တိံသဓမ္မေ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ။
ဣတိ ပရမတ္ထဒီပနိယာနာမ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟဿ
စတုတ္ထဝဏ္ဏနာယ ပကိဏ္ဏကသင်္ဂဟဿ
ပရမတ္ထဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဝီထိ သင်္ဂဟ ပရမတ္ထဒီပနီ
၁၃၆။ ဧဝံ ¶ စိတ္တပ္ပဘေဒ သင်္ဂဟော၊ စေတသိကပ္ပဘေဒ သင်္ဂဟော၊ ဥဘယပ္ပဘေဒ သင်္ဂဟောတိ စိတ္တစေတသိကာနံ ကယောပဘေဒ သင်္ဂဟေ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဝီထိစိတ္တပ္ပဝတ္တိသင်္ဂဟော ဝီထိမုတ္တ စိတ္တပ္ပဝတ္တိသင်္ဂဟောတိ တေ သညေဝ ဒွေ ပဝတ္တိသင်္ဂဟေ ဒဿေတုံ စိတ္တုပ္ပာဒါနမိစ္စေဝန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဥပ္ပာဒါ။ တတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ အညဿ အသု တတ္တာစိတ္တေ ဣစ္စေဝ လဗ္ဘတိ။ ဣတိ စိတ္တဉ္စ စိတ္တေဥပ္ပာဒါစာတိ စိတ္တုပ္ပာဒါ။ စိတ္တစေတသိကာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တေသံ စိတ္တုပ္ပာဒါနံ။ ဣစ္စေဝန္တိအာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဝုတ္တပ္ပကာရေန။ သင်္ဂဟမုတ္တရန္တိ ဇာတိနိဒ္ဒေသော ယံ။ ဥတ္တရေ ဥတ္တမေ တယော ပဘေဒသင်္ဂဟေ ကတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘူမိပုဂ္ဂလဘေဒေနာတိ သဟတ္ထေ ကရဏဝစနံ။ ကာမာဝစရာဒိဘူမိဘေဒေန ဒုဟေတုကာဒိ ပုဂ္ဂလဘေဒေန သဒ္ဓိန္တိ အတ္ထော။ ပုဗ္ဗာပရနိယာမိတန္တိ အာဝဇ္ဇနာဒိ စက္ခုဝိညာဏာဒိ ပုဗ္ဗ စိတ္တာပရစိတ္တာနုက္ကမေန နိယာမိတံ ဝဝတ္ထိတံ။ ပဝတ္တိသင်္ဂဟံနာမာတိပိ ဇာတိနိဒ္ဒေသောယေဝ။ ဧဝံ နာမကေ ဒွေ ပဝတ္တိသင်္ဂဟေတိ အတ္ထော။ ပဋိသန္ဓိပဝတ္တိယန္တိ ပဋိသန္ဓိပဝတ္တီသု။ ဝစနဝိပလ္လာသော ဟေသ။ ပဋိသန္ဓိကာလေပဝတ္တိကာလေစာတိ အတ္ထော။ ပဋိသန္ဓိကာလေ ပဝတ္တိသင်္ဂဟဉ္စ ပဝတ္တိကာလေ ပဝတ္တိသင်္ဂဟဉ္စာတိ ဒွေ သင်္ဂဟေပဝတ္တိ ပဝက္ခာမီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အယဉ္စ အတ္ထော ဥပရိသင်္ဂဟေ အာရဗ္ဘ ဂါထာယ ပါကဋော။ ကေစိ ပန နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မန္တိ ဝဒန္တိ။ ဧဝံသတိ ဥပရိ သင်္ဂဟော ပဋိသန္ဓိသင်္ဂဟောနာမ သိယာ။ န ပဝတ္တိ သင်္ဂဟော နာမ။ ဧဝဉ္စ သတိ ဥပရိ ဝီထိမုတ္တသင်္ဂဟေ အာရဗ္ဘ ဂါထာယံ သန္ဓိယံ ပဝတ္တိသင်္ဂဟောနာမ ဣဒါနိ ဝုစ္စတီတိ ဣမိနာ န သမေတိ။
[၁၁၅] ဋီကာသု ပန
‘‘ဥတ္တရံ ဝေဒနာသင်္ဂဟာဒိဝိဘာဂတော ဥတ္တမ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ ဝိစာရေတဗ္ဗံ။
ဧဝဉှိ ¶ သတိ ပကိဏ္ဏကသင်္ဂဟောဝ ဣဓ သင်္ဂဟသဒ္ဒေန ဂဟိတော သိယာတိ။ ယသ္မာပန တိဏ္ဏံ ဒွိန္နဉ္စ ပဘေဒသင်္ဂဟာနံ မဇ္ဈေ ဌတွာ အယံ အနုသန္ဓိဂါထာ ပဝတ္တာ။ တသ္မာ ပုဗ္ဗေ တယောပိ ပဘေဒသင်္ဂဟာ ဣဓ သင်္ဂဟသဒ္ဒေန ဂဟေတုံ ယုတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ အယံ ပန ပဝတ္တိသင်္ဂဟော ဝတ္ထုဒွါရာလမ္ဗဏေဟိ သဒ္ဓိံ ယောဇေတွာ ဝုတ္တော သုဝုတ္တောတိ တာနိ တီဏိ ဆက္ကာနိပိ ပုန ဣဓ နိက္ခိတ္တာနိ။
[၁၁၆] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ဝတ္ထုဒွါရာလမ္ဗဏ သင်္ဂဟာ ဟေဋ္ဌာ ကထိတာပိ ပရိပုဏ္ဏံ ကတွာ ပဝတ္တိသင်္ဂဟံ ဒဿေတုံ ပုန နိက္ခိတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
န ဟိ သကလာ ဝတ္ထုဒွါရာလမ္ဗဏသင်္ဂဟာ ဣဓ နိက္ခိတ္တာတိ။ ဝိသယာနံ ဒွါရေသု ပဝတ္တိ ဝိသယပဝတ္တိ။ ဧတ္ထစ ပဝတ္တီတိ အာပါတာဂမနမေဝ ဝုစ္စတိ။ ဝက္ခတိ ဟိ ဧကစိတ္တက္ခဏာ တီတာနိဝါတိအာဒိံ။ သာ ပန ကာစိ သီဃတမာ၊ ကာစိ သီဃတရာ၊ သီဃာ၊ ဒန္ဓာ၊ ဒန္ဓတရာ၊ ဒန္ဓတမာတိ ဆဓာ ဟောတီတိ။ ကမ္မာဒီနံ ဝိသယာနံ ဒွါရေသု ပဝတ္တိ ပစ္စုပဋ္ဌာနံ အာပါတာဂမနံ ဝိသယပ္ပဝတ္တိ။ ဝက္ခတိ ဟိ ကမ္မံဝါ ကမ္မနိမိတ္တံဝါ ဂတိနိမိတ္တံဝါ ကမ္မဗလေန ဆန္နံ ဒွါရာနံ အညတရသ္မိံ ပစ္စုပဋ္ဌာတီတိ။
[၁၁၇] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ဝိသယေသုစ စိတ္တာနံ ပဝတ္တိ ဝိသယပ္ပဝတ္တီ’’တိပိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
ဧဝဉှိ သတိ အတိပရိတ္တာရမ္မဏေ ဝိသယပ္ပဝတ္တိနာမ အနုပပန္နာ အာပဇ္ဇတီတိ။ တတ္ထာတိ တေသု ဆက္ကေသု။ ဓာတုဘေဒံ ပတွာဓာတုနာနတ္တံ ပမာဏန္တိ မနနံ ဝိဇာနနတော ဝိသုံ ကတွာ မနောဓာတု ဝိသုံ ဝုတ္တာ။ ဝိညာဏဘေဒံ ပတွာ ပန ယံကိဉ္စိ မနနံ ဝိဇာနနေ အန္တော ဂဓမေဝါတိ ဝုတ္တံ စက္ခုဝိညာဏံ။လ။ ဆဝိညာဏာနီတိ ဆဝီထိယော ပန ဒွါရပ္ပဝတ္တာ စိတ္တပဝတ္တိယော ယောဇေတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ စက္ခုဒွါရေ ပဝတ္တာ ဝီထိ စက္ခုဒွါရဝီထိ။ စက္ခုဒွါရဝိကာရံ ပဋိစ္စ ပဝတ္တော ¶ စိတ္တပ္ပဗန္ဓောတိ အတ္ထော။ ဧဝံ သေသေသု။ အသာဓာရဏေန စက္ခုဝိညာဏေန ဥပလက္ခိတာ ဝီထိ စက္ခုဝိညာဏဝီထိ။ သုဒ္ဓါ ပန မနောဝိညာဏပဗန္ဓော မနောဝိညာဏဝီထိ။
ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘စက္ခုဝိညာဏသမ္ဗန္ဓိနီ ဝီထိ တေန သဟ ဧကာရမ္မဏ ဧက ဒွါရိကတာယ သဟ စရဏဘာဝတော စက္ခုဝိညာဏ ဝီထီ’’တိ ဝုတ္တံ။
ဒွါရပ္ပဝတ္တာတိ ဒွါရေ ဥပ္ပန္နာ။ တံ တံ ဒွါရဝိကာရံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပန္နာတိ အတ္ထော။ စိတ္တပ္ပဝတ္တိယောတိ စိတ္တပဗန္ဓာ။ အတိမဟန္တန္တိ သာမိ အတ္ထေ ပစ္စတ္တဝစနံ။ အတိမဟန္တဿ ပဉ္စာလမ္ဗဏဿ ပဝတ္တိ။လ။ အတိပရိတ္တဿ ပဉ္စာလမ္ဗဏဿ ပဝတ္တိစာတိ ပဉ္စဒွါရေ စတုဓာ။ မနောဒွါရေ ပန ဝိဘူတဿ ဆဠာရမ္မဏဿ ပဝတ္တိ အဝိဘူတဿ ဆဠာရမ္မဏဿ ပဝတ္တိစာတိ ဒွိဓာတိ ဆဓာဝိသယပ္ပဝတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ယောဇနာ။ အတိမဟန္တာဒိဘာဝေါ စေတ္ထ အာလောကာဒိ ပစ္စယ ဝသေနဝါ ဝတ္ထု အတိမဟန္တာဒိဝသေနဝါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ သဏှသုခုမံပိ ဒူရံပိ ရူပါဒီနံ အဓိဋ္ဌာနဝတ္ထုနာမ အာလောကာဒိ ပစ္စယ သမ္ပတ္တိယာ သတိ အတိမဟန္တမေဝ။ တထာ ဟိ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ပထမာတိ နီဟာရကာလာဒီသု လောက ဝိဝရဏ ပါဋိဟာရိယပဝတ္တိ ကာလေ အဝီစိနိရယေပိ အကနိဋ္ဌေပိ ပရစက္ကဝါဠေသုပိ သဏှသုခုမာနိစ ဒူရာနိစ ရူပါနိ ဣဓ ဌိတာဝ ပဿန္တိ။ တဒါ ဟိ ဥဠာရော ဩဘာသော ပါတုရဟောသိ။ တဿ ဝသေန သဗ္ဗေပိ ပထဝိသိနေရု စက္ကဝါဠ သိလုစ္စယာဒယော ဇာတိဖလိကက္ခန္ဓာ ဝိယ သမ္ပဇ္ဇန္တိ။ မဟန္တော ဥဠာရော ဩဘာသော ပါတုရဟောသိ အတိကမ္မဒေဝါနံ ဒေဝါနုဘာဝန္တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဥပပတ္တိဒေဝဗြဟ္မာဒီနံ ပန ပသာဒနိဿယဘူတာနံ ဩဘာသဇာတတာယပိ ပထဝိပဗ္ဗတာဒယော စက္ခုရူပါဒီနံ အန္တရံ ကာတုံ နသက္ကောန္တီတိ။ တထာ ဒူရေပိ ပဗ္ဗတာဒိရူပါနိ ဝတ္ထု အတိမဟန္တတာယ စန္ဒသူရိယ တာရကာဒိ ရူပါနိ ဝိသယ ဝတ္ထု မဟန္တတာယ ဩဘာသ ဇာတတာယ စ အတိ မဟန္တာနိ နာမ ဟောန္တီတိ။ အာလောကာဒိပစ္စယာနံ ပန အဓိဋ္ဌာနဝတ္ထူနဉ္စ ဒုဗ္ဗလ ဒုဗ္ဗလတရ ¶ ဒုဗ္ဗလတမာနုက္ကမေန မဟန္တာဒိဘာဝေါ ဝတ္တဗ္ဗောတိ။ ယာနိ ပန ပဉ္စာလမ္ဗဏာနိ ဧကစိတ္တက္ခဏံ အတိက္ကမ္မ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တိ၊ တာနိ အတိမဟန္တာရမ္မဏာနိနာမ။ ယာနိ ဒွတ္တိစိတ္တက္ခဏာနိ အတိက္ကမ္မ၊ တာနိ မဟန္တာရမ္မဏာနိ။ ယာနိ စတု ပဉ္စ ဆ သတ္တ အဋ္ဌ နဝ စိတ္တက္ခဏာနိ အတိက္ကမ္မ၊ တာနိ ပရိတ္တာရမ္မဏာနိ။ ယာနိပန ဒသေကာဒသဒွါဒသ တေရသ စုဒ္ဒသ ပန္နရသ စိတ္တက္ခဏာနိ အတိက္ကမ္မ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တိ။ တာနိ အတိပရိတ္တာ ရမ္မဏာနီတိ။ ပက္ခတိစ ဧကစိတ္တက္ခဏာတီတာနိဝါတိအာဒိ။ ဝိဘူတဿာတိ ပါကဋဿ၊ အဝိဘူတဿာတိ အပါကဋဿ။ ဧဝံ ဆဆက္ကာနိ သရူပတော နိဒ္ဒိသိတွာ ဣဒါနိ တာနိ သဗ္ဗာနိ ဧကတော ယောဇေတွာ ဝီထိစိတ္တပ္ပဝတ္တိံ ဝိတ္ထာရေန္တော ကထန္တိ ပုစ္ဆိတွာ ရူပါရူပါနံ တာဝ အဒ္ဓါနပရိစ္ဆေဒံ ဒဿေတုံ ဥပ္ပာဒဋ္ဌိတီတိအာဒိ မာဟ။ တတ္ထ ကထန္တိ ကေန ပကာရေန ဝီထိစိတ္တပ္ပဝတ္တိ ဟောတီတိ အတ္ထော။
[၁၁၈] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ကထန္တိ ကေန ပကာရေန အတိမဟန္တာဒိဝသေန ဝိသယ ဝဝတ္ထာနံ ဟောတီတိ ပုစ္ဆိတွာ စိတ္တက္ခဏဝသေန တံ ပကာသေတုံ ဥပ္ပာဒဋ္ဌိတီတိအာဒိ အာရဒ္ဓ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ ယုတ္တံ ဝိယ န ဒိဿတိ။
ဧဝဉှိ သတိအာဒိတော ပဉ္စန္နံ ဆက္ကာနံ ဩကာသောနာမ နသိယာ။ နစ ဥပ္ပာဒဋ္ဌိတိ။လ။ ရူပဓမ္မာနမာယူတိ ဣဒံ ဝိသယ ဝဝတ္ထာနတ္ထမေဝ ဝုတ္တန္တိ သက္ကာ ဝိညာတုန္တိ။ ဥပ္ပဇ္ဇနံ ဥပ္ပာဒေါ။ သဘာဝ ပဋိလာဘောတိ အတ္ထော။ ဌာနံ ဌိတိ။ ယထာလဒ္ဓသဘာဝဿ အနိဝတ္တီတိ အတ္ထော။ ဘဉ္ဇနံ ဘင်္ဂေါ။ တဿ ပရိဟာယိတွာ အန္တရဓာနန္တိ အတ္ထော။ ဧကစိတ္တက္ခဏံနာမာတိ ဧကဿ စိတ္တဿ ခဏောနာမ။ သော ပန ခဏော အစ္ဆရာသင်္ဃာဋက္ခဏဿ အက္ခိနိမ္မိလနက္ခဏဿစ အနေကကောဋိ သတသဟဿဘာဂေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အစ္ဆရာသင်္ဃာဋက္ခဏေ အနေကကောဋိသတသဟဿသင်္ခါ ဝေဒနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဟိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ အာစရိယာနန္ဒတ္ထေရမတေန ပနေတ္ထ ဥပ္ပာဒဘင်္ဂ ဝသေနခဏဒွယံ ဧကစိတ္တက္ခဏံနာမာတိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ယထာ ဟိ လောကေ ¶ ဝိဇ္ဇုနာမ ဝဒ္ဓနာနန္တရမေဝ ဘိဇ္ဇတိ။ န ပနဿာ ဝဒ္ဓနဿ ဘိဇ္ဇနဿစ အန္တရာ ဌိတိနာမ ဝိသုံ ပညာယတိ။ ယထာ စ ဥဒ္ဓံ ဥဇုံ ခိတ္တံ လေဍ္ဍု ဥပ္ပတိတွာ ပတတိ။ န ပန ဥပ္ပတနဿ ပတနဿ စ အန္တရာ ဌိတိနာမ ဝိသုံ ဒိဿတိ။ တထာ စိတ္တံပိ။ တံပိ ဟိ ဥဒယ ဘာဂါနန္တရမေဝ ဝယဘာဂေ ပတတိ။ န ပနဿ ရူပဓမ္မာနံ ဝိယ တေသံ ဒွိန္နံ ဘာဂါနံ မဇ္ဈေ ဝိသုံ ဧကော ဂဏနူပဂေါ ဌိတိဘာဂေါနာမ ဥပလဗ္ဘတိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ယမကေသု စိတ္တဿ ဥပ္ပာဒဘင်္ဂါဝ တတ္ထ တတ္ထ ဝုတ္တာ။ ဝိသေသတော ပန စိတ္တယမကေ ဥပ္ပန္နံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနန္တိ။ ဘင်္ဂက္ခဏေ ဥပ္ပန္နံ။ နော စ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ။ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ ဥပ္ပန္နဉ္စေဝ ဥပ္ပဇ္ဇမာနဉ္စာတိအာဒိနာ ဘင်္ဂုပ္ပာဒါဝ စိတ္တဿ ဝုတ္တာ။ ကထာဝတ္ထုမှိစ ဧကံ စိတ္တံ ဒိဝသံ တိဋ္ဌတီတိ အာမန္တာ။ ဥပဒ္ဓဒိဝသော ဥပ္ပာဒက္ခဏော။ ဥပဒ္ဓဒိဝသော ဝယက္ခဏောတိ။ န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ ဧကံ စိတ္တံ ဒွေ ဒိဝသေ တိဋ္ဌတီတိ အာမန္တာ။ ဧကော ဒိဝသော ဥပ္ပာဒက္ခဏော။ ဧကော ဒိဝသော ဝယက္ခဏောတိ နဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ ဧကံ စိတ္တံ စတ္တာရော ဒိဝသေ တိဋ္ဌတီတိ အာမန္တာ။ ဒွေ ဒိဝသာ ဥပ္ပာဒက္ခဏော။ ဒွေ ဒိဝသာ ဝယက္ခဏောတိ န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။လ။ မာသံ။ ဒွေ မာသေ။ စတ္တာရောမာသေ။လ။ သံဝစ္ဆရံ၊ ဒွေ သံဝစ္ဆရာနိ။ စတ္တာရိ သံဝစ္ဆရာနိ။လ။ ကပ္ပံ။ ဒွေ ကပ္ပေ။ စတ္တာရော ကပ္ပေတိအာဒိနာ ဒွေ ဥပ္ပာဒဝယဘာဂါဝ စိတ္တဿ ဝုတ္တာ။ န ဌိတိဘာဂေါ။ ယဒိ သော ဝိသုံ ဥပလဗ္ဘေယျ။ ဧကံ စိတ္တံ ဒိဝသံ တိဋ္ဌတီတိ အာမန္တာ။ ဒိဝသဿ ပထမော ဘာဂေါ ဥပ္ပာဒက္ခဏော။ ဒုတီယော ဌိတိက္ခဏော။ တတီယော ဝယက္ခဏောတိ ဧဝံ မဟာထေရေန ဝိစာရိတော သိယာ။ တယော ဒိဝသေ တယော မာသေ တီဏိ သံဝစ္ဆရာနိ တယော ကပ္ပေတိ ဣမာနိပိ အဝဇ္ဇေ တဗ္ဗာနိဧဝ သိယုန္တိ။ ဧတ္ထ သိယာ၊ နနု သုတ္တန္တေသု တီဏိ မာနိ ဘိက္ခဝေ သင်္ခတဿ သင်္ခတ လက္ခဏာနိ။ ကတမာနိတီဏိ၊ ဥပ္ပာဒေါ ပညာယတိ။ ဝယော ပညာယတိ။ ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယတီတိ ဝုတ္တံ။ တထာ ဝေဒနာယ ဥပ္ပာဒေါ ပညာယတိ။ ဝယော ပညာယတိ။ ဌိတာယ အညထတ္တံ ပညာယတိ။ သညာယ။ သင်္ခါရာနံ။ ဝိညာဏဿ ဥပ္ပာဒေါ။လ။ ပညာယတီတိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ စိတ္တဿ တတီယော ဌိတိဘာဂေါ ဝိသုံ ဥပလဗ္ဘတိ ယေဝါတိ။န။ ပဗန္ဓဌိတိယာ ဧဝ တတ္ထ ¶ ဝုတ္တတ္တာတိ။ ကထံ ဝိညာယတီတိ စေ၊ ဥပ္ပာဒဝယေ ပထမံ ဝတွာ ပစ္ဆာ ပုန ဝိသုံ ဌိတဿ အညထတ္ထံ ပညာယတီတိ ဣမဿ ဝုတ္တတ္တာတိ။ ဣတရထာ ဥပ္ပာဒေါ ပညာယတိ။ ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယတိ။ ဝယော ပညာယတီတိ ဝုတ္တံ သိယာတိ။ နနု ပဗန္ဓဌိတိ နာမ ပညတ္တိ ဟောတိ။ သာစ အသင်္ခတာ၊ သုတ္တန္တာနိစ သင်္ခတ လက္ခဏ ဝိသယာနိ။ တသ္မာ သာ ပဗန္ဓဋ္ဌိတိ တတ္ထ ဝုတ္တာတိ နသက္ကာ ဝိညာတုန္တိ စေ။ န န သက္ကာ။ အဘိဓမ္မေပိ သင်္ခတဓမ္မနိဒ္ဒေသေသု သမူဟ သဏ္ဌာန သန္တတိ ပညတ္တီဟိပိ နိဒ္ဒေသဿ ဒိဋ္ဌတ္တာ။ တထာ ဟိ ရူပါယတနနိဒ္ဒေသာဒီသု ဒီဃံ ရဿံ သဏှံ ထုလံ ဝဋ္ဋံ ပရိမဏ္ဍလံ စတုရဿံ ဆဠံသံ အဋ္ဌံသံ သောဠသံသံ နိန္နံ ထလန္တိအာဒိနာ၊ ဝိဘင်္ဂေ စ ကေသာ လောမာ နခါ ဒန္တာတိအာဒိနာ ပညတ္တိသိသေန သင်္ခတဓမ္မာ နိဒ္ဒိဋ္ဌာတိ။ သုတ္တန္တေသု ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။ ဤဒိသေသု ဟိ ဌာနေသု ပညတ္တိဝသေန ပဝတ္တာပိ ဒေသနာ သင်္ခတဓမ္မမေဝ အာဟစ္စ တိဋ္ဌတိ။ တသ္မာ ယထာ ဥပ္ပာဒဘင်္ဂါနံ ပစ္စေကံ ဧကေကော ခဏော စိတ္တဿ လဗ္ဘတိ။ န တထာ ဌိတိယာတိ။ အယံ အာစရိယာနန္ဒတ္ထေ ရဿ အဓိပ္ပာယော။ အယဉ္စ ဝါဒေါ သံယုတ္တဋ္ဌကထာယံ ဧဝ အာဂတော။ သောစ သင်္ဂဟကာရေန ပဋိက္ခိတ္တော။ ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ၊ အပရေ ပန ဝဒန္တိ။ အရူပဓမ္မာနံ ဇရာခဏောနာမ နသက္ကာ ပညပေတုံ။ သမ္မာ သမ္ဗုဒ္ဓါစ ဝေဒနာယ ဥပ္ပာဒေါ ပညာယတိ။ ဝယော ပညာယတိ။ ဌိတာယ အညထတ္ထံ ပညာယတီတိ ဝဒန္တော အရူပဓမ္မာနံပိ တီဏိ လက္ခဏာနိ ပညပေတိ။ ဘာနိအတ္ထိက္ခဏံ ဥပါဒါယ လဗ္ဘန္တီတိ ဝတွာ –
အတ္ထိတာ သဗ္ဗဓမ္မာနံ၊ ဌိတိနာမ ပဝုစ္စတိ၊
တဿေဝ ဘေဒေါ မရဏံ၊ သဗ္ဗဒါ သဗ္ဗပါဏိနန္တိ။
ဣမာယ အာစရိယဂါထာယ တမတ္ထံ သာဓေန္တိ။ အထဝါ၊ သန္တတိဝသေန ဌာနံ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိစ ဝဒန္တိ။ ဣမသ္မိံ ပန သုတ္တေ အယံ ဝိသေသော နတ္ထိ။ တသ္မာ အာစရိယဂါထာယ သုတ္တံ အပ္ပဋိဗာဟေတွာ သုတ္တမေဝ ပမာဏံ ကာတဗ္ဗန္တိ။ တတ္ထ ဇရာခဏောနာမ ဥပ္ပာဒက္ခဏဘင်္ဂက္ခဏာနံ မဇ္ဈေ ဝိသုံ ဇရာယ ခေတ္တဘူတော ဌီတိက္ခဏော ဝုစ္စတိ။ အညထတ္တန္တိ ဇရာဧဝ။ အတ္ထိက္ခဏန္တိ ခဏဒွယမေဝ။ ပဋိက္ခိတ္တောပိ ပန အယံ ဝါဒေါ ကထာဝတ္ထု ပါဠိယာ သဒ္ဓိံ သုဋ္ဌု သမေတိယေဝ။ ¶ အပိစ၊ ဥဒ္ဓံ ဥပ္ပတိတဿ လေဋ္ဋုဿ ဥပ္ပတနနိဝတ္တိ ဝိယ ယာ စိတ္တဿ ဥဒယသင်္ခါတဿ ဝဍ္ဎနဿ နိဝတ္တိနာမ အတ္ထိ။ န ဟိ ဥဒယေ အနိဝတ္တန္တေ ဝယောနာမ သမ္ဘဝတိတီ။ သာ ဧဝ ဥဒယ ပရိယန္တမတ္တဘူတာ ဣဓ ဌိတိပရိယာယောတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ သော ပန ဝိသုံ ဂဏနူပဂေါ ဧကော ခဏောနာမ နဟောတီတိ ကတွာ အဘိဓမ္မေ ဒွေဧဝ ခဏာ စိတ္တဿ ဝုတ္တာ။ ဥဒယဘာဂဿ ပန အာဒိ ကောဋိံ ဝယဘာဂဿအန္တကောဋိဉ္စ ထပေတွာ မဇ္ဈေဘာဂဒွယနိဿိတာ ပရိပစ္စန လက္ခဏာ ဇရာနာမ အရူပဓမ္မာနံပိ လဗ္ဘတိယေဝ။ တံ သန္ဓာယ ဓာတုကထာယံ ဇရာဒွီဟိခန္ဓေဟိသင်္ဂဟိတာတိဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
[၁၁၉] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ
‘‘ဥပ္ပာဒဘင်္ဂါဝတ္ထာဟိ ဘိန္နာ ဘင်္ဂါဘိမုခါဝတ္ထာပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ။ သာ ဌိတိနာမာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ ကထာဝတ္ထုပါဠိယာ သဟ န သမေတိ။
ဥပဒ္ဓဒိဝသော ဥပ္ပာဒက္ခဏော။ ဥပဒ္ဓဒိဝသော ဝယက္ခဏော။ ပထမော ဒိဝသော ဥပ္ပာဒက္ခဏော။ ဒုတီယော ဝယက္ခဏောတိ ဟိ ဝိစာရေန္တေန ဥပ္ပာဒဘင်္ဂါဝတ္ထာ ဟိ ဘိန္နာ တတီယာ အဝတ္ထာ တဿံ ပါဠိယံ ပဋိက္ခိတ္တာယေဝ ဟောတီတိ။
[၁၂၀] ဧတေန ယဉ္စ တတ္ထ
‘‘ပါဠိယံ ပန ဝေနေယျဇ္ဈာသယာ နုရောမတော နယဒဿနဝသေန သာ န ဝုတ္တာ။ အတိဓမ္မဒေသနာပိ ဟိ ကဒါစိ ဝေနေယျဇ္ဈာသယာနုရောဓေန ပဝတ္တတိ။ ယထာ၊ ရူပဿ ဥပ္ပာဒေါ ဥပစယော သန္တတီတိ ဒွိဓာ ဘိန္ဒိတွာ ဒေသိတော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ ပဋိက္ခိတ္တံ ဟောတိ။ ဝိဘာဂါရဟဿ ဟိ ဓမ္မဿ ဝိဘာဂကရဏံနာမ ဝေနေယျဝသေနာတိပိ ဓမ္မဝသေနာတိပိ ယုဇ္ဇတိ။ ဝိဇ္ဇမာနေ သတိ ဝိသုံ ကတွာ ဝတ္တဗ္ဗဿ အဘိဓမ္မေ အဝစနံ ပန ဝေနေယျဝသေနာတိ န ယုတ္တမေတန္တိ။
[၁၂၁] ယမ္ပိ တတ္ထ
‘‘သုတ္တေစ တီဏိ မာနိ ဘိက္ခဝေ သင်္ခတဿ သင်္ခတလက္ခဏာနိ။ ကတမာနိ တီဏိ။ ဥပ္ပာဒေါ ပညာယတိ။ ဝယော ပညာ ယတိ။ ¶ ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယတီတိ ဧဝံ သင်္ခတဓမ္မဿေဝ လက္ခဏဒဿနတ္ထံ ဥပ္ပာဒါဒီနံ ဝုတ္တတ္တာ နသက္ကာ ပဗန္ဓဿ ပညတ္တိသဘာဝဿ အသင်္ခတဿ ဌိတိ တတ္ထ ဝုတ္တာတိ ဝိညာတု’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ န ဂဟေတဗ္ဗံ။
အဘိဓမ္မေပိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန ပညတ္တိသီသေန သင်္ခတဓမ္မာနံ နိဒ္ဒေသဿ ဒိဋ္ဌတ္တာတိ။
[၁၂၂] ယမ္ပိ တတ္ထ
‘‘ဥပသဂ္ဂဿစ ဓာတွတ္ထေယေဝ ပဝတ္တနတော ပညာယတီတိ ဧတဿ ဝိညာယတီတိ အတ္ထော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ န ယုတ္တံ။
ယထာနုလောမသာသနဉှိ သုတ္တံ။ တသ္မာ တတ္ထ ဝိနေယျာနံ သုဋ္ဌု ပညာယနမေဝ အဓိပ္ပေတန္တိ။ အရူပံ အရူပိသဘာဝတ္တာ လဟုပရိဏာမံ။ ရူပံ ပန ရူပိဓမ္မတ္တာယေဝ ဒန္ဓပရိဏာမန္တိ ဝုတ္တံ တာနိပန။လ။ ရူပဓမ္မာန မာယူတိ။
[၁၂၃] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ဂါဟကဂဟေတဗ္ဗ ဘာဝဿ တံတံ ခဏဝသေန နိပ္ပဇ္ဇနတော’’တိ ကာရဏံ ဝုတ္တံ။ တံ အကာရဏံ။
န ဟိ ဂါဟကံ အရူပံ ဂဟေတဗ္ဗဉ္စ ရူပံ ဂဟဏသမ္ပဇ္ဇနတ္ထံ လဟုံ ပရိဏမတိ ဂရုံ ပရိဏပတီတိ သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ တာနိ တာဒိသာနိ သတ္တရသန္နံ စိတ္တာနံ ခဏာနိ သတ္တရသဝါ တာနိ စိတ္တက္ခဏာနိ ရူပ ဓမ္မာနမာယူတိ ယောဇနာ။ သတ္တရသ စိတ္တက္ခဏသမပမာဏာနိ ခဏာနိ ဝိညတ္တိ ရူပလက္ခဏ ရူပဝဇ္ဇာနံ ရူပဓမ္မာနံ အာယုနာမာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ခဏမတ္တတော ပန အဋ္ဌကထာနယေန ဧကပညာသခဏာနိ ဟောန္တိ၊ မူလဋီကာနယေန ဒွတ္တိံသခဏာနိ။ တတ္ထစ အာဒိမှိ ဒွေ ခဏာနိ ရူပဓမ္မာနံ ဧကံ ဥပ္ပာဒက္ခဏမေဝ။ အန္တေ ဒွေ ဧကံ ဘင်္ဂက္ခဏမေဝ။ မဇ္ဈေ အဋ္ဌဝီသ ခဏာနိ တေသံ ဧကံ ဌိတိက္ခဏမေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ န ဟိ ဒန္ဓပရိဏတာနံ ရူပါနံ ဥပ္ပာဒဘင်္ဂါပိ စိတ္တဿ ဝိယ လဟုကာ ဘဝိတုံ အရဟန္တီတိ။ တတ္ထ ဝိညတ္တိဒွယံ ဧကစိတ္တက္ခဏိကံ။ ဥပစယသန္တတိယော ဥပ္ပာဒမတ္တာ အနိစ္စတာ ဘင်္ဂမတ္တာ။ ဇရတာ ရူပ ဓမ္မာနံ ဌိတိက္ခဏမတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ မူလဋီကာနယေန ပနေတ္ထ တာနိ ပန ¶ သောဠသစိတ္တက္ခဏာနိ ရူပဓမ္မာနမာယူတိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဋီကာစရိယော ဟိ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒဝိဘင်္ဂေ အာဂတံ မဟာဋ္ဌကထာဝစနံ ပတိဋ္ဌပေန္တော သောဠသစိတ္တက္ခဏာယုကဘာဝံ သမ္ဘာဝေတိ၊ ဧဝံ သန္တေပိ ခန္ဓ ဝိဘင်္ဂေယေဝ တာဝ ရူပါနံ ဥပ္ပာဒနိရောဓဝိဓာနဿ မဟာအဋ္ဌကထာ ဝါဒဿ ယမကပါဠိဝိရောဓံ ဒဿေတွာ သင်္ဂဟကာရေန ပဋိသိဒ္ဓတ္တာ န သက္ကာ တံ ပတိဋ္ဌပေတုန္တိ။ တသ္မိံ ဝါဒေ ဟိ ပဋိသိဒ္ဓေ တတ္ထ အာဂတာ သောဠသာယုကတာဝါ အတိရေကသောဠသာယုကတာဝါ ပဋိသိဒ္ဓါယေဝ ဟောတီတိ။
[၁၂၄] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ
တံ ဋီကာနယံ တယိဒမသာရန္တိ ပဋိက္ခိပိတွာ တဒတ္ထံ သာ ဓေန္တေန ‘‘ပဋိသန္ဓိစိတ္တေန သဟုပ္ပန္နံ ရူပံ တတော ပဋ္ဌာယ သတ္တရသမေန သဒ္ဓိံ နိရုဇ္ဈတိ။ ပဋိသန္ဓိစိတ္တဿ ဌိတိက္ခဏေ ဥပ္ပန္နံ ရူပံ အဋ္ဌာရသမဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ နိရုဇ္ဈတီတိအာဒိနာ အဋ္ဌကထာယမေဝ သတ္တရသစိတ္တက္ခဏဿ အာဂတတ္တာ’’တိ ကာရဏံ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
ယဉှိ သင်္ဂဟကာရဿ သတ္တရသာယုကဝစနံ ဋီကာကာရေန ဝိစာရိတံ။ တဒေဝ ဒဿေတွာ ဋီကာနယော ပဋိက္ခိတ္တောတိ န ယုတ္တမေ တန္တိ။ ဧကစိတ္တဿ ခဏံ ဝိယ ခဏံ ဧကစိတ္တက္ခဏံ။ အတ္ထတော အဘိန္နံပိ ဟိ ခဏံ ဣဒံ စိတ္တဿ ဣဒံ ရူပါနန္တိ ကပ္ပနာဝသေန ဘိန္နံ ဝိယ ကတွာ ဥပစရီယတီတိ။ ဧကစိတ္တက္ခဏံ အတီတံ ဧတေသန္တိ ဧကစိတ္တက္ခဏာတီတာနိ။ အတိမဟန္တဘူတာနိ ပဉ္စာရမ္မဏာနိ။
[၁၂၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ဧတာနိဝါ တံ အတီတာနီတိ ဧကစိတ္တက္ခဏာတီ ကာနီ’’တိပိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
န ဟိ နိရုဒ္ဓဓမ္မဝိသယော အတီတသဒ္ဒေါ ကိဉ္စိ အတိက္ကမိတွာ ဥဒ္ဓံ အာဂတာနိ ပစ္စုပ္ပန္နရူပါနိ ဒီပေတီတိ သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ ဗဟူနိ စိတ္တက္ခဏာနိ အတီတာနိ ဧတေသန္တိ ဗဟုစိတ္တက္ခဏာတီတာနိ။ မဟန္တာဒိ ဘူတာနိ ပဉ္စာရမ္မဏာနိ။ ရူပဓမ္မာနံ ပန ရူပဓမ္မေသွေဝ အာပါတာဂမနေ ထောကံ ဗလဝန္တတာ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ။ တေစ ဌိတိက္ခဏေယေဝ ပရိပုဏ္ဏပစ္စယုပလဒ္ဓါ ¶ ဟုတွာ ဗလဝန္တာ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ ဌိတိပတ္တာနေဝါတိ။ ဧဝသဒ္ဒေန ဋီကာကာရဿ ဝါဒံ နီဝါရေတိ။ သော ဟိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနမေဝ ရူပံ ပသာဒေ ဃဋ္ဋေတီတိ ဣစ္ဆတီတိ။ ပဉ္စာလမ္ဗဏာနိ ပဉ္စဒွါရေ အာပါတမာဂစ္ဆန္တီတိ ဧတ္ထ ရူပသဒ္ဒါရမ္မဏာနိ အသမ္ပတ္တ ဝသေန ဣတရာနိစ သမ္ပတ္တဝသေန ဂေါစရဘာဝံ ဥပဂစ္ဆန္တိ။ အယဉ္စ ဝိသေသောဃဋ္ဋနဝိသေသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပုရိမာနိဟိ ဒွေ နိမိတ္တဝသေနေဝ ဃဋ္ဋေန္တိ။ န ဝတ္ထုဝသေန။ ပစ္ဆိမာနိ ပန တီဏိဝတ္ထုဝသေန ဃဋ္ဋေန္တိ။ န နိမိတ္တမတ္တဝသေန နိမိတ္တဃဋ္ဋနဉ္စနာမ အသမ္ပတ္တာနညေဝ န သမ္ပတ္တာနံ။ ဝတ္ထုဃဋ္ဋနံ ပန သမ္ပတ္တာနညေဝ။ နော အသမ္ပတ္တာ ဟောတိ။ နန္တိ။ ယထာ ဟိ တီရေ ဂစ္ဆန္တာနံသရီရနိမိတ္တာနိ ပေါက္ခရဏိ ယာဥဒကေ ဒိဿန္တိ။ တသ္မိံ ဥဒကေ ဩရောဟန္တာနံ ပန တာနိ တတ္ထ န ဒိဿန္တိ။ ဧဝမေဝ သမ္ပတ္တာနိ ရူပသဒ္ဒါရမ္မဏာနိ နဃဋ္ဋေန္တိ။ ကသ္မာ၊ ဝိသယဝိသယီနံ မဇ္ဈေ အာလောကဿ အာကာသဿစ အဘာဝေန နိမိတ္တောကာသဿ အဘာဝတော။ အသမ္ပတ္တာနိယေဝ ပန အတ္တနော နိမိတ္တုပဋ္ဌာပနဝသေန ဃဋ္ဋေန္တိ။ ကသ္မာ၊ နိမိတ္တောကာသဿ လဒ္ဓတ္တာ။ ဣတရာနိ ပန တီဏိ ယထာဇာတဝတ္ထုဝသေနေဝ ဃဋ္ဋေန္တိ။ တသ္မာ တာနိ သမ္ပတ္တာနိယေဝ ဃဋ္ဋေန္တိ။ နော အသမ္ပတ္တာနီတိ။ တတ္ထ ယာနိ အသမ္ပတ္တာနိယေဝ ဟုတွာ ဃဋ္ဋေန္တိ။ တာနိ သယံ ဒူရေ ဌတွာ နိမိတ္တ အပ္ပနာဝသေန ဃဋ္ဋိတတ္တာ ဧကေကသ္မိံ ပသာဒေ စန္ဒမဏ္ဍလ သူရိယ မဏ္ဍလာဒိဝသေန အသနိသဒ္ဒမဏ္ဍလ မေဏ္ဍသဒ္ဒမဏ္ဍလာဒိဝသေန စ မဟန္တာနိပိ ဗဟူနိပိ အာပါတမာဂစ္ဆန္တိယေဝ။ ဣတရာနိ ပန တီဏိ သမ္ပတ္တာနိယေဝ ဃဋ္ဋေန္တီတိ ဧကေကသ္မိံ ပသာဒေ ဧကေကမေဝ အာပါတမာဂစ္ဆန္တီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဣဒဉ္စ ပဉ္စဒွါရဝသေန ဝုတ္တံ။ မနော ဒွါရေ ပန သဗ္ဗာနိပိ အာရမ္မဏာနိ အသမ္ပတ္တာနိယေဝ အာပါတမာဂစ္ဆန္တီတိ။ ဧတ္ထစ ပဉ္စဒွါရေတိ ဣဒံ အသာဓာရဏ ဒွါရဒဿနဝသေန ဝုတ္တံ။ တာနိ ပန ပဉ္စာလမ္ဗဏာနိ ယဒါသကသကဒွါရေ ဃဋ္ဋေန္တိ။ တဒါ မနောဒွါရေပိ အပါတ မာဂစ္ဆန္တိယေဝ။ ဧကေကံ အာရမ္မဏံ ဒွီသု ဒွီသု ဒွါရေသု အပါတ မာဂစ္ဆတီတိ ဟိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ယဒါ စန္ဒံဝါ သူရိယံဝါ ပဗ္ဗတံဝါ ရုက္ခံဝါ ယံကိဉ္စိဝါ ပဿန္တိ။ တဒါ ဧကေကသ္မိံ စက္ခုပသာဒေ ဧကေကာနိ မနောဒွါရေ ဧကန္တိ အနေကာနိ ¶ စန္ဒမဏ္ဍလာဒီနိ ဧကက္ခဏေ ဥပဋ္ဌဟန္တိ၊ ဧဝံ သေသာရမ္မဏေ သူတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အပါတာဂမနဉ္စေတ္ထ လဉ္ဆကာနံ တာလပဏ္ဏေ လဉ္ဆနခန္ဓံ ထပေတွာ မုဂ္ဂရေန ပဟရဏကာလေ လဉ္ဆနခန္ဓဿ တာလပဏ္ဏေ အာပါတေတွာ အက္ခရုပဋ္ဌာပနံ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယတော ဒွါရာနံ ဝိကာရပ္ပတ္တိ ဟောတီတိ။
[၁၂၆] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ
‘‘အာဘောဂါနုရူပံ အနေကကလာပဂတာနိ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အာဘောဂါနုရူပန္တိ ဣဒံ ဝိစာရေတဗ္ဗံ။
ယတ္တကာနိ ဟိ ပဉ္စာလမ္ဗဏာနိ စက္ခာဒိပထေ အာလောကာဒိ သဟိတာနိ ဟုတွာ ဌိတာနိ ဟောန္တိ။ တတ္တကာနိ သဗ္ဗာနိ နိဒ္ဒါယန္တဿပိ ဝိသညိ ဘူတဿပိ အညဝိဟိတဿပိ ယံကိဉ္စိ ဈာနံဝါ ဖလံဝါ နိရောဓံဝါ သမာပဇ္ဇန္တဿပိ အာဘောဂေန ဝိနာ အတ္တနော ဒွါရေသု အာပါတမာဂစ္ဆန္တိယေဝ။ နကေဝလံ အတ္တနောဒွါရေသု ဧဝ။ အထခေါ မနောဒွါရေပိ။ နကေဝလံ ဘဝင်္ဂမနောဒွါရေဧဝ။ အာဝဇ္ဇနာဒီသု ပန စတုဗ္ဘူမက ဝီထိစိတ္တေသုပိ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တိယေဝ။ အယံနာမ မနော မနောဒွါရံ နဟောတီတိ နဝတ္တဗ္ဗောတိ ဟိ ဒွါရကထာယံ ဝုတ္တံ။ အယဉ္စ အတ္ထော ပထမဇ္ဈာနဿ သဒ္ဒေါ ကဏ္ဋကောတိ ဣမိနာ ပါဌေန ဒီပေတဗ္ဗော။ ပထမဇ္ဈာနံ သမာပန္နဿ ဟိ သဒ္ဒေါ သောတမှိ ဃဋ္ဋေတွာ ဈာနစိတ္တသင်္ခါတေ မနောဒွါရေ အာပါတမာဂစ္ဆတိ။ တဒါ ဈာနစိတ္တ သန္တတိ စလိတွာ ဝေါစ္ဆိဇ္ဇတိ။ ဈာနာ ဝုဋ္ဌာတိ။ ဘဝင်္ဂပါတော ဟောတိ။ တံ သဒ္ဒါရမ္မဏံ ဝီထိစိတ္တံ ပဝတ္တတီတိ။ ဒုတီယဇ္ဈာနာဒီနိ သမာပဇ္ဇန္တော ပန အပ္ပကေန သဒ္ဒေန နဝုဋ္ဌာတိ။ အဓိမတ္တသဒ္ဒေန ပန ဝုဋ္ဌာတိယေဝ။ န ဟိ တာနိ အာနေဉ္ဇပတ္တာနိနာမ ဟောန္တိ။ အရူပဇ္ဈာနာနိဧဝ ပန အာနေဉ္ဇပတ္တာနိနာမ ဟောန္တိ။ တသ္မာ တာနိ သမာပဇ္ဇန္တော အဓိမတ္တသဒ္ဒေနပိ နဝုဋ္ဌာတိယေဝါတိ။ တေသု ပန တထာ အာပါတမာဂတေသု တဒါရမ္မဏာနိ ဝီထိစိတ္တာနိ ပဝတ္တန္တိယေဝါတိ နဝတ္တဗ္ဗံ။ ဘဝင်္ဂ သန္တတိယာဝါ ဇဝနသန္တတိယာဝါ ဝေါစ္ဆိန္နာယ ပဝတ္တန္တိ။ အဝေါစ္ဆိန္နာယ နပဝတ္တန္တိ။ ပဝတ္တမာနာနိပိ အာရမ္မဏာ ဓိမတ္တာဒိဝသေန လဒ္ဓပစ္စယဝိသေသေ ဧကေကသ္မိံ အာရမ္မဏေဧဝ ပဝတ္တန္တိ။ ¶ န ဧကက္ခဏေ ပဉ္စသူတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတ္ထစ အတ္ထဝသာ ဝိဘတ္တိ ပရိဏာမောတိ ကတွာ ဧကစိတ္တက္ခဏာတီတာနိ ဌိတိပတ္တာနေဝ ပဉ္စာ လမ္ဗဏာနိ ဧကစိတ္တက္ခဏာတီတေ ဌိတိပ္ပတ္တေ ဧဝ ပဉ္စဒွါရေ ဗဟု စိတ္တက္ခဏာတီတာနိ ဗဟုစိတ္တက္ခဏာတီတေတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။
[၁၂၇] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘တေ ပန ပသာဒါ ဘဝင်္ဂစလနဿ အနန္တရပစ္စယဘူတေန ဘဝင်္ဂေန သဒ္ဓိံ ဥပ္ပန္နာ’’တိ ဝုတ္တံ။
ဧဝံ ပန သတိ ဗဟုစိတ္တက္ခဏာတီတာနိပိ ပဉ္စာလမ္ဗဏာနိ ဧကစိတ္တက္ခဏာတီတေဧဝ ပဉ္စဒွါရေ အာပါတမာဂစ္ဆန္တီတိ အာပဇ္ဇတိ။ ဧတ ရဟိ ပန ဧကက္ခဏေ သဟုပ္ပန္နာနညေဝ ဝတ္ထာရမ္မဏာနံ ဃဋ္ဋနံ ဣစ္ဆန္တိ။ သဟုပ္ပန္နာနိဝါ ပန ဟောန္တု နာနုပ္ပန္နာနိဝါ၊ ဗလဝဘာဝေါယေဝ ပမဏန္တိ အမှာကံ ခန္တိ။ သဗ္ဗံ ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။
[၁၂၈] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ
‘‘အာဝဇ္ဇနေန သဒ္ဓိံ ဥပ္ပန္နာတိ အပရေ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။
ဧဝဉှိ သတိ အညဒေဝ ပဉ္စာရမ္မဏာနံ အာပါတာဂမနဝတ္ထု။ အညဒေဝ ပဉ္စဝိညာဏာနံ နိဿယဝတ္ထူတိ ဧဝံ ဝိရုဒ္ဓဿ အတ္ထဿ အာပဇ္ဇနတောတိ။ ဧဝံ ပဉ္စဒွါရေ ဝိသယပဝတ္တိယာ အာဒိလက္ခဏံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ သဗ္ဗပါရိပူရံ ဝိသယပဝတ္တိဝိဘာဂံ ဝီထိစိတ္တပဝတ္တိဉ္စ ဒဿေန္တော တသ္မာတိအာဒိမာဟ။ တတောတိ တသ္မာ စက္ခုဿ အာပါတာဂမနပစ္စယာ။ စက္ခုဿ အာပါတာဂမနေန သဟေဝ ဘဝင်္ဂဿပိ အာပါတံ အာဂစ္ဆတိယေဝါတိ ဝုတ္တံ ဒွိက္ခတ္တုံဘဝင်္ဂေစလိတေတိ။ စလနဉ္စေတ္ထ ယထာ ဂဟိတံ ကမ္မာဒိ အာရမ္မဏံ မုဉ္စိတွာ ဣဒါနိ အတ္တနိ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တံ အဘိနဝါရမ္မဏံ ဂဟေတုံ ဥဿာဟဇာတဿ ဝိယ ဘဝင်္ဂသန္တာနဿ ဝိကာရပ္ပတ္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတ္ထစ စက္ခုဿ အာပါတာဂမနံ စက္ခုဝိညာဏုပ္ပတ္တိယာ ဧဝ ကာရဏံ။ န အာဝဇ္ဇနုပ္ပတ္တိယာ။ ဘဝင်္ဂဿ အာပါတာဂမနမေဝ ပန အာဝဇ္ဇနုပ္ပတ္တိယာပိ ကာရဏံ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
[၁၂၉] ဝိဘာဝနိယံ ပန
မနောဒွါရေပိ ¶ အာပါတာဂမနံ ဝိသုံ အပတွာ ရူပါဒီနံ စက္ခာဒိသု ဃဋ္ဋနံနာမ ယောဂျဒေသာဝဋ္ဌာနံ ဧဝ။ တမေဝစ ဘဝင်္ဂု ပစ္ဆေဒဿပိ ကာရဏံ ဟောတီတိ ကတွာ ‘‘ပဉ္စသု ဟိ ပသာဒေသု ယောဂျဒေသာဝဋ္ဌာန ဝသေန အာရမ္မဏေ ဃဋ္ဋိတေ ပသာဒဃဋ္ဋနာနုဘာဝေန ဘဝင်္ဂသန္တတိ ဝေါစ္ဆိဇ္ဇမာနာတိအာဒိ’’ ဝုတ္တံ။ တံ တထာ န ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
န ဟိ ယောဂျဒေသာဝဋ္ဌာနမေဝ ဃဋ္ဋနန္တိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ ယောဂျဒေသေပန ဌတွာ နိမိတ္တဃဋ္ဋနဝသေန ဝတ္ထုဃဋ္ဋနဝသေနစ အသနိ နိပါတောဝိယ ပသာဒေသု ယုဇ္ဈနံ မန္ထနံ ခေါဘကရဏံ ဃဋ္ဋနန္တိ စ အာပါတာဂမနန္တိ စ ဝုစ္စတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အယဉ္စ အတ္ထော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တောယေဝ။ ဧတ္ထစ အယံပိ ဧကော ဓမ္မနိယာမောယေဝါတိ ကတွာ နာနာ ဌာနိယေသု ဒွီသု ဒွီသု ဒွါရေသု သဟေဝ အာပါတာဂမနံ ပစ္စေတဗ္ဗံ။ ရူပါဒိနာ ပသာဒေ ဃဋ္ဋိတေ တံ နိဿိတဿေဝ ပဉ္စဝိညာဏဿ စလနံ သိယာ။ ကထံ ပန ဟဒယဝတ္ထုနိဿိတဿ ဘဝင်္ဂဿာတိ န စောဒေတဗ္ဗန္တိ။
[၁၃၀] ဝိဘာဝနိယံ ပန
တမေဝ စောဒနံ သမုဋ္ဌာပေတွာ တံ ပရိဟရန္တော ‘‘သန္တတိ ဝသေန ဧကာဗဒ္ဓတ္တာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သန္တတိဝသေနာတိ နဝတ္တဗ္ဗံ။ သဏ္ဌာနဝသေနာတိ ပန ဝတ္တဗ္ဗံ။ သဗ္ဗဉ္စေတံ သာရတော န ပစ္စေတဗ္ဗံ။
ကသ္မာ၊ တာဒိသဿ အနုက္ကမစလနဿ အဋ္ဌကထာယမေဝ ဒဠှံ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ။ ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ ဧကေကံ အာရမ္မဏံ ဒွီသု ဒွီသု ဒွါရေသု အာပါတမာဂစ္ဆတီတိ။ ရူပါရမ္မဏဉှိ စက္ခုပသာဒံ ဃဋ္ဋေတွာ တင်္ခဏေယေဝ မနောဒွါရေ အာပါတံ အာဂစ္ဆတိ။ ဘဝင်္ဂစလနဿ ပစ္စယော ဟောတီတိ အတ္ထော။ သဒ္ဒ ဂန္ဓ ရသ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ယထာ ဟိ သကုဏော အာကာသေနာဂန္တွာ ရုက္ခဂ္ဂေ နိလီယမာနောဝ ရုက္ခသာခဉ္စ ဃဋ္ဋေတိ။ ဆာယာစဿ ပထဝိယံ ပဋိဟညတိ။ သာခါဃဋ္ဋန ဆာယာဖရဏာနိ အပုဗ္ဗံ အစရိမံ ဧကက္ခဏေယေဝ ဘဝန္တိ။ ¶ ဧဝံ ပစ္စုပ္ပန္နရူပါဒီနံ စက္ခုပသာဒါဒိဃဋ္ဋနဉ္စ ဘဝင်္ဂစာလန သမတ္ထတာယမနောဒွါရေအာပါတာဂမနဉ္စအပုဗ္ဗံ အစရိမံ ဧကက္ခဏေယေဝ ဟောတီတိ။ ဧဝံ သကုဏောပမာယ သဟတင်္ခဏေယေဝါတိ စ အပုဗ္ဗံအစရိမံ ဧကက္ခဏေ ယေဝါတိစ ဝတွာ ဒဠှံ ပဋိဘိဒ္ဓတ္တာ တံ အနုက္ကမစလနံ အစိန္တေတွာ ဓမ္မနိယာမဝသေန ဧကပ္ပဟာရစလနမေဝ ပစ္စေတဗ္ဗန္တိ။ ဘဝင်္ဂသောတံဝေါစ္ဆိန္ဒိတွာတိ ဘဝင်္ဂပဝါဟံ သဗ္ဗသော အဝစ္ဆိန္နံ ကတွာ။ အာဝဇ္ဇန္တန္တိ အဒိသွာဝ ကိံနာမေတန္တိ အာဝဇ္ဇ မာနံ။ ပဿန္တန္တိ အတ္တ ပစ္စက္ခံ ကုရုမာနံ။ သမ္ပဋိစ္ဆန္တန္တိ မုဉ္စိတုံ အဒတွာ ယထာဒိဋ္ဌံ ရူပံ ပဋိ ဂဏှန္တံ။ သန္တီရယမာနန္တိ သုဋ္ဌု တီရေန္တံဝိစာရေန္တံ။ ဝဝတ္ထပေန္တန္တိ သုဋ္ဌု အသင်္ကရတော ထပေန္တံ သလ္လက္ခေန္တန္တိ အတ္ထော။ ယောနိသောမနသိကာရာဒိဝသေန လဒ္ဓါပစ္စယော ယေနာတိ လဒ္ဓပစ္စယံ။ ယံကိဉ္စိ ဇဝနံ ဇဝတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တံ ပန ဇဝနံ အာရမ္မဏဿ ဒုဗ္ဗလကာလေဝါ မုစ္ဆာ မရဏာသန္နကာလေသုဝါ ဆက္ခတ္တုံ ဝါ ပဉ္စက္ခတ္တုမေဝဝါ ဇဝတီတိ ဝုတ္တံ ယေဘုယျေနာတိ။ ဇဝတီတိ အသနိနိပါတသဒိသေန ဇဝေန ပဝတ္တတိ။ တတ္ထ ပထမဇဝနံ အလဒ္ဓါ သေဝနတ္တာ သဗ္ဗဒုဗ္ဗလံ ဟောတိ။ တတော ဒုတီယံ ဗလဝံ။ တတော တတီယံ။ တတော စတုတ္ထံ။ ဣဒံ ပန သဗ္ဗဗလဝံ မုဒ္ဓပတ္တံ ဟောတိ။ ဣတော ပဋ္ဌာယ အနုက္ကမေန ပရိဟာယမာနံ ပဝတ္တတိ။ သတ္တမဝါရေ ဂတေ ပရိက္ခီဏဇဝံ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဇဝနာ နုဗန္ဓာနိတိ ယထာ ပဋိသောတံ ဂစ္ဆန္တိံ နာဝံ ဥဒကံ ထောကံ အနုဗန္ဓတိ အနုဂစ္ဆတိ။ ဧဝံ ဇဝနံ အနုဗန္ဓာနိ။ ဒွေ တဒါရမ္မဏပါကာနီတိ ဒွိက္ခတ္တုံ တဒါရမ္မဏကိစ္စာနိ ဝိပါကစိတ္တာနိ ပဝတ္တန္တိ။ ယထာရဟန္တိ အာရမ္မဏဇဝန သတ္တာနုရူပံ။ ဘဝင်္ဂပါတောတိ ဣမသ္မိံ အတိဟန္တာရမ္မဏေ အာဝဇ္ဇနတော ပထမဘဝင်္ဂစလနတောယေဝဝါ ပဋ္ဌာယ ဥဋ္ဌိတံ သမုဋ္ဌိတံ စိတ္တသန္တာနံ ယာဝစတုတ္ထဇဝနာ သမုဋ္ဌဟိတွာ ပဉ္စမဇဝနတော ပဋ္ဌာယ ပတိတမေဝ ဟောတိ။ ဧဝံ သန္တေပိ သမုဋ္ဌိတဝေဂဿ သဗ္ဗသော အပရိက္ခီဏတာယ ပတိတန္တိ နဝုစ္စတိ။ ဒုတီယတဒါရမ္မဏတော ပရံ ပန သမုဋ္ဌိတဝေဂဿ သဗ္ဗသော ပရိက္ခီဏတ္တာ တဒါ ဧဝ တံစိတ္တသန္တာနံ ပတိတံနာမ ဟောတိ။ တသ္မာ ပတနံ ပါတော။ ဘဝင်္ဂဘာဝေနစိတ္တသန္တာနဿ ပါတော ဘဝင်္ဂပါတော၊ ဘဝင်္ဂံ ဟုတွာ ပါတောတိ ¶ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဘဝင်္ဂကိစ္စေ ဘဝင်္ဂဋ္ဌာနေ ဘဝင်္ဂါရမ္မဏေစ ပါတော ဘဝင်္ဂပါတောတိဝါ။ ဣမသ္မိံ ဌာနေ ဒေါဝါရိကောပမာ၊ ဂါမိလ္လောပမာ၊ အမ္ဗောပမာစ ဝတ္တဗ္ဗာ။ တာသဗ္ဗာပိ အဋ္ဌကထာယံ ဂဟေတဗ္ဗာ။ ဧတ္တာဝတာ သတ္တရဿ စိတ္တက္ခဏာနိ ပရိပူရေပါတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထစ ဆဆက္ကယောဇနာ ဝတ္တဗ္ဗာ။ ယတ္ထ ဟိ ရူန္တီ ရမ္မဏံ ဃဋ္ဋေတိ။ တံ စက္ခုဝတ္ထုံ နိဿာယ တတ္ထ ဃဋ္ဋိတံ ရူပါရမ္မဏံ အာရဗ္ဘ စက္ခုဝိညာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဣတရာနိ ပန အာဝဇ္ဇနာဒီနိ မနော ဝိညာဏာနိ အတ္တနော အတ္တနော အတီတာနန္တရစိတ္တေန သဟုပ္ပန္နံ ဟဒယဝတ္ထုံ နိဿာယ တမေဝါရမ္မဏံ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ စက္ခုဒွါရ မနောဒွါရာနိ သဗ္ဗေသံပိ ဝီထိစိတ္တာနံ ဒွါရကိစ္စံ သာဓေန္တိ။ အယဉ္စ ဝီထိ စက္ခုဒွါရေ ဥပ္ပန္နတ္တာ စက္ခုဒွါရဝီထီတိ။ စက္ခုဝိညာဏေန ဥပလက္ခိတတ္တာ စက္ခုဝိညာဏဝီထီတိစ ဝုစ္စတိ။ ဧကစိတ္တက္ခဏံ အတိက္ကမ္မ ဃဋ္ဋနသမတ္ထေ အတိဗလဝါ ရမ္မဏေ ဥပ္ပန္နတ္တာ အတိမဟန္တာရမ္မဏ ဝီထီတိစ ဝုစ္စတီတိ။ ဧတ္ထစ ယတ္တကာနိ ရူပါရမ္မဏာနိ စက္ခုပထေ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဌိတိပ္ပတ္တာနိ ဟောန္တိ။ တာနိ တတ္တကာနိ ဌိတိပ္ပတ္တေသု ပုဗ္ဗာပရဘူတေသု ဧကူန ပညာသပရိမာဏေသု စက္ခုပသာဒေသု ကိသ္မိံစိ နဃဋ္ဋေန္တီတိ နဝတ္တဗ္ဗာနိ။ တေသု ပန ယဒေဝ ဧကံ စက္ခု ဣမိဿာ ဝီထိယာ ယထာရဟံ ဝတ္ထုဘာဝံ ဒွါရဘာဝဉ္စ သာဓေတိ။ ယတ္ထစ ဃဋ္ဋိတံ ရူပံ အာရဗ္ဘ အယံ ဝီထိ ပဝတ္တတိ။ ဧတဒေဝ ကိစ္စ သာဓနံ နာမ ဟောတိ။ ယံ မဇ္ဈိမာယုကန္တိ ဝဒန္တိ၊ ဣတရာနိ ပန မောဃ ဝတ္ထူနိနာမ ဟောန္တိ၊ ယာနိမန္ဒာယုကာနီတိအမန္ဒာယုကာနီတိစ ဝဒန္တိ။ တာနိပန ယထာဝုတ္တ ကိစ္စ သာဓနတော ပုရိမာနိ ပစ္ဆိမာနီတိ ဒုဝိဓာနိ ဟောန္တိ၊ တဒုဘယာနိပိ စက္ခုဝိညာဏဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ ဌိတိဘာဝေန လဗ္ဘမာနာနိ အဋ္ဌစတ္တာလီသမတ္တာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနီတိ။ အဝသေသာနိ ပန တတော ပုရိမတရာနိ ပစ္ဆိမကရာနိစ လဒ္ဓဃဋ္ဋနာနိပိ ဝတ္ထုဒွါရကိစ္စသိဒ္ဓိဘာဝေ အနာသင်္ကိတဗ္ဗတ္တာ ဣဓ နဂဟိတာနီတိ။ ဧတ္ထ သိယာ ဣမာယ ဝီထိယာ ဥပ္ပတ္တိသမယေ သော ပုဂ္ဂလော အဟံ ဣဒံ နာမ ပဿာမီတိ ဇာနာတိ၊ န ဇာနာတီတိ။ နဇာနာတိ။ ကဒါ ပန ဇာနာတီတိ။ သလ္လက္ခဏဝီထိယာ ပဝတ္တမာနာယ။ တထာ ဟိ ¶ သဗ္ဗပထမံ စက္ခုဒွါရဝီထိ ပဝတ္တတိ။ တတော တဒနုဝတ္တိကာ မနောဒွါရဝီထိ။ တတော သမုဒါယဂါဟိကာ။ တတော ဝဏ္ဏသလ္လက္ခဏာ။ တတော ဝတ္ထုဂါဟိတာ။ တတော ဝတ္ထုသလ္လက္ခဏာ တတော နာမဂါဟိကာ။ တတော နာမသလ္လက္ခဏာတိ။ တတ္ထ ဝဏ္ဏသလ္လက္ခဏာယ ပဝတ္တမာနာယ အဟံ နီလဝဏ္ဏံ ပဿာမီတိအာဒိနာ ဝဏ္ဏံ သလ္လက္ခေတိ။ ဝတ္ထုသလ္လက္ခဏာယ သဏ္ဌာနံ သလ္လက္ခေတိ။ နာမ သလ္လက္ခဏာယ နာမံ သလ္လက္ခေတီတိ။ ဣတိ တံတံ သလ္လက္ခဏဝီထိ ယာ ပဝတ္တမာနာယဧဝ တံတံပဿာမီတိ ဇာနာတီတိ။ ဧတ္ထစ အလာတစက္ကဿ ဂါဟိကာဝိယ ပုရိမာဟိ ဒွီဟိ ဝီထီဟိ ပုနပ္ပုနံ ဂဟိတာနံ ရူပါနံ သမုဒါယတော ဂါဟိကာ တတီယာ မနောဒွါရဝီထိ သမုဒါယ ဂါဟိကာနာမ၊ န ဟိ သမုဒါယဂဟဏေန ဝိနာ ပရိဗျတ္တဝဏ္ဏဂဟဏံ သမ္ဘဝတီတိ။ ယာဝ တဒါရမ္မဏုပ္ပာဒါ ပန အပ္ပဟောန္တာတီတကန္တိ ဒွိက္ခတ္တုံ ယာဝ တဒါရမ္မဏုပ္ပာဒါ ပဝတ္တိတုံ အပ္ပဟောန္တံ ဟုတွာ အတီတဒွတ္တိစိတ္တက္ခဏိကံ။ ယဿ ဟိ ဒွေဝါ တီဏိဝါ စိတ္တက္ခဏာနိ အတီတာနိ ဟောန္တိ။ တံ ယာဝ တဒါရမ္မဏုပ္ပာဒါ ပဝတ္တိတုံ နပ္ပဟောတိ န သက္ကောတိ။ ဧဝံ အပ္ပဟောန္တံ ဟုတွာ အတီတကန္တိ အတ္ထော။ အပါတမာဂတန္တိ စက္ခုဒွါရေ မနောဒွါရေစ အာပါတံ အာဂတံ။ နတ္ထိ တဒါရမ္မဏုပ္ပာဒေါတိ ဧတ္ထ ယဿ တီဏိ စိတ္တက္ခဏာနိ အတီတာနိ ဟောန္တိ။ တဿ စုဒ္ဒသ စိတ္တက္ခဏာယုကာဝသေ သဿ အာရမ္မဏဿ သတ္တမဇဝနေန သဟေဝ နိရုဒ္ဓတ္တာ တသ္မိံ နတ္ထိ တဒါရမ္မဏုပ္ပာဒေါတိ ယုတ္တမေတံ။ န ဟိ ဧကာဝဇ္ဇနဝီထိယံ စိတ္တာနိ ဓမ္မဝသေန ဝိယ ကာလဝသေနာပိ နာနာရမ္မဏာနိ ဣစ္ဆန္တိ အဋ္ဌကထာစရိယာတိ။ ယဿ ပန ဒွေ စိတ္တက္ခဏာနိ အတီတာနိ။ တသ္မိံ သတ္တမဇဝနတော ပရံ ဧကစိတ္တက္ခဏာယုကာဝသေသေ အာရမ္မဏေ ဧကေန တဒါရမ္မဏေန ဥပ္ပဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ စေ။န။ န ဟိ တာဒိသံ နိရောဓာ သန္နံ အာရမ္မဏံ ဧကဝါရံပိ တဒါရမ္မဏုပ္ပတ္တိယာ ပစ္စယော ဘဝိတုံ သက္ကောတီတိ။ တထာ ဟိ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ဝိပါကုဒ္ဓါရေ စိတ္တပ္ပဝတ္တိဂဏနာယံ တဒါရမ္မဏာနိ ဒွေတိ ဒွေဧဝ တဒါရမ္မဏ ဝါရာ အာဂတာတိ။
ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ
‘‘ဒွိက္ခတ္တုမေဝ ¶ ဟိ တဒါရမ္မဏုပ္ပတ္တိ ပါဠိယံ နိယမိတာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပါဠိယန္တိ အဋ္ဌကထာတန္တိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ န ဟိ သာ နာမ ပါဠိ အတ္ထိ၊ ယတ္ထ ဒွိက္ခတ္တုံ တဒါ ရမ္မဏုပ္ပတ္တိ နိယမိတာတိ။
မဇ္ဈိမဘာဏကာပန တဒါရမ္မဏံ ဧကံပိ ဣစ္ဆန္တိ။ သင်္ဂဟကာရေန ပန တံ ပဋိသိဒ္ဓန္တိ ဣဓပိ တံ ထေရေန ပဋိက္ခိတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယဒိ ဧဝံ ကသ္မာ ပရမတ္ထဝိနိစ္ဆယေ သကိံဒွေဝါ တဒါလမ္ဗန္တိ ထေရေန ဝုတ္တန္တိ။ မဇ္ဈိမဘာဏကာနံ မတေန ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ။ အာစရိယာနန္ဒတ္ထေရော ပန ဧကံပိ ဣစ္ဆတိယေဝ။ ယထာ ဟိ အာဂန္တုကဘဝင်္ဂံ ဧကံ ပဝတ္တတိ။ တထာ တဒါရမ္မဏံပိ ဧကံ နပဝတ္တတီတိ နသက္ကာ ဝတ္တုံ။ ယဉ္စ စိတ္တပ္ပဝတ္တိဂဏနာယံ တဒါရမ္မဏာနိ ဒွေတိ ဝုတ္တံ။ တံပိ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒဝသေန ဝုတ္တန္တိ၊ န နသက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ ယာဝ ဇဝနုပ္ပာဒါပိ ပဝတ္တိတုံ အပ္ပဟောန္တာတီတကန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယဿ ဟိ အာရမ္မဏဿ စတ္တာရိ ပဉ္စ ဆ သတ္တ အဋ္ဌနဝ ဝါ စိတ္တက္ခဏာနိ အတီတာနိ ဟောန္တိ။ တံ ယာဝ ဇဝနုပ္ပာဒါ ပဝတ္တိတုံ နပ္ပဟောတိ။ ဧဝံ အပ္ပဟောန္တံ ဟုတွာ အတီတကန္တိ အတ္ထော။ ဇဝနံပိ အနုပ္ပဇ္ဇိတွာတိ ဇဝနဿပိ အနုပ္ပဇ္ဇနတော။ အယဉှိ တွာပစ္စယော ဘာဝတ္ထေဧဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ န ကတ္တုအတ္ထေ။ ကသ္မာ။ အတ္တနော ပဓာနကြိယာယ သမာနကတ္တုကတာယ အဘာဝတောတိ။
[၁၃၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ဟေတုမှိစာယံ တွာပစ္စယော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
န ဟိ ဗာဟိရတ္ထဘူတော ဟေတုအတ္ထော ကိတကပစ္စယာနံ ဝိသယော ဟောတီတိ။ တသ္မာ ဣဓ ဘာဝတ္ထေဧဝ တွာပစ္စယော။ တတောစ ဟေတုအတ္ထေ ပစ္စတ္တဝစနန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတေန ယာ လက္ခဏေ ဟေတုမှိစမာနန္တပစ္စယာနံပိ ပဝတ္တိ ကတ္ထစိ ဝုတ္တာ။ သာပိပဋိက္ခိတ္တာ ဟောတိ။ နဟိ ဗာဟိရတ္ထဘူတာ လက္ခဏဟေတုယော တေသံ ဝိသယာ ဟောန္တီတိ။ ဧတ္ထစ ယဿ အာရမ္မဏဿ နဝစိတ္တက္ခဏာနိ အတီတာနိ ဟောန္တိ။ တဿ အဝသေသ အဋ္ဌစိတ္တက္ခဏာ ယုကဿ ဒုတီယ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနေန သဟေဝ ¶ နိရုဒ္ဓတ္တာ တသ္မိံ ဇဝနံပိ အနုပ္ပဇ္ဇိတွာတိ ယုတ္တမေတံ။ ကာရဏံ ဝုတ္တမေဝ။ ယဿ ပန စတ္တာရိ။လ။ အဋ္ဌဝါ စိတ္တက္ခဏာနိ အတီတာနိ။ တသ္မိံ ဇဝနေန ဥပ္ပန္နေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ စေ။န။ အဝသေသဆစိတ္တက္ခဏာယုကံပိ ဟိ အာရမ္မဏံ ဇဝနုပ္ပတ္တိယာ ပစ္စယော ဘဝိတုံ န သက္ကောတိ။ ဇဝနဉှိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ သတ္တက္ခတ္တုံ ပဝတ္တိတုံ ပဟောနကေ အာရမ္မဏေ ဧဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ပကတိနိယာမေန ဇဝနဿ သတ္တက္ခတ္တု ပရမတာယ သမ္ဘဝတောတိ။ ဧတ္ထ ပန ယထာ ဝိသညိကာလ မုစ္ဆာကာလ မရဏကာလေသု ဝတ္ထုဿ အဝိသဒတာယ ဒုဗ္ဗလတာ ယစ ဇဝနံ ဆပဉ္စဝါရေပိ ပဝတ္တတိ။ တထာ ပကတိကာလေပိ အာရမ္မဏဿ ဒုဗ္ဗလဘာဝေ သတိ ဆပဉ္စဝါရေပိ ပဝတ္တတိယေဝါတိ။ ဒွတ္တိက္ခတ္တုန္တိ ဒွိက္ခတ္တုံဝါ တိက္ခတ္တုံဝါ။ တထာ ဟိ အဋ္ဌကထာယံ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနေ ဌတွာ ဧကံဝါ ဒွေဝါ စိတ္တာနိ ပဝတ္တန္တိ။ တတော အာသေဝနံ လဘိတွာ ဇဝနဋ္ဌာနေ ဌတွာ ပုန ဘဝင်္ဂံ ဩတရတီတိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ဟိ တတော အာသေဝနံ လဘိတွာ ဇဝနဋ္ဌာနေ ဌတွာတိ ဧတေန တတီယဿ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနဿ ပဝတ္တိံ ဒဿေတိ။ ဣတရထာ ဧကံဝါ ဒွေဝါ စိတ္တာနိ ပဝတ္တန္တိ။ တတော ဘဝင်္ဂံ ဩတရတီတိ ဝုတ္တံ သိယာတိ။ ဧကံဝါတိ ပန ဝါစာ သိလိဋ္ဌမတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယထာ ဒိရတ္တ တိရတ္တံတိ။ အထဝါ၊ တတောတိ ဧကစိတ္တတောဝါ ဒွိစိတ္တတောဝါတိ အတ္ထော။ တတ္ထ ပထမေန ဒွိက္ခတ္တုံ ဒုတီယေန တိက္ခတ္တုံ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနဿ ဥပ္ပတ္တိ ဝုတ္တာ ဟောတီတိ။ အာသေဝနံ လဘိတွာတိ ဣဒံ ပန ဥပစာရဝစနမတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ န ဟိ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနဿ အာသေဝနတာ ပဋ္ဌာနေ ဝုတ္တာတိ။ အာစရိယာနန္ဒတ္ထေရေန ပနေတ္ထ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနတော ပရံ စတုပဉ္စ စိတ္တက္ခဏာဝသေသေ အာရမ္မဏေ စတုပဉ္စဇဝနုပ္ပတ္တိယာ ဧဝ ပရိတ္တာရမ္မဏဝါရော ဣစ္ဆိတော။ န ဝေါဋ္ဌဗ္ဗန ပရိယောသာနဝသေန။ ပဋ္ဌာနေဟိ ဘဝင်္ဂံ အာဝဇ္ဇနာယ အနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယော တွေဝဝုတ္တော။ န ပန ဝုတ္တော အာဝဇ္ဇနာ ဘဝင်္ဂဿ အနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။ ယထာ စ မုစ္ဆာမရဏကာလေသု ဝတ္ထုဒုဗ္ဗလတာယ ဆ ပဉ္စဇဝနဝါရာ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ။ တထာ ဣဓပိ အာရမ္မဏဒုဗ္ဗလတာယာတိ န န သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ ဧတ္ထ စ သန္တီရဏတော ပရံ ဧကစိတ္တက္ခဏာ ဝသေသေ အာရမ္မဏေ ဧကံ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနံ ဒွိစိတ္တက္ခဏာဝသေသေ ဒွေ တဒုတ္တရိ ¶ တီဏီတိ ယုတ္တံ သိယာ။ ဧတရဟိ ပန ဒွိဝေါဋ္ဌဗ္ဗနိကာ ဆပရိတ္တာရမ္မဏဝီထိယောတိ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနိကာ ပဉ္စာတိ ယောဇေသုံ။ ဧဝံ သန္တေ ကီဒိသေ ပရိတ္တာရမ္မဏေ ဒွိဝေါဋ္ဌဗ္ဗနိကာ၊ ကီဒိသေ တိဝေါဋ္ဌဗ္ဗနိကာတိ ဝိစာရေတဗ္ဗာ သိယုန္တိ။ ယံ ပန အာရမ္မဏံ ဒွတ္တိက္ခတ္တုံဝေါဋ္ဌဗ္ဗနုပ္ပတ္တိယာ အပ္ပဟောနကံ ဟောတိ။ တံ အာဝဇ္ဇနပ္ပတ္တိယာပိ ပစ္စယော န ဟောတီတိ ဝုတ္တံ တတ္ထ ဘဝင်္ဂစလနမေဝ ဟောတိ။ နတ္ထိ ဝီထိစိတ္တုပ္ပာဒေါတိ။ တတ္ထ ဘဝင်္ဂစလနမေဝါတိ ဒွိက္ခတ္တုံ ဘဝင်္ဂဿ စလနမတ္တမေဝ ဟောတိ။ ဣစ္စေဝံ စက္ခုဒွါရေတိ ဣတိ ဧဝံ ယဒိ ဧကစိတ္တက္ခဏာတီတကံ ရူပါရမ္မဏံ စက္ခုဿ အပါတမာဂစ္ဆတီတိအာဒိနာ ဝုတ္တနယေန စက္ခုဒွါရေ စတုန္နံ ဝါရာနံ ဝသေန စတုဓာ ဝိသယပ္ပဝတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ တထာ သောတဒွါရာဒီသု စာတိယောဇနာ။ သဗ္ဗထာပိ စတုဓာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အတိပရိတ္တာရမ္မဏံပိ အာပါတာဂတမတ္တေန မောဃဝါရဿ အာရမ္မဏံနာမ ဟောတိ။ န အာရမ္မဏကရဏဝသေန။ ဣတရာနိ ပန ဥဘယထာပိ ဣတရေသံ ဝါရာနံ အာရမ္မဏာနိနာမ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ စတုန္နံ ဝါရာနံ ယထာက္ကမံ အာရမ္မဏဘူတာတိ။
ဝိဘာဝနိယံ ပန
အာရမ္မဏဘူတာတိ ဣမဿ အတိပရိတ္တာရမ္မဏံ သန္ဓာယ ပစ္စယဘူတာတိ အတ္ထော ဝုတ္တော။ တဉှိ မောဃဝါရ ပညာ ပနာယ ပစ္စယော ဟောတီတိ။
ပဉ္စဒွါရေဝီထိစိတ္တာနိ ယထာရဟံ ကိစ္စဝသေန သတ္တေဝ။ စိတ္တုပ္ပာဒါ စိတ္တာနံ ဥပ္ပတ္တိခဏဝသေန စတုဒ္ဒသ။ ဝိတ္ထာရာ စိတ္တသရူပဝိတ္ထာရတော စတုပညာသာတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထာတိ ပရိတ္တဇဝနဝါရေ။
၁၃၇။ မနောဒွါရေ ပန အာရမ္မဏဓမ္မာ ပရိတ္တခဏာပိ အတီတာနာဂတာပိ ကာလဝိမုတ္တာပိ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တိယေဝ။ တသ္မာ တတ္ထ ဧကစိတ္တက္ခဏာတီတာနိဝါ ဗဟုစိတ္တက္ခဏာတီတာနိဝါ ဌိတိပ္ပတ္တာနေဝ အာပါတမာဂစ္ဆန္တီတိ ဣဒံ ဝိဓာနံ နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ မနောဒွါရေပန ယဒိဝိဘူတမာလမ္ဗဏံ အာပါတမာဂစ္ဆတီတိ။ တတ္ထ မနောဒွါရေတိ သုဒ္ဓမနောဒွါရေ။ စက္ခာဒီသု ဟိ ဃဋ္ဋနေန သဟေဝ ယတ္ထ အပါတမာဂစ္ဆတိ။ ¶ တံ မိဿကဒွါရန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဣဓ ပန သုဒ္ဓမေဝါ ဓိပ္ပေတန္တိ။ တံပိ ပဉ္စဒွါရာနုဗန္ဓကံ ဝိသုံ သိဒ္ဓန္တိ ဒုဝိဓံ ဟောတိ။ တတ္ထ ယထာ ဃဏ္ဍေ ဒဏ္ဍကေန ဧကဝါရံ ပဟဋေ ဃဏ္ဍသရီရဘူတာ ရူပ ကလာပါ စိရံပိ ကာလံ အညမညံ ဃဋ္ဋေတွာ အနုရဝသဒ္ဒသန္တာနံ ပဝတ္တေန္တိ။ တထာ ပဉ္စဒွါရေ အာရမ္မဏေန ဧကဝါရံ ဃဋ္ဋိတေ ပဉ္စ ဒွါရိကဝီထိယာ နိရုဒ္ဓါယပိ အတီတံ ပဉ္စာလမ္ဗဏံ မနောဒွါရေ ယထာ ပါတာဂတမေဝ ဟုတွာ အနေကသဟဿာနိပိ မနောဒွါရိကဝီထိစိတ္တ သန္တာနာနိ ပဝတ္တေတိယေဝ။ တေသံ ပန ဒွါရဘူတံ ဘဝင်္ဂသန္တာနံ အနုဗန္ဓကံနာမ ဟောတိ။ တာနိစ စိတ္တာနိ အနုဗန္ဓကဝီထိစိတ္တာနိနာမ ဟောန္တိ။ ယတ္ထ ပန ပဉ္စဒွါရဃဋ္ဋနာ နုဗန္ဓဘာဝေန ဝိနာ ကေဝလံ တထာ တထာ ဆဠာရမ္မဏဓမ္မာ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တိ။ တံ ဝိသုံ သိဒ္ဓံ နာမ ဟောတိ။ ကထံ ပန တသ္မိံ ဝိသုံ သိဒ္ဓေ မနောဒွါရေ အာရမ္မဏ ဓမ္မာ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တီတိ။ ဝုစ္စတေ။ ဒိဋ္ဌတော ဒိဋ္ဌသမ္ဗန္ဓတော သုတတော သုတသမ္ဗန္ဓတော သဒ္ဓါယ ရုစိယာ အာကာရပရိဝိတက္ကေန ဒိဋ္ဌိနိဇ္ဈာနခန္တိယာ နာနာကမ္မဗလေန နာနာဣဒ္ဓိဗလေန ဓာတုက္ခောတ ဝသေန ဒေဝတောပသံဟာရဝသေန အနုဗောဓဝသေန ပဋိဝေဓဝသေနာတိ ဧဝမာဒီဟိ ကာရဏေဟိ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တီတိ။ တတ္ထ ဒိဋ္ဌံနာမ ပုဗ္ဗေ ပဉ္စဟိဒွါရေဟိ ဂဟိတံ ပဉ္စာလမ္ဗဏံ။ တံပိ ကာလန္တရေ ကာရဏလာဘေ သတိ သုဒ္ဓေ မနောဒွါရေ အာပါတံ အာဂစ္ဆတိယေဝ။ ဒိဋ္ဌသမ္ဗန္ဓံနာမ ဒိဋ္ဌသဒိသံ ဝုစ္စတိ။ ပုဗ္ဗေ ဟိ ကိဉ္စိ ဒိသွာ အညံ ယံကိဉ္စိ အနုမာနေန္တဿ အဒိဋ္ဌံပိ တံသဒိသံ အတီတံပိ အနာဂတံပိ ပစ္စုပ္ပန္နံပိ ဗဟုအာပါတံ အာဂစ္ဆတိယေဝ။ သုတံနာမ ပရတော သုတွာ ဂဟိတံ ဆဠာရမ္မဏံ။ တံ ပန မဟာဝိသယံ ဟောတိ။ သဗ္ဗညုဒေသနံ သုတွာ ဂဟိတံ န ကိဉ္စိ အနာရမ္မဏံနာမ အတ္ထီတိ။ သုတသမ္ဗန္ဓံနာမ သုတသဒိသံ။ သဒ္ဓါနာမ ပရဿ သဒ္ဒဟနာ။ ရုစိနာမ အတ္တနော မတိ။ အာကာရ ပရိဝိတက္ကော နာမ အတ္ထစ္ဆာယံ ဗျဉ္ဇနစ္ဆာယံ ကာရဏစ္ဆာယဉ္စ နိဿာယ တထာ တထာ ပရိဝိတက္ကနံ။ ဒိဋ္ဌိနိဇ္ဇာနခန္တိနာမ ပညာယဝါ အတ္တနော လဒ္ဓိယာဝါ ပုနပ္ပုနံ ဥပပရိက္ခိတွာ ဧဝမေဝါတိ သန္နိဋ္ဌာနံ ပါပေတွာ ဂဟဏံ။ သေသံ ပါကဋမေဝ။ ဧတ္ထစ အနန္တရူပနိဿယ ပစ္စယဘာဝေါနာမ စိတ္တသန္တာနဿ မဟာဝိပ္ဖာရော ဟောတိ။ သကိံပိ အာရမ္မဏံ ¶ သုဋ္ဌု အာသေဝိတွာ နိရုဒ္ဓကာလတော ပဋ္ဌာယ ဝဿသတေပိ ဝဿသဟဿေပိ ဘဝန္တရေပိ တံအာရမ္မဏံ ပဋိစ္စ ဘဝင်္ဂ စလနဿ ပစ္စယော ဟောတိ။ စိတ္တဉ္စနာမ ဒိဋ္ဌာဒီဟိ ယထာဝုတ္တကာရဏေဟိ သံဝဒ္ဓိတံ မဟာဝိပ္ဖာရံ ဟောတိ။ ကိဉ္စိ နိမိတ္တံ လဘိတွာ ဧကသ္မိံ ခဏေ အနေကသဟဿေသုပိ ဒိဋ္ဌာဒီသု အာရမ္မဏေသု ဖရမာနံ ပဝတ္တတိ။ တေဟိစ ကာရဏေဟိ နိစ္စံ စောဒီယမာနံ စိတ္တသန္တာနံ ကာယဂေလညာဒိကေ စိတ္တဒုဗ္ဗလပစ္စယေ အသတိ နိစ္စကာလံပိ ဘဝင်္ဂတော ဝုဋ္ဌာတုံ အဇ္ဈာသယယုတ္တံ ဟောတိ။ န ဟိ စိတ္တံနာမ အဝိဘူတေ အာရမ္မဏေ ရမတိ။ ဝိဘူတေဧဝ ရမတိ။ တသ္မာ ဘဝင်္ဂသမ္ပယုတ္တော မနသိကာရော ပုနပ္ပုနံ ဘဝင်္ဂံ စာလေတွာ လဒ္ဓပစ္စယေသု အာရမ္မဏေသု ပုနပ္ပုနံ အာဝဇ္ဇနံ နိယောဇေတိယေဝ။ တဒါ တာနိ အာရမ္မဏာနိ တဒဘိနိန္နာကာရ ပဝတ္တမနသိကာရ သမ္ပယုတ္တဿ ဘဝင်္ဂ စိတ္တဿ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တိ။ န ဟိ အညံ အာရမ္မဏံ ဂဟေတွာ ပဝတ္တမာနဿ စိတ္တဿ အာရမ္မဏန္တရေ အဘိနိန္နာကာရောနာမ နတ္ထီတိ သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ တဒါရမ္မဏပါကာနိ ပဝတ္တန္တီတိ ဣဒံ ကာမသတ္တဝသေန ဝုတ္တံ။ ရူပါရူပသတ္တာနံ ပန ဝိဘူတာရမ္မဏေပိ တဒါရမ္မဏုပ္ပာဒေါ နတ္ထိယေဝ။ ယထာ စေတ္ထ။ ဧဝံ ပဉ္စဒွါရေပိ ရူပသတ္တာနံ အတိမဟန္တာရမ္မဏေသု တဒါရမ္မဏုပ္ပာဒေါ နတ္ထီတိ။ အဝိဘူတေ ပနာ လမ္ဗဏေ ဇဝနာဝသာနေ ဘဝင်္ဂပါတောဝ ဟောတီတိ ဣဒဉ္စ ဥက္ကဋ္ဌ ပရိစ္ဆေဒဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဉာဏဝိဘင်္ဂဋ္ဌကထာယံ ပန ဒွတ္တိက္ခတ္တုံ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနပ္ပဝတ္တိဝသေန အဝိဘုတေ အာလမ္ဗဏေ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနဝါရောပိ အာဂတော။ ယောစ ပဉ္စဒွါရေဘဝင်္ဂစလနမတ္တဝသေန မောဃဝါရော နာမ စတုတ္ထော ဝါရော ဝုတ္တော။ သောပိ ဣဓ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ သုဒ္ဓမနောဒွါရေပိ ဟိ အာရမ္မဏေ အာပါတမာဂတေ ဝီထိစိတ္တံ အနုပ္ပဇ္ဇိတွာ ဒွိက္ခတ္တုံ ဘဝင်္ဂေ စလိတေ နိဝတ္တနကဝါရာနံ ပမာဏံ နဘဝိဿတိယေဝ၊ ဝိသယေစ အာပါတာဂတေ ဘဝင်္ဂေစ စလိတေ သတိ ဝိသယပ္ပဝတ္တိနာမ န န ဟောတီတိ။ ဣတိ ဣမသ္မိံ မနောဒွါရေပိ တဒါရမ္မဏ ဇဝန ဝေါဋ္ဌဗ္ဗန မောဃဝါရ သင်္ခါတာနံ စတုန္နံ ဝါရာနံ ယထာက္ကမံ အာရဏဘူတာ ဝိသယပ္ပဝတ္တိ စတုဓာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။ တတ္ထ တဒါရမ္မဏဝါရဿ အာရမ္မဏဘူတာ အဘိဝိဘူတာနာမ ဇဝန ဝါရဿ ¶ ဝိဘူတာနာမ။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနဝါရဿ အဝိဘူတာနာမ။ မောဃဝါရဿ အာရမ္မဏဘူတာ အတိအဝိဘူတာနာမာတိ ယောဇေတဗ္ဗာ။
ဧတ္ထစ အာရမ္မဏဿဝါ စိတ္တဿဝါ အတိဗလဝတာယ အဘိဝိဘူတတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဒုဗ္ဗလေပိ ဟိ စိတ္တေ ပထဝိပဗ္ဗတာဒိဝသေန အတိဗလဝန္တံ အာရမ္မဏံ အတိဝိဘူတံနာမ ဟောတိ။ အတိဗလဝန္တေ စ စိတ္တေ အတိသုခုမံပိ နိဗ္ဗာနံ အတိဝိဘူတံနာမ ဟောတီတိ။ ဧဝံ သေသေသုပီတိ။ ဝါရဘေဒေါ ပနေတ္ထ အနုဗန္ဓကော၊ ဝိသုံ သိဒ္ဓါတိ ဒုဝိဓော။ တတ္ထ အနုဗန္ဓကော စက္ခုဒွါရာနုဗန္ဓကာဒိဝသေန ပဉ္စဝိဓော။ ဧကေကသ္မိဉ္စေတ္ထ အတီတဂဟဏံ၊ သမုဒါယ ဂဟဏံ၊ ဝတ္ထုဂဟဏံ၊ နာမဂဟဏန္တိ စတ္တာရော စတ္တာရော ဝါရာ။ တေသုစ တဒါရမ္မဏဝါရာဒယော ယထာရဟံ ယောဇေတဗ္ဗာ။ ဝိသုံ သိဒ္ဓါ ပန ဒိဋ္ဌ ဝါရော၊ ဒိဋ္ဌသမ္ဗန္ဓဝါရော၊ သုတဝါရော၊ သုတသမ္ဗန္ဓဝါရော၊ ဝိညာတဝါရော၊ ဝိညာတသမ္ဗန္ဓဝါရောတိ ဆဗ္ဗိဓော ဟောတိ။ ဧတ္ထစ သဒ္ဓါ ရုစိ အာကာရ ပရိဝိတက္ကာဒိ ဝသေန ပဝတ္တဝါရာ ဝိညာတဝါရော၊ ဝိညာတ သမ္ဗန္ဓဝါရောတိ ဝုတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ အဋ္ဌသာလိနိယံ ပန သဒ္ဓါရုစိယာဒိဝ သေနဂဟိတံ အာရမ္မဏံ တထာပိ ဟောတိ။ အညထာပိ ဟောတိ။ တသ္မာ အဋ္ဌကထာယံ န ဂဟိတန္တိ ဝုတ္တံ။ တထာဝါ ဟောတု အညထာဝါ။ ဝီထိစိတ္တပဝတ္တိယာ သတိ ဂဟေတဗ္ဗမေဝ။ တတ္ထ ဧကေကသ္မိံဝါရေ တဒါရမ္မဏဝါရာဒိဝသေန စတ္တာရော စတ္တာရော ဝါရာ။ တေသုစ ကာမ မဟဂ္ဂတာ နုတ္တရ ပညတ္တိ ဝသေန ပစ္စုပ္ပန္နာတီတာနာဂတကာလ ဝိမုတ္တဝသေနစ အာရမ္မဏဓမ္မာ ယထာရဟံ ယောဇေတဗ္ဗာတိ။ ဧတရဟိ ပန အတီတဘဝင်္ဂဝသေန တဒါရမ္မဏဝသေန စ ဝါရဘေဒံ ကပ္ပေန္တိ။ တတ္ထ အတီတဘဝင်္ဂဝသေန ဝါရဘေဒကပ္ပနံ နိရတ္ထကံ။ န ဟိ မနောဒွါရေ ပဉ္စဒွါရေ ဝိယ အာရမ္မဏာနံ ခဏဝသေန ဗလဝ ဒုဗ္ဗလတာ သမ္ဘဝေါ အတ္ထိ။ တဒါ အဝိဇ္ဇမာနာနံပိ အတီတာနာဂတာနံ ကာလဝိမုတ္တာနဉ္စ တတ္ထ အာပါတာဂမနတောတိ။ ဧတ္ထ သိယာ၊ ဧကာဝဇ္ဇနဝီထိယာ အာရမ္မဏံနာမ ဓမ္မတောစ ကာလတောစ အဘိန္န မေဝ ဣစ္ဆန္တိ အဋ္ဌကထာစရိယာ။ ဣမေစ သတ္တာ တံ တံ အာကာရံ သလ္လက္ခေတွာ အညမညဿ စိတ္တံ ဇာနန္တိယေဝ။ ပရစိတ္တဝိဒုနိယော ပန ဒေဝတာ အာကာရသလ္လက္ခဏေန ဝိနာပိ ဇာနန္တိ။ တတ္ထ ပစ္စုပ္ပန္နံ ပရဿ ¶ စိတ္တံ ဇာနနကာလေ အာဝဇ္ဇနံ ဘာဝယံ ပရဿ စိတ္တံ အတ္တနာ သဟုပ္ပန္နံ။ တံ ဝါ အာဝဇ္ဇတိ။ ဥဒါဟု ပရတော တံ တံ ဇဝနေန သဟုပ္ပန္နံဝါ။ ဇဝနာနိစ ယံ အာဝဇ္ဇနေန သဟုပ္ပန္နံ တံ ဝါ ဇာနန္တိ၊ ပစ္စေကံ အတ္တနာ သဟုပ္ပန္နံဝါတိ။ ကိဉ္စေတ္ထ၊ ယဒိ တာဝ အာဝဇ္ဇနေန သဟုပ္ပန္နံ အာဝဇ္ဇတိ ဇာနန္တိစ။ ဧဝံ သတိ ဓမ္မတော အဘိန္နံ ဟောတိ။ ကာလတော ဘိန္နံ။ တဉှိ စိတ္တံ အာဝဇ္ဇနဿ ပစ္စုပ္ပန္နံ ဟောတိ။ ဇဝနာနံ ပန အတီတန္တိ။ အထ ပစ္စေကံ အတ္တနာ သဟုပ္ပန္နံ အာဝဇ္ဇတိ ဇာနန္တိစ။ ဧဝဉ္စ သတိ ကာလတော အဘိန္နံ ဟောတိ။ ဓမ္မတော ဘိန္နမေဝ။ အထပိ ယံ ပစ္စေကံ သဟုပ္ပန္နံ ဇာနန္တိ။ တဒေဝ အာဝဇ္ဇတိ။ ဧဝံပိ ဘိန္နမေဝ ဟောတီတိ။ ဧတ္ထ အဋ္ဌကထာယံ တာဝ ယံ အာဝဇ္ဇနေန သဟုပ္ပန္နံ။ တဒေဝ အာဝဇ္ဇတိ ဇာနန္တိစာတိ ဓမ္မတော အဘိန္နံ ဝတွာ တံ စိတ္တံ နိရုဒ္ဓံပိ အဒ္ဓါဝသေန သန္တတိဝသေနစ ဂဟိတံ ဇဝနာနံပိ ပစ္စုပ္ပန္နမေဝ ဟောတီတိ ဝိနိစ္ဆိတံ။ အာစရိယာနန္ဒမတေန ပန ပရဿ တံ တံ အာကာရံ သလ္လက္ခေတွာ တံ တံ အဓိပ္ပာယဇာနနကာလေ အာဝဇ္ဇနဇဝနာနိ ပစ္စေကံ အတ္တနာ သဟုပ္ပန္နံ စိတ္တံ အာဝဇ္ဇတိ ဇာနန္တိ စ။ န စေတ္ထ ဓမ္မတော ကာလတောစ ဘိန္နံနာမ ဟောတိ။ သဗ္ဗေသံပိ ဟိ အာရမ္မဏံ စိတ္တမေဝ ဟောတိ ပစ္စုပ္ပန္နဉ္စာတိ။ နစ ဇဝနာနိ နိရာဝဇ္ဇနာနိနာမ ဟောန္တိ။ အာဝဇ္ဇနေနပိ ဟိ စိတ္တန္တေဝ အာဝဇ္ဇိတံ ဟောတိ။ ဇဝနာနိစ စိတ္တန္တေဝ ဇာနန္တီတိ။ ယဒိ ပန အာဝဇ္ဇနေ န စိတ္တန္တိ အာဝဇ္ဇိတေ ဇဝနာနိ ရူပန္တိ ဇာနန္တိ။ ရူပန္တိဝါ အာဝဇ္ဇိတေ စိတ္တန္တိ ဇာနန္တိ၊ နီလန္တိဝါ အာဝဇ္ဇိတေ ပီတန္တိ ဇာနန္တိ။ ဧဝံ သတိ ဇဝနာနိ ဓမ္မတော နိရာဝဇ္ဇနာနိ နာမ ဟောန္တိ။ တထာ အတီတန္တိ အာဝဇ္ဇိတေ ပစ္စုပ္ပန္နန္တိ။ ဧဝဉ္စ သတိ တာနိ ကာလတော နိရာဝဇ္ဇနာနိနာမ ဟောန္တီတိ။ ယသ္မာ စ အတီတော ဓမ္မော ပစ္စုပ္ပန္နဿ ဓမ္မဿ အနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ပဋ္ဌာနေ ဝုတ္တော။ တသ္မာ ဣဓ ခဏဝသေနေဝ ပစ္စုပ္ပန္နံ ဝတ္တုံ ယုတ္တံ။ န အဒ္ဓါသန္တတိ ဝသေနာတိ။ ဣတရထာ သဗ္ဗ ဝီထိစိတ္တဝါရေသုပိ အာရမ္မဏာနံ အတီတာဒိဘာဝေါ အဒ္ဓါသန္တတိဝသေနေဝ ဝတ္တဗ္ဗော သိယာတိ။ ဂါထာယံ တီဏေဝါတိ ကိစ္စဝသေန တီဏိ ဧဝ။ စိတ္တုပ္ပာဒါ ဒသေရိတာတိ စိတ္တုပ္ပတ္တိက္ခဏဝသေန ဒသ ဤရိတာနိ ကထိတာနိ။ ဝိတ္ထာ ရေနာတိ ¶ စိတ္တသရူပဝိတ္ထာရေန။ ဧတ္ထာတိ မနောဒွါရေ။ ဧကစတ္တာလီသာတိ ပဉ္စဝိညာဏမနောဓာတူဟိ ဝဇ္ဇိတာနံ ကာမာဝစရစိတ္တာနံ ဝသေန ဧကစတ္တာလီသံ။ ဧတ္ထာတိ ပရိတ္တဇဝနဝါရေ။ [ပရိတ္တဝါရော]
၁၃၈။ ဝိဘူတာဝိဘူတဘေဒေါ နတ္ထိ ဧကံ ဝိဘူတမေဝ လဗ္ဘတီတိ အဓိပ္ပာယော။ န ဟိ အဝိဘူတေ အာရမ္မဏေ အပ္ပနာနာမ သမ္ဘဝတီတိ။ တထာ တဒါရမ္မဏုပ္ပာဒေါစ နတ္ထိ။ န ဟိ အတိသန္တတရံ အပ္ပနာဇဝနံ တဒါရမ္မဏံ အနုဗန္ဓတီတိ။ တတ္ထ ဟိ ဆဗ္ဗီသတိ မဟဂ္ဂတ လောကုတ္တရ ဇဝနေသု ယံကိဉ္စိ ဇဝနံ အပ္ပနာဝီထိမောတရတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဉာဏရဟိတံ ဒွိဟေတုကဇဝနံ အထိရသဘာဝတ္တာ အပ္ပနာယ အနန္တရူပနိဿယော နဟောတီတိ ဝုတ္တံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တ ကာမာဝစရဇဝနာနမဋ္ဌန္နန္တိ။ ပရိကမ္မောပစာရာနုလောမဂေါတြတုနာမေနာတိ ဧတ္ထ ဣန္ဒြိယသမတာဒီဟိ ပရိတောဘာဂေဟိ အပ္ပနာ ကရီယတိ သဇ္ဇီယတိ ဧတေနာတိ ပရိကမ္မံ။ အပ္ပနံ ဥပေစ္စ စရတီတိ ဥပစာရော။ သမီပစာရောတိ အတ္ထော။ သမီပစရဏဉ္စေတ္ထ အာသန္နေကာလေ အပ္ပနာဝဟသမတ္ထဘာဝေန ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယဿ ပဝတ္တိယာ အစိရံ ကာလံ အပ္ပနာ သမ္ဘဝေါ ဟောတီတိ။ အနုလောမန္တိ အပ္ပနာပဝတ္တိယာ ပစ္စနီကဓမ္မဝိဓမနေန အပ္ပနာယ အနုကူလံ အပ္ပနာဟိတံ အပ္ပနာ ဝဟန္တိစ္စေဝ အတ္ထော၊ ယဿ ပဝတ္တိယာ အပ္ပနာ ဝိဗန္ဓကော ပစ္စနီ ကောနာမ နတ္ထီတိ။ ဂမီယတိ ဗုဇ္ဈီယတိ အတ္ထော ဧတေနာတိဝေါ။ အဘိဓာနံ ဗုဒ္ဓိစ။ တံ ဒုဝိဓံပိ ဂဝံ တာယတိ ရက္ခတီတိ ဂေါတ္တံ။ ပရိတ္တ ဇာတိသင်္ခါတော အနွယော။ ဂေါတ္တံ အဘိဘုယျတိ ဆိဇ္ဇတိ ဧတ္ထာတိ ဂေါတြဘု။ ဧတ္ထ စ စတ္တာရိပိ ဇဝနာနိ ပရိကမ္မဇဝနာနီတိ ဝါ ဥပစာရဇဝနာနိတိဝါ အနုလောမဇဝနာနီတိဝါ ဝုစ္စန္တိယေဝ။ ဂေါတြဘူတိ ပန ပစ္ဆိမဿေဝ နာမံ။ ဣဓ ပန စတုန္နံပိ နာမာနံ သင်္ဂဟဏတ္ထံ ပရိကမ္မော ပစာရာနုလောမ ဂေါတြဘုနာမေနာတိ ဧဝံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ကသ္မာ ပထမမေဝ ပရိကမ္မံနာမ။ နနု ဣတရာနိပိ အပ္ပနံ ပရိသင်္ခရောန္တိယေဝါတိ ဧဝမာဒိကာ စောဒနာ အနောကာသာ ဟောတီတိ။ စတုက္ခတ္တုံ တိက္ခတ္တုမေဝဝါတိ စတုက္ခတ္တုမေဝဝါ တိက္ခတ္တုမေဝဝါ။ တတ္ထ ပထမေန ဧဝ သဒ္ဒေန ပဉ္စမံ ဂေါတြဘုသမ္ဘဝေါ ပဋိက္ခိတ္တော ဟောတိ။ တဒါ ဟိ ဇဝနံ ပတိတံနာမ ဟောတိ။ ပဝေဓတိ ¶ ကမ္ပတိ။ ကာမဂေါတ္တံ အဘိက္ကမိတွာ ဥပရိဘူမန္တရပ္ပတ္တိယာ ပစ္စယော ဘဝိတုံ န သက္ကောတီတိ။ ဒုတီယေန ဒုတီယံ ဂေါတြဘု သမ္ဘဝေါ ပဋိက္ခိတ္တော ဟောတိ။ တဒါ ဟိ အလဒ္ဓါသေဝနံ အနုလောမံ အတ္တနော အနန္တရေ စိတ္တံ ဂေါတြဘုဘာဝံ ပါပေတုံ န သက္ကောတီတိ။ ဧတေနေဝ ပဉ္စမတော ပရံ စတုတ္ထတောစ ဩရံ အပ္ပနာယ အသမ္ဘဝေါ သာဓိတော ဟောတီတိ။ ဝါသဒ္ဒေန ပန မန္ဒပညဿ စတုက္ခတ္တုမေဝ။ န တိက္ခတ္တုံ။ တိက္ခပညဿ တိက္ခတ္တုမေဝ။ န စတုက္ခတ္တုန္တိ ဒဿိတံ ဟောတိ။ အဋ္ဌသာလိနိယံ ပန မန္ဒမဇ္ဈိမ မဟာပညဝသေန တိဓာ ဘိန္ဒိတွာ ပဉ္စက္ခတ္တုံပိ ပရိကမ္မဇဝနာနံ ဥပ္ပတ္တိ အနုညာတာ ဝိယ ဒိဿတိ။ ဣတရဋ္ဌကထာသု ပန သုဋ္ဌု ဝိစာရေတွာ ပဋိသိဒ္ဓတ္တာ သာ န ဂဟေတဗ္ဗာဝါတိ။
ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ
‘‘ဆဋ္ဌံ သတ္တမံ ဘဝင်္ဂဿ အာသန္နဘာဝေန ပပါတာသန္နပုရိသော ဝိယ အပ္ပနာဝသေန ပတိဋ္ဌာတုံ န သက္ကောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။
တတ္ထ ဘဝင်္ဂဿ အာသန္နဘာဝေနာတိ ဘဝင်္ဂဘာဝဿ အာသန္န ဘာဝေနာတိ အတ္ထော။ ပဉ္စမဇဝနတော ဟိ ပဋ္ဌာယ ဇဝနသန္တာနံ အနုပုဗ္ဗေန ပရိက္ခီဏဇဝံ ဟောတိ။ ဘဝင်္ဂဘာဝတ္ထာယ ပရိဏမတီတိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ပပါတာသန္နပုရိသောပမာပိ ဥပပန္နာ ဟောတီတိ။ နိရုဒ္ဓါနန္တရမေဝါတိ နိရုဒ္ဓေ အနန္တရမေဝါတိ ပဒစ္ဆေဒေါ။ ကဿ အနန္တရန္တိ၊ အညဿ အသုတတ္တာ နိရုဒ္ဓဿာတိ အတ္ထတော လဒ္ဓမေဝါတိ။ ယသ္မာ ပန အပ္ပနာနာမ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ စတုတ္ထတောဝါ ပဉ္စမတောဝါ ပဋ္ဌာယ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ န ဆဋ္ဌတောဝါ သတ္တမတောဝါ။ သာဟိ ဝသီဘူတာပိ စတုတ္ထ ပဉ္စမေသု ဥပ္ပတ္တိံ အလဘမာနာ သဗ္ဗသော နုပ္ပဇ္ဇတိယေဝ။ လဘမာနာ ပန ဒိဝသံပိ နိရန္တရံ ပဝတ္တတိယေဝ။ တသ္မာ စတုတ္ထံဝါ ပဉ္စမံဝါတိ ဣဒံ အာဒိမတ္တနိယမနတ္ထံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေနေဝ ဟိ အပ္ပနာဝီထိမောတရတီတိ စ တတောပရံ အပ္ပနာဝသာနေ ဘဝင်္ဂပါတောဝ ဟောတီတိ စ ဝက္ခတီတိ။ ယဒိ ပန ပဉ္စမတော ပဋ္ဌာယ ဇဝနံ ပတိတံ နာမ ဟောတိ။ ဧဝံ သတိ ကသ္မာ တတော ပဋ္ဌာယ ပတနခေတ္တေ အပ္ပနာဇဝနံ ပဝတ္တတီတိ။ ဝုစ္စတေ၊ ဟတ္ထေ ¶ ထပိတလေဍ္ဍုဿ ပတနခေတ္တံနာမ ဟတ္ထတော မုတ္တမတ္တေ ဟောတိ။ ဧဝံ သန္တေပိ ဟတ္ထဗလေန ခိပိတံ လေဍ္ဍု ဒူရံပိ ဂစ္ဆတိယေဝ။ ဧတ္ထ စ လေဍ္ဍုဿ ဇဝေါနာမ ဟတ္ထဇဝမူလကော ဟောတိ။ ဟတ္ထဇဝေါစ သရီရဗလမူလကော။ တတ္ထ လေဍ္ဍု ဝိယ အပ္ပနာဇဝနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ လေဍ္ဍုဿ ပတနခေတ္တံ ဝိယ စတုတ္ထတော ပစ္ဆာကာလော။ ဟတ္ထဇဝေါဝိယ ဂေါတြဘုဇဝေါ။ သရီရဗလံ ဝိယ ပုရိမာနံ ပရိကမ္မဇဝနာနံ ဗလံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဥတ္တာနသေယျဿ ဗာလဒါရကဿ ဗလံ ဝိယ အာဒိကမ္မိကဝီထိယံ ကာမဇဝနာနံ ဗလံ။ ဝုဒ္ဓိပတ္တဿ ပုရိသဿဗလံ ဝိယ သမာပတ္တိဝီထိယံ ကာမဇဝနာနံ ဗလံ။ ယထာ စ ဗာလဒါရကေန ခိတ္တံ လေဍ္ဍု ဟတ္ထတော မုတ္တမတ္တေပိ ပတတိ။ ဧဝံ အာဒိကမ္မိကဝီထိယံ အပ္ပနာဇဝနံ ဧကဝါရံ ဇဝိတွာ ပတတိ။ ယထာဝုဒ္ဓိပတ္တေန ခိတ္တံ လေဍ္ဍု ပတနခေတ္တေပိ အပတိတွာ ဒူရံပိ ဒူရတရံပိ ဂစ္ဆတိ။ တထာ သမာပတ္တိဝီထိယံ အပ္ပနာဇဝနံ စိရံပိ စိရတရံပိ ပဝတ္တတီတိ။ မူလဋီကာယံ ပန အပ္ပနာဇဝနံ ပတနခေတ္တေ ပဝတ္တံပိ ဘူမန္တရပတ္တိယာဝါ အာရမ္မဏန္တရလဒ္ဓိယာဝါ ပတိတံနာမ နဟောတီတိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ သိယာ၊ ကသ္မာ ပဉ္စမတော ပဋ္ဌာယ ဇဝနံ ပတိတန္တိ ဝုတ္တံ။ နနု အပတိ တတ္တာ ဧဝ သုဋ္ဌု ဗလဝဘာဝတော သတ္တမဇဝနစေတနာ သီဃံ အနန္တရေ ဘဝေ ဝိပါကဒါယိနီစ အာနန္တရိယကမ္မဉ္စ ဟောတိ။ မဇ္ဈေ ပဉ္စစေတနာ တထာ ဗလဝဘာဝါဘာဝတော စိရေန တတီယဘဝါဒီသု ဝိပါကဒါယိနီစ ဟောန္တိ၊ အနန္တရိယဘာဝဉ္စ န ဂစ္ဆန္တီတိ။ နခေါ ပနေတံ ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယဒိ ဟိ သီဃံ ဝိပါကဒါနတာယ ဗလဝတီနာမ သိယာ။ ဧဝံသတိ ပဌမစေတနာ သဗ္ဗဗလဝတီနာမ သိယာ။ သာ ဟိ ဣမသ္မိံယေဝ ဘဝေ ဝိပါကံ ဒေတီတိ။ ဣဒံ ပနေတ္ထ သန္နိဋ္ဌာနံ။ ဧက ဝဿဇီဝီနံ တိဏရုက္ခာနံ ပရိဏာမောဝိယ ပထမစေတနာယ ပရိဏာမော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဒွိဝဿဇီဝီနံ ဝိယ သတ္တမစေတနာယ။ မဟာသာလာနံ ဝိယ မဇ္ဈိမစေတနာနန္တိ။ တတ္ထ ဧကဝဿဇီဝိနော တိဏရုက္ခာနာမ အသာရာ ဟောန္တိ။ အသာရတ္တာစ ဒုဗ္ဗလာ အနဒ္ဓနိယာ အစိရဋ္ဌိကာ။ တသ္မာ တေသံ သီဃတရပရိဏာမော ဟောတိ။ တေ ဟိ သီဃတရံ ရုဟန္တိ။ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရုဠှိံ အာပဇ္ဇန္တိ။ သီဃတရံ ပုပ္ဖန္တိ ဖလန္တိ ပတန္တိ အန္တရဓာယန္တိ။ ဧကံ နိဒါဃသမယံ အတိက္ကမိတုံ နသက္ကောန္တိ။ ဒုတီယံ ¶ ဝဿံ န ပါပုဏန္တိ။ ဧတ္ထစ နိဒါဃသမယော ဝိယ မရဏကာလော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဒွိဝဿဇီဝိနော ပန ထောကံ သာရဘူတာ ဟောန္တိ။ သာရဘူတတ္တာစ ထောကံ ဗလဝန္တာ အဒ္ဓနိယာ။ တတော ယေဝစတေသံ စိရပရိဏာမော ဟောတိ။ တေ ဟိ ပထမံ ဝဿံ ရုဟန္တိ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရုဠှိံ အာပဇ္ဇန္တိ။ ပုပ္ဖိတုံဝါ ဖလိတုံဝါ နသက္ကောန္တိ။ ဒုတီယဝဿေဧဝ ပုပ္ဖန္တိ ဖလန္တိ ပတန္တိ အန္တရဓာယန္တိ။ ဒုတီယံ ပန နိဒါဃ သမယံ အတိက္ကမိတုံ န သက္ကောန္တိ။ တတီယံ ဝဿံ န ပါပုဏန္တိ။ မဟာသာလာ ပန သဗ္ဗသာရဘူတာ ဟောန္တိ။ ဗလဝန္တာ စိရတရဋ္ဌာယိနော။ တသ္မာ တေ သဏိကမေဝ ပရိဏာမံ ဂစ္ဆန္တိ။ တေ ဟိ ဧက ဒွေ ဝဿာနိ ဝိဒတ္ထိရတနမတ္တာဝ ဟောန္တိ။ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရုဠှိံ နာပဇ္ဇန္တိ။ ပုပ္ဖိတုံဝါ ဖလိတုံဝါ န သက္ကောန္တိ။ အတိစိရဋ္ဌာယိနော ပန ဟောန္တိ။ ဆ ပဉ္စ ဝဿသတာနိ ဌတွာဝ ပတန္တိ။ ဧဝမေဝ ပထမဇဝနစေတနာ သဗ္ဗသော အလဒ္ဓါသေဝနတာယ အသာရာ အဗလာ ဟောတိ။ ဝိသုံ ဧကံ ဘဝံ နိဗ္ဗတ္တေတုံ ဧကဉ္စ မရဏကာလံ အတိက္ကမိတုံ န သက္ကောတိ။ ဣမသ္မိံ ဘဝေဧဝ ဝိပစ္စိတွာဝါ အဝိပစ္စိတွာဝါ ခိယျတိ။ သတ္တမ ဇဝနစေတနာ ပန လဒ္ဓါသေဝနတာယ ထောကံ သာရဘူတာ ဟောတိ။ ဝိသုံ ဧကံ ဘဝံ နိဗ္ဗတ္တေတုံ သက္ကောတိ။ သာရဘူတတ္တာ ယေဝစ သဏိကမေဝ ပရိဏာမံ ဂစ္ဆတိ။ ဣမသ္မိံ ဘဝေ ဝိပစ္စိတုံ န သက္ကောတိ။ ဘဝန္တရံ ပတွာဝ ဝိပစ္စတိ။ ပတိတဇဝနေသု ပန အန္တိမ ဇဝနတာယ ဒုဗ္ဗလတ္တာ ဒုတီယံ မရဏကာလံ အတိက္ကမိတုံ န သက္ကောတိ။ ဒုတီယဘဝေဧဝ ဝိပစ္စိတွာဝါ အဝိပစ္စိတွာဝါ ခိယျတိ။ အဝသေသာနံ ပန ပဉ္စန္နံ မဇ္ဈိမစေတနာနံ သုဋ္ဌု လဒ္ဓါသေဝနာနံ သဏိက တရ ပရိဏတဘာဝေါ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။ နံ ကေဝလဉ္စေတ္ထ တိဏ ရုက္ခော ပမာယ ပါဏောပမာယာပိ အယမတ္ထော ဒီပေတဗ္ဗော။ ယေဟိကေစိ ဂဗ္ဘသေယျကာ ပါဏာ အပ္ပာယုကဇာတိကာ ဟောန္တိ။ တေ သီဃတရံ ဂဗ္ဘဝါသံ ဝသန္တိ၊ သီဃတရံ ဝိဇာယန္တိ။ အင်္ဂမင်္ဂါနိစ နေသံ သီဃတရံ ထာမဂတာနိ ဟောန္တိ။ ဣန္ဒြိယာနိစ သီဃတရံ ပရိပါကဂတာနိ ဟောန္တိ။ တဒဟေဝ ဥဋ္ဌဟိတွာ ဂစ္ဆန္တိ။ ဂေါစရံ ဂဏှန္တိ။ အတ္တနော အတ္တနော ဝိသယေ သီဃတရံ ဝိညုတ္တံ အာပဇ္ဇန္တိ။ သီဃတရံ ဇိဏ္ဏာ ဟောန္တိ မရန္တိ။ ¶ ဒီဃာယုကဇာတိကာနံ ပန ဂဗ္ဘဝါသာဒီနိ သဗ္ဗာနိ သဏိက မေဝ သိဇ္ဈန္တီတိ။ ဧတ္ထစ မဟဂ္ဂတ ကုသလာနိ သတ္တမ ဇဝနဋ္ဌာနေ ဌိတာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ပရိကမ္မဇဝနာနိ ဟိ စိရဋ္ဌိတိကဋ္ဌေန သုပက္က သာလိဓညသဒိသာနိ။ အပ္ပနာဇဝနာနိ အစိရဋ္ဌိတိကဋ္ဌေန သုပက္က သာလိဘတ္တသဒိသာနီတိ တာနိပိ အစိရတရဋ္ဌိတိကာနိဧဝ ဟောန္တိ။ ဒုတီယေ ဘဝေ ဝိပစ္စိတွာဝါ အဝိပစ္စိတွာဝါ ခိယျန္တိ။ ဣမသ္မိံ ဘဝေပိ အပ္ပကေန ကာမစ္ဆန္ဒာဒိနာ ပစ္စနီကဓမ္မေန ပဋိဗာဟိတာနိ သဗ္ဗသော အဝိပါကဘာဝံ အာပဇ္ဇန္တိ။ တသ္မာတာနိ တေန ပရိယာယေန ဒုဗ္ဗလာနိ နာမ ဟောန္တီတိ။
ယသ္မာ စ အာနန္တရိယကမ္မာနံ ဖလဒါနနိယတတာနာမ ကာလနိယမေန ဝိနာ န သမ္ဘဝတိ။ ကာလနိယမောစနာမ ဧကန္တေန သတ္တမဇဝနဿေဝ ဟောတိ။ န မဇ္ဈိမဇဝနာနံ။ တေသဉှိ အသုကသ္မိံ ဘဝေဧဝ ဝိပစ္စန္တီတိ ဧဝံ နိယမော နတ္ထီတိ။ တသ္မာ ဒုဝိဓဿ နိယမဿ သိဒ္ဓတ္တာ ဧဝ သတ္တမဇဝနစေတနာယ အနန္တရိယကမ္မတာ သိဒ္ဓါ ဟောတိ။ န ဗလဝတရတာယာတိ နိဋ္ဌမေတ္ထဂန္တဗ္ဗန္တိ။ မူလဋီကာယံ ပန နနုစ သတ္တမဇဝနစေတနာယ ဗလဝတာယ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယဘာဝေါ ဟောတိ အာနန္တရိယတာပီတိ စောဒနံ သမုဋ္ဌာပေတွာ တတ္ထာယံ အဓိပ္ပာယော သိယာ။ ပဋိသန္ဓိယာ အနန္တရပစ္စယဘာဝိနော ဝိပါကသန္တာနဿ အနန္တရပစ္စယဘာဝေန အန္တိမဇဝနစေတနာယ သုသင်္ခတတ္တာသာ သတ္တမဇဂနစေတနာ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယာ အာနန္တရိယကာစ ဟောတိ။ န အပတိတဇဝနစေတနာ ဝိယ ဗလဝတာယာတိ ဥတ္တရံ ဝဒတိ။ တံ ယုတ္တံ ဝိယ န ဒိဿတိ။ ဧဝဉှိ သတိ ပထမဇဝနစေတနာ ကဿ အနန္တရပစ္စယဘာဝေန သုသင်္ခတတ္တာ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယာနာမ ဇာတာတိ ဝတ္တဗ္ဗာ ဟောတီတိ။ မဟာဋီကာယံ ပန ဒုဗ္ဗလာပိ အန္တိမဇဝန စေတနာ သန္နိဋ္ဌာနကိစ္စဝိသေသယုတ္တတာယ ဖလဝိပစ္စနေ သတ္တိဝိသေ သယုတ္တာ ဟောတီတိ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယာ အာနန္တရိယကာစ သာ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ။ ယထာရဟန္တိ တံ တံ ပုဂ္ဂလာနုရူပံ။ ယထာဘိနီဟာရ ဝသေနာတိ တဿ တဿ ပရိကမ္မဘာဝနာ စိတ္တဿ ကသိဏနိမိတ္တာ ဒီသုဝါ အနိစ္စလက္ခဏာဒီသုဝါ အဘိနီဟရဏာနုရူပံ။ အပ္ပနာဝီထိန္တိ အပ္ပနာပဗန္ဓံ။ ဣဒဉ္စ အနေကဝါရေ ပဝတ္တာနံ အပ္ပနာဇဝနာနံ သင်္ဂဟဏတ္ထံ ¶ ဝုတ္တံ။ တေနေဝါဟ တတောပရံ အပ္ပနာဝသာနေ ဘဝင်္ဂပါတောဝ ဟောတီတိ။ တတ္ထ တတောတိ စတုတ္ထတောဝါ ပဉ္စမတော ဝါ။ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ သတိ ပဉ္စမေဝါ ဆဋ္ဌေဝါ ဧကန္တေန ဘဝင်္ဂပါတော ဟောတီတိ အာပဇ္ဇတိ။ တသ္မာ ပုန အပ္ပနာဝသာနေတိ ဝုတ္တံ။ ဘဝင်္ဂပါတောဝဟောတိ။ နတ္ထိ တဒါရမ္မဏုပ္ပာဒေါတိ အဓိပ္ပာယော။
ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ကတ္ထစိ အပ္ပနာဝါရေ သတ္တဇဝန ပရိပူရဏတ္ထံ အပ္ပနာဝသာနေပိ ကာမာဝစရဇဝနပ္ပဝတ္တိံ ဝဒန္တာနံ နိကာယန္တရိကာနံ ဝါဒေါ ဣဓ ဧဝသဒ္ဒေန နိဝတ္တိတော’’တိ ဝုတ္တံ။
တတ္ထာတိ တသ္မိံ အပ္ပနာဇဝနဝါရေ။ နိရန္တရပဝတ္တာနံ ဇဝနာနံ ဘိန္နဝေဒနတာနာမ နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ သောမနဿသဟဂတ ဇဝနာ နန္တရန္တိအာဒိ။
[၁၃၂] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ဘိန္နဝေဒနာနံ အညမညံ အာသေဝနပစ္စယဘာဝဿ အနုဒ္ဓဋတ္တာ’’တိကာရဏံ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
န ဟိ ဣဓ အာသေဝနပစ္စယဘာဝေါ ပမာဏံ။ ကသ္မာ၊ အာသေဝန ပစ္စနိကာနံ ဖလဇဝနာနံပိ ပရိကမ္မဇဝနေဟိ အညမညဉ္စ အဘိန္နဝေဒနတာယ ဣစ္ဆိတဗ္ဗတ္တာတိ။ ပါဋိကင်္ခိတဗ္ဗာတိ အဝဿံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ။
[၁၃၃] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ပသံသိတဗ္ဗာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
န ဟိ တာဒိသော သံဝဏ္ဏနာပဒေသော ဒိဿတီတိ။ အရဟတ္တ ဖလေ မဂ္ဂဝီထိယံ မဂ္ဂကုသလာနန္တရံ ပဝတ္တမာနေပိ အယံ ပုဗ္ဗာပရ နိယမော ပရိကမ္မဇဝနေဟိ ဧဝ သဟ အပ္ပနာဇဝနာနံ ဟောတီတိ ကတွာ ကြိယဇဝနာနန္တရံ အရဟတ္တဖလဉ္စာတိ ဝုတ္တံ။ သုခပုညမှာ ပရံ ဒွတ္တိံသ အပ္ပနာဇဝနာနိ သမ္ဘဝန္တိ။ ဥပေက္ခကာ ပုညမှာ ပရံ ဒွါဒသ၊ သုခိတကြိယတော ပရံ အဋ္ဌ။ ဥပေက္ခကာ ကြိယတော ပရံ ဆ အပ္ပနာဇဝနာနိ သမ္ဘဝန္တီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထ ဒွတ္တိံသာတိ အရဟတ္တဖလသဗ္ဗပဉ္စမဇ္ဈာနဝဇ္ဇိတာနံ စတုန္နံ ရူပကုသလာနံ သောဠသန္နံ ¶ မဂ္ဂကုသလာနံ ဒွါဒသန္နံ ဟေဋ္ဌိမဖလာနဉ္စ ဝသေန ဒွတ္တိံသ။ ဒွါဒသာတိ ပဉ္စမဇ္ဈာနိကာနံ ရူပါရူပမဂ္ဂကုသလာနံ ဟေဋ္ဌိမဖလာနဉ္စ ဝသေန ဒွါဒသ။ အဋ္ဌာတိ ပဉ္စမဇ္ဈာနဝဇ္ဇိတာနံ စတုန္နံ ရူပကြိယာနံ စတုန္နံ အရဟတ္တဖလာနဉ္စ ဝသေန အဋ္ဌ။ ဆာတိ ပဉ္စမဇ္ဈာနိကာနံ ပဉ္စန္နံ ရူပါရူပကြိယာနံ အရဟတ္တဖလဿစ ဝသေန ဆ။ ပုထုဇ္ဇနာနံ သေက္ခာနဉ္စ ကာမပုညတိဟေတုတော ပရံ စတုစတ္တာလီသ အပ္ပနာ သမ္ဘဝန္တိ။ ဝီတရာဂါနံ အရဟန္တာနံ တိဟေတုကာမကြိယတော ပရံ စုဒ္ဒသ အပ္ပနာ သမ္ဘဝန္တီတိ ယောဇနာ။
၁၃၉။ သဗ္ဗထာပီတိ အတိမဟန္တာဒိနာ သဗ္ဗပကာရေနပိ။ ဧတ္ထာတိ ဧတေသု ယထာဝုတ္တေသု ပဉ္စဒွါရ မနောဒွါရေသု။ သဗ္ဗတ္ထာပိ ပန အနိဋ္ဌေ တိဝါ ပါဌော။ တေနေဝ ဋီကာသု သဗ္ဗတ္ထာပီတိ ပဉ္စဒွါရ မနောဒွါရေပီတိ ဝုတ္တံ။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ ဣဋ္ဌံ။ ကေန ဣစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ။ လောကိယမဟာဇနေန။ တတ္ထ စ အတိဥက္ကဋ္ဌေ အတိဒုဂ္ဂတေစ ဇနေ အဂဟေတွာ မဇ္ဈိမကေန မဟာဇနေန။ ဧဝဉှိ သတိ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာနံ သုဋ္ဌုဝဝတ္ထာနံ ဟောတီတိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ ယသ္မိံ အာရမ္မဏေကုသလ ဝိပါကံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တဒေဝ ဣဋ္ဌံနာမ။ ယသ္မိံ ပန အကုသလဝိပါကံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တဒေဝ အနိဋ္ဌံနာမ။ န ဟိ သက္ကာ ဣဋ္ဌံဝါ အနိဋ္ဌံဝါ အာရမ္မဏံ ဝိပါကစိတ္တံ ဝဉ္စေတုန္တိစ။ အပိစ ဒွါရဝသေနာပိ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌတာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ စ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ဣန္ဒြိယာနိန္ဒြိယဗဒ္ဓသန္တာနဂတေ ဧကေ ကသ္မိံ ရူပကလာပေ ဝဏ္ဏာဒီသု ရူပေသု ကိဉ္စိ ဣဋ္ဌံ ဟောတိ။ ကိဉ္စိ အနိဋ္ဌံ။ ကဒါစိ ဣဋ္ဌံ ဟောတိ။ ကဒါစိ အနိဋ္ဌံ၊ တတ္ထ ကိဉ္စိ ဣဋ္ဌံ ဟောတိ ကိဉ္စိ အနိဋ္ဌန္တိ ယထာ ကိံသ္မိံစိ ဧကသ္မိံ ပုပ္ဖေ ဝဏ္ဏော ဣဋ္ဌော။ ဂန္ဓော အနိဋ္ဌော၊ ရသော အနိဋ္ဌော၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗော အနိဋ္ဌော၊ ခရသမ္ဖဿော။ ကိံသ္မိံစိ ဝဏ္ဏောပိ ဣဋ္ဌော၊ ဂန္ဓောပိ ဣဋ္ဌော၊ ရသာဒယော အနိဋ္ဌာယေဝ။ တထာ ဗုဒ္ဓဿ သရီရဂတေပိ ဧကသ္မိံ ကလာပေ ဝဏ္ဏော ဣဋ္ဌော ဟောတိ။ ဂန္ဓော အနိဋ္ဌော။ မတကဏှသုနခဿ ဥဒ္ဓုမာတသရီရေပိ ဝဏ္ဏော ဣဋ္ဌော ဟောတိ။ ဂန္ဓော အနိဋ္ဌော။ သော ဟိ ဝဏ္ဏော ယဒိ နိဝတ္ထပါရုတဿ ဝတ္ထဿ ဘဝေယျ။ တံ ဝတ္ထံ မဟဂ္ဃံ ဟောတီတိ။ ကဒါစိ ဣဋ္ဌံ ကဒါစိ အနိဋ္ဌန္တိ အဂ္ဂိနာမ ဟေမန္တေ ဣဋ္ဌော သုခဝိပါကဿ ပစ္စယော။ ဂိမှေ အနိဋ္ဌော ဒုက္ခဝိပါကဿ ပစ္စယော။ သီတုဒကံ ဂိမှေ ¶ ဣဋ္ဌံ။ ဟေမန္တေ အနိဋ္ဌံ။ တထာ သုခ သမ္ဖဿံ ဝတ္ထံ ပကတိကာယေ ဣဋ္ဌံ ဟောတိ။ ဝဏံ ပတွာ အနိဋ္ဌံ။ တေနဝါ သဏိကံ ဖုသန္တဿ ဣဋ္ဌံ၊ ဂါဠှံ ဖုသန္တဿ အနိဋ္ဌန္တိ။ နဣဋ္ဌန္တိ အနိဋ္ဌံ။ တသ္မိံ အနိဋ္ဌေ။ ဣဋ္ဌေတိ ဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တေ၊ ကုသလဝိပါကာနိ ပဉ္စဝိညာဏ သမ္ပဋိစ္ဆန သန္တီရဏ တဒါရမ္မဏာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သန္တီရဏ တဒါရမ္မဏာနိ စေတ္ထ ဥပေက္ခာသဟဂတာနိဧဝ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ တေနေဝါဟ အတိဣဋ္ဌေပနာတိအာဒိ။ တတ္ထ အဘိဣဋ္ဌေတိ သုဝဏ္ဏ ရဇတ မဏိဝဏ္ဏာဒိကေ ဟရိတာလဝဏ္ဏာဒိကေ ကောသေယျ ဝတ္ထဝဏ္ဏာဒိ ကေ ဒေဝစ္ဆရာဝဏ္ဏာဒိကေစ အတိဝိယ လောကိယမဟာဇနေန ဣစ္ဆိတဗ္ဗေ ဆဠာရမ္မဏေ။ ယသ္မာ စေတ္ထ အနိဋ္ဌာရမ္မဏ သမာယောဂေါ အကုသလကမ္မဿေဝ ဝိပစ္စနောကာသော ဟောတိ။ ဣဋ္ဌာရမ္မဏသမာယောဂေါစ ကုသလကမ္မဿေဝ၊ တသ္မာ အနိဋ္ဌေ အကုသလဝိပါကာနေဝ။ ဣဋ္ဌေ ကုသလဝိပါကာနေဝါတိ အယံ နိယမော သိဒ္ဓါ။ ဝေဒနာနိယမော ပန အာဒါသေ မုခနိမိတ္တဿ ဝိယ အတ္တနော ဥဿာဟ ဗလေန ဝိနာ ကေဝလံ ကမ္မဗလေန နိဗ္ဗတ္တာနံ ဝိပါကာနံ ပရိဒုဗ္ဗလတ္တာ တထာ တထာ ကပ္ပေတွာ ပကပ္ပေတွာ ဂဟဏာ ဘာဝတော ယထာရမ္မဏမေဝ သိဒ္ဓါ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ န ကေဝလဉ္စ ဝိပါကာနံ ဧဝ။ အထခေါ ဝိပလ္လာသရဟိတေ ခိဏာသဝသန္တာနေ ပဝတ္တာနံ ကာမကြိယဇဝနာနံ ဝိယထာရမ္မဏမေဝ ဝေဒနာယောဂေါ ဟောတီတိ အဓိပ္ပာယေန ဝုတ္တံ တတ္ထာပိ သောမနဿသဟဂတ ကြိယဇဝနာဝသာနေ တိအာဒိ။ တတ္ထာပီတိ တေသု ဝိပါကေသုပိ။ သောမနဿသဟဂတ ကြိယ ဇဝနာ ဝသာနေတိ ဗုဒ္ဓဝဏ္ဏာဒိကေ အတိဣဋ္ဌာရမ္မဏေ ပဝတ္တာနံ သောမနဿ သဟဂတ ကြိယဇဝနာနံ အဝသာနေ။ ဥပေက္ခာသဟဂတ ကြိယ ဇဝနာ ဝသာနေတိ အနိဋ္ဌေ ဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တေစ ပဝတ္တာနံ ဥပေက္ခာသဟဂတကြိယဇဝနာနံ အဝသာနေ။ အယဉ္စ ကြိယဇဝနာဝသာနေ တဒါရမ္မဏနိယမော အဋ္ဌကထာယံပိ ဝုတ္တောယေဝ။ ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ ကာမာဝစရ တိဟေတုက သောမနဿ သဟဂတကြိယဒွယံ တဒါရမ္မဏဝသေန ပဉ္စန္နံ သောမနဿသဟဂတ ဝိပါကာနံ အနန္တရပစ္စယောတိအာဒိ။ ဣဒဉ္စ ပကတိနီဟာရေန ပဝတ္တာနံ ကြိယဇဝနာနံ ဝသေန ဝုတ္တံ။ တထာ ရူပေန ပန စိတ္တာတိသင်္ခါရေန ပဝတ္တာနံ ¶ ကြိယဇဝနာနံ ဣဋ္ဌေပိ ဥပေက္ခာဝေဒနာယောဂေါ အနိဋ္ဌေပိ သောမနဿ ဝေဒနာယောဂေါ ဟောတိယေဝ။ ယထာဟ –
ကထဉ္စာနန္ဒ အရိယော ဟောတိ ဘာဝိတိန္ဒြိယော။ ဣဓာနန္ဒ ဘိက္ခုနော စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အမနာပံ။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပါမနာပံ။ သော သစေ အာကင်္ခတိ ပဋိကူလေ အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရေယျန္တိ။ အပ္ပဋိကူလသညီ တတ္ထ ဝိဟရတိ။ သစေ အာကင်္ခတိ အပ္ပဋိကူလေ ပဋိကူလ သညီ ဝိဟရေယျန္တိ။ ပဋိကူလသညီ တတ္ထ ဝိဟရတီတိ။
သဗ္ဗံ ဥပရိပဏ္ဏာသကေ ဣန္ဒြိယဘာဝနာသုတ္တံ အာဟရိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အမနာပံ။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပါမနာပန္တိ ဧတေန ခီဏာသဝါနံ ကာမကြိယဇဝနာနံ ပကတိနီဟာရေန ဣဋ္ဌေ သော မနဿယောဂေါ အနိဋ္ဌေ ဥပေက္ခာ ယောဂေါ ဒဿိတော ဟောတိ။ သောသစေ အာကင်္ခတိ ပဋိကူလေ အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရေယျန္တိ။ အပ္ပဋိကူလသညီ တတ္ထ ဝိဟရတီတိအာဒိနာ ပန တေသံ တထာရူပေ စိတ္တာဘိသင်္ခါရေ သတိ ဣဋ္ဌေပိ ဥပေက္ခာယောဂေါ အနိဋ္ဌေပိသောမနဿ ယောဂေါ ဝုတ္တော ဟောတီတိ။ ယံ ပန ခီဏာသဝါနံ သတတဝိဟာရသုတ္တေ ဣဓ ဘိက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ နေဝ သုမနော ဟောတိ။ န ဒုမ္မနော။ ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနောတိအာဒိနာ ဆသုဒွါရေသု သောမနဿ ပဋိက္ခိပနံ ဝုတ္တံ။ တံပိ တေသံ တထာ ရူပစိတ္တာဘိသင်္ခါရဗာဟုလ္လဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ယသ္မာ ဝါ ခီဏာလဝါပိ ဗုဒ္ဓရူပဒဿနာဒီသု ပဓာနသာရုပ္ပဋ္ဌာနဒဿနာဒီသု စ သောမနဿိတာ ဟောန္တိယေဝ။ တသ္မာ ကေဝလံ ရာဂါဒိဝတ္ထု ဘူတာနိ ရူပါရမ္မဏာဒီနိ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာနိ သန္ဓာယ ဣဒံ ဝုတ္တန္တိပိ ယုတ္တံ။ ဧတ္ထ စ။ ကထံ ပဋိကူလေ အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ။ အနိဋ္ဌသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ မေတ္တာယဝါ ဖရတိ။ ဓာတုတောဝါ ဥပသံဟရတိ။ ဧဝံ ပဋိကူလေ အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ။ ကထံ အပ္ပဋိကူလေ ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ ဣဋ္ဌသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ အသုဘာယဝါ ဖရတိ။ အနိစ္စတော ဝါ ဥပသံဟရတိ။ ဧဝံ အပ္ပဋိကူလေ ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတီတိအာဒိနာ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂနယေန ဣဓ တထာရူပေါ စိတ္တာဘိသင်္ခါရော နာမ ¶ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အပရေ ပန ဝဒန္တိ-ခီဏာသဝါ ယဒါ ဒေဝစ္ဆရာ ဝဏ္ဏာဒိကံ အတိဣဋ္ဌာရမ္မဏံ အာပါတမာ ဂစ္ဆတိ။ တဒါ တတ္ထ အသုဘာယဝါဖရန္တိ။ အနိစ္စတောဝါ ဥပသံဟရန္တိ တတ္ထ အနိဋ္ဌဘူတံ အသုဘ လက္ခဏံဝါ အနိစ္စလက္ခဏံဝါ ဥပေက္ခာ ကြိယ ဇဝနာနံ အာရမ္မဏံ ဟောတိ။ န အတိဣဋ္ဌာရမ္မဏဘူတံ ဒေဝစ္ဆရာဝဏ္ဏာဒိကံ။
တထာ ယဒါ ကုဓိဘကုဋ္ဌသရီရာဒိကံ အတိအနိဋ္ဌာရမ္မဏံ အာပါတမာဂစ္ဆတိ။ တဒါ တတ္ထ မေတ္တာယဝါ ဖရန္တိ။ ဓာတုတောဝါ ဥပသံဟရန္တိ။ တတ္ထ ဣဋ္ဌဘူတံ အဝေရတာဝါဒိလက္ခဏမေဝ သောမနဿကြိယဇဝနာနံ အာရမ္မဏံ ဟောတိ။ န အတိအနိဋ္ဌဘူတံ ကုဓိတ ကုဋ္ဌသရီရာဒိကံ။ တသ္မာ တာနိ ဇဝနာနိ ကာမဝိပါကာနိဝိယ သဗ္ဗဒါပိ အာရမ္မဏာနုရူပမေဝ ဝေဒနာယုတ္တာနိ ဟောန္တီတိ။ တံ နယုဇ္ဇတိ။ န ဟိ တာနိ လက္ခဏာနိ ဒေဝစ္ဆရာဝဏ္ဏာဒီဟိ ဝိနာ ဝိသုံ လဗ္ဘန္တိ။ တေဟိ ပန သဟေဝ လဗ္ဘန္တိ။ တသ္မာ ယထာ အာနိသံသဒဿနေန ဘာဝနာယ ပုဗ္ဗာပရိယဝိသေသဒဿနေနစ ဥဒ္ဓုမာတကာဒီသု အတိ အနိဋ္ဌေသုပိ သောမနဿုပ္ပတ္တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တာ။ ယထာစ မဟာ မောဂ္ဂလာနတ္ထေရဿ ဗုဒ္ဓသုဗုဒ္ဓတာဒဿနေန အတ္တသမ္ပတ္တိဒဿနေနစ အနိဋ္ဌဘူတေပိ အဋ္ဌိကင်္ကလိကပေတရူပေ သောမနဿုပ္ပတ္တိ ပါဠိယံ ဝုတ္တာ။ ယထာ စ မဟာကဿပတ္ထေရဿ တထာရူပေန စိတ္တာဘိ သင်္ခါရေန ကုဋ္ဌိနော ဟတ္ထတော လဒ္ဓေ အနိဋ္ဌဘူတေ ပူတိကုမ္မာသေပိ သောမနဿုပ္ပတ္တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တာ။ ဧဝမေဝံ ဣဓပိ အသုဘဖရဏာဒိကော စိတ္တာဘိသင်္ခါရော အတိဣဋ္ဌေ ဥပေက္ခာဇဝနာနံ အတိအနိဋ္ဌေစ သောမနဿဇဝနာနံ ဥပ္ပတ္တိယာ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အယဉှိ အာရမ္မဏာနံ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဘာဝေါနာမ လောကိယမဟာဇနာနံ ဣစ္ဆာဝသေန သိဒ္ဓါ ဟောတိ အဂမ္ဘီရော ဝိပလ္လာသဓမ္မာနံ ကိလေသာနဉ္စ ဝတ္ထုဘူတော။ ယထာဟ-တတ္ထ ကတမံ ရူပံ ဟီနံ။ ယံ ရူပံ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ ဥညာတံ အဝညာတန္တိအာဒိ။ ဧတ္ထ ဟိ တေသံ တေသံ သတ္တာနန္တိ ဧတေန အာရမ္မဏဓမ္မာနံ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဘာဝေါ နာမ လောကိယမဟာဇန သမ္မုတိယာ သိဒ္ဓါတိ ဒဿေတိ။ တသ္မာ ယဉ္စ အပ္ပဟီနဝိပလ္လာသာနံ လောကိယမဟာဇနာနံ ဒေဝစ္ဆရာဝဏ္ဏာ ဒီသု အတိ ဣဋ္ဌေသု အတိဣဋ္ဌာကာရတော ဂဟဏံ။ ယဉ္စ ဗုဒ္ဓဝဏ္ဏာ ဒီသု ¶ အတိဣဋ္ဌေသု အနိဋ္ဌာကာရတော ဂဟဏံ။ တဒုဘယံပိ တေသံ ဝိပလ္လာသဝသေနေဝ ဟောတိ။ ယံပန ပညဝန္တာနံ ဗုဒ္ဓသာဝကာနံ ဒေဝစ္ဆရာဝဏ္ဏာဒီသု အနိဋ္ဌာကာရတော ဂဟဏံ။ ယဉ္စ ဗုဒ္ဓဝဏ္ဏာဒီသု အတိဣဋ္ဌာကာရတော ဂဟဏံ။ တဒုဘယံပိ ပညာဗလေနေဝ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
[၁၃၄] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ
‘‘ကုသလာကုသလာနံ ပန အပ္ပဟီနဝိပလ္လာသေသု သန္တာနေသု ပဝတ္တိယာ အတိဣဋ္ဌေပိ ဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တအနိဋ္ဌာကာရတော အနိဋ္ဌေပိ ဣဋ္ဌဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တာကာရတော ဂဟဏံ ဟောတီတိ’’ ဝုတ္တံ။
ယဉ္စ တတ္ထ
‘‘ခီဏာသဝါနံ စိတ္တဝိပလ္လာသာဘာဝေန ကြိယဇဝနာနိပိ ယထာရမ္မဏမေဝ ပဝတ္တန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ ဝိစာရေတဗ္ဗမေဝ။
ယေ ဟိ တေ ဓမ္မ စက္ခုရဟိတာ ဟောန္တိ။ တေယေဝ ဝိပလ္လာသ ဝသေန စိတ္တဝသာနုဂါ အာရမ္မဏဝသာနုဂါစ ဟောန္တီတိ ကုသလာ ကုသလာနိယေဝ ယေဘုယျေန ယထာရမ္မဏံ ပဝတ္တန္တိ။ န ပန ကြိယ ဇဝနာနိ။ န ဟိ ခီဏာသဝါ လောကိယမဟာဇနသမ္မတေသု ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌေသု စိတ္တဝသာနုဂါ အာရမ္မဏဝသာနုဂါစ ဟောန္တီတိ။ ယထာဟ –
ရူပါ သဒ္ဒါ ဂန္ဓာ ရသာ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာစ မနောရမာ၊
ဣဋ္ဌဓမ္မာ အနိဋ္ဌာစ၊ န ပဝေဓန္တိ ပဏ္ဍိတာတိ။
တသ္မာ သောမနဿ ကြိယ ဇဝနာနန္တရံပိ တဒါရမ္မဏာနိ သောမနဿုပေက္ခာ ဝေဒနာယုတ္တာနိ ဧဝ သိယုံ။ တထာ ဥပေက္ခာကြိယဇဝနာနန္တရံပီတိ။ မူလဋီကာယံ ပနေတ္ထ ပဋ္ဌာနေ-ကုသလာကုသလေ နိရုဒ္ဓေ ဝိပါကော တဒါရမ္မဏတာဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ကုသလကုသလာနန္တရံ ဧဝ တဒါရမ္မဏံ ဝုတ္တံ။ န အဗျာကတာနန္တရံ နစ ကတ္ထစိ ကြိယာနန္တရံ တဒါရမ္မဏဿ ဝုတ္တဋ္ဌာနံ ဒိဿတိ။ ဝိဇ္ဇမာနေစ တသ္မိံ အဝစနေ ကာရဏံနတ္ထိ။ ဘဝင်္ဂဉ္စနာမေတံ နဒိသောတောဝိယ ပဋိသောတဂါမိနာဝံ သဝိပ္ဖာရိကံ ဧဝဇဝနံ အနုဗန္ဓတီတိ ယုတ္တံ။ န ပန ဆဠင်္ဂုပေက္ခာဝတော ခီဏာသဝဿ သန္တဝုတ္တိကြိယဇဝနံ။ တသ္မာ ကြိယဇဝနာနန္တရံ တဒါရမ္မဏဝိဓာနံ ¶ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗန္တိ ဝုတ္တံ။ ပဋ္ဌာနေ ပန ကုသလတ္တိကေ ပဉှာ ဝါရေ အာရမ္မဏပစ္စယဝိဘင်္ဂေ တီသု အဗျာကတပဒါဝသာနဝါရေသု သေက္ခပုထုဇ္ဇနာနံ တဒါရမ္မဏမေဝ ပဓာနံ ဟောတိ။ န ကုသလာ ကုသလဇဝနံ။ တသ္မာ ဒွီသုပိ ဝါရေသု သေက္ခာဝါ ပုထုဇ္ဇနာဝါ ကုသလံ အနိစ္စတော ဝိပဿန္တိ ကုသလံ အဿာဒေန္တီတိအာဒိကံ ဝတွာ ပုနစ ကုသလေ နိရုဒ္ဓေ အကုသလေ နိရုဒ္ဓေ ဝိပါကော တဒါရမ္မဏတာ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဝုတ္တံ။ အရဟတော ပန ဇဝနံပိ တဒါရမ္မဏံပိ ပဓာန မေဝ ဟောတိ။ တသ္မာ အရဟာ ကုသလံ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော အနတ္တတော ဝိပဿတိ ဣစ္စေဝ ဝုတ္တံ။ နပန ဝုတ္တံ ကြိယာဗျာကတေ နိရုဒ္ဓေ ဝိပါကော တဒါရမ္မဏတာ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ ယဒိ စေတံ ဝုစ္စေယျ တဒါရမ္မဏမေဝ ပဓာနံ ကတံနာမ သိယာ။ အဝုတ္တေပိစ တသ္မိံ ဝိပဿတီတိ ဣမိနာ တဒါရမ္မဏံပိ ဂဟိတမေဝ ဟောတီတိ။ တသ္မာ ယံ ဝုတ္တံ ပဋ္ဌာနေ ကုသလာ။လ။ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ကုသလာကုသလာနန္တရမေဝ တဒါရမ္မဏံ ဝုတ္တံ။ န အဗျာကတာနန္တရန္တိစ။ ဝိဇ္ဇမာနေစ တသ္မိံ အဝစနေ ကာရဏံ နတ္ထီတိ စ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုဇ္ဇတိယေဝ။ အနန္တရပစ္စယဝိဘင်္ဂေသု ပန ကုသလံ ဝုဋ္ဌာနဿ အကုသလံ ဝုဋ္ဌာနဿ ကြိယံ ဝုဋ္ဌာနဿာတိစ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ ခန္ဓာ ဝုဋ္ဌာနဿ နေဝဝိပါက နာဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ ခန္ဓာ ဝုဋ္ဌာနဿာတိစ ဧဝမာဒိနာ ကြိယဇဝနာနန္တရံ ဘဝင်္ဂေန သဟ တဒါရမ္မဏဿပိ ဝုဋ္ဌာနနာမေန ဝုတ္တဋ္ဌာနံ ဒိဿတိယေဝ။ တသ္မာ ယဉ္စ ဝုတ္တံ န ကတ္ထစိ ကြိယာနန္တရံ တဒါရမ္မဏဿ ဝုတ္တဋ္ဌာနံ ဒိဿတီတိ။ တံပိ န ယုဇ္ဇတိယေဝ။ နစ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာဝ တော ခီဏာသဝဿ သန္တဝုတ္တိပိ ကြိယဇဝနံ သဝိပ္ဖာရိကံ န ဟောတိ။ ကုသလဇဝနဿ ဝိယ တဿပိ ဩဠာရိကကာယဝစီ ပယောဂသမုဋ္ဌာ ပနတောတိ။
[၁၃၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန
ဋီကာဝါဒဿ ဥတ္တရံ ဝဒန္တေန ယံ ဝုတ္တံ ‘‘ယဒိ အဗျာကတာ နန္တရံပိ တဒါရမ္မဏံ ဝုစ္စေယျ။ ပရိတ္တာရမ္မဏေ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနာ နန္တရံပိ တဿ ပဝတ္တိံ မညေယျုန္တိ ကြိယဇဝနာနန္တရံ တဒါ ရမ္မဏံ န ဝုတ္တ’’န္တိ။ တံ န သုန္ဒရံ။
န ¶ ဟိ ပဋ္ဌာနေ ဣမသ္မိံ ဝုတ္တေ ဣဒံနာမ မညေယျုန္တိ အဝုတ္တံနာမ အတ္ထိ။ န စ အရဟာ ကုသလံ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော အနတ္တတော ဝိပဿတီတိအာဒိနာ ဝိပဿနာစာရဝသေန ဝုတ္တဋ္ဌာနေ ပဉ္စဒွါရိက ပရိတ္တာရမ္မဏ ဝါရပသင်္ဂေါ အတ္ထီတိ။ ဒေါမနဿ။လ။ ဥပေက္ခာ သဟဂတာနေဝ ဘဝန္တိ။ န သောမနဿသဟဂတာနိ။ ကသ္မာ၊ သောမနဿ ဒေါမနဿာနံ အညမညဝိရုဒ္ဓတ္တာ။ တေနေဝ ဟိ ပဋ္ဌာနေ တေသံ ဣတရီတရာနန္တရပစ္စယတာ နဝုတ္တာတိ။ ဧတ္ထစ ကြိယဇဝန ဒေါမနဿဇဝနာန မေဝ အနန္တရံ တဒါရမ္မဏ နိယမံ ဒဿေန္တေန ထေရေန ဣတရေသံ ကုသလာကုသလဇဝနာနံ အနန္တရံ ပန တာဒိသော နိယမော နတ္ထီတိ ဒဿိတော ဟောတိ။ တသ္မာ အဋ္ဌန္နံ ကာမကုသလာနံ အဋ္ဌန္နံ လောဘမူလာနံ ဒွိန္နံ မောဟမူလာနန္တိ အဋ္ဌာရသန္နံ ဇဝနာနံ အနန္တရံ အာရမ္မဏာနုရူပံ သဗ္ဗာနိ တဒါရမ္မဏာနိ ဘဝင်္ဂါနိ စ ပဝတ္တန္တိ။ ယေဘုယျေန ပန အကုသလဇဝနာနန္တရံ တဒါရမ္မဏံ အဟေတုကမေဝ။ ဒွိဟေတုကဇဝနာနန္တရံ ဒွိဟေတုကမေဝ။ တိဟေတုကဇဝနာနန္တရံ တိဟေတုကမေဝါတိ အယံ ယေဘုယျနိယမော။ ယဿ ပန ဒွိဟေတုကာနိဝါ တိဟေတုကာနိဝါ ကုသလဇဝနာနိ ဗဟုလံ သမုဒါစရန္တိ။ တဿ ကဒါစိ အကုသလဇဝနေသု ဇဝိတေသု အကုသလာနန္တရံပိ ဒွိဟေတုကာနိဝါ တိဟေတုကာနိဝါတဒါရမ္မဏာနိ ပဝတ္တန္တိ။ ယဿ အကုသလဇဝနာနိ ဗဟုလံ သမုဒါစရန္တိ။ တဿ ကဒါစိ ဒွိဟေတုကေသုဝါ တိဟေတုကေသုဝါ ကုသလဇဝနေသု ဇဝိတေသု ကုသလာနန္တရံပိ အဟေတုကတဒါရမ္မဏာနိ ပဝတ္တန္တိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ပဋ္ဌာနေ-အဟေတုကေ ခန္ဓေ အနိစ္စတော။လ။ ဒေါမနဿံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ကုသလာကုသလေ နိရုဒ္ဓေ သဟေတုကော ဝိပါကော တဒါ ရမ္မဏတာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အဟေတုကော ဝိပါကော တဒါရမ္မဏတာ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ ဧကာနိဟိ တဒါရမ္မဏာနိနာမ ပဋိသန္ဓိဇနကေန ဧကေန ကမ္မေန နိဗ္ဗတ္တာနိပိ နာနာဝီထီသု နာနာပ္ပကာရာနိ ဟောန္တိ။ ပဝတ္တိ ဝိပါကဇနကေဟိ ပန နာနာကမ္မေဟိ နိဗ္ဗတ္ထေသု ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဒေါမနဿာနန္တရံ သောမနဿုပ္ပတ္တိ နာမ နတ္ထိ၊ တသ္မာ။ သောမနဿပဋိသန္ဓိကဿာတိ စတူသု သောမနဿမဟာ ဝိပါကေသု ဧကမေကေန ဂဟိတ ပဋိသန္ဓိကဿ သတ္တဿ။ တဒါ ရမ္မဏသမ္ဘဝေါတိ ¶ တဒါရမ္မဏုပ္ပတ္တိ ကာရဏံ။ တဒါရမ္မဏုပ္ပတ္တိ ယေဝဝါ။ ယံကိဉ္စီတိ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဘူတေသု ရူပါရမ္မဏာဒီသု ယံကိဉ္စိ။ ပရိစိတပုဗ္ဗန္တိ ဣမသ္မိံ ဘဝေယေဝ တင်္ခဏတော ပုရိမခဏေသု ဂဟဏ ဗဟုလတာ ဝသေန ပရိစိတံ။ အဘိဏှသေဝိတန္တိ အတ္ထော။ ပရိတ္တာရမ္မဏန္တိ ပရိတ္တဓမ္မဘူတံ အာရမ္မဏံ။ အာရဗ္ဘာတိ အာလမ္ဗိတွာ။ ဥပေက္ခာသဟဂတ သန္တီရဏန္တိ ဒွီသု ဥပေက္ခာသဟဂတသန္တီ ရဏေသု ဣဋ္ဌေ ကုသလဝိပါကံ အနိဋ္ဌေ အကုသလဝိပါကံ ဥပေက္ခာ သဟဂတ သန္တီရဏံ။ ယေသံ ပန ပကတိယာ ဣတရာနိ စတ္တာရိ ဥပေက္ခာသဟဂတ ဝိပါကာနိ ဗဟုလံ ပဝတ္တန္တိ။ တေသံ တာနိပိ အာဂန္တုကဘဝင်္ဂံ နဟောန္တီတိ န ဝတ္တဗ္ဗာနိ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန မဟာဓမ္မရက္ခိတတ္ထေရဝါဒေ ယေဘုယျနိယမသောတေ ပတိတတ္တာ အကုသလဇဝနာနုရူပံ အဟေတုကံ ဥပေက္ခာ သန္တီရဏ ဒွယ မေဝ ဝုတ္တံ။ တေနေဝ ဟိ ပရတော ထေရဝါဒါနံ ဝိစာရိတဋ္ဌာနေ အကုသလဇဝနာနန္တရံ အဟေတုက တဒါရမ္မဏ မေဝ ဒီပေန္တဿ တဿ ထေရဝါဒဿ အပရိပုဏ္ဏဝါဒဘာဝံ ဒဿေတွာ ယဒါ ကုသလဇဝနာနံ အန္တရန္တရာ အကုသလံ ဇဝတိ၊ တဒါ ကုသလာဝသာနေ အာစိဏ္ဏ သဒိသမေဝ အကုသလာဝသာနေ သဟေတုကံ တဒါရမ္မဏံ ယုတ္တန္တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ တဒါရမ္မဏေစယုတ္တေ ဧတံပိ ယုဇ္ဇတိယေဝ။ တသ္မာ ဆပိ ဥပေက္ခာသဟဂတဝိပါကာနိ အာဂန္တုကဘဝင်္ဂံ ဟောန္တိယေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတ္ထစ ဥပေက္ခာပဋိသန္ဓိကဿ တာဝ အတိမဟန္တာတိ ဝိဘူတေသုပိ ဗုဒ္ဓဝဏ္ဏာဒီသု အဘိဣဋ္ဌာရမ္မဏေသု ဒေါမနဿံ ဥပ္ပာဒေန္တဿ တဒါရမ္မဏသမ္ဘဝေါ နတ္ထီတိ ဒေါမနဿ ဇဝနာနန္တရံ ဘဝင်္ဂပါတောဝ ဟောတိ။ သောမနဿပဋိသန္ဓိကဿ ပန သဗ္ဗေသုပိ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဘူတေသု မဟန္တေသု အဝိဘူတေသုစ ဆဠာရမ္မဏေသု ဒေါမနဿ ဥပ္ပာဒေန္တဿ နေဝ တဒါရမ္မဏသမ္ဘဝေါ အတ္ထိ။ နစမူလဘဝင်္ဂ သမ္ဘဝေါတိ ကတွာ ဒေါမနဿာနန္တရံ ဆသု ဥပေက္ခာသဟဂတဝိပါကေသု ယထာရဟံ ဧကံ အာဂန္တုက ဘဝင်္ဂဘာဝေန ပဝတ္တတိ။ တထာ တဿေဝ ဗုဒ္ဓဝဏ္ဏာဒီသု အတိဣဋ္ဌဘူတေသု အတိမဟန္တေသု အတိဝိဘူတေသုစ ဆဠာရမ္မဏေသုဝါ မဟဂ္ဂတပညတ္တီသုဝါ ဒေါမနဿံ ဥပ္ပာဒေန္တဿာတိ။ ဧတ္ထ စ ယသ္မာ အဘိဓမ္မေ ဓာတုဝိဘင်္ဂေ သဗ္ဗဓမ္မေသုဝါ ပန ¶ ပထမ သမန္နာဟာရောတိ ဝုတ္တံ။ မဟာဟတ္ထိပဒေါပမ သုတ္တေစ အဇ္ဈတ္တိ ကဉ္စေဝ အာဝုသော စက္ခု အပရိဘိန္နံ ဟောတိ။ ဗာဟိရာစ ရူပါအာပါတံ အာဂစ္ဆန္တိ။ နောစ တဇ္ဇော သမန္နာဟာရော ဟောတိ။ နေဝ တာဝ တဇ္ဇဿ ဝိညာဏဘာဂဿ ပါတုဘာဝေါ ဟောတိ။ ယတောစ ခေါ အာဝုသော အဇ္ဈတ္တိကဉ္စေဝ စက္ခု အပရိဘိန္နံ ဟောတိ။ ဗာဟိရာစ ရူပါ အာပါတ မာဂစ္ဆန္တိ။ တဇ္ဇောစ သမန္နာဟာရော ဟောတိ။ ဧဝံ တဇ္ဇဿ ဝိညာဏဘာဂဿ ပါတုဘာဝေါ ဟောတိ။ အဇ္ဈတ္တိကဉ္စေဝ အာဝုသော သောတံ။လ။ ဃာနံ။လ။ ဇိဝှာ။လ။ ကာယော။လ။ မနော အပရိဘိန္နော ဟောတိ။ ဗာဟိရာစ ဓမ္မာ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တိ။ နောစ တဇ္ဇော သမန္နာဟာရော ဟောတိ။ နေဝ တာဝ တဇ္ဇဿ ဝိညာဏဘာဂဿ ပါတုဘာဝေါ ဟောတိ။ ယတောစ ခေါ အာဝုသော အဇ္ဈတ္တိကောစေဝ မနော အပရိဘိန္နော ဟောတိ။ ဗာဟိရာစ ဓမ္မာ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တိ။ တဇ္ဇောစ သမန္နာဟာရော ဟောတိ။ ဧဝံ တဇ္ဇဿ ဝိညာဏဘာဂဿ ပါတုဘာဝေါ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ဝီထိစိတ္တာနိနာမ အာဝဇ္ဇနေနဝိနာနဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ သစေ အာဝဇ္ဇနေန ဓမ္မတောဝါ ကာလဘောဝါ ယံယံ နိယမေတွာ အာဝဇ္ဇိတံ ဟောတိ။ တံ တဒေဝ တာနိပိ ဂဏှန္တိ။ ယဒိ အနိယမေတွာ ယံကိဉ္စိ အာဝဇ္ဇိတံ ဟောတိ။ တာနိပိ အာဝဇ္ဇိ တပ္ပကာရမေဝ ဂဏှန္တိ။ န ပန ဧကာဝဇ္ဇန ဝီထိယံ သဗ္ဗာနိ ဝီထိစိတ္တာနိ အာဝဇ္ဇနေနဝါ အညမညံဝါ ဓမ္မတောဝါ ကာလတောဝါ ဘိန္နာ လမ္ဗဏာနိ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။
ဧတ္ထ သိယာ။ ယဒိ စေ တံ အာဂန္တုကဘဝင်္ဂံ ဧကဝီထိယံ အာဒိမှိ အာဝဇ္ဇနေန အာဝဇ္ဇိတံ အာရမ္မဏံ အဂဟေတွာ အညံ ယံ ကိဉ္စိ ပရိစိတပုဗ္ဗံ ပရိတ္တာရမ္မဏံ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ သတိ နိရာဝဇ္ဇနံနာမ ဧတံ သိယာ။ အာဝဇ္ဇနာဒီဟိစ သဒ္ဓိံ ဓမ္မတော ကာလတော စ ဘိန္နာရမ္မဏံနာမ သိယာတိ။ သစ္စံ၊ ယထာ ပန မဂ္ဂဝီထိယံ ဂေါတြဘုဝေါဒါနာနိ ဖလသမာပတ္တိဝီထိယံ ဖလာနိ နိရောဓတော ဝုဋ္ဌဟန္တဿစ ဖလစိတ္တံ နိရာဝဇ္ဇနမေဝ ဟောန္တိ ဘိန္နာရမ္မဏဉ္စ။ ဧဝမေတဿပိ နတ္ထိ နိရာဝဇ္ဇနတာယ ဘိန္နာရမ္မဏတာယစ ဒေါသောတိ။ ယဉ္စ ဧကသ္မိံဘဝေ ဘဝင်္ဂဿ ပဋိသန္ဓိယာ သဟ ဓမ္မတောစ အာရမ္မဏ တောစ အဘိန္နတ္တံ တတ္ထ တတ္ထ ဝုတ္တံ။ တံပိ မူလဘဝင်္ဂံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ¶ ဣဒဉ္စ အာဂန္တုကဘဝင်္ဂန္တိ နတ္ထိ ဒေါသောတိ။ တမနန္တရိတွာတိ တံ အာဂန္တုကဘဝင်္ဂံ အတ္တနော အနန္တရပစ္စယံ ကတွာ။ ဝဒန္တိ အာစရိယာ။ ပါဠိယံ ပန မဟာအဋ္ဌကထာယံစ ဧတံ ဝိဓာနံ နတ္ထီတိ အဓိပ္ပာယော။ ကာမာဝစရဇဝနာဝသာနေယေဝ တဒါရမ္မဏံ ဣစ္ဆန္တိ။ န မဟဂ္ဂတာနုတ္တရဇဝနာဝသာနေ။ ကသ္မာ ဣတိ စေ။ ကာမာဝစရ ဇဝနာနံ ဧဝ သဝိပ္ဖန္ဒနတ္တာ။ ဣတရေသဉ္စ အဝိပ္ဖန္ဒနတ္တာ။
[၁၃၆] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ကာမတဏှာ နိဒါန ကမ္မနိဗ္ဗတ္တတ္တာ’’တိ ကာရဏံ ဝုတ္တံ။ တံ အကာရဏံ။
အပိစ အဘိညာဝဇ္ဇိတာနိ မဟဂ္ဂတာနုတ္တရဇဝနာနိ အပရိတ္တာရမ္မဏာနိ ဟောန္တိ။ တဒါရမ္မဏာနိ ပန ပရိတ္တာရမ္မဏာနေဝါတိ နတေသံ အဝသာနေ တဒါရမ္မဏုပ္ပတ္တိ ပသင်္ဂေါ အတ္ထိ။ အဘိညာဇဝနာနိစ ကာနိစိ ပရိတ္တာရမ္မဏာနိပိ သန္တတရာနိ ဟောန္တီတိ တေသံပိ အဝသာနေ တဒုပ္ပတ္တိ နတ္ထိယေဝါတိ။
[၁၃၇] ဧတေန
အဇနကတ္တာ ဇနက သမာနတ္တာဘာဝတောတိအာဒိပိ ပဋိက္ခိတ္တံ ဟောတိ။
ကာမာဝစရသတ္တာနံဧဝ တဒါရမ္မဏံ ဣစ္ဆန္တိ။ န ရူပါရူပသတ္တာနံ။ န ဟိ တေသု ဥပ္ပန္နာနံ ပရိတ္တာရမ္မဏာနံပိ ကာမာဝစရဇဝနာနံ အဝသာနေ တဒါရမ္မဏုပ္ပတ္တိ အတ္ထိ။ တဒါရမ္မဏူပ နိဿယဿ ကာမ ဘဝင်္ဂဿ အဘာဝတော မဟဂ္ဂတ ဘဝင်္ဂဿ စ သန္တ တရဿ တဒါရမ္မဏ ကိစ္စာ ဘာဝတောတိ။ စက္ခုဝိညာဏ သောတ ဝိညာဏာနိ ပန ရူပသတ္တာနံ စက္ခုသောတဣန္ဒြိယ ပဝတ္တိအာနုဘာဝတော သမ္ပဋိစ္ဆနသန္တီရဏာနိစ ဒွါရဝီထိဘေဒေ စိတ္တနိယမသိဒ္ဓိတော ရူပသတ္တေသု ပဝတ္တန္တိ ယေဝါတိ။ ကာမာဝစရဓမ္မေသွေဝ အာရမ္မဏဘူတေသု တဒါရမ္မဏံ ဣစ္ဆန္တိ၊ န မဟဂ္ဂတာနုတ္တရပညတ္တိဓမ္မေသု။ ဧကန္တပရိတ္တာရမ္မဏတ္တာ တဒါရမ္မဏာနံ။ တေသံ ပန ဧကန္တပရိတ္တာ ရမ္မဏဘာဝေ ကာရဏံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝါတိ။
[၁၃၈] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘အပရိစိတတ္တာ’’တိ ¶ ကာရဏံ ဝုတ္တံ။ တံ အကာရဏံ။
စိတ္တဉှိ နာမ ဝိကပ္ပဗလေဝါ အပ္ပနာပတ္တဘာဝနာကမ္မဝိသေသေ ဝါ သတိ နိဗ္ဗာနေ ဝိယ အပရိစိတေပိ အာရမ္မဏေ ပဝတ္တတိယေဝါတိ။
[၁၃၉] ယဉ္စ ဝိဘာဝနိယံ
‘‘ကာမတဏှာယတ္တကမ္မဇနိတတ္တာပီ’’တိ ကာရဏံ ဝုတ္တံ။ တံပိ ဟေဋ္ဌာ ပဋိက္ခိတ္တမေဝ။ တေနေဝ ဟိ အဋ္ဌကထာယံ ကိံဝါ ဧတာယ ယုတ္တိစိန္တာယာတိ ဝတွာ သဗ္ဗာနိ ဝိဘာဝနိယံ ဝုတ္တ ကာရဏာနိ ပဋိက္ခိတ္တာနီတိ။
ကာမေ ဇဝန သတ္တာလမ္ဗဏာနံ နိယမေသတီတိ ကာမဘူမိပရိယာပန္နာနံ ဇဝနာနံ သတ္တာနံ အာရမ္မဏာနဉ္စ ဝသေန တိဝိဓေ နိယမေ သတိ။ ဝိဘူတေ တိမဟန္တေစ တဒါရမ္မဏမီရိတန္တိ ဧတေန တဒါရမ္မဏံနာမ ပဝတ္တမာနံ ဝိဘူတာရမ္မဏေဝါ အတိမဟန္တာရမ္မဏေ ဝါ ပဝတ္တတီတိ အယမေဝ နိယမော ဒဿိတော။ န ပန ယတ္ထ တဒါ ရမ္မဏံ ပဝတ္တတိ။ ဧတဒေဝ ဝိဘူတဉ္စ အတိမဟန္တဉ္စ နာမာတိ နိယမော။ တသ္မာ ဥဠာရကမ္မနိဗ္ဗတ္တာနံ သုဝိသဒဝတ္ထုကာနံ ရူပဗြဟ္မာနံ ဥပ္ပန္နာဝီထိယော ယေဘုယျေန ဝိဘူတာရမ္မဏာဧဝ အတိမဟန္တာ ရမ္မဏာဧဝစ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ကေစိ ပန ဣမမတ္ထံ အသလ္လက္ခေတွာ ရူပါရူပဘူမီသု ဝိဘူတာရမ္မဏဝီထိယော အတိမဟန္တာရမ္မဏဝီထိယောစ နလဗ္ဘန္တီတိ ဝဒန္တိ။ [တဒါရမ္မဏနိယမော]။
၁၄၀။ ဇဝနေသုစာတိ စသဒ္ဒေါ ပန သဒ္ဒတ္ထော။ ဆက္ခတ္တု မေဝဝါ ဇဝန္တိ။ ပကတိကာလေပိ အာရမ္မဏဿ ဒုဗ္ဗလဘာဝေ သတီတိ အဓိပ္ပာယော။ အဋ္ဌကထာယံပိ ဟိ ပကတိကာလေ အာရမ္မဏဒုဗ္ဗ လဋ္ဌာနေဧဝ ကာမာဝစရဇဝနာနံ ဆက္ခတ္တုံ ပဝတ္တိ ဝုတ္တာတိ။ ကေစိ ပန ဆက္ခတ္တုန္တိ ဣဒံ မုစ္ဆာကာလဝသေန ဝုတ္တန္တိ မညန္တိ။ မန္ဒဝတ္တိယန္တိ မရဏာသန္နကာလေ ဗဟုစိတ္တက္ခဏာတီတကဿ ဝတ္ထုဿ ဒုဗ္ဗလတ္တာ ဣတရကာလေသုစ မုဒုတရဘာဝေန ကေနစိ ဥပဒ္ဒုတ ဘာဝေန အဇ္ဈောတ္ထဋဘာဝေနစ ဝတ္ထုဿ ဒုဗ္ဗလတ္တာ တန္နိဿိတာနံ ဇဝနာနံ ¶ မန္ဒီဘူတဝေဂတာ ဝသေန ပဝတ္တိကာလေ။ မရဏကာလာဒီသူတိ မရဏာသန္နကာလေ မုစ္ဆာကာလေ ဝိသညိဘူတ ကာလေ အတိတရုဏကာလေစ၊ တတ္ထ မုစ္ဆာကာလောနာမ အသယှ ရူပေဟိ ဒုက္ခဓမ္မေဟိ အတိဘူတာနံ အဓိမတ္တတော ကရဇကာယဿ ဝိဟညပ္ပတ္တိကာလော။ ဝိသညိ ဘူတကာလောနာမ ပီတိဝေဂေနဝါ နိဒ္ဒါဘိဘူတတာယဝါ ယက္ခဂဟဏေနဝါ သုရာမဒါဒိ ဝသေနဝါ ပကတိသညာယ ဝိဂတကာလော။ အတိတရုဏကာလောနာမ ဂဗ္ဘဂတဿဝါ သမ္ပတိဇာတဿဝါ ဒါရကဿ အဇ္ဈတ္တ ဝတ္ထူနံ အတိမုဒုကာလော။ တာဒိသေသု ဟိ ကာလေသု အန္တရန္တရာ ဆဒွါရိကဝီထိယော ပဝတ္တမာနာပိ ယေဘုယျေန ပရိပုဏ္ဏဇဝနဝါရာ န ပဝတ္တန္တိ။ ဒွတ္တိဝေါဋ္ဌဗ္ဗနိကာဝါ စတုပဉ္စဇဝနိကာဧဝဝါ ပဝတ္တန္တီတိ။ ဧတ္ထစ ဒွတ္တိဝေါဋ္ဌဗ္ဗနိကဝါရာ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တာ။ စတုပဉ္စ ဇဝနိကဝါရာ မူလဋီကာယံ ဝုတ္တာ။ ပဉ္စဝါရမေဝါတိ ဣဒံ ပန မရဏာ သန္နကာလဝသေန ဝုတ္တံ။ နမုစ္ဆာကာလာဒိဝသေန။ တဉ္စ ခေါပါကတိကသတ္တာနံ ဝသေနေဝ။ ယေ ပန ဈာနသမနန္တရံဝါ ပစ္စဝေက္ခဏ သမနန္တရံဝါ အဘိညာသမနန္တရံဝါ စဝန္တိဝါ ပရိနိဗ္ဗာယန္တိဝါ။ တေသံ ဈာနာဒီနိယေဝ ပဉ္စဝါရတော အဓိကာနိဝါ ဦနာနိဝါ မရဏာ သန္နဇဝနာနိနာမ ဟောန္တီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အယဉ္စ အတ္ထော ဥပရိ မရဏုပ္ပတ္တိယံ အာဝိဘဝိဿတီတိ။ ဘဂဝတော ပန ယမကပါဋိဟာရိယ ကာလာဒီသူတိ ဧတ္ထ အညေသံပိ မဟာမောဂ္ဂလာနတ္ထေရာဒီနံ ဧဝရူပေါ လဟုပ္ပဝတ္တိကာလော အာဒိသဒ္ဒေန သင်္ဂဟိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဝုတ္တဉှိ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ အယံ ပန မတ္ထကပတ္တာ ဝသီ ဘဂဝတော ယမကပါဋိဟာရိယေ လဗ္ဘတိ။ အညေသံဝါ ဧဝရူပေ ကာလေတိ။ သကလေန ပန ဝါကျေန ထပေတွာ ယမကပါဋိဟာရိယသဒိသံ လဟုက ပဝတ္တိကာလံ အညသ္မိံ ကာလေ ဘဂဝတောပိ ဆဝါ သတ္တဝါ ပစ္စဝေက္ခဏစိတ္တာနိ ပဝတ္တန္တိ။ အညေသံ ပန ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ ဒဿေတိ။ စတ္တာရိ ပဉ္စဝါ ပစ္စဝေက္ခဏစိတ္တာနိ ဘဝန္တီတိ ဧတ္ထပိ ဘဂဝတောပိ လဟုကပ္ပဝတ္တိယံ ပဉ္စ ပစ္စဝေက္ခဏစိတ္တာနိ ဘဝန္တိ။ လဟုကတရပဝတ္တိယံ စတ္တာရီတိ အတ္ထောပိ ယုဇ္ဇတိယေဝ။
ဝိဘာဝနိယံ ပန
ဘဂဝတော ¶ စတ္တာရိ အညေသံ ပဉ္စပီတိ ယုတ္တံ ဝိယ ဒိဿတီတိ ဝုတ္တံ။
တတ္ထ ယမကပါဋိဟာရိယံ ကရောန္တော ဘဂဝါ အဂ္ဂိက္ခန္ဓဥဒက ဓာရာဒီနံ ဒွိန္နံ ဒွိန္နံ ပါဋိဟာရိယာနံ ပဝတ္တနတ္ထံ ပထမံ တေဇောကသိဏေ ပါဒကဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ။ တတော ဒွေ ဈာနင်္ဂါနိ ပစ္စဝေက္ခိ။ တတော ဥပရိမကာယတော အဂ္ဂိက္ခန္ဓော ပဝတ္တတူတိ အဓိဋ္ဌာသိ။ တတော တသ္မိံယေဝ ကသိဏေ အဘိညံ သမာပဇ္ဇိ။ အဘိညာဝသေန ဥပရိမကာယတော အဂ္ဂိက္ခန္ဓော ပဝတ္တတိ။ တတော အာပေါကသိဏေ ပါဒကဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ။ တတော ဒွေ ဈာနင်္ဂါနိ ပစ္စဝေက္ခိ။ တတော ဟေဋ္ဌိမကာယတော ဥဒကဓာရာ ပဝတ္တန္တူတိ အဓိဋ္ဌာသိ။ တတော တသ္မိံယေဝ ကသိဏေ အဘိညံ သမာပဇ္ဇိ။ အဘိညာဝသေန ဟေဋ္ဌိမ ကာယတော ဥဒကဓာရာ ပဝတ္တန္တိ။ သေသယမကေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧတ္ထစ လဟုကပ္ပဝတ္တိယာ ဣစ္ဆိတတ္တာ ဒွေ ဒွေ ပစ္စဝေက္ခဏဝါရာ စတုပဉ္စဇဝနိကာဧဝ ဘဝန္တိ။ ဒွိန္နဉ္စ ဇဝနဝါရာနံ အန္တရာ ဒွေ ဧဝ ဘဝင်္ဂါနိ ဘဝန္တိ။ တာနိစ ဒွေ ပါဋိဟာရိယာနိ ပဿန္တာနံ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ ပဝတ္တာနိ ဝိယ ပညာယန္တီတိ။ ဧတရဟိ ပန ကေစိ အာဒိကမ္မိကဇ္ဈာနပစ္စဝေက္ခဏေသုပိ စတ္တာရိ ပဉ္စဝါဇဝနာနိ ဝဒန္တိ။ အာဒိကမ္မိကဿာတိ ယောဂကမ္မသိဒ္ဓိယာ အာဒိမှိ နိယုတ္တဿ။ ပထမံ ဥပ္ပန္နာ အပ္ပနာ ပထမကပ္ပနာ။ တဿံ ပထမကပ္ပနာယံ။ အာဒိကမ္မိကအပ္ပနာဝီထိယန္တိ အတ္ထော။ တဒါ ဟိ သဗ္ဗာနိပိ မဟဂ္ဂတဇဝနာနိ ပုန အာသေဝနာဘာဝတော ပရိဒုဗ္ဗလာနိ ဟောန္တီတိ ဧကဝါရမေဝ ဇဝန္တီတိ။ အဘိညာဇဝနာနိ ပန ဣဒ္ဓိဝိကုဗ္ဗနာဒိ။ ကိစ္စသိဒ္ဓိယာဧဝ ပယုတ္တာနီတိ ကိစ္စသိဒ္ဓိတော ပရံ ကတ္တဗ္ဗာဘာဝတော အာဒိကမ္မိကကာလေပိ ဝသီဘူတကာလေပိ ဧကဝါရမေဝ ဇဝန္တီတိ ဝုတ္တံ အဘိညာဇဝနာနိစ သဗ္ဗဒါပီတိ။ ယထာစ အဘိညာဇဝနာဒိ ဧဝံ မဂ္ဂဇဝနာနိပိ တံ တံ ကိလေသပ္ပဟာနကိစ္စသိဒ္ဓိတော ပရံ ကတ္တဗ္ဗာ ဘာဝတော ဧကဝါရမေဝ ဇဝန္တီတိ ဝုတ္တံ စတ္တာရော ပန။လ။ ဧက စိတ္တက္ခဏိကာဝါတိ။ အထဝါ၊ မဂ္ဂစေတနာယ အနန္တရိကဖလတ္တာ သကိံ ¶ ဥပ္ပန္နေယေဝ မဂ္ဂေ ဖလဿဝါရော အာဝတောတိ နတ္ထိ မဂ္ဂစိတ္တဿ ပုနုပ္ပတ္တိယာ ဩကာသောတိ ဝုတ္တံ စတ္တာရော ပန။လ။ ဧကစိတ္တက္ခဏိကာဝါတိ။ ဇဝနုပ္ပတ္တိယာ ပကတိယာ သတ္တက္ခုပရမတ္တာ မန္ဒဿ ပဉ္စမံ ဥပ္ပန္နမဂ္ဂတော ပရံ ဒွေ ဖလစိတ္တာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တိက္ခဿ စတုတ္ထံ ဥပ္ပန္နမဂ္ဂတော ပရံ တီဏီတိ ဝုတ္တံ တတော ပရံ။လ။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ။ နိရောဓသမာပတ္တိကာလေ ပန ပုဗ္ဗဘာဂေယေဝ တာဒိ သဿ ပယောဂါဘိသင်္ခါရဿ ကတတ္တာ ဒွိန္နံ ဝါရာနံ ဥပရိ စိတ္တပ္ပဝတ္တိ နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ နိရောဓ။လ။ ဇဝတီတိ။ ဧတ္ထစ ဒွိက္ခတ္တုန္တိ ဣဒံ ဥက္ကဋ္ဌ နိဒ္ဒေသဝသေန ဝုတ္တံ။ ဧကံဝါ ဒွေဝါ စိတ္တဝါရေ အတိက္ကမိတွာ အစိတ္တကော ဟောတီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ စတုတ္ထာရုပ္ပဇဝနန္တိ အနာဂါမိနော ကုသလဘူတံ အရဟတော ကြိယဘူတံ နေဝသညာနာသညာ ယတန ဇဝနံ။ ဝုဋ္ဌာနကာလေစ နိရောဓဿ နိသန္ဒမတ္တတ္တာ ဧကဝါရမေဝ ဝဇနံ ပဝတ္တတီတိ ဝုတ္တံ ဝုဋ္ဌာနကာလေစာတိအာဒိ။ တတ္ထ အနာဂါမိ ဖလံဝါ အရဟတ္တဖလံဝါတိ အနာဂါမိဖလေဝါ အရဟတ္တဖလေဝါ။ ဘာဝေန ဘာဝလက္ခဏေ ဟေတံ ပစ္စတ္တဝစနံ။ တေနာဟ နိရုဒ္ဓေတိ။ သဗ္ဗတ္ထာပိ သမာပတ္တိဝီထိယန္တိ ဈာနသမာပတ္တိ ဖလသမာပတ္တိဝသေန သကလာယပိ သမာပတ္တိဝီထိယံ။ ဘဝင်္ဂသောတောဝိယ ဝီထိနိယ မော နတ္ထီတိ ဣဒံ စိဏ္ဏဝသီဘူတကာလံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အကတာ ဓိကာရဿ ပန ဈာနသမာပတ္တိယံ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဒွေ တီဏိ စတ္တာရီတိအာဒိနာ ဈာနဇဝနာနိ အနုက္ကမေန ဝဒ္ဓမာနာနိ ပဝတ္တန္တိ။ ကတာ ဓိကာရာနံ ပန မဟာပုရိသဇာတိကာနံ ပဋိလဒ္ဓကာလတော ပဋ္ဌာယ စိဏ္ဏဝသီဘာဝါနေဝ ဟောန္တိ။ တထာ ဖလဇဝနာနိစ သဗ္ဗေသံပိ ဖလဋ္ဌာနန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဗဟူနိပီတိ ပိသဒ္ဒေါ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ တေန အာဒိကမ္မိကကာလာဒီသု ဧကဝါရာဒိဝသေနပိ အဝသေသာနံ ပဝတ္တိံ သမ္ပိဏ္ဍေတီတိ။ [ဇာနနိယမော]။
၁၄၁။ ဧဝံ ပုဗ္ဗာပရနိယာမဝသေန ဝီထိစိတ္တာနံ ပဝတ္တိံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ပုဂ္ဂလဘေဒဝသေန ဘူမိဘေဒဝသေနစ တေသံ ပဝတ္တိံ ဒဿေန္တော ဒုဟေတုကာနန္တိအာဒိမာဟ။ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏသဟဂတာ ဒွေ ဟေတုယော ဧတေသန္တိ ဒုဟေတုကာ။ စတူဟိ ဉာဏဝိပ္ပ ယုတ္တမဟာဝိပါကေဟိ ¶ ဂဟိတပဋိသန္ဓိကာ။ ဒွီဟိ ပန အဟေတုက ဝိပါကေဟိ ဂဟိတ ပဋိသန္ဓိကာ အဟေတုကာ နတ္ထိ ပဋိသန္ဓိဟေတု ဧတေသန္တိ ကတွာ။ တေသံ ဒွိန္နံပိ ဝိပါကာဝရဏသဗ္ဘာဝတော မဟဂ္ဂ တဇ္ဈာနာနိပိ တာဝ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ကုတော လောကုတ္တရာနိ။ ကြိယဇဝနာနိ ပန ခီဏာသဝါနမေဝ အာဝေနိက ဘူတာနီတိ ဝုတ္တံ ကြိယဇဝနာနိ စေဝအပ္ပနာဇဝနာနိစ န လဗ္ဘန္တီတိ။ တတ္ထ ဝိပါကာ ဝရဏံ နာမ အဟေတုက ပဋိသန္ဓိကတာ ဒွိဟေတုက ပဋိသန္ဓိကတာစ။ တထာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တဝိပါကာနိစ သုဂတိယန္တိ သုဂတိ ဘဝေ ပရိယာပန္နာနံ တေသံ ဒွိန္နံ တထာ ဉာဏမ္ပယုတ္တမဟာဝိပါကာနိစ န လဗ္ဘန္တီတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထစ သုဂတိယန္တိ ဧတေန ဒုဂ္ဂတိပရိယာပန္နေ အဟေတုက ပုဂ္ဂလေ နိဝတ္တေတိ။ န ဟိ တေသံ ဣမသ္မိံ ဝါကျေ ဣတရေသံ အနုညာတာနိ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တဝိပါကာနိပိ လဗ္ဘန္တီတိ။ တေနာဟ ဒုဂ္ဂတိ ယံ ပနာတိအာဒိ။ တတ္ထ ဒုဂ္ဂတိယံ ပရိယာပန္နာနံ အဟေတုကာနံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တဝိပါကာနိစ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနိ မဟာဝိပါကာနိစ န လဗ္ဘန္တီတိ ပရိပုဏ္ဏ ယောဇနာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဧတ္ထ သိယာ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ သုဂတိပရိယာပန္နာနံ အဟေတုကာနံ စတ္တာရိ ဉာဏသမ္ပယုတ္တဝိပါကာနိ ဒုဂ္ဂတိပရိယာပန္နာနဉ္စ အဋ္ဌပိ သဟေတုက မဟာဝိပါကာနိ န လဗ္ဘန္တီတိ ဝုတ္တံ။ နနု ပဋ္ဌာနေ သဟေတုကံ ဘဝင်္ဂံ အဟေတုကဿ ဘဝင်္ဂဿ အနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ဟိ ဧကသ္မိံ ဘဝေ ဧကဿ သတ္တဿ ကဒါစိ သဟေတုကံ ဘဝင်္ဂံ ကဒါစိ အဟေတုကံ ဘဝင်္ဂန္တိ ဧဝံ မူလဘဝင်္ဂေ ပဝတ္တိဘေဒေါ နတ္ထီတိ ကတွာ သဟေတုကံ ဘဝင်္ဂန္တိ ဣဒံ တဒါရမ္မဏသင်္ခါတံ အာဂန္တုကဘဝင်္ဂံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဝိညာယတိ။ သဟေတုကန္တိစ သာမညဝစနတ္တာ ဒွိဟေတုကံ တိဟေတုကဉ္စ တဒါရမ္မဏံ ဝိညာတဗ္ဗံ ဟောတိ။ အဟေတုကဿ ဘဝင်္ဂဿာတိ ဣဓ ပန တဿ တဒါရမ္မဏဿ အနန္တရံ ဥပ္ပန္နံ မူလဘဝင်္ဂမေဝ အဓိပ္ပေတံ။ ဣဓပိ သာမညဝစနတ္တာ ဒွီသု အ- အဟေတုကဘဝင်္ဂေသု ယံကိဉ္စိ ဂဟေတဗ္ဗမေဝါတိ။ တသ္မာ ဒွိန္နံ အဟေတုကာနံပိ အဋ္ဌသဟေတုက တဒါရမ္မဏာနိပိ လဗ္ဘမာနာနိဧဝ သိယုံ။ ဒုဟေတုကာနံ ပန ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ။ ဝုစ္စတေ၊ အဟေတု ကေသု ¶ တာဝ ဒုဂ္ဂတိပရိယာပန္နာနံ သဟေတုကတဒါရမ္မဏသမ္ဘဝေါ သဗ္ဗအဋ္ဌကထာသု ပဋိက္ခိတ္တော။ တသ္မာ အဟေတုကဿ ဘဝင်္ဂဿာတိ ဣဒံ ကုသလဝိပါကဘူတံ အဟေတုကဘဝင်္ဂံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ယုတ္တံ။ အယဉှိ ပဋ္ဌာနေ ဓမ္မတာ။ ယဒိဒံ ယထာလာဘဂဟဏန္တိ။ ဣတရထာ သဗ္ဗအဋ္ဌကထာဝိရောဓော သိယာတိ။ ယထာစ ကုသလာနံ ယောဂသာဓနီယတ္တာ ပဝတ္တိယံပိ ယောဂကမ္မဝသေန ဉာဏယောဂေါ ဟောတိ။ န တထာ ဝိပါကာနံ။ တေသံ ပန အယောဂသာဓနီ ယတ္တာ ပဝတ္တိယံ ဘဝင်္ဂဉာဏသင်္ခါတေန ဥပနိဿယညာဏေန ဝိနာ ဉာဏယောဂေါ န သမ္ဘဝတိ။ တသ္မာ သဟေတုကံ ဘဝင်္ဂန္တိ ဣဓပိ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တဘူတံ သဟေတုကတဒါရမ္မဏမေဝ ဂဟေတုံ ယုတ္တန္တိ ကတွာ ဒွိဟေတုကာနံ အဟေတုကာနဉ္စ ဉာဏသမ္ပယုတ္တတဒါရမ္မဏ ပဋိက္ခေပေါ ထေရေန ကတောတိ။ အာစရိယဗုဒ္ဓဒတ္တတ္ထေရေန ပန ယေန ဝိပါကစိတ္တေန ပဋိသန္ဓိံ ဂဏှန္တိ။ တေန သဒိသံ ဝါ တတော ဟီနံ ဝါ တဒါရမ္မဏံ တေသံ သမ္ဘဝတိ။ န ပဏီတန္တိ ကတွာ ဒွိန္နံပိ အဟေတုကာနံ အဋ္ဌမဟာဝိပါကာနိ ပဋိက္ခိပိတွာ သတ္တတိံသစိတ္တပဋိ လာဘော ဝုတ္တော။ သော ပန ယထာ ဝုတ္တပဋ္ဌာနပါဠိယာ ဝိရုဇ္ဈတိ။ အပရေ ပန ယထာ အဟေတုကာနံ သုဂတိပရိယာပန္နာနံ ဒွိဟေတုက တဒါရမ္မဏံ ဟောတိ။ ဧဝံ ဒွိဟေတုကာနံပိ တိဟေတုကတဒါရမ္မဏံ သမ္ဘဝတီတိ ဝဒန္တိ။ တံ ယုတ္တံဝိယ ဒိဿတိ။ အဋ္ဌကထာယဉှိ ကတ္ထစိ တေသံ ဒွိန္နံပိ အဝိသေသေန အဋ္ဌမဟာဝိပါကပဝတ္တိ ဝုတ္တာတိ။ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏ သဟဂတာ တယော ဟေတူ ဧတေသန္တိ တိဟေတုကာ။ တေ ပန ကာမရူပါရူပဝသေန တိဝိဓာ ဟောန္တိ။ ပုထုဇ္ဇနော အဋ္ဌအရိယာစာတိ နဝဝိဓာ။ တေသု ခီဏာသဝါနံ ကုသလာကုသလ ဇဝနာနိစ နလဗ္ဘန္တိ။ သဗ္ဗသော အနုသယပဟာနေန သဗ္ဗေသံ ကုသလာကုသလာနံ သဟ နိရုဒ္ဓတ္တာ အနုသယ ပဋိဗဒ္ဓါ ဟိ တေသံ တဗ္ဘာဝေါတိ။ တထာသဒ္ဒေါ ပက္ခန္တရတ္ထော။ အပရိနိဋ္ဌိတသိက္ခာကိစ္စတာယ သိက္ခနသီလယုတ္တာ သတ္တအရိယာ သေက္ခာနာမ။ ဣဓ ပန တယော ဟေဋ္ဌိမဖလဋ္ဌာ အဓိပ္ပေတာ။ တေသဉှိ အာဒိတော သောတာပတ္တိမဂ္ဂေနေဝ ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာနံ ပဟီနတ္တာ တံ သဟဂတာနိ ¶ ပဉ္စဇဝနာနိ နလဗ္ဘန္တီတိ။ အနာဂါမိပုဂ္ဂလာနံ ပန ပဋိဃဇဝနာနိစ န လဗ္ဘန္တိ။ အနာဂါမိမဂ္ဂေန ပဟီနတ္တာ။ မဂ္ဂဿ ပန ဧကစိတ္တက္ခဏိကတ္တာ။ စတုန္နံ မဂ္ဂဋ္ဌာနံ ပစ္စေကံ ယထာသကံ မဂ္ဂဇဝနာနိဧဝ လဗ္ဘန္တိ။ ဥပရိမာနဉ္စ ဖလာနံ ဟေဋ္ဌိမေဟိ ပုဂ္ဂလေဟိ အနမိဂတတ္တာ ဟေဋ္ဌိမာနဉ္စ ဥပရိမေသု ပုဂ္ဂလန္တရေသု အနုပ္ပဇ္ဇနတော စတုန္နံ ဖလဋ္ဌာနံပိ ပစ္စေကံ ယထာသကံ ဖလဇဝနာနိဧဝ လဗ္ဘန္တီတိ ဝုတ္တံ လောကုတ္တရ။လ။ သမုပ္ပဇ္ဇန္တီတိ။ ဧတ္ထစ ဥပရိမဂ္ဂေ အာဂတေ ဟေဋ္ဌိမမဂ္ဂါနုဘာဝဿ သဗ္ဗသော ပဋိပဿဒ္ဓိဝသေန ဥပရိမာနံ ပုဂ္ဂလန္တရတာသိဒ္ဓိ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။ ဣဒါနိ တေသံ တေသံ ပုဂ္ဂလာနံ ပါရိသေသတော လဗ္ဘမာနဝီထိစိတ္တာနိ ဒဿေတုံ ဂါထမာဟ။ ပရိနိဋ္ဌိ တသိက္ခာကိစ္စတ္တာ နတ္ထိ သိက္ခိတဗ္ဗကိစ္စံ ဧတေသန္တိ အသေက္ခာ။ ခီဏာသဝါ။ တေသံ တေဝီသတိကာမဝိပါက ဝီသတိကြိယ အရဟတ္တဖလ ဝသေန စတုစတ္တာလီသ ဝီထိစိတ္တာနိ သမ္ဘဝါ ယထာသမ္ဘဝံ ဥဒ္ဒိသေ။ သတ္တန္နံ သေက္ခာနံ ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာဇဝနဝဇ္ဇိတာနံ သတ္တန္နံ အကုသလာနံ ဧကဝီသတိယာ ကုသလာနံ တေဝီသတိယာ ကာမဝိပါကာနံ တိဏ္ဏံ ဟေဋ္ဌိမဖလာနံ အာဝဇ္ဇနဒွယဿစ ဝသေန ဆပညာသ ဝီထိစိတ္တာနိ သမ္ဘဝါ ဥဒ္ဒိသေ။ အဝသေသာနံ စတုန္နံ ပုထုဇ္ဇနာနံ ကာမဝိပါက လောကိယကုသလာကုလာဝဇ္ဇန ဒွယဝသေန စတုပညာသ ဝီထိစိတ္တာနိ သမ္ဘဝါ ဥဒ္ဒိသေတိ ယောဇနာ။ ပုဂ္ဂလ ဘေဒေန ဝီထိစိတ္တာနံ ဘေဒေါ ပုဂ္ဂလဘေဒေါ။
၁၄၂။ သဗ္ဗာနိပိ ဝီထိစိတ္တာနိ ဥပလဗ္ဘန္တိ ပုဂ္ဂလာနံ ဒွါရာနဉ္စ ဧတ္ထေဝ ပရိပုဏ္ဏသမ္ဘဝတော။ ယထာရဟန္တိ တံ တံ ဘူမိပုဂ္ဂလာနံ ဥပ္ပတ္တိအရဟာနုရူပံ။ ရူပါဝစရဘူမိယံ ဝဇ္ဇိတဗ္ဗေသု သောဠသဝီထိ စိတ္တေသု ဆန္နံ စိတ္တာနံ ဥပရိဝါကျေ ဝုစ္စမာနတ္တာ ပဋိဃဇဝန တဒါရမ္မဏ ဝဇ္ဇိတာနီတိ ဝုတ္တံ။ အရူပါဝစရဘူမိယံ ပထမမဂ္ဂ ရူပါဝစရဟသန ဟေဋ္ဌိမာရုပ္ပဝဇ္ဇိတာနိ ပဋိဃဇဝန တဒါရမ္မဏဝဇ္ဇိတာနိစ ဝီထိ စိတ္တာနိ လဗ္ဘန္တီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထာပိ ဝဇ္ဇိတဗ္ဗေသု အဋ္ဌတိံသ ဝီထိစိတ္တေသု သောဠသန္နံ စိတ္တာနံ ဥပရိဝုစ္စမာနတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ သဗ္ဗတ္ထာပီတိ သဗ္ဗာသုပိ ရူပါရူပဘူမီသု။ တံတံ ပသာဒရဟိတာနံ တံတံဒွါရိက ဝီထိစိတ္တာနိ ¶ န လဗ္ဘန္တေဝါတိ ရူပါဝစရဘူမိယံ တာဝ ဃာနာဒိတ္တယံ နတ္ထီတိ ဃာနဇိဝှာကာယပသာဒ ရဟိတာနံ ရူပီဗြဟ္မာနံ ဃာန ဇိဝှာကာယဒွါရိကာနိ ဆ ဝီထိစိတ္တာနိ နလဗ္ဘန္တေဝ။ ယာနိ သန္ဓာယ ဆန္နံ စိတ္တာနံ ဥပရိဝါကျေ ဝုစ္စမာနတ္တာတိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တံ။ အရူပဘူမိယံ ပန ပဉ္စပိ ပသာဒါ နတ္ထီတိ ပဉ္စဒွါရိကာနိ ဒွိပဉ္စဝိညာဏ မနောဓာ တုတ္တိက သန္တီရဏတ္တယဝသေန သောဠသဝီထိစိတ္တာနိ နလဗ္ဘန္တေဝ။ ယာနိ သန္ဓာယ သောဠသန္နံ စိတ္တာနံ ဥပရိ ဝုစ္စမာနတာတိ ဝုတ္တံ။ ကာမဘူမိယံ ပန တံတံ ပသာဒရဟိတတာ ဇစ္စန္ဓာဒီနံ ဝသေန ယော ဇေတဗ္ဗာ။ ကာမေ အသီတိ ဝီထိစိတ္တာနိ ယထာရဟံ လဗ္ဘရေ လဗ္ဘန္တိ။ ရူပေ စတုသဋ္ဌိ တထာ ယထာရဟံ လဗ္ဘရေ။ အရူပေ ဒွေ စတ္တာလီသ ယထာရဟံ လဗ္ဘရေတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထစ ဗြဟ္မလောကေဝါ ဥပရိ ဆကာမာဝစရ ဒေဝလောကေသုဝါ အနိဋ္ဌာရမ္မဏာနိ နာမ နတ္ထိ။ တသ္မာ ရူပါဝစရဘူမိယံ စတုန္နံ အကုသလဝိပါကာနံ လဗ္ဘမာနတာဝစနံ တတ္ထ ဌတွာဝါ ဣဓ အာဂန္တွာဝါ ဣဓ အနဋ္ဌေဟိ ရူပသဒ္ဒေဟိ သမာဂစ္ဆန္တာနံ ဝသေန ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကေစိ ပန ဣဓ အာဂတာနံယေဝ ဗြဟ္မာနံ အနိဋ္ဌာရမ္မဏသမာယောဂေါ ဟောတီတိ ထာနိ စတ္တာရိ ရူပဘူမိယံ လဒ္ဓါနိနာမ န ဟောန္တိ။ တသ္မာ တတ္ထ သဋ္ဌိယေဝ ဝီထိစိတ္တာနီတိ ဝဒန္တိ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။ ဣဓ အာဂတာနံယေဝ ဥပ္ပန္နာနိပိ ဗြဟ္မတ္တဘာဝေ ဥပ္ပန္နတ္တာ ဗြဟ္မလောကေ ဥပ္ပန္နာနိ ဣစ္စေဝ ဝတ္တဗ္ဗတ္တာ။ နစ တတ္ထ ဌိတာပိ ဣဓ အနိဋ္ဌာနိ နဂဏှန္တိ။ ဒူရေပိ အာရမ္မဏံ ဂဟေတုံ သမတ္ထတ္တာ ဗြဟ္မာနန္တိ။
[၁၄၀] ယဉ္စ ဝိဘာဝနိယံ
တဿ ဝါဒဿ ပဋိက္ခိပနတ္ထံ ဝုတ္တံ ‘‘ဣဓ ပန တတ္ထ ဌတွာပိ ဣမံ လောကံ ပဿန္တာနံ အနိဋ္ဌာရမ္မဏဿ အသမ္ဘဝေါ န သက္ကာ ဝတ္တု’’န္တိ။ တေန တတ္ထ ဌတွာ ဣမံ လောကံ ပဿန္တာနံ ဥပ္ပန္နာနိ တာနိ စတ္တာရိ စိတ္တာနိ တတ္ထ လဒ္ဓါနိနာမ ဟောန္တိ။ ဣဓ အာဂတာနံ ဥပ္ပန္နာနိ ဣဓ လဒ္ဓါနိနာမ ဟောန္တီတိ အနုညာတံ ဟောတိ။ တဉ္စ န ယုတ္တံ။
တံ တံ ဘူမိပရိယာပန္နေ သတ္တသန္တာနေ ဥပ္ပန္နာနိဧဝ တံတံဘူမိယံ ဥပ္ပန္နာနီတိ သိဒ္ဓတ္တာ။ ဣစ္စေဝန္တိအာဒိ မဟာနိဂမနံ။ ယထာသမ္ဘဝန္တိ တံ တံ ဘူမိပုဂ္ဂလဒွါရာရမ္မဏေသု သမ္ဘဝါနုရူပံ။ ဘဝင်္ဂေန အန္တရိတာ ဘဝင်္ဂန္တရိတာ။ ယာဝတာယုကန္တိ တသ္မိံ တသ္မိံ ဘဝေ ဘဝနိကန္တိ ဝီထိတော ပဋ္ဌာယ ယတ္တကံ ကာလံ ဇီဝိတသန္တာနံ ပဝတ္တတိ။ တတ္တကံ ကာလန္တိ အတ္ထော။ အဗ္ဘောစ္ဆိန္နာ ပဝတ္တတိ အသတိ နိရောဓ သမာပတ္တိယန္တိ အဓိပ္ပာယော။
ဣတိ ပရမတ္ထဒီပနိယာနာမ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟဿ
စတုတ္ထဝဏ္ဏနာယ ဝီထိ သင်္ဂဟဿ
ပရမတ္ထဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဝီထိမုတ္တ သင်္ဂဟ ပရမတ္ထဒီပနီ
၁၄၃။ ဧဝံ ¶ ပဝတ္တိကာလေ ပဝတ္တိသင်္ဂဟံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ပဋိသန္ဓိယံ ပဝတ္တိသင်္ဂဟံ ဒဿေတုံ အာဒိဂါထ မာဟ။ ဧဝံ ဝုတ္တနယေန ပဝတ္တိယံ ပဝတ္တိသင်္ဂဟောနာမ ဝီထိစိတ္တဝသေန ဥဒီရိတောကထိတော။ ဣဒါနိ သန္ဓိယံ ပဝတ္တိသင်္ဂဟော နာမ ဝီထိမုတ္တ စိတ္တာနံ ဝသေန ဝုစ္စတီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထစ ပဋိသန္ဓိယံ စိတ္တစေတသိကာနံ ပဝတ္တိယာ ကထိတာယ တတော ပရံ ဘဝင်္ဂကာလေစ စုတိကာလေစ တေသံ ပဝတ္တိ ကထိတာယေဝ ဟောတီတိ ကတွာ သန္ဓိယမိစ္စေဝ ဝုတ္တံ။
[၁၄၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန
ပရတော မရဏုပ္ပတ္တိယံ ပထမံ စုတိံ ဒဿေတွာ ပစ္ဆာ အနန္တရေ ပဋိသန္ဓိယာ ဝက္ခမာနတ္တာ ဣဓ သန္ဓိဂ္ဂဟဏေန အတီတာ နန္တရ စုတိပိ ဂဟေတဗ္ဗာတိ အဓိပ္ပာယေန ယံ ဝုတ္တံ ‘‘တဒါသန္နတာယ တံဂဟဏေနေဝ ဂဟိတစုတိကာလေစာ’’တိ။ တံ န ယုဇ္ဇတိယေဝ။
ဝီထိမုတ္တာနဉှိ ဝိသယပ္ပဝတ္တိနာမ အတီတာနန္တရဘဝေ မရဏုပ္ပတ္တိယံဧဝ သိဒ္ဓါတိ ဧကသ္မိံ ဘဝေ ဝိသယပ္ပပတ္တိယာ သဟ တေသံ ပဋိသန္ဓိပမုခါနံ ဝီထိမုတ္တစိတ္တာနံ ပဝတ္တိဒဿနတ္ထံဧဝ တာယ အတီတာနန္တရစုတိယာ သဒ္ဓိံ မရဏုပ္ပတ္တိဝိဓာနံ ထေရေန ဒဿိတန္တိ။ ဘဝန္တိ သတ္တာ သင်္ခါရာစ ဧတာသူတိ ဘူမိယော။ အယောတိ ဝဍ္ဎိ။ အတ္ထတော ပန သုခံစ သုခဟေတု သုခပစ္စယာစ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယေဘုယျေန တတော အယတော အပဂတာ ဧတ္ထ နိဗ္ဗတ္တာ သတ္တာတိ အပါယော။ သောဧဝ ဘူမီတိ အပါယဘူမိ။ ဩဠာရိကေန ကာမရာဂေန ကာမီယတီတိ ကာမော။ ဂန္တဗ္ဗာ ဥပဂန္တဗ္ဗာတိ ဂတိ။ ဂစ္ဆန္တိ သတ္တာ ဧတ္ထာတိဝါ ဂတိ။ အနေကဝိဓသမ္ပတ္တီနံ အဓိဋ္ဌာနတာယ သောဘဏာဂတိ သုဂတိ။ ကာမောစ သော သုဂတိစာတိ သမာသော။ နတ္ထိ ယထာဝုတ္တော အယော ဧတ္ထာတိ နိရယော။ နိစ္စံ ဝါ ရယန္တိ ကမ္ပန္တိ ဖန္ဒန္တိ ¶ သတ္တာ ဒုက္ခပ္ပတ္တာ ဧတ္ထာတိ နိရယော။ မနုဿာ ဝိယ ဥဒ္ဓံ ဥစ္စာ အဟုတွာ တိရော အဉ္စိတာ အာယတာတိ တိရစ္ဆာနာ။ ယုဝန္တိ နာနာ ဝဏ္ဏသဏ္ဌာနာပိ သတ္တာ သမာနဇာတိတာယ ဧကီဘူတာဝိယ ဟောန္တိ ဧတာယာတိ ယောနိ။ ဇာတိ။
ဝိဘာဝနိယံ ပန
ခန္ဓာနံ ပဝတ္တိဝိသေသောတိ ဝုတ္တံ။
တိရစ္ဆာနာနံ ယောနိ တိရစ္ဆာနယောနိ။ ပေစ္စ ဣတာ ဂတာတိ ပေတာ။ ဣတော အပက္ကမ္မ စဝိတွာ ဘဝန္တရေ ဂတာတိ အတ္ထော။ ယေကေစိ ကာလင်္ကတာ။ ဒိဝင်္ဂတာပိ ဟိ လောကေ ကာလင်္ကတာ ပေတာတိ ဝုစ္စန္တိ။ ဣဓ ပန သုခသမုဿယတော ပေစ္စ ပကဋ္ဌံ ပဝါသံ ဒူရံ ဂတာတိ အတ္ထေန ယာဝ တတော န မုစ္စန္တိ။ တာဝ နိစ္စံ ဒုက္ခပ္ပတ္တာ လက္ခဏသံယုတ္တာဒီသု အာဂတာ တတီယာ အပါယိကသတ္တာ အဓိပ္ပေတာ။ ပေတာနံ သမူဟော ပေတ္တိ။ ပေတ္တိယာ ဝိသယောတိ ပေတ္တိ ဝိသယော။ ဝိသယောတိစ ပဝတ္တိဒေသော ဝုစ္စတိ။ အသုရကာယောတိ ဧတ္ထ သုရာ ဝုစ္စန္တိ ဥပရိ ဒေဝါ သုရန္တိ ဣဒ္ဓိဝိသေသေဟိ ဒိဗ္ဗန္တိ၊ သုဋ္ဌုဝါ ရမန္တိ ကာမသုခရတိံ ပစ္စနုဘဝန္တီတိ ကတွာ။ န သုရာတိ အသုရာ။ ဝေပစိတ္တိ ပဟာရာဒါဒယော သန္ဓာယ သုရပဋိပက္ခာ သုရ သဒိသာဝါတိ အတ္ထော။ ဝိယင်္ကရမာတာ ဥတ္တရမာတာဒယော ဝိနိ ပါတိကေ သန္ဓာယ ခုဒ္ဒကသုရာ စူဠကသုရာတိ အတ္ထော။ ယမရာဇာ ဒယော ဝေမာနိကပေတေ သန္ဓာယ ဧကဒေသေန သုရသဒိသာတိ အတ္ထော။ ဝေမာနိကပေတာပိ ဟိ ကတ္ထစိ အသုရကာယာတိ အာဂတာ။ လောကန္တရိက နေရယိကေ သန္ဓာယ သဗ္ဗသော သုရဂုဏ ရဟိတာတိ အတ္ထော။ တေပိ ဟိ ဗုဒ္ဓဝံသနိဒါနဋ္ဌကထာယံ ဇာတိဒုက္ခ နိဒ္ဒေသေသုစ အသုရကာယာတိ ဝုတ္တာ။ တထာ ကာလကဉ္စိကပေတေ သန္ဓာယ သဗ္ဗသော သုရဘာဝရဟိတာတိ အတ္ထော။ ဣတိ ပဉ္စန္နံ အသုရာနံ ဝသေန အတ္ထဝိဘာဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဒိဗ္ဗာ ဝတ ဘောကာယာ ပရိဟာယိဿန္တိ၊ ပရိပူရိဿန္တိ အသုရကာယာတိ ဣမသ္မိံ သုတ္တပဒေ စတ္တာရောပိ အပါယာ အသုရကာယာတိ အဋ္ဌကထာယံ ဝဏ္ဏိတာ။
တတ္ထ ¶ ဝေပစိတ္တိ ပဟာရာဒါဒယော အသုရာ တာဝ တိံသေသု ဒေဝေသု သင်္ဂဟိတာ။ ဝိနိပါတိကာသုရာ စာတုမဟာရာဇိကဒေဝေသု။ တထာ ဝေမာနိကပေတာသုရာ။ တေပိ ဟိ ဝိနိပါတိကာသုရာ ဝိယ တိဟေတုကာပိ ဒုဟေတုကာပိ အဟေတုကာပိ ဟောန္တီတိ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တာ။ ယမရာဇာနော ပန ဝေဿဘူ နောတ္တိစ ပေတ္တိ ရာဇာ သောမော ယမော ဝေဿဝဏောစ ရာဇာတိ ဧဝံ ကထာ ဝတ္ထုပါဠိယံ အာဂတာ ဝေဿဘူအာဒယော သယံ မဟိဒ္ဓိကာ မဟာနုဘာဝါ ဝေမာနိကပေတရာဇာနော ဟုတွာပိ နေရယိကေသု သတ္တေသု ကာရုညတံ ပဋိစ္စ ဟေဋ္ဌာ နိရယလောကေသုပိ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တိယေဝ။ တေနေဝ ဟိ သဗ္ဗေ ပေတလောကာပိ နိရယလောကာပိ ယမလော ကာတိစ ယမဝိသယာတိစ ဝုစ္စန္တီတိ။ ယေစ စာတုမဟာရာဇိကပရိ ယာပန္နာ ပါပဇ္ဈာသယာ ကုရုရကမ္မကာရိနော ရေဝတိဝိမာနေ ယက္ခာတိ အာဂတာ သံကိစ္စဇာတကေ ရက္ခသာတိ အာဂတာ ယက္ခရက္ခသာနာမ ဣတော ဂန္တွာ ဥဿဒနိရယေသု နေရယိကာနံ နာနာကမ္မ ကာရဏာယော ကရောန္တော ဝိစရန္တိ။ တေသံပိ ကာလော ဥပကာလောတိ ဧဝမာဒီဟိ နာမေဟိ နာရဒဇာတကေ အာဂတာနံ နိရယ ပါလာနံ ဥပရိယမရာဇာနံ အာဏာပဝတ္တတိယေဝါတိ။ လောကန္တရိကာ သုရာ နိရယေ သင်္ဂဟိတာ။ ဣဓ ပန ကာလကဉ္စိကာဒယော ပေတာသုရာဝ အဓိပ္ပေတာ။ တေသံ အသုရာနံ ကာယော သမူဟောတိ အသုရကာယော။ ဧတ္ထစ နိရယဘူမိနာမ ပစ္စေကံ သောဠသုဿဒပရိ ဝါရာနံ အဋ္ဌန္နံ မဟာနိရယာနံ ဝသေန အန္တော ပထဝိယံ ဌိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အရည ပဗ္ဗတ သမုဒ္ဒ ဒီပကာဒီသုပိ နာနာနိရယ ဘူမိယော ဟောန္တိယေဝ။ တသ္မာ တာဒိသဿ ဝိသုံ ဝဝတ္ထိတဿ ဩကာသဿ အတ္ထိတာယ နိရယောတွေဝ ဝုတ္တာ။ သေသာနံ ပန တိဿန္နံ အပါယဘုမ္မီနံ တာဒိသဿ ဩကာသဿ နတ္ထိတာယ ယောနိ ဝိသယ ကာယ သဒ္ဒေဟိ ယောဇေတွာ ခန္ဓာဝါ ခန္ဓပ္ပဝတ္တိပဒေသာဝါ ဂဟိတာတိ။ [အပါယဘူမိ]
ဥဿိတော ဥဂ္ဂတော ဥဿန္နောဝါ မနော ဧတေသန္တိ မနုဿာ။ တေဟိ အနန္တေသု စက္ကဝါဠေသုပိ ဣတရဘူမိကာနံ သတ္တာနံ တိက္ခတရသူရ ဝိစိတြစိတ္တာ ဟောန္တိ။ ပရိပုဏ္ဏာနံ ကုသလာကုသလကမ္မ ပထာနံ ¶ အာနန္တရိယကမ္မာနဉ္စ ဧတ္ထေဝ သမ္ဘဝတောတိ။ တေသုပိ ပန ဇမ္ဗုဒီပဝါသိနောဧဝ အတိသယေန ဥဿိတမနာ ဟောန္တိ။ ဣတရေ ပန တေဟိ သမာနဝဏ္ဏာဒိတာယ မနုဿာ ဣစ္စေဝ ဝုစ္စန္တိ။ ဣမသ္မိံ စက္ကဝါဠေ ပန ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ၊ ယထာဟ-တီဟိ ဘိက္ခဝေ ဌာနေ ဟိ ဇမ္ဗုဒီပကာ မနုဿာ ဥတ္တရကုရုကေ မနုဿေ အဓိဂ္ဂဏှန္တိ။ ဒေဝေစ တာဝတိံသေ။ ကတမေဟိ တီဟိ ဌာနေဟိ။ သူရာစ သတိ မန္တောစ ဣဓ ဗြဟ္မစရိယဝါသောစာတိ။ အက္ခရစိန္တကာ ပန ဝဒန္တိ မနူတိ မဟာသမ္မတရာဇာ ဝုစ္စတိ။ ဣမေစ ဇနာ တေန ထပိတေသု မရိယာဒဓမ္မေသု ဌိတာ တဿ ပုတ္တဋ္ဌာနိယာ ဟောန္တိ။ တသ္မာ မနုနော အပစ္စာ ပုတ္တာတိ မနုဿာတိ။ ဣဓ ပန ဘူမိပရိယာယောတိ ကတွာ မနုဿာတိ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ ဧကဝစနဉ္စ ကတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝံ သေသေ သုပိ။ ယေသု ပန စတ္တာရော မဟာရာဇာနော ရဇ္ဇံ ကာရေန္တိ။ တေ ဒေဝါ စာတုမဟာရာဇိကာ။ တတ္ထ ဓတရဋ္ဌော ဂန္ဓပ္ပာနံ ရာဇာ ဟောတိ။ ဝိရုဠှကော ကုမ္ဘဏ္ဍာနံ။ ဝိရူပက္ခော နာဂါနံ။ ကုဝေရော ယက္ခာနံ။ တတ္ထ ပဋိသန္ဓိဝသေန ဂန္ဓရုက္ခေသု အပ္ပေန္တိ ဥပဂစ္ဆန္တီတိ ဂန္ဓပ္ပာ။ ဂန္ဓရုက္ခာဓိဝတ္ထာ ဒေဝါ။ တေ မူလဂန္ဓာဒိဝသေန ဒသဓာ ပါဠိယံ အာဂတာ။ ကုမ္ဘဏ္ဍာတိ ဒါနဝရက္ခသာ။ နာဂါ ယက္ခာစ ပါကဋာ။ သဗ္ဗေ တေ ယေဘုယျေန ပါပဇ္ဈာသယာ ကုရုရကမ္မကာရိနော စ ဟောန္တိ။ တသ္မာ စတ္တာရော မဟာရာဇာနော အညမညံဝါ မနုဿာနံ ဝါ အဝိဟေဌနတ္ထာယ တေသု နာနာရာဇာနံဝါ နာနာသေနာပတိံဝါ ထပေသုံ။
အာဋာနာဋိယသုတ္တံစေတ္ထဝတ္တဗ္ဗံ။ တတ္ထ ဟိ ယက္ခောယက္ခိနီဂန္ဓပ္ပော ဂန္ဓပ္ပီ ကုမ္ဘဏ္ဍော ကုမ္ဘဏ္ဍီ နာဂေါ နာဂီတိစတဿော အဝရုဒ္ဓကဇာတိယော အာဂတာ။ တတ္ထ သရီရောဘာသသိရိသမ္ပတ္တိယုတ္တော အမနုဿော ယက္ခောတိစ ဒေဝေါတိစ ဒေဝတာတိစ ဝုစ္စတိ။ သရီရော ဘာသ သိရိသမ္ပတ္တိရဟိတော ဝိဂစ္ဆရူပေါ အမနုဿော ယက္ခောတွေဝ ဝုစ္စတိ။ ရုက္ခဋ္ဌကဝိမာနေ ဇာတော ရုက္ခဒေဝတာနာမ။ ရုက္ခဿ အဗ္ဘန္တရေ ဇာတော ဂန္ဓပ္ပောနာမ။ ယော လောကေ ကဋ္ဌယက္ခောတိ ဝုစ္စတိ။ ပုဗ္ဗေ နိဟီနကမ္မကတာ ကာစိ ဂန္ဓပ္ပိယော မနုဿိတ္ထီနံ သရီရဗ္ဘန္တရေသုပိ ဇာယန္တိ။ ယာ ဝေဒဂန္ထေသု ယောဂိနီတိစ လောကေ ¶ ဇောဂိနီတိစ ဝုစ္စန္တိ။ အဘိလက္ခိတရတ္တီသု ဂေါစရပသုတ ကာလေ ဇုတိအတ္ထေန ဇုဏှာတိစ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုဗ္ဘဏ္ဍာနာမ မဟောဒရာ ဝိသာလက္ခာ ရက္ခသာဧဝ။ ယေ လောကေ ဓန ရက္ခကာတိ ဝုစ္စန္တိ။ တေ ဟိ ဝေပုလ္လပဗ္ဗတေ မဏိရတနံ ရက္ခန္တိ။ အန္တော ဟိမဝန္တေ အဗ္ဘန္တရ အမ္ဗရုက္ခေ ရက္ခန္တိ။ ဧဝံ ရတနဋ္ဌာနာနိဝါ ဝနပ္ပတိ ရုက္ခေဝါ ဒိဗ္ဗောသဓရုက္ခေဝါ ဒိဗ္ဗဂန္ဓရုက္ခေဝါ ဥဒကသရေဝါ ရက္ခိတွာ အသန္တိ ဘက္ခန္တိ။ တသ္မာ ရက္ခသာတိ ဝုစ္စန္တိ။ နာဂေါ နာဂီတိ ဧတ္ထ အန္တော ပဗ္ဗတေဝါ အန္တော ပထဝိယံဝါ နိဗ္ဗတ္တာ ဝသုန္ဓရဒေဝယက္ခဇာတိယောပိ ဣဓ နာဂါတွေဝ ဝုစ္စန္တိ။ ယာ မဟာပရိနိဗ္ဗာန သုတ္တေ ဘူမိစာလသုတ္တပဒေ ပထဝီ ဒေဝတာတိ ဝုတ္တာ။ ယာသံ ကီဠာပသုတ ဝသေန ကဒါစိ ဘူမိစာလော ဟောတိ။ ယာသဉ္စ မန္တပဒါနိ ဝတ္ထု ဝိဇ္ဇာတိစ ဘူမိဝိဇ္ဇာတိစ ဗြဟ္မဇာလသုတ္တေ ဝုတ္တာနိ။ တေသုစ နာနာ ဣဒ္ဓိမန္တာ အဝရုဒ္ဓကာ ပါပါတိရတာ ကိဗ္ဗိသကမ္မကာရိနော ကီဠာ သောဏ္ဍဝသေနဝါ ဃာသသောဏ္ဍဝသေနဝါ ပေတေသုစနိရယေသုစ ပကတိ ဝဏ္ဏေနဝါ သောဏဂိဇ္ဈကာကာဒိဝဏ္ဏေနဝါ သတ္တေ ဝိဟေဌယန္တာ ဝိစရန္တိ။ သဗ္ဗဉ္စေ တံ သုတ္တန္တေသုဝါ ဇာတကေသုဝါ ဝေဒဂန္ထေသုဝါ ကုသလေဟိ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။
သဟ ပုညကာရိနော တေတ္တိံသ ဇနာ မာဃေနနာမ ဇေဋ္ဌပုရိသေန သဟ ဧတ္ထ နိဗ္ဗတ္တာတိ တေတ္တိံသာ။ သာဧဝ တာဝတိံသာ နိရုတ္တိ နယေန။ ကာမဉ္စေတ္ထ သဗ္ဗစက္ကဝါဠေသုပိ အယံ ဒုတီယဒေဝ လောကော ဇနဝသတသုတ္တေ အာဂတ နယေန သက္ကဋ္ဌာနိယာနံ ပဇာပတိ ဝရုဏ ဤသာနာဒီနံ တေတ္တိံသ ဒေဝရာဇူနံ နိဗန္ဓနော ကာသော ဟောတိ။ သဟဿံ စာတုမဟာရာဇိကာနံ။ သဟဿံ တာဝတိံသာနန္တိ ဟိ အင်္ဂုတ္တရေ ဝုတ္တံ။ မာဃပုရိသာ ပန တေသု သမုဒါဂတေသု ဒေဝရာဇဋ္ဌာနေသု ပစ္စာဇာတာ ဟောန္တိ။ ဧတရဟိ ဓရမာနာစ တသ္မာ တေသံ ဝသေန အယံ ဝစနတ္ထော ကတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အပရေ ပန ယထာ ဣန္ဒဂေါပကဝဏ္ဏာဘာ။ တာဝ ဒိဿန္တိ တိံသတီတိ ဣမသ္မိံ ဝိဓုရဇာတကေ တာဝ သဒ္ဒေါ တိံသသဒ္ဒပရိဝါရမတ္တော ဟောတိ။ တထာ ဣဓာပီတိ ကတွာ တိံသမတ္တာနံ သက္ကဋ္ဌာနိယာနံ ဒေဝရာဇကုလာနံ နိဝါသဋ္ဌာ နတ္တာ ¶ တာဝတိံသာနာမာတိ ယုတ္တံ သိယာ။ အဋ္ဌကထာသု ပန ယထာဝုတ္တံ နိရုတ္တိနယံ ကပ္ပေတွာ မာဃဝတ္ထူသုစ တေသု တေသုစ ဌာနေသု သက္ကာနံ တေတ္တိံသ သင်္ခါဧဝ ဝုတ္တာတိပိ ဝဒန္တိ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။ ပါဠိယံဧဝ ဗြဟ္မာသနင်္ကုမာရော တေတ္တိံသေ အတ္တဘာဝေ အဘိနိမ္မိနိတွာ ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ ပလ္လင်္ကေသု နိသီဒိတွာတိ ဝုတ္တတ္တာ။ ယာမောတိ တသ္မိံ ဒေဝလောကေ ဣဿရဒေဝကုလဿ နာမံ။ တထာ သုယာမောတိစ။ တံ သဟစရိတတ္တာ ပန သော ဒေဝ လောကောပိ တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တဒေဝါပိ ယာမာတွေဝ ဝုစ္စန္တိ။ ဝိပုလာယ သိရိသမ္ပတ္တိယာ သမန္နာဂတတ္တာ နိစ္စံ တုသန္တိ အတိဝိယ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌမုခါ ဟောန္တိ ဧတ္ထာတိ တုသိတာ။ ယထာရုစိတေ ဘောဂေ သယမေဝ နိမ္မိနိတွာ နိမ္မိနိတွာ ရမန္တိ ဧတ္ထာတိ နိမ္မာနရတီ။ အတ္တနော ရုစိံ ဉတွာ ပရေဟိ နိမ္မိတေသု ဘောဂေသု ဝသံ ဝတ္တေန္တိ ဧတ္ထာတိ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ။ ဗြူဟန္တိ ဝဍ္ဎန္တိ အတိပဏီတေဟိ ဈာနာဒိ ဂုဏေဟိ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရုဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇန္တီတိ ဗြဟ္မာနော။ မဟန္တာ ဗြဟ္မာနော မဟာဗြဟ္မာနောတိ ဝတ္တဗ္ဗေ မဟာသဒ္ဒဿ လောပေါ။
ပရိသတိ ဘဝါတိ ပါရိသဇ္ဇာ။ ပရိသာသု ဇာတာတိဝါ ပါရိသဇ္ဇာ။ ပရိစာရိကာတိ အတ္ထော။ မဟာဗြဟ္မာနံ ပါရိသဇ္ဇာတိ ဗြဟ္မ ပါရိသဇ္ဇာ။ ပုရေ ဥစ္စေ ဌာနေ ဩဒဟန္တိ တိဋ္ဌန္တီတိ ပုရောဟိတာ။ မဟာဗြဟ္မာနံ ပုရောဟိတာတိ ဗြဟ္မပုရောဟိတာ။ မဟန္တာ ဗြဟ္မာနော မဟာဗြဟ္မာနော။ သဟဿောဗြဟ္မာ ဒွိသဟဿောဗြဟ္မာ။ တိသဟဿောဗြဟ္မာတိအာဒိနာ သင်္ခါရုပပတ္တိသုတ္တေ အာဂတာ အဓိပတိဗြဟ္မာနောတိ အတ္ထော။ တတ္ထ သဟဿောဗြဟ္မာတိ စက္ကဝါဠသဟဿမှိ ဣဿရော ဗြဟ္မာ။ ဒွိသဟဿောတိ ဒွီသု စက္ကဝါဠ သဟဿေသု ဣဿရောတိ အတ္ထော။ တယောပေတေ ဧကတလ ဝါသိနော ဟောန္တိ။ တတ္ထ လောကေ မဟာဇနာ ဝိသုံ ဝိသုံ ကုလဒေဝတာယောနာမ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ ကေစိ မဟာဒေဝံနာမ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ ကေစိ ဝါသုဒေဝံနာမ။ ကေစိ မဟေသရံနာမ။ ကေစိ ပရမေသွာရံ နာမာတိ။ ဃရဒေဝတာ ဂါမဒေဝတာ ရုက္ခဒေဝတာဒယောပိ တေသံ မဟာဒေဝရာဇာနံ ဥပဋ္ဌကာဧဝ သမ္ပဇ္ဇန္တိ။ တတ္ထ မဟာဒေဝရာ ဇာနောဝိယ မဟာဗြဟ္မာနော ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဃရဒေဝတာဒယောဝိယ ဗြဟ္မ ပုရောဟိတာဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ¶ မနုဿာဝိယ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ တတ္ထစ ဃရ ဒေဝတာဒယော မဟာဒေဝရာ ဇာနော အဒိသွာဝ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ မနုဿာ စ တေဥဘောပိ အဒိသွာဝ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ ဧဝမေဝံ ဗြဟ္မပုရောဟိတာ မဟာဗြဟ္မာနောပိ နပဿန္တိ။ မဟာဗြဟ္မာနံ နိဝါသဋ္ဌာနံပိ နဇာနန္တိ။ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဥဘောပိ နပဿန္တိ။ ဥဘိန္နံနိဝါသဋ္ဌာနံပိ နဇာနန္တိ။ ယဒါ ပန ဩဠာရိကံ ရူပံ မာပေတွာ အတ္တာနံ ဒဿေန္တိ။ တဒါ ဧဝ ပဿန္တိ။ ဧသနယော ဥပရိဘူမီသုပိ။ ယံ ပန ဗြဟ္မနိမန္တန သုတ္တဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ ဗြဟ္မာနံ ပကတိရူပံ ကဿစိ အာပါတံ န ဂစ္ဆတီတိ။ တံ ဗြဟ္မပုရော ဟိတာ ဒီနံ ဥပရိမာနံ ဗြဟ္မာနံ ပကတိရူပံ ကဿစိ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဒိနောဝါ ဒေဝဿဝါ မနုဿဿဝါအာပါတံ နဂစ္ဆတီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ ဟေဋ္ဌိမာနံ ပန ပကတိရူပံ ဥပရိမဿ အာပါတံ အာဂစ္ဆိဿတိယေဝ။ တေနေဝ ဟိ ဇနဝသဘသုတ္တဋ္ဌကထာယံ ဟေဋ္ဌိမဟေဋ္ဌိမာဟိ ဒေဝါ ဥပရိမဒေဝါနံ ဩဠာရိကံ ကတွာ မာပိတမေဝ အတ္တဘာဝံ ပဿိတုံ သက္ကောန္တီတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထဒုတီယတလေ ပရိတ္တာဘာတိ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဧဝ။ အပ္ပမာဏာဘာတိ ဗြဟ္မပုရောဟိတာ ဧဝ။ အာဘဿရာတိ မဟာဗြဟ္မာနောဧဝ။ တသ္မိံ တလေ အဓိပတိ ဗြဟ္မာနောဧဝါတိ အတ္ထော။ ဟေဋ္ဌိမတလတော ပန ဝိသေသ ကရဏတ္ထံ အာဘာဝသေန နာမဂဟဏံ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
တတ္ထ ပရိတ္တာ အာဘာ ဧတေသန္တိ ပရိတ္တာဘာ။ အပ္ပမာဏာ အာဘာ ဧတေသန္တိ အပ္ပမာဏာဘာ။ အာဘာသရန္တိ နိစ္ဆရန္တိ ဧတေသူတိ အာဘဿရာတိ။ တတီယတလေ ပရိတ္တသုဘာတိ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဧဝ။ အပ္ပမာဏသုတာတိ ဗြဟ္မပုရောဟိတာဧဝ။ သုတကိဏ္ဏာတိ မဟာဗြဟ္မနောဧဝ။ တသ္မိံ တလေ အဓိပတိဗြဟ္မာနော ဧဝါတိ အတ္ထော။ တတ္ထ သုဘာတိ ဧကဂ္ဃနာ အစလသဏ္ဌိတာ အာဘာဧဝ ဝုစ္စန္တိ။ ပရိတ္တာ သုဘာ ဧတေသန္တိ ပရိတ္တသုဘာ။ အပ္ပမာဏာ သုဘာ ဧတေသန္တိ အပ္ပမာဏသုဘာ။ သုတေဟိ အာကိဏ္ဏာတိ သုဘာကိဏ္ဏာ။ သုဘကိဏှာတိပိ ပဌန္တိ။ တေသံ အာကာရဿ ရဿော အန္တိမဏကာရဿ စ ဟကာရော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဣမေသု ပန ဒွီသု တလေသု ပကတိကာယပ္ပဘာ အဓိမတ္တာ ဟောန္တိ။ တသ္မာ တာသံ ဝသေန ပရိတ္တာဘာတိအာဒိကံ နာမံ သိဒ္ဓံ။ န ဗြဟ္မပါရိ သဇ္ဇာတိအာဒိကံ။ ¶ ဧဝဉ္စ ကတွာ ဝေရဉ္ဇသုတ္တေ ပထမတလဝါသိနော ဗြဟ္မကာယိကာ ဒေဝါတိ အာဂတာ။ ဒုတီယတလဝါသိနော အာဘာဒေဝါတိ။ တတီယတလဝါသိနော သုဘာဒေဝါတိ စတုတ္ထတလေ ဝိပုလံ ဖလံ ဧတေသန္တိ ဝေဟပ္ဖလာ။ အထဝါ ဣဉ္ဇနဇာတိကေဟိ သောမနဿဇ္ဈာနေဟိ နိဗ္ဗတ္တာနံ တိဏ္ဏံ ဟေဋ္ဌိမတလာနံ တေဇောသံ ဝဋ္ဋာဒိကေန အန္တရာယေန ဘူမိတလေန သဟ အာယုကပ္ပနိဝတ္တိဝသေန ဣဉ္ဇိတံ ပုညဖလံ အတ္ထိ။ တေသု ဟိ ယံ သုဘာကိဏ္ဏာနံ ဒေဝါနံ စတုသဋ္ဌိကပ္ပာနီတိ ဝုတ္တံ။ တံ တသ္မိံ တလေ အာဒိကပ္ပိကာနံ ဝသေန ဝုတ္တံ။ ပစ္ဆိမိကာနံ ပန တေသဋ္ဌိကပ္ပ ဒွါသဋ္ဌိကပ္ပ ဧကသဋ္ဌိ ကပ္ပာဒိ ဝသေန ဣဉ္ဇိတံ ပဋိလီနံ ပုညဖလံ ဟောတီတိ။ အာနေဉ္ဇဇာတိကေန ဥပေက္ခာဈာနေန နိဗ္ဗတ္တာနံ ပန ကေနစိ အန္တရာယေန တာဒိသံ ဣဉ္ဇိတံ ပုညဖလံ နာမ နတ္ထိ။ တသ္မာ ဈာန သာမတ္ထိယာနုရူပံ ဝိသေသေန ဤဟိတံ အဘိဝဍ္ဎိတံ ပုညဖလံ ဧတ္ထ အတ္ထီတိ ဝေဟပ္ဖလာ။
နတ္ထိ သညာမုခေန ဂဟိတာ စတ္တာရော အရူပက္ခန္ဓာ ဧတေသန္တိ အသညာ။ အသညာစ တေ သတ္တာစာတိ အသညသတ္တာ။ စိတ္တစေ တသိကာနံ ပန နတ္ထိတာယ တေသံ အသတ္တပသင်္ဂတာ သမ္ဘဝတီတိ သတ္တဂဟဏံ ကတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတေ ဒွေပိ ဧကတလဝါသိနော ဧဝ ဟောန္တိ။ ဧတ္ထပိ နိဗ္ဗတ္တကဇ္ဈာနဿ ဟီနမဇ္ဈိမပဏီတတာ ဝိသေသဿ အတ္ထိတာယ တဒနုရူပံ ဗြဟ္မာနံပိ ပါရိသဇ္ဇ ပုရောဟိတ မဟာဗြဟ္မတ္တ ဝိသေသော သမ္ဘဝတိယေဝ။ အာယုဝေမတ္တတာယ ပန အညမည အဒဿနာဒီနဉ္စ နတ္ထိတာယ ပါရိသဇ္ဇာဒိဝသေန ဘူမိဝိဘာဂေါ နတ္ထီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝံ အဝိဟာဒီသုပိ။ ဩဠာရိကာနံ ကာမရာဂပဋိဃာနုသယာနံ နတ္ထိတာယ သုဒ္ဓါနံ အနာဂါမိအရဟန္တာနမေဝ အာဝါသာတိ သုဒ္ဓါဝါသာ။ တတ္ထ ပထမဘူမိဝါသိနော အပ္ပကေန ကာလေန အတ္တနော ဌာနံ နဝိဇဟန္တီတိ အဝိဟာ။ အထဝါ၊ ဩဠာရိကာနံ ပဉ္စန္နံ သံယောဇနာနံ ပဟီနတ္တာ နတ္ထိ စိတ္တဿ ဝိဟညနံ သမထဝိပဿ နာဓမ္မေသု အဝိပ္ဖာရိကတာပတ္တိ ဧတေသန္တိ အဝိဟာ။ ဒုတီယဘူမိ ဝါသိနော န ကေနစိ စိတ္တပရိဠာဟေန တပ္ပန္တီတိ အတပ္ပာ။ တတီယ တလဝါသိနော ပရိသုဒ္ဓေဟိ ပသာဒစက္ခု ဒိဗ္ဗစက္ခု ဓမ္မစက္ခု ပညာ စက္ခူဟိ သမ္ပန္နတ္တာ သုဋ္ဌု ပဿန္တီတိ သုဒဿာ။ စတုတ္ထဘူမိဝါသိနော ပန ¶ တတော အတိသယေန သုဋ္ဌု ဒဿနဘာဝေန သမန္နာဂတာတိ သုဒဿိနော။ အတိသယတ္ထေ ဟိ အယံ ဤကာရောတိ။ ပဉ္စမဘူမိ ဝါသိနော ဥပရိ အညဿ ဘူမန္တရဂတဿ ရူပိဗြဟ္မုနော နတ္ထိတာယ နတ္ထိ ရူပီနံ သတ္တာနံ မဇ္ဈေ ကေနစိ ဂုဏေန ကနိဋ္ဌဘာဝေါ ဧတေသန္တိ အကနိဋ္ဌာ။
အာကာသာနဉ္စာယတနဘူမီတိ ဧတ္ထ ယတ္တကံ အာကာသပဒေသံ ဖရိတွာ အာကာသာနဉ္စာယတန သညိတာ စတုက္ခန္ဓာ ပဝတ္တန္တိ။ သော ခန္ဓသဟိတော အာကာသပဒေသော အာကာသာနဉ္စာယယနဘူမိ။ ဧဝံ သေသာသု။ ပုထုဇ္ဇနာ သောတာပန္နာ သကဒါဂါမိနောစာပိ ပုဂ္ဂလာ သုဒ္ဓါဝါသေသု သဗ္ဗထာ သဗ္ဗပကာရေနပိ နလဗ္ဘန္တီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထစ သကဒါဂါမီနံ ပဋိက္ခေပေန အနာဂါမိ မဂ္ဂဋ္ဌဿပိ တတ္ထ ပဋိက္ခေပေါ သိဒ္ဓါ ဟောတီတိ ဥပရိမာနံ တိဏ္ဏံ အရိယာနမေဝ တတ္ထ ပဋိလာဘော ဣမာယ ဂါထာယ ဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သေသဋ္ဌာနေသူတိ ပဉ္စသုဒ္ဓါဝါသတော အသညာပါယတောစ အဝသေသေသု ဧကဝီသတိယာ ဌာနေသု၊ အနရိယာတိ ပုထုဇ္ဇနာ။ [ဘူမိစတုက္ကံ]
၁၄၄။ ဩက္ကန္တိက္ခဏေတိ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ။ ပဋိသန္ဓိဟိ ဘဝန္တရေ ဩက္ကမနံ အနုပဝိသနန္ထိ အတ္ထေန ဩက္ကန္တီတိ ဝုစ္စတိ။ တတော ပရံ ဘဝင်္ဂံ ဟုတွာတိ ယောဇနာ။ ကေစိ ပန ဘဝင်္ဂပရိယောသာနေတိ ပဌန္တိ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။ ဇာတိယာ အန္ဓော ဇစ္စန္ဓော။ အာဒိသဒ္ဒေန ဇာတိ ဗဓိရ ဇစ္စဃာနက ဇာတိမူဂ ဇစ္စေဠ ဇစ္စုမ္မတ္တက ပဏ္ဍက ဥဘတော ဗျဉ္ဇနက နပုံသက မမ္မာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ တတ္ထ ယဿ စက္ခုံ ဥပ္ပာဒေတုံ အသမတ္ထေန ကမ္မေန ပဋိသန္ဓိ လဒ္ဓါ။ သော ဇစ္စန္ဓော နာမ။ ဧသနယော သေသေသုပိ။ တတ္ထ ပသာဒသောတ ရဟိတော ဇာတိဗဓိရော နာမ။ ပသာဒ ဃာနရဟိတော ဇစ္စ ဃာနကော နာမ။ ပသာဒဇိဝှာရဟိတော နာမ နတ္ထိ။ ဝစနရဟိတော ဇာတိမူဂေါနာမ။ ဒိသာဝိဒိသာမတ္တံပိ သညာပေတုံ အသက္ကုဏေယျော ဇာတိဧဠော နာမ။ သဗ္ဗကာလံပိ ဝိပလ္လဋ္ဌစိတ္တော ဇစ္စုမ္မတ္တကောနာမ။ ကာမဟေတု အာသိတ္တကာဒိဘာဝေန ဝိပ္ပကာရပတ္တော ပဏ္ဍကောနာမ။ ဒွီဟိ ဗျဉ္ဇနေဟိ သမန္နာဂတော ဥဘတော ဗျဉ္ဇနကောနာမ။ ဘာဝဒွယ ရဟိတော နပုံသကောနာမ။ ပကတိဝစနေပိ ဧကမေကံ အက္ခရံ မဟုဿာဟေန ¶ ဥပ္ပာဒေန္တော ဝိဗစ္ဆဝစနော မမ္မောနာမ။ ဧတ္ထစ စက္ခုံ ဥပ္ပာဒေတုံ သမတ္ထေန ကမ္မေန လဒ္ဓပဋိသန္ဓိကဿ ပဝတ္တိကာလေ တံဝါ အညံဝါ ကမ္မံ စက္ခုံ ဥပ္ပာဒေတိ။ အသမတ္ထေနကမ္မေန လဒ္ဓပဋိသန္ဓိ ကဿ ပန ဝတ္ထုဝိပန္နဿ ပဝတ္တိကာလေ အညံပိ ကမ္မံ စက္ခုံ ဥပ္ပာဒေတီတိ နတ္ထိ။ တသ္မာ ဂဗ္ဘသေယျကာနံပိ ဇစ္စန္ဓဘာဝေါ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေယေဝ သိဒ္ဓါတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧသနယော သေသေသု ဇာတိ ဗဓိရာဒီသု။ အာယတနာနံ ပဋိလာဘော ဇာတီတိ ဝုတ္တတ္တာ စက္ခုဿ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟကာလော စက္ခုဿ ဇာတိကာလောနာမ။ တဒါ အနုပ္ပန္န စက္ခုကော ဇစ္စန္ဓောနာမာတိ ဧဝံ အတ္တနော အတ္တနော ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟ ကာလဝသေန တဿ တဿ အာယတနဿ ဇာတိကာလော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝဉှိသတိ ဇာတိမူဂါဒယောပိ ဥပပန္နော ဟောန္တီတိစ ဝဒန္တိ။ ဝိဘာဝနိ ယံပိ အယမတ္ထော ဝိဘာဝိတောတိ။
[၁၄၂] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ
‘‘အပရေ ပန ဇစ္စန္ဓောတိ ပသုတိယံယေဝ အန္ဓော။ မာတု ကုစ္ဆိယံ အန္ဓော ဟုတွာ နိက္ခန္တောတိ အတ္ထော။ တေန ဒုဟေတုကတိဟေတုကာနံ မာတုကုစ္ဆိယံ စက္ခုဿ အဝိပဇ္ဇနံ သိဒ္ဓန္တိ ဝဒန္တီတိ’’ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုတ္တံ။
လောကေ မာတုကုစ္ဆိယံယေဝ အန္ဓော ဟုတွာ နိက္ခန္တဿပိ ဧကစ္စဿ တံ တံ သိပ္ပဝိဇ္ဇာဌာနေသု ပညာဝေယျတ္တိယဘာဝဿ ဒိဋ္ဌတ္တာ။ ထပေတွာ ဟိ မဟာဗောဓိသတ္တေ အညေစ ပစ္ဆိမဘဝိကေ သတ္တေ အဝသေသာနံ ဒွိဟေတုက တိဟေတုကာနံပိ မာတုကုစ္ဆိမှိ ပရူပက္ကမေနဝါ မာတုယာ ဝိသမပယောဂေနဝါ နာနာဗာဓေနဝါ ဥပ္ပန္နာနံပိ စက္ခုသောတာနံ ဝိပတ္တိနာမ နတ္ထီတိ န သက္ကာ နိယမေတုန္တိ။ ဘုမ္မဿိတာနဉ္စ ဝိနိပါတိကာသုရာနန္တိ ဧတ္ထ ဘူမိယံ ဇာတာတိ ဘုမ္မာ။ ဘူမိသမ္ဗန္ဓေသု ရုက္ခဋ္ဌက ပဗ္ဗတဋ္ဌက ဝိမာနေသု နိဗ္ဗတ္တာ အာဠဝက သာတာဂိရ ဟေမဝတာဒယော မဟိဒ္ဓိကာ ဘုမ္မာဒေဝါ။ ယေ လောကေ ဗလိဟရဏ ဝသေန ပူဇနီယဋ္ဌေန ယက္ခာတိပိ ဝုစ္စန္တိ။ ယေ ပန ဘုမ္မဒေဝဇာတိကာပိ သမာနာ အတ္တနော ပုညနိဗ္ဗတ္တဿ ကဿစိ ဘောဂသုခဿ အဘာဝါ ကိစ္ဆဇီဝိ ကပ္ပတ္တာ ¶ ဝိစရန္တိ။ တေ တေသံ မဟိဒ္ဓိကာနံ ဘုမ္မဒေဝါနံ ပရံပရ ပါရိသဇ္ဇေသု ပရိယာပန္နတ္တာ ဘုမ္မေ ဒေဝေ သိတာ နိဿိတာတိ အတ္ထေန ဘုမ္မဿိတာနာမ ဟောန္တိ။ ဘုမ္မိဿိတာတိပိ ပါဌော။ ပုညနိဗ္ဗတ္တဿ နိဝါသဋ္ဌာနဿ အဘာဝါ ရုက္ခဂုမ္ဗလေဏဂုဟာသုသာနာ ဒီသု ဝိဝိတ္တေသု ဘူမိပဒေသေသု နိဿာယ ဝသန္တီတိ အတ္ထော။ တေယေဝ ဝိရူပါ ဟုတွာ ဘဝန္တရေ နိပတန္တီတိ ဝိနိပါတိကာ။ ဝိနိပါတိကာစ တေ ဟေဋ္ဌာဝုတ္တဋ္ဌေန အသုရာစာတိ ဝိနိပါတိကာ သုရာ။ တေ ပန ဂါမသမီပေဝါ အန္တောဂါမေဝါ ဝိဝိတ္တဋ္ဌာနေသု ဝသိတွာ ဂါမဝါသီဟိ ဆဍ္ဍိတာနိ ဘတ္တသိတ္ထပူဝခဇ္ဇမစ္ဆမံသာဒီနိ ပရိယေသိတွာဝါ တာနိ အလဘိတွာ ဒါရကေဝါ ဂိလာနေဝါ ပီဠေတွာဝါ သက္ကောန္တာ ပန အညေပိ မနုဿေ တာသေတွာ ပီဠေတွာဝါ ဇီဝိတံ ကပ္ပေန္တီတိ။ တေသံ ဝိနိပါတိကာသုရာနံ။ ဧကစ္စာနန္တိ အဓိပ္ပာယော။ န ဟိ သဗ္ဗေ ဝိနိပါတိကာ သုရာနာမ အဟေတု ကာဧဝါတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ ဒွိဟေတုကတိဟေတုကာနံပိ သဗ္ဘာဝတော။ ဧဝဉ္စ ကတွာ တေသံ ဧကစ္စာနံ ပိယင်္ကရမာတာ ဥတ္တရမာတာ ဓမ္မဂုတ္တာ ဖုဿမိတ္တာဒီနံ ဓမ္မာဘိသမယောပိ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တောတိ။ ဧကစ္စေ ယက္ခဇာတိကာပိ ရက္ခသဇာတိကာပိ ဝေမာနိကပေတာပိ ပရဒတ္တုပဇီဝိ ပေတာပိ ဧတ္ထ သင်္ဂဟိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
တေသူတိ ယထာဝုတ္တပဋိသန္ဓိ ယုတ္တေသု ပုဂ္ဂလေသု။ ယသ္မာ အာယုပရိစ္ဆေဒေါနာမ ဧကဘူမိပရိယာပန္နာနံ သဗ္ဗသတ္တာနံ အသေသသာ ဓာရဏနိယမပရိမာဏဝသေန ပဝတ္တော။ အပါယာနံ မနုဿာနံ ဘုမ္မ ဒေဝါနဉ္စ တာဒိသော နိယမပရိမာဏောနာမ နတ္ထိ။ န ဟိ သကလစက္က ဝါဠပရိယာပန္နာ ဧကဘူမကာ သဗ္ဗနိရယာ ဧကအာယုပရိစ္ဆေဒါ ဟောန္တိ။ တိရစ္ဆာနာဒီသုပိ ဧသေဝနယော။ တသ္မာ ဝုတ္တံ စတုန္နံ အပါယာနန္တိအာဒိ။ စတုန္နံ အပါယာနံ အာပါယိကပုဂ္ဂလာနံ အာယုပ္ပမာဏ ဂဏနာယ နိယမော နတ္ထိ၊ တတ္ထ ယေဘုယျေန ကမ္မပမာဏတ္တာ။ တတ္ထ နိရယေသု အဗ္ဗုဒါဒီနံ ဒသန္နံ နိရယာနံ ဘဂဝတာ ဝုတ္တော အာယုပရိစ္ဆေဒေါပိ တတ္ထ တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တကေန ကမ္မေနေဝသိဒ္ဓါတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ မနုဿာနန္တိ ဣဒံ ဇမ္ဗုဒီပဂါသီနံ ဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဝဒန္တိ။ တေ သညေဝ ¶ ဟိ အာယုကပ္ပဿ အာရောဟဏံ ဩရောဟဏဉ္စ အတ္ထိ။ န ဣတရဒီပဝါသီနံ။ တေသု ဟိ ဥတ္တရကုရုဝါသီနံ နိယမတော ဝဿ သဟဿံ ဟောတိ။ ဣတရေသံ ဒွိန္နံ ပဉ္စဝဿ သတာနီတိစ ဝဒန္တိ။ ဧဝံ သန္တေ တေသု ဒီပေသု အာဒိကပ္ပိကာနံပိ သောဧဝ ပရိစ္ဆေဒေါတိ အာပဇ္ဇတိ။ ဇမ္ဗုဒီပဝါသီနံ ပန သမဝိသမာစာရနိသန္ဒဘူတာ စန္ဒသူရိယနက္ခတ္တာဒီနံ ဝိသမသမဂတိမူလိကာဥတုအာဟာရာနံ သမ္ပတ္တိ ဝိပတ္တိယော တေသံပိ သာဓာရဏာဧဝ ဟောန္တိ။ တသ္မာ တေသုပိ အာယုပရိစ္ဆေဒါနံ အာရောဟဏံ ဩရောဟဏဉ္စ နတ္ထီတိ နဝတ္တဗ္ဗံ။ နိသန္ဒမတ္တတ္တာ ဇမ္ဗုဒီပဂတိယာ ဧကဂတိကာ နဟောန္တီတိ ပန ဝတ္တဗ္ဗံ။ တထာ ဟိ ပါဠိယံ ဥတ္တရကုရုကာ မနုဿာ အမမာ အပရိဂ္ဂဟာ။ နိယတာယုကာ အဝသေသာယုနာတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အဝသေသာယုနာတိ အသင်္ချေယျတော ဩရောဟိတွာ နိစ္စလံ ဌိတေန ဝဿသဟဿေနာတိ အတ္ထောတိ။
ဝိနိပါတိကာသုရာနန္တိ ဣဒံ နိဒဿနမတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သဗ္ဗေသံပိ မဟေသက္ခာနံ အပ္ပေသက္ခာနဉ္စ ဘုမ္မဒေဝါနံ ဝေမာနိကပေတာဒီနဉ္စ ဣဓ အဓိပ္ပေတတ္တာ။ တေသဉှိ သဗ္ဗေသံပိ ကမ္မမေဝ ပမာဏန္တိ။ စာတုမဟာရာဇိကာနံပနဒေဝါနန္တိ ဣဒံ ဥပရိမေ စာတုမဟာရာဇိကေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဒိဗ္ဗာနီတိ တသ္မိံ ဒေဝလောကေ သိဒ္ဓါနိ။ ပဉ္စ ဝဿသတာနီတိ ဣဒဉ္စ ယေဘုယျဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ယသ္မာ ပန ကဿပဗုဒ္ဓဿ သာဝကဘူတာ သောတာပန္နဒေဝ ပုတ္တာ အာကာသဋ္ဌက ဝိမာနေသု နိဗ္ဗတ္တာ ယာဝ နိမိရာဇကာလာပိ တိဋ္ဌန္တီတိ ဇာတကဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တာ။ တသ္မာ ကေသဉ္စိ အာကာသဋ္ဌကဒေဝါနံပိ ကမ္မပမာဏတာ သိဒ္ဓါ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ န စေတ္ထ ပုနပ္ပုနံ နိဗ္ဗတ္တိ စိန္တေတဗ္ဗာ။ န ဟိ သောတာ ပန္နာနံ သတ္တက္ခတ္တုတော ပရံ ကာမဘဝေ ပဋိသန္ဓိနာမ အတ္ထိ။ န စ တသ္မိံ ဒေဝလောကေ သဟဿက္ခတ္တုံ နိဗ္ဗတ္တမာနာပိ တတ္တကံ ကာလံ သံပါပုဏိတုံ သက္ကောန္တီတိ။ မနုဿဂဏနာယာတိ မနုဿာနံ ဝဿဂဏနာယ။ မနုဿလောကေ ဟိ ပညာသဝဿာနိ စာတုမဟာရာဇိကေ ဧကော ဒိဗ္ဗရတ္တိဒိဝေါ ဟောတိ။ တိံသရတ္တိဒိဝါ ဧကော ဒိဗ္ဗမာသော။ ဒွါဒသမာသာ ဧကံ ဒိဗ္ဗဝဿံ။ တေန ဒိဗ္ဗဝဿေန တေသံ ပဉ္စဝဿသတာနိ ¶ မနုဿဂဏနာယ နဝုတိဝဿသတသဟဿံ ဟောတီတိ။ တတောတိ စာတုမဟာရာဇိကာနံ ဒေဝါနံ အာယုပ္ပမာဏတော။ စတုဂုဏန္တိ အာယုပမာဏဿ ဒိဂုဏဝုဒ္ဓိယာစေဝ ဒိဗ္ဗဿ ရတ္တိဒိဝဿ ဒိဂုဏဝုဒ္ဓိယာစ ဝသေန စတူဟိ ဘာဂေဟိ ဂုဏိတံ ဝဍ္ဎိတန္တိ အတ္ထော။ ဧသနယော သေသေသုပိ။ တတ္ထ အာယုပမာဏဿ ဒိဂုဏဝုဒ္ဓိနာမ ဟေဋ္ဌိမာနံ ဒေဝါနံ အာယုပမာဏတော ဥပရိမာနံ ဒေဝါနံ အာယုပမာဏဿ ဒိဂုဏဝုဒ္ဓိ။ ဧတေန တာဝတိံသာနံ ဒိဗ္ဗံ ဧကံ ဝဿသဟဿံ။ ယာမာနံ ဒွေဝဿသဟဿာနိ။ တုသိတာနံ စတ္တာရိ၊ နိမ္မာနရတီနံ အဋ္ဌ။ ဝသဝတ္တီနံ ဒိဗ္ဗာနိ သောဠသဝဿ သဟဿာနိ အာယုပ္ပမာဏံ ဟောတီတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။
ဒိဗ္ဗဿ ရတ္တိဒိဝဿ ဒိဂုဏဝုဒ္ဓိနာမ ဟေဋ္ဌိမာနံ ဒေဝါနံ ရတ္တိဒိဝတော ဥပရိမာနံ ရတ္တိဒိဝဿ ဒိဂုဏဝုဒ္ဓိ။ ဧတေန မနုဿလောကေ ဧကံ ဝဿသတံ တာဝတိံသေ ဧကော ဒိဗ္ဗရတ္တိဒိဝေါ။ ဒွေဝဿသတာနိ ယာမေ။ စတ္တာရိ တုသိတေ။ အဋ္ဌ နိမ္မာနရတိယံ။ သဟဿံ ဆ စဝဿသတာနိ ဝသဝတ္တိယံ ဧကော ဒိဗ္ဗရတ္တိဒိဝေါတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ ရတ္တိဒိဝါနဉ္စ ဒိဂုဏဝုဒ္ဓိယာ သိဒ္ဓါယ မာသသံဝစ္ဆရာနံပိ ဒိဂုဏဝုဒ္ဓိ သိဒ္ဓါဝ ဟောတီတိ။ ဧဝဉ္စသတိ ယထာဝုတ္တာနိ တာဝတိံသာဒီနံ ဒိဗ္ဗဝဿသဟဿာဒိနိပိ အတ္တနော အတ္တနော ရတ္တိဒိဝမာသသံဝစ္ဆရေတိဧဝ ဝေဒိတဗ္ဗာနီတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ တထာစ သတိ ဥပရိမာနံ အာယုပရိမာဏာနိ ဟေဋ္ဌိမာနံ အာယုပရိမာဏတော စတုဂုဏာနီတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ။ တတော စတုဂုဏံ တာဝတိံသာနံ။ တတော စတုဂုဏံ ယာမာနန္တိအာဒိ။ ဒိဗ္ဗဂဏနာယ စ တထာ သိဒ္ဓါယ သတိ မနုဿဂဏနာယပိ စတုဂုဏဘာဝေါ သိဒ္ဓါယေဝ ဟောတိ။ တသ္မာ မနုဿဂဏနာယပိ ဟေဋ္ဌိမာနံ နဝုတိဝဿသတသဟဿာဒီနိ စတူဟိ ဥပရူပရိဂုဏိတာနိ ဥပရိမာနံ တိကောဋိသဋ္ဌိဝဿသတ သဟဿာဒိနိ ဘဝန္တီတိ ကတွာ တာနိ သဗ္ဗာနိပိ အာဒိအန္တဒဿန ဝသေန နိဒ္ဒိသန္တော နဝသတန္တိ ဂါထမာဟ။ ဝဿာနံ နဝသတံ ကောဋိယော စ ဧကဝီသ ကောဋိယော စ တထာသဋ္ဌိဝဿ သတသဟဿာနိ စ ဝသဝတ္တီသု ဒေဝေသု အာယုပ္ပမာဏံ ဟောတီတိ ယောဇနာ။
ယသ္မာ ¶ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တံ ဈာနံ ဩဠာရိကဿ ဝိတက္ကဿ သမတိက္ကမာ ပထမဇ္ဈာနတော သုဋ္ဌုဗလဝံ ဟောတိ။ တတောယေဝ တတီယဇ္ဈာနတောပိ နာတိဒုဗ္ဗလဉ္စ ဟောတိ။ တသ္မာ တံ တတီယဇ္ဈာနေန ဧကတော ဟုတွာ သမတလေ ဘူမန္တရေ ဝိပါကံ ဒေတီတိ ဝုတ္တံ ဒုတီယဇ္ဈာနဝိပါကံ တတိယဇ္ဈာနဝိပါကဉ္စ ဒုတီယဇ္ဈာနဘူမိယန္တိ။ တေနေဝစ ဘူမီနံ ဌိတိက္ကမောပိ စတုတ္ထဇ္ဈာန ဝသေနေဝ သိဒ္ဓါ။ ထေရေန ပန ဟေဋ္ဌာ ပဉ္စကနယဝသေနေဝ ဈာနာနိ ဝုတ္တာနိ။ တသ္မာ ဣဓပိ တေနေဝ နယေန ဝိပါကာနိ ဂဟေတွာ စတုတ္ထဇ္ဈာနဝိပါကံ တတီယဇ္ဈာနဘူမိယန္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တေသူတိ တာဟိ ဆဟိ ပဋိသန္ဓီတိ ဂဟိတပဋိသန္ဓိကေသု။ ကပ္ပဿာတိ ဣဒံ အသင်္ချေယျကပ္ပံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ စတုဗ္ဗိဓာ ဟိ ကပ္ပာမဟာကပ္ပော အသင်္ချေယျကပ္ပော အန္တရကပ္ပော အာယုကပ္ပောတိ၊ တတ္ထ အာယုကပ္ပောနာမ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ တံတံ အာယုပရိစ္ဆေဒေါ ဝုစ္စတိ။ အန္တရကပ္ပောနာမ ဧကဿဝိဝဋ္ဋဋ္ဌာယိအသင်္ချေယျဿ အဗ္ဘန္တရေ မနုဿာနံ အာယုကပ္ပဿ ဟာယနဝဍ္ဎနဝသေန ဒိဿမာနန္တရာ စတုသဋ္ဌိပဘေဒါ စူဠကပ္ပာ ဝုစ္စန္တိ။ ပီသတိဘေဒါတိ ကေစိ။ အသီတိဘေဒါတိ အပရေ။ စုဒ္ဒသပ္ပ ဘေဒါတိ ဝေဒဝိဒု။ ယေ လောကေ မနွန္တရကပ္ပာတိ ဝုစ္စန္တိ။ ဧကမေကေန မနုနာမကေန မဟာသမ္မတရာဇေန ဥပလက္ခိတာ အန္တရကပ္ပာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကေစိ ပန ဧကသ္မိံ ဝိဝဋ္ဋဋ္ဌာယိမှိ မဟာသမ္မတရာ ဇာနံ ဧကမေဝ ဣစ္ဆန္တိ။ စတုသဋ္ဌိအန္တရကပ္ပာ ပန ဧကော အသင်္ချေ ကပ္ပောနာမ။ သော စတုဗ္ဗိဓော သံဝဋ္ဋော သံဝဋ္ဋဋ္ဌာယီ ဝိဝဋ္ဋော ဝိဝဋ္ဋဋ္ဌာယီတိ။ တတ္ထ ဝိနဿမာနော ကပ္ပော သံဝဋ္ဋော။ ယထာ ဝိနဋ္ဌံ တိဋ္ဌမာနော ကပ္ပော သံဝဋ္ဋဋ္ဌာယီ။ ဝဍ္ဎမာနော ကပ္ပော ဝိဝဋ္ဋော။ ယထာ ဝိဝဋ္ဋံ တိဋ္ဌမာနော ကပ္ပော ဝိဝဋ္ဋဋ္ဌာယီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တေ ပန စတ္တာရော အသင်္ချေယျကပ္ပာ ဧကော မဟာကပ္ပောနာမ။ ဧတ္ထစ ယော ဇနာယာမဝိတ္ထာရေ သေတသာသပရာသိမှိ ဝဿသတ ဝဿသတစ္စယေန ဧကေကဗီဇဟရဏေန ပရိက္ခီဏေပိ ဧကော မဟာကပ္ပော ပရိက္ခယံ နဂစ္ဆတိ။ ဧဝံ ဒိဃော မဟာကပ္ပောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။
တတ္ထ ယဒါ ကပ္ပော တေဇေန သံဝဋ္ဋတိ။ အာဘဿရတော ဟေဋ္ဌာ အဂ္ဂိနာ ဒယှတိ။ ယဒါ အာပေန သံဝဋ္ဋတိ။ သုဘာကိဏ္ဏတော ဟေဋ္ဌာ ဥဒကေန ¶ ဝိလီယတိ။ ယဒါ ဝါယုနာ သံဝဋ္ဋတိ။ ဝေဟပ္ဖလတော ဟေဋ္ဌာ ဝါတေန ဝိဒ္ဓံသတီတိ ဧဝံ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တတ္တာ အယံ လောကော နိရန္တရံ သတ္တသု ဝါရေသု အဂ္ဂိနာ ဝိနဿတိ။ အဋ္ဌမေ ဝါရေ ဥဒကေန ဝိနဿတိ။ ပုန သတ္တသု အဂ္ဂိနာ။ အဋ္ဌမေ ဥဒကေနာတိ ဧဝံ အဋ္ဌန္နံ အဋ္ဌကာနံ ဝသေန စတုသဋ္ဌိဝါရေသု အန္တိမေ ဥဒကဝါရေ ဥဒကံ ပဟာယ ဝါတဝါရော ဟောတီတိ အယမတ္ထော သိဒ္ဓါ ဟောတိ။ ကထံ။ ယံ ဝုတ္တံ အာဘဿရာနံ အဋ္ဌကပ္ပာနီတိ။ ဧတေန အဋ္ဌမေ ဝါရေ အာပေါသံဝဋ္ဋော ဟောတိ။ အန္တရာ သတ္တသု သတ္တသု ဝါရေသု တေဇောသံဝဋ္ဋာ ဟောန္တီတိ သိဒ္ဓံ။ ယဉ္စ ဝုတ္တံ သုဘာကိဏ္ဏာနံ စတုသဋ္ဌိကပ္ပာနီတိ။ ဧတေန စတုသဋ္ဌိမေ စတုသဋ္ဌိမေ ဝါရေ ဝါတသံဝဋ္ဋောဟောတိ။ အန္တရာ တေသဋ္ဌိယာ ဝါရေသု တေဇောသံဝဋ္ဋာ အာပေါသံဝဋ္ဋာစ ဟောန္တီတိ သိဒ္ဓံ ဟောတီတိ။ တေနာဟု ပေါရာဏာ –
အဂ္ဂိနာ ဘဿရာ ဟေဋ္ဌာ၊ အာပေန သုဘာကိဏ္ဏတော၊
ဝေဟပ္ဖလတော ဝါတေန၊ ဧဝံ လောကော ဝိနဿတိ။
သတ္တသတ္တဂ္ဂိနာ ဝါရာ၊ အဋ္ဌမေ အဋ္ဌမေ ဒကာ၊
စတုသဋ္ဌိ ယဒါ ပုဏ္ဏာ၊ ဧကော ဝါယုဝါရော သိယာတိ။
ဧဝဉ္စ ဝိနဋ္ဌေ လောကေ ဧကသ္မိံ ကပ္ပေပိ ပထမဇ္ဈာနဘူမိ အဝိနဋ္ဌာနာမ နတ္ထိ။ တသ္မာ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာနံဒေဝါနံ ကပ္ပဿတတီယော ဘာဂေါ အာယုပ္ပမာဏံ၊ ဗြဟ္မပုရောဟိတာနံဥပဍ္ဎကပ္ပော၊ မဟာ ဗြဟ္မာနံဧကောကပ္ပောတိ ဧတ္ထ အသင်္ချေယျ ကပ္ပောဝ သမ္ဘဝတိ။ နမဟာကပ္ပော။ တေန ဝုတ္တံ ကပ္ပဿာတိ ဣဒံ အသင်္ချေယျကပ္ပံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ။ အာယုကပ္ပံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိပိ ယုဇ္ဇတိယေဝ။ တေဇောသံဝဋ္ဋကပ္ပေသု ဟိ ပထမဇ္ဈာနတလံ ဝိဝဋ္ဋမာနံ သဗ္ဗပထမံ ဝိဝဋ္ဋတိ။ သံဝဋ္ဋမာနံ သဗ္ဗပစ္ဆာ သံဝဋ္ဋတိ။ တသ္မာ ဝိဝဋ္ဋဿ ပစ္ဆိမဍ္ဎေန သံဝဋ္ဋဿစ ပုဗ္ဗဍ္ဎေန သဟ ဧကံ ဝိဝဋ္ဋဋ္ဌာယိကပ္ပံ ဂဟေတွာ ဒွေ အသင်္ချေယျာနိ တသ္မိံ တလေ ဧကော အာယုကပ္ပောတိ သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ ဒုတီယ တလတော ပဋ္ဌာယ ပန မဟာကပ္ပောဝ ဂဟေတဗ္ဗော။ အပ္ပကံ ဦနကံဝါ အဓိကံဝါ ဂဏနူပဂံ န ဟောတီတိ ကတွာ ဥပဍ္ဎေဟိ ¶ သဟ သတ္တကပ္ပာနိ သန္ဓာယ အာဘဿရာနံ အဋ္ဌကပ္ပာနီတိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ စတုသဋ္ဌိကပ္ပာနီတိ ဧတ္ထပီတိ။ အာကာသာနဉ္စာယတနဘဝံ ဥပဂစ္ဆန္တီတိ အာကာသာနဉ္စာယတနုပဂါ၊ တေသံ။ ဧကောဝ ဝိသယော အာရမ္မဏံ ယဿ တံ ဧကဝိသယံ။ ဧကဇာတိယန္တိ ဧကသ္မိံ ဘဝေ။ [ပဋိသန္ဓိစတုက္ကံ။]
၁၄၅။ ဇနေတီတိ ဇနကံ ဥပတ္ထမ္ဘေတီတိ ဥပတ္ထမ္ဘကံ။ ဥပပီဠေတီတိ ဥပပီဠကံ။ ဥပဃာတေတီတိ ဥပဃာတကံ။ တတ္ထ ဇနကံ နာမ ပဋိသန္ဓိပဝတ္တီသု ဝိပါကက္ခန္ဓ ကဋတ္တာရူပါနံ နိဗ္ဗတ္တိကာ ကုသလာကုသလစေတနာ။ တတ္ထ ပဋိသန္ဓိနိဗ္ဗတ္တိကာ ကမ္မပထပတ္တာဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ပဝတ္တိနိဗ္ဗတ္တိကာ ပန ကမ္မပထံ ပတ္တာပိ အပတ္တာပိ အန္တမသော ပဉ္စဒွါရိကဇဝနစေတနာပိ သုပိနန္တေ ကုသလာကုသလစေတနာပီတိ။ ဥပတ္ထမ္ဘကံနာမ ဝိပစ္စိတုံ အလဒ္ဓါကာသာဝါ ဝိပက္ကဝိပါကာ ဝါ သဗ္ဗာပိ ကုသလာကုသလစေတနာ။ သာ ဟိ ဇနကဘူတာပိ သမာနာ အတ္တနောဝိပါကဝါရတော ပုရေဝါ ပစ္ဆာဝါ သဘာင်္ဂံ ကမ္မန္တ ရံဝါကမ္မနိဗ္ဗတ္တက္ခန္ဓသန္တာနံဝါဥပတ္ထမ္ဘမာနာ ပဝတ္တတိ။ ယထာ ဂန္ထာရဗ္ဘေ ရတနတ္တယပဏာမစေတနာတိ။ ယံ ပန ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဥပတ္ထမ္ဘကံ ပန ဝိပါကံ ဇနေတုံ နသက္ကောတီတိ ဝုတ္တံ။ တံ အလဒ္ဓဝိပါကဝါရံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ န ဟိ ပစ္စယသာမဂ္ဂိယံ သတိ ကိဉ္စိကမ္မံ ပဝတ္တိဝိပါကမတ္တဿပိ အဇနကံနာမ အတ္ထီတိ။ တတ္ထ ကမ္မန္တရဿ ဥပတ္ထမ္ဘနံနာမ အလဒ္ဓါကာသဿ အညဿ ဇနကကမ္မဿ ဩကာသကရဏံ။ တံ ပန မရဏာသန္နကာလေ ပါကဋံ။ တဒါ ဟိ ကုသလေ ဇဝိတေ အညံ ပဋိသန္ဓိဇနကံ ကုသလကမ္မံ ဩကာသံ လဘတိ။ အကုသလေ ဇဝိတေ အညံ အကုသလကမ္မန္တိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ဣတိ ဝုတ္တကေ –
ဣမသ္မိံ စာယံ သမယေ၊ ကာလင်္ကရိယာထ ပုဂ္ဂလော၊
သဂ္ဂမှိ ဥပပဇ္ဇေယျ၊ စိတ္တဉှိဿ ပသာဒိတံ။
ဣမသ္မိံ စာယံ သမယေ၊ ကာလင်္ကရိယာထ ပုဂ္ဂလော၊
နိရယေ ဥပပဇ္ဇေယျ၊ စိတ္တဉှိဿ ပဒူသိတန္တိ။
ပဝတ္တိကာလေပိ ဧတံ ဗဟုလံ လဗ္ဘတိယေဝ။ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တခန္ဓသန္တာနဿ ဥပတ္ထမ္ဘနံနာမ အညေန လဒ္ဓါကာသေန ကုသလကမ္မေနဝါ အကုသလကမ္မေနဝါ ¶ နိဗ္ဗတ္တဿ ခန္ဓသန္တာနဿ ဇီဝိတန္တရာယေ အပနေတွာ ဇီဝိတပရိက္ခာရေ သမုဒါနေတွာ စိရတရ ပဝတ္တိကရဏံ။ ယထာဟ –
အဘိဝါဒနသီလိဿ၊ နိစ္စံ ဝုဒ္ဓါပစာယိနော၊
စတ္တာရော ဓမ္မာ ဝဍ္ဎန္တိ၊ အာယု ဝဏ္ဏော သုခံ ဗလန္တိ။
ဧတ္ထ ပန ကုသလံပိ အကုသလကမ္မနိဗ္ဗတ္တဿ ခန္ဓသန္တာနဿ အကုသလံပိ ကုသလကမ္မနိဗ္ဗတ္တဿ ဥပတ္ထမ္ဘကံနာမ နတ္ထီတိ နဝတ္တဗ္ဗံ။ အကုသလ ကမ္မ နိဗ္ဗတ္တဿပိ ဟိ မဟိဒ္ဓိကာနံ နာဂသုပဏ္ဏာဒီနံ ခန္ဓသန္တာနဿ ပဝတ္တိကာလေ ပုဗ္ဗကတံ ကုသလံ ဝုတ္တနယေန ဥပဗြူဟနံ ကရောတိယေဝ။ တထာကုသလကမ္မနိဗ္ဗတ္တဿပိ ကေသဉ္စိ ဝိနိပါတိကာသုရာဒီနံ ခန္ဓသန္တာနဿ ပဝတ္တိကာလေ ပုဗ္ဗကတံ အကုသလံ စိရတရပ္ပဝတ္တိံ ကရောတိယေဝါတိ။ ဥပပီဠကဥပဃာတကာနိပိ ဝုတ္တပ္ပကာရာ ကုသလာကုသလ စေတနာယောဧဝ။ တာပိ ဟိ ဇနကဘူတာပိ သမာနာ အတ္တနော ဝိပါကဝါရတော ပုရေဝါ ပစ္ဆာ ဝါ ဝိပါကဝါရ ဂဟဏ ကာလေပိ ဝါ ကမ္မန္တရံဝါ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တ ခန္ဓသန္တာနံဝါ ဒုဗ္ဗလတရံ ကတွာဝါ ဝိဗာဓယမာနာ သဗ္ဗသောဝါ ဥပစ္ဆိန္ဒမာနာ ပဝတ္တန္တီတိ။ တတ္ထ ဥပပီဠကေ တာဝ ကမ္မန္တရဿ ဝိဗာဓနံနာမ အညဿ ဇနကကမ္မဿ ဒုဗ္ဗလဘာဝကရဏံ။ ကမ္မဉှိ နာမ အာယူဟနကာလေ ဗလဝန္တံပိ ပစ္ဆာ ကတေန ဥဇုပဋိပက္ခေန ကမ္မန္တရေန ဝိဗာဓိယမာနံ ပုန ဝိဟတသာမတ္ထိယံ ဟောတိ။ ဥပရိဘူမိ နိဗ္ဗတ္တကံပိ သမာနံ ဟေဋ္ဌာဘူမိယံ နိဗ္ဗတ္တေတိ။ မဟေသက္ခေသု မဟိဒ္ဓိကေသု နိဗ္ဗတ္တကံပိ သမာနံ အပ္ပေသက္ခေသု နိဗ္ဗတ္တေတိ။ တထာ ဥစ္စကုလေသု နိဗ္ဗတ္တကံပိ နီစကုလေသု။ ဒီဃာယုကေသု နိဗ္ဗတ္တကံပိ အပ္ပာယုကေသု။ မဟာဘောဂေသု နိဗ္ဗတ္တကံပိ အပ္ပဘောဂေသု။ ပုရိသတ္တ ဘာဝနိဗ္ဗတ္တကံပိ သမာနံ ဣတ္ထတ္တဘာဝံဝါ နပုံသကဘာဝံ ဝါ နိဗ္ဗတ္တေတိ။ ဝဏ္ဏသမ္ပတ္တိနိဗ္ဗတ္တကံပိ ဒုဗ္ဗဏ္ဏဘာဝံ။ ဣန္ဒြိယသမ္ပတ္တိနိဗ္ဗတ္တကံပိ အန္ဓံဝါ ဗဓိရံဝါ ယံကိဉ္စိ ဣန္ဒြိယဝေကလ္လံ။ အင်္ဂပစ္စင်္ဂ သမ္ပတ္တိဇနကံပိ ဟတ္ထပါဒါဒိ အင်္ဂဝေကလ္လံ ဇနေတိ။ တထာ အာယူဟနကာလေ မဟာနိရယေသု နိဗ္ဗတ္တကံပိ အကုသလံ ပစ္ဆာကတေန ဗလဝကုသလေန ဝိဗာဓိယမာနံ ¶ ဥဿဒေသုဝါ ပေတေသုဝါ နိဗ္ဗတ္တေတိ။ အဇာတသတ္တု ရာဇာ စေတ္ထ နိဒဿနံ။ ဥဿဒေသု နိဗ္ဗတ္တကံပိ ပေတေသုဝါ တိရစ္ဆာ နေသုဝါတိ အာဒိသဗ္ဗံ ဝတ္တဗ္ဗံ။
ဥပတ္ထမ္ဘကံပိ တဗ္ဗိပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗမေဝ။ တထာ ဟိ ကမ္မံ နာမ ကတကာလေဒုဗ္ဗလံပိသမာနံ ပစ္ဆာသဘာဂေနဗလဝတာကုသလေနဝါ အကုသလေနဝါ ဥပတ္ထမ္ဘီယမာနံ သုဋ္ဌု ဗလဝံ ဟောတီတိ။ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တ ခန္ဓသန္တာနဿ ဝိဗာဓနံနာမ အညေန ကမ္မေန နိဗ္ဗတ္တဿ သတ္တဿ ဂဟိတပဋိသန္ဓိတော ပဋ္ဌာယ ယဒါကဒါစိ သရီရေ နာနာအန္တရာယေ ဥပ္ပာဒေတွာဝါ ဌာနန္တရခေတ္တဝတ္ထု ဂေါမဟိံသ ဓန ဓညဘောဂ သမ္ပတ္တီနံ ပုတ္တဒါရဉာတိ မိတ္တာနဉ္စ ဝိပတ္တိံ ကတွာဝါ ဒုက္ခုပ္ပတ္တိ ကရဏံ။ ဒုဝိဓဉှိ ကမ္မဖလံနာမ ဝိပါကဖလံ နိသန္ဒဖလန္တိ။ တတ္ထ ဝိပါကဖလံနာမ ကမ္မကာရကဿေဝ ဟောတိ။ န အညဿ။ နိသန္ဒ ဖလံ ပန အညေသံပိ သာဓာရဏမေဝ။ ဓမ္မပဒေ အာနန္ဒသေဋ္ဌိဝတ္ထု ဧတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ။ စက္ခာဒီသု ပန ကမ္မဇသန္တထိသီသေသု ယေန ကမ္မေန ယံကိဉ္စိ ဧကံဝါ ဒွေဝါ တီဏိဝါ သဗ္ဗသော ဘိဇ္ဇန္တိ။ စက္ခုပါလတ္ထေ ရာဒီနံ ဝိယ။ တံ ကမ္မံ ဥပဃာတကေ သင်္ဂဟိတန္တိ ယုတ္တံ။ ဥပဃာ တကန္တိ ပန ဥပစ္ဆေဒကန္တိစ အတ္ထတော ဧကံ။ တထာ ဟိ မဇ္ဈိမဋ္ဌ ကထာယံ ပထမံ ဥပစ္ဆေဒကနာမေန ဝတွာ ဥပဃာတကန္တိပိ ဧတဿေဝ နာမန္တိ ဝုတ္တံ။ အင်္ဂုတ္တရဋ္ဌကထာယံ ပထမံ ဥပဃာတကနာမေန ဝတွာ ဥပစ္ဆေဒကန္တိပိ တဿေဝေတံ နာမန္တိ ဝုတ္တံ။ ဝိသုဒ္ဓိ မဂ္ဂေပိ မရဏဿတိနိဒ္ဒေသေ တဒေဝ ကမ္မုပစ္ဆေဒကကမ္မန္တိ ဝုတ္တံ။ ဣဓစ ပရတော ဥပစ္ဆေဒကကမ္မုနာတိ ဝက္ခတိ။
ဣမဿပိ ကမ္မန္တရုပစ္ဆေဒနံ မရဏာသန္နကာလေ ပါကဋံ။ တဒါဟိ ပထမံ ပါပကမ္မဗလေန ဒုဂ္ဂတိနိမိတ္တေ ဥပဋ္ဌဟန္တေ ပုန ကလျာဏ ကမ္မံ တံ ပဋိဗာဟိတွာ သုဂတိနိမိတ္တံ ဒဿေတွာ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တေတိ။ ကလျာဏကမ္မဗလေန သုဂတိနိမိတ္တေ ဥပဋ္ဌဟန္တေ ပုန ပါပကမ္မံ တံ ပဋိဗာဟိတွာ ဒုဂ္ဂတိနိမိတ္တံ ဒဿေတွာ အပါယေ နိဗ္ဗတ္တေတိ။ ဒုဋ္ဌ ဂါမဏိရညော သောဏတ္ထေရပိတုစ ဝတ္ထူနိ ကထေတဗ္ဗာနိ။ အင်္ဂုတ္တရဋ္ဌကထာယံ ပန ကုသလာကုသလကမ္မက္ခယ ကရဿ မဂ္ဂကမ္မဿပိ ကမ္မန္တရုပစ္ဆေဒကဟာ ¶ ဝုတ္တာ။ အင်္ဂုလိမာလတ္ထေရာဒီနံ ဝိယာတိ။ ဣမသ္မိံ ဘဝေ လဒ္ဓါနိ မဟဂ္ဂတကမ္မာနိ ယေန အကုသလေန ပရိဟာယန္တိ။ တဿပိ ကမ္မန္တရုပစ္ဆေဒကေ သင်္ဂဟော ယုတ္တော။ ဒေဝဒတ္တဿ ဝိယာတိ။ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တခန္ဓသန္တာနုပစ္ဆေဒနံ ပန တသ္မိံ တသ္မိံ ဘဝေ အာယု ကမ္မေသု ဝိဇ္ဇမာနေသု လဒ္ဓါကာသဿ ကဿစိ အပရာဓကမ္မဿ ဗလေန ကလလကာလတော ပဋ္ဌာယ အန္တရာဝ ကေနစိရောဂေနဝါ ဘယေနဝါ ဥပက္ကမေနဝါ မရန္တာနံ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဧတ္ထစ ကမ္မန္တရဿဝါ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တခန္ဓသန္တာနဿဝါ ဥပတ္ထမ္ဘနာ ဒီနိ သန္ဓာယ ဣမေသံ စတုန္နံပိ ကမ္မာနံ ကုသလာကုသလဘာဝေါ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ အင်္ဂုတ္တရဋ္ဌကထာယဉ္စ ဝုတ္တော။ မဇ္ဈိမဋ္ဌကထာယံ ပန သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗသုတ္တာနုရူပံ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တခန္ဓသန္တာနဿေဝ ဥပတ္ထမ္ဘနာဒီနိ သန္ဓာယ ဥပတ္ထမ္ဘကဿ ကုသလဘာဝေါ ဥပပီဠကဥပဃာတကာနံ အကုသလဘာဝေါ ဝုတ္တော။ သော ပန မဇ္ဈိမဋီကာယံ အင်္ဂုတ္တရဋီကာယဉ္စ အရုစ္စမာနော ဝိယ ဝုတ္တော။ မဟာဋီကာယံ ပန သော ကေစိ ဝါဒေါပိ ကတော။ တတ္ထပန သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗသုတ္တာနုရူပံ ဝုတ္တတ္တာ ဝိသုံ ပါဠိနယောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ န စ ကေစိဝါဒေါ ကတ္တဗ္ဗော။ သုတ္တသ္မိံဟိ အပ္ပာယုကသံဝတ္တနိကာဧသာ မာဏဝပဋိပဒါ၊ ယဒိဒံ ပါဏာတိပါတီ ဟောတီတိအာဒိနာ ဥပဃာတကံ ပါဏာတိပါတဝသေနေဝ ဝုတ္တံ။ ဥပပီဠကဉ္စ ဗတွာဗာဓသံဝတ္တနိကာ ဧသာ မာဏဝ ပဋိပဒါ၊ ယဒိဒံ သတ္တာနံ ဝိဟေဌကဇာတိကော ဟောတီတိအာဒိနာ ဝိဟိံသာဒီနံ ဝသေန ဝုတ္တံ။ ဥပတ္ထမ္ဘကဉ္စ ဒီဃာယုကသံဝတ္တနိကာ ဧသာ မာဏဝ ပဋိပဒါ။ ယဒိဒံ ပါဏာတိပါတံ ပဟာယ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတီတိအာဒိနာ ပါဏာတိပါတဝိရတိအာဒီနံ ဝသေန ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗဉ္စေတံ မနုဿတ္တံ အာဂတဿေဝ သတ္တဿ ဝသေနာတိ ဧဝံ ဝိသုံ ပါဠိနယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။ မဟာဋီကာယံ ပန အင်္ဂုတ္တရဋီကာယဉ္စ ကမ္မန္တရုပတ္ထမ္ဘနာဒီနိ အနိစ္ဆန္တေဟိ ဇနကာဒိဘာဝေါနာမ ဝိပါကံ ပဋိဣစ္ဆိတဗ္ဗော။ နကမ္မန္တိ ဝိပါကဿေဝ ဥပဃာတကတာ ယုတ္တာ ဝိယ ဒိဿတီတိ ဝုတ္တံ။
ကိစ္စဝသေနာတိ ဇနနံ ဥပတ္ထမ္ဘနံ ဥပပီဠနံ ဥပစ္ဆိန္ဒနန္တိ စတုန္နံ ကိစ္စာနံ ဝသေန။ တတ္ထ ဧကာ ပါဏာတိပါတစေတနာ စတ္တာရိ ကိစ္စာနိ ¶ သာဓေတိ။ သာ ဟိ ယာဝ ဝိပစ္စိတုံ ဩကာသံ နလဘတိ။ တာဝ ဥပတ္ထမ္ဘနာဒီသု တီသု ကိစ္စေသု ယံကိဉ္စိ လဒ္ဓပစ္စယံ ကိစ္စံ ကရောတိ။ ယဒါ ဝိပစ္စိတုံ ဩကာသံ လဘတိ။ တဒါ ဧကာယ စေတနာယ ဧကာဧဝ ပဋိသန္ဓိ ဟောတီတိ ဧဝံ သာကေတပဉှေ ဝုတ္တနယေန ဧကံ အပါယဘဝံ ဇနေတိ။ တတော ပရံ ပန ပဋိသန္ဓိဇနနကိစ္စံ နတ္ထိ။ ပဝတ္တိ ဝိပါကဇနနေန သဟ ဣတရာနိ တီဏိ ကိစ္စာနိ ဘဝသတသဟဿေပိ ကပ္ပသတသဟဿေပိ သာဓေတိယေဝ။ ဓမ္မဒိန္နာယနာမ ဥဂ္ဂသေန ရညော ဒေဝိယာ ဝတ္ထု ဧတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ။ သာ ပန ယဒါ အတ္တနော ဝိပါကဝါရတော ပုရေ အရိယဘူတဿဝါ ပုထုဇ္ဇနဘူတဿပိ ကလျာဏ စိတ္တသမင်္ဂိနောဝါ ဥပစ္ဆေဒနံ ကရောတိ။ တဒါ ဥပစ္ဆိန္ဒိတွာ ကမ္မန္တ ရဿေဝ ဩကာသံ ကရောတိ။ သယံ ဝိပါကံ နဇနေတိ။ ယဒါ ပန ပါပစိတ္တသမင်္ဂိနော ခန္ဓသန္တာနံ ဥပစ္ဆိန္ဒတိ။ တဒါဧဝ ဥပစ္ဆိန္ဒိတွာ အတ္တနော ဝိပါကံ ဇနေတိ။ သကိံ လဒ္ဓပဋိသန္ဓိဝါရတော ပန ပဋ္ဌာယ အနေကေသု အတ္တဘာဝ သတသဟဿေသုပိ ဥပစ္ဆေဒနာဒီနိယေဝ ကရောတိ။ ဧတ္ထ မဟာမောဂ္ဂလာန တ္ထေရ ဝတ္ထု သာမာဝတိ ဝတ္ထု ဝဂ္ဂုမုဒါတီရိယဘိက္ခု ဝတ္ထု ဒုဿိမာရ ကလာဗုရာဇဝတ္ထူနိ ကထေတဗ္ဗာနိ။ ယသ္မာ ပန ဣဒံ ဥပစ္ဆေဒကကမ္မံ နာမ တိရစ္ဆာနဂတာနံ ဗဟုလံ လဗ္ဘတိ။ တသ္မာ သုဋ္ဌု ဗလဝံ အကုသလကမ္မံ ဒုဗ္ဗလဿ အကုသလကမ္မဿဝါ အကုသလကမ္မနိဗ္ဗတ္တခန္ဓသန္တာနဿဝါ ဥပစ္ဆေဒကံနာမ န ဟောတီတိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ တေနေဝ ဟိ မဇ္ဈိမဋ္ဌကထာယံ ဗဟုကသ္မိဉှိ အကုသလကမ္မေ အာယူဟိတေ ဗလဝကမ္မံ ဒုဗ္ဗလ ကမ္မဿ ဝိပါကံ ပဋိဗာဟိတွာ အတ္တနော ဝိပါကဿ ဩကာသံ ကရောတီတိ ဝုတ္တံ။
အပိစ ပဝတ္တိယံပိ ကမ္မန္တရဇနိတံ ဘဝင်္ဂသန္တာနံ အနုပစ္ဆိန္ဒိတွာ ပဉ္စသု စက္ခု သောတ ဃာန ဇိဝှာ ဘာဝ ဒသက သင်္ခါတေသု သန္တတိ သီသေသု အညတရဿ သန္တတိသီသဿ သဗ္ဗသော ဥပစ္ဆိန္ဒနံပိ ဣမဿေဝ ကိစ္စန္တိ ယုတ္တံ။ ယံ ပန မဟာဋီကာယံ အင်္ဂုတ္တရဋီကာယဉ္စ ဥပပီဠိကံ အညဿ ဝိပါကံ ဆိန္ဒတိ။ န သယံ အတ္တနော ဝိပါကံ ဇနေတီတိ ဝုတ္တံ။ တံ အဋ္ဌကထာယံ သုခဒုက္ခံ ပီဠေတိ၊ အဒ္ဓါနံ ပဝတ္တိတုံ န ဒေတီတိ ဣဒံ ဒိသွာ ဝုတ္တံ သိယာ။ အဒ္ဓါနံ ပဝတ္တိတုံ နဒေတီတိ ဧတ္ထ ပန ¶ သုခသန္တာနံဝါ ဒုက္ခသန္တာနံဝါ စိရကာလံ ပဝတ္တိတုံ နဒေတိ ဣစ္စေဝတ္ထော။ န ပန ဥပဃာတကံ ဝိယ ဘဝင်္ဂသန္တာနေန သဟ အညဿ ကမ္မဿ ဝိပါကံ ဆိန္ဒတီတိ။
[၁၄၃] ယံပန ဝိဘာဝနိယံ
‘‘ဇနကံ ကမ္မန္တရဿ ဝိပါကံ အနုပစ္ဆိန္ဒိတွာဝ ဝိပါကံ ဇနေတိ။ ဥပဃာတကံ ဥပစ္ဆေဒနပုဗ္ဗကန္တိ ဣဒံ တာဝ အဋ္ဌကထာသု သန္နိဋ္ဌာနန္တိ ဝုတ္တံ’’။ တံ န သုန္ဒရံ။
ဣဓ ပုဗ္ဗကတေန ဥပစ္ဆေဒနကကမ္မေန မရိတွာ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တာနံ ဝတ္ထူနံ အဋ္ဌကထာသုယေဝ အာဂတတ္တာတိ။
[၁၄၄] ယဉ္စ တတ္ထ
အပရေ ပန အာစရိယာ ဝဒန္တီတိအာဒိနာ ဥပဃာတကဿ သယံ ဝိပါကနိဗ္ဗတ္တကတ္တာ ဘာဝဝစနံ ဝုတ္တံ။ တံပိ န သုန္ဒရံ။
တေနေဝ ကမ္မေန အပါယေ နိဗ္ဗတ္တာနံ ဒုဿိမာရ ကလာဗုရာဇာ ဒီနံ တဿ ကမ္မဿ ဥပစ္ဆေဒကကမ္မဘာဝေန အဋ္ဌကထာသု အာဂတတ္တာတိ။ [ဇနကစတုက္ကံ]
၁၄၆။ ဂရုကန္တိ အညေန ကမ္မေန ပဋိဗာဟိတုံ အသက္ကုဏေယျံ ကုသလပက္ခေ မဟဂ္ဂတကမ္မံ အကုသလပက္ခေ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ သဟ ပဉ္စာနန္တရိယကမ္မံ။ ဧတ္ထ သိယာ။ မဟဂ္ဂတကမ္မန္တိ ကသ္မာ ဝုတ္တံ။ တဉှိ ပမာဒဝသေနဝါ နီဝရဏဓမ္မပဝတ္တိယာဝါ ပရိဟာယိယမာနံ နိကန္တိဗလေနဝါ ပဋိဗာဟိယမာနံ ဝိပါကံ န ဒေတီတိ။ တထာ ဧကဿ ဗဟူသု အာနန္တရိယကမ္မေသု ကတေသု ဧကသ္မိံ ဝိပစ္စန္တေ သေသာနိ န ဝိပစ္စန္တီတိ။ ဝုစ္စတေ၊ မဟဂ္ဂတကမ္မံ တာဝထပေတွာ ပမာဒဓမ္မနီဝရဏဓမ္မနိကန္တိဓမ္မေ အတ္တနော ဗလဝတရဉ္စ မဟဂ္ဂတကမ္မန္တရံ အညေန ပုညကမ္မေန အပ္ပဋိဗာဟနိယဋ္ဌေန ဂရုကံ နာမ ဟောတိ။ အာနန္တရိယကမ္မာနိ ပန ထပေတွာ အတ္တနော ဗလဝတရံ အာနန္တရိယကမ္မံ အညေန ကေနစိ ဓမ္မေန အပ္ပဋိဗာဟနိယဋ္ဌေနာတိ ဧဝံ ယထာရဟံ တေသံ ဂရုကတာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။ အာသန္နန္တိ မရဏကာလေ ¶ အနုဿရိတံ တဒါ ကတဉ္စ။ တတ္ထ တဒါကတန္တိ အန္တိမ ဇဝနဝီထိတော ပုဗ္ဗဘာဂေ အာသန္နေ ကတံ ယံကိဉ္စိ ကုသလာကုသလကမ္မံ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မံ ပန ဝိပဿနာဒိဝသေန ပဝတ္တံ သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မဉ္စ အန္တိမဇဝနဝီသိယံပိ ကတန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ယထာဟ-မရဏကာလေ ဝါဿ ဟောတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမတ္တာ သမာဒိန္နာတိ။ ဧတေန တတော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မတော အညံ အန္တိမဇဝနဝီထိယံ ပဝတ္တံ ကမ္မံ ပဋိသန္ဓိံ ဇနေတုံ န သက္ကောတီတိ သိဒ္ဓံ ဟောတီတိ။ အာစိဏ္ဏန္တိ ဒီဃရတ္တံ အဘိဏှသော ကတံ။ သကိံ ကရိတွာပိဝါ ပစ္ဆာ ပုနပ္ပုနံ သောမနဿဇနကံ သန္တာပဇနကဉ္စ။ ကဋတ္တာကမ္မန္တိ ကာရိယိတ္ထာတိ ကမ္မန္တိ ဧဝံ ကတကာရဏာဧဝ ကမ္မန္တိ ဝတ္တဗ္ဗံ ကမ္မံ။ ဂရုကာဒိဘာဝေန ဝတ္တဗ္ဗံ ကမ္မံ န ဟောတီတိ အတ္ထော။ တတ္ထ ပုရိမာနိ တီဏိ ဣမသ္မိံ ဘဝေ ကတာနိ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယကမ္မာနိဧဝ။ ကဋတ္တာကမ္မံ ပန အတီတဘဝေသု ကတေဟိ အပရပရိယာယဝေဒနီယေဟိ သဟ ဣမသ္မိံ ဘဝေ ကတံ ဂရုကာ သန္နာစိဏ္ဏဘာဝရဟိတံ ကမ္မပထပတ္တံ ယံကိဉ္စိ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယကမ္မံ။ မဟာဋီကာယံ ပန ကဋတ္တာကမ္မံ ပုရိမ ဇာတီသု ကတံဧဝ ဂဟိတံ။ တံ အဋ္ဌကထာယ န သမေတိ။ ဧတေဟိ ပန တီဟိ မုတ္တံ ပုနပ္ပုနံ လဒ္ဓါသေဝနံ ကဋတ္တာဝါ ပန ကမ္မံနာမ ဟောတီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ န စ အတီတဘဝေသု ကတာနိ မာတုဃာတကာဒီနိပိ အပရပရိယာယ ကမ္မာနိ ဧတေဟိ တီဟိ မုတ္တာနီတိဝါ အမုတ္တာနီတိဝါ ပုနပ္ပုနံ လဒ္ဓါသေဝနာနီတိဝါ အလဒ္ဓါသေဝနာနီတိဝါ သက္ကာ ဝိသေသေတုံ။ တဒါ ဟိ တာနိ ဂရုက ကမ္မသန္တာနေ ပဝတ္တာနိပိ ဟောန္တိ။ အာသန္နဝစိဏ္ဏကမ္မသန္တာနေ ပဝတ္တာနိပီတိ။
အင်္ဂုတ္တရဋ္ဌကထာယဉ္စ ဧတေဟိ ပန တီဟိ မုတ္တံ အညာဏဝသေနကတံ ကဋတ္တာဝါ ပန ကမ္မံနာမာတိ ဝုတ္တံ။ န တာနိ အညာဏဝသေန ကဘာနီတိ သက္ကာ ဝိသေသေတုံ။ တာနိ ဟိ ပုရိမဘဝေသု အညာဏ ဝသေန ကတာနိပိ ဟောန္တိ။ ဉာဏဝသေန ကတာနိပီတိ။ တာနိ ပန ဝိသေသနာနိ ဣမသ္မိံ ဘဝေ ကတာနံ ဂရုကာဒီဟိ တီဟိ မုတ္တာနံ သတ္တမဇဝန ကမ္မာနံ ဝသေန ဝုတ္တာနီတိ တေဟိ သဟ ပုရိမဇာတီသု ကတာနိ အပရပရိယာယ ကမ္မာနိ ကဋတ္တာ ကမ္မံနာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ယတ္ထ တံပုဗ္ဗကတံ ကမ္မန္တိ အာဂတံ။ တတ္ထပိ ဣမသ္မိံ ဘဝေဝါ ¶ အတီတဘဝေသုဝါ ပုဗ္ဗကာလေ ကတန္တိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။ ဣမေသု ပန စတူသု ကမ္မေသု ဝိဇ္ဇမာနေသု ဂရုကမေဝ အနန္တရေ ဘဝေ ပဋိသန္ဓိံ ဒေတိ။ ဂရုကေ အသတိ အာသန္နံ။ အာသန္နေ အသတိ အာစိဏ္ဏံ။ အာစိဏ္ဏေ အသတိ ကဋတ္တာကမ္မံ။ တေနာဟ ပါကဒါနပရိယာယေနာတိ။ ပါကဒါနဝါရေနာတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ သိယာ။ ကသ္မာ ဣဓ အာသန္နံ အာစိဏ္ဏတော ပထမံ ဝုတ္တံ။ နနု ပါဠိယံ အာသန္နတော အာစိဏ္ဏမေဝ ပထမံ ဝုတ္တံ။ ယထာဟ-ယံ ဂရုကံ ယံ ဗဟုလံ။ ယဒါသန္နံ။ ကဋတ္တာဝါ ပန ကမ္မန္တိ။ အဋ္ဌကထာသုစ တေနေဝ ကမေန ပါကဒါနဝါရော ဝိဟိတောတိ။ ဝုစ္စတေ၊ သဘာဝတော ဗလဝဒုဗ္ဗလက္ကမေန ပါဠိယံ အာစိဏ္ဏံ ပထမံ ဝုတ္တံ။ သော ပန ကမော ကဒါစိ ပါကဒါနပရိယာယောပိ သမ္ဘဝတီတိ ကတွာ အဋ္ဌကထာသု တေနေဝ ကမေန ပါကဒါနဝါရော ဝိဟိတော။ အာသန္နံပိ ဟိသမာနံ စိတ္တံ တောသေတုံဝါ သန္တာပေတုံဝါ အသက္ကောန္တံ ဟုတွာ ဒုဗ္ဗလံ ဗလဝတော အာစိဏ္ဏဿ နိဝတ္တကံ န ဟောတီတိ။ ယသ္မာ ပန မဟာကမ္မဝိဘင်္ဂသုတ္တေ ပုဗ္ဗေဝါဿတံ ကတံ ဟောတိ ကလျာဏကမ္မံ သုခဝေဒနီယံ။ ပစ္ဆာဝါဿတံ ကတံ ဟောတိ ကလျာဏကမ္မံ သုခဝေဒနီယံ။ မရဏကာလေဝါဿ ဟောတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမတ္တာ သမာဒိန္နာတိ ဧဝံ အာစိဏ္ဏဒုစ္စရိတဿပိ ဧကစ္စဿ အာသန္နေန ကလျာဏ ကမ္မေန သဂ္ဂဂမနံ ဝုတ္တံ။ တထာ ပုဗ္ဗေဝါဿတံ ကတံ ဟောတိ ပါပကမ္မံ ဒုက္ခဝေဒနိယံ။လ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ သမတ္တာ သမာဒိန္နာတိ ဧဝံ အာစိဏ္ဏ သုစရိတဿပိ ဧကစ္စဿ အာသန္နေန ပါပကမ္မေန အပါယဂမနံ ဝုတ္တံ။ ယသ္မာစ ဥဘိန္နံပိ ဗလဝဘာဝေ သတိ အာသန္နမေဝ ပရိယတ္တံ ဘဝိတုံ အရဟတိ။ တသ္မာ ဣဓ ထေရေန အာသန္နမေဝ ပထမံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတ္ထစ ပုဗ္ဗေဝါဿကတံ ဟောတီတိ ဣဒံ အာသန္နာနုဿရိတကမ္မဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တမ္ဗဒါဌိကနာမဿ စောရဃာတကဿ မဟာဝါတကာလနာမဿစ ဥပါသကဿ ဝတ္ထု ဧတ္ထ ကထေတဗ္ဗန္တိ။
[၁၄၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန
အဋ္ဌကထာယံ အာဂတံ ဇရဂ္ဂဝေါပမံ ဒဿေတွာ အာသန္နမေဝ ပထမံ ဝိပါကံ ဒေတီတိ ဧကံသေန ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
န ¶ ဟိ အဋ္ဌကထာယံ ဧဝံ ဧကံသေန ဝုတ္တံ။ နစ ဥဋ္ဌာတုံပိ အသက္ကောန္တော သော ဇရဂ္ဂဝေါ ပဇဒွါရဿ အာသန္နေ ဌိတောပိ ပထမတရံ နိက္ခမိဿတီတိ။ [ဂရုကစတုက္ကံ]
၁၄၇။ ဒိဋ္ဌဓမ္မော ဝုစ္စတိ ပစ္စက္ခဘူတော ပစ္စုပ္ပန္နော အတ္တဘာဝေါ။ ဝေဒိတဗ္ဗံ အနု ဘဝိတဗ္ဗန္တိ ဝေဒနီယံ။ ဖလံ။ ဒိဋ္ဌဓမ္မေ ဝေဒနီယံ ဖလံ ဧတဿာတိ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယံ။
[၁၄၆] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ဒိဋ္ဌဓမ္မေ ဝေဒိတဗ္ဗံ ဝိပါကာနုဘဝန ဝသေနာတိ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိပါကံ ပဋိသံဝေဒေတီတိ ဟိ ပါဠိယံ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ဟိ ဝိပါကံ ပဋိသံဝေဒေတီတိ ဧတေန ဣဓ ဝေဒနီယသဒ္ဒေါ ကမ္မသာဓနော ဝိပါကာတိဓေယျောစ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ ဧဝဉ္စ သတိ ဣဓ အညပဒတ္ထသမာသော ဧဝ လဗ္ဘတိ။ န ဥတ္တရပဒတ္ထသမာသောတိ။ ဒိဋ္ဌဓမ္မံ ဥပေစ္စ တဿ အနန္တရေ ပဇ္ဇိတွာ ပါပုဏိတွာ ဝေဒိတဗ္ဗံ ဖလံ ဧတဿာတိ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယံ။ တေနေဝ ဟိ အဋ္ဌကထာယံ ဥပပဇ္ဇ သဒ္ဒဿ အတ္ထံ ဝဒန္တေန ဥပပဇ္ဇိတွာတိ ဝုတ္တံ။ သုတ္တပဒေသု ပန ဥပပဇ္ဇေဝါတိ ပါဌော ဒိဋ္ဌော။ တသ္မာ ဒိဋ္ဌဓမ္မဿ သမီပေ အနန္တရေ ပဇ္ဇိတဗ္ဗော ဂန္တဗ္ဗောတိ ဥပပဇ္ဇော။ ဒုတီယော အတ္တဘာဝေါ ဥပပဇ္ဇေဝေဒိတဗ္ဗံ ဖလံ ဧတဿာတိ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယန္တိ ဧဝမတ္ထော ပါဌဿ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဥပပဇ္ဇာတိဝါ အနန္တရေ ဘဝေ ပဝတ္တော ဧကော နိပါတော။ ယထာ ပစ္စာတိ။
[၁၄၇] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ဒိဋ္ဌဓမ္မတော အနန္တရံ ဥပပဇ္ဇိတွာ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဥပဝဇ္ဇဝေဒနီယ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
ဥပပဇ္ဇဝါ ဝိပါကံ ပဋိသံဝေဒေတီတိ ဟိ ပါဠိယံ ဝုတ္တံ။ ပရိယာယတိ ပုနပ္ပုနံ အာဂစ္ဆတီတိ ပရိယာယော။ အပရောစ သော ပရိယာ ယောစာတိ အပရပရိယာယော။ ဒိဋ္ဌဓမ္မာ နာဂတာ နန္တရ ဘဝေဟိ အညော ¶ အတ္တ ဘာဝ ပရိဝတ္တော။ တေ နေဝ ဟိ မဟာဋီကာယံ အင်္ဂုတ္တ ရဋီကာယဉ္စ အပရပရိယာယေတိ ဒိဋ္ဌဓမ္မာနန္တရာနာဂတတော အညသ္မိံ အတ္တဘာဝပရိယာယေ အတ္တဘာဝပရိဝတ္တေတိ ဝုတ္တံ။ သုတ္တပဒေသု ပန အပရေဝါ ပရိယာယေတိစ အပရာပရေဝါ ပရိယာယေတိစ ဒွိဓာ ပါဌော ဒိဋ္ဌော။ တတ္ထ ပစ္ဆိမသ္မိံ ပါဌေသတိ ဣဓ မဇ္ဈေ ဧကဿ အပရသဒ္ဒဿ လောပေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သင်္ဂဟပေါဋ္ဌကေသု ပန မဇ္ဈေ ဒီဃော ယာကာရနဋ္ဌောစ အပရာပရိယသဒ္ဒေါ ဒိဿတိ။ သော ဗဟူသု အဋ္ဌကထာသု နတ္ထိ။ ပါဠိယာစ န သမေတိ။
[၁၄၈] ယဉ္စ ဝိဘာဝနိယံ
‘‘အပရေ အပရေ ဒိဋ္ဌဓမ္မတော အညသ္မိံ ယတ္ထကတ္ထစိ အတ္တဘာဝေ ဝေဒိတဗ္ဗံ ကမ္မံ အပရာပရိယ ဝေဒနီယ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဒိဋ္ဌဓမ္မတောတိ ဣဒံ တာဝ နယုဇ္ဇတိ။
န ဟိ မဇ္ဈေ ဥပပဇ္ဇဘဝံ ဝဇ္ဇေတွာ ပထမော ဒိဋ္ဌဓမ္မောဝ ဣဓ တတီယေ ပဒေ အဓိကတောတိ ယုတ္တော။
[၁၄၉] အတ္ထတော ပန ဗျဉ္ဇနတောစ သဗ္ဗံ ပါဠိယာ န သမေတိ။
အပရေဝါ ပရိယာယေ ဝိပါကံ ပဋိသံဝေဒေတီတိ ဟိ ပါဠိယံ ဝုတ္တံ။ အပရာပရေဝါ ပရိယာယေတိဝါ။ အဟောသိနာမကံ ကမ္မံ အဟောသိကမ္မံ။ အဟောသိကမ္မံ။ ဘဝိဿတိကမ္မံ။ အတ္ထိကမ္မံ။ နတဿ ဝိပါကောတိ ဧဝံ ဝုတ္တပါဌဝသေန အာစရိယေဟိ တထာဂဟိတနာမ ဓေယျံ သဗ္ဗသော အလဒ္ဓဝိပါကဝါရံ ကမ္မန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တတ္ထ သတ္တသု ကုသလာကုသလဇဝနေသု ပထမဇဝနစေတနာ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေ ဒနီယံနာမ။ သာ ဟိ အလဒ္ဓါသေဝနတာယ သဗ္ဗဒုဗ္ဗလတ္တာ အစိရဋ္ဌိ တိကာစ ဟောတိ အပ္ပတရဝိပါကာစာတိ။ ပစ္စယံ လဒ္ဓါ ဒိဋ္ဌဓမ္မေဧဝ အဟေတုကမတ္တံ ဖလံ ဒတွာ ဝိဂစ္ဆတိ။ န ဧကံပိ မရဏကာလံ အတိက္ကမ္မ သန္တာနံ အနုဗန္ဓိတုံ သက္ကောတိ။ ပစ္စယံ ပန အလဘမာနာ အဟောသိကံနာမ ဟောတိ။ ပစ္စယောတိစ အတ္တနော ဖလုပ္ပတ္တိယာ ဩကာသဒါယကော ¶ နာနာ ဣရိယာပထေသု ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာရမ္မဏသမာ ဂမာဒိကော ယောကောစိ ပစ္စယောပိ ယုဇ္ဇတိယေဝ။ ဋီကာသု ပန ပဋိပက္ခေဟိ အနဘိဘူတတာယာတိအာဒိနာ မဟန္တံ ကတွာ ပစ္စယော ဝုတ္တော။ သော ကာကဝလိယာဒီနံ ဝိယ ပါကဋတရဖလဒါနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ န ဟိ ကမ္မပထဇဝနသန္တာနေ ပဝတ္တမာနာ ဣတရာပိဝါ ပထမဇဝနစေတနာ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌသမာယောဂဝသေနပိ လဒ္ဓ ပစ္စယာ ကာစိ အတ္တနော ဗလာနုရူပံ ဖလံ န ဒေတီတိ အတ္ထိ။ နစတာယ ဒိယျမာနံ သဗ္ဗံပိ ဖလံ မဟာဇနဿဝါ ကမ္မကာရကဿေဝ ဝါပါကဋမေဝ သိယာတိ သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ ယံ ပန ဉာဏဝိဘင်္ဂဋ္ဌ ကထာယံ ဧကံ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယံ ဝိပါကံ ဒေတိ။ သေသာနိ အဝိပါကာနီတိ ဝုတ္တံ။ တံ အလဒ္ဓပစ္စယာနိ သေသာနိ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ န ဟိ ဧကော ဒိဋ္ဌဓမ္မော ဧကဿေဝ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီ ယဿ ဩကာသောတိ သက္ကာ ဝိညာတုန္တိ။ အတ္ထသာဓိကာ ပန သန္နိဋ္ဌာပကဘူတာ သတ္ထမဇဝနစေတနာ ဥပပဇ္ဇ ဝေဒနီယံနာမ။ သာ ဟိ လဒ္ဓါသေဝနတာယ ထောကံ သာရဘူတာ ဟောတီတိ ပထမစေတနာ ဝိယ သီဃတရံ ဝိပစ္စိတုံ နသက္ကောတိ။ ဗလဝတီစ ဟောတီတိ ဧကံ ဘဝံ ဇနေတုံ သက္ကောတိ။ ပတိတ ဇဝ နေသု ပန အန္တိမဇဝနတာယ မဇ္ဈိမစေတနာယော ဝိယ စိရဋ္ဌိတိကာ န ဟောတီတိ ပစ္စယံ လဒ္ဓါ အနန္တရေ ဧဝ ဘဝေ ပဋိသန္ဓိံဝါ ပဝတ္တိ ဖလမေဝဝါ ဒတွာ ဝိဂစ္ဆတိ။ အလဒ္ဓါ ပန အဟောသိကမ္မမေဝ ဟောတိ။ န ဒုတီယံ မရဏကာလံ အတိက္ကမိတုံ သက္ကောတိ။ ယံပန ဉာဏဝိဘင်္ဂဋ္ဌကထာယံ ဧကံ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယံ ပဋိသန္ဓိံ အာကဍ္ဎတိ။ သေသာနိ အဝိပါကာနီတိ ဝုတ္တံ။ တံပိ ပဋိသန္ဓိဝိပါကံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ သေသာနိပိ ဟိ ယာဝ ဒုတီယစုတိ နာဂစ္ဆတိ။ တာဝ လဒ္ဓပစ္စယာနိ ပဝတ္တိ ဝိပါကံ ဒေန္တိယေဝ။ ဣဓ မိဿက ကမ္မာနိ ကတွာ အနန္တရဘဝေ မိဿကကမ္မဖလံ အနုဘောန္တာနိ ဝေမာနိက ပေတဝတ္ထူနိ အညာနိစ တံတံကမ္မံ ကတွာ အနန္တရဘဝေ ဧဝ သုဂတိ ယံ ကဗ္ဗိပါကဘူတံ ဝိပတ္တိံ အနုဘဝန္တာနိ ဒုဂ္ဂတိယံဝါ တဗ္ဗိပါကဘူတံ သမ္ပတ္တိံ အနုဘဝန္တာနိ အနေကာနိ ဝတ္ထုသတာနိ ဧတ္ထ ကထေ တဗ္ဗာနီတိ။
[၁၅၀] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ
‘‘သာစ ¶ ပဋိသန္ဓိံ ဒတွာဝ ပဝတ္တိဝိပါကံ ဒေတိ။ ပဋိသန္ဓိယာ ပန အဒိန္နာယ ပဝတ္တိဝိပါကံ ဒေတီတိ နတ္ထီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။
ယထာဝုတ္တဝတ္ထူဟိ သဒ္ဓိံ ဝိရုဇ္ဈနတော။
[၁၅၁] ယဉ္စ တတ္ထ
‘‘စုတိ အနန္တရဉှိ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယဿ ဩကာသော’’တိ ကာရဏံ ဝုတ္တံ။ တံပိ အကာရဏံ။
ပုတိအနန္တရတော ပဋ္ဌာယ ယာဝဇီဝံပိ ဩကာသသမ္ဘဝတော။
[၁၅၂] ယဉ္စ တတ္ထ
‘‘ပဋိသန္ဓိယာ ပန ဒိန္နာယ ဇာတိသတေပိ ပဝတ္တိဝိပါကံ ဒေတီတိ ဝုတ္တံ’’။ တံပိ န ဂဟေတဗ္ဗံ။
ကမ္မသင်္ကရာပတ္တိတော။ အင်္ဂုတ္တရဋ္ဌကထာယဉ္စ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယံ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယံ အပရပရိယာယ ဝေဒနီယန္တိ တေသံ သင်္ကမနံ နတ္ထိ။ ယထာဌာနေယေဝ ပတိဋ္ဌန္တီတိ ဝုတ္တံ။ န စေတ္ထ ပဋိသန္ဓိဝသေန ဧဝံ ဝုတ္တန္တိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ တဒတ္ထသာဓကဿ အဋ္ဌကထာပဒေသဿဝါ ဝတ္ထုဿဝါ ယုတ္တိယာဝါ အဘာဝတောတိ။ မဇ္ဈေ ပန ပဉ္စဇဝန စေတနာ အပရပရိယာယ ဝေဒနီယံနာမ။ ဧတာ ဟိ သုဋ္ဌု ဗလဝန္တီ သာရဘူတာစ ဟောန္တီတိ န သီဃံ ဝိပစ္စိတုံ သက္ကောန္တိ။ စိရဋ္ဌိတိကာ ပန ဟောန္တိ။ တသ္မာ တတီယဘဝတော ပဋ္ဌာယ ယဒါ ဩကာသံ လဘန္တိ။ တဒါ ပဉ္စဝါရေ ပဋိသန္ဓိံ ဒတွာ သံသာရပဝတ္တိယာ သတိ ကပ္ပသတသဟဿေပိ ပဝတ္တိဝိပါကံ ဒေန္တီတိ။ ဣမာနိယေဝ ပန တီဏိ ကမ္မာနိ အတ္တနော အတ္တနော ခေတ္တေ သဗ္ဗသော ဝိပါကဝါရံ အလဘမာနာနိ အဟောသိကမ္မံနာမ။ ခေတ္တဉ္စ နေသံ ပထမဿ ဒိဋ္ဌ ဓမ္မစုတိယာ ပရိစ္ဆိန္နံ။ ဒုတီယဿ အနာဂတာနန္တရဘဝစုတိယာ။ တတီယဿ ပရိနိဗ္ဗာနစုတိယာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ [ဒိဋ္ဌဓမ္မစတုက္ကံ]
၁၄၈။ ပါကဋ္ဌာနဝသေနာတိ ¶ အပါယာဒိကဿ ဝိပစ္စနဋ္ဌာနဿ ဝသေန တထာ စတ္တာရိ ကမ္မာနိနာမ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ တေသု အကုသလာဒီသု စတူသု ကမ္မေသု။ ကမ္မဒွါရဝသေနာတိ ကမ္မသိဒ္ဓိယာ အင်္ဂဘူတာနံ ကာယာဒိ ကမ္မဒွါရာနံ ဝသေန။ ပါဏံ အတိပါတေန္တိ ဧတေနာတိ ပါဏာတိပါတော။ အတိပါတနဉ္စေတ္ထ သရသတော ပတိတုံ အဒတွာ အန္တရာဧဝ ပယောဂဗလေန ပါတနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အဒိန္နံ အာဒိယန္တိ ဧတေနာတိ အဒိန္နာဒါနံ။ အဂမနီ ယဝတ္ထုသင်္ခါတေသု ဝတ္ထုကာမေသု မိစ္ဆာ စရန္တိ ဧတေနာတိ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော။ တတ္ထ ပရပါဏေ ပါဏသညိနော တဿ ဇီဝိတိန္ဒြိယသန္တာနုပစ္ဆေဒကဿ ကာယဝစီပယောဂဿ သမုဋ္ဌာပိကာ ဝဓကစေတနာ ပါဏာတိပါတောနာမ။ သယမေဝ အတ္တနော ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ပါတေန္တဿ ပါဏာတိပါတောနာမ နတ္ထိ။ ပရပရိဂ္ဂဟိတေ ပရပရိဂ္ဂဟိတသညိနော တတော ဝိယောဂကာရဏဿ ကာယ ဝစီပယောဂဿ သမုဋ္ဌာပိကာ အစ္ဆိန္ဒကစေတနာ အဒိန္နာဒါနံနာမ။ အဂမနီယဝတ္ထူသု မဂ္ဂေနမဂ္ဂပဋိပါဒကဿ ကာယပယောဂဿ သမုဋ္ဌာပိကာ အဿာဒစေတနာ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရောနာမ။ ကေစိ ပနဧတ္ထပိ အဂမနီယ ဝတ္ထုသညိနောတိ ပဒံ ဣစ္ဆန္တိ။ တံ အဋ္ဌကထာယ န သမေတိ။ အဂမယနီဝတ္ထု တသ္မိံ သေဝနစိတ္တန္တိ ဟိ တတ္ထ ဝုတ္တံ။ ဧတေန အဂမနီယဝတ္ထုမှိ သတိ ဂမနီယ သညာယဝါ အဂမနီယ သညာယဝါ သေဝန္တဿ ကမ္မပထော ဟောတိ ယေဝါတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ ဣတရထာ အဂမနီယဝတ္ထု တထာ သညိတာ တသ္မိံ သေဝနစိတ္တန္တိ ဝုတ္တံ သိယာတိ။
အပရေ ပန သယံ ပယောဂံ ကတွာ အတ္တနိ ပရေန ကရီယမာနံ မဂ္ဂေန မဂ္ဂပဋိပါဒနံ အဿာဒေန္တဿ သေဝနစိတ္တေ သတိပိ နတ္ထိ ကမ္မပ္ပထဘေဒေါ။ ပယောဂဿ အဘာဝါတိ ဝဒန္တိ။ သေဝနစိတ္တေ ပန သတိ ပယောဂေါ အပ္ပမာဏန္တိ ဧကေ။ ဧဝဉ္စ သတိ တိယင်္ဂိကောဝ မိစ္ဆာစာရော၊ န စတုရင်္ဂိကောတိ အာပဇ္ဇတိ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန သေဝန ပယောဂေန သဟ စတုရင်္ဂိကောဝ ဝုတ္တောတိ အညေ။ သေဝနပယောဂေါ ပန ယေဘုယျေန လဗ္ဘမာနတ္တာယေဝ ဝုတ္တော။ န ပန ဧကန္တအင်္ဂဘာဝတော။ ဣတရထာ ဣတ္ထီနံ ယေဘုယျေန ပယောဂကိစ္စံ ¶ နတ္ထီတိ တာသံ မိစ္ဆာစာရော ဒုလ္လဘော သိယာတိ စ ဝဒန္တိ။ ဘိက္ခုနိဒူသနံပိ ဧတ္ထေဝ သင်္ဂယှတိ။ သာ ဟိ ရက္ခိတာသု သင်္ဂဟိတာတိ။ ဋီကာသု ပန သာ ဓမ္မရက္ခိတာပိ န ဟောတိ။ ကုတော မာတာဒိရက္ခိတာ။ ဓမ္မောတိ ဟိ ဣဓ ပါသဏ္ဍိယဓမ္မောဝ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တောတိ ဝဒန္တိ။ သာသနဓမ္မောပိ နန ယုတ္တော။ သဗြဟ္မစာရိ နိယောပိ ဥပဇ္ဈာယိနီ အာဒိကာ တဿာ မာတာဒိဋ္ဌာနိယာဧဝ ဟောန္တိ။ တထာ ဟိ သိက္ခာပဒဝိဘင်္ဂဋ္ဌကထာယံ မိစ္ဆာစာရောပိ ဒုဿီလာယ။လ။ သာမဏေရိယာ၊ ပုထုဇ္ဇနဘိက္ခုနိယာ၊ သောတာပန္နာယ၊ သကဒါဂါမိနိယာ၊ တတော အနာဂါမိနိယာ ဝီတိက္ကမော မဟာသာဝဇ္ဇော။ ခီဏာသဝါယ ပန ဧကန္တမဟာသာဝဇ္ဇောဝါတိ ဝုတ္တံ။
ကသ္မာပနေတ္ထ သုရာပါနံ နဂဟိ တံ။ တံပိဟိ အပါယသံဝတ္တနိ ကဘာဝေန ဝုတ္တံ။ ယထာဟ-သုရာမေရယပါနံ ဘိက္ခဝေ အာသေဝိတံ ဘာဝိတံ ဗဟုလီကတံ နိရယသံဝတ္တနိကံ တိရစ္ဆာနယောနိသံဝတ္တနိကံ ပေတ္တိဝိသယသံဝတ္တနိကံ။ ယောစ သဗ္ဗလဟုကော သုရာမေရယ ပါနဿ ဝိပါကော။ သော မနုဿဘူတဿ ဥမ္မတ္တကသံဝတ္တနိကော ဟောတီတိ။ အဋ္ဌကထာသုပိ ကောဋ္ဌာသတော ပဉ္စပိ ပါဏာတိပါတာ ဒယော ကမ္မပထာဧဝါတိ ဝုတ္တန္တိ။ ဝုစ္စတေ၊ မူလဋီကာယံ တာဝ တဿ သဘာဂတ္တေန မိစ္ဆာစာရေ ဥပကာရကတ္တေန ဒသသုပိ ကမ္မပထေသု အနုပဝေသောတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သဘာဂတ္တံ ဂဟေတွာ ဝိဘာဝနိယံ သုရာပါနံပိ ဧတ္ထေဝ သင်္ဂယှတီတိ ဝဒန္တိ ရသသင်္ခါတေသု ကာမေသု မိစ္ဆာစာရဘာဝတောတိ ဝုတ္တံ။ ဥပကာရကတ္တံ ဂဟေတွာ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂဋီကာယံ ကုသလာကုသလာပိစ ပဋိသန္ဓိဇနကာယေဝ ကမ္မပထာတိ ဝုတ္တာ။ ဝုတ္တာဝသေသာ ပဋိသန္ဓိဇနနေ အနေကန္တိ ကတ္တာ ကမ္မ ပထာတိ န ဝုတ္တာတိ ဣမဿ ဝါကျဿ သံဝဏ္ဏနာယံ ဝုတ္တာဝသေ သာတိ သုရာပါနာဒယော တဗ္ဗိရမဏာဒယောစ။ သုရာပါနဉှိ မဒဿ ပစ္စယော။ မဒေါ အပုညပထဿ။ တဗ္ဗိရတိပိ နိမ္မဒတာယ။ သာစ ပုညပထဿာတိ ကမ္မပထူပနိဿယာနိ တာနိ တဒါသန္နကမ္မဝသေန သန္ဓိဇနကာနိပိ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ တဒါသန္နကမ္မဝသေနာတိ တဿ သုရာပါနဿဝါ သုရာပါနဝိရတိယာဝါ အာသန္နေ ပဝတ္တာနံ တမ္မူလကာနံ အပုညကမ္မာနံဝါ ပုညကမ္မာနံဝါ ဝသေနာတိ အတ္ထော။ ဣဒံ ¶ ဝုတ္တံ ဟောတိ-ယော သုရံ ပိဝိတွာ သုရာမဒဟေတု ပါဏာ ပါတာဒီသု ယံကိဉ္စိ ကမ္မံ ကရောတိ၊ တဿ သုရာပါနံ တဿတိ ကမ္မဿ ဗလဝူပနိဿယော ဟောတိ ပုဗ္ဗစေတနာဌာနိယဉ္စ။ တဒေဝ ဝိသုံ ပဋိသန္ဓိံ ဇနေတိ၊ န ဣတရန္တိ။ ယထာ ဟိ ပုဗ္ဗာပရစေတနာ ယောပိ ကမ္မပထပတ္တဿ ကမ္မဿ ပရိဝါရဘူတာဧဝ ပဋိသန္ဓိံ ဇနေန္တိ၊ န ဣတရာ။ ဧဝမိဒံပီတိ။ န ဟိ ကမ္မပထသုတ္တေသု သရူပတော အာဂတာနိဧဝ ပဋိသန္ဓိံ ဇနေန္တိ။ န ဣတရာနီတိ သက္ကာ နိယမေတုံ။ ယာနိ ပန ဧကန္တေန ပဋိသန္ဓိဇနနသာမတ္ထိယ ယုတ္တာနိ၊ တာနေဝ တတ္ထ သရူပတော ဝုတ္တာနိ။ ယာနိပန ပဋိသန္ဓိဇနနေ အနေကန္တိကာနိ ဟောန္တိ။ တာနိ တတ္ထသရူပတော န ဝုတ္တာနီတိ သက္ကာ ဝိညာတုံ။ တထာ ဟိ ပဋိသမ္ဘိဒါ မဂ္ဂဋ္ဌကထာယံ ကုသလာကုသလာပိစ ပဋိသန္ဓိဇနကာယေဝ ကမ္မပထာတိ ဝုတ္တာ။ ဝုတ္တာဝသေသာ ပဋိသန္ဓိဇနနေ အနေကန္တိ ကတ္တာ ကမ္မပထာတိ န ဝုတ္တာတိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ဣဒံပိ ပဋိသန္ဓိဇနနေ အနေကန္တိကတ္တာ တတ္ထ သရူပတော န ဝုတ္တန္တိစ။ ယံ တဒါ သန္နကမ္မဝသေန ပဋိသန္ဓိဇနကန္တိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တံ။ တံ တတ္ထ သရူပတော ဝုတ္တေသု တဒါ သန္နကမ္မေသု အနုပဝိဋ္ဌန္တိစ သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ တဿ ပန ဒုဝိဓံ ကိစ္စံ ပဋိသန္ဓိဇနနံ ကမ္မဇနနဉ္စာတိ။ တတ္ထ ပဋိဇနနတော ကမ္မဇနနမေဝဿ မဟန္တံ မဟာဝိပ္ဖာရဉ္စ ဟောတီတိ ကတွာ သက္ကေန ဒေဝါနမိန္ဒေန ကုမ္ဘဇာတကေ –
ယံ ဝေ ဝိဝိတွာ ဒုစ္စရိတံ စရန္တိ၊
ကာယေန ဝါစာယ စေတသာစ၊
နိရယံ ဝဇန္တိ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ၊
တဿာ ပုဏ္ဏံ ကုမ္ဘမိမံ ကိဏာထာတိ။
ဧဝံ တဒါသန္နကမ္မဝသေနေဝ တဿ အပါယဂါမိတာ ဝုတ္တာ။ တဒုဘယံ ပနဿ ကိစ္စံ ဂဟေတွာ သုရာမေရယပါနံ ဘိက္ခဝေ အာသေဝိတံ။လ။ သံဝတ္တနိကန္တိ အင်္ဂုတ္တရေ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အယဉှိသုတ္တပဒေသု ဓမ္မတာ။ ယဒိဒံ သံဝတ္တနိကန္တိ ဝုတ္တဋ္ဌာနေ ယထာလာဘယောဇနာတိ။ တထာဟိ မူလဋီကာယံပုနဗ္ဘဝံဒေတိပုနဗ္ဘဝါယ သံဝတ္တေတီတိ ပါဌေ ကမ္မသဟဇာတာ ပုနဗ္ဘဝံဒေတိ။ ကမ္မသဟာယဘူတာ အကမ္မသဟဇာ တာပုနဗ္ဘဝံ ¶ သံဝတ္တေတီတိ ဝုတ္တံ။ ကေစိ ပန ဣမမတ္ထံ အနုပဓာရေတွာ ဣမာယ ပါဠိယာ တဿ ဝိသုံ ဧကန္တကမ္မပထဘာဝံ မညန္တိ။ ယံ ပန ကောဋ္ဌာသတော ပဉ္စပိ ကမ္မပထာဧဝါတိ အဋ္ဌကထာဝါကျံ။ တတ္ထ ဧဝသဒ္ဒေန တေသံ စေတနာဓမ္မတ္တာ ဈာနာဒိကောဋ္ဌာသိကတ္တံ နိဝတ္တေတိ။ စေတနာ ဟိ ကမ္မပထံ ပတ္တာပိ အပတ္တာပိ ကောဋ္ဌာသတော ကမ္မ ပထကောဋ္ဌာသိကာဧဝ ဟောတီတိ။ တေနေဝ မူလဋီကာယံ ကမ္မပထာ ဧဝါတိ ကမ္မပထကောဋ္ဌာသိကာဧဝါတိ ဝုတ္တံ။ အနုဋီကာယဉ္စ ကမ္မ ပထကောဋ္ဌာသိကာဧဝ။ န ဈာနာဒိကောဋ္ဌာသိကာတိ ဝုတ္တံ။ ကေစိပန ဣမမတ္ထံ အသလ္လက္ခေတွာ ဣမိနာ ဝါကျေန တဿ ဝိသုံ ကမ္မပထဘာဝံ ဝဒန္တိ။
ခုဒ္ဒကပါဌဋ္ဌကထာယံ ပန သဗ္ဗေနသဗ္ဗံ တဿ ကမ္မပထဘာဝေါ ပဋိက္ခိတ္တောယေဝ၊ တတ္ထ ဟိ ပုရိမာနံ စတုန္နံ ကာယကမ္မာဒိဘာဝဉ္စ ကမ္မပထဘာဝဉ္စ ဝိသုံ ဝတွာ သုရာပါနံပတွာ ကာယကမ္မမေဝါတိ ဝုတ္တံ။ ဧတေန ဝစီကမ္မဘာဝဉ္စ ကမ္မပထဘာဝဉ္စ ပဋိက္ခိပတီတိ။ ဓာတုသံယုတ္တဋ္ဌကထာ ယဉ္စ ပဋိက္ခိတ္တော။ ယထာဟ-တတီယံပဉ္စကမ္မဝသေန ဗုဇ္ဈနကာနံ အဇ္ဈာသယဝသေန ဝုတ္တံ။ စတုတ္ထံ သတ္တကမ္မပထဝသေန ပဉ္စမံ ဒသ ကမ္မပထဝသေနာတိ။ တတ္ထ ဟိ တတီယေ သုရာပါနမိဿကတ္တာ ပဉ္စကမ္မဝသေန ဣစ္စေဝ ဝုတ္တံ။ န ပဉ္စကမ္မပထဝသေနာတိ။ ဧတာသုပိစ ပဋိသန္ဓိဇနနေ အနေကန္တိ ကတ္တာဧဝ ပဋိက္ခိတ္တောတိ န နသက္ကာ ဝတ္တုံ ဧဝဉှိ သတိ သဗ္ဗာ ပါဠိဋ္ဌကထာဋီကာယော သံသန္ဒိတာ ဟောန္တီတိ။ ကာယကမ္မန္တိ ဧတ္ထ ကာယော တိဝိဓော သသမ္ဘာရကာယော ပသာဒကာယော စောပနကာယောတိ။ ဣဓ ကာယဝိညတ္တိသင်္ခါတော စောပနကာယော အဓိပ္ပေတောတိ ဝုတ္တံ ကာယဝိညတ္တိသင်္ခါတေတိ။ စောပနကာယော ဟိ ကဒါစိ ကာယင်္ဂေန အတ္တနောအဓိပ္ပာယံ ပရဿ ဝိညာ ပနတ္ထာယပိ ကရီယတီတိ ကာယဝိညတ္တီတိ ဝုစ္စတီတိ။ သော ယေဝစ ကမ္မာနံ ပဝတ္တိမုခတ္တာ ဒွါရန္တိ ကာယဒွါရံ။ တသ္မိဉှိ တေန တေန ဥပက္ကမ ကိစ္စေန ပဝတ္တမာနေဧဝ ဇီဝိတိန္ဒြိယုပစ္ဆေဒါဒိကိစ္စသိဒ္ဓိတော တံဇန ကဿ စေတနာဓမ္မဿ အာယူဟန ကိစ္စနိဗ္ဗတ္တိစ ကာယကမ္မနာမ လာဘောစ ဟောတီတိ။ တသ္မိံ ကာယဒွါရေ။ ဧတ္ထစ ယသ္မာသဗ္ဗာနိပိ ကမ္မာနိ ပုဗ္ဗင်္ဂမဘူတေန သမ္ပယုတ္တမနေန ဝိနာ နသိဇ္ဈန္တိ။ မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဓမ္မာ။ ¶ မနောသေဋ္ဌာ မနောမယာတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဓမ္မာတိ စေတ္ထ သုစရိတဒုစ္စရိတဓမ္မာ ဝုစ္စန္တိ။ တသ္မာ မနောဒွါရံ သဗ္ဗကမ္မသာဓာရဏတ္တာ ကမ္မာနိ ဝိသေသေတုံ နသက္ကောတိ။ အသာဓာရဏဘူတာ ပန ကာယဝစီယော ဧဝ သကောန္တိ။ ယသ္မာစ ပုရိမာနိ သတ္တဝိဓာနိ ကမ္မာနိ ကေဝလံ မနောမတ္တေန နသိဇ္ဈန္တိ။ တံသမုဋ္ဌိတေဟိ ပန ကာယ ဝစီပယောဂေဟိ ဧဝ သိဇ္ဈန္တိ။ တသ္မာ တေဧဝ တေသံ ကမ္မာနံ ပဝတ္တိမုခသင်္ချံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဝုတ္တံ ကာယဒွါရေတိ။ ပရတော ဝစီဒွါရေတိ စ။
ယသ္မာ ပန ကာယဒွါရေ ဝုတ္တိတော ကာယကမ္မံ နာမ။ ဝစီဒွါရေ ဝုတ္တိတော ဝစီကမ္မံနာမာတိ ဧတ္တကမတ္တေ ဝုတ္တေ ပါဏာတိပါတာဒီနိ တီဏိ ကာယကမ္မံနာမ။ မုသာဝါဒါဒီနိ စတ္တာရိ ဝစီကမ္မံနာမာတိ ဧဝံ ဒွါရေန ကမ္မာနံ နာမဝဝတ္ထာနံ အသိဒ္ဓံ သိယာ။ ကထံ။ ယဒါ ဟိ ပုရိမာနိ ဒွေ အာဏတ္တိဝသေန အပ္ပကေန ဝစီဒွါရေ ဘိဇ္ဈန္တိ။ တဒါ တာနိ ကာယကမ္မန္တိ နာမံ ဇဟေယျုံ။ ဝစီကမ္မန္တိ သင်္ချံ ဂစ္ဆေယျုံ ကသ္မာ ဝစီဒွါရေ ဝုတ္တိတော ဝစီကမ္မံနာမာတိ ဝုတ္တတ္တာ။ ဒွေဝါ နေသံ နာမာနိ ဘဝေယျုံ။ ဥဘယဒွါရေသုပိ သန္ဒိဿနတော။ ယဒါပန မဇ္ဈိမာနိ စတ္တာရိ ဟတ္ထမုဋ္ဌာဒိဝသေန အပ္ပကေန ကာယဒွါရေ သိဇ္ဈန္တိ။ တဒါ တာနိပိ ဝစီကမ္မန္တိ နာမံ ဇဟေယျုံ။ ကာယကမ္မန္တိ သင်္ချံ ဂစ္ဆေယျုံ။ ကသ္မာ ကာယဒွါရေ ဝုတ္တိတော ကာယကမ္မံနာမာတိ ဝုတ္တတ္တာ။ ဒွေဝါ နေသံ နာမာနိ ဘဝေယျုံ။ ဥဘယဒွါရေသုပိ သန္ဒိဿနတော။ ဧဝဉ္စသတိ ပါဏာတိပါတော။လ။ မိစ္ဆာစာရောစေတိ ကာယကမ္မံနာမာတိ ဣဒံ ဝဝတ္ထာနမေဝ နိရတ္ထကံ သိယာ။ တထာ ပရတော မုသာဝါဒေါ။လ။ ပ္ပလာပေါစေတိ ဝစီကမ္မံနာမာတိ။ ဗာဟုလ္လဝုတ္တိတောတိ ဝုတ္တေပန ဧကမေကေန ဗာဟုလ္လသဒ္ဒေန ဆဗ္ဗိဓာနိ တာနိ ဝဇ္ဇာနိ ဝဇ္ဇေတွာ ဝုတ္တပ္ပကာရံ ဒွါရေန ကမ္မဝဝတ္ထာနံ သိဒ္ဓံ ဘဝတိ။ ယထာ ဝနစရကော သင်္ဂါမာဝစရောတိ။
မနောကမ္မာနိ ပန ဒွါရန္တရေသု စရန္တာနိပိ စရဏမတ္တာနိ ဧဝ ဟောန္တိ။ န ဒွါရန္တရာနိ တေသံ ကမ္မသိဒ္ဓိယာ အင်္ဂံ ဟောန္တိ။ တသ္မာ တာနိ ဝိသုံ ကတာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယသ္မာ ပန ကာယဒွါရဿ ကာယောတိ နာမံ အနေကေသု သုတ္တသဟဿေသု သယမေဝ သိဒ္ဓံ ပါကဋဉ္စ။ ¶ တထာ ဝစီဒွါရဿ ဝါစာတိ နာမံ။ ကုသလာကုသလ ဇဝနစိတ္တသင်္ခါကဿ မနောဒွါရဿစ မနောတိ နာမံ။ တသ္မာ သဗ္ဗတ္ထ ကာယဒွါရံ ဝစီဒွါရံ မနောဒွါရန္တိ ဝုတ္တေ ကမ္မေန ဒွါရဿ ဝဝတ္ထာန ကိစ္စံနာမ နတ္ထိ။ ယတ္ထ ပန ကာယကမ္မဒွါရံ ဝစီကမ္မဒွါရံ မနောကမ္မဒွါရန္တိ အာဂတံ။ တတ္ထေဝ ဒွါရကထာဒီသု ကမ္မေန ဒွါရဝဝတ္ထာနံပိ ဝိသုံ ဝတ္တဗ္ဗံ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
[၁၅၃] ဧတေန ယံ ဝုတ္တံ ဝိဘာဝနိယံ
‘‘ကာယကမ္မဿစ ပဝတ္တိမုခဘူတံ ကာယဒွါရန္တိ ဝုစ္စတီတိ’’။ တံ ပဋိက္ခိတ္တံ ဟောတိ။
[၁၅၄] ယဉ္စ တတ္ထ
‘‘တထာ မုသာဝါဒါဒိံ ကာယဝိကာရေန ကရောန္တဿ ဝစီကမ္မံ ကာယဒွါရေပိ ပဝတ္တတီတိ ကမ္မေန ဒွါရဝဝတ္ထာနံပိ နသိယာတိ’’ ဝုတ္တံ။ တံပိ န ယုဇ္ဇတိ။
န ဟိ ကာယဝိကာရေန ကရီယမာနံ ဝစီကမ္မံ ကာယဒွါရေ ပဝတ္တမာနံပိ တဿ ဒွါရဿ နာမံ ဘိန္ဒိတုံဝါ အတ္တနော နာမံ ဒါတုံဝါ သက္ကောတိ။ သဘာဝ သိဒ္ဓတ္တာ တဿ နာမဿာတိ။
[၁၅၅] ဧတေနေဝ ယဉ္စ တတ္ထ
ဝုတ္တံ ‘‘တထာ ကာယကမ္မမေဝ ယေဘုယျေန ကာယဒွါရေ ပဝတ္တတိ။ န ဣတရာနိ။ တသ္မာ ကာယကမ္မဿ ယေဘုယျေန ဧတ္ထေဝ ပဝတ္တနတော ကာယကမ္မဒွါရဘာဝေါ သိဒ္ဓါ။ ဗြာဟ္မဏဂါမာဒီနံ ဗြာဟ္မဏဂါမာဒိ ဘာဝေါဝိယာတိ’’။ တံပိ ပဋိက္ခိတ္တံ ဟောတိ။
န ဟိ ကာယကမ္မဒွါရန္တိ နာမံ ဣဓ ဝုတ္တံ အတ္ထီတိ။ [ကာယကမ္မံ]
၁၄၉။ မုသာတိ အဘူတတ္ထေ နိပါတော။ မုသာ ဝဒန္တိ ဧတေနာတိ မုသာဝါဒေါ။ ဝိသတိ ပရေသံ အညမညသမ္မောဒဘာဝသင်္ခါတံ သာမဂ္ဂိရသံ သံစုဏ္ဏေတိ ပရိဘိန္ဒတိ မိထု ဘေဒံ ကရောတိ ဧတာယာတိ ပိသုဏာ။ အတ္တနော ပိယဘာဝံ ပရေသဉ္စ မိတ္တသုညဘာဝံ ကရောတိ ဧတာယာတိဝါ ပိသုဏာ။ နိရုတ္တိနယေန။ ဝဒန္တိ ဧတာယာတိ ¶ ဝါစာ။ ပိသုဏာစ သာ ဝါစာစာတိ ပိသုဏဝါစာ။ ယေန သုယျတိ၊ တဿ ဟဒယံ ဖရမာနာ ဥသတိ ဒဟတီတိ ဖရုသာ။ ဖရုသာစ သာ ဝါစာစာတိ ဖရုသဝါစာ။ သာဓုဇနေဟိ အဓိဂန္တဗ္ဗံ သံသုခံ ဟိတဉ္စ ဖလတိ ဝိသရတိ ဝိနာသေတိ ဟိတသုခမဂ္ဂံ ဘိန္ဒတီတိ သမ္ဖံ။ တံဝါ ဖလတိ ဘိဇ္ဇတိ ဧတေနာတိ သမ္ဖံ။ အတ္ထဓမ္မာပဂတဿ ပဋိဘာဏစိတ္တဿ ဘာရတယုဒ္ဓသီတာဟရဏာ ဒိကဿ ဝါစာ ဝတ္ထုမတ္တဿေတံ နာမံ။ ယတ္ထ ဒိဋ္ဌဓမ္မဟိတဗုဒ္ဓိယာဝါ သမ္ပရာယိက ဟိတဗုဒ္ဓိယာဝါ ဥပါယဒီပကံ ကိဉ္စိ အတ္ထဓမ္မဝိနယပဒံ နတ္ထိ။ သမ္ဖံ ပလပန္တိပကာရေန ကထယန္တိ ဧတေနာတိ သပ္ဖပ္ပလာပေါ။ တတ္ထ ပရဿဝိသံ ဝါဒနပုရေက္ခာရေန ဝိသံ ဝါဒက ကာယဝစီပယောဂသမုဋ္ဌာပိကာ အကုသလစေတနာ မုသာဝါဒေါ။ သော ပရဿ အတ္ထဘဉ္ဇနကောဝ ကမ္မပထဘေဒေါ။ ဣတရော ကမ္မမေဝ။ ဧတ္ထ စ ကမ္မ ပထောတိ ပဋိသန္ဓိဇနကာနံ ကမ္မာနံ ဥဋ္ဌာနမုခမဂ္ဂေါ ဝုစ္စတိ။ ယထာ ဟိ ရဇာနံ ဥဋ္ဌာနပဒေသော ရဇပထောတိ ဝုစ္စတိ။ တထာ လောကေ သန္ဒိဿမာနေသု သတ္တာနံ ကာယဝစီစိတ္တာဘိသင်္ခရဏကိစ္စေသုယေဟိ ကိစ္စေဟိ ပဋိသန္ဓိဇနကာနိ ကမ္မာနိ ဥဋ္ဌဟန္တိ။ ယေသုဝါ ကိစ္စေသု တာနိ ဥဋ္ဌဟန္တိ ပဝတ္တန္တိ။ တာနိ ကာယဝစီစိတ္တာ ဘိသင်္ခရဏကိစ္စာနိ ပဋိသန္ဓိဇနကာနံ ကမ္မာနံ ဥဋ္ဌာနမုခမဂ္ဂတ္တာ ကမ္မပထောတိ ဝုစ္စန္တိ။ ကတမာနိ ပန တာနီတိ။ အင်္ဂသမ္ပန္နာနိ အကုသလေသု ပါဏဃာတ ကိစ္စာဒီနိ ကုသလေသု တဗ္ဗိရမဏကိစ္စာဒီနိ ဒသဝိဓာနိ ကိစ္စာနီတိ။ ကမ္မာနိယေဝ သုဂတိဒုဂ္ဂတီနံ တဒုပ္ပဇ္ဇနကသုခဒုက္ခာနဉ္စ ပထဘူတတ္တာ ကမ္မပထောနာမာတိပိ ဝဒန္တိ။
ပရဿ ဘေဒပုရေက္ခာရေန ဘေဒကကာယဂစီပယောဂသမုဋ္ဌာ ပိကာ သံကိလိဋ္ဌစေတနာ ပိသုဏာဝါစာ။ သာပိ ပရေ ဘိန္နေယေဝ ကမ္မပထဘေဒေါ။ အဘိန္နေ ကမ္မမေဝ။ ပရဿ မမ္မစ္ဆေဒကကာယ ဝစီပယောဂသမုဋ္ဌာပိကာ ဒုဋ္ဌစေတနာ ဖရုသဝါစာ။ ဧတ္ထစ မရန္တိ သတ္တာ၊ မရဏမတ္တံဝါ ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆန္တိ ဧတသ္မိံ ဃဋ္ဋိယမာနေတိ မမ္မံ။ ဒုဋ္ဌဝဏော။ မမ္မံ ဆိန္ဒတိ ဘိန္ဒတိ ဃဋ္ဋေတီတိ မမ္မစ္ဆေဒကော။ ဝဏဃဋ္ဋနပယောဂေါ။ ဣဓ ပန မမ္မံဝိယာတိ မမ္မံ။ ဇာတိအာဒီသု ဒသသု အက္ကောသဝတ္ထူသု ယံကိဉ္စိ။ မမ္မစ္ဆေဒကောတိ ဇာတိအာဒီသု ဃဋ္ဋန ဝသေန ¶ ပဝတ္တော ဖရုသ ကာယဝစီ ပယောဂေါ။ အယ မတ္ထော သီလက္ခန္ဓ ဋီကာ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ အထဝါ။ မမာယတီတိ မမော။ မိတ္တော။ မမဿ ဘာဝေါ မမ္မံ။ မေတ္တာစိတ္တံ။ မမ္မံ ဆိန္ဒတီတိ မမ္မစ္ဆေဒကော။ အယံပိ အက္ကောသိတဗ္ဗဿ သမ္မုခါဧဝ ကမ္မပထဘေဒေါတိ ကေစိ။ ပရမ္မုခါပီတိ အပရေ။ ယထာ ပန ပရံ အက္ကောသိတွာ ခမာပေန္တဿ ခမာပနကမ္မံ ပရဿ ဒူရေ ဌိတဿပိ မတဿပိ သမ္ပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ အက္ကောသနကမ္မံပီတိ ဒီဃမဇ္ဈိမဋီကာကာရာ ဣစ္ဆန္တိ။ အက္ကောသာဓိပ္ပာယေန စဏ္ဍာ မဟိံသီ တံ အနုဗန္ဓတူတိဝါ စောရာ တံ ခဏ္ဍာ ခဏ္ဍိကံ ကရောန္တူတိဝါ မုဒ္ဓါ တေ ဖလတု သတ္တဓာတိဝါ ဧဝမာဒိနာ နယေန ပရံ အဘိသပန္တဿပိ ကမ္မပထဘေဒေါ ဟောတိယေဝါတိစ ဝဒန္တိ။
အနတ္ထဝိညာပန ကာယဝစီပယောဂ သမုဋ္ဌာပိကာ ပါပစေတနာ သမ္ဖပ္ပလာပေါ။ သောပိ ဘာရတယုဒ္ဓ သီတာဟရဏာဒိကေသု ပဋိဘာဏစိတ္တေသု ဝါစာဝတ္ထုမတ္တေသုဧဝ ကမ္မပထဘေဒေါ။ သောစခေါ ပရေ တံ အနတ္ထံ သစ္စတော ဂဏှန္တေယေဝ။ အဂဏှန္တေ ပန ကမ္မမေဝ။ တထာ ရာဇကထာဒီသု ဒွတ္တိံသ တိရစ္ဆာန ကထာပဘေဒေသုပိ ကမ္မမေဝ။ တဉ္စ ခေါ တဒဿာဒဝသေန ကထေန္တဿေဝ။ အတ္ထဓမ္မဝိနယနိဿိတံ ကတွာ ကထေန္တဿ ပန သဗ္ဗံပိ သတ္ထကမေဝ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝစီကမ္မန္တိ ဧတ္ထ ဝစီတိ ဝါစာယေဝ။ သာ စတုဗ္ဗိဓာ သဒ္ဒဝါစာ ဝိရတိဝါစာ စေတနာဝါစာ စောပနဝါစာတိ။ ဣဓ ပန သဒ္ဒသဟိတာ ဝစီဝိညတ္တိသင်္ခါတာ စောပန ဝါစာ အဓိပ္ပေတာတိ ဝုတ္တံ ဝစီဝိညတ္တိသင်္ခါတေတိ။ စောပနဝါစာ ဟိ ကဒါစိ ဝါစင်္ဂေန အတ္တနော အဓိပ္ပာယံ ပရဿ ဝိညာပနတ္ထာယပိ ကရီယတီတိ ဝစီဝိညတ္တီတိ ဝုစ္စတီတိ။ သာယေဝစ ကမ္မာနံ ပဝတ္တိ မုခတ္တာ ဒွါရန္တိ ဝစီဒွါရံ။ တာယ ဟိ တံတံဝစီပယောဂကိစ္စေန ပဝတ္တမာနာယ ဧဝ ဝိသံဝါဒနာဒိကိစ္စသိဒ္ဓိတော တံသမုဋ္ဌာပကဿ စေတနာဓမ္မဿ အာယူဟနကြိယာနိဗ္ဗတ္တိစ ဝစီကမ္မနာမလာဘောစ ဟောတီတိ။ တသ္မိံ ဝစီဒွါရေ။ ယမေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ တံ ကာယကမ္မေ ဝုတ္တမေဝါတိ။ [ဝစီကမ္မံ]
၁၅၀။ အဘိဇ္ဈာယန္တိ ¶ အဿာဒမတ္တေ အဋ္ဌတွာ ပရဘဏ္ဍဿ အတ္တနော ပရိဏာမနဝသေန အတိရေကတရံ ဈာယန္တိ နိဇ္ဈာယန္တိ ဧတာယာတိ အဘိဇ္ဈာ။ ဗျာပါဒေန္တိ ပရသတ္တေ ဝိနာသံ အာပန္နေ ကတွာ စိန္တေန္တိ ဧတေနာတိ ဗျာပါဒေါ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီတိ ဧတ္ထ မိစ္ဆာတိ ဝိပရီတတ္ထေ နိပါတော။ အတ္ထိဒိန္နန္တိအာဒိနယပဝတ္တံ သဗ္ဗံ သပ္ပုရိသ မဂ္ဂံ သပ္ပုရိသပညတ္တံ ဘိန္ဒိတွာ နတ္ထိ ဒိန္နန္တိအာဒိနယေန တဗ္ဗိပရီ တတော ပဿန္တိ ဧတာယာတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ တတ္ထ ပရသန္တကံ ဒိသွာ ကေဝလံ အဿာဒနာဘိနန္ဒနရဇ္ဇနမတ္တေသု အဋ္ဌတွာ အဟောဝတ ဣဒံ မမဿာတိ ဧဝံ အတ္တနော ကတွာ စိတ္တေန ပရိဏာမေန္တဿေဝ အဘိဇ္ဈာကမ္မပထဘေဒေါ ဟောတိ။ ပရသန္တကဘာဝေယေဝ ထပေတွာ လာဘာဝတိမေ။ ယေ ဤဒိသံ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ အဟောဝတာဟံပိ တာဝကာလိကံ ပရိဘုဉ္ဇေယျံ။ ယာစိတွာဝါ ကိဏိတွာဝါ အတ္တနော ကရေယျံ။ အညံဝါ ဤဒိသံ လဘေယျန္တိ ဧဝံ အဿာဒေန္တဿ ကမ္မမေဝ။ ဝုတ္တဉှေတံ အဋ္ဌကထာသု ပရဘဏ္ဍဝတ္ထုကေ ဟိ လောဘေ ဥပ္ပန္နေပိ န တာဝ ကမ္မပထဘေဒေါ ဟောတိ။ ယာဝ န အဟောဝတ ဣဒံ မမဿာတိ အတ္တနော ပရိဏာမေတီတိ။ အန္တမသော ဍံသမကသာဒိကေပိ အာရဗ္ဘ ဣမေ နဿန္တု ဝိနဿန္တု။ အဟောဝတိမေ နဿေယျုံ ဝိနဿေယျုံ။ အဝဍ္ဎိတာဝါ ဘဝေယျုံ စိရံဝါ နတိဋ္ဌေယျုံ။ ကဒါဝါ နဿန္တိ ဝိနဿန္တီတိ ဧဝံ ပရ သတ္တဿ ခန္ဓဇီဝဝိနာသံ စိန္တေန္တဿေဝ ဗျာပါဒေါ။ ဣတရော ကမ္မမေဝ။ ဝုတ္တဉှေတံ ပရသတ္တဝတ္ထုကေ ဟိ ကောဓေ ဥပ္ပန္နေပိ န တာဝ ကမ္မပထဘေဒေါ ဟောတိ။ ယာဝ န အဟောဝတာယံ ဥစ္ဆိဇ္ဇေယျ ဝိနာသေယျာတိ တဿ ဝိနာသံ စိန္တေတီတိ။ ကမ္မဿဝါ ကမ္မဝိပါကဿဝါ သဗ္ဗသော ပဋိဗာဟိကာ နတ္ထိကာဟေ တုကာကြိယဝသေန တိဝိဓာ နိယတ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဧဝ ကမ္မပထဘေဒေါ။ ဒသဝတ္ထုကမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ပန နတ္ထိကဒိဋ္ဌိပဘေဒါဧဝ။ သဗ္ဗညုဒေသနံ ပဋိဗာဟိတွာ ပဝတ္တာ အရိဋ္ဌကဏ္ဋကာဒီနံ ဒိဋ္ဌိယောပိ ကမ္မပထာဧဝါတိ ဝဒန္တိ။ ဝီသတိဝတ္ထုကာ သက္ကာယဒိဋ္ဌိဝါ ဒွါသဋ္ဌိဒိဋ္ဌိဂတာနိဝါကမ္မမေဝါတိ။
နိယတာတိ ¶ စေတ္ထ ယထာ တီဏိ လက္ခဏာနိ ယတ္တကံ ပဿိတွာ သဒ္ဓါဓိမောက္ခေန သန္နိဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆန္တဿ စိတ္တုပ္ပာဒေါ အတ္တနော အနန္တရံ ဖလဒါနနိယမေန နိယတော ဟောတိ။ တတ္တကံ ပဿန္တော ကုသလေသု ဓမ္မေသု နိယာမံ ဩက္ကမတီတိ ဝုတ္တော။ တထာဒိဋ္ဌိဋ္ဌာ နာနိ ကာရဏ ပဋိရူပကာနိ ယတ္တကံ ပဿိတွာ မိစ္ဆာဓိမောက္ခေန သန္နိဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆန္တဿ စိတ္တုပ္ပာဒေါစုတိအနန္တရေဖလဒါနနိယမေန နိယတော ဟောတိ။ တတ္တကံ ပဿိတွာ သန္နိဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆန္တော အကုသလေသု ဓမ္မေသု နိယာမံ ဩက္ကမတိ၊ အတေကိစ္ဆောနာမ ဟောတိ။ တထာ ပန အပဿိတွာ ကေဝလံ မိစ္ဆာဓိမောက္ခမတ္တေန ဧဝမေဝ ဘဝိဿတီတိ သန္နိဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ သကံ အာစရိယကံ သမယံ ပဂ္ဂဏှိတွာ ဌိတော အတေကိစ္ဆောနာမ နဟောတိ။ ကသ္မာ၊ ဖလဒါန နိယမာဘာဝါတိ။ အယဉ္စ အတ္ထော မိစ္ဆတ္တတ္တိကေန ဒီပေတဗ္ဗော။ တတ္ထ ဟိ ဖလဒါန နိယမဝသေနေဝ ဥဘိန္နံပိ သမ္မတ္တမိစ္ဆတ္တဓမ္မာနံ နိယတသညာပဋိလာဘော အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တောတိ။ သုတ္တန္တသံဝဏ္ဏနာသု ပန ဂဟဏနိယမဝသေနာပိ တဿာ နိယတဘာဝေါ ဝုတ္တောတိ။
အညတြာပိဝိညတ္တိယာတိ ဝိညတ္တိဒွယေန ဝိနာပိ။ ဝိညတ္တိဒွယံ အသမုဋ္ဌာပေတွာပီတိ အတ္ထော။ အပိသဒ္ဒေန ပန ဝိညတ္တိဒွယေန သဟာပီတိ ဒဿေတိ။ ဣမာနိ ဟိ တီဏိ ကမ္မာနိ ယဒါ ကာယင်္ဂဝါ စင်္ဂါနိ အစောပေတွာ မနသ္မိံဧဝ သိဇ္ဈန္တိ။ တဒါဝိညတ္တိယာ ဝိနာဝ ပဝတ္တန္တိ။ ယဒါ ပန တာနိ စောပေတွာ ကာယဝစီဒွါရေသု သိဇ္ဈန္တိ၊ တဒါ ဝိညတ္တိယာ သဟေဝ ပဝတ္တန္တီတိ။ ဧတေန ဣမေသံ တီသုပိ ဒွါရေသု ပဝတ္တိံ ဒီပေတိ။ ဧဝံသန္တေပိ ဣမာနိ မနောဒွါရေဧဝ ဗဟုလံ ပဝတ္တန္တိ။ ကာယဝစီဒွါရေသု ပန အပ္ပကမေဝ ပဝတ္တန္တီတိ ဝုတ္တံ မနသ္မိံယေဝဗာဟုလ္လဝုတ္တိတောတိ။ တတ္ထ မနသ္မိံ ယေဝါတိ ကုသလာ ကုသလဇဝနစိတ္တသင်္ခါတေ မနောဒွါရေဧဝ။ ဧတေန ပုရိမေသုပိ ကာယဒွါရေ ဝစီဒွါရေတိ ပဒေသု ဧဝသဒ္ဒသမ္ဘဝေါ ဒီပိတော ဟောတိ။ ဧဝဉှိ သတိ တတ္ထပိ ဒွါရေန ကမ္မဝဝတ္ထာနံ သုဋ္ဌုတရံ ဥပပန္နံ ဟောတီတိ။ ဣတရထာ ဥပလက္ခဏာဒိဝသေန အတ္ထန္တရပသင်္ဂေါပိ သိယာတိ။ အပိစ၊ ဣဓ ဧဝသဒ္ဒေန အယံပိ ဝိသေသတ္ထော ဒီပိတော ဟောတိ။ ပါဏဝဓာဒီသု ဟိ ဝဓာမိ နံ အဝဟရာမိ န န္တိအာဒိနာ ¶ သံဝိဓာနာကာရေန ပဝတ္တာ စေတယိတကြိယာဧဝ ပဓာနံ ဟောတိ။ သာစ ကာယဝစီပယောဂေဟိ ဝိနာ နသိဇ္ဈတိ။ တသ္မာ တေသု ကာယ ဝစီ ပယောဂါ ကမ္မသိဒ္ဓိယာ ဧကံ အင်္ဂံ ဟောန္တိ။ တံ သဟဇာတာစ အဘိဇ္ဈာဒယော စေတနာပက္ခိကာဧဝ ဟုတွာ အဗ္ဗောဟာရိကတ္တံ ဂစ္ဆန္တိ။ ပရဘဏ္ဍာ ဘိဇ္ဈာယနာဒီသု ပန အဘိဇ္ဈာဒီနံ အတ္တပဓာနာနံ ကာယဝစီဒွါရေသု ပဝတ္တာနံပိ ကာယ ဝစီပယောဂါကမ္မသိဒ္ဓိယာ အင်္ဂမေဝ နဟောန္တိ။ တထာ စိန္တာပဝတ္တိ မတ္တေနေဝ တတ္ထ ကမ္မသိဒ္ဓိတော။ ဣတိ ဣမေသု ကမ္မေသု ကာယ ဝစီဒွါရာနံ သဗ္ဗေနသဗ္ဗံ အင်္ဂဘာဝပဋိက္ခိပနတ္ထံ မနသ္မိံ ယေဝါတိ ဧဝ ဂဟဏံ ဣဓေဝ ကတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေသု ပန ဒွါရေသု ပဝတ္တိမတ္တ သဗ္ဘာဝံ သန္ဓာယ ဗာဟုလ္လသဒ္ဒေါပိ ဣဓ ဂဟိတောတိ။
[၁၅၆] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ
‘‘ဝိညတ္တိသမုဋ္ဌာပက စိတ္တသမ္ပယုတ္တာစေတ္ထ အဘိဇ္ဈာဒယော စေတနာပက္ခိကာဝ ဟောန္တီတိ’’ ဝုတ္တံ။ တံ ဣဓ န ယုဇ္ဇတိ။
န ဟိ ဝိညတ္တိသမုဋ္ဌာပကစိတ္တသမ္ပယုတ္တာပိ ကေဝလံ မနောကမ္မ ကိစ္စဝိသေသေန ပဝတ္တမာနာ အဘိဇ္ဈာဒယော စေတနာပက္ခိကာ ဟောန္တိ။ စေတနာဧဝ ပန အဘိဇ္ဈာဒိပက္ခိကာ ဟောတီတိ။ [မနောကမ္မံ]
၁၅၁။ ဧတ္ထ စ ဒသန္နံပိ ဣမေသံ ကမ္မပထာနံ ပုဗ္ဗာပရစေတနာယော ပဋိသန္ဓိအာကဍ္ဎနေ အနေကန္တိကပက္ခံ ဂတာတိ ပဋိသမ္ဘိဒါ မဂ္ဂဋီကာယံ ဝုတ္တာ။ တသ္မာ တာပိ ဣမံ သတ္တံ မာရေဿာမိ ဣမံ ဘဏ္ဍံ အဒိန္နံ အာဒိယိဿာမီတိအာဒိနာ နယေန အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ပဝတ္တာ ဗလဝပစ္စယေ လဒ္ဓါ ပဋိသန္ဓိံ အာကဍ္ဎန္တိ။ အလဒ္ဓါ နာကဍ္ဎန္တီတိ ယုတ္တာ။ ယာနိ ပန ကုသလာကုသလာနိ ကမ္မပထဘေဒံ အပ္ပတ္တာနိ ဟောန္တိ။ တာနိ ကာယဒွါရေ ဒိဿမာနာနိ ကာယကမ္မာနိနာမ ဟောန္တိ။ ဝစီဒွါရေ ဒိဿမာနာနိ ဝစီကမ္မာနိနာမ။ သုဒ္ဓေ မနောဒွါရေ ဒိဿမာနာနိ မနောကမ္မာနိနာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနီတိ။ ဒေါသမူလေနာတိ ဒေါသသင်္ခါတမူလေန ဒေါသမူလကစိတ္တေနာတိ ဒွိဓာ အတ္ထော။ တတ္ထ ပုရိမော ဗျာပါဒဝဇ္ဇေဟိ ဒွီဟိ ယုဇ္ဇတိ၊ ပစ္ဆိမော တီဟိပိ။ ¶ လောဘမူလေနာတိ ဧတ္ထ ဧသနယော။ တတ္ထာပိတိ ပုရိမော အဘိဇ္ဈာဝဇ္ဇေဟိ ဒွီဟိ ယုဇ္ဇတိ။ ပစ္ဆိမော တီဟီတိ။ ဒွီဟိ မူလေဟီတိ ကဒါစိ ဒေါသမူလေန ကဒါစိ လောဘမူလေနာတိ ဧဝံ ဒွီဟိ မူလေဟိ သမ္ဘဝန္တိ။ မောဟော ပန သဗ္ဗသာဓာရဏတ္တာ ဝိသေသကရော န ဟောတီတိ ဣဓ န ဂဟိတော။
[၁၅၇] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ
‘‘နိဓိပါဌကပမာဏတော ဒုဋ္ဌနိဂ္ဂဟတ္ထံ ပရသန္တကံ ဟရန္တာနံ ရာဇူနံ ဗြာဟ္မဏာနဉ္စ သဗ္ဗမိဒံ ဗြာဟ္မဏာနံ ရာဇူဟိ ဒိန္နံ။ တေသံ ပန သဗ္ဗဒုဗ္ဗလဘာဝေန အညေ ဘုဉ္ဇန္တိ။ အတ္တသန္တကမေဝ ဗြာဟ္မဏာ ပရိဘုဉ္ဇန္တီတိ ဧဝမာဒီနိ ဝတွာ သကသညာယ ဧဝ ယံကိဉ္စိ ဟရန္တာနံ ကမ္မဖလသမ္ဗန္ဓာပဝါဒီနဉ္စ မောဟမူလေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ ဣဓ န ယုဇ္ဇတိ။
သဟဇာတမူလဉှိ ဣဓ အဓိပ္ပေတံ အသာဓာရဏဘူတဉ္စ။ တေသဉ္စ တထာဟရန္တာနံ ဟရဏံ ဟရဏကာလေ ကဒါစိဒေါသမူလေန ကဒါစိ လောဘမူလေနာတိ ဧဝံ ဒွီဟိ မူလေဟိ ဧဝ သမ္ဘဝတီတိ။ ယော ပန မောဟော မဟာသမ္မတာဒီနံဓမ္မိကရာဇူနံ ကာလေ ပဝတ္တံ ပေါရာဏက နိဓိသတ္ထံ ထပေတွာ ပစ္ဆာ အဓမ္မိကာနံရာဇူနံ ကာလေ ပဝတ္တေသု ယေဘုယျေန အဓမ္မိကေသု ဓမ္မသတ္ထ ရာဇသတ္ထ သင်္ခါတေသု နိဓိပါဌေသု ဓမ္မိကသညီနံ ရာဇူနံ ဥပ္ပန္နော။ ယောစ ရာဇူနံ အဘိသေကကာလေ ဒိန္နညေဝသမဏဗြာဟ္မဏာနံတိဏကဋ္ဌောဒကန္တိ ဝစနံ ဥပါဒါယ သဗ္ဗမိဒံ ဗြာဟ္မဏာနံ ရာဇူဟိ ဒိန္နန္တိ ဧဝံ သညီနံ ဗြာဟ္မဏာနံ ဥပ္ပန္နော။ ယောစ နတ္ထိ သုကတ ဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကောတိ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိကာနံ ကမ္မဖလသမ္ဗန္ဓာ ပဝါဒီနံ ဥပ္ပန္နော။ သောသဗ္ဗောပိ ဥပနိဿယမောဟော နာမ ဟောတိ။ သော ဣဓ နာဓိပ္ပေတော။ ဣတရထာ လောဘော နိဒါနံ ကမ္မာနံ သမုဒယာယ။ ဒေါသော နိဒါနံ ကမ္မာနံ သမုဒယာယ။ မောဟော နိဒါနံ ကမ္မာနံ သမုဒယာယာတိ ဝစနတော သဗ္ဗေပိ အကုသလကမ္မ ပထာတိ မူလကာဧဝ ဣဓ ဝတ္တဗ္ဗာ သိယုန္တိ။ ဧဝံပနေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ၊ ကမ္မေသုစ ကမ္မဖလေသုစ သဉ္ဇာတကင်္ခါနံ ဇနာနံ ကင်္ခါ ပရိယုဋ္ဌာန စိတ္တေနသဟေဝတဒနုရူပါနိအဒိန္နာဒါနာဒီနိ စတ္တာရိကမ္မာနိ ကရောန္တာနံ တာနိ ¶ ကမ္မာနိ သုဒ္ဓေန မောဟမူလေန ဇာယန္တီတိ။ ဧဝဉှိ သတိ ပရတော ဝိစိကိစ္ဆာ စေတနာယ ပဋိသန္ဓိဇနကေသု ဂဟဏံပိ ဥပပန္နံ ဟောတီတိ။ [အကုသလကမ္မံ]။
၁၅၂။ ကာမာဝစရကုသလံပိ ကာယဒွါရေ ပဝတ္တံ ကာယ ကမ္မန္တိ ဧတ္ထ ဒွေ ပရိယာယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ကထံ၊ ဝက္ခမာနေသု ဟိ ပုညကြိယဝတ္ထူသု ယံကိဉ္စိ ပုညကြိယဝတ္ထုံ ကာယင်္ဂံ စောပေတွာ ပဝတ္တိတံ ကာယကမ္မံ နာမ။ ဝါစင်္ဂံ စောပေတွာ ပဝတ္တိတံ ဝစီကမ္မံ နာမ။ ကာယင်္ဂ ဝါစင်္ဂါနိ အစောပေတွာ မနောဒွါရေဧဝ ပဝတ္တိတံ မနောကမ္မံ နာမာတိ အယမေကော ပရိယာယော။ အယံ ပန မေတ္တံ ကာယကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ သဗြဟ္မစာရီသု အာဝိစေဝ ရဟော စ။ မေတ္တံ ဝစီကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ သဗြဟ္မစာရီသု အာဝိစေဝ ရဟောစ။ မေတ္တံ မနောကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ သဗြဟ္မစာရီသု အာဝိစေဝ ရဟောစာတိစ။ သဗ္ဗံ ကာယကမ္မံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တံ။ သဗ္ဗံ ဝစီကမ္မံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တံ။ သဗ္ဗံ မနောကမ္မံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တန္တိ စ။
ပဒက္ခိဏံ ကာယကမ္မံ၊ ဝါစာကမ္မံ ပဒက္ခိဏံ၊
ပဒက္ခိဏံ မနောကမ္မံ၊ ပဏီဟိတေ ပဒက္ခိဏေ တိစ။
ဧဝမာဒီသု သုတ္တပဒေသု အာဂတော။ အပိစ၊ အဋ္ဌသာလိနိယံ သကလာယ နဝကမ္မဒွါရကထာယ အယမတ္ထော ဒီပေတဗ္ဗော။ တတ္ထ ဟိ ဒါနမယံပိ ကာယဝစီ မနောကမ္မဝသေန တိဓာ ဝိဘတ္တံ။ တထာ သီလမယံ ဘာဝနာမယဉ္စာတိ။ ယသ္မိံ ပန ဒုဿိလျေ ပဝတ္တမာနေ ကာယော အပရိသုဒ္ဓါ ဟောတိ။ ကာယသံဝရော ဘိဇ္ဇတိ။ ယံ ပန ကုသလံ ပဝတ္တမာနံ တဒင်္ဂပဟာနာဒိဝသေန တံ ဒုဿိလျံ ပဇဟိတွာ ကာယဒွါရံ သောဓယမာနံ ကာယသံဝရံ ပူရယမာနံ ပဝတ္တတိ။ တံ ကာယစောပန ရဟိတံပိ ကာယင်္ဂ သံဝရဏ ကိစ္စတ္တာ ကိစ္စသီသေန ကာယဒွါရေ ပဝတ္တံ ကာယကမ္မံနာမ။ ကာယသုစရိတန္တိပိ ဝုစ္စတိ။ ဧတ္ထစ တံ ဒုဿိလျံ ပဇဟိတွာတိ ယသ္မိံ စိတ္တေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနေ ပါဏဃာတာဒိကံ ကာယဒုဿိလျံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ။ တဿ စိတ္တဿ ဥပ္ပဇ္ဇိတုံ အပ္ပဒါနဝသေန တံ ကာယဒုဿိလျံ ပဇဟိတွာ။ ကာယဒွါရံ သောဓ ယမာနန္တိ ¶ ယသ္မိံ ဒုဿိလျေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနေ ကာယင်္ဂံ အသုဒ္ဓံ ဟောတိ။ တဿ ဥပ္ပဇ္ဇိတုံ အပ္ပဒါနဝသေန ကာယဒွါရံ သောဓယမာနံ။ ကာယသံဝရံ ပူရယမာနန္တိ သယံ ကာယင်္ဂသံဝရဏကိစ္စသမ္ပာဒနေန ကာယသံဝရံ ပူရေန္တန္တိ အတ္ထော။ ဝစီကမ္မေပိ ဧသေဝ နယော။ အဝယေသံ ပန သဗ္ဗံပိ ကလျာဏကမ္မံ တီသု ဒွါရေသု ပဝတ္တံပိ မနောဒွါရံဧဝ သောဓယမာနံ မနောသံဝရံဧဝ ပူရယမာနံ ပဝတ္တတီတိ မနောဒွါရေ ပဝတ္တံ မနောကမ္မံနာမ။ မနောသုစရိတန္တိပိ ဝုစ္စတိ။ အယမေကော ပရိယာယော။ အယံ ပန အနေကသတေသု ကမ္မပထသုတ္တေသု အာဂတော။ အပိစ၊ အဋ္ဌသာလိနိယံ သကလာယ ဒွါရကထာက အယမတ္ထော ဒီပေတဗ္ဗောတိ။ ဣမေသု ပန ဒွီသု ပရိယာယေသု သတ္တုသာသနေ ကလျာဏဓမ္မပူရဏံနာမ ယာဝဒေဝ ပါပဓမ္မပဟာနတ္ထာယ ဧဝ ဟောတီတိ ပစ္ဆိမောယေဝ ပဓာနန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။ ဒိယျတိ ဧတေနာတိ ဒါနံ။ ဝတ္ထုပရိစ္စာဂစေတနာ။ သီလယတီတိ သီလံ။ ကာယ ဝစီကမ္မာနိ သာဝဇ္ဇာနိ နီဝါရေတွာ အနဝဇ္ဇာနိ သုသမာဟိတာနိ ကတွာ သမ္မာဒဟတိ ထပေတိ၊ ဥပရိမေ ကုသလဓမ္မေစ ဥပဓာရေတိ။ တေသံ ပတိဋ္ဌာ ဟုတွာ ဓာရေတီတိ အတ္ထော။ ဘာဝေန္တိ ဧတာယာတိ ဘာဝနာ။ အဓိကုသလဓမ္မေ အနုပ္ပန္နေဝါ ဥပ္ပာဒေန္တိ ဥပ္ပန္နေဝါ ဝဍ္ဎေန္တီတိ အတ္ထော။ အပစာယန္တိ ဧတေနာတိ အပစာယနံ။ ပူဇေန္တိ ကာယဝါစာဟိ အတ္တာနံ နီစဝုတ္တိံ ဒဿေန္တီတိ အတ္ထော။
ဝိသေသေန အာဝရန္တိ ဥဿုက္ကံ အာပဇ္ဇန္တီတိ ဗျာဝဋာနံ ဘာဝေါ ကမ္မံဝါ ဝေယျာဝစ္စံ။ ပဇ္ဇိတ္ထာတိ ပတ္တိ။ အတ္တနိ လဒ္ဓပုညကောဋ္ဌာသဿ နာမံ။ ပါပီယတီတိဝါ ပတ္တိ။ ပရေဟိ အနုမောဒန္တေဟိ လဒ္ဓဗ္ဗဿ ပုညာနိသန္ဒဿေတံ နာမံ။ ပတ္တိံ ဒဒန္တိ ဧတေနာတိ ပတ္တိဒါနံ။ တဒေဝ ပရေဟိ ဒိန္နံ အနုမောဒန္တိ။ သာဓုကာရံ ဒဒန္တိ ဧတေနာတိ ပတ္တာနုမောဒနံ။ ဓမ္မံ သုဏန္တိ ဧတေနာတိ ဓမ္မသဝနံ။ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ ဧတာယာတိ ဓမ္မဒေသနာ။ အတ္ထိ ဒိန္နံ၊ အတ္ထိ ယိဋ္ဌံ၊ အတ္ထိ ဟုတံ၊ အတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကောတိအာဒိနာ ဒသဝတ္ထုကံ သမ္မာဒိဋ္ဌိံ ဥဇုံ ကရောန္တိ ဧတေနာတိ ဒိဋ္ဌိဇုကမ္မံ။ သဗ္ဗာနိ ပန တာနိ ပုနေန္တိ စိတ္တသန္တာနံ သောဓေန္တိ ဧတေဟီတိ ပုညာနိ။ ပူဇနီယဘာဝံ နိဗ္ဗတ္တေန္တီတိ ပုညာနီတိပိ ဝဒန္တိ။ တာနိဧဝ အဝဿံ ကတ္တဗ္ဗဋ္ဌေန ကြိယာနိစာတိ ¶ ပုညကြိယာနိ။ တာနိယေဝ သုခဝိသေသာနံ အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေန ဝတ္ထူနိစာတိ ပုညကြိယဝတ္ထူနီတိ။ ဧတ္ထ ဧကမေကံ တိဝိဓံ ဟောတိ ပုရိမံ မဇ္ဈိမံ ပစ္ဆိမန္တိ။ တတ္ထ ဒါနေ တာဝ ပဋိဂ္ဂါဟကဿ ပရိစ္စာဂကရဏံ မဇ္ဈိမံနာမ။ တတော ပုဗ္ဗေ ဣမိနာ ပစ္စယေန ဒါနမယံ ပုညံ ပဝတ္တယိဿာမီတိ ဧဝံ ပစ္စယုပ္ပာဒနတော ပဋ္ဌာယ ဒါနံ အာရဗ္ဘ ဒါနံ ဥဒ္ဒိဿ တီသု ဒွါရေသု ပဝတ္တာ ကုသလစေတနာ ပုရိမံနာမ။ ပစ္ဆာ ဘာဂေ ပန အတ္တနာ ဒိန္နဒါနံ အာရဗ္ဘ ပုနပ္ပုနံ အတ္တမနစိတ္တံ ဥပ္ပာဒေန္တဿ ပဝတ္တာ ကုသလစေတနာ ပစ္ဆိမံနာမံ။ သဗ္ဗံပိ စေတံ အကုသလေ ဝုတ္တနယေန ဗလဝပစ္စယေ လဒ္ဓါ ပဋိသန္ဓိံ ဒေတိ။ အလဒ္ဓါ န ဒေတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ပုန ဟီန မဇ္ဈိမပဏီတဝသေန တိဝိဓံ ဟောတိ။ တတ္ထ ဟီနေန ဆန္ဒေန စိတ္တေန ဝီရိယေန ဝီမံသာယဝါ ပဝတ္တိတံ ဟီနံ၊ မဇ္ဈိမေန ဆန္ဒာဒိနာ ပဝတ္တိတံ မဇ္ဈိမံ၊ ပဏီတေန ပဏီတံ။ ယသကာမတာယဝါ ပဝတ္တိတံ ဟီနံ။ ပုညဖလကာမတာယဝါ ပဝတ္တိတံ မဇ္ဈိမံ။ ကတ္တဗ္ဗမေ ဝိဒန္တိ အရိယဘာဝံ နိဿာယ ပဝတ္တိတံ ပဏီတံ။ အတ္တုက္ကံသန ပရဝမ္ဘနာဒီဟိ ဥပက္ကိလိဋ္ဌံဝါ ဟီနံ။ အနုပက္ကိလိဋ္ဌံ လောကိယသုခဘာဂိတာယ ပဝတ္တိတံ မဇ္ဈိမံ။ မဂ္ဂဖလသုခဘာဂိတာယ ပဝတ္တိတံ ပဏီတံ။ တဏှာဝသေနဝါ ဘဝဘောဂတ္ထာယ ပဝတ္တိတံ ဟီနံ။ အတ္တနော ဝိမောက္ခတ္ထာယ ပဝတ္တိတံ မဇ္ဈိမံ။ သဗ္ဗသတ္တဝိမောက္ခတ္ထာယ ပဝတ္တိတံ ပါရမိတာဒါနံ ပဏီတန္တိ အယမတ္ထော ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ သီလနိဒ္ဒေသံ နိဿာယ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။ ယထာ စေတ္ထ၊ ဧဝံ သေသေသုပိယထာ သမ္ဘဝံ တိကဒွယံ ဝိဘဇိတွာ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ။ တတ္ထ သီလံ နာမဘိက္ခုသီလံ၊ ဘိက္ခုနိသီလံ၊ သာမဏေရသီလံ၊ ဂဟဋ္ဌသီလန္တိ စတုဗ္ဗိဓံ ဟောတိ။ တတ္ထ ပုရိမာနံ ဒွိန္နံ သမာဒါနကိစ္စံ ကမ္မဝါစာယ သိဒ္ဓံဟောတိ။ အန္တိမဝတ္ထုအဇ္ဈာပန္နေနဝါ သိက္ခာပစ္စက္ခာနေနဝါ ကမ္မဝါစာယ ဘိန္နာယ သဗ္ဗံ သမာဒါနံ ဘိန္နံ ဟောတိ။ သဗ္ဗာနိ ဥပသမ္ပန္န သီလာနိ ဘိန္နာနိ ဟောန္တိ။ တဒါ ဘိက္ခုပဋိညံ အဝိဇဟိတွာ ဌိတော ဒုဿီလောနာမ ဟောတိ။ ထပေတွာပန အန္တိမဝတ္ထုံ အညသိက္ခာ ပဒါနိ ဝီတိက္ကမန္တဿ ယံ ဝီတိက္ကမတိ။ တသ္မိံယေဝ သံဝရဘေဒေါ ဟောတိ။ န သမာဒါန ဘေဒေါ။ န ဟိ တံ ပုန ကမ္မဝါစာယ သမာဒါတဗ္ဗန္တိ အတ္ထီတိ။ ပဋိကမ္မံ ကရောန္တဿ ¶ ပန သံဝရော ပါကတိကော ဟောတိ။ သဉ္စိစ္စ ဝီတိက္ကမန္တောဝါ ပဋိကမ္မံ အကရောန္တောဝါ အလဇ္ဇီနာမ ဟောတိ။ န ဒုဿီလောတိ။ ဧသနယော သာမဏေရသီလေပိ။ တတ္ထ ပန သရဏဂမနေနေဝ သမာဒါနံသိဒ္ဓံ ဟောတိ။ လိင်္ဂနာသနင်္ဂံ ကတွာ သရဏဂမနေ ဘိန္နေ သဗ္ဗံ သမာဒါနံ ဘိဇ္ဇတိ။ ဣတရေသု ပန ယံ ဝီတိက္ကမတိ၊ တသ္မိံယေဝ သံဝရဘေဒေါ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဂဟဋ္ဌသီလေ ပန ပကတိ ဂဟဋ္ဌာနံ ဂဟဏဝသေနေဝ သမာဒါနံ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ တသ္မာ ဧကတောဂဏှန္တေ သဗ္ဗာနိ သမာဒိန္နာနိ ဟောန္တိ။ ဧကသ္မိံစ ဘိန္နေ သဗ္ဗာနိ ဘိန္နာနိ ဟောန္တိ။ သဗ္ဗာနိ ပုန သမာဒါတဗ္ဗာနိ။ ဝိသုံ ဝိသုံ ဂဏှန္တေ ပန ယံ ဝီတိက္ကမတိ၊ ဧတဒေဝဘိဇ္ဇတိ။ တဒေဝ ပုန သမာဒါတဗ္ဗံ ဟောတီတိ။ ပရိစ္ဆိန္နကာလာ တိက္ကမနေ ပန သဗ္ဗံ သမာဒါနံ ဝူပသမ္မတိယေဝ။ ဒုဿီလဘာဝေါ ပနေတ္ထ ပဉ္စန္နံ နိစ္စသီလာနံ ဘေဒေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ နိစ္စာနိစ္စေသု ပန ယံ နိစ္စမေဝ ဝဋ္ဋတိ။ အနိစ္စံ နဝဋ္ဋတိ သာဝဇ္ဇံ ဟောတိ။ တံ နိစ္စသီလံ နာမ။ ယံ ပန နိစ္စံပိ ဝဋ္ဋတိ။ မဟန္တံ ပုညာဘိသန္ဒံ ဟောတိ။ အနိစ္စံပိ ဝဋ္ဋတိ သာဝဇ္ဇံ န ဟောတိ။ တံ အနိစ္စသီလံနာမ။ တတ္ထ ဘိက္ခု ဘာဝေ ဌိတဿ ဘိက္ခုသီလံ သာမဏေရဘာဝေ ဌိတဿ သာမဏေရသီလံ ပကတိဂဟဋ္ဌာနံပဉ္စသီလံ ပဗ္ဗဇိတသင်္ခေပဂတာနံ ဥပါသကာနံ တာပသပရိဗ္ဗာဇကာနဉ္စ ဒသသီလံ နိစ္စသီလံနာမ။ တေသဉှိ တံ တံ ယထာသကံ သီလံ နိစ္စံ သုဒ္ဓံ ကတွာ ရက္ခိတုမေဝ ဝဋ္ဋတိ။ အရက္ခန္တာနံ ဘိက္ခုဘာဝါဒိကော သာဝဇ္ဇော ဟောတိ အသုဒ္ဓါ။ ကသ္မာ၊ အတ္တနော အနုရူပဿ အာစာရဿ ဝိပတ္တိတော။ ပကတိဂဟဋ္ဌာနံ ပန အဋ္ဌင်္ဂုပေါသထသီလံ အနိစ္စသီလံနာမ။ တဉှိ တေသံ ဝုတ္တနယေန နိစ္စံပိ ဝဋ္ဋတိ။ အနိစ္စံပိ ဝဋ္ဋတိ။ တထာ ဒသသီလဉ္စ။ တဉှိ ပကတိ ဂဟဋ္ဌာနံ အနိစ္စသီလမေဝ ဟောတိ။ ဂိဟိနိဝတ္ထံ ပဟာယ ကာသာယဝတ္ထဓာရဏေန ပဗ္ဗဇိတသင်္ခေပဂတာနံ ဧဝ နိစ္စသီလံ။ ယထာ ဟိ ပကတိမနုဿာနံ ပဉ္စသီလံ သမာဒိန္နံပိ အသမာဒိန္နံပိ နိစ္စံ ရက္ခိတုမေဝ ဝဋ္ဋတိ။ ဝီတိက္ကမိတုံ နဝဋ္ဋတိ။ တထာ ပဗ္ဗဇိတဝေသဓာရီနံ ဒသသီလံ သမာဒိန္နံပိ အသမာဒိန္နံပိ နိစ္စံ ရက္ခိတုမေဝ ဝဋ္ဋတိ။ ဝီတိက္ကမိတုံ နဝဋ္ဋတိ။ ဝေသဓာရဏေန သဟ သိဒ္ဓတ္တာတိ။
ဥပရိ ¶ ဝုစ္စမာနာ သမထဝိပဿနာဝသေန ဒုဝိဓာ ဘာဝနာ ဘာဝနာနာမ။ သာ ဣဓ အပ္ပနံ အပတ္တာဝ အဓိပ္ပေတာ။ ဓမ္မဝိနယပရိ ယတ္တိယာ သဟ အနဝဇ္ဇကမ္မသိပ္ပဝိဇ္ဇာဌာနေသု ပရိစယကရဏ စေတနာပိ ဧတ္ထေဝ သင်္ဂယှတိ။ ရတနတ္တယေ ပန မာတာပိတူသု ကုလေဇေဋ္ဌေသု အာစရိယေသု ဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏေသု အညေသုစ ဂုဏဝယဝုဒ္ဓေသု ယထာရဟံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ ဝန္ဒနံ အဉ္ဇလိကရဏံ သာမိစိကရဏံ ဝတ္တပဋိဝတ္တကရဏန္တိ ဧဝမာဒိသဗ္ဗံ အပစာယနံနာမ။ တေသညေဝ အညေသဉ္စ အာဂန္တုကဂမိကအဒ္ဓိကာနံ ဂိလာနာနံ ဇိဏ္ဏာနံ ကိစ္စ ကရဏီယေသု သဗြဟ္မစာရီနံ စီဝရကမ္မာဒီသု ပရေသံ တံတံပုည ကမ္မေသုစ ပရိသုဒ္ဓေန ဟိတဖရဏစိတ္တေန အတ္တနောကိစ္စေသု ဝိယ ကာယဝါစာဟိ ဝါယာမကရဏံ ဝေယျာဝစ္စံနာမ။ အတ္တနာ ကတဿ ယဿကဿစိ ပုညဿ ပရေဟိ သာဓာရဏကရဏံ ပတ္တိဒါနံနာမ။ ပရေဟိ ဒိန္နာယ ပတ္တိယာ အနုမောဒနံ အတ္တမနတာပဝေဒနံ ပတ္တာ နုမောဒနံနာမ။ အဒိန္နဿ ပုညဿ အနုမောဒနံ ပန အနုမောဒနမေဝ ဟောတိ။ န ပတ္တာနုမောဒနံ။ ပတ္တိယာဧဝ အဘာဝတော။ ပတ္တိစ ဒုဝိဓာ ဥဒ္ဒိသိကာ အနုဒ္ဒိသိကာတိ။ တတ္ထ အတ္တာနံ ဥဒ္ဒိသိကံ အနုမောဒန္တဿေဝ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယံ ဇာတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣဒံ ပန ဒွယံ ဒါနပုညေသုဧဝ ဝိသေသတော ပါကဋံ။ တဉှိ ဥဒ္ဒိသကံ ကတွာ ဒေဝတာနံဝါ ပရဒတ္တုပဇီဝိပေတာနံဝါ ဝေမာနိကပေတာနံဝါ ဝိနိပါတိကာသုရာနံဝါ ဒိန္နံ အနုမောဒိတဉ္စ တေသံ တင်္ခဏေဧဝ ဒိဋ္ဌဓမ္မ ဝေဒနီယံ ဇာတန္တိ။ အတ္ထဟိတ ပဋိသံယုတ္တာယ ဓမ္မကထာယ ယောနိသော မနသိကာရေ ဌတွာ သဝနဉ္စ ကထနဉ္စ ဓမ္မသဝနံ ဓမ္မ ဒေသနာစနာမ။ နိရဝဇ္ဇကမ္မသိပ္ပဝိဇ္ဇာဌာနာနံ သဝနကထနစေတနာစ ဧတ္ထေဝသင်္ဂယှန္တိ။
နတ္ထိ ဒိန္နံ နတ္ထိယိဋ္ဌန္တိအာဒိနယပဝတ္တာယ ဒသဝတ္ထုကာယ မိစ္ဆာ ဒိဋ္ဌိယာဝါ ဣဿရနိမ္မာနာဒိဒိဋ္ဌိယာဝါ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလာဒိဒိဋ္ဌိယာဝါ ဝိသုဒ္ဓံ ကတွာ တေဟိ တေဟိ ဝတ္ထူဟိဝါ ယုတ္တီဟိဝါ ကာရဏေဟိဝါ ကမ္မသကတာ ဉာဏသင်္ခါတာယ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ ဝေါဒါနကရဏံ ဒိဋ္ဌုဇုကမ္မံနာမာတိ။ ယတ္ထ ပန တိဝိဓမေဝ ပုညကြိယဝတ္ထု အာဂတံ။ တတ္ထ ပတ္တိဒါနာနုမောဒနာနိ ဒါနေ သင်္ဂယှန္တိ။ ဣဿာမစ္ဆေရာနံ ¶ ပဋိပက္ခဘာဝေန တံ သဘာဝတ္တာ။ အပစာယနဝေယျာဝစ္စာနိ သီလေ သင်္ဂယှန္တိ။ တေသံ စာရိတ္တ သီလတ္တာ။ သေသာနိ တီဏိ ဘာဝနာမယေ သင်္ဂယှန္တိ။ တံ သဘာဝတ္တာ။ ကမ္မဋ္ဌာနဝိနိမုတ္တော ဓမ္မောနာမ နတ္ထီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဒိဋ္ဌုဇုကမ္မဉ္စ ဉာဏ ဝဍ္ဎနမေဝါတိ။ တီသွေဝဝါ ဧတံ သင်္ဂယှတိ။ ဒိဋ္ဌုဇုကမ္မံ သဗ္ဗေသံ နိယမ လက္ခဏန္တိတိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ သတိယေဝ ဟိ ကမ္မသကတာဉာဏေ ဒါနာဒီနိ တီဏိ သမ္ပဇ္ဇန္တီတိ။ မနောကမ္မမေဝါတိ မနသ္မိံဧဝ ကမ္မပထ ကိစ္စသိဒ္ဓိတော မနောကမ္မံဧဝ။
[၁၅၈] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ဝိညတ္တိသမုဋ္ဌာပကတ္တာ ဘာဝေန ကာယ ဒွါရာဒီသု အပ္ပဝတ္တနတောတိ’’ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
န ဟိ ဝိညတ္တိသမုဋ္ဌာပကံ အဘိညာကုသလံ ကာယဒွါရာဒီသု ပဝတ္တမာနံပိ ကာယဝစီကမ္မသင်္ချံ ဂစ္ဆတိ၊ ကာယဝါစာနံ ကမ္မပထ အင်္ဂဘာဝါသမ္ဘဝတောတိ။ တဉ္စ ဘာဝနာမယန္တိ ဒါနသီလဝသေန အပ္ပဝတ္တနတော။ ကေဝလံ ဘာဝနာကမ္မဝိသေသတ္တာ တဉ္စ မဟဂ္ဂတ ကုသလံ ဘာဝနာကမ္မ မေဝ ဟောတိ။ ယံ ပန ပဋိသမ္ဘိဒါ မဂ္ဂေ ပထမဇ္ဈာနေန နီဝရဏာနံ။ ဒုတီယေန ဝိတက္ကဝိစာရာနံ။ တတီယေန ပီတိယာ။ စတုတ္ထေန သုခဒုက္ခာနံ ပဟာနံ သီလံ။ ဝေရမဏိ သီလံ။ စေတနာ သီလံ။ သံဝရော သီလံ။ အဝီတိက္ကမော သီလန္တိ ဝုတ္တံ။ တံ ပရိယာယေန ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အပ္ပနာပတ္တန္တိ ဘာဝနာ ဗလေန အာရမ္မဏေ အနုပဝိသိတွာ အစလဋ္ဌိတိဘာဝေန ပဝတ္တနတော အပ္ပနာပတ္တံ ကမ္မံ ဟောတိ။
[၁၅၉] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ပုဗ္ဗဘာဂပဝတ္တာနံ ကာမာဝစရဘာဝတောတိ’’ ကာရဏံ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
န ဟိ တေသံ ကာမာဝစရတာမတ္တံ အပ္ပနာပတ္တိယာ ကာရဏံ ဟောတီတိ။ ဈာနင်္ဂဘေဒေနာတိ ဝုတ္တံ။ ဈာနဘေဒေနာတိ ပန ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဈာနင်္ဂဘေဒေနာတိဝါ ဈာနင်္ဂသမုဒါယဘေဒေနာတိ အတ္ထော၊ ဈာနဘေဒေန ဣစ္စေဝ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကုသလကမ္မံ
၁၅၃။ ဧတ္ထာတိ ¶ ဧတသ္မိံ ပါကဋ္ဌာနစတုက္ကေ။ ဥဒ္ဓစ္စရဟိတန္တိ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတစေတနာဝဇ္ဇိတံ။ ကသ္မာ ပန ဥဒ္ဓစ္စစေတနာ ဣဓ ပဇ္ဇိတာတိ။ ပဋိသန္ဓိအနာကဍ္ဎနတော။ ကထံ ဝိညာယတီတိ စေ။ ဓမ္မသင်္ဂဟေ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗေသု တံ အဝတွာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗေသု ဧဝ ဝုတ္တတ္တာ။ ယထာဟ-စတ္တာရော ဒိဋ္ဌိဂတသမ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒါ ဝိစိကိစ္ဆာသဟဂတော စိတ္တုပ္ပာဒေါ၊ ဣမေ ဓမ္မာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာတိစ၊ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတော စိတ္တုပ္ပာဒေါ၊ ဣမေဓမ္မာ ဘာဝနာယပဟာ တဗ္ဗာတိစ၊ သေသာ ပန စတ္တာရော ဒိဋ္ဌိဂတဝိပ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒါ ဒွေ ပဋိဃသမ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒါစ သိယာ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗာ သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာတိ တတ္ထ ဝုတ္တာ။ ကထဉ္စ ဝိညာယတိ။ ယော ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗေသု န ဝုတ္တော၊ သော အကုသလဓမ္မော ပဋိသန္ဓိံ နာကဍ္ဎတီတိ။ ပဋ္ဌာနေ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗဓမ္မေသုဧဝ နာနာက္ခဏိက ကမ္မပစ္စယဿ ဥဒ္ဓဋတ္တာ ဣတရတ္ထ တဿ အနုဒ္ဓဋတ္တာတိ။ ယထာဟ-သဟဇာတာ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗာ စေတနာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ ကမ္မပစ္စယေနပစ္စယော။ နာနာက္ခဏိကာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ စေတနာ ဝိပါကာနံ ခန္ဓာနံ ကဋတ္တာစ ရူပါနံ ကမ္မပစ္စယေန ပစ္စယောတိစ သဟဇာတာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ စေတနာသမ္ပယုတ္တကာနံဓမ္မာနံ စိတ္တာသမုဋ္ဌာနာနဉ္စရူပါနံ ကမ္မပစ္စယေန ပစ္စယောတိစ။ နစ နာနာက္ခဏိက ကမ္မပစ္စယသတ္တိယာ ဝိနာ ဝိပါကုပ္ပာဒနံနာမ အတ္ထီတိ။ ယဒိဧဝံ သာ ပဝတ္တိဝိပါကံပိ နဇနေတီတိ သက္ကာ ဝတ္တုန္တိစေ။န။ ပဋိသမ္ဘိဒါဝိဘင်္ဂေ တဿာ ဝိပါကဿ ဥဒ္ဓဋတ္တာ။ ယထာဟ-ကတမေ ဓမ္မာ အကုသလာ။ ယသ္မိံ သမယေ အကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဥဒ္ဓစ္စသမ္ပယုတ္တံ ရူပါရမ္မဏံဝါ။လ။ ဣမေ ဓမ္မာ အကုသလာ။ ဣမေသု ဓမ္မေသု ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ။ တေသံ ဝိပါကေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါတိ။ တေနာဟ ပဝတ္တိယံ ပန သဗ္ဗံပိ ဒွါဒသဝိဓန္တိအာဒိ။
[၁၆၀] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ
‘‘အဓိမောက္ခဝိရဟေန သဗ္ဗဒုဗ္ဗလံပိ ဝိစိကိစ္ဆာသဟဂတံ ပဋိသန္ဓိံ အာကဍ္ဎတိ။ အဓိမောက္ခသမ္ပယောဂေန တတော ဗလဝန္တံပိ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတံ နာကဍ္ဎတီတိ’’ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။
န ဟိ ¶ အဓိမောက္ခဝိရဟမတ္တေန ဝိစိကိစ္ဆာသဟဂတံ သဗ္ဗဒုဗ္ဗလန္တိစ အဓိမောက္ခသမ္ပယောဂမတ္တေန ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတံ တတော ဗလဝန္တန္တိစ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ သတ္ထရိ ကင်္ခတိ ဓမ္မေ ကင်္ခတီတိ ဧဝမာဒိနာ နယေန ဝုတ္တာယ ဝိစိကိစ္ဆာယ အတ္တနော ဝိသယေ မဟာဟတ္ထိနာဂဿ ဝိယ ဗလဝတရတ္တာ အတိဝိယ ကာဠကဓမ္မတ္တာစာတိ။ တထာ ဟိသာ ဧကန္တေန ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗေသု ပဓာနဘာဝေန ဝုတ္တာ။ တတောယေဝစ ပဋိသန္ဓိအာကဍ္ဎနံပိ တဿာ ဝိညာတဗ္ဗံ ဟောတီတိ။ သဘာဝဝိရုဒ္ဓတ္တာယေဝ ပန ဝိစိကိစ္ဆာသဟဂတံ အဓိမောက္ခရဟိတံ ဟောတီတိ ယုတ္တံ။ တသ္မာ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတမေဝ သဗ္ဗဒုဗ္ဗလန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သဗ္ဗတ္ထာပီတိ သုဂတိဒုဂ္ဂတိဝသေန သဗ္ဗသ္မိံပိ။ ယထာရဟန္တိ တေသု လောကေသု လဒ္ဓဝတ္ထုဒွါရာနုရူပံ။ ဝိပစ္စတီတိ ဝိပါစေတိ ဝိပက္ကဘာဝံ အာပါဒေတိ။ သဗ္ဗံပိဝါဒွါဒသဝိဓံ အကုသလကမ္မံ သတ္တာ ကုသလပါကာနိ ဟုတွာ ဝိပစ္စတိ၊ ဝိပက္ကဘာဝံ ဂစ္ဆတီတိ အတ္ထော။
ယသ္မာ ကုသလကမ္မာနိ အပါယဘူမိယံပိ ပဝတ္တိယံ မဟာသမ္ပတ္တိယော သမုဋ္ဌာပေတွာ မဟိဒ္ဓိကာနံ နာဂသုပဏ္ဏာဒီနံ သန္တာနေ သယမေဝ အတ္တနောဝိပါကဿ ဩကာသံ ကတွာ သုခဝိပါကံ ဇနယန္တိ။ အညေသံပိ အာပါယိကာနံ တေန တေန ကာရဏေန ဣဋ္ဌာရမ္မဏ သမာယောဂေ သတိ အတ္တနော ဝိပါကဿ ဩကာသံ လဘိတွာ သုခဝိပါကံ ဇနယန္တိ။ တသ္မာ တထာပဝတ္တိယဉ္စာတိအာဒိ မာဟ။ န ဟိ တာနိ သုခဝိပါကာနိ အကုသကမ္မဿ ဝိပါကာနိ ဘဝိတုံ အရဟန္တိ။ ဝုတ္တေဉှေတံ ဝိဘင်္ဂေ အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော၊ ယံ ကာယဒုစ္စရိတဿ ဣဋ္ဌော ကန္တော မနာပေါ ဝိပါကော နိဗ္ဗတ္တေယျာတိအာဒိ။ တတ္ထ မဟာဝိပါကာနိ သုဂတိ ကာမလောကေ အဟေတုကာနိ အဋ္ဌပိ သဗ္ဗသ္မိံ ကာမလောကေ တေသုစ ပဉ္စစက္ခုဝိညာဏ သောတဝိညာဏ သမ္ပဋိစ္ဆန သန္တီရဏ ယုဂဠာနိ ရူပလောကေ ဝိပစ္စတီတိ ဝုတ္တံ ယထာရဟံ ဝိပစ္စတီတိ။ ရူပါဝစရ ကုသလဉှိ ကမ္မသမုဋ္ဌာနရူပါနိ ဇနယန္တံပိ သယံ ဝိပစ္စမာနံ အာရမ္မဏန္တရေ အညဘူမိက ဝိပါကဘာဝေန နဝိပစ္စတိ။ ကာမဝိရာဂဘာဝနာဘာဝေန ပန အပ္ပနာပတ္တ ကမ္မ ဝိသေသတ္တာ ကာမတဏှာယ အဝိသယဘူတေ နိမိတ္တာ ရမ္မဏေ အတ္တနာ သဗ္ဗသော သဒိသေန မဟဂ္ဂတဘာဝပတ္တေန ရူပ ဝိပါကဘာဝေနေဝ ¶ ဝိပစ္စတိ။ တသ္မာ ရူပလောကေပိ တာနိ ပဉ္စဝိပါကာနိ ကာမာဝစရကုသလဿေဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနီတိ။ ဒွီသု ကမ္မဿ ဝိပစ္စနဋ္ဌာနေသု ပဋိသန္ဓိနာမ မဟန္တံဌာနံ ဟောတိ။ တသ္မာ တဒါ ဝိပစ္စန္တံ ကမ္မံ အတ္တနော သာမတ္ထိယာနုရူပံ နာတိဟီနံ ဝိပါကံ ဇနေတုံ သက္ကောတိ။ ပဝတ္တိယံ ပန နာနာဌာနေသု နာနာကိစ္စေဟိ ဝိပစ္စတိ။ တသ္မာ တဒါ ဝိပစ္စန္တံ ကမ္မံ အတ္တနော သာမတ္ထိယာနုရူပံ ဝိပစ္စေတုံ နသက္ကောတိ။ ပဉ္စဝိညာဏဋ္ဌာနာဒီသု ပရိတ္တကေသု ဝိပစ္စမာနံ ဌာနာ နုရူပံ ဝိပစ္စတိ။ တဒါရမ္မဏဋ္ဌာနေ ဝိပစ္စမာနံ ယေဘုယျေန ဇဝနာ နုရူပံ ဝိပစ္စတိ။ တသ္မာ သောဠသကမဂ္ဂေါ ဒွါဒသကမဂ္ဂေါ အဟေတု ကဋ္ဌကန္တိ ဧဝံဧကေကဿ ကမ္မဿ ဝိပါကပ္ပဘေဒေါ ပဝတ္တောတိတံ ပဘေဒံဒဿေတုံ တတ္ထာပီတိအာဒိမာဟ။
ကုသလံ ဒုဝိဓံ သမ္ပဇာနကတံ အသမ္ပဇာနကတန္တိ။ တတ္ထ ကမ္မာ ယူဟနကာလေ အန္တမသော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တံ ဒိဋ္ဌုဇုကမ္မဉာဏံပိ သုဋ္ဌု ယောဇေတွာ ကတံ သမ္ပဇာနကတံနာမ။ ယထာဟ-ကမ္မဉ္စ ကမ္မဖလဉ္စ သဒ္ဒဟိတွာ ကတံ သမ္ပဇာနကတံ နာမာတိ။ ဒိဋ္ဌုဇုကမ္မဉာဏ မတ္တံပိ အယောဇေတွာ တံ အသမ္ပဇာနကတံ နာမ။ ယထာဟ-ကမ္မံပိ ကမ္မဖလမ္ပိ အဇာနိတွာ ကတံ အသမ္ပဇာနကတံ နာမာတိ။ တတ္ထ သမ္ပဇာနကတံ တိဟေတုကံ ဟောတိ။ အသမ္ပဇာနကတံ ဒုဟေတုကံ။ ယထာဟ-သမ္ပဇာနကရဏံ ပန စတုဉာဏသမ္ပယုတ္တေဟိ ဟောတိ။ အသမ္ပဇာန ကရဏံ စတူဟိ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တေဟီတိ။ တတ္ထ ဧကမေကံ ဥက္ကဋ္ဌံ ဩမကန္တိ ဒုဝိဓံ ဟောတိ။ တတ္ထ ကုသလသမယေ ပရိယုဋ္ဌိတေ နီဝရဏဓမ္မေဝါ အတ္တုက္ကံသန ပရဝမ္ဘနာဒိကေ ပါပဓမ္မေဝါ သုဋ္ဌု သောဓေတွာ ကတံ ဥက္ကဋ္ဌံ နာမ။ အသောဓေတွာ ကတံ တေဟိဝေါကိဏ္ဏံ ဩမကံနာမ။ အပိစ၊ ယံ ကတွာ ပစ္ဆာ လာဘာ ဝတ မေ။ နစ ဝတ မေ အလာဘာ။ သုလဒ္ဓံ ဝတ မေ။ နစ ဝတ မေ ဒုလ္လဒ္ဓံ။ ယဿ မေ ဤဒိသံ ပုညံ ပသုတန္တိ ဧဝံ ပုနပ္ပုနံ အနုမောဒိတံ။ တံ ဥက္ကဋ္ဌံ။ ယံ ကတွာ ပစ္ဆာ ယေနကေနစိ ကာရဏေန ဒုဋ္ဌုကတံ မယာတိ ဝိပ္ပဋိသာရော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တံဩမကံ။ ဧဝံ စတုဗ္ဗိဓဿ ကမ္မဿ ဝသေန စတုဗ္ဗိဓံ ဝိပါက ကောဋ္ဌာသံ ဝိဘဇိတွာ ဒဿေတုံ တထာပီတိအာဒိ မာဟ။ တတ္ထာပီတိ ¶ တသ္မိံ ကာမာဝစရကုသလေပိ။ တိဟေတုကမုက္ကဋ္ဌန္တိ ဥက္ကဋ္ဌဘူတံ ပဏီတဘူတံ စတုဗ္ဗိဓံ တိဟေတုကံ။ တိဟေတုကပဋိသန္ဓိန္တိ စတုဗ္ဗိဓံ တိဟေတုက ပဋိသန္ဓိဝိပါကံ။ ဧတ္ထစ ဧကစေတနာ ဧကမေဝ ပဋိသန္ဓိံ ဒေတိ။ ပဝတ္တိဝိပါကံ ပန အသင်္ချေယျေသုပိ ဘဝေသု ဒေတိယေဝ။ ဧတ္ထ သိယာ –
ဧကပုပ္ဖံ ယဇိတွာန၊ သဟဿကပ္ပကောဋိယော၊
ဒေဝေသုစ မနုဿေသု၊ သေသေန ပရိနိဗ္ဗုတောတိ ဟိ ဝုတ္တံ။
တသ္မာ ဧကာ စေတနာ ဧကမေဝ ပဋိသန္ဓိံ ဒေတီတိ ဣဒံ န ယုဇ္ဇတီတိ။ န န ယုဇ္ဇတိ။ ပုဗ္ဗာပရစေတနာဟိ သဒ္ဓိံ သဟဿကပ္ပ ကောဋိ ပရိမာဏဿ ဝတ္တဗ္ဗတ္တာ။ စိတ္တဉှိနာမ ဧကစ္ဆရက္ခဏေပိ အနေကသတ သဟဿ ကောဋိသင်္ခံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တတောစိရတရေကာလေဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ။ သဟဿ ကပ္ပကောဋိယောတိ စ သဟဿအာယုကပ္ပကောဋိယော သဟဿ အတ္တဘာဝကောဋိယောတိ နေတ္တိအဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ ပုဗ္ဗာပရစေတနာနဉ္စ ပဋိသန္ဓိဒါနဘာဝေါ ကောသလသံယုတ္တကေန ဒီပေတဗ္ဗော။ ဧကပိဏ္ဍပါတဒါနသ္မိံဟိ ဧကာစေတနာဒွေ ပဋိသန္ဓိယော န ဒေတိ။ ပုဗ္ဗပစ္ဆိမစေတနာဝသေန သတ္တက္ခတ္တုံ သဂ္ဂေ သတ္တက္ခတ္တုံ သေဋ္ဌိကုလေ နိဗ္ဗတ္တောတိ ဟိ သံယုတ္တဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ တိဟေတု ကံပိ ကမ္မံ ပဋိပက္ခေဟိ အဘိဘုယျမာနံ ဝိဟတသာမတ္ထိယံ ဟုတွာ တိဟေတုကဝိပါကံ ဇနေတုံ န သက္ကောတိ။ နစ တံ အတိဒုဗ္ဗလံပိ သမာနံ ကောသလ္လသင်္ခါတေန ဉာဏေန ယုတ္တတ္တာ အတိဗျာမုဠှပစ္စယ ဘူဟံ ဇစ္စန္ဓာဒိဝိပတ္တိသဟိတံ အဟေတုကဝိပါကံ ဇနေတီတိ ဝုတ္တံ တိဟေတုကမောမကန္တိအာဒိ။ ဒွါဒသဝိပါကာနိဝိပစ္စတိ။ အယံ ဒွါဒ သကမဂ္ဂေါနာမ အဟေတုကဝိပါကာနေဝ ဝိပစ္စတိ။ ဣဒံ အဟေတု ကဋ္ဌကံနာမ။ ဧဝံ တိပိဋကစူဠနာဂတ္ထေရဝါဒဝသေန ဝိပါကပ္ပဝတ္တိံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ မောရဝါပိဝါသိ မဟာဒတ္တတ္ထေရဝါဒံ ဒဿေတုံ ဂါထမာဟ။ သော ဟိ ထေရောဝိပါကာနံ အသင်္ခါရိကတာ သသင်္ခါရိကတာစ ကမ္မဝသေနေဝ သိဒ္ဓါပိ ကတွာ အသင်္ခါရံ ကမ္မံ သသင်္ခါရဝိပါကာနိ န ပစ္စတိ။ သသင်္ခါရံကမ္မံ အသင်္ခါရဝိပါကာနိ နဝစ္စတီတိ ဝဒတိ။
ယထာ ¶ မုခနိမိတ္တံ နာမ မုခေ သန္နိသိန္နေ သန္နိသီဒတိ။ စလန္တေ စလတိ။ ဧဝံ ပယောဂေန အသာဓနီယာနံ ဝိပါကာနံ တိက္ခမန္ဒတာ ဝိသေသဘူတော သင်္ခါရဘေဒေါ ကမ္မဝသေနေဝ ဝတ္တဗ္ဗော။ န ပယောဂဝသေန။ ဣတရထာ ကမ္မဝိသေသေန တိက္ခမန္ဒဇာတာနံ တေသံ သန္နိဟိတပစ္စယမတ္တေန မန္ဒတိက္ခတာပတ္တိနာမ သိယာတိ။ အဟေတု ကဝိပါကာနံ ပန ပရိဒုဗ္ဗလတ္တာ အပရိဗျတ္တောဝ တိက္ခမန္ဒတာ ဝိသေသောတိ ဥဘယကမ္မနိဗ္ဗတ္တန္တိ အဓိပ္ပာယော။ ယသ္မာ ပန တေသံ သသင်္ခါရာသင်္ခါရဘာဝေါ ပဋိသန္ဓိဝသေနဝါ တဒါရမ္မဏဝသေနဝါ ဥပ္ပတ္တိကာလေ ပုဗ္ဗပယောဂသင်္ခါတဿ ပစ္စယဝိသေသဿ ဘာဝါဘာဝေန ဝတ္တုံ ယုတ္တော။ န ကမ္မာဂမနဝသေန၊ န ဟိ ကမ္မဘဝေ သင်္ခါရော ဘဝန္တရေ ဝိပါကာနိ ဝိသေသေတုံ ယုတ္တော။ တသ္မာ ဣမံ ဝါဒံ ကေစိဝါဒံနာမ ကရောန္တော ကေစနာတိ အာဟ။
ဣမသ္မိံ ကေစိဝါဒေ အသင်္ခါရိကကမ္မေ သသင်္ခါရိက ဝိပါကာနိ သသင်္ခါရိကကမ္မေစ အသင်္ခါရိကဝိပါကာနိ ဝဇ္ဇေတွာ စတူသု တိဟေ တုကုက္ကဋ္ဌေသု ကမ္မေသု အသင်္ခါရိကဒွယေ ဝိပါကာနိ ပဋိသန္ဓိယံ ဒွေ၊ ပဝတ္တိယံ ဒွါဒသ။ သသင်္ခါရိကဒွယေ ပဋိသန္ဓိယံ ဒွေ၊ ပဝတ္တိယံ ဒွါဒသ။ စတူသု ဒွိဟေတုကောမကကမ္မေသု အသင်္ခါရိကဒွယေ ပဋိသန္ဓိယံ ဒွေ၊ ပဝတ္တိယံ ဒသ။ သသင်္ခါရိကဒွယေ ပဋိသန္ဓိယံ ဒွေ၊ ပဝတ္တိယံ ဒသ။ တထာ စတူသု ဒွိဟေတုကုက္ကဋ္ဌေသု။ စတူသု ဒွိဟေတုကောမကေသု ပန ပဋိသန္ဓိယံ ဧကံ အဟေတုကံ ပဝတ္တိယံ အဋ္ဌအဟေတုကာနီတိ ဧဝံ ဝိပါကာနံ ဒွေ ဒွါဒသကမဂ္ဂါ စတ္တာရော ဒသကမဂ္ဂါ ဧကံ အဟေတုကဋ္ဌကဉ္စ ဟောန္တိ၊ တံသဗ္ဗံ သင်္ဂဟေတွာ ဒဿေတုံ တေသန္တိ ဂါထမာဟ။
တေသန္တိ တေသံ ကေသဉ္စိ ထေရာနံ ဝါဒေ။ အဋ္ဌသာလိနိယံ ပန တိဟေတုကေန ကမ္မေန ပဋိသန္ဓိတိဟေတုကာဝ ဟောတိ။ န ဒုဟေတုကာ နစအဟေတုကာ။ ဒုဟေတုကေန ကမ္မေန ပဋိသန္ဓိ ဒုဟေတုကာပိ ဟောတိ အဟေတုကာပိ။ တိဟေတုကာ ပန နဟောတီတိ ဧဝံ ပဝတ္တော မဟာဓမ္မရက္ခိတတ္ထေရဝါဒေါပိ အာဂတော။ တတ္ထ ယထာ ဒုဟေတုကေန ဟီနေန ကမ္မေန အဟေတုကာ ပဋိသန္ဓိ အဝဿံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ ဟောတိ။ တထာ တိဟေတုကေနပိ ဟီနေန ကမ္မေန ဒုဟေတုကာပိ ¶ ပဋိသန္ဓိ အဝဿံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာယေဝါတိ ကတွာ ဣဓ အယံဝါဒေါ ထေရေန န ဂဟိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ ပန-ဂတိသမ္ပတ္တိယာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တေ အဋ္ဌန္နံ ဟေတူနံ ပစ္စယာ ဥပပတ္တိ ဟောတိ။ ကုသလဿ ကမ္မဿ ဇဝနက္ခဏေ တယော ဟေတူ ကုသလာ။ နိကန္တိက္ခဏေ ဒွေ ဟေတူ ကုသလာ။ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ တယော ဟေတူ အဗျာကတာတိစ ဂတိ သမ္ပတ္တိယာ ဉာဏ ဝိပ္ပယုတ္တေ ဆန္နံ ဟေတူနံ ပစ္စယာ ဥပပတ္တိ ဟောဟိ။ ကုသလဿ ကမ္မဿ ဇဝနက္ခဏေ ဒွေ ဟေတူ ကုသလာ။ နိကန္တိက္ခဏေ ဒွေ ဟေတူ အကုသလာ။ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဒွေ ဟေတူ အဗျာကတာတိစ ဧဝံ တိဟေတုကေန ကမ္မေန ပဋိသန္ဓိ တိဟေတုကာဝ ဝုတ္တာ။ ဒွိဟေတုကေန ကမ္မေန ဒွိဟေတုကာဝ။ န ပန ဂတိသမ္ပတ္တိယာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တေ သတ္တန္နံ ဟေတူနံ ပစ္စယာတိအာဒိနာ တိဟေတုကေန ကမ္မေန ဒွိဟေတုကာ ပဋိသန္ဓိ ဝုတ္တာ။ နစ စတုန္နံ ဟေတူနံ ပစ္စယာတိအာဒိနာ ဒွိဟေတုကေန ကမ္မေန အဟေတုကာ ပဋိသန္ဓီတိ။
တတ္ထ ပန တီသု ခဏေသု သဟဇာတ ဟေတူနံ ဝသေန ဟေတု မူလကောဝ အယံ ဒေသနာဝါရောတိ ကတွာ အနောကာသတာယ အဟေတုကပဋိသန္ဓိ တတ္ထ နဝုတ္တာ။ န ပန အလဗ္ဘမာနတာယ။ ဒွိဟေတုက ပဋိသန္ဓိ ပန အနောကာသာယေဝ နဟောတိ။ အလဗ္ဘ မာနတ္တာယေဝ သာ နဝုတ္တာတိ သက္ကာ ဝိညာတုံ။ တသ္မာ ယုတ္တိတော ပါဠိယေဝ ဗလဝတရာတိ ကတွာ မဟာဓမ္မရက္ခိတတ္ထေရဝါဒေါဝ ပါဠိယာ သမေတီတိ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တော။ ဋီကာကာရာ ပန ကမ္မသရိက္ခက ဝိပါကဒဿနတ္ထံ သာဝသေသ ပါဌောဝ မဟာထေရေန ဝုတ္တောတိ ဣစ္ဆန္တိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ အဋ္ဌသာလိနိယံပိ တိပိဋကစူဠနာဂတ္ထေရဝါဒေါဝ ပမာဏံ ကတွာ ဝုတ္တောတိ။
ဝိဘာဝနိယံ ဣဒါနိ ဧကာယ စေတနာယ ဒွါဒသဝိပါကာနိ ဧတ္ထေဝ ဒသကမဂ္ဂေါပိ အဟေတုကဋ္ဌကမ္ပိတိ အာဂတဿ မောရဝါပိဝါသိ မဟာဓမ္မရက္ခိတတ္ထေရဿာတိ ပါဌော။
မောရဝါပိဝါသိမဟာဒတ္တတ္ထေရဿာတိ ပန ဝတ္တဗ္ဗော။ မဟာဓမ္မ ရက္ခိတတ္ထေရဝါဒေါပိ ပန ဧတ္ထ ဧကဒေသေန သင်္ဂဟိတောယေဝ။ တသ္မိံပိ ဟိ အသင်္ခါရိကံ ကမ္မံ အသင်္ခါရိကဝိပါကမေဝ ဒေတိ။ နော သသင်္ခါရိကံ ¶ ။ သသင်္ခါရိကံ ကမ္မံ သသင်္ခါရိကဝိပါကမေဝ ဒေတိ။ နော အသင်္ခါရိကန္တိ အာဂတမေဝါတိ။ [ကာမာဝစရကမ္မံ]
၁၅၄။ ရူပါဝစရကမ္မေ ပရိတ္တန္တိ ဒုဝိဓံ ပရိတ္တံ အပဂုဏတာ ယဝါ ဟီနတာယဝါ။ တတ္ထ ယံ ပဏီတေဟိ ဆန္ဒာဒီဟိ ယုတ္တံပိ အဘာဝိတံ ဟောတိ ပဋိလဒ္ဓမတ္တံ၊ တံ အပဂုဏတာယ ပရိတ္တံနာမ။ ယံ သန္ဓာယ ယံ အပဂုဏံ ဟောတိ၊ ဥပရိ ဈာနဿ ပစ္စယော ဘဝိတုံ န သက္ကောတိ၊ ဣဒံ ပရိတ္တံနာမာတိ အဋ္ဌသာလိနိယံ ဝုတ္တံ။ ယံ ပန သုဘာဝိတံပိ သမာနံ ဟီနေဟိ ဆန္ဒာဒီဟိ ယုတ္တံ ဟောတိ။ တံ ဟီနတာယ ပရိတ္တံနာမ။ ယံ သန္ဓာယ ယဿ အာယူဟနက္ခဏေ ဆန္ဒောဝါ ဟီနော ဟောတိ။ ဝီရိယံဝါ၊ စိတ္တံဝါ၊ ဝီမံသာဝါ၊ တံ ဟီနံနာမာတိ တတ္ထေဝ ဝုတ္တံ။ မဇ္ဈိမံပိ ဒုဝိဓံ။ တတ္ထ နာတိပဂုဏ တာယ မဇ္ဈိမံ သန္ဓာယ နာတိသုဘာဝိတော မဇ္ဈိမောတိ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဝုတ္တံ။ မဇ္ဈိမေဟိ ဆန္ဒာဒီဟိ ယုတ္တတာယ မဇ္ဈိမံ သန္ဓာယ ယဿ အာယူဟနက္ခဏေ တေ ဓမ္မာ မဇ္ဈိမာ ဟောန္တိ။ တံ မဇ္ဈိမန္တိ အဋ္ဌ သာလိနိယံ ဝုတ္တံ။ ပဏီတံပိ ဒုဝိဓံ။ တတ္ထ အတိပဂုဏတာယ ပဏီတံ သန္ဓာယ သုဘာဝိတော ဝသိပ္ပတ္တော ပဏီတောတိ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဝုတ္တံ။ ပဏီတေဟိ ပန ဆန္ဒာဒီဟိ ယုတ္တတာယ ပဏီတံ သန္ဓာယ ယဿ အာယူဟနက္ခဏေ တေ ဓမ္မာ ပဏီတာ ဟောန္တိ။ တံ ပဏီတန္တိ အဋ္ဌသာလိနိယံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ယာနိ အပဂုဏတာဒိ ဝသေန ပရိတ္တာဒီနိ ဝုတ္တာနိ၊ တာနိ ဣဓ နာဓိပ္ပေတာနိ။ ယာနိ ပန ဟီနာဒီဟိ ဆန္ဒာဒီဟိ ယုတ္တတာယ ပရိတ္တာဒီနိ ဝုတ္တာနိ၊ တာနေဝ ဣဓာဓိပ္ပေတာနိ။ ဣမာနေဝ ဟိ တိဝိဓာသု ဘူမီသု တိဝိဓံ ဗြဟ္မုပပတ္တိဘေဒံ သာဓေန္တီတိ။ ဣတ္ထီနံ ဈာနေသု ဝသီပတ္တာနံပိ ဆန္ဒာဒီနံ အပဏီတတာယ မဟာဗြဟ္မေသု အနုပ္ပဇ္ဇနဉ္စေတ္ထ သာဓကံ။ တေနေဝစ အဋ္ဌကထာယံ ဆန္ဒာဒိဝသေန သိဒ္ဓါနိ ဟီန မဇ္ဈိမ ပဏီတာနိ အဋ္ဌာရသပဘေဒေန ဝိဘဇိတွာ ဣမာနိ အဋ္ဌာရသ ကမ္မဒွါရာနိ နာမ ဣမေဟိ ပဘာဝိတတ္တာ ဣမေသံ ဝသေန အဋ္ဌာရသခတ္တိယာ အဋ္ဌာရသ ဗြာဟ္မဏာ အဋ္ဌာရသ ဝေဿာ အဋ္ဌာရသ သုဒ္ဒါ အဋ္ဌစတ္တာ လီသ ဂေါတ္တ စရဏာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနီတိ ဝုတ္တံ။ ဧတေန ဟိ ဒေဝါနံပိ ဗြဟ္မူနံပိ လဗ္ဘမာနံ ဥပပတ္တိဘေဒံ ဥပလက္ခေတီတိ။
[၁၆၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန
‘‘ပဋိလဒ္ဓမတ္တံ ¶ အနာသေဝိတံ ပရိတ္တန္တိ အဝိသေသတောဝ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ တထာ နာတိ သုဘာဝိတံ အမရိပုဏ္ဏဝသီဘာဝံ မဇ္ဈိမံ။ အတိဝိယသုဘာဝိတံ ပန သဗ္ဗသော ပရိပုဏ္ဏ ဝသီဘာဝံ ပဏီတ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ သဗ္ဗံ ဣဓ နယုဇ္ဇတိယေဝ။
တဉှိ ဥပရိ ဈာနဿ ပစ္စယော ဘဝိတုံ သမတ္ထာသမတ္ထံဝါ ဟာန ဘာဂိယတာဒိ ဝိသေသံ ဝါ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ န ပန ဥပပတ္တိ ဘေဒဇနက ဝိသေသန္တိ။
[၁၆၂] ယဉ္စ တတ္ထ
‘‘အာစရိယေန ပနေတ္ထ ပရိတ္တံပိ ဤသကံ လဒ္ဓါသေဝနမေဝ အဓိပ္ပေတန္တိ ဒိဿတိ။ တထာ ဟာနေန နာမရူပပရိစ္ဆေဒေ-
သမာနာသေဝနေ လဒ္ဓေ၊ ဝိဇ္ဇမာနေ မဟဗ္ဗလေ၊
အလဒ္ဓါ တာဒိသံ ဟေတု၊ မဘိညာ န ဝိပစ္စတီတိ။
သမာနဘူမိကတောဝ အာသေဝန လာဘေန ဗလဝ ဘာဝတော မဟဂ္ဂတဓမ္မာနံ ဝိပါကဒါနံ ဝတွာ တဒဘာဝတော အဘိညာယ အဝိပစ္စနံ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ ဝိစာရေတဗ္ဗမေဝ။
ယထာ ဟိ အရိယမဂ္ဂစေတနာ အတ္တနာ သမာနဘူမကဇဝနတော အလဒ္ဓါသေဝနာပိ သမာနာ ဝိပါကံ န ဒေတီတိ နတ္ထိ။ တထာ အာဒိ ကမ္မိကဝီထိယံ ဧကဝါရမတ္တဘူတာ သဗ္ဗသမာပတ္တိ ဝီထီသုစ သဗ္ဗပထ မဘူတာ မဟဂ္ဂတစေတနာပိ သမာနဘူမကဓမ္မတော အလဒ္ဓါသေဝန တာယ ဒုဗ္ဗလတ္တာ ဝိပါကံ နဒေတီတိ နတ္ထီတိ န န သက္ကာ ဝိညာတုန္တိ။ ဧတ္ထ သိယာ- တဿေဝ ရူပါဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ။လ။ ပထမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီတိ ဝုတ္တံ။ န စ သာ စေတနာ ဥပစိတာနာမ ဟောတိ။ သမာနဘူမက ဓမ္မတော အလဒ္ဓါသေဝနတ္တာတိ။န။ မဂ္ဂစေတနာယပိ အဝိပါကတာပတ္တိတော။ သာပိဟိ တဿေဝ လောကုတ္တရဿ ကုသလဿ ဈာနဿ ကတတ္တာ ဘာဝိတတ္တာ ဝိပါကံ။ လ။ ပထမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီတိ ဝုတ္တာ။ နစ သာပိ သမာနဘူမကဓမ္မတော လဒ္ဓါသေဝနာ ဟောတီတိ။ ဥဘယတ္ထ ¶ ပန ပထမသမန္နာဟာရတော ပဋ္ဌာယ ဥပစိနိတွာ ဘာဝေတွာ အာဂတတ္တာ အသမာနဘူမိက ဇဝနေဟိပိ လဒ္ဓါသေဝန ဘာဝံ ပဋိစ္စ ဥပစိတတာ ဘာဝိတတာစ ဝုတ္တာတိ သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ တသ္မာ အာဒိ ကမ္မိကဘူတာပိ မဟဂ္ဂတစေတနာ မရဏာ သန္နေ လဒ္ဓါ အဗ္ဘုဏှာ အာသန္နကမ္မဘူတာ ဝိပါကံ နဒေတီတိ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ အဘိညာစေတနာ စ သမာနဘူမကေဟိပိ နာနာဝဇ္ဇနဝီထိဇဝနေဟိ သုဋ္ဌုတရံ လဒ္ဓါသေဝနတ္တာ တိက္ခတရဘူတာ ကထံ ဒုဗ္ဗလာနာမ သိယာ။ တေနေဝ အယံ ဝါဒေါ အနုဋီကာယံ ပဋိက္ခိတ္တော။ ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ ကေစိ ပန သမာန ဘူမကတော အာသေဝနလာဘေန ဗလဝန္တာနိ ဈာနာနီတိ တာနိ ဝိပါကံ ဒေန္တိ။ အဘိညာ ပန သတိပိ ဈာနဘာဝေ တဒဘာဝတော တသ္မိံ တသ္မိံ အာရမ္မဏေ အာဂန္တုကတ္တာဝါ ဒုဗ္ဗလာ။ တသ္မာ ဝိပါကံ န ဒေန္တီတိ ဝဒန္တိ။ တံ အကာရဏံ။ ပုနပ္ပုနံ ပရိကမ္မဝသေန အဘိညာ ယပိ ဝသီဘာဝသမ္ဘဝတောတိ။ စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာဓိဿ ပန အာနိသံသဘူတာ အဘိညာစေတနာ တဿ ဖလသဒိသာ ဖလဋ္ဌာနေ ဌိတာ၊ တသ္မာ သာ ဝိပါကံ နဒေတီတိ ဣစ္ဆန္တိ ဋီကာကာရာ။ တဿ ပန ဣဒ္ဓိ ဝိကုဗ္ဗနာဒိကိစ္စံ ဝိပစ္စနကိစ္စတောပိ မဟန္တတရံ ဟောတိ။ သဗ္ဗထာ မေနစ ဝိကုဗ္ဗနာဒိကိစ္စံ သာဓေန္တိယာ ဝိပစ္စနထာမေပိ တေန ထာမေန သဟ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆတိ။ တသ္မာ သာ ပုန ဝိပါကံ နဒေတီတိပိ ယုဇ္ဇတိယေဝ။ ပဉ္စမဇ္ဈာနန္တိ အဘိညာဘာဝံ အပတ္တံ ပရိတ္တာဒိဘေဒေန တိဝိဓံ ပဉ္စမဇ္ဈာနံ။ တဒေဝါတိ ပဉ္စမဈာနမေဝ။ သညာဝိရာဂံ ဘာဝေတွာတိ စိတ္တေ သတိ ရဇ္ဇန ဒုဿန မုယှနာနိ ဟောန္တိ။ တသ္မိံ အသတိ ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပ္ပတ္တောနာမ ဟောတီတိ ဧဝံ စိတ္တေ ဧဝ အာဒီနဝံ ဒိသွာ အစိတ္တကဘဝပတ္ထနာ သဟိတံ ဝါယောကသိဏေဝါ ကေသဉ္စိ မတေန ပရိစ္ဆိန္နာကာသ ကသိဏေဝါ သညာဝိရာဂံ ဘာဝေတွာ။ အသညသတ္တေသု ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ယေန ယေန ဣရိယာပထေန ဣဓ မရန္တိ၊ တေနေဝ တတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ကမ္မကိရိယဝါဒိတိတ္ထိယာ ဧဝါတိ အဓိပ္ပာယော။ န ဟိ အကမ္မကိရိယဝါဒီနံ ဈာနဘာဝနာ နာမ အတ္ထီတိ။ အနာဂါမိနော ပန သုဒ္ဓါဝါသေသု ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ သုဒ္ဓါဝါသေသု ပန အနာဂါမိနော ဧဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ န အညေ သကဒါဂါမိအာဒယောတိ အတ္ထော။ ဧတေန အနာဂါမီနံ အညသ္မိံပိ ဗြဟ္မလောကေ ဥပ္ပတ္တိ အပ္ပဋိသိဒ္ဓါ ¶ ဟောတိ။ အနာဂါမီသုစ သဒ္ဓါဓိကော အဝိဟေသု ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဝီရိယာဓိကော အတပ္ပေသု။ သတာဓိကော သုဒဿေသု။ သမာဓာဓိကော သုဒဿီသု။ ပညာဓိကော အကနိဋ္ဌေသူတိ။ ယထာက္ကမံ ဘာဝေတွာ ယထာက္ကမံ အရူပေသု ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထစ ပထမဇ္ဈာနံ ပရိတ္တံ ဘာဝေတွာတိအာဒိ သဗ္ဗံ ပထမဇ္ဈာနာဒီနံ ယထာ သကံ ဝိပစ္စနဘူမိ ဝဝတ္ထာနဝသေန ဝုတ္တံ။ သမာပတ္တိလာဘိနော ပန ပုထုဇ္ဇန သောတာပန္န သကဒါဂါမိနော အတ္တနာ လဒ္ဓသမာပတ္တီနံ ဝိပစ္စနဘူမီသု ဣစ္ဆိတဘူမိယံ နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ တေသု ပုထုဇ္ဇနော နိကန္တိယာ သတိ ကာမလောကေပိ နိဗ္ဗတ္တတိယေဝ။ ဣတရေ ပန ဈာနေ အပရိ ဟီနေ သတိ ကာမလောကေပိ နိဗ္ဗတ္တတိယေဝ။ ဣတရေ ပန ဈာနေ အပရိဟီနေ သတိ ကာမဘဝေ နိကန္တိနာမ တေသံ န သမ္ဘဝတီတိ ပရိဟီနဇ္ဈာနာဧဝ တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တန္တိ။
[၁၆၃] ဝိဘာဝနိယံ ပန
တေသံပိ သောတာပန္နသကဒါဂါမီနံ နိကန္တိဝသေန ကာမဘဝေနိဗ္ဗတ္တိံ ဣစ္ဆန္တေန ‘‘တထာ ကာမဘဝေပိ ကာမာဝစရ ကမ္မဗလေန။ ဣဇ္ဈတိ ဘိက္ခဝေ သီလဝတော စေတောပဏိဓိ ဝိသုဒ္ဓတ္တာတိ ဟိ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။
တေဟိ ဈာနေ အပရိဟီနေ ဧကန္တေန ဗြဟ္မလောကဂါမိနောဧဝ ဟောန္တိ။ ယတော တေ ဈာနအနာဂါမိနောနာမာတိ ဝုစ္စန္တိ။ ဈာနပရိ ဟာနိစ တေသံ တံတံ ပလိဗောဓ ဝသေနေဝ ဟောတိ။ န ပန ကာမ ရာဂါဒိဝသေန။ ကသ္မာ၊ မဂ္ဂသဟာယေန ဈာနေန သုဋ္ဌု ဝိက္ခမ္ဘိတတ္တာ။ ဝုတ္တဉှေတံ အင်္ဂုတ္တရေ-သဟဒဿနုပ္ပာဒါ ဘိက္ခဝေ အရိယသာဝကဿ တီဏိ သံယောဇနာနိ မဟီယန္တိ။လ။ သော ဝိဝိစ္စေဝ။လ။ ပထမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ တသ္မိံ စေ သမယေ ဘိက္ခဝေ အရိယသာဝကော ကာလင်္ကရေယျ။ နတ္ထိ တဿ သံယောဇနံ။ ယေန သံယောဇနေန သံယုတ္တော အရိယသာဝကော ပုန ယိမံ လောကံ အာဂစ္ဆေယျာတိ။ ဧတ္ထစ တသ္မိံ စေ သမယေတိအာဒိနာ သော လဒ္ဓဇ္ဈာနံ အပရိဟာပေတွာ စေ ကာလင်္ကရောတိ။ ဧကန္တေန ဗြဟ္မလောကမေဝ ဂမိဿတိ။ ပရိဟာပေန္တဿ ပန တံ သံယောဇနံ ပါကတိမေဝါတိ ဒဿေတိ။ ¶ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂဋ္ဌကထာယဉ္စ ဈာနလာဘီနံ ပန အနာဂါမိဿစ ဗြဟ္မလောကေယေဝ ပဋိသန္ဓိဒါနတော ပစ္စယော နဟောတီတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဈာနလာဘီနန္တိ မဟဂ္ဂတဇ္ဈာနလာဘီနံ သောတာပန္န သကဒါဂါမီနံ။ ပစ္စယော နဟောတီတိ တေသံ ဝိပဿနာနိကန္တိ တဏှာ ကာမသုဂတိပဋိသန္ဓိယာ န ဟောတီတိ အတ္ထော။
တသ္မာ တေသံ ဒွိန္နံ သေခါနံ ကုပ္ပဓမ္မာနံပိ သတံ ဈာနေ ဝိဇ္ဇမာနေ ကာမဘဝေ နိကန္တိ နာမ နတ္ထီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အနာဂါမိဿ ပန နိဒ္ဒါယန္တဿေဝ သတ္ထေန ဂီဝံ ဆိန္ဒိတွာ မာရီယမာနဿပိ ဈာနံ အလဘိတွာ စဝနံနာမ နတ္ထိ။ သော ဟိ သမာဓိသ္မိံ ပရိပူရကာရီတိ ဝုတ္တော။ ဣတ္ထိယော ပန အဋ္ဌသမာပတ္တိယော လဘိတွာ အနန္တရေ ဘဝေ အကနိဋ္ဌေ နိဗ္ဗတ္တမာနာပိ အဓိပတိဘူတေသု မဟာဗြဟ္မေသု န နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ ဟီနဇ္ဈာသယတ္တာ ပုရောဟိတ ပါရိသဇ္ဇေသုဧဝ နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ တထာဟိ အဋ္ဌကထာသု ယံ ဣတ္ထီ ဗြဟ္မတ္တံ ကရေယျ၊ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီတိ သုတ္တပဒဿ အတ္ထဝစနေ ဗြဟ္မတ္တန္တိ မဟာဗြဟ္မတ္တံ အဓိပ္ပေတံ။ ဣတ္ထီ စ ဣဓ ဈာနံ ဘာဝေတွာ ကာလံ ကတွာ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ၊ န မဟာဗြဟ္မာနန္တိ ဝုတ္တံ။ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာနန္တိ စေတ္ထ ဗြဟ္မပုရောဟိတာနံပိ သင်္ဂဟဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တေ ဟိ ဗြဟ္မာနံ ပရိသဘူတာ ဟောန္တီတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ သံယုတ္တကေ –
အထခေါ ဘိက္ခဝေ သိခီဘဂဝါ အဘိတုံ ဘိက္ခုံ အာမန္တေသိ။ ပဋိဘာတု တံ ဗြာဟ္မဏ ဗြဟ္မုနောစ ဗြဟ္မပရိသာယစ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာနဉ္စ ဓမ္မိကထာတိ။
ပရိသဘာဝေစ သတိ ပရိသာသု ဇာတာပိနာမ ဟောန္တီတိ။ တတ္ထ ဗြဟ္မုနောတိ မဟာဗြဟ္မုနော။ ဗြဟ္မပရိသာယာတိ ဗြဟ္မပုရောဟိတ ဂဏဿာတိ အတ္ထော။ နနု ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာနန္တိ ဝုတ္တတ္တာ န မဟာဗြဟ္မ