📜
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။
သီမဝိသောဓနီ
ဝရဒံ ¶ ဝရဒံ အဂ္ဂံ၊ ဒိစ္စံ ဒိစ္စံဝ ဝနဇံ၊
ဗောဓကံ ဗောဓကံ ပါဏံ၊ ဒေဝ’ဒေဝံ နမာမ’ဟံ။
သန္တံ သန္တံ သဒါ ဝဋ္ဋံ၊ ပဇံ’ဘဝေ သုတံ၊
နိဗ္ဗုဒံ နိဗ္ဗုဒံ တာရံ၊ ဓမ္မဝရံ နမာမ’ဟံ။
သုတံ သုတံ ဘဝနေ ယံ၊ နတနံ နတနာ’ရဟံ၊
နရာ’နရာ သဒါ’ကံသု၊ သင်္ဃဝရံ နမာမ’ဟံ။
ဣစ္စေဝ’မစ္စန္တနတဿနေယျံ၊ နတယျမာနော ရတနတ္တယံ ယံ၊
ပုညာဘိဝဍ္ဎိံ မဟဂ္ဃံ အလတ္ထံ၊ တဿာနုဘာဝေန ဟတန္တရာယော။
ဝိနယေ သတိ ဌိတေ ယံ၊ သာသနံ သဏ္ဌိတံ ဘဝေ၊
ဝိနယေ သတိ နဋ္ဌေ ယံ၊ ဝိနဋ္ဌံ သာသနံ ဘဝေ။
တသ္မာ ဒိတ္တံ မမေ’ဒါနိ၊ ဇောတယိတွာန သာသနေ၊
ဘိန္ဒိတွာ ဒွေဠှကံ ဝါဒံ၊ ဧကီဘာဝံ ကရောမ’ဟံ။
အတ္တုက္ကံသန-ဘာဝဉ္စ၊ ပရဝမ္ဘနကမ္ပိစ၊
တေသု စိတ္တံ အပေသေတွာ၊ သာသနဿ သုဝုဍ္ဎိယာ။
ယဒိ မေ ဤဒိသံ စိတ္တံ၊ ဘဝေယျုံ ပါပသင်္ကပ္ပာ၊
ပစ္စိဿံ နိရယေ ဘယံ၊ ဟီန’ဇ္ဈာသယကာရဏာ။
သာသနဿ ¶ သုလဘံ’ဝ ပတ္ထယန္တော သတာ’စာရော၊
သံသန္ဒိဿမဟံ ဒါနိ၊ စိရံ သဒ္ဓမ္မ’သုဒ္ဓိယာ။
သုဒုလ္လဘံ လဘိတွာန၊ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဇိနသာသနေ၊
သမ္ဗုဒ္ဓဿ ဝရံ ဝါဒံ၊ ကတွာ ဒွေဠှက’မေကိကံ။
သီမဝိသောဓနိံ နာမ၊ နာနာဂန္ထသမာဟဋံ၊
ကရိဿံ မေ နိသာမေန္တု၊ သာဓဝေါ ကဝိပုင်္ဂဝါ။
ပါဠိံ အဋ္ဌကထဉ္စေဝ၊ မာတိကံ ပဒဘာဇနိံ၊
ဩဂါဟေတွာန တံ သဗ္ဗံ၊ ပုနပ္ပုနံ အသေသတော။
အတ္တနောမတိဂန္ထေသု၊ ဋီကာဂဏ္ဌိပဒေသုစ၊
ဝိနိစ္ဆယဝိမတီသု၊ မာတိကာ’ဋ္ဌကထာသုပိ။
သဗ္ဗံ အသေသကံ ကတွာ၊ သံသန္ဒိတွာန ဧကတော၊
ပဝတ္တာ ဝဏ္ဏနာ ဧသာ၊ တောသယန္တီ ဝိစက္ခဏေတိ။
ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေါ ဟိ ဒုလ္လဘော၊ တတော ပဗ္ဗဇ္ဇာ စ ဥပသမ္ပဒါ စ၊ ဝုတ္တဉှေတံ
ဗုဒ္ဓါ စ ဒုလ္လဘော လောကေ၊ သဒ္ဓမ္မသဝနမ္ပိ စ၊
သင်္ဃော စ ဒုလ္လဘော လောကေ၊ သပ္ပူရိသာ’တိဒုလ္လဘာ။
ဒုလ္လဘဉ္စ မနုဿတ္တံ၊ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေါ စ ဒုလ္လဘော၊
ဒုလ္လဘာ ခဏသမ္ပတ္တိ၊ သဒ္ဓမ္မော ပရမဒုလ္လဘော’တိ။
၁။ ဥပသမ္ပဒါကဏ္ဍော
ဣမသ္မိဉှိ ဌာနေ ဌတွာ ဗုဒ္ဓဂုဏပဋိသံယုတ္တာယ ကထာယ ဝုစ္စမာနာယ သာဓူနံ စိတ္တသမ္ပဟံသနဉ္စေဝ၊ ဣမဿေဝ ပကရဏဿ အနုမ္မတ္တဝစနဘာဝေါ စ ဘဝေယျ၊ အနုမ္မတ္တဝစနတ္တေ စ သိဒ္ဓေ သောတဗ္ဗံ မညိဿန္တိ၊ တသ္မာ ဗုဒ္ဓဂုဏံ ဝဏ္ဏယိဿာမ။ အမှာကံ ကိရ ဘဂဝါ ဗြဟ္မဒေဝဗုဒ္ဓမာဒိံ ကတွာ ယာဝ ပေါရာဏသကျဂေါတမာ မနောပဏိဓိဝသေန၊ ကဋ္ဌဝါဟနဇာတကံအာဒိံကတွာ ယာဝ မဇ္ဈိမဒီပင်္ကရာ ဝါစင်္ဂဝသေန မဇ္ဈိမဒီပင်္ကရပါဒမူလတော ပဋ္ဌာယ ကာယဝါစင်္ဂဝသေန သဗ္ဗံ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ ယာဝ ဝေဿန္တရတ္တဘာဝါ ဝီသတိ အသင်္ချေယျာနိ ပါရမိယော ပူရေန္တဿ သဗ္ဗညုတညာဏတ္ထာယ ယေဝ အလင်္ကတံ သီသံ ဆိန္ဒိတွာ ဒေန္တဿ သဗ္ဗညုဗောဓိသတ္တဿ သီသံ ဇမ္ဗုဒီပဝါသီနံ ဥဒ္ဓနတောပိ ဗဟုတရံ၊ အဉ္ဇိတနယနံ ဥပ္ပာဋေတွာ ဒေန္တဿ နယနံ အဇဋာကာသေ ဂဂနတလေ တာရာဂဏတောပိ ဗဟုတရံ၊ ဟဒယမံသံ ဝါ ဒက္ခိဏဗာဟုံ ¶ ဝါ ဆိန္ဒိတွာ ဒေန္တဿ မံသံ ဆနဟုတ အဋ္ဌသ ဟဿာဓိကသတသဟဿပမာဏသိနေရုရာဇတောပိ ဗဟုတရံ၊ လောဟိတံ ဥပ္ပာဋေတွာ ဒေန္တဿ ရုဟိရံ စတူသု မဟာသမုဒ္ဒေသု ဥဒကတောပိ ဗဟုတရံ၊ မဒ္ဒီသဒိသေ စ ဘရိယေ ဇာလီကဏှာဇိနသဒိသေ စ ပုတ္တေ ပရေသံ ဒါသတ္ထာယ ဒေန္တဿ ဂဏနပထံ ဝီတိဝတ္တာ။ ဧဝံ ပါရမိယော ပူရေန္တဿေဝ။
စိန္တိတံ သတ္တသင်္ချေယျံ၊ နဝသင်္ချေယျ’ဝါစကံ၊
ကာယဝါစာ စတုချာတံ၊ ဗုဒ္ဓတ္တံ သမုပါဂမီတိ။
ဇာတတ္တကီသောတတ္တကိယာ ဝုတ္တနယေန အသူရော ဟုတွာ ဗုဒ္ဓတ္တံ စိန္တေန္တဿေဝ သတ္တအသင်္ချေယျာနိ ဝီတိဝတ္တာနိ။ အတိသူရော အဟုတွာ ဝါစာမတ္တမေဝ နဝ အသင်္ချေယျာနိ ဝီတိဝတ္တာနိ။ အတိသူရော ဟုတွာ ကာယင်္ဂဝါစင်္ဂဝသေန ပူရေန္တဿ စတ္တာရိ အသင်္ချေယျာနိ ဝီတိဝတ္တာနိ။ ဣမာနိ စတ္တာရိ အသင်္ချေယျာနိ ဒီပင်္ကရပါဒမူလတော ပဋ္ဌာယ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ သတသဟဿကပ္ပမတ္ထကေ ပန အဇ္ဈတ္တပါရမီ ပူရိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝေဿန္တရတ္တဘာဝေန စ သတ္တကမဟာဒါနံ ဒတွာ သတ္တက္ခတ္တုံ ပထဝိံ ကမ္ပေတွာ ဝင်္ကပဗ္ဗတံ ဂန္တွာ နယနသဒိသေ ဒွေ ပုတ္တေ ဗြာဟ္မဏဿ ဒါသတ္ထာယ ဒတွာ ဒုတိယဒိဝသေ ဗြာဟ္မဏဝဏ္ဏေန အာဂတဿ သက္ကဿ ဒေဝရညော အတ္တသမံ မဒ္ဒိံ နာမ ဘရိယံ ဒတွာ တသ္မိံ ဘဝေ အပရိမေယျာနိ ပုညာနိ ကတွာ တတော တုသိတပုရံ ဂန္တွာ တတ္ထ ယာဝတာယုကံ ဌတွာ ဒသဟိ စက္ကဝါဠသဟဿေဟိ အာဂန္တွာ ဒေဝတာဝိသေသေဟိ။
ကာလော ဒေဝ မဟာဝီရ၊ ဥပ္ပဇ္ဇ မာတုကုစ္ဆိယံ၊
သဒေဝကံ တာရယန္တော၊ ဗုဇ္ဈဿု အမတံ ပဒန္တိ။
ယာစိယမာနော ကာလံ ဒီပဉ္စ ဒေသဉ္စ ကုလံ မာတရမေဝစာတိ ဣမာနိ ပဉ္စ မဟာဝိလောကနာနိ ဝိလောကေတွာ တုသိတပုရတော စဝိတွာ မဟာသမ္မတဝံသဇဿ ဩက္ကာကရညော ပုတ္တာနံ ကုသလမ္ဘေဒဘယေန ဘဂိနီဟိယေဝ သဒ္ဓိံ အာဝါဟကရဏံ သုတွာ သကျာ ဝတ ဘော ရာဇကုမာရာတိ ဩက္ကာကမဟာရာဇေန ဝုတ္တဝစနံ ပဝတ္တနိမိတ္တံ ကတွာ သကျာတိ လဒ္ဓနာမာနံ ရာဇူနမဗ္ဘန္တရေ ပဝတ္တဿ သုဒ္ဓါဒနမဟာရာဇဿ ဇေဋ္ဌမဟေသိယာ သိရိမဟာမာယာယ ကုစ္ဆိမှိ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဒသမာသစ္စယေန ဒေဝဒဟနဂရဿ ကပိလဝတ္ထုဿ စ မဇ္ဈေ လုမ္ဗိနီဝနေ မာတုကုစ္ဆိတော နိက္ခမိတွာ ဇာတက္ခဏေယေဝ ¶ ဥတ္တရာဘိမုခံ သတ္တပဒဝီတိဟာရေန ဂန္တွာ အဆမ္ဘိဝါစံ နိစ္ဆာရေတွာ ပိတရံ ဝန္ဒာပေတွာ အနုက္ကမေန သောဠသဝဿုဒ္ဒေသိကကာလေ ရဇ္ဇသိရိံ အနုဘဝိတွာ ရာဟုလဘဒ္ဒဿ ဇာတဒိဝသေ နိက္ခမိတွာ ဆဗ္ဗဿာနိ ဒုက္ကရစရိယံ စရိတွာ ဝေသာခပုဏ္ဏမဒိဝသေ အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဇ္ဈိတွာ ပဉ္စစတ္တာလီသ ဝဿာနိ ဒေဝမနုဿာနံ ရတနဒါမံ ဂန္ထေန္တော ဝိယ ဓမ္မရတနဝဿံ ဝဿာပေတွာ ယာဝ သုဘဒ္ဒပရိဗ္ဗာဇကဝိနယနာ ကတဗုဒ္ဓကိစ္စေ ကုသိနာရာယဥပဝဋ္ဋနေ မလ္လာနံ သာလဝနေ ဝေသာခပုဏ္ဏမဒိဝသေ ပစ္စူသသမယေ အနုပါဒိသေသာယ နိဗ္ဗာနဓာတုယာ ပရိနိဗ္ဗုတေ ဘဂဝတိလောကနာထေ သုဘဒ္ဒေန ဝုဍ္ဎပဗ္ဗဇိတေန ‘‘အလံ အာဝုသော မာ သောစိတ္ထ မာ ပရိဒေဝိတ္ထ၊ သုမုတ္တာ မယံ တေန မဟာသမဏေန၊ ဥပဒ္ဒုတာ စ ဟောမ’ဣဒံ ဝေါ ကပ္ပတိ ဣဒံ ဝေါ န ကပ္ပတီ’တိ။ ဣဒါနိ ပန မယံ ယံ ဣစ္ဆိဿာမ တံ ကရိဿာမ၊ ယံ န ဣစ္ဆိဿာမ န တံ ကရိဿာမာ’’တိ ဝုတ္တဝစနံ သလ္လက္ခေတွာ ဂဏပါမောက္ခာနံ သတ္တန္နံ ဘိက္ခုသတသဟဿာနံ သင်္ဃတ္ထေရော အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ဓမ္မသင်္ဂီတိံ ကတွာ ပရိသုဒ္ဓေ ဓမ္မဝိနယေ တတော အပရဘာဂေ ဝဿသတဿ အစ္စယေန ဝေသာလိယာ ဝဇ္ဇိပုတ္တကာ ဒသဝတ္ထူနိ ဒဿေတွာ သာသနဝိပတ္တိံ ကရောန္တေ ဒိသွာ အာယသ္မတာ ယသတ္ထေရေန ကာကဏ္ဍကပုတ္တေန သမုဿာဟိယမာနော ဒုတိယသင်္ဂီတိံ ကတွာ တတော အပရဘာဂေ တထာဂတဿ ပရိနိဗ္ဗာနတော ဒွိန္နံ ဝဿသတာနံ ဥပရိ အဋ္ဌာရသမေ ဝဿေ ဓမ္မာသောကောနာမ ရာဇာ သကလဇမ္ဗုဒီပတလေ ဧကရဇ္ဇာဘိသေကံ ပါပုဏိတွာ ဗုဒ္ဓသာသနေ မဟန္တံ လာဘသက္ကာရံ ပဝတ္တေတွာ ပရိဟီနလာဘသက္ကာရာ တိတ္ထိယာ အန္တမသော ဃာသစ္ဆာဒနမတ္တမ္ပိ အလဘန္တာ လာဘသက္ကာရံ ပတ္ထယမာနာ သာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာ သကာနိ သကာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ ဒီပေတွာ သာသနေ မဟန္တံ အဗ္ဗုဒဉ္စ မလဉ္စ ပဝတ္တေသုံ။ တဒါ ဓမ္မာသောကရညော ပတ္တာဘိသေကတော သတ္တရသမေ ဝဿေ သဋ္ဌိသတသဟဿ ဘိက္ခူသု သဟဿဘိက္ခုံ ဂဟေတွာ မောဂ္ဂလိပုတ္တတိဿော နာမ သင်္ဃတ္ထေရော မဟာပဝါရဏာယ ပရပ္ပဝါဒံ ဘိန္ဒိတွာ ကထာဝတ္ထုပ္ပကရဏံ ဒေသေတွာ တတိယဓမ္မသင်္ဂီတိံ ကတွာ ပရိသုဒ္ဓေ ဓမ္မဝိနယေ သာဋ္ဌကထေဗုဒ္ဓဝစနေ ဓရန္တေဝ ပါဠိယဋ္ဌကထာသု အတ္ထစ္ဆာယံ ဂဟေတွာ အတ္တနော မတိဝသေန နာနာဂန္ထဝိသေသာနိ ကရောန္တိ၊ တေသု အတ္တနောမတိဝသေန အတ္ထစ္ဆာယံ ဂဟေတွာ ကာရဏပတိရူပကံ ကတွာ ¶ ဝုတ္တဝစနံ သာရတော သလ္လက္ခေတွာ သုတ္တ-သုတ္တာနုလောမအာစရိယဝါဒေ မုဉ္စိတွာ ပါဠိယာ အဋ္ဌကထံ၊ အဋ္ဌကထာယ စ ပါဠိံ တဗ္ဗိဝရဏဘူတံ သာရတ္ထဒီပနိဉ္စ အညာနိ စ ဂန္ထဝိသေသာနိ အသံသန္ဒိတွာ အတ္တနောမတိယာပိ ပုဗ္ဗာပရံ အသမာနေတွာ ဝါဒပ္ပကာသနမတ္တမေဝ ဌပေတွာ ဂရုကလဟုကေသု ဂရုကေယေဝ ဌာတဗ္ဗေပိ ဂရုကေ အဋ္ဌတွာ ကေစိ ဘိက္ခူ နဒိယာ ဥဒကုက္ခေပံ အကတွာ ကရောန္တိ။ ဧဝံ သာသနေ ဒွိဓာ ဘိန္နာ ဟောန္တိ။ ဣဒဉ္စ ဘိန္ဒနံ ကောသမ္ဗကက္ခန္ဓကေ ဘိန္နတောပိ သတဂုဏေန သဟဿဂုဏေန ဗလဝတရမေဝ သာသနဿ ဝိပတ္တိကာရဏတ္တာ၊ တထာ ဟိ န ဣဒံ မနုဿလောကေ ဘိက္ခူနံယေဝ ဟောတိ၊ ဘိက္ခူနံ၊ ဥပါသကမနုဿာနံ၊ အာရက္ခကဒေဝတာနမ္ပိ၊ တာသံ သဟာယကာနံ ဘုမ္မနိဿိတဒေဝတာနမ္ပိ တာသံ သဟာယကာနံ ရုက္ခနိဿိတဒေဝတာနမ္ပိ တာသံသဟာယကာနံ အာကာသဋ္ဌကဒေဝတာနမ္ပိ၊ တာသံ သဟာယကာနံ စာတုမဟာရာဇိကဒေဝတာနမ္ပိ၊ တာသံ သဟာယကာနံ တာဝတိံသဒေဝတာနမ္ပိ၊ ဧဝံ မိတ္တပရမ္ပရဝသေန ဆကာမာဝစရဒေဝတာနမ္ပိ တာသံ မိတ္တာနံ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာနမ္ပီတိ ဧဝံ ယာဝအကနိဋ္ဌဗြဟ္မလောကာ အရိယပုဂ္ဂလေ ဌပေတွာ သဗ္ဗေ ပုထုဇ္ဇနာ ဒေဝမနုဿာ ဘိန္နာ ဟောန္တိ၊ တေသံ ဘိန္နတ္တာ ဗဟု စ ပါပံ ပသဝတိ၊ တသ္မာ ပါဠိယာ အဋ္ဌကထံ၊ အဋ္ဌကထာယ စ ပါဠိံ သံသန္ဒိတွာ တာနိ တာနိ ဂန္ထဝိသေသာနိ စ ဧကတော ကတွာ ဂင်္ဂေါဒကေ န ယမုနောဒကံ ဝိယ မိဿိတွာ ဧကီဘာဝံ ကတွာ သီမဝိသောဓနိံ နာမ ကရိဿာမိ၊ တံ သုဏာထ သာဓုကံ မနသိကရောထ ဓမ္မရာဇဿ သာဝကာတိ။
တတ္ထ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေါ ဒုလ္လဘော တိ ဗုဒ္ဓဿ ဥပ္ပာဒကာလော ဒုလ္လဘော တထာ ဟိ အနုပ္ပန္နကာလေ ဗုဒ္ဓေ ဗုဒ္ဓါတိ သဒ္ဒမ္ပိ အသုတွာ ဝီတိဝတ္တာနံ ကပ္ပာနံ ဂဏနပထံ ဝီတိဝတ္တာ။ ဗုဒ္ဓကာရဏဿ ဒုက္ကရတ္တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။
တတော ပဗ္ဗဇာ စ ဥပသမ္ပဒါစာ တိဧတ္ထ တောပစ္စယော လာမကတ္ထေ၊ ပဉ္စမျတ္ထေ ဝါ။ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေါ ဒုလ္လဘော၊ တမနုပဗ္ဗဇ္ဇာ စ ဥပသမ္ပဒါ စ ဒုလ္လဘာယေဝါတိ အဓိပ္ပာယော။ ယထာ စ လောကေ ကိဉ္စိဒေဝ မဟဂ္ဃံ အလဘိတဗ္ဗံ လဘိတွာ ဝါ တေန သဟကာရီကာရဏဘူတံ အပ္ပဂ္ဃမ္ပိ မဟဂ္ဃံ မဟဂ္ဃံ ဒုလ္လဘံ ဒုလ္လဘန္တိ ဝုစ္စတိ၊ ဧဝမေဝ အတိဒုလ္လဘံ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒံ အာဂမ္မ တမနုပဗ္ဗဇိတမ္ပိ ဒုလ္လဘန္တိ ဝုစ္စတိ၊ ယထာ စ နိဒိယာ ဥပရိမဘာဂေ သတ္တာဟဝဋ္ဋလိကာဒိဘာဝေန ဥဒကပူရဏေ ဟေဋ္ဌာ ကိသ္မိဉ္စိ ဌာနေ တရိတုံ အဝိသဟန္တာ ဣဒမေဝ ဌာနံ ¶ ဒုက္ကရန္တိ ဝုစ္စတိ၊ ဧဝမေဝ ဗုဒ္ဓကာရဏဿ ဒုက္ကရဘာဝေ န တမနုပဗ္ဗဇ္ဇုပသမ္ပဒါပိ ဒုက္ကရံ ဒုလ္လဘန္တိ ဝုစ္စတိ။ အညထာ ဗုဒ္ဓဘဂဝတော ပိ ပဗ္ဗဇ္ဇုပသမ္ပဒဘာဝေါယေဝ သေဋ္ဌော ဘဝေယျ။ အထဝါ ကာရဏူပစာရဝသေနာပိ ဧဝံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ယထာ သေမှောဂုဠောတိ တထာ ဟိ ဂုဠဿ ပိ ဝနပစ္စယာ သေမှော ဥဿန္နော၊ တံ ဇနော ဂုဠေနသေမှောတိ ဝတ္တဗ္ဗေပိ ကာရဏသ္မိံ ဂုဠေ ဖလဘူတံ သေမှံ ရောပေတွာ သေမှော ဂုဠောတိ ဝုစ္စတိ၊ ဧဝံ ကာရဏဿ ဒုက္ကရတ္တာ ဒုလ္လဘေ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေ တမနုကြိယာ ပဗ္ဗဇ္ဇာပိ တံ မူလကာရဏဘူတေ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေ ရောပေတွာ ဒုလ္လဘာ ပဗ္ဗဇ္ဇာတိ ဝုစ္စတိ။ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒကာလေပိ ဗုဒ္ဓဒဿနံ ဒုလ္လဘမေဝ၊ အနုပ္ပန္နကာလေ ပန ပဂေဝ၊ သဗ္ဗခဏေသု နဝမခဏတ္တာ စ တထာ ဟိ မိလက္ခုဒေသအရူပဘူမိအသညသတ္တနိရယပေတတိရစ္ဆာနဘူမီသု ဇာယမာနေသု ဝါ မဇ္ဈိမဒေသေ ဇာယမာနောပိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဘူတာ ဝါ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိကုလေ ဇာယမာနာပိ စက္ခုသောတ ဝိကလဘာဝေန အင်္ဂဝိကလာ ဝါ ဗုဒ္ဓဒဿနံ န အရဟန္တိ၊ ဒဿနမ္ပိ ဒဿနမတ္တမေဝ။ သုပဏ္ဏနာဂရာဇာဒီနံ တသ္မိံ ဘဝေ မဂ္ဂဖလဘာဂိနော န ဟောန္တိ၊ ဟောန္တိ စေတ္ထ။
‘‘ပစ္စန္တဇော အရူပိနော၊ ဝိကလင်္ဂေါ အသညဇော၊
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ တိရစ္ဆာနော၊ ပေတော နေရယိကောပိစ။
ဧတေ အဋ္ဌက္ခဏာ ဝုတ္တာ၊ ဗုဒ္ဓေနာဒိစ္စဗန္ဓုနာ၊
ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေါ ခဏော ဧကော၊ နဝမောတိ ပဝုစ္စတီတိ’’။
ပဗ္ဗဇ္ဇာ တိစေတ္ထ သာမညေန ဝုတ္တေပိ သာမဏေရာဝ အဓိပ္ပေတာ၊ ဥပသမ္ပဒါ စာတိ ဝိသုံ ဝုတ္တတ္တာ။ သာမဏေရာ စ နာမ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိတျာဒိနာ တိက္ခတ္တုံ ဝတွာ ဥဘတောသုဒ္ဓိဝသေနေဝ သာမဏေရဘူမိယံ တိဋ္ဌန္တိ။ ဒသသီလာနိ ပန တေသံ သိက္ခာပဒမတ္တမေဝ။ တာနိ ပါဠိဝသေန အသက္ကောန္တော အတ္ထဝသေန ‘‘ဣဒဉ္စ သမာဒါယ ဝတ္တေဟီ’’တိ အာစိက္ခိတုမ္ပိ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ ဣဓ ဝတ္တဗ္ဗံ နတ္ထိ။ ဥပသမ္ပဒါ ပန အဋ္ဌဝိဓာ ဟောန္တိ ဧဟိဘိက္ခူပသမ္ပဒါ၊ သရဏဂမနူပသမ္ပဒါ၊ ဩဝါဒ ပဋိဂ္ဂဟဏူပသမ္ပဒါ၊ ပဉှာဗျာကရဏူပသမ္ပဒါ၊ အဋ္ဌဂရုဓမ္မပဋိဂ္ဂဟဏူပသမ္ပဒါ၊ ဒူတေနူပသမ္ပဒါ၊ အဋ္ဌဝါစိကူပသမ္ပဒါ၊ ဉတ္တိစတုတ္ထူပသမ္ပဒါ စာတိ။ တတ္ထ ဘဂဝါ ဧဟိ ဘိက္ခုဘာဝါယ ဥပနိဿယသမ္ပန္နံ ပုဂ္ဂလံ ဒိသွာ ရတ္တပံသုကူလန္တရတော သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏံ ဒက္ခိဏဟတ္ထံ နီဟရိတွာ ဗြဟ္မဃောသံ နိစ္ဆာရေန္တော ‘‘ဧဟိ ဘိက္ခု စရ ဗြဟ္မစရိယံ ¶ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာ’’တိ ဝဒတိ။ တဿာနန္တရမေဝ ဂိဟိလိင်္ဂံ အန္တရဓာယိတွာ။
တိစီဝရဉ္စ ပတ္တော စ၊ ဝါသိ သူစိစ ဗန္ဓနံ၊
ပရိဿာဝနမဋ္ဌေတေ၊ ယုတ္တယောဂဿ ဘိက္ခုနောတိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေဟိ အဋ္ဌဟိပရိက္ခာရေဟိ သရီရေ ပဋိမုတ္တောယေဝ ဝဿသတိကတ္ထေရော ဝိယ ဣရိယာပထသမ္ပန္နော ဗုဒ္ဓါစရိယကော ဗုဒ္ဓုပဇ္ဈာယကော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဝန္ဒမာနောဝ တိဋ္ဌတိ။ အယံ ဧဟိ ဘိက္ခူပသမ္ပဒါ နာမ။ ဘဂဝါ ဟိ ပဌမဗောဓိယံ ဧတသ္မိံ ကာလေ ဧဟိ ဘိက္ခုပသမ္ပဒါယ ဧဝ ဥပသမ္ပာဒေတိ။ တာနိ ပန ပဉ္စဝဂ္ဂိယာဒယော အင်္ဂုလိမာလတ္ထေရပရိယောသာနာ။
တီဏိသတံ သဟဿဉ္စ၊ စတ္တာလီသံ ပုနာပရော၊
ဧကော စ ထေရော သပ္ပညော၊ သဗ္ဗေ တေ ဧဟိ ဘိက္ခုကာတိ။
ဧတေ ဝိနယပိဋကေ နိဒ္ဒိဋ္ဌဧဟိဘိက္ခူ နာမ ဝိနယပိဋကေ အနိဒ္ဒိဋ္ဌာ ပန တိသတပရိဝါရသေလဗြာဟ္မဏာဒယော။
သတ္တဝီသ သဟဿာနိ၊ တီဏိယေဝ သတာနိ စ၊
ဧတေ ဟိ သဗ္ဗေ သင်္ခါတာ၊ သဗ္ဗေ တေ ဧဟိဘိက္ခုကာတိ။
တံ သဗ္ဗံ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ အဋ္ဌဝီသသဟဿာနိ ဆသတာနိ ဧကစတ္တာလီသုတ္တရာနိ စ ဟောန္တိ။ ပဌမဗောဓိစ နာမေသာ ဝီသတိဝဿာနိ ဟောန္တိ။
ဘဂဝါ ဟိ အနုတ္တရံ ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတွာ အဋ္ဌာရသကောဋိဗြာဟ္မဏာနံ အမတံ ပါယေတွာ ပဌမဝဿံ ဝသိ။ ဒုတိယတတိယစတုတ္ထဝဿေသု ရာဇဂဟေ ဝေဠုဝနဝိဟာရေ ဝဿံ ဝသိ၊ ဘဂဝါ ဟိ အာသာဠှိနက္ခတ္တပုဏ္ဏမိယံ ဗာရာဏသိယာ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ ပဌမဝဿံ ဝသိတွာ ဖဂ္ဂုဏမာသေ ဖဂ္ဂုဏပုဏ္ဏမိယံ ရာဇဂဟံ ပတွာ ဗိမ္ဗိသာရရညာ ကာရိတေ ဝေဠုဝန ဝိဟာရေ ဧကမာသမတ္တံ ဝသိတွာ စိတြမာသေ ဝီသတိခီဏာသဝသဟဿပရိဝုတော ကပိလဝတ္ထုံ ဂန္တွာ အသီတိယာ ဉာတိသဟဿာနံ မဇ္ဈေ ဝိပ္ပဋိပန္နာနံ ရာဇူနံ မတ္ထကေ ပံသုရဇံ ဩကိရိတွာ တေ ဝန္ဒာပေတွာ ပေါက္ခရဝဿဉ္စ ဝဿာပေတွာ တမာဂမ္မ အသီတိယာ ဉာတိသဟဿာနံ ဝေဿန္တရ ဇာတကံ ကထေတွာ ရာဟုလမာတရမာဂမ္မ စန္ဒကိန္နရီဇာတကဉ္စ ကထေတွာ ပိတရံ အနာဂါမိဖလေ ပတိဋ္ဌာပေတွာ ရာဇဂဟမေဝ အာဂန္တွာ ဝါသံ ကပ္ပေသိ၊ တေန ဝုတ္တံ ဒုတိယ တတိယ စတုတ္ထ ဝဿေသု ရာဇဂဟေ ဝေဠုဝနဝိဟာရေ ဝဿံ ဝသီ’’တိ ¶ ။ ပဉ္စမေ ပန ဝေသာလိယံ ဧကဝါသံ ဝသိ။ ဆဋ္ဌေ မကုဠပဗ္ဗတေ ဧကဝါသံ ဝသိ။ ပုဏ္ဏော ဝါ တတ္ထ။ တတြာယံ အနုပုဗ္ဗိကထာ သုနာပရန္တရဋ္ဌေ ကိရ ဧကသ္မိံ ဝါဏိဇကဂါမေ ဒွေ ဘာတရော။ တေသု ကဒါစိ ဇေဋ္ဌော ပဉ္စသကဋသတာနိ ဂဟေတွာ ဇနပဒံ ဂန္တွာ ဘဏ္ဍံ အာဟရတိ၊ ကဒါစိ ကနိဋ္ဌော။ ဣမသ္မိံ ပန သမယေ ကနိဋ္ဌံ ဃရေ ဌပေတွာ ဇေဋ္ဌဘာတိကော ပဉ္စ သကဋသတာနိ ဂဟေတွာ ဇနပဒစာရိကံ စရန္တော အနုပုဗ္ဗေန သာဝတ္ထိံ ပတွာ ဇေတဝနဿ အဝိဒူရေ ပဉ္စသကဋသတာနိ ဌပေတွာ ဘုတ္တပါတရာသော ပရိဇနပရိဝုတော ဖာသုကဋ္ဌာနေ နိသီဒိ။ တေန စ သမယေန သာဝတ္ထိဝါသိနော ဘုတ္တပါတရာသာ ဥပေါသထင်္ဂါနိ အဓိဋ္ဌာယ သုဋ္ဌုတ္တရာသင်္ဂါ ဂန္ဓပုပ္ဖာဒိဟတ္ထာ ယေနဗုဒ္ဓါ၊ ယေနဓမ္မော၊ ယေနသင်္ဃော၊ တန္နိန္နာ တပ္ပောဏာ တပ္ပဗ္ဘရာ ဟုတွာ ဒိက္ခိဏဒွါရေန နိက္ခမိတွာ ဇေတဝနံ ဂစ္ဆန္တိ။ သော တေ ဒိသွာ ‘‘ကဟံ ဣမေ ဂစ္ဆန္တီ’’တိ ဧကံ မနုဿံ ပုစ္ဆိ။ ကိံ တွံ အယျော န ဇာနာသိ၊ လောကေ ဗုဒ္ဓဓမ္မသင်္ဃရတနာနိ နာမ ဥပ္ပန္နာနိ၊ ဣစ္စေဝ မဟာဇနော သတ္ထုသန္တိကေ ဓမ္မကထံ သောတုံ ဂစ္ဆတီတိ။ တဿ ‘‘ဗုဒ္ဓါ’’တိ ဝစနံ ဆဝိစမ္မာဒီနိ ဆိန္ဒိတွာ အဋ္ဌိမိဉ္ဇံ အာဟစ္စ အဋ္ဌာသိ။ အထ အတ္တနော ပရိဇနပရိဝုတော တာယ ပရိသာယသဒ္ဓိံ ဝိဟာရံ ဂန္တွာ သတ္ထာမဓုရဿရေန ဓမ္မံ ဒေသေန္တဿ ပရိသ ပရိယန္တေ ဌိတော ဓမ္မံ သုတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ စိတ္တံ ဥပ္ပာဒေသိ။ အထ တထာဂတေန ကာလံ ဝိဒိတွာ ပရိသာယ ဥယျောဇိတာယ သတ္ထာရံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝန္ဒိတွာ သွာတနာယ နိမန္တေတွာ ဒုတိယဒိဝသေ မဏ္ဍပံ ကရေတွာ အာသနာနိ ပညာပေတွာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ သင်္ဃဿ မဟာဒါနံ ဒတွာ ဘတ္တကိစ္စာဝသာနေ ဘဂဝါ အနုမောဒနံ ကတွာ ပက္ကမိ။ ဘုတ္တပါတရသော ဥပေါသထင်္ဂါနိ အဓိဋ္ဌာယ ဘဏ္ဍာဂါရိကံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘ဧတ္တကံ ဘဏ္ဍံ ဝိဿဇ္ဇိတံ ဧတ္တကံ ပန န ဝိဿဇ္ဇိတ’’န္တိ သဗ္ဗံ အာစိက္ခိတွာ ‘‘ဣမံ သာပတေယျံ မယှံ ကနိဋ္ဌဿ ဒေဟီ’’တိ သဗ္ဗံ နိယျောတေတွာ သတ္ထု သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတွာ ကမ္မဋ္ဌာန ပရာယဏော အဟောသိ။ အထဿ ကမ္မဋ္ဌာနံ မနသိကရောန္တဿ ကမ္မဋ္ဌာနံ န ဥပဋ္ဌာတိ၊ တတော စိန္တေသိ ‘‘အယံ ဇနပဒေါ မယှံ အသပ္ပာယော၊ ယံနူနာဟံ သတ္ထု သန္တိကေ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာ သကဋ္ဌာနမေဝ ဂစ္ဆေယျ’’န္တိ။ အထ ပုဗ္ဗဏှသမယေ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ သာယနှသမယေ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ကမ္မဋ္ဌာနံ ကထာပေတွာ သတ္ထာ သီဟနာဒံ နဒိတွာ ပက္ကမိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ပုဏ္ဏော သူနာပရန္တရဋ္ဌံ ¶ ပတွာ သမ္မတပဗ္ဗတံ နာမ ပဝိသိတွာ ဝါဏိဇကဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ အထ နံ ကနိဋ္ဌဘာတာ သဂေဟံ နေတွာ ဘိက္ခံ ဒတွာ ‘‘ဘန္တေ အညတ္ထ အဂန္တွာ ဣဓေဝ ဝသထာ’’တိ ပဋိညံ ကာရေတွာ ဝသာပေသိ။ တတော သမုဒ္ဒဂိရိဝိဟာရံ နာမ အဂမာသိ။ တတ္ထ သမုဒ္ဒဝီစိယော အာဂန္တွာ အယကဏ္ဋပါသာဏေသု ပဟရိတွာ မဟာသဒ္ဒံ ကရောန္တိ။ ထေရော ကမ္မဋ္ဌာနံ မနသိကရောန္တော န ဖာသုဝိဟာရော ဟောတီတိ သမုဒ္ဒံ နိသဒ္ဒံ ကတွာ အဓိဋ္ဌာသိ။ တတော မာတုလဂိရိံ နာမ အာဂမာသိ။ တတ္ထ သကုဏသင်္ဃော ဥဿန္နော ရတ္တိဉ္စ ဒိဝါ စ သဒ္ဒေါ ဧကော ဗဒ္ဓါ ဟောတိ။ ထေရော ‘‘ဣဒံ ဌာနံ အဖာသုကန္တိ တတော မကုဠကာရာမဝိဟာရံ နာမ ဂတော။ သော ဝါဏိဇဂါမဿ နာတိဒူရော နာစ္စာသန္နော ဂမနာဂမနသမ္ပန္နော ဝိဝိတ္တော အပ္ပသဒ္ဒေါ။ ထေရော ‘‘ဣဒံ ဌာနံ ဖာသုက’’န္တိ တတ္ထ ရတ္တိဋ္ဌာနဒိဝါဌာနေ စင်္ကမနာဒီနိ ကာရေတွာ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆတိ။ ဧဝံ စတူသု ဌာနေသု ဝိဟာသိ။ အထေကဒိဝသံ တသ္မိံယေဝ အန္တောဝဿေ ပဉ္စ ဝါဏိဇကသတာနိ ‘‘ပရသမုဒ္ဒံ ဂစ္ဆာမာ’’တိ နာဝါယ ဘဏ္ဍံ ပက္ခိပိံသု။ နာဝါရောဟနဒိဝသေ ထေရဿ ကနိဋ္ဌဘာတာ ထေရံ ဘောဇေတွာ ထေရဿ သန္တိကေ သိက္ခာပဒါနိ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆန္တော ‘‘ဘန္တေ မဟာသမုဒ္ဒေါ နာမ အဿဒ္ဓေယျော စာနေကန္တရာယော စ၊ အမှေ အာဝဇ္ဇေယျာထာ’’တိ ဝတွာ နာဝံ အာရူယှိ။ နာဝါ ဦမိဇဝေန ဂစ္ဆမာနာ အညတရံ ဒီပံ ပါပုဏိ။ မနုဿာ ‘‘ပါတရာသံ ကရိဿာမာ’’တိ ဒီပကေ ဩတိဏ္ဏာ။ တသ္မိံ ဒီပကေ အညံ ကိဉ္စိ နတ္ထိ၊ စန္ဒနဝနမေဝ အဟောသိ။ အထေကော ဝါ သိယာ ရုက္ခံ အာကောဋေတွာ လောဟိတစန္ဒနဘာဝံ ဉတွာ ‘‘ဘော မယံ လာဘတ္ထာယ ပရသမုဒ္ဒံ ဂစ္ဆာမ၊ ဣတော စ ဥတ္တရိ လာဘာ နာမ နတ္ထိ၊ စတုရင်္ဂုလ မတ္တာပိ ဃဋိကာ သတသဟဿံ အဂ္ဃတိ၊ သံဟာရေတဗ္ဗကယုတ္တံ ဘဏ္ဍံ ဟာရေတွာ ဂစ္ဆာမာ’’တိ။ တေ တထာ ကရိံသု စန္ဒနဝနေ အဓိဝတ္ထာ အမနုဿာ ကုဇ္ဈိတွာ ဣမေဟိ အမှာကံ စန္ဒနဝနံ နာသိတံ၊ ဃာတေဿာမ နေ’’တိ စိန္တေတွာ န ဣမေသု ဃာဋိတေသု သဗ္ဗံ ဧကကုဏပံ ဘဝိဿတိ၊ သမုဒ္ဒမဇ္ဈေ နေသံ နာဝံ ဩသီဒေဿာမာ’’တိ အာဟံသု။ အထ တေသံ နာဝံ အာရူယှ မုဟုတ္တံ ဂတကာလေယေဝ ဥပ္ပာဒိကံ ဥပဋ္ဌာပေတွာ သယမ္ပိ တေ အမနုဿာ ဘယာနကာနိ ရူပါနိ ဒဿယိံသု။ ဘီတာ မနုဿာ အတ္တနော ဒေဝတာ နမဿန္တိ။ ထေရဿ ကနိဋ္ဌော စူဠပုဏ္ဏကုဋုမ္ဗိကော ‘‘မယှံ ဘာတာ အဝဿယော ဟောတူ’’တိ ထေရဿ နမဿမာနော အဋ္ဌာသိ။ ထေရော ပိ ကိရ တသ္မိံယေဝ ခဏေ ¶ အာဝဇ္ဇေတွာ တေသံ ဗျသနပ္ပတ္တိံ ဉတွာ ဝေဟာသံ ဥပ္ပတိတွာ အဘိမုခေါ အဋ္ဌာသိ။ အမနုဿာ ထေရံ ဒိသွာဝ ‘‘အယျပုဏ္ဏတ္ထေရော ဧဟီ’’ တိ ပက္ကမိံသု။ ဥပ္ပာဒိကံ သန္နိသီဒိ။ ထေရော ‘‘မာ ဘာယထာ’’တိ တေသံ အဿာသေတွာဝ ကဟံ ဂန္တုကာမတ္ထာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ဘန္တေ အမှာကံ သကဋ္ဌာနမေဝ ဂစ္ဆာမာ’’တိ ထေရော နာဝံ ဖလေ အက္ကမိတွာ ‘‘ဧတေသံ ဣစ္ဆိတဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆတူ’’တိ အဓိဋ္ဌာတိ။ ဝါဏိဇာ သကဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ တံ ပဝတ္တိံ ပုတ္တဒါရဿ အာရောစေတွာ ‘‘ဧထ ထေရံ သရဏံ ဂစ္ဆာမာ’’တိ ပဉ္စသတာနိ အတ္တနော အတ္တနော ပဉ္စမာတုဂါမသတေဟိ သဒ္ဓိံ တီသု သရဏေသု ပတိဋ္ဌာယ ဥပါသကတ္တံ ပဋိဝေဒေသုံ။ တတော နာဝါယ ဘဏ္ဍံ ဩတာရေတွာ ထေရဿ ဧကံ ကောဋ္ဌာသံ ကတွာ ‘‘အယံ ဘန္တေ တုမှာကံ ကောဋ္ဌာသော’’တိ အာဟံသု။ ထေရော ‘‘မယှံ ဝိသုံ ကောဋ္ဌာသ ကိစ္စံ နတ္ထိ’’။ သတ္ထာ ပန တုမှေဟိ ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗော’တိ။ န ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗော ဘန္တေ’တိ၊ တေနဟိ ဣမိနာ သတ္ထု မဏ္ဍလမာဠံ ကရောထ။ ဧဝံ သတ္ထာရံ ပဿိဿထာတိ တေ သာဓု ဘန္တေ’တိ တေန စ ကောဋ္ဌာသေန အတ္တနော စ ကောဋ္ဌာသေန မဏ္ဍလမာဠံ ကာတုံ အာရဘိံသု။ သတ္ထာ ကိရဿ အာရဒ္ဓကာလတော ပဋ္ဌာယ ပရိဘောဂံ အကာသိ။ တထော မနုဿာ ရတ္တိံ ဩဘာသံ ဒိသွာ ‘‘မဟေသက္ခာ ဒေဝတာ အတ္ထီ’’တိ သညံကရိံသု။ ဥပါသကာ မဏ္ဍလမာဠဉ္စ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ သေနာသနာနိ စ နိဋ္ဌပေတွာ ဒါနသမ္ဘာရံ သဇ္ဇေတွာ ‘‘ကတံ ဘန္တေ အမှေဟိ အတ္တနောကိစ္စံ၊ သတ္ထာရံ ပက္ကောသထာ’’တိ ထေရဿ အာရောစေသုံ။ ထေရော သာယနှသမယေ ဣဒ္ဓိယာသာဝတ္ထိံ ပတွာ ‘‘ဘန္တေ ဝါဏိဇဂါမဝါသိနော တုမှေ ဒဋ္ဌုကာမာ၊ တေသံ အနုကမ္ပံ ကရောထာ’’တိ။ ဘဂဝါ အဓိဝါသေသိ။ ထေရော ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ သကဋ္ဌာနမေဝ ပစ္စာဂတော။ ဘဂဝါ အာနန္ဒတ္ထေရံ အာမန္တေသိ ‘‘အာနန္ဒ သွေ သူနာပရန္တေ ဝါဏိဇဂါမေ ပိဏ္ဍာယ စရိဿာမ၊ တွံ ဧကူနပဉ္စသတာနံ ဘိက္ခူနံ သလာကံ ဒေဟီ’’တိ။ ထေရော သာဓု ဘန္တေ’တိ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ တမတ္ထံ အာရောစေတွာ ‘‘စာရိကာ သလာကံ ဂဏှန္တူ’’တိ အာဟ။ တံ ဒိဝသံ ကုဏ္ဍဓာနတ္ထေရော ပဌမံ သလာကံ အဂ္ဂဟောတိ။ ဝါဏိဇဂါမဝါသိနောပိ ‘‘သွေ ကိရ သတ္ထာ အာဂမိဿတီ’’တိ ဂါမမဇ္ဈေ မဏ္ဍပံ ကတွာ ဒါနဂ္ဂံ သဇ္ဇယိံသု။ ဘဂဝါ ပါတောဝ သရီရပဋိဇဂ္ဂနံ ကတွာ ဂန္ဓကုဋိံ ပဝိသိတွာ ဖလသမာပတ္တိံ အပ္ပေတွာ နိသီဒိ။ သက္ကဿ ပဏ္ဍုကမ္ဗလသိလာသနံ ဥဏှံ အဟောသိ။ သော ကိံ ဣဒန္တိ အာဝဇ္ဇေတွာ သတ္ထု သူနာပရန္တဂမနံ ဒိသွာ ဝိသုကမ္မံ အာမန္တေသိ ¶ ‘‘တာတ အဇ္ဇ ဘဂဝါ တီဏိမတ္တာနိ ယောဇနသတာနိ ပိဏ္ဍာစာရံ ဂမိဿတိ၊ ပဉ္စ ကူဋာဂါရသတာနိ မာပေတွာ ဇေတဝနဒွါရ ကောဋ္ဌမတ္ထကေ ဂမနသဇ္ဇာနိံ ကတွာ ဌပေဟီ’’တိ၊ သော တထာ အကာသိ။ ဘဂဝတော ကူဋာဂါရံ စတုမုခံ အဟောသိ၊ ဒွိန္နံ အဂ္ဂသာဝကာနံ ဒွိမုခံ၊ သေသာနံ ဧကမုခံ၊ သတ္ထာ ဂန္ဓကုဋိတော နိက္ခမ္မ ပဋိပါဋိယာ ဌပိတ ကူဋာဂါရေသု ဓုရကူဋာဂါရံ ပါဝိသိ။ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကေ အာဒိံ ကတွာ ဧကူနပဉ္စဘိက္ခုသတာနိပိ ကူဋာဂါရံ ဂန္တွာ နိသိန္နာ အဟေသုံ၊ ဧကံ တုစ္ဆကူဋာဂါရံ အဟောသိ။ ပဉ္စပိ ကူဋာဂါရသတာနိ အာကာသေ ဥပ္ပတိံသု။ သတ္ထာ သစ္စဗန္ဓပဗ္ဗတံ နာမ ပတွာ ကူဋာဂါရံ အာကာသေ ဌပေတွာ တသ္မိံ ပဗ္ဗတေ သစ္စဗန္ဓော နာမ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ သော မဟာဇနံ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိံ ဥဂ္ဂဏှာပေန္တော လာဘဂ္ဂယသဂ္ဂပ္ပတ္တော ဟုတွာ ဝသတိ။ အဗ္ဘန္တရေ စဿ အန္တောစာဋိယံ ပဒီပေါ ဝိယ အရဟတ္တဿ ဥပနိဿယော ဇလတိ၊ တံ ဒိသွာ ‘‘ဓမ္မမဿ ကထေဿာမီ’’တိ ဂန္တွာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ တာပသော ဒေသနာပရိယောသာနေ အရဟတ္တံ ပါပုဏိ။ မဂ္ဂေနေဝဿ အဘိညာ အာဂတာ၊ ဧဟိ ဘိက္ခု ဟုတွာ ဣဒ္ဓိမယပတ္တစီဝရော ကူဋာဂါရံ ပါဝိသိ။ ဘဂဝါ ကူဋာဂါရဂတေဟိ ပဉ္စဟိ ဘိက္ခုသတေဟိသဒ္ဓိံ ဝါဏိဇဂါမံ ဂန္တွာ ကူဋာဂါရာနိ အဒိဿမာနာနိ ကတွာ ဝါဏိဇဂါမံ ပါဝိသိ။ ဝါဏိဇာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ မဟာဒါနံ ဒတွာ သသတ္ထာရံ မကုဠကာရာမံ နယိံသု။ သတ္ထာ မဏ္ဍလမာဠံ ပါဝိသိ။ မဟာဇနော ယာဝ သတ္ထာ ဘတ္တဒရထံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတိ၊ တာဝ ပါတရာသံ ကတွာ ဥပေါသထင်္ဂါနိ သမာဒါယ ဂန္ဓဉ္စ ပုပ္ဖဉ္စ အာဒါယ ဓမ္မသဝနတ္ထာယ အာရာမံ ပစ္စာဂမာသိ။ သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ မဟာဇနဿ ဗန္ဓနာ မောက္ခော ဇာတော၊ မဟန္တ ဗုဒ္ဓကောလာဟလံ အဟောသိ။ သတ္ထာ မဟာဇနဿ သင်္ဂဟတ္ထံ ကတိပါဟံ တတ္ထေဝ ဝသိ၊ အရုဏံ ပန မဟာဂန္ဓကုဋိယံယေဝ ဥဋ္ဌပေသိ။ တတ္ထ ကတိပါဟံ ဝသိတွာ ဝါဏိဇဂါမေ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ‘‘တွံ ဣဓေဝ ဝသာဟီ’’တိ ပုဏ္ဏတ္ထေရံ နိဝတ္တေတွာ အန္တရေ နမ္မဒါနဒီ နာမ အတ္ထိ၊ တဿာ တီရံ အဂမာသိ။ နမ္မဒါနာဂရာဇာ သတ္ထု ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ နာဂဘဝနံ ပဝေသေတွာ တိဏ္ဏံ ရတနာနံ သက္ကာရံ အကာသိ။ သတ္ထာ တဿ ဓမ္မံ ကထေတွာ နာဂဘဝနာ နိက္ခမိ။ သော ‘‘မယှံ ဘန္တေ ပရိစရိတဗ္ဗံ ဒေထာ’’တိ ယာစိ။ ဘဂဝါ နမ္မဒါနဒီတီရေ ပဒစေတိယံ ဒဿေသိ။ တံ ဝီစီသု အာဂဟာသု ပိဓိယတိ ဝီစီသု ဂတာသု ဝိဝရတိ၊ မဟာသက္ကာရပ္ပတ္တံ အဟောသိ။ သတ္ထာ တတော နိက္ခမ္မ သစ္စဗန္ဓပဗ္ဗတံ ဂန္တွာ ¶ သစ္စဗန္ဓံ အာဟ ‘‘တယာ မဟာဇနော အပါယမဂ္ဂေ ဩတာရိတော။ တွံ ဣဓေဝ ဝသိတွာ ဧတေသံ လဒ္ဓိံ ဝိဿဇ္ဇာပေတွာ နိဗ္ဗာနမဂ္ဂေ ပတိဋ္ဌာပေဟီ’’တိ။ သောပိ ပရိစရိတဗ္ဗံ ယာစိ။ သတ္ထာ ဃနပိဋ္ဌိပါသာဏေ အလ္လမတ္တိကပိဏ္ဍမှိ လဉ္ဆနံ ဝိယ ပဒစေတိယံ ဒဿေသိ။ ဧဝံ သူနာပရန္တရဋ္ဌေယေဝ ဒွေ စက္ကရတနစေတိယာနိ ယာဝသာသနန္တရဓာနံ ပတိဋ္ဌာပေသိ။ သတ္တမေ ပန ဝဿေ သာဝတ္ထိယံ ကဏ္ဍမ္ဗရုက္ခမူလေ တိတ္ထိ မဒ္ဒနံ ကရောန္တော ယမကပါဋိဟာရိယံ ကတွာ ဒသဟိ စက္ကဝါဠ သဟဿေဟိ အာဂတာနံ ဒေဝတာနံ မာတရံ ကာယသက္ခိံ ကတွာ အဘိဓမ္မံ ဒေသေန္တေ တာဝတိံသဘဝနေ ပါရိစ္ဆတ္တကမူလေ ပဏ္ဍုကမ္ဗလသိလာယံ ဝဿံ ဝသိ။ အဋ္ဌမေ သံသုမာရနဂရေ ဧကဝဿံ ဝသိ။ နဝမေ ကောသမ္ဗိယံ ဧကဝဿံ ဝသိ။ တဒါ ဘဒ္ဒိယော၊ ကိမိလော၊ ဘဂု၊ အာနန္ဒော၊ အနုရုဒ္ဓါ၊ ဒေဝဒတ္တော၊ စာတိ ဆ ခတ္တိယာ ပဗ္ဗဇိံသု။ တေသံ ဝိတ္ထာရော ဓမ္မပဒေ အာဂတော။ ဒသမေ ပန ဝဿေ ပါလိလေယျာဂါမေ ဒက္ခိဏဝနသဏ္ဍေ ဘဒ္ဒသာလမူလေ ပါလိလေယျကေန ဟတ္ထိနာ ဥပဋ္ဌိယမာနော ဖာသုကံ ဝဿာဝါသံ ဝသိ။ ဧကာဒသမေ နာလန္ဓဗြာဟ္မဏဂါမေ ဧကဝါသံ ဝသိ။ ဒွါဒသမေ ဝေရဉ္ဇာယံ ဧကဝါသံ ဝသိ ဒုစ္စရိတဿ ဝိပါကံ အနုဘဝမာနော၊ ဘဂဝတာ ကိရ ဖုဿဿ ဘဂဝတော ကာလေ သာဝကာနံ ဝစီဒုစ္စရိတဝသေန ကတုပစိတဿ အကုသလကမ္မဿ တဒါ လဒ္ဓါကာသဝသေန ဥပဋ္ဌိတတ္တာ ဝေရဉ္ဇဗြာဟ္မဏေန နိမန္တိတောပိ သမာနော မာရာဝဋ္ဋန ဝသေန အသလ္လက္ခေတွာ အဿဝါဏိဇကာနံ နိဗဒ္ဓဝတ္တသင်္ခေပေန ပညတ္တံ ပတ္ထပတ္ထမူလကံ ယဝတဏ္ဍုလမေဝ တေမာသံ ဘုဉ္ဇတိ၊ ဝုတ္တဉှေတံ အပဒါနေ။
‘‘ဖုဿဿာဟံ ပါဝစနေ၊ သာဝကေ ပရိဘာသိဿံ၊
ယဝံ ခါဒထ ဘုဉ္ဇထ၊ မာစ ဘုဉ္ဇထ သာလိနော။
တေန ကမ္မဝိပါကေန၊ တေမာသံ ခါဒိတံ ယဝံ၊
နိမန္တိတော ဗြာဟ္မဏေန၊ ဝေရဉ္ဇာယံ ဝသိံ တဒါတိ’’။
တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဒွါဒသမေ ဝေရဉ္ဇာယံ ဧကဝါသံ ဝသိ ဒုစ္စရိတဿ ဝိပါကံ အနုဘဝမာနော’’တိ။ တေရသမေ ဇာလိယပဗ္ဗတေ ဧကဝါသံ ဝသိ။ စတုဒ္ဒသမေ သာဝတ္ထိယံ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ ဇေတဝနဝိဟာရေ ပဌမဝါသံ ဝသိတွာ ပန္နရသမေ ဝဿေ ဉာတိဇနသင်္ဂဟတ္ထံ ကပိလဝတ္ထုံ ဂန္တွာ ဧကမေဝ ဝါသံ ကပ္ပေသိ ¶ ။ သောဠသမေ ဝဿေ အာဠဝကယက္ခဒမနတ္ထံ အဂ္ဂါဠဝီနဂရေ ဧကဝါသံ ဝသိ။ သတ္တရသမေ ဝဿေ ရာဇဂဟမေဝ နိဝတ္တိတွာ ဝါသံ ကပ္ပေသိ။ အဋ္ဌာရသမေ ဝဿေ ဇာလိယပဗ္ဗတမေဝ နိဝတ္တိတွာ ဝသိ။ ဧကူနဝီသတိမေပိ ဝဿေ တတ္ထေဝ ဇာလိယပဗ္ဗတမေဝ ဝသိ။ ဝီသတိမေ ဝဿေ ရာဇဂဟဿ အဝိဒူရေ ဘီသနကေ ဘေသကလဝနသဏ္ဍေ ဝါသံ ကပ္ပေသီ’’တိ ဣမာနိ ဝီသတိ ဝဿာနိ ပဌမဗောဓီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဧတသ္မိံ ကာလေ ဧဟိဘိက္ခူပသမ္ပဒါယဧဝ ဥပသမ္ပာဒေသီတိ ယေဘုယျေန ဘဂဝန္တံယေဝ ဥဒ္ဒိဿ အာစရိယုပဇ္ဈာယံ ကတွာ ဧဟိဘိက္ခု ဘာဝမာပန္နေ ပုညဝန္တပုဂ္ဂလေယေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ အညေသမ္ပိ အရိယဘာဝမနာပန္နာနံ သုဒိန္နာဒီနံ ဝါ ယမကပါဋိဟာရိယေ ပသီဒိတွာ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တတ္ထေရဿ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတာနံ ပုဗ္ဗေ ကဿပဗုဒ္ဓကာလေ ဝဂ္ဂုလိဘူတပုဗ္ဗာနံ ပဉ္စန္နံ ဘိက္ခုသတာနံ ထေရဿေဝ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတဘာဝဿ ဒိဿနတော တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဘဂဝါ ဟိ ပဌမဗောဓိယံ ဧတသ္မိံ ကာလေ ဧဟိ ဘိက္ခူပသမ္ပဒါယ ဧဝ ဥပသမ္ပာဒေသီ’’တိ။ ဣတော ပရေသု ပန ပဉ္စဝီသတိဝဿေသု အနာထပိဏ္ဍိကေန ကာရိတေ ဇေတဝနမဟာဝိဟာရေ ဧကူနဝီသတိဝဿာ ဝါသံ ဝသိ။ ဝိသာခါယ သတ္တဝီသတိ ကောဋိဓနပရိစ္စာဂေန ကာရိတေ ပုဗ္ဗာရာမေ ဆဗ္ဗဿာနိ ဝသိ။ ဒွိန္နံ ကုလာနံ ဂုဏမဟတ္တံ ပဋိစ္စ သာဝတ္ထိယံ နိဿာယ ပဉ္စဝီသတိ ဝဿာနိ ဝါသံ ဝသိ။ အန္တိမေ ပန ဝဿေ ဗေဠုဝဂါမေ ဝသိတွာ မရဏန္တိကာ ဝေဒနာ ဥပ္ပဇ္ဇိ၊ အာယုသင်္ခါရောဿဇ္ဇနဉ္စ တတ္ထ အကာသိ။ ဣမာနိ ဣဓ နာဓိပ္ပေတာနိ၊ ဘဂဝတော ဝဿက္ကမဇာနနတ္ထံယေဝ ဝုတ္တန္တိ။
သရဏဂမနူပသမ္ပဒါ နာမ ‘‘ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ’’တျာဒိနာ တိက္ခတ္တုံ ဝါစံ ဘိန္ဒိတွာ ဝုတ္တေဟိ တီဟိ သရဏဂမနေဟိ ဥပသမ္ပန္နော။
ဩဝါဒပဋိဂ္ဂဟဏူပသမ္ပဒါ နာမ ‘‘တသ္မာ တိဟ တေ ကဿပ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ တိဗ္ဗမေဝ ဟိရောတ္တပ္ပံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဘဝိဿတိ ထေရေသု နဝေသု မဇ္ဈိမေသု စာတိ၊ ဧဝဉှိ တေ ကဿပ သိက္ခိတဗ္ဗံ တသ္မာ တိဟ တေ ကဿပ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ ယံ ကိဉ္စိ ဓမ္မံ သောဿာမိ ကုသလူပသဉှိတံ သဗ္ဗန္တံ အဋ္ဌိံ ကတွာ မနသိကတွာ သဗ္ဗမေဝ စေတသော သမန္နာဟရိတွာ ဩဟိတသောတော ဓမ္မံ သောဿာမီတိ၊ ဧဝဉှိ တေ ကဿပ သိက္ခိတဗ္ဗံ တသ္မာ တိဟ တေ ကဿပ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ သာတသဟဂတံ မေ ကာယဂတာ သတိံ န ဇဟိဿတီတိ ¶ ၊ ဧဝဉှိ တေ ကဿပ သိက္ခိတဗ္ဗန္တိ ဣမိနာ ဩဝါဒပဋိဂ္ဂဏေန မဟာကဿပတ္ထေရဿ အနုညာတဥပသမ္ပဒါ နာမ။
ပဉှာဗျာကရဏူပသမ္ပဒါ နာမ သောပါကဿ အနုညာတဥပသမ္ပဒါ၊ ဘဂဝါ ကိရ ပုဗ္ဗာရာမေ အနုစင်္ကမန္တော သောပါကသာမဏေရံ ‘‘ဥဒ္ဓုမာတကသညာတိ ဝါ သောပါက ရူပသညာတိ ဝါ ဣမေ ဓမ္မာ နာနတ္ထာ နာနာဗျဉ္ဇနာ၊ ဥဒါဟု ဧကတ္ထာ ဗျဉ္ဇနမေဝ နာန’’န္တိ ဒသအသုဘနိဿိတေ ပဉှေ ပုစ္ဆိ။ သော တေ ဗျာကာသိ။ ဘဂဝါ တဿ သာဓုကာရံ ဒတွာ ‘‘ကတိဝဿောသိ တွံ သောပါကာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘သတ္တဝဿော အဟံ ဘဂဝါ’’တိ၊ ‘‘သောပါက တွံ မမ သဗ္ဗညုတညာဏေန သဒ္ဓိံ သံသန္ဒိတွာ ပဉှေ ဗျာကာသီ’’တိ အာရဒ္ဓစိတ္တော ဥပသမ္ပဒံ အနုဇာနာတိ၊ အယံ ပဉှာဗျာကရဏူပသမ္ပဒါ။
အဋ္ဌဝါစိကူပသမ္ပဒါ နာမ ဘိက္ခုနိယာ ဘိက္ခုနိသင်္ဃတော ဉတ္တိစတုတ္ထေန ဘိက္ခုသင်္ဃတော ဉတ္တိစတုတ္ထေနာတိ ဣမေဟိ ဒွီဟိ ကမ္မေဟိ ဥပသမ္ပဒါ။ ဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မူပသမ္ပဒါ နာမ ဘိက္ခူနံ ဧတရဟိ ဥပသမ္ပဒါ၊ အယမေဝ ဣဓာဓိပ္ပေတာ၊ သမ္ပတ္တိဝိပတ္တိဝသေန သမ္ဘဝတော။ ကသ္မာ ဟေသ ဥပသမ္ပန္နော နာမာတိ။ သမဂ္ဂေန သင်္ဃေန ဉတ္တိစတုတ္ထေန ကမ္မေန အကုပ္ပေန ဌာနာရဟေန ဥပရိဘာဝံ သမာပန္နော ပတ္တောတိ ဥပသမ္ပန္နော၊ သေဋ္ဌဘာဝံ ပတ္တောတိအတ္ထော တထာ ဟိ ဂိဟိဘာဝတော သာမဏေရဘာဝေါ သေဋ္ဌော နာမ၊ တတောပိ ဥပသမ္ပန္နဘာဝေါယေဝ သေဋ္ဌော။ တတ္ထ သမဂ္ဂေန သင်္ဃေနာတိ သဗ္ဗန္တိမေန ပရိယာယေန ပဉ္စဝဂ္ဂကရဏီယေ ကမ္မေ ယာဝတိကာ ဘိက္ခူ ကမ္မပ္ပတ္တာ၊ တေသံ အာဂတတ္တာ ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒဿ အာဟဋတ္တာ၊ သမ္မုခီဘူတာနဉ္စ အပ္ပဋိက္ကောသနတော ဧတသ္မိံ ကမ္မေ သမဂ္ဂဘာဝံ ဥပဂတေန။ ဉတ္တိစတုတ္ထေနာတိ တီဟိ အနုသာဝနာဟိ ဧကာယ စ ဉတ္တိယာ ကတ္တဗ္ဗေန။ ဧတ္ထ စ ကိဉ္စာပိ ဉတ္တိ သဗ္ဗပဌမံ ဝုတ္တာ၊ တိဿန္နံ ပန အနုသာဝနာနံ အတ္ထဗျဉ္ဇနဘေဒါဘာဝတော အတ္ထဗျဉ္ဇနဘိန္နာ ဉတ္တိ တာသံ စတုတ္ထန္တိ ကတွာ ဉတ္တိစတုတ္ထန္တိ ဝုစ္စတိ။ ကမ္မေနာ တိ ဓမ္မိကေန ကမ္မေန၊ ဝိနယကမ္မေနာတိအတ္ထော။ အကုပ္ပေနာ တိ ဝတ္ထု ဉတ္တိ အနုသာဝန သီမ ပရိသသမ္ပတ္တိ သမ္ပန္နတ္တာ အကောပေတဗ္ဗတံ အပ္ပဋိက္ကောသိတဗ္ဗတဉ္စ ဥပဂတေန။ ဌာနာရဟေနာ တိ ကာရဏာရဟေန၊ သတ္ထုသာသနာရဟေနာတိ အတ္ထော။ ဧတေဟိ ကာရဏေဟိ သေဋ္ဌဘာဝမာပန္နောတိ အတ္ထော။ တတ္ထ သမ္ပတ္တိဝိပတ္တိဝသေန သမ္ဘဝတော တိ ဝတ္ထုသမ္ပတ္တိ ဉတ္တိသမ္ပတ္တိ အနုသာဝနသမ္ပတ္တိသီမသမ္ပတ္တိပရိသသမ္ပတ္တိဝသေန ¶ ပဉ္စဟိ သမ္ပတ္တီဟိ ဥပသမ္ပဒကမ္မဿ သိဇ္ဈနတောတိ အတ္ထော။ တတ္ထ ဝတ္ထု သမ္ပတ္တိနာမ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿဘာဝေါ ဣဒါနိ ပုရိသတ္တဘာဝေါ စ။ ဥန္နဝီသတိဝဿံ၊ အန္တိမဝတ္ထုအဇ္ဈာပန္နပုဗ္ဗံ၊ ပဏ္ဍကော၊ ထေယျသံဝါသကော၊ တိတ္ထိယပက္ကန္တကော၊ တိရစ္ဆာနဂတော၊ မာတုဃာတကော၊ ပိတုဃာတကော၊ အရဟန္တဃာတကော၊ ဘိက္ခုနိဒူသကော၊ သင်္ဃဘေဒကော၊ လောဟိတုပ္ပာဒကော၊ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကော၊ တိ ဣမေ တေရသ ပုဂ္ဂလာ ဥပသမ္ပဒါယ အဝတ္ထု။ တတ္ထ ဦနဝီသတိဝဿန္တိ သာမညေန ဝုတ္တေပိ မာတုကုစ္ဆိတော နိက္ခမနတော ပဋ္ဌာယ ဧကူနဝီသပရိပုဏ္ဏော ပုရိသပုဂ္ဂလော ဥပသမ္ပဒါယ ဝတ္ထု၊ တတော ဩရံ န ဥပသမ္ပဒါယ ဝတ္ထု တထော ဟိ ဧကသ္မိံ သံဝစ္ဆရေ ဟေမန္တဂိမှဝဿဝသေန တိဏ္ဏံ ဥတူနံ သမ္ဘဝတ္တာ တယော ဥတူ ဟောန္တိ၊ ဟောန္တိ စေတ္ထ။
‘‘ကတ္တိကန္တိကပက္ခမှာ၊ ဟေမံ ဖဂ္ဂုဏပုဏ္ဏမာ၊
တဿန္တိ ကပက္ခမှာ၊ ဂိမှံ အာသာဠှိပုဏ္ဏမာ၊
ဝဿကာလံ တတော သေသံ၊ စတုဝီသတူပေါသထာ။
စာတုဒ္ဒသီ ဆ ဧတေသု၊ ပက္ခာ တတိယသတ္တမာ၊
သေသာ ပန္နရသီ ဉေယျာ၊ အဋ္ဌာရသ ဥပေါသထာတိ’’။
ဧတ္ထ စ ကတ္တိကဿ ကာဠပက္ခပါဋိပဒတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ဖဂ္ဂုဏပုဏ္ဏမာ စတ္တာရော မာသာ ဟေမဥတု နာမ။ ဖဂ္ဂုဏဿ ကာဠပက္ခပါဋိပဒတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ အာသာဠှီပုဏ္ဏမာ စတ္တာရော မာသာ ဂိမှဥတု နာမ။ အသာဠှကာဠပက္ခပါဋိပဒတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ အပရကတ္တိကပုဏ္ဏမာ စတ္တာရော မာသာ ဝဿဥတု နာမ။ ဧဝံ ဧကသ္မိံ သံဝစ္ဆရေ တယော ဥတူ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ဧကသ္မိံ ဥတုမှိ ပက္ခဿ တတိယသတ္တမေသု ဒွေ ဒွေ ကတွာ ဆ စတုဒ္ဒသိကာ၊ ပဌမဒုတိယစတုတ္ထပဉ္စမဆဋ္ဌအဋ္ဌမေသု ဆ ဆ ကတွာ အဋ္ဌာရသ ပန္နရသိကာတိ ဧဝံ ဧကသံဝစ္ဆရေ စတုဝီသတိ ဥပေါသထာ ဟောန္တိ။ ဣမေသု စတုဝီသတုပေါသထေသု စာတုဒ္ဒသိယာ ဧကူနတိံသ ဒိဝသာ ဟောန္တီတိ ကတွာ ဧကသံဝစ္ဆရေ ဆ ဦနာ ဒိဝသာ ဟောန္တိ။ ဣမိနာ နယေန ဧကူနဝီသတိမေ ဝဿေ ဆမာသာဓိကာနိ အဋ္ဌာရသဝဿာနိ ဟောန္တိ။ တသ္မိံ မာတုကုစ္ဆိမှိ နိဗ္ဗတ္တကာလေ ဒသမာသေ ပက္ခိပိတွာ စတ္တာရိ မာသာဓိကာနိ ဧကူနဝီသဝဿာနိ ပရိပုဏ္ဏာနိ။ ရာဇာနော ပန တိဏ္ဏံ တိဏ္ဏံ ဝဿာနံ အစ္စယေန မာသံ အာကဍ္ဎန္တိ ¶ ၊ ဒိဝသေန သဟ မာသမ္ပိ၊ တသ္မာ အဋ္ဌာရသဝဿေ ယေဝ ဆ မာသာဓိကာနိ ဟောန္တိ။ တံ ဟေဋ္ဌာစတုမာသာဓိက ဧကူနဝီသတိမေ ဝဿေ ပက္ခိပိတွာ ဧကမာသာဓိကာနိ ဝီသတိဝဿာနိ သဗ္ဗသော ပရိပုဏ္ဏာနိ ဟောန္တိ။ ဧဝံ ဧကူနဝီသတိဝဿတော ပဋ္ဌာယ ဂဗ္ဘဝီသော ဥပသမ္ပဒါယ ဝတ္ထူတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣဒါနိ ပုရိသတ္တဘာဝေါ တိ ဘိက္ခုနိယာ အဘာဝတော ပုရိသပုဂ္ဂလောဝ ဣဒါနိ ဝဋ္ဋတီတိ အဓိပ္ပေတော တထာ ဟိ မာတုဂါမဿ ပဗ္ဗဇိတတ္ထာ ပဉ္စဝဿသတာနိ သဒ္ဓမ္မော တိဋ္ဌေယျ၊ ပညတ္တတ္တာ ပန အပရာနိ ပဉ္စဝဿသတာနိ ဌဿတီတိ ဧဝံ ဝဿသဟဿမေဝ ပဋိသမ္ဘိဒါပ္ပတ္တသဒ္ဓမ္မဿ ပတိဋ္ဌိတဘာဝေါ ဝုတ္တော။ မာတုဂါမာ စ နာမ ဒုပ္ပညာ တိဗ္ဗကိလေသာ လာမကာ စ။ ဘဂဝတာ စ ပဌမဗောဓိယံ အာဒိတော ပဋ္ဌာယမေဝ မဟာပဇာပတိယာ ဂေါတမိယာ အဋ္ဌဂရုဓမ္မပဋိဂ္ဂဟဏေန ဥပသမ္ပဒတ္တေ အနုညာတေပိ သာသနဿ အစိရဋ္ဌိတိကဘာဝေါ ဝုတ္တော။ ဒုပ္ပညတ္တာ ဣတ္ထိယော သာသနေ စိရံ န တိဋ္ဌန္တိ၊ တိဗ္ဗကိလေသတ္တာ ယထာ ပညတ္တ သိက္ခာပဒါနုရူပံ သံဝရမ္ပိ ရက္ခိတုံ န သက္ကောန္တိ။ လာမကတ္တာပိ တာ အဋ္ဌသမာပတ္တိံ လဘန္တာပိ ဗြာဟ္မပါရိသဇ္ဇံ နာတိက္ကမန္တိ၊ ဧဝံ ဘိက္ခုနိယာ အဘာဝတော ဣဒါနိ ပုရိသပုဂ္ဂလောတိ ဝုတ္တံ။ ဣမသ္မိံ ဌာနေ ဌတွာ စတ္တာရိ ခေတ္တာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ တထာ ဟိ မာတုဂါမဿ ပဗ္ဗဇိတတ္တာ ဝဿသဟဿမေဝ ဌဿတီတိ စေတံ ပဋိသမ္ဘိဒါပ္ပတ္တခီဏာသဝဝသေန ဝုတ္တံ၊ တတော ပရံ ဥတ္တရိပိ သုက္ခဝိပဿကခီဏာသဝဝသေန ဝဿသဟဿံ၊ အနာဂါမိဝသေန ဝဿသဟဿံ၊ သကဒါဂါမိဝသေန ဝဿသဟဿံ၊ သောတာပန္နဝသေန ဝဿသဟဿန္တိ ဧဝံ ပဉ္စဝဿသဟဿာနိ ပဋိဝေဓသဒ္ဓမ္မော တိဋ္ဌတိ။ ပရိယတ္တိသဒ္ဓမ္မောပိ တာနိယေဝ န ဟိ ပရိယတ္တိယာ အသတိ ပဋိဝေဓော အတ္ထိ။ နာပိ ပရိယတ္တိယာ သတိ ပဋိဝေဓော န ဟောတိ။ လိင်္ဂံ ပန ပရိယတ္တိယာ အန္တရဟိတာယ စိရံ ပဝတ္တိဿတိ၊ ဣဒံ ခန္ဓကဘာဏကာနံ မတေန ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယံ ပန ဧဝံ ဝုတ္တံ ‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါပ္ပတ္တေဟိ ဝဿသဟဿံ အဋ္ဌာသိ၊ ဆဠဘိညေဟိ ဝဿသဟဿံ၊ တေဝိဇ္ဇေဟိ ဝဿသဟဿံ၊ သုက္ခဝိပဿကေဟိ ဝဿသဟဿံ၊ ပါတိမောက္ခေန ဝဿသဟဿံ အဋ္ဌာသီ’’တိ။ ဣဒမ္ပိ ဒီဃဘာဏကတ္ထေရာနံ မတေန ဝုတ္တံ။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယဋ္ဌကထာယမ္ပိ ဗုဒ္ဓါနံ ပရိနိဗ္ဗာနတော ဝဿသဟဿမေဝ ပဋိသမ္ဘိဒါ နိဗ္ဗတ္တေတုံ သက္ကောန္တိ၊ တတော ပရံ ဆ အဘိညာ ¶ ၊ တတော တာပိ အသက္ကောန္တာ တိဿော ဝိဇ္ဇာ နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ ဂစ္ဆန္တေကာလေ တာနိပိ နိဗ္ဗတ္တေတုံ အသက္ကောန္တာ သုက္ခဝိပဿကာ ဟောန္တိ။ ဧတေနေဝ ဥပါယေန အနာဂါမိနော သကဒါဂိမိနော၊ သောတာပန္နာတိ ဝုတ္တံ။ ဣဒမ္ပိ အင်္ဂုတ္တရနိကာယေ ဝုတ္တံ။ သံယုတ္တနိကာယဋ္ဌကထာယံ ပန ပဌမဗောဓိယံ ဘိက္ခူ ပဋိသမ္ဘိဒါပ္ပတ္တာ။ အထ ကာလေ ဂစ္ဆန္တေ ပဋိသမ္ဘိဒါ ပါပုဏိတုံ န သက္ခိံသု၊ ဆဠဘိညာ အဟေသုံ။ တတော ဆပိ အဘိညာ ပတ္တုံ အသက္ကောန္တာ တိဿော ဝိဇ္ဇာ ပါပုဏိံသု။ ဣဒါနိ ကာလေ ဂစ္ဆန္တေ တိဿော ဝိဇ္ဇာ ပါပုဏိတုံ အသက္ကောန္တာ အာသဝက္ခယံ ပါပုဏိဿန္တိ၊ တမ္ပိ အသက္ကောန္တာ အနာဂါမိဖလံ၊ တမ္ပိ အသက္ကောန္တာ သကဒါဂါမိဖလံ၊ တမ္ပိ အသက္ကောန္တာ သောတာပတ္တိဖလံ။ ဂစ္ဆန္တေကာလေ သောတာပတ္တိဖလမ္ပိ ပတ္တုံ န သက္ခိဿန္တီ’တိ ဝုတ္တံ။ ယသ္မာ စေ တေ အာစရိယာ ဘိန္နဝါဒါ၊ တသ္မာ တေသံ အာစရိယာနံ ဘာဏကာနံ မတမေဝ ဗုဒ္ဓဃောသာစရိယေန တတ္ထ တတ္ထ လိခိတန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ အညထာ အာစရိယဿေဝ ပုဗ္ဗာပရဝိရောဓပ္ပသင်္ဂေါ သိယာ အာစရိယဗုဒ္ဓဃောသေနေဝ ဟိ သီဟဠဘာသံ အပနေတွာ မာဂဓဘာသာယ သာဋ္ဌကထံ ဗုဒ္ဓဝစနံ လိခိတံ၊ န အညေန အာစရိယေန တသ္မာ အဋ္ဌကထာယ ဝုတ္တဝစနမေဝ ပမာဏန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ နနု စတ္တာရောပိ နိကာယဋ္ဌကထာသင်္ဂီတိံ အာရူဠှာ၊ အထ ကသ္မာ ဧဝံ ဘိန္နာတိ။ သစ္စံ၊ တထာပိ ကေသဉ္စိ ထေရာနံ ဝါဒပ္ပကာသနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ န သင်္ဂါဟကတ္ထေရာနံ၊ တသ္မာ အဋ္ဌကထာဝစနမေဝ ပမာဏန္တိ ဝုတ္တံ။
အန္တိမဝတ္ထုအဇ္ဈာပန္နပုဗ္ဗန္တိ ပါရာဇိကဘိက္ခု၊ သော အဘဗ္ဗော သာသနေ ဥပသမ္ပဒကမ္မဿ လဒ္ဓုံ။
ပဏ္ဍကောတိစေတ္တ ပဉ္စဝိဓော ဟောတိ အာသိတ္တပဏ္ဍကော၊ ဥဿူယပဏ္ဍကော၊ ဩပက္ကမိကပဏ္ဍကော၊ နပုံသကော၊ ပက္ခပဏ္ဍကောတိ။ တတ္ထ ယဿ ပရေသံ အင်္ဂဇာတံ မုခေန ဂဏှိတွာ အသုစိနာ အာသိတ္တဿ ပရိဠာဟော ဝူပသမတိ၊ အယံ အာသိတ္တပဏ္ဍကော နာမ။ ယဿ ပရေသံ အဇ္ဈာစာရံ ပဿတော ဥဿူယာယ ဥပ္ပန္နာယ ပရိဠာဟော ဝူပသမတိ၊ အယံ ဥဿူယပဏ္ဍကော နာမ။ ယဿ ဥပက္ကမေန ဗီဇာနိ အပနီတာနိ ဟောန္တိ၊ အယံ ဩပက္ကမိကပဏ္ဍကော နာမ။ ယော ပန ပဋိသန္ဓိယံ ယေဝ အဘာဝကော ဥပ္ပန္နော ဟောတိ၊ အယံ နပုံသကော နာမ။ ဧကစ္စော ပန အကုသလဝိပါကာနုဘာဝေန ကာဠပက္ခေ ပဏ္ဍကော ဟောတိ၊ ဇုဏှပက္ခေ ပနဿ ပရိဠာဟောဝူပသမတိ ¶ ၊ အယံ ပက္ခပဏ္ဍကော နာမ၊ ကေစိ ပန ယော ကာဠပက္ခေ ဣတ္ထီ ဟောတိ၊ ဇုဏှပက္ခေ ပုရိသော၊ အယံ ပက္ခပဏ္ဍကောတိ ဝဒန္တိ၊ တံ တေသံ မတိမတ္တမေဝ။ ဧတေသု အာသိတ္တပဏ္ဍကဿ စ ဥဿူယပဏ္ဍကဿ စ ပဗ္ဗဇ္ဇာ န ဝါရိတာ။ ဩပက္ကမိကနပုံသကပက္ခပဏ္ဍကာနံ ပန ဝါရိတာ။ တေသုပိ ပက္ခပဏ္ဍကဿ ယသ္မိံ ပက္ခေ ပဏ္ဍကော ဟောတိ၊ တသ္မိံယေဝ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဝါရိတာ။ ဧတ္ထ စ အပဏ္ဍကပက္ခေ ပဗ္ဗဇိတွာ ပဏ္ဍကပက္ခေ နာသေတဗ္ဗောတိ တီသုပိ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တံ။ ကေစိ ပန ‘‘အပဏ္ဍကပက္ခေပဗ္ဗဇိတော သတော ကိလေသက္ခယံ ပါပုဏာတိ၊ န နာသေတဗ္ဗော’’တိ ဝဒန္တိ၊ တံ တေသံ မတိမတ္တမေဝ၊ ပဏ္ဍကဿ ကိလေသက္ခယာ သမ္ဘဝတော ခီဏကိလေသဿ စ ပဏ္ဍကဘာဝါနုပပတ္တိတော အဟေတုက ပဋိသန္ဓိကထာယဉှိ အဝိသေသေန ပဏ္ဍကဿ အဟေတုကပဋိသန္ဓိ ကတာ ဝုတ္တာ၊ အာသိတ္တ ဥဿူယပက္ခပဏ္ဍကာနဉ္စ ပဋိသန္ဓိတော ပဋ္ဌာယေဝ ပဏ္ဍကဘာဝေါ၊ န ပဝတ္တိယံယေဝါတိ ဝဒန္တိ။ တေနေဝ အဟေတုကပဋိသန္ဓိနိဒ္ဒေသေ ဇစ္စန္ဓ-ဇစ္စဗဓိရာဒယော ဝိယ ပဏ္ဍကော ဇာတိသဒ္ဒေန ဝိသေသေတွာ နိဒ္ဒိဋ္ဌော။ စတုတ္ထပါရာဇိကသံဝဏ္ဏနာယံ ပန အဘဗ္ဗပုဂ္ဂလေ ဒဿေန္တေန ပဏ္ဍကတိရစ္ဆာနဂတဥဘတော ဗျဉ္ဇနကာ တယော ဝတ္ထုဝိပန္နာ အဟေတုကပဋိသန္ဓိကာ၊ တေသံ သဂ္ဂေါ အဝါရိတောတိ အဝိသေသေန ဝုတ္တံ၊ ဧဝံ ပဉ္စဝိဓာ ပဏ္ဍကာ တေ ပဏ္ဍကသာမညေန အဝိသေသေတွာ ‘‘ပဏ္ဍကာတိ ဧဝမေဝ ဝတွာ ပဏ္ဍကော ဘိက္ခဝေ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ထေယျသံဝါသကော တိ ယော သယမေဝ ပဗ္ဗဇ္ဇာလိင်္ဂံ ဂဟေတွာ ဘိက္ခုဝဿံ ဂဏေတွာ ဘိက္ခူတိ ပဋိညံ သမ္ပဋိစ္ဆတိ၊ ယထာဝုဍ္ဎံ ဝန္ဒနံ သာဒိယတိ၊ သော လိင်္ဂဿ သံဝါသဿ စ ထေနတ္တာ ဥဘယတ္ထေနကော နာမ။ ယော ပန ယထာဝုဍ္ဎံ ဝန္ဒနံ န သာဒိယတိ၊ အသုဒ္ဓစိတ္တဝသေန လိင်္ဂဿထေနတ္တာလိင်္ဂတ္ထေနကော နာမ။ ယော ဝါ ပန သာမဏေရဘူမိယံ ဌတွာ မုသာဝါဒေန ဘိက္ခုတိ ပဋိညံ ဂဟေတွာ ဘိက္ခုဝဿဂ္ဂေန ဝန္ဒနာဒိံ သာဒိယတိ၊ သော ဘိက္ခူဟိ ဒိန္နလိင်္ဂတ္တာ လိင်္ဂတ္ထေနကော န ဟောတိ၊ သံဝါသဿ ထေနတ္တာ သံဝါသတ္ထေနကော နာမ။ ဧတ္ထ စ ဥဘယတ္ထေနကောပိ အသုဒ္ဓစိတ္တေန လိင်္ဂတ္ထေနကေဧဝ ပဝိဋ္ဌောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယောပိ သာမဏေရော ဝုဍ္ဎသာမဏေရာနံ ဝန္ဒနံ သာဒိယတိ၊ ဒဟရဘိက္ခူပိ ဝုဍ္ဎဘိက္ခူနံ ဝန္ဒနံ သာဒိယတိ၊ သောပိ ထေယျသံဝါသကော နာပိ ဟောတိ၊ အထေနတ္တာ။ ယော ဝါ ပန ဘိက္ခုပါရာဇိကမာပန္နောဝ ဘိက္ခုလိင်္ဂေ ¶ ဌိတော ယာဝ ပဋိဇာနာတိ၊ တာဝ အတ္ထေဝ တဿ ဘိက္ခုဘာဝေါ၊ န သော အနုပသမ္ပန္နသင်္ချံ ဂစ္ဆတိ၊ တထာ ဟိ သော သံဝါသံ သာဒိယန္တောပိ ထေယျသံဝါသကော န ဟောတိ၊ သော သဟသေယျာဒိအာပတ္တိမ္ပိ န ဇနေတိ၊ ဩမသဝါဒေ ပါစိတ္တိယဉ္စ န ဇနေတိ တေနေဝ ‘‘အသုဒ္ဓါ ဟောတိ ပုဂ္ဂလော အညတရံ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နော၊ တဉ္စေ သုဒ္ဓဒိဋ္ဌိ သမာနော ဩကာသံ ကာရာပေတွာ အက္ကောသာဓိပ္ပာယော ဝဒတိ အာပတ္တိ ဩမသဝါဒဿာ’’တိ ဩမသဝါဒေ ပါစိတ္တိယံ ဝုတ္တံ။ အသတိ ဟိ ဘိက္ခုဘာဝေ ဒုက္ကဋံ ဝဒေယျ။ ယော ပန သာမဏေရော သာမဏေရလိင်္ဂေနေဝ ပါဏာတိပါတာဒိပဉ္စဝိဓံ သိလဝိပတ္တိံ ပါပုဏာတိ၊ သောပိ အာဂတော လိင်္ဂနာသနာယ နာသေတွာ သရဏသီလံ ဒါတဗ္ဗံ၊ အထေနတ္တာ ဥပသမ္ပဒါယ အဝတ္ထုဘာဝမ္ပိ န ပါပုဏာတိ။ ဝိကာလဘောဇနာဒိကံ ကရောန္တဿ ပန ‘‘အစ္စယော မံ ဘန္တေ အစ္စာဂမာ’’တျာဒိနာ သင်္ဃမဇ္ဈေ အစ္စယံ ဒေသာပေတွာ ဝါ ဒဏ္ဍကမ္မံ ဝါ ကတွာ သီလံ ဒါတဗ္ဗမေဝ။ တိတ္ထိယပက္ကန္တကော ဥတ္တာနောယေဝ။
တိရစ္ဆာနဂတောတိ ယောကောစိ အမနုဿဘူတော စတ္တာရော အပါယိကာပိ ဥပသမ္ပဒါယ အဝတ္ထုယေဝ။ တေ ပဋိသန္ဓိယာ လာမကတ္တာ အဘဗ္ဗာ သာသနေ ပဗ္ဗဇိတုံ။ ယဒိ စတ္တာရော အပါယိကာ ဥပသမ္ပဒါယ အဝတ္ထု ဘဝေယျ၊ အထ ကသ္မာ သေသေ အနပဒိသိတွာ တိရစ္ဆာနဂတောဝ အဝတ္ထူတိ ဝုတ္တန္တိ။ သေသာနံ အပါကဋဝတ္ထုတ္တာ၊ တထာ ဟိ သမ္ဗုဒ္ဓကာလေ တိရစ္ဆာနယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တော ဧကော နာဂရာဇာ နာဂယောနိယာ အဋ္ဋီယတိ ဟရာယတိ ဇိဂုစ္ဆတိ။ အထခေါ တဿ နာဂဿ ဧတဒဟောသိ ကေနနုခေါ အဟံ ဥပါယေန နာဂယောနိယာ ပရိမုစ္စေယျံ ခိပ္ပဉ္စ မနုဿတ္တံ လဘေယျန္တိ။ အထခေါ တဿ နာဂဿ ဧတဒဟောသိ ‘‘ဣမေ ခေါ သမဏာသကျပုတ္တိယာ ဓမ္မစာရိနော သမစာရိနော ဗြဟ္မစာရိနော သစ္စဝါဒိနော သီလဝန္တော ကလျာဏဓမ္မာ သစေ ခေါ အဟံ သမဏေသု သကျပုတ္တိယေသု ပဗ္ဗဇေယျံ၊ ဧဝါဟံ နာဂယောနိယာ ပရိမုစ္စေယျံ ခိပ္ပဉ္စ မနုဿတ္တံ ပဋိလဘေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ သော နာဂေါ မာဏဝကဝဏ္ဏေန ဘိက္ခူ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိ။ တံ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေသုံ ဥပသမ္ပာဒေသုံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သော နာဂေါ အညတရေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ပစ္စန္တိမေ ဝိဟာရေ ပဋိဝသတိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စူဋ္ဌာယ အဇ္ဈောကာသေ ¶ စင်္ကမတိ။ အထ ခေါ သော နာဂေါ တဿ ဘိက္ခုနော နိက္ခန္တေ ဝိဿဋ္ဌော နိဒ္ဒံ ဩက္ကမေသိ။ သဗ္ဗော ဝိဟာရော အဟိနာ ပုဏ္ဏော၊ ဝါတပါနေဟိ ဘောဂါ နိက္ခန္တာ ဟောန္တိ။ အထခေါ သော ဘိက္ခု ‘‘ဝိဟာရံ ပဝိသိဿာမီ’’တိ ကဝါဋံ ပဏာမေန္တော အဒ္ဒသ သဗ္ဗံ ဝိဟာရံ အဟိနာပုဏ္ဏံ ဝါတပါနေဟိ ဘောဂေ နိက္ခန္တေ။ ဒိသွာန ဘီတော ဝိဿရမကာသိ။ ဘိက္ခူ ဥပဓာဝိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစုံ ‘‘ကိဿ တွံ အာဝုသော ဝိဿရမကာသီ’’တိ။ အယံ အာဝုသော သဗ္ဗော ဝိဟာရော အဟိနာ ပုဏ္ဏော ဝါတပါနေဟိ ဘောဂါ နိက္ခန္တာတိ။ အထ ခေါ သော နာဂေါ တေန သဒ္ဒေန ပဗုဇ္ဈိတွာ သကေ အာသနေ နိသီဒိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု ‘‘ကောစိ တွံ အာဝုသော’’တိ။ ‘‘အဟံ ဘန္တေ နာဂေါ’’တိ။ ‘‘ကိဿ ပန တွံ အာဝုသော ဧဝရူပံ အကာသီ’’တိ။ အထ ခေါ သော နာဂေါ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသီ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသင်္ဃံ သန္နိပါတာပေတွာ တံ နာဂံ ဧတဒဝေါစ ‘‘တုမှေ ခွတ္ထ နာဂါ အဝိရူဠှိဓမ္မာ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ၊ ဂစ္ဆ တွံ နာဂ၊ တတ္ထေဝ စာတုဒ္ဒသေ ပန္နရသေ အဋ္ဌမိယာ စ ပက္ခဿ ဥပေါသထံ ဥပဝသ၊ ဧဝံ တွံ နာဂယောနိယာ ပရိမုစ္စိဿသိ ခိပ္ပဉ္စ မနုဿတ္တံ ပဋိလဘိဿသီ’’တိ။ အထ ခေါ သော နာဂေါ ‘‘အဝိရူဠှဓမ္မော ကိရာဟံ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေတိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော အဿူနိ ပဝတ္တယမာနော ဝိဿရံ ကတွာ ပက္ကမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ ‘‘ဒွေ မေ ဘိက္ခဝေ ပစ္စယာ နာဂဿ သဘာဝပါတုကမ္မာယ။ ယဒါ စ သဇာတိယာ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝတိ၊ ယဒါ စ ဝိဿဋ္ဌော နိဒ္ဒံ ဩက္ကမတိ။ ဣမေ ခေါ ဘိက္ခဝေ ဒွေ ပစ္စယာ နာဂဿ သဘာဝ ပါတုကမ္မာယ။ တိရစ္ဆာနဂတော ဘိက္ခဝေ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော၊ ဥပသမ္ပန္နော နာသေတဗ္ဗော’’တိ ဧဝံ တိရစ္ဆာနဿေဝ ပါကဋဝတ္တုတ္တာတိ။ ဧတ္ထ စ ပဝတ္တိယံ အဘိဏှံ သဘာဝပါတုကမ္မဒဿနဝသေန ‘‘ဒွေ ပစ္စယာ’’တိ ဝုတ္တံ။ နာဂဿ ပန ပဉ္စသု ကာလေသု သဘာဝပါတုကမ္မံ ဟောတိ ပဋိသန္ဓိကာလေ၊ တစပဇဟနနကာလေ၊ သဇာတိယာ မေထုနကာလေ၊ ဝိဿဋ္ဌ နိဒ္ဒေါက္ကမနကာလေ၊ စုတိကာလေတိ။ နနု စ ဒေဝါပိ ဥပသမ္ပဒါယ အဝတ္ထုယေဝ၊ အထ ကသ္မာ စတ္တာရော အပါယိကာဝ ဥပသမ္ပဒါယ အဝတ္ထူတိ ဝုတ္တန္တိ။ သစ္စံ၊ တထာပိ ဒေဝါနံ အဘဗ္ဗတ္တာ ပဋိဝေဓသာသနဿ ဌိတတ္တာ တေ အဘဗ္ဗတော ဝိသုံ ကရဏတ္ထာယ ဧဝံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဝက္ခတိ ဟိ သမန္တပါသာဒိကာယ ဝိနယဋ္ဌကထာယ မဟာဝဂ္ဂေ ‘‘တိရစ္ဆာနဂတော ဘိက္ခဝေတိ ¶ ဧတ္ထ နာဂေါ ဝါ ဟောတု သုပဏ္ဏမာဏဝကာဒီနံ ဝါ အညတရော အန္တမသော သက္ကံ ဒေဝရာဇာနံ ဥပါဒါယ ယော ကောစိ အမနုဿဇာတိယော သဗ္ဗောဝ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ တိရစ္ဆာနဂတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ၊ တေန ‘‘တိရစ္ဆာနဂတောတိ ယောကောစိ အမနုဿဘူတော’’တိ ဝုတ္တန္တိ။ ဧတ္ထ စာဟ ယဒိ နာဂသုပဏ္ဏာ ပဋိသန္ဓိယာ လာမကာ ဘဝေယျ၊ အထ ကသ္မာ ဝိဓုရဇာတကေ စတ္တာရော ဇနာ နာဂသုပဏ္ဏသက္ကဓနဉ္စယကောရဗျေသု ဘဝနေသု တံ တဒေဝ ဌာနံ ပတ္ထေန္တာ ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကရောန္တိ၊ တေသု ဧကော အာယုပရိယောသာနေ သပုတ္တဒါရော နာဂဘဝနေ နာဂရာဇာ ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ၊ ဧကော သုပဏ္ဏဘဝနေ သိမ္ဗလိဝိမာနေ သုပဏ္ဏရာဇာ ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ၊ ဧကော တာဝတိံသဘဝနေ သက္ကော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ၊ ဧကော ဓနဉ္စယကောရဗျရညော အဂ္ဂမဟေသိယာ ကုစ္ဆိမှိ နိဗ္ဗတ္တီတိ စတုန္နမ္ပိ ဇနာနံ ပဋိသန္ဓိယံ ကုသလကမ္မေနေဝ ပဝတ္တဘာဝေါ ဝုတ္တော ယဒိ ကုသလကမ္မေန ဘဝေယျ၊ ‘‘ကုသလာ စေတနာ ဝိပါကာနံ ခန္ဓာနံ ကဋတ္တာ စ ရူပါနံ ကမ္မပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ ဣမိဿာပိ ပဋ္ဌာနပါဠိယာ အဟေတုကာနမ္ပိ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ကမ္မပစ္စယဘာဝေါ ဝုတ္တော ဘဝေယျ၊ န ပနေဝံ ဝတ္တဗ္ဗံ အထ ကထဉ္စိဒံ ပစ္စေတဗ္ဗန္တိ။ ဝုစ္စတေ၊ နိကန္တိယာ ဗလဝတ္တာ သတ္တဝိဓမေထုနသံယောဂတ္တာ စ အပရိသုဒ္ဓါ တေသံ ကုသလစေတနာ၊ အပရိသုဒ္ဓါယေဝ သုဂတိဘူမိယံ ဇနေတုံ န သက္ကောန္တိ။ ဒုဂ္ဂတိဘူမိယံ ပဝတ္တမာနာပိ ကမ္မာ ယူဟနကာလေ တံ တံ ဘူမိပတ္ထနာ တဏှာသမ္ပယုတ္တာပုဗ္ဗဘာဂစေတနာ ဗလေန တေသု တိရစ္ဆာနဘူမီသု နိဗ္ဗတ္တန္တိ၊ န အညေန အကုသလေန။ ဧဝဉှိ ပတ္ထိတပတ္ထနာ သိဒ္ဓါပိ ဘဝေယျ။ ယဒိ အညေန အကုသလကမ္မေန ဘဝေယျ၊ ဣစ္ဆိတပတ္ထနာပိ အသိဒ္ဓါဝ ဘဝေယျ။ နိကန္တိစ နာမေသာ ဗလဝဈာနသမ္ပယုတ္တစေတနာပိ ပဋိဗာဟိတုံ သက္ကာ တထာ ဟိ ဂေါပကဒေဝဒတ္တဿ အာစရိယသမဏော ဈာနဗလေန ဗြဟ္မဘူမီသု အနိဗ္ဗတ္တိတွာ ဈာနံ ပဋိဗာဟိတွာ အညကမ္မေန ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝေသုယေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ‘‘သီလဝတော ဟိ ဘိက္ခဝေ စေတောပဏိဓိ သမိဇ္ဈတိ ဝိသုဒ္ဓတ္တာ’’တိ တေသံ ဝိတ္ထာရော ဒီဃနိကာယေ အာဂတော၊ အတ္ထိကေဟိ တတ္ထ ဩလောကေတဗ္ဗော။ သတ္တဝိဓမေထုနသံယောဂဝသေနာပိ သတ္တာ ဒုက္ခတော န မုစ္စန္တိ ဝုတ္တဉှိ ဘဂဝတာ ‘‘ဣဓ ဗြာဟ္မဏ ဧကစ္စော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ သမ္မာ ဗြဟ္မစာရီ ပဋိဇာနမာနော န ဟေဝ ခေါ မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ဒွယံဒွယ သမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇတိ၊ အပိ ¶ စ ခေါ မာတုဂါမဿ ဥစ္ဆာဒနံ နှာပနံ ပရိမဒ္ဒနံ သမ္ဗာဟနံ သာဒိယတိ၊ သော တဒဿာဒေတိ တံ နိကာမေတိ၊ တေနစဝိတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ။ ဣဒမ္ပိခေါ ဗြာဟ္မဏဗြဟ္မစရိယဿ ခဏ္ဍမ္ပိ ဆိဒ္ဒမ္ပိ သဗလမ္ပိ ကမ္မာသမ္ပိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ဗြာဟ္မဏ အပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ စရတိ။ သံယုတ္တော မေထုနသံယောဂေန န ပရိမုစ္စတိ ဇာတိယာ ဇရာမရဏေန…ပေ… န ပရိမုစ္စတိ ဒုက္ခသ္မာတိ ဝဒါမိ။ ပုနစ ပရံ ဗြာဟ္မဏ ဣဓေကစ္စော သမဏောဝါ…ပေ… ပဋိဇာနမာနော။ န ဟေဝ ခေါ မာတုဂါမေနသဒ္ဓိံ ဒွယံဒွယသမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇတိ၊ န ပိ မာတုဂါမဿ ဥစ္ဆာဒနံ…ပေ… သာဒိယတိ၊ အပိ စ ခေါ မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ သံဇဂ္ဃတိ သံကီဠတိ သံကေဠာယတိ၊ သော တဒဿာဒေတိ…ပေ… ဒုက္ခသ္မာတိ ဝဒါမိ။ ပုနစ ပရံ ဗြာဟ္မဏ ဣဓေကစ္စော သမဏော ဝါ…ပေ… န ဟေဝ ခေါ မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ သမာပဇ္ဇတိ။ နပိ မာတုဂါမဿ ဥစ္ဆာဒနံ သာဒိယတိ။ နပိ မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ သံဇဂ္ဃတိ သံကီဠတိ သံကေဠာယတိ။ အပိစ ခေါ မာတုဂါမဿ စက္ခုံ ဥပနိဇ္ဈာယတိ ပေက္ခတိ၊ သော တဒဿာဒေတိ…ပေ… ဒုက္ခသ္မာတိ ဝဒါမိ။ ပုနစ ပရံ ဗြာဟ္မဏ ဣဓေကစ္စော သမဏောဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ…ပေ… န ဟေဝ ခေါ မာတုဂါမေန၊ န မာတုဂါမဿ၊ နပိ မာတုဂါမေန ပေက္ခတိ။ အပိ စ ခေါ မာတုဂါမဿ သဒ္ဒံ သုဏာတိ တိရောကုဋ္ဋံဝါ တိရောပါကာရံဝါ ဟသန္တိယာ ဝါ ဘဏန္တိယာ ဝါ ဂါယန္တိယာ ဝါ ရောဒန္တိယာ ဝါ၊ သော တဒဿာဒေတိ…ပေ… ဒုက္ခသ္မာတိ ဝဒါမိ။ ပုနစ ပရံ ဗြာဟ္မဏ ဣဓေကစ္စော သမဏော ဝါ ဗြဟ္မဏော ဝါ…ပေ… နဟေဝ ခေါ မာတုဂါမေန၊ နပိ မာတုဂါမဿ၊ နပိ မာတုဂါမေန၊ နပိ မာတုဂါမဿ ရောဒန္တိယာ ဝါ…ပေ… အပိ စ ခေါ ယာနိတာနိ ပုဗ္ဗေ မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ဟသိတလပိတကီဠိတာနိ အနုဿရတိ။ သော တဒဿာ ဒေတိ…ပေ… ဒုက္ခသ္မာတိ ဝဒါမိ။ ပုနစ ပရံ ဗြာဟ္မဏ ဣဓေကစ္စော သမဏော ဝါ ဗြဟ္မဏော ဝါ…ပေ… န ဟေဝ ခေါ မာတုဂါမေန၊ နပိ မာတုဂါမဿ…ပေ… န ပိ ယာနိ တာနိ ပုဗ္ဗေ မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ဟသိတလပိတကီဠိတာနိ အနုဿရတိ၊ အပိ စ ခေါ ဂဟပတိံ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တံ ဝါ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သဟိတံ သမင်္ဂီဘူတံ ပရိစာရယမာနံ၊ သော တဒဿာဒေတိ…ပေ… ဒုက္ခသ္မာတိ ဝဒါမိ။ ပုနစ ပရံ ဗြာဟ္မဏ…ပေ… န ဟေဝ ခေါ မာတုဂါမေန…ပေ… နပိ အနုဿရတိ ဂဟပတိံ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တံ ဝါ ပရိစာရယမာနံ၊ အပိ စ ခေါ အညတရံ ဒေဝနိကာယံ ပဏိဓာယ ဗြဟ္မစရိယံ စရတိ ဣမိနာဟံ သီလေန ဝါ ဝတေန ဝါ တပေနဝါ ဗြဟ္မစရိယေန ဝါ ဒေဝေါ ဝါ ဘဝိဿာမိ ဒေဝညတရော ဝါတိ၊ သော တဒဿာဒေတိ ¶ ၊ တံ နိကာမေတိ၊ တေန စ ဝိတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ။ ဣဒံ ခေါ ဗြာဟ္မဏ ဗြဟ္မစရိယဿ ခဏ္ဍမ္ပိ ဆိဒ္ဒမ္ပိ သဗလမ္ပိ ကမ္မာသမ္ပီ’’တိ ဧဝံ လာဘာဒိဟေတုကေန ဘေဒေန စ သတ္တဝိဓမေထုနသံယောဂေန ခဏ္ဍာဒိဘာဝေါ သင်္ဂဟိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။
မာတုဃာတကေ ပန ယေန မနုဿိတ္ထိဘူတာပိ အဇနိကာ ပေါသာ ဝနိကာ မာတာ ဝါ မဟာမာတာ ဝါ စူဠမာတာ ဝါ ဇနိကာပိ အမနုဿိတ္ထိဘူတာ မာတာ ဃာတိတာ၊ တဿ ပဗ္ဗဇ္ဇာ န ဝါရိတာ၊ န စ အနန္တရိကော ဟောတိ။ တိရစ္ဆာနိတ္ထိယောပိ မနုဿပုရိသမာဂမ္မ မနုဿဘူတံ ပုတ္တံ ဝိဇာယန္တိ ကောန္တပုတ္တာ ဒွေဘာတိကတ္ထေရာ ဝိယ တေပိ ဟိ အဏ္ဍဇာယေဝ၊ တထာ ဟိ ပေတလောကေ တိရစ္ဆာနေ မနုဿေ စာတိ ဣမေသု တီသု ဘူမီသု စတဿော ယောနိယော သမ္ဘဝန္တိ။ မနုဿေသု ပနေတ္ထ ကေစိဒေဝ ဩပပါတိကာ ဟောန္တိ၊ သေယျထာပိ မဟာပဒုမကုမာရာဒယော။ အဏ္ဍဇာပိ ကောန္တ ပုတ္တာ ဒွေဘာတိကတ္ထေရာ ဝိယ။ ဝိတ္ထာရော ပန သီဟဠဝတ္ထုသ္မိံ ဩလောကေတဗ္ဗော။ ဧတ္ထ စ ကောန္တာတိ ကိန္နရီ၊ တဿာ ပုတ္တာ ကောန္တပုတ္တာ၊ သာ ဟိ ရညော အသောကဓမ္မရာဇဿ ကာလေ ဝနစရကေန လဘိတွာ မနုဿသံဝါသမာဂမ္မ ဒွေ ပုတ္တေ ဝိဇာယိတွာ ‘‘ဣဒါနိ ဒါရကေ ပဟာယ န ဂမိဿတီ’’တိ သညာယ ဝနစရကော တဿာ ပေါတ္ထံ အဒါသိ၊ သာ ပေါတ္ထံ လဘိတွာ ပက္ခန္ဒိတွာ သကဋ္ဌာနမေဝ ဂတာ ကိန္နရိယော ဟိ ပေါတ္ထံ ဝိနာ ပက္ခန္ဒိတုံ န သက္ကောန္တိ၊ တေနေဝ တာပသော ‘‘မာ ပေါတ္ထံ အဿာ အဒါသီ’’တိ အာဟ။ ကမ္မပစ္စယ ဥတုသမုဋ္ဌာနဉှိ တာသံ ပေါတ္ထံ၊ ရညော စက္ကဝတ္တိဿ စက္ကရတနံ ဝိယ၊ တထာ ဟိ စက္ကဝတ္တိနော ဝေဟာသဂမနာဒိ ပုညဝတော ဣဒ္ဓိနာမ၊ န တေန စက္ကရတနံ ဝါ ဟတ္ထိအဿရတနံ ဝါ ဝိနာ အတ္တနော သဘာဝေနေဝ ဂန္တုံ သက္ကောန္တိ။ တတ္ထ စက္ကရတနံ ရညော စက္ကဝတ္တိဿ ကမ္မဗလေန နိဗ္ဗတ္တတ္တာ သမုဒ္ဒမဇ္ဈေ ဇာယမာနမ္ပိ ကမ္မပစ္စယဥတုသမုဋ္ဌာနံ နာမ။ ဟတ္ထိအဿရတနာနိ ပန ကမ္မပစ္စယကမ္မသမုဋ္ဌာနာနိ နာမ။ ပက္ခီနံ ဝေဟာသဂမနာဒိကာ ကမ္မဝိပါကဇာ ဣဒ္ဓိ။ ကိန္နရိယော ပန ပေါတ္ထံ ဝိနာ အတ္တနော သဘာဝေန ပက္ခန္ဒိတုံ န သက္ကောန္တိ၊ တသ္မာ တာသံ ပေါတ္ထံ ကမ္မပစ္စယဥတုသမုဋ္ဌာနန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကေစိ ပန ဒေဝါနံ အလင်္ကာရာ ဝိယ ပဋိသန္ဓိယာ သဟ အာဂတောတိ ဝဒန္တိ၊ န တံ ပစ္စေတဗ္ဗံ၊ အဏ္ဍဇဇလာဗုဇာနံ တထာ အသမ္ဘဝတော။ ကေစိပိ ပဝတ္တိ ကာလေ ကတန္တိ ဝဒန္တိ၊ တမ္ပိ အယုတ္တမေဝ၊ သံသေဒဇာပိ ပဒုမဂဗ္ဘေဝါ ဝေဠုဂဗ္ဘေ ¶ ဝါ နိဗ္ဗတ္တာ ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏပဒုမဝတီဝေဠုဝတီဒေဝီအာဒယော ဝိယ။ ဇလာဗုဇာ ပန ပါကဋာယေဝ။ ယေန သယံ တိရစ္ဆာနဘူတေန မနုဿိတ္ထိဘူတာ မာတာ ဃာတိတာ၊ သောပိ အာနန္တရိကော န ဟောတိ တိရစ္ဆာနဂတတ္တာ ပနဿ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ပဋိက္ခိတ္တာ၊ ကမ္မံ ပနဿ ဘာရိယံ ဟောတိ၊ အာနန္တရိယံ အာဟစ္စ တိဋ္ဌတိ။ မနုဿိတ္ထိယောပိ တိရစ္ဆာနမာဂမ္မ ဂဗ္ဘံ ဇနေန္တိ၊ သေယျထာပိ ဘူရိဒတ္တဿ မာတာ ဣတ္ထိယော ဟိ အဋ္ဌဟိ ကာရဏေဟိ ဂဗ္ဘဂ္ဂဟဏံ ဟောတိ - အဇ္ဈာစာရေန၊ ကာယသံသဂ္ဂေန၊ စောဠဂ္ဂဟဏေန၊ အသုစိပါနေန၊ နာဘိပရာမသနေန၊ ရူပဒဿနေန၊ သဒ္ဒေန ဂန္ဓေနာတိ။ တတ္ထ အဇ္ဈာစာရေန သုဒိန္နဿ ပုရာဏဒုတိယိကာ ဂဗ္ဘံ ဂဏှိတွာ ပစ္ဆိမဘဝိကံ သုဝဏ္ဏဗိမ္ဗသဒိသံ ဗီဇကံ နာမ ပုတ္တံ ဝိဇာယိ။ ကဒါစိ ဧကစ္စာ ဥတုသမယေ ဆန္ဒရာဂရတ္တာ ပုရိသာနံ ဟတ္ထဂါဟဝေဏိဂါဟအင်္ဂပစ္စင်္ဂပရာမသနံ သာဒိယန္တိယောပိ ဂဗ္ဘံ ဂဏှန္တိ။ ဧဝံ ကာယသံသဂ္ဂေန ဂဗ္ဘဂ္ဂဟဏံ ဟောတိ။ ဥဒါယိတ္ထေရဿ ပန ပုရာဏဒုတိယိကာ ဘိက္ခုနီ တံ အသုစိံ ဧကဒေသံ မုခေန အဂ္ဂဟေသိ၊ ဧကဒေသံ စောဠကေနေဝ သဒ္ဓိံ အင်္ဂဇာတေ ပက္ခိပိ၊ သာ တေန ဂဗ္ဘံ ဂဏှိ။ ဧဝံ စောဠဂ္ဂဟဏေန ဂဗ္ဘဂ္ဂဟဏံ ဟောတိ။ မိဂသိင်္ဂတာပသဿ မာတာ မိဂီ ဥတုသမယေ တာပသဿ ပဿာဝဋ္ဌာနံ အာဂန္တွာ သသမ္ဘဝံ ပိဝိ၊ သာ တေန ဂဗ္ဘံ ဂဏှိတွာ မိဂသိင်္ဂံ နာမ တာပသဒါရကံ ဝိဇာယိ။ ဧဝံ အသုစိပါနေန ဂဗ္ဘဂ္ဂဟဏံ ဟောတိ။ သာမဿ ပန ဗောဓိသတ္တဿ မာတာ ဥတုသမယေ နာဘိပရာမသနေန ဂဗ္ဘံ ဂဏှိတွာ သာမတာပသဒါရကံ ဝိဇာယိ၊ ဧဝံ မဏ္ဍဗျဿ စ စဏ္ဍပဇ္ဇော တဿ စ မာတာ ဥတုသမယေ နာဘိပရာမသနဝသေန၊ တတ္ထ စ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာယ နာဘိပရာမသနေန မဏ္ဍဗျဿ နိဗ္ဗတ္တိ အဟောသိ။ စဏ္ဍပဇ္ဇောတဿ မာတု နာဘိယံ ဝိစ္ဆိကော ဖရိတွာ ဂတော၊ တေန စဏ္ဍပဇ္ဇောတဿ နိဗ္ဗတ္တိ အဟောသိ။ ဣဓေကစ္စာ ဣတ္ထီ ဥတုသမယေ ပုရိသသံသဂ္ဂံ အလဘမာနာ ဆန္ဒရာဂဝသေန အန္တောဂေဟေဂတာဝ ပုရိသံ ဥပနိဇ္ဈာယတိ၊ ရာဇောရောဓော ဝိယ၊ သာ တေန ဂဗ္ဘံ ဂဏှာတိ။ ဧဝံ ရူပဒဿနေန ဂဗ္ဘဂ္ဂဟဏံ ဟောတိ။ ဗလာကာသု ပန ပုရိသောနာမ နတ္ထိ၊ တာ ဥတုသမယေ မေဃသဒ္ဒံ သုတွာ ဂဗ္ဘံ ဂဏှန္တိ။ ဂါဝီဧဝ ဝါ ကဒါစိ ဥသဘဂန္ဓေန ဂဗ္ဘံ ဂဏှန္တိ။ ဧဝံ ဂန္ဓေန ဂဗ္ဘဂ္ဂဟဏံ ဟောတိ။ ဧဝံ အဋ္ဌဟိ ကာရဏေဟိ ဣတ္ထိယော ဂဗ္ဘံ ဂဏှန္တိ။ ဧတ္ထ စ ပိတုသဒိသာယေဝ ¶ ပုတ္တာ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ ဘူရိဒတ္တာဒယော ဓတရဋ္ဌံ နာဂရာဇာနံ ပဋိစ္စ နာဂါယေဝ ဟောန္တိ။ စဏ္ဍပဇ္ဇောတဿ ပန ဝိစ္ဆိကံ ပဋိစ္စ မနုဿော ဇာတော၊ သမ္ဘဝေန အဇာတတ္တာ။ ပိတုဃာတကေပိ ဧသေဝ နယော။
အရဟန္တဃာတကော ပန အမနုဿ အရဟန္တဒေဝတံ ဝါ မနုဿဇာတိယံ ဝါ အဝသေသံ အရိယပုဂ္ဂလံ ဃာတေတွာ အနန္တရိယော န ဟောတိ၊ ပဗ္ဗဇ္ဇာပိဿ န ဝါရိတာ၊ ကမ္မံ ပန ဗလဝံ ဟောတိ။ တိရစ္ဆာနော ပန အမနုဿအရဟန္တမ္ပိ ဃာတေတွာ အာနန္တရိကော န ဟောတိ၊ ကမ္မံ ပန ဘာရိယံ တိရစ္ဆာနဂတတ္တာ ပနဿ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဝါရိတာ။ ဘိက္ခုနိဒူသကသင်္ဃဘေဒကာနိ ပါကဋာယေဝ။
လောဟိတုပ္ပာဒကော ပန ယော တထာဂတဿ အဘေဇ္ဇကာယတာယ ပရူပက္ကမေန စမ္မံ ဆိန္ဒိတွာ လောဟိတံ ပဂ္ဃရိတုံ န သက္ကောတိ၊ သရီရဿ ပန အန္တောယေဝ ဧကသ္မိံ ဌာနေ လောဟိတံ သမောသရတိ၊ အာဃာတေန ပတုဗ္ဗနမာနံ သဉ္စိတံ ဟောတိ၊ တဿ ဗဟု အပုညံ ပသဝတိ၊ အာနန္တရိကော စ ဟောတိ၊ ပဗ္ဗဇ္ဇာပိဿ ဝါရိတာ၊ သေယျထာပိ ဒေဝဒတ္တော။ ယော ပန ဇီဝကော ဝိယ ရောဂဝူပသမနတ္ထံ ဖာလေတွာ ပူတိမံသဉ္စ လောဟိတဉ္စ နီဟရိတွာ ဖာသုံ ကရောတိ၊ အယံ လောဟိတုပ္ပာဒကော န ဟောတိ၊ ဗဟုပုညံ ပသဝတိ ဗြဟ္မပုညံ ပသဝတိ၊ သေယျထာပိ ဇီဝကောကောမာရဘစ္စော။
ဥဗ္ဘတောဗျဉ္ဇနကော ပန ဣတ္ထိ-ပုရိသဝသေန ဒုဝိဓော တတ္ထ ဣတ္ထိဥဘတောဗျဉ္ဇနကဿ ဣတ္ထိနိမိတ္တံ ပါကဋံ၊ ပုရိသနိမိတ္တံ ပဋိစ္ဆန္နံ။ ပုရိသဥဘတောဗျဉ္ဇနကဿ ပုရိသနိမိတ္တံ ပါကဋံ၊ ဣတ္ထိနိမိတ္တံ ပဋိစ္ဆန္နံ။ ဣတ္ထိဥဘတောဗျဉ္ဇနကဿ ဣတ္ထီသု ပုရိသတ္တံ ကရောန္တဿ ဣတ္ထိနိမိတ္တံ ပဋိစ္ဆန္နံ ဟောတိ၊ ပုရိသနိမိတ္တံ ပါကဋံ ဟောတိ။ ပုရိသဥဘတောဗျဉ္ဇနကဿ ပုရိသာနံ ဣတ္ထိဘာဝံ ဥပဂစ္ဆန္တဿ ပုရိသနိမိတ္တံ ပဋိစ္ဆန္နံ ဟောတိ၊ ဣတ္ထိနိမိတ္တံ ပါကဋံ။ ဣတ္ထိဥဘတောဗျဉ္ဇနကော သယဉ္စ ဂဗ္ဘံ ဂဏှာတိ၊ ပရဉ္စ ဂဏှာပေတိ။ ပုရိသ ဥဘတော ဗျဉ္ဇနကော ပန သယံ န ဂဏှာတိ၊ ပရံ ဂဏှာပေတိ။ ဣဒမေဝ တေသံ နာနာကရဏံ။ ဥဘတောဗျဉ္ဇနန္တိ စေတ္ထ ‘‘ဗျဉ္ဇနန္တိ နိမိတ္တံ။ ဥဘတော ဗျဉ္ဇနံ အဿ အတ္ထီတိ ဝိဂ္ဂဟေန ‘‘ဥဘတောဗျဉ္ဇ’’န္တိ ဝက္ခထ၊ ဧကဿ ဒွေ ဣန္ဒြိယာနိ ဟောန္တိ၊ အထ ဧကမေဝါတိ။ ဧကမေဝ န ဒွေ၊ ‘‘ယဿ ဣတ္ထိန္ဒြိယံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တဿ ပုရိသိန္ဒြိယံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ နော။ ယဿ ဝါ ပန ပုရိသိန္ဒြိယံ ¶ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တဿ ဣတ္ထိန္ဒြိယံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ နောတိ ဧကသ္မိံ သန္တာနေ ဣန္ဒြိယ ဒွယဿ ပဋိသေဝိတတ္တာ။ တဉ္စ ခေါ ဣတ္ထိဥဘတောဗျဉ္ဇနကဿ ဣတ္ထိန္ဒြိယံ၊ ပုရိသဥဘတောဗျဉ္ဇနကဿ ပုရိသိန္ဒြိယမေဝါတိ။ ယဒိ ဧကမေဝ ဣန္ဒြိယံ၊ ဧဝံ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကဘာဝေါ ကထံ သိယာ။ ဣန္ဒြိယံ ဗျဉ္ဇနကာရဏန္တိ ဝုတ္တံ၊ တဉ္စ တဿ နတ္ထီတိ။ ဝုစ္စတေ န ဣတ္ထိန္ဒြိယံ ပုရိသဗျဉ္ဇနဿ ကာရဏံ၊ တထာ ပုရိသိန္ဒြိယမ္ပိ ဣတ္ထိဗျဉ္ဇနကဿ၊ ကသ္မာ သဒါ အဘာဝတောတိ၊ တထာ ဟိ ဣတ္ထိ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကဿ ယဒါ ဣတ္ထိယာ ရတ္တံ ဟောတိ၊ တဒါ ပုရိသဗျဉ္ဇနံ ပါကဋံ ဟောတိ၊ ဣတ္ထိဗျဉ္ဇနံ ပဋိစ္ဆန္နံ တထာ ပုရိသဥဘတောဗျဉ္ဇနကဿပိ။ ယဒိ တေသံ ဣန္ဒြိယဒွယံ ဗျဉ္ဇနာနံ ကာရဏံ ဘဝေယျ၊ သဒါ ဗျဉ္ဇန ဒွယံ ဧကတော တိဋ္ဌေယျ န ပန တိဋ္ဌတိ၊ တသ္မာ ဧကမေဝ ဣန္ဒြိယန္တိ နိဋ္ဌမေတ္ထာဝ ဂန္တဗ္ဗံ။ ဗျဉ္ဇနကာရဏံ ဣန္ဒြိယံ ပဟာယ ရာဂစိတ္တမေဝေတ္ထ ဗျဉ္ဇနဒွယဿ ကာရဏန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ တသ္မာ ဣတ္ထိဥဘတောဗျဉ္ဇနကော သယမ္ပိ ဂဗ္ဘံ ဂဏှာတိ၊ ပရမ္ပိ ဂဏှာပေတိ၊ ပုရိသဥဘတောဗျဉ္ဇနကော ပရံ ဂဏှာပေတိ၊ သယံ ပန န ဂဏှာတိ၊ ဣတ္ထိန္ဒြိယသမင်္ဂိဿေဝ ဂဗ္ဘသမ္ဘဝတောတိ။ ကုရုန္ဒိယံ ပန ‘‘ယဒိ ပဋိသန္ဓိယံ ပုရိသလိင်္ဂံ၊ ပဝတ္တေ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ နိဗ္ဗတ္တတိ၊ ယဒိ ပဋိသန္ဓိယံ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ၊ ပဝတ္တေ ပုရိသလိင်္ဂံ နိဗ္ဗတီ’’တိ ပဋိသန္ဓိယံ လိင်္ဂသမ္ဘဝေါ ဝုတ္တော၊ သော အယုတ္တောဝ။ ကသ္မာ၊ ပဝတ္တိယံယေဝ ဣတ္ထိလိင်္ဂါဒီနိ သမုဋ္ဌဟန္တိ။ ပဋိသန္ဓိယမေဝ သမုဋ္ဌာတိ၊ န လိင်္ဂါဒီနိ။ ဣန္ဒြိယမေဝ လိင်္ဂန္တိ န သက္ကာ ဝတ္တုံ၊ ဣန္ဒြိယလိင်္ဂါနံ ဘိန္နသဘာဝတ္တာ၊ ယထာ စ ဗီဇေ သတိ ရုက္ခော သမ္ဘဝတိ၊ နာသတိ၊ ဧဝမေဝ ဣန္ဒြိယေ သတိ လိင်္ဂါဒီနိ သမ္ဘဝန္တိ ဗီဇသဒိသဉှိ ဣန္ဒြိယံ၊ ရုက္ခသဒိသာနိ လိင်္ဂါဒီနိ ဧဝမေဝ တေသု ပုဂ္ဂလေသု ပဏ္ဍကာဒယော ဧကာဒသပုဂ္ဂလာ တသ္မိံ ယေဝ ဘဝေ နိယာမံ ဩက္ကမိတုံ န အရဟန္တိ၊ တသ္မာ အဘဗ္ဗာ နာမ။ ဦနဝီသတိ အန္တိမဝတ္ထုအဇ္ဈာပန္နပုဗ္ဗာ ဒွေ ဥပသမ္ပဒါယ အဝတ္ထုမတ္တမေဝ၊ ဥပနိဿယေ သတိ တသ္မိံယေဝ ဘဝေ နိယာမံ ဩက္ကမိတုံ အရဟန္တိ၊ တသ္မာ ဘဗ္ဗာနာမ ဟောန္တိ။
ဝတ္ထုသမ္ပတ္တိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
ဉတ္တိသမ္ပတ္တိ နာမ။
‘‘သိထိလံ ဓနိတဉ္စ ဒီဃရဿံ၊ ဂရုကံ လဟုကဉ္စ နိဂ္ဂဟိတံ၊
သမ္ဗန္ဓံ ဝဝတ္ထိတံ ဝိမုတ္တံ၊ ဒသဓာ ဗျဉ္ဇနဗုဒ္ဓိယာ ပဘေဒေါ’’တိ။
ဧဝံ ¶ ဝုတ္တံ ဒသဝိဓံ ဗျဉ္ဇနံ အပေက္ခိတွာ ဝါ ဧဝံ အသက္ကောန္တေနာပိ သိထိလဓနိတ ဝိမုတ္တနိဂ္ဂဟိတဝသေန ဝုတ္တာနိ ဗျဉ္ဇနာနိ အကောပေတွာ ဝါ ဒုရုတ္တံ ဝါ အကတွာ ဝုတ္တံ ဉတ္တိသမ္ပတ္တိ နာမ။ ဉတ္တိဝိပတ္တိ နာမ သဗ္ဗသော ဉတ္တိံ အဋ္ဌပေတွာ ဝါ ဝတ္ထုသင်္ဃပုဂ္ဂလဉတ္တီနံ အပရာမသနာနိ ပစ္ဆာ ဉတ္တိဋ္ဌပနဉ္စာတိ ဣမေ တာဝ ပဉ္စ ဉတ္တိဒေါသာ။ တတ္ထ အယံ ဣတ္ထနာမောတိ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခဿ အပိ အကိတ္တနံ ဝတ္ထုအပရာမသနံ နာမ။ သုဏာတု မေ ဘန္တေ သင်္ဃောတိ ဧတ္ထ သုဏာတု မေ ဘန္တေတိ ဝတွာ သင်္ဃောတိ အဘဏနံ သင်္ဃအပရာမသနံ နာမ။ ဣတ္ထန္နာမဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခောတိ ဥပဇ္ဈာယဿ အကိတ္တနံ ပုဂ္ဂလအပရာမသနံ နာမ။ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ ဉတ္တိယာ အနုစ္စာရဏံ ဉတ္တိအပရာမသနံ နာမ။ ပဌမံ ကမ္မဝါစံ နိဋ္ဌာပေတွာ ဧသာ ဉတ္တီတိ ဝတွာ ခမတိ သင်္ဃဿာတိ ဧဝံ ဉတ္တိ ကိတ္တနံ ပစ္ဆာ ဉတ္တိဋ္ဌပနံ နာမ။ ဣတိ ဣမေ ပဉ္စ ဉတ္တိဒေါသာ ဉတ္တိဝိပတ္တိ နာမ။ ဣမေဟိ ဒေါသေဟိ ဝိမုတ္တာယ ဉတ္တိယာ သမ္ပန္နံ ဉတ္တိသမ္ပတ္တိ နာမ။
ဉတ္တိသမ္ပတ္တိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
အနုသာဝနသမ္ပတ္တိ နာမ ဝတ္ထု သင်္ဃပုဂ္ဂလာနံ အပရာမသနာနိ၊ သာဝနာယ ဟာပနံ၊ အကာလေ သာဝနန္တိ ဣမေ ပဉ္စ အနုသာဝနဒေါသေ ဝဇ္ဇေတွာ ကထနံ အနုသာဝနသမ္ပတ္တိ နာမ။ တတ္ထ ဝတ္ထာဒီနံ အပရာမသနာနိ ဉတ္တိယံ ဝုတ္တသဒိသာနေဝ။ တီသု ပန အနုသာဝနာသု ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဧတေသံ အပရာမသနံ အပရာမသနမေဝ။ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ ပန ကမ္မဝါစံ အဝတွာ စတုက္ခတ္တုံ ဉတ္တိကိတ္တနမေဝ ဝါ ကမ္မဝါစဗ္ဘန္တရေပိ စတ္တာရိ ဗျဉ္ဇနာနိ ကောပေတွာ ဝါ အက္ခရဿ ဝါ ပဒဿ ဝါ ဒုရုစ္စာရဏံ ဝါ ကတွာ သာဝနံ သာဝနာယ ဟာပနံ နာမ၊ တထာ ဟိ သိထိလဓနိတဝိမုတ္တနိဂ္ဂဟိတဝသေန စတ္တာရိ ဗျဉ္ဇနာနိ အန္တောကမ္မဝါစာယ ကမ္မံ ကောပေန္တိ။ တတ္ထ ‘‘သုဏာတု မေ တိ သိထိလေ ဝတ္တဗ္ဗေ သုဏာထု မေ’’တိ ဝစနံ သိထိလေ ဓနိတံ နာမ။ ‘‘ဘန္တေ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဘန္တေတိ ဝစနံ ဓနိတေ သိထိလံ နာမ။ ‘‘သုဏာတု ဧသာ ဉတ္တီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘သုဏန္တု ဧသံ ဉတ္တီ’’တိ ဝစနံ ဝိမုတ္တေ နိဂ္ဂဟိတံ နာမ။ ‘‘ပတ္တကလ္လ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘ပတ္တကလ္လာ’’တိ ဝစနံ နိဂ္ဂဟိတေ ဝိမုတ္တံ နာမ။ ဧဝံ ဣမာနိ စတ္တာရိ ဗျဉ္ဇနာနိ အန္တောကမ္မဝါစာယ ကမ္မံ ဒူသေန္တိ။ ဣမာနိ စတ္တာရိ အကောပေတွာ ဝဒန္တေနာပိ အညသ္မိံ အက္ခရေ ¶ ဝတ္တဗ္ဗေ အညံ အက္ခရံ ဝဒန္တော ဒုရုတ္တံ ကရောတိ နာမ။ ဣတရေသု ဒီဃရဿာဒီသု ဆသု ဌာနေသု ဒီဃဋ္ဌာနေ ဒီဃံ၊ ရဿဋ္ဌာနေ ရဿမေဝါတိ ဧဝံ ယထာဌာနေ တံ တဒေဝ အက္ခရံ ဘာသန္တေန အနုက္ကမာဂတံ ပဝေဏိံ အဝိနာသေတွာ ကမ္မဝါစာ ကာတဗ္ဗာ။ သစေ ပန ဧဝံ အကတွာ ဒီဃေ ဝတ္တဗ္ဗေ ရဿံ၊ ရဿေ ဝတ္တဗ္ဗေ ဒီဃံ ဝဒတိ၊ တထာ ဂရုကေ ဝတ္တဗ္ဗေ လဟုကံ၊ လဟုကေ ဝတ္တဗ္ဗေ ဂရုကံ ဝဒတိ။ သမ္ဗန္ဓေ ဝါ ဝတ္တဗ္ဗေ ဝဝတ္ထိတံ၊ ဝဝတ္ထိတေ ဝါ ဝတ္တဗ္ဗေ သမ္ဗန္ဓံ ဝဒတိ၊ ဧဝမ္ပိ ကမ္မဝါစာ န ကုပ္ပတိ။ ဣမာနိ ဆ ဗျဉ္ဇနာနိ ကမ္မံ န ကောပေန္တိ။ ဣဒမေဝ အာစရိယာနံ သမာနကထာ။ အပရေ ပန ဣဒါနိ ဗျဉ္ဇနာနိ အန္တောကမ္မဝါစာယ ကမ္မံ ဒူသေန္တီတိ ဝဒန္တိ၊ ဧဝံ သတိ အနုပသမ္ပန္နာဝ ဗဟုတရာ ဘဝေယျုံ၊ ဝီမံသိတွာ ပန ဂဟေတဗ္ဗံ။ သုဋ္ဌုတရာ ဝါ ကမ္မဝါစာ သိက္ခိတဗ္ဗာ။ သာဝနာယ အနောကာသေ ပဌမံ ဉတ္တိံ အဋ္ဌပေတွာ အနုသာဝနံ အကာလေ သာဝနံ နာမ။ ဣတိ ဣမေဟိ ဒေါသေဟိ ဝိမုတ္တာယ အနုသာဝနာယ သမ္ပန္နံ အနုသာဝနသမ္ပတ္တိသမ္ပန္နံ နာမ။ ယဒိ ပတ္တစီဝရရဟိတံ ပုဂ္ဂလံ ဥပသမ္ပာဒေတိ၊ ‘‘ပရိပုဏ္ဏဿ ပတ္တစီဝရ’’န္တိ အနုသာဝနာယ ကတတ္တာ ကမ္မကောပေါ န ဟောတိ၊ ကာရကသင်္ဃော ပန သာတိသာရော တေနေဝါဟ ဝိမတိဝိနောဒနိယမ္ပိ ပတ္တစီဝရာနံ အဘာဝေပိ’ပရိပုဏ္ဏဿ ပတ္တစီဝရ’န္တိ ကမ္မဝါစာယ သာဝိတတ္တာ ကမ္မကောပံ အဝတွာ ဒုက္ကဋမေဝ ဝုတ္တန္တိ။ သစေ အနုပဇ္ဈာယကော ဥပသမ္ပာဒေတိ၊ ‘‘ဣတ္ထန္နာမဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော၊ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေနာ’’တိ ဝါ ဥပဇ္ဈာယံ သာဝေတိ၊ သူပသမ္ပန္နောဝ ဟောတိ။ ဥပဇ္ဈာယံ န သာဝေတိ နုပသမ္ပန္နော။ ဝက္ခတိ ဟိ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ ‘‘ကမ္မံ န ကုပ္ပတီတိ ဣဒံ ဥပဇ္ဈာယာဘာဝေပိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေနာ’’တိ မတဿ ဝါ ဝိဗ္ဘမန္တဿ ဝါ ပုရာဏဥပဇ္ဈာယဿ ဝါ ယဿ ကဿစိ အဝိဇ္ဇမာနဿာပိ နာမေန သဗ္ဗတ္ထ ဥပဇ္ဈာယကိတ္တနဿ ကတတ္တာ ဝုတ္တံ။ ယဒိ ဟိ ဥပဇ္ဈာယကိတ္တနံ န ကရေယျ၊’ပုဂ္ဂလံ န ပရာမသတီ’တိ ဝုတ္တကမ္မဝိပတ္တိဧဝ သိယာ၊ တေနေဝ ပါဠိယံ ‘‘အနုပဇ္ဈာယကန္တိ ဝုတ္တ’’န္တိ။ သစေ သင်္ဃုပဇ္ဈာယေန ဂဏုပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေတိ၊ ကာရကသင်္ဃော သာတိသာရော၊ ကမ္မံ ပန န ကုပ္ပတိ၊ ဝက္ခတိ ဟိ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ ‘‘သင်္ဃေန ဥပဇ္ဈာယေနာ’’တိ အယံ ဣတ္ထန္နာမော သင်္ဃဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော၊ ဣတ္ထန္နာမော သင်္ဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ။ သင်္ဃေန ဥပဇ္ဈာယေနာ’’တိ ဧဝံ ကမ္မဝါစာယ သင်္ဃမေဝ ဥပဇ္ဈာယံ ကိတ္တေတွာတိ အတ္ထော။ ဧဝံ’ဂဏေန ဥပဇ္ဈာယေနာ’တိ ဧတ္ထာပိ အယံ ဣတ္ထန္နာမောဂဏဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော’တိ အာဒိနာ ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧဝံ ဝုတ္တေပိ ကမ္မံ န ကုပ္ပတိ ဧဝ၊ ဒုက္ကဋဿေဝ ဝုတ္တတ္တာ၊ အညထာ သော စ ပုဂ္ဂလော အနုပသမ္ပန္နောတိ ဝဒေယျာ’တိ။ သစေ ပဏ္ဍကာဒိနာ အနုပသမ္ပန္နကေန ဥပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေတိ၊ တေ ဝဇ္ဇေတွာ ပဉ္စဝဂ္ဂါဒိဂဏော ဟတ္ထပါသံ အဝိဇဟိတွာ ပူရတိ၊ ကမ္မံ န ကုပ္ပတိ၊ ကာရကသင်္ဃော ပန သာတိသာရော တေန ဝုတ္တံ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ ‘‘ပဏ္ဍကာဒီဟိ ဥပဇ္ဈာယေဟိ ကရိယမာနေသု ပဏ္ဍကာဒိကေန ဝိနာဝ ပဉ္စဝဂ္ဂါဒိဂဏော ပူရတိ၊ ကမ္မံ န ကုပ္ပတိ။ ဣတရထာ ကုပ္ပတီ’’တိ။ သစေ စတ္တာရော အာစရိယာ ဧကတော အနုသာဝေန္တိ၊ ဧတ္ထ ပန ကထန္တိ ဝုစ္စတေ၊ သဗ္ဗအဋ္ဌကထာသု ဒွီဟိ ဝါ တီဟိ ဝါ အာစရိယေဟိ ဝိသုံ ဝိသုံ ဧကေန ဧကဿာတိ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ ဒွေ တိဿော ဝါ ကမ္မဝါစာ ကာတဗ္ဗာ။ သစေ ပန နာနာစရိယာ နာနုပဇ္ဈာယာ ဟောန္တိ၊ တိဿတ္ထေရော သုမနတ္ထေရဿ သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ၊ သုမနတ္ထေရော တိဿတ္ထေရဿ သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ အနုသာဝေတိ၊ ဂဏပူရကာ ဟောန္တိ ဝဋ္ဋတိ။ သစေ ပန နာနုပဇ္ဈာယာ ဟောန္တိ၊ ဧကော အာစရိယော ဟောတိ၊ နတွေဝ’နာနုပဇ္ဈာယေနာ’တိ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ န ဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တံ။ စတုန္နံ ပန ဇနာနံ ဝိစာရဏကထာယ နာပိ ကမ္မဝိပတ္တိဆာယာ ဒိဿတိ၊ တထာပိ န ကတ္တဗ္ဗမေဝ၊ သဗ္ဗအဋ္ဌကထာသု အဝိစာရိတတ္တာ။ သစေ ဝတ္ထာလင်္ကာရာဒိသဟိတပရူဠှကေသမဿုံ ဥပသမ္ပာဒေတိ၊ သူပသမ္ပန္နောဝ ဟောတိ၊ ပစ္ဆာ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတုံ ဝဋ္ဋတိ တေရသဝတ္ထုဝိမုတ္တတ္တာ သမ္ပတ္တိ ယေဝေတ္ထပမာဏတ္တာ စ။
အနုသာဝနသမ္ပတ္တိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣဒါနိ သီမဝိသောဓနိံ နာမ၊ နာနာဂန္ထသမာဟန္တိ ဣမိဿာ ဂါထာယ သံဝဏ္ဏနာက္ကမော အနုပ္ပတ္တော။
ပညာဝ သဗ္ဗဉေယျေသု၊ ဒယာ ယဿ မဟေသိနော၊
အနန္တေသုပိ သတ္တေသု၊ ပဝတ္တိတ္ထ ယထာရုစိ။
တာယ ဥဿာဟိတော သတ္ထာ၊ ဘိက္ခူနံ ဟိတကာရဏံ၊
ယံ သီမံ အနုဇာနာတိ၊ တတ္ထ ပဉှော ပဝတ္တတိ။
ဒွေဠှကာ ¶ သံသယာ ဟောန္တိ၊ ဒေသေ သဗ္ဗတ္ထ ဘိက္ခဝေါ၊
ဂန္ထာပိ ဝိသမာ ဟောန္တိ၊ အတ္တနောမတိကာရဏာ။
ယဒိ မေ ဤဒိသံ ဝါဒံ၊ သုတွာဝုပေက္ခကော ဘဝေ၊
ပဗ္ဗဇ္ဇာ နိပ္ဖလာ မယှံ၊ ဝရေ သမ္ဗုဒ္ဓသာသနေ၊
ဂမ္ဘီရော နိပုဏော အတ္ထော၊ သဗ္ဗညုဇိနဂေါစရော။
သာရိပုတ္တော မဟာပညော၊ ထေရဿပိ အဝိသယော၊
ကထံ တွံ သက္ကုဏေယျာသိ၊ သဗ္ဗညုဇိနဂေါစရေ၊
ဣတိ မေ ဥပဝဒေယျုံ၊ ဓရတေဝ မဟာမုနိ။
ပါလိဖုလ္လော မဟာသာလော၊ ဥစ္စော မေရုနဂူပမော၊
ပရိနိဗ္ဗာနကာလမှိ၊ သမ္ဗုဒ္ဓါ ဣစ္စမဗြဝိ။
မာ တွံ အာနန္ဒ ရောဒသိ၊ မာ တွံ အာနန္ဒ သောစသိ၊
အဟမေကောဝ နိဗ္ဗာယိ၊ ဓရန္တေဝ ဗဟူ ဗုဒ္ဓါ။
သမ္ဗုဒ္ဓါ စတုရာသီတိ၊ သဟဿာနိ ဣမာနိ တေ၊
ဩဝဒိဿန္တိ တွံ ဘိက္ခု၊ ကတပုညောသိ ဟောဟိသိ။
ဝရေ သာဋ္ဌကထေ ပါဠိ၊ ဌိတေ သဗ္ဗညုဂေါစရေ၊
နိဗ္ဗုတောပိ သမ္ဗုဒ္ဓါ၊ အသုညောဝ ပဇံ ဣမံ။
ဧဝါဟံ စိန္တယိတွာန၊ ရတ္တိဒိဝံ အတန္ဒိတော၊
ဓရန္တေယေဝ သမ္ဗုဒ္ဓေ၊ ဘိန္နဝါဒေါ အဝိသယော။
တံ ဝါဒံ ဘိန္ဒယိတွာန၊ ဇဟိတွာ ဝတ္တနောမတိံ၊
ဝိဿဇ္ဇိဿမဟံ ဒါနိ၊ စိရံ သဒ္ဓမ္မသုဒ္ဓိယာတိ။
တတ္ထ သီမဝိသောဓနိ'န္တိ သီမဝိပတ္တိဇဟနံ သီမဝိပတ္တိံ ပဟာယ သမ္ပတ္တိလက္ခဏပ္ပကာသကံ ပကရဏံ ကရိဿန္တိ အတ္ထော။ တတ္ထ သီမာတိ ပန္နရသဝိဓာ သီမာ။ ကတမေ ပန္နရသ။ ခဏ္ဍသီမာ၊ ဥပစာရသီမာ၊ သမာနသံဝါသသီမာ၊ အဝိပ္ပဝါသသီမာ၊ လာဘသီမာ၊ ဂါမသီမာ၊ နိဂမသီမာ၊ နဂရသီမာ၊ အဗ္ဘန္တရသီမာ၊ ဥဒကုက္ခေပသီမာ၊ ဇနပဒသီမာ၊ ရဋ္ဌသီမာ၊ ရဇ္ဇသီမာ၊ ဒီပသီမာ၊ စက္ကဝါဠသီမာ’တိ။ တတ္ထ ခဏ္ဍသီမာ နာမ ပဗ္ဗဇ္ဇုပသမ္ပဒါဒီနံ သင်္ဃကမ္မာနံ သုခကရဏတ္ထံ မဟာသီမာယ ဝါ ဂါမခေတ္တေ ဝါ ခဏ္ဍိတွာ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ သမ္မတာ။ တဿာဝိတ္ထာရော ''ပဌမံ နိမိတ္တာ ကိတ္တေတဗ္ဗာ''တိ အာဒိနာ ဒွါသတ္တတိပ္ပဘေဒါယ သမန္တပါသာဒိကာယ ဝိနယဋ္ဌကထာယ မဟာဝဂ္ဂေ ဝုတ္တော၊ ဣဓ ဝုတ္တောပိ တထေဝ ဝုတ္တော ဘဝေယျ၊ တသ္မာ န ¶ ဝက္ခာမ၊ ဒုဝိညေယျဋ္ဌာနမေဝ ကိဉ္စိဌာနံ နီဟရိတွာ ပါကဋံ ကရိဿာမ။ တတ္ထ သစေ ပန ဟေဋ္ဌာ ဥပရိမဿ သီမာပရိစ္ဆေဒဿ ပရတော အန္တော လေဏံ ဟောတိ၊ ဗဟိ သီမာ န ဩတရတိ။ အထာပိ ဥပရိမဿ သီမာပရိစ္ဆေဒဿ ဩရတော ဗဟိ လေဏံ ဟောတိ၊ အန္တောသီမာ န ဩတရတီတိ ဣမေ ဒွေ ဧကတ္ထာ ဗျဉ္ဇနမေဝ နာနံ။ အယဉှေတ္ထတ္ထောဥပရိမဿ သီမာပရိစ္ဆေဒဿ ဩရိမဘာဂတော ဟေဋ္ဌာ ပဗ္ဗတပါဒေ ဥမင်္ဂသဏ္ဌာနေန ပဗ္ဗတပဿေ ဝိဇ္ဈိတွာ လေဏံ ဟောတိ၊ သီမာပရိစ္ဆေဒဿ ပရတော လေဏေ စ လေဏဿ ဗဟိဘူတေ ဟေဋ္ဌာ ပဗ္ဗတေ စ ဘူမိဘာဂေ သီမာ န ဩတရတိ၊ လေဏဿ ဥပရိယေဝ သီမာ ဟောတီတိ။ တဿ ဥပရိမဿ သီမာပရိစ္ဆေဒဿ ဩရိမဘာဂတော ဗဟိဘူတေ ဟေဋ္ဌာ ပဗ္ဗတပါဒေ ဥမင်္ဂသဏ္ဌာနေန ဝိဇ္ဈိတွာ ပဗ္ဗတပဿေ လေဏံ အထာပိ ဟောတိ၊ လေဏေ စ လေဏဿ ပရဘူတေ ဟေဋ္ဌာ ပဗ္ဗတေ စ ဘူမိဘာဂေ သီမာ န ဩတရတိ၊ လေဏဿ ဥပရိဘာဂေ ဝ သီမာ ဟောတီတိ။ ဧသာ စ ဝိစာရဏာ ဝိမတိဝိနောဒနိယမ္ပိ ကတာ။ အန္တော တိ ပဗ္ဗတဿ အန္တော၊ ပဗ္ဗတမူလေတိ အတ္ထော။ တမေဝ အန္တောသဒ္ဒံ သီမာပရိစ္ဆေဒေန ဝိသေသေတုံ ‘‘ဥပရိမဿ သီမာပရိစ္ဆေဒဿ ပရတော’’တိ ဝုတ္တံ။ ပဗ္ဗတပါဒံ ပန အပေက္ခိတွာ ‘‘ဩရတော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေပိ သီမာနိဿယံ ပဗ္ဗတဂ္ဂံ သန္ဓာယ ‘‘ပရတော’’တိ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ တေနေဝ ဗဟိလေဏန္တိ ဧတ္ထ ဗဟိသဒ္ဒံ ဝိသေသေန္တော ‘‘ဥပရိမဿ သီမာပရိစ္ဆေဒဿ ဩရတော’’တိ အာဟ။ ဗဟိ သီမာ န ဩတရတီတိ ဧတ္ထ ဗဟီ တိ ပဗ္ဗတပါဒေလေဏံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ လေဏဿ ဗဟိဘူတေ ဥပရိ သီမာပရိစ္ဆေဒဿ ဟေဋ္ဌာဘာဂေ သီမာ န ဩတရတီတိ အတ္ထော။ အန္တောသီမာတိ လေဏဿ စ ပဗ္ဗတပါဒဿ စ အန္တော အတ္တနော ဩတရဏာရဟဋ္ဌာနေ န ဩတရတီတိ အတ္ထော။ ဗဟိ သီမာ န ဩတရတီတိ အတ္ထော၊ သီမာ န ဩတရတီ တိ စေတ္ထ အတ္တနော ဩတရဏာရဟဋ္ဌာနေ လေဏဘာဝေန သီမာ သဗ္ဗထာ ‘‘အနောတရဏမေဝ ဒဿိတန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ပိ အနောတရဏန္တိ ဥပရိဧဝ သီမာ ဟောတီ’’တိ ဝိမတိဝိနောဒနီ။ ကေစိ ပန ဝေဠုသုသိရော ဝိယ သုသိရမေဝ လေဏန္တိ ဝဒန္တိ၊ တံ အယုတ္တံ။
ဥပစာရသီမာ နာမ ဂါမာရညနိဂမာဒိဝသာ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ နိဝါသဂေဟဿ ဝါ ဒေဝဝိမာနကပ္ပရုက္ခာဒီနံ ဝါ ဥပစာရာရဟဋ္ဌာနမေဝ ဥပစာရသီမာ တေ ဣဓ နာဓိပ္ပေတာ၊ ဘိက္ခူနံ အဝိသယတာယ ¶ ။ ယံ ပန ပဒေသံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ပရိဝေဏံ ကတွာ ပါကာရာဒိပရိက္ခိတ္တံ ဝါ ကတွာ အပရိက္ခိတ္တေပိ ဥပစာရာရဟဋ္ဌာနံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဝါ ယသ္မိံ ပဒေသေ ဘိက္ခူ ဝသန္တိ၊ အယမေဝ ဥပစာရသီမာတိ အဓိပ္ပေတာ။ ဘိက္ခူနံ ဝဿူပဂမနကထိနတ္ထာရကရဏဋ္ဌာနတ္တာ၊ တထာ ဟိ ‘‘ကထိနတ္ထတသီမာယ’’န္တိ ဥပစာရသီမံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ ခန္ဓသီမာယ တတြုပ္ပာဒါဘာဝတောတိ တီသုပိ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တံ။ တတြုပ္ပာဒေနာ ဘတန္တိ ဝိဟာရသန္တကေန ခေတ္တဝတ္ထုအာဒိနာ အာဘတံ ကိဉ္စိ သင်္ဃိကံ စီဝရံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တံ တေသံ ကထိနတ္ထာရကဘိက္ခူနံ ယေဝ ဘဝိဿတီတိ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။ ခေတ္တဝတ္ထုအာဒိနာ တိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန မတကစီဝရံ ဝါ ဟောတု သံဃံ ဥဒ္ဒိဿ ဒိန္နံ ဝါ သင်္ဃိကေန ဝါ တိ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ တသ္မိံ ဥပစာရသီမေ ပဝတ္တစီဝရံ သဗ္ဗံ သင်္ဂဏှာတိ၊ တေနေဝ ‘‘တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရေန ဥပါသကေန သင်္ဃံ ဥဒ္ဒိဿ ဝိဟာရော ကာရိတော ဟောတိ၊ သော တဿ ဝိဟာရဿ ကတေ ဥဘတောသင်္ဃဿ အကာလစီဝရံ ဒါတုကာမော ဟောတိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဥဘတောသင်္ဃဿ ကထိနံ အတ္ထတံ ဟောတိ။ အထ ခေါ သော ဥပါသကော သင်္ဃံ ဥပသင်္ကမိတွာ ကထိနုဒ္ဓါရံ ယာစီ’’တိ ဣမသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ အာနိသံသပသမ္ဘနတ္ထံ ကထိနုဒ္ဓါရံ ဘဂဝတာ ပညတ္တံ၊ တေနေဝ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အာနိသံသံ အပ္ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တာ စီဝရံ အမှာကံ ဘဝိဿတီတိ ကထိနုဒ္ဓါရံ ပဋိဗာဟိ၊ တသ္မာ ကထိနတ္ထတသီမာယံ အနုဒ္ဓဋေ ကထိနေ ယာဝ ဖဂ္ဂုဏပုဏ္ဏမာ ပဉ္စ မာသာ ဧတ္ထန္တရေ မတကစီဝရံ ဝါ ဟောတု စာတုဒ္ဒိသံ သင်္ဃံ ဥဒ္ဒိဿ မတာနံ ဉာတိဇနာနံ ဝါ၊ ဘိက္ခာပညတ္တိယာ ဝါ ဝိဟာရမဟာဒိကိစ္စေန ဝါ ယေနကေနစိ အာကာရေန သင်္ဃိကံ စီဝရံ ဒိန္နံ ဟောတိ၊ တံ သဗ္ဗံ တေသံ ကထိနတ္ထာရကဘိက္ခူနံယေဝ ဟောတိ။ ဆိန္နဝဿာနံ ဝါ ပစ္ဆိမိကာယ ဥပဂတာနံ ဝါ တတ္ထ သမ္ပတ္တာနံ သီမဋ္ဌကဘိက္ခူနံ ဝါ န ဟောတိ။ အဇာနိတွာ စေ ဂဏှန္တိ ဒါတဗ္ဗမေဝ။ ယဒိ တံ စီဝရံ တဏ္ဍုလာဒိခါဒနီယဘောဇနံ ကရောတိ၊ ဣတရေသမ္ပိ ဟောတိယေဝ။ ကသ္မာတိ စေ အာနိသံသ ဝိဂတတ္တာ။ တေနေဝ ဂဏပူရဏဝသေန သမ္ပတ္တာနံ ဆိန္နံ ဝဿာနံ ဝါ ပစ္ဆိမိကာယ ဥပဂတာနံ ဝါ အညသ္မိံ ဝိဟာရေ ဝုတ္ထဝဿနံ ဝါ ခါဒနီယဘောဇနီယာဒီနိ ပါပုဏန္တိ။ ကထိနတ္ထတသာဋကဿ ဒါနကမ္မဝါစာ ပန ခဏ္ဍသီမာယမေဝ ဝဋ္ဋသိ။ တသ္မိံ ဝိဟာရေ အသတိ အညဝိဟာရေ ဗဒ္ဓသီမာယ ဝါ ဥဒကုက္ခေပသီမာဒီသု ဝါ ကာတဗ္ဗမေဝ။
ကသ္မာတိ စေ ¶ ၊ တသ္မိံ ဝိဟာရေ ပုရိမိကာယ ဥပဂတာ ကထိနတ္ထာရကုသလာ န ဟောန္တိ။ အတ္ထာရကုသလာ ခန္ဓကဘာဏကတ္ထေရာ ပရိယေသိတွာ အာနေတဗ္ဗာ။ ကမ္မဝါစံ သာဝေတွာ ကထိနံ အတ္ထရာပေတွာ ဒါနဉ္စ ဘုဉ္ဇိတွာ ဂမိဿန္တိ၊ အာနိသံသော ပန ဣတရေသံ ဝဟောတီ’တိ။ အညသီမဋ္ဌကဘိက္ခူနမ္ပိ ကမ္မဝါစ သာဝနဿ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တတ္တာ။ ဆိန္နဝဿာဝါ ပစ္ဆိမိကာယ ဥပဂတာ ဝါ အညသ္မိံ ဝိဟာရေ ဝုတ္ထဝဿာပိ ဝါ ပုရိမိကာယ ဥပဂတာနံ ဂဏပူရဏမတ္တမေဝ လဘန္တိ၊ အာနိသံသော ဣတရေသံယေဝ ဟောတိ။ သစေပိ တေ ဆိန္နဝဿာဒယော အနုမောဒေန္တိ၊ ဘိန္နော ကထိနတ္ထာရော၊ ဣဒံ အဋ္ဌကထာယံ ဝိစာရိတံ။ အပရေ ပန ‘‘ကထိနတ္ထတသီမန္တိ ဥပစာရသီမံ သန္ဓာယ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ဥပစာရသီမာယမေဝ ကထိနနတ္ထာရက ဉတ္တိံ ကရောန္တိ၊ တံ အယုတ္တံ၊ သောဓေတုံ ဒုက္ကရတ္တာ။ တထာ ဟိ ဥပစာရသီမာယမေဝ ပဝိဋ္ဌဂါမသီမာယံ တတ္ထ ဩတိဏ္ဏေ ဘိက္ခူ တတ္ထ ပါသာနယနံ ဝါ ဗဟိသီမကရဏံ ဝါ ကော သက္ခိဿတိ။ ‘‘ကထိနတ္ထတသီမာယ’’န္တိ ဣမိနာပိပဒေန ကထိနတ္ထတဘာဝေါယေဝ ဝုတ္တော၊ န ကထိနတ္ထတသာဋကဿ ဒါနကမ္မဝါစာ၊ သာ စ ဝိစာရဏာ ကမ္မစတုက္ကေန ဒီပေတဗ္ဗာ။ တတ္ထ အပလောကနကမ္မံ ဉတ္တိကမ္မံ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မံ ဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မန္တိ။ တတ္ထ အပလောကနကမ္မံ နာမ သီမဋ္ဌကသင်္ဃံ သောဓေတွာ ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒံ အာဟရိတွာ သမဂ္ဂဿ သင်္ဃဿ အနုမတိယာ သင်္ဃံ ကိတ္တေတွာ ‘‘ရုစ္စတိ သင်္ဃဿာ’’တိ တိက္ခုတ္တုံ အနုသာဝေတွာ ကတ္တဗ္ဗံ ဝုစ္စတိ။ ဉတ္တိကမ္မံ နာမ ဝုတ္တနယေနေဝ သမဂ္ဂဿ သင်္ဃဿ အနုမတိယာ ဧကာယ ဉတ္တိယာ ကတ္တဗ္ဗံ ကမ္မံ။ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မံ နာမ ဝုတ္တနယေနေဝ သမဂ္ဂဿ သင်္ဃဿ အနုမတိယာ ဧကာယ ဉတ္တိယာ ဧကာယ စ အနုသာဝနာယာတိ ဧဝံ ဉတ္တိဒုတိယာယ အနုသာဝနာယ ကတ္တဗ္ဗံ ကမ္မံ။ ဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မံ နာမ ဝုတ္တနယေနေဝ သမဂ္ဂဿ သင်္ဃဿ အနုမတိယာ ဧကာယ ဉတ္တိယာ တီဟိ စ အနုသာဝနာဟီတိ ဧဝံ ဉတ္တိစတုတ္ထာဟိ တီဟိ အနုသာဝနာဟိ ကတ္တဗ္ဗံ ကမ္မံ။ တတ္ထ အပလောကနကမ္မံ ဖလဘာဇနကာလာဒီသု လဟုကကမ္မေယေဝ လဗ္ဘတိ။ ကထိနတ္ထတသာဋကဒါနေပိ အနတ္ထတေယေဝ ကထိနေ တတော ဗဟုအာနိသံသစီဝရသာဋကံ လဘိတွာ တေနေဝ သာဋကေန အတ္ထရိတဗ္ဗာ၊ ပုန ကမ္မဝါစာယ ဒါနကိစ္စံ နတ္ထိ အပလောကနကမ္မေန သင်္ဃဿ အနုမတိယာ ဒါတဗ္ဗံ။ ကထိနတ္ထတသာဋကဒါနကမ္မဝါစာ ဧကာ စေ ဝဋ္ဋတိ။ ပုန ကမ္မ ဝါစာယကိစ္စံ ¶ နတ္ထိ။ ဉတ္တိကမ္မံ ပန ဓမ္မသင်္ဂါဟကကာလေ မဟာကဿပတ္ထေရာဒီဟိ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ သမ္မန္နနကာလေ လဟုကကမ္မေယေဝ လဗ္ဘတိ။ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မံ ပန သီမာသမ္မုတိ၊ သီမာသမူဟနံ၊ ကထိနဒါနံ၊ ကထိနုဒ္ဓါရော၊ ကုဋိဝတ္ထုဒေသနာ၊ ဝိဟာရဝတ္ထုဒေသနာတိ ဣမာနိ ဆ ဂရုကမ္မာနိ အပလောကေတွာ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မဝါစံ သာဝေတွာဝ ကာတဗ္ဗံ။ ဣတော ပရေသု စီဝရဝိပ္ပဝါသသမ္မုတိအာဒီသု ဉတ္တိဒုတိယကမ္မေသု အပလောကေတွာပိ ကာတဗ္ဗံ၊ လဟုကကမ္မတ္တာ။ ဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မံ ပန ဣဒါနိ ဥပသမ္ပဒါကမ္မံ ဣဒါနိ စတ္တာရိ ကမ္မာနိ ဗဒ္ဓသီမာယ ဝါ၊ တသ္မိံ အသတိ ဥဒကုက္ခေပသီမာယ ဝါ သောဓေတုံ အသက္ကောန္တေ သတိ အဗဒ္ဓသီမာယ ဝါ ကာတဗ္ဗမေဝ။ အပရေ ဧဝံ ဝဒန္တိ ‘‘ကုဋိဝတ္ထုကာရဝိဟာရဝတ္ထုကာရကာလေ တာနိ ကုဋိဝိဟာရဝတ္ထူနိ ကထံ သီမဋ္ဌာ ကာတုံ သက္ခိဿန္တိ၊ တသ္မာ တတ္ထ တတ္ထေဝ ကုဋိဝိဟာရကရဏဋ္ဌာနေယေဝ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ၊ တံ တေသံ ဝစနမတ္တမေဝ၊ န သာရတော ပစ္စေတဗ္ဗံ။ ဝတ္ထုပရာမသနမေဝေတ္ထ ပမာဏံ၊ တထာ ဟိ သင်္ဃကုဋိဝတ္ထုံ ဩလောကေန္တံ ယာစတိတျာဒိနာ ဝတ္ထုပရာမသနံ ကတွာ ဟေဋ္ဌာ ဝတ္ထုဉတ္တိဒေါသေ စ ဝိပတ္တိ လက္ခဏေ စ ဝဇ္ဇေတွာ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မေန သမ္မတဘိက္ခူဟိ တတ္ထ ကုဋိဝိဟာရဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ ဩလောကေတဗ္ဗံ တေနေဝ ပါဠိယံ ‘‘တေဟိ သမ္မတေဟိ ဘိက္ခူဟိ တတ္ထ ဂန္တွာ ကုဋိဝတ္ထု ဩလောကေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အညထာ ပတ္တစီဝရဝိရဟိတံ ပုဂ္ဂလံ ဝါ အနုပဇ္ဈာယကံ ဝါ ကတွာ ဥပသမ္ပာဒေန္တေဟိ ‘‘ပရိပုဏ္ဏဿ ပတ္တစီဝရ’’န္တိ ဝါ ‘‘ဣတ္ထန္နာမဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော၊ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေနာ’’တိ ကမ္မဝါစာယ သာဝိတေပိ ကမ္မဿ အသိဇ္ဈနံ ဘဝေယျ။ အပရေ ဧဝံ ဝဒန္တိ ‘‘သီမာသမ္မုတိကာလေ ပန ကတံ၊ တထာ ဟိ သီမာသမ္မုတိကာလေ ဘိက္ခူ တသ္မိံ ယေဝ ဌာနေ ဌတွာ ကမ္မဝါစံ သာဝေန္တိ၊ တသ္မိမ္ပိ ဌာနေ အဗဒ္ဓသီမာဝ ဟောတိ။ ယဒိ ဗဒ္ဓသီမာ ဘဝေယျ၊ သီမဇ္ဈောတ္ထရဏံ ဝါ သီမသမ္ဘေဒေါ ဝါ သိယာ’’တိ။ သစ္စံ၊ တထာပိ တံ သီမာသမ္မုတိဋ္ဌာနံ ဘုဇိဿံ ကတွာ သီမသမ္မုတိကမ္မဿကတတ္တာ ဝိသုံဂါမေ သမ္မတာနံ ဘိက္ခူနံ ဂါမသီမေ ဌိတာ ဘိက္ခူ ကမ္မံ ကောပေတုံ န သက္ကောန္တိ။ ယဒိ သီမသမ္မုတိဋ္ဌာနံ ဘုဇိဿံ ကတွာဝ သီမံ သမ္မန္နေယျ၊ ကထံ ဘဂဝတော ဓရမာနကာလေ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခု ယထာသုခံ သီမံ သမ္မန္နိဿန္တီတိ န ပနေဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ တထာ ဟိ ဝါသာခါ မိဂါရမာတာပိ နဝကောဋီဟိ ဘူမိံ ဂဏှိတွာ ပုဗ္ဗာရာမံ နာမ မဟာ ဝိဟာရံ ¶ ကာရေသိ၊ တထာ အနာထပိဏ္ဍိကော ကဟာပဏသန္ထတေန ဇေတဿ ရာဇကုမာရဿ ဥယျာနဋ္ဌာနံ ကိဏာပေတွာ ဂဏှိတွာ ဇေတဝနံ နာမ မဟာဝိဟာရံ ကာရေသိ ဧဝံ ပုညကာမာ ပရိဝေဏံ ကတွာ ဝိဟာရံ ကရောန္တိ တသ္မာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ယထာသုခံ သီမံ ဗန္ဓန္တီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ။ အယံ ဥပစာရသီမာယ ဝိစာရဏာ။
သမာနသံဝါသသီမာ နာမ ဒိဋ္ဌိသီလသာမညသင်္ဃာတသင်္ခါတေဟိ ဘိက္ခုဂဏေဟိ ဥပေါသထာဒိသင်္ဃကမ္မေန သမာနံ ဧကီဘာဝံ ဟုတွာ ဝသိတုံ သမ္မတာ သီမာ။ အဝိပ္ပဝါသသီမာ နာမ တိစီဝရေန ဝိပ္ပဝသိတုံ သမ္မတာ သီမာ၊ ဧတာ ဒွေသီမာ တိယောဇနပရမတာယပိ သမ္ဘဝတော မဟာသီမာ တိပိ နာမံ လဘန္တိ၊ တာသံ ဝိစာရဏာ မဟာအဋ္ဌကထာယံ သဗ္ဗသော ပရိပုဏ္ဏံ ကတွာ ဝုတ္တာ၊ တသ္မာ ဣဓ န ဝက္ခာမ ဝုစ္စမာနမ္ပိ အဝိသေသေတွာ ဝုတ္တံ ဘဝေယျ၊ တသ္မာ န ဝက္ခာမ။
လာဘသီမာ နာမ ယံ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပေါက္ခရဏီတဠာကဝနာဒိကံ ဝါ ယံ ယံ ပဒေသံ သင်္ဃဿ စတုစ္စပ္ပယတ္ထာယ ရာဇရာဇမဟာမတ္တေဟိ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဌပိတာ၊ ဧသာ လာဘသီမာ နာမ။ နေဝ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန အနုညာတာ၊ န ဓမ္မသင်္ဂဟကတ္ထေရေဟိ ဌပိတာ၊ အပိ စ ခေါ လာဘဒါယကေဟိ ဌပိတာဝ။ မာတိကာဋ္ဌကထာယ လီနတ္ထပ္ပကာသနိယမ္ပိ လာဘသီမာတိ ယံ ရာဇရာဇမဟာမတ္တာဒယော ဝိဟာရံ ကာရေတွာ ဂါဝုတံ ဝါ အဍ္ဎယောဇနံ ဝါ ယောဇနံ ဝါ သမန္တာ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ‘‘အယံ အမှာကံ ဝိဟာရဿ လာဘသီမာ၊ ယံ ဧတ္ထန္တရေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တံ သဗ္ဗံ အမှာကံ ဝိဟာရဿ ဒေမာ’’တိ ဌပေန္တိ၊ အယံ လာဘသီမာ နာမာ’တိ ဝုတ္တံ။ ဣမသ္မိံ လာဘသီမာဓိကာရေ ရညော မဟာစေတိယဒါယကဿ ဒိဝင်္ဂတကာလတော ဧကသ္မိံ သံဝစ္ဆရေ အတီတေ တဿ ဇေဋ္ဌပုတ္တဿ ဓမ္မရညော ကာလေ ဤဒိသံ ပုညံ ဘူတပုဗ္ဗံ။ ယဒိ ဟိ ရာဇရာဇမဟာမတ္တာဒီသု ယော ကောစိ ယဿ ဝိဟာရဿ ယာနိ တဠာကခေတ္တဝတ္ထာဒီနိ ဒတွာ တံ သဟိတဝိဟာရံ ပုဂ္ဂလဿ ဒေတိ၊ ဧဝံ သတိ ကိံ တဿ ပုဂ္ဂလဿ တံ သဟိတဝိဟာရံ ပုဂ္ဂလိကဘာဝေန ပဋိဂ္ဂဟေတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ ဥဒါဟု သင်္ဃိကဘာဝေနေဝါတိ တဠာကခေတ္တဝတ္ထာဒိဝိရဟိတော ပန ကေဝလော ပုဂ္ဂလိကဝိဟာရော အညေသံ ဒမ္မီတိ အဒတွာ ပုဂ္ဂလေ မတေ သင်္ဃိကော ဟောတိ၊ ဥဒါဟု ပုဂ္ဂလိကောယေဝါတိ။ တတြာယံ ဝိဿဇ္ဇနာ၊ ယဒိ ဟိ ရာဇရာဇမဟာမတ္တာဒီသု ယောကောစိ ဝိဟာရဿ တဠာကခေတ္တာဝတ္ထာဒီနိ ¶ ဒေတိ၊ ဧဝံ သတိ ပဋိက္ခိပိတုံ န ဝဋ္ဋတီတိဒဋ္ဌဗ္ဗံ တေန ဝုတ္တံ ဝိနယဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဣမံ တဠာကံ၊ ဣမံ ခေတ္တံ၊ ဣမံ ဝတ္ထုံ ဝိဟာရဿ ဒေမာတိ ဝုတ္တေ ပဋိက္ခိပိတုံ န လဗ္ဘတီ’’တိ။ ‘‘ပါသာဒဿ ဒါသိံ၊ ဒါသံ၊ ခေတ္တံ၊ ဝတ္ထုံ၊ ဂေါမဟိံသံ ဒေမာတိ ဝဒန္တိ၊ ပါဋေက္ကံ ဂဟဏကိစ္စံ နတ္ထိ၊ ပါသာဒေ ပဋိဂ္ဂဟိတေ ပဋိဂ္ဂဟိတမေဝ ဟောတီ’’တိ စ။ ဝိနယဝိနိစ္ဆယပကရဏေ စ။
‘‘ခေတ္တဝတ္ထုတဠာကံ ဝါ၊ ဒေမ ဂေါအဇိကာဒိကံ၊
ဝိဟာရဿာတိ ဝုတ္တေပိ၊ နိသေဓေတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ။
ခုဒ္ဒသိက္ခာပကရဏေ စ ‘‘ခေတ္တာဒီနိ ဝိဟာရဿ၊ ဝုတ္တေ ဒမ္မီတိ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဝိဟာရဿ ဒေမာ’’တိ စေတ္ထ သင်္ဃိကဝိဟာရဿေဝ၊ န ပုဂ္ဂလိကဝိဟာရဿာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ ဝိဟာရဿ ဒေမာတိ သင်္ဃိကဝိဟာရံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ။ ‘‘ပါသာဒဿာ’’တိ စ သာမညေန ဝုတ္တေပိ ‘‘တေန ခေါ ပန သမယေန ဝိသာခါ မိဂါရမာတာ သင်္ဃဿ အတ္ထာယ သာဠိန္ဒံ ပါသာဒံ ကာရာပေတုကာမော ဟောတိ ဟတ္ထိနခက’’န္တိ ဣမသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ ပါသာဒပရိဘောဂဿ အနုညာတတ္တာ သင်္ဃိကံယေဝ ပါသာဒံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဝိညာယတိ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ သဗ္ဗံ ပါသာဒပရိဘောဂ’န္တိ။ ပါဠိယာ အဋ္ဌကထာယ ဝဏ္ဏနာဓိကာရေ ‘‘သုဝဏ္ဏရဇတာဒိဝိစိတြာနီ’’တိအာဒိ သင်္ဃိကသေနာသနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ပုဂ္ဂလိကံ ပန သုဝဏ္ဏာဒိဝိစိတြံ ဘိက္ခုဿ သမ္ပဋိစ္ဆိတုမေဝ န ဝဋ္ဋတိ၊ ‘‘န ကေနစိ ပရိယာယေန ဇာတရူပဇတံ သာဒိယိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ၊ တေနေဝေတ္ထ အဋ္ဌကထာယံ သင်္ဃိကဝိဟာရေ ဝါ ပုဂ္ဂလိကဝိဟာရေ ဝါတိ န ဝုတ္တ’န္တိ။ ‘‘ဘိက္ခူနံ ဓမ္မဝိနယဝဏ္ဏနဋ္ဌာနေ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ သင်္ဃိကမေဝ သုဝဏ္ဏာဒိမယံ သေနာသနံ သေနာသနပရိက္ခာရာ စ ဝဋ္ဋန္တိ၊ န ပုဂ္ဂလိကာနီတိ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ စ၊ တသ္မာ တဠာကခေတ္တဝတ္ထာဒိသဟိတဝိဟာရော သင်္ဃိကောယေဝ ဟောတိ၊ န ပုဂ္ဂလိကောတိ ဝိနယကောဝိဒေဟိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သစေ ပန ရာဇရာဇမဟာမတ္တာဒီသု ယောကောစိ တဠာကခေတ္တဝတ္ထာဒိသဟိတံ ဝိဟာရံ ပုဂ္ဂလဿ တံ သဟိတဝိဟာရဘာဝမာရောစေတွာ ဒေတိ၊ ဧဝံ သတိ ပုဂ္ဂလဿ သင်္ဃိကဝိဟာရဘာဝေနေဝ ပဋိဂ္ဂဟေတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ န ပုဂ္ဂလိကဝိဟာရဘာဝေနာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘ကသ္မာ၊ ဝိဟာရဿ ဒေမာ’’တိ ဝတွာ ဒိန္နာနံ တဠာကခေတ္တဝတ္ထာဒီနံ သင်္ဃဿေဝ ဝဋ္ဋမာနတ္တာ။ တေနေဝါဟ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ ‘‘ဝိဟာရဿ ဒေမာတိ ဝုတ္တံ သင်္ဃဿ ဝဋ္ဋတိ၊ န ပုဂ္ဂလဿ၊ ခေတ္တာဒိ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗ’’န္တိ။ တတြာယံ ယောဇနာ ¶ ဝိဟာရဿာဒေမာတိ ဝတွာ ဒိန္နံ ခေတ္တာဒိ သင်္ဃဿ ဝဋ္ဋတိ၊ န ပုဂ္ဂလဿ၊ ဧဝံ ဝိဟာရဿ ဒေမာတိ ဝုတ္တံ သုဝဏ္ဏာဒိဝိစိတ္တံ အကပ္ပိယမဉ္စံ သင်္ဃဿ ဝဋ္ဋတိ၊ န ပုဂ္ဂလဿာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ။ သင်္ဃဿေဝ ကပ္ပိယဝေါဟာရေန ခေတ္တာဒီနိ ပဋိဂ္ဂဟေတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ ‘‘စတ္တာရောပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇတူတိ ဒေတိ ဝဋ္ဋတီတိဧတ္ထ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ စတုပစ္စယပရိဘောဂတ္ထာယ တဠာကံ ဒမ္မီတိ ဝါ ဘိက္ခုသင်္ဃော စတ္တာရော ပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ တဠာကံ ဒမ္မီတိ ဝါ ဣတော တဠာကတော ဥပ္ပန္နေ စတ္တာရော ပစ္စယေ ဒမ္မီတိ ဝါ ဝုတ္တမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ။ ဣဒဉ္စ သင်္ဃဿ ဒိယျမာနညေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ ပုဂ္ဂလဿ ပန ဧဝမ္ပိ ဒိန္နံ တဠာကခေတ္တာဒိ န ဝဋ္ဋတိ။ သုဒ္ဓစိတ္တဿ ပန ဥဒကပရိဘောဂတ္ထံ ကူပပေါက္ခရဏီအာဒယော ဝဋ္ဋန္တိ။ သင်္ဃဿတဠာကံအတ္ထိ၊ တံကထန္တိအာဒိနာဟိသဗ္ဗတ္ထ သင်္ဃဿဝသေနေဝ ဝုတ္တန္တိ။ ‘‘ခေတ္တာဒယော ပန သဗ္ဗေသင်္ဃဿေဝ ဝဋ္ဋန္တိ၊ ပါဠိယံ ပုဂ္ဂလိကဝသေန ဂဟေတုံ အနနုညာတတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗ’’န္တိ စ။ ပုဂ္ဂလဿ ပန ပုဂ္ဂလာနဉ္စ ခေတ္တဝတ္ထာဒီနိ ကပ္ပိယဝေါဟာရေနာပိ ပဋိဂ္ဂဟေတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ဧဝဉ္စကတွာ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ ‘‘ခေတ္တဝတ္ထာဒီနိပိ ကပ္ပိယဝေါဟာရေနာပိ ပုဂ္ဂလာနံ ဂဟေတုံ န ဝဋ္ဋတိ၊ တထာ အနုညာတတ္တာတိ ဝိညာယတိ ခေတ္တဝတ္ထုပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတီ’’တိ အာဒိနာ ဟိ ပဋိက္ခိတ္တာသု ဧကဿေဝ ပုဂ္ဂလိကဝသေန ဂဟဏေ အနနုညာတေ တဒိတရာနံ တထာဂဟေတဗ္ဗတာ သိဒ္ဓါဝ ဟောတီ’တိ ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ တဠာကခေတ္တဝတ္ထာဒိသဟိတဿ ဝိဟာရဿ သင်္ဃိကဘာဝေနေဝ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗတာ သိဒ္ဓါ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ အယံ ပဌမပဉှေ ဝိဿဇ္ဇနာ။
တဠာကခေတ္တဝတ္ထာဒိဝိရဟိတံ ပန ဝိဟာရံ ပုဂ္ဂလိကဘာဝေနာပိ ပဋိဂ္ဂဟေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ သော စ ဝိဟာရော တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ ဇီဝန္တေ ပုဂ္ဂလိကော ဟောတိ။ အညေသံ ဒမ္မီတိ အဒတွာ မတေ အဝိဿဇ္ဇနီယော အဝေဘင်္ဂိယော၊ သင်္ဃိကောယေဝ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ယထာဟ၊ ဘိက္ခုဿ ဘိက္ခဝေ ကာလင်္ကတေ သင်္ဃော သာမိ ပတ္တစီဝရေ။ အပိ စ ဂိလာနုပဋ္ဌာကာ ဗဟူပကာရာ၊ အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ သင်္ဃေန တိစီဝရဉ္စ ဂိလာနုပဋ္ဌာကာနံ ဒါတုံ။ ယံ တတ္ထ လဟုဘဏ္ဍံ လဟုပရိက္ခာရံ၊ တံ သမ္မုခီဘူတေန သင်္ဃေန ဘာဇေတဗ္ဗံ။ ယံ တတ္ထ ဂရုဘဏ္ဍံဂရုပရိက္ခာရံ တံ အာဂတာနာဂတဿ စာတုဒ္ဒိသဿ သင်္ဃဿ အဝိဿဇ္ဇိယံ အဝေဘင်္ဂိယန္တိ။ ဝိနယဋ္ဌကထာယဉ္စ ‘‘တသ္မိံ ¶ ဇီဝန္တေ ပုဂ္ဂလိကော၊ မတေ သင်္ဃိကောယေဝါတိ အညေသံ အဒတွာ ဌပိတပရိက္ခာရာပိ တတ္ထ သင်္ဃဿေဝ ဟောန္တိ။ ဒွိန္နံ သန္တကံ ဟောတိ အဝိဘတ္တံ၊ ဧကသ္မိံ ကာလင်္ကတေ ဣတရော သာမိ။ ဗဟူနံ သန္တကေပိ ဧသေဝ နယော၊ သဗ္ဗေသု မတေသု သင်္ဃိကံ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။
ဧတ္ထ စ ယံ တတ္ထ ဂရုဘဏ္ဍ’န္တိ အာဒီသု ဂရုဘဏ္ဍံ နာမ ရာသိဝသေန ပဉ္စဝိဓံ၊ သရူပဝသေန ပန ပဉ္စဝီသတိဝိဓံ ဟောတိ၊ တသ္မာ မတကသန္တကဘူတဿာပိ ဝိဟာရဿ ဂရုဘဏ္ဍဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ တေနာဟ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ယံ တတ္ထ လဟုဘဏ္ဍံ ယံ တတ္ထ ဂရုဘဏ္ဍ’’န္တိ။
ဣတိ ပဉ္စဟိ ရာသီဟိ၊ ပဉ္စနိမ္မလလောစနော၊
ပဉ္စဝီသဝိဓံ နာထော၊ ဂရုဘဏ္ဍံ ပကာသယီတိ။
ဧတ္ထ ဝိဟာရဿ ဂရုဘဏ္ဍဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အယံ ဒုတိယပဉှေ ဝိဿဇ္ဇနာ။
အယံ ဟံသာဝတိယာ ပါမောက္ခမဟာထေရာနံ ဝိဿဇ္ဇနာ။ ရာမညရဋ္ဌဝါသိနော ပန မဟာထေရာ ပုဂ္ဂလိကဘာဝေနာပိ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗမေဝါတိ ဝဒန္တိ၊ တထာ ဇံမာယရဋ္ဌဝါသိနောပိ မဟာထေရာ၊ တထာ သူနာပရန္တရဋ္ဌဝါသိနောပိ မဟာထေရာ တထာ ဣသိနဂရဝါသိနောပိ မဟာထေရာ ပုဂ္ဂလိကဘာဝေန ပဋိဂ္ဂဟဏေ ဒေါသော နတ္ထီ’တိ ဝဒန္တိ တေသံ မဟာထေရာနံ အယမဓိပ္ပာယော လာဘသီမာနာမေသာ နေဝ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန အနုညာတာ။ န ဓမ္မသင်္ဂါဟကတ္ထေရေဟိပိ ဌပိတာ။ အပိ စ ခေါ ပုညတ္ထိကေဟိ လာဘဒါယကေဟိ ဌပိတာ တသ္မာ ပုညတ္ထိကာ ရာဇရာဇမဟာမတ္တာဒယော ဝိဟာရံ ကာရာပေတွာ တဿ ဝိဟာရဿ လာဘတ္ထာယ ပဒေသံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဌပေန္တိ ‘‘ယံ ဧတ္ထန္တရေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တံ သဗ္ဗံ အမှာကံ ဝိဟာရဿ ဒေမာ’’တိ။ တံ ပန ဝိဟာရံ အတ္တနော ရုစိတဿ ယဿကဿစိ ပုဂ္ဂလဿ ‘‘ဣမံ ဝိဟာရံ တုယှံ ဒမ္မိ၊ တဝ ဝိဟာရော ဟောတူ’’တိဝါ အတ္တနော ရုစိယာ ဒေတိ သောပိ ပုဂ္ဂလော ‘‘အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ပဉ္စလေဏာနိ ဝိဟာရ’’န္တိ အာဒိနာ အနုညာတဝိဟာရမေဝ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ၊ ဘဂဝတော အနုညာတဝိဟာရမတ္တဿေဝ ပဋိဂ္ဂဟိတတ္တာတိ။ တသ္မိံ ဝိဟာရေ ခေတ္တဝတ္ထာဒီနိ အတ္ထီတိ စေ။ ‘‘ခေတ္တဝတ္ထုပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတီ’’တိ အာဒိနာ ယံ ခေတ္တာဒိဝတ္ထုပဋိဂ္ဂဟဏံ ပဋိက္ခိတ္တံ၊ တဿ ခေတ္တာဒိဝတ္ထုဿ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတတ္တာ ဝိဟာရမတ္တမေဝ ဟိ ပဋိဂ္ဂဟိတေ တပ္ပဋိဗဒ္ဓါ ခေတ္တာဒိဝတ္ထုသ္မိံ ဥပ္ပန္နစီဝရ ပိဏ္ဍပါတဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာပိ ¶ တဿေဝ ပုဂ္ဂလဿ ကပ္ပိယဘာဝေနေဝ ပဝတ္တန္တိ၊ ပုဂ္ဂလဿ ပဋိဂ္ဂဟဏေ ဝါ ပရိဘုတ္တေ ဝါ ဒေါသော နတ္ထိ၊ ဘဂဝတာ ဧဝ အနုညာတဿ ကပ္ပိယပစ္စယဿ ပရိဘုဉ္ဇိတတ္တာ။ သုတ္တံ အာဟရာတိ စေ၊ ‘‘အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ သဗ္ဗံ ပါသာဒပရိဘောဂ’’န္တိ။ နနု စ ဝိသာခါ မိဂါရမာတာ သင်္ဃဿေဝ အတ္ထာယ သာဠိန္ဒံ ပါသာဒံ ဟတ္ထိနခကန္တိ။ သစ္စံ၊ တထာပိ ပုဂ္ဂလော သင်္ဃပရိယာပန္နော သင်္ဃဿ ပါသာဒပရိဘောဂေ အနုညာတေ တဒန္တောဂဓဿပိ ပုဂ္ဂလဿ အနုညာတမေဝ ဟောတိ။ အညထာ ပုဂ္ဂလေ အန္တောဝိဟာရေ နိသိန္နောယေဝ သင်္ဃော တသ္မိံ ယေဝ ဝိဟာရသီမေ ကမ္မံ ကရောန္တောပိ ကမ္မကောပေါ န ဘဝေယျ၊ အဝဂ္ဂါရဟတ္တာတိ ဝက္ခတိ စ သာရတ္ထဒီပနိယံ ‘‘အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ သဗ္ဗံ ပါသာဒပရိဘောဂ’’န္တိ ဝစနတော ပုဂ္ဂလိကေပိ သေနာသနေ သေ နာသနပရိဘောဂဝသေန နိယမိတံ သုဝဏ္ဏဃဋာဒိကံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋမာနမ္ပိ ကေဝလံ အတ္တနော သန္တကံ ကတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ၊ ဣမိနာပိ ဝစနေန ပုဂ္ဂလိကဝိဟာရဿပိ သဗ္ဗကပ္ပိယဘာဝေါ ဝိညာယတိ ‘‘အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ သဗ္ဗံ ပါသာဒပရိဘောဂ’’န္တိ ဉာပကဿ ဒဿနတော။ သုဝဏ္ဏဃဋာဒိကန္တိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေါ မရိယာဒတ္ထော၊ ပကာရတ္ထော ဝါ၊ တေန ရဇတဟာရကူဋ-ဇာတိဖလိကာဒီနိ အကပ္ပိယဃဋာနိ သုဝဏ္ဏရဇတဟာရကူဋ ဇာတိဖလိကာဒိဘာဇနသရဝါဒီနိ စ သေနာသနပရိက္ခာရာနိ သင်္ဂဏှာတိ၊ တာနိ ဘိက္ခုဿ ပရိက္ခာရဘာဝေန န ဝဋ္ဋန္တိ တထာ ဒါသိဒါသဂေါမဟိံသာပိ၊ တထာ ခေတ္တာဒိဝတ္ထုမ္ပိ ဘိက္ခုဿ အတ္တနော သန္တကဘာဝေန ပဋိဂ္ဂဟေတုံ န ဝဋ္ဋန္တိ၊ ဝိဟာရဿ ပန ပဋိသေဓေတဗ္ဗံ နတ္ထိ၊ သဗ္ဗသဒ္ဒဿ ဒဿနတော တေနေဝါဟ သမန္တပါသာဒိကာယ ဝိနယဋ္ဌကထာယ ‘‘သေနာသနေ ပန ဒွါရကဝါဋ ဝါတပါနကဝါဋာဒီသု သဗ္ဗံ ရတနမယမ္ပိ ဝဏ္ဏမဋ္ဌကမ္မံ ဝဋ္ဋတိ။ သေနာသနေ ကိဉ္စိ ပဋိသေဓေတဗ္ဗံ နတ္ထိ အညတြ ဝိရုဒ္ဓသေနာသနာ’’တိ၊ ဣမိနာ ဌပေတွာ’ဂါမဉ္စ ဂါမူပစာရဉ္စာ’တိ ဧတ္ထ ဝိရုဒ္ဓသေနာသနံ ဌပေတွာ သဗ္ဗကပ္ပိယာကပ္ပိယံ ဝိဟာရဿ ကပ္ပတိ၊ ကိဉ္စိအပ္ပမတ္တကမ္ပိ ပဋိသေဓေတဗ္ဗံ နာမ နတ္ထီတိ ဝိညာယတိ၊ တေနေဝါဟ ဝိနယဝိနိစ္ဆယေ။
‘‘ခေတ္တဝတ္ထု တဠာကံဝါ၊ ဒေမ ဂေါအဇိကာဒိကံ၊
ဝိဟာရဿာတိ ဝုတ္တေပိ၊ နိသေဓေတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ။
နနုစ ¶ ဝိဟာရဿ ဒေမာတိ သင်္ဃိကဝိဟာရံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ ဝုတ္တန္တိ။ ဝုတ္တံ ဧတ္ထ ဟိ အာစရိယဿအဓိပ္ပာယေန ဘဝိတဗ္ဗံ ‘‘ခေတ္တဝတ္တာဒီနိပုဂ္ဂလိကဝိဟာရဿ ဒေမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န ကပ္ပတိ ဥပါသကာ’’တိ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ ကသ္မာ ပုဂ္ဂလော တဿ ဝိဟာရဿ သာမိ၊ ဝိဟာရဿ ဒိန္နေ ပုဂ္ဂလဿ ဒိန္နမေဝ ဟောတိ၊ ဧဝံ သတိ စ ‘‘ခေတ္တဝတ္ထုပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတီ’’တိ အာဒိနာ ဝုတ္တသိက္ခာပဒေန ကာရေတဗ္ဗတံ အာပဇ္ဇတိ။ သင်္ဃိကဝိဟာရဿ ပန န ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ ကသ္မာ သော ပုဂ္ဂလော တဿ သင်္ဃိကဝိဟာရဿ အနိဿရော။ စာတုဒ္ဒိသံ သင်္ဃံ ဥဒ္ဒိဿ ဒိန္နံ ယံကိဉ္စိ ခုဒ္ဒကံ ဝါ မဟန္တံ ဝါ ပဒေသံ အစ္ဆိန္ဒိတွာ ဂဏှန္တဿပိ ပါရာဇိကော န ဟောတိ၊ သဗ္ဗဿေဝ စာတုဒ္ဒိသိကဿ သင်္ဃဿ ဓုရနိက္ခေပဿ အသမ္ဘဝတော တသ္မာ သင်္ဃိကဝိဟာရဿ ဒိန္နေ ပဋိက္ခိတ္တေ သင်္ဃဿ လာဘန္တရာယကရော ဟောတီတိ။ ဣမမေဝတ္ထံ သန္ဓာယ ဝိဟာရဿ ဒေမာတိ သင်္ဃိကဝိဟာရံ သန္ဓာယ ဝုတ္တ’န္တိ ဝုတ္တံ ဘဝေယျ၊ န ပုဂ္ဂလိကဘာဝေနာပိ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗန္တိ။ ဧဝဉ္စ သတိ သာမိကာနံ ဓုရနိက္ခေပေနာ’တိ ဧတ္ထ ဧကဿ သန္တကေ တဠာကေ ခေတ္တေ စ ဇာတေ တဿေဝ ဓုရနိက္ခေပေန ပါရာဇိကံ။ ယဒိ ပန တံ တဠာကံ သဗ္ဗသာဓာရဏံ၊ ခေတ္တာနိ ပါဋိပုဂ္ဂလိကာနိ၊ တဿ စ ဓုရနိက္ခေပေ အဝဟာရော။ အထ ခေတ္တာနိပိ သဗ္ဗသာဓာရဏာနိ၊ သဗ္ဗေသံ ဓုရနိက္ခေပေယေဝ ပါရာဇိကံ၊ နာသတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ ဝုတ္တဝစနေန အဝိရောဓော သိယာ၊ တထာ ဟိ ခေတ္တဝတ္ထာဒိသဟိတဿ ဝိဟာရဿ ပုဂ္ဂလိကဘာဝေန အကပ္ပိယေ သတိ။ ကထံ ပုဂ္ဂလဿ ခေတ္တဝတ္ထာဒိကမာရဗ္ဘ အဘိယုဉ္ဇဘာဝေါ ဘဝေယျ၊ ဧဝဉ္စ ပန ဝဒေယျ ‘‘ဓုရံ နိက္ခိပတီတိ ဧတ္ထ ဧကဿ သန္တကေ တဠာကေ ခေတ္တေ စာတိဧတ္ထ ဂိဟိသန္တကမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တ’’န္တိ။ တထာပိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ ကသ္မာ ‘‘ဓုရံ နိက္ခိပတီတိ ယဒါ ပန သာမိကော အယံ ထဒ္ဓါ ကက္ခဠော၊ ဇီဝိတဗြဟ္မစရိယန္တရာယမ္ပိ မေ ကရေယျ၊ အလံ ဒါနိ မယှံ ဣမိနာ’’တိ ပဒဿ ဒိဿနတော တေနေဝ ‘‘ခေတ္တာနိ ပါဋိပုဂ္ဂလိကာနိ၊ တဿ စ ဓုရနိက္ခေပေ’’တိ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ ဝုတ္တံ။ တထာ ‘‘အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ သဗ္ဗံ ပါသာဒပရိဘောဂ’’န္တိ ဝစနတော ပုဂ္ဂလိကေပိ သေနာသနေ သေနာသနပရိဘောဂဝသေန နိယမိတံ သုဝဏ္ဏဃဋာဒိကံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ န ဝဋ္ဋမာနမ္ပိ ကေဝလံ အတ္တနော သန္တကံ ကတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ သာရတ္ထဒီပနိယံ ဝုတ္တ ဝစနေနာပိ အဝိရောဓော သိယာ၊ တထာ ‘‘သေနာသနေ ကိဉ္စိ ပဋိသေဓေတဗ္ဗံ ¶ နတ္ထိ အညတြ ဝိရုဒ္ဓသေနာသနနာ’’တိ အဋ္ဌကထာဝစနေနာပိ သံသန္ဒမေဝ။ တထာ ‘‘ယံ ဘိက္ခဝေ မယာ ဣဒံ န ကပ္ပတီတိ အပ္ပဋိက္ခိတ္တံ၊ တံ စေ ကပ္ပိယံ အနုလောမေတိ၊ အကပ္ပိယံ ပဋိဗာဟတိ၊ တံ ဝေါ ကပ္ပတီ’’တိ ဣမိနာ သုတ္တာနုလောမေနပိသံန္ဒမေဝ။ ကထံ ‘‘အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ပဉ္စလေဏာနိ ဝိဟာရန္တျာ’’ဒိနာ အနုညာတဝိဟာရဿ ပဋိဂ္ဂဟိတတ္ထာ။ တပ္ပဋိဗဒ္ဓစီဝရာဒိကပ္ပိယပစ္စယဿေဝ ပရိဘုဉ္ဇိတတ္တာ စ ဝိဟာရပိဏ္ဍပါတဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာပိ ဘိက္ခုဿ သဗ္ဗကပ္ပိယာ ကပ္ပိယာနုလောမာ စ ဟောန္တိ။ ဧဝံ သုတ္တသုတ္တာနုလောမအာစရိယဝါဒအတ္တနောမတီဟိ သံသန္ဒနတော အညဒတ္ထု ဂင်္ဂေါဒကေန ယမုနောဒကံ ဝိယ ခေတ္တဝတ္ထာဒိသဟိတဝိဟာရော ပုဂ္ဂလိကဘာဝေနာပိ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗောတိ ကပ္ပိယာ ကပ္ပိယာနိ ဝိနယကောဝိဒေဟိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အယံ ဣသိနဂရဝါသီနံ မဟာထေရာနံ သမာနဝိဿဇ္ဇနာ။
‘‘ယေ စ ဇနာ ဂရုဘဏ္ဍံ သံဝိဓာယ အဝဟရုံ။ ဓုရနိက္ခေပေါ စ ဟောတိ၊ ပါရာဇိကမနာပန္နာ၊ ပဉှာမေသာ ကုသလေဟိ စိန္တိတာ’’တိ။
အယံ ပဉှာ သင်္ဃိကဘူမိထေနကေ ဘိက္ခု သန္ဓာယ ဝုတ္တာ၊ တတ္ထ ဟိ ပစ္စုပ္ပန္နသင်္ဃဿ ဓုရနိက္ခေပေန စာတုဒ္ဒိသိကသင်္ဃဿ ဓုရနိက္ခေပါဘာဝတော အဝဟာရော နတ္ထီတိ။ အယံ လာဘသိမာယ ဝိစာရဏာ။
ဂါမသီမာနိဂမသီမာနဂရသီမာ ပန ပါကဋာယေဝ။ တာသံ ပန ဝိသေသော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗော ယသ္မိံ ပန ပဒေသေ အာပဏမေဝ အတ္ထိ၊ န ပါကာရပရိက္ခိတ္တံ ပါကာရပရိက္ခိတ္တမေဝ ဝါ အတ္ထိ န အာပဏံ အယံ ပဒေသော ဂါမော နာမ။ ယသ္မိံ ပန ဋ္ဌာနေ ဂါမောယေဝ အတ္ထိ၊ န ပန အာပဏပါကာရာ သန္တိ၊ အယံ ပဒေသော နိဂမော နာမ။ ယတ္ထ ပန အာပဏမ္ပိ အတ္ထိ ပါကာရပရိက္ခိတ္တမ္ပိ၊ အယံ ပဒေသော နဂရံ နာမ။ အယံ ပဒေသော နာဂါရဝန္တိ ဧတ္ထာတိ ဝစနတ္ထေန ရာဇူနံ ဝါ မဟာမတ္တာနံ ဝါ နိဝါသနယောဂျဋ္ဌာနတ္တာ နဂရန္တိ ဝုစ္စတိ။ လောကိယသတ္ထေ ပန။
‘‘ဝိစိတ္တဒေဝါယတနံ၊ ပါသာဒါပဏမန္ဒိရံ၊
နဂရံ ဒဿယေ ဝိဒွါ၊ ရာဇမဂ္ဂေါ ပသောဘိတ’’န္တိ။
ဝုတ္တံ။ ဧဝံ ဂါမနိဂမနဂရာနံ ဝိသေသံ ဉတွာ ဂါမောယေဝ ဂါမသီမာ၊ နိဂမောယေဝ နိဂမသီမာ၊ နဂရမေဝ နဂရသီမာတိ တာသံ ဝစနတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ ယံ ပဒေသံ အသမ္မတာယ ဘိက္ခဝေ သီမာယ အဌပိတာယ ယံ ¶ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ၊ ယာ တဿ ဂါမဿ ဝါ ဂါမသီမာ နိဂမဿ ဝါ နိဂမသီမာ၊ အယံ တတ္ထ သမာနသံဝါသာ ဧကူပေါသထာ’တိ အနုညာတံ၊ တသ္မိံ ပဒေသေ သဗ္ဗောပိ ဝါ ဂါမပဒေသော။ ယမ္ပိ ဧကသ္မိံယေဝ ဂါမခေတ္တေ ဧကံ ပဒေသံ ‘‘အယံ ဝိသုံ ဂါမော ဟောတူ’’တိ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ရာဇာ ကဿစိ ဒေတိ သောပိ ဝိသုံဂါမသီမာ ဟောတိယေဝ တသ္မာ သာ စ ဣတရာ စ ပကတိဂါမနဂရနိဂမသီမာ ဗဒ္ဓသီမာသဒိသာယေဝ ဟောန္တိ။ ကေဝလံ ပန တိစီဝရဝိပ္ပဝါသပရိဟာရံ န လဘန္တိ။ ဧတ္ထ စ အပရေ ဧဝံ ဝဒန္တိ၊ ‘‘ရာဇာ ပသေနဒီကောသလာဒယော ပေါက္ခရသာတိပဘုတီနံ ဒက္ခိဏောဒကပါတနဝသေန ဒေန္တိ ဝိယ ဗြဟ္မဒေယျဝသေန ဒိန္နမေဝ ဝိသုံ ဂါမသီမာ ဟောတိ၊ န အာယမတ္တဿ၊ ဆေဇ္ဇဘေဇ္ဇဿ အနိဿရတ္တာ’’တိ တံ န ပနေဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ဆေဇ္ဇဘေဇ္ဇဿ ရာဇာရဟတ္တာ တထာ ဟိ လောကဝေါဟာရသင်္ကေတဝသေန အယံ ပဒေသော ဣမဿ ဂါမဿ ပရိစ္ဆေဒေါ’’တိ ဣဿရေဟိ ကတပရိစ္ဆိန္နမေဝ ပမာဏံ ဟောတိ။ ယဒိ ဆေဇ္ဇဘေဇ္ဇကရော ဘဝေယျ၊ ရာဇာတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ သောပိ ဂါမဒေသော နဂရရဇ္ဇသီမာ ဘဝေယျ၊ န ပန ဂါမသီမာမတ္တမေဝ၊ တေနေဝါဟ သမန္တပါသာဒိကာယ ဝိနယဋ္ဌကထာယ ‘‘ယတ္တကေ ပဒေသေ တဿ ဂါမဿ ဂါမဘောဇကာ ဗလိံ လဘန္တိ၊ သော ပဒေသော အပ္ပော ဝါ ဟောတု မဟန္တော ဝါ၊ ဂါမသီမာတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ နဂရနိဂမသီမာသုပိ ဧသေဝ နယော’’တိ။ အယံ ဂါမ နိဂမနဂရသီမာနံ ဝိစာရဏာ။
အဗ္ဘန္တရသီမာ နာမ ယံ ပဋပဒေသံ အဂါမကေ ဘိက္ခဝေ အရညေ သမန္တာ သတ္တဗ္ဘန္တရာ၊ အယံ တတ္ထ သမာနသံဝါသာ ဧကူပေါသထာ’တိ အနုညာတာ အဗ္ဘန္တရသီမာ နာမ။ တတ္ထ သမန္တာ သတ္တဗ္ဘန္တရာတိ ယသ္မိံ ဝိဉ္ဈာဋဝိသဒိသေ အရညေ ဘိက္ခု ဝသတိ၊ အထဿ ဌိတောကာသတော သမန္တာ ပုရတ္ထိမာယ သတ္တဗ္ဘန္တရာ ပစ္ဆိမာယ သတ္တဗ္ဘန္တရာ ဒက္ခိဏာယ သတ္တဗ္ဘန္တရာ ဥတ္တရာယ သတ္တဗ္ဘန္တရာတိ သမန္တာ သတ္တဗ္ဘန္တရာ။ ဝိနိဗ္ဗေဓေန စုဒ္ဒသာ တိ ပုရတ္ထိမပစ္ဆိမဝသေန စုဒ္ဒသဗ္ဘန္တရာ၊ ဒက္ခိဏုတ္တရဝသေနပိ စုဒ္ဒသဗ္ဘန္တရာတိ ဧဝံ နိဗ္ဗေဓေန စုဒ္ဒသ စုဒ္ဒသ ကတွာ သမန္တာ အဋ္ဌဝီသတိ အဗ္ဘန္တရာ ဟောန္တိ။ ဧတ္ထ စ ဧကံ အဗ္ဘန္တရံ အဋ္ဌဝီသတိ ဟတ္ထပ္ပမာဏံ ဟောတိ၊ တသ္မာ ပုရတ္ထိမာယ သတ္တဗ္ဘန္တရေ ဆန္နဝုတိသတဟတ္ထပ္ပမာဏံ ဟောတိ၊ ဧဝံ ဒက္ခိဏုတ္တရပစ္ဆိမေသုပီတိ သဗ္ဗံ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ စတုရာသီတိသတ္တသတဟတ္ထပ္ပမာဏံ ¶ ဟောတိ။ ပရိမဏ္ဍလဝသေန ပန သဗ္ဗံ ဆသတ္တတိဧကသတုတ္တရာနိ စ ဧကံ သဟဿဉ္စ ဟောတိ။ ပကတိအယနဝသေန မိနိတေ ပန –
‘‘ပဉ္စဟတ္ထော မတော ဒဏ္ဍော၊ ဝီသဒဏ္ဍော ဥသဘော၊
အထီတိဥသဘာ ဂါဝီ၊ စတုဂါဝီ ယောဇန’’န္တိ။
ဝုတ္တတ္တာ အယနဝသေန ဝိနိဗ္ဗေဓေ စုဒ္ဒသဗ္ဘန္တရေ ဒွေဟတ္ထာဓိကအဋ္ဌသတ္တတိ ဟောတိ။ သဗ္ဗံ အဋ္ဌဝီသတိ အဗ္ဘန္တရံ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ စတုဟတ္ထာဓိကဆပ္ပညာသုတ္တရ ဧကသတံ ဟောတိ။ ပရိမဏ္ဍလဝသေန ပန ဆဟတ္ထာဓိကစတုတိံသုတ္တရဒွေသတာနိ ဟောန္တိ၊ ဥသဘဝသေန ပန ဝိနိဗ္ဗေဓေန စုဒ္ဒသ အဗ္ဘန္တရေ ဒွေဟိ ဦနာနိ စတ္တာရိ ဥသဘာနိ စ ဒွေရတနဉ္စ ဟောန္တိ။ သဗ္ဗံ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ အဋ္ဌဝီသတိယာ အဗ္ဘန္တရေ စတုရတနဉ္စ သောဠသ အယနာနိ အဓိကာနိ သတ္တ ဥသဘာနိ ဟောန္တိ။ ပရိမဏ္ဍလဝသေန ပန ဆရတနဉ္စ စုဒ္ဒသအယနာနိ စ အဓိကာနိ ဧကာဒသ ဥသဘာနိ ဟောန္တိ။ အယမေတ္ထ သာရတော ဝိနိစ္ဆယော။ ကေစိ ပန အဗ္ဘန္တရသဒ္ဒံ ဟတ္ထရတနဝါစကံ ပရိကပ္ပေတွာ ဧဝံ ဝဒန္တိ မဇ္ဈေ ဌိတဿ သမန္တာ သတ္တ ဝိနိဗ္ဗေဓေန စုဒ္ဒသာ’တိ ဝုတ္တတ္တာ ပုရတ္ထိမာယ သတ္တ ဟတ္ထာ ဒက္ခိဏုတ္တရပစ္ဆိမေသုပိ သတ္တ သတ္တ ဟတ္ထာတိ ကတွာ ဧဝံ နိဗ္ဗေဓေန စုဒ္ဒသ ဟတ္ထာ ဟောန္တိ။ သဗ္ဗံ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ အဋ္ဌဝီသတိဟတ္ထံ အဗ္ဘန္တရန္တိ တံ တေသံ မတိမတ္တမေဝ၊ န သာရတော ပစ္စေတဗ္ဗံ။ ကသ္မာ အဋ္ဌကထာယံ တတ္ထ ဧကံ အဗ္ဘန္တရံ အဋ္ဌဝီသတိဟတ္ထ’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ။ ယဒိ တေသံ မတေန သဗ္ဗံ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ အဋ္ဌဝီသတိဟတ္ထဗ္ဘန္တရံ ဘဝေယျ၊ အဋ္ဌကထာယံ တတ္ထ အဗ္ဘန္တရံ နာမ အဋ္ဌဝီသတိဟတ္ထပ္ပမာဏံ ဟောတိ၊ မဇ္ဈေ ဌိတဿ သမန္တာ သတ္တဝိနိဗ္ဗေဓေန စုဒ္ဒသာ ဟောန္တီ’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ ဘဝေယျ၊ န ပနေဝံ ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ တံ တေသံ မတိမတ္တမေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တတ္ထ အယဉှေတ္ထတ္ထော တတ္ထ တတ္ထာ’တိ နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ။ ဧကန္တိ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ။ အဗ္ဘန္တရန္တိ ပရိစ္ဆိန္နနိဒ္ဒေသော၊ နိယမိတပရိဒီပနံ ဝါ။ အဋ္ဌဝီသတိဟတ္ထပ္ပမာဏန္တိ ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗဓမ္မသမုဒါယနိဒ္ဒေသော တတ္ထ တေသု သမန္တာ သတ္တဗ္ဘန္တရေသု ဧကံ အဗ္ဘန္တရံ နာမ အဋ္ဌဝီသတိဟတ္ထပ္ပမာဏံ ဟောတီတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဧတ္ထ ပန သင်္ချာ ကထေတဗ္ဗာ။ သာ ဒုဝိဓာ ပရိမာဏမိနနဝသေန။ တတ္ထ ပရိမာဏ သင်္ချာ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗာ စတဿော မုဋ္ဌိယော ဧကော ကုဍုဝေါ။ စတ္တာရော ကုဍုဝါ ဧကော ပတ္ထော၊ စတ္တာရော ပတ္ထာ ဧကော အာဠှကော။ စတ္တာရော အာဠှကာ ဧကံ ဒေါဏံ၊ စတ္တာရိ ဒေါဏာနိ ဧကာ မာနိကာ။ စတဿော မာနိကာ ¶ ဧကာ ခါရီ။ ဝီသတိ ခါရိကာ ဧကော ဝါဟော။ တဒေဝ ဧကံ သကဋန္တိ သုတ္တနိပါတဋ္ဌကထာဒီသု ဝုတ္တံ။ သာရတ္ထဒီပနိယံ ပန နဝ ဝါဟသဟဿာနီတိ ဧတ္ထ စတဿော မုဋ္ဌိယော ကုဍုဝေါ၊ စတ္တာရော ကုဍုဝါ ဧကော ပတ္ထော၊ စတ္တာရော ပတ္ထာ ဧကော အာဠှကော။ စတ္တာရော အာဠှကာ ဧကံ ဒေါဏံ၊ စတ္တာရိ ဒေါဏာနိ ဧကာ မာနိကာ၊ စတ္တဿော မာနိကာ ဧကာ ခါရီ။ ဝီသတိခါရိကာ ဧကော ဝါဟော။ တဒေဝ ဧကံ သကဋန္တိ သုတ္တနိပါတဋ္ဌကထာဒီသု ဝုတ္တ’န္တိ ဝတွာ ‘‘ဣဓ ပန ဒွေ သကဋာနိ ဧကော ဝါဟောတိ ဝဒန္တီ’’တိ လိခိတံ ပစ္စန္တဝေါဟာရေန မိနိတေ ပန သဋ္ဌိသတံ ဧကော ဝါဟောတိ ရညော ဓမ္မာသောကဿ သူဝကာဟတသာလိယာ မိနိတေ ပန ပစ္စန္တဝေါဟာရေန ဝီသာဓိကတိသတံ ဟောတိ ဧကော ဝါဟောတိ ဝဒန္တိ။ မိနန သင်္ချာ ပန ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တထာ ဟိ –
‘‘ဆတ္တိံသ ပရမာဏူနံ၊ အဏုမတ္တန္တိ ဝုစ္စတိ၊
ဆတ္တိံ သအဏုမတ္တံ၊ တဇ္ဇာရီတိ ပဝုစ္စတိ။
ဆတ္တိံ သမတ္တာတဇ္ဇာရီ၊ ရထရေဏုပမာဏံ၊
ဆတ္တိံသ ရထရေဏူ စ၊ ဧကာ လိက္ခာတိ ဝုစ္စတိ။
သတ္တလိက္ခာ စ ဧကူကာ၊ သတ္တူကာ ဓညမာသကော၊
သတ္တဓညင်္ဂုလိ ဧကာ၊ ဝိဒတ္ထိ ဒွါဒသင်္ဂုလိ။
ဒွေ ဝိဒတ္ထိတု ရတနံ၊ သတ္တဟတ္ထံ ဧကယဋ္ဌိ၊
ဝီသယဋ္ဌိတု ဥသဘံ၊ ဥသဘာသီတိ ဂါဝုတံ၊
ဂါဝုတာနိ စတ္တာရိ၊ မေရုယောဇနန္တိ ဝုစ္စတီ’’တိ။
ဝုတ္တတ္တာ ဧကာ ရဇော ပရမာဏု အတိသုခုမာ အစက္ခုဝိညေယျာ၊ သရီရမ္ပိ ဃနသေလမယံ သိနေရုပဗ္ဗတရာဇမ္ပိ ဝိနိဇ္ဈိတွာ ဂတာ။ တဿာ ဆတ္တိံသပရိမာဏံ ဧကောအဏု တဇ္ဇာရိတဿ ဆတ္တိံသပရိမာဏံ ဧကာရထရေဏု။ တဿာ ဆတ္တိံသပရိမာဏံ ဧကလိက္ခာ။ သတ္တလိက္ခာ ဧကာ ဦကာ။ သတ္တ ဦကာ ဧကံ ဓညံ။ သတ္တဓညံ ဧကာ အင်္ဂုလိ၊ ဒွါဒသအင်္ဂုလိ ဧကာ ဝိဒတ္ထိ။ ဒွေ ဝိဒတ္ထိ ဧကရတနံ။ သတ္တဟတ္ထံ ဧကယဋ္ဌိ၊ ဝီသယဋ္ဌိ ဧကာ ဥသဘာ၊ အသီတိ ဥသဘာ ဂါဝုတံ။ စတ္တာရိ ဂါဝုတာနိ မေရုယောဇနန္တိ ဝုစ္စတိ။ တတ္ထ အဏုရဇော ကိဠဉ္ဇကုဋ္ဋဆိဒ္ဒါဒီသု ဝါတေ ပဟဋကာလေ သူရိယာလောကေသု ဒိဿတိ။ တဇ္ဇာရီ ပန သကဋမဂ္ဂါဒီသု ဒက္ခိဏဝါမ ပဿာဒီသု ဒိဿတိ ¶ ။ ရထရေဏု ပန တဿာ အလ္လီယနဋ္ဌာနေသု ဒိဿတိ။ လိက္ခာ ပန အတိဩဠာရိကာ ပါကဋာ ဟောတိ။ အယံ မေရုအယနဝသေန ဝုတ္တံ။
အပရမ္ပိ
‘‘ဒသ ကေသာ ဧကတိလံ၊ ဆတိလံ ယဝကံ ဘဝေ၊
စတုယဝဉ္စ အင်္ဂုလိ၊ ပဉ္စဒသ ဧကပါဒ’’န္တိ။
ဝုတ္တတ္တာ ဒသ ကေသာ ဧကတိလံ နာမ။ ဆတိလံ ဧကံ ယဝံ နာမ။ စတုယဝံ ဧကော အင်္ဂုလိ နာမ။ ပဉ္စဒသင်္ဂုလိယော ဧကော ပါဒေါတိ ဝုစ္စတိ။ ဣဒံ တီသု ဝေဒေသု အာဂတဝသေန ဝုတ္တံ။
အပရမ္ပိ
‘‘ဒသ ကေသာ ဧကတိလံ၊ ဆတိလံ ယဝကံ ဘဝေ၊
စတုယဝဉ္စ အင်္ဂုလိ၊ အဋ္ဌင်္ဂုလိ ဧကာ မုဋ္ဌိ၊ ရတနံ တိမုဋ္ဌိ ဘဝေ’’တိ။
ဝုတ္တတ္တာ ဒသကေသာ ဧကံ တိလံ နာမ။ ဆတိလံ ဧကံ ယဝံ နာမ။ စတုယဝံ ဧကာအင်္ဂုလိ နာမ။ အဋ္ဌင်္ဂုလံ ဧကာမုဋ္ဌိ။ တြိမုဋ္ဌိ ဧကရတနံ။ ပဉ္စ ရတနာနိ ဧကောဒဏ္ဍော။ ဝီသတိ ဒဏ္ဍာနိ ဧကောဥသဘော။ အသီတိ ဥသဘာ ဧကာ ဂါဝီ။ စတဿော ဂါဝိယော ဧကယောဇနန္တိ ဝုတ္တံ၊ တေနေဝါဟ။
‘‘ပဉ္စဟတ္ထော မတော ဒဏ္ဍော၊ ဝီသဒဏ္ဍော စ ဥသဘော၊
အသီတိ ဥသဘာ ဂါဝီ၊ စတုဂါဝီ စ ယောဇန’’န္တိ။
ဣဒံ ပကတိအယနဝသေန ဝုတ္တံ။ စက္ကဝါဠအယနယောဇနဝသေန ပန
‘‘သတ္တဟတ္ထော မတော ဒဏ္ဍော၊ ဝီသဒဏ္ဍော စ ဥသဘော၊
အသီတိ ဥသဘာ ဂါဝီ၊ စတုဂါဝီ စ ယောဇန’’န္တိ ဝုတ္တံ။
အပရမ္ပိ။
‘‘ဒသ ကေသာ ဧကတိလံ၊ ဆတိလံ ဧကံ ယဝံ၊
စတုယဝံ ဧကင်္ဂုလိ၊ အဋ္ဌင်္ဂုလံ ဧကာမုဋ္ဌိ၊
တြိမုဋ္ဌိ ဧကရတနံ၊ အဋ္ဌဝီသတိရတနံ ဧကံအဗ္ဘန္တရန္တိ။
ဝုတ္တံ။ တေနေဝါဟ ‘‘တတ္ထ ဧကံ အဋ္ဌဝီသတိဟတ္တပ္ပမာဏံ ဟောတီ’’တိ။ ဧတ္ထ စ အဂါမကေ စေတိ ဧတ္ထ အကာရော ကတရတ္ထောတိ၊ တထာ ဟိ အကာရော။
ပဋိသေဓေ ဝုဒ္ဓိတဗ္ဘာဝေ၊ အညတ္ထေ သဒိသေပိစ၊
ဝိရုဒ္ဓေ ဂရဟေ သုညေ၊ အကာရော ဝိရဟ’ပ္ပကေ’တိ။
ဝုတ္တေသု ဒိဿတိ တထာ ဟိ အဇနေတွာ တိအာဒီသု ပဋိသေဓေ ဒိဿတိ။ ‘‘အပရိဟာနီယာ ဓမ္မာ’’တိ အာဒီသု ဝုဒ္ဓိမှိ။ ‘‘အနဝဇ္ဇံ ဘန္တေ’’တိ အာဒီသု တဗ္ဘာဝေ အက္ခရာ’တိ အာဒီသု ¶ အညတ္ထေ။ ‘‘အမရု ရာဇာ’’တိအာဒီသု သဒိသေ။ ‘‘အမလ’’န္တိ အာဒီသု ဝိရုဒ္ဓေ။ ‘‘အသေဋ္ဌောယံ ဗြာဟ္မဏော အဗြဟ္မစာရီ’’တိ အာဒီသု ဂရဟေ။ ‘‘အဂါမော’’တိ အာဒီသု သုညေ။ ‘‘အပတိကာယံဣတ္ထီ’’တိ အာဒီသု ဝိရဟေ။ ‘‘အထ နာယံ ကညာ’’တိ အာဒီသု အပ္ပကေ။ ဣဓ ပန သုညေ ဝိရဟေ ဝါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သုညတ္ထေန ပန အဂါမကေ နိမနုဿေ ကေဝလာရညေတိ အတ္ထော။ ဝိရဟတ္ထော ဝါ အဂါမကေ ဂါမဝိရဟိတေ ပဒေသေတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တေနေဝ သုညတ္ထေန ဝိရဟတ္ထေန ‘‘အဂါမကေ’’တိမိနာပဒေန ဂါမနဒီဇာတဿရသမုဒ္ဒေ မုဉ္စိတွာ ယံ အနဝသေသံ ဟေဋ္ဌာ ပထဝီသန္ဓာရကဥဒကမ္ပိဥဒကသန္ဓာရကော ဝါတောပိ အဇဋာကာသမ္ပိ၊ တထာ ယာဝ ဥပရိဗြဟ္မလောကံ ဥပါဒါယ သဗ္ဗံ အသုရယက္ခသုရာဒိအာကာသဋ္ဌကဒေဝဗြဟ္မဝိမာနာနိပိ အရညန္တွေဝ သင်္ဂဟိတာ။ နဒီသမုဒ္ဒန္တရေသုပိ မစ္ဆဗန္ဓာနံ အဂမနပထော ဒီပကော ဝါ ပဗ္ဗတော ဝါ၊ သောပိ အရညသီမာတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ၊ တသ္မာ အယံ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာ နိမနုဿေ ကေဝလာရညေ ပထဝီမဏ္ဍလေပိ ဒေဝလောကေ ဝိမာနကပ္ပရုက္ခာဒီသုပိ လဗ္ဘတေဝ။ ပထဝိယံ ပန ယသ္မိံ ဂါမခေတ္တေ ဟေဋ္ဌာ ပထဝိယာ ယတ္ထ ဝါ သုဝဏ္ဏမဏိအာဒီနိ ခဏိတွာ ဂဟေတုံ သက္ကောန္တိ၊ တံ ပဒေသံ ဂါမခေတ္တမေဝ။ တတော ပရာ ယာဝ ပထဝီသန္ဓာရကဥဒကာ အဇဋာကာသေပိ လဗ္ဘတေဝ။ နနု ဆကာမာဝစရ ဒေဝလောကေသုပိ ဒေဝဝိမာနကပ္ပရုက္ခဂါမနိဂမာဒယောပိ အတ္ထေဝ။ အထ ကသ္မာ ‘‘အရညာ’’တိ ကထိတာတိ အမနုဿာ ဝါ သတ္တာ ဇာတိဘိန္နတ္တာ စ တေ အဂါမာယေဝ၊ တေနေဝ ‘‘နိမနုဿမှိ အရညမှီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တိရစ္ဆာနဝတ္ထုသ္မိမ္ပိ ‘‘နာဂေါ ဝါ ဟောတု သုပဏ္ဏမာဏဝကာဒီနံ ဝါ အညတရော အန္တမသော သက္ကံ ဒေဝရာဇာနံ ဥပါဒါယ ယော ကောစိ အမနုဿဇာတိကော သဗ္ဗောဝ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ တိရစ္ဆာနဂတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ ဇာတိဘိန္နတာယ အမနုဿာဝါသော အရညန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အဗ္ဘန္တရသီမာယ ဝိစာရဏာ။
ဣဒါနိ ဥဒကုက္ခေပသီမာယ သံဝဏ္ဏနာက္ကမော သမ္ပတ္တော။ တတ္ထ ‘‘သဗ္ဗာ ဘိက္ခဝေ နဒီ အသီမာ။ သဗ္ဗော သမုဒ္ဒေါ အသီမော။ သဗ္ဗော ဇာတဿရော အသီမော။ နဒိယာ ဝါ ဘိက္ခဝေ သမုဒ္ဒေ ဝါ ဇာတဿရေ ဝါ ယံ မဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ သမန္တာ ဥဒကုက္ခေပါ၊ အယံ တတ္ထ သမာနသံဝါသာ ဧကူပေါသထာ’’တိ ပညတ္တာ၊ အယံ ဥဒကုက္ခေပသီမာ နာမ။ တတ္ထ ‘‘သဗ္ဗာ ဘိက္ခဝေ နဒီ အသီမာ’’တိ ဧတ္ထ ¶ အသီမသဒ္ဒေ အကာရော ဝိရဟတ္ထော၊ အသီမာ ဗဒ္ဓသီမာ ဝိရဟိတာတိ အတ္ထော။ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မဝါစံ သာဝေတွာပိ ဗန္ဓသီမာဝိရဟိတာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ပဋိသေဓတ္ထော ဝါ၊ အသမ္မန္နိတဗ္ဗာတိ အတ္ထော။ ဝုဍ္ဎိအတ္ထော ဝါ၊ ‘‘အသေက္ခာ ဓမ္မာ’’တိ ယထာ သိက္ခိတသိက္ခာ နိဋ္ဌိတသိက္ခာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧဝံ အသီမာသီမကိစ္စနိဋ္ဌပ္ပတ္တာတိ အတ္ထော။ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မ ဝါစံ သာဝေတွာ သမ္မတာပိ အသမ္မတာယေဝ၊ အတ္တနော သဘာဝေနေဝ ဂါမသီမာ ဝိယ ဗဒ္ဓသီမာသဒိသာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧတေန နဒီဇာတဿရသမုဒ္ဒါနံ ဗဒ္ဓသီမာယ အခေတ္တဘာဝေါ ဒဿိတော ဟောတိ။ ဧဝံ ‘‘သဗ္ဗာ ဘိက္ခဝေ နဒီ အသီမာ’’တိအာဒိနာ နဒီသမုဒ္ဒဇာတဿရာနံ ဗဒ္ဓသီမာဘာဝံ ပဋိက္ခိပိတွာ တတ္ထ လောကဝေါဟာရသိဒ္ဓါသု ဧတာသု နဒီအာဒီသု အဗဒ္ဓသီမာသု ပုန ဝဂ္ဂကမ္မပရိဟာရတ္ထံ ဝါလိကာဒီဟိ သီမပရိစ္ဆိန္ဒနံ ကတ္တုကာမော ဘဂဝါ ‘‘နဒိယာ ဝါ ဘိက္ခဝေ သမုဒ္ဒေ ဝါ ဇာတဿရေ ဝါ ယံ မဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ သမန္တာ ဥဒကုက္ခေပါ’’တိ အာဒိမာဟ။ တတ္ထ မဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿတိ ထာမမဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ တေနေဝါဟ သမန္တပါကာဒိကာယ ဝိနယဋ္ဌကထာယံ ‘‘ထာမမဇ္ဈိမေန ပုရိသေနာ’’တိ။ ယဒိ ဝဍ္ဎကီပုရိသမိစ္ဆေယျ၊ ‘‘ဝဍ္ဎကီပုရိသေနာ’’တိ ဝုတ္တံ ဘဝေယျ၊ န ပနေဝံ ဝုတ္တံ၊ တေန ဉာယတိ ‘‘ထာမမဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿာ’’တိ။ တိဝိဓာ ဟိ ပုရိသာ ဥတ္တမပုရိသော မဇ္ဈိမပုရိသော ပကတိပုရိသောတိ။ တတ္ထ ဥတ္တမပုရိသော နာမ သဗ္ဗညု ဘဂဝါ၊ သော ဟိ ဘဂဝါ သဗ္ဗသတ္တုတ္တမော ထာမယသသမ္ပတ္တိဣဿရိယာဒီဟိ တထာ ဟိ တထာဂတဿ ထာမော။
‘‘ကာဠာဝကဉ္စ ဂင်္ဂေယျံ၊ ပဏ္ဍရံ တမ္ဗပိင်္ဂလံ၊
ဂန္ဓမင်္ဂလဟေမဉ္စ၊ ဥပေါသထံ ဆဒ္ဒန္တိမေ’’တိ။
ဝုတ္တာနံ ဒသန္နံ ဟတ္ထိကုလာနံ ဗလာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ ကာဠာဝက န္တိ ပကတိဟတ္ထိကုလံ ယံ ဒသန္နံ ပုရိသာနံ ကာယဗလံ၊ တံ ဧကဿ ကာဠာဝကဿ ဟတ္ထိနော ဗလံ။ ယံ ဒသန္နံ ကာဠာဝကာနံ ဗလံ၊ တံ ဧကဿ ဂင်္ဂေယျဿ ဗလံ။ ယံ ဒသန္နံ ဂင်္ဂေယျာနံ ဗလံ၊ တံ ဧကဿ ပဏ္ဍရဿ ဗလံ၊ ယံ ဒသန္နံ ပဏ္ဍရာနံ ဗလံ၊ တံ ဧကဿ တမ္ဗဿ ဗလံ။ ယံ ဒသန္နံ တမ္ဗာနံ ဗလံ၊ တံ ဧကဿ ပိင်္ဂလဿ ဗလံ။ ယံ ဒသန္နံ ပိင်္ဂလာနံ ဗလံ၊ တံ ဧကဿ ဂန္ဓဟတ္ထိနော ဗလံ။ ယံ ဒသန္နံ ဂန္ဓဟတ္ထီနံ ဗလံ၊ တံ ဧကဿ မင်္ဂလဿ ဗလံ။ ယံ ဒသန္နံ မင်္ဂလာနံ ဗလံ၊ တံ ဧကဿ ဟေမဿ ဗလံ။ ယံ ဒသန္နံ ဟေမဝတာနံ ဗလံ၊ တံ ဧကဿ ¶ ဥပေါသထဿ ဗလံ။ ယံ ဒသန္နံ ဥပေါသထာနံ ဗလံ၊ တံ ဧကဿ ဆဒ္ဒန္တဿ ဗလံ။ ယံ ဒသန္နံ ဆဒ္ဒန္တာနံ ဗလံ၊ တံ ဧကဿ တထာဂတဿ ကာယဗလံ။ ‘‘နာရာယနသင်္ခါတံ ဗလ’’န္တိပိ ဣဒမေဝ ဝုစ္စတိ။ တတ္ထ နာရာ ဝုစ္စန္တိ ရသ္မိယော၊ တာ ဗဟူ နာနာဝိဓာ တတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ နာရယနံ၊ ဝဇိရံ၊ တသ္မာ ဝဇိရသင်္ခါတံ ဗလန္တိ ပိ အတ္ထော၊ တဒေတံ ပကတိဟတ္ထိဂဏနာယ ဟတ္ထိကောဋိသဟဿံ၊ ပုရိသဂဏနာယ ဒသန္နံ ပုရိသကောဋိသဟဿာနံ ဗလံ ဟောတိ၊ ဣဒံ တထာဂတဿ ကာယဗလံ။ ဣဿရိယာဒိဗလဝိဓာနံ ပန တံတံ သုတ္တာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ မဇ္ဈိမပုရိသော နာမ ဝဍ္ဎကိပုရိသော သော ဟိ တထာဂတဿ ဗလံ ပဋိစ္စ သိနေရုပဗ္ဗတရာဇံ သာသပဗီဇေန မိနန္တော ဝိယ သတေနပိသဟဿေနပိ သတသဟဿေနပိ မိနေတုံ အဘဗ္ဗော၊ အန္တမသော ပါဒင်္ဂုဋ္ဌ သော ပါဒင်္ဂုဋ္ဌကမ္ပိ ဂဏှေတုံ အဘဗ္ဗောဝ။ တဿ ပကတိပုရိသတော မဟန္တဘာဝေန မဇ္ဈေ ဘဝတ္တာ မဇ္ဈိမပုရိသော နာမ ဇာတော၊ တထာ ဟိ သုဂတဝိဒတ္ထိ ဝဍ္ဎကိဿ တိဿော ဝိဒတ္ထိယော၊ ဝဍ္ဎကိဟတ္ထေန ဒိယဍ္ဎဟတ္ထော ဟောတိ၊ တထာ ဝဍ္ဎကိဝိဒတ္ထိ ပကတိပုရိသဿ ဒွေ ဝိဒတ္ထိယော၊ ပကတိပုရိသဟတ္ထေန ပရိပုဏ္ဏဟတ္ထော ဟောတိ တထာ ဟိ သုဂတဝိဒတ္ထိ နာမ ဣဒါနိ မဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ တိဿော ဝိဒတ္ထိယော၊ ဝဍ္ဎကိဟတ္ထေန ဒိယဍ္ဎော ဟတ္ထော ဟောတီတိ ကုဋိကာရသိက္ခာပဒဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ အယံ ဣဓ မဇ္ဈိမပုရိသောတိ နာဓိပ္ပေတာ။ ကသ္မာ ကုဋိကာရသိက္ခာပဒေယေဝ တိဟတ္ထာတိ ဝဍ္ဎကိဟတ္ထေန တိဟတ္ထာ။ ပမာဏယုတ္တော မဉ္စောတိ ပကတိဝိဒတ္ထိယာ နဝဝိဒတ္ထိပ္ပမာဏော မဉ္စောတိ ဝုစ္စတိ ယထာ၊ ဧဝံ မဇ္ဈိမပုရိသေနာ’တိ ဣဓ အဝတွာ’ထာမမဇ္ဈိမေန ပုရိသေနာ’တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တတ္တာ။ ပကတိပုရိသော နာမ’ယံ ဒသန္နံ ပုရိသာနံ ကာယဗလံ၊ တံ ဧကဿ ကာဠာဝကဿ ဟတ္ထိနော ဗလ’န္တိ ဝုတ္တပုရိသော ပကတိပုရိသော နာမ။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဧကစ္စေ ပုညဝန္တာ ရာဇာ အဇာတသတ္တု ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ဣတ္ထိယာပိ ဝိသာခါ မိဂါရမာတာတိ ဧဝမာဒယော ပဉ္စန္နံ ဟတ္ထီနံ ဗလံ ဓာရေန္တိ၊ န ပန တေ မဇ္ဈိမပုရိသာ နာမ ဟောန္တိ၊ ပကတိပုရိသော ယေဝ၊ ပုညဝန္တဘာဝေန ဝိသေသပုရိသတ္တာ။ ဣဓ ပန ပကတိပုရိသောယေဝ ထာမ မဇ္ဈိမပုရိသောတိ အဓိပ္ပေတော။ ဥဒကုက္ခေပါတိ ဥဒကုက္ခေပေန ပရိစ္ဆိန္နာ၊ တေနေဝါဟ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ လီနတ္ထပ္ပကာသနိယံ ဥဒကုက္ခေပါတိ ကရဏတ္ထေ နိဿက္ကဝစနန္တိ အာဟ။ ဥဒကုက္ခေပေနာ’တိ အယဉှေတ္ထတ္ထော ¶ ။ နဒီသမုဒ္ဒဇာတဿရေသု ယံဌာနံ မဇ္ဇိမဿ ပုရိသဿ သမန္တာ ပရိသပရိယန္တတော ဥဒကုက္ခေပေန ပရိစ္ဆိန္နံ၊ အယံ တတ္ထ နဒီအာဒီသု လောကဝေါဟာရ သိဒ္ဓါသု တာသုဧဝ အဗဒ္ဓသီမာသု အပရာပိ သမာနသံဝါသာ ဧကူပေါသထာတိ ကင်္ခါဝိတရဏိယံ ပန ယံ မဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ သမန္တာ ဥဒကုက္ခေပါတိ ယံ ဌာနံ ထာမမဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ သမန္တတော ဥဒကုက္ခေပေန ပရိစ္ဆိန္နံ။ တတ္ထ ယထာ အက္ခဓုတ္တာ ဒါရုဂုဠံ ခိပန္တိ၊ ဧဝံ ဥဒကံ ဝါ ဝါလိကံ ဝါ ဟတ္ထေန ဂဟေတွာ မဇ္ဈိမေန ပုရိသေန သဗ္ဗထာမေန ခိပိတဗ္ဗံ။ ယတ္ထ ဧဝံ ခိတ္တံ ဥဒကံ ဝါ ဝါလိကာ ပတတိ၊ အယံ ဥဒကုက္ခေပေါ နာမ။ အယံ တတ္ထ သမာန သံဝါသာ ဧကူပေါသထာတိ၊ အယံ တေသု နဒီအာဒီသု ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆိန္နာ သီမာ သမာနသံဝါသာစေဝ ဧကူပေါသထာစာ’တိ အတ္ထယောဇနံ ကတွာ အယံ ဧတေသံ နဒီအာဒီနံ အန္တောယေဝ လဗ္ဘတိ၊ န ဗဟိ၊ တသ္မာ နဒိယာ ဝါ ဇာတဿရေ ဝါ ယတ္တကံ ပဒေသံ ပကတိဝဿကာလေ စတူသု မာသေသု ဥဒကံ ဩတ္ထရတိ၊ သမုဒ္ဒေ ယသ္မိံ ပဒေသေ ပကတိဝီစိယော ဩသရိတွာ သဏ္ဌဟန္တိ၊ တတောပဋ္ဌာယ ကပ္ပိယဘူမိ။ ဒုဗ္ဗုဋ္ဌိကာလေ ဝါ ဂိမှေ ဝါ နဒီဇာတဿရေသု သုက္ခေသုပိ သာဧဝ ကပ္ပိယဘူမိ။ သစေ ပန သုက္ခေ ဇာတဿရေ ဝါပိံ ဝါ ခဏန္တိ ဝပ္ပံ ဝါ ကရောန္တိ၊ တံ ဌာနံ ဂါမခေတ္တံ ဟောတိ။ ယာ ပနေသာ ကပ္ပိယဘူမီတိ ဝုတ္တာ၊ တတော ဗဟိ ဥဒကုက္ခေပသီမာ န ဂစ္ဆတိ၊ အန္တောယေဝ ဂစ္ဆတိ၊ တသ္မာ တေသံ အန္တောပရိသပရိယန္တတော ပဋ္ဌာယ သမန္တာဥဒကုက္ခေပ ပရိစ္ဆေဒေါ ကာတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တံ။ ဂဏ္ဌိပဒေ ပန ယံ မဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ သမန္တာ ဥဒကုက္ခေပါတိ ပန ဧတိဿာ နဒိယာ စတုဝဂ္ဂါဒီနံ သင်္ဃာနံ ဝိသုံ စတုဝဂ္ဂကရဏီယာဒိကမ္မကရဏကာလေ သီမာပရိစ္ဆေဒဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ၊ တိစီဝရေန ဝိပ္ပဝါသပရိစ္ဆေဒဒဿနတ္ထမ္ပိ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာယ ပရိစ္ဆေဒဒဿနံ ဝိယာတိ အာစရိယာ၊ တသ္မာ ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆေဒါဘာဝေပိ အန္တောနဒိယံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ သိဒ္ဓ’န္တိ လိခိတံ။ တတ္ထ ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆေဒါဘာဝေပီ’တိ ဣဒံ ပဒံ သမန္တတော ဥဒကုက္ခေပေန ပရိစ္ဆိန္န’န္တိ မဟာအဋ္ဌကထာဝစနေန ဝါ သမန္တာ ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆေဒေါ ကာတဗ္ဗော’တိ မာတိကာဋ္ဌကထာယ ကင်္ခါ ဝိတရဏိယဉ္စ ဝုတ္တဝစနေန ဝါ၊ ‘‘တတ္ထာပိ ဟိ မဇ္ဈိမပုရိသော န ဉာယတိ၊ တထာ သဗ္ဗထာမေန ခိပန’’န္တိ ဝါ၊ ‘‘ဧတဒတ္ထမေဝ ဟိ ဝါလိကာဒီဟိ သီမပရိစ္ဆိန္ဒန’’န္တိ ဝါ ဝိမတိဝိနောဒနီဝစနေဟိ ဝါ န သမေတိ။ ဂန္ထကာရေနာပိ ပရူပဝါဒဝိဝဇ္ဇနတ္ထံ ‘‘အယံ အမှာကံ ခန္တီ’’တိ အဝတွာ’အစရိယာ’တိ ¶ အညကတ္တာရေ နိဒဿိတွာ ပရတော နိဂမနေ ‘‘ဣဒံ သဗ္ဗံ သုဋ္ဌု ဝိစာရေတွာ ဂရုကုလေ ပယိရုပါသိတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ ယုတ္တံ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ဣတရံ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ တသ္မာ အညေသံ အာစရိယာနံ မတေန လိခိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အညထာ တိဿောပိ သင်္ဂီတိယော အာရူဠှေ အဋ္ဌကထာဝစနေ စ ကင်္ခါဝိတရဏီ-ဝိမတိဝိနောဒနီဝစနာနိ စ မက္ခေတဗ္ဗာနိ ဘဝေယျုံ၊ ဂန္ထာပိ အညမညဝိရုဒ္ဓါ ဘဝေယျုံ၊ ဘဂဝတာ ပညတ္တသိက္ခာပဒမ္ပိ သာဝကာနံ မတေန ပဋိသင်္ခရိတဗ္ဗံ ဘဝေယျ ဘဂဝတာ ပညတ္တသိက္ခာပဒံ ပန န မက္ခေတဗ္ဗံ၊ ယထာ ပညတ္တေယေဝ ဝတ္တိတဗ္ဗံ ဝက္ခတိ ဟိ ဝတ္ထုံ ဇာနိတွာပိ မဇ္ဇံ ပိဝတော ဘိက္ခုဿ ပါစိတ္တိယံ၊ သာမဏေရဿ ပန ဇာနိတွာ ပိဝတော သီလဘေဒေါ၊ န အဇာနိတွာတိ ဝုတ္တံ တတ္ထ ကာရဏံ မဂ္ဂိတဗ္ဗံ၊ သိက္ခာပဒ ပညတ္တိယာ ဗုဒ္ဓါနမေဝ ဝိသယတ္တာ န ဝါ မဂ္ဂိတဗ္ဗံ၊ ယထာ ပညတ္တေယေဝ ဝတ္တိတဗ္ဗ’န္တိ တသ္မာ သမန္တာ ဥဒကုက္ခေပါတိ ပညတ္တသိက္ခာပဒါနုရူပံ သမန္တတော ဥဒကုက္ခေပေန ပရိစ္ဆိန္နန္တိ ဝါ ဥဒကံ ဥက္ခိပိတဗ္ဗန္တိ ဝါ ဥဒကုက္ခေပေန ပိ ပရိစ္ဆိန္နာ သီမာတိဝါ သမန္တာ ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆေဒေါ ကာတဗ္ဗောတိ ဝါ ဝုတ္တဓမ္မသင်္ဂါဟကတ္ထေရာနံ ဝစနမေဝ ပမာဏံ တေ ဟိ ဗုဒ္ဓမတညုနော၊ ဣဒဉ္စ ဝစနံ ဘဂဝတော န ပစ္စက္ခဝစနံ နာပိသင်္ဂါဟကတ္ထေရာနံ ဝစနံ အထဝါ ‘‘ယံ မဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ သမန္တာ ဥဒကုက္ခေပါ’’တိ ပန ဧတိဿာ နဒိယာ…ပေ… သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာယ ပရိစ္ဆေဒဒဿနံ ဝိယ သီမပရိစ္ဆေဒဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တ’န္တိ အာစရိယာ ယသ္မာ ဝဒန္တိ၊ တသ္မာ ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆေဒါဘာဝေပိ အန္တောနဒိယံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ သိဒ္ဓန္တိ ဣမိဿာ အတ္ထယောဇနာယ န ဓမ္မသင်္ဂါဟကတ္ထေရာပိ ပဝိဋ္ဌာ၊ ဂန္ထကာရောပိ အပဝိဋ္ဌော။ ကသ္မာတိ စေ တိဿောပိ သင်္ဂီတိယော အာရူဠှေသု ဝိနယဋ္ဌကထာသုစေဝ တဗ္ဗိဝရဏဘူတာသု သိလောကဋီကာသု စ ‘‘ဥဒကုက္ခေပေန ပရိစ္ဆိန္နံ၊ ဥဒကံ ဥက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆေဒေါ ကာတဗ္ဗော’’တိ အာဒိနာ ဗဟူဟိ အာကာရေဟိ ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆေဒမေဝ လိခန္တိ၊ တသ္မာ ဓမ္မသင်္ဂါဟကတ္ထေရာပိ အပ္ပဝိဋ္ဌာတိ ဝိညာယတိ ဂန္ထကာရော ပိ ပရူပဝါဒဝိဝဇ္ဇနတ္ထံ ‘‘အာစရိယာ’’တိ အညကတ္တာရေ နိဒဿေတိ၊ တသ္မာ ဂန္တ္ထကာရောပိ အပ္ပဝိဋ္ဌောတိ ဝိညာယတိ၊ ဣဒဉ္စ ဝစနံ ကေသဉ္စိ ထေရာနံ အတ္တနောမတိ၊ အတ္တနောမတိစ နာမေသာ သဗ္ဗဒုဗ္ဗလာ၊ သိနေရုပဗ္ဗတရာဇံ သာသပဗီဇေန မိနေန္တော ဝိယ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓေန ပညတ္တဿ ဥဒကုက္ခေပါတိ သိက္ခာပဒဿ အတ္ထံ ဝဒန္တာနံ မဟာကဿပယသမောဂ္ဂလိပုတ္တတိဿပဘုတီနဉ္စ ¶ တေသံ သိဿာနုသိဿာနံ မဟာဝိဟာရဝါသီနဉ္စ ဝစနံ ကော နာမ ပုဂ္ဂလော မက္ခေတုံ သက္ခိဿတိ၊ ဥပသမ္ပဒါဒိကမ္မဿ စ ဂရုကမ္မတ္တာ သာသနဿ မူလတ္တာ စ ဂရုကေယေဝ ဌာတဗ္ဗံ။ ‘‘ယံ မဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ သမန္တာ ဥဒကုက္ခေပါ’’တိ ဘဂဝတာ ပညတ္တံ၊ ကထံ မဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ ဥဒကုက္ခေပါရဟဋ္ဌာနမေဝ ဥဒကုက္ခေပသီမာ၊ ဥဒါဟု ဥဒကုက္ခေပေနေဝ ဥဒကုက္ခေပသီမာတိ စောဒနံ ပရိဟရန္တော အဋ္ဌကထာစရိယော ကထံ ပန ဥဒကံ ဥက္ခိပိတဗ္ဗန္တျာဒိမာဟ။ တတ္ထ ကထန္တိ ကထေတုကမျတာ ပုစ္ဆာ၊ ကထံ ကေန ကာရဏေန ဥဒကံ ဥက္ခိပိတဗ္ဗံ ဥဒကာသိဉ္စနသင်္ခေပေန ဥက္ခိပိတဗ္ဗံ အထ ခေါ လေဍ္ဍုခိပနဒါရုဂုဠခိပနာကာရေန ဥက္ခိပိတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ အက္ခဓုတ္တာတိ သာမညေန ဝုတ္တေပိ ‘‘သီဟော ဂါယတိ နင်္ဂုဋ္ဌံ၊ သီဟော စာလေတိ ဝါလဓိ’’န္တိ ဧတ္ထ ဝိယ ဒါရုဂုဠံ ခိပန္တိ သဒ္ဒန္တရသန္နိဓာနတော အတ္ထဝသေန ဒါရုဂုဠကီဠကာ ဓုတ္တဇနာတိ ဝိညာယတိ အက္ခသဒ္ဒေါ ဟိ ဇူတေပိ နိရူဠှော။ ဒါရုဂုဠန္တိ ဘမံ အာရောပေတွာ အာရဂ္ဂေန ကတဒါရုဝိကတိ အယဉှေတ္ထတ္ထော… ယထာ အက္ခဓုတ္တာ ဒါရုဂုဠကာ ဓုတ္တဇနာ ဒါရုဂုဠံ ဟတ္ထေန ဂဟေတွာ အတ္တနော ဗလံ ဒဿေန္တာ ဝိယ သဗ္ဗထာမေန အတ္တာနံ ဩနမိတွာ ခိပန္တိ၊ ဧဝမေဝ ထာမမဇ္ဈိမေန ပုရိသေန ဥဒကံ ဝါ ဝါလိကံ ဝါ ဟတ္ထေန ဂဟေတွာ အတ္တနော ဗလံ ဒဿေန္တာဝိယ ဩနမိတွာ သဗ္ဗထာမေန နိသိန္နဿ ဝါ ဌိတဿ ဝါ ပရိသပရိယန္တတော အနုပရိယာယိတွာ ခိပိတဗ္ဗံ၊ ဧဝံ စိတ္တံ ဥဒကံ ဝါ ဝါလိကံ ဝါ ယတ္ထ ယသ္မိံ ဌာနေ ပတတိ၊ အယမေကော ဥဒကုက္ခေပေါ နာမာတိ ‘‘အယမေကော ဥဒကုက္ခေပေါ’’တိ ဣမိနာ ပဒေန ဒွိန္နံ သင်္ဃာနံ ဝိသုံဝိသုံ ကမ္မကရဏာဓိကာရေ သီမန္တရိကတ္တာ အညဿာပိ ဥဒကုက္ခေပဿ သမ္ဘဝံ ဒဿေတိ၊ တေနေဝ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ ‘‘သစေ ပန ဒွေ သင်္ဃာ ဝိသုံဝိသုံ ဥပေါသထာဒိကမ္မံ ကရောန္တိ၊ ဒွိန္နံ ဥဒကုက္ခေပါနံ အန္တရေ အညော ဧကော ဥဒကုက္ခေပေါ ဥပစာရတ္ထာယ ဌပေတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တံ၊ ဝိမတိဝိနောဒနိယမ္ပိ ‘‘တဿ အန္တောတိ တဿ ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆိန္နဿ ဌာနဿ အန္တော န ကေဝလဉ္စ တဿေဝ အန္တော၊ တတော ဗဟိပိ ဧကဿ ဥဒကုက္ခေပဿ အန္တော ဌာတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဝစနံ ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆေဒဿ ဒုဗ္ဗိဇာနတော ကမ္မကောပသင်္ကာ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ၊ သာရတ္ထဒီပနိယံ ပန ‘‘တဿ အန္တော ဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟိတွာ ဌိတော ကမ္မံ ကောပေတီတိ ဣမိနာ ပရိစ္ဆေဒတော ဗဟိ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဌိတော ကမ္မံ န ကောပေတီတိ ဒီပေတီ’’တိ ဝတွာ မာတိကာဋ္ဌကထာဝစနမ္ပိ ပဋိက္ခိပိ၊ တံ ဧကသင်္ဃံ သန္နိပါတံ ¶ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ယထာ စ မဟာသီမာယ ခဏ္ဍိတွာ ဗဒ္ဓါနံ ခဏ္ဍသီမာနံ အညမညသင်္ကရဝိဝဇ္ဇနတ္ထံ သီမန္တရိကာ ဌပိတာ၊ ဧဝမေဝ အတ္တနော သဘာဝေန ဂါမသီမာ ဝိယ သယံ ဇာတသီမာယံ နဒီသမုဒ္ဒဇာတဿရာနံ အတိမဟန္တဘာဝေန ဥဒကုက္ခေပေန ဥဒကုက္ခေပသီမာ ဘဂဝတာ အနုညာတာ၊ တထာပိ ဒွိန္နံ ဗဒ္ဓသီမာနမိဝ အညမညသင်္ကရဝိဝဇ္ဇနတ္ထံ ဒွိန္နံ ဥဒကုက္ခေပသီမာနံ အန္တရေ သီမန္တရိကတ္ထာယ အညော ဥဒကုက္ခေပေါ ဌပေတဗ္ဗော’တိ ဝုတ္တံ၊ သနိမိတ္တာ ဗဒ္ဓသီမာ၊ သဥဒကုက္ခေပါ ဥဒကုက္ခေပသီမာ၊ သီမန္တရိကာ ဝိယ ဧကော ဥဒကုက္ခေပေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ တေနေဝ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ ‘‘ဣဒဉ္စေတ္ထ သီမန္တရိကာဝိဓာနံ ဒွိန္နံ ဗဒ္ဓသီမာနံ သီမန္တရိကာအနုဇာနနသုတ္တာနုလောမတော သိဒ္ဓန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ၊ ဧကသ္မိံ သင်္ဃသန္နိပါတေ ပန ဧကဿ ဥဒကုက္ခေပဿ ဗဟိ တိဋ္ဌန္တောပိ ကမ္မံ န ကောပေတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ ဝုတ္တဉှိ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ ဘဂဝတာ နိဒါနဝသေန ဧကဂါမသီမနိဿိတာနံ ဧကသဘာဂါနဉ္စ ဒွိန္နံ ဗဒ္ဓသီမာနမေဝ အညမညံ သမ္ဘေဒဇ္ဈောတ္ထရဏံ သီမန္တရိကံ ဝိနာ အဗျဝဓာနေ ဌာနဉ္စ ဘဂဝတာ အနုမတမေဝါတိ ဉတွာ အဋ္ဌကထာစရိယာ ဣဓာပိ သီမန္တရိကာဝိဓာနမကံသု ဝိသဘာဂသီမာနမ္ပိ ဟိ ဧကသီမနိဿိတတ္တံ ဧကသဘာဝတ္တဉ္စာတိ ဒွီဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေ သတိ ဧဝ သီမန္တရိကံ ဝိနာ ဌာနံ သမ္ဘေဒါယ ဟောတိ၊ နာသတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗ’န္တိ။ ဧဝံ နဒီသမုဒ္ဒဇာတဿရေသု သမန္တာဥဒကုက္ခေပါတိ ပညတ္တသိက္ခာပဒါနုရူပံ ဥဒကုက္ခေပေန ပရိစ္ဆေဒံ ဒဿေတွာ ရဿပဘဝေ နဒီဇာတဿရပဒေသေ ဥဒကုက္ခေပေန ဝိနာဝ အတ္တနော သဘာဝေန ဂါမသီမာယမိဝ သဗ္ဗထာ ကပ္ပိယဘာဝံ ဒဿေတုံ သစေ ပန နာတိဒီဃာ ဟောတိ၊ ပဘဝတော ပဋ္ဌာယ တျာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပဘဝတော ပဋ္ဌာယာတိ ယသ္မိံ ပဒေသေ စတုမာသပရမာ နဒီ သန္ဒတိ၊ တဿ ဥပရိမဘာဂတော ပဋ္ဌာယာတိ အတ္ထော။ ယာဝ မုခဒွါရာ တိ ယာဝ နဒီတီရမေဝေတ္ထ မုခဒွါရာတိ အဓိပ္ပေတာ။ သဗ္ဗတ္ထာ’တိ သဗ္ဗသ္မိံ နဒီပဒေသေ ဥဒကုက္ခေပသီမာကမ္မံ နတ္ထီ တိ ဥဒကုက္ခေပေန ပဝတ္တာ သီမာ ဥဒကုက္ခေပသီမာ။ ကရိတဗ္ဗန္တိ ကမ္မံ၊ ကရကရဏေတိ ဓာတု၊ ရမ္မပစ္စယော။ ကရဏေတိ မနောဒွါရဝီထိယာ သတ္တမကုသလဇဝနစိတ္တသမုဋ္ဌာပိတဝါယောဓာတုယာ ဝိကာရဘူတော ကာယပယောဂေါ၊ တေန ကာယပယောဂေန ခိပိတဗ္ဗံ ဥဒ္ဓဋံ ကမ္မန္တိ ဝုစ္စတိ ပရမတ္ထဝသေန ပန ကာယပယောဂသင်္ခါတာယ စိတ္တံ ဇဝါယောဓာတုယာ ဝိပ္ဖာရေန ဒေသန္တရပ္ပတ္တိသမုဋ္ဌာပိကာ ¶ အဋ္ဌကလာပပုဉ္ဇာယေဝ။ ဥဒကုက္ခေပသီမာယ ကမ္မံ ဥဒကုက္ခေပသီမာကမ္မံ တံ ဧတ္ထ ရဿပဘဝနဒိယာ နတ္ထီတိ အတ္ထော။ အယဉှေတ္ထတ္ထော သစေ နဒီ နာတိဒီဃာ ဟောတိ အဍ္ဎယောဇနံ ဝါ ဂါဝုတံ ဝါ အဍ္ဎဂါဝုတံ ဝါ၊ တဿာ ပဝတ္တနဋ္ဌာနတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ နဒီတီရာ သဗ္ဗတ္ထ နဒီပဒေသေ အဇ္ဈောတ္ထရိတွာ သင်္ဃော နိသီဒတိ၊ တတ္ထ တသ္မိံ နဒီပဒေသေ သမန္တတော အဝသေသနဒိယာ အဘာဝါ ဝဂ္ဂကမ္မသင်္ကာဘာဝေန ဥဒကုက္ခေပသီမာ ကမ္မံ နတ္ထိ၊ ကေဝလာ နဒီ သီမာယေဝါတိ သာရတ္ထဒီပနိယမ္ပိ မာတိကာဋ္ဌကထာယလီနတ္ထပ္ပကာသနိယမ္ပိ ဧတဒေဝ သန္နိဋ္ဌာနံ ဝုတ္တံ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ ပန ယတ္ထ ခုဒ္ဒကေ အရညေ မဟန္တေဟိ ဝါ ဘိက္ခူဟိ ပရိပုဏ္ဏတာယ ဝဂ္ဂကမ္မသင်္ကာဘာဝေန သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာပေက္ခာ နတ္ထိ၊ တတ္ထ သတ္ထဗ္ဘန္တရသီမာ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ကေဝလာရညသီမာယေဝ တတ္ထ သင်္ဃေန ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ နဒီအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော ဝက္ခတိ ဟိ သစေ နဒီ နာတိဒီဃာ ဟောတိ၊ ပဘဝတော ပဋ္ဌာယ ယာဝမုခဒွါရာ သဗ္ဗတ္ထ သင်္ဃော နိသီဒတိ၊ ဥဒကုက္ခေပသီမာကမ္မံ နတ္ထီ’တိ အာဒိ စ ဥဘယတ္ထာပိ စ။ ယဿံ ဒိသာယံ သတ္တဗ္ဘန္တရဿ ဝါ ဥဒကုက္ခေပဿ ဝါ ဩကာသော နပ္ပဟောတိ၊ တတ္ထ ကထံ မိနနံ ခိပနံ ဝါ ဘဝေယျ၊ ဂါမခေတ္တာဒီသု ပဝိသနတော အခေတ္တေ သီမာ ပဝိဋ္ဌာ နာမာတိသီမာ ဝိပဇ္ဇေယျ၊ အပေက္ခာယ သီမုပ္ပတ္တိယံ ပန ယတော ပဟောတိ၊ တတ္ထ သတ္တဗ္ဘန္တရဥဒကုက္ခေပသီမာ သယမေဝ ပရိပုဏ္ဏာ ဇာယန္တိ။ ယတော ပန နပ္ပဟောတိ၊ တတ္ထ အတ္တနော ခေတ္တပ္ပမာဏေနေဝ ဇာယန္တိ၊ န ဗဟီတိ ဝုတ္တံ၊ ဧတ္ထ စ’သီမာပေက္ခာယ သတ္တဗ္ဘန္တရဥဒကုက္ခေပသီမာ သယမေဝ ပရိပုဏ္ဏာ ဇာယန္တီ’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဥဒကုက္ခေပံ ဝိနာယေဝ အပေက္ခာယ သီမာယ ဥဒကုက္ခေပသီမာ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’တိ အတ္ထံ ဝဒန္တိ၊ တံ အယုတ္တရူပံ ဝိယ ဒိဿတိ။ ကသ္မာတိ စေ ပါဠိနယဝိရောဓတော ဝိမတိဝိနောဒနိယံ ပရတော ဝုတ္တဝစနေနာပိ ဝိရောဓတော စ။ ဣဒဉ္စ ဝစနံ အာစရိယဿ ကေသဉ္စိ ပုဂ္ဂလာနံ ဝါဒပ္ပကာသနတ္ထံ ဝုတ္တံ ဘဝေယျ။ ကသ္မာ ပရတော ဝုတ္တဝစနေန အဃဋိယတ္တာ စ ပါဠိယဋ္ဌကထာဋီကာဝစနေဟိပိ ဝိရုဇ္ဈနတော စ၊ တံ ပရတော ဝဏ္ဏယိဿာမ။ ယထာ စ လောကေ ဝတိံ အပရိက္ခိပိတွာ ‘‘ဣဒံ ဝတိယာ ဌာန’’န္တိ စ ယထာ စ နင်္ဂလကောဋိယာ အကသိတွာ ‘‘ဣဒံ ကသိကဋ္ဌာန’’န္တိ စ ယထာ စ ဝတ္ထုံ ကရောန္တာ မနုဿာ ကုဓာရီဖရသုအာဒိနာ ရုက္ခေ အစ္ဆိန္ဒိတွာ ‘‘ဣဒံ မမ ကုဓာရိပတနဋ္ဌာန’’န္တိ စ ယထာ စ ဒါတ္တေန အလာယိတွာ ‘‘ဣဒံ မမ လာယိတဋ္ဌာန’’န္တိ ¶ စ န သက္ကာ ဝတ္တုံ၊ ဧဝမေဝ ဥဒကံ ဝါ ဝါလိကံ ဝါ ဟတ္ထေန အခိပိတွာ ‘‘အယမေကော ဥဒကုက္ခေပေါတိ စ၊ ဥဒကပတနဋ္ဌာနန္တိ စ န သက္ကာ ဝတ္တုံ။ ဧတ္ထ စ ဒွေ ဘိက္ခူ ဧဝံ ဝိဝါဒံ ကရောန္တိ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ ‘‘ယတ္ထ ခုဒ္ဒကေ အရညေ မဟန္တေဟိ ဘိက္ခူဟိ ပရိပုဏ္ဏတာယ ဝဂ္ဂကမ္မသင်္ကာဘာဝေန သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာပေက္ခာ နတ္ထိ၊ တတ္ထ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ကေဝလာရညသီမာယေဝ တတ္ထ သင်္ဃေန ကမ္မံ ကတ္တဗ္ဗံ နဒီ အာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဝက္ခတိ ဟိ သစေ နဒီ နာတိဒီဃာ ဟောတိ။ ပဘဝတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ မုခဒွါရာ သဗ္ဗတ္ထ သင်္ဃော နိသီဒတိ၊ ဥဒကုက္ခေပသီမာကမ္မံ နတ္ထီ’တိအာဒိံ၊ ဣမိနာ ဧဝ ဝစနေန ဝဂ္ဂကမ္မပရိဟာရတ္ထံ သီမာပေက္ခာယ သတိ ဧဝ ဥဒကုက္ခေပသီမာ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ နာသတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗ’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ဥဒကုက္ခေပံ ဝိနာဝ ပရိသပရိယန္တတော ပဋ္ဌာယ သီမာပေက္ခာယ သဟေဝ ဥဒကုက္ခေပသီမာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ တသ္မာ ဥဒကုက္ခေပေန ပယောဇနံ နတ္ထေဝါတိ တေ ဧဝံ ဝတ္တဗ္ဗာ ‘‘မာ သပ္ပုရိသာ ဧဝံ ဝဒေယျာထ အာစရိယဝရဉ္စ မာ အဗ္ဘာစိက္ခထ ဣဒဉ္စ ဝစနံ အာစရိယဝရဿ နေယျဝစနံ၊ ပရတောပိ အာစရိယဝရော သန္နိဋ္ဌာနံ ဝက္ခတိ ဝိနယဋ္ဌကထာသုစေဝ သာရတ္ထဒီပနိယဉ္စ ဝုတ္တဝစနေဟိပိ တဝ ဝစနံ အသံသန္ဒေဝ၊ ဝိမတိဝိနောဒနိယမေဝ ပရတော ဝုတ္တဝစနေနာပိ န ဃဋိယတိ။ ကထံ နေယျဝစနံ ဟောတီတိ။ ‘‘သီမာပေက္ခာယ သတိ ဧဝ…ပေ… နဿတီ’’တိ ဧတ္ထ သီမာပေက္ခာယ ဝိနာ မဂ္ဂဂမနနှာနာဒိ အတ္ထေဟိ ဘိက္ခူဟိ အရညေ ဝါ နဒီအာဒီသုပိဝါ ပဝိဋ္ဌက္ခဏေယေဝ နုပ္ပဇ္ဇတိ၊ သီမာပေက္ခာယ သတိဧဝ အရညေ သမန္တာ သတ္တဗ္ဘန္တရာ’တိ ပညတ္တသိက္ခာပဒါနုရူပံ အဗ္ဘန္တရသီမာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ’ နဒီသမုဒ္ဒဇာတဿရေသုပိ မဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ သမန္တာ ဥဒကုက္ခေ’ပါတိ ပညတ္တ သိက္ခာပဒါနုရူပံ ဥဒကုက္ခေပေန သဟ ဥဒကုက္ခေပသီမာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ န ဥဒကုက္ခေပေန ဝိနာတိ အယံ နေယျတ္ထော။ နာသတီတိဧတ္ထ ဥဒကုက္ခေပေန ဝိနာတိ အတ္ထောပိ န လဗ္ဘတေ။ ဧဝဉ္စ သတိ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ ယေဝ ပုန တတ္ထာတိ လောကဝေါဟာရသိဒ္ဓါသု ဧတာသု နဒီအာဒီသု တီသု အဗဒ္ဓသီမာသု ပုနဝဂ္ဂကမ္မပရိဟာရတ္ထံ သာသနဝေါဟာရသိဒ္ဓါယ အဗဒ္ဓသီမာယ ပရိစ္ဆေဒံ ဒဿေန္တောတိ အဓိပ္ပာယော။ ပါဠိယံ ‘‘ယံ မဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿာ’’တိ အာဒီသု ဥဒကံ ဥက္ခိပိတွာ ခိပိယတိ ဧတ္ထာတိ ဥဒကုက္ခေပေါ၊ ဥဒကဿ ပထနောကာသော၊ တသ္မာ ဥဒကုက္ခေပါ။ အယဉှေတ္ထ ပဒသမ္ဗန္ဓဝသေန အတ္ထော… ‘‘ပရိသ ပရိယန္တတော ပဋ္ဌာယ သမန္တာ ယာဝ မဇ္ဈိမဿ ¶ ပုရိသဿ ဥဒကုက္ခေပေါ ဥဒကပတနဋ္ဌာနံ၊ တာဝ ယံ တံ ပရိစ္ဆိန္နံ ဋ္ဌာနံ၊ အယံ တတ္ထ နဒီအာဒီသု အပရာ သမာနသံဝါသာ ဥဒကုက္ခေပသီမာ’’တိ ဝုတ္တအတ္ထပဒေဟိပိ သမာနံ ဘဝေယျ အာစရိယမေဝ ဟိ ကေစိပန သမန္တာ အဗ္ဘန္တရံ မိနိတွာ ပရိစ္ဆေဒကရဏေနေဝ သီမာ သဉ္ဇာယတိ၊ န သယမေဝါတိ ဝဒန္တိ၊ တံ န ဂဟေတဗ္ဘန္တျာဒိနာ ကေစိဝါဒံ ပဋိက္ခိပိတွာ မိနနခိပနေ ဒေါသံ ဒဿေတွာ စ ယံ ပနေတ္ထ အဗ္ဘန္တရမိနနပ္ပမာဏဿ ဝါလိကာဒိခိပနကမ္မဿ စ ဒဿနံ၊ တံ သယံဇာတသီမာနံ ဌိတဋ္ဌာနပရိစ္ဆေဒဒဿနတ္ထံ ကတံ၊ ဂါမူပစာရဃရူပစာရဇာနနတ္ထံ လေဍ္ဍုသုပ္ပာဒိခိပနဝိဇာနနဒဿနံ ဝိယ၊ တေနေဝ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ သီမံ ဝါ ဗန္ဓန္တိ ဥဒကုက္ခေပံ ဝါ ပရိစ္ဆေဒ’န္တိ ဝုတ္တံ၊ ဧဝံ ကတေပိ တဿ ပရိစ္ဆေဒဿ ပဘဝတော ဉာတုံ အသက္ကုဏေယျတ္တေန ထူလတော ဉတွာ အန္တောတိဋ္ဌန္တေဟိ နိရာသင်္ကဋ္ဌာနေ ဌာတဗ္ဗံ အညံ ဗဟိကရောန္တေဟိ အတိဒူရေ နိရာသင်္ကဋ္ဌာနေ ပေသေတဗ္ဗန္တိ ဝါ၊ တသ္မာ ယထာ ဝုတ္တသီမာပေက္ခဝသေနေဝ တာသံ သတ္တဗ္ဘန္တရဥဒကုက္ခေပသီမာနံ ဥပ္ပတ္တိ၊ တဗ္ဗိဂမေန ဝိနာသော စ ဂဟေတဗ္ဗောတိ အမှာကံ ခန္တိ၊ ဝီမံသိတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ အညော ဝါ ပကာရော ဣတော ယုတ္တတရော ဂဝေသိတဗ္ဗော’တိ အာဟ။ ဝီမံသိတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ အညော ဝါ ပကာရော ဣတော ယုတ္တတရော ဂဝေသိတဗ္ဗော’တိ ဣမိနာ အာစရိယဿ ဝစနေန ဣမဿ ဝစနဿ အတ္တနောမတိဘာဝဉ္စ အာစရိယဿ အပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တဘာဝဉ္စ ဒဿေတိ။ ဣဒဉ္စ ဝစနံ န ဘဂဝတော ပစ္စက္ခဝစနံ၊ နာပိဓမ္မသင်္ဂါဟကတ္ထေရာနံ ဝစနံ၊ တိဿောပိ သင်္ဂီတိယော အနာရူဠှာ၊ နာပိ အဋ္ဌကထာယ သံဝဏ္ဏနာစရိယဿ ဝါဒပ္ပကာသနမေဝ တသ္မာ အသလ္လက္ခိတဗ္ဗမေဝ သာရတ္ထဒီပနိယမ္ပိ သစေ နဒီ နာတိဒီဃာ ဟောတီတိ ဣမိဿာ သံဝဏ္ဏနာဓိကာရေ ဥဒကုက္ခေပသီမာ ကမ္မံ နတ္ထီတိ ယသ္မာ သဗ္ဗောပိ နဒီပဒေသော ဘိက္ခူဟိ အဇ္ဈောတ္ထဋော၊ တသ္မာ သမန္တတော နဒိယာ အဘာဝါ ဥဒကုက္ခေပေန ပယောဇနံ နတ္ထီ’တိ ဝုတ္တံ တထာ ဟိ သမန္တတော နဒိယာ အဘာဝါ ဥဒကုက္ခေပေန ပယောဇနံ နတ္ထီ’တိဣမဿ အနွယဝသေန ဝါ အတ္ထာပတ္တိဝသေန ဝါ သမန္တတော နဒိယာ ဘာဝေ သတိ ဥဒကုက္ခေပေန ပယောဇနံ အတ္ထေဝ ဝဂ္ဂကမ္မပရိဟာရတ္ထန္တိ အတ္ထော လဗ္ဘတေ မာတိကာဋ္ဌကထာယ လီနတ္ထပ္ပကာသနိယမ္ပိ ‘‘သမန္တာ ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆေဒေါ ကာတဗ္ဗောတိ ပဟောနကဋ္ဌာနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ယတ္ထ ပန ကုန္နဒိယံ နပ္ပဟောတိ။ တတ္ထ ပဟောနကဋ္ဌာနေ ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆေဒေါ ¶ ကာတဗ္ဗော’တိဝုတ္တံ။ ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆေဒေါ ကာတဗ္ဗော’တိ ဣမိနာ ဝစနေန သီမာပေက္ခာယ သဟ ဥဒကုက္ခေပံ ဝိနာ အတ္တနော သဘာဝေနေဝ နုပ္ပဇ္ဇတီတိ ဝိညာယတိ၊ တထာ ဟိ ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆေဒကေ ကတ္တာရေ အသတိ ကထံ ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆေဒေါ ကာတဗ္ဗော ဘဝေယျ တသ္မာ ‘‘ဝဂ္ဂကမ္မပရိဟာရတ္ထံ သီမာပေက္ခာယ သတိ ဧဝ ဥဒကုက္ခေပသတ္တဗ္ဘန္တရသီမာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ နာသတီ’တိ ဣဒံ ဝစနံ သာရတ္ထဒီပနိယဉ္စ မာတိကာဋ္ဌကထာယဉ္စ ဝုတ္တဝစနေဟိ အညမညဝိရုဒ္ဓံ ဝိယ ဒိဿတိ ဝိမတိဝိနောဒနိယံယေဝ စ ‘‘မဟောဃေန ပန ဥန္နတဋ္ဌာနတော နိန္နဋ္ဌာနေ ပတန္တေန ခတော ခုဒ္ဒကော ဝါ မဟန္တော ဝါ လက္ခဏယုတ္တော ဇာတဿရောဝ ဧတ္ထာပိ ခုဒ္ဒကေ ဥဒကုက္ခေပကိစ္စံ နတ္ထိ သမုဒ္ဒေ ပန သဗ္ဗထာ ဥဒကုက္ခေပသီမာယမေဝ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ၊ သောဓေတုံ ဒုက္ကရတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ တထာ ဟိ အယမာစရိယဝရော ပုဗ္ဗေ ‘‘ဝဂ္ဂကမ္မပရိဟာရတ္ထံ သီမာပေက္ခာယ သတိ ဧဝ ဥဒကုက္ခေပသတ္တဗ္ဘန္တရသီမာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ နာသတီ’’တိ ဝတွာ ပရတော ကထမာစရိယဝရေန ‘‘ဧတ္ထာပိ ခုဒ္ဒကေ ဥဒကုက္ခေပကိစ္စံ နတ္ထိ’’တျာဒိဝစနမုစ္စတေ၊ တတ္ထာယံ ဝိဂ္ဂဟော ဥဒကံ ဥက္ခိပိတွာ ခိပီယတိ ဧတ္ထာတိ ဥဒကုက္ခေပေါ ဥဒကဿ ပတနောကာသော ကိန္တုံ၊ ဌာနံ ကရိတဗ္ဗံ ကိစ္စံ ကရ ကရဏေတိ ဓာတု ရိစ္စပစ္စယော ယံ။ ‘‘အဇ္ဇေဝ ကိစ္စံ အာတပ္ပ’’န္တိ ယထာ၊ ဥဒကုက္ခေပဿ ကိစ္စံ ကရဏံ ဥဒကုက္ခေပကိစ္စံ။ သမုဒ္ဒေ ပနာ တိ ဧတ္ထ ပန သဒ္ဒေါ ဝိသေသတ္ထော၊ ပက္ခန္တရတ္ထောတိပိ အပရေ ဝိသေသတ္ထေ ပန နဒီဇာတဿရေသု မဟန္တေသု ဥဒကုက္ခေပသီမာယမေဝ ကာတဗ္ဗံ၊ ခုဒ္ဒကေ ပန ကေဝလေ နဒီဇာတဿရေပိ ကာတဗ္ဗံ သမုဒ္ဒေ ပန ဝိသေသတော ဥဒကုက္ခေပသီမာယမေဝ ကာတဗ္ဗန္တိ အယံ ပန သဒ္ဒဿ ဝိသေသတ္ထော။ သဗ္ဗထာ တိ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ။ ဥဒကုက္ခေပသီမာယမေဝါ တိ ဧတ္ထ ဧဝကာရော သန္နိဋ္ဌာနတ္ထော၊ ဥဒကုက္ခေပသီမာယမေဝ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ၊ န သမုဒ္ဒသီမာယ ကဒါစီတိ အတ္ထော ယုဇ္ဇတေဝ။ နဒီဇာတဿရေသု ပန မဟန္တေသု ဥဒကုက္ခေပသီမာယ ကာတဗ္ဗံ၊ ခုဒ္ဒကေ နဒီဇာတဿရေယေဝ န ကာတဗ္ဗန္တိ အယံ အတ္ထော သာမတ္ထိယတော လဗ္ဘတေဝ နဒီဇာတဿရေသု ခုဒ္ဒကမဟန္တဘာဝေန နဒီဇာတဿရဥဒကုက္ခေပါတိ ဒွေ ဒွေ သီမာ လဗ္ဘန္တိ သမုဒ္ဒေ ပန ကသ္မာ သမုဒ္ဒဥဒကုက္ခေပဝသေန ဒွေ န လဗ္ဘန္တီတိ သမုဒ္ဒေ ပန ကသ္မာ သမုဒ္ဒဥဒကုက္ခေပဝသေန ဒွေ န လဗ္ဘန္တီတိ စောဒနံ မနသိသန္ဓာယာဟ ‘‘သောဓေတုံ ဒုက္ကရတ္တာ’’တိ။ တတ္ထ သောဓေတုံ ဒုက္ကရတ္တာ တိ သမုဒ္ဒဿ အတိမဟန္တဘာဝေန သမုဒ္ဒမောတိဏ္ဏေ ဘိက္ခူ ¶ ဟတ္ထပါသနယနံ ဝါ ဗဟိသမုဒ္ဒကရဏံ ဝါ ကာတုံ အတိဒုက္ကရံ တသ္မာ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ ဥဒကုက္ခေပသီမာယမေဝ ကာတဗ္ဗန္တိ အယမာစရိယဝရဿ အဓိပ္ပာယော။ ယဒိ ဝဂ္ဂကမ္မပရိဟာရတ္ထံ သီမာပေက္ခာယ သတိ ဧဝ ဥဒကုက္ခေပသီမာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ၊ ဧဝံ သတိ သမုဒ္ဒမောတိဏ္ဏေ ဘိက္ခုသမူဟေဝ ဟတ္ထပါသတော ဗဟိ ကရေယျ၊ ဧဝဉ္စ သတိ သောဓေတုံ ဒုက္ကရတ္တာ’တိ ဟေတုပဒမ္ပိ နိရတ္ထကံ ဘဝေယျ န ပနေဝံ သက္ကာ ဝတ္တုံ၊ တေန ဉာယတိ ‘‘ဝဂ္ဂကမ္မပရိဟာရတ္ထံ ဥဒကုက္ခေပပယောဇန’’န္တိ။ အပိစ တေသံ အာစရိယာနံ အဓိပ္ပာယေန ‘‘မယံ ဥဒကုက္ခေပသီမာယ န ကရောမ၊ ကေဝလံ သမုဒ္ဒေယေဝ ကရောမာ’’တိ ဣစ္ဆမာနေ သတိ ကထံ ကရိဿန္တိ။ တသ္မာ တေသံ မတေန သီမာပေက္ခာယ သဟေဝ ဥဒကုက္ခေပသီမာယ သမ္ဘဝတော ဂတဂတဋ္ဌာနေ ဥဒကုက္ခေပသီမာ ဘဝေယျ ဧဝဉ္စ သတိ ‘‘သမုဒ္ဒေ ပန သဗ္ဗထာ ဥဒကုက္ခေပသီမာယမေဝ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ၊ သောဓေတုံ ဒုက္ကရတ္တာ’’တိ ဝစနမ္ပိ နိရတ္ထကံ ဘဝေယျ ဧဝဉ္စ ပန ဝဒေယျ… သဗ္ဗသော သမုဒ္ဒသီမာယ အလဗ္ဘမာနတံ သန္ဓာယ ‘‘သမုဒ္ဒေ ပနာ’’တျာဒိဝစနံ အာစရိယဝရေန ဝုတ္တန္တိ တထာပိ န ဝတ္တဗ္ဗံ ကသ္မာ ဧဝဉ္စ အတ္ထေ ဣစ္ဆမာနေ သတိ ‘‘သမုဒ္ဒေ ပန သဗ္ဗတ္ထ ဥဒကုက္ခေ ပသီမာဝ လဗ္ဘတီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ နနေဝံ ဝုတ္တံ။ အထဝါ ပကရဏာဒိဝသေန သဒ္ဒတ္ထေ ဝိဘဇ္ဇီယမာနေပိ ဝိရုဇ္ဈတေဝ ကထံ သံယောဂဝသေန ‘‘သဝစ္ဆံ ဓေနုမာနေဟီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဂါဝီ’’တိ ဝိညာယတိ၊ န ဝဠဝါ။ ‘‘အဝစ္ဆံ ဓေနု’’န္တိ ဝုတ္တေ ဂါဝီတိ ဝိညာယတိ၊ န ဝဠဝါတိ ဧတ္ထ ဝိယ ကဒါစိပိ ဧဝသဒ္ဒေန နိဝတ္တေတဗ္ဗဿ သမုဒ္ဒဿ နဒိယမိဝ နာတိဒီဃဘာဝေ အလဗ္ဘမာနေ သတိ ‘‘သမုဒ္ဒေ ပန သဗ္ဗထာ ဥဒကုက္ခေပသီမာယမေဝ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ ဧဝကာရေန အဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ၊ တထာ ဟိ သံယောဂဝိပ္ပယောဂဝသေန ‘‘သဝစ္ဆံ ဓေနုံ၊ အဝစ္ဆံ ဓေနု’’န္တိ ဝုတ္တေ ဂါဝီတိ ဝိညာယတိ၊ န ဝဠဝါ။ ဝဠဝါ စ နာမ ယောနိမဂ္ဂဿ အတိသမ္ဗာဓတ္တာ ဝိဇာယိတုံ န သက္ကောန္တိ၊ ဂဗ္ဘဿ ပရိဏတကာလေ ကုစ္ဆိံ ဖာလေတွာ အာဇညပေါတကံ ဂဏှန္တိ ဧဝံ ဧကဂဗ္ဘေနေဝ မရန္တိ တသ္မာ ‘‘ဝဠဝံ သဝစ္ဆ’’န္တိဝါ အဝစ္ဆ’’န္တိ ဝါ ဝတ္တုံ နာရဟတိ ဧဝမေဝ ကဒါစိပိ နာတိဒီဃသမုဒ္ဒဿပိ အနုပလဗ္ဘမာနတ္တာ တံ နိဝတ္တာပကေန ဧဝသဒ္ဒေန ‘‘သမုဒ္ဒေ ပန သဗ္ဗထာ ဥဒကုက္ခေပသီမာယမေဝ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ အပဒိသိတုံ နာရဟတိယေဝ တသ္မာ ဥဒကုက္ခေပေန သီမာ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ နိဋ္ဌမေတ္ထာဝ ဂန္တဗ္ဗံ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဧဝဉ္စ အတ္ထေ ဣစ္ဆမာနေ သတိ သမုဒ္ဒေ ပန ¶ သဗ္ဗထာ ဥဒကုက္ခေပသီမာဝ လဗ္ဘတီတိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ န ပနေဝံ ဝုတ္တ’’န္တိ တေန ဉာယတိ ဝဂ္ဂကမ္မပရိဟာရတ္ထံ ဝါလိကာဒီဟိ ခိပနန္တိ အပိစ ဝိမတိဝိနောဒနိယံယေဝ ‘‘ဂစ္ဆန္တိယာ ပန နာဝါယ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ကသ္မာ ဥဒကုက္ခေပမတ္တမေဝ ဟိ သီမာ၊ တံ နာဝါ သီဃမေဝ အတိက္ကမေတိ ဧဝံ သတိ အညိဿာ သီမာယ ဉတ္တိ၊ အညိဿာ အနုသာဝနာ ဟောတီ’’တိ ဣမဿ သံဝဏ္ဏနာဓိကာရေ တန္တိ သီမံ။ သီဃမေဝ အတိက္ကမေတီတိ ဣမိနာ တံ အနတိက္ကမိတွာ အန္တော ဧဝ ပရိဝတ္တမာနာယ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေတိ။ ဧတဒတ္ထမေဝ ဟိ ဝါလိကာဒီဟိ သီမာပရိစ္ဆိန္ဒနံ။ ဣတရထာ ‘‘ဗဟိပရိဝတ္တာ နုခေါ နော ဝါ’’တိ ကမ္မကောပသင်္ကာ ဘဝေယျ။ အညိဿာ အနုသာဝနာတိ ကေဝလာယ နဒီသီမာယ အနုသာဝနာ’တိ အာစရိယဝရေန ဝုတ္တံ။ ယဒိသီ မာပေက္ခာယ သဟ အတ္တနော သဘာဝေန ဥဒကုက္ခေပသီမာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ၊ ဧဝံ သတိ နာဝါယ ဂတဂတဋ္ဌာနေ သမန္တတော သဘာ ဝိယ ပရိခိပိတွာ ဥဒကုက္ခေပသီမာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ၊ ဥပ္ပဇ္ဇမာနေပိ စ အညိဿာ အနုသာဝနာတိ စ အပရာယ ဥဒကုက္ခေပသီမာယ အနုသာဝနာတိ ဝတ္တဗ္ဗံ ဘဝေယျ န ပနေဝံ ဝုတ္တံ အထာပိ ဝဒေယျ ‘‘ပဌမောတိဏ္ဏဋ္ဌာနေယေဝ သီမာပေက္ခာ ဟောတိ၊ ဂတဂတဋ္ဌာနေ နတ္ထီ’’တိ၊ တမ္ပိ ဝစနံ အယုတ္တမေဝ။ ကသ္မာ ယာဝ ကမ္မံ န နိပ္ဖန္နံ၊ တာဝ သီမာပေက္ခာယ ဝိနာ အသမ္ဘဝတော တေန ဉာယတိ ‘‘ဝဂ္ဂကမ္မပရိဟာရတ္ထံ ဥဒကုက္ခေပံ ဝိနာ သီမာပေက္ခာယ သဟေဝ အတ္တနော သဘာဝေန ဥဒကုက္ခေပသီမာ နုပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ နိဋ္ဌမေတ္ထာဝ ဂန္တဗ္ဗံ တသ္မာ နာဝါယ ကမ္မံ ကရောန္တေဟိ ထိရတရံ ကတွာ နာဝံ အဂမနီယံ ကတွာဝ ကာတဗ္ဗံ။ သာရတ္ထဒီပနိယမ္ပိ ‘‘ဂစ္ဆန္တိယာ ပန နာဝါယ ကာတုံနဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္ထ ဥဒကုက္ခေပံ အနတိက္ကမိတွာ ပရိဝတ္တမာနာယ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဧဝဉ္စ ပန ဝဒေယျ ‘‘ယာဝ ပရိသာ ဝဍ္ဎတိ၊ တာဝ သီမာပိ ဝဍ္ဎတိ ပရိသပရိယန္တတော ဥဒကုက္ခေပေါယေဝ ပမာဏန္တိ ဝိနယဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တတ္တာ ပရိသဝသေန ဝဍ္ဎမာနာ ဥဒကခိပနံ ဝိနာယေဝ ဝဍ္ဎတိ ဥပစာရသီမာ ဝိယ တသ္မာ ဥဒကုက္ခေပေန ပယောဇနံ နတ္ထေဝါ’’တိ။ တံ နု၊ အယဉှေတ္ထတ္ထော… ဥဒကုက္ခေပသီမာ နာမေသာ ဝဍ္ဎမာနာ ပရိသဝသေနေဝ ဝဍ္ဎတိ ဗဒ္ဓသီမာယံ ပန ဝဍ္ဎမာနာ သမူဟဝသေန ဝဍ္ဎတိ။ ကသ္မာ ပရိသဝသေန ဝဍ္ဎမာနာ ပရိသပရိယန္တတော ဥဒကုက္ခေပေါ ကာတဗ္ဗောတိ။ အပရေ ဧဝံ ဝဒန္တိ ပုဗ္ဗေ ဥဒကုက္ခေပေါယေဝ ပမာဏံ၊ ပုန ဥဒကုက္ခေပကိစ္စံ နတ္ထိ၊ ကထိနတ္ထတသာဋကဒါနကမ္မဝါစာဝိယ ¶ တထာ ဟိ ကထိနတ္ထတသာဋကဒါနကာလေ ဝုတ္တကမ္မဝါစာ ဧကာယေဝဝဋ္ဋတိ၊ အတ္ထတေယေဝ ကထိနေ ပုန ဝရသာဋကံ လဘိတွာ ကမ္မဝါစာယ ဒါနကိစ္စံ နတ္ထိ ဧဝမေဝ ဧတ္ထာပိ ပုဗ္ဗေ ဥဒကုက္ခေပေါယေဝ ပမာဏံ၊ ပုန ဥဒကုက္ခေပကိစ္စံ နတ္ထီတိ တေ ဥပစာရသီမာယမိဝ မညိတွာ ဝဒန္တိ ဥပစာရသီမာယဉှိ ပုရိသာယ နိသိန္နဋ္ဌာနမေဝ ဥပစာရသီမာဘာဝေန ဝဍ္ဎတိ ဣဓ ပန ပရိသပရိယန္တတော ဥဒကုက္ခေပပ္ပမာဏေန ဝဍ္ဎတိယေဝ န ဥဒကုက္ခေပံ ဝိနာဝ ဣဇ္ဈတေ ‘‘ကထံ ပန ဥဒကံ ဥက္ခိပိတဗ္ဗံ ယထာ အက္ခဓုတ္တာ ဒါရုဂုဠံ ခိပန္တိ၊ ဧဝံ ဥဒကံ ဝါ ဝါလိကံ ဝါ ဟတ္ထေန ဂဟေတွာ ထာမမဇ္ဈိမေန ပုရိသေန သဗ္ဗထာမေန ခိပိတဗ္ဗံ၊ ယတ္ထ ဧဝံ ခိတ္တံ ဥဒကံ ဝါ ဝါလိကံ ဝါ ပတတိ၊ အယမေကော ဥဒကုက္ခေပေါ’’တိ အဋ္ဌကထာဝစနံ ဘိန္ဒန္တိ နာမ။ ကိမိဝါတိ စေ၊ ယေ ပန ‘‘ကမ္မမေဝ ကမ္မကရဏံ ကရောတိ၊ နတ္ထိ နိရယပါလာ’’တိ ဝဒန္တိ၊ တေ ‘‘အတ္ထိ ဘိက္ခဝေ နိရယေ နိရယပါလာ’’တိ ဒေဝဒူတသုတ္တံ ဘိန္ဒန္တိ ဝိယာတိ။ ဧဝဉ္စပန ဝဒေယျ ယေ ဥဒကုက္ခေပေန သဟ ဣဇ္ဈန္တိ၊ တေပိ ‘‘သစေပိ ဟိ ဘိက္ခုသဟဿံ တိဋ္ဌတိ၊ တဿ ဌိတောကာသဿ ဗာဟိရန္တတော ပဋ္ဌာယ ဘိက္ခူနံ ဝဂ္ဂကမ္မပရိဟာရတ္ထံ သီမာပေက္ခာယ ဥပ္ပန္နာယ တာယ သဟ သယမေဝ သဉ္ဇာတာ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာ သမာနသံဝါသကာတိ အဓိပ္ပာယော။ ယတ္ထ ပန ခုဒ္ဒကေ အရညေ မဟန္တေဟိ ဝါ ဘိက္ခူဟိ ပရိပုဏ္ဏတာယ ဝဂ္ဂကမ္မသင်္ကာဘာဝေန သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာပေက္ခာ နတ္ထိ၊ တတ္ထ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ကေဝလာရညသီမာယမေဝ တတ္ထ သင်္ဃေန ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ နဒီအာဒီသုပိ ဧသေဝနယော’’တိ ဝိမတိ ဝိနောဒနိယံ ဝုတ္တဝစနံ ဘိန္ဒန္တိ နာမာတိ။ တံ န၊ တေန နော ကာ ဟာနိ ဧဝမ္ပိ အမှာကံ ဝါဒေ ကောစိ ဝိရောဓော န ဝိဇ္ဇတေဝ။ ကသ္မာတိ စေ၊ ဣမေ ဒွေ သဒ္ဒရစနာပိ အသမ္ဗန္ဓာဝ ဘိန္နလက္ခဏာ ဘိန္နဝိသယာ စေတာ သီမာ။ ကထံ သဒ္ဒရစနာ အသမ္ဗန္ဓာ။ ယထာ အရညေ တတ္ထ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ကေဝလာရညမေဝါတိ ဝုစ္စတိ၊ ဧဝ မေဝ ‘‘နဒိယာပိ သဗ္ဗတ္ထ သင်္ဃော နိသီဒတိ၊ ဥဒကုက္ခေပသီမာ နုပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ အဝတွာ ‘‘ဥဒကုက္ခေပသီမာ ကမ္မံ နတ္ထီ’’တိ ကြိယာပရာမသနဝသေန ဝုတ္တံ။ ကရိတဗ္ဗံ ကမ္မံ။ ကိံ တံ၊ ခိပနံ။ ဧဝမ္ပိ သဒ္ဒရစနာ အသမ္ဗန္ဓာဝ။ ‘‘ဝဂ္ဂကမ္မပရိဟာရတ္ထံ…ပေ… ဥဒကုက္ခေပသီမာ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ နာသတီ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘နာသတီ’’တိ ဣမဿ ဥဒကုက္ခေပေန ဝိနာပီတိ အတ္ထောပိ ယုဇ္ဇတေဝ။ ကသ္မာတိ စေ ‘‘သီမာပေက္ခာယ သတိဧဝါ’’တိ ဣမိနာ အနုလောမနယဝသေန ‘‘သီမာပေက္ခာယ အသတိ ¶ နုပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ အတ္ထော ယုဇ္ဇတေဝ။ ကေစိပန ‘‘သမန္တာ အဗ္ဘန္တရံ မိနိတွာ ပရိစ္ဆေဒကရဏေနေဝ သီမာ သဉ္ဇာယတိ၊ န သယမေဝါ’’တိ ဝဒန္တိ တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ ယဒိ ဟိ…ပေ… ယထာ စေတ္ထ၊ ဧဝံ ဥဒကုက္ခေပသီမာယပိ နဒီအာဒီသုပိ တတ္ထာပိ ဟိ မဇ္ဈိမပုရိသော န ဉာယတိ၊ တထာ သဗ္ဗထာမေန ခိပနန္တိ ဣမိနာပိ ဝစနေန အာစရိယဝရဿ ဥဒကုက္ခေပေန သဟေဝ သီမာပေက္ခာယ သတိ ဥဒကုက္ခေပသီမာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ နာသတီတိ အဓိပ္ပာယော ဉာယတိ။ ကထံ ဘိန္နလက္ခဏာ၊ ဂါမသီမသတ္တဗ္ဘန္တရဥဒကုက္ခေပသီမာ ကိဉ္စာပိ အဗဒ္ဓသီမသာမညေန သမာနာ၊ န ပန သမာနလက္ခဏာ တထာ ဟိ ‘‘အသမ္မတာယ ဘိက္ခဝေ သီမာယ အဋ္ဌပိတာယ ယံ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ၊ ယာ တဿ ဂါမဿ ဝါ ဂါမသီမာ၊ နိဂမဿ ဝါ နိဂမသီမာ၊ အယံ တတ္ထ သမာနသံဝါသာ ဧကူပေါသထာ’’တိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ ခုဒ္ဒကော ဝါ မဟန္တော ဝါ သဗ္ဗောပိ ဂါမပဒေသော ဂါမသီမာတိ အနုညာတာ၊ န သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာယ ဝိယ သမန္တာ လေဍ္ဍုပါတုက္ခေပေန အနုညာတာ အဗ္ဘန္တရသီမာယပိ အဂါမကေ စေ အရညေ ယံ နိဿာယ ဝိဟရတိ၊ တဿ အရညဿ အရညသီမာတိ နာနုညာတာ တထာ နဒီသမုဒ္ဒဇာတဿရေသုပိ ဂါမသီမာယမိဝ သဗ္ဗော နဒီသမုဒ္ဒဇာတဿရပဒေသော နဒီသမုဒ္ဒဇာတဿ ရသီမာတိ ဧဝမေဝ န အနုညာတာ တထာ အဗ္ဘန္တရသီမာယမိဝ သမန္တာ သတ္တဗ္ဘန္တရာတိ ဝါ နာနုညာတာ ဧဝမိမာ ဂါမသီမသတ္တဗ္ဘန္တရဥဒကုက္ခေပသီမာ ဘိန္နလက္ခဏာ၊ တသ္မာ ဘဂဝတာ ပညတ္တသိက္ခာပဒါနုသာရေနေဝ ဂါမသီမာယပိ ခုဒ္ဒကော ဝါ မဟန္တော ဝါ သဗ္ဗော ဂါမပဒေသော ဂါမသီမာဝ ဟောတိ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာယပိ ‘‘သမန္တာ သတ္တဗ္ဘန္တရာ’’တိ ပညတ္တသိက္ခာပဒါနုသာရေန သမန္တာ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာ သီမာပေက္ခာယ သဟ သယမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ မိနနာမိနနဝိစာရဏာ ပန နိရတ္ထကာဝ တထာ ဥဒကုက္ခေပသီမာယပိ ‘‘မဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ သမန္တာ ဥဒကုက္ခေပါ’’တိ ပညတ္တသိက္ခာပဒါနုရူပံ ဥဒကုက္ခေပေန သဟေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ နတ္ထိ ခိပနာခိပန ဝိစာရဏာယ ပယောဇနန္တိ။ ကထံ ဘိန္နဝိသယာ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာ အရညဝိသယာ၊ ဥဒကုက္ခေပသီမာ နဒီသမုဒ္ဒဇာတဿရဝိသယာ၊ ဧဝမ္ပိ ဧတာ ဂါမသီမသတ္တဗ္ဘန္တရဥဒကုက္ခေပသီမာ ဘိန္နဝိသယာဝ တသ္မာ ‘‘နဒီအာဒီသု ဧသေဝ နယော’’တိ ဝုတ္တေပိ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာ အပေက္ခာယ သဟေဝ အတ္တနော သဘာဝေနေဝ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ယထာ။ ဧဝမေဝ ဥဒကုက္ခေပသီမာယပိ ¶ အပေက္ခာယ သဟ ဥဒကုက္ခေပံ ကတွာဝ ဝဂ္ဂကမ္မပရိဟာရတ္ထံ ဥဒကုက္ခေပသီမာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ န ဝိနာတိ သန္နိဋ္ဌာနံ ကာတဗ္ဗံ။ နနု စ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ ပရိစ္ဆေဒဗ္ဘန္တရေ ဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟိတွာ ဌိတောပိ၊ ပရိစ္ဆေဒါ ဗဟိ အညံ တတ္တကံယေဝ ပရိစ္ဆေဒံ အနတိက္ကမိတွာ ဌိတောပိ ကမ္မံ ကောပေတိ၊ ဣဒံ သဗ္ဗအဋ္ဌကထာသု သိန္နိဋ္ဌာန’န္တိ ဝုတ္တဝစနေ နဝိရုဇ္ဈတီတိ စေ။ တံ န၊ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ ‘‘သစေ ပန ဒွေသင်္ဃာ ဝိသုံဝိသုံ ဥပေါသထာဒိကမ္မံ ကရောန္တိ၊ ဒွိန္နံ ဥဒကုက္ခေပါနံ အန္တရေ အညော ဧကော ဥဒကုက္ခေပေါ ဥပစာရတ္ထာယ ဌပေတဗ္ဗော’’တိ ဒွိန္နံ သင်္ဃာနံ ဝိသုံ ဝိသုံ ကမ္မကရဏာဓိကာရေ ဝုတ္တတ္တာ။ သာရတ္ထဒီပနိယမ္ပိ ‘‘တတ္ထ အညံ တတ္တကံယေဝ ပရိစ္ဆေဒံ အနတိက္ကမိတွာ ဌိတောပိ ကမ္မံ ကောပေတီတိ ဣဒံ နေဝ ပါဠိယံ၊ န အဋ္ဌကထာယံ ဥပလဗ္ဘတိ။ ယဒိ စေတံ ဒွိန္နံ သင်္ဃာနံ ဝိသုံဝိသုံ ဥပေါသထာဒိကမ္မကရဏာဓိကာရေ ဝုတ္တတ္တာ ဥဒကုက္ခေပတော ဗဟိ အညံ ဥဒကုက္ခေပံ အနတိက္ကမိတွာ ဥပေါသထာဒိကရဏတ္ထံ။ ဌိတော သင်္ဃော သီမာသမ္ဘေဒသမ္ဘဝတော ကမ္မံ ကောပေတီတိ ဣမိနာ အဓိပ္ပာယေန ဝုတ္တံ သိယာ။ ဧဝံ သတိ ယုဇ္ဇေယျ၊ တေနေဝ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ လီနတ္ထပ္ပကာသနိယံ အညံ တတ္တကံယေဝ ပရိစ္ဆေဒန္တိ ဒုတိယံ ဥဒကုက္ခေပံ အနတိက္ကမန္တောပိ ကောပေတိ။ ကသ္မာ၊ အတ္တနော ဥဒကုက္ခေပသီမာယ ပရေသံ ဥဒကုက္ခေပသီမာယ အဇ္ဈောတ္ထတတ္တာ သီမာသမ္ဘေဒေါ ဟောတိ၊ တသ္မာ ကောပေတီ’တိ ‘‘ဣဒံ သဗ္ဗအဋ္ဌကထာသု သန္နိဋ္ဌာန’’န္တိ စ ဣမိနာ အဓိပ္ပာယေန ဝုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ သဗ္ဗာသုပိ အဋ္ဌကထာသု သီမာသမ္ဘေဒဿ အနိစ္ဆိတတ္တာ တေနေဝ အတ္တနော စ အညေသဉ္စ ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆေဒဿ အန္တရာ အညော ဥဒကုက္ခေပေါ သီမန္တရိကတ္ထာယ ဌပေတဗ္ဗောတိ ဝုတ္တံ။ အညေ ပနေတ္ထ အညထာပိ ပပဉ္စေန္တိ၊ တံ န ဂဟေတဗ္ဗ’န္တိ ဝတွာ ပဋိက္ခိတ္တံ။ တဿ ‘‘အန္တောဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟိတွာ ဌိတော ကမ္မံ ကောပေတီ’’တိ ဣမိနာ ပရိစ္ဆေဒတော ဗဟိ ယတ္ထကတ္ထစိ ဌိတော ကမ္မံ န ကောပေတီတိ ဒီပေတီတိ သာရတ္ထဒီပနီဝစနေနာပိ ဧကသ္မိံ သင်္ဃသန္နိပါတေ ပရိစ္ဆေဒတော ဗဟိ အညံ တတ္တကံယေဝ ပရိစ္ဆေဒံ အနတိက္ကမိတွာ ဌိတောပိ ကမ္မံ န ကောပေတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗမေတံ သာရတ္ထဒီပနိယံယေဝ ဣမမတ္ထံ ဒဠှိကရဏဝသေန ဥဒကုက္ခေပပ္ပမာဏာ သီမန္တရိကာ သုဝိညေယျတရာ ဟောတိ၊ သီမာသမ္ဘေဒသင်္ကာ စ န သိယာတိ သာမိစိဒဿနတ္ထံ အညော ဥဒကုက္ခေပေါ သီမန္တရိကတ္ထာယ ဌပေတဗ္ဗော’တိ ဝုတ္တံ။ ယတ္တကေန ပန သီမာသမ္ဘေဒေါ န ¶ ဟောတိ၊ တတ္တကံ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတိယေဝ၊ တေနာဟု ပေါရာဏာ ‘‘ယတ္တကေန သီမသင်္ကရော န ဟောတိ၊ တတ္တကမ္ပိ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ခုဒ္ဒကံ ပန န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဣဒမ္ပိ ဥဒကုက္ခေပသီမာယ ပရိသဝသေန ဝဍ္ဎနတော သီမသမ္ဘေဒသင်္ကာ သိယာ။ တံ နိဝါရဏတ္ထမေဝ ဝုတ္တန္တိ။
ပါဠိံ အဋ္ဌကထဉ္စေဝ၊ ဋီကာဝိမတိအာဒိကေ၊
ဩလောကေတွာ ပုနပ္ပုနံ၊ မညန္တု ကဝိပုင်္ဂဝါတိ၊
အယမေတ္ထ ဥဒကုက္ခေပသီမာယ ဝိစာရဏာ။
ဇနပဒသီမာ နာမ ဧကဿ ရညော ဝိဇိတေ ပဝတ္တော မဟာမစ္စာနံ နိဝါသဘူတော ဧကမေကော ပဒေသော ဇနပဒသီမာ နာမ။
ရဋ္ဌသီမာ နာမ ကာသိကောသလာဒိကာ သောဠသ မဟာဇနပဒါ။ ‘‘သောဠသမဟာနဂရ’’န္တိပိ တေသံ နာမံ။ တတ္ထ သောဠသ မဟာဇနပဒါနိ နာမ။ အင်္ဂရဋ္ဌံ၊ မဂဓရဋ္ဌံ၊ ကောသလရဋ္ဌံ၊ ဝဇ္ဇိရဋ္ဌံ၊ စေတိယရဋ္ဌံ၊ ကုရုရဋ္ဌံ၊ ပဉ္စာလရဋ္ဌံ၊ မဇ္ဈရဋ္ဌံ၊ သုရသေနရဋ္ဌံ၊ အဿကရဋ္ဌံ၊ အဝန္တိရဋ္ဌံ၊ ဂန္ဓာလရဋ္ဌံ၊ မလ္လရဋ္ဌံ၊ ကမ္ဗောဇရဋ္ဌန္တိ ဣမာနိ သောဠသမဟာဇနပဒါနိ နာမ။ ဣမေ သောဠသမဟာဇနပဒါ မဇ္ဈိမပဒေသေယေဝ ပဝတ္တာ မဟာရဋ္ဌာ နာမ တဒညေပိ သုနာပရန္တရဋ္ဌာဒိကာ ဗဟုတရာဝ။ တထာ ပစ္စန္တဝိသယေပိ ရာမညာဒိကာ အနေကပ္ပဘေဒါ မဟာရဋ္ဌာ အတ္ထေဝ တေပိ သဗ္ဗေ ရဋ္ဌသီမာ နာမ။ လောကိယသတ္ထေသု ပန ယသ္မိံ ပဒေသေ ခတ္တိယဗြာဟ္မဏဝေဿသုဒ္ဒဝသေန စတုဝဏ္ဏာနိ ဝသန္တိ၊ သော ပဒေသော ‘‘မဟာရဋ္ဌော’’တိ ပဝုစ္စတိ။ ဝုတ္တဉှေ တံ ပေါရာဏေဟိ။
‘‘ပဝတ္တာ စတုဝဏ္ဏာနံ၊ ယသ္မိံ ပဒေသေ န ဝိဇ္ဇတေ၊
သော မိလက္ခုဒေသော ဝုတ္တော၊ ပုညဘူမိ တတော ပရ’’န္တိ။
ရဇ္ဇသီမာ နာမ ဧကဿ ရညော အာဏာပဝတ္တဋ္ဌာနံ ရဇ္ဇသီမာ နာမ။
ဒီပသီမာ နာမ သမုဒ္ဒန္တရေ ဝါ နဒိမဇ္ဈေ ဝါ ပဝတ္တာ ဒီပါ ဒီပသီမာ နာမ။ ယသ္မိံ ပန ဒီပေ ဂါမာ ဝသန္တိ၊ သော ဂါမသီမာတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ၊ ဝက္ခတိ ဟိ သုက္ခေ ဇာတဿရေ ဝါပိံ ဝါ ခဏန္တိ ဝပ္ပံ ဝါ ကရောန္တိ၊ တံ ဌာနံ ဂါမခေတ္တံ ဟောတီတိ။
စက္ကဝါဠသီမာ နာမ ‘‘အာယာမတော စ ဝိတ္ထာရတော စ ယောဇနာနံ ဒွါဒသသတသဟဿာနိ တီဏိသဟဿာနိ စတ္တာရိသတာနိ ပညာသဉ္စယောဇနာနိ။
ပရိက္ခေပတော
‘‘သဗ္ဗံ ¶ သတသဟဿာနိ၊ ဆတ္တိံသပရိမဏ္ဍလံ၊
ဒသဉ္စေဝ သဟဿာနိ၊ အဍ္ဎုဍ္ဎာနိ သတာနိစာ’’တိ။
ဝုတ္တံ ဧကံ စက္ကဝါဠံ စက္ကဝါဠသီမာ နာမ။ ဧဝံ ပန္နရသပ္ပဘေဒါ ဟောတိ သီမာ။ တတ္ထ ဣဒ္ဓိမာ ပုဂ္ဂလော ယသ္မိံ ယသ္မိံ ဝါ သီမေ ဥပေါသထာဒိသင်္ဃကမ္မံ ကရောတိ၊ တတ္ထ တတ္ထ ဂတေ ဘိက္ခူ ဟတ္ထပါသနယနံ ဝါ ဗဟိသီမကရဏံ ဝါ ကာတုံ ဆန္ဒာရဟာနံ၊ ဆန္ဒံ အာဟရိတွာ ကာတုံ သက္ကုဏေယျဘာဝေါယေဝ ပမာဏံ။ ဧဝမသက္ကောန္တေ အနိဒ္ဓိမပုဂ္ဂလေ သန္ဓာယ အတိမဟန္တာရညေ သမန္တာ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာ အနုညာတာ။ တတ္ထ သီမာပေက္ခာယ သဟ သမန္တာ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာ အတ္တနော သဘာဝေနေဝ ဇာတာ တထာ နဒီသမုဒ္ဒဇာတဿရေသုပိ မဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ သမန္တာ ဥဒကုက္ခေပသီမာ အနုညာတာ တတ္ထပိ ဝဂ္ဂကမ္မပရိဟာရတ္ထံ သီမာပေက္ခံ ကတွာ ဥဒကုက္ခေပေန သဟ ဥဒကုက္ခေပသီမာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ တထာ ဂါမနိဂမဇနပဒနဂရရဋ္ဌရဇ္ဇသီမာသုပိ ဝဂ္ဂကမ္မပရိဟာရတ္ထံ ဗဒ္ဓသီမာ အနုညာတာ။ တတော ပရေသု ပန ဂါမသီမသတ္တဗ္ဘန္တရဥဒကုက္ခေပသီမာ နုညာတသုတ္တာနုလောမနယသာမတ္ထိယတော ခုဒ္ဒကေသု ဂါမနိဂမဇနပဒနဂရေသု တတ္ထ တတ္ထ ဂတေ ဘိက္ခူ သောဓေတွာ ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒံ အာဟရိတွာ သမဂ္ဂဿ သင်္ဃဿ အနုမတိယာဝ ဥပေါသထာဒိသင်္ဃကမ္မံ ကာတဗ္ဗမေဝ တထာ ခုဒ္ဒကေ အရညေပိ နဒီဇာတဿရေပိ ယထာသုခံ ဥပေါသထာဒိသင်္ဃကမ္မံ ကာတဗ္ဗမေဝါတိ။
ဧဝံ ပရိစ္ဆိန္ဒနလက္ခဏေန အဘေဒေပိ ဗဒ္ဓါဗဒ္ဓဝသေန ဒုဝိဓာ။ တပ္ပဘေဒေန ပန္နရသဝိဓာ၊ သရူပဝသေန ပန ခဏ္ဍသီမာ၊ ဥပစာရသီမာ၊ သမာနသံဝါသသီမာ၊ အဝိပ္ပဝါသသီမာ၊ လာဘသီမာ၊ ဂါမသီမာ။ နိဂမသီမာ၊ နဂရသီမာ၊ အဗ္ဘန္တရသီမာ၊ အရညသီမာ၊ ဥဒကုက္ခေပသီမာ၊ နဒီသီမာ၊ ဇာတဿရသီမာ၊ သမုဒ္ဒသီမာ၊ ဇနပဒသီမာ၊ ရဋ္ဌသီမာ၊ ရဇ္ဇသီမာ၊ ဒီပသီမာ၊ စက္ကဝါဠသီမာတိဧကူနဝီသပ္ပဘေဒေ ပိ သီမေ ဝိပတ္တိလက္ခဏံ ပဟာယ သမ္ပတ္တိလက္ခဏပ္ပကာသကံ သီမဝိသောဓနီနာမ ပကရဏံ သမတ္တံ။
ဣတိ
‘‘သီမဝိသောဓနိံ နာမ၊ နာနာဂန္ထသမာဟဋံ၊
ကရိဿံ မေ နိသာမေန္တု၊ သာဓဝေါ ကဝိပုင်္ဂဝါ။
ပါဠိံ ¶ အဋ္ဌကထဉ္စေဝ၊ မာတိကာပဒဘာဇနိံ၊
ဩဂါဟေတွာန တံ သဗ္ဗံ၊ ပုနပ္ပုနမသေသတော။
အတ္တနောမတိဂန္ထေသု၊ ဋီကာဂဏ္ဌိပဒေသု စ၊
ဝိနိစ္ဆယဝိမတီသု၊ မာတိကာဋ္ဌကထာသုပိ။
သဗ္ဗံ အသေသကံ ကတွာ၊ သံသန္ဒိတွာန ဧကတော၊
ပဝတ္တာ ဝဏ္ဏနာ ဧသာ၊ တောသယန္တီ ဝိစက္ခဏေ’’တိ။
ဣမေသံ ဂါထာပဒါနံ အတ္ထော သဗ္ဗသော သံဝဏ္ဏိတော ဟောတိ။
သီမသမ္ပတ္တိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
ပရိသသမ္ပတ္တိနာမ ဧကဝီသတိဝဇ္ဇနီယပုဂ္ဂလေ ဝဇ္ဇေတွာ ဧတရဟိ ဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မေန ဥပသမ္ပန္နာ ဘိက္ခူ ပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု ပဉ္စဝဂ္ဂတော ပဋ္ဌာယ၊ မဇ္ဈိမေသု ဇနပဒေသု ဒသဝဂ္ဂတော ပဋ္ဌာယ သဗ္ဗေ ဟတ္ထပါသံ အဝိဇဟိတွာ နိသိန္နာ ဟောန္တိ၊ အယံ ပရိသသမ္ပတ္တိ နာမ။ တတ္ထ ဧကဝီသတိ ဝဇ္ဇနီယာ နာမ ‘‘န ဘိက္ခဝေ သဂ ဋ္ဌာယ ပရိသာယာ’’တိ ဝစနတော ဟေဋ္ဌာ ‘‘န ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခုနိယာ နိသိန္နပရိသာယ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗ’’န္တိ အာဒိနာနယေန ဝုတ္တာ ဘိက္ခုနီ၊ သိက္ခမာနာ၊ သာမဏေရော၊ သာမဏေရီ၊ သိက္ခာပစ္စက္ခာတကော၊ အန္တိမဝတ္ထုအဇ္ဈာပန္နကော၊ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိတ္တကော၊ အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခိတ္တကော၊ ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခိတ္တကော၊ ပဏ္ဍကော၊ ထေယျသံဝါသကော၊ တိတ္ထိယပက္ကန္တကော၊ တိရစ္ဆာနဂတော၊ မာဃာတုတကော၊ ပိတုဃာတကော၊ အရဟန္တဃာတကော၊ ဘိက္ခုနိဒူသကော၊ သင်္ဃဘေဒကော၊ လောဟိတုပ္ပာဒကော၊ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကောတိ တေ ဗဟိသီမကရဏဝသေန နိသိန္နာတိ အတ္ထော။ ယဒိ တေ ဟတ္ထပါသေ ဝါ သီမေယေဝ ဝါ ဟောန္တိ၊ တေ အဝဇ္ဇေတွာ ပဉ္စဝဂ္ဂါဒိကော ပကတတ္တဂဏော ဟတ္ထပါသံ အဝိဇဟိတွာ နိသိန္နော ဟောတိ၊ ကာရကသင်္ဃော သာဝဇ္ဇော၊ ကမ္မံပန န ကုပ္ပတိ ကသ္မာ အဝဂ္ဂါရဟတ္တာ။ အပရေပန ဧဝံ ဝဒန္တိ အန္တိမဝတ္ထုအဇ္ဈာပန္နဿ အဝန္ဒနီယေသု အဝုတ္တတ္တာ၊ တေန သဒ္ဓိံ သယန္တဿ သဟသေယျာပတ္တိယာ အဘာဝတော တဿ စ ပဋိဂ္ဂဟဏဿ ရူဟနတောတိ တဒေဝ ယုတ္တတရန္တိ ဝိညာယတိ၊ ကိဉ္စာပိ ယာဝ သော ဘိက္ခုဘာဝံ ပဋိဇာနာတိ၊ တာဝ ဝန္ဒိတဗ္ဗော။ ယဒါ ပန ‘‘အဿမဏောမှီ’’တိ ¶ ပဋိဇာနာတိ၊ တဒါ န ဝန္ဒိတဗ္ဗောတိ အယမေတ္ထ ဝိသေသော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အန္တိမဝတ္ထုအဇ္ဈာပန္နဿ ဟိ ဘိက္ခုဘာဝံ ပဋိဇာနန္တဿေဝ ဘိက္ခုဘာဝေါ၊ န တတောပရံ။ ဘိက္ခုဘာဝံ အပ္ပဋိဇာနန္တော ဟိ အနုပသမ္ပန္နပက္ခံ ဘဇတီတိ မဇ္ဈိမဂဏ္ဌိပဒေ သာရတ္ထဒီပနိယဉ္စ ဝုတ္တတ္တာ အန္တိမဝတ္ထု အဇ္ဈာပန္နပုဗ္ဗော ဘိက္ခု အတ္တနော ကာရဏံ အဇာနိတွာဝ တေန သဟ ပဉ္စဝဂ္ဂဂဏော ဥပေါသထာဒိသင်္ဃကမ္မံ ကရောတိ၊ ကာရကသင်္ဃော အနဝဇ္ဇော၊ ကမ္မမ္ပိ န ကုပ္ပတီတိ၊ တေသံ မတိမတ္တမေဝ။ ကသ္မာ သဟသေယျာပတ္တိ အဘာဝေါပိ တဿ ဘိက္ခုသညာယ ပတိဋ္ဌိတတ္တာ၊ ပဋိဂ္ဂဟဏရုဟဏဿ စ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ ဘိက္ခူတိ သဒ္ဒဟိတတ္တာ တေန ပုဂ္ဂလေန သဟသေယျာပတ္တိပိ နတ္ထိ၊ ပဋိဂ္ဂဟဏဉ္စ ရုဟတိ၊ ဧကဝီသတိဝဇ္ဇနီယပုဂ္ဂလေပိ တထာဝိဓဿ အဝိစာရိကတ္တာ တေန သဟ ပဉ္စဝဂ္ဂဂဏော ဥပေါသထာဒိသင်္ဃကမ္မံ ကရောန္တော ကာရကသင်္ဃော အသဉ္စိစ္စ အနုပဝဇ္ဇော။ ကမ္မံ ပန ကုပ္ပတီတိ အမှာကံ ခန္တိ၊ ဣတော ယုတ္တတရော လဗ္ဘမာနော ပရိယေသိတဗ္ဗောဝ။
ပရိသသမ္ပတ္တိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
ဧဝံ ဝတ္ထုဉတ္တိအနုသာဝနသီမပရိသသမ္ပတ္တိဝသေန ပဉ္စဟိ အင်္ဂေဟိ သမ္ပန္နောတိ ပဉ္စင်္ဂေါတိ ဝါ သမဂ္ဂေန သင်္ဃေန ဉတ္တိစတုတ္ထေန ကမ္မေန အကုပ္ပေန ဌာနာရဟေန ဥပရိဘာဝံ သမာပန္နောတိ ဝါ ဒွီဟိ ကာရဏေဟိ လဒ္ဓနာမော ဉတ္တိ စတုတ္ထဥပသမ္ပန္နဘာဝေါ အတိဒုလ္လဘောဝ။
ဧဝံ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေါ ဒုလ္လဘော၊ တတော ပဗ္ဗဇ္ဇာ စ ဥပသမ္ပဒါ စာ တိ ဣမေသံ တိဏ္ဏံ ပဒါနံ အတ္တော ဝုတ္တောယေဝ ဟောတိ။
ဣတိ သာဂရဗုဒ္ဓိတ္ထေရဝိရစိတေ သီမဝိသောဓနေ
ဥပသမ္ပဒါကဏ္ဍော ပဌမော ပရိစ္ဆေဒေါ။
၂။ ကပ္ပဝိနာသကဏ္ဍော
ဣဒါနိ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒဒုလ္လဘကထာ
‘‘ဗုဒ္ဓါ စ ဒုလ္လဘော လောကေ၊ သဒ္ဓမ္မသဝနမ္ပိ စ၊
သင်္ဃော စ ဒုလ္လဘော လောကေ၊ သပ္ပုရိသာတိ ဒုလ္လဘာ’’တိ။
ဣမိဿာ ¶ ဂါထာယ သံဝဏ္ဏနာက္ကမော သမ္ပတ္တော။ တတ္ထ ဣမသ္မိံ သတ္တလောကေ ဩကာသလောကေ ဝါ သဗ္ဗညုသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ ဒုလ္လဘောဝ တထာ ဟေသ လောကော သင်္ခါရလောကော၊ သတ္တလောကော၊ ဩကာသလောကောတိ တိပ္ပဘေဒေါ ဟောတိ တေသံ သမ္ပတ္တိဝိပတ္တိ စ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗာ တတ္ထ လုဇ္ဇတိ ပလုဇ္ဇတီတိ လောကောတိ ဝစနတ္ထေန သတ္တလောကော ဝေဒိတဗ္ဗော။ လောကိယန္တိ ပတိဋ္ဌဟန္တိ ဧတ္ထ သတ္တနိကာယာတိ ဝစနတ္ထေန ဩကာသလောကော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တထာ ဟေသ သတ္တာ အဝကသန္တိ ဧတ္ထာတိဩကာသောတိ ဝုစ္စတိ သော ဘူမိဝသေန အပါယဘူမိ၊ ကာမသုဂတိဘူမိ၊ ရူပါဝစရဘူမိ၊ အရူပါဝစရဘူမိစေတိ စတုဗ္ဗိဓာ ဟောတိ။ တတ္ထ နိရယံ၊ တိရစ္ဆာနယောနိ၊ ပေတ္တိဝိသယော၊ အသုရကာယော၊ တိ စတဿော အပါယဘူမိ နာမ။ မနုဿာ၊ စာတုမဟာရာဇိကာ၊ တာဝတိံသာ၊ ယာမာ၊ တုသိတာ၊ နိမ္မာနရတိ၊ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ စေတိ သတ္တဝိဓာ ဟောတိ ကာမသုဂတိဘူမိ သာပနာယံ ဧကာဒသဝိဓာပိ ကာမတဏှာ အဝစရတိ ဧတ္ထာတိ ဝစနတ္ထေန ကာမာဝစရဘူမိ နာမ။ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာ၊ ဗြဟ္မပုရောဟိတာ၊ မဟာဗြဟ္မာ စ ပဌမဇ္ဈာနဘူမိ ဣဒံ အဂ္ဂိနာ ပရိဂ္ဂဟိတဋ္ဌာနံ။ ပရိတ္တာဘာ၊ အပ္ပမာဏာဘာ၊ အာဘဿရာ စ ဒုတိယဇ္ဈာနဘူမိ ဣဒံ အာပေန ပရိဂ္ဂဟိတဋ္ဌာနံ။ ပရိတ္တသုဘာ၊ အပ္ပမာဏသုဘာ၊ သုဘကိဏှာ စ တတိယဇ္ဈာနဘူမိ ဣဒံ ဝါတေန ပရိဂ္ဂဟိတဋ္ဌာနံ၊ တေသံ ဝိပတ္တိံ ပရတော ဝဏ္ဏယိဿာမ။ ဝေဟပ္ဖလာ၊ အသညသတ္တာ၊ သုဒ္ဓါဝါသာ စ စတုတ္ထဇ္ဈာနဘူမိစေတိ ရူပါဝစရဘူမိ သောဠသဝိဓာ ဟောတိ။ အဝိဟာ၊ အတပ္ပာ၊ သုဒဿာ၊ သုဒဿီ၊ အကနိဋ္ဌာစေတိ သုဒ္ဓါဝါသဘူမိ ပဉ္စဝိဓာ ဟောတိ။ အာကာသာနဉ္စာယတနဘူမိ၊ ဝိညာဏဉ္စာယတနဘူမိ၊ အာကိဉ္စညာယတနဘူမိ၊ နေဝသညာနာသညာယတနဘူမိစေတိ စတုဗ္ဗိဓာ ဟောတိ အရူပဘူမိ။ ဧတ္တာဝတာ ဧကတိံသပ္ပဘေဒါပိ ဘူမိ အဝကသန္တိ ဧတ္ထ သတ္တနိကာယာတိ ဝစနတ္ထေန ဩကာသောတိ ဝုစ္စတိ။ တတ္ထ အဋ္ဌ မဟာနိရယာနိ အပါယဘူမိ နာမ။ တိရစ္ဆာနံ ပေတ္တိဝိသယော အသုရကာယောတိ ဣမေသံ ဝိသုံ ဘူမိ နာမ နတ္ထိ၊ မနုဿဘူမိယံယေဝ ယတ္ထ ကတ္ထစိ အရညဝနပတ္ထာဒီသု နိဗဒ္ဓဝါသံ ဝသန္တိ သောယေဝ ပဒေသော တေသံ ဘူမိ။ မနုဿဘူမိတော ဒွိတာလီသသဟဿယောဇနော ယုဂန္ဓရပ္ပမာဏော သိနေရုနော ပဉ္စမာဠိန္ဓော စာတုမဟာရာဇိကဘူမိ။ တတုပရိ ဒွိတာလီသသဟဿယောဇနံ သိနေရုမတ္ထကံ တာဝတိံသာနံ ¶ ဘူမိ။ တတုပရိ ဒွေတာလီသသဟဿယောဇနံ ဌာနံ ယာမာနံ ဘူမိ။ ဣမိနာ နယေန ယာဝ ဝသဝတ္တိဘူမိ ဒွိတာလီသသဟဿယောဇနေ တိဋ္ဌတိ၊ တသ္မာ မနုဿဘူမိတော ယာဝ ဝသဝတ္တိဘူမိ ဒွေသဟဿာနိပဉ္စန ဟုတာနိ ဒုဝေသတသဟဿာနိ ယောဇနာနိ ဟောန္တိ၊ တေနေတံ ဝုစ္စတိ။
‘‘မနုဿဘူမိတော ယာဝ၊ ဘူမိ ဝသဝတ္တန္တရာ၊
ဒုဝေ သတသဟဿာနိ၊ ပဉ္စနဟုတမေဝ စ။
ဒွေသဟဿဉ္စ မဓိကံ၊ ယောဇနာနံ ပမာဏတော၊
ဂဏနာ နာမ ဘူမီသု၊ သင်္ချာ ဧဝံ ပကာသိတာ’’တိ။
တတုပရိ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဒယော တယော ဗြဟ္မုနော ပဉ္စပညာသသတသဟဿ အဋ္ဌသဟဿယောဇနေ သမတလေ ဌာနေ တိဋ္ဌန္တိ။ ဒုတိယတတိယဘူမီဗြဟ္မုနောပိ တပ္ပမာဏေသု သမတလေသု တိဋ္ဌန္တိ။ စတုတ္ထဘူမိယံ ပန ဝေဟပ္ဖလအသညသတ္တာ တပ္ပမာဏေ သမတလေ ဌာနေ တိဋ္ဌန္တိ။ တတုပရိသုဒ္ဓါဝါသဘူမိယော တံတံ ပမာဏေ ဌာနေ ဥပရူပရိ တိဋ္ဌန္တိ။ စတဿောပိ အရူပဘူမိယော တပ္ပမာဏေ ဌာနေ ဥပရူပရိ တိဋ္ဌန္တိ။ ဧတ္တာဝတာ စ မနုဿဘူမိတော ယာဝ ဘဝဂ္ဂါ ယောဇနာနံ သတ္တကောဋိ စ အဋ္ဌာရသလက္ခာ စ ပဉ္စနဟုတာနိ စ ဆသဟဿာနိ စ ဟောန္တိ တေနေတံ ဝုစ္စတိ ပေါရာဏေဟိ။
‘‘ဟေဋ္ဌိမာ ဗြဟ္မလောကမှာ၊ ပတိတာ မဟတီ သိလာ၊
အဟောရတ္တေန ဧကေန၊ ဥဂ္ဂတာ အဋ္ဌတာလီသံ။
ယောဇနာနံ သဟဿာနိ၊ စာတုမာသေဟိ ဘူမိ၊
ဧဝံ ဝုတ္တပ္ပမာဏေန၊ သာယံ ဟေဋ္ဌိမဘူမိ။
ဣတော သတသဟဿာနိ၊ သတ္တပညာသ စာပရံ၊
သဋ္ဌိ စေဝ သဟဿာနိ၊ ဥဗ္ဗေဓေန ပကာသိတာ။
ယောဇနေသုပိ ဝုတ္တေသု၊ ဟိတွာ ကာမပ္ပမာဏကံ၊
သေသာနိ ဝသဝတ္တီနံ၊ ပါရိသဇ္ဇာန မန္တရံ။
တဉ္စ ပဉ္စဟိ ပညာသ၊ သတသဟဿာနိ စာပရံ၊
အဋ္ဌ စေဝ သဟဿာနိ၊ ယောဇနာနိ ပဝုစ္စရေ။
ဣတော ပရာသု သဗ္ဗာသု၊ ဗြဟ္မဘူမီသု ယောဇနာ၊
တပ္ပမာဏာဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ နယဂ္ဂါဟေန ဓီမတာ။
ဘူမိတော ¶ အာဘဝဂ္ဂမှာ၊ သတ္တကောဋိ အဋ္ဌာရသ၊
လက္ခာ ပဉ္စ နဟုတာနိ၊ ဆသဟဿာနိ သဗ္ဗဒါတိ။
ဧသာ စ ဝိစာရဏာ ဋီကာ စရိယမတေန ကတာ၊
ဣဒမေဝ သန္ဓာယ၊ ယာဝတာ စန္ဒိမသူရိယာ။
ပရိဟရန္တိ ဒိသာ ဘန္တိ၊ ဝိရောစမာနာ ယာဝတာ၊
တာဝ သဟဿဓာ လောကေ၊ ဧတ္ထ တေ ဝတ္တတီ ဝသော’’တိ။
ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထန္တရေ သတ္တာ တိဋ္ဌန္တိ၊ တေသံ ဝိတ္ထာရော အပုဗ္ဗံ ကတွာ ကထေတုံ အသက္ကုဏေယျတ္တာ န ဝက္ခာမ ဣမသ္မိံ သတ္တလောကေ ဩကာသလောကေ စ သဗ္ဗညုသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါဝ ဒုလ္လဘော၊ တထာ ဟိ စတ္တာရော ဗုဒ္ဓါ အနုဗုဒ္ဓါ၊ သာဝကဗုဒ္ဓါ၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၊ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါတိ။ တတ္ထ ဗဟုဿုတံ ဘိက္ခုံ ပသံသန္တေန စ န သော တုမှာကံ သာဝကော နာမ၊ ဗုဒ္ဓါနာမေသ စုန္ဒာတိ ဗဟုဿုတဿ ဘိက္ခုနော ဗုဒ္ဓဘာဝံ အနုဇာနန္တေန စ။
ဓမ္မကာယော ယတော သတ္ထာ၊ ဓမ္မော သတ္ထုကာယော မတော၊
ဓမ္မာသိကောသော သင်္ဃော စ၊ သတ္ထုသင်္ချမ္ပိ ဂစ္ဆတီတိ။
ဝုတ္တေ ပုထုဇ္ဇနောပိ ဥပစာရဝသေန ဝါစနာမဂ္ဂဿ ဗောဓတ္တာ အနုဗုဒ္ဓါ နာမ။ အရိယသာဝကော ပန ပရတော ယောသဝသေန စတ္တာရိ သစ္စာနိ ဗုဇ္ဈတိ ဗုဇ္ဈနမတ္တမေဝ ဝါတိ ဝစနတ္ထေန ဗုဇ္ဈနသဘာဝတ္တာ သာဝကဗုဒ္ဓါ နာမ။ ယော ပန ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော သယမ္ဘူဉာဏေန အနညဗောဓကော ဟုတွာ သာမံ ဗုဇ္ဈနတ္ထေန ပစ္စေကဗုဇ္ဈတ္တာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ နာမ။ သမ္ဗုဒ္ဓါတိပိ ဧတဿေဝ နာမံ။ ယော ပန သင်္ခတာသင်္ခတပ္ပဘေဒံ သကလမ္ပိ ဓမ္မဇာတံ ယာထာဝသရသလက္ခဏပ္ပဋိဝေဓဝသေန သမ္မာ ပကာရေန သယံ ပစိတုပါရမိတာသယမ္ဘူတေန သယမ္ဘူဉာဏေန သယမေဝ အနညဗောဓိတော ဟုတွာ သဝါသနသမ္မောဟနိဒ္ဒါယ အစ္စန္တံ ဝိဂတော ဒိနကရကိရဏသမာဂမေန ပရမရုစိရသိရီသောဘဂ္ဂပ္ပတ္တိယာ ဝိကသိတမိဝ ပဒုမံ အဂ္ဂမဂ္ဂဉာဏသမာဂမေန အပရိမိတဂုဏဂဏာလင်္ကတသဗ္ဗညုတညာဏပ္ပတ္တိယာ သဗ္ဗဓမ္မေ ဗုဇ္ဈိ အဗုဇ္ဈိ အညာသီတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ၊ ဘဂဝါ၊ သောဝ လောကေ ဒုလ္လဘော ပစ္စေကသမ္ဗုဒ္ဓါနမ္ပိ ဟိ ဧကသ္မိံ ကာလေ သတသဟဿာဒိဝသေန ဧကတော ပဝတ္တတ္တာ တေ ဒုလ္လဘာပိ အနစ္ဆရိယဇာတတ္တာ ပရေသံ မဂ္ဂဖလာဓိဂမာယ ဥပနိဿယရဟိတတ္တာ စ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါဝ လောကေ ဒုလ္လဘော၊ အယံ လောကသမ္ပတ္တိဝိစာရဏာ။
ကထံ ¶ လောကဿ ဝိပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ တထာ ဟေသ လောကော ဝိနဿမာနော တေဇေနပိ အာပေနပိ ဝါယုနာပိ ဝိနဿတိ။ တဿ ဝိတ္ထာရော ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂါဒီသု ဝုစ္စမာနောပိ ကေသဉ္စိ ပုဂ္ဂလာနံ မတေန မိစ္ဆာဂါဟတ္တာ ဗြဟ္မူနံ အာယုနာ မိနိတေပိ အသမာနံ သံဝဋ္ဋသီမာပိ ဝိရုဒ္ဓါ၊ တသ္မာ တေသံ ဝါဒံ အပနေတွာ ဂန္ထတော သမာနေတွာ ဝက္ခာမ။ တတ္ထ စတ္တာရိ အသင်္ချေယျာနိ။ ကတမာနိ စတ္တာရိ အသင်္ချေယျာနိ သံဝဋ္ဋော၊ သံဝဋ္ဋဋ္ဌာယီ၊ ဝိဝဋ္ဋော၊ ဝဋ္ဋဋ္ဌာယီတိ။ တယော သံဝဋ္ဋာ အာပေါသံဝဋ္ဋော၊ တေဇောသံဝဋ္ဋော၊ ဝါယောသံဝဋ္ဋော။ တိဿော သံဝဋ္ဋသီမာ အာဘဿရာ၊ သုဘကိဏှာ၊ ဝေဟပ္ဖလာတိ။ အယမေတ္ထ ဥဒ္ဒေသော။ တတ္ထ သံဝဋ္ဋော နာမ ပရိဟာယမာနော ကပ္ပော။ တေန သံဝဋ္ဋဋ္ဌာယီပိ ဂဟိတော ဟောတိ၊ တံ မူလကတ္တာ။ ဝဍ္ဎယမာနော ဝိဝဋ္ဋကပ္ပော နာမ။ တေန ဝိဝဋ္ဋဋ္ဌာယီပိ ဂဟိတော တံ မူလကတ္တာ။ တတ္ထ သံဝဋ္ဋောတိ ဝိနာသော။ ယဒါ ကပ္ပော ဝိနဿမာနော တေဇေန သံဝဋ္ဋတိ၊ အာဘဿရတော ဟေဋ္ဌာ ပဌမဇ္ဈာနဘူမိ အဂ္ဂိနာ ဒယှတိ။ ယဒါ အာပေန သံဝဋ္ဋတိ၊ သုဘကိဏှတော ဟေဋ္ဌာ ယာဝ ဒုတိယဇ္ဈာနဘူမိ ဥဒကေန ဝိလီယတိ။ ယဒါ ဝါယုနာ သံဝဋ္ဋတိ၊ ဝေဟပ္ဖလတော ဟေဋ္ဌာ ယာဝ တတိယဇ္ဈာနဘူမိ ဝါတေန သံဝဋ္ဋတိ။ ဝိတ္ထာရတော ပန ဇာတိခေတ္တ အာဏာခေတ္တဝိသယခေတ္တဝသေန တိဏ္ဏံ ဗုဒ္ဓခေတ္တာနံ အာဏာခေတ္တံ ဝိနဿတိ။ တသ္မိံ ဝိနဋ္ဌေ ဇာတိခေတ္တမ္ပိ ဝိနဿတေဝ။ တတ္ထ ဇာတိခေတ္တံ ဒသသဟဿစက္ကဝါဠပရိယန္တံ ဟောတိ။ တံ တထာဂတဿ ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏအာယုသင်္ခါရောဿဇ္ဇနာဒိကာလေသုပိ ကမ္ပတိ။ အာဏာခေတ္တံ ကောဋိသတသဟဿစက္ကဝါဠပရိယန္တံ။ ယတ္ထ ရတနသုတ္တံ ခန္ဓပရိတ္တံ ဓဇဂ္ဂပရိတ္တံ အာဋာနာဋိယပရိတ္တံ မောရပရိတ္တန္တိ ဣမေသံ ပရိတ္တာနံ အာနုဘာဝေါ ပဝတ္တတိ။ ဝိသယခေတ္တံ အနန္တံ အပရိမာဏံ။ တတ္ထ ဇာတိခေတ္တအာဏာခေတ္တာဝသေန ဒွေ ခေတ္တာနိ ဧကတော ဝိနဿန္တိ။ သဏ္ဌဟန္တမ္ပိ ဧကတော သဏ္ဌဟတိ။ တဿ ဝိနာသောစ သဏ္ဌဟန္တဉ္စ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗံ ယသ္မိံ သမယေ ကပ္ပော အဂ္ဂိနာ နဿတိ၊ တဒါ အာဒိတော ကပ္ပဝိနာသကမဟာမေဃော ဝုဋ္ဌဟိတွာ ကောဋိသတသဟဿစက္ကဝါဠံ ဧကမေဃဝဿံ ဝသိ၊ တုဋ္ဌာ မနုဿာ ဗီဇာနိ ဝပ္ပေန္တိ၊ သဿေသု ဂေါခါယိတမတ္တေသု ဇာတေသု ဂဒြဘရဝံ ဝိရဝန္တော ဧကဗိန္ဒုပိ န ပတတိ။ ယဒါ ပစ္ဆိန္နမေဝ ဟောတိ တဒါ ဝဿူပဇီဝိနော သတ္တာ ကာလံ ကတွာ ပရိတ္တာဘေသု ဗြဟ္မဘူမီသု ¶ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ပုညဖလူပဇီဝိနောပိ ဒေဝတာ တတ္ထေဝ ဗြဟ္မလောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဧဝံ ဒီဃဿ အဒ္ဓုနော အစ္စယေန တတ္ထ တတ္ထ ဥဒကံ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆတိ၊ မစ္ဆကစ္ဆပါဒိ ဥဒကနိဿိတာ ပါဏာ ကာလံ ကတွာ မနုဿဒေဝလောကေသု နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဈာနံ ဥပ္ပာဒေတွာ ဗြဟ္မလောကေ နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ နေရယိကသတ္တာပိ သတ္တမသူရိယပါတုဘာဝါ ဝိနဿန္တိ၊ တေပိ ဒေဝလောကေ ပဋိလဒ္ဓဇ္ဈာနဝသေန ဗြဟ္မလောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ တဒါ ဟိ လောကဗျူဟာ နာမ ကာမာဝစရဒေဝါ ဥက္ခိတ္တသိရာ ဝိကိဏ္ဏကေသာ ရုဒမုခါ အဿူနိ ဟတ္ထေဟိ မုဉ္စမာနာ ရတ္တဝတ္ထနိဝတ္ထာ အတိဝိယ ဝိရူပဝေသဓာရိနော ဟုတွာ မနုဿပထေ ဝိစရန္တာ ဧဝံ အာရောစေန္တိ ‘‘မာရိသာ ဘော ဣတော ဝဿသတ သဟဿစ္စယေန ကပ္ပဝုဋ္ဌာနံ ဘဝိဿတိ အယံ လောကော ဝိနဿိဿတိ မဟာသမုဒ္ဒေါပိသုဿိဿတိ အယဉ္စ မဟာပထဝီ သိနေရုပဗ္ဗတရာဇာ ဍယှိဿတိ ဝိနဿိဿတိ ယာဝဗြဟ္မလောကာ ဝိနာသော ဘဝိဿတိ မေတ္တံ မာရိသာ ဘာဝေထ။ ကရုဏံ၊ မုဒိတံ၊ ဥပေက္ခံ မာရိသာ ဘာဝေထ မာတရံ ဥပဋ္ဌဟထ၊ ပိတရံ ဥပဋ္ဌဟထ၊ ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိနော ဟောထာ’’တိ။ တေသံ ဝစနံ သုတွာ ယေဘုယျေန မနုဿာ စ ဘုမ္မဒေဝတာ စ သံဝေဂဇာတာ အညမညံ မုဒုစိတ္တာ ဟုတွာ မေတ္တာဒီနိ ပုညာနိ ကရိတွာ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ တတ္ထ သုဓာဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတွာ ဝါယော ပရိကမ္မံ ကတွာ ဈာနံ ပဋိလဘန္တိ၊ ဧဝံ နေရယိကသတ္တာပိ အပရာပရိယကမ္မေန ဒေဝလောကံ နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ ယေ ပန နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ တေသံ ကမ္မဿ အပရိက္ခယာ အညစက္ကဝါဠေသု အတ္တနော ကမ္မာနုရူပံ ဝိပါကမနုဘောန္တိ။ တေနေဝ အဟောသိကမ္မေ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဝသေန အကတ္တဗ္ဗံ နာမ ပါပံ နတ္ထိ၊ ယတော သံသာရခါဏုဘာဝေါဝ နာမ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဒိဋ္ဌိ ပရမာနိ ဘိက္ခဝေ ဝဇ္ဇာနီ’’တိ။ ‘‘အပရာပရိယဝေဒနီယကမ္မရဟိတောပိ သံသရန္တော သတ္တော နာမ နတ္ထီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။ ‘‘အပရာပရိယကမ္မဝသေန ယတော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိသမာဒါနတော သပ္ပုရိသူပနိဿယဝသေန ဝိရာဇေတွာ ဘဝတော ဝုဋ္ဌာနံ နာမ ဘဝေယျာတိ အမှာကံ ခန္တိ။ ဧဝံ ဒေဝလောကေ ပဋိလဒ္ဓဇ္ဈာနဝသေန သဗ္ဗေပိ ဗြဟ္မလောကေ နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ ဝဿုပစ္ဆေဒတော ပန ဥဒ္ဓံ ဒီဃဿ အဒ္ဓုနော အစ္စယေန ဒုတိယော သူရိယော ပါတုဘဝတိ။ ပါတုဘူတေ စ တသ္မိံ နေဝ ရတ္တိပရိစ္ဆေဒေါ၊ န ဒိဝါ ပရိစ္ဆေဒေါ ပညာယတိ၊ ဧကော သူရိယော ဥဋ္ဌေတိ၊ ဧကော သူရိယော အတ္ထံ ဂစ္ဆတိ။ အဝိစ္ဆိန္နသူရိယသန္တာပေါဝ လောကော ဟောတိ။
ပကတိသူရိယေ ¶ သူရိယဒေဝပုတ္တော အတ္ထိ ကပ္ပဝိနာသကသူရိယေ ပန နတ္ထိ။ ပကတိသူရိယောဘာသေန အာကာသေ ဝလာဟကာ ဓူမသိခါပိ စရန္တိ။ ကပ္ပဝိနာသကသူရိယောဘာသေန ဝိဂတဓူမဝလာဟကံ အာဒါသမဏ္ဍလံ ဝိယ နိမ္မလံ ဟောတိ နဘံ ဌပေတွာ ဂင်္ဂါ၊ ယမုနာ၊ သရဘူ၊ အစိရဝတီ၊ မဟီတိ၊ ဣမာ ပဉ္စ မဟာနဒိယော ဌပေတွာ အဝသေသပဉ္စသတကုန္နဒီအာဒီသု ဥဒကံ သုဿတိ တတော ဒီဃဿ အဒ္ဓုနော အစ္စယေန တတိယော သူရိယော ပါတုဘဝတိ တသ္မိံ ပါတုဘူတေ ပဉ္စ မဟာနဒိယောပိ သုဿန္တိ။ တတော ဒီဃဿ အဒ္ဓုနော အစ္စယေန စတုတ္ထော သူရိယော ပါတုဘဝတိ။ ယဿ ပါတုဘာဝါ ဟိမဝတီ မဟာနဒီနံ ပဘဝါ သီဟပတနော၊ ဟံသပတနော၊ မန္ဒာကိနီ၊ ကဏ္ဏမုဏ္ဍကော၊ ရထကာရဒဟော၊ အနောတတ္တဒဟော၊ ဆဒ္ဒန္တဒဟော၊ ကုဏာလဒဟောတိ ဣမေ သတ္တ မဟာသရာ သုဿန္တိ။ တတော ဒီဃဿ အဒ္ဓုနော အစ္စယေန ပဉ္စမော သူရိယော ပါတုဘဝတိ၊ ယဿ ပါတုဘာဝါ အနုပုဗ္ဗေန မဟာသမုဒ္ဒေါ အင်္ဂုလိပဗ္ဗတေမနမတ္တမ္ပိ ဥဒကံ န သဏ္ဌာတိ။ တတော ဒီဃဿ အဒ္ဓုနော အစ္စယေန ဆဋ္ဌော သူရိယော ပါတုဘဝတိ၊ ယသ္မိံ ပါတုဘာဝေ သကလစက္ကဝါဠံ ဧကဓူမံ ဟောတိ၊ ပရိယာဒိန္နသိနေဟဓူမေန ယထာ စ ဧဝံ ကောဋိသတသဟဿစက္ကဝါဠမ္ပိ။ တတောပိ ဒီဃဿ အဒ္ဓုနော အစ္စယေန သတ္တမော သူရိယော ပါတုဘဝတိ၊ ယဿ ပါတုဘာဝါ သကလစက္ကဝါဠံ ဧကဇာလံ ဟောတိ သဒ္ဓိံ ကောဋိသတသဟဿစက္ကဝါဠေဟိ ယောဇနသတိကာဒိဘေဒါ သိနေရုကူဋာနိ ပလုဇ္ဇိတွာ အာကာသေယေဝ အန္တရဓာယန္တိ။ သာပိ အဂ္ဂိဇာလာ ဥဋ္ဌဟိတွာ စာတုမဟာရာဇိကေ ဂဏှာတိ၊ တတ္ထ ကနကဝိမာနရတနဝိမာနာနိ ဈာပေတွာ တာဝတိံသဘဝနံ ဂဏှာတိ ဧတေနူပါယေန ယာဝ ပဌမဇ္ဈာနဘူမိ ဂဏှာတိ။ တတ္ထ တယောပိ ဗြဟ္မလောကေ ဈာပေတွာ အာဘဿရေ အာဟစ္စ အဋ္ဌာသိ။ သာ ယာဝ အဏုမတ္တမ္ပိ သင်္ခါရဂတံ အတ္ထိ၊ တာဝ နနိဗ္ဗာယိ။ သဗ္ဗသင်္ခါရပရိက္ခယာ ပန သပ္ပိတေလဈာပနအဂ္ဂိသိခါ ဝိယ ဆာရိကမ္ပိ အနဝသေသေတွာ နိဗ္ဗာယိ။ ဟေဋ္ဌာ အာကာသေန သဟ ဥပရိ အာကာသော ဧကော ဟောတိ မဟန္ဓကာရော။ ဧဝံ ကပ္ပဝိနာသကမဟာမေဃတော ယာဝဇာလပရိစ္ဆေဒါ သံဝဋ္ဋော နာမ ဧကမသင်္ချေယျံ နာမ။ အထ ဒီဃဿ အဒ္ဓုနော အစ္စယေန မဟာမေဃော ဝုဋ္ဌဟိတွာ ပဌမံ သုခုမံ ဝဿတိ။ အနုပုဗ္ဗေန ကုမုဒနာဠယဋ္ဌိမုသလတာလက္ခန္ဓာဒိပ္ပမာဏာဟိ ဓာရာဟိ ဝဿန္တော ¶ ကောဋိသတသဟဿစက္ကဝါဠေသု သဗ္ဗဍဍ္ဎဋ္ဌာနံ ပူရေတွာ အန္တရဓာယတိ။ တံ ဥဒကံ ဟေဋ္ဌာ စ တိရိယဉ္စ ဝါတော သမုဋ္ဌဟိတွာ ဃနံ ကရောတိ။ ပရိဝဋုမံ ပဒုမိနိပတ္တေ ဥဒကဗိန္ဒုသဒိသံ။ ဧဝံ အဂ္ဂိဇာလနိဗ္ဗာယနတော ယာဝ ကောဋိသတသဟဿစက္ကဝါဠပရိပူရတော သမ္ပတ္တိမဟာမေဃော၊ ဣဒံ သံဝဋ္ဋဋ္ဌာယီ နာမ၊ ဒုတိယမသင်္ချေယျံ နာမ။ ကထံ တာဝ မဟန္တံ ဥဒကရာသိံ ဝါတော ဃနံ ကရောတီတိ စေ။ ဝိဝရသမ္ပဒါနတော တံ ဝါ တေန ပိဏ္ဍိယမာနံ ဃနံ ကရိယမာနံ ပရိက္ခယမာနံ အနုပုဗ္ဗေန ဟေဋ္ဌာ ဩတရတိ။ ဩတိဏ္ဏောတိဏ္ဏေ ဥဒကေ ပုဗ္ဗေ ဗြဟ္မလောကဋ္ဌာနေ ဗြဟ္မပါရိ သဇ္ဇ-ဗြဟ္မပုရောဟိတမဟာဗြဟ္မာဝသေန ပဌမဇ္ဈာနဘူမိ ပဌမံ ပါတုဘဝတိ။ တတော ဩတိဏ္ဏောတိဏ္ဏေ ဥဒကေ စတုကာမာဝစရဒေဝလောကဋ္ဌာနေ အနုက္ကမေန ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ၊ နိမ္မာနရတီ၊ တုသိတာ၊ ယာမာတိ စတ္တာရော ကာမာဝစရဒေဝလောကာ ပါတုဘဝန္တိ။ တတော ပုရိမပထဝိဋ္ဌာနံ ဩတိဏ္ဏေ ပန ဥဒကေ ဗလဝဝါတာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တေ တံ ပိဒဟိတဒွါရေ ဓမကရဏေ ဌိတဥဒကမိဝ နိရုဿာသံ ကတွာ နိရုဇ္ဈန္တိ။ မဓုရောဒကံ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆမာနံ ဥပရိ ရသပထဝိံ သမုဋ္ဌာပေတိ သာ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နာစေဝ ဟောတိ ဂန္ဓရသသမ္ပန္နာ စ၊ နိရုဒကပါယာသဿ ဥပရိ ပဋလံ ဝိယ တဒါ စ အာဘဿရဗြဟ္မလောကေ ပဌမတရာဘိနိဗ္ဗတ္တာ သတ္တာ အာယုက္ခယာ ဝါ ပုညက္ခယာ ဝါ တတော စဝိတွာ ဣဓူပပဇ္ဇန္တိ။ ‘‘ပုညက္ခယာ ဝါ’’တိ ဣမိနာ ဗြဟ္မူနံ အာယုပရိစ္ဆေဒံ အပ္ပတွာဝ ကမ္မက္ခယေန မရဏံ ဝိညာယတိ။ တေ ဟောန္တိ သယံပဘာ အန္တလိက္ခစရာ။ တေ အဂ္ဂညသုတ္တေ ဝုတ္တနယေန တံ ရသပထဝိံ သာယိတွာ တဏှာဘိဘူတာ အာလုပ္ပကာရံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ဥပက္ကမန္တိ။ အထ နေသံ သယံ ပဘာ အန္တရဓာယတိ၊ အန္ဓကာရော ဟောတိ တေ အန္ဓကာရံ ဒိသွာ ဘာယန္တိ။ တတော နေသံ ဘယံ နာသေတွာ သူရဘာဝံ ဇနယန္တံ ပရိပုဏ္ဏပဏ္ဏာသယောဇနံ သူရိယမဏ္ဍလံ ဝါ ပါတုဘဝတိ။ တေ တံ ဒိသွာ ‘‘အာလောကံ ပဋိလဘိမှာ’’တိ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌာ ဟုတွာ ‘‘အမှာကံ ဘယံ နာသေတွာ သူရဘာဝံ ဇနယန္တော ဥဋ္ဌိတော၊ တသ္မာ သူရိယော ဟောတူ’’တိ သူရိယော တွေဝဿ နာမံ ကရောန္တိ။ အထ သူရိယေ ဒိဝသံ အာလောကံ ကတွာ အတ္ထင်္ဂတေ ‘‘ယမ္ပိ အာလောကံ လဘိမှာ၊ သောပိ နော နဋ္ဌော’’တိ ပုန ဘီတာ ဟောန္တိ။ တေသံ ဧဝံ ဟောတိ ‘‘သာဓုဝတဿ အညံ အာလောကံ လဘေယျာမာ’’တိ။ တေသံ စိတ္တံ ဉတွာ ဝိယ ဧကူနပညာသယောဇနံ စန္ဒမဏ္ဍလံ ပါတုဘဝတိ ¶ ။ တေ တံ ဒိသွာ ဘိယျောသောမတ္တာယ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌာ ဟုတွာ ‘‘အမှာကံ ဆန္ဒံ ဉတွာ ဝိယ ဥဋ္ဌိတော၊ တသ္မာ စန္ဒော ဟောတူ’’တိ စန္ဒောတွေဝဿ နာမံ ကရောန္တိ။ တတော ပဘုတိ ရတ္တိဒိဝါ ပညာယန္တိ။ အနုက္ကမေန စ မာသဒ္ဓမာသဥတုသံဝစ္ဆရာ။ စန္ဒိမသူရိယာနံ ပန ပါတုဘူတဒိဝသေယေဝ သိနေရုစက္ကဝါဠဟိမဝန္တပဗ္ဗတာ ပါတုဘဝန္တိ၊ တေ စ ခေါ အပုဗ္ဗံ အစရိမံ ဖဂ္ဂုဏပုဏ္ဏမဒိဝသေယေဝ ပါတုဘဝန္တိ။ ကထံ ယထာနာမ ကင်္ဂုဘတ္တေ ပစ္စမာနေ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ ဗုဗ္ဗုဠကာနိ ဥဋ္ဌဟန္တိ။ ဧကေ ပဒေသာ ထူပထူပါ ဟောန္တိ၊ ဧကေ နိန္နနိန္နာ၊ ဧကေ သမသမာ ဧဝမေဝ ထူပထူပဋ္ဌာနေ ပဗ္ဗတာ ဟောန္တိ၊ နိန္နနိန္နဋ္ဌာနေ သမုဒ္ဒါ၊ သမသမဋ္ဌာနေ ဒီပါတိ ဧဝံ မနုဿလောကေ သဏ္ဌိတေ စာတုမဟာရာဇိကာ၊ တာဝတိံသာတိ ဒွေ ကာမာဝစရဒေဝလောကာ ပစ္ဆတော ပါတုဘဝန္တိ။ ဘူမနိဿိတာ နာမ ဟေတေ ဒွေ ဒေဝလောကာ။ ဧဝံ သမ္ပတ္တိမဟာမေဃတော ယာဝ စန္ဒိမသူရိယပါတုဘာဝေါ၊ ဣဒံ ဝိဝဋ္ဋော နာမ တတိယမသင်္ချေယျံ နာမ။ အထ တေသံ သတ္တာနံ ရသပထဝိံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာနံ ကမ္မေန ဧကစ္စေ ဝဏ္ဏဝန္တော၊ ဧကစ္စေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ ဟောန္တိ တတ္ထ ဝဏ္ဏဝန္တော ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ အတိမညန္တိ။ တေသံ မာနာတိမာနပစ္စယာ သာပိ ရသပထဝီ အန္တရဓာယတိ။ ဘူမိပပ္ပဋကော ပါတုဘဝတိ အထ နေသံ တေနေဝ နယေန သောပိ အန္တရဓာယတိ၊ ပတာလတာ ပါတုဘဝတိ၊ တေနေဝ နယေန သာပိ အန္တရဓာယတိ။ အကဋ္ဌပါကော သာလိ ပါတုဘဝတိ အကဏော အထုသော သုဒ္ဓါ သုဂန္ဓော တဏ္ဍုလပ္ဖလော။ တတော နေသံ ဘာဇနာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ တေ သာလီ ဘာဇနေ ဌပေတွာ ပါသာဏပိဋ္ဌိယာ ဌပေန္တိ၊ သယမေဝ ဇာလသိခါ ဥဋ္ဌဟိတွာ ပစတိ။ သော ဟောတိ ဩဒနော သုမနဇာတိပုပ္ဖသဒိသော၊ န တဿ သူပေန ဝါ ဗျဉ္ဇနေန ဝါ ကရဏီယံ အတ္ထိ။ ယံယံ ရသံ ဘုဉ္ဇိတုကာမာ ဟောန္တိ၊ တံတံ ရသောဝ ဟောတိ။ တေသံ တံ ဩဠာရိကံ အာဟာရံ အာဟရတံ တတော ပဘုတိ မုတ္တကရီသံ သဉ္ဇာယတိ။ အထ နေသံ တဿ နိက္ခမနတ္ထာယ ဝဏမုခါနိ ပဘိဇ္ဇန္တိ။ ပုရိသဿ ပုရိသဘာဝေါ၊ ဣတ္ထိယာ ဣတ္ထိဘာဝေါ ပါတုဘဝတိ။ တတြသုဒံ ဣတ္ထီ ပုရိသံ၊ ပုရိသော စ ဣတ္ထိံ အတိဝေလံ ဥပနိဇ္ဈာယတိ။ တေသံ အတိဝေလံ ဥပနိဇ္ဈာယနဘာဝါ ကာမပရိဠာဟော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တတော မေထုနဓမ္မံ ပဋိသေဝန္တိ။ တေ အသဒ္ဓမ္မပဋိသေဝနပစ္စယာ ဝိညူဟိ ဂရဟိယမာနာ ဝိဟေဌိယမာနာ တဿ အသဒ္ဓမ္မဿ ပဋိစ္ဆာဒနဟေတု အဂါရာနိ ကရောန္တိ။
တေ ¶ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသမာနာ အနုက္ကမေန အညတရဿ အလသဇာတိကဿ သတ္တဿ ဒိဋ္ဌာနုဂတိံ အာပဇ္ဇန္တာ သန္နိဓိံ ကရောန္တိ။ တတော ပဘုတိ ကဏောပိ ထုသောပိ တဏ္ဍုလံ ပရိယောနဒ္ဓန္တိ၊ လာယိတဋ္ဌာနမ္ပိ နပ္ပဋိဝိရူဟတိ။ တေ သန္နိပတိတွာ အနုဋ္ဌုနန္တိ ‘‘ပါပကာ ဝတ ဘော ဓမ္မာ သတ္တေသု ပါတုဘူတာ၊ မယံ ပုဗ္ဗေ မနောမယာ အဟုမှာ’’တိ။ အဂ္ဂညသုတ္တေ ဝုတ္တနယေန ဝိတ္ထရေတဗ္ဗံ။ တတော မရိယာဒံ ဌပေန္တိ။ အထညတရော သတ္တော အညဿ ဘာဂံ အဒိန္နံ အာဒိယတိ။ တံ ဒွိက္ခတ္တုံ ပရိဘာသိတွာ တတိယဝါရေ လေဍ္ဍုဒဏ္ဍေဟိ ပဟရန္တိ။ တေ ဧဝံ အဒိန္နာဒါနကလဟမုသာဝါဒဒဏ္ဍဒါနေသု ဥပ္ပန္နေသု သန္နိပတိတွာ စိန္တယန္တိ၊ ‘‘ယံနူန မယံ ဧကံ သတ္တံ သမ္မန္နေယျာမ၊ ယော နော သမ္မာ ခိယိတဗ္ဗံ ခိယေယျ၊ ဂရဟိတဗ္ဗံ ဂရဟေယျ၊ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗံ ပဗ္ဗာဇေယျ၊ မယံ ပနဿ သာလီနံ ဘာဂံ အနုပဒဿာမာ’’တိ။ ဧဝံ ကတသန္နိဋ္ဌာနေသု ပန သတ္တေသု ဣမသ္မိံ တာဝ ကပ္ပေ အယမေဝ ဘဂဝါ ဗောဓိသတ္တဘူတော တေန သမယေန တေသု သတ္တေသု အဘိရူပတရော စ ဒဿနီယတရော စ မဟေသက္ခတရော စ ဗုဒ္ဓိသမ္ပန္နော ပဋိဗလော နိဂ္ဂဟပဂ္ဂဟံ ကာတုံ တေ တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ယာစိတွာ သမ္မနိံသု။ သော တေန မဟာဇနေန သမ္မတောတိပိ မဟာသမ္မတော၊ ခေတ္တာနံ အဓိပတီတိ ခတ္တိယော၊ ဓမ္မေန သမေန ပရေသံ ရဉ္ဇေတီတိ ရာဇာတိ၊ တီဟိ နာမေဟိ ပညာယိတ္ထ။ ယဉှိ လောကေ အစ္ဆရိယံ ဌာနံ ဗောဓိသတ္တောဝ တတ္ထ အာဒိ ပုရိသောတိ ဧဝံ ဗောဓိသတ္တံ အာဒိံ ကတွာ ခတ္တိယမဏ္ဍလေ သဏ္ဌိတေ အနုပုဗ္ဗေန ဗြာဟ္မဏာဒယောပိ ဝဏ္ဏာ သဏ္ဌဟိံသု။ ဧဝံ စန္ဒိမသူရိယပါတု ဘာဝတော ယာဝ ပုန ကပ္ပဝိနာသကမဟာမေဃော၊ ဣဒံ ဝိဝဋ္ဋဋ္ဌာယီ နာမ စတုတ္ထမသင်္ချေယျံ နာမ။ တေနေတံ ဝုစ္စတိ မေဃော ဇာလပရိစ္ဆိန္နော သံဝဋ္ဋောတိ ဇာလာ မေဃပရိစ္ဆိန္နော သံဝဋ္ဋဋ္ဌာယီတိ ဝုစ္စတိ။ မေဃာ သူရိယပရိစ္ဆိန္နော ဝိဝဋ္ဋောတိ ဝုစ္စတိ။ သူရိယာ မေဃပရိစ္ဆိန္နော ဝိဝဋ္ဋဋ္ဌာယီတိ ဝုစ္စတိ။ စတ္တာရိ ဣမာနိ ကပ္ပာနိ မဟာကပ္ပောတိ ဝုစ္စတိ။ ဝိဝဋ္ဋဋ္ဌာယိကပ္ပေယေဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဗုဒ္ဓါဒယောတိ။ တထာ ဟိ ဣမသ္မိံယေဝ ဝိဝဋ္ဋဋ္ဌာယိအသင်္ချယျကပ္ပေ ဗုဒ္ဓပစ္စေက ဗုဒ္ဓသာဝကစက္ကဝတ္တိနော ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ န တီသု အသင်္ချေယျကပ္ပေသု။ တဉ္စ ခေါ အသုညကပ္ပေယေဝ၊ န သုညကပ္ပေ။ တတ္ထ ဗုဒ္ဓပစ္စေကဗုဒ္ဓသာဝကစက္ကဝတ္တီဟိ ပုညဝန္တပုဂ္ဂလေဟိ အသုညတ္တာ အသုညကပ္ပော နာမ။ တဗ္ဗိဂမေန သုညကပ္ပော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တေသုပိ အသုညကပ္ပော ပဉ္စဝိဓော ဟောတိ သာရကပ္ပော ¶ ၊ မဏ္ဍကပ္ပော၊ ဝရကပ္ပော၊ သာရမဏ္ဍကပ္ပော၊ ဘဒ္ဒကပ္ပောတိ၊ တေသု ယသ္မိံ ကပ္ပေ ဧကောဝ ဗုဒ္ဓါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ သော သာရကပ္ပော နာမ။ ယသ္မိံ ကပ္ပေ ဒွေ ဗုဒ္ဓါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ သော မဏ္ဍကပ္ပော နာမ။ ယသ္မိံ ကပ္ပေ တယော ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ သော ဝရကပ္ပော နာမ။ ယသ္မိံ ကပ္ပေ စတ္တာရော ဗုဒ္ဓါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ သော သာရမဏ္ဍကပ္ပော နာမ။ ယသ္မိံ ကပ္ပေ ပဉ္စ ဗုဒ္ဓါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ သော ဘဒ္ဒကပ္ပောနာမ။ ဣမာနိ ပဉ္စကပ္ပာနိယေဝ သဟေဝ သမောဓာနေတွာ ဇာတတ္တကီသောတတ္တကိယာ နိဒါနေ။
‘‘နန္ဒော သုနန္ဒော ပထဝီ၊ မဏ္ဍော ဓရဏီ သာဂရော၊
ပုဏ္ဍရီကော ဣမေ သတ္တ၊ အသင်္ချေယျာ ပကာသိတာ။
ပဉ္စ ဗုဒ္ဓသဟဿာနိ၊ ဟောန္တိ နန္ဒေ အသင်္ချေယျေ၊
နဝ ဗုဒ္ဓသဟဿာနိ၊ သုနန္ဒမှိ အသင်္ချေယျေ။
ဒသ ဗုဒ္ဓသဟဿာနိ၊ ပထဝိမှိ အသင်္ချေယျေ၊
ဧကာဒသ သဟဿာနိ၊ တမှိ မဏ္ဍေ အသင်္ချေယျေ။
ဝီသတိ ဗုဒ္ဓသဟဿာနိ၊ ဓရဏိမှိ အသင်္ချေယျေ၊
တိံသ ဗုဒ္ဓသဟဿာနိ၊ သာဂရမှိ အသင်္ချေယျေ။
စတ္တာလီသ သဟဿာနိ၊ ပုဏ္ဍရီကေ အသင်္ချေယျေ၊
အသင်္ချေယျေသု သတ္တသု၊ ဧတ္တကာတိ ပဝုစ္စတိ။
ဧကံသတသဟဿာနိ၊ ဝီသတိ စ သဟဿဉ္စ၊
သေသာ ပဉ္စသဟဿာနိ၊ သဗ္ဗဗုဒ္ဓေဟိ မဏ္ဍိတာ’’တိ။
ဝုတ္တံ။ အပရမ္ပိ ဝုတ္တံ။
‘‘ဘဒ္ဒေါ သဗ္ဗဖုလ္လော၊ သဗ္ဗရတနော ဥသဘက္ခန္ဓော၊
မာနိတဘဒ္ဒေါ စ ပဒုမော၊ ဥသဘက္ခန္တုတ္တမေဝ စ၊
သဗ္ဗဘာသော အသင်္ချေယျော၊ နဝမောတိ ပဝုစ္စတိ။
ပဏ္ဏာသ ဗုဒ္ဓသဟဿာနိ၊ သဗ္ဗဘဒ္ဒေ အသင်္ချေယျေ၊
သဋ္ဌိ ဗုဒ္ဓသဟဿာနိ၊ သဗ္ဗဖုလ္လေ အသင်္ချေယျေ။
သတ္တတိ ဗုဒ္ဓသဟဿာနိ၊ သဗ္ဗရတနေ အသင်္ချေယျေ၊
အသီတိ ဗုဒ္ဓသဟဿာနိ၊ ဥသဘက္ခန္ဓေ အသင်္ချေယျေ။
နဝုတိ ဗုဒ္ဓသဟဿာနိ၊ မာနိတဘဒ္ဒေ အသင်္ချေယျေ၊
ဝီသတိ ဗုဒ္ဓသဟဿာနိ၊ ပဒုမမှိ အသင်္ချေယျေ။
ဒသ ¶ ဗုဒ္ဓသဟဿာနိ ဥသဘမှိ အသင်္ချေယျေ၊
ပဉ္စ ဗုဒ္ဓသဟဿာနိ၊ ခန္တုတ္တမေ အသင်္ချေယျေ။
ဒွေ စ ဗုဒ္ဓသဟဿာနိ၊ သဗ္ဗဘာသေ အသင်္ချေယျေ၊
အင်္ချေယေ နဝသ္မိံ၊ ဧတ္တကာတိ ပဝုစ္စတိ။
တီဏိ သတသဟဿာနိ၊ သတ္တာသီတိသဟဿဉ္စ၊
ဂဏနာနဉ္စ ဗုဒ္ဓါနံ၊ သဗ္ဗဗုဒ္ဓေဟိ မဏ္ဍိတာ’’တိ။
တေ သဗ္ဗေပိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေ ယာဝ အရိမေတ္တေယျာ သမောဓာနေတွာ
‘‘သမ္ဗုဒ္ဓေ အဋ္ဌဝီသဉ္စ၊ ဒွါဒသဉ္စ သဟဿကေ၊
ပဉ္စသတသဟဿာနိ၊ နမာမိ သိရသာ မဟံ၊
တေသံ ဓမ္မဉ္စ သင်္ဃဉ္စ၊ အာဒရေန နမာမဟံ။
နမက္ကာရာနုဘာဝေန၊ ဟိတွာ သဗ္ဗေ ဥပဒ္ဒဝေ၊
အနေကအန္တရာယာပိ၊ ဝိနဿန္တု အသေသတော’’တိ။
နမဿနဂါထာ ပဝတ္တာ သာ ဦနသင်္ချာဝသေနေဝ ကတာဝ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ တထာ ဟိ အမှာကံ ဘဂဝါ ပေါရာဏဗြဟ္မဒေဝဗုဒ္ဓံ အာဒိံ ကတွာ ယာဝ ပေါရာဏသကျဂေါတမာ မနသာဝ စိန္တေန္တဿ သတ္တအသင်္ချေယျာနိ ဝီတိဝတ္တာနိ ပေါရာဏသကျဂေါတမဗုဒ္ဓံ အာဒိံ ကတွာ ယာဝ မဇ္ဈိမဒီပင်္ကရာ ဝါစာမတ္တေန နဝ အသင်္ချေယျာနိ ဝီတိဝတ္တာနိ။ မဇ္ဈိမဒီပင်္ကရတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ပဒုမုတ္တရဗုဒ္ဓါ ကာယင်္ဂဝါစင်္ဂဝသေန စတ္တာရိ အသင်္ချေယျာနိ ဝီတိဝတ္တာနိ။ ပဒုမုတ္တရဗုဒ္ဓတော ယာဝ ကကုသန္ဓာ ဧကမသင်္ချေယျံ ဝီတိဝတ္တံ။ ဧဝမိမေသု ဝီသတိအသင်္ချေယျေသု ဗြဟ္မဒေဝပေါရာဏသကျဂေါတမဗုဒ္ဓါနမန္တရေ သတ္တ အသင်္ချေယျေ သဗ္ဗံ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ ဧကသတသဟဿဉ္စ ဝီသတိ သဟဿဉ္စ ပဉ္စသဟဿာနိ စ ဟောန္တိ။ ပေါရာဏသကျဂေါတမမဇ္ဈိမဒီပင်္ကရာနမန္တရေ နဝ အသင်္ချေယျေ သဗ္ဗံ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ တီဏိသတသဟဿာနိ သတ္တာသီတိသဟဿာနိ စ ဟောန္တိ။ မဇ္ဈိမဒီပင်္ကရတော ယာဝ မေတ္တေယျာ အဋ္ဌဝီသာတိ သဗ္ဗံ သမောဓာနေတွာ အဋ္ဌဝီသဉ္စ ဒွါဒသသဟဿဉ္စ ပဉ္စသတသဟဿာနိ စ ဟောန္တိ တသ္မာ ဦနသင်္ချာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပရိပုဏ္ဏသင်္ချာဝသေန ဣစ္ဆမာနေဟိ စိန္တေတဗ္ဗာဝ။ ဧသာ စ သင်္ချာဝိစာရဏာ နိဒါနေ ဝုတ္တာဝ။
ဧဝံ ‘‘စိန္တိတံ သတ္တသင်္ချေယျံ၊ နဝသင်္ချေယျဝါစကံ၊
ကာယဝါစာ စတုသင်္ချေယျံ၊ ဗုဒ္ဓတ္တံသမုပါဂမီ’’တိ။
ဝုတ္တေသု ¶ ဝီသတိအသင်္ချေယျေသု ပဝတ္တအသင်္ချေယျကပ္ပဝသေနေဝ ကတာ။ အတ္ထတော ပန သာရကပ္ပမဏ္ဍကပ္ပဝရကပ္ပသာရမဏ္ဍကပ္ပဘဒ္ဒကပ္ပဝသေန ပဉ္စဝိဓာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဣမာနိ ပဉ္စနာမာနိ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒကပ္ပေယေဝ လဗ္ဘန္တိ၊ အနုပ္ပန္နကပ္ပေ ပန သုညကပ္ပောတွေဝ နာမံ လဗ္ဘတိ တထာ ဟိ ကပ္ပသဏ္ဌဟနကာလေ သဗ္ဗပဌမံ မဟာဗောဓိပလ္လင်္ကဋ္ဌာနေယေဝ ပဒုမိနိဂဗ္ဘာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သာ ယသ္မိံ ကာလေ ဧကော ဗုဒ္ဓါ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ၊ ဧကော ပဒုမိနိဂဗ္ဘော အဋ္ဌပရိက္ခာရေဟိ သဟ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တံ ဒိသွာ သုဒ္ဓါဝါသဗြဟ္မုနော နေမိတ္တပါဌကာ အရဟန္တော ဣမသ္မိံ ကပ္ပေ ဧကော ဗုဒ္ဓါ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ သဉ္ဇာတပီတိသောမနဿာ ဟုတွာ အဋ္ဌပရိက္ခာရေ ဂဟေတွာ ဗြဟ္မလောကေ ဌပေန္တိ ‘‘ယဒါ ဗုဒ္ဓါ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ၊ တဒါ ဒဿာမာ’’တိ။ ဧဝံ ဒွေ တယော စတ္တာရော ပဉ္စ ဗုဒ္ဓါ ဥပ္ပဇ္ဇိဿန္တိ၊ တဒါ ဒွေ တီဏိ စတ္တာရိ ပဉ္စ ပဒုမိနိဂဗ္ဘာ အဋ္ဌပရိက္ခာရေဟိ သဟ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တဉ္စ ခေါ ဧကသ္မိံ ယေဝ နာဠေကေက ဗဒ္ဓါ ဟုတွာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဧဝံ ကပ္ပသဏ္ဌဟနကာလတော ပဋ္ဌာယေဝ ဣမာနိ ပဉ္စ နာမာနိ လဗ္ဘန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဧတ္တာဝတာ ဣမသ္မိံယေဝ ဝိဝဋ္ဋဋ္ဌာယီအသင်္ချေယျကပ္ပေ ဗုဒ္ဓါဒယော မဟေသက္ခာ ပုညဝန္တော စက္ကဝတ္တိရာဇာနော ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ တထာ အာယုကပ္ပန္တရကပ္ပာနိပိ။ တတ္ထ အာယုကပ္ပော နာမ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ အာယုပရိစ္ဆေဒေါ။ အန္တရကပ္ပော နာမ တတ္ထ သတ္ထရောဂဒုဗ္ဘိက္ခာနံ အညတရသံဝဋ္ဋနေန ဗဟူသု ဝိနာသမုပဂတေသု အဝသိဋ္ဌသတ္တသန္တာ နပ္ပဝတ္တကုသလကမ္မာနုဘာဝေန ဒသဝဿတော ပဋ္ဌာယ အနုက္ကမေန အသင်္ချေယျာယုကပ္ပပ္ပမာဏေသု သတ္တေသု ပန အဓမ္မသမာဒါနဝသေန ကမေန ပရိဟာယိတွာ ဒသဝဿာယုကေသု ဇာတေသု ရောဂါဒီနမညတရသံဝဋ္ဋနေန သတ္တာနံ ဝိနာသပ္ပတ္တိ ယာဝ အယမေကော အန္တရကပ္ပော။ ဧဝံ ပရိစ္ဆိန္နအန္တရကပ္ပဝသေန စတုသဋ္ဌိအန္တရကပ္ပော ဧကော အသင်္ချေယျကပ္ပော ဝီသတိ အန္တရကပ္ပပ္ပမာဏောတိ အပရေ ဝဒန္တိ။ ဣမာနိ စတ္တာရိ အသင်္ချေယျကပ္ပာနိ ဧကော မဟာကပ္ပော နာမ။ ဧဝံ တေဇော သံဝဋ္ဋဝသေန တာဝ မဟာကပ္ပာနံ အန္တရံ အဂ္ဂိနာဝ ဝိနဿတိ။ ယသ္မိံ ပန သမယေ ကပ္ပော ဥဒကေန နဿတိ၊ တဒါ အာဒိတောဝ ကပ္ပဝိနာသကမဟာမေဃော ဝုဋ္ဌဟိတွာတိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ အယံ ပန ဝိသေသော ယထာ တတ္ထ ဒုတိယသူရိယော၊ ဧဝမိဓပိ ကပ္ပဝိနာသကော ခါရုဒကမဟာမေဃော ဝုဋ္ဌာတိ သော အာဒိတော သုခုမံ ဝဿန္တော အနုက္ကမေန မဟာဓာရာဟိ ကောဋိသတသဟဿစက္ကဝါဠံ ¶ ပူရေန္တော ဝဿတိ။ ခါရုဒကေန ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌာ ပထဝီပဗ္ဗတာဒယော ဝိလီယန္တိ တံ ဥဒကံ ဝါတေန သမန္တတော ဓာရိတံ ပထဝိတော ယာဝ ပရိတ္တာဘာ အပ္ပမာဏာဘာ အာဘဿရာတိ တယောပိ ဒုတိယဇ္ဈာနဘူမိ ဥဒကံ ဂဏှာတိ။ တတ္ထ တယောပိ ဗြဟ္မလောကေ ဝိလီယာပေတွာ သုဘ ကိဏှေ အာဟစ္စ တိဋ္ဌတိ ယာဝ အဏုမတ္တံ သင်္ခါရဂတံ အတ္ထိ၊ တာဝ န ဝူပသမတိ။ ဥဒကာနုဂတံ ပန သဗ္ဗသင်္ခါရဂတံ အဘိဘဝိတွာ သဟသာ ဝူပသမတိ အန္တရဓာနံ ဂစ္ဆတိ၊ ဟေဋ္ဌာ အာကာသေန သဟ ဥပရိ အာကာသော ဧကော ဟောတိ မဟန္ဓကာရောတိ သဗ္ဗံ ဝုတ္တသဒိသမေဝ။ ကေဝလံ ပနိဓ ဩတိဏ္ဏောတိဏ္ဏေ ဥဒကေ အာဘဿရဗြဟ္မလောကံ အာဒိံ ကတွာ လောကပါတုဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သုဘကိဏှတော စဝိတွာ အာဘဿရဋ္ဌာနာဒီသု သတ္တာ နိဗ္ဗတ္တန္တိ ဧတ္ထာပိ ကပ္ပဝိနာသကမဟာမေဃတော ယာဝ ကပ္ပဝိနာသကဥဒကပရိစ္ဆေဒေါ သံဝဋ္ဋော နာမ ပဌမမသင်္ချေယျကပ္ပော နာမာတိ စတ္တာရိအသင်္ချေယျကပ္ပာနိ ဝုတ္တသဒိသာနိ ဧဝံ သတ္တ မဟာကပ္ပာနိ သတ္တက္ခတ္တုံ အဂ္ဂိနာ ဝိလီယိတွာ အဋ္ဌမေ မဟာကပ္ပေ ဥဒကေနပိ ဝိနာသော စ သဏ္ဌဟနဉ္စ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ဧဝံ သတ္တသတ္တမဟာကပ္ပော သတ္တသတ္တဝါရံ အဂ္ဂိနာ ဝိလီယိတွာ အဋ္ဌမေ အဋ္ဌမေ ဝါရေ အာပေန ဝိလီယိတွာ အနုက္ကမေန တေသဋ္ဌိမဟာကပ္ပာနိ ပရိပုဏ္ဏာနိ တဒါ အာပဝါရံ ပဋိဗာဟိတွာ စတုသဋ္ဌိမေ မဟာကပ္ပေ ဝါတေန ဝိနဿတိ တဒါ အာဒိတော ကပ္ပဝိနာသကမဟာဝါတော ဝုဋ္ဌဟိတွာတိ သဗ္ဗံ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယမေဝ။ အယံ ပန ဝိသေသော ယထာ အဂ္ဂိနာ ဝိနာသကပ္ပေ ဒုတိယသူရိယော၊ ဧဝမိဓာပိ ကပ္ပဝိနာသနတ္ထံ ဝါတော သမုဋ္ဌာတိ သော ပဌမံ သုခုမရဇံ ဥဋ္ဌာပေတိ၊ တတော ထူလရဇံ သဏှရဇံ သုခုမဝါလိကံ သက္ခရပါသာဏာဒယောတိ ယာဝ ကူဋာဂါရမတ္တေ ပါသာဏေပိ ဝိသမဋ္ဌာနေ ဌိတမဟာရုက္ခေစ ဥဋ္ဌာပေတိ၊ တေ ပထဝိတော နဘမုဂ္ဂတာ န ပုန ပတန္တိ၊ တတ္ထေဝ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏာ ဟုတွာ အဘာဝံ ဂစ္ဆန္တိ။ ယထာနုက္ကမေန ဟေဋ္ဌာ မဟာပထဝိယာ ဝါတော သမုဋ္ဌဟိတွာ ပထဝိံ ပရိဝတ္တေတွာ ဥဒ္ဓံမူလံ ကတွာ အာကာသေ ခိပတိ ယောဇနသတပ္ပမာဏာပိ ပထဝိပ္ပဒေသာ ဒွိယောဇနတိယောဇနစတုယောဇနပဉ္စယောဇနဆယောဇနသတ္တယောဇနပ္ပမာဏာပိ ဘိဇ္ဇိတွာ တေ ဝေဂက္ခိတ္တာ အာကာသေယေဝ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏာ ဟုတွာ အဘာဝံ ဂစ္ဆန္တိ စက္ကဝါဠပဗ္ဗတမ္ပိ ဝါတော ဥက္ခိပိတွာ အာကာသေ ခိပတိ တေ အညမညံ ဃဋ္ဋယန္တာ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏာ ¶ ဟုတွာ ဝိနဿန္တိ ဧတေနေဝ ဘူမဋ္ဌကဝိမာနာနိ အာကာသဋ္ဌကဝိမာနာနိ စ ဝိနာသေန္တော ဆကာမာဝစရဒေဝလောကေ နာသေတွာ ကောဋိသတသဟဿစက္ကဝါဠာနိ ဝိနာသေတိ။ တတ္ထ စက္ကဝါဠာ စက္ကဝါဠေဟိ၊ ဟိမဝန္တာ ဟိမဝန္တေဟိ၊ သိနေရူ သိနေရူဟိ အညမညံ သမာဂန္တွာ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏာ ဟုတွာ ဝိနဿန္တိ။ ပထဝိတော ယာဝ ပရိတ္တသုဘာ၊ အပ္ပမာဏသုဘာ၊ သုဘဏိဏှာတိ တယောပိ တတိယဇ္ဈာနဘူမီ ဝါတော ဂဏှာတိ တတ္ထ တယောပိ ဗြဟ္မလောကေ ဝိနာသေတွာ ဝေဟပ္ဖလံ အာဟစ္စ အဋ္ဌာသိ။ ဧဝံ သဗ္ဗံ သင်္ခါရဂတံ ဝိနာသေတွာ သယံ ဝိနဿတိ၊ ဟေဋ္ဌာ အာကာသေန သဟ ဥပရိ အာကာသော ဧကော ဟောတိ မဟန္ဓကာရောတိ သဗ္ဗံ ဝုတ္တသဒိသံ။ ဣဓ ပန သုဘကိဏှဗြဟ္မလောကံ အာဒိံ ကတွာ လောကော ပါတုဘဝတိ။ ဝေဟပ္ဖလတော စဝိတွာ သုဘကိဏှာဒီသု သတ္တာ နိဗ္ဗတ္တန္တိ၊ တတ္ထကပ္ပဝိနာ သကမဟာမေဃတော ယာဝ ကပ္ပဝိနာသကဝါတုပစ္ဆေဒေါ၊ ဣဒံ သံဝဋ္ဋော နာမ၊ ပဌမမသင်္ချေယျံ နာမာတိ စတ္တာရိ အသင်္ချေယျကပ္ပာနိ ဧကော မဟာကပ္ပော နာမာတိ သဗ္ဗံ တေဇောသံဝဋ္ဋေ ဝုတ္တနယမေဝ။
ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ။
‘‘သတ္တ သတ္တ ဂ္ဂိနာ ဝါရာ၊ အဋ္ဌမေ အဋ္ဌမေ ဒကာ၊
စတုသဋ္ဌိ ယဒါ ပုဏ္ဏာ၊ ဧကော ဝါယုဝရော သိယာ။
အဂ္ဂိနာ’ဘဿရာ ဟေဋ္ဌာ၊ အာပေန သုဘကိဏှတော၊
ဝေဟပ္ဖလတော ဝါတေန၊ ဧဝံ လောကော ဝိနဿတီ’’တိ။
တသ္မာ တိဏ္ဏမ္ပိ ပဌမဇ္ဈာနတလာနံ ဧကကပ္ပေပိ အဝိနာသာဘာဝတော သကလကပ္ပေ တေသံ သမ္ဘဝေါ နတ္ထီတိ အသင်္ချေယျ ကပ္ပဝသေန တေသံ အာယုပရိစ္ဆေဒေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဒုတိယဇ္ဈာနတလတော ပဋ္ဌာယ ပန ပရိပုဏ္ဏမဟာကပ္ပဝသေန အာယုပရိစ္ဆေဒေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ န အသင်္ချေယျကပ္ပဝသေန။ ယဒိ ဒုတိယဇ္ဈာနတလတော ပဋ္ဌာယ ပရိပုဏ္ဏမဟာကပ္ပဝသေန အာယုပရိစ္ဆေဒေါ သိယာ၊ ကထံ အာဘဿရာဒီသု ဗြဟ္မူနံ အဋ္ဌမဟာကပ္ပာဒိဝသေန အာယု ပရိပုဏ္ဏံ သိယာ၊ တထာ ဟိ ပဌမဇ္ဈာနတလံ သတ္တသု ဝါရေသု အဂ္ဂိနာ ဝိနဿတိ။ အဋ္ဌမေ ဝါရေ ယာဝ အာဘဿရာ ဥဒကေန ဝိနဿတိ ပုန သတ္တဝါရေသု အဂ္ဂိနာ ပဌမဇ္ဈာနတလံ၊ ပုန အဋ္ဌမေဝါရေ ဥဒကေန ဒုတိယဇ္ဈာနတလံ ဝိနဿတီတိ ဧဝံ အဋ္ဌမေ ဝါရေ အာပဝါရံ ပဋိဗာဟိတွာ ယာဝ သုဘကိဏှာ ဝါတေန ဝိနဿတိ ဧဝံ စတုသဋ္ဌိ ပရိပုဏ္ဏာ ဟောတီတိ သစ္စံ ¶ ၊ ဟေဋ္ဌာဝိဝဋ္ဋဋ္ဌာယီ အသင်္ချေယျကပ္ပဝသေန ဧကော သတ္တ မဟာကပ္ပာနိ စာတိ အဋ္ဌ ကပ္ပာနိ အာဘဿရဗြဟ္မူနံ အာယုပ္ပမာဏံ ဟောတိ။ စတုသဋ္ဌိကပ္ပေသုပိ ဝိဝဋ္ဋဋ္ဌာယီအသင်္ချေယျကပ္ပဝသေန ဧကော တေ သဋ္ဌိမဟာကပ္ပာနိ စာတိ စတုသဋ္ဌိကပ္ပာနိ သုဘကိဏှာနံ ဗြဟ္မူနံ အာယုပ္ပမာဏံ ဟောတိ တေန ဝုတ္တံ ပေါရာဏေဟိ။
သတ္တ သတ္တ’ဂ္ဂိနာ ဝါရာ၊ အဋ္ဌမေ အဋ္ဌမေ ဒကာ၊
စတုသဋ္ဌိ ယဒါ ပုဏ္ဏာ၊ ဧကော ဝါယုဝရော သိယာ’တိ။
ကေစိ ပန။
‘‘အဂ္ဂိနာ’ဘဿရာ ဟေဋ္ဌာ၊ အာပေန သုဘကိဏှတော၊
ဝေဟပ္ဖလတော ဝါတေန၊ ဧဝံ လောကော ဝိနဿတီ’’တိ။
ဣမိဿာ ဂါထာယ ‘‘အာဘဿရာတိ’’စ ‘‘သုဘကိဏှတော’’တိ စ ‘‘ဝေဟပ္ဖလတော’’တိ စ အဘိဝိဓိဝသေန ဝုတ္တဘာဝဉ္စ သမတလဘာဝေပိ သေဋ္ဌဘူမိတ္တာ ပဋ္ဌာနဝသေန ဝုတ္တဘာဝဉ္စ အမညိတွာ သုဒ္ဓါဝါသဘူမီသု ဝိယ ဥပရူပရိဝသေန ဘူမိက္ကမောတိ မညိတွာ။
‘‘ပဉ္စဘူမိ နဋ္ဌာ အဂ္ဂိ၊ အဋ္ဌ ဘူမိ နဋ္ဌာ ဒကာ၊
နဝဘူမိ နဋ္ဌာ ဝါတာ၊ လောကနဋ္ဌာ တဒါ သိယုံ။
ပဌမေ အဂ္ဂိ ဒွတ္တိံသ၊ ဒုတိယေ အာဒိ သောဠသ၊
ဒုတိယဘူမေ မဇ္ဈေ အဋ္ဌမံ၊ တံ ဆပ္ပညာသ ဝါရကံ။
အာဘဿရမှိ စတုတ္ထံ၊ ပရိတ္တသုဘမှိ ဒွေ ဇလံ၊
အပ္ပမာဏသုဘံ ဧကဝါရံ၊ မတံ ဥဒကသတ္တမ’’န္တိ။
ဝဒန္တိ တေသံ ဝါဒေ အာဘဿရတော ဟေဋ္ဌာ ပဉ္စဘူမိ အဂ္ဂိနဋ္ဌာ၊ သုဘကိဏှတော ဟေဋ္ဌာ အဋ္ဌဘူမိ ဥဒကနဋ္ဌာတိ ဝဒန္တိ။ သမတလဒီပနတ္ထံ သန္ဒေဟစ္ဆေဒနတ္ထံ ဧဝံ ဂဟိတာတိ ဧကဘဝပရိယောသာနံ သန္ဓာယ ပဋိသန္ဓိဘဝဉ္စာတိ အာဒိ ဝုတ္တန္တိ။ ဣမိဿာပိ အတ္ထံ ဒုဂ္ဂဟိတေန ဂဟေတွာ ပဋိသန္ဓိဘဝင်္ဂဝသေန သဒိသဘာဝမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ပရိကပ္ပေန္တိ သော အယုတ္တရူပေါ ဝိယ ဒိဿတိ အတိဝိယ မိစ္ဆာဂါဟော စ ဟောတိ အဂ္ဂညသုတ္တဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂါဒီဟိ ဝိရုဇ္ဈနတော သံဝဋ္ဋသီမာပိ ဝိရုဒ္ဓါ တတ္ထ ပဌမဇ္ဈာနတလံ ဥပါဒါယ အဂ္ဂိနာ၊ ဒုတိယဇ္ဈာနတလံ ဥပါဒါယ ဥဒကေန၊ စတုတ္ထဇ္ဈာနတလံ ဥပါဒါယ ဝါတေန ဝိနဿတီတိ ဝုတ္တဝစနေနာပိ ဝိရုဇ္ဈတေဝ တသ္မာ ¶ ‘‘အာဘဿရာ’’တိ စ ‘‘သုဘကိဏှတော’’တိ စ ‘‘ဝေဟပ္ဖလတော’’တိ စ ဧတ္ထာဘိဝိဓိဝသေန အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ အညထာ ‘‘ဥပရိ ပဗ္ဗတာ ဒေဝေါ ဝဿတီ’’တိ ဧတ္ထ ဝိယ အာဘဿရသုဘကိဏှဝေဟပ္ဖလာနံ တေန တေန သံဝဋ္ဋေန ဝိနာသောပိ န ဘဝေယျ။ အယံ လောကဝိပတ္တိပရိစ္ဆေဒေါ။ ဧဝံ ဗုဒ္ဓါ စ ဒုလ္လဘော လောကေ တိ ဣမဿ အတ္ထော ဝုတ္တောယေဝ။
ဣတိ သာဂရဗုဒ္ဓိတ္ထေရဝိရစိတေ သီမဝိသောဓနေ
ကပ္ပဝိနာသကဏ္ဍော ဒုတိယော ပရိစ္ဆေဒေါ။
၃။ နိဗ္ဗာနကဏ္ဍော
ဣဒါနိ ‘‘သဒ္ဓမ္မသဝနမ္ပိ စာတိ ဣမဿ သံဝဏ္ဏနာက္ကမော သမ္ပတ္တော တတ္ထ သဒ္ဓမ္မသဝနမ္ပိ စ လောကေ ဒုလ္လဘမေဝ တထာ ဟိ သဒ္ဓမ္မော နာမ တိဝိဓော ဟောတိ။ ပရိယတ္တိသဒ္ဓမ္မော၊ ပဋိပတ္တိသဒ္ဓမ္မော၊ ပဋိဝေဓသဒ္ဓမ္မောတိ။ တတ္ထ ပရိယတ္တိသဒ္ဓမ္မော နာမ တေပိဋကံ ဗုဒ္ဓဝစနံ။ ပဋိပတ္တိသဒ္ဓမ္မော နာမ တေရသဓုတင်္ဂါနိ အသီတိ ခန္ဓကဝတ္တာဒယော အဘိသမာစာရဝတ္တာဒီနိ။ ပဋိဝေဓသဒ္ဓမ္မော နာမ စတုသစ္စပ္ပဋိဝေဓော။ တေသု ပရိယတ္တိသဒ္ဓမ္မော ဒွိန္နံ သဒ္ဓမ္မာနံ ပုဗ္ဗင်္ဂမောယေဝ ပဒဋ္ဌာနဉ္စ။ ကသ္မာ တံမူလကတ္တာ တထာ ဟိ ပရိယတ္တိယာ အသတိ ပဋိဝေဓော နာမ နတ္ထိ။ ပရိယတ္တိယာ အန္တရဟိတာယ ပဋိပတ္တိ၊ ပဋိပတ္တိယာ အန္တရဟိတာယ အဓိဂမော အန္တရဓာယတိ။ ကိံ ကာရဏာ အယဉှိ ပရိယတ္တိ ပဋိပတ္တိယာ ပစ္စယော ဟောတိ။ ပဋိပတ္တိအဓိဂမဿာပိ ပရိယတ္တိယေဝ ပမာဏံ။ တတ္ထ ပဋိဝေဓော စ ပဋိပတ္တိ စ ဟောတိပိ နဟောတိပိ။ ဧကသ္မိဉှိ ကာလေ ပဋိဝေဓဓရာ ဘိက္ခူ ဗဟူ ဟောန္တိ၊ ‘‘ဧသ ဘိက္ခု ပုထုဇ္ဇနော’’တိ အင်္ဂုလိံ ပဟရိတွာ ဒဿေတဗ္ဗော ဟောတိ။ ဣမသ္မိံ ယေဝ ဒီပေ ဧကဝါရံ ပုထုဇ္ဇနဘိက္ခုနာမ နာဟောသိ။ ပဋိပတ္တိပူရကာပိ ကဒါစိ ဗဟူ ဟောန္တိ ကဒါစိ အပ္ပာ။ ဣတိ ပဋိဝေဓော စ ပဋိပတ္တိ စ ဟောတိပိ န ဟောတိပိ။ သာသနဿ ဌိတိယာ ပန ပရိယတ္တိယေဝ ပမာဏံ ပဏ္ဍိတော ဟိ တေပိဋကံ သုတွာ ဒွေပိ ပူရေတိ၊ ယထာ အမှာကံ ဗောဓိသတ္တော အာဠာရဿ သန္တိကေ ပဉ္စ အဘိညာ သတ္တ စ သမာပတ္တိယော နိဗ္ဗတ္တေတွာ နေဝသညာနာသညာယတန သမာပတ္တိယာ ပရိကမ္မံ ပုစ္ဆိ။ သော ‘‘န ဇာနာမီ’’တိ အာဟ။ တတော ဥဒကဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ အဓိဂတဝိသေသံ သံသန္ဒိတွာ နေဝသညာနာသညာယတနဿ ပရိကမ္မံ ပုစ္ဆိ။ သော အာစိက္ခိ၊ တဿ ဝစနသမနန္တရမေဝ မဟာသတ္တော တံ ¶ သမ္ပာဒေသိ ဧဝမေဝ ပညဝါ ဘိက္ခု ပရိယတ္တိံ သုတွာ ဒွေပိ ပူရေတိ တသ္မာ ပရိယတ္တိယာ ဌိတာယ သာသနံ ဌိတံ ဟောတိ ယထာ မဟာတဠာကဿ ပါဠိယာ ထိရာယ ဥဒကံ န ဌဿတီတိ န ဝတ္တဗ္ဗံ ဥဒကေ သတိ ပဒုမာဒီနိ ပုပ္ဖာနိ န ပုပ္ဖိဿန္တီတိ န ဝတ္တဗ္ဗံ ဧဝမေဝ မဟာတဠာကဿ ထိရပါဠိသဒိသေ တေပိဋကေ ဗုဒ္ဓဝစနေ သတိ မဟာတဠာကေ ဥဒကသဒိသာ ပဋိပတ္တိပူရကာ ကုလပုတ္တာ နတ္ထီတိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ တေသု သတိ မဟာတဠာကေသု ပဒုမာဒီနိ ပုပ္ဖာနိ ဝိယ သောတာပန္နာဒယော အရိယပုဂ္ဂလာ နတ္ထီတိ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဧကန္တတော ပရိယတ္တိယေဝ ပမာဏံ ပရိယတ္တိယာ အန္တရဟိတာယ ပဋိပတ္တိပဋိဝေဓာနံ အန္တရဓာနတော။ တတ္ထ ပရိယတ္တိနာမ တေပိဋကံ ဗုဒ္ဓဝစနံ သာဋ္ဌကထာ ပါဠိယာဝ သာ တိဋ္ဌတိ၊ တာဝ ပရိယတ္တိ ပရိပုဏ္ဏာ ဟောတိ။ ဂစ္ဆန္တေ ကာလေ ကလိယုဂရာဇာနော အဓမ္မိကာ ဟောန္တိ တေသု အဓမ္မိကေသု ရာဇာမစ္စာဒယော အဓမ္မိကာ ဟောန္တိ တထာ ရဋ္ဌဇနပဒဝါသိနောပိ အဓမ္မိကာ ဧတေသံ အဓမ္မိကတာယ န ဒေဝေါ သမ္မာ ဝဿတိ၊ တတော သဿာနိ န သမ္ပဇ္ဇန္တိ။ တေသု သမ္ပဇ္ဇန္တေသု ပစ္စယဒါယကာ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ပစ္စယေ ဒါတုံ န သက္ကောန္တိ။ ဘိက္ခူ ပစ္စယေဟိ ကိလမန္တာ အန္တေဝါသိကေ သင်္ဂဟေတုံ န သက္ကောန္တိ။ ဂစ္ဆန္တေ ဂစ္ဆန္တေ ကာလေ ပရိယတ္တိ ပရိဟာယတိ၊ အတ္ထဝသေန ဓာရေတုံ န သက္ကောန္တိ၊ ပါဠိဝသေနေဝ ဓာရေန္တိ။ တတော ကာလေ ဂစ္ဆန္တေ ပါဠိမ္ပိ သကလံ ဓာရေတုံ န သက္ကောန္တိ ပဌမံ အဘိဓမ္မပိဋကံ ပရိဟာယတိ။ ပရိဟာယမာနံ မတ္ထကတော ပဋ္ဌာယ ပရိယတ္တိ ဟာယတိ ပဌမဉှိ မဟာပကရဏံ ပရိဟာယတိ။ တသ္မိံ ပရိဟာယမာနေ ယမကံ၊ ကထာဝတ္ထု၊ ပုဂ္ဂလပညတ္တိ၊ ဓာတုကထာ၊ ဝိဘင်္ဂေါ၊ ဓမ္မသင်္ဂဟောတိ ဧဝံ အဘိဓမ္မပိဋကေ ပရိဟီနေ မတ္ထကတော ပဋ္ဌာယ သုတ္တန္တပိဋကံ ပရိဟာယတိ။ ပဌမဉှိ အင်္ဂုတ္တရနိကာယော ပရိဟာယတိ။ တသ္မိမ္ပိ ပဌမံ ဧကာဒသနိပါတော…ပေ… တတော ဧကနိပါတောတိ ဧဝံ အင်္ဂုတ္တရေ ပရိဟီနေ မတ္ထကတော ပဋ္ဌာယ သံယုတ္တနိကာယော ပရိဟာယတိ၊ ပဌမံ မဟာဝဂ္ဂေါ ပရိဟာယတိ။ တတော ပဋ္ဌာယ သဠာယတနဝဂ္ဂေါ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂေါ၊ နိဒါနဝဂ္ဂေါ၊ သဂါထာဝဂ္ဂေါတိ ဧဝံ သံယုတ္တနိကာယေ ပရိဟီနေ မတ္ထကတော ပဋ္ဌာယ မဇ္ဈိမနိကာယော ပရိဟာယတိ ပဌမဉှိ ဥပရိပဏ္ဏာသကော ပရိဟာယတိ။ တတော မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသကော၊ တတော မူလပဏ္ဏာသကောတိ ဧဝံ မဇ္ဈိမနိကာယေ ပရိဟီနေ မတ္ထကတော ပဋ္ဌာယ ဒီဃနိကာယော ပရိဟာယတိ၊ ပဌမဉှိ ပါထိယဝဂ္ဂေါ ¶ ပရိဟာယတိ တတော မဟာဝဂ္ဂေါ၊ တတော ခန္ဓကဝဂ္ဂေါတိ ဒီဃနိကာယေ ပရိဟီနေ သုတ္တန္တပိဋကံ ပရိဟီနံ နာမ ဟောတိ။ ဝိနယပိဋကေန သဒ္ဓိံ ဇာတကမေဝ ဓာရေန္တိ။ ဝိနယပိဋကံ လဇ္ဇိနော ဓာရေန္တိ။ လာဘကာမာ ပန သုတ္တန္တေ ကထိတေပိ သလ္လက္ခေန္တာ နတ္ထီတိ ဇာတကမေဝ ဓာရေန္တိ။ ဂစ္ဆန္တေ ကာလေ ဇာတကမ္ပိ ဓာရေတုံ န သက္ကောန္တိ။ အထ နေသံ ပဌမံ ဝေဿန္တရဇာတကံ ပရိဟာယတိ။ တတော ပဋိလောမက္ကမေန ပုဏ္ဏကဇာကတကံ၊ မဟာနာရဒကဿပဇာတကံ ပရိဟာယတိ။ ဝိနယပိဋကမေဝ ဓာရေန္တိ။ ဂစ္ဆန္တေ ကာလေ တမ္ပိ မတ္ထကတော ပရိဟာယတိ ပဌမဉှိ ပရိဝါရော ပရိဟာယတိ၊ တတော ခန္ဓကော ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂေါ မဟာဝိဘင်္ဂေါတိ အနုက္ကမေန ဥပေါသထက္ခန္ဓကမတ္တမေဝ ဓာရေန္တိ၊ တဒါ ပရိယတ္တိ အနန္တရဟိတာဝ ဟောတိ။ ယာဝ ပန မနုဿေသု စတုပ္ပဒိကဂါထာပိ ပဝတ္တတိ၊ တာဝ ပရိယတ္တိ အနန္တရဟိတာဝ ဟောတိ။ ယဒါ သဒ္ဓါ ပသန္နော ရာဇာ ဟတ္ထိက္ခန္ဓေ သုဝဏ္ဏစင်္ကောဋကမှိ သဟဿတ္ထဝိကံ ဌပါပေတွာ ‘‘ဗုဒ္ဓေဟိ ကထိတံ စတုပ္ပဒိကံ ဂါထံ ဇာနန္တော ဣမံ သဟဿံ ဂဏှတူ’’တိ နဂရေ ဘေရိံ စရာပေတွာ ဂဏှကံ အလဘိတွာ ဧကဝါရံ စရာပိတေ န သုဏန္တာပိ ဟောန္တိ အသုဏန္တာပိ၊ ယာဝ တတိယံ စရာပေတွာ ဂဏှကံ အလဘိတွာ ရာဇပုရိသာ သဟဿတ္ထဝိကံ ပုန ရာဇကုလံ ပဝေသေန္တိ၊ တဒါ ပရိယတ္တိအန္တရဟိတာ နာမ ဟောတိ။ ဧဝံ ပရိယတ္တိယာ အန္တရဟိတာယ ပဋိပတ္တိပိ ပဋိဝေဓောပိ အန္တရဟိတောဝ ဟောတိ။ သဒ္ဓမ္မသဝနဿ ဒုလ္လဘဘာဝေါ ဓမ္မသောဏ္ဍကဝတ္ထုနာ ဒီပေတဗ္ဗော အမှာကံ ကိရ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ ကဿပသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဓမ္မရာဇဿ သာသနန္တရဓာနတော နစိရေနေဝ ကာလေန ဗာရာဏသိရညော ပုတ္တော ဓမ္မသောဏ္ဍကရာဇကုမာရော ဟုတွာ ပိတုအစ္စယေန ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌာယ ကဿပဒသဗလေန ဒေသိတံ ဓမ္မံ သောတုကာမော ဟုတွာ မာသမတ္တံ ရဇ္ဇံ ကတွာ အမှာကံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ ဣမသ္မိံ ယေဝ ဘဒ္ဒကပ္ပေ ရဇ္ဇံ ကာရေတွာ ဒေဝနဂရသဒိသေ ဗာရာဏသိနဂရေ စက္ကဝတ္တိရဇ္ဇသဒိသံ ရဇ္ဇံ ကရောန္တော ဧဝံ စိန္တေသိ… ‘‘မယှံ ဧဝရူပံ ရဇ္ဇံ ကိံ ဝိလာသံ ရဇ္ဇာနုဘာဝံ သဒ္ဓမ္မဝိယောဂေန၊ ဒိဝါကရဝိရဟိတော အာကာသော ဝိယ၊ သသင်္ကဝိရဟိတရတ္တိ ဝိယ၊ ဒါဌာဝိရဟိတဂဇော ဝိယ၊ ဝေလန္တဝိရဟိတမဟာသမုဒ္ဒေါ ဝိယ စက္ခုဝိရဟိတ သုသဇ္ဇိတဝဒနံ ဝိယ၊ သုဂန္ဓဝိရဟိတပါရိဆတ္တပုပ္ဖံ ဝိယ၊ စတုအက္ခရနိယမိတဓမ္မဒေသနာဝိယောဂေန မယှံ ဣဒံ ရဇ္ဇံ န သောဘတီ’’တိ ¶ စိန္တေတွာ သုဝဏ္ဏစင်္ကောဋကေန သဟဿတ္ထဝိကံ ဘဏ္ဍကံ သုသဇ္ဇိတံ မင်္ဂလဟတ္ထိကုမ္ဘေ ဌပေတွာ ဗာရာဏသီနဂရေ မဟာဝီထိယံ ဘေရိံ စရာပေတိ ‘‘ဧကပဒိကံ ဝါ ဒွိပဒိကံ ဝါ တိပဒိကံ ဝါ စတုပ္ပဒိကံ ဝါ ဓမ္မပဒံ ဇာနန္တဿ ဒမ္မီ’’တိ ဧဝံ ဘေရိံ စရာပေတွာ ဓမ္မဇာနနကံ အလဘိတွာ ပုနပ္ပုနံ ဒွိသဟဿံ တိသဟဿံ ယာဝ သတသဟဿံ ကောဋိ ဒွေ သဟဿကောဋိ၊ သတသဟဿကောဋိ ဂါမနိဂမဇနပဒသေနာပတိဋ္ဌာနံ ဥပရာဇဋ္ဌာနံ။ ပရိယောသာနေ ဓမ္မဒေသကံ အလဘိတွာ အတ္တနော သုဝဏ္ဏပီဌကံ သေတစ္ဆတ္တံ စဇိတွာပိ ဓမ္မဒေသကံ အလဘိတွာ ရဇ္ဇသိရိံ ပဟာယ အတ္တာနံ စဇိတွာ ‘‘ဓမ္မဒေသကဿ ဒါသော ဟုတွာပိ ဓမ္မံ သောဿာမီ’’တိ ဝတွာ ဧဝမ္ပိ ဓမ္မ ဒေသကံ အလဘိတွာ ဝိပ္ပဋိသာရီ ဟုတွာ ‘‘ကိံ မေ သဒ္ဓမ္မဝိယောဂေန ရဇ္ဇေနာတိ အမစ္စာနံ ရဇ္ဇံ နိယျာတေတွာ သဒ္ဓမ္မဂဝေသကော ဟုတွာ ဓမ္မသောဏ္ဍကမဟာရာဇာ မဟာဝနံ ပါဝိသိ ဓမ္မသောဏ္ဍကမဟာရာဇဿ သဒ္ဓမ္မသဝနံ သန္ဓာယ ပဝိဋ္ဌက္ခကေ သက္ကဒေဝမဟာရာဇဿ ဝေဇယန္တပါသာဒေါ သဟေဝ ကိဏ္ဏိကာယ ကမ္ပော အဟောသိ၊ ပဏ္ဍုကမ္ဗလသိလာသနံ ဥဏှာကာရံ အဟောသိ။ သက္ကောဒေဝရာဇာ ကေနကာရဏေန ပဏ္ဍုကမ္ဗလသိလာသနံ ဥဏှာကာရံ အဟောသီ’’တိ စိန္တေတွာ အတ္တနော သဟဿနေတ္တေန ဒေဝမနုဿေသု ဝိတ္ထာရေတွာ ဩလောကေန္တော ဓမ္မဂဝေသကော ဟုတွာ ဝနံ ပဝိဋ္ဌံ ဓမ္မသောဏ္ဍကမဟာရာဇာနံ ဒိသွာ စိန္တေသိ… ‘‘အဇ္ဇ မေ အတ္တာနမ္ပိ ဇဟာယ ရက္ခသဝေသံ မာပေတွာ ဧတံ အနိစ္စပရိဒီပနံ ဇာတိဇရာဗျာဓိမရဏံ သကလသရီရေ ဒေါသံ ဒဿေတွာ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ဧတံ သကရဇ္ဇေယေဝ ပတိဋ္ဌာပေတဗ္ဗ’’န္တိ စိန္တေတွာ သက္ကော ဒေဝရာဇာ ယက္ခသရူပံ မာပေတွာ ဗောဓိသတ္တဿ အဘိမုခေါ အဝိဒူရေ အတ္တာနံ ဒဿေသိ။ တံ ဒိသွာ ဓမ္မသောဏ္ဍကမဟာရာဇာ ဧဝံ စိန္တေသိ… ‘‘ဧဝံရူပေါ နာမ ရက္ခသော ဓမ္မံ ဇာနေယျာ’’တိ၊ စိန္တေတွာ အဝိဒူရေ ဌာနေ ဌတွာ ပုစ္ဆာမီတိ ရက္ခသေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော အာဟ ‘‘သာမိပုညဒေဝရာဇ ဣမသ္မိံ ပန ဝနဃနေ ဝသနကဒေဝရာဇာ ကိံ နုခေါ ဓမ္မံ ဇာနာသီ’’တိ၊ ဒေဝတာ ‘‘မဟာရာဇ ဓမ္မံ ဇာနာမီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ယဒိ ဓမ္မံ ဇာနာသိ၊ မယှံ ဓမ္မကထံ ကထေထာ’’တိ အာဟ။ ‘‘အဟံ တုယှံ ဓမ္မံ ကထေဿာမိ၊ တွံ မယှံ ကီဒိသံ ဓမ္မကထိကဿ သက္ကာရံ ကရိဿသီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဧဝံ သန္တေ မယှံ ဓမ္မံ ကထေတွာ ပစ္ဆာ မယှံ သရီရေ မံသံ ခါဒိဿသီ’’တိ အာဟ။ ‘‘အဟံ မဟာရာဇ ဆာတော ဟုတွာ ဓမ္မံ ကထေတုံ န သက္ကောမီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ယဒိ တုမှေ ¶ ပဌမံ မံသံ ခါဒထ၊ ဓမ္မံ ကော သုဏိဿတီ’’တိ အာဟ။ ပုန သော ရက္ခသော ‘‘နာဟံ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ သက္ကောမီ’’တိ။ ပုန ရာဇာ ‘‘မယှံ ဓမ္မပဋိလာဘဉ္စ တုမှာကံ မံသပဋိလာဘဉ္စ တုမှေ ဇာနိတွာ မယှံ ဓမ္မံ ဒေသေထာ’’တိ အာဟ။ အထ သက္ကော ဒေဝရာဇာ ‘‘သာဓု ဟောထာ’’တိ ဝတွာ အဝိဒူရေ ဌာနေ ဥဗ္ဗေဓေန တိဂါဝုတမတ္တံ မဟန္တံ အဉ္ဇနပဗ္ဗတံ မာပေတွာ ဧဝမာဟ… ‘‘သစေ မဟာရာဇ ဣမံ ပဗ္ဗတမုဒ္ဓနိံ အာရူယှ အာကာသာ ဥပ္ပတိတွာ တွံ မမ မုခေ ပတိဿသိ၊ အဟံ တေ အာကာသဂတကာလေ ဓမ္မံ ဒေသေဿာမိ၊ ဧဝံ သန္တေ တုယှဉ္စ ဓမ္မပ္ပလာဘော မယှဉ္စ မံသပဋိလာဘော ဘဝိဿတီ’’တိ အာဟ။ တဿ ကထံ သုတွာ ဓမ္မသောဏ္ဍကမဟာရာဇာ ‘‘အနမတဂ္ဂေ သံသာရေ ပုရိသော ဟုတွာ အဓမ္မသမင်္ဂီ ဟုတွာ အဓမ္မဿေဝ အတ္ထာယ ပါဏာတိပါတော အဒိန္နာဒါနော ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော သူကရိကော ဩရဗ္ဘိကော သာကုဏိ ကော စောရော ပရဒါရိကော တံ ဂဟေတွာ သီသစ္ဆိန္နာနံ လောဟိတံ စတူသု မဟာသမုဒ္ဒေသု ဥဒကတောပိ ဗဟုတရံ မာတာပိတုအာဒီနမ္ပိ မနာပါနံ အတ္ထာယ ရောဒန္တာနံ အဿု စတူသုမဟာသမုဒ္ဒေသု ဥဒကတောပိ ဗဟုတရံ၊ ဣမံ ပန သရီရံ ဓမ္မဿ အတ္ထာယ ဝိက္ကိဏာမိ တံ မဟပ္ဖလဉ္စ မနာပဉ္စာ’’တိ စိန္တေတွာ ‘‘သာဓု မာရိသ ဧဝံ ကရောမီ’’တိ ပဗ္ဗတံ အာရူယှ ပဗ္ဗတဂ္ဂေ ဌိတော ‘‘မမ ရဇ္ဇေန သဒ္ဓိံ မယှံ သဇီဝသရီရံ သဒ္ဓမ္မဿတ္ထာယ ဒဿာမီ’’တိ သောမနဿော ဟုတွာ ‘‘ဓမ္မံ ကထေထာ’’တိ သဒ္ဓမ္မတ္ထာယ ဇီဝိတံ ပရိစ္စဇိတွာ အာကာသတော ဥပ္ပတိတွာ ဓမ္မံ ကထေထာတိ အာဟ။ အထ သက္ကော ဒေဝရာဇာ သကတ္တဘာဝေန သဗ္ဗာလင်္ကာရေဟိ ပဋိမဏ္ဍိတော အတိဝိယ သောတုံ သောမနဿော အာကာသတော ပတန္တံ ဒိဗ္ဗဖဿေန ပရာမသန္တော ဥရေန ပဋိဂ္ဂဏှိတွာ ဒေဝလောကံ နေတွာ ပဏ္ဍုကမ္ဗလသိလာသနေ နိသီဒါပေတွာ မာလာဂန္ဓာဒီဟိ ပူဇေတွာ ဓမ္မသောဏ္ဍကမဟာရာဇဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဣမံ ဂါထမာဟ။
‘‘အနိစ္စာ ဝတ သင်္ခါရာ၊ ဥပ္ပာဒဝယဓမ္မိနော၊
ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဇ္ဈန္တိ၊ တေသံ ဝူပသမော သုခေါ’’တိ။
ဧဝံ သက္ကော ဓမ္မသောဏ္ဍကမဟာရာဇဿ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ဒေဝလောကသမ္ပတ္တိံ ဒဿေတွာ ဒေဝလောကတော အာနေတွာ သကရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌာပေတွာ အပ္ပမာဒေန ဩဝဒိတွာ ဒေဝလောကမေဝ အဂမာသိ ဧဝံ သဒ္ဓမ္မသဝနဿာပိ ဒုလ္လဘဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝံ ပရိယတ္တိအန္တရဓာနေန ပဋိပတ္တိ ပဋိဝေဓာပိ ¶ အန္တရဓာယန္တိ။ ဧတ္ထ စ တီဏိ ပရိနိဗ္ဗာနာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ ကတမာနိ တီဏိ ပရိနိဗ္ဗာနာနိ။ ကိလေသပရိနိဗ္ဗာနံ၊ ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာနံ၊ ဓာတုပရိနိဗ္ဗာနန္တိ။ တတ္ထ ကိလေသပရိနိဗ္ဗာနံ ဗောဓိမဏ္ဍေယေဝ ဟောတိ၊ ဘဂဝါ ဟိ ဗောဓိမဏ္ဍေယေဝ ဝီရိယပါဒေဟိ သီလပထဝိယံ ပတိဋ္ဌာယ သဒ္ဓါဟတ္ထေန ကမ္မက္ခယကရံ ဉာဏဖရသုံ ဂဟေတွာ သဗ္ဗော လောဘဒေါသမောဟဝိပရီတမနသိကာရအဟိရီကာနောတ္တပ္ပကောဓူပနာဟမက္ခပဠာသ- ဣဿာမစ္ဆရိယမာယာသာဌေယျထမ္ဘသာရမ္ဘမာနာတိ မာနမဒပမာဒတဏှာ’ဝိဇ္ဇာတိဝိဓာကုသလမူလဒုစ္စရိတသံကိလေသမလဝိသမသညာဝိတက္က ပပဉ္စစတုဗ္ဗိဓဝိပရိယေသအာသဝဂန္ထဩဃယောဂါ’ဂတိဂန္ထု’ ပါဒါနပဉ္စစေတောခိလဝိနိဗန္ဓနီဝရဏာ’ဘိနန္ဒန ဆဝိဝါဒမူလတဏှာကာယသတ္တာနုသယ အဋ္ဌမိစ္ဆတ္တနဝတဏှာမူလကဒသာကုသလကမ္မပထ ဒွါသဋ္ဌိဒိဋ္ဌိဂတ အဋ္ဌသတတဏှာဝိစရိတပ္ပ ဘေဒ သဗ္ဗဒရထပရိဠာဟကိလေသသတသဟဿာနိ၊ သင်္ခေပတော ဝါ ပဉ္စ ကိလေသအဘိသင်္ခါရခန္ဓမစ္စုဒေဝပုတ္တမာရေ အသေသတော ဟတာ ဝိဟတာ အနဘာဝံကတာ တသ္မာ သဗ္ဗေပိ ကိလေသာ ဗောဓိမဏ္ဍေယေဝ နိဗ္ဗာနံ နိရောဓံ ဂစ္ဆန္တီတိ ကိလေသနိဗ္ဗာနံ ဗောဓိမဏ္ဍေယေဝ ဟောတိ ဧတ္ထ စ ဗောဓီတိ အရဟတ္တမဂ္ဂညာဏံ အဓိပ္ပေတံ တထာ ဟိ သဗ္ဗေသမ္ပိ ဗုဒ္ဓပစ္စေကဗုဒ္ဓအရိယသာဝကာနံ အရဟတ္တမဂ္ဂက္ခဏေယေဝ သဗ္ဗေပိ ကိလေသာ အသေသံ နိရောဓံ နိဗ္ဗာနံ ဂစ္ဆန္တိ တေပိ ဗုဒ္ဓါ ဥဂ္ဃဋိတဝိညူဝိဘဇ္ဇိတညူနေယျဝသေန တိဝိဓာ ဟောန္တိ ဝုတ္တဉှေတံ ဇာတတ္တကီသောတတ္တကီနိဒါနေ။
‘‘ဥဂ္ဃဋိတညုနာမကော၊ ဝိဘဇ္ဇိတညုနော ဒုဝေ၊
တတိယော နေယျော နာမေန၊ ဗောဓိသတ္တော တိဓာ မတော။
ဥဂ္ဃဋိတညုဗောဓိသတ္တော၊ ပညာဓိကောတိ နာမသော၊
ဝိဘဇ္ဇိတညုဗောဓိသတ္တော၊ ဝုတ္တော ဝီရိယာဓိကော။
မတော နေယျော သဒ္ဓါဓိကော နာမ၊ ဗောဓိသတ္တာ ဣမေ တယော၊
ကပ္ပေစ သတသဟဿေ၊ စတုရော စ အသင်္ချေယျေ။
ပူရေတွာ ဗောဓိသမ္ဘာရေ၊ လဒ္ဓဗျာကရဏော ပုရေ၊
ဥဂ္ဃဋိတညုဗောဓိသတ္တော၊ ပတ္တော သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ။
အဋ္ဌမေ ¶ စ အသင်္ချေယျေ၊ ကပ္ပေ စ သတသဟဿေ၊
ပူရေတွာ ဗောဓိသမ္ဘာရေ၊ လဒ္ဓဗျာကရဏော ပုရေ။
ဝိပဉ္စိတညုဗောဓိသတ္တော၊ ပတ္တော သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ၊
နေယျော တု ဗောဓိသတ္တော စ၊ သောဠသေ အသင်္ချေယျေ။
ကပ္ပေ စ သတသဟဿေ၊ လဒ္ဓဗျာကရဏော ပုရေ၊
ပူရေတွာ ဗောဓိသမ္ဘာရေ၊ ပတ္တော သမ္ဗောဓိမုတ္တမ’’ န္တိ။
သုတ္တနိပါတအပဒါနဋ္ဌကထာသု ပန ‘‘ဗုဒ္ဓါနံ အာနန္ဒ ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေဒေန စတ္တာရိ အသင်္ချေယျာနိ ကပ္ပသတသဟဿဉ္စ၊ မဇ္ဈိမပရိစ္ဆေဒေန အဋ္ဌ အသင်္ချေယျာနိ ကပ္ပသတသဟဿဉ္စ၊ ဥပရိမပရိစ္ဆေဒေန သောဠသာသင်္ချျေယျာနိ ကပ္ပသတသဟဿဉ္စ။ ဧတေစ ပညာဓိကသဒ္ဓါဓိကဝီရိယာဓိကဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ဝုတ္တံ တေသု ပညာဓိကော စတ္တာရိ အသင်္ချေယျာနိ ကပ္ပသတသဟဿဉ္စ၊ သဒ္ဓါဓိကော အဋ္ဌအသင်္ခေယျေယျာနိ ကပ္ပသတသဟဿဉ္စ၊ ဝီရိယာဓိကော သောဠသအသင်္ချေယျာနိ ကပ္ပသတသဟဿဉ္စာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ပညာဓိကော ယောနိဂတိဝိညာဏဋ္ဌိတိသတ္တာဝါသေသု သံသရန္တောပိ ပညာဗဟုလ္လဝသေန သမ္ပန္နဇ္ဈာသယ သမ္ဘဝတော ခိပ္ပညေဝ တဿ သမ္ဗောဓိ။ သဒ္ဓါဓိကော ပန မန္ဒပညတ္တာ အဿဒ္ဒဟိတဗ္ဗေပိ သဒ္ဒဟတိ၊ တသ္မာ တဿ မန္ဒညေဝ သမ္ဗောဓိ။ ဝီရိယာဓိကော ပန ဥဘယမန္ဒော အဿဒ္ဒဟိတဗ္ဗမ္ပိ သဒ္ဒဟတိ၊ အကတ္တဗ္ဗမ္ပိ ကရောတိ၊ ရာဇာ ပဿေနဒီကောသလော ယထာ သော ဟိ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓေ ဓရမာနေယေဝ အဂမနီယမ္ပိ ပရဒါရံ ဂန္တုံ စိတ္တံ ဥပ္ပာဒေတွာ ပရံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတုံ အာရဒ္ဓါ နေရယိကာနံ ဝိရဝန္တာနံ ဒု-သ-န-သောတိ သဒ္ဒမ္ပိ သုတွာ အတိဝိမူဠှော သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓံ ဌပေတွာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဗြာဟ္မဏံ ပုစ္ဆိတွာ တဿ ဝစနေန သဗ္ဗဇနာနံ ယညတ္ထာယ ဒုက္ခံ ဥပ္ပာဒေသိ ကော ပနဝါဒေါ အနုပ္ပန္နေ ဗုဒ္ဓေ၊ တထာ ဟိ ဧသ ကဿပဘဂဝတော သာသနန္တရဓာနေန အန္ဓဘူတေ လောကေ ဗာရာဏသိယံ ရာဇာ ဟုတွာပိ နိဂြောဓရုက္ခဒေဝတာယ ယညတ္ထာယ ဧကသတရာဇာနော မဟေသီဟိ သဒ္ဓိံ မာရေတုံ အာရဒ္ဓါ။ ဧဝံ ဝီရိယာဓိကော ဥဘယမန္ဒော၊ တသ္မာ တဿ သမ္ဗောဓိ အတိမန္ဒောတိ ဧဝံ ပညာဓိကသဒ္ဓါဓိကဝီရိယာဓိကဝသေန ကာလဿာပိ ရဿဒီဃဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။ ပစ္ဆိမနယောဧဝ ပသံသိတဗ္ဗောတိ အယမေတ္ထ အမှာကံ အတ္တနောမတိ။ ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာနံ ပန ကုသိနာရာယ ဥပဝတ္တနေ မလ္လာနံ သာလဝနေ ယမကသာလာနမန္တရေ ¶ ဝေသာခပုဏ္ဏမဒိဝသေ ပစ္စူသသမယေ ဧကူနဝီသတိယာ စုတိစိတ္တေသု မေတ္တာပုဗ္ဗဘာဂဿ သောမနဿဉာဏသမ္ပယုတ္တအသင်္ခါရိကကုသလစိတ္တသဒိသေန မဟာဝိပါကစိတ္တေန အဗျာကတေန စရိမကံ ကတွာ ကတ္ထစိ ဘဝေ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏဿ အနန္တရပစ္စယော ဟုတွာ ကမ္မတဏှာကိလေသေဟိ အနုပါဒါနော သဗ္ဗုပဓိပဋိနိဿဂ္ဂေါ ဥပါဒိန္နကက္ခန္ဓပရိစ္စာဂေါ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝိတ္ထာရော ပန ဒီဃနိကာယေ မဟာဝဂ္ဂေ မဟာပရိနိဗ္ဗာနသုတ္တဝဏ္ဏနာယံ ဩလောကေတဗ္ဗော။ တတ္ထ ဝိဒေသံ ဂစ္ဆန္တော ပုရိသော သဗ္ဗံ ဉာတိဇနံ အာလိင်္ဂေတွာ သီသေ စုမ္ဗိတွာ ဂစ္ဆတိ ဝိယ ဘဂဝါပိ နိဗ္ဗာနပုရံ ပဝိသန္တော သဗ္ဗေပိ စတုဝီသတိကောဋိသတသဟဿသမာပတ္တိယော အနဝသေသံ သမာပဇ္ဇိတွာ ယာဝ သညာဝေဒယိတံ၊ တတောပိ ဝုဋ္ဌာယ ယာဝ နေဝသညာနာသညာယတနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌာယ ဈာနင်္ဂါနိ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ဘဝင်္ဂစိတ္တေန အဗျာကတေန ဒုက္ခသစ္စေန ပရိနိဗ္ဗာယိ။ ပါဠိယံ ပန ‘‘စတုတ္ထဇ္ဈာနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ သမနန္တရာ ဘဂဝါ ပရိနိဗ္ဗာယီ’’တိ ဝုတ္တံ တတ္ထ ဒွေ သမနန္တရာ ဈာနသမနန္တရာ၊ ပစ္စဝေက္ခဏသမနန္တရာတိ။ တတ္ထ ဈာနာ ဝုဋ္ဌာယ ဘဝင်္ဂံ ဩတိဏ္ဏဿ တတ္ထေဝ ပရိနိဗ္ဗာနံ ဈာနသမနန္တရံ နာမ။ ဈာနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ ပုန ဈာနင်္ဂါနိ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ဘဝင်္ဂံ ဩတိဏ္ဏဿ တတ္ထေဝ ပရိနိဗ္ဗာနံ ပစ္စဝေက္ခဏသမနန္တရံ နာမ။ ဘဂဝါ ပန ဈာနသမနန္တရာ အပရိ နိဗ္ဗာယိတ္တာ ပစ္စဝေက္ခဏသမနန္တရမေဝ ပရိနိဗ္ဗာယီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ တေနေဝါဟ ‘‘ဘဂဝါ ပန ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌာယ ဈာနင်္ဂါနိ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ဘဝင်္ဂစိတ္တေန အဗျာကတေန ဒုက္ခသစ္စေန ပရိနိဗ္ဗာယီ’’တိ။ ဧတ္ထ ဘဂဝတော ပရိနိဗ္ဗာနစိတ္တဿ ကိံ အာရမ္မဏံ ကမ္မံ ဝါ ဟောတိ၊ ဥဒါဟု ကမ္မနိမိတ္တဂတိနိမိတ္တာနိ၊ အထ နိဗ္ဗာနန္တိ အပရေ ဧဝံ ဝဒန္တိ။
နာဟု အဿာသပဿာသာ၊ ဌိတစိတ္တဿ တာဒိနော၊
အနေဇော သန္တိ’မာရဗ္ဘ၊ ယံကာလ’မကရီ မုနိ။
အသလ္လီနေန စိတ္တေန၊ ဝေဒနံ အဇ္ဈဝါသယိ၊
ပဇ္ဇောတဿေ’ဝ နိဗ္ဗာနံ၊ ဝိမောက္ခော စေတသော အဟူ’တိ။
ဣမိဿာဂါထာယ ‘‘ယံ ယော မုနိ အနေဇော သန္တိ နိဗ္ဗာနံ အာရဗ္ဘ ကာလံ အကရီ’’တိ ယောဇေတွာ ဘဂဝတော ပရိနိဗ္ဗာနစိတ္တဿ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏန္တိ တမယုတ္တံ၊ ပဋိသန္ဓိဘဝင်္ဂစုတီနံ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏဿ အနာရဟတ္တာ ‘‘နိဗ္ဗာနံ ဂေါတြဘုဿ ဝေါဒါနဿ မဂ္ဂဿ အာရမ္မဏပစ္စယေနပစ္စယော၊ နိဗ္ဗာနံ ဖလဿ ¶ အာဝဇ္ဇနာယာ’’တိ ပဋ္ဌာနပါဠိယာ ဇဝနအာဝဇ္ဇနာနမေဝ အဓိပ္ပေတတ္တာ တသ္မာ ဧတ္ထ ‘‘ယံ ယော မုနိ ဖလသမာပတ္တိယာ အနေဇော အနေဇသင်္ခါတော တဏှာရဟိတော သန္တိံ နိဗ္ဗာနံ အာရဗ္ဘ အာရမ္မဏံ ကတွာ ကာလံ အသီတိဝဿပရိမာဏံ အကရိ အတိက္ကမီ’’တိ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။ ကေစိ ပန ဧဝံ ဝဒန္တိ… ‘‘ကတ္ထစိ ပန အနုပ္ပဇ္ဇမာနဿ ခီဏာသဝဿ ယထောပဋ္ဌိတံ နာမရူပဓမ္မာဒိကမေဝ စုတိပရိယောသာနာနံ ဂေါစရဘာဝံ ဂစ္ဆတိ၊ န ကမ္မ-ကမ္မနိမိတ္တာဒယော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ကမ္မနိတ္တဂတိနိမိတ္တာနိ အရဟတော စုတိစိတ္တဿ အာရမ္မဏဘာဝံ န ဂစ္ဆန္တီတိ တမ္ပိ အယုတ္တမေဝ အယဉှေတ္ထတ္ထော ကတ္ထစိ ပန ဘဝေ အနုပ္ပဇ္ဇမာနဿ ခီဏာသဝဿ အရဟတော ယထာ ယထာ ယေန ယေန ပကာရေန ဥပဋ္ဌိတံ နာမရူပဓမ္မာဒိကမေဝ စုတိပရိယောသာနံ အာဝဇ္ဇနဇဝနစိတ္တာနံ ဂေါစရဘာဝံ ဂစ္ဆတိ၊ ပုန ဘဝါဘိနိဗ္ဗတ္တိယာ အဘာဝတော။ ကိံ ကာရဏံ ဘူတာနိ ကမ္မကမ္မနိမိတ္တဂတိနိမိတ္တာနိ ဂေါစရဘာဝံ န ဂစ္ဆန္တီတိ။ စုတိစိတ္တဿ ပန ပဋိသန္ဓိစိတ္တေန ဂဟိတံ အတီတာရမ္မဏမေဝ ဂေါစရဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ ‘‘နာမရူပါဒိကမေဝါ တိ ဧတ္ထ နာမ’’န္တိ စိတ္တစေတသိကနိဗ္ဗာနံ ရူပန္တိ အဋ္ဌာရသဝိဓံ ရူပံ သင်္ဂဏှာတိ။ နာမဉ္စ ရူပဉ္စ နာမရူပါ။ နာမရူပါ စ တေ ဓမ္မာ စေတိ တထာ။ တေ အာဒိ ယေသံ တေတိ နာမရူပဓမ္မာဒိ တမေဝ နာမရူပဓမ္မာဒိကံ။ အာဒိသဒ္ဒေန ဆ ပညတ္တိယော သင်္ဂဏှာတိ၊ တေန နိဗ္ဗာနမ္ပိ အရဟတော မရဏာသန္နကာလေ ကြိယဇဝနဿပိ အာရမ္မဏဘာဝေါ ဘဝေယျာတိ အမှာကံ ခန္တိ ဝီမံသိတွာ ပန ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဘဂဝတော နိဗ္ဗာနစိတ္တဿ ပန တုသိတပုရတော စဝိတွာ သိရီမဟာမာယာယ ကုစ္ဆိမှိ ဝသိတပဋိသန္ဓိစိတ္တေန ဂဟိတာရမ္မဏမေဝ အာရမ္မဏံ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ တဉ္စ ခေါ ဂတိနိမိတ္တမေဝ၊ န ကမ္မကမ္မနိမိတ္တာနိ။ ယုတ္တိတောပိ အာဂမတောပိ ဂတိနိမိတ္တမေဝ ယုဇ္ဇတိ တထာ ဟိ တုသိတပုရေယေဝ သေတကေတုဒေဝပုတ္တော ဟုတွာ ဒိဗ္ဗဂဏနာယ စတ္တာရိ သဟဿာနိ၊ မနုဿဂဏနာယ သတ္တပညာသဝဿကောဋိ၊သဋ္ဌိဝဿသတသဟဿာနိ ဌတွာ ပရိယောသာနေ ပဉ္စ ပုဗ္ဗနိမိတ္တာနိ ဒိသွာ သုဒ္ဓါဝါသေ အရဟန္တဗြဟ္မုနာ ဒသဟိ စက္ကဝါဠသဟဿေဟိ အာဂမ္မ ဒေဝတာဝိသေသေဟိ စ။
‘‘ကာလော ဒေဝ မဟာဝီရ၊ ဥပ္ပဇ္ဇ မာတုကုစ္ဆယံ၊
သဒေဝကံ တာရယန္တော၊ ဗုဇ္ဈဿု အမတံ ပဒ’’န္တိ။
ယာစိယမာနော ¶ ‘‘ကာလံ ဒီပဉ္စ ဒေသဉ္စ၊ ကုလံ မာတရမေဝ စာ’’တိ ဝုတ္တာနိ ပဉ္စ မဟာဝိလောကနာနိ ဝိလောကေတွာ တုသိတပုရတော စဝိတွာ အာသာဠှီပုဏ္ဏမာယံ ဥတ္တရာသာဠှနက္ခတ္တေနေဝ သဒ္ဓိံ ဧကူနဝီသတိယာ ပဋိသန္ဓိစိတ္တေသု မေတ္တာပုဗ္ဗဘာဂမဿ သောမနဿဉာဏသမ္ပယုတ္တအသင်္ခါရိကကုသလစိတ္တဿ သဒိသေန မဟာဝိပါကစိတ္တေန ပဋိသန္ဓိံ အဂ္ဂဟေသိ။ တဒါရမ္မဏာသန္နဝီထိတော ပုဗ္ဗဘာဂေ အာလောကိတာနိ ကာလဒီပဒေသကုလမာတရဝသေန ဣမာနိ ပဉ္စ ပဋိသန္ဓိစိတ္တဿ ဂတိနိမိတ္တာရမ္မဏဘာဝေန ဂေါစရဘာဝံ ဂစ္ဆန္တီတိ အမှာကံ ခန္တိ တန္နိန္နတပ္ပောဏတပ္ပဗ္ဘာရဝသေန ဗာဟုလ္လပ္ပဝတ္တိတော တေနေဝ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟာဒီသု အဘိဓမ္မတ္ထ ဝိဘာဝနိယံ ‘‘မရဏကာလေ ယထာရဟံ အဘိမုခီဘူတံ ဘဝန္တရေ ပဋိသန္ဓိဇနကံ ကမ္မံ ဝါ တံ ကမ္မကရဏကာလေ ရူပါဒိကမုပလဒ္ဓပုဗ္ဗမုပကရဏဘူတဉ္စ ကမ္မနိမိတ္တံ ဝါ အနန္တရမုပ္ပဇ္ဇမာနဘဝေ ဥပလဘိတဗ္ဗံ ဥပဘောဂဘူတံ ဂတိနိမိတ္တံ ဝါ ကမ္မဗလေန ဆန္နံ ဒွါရာနမညတရသ္မိံ ပစ္စုပဋ္ဌာသိ၊ တတော ပရံ တမေဝ တထောပဋ္ဌိတမာလမ္ဗဏံ အာရဗ္ဘ ဝိပစ္စမာနကကမ္မာနုရူပံ ပရိသုဒ္ဓံ ဝါ၊ ဥပက္ကိလိဋ္ဌံ ဝါ ဥပပဇ္ဇိတဗ္ဗဘဝါနုရူပံ တတ္ထောဏတံဝ စိတ္တသန္တာနမဘိဏှံ ပဝတ္တတိ ဗာဟုလ္လေန။ တမေဝ ဝါ ပန ဇနကဘူတံ ကမ္မံ အဘိနဝကရဏဝသေန ဒွါရပ္ပတ္တံ ဟောတိ။ ပစ္စာသန္နမရဏဿ ပန တဿ ဝီထိစိတ္တာဝသာနေ ဘဝင်္ဂက္ခယေဝါ စဝနဝသေန ပစ္စုပ္ပန္နဘဝပရိယောသာနဘူတံ စုတိစိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဇ္ဈတိ။ တသ္မိံ နိရုဒ္ဓါဝသာနေ တဿာနန္တရမေဝ တထာ ဂဟိတမာလမ္ဗဏမာရဗ္ဘ သဝတ္ထုကမဝတ္ထုကမေဝ ဝါ ယထာရဟံ အဝိဇ္ဇာနုသယပရိက္ခိတ္တေန တဏှာနုသယမူလကေန သင်္ခါရေန ဇနိယမာနံ သမ္ပယုတ္တေဟိ ပရိဂ္ဂယှမာနံ သဟဇာတာနမဓိဋ္ဌာနဘာဝေန ပုဗ္ဗင်္ဂမဘူတံ ဘဝန္တရပဋိသန္ဓာနဝသေန ပဋိသန္ဓိသင်္ခါတံ မာနသမုပ္ပဇ္ဇမာနမေဝ ပတိဋ္ဌာတိ ဘဝန္တရေ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ‘‘တတ္ထောဏတံဝ စိတ္တသန္တာနမဘိဏှံ ပဝတ္တတိ ဗာဟုလ္လေနာ’’တိ ဣမိနာ ကမ္မဗလေန ဥပဋ္ဌိတံ ဂတိနိမိတ္တံ မရဏာသန္နဝီထိတော ပုဗ္ဗေ ဧကာဟဒွီဟာဒိဝသေန သတ္တာဟမ္ပိ၊ သတ္တာဟတော ဥတ္တရိပိ ဥပ္ပဇ္ဇတေ ဝါတိ ဒဿေတိ တထာ ဟိ ပရိသုဒ္ဓံ ဝါ ဥပက္ကိလိဋ္ဌံ ဝါ ဝိပစ္စမာနကကမ္မာနုရူပံ ဂတိနိမိတ္တံ စိရကာလမ္ပိ တိဋ္ဌတိ၊ အရိယဂါလတိဿစောရဃာတကာဒယော ဝိယ တထာ ဟိ အရိယဂါလတိဿော နာမ ဥပါသကော သီဟဠဒီပေ အတ္တနော ဘရိယာယ သုမနာယ သဒ္ဓိံ ယာဝဇီဝံ ဒါနာဒိ ပုညကမ္မာနိ ¶ ကတွာ အာယူဟပရိယောသာနေ အရိယဂါလတိဿဿ မရဏမဉ္စေ နိပန္နဿ ဆဒေဝလောကတော ရထံ အာနေတွာ အတ္တနော အတ္တနော ဒေဝလောကံ ဝဏ္ဏေသုံ။ ဥပါသကော ဒေဝတာနံ ကထံ သုတွာ တုသိတပုရတော အာဟဋရထံ ဌပေတွာ အဝသေသရထေ ‘‘ဂဟေတွာ ဂစ္ဆထာ’’တိ အာဟ။ သုမနာ ပန အတ္တနော သာမိကဿ ဝစနံ သုတွာ ‘‘ကိံ တိဿ မရဏာသန္နေ ဝိလာပံ အကာသီ’’တိ အာဟ။ တိဿော အတ္တနော ဘရိယာယ ကထံ သုတွာ အာဟ… ‘‘အဟံ ဝိလာပံ န ကရောမိ၊ ဒေဝလောကတော ဒေဝတာ ဆ ရထေ အာနေသုံ တာဟိ ဒေဝတာဟိ သဒ္ဓံ ကထေမီ’’တိ။ တံ နပဿာမိ ကုဟိ’’န္တိ ဝုတ္တေ ပုပ္ဖဒါမံ အာဟရာပေတွာ အာကာသေ ခိပါပေသိ။ သာ တံ ပုပ္ဖဒါမံ ရထသီသေ ဩလမ္ဗမာနံ ဒိသွာ ဂဗ္ဘံ ပဝိသိတွာ သယနေ သယိတွာ နာသိကဝါတံ သန္နိရုဇ္ဈိတွာ စဝိတွာ ပါတုရဟောသိ။ သာ အတ္တနော သာမိကဿ သာသနံ ပေသေသိ… ‘‘အဟံ ပန ပဌမံ အာဂတောမှိ၊ တွံ ကသ္မာ စိရာယသီ’’တိ။ ဥဘောပိ ရထေ ဌတွာ သဗ္ဗေ ဩလောကေန္တာနံယေဝ တုသိတပုရံ အဂမံသု။ ဣမသ္မိဉှိ ဝတ္ထုသ္မိံ သာမိကဿ ဥပဋ္ဌိတဂတိနိမိတ္တံ ဘရိယာယ ပါကဋံ ဟုတွာ ပုရေတရတုသိတပုရေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ သာမိကဿ သာသနံ ပေသေသိ တေန အရိယဂါလတိဿဿ စိရကာလံ ဂတိနိမိတ္တံ ဥပဋ္ဌာတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ မနုဿလောကေ ဟိ စိရကာလံ တုသိတပုရေ မုဟုတ္တံဝ ဟောတိ။ ဧဝံ ပရိသုဒ္ဓံ ဝိပစ္စမာနကကမ္မာနုရူပံ ဂတိနိမိတ္တံ စိရကာလံ ပဝတ္တတိ ဣမိနာ နယေန ဒုဋ္ဌဂါမဏိအဘယဓမ္မိကဥပ္သကာဒီနမ္ပိ ဝတ္ထု ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။ စောရဃာတကဿ ပန မဟာနိရယေ ဝိပစ္စမာနကကမ္မာနုရူပံ နေရယဂ္ဂိဇာလာဒိကံ သတ္တာဟံ ဥပဋ္ဌာတိ။ သာဝတ္ထိနဂရေ ကိရ ပဉ္စသတာ စောရာ ဗဟိနဂရေ စောရကမ္မံ ကရောန္တိ။ အထေကဒိဝသံ ဇနပဒပုရိသော တေသံ အဗ္ဘန္တရော ဟုတွာ စောရကမ္မံ အကာသိ၊ တဒါ တေ သဗ္ဗေပိ ရာဇပုရိသာ အဂ္ဂဟေသုံ။ ရာဇာ တေ ဒိသွာ ‘‘တုမှာကံ အန္တရေ ဣမေ သဗ္ဗေ မာရေတုံ သမတ္ထဿ ဇီဝိတံ ဒမ္မီ’’တိ အာဟ။ ပဉ္စသတာ စောရာ အညမညံ သမ္ဗန္ဓာ အညမညံ သဟာယကာတိ အညမညံ မာရေတုံ န ဣစ္ဆိံသု၊ ဇနပဒမနုဿော ပန ‘‘အဟံ မာရေမီ’’တိ ဝတွာ သဗ္ဗေ မာရေသိ။ ရာဇာ တဿ တုဿိတွာ စောရဃာတကကမ္မံ အဒါသိ။ သော ပဉ္စဝီသတိဝဿာနိ စောရဃာတကကမ္မံ အာကာသိ။ ရာဇာ တဿ မဟလ္လကောတိ ဝတွာ အညဿ စောရဃာတက ကမ္မံ ဒါပေသိ။ သော စောရဃာတကကမ္မာ အပနီတော အညတရဿ သန္တိကေ ¶ နာသိကဝါတံ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ဟတ္ထပါဒကဏ္ဏနာသာဒီဟိ ဆိန္ဒိတဗ္ဗာနံ ဦရူထနကဋ္ဌာနံ ဘိန္ဒန္တမာရေတဗ္ဗယုတ္တာနံ နာသိကဝါတံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ မာရေတဗ္ဗံ မန္တံ လဘိ။ သော ရာဇာနံ အာရောစေတွာ နာသိကဝါတေန စောရဃာတကကမ္မံ ကရောန္တဿေဝ တိံသ ဝဿာနိ အတိက္ကမိ။ သော ပစ္ဆာ မဟလ္လကော ဟုတွာ မရဏမဉ္စေ နိပဇ္ဇိ ‘‘သတ္တဒိဝသေန ကာလံ ကရိဿတီ’’တိ။ မရဏကာလေ မဟန္တံ ဝေဒနံ အဟောသိ။ သော မဟာနိရယေ နိဗ္ဗတ္တော ဝိယ မဟာသဒ္ဒံ ကတွာ ဒုက္ခိတော ဟောတိ။ တဿ သဒ္ဒေန ဘီတာ မနုဿာ ဥဘတောပဿေ ဂေဟံ ဆဍ္ဍေတွာ ပလာယိံသု။ တဿ မရဏဒိဝသေ သာရိပုတ္တတ္ထေရော ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ လောကံ ဩလောကေန္တော ဧတဿ ကာလံ ကတွာ မဟာနိရယေ နိဗ္ဗတ္တမာနံ ဒိသွာ တဿ အနုကမ္ပံ ပဋိစ္စ ဂေဟဒွါရေ ပါကဋော အဟောသိ။ သော ကုဇ္ဈိတွာ နာသိကဝါတံ ဝိဿဇ္ဇေသိ။ ယာဝ တတိယံ ဝိဿဇ္ဇမာနောပိ ဝိဿဇ္ဇာပေတုံ အသက္ကောန္တော ထေရံ အတိရေကေန ဝိရောစမာနံ ဒိသွာ စိတ္တံ ပသာဒေတွာ ပါယာသံ ထေရဿ ဒါပေသိ။ ထေရော မင်္ဂလံ ဝဍ္ဎေတွာ အဂမာသိ။ စောရဃာတကော ထေရဿ ဒိန္နဒါနံ အနုဿရိတွာ စဝိတွာ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တိ၊ နိရယဇာလာဒယော အန္တရဓာယန္တိ။ သော အနာဂတေပိ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿတိ။ ဧဝံ ဥပက္ကိလိဋ္ဌံ ဝါ ဝိပစ္စမာန ကကမ္မာနုရူပံ ဂတိနိမိတ္တမ္ပိ သတ္တာဟပရမံ ဥပဋ္ဌာတိ။ အတ္ထိကေဟိ ပန သဟဿဝတ္ထု သဂါထာဝဂ္ဂေသု ဩလောကေတဗ္ဗော။ ဘဂဝတော ပန ပရိသုဒ္ဓံ မေတ္တာပုဗ္ဗဘာဂဿ သောမနဿ ဉာဏသမ္ပယုတ္တကုသလဿ ကမ္မဿ ဝေဂေန ကာလဒီပဒေသကုလမာတရဝသေန ဣမာနိ ပဉ္စဂတိနိမိတ္တာနိ စိရကာလံ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ စိရကာလန္တိ မနုဿလောကေ သတ္တာဟမတ္တံ၊ တုသိတပုရေမုဟုတ္တမေဝ၊ တထာပိ မနုဿလောကေ သတ္တာဟမတ္တေ ကာလေ ဒေဝတာနံ ပဉ္စပုဗ္ဗနိမိတ္တာနိ ပညာယန္တိ တဉ္စ ခေါ ပုညဝန္တာနံယေဝ ပညာယန္တိ၊ န သဗ္ဗေသံ မနုဿလောကေ ပုညဝန္တာနံ ရာဇရာဇမဟာမတ္တာဒီနံ ဝိယ တံ ဒိသွာ မဟေသက္ခာ ဒေဝတာ ဇာနန္တိ၊ န အပ္ပေသက္ခာ၊ မနုဿလောကေ နေမိတ္တကာ ဗြာဟ္မဏပဏ္ဍိတာဒယောဝိယ။ မဟေသက္ခာ ဒေဝတာ တံ ပုဗ္ဗနိမိတ္တံ ဒိသွာ နန္ဒဝနံ နေတွာ ‘‘ကာလော ဒေဝါ’’တိ အာဒီဟိ ယာစန္တိ။ မဟာသက္ကော တတ္ထေဝ နန္ဒဝနုယျာနေ ကာလဒီပဒေသကုလမာတရဝသေန ပဉ္စ ဝိလောကေတွာ စဝိတွာ တမာရမ္မဏံ ကတွာ မဟာမာယာယ ကုစ္ဆိမှိ ပဋိသန္ဓိံ အဂ္ဂဟေသီတိ သန္နိဋ္ဌာနမဝဂန္တဗ္ဗံ။
တတ္ထ ¶ ကာလန္တိ မနုဿလောကေ ဧကူနတိံသတိမေ ဝဿေ ဝေသာခပုဏ္ဏမဒိဝသေ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿာမီတိ ကာလံ ဩလောကေသိ။ ဒီပန္တိ ဇမ္ဗုဒီပေယေဝ ဘဝိဿာမိ၊ န အညဒီပေသူတိ ဒီပံ ဩလောကေသိ။ ဒေသန္တိ မဇ္ဈိမဒေသေယေဝ၊ တဉ္စ ခေါ မဟာဗောဓိမဏ္ဍေယေဝ၊ န အညဒေသေတိ ဒေသံ ဩလောကေသိ။ ကုလန္တိ ဒွေ ကုလာနိ ခတ္တိယကုလဗြာဟ္မဏကုလဝသေန။ တတ္ထ ယသ္မိံ ကာလေ ခတ္တိယကုလံ လောကေ သေဋ္ဌဘာဝေန ‘‘အယမေဝ လောကေ အဂ္ဂေါ’’တိ သမ္မန္နတိ၊ တဒါ ခတ္တိယကုလေယေဝ ဗုဒ္ဓါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ယသ္မိံ ပန ကာလေ ဗြာဟ္မဏကုလံ အယမေဝ လောကေ အဂ္ဂေါတိ၊ တဒါ ဗြာဟ္မဏကုလေယေဝ ဗုဒ္ဓါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဣဒါနိ ပန ခတ္တိယကုလမေဝ အဂ္ဂေါတိ သမ္မန္နန္တိ။ ခတ္တိယကုလေပိ သကျရာဇာနောဝ လောကေ ဥတ္တမာ၊ အသမ္ဘိန္နခတ္တိယကုလတ္တာ တသ္မာ သကျရာဇကုလေယေဝ ဘဝိဿာမီတိ ကုလံ ဩလောကေသိ။ မာတရန္တိ မမ မာတရံ ဒသ မာသာနိ သတ္တ စ ဒိဝသာနိ ဌဿတိ၊ ဧတ္ထန္တရေ မမ မာတုယာ အရောဂေါ ဘဝိဿတီတိ မာတရမ္ပိ ဩလောကေသိ။ ဗောဓိသတ္တမာတာ ပန ပစ္ဆိမဝယေ ဌိတာ။ ဧဝံ ယုတ္တိတောပိ အာဂမတောပိ ဘဂဝတော နိဗ္ဗာနစိတ္တဿ ပဋသန္ဓိစိတ္တေန ဂဟိတနိမိတ္တမေဝ အာရမ္မဏံ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
သဗ္ဗညုဇိနနိဗ္ဗာန၊ စိတ္တဿ ဂေါစရံ သုဘံ၊
ဝိညေယျံ ဂတိနိမိတ္တံ၊ ဂန္ထေဟိ အဝိရောဓတော။
ဓာတုပရိနိဗ္ဗာနမ္ပိ ဗောဓိမဏ္ဍေယေဝ ဘဝိဿတိ ဝုတ္တဉှေတံ ဥပရိပဏ္ဏာသကေ ‘‘ဓာတုပရိနိဗ္ဗာနံ အနာဂတေ ဘဝိဿတိ သာသနဿ ဟိ ဩသက္ကနကာလေ ဣမသ္မိံ တမ္ဗပဏ္ဏိဒီပေ ဓာတုယော သန္နိပတိတွာ မဟာစေတိယတော နာဂဒီပေ ရာဇာယတနစေတိယံ၊ တတော မဟာဗောဓိပလ္လင်္ကံ ဂမိဿန္တိ။ နာဂဘဝနတောပိ ဒေဝလောကတောပိ ဓာတုယော မဟာဗောဓိပလ္လင်္ကမေဝ ဂမိဿန္တိ သာသပမတ္တာပိ ဓာတုယော အန္တရာ န နဿိဿန္တိ၊ သဗ္ဗာ ဓာတုယော မဟာဗောဓိပလ္လင်္ကေ ရာသိဘူတာ သုဝဏ္ဏက္ခန္ဓာ ဝိယ ဧကဂ္ဃနာ ဟုတွာ ဆဗ္ဗဏ္ဏရသ္မိယော ဝိဿဇ္ဇိဿန္တိ၊ တာ ဒသသဟဿလောကဓာတုံ ဖရိဿန္တိ။ တတော ဒသသဟဿစက္ကဝါဠေသု ဒေဝတာ သန္နိပတိတွာ ''အဇ္ဇ သတ္ထာ ပရိနိဗ္ဗာယတိ အဇ္ဇ သာသနံ ဩသက္ကတိ ပစ္ဆိမဒဿနံ ဣဒံ အမှာက’’န္တိ ဒသဗလဿ ပရိနိဗ္ဗုတဒိဝသတော မဟန္တတရံ ကာရုညံ ကရိဿန္တိ ဌပေတွာ အနာဂါမိခီဏာသဝေ အဝသေသာ သကတ္တဘာဝေန သန္ဓာရေတုံ ¶ နာသက္ခိံသု၊ ဓာတုသရီရတော တေဇောဓာတု ဥဋ္ဌဟိတွာ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာ ဥဂ္ဂစ္ဆိဿတိ။ သာသပမတ္တာယပိ ဓာတုယာ သတိ ဧကဇာလာ ဘဝိဿတိ ဓာတူသု ပရိယာဒါနံ ဂတာသု ပစ္ဆိဇ္ဇိဿတိ။ ဧဝံ မဟန္တံ အာနုဘာဝံ ဒဿေတွာ ဓာတူသု အန္တရဟိတာသု သာသနံ အန္တရဟိတံ နာမ ဟောတိ။ ယာဝ ဧဝံ န အန္တရဓာယတိ၊ တာဝ အနန္တရဓာနမေဝ သာသနံ။ ပရိနိဗ္ဗာနကာလတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ သာသပမတ္တာ ဓာတု တိဋ္ဌတိ၊ တာဝ ဗုဒ္ဓကာလတော ပစ္ဆာတိ န ဝေဒိတဗ္ဗံ ဓာတူသု ဟိ ဌိတာသု ဗုဒ္ဓါ ဌိတာ ဝ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ ဧတ္ထန္တရေ အညဿ ဗုဒ္ဓဿ ဥပ္ပတ္တိ နိဝါရိတာဝ ဟောတိ။ တေနေဝ ဝဒါမ။
ပရိနိဗ္ဗာနကာလတော၊ ပစ္ဆာ ဓရန္တိ ဓာတုယော၊
အနိဗ္ဗုတောဝ သမ္ဗုဒ္ဓါ၊ အညဗုဒ္ဓဿ ဝါရိတာ။
ဇီဝမာနေပိ သမ္ဗုဒ္ဓေ၊ နိဗ္ဗုတေ ဝါ တထာဂတေ၊
ယော ကရောတိ သမံ ပူဇံ၊ ဖလံ တာသ သမံ သိယာ’တိ။
ဣတိ သာဂရဗုဒ္ဓိတ္ထေရဝိစရိတေ သီမဝိသောဓနေ ဓမ္မဝဏ္ဏနာယ
နိဗ္ဗာနကဏ္ဍော တတိယော ပရိစ္ဆေဒေါ။
၄။ သမသီသိကဏ္ဍော
ဣဒါနိ သင်္ဃော စ ဒုလ္လဘော လောကေတိ ပဒဿ ဝဏ္ဏနာက္ကမော သမ္ပတ္တော။ တတ္ထ သင်္ဃောတိ ပရမတ္ထသမ္မုတိဝသေန ဒုဝိဓော ဟောတိ။ တေသု ပရမတ္ထသင်္ဃော စတ္တာရိ ပုရိသယုဂါနိ၊ အဋ္ဌပုရိသပုဂ္ဂလာ၊ စတ္တာလီသမ္ပိ ပုဂ္ဂလာ၊ အဋ္ဌသတမ္ပိ ပုရိသပုဂ္ဂလာတိ စတုဗ္ဗိဓော ဟောတိ။ တတ္ထ သင်္ခေပဝသေန သောတာပတ္တိမဂ္ဂဋ္ဌော ဖလဋ္ဌောတိ ဧကံ ယုဂံ၊ သကဒါမိမဂ္ဂဋ္ဌော ဖလဋ္ဌောတိ ဧကံ၊ အနာဂါမိမဂ္ဂဋ္ဌော ဖလဋ္ဌောတိ ဧကံ၊ အရဟတ္တမဂ္ဂဋ္ဌော ဖလဋ္ဌောတိ ဧကန္တိ စတ္တာရိ ပုရိသယုဂါနိ ဟောန္တိ။ စတ္တာရော မဂ္ဂဋ္ဌာ စတ္တာရော ဖလဋ္ဌာတိ အဋ္ဌပုရိသပုဂ္ဂလာ ဟောန္တိ။ စတ္တာလီသမ္ပိ ပုဂ္ဂလာတိ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဋ္ဌော ပဌမဈာနိကာဒိဝသေန ပဉ္စ၊ တထာ သကဒါဂါမိအနာဂါမိအရဟတ္တမဂ္ဂဋ္ဌာပိ ပဉ္စ ပဉ္စာတိ ဝီသတိ မဂ္ဂဋ္ဌပုဂ္ဂလာ၊ တထာ ဖလဋ္ဌာပိ သောတပတ္တိဖလဋ္ဌာဒိဝသေန ပဉ္စ ပဉ္စာတိ ဝီသတိ ဖလဋ္ဌာတိ စတ္တာလီသပုဂ္ဂလာ ဟောန္တိ။ ဧတ္ထ စ မဂ္ဂဿ ဧကစိတ္တက္ခဏိကတ္တာ ကထံ ဝီသတိမဂ္ဂဋ္ဌာ ပုဂ္ဂလာ ဘဝေယျုန္တိ။
ဝုစ္စတေပါဒကဇ္ဈာနသမ္မသိတဇ္ဈာနပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယေသုပိ ¶ ဟိ အညတရဝသေန တံ တံ ဈာနသဒိသဝိတက္ကာဒိအင်္ဂပါတုဘာဝေန စတ္တာရောပိ မဂ္ဂဋ္ဌာ ပဌမဇ္ဈာနိကာဒိဝေါဟာရံ လဘန္တာ ပစ္စေကံ ပဉ္စပဉ္စဓာ ဝိဘဇိယန္တိ၊ တသ္မာ ဝီသတိ မဂ္ဂဋ္ဌာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ပဌမဇ္ဈာနာဒီသု ယံ ယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ တတော ဝုဋ္ဌာယ သင်္ခါရေ သမ္မသန္တဿ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီဝိပဿနာ ပဝတ္တာ၊ တံ ပါဒကဇ္ဈာနံ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာယ ပဒဋ္ဌာနဘာဝတော။ ယံ ယံ ဈာနံ သမ္မသန္တဿ သာ ပဝတ္တာ၊ တံ သမ္မသိတဇ္ဈာနံ။ ‘‘အဟော ဝတ မေ ပဌမဇ္ဈာနသဒိသော မဂ္ဂေါ ပဉ္စင်္ဂိကော၊ ဒုတိယဇ္ဈာနာဒီသု ဝါ အညတရသဒိသော စတုရင်္ဂိကာဒိဘေဒေါ မဂ္ဂေါ ဘဝေယျာ’’တိ ဧဝံ ယောဂါဝစရဿ ဥပ္ပန္နဇ္ဈာသယော ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယော နာမ။ တတ္ထ ယေန ပဌမဇ္ဈာနာဒီသု အညတရံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ တတော ဝုဋ္ဌာယ ပကိဏ္ဏကသင်္ခါရေ သမ္မသိတွာ မဂ္ဂေါ ဥပ္ပာဒိတော ဟောတိ၊ တဿ သော မဂ္ဂေါ ပဌမဇ္ဈာနာဒိ တံ တံ ပါဒကဇ္ဈာနသဒိသော ဟောတိ။ သစေ ပန ဝိပဿနာပါဒကံ ကိဉ္စိဈာနံ နတ္ထိ၊ ကေဝလံ ပဌမဇ္ဈာနာဒီသု အညတရံ ဈာနံ သမ္မသိတွာ မဂ္ဂေါ ဥပ္ပာဒိတော ဟောတိ၊ တဿ သော သမ္မသိတဇ္ဈာနသဒိသော ဟောတိ။ ယဒါ ပနယံ ကိဉ္စိ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ တတော အညံ သမ္မသိတွာ မဂ္ဂေါ ဥပ္ပာဒိတော ဟောတိ၊ တဒါ ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယဝသေန ဒွီသု အညတရသဒိသော ဟောတိ။ ဧဝံ သမထယာနိကဿ ပုထုဇ္ဇနဿ အရိယာနံ ဝါ ပါဒကဇ္ဈာနသမ္မသိတဇ္ဈာနပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယဝသေန ပဌမဇ္ဈာနာဒီနံ အညတရဈာနသဒိသဿ မဂ္ဂင်္ဂိကဿ ပဝတ္တနတော ပုဂ္ဂလဘေဒဝသေန ဝီသတိ မဂ္ဂဋ္ဌာ ပုဂ္ဂလာ ဟောန္တိ၊ တထာ ဖလဋ္ဌာပိ ဝီသတီတိ စတ္တာလီသအရိယပုဂ္ဂလာ ဟောန္တိ။ အပရမ္ပိ သစေ ပန ပုဂ္ဂလဿ တထာ ဝိဓော အဇ္ဈာသယော နတ္ထိ၊ အနုလောမဝသေန ဟေဋ္ဌိမဟေဋ္ဌိမဈာနတော ဝုဋ္ဌာယ ဥပရူပရိဈာနဓမ္မေ သမ္မသိတွာ ဥပ္ပာဒိတမဂ္ဂေါ ပါဒကဇ္ဈာနမနပေက္ခိတွာ သမ္မသိတဇ္ဈာနသဒိသော ဟောတိ။ ပဋိလောမဝသေန ဥပရူပရိဈာနတော ဝုဋ္ဌာယ ဟေဋ္ဌိမဟေဋ္ဌိမဈာနဓမ္မေ သမ္မသိတွာ ဥပ္ပာဒိတမဂ္ဂေါ သမ္မသိတဇ္ဈာနမနပေက္ခိတွာ ပါဒကဇ္ဈာနသဒိသော ဟောတိ၊ ဟေဋ္ဌိမဟေဋ္ဌိမဈာနတော ဟိ ဥပရူပရိဈာနံ ဗလဝတရန္တိ၊ အဋ္ဌသတမ္ပိ ပုရိသပုဂ္ဂလာတိ တတ္ထ ဧကဗီဇီ၊ ကောလံကောလော၊ သတ္တက္ခတ္တုပရမောတိ တယော သောတာပန္နာ။ ကာမရူပါရူပဘဝေသု အဓိဂတဖလာ တယော သကဒါဂါမိနောတိ တေ သဗ္ဗေပိ ဒုက္ခပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညံ၊ ဒုက္ခပဋိပဒါ ခိပ္ပာဘိညံ၊ သုခါပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညံ၊ သုခါပဋိပဒါ ခိပ္ပာဘိညန္တိ ¶ စတုန္နံ ပဋိပဒါနံ ဝသေန စတုဝီသတိ၊ အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ၊ ဥပဟစ္စပရိ နိဗ္ဗာယီ၊ သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ၊ အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ၊ ဥဒ္ဓံသောတော အကနိဋ္ဌဂါမီတိ အဝိဟာသု ပဉ္စ အနာမိဂါနော၊ တထာ အတပ္ပာသုဒဿာသုဒဿီသုပိ ပဉ္စ။ အကနိဋ္ဌေသု ပန ဥဒ္ဓံသောတဝဇ္ဇာ အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ၊ ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ၊ သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ၊ အသင်္ခါရပရိဗ္ဗာယီတိ စတ္တာရောတိ စတုဝီသတိ အနာဂါမိနော။ သုက္ခဝိပဿကော၊ သမထယာနိကောတိ ဒွေ အရဟန္တော၊ စတ္တာရော မဂ္ဂဋ္ဌာတိ စတုပညာသ တေ သဗ္ဗေပိ သဒ္ဓါဓုရပညာဓုရာနံဝသေန ဒွေဂုဏေ ဟုတွာ အဋ္ဌသတံ အရိယပုဂ္ဂလာ ဟောန္တိ။ တေ သဗ္ဗေပိ ‘‘အဋ္ဌသတံ ဝါ’’တိ ဝိတ္ထာရဝသေန ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ အရိယပုဂ္ဂလာ တေ သင်္ခေပတော ယုဂဝသေန သောတာပတ္တိ မဂ္ဂဋ္ဌော ဖလဋ္ဌောတိ ဧကံ ယုဂန္တျာဒိနာ စတ္တာရောဝ ဟောန္တိ။ တေနေဝါဟ ရတနပရိတ္တေ ‘‘ယေ ပုဂ္ဂလာ အဋ္ဌသတံ ပသတ္ထာ၊ စတ္တာရိ ဧတာနိ ယုဂါနိ ဟောန္တီ’’တိ အယံ ပဘေဒေါမဂ္ဂဋ္ဌဖလဋ္ဌေသု မိဿကဝသေန လဗ္ဘတိ ဈာနိကဝိပဿကပဘေဒေါ ပန ဖလဋ္ဌေယေဝ လဗ္ဘတိ မဂ္ဂဿ ဧကစိတ္တက္ခတိကတ္တာ မဂ္ဂဋ္ဌေသု န လဗ္ဘတိ။ တတ္ထ သောတာပတ္တိဖလဋ္ဌော ဈာနိကသုက္ခဝိပဿကဝသေန ဒုဝိဓော။ တေသု ဈာနိကော ပုဂ္ဂလော တသ္မိံ ဘဝေ အရဟတ္တပ္ပတ္တော ပရိနိဗ္ဗာယတိ။ အပ္ပတ္တော ဗြဟ္မလောကဂတော ဟောတိ၊ သော ဈာနိကော နာမ။ မူလဋီကာယံ ပန နိကန္တိယာ သတိ ပုထုဇ္ဇနာဒယော ယထာလဒ္ဓဇ္ဈာနဿ ဘူမိဘူတေ သုဒ္ဓါဝါသဝဇ္ဇိတေ ယတ္ထ ကတ္ထစိ နိဗ္ဗတ္တန္တိ တထာ ကာမဘဝေပိ ကာမာဝစရကမ္မဗလေန ‘‘ဣဇ္ဈတိ ဟိ ဘိက္ခဝေ သီလဝတော စေတောပဏိဓိ ဝိသုဒ္ဓတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။ အနာဂါမိနော ပန ကာမရာဂဿ သဗ္ဗသော ပဟီနတ္တာ ကာမဘဝေသု နိကန္တိံ န ဥပ္ပာဒေန္တီတိ ကာမလောကဝဇ္ဇိတေ ယထာလဒ္ဓဿ ဘူမိ ဘူတေ ယတ္ထ ကတ္ထစိ နိဗ္ဗတ္တန္တီ’တိ ဝုတ္တံ တထာ ဟိ အနာဂါမိဿေဝ ကာမဘဝေ နိကန္တိယာ ပဟီနတ္တာ သောတာပန္နသကဒါဂါမီနမ္ပိ နိကန္တိယာ သတိ ကာမဘဝေ ကာမာဝစရကမ္မဗလေန ဥပ္ပတ္တိဘာဝေါ အဝါရိတောဝ ဟောတီတိ ဝိညာယတိ တသ္မာ ‘‘အပ္ပတ္တေ ဗြဟ္မလောကဂတော ဟောတိ၊ သော ဈာနိကော နာမာတိ ဣဒံ ယေဘုယျဝသေန ဝုတ္တ’’န္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သုက္ခဝိပဿကော ပန တိဝိဓော ဧကဗီဇီ၊ ကောလံကောလော၊ သတ္တက္ခတ္တုပရမောတိ။ တတ္ထ ဧကော မနုဿလောကေ ဝါ ဟောတု ဆဒေဝလောကေ ဝါ၊ ဧကပဋိသန္ဓိကော ဟုတွာ အရဟတ္တံ ပတွာ ပရိနိဗ္ဗာယတိ၊ အယံ ဧကဗီဇီ နာမ ဧကော ¶ မနုဿလောကေ ဧကာ ပဋိသန္ဓိ ဒေဝလောကေ ဧကာတိ ဒွေပဋိသန္ဓိကော ဝါ၊ ဧဝံ တိစတုပဉ္စဆပရမော ဟုတွာ အရဟတ္တံ ပတွာ ပရိနိဗ္ဗာယတိ၊ အယံ ကောလံကောလော နာမ။ ဧကော မနုဿလောကေ သောတာပန္နော ဟုတွာ ဒေဝလောကေ ဧကာ ပဋိသန္ဓိ တတော ပုနာဂန္တွာ မနုဿလောကေ ဧကာတိ ဧဝံ မနုဿဒေဝလောကမိဿကဝသေန တတ္ထ စတ္တာရိ ဣဓ တီဏိတျာဒိနာ တတ္ထ ဆ၊ ဣဓ ဧကောတိ ယာဝ သတ္တပဋိသန္ဓိကော ဟုတွာ ပရိနိဗ္ဗာယတိ၊ အယံ သတ္တက္ခတ္တုပရမော နာမ။ ကေဝလံ ပန မနုဿလောကေ ယေဝ သတ္တ ဒေဝလောကေယေဝ ဝါ သတ္တာတိ ဧဝံ အမိဿော ဟုတွာ ပဋိသန္ဓိကော ဂဟေတဗ္ဗော အပရေ ပန ‘‘ဣတော သတ္တ၊ တတော သတ္တ သံသာရေ ဝိစရန္တီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ မနုဿလောကသတ္တပဋိသန္ဓိဒေဝလောက သတ္တပဋိသန္ဓိဝသေန သတ္တက္ခတ္တုပရမံ ဝဒန္တိ။ တံ အယုတ္တံ ကသ္မာ ‘‘ကိဉ္စာပိ တေ ဟောန္တိ ဘုသံပမတ္တာ၊ န တေ ဘဝံ အဋ္ဌမမာဒိယန္တီ’’တိ ပါဠိယာ ဝိရောဓတ္တာ။ အပိစ ဒွိဘဝပရိစ္ဆိန္နော သကဒါဂါမီပိ ဒွိက္ခတ္တုံ မနုဿလောကံ အာဂတော ဘဝေယျ၊ တဿပိ တတ္ထ ဧကံ၊ ဣဓ ဧကန္တိ ဝါရဿ လဗ္ဘိတဗ္ဗတော န ပနေဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သကိံ ဣမံ မနုဿလောကံ အာဂစ္ဆတီတိ သကဒါဂါမီ ဣဓ ပတွာ ဣဓ ပရိနိဗ္ဗာယီ၊ တတ္ထ ပတွာ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ၊ တတ္ထ ပတွာ ဣဓ ပရိနိဗ္ဗာယီ၊ ဣဓ ပတွာ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီတိ ပဉ္စသု သကဒါဂါမီသု ပဉ္စမကော ဣဓ အဓိပ္ပေတော။ ယဒိ ဧဝံ ဣဓ ပတွာ ဣဓ ပရိနိဗ္ဗာယီတိ အာဒယော စတ္တာရော ကထံ သကဒါဂါမီနာမာတိ။ တေ သကိံ ပုန အာဂစ္ဆတီတိ ဝစနတ္ထေန သကဒါဂါမီ နာမ။ ကာမတဏှာယ သဗ္ဗသော ပဟီနတ္တာ ဣမံ ကာမဓာတုံ အနာဂစ္ဆတီတိ အနာဂါမီ၊ နိစ္စံ ဗြဟ္မလောကေယေဝ ပဋိသန္ဓိ ဝသေန အာဂစ္ဆတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဈာနိကဿ ဧဝံ ဟောတု၊ သုက္ခဝိပဿကဿ ကထန္တိ သောပိ ဈာနိကောဝ ဟုတွာ ဂစ္ဆတိ တဿ ဟိ မဂ္ဂန္တရေ သီဟဗျဂ္ဃာဒီဟိ ဟတဿာပိ လက္ခဏတ္တယံ အာရောပေတွာ ဈာနိကော ဟုတွာဝ မရဏံ ဟောတိ အယံ ပန ရူပါရူပဘဝေန ဧကက္ခတ္တုပရမော နာမ။ သတ္တက္ခတ္တုပရမာဒယော အရိယာ ရူပါရူပလောကေသု အနေကက္ခတ္တုပဋိသန္ဓိကာပိ ဗြဟ္မလောကသာမညေန ဧကပဋိသန္ဓိကာ နာမ ဟောန္တိ။ အရဟာ ပန ပါပကရဏေ ရဟာဘာဝါ ဒက္ခိဏံ အရဟတ္တာ ပုန ဘဝါ ဘိနိဗ္ဗတ္တိယာရဟာဘာဝါတျာဒိနာ ဝစနတ္ထေန အရဟာ နာမ။ သောပိ တိဝိဓော ဈာနိက သုက္ခဝိပဿက သမသီသီဝသေန။ တတ္ထ ဈာနိကော မဂ္ဂေနေဝ အာဂတော ¶ ၊ သော ပဋိသမ္ဘိဒါပ္ပတ္တော နာမ။ အပရောပိ ပုထုဇ္ဇနသေက္ခသန္တာနေ ဈာနိကော ဟုတွာ ဈာနံ ပါဒကံ ကတွာ မဂ္ဂံ ဥပ္ပာဒေတိ၊ သောပိ ဈာနိကောဝ။ သုက္ခဝိပဿကော ပန ကိလေသက္ခယမတ္တမေဝ မဂ္ဂေန သဟ အနာဂတဈာနံ နာမ နတ္ထိ၊ တံ ပစ္ဆာ ပရိဟာယတီတိပိ ဝဒန္တိ။ သမသီသီ ပန တိဝိဓော ဟောတိ ဣရိယာပထသမသီသီ၊ ရောဂသမသီသီ၊ ဇီဝိတသမသီသီတိ။ တတ္ထ ယော ဌာနာဒီသု ဣရိယာပထေသု ယေနေဝ ဣရိယပထေန သမန္နာဂတော ဟုတွာ ဝိပဿနံ အာရဘတိ၊ တေနေဝ ဣရိယာပထေန အရဟတ္တံ ပတွာ ပရိနိဗ္ဗာယတိ အယံ ဣရိယာပထသမသီသီ နာမ။ ယော ပန ဧကံ ရောဂံ ပတွာ အန္တောရောဂေ ဧဝ ဝိပဿနံ ပဋ္ဌပေတွာ အရဟတ္တံ ပတွာ တေနေဝ ရောဂေန ပရိနိဗ္ဗာယတိ အယံ ရောဂသမသီသိ နာမ။ ယော ပန တေရသသု သီသေသု ကိလေသသီသံ အဝိဇ္ဇံ အရဟတ္တမဂ္ဂေါ ပရိယာဒိယတိ၊ ပဝတ္တိသီသံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ စုတိစိတ္တံ ပရိယာဒိယတိ၊ အယံ ဇီဝိတသမသီသီနာမ။ တတ္ထ တေရသ သီသာနိ ကတမာနိ တေရသ သီသာနိ။ ပလိဗောဓသီသံ၊ တဏှာဗန္ဓနသီသံ၊ မာနပရာမာသသီသံ၊ ဒိဋ္ဌိဝိက္ခေပသီသံ၊ ဥဒ္ဓစ္စကိလေသသီသံ၊ အဝိဇ္ဇာအဓိမောက္ခသီသံ၊ သဒ္ဓါပဂ္ဂဟသီသံ၊ ဝီရိယဥပဋ္ဌာနသီသံ၊ သတိအဝိက္ခေပသီသံ၊ သမာဓိဒဿနသီသံ၊ ပညာပဝတ္တိသီသံ၊ ဇီဝိတိန္ဒြိယဂေါစရသီသံ၊ ဝိမောက္ခသင်္ခါရသီသန္တိ။ ဧတ္ထ စ အဝိဇ္ဇာ ပရိယာဒါယကံ မဂ္ဂစိတ္တံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ပရိယာဒါတုံ သက္ကောတိ၊ ဇီဝိတပရိယာဒါယကံ စုတိစိတ္တံ အဝိဇ္ဇံ ပရိယာဒါတုံ န သက္ကောတိ၊ အဝိဇ္ဇာ ပရိယာဒါယကံ စိတ္တံ အညံ၊ ဇီဝိတိန္ဒြိယပရိယာဒါယကံ စိတ္တံ အညံ။ ကထံ ပနိဒံ သီသံ သမံ ဟောတီတိ။ ဝါရသမတာယ၊ ယသ္မိဉှိ ဝါရေ မဂ္ဂဝုဋ္ဌာနံ ဟောတိ၊ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေ မဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနပဟီနသေသကိလေသပစ္စဝေက္ခဏာဝသေန ပဉ္စ ပစ္စဝေက္ခဏာနိ၊ တထာ သကဒါမိမဂ္ဂေ ပဉ္စ၊ အနာဂါမိမဂ္ဂေ ပဉ္စ၊ အရဟတ္တမဂ္ဂေ သေသကိလေသာဘာဝါ စတ္တာရီတိ ဧကူနဝီသတိမေ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏေ ပတိဋ္ဌာယ ဘဝင်္ဂံ ဩတရိတွာ ပရိနိဗ္ဗာယတော ဣမာယ ဝါရသမတာယ ဣဒံ ဥဘယသီသ ပရိယာဒါနမ္ပိ သမံ ဟောတိ နာမ။ အရဟတ္တမဂ္ဂေ စ ပဝတ္တိသီသံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ပဝတ္တိတော ဝုဋ္ဌဟန္တော မဂ္ဂေါ စုတိတော ဥဒ္ဓံ အပ္ပဝတ္တိကရဏဝသေန ယဒိပိ ပရိယာဒိယတိ။ ယာဝ ပန စုတိ၊ တာဝ ပဝတ္တိသဘာဝတော ပဝတ္တိသီသံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ စုတိစိတ္တံ ပရိယာဒိယတိ နာမ။ ကိလေသပရိယာဒါနေန မဂ္ဂစိတ္တေန အတ္တနော အနန္တရံ ဝိယ နိပ္ဖာဒေတဗ္ဗာ ပစ္စဝေက္ခဏဝါရာဝ ¶ ပရိပုဏ္ဏာ။ ပရိပုဏ္ဏဝသေန ပဟီနကိလေသေ ပစ္စဝေက္ခဏတော ကိလေသပရိယာဒါနဿေဝ ဝါရာတိ ဝတ္တဗ္ဗတံ အရဟန္တိ၊ တေနေဝ ကိလေသသီသံ အဝိဇ္ဇာပရိယာဒါနဉ္စ ပဝတ္တိသီသံ ဇီဝိတိန္ဒြိယပရိယာဒါနဉ္စ သမံ ကတွာ ဣမာယ ဝါရသမတာယ ကိလေသပရိယာဒါနံ ဇီဝိတပရိယာဒါနာနံ အပုဗ္ဗစရိမတာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ဝုတ္တံ။ သံယုတ္တဌကထာယံ ပန ယဿ ပုဂ္ဂလဿ အပုဗ္ဗံ အစရိမံ အာသဝပရိယာဒါနဉ္စ ဟောတိ ဇီဝိတပရိယာဒါနဉ္စ၊ အယံတိ ပုဂ္ဂလော သမသီသီ။ ဧတ္ထ စ ပဝတ္တိသီသံ ကိလေသသီသန္တိ ဒွေ သီသာနိ။ တတ္ထ ပဝတ္တိသီသံ နာမ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ။ ကိလေသသီသံ နာမ အဝိဇ္ဇာ။ တေသု ဇီဝိတိန္ဒြိယံ စုတိစိတ္တံ ခေပေတိ။ အဝိဇ္ဇံ မဂ္ဂစိတ္တံ။ ဒွိန္နံ စိတ္တာနံ ဧကတော ဥပ္ပာဒေါ နတ္ထိ။ မဂ္ဂါနန္တရံ ပန ဖလံ၊ ဖလာနန္တရံ ဘဝင်္ဂံ၊ ဘဝင်္ဂတော ဝုဋ္ဌာယ ပစ္စဝေက္ခဏံ ပရိပုဏ္ဏံ ဟောတိ၊ တံ အပရိပုဏ္ဏံ ဝါတိ။ တိခိဏေန အသိနာ သီသေ ဆိန္ဒန္တေပိ ဟိ ဧကော ဝါ ဒွေ ဝါ ပစ္စဝေက္ခဏဝါရာ အဝဿံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိယေဝ၊ စိတ္တာနံ ပန လဟုပရိဝတ္တိတာယ အာသဝက္ခယော စ ဇီဝိတပရိယာဒါနဉ္စ ဧကက္ခဏေ ဝိယ သဉ္ဇာယတီ’တိ ဝုတ္တံ။ တဋ္ဋီကာယဉ္စ ‘‘ဒွိန္နံ စိတ္တာနန္တိ စုတိစိတ္တမဂ္ဂစိတ္တာနံ။ တန္တိ ပစ္စယဝေကလ္လံ။ ပရိပုဏ္ဏံ ဇဝနစိတ္တာနံ သတ္တက္ခတ္တုံ ပဝတ္တိယာ။ အပရိပုဏ္ဏံ ပဉ္စက္ခတ္တုံ ပဝတ္တိယာ။ ကိဉ္စာပိ ဧကော ဝါ ဒွေ ဝါ တိ ဝုတ္တံ၊ တံ ပန ဝစန သိလိဋ္ဌဝသေန ဝုတ္တံ။ ယာဝ ဧကံ ဝါ ဒွေ ဝါ တဒါရမ္မဏစိတ္တာနီတိ ဟေဋ္ဌိမန္တေန ဒွေ ပဝတ္တန္တီတိ ဝဒန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ စ ‘‘ပရိပုဏ္ဏံ ဇဝနစိတ္တာနံ သတ္တက္ခတ္တုံ ပဝတ္တိယာ၊ အပရိပုဏ္ဏံ ပဉ္ဆက္ခတ္တုံ ပဝတ္တိယာ’’တိ ဣမိနာ အဋ္ဌကထာဋီကာဝစနေန သမသီသီနံ ပစ္စဝေက္ခဏာဝသေန မရဏာသန္နဝီထိယံ ပရိပုဏ္ဏဝသေန သတ္တက္ခတ္တုံ၊ အပရိပုဏ္ဏဝသေန ပဉ္စက္ခတ္တုံ ကြိယဇဝနာနိ ဇဝန္တီတိ သန္နိဋ္ဌာနမေတ္ထာဝ ဂန္တဗ္ဗံ။ ‘‘အသမ္မူဠှော ကာလံ ကရောတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ စ ဝိညာယတိ သတ္တက္ခတ္တုံ ပရိပုဏ္ဏဝသေန မရဏာသန္နကာလေ ဇဝနပဝတ္တိ။ ဧဝဉ္စ သတိ ‘‘မန္ဒပ္ပဝတ္တိယံ ပန မရဏကာလာဒီသု ပဉ္စဝါရမေဝါ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘မန္ဒပ္ပဝတ္တိယ’’န္တိ ဝိသေသနံ သာတ္ထကံ သိယာ။ ‘‘ပဉ္စဝါရမေဝါ’’တိ ဧတ္ထ ဧဝကာရေန မန္ဒပ္ပဝတ္တိကာလေ ဆသတ္တက္ခတ္တုံ နိဝတ္တေတိ။ အသမ္မူဠှကာလေ ပန ဆသတ္တက္ခတ္တုမ္ပိ အနုဇာနာတိ။ ကာမာဝစရဇဝနာနဉ္စ အနိယတပရိမာဏာ ဗလဝကာလေပိ ပရိသမ္ပုဏ္ဏဘာဝါ တထာ ဟိ ‘‘ကာမာဝစရဇဝနာနိဗလဝကာလေ သတ္တက္ခတ္တုံ ဆက္ခတ္တုံ ဝါ၊ မန္ဒပ္ပဝတ္တိယံ ပန မရဏကာလာဒီသု ပဉ္စဝါရမေဝ။ ဘဂဝတော ယမကပါဋိဟာရိယကာလာဒီသု လဟုကပ္ပဝတ္တိယံ စတ္တာရိ ပဉ္စဝါ ¶ ပစ္စဝေက္ခဏဇဝနစိတ္တာနိ ဘဝန္တီ’’တိ အနိယမိတပ္ပမာဏဝသေန ဥပ္ပတ္တိဘာဝေါ အာဂတော ဣမသ္မိံ သမသီသိနိဒ္ဒေသဝါရေပိ မရဏာသန္နဝီထိစိတ္တဿ ဝိသုံ အလဗ္ဘနတော ပစ္စဝေက္ခဏန္တေယေဝ ဘဝင်္ဂစိတ္တေန ပရိနိဗ္ဗာနတော ပရိပုဏ္ဏဝသေန သတ္တ ဇဝနစိတ္တာနိ ပါဋိကင်္ခိတဗ္ဗာနီတိ အမှာကံ ခန္တိ ဝီမံသိတွာ ဂဟေတဗ္ဗော ဣတော ယုတ္တတရော ဝါ ပကာရော လဗ္ဘမာနော ဂဝေသိတဗ္ဗော။ ဧဝံ ပရမတ္ထသင်္ဃဝသေန စတ္တာရိ ပုရိသယုဂါနိ၊ အဋ္ဌ ပုရိသပုဂ္ဂလာ၊ စတ္တာလီသမ္ပိပုဂ္ဂလာ အဋ္ဌသတမ္ပိ ပုရိသပုဂ္ဂလာတိ သဗ္ဗံ သမောဓာနေတွာ ဣမသ္မိံ လောကေ သင်္ဃောပိ ဒုလ္လဘောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော တထာ ဟိ အရိယပုဂ္ဂလာ အတိဒုလ္လဘာဝ သာသနဿ ဝိဇ္ဇမာနကာလေပိ ဣဒါနိ သောတာပန္နဿာပိ အဝိဇ္ဇမာနတော အယံ ပရမတ္ထသင်္ဃဝိစာရဏာ။ သမ္မုတိသင်္ဃော ပန ဉတ္တိစတုတ္ထေန ဥပသမ္ပန္နော ပုထုဇ္ဇနသင်္ဃောဝ၊ သောပိ ဒုလ္လဘောယေဝ။ ကသ္မာ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒကာလေယေဝ လဗ္ဘနတော တထာ ဟိ အနုပ္ပန္နေ ဗုဒ္ဓေ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ သတသဟဿာဒိဂဏနေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနေပိ တေသံ သန္တိကေ ဥပသမ္ပဒါဘာဝဿ အလဗ္ဘမာနတော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနဉှိ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတာနံ ကုလပုတ္တာနံ သရဏဂမနကမ္မဋ္ဌာနဿာပိ ဒါတုံ အသက္ကုဏေယျတ္တာ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ စ နာမ မူဂဿ သုပိနဒဿနံ ဝိယ အတ္တနာ ပဋိလဒ္ဓသစ္စဓမ္မေ ပရေသံ အာစိက္ခိတုံ န သက္ကောန္တိ၊ တသ္မာ တေ ပဗ္ဗာဇေတွာ ကမ္မဋ္ဌာနေ နိယောဇေတုံ အသမတ္ထာ ‘‘ဧဝံ တေ နိဝါသေတဗ္ဗံ၊ ဧဝံ တေ ပါရုပိတဗ္ဗ’’န္တိ အာဒိနာနယေန အဘိသမာစာရိကမေဝ သိက္ခာပေသုံ တသ္မာ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒကာလေယေဝ သမ္မုတိသင်္ဃော လဗ္ဘတိ။ အပိစ န တေ ဒုလ္လဘာယေဝ ဟောန္တိ၊ အထ ခေါ တသ္မိံ ဥဒ္ဒိဿ အပ္ပမတ္တကဿာပိ ကတာကာရဿ အသင်္ချေယျဖလာပိ ဟောန္တိ ဝုတ္တဉှေတံ ဘဂဝတာ ‘‘ဘဝိဿန္တိ ခေါ ပနာနန္ဒ အနာဂတမဒ္ဓါနံ ဂေါတြဘုနော ကာသာဝကဏ္ဌာ ဒုဿီလာ ပါပဓမ္မာ တေသု ဒုဿီလေသု သင်္ဃံ ဥဒ္ဒိဿ ဒါနံ ဒဿန္တိ၊ တဒါ ပါဟံ အာနန္ဒ သင်္ဃဂတံ ဒက္ခိဏံ အသင်္ချေယျံ အပ္ပမေယျံ ဝဒါမိ န တွေဝါဟံ အာနန္ဒ ကေနစိ ပရိယာယေန သင်္ဃဂတာ ဒက္ခိဏာ ပါဋိပုဂ္ဂလိကံ ဒက္ခိဏံ မဟပ္ဖလန္တိ ဝဒါမီ’’တိ။ တထာ ဟိ ဥပရိပဏ္ဏာသကေ ဒက္ခိဏဝိဘင်္ဂဝဏ္ဏနာယံ ‘‘ကာသာဝကဏ္ဌာနံ သင်္ဃေ ဒိန္နေ ဒက္ခိဏာပိ ဂုဏာသင်္ချာယ အသင်္ချေယျာ’’တိ ဝုတ္တံ။ သင်္ဃဂတဒက္ခိဏာ ဟိ သင်္ဃေ စိတ္တီကာရံ ကာတုံ သက္ကောန္တဿ ဟောတိ။ သင်္ဃေ ပန စိတ္တီကာရော ဒုက္ကရော ယော ဟိ ‘‘သင်္ဃဂတံ ဒက္ခိဏံ ဒဿာမီ’’တိ ဒေယျဓမ္မံ ပဋိယာဒေတွာ ¶ ဝိဟာရံ ဂန္တွာ ဘန္တေ သင်္ဃံ ဥဒ္ဒိဿ ဧကံ ထေရံ ဒေထာ’တိ ဝဒတိ၊ အထ သင်္ဃတော သာမဏေရံ လဘိတွာ ‘‘သာမဏေရော မေ လဒ္ဓါ’’တိ အညထတ္တံ အာပဇ္ဇတိ၊ တဿ ဒက္ခိဏာ သင်္ဃဂတာ န ဟောတိ။ မဟာထေရံ လဘိတွာ ပိ ‘‘မဟာထေရော မေ လဒ္ဓါ’’တိ သောမနဿံ ဥပ္ပာဒေန္တဿာပိ န ဟောတိယေဝ။ တဿ ဒက္ခိဏာ သင်္ဃဂတာ န ဟောတိ။ ယော ပန သာမဏေရံ ဥပသမ္ပန္နံ ဝါ ဒဟရံ ဝါ ထေရံ ဝါ ဗာလံ ဝါ ပဏ္ဍိတံ ဝါ ယံကိဉ္စိ သင်္ဃတော လဘိတွာ နိဗ္ဗေမတိကော ဟုတွာ ‘‘သင်္ဃဿ ဒမ္မီ’’တိ သင်္ဃေ စိတ္တီကာရံ ကာတုံ သက္ကောတိ၊ တဿ ဒက္ခိဏာ သင်္ဃဂတာ နာမ ဟောတိ။ ပရသမုဒ္ဒဝါသိနော ကိရ ဧဝံ ကရောန္တိ တတ္ထ ဟိ ဧကော ဝိဟာရဿာမိကုဋုမ္ဗိကော ‘‘သင်္ဃဂတံ ဒက္ခိဏံ ဒဿာမီ’’တိ သင်္ဃတော ဥဒ္ဒိသိတွာ ‘‘ဧကံ ဘိက္ခုံ ဒေထာ’’တိ ယာစိတွာ သော ဧကံ ဒုဿီလဘိက္ခုံ လဘိတွာ နိသီဒနဋ္ဌာနံ ဩပုဉ္ဇာပေတွာ အာသနံ ပညပေတွာ ဥပရိ ဝိတာနံ ဗန္ဓိတွာ ဂန္ဓဓူမပုပ္ဖေဟိ ပူဇေတွာ ပါဒေ ဓောဝိတွာ မက္ခေတွာ ဗုဒ္ဓဿ နိပစ္စကာရံ ကရောန္တော ဝိယ သင်္ဃေ စိတ္တီကာရေန ဒေယျဓမ္မံ အဒါသိ သော ဘိက္ခု ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝိဟာရံ ဇဂ္ဂနတ္ထာယ ‘‘ကုဒါလကံ ဒေထာ’’တိ ဃရဒွါရံ အာဂတော ဥပါသကော နိသိန္နောဝ ကုဒါလံ ပါဒေန ခိပိတွာ ‘‘ဂဏှာ’’တိ အဒါသိ တမေနံ မနုဿာ အာဟံသု ‘‘တုမှေဟိ ပါတောဝ ဧတဿ ကတသက္ကာရော ဝတ္တုံ န သက္ကာ၊ ဣဒါနိ အပစယမတ္တကမ္ပိ နတ္ထိ၊ ကိံ နာမေတ’’န္တိ။ ဥပါသကော ‘‘သင်္ဃဿ သော အယျော စိတ္တီကာရော၊ န ဧတဿာ’’တိ အာဟ။ ကာသာဝကဏ္ဌသင်္ဃဒိန္နဒက္ခိဏံ ပန ကော သောဓေတိ၊ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလာနာဒယော အသီတိမဟာထေရာ သောဓေန္တိ အပိ စ ထေရာ စိရပရိနိဗ္ဗုတာ၊ ထေရေ အာဒိံ ကတွာ ယာဝဇ္ဇတနာ ဓရမာနခီဏာသဝါ သောဓေန္တိယေဝ၊ တထာ ဟိ ဒါယကတော ပဋိဂ္ဂါဟတောပိ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ ဒါနံ။ ဒါယကတော ဝေဿန္တရဇာတကံ ကထေတဗ္ဗံ ဝေဿန္တရော ဟိ ဒုဿီလဿ ဇူဇကာဗြာဟ္မဏဿ နယနသဒိသေ ဒွေ ဇာလီကဏှာဇိနေ ပုတ္တေ ဒတွာ ပထဝိံ ကမ္ပေသိ။ သဗ္ဗညုတညာဏံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တစေတနာယ မဟန္တဘာဝေန ပထဝိံ ကမ္ပေသိ။ ဧဝံ ဒါယကတောပိ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ။ ပဋိဂ္ဂါဟကတော ပန သာရိပုတ္တတ္ထေရဿ ဒိန္နစောရဃာတကဝတ္ထု ကထေတဗ္ဗံ စောရဃာတကော နာမ ဟိ သာဝတ္ထိယံ ဧကော ဇနပဒပုရိသော ပဉ္စဝီသတိ ဝဿာနိ စောရဃာတကကမ္မံ ကတွာ မဟလ္လကကာလေပိ တိံသ ဝဿာနိ နာသိကဝါတေနေဝ ကဏ္ဏနာသာဒီနိ ဆိန္ဒိတွာ စောရဃာတကကမ္မံ ¶ ကရောန္တဿေဝ ပဉ္စပညာသ ဝဿာနိ ဝီတိဝတ္တာနိ။ သော မရဏ မဉ္စေ နိပန္နောဝ အတ္တနော ကမ္မဗလေန မဟာနိရယေ နိဗ္ဗတ္တော ဝိယ မဟာသဒ္ဒံ ကတွာ ဒုက္ခိတော ဟောတိ၊ တဿ သဒ္ဒေန ဘီတာ မနုဿာ ဥဘတော ပဿေ ဂေဟံ ဆဍ္ဍေတွာ ပလာယိံသု။ တဒါ သာရိပုတ္တတ္ထေရော ဒိဗ္ဗစက္ခု နာ လောကံ ဝေါလောကေန္တော တံ ဒိသွာ တဿ အနုကမ္ပံ ပဋိစ္စ တဿ ဂေဟဒွါရေ အဋ္ဌာသိ။ သော ကုဇ္ဈိတွာ တိက္ခတ္တုံ နာသိကဝါတေန ဝိဿဇ္ဇမာနောပိ ဝိဿဇ္ဇိတုံ အသက္ကောန္တော အတိဝိရောစမာနံ ထေရံ ဒိသွာ အတိဝိယ ပသီဒိတွာ အတ္တနော အတ္ထာယ သမ္ပာဒိတံ ပါယာသံ အဒါသိ။ ထေရောပိ မင်္ဂလံ ဝဍ္ဎေတွာ ပက္ကမိ။ စောရဃာတကော ထေရဿ ဒိန္နဒါနံ အနုဿရိတွာ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တိ၊ ဧဝံ ပဋိဂ္ဂါဟကတောပိ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ။ ဥဘယတောပိ မဟပ္ဖလံ၊ အနာထပိဏ္ဍိကဝိသာခါဒယော ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဒိန္နဒါနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဝုတ္တဉှေတံ ဘဂဝတာ။
‘‘တထာဂတေ စ သမ္ဗုဒ္ဓေ၊ အထဝါ တဿ သာဝကေ၊
နတ္ထိ စိတ္တေ ပသန္နမှိ၊ အပ္ပကာ နာမ ဒက္ခိဏာ။
ဧဝံ အစိန္တိယာ ဗုဒ္ဓါ၊ ဗုဒ္ဓဓမ္မာ အစိန္တိယာ၊
အစိန္တိယေ ပသန္နာနံ၊ ဝိပါကော ဟောတိ အစိန္တိယော’’တိ။
ဧဝံ ဥဘယဝသေန မဟပ္ဖလဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဒါယကတောပိ ပဋိဂ္ဂါဟကတောပိ နိပ္ဖလမေဝ။ သေယျထာပိ မက္ခလိဂေါသာလဆသတ္ထာရာဒီနံ အတ္တနော ဥပါသကမိစ္ဆာဒိဋ္ဌီဟိ ပူဇာဝိသေသာ ဝုတ္တဉှေတံ ဘဂဝတာ။
‘‘မာသေ မာသေ ကုသဂ္ဂေန၊ ဗာလော ဘုဉ္ဇေယျ ဘောဇနံ၊
န သော သင်္ခတဓမ္မာနံ၊ ကလံ နာဂ္ဃတိ သောဠသိ’’န္တိ။
တေနေဝါဟ ဘဂဝါ စတ္တာရိမာနိ အာနန္ဒ ဒက္ခိဏဝိသုဒ္ဓိယော’’တိ။ ဣမာနိ တီဏိ ဗုဒ္ဓဓမ္မသင်္ဃရတနာနိ သာဓူနံ ရတိဇနနတ္ထေန ရတနာနိ နာမ။
ဝုတ္တဉှေတံ။
‘‘စိတ္တီကတံ မဟဂ္ဃဉ္စ၊ အတုလံ ဒုလ္လဘဒဿနံ၊
အနောမသတ္တပရိဘောဂံ၊ ရတနံ တေန ဝုစ္စတီ’’တိ။
ရတနဉ္စ နာမ ဒုဝိဓံ သဝိညာဏကာဝိညာဏကဝသေန။ တတ္ထ အဝိညာဏကံ စက္ကရတနံ၊ မဏိရတနံ ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓသုဝဏ္ဏရဇတာဒိ။ သဝိညာဏကံ ဟတ္ထိအဿရတနာဒိပရိဏာယကရတနပရိယောသာနံ၊ ယံ ဝါ ¶ ပနညမ္ပိ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓံ။ ဧဝံ ဒုဝိဓေ စေတ္ထ သဝိညာဏကရတနံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ၊ ကသ္မာ ယသ္မာ အဝိညာဏကံ သုဝဏ္ဏရဇတမဏိမုတ္တာဒိရတနံ သဝိညာဏကာနံ ဟတ္တိရတနာဒီနံ အလင်္ကာရတ္ထာယ ဥပနီယတိ။ သဝိညာဏကရတနမ္ပိ ဒုဝိဓံ တိရစ္ဆာနဂတရတနံ မနုဿရတနဉ္စ။ တတ္ထ မနုဿရတနံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ။ ကသ္မာ ယသ္မာ တိရစ္ဆာနဂတရတနံ မနုဿရတနဿ ဩပဝယှံ ဟောတိ။ မနုဿရတနမ္ပိ ဒုဝိဓံ ဣတ္ထိရတနံ ပုရိသရတနဉ္စ။ တတ္ထ ပုရိသရတနံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ။ ကသ္မာ ယသ္မာ ဣတ္ထိရတနံ ပုရိသရတနဿ ပရိစာရိကတ္တံ အာပဇ္ဇတိ။ ပုရိသရတနမ္ပိ ဒုဝိဓံ အဂါရိကရတနံ အနဂါရိကရတနဉ္စ တတ္ထ အနဂါရိကရတနံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ။ ကသ္မာ ယသ္မာ အဂါရိကရတနေသု အဂ္ဂေါ စက္ကဝတ္တီပိ သီလာဒိဂုဏယုတ္တံ အနဂါရိကရတနံ ပဉ္စပတိဋ္ဌိတေန ဝန္ဒိတွာ ဥပဋ္ဌဟိတွာ ပယိရုပါသိတွာ ဒိဗ္ဗမာနုဿိကာ သမ္ပတ္တိယော ပါပုဏိတွာ အန္တေ နိဗ္ဗာနသမ္ပတ္တိံ ပါပုဏာတိ။ အနဂါရိကရတနမ္ပိ ဒုဝိဓံ အရိယပုထုဇ္ဇနဝသေန။ အရိယရတနမ္ပိ ဒုဝိဓံ သေက္ခာသေက္ခဝသေန။ အသေက္ခရတနမ္ပိ ဒုဝိဓံ သုက္ခဝိပဿကသမထယာနိကဝသေန။ သမထယာနိကရတနမ္ပိ ဒုဝိဓံ သာဝကပါရမိပ္ပတ္တမပတ္တဉ္စ။ တတ္ထ သာဝကပါရမိပ္ပတ္တံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ။ ကသ္မာ ဂုဏမဟတ္တတာယ။ သာဝကပါရမိပ္ပတ္တရတနတောပိ ပစ္စေကဗုဒ္ဓရတနံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ။ ကသ္မာ ဂုဏမဟတ္တတာယ။ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလာနသဒိသာပိ ဟိ အနေကသတာ သာဝကာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓဿ ဂုဏာနံ သတဘာဂမ္ပိ န ဥပနေန္တိ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓတော သမ္ဗုဒ္ဓရတနံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ။ ကသ္မာ ဂုဏမဟတ္တတာယ သကလမ္ပိ ဇမ္ဗုဒီပံ ပလ္လင်္ကေ န ပလ္လင်္ကံ ဃဋ္ဋေန္တော နိသိန္နာ ပစ္စေကသမ္ဗုဒ္ဓါ ဧကဿ ဂုဏာနံ နေဝ သင်္ချံ ကလံ ဂဏနဘာဂံ ဥပနေန္တိ၊ ဝုတ္တဉှေတံ ဘဂဝတာ ‘‘ယာဝတာ ဘိက္ခဝေ သတ္တာ အပဒါ ဝါ…ပေ… တထာဂတော တေသံ အဂ္ဂမက္ခာယတီ’’တိ အာဒိ။ ဧဝံ ‘‘ဗုဒ္ဓါ စ ဒုလ္လဘော လောကေ၊ သဒ္ဓမ္မသဝနမ္ပိ စ၊ သင်္ဃော စ ဒုလ္လဘော လောကေ’’တိ ဣမေသံ တိဏ္ဏံ ပဒါနံ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန သဗ္ဗသော အတ္ထော ဝုတ္တောယေဝ ဟောတိ။
ဣတိ သာဂရဗုဒ္ဓိတ္ထေရဝိရစိတေ သီမဝိသောဓနေ သင်္ဃဝဏ္ဏနာယ
သမသီသိကဏ္ဍော စတုတ္ထော ပရိစ္ဆေဒေါ။
ပကိဏ္ဏကကဏ္ဍော
ဣဒါနိ ¶ သပ္ပုရိသာတိ ဒုလ္လဘာတိ ဣမဿ သံဝဏ္ဏနာက္ကမော သမ္ပတ္တော တထာ ဟိ လောကေ သပ္ပုရိသာပိ အတိဒုလ္လဘာယေဝ။ သပ္ပုရိသာတိ ကလျာဏဂုဏသမ္ပန္နာ ဥတ္တမပုရိသာ။ တေ နိဿာယ ဇာတိဓမ္မာ သတ္တာ ဇာတိယာ၊ မရဏဓမ္မာ သတ္တာ မရဏတော မုစ္စန္တိ ဝုတ္တဉှေတံ ဘဂဝတာ ‘‘မမဉှိ အာနန္ဒ ကလျာဏမိတ္တံ အာဂမ္မ ဇာတိယာ ပရိမုစ္စန္တိ၊ ဇရာဓမ္မာ သတ္တာ ဇရာယ မုစ္စန္တီ’’တိ အာဒိ ဝစနတော ပန သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါယေဝ သဗ္ဗာကာရသမ္ပန္နော ကလျာဏမိတ္တော နာမ။ တံ အလဘန္တေန သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလာနာဒယော အရိယပုဂ္ဂလာ ဝါ။ တေပိ အလဘန္တေန ဧကန္တဇဟိတံ သိဝဋ္ဌိကံ ကလျာဏမိတ္တံ လဘိတဗ္ဗံ၊ ဝုတ္တဉှေတံ ပေါရာဏေဟိ။
‘‘ပိယော ဂရု ဘာဝနီယော၊ ဝတ္တာ စ ဝစနက္ခမော၊
ဂမ္ဘီရဉ္စ ကထံ ကတ္တာ၊ နောစာဌာနေ နိယောဇယေ’’တိ။
ဧဝမာဒိဂုဏသမန္နာဂတော ဝဍ္ဎိပက္ခေ ဌိတပဏ္ဍိတပုဂ္ဂလော လောကေ ဒုလ္လဘောဝ။ ကတမော ပဏ္ဍိတပုဂ္ဂလော ဗုဒ္ဓပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အသီတိ စ မဟာသာဝကာ အညေ စ တထာဂတဿ သာဝကာ သုနေတ္တမဟာဂေါဝိန္ဒဝိဓုရသရဘင်္ဂမဟောသဓသုတသောမနိမိရာဇအယောဃရကုမာရက အကတ္တိပဏ္ဍိတာဒယော စ ပဏ္ဍိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တေ ဘယေ ဝိယ ရက္ခာ၊ အန္ဓကာရေ ဝိယ ပဒီပါ၊ ခုပ္ပိပါသာဒိဒုက္ခာဘိဘဝေ ဝိယ အန္နပါနာဒိပဋိလာဘော၊ အတ္တနော ဝစနကရာနံ သဗ္ဗဘယဥပဒ္ဒဝူပသဂ္ဂဝိဒ္ဓံသနသမတ္ထာ ဟောန္တိ တထာ ဟိ တထာဂတံ အာဂမ္မ အသင်္ချေယျာ အပရိမာဏာ ဒေဝမနုဿာ အာသဝက္ခယံ ပတ္တာ ဗြဟ္မလောကေ ပတိဋ္ဌိတာ၊ ဒေဝလောကေ ဥပ္ပန္နာ။ သာရိပုတ္တတ္ထေရေ စိတ္တံ ပသာဒေတွာ စတူဟိ စ ပစ္စယေဟိ ထေရံ ဥပဋ္ဌဟိတွာ အသီတိ ကုသလဟဿာနိ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တာနိ၊ တထာ မဟာမောဂ္ဂလာနမဟာကဿပပဘုတိ သုနေတ္တဿ သတ္ထုနော သာဝကာ အပ္ပေကစ္စေ ဗြဟ္မလောကေ ဥပပဇ္ဇိံသု၊ အပ္ပေကစ္စေ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ…ပေ… အပ္ပေကစ္စေ ဂဟပတိမဟာသာလကုလာနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇိံသု၊ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘နတ္ထိ ဘိက္ခဝေ ပဏ္ဍိတတော ဘယံ၊ နတ္ထိ ပဏ္ဍိတတော ဥပဒ္ဒဝေါ၊ နတ္ထိ ပဏ္ဍိတတော ဥပသဂ္ဂေါ’’တိ။ အပိစ တဂ္ဂရမာလာဒိဂန္ဓဘဏ္ဍသဒိသော ပဏ္ဍိတော၊ တဂ္ဂရမာလာဒိဂန္ဓဘဏ္ဍပလိဝေဌနပတ္တသဒိသော တဒုပသေဝီ ဝုတ္တဉှေတံ နာရဒဇာတကေ။
‘‘တဂ္ဂရဉ္စ ¶ ပလာသေန၊ ယော နရော ဥပနယှတိ၊
ပတ္တာပိ သုရဘိ ဝါယန္တိ၊ ဧဝံ ဓီရူပသေဝနာ’’တိ။
အကိတ္တိပဏ္ဍိတော သက္ကေန ဒေဝါနမိန္ဒေန ဝရေ ဒိယျမာနေ ဧဝမာဟ
‘‘ဓီရံ ပဿေ သုဏေ ဓီရံ၊ ဓီရေန သဟ သံဝသေ၊
ဓီရေနာ’လာပသလ္လာပံ၊ တံ ကရေ တဉ္စ ရောစယေ။
ကိံ နု တေ အကရံ ဓီရော၊ ဝဒ ကဿပ ကာရဏံ၊
ကေန ကဿပ ဓီရဿ၊ ဒဿနံ အဘိကင်္ခသိ။
နယံ နယတိ မေဓာဝီ၊ အဒုရာယံ န ယုဉ္ဇတိ၊
သနရော သေယျသော ဟောတိ၊ သမ္မာ ဝုတ္တော န ကုပ္ပတိ၊
ဝိနယံ သော ပဇာနာတိ၊ သာဓု တေန သမာဂမော’’တိ။
အပိစ တေပိ သပ္ပုရိသေ သင်္ဂမ္မ အဿုတပုဗ္ဗမ္ပိ ဥဘယလောကဟိတာဝဟံ ဝါစံ သုယျတေဝ၊ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ။
‘‘သုဘာသိတံ ဥတ္တမမာဟု သန္တော၊ ဓမ္မံ ဘဏေ နာဓမ္မံ တံ ဒုတိယံ၊
ပိယံ ဘဏေ နာပ္ပိယံ တံ တတိယံ၊ သစ္စံ ဘဏေ နာလီကံ တံ စတုတ္ထ’’န္တိ စ။
‘‘ယံ ဗုဒ္ဓါ ဘာသတိ ဝါစံ၊ ခေမံ နိဗ္ဗာနပတ္တိယာ၊
ဒုက္ခဿန္တကိရိယာယ၊ သာ ဝေ ဝါစာနမုတ္တမာ’’တိ။
သပ္ပုရိသူပနိဿယသေဝနပစ္စယာယေဝ ဒါနာဒိကုသလသမာယောဂေန အပါယဒုက္ခတော မုစ္စန္တိ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘အပိစ နေရယိကာဒိဒုက္ခပရိတ္တာဏတော ပုညာနိ ဧဝ ပါဏီနံ ဗဟူပကာရာနိ၊ ယတော တေသမ္ပိ ဥပကာရာနုဿရဏတာ ကတညုတာ သပ္ပုရိသေဟိ ပသံသနီယာဒိနာနပ္ပကာရဝိသေသာဓိဂမဟေတူစ ဟောန္တိ ဝုတ္တဉှေတံ ဘဂဝတာ၊ ‘‘ဒွေ မေ ဘိက္ခဝေ ပုဂ္ဂလာ ဒုလ္လဘာ လောကသ္မိံ၊ ကတမေ ဒွေ၊ ယော စ ပုဗ္ဗကာရီ၊ ယော စ ကတညု ကတဝေဒီ’’တိ။ အပိစ ဝိဓုရမဟောသဓဇာတကာဒိကာလေပိ ဣဓလောကပရလောကသမ္ပတ္တိအတ္ထမေဝ အတ္တနော ဝစနကရေ သမ္မာ ယောဇေန္တိ။ အနာကုလကမ္မန္တာဓိဋ္ဌာနေန ကာလညုတာယ ပတိရူပကာရိတာယ အနလသတာယ ဥဋ္ဌာနဝီရိယသမတာယ အဗျသနိယတာစ ကာလာနတိက္ကမနအပ္ပတိရူပကရဏအကရဏသိထိလကရဏာဟိ အကုသလာဒီဟိ ရဟိတကသိဂေါရက္ခဝါဏိဇ္ဇာဒယော ကမ္မန္တာ၊ ဧတေ အတ္တနော ဝါ ပုတ္တဒါရဿ ဝါ ဒါသကမ္မကရာနံ ဝါ ဗျတ္တတာယ ဧဝံ ပယောဇိတာ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဓနဓညဝိတ္တိ ပဋိလာဘဟေတူ ဟောန္တိ၊ ဝုတ္တဉှေတံ ဘဂဝတာ။
ပတိရူပကာရီရိ ¶ ဓုရဝါ၊ ဥဋ္ဌာနတာ ဝိန္ဒတေ ဓနန္တိ စ၊
န ဒိဝါ သောပ္ပသီလေ၊ ရတ္တိံ ဥဋ္ဌာနဒဿိနာ၊
နိစ္စပ္ပမတ္တေန သောဏ္ဍေန၊ သက္ကာ အာဝသိတုံ ဃရံ။
အတီသိတံ အတိဥဏှံ၊ အတိသာရမိဒံ အဟု၊
ဣတိ ဝိဿဋ္ဌကမ္မန္တေ၊ အတ္ထာ အစ္စေန္တိ မာဏဝေ။
ယော စ သီတဉ္စ ဥဏှဉ္စ၊ တိဏာနိ ယော န မညတိ၊
သပ္ပုရိသကိစ္စာနိ၊ သော သုခံ န ဝိဟာယတီ’’တိ စ။
ဘောဂေ သံဟရမာနဿ၊ ပရဿေဝ ဣရယတော၊
ဘောဂါ သန္နိစယံ ယန္တိ၊ ဝမ္မိကောဝူပစီယတီတိ။
ဧဝမာဒိပ္ပဘေဒါ သပ္ပုရိသာ လောကေ အတိဒုလ္လဘာဝ။ တဗ္ဗိဂမေန ဒုပ္ပုရိသာ ဗာလဇနာ အဂဝေသန္တောပိ လဗ္ဘန္တေဝ တေ ဗာလာ အတ္တာနံ သေဝမာနေ ပရဇနေ သံသာရဒုက္ခေယေဝ ဩသီဒေန္တိ ဘဝတော ဝုဋ္ဌာနံ န ဒေန္တိ တထာ ဟိ ပူရဏကဿပါဒယော ဆသတ္ထာရာ ဒေဝဒတ္တကောကာလိက-မောဒကတိဿ ခဏ္ဍဒေဝိယာပုတ္တသမုဒ္ဒဒတ္တစိဉ္စမာဏဝိကာဒယော အတီတကာလေ စ ဒီဃဒုက္ခဿ လာဘာတိ ဣမေ အညေ စ ဧဝရူပါ သတ္တာ ဗာလာ အဂ္ဂိပဒိတ္တမိဝ အဂါရံ အတ္တနာ ဒုဂ္ဂဟိတေန အတ္တာနဉ္စ အတ္တနော ဝစနကာရကေ စ ဝိနာသေန္တိ တထာ ဟိ ဒေဝဒတ္တမာဂမ္မ ရာဇာ အဇာတသတ္တု-ကောကာလိကာဒယော တဒညေပိ ပုဂ္ဂလာ အပါယေ နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ ရာဇာ အဇာတသတ္တု သာမညဖလသုတ္တန္တသဝနကာလေ ယဒိ ပိတရံ အဃာတေယျ၊ သောတာပန္နော ဘဝေယျ ပိတရံ ဃာတိတတ္တာ မဂ္ဂဖလမ္ပိ အပ္ပတွာ လောဟကုမ္ဘိယံ သဋ္ဌိဝဿသဟဿာနိ ပစ္စိတွာ မုစ္စိဿတိ အနာဂတေပိ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿတိ။ ကောကာလိကောပိ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလာနတ္ထေရေ အနပစာယိတွာ မဟာနိရယေ ပဒုမဂဏနာယ ပစ္စနောကာသေ နိရယပဒေသေ ပဒုမနိရယေ…ပေ… ပဒုမံ ခေါ ပန အညတရော ဘိက္ခု နိရယံ ကောကာလိကော ဘိက္ခု ဥပပန္နော သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလာနေသု စိတ္တံ အာဃာတေတွာ’’တိ အာဟ။ တတ္ထ အညတရော ဘိက္ခူတိ နာမဂေါတ္တေန အပါကဋံ ‘‘ကိံ ဝ ဒီဃံ နုခေါ ဘန္တေ ပဒုမေ နိရယေ အာယုပ္ပမာဏ’’န္တိ ပဉှံ ပုစ္ဆိတွာ နိသိန္နံ ဧကံ ဘိက္ခုံ ဧဝမာဟ ‘‘ဒီဃံ ခေါ ဘိက္ခု နိရယေ အာယုပ္ပမာဏံ၊ တံ န သုကရံ သင်္ခါတုံ ဧတ္တကာနိ ဝဿာနီတိ ဝါ ဧတ္တကာနိ ဝဿသတာနီတိ ဝါ ဧတ္တကာနိ ဝဿသဟဿာနီတိ ဝါ ဧတ္တကာနိ ဝဿသတသဟဿာနီ’’တိ ¶ ဝါ သက္ကာ ပန ဘန္တေ ဥပမံ ကာတုန္တိ။ ‘‘သက္ကာ ဘိက္ခူ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ။ သေယျထာပိ ဘိက္ခု ဝီသတိခါရိကော ကောသလကော တိလဝါဟော ဟောတိ၊ တတော ပုရိသော ဝဿသတဿ ဝဿသဟဿဿ အစ္စယေန ဧကမေကံ တိလံ ဥဒ္ဓရေယျ၊ ခိပ္ပတရံ ခေါ သော ဘိက္ခု ဝီသတိခါရိကော ကောသလကော တိလဝါဟော ဣမိနာ ဥပက္ကမေန ပရိက္ခယံ ပရိယာဒါနံ ဂစ္ဆေယျ၊ န တွေဝ ဧကော အဗ္ဗုဒေါ နိရယော။ သေယျထာပိ ဘိက္ခု ဝီသ အဗ္ဗုဒေါ နိရယော၊ ဧဝမေကော နိရဗ္ဗုဒေါ နိရယော’’တိ အာဒိ။ ဝီသတိခါရိကော တိ မာဂဓိကေန ပတ္ထေန စတ္တာရော ပတ္ထာ ကောသလရဋ္ဌေ ဧကော ပတ္ထော ဟောတိ။ တေန ပတ္ထေန စတ္တာရော ပတ္ထာ အာဠှကံ။ စတ္တာရိ အာဠှကာနိ ဒေါဏံ။ စတုဒေါဏာ မာနိကာ။ စတုမာနိကာ ခါရီ။ တာယခါရိယာ ဝီသတိခါရိကော တိလဝါဟော။ တိလဝါဟောတိ တိလသကဋံ။ အဗ္ဗုဒေါ နိရယောတိ အဗ္ဗုဒေါ နာမ ဧကော ပစ္စေကနိရယော နတ္ထိ၊ အဝီစိမှိ ဧဝ ပန အဗ္ဗုဒဂဏနာယ ပစ္စနောကာသော ‘‘အဗ္ဗုဒေါ နိရယော’’တိ ဝုတ္တော။ ဧသ နယော နိရဗ္ဗုဒါဒီသုပိ။ တတ္ထ ဝဿဂဏနာပိ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗာ ယထာဟ ‘‘သတံသတသဟဿာနိ ကောဋိ ဟောတိ ဧဝံ သတံသဟဿကောဋိယော ပကောဋိ နာမ။ သတံသတသဟဿပကောဋိယော ကောဋိပကောဋိ နာမ။ သတံ သတသဟဿကောဋိပကောဋိယော နဟုတံ။ သတံသတသဟဿနဟုတာနိ နိန္နဟုတံ။ သတံသတသဟဿနိန္နဟုတာနိ ဧကော အဗ္ဗုဒေါ။ တတော ဝီသတိဂုဏော နိရဗ္ဗုဒေါ။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ အယဉ္စ ဂဏနာ အပရိစိတာနံ ဒုက္ကရာ’’တိ ဝုတ္တံ တံ န သုကရံ သင်္ခါတု’န္တိ ကေစိ ပန တတ္ထ ပရိဒေဝနာနတ္တေနပိ ကမ္မကရဏနာနတ္တေနပိ ဣမာနိ နာမာနိ လဒ္ဓါနီတိ ဝဒန္တိ။ အပရေပိ ဝါနကာရဏေဟီတိ ဋီကာနေတ္တိ။ ယထာ စ ဒီဃဝိဒဿအာဃာတာ စ ဗုဒ္ဓန္တရံ သဋ္ဌိယောဇနမတ္တေန အတ္တဘာဝေန ဥတ္တာနော ပတိတော မဟာနိရယေ ပစ္စတိ ယထာ စ၊ တဿ ဒိဋ္ဌိအဘိရုစိတာနိ ပဉ္စ ကုလသတာနိ တဿေဝ သဟဗျတံ ဥပ္ပန္နာနိ မဟာနိရယေ ပစ္စန္တိ။ ဝုတ္တဉ္စေတံ ဘဂဝတာ ‘‘သေယျထာပိ ဘိက္ခဝေ နဠာဂါရံ ဝါ တိဏာဂါရံ ဝါ အဂ္ဂိဖုဋ္ဌော ကူဋာဂါရာနိ ဒဟတိ ဥလ္လိတ္တာဝလိတ္တာနိ နိဝါတာနိ ဖုသိတဂ္ဂဠာနိ ပိဟိတ ဝါတပါနာနိ ဧဝမေဝ ခေါ ဘိက္ခဝေ ယာနိကာနိစိ ဘယာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ သဗ္ဗာနိ ဗာလတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ နော ပဏ္ဍိတတော ယေကေစိ ဥပဒ္ဒဝါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ နော ပဏ္ဍိတတော၊ ယေကေစိ ဥပသဂ္ဂါ…ပေ… နော ပဏ္ဍိတတော။ ဣတိ ခေါ ဘိက္ခဝေ သပ္ပဋိဘယော ¶ ဗာလော အပ္ပဋိဘယော ပဏ္ဍိတော သဥပဒ္ဒဝေါ ဗာလော အနုပဒ္ဒဝေါ ပဏ္ဍိတော၊ သဥပသဂ္ဂေါ ဗာလော အနုပသဂ္ဂေါ ပဏ္ဍိတောတိ။ အပိ စ ပူတိမစ္ဆသဒိသော ဗာလော၊ ပူတိမစ္ဆဗဒ္ဓပတ္တ ပုတိသဒိသော ဟောတိ တဒုပသေဝီ။ ဆဍ္ဍနီယတံ ဇိဂုစ္ဆနီယတဉ္စ အာပဇ္ဇတိ ဝိညူနံ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ နာရဒဇာတကေ။
‘‘ပူတိမစ္ဆံ ကုသဂ္ဂေန၊ ယော နရော ဥပနယှတိ၊
ကုသာပိ ပူတိ ဝါယန္တိ၊ ဧဝံ ဗာလူပသေဝနာ’’တိ။
အကတ္တိပဏ္ဍိတောစာပိ သက္ကေန ဒေဝါနမိန္ဒေန ဝရေ ဒိယျမာနေ ဧဝမာဟ
‘‘ဗာလံ န ပဿေ န သုဏေ၊ န စ ဗာလေန သံဝသေ၊
ဗာလေနာ’လ္လာပသလ္လာပံ၊ န ကရေ န စ ရောစယေ။
ကိံနု တေ အကရံ ဗာလော၊ ဝဒ ကဿပ ကာရဏံ၊
ကေန ကဿပ ဗာလဿ၊ ဒဿနံ နာဘိကင်္ခသိ။
အနယံ နယတိ ဒုမ္မေဓော၊ အဓုရာယံ နိယုဉ္ဇတိ၊
ဒုန္နယော သေယျသော ဟောတိ၊ သမ္မာ ဝုတ္တော ပကုပ္ပတိ၊
ဝိနယံ သော န ဇာနာတိ၊ သာဓု တဿ အဒဿန’’န္တိ။
ဧဝံ ဗာလဒုဇ္ဇနသံသဂ္ဂဝသေနေဝ သဗ္ဗာနိ ဘယုပဒ္ဒဝါနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ နော ပဏ္ဍိတသေဝနဝသေနာတိသဗ္ဗသော သပ္ပုရိသာ အတိဒုလ္လဘာဝ။
ဣဒါနိ။
‘‘ဒုလ္လဘဉ္စ မနုဿတ္တံ၊ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေါ စ ဒုလ္လဘော၊
ဒုလ္လဘာ ခဏသမ္ပတ္တိ၊ သဒ္ဓမ္မော ပရမဒုလ္လဘော’’တိ။
ဣမိဿာ ဂါထာယ ဝဏ္ဏနာက္ကမော သမ္ပတ္တော။ တတ္ထ ဒုလ္လဘဉ္စ မနုဿတ္တန္တိ မနုဿဘာဝေါပိ ဒုလ္လဘောယေဝ မနုဿဿ ဒုလ္လဘဘာဝေါ ကာဏကစ္ဆပေါပမာဒီဟိ ဝေဒိတဗ္ဗော ဧကော ကိရ ကဿကော ဂင်္ဂါတီရေ တီဏိ သံဝစ္ဆရာနိ ကသိတွာ ကိဉ္စိမတ္တမ္ပိ အလဘိတွာ နင်္ဂလဖာလံ ဒွေဓာ ဘိန္ဒိတွာ ဂင်္ဂါယံ ခိပိ တေန ဂင်္ဂါနဒိယာ ဝါဟေန ဧကော ဥဒ္ဓံ ဧကော ဟေဋ္ဌာတိ ဧဝံ ဒွေ နင်္ဂလဖာလကာ ဂင်္ဂါယံ ဝုယှန္တာ စိရေန ဧကော ဥဒ္ဓံ ဧကော ဟေဋ္ဌာတိ ဒွေ ဧကတော ဟုတွာ ပါကတိကာ ယုဇ္ဇန္တိ တသ္မိံ ခဏေ ဝဿသတဝဿသဟဿစ္စယေန ဧကဝါရံ ဥမ္မုဇ္ဇမာနော ကာဏကစ္ဆပေါ ဥမ္မုဇ္ဇမာနက္ခဏေ တဿ ဂီဝါ ဒွိန္နံ နင်္ဂလဖာလာနမန္တရေ ဟောတိ အယံ ကာလော ¶ ဒုလ္လဘောဝ ဧဝမေဝ မနုဿတ္တဘာဝေါပိ ဒုလ္လဘောယေဝ တထာဟိ မနုဿတ္တဘာဝံ အလဘိတွာဝ နိရယပေတအသုရကာယတိရစ္ဆာနဘူမီသုယေဝ သံသရိတွာ သီသမ္ပိ ဥက္ခိပိတုံ အလဘန္တာ ဧကဗုဒ္ဓန္တရာ ဒွေ ဗုဒ္ဓန္တရာ တယော ဗုဒ္ဓန္တရာ စတ္တာရော ဗုဒ္ဓန္တရာ ဧကာသင်္ချေယျဝသေန နိရယေ ပစ္စနကသတ္တာနံ ဂဏနပထံ ဝီတိဝတ္တာ၊ တထာ ပေတအသုရကာယတိရစ္ဆာနဘူမီသုပိ အတိခုဒ္ဒကေန အတ္တဘာဝေန တိလဗီဇသာသပဗီဇဿ စတုပဉ္စဆသတ္တအဋ္ဌကလဘာဂမတ္တေနေဝ အင်္ဂုလိယာ ပတိဋ္ဌိတဋ္ဌာနမတ္တေယေဝ ဘူမိပဒေသေ နိသိန္နာနံ အတိခုဒ္ဒကသတ္တာနံ ဂဏနပထမ္ပိ ဝီတိဝတ္တာ တေ ဟိ ဂဏိတုံ ဣဒ္ဓိမန္တပုဂ္ဂလေ ဌပေတွာ အညော ကော နာမ သက္ခိဿတိ တေဟိ မောဟန္ဓဘာဝေန ကဏှသုက္ကပက္ခမ္ပိ အဇာနန္တာ အနေကေသု ဗုဒ္ဓသတေသု ဝါ ဗုဒ္ဓသဟဿေသု ဝါ ဥပ္ပဇ္ဇမာနေသုပိ ဗုဒ္ဓါတိသဒ္ဒံ အသုတွာ ဝီတိဝတ္တာ၊ ဧဝံ မနုဿတ္တဘာဝေါပိ ဒုလ္လဘောယေဝ။ မနုဿတ္တဘာဝေ လဘမာနေပိ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒကာလော အတိဒုလ္လဘောဝ။ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒကာလေပိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟုတွာ ကုသလူပပတ္တိသင်္ခါတာ ခဏသမ္ပတ္တိ ဒုလ္လဘာဝ၊ သဒ္ဓမ္မဒေသကဿာပိ ဒုလ္လဘတ္တာ၊ တသ္မိမ္ပိ သတိ အင်္ဂဝိကလဘာဝေန သဒ္ဓမ္မသဝနဿာပိ ဒုလ္လဘတ္တာတိ ဧဝမာဒိပ္ပဘေဒါ မနုဿတ္တဘာဝါဒိကာ ခဏသမ္ပတ္တိယော ဒုလ္လဘာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဒုလ္လဘာ ခဏသမ္ပတ္တီတိ ကုသလူပပတ္တိသင်္ခါတာ ခဏသမ္ပတ္တိ ဒုလ္လဘာယေဝ တထာ ဟိ ပစ္စန္တဝိသယ အရူပအသညသတ္တတိရစ္ဆာနပေတနေရယိကကာလေ ဝါ မဇ္ဈိမဒေသေပိ စက္ခာဒိအင်္ဂဝိကလေဝါ ပရိပုဏ္ဏအင်္ဂဘာဝေပိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဘူတာ ဝါ ကုသလူပပတ္တိသင်္ခါတာ ခဏာ န ဟောန္တိ ပစ္စန္တဝိသယေ ဟိ ပဝတ္တာ ဇနာ ပါဏာတိပါတာဒိဒသအကုသလကမ္မပထေယေဝ ရမန္တိ အဘိရမန္တိ၊ စဏ္ဍသဘာဝါ စ တေ ဟောန္တိ၊ ရတနတ္တယဂုဏမ္ပိ န ဇာနန္တိ။ အရူပိနောပိ ပုဂ္ဂလာ ပရတောဃောသဝိရဟိတတ္တာ သောတာပတ္တိမဂ္ဂပဋိလာဘောပိ တေသံ နတ္ထိ၊ ဗုဒ္ဓဒဿနာဒီနိပိ န လဘန္တိ။ အသညသတ္တတိရစ္ဆာနပေတနေရယိကကာလေသု ပန ပဂေဝ ပူရိတပါရမီနံ သတ္တာနံ ပဝတ္တနမ္ပိ အဗ္ဗောဟာရိကံ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိကုလေ ဇာယမာနာပိ စက္ခုဝိကလေန ဗုဒ္ဓသင်္ဃရတနာနံ အဒဿနံ၊ သောတဝိကလေန ဓမ္မသဝနတောပိ ဟာယတိ ဧဠမူဂါဒိဘာဝေန ကုသလသမာဒါနာ န ဟောန္တိ။ အင်္ဂသမ္ပန္နေပိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဘာဝေန ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏအသီတိအနုဗျဉ္ဇနဗျာမပ္ပဘာပရိက္ခိတ္တံ သဗ္ဗဇနာနံ ¶ နယနရသာယတနဘူတံ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓမ္ပိ ဒိသွာ ပသာဒသောမ္မေန စက္ခုနာ ဩလောကေတဗ္ဗမ္ပိ န မညန္တိ မနောပဒေါသဝသေနေဝ ယုဂဂ္ဂါဟာ ဟုတွာ ယမကပါဋိဟာရိယကာလာဒီသု အနေကေပိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိနော မဟာနိရယေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဧဝံ ကုသလူပပတ္တိခဏသမ္ပတ္တိပိ ဒုလ္လဘာယေဝ။
‘‘ဒုလ္လဘဉ္စ မနုဿတ္တံ၊ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေါ စ ဒုလ္လဘော၊
ဒုလ္လဘာ ခဏသမ္ပတ္တိ၊ သဒ္ဓမ္မော ပရမဒုလ္လဘော’’တိ။
ဣမိဿာ ဂါထာယ အတ္ထော ဝုတ္တောယေဝ။
ဣတိ သာဂရဗုဒ္ဓိတ္ထေရဝိရစိတေ သီမဝိသောဓနေ
ပကိဏ္ဏကကဏ္ဍော နာမ ပဉ္စမော ပရိစ္ဆေဒေါ။
ဧဝံ သတ္ထုပရိနိဗ္ဗာနတော ဝဿသတစ္စယေန ပတိဋ္ဌိတေ ဣသိနာ ကာရိတတ္တာ’ ဣသိနဂရ’န္တိ လဒ္ဓနာမေ ဒွတ္တပါဒိဘူပါလာနံ နိဝါသဋ္ဌာနဘူတေ သီရိခေတ္တနဂရေ ဧရာဝတိယာ နဒိယာ ပါရိမတီရဘူတေ ပဗ္ဗတသာနုမှိ ပတိဋ္ဌိတဿ ကဉ္စနဝရမဟာထူပဿ ဒါယကဿ သတွိဝမဟာဓမ္မရညော ကာလေ သာသနဿ ဒွိသဟဿသတာဓိကဧကတိံသတိမေ ဝဿေ သာသနေ ပဋိလဒ္ဓသဒ္ဓါနံ ကုလပုတ္တာနံ မဟာဇာနိကရဏဝသေန ဝိမတိဝိနောဒနိယာ ဝုတ္တဝစနံ သဒ္ဒယုတ္တိအတ္ထယုတ္တိဝသေန သာဓုကံ အဝိစိနိတွာ နဒိယာ ဥဒကုက္ခေပံ အကတွာ ဥပသမ္ပဒါ ကမ္မဿ ကာရိတတ္တာ သာသနေ ပရာဇယမာပန္နေ ကုလပုတ္တေ ဥပါရမ္ဘကရဏဝသေန သီမဝိပတ္တိဟာရကော သီမသမ္ပတ္တိပ္ပကာသကော ဂန္ထော ပဝတ္တတိ။
ဧတ္တာဝတာ စ သိရိခေတ္တနဂရဂေါစရဂါမေန သတွိဝမဟာဓမ္မရာဇဂုရုဘူတေန မဟာဝေယျာကရဏေန တိပိဋကဓရေန’သဒ္ဓမ္မကောဝိဒေါ’တိ ပါကဋ နာမဓေယျေန မဟာထေရေန ဥပဇ္ဈာယော ဟုတွာ ပညာဓိပတီနံ နိဝါသဘူတေ ပစ္ဆိမဇိနစက္ကသာသနဝရေ ဝါသိဂဏာစရိယေန ဂဏဝါစကေန ဝိနယဓရေန မဟာသာမိနာ စ၊ ရာဇဂုရုနာ တိပိဋကနာဂတ္ထေရေန စ အာစရိယော ဟုတွာ ဝေဇ္ဇကမ္မဇင်္ဃပေသနကမ္မာဒိဝသေန အနေသနံ ပဟာယ သမ္မာ အာဇီဝေန ဝိသုဒ္ဓါဇီဝေဟိ သင်္ဃဂဏေဟိ ကာရကသင်္ဃာ ဟုတွာ သိရိခေတ္တနဂရဿ ဒက္ခိဏဒိသာဘာဂေ ဒီဃပဗ္ဗတသာနုမှိ ဧရာဝတိယာ နဒိယာ တီရေ ဝါလိကပုဠိနေ သီမာပေက္ခာယ သဟ ဥဒကုက္ခေပံ ¶ ကတွာ ပဝတ္တာယ ဥဒကုက္ခေပသီမာယ ဒသဓာ ဗျဉ္ဇနဝိပတ္တိံ အကတွာ ဌာနာရဟေန ဉတ္တိစတုတ္ထေန ကမ္မေန ဥပသမ္ပဒါယ ဝီသတိဝဿေန သာဂရဗုဒ္ဓီတိ ဂရူဟိ ဂဟိတနာမဓေယျေန ဘိက္ခုနာ ရစိတော သာသနဝိပတ္တိဟာရကော သီမဝိသောဓနီ နာမ ဂန္ထော သမတ္တော။
ဧတ္တာဝတာ ဝိဘတ္တာ ဟိ၊ သပ္ပဘေဒပ္ပဝတ္တိကာ၊
သီမဝိသောဓနီဟေသာ၊ နိပုဏာ သာဓုစိန္တိတာ။
သိရိခေတ္တာတိ ပညာတေ၊ ပုရေ အပရနာမကေ၊
ဒက္ခိဏေယျဒိသာဘာဂေ၊ ဥစ္စနေန ကတာလယေ။
ဝသန္တော ဘိက္ခု နာမေန၊ သာဂရဗုဒ္ဓီတိ ဝိဿုတော၊
ပုဏ္ဏေ ဝီသတိဝဿမှိ၊ ဂန္ထောယံ သာဓုစိန္တိတော။
မယာယံ ရစိတော ဂန္ထော၊ နိဋ္ဌပ္ပတ္တော အနာကုလော၊
ဧဝံ ပါဏိနံ သဗ္ဗေ၊ သီဃံ သိဇ္ဈန္တု သင်္ကပ္ပာ။
ယာဝ ဗုဒ္ဓါတိနာမမ္ပိ လောကဇေဋ္ဌဿ တာဒိနော၊
တာဝ တိဋ္ဌတု ယံ ဂန္ထော၊ သာသနေ ဟာရယံ တမံ။
ဥဒ္ဓံ ယာဝ ဘဝဂ္ဂါ စ၊ အဓော ယာဝ အဝီစိတော၊
သမန္တာ စက္ကဝါဠေသု၊ ယေ သတ္တာ ပထဝီစရာ။
တေပိ သဗ္ဗေ မယာ ဟောန္တု၊ သမသမဝိပါကိနော၊
စိရံ ဇီဝတု နော ရာဇာ၊ သာသနဿ ဥဇ္ဇောတကော။
ဒိဗ္ဗန္တော ရာဇဓမ္မေန၊ အရောဂေါ သဟ ဉာတိဘိ၊
အနေန ပုညကမ္မေန၊ ဘဝေယျံ ဇာတိဇာတိယံ။
သာသနံ ဇောတယန္တောဝ၊ သကျပုတ္တဿ သာသနေ၊
ယဒါ နဿတိ သဒ္ဓမ္မော၊ အန္ဓီဘူတော မဟီတလေ၊
ဒေဝလောကေ တဒါ ဟေဿံ၊ တုသိတေ ဌာနမုတ္တမေတိ။
သီမဝိသောဓနီ နိဋ္ဌိတာ။