📜

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။

အင်္ဂုတ္တရနိကာယော

ဒုကနိပါတပါဠိ

၁။ ပဌမပဏ္ဏာသကံ

၁။ ကမ္မကရဏဝဂ္ဂေါ

၁။ ဝဇ္ဇသုတ္တံ

၁။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဒွေမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝဇ္ဇာနိ။ ကတမာနိ ဒွေ? ဒိဋ္ဌဓမ္မိကဉ္စ ဝဇ္ဇံ သမ္ပရာယိကဉ္စ ဝဇ္ဇံ။ ကတမဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကံ ဝဇ္ဇံ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧကစ္စော ပဿတိ စောရံ အာဂုစာရိံ ရာဇာနော ဂဟေတွာ ဝိဝိဓာ ကမ္မကာရဏာ [ဝိဝိဓာနိ ကမ္မကရဏာနိ (က။)] ကာရေန္တေ၊ ကသာဟိပိ တာဠေန္တေ၊ ဝေတ္တေဟိပိ တာဠေန္တေ၊ အဒ္ဓဒဏ္ဍကေဟိပိ တာဠေန္တေ၊ ဟတ္ထမ္ပိ ဆိန္ဒန္တေ၊ ပါဒမ္ပိ ဆိန္ဒန္တေ၊ ဟတ္ထပါဒမ္ပိ ဆိန္ဒန္တေ၊ ကဏ္ဏမ္ပိ ဆိန္ဒန္တေ၊ နာသမ္ပိ ဆိန္ဒန္တေ၊ ကဏ္ဏနာသမ္ပိ ဆိန္ဒန္တေ၊ ဗိလင်္ဂထာလိကမ္ပိ ကရောန္တေ၊ သင်္ခမုဏ္ဍိကမ္ပိ ကရောန္တေ၊ ရာဟုမုခမ္ပိ ကရောန္တေ၊ ဇောတိမာလိကမ္ပိ ကရောန္တေ၊ ဟတ္ထပဇ္ဇောတိကမ္ပိ ကရောန္တေ၊ ဧရကဝတ္တိကမ္ပိ ကရောန္တေ၊ စီရကဝါသိကမ္ပိ ကရောန္တေ၊ ဧဏေယျကမ္ပိ ကရောန္တေ၊ ဗဠိသမံသိကမ္ပိ ကရောန္တေ၊ ကဟာပဏိကမ္ပိ ကရောန္တေ၊ ခါရာပတစ္ဆိကမ္ပိ [ခါရာပဋိစ္ဆကမ္ပိ (သျာ။ ကံ။ က။)] ကရောန္တေ၊ ပလိဃပရိဝတ္တိကမ္ပိ ကရောန္တေ၊ ပလာလပီဌကမ္ပိ [ပလာလပိဋ္ဌိကမ္ပိ (သီ။)] ကရောန္တေ၊ တတ္တေနပိ တေလေန ဩသိဉ္စန္တေ၊ သုနခေဟိပိ ခါဒါပေန္တေ၊ ဇီဝန္တမ္ပိ သူလေ ဥတ္တာသေန္တေ၊ အသိနာပိ သီသံ ဆိန္ဒန္တေ။

‘‘တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ယထာရူပါနံ ခေါ ပါပကာနံ ကမ္မာနံ ဟေတု စောရံ အာဂုစာရိံ ရာဇာနော ဂဟေတွာ ဝိဝိဓာ ကမ္မကာရဏာ ကာရေန္တိ၊ ကသာဟိပိ တာဠေန္တိ၊ ဝေတ္တေဟိပိ တာဠေန္တိ၊ အဒ္ဓဒဏ္ဍကေဟိပိ တာဠေန္တိ၊ ဟတ္ထမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ၊ ပါဒမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ၊ ဟတ္ထပါဒမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ၊ ကဏ္ဏမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ၊ နာသမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ၊ ကဏ္ဏနာသမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ၊ ဗိလင်္ဂထာလိကမ္ပိ ကရောန္တိ၊ သင်္ခမုဏ္ဍိကမ္ပိ ကရောန္တိ၊ ရာဟုမုခမ္ပိ ကရောန္တိ၊ ဇောတိမာလိကမ္ပိ ကရောန္တိ၊ ဟတ္ထပဇ္ဇောတိကမ္ပိ ကရောန္တိ၊ ဧရကဝတ္တိကမ္ပိ ကရောန္တိ၊ စီရကဝါသိကမ္ပိ ကရောန္တိ၊ ဧဏေယျကမ္ပိ ကရောန္တိ၊ ဗဠိသမံသိကမ္ပိ ကရောန္တိ၊ ကဟာပဏိကမ္ပိ ကရောန္တိ၊ ခါရာပတစ္ဆိကမ္ပိ ကရောန္တိ၊ ပလိဃပရိဝတ္တိကမ္ပိ ကရောန္တိ၊ ပလာလပီဌကမ္ပိ ကရောန္တိ၊ တတ္တေနပိ တေလေန ဩသိဉ္စန္တိ၊ သုနခေဟိပိ ခါဒါပေန္တိ၊ ဇီဝန္တမ္ပိ သူလေ ဥတ္တာသေန္တိ၊ အသိနာပိ သီသံ ဆိန္ဒန္တိ။ အဟဉ္စေဝ [အဟဉ္စေ (?)] ခေါ ပန ဧဝရူပံ ပါပကမ္မံ ကရေယျံ၊ မမ္ပိ ရာဇာနော ဂဟေတွာ ဧဝရူပါ ဝိဝိဓာ ကမ္မကာရဏာ ကာရေယျုံ၊ ကသာဟိပိ တာဠေယျုံ…ပေ… အသိနာပိ သီသံ ဆိန္ဒေယျု’န္တိ။ သော ဒိဋ္ဌဓမ္မိကဿ ဝဇ္ဇဿ ဘီတော န ပရေသံ ပါဘတံ ဝိလုမ္ပန္တော စရတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကံ ဝဇ္ဇံ။

‘‘ကတမဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမ္ပရာယိကံ ဝဇ္ဇံ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧကစ္စော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ကာယဒုစ္စရိတဿ ခေါ ပန ပါပကော ဒုက္ခော ဝိပါကော အဘိသမ္ပရာယံ၊ ဝစီဒုစ္စရိတဿ ပါပကော ဒုက္ခော ဝိပါကော အဘိသမ္ပရာယံ၊ မနောဒုစ္စရိတဿ ပါပကော ဒုက္ခော ဝိပါကော အဘိသမ္ပရာယံ။ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရေယျံ၊ ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရေယျံ၊ မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရေယျံ။ ကိဉ္စ တံ ယာဟံ န ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇေယျ’န္တိ။ သော သမ္ပရာယိကဿ ဝဇ္ဇဿ ဘီတော ကာယဒုစ္စရိတံ ပဟာယ ကာယသုစရိတံ ဘာဝေတိ၊ ဝစီဒုစ္စရိတံ ပဟာယ ဝစီသုစရိတံ ဘာဝေတိ၊ မနောဒုစ္စရိတံ ပဟာယ မနောသုစရိတံ ဘာဝေတိ၊ သုဒ္ဓံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမ္ပရာယိကံ ဝဇ္ဇံ။ ‘‘ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဝဇ္ဇာနိ။ တသ္မာတိဟ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဒိဋ္ဌဓမ္မိကဿ ဝဇ္ဇဿ ဘာယိဿာမ၊ သမ္ပရာယိကဿ ဝဇ္ဇဿ ဘာယိဿာမ၊ ဝဇ္ဇဘီရုနော ဘဝိဿာမ ဝဇ္ဇဘယဒဿာဝိနော’တိ။ ဧဝဉှိ ဝေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သိက္ခိတဗ္ဗံ။ ဝဇ္ဇဘီရုနော၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝဇ္ဇဘယဒဿာဝိနော ဧတံ ပါဋိကင်္ခံ ယံ ပရိမုစ္စိဿတိ သဗ္ဗဝဇ္ဇေဟီ’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ ပဓာနသုတ္တံ

၂။ ‘‘ဒွေမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဓာနာနိ ဒုရဘိသမ္ဘဝါနိ လောကသ္မိံ။ ကတမာနိ ဒွေ? ယဉ္စ ဂိဟီနံ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတံ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနုပ္ပဒါနတ္ထံ ပဓာနံ၊ ယဉ္စ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာနံ သဗ္ဗူပဓိပဋိနိဿဂ္ဂတ္ထံ ပဓာနံ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပဓာနာနိ ဒုရဘိသမ္ဘဝါနိ လောကသ္မိံ။

‘‘ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ ပဓာနာနံ ယဒိဒံ သဗ္ဗူပဓိပဋိနိဿဂ္ဂတ္ထံ ပဓာနံ။ တသ္မာတိဟ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘သဗ္ဗူပဓိပဋိနိဿဂ္ဂတ္ထံ ပဓာနံ ပဒဟိဿာမာ’တိ။ ဧဝဉှိ ဝေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သိက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ တပနီယသုတ္တံ

၃။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ တပနီယာ။ ကတမေ ဒွေ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧကစ္စဿ ကာယဒုစ္စရိတံ ကတံ ဟောတိ၊ အကတံ ဟောတိ ကာယသုစရိတံ၊ ဝစီဒုစ္စရိတံ ကတံ ဟောတိ၊ အကတံ ဟောတိ ဝစီသုစရိတံ၊ မနောဒုစ္စရိတံ ကတံ ဟောတိ၊ အကတံ ဟောတိ မနောသုစရိတံ။ သော ‘ကာယဒုစ္စရိတံ မေ ကတ’န္တိ တပ္ပတိ၊ ‘အကတံ မေ ကာယသုစရိတ’န္တိ တပ္ပတိ၊ ‘ဝစီဒုစ္စရိတံ မေ ကတ’န္တိ တပ္ပတိ၊ ‘အကတံ မေ ဝစီသုစရိတ’န္တိ တပ္ပတိ၊ ‘မနောဒုစ္စရိတံ မေ ကတ’န္တိ တပ္ပတိ၊ ‘အကတံ မေ မနောသုစရိတ’န္တိ တပ္ပတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ တပနီယာ’’တိ။ တတိယံ။

၄။ အတပနီယသုတ္တံ

၄။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ အတပနီယာ။ ကတမေ ဒွေ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧကစ္စဿ ကာယသုစရိတံ ကတံ ဟောတိ၊ အကတံ ဟောတိ ကာယဒုစ္စရိတံ၊ ဝစီသုစရိတံ ကတံ ဟောတိ၊ အကတံ ဟောတိ ဝစီဒုစ္စရိတံ၊ မနောသုစရိတံ ကတံ ဟောတိ၊ အကတံ ဟောတိ မနောဒုစ္စရိတံ။ သော ‘ကာယသုစရိတံ မေ ကတ’န္တိ န တပ္ပတိ၊ ‘အကတံ မေ ကာယဒုစ္စရိတ’န္တိ န တပ္ပတိ၊ ‘ဝစီသုစရိတံ မေ ကတ’န္တိ န တပ္ပတိ၊ ‘အကတံ မေ ဝစီဒုစ္စရိတ’န္တိ န တပ္ပတိ၊ ‘မနောသုစရိတံ မေ ကတ’န္တိ န တပ္ပတိ၊ ‘အကတံ မေ မနောဒုစ္စရိတ’န္တိ န တပ္ပတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ အတပနီယာ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ ဥပညာတသုတ္တံ

၅။ ‘‘ဒွိန္နာဟံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာနံ ဥပညာသိံ – ယာ စ အသန္တုဋ္ဌိတာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု၊ ယာ စ အပ္ပဋိဝါနိတာ ပဓာနသ္မိံ။ အပ္ပဋိဝါနီ သုဒါဟံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဒဟာမိ – ‘ကာမံ တစော စ နှာရု [နဟာရု (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] စ အဋ္ဌိ စ အဝသိဿတု၊ သရီရေ ဥပသုဿတု မံသလောဟိတံ၊ ယံ တံ ပုရိသထာမေန ပုရိသဝီရိယေန ပုရိသပရက္ကမေန ပတ္တဗ္ဗံ န တံ အပါပုဏိတွာ ဝီရိယဿ သဏ္ဌာနံ ဘဝိဿတီ’တိ။ တဿ မယှံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အပ္ပမာဒါဓိဂတာ သမ္ဗောဓိ၊ အပ္ပမာဒါဓိဂတော အနုတ္တရော ယောဂက္ခေမော။ တုမှေ စေပိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အပ္ပဋိဝါနံ ပဒဟေယျာထ – ‘ကာမံ တစော စ နှာရု စ အဋ္ဌိ စ အဝသိဿတု၊ သရီရေ ဥပသုဿတု မံသလောဟိတံ၊ ယံ တံ ပုရိသထာမေန ပုရိသဝီရိယေန ပုရိသပရက္ကမေန ပတ္တဗ္ဗံ န တံ အပါပုဏိတွာ ဝီရိယဿ သဏ္ဌာနံ ဘဝိဿတီ’တိ၊ တုမှေပိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿထ။ တသ္မာတိဟ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘အပ္ပဋိဝါနံ ပဒဟိဿာမ။ ကာမံ တစော စ နှာရု စ အဋ္ဌိ စ အဝသိဿတု၊ သရီရေ ဥပသုဿတု မံသလောဟိတံ၊ ယံ တံ ပုရိသထာမေန ပုရိသဝီရိယေန ပုရိသပရက္ကမေန ပတ္တဗ္ဗံ န တံ အပါပုဏိတွာ ဝီရိယဿ သဏ္ဌာနံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝဉှိ ဝေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သိက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ သံယောဇနသုတ္တံ

၆။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? ယာ စ သံယောဇနိယေသု ဓမ္မေသု အဿာဒါနုပဿိတာ၊ ယာ စ သံယောဇနိယေသု ဓမ္မေသု နိဗ္ဗိဒါနုပဿိတာ။ သံယောဇနိယေသု၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေသု အဿာဒါနုပဿီ ဝိဟရန္တော ရာဂံ န ပဇဟတိ၊ ဒေါသံ န ပဇဟတိ၊ မောဟံ န ပဇဟတိ။ ရာဂံ အပ္ပဟာယ၊ ဒေါသံ အပ္ပဟာယ၊ မောဟံ အပ္ပဟာယ န ပရိမုစ္စတိ ဇာတိယာ ဇရာယ မရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ။ န ပရိမုစ္စတိ ဒုက္ခသ္မာတိ ဝဒါမိ။

‘‘သံယောဇနိယေသု၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေသု နိဗ္ဗိဒါနုပဿီ ဝိဟရန္တော ရာဂံ ပဇဟတိ၊ ဒေါသံ ပဇဟတိ၊ မောဟံ ပဇဟတိ။ ရာဂံ ပဟာယ၊ ဒေါသံ ပဟာယ၊ မောဟံ ပဟာယ၊ ပရိမုစ္စတိ ဇာတိယာ ဇရာယ မရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ။ ပရိမုစ္စတိ ဒုက္ခသ္မာတိ ဝဒါမိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ ကဏှသုတ္တံ

၇။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ ကဏှာ။ ကတမေ ဒွေ? အဟိရိကဉ္စ အနောတ္တပ္ပဉ္စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ ကဏှာ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈။ သုက္ကသုတ္တံ

၈။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ သုက္ကာ။ ကတမေ ဒွေ? ဟိရီ [ဟိရိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] စ ဩတ္တပ္ပဉ္စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ သုက္ကာ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ စရိယသုတ္တံ

၉။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ သုက္ကာ လောကံ ပါလေန္တိ။ ကတမေ ဒွေ? ဟိရီ စ ဩတ္တပ္ပဉ္စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ သုက္ကာ ဓမ္မာ လောကံ န ပါလေယျုံ၊ နယိဓ ပညာယေထ မာတာတိ ဝါ မာတုစ္ဆာတိ ဝါ မာတုလာနီတိ ဝါ အာစရိယဘရိယာတိ ဝါ ဂရူနံ ဒါရာတိ ဝါ။ သမ္ဘေဒံ လောကော အဂမိဿ၊ ယထာ အဇေဠကာ ကုက္ကုဋသူကရာ သောဏသိင်္ဂါလာ [သောဏသိဂါလာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။ ယသ္မာ စ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေ ဒွေ သုက္ကာ ဓမ္မာ လောကံ ပါလေန္တိ တသ္မာ ပညာယတိ [ပညာယန္တိ (သီ။)] မာတာတိ ဝါ မာတုစ္ဆာတိ ဝါ မာတုလာနီတိ ဝါ အာစရိယဘရိယာတိ ဝါ ဂရူနံ ဒါရာတိ ဝါ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀။ ဝဿူပနာယိကသုတ္တံ

၁၀။ ‘‘ဒွေမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝဿူပနာယိကာ။ ကတမာ ဒွေ? ပုရိမိကာ စ ပစ္ဆိမိကာ စ။ ဣမာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဝဿူပနာယိကာ’’တိ။ ဒသမံ။

ကမ္မကရဏဝဂ္ဂေါ ပဌမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဝဇ္ဇာ ပဓာနာ ဒွေ တပနီယာ၊ ဥပညာတေန ပဉ္စမံ၊

သံယောဇနဉ္စ ကဏှဉ္စ၊ သုက္ကံ စရိယာ ဝဿူပနာယိကေန ဝဂ္ဂေါ။

၂။ အဓိကရဏဝဂ္ဂေါ

၁၁။ ‘‘ဒွေမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဗလာနိ။ ကတမာနိ ဒွေ? ပဋိသင်္ခါနဗလဉ္စ ဘာဝနာဗလဉ္စ။ ကတမဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိသင်္ခါနဗလံ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧကစ္စော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ကာယဒုစ္စရိတဿ ခေါ ပါပကော ဝိပါကော ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ၊ ဝစီဒုစ္စရိတဿ ပါပကော ဝိပါကော ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ၊ မနောဒုစ္စရိတဿ ပါပကော ဝိပါကော ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စာ’တိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ ကာယဒုစ္စရိတံ ပဟာယ ကာယသုစရိတံ ဘာဝေတိ၊ ဝစီဒုစ္စရိတံ ပဟာယ ဝစီသုစရိတံ ဘာဝေတိ၊ မနောဒုစ္စရိတံ ပဟာယ မနောသုစရိတံ ဘာဝေတိ၊ သုဒ္ဓံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိသင်္ခါနဗလံ။

‘‘ကတမဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝနာဗလံ။ တတြ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယမိဒံ [ယဒိဒံ (သီ။)] ဘာဝနာဗလံ သေခါနမေတံ [သေခမေတံ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] ဗလံ။ သေခဉှိ သော၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဗလံ အာဂမ္မ ရာဂံ ပဇဟတိ၊ ဒေါသံ ပဇဟတိ၊ မောဟံ ပဇဟတိ။ ရာဂံ ပဟာယ၊ ဒေါသံ ပဟာယ၊ မောဟံ ပဟာယ ယံ အကုသလံ န တံ ကရောတိ၊ ယံ ပါပံ န တံ သေဝတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝနာဗလံ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဗလာနီ’’တိ။

၁၂။ ‘‘ဒွေမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဗလာနိ။ ကတမာနိ ဒွေ? ပဋိသင်္ခါနဗလဉ္စ ဘာဝနာဗလဉ္စ။ ကတမဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိသင်္ခါနဗလံ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧကစ္စော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ကာယဒုစ္စရိတဿ ခေါ ပါပကော ဝိပါကော ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ၊ ဝစီဒုစ္စရိတဿ ပါပကော ဝိပါကော ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ၊ မနောဒုစ္စရိတဿ ပါပကော ဝိပါကော ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စာ’တိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ ကာယဒုစ္စရိတံ ပဟာယ ကာယသုစရိတံ ဘာဝေတိ၊ ဝစီဒုစ္စရိတံ ပဟာယ ဝစီသုစရိတံ ဘာဝေတိ၊ မနောဒုစ္စရိတံ ပဟာယ မနောသုစရိတံ ဘာဝေတိ၊ သုဒ္ဓံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိသင်္ခါနဗလံ။

‘‘ကတမဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝနာဗလံ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိဿိတံ ဝိရာဂနိဿိတံ နိရောဓနိဿိတံ ဝေါသဂ္ဂပရိဏာမိံ၊ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိဿိတံ ဝိရာဂနိဿိတံ နိရောဓနိဿိတံ ဝေါသဂ္ဂပရိဏာမိံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝနာဗလံ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဗလာနီ’’တိ။

၁၃။ ‘‘ဒွေမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဗလာနိ။ ကတမာနိ ဒွေ? ပဋိသင်္ခါနဗလဉ္စ ဘာဝနာဗလဉ္စ။ ကတမဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိသင်္ခါနဗလံ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧကစ္စော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ကာယဒုစ္စရိတဿ ခေါ ပါပကော ဝိပါကော ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ၊ ဝစီဒုစ္စရိတဿ ခေါ ပါပကော ဝိပါကော ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ၊ မနောဒုစ္စရိတဿ ခေါ ပါပကော ဝိပါကော ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စာ’တိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ ကာယဒုစ္စရိတံ ပဟာယ ကာယသုစရိတံ ဘာဝေတိ၊ ဝစီဒုစ္စရိတံ ပဟာယ ဝစီသုစရိတံ ဘာဝေတိ၊ မနောဒုစ္စရိတံ ပဟာယ မနောသုစရိတံ ဘာဝေတိ၊ သုဒ္ဓံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိသင်္ခါနဗလံ။

‘‘ကတမဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝနာဗလံ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ၊ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ သတော စ သမ္ပဇာနော၊ သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ၊ ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ – ‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’တိ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝနာဗလံ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဗလာနီ’’တိ။

၁၄။ ‘‘ဒွေမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တထာဂတဿ ဓမ္မဒေသနာ။ ကတမာ ဒွေ? သံခိတ္တေန စ ဝိတ္ထာရေန စ။ ဣမာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ တထာဂတဿ ဓမ္မဒေသနာ’’တိ။

၁၅။ ‘‘ယသ္မိံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဓိကရဏေ အာပန္နော [အာပတ္တာပန္နော (က။)] စ ဘိက္ခု စောဒကော စ ဘိက္ခု န သာဓုကံ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ပစ္စဝေက္ခတိ တသ္မေတံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဓိကရဏေ ပါဋိကင်္ခံ ဒီဃတ္တာယ ခရတ္တာယ ဝါဠတ္တာယ သံဝတ္တိဿတိ၊ ဘိက္ခူ စ န ဖာသုံ [န ဖာသု (က။)] ဝိဟရိဿန္တီတိ [ဝိဟရိဿန္တိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ က။)]။ ယသ္မိဉ္စ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဓိကရဏေ အာပန္နော စ ဘိက္ခု စောဒကော စ ဘိက္ခု သာဓုကံ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ပစ္စဝေက္ခတိ တသ္မေတံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဓိကရဏေ ပါဋိကင်္ခံ န ဒီဃတ္တာယ ခရတ္တာယ ဝါဠတ္တာယ သံဝတ္တိဿတိ၊ ဘိက္ခူ စ ဖာသုံ ဝိဟရိဿန္တီတိ။

‘‘ကထဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာပန္နော ဘိက္ခု သာဓုကံ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ပစ္စဝေက္ခတိ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာပန္နော ဘိက္ခု ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အဟံ ခေါ အကုသလံ အာပန္နော ကဉ္စိဒေဝ [ကိဉ္စိဒေဝ (က။)] ဒေသံ ကာယေန။ မံ သော [တသ္မာ မံ သော (သီ။ သျာ။)] ဘိက္ခု အဒ္ဒသ အကုသလံ အာပဇ္ဇမာနံ ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန။ နော စေ အဟံ အကုသလံ အာပဇ္ဇေယျံ ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန၊ န မံ သော ဘိက္ခု ပဿေယျ အကုသလံ အာပဇ္ဇမာနံ ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန။ ယသ္မာ စ ခေါ၊ အဟံ အကုသလံ အာပန္နော ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန၊ တသ္မာ မံ သော ဘိက္ခု အဒ္ဒသ အကုသလံ အာပဇ္ဇမာနံ ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန။ ဒိသွာ စ ပန မံ သော ဘိက္ခု အကုသလံ အာပဇ္ဇမာနံ ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန အနတ္တမနော အဟောသိ။ အနတ္တမနော သမာနော အနတ္တမနဝစနံ [အနတ္တမနဝါစံ (က။)] မံ သော ဘိက္ခု အဝစ။ အနတ္တမနဝစနာဟံ [အနတ္တမနဝါစံ နာဟံ (က။)] တေန ဘိက္ခုနာ ဝုတ္တော သမာနော အနတ္တမနော [အတ္တမနော (က။)] အဟောသိံ။ အနတ္တမနော သမာနော ပရေသံ အာရောစေသိံ။ ဣတိ မမေဝ တတ္ထ အစ္စယော အစ္စဂမာ သုင်္ကဒါယကံဝ ဘဏ္ဍသ္မိန္တိ။ ဧဝံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာပန္နော ဘိက္ခု သာဓုကံ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ပစ္စဝေက္ခတိ။

‘‘ကထဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စောဒကော ဘိက္ခု သာဓုကံ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ပစ္စဝေက္ခတိ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စောဒကော ဘိက္ခု ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အယံ ခေါ ဘိက္ခု အကုသလံ အာပန္နော ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန။ အဟံ ဣမံ ဘိက္ခုံ အဒ္ဒသံ အကုသလံ အာပဇ္ဇမာနံ ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန။ နော စေ အယံ ဘိက္ခု အကုသလံ အာပဇ္ဇေယျ ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန၊ နာဟံ ဣမံ ဘိက္ခုံ ပဿေယျံ အကုသလံ အာပဇ္ဇမာနံ ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန။ ယသ္မာ စ ခေါ၊ အယံ ဘိက္ခု အကုသလံ အာပန္နော ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန၊ တသ္မာ အဟံ ဣမံ ဘိက္ခုံ အဒ္ဒသံ အကုသလံ အာပဇ္ဇမာနံ ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန။ ဒိသွာ စ ပနာဟံ ဣမံ ဘိက္ခုံ အကုသလံ အာပဇ္ဇမာနံ ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန အနတ္တမနော အဟောသိံ။ အနတ္တမနော သမာနော အနတ္တမနဝစနာဟံ ဣမံ ဘိက္ခုံ အဝစံ။ အနတ္တမနဝစနာယံ ဘိက္ခု မယာ ဝုတ္တော သမာနော အနတ္တမနော အဟောသိ။ အနတ္တမနော သမာနော ပရေသံ အာရောစေသိ။ ဣတိ မမေဝ တတ္ထ အစ္စယော အစ္စဂမာ သုင်္ကဒါယကံဝ ဘဏ္ဍသ္မိန္တိ။ ဧဝံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စောဒကော ဘိက္ခု သာဓုကံ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ပစ္စဝေက္ခတိ။

‘‘ယသ္မိံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဓိကရဏေ အာပန္နော စ ဘိက္ခု စောဒကော စ ဘိက္ခု န သာဓုကံ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ပစ္စဝေက္ခတိ တသ္မေတံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဓိကရဏေ ပါဋိကင်္ခံ ဒီဃတ္တာယ ခရတ္တာယ ဝါဠတ္တာယ သံဝတ္တိဿတိ၊ ဘိက္ခူ စ န ဖာသုံ ဝိဟရိဿန္တီတိ။ ယသ္မိဉ္စ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဓိကရဏေ အာပန္နော စ ဘိက္ခု စောဒကော စ ဘိက္ခု သာဓုကံ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ပစ္စဝေက္ခတိ တသ္မေတံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဓိကရဏေ ပါဋိကင်္ခံ န ဒီဃတ္တာယ ခရတ္တာယ ဝါဠတ္တာယ သံဝတ္တိဿတိ၊ ဘိက္ခူ စ ဖာသု ဝိဟရိဿန္တီ’’တိ။

၁၆။ အထ ခေါ အညတရော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ၊ ဘော ဂေါတမ၊ ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေန မိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ? ‘‘အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာဟေတု ခေါ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ။

‘‘ကော နု ခေါ၊ ဘော ဂေါတမ၊ ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေန မိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ? ‘‘ဓမ္မစရိယာသမစရိယာဟေတု ခေါ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ။

‘‘အဘိက္ကန္တံ၊ ဘော ဂေါတမ! အဘိက္ကန္တံ၊ ဘော ဂေါတမ! သေယျထာပိ၊ ဘော ဂေါတမ၊ နိက္ကုဇ္ဇိတံ [နိကုဇ္ဇိတံ (က။)] ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ၊ ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ၊ မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ၊ အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ – ‘စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီ’တိ၊ ဧဝမေဝံ ဘောတာ ဂေါတမေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသင်္ဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

၁၇။ အထ ခေါ ဇာဏုဿောဏိ [ဇာဏုသောဏိ (က။)] ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဇာဏုဿောဏိ ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ၊ ဘော ဂေါတမ၊ ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေန မိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ? ‘‘ကတတ္တာ စ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ အကတတ္တာ စ။ ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ။ ‘‘ကော ပန၊ ဘော ဂေါတမ၊ ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေန မိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ? ‘‘ကတတ္တာ စ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ အကတတ္တာ စ။ ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ။ ‘‘န ခေါ အဟံ ဣမဿ ဘောတော ဂေါတမဿ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာမိ။ သာဓု မေ ဘဝံ ဂေါတမော တထာ ဓမ္မံ ဒေသေတု ယထာ အဟံ ဣမဿ ဘောတော ဂေါတမဿ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနေယျ’’န္တိ။ ‘‘တေန ဟိ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ သုဏာဟိ၊ သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ၊ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ဘော’’တိ ခေါ ဇာဏုဿောဏိ ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဣဓ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဧကစ္စဿ ကာယဒုစ္စရိတံ ကတံ ဟောတိ၊ အကတံ ဟောတိ ကာယသုစရိတံ၊ ဝစီဒုစ္စရိတံ ကတံ ဟောတိ၊ အကတံ ဟောတိ ဝစီသုစရိတံ၊ မနောဒုစ္စရိတံ ကတံ ဟောတိ၊ အကတံ ဟောတိ မနောသုစရိတံ။ ဧဝံ ခေါ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ကတတ္တာ စ အကတတ္တာ စ ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ ဣဓ ပန၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဧကစ္စဿ ကာယသုစရိတံ ကတံ ဟောတိ၊ အကတံ ဟောတိ ကာယဒုစ္စရိတံ၊ ဝစီသုစရိတံ ကတံ ဟောတိ၊ အကတံ ဟောတိ ဝစီဒုစ္စရိတံ၊ မနောသုစရိတံ ကတံ ဟောတိ၊ အကတံ ဟောတိ မနောဒုစ္စရိတံ။ ဧဝံ ခေါ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ကတတ္တာ စ အကတတ္တာ စ ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ။

‘‘အဘိက္ကန္တံ၊ ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

၁၈။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧကံသေနာဟံ၊ အာနန္ဒ၊ အကရဏီယံ ဝဒါမိ ကာယဒုစ္စရိတံ ဝစီဒုစ္စရိတံ မနောဒုစ္စရိတ’’န္တိ။ ‘‘ယမိဒံ၊ ဘန္တေ၊ ဘဂဝတာ ဧကံသေန အကရဏီယံ အက္ခာတံ ကာယဒုစ္စရိတံ ဝစီဒုစ္စရိတံ မနောဒုစ္စရိတံ တသ္မိံ အကရဏီယေ ကယိရမာနေ ကော အာဒီနဝေါ ပါဋိကင်္ခေါ’’တိ? ‘‘ယမိဒံ၊ အာနန္ဒ၊ မယာ ဧကံသေန အကရဏီယံ အက္ခာတံ ကာယဒုစ္စရိတံ ဝစီဒုစ္စရိတံ မနောဒုစ္စရိတံ တသ္မိံ အကရဏီယေ ကယိရမာနေ အယံ အာဒီနဝေါ ပါဋိကင်္ခေါ – အတ္တာပိ အတ္တာနံ ဥပဝဒတိ၊ အနုဝိစ္စ ဝိညူ ဂရဟန္တိ၊ ပါပကော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆတိ၊ သမ္မူဠှော ကာလံ ကရောတိ၊ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ယမိဒံ၊ အာနန္ဒ၊ မယာ ဧကံသေန အကရဏီယံ အက္ခာတံ ကာယဒုစ္စရိတံ ဝစီဒုစ္စရိတံ မနောဒုစ္စရိတံ တသ္မိံ အကရဏီယေ ကယိရမာနေ အယံ အာဒီနဝေါ ပါဋိကင်္ခေါ’’တိ။

‘‘ဧကံသေနာဟံ၊ အာနန္ဒ၊ ကရဏီယံ ဝဒါမိ ကာယသုစရိတံ ဝစီသုစရိတံ မနောသုစရိတ’’န္တိ။ ‘‘ယမိဒံ၊ ဘန္တေ၊ ဘဂဝတာ ဧကံသေန ကရဏီယံ အက္ခာတံ ကာယသုစရိတံ ဝစီသုစရိတံ မနောသုစရိတံ တသ္မိံ ကရဏီယေ ကယိရမာနေ ကော အာနိသံသော ပါဋိကင်္ခေါ’’တိ? ‘‘ယမိဒံ၊ အာနန္ဒ၊ မယာ ဧကံသေန ကရဏီယံ အက္ခာတံ ကာယသုစရိတံ ဝစီသုစရိတံ မနောသုစရိတံ တသ္မိံ ကရဏီယေ ကယိရမာနေ အယံ အာနိသံသော ပါဋိကင်္ခေါ – အတ္တာပိ အတ္တာနံ န ဥပဝဒတိ၊ အနုဝိစ္စ ဝိညူ ပသံသန္တိ၊ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆတိ၊ အသမ္မူဠှော ကာလံ ကရောတိ၊ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ယမိဒံ၊ အာနန္ဒ၊ မယာ ဧကံသေန ကရဏီယံ အက္ခာတံ ကာယသုစရိတံ ဝစီသုစရိတံ မနောသုစရိတံ တသ္မိံ ကရဏီယေ ကယိရမာနေ အယံ အာနိသံသော ပါဋိကင်္ခေါ’’တိ။

၁၉။ ‘‘အကုသလံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဇဟထ။ သက္ကာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အကုသလံ ပဇဟိတုံ။ နော စေဒံ [နော စေတံ (သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။) သံ။ နိ။ ၃။၂၈ ပဿိတဗ္ဗံ]၊ ဘိက္ခဝေ၊ သက္ကာ အဘဝိဿ အကုသလံ ပဇဟိတုံ၊ နာဟံ ဧဝံ ဝဒေယျံ – ‘အကုသလံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဇဟထာ’တိ။ ယသ္မာ စ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သက္ကာ အကုသလံ ပဇဟိတုံ တသ္မာဟံ ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘အကုသလံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဇဟထာ’တိ။ အကုသလဉ္စ ဟိဒံ၊ ဘိက္ခဝေ [အကုသလံ ဘိက္ခဝေ (က။)]၊ ပဟီနံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ သံဝတ္တေယျ နာဟံ ဧဝံ ဝဒေယျံ – ‘အကုသလံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဇဟထာ’တိ။ ယသ္မာ စ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အကုသလံ ပဟီနံ ဟိတာယ သုခါယ သံဝတ္တတိ တသ္မာဟံ ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘အကုသလံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဇဟထာ’’’တိ။

‘‘ကုသလံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝေထ။ သက္ကာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ကုသလံ ဘာဝေတုံ။ နော စေဒံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သက္ကာ အဘဝိဿ ကုသလံ ဘာဝေတုံ၊ နာဟံ ဧဝံ ဝဒေယျံ – ‘ကုသလံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝေထာ’တိ။ ယသ္မာ စ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သက္ကာ ကုသလံ ဘာဝေတုံ တသ္မာဟံ ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘ကုသလံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝေထာ’တိ။ ကုသလဉ္စ ဟိဒံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝိတံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ သံဝတ္တေယျ၊ နာဟံ ဧဝံ ဝဒေယျံ – ‘ကုသလံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝေထာ’တိ။ ယသ္မာ စ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ကုသလံ ဘာဝိတံ ဟိတာယ သုခါယ သံဝတ္တတိ တသ္မာဟံ ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘ကုသလံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝေထာ’’’တိ။

၂၀။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ သဒ္ဓမ္မဿ သမ္မောသာယ အန္တရဓာနာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ ဒွေ? ဒုန္နိက္ခိတ္တဉ္စ ပဒဗျဉ္ဇနံ အတ္ထော စ ဒုန္နီတော။ ဒုန္နိက္ခိတ္တဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဒဗျဉ္ဇနဿ အတ္ထောပိ ဒုန္နယော ဟောတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ သဒ္ဓမ္မဿ သမ္မောသာယ အန္တရဓာနာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။

၂၁။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ သဒ္ဓမ္မဿ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ အနန္တရဓာနာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ ဒွေ? သုနိက္ခိတ္တဉ္စ ပဒဗျဉ္ဇနံ အတ္ထော စ သုနီတော။ သုနိက္ခိတ္တဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဒဗျဉ္ဇနဿ အတ္ထောပိ သုနယော ဟောတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ သဒ္ဓမ္မဿ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ အနန္တရဓာနာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။

အဓိကရဏဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။

၃။ ဗာလဝဂ္ဂေါ

၂၂။ ‘‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဗာလာ။ ကတမေ ဒွေ? ယော စ အစ္စယံ အစ္စယတော န ပဿတိ၊ ယော စ အစ္စယံ ဒေသေန္တဿ ယထာဓမ္မံ နပ္ပဋိဂ္ဂဏှာတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဗာလာ’တိ။ ‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဏ္ဍိတာ။ ကတမေ ဒွေ? ယော စ အစ္စယံ အစ္စယတော ပဿတိ၊ ယော စ အစ္စယံ ဒေသေန္တဿ ယထာဓမ္မံ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပဏ္ဍိတာ’’’တိ။

၂၃။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တထာဂတံ အဗ္ဘာစိက္ခန္တိ။ ကတမေ ဒွေ? ဒုဋ္ဌော ဝါ ဒေါသန္တရော၊ သဒ္ဓါ ဝါ ဒုဂ္ဂဟိတေန [ဒုဂ္ဂဟီတေန (သီ။)]။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ တထာဂတံ အဗ္ဘာစိက္ခန္တီ’’တိ။

၂၄။ ‘‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တထာဂတံ အဗ္ဘာစိက္ခန္တိ။ ကတမေ ဒွေ? ယော စ အဘာသိတံ အလပိတံ တထာဂတေန ဘာသိတံ လပိတံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ၊ ယော စ ဘာသိတံ လပိတံ တထာဂတေန အဘာသိတံ အလပိတံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ တထာဂတံ အဗ္ဘာစိက္ခန္တီ’တိ။ ‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တထာဂတံ နာဗ္ဘာစိက္ခန္တိ။ ကတမေ ဒွေ? ယော စ အဘာသိတံ အလပိတံ တထာဂတေန အဘာသိတံ အလပိတံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ၊ ယော စ ဘာသိတံ လပိတံ တထာဂတေန ဘာသိတံ လပိတံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ တထာဂတံ နာဗ္ဘာစိက္ခန္တီ’’’တိ။

၂၅။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တထာဂတံ အဗ္ဘာစိက္ခန္တိ။ ကတမေ ဒွေ? ယော စ နေယျတ္ထံ သုတ္တန္တံ နီတတ္ထော သုတ္တန္တောတိ ဒီပေတိ၊ ယော စ နီတတ္ထံ သုတ္တန္တံ နေယျတ္ထော သုတ္တန္တောတိ ဒီပေတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ တထာဂတံ အဗ္ဘာစိက္ခန္တီ’’တိ။

၂၆။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တထာဂတံ နာဗ္ဘာစိက္ခန္တိ။ ကတမေ ဒွေ? ယော စ နေယျတ္ထံ သုတ္တန္တံ နေယျတ္ထော သုတ္တန္တောတိ ဒီပေတိ၊ ယော စ နီတတ္ထံ သုတ္တန္တံ နီတတ္ထော သုတ္တန္တောတိ ဒီပေတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ တထာဂတံ နာဗ္ဘာစိက္ခန္တီ’’တိ။

၂၇။ ‘‘ပဋိစ္ဆန္နကမ္မန္တဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွိန္နံ ဂတီနံ အညတရာ ဂတိ ပါဋိကင်္ခါ – နိရယော ဝါ တိရစ္ဆာနယောနိ ဝါတိ။ အပ္ပဋိစ္ဆန္နကမ္မန္တဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွိန္နံ ဂတီနံ အညတရာ ဂတိ ပါဋိကင်္ခါ – ဒေဝါ ဝါ မနုဿာ ဝါ’’တိ။

၂၈။ ‘‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွိန္နံ ဂတီနံ အညတရာ ဂတိ ပါဋိကင်္ခါ – နိရယော ဝါ တိရစ္ဆာနယောနိ ဝါ’’တိ။

၂၉။ ‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိကဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွိန္နံ ဂတီနံ အညတရာ ဂတိ ပါဋိကင်္ခါ – ဒေဝါ ဝါ မနုဿာ ဝါ’’တိ။

၃၀။ ‘‘ဒုဿီလဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပဋိဂ္ဂါဟာ – နိရယော ဝါ တိရစ္ဆာနယောနိ ဝါ။ သီလဝတော၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပဋိဂ္ဂါဟာ – ဒေဝါ ဝါ မနုဿာ ဝါ’’တိ [ဒေဝေါ ဝါ မနုဿော ဝါတိ (က။)]။

၃၁။ ‘‘ဒွါဟံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အတ္ထဝသေ သမ္ပဿမာနော အရညဝနပတ္ထာနိ [အရညေ ပဝနပတ္ထာနိ (သီ။ ပီ။)] ပန္တာနိ သေနာသနာနိ ပဋိသေဝါမိ။ ကတမေ ဒွေ? အတ္တနော စ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရံ သမ္ပဿမာနော၊ ပစ္ဆိမဉ္စ ဇနတံ အနုကမ္ပမာနော။ ဣမေ ခေါ အဟံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ အတ္ထဝသေ သမ္ပဿမာနော အရညဝနပတ္ထာနိ ပန္တာနိ သေနာသနာနိ ပဋိသေဝါမီ’’တိ။

၃၂။ ‘‘ဒွေ မေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ ဝိဇ္ဇာဘာဂိယာ။ ကတမေ ဒွေ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ သမထော၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝိတော ကမတ္ထ [ကိမတ္ထ (သျာ။ ကံ။)၊ ကတမတ္ထ (က။)] မနုဘောတိ? စိတ္တံ ဘာဝီယတိ။ စိတ္တံ ဘာဝိတံ ကမတ္ထမနုဘောတိ? ယော ရာဂေါ သော ပဟီယတိ။ ဝိပဿနာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝိတာ ကမတ္ထမနုဘောတိ? ပညာ ဘာဝီယတိ။ ပညာ ဘာဝိတာ ကမတ္ထမနုဘောတိ? ယာ အဝိဇ္ဇာ သာ ပဟီယတိ။ ရာဂုပက္ကိလိဋ္ဌံ ဝါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စိတ္တံ န ဝိမုစ္စတိ၊ အဝိဇ္ဇုပက္ကိလိဋ္ဌာ ဝါ ပညာ န ဘာဝီယတိ။ ဣတိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ရာဂဝိရာဂါ စေတောဝိမုတ္တိ၊ အဝိဇ္ဇာဝိရာဂါ ပညာဝိမုတ္တီ’’တိ။

ဗာလဝဂ္ဂေါ တတိယော။

၄။ သမစိတ္တဝဂ္ဂေါ

၃၃။ ‘‘အသပ္ပုရိသဘူမိဉ္စ ဝေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒေသေဿာမိ သပ္ပုရိသဘူမိဉ္စ။ တံ သုဏာထ၊ သာဓုကံ မနသိ ကရောထ။ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ၊ ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ကတမာ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အသပ္ပုရိသဘူမိ? အသပ္ပုရိသော၊ ဘိက္ခဝေ၊ အကတညူ ဟောတိ အကတဝေဒီ။ အသဗ္ဘိ ဟေတံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဥပညာတံ ယဒိဒံ အကတညုတာ အကတဝေဒိတာ။ ကေဝလာ ဧသာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အသပ္ပုရိသဘူမိ ယဒိဒံ အကတညုတာ အကတဝေဒိတာ။ သပ္ပုရိသော စ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ကတညူ ဟောတိ ကတဝေဒီ။ သဗ္ဘိ ဟေတံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဥပညာတံ ယဒိဒံ ကတညုတာ ကတဝေဒိတာ။ ကေဝလာ ဧသာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သပ္ပုရိသဘူမိ ယဒိဒံ ကတညုတာ ကတဝေဒိတာ’’တိ။

၃၄။ ‘‘ဒွိန္နာဟံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ န သုပ္ပတိကာရံ ဝဒါမိ။ ကတမေသံ ဒွိန္နံ? မာတု စ ပိတု စ။ ဧကေန၊ ဘိက္ခဝေ၊ အံသေန မာတရံ ပရိဟရေယျ၊ ဧကေန အံသေန ပိတရံ ပရိဟရေယျ ဝဿသတာယုကော ဝဿသတဇီဝီ သော စ နေသံ ဥစ္ဆာဒနပရိမဒ္ဒနနှာပနသမ္ဗာဟနေန။ တေ စ တတ္ထေဝ မုတ္တကရီသံ စဇေယျုံ။ န တွေဝ၊ ဘိက္ခဝေ၊ မာတာပိတူနံ ကတံ ဝါ ဟောတိ ပဋိကတံ ဝါ။ ဣမိဿာ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ မဟာပထဝိယာ ပဟူတရတ္တရတနာယ [ပဟူတသတ္တရတနာယ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။) တိကနိပါတေ မဟာဝဂ္ဂေ ဒသမသုတ္တဋီကာယံ ဒဿိတပါဠိယာ သမေတိ] မာတာပိတရော ဣဿရာဓိပစ္စေ ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌာပေယျ၊ န တွေဝ၊ ဘိက္ခဝေ၊ မာတာပိတူနံ ကတံ ဝါ ဟောတိ ပဋိကတံ ဝါ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဗဟုကာရာ [ဗဟူပကာရာ (က။)]၊ ဘိက္ခဝေ၊ မာတာပိတရော ပုတ္တာနံ အာပါဒကာ ပေါသကာ ဣမဿ လောကဿ ဒဿေတာရော။ ယော စ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ မာတာပိတရော အဿဒ္ဓေ သဒ္ဓါသမ္ပဒါယ သမာဒပေတိ နိဝေသေတိ ပတိဋ္ဌာပေတိ၊ ဒုဿီလေ သီလသမ္ပဒါယ သမာဒပေတိ နိဝေသေတိ ပတိဋ္ဌာပေတိ၊ မစ္ဆရီ စာဂသမ္ပဒါယ သမာဒပေတိ နိဝေသေတိ ပတိဋ္ဌာပေတိ၊ ဒုပ္ပညေ ပညာသမ္ပဒါယ သမာဒပေတိ နိဝေသေတိ ပတိဋ္ဌာပေတိ၊ ဧတ္တာဝတာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ မာတာပိတူနံ ကတဉ္စ ဟောတိ ပဋိကတဉ္စာ’’တိ [ပဋိကတဉ္စ အတိကတဉ္စာတိ (သီ။ ပီ။)]။

၃၅။ အထ ခေါ အညတရော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ…ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံဝါဒီ ဘဝံ ဂေါတမော ကိမက္ခာယီ’’တိ? ‘‘ကိရိယဝါဒီ စာဟံ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ အကိရိယဝါဒီ စာ’’တိ။ ‘‘ယထာကထံ ပန ဘဝံ ဂေါတမော ကိရိယဝါဒီ စ အကိရိယဝါဒီ စာ’’တိ?

‘‘အကိရိယံ ခေါ အဟံ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဝဒါမိ ကာယဒုစ္စရိတဿ ဝစီဒုစ္စရိတဿ မနောဒုစ္စရိတဿ၊ အနေကဝိဟိတာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အကိရိယံ ဝဒါမိ။ ကိရိယဉ္စ ခေါ အဟံ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဝဒါမိ ကာယသုစရိတဿ ဝစီသုစရိတဿ မနောသုစရိတဿ၊ အနေကဝိဟိတာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ကိရိယံ ဝဒါမိ။ ဧဝံ ခေါ အဟံ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ကိရိယဝါဒီ စ အကိရိယဝါဒီ စာ’’တိ။

‘‘အဘိက္ကန္တံ၊ ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

၃၆။ အထ ခေါ အနာထပိဏ္ဍိကော ဂဟပတိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အနာထပိဏ္ဍိကော ဂဟပတိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကတိ နု ခေါ၊ ဘန္တေ၊ လောကေ ဒက္ခိဏေယျာ၊ ကတ္ထ စ ဒါနံ ဒါတဗ္ဗ’’န္တိ? ‘‘ဒွေ ခေါ၊ ဂဟပတိ၊ လောကေ ဒက္ခိဏေယျာ – သေခေါ စ အသေခေါ စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဂဟပတိ၊ ဒွေ လောကေ ဒက္ခိဏေယျာ၊ ဧတ္ထ စ ဒါနံ ဒါတဗ္ဗ’’န္တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ ဣဒံ ဝတွာန [ဝတွာ (သီ။ ပီ။) ဧဝမီဒိသေသု ဌာနေသု] သုဂတော အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

‘‘သေခေါ အသေခေါ စ ဣမသ္မိံ လောကေ၊

အာဟုနေယျာ ယဇမာနာနံ ဟောန္တိ၊

တေ ဥဇ္ဇုဘူတာ [ဥဇုဘူတာ (သျာ။ ကံ။ က။)] ကာယေန၊ ဝါစာယ ဥဒ စေတသာ၊

ခေတ္တံ တံ ယဇမာနာနံ၊ ဧတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလ’’န္တိ။

၃၇။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ပုဗ္ဗာရာမေ မိဂါရမာတုပါသာဒေ။ တတြ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အာဝုသော ဘိက္ခဝေ’’တိ။ ‘‘အာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ပစ္စဿောသုံ။ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဇ္ဈတ္တသံယောဇနဉ္စ၊ အာဝုသော၊ ပုဂ္ဂလံ ဒေသေဿာမိ ဗဟိဒ္ဓါသံယောဇနဉ္စ။ တံ သုဏာထ၊ သာဓုကံ မနသိ ကရောထ၊ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ပစ္စဿောသုံ။ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဧတဒဝေါစ –

‘‘ကတမော စာဝုသော၊ အဇ္ဈတ္တသံယောဇနော ပုဂ္ဂလော? ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခု သီလဝါ ဟောတိ၊ ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော၊ အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ၊ သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု။ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အညတရံ ဒေဝနိကာယံ ဥပပဇ္ဇတိ။ သော တတော စုတော အာဂါမီ ဟောတိ၊ အာဂန္တာ ဣတ္ထတ္တံ။ အယံ ဝုစ္စတိ၊ အာဝုသော၊ အဇ္ဈတ္တသံယောဇနော ပုဂ္ဂလော အာဂါမီ ဟောတိ၊ အာဂန္တာ ဣတ္ထတ္တံ။

‘‘ကတမော စာဝုသော၊ ဗဟိဒ္ဓါသံယောဇနော ပုဂ္ဂလော? ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခု သီလဝါ ဟောတိ၊ ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော၊ အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ၊ သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု။ သော အညတရံ သန္တံ စေတောဝိမုတ္တိံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အညတရံ ဒေဝနိကာယံ ဥပပဇ္ဇတိ။ သော တတော စုတော အနာဂါမီ ဟောတိ၊ အနာဂန္တာ ဣတ္ထတ္တံ။ အယံ ဝုစ္စတာဝုသော၊ ဗဟိဒ္ဓါသံယောဇနော ပုဂ္ဂလော အနာဂါမီ ဟောတိ၊ အနာဂန္တာ ဣတ္ထတ္တံ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု သီလဝါ ဟောတိ…ပေ… သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု။ သော ကာမာနံယေဝ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ။ သော ဘဝါနံယေဝ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ။ သော တဏှာက္ခယာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ။ သော လောဘက္ခယာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ။ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အညတရံ ဒေဝနိကာယံ ဥပပဇ္ဇတိ။ သော တတော စုတော အနာဂါမီ ဟောတိ၊ အနာဂန္တာ ဣတ္ထတ္တံ။ အယံ ဝုစ္စတာဝုသော၊ ဗဟိဒ္ဓါသံယောဇနော ပုဂ္ဂလော အနာဂါမီ ဟောတိ၊ အနာဂန္တာ ဣတ္ထတ္တ’’န္တိ။

အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ သမစိတ္တာ ဒေဝတာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ တာ ဒေဝတာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဧသော၊ ဘန္တေ၊ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ပုဗ္ဗာရာမေ မိဂါရမာတုပါသာဒေ ဘိက္ခူနံ အဇ္ဈတ္တသံယောဇနဉ္စ ပုဂ္ဂလံ ဒေသေတိ ဗဟိဒ္ဓါသံယောဇနဉ္စ။ ဟဋ္ဌာ၊ ဘန္တေ၊ ပရိသာ။ သာဓု၊ ဘန္တေ၊ ဘဂဝါ ယေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနုပသင်္ကမတု အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ ဘဂဝါ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ [သမ္မိဉ္ဇိတံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ၊ ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ၊ ဧဝမေဝံ – ဇေတဝနေ အန္တရဟိတော ပုဗ္ဗာရာမေ မိဂါရမာတုပါသာဒေ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ သမ္မုခေ ပါတုရဟောသိ။ နိသီဒိ ဘဂဝါ ပညတ္တေ အာသနေ။ အာယသ္မာပိ ခေါ သာရိပုတ္တော ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဣဓ၊ သာရိပုတ္တ၊ သမ္ဗဟုလာ သမစိတ္တာ ဒေဝတာ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ၊ သာရိပုတ္တ၊ တာ ဒေဝတာ မံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘ဧသော၊ ဘန္တေ၊ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ပုဗ္ဗာရာမေ မိဂါရမာတုပါသာဒေ ဘိက္ခူနံ အဇ္ဈတ္တသံယောဇနဉ္စ ပုဂ္ဂလံ ဒေသေတိ ဗဟိဒ္ဓါသံယောဇနဉ္စ။ ဟဋ္ဌာ၊ ဘန္တေ၊ ပရိသာ။ သာဓု၊ ဘန္တေ၊ ဘဂဝါ ယေန အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနုပသင်္ကမတု အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’တိ။ တာ ခေါ ပန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဒေဝတာ ဒသပိ ဟုတွာ ဝီသမ္ပိ ဟုတွာ တိံသမ္ပိ ဟုတွာ စတ္တာလီသမ္ပိ ဟုတွာ ပညာသမ္ပိ ဟုတွာ သဋ္ဌိပိ ဟုတွာ အာရဂ္ဂကောဋိနိတုဒနမတ္တေပိ တိဋ္ဌန္တိ၊ န စ အညမညံ ဗျာဗာဓေန္တိ [ဗျာဗာဓေန္တီတိ (သဗ္ဗတ္ထ)]။ သိယာ ခေါ ပန [ပန တေ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]၊ သာရိပုတ္တ၊ ဧဝမဿ – ‘တတ္ထ နူန တာသံ ဒေဝတာနံ တထာ စိတ္တံ ဘာဝိတံ ယေန တာ ဒေဝတာ ဒသပိ ဟုတွာ ဝီသမ္ပိ ဟုတွာ တိံသမ္ပိ ဟုတွာ စတ္တာလီသမ္ပိ ဟုတွာ ပညာသမ္ပိ ဟုတွာ သဋ္ဌိပိ ဟုတွာ အာရဂ္ဂကောဋိနိတုဒနမတ္တေပိ တိဋ္ဌန္တိ န စ အညမညံ ဗျာဗာဓေန္တီ’တိ။ န ခေါ ပနေတံ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဣဓေဝ ခေါ၊ သာရိပုတ္တ၊ တာသံ ဒေဝတာနံ တထာ စိတ္တံ ဘာဝိတံ၊ ယေန တာ ဒေဝတာ ဒသပိ ဟုတွာ…ပေ… န စ အညမညံ ဗျာဗာဓေန္တိ။ တသ္မာတိဟ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘သန္တိန္ဒြိယာ ဘဝိဿာမ သန္တမာနသာ’တိ။ ဧဝဉှိ ဝေါ၊ သာရိပုတ္တ၊ သိက္ခိတဗ္ဗံ။ ‘သန္တိန္ဒြိယာနဉှိ ဝေါ၊ သာရိပုတ္တ၊ သန္တမာနသာနံ သန္တံယေဝ ကာယကမ္မံ ဘဝိဿတိ သန္တံ ဝစီကမ္မံ သန္တံ မနောကမ္မံ။ သန္တံယေဝ ဥပဟာရံ ဥပဟရိဿာမ သဗြဟ္မစာရီသူ’တိ။ ‘ဧဝဉှိ ဝေါ၊ သာရိပုတ္တ၊ သိက္ခိတဗ္ဗံ။ အနဿုံ ခေါ၊ သာရိပုတ္တ၊ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ယေ ဣမံ ဓမ္မပရိယာယံ နာဿောသု’’’န္တိ။

၃၈။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော ဝရဏာယံ ဝိဟရတိ ဘဒ္ဒသာရိတီရေ [ကဒ္ဒမဒဟတီရေ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။ အထ ခေါ အာရာမဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော ယေနာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ မဟာကစ္စာနေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာရာမဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ၊ ဘော ကစ္စာန၊ ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေန ခတ္တိယာပိ ခတ္တိယေဟိ ဝိဝဒန္တိ၊ ဗြာဟ္မဏာပိ ဗြာဟ္မဏေဟိ ဝိဝဒန္တိ၊ ဂဟပတိကာပိ ဂဟပတိကေဟိ ဝိဝဒန္တီ’’တိ? ‘‘ကာမရာဂါဘိနိဝေသဝိနိဗန္ဓ [ကာမရာဂဝိနိဝေသဝိနိဗဒ္ဓ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ပလိဂေဓပရိယုဋ္ဌာနဇ္ဈောသာနဟေတု ခေါ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ခတ္တိယာပိ ခတ္တိယေဟိ ဝိဝဒန္တိ၊ ဗြာဟ္မဏာပိ ဗြာဟ္မဏေဟိ ဝိဝဒန္တိ၊ ဂဟပတိကာပိ ဂဟပတိကေဟိ ဝိဝဒန္တီ’’တိ။

‘‘ကော ပန၊ ဘော ကစ္စာန၊ ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေန သမဏာပိ သမဏေဟိ ဝိဝဒန္တီ’’တိ? ‘‘ဒိဋ္ဌိရာဂါဘိနိဝေသဝိနိဗန္ဓပလိဂေဓပရိယုဋ္ဌာနဇ္ဈောသာနဟေတု ခေါ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ သမဏာပိ သမဏေဟိ ဝိဝဒန္တီ’’တိ။

‘‘အတ္ထိ ပန၊ ဘော ကစ္စာန၊ ကောစိ လောကသ္မိံ ယော ဣမဉ္စေဝ ကာမရာဂါဘိနိဝေသဝိနိဗန္ဓပလိဂေဓပရိယုဋ္ဌာနဇ္ဈောသာနံ သမတိက္ကန္တော၊ ဣမဉ္စ ဒိဋ္ဌိရာဂါဘိနိဝေသဝိနိဗန္ဓပလိဂေဓပရိယုဋ္ဌာနဇ္ဈောသာနံ သမတိက္ကန္တော’’တိ? ‘‘အတ္ထိ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ လောကသ္မိံ ယော ဣမဉ္စေဝ ကာမရာဂါဘိနိဝေသဝိနိဗန္ဓပလိဂေဓပရိယုဋ္ဌာနဇ္ဈောသာနံ သမတိက္ကန္တော၊ ဣမဉ္စ ဒိဋ္ဌိရာဂါဘိနိဝေသဝိနိဗန္ဓပလိဂေဓပရိယုဋ္ဌာနဇ္ဈောသာနံ သမတိက္ကန္တော’’တိ။

‘‘ကော ပန သော၊ ဘော ကစ္စာန၊ လောကသ္မိံ ယော ဣမဉ္စေဝ ကာဂရာဂါဘိနိဝေသဝိနိဗန္ဓပလိဂေဓပရိယုဋ္ဌာနဇ္ဈောသာနံ သမတိက္ကန္တော၊ ဣမဉ္စ ဒိဋ္ဌိရာဂါဘိနိဝေသဝိနိဗန္ဓပလိဂေဓပရိယုဋ္ဌာနဇ္ဈောသာနံ သမတိက္ကန္တော’’တိ? ‘‘အတ္ထိ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုရတ္ထိမေသု ဇနပဒေသု သာဝတ္ထီ နာမ နဂရံ။ တတ္ထ သော ဘဂဝါ ဧတရဟိ ဝိဟရတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ။ သော ဟိ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဘဂဝါ ဣမဉ္စေဝ ကာမရာဂါဘိနိဝေသဝိနိဗန္ဓပလိဂေဓပရိယုဋ္ဌာနဇ္ဈောသာနံ သမတိက္ကန္တော၊ ဣမဉ္စ ဒိဋ္ဌိရာဂါဘိနိဝေသဝိနိဗန္ဓပလိဂေဓပရိယုဋ္ဌာနဇ္ဈောသာနံ သမတိက္ကန္တော’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ အာရာမဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဒက္ခိဏံ ဇာဏုမဏ္ဍလံ ပထဝိယံ နိဟန္တွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ တိက္ခတ္တုံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ၊ နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ၊ နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။ ယော ဟိ သော ဘဂဝါ ဣမဉ္စေဝ ကာမရာဂါဘိနိဝေသဝိနိဗန္ဓပလိဂေဓပရိယုဋ္ဌာနဇ္ဈောသာနံ သမတိက္ကန္တော၊ ဣမဉ္စ ဒိဋ္ဌိရာဂါဘိနိဝေသဝိနိဗန္ဓပလိဂေဓပရိယုဋ္ဌာနဇ္ဈောသာနံ သမတိက္ကန္တော’’တိ။

‘‘အဘိက္ကန္တံ၊ ဘော ကစ္စာန၊ အဘိက္ကန္တံ၊ ဘော ကစ္စာန! သေယျထာပိ၊ ဘော ကစ္စာန၊ နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ၊ ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ၊ မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ၊ အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ – ‘စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီ’တိ၊ ဧဝမေဝံ ဘောတာ ကစ္စာနေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ၊ ဘော ကစ္စာန၊ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသင်္ဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ကစ္စာနော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

၃၉။ ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော မဓုရာယံ ဝိဟရတိ ဂုန္ဒာဝနေ။ အထ ခေါ ကန္ဒရာယနော [ကဏ္ဍရာယနော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဗြာဟ္မဏော ယေနာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ မဟာကစ္စာနေန သဒ္ဓိံ…ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ကန္ဒရာယနော ဗြာဟ္မဏော အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုတံ မေတံ၊ ဘော ကစ္စာန၊ ‘န သမဏော ကစ္စာနော ဗြာဟ္မဏေ ဇိဏ္ဏေ ဝုဒ္ဓေ မဟလ္လကေ အဒ္ဓဂတေ ဝယောအနုပ္ပတ္တေ အဘိဝါဒေတိ ဝါ ပစ္စုဋ္ဌေတိ ဝါ အာသနေန ဝါ နိမန္တေတီ’တိ။ တယိဒံ၊ ဘော ကစ္စာန၊ တထေဝ? န ဟိ ဘဝံ ကစ္စာနော ဗြာဟ္မဏေ ဇိဏ္ဏေ ဝုဒ္ဓေ မဟလ္လကေ အဒ္ဓဂတေ ဝယောအနုပ္ပတ္တေ အဘိဝါဒေတိ ဝါ ပစ္စုဋ္ဌေတိ ဝါ အာသနေန ဝါ နိမန္တေတိ။ တယိဒံ၊ ဘော ကစ္စာန၊ န သမ္ပန္နမေဝါ’’တိ။

‘‘အတ္ထိ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဝုဒ္ဓဘူမိ စ အက္ခာတာ ဒဟရဘူမိ စ။ ဝုဒ္ဓါ စေပိ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဟောတိ အာသီတိကော ဝါ နာဝုတိကော ဝါ ဝဿသတိကော ဝါ ဇာတိယာ၊ သော စ ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇတိ ကာမမဇ္ဈာဝသတိ ကာမပရိဠာဟေန ပရိဍယှတိ ကာမဝိတက္ကေဟိ ခဇ္ဇတိ ကာမပရိယေသနာယ ဥဿုကော။ အထ ခေါ သော ဗာလော န ထေရောတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ ဒဟရော စေပိ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဟောတိ ယုဝါ သုသုကာဠကေသော ဘဒြေန ယောဗ္ဗနေန သမန္နာဂတော ပဌမေန ဝယသာ။ သော စ န ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇတိ န ကာမမဇ္ဈာဝသတိ၊ န ကာမပရိဠာဟေန ပရိဍယှတိ၊ န ကာမဝိတက္ကေဟိ ခဇ္ဇတိ၊ န ကာမပရိယေသနာယ ဥဿုကော။ အထ ခေါ သော ပဏ္ဍိတော ထေရောတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ ကန္ဒရာယနော ဗြာဟ္မဏော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဒဟရာနံ သတံ [သုဒံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဘိက္ခူနံ ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ – ‘‘ဝုဒ္ဓါ ဘဝန္တော၊ ဝုဒ္ဓဘူမိယံ ဌိတာ။ ဒဟရာ မယံ၊ ဒဟရဘူမိယံ ဌိတာ’’တိ။

‘‘အဘိက္ကန္တံ၊ ဘော ကစ္စာန…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ကစ္စာနော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

၄၀။ ‘‘ယသ္မိံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမယေ စောရာ ဗလဝန္တော ဟောန္တိ၊ ရာဇာနော တသ္မိံ သမယေ ဒုဗ္ဗလာ ဟောန္တိ။ တသ္မိံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမယေ ရညော န ဖာသု ဟောတိ အတိယာတုံ ဝါ နိယျာတုံ ဝါ ပစ္စန္တိမေ ဝါ ဇနပဒေ အနုသညာတုံ။ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာနမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ န ဖာသု ဟောတိ အတိယာတုံ ဝါ နိယျာတုံ ဝါ ဗာဟိရာနိ ဝါ ကမ္မန္တာနိ ပဋိဝေက္ခိတုံ။ ဧဝမေဝံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယသ္မိံ သမယေ ပါပဘိက္ခူ ဗလဝန္တော ဟောန္တိ၊ ပေသလာ ဘိက္ခူ တသ္မိံ သမယေ ဒုဗ္ဗလာ ဟောန္တိ။ တသ္မိံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမယေ ပေသလာ ဘိက္ခူ တုဏှီဘူတာ တုဏှီဘူတာဝ သင်္ဃမဇ္ဈေ သင်္ကသာယန္တိ [သင်္ကမ္မ ဈာယန္တိ (က။)၊ သဉ္စာယန္တိ (သီ။ အဋ္ဌ။)] ပစ္စန္တိမေ ဝါ ဇနပဒေ အစ္ဆန္တိ [ဘဇန္တိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။ တယိဒံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဟောတိ ဗဟုဇနာဟိတာယ ဗဟုဇနာသုခါယ၊ ဗဟုနော ဇနဿ အနတ္ထာယ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ ဒေဝမနုဿာနံ။

‘‘ယသ္မိံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမယေ ရာဇာနော ဗလဝန္တော ဟောန္တိ၊ စောရာ တသ္မိံ သမယေ ဒုဗ္ဗလာ ဟောန္တိ။ တသ္မိံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမယေ ရညော ဖာသု ဟောတိ အတိယာတုံ ဝါ နိယျာတုံ ဝါ ပစ္စန္တိမေ ဝါ ဇနပဒေ အနုသညာတုံ။ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာနမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ဖာသု ဟောတိ အတိယာတုံ ဝါ နိယျာတုံ ဝါ ဗာဟိရာနိ ဝါ ကမ္မန္တာနိ ပဋိဝေက္ခိတုံ။ ဧဝမေဝံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယသ္မိံ သမယေ ပေသလာ ဘိက္ခူ ဗလဝန္တော ဟောန္တိ၊ ပါပဘိက္ခူ တသ္မိံ သမယေ ဒုဗ္ဗလာ ဟောန္တိ။ တသ္မိံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမယေ ပါပဘိက္ခူ တုဏှီဘူတာ တုဏှီဘူတာဝ သင်္ဃမဇ္ဈေ သင်္ကသာယန္တိ၊ ယေန ဝါ ပန တေန ပက္ကမန္တိ [ပပတန္တိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။ တယိဒံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဟောတိ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ၊ ဗဟုနော ဇနဿ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာန’’န္တိ။

၄၁။ ‘‘ဒွိန္နာဟံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ မိစ္ဆာပဋိပတ္တိံ န ဝဏ္ဏေမိ၊ ဂိဟိဿ ဝါ ပဗ္ဗဇိတဿ ဝါ။ ဂိဟီ ဝါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဗ္ဗဇိတော ဝါ မိစ္ဆာပဋိပန္နော မိစ္ဆာပဋိပတ္တာဓိကရဏဟေတု န အာရာဓကော ဟောတိ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။

‘‘ဒွိန္နာဟံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမ္မာပဋိပတ္တိံ ဝဏ္ဏေမိ၊ ဂိဟိဿ ဝါ ပဗ္ဗဇိတဿ ဝါ။ ဂိဟီ ဝါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဗ္ဗဇိတော ဝါ သမ္မာပဋိပန္နော သမ္မာပဋိပတ္တာဓိကရဏဟေတု အာရာဓကော ဟောတိ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလ’’န္တိ။

၄၂။ ‘‘ယေ တေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူ ဒုဂ္ဂဟိတေဟိ သုတ္တန္တေဟိ ဗျဉ္ဇနပ္ပတိရူပကေဟိ အတ္ထဉ္စ ဓမ္မဉ္စ ပဋိဝါဟန္တိ တေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူ ဗဟုဇနာဟိတာယ ပဋိပန္နာ ဗဟုဇနာသုခါယ၊ ဗဟုနော ဇနဿ အနတ္ထာယ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ဗဟုဉ္စ တေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူ အပုညံ ပသဝန္တိ၊ တေ စိမံ သဒ္ဓမ္မံ အန္တရဓာပေန္တိ။

‘‘ယေ တေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူ သုဂ္ဂဟိတေဟိ သုတ္တန္တေဟိ ဗျဉ္ဇနပ္ပတိရူပကေဟိ အတ္ထဉ္စ ဓမ္မဉ္စ အနုလောမေန္တိ တေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူ ဗဟုဇနဟိတာယ ပဋိပန္နာ ဗဟုဇနသုခါယ၊ ဗဟုနော ဇနဿ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ဗဟုဉ္စ တေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူ ပုညံ ပသဝန္တိ၊ တေ စိမံ သဒ္ဓမ္မံ ဌပေန္တီ’’တိ။

သမစိတ္တဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော။

၅။ ပရိသဝဂ္ဂေါ

၄၃။ ‘‘ဒွေမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရိသာ။ ကတမာ ဒွေ? ဥတ္တာနာ စ ပရိသာ ဂမ္ဘီရာ စ ပရိသာ။ ကတမာ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဥတ္တာနာ ပရိသာ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယဿံ ပရိသာယံ ဘိက္ခူ ဥဒ္ဓတာ ဟောန္တိ ဥန္နဠာ စပလာ မုခရာ ဝိကိဏ္ဏဝါစာ မုဋ္ဌဿတီ အသမ္ပဇာနာ အသမာဟိတာ ဝိဗ္ဘန္တစိတ္တာ ပါကတိန္ဒြိယာ။ အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဥတ္တာနာ ပရိသာ။

‘‘ကတမာ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဂမ္ဘီရာ ပရိသာ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယဿံ ပရိသာယံ ဘိက္ခူ အနုဒ္ဓတာ ဟောန္တိ အနုန္နဠာ အစပလာ အမုခရာ အဝိကိဏ္ဏဝါစာ ဥပဋ္ဌိတဿတီ သမ္ပဇာနာ သမာဟိတာ ဧကဂ္ဂစိတ္တာ သံဝုတိန္ဒြိယာ။ အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဂမ္ဘီရာ ပရိသာ။ ဣမာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပရိသာ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမာသံ ဒွိန္နံ ပရိသာနံ ယဒိဒံ ဂမ္ဘီရာ ပရိသာ’’တိ။

၄၄။ ‘‘ဒွေမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရိသာ။ ကတမာ ဒွေ? ဝဂ္ဂါ စ ပရိသာ သမဂ္ဂါ စ ပရိသာ။ ကတမာ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝဂ္ဂါ ပရိသာ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယဿံ ပရိသာယံ ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍနဇာတာ ကလဟဇာတာ ဝိဝါဒါပန္နာ အညမညံ မုခသတ္တီဟိ ဝိတုဒန္တာ ဝိဟရန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝဂ္ဂါ ပရိသာ။

‘‘ကတမာ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမဂ္ဂါ ပရိသာ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယဿံ ပရိသာယံ ဘိက္ခူ သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ခီရောဒကီဘူတာ အညမညံ ပိယစက္ခူဟိ သမ္ပဿန္တာ ဝိဟရန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမဂ္ဂါ ပရိသာ။ ဣမာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပရိသာ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမာသံ ဒွိန္နံ ပရိသာနံ ယဒိဒံ သမဂ္ဂါ ပရိသာ’’တိ။

၄၅။ ‘‘ဒွေမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရိသာ။ ကတမာ ဒွေ? အနဂ္ဂဝတီ စ ပရိသာ အဂ္ဂဝတီ စ ပရိသာ။ ကတမာ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အနဂ္ဂဝတီ ပရိသာ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယဿံ ပရိသာယံ ထေရာ ဘိက္ခူ ဗာဟုလိကာ [ဗာဟုလ္လိကာ (သျာ။ ကံ။ က။) ဋီကာ ဩလောကေတဗ္ဗာ] ဟောန္တိ သာထလိကာ၊ ဩက္ကမနေ ပုဗ္ဗင်္ဂမာ၊ ပဝိဝေကေ နိက္ခိတ္တဓုရာ၊ န ဝီရိယံ အာရဘန္တိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ တေသံ ပစ္ဆိမာ ဇနတာ ဒိဋ္ဌာနုဂတိံ အာပဇ္ဇတိ။ သာပိ ဟောတိ ဗာဟုလိကာ သာထလိကာ၊ ဩက္ကမနေ ပုဗ္ဗင်္ဂမာ၊ ပဝိဝေကေ နိက္ခိတ္တဓုရာ၊ န ဝီရိယံ အာရဘတိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အနဂ္ဂဝတီ ပရိသာ။

‘‘ကတမာ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဂ္ဂဝတီ ပရိသာ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယဿံ ပရိသာယံ ထေရာ ဘိက္ခူ န ဗာဟုလိကာ ဟောန္တိ န သာထလိကာ၊ ဩက္ကမနေ နိက္ခိတ္တဓုရာ၊ ပဝိဝေကေ ပုဗ္ဗင်္ဂမာ၊ ဝီရိယံ အာရဘန္တိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ တေသံ ပစ္ဆိမာ ဇနတာ ဒိဋ္ဌာနုဂတိံ အာပဇ္ဇတိ။ သာပိ ဟောတိ န ဗာဟုလိကာ န သာထလိကာ၊ ဩက္ကမနေ နိက္ခိတ္တဓုရာ၊ ပဝိဝေကေ ပုဗ္ဗင်္ဂမာ၊ ဝီရိယံ အာရဘတိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဂ္ဂဝတီ ပရိသာ။ ဣမာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပရိသာ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမာသံ ဒွိန္နံ ပရိသာနံ ယဒိဒံ အဂ္ဂဝတီ ပရိသာ’’တိ။

၄၆။ ‘‘ဒွေမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရိသာ။ ကတမာ ဒွေ? အနရိယာ စ ပရိသာ အရိယာ စ ပရိသာ။ ကတမာ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အနရိယာ ပရိသာ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယဿံ ပရိသာယံ ဘိက္ခူ ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနန္တိ၊ ‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနန္တိ၊ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနန္တိ၊ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အနရိယာ ပရိသာ။

‘‘ကတမာ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အရိယာ ပရိသာ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယဿံ ပရိသာယံ ဘိက္ခူ ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနန္တိ၊ ‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနန္တိ၊ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနန္တိ၊ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အရိယာ ပရိသာ။ ဣမာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပရိသာ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမာသံ ဒွိန္နံ ပရိသာနံ ယဒိဒံ အရိယာ ပရိသာ’’တိ။

၄၇။ ‘‘ဒွေမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရိသာ။ ကတမာ ဒွေ? ပရိသာကသဋော စ ပရိသာမဏ္ဍော စ။ ကတမော စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရိသာကသဋော? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယဿံ ပရိသာယံ ဘိက္ခူ ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆန္တိ၊ ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆန္တိ၊ မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆန္တိ၊ ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရိသာကသဋော။

‘‘ကတမော စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရိသာမဏ္ဍော? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယဿံ ပရိသာယံ ဘိက္ခူ န ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆန္တိ၊ န ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆန္တိ၊ န မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆန္တိ၊ န ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရိသာမဏ္ဍော။ ဣမာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပရိသာ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမာသံ ဒွိန္နံ ပရိသာနံ ယဒိဒံ ပရိသာမဏ္ဍော’’တိ။

၄၈။ ‘‘ဒွေမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရိသာ။ ကတမာ ဒွေ? ဩက္ကာစိတဝိနီတာ ပရိသာ နောပဋိပုစ္ဆာဝိနီတာ၊ ပဋိပုစ္ဆာဝိနီတာ ပရိသာ နောဩက္ကာစိတဝိနီတာ။ ကတမာ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဩက္ကာစိတဝိနီတာ ပရိသာ နောပဋိပုစ္ဆာဝိနီတာ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယဿံ ပရိသာယံ ဘိက္ခူ ယေ တေ သုတ္တန္တာ တထာဂတဘာသိတာ ဂမ္ဘီရာ ဂမ္ဘီရတ္ထာ လောကုတ္တရာ သုညတာပဋိသံယုတ္တာ တေသု ဘညမာနေသု န သုဿူသန္တိ န သောတံ ဩဒဟန္တိ န အညာ စိတ္တံ ဥပဋ္ဌပေန္တိ န စ တေ ဓမ္မေ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ ပရိယာပုဏိတဗ္ဗံ မညန္တိ။ ယေ ပန တေ သုတ္တန္တာ ကဝိတာ [ကဝိကတာ (သဗ္ဗတ္ထ) ဋီကာ ဩလောကေတဗ္ဗာ] ကာဝေယျာ စိတ္တက္ခရာ စိတ္တဗျဉ္ဇနာ ဗာဟိရကာ သာဝကဘာသိတာ တေသု ဘညမာနေသု သုဿူသန္တိ သောတံ ဩဒဟန္တိ အညာ စိတ္တံ ဥပဋ္ဌပေန္တိ၊ တေ ဓမ္မေ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ ပရိယာပုဏိတဗ္ဗံ မညန္တိ၊ တေ စ တံ ဓမ္မံ ပရိယာပုဏိတွာ န စေဝ အညမညံ ပဋိပုစ္ဆန္တိ န စ ပဋိဝိစရန္တိ – ‘ဣဒံ ကထံ၊ ဣမဿ ကော အတ္ထော’တိ? တေ အဝိဝဋဉ္စေဝ န ဝိဝရန္တိ၊ အနုတ္တာနီကတဉ္စ န ဥတ္တာနီကရောန္တိ၊ အနေကဝိဟိတေသု စ ကင်္ခါဌာနိယေသု ဓမ္မေသု ကင်္ခံ န ပဋိဝိနောဒေန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဩက္ကာစိတဝိနီတာ ပရိသာ နော ပဋိပုစ္ဆာဝိနီတာ။

‘‘ကတမာ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိပုစ္ဆာဝိနီတာ ပရိသာ နောဩက္ကာစိတဝိနီတာ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယဿံ ပရိသာယံ ဘိက္ခူ ယေ တေ သုတ္တန္တာ ကဝိတာ ကာဝေယျာ စိတ္တက္ခရာ စိတ္တဗျဉ္ဇနာ ဗာဟိရကာ သာဝကဘာသိတာ တေသု ဘညမာနေသု န သုဿူသန္တိ န သောတံ ဩဒဟန္တိ န အညာ စိတ္တံ ဥပဋ္ဌပေန္တိ၊ န စ တေ ဓမ္မေ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ ပရိယာပုဏိတဗ္ဗံ မညန္တိ။ ယေ ပန တေ သုတ္တန္တာ တထာဂတဘာသိတာ ဂမ္ဘီရာ ဂမ္ဘီရတ္ထာ လောကုတ္တရာ သုညတာပဋိသံယုတ္တာ တေသု ဘညမာနေသု သုဿူသန္တိ သောတံ ဩဒဟန္တိ အညာ စိတ္တံ ဥပဋ္ဌပေန္တိ၊ တေ စ ဓမ္မေ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ ပရိယာပုဏိတဗ္ဗံ မညန္တိ။ တေ တံ ဓမ္မံ ပရိယာပုဏိတွာ အညမညံ ပဋိပုစ္ဆန္တိ ပဋိဝိစရန္တိ – ‘ဣဒံ ကထံ၊ ဣမဿ ကော အတ္ထော’တိ? တေ အဝိဝဋဉ္စေဝ ဝိဝရန္တိ၊ အနုတ္တာနီကတဉ္စ ဥတ္တာနီကရောန္တိ၊ အနေကဝိဟိတေသု စ ကင်္ခါဌာနိယေသု ဓမ္မေသု ကင်္ခံ ပဋိဝိနောဒေန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိပုစ္ဆာဝိနီတာ ပရိသာ နောဩက္ကာစိတဝိနီတာ။ ဣမာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပရိသာ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမာသံ ဒွိန္နံ ပရိသာနံ ယဒိဒံ ပဋိပုစ္ဆာဝိနီတာ ပရိသာ နောဩက္ကာစိတဝိနီတာ’’တိ။

၄၉။ ‘‘ဒွေမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရိသာ။ ကတမာ ဒွေ? အာမိသဂရု ပရိသာ နော သဒ္ဓမ္မဂရု၊ သဒ္ဓမ္မဂရု ပရိသာ နော အာမိသဂရု။ ကတမာ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာမိသဂရု ပရိသာ နော သဒ္ဓမ္မဂရု? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယဿံ ပရိသာယံ ဘိက္ခူ ဂိဟီနံ ဩဒါတဝသနာနံ သမ္မုခါ အညမညဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ – ‘အသုကော ဘိက္ခု ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော၊ အသုကော ပညာဝိမုတ္တော၊ အသုကော ကာယသက္ခီ၊ အသုကော ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တော၊ အသုကော သဒ္ဓါဝိမုတ္တော၊ အသုကော ဓမ္မာနုသာရီ၊ အသုကော သဒ္ဓါနုသာရီ၊ အသုကော သီလဝါ ကလျာဏဓမ္မော၊ အသုကော ဒုဿီလော ပါပဓမ္မော’တိ။ တေ တေန လာဘံ လဘန္တိ။ တေ တံ လာဘံ လဘိတွာ ဂထိတာ [ဂဓိတာ (က။)] မုစ္ဆိတာ အဇ္ဈောပန္နာ [အဇ္ဈောသာနာ (က။)၊ အနဇ္ဈောပန္နာ (သီ။ သျာ။ က။) တိကနိပါတေ ကုသိနာရဝဂ္ဂေ ပဌမသုတ္တဋီကာ ဩလောကေတဗ္ဗာ] အနာဒီနဝဒဿာဝိနော အနိဿရဏပညာ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာမိသဂရု ပရိသာ နော သဒ္ဓမ္မဂရု။

‘‘ကတမာ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သဒ္ဓမ္မဂရု ပရိသာ နောအာမိသဂရု? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယဿံ ပရိသာယံ ဘိက္ခူ ဂိဟီနံ ဩဒါတဝသနာနံ သမ္မုခါ အညမညဿ ဝဏ္ဏံ န ဘာသန္တိ – ‘အသုကော ဘိက္ခု ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော၊ အသုကော ပညာဝိမုတ္တော၊ အသုကော ကာယသက္ခီ၊ အသုကော ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တော၊ အသုကော သဒ္ဓါဝိမုတ္တော၊ အသုကော ဓမ္မာနုဿာရီ၊ အသုကော သဒ္ဓါနုသာရီ၊ အသုကော သီလဝါ ကလျာဏဓမ္မော၊ အသုကော ဒုဿီလော ပါပဓမ္မော’တိ။ တေ တေန လာဘံ လဘန္တိ။ တေ တံ လာဘံ လဘိတွာ အဂထိတာ အမုစ္ဆိတာ အနဇ္ဈောသန္နာ အာဒီနဝဒဿာဝိနော နိဿရဏပညာ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သဒ္ဓမ္မဂရု ပရိသာ နောအာမိသဂရု။ ဣမာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပရိသာ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမာသံ ဒွိန္နံ ပရိသာနံ ယဒိဒံ သဒ္ဓမ္မဂရု ပရိသာ နောအာမိသဂရူ’’တိ။

၅၀။ ‘‘ဒွေမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရိသာ။ ကတမာ ဒွေ? ဝိသမာ စ ပရိသာ သမာ စ ပရိသာ။ ကတမာ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝိသမာ ပရိသာ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယဿံ ပရိသာယံ အဓမ္မကမ္မာနိ ပဝတ္တန္တိ ဓမ္မကမ္မာနိ နပ္ပဝတ္တန္တိ၊ အဝိနယကမ္မာနိ ပဝတ္တန္တိ ဝိနယကမ္မာနိ နပ္ပဝတ္တန္တိ၊ အဓမ္မကမ္မာနိ ဒိပ္ပန္တိ ဓမ္မကမ္မာနိ န ဒိပ္ပန္တိ၊ အဝိနယကမ္မာနိ ဒိပ္ပန္တိ ဝိနယကမ္မာနိ န ဒိပ္ပန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝိသမာ ပရိသာ။ ( ) [(ဝိသမတ္တာ ဘိက္ခဝေ ပရိသာယ အဓမ္မကမ္မာနိ ပဝတ္တန္တိ… ဝိနယကမ္မာနိ န ဒိပ္ပန္တိ။) (သီ။ ပီ။)]

‘‘ကတမာ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမာ ပရိသာ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယဿံ ပရိသာယံ ဓမ္မကမ္မာနိ ပဝတ္တန္တိ အဓမ္မကမ္မာနိ နပ္ပဝတ္တန္တိ၊ ဝိနယကမ္မာနိ ပဝတ္တန္တိ အဝိနယကမ္မာနိ နပ္ပဝတ္တန္တိ၊ ဓမ္မကမ္မာနိ ဒိပ္ပန္တိ အဓမ္မကမ္မာနိ န ဒိပ္ပန္တိ၊ ဝိနယကမ္မာနိ ဒိပ္ပန္တိ အဝိနယကမ္မာနိ န ဒိပ္ပန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမာ ပရိသာ။ ( ) [(သမတ္တာ ဘိက္ခဝေ ပရိသာယ ဓမ္မကမ္မာနိ ပဝတ္တန္တိ… အဝိနယကမ္မာနိ န ဒိပ္ပန္တိ။) (သီ။ ပီ။)] ဣမာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပရိသာ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမာသံ ဒွိန္နံ ပရိသာနံ ယဒိဒံ သမာ ပရိသာ’’တိ။

၅၁။ ‘‘ဒွေမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရိသာ။ ကတမာ ဒွေ? အဓမ္မိကာ စ ပရိသာ ဓမ္မိကာ စ ပရိသာ…ပေ… ဣမာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပရိသာ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမာသံ ဒွိန္နံ ပရိသာနံ ယဒိဒံ ဓမ္မိကာ ပရိသာ’’တိ။

၅၂။ ‘‘ဒွေမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရိသာ။ ကတမာ ဒွေ? အဓမ္မဝါဒိနီ စ ပရိသာ ဓမ္မဝါဒိနီ စ ပရိသာ။ ကတမာ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဓမ္မဝါဒိနီ ပရိသာ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယဿံ ပရိသာယံ ဘိက္ခူ အဓိကရဏံ အာဒိယန္တိ ဓမ္မိကံ ဝါ အဓမ္မိကံ ဝါ။ တေ တံ အဓိကရဏံ အာဒိယိတွာ န စေဝ အညမညံ သညာပေန္တိ န စ သညတ္တိံ ဥပဂစ္ဆန္တိ၊ န စ နိဇ္ဈာပေန္တိ န စ နိဇ္ဈတ္တိံ ဥပဂစ္ဆန္တိ။ တေ အသညတ္တိဗလာ အနိဇ္ဈတ္တိဗလာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂမန္တိနော တမေဝ အဓိကရဏံ ထာမသာ ပရာမာသာ [ပရာမဿ (သီ။ ပီ။)] အဘိနိဝိဿ ဝေါဟရန္တိ – ‘ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဓမ္မဝါဒိနီ ပရိသာ။

‘‘ကတမာ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မဝါဒိနီ ပရိသာ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယဿံ ပရိသာယံ ဘိက္ခူ အဓိကရဏံ အာဒိယန္တိ ဓမ္မိကံ ဝါ အဓမ္မိကံ ဝါ။ တေ တံ အဓိကရဏံ အာဒိယိတွာ အညမညံ သညာပေန္တိ စေဝ သညတ္တိဉ္စ ဥပဂစ္ဆန္တိ၊ နိဇ္ဈာပေန္တိ စေဝ နိဇ္ဈတ္တိဉ္စ ဥပဂစ္ဆန္တိ။ တေ သညတ္တိဗလာ နိဇ္ဈတ္တိဗလာ ပဋိနိဿဂ္ဂမန္တိနော၊ န တမေဝ အဓိကရဏံ ထာမသာ ပရာမာသာ အဘိနိဝိဿ ဝေါဟရန္တိ – ‘ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မဝါဒိနီ ပရိသာ။ ဣမာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပရိသာ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမာသံ ဒွိန္နံ ပရိသာနံ ယဒိဒံ ဓမ္မဝါဒိနီ ပရိသာ’’တိ။

ပရိသဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဥတ္တာနာ ဝဂ္ဂါ အဂ္ဂဝတီ၊ အရိယာ ကသဋော စ ပဉ္စမော၊

ဩက္ကာစိတအာမိသဉ္စေဝ၊ ဝိသမာ အဓမ္မာဓမ္မိယေန စာတိ။

ပဌမော ပဏ္ဏာသကော သမတ္တော။

၂။ ဒုတိယပဏ္ဏာသကံ

(၆) ၁။ ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂေါ

၅၃။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုဂ္ဂလာ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ၊ ဗဟုနော ဇနဿ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ကတမေ ဒွေ? တထာဂတော စ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ၊ ရာဇာ စ စက္ကဝတ္တီ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပုဂ္ဂလာ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ၊ ဗဟုနော ဇနဿ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာန’’န္တိ။

၅၄။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုဂ္ဂလာ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အစ္ဆရိယမနုဿာ။ ကတမေ ဒွေ? တထာဂတော စ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ၊ ရာဇာ စ စက္ကဝတ္တီ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပုဂ္ဂလာ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အစ္ဆရိယမနုဿာ’’တိ။

၅၅။ ‘‘ဒွိန္နံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုဂ္ဂလာနံ ကာလကိရိယာ ဗဟုနော ဇနဿ အနုတပ္ပာ ဟောတိ။ ကတမေသံ ဒွိန္နံ? တထာဂတဿ စ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ၊ ရညော စ စက္ကဝတ္တိဿ။ ဣမေသံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွိန္နံ ပုဂ္ဂလာနံ ကာလကိရိယာ ဗဟုနော ဇနဿ အနုတပ္ပာ ဟောတီ’’တိ။

၅၆။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ထူပါရဟာ။ ကတမေ ဒွေ? တထာဂတော စ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ၊ ရာဇာ စ စက္ကဝတ္တီ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ထူပါရဟာ’’တိ။

၅၇။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဗုဒ္ဓါ။ ကတမေ ဒွေ? တထာဂတော စ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဗုဒ္ဓါ’’တိ။

၅၈။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အသနိယာ ဖလန္တိယာ န သန္တသန္တိ။ ကတမေ ဒွေ? ဘိက္ခု စ ခီဏာသဝေါ၊ ဟတ္ထာဇာနီယော စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ အသနိယာ ဖလန္တိယာ န သန္တသန္တီ’’တိ။

၅၉။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အသနိယာ ဖလန္တိယာ န သန္တသန္တိ။ ကတမေ ဒွေ? ဘိက္ခု စ ခီဏာသဝေါ၊ အဿာဇာနီယော စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ အသနိယာ ဖလန္တိယာ န သန္တသန္တီ’’တိ။

၆၀။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အသနိယာ ဖလန္တိယာ န သန္တသန္တိ။ ကတမေ ဒွေ? ဘိက္ခု စ ခီဏာသဝေါ၊ သီဟော စ မိဂရာဇာ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ အသနိယာ ဖလန္တိယာ န သန္တသန္တီ’’တိ။

၆၁။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အတ္ထဝသေ သမ္ပဿမာနာ ကိံပုရိသာ မာနုသိံ ဝါစံ န ဘာသန္တိ။ ကတမေ ဒွေ? မာ စ မုသာ ဘဏိမှာ၊ မာ စ ပရံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခိမှာတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ အတ္ထဝသေ သမ္ပဿမာနာ ကိံပုရိသာ မာနုသိံ ဝါစံ န ဘာသန္တီ’’တိ။

၆၂။ ‘‘ဒွိန္နံ ဓမ္မာနံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အတိတ္တော အပ္ပဋိဝါနော မာတုဂါမော ကာလံ ကရောတိ။ ကတမေသံ ဒွိန္နံ? မေထုနသမာပတ္တိယာ စ ဝိဇာယနဿ စ။ ဣမေသံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွိန္နံ ဓမ္မာနံ အတိတ္တော အပ္ပဋိဝါနော မာတုဂါမော ကာလံ ကရောတီ’’တိ။

၆၃။ ‘‘အသန္တသန္နိဝါသဉ္စ ဝေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒေသေဿာမိ သန္တသန္နိဝါသဉ္စ။ တံ သုဏာထ၊ သာဓုကံ မနသိ ကရောထ၊ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ၊ ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ကထဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အသန္တသန္နိဝါသော ဟောတိ၊ ကထဉ္စ အသန္တော သန္နိဝသန္တိ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ထေရဿ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ – ‘ထေရောပိ မံ န ဝဒေယျ၊ မဇ္ဈိမောပိ မံ န ဝဒေယျ၊ နဝေါပိ မံ န ဝဒေယျ၊ ထေရမ္ပာဟံ န ဝဒေယျံ၊ မဇ္ဈိမမ္ပာဟံ န ဝဒေယျံ၊ နဝမ္ပာဟံ န ဝဒေယျံ။ ထေရော စေပိ မံ ဝဒေယျ အဟိတာနုကမ္ပီ မံ ဝဒေယျ နော ဟိတာနုကမ္ပီ၊ နောတိ နံ ဝဒေယျံ ဝိဟေဌေယျံ [ဝိဟေသေယျံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ပဿမ္ပိဿ နပ္ပဋိကရေယျံ။ မဇ္ဈိမော စေပိ မံ ဝဒေယျ…ပေ… နဝေါ စေပိ မံ ဝဒေယျ အဟိတာနုကမ္ပီ မံ ဝဒေယျ နော ဟိတာနုကမ္ပီ၊ နောတိ နံ ဝဒေယျံ ဝိဟေဌေယျံ ပဿမ္ပိဿ နပ္ပဋိကရေယျံ’။ မဇ္ဈိမဿပိ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ…ပေ… နဝဿပိ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ – ‘ထေရောပိ မံ န ဝဒေယျ၊ မဇ္ဈိမောပိ မံ န ဝဒေယျ၊ နဝေါပိ မံ န ဝဒေယျ၊ ထေရမ္ပာဟံ န ဝဒေယျံ၊ မဇ္ဈိမမ္ပာဟံ န ဝဒေယျံ၊ နဝမ္ပာဟံ န ဝဒေယျံ။ ထေရော စေပိ မံ ဝဒေယျ အဟိတာနုကမ္ပီ မံ ဝဒေယျ နော ဟိတာနုကမ္ပီ နောတိ နံ ဝဒေယျံ ဝိဟေဌေယျံ ပဿမ္ပိဿ နပ္ပဋိကရေယျံ။ မဇ္ဈိမော စေပိ မံ ဝဒေယျ…ပေ… နဝေါ စေပိ မံ ဝဒေယျ အဟိတာနုကမ္ပီ မံ ဝဒေယျ နော ဟိတာနုကမ္ပီ၊ နောတိ နံ ဝဒေယျံ ဝိဟေဌေယျံ ပဿမ္ပိဿ နပ္ပဋိကရေယျံ’။ ဧဝံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အသန္တသန္နိဝါသော ဟောတိ၊ ဧဝဉ္စ အသန္တော သန္နိဝသန္တိ။

‘‘ကထဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သန္တသန္နိဝါသော ဟောတိ၊ ကထဉ္စ သန္တော သန္နိဝသန္တိ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ထေရဿ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ – ‘ထေရောပိ မံ ဝဒေယျ၊ မဇ္ဈိမောပိ မံ ဝဒေယျ၊ နဝေါပိ မံ ဝဒေယျ၊ ထေရမ္ပာဟံ ဝဒေယျံ၊ မဇ္ဈိမမ္ပာဟံ ဝဒေယျံ၊ နဝမ္ပာဟံ ဝဒေယျံ။ ထေရော စေပိ မံ ဝဒေယျ ဟိတာနုကမ္ပီ မံ ဝဒေယျ နော အဟိတာနုကမ္ပီ၊ သာဓူတိ နံ ဝဒေယျံ န ဝိဟေဌေယျံ ပဿမ္ပိဿ ပဋိကရေယျံ။ မဇ္ဈိမော စေပိ မံ ဝဒေယျ…ပေ… နဝေါ စေပိ မံ ဝဒေယျ ဟိတာနုကမ္ပီ မံ ဝဒေယျ နော အဟိတာနုကမ္ပီ၊ သာဓူတိ နံ ဝဒေယျံ န နံ ဝိဟေဌေယျံ ပဿမ္ပိဿ ပဋိကရေယျံ’။ မဇ္ဈိမဿပိ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ…ပေ… နဝဿပိ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ – ‘ထေရောပိ မံ ဝဒေယျ၊ မဇ္ဈိမောပိ မံ ဝဒေယျ၊ နဝေါပိ မံ ဝဒေယျ၊ ထေရမ္ပာဟံ ဝဒေယျံ၊ မဇ္ဈိမမ္ပာဟံ ဝဒေယျံ၊ နဝမ္ပာဟံ ဝဒေယျံ။ ထေရော စေပိ မံ ဝဒေယျ ဟိတာနုကမ္ပီ မံ ဝဒေယျ နော အဟိတာနုကမ္ပီ၊ သာဓူတိ နံ ဝဒေယျံ န နံ ဝိဟေဌေယျံ ပဿမ္ပိဿ ပဋိကရေယျံ။ မဇ္ဈိမော စေပိ မံ ဝဒေယျ…ပေ… နဝေါ စေပိ မံ ဝဒေယျ ဟိတာနုကမ္ပီ မံ ဝဒေယျ နော အဟိတာနုကမ္ပီ၊ သာဓူတိ နံ ဝဒေယျံ န နံ ဝိဟေဌေယျံ ပဿမ္ပိဿ ပဋိကရေယျံ’။ ဧဝံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သန္တသန္နိဝါသော ဟောတိ၊ ဧဝဉ္စ သန္တော သန္နိဝသန္တီ’’တိ။

၆၄။ ‘‘ယသ္မိံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဓိကရဏေ ဥဘတော ဝစီသံသာရော ဒိဋ္ဌိပဠာသော စေတသော အာဃာတော အပ္ပစ္စယော အနဘိရဒ္ဓိ အဇ္ဈတ္တံ အဝူပသန္တံ ဟောတိ၊ တသ္မေတံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဓိကရဏေ ပါဋိကင်္ခံ – ‘ဒီဃတ္တာယ ခရတ္တာယ ဝါဠတ္တာယ သံဝတ္တိဿတိ၊ ဘိက္ခူ စ န ဖာသုံ [ဖာသု (က။)] ဝိဟရိဿန္တိ’။ ယသ္မိဉ္စ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဓိကရဏေ ဥဘတော ဝစီသံသာရော ဒိဋ္ဌိပဠာသော စေတသော အာဃာတော အပ္ပစ္စယော အနဘိရဒ္ဓိ အဇ္ဈတ္တံ သုဝူပသန္တံ ဟောတိ၊ တသ္မေတံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဓိကရဏေ ပါဋိကင်္ခံ – ‘န ဒီဃတ္တာယ ခရတ္တာယ ဝါဠတ္တာယ သံဝတ္တိဿတိ၊ ဘိက္ခူ စ ဖာသုံ ဝိဟရိဿန္တီ’’’တိ။

ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂေါ ပဌမော။

(၇) ၂။ သုခဝဂ္ဂေါ

၆၅။ ‘‘ဒွေမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သုခါနိ။ ကတမာနိ ဒွေ? ဂိဟိသုခဉ္စ ပဗ္ဗဇိတသုခဉ္စ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ သုခါနိ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ သုခါနံ ယဒိဒံ ပဗ္ဗဇိတသုခ’’န္တိ။

၆၆။ ‘‘ဒွေမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သုခါနိ။ ကတမာနိ ဒွေ? ကာမသုခဉ္စ နေက္ခမ္မသုခဉ္စ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ သုခါနိ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ သုခါနံ ယဒိဒံ နေက္ခမ္မသုခ’’န္တိ။

၆၇။ ‘‘ဒွေမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သုခါနိ။ ကတမာနိ ဒွေ? ဥပဓိသုခဉ္စ နိရုပဓိသုခဉ္စ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ သုခါနိ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ သုခါနံ ယဒိဒံ နိရုပဓိသုခ’’န္တိ။

၆၈။ ‘‘ဒွေမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သုခါနိ။ ကတမာနိ ဒွေ? သာသဝသုခဉ္စ အနာသဝသုခဉ္စ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ သုခါနိ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ သုခါနံ ယဒိဒံ အနာသဝသုခ’’န္တိ။

၆၉။ ‘‘ဒွေမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သုခါနိ။ ကတမာနိ ဒွေ? သာမိသဉ္စ သုခံ နိရာမိသဉ္စ သုခံ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ သုခါနိ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ သုခါနံ ယဒိဒံ နိရာမိသံ သုခ’’န္တိ။

၇၀။ ‘‘ဒွေမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သုခါနိ။ ကတမာနိ ဒွေ? အရိယသုခဉ္စ အနရိယသုခဉ္စ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ သုခါနိ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ သုခါနံ ယဒိဒံ အရိယသုခ’’န္တိ။

၇၁။ ‘‘ဒွေမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သုခါနိ။ ကတမာနိ ဒွေ? ကာယိကဉ္စ သုခံ စေတသိကဉ္စ သုခံ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ သုခါနိ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ သုခါနံ ယဒိဒံ စေတသိကံ သုခ’’န္တိ။

၇၂။ ‘‘ဒွေမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သုခါနိ။ ကတမာနိ ဒွေ? သပ္ပီတိကဉ္စ သုခံ နိပ္ပီတိကဉ္စ သုခံ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ သုခါနိ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ သုခါနံ ယဒိဒံ နိပ္ပီတိကံ သုခ’’န္တိ။

၇၃။ ‘‘ဒွေမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သုခါနိ။ ကတမာနိ ဒွေ? သာတသုခဉ္စ ဥပေက္ခာသုခဉ္စ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ သုခါနိ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ သုခါနံ ယဒိဒံ ဥပေက္ခာသုခ’’န္တိ။

၇၄။ ‘‘ဒွေမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သုခါနိ။ ကတမာနိ ဒွေ? သမာဓိသုခဉ္စ အသမာဓိသုခဉ္စ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ သုခါနိ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ သုခါနံ ယဒိဒံ သမာဓိသုခ’’န္တိ။

၇၅။ ‘‘ဒွေမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သုခါနိ။ ကတမာနိ ဒွေ? သပ္ပီတိကာရမ္မဏဉ္စ သုခံ နိပ္ပီတိကာရမ္မဏဉ္စ သုခံ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ သုခါနိ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ သုခါနံ ယဒိဒံ နိပ္ပီတိကာရမ္မဏံ သုခ’’န္တိ။

၇၆။ ‘‘ဒွေမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သုခါနိ။ ကတမာနိ ဒွေ? သာတာရမ္မဏဉ္စ သုခံ ဥပေက္ခာရမ္မဏဉ္စ သုခံ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ သုခါနိ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ သုခါနံ ယဒိဒံ ဥပေက္ခာရမ္မဏံ သုခ’’န္တိ။

၇၇။ ‘‘ဒွေမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သုခါနိ။ ကတမာနိ ဒွေ? ရူပါရမ္မဏဉ္စ သုခံ အရူပါရမ္မဏဉ္စ သုခံ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ သုခါနိ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ သုခါနံ ယဒိဒံ အရူပါရမ္မဏံ သုခ’’န္တိ။

သုခဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။

(၈) ၃။ သနိမိတ္တဝဂ္ဂေါ

၇၈။ ‘‘သနိမိတ္တာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ၊ နော အနိမိတ္တာ။ တဿေဝ နိမိတ္တဿ ပဟာနာ ဧဝံ တေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ န ဟောန္တီ’’တိ။

၇၉။ ‘‘သနိဒါနာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ၊ နော အနိဒါနာ။ တဿေဝ နိဒါနဿ ပဟာနာ ဧဝံ တေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ န ဟောန္တီ’’တိ။

၈၀။ ‘‘သဟေတုကာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ၊ နော အဟေတုကာ။ တဿေဝ ဟေတုဿ ပဟာနာ ဧဝံ တေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ န ဟောန္တီ’’တိ။

၈၁။ ‘‘သသင်္ခါရာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ၊ နော အသင်္ခါရာ။ တေသံယေဝ သင်္ခါရာနံ ပဟာနာ ဧဝံ တေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ န ဟောန္တီ’’တိ။

၈၂။ ‘‘သပ္ပစ္စယာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ၊ နော အပ္ပစ္စယာ။ တဿေဝ ပစ္စယဿ ပဟာနာ ဧဝံ တေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ န ဟောန္တီ’’တိ။

၈၃။ ‘‘သရူပါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ၊ နော အရူပါ။ တဿေဝ ရူပဿ ပဟာနာ ဧဝံ တေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ န ဟောန္တီ’’တိ။

၈၄။ ‘‘သဝေဒနာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ၊ နော အဝေဒနာ။ တဿာယေဝ ဝေဒနာယ ပဟာနာ ဧဝံ တေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ န ဟောန္တီ’’တိ။

၈၅။ ‘‘သသညာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ၊ နော အသညာ။ တဿာယေဝ သညာယ ပဟာနာ ဧဝံ တေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ န ဟောန္တီ’’တိ။

၈၆။ ‘‘သဝိညာဏာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ၊ နော အဝိညာဏာ။ တဿေဝ ဝိညာဏဿ ပဟာနာ ဧဝံ တေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ န ဟောန္တီ’’တိ။

၈၇။ ‘‘သင်္ခတာရမ္မဏာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ၊ နော အသင်္ခတာရမ္မဏာ။ တဿေဝ သင်္ခတဿ ပဟာနာ ဧဝံ တေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ န ဟောန္တီ’’တိ။

သနိမိတ္တဝဂ္ဂေါ တတိယော။

(၉) ၄။ ဓမ္မဝဂ္ဂေါ

၈၈။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? စေတောဝိမုတ္တိ စ ပညာဝိမုတ္တိ စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’တိ။

၈၉။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? ပဂ္ဂါဟော စ အဝိက္ခေပေါ စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’တိ။

၉၀။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? နာမဉ္စ ရူပဉ္စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’တိ။

၉၁။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? ဝိဇ္ဇာ စ ဝိမုတ္တိ စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’တိ။

၉၂။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? ဘဝဒိဋ္ဌိ စ ဝိဘဝဒိဋ္ဌိ စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’တိ။

၉၃။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? အဟိရိကဉ္စ အနောတ္တပ္ပဉ္စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’တိ။

၉၄။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? ဟိရီ စ ဩတ္တပ္ပဉ္စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’တိ။

၉၅။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? ဒေါဝစဿတာ စ ပါပမိတ္တတာ စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’တိ။

၉၆။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? သောဝစဿတာ စ ကလျာဏမိတ္တတာ စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’တိ။

၉၇။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? ဓာတုကုသလတာ စ မနသိကာရကုသလတာ စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’တိ။

၉၈။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? အာပတ္တိကုသလတာ စ အာပတ္တိဝုဋ္ဌာနကုသလတာ စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’တိ။

ဓမ္မဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော။

(၁၀) ၅။ ဗာလဝဂ္ဂေါ

၉၉။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဗာလာ။ ကတမေ ဒွေ? ယော စ အနာဂတံ ဘာရံ ဝဟတိ၊ ယော စ အာဂတံ ဘာရံ န ဝဟတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဗာလာ’’တိ။

၁၀၀။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဏ္ဍိတာ။ ကတမေ ဒွေ? ယော စ အနာဂတံ ဘာရံ န ဝဟတိ၊ ယော စ အာဂတံ ဘာရံ ဝဟတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပဏ္ဍိတာ’’တိ။

၁၀၁။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဗာလာ။ ကတမေ ဒွေ? ယော စ အကပ္ပိယေ ကပ္ပိယသညီ၊ ယော စ ကပ္ပိယေ အကပ္ပိယသညီ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဗာလာ’’တိ။

၁၀၂။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဏ္ဍိတာ။ ကတမေ ဒွေ? ယော စ အကပ္ပိယေ အကပ္ပိယသညီ၊ ယော စ ကပ္ပိယေ ကပ္ပိယသညီ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပဏ္ဍိတာ’’တိ။

၁၀၃။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဗာလာ။ ကတမေ ဒွေ? ယော စ အနာပတ္တိယာ အာပတ္တိသညီ၊ ယော စ အာပတ္တိယာ အနာပတ္တိသညီ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဗာလာ’’တိ။

၁၀၄။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဏ္ဍိတာ။ ကတမေ ဒွေ? ယော စ အနာပတ္တိယာ အနာပတ္တိသညီ၊ ယော စ အာပတ္တိယာ အာပတ္တိသညီ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပဏ္ဍိတာ’’တိ။

၁၀၅။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဗာလာ။ ကတမေ ဒွေ? ယော စ အဓမ္မေ ဓမ္မသညီ၊ ယော စ ဓမ္မေ အဓမ္မသညီ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဗာလာ’’တိ။

၁၀၆။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဏ္ဍိတာ။ ကတမေ ဒွေ? ယော စ ဓမ္မေ ဓမ္မသညီ၊ ယော စ အဓမ္မေ အဓမ္မသညီ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပဏ္ဍိတာ’’တိ။

၁၀၇။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဗာလာ။ ကတမေ ဒွေ? ယော စ အဝိနယေ ဝိနယသညီ၊ ယော စ ဝိနယေ အဝိနယသညီ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဗာလာ’’တိ။

၁၀၈။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဏ္ဍိတာ။ ကတမေ ဒွေ? ယော စ အဝိနယေ အဝိနယသညီ၊ ယော စ ဝိနယေ ဝိနယသညီ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပဏ္ဍိတာ’’တိ။

၁၀၉။ ‘‘ဒွိန္နံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာသဝါ ဝဍ္ဎန္တိ။ ကတမေသံ ဒွိန္နံ? ယော စ န ကုက္ကုစ္စာယိတဗ္ဗံ ကုက္ကုစ္စာယတိ၊ ယော စ ကုက္ကုစ္စာယိတဗ္ဗံ န ကုက္ကုစ္စာယတိ။ ဣမေသံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွိန္နံ အာသဝါ ဝဍ္ဎန္တီ’’တိ။

၁၁၀။ ‘‘ဒွိန္နံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာသဝါ န ဝဍ္ဎန္တိ။ ကတမေသံ ဒွိန္နံ? ယော စ န ကုက္ကုစ္စာယိတဗ္ဗံ န ကုက္ကုစ္စာယတိ၊ ယော စ ကုက္ကုစ္စာယိတဗ္ဗံ ကုက္ကုစ္စာယတိ။ ဣမေသံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွိန္နံ အာသဝါ န ဝဍ္ဎန္တီ’’တိ။

၁၁၁။ ‘‘ဒွိန္နံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာသဝါ ဝဍ္ဎန္တိ။ ကတမေသံ ဒွိန္နံ? ယော စ အကပ္ပိယေ ကပ္ပိယသညီ၊ ယော စ ကပ္ပိယေ အကပ္ပိယသညီ။ ဣမေသံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွိန္နံ အာသဝါ ဝဍ္ဎန္တီ’’တိ။

၁၁၂။ ‘‘ဒွိန္နံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာသဝါ န ဝဍ္ဎန္တိ။ ကတမေသံ ဒွိန္နံ? ယော စ အကပ္ပိယေ အကပ္ပိယသညီ၊ ယော စ ကပ္ပိယေ ကပ္ပိယသညီ။ ဣမေသံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွိန္နံ အာသဝါ န ဝဍ္ဎန္တီ’’တိ။

၁၁၃။ ‘‘ဒွိန္နံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာသဝါ ဝဍ္ဎန္တိ။ ကတမေသံ ဒွိန္နံ? ယော စ အာပတ္တိယာ အနာပတ္တိသညီ၊ ယော စ အနာပတ္တိယာ အာပတ္တိသညီ။ ဣမေသံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွိန္နံ အာသဝါ ဝဍ္ဎန္တီ’’တိ။

၁၁၄။ ‘‘ဒွိန္နံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာသဝါ န ဝဍ္ဎန္တိ။ ကတမေသံ ဒွိန္နံ? ယော စ အာပတ္တိယာ အာပတ္တိသညီ၊ ယော စ အနာပတ္တိယာ အနာပတ္တိသညီ။ ဣမေသံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွိန္နံ အာသဝါ န ဝဍ္ဎန္တီ’’တိ။

၁၁၅။ ‘‘ဒွိန္နံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာသဝါ ဝဍ္ဎန္တိ။ ကတမေသံ ဒွိန္နံ? ယော စ အဓမ္မေ ဓမ္မသညီ၊ ယော စ ဓမ္မေ အဓမ္မသညီ။ ဣမေသံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွိန္နံ အာသဝါ ဝဍ္ဎန္တီ’’တိ။

၁၁၆။ ‘‘ဒွိန္နံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာသဝါ န ဝဍ္ဎန္တိ။ ကတမေသံ ဒွိန္နံ? ယော စ ဓမ္မေ ဓမ္မသညီ၊ ယော စ အဓမ္မေ အဓမ္မသညီ။ ဣမေသံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွိန္နံ အာသဝါ န ဝဍ္ဎန္တီ’’တိ။

၁၁၇။ ‘‘ဒွိန္နံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာသဝါ ဝဍ္ဎန္တိ။ ကတမေသံ ဒွိန္နံ? ယော စ အဝိနယေ ဝိနယသညီ၊ ယော စ ဝိနယေ အဝိနယသညီ။ ဣမေသံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွိန္နံ အာသဝါ ဝဍ္ဎန္တီ’’တိ။

၁၁၈။ ‘‘ဒွိန္နံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာသဝါ န ဝဍ္ဎန္တိ။ ကတမေသံ ဒွိန္နံ? ယော စ အဝိနယေ အဝိနယသညီ၊ ယော စ ဝိနယေ ဝိနယသညီ။ ဣမေသံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွိန္နံ အာသဝါ န ဝဍ္ဎန္တီ’’တိ။

ဗာလဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော။

ဒုတိယော ပဏ္ဏာသကော သမတ္တော။

၃။ တတိယပဏ္ဏာသကံ

(၁၁) ၁။ အာသာဒုပ္ပဇဟဝဂ္ဂေါ

၁၁၉။ ‘‘ဒွေမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာသာ ဒုပ္ပဇဟာ။ ကတမာ ဒွေ? လာဘာသာ စ ဇီဝိတာသာ စ။ ဣမာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ အာသာ ဒုပ္ပဇဟာ’’တိ။

၁၂၀။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုဂ္ဂလာ ဒုလ္လဘာ လောကသ္မိံ။ ကတမေ ဒွေ? ယော စ ပုဗ္ဗကာရီ၊ ယော စ ကတညူ ကတဝေဒီ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပုဂ္ဂလာ ဒုလ္လဘာ လောကသ္မိ’’န္တိ။

၁၂၁။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုဂ္ဂလာ ဒုလ္လဘာ လောကသ္မိံ။ ကတမေ ဒွေ? တိတ္တော စ တပ္ပေတာ စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပုဂ္ဂလာ ဒုလ္လဘာ လောကသ္မိ’’န္တိ။

၁၂၂။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုဂ္ဂလာ ဒုတ္တပ္ပယာ။ ကတမေ ဒွေ? ယော စ လဒ္ဓံ လဒ္ဓံ နိက္ခိပတိ၊ ယော စ လဒ္ဓံ လဒ္ဓံ ဝိဿဇ္ဇေတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပုဂ္ဂလာ ဒုတ္တပ္ပယာ’’တိ။

၁၂၃။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုဂ္ဂလာ သုတပ္ပယာ။ ကတမေ ဒွေ? ယော စ လဒ္ဓံ လဒ္ဓံ န နိက္ခိပတိ၊ ယော စ လဒ္ဓံ လဒ္ဓံ န ဝိဿဇ္ဇေတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပုဂ္ဂလာ သုတပ္ပယာ’’တိ။

၁၂၄။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပစ္စယာ ရာဂဿ ဥပ္ပာဒါယ။ ကတမေ ဒွေ? သုဘနိမိတ္တဉ္စ အယောနိသော စ မနသိကာရော။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပစ္စယာ ရာဂဿ ဥပ္ပာဒါယာ’’တိ။

၁၂၅။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပစ္စယာ ဒေါသဿ ဥပ္ပာဒါယ။ ကတမေ ဒွေ? ပဋိဃနိမိတ္တဉ္စ အယောနိသော စ မနသိကာရော။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပစ္စယာ ဒေါသဿ ဥပ္ပာဒါယာ’’တိ။

၁၂၆။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပစ္စယာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ ဥပ္ပာဒါယ။ ကတမေ ဒွေ? ပရတော စ ဃောသော အယောနိသော စ မနသိကာရော။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပစ္စယာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ ဥပ္ပာဒါယာ’’တိ။

၁၂၇။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပစ္စယာ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ ဥပ္ပာဒါယ။ ကတမေ ဒွေ? ပရတော စ ဃောသော၊ ယောနိသော စ မနသိကာရော။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပစ္စယာ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ ဥပ္ပာဒါယာ’’တိ။

၁၂၈။ ‘‘ဒွေမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာပတ္တိယော။ ကတမာ ဒွေ? လဟုကာ စ အာပတ္တိ၊ ဂရုကာ စ အာပတ္တိ။ ဣမာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ အာပတ္တိယော’’တိ။

၁၂၉။ ‘‘ဒွေမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာပတ္တိယော။ ကတမာ ဒွေ? ဒုဋ္ဌုလ္လာ စ အာပတ္တိ၊ အဒုဋ္ဌုလ္လာ စ အာပတ္တိ။ ဣမာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ အာပတ္တိယော’’တိ။

၁၃၀။ ‘‘ဒွေမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာပတ္တိယော။ ကတမာ ဒွေ? သာဝသေသာ စ အာပတ္တိ၊ အနဝသေသာ စ အာပတ္တိ။ ဣမာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ အာပတ္တိယော’’တိ။

အာသာဒုပ္ပဇဟဝဂ္ဂေါ ပဌမော။

(၁၂) ၂။ အာယာစနဝဂ္ဂေါ

၁၃၁။ ‘‘သဒ္ဓါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ဧဝံ သမ္မာ အာယာစမာနော အာယာစေယျ – ‘တာဒိသော ဟောမိ ယာဒိသာ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ’တိ။ ဧသာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တုလာ ဧတံ ပမာဏံ မမ သာဝကာနံ ဘိက္ခူနံ ယဒိဒံ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ’’တိ။

၁၃၂။ ‘‘သဒ္ဓါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခုနီ ဧဝံ သမ္မာ အာယာစမာနာ အာယာစေယျ – ‘တာဒိသီ ဟောမိ ယာဒိသီ ခေမာ စ ဘိက္ခုနီ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ စာ’တိ။ ဧသာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တုလာ ဧတံ ပမာဏံ မမ သာဝိကာနံ ဘိက္ခုနီနံ ယဒိဒံ ခေမာ စ ဘိက္ခုနီ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ စာ’’တိ။

၁၃၃။ ‘‘သဒ္ဓါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဥပါသကော ဧဝံ သမ္မာ အာယာစမာနော အာယာစေယျ – ‘တာဒိသော ဟောမိ ယာဒိသော စိတ္တော စ ဂဟပတိ ဟတ္ထကော စ အာဠဝကော’တိ။ ဧသာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တုလာ ဧတံ ပမာဏံ မမ သာဝကာနံ ဥပါသကာနံ ယဒိဒံ စိတ္တော စ ဂဟပတိ ဟတ္ထကော စ အာဠဝကော’’တိ။

၁၃၄။ ‘‘သဒ္ဓါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဥပါသိကာ ဧဝံ သမ္မာ အာယာစမာနာ အာယာစေယျ – ‘တာဒိသီ ဟောမိ ယာဒိသီ ခုဇ္ဇုတ္တရာ စ ဥပါသိကာ ဝေဠုကဏ္ဍကိယာ [ဝေဠုကဏ္ဍကီ (အ။ နိ။ ၆။၃၇၊ အ။ နိ။ ၄။၁၇၆ အာဂတံ] စ နန္ဒမာတာ’တိ။ ဧသာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တုလာ ဧတံ ပမာဏံ မမ သာဝိကာနံ ဥပါသိကာနံ ယဒိဒံ ခုဇ္ဇုတ္တရာ စ ဥပါသိကာ ဝေဠုကဏ္ဍကိယာ စ နန္ဒမာတာ’’တိ။

၁၃၅။ ‘‘ဒွီဟိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဗာလော အဗျတ္တော အသပ္ပုရိသော ခတံ ဥပဟတံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ၊ သာဝဇ္ဇော စ ဟောတိ သာနုဝဇ္ဇော စ ဝိညူနံ၊ ဗဟုဉ္စ အပုညံ ပသဝတိ။ ကတမေဟိ ဒွီဟိ? အနနုဝိစ္စ အပရိယောဂါဟေတွာ အဝဏ္ဏာရဟဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသတိ၊ အနနုဝိစ္စ အပရိယောဂါဟေတွာ ဝဏ္ဏာရဟဿ အဝဏ္ဏံ ဘာသတိ။ ဣမေဟိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဗာလော အဗျတ္တော အသပ္ပုရိသော ခတံ ဥပဟတံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ၊ သာဝဇ္ဇော စ ဟောတိ သာနုဝဇ္ဇော စ ဝိညူနံ၊ ဗဟုဉ္စ အပုညံ ပသဝတီတိ။

‘‘ဒွီဟိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ပဏ္ဍိတော ဝိယတ္တော သပ္ပုရိသော အက္ခတံ အနုပဟတံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ၊ အနဝဇ္ဇော စ ဟောတိ အနနုဝဇ္ဇော စ ဝိညူနံ၊ ဗဟုဉ္စ ပုညံ ပသဝတိ။ ကတမေဟိ ဒွီဟိ? အနုဝိစ္စ ပရိယောဂါဟေတွာ အဝဏ္ဏာရဟဿ အဝဏ္ဏံ ဘာသတိ၊ အနုဝိစ္စ ပရိယောဂါဟေတွာ ဝဏ္ဏာရဟဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသတိ။ ဣမေဟိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ပဏ္ဍိတော ဝိယတ္တော သပ္ပုရိသော အက္ခတံ အနုပဟတံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ၊ အနဝဇ္ဇော စ ဟောတိ အနနုဝဇ္ဇော စ ဝိညူနံ၊ ဗဟုဉ္စ ပုညံ ပသဝတီ’’တိ။

၁၃၆။ ‘‘ဒွီဟိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဗာလော အဗျတ္တော အသပ္ပုရိသော ခတံ ဥပဟတံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ၊ သာဝဇ္ဇော စ ဟောတိ သာနုဝဇ္ဇော စ ဝိညူနံ၊ ဗဟုဉ္စ အပုညံ ပသဝတိ။ ကတမေဟိ ဒွီဟိ? အနနုဝိစ္စ အပရိယောဂါဟေတွာ အပ္ပသာဒနီယေ ဌာနေ ပသာဒံ ဥပဒံသေတိ၊ အနနုဝိစ္စ အပရိယောဂါဟေတွာ ပသာဒနီယေ ဌာနေ အပ္ပသာဒံ ဥပဒံသေတိ။ ဣမေဟိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဗာလော အဗျတ္တော အသပ္ပုရိသော ခတံ ဥပဟတံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ၊ သာဝဇ္ဇော စ ဟောတိ သာနုဝဇ္ဇော စ ဝိညူနံ၊ ဗဟုဉ္စ အပုညံ ပသဝတီတိ။

‘‘ဒွီဟိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ပဏ္ဍိတော ဝိယတ္တော သပ္ပုရိသော အက္ခတံ အနုပဟတံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ၊ အနဝဇ္ဇော စ ဟောတိ အနနုဝဇ္ဇော စ ဝိညူနံ၊ ဗဟုဉ္စ ပုညံ ပသဝတိ။ ကတမေဟိ ဒွီဟိ? အနုဝိစ္စ ပရိယောဂါဟေတွာ အပ္ပသာဒနီယေ ဌာနေ အပ္ပသာဒံ ဥပဒံသေတိ၊ အနုဝိစ္စ ပရိယောဂါဟေတွာ ပသာဒနီယေ ဌာနေ ပသာဒံ ဥပဒံသေတိ။ ဣမေဟိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ပဏ္ဍိတော ဝိယတ္တော သပ္ပုရိသော အက္ခတံ အနုပဟတံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ၊ အနဝဇ္ဇော စ ဟောတိ အနနုဝဇ္ဇော စ ဝိညူနံ၊ ဗဟုဉ္စ ပုညံ ပသဝတီ’’တိ။

၁၃၇။ ‘‘ဒွီသု၊ ဘိက္ခဝေ၊ မိစ္ဆာပဋိပဇ္ဇမာနော ဗာလော အဗျတ္တော အသပ္ပုရိသော ခတံ ဥပဟတံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ၊ သာဝဇ္ဇော စ ဟောတိ သာနုဝဇ္ဇော စ ဝိညူနံ၊ ဗဟုဉ္စ အပုညံ ပသဝတိ။ ကတမေသု ဒွီသု? မာတရိ စ ပိတရိ စ။ ဣမေသု ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွီသု မိစ္ဆာပဋိပဇ္ဇမာနော ဗာလော အဗျတ္တော အသပ္ပုရိသော ခတံ ဥပဟတံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ၊ သာဝဇ္ဇော စ ဟောတိ သာနုဝဇ္ဇော စ ဝိညူနံ၊ ဗဟုဉ္စ အပုညံ ပသဝတီတိ။

‘‘ဒွီသု၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမ္မာပဋိပဇ္ဇမာနော ပဏ္ဍိတော ဝိယတ္တော သပ္ပုရိသော အက္ခတံ အနုပဟတံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ၊ အနဝဇ္ဇော စ ဟောတိ အနနုဝဇ္ဇော စ ဝိညူနံ၊ ဗဟုဉ္စ ပုညံ ပသဝတိ။ ကတမေသု ဒွီသု? မာတရိ စ ပိတရိ စ။ ဣမေသု ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွီသု သမ္မာပဋိပဇ္ဇမာနော ပဏ္ဍိတော ဝိယတ္တော သပ္ပုရိသော အက္ခတံ အနုပဟတံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ၊ အနဝဇ္ဇော စ ဟောတိ အနနုဝဇ္ဇော စ ဝိညူနံ၊ ဗဟုဉ္စ ပုညံ ပသဝတီ’’တိ။

၁၃၈။ ‘‘ဒွီသု၊ ဘိက္ခဝေ၊ မိစ္ဆာပဋိပဇ္ဇမာနော ဗာလော အဗျတ္တော အသပ္ပုရိသော ခတံ ဥပဟတံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ၊ သာဝဇ္ဇော စ ဟောတိ သာနုဝဇ္ဇော စ ဝိညူနံ၊ ဗဟုဉ္စ အပုညံ ပသဝတိ။ ကတမေသု ဒွီသု? တထာဂတေ စ တထာဂတသာဝကေ စ။ ဣမေသု ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ မိစ္ဆာပဋိပဇ္ဇမာနော ဗာလော အဗျတ္တော အသပ္ပုရိသော ခတံ ဥပဟတံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ၊ သာဝဇ္ဇော စ ဟောတိ သာနုဝဇ္ဇော စ ဝိညူနံ၊ ဗဟုဉ္စ အပုညံ ပသဝတီတိ။

‘‘ဒွီသု၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမ္မာပဋိပဇ္ဇမာနော ပဏ္ဍိတော ဝိယတ္တော သပ္ပုရိသော အက္ခတံ အနုပဟတံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ၊ အနဝဇ္ဇော စ ဟောတိ အနနုဝဇ္ဇော စ ဝိညူနံ၊ ဗဟုဉ္စ ပုညံ ပသဝတိ။ ကတမေသု ဒွီသု? တထာဂတေ စ တထာဂတသာဝကေ စ။ ဣမေသု ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွီသု သမ္မာပဋိပဇ္ဇမာနော ပဏ္ဍိတော ဝိယတ္တော သပ္ပုရိသော အက္ခတံ အနုပဟတံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ၊ အနဝဇ္ဇော စ ဟောတိ အနနုဝဇ္ဇော စ ဝိညူနံ၊ ဗဟုဉ္စ ပုညံ ပသဝတီ’’တိ။

၁၃၉။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? သစိတ္တဝေါဒါနဉ္စ န စ ကိဉ္စိ လောကေ ဥပါဒိယတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’တိ။

၁၄၀။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? ကောဓော စ ဥပနာဟော စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’တိ။

၁၄၁။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? ကောဓဝိနယော စ ဥပနာဟဝိနယော စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’တိ။

အာယာစနဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။

(၁၃) ၃။ ဒါနဝဂ္ဂေါ

၁၄၂။ ‘‘ဒွေမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒါနာနိ။ ကတမာနိ ဒွေ? အာမိသဒါနဉ္စ ဓမ္မဒါနဉ္စ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဒါနာနိ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ ဒါနာနံ ယဒိဒံ ဓမ္မဒါန’’န္တိ။

၁၄၃။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယာဂါ။ ကတမေ ဒွေ? အာမိသယာဂေါ စ ဓမ္မယာဂေါ စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ယာဂါ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ ယာဂါနံ ယဒိဒံ ဓမ္မယာဂေါ’’တိ။

၁၄၄။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စာဂါ။ ကတမေ ဒွေ? အာမိသစာဂေါ စ ဓမ္မစာဂေါ စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ စာဂါ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ စာဂါနံ ယဒိဒံ ဓမ္မစာဂေါ’’တိ။

၁၄၅။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရိစ္စာဂါ။ ကတမေ ဒွေ? အာမိသပရိစ္စာဂေါ စ ဓမ္မပရိစ္စာဂေါ စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပရိစ္စာဂါ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ ပရိစ္စာဂါနံ ယဒိဒံ ဓမ္မပရိစ္စာဂေါ’’တိ။

၁၄၆။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘောဂါ။ ကတမေ ဒွေ? အာမိသဘောဂေါ စ ဓမ္မဘောဂေါ စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဘောဂါ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ ဘောဂါနံ ယဒိဒံ ဓမ္မဘောဂေါ’’တိ။

၁၄၇။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမ္ဘောဂါ။ ကတမေ ဒွေ? အာမိသသမ္ဘောဂေါ စ ဓမ္မသမ္ဘောဂေါ စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ သမ္ဘောဂါ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ သမ္ဘောဂါနံ ယဒိဒံ ဓမ္မသမ္ဘောဂေါ’’တိ။

၁၄၈။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သံဝိဘာဂါ။ ကတမေ ဒွေ? အာမိသသံဝိဘာဂေါ စ ဓမ္မသံဝိဘာဂေါ စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ သံဝိဘာဂါ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ သံဝိဘာဂါနံ ယဒိဒံ ဓမ္မသံဝိဘာဂေါ’’တိ။

၁၄၉။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သင်္ဂဟာ။ ကတမေ ဒွေ? အာမိသသင်္ဂဟော စ ဓမ္မသင်္ဂဟော စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ သင်္ဂဟာ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ သင်္ဂဟာနံ ယဒိဒံ ဓမ္မသင်္ဂဟော’’တိ။

၁၅၀။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အနုဂ္ဂဟာ။ ကတမေ ဒွေ? အာမိသာနုဂ္ဂဟော စ ဓမ္မာနုဂ္ဂဟော စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ အနုဂ္ဂဟာ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ အနုဂ္ဂဟာနံ ယဒိဒံ ဓမ္မာနုဂ္ဂဟော’’တိ။

၁၅၁။ ‘‘ဒွေမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အနုကမ္ပာ။ ကတမာ ဒွေ? အာမိသာနုကမ္ပာ စ ဓမ္မာနုကမ္ပာ စ။ ဣမာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ အနုကမ္ပာ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမာသံ ဒွိန္နံ အနုကမ္ပာနံ ယဒိဒံ ဓမ္မာနုကမ္ပာ’’တိ။

ဒါနဝဂ္ဂေါ တတိယော။

(၁၄) ၄။ သန္ထာရဝဂ္ဂေါ

၁၅၂။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သန္ထာရာ [သန္ဓာရာ (က။)]။ ကတမေ ဒွေ? အာမိသသန္ထာရော စ ဓမ္မသန္ထာရော စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ သန္ထာရာ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ သန္ထာရာနံ ယဒိဒံ ဓမ္မသန္ထာရော’’တိ။

၁၅၃။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိသန္ထာရာ [ပဋိသန္ဓာရာ (က။)]။ ကတမေ ဒွေ? အာမိသပဋိသန္ထာရော စ ဓမ္မပဋိသန္ထာရော စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပဋိသန္ထာရာ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ ပဋိသန္ထာရာနံ ယဒိဒံ ဓမ္မပဋိသန္ထာရော’’တိ။

၁၅၄။ ‘‘ဒွေမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧသနာ။ ကတမာ ဒွေ? အာမိသေသနာ စ ဓမ္မေသနာ စ။ ဣမာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဧသနာ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမာသံ ဒွိန္နံ ဧသနာနံ ယဒိဒံ ဓမ္မေသနာ’’တိ။

၁၅၅။ ‘‘ဒွေမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရိယေသနာ။ ကတမာ ဒွေ? အာမိသပရိယေသနာ စ ဓမ္မပရိယေသနာ စ။ ဣမာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပရိယေသနာ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမာသံ ဒွိန္နံ ပရိယေသနာနံ ယဒိဒံ ဓမ္မပရိယေသနာ’’တိ။

၁၅၆။ ‘‘ဒွေမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရိယေဋ္ဌိယော။ ကတမာ ဒွေ? အာမိသပရိယေဋ္ဌိ စ ဓမ္မပရိယေဋ္ဌိ စ။ ဣမာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပရိယေဋ္ဌိယော။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမာသံ ဒွိန္နံ ပရိယေဋ္ဌီနံ ယဒိဒံ ဓမ္မပရိယေဋ္ဌီ’’တိ။

၁၅၇။ ‘‘ဒွေမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပူဇာ။ ကတမာ ဒွေ? အာမိသပူဇာ စ ဓမ္မပူဇာ စ။ ဣမာ ခေါ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ပူဇာ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမာသံ ဒွိန္နံ ပူဇာနံ ယဒိဒံ ဓမ္မပူဇာ’’တိ။

၁၅၈။ ‘‘ဒွေမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာတိထေယျာနိ။ ကတမာနိ ဒွေ? အာမိသာတိထေယျဉ္စ ဓမ္မာတိထေယျဉ္စ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ အာတိထေယျာနိ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ အာတိထေယျာနံ ယဒိဒံ ဓမ္မာတိထေယျ’’န္တိ။

၁၅၉။ ‘‘ဒွေမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣဒ္ဓိယော။ ကတမာ ဒွေ? အာမိသိဒ္ဓိ စ ဓမ္မိဒ္ဓိ စ။ ဣမာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဣဒ္ဓိယော။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမာသံ ဒွိန္နံ ဣဒ္ဓီနံ ယဒိဒံ ဓမ္မိဒ္ဓီ’’တိ။

၁၆၀။ ‘‘ဒွေမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝုဒ္ဓိယော။ ကတမာ ဒွေ? အာမိသဝုဒ္ဓိ စ ဓမ္မဝုဒ္ဓိ စ။ ဣမာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဝုဒ္ဓိယော။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမာသံ ဒွိန္နံ ဝုဒ္ဓီနံ ယဒိဒံ ဓမ္မဝုဒ္ဓီ’’တိ။

၁၆၁။ ‘‘ဒွေမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ရတနာနိ။ ကတမာနိ ဒွေ? အာမိသရတနဉ္စ ဓမ္မရတနဉ္စ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ရတနာနိ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ ရတနာနံ ယဒိဒံ ဓမ္မရတန’’န္တိ။

၁၆၂။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သန္နိစယာ။ ကတမေ ဒွေ? အာမိသသန္နိစယော စ ဓမ္မသန္နိစယော စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ သန္နိစယာ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ သန္နိစယာနံ ယဒိဒံ ဓမ္မသန္နိစယော’’တိ။

၁၆၃။ ‘‘ဒွေမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝေပုလ္လာနိ။ ကတမာနိ ဒွေ? အာမိသဝေပုလ္လဉ္စ ဓမ္မဝေပုလ္လဉ္စ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဝေပုလ္လာနိ။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဒွိန္နံ ဝေပုလ္လာနံ ယဒိဒံ ဓမ္မဝေပုလ္လ’’န္တိ။

သန္ထာရဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော။

(၁၅) ၅။ သမာပတ္တိဝဂ္ဂေါ

၁၆၄။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? သမာပတ္တိကုသလတာ စ သမာပတ္တိဝုဋ္ဌာနကုသလတာ စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’တိ။

၁၆၅။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? အဇ္ဇဝဉ္စ မဒ္ဒဝဉ္စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’။

၁၆၆။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? ခန္တိ စ သောရစ္စဉ္စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’။

၁၆၇။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? သာခလျဉ္စ ပဋိသန္ထာရော စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’။

၁၆၈။ ‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? အဝိဟိံသာ စ သောစေယျဉ္စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’။

၁၆၉။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရတာ စ ဘောဇနေ အမတ္တညုတာ စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’။

၁၇၀။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရတာ စ ဘောဇနေ မတ္တညုတာ စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’။

၁၇၁။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? ပဋိသင်္ခါနဗလဉ္စ ဘာဝနာဗလဉ္စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’။

၁၇၂။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? သတိဗလဉ္စ သမာဓိဗလဉ္စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’။

၁၇၃။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’။

၁၇၄။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? သီလဝိပတ္တိ စ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိ စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’။

၁၇၅။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? သီလသမ္ပဒါ စ ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါ စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’။

၁၇၆။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? သီလဝိသုဒ္ဓိ စ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’။

၁၇၇။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ စ ယထာဒိဋ္ဌိဿ စ ပဓာနံ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’။

၁၇၈။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? အသန္တုဋ္ဌိတာ စ ကုသလေသု ဓမ္မေသု၊ အပ္ပဋိဝါနိတာ စ ပဓာနသ္မိံ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’။

၁၇၉။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? မုဋ္ဌဿစ္စဉ္စ အသမ္ပဇညဉ္စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’။

၁၈၀။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? သတိ စ သမ္ပဇညဉ္စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’တိ။

သမာပတ္တိဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော။

တတိယော ပဏ္ဏာသကော သမတ္တော။

၁။ ကောဓပေယျာလံ

၁၈၁။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? ကောဓော စ ဥပနာဟော စ…ပေ… မက္ခော စ ပဠာသော [ပလာသော (က။)] စ… ဣဿာ စ မစ္ဆရိယဉ္စ… မာယာ စ သာဌေယျဉ္စ… အဟိရိကဉ္စ အနောတ္တပ္ပဉ္စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’။

၁၈၂။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒွေ? အက္ကောဓော စ အနုပနာဟော စ… အမက္ခော စ အပဠာသော စ… အနိဿာ စ အမစ္ဆရိယဉ္စ… အမာယာ စ အသာဌေယျဉ္စ… ဟိရီ စ ဩတ္တပ္ပဉ္စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ’’။

၁၈၃။ ‘‘ဒွီဟိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဒုက္ခံ ဝိဟရတိ။ ကတမေဟိ ဒွီဟိ? ကောဓေန စ ဥပနာဟေန စ… မက္ခေန စ ပဠာသေန စ… ဣဿာယ စ မစ္ဆရိယေန စ… မာယာယ စ သာဌေယျေန စ… အဟိရိကေန စ အနောတ္တပ္ပေန စ။ ဣမေဟိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဒုက္ခံ ဝိဟရတိ’’။

၁၈၄။ ‘‘ဒွီဟိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော သုခံ ဝိဟရတိ။ ကတမေဟိ ဒွီဟိ? အက္ကောဓေန စ အနုပနာဟေန စ… အမက္ခေန စ အပဠာသေန စ… အနိဿာယ စ အမစ္ဆရိယေန စ… အမာယာယ စ အသာဌေယျေန စ … ဟိရိယာ စ ဩတ္တပ္ပေန စ။ ဣမေဟိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော သုခံ ဝိဟရတိ’’။

၁၈၅။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ သေခဿ ဘိက္ခုနော ပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ ဒွေ? ကောဓော စ ဥပနာဟော စ… မက္ခော စ ပဠာသော စ… ဣဿာ စ မစ္ဆရိယဉ္စ… မာယာ စ သာဌေယျဉ္စ… အဟိရိကဉ္စ အနောတ္တပ္ပဉ္စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ သေခဿ ဘိက္ခုနော ပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တိ’’။

၁၈၆။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ သေခဿ ဘိက္ခုနော အပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ ဒွေ? အက္ကောဓော စ အနုပနာဟော စ… အမက္ခော စ အပဠာသော စ… အနိဿာ စ အမစ္ဆရိယဉ္စ… အမာယာ စ အသာဌေယျဉ္စ… ဟိရီ စ ဩတ္တပ္ပဉ္စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ သေခဿ ဘိက္ခုနော အပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တိ’’။

၁၈၇။ ‘‘ဒွီဟိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။ ကတမေဟိ ဒွီဟိ? ကောဓေန စ ဥပနာဟေန စ… မက္ခေန စ ပဠာသေန စ… ဣဿာယ စ မစ္ဆရိယေန စ… မာယာယ စ သာဌေယျေန စ… အဟိရိကေန စ အနောတ္တပ္ပေန စ။ ဣမေဟိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ’’။

၁၈၈။ ‘‘ဒွီဟိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ သဂ္ဂေ။ ကတမေဟိ ဒွီဟိ? အက္ကောဓေန စ အနုပနာဟေန စ… အမက္ခေန စ အပဠာသေန စ… အနိဿာယ စ အမစ္ဆရိယေန စ… အမာယာယ စ အသာဌေယျေန စ… ဟိရိယာ စ ဩတ္တပ္ပေန စ။ ဣမေဟိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ သဂ္ဂေ’’။

၁၈၉။ ‘‘ဒွီဟိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဣဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ကတမေဟိ ဒွီဟိ? ကောဓေန စ ဥပနာဟေန စ… မက္ခေန စ ပဠာသေန စ… ဣဿာယ စ မစ္ဆရိယေန စ… မာယာယ စ သာဌေယျေန စ… အဟိရိကေန စ အနောတ္တပ္ပေန စ။ ဣမေဟိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဣဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ’’။

၁၉၀။ ‘‘ဒွီဟိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဣဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ကတမေဟိ ဒွီဟိ? အက္ကောဓေန စ အနုပနာဟေန စ… အမက္ခေန စ အပဠာသေန စ… အနိဿာယ စ အမစ္ဆရိယေန စ… အမာယာယ စ အသာဌေယျေန စ… ဟိရိယာ စ ဩတ္တပ္ပေန စ။ ဣမေဟိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဣဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ’’။

ကောဓပေယျာလံ နိဋ္ဌိတံ။

၂။ အကုသလပေယျာလံ

၁၉၁-၂၀၀။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ အကုသလာ… ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ ကုသလာ… ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ သာဝဇ္ဇာ… ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ အနဝဇ္ဇာ… ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ ဒုက္ခုဒြယာ… ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ သုခုဒြယာ… ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ ဒုက္ခဝိပါကာ… ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ သုခဝိပါကာ… ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ သဗျာဗဇ္ဈာ… ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ အဗျာဗဇ္ဈာ။ ကတမေ ဒွေ? အက္ကောဓော စ အနုပနာဟော စ… အမက္ခော စ အပဠာသော စ… အနိဿာ စ အမစ္ဆရိယဉ္စ… အမာယာ စ အသာဌေယျဉ္စ… ဟိရီ စ ဩတ္တပ္ပဉ္စ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ အဗျာဗဇ္ဈာ’’တိ။

အကုသလပေယျာလံ နိဋ္ဌိတံ။

၃။ ဝိနယပေယျာလံ

၂၀၁။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စ တထာဂတေန သာဝကာနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ။ ကတမေ ဒွေ? သင်္ဃသုဋ္ဌုတာယ သင်္ဃဖာသုတာယ… ဒုမ္မင်္ကူနံ ပုဂ္ဂလာနံ နိဂ္ဂဟာယ၊ ပေသလာနံ ဘိက္ခူနံ ဖာသုဝိဟာရာယ… ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာနံ အာသဝါနံ သံဝရာယ၊ သမ္ပရာယိကာနံ အာသဝါနံ ပဋိဃာတာယ… ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာနံ ဝေရာနံ သံဝရာယ၊ သမ္ပရာယိကာနံ ဝေရာနံ ပဋိဃာတာယ… ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာနံ ဝဇ္ဇာနံ သံဝရာယ၊ သမ္ပရာယိကာနံ ဝဇ္ဇာနံ ပဋိဃာတာယ… ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာနံ ဘယာနံ သံဝရာယ၊ သမ္ပရာယိကာနံ ဘယာနံ ပဋိဃာတာယ… ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သံဝရာယ၊ သမ္ပရာယိကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဋိဃာတာယ… ဂိဟီနံ အနုကမ္ပာယ၊ ပါပိစ္ဆာနံ ဘိက္ခူနံ ပက္ခုပစ္ဆေဒါယ… အပ္ပသန္နာနံ ပသာဒါယ၊ ပသန္နာနံ ဘိယျောဘာဝါယ… သဒ္ဓမ္မဋ္ဌိတိယာ ဝိနယာနုဂ္ဂဟာယ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စ တထာဂတေန သာဝကာနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တ’’န္တိ။

၂၀၂-၂၃၀။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စ တထာဂတေန သာဝကာနံ ပါတိမောက္ခံ ပညတ္တံ…ပေ… ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသော ပညတ္တော… ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနံ ပညတ္တံ… ပဝါရဏာ ပညတ္တာ… ပဝါရဏဋ္ဌပနံ ပညတ္တံ… တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပညတ္တံ… နိယဿကမ္မံ ပညတ္တံ… ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ပညတ္တံ… ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ပညတ္တံ… ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ပညတ္တံ… ပရိဝါသဒါနံ ပညတ္တံ… မူလာယ ပဋိကဿနံ ပညတ္တံ… မာနတ္တဒါနံ ပညတ္တံ… အဗ္ဘာနံ ပညတ္တံ… ဩသာရဏီယံ ပညတ္တံ… နိဿာရဏီယံ ပညတ္တံ… ဥပသမ္ပဒါ ပညတ္တာ… ဉတ္တိကမ္မံ ပညတ္တံ… ဉတ္တိဒုတိယကမ္မံ ပညတ္တံ… ဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မံ ပညတ္တံ… အပညတ္တေ ပညတ္တံ… ပညတ္တေ အနုပညတ္တံ… သမ္မုခါဝိနယော ပညတ္တော… သတိဝိနယော ပညတ္တော… အမူဠှဝိနယော ပညတ္တော… ပဋိညာတကရဏံ ပညတ္တံ… ယေဘုယျသိကာ ပညတ္တာ… တဿပါပိယသိကာ ပညတ္တာ… တိဏဝတ္ထာရကော ပညတ္တော။ ကတမေ ဒွေ? သင်္ဃသုဋ္ဌုတာယ၊ သင်္ဃဖာသုတာယ… ဒုမ္မင်္ကူနံ ပုဂ္ဂလာနံ နိဂ္ဂဟာယ၊ ပေသလာနံ ဘိက္ခူနံ ဖာသုဝိဟာရာယ… ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာနံ အာသဝါနံ သံဝရာယ၊ သမ္ပရာယိကာနံ အာသဝါနံ ပဋိဃာတာယ… ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာနံ ဝေရာနံ သံဝရာယ၊ သမ္ပရာယိကာနံ ဝေရာနံ ပဋိဃာတာယ… ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာနံ ဝဇ္ဇာနံ သံဝရာယ၊ သမ္ပရာယိကာနံ ဝဇ္ဇာနံ ပဋိဃာတာယ… ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာနံ ဘယာနံ သံဝရာယ၊ သမ္ပရာယိကာနံ ဘယာနံ ပဋိဃာတာယ… ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သံဝရာယ၊ သမ္ပရာယိကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဋိဃာတာယ… ဂိဟီနံ အနုကမ္ပာယ၊ ပါပိစ္ဆာနံ ဘိက္ခူနံ ပက္ခုပစ္ဆေဒါယ… အပ္ပသန္နာနံ ပသာဒါယ၊ ပသန္နာနံ ဘိယျောဘာဝါယ… သဒ္ဓမ္မဋ္ဌိတိယာ၊ ဝိနယာနုဂ္ဂဟာယ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စ တထာဂတေန သာဝကာနံ တိဏဝတ္ထာရကော ပညတ္တော’’တိ။

ဝိနယပေယျာလံ နိဋ္ဌိတံ။

၄။ ရာဂပေယျာလံ

၂၃၁။ ‘‘ရာဂဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဘိညာယ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ ဒွေ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ ရာဂဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဘိညာယ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ’’တိ။

‘‘ရာဂဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရိညာယ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ ဒွေ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ ရာဂဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရိညာ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ရာဂဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရိက္ခယာယ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ ဒွေ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ ရာဂဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရိက္ခယာ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ရာဂဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဟာနာယ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ ဒွေ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ ရာဂဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဟာနာ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ရာဂဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ခယာယ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ ဒွေ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ ရာဂဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ခယာ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ရာဂဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝယာယ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ ဒွေ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ ရာဂဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝယာ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ရာဂဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝိရာဂါယ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ ဒွေ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ ရာဂဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝိရာဂါ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ရာဂဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ နိရောဓာယ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ ဒွေ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ ရာဂဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ နိရောဓာ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ရာဂဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စာဂါယ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ ဒွေ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ ရာဂဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စာဂါ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ရာဂဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ ဒွေ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ ရာဂဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ’’တိ။

၂၃၂-၂၄၆။ ‘‘ဒေါသဿ…ပေ… မောဟဿ… ကောဓဿ… ဥပနာဟဿ… မက္ခဿ… ပဠာသဿ… ဣဿာယ… မစ္ဆရိယဿ… မာယာယ… သာဌေယျဿ… ထမ္ဘဿ… သာရမ္ဘဿ… မာနဿ… အတိမာနဿ… မဒဿ… ပမာဒဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဘိညာယ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ ဒွေ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ ပမာဒဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဘိညာ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ပမာဒဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရိညာယ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ ဒွေ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ ပမာဒဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရိညာ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ပမာဒဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရိက္ခယာယ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ ဒွေ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ ပမာဒဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရိက္ခယာယ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ပမာဒဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဟာနာယ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ ဒွေ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ ပမာဒဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဟာနာ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ပမာဒဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ခယာယ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ ဒွေ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ ပမာဒဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ခယာ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ပမာဒဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝယာယ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ ဒွေ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ ပမာဒဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝယာ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ပမာဒဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝိရာဂါယ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ ဒွေ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ ပမာဒဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝိရာဂါ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ပမာဒဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ နိရောဓာယ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ ဒွေ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ ပမာဒဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ နိရောဓာ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ပမာဒဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စာဂါယ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ ဒွေ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ ပမာဒဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စာဂါ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ပမာဒဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ ဒွေ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ ပမာဒဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ’’တိ။

(ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။) [( ) ဧတ္ထန္တရေ ပါဌော သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။ ပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ]

ရာဂပေယျာလံ နိဋ္ဌိတံ။

ဒုကနိပါတပါဠိ နိဋ္ဌိတာ။