📜
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
ခုဒ္ဒကနိကာယေ
ဝိမာနဝတ္ထုပါဠိ
၁။ ဣတ္ထိဝိမာနံ
၁။ ပီဌဝဂ္ဂေါ
၁။ ပဌမပီဌဝိမာနဝတ္ထု
¶ ‘‘ပီဌံ ¶ ¶ ¶ တေ သောဝဏ္ဏမယံ ဥဠာရံ၊ မနောဇဝံ ဂစ္ဆတိ ယေနကာမံ၊
အလင်္ကတေ မလျဓရေ [မာလျဓရေ (သျာ။)] သုဝတ္ထေ၊ ဩဘာသသိ ဝိဇ္ဇုရိဝဗ္ဘကူဋံ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ ¶ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန [မောဂ္ဂလာနေန (က။) ဧဝမုပရိပိ] ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ¶ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ ¶ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ အဗ္ဘာဂတာနာသနကံ အဒါသိံ၊
အဘိဝါဒယိံ အဉ္ဇလိကံ အကာသိံ၊ ယထာနုဘာဝဉ္စ အဒါသိ ဒါနံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ပဌမပီဌဝိမာနံ ပဌမံ။
၂။ ဒုတိယပီဌဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ပီဌံ ¶ တေ ဝေဠုရိယမယံ ဥဠာရံ၊ မနောဇဝံ ဂစ္ဆတိ ယေနကာမံ၊
အလင်္ကတေ မလျဓရေ သုဝတ္ထေ၊ ဩဘာသသိ ဝိဇ္ဇုရိဝဗ္ဘကူဋံ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ¶ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ အဗ္ဘာဂတာနာသနကံ အဒါသိံ၊
အဘိဝါဒယိံ အဉ္ဇလိကံ အကာသိံ၊ ယထာနုဘာဝဉ္စ အဒါသိ ဒါနံ။
‘‘တေန ¶ မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ ¶ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ဒုတိယပီဌဝိမာနံ ဒုတိယံ။
၃။ တတိယပီဌဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ပီဌံ ¶ တေ သောဝဏ္ဏမယံ ဥဠာရံ၊ မနောဇဝံ ဂစ္ဆတိ ယေနကာမံ၊
အလင်္ကတေ မလျဓရေ သုဝတ္ထေ၊ ဩဘာသသိ ဝိဇ္ဇုရိဝဗ္ဘကူဋံ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ¶ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အပ္ပဿ ကမ္မဿ ဖလံ မမေဒံ [မမေတံ (က။)]၊ ယေနမှိ [တေနမှိ (က။)] ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊
အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ပုရိမာယ ဇာတိယာ မနုဿလောကေ။
‘‘အဒ္ဒသံ ¶ ဝိရဇံ ဘိက္ခုံ၊ ဝိပ္ပသန္နမနာဝိလံ၊
တဿ အဒါသဟံ ပီဌံ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
တတိယပီဌဝိမာနံ တတိယံ။
၄။ စတုတ္ထပီဌဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ပီဌံ ¶ ¶ တေ ဝေဠုရိယမယံ ဥဠာရံ၊ မနောဇဝံ ဂစ္ဆတိ ယေနကာမံ၊
အလင်္ကတေ မလျဓရေ သုဝတ္ထေ၊ ဩဘာသသိ ဝိဇ္ဇုရိဝဗ္ဘကူဋံ။
‘‘ကေန ¶ တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ¶ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အပ္ပဿ ကမ္မဿ ဖလံ မမေဒံ၊ ယေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊
အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ပုရိမာယ ဇာတိယာ မနုဿလောကေ။
‘‘အဒ္ဒသံ ¶ ဝိရဇံ ဘိက္ခုံ၊ ဝိပ္ပသန္နမနာဝိလံ၊
တဿ အဒါသဟံ ပီဌံ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ ¶ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
စတုတ္ထပီဌဝိမာနံ စတုတ္ထံ။
၅။ ကုဉ္ဇရဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ကုဉ္ဇရော ¶ တေ ဝရာရောဟော၊ နာနာရတနကပ္ပနော၊
ရုစိရော ထာမဝါ ဇဝသမ္ပန္နော၊ အာကာသမှိ သမီဟတိ။
‘‘ပဒုမိ ပဒ္မ [ပဒုမ… (သီ။ သျာ။) ဧဝမုပရိပိ] ပတ္တက္ခိ၊ ပဒ္မုပ္ပလဇုတိန္ဓရော၊
ပဒ္မစုဏ္ဏာဘိကိဏ္ဏင်္ဂေါ၊ သောဏ္ဏပေါက္ခရမာလဓာ [… မာလဝါ (သီ။ သျာ။)]။
‘‘ပဒုမာနုသဋံ မဂ္ဂံ၊ ပဒ္မပတ္တဝိဘူသိတံ။
ဌိတံ ဝဂ္ဂုမနုဂ္ဃာတီ၊ မိတံ ဂစ္ဆတိ ဝါရဏော။
‘‘တဿ ပက္ကမမာနဿ၊ သောဏ္ဏကံသာ ရတိဿရာ၊
တေသံ သုယျတိ နိဂ္ဃောသော၊ တုရိယေ ပဉ္စင်္ဂိကေ ယထာ။
‘‘တဿ နာဂဿ ခန္ဓမှိ၊ သုစိဝတ္ထာ အလင်္ကတာ၊
မဟန္တံ အစ္ဆရာသင်္ဃံ၊ ဝဏ္ဏေန အတိရောစသိ။
‘‘ဒါနဿ ¶ တေ ဣဒံ ဖလံ၊ အထော သီလဿ ဝါ ပန၊
အထော အဉ္ဇလိကမ္မဿ၊ တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတာ’’တိ၊
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဒိသွာန ¶ ¶ ဂုဏသမ္ပန္နံ၊ ဈာယိံ ဈာနရတံ သတံ၊
အဒါသိံ ပုပ္ဖာဘိကိဏ္ဏံ၊ အာသနံ ဒုဿသန္ထတံ။
‘‘ဥပဍ္ဎံ ပဒ္မမာလာဟံ၊ အာသနဿ သမန္တတော၊
အဗ္ဘောကိရိဿံ ပတ္တေဟိ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တဿ ကမ္မကုသလဿ [ကမ္မဿ ကုသလဿ (သီ။ ပီ။)]၊ ဣဒံ မေ ဤဒိသံ ဖလံ၊
သက္ကာရော ဂရုကာရော စ၊ ဒေဝါနံ အပစိတာ အဟံ။
‘‘ယော ဝေ သမ္မာဝိမုတ္တာနံ၊ သန္တာနံ ဗြဟ္မစာရိနံ၊
ပသန္နော အာသနံ ဒဇ္ဇာ၊ ဧဝံ နန္ဒေ ယထာ အဟံ။
‘‘တသ္မာ ဟိ အတ္တကာမေန [အတ္ထကာမေန (က။)]၊ မဟတ္တမဘိကင်္ခတာ၊
အာသနံ ဒါတဗ္ဗံ ဟောတိ၊ သရီရန္တိမဓာရိန’’န္တိ။
ကုဉ္ဇရဝိမာနံ ပဉ္စမံ။
၆။ ပဌမနာဝါဝိမာနဝတ္ထု
‘‘သုဝဏ္ဏစ္ဆဒနံ ¶ နာဝံ၊ နာရိ အာရုယှ တိဋ္ဌသိ၊
ဩဂါဟသိ ပေါက္ခရဏိံ၊ ပဒ္မံ [ပဒုမံ (သီ။ သျာ။)] ဆိန္ဒသိ ပါဏိနာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ¶ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ ¶ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ပုရိမာယ ဇာတိယာ မနုဿလောကေ၊
ဒိသွာန ဘိက္ခူ တသိတေ ကိလန္တေ၊ ဥဋ္ဌာယ ပါတုံ ဥဒကံ အဒါသိံ။
‘‘ယော ¶ ဝေ ကိလန္တာန ပိပါသိတာနံ၊ ဥဋ္ဌာယ ပါတုံ ဥဒကံ ဒဒါတိ၊
သီတောဒကာ [သီတောဒိကာ (သီ။)] တဿ ဘဝန္တိ နဇ္ဇော၊ ပဟူတမလျာ ဗဟုပုဏ္ဍရီကာ။
‘‘တံ အာပဂါ [တမာပဂါ (သီ။ က။)] အနုပရိယန္တိ သဗ္ဗဒါ၊ သီတောဒကာ ဝါလုကသန္ထတာ နဒီ၊
အမ္ဗာ စ သာလာ တိလကာ စ ဇမ္ဗုယော၊ ဥဒ္ဒါလကာ ပါဋလိယော စ ဖုလ္လာ။
‘‘တံ ဘူမိဘာဂေဟိ ဥပေတရူပံ၊ ဝိမာနသေဋ္ဌံ ဘုသသောဘမာနံ၊
တဿီဓ [တဿေဝ (သျာ။)] ကမ္မဿ အယံ ဝိပါကော၊ ဧတာဒိသံ ပုညကတာ [ကတပုညာ (သီ။)] လဘန္တိ။
‘‘တေန ¶ မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ပဌမနာဝါဝိမာနံ ဆဋ္ဌံ။
၇။ ဒုတိယနာဝါဝိမာနဝတ္ထု
‘‘သုဝဏ္ဏစ္ဆဒနံ ¶ နာဝံ၊ နာရိ အာရုယှ တိဋ္ဌသိ၊
ဩဂါဟသိ ပေါက္ခရဏိံ၊ ပဒ္မံ ဆိန္ဒသိ ပါဏိနာ။
‘‘ကေန ¶ တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘုတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ¶ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ပုရိမာယ ဇာတိယာ မနုဿလောကေ၊
ဒိသွာန ဘိက္ခုံ တသိတံ ကိလန္တံ၊ ဥဋ္ဌာယ ပါတုံ ဥဒကံ အဒါသိံ။
‘‘ယော ဝေ ကိလန္တဿ ပိပါသိတဿ၊ ဥဋ္ဌာယ ပါတုံ ဥဒကံ ဒဒါတိ၊
သီတောဒကာ တဿ ဘဝန္တိ နဇ္ဇော၊ ပဟူတမလျာ ဗဟုပုဏ္ဍရီကာ။
‘‘တံ အာပဂါ အနုပရိယန္တိ သဗ္ဗဒါ၊ သီတောဒကာ ဝါလုကသန္ထတာ နဒီ၊
အမ္ဗာ စ သာလာ တိလကာ စ ဇမ္ဗုယော၊ ဥဒ္ဒါလကာ ပါဋလိယော စ ဖုလ္လာ။
‘‘တံ ¶ ဘူမိဘာဂေဟိ ဥပေတရူပံ၊ ဝိမာနသေဋ္ဌံ ဘုသသောဘမာနံ၊
တဿီဓ ကမ္မဿ အယံ ဝိပါကော၊ ဧတာဒိသံ ပုညကတာ လဘန္တိ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ ¶ ¶ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ဒုတိယနာဝါဝိမာနံ သတ္တမံ။
၈။ တတိယနာဝါဝိမာနဝတ္ထု
‘‘သုဝဏ္ဏစ္ဆဒနံ ¶ နာဝံ၊ နာရိ အာရုယှ တိဋ္ဌသိ၊
ဩဂါဟသိ ပေါက္ခရဏိံ၊ ပဒ္မံ ဆိန္ဒသိ ပါဏိနာ။
‘‘ကူဋာဂါရာ ¶ နိဝေသာ တေ၊ ဝိဘတ္တာ ဘာဂသော မိတာ၊
ဒဒ္ဒလ္လမာနာ [ဒဒ္ဒဠှမာနာ (က။)] အာဘန္တိ၊ သမန္တာ စတုရော ဒိသာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ သမ္ဗုဒ္ဓေနေဝ ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ပုရိမာယ ဇာတိယာ မနုဿလောကေ၊
ဒိသွာန ¶ ဘိက္ခူ တသိတေ ကိလန္တေ၊ ဥဋ္ဌာယ ပါတုံ ဥဒကံ အဒါသိံ။
‘‘ယော ဝေ ကိလန္တာန ပိပါသိတာနံ၊ ဥဋ္ဌာယ ပါတုံ ဥဒကံ ဒဒါတိ၊
သီတောဒကာ တဿ ဘဝန္တိ နဇ္ဇော၊ ပဟူတမလျာ ဗဟုပုဏ္ဍရီကာ။
‘‘တံ ¶ အာပဂါ အနုပရိယန္တိ သဗ္ဗဒါ၊ သီတောဒကာ ဝါလုကသန္ထတာ နဒီ၊
အမ္ဗာ စ သာလာ တိလကာ စ ဇမ္ဗုယော၊ ဥဒ္ဒါလကာ ပါဋလိယော စ ဖုလ္လာ။
‘‘တံ ဘူမိဘာဂေဟိ ဥပေတရူပံ၊ ဝိမာနသေဋ္ဌံ ဘုသသောဘမာနံ၊
တဿီဓ ကမ္မဿ အယံ ဝိပါကော၊ ဧတာဒိသံ ပုညကတာ လဘန္တိ။
‘‘ကူဋာဂါရာ ¶ နိဝေသာ မေ၊ ဝိဘတ္တာ ဘာဂသော မိတာ၊
ဒဒ္ဒလ္လမာနာ အာဘန္တိ၊ သမန္တာ စတုရော ဒိသာ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ တေ ဗုဒ္ဓ မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတိ၊
ဧတဿ ¶ ကမ္မဿ ဖလံ မမေဒံ၊ အတ္ထာယ ဗုဒ္ဓါ ဥဒကံ အပါယီ’’တိ [အပါသီတိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]။
တတိယနာဝါဝိမာနံ အဋ္ဌမံ။
၉။ ဒီပဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ကေန တွံ ဝိမလောဘာသာ၊ အတိရောစသိ ဒေဝတာ [ဒေဝတေ (ဗဟူသု) ၈၃ ဝိဿဇ္ဇနဂါထာယ သံသန္ဒေတဗ္ဗံ]၊
ကေန တေ သဗ္ဗဂတ္တေဟိ၊ သဗ္ဗာ ဩဘာသတေ ဒိသာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ ¶ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ပုရိမာယ ဇာတိယာ မနုဿလောကေ၊
တမန္ဓကာရမှိ တိမီသိကာယံ၊ ပဒီပကာလမှိ အဒါသိ ဒီပံ [အဒံ ပဒီပံ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]။
‘‘ယော အန္ဓကာရမှိ တိမီသိကာယံ၊ ပဒီပကာလမှိ ¶ ဒဒါတိ ဒီပံ၊
ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဇောတိရသံ ဝိမာနံ၊ ပဟူတမလျံ ဗဟုပုဏ္ဍရီကံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘တေနာဟံ ဝိမလောဘာသာ၊ အတိရောစာမိ ဒေဝတာ၊
တေန မေ သဗ္ဗဂတ္တေဟိ၊ သဗ္ဗာ ဩဘာသတေ ဒိသာ။
‘‘အက္ခာမိ ¶ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ဒီပဝိမာနံ နဝမံ။
၁၀။ တိလဒက္ခိဏဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန ¶ တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ¶ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ပုရိမာယ ဇာတိယာ မနုဿလောကေ။
‘‘အဒ္ဒသံ ဝိရဇံ ဗုဒ္ဓံ၊ ဝိပ္ပသန္နမနာဝိလံ၊
အာသဇ္ဇ ဒါနံ အဒါသိံ၊ အကာမာ တိလဒက္ခိဏံ၊
ဒက္ခိဏေယျဿ ဗုဒ္ဓဿ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
တိလဒက္ခိဏဝိမာနံ ဒသမံ။
၁၁။ ပဌမပတိဗ္ဗတာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ကောဉ္စာ ¶ မယူရာ ဒိဝိယာ စ ဟံသာ၊ ဝဂ္ဂုဿရာ ကောကိလာ သမ္ပတန္တိ၊
ပုပ္ဖာဘိကိဏ္ဏံ ရမ္မမိဒံ ဝိမာနံ၊ အနေကစိတ္တံ နရနာရိသေဝိတံ [နရနာရီဘိ သေဝိတံ (က။)]။
‘‘တတ္ထစ္ဆသိ ¶ ¶ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ ဣဒ္ဓီ ဝိကုဗ္ဗန္တိ အနေကရူပါ၊
ဣမာ ¶ စ တေ အစ္ဆရာယော သမန္တတော၊ နစ္စန္တိ ဂါယန္တိ ပမောဒယန္တိ စ။
‘‘ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တာသိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ပတိဗ္ဗတာနညမနာ အဟောသိံ၊
မာတာဝ ပုတ္တံ အနုရက္ခမာနာ၊ ကုဒ္ဓါပိဟံ [ကုဒ္ဓါပဟံ (သီ။)] နပ္ဖရုသံ အဝေါစံ။
‘‘သစ္စေ ဌိတာ မောသဝဇ္ဇံ ပဟာယ၊ ဒါနေ ရတာ သင်္ဂဟိတတ္တဘာဝါ၊
အန္နဉ္စ ပါနဉ္စ ပသန္နစိတ္တာ၊ သက္ကစ္စ ဒါနံ ဝိပုလံ အဒါသိံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ¶ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ပဌမပတိဗ္ဗတာဝိမာနံ ဧကာဒသမံ။
၁၂။ ဒုတိယပတိဗ္ဗတာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဝေဠုရိယထမ္ဘံ ¶ ¶ ရုစိရံ ပဘဿရံ၊ ဝိမာနမာရုယှ အနေကစိတ္တံ၊
တတ္ထစ္ဆသိ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ ဥစ္စာဝစာ ဣဒ္ဓိ ဝိကုဗ္ဗမာနာ၊
ဣမာ စ တေ အစ္ဆရာယော သမန္တတော၊ နစ္စန္တိ ဂါယန္တိ ပမောဒယန္တိ စ။
‘‘ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တာသိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ဥပါသိကာ စက္ခုမတော အဟောသိံ၊
ပါဏာတိပါတာ ဝိရတာ အဟောသိံ၊ လောကေ အဒိန္နံ ပရိဝဇ္ဇယိဿံ။
‘‘အမဇ္ဇပါ နော စ [နာပိ (သျာ။)] မုသာ အဘာဏိံ [အဘာသိံ (က။)]၊ သကေန ¶ သာမိနာ [သာမိနာဝ (သီ။)] အဟောသိံ တုဋ္ဌာ၊
အန္နဉ္စ ပါနဉ္စ ပသန္နစိတ္တာ၊ သက္ကစ္စ ဒါနံ ဝိပုလံ အဒါသိံ။
‘‘တေန ¶ မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ဒုတိယပတိဗ္ဗတာဝိမာနံ ဒွါဒသမံ။
၁၃။ ပဌမသုဏိသာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ¶ ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ ¶ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ သုဏိသာ အဟောသိံ သသုရဿ ဂေဟေ [ဃရေ (သျာ။ က။)]။
‘‘အဒ္ဒသံ ဝိရဇံ ဘိက္ခုံ၊ ဝိပ္ပသန္နမနာဝိလံ၊
တဿ အဒါသဟံ ပူဝံ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ၊
ဘာဂဍ္ဎဘာဂံ ဒတွာန၊ မောဒါမိ နန္ဒနေ ဝနေ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ပဌမသုဏိသာဝိမာနံ တေရသမံ။
၁၄။ ဒုတိယသုဏိသာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန ¶ ¶ တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ¶ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ ¶ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ သုဏိသာ အဟောသိံ သသုရဿ ဂေဟေ။
‘‘အဒ္ဒသံ ဝိရဇံ ဘိက္ခုံ၊ ဝိပ္ပသန္နမနာဝိလံ၊
တဿ အဒါသဟံ ဘာဂံ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ၊
ကုမ္မာသပိဏ္ဍံ ဒတွာန၊ မောဒါမိ နန္ဒနေ ဝနေ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ဒုတိယသုဏိသာဝိမာနံ စုဒ္ဒသမံ။
၁၅။ ဥတ္တရာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ ¶ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ¶ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဣဿာ ¶ စ မစ္ဆေရမထော [မစ္ဆရိယမထော စ (က။)] ပဠာသော၊ နာဟောသိ မယှံ ဃရမာဝသန္တိယာ၊
အက္ကောဓနာ ဘတ္တုဝသာနုဝတ္တိနီ၊ ဥပေါသထေ နိစ္စဟမပ္ပမတ္တာ။
‘‘စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ၊ ယာ စ [ယာဝ (သီ။ အဋ္ဌ။၊ က။ အဋ္ဌ။) ထေရီဂါထာအဋ္ဌကထာ ပဿိတဗ္ဗာ] ပက္ခဿ အဋ္ဌမီ၊
ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ၊ အဋ္ဌင်္ဂသုသမာဂတံ။
‘‘ဥပေါသထံ ဥပဝသိဿံ၊ သဒါ သီလေသု သံဝုတာ၊
သညမာ သံဝိဘာဂါ စ၊ ဝိမာနံ အာဝသာမဟံ [အာဝသာမိမံ (သီ။ အဋ္ဌ။၊ က။) ပရတော ပန သဗ္ဗတ္ထပိ ‘‘အာဝသာမဟံ’’ ဣစ္စေဝ ဒိဿတိ]။
‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝိရတာ၊ မုသာဝါဒါ စ သညတာ၊
ထေယျာ စ အတိစာရာ စ၊ မဇ္ဇပါနာ စ အာရကာ [အာရတာ (?)]။
‘‘ပဉ္စသိက္ခာပဒေ ရတာ၊ အရိယသစ္စာန ကောဝိဒါ၊
ဥပါသိကာ စက္ခုမတော၊ ဂေါတမဿ ယသဿိနော။
‘‘သာဟံ သကေန သီလေန၊ ယသသာ စ ယသဿိနီ၊
အနုဘောမိ သကံ ပုညံ၊ သုခိတာ စမှိနာမယာ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမဟံ အကာသိံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော ¶ စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီတိ။
၁၃၆။ ‘‘မမ ¶ စ၊ ဘန္တေ၊ ဝစနေန ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒေယျာသိ – ‘ဥတ္တရာ နာမ၊ ဘန္တေ၊ ဥပါသိကာ ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ’တိ။ အနစ္ဆရိယံ ခေါ ပနေတံ၊ ဘန္တေ၊ ယံ မံ ဘဂဝါ အညတရသ္မိံ သာမညဖလေ ဗျာကရေယျ [ဗျာကရေယျာတိ (?)]၊ တံ ဘဂဝါ သကဒါဂါမိဖလေ ဗျာကာသီ’’တိ။
ဥတ္တရာဝိမာနံ ပန္နရသမံ။
၁၆။ သိရိမာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ယုတ္တာ ¶ စ တေ ပရမအလင်္ကတာ ဟယာ၊ အဓောမုခါ အဃသိဂမာ ဗလီ ဇဝါ၊
အဘိနိမ္မိတာ ပဉ္စရထာသတာ စ တေ၊ အနွေန္တိ တံ သာရထိစောဒိတာ ဟယာ။
‘‘သာ တိဋ္ဌသိ ရထဝရေ အလင်္ကတာ၊ ဩဘာသယံ ဇလမိဝ ဇောတိ ပါဝကော၊
ပုစ္ဆာမိ တံ ဝရတနု [ဝရစာရု (ကတ္ထစိ)] အနောမဒဿနေ၊ ကသ္မာ နု ကာယာ အနဓိဝရံ ဥပါဂမိ။
‘‘ကာမဂ္ဂပတ္တာနံ ¶ ယမာဟုနုတ္တရံ [… နုတ္တရာ (က။)၊ အနုတ္တရာ (သျာ။)]၊ နိမ္မာယ နိမ္မာယ ရမန္တိ ဒေဝတာ၊
တသ္မာ ကာယာ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီ၊ ဣဓာဂတာ အနဓိဝရံ နမဿိတုံ။
‘‘ကိံ တွံ ပုရေ သုစရိတမာစရီဓ [သုစရိတံ အစာရိဓ (ပီ။)]၊
ကေနစ္ဆသိ ¶ တွံ အမိတယသာ သုခေဓိတာ၊
ဣဒ္ဓီ စ တေ အနဓိဝရာ ဝိဟင်္ဂမာ၊
ဝဏ္ဏော စ တေ ဒသ ဒိသာ ဝိရောစတိ။
‘‘ဒေဝေဟိ တွံ ပရိဝုတာ သက္ကတာ စသိ၊
ကုတော စုတာ သုဂတိဂတာသိ ဒေဝတေ၊
ကဿ ဝါ တွံ ဝစနကရာနုသာသနိံ၊
အာစိက္ခ မေ တွံ ယဒိ ဗုဒ္ဓသာဝိကာ’’တိ။
‘‘နဂန္တရေ ¶ နဂရဝရေ သုမာပိတေ၊ ပရိစာရိကာ ရာဇဝရဿ သိရိမတော၊
နစ္စေ ဂီတေ ပရမသုသိက္ခိတာ အဟုံ၊ သိရိမာတိ မံ ရာဇဂဟေ အဝေဒိံသု [အဝေဒိသုံ (?)]။
‘‘ဗုဒ္ဓါ စ မေ ဣသိနိသဘော ဝိနာယကော၊ အဒေသယီ သမုဒယဒုက္ခနိစ္စတံ၊
အသင်္ခတံ ဒုက္ခနိရောဓသဿတံ၊ မဂ္ဂဉ္စိမံ အကုဋိလမဉ္ဇသံ သိဝံ။
‘‘သုတွာနဟံ အမတပဒံ အသင်္ခတံ၊ တထာဂတဿနဓိဝရဿ သာသနံ၊
သီလေသွဟံ ပရမသုသံဝုတာ အဟုံ၊ ဓမ္မေ ဌိတာ နရဝရဗုဒ္ဓဒေသိတေ [ဘာသိတေ (သီ။)]။
‘‘ဉတွာနဟံ ဝိရဇပဒံ အသင်္ခတံ၊ တထာဂတေနနဓိဝရေန ¶ ဒေသိတံ၊
တတ္ထေဝဟံ သမထသမာဓိမာဖုသိံ၊ သာယေဝ မေ ပရမနိယာမတာ အဟု။
‘‘လဒ္ဓါနဟံ ¶ အမတဝရံ ဝိသေသနံ၊ ဧကံသိကာ အဘိသမယေ ဝိသေသိယ၊
အသံသယာ ဗဟုဇနပူဇိတာ အဟံ၊ ခိဍ္ဍာရတိံ [ခိဍ္ဍံ ရတိံ (သျာ။ ပီ။)] ပစ္စနုဘောမနပ္ပကံ။
‘‘ဧဝံ အဟံ အမတဒသမှိ [အမတရသမှိ (က။)] ဒေဝတာ၊ တထာဂတဿနဓိဝရဿ သာဝိကာ၊
ဓမ္မဒ္ဒသာ ပဌမဖလေ ပတိဋ္ဌိတာ၊ သောတာပန္နာ န စ ပန မတ္ထိ ဒုဂ္ဂတိ။
‘‘သာ ဝန္ဒိတုံ အနဓိဝရံ ဥပါဂမိံ၊ ပါသာဒိကေ ကုသလရတေ စ ဘိက္ခဝေါ၊
နမဿိတုံ သမဏသမာဂမံ သိဝံ၊ သဂါရဝါ သိရိမတော ဓမ္မရာဇိနော။
‘‘ဒိသွာ ¶ မုနိံ မုဒိတမနမှိ ပီဏိတာ၊ တထာဂတံ နရဝရဒမ္မသာရထိံ၊
တဏှစ္ဆိဒံ ကုသလရတံ ဝိနာယကံ၊ ဝန္ဒာမဟံ ပရမဟိတာနုကမ္ပက’’န္တိ။
သိရိမာဝိမာနံ သောဠသမံ။
၁၇။ ကေသကာရီဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဣဒံ ¶ ¶ ¶ ဝိမာနံ ရုစိရံ ပဘဿရံ၊ ဝေဠုရိယထမ္ဘံ သတတံ သုနိမ္မိတံ၊
သုဝဏ္ဏရုက္ခေဟိ သမန္တမောတ္ထတံ၊ ဌာနံ မမံ ကမ္မဝိပါကသမ္ဘဝံ။
‘‘တတြူပပန္နာ ပုရိမစ္ဆရာ ဣမာ၊ သတံ သဟဿာနိ သကေန ကမ္မုနာ၊
တုဝံသိ အဇ္ဈုပဂတာ ယသဿိနီ၊ ဩဘာသယံ တိဋ္ဌသိ ပုဗ္ဗဒေဝတာ။
‘‘သသီ အဓိဂ္ဂယှ ယထာ ဝိရောစတိ၊ နက္ခတ္တရာဇာရိဝ တာရကာဂဏံ၊
တထေဝ တွံ အစ္ဆရာသင်္ဂဏံ [အစ္ဆရာသင်္ဂမံ (သီ။)] ဣမံ၊ ဒဒ္ဒလ္လမာနာ ယသသာ ဝိရောစသိ။
‘‘ကုတော နု အာဂမ္မ အနောမဒဿနေ၊ ဥပပန္နာ တွံ ဘဝနံ မမံ ဣဒံ၊
ဗြဟ္မံဝ ဒေဝါ တိဒသာ သဟိန္ဒကာ၊ သဗ္ဗေ န တပ္ပာမသေ ဒဿနေန တ’’န္တိ။
‘‘ယမေတံ သက္က အနုပုစ္ဆသေ မမံ၊ ‘ကုတော စုတာ တွံ ဣဓ အာဂတာ’တိ [ကုတော စုတာ ဣဓ အာဂတာ တုဝံ (သျာ။)၊ ကုတော စုတာယ အာဂတိ တဝ (ပီ။)]၊
ဗာရာဏသီ နာမ ပုရတ္ထိ ကာသိနံ၊ တတ္ထ အဟောသိံ ပုရေ ကေသကာရိကာ။
‘‘ဗုဒ္ဓေ ¶ ¶ စ ဓမ္မေ စ ပသန္နမာနသာ၊ သင်္ဃေ စ ဧကန္တဂတာ အသံသယာ၊
အခဏ္ဍသိက္ခာပဒါ အာဂတပ္ဖလာ၊ သမ္ဗောဓိဓမ္မေ နိယတာ အနာမယာ’’တိ။
‘‘တန္တျာဘိနန္ဒာမသေ သွာဂတဉ္စ [သာဂတဉ္စ (သီ။)] တေ၊ ဓမ္မေန စ တွံ ယသသာ ဝိရောစသိ၊
ဗုဒ္ဓေ စ ဓမ္မေ စ ပသန္နမာနသေ၊ သင်္ဃေ စ ဧကန္တဂတေ အသံသယေ၊
အခဏ္ဍသိက္ခာပဒေ အာဂတပ္ဖလေ၊ သမ္ဗောဓိဓမ္မေ နိယတေ အနာမယေ’’တိ။
ကေသကာရီဝိမာနံ သတ္တရသမံ။
ပီဌဝဂ္ဂေါ ပဌမော နိဋ္ဌိတော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
ပဉ္စ ပီဌာ တယော နာဝါ၊ ဒီပတိလဒက္ခိဏာ ဒွေ၊
ပတိ ဒွေ သုဏိသာ ဥတ္တရာ၊ သိရိမာ ကေသကာရိကာ၊
ဝဂ္ဂေါ တေန ပဝုစ္စတီတိ။
၂။ စိတ္တလတာဝဂ္ဂေါ
၁။ ဒါသိဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အပိ ¶ ¶ သက္ကောဝ ဒေဝိန္ဒော၊ ရမ္မေ စိတ္တလတာဝနေ၊
သမန္တာ အနုပရိယာသိ၊ နာရီဂဏပုရက္ခတာ၊
ဩဘာသေန္တီ ¶ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ ¶ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ဒါသီ အဟောသိံ ပရပေဿိယာ [ပရပေသိယာ (က။)] ကုလေ။
‘‘ဥပါသိကာ စက္ခုမတော၊ ဂေါတမဿ ယသဿိနော၊
တဿာ မေ နိက္ကမော အာသိ၊ သာသနေ တဿ တာဒိနော။
‘‘ကာမံ ဘိဇ္ဇတုယံ ကာယော၊ နေဝ အတ္ထေတ္ထ သဏ္ဌနံ [သန္ထနံ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]၊
သိက္ခာပဒါနံ ပဉ္စန္နံ၊ မဂ္ဂေါ သောဝတ္ထိကော သိဝေါ။
‘‘အကဏ္ဋကော အဂဟနော၊ ဥဇု သဗ္ဘိ ပဝေဒိတော၊
နိက္ကမဿ ဖလံ ပဿ၊ ယထိဒံ ပါပုဏိတ္ထိကာ။
‘‘အာမန္တနိကာ ရညောမှိ၊ သက္ကဿ ဝသဝတ္တိနော၊
သဋ္ဌိ ¶ တုရိယ [တုရိယ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] သဟဿာနိ၊ ပဋိဗောဓံ ကရောန္တိ မေ။
‘‘အာလမ္ဗော ဂဂ္ဂရော [ဂဂ္ဂမော (သျာ။)၊ ဘဂ္ဂရော (က။)] ဘီမော [ဘိမ္မော (က။)]၊ သာဓုဝါဒီ စ သံသယော၊
ပေါက္ခရော ¶ စ သုဖဿော စ၊ ဝိဏာမောက္ခာ [ဝိလာမောက္ခာ (က။)] စ နာရိယော။
‘‘နန္ဒာ စေဝ သုနန္ဒာ စ၊ သောဏဒိန္နာ သုစိမှိတာ [သုစိမ္ဘိကာ (သျာ။)]၊
အလမ္ဗုသာ မိဿကေသီ စ၊ ပုဏ္ဍရီကာတိ ဒါရုဏီ။
‘‘ဧဏီဖဿာ သုဖဿာ စ၊ သုဘဒ္ဒါ မုဒုဝါဒိနီ၊
ဧတာ စညာ စ သေယျာသေ၊ အစ္ဆရာနံ ပဗောဓိကာ။
‘‘တာ ¶ မံ ကာလေနုပါဂန္တွာ၊ အဘိဘာသန္တိ ဒေဝတာ၊
ဟန္ဒ နစ္စာမ ဂါယာမ၊ ဟန္ဒ တံ ရမယာမသေ။
‘‘နယိဒံ ¶ အကတပုညာနံ၊ ကတပုညာနမေဝိဒံ၊
အသောကံ နန္ဒနံ ရမ္မံ၊ တိဒသာနံ မဟာဝနံ။
‘‘သုခံ အကတပုညာနံ၊ ဣဓ နတ္ထိ ပရတ္ထ စ၊
သုခဉ္စ ကတပုညာနံ၊ ဣဓ စေဝ ပရတ္ထ စ။
‘‘တေသံ သဟဗျကာမာနံ၊ ကတ္တဗ္ဗံ ကုသလံ ဗဟုံ၊
ကတပုညာ ဟိ မောဒန္တိ၊ သဂ္ဂေ ဘောဂသမင်္ဂိနော’’တိ။
ဒါသိဝိမာနံ ပဌမံ။
၂။ လခုမာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ¶ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ကေဝဋ္ဋဒွါရာ နိက္ခမ္မ၊ အဟု မယှံ နိဝေသနံ၊
တတ္ထ သဉ္စရမာနာနံ၊ သာဝကာနံ မဟေသိနံ။
‘‘ဩဒနံ ကုမ္မာသံ [သာကံ (သီ။)] ဍာကံ၊ လောဏသောဝီရကဉ္စဟံ၊
အဒါသိံ ဥဇုဘူတေသု၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ။
‘‘စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ၊ ယာ စ ပက္ခဿ အဋ္ဌမီ၊
ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ၊ အဋ္ဌင်္ဂသုသမာဂတံ။
‘‘ဥပေါသထံ ¶ ဥပဝသိဿံ၊ သဒါ သီလေသု သံဝုတာ၊
သညမာ သံဝိဘာဂါ စ၊ ဝိမာနံ အာဝသာမဟံ။
‘‘ပါဏာတိပါတာ ¶ ဝိရတာ၊ မုသာဝါဒါ စ သညတာ၊
ထေယျာ စ အတိစာရာ စ၊ မဇ္ဇပါနာ စ အာရကာ။
‘‘ပဉ္စသိက္ခာပဒေ ရတာ၊ အရိယသစ္စာန ကောဝိဒါ၊
ဥပါသိကာ စက္ခုမတော၊ ဂေါတမဿ ယသဿိနော။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီတိ။
‘‘မမ စ၊ ဘန္တေ၊ ဝစနေန ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒေယျာသိ – ‘လခုမာ နာမ၊ဘန္တေ၊ဥပါသိကာ ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ’တိ။ အနစ္ဆရိယံ ခေါ ပနေတံ၊ ဘန္တေ၊ ယံ မံ ဘဂဝါ အညတရသ္မိံ သာမညဖလေ ဗျာကရေယျ [ဗျာကရေယျာတိ (?)]။ တံ ဘဂဝါ သကဒါဂါမိဖလေ ဗျာကာသီ’’တိ။
လခုမာဝိမာနံ ဒုတိယံ။
၃။ အာစာမဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ပိဏ္ဍာယ ¶ ¶ တေ စရန္တဿ၊ တုဏှီဘူတဿ တိဋ္ဌတော၊
ဒလိဒ္ဒါ ကပဏာ နာရီ၊ ပရာဂါရံ အပဿိတာ [အဝဿိတာ (သီ။)]။
‘‘ယာ တေ အဒါသိ အာစာမံ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ၊
သာ ဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ ကံ နု သာ ဒိသတံ ဂတာ’’တိ။
‘‘ပိဏ္ဍာယ မေ စရန္တဿ၊ တုဏှီဘူတဿ တိဋ္ဌတော၊
ဒလိဒ္ဒါ ကပဏာ နာရီ၊ ပရာဂါရံ အပဿိတာ။
‘‘ယာ မေ အဒါသိ အာစာမံ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ၊
သာ ဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ ဝိပ္ပမုတ္တာ ဣတော စုတာ။
‘‘နိမ္မာနရတိနော နာမ၊ သန္တိ ဒေဝါ မဟိဒ္ဓိကာ၊
တတ္ထ သာ သုခိတာ နာရီ၊ မောဒတာစာမဒါယိကာ’’တိ။
‘‘အဟော ¶ ဒါနံ ဝရာကိယာ၊ ကဿပေ သုပ္ပတိဋ္ဌိတံ၊
ပရာဘတေန ဒါနေန၊ ဣဇ္ဈိတ္ထ ဝတ ဒက္ခိဏာ။
‘‘ယာ မဟေသိတ္တံ ကာရေယျ၊ စက္ကဝတ္တိဿ ရာဇိနော၊
နာရီ သဗ္ဗင်္ဂကလျာဏီ၊ ဘတ္တု စာနောမဒဿိကာ၊
ဧတဿာစာမဒါနဿ ¶ ၊ ကလံ နာဂ္ဃတိ သောဠသိံ။
‘‘သတံ ¶ နိက္ခာ သတံ အဿာ၊ သတံ အဿတရီရထာ၊
သတံ ကညာသဟဿာနိ၊ အာမုတ္တမဏိကုဏ္ဍလာ၊
ဧတဿာစာမဒါနဿ၊ ကလံ နာဂ္ဃန္တိ သောဠသိံ။
‘‘သတံ ဟေမဝတာ နာဂါ၊ ဤသာဒန္တာ ဥရူဠှဝါ၊
သုဝဏ္ဏကစ္ဆာ မာတင်္ဂါ၊ ဟေမကပ္ပနဝါသသာ [ဟေမကပ္ပနိဝါသသာ (သျာ။ က။)]၊
ဧတဿာစာမဒါနဿ၊ ကလံ နာဂ္ဃတိ သောဠသိံ။
‘‘စတုန္နမပိ ¶ ဒီပါနံ၊ ဣဿရံ ယောဓ ကာရယေ၊
ဧတဿာစာမဒါနဿ၊ ကလံ နာဂ္ဃတိ သောဠသိ’’န္တိ။
အာစာမဒါယိကာဝိမာနံ တတိယံ။
၄။ စဏ္ဍာလိဝိမာနဝတ္ထု
‘‘စဏ္ဍာလိ ဝန္ဒ ပါဒါနိ၊ ဂေါတမဿ ယသဿိနော၊
တမေဝ [တဝေဝ (သီ။)] အနုကမ္ပာယ၊ အဋ္ဌာသိ ဣသိသတ္တမော [ဣသိသုတ္တမော (သီ။)]။
‘‘အဘိပ္ပသာဒေဟိ မနံ၊ အရဟန္တမှိ တာဒိနိ [တာဒိနေ (သျာ။ က။)]၊
ခိပ္ပံ ပဉ္ဇလိကာ ဝန္ဒ၊ ပရိတ္တံ တဝ ဇီဝိတ’’န္တိ။
စောဒိတာ ဘာဝိတတ္တေန၊ သရီရန္တိမဓာရိနာ၊
စဏ္ဍာလီ ဝန္ဒိ ပါဒါနိ၊ ဂေါတမဿ ယသဿိနော။
တမေနံ အဝဓီ ဂါဝီ၊ စဏ္ဍာလိံ ပဉ္ဇလိံ ဌိတံ၊
နမဿမာနံ သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ အန္ဓကာရေ ပဘင်္ကရန္တိ။
‘‘ခီဏာသဝံ ¶ ဝိဂတရဇံ အနေဇံ၊ ဧကံ အရညမှိ ရဟော နိသိန္နံ၊
ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တာ ဥပသင်္ကမိတွာ၊ ဝန္ဒာမိ တံ ဝီရ မဟာနုဘာဝ’’န္တိ။
‘‘သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာ ဇလိတာ မဟာယသာ၊ ဝိမာနမောရုယှ အနေကစိတ္တာ၊
ပရိဝါရိတာ အစ္ဆရာသင်္ဂဏေန [အစ္ဆရာနံ ဂဏေန (သီ။)]၊ ကာ တွံ သုဘေ ဒေဝတေ ဝန္ဒသေ မမ’’န္တိ။
‘‘အဟံ ¶ ဘဒ္ဒန္တေ စဏ္ဍာလီ၊ တယာ ဝီရေန [ထေရေန (က။)] ပေသိတာ၊
ဝန္ဒိံ ¶ အရဟတော ပါဒေ၊ ဂေါတမဿ ယသဿိနော။
‘‘သာဟံ ဝန္ဒိတွာ [ဝန္ဒိတွ (သီ။)] ပါဒါနိ၊ စုတာ စဏ္ဍာလယောနိယာ၊
ဝိမာနံ သဗ္ဗတော ဘဒ္ဒံ၊ ဥပပန္နမှိ နန္ဒနေ။
‘‘အစ္ဆရာနံ ¶ သတသဟဿံ၊ ပုရက္ခတွာန [ပုရက္ခိတွာ မံ (သျာ။ က။)] တိဋ္ဌတိ၊
တာသာဟံ ပဝရာ သေဋ္ဌာ၊ ဝဏ္ဏေန ယသသာယုနာ။
‘‘ပဟူတကတကလျာဏာ၊ သမ္ပဇာနာ ပဋိဿတာ [ပတိဿတာ (သီ။ သျာ။)]၊
မုနိံ ကာရုဏိကံ လောကေ၊ တံ ဘန္တေ ဝန္ဒိတုမာဂတာ’’တိ။
ဣဒံ ဝတွာန စဏ္ဍာလီ၊ ကတညူ ကတဝေဒိနီ၊
ဝန္ဒိတွာ အရဟတော ပါဒေ၊ တတ္ထေဝန္တရဓာယထာတိ [တတ္ထေဝန္တရဓာယတီတိ (သျာ။ က။)]။
စဏ္ဍာလိဝိမာနံ စတုတ္ထံ။
၅။ ဘဒ္ဒိတ္ထိဝိမာနဝတ္ထု
‘‘နီလာ ပီတာ စ ကာဠာ စ၊ မဉ္ဇိဋ္ဌာ [မဉ္ဇေဋ္ဌာ (သီ။)၊ မဉ္ဇဋ္ဌာ (ပီ။)] အထ လောဟိတာ၊
ဥစ္စာဝစာနံ ဝဏ္ဏာနံ၊ ကိဉ္ဇက္ခပရိဝါရိတာ။
‘‘မန္ဒာရဝါနံ ပုပ္ဖာနံ၊ မာလံ ဓာရေသိ မုဒ္ဓနိ၊
နယိမေ အညေသု ကာယေသု၊ ရုက္ခာ သန္တိ သုမေဓသေ။
‘‘ကေန ¶ ¶ ကာယံ ဥပပန္နာ၊ တာဝတိံသံ ယသဿိနီ၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘ဘဒ္ဒိတ္ထိကာတိ [ဘဒ္ဒိတ္ထီတိ (သီ။)] မံ အညံသု၊ ကိမိလာယံ ဥပါသိကာ၊
သဒ္ဓါ သီလေန သမ္ပန္နာ၊ သံဝိဘာဂရတာ သဒါ။
‘‘အစ္ဆာဒနဉ္စ ဘတ္တဉ္စ၊ သေနာသနံ ပဒီပိယံ၊
အဒါသိံ ဥဇုဘူတေသု၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ။
‘‘စာတုဒ္ဒသိံ ¶ ပဉ္စဒသိံ၊ ယာ စ ပက္ခဿ အဋ္ဌမီ၊
ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ၊ အဋ္ဌင်္ဂသုသမာဂတံ။
‘‘ဥပေါသထံ ဥပဝသိဿံ၊ သဒါ သီလေသု သံဝုတာ၊
သညမာ သံဝိဘာဂါ စ၊ ဝိမာနံ အာဝသာမဟံ။
‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝိရတာ၊ မုသာဝါဒါ စ သညတာ၊
ထေယျာ စ အတိစာရာ စ၊ မဇ္ဇပါနာ စ အာရကာ။
‘‘ပဉ္စသိက္ခာပဒေ ရတာ၊ အရိယသစ္စာန ကောဝိဒါ၊
ဥပါသိကာ ¶ စက္ခုမတော၊ အပ္ပမာဒဝိဟာရိနီ။
ကတာဝါသာ ကတကုသလာ တတော စုတာ [ကတာဝကာသာ ကတကုသလာ (က။)]၊
သယံ ပဘာ အနုဝိစရာမိ နန္ဒနံ။
‘‘ဘိက္ခူ စာဟံ ပရမဟိတာနုကမ္ပကေ၊ အဘောဇယိံ တပဿိယုဂံ မဟာမုနိံ၊
ကတာဝါသာ ကတကုသလာ တတော စုတာ [ကတာဝကာသာ ကတကုသလာ (က။)]၊ သယံ ပဘာ အနုဝိစရာမိ နန္ဒနံ။
‘‘အဋ္ဌင်္ဂိကံ အပရိမိတံ သုခါဝဟံ၊ ဥပေါသထံ သတတမုပါဝသိံ အဟံ၊
ကတာဝါသာ ကတကုသလာ တတော စုတာ [ကတာဝကာသာ ကတကုသလာ (က။)]၊ သယံ ပဘာ အနုဝိစရာမိ နန္ဒန’’န္တိ။
ဘဒ္ဒိတ္ထိဝိမာနံ [ဘဒ္ဒိတ္ထိကာဝိမာနံ (သျာ။)] ပဉ္စမံ။
၆။ သောဏဒိန္နာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ¶ ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန ¶ တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘သောဏဒိန္နာတိ မံ အညံသု၊ နာဠန္ဒာယံ ဥပါသိကာ၊
သဒ္ဓါ သီလေန သမ္ပန္နာ၊ သံဝိဘာဂရတာ သဒါ။
‘‘အစ္ဆာဒနဉ္စ ဘတ္တဉ္စ၊ သေနာသနံ ပဒီပိယံ၊
အဒါသိံ ဥဇုဘူတေသု၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ။
‘‘စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ၊ ယာ စ ပက္ခဿ အဋ္ဌမီ၊
ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ၊ အဋ္ဌင်္ဂသုသမာဂတံ။
‘‘ဥပေါသထံ ဥပဝသိဿံ၊ သဒါ သီလေသု သံဝုတာ၊
သညမာ သံဝိဘာဂါ စ၊ ဝိမာနံ အာဝသာမဟံ။
‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝိရတာ၊ မုသာဝါဒါ စ သညတာ၊
ထေယျာ စ အတိစာရာ စ၊ မဇ္ဇပါနာ စ အာရကာ။
‘‘ပဉ္စသိက္ခာပဒေ ¶ ရတာ၊ အရိယသစ္စာန ကောဝိဒါ၊
ဥပါသိကာ စက္ခုမတော၊ ဂေါတမဿ ယသဿိနော။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…
ဝဏ္ဏော ¶ စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သောဏဒိန္နာဝိမာနံ ဆဋ္ဌံ။
၇။ ဥပေါသထာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ¶ ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဥပေါသထာတိ မံ အညံသု၊ သာကေတာယံ ဥပါသိကာ၊
သဒ္ဓါ သီလေန သမ္ပန္နာ၊ သံဝိဘာဂရတာ သဒါ။
‘‘အစ္ဆာဒနဉ္စ ဘတ္တဉ္စ၊ သေနာသနံ ပဒီပိယံ၊
အဒါသိံ ဥဇုဘူတေသု၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ။
‘‘စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ၊ ယာ စ ပက္ခဿ အဋ္ဌမီ၊
ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ၊ အဋ္ဌင်္ဂသုသမာဂတံ။
‘‘ဥပေါသထံ ဥပဝသိဿံ၊ သဒါ သီလေသု သံဝုတာ၊
သညမာ သံဝိဘာဂါ စ၊ ဝိမာနံ အာဝသာမဟံ။
‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝိရတာ၊ မုသာဝါဒါ စ သညတာ၊
ထေယျာ စ အတိစာရာ စ၊ မဇ္ဇပါနာ စ အာရကာ။
‘‘ပဉ္စသိက္ခာပဒေ ရတာ၊ အရိယသစ္စာန ကောဝိဒါ၊
ဥပါသိကာ စက္ခုမတော၊ ဂေါတမဿ ယသဿိနော။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…
ဝဏ္ဏော ¶ စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
‘‘အဘိက္ခဏံ ¶ နန္ဒနံ သုတွာ၊ ဆန္ဒော မေ ဥဒပဇ္ဇထ [ဥပပဇ္ဇထ (ဗဟူသု)]၊
တတ္ထ စိတ္တံ ပဏိဓာယ၊ ဥပပန္နမှိ နန္ဒနံ။
‘‘နာကာသိံ ¶ သတ္ထု ဝစနံ၊ ဗုဒ္ဓဿာဒိစ္စဗန္ဓုနော၊
ဟီနေ စိတ္တံ ပဏိဓာယ၊ သာမှိ ပစ္ဆာနုတာပိနီ’’တိ။
‘‘ကီဝ စိရံ ဝိမာနမှိ၊ ဣဓ ဝစ္ဆသုပေါသထေ [ဝဿသုပေါသထေ (သီ။)]၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ယဒိ ဇာနာသိ အာယုနော’’တိ။
‘‘သဋ္ဌိဝဿသဟဿာနိ ¶ [သဋ္ဌိ သတသဟဿာနိ (?)]၊ တိဿော စ ဝဿကောဋိယော၊
ဣဓ ဌတွာ မဟာမုနိ၊ ဣတော စုတာ ဂမိဿာမိ၊
မနုဿာနံ သဟဗျတ’’န္တိ။
‘‘မာ တွံ ဥပေါသထေ ဘာယိ၊ သမ္ဗုဒ္ဓေနာသိ ဗျာကတာ၊
သောတာပန္နာ ဝိသေသယိ၊ ပဟီနာ တဝ ဒုဂ္ဂတီ’’တိ။
ဥပေါသထာဝိမာနံ သတ္တမံ။
၈။ နိဒ္ဒါဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘နိဒ္ဒါတိ [သဒ္ဓါတိ (သီ။)] မမံ အညံသု၊ ရာဇဂဟသ္မိံ ဥပါသိကာ၊
သဒ္ဓါ သီလေန သမ္ပန္နာ၊ သံဝိဘာဂရတာ သဒါ။
‘‘အစ္ဆာဒနဉ္စ ¶ ¶ ဘတ္တဉ္စ၊ သေနာသနံ ပဒီပိယံ၊
အဒါသိံ ဥဇုဘူတေသု၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ။
‘‘စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ၊ ယာ စ ပက္ခဿ အဋ္ဌမီ၊
ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ၊ အဋ္ဌင်္ဂသုသမာဂတံ။
‘‘ဥပေါသထံ ဥပဝသိဿံ၊ သဒါ သီလေသု သံဝုတာ၊
သညမာ သံဝိဘာဂါ စ၊ ဝိမာနံ အာဝသာမဟံ။
‘‘ပါဏာတိပါတာ ¶ ဝိရတာ၊ မုသာဝါဒါ စ သညတာ၊
ထေယျာ စ အတိစာရာ စ၊ မဇ္ဇပါနာ စ အာရကာ။
‘‘ပဉ္စသိက္ခာပဒေ ရတာ၊ အရိယသစ္စာန ကောဝိဒါ၊
ဥပါသိကာ စက္ခုမတော၊ ဂေါတမဿ ယသဿိနော။
‘‘တေန ¶ မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
နိဒ္ဒါဝိမာနံ [သဒ္ဓါဝိမာနံ (သီ။)] အဋ္ဌမံ။
၉။ သုနိဒ္ဒါဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ… ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘သုနိဒ္ဒါတိ ¶ [သုနန္ဒာတိ (သီ။)] မံ အညံသု၊ ရာဇဂဟသ္မိံ ဥပါသိကာ၊
သဒ္ဓါ သီလေန သမ္ပန္နာ၊ သံဝိဘာဂရတာ သဒါ။
(ယထာ နိဒ္ဒါဝိမာနံ တထာ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။)
‘‘ပဉ္စသိက္ခာပဒေ ¶ ရတာ၊ အရိယသစ္စာန ကောဝိဒါ၊
ဥပါသိကာ စက္ခုမတော၊ ဂေါတမဿ ယသဿိနော။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သုနိဒ္ဒါဝိမာနံ နဝမံ။
၁၀။ ပဌမဘိက္ခာဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ¶ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ ¶ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ပုရိမာယ ဇာတိယာ မနုဿလောကေ။
‘‘အဒ္ဒသံ ¶ ¶ ဝိရဇံ ဗုဒ္ဓံ၊ ဝိပ္ပသန္နမနာဝိလံ၊
တဿ အဒါသဟံ ဘိက္ခံ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ပဌမဘိက္ခာဒါယိကာဝိမာနံ ဒသမံ။
၁၁။ ဒုတိယဘိက္ခာဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ပုရိမာယ ဇာတိယာ မနုဿလောကေ။
‘‘အဒ္ဒသံ ဝိရဇံ ဘိက္ခုံ၊ ဝိပ္ပသန္နမနာဝိလံ၊
တဿ အဒါသဟံ ဘိက္ခံ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ။ ¶ … ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ဒုတိယဘိက္ခာဒါယိကာဝိမာနံ ဧကာဒသမံ။
စိတ္တလတာဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော နိဋ္ဌိတော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
ဒါသီ ¶ စေဝ လခုမာ စ၊ အထ အာစာမဒါယိကာ၊
စဏ္ဍာလီ ¶ ဘဒ္ဒိတ္ထီ စေဝ [ဘဒ္ဒိတ္ထိကာ စ (သျာ။)]၊ သောဏဒိန္နာ ဥပေါသထာ၊
နိဒ္ဒါ စေဝ သုနိဒ္ဒါ စ [နန္ဒာ စေဝ သုနန္ဒာ စ (သီ။)]၊ ဒွေ စ ဘိက္ခာယ ဒါယိကာ၊
ဝဂ္ဂေါ တေန ပဝုစ္စတီတိ။
ဘာဏဝါရံ ပဌမံ နိဋ္ဌိတံ။
၃။ ပါရိစ္ဆတ္တကဝဂ္ဂေါ
၁။ ဥဠာရဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဥဠာရော ¶ ¶ တေ ယသော ဝဏ္ဏော၊ သဗ္ဗာ ဩဘာသတေ ဒိသာ၊
နာရိယော နစ္စန္တိ ဂါယန္တိ၊ ဒေဝပုတ္တာ အလင်္ကတာ။
‘‘မောဒေန္တိ ပရိဝါရေန္တိ၊ တဝ ပူဇာယ ဒေဝတေ၊
သောဝဏ္ဏာနိ ဝိမာနာနိ၊ တဝိမာနိ သုဒဿနေ။
‘‘တုဝံသိ ဣဿရာ တေသံ၊ သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိနီ၊
အဘိဇာတာ မဟန္တာသိ၊ ဒေဝကာယေ ပမောဒသိ၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ပုရိမာယ ဇာတိယာ မနုဿလောကေ၊
ဒုဿီလကုလေ သုဏိသာ အဟောသိံ၊ အဿဒ္ဓေသု ကဒရိယေသု အဟံ။
‘‘သဒ္ဓါ သီလေန သမ္ပန္နာ၊ သံဝိဘာဂရတာ သဒါ၊
ပိဏ္ဍာယ စရမာနဿ၊ အပူဝံ တေ အဒါသဟံ။
‘‘တဒါဟံ ¶ သဿုယာစိက္ခိံ၊ သမဏော အာဂတော ဣဓ၊
တဿ အဒါသဟံ ပူဝံ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘ဣတိဿာ ¶ ¶ သဿု ပရိဘာသိ၊ အဝိနီတာသိ တွံ [အဝိနီတာ တုဝံ (သီ။)] ဝဓု၊
န မံ သမ္ပုစ္ဆိတုံ ဣစ္ဆိ၊ သမဏဿ ဒဒါမဟံ။
‘‘တတော မေ သဿု ကုပိတာ၊ ပဟာသိ မုသလေန မံ၊
ကူဋင်္ဂစ္ဆိ အဝဓိ မံ၊ နာသက္ခိံ ဇီဝိတုံ စိရံ။
‘‘သာ အဟံ ကာယဿ ဘေဒါ၊ ဝိပ္ပမုတ္တာ တတော စုတာ၊
ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ၊ ဥပပန္နာ သဟဗျတံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ဥဠာရဝိမာနံ ပဌမံ။
၂။ ဥစ္ဆုဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဩဘာသယိတွာ ¶ ¶ ပထဝိံ [ပဌဝိံ (သီ။ သျာ။)] သဒေဝကံ၊ အတိရောစသိ စန္ဒိမသူရိယာ ဝိယ၊
သိရိယာ စ ဝဏ္ဏေန ယသေန တေဇသာ၊ ဗြဟ္မာဝ ဒေဝေ တိဒသေ သဟိန္ဒကေ [သဣန္ဒကေ (သီ။)]။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဥပ္ပလမာလဓာရိနီ၊ အာဝေဠိနီ ကဉ္စနသန္နိဘတ္တစေ၊
အလင်္ကတေ ဥတ္တမဝတ္ထဓာရိနီ၊ ကာ တွံ သုဘေ ဒေဝတေ ဝန္ဒသေ မမံ။
‘‘ကိံ တွံ ပုရေ ကမ္မမကာသိ အတ္တနာ၊ မနုဿဘူတာ ပုရိမာယ ဇာတိယာ၊
ဒါနံ သုစိဏ္ဏံ အထ သီလသံယမံ [သညမံ (သီ။)]၊ ကေနူပပန္နာ ¶ သုဂတိံ ယသဿိနီ၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘ဣဒါနိ ¶ ဘန္တေ ဣမမေဝ ဂါမံ [ဂါမေ (သျာ။ က။)]၊ ပိဏ္ဍာယ အမှာကံ ဃရံ ဥပါဂမိ၊
တတော တေ ဥစ္ဆုဿ အဒါသိ ခဏ္ဍိကံ၊ ပသန္နစိတ္တာ အတုလာယ ပီတိယာ။
‘‘သဿု စ ပစ္ဆာ အနုယုဉ္ဇတေ မမံ၊ ကဟံ [ကဟံ မေ (ပီ။)] နု ဥစ္ဆုံ ဝဓုကေ အဝါကိရိ [အဝါကရိ (သျာ။ က။)]၊
န ဆဍ္ဍိတံ နော ပန ခါဒိတံ မယာ၊ သန္တဿ ဘိက္ခုဿ သယံ အဒါသဟံ။
‘‘တုယှံနွိဒံ [တုယှံ နု ဣဒံ (သျာ။)] ဣဿရိယံ အထော မမ၊ ဣတိဿာ သဿု ပရိဘာသတေ မမံ၊
ပီဌံ ဂဟေတွာ ပဟာရံ အဒါသိ မေ၊ တတော စုတာ ကာလကတာမှိ ဒေဝတာ။
‘‘တဒေဝ ကမ္မံ ကုသလံ ကတံ မယာ၊ သုခဉ္စ ကမ္မံ အနုဘောမိ အတ္တနာ၊
ဒေဝေဟိ သဒ္ဓိံ ပရိစာရယာမဟံ၊ မောဒါမဟံ ကာမဂုဏေဟိ ပဉ္စဟိ။
‘‘တဒေဝ ကမ္မံ ကုသလံ ကတံ မယာ၊ သုခဉ္စ ကမ္မံ အနုဘောမိ အတ္တနာ၊
ဒေဝိန္ဒဂုတ္တာ ¶ တိဒသေဟိ ရက္ခိတာ၊ သမပ္ပိတာ ကာမဂုဏေဟိ ပဉ္စဟိ။
‘‘ဧတာဒိသံ ပုညဖလံ အနပ္ပကံ၊ မဟာဝိပါကာ မမ ဥစ္ဆုဒက္ခိဏာ၊
ဒေဝေဟိ သဒ္ဓိံ ပရိစာရယာမဟံ၊ မောဒါမဟံ ကာမဂုဏေဟိ ပဉ္စဟိ။
‘‘ဧတာဒိသံ ¶ ပုညဖလံ အနပ္ပကံ၊ မဟာဇုတိကာ မမ ဥစ္ဆုဒက္ခိဏာ၊
ဒေဝိန္ဒဂုတ္တာ တိဒသေဟိ ရက္ခိတာ၊ သဟဿနေတ္တောရိဝ နန္ဒနေ ဝနေ။
‘‘တုဝဉ္စ ¶ ဘန္တေ အနုကမ္ပကံ ဝိဒုံ၊ ဥပေစ္စ ဝန္ဒိံ ကုသလဉ္စ ပုစ္ဆိသံ၊
တတော တေ ဥစ္ဆုဿ အဒါသိ ခဏ္ဍိကံ၊ ပသန္နစိတာ အတုလာယ ပီတိယာ’’တိ။
ဥစ္ဆုဒါယိကာဝိမာနံ ဒုတိယံ။
၃။ ပလ္လင်္ကဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ပလ္လင်္ကသေဋ္ဌေ ¶ ¶ မဏိသောဏ္ဏစိတ္တေ၊ ပုပ္ဖာဘိကိဏ္ဏေ သယနေ ဥဠာရေ၊
တတ္ထစ္ဆသိ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ ဥစ္စာဝစာ ဣဒ္ဓိ ဝိကုဗ္ဗမာနာ။
‘‘ဣမာ စ တေ အစ္ဆရာယော သမန္တတော၊ နစ္စန္တိ ¶ ဂါယန္တိ ပမောဒယန္တိ၊
ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တာသိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ အဍ္ဎေ ကုလေ သုဏိသာ အဟောသိံ၊
အက္ကောဓနာ ဘတ္တုဝသာနုဝတ္တိနီ၊ ဥပေါသထေ အပ္ပမတ္တာ အဟောသိံ [အပ္ပမတ္တာ ဥပေါသထေ (သျာ။ က။)]။
‘‘မနုဿဘူတာ ဒဟရာ အပါပိကာ [ဒဟရာသ’ပါပိကာ (သီ။)]၊ ပသန္နစိတ္တာ ပတိမာဘိရာဓယိံ၊
ဒိဝါ စ ရတ္တော စ မနာပစာရိနီ၊ အဟံ ပုရေ သီလဝတီ အဟောသိံ။
‘‘ပါဏာတိပါတာ ¶ ဝိရတာ အစောရိကာ၊ သံသုဒ္ဓကာယာ သုစိဗြဟ္မစာရိနီ၊
အမဇ္ဇပါ နော စ မုသာ အဘာဏိံ၊ သိက္ခာပဒေသု ပရိပူရကာရိနီ။
‘‘စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ၊ ယာ စ ပက္ခဿ အဋ္ဌမီ၊
ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ၊ ပသန္နမာနသာ အဟံ [အတိပသန္နမာနသာ (က။)]။
‘‘အဋ္ဌင်္ဂုပေတံ အနုဓမ္မစာရိနီ၊ ဥပေါသထံ ¶ ပီတိမနာ ဥပါဝသိံ၊
ဣမဉ္စ အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂဝရေဟုပေတံ၊ သမာဒိယိတွာ ကုသလံ သုခုဒြယံ၊
ပတိမှိ ကလျာဏီ ဝသာနုဝတ္တိနီ၊ အဟောသိံ ပုဗ္ဗေ သုဂတဿ သာဝိကာ။
‘‘ဧတာဒိသံ ကုသလံ ဇီဝလောကေ၊ ကမ္မံ ကရိတွာန ဝိသေသဘာဂိနီ၊
ကာယဿ ဘေဒါ အဘိသမ္ပရာယံ၊ ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တာ သုဂတိမှိ အာဂတာ။
‘‘ဝိမာနပါသာဒဝရေ မနောရမေ၊ ပရိဝါရိတာ အစ္ဆရာသင်္ဂဏေန၊
သယံပဘာ ဒေဝဂဏာ ရမေန္တိ မံ၊ ဒီဃာယုကိံ ဒေဝဝိမာနမာဂတ’’န္တိ၊
ပလ္လင်္ကဝိမာနံ တတိယံ။
၄။ လတာဝိမာနဝတ္ထု
လတာ ¶ စ သဇ္ဇာ ပဝရာ စ ဒေဝတာ၊ အစ္စိမတီ [အစ္စိမုခီ (သီ။)၊ အစ္ဆိမတီ (ပီ။ က။) အစ္ဆိမုတီ (သျာ။)] ရာဇဝရဿ သိရီမတော၊
သုတာ စ ရညော ဝေဿဝဏဿ ဓီတာ၊ ရာဇီမတီ ဓမ္မဂုဏေဟိ သောဘထ။
ပဉ္စေတ္ထ ¶ ¶ နာရိယော အာဂမံသု နှာယိတုံ၊ သီတောဒကံ ဥပ္ပလိနိံ သိဝံ နဒိံ၊
တာ ¶ တတ္ထ နှာယိတွာ ရမေတွာ ဒေဝတာ၊ နစ္စိတွာ ဂါယိတွာ သုတာ လတံ ဗြဝိ [ဗြုဝီ (သီ။)]။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဥပ္ပလမာလဓာရိနိ၊ အာဝေဠိနိ ကဉ္စနသန္နိဘတ္တစေ၊
တိမိရတမ္ဗက္ခိ နဘေဝ သောဘနေ၊ ဒီဃာယုကီ ကေန ကတော ယသော တဝ။
‘‘ကေနာသိ ဘဒ္ဒေ ပတိနော ပိယတရာ၊ ဝိသိဋ္ဌကလျာဏိတရဿု ရူပတော၊
ပဒက္ခိဏာ နစ္စဂီတဝါဒိတေ၊ အာစိက္ခ နော တွံ နရနာရိပုစ္ဆိတာ’’တိ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ဥဠာရဘောဂေ ကုလေ သုဏိသာ အဟောသိံ၊
အက္ကောဓနာ ဘတ္တုဝသာနုဝတ္တိနီ၊ ဥပေါသထေ အပ္ပမတ္တာ အဟောသိံ။
‘‘မနုဿဘူတာ ¶ ဒဟရာ အပါပိကာ [ဒဟရာသ’ပါပိကာ (သီ။)]၊ ပသန္နစိတ္တာ ပတိမာဘိရာဓယိံ၊
သဒေဝရံ သဿသုရံ သဒါသကံ၊ အဘိရာဓယိံ တမှိ ကတော ယသော မမ။
‘‘သာဟံ တေန ကုသလေန ကမ္မုနာ၊ စတုဗ္ဘိ ဌာနေဟိ ဝိသေသမဇ္ဈဂါ၊
အာယုဉ္စ ¶ ဝဏ္ဏဉ္စ သုခံ ဗလဉ္စ၊ ခိဍ္ဍာရတိံ ပစ္စနုဘောမနပ္ပကံ။
‘‘သုတံ နု တံ ဘာသတိ ယံ အယံ လတာ၊ ယံ နော အပုစ္ဆိမှ အကိတ္တယီ နော၊
ပတိနော ကိရမှာကံ ဝိသိဋ္ဌ နာရီနံ၊ ဂတီ စ တာသံ ပဝရာ စ ဒေဝတာ။
‘‘ပတီသု ¶ ဓမ္မံ ပစရာမ သဗ္ဗာ၊ ပတိဗ္ဗတာ ယတ္ထ ဘဝန္တိ ဣတ္ထိယော၊
ပတီသု ဓမ္မံ ပစရိတွ [ပစရိတွာန (က။)] သဗ္ဗာ၊ လစ္ဆာမသေ ဘာသတိ ယံ အယံ လတာ။
‘‘သီဟော ယထာ ပဗ္ဗတသာနုဂေါစရော၊ မဟိန္ဓရံ ပဗ္ဗတမာဝသိတွာ၊
ပသယှ ဟန္တွာ ဣတရေ စတုပ္ပဒေ၊ ခုဒ္ဒေ မိဂေ ခါဒတိ မံသဘောဇနော။
‘‘တထေဝ သဒ္ဓါ ဣဓ အရိယသာဝိကာ၊ ဘတ္တာရံ နိဿာယ ပတိံ အနုဗ္ဗတာ၊
ကောဓံ ဝဓိတွာ အဘိဘုယျ မစ္ဆရံ၊ သဂ္ဂမှိ သာ မောဒတိ ဓမ္မစာရိနီ’’တိ။
လတာဝိမာနံ စတုတ္ထံ။
၅။ ဂုတ္တိလဝိမာနံ
၁။ ဝတ္ထုတ္တမဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘သတ္တတန္တိံ ¶ သုမဓုရံ၊ ရာမဏေယျံ အဝါစယိံ၊
သော ¶ မံ ရင်္ဂမှိ အဝှေတိ၊ ‘သရဏံ မေ ဟောဟိ ကောသိယာ’တိ။
‘‘အဟံ ¶ တေ သရဏံ ဟောမိ၊ အဟမာစရိယပူဇကော၊
န တံ ဇယိဿတိ သိဿော၊ သိဿမာစရိယ ဇေဿသီ’’တိ။
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ ¶ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဝတ္ထုတ္တမဒါယိကာ နာရီ၊ ပဝရာ ဟောတိ နရေသု နာရီသု၊
ဧဝံ ပိယရူပဒါယိကာ မနာပံ၊ ဒိဗ္ဗံ သာ လဘတေ ဥပေစ္စ ဌာနံ။
‘‘တဿာ ¶ မေ ပဿ ဝိမာနံ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီဟမသ္မိ၊
အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ၊ ပဝရာ [အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ ပဝရာ၊ (သျာ။)] ပဿ ¶ ပုညာနံ ဝိပါကံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
(အနန္တရံ စတုရဝိမာနံ ယထာ ဝတ္ထုဒါယိကာဝိမာနံ တထာ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ [( ) နတ္ထိ သီ။ ပေါတ္ထကေ])
၂။ ပုပ္ဖုတ္တမဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၁)
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ… ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ပုပ္ဖုတ္တမဒါယိကာ နာရီ၊ ပဝရာ ဟောတိ နရေသု နာရီသု၊
ဧဝံ ပိယရူပဒါယိကာ မနာပံ၊ ဒိဗ္ဗံ သာ လဘတေ ဥပေစ္စ ဌာနံ။
‘‘တဿာ ¶ ¶ မေ ပဿ ဝိမာနံ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီဟမသ္မိ၊
အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ၊ ပဝရာ ပဿ ပုညာနံ ဝိပါကံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
၃။ ဂန္ဓုတ္တမဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၂)
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ… ¶ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
‘‘သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဂန္ဓုတ္တမဒါယိကာ နာရီ၊ ပဝရာ ဟောတိ နရေသု နာရီသု၊
ဧဝံ ပိယရူပဒါယိကာ မနာပံ၊ ဒိဗ္ဗံ သာ လဘတေ ဥပေစ္စ ဌာနံ။
‘‘တဿာ မေ ပဿ ဝိမာနံ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီဟမသ္မိ၊
အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ၊ ပဝရာ ပဿ ပုညာနံ ဝိပါကံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
၄။ ဖလုတ္တမဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၃)
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ… ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ¶ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဖလုတ္တမဒါယိကာ နာရီ၊ ပဝရာ ဟောတိ နရေသု နာရီသု၊
ဧဝံ ပိယရူပဒါယိကာ မနာပံ၊ ဒိဗ္ဗံ သာ လဘတေ ဥပေစ္စ ဌာနံ။
‘‘တဿာ မေ ပဿ ဝိမာနံ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီဟမသ္မိ၊
အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ၊ ပဝရာ ပဿ ပုညာနံ ဝိပါကံ။
‘‘တေန ¶ မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
၅။ ရသုတ္တမဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၄)
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ… ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန ¶ တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ရသုတ္တမဒါယိကာ နာရီ၊ ပဝရာ ¶ ဟောတိ နရေသု နာရီသု၊
ဧဝံ ပိယရူပဒါယိကာ မနာပံ၊ ဒိဗ္ဗံ သာ လဘတေ ဥပေစ္စ ဌာနံ။
‘‘တဿာ မေ ပဿ ဝိမာနံ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီဟမသ္မိ၊
အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ၊ ပဝရာ ပဿ ပုညာနံ ဝိပါကံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
၆။ ဂန္ဓပဉ္စင်္ဂုလိကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ… ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဂန္ဓပဉ္စင်္ဂုလိကံ အဟမဒါသိံ၊ ကဿပဿ ဘဂဝတော ထူပမှိ၊
ဧဝံ ပိယရူပဒါယိကာ မနာပံ၊ ဒိဗ္ဗံ သာ လဘတေ ဥပေစ္စ ဌာနံ။
‘‘တဿာ မေ ပဿ ဝိမာနံ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီဟမသ္မိ၊
အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ ¶ ၊ ပဝရာ ပဿ ပုညာနံ ဝိပါကံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
(အနန္တရံ ¶ စတုရဝိမာနံ ယထာ ဂန္ဓပဉ္စင်္ဂုလိကဒါယိကာဝိမာနံ တထာ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ [( ) နတ္ထိ သီ။ ပေါတ္ထကေ] )
၇။ ဧကူပေါသထဝိမာနဝတ္ထု (၁)
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ…ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ…ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဘိက္ခူ စ အဟံ ဘိက္ခုနိယော စ၊ အဒ္ဒသာသိံ ပန္ထပဋိပန္နေ၊
တေသာဟံ ဓမ္မံ သုတွာန၊ ဧကူပေါသထံ ဥပဝသိဿံ။
‘‘တဿာ မေ ပဿ ဝိမာနံ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီဟမသ္မိ၊
အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ၊ ပဝရာ ပဿ ပုညာနံ ဝိပါကံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
၈။ ဥဒကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၂)
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ¶ ဝဏ္ဏေန…ပေ…ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဥဒကေ ¶ ဌိတာ ဥဒကမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော စိတ္တေန ဝိပ္ပသန္နေန၊
ဧဝံ ပိယရူပဒါယိကာ မနာပံ၊ ဒိဗ္ဗံ သာ လဘတေ ဥပေစ္စ ဌာနံ။
‘‘တဿာ မေ ပဿ ဝိမာနံ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီဟမသ္မိ၊
အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ၊ ပဝရာ ပဿ ပုညာနံ ဝိပါကံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
၉။ ဥပဋ္ဌာနဝိမာနဝတ္ထု (၃)
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ… ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ¶ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘သဿုဉ္စာဟံ သသုရဉ္စ၊ စဏ္ဍိကေ ကောဓနေ စ ဖရုသေ စ၊
အနုသူယိကာ ဥပဋ္ဌာသိံ [သူပဋ္ဌာသိံ (သီ။)]၊ အပ္ပမတ္တာ ¶ သကေန သီလေန။
‘‘တဿာ မေ ပဿ ဝိမာနံ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီဟမသ္မိ၊
အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ၊ ပဝရာ ပဿ ပုညာနံ ဝိပါကံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
၁၀။ အပရကမ္မကာရိနီဝိမာနဝတ္ထု (၄)
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ… ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ပရကမ္မကရီ [ပရကမ္မကာရိနီ (သျာ။) ပရကမ္မကာရီ (ပီ။) အပရကမ္မကာရိနီ (က။)] အာသိံ၊ အတ္ထေနာတန္ဒိတာ ဒါသီ၊
အက္ကောဓနာနတိမာနိနီ [အနတိမာနီ (သီ။ သျာ။)]၊ သံဝိဘာဂိနီ သကဿ ဘာဂဿ။
‘‘တဿာ မေ ပဿ ဝိမာနံ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီဟမသ္မိ၊
အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ၊ ပဝရာ ပဿ ¶ ပုညာနံ ဝိပါကံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
၁၁။ ခီရောဒနဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ… ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန ¶ တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ခီရောဒနံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ၊
ဧဝံ ကရိတွာ ကမ္မံ၊ သုဂတိံ ဥပပဇ္ဇ မောဒါမိ။
‘‘တဿာ ¶ မေ ပဿ ဝိမာနံ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီဟမသ္မိ၊
အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ၊ ပဝရာ ပဿ ပုညာနံ ဝိပါကံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
(အနန္တရံ ပဉ္စဝီသတိဝိမာနံ ယထာ ခီရောဒနဒါယိကာဝိမာနံ တထာ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ) [( ) နတ္ထိ သီ။ ပေါတ္ထကေ]
၁၂။ ဖာဏိတဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၁)
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ… ¶ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဖာဏိတံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…’’။
၁၃။ ဥစ္ဆုခဏ္ဍိကဒါယိကာဝတ္ထု (၂)
ဥစ္ဆုခဏ္ဍိကံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၁၄။ တိမ္ဗရုသကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၃)
တိမ္ဗရုသကံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၁၅။ ကက္ကာရိကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၄)
ကက္ကာရိကံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၁၆။ ဧဠာလုကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၅)
ဧဠာလုကံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၁၇။ ဝလ္လိဖလဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု(၆)
ဝလ္လိဖလံ ¶ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၁၈။ ဖာရုသကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၇)
ဖာရုသကံ ¶ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၁၉။ ဟတ္ထပ္ပတာပကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၈)
ဟတ္ထပ္ပတာပကံ ¶ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၂၀။ သာကမုဋ္ဌိဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၉)
သာကမုဋ္ဌိံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပန္ထပဋိပန္နဿ…ပေ…။
၂၁။ ပုပ္ဖကမုဋ္ဌိဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၁၀)
ပုပ္ဖကမုဋ္ဌိံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၂၂။ မူလကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၁၁)
မူလကံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၂၃။ နိမ္ဗမုဋ္ဌိဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၁၂)
နိမ္ဗမုဋ္ဌိံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၂၄။ အမ္ဗကဉ္ဇိကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၁၃)
အမ္ဗကဉ္ဇိကံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၂၅။ ဒေါဏိနိမ္မဇ္ဇနိဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၁၄)
ဒေါဏိနိမ္မဇ္ဇနိံ [ဒေါဏိနိမ္မုဇ္ဇနံ (သျာ။)] အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၂၆။ ကာယဗန္ဓနဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၁၅)
ကာယဗန္ဓနံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၂၇။ အံသဗဒ္ဓကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၁၆)
အံသဗဒ္ဓကံ ¶ [အံသဝဋ္ဋကံ (သီ။)၊ အံသဗန္ဓနံ (က။)] အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၂၈။ အာယောဂပဋ္ဋဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၁၇)
အာယောဂပဋ္ဋံ ¶ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၂၉။ ဝိဓူပနဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၁၈)
ဝိဓူပနံ ¶ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၃၀။ တာလဝဏ္ဋဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၁၉)
တာလဝဏ္ဋံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၃၁။ မောရဟတ္ထဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၂၀)
မောရဟတ္ထံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၃၂။ ဆတ္တဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၂၁)
ဆတ္တံ [ဆတ္တဉ္စ (က။)] အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၃၃။ ဥပါဟနဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၂၂)
ဥပါဟနံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၃၄။ ပူဝဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၂၃)
ပူဝံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၃၅။ မောဒကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၂၄)
မောဒကံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၃၆။ သက္ခလိကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၂၅)
‘‘သက္ခလိကံ [သက္ခလိံ (သီ။ သျာ။)] အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
‘‘တဿာ မေ ပဿ ဝိမာနံ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီဟမသ္မိ၊
အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ၊ ပဝရာ ပဿ ပုညာနံ ဝိပါကံ။
‘‘တေန ¶ မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အဇ္ဇ၊ သုပ္ပဘာတံ သုဟုဋ္ဌိတံ [သုဝုဋ္ဌိတံ (သီ။)]၊
ယံ အဒ္ဒသာမိ [အဒ္ဒသံ (သီ။ သျာ။)၊ အဒ္ဒသာသိံ (ပီ။)] ဒေဝတာယော၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနိယော [ကာမဝဏ္ဏိယော (သီ။)]။
‘‘ဣမာသာဟံ ¶ [တာသာဟံ (သျာ။ က။)] ဓမ္မံ သုတွာ [သုတွာန (သျာ။ က။)]၊ ကာဟာမိ ကုသလံ ဗဟုံ။
ဒါနေန သမစရိယာယ၊ သညမေန ဒမေန စ၊
သွာဟံ တတ္ထ ဂမိဿာမိ [တတ္ထေဝ ဂစ္ဆာမိ (က။)]၊ ယတ္ထ ဂန္တွာ န သောစရေ’’တိ။
ဂုတ္တိလဝိမာနံ ပဉ္စမံ။
၆။ ဒဒ္ဒလ္လဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဒဒ္ဒလ္လမာနာ ¶ ¶ [ဒဒ္ဒဠှမာနာ (က။)] ဝဏ္ဏေန၊ ယသသာ စ ယသဿိနီ၊
သဗ္ဗေ ဒေဝေ တာဝတိံသေ၊ ဝဏ္ဏေန အတိရောစသိ။
‘‘ဒဿနံ နာဘိဇာနာမိ၊ ဣဒံ ပဌမဒဿနံ၊
ကသ္မာ ကာယာ နု အာဂမ္မ၊ နာမေန ဘာသသေ မမ’’န္တိ။
‘‘အဟံ ဘဒ္ဒေ သုဘဒ္ဒါသိံ၊ ပုဗ္ဗေ မာနုသကေ ဘဝေ၊
သဟဘရိယာ စ တေ အာသိံ၊ ဘဂိနီ စ ကနိဋ္ဌိကာ။
‘‘သာ အဟံ ကာယဿ ဘေဒါ၊ ဝိပ္ပမုတ္တာ တတော စုတာ၊
နိမ္မာနရတီနံ ဒေဝါနံ၊ ဥပပန္နာ သဟဗျတ’’န္တိ။
‘‘ပဟူတကတကလျာဏာ၊ တေ ဒေဝေ ယန္တိ ပါဏိနော၊
ယေသံ တွံ ကိတ္တယိဿသိ၊ သုဘဒ္ဒေ ဇာတိမတ္တနော။
‘‘အထ [ကထံ (သီ။ သျာ။)] တွံ ကေန ဝဏ္ဏေန၊ ကေန ဝါ အနုသာသိတာ၊
ကီဒိသေနေဝ ဒါနေန၊ သုဗ္ဗတေန ယသဿိနီ။
‘‘ယသံ ဧတာဒိသံ ပတ္တာ၊ ဝိသေသံ ဝိပုလမဇ္ဈဂါ၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘အဋ္ဌေဝ ပိဏ္ဍပါတာနိ၊ ယံ ဒါနံ အဒဒံ ပုရေ၊
ဒက္ခိဏေယျဿ သင်္ဃဿ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
‘‘အဟံ ¶ တယာ ဗဟုတရေ ဘိက္ခူ၊ သညတေ ဗြဟ္မစာရယော [ဗြဟ္မစရိနော (သျာ။)၊ ဗြဟ္မစာရိယေ (ပီ။ က။)]၊
တပ္ပေသိံ အန္နပါနေန၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တယာ ¶ ¶ ဗဟုတရံ ဒတွာ၊ ဟီနကာယူပဂါ အဟံ [အဟုံ (က။ သီ။)]၊
ကထံ တွံ အပ္ပတရံ ဒတွာ၊ ဝိသေသံ ဝိပုလမဇ္ဈဂါ၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘မနောဘာဝနီယော ¶ ဘိက္ခု၊ သန္ဒိဋ္ဌော မေ ပုရေ အဟု၊
တာဟံ ဘတ္တေန [ဘဒ္ဒေ (က။)] နိမန္တေသိံ၊ ရေဝတံ အတ္တနဋ္ဌမံ။
‘‘သော မေ အတ္ထပုရေက္ခာရော၊ အနုကမ္ပာယ ရေဝတော၊
သင်္ဃေ ဒေဟီတိ မံဝေါစ၊ တဿာဟံ ဝစနံ ကရိံ။
‘‘သာ ဒက္ခိဏာ သင်္ဃဂတာ၊ အပ္ပမေယျေ ပတိဋ္ဌိတာ၊
ပုဂ္ဂလေသု တယာ ဒိန္နံ၊ န တံ တဝ မဟပ္ဖလ’’န္တိ။
‘‘ဣဒါနေဝါဟံ ဇာနာမိ၊ သင်္ဃေ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ၊
သာဟံ ဂန္တွာ မနုဿတ္တံ၊ ဝဒညူ ဝီတမစ္ဆရာ၊
သင်္ဃေ ဒါနာနိ ဒဿာမိ [သင်္ဃေ ဒါနံ ဒဿာမိဟံ (သျာ။)]၊ အပ္ပမတ္တာ ပုနပ္ပုန’’န္တိ။
‘‘ကာ ဧသာ ဒေဝတာ ဘဒ္ဒေ၊ တယာ မန္တယတေ သဟ၊
သဗ္ဗေ ဒေဝေ တာဝတိံသေ၊ ဝဏ္ဏေန အတိရောစတီ’’တိ။
‘‘မနုဿဘူတာ ဒေဝိန္ဒ၊ ပုဗ္ဗေ မာနုသကေ ဘဝေ၊
သဟဘရိယာ စ မေ အာသိ၊ ဘဂိနီ စ ကနိဋ္ဌိကာ၊
သင်္ဃေ ဒါနာနိ ဒတွာန၊ ကတပုညာ ဝိရောစတီ’’တိ။
‘‘ဓမ္မေန ပုဗ္ဗေ ဘဂိနီ၊ တယာ ဘဒ္ဒေ ဝိရောစတိ၊
ယံ သင်္ဃမှိ အပ္ပမေယျေ၊ ပတိဋ္ဌာပေသိ ဒက္ခိဏံ။
‘‘ပုစ္ဆိတော ဟိ မယာ ဗုဒ္ဓါ၊ ဂိဇ္ဈကူဋမှိ ပဗ္ဗတေ၊
ဝိပါကံ ¶ သံဝိဘာဂဿ၊ ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
‘‘ယဇမာနာနံ မနုဿာနံ၊ ပုညပေက္ခာန ပါဏိနံ၊
ကရောတံ ဩပဓိကံ ပုညံ၊ ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
‘‘တံ ¶ မေ ဗုဒ္ဓါ ဝိယာကာသိ၊ ဇာနံ ကမ္မဖလံ သကံ၊
ဝိပါကံ သံဝိဘာဂဿ၊ ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
[ဝိ။ ဝ။ ၇၅၀၊ ကထာ။ ၇၉၈] ‘‘စတ္တာရော စ ပဋိပန္နာ၊ စတ္တာရော စ ဖလေ ဌိတာ၊
ဧသ သင်္ဃော ဥဇုဘူတော၊ ပညာသီလသမာဟိတော။
[ဝိ။ ဝ။ ၇၅၁၊ ကထာ။ ၇၉၈] ‘‘ယဇမာနာနံ မနုဿာနံ၊ ပုညပေက္ခာန ပါဏိနံ၊
ကရောတံ ဩပဓိကံ ပုညံ၊ သင်္ဃေ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
[ဝိ။ ဝ။ ၇၅၂၊ ကထာ။ ၇၉၈] ‘‘ဧသော ¶ ဟိ သင်္ဃော ဝိပုလော မဟဂ္ဂတော၊ ဧသပ္ပမေယျော ဥဒဓီဝ သာဂရော၊
ဧတေ ဟိ သေဋ္ဌာ နရဝီရသာဝကာ၊ ပဘင်္ကရာ ဓမ္မမုဒီရယန္တိ [ဓမ္မကထံ ဥဒီရယန္တိ (သျာ။)]။
[ဝိ။ ဝ။ ၇၅၃၊ ကထာ။ ၇၉၈] ‘‘တေသံ ¶ သုဒိန္နံ သုဟုတံ သုယိဋ္ဌံ၊ ယေ သင်္ဃမုဒ္ဒိဿ ဒဒန္တိ ဒါနံ၊
သာ ဒက္ခိဏာ သင်္ဃဂတာ ပတိဋ္ဌိတာ၊ မဟပ္ဖလာ လောကဝိဒူန [လောကဝိဒူဟိ (သျာ။ က။)] ဝဏ္ဏိတာ။
[ဝိ။ ဝ။ ၇၅၄၊ ကထာ။ ၇၉၈] ‘‘ဧတာဒိသံ ယညမနုဿရန္တာ [ပုညမနုဿရန္တာ (သျာ။ က။)]၊ ယေ ဝေဒဇာတာ ဝိစရန္တိ လောကေ၊
ဝိနေယျ မစ္ဆေရမလံ သမူလံ၊ အနိန္ဒိတာ ¶ သဂ္ဂမုပေန္တိ ဌာန’’န္တိ။
ဒဒ္ဒလ္လဝိမာနံ [ဒဒ္ဒဠှဝိမာနံ (က။)] ဆဋ္ဌံ။
၇။ ပေသဝတီဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဖလိကရဇတဟေမဇာလဆန္နံ ¶ ၊ ဝိဝိဓစိတြတလမဒ္ဒသံ သုရမ္မံ၊
ဗျမှံ သုနိမ္မိတံ တောရဏူပပန္နံ၊ ရုစကုပကိဏ္ဏမိဒံ သုဘံ ဝိမာနံ။
‘‘ဘာတိ ¶ စ ဒသ ဒိသာ နဘေဝ သုရိယော၊ သရဒေ တမောနုဒေါ သဟဿရံသီ၊
တထာ တပတိမိဒံ တဝ ဝိမာနံ၊ ဇလမိဝ ဓူမသိခေါ နိသေ နဘဂ္ဂေ။
‘‘မုသတီဝ နယနံ သတေရတာဝ [သတေရိတာဝ (သျာ။ က။)]၊ အာကာသေ ဌပိတမိဒံ မနုညံ၊
ဝီဏာမုရဇသမ္မတာဠဃုဋ္ဌံ၊ ဣဒ္ဓံ ဣန္ဒပုရံ ယထာ တဝေဒံ။
‘‘ပဒုမကုမုဒုပ္ပလကုဝလယံ၊ ယောဓိက [ယူဓိက (သီ။)] ဗန္ဓုကနောဇကာ [ယောထိကာ ဘဏ္ဍိကာ နောဇကာ (သျာ။)] စ သန္တိ၊
သာလကုသုမိတပုပ္ဖိတာ အသောကာ၊ ဝိဝိဓဒုမဂ္ဂသုဂန္ဓသေဝိတမိဒံ။
‘‘သဠလလဗုဇဘုဇက [သုဇက (သီ။ သျာ။)] သံယုတ္တာ [သညတာ (သီ။)]၊ ကုသကသုဖုလ္လိတလတာဝလမ္ဗိနီဟိ ¶ ၊
မဏိဇာလသဒိသာ ယသဿိနီ၊ ရမ္မာ ပေါက္ခရဏီ ဥပဋ္ဌိတာ တေ။
‘‘ဥဒကရုဟာ စ ယေတ္ထိ ပုပ္ဖဇာတာ၊ ထလဇာ ယေ စ သန္တိ ရုက္ခဇာတာ၊
မာနုသကာမာနုဿကာ စ ဒိဗ္ဗာ၊ သဗ္ဗေ တုယှံ နိဝေသနမှိ ဇာတာ။
‘‘ကိဿ သံယမဒမဿယံ ဝိပါကော၊ ကေနာသိ ကမ္မဖလေနိဓူပပန္နာ၊
ယထာ စ တေ အဓိဂတမိဒံ ဝိမာနံ၊ တဒနုပဒံ အဝစာသိဠာရပမှေ’’တိ [ပခုမေတိ (သီ။)]။
‘‘ယထာ ¶ စ မေ အဓိဂတမိဒံ ဝိမာနံ၊ ကောဉ္စမယူရစကောရ [စင်္ကောရ (က။)] သင်္ဃစရိတံ၊
ဒိဗျ [ဒိဗ္ဗ (သီ။ ပီ။)] ပိလဝဟံသရာဇစိဏ္ဏံ၊ ဒိဇကာရဏ္ဍဝကောကိလာဘိနဒိတံ။
‘‘နာနာသန္တာနကပုပ္ဖရုက္ခဝိဝိဓာ၊ ပါဋလိဇမ္ဗုအသောကရုက္ခဝန္တံ၊
ယထာ စ မေ အဓိဂတမိဒံ ဝိမာနံ၊ တံ ¶ တေ ပဝေဒယာမိ [ပဝဒိဿာမိ (သီ။)၊ ပဝေဒိဿာမိ (ပီ။)] သုဏောဟိ ဘန္တေ။
‘‘မဂဓဝရပုရတ္ထိမေန ¶ ၊ နာဠကဂါမော နာမ အတ္ထိ ဘန္တေ၊
တတ္ထ အဟောသိံ ပုရေ သုဏိသာ၊ ပေသဝတီတိ [သေသဝတီတိ (သီ။ သျာ။)] တတ္ထ ဇာနိံသု မမံ။
‘‘သာဟမပစိတတ္ထဓမ္မကုသလံ ¶ ၊ ဒေဝမနုဿပူဇိတံ မဟန္တံ၊
ဥပတိဿံ နိဗ္ဗုတမပ္ပမေယျံ၊ မုဒိတမနာ ကုသုမေဟိ အဗ္ဘုကိရိံ [အဗ္ဘောကိရိံ (သီ။ သျာ။ ပီ။ က။)]။
‘‘ပရမဂတိဂတဉ္စ ပူဇယိတွာ၊ အန္တိမဒေဟဓရံ ဣသိံ ဥဠာရံ၊
ပဟာယ မာနုသကံ သမုဿယံ၊ တိဒသဂတာ ဣဓ မာဝသာမိ ဌာန’’န္တိ။
ပေသဝတီဝိမာနံ သတ္တမံ။
၈။ မလ္လိကာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ပီတဝတ္ထေ ¶ ပီတဓဇေ၊ ပီတာလင်္ကာရဘူသိတေ၊
ပီတန္တရာဟိ ဝဂ္ဂူဟိ၊ အပိဠန္ဓာဝ သောဘသိ။
‘‘ကာ ¶ ကမ္ဗုကာယူရဓရေ [ကကမ္ဗုကာယုရဓရေ (သျာ။)]၊ ကဉ္စနာဝေဠဘူသိတေ၊
ဟေမဇာလကသဉ္ဆန္နေ [ပစ္ဆန္နေ (သီ။)]၊ နာနာရတနမာလိနီ။
‘‘သောဝဏ္ဏမယာ လောဟိတင်္ဂမယာ [လောဟိတင်္ကမယာ (သီ။ သျာ။)] စ၊ မုတ္တာမယာ ¶ ဝေဠုရိယမယာ စ၊
မသာရဂလ္လာ သဟလောဟိတင်္ဂါ [သဟလောဟိတင်္ကာ (သီ။)၊ သဟလောဟိတကာ (သျာ။)]၊ ပါရေဝတက္ခီဟိ မဏီဟိ စိတ္တတာ။
‘‘ကောစိ ကောစိ ဧတ္ထ မယူရသုဿရော၊ ဟံသဿ ရညော ကရဝီကသုဿရော၊
တေသံ သရော သုယျတိ ဝဂ္ဂုရူပေါ၊ ပဉ္စင်္ဂိကံ တူရိယမိဝပ္ပဝါဒိတံ။
‘‘ရထော စ တေ သုဘော ဝဂ္ဂု [ဝဂ္ဂူ (သျာ။)]၊ နာနာရတနစိတ္တိတော [နာနာရတနစိတ္တင်္ဂေါ (သျာ။)]၊
နာနာဝဏ္ဏာဟိ ဓာတူဟိ၊ သုဝိဘတ္တောဝ သောဘတိ။
‘‘တသ္မိံ ရထေ ကဉ္စနဗိမ္ဗဝဏ္ဏေ၊ ယာ တွံ [ယတ္ထ (က။ သီ။ သျာ။ က။)] ဌိတာ ဘာသသိ မံ ပဒေသံ၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘သောဝဏ္ဏဇာလံ မဏိသောဏ္ဏစိတ္တိတံ [ဝိစိတ္တံ (က။)၊ စိတ္တံ (သီ။ သျာ။)]၊ မုတ္တာစိတံ ဟေမဇာလေန ဆန္နံ [သဉ္ဆန္နံ (က။)]၊
ပရိနိဗ္ဗုတေ ဂေါတမေ အပ္ပမေယျေ၊ ပသန္နစိတ္တာ အဟမာဘိရောပယိံ။
‘‘တာဟံ ကမ္မံ ကရိတွာန၊ ကုသလံ ဗုဒ္ဓဝဏ္ဏိတံ၊
အပေတသောကာ သုခိတာ၊ သမ္ပမောဒါမနာမယာ’’တိ။
မလ္လိကာဝိမာနံ အဋ္ဌမံ။
၉။ ဝိသာလက္ခိဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ကာ ¶ ¶ ¶ နာမ တွံ ဝိသာလက္ခိ [ဝိသာလက္ခီ (သျာ။)]၊ ရမ္မေ စိတ္တလတာဝနေ၊
သမန္တာ အနုပရိယာသိ၊ နာရီဂဏပုရက္ခတာ [ပုရက္ခိတာ (သျာ။ က။)]။
‘‘ယဒါ ¶ ဒေဝါ တာဝတိံသာ၊ ပဝိသန္တိ ဣမံ ဝနံ၊
သယောဂ္ဂါ သရထာ သဗ္ဗေ၊ စိတြာ ဟောန္တိ ဣဓာဂတာ။
‘‘တုယှဉ္စ ဣဓ ပတ္တာယ၊ ဥယျာနေ ဝိစရန္တိယာ၊
ကာယေ န ဒိဿတီ စိတ္တံ၊ ကေန ရူပံ တဝေဒိသံ၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘ယေန ကမ္မေန ဒေဝိန္ဒ၊ ရူပံ မယှံ ဂတီ စ မေ၊
ဣဒ္ဓိ စ အာနုဘာဝေါ စ၊ တံ သုဏောဟိ ပုရိန္ဒဒ။
‘‘အဟံ ရာဇဂဟေ ရမ္မေ၊ သုနန္ဒာ နာမုပါသိကာ၊
သဒ္ဓါ သီလေန သမ္ပန္နာ၊ သံဝိဘာဂရတာ သဒါ။
‘‘အစ္ဆာဒနဉ္စ ဘတ္တဉ္စ၊ သေနာသနံ ပဒီပိယံ၊
အဒါသိံ ဥဇုဘူတေသု၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ။
‘‘စာတုဒ္ဒသိံ [စတုဒ္ဒသိံ (ပီ။ က။)] ပဉ္စဒသိံ၊ ယာ စ ပက္ခဿ အဋ္ဌမီ၊
ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ၊ အဋ္ဌင်္ဂသုသမာဂတံ။
‘‘ဥပေါသထံ ဥပဝသိဿံ၊ သဒါ သီလေသု သံဝုတာ၊
သညမာ သံဝိဘာဂါ စ၊ ဝိမာနံ အာဝသာမဟံ။
‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝိရတာ၊ မုသာဝါဒါ စ သညတာ၊
ထေယျာ စ အတိစာရာ စ၊ မဇ္ဇပါနာ စ အာရကာ။
‘‘ပဉ္စသိက္ခာပဒေ ရတာ၊ အရိယသစ္စာန ကောဝိဒါ၊
ဥပါသိကာ စက္ခုမတော၊ ဂေါတမဿ ယသဿိနော။
‘‘တဿာ ¶ ¶ မေ ဉာတိကုလာ ဒါသီ [ဉာတိကုလံ အာသီ (သျာ။ က။)]၊ သဒါ မာလာဘိဟာရတိ၊
တာဟံ ဘဂဝတော ထူပေ၊ သဗ္ဗမေဝါဘိရောပယိံ။
‘‘ဥပေါသထေ စဟံ ဂန္တွာ၊ မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ၊
ထူပသ္မိံ အဘိရောပေသိံ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တေန ¶ ကမ္မေန ဒေဝိန္ဒ၊ ရူပံ မယှံ ဂတီ စ မေ၊
ဣဒ္ဓီ စ အာနုဘာဝေါ စ၊ ယံ မာလံ အဘိရောပယိံ။
‘‘ယဉ္စ သီလဝတီ အာသိံ၊ န တံ တာဝ ဝိပစ္စတိ၊
အာသာ စ ပန မေ ဒေဝိန္ဒ၊ သကဒါဂါမိနီ သိယ’’န္တိ။
ဝိသာလက္ခိဝိမာနံ နဝမံ။
၁၀။ ပါရိစ္ဆတ္တကဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ပါရိစ္ဆတ္တကေ ¶ ကောဝိဠာရေ၊ ရမဏီယေ မနောရမေ၊
ဒိဗ္ဗမာလံ ဂန္ထမာနာ၊ ဂါယန္တီ သမ္ပမောဒသိ။
‘‘တဿာ တေ နစ္စမာနာယ၊ အင်္ဂမင်္ဂေဟိ သဗ္ဗသော၊
ဒိဗ္ဗာ သဒ္ဒါ နိစ္ဆရန္တိ၊ သဝနီယာ မနောရမာ။
‘‘တဿာ တေ နစ္စမာနာယ၊ အင်္ဂမင်္ဂေဟိ သဗ္ဗသော၊
ဒိဗ္ဗာ ဂန္ဓာ ပဝါယန္တိ၊ သုစိဂန္ဓာ မနောရမာ။
‘‘ဝိဝတ္တမာနာ ကာယေန၊ ယာ ဝေဏီသု ပိဠန္ဓနာ။
တေသံ သုယျတိ နိဂ္ဃောသော၊ တူရိယေ ပဉ္စင်္ဂိကေ ယထာ။
‘‘ဝဋံသကာ ဝါတဓုတာ [ဝါတဓူတာ (သီ။ သျာ။)]၊ ဝါတေန သမ္ပကမ္ပိတာ၊
တေသံ သုယျတိ နိဂ္ဃောသော၊ တူရိယေ ပဉ္စင်္ဂိကေ ယထာ။
‘‘ယာပိ ¶ တေ သိရသ္မိံ မာလာ၊ သုစိဂန္ဓာ မနောရမာ၊
ဝါတိ ¶ ဂန္ဓော ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ရုက္ခော မဉ္ဇူသကော ယထာ။
‘‘ဃာယသေ တံ သုစိဂန္ဓံ [သုစိံ ဂန္ဓံ (သီ။)]၊ ရူပံ ပဿသိ အမာနုသံ [မာနုသံ (ပီ။)]၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘ပဘဿရံ အစ္စိမန္တံ၊ ဝဏ္ဏဂန္ဓေန သံယုတံ၊
အသောကပုပ္ဖမာလာဟံ၊ ဗုဒ္ဓဿ ဥပနာမယိံ။
‘‘တာဟံ ကမ္မံ ကရိတွာန၊ ကုသလံ ဗုဒ္ဓဝဏ္ဏိတံ၊
အပေတသောကာ သုခိတာ၊ သမ္ပမောဒါမနာမယာ’’တိ။
ပါရိစ္ဆတ္တကဝိမာနံ ဒသမံ။
ပါရိစ္ဆတ္တကဝဂ္ဂေါ တတိယော နိဋ္ဌိတော။
တဿုဒ္ဒါနံ ¶ –
ဥဠာရော ဥစ္ဆု ပလ္လင်္ကော၊ လတာ စ ဂုတ္တိလေန စ၊
ဒဒ္ဒလ္လပေသမလ္လိကာ၊ ဝိသာလက္ခိ ပါရိစ္ဆတ္တကော၊
ဝဂ္ဂေါ တေန ပဝုစ္စတီတိ။
၄။ မဉ္ဇိဋ္ဌကဝဂ္ဂေါ
၁။ မဉ္ဇိဋ္ဌကဝိမာနဝတ္ထု
‘‘မဉ္ဇိဋ္ဌကေ ¶ ¶ [မဉ္ဇေဋ္ဌကေ (သီ။)] ဝိမာနသ္မိံ၊ သောဏ္ဏဝါလုကသန္ထတေ [သောဝဏ္ဏဝါလုကသန္ထတေ (သျာ။ ပီ။)၊ သောဝဏ္ဏဝါလိကသန္ထတေ (က။)]၊
ပဉ္စင်္ဂိကေ တုရိယေန [တုရိယေန (သီ။ သျာ။ ပီ။)]၊ ရမသိ သုပ္ပဝါဒိတေ။
‘‘တမှာ ဝိမာနာ ဩရုယှ၊ နိမ္မိတာ ရတနာမယာ၊
ဩဂါဟသိ ¶ သာလဝနံ၊ ပုပ္ဖိတံ သဗ္ဗကာလိကံ။
‘‘ယဿ ယဿေဝ သာလဿ၊ မူလေ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
သော သော မုဉ္စတိ ပုပ္ဖာနိ၊ ဩနမိတွာ ဒုမုတ္တမော။
‘‘ဝါတေရိတံ သာလဝနံ၊ အာဓုတံ [အာဓူတံ (သီ။)] ဒိဇသေဝိတံ၊
ဝါတိ ဂန္ဓော ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ရုက္ခော မဉ္ဇူသကော ယထာ။
‘‘ဃာယသေ တံ သုစိဂန္ဓံ၊ ရူပံ ပဿသိ အမာနုသံ၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ဒါသီ အယိရကုလေ [အယျိရကုလေ (သျာ။ က။)] အဟုံ၊
ဗုဒ္ဓံ နိသိန္နံ ဒိသွာန၊ သာလပုပ္ဖေဟိ ဩကိရိံ။
‘‘ဝဋံသကဉ္စ သုကတံ၊ သာလပုပ္ဖမယံ အဟံ၊
ဗုဒ္ဓဿ ဥပနာမေသိံ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တာဟံ ¶ ကမ္မံ ကရိတွာန၊ ကုသလံ ဗုဒ္ဓဝဏ္ဏိတံ၊
အပေတသောကာ သုခိတာ၊ သမ္ပမောဒါမနာမယာ’’တိ။
မဉ္ဇိဋ္ဌကဝိမာနံ ပဌမံ။
၂။ ပဘဿရဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ပဘဿရဝရဝဏ္ဏနိဘေ ¶ ၊ သုရတ္တဝတ္ထဝသနေ [ဝတ္ထနိဝါသနေ (သီ။ သျာ။)]၊
မဟိဒ္ဓိကေ စန္ဒနရုစိရဂတ္တေ၊ ကာ တွံ သုဘေ ဒေဝတေ ဝန္ဒသေ မမံ။
‘‘ပလ္လင်္ကော ¶ စ တေ မဟဂ္ဃော၊ နာနာရတနစိတ္တိတော ¶ ရုစိရော၊
ယတ္ထ တွံ နိသိန္နာ ဝိရောစသိ၊ ဒေဝရာဇာရိဝ နန္ဒနေ ဝနေ။
‘‘ကိံ တွံ ပုရေ သုစရိတမာစရီ ဘဒ္ဒေ၊ ကိဿ ကမ္မဿ ဝိပါကံ၊
အနုဘောသိ ဒေဝလောကသ္မိံ၊ ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊
ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘ပိဏ္ဍာယ တေ စရန္တဿ၊ မာလံ ဖာဏိတဉ္စ အဒဒံ ဘန္တေ၊
တဿ ကမ္မဿိဒံ ဝိပါကံ၊ အနုဘောမိ ဒေဝလောကသ္မိံ။
‘‘ဟောတိ စ မေ အနုတာပေါ၊ အပရဒ္ဓံ [အပရာဓံ (သျာ။)] ဒုက္ခိတဉ္စ [ဒုက္ကဋဉ္စ (သီ။)] မေ ဘန္တေ၊
သာဟံ ဓမ္မံ နာဿောသိံ၊ သုဒေသိတံ ဓမ္မရာဇေန။
‘‘တံ တံ ဝဒါမိ ဘဒ္ဒန္တေ၊ ‘ယဿ မေ အနုကမ္ပိယော ကောစိ၊
ဓမ္မေသု တံ သမာဒပေထ’၊ သုဒေသိတံ ဓမ္မရာဇေန။
‘‘ယေသံ အတ္ထိ သဒ္ဓါ ဗုဒ္ဓေ၊ ဓမ္မေ ¶ စ သင်္ဃရတနေ၊
တေ မံ အတိဝိရောစန္တိ၊ အာယုနာ ယသသာ သိရိယာ။
‘‘ပတာပေန ဝဏ္ဏေန ဥတ္တရိတရာ၊
အညေ မဟိဒ္ဓိကတရာ မယာ ဒေဝါ’’တိ၊
ပဘဿရဝိမာနံ ဒုတိယံ။
၃။ နာဂဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အလင်္ကတာ ¶ ¶ မဏိကဉ္စနာစိတံ၊ သောဝဏ္ဏဇာလစိတံ မဟန္တံ၊
အဘိရုယှ ဂဇဝရံ သုကပ္ပိတံ၊ ဣဓာဂမာ ဝေဟာယသံ [ဝေဟာသယံ (သီ။)] အန္တလိက္ခေ။
‘‘နာဂဿ ဒန္တေသု ဒုဝေသု နိမ္မိတာ၊ အစ္ဆောဒကာ [အစ္ဆောဒိကာ (သီ။ က။)] ပဒုမိနိယော သုဖုလ္လာ၊
ပဒုမေသု စ တုရိယဂဏာ ပဘိဇ္ဇရေ၊ ဣမာ စ နစ္စန္တိ မနောဟရာယော။
‘‘ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တာသိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
‘‘ဗာရာဏသိယံ ¶ ဥပသင်္ကမိတွာ၊ ဗုဒ္ဓဿဟံ ဝတ္ထယုဂံ အဒါသိံ၊
ပါဒါနိ ဝန္ဒိတွာ [ဝန္ဒိတွ (သီ။)] ဆမာ နိသီဒိံ၊ ဝိတ္တာ စဟံ အဉ္ဇလိကံ အကာသိံ။
‘‘ဗုဒ္ဓါ စ မေ ကဉ္စနသန္နိဘတ္တစော၊ အဒေသယိ သမုဒယဒုက္ခနိစ္စတံ၊
အသင်္ခတံ ဒုက္ခနိရောဓသဿတံ၊ မဂ္ဂံ အဒေသယိ [အဒေသေသိ (သီ။)] ယတော ဝိဇာနိသံ၊
‘‘အပ္ပာယုကီ ¶ ကာလကတာ တတော စုတာ၊ ဥပပန္နာ တိဒသဂဏံ ယသဿိနီ၊
သက္ကဿဟံ အညတရာ ပဇာပတိ၊ ယသုတ္တရာ နာမ ဒိသာသု ဝိဿုတာ’’တိ။
နာဂဝိမာနံ တတိယံ။
၄။ အလောမဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ¶ ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟဉ္စ ¶ ဗာရာဏသိယံ၊ ဗုဒ္ဓဿာဒိစ္စဗန္ဓုနော၊
အဒါသိံ သုက္ခကုမ္မာသံ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘သုက္ခာယ အလောဏိကာယ စ၊ ပဿ ဖလံ ကုမ္မာသပိဏ္ဍိယာ၊
အလောမံ သုခိတံ ဒိသွာ၊ ကော ပုညံ န ကရိဿတိ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ¶ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
အလောမဝိမာနံ စတုတ္ထံ။
၅။ ကဉ္ဇိကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ… ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ အန္ဓကဝိန္ဒမှိ၊ ဗုဒ္ဓဿာဒိစ္စဗန္ဓုနော၊
အဒါသိံ ကောလသမ္ပာကံ၊ ကဉ္ဇိကံ တေလဓူပိတံ။
‘‘ပိပ္ဖလျာ လသုဏေန စ၊ မိဿံ လာမဉ္ဇကေန စ၊
အဒါသိံ ဥဇုဘူတသ္မိံ [ဥဇုဘူတေသု (က။)]၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ။
‘‘ယာ ¶ ¶ မဟေသိတ္တံ ကာရေယျ၊ စက္ကဝတ္တိဿ ရာဇိနော၊
နာရီ သဗ္ဗင်္ဂကလျာဏီ၊ ဘတ္တု စာနောမဒဿိကာ၊
ဧကဿ ¶ ကဉ္ဇိကဒါနဿ၊ ကလံ နာဂ္ဃတိ သောဠသိံ။
‘‘သတံ နိက္ခာ သတံ အဿာ၊ သတံ အဿတရီရထာ၊
သတံ ကညာသဟဿာနိ၊ အာမုတ္တမဏိကုဏ္ဍလာ၊
ဧကဿ ကဉ္ဇိကဒါနဿ၊ ကလံ နာဂ္ဃန္တိ သောဠသိံ။
‘‘သတံ ဟေမဝတာ နာဂါ၊ ဤသာဒန္တာ ဥရူဠှဝါ၊
သုဝဏ္ဏကစ္ဆာ မာတင်္ဂါ၊ ဟေမကပ္ပနဝါသသာ၊
ဧကဿ ကဉ္ဇိကဒါနဿ၊ ကလံ နာဂ္ဃန္တိ သောဠသိံ။
‘‘စတုန္နမပိ ¶ ဒီပါနံ၊ ဣဿရံ ယောဓ ကာရယေ၊
ဧကဿ ကဉ္ဇိကဒါနဿ၊ ကလံ နာဂ္ဃတိ သောဠသိ’’န္တိ။
ကဉ္ဇိကဒါယိကာဝိမာနံ ပဉ္စမံ။
၆။ ဝိဟာရဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ… ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘တဿာ တေ နစ္စမာနာယ၊ အင်္ဂမင်္ဂေဟိ သဗ္ဗသော၊
ဒိဗ္ဗာ သဒ္ဒါ နိစ္ဆရန္တိ၊ သဝနီယာ မနောရမာ။
‘‘တဿာ တေ နစ္စမာနာယ၊ အင်္ဂမင်္ဂေဟိ သဗ္ဗသော၊
ဒိဗ္ဗာ ဂန္ဓာ ပဝါယန္တိ၊ သုစိဂန္ဓာ မနောရမာ။
‘‘ဝိဝတ္တမာနာ ကာယေန၊ ယာ ဝေဏီသု ပိဠန္ဓနာ၊
တေသံ သုယျတိ နိဂ္ဃောသော၊ တုရိယေ ပဉ္စင်္ဂိကေ ယထာ။
‘‘ဝဋံသကာ ဝါတဓုတာ၊ ဝါတေန သမ္ပကမ္ပိတာ၊
တေသံ သုယျတိ နိဂ္ဃောသော၊ တုရိယေ ပဉ္စင်္ဂိကေ ယထာ။
‘‘ယာပိ ¶ တေ သိရသ္မိံ မာလာ၊ သုစိဂန္ဓာ မနောရမာ၊
ဝါတိ ဂန္ဓော ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ရုက္ခော မဉ္ဇူသကော ယထာ။
‘‘ဃာယသေ တံ သုစိဂန္ဓံ၊ ရူပံ ပဿသိ အမာနုသံ၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘သာဝတ္ထိယံ ¶ ¶ မယှံ သခီ ဘဒန္တေ၊ သင်္ဃဿ ကာရေသိ မဟာဝိဟာရံ၊
တတ္ထပ္ပသန္နာ အဟမာနုမောဒိံ၊ ဒိသွာ အဂါရဉ္စ ပိယဉ္စ မေတံ။
‘‘တာယေဝ ¶ မေ သုဒ္ဓနုမောဒနာယ၊ လဒ္ဓံ ဝိမာနဗ္ဘုတဒဿနေယျံ၊
သမန္တတော သောဠသယောဇနာနိ၊ ဝေဟာယသံ ဂစ္ဆတိ ဣဒ္ဓိယာ မမ။
‘‘ကူဋာဂါရာ နိဝေသာ မေ၊ ဝိဘတ္တာ ဘာဂသော မိတာ၊
ဒဒ္ဒလ္လမာနာ အာဘန္တိ၊ သမန္တာ သတယောဇနံ။
‘‘ပေါက္ခရညော စ မေ ဧတ္ထ၊ ပုထုလောမနိသေဝိတာ၊
အစ္ဆောဒကာ [အစ္ဆောဒိကာ (သီ။)] ဝိပ္ပသန္နာ၊ သောဏ္ဏဝါလုကသန္ထတာ။
‘‘နာနာပဒုမသဉ္ဆန္နာ၊ ပုဏ္ဍရီကသမောတတာ [ပဏ္ဍရီကသမောနတာ (သီ။)]၊
သုရဘီ သမ္ပဝါယန္တိ၊ မနုညာ မာလုတေရိတာ။
‘‘ဇမ္ဗုယော ပနသာ တာလာ၊ နာဠိကေရဝနာနိ စ၊
အန္တောနိဝေသနေ ဇာတာ၊ နာနာရုက္ခာ အရောပိမာ။
‘‘နာနာတူရိယသင်္ဃုဋ္ဌံ ¶ ၊ အစ္ဆရာဂဏဃောသိတံ၊
ယောပိ မံ သုပိနေ ပဿေ၊ သောပိ ဝိတ္တော သိယာ နရော။
‘‘ဧတာဒိသံ အဗ္ဘုတဒဿနေယျံ၊ ဝိမာနံ သဗ္ဗသောပဘံ၊
မမ ကမ္မေဟိ နိဗ္ဗတ္တံ၊ အလံ ပုညာနိ ကာတဝေ’’တိ။
‘‘တာယေဝ တေ သုဒ္ဓနုမောဒနာယ၊ လဒ္ဓံ ဝိမာနဗ္ဘုတဒဿနေယျံ၊
ယာ စေဝ သာ ဒါနမဒါသိ နာရီ၊ တဿာ ဂတိံ ဗြူဟိ ကုဟိံ ဥပ္ပန္နာ [ဥပပန္နာ (က။)] သာ’’တိ။
‘‘ယာ သာ အဟု မယှံ သခီ ဘဒန္တေ၊ သင်္ဃဿ ကာရေသိ မဟာဝိဟာရံ၊
ဝိညာတဓမ္မာ သာ အဒါသိ ဒါနံ၊ ဥပ္ပန္နာ နိမ္မာနရတီသု ဒေဝေသု။
‘‘ပဇာပတီ ¶ တဿ သုနိမ္မိတဿ၊ အစိန္တိယာ ကမ္မဝိပါကာ တဿ၊
ယမေတံ ပုစ္ဆသိ ကုဟိံ ဥပ္ပန္နာ [ဥပပန္နာ (က။)] သာတိ၊ တံ တေ ဝိယာကာသိံ အနညထာ အဟံ။
‘‘တေနဟညေပိ သမာဒပေထ၊ သင်္ဃဿ ဒါနာနိ ဒဒါထ ဝိတ္တာ၊
ဓမ္မဉ္စ သုဏာထ ပသန္နမာနသာ၊ သုဒုလ္လဘော လဒ္ဓါ မနုဿလာဘော။
‘‘ယံ ¶ မဂ္ဂံ မဂ္ဂါဓိပတီ အဒေသယိ [မဂ္ဂါဓိပတျဒေသယိ (သီ။)]၊ ဗြဟ္မဿရော ကဉ္စနသန္နိဘတ္တစော၊
သင်္ဃဿ ဒါနာနိ ဒဒါထ ဝိတ္တာ၊ မဟပ္ဖလာ ယတ္ထ ဘဝန္တိ ဒက္ခိဏာ။
[ခု။ ပါ။ ၆။၆၊ သု။ နိ။ ၂၂၉] ‘‘ယေ ¶ ပုဂ္ဂလာ အဋ္ဌ သတံ ပသတ္ထာ၊ စတ္တာရိ ဧတာနိ ယုဂါနိ ဟောန္တိ၊
တေ ဒက္ခိဏေယျာ သုဂတဿ သာဝကာ၊ ဧတေသု ဒိန္နာနိ မဟပ္ဖလာနိ။
[ဝိ။ ဝ။ ၆၄၁] ‘‘စတ္တာရော စ ပဋိပန္နာ၊ စတ္တာရော စ ဖလေ ဌိတာ၊
ဧသ သင်္ဃော ဥဇုဘူတော၊ ပညာသီလသမာဟိတော။
[ဝိ။ ဝ။ ၆၄၂] ‘‘ယဇမာနာနံ ¶ မနုဿာနံ၊ ပုညပေက္ခာန ပါဏိနံ၊
ကရောတံ ဩပဓိကံ ပုညံ၊ သင်္ဃေ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
[ဝိ။ ဝ။ ၆၄၃] ‘‘ဧသော ဟိ သင်္ဃော ဝိပုလော မဟဂ္ဂတော၊ ဧသပ္ပမေယျော ဥဒဓီဝ သာဂရော၊
ဧတေဟိ သေဋ္ဌာ နရဝီရသာဝကာ၊ ပဘင်္ကရာ ဓမ္မမုဒီရယန္တိ [နတ္ထေတ္ထ ပါဌဘေဒေါ]။
[ဝိ။ ဝ။ ၆၄၄] ‘‘တေသံ သုဒိန္နံ သုဟုတံ သုယိဋ္ဌံ၊ ယေ သင်္ဃမုဒ္ဒိဿ ဒဒန္တိ ဒါနံ၊
သာ ဒက္ခိဏာ သင်္ဃဂတာ ပတိဋ္ဌိတာ၊ မဟပ္ဖလာ လောကဝိဒူန [လောကဝိဒူဟိ (က။)] ဝဏ္ဏိတာ။
‘‘ဧတာဒိသံ ¶ ¶ ယညမနုဿရန္တာ၊ ယေ ဝေဒဇာတာ ဝိစရန္တိ လောကေ၊
ဝိနေယျ မစ္ဆေရမလံ သမူလံ၊ အနိန္ဒိတာ သဂ္ဂမုပေန္တိ ဌာန’’န္တိ။
ဝိဟာရဝိမာနံ ဆဋ္ဌံ။
ဘာဏဝါရံ ဒုတိယံ နိဋ္ဌိတံ။
၇။ စတုရိတ္ထိဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ဝဏ္ဏေန…ပေ…ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဣန္ဒီဝရာနံ ¶ ဟတ္ထကံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ၊
ဧသိကာနံ ဥဏ္ဏတသ္မိံ၊ နဂရဝရေ ပဏ္ဏကတေ ရမ္မေ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိဿာ ပဘာသတီ’’တိ။
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ…ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ¶ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘နီလုပ္ပလဟတ္ထကံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ၊
ဧသိကာနံ ဥဏ္ဏတသ္မိံ၊ နဂရဝရေ ပဏ္ဏကတေ ရမ္မေ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ဝဏ္ဏေန…ပေ…ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဩဒါတမူလကံ ဟရိတပတ္တံ၊ ဥဒကသ္မိံ သရေ ဇာတံ အဟမဒါသိံ၊
ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ၊ ဧသိကာနံ ဥဏ္ဏတသ္မိံ၊
နဂရဝရေ ပဏ္ဏကတေ ရမ္မေ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ¶ ဝဏ္ဏေန…ပေ…ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ သုမနာ သုမနဿ သုမနမကုဠာနိ၊ ဒန္တဝဏ္ဏာနိ အဟမဒါသိံ၊
ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ၊ ဧသိကာနံ ဥဏ္ဏတသ္မိံ၊
နဂရဝရေ ပဏ္ဏကတေ ရမ္မေ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
စတုရိတ္ထိဝိမာနံ သတ္တမံ။
၈။ အမ္ဗဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဒိဗ္ဗံ ¶ တေ အမ္ဗဝနံ ရမ္မံ၊ ပါသာဒေတ္ထ မဟလ္လကော၊
နာနာတုရိယသင်္ဃုဋ္ဌော၊ အစ္ဆရာဂဏဃောသိတော။
‘‘ပဒီပေါ စေတ္ထ ဇလတိ၊ နိစ္စံ သောဝဏ္ဏယော မဟာ၊
ဒုဿဖလေဟိ ရုက္ခေဟိ၊ သမန္တာ ပရိဝါရိတော။
‘‘ကေန ¶ တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ၊
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ¶ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ပုရိမာယ ဇာတိယာ မနုဿလောကေ၊
ဝိဟာရံ သင်္ဃဿ ကာရေသိံ၊ အမ္ဗေဟိ ပရိဝါရိတံ။
‘‘ပရိယောသိတေ ဝိဟာရေ၊ ကာရေန္တေ နိဋ္ဌိတေ မဟေ၊
အမ္ဗေဟိ ဆာဒယိတွာန [အမ္ဗေ အစ္ဆာဒယိတွာန (သီ။ သျာ။)၊ အမ္ဗေဟစ္ဆာဒယိတွာန (ပီ။ က။)]၊ ကတွာ ဒုဿမယေ ဖလေ။
‘‘ပဒီပံ တတ္ထ ဇာလေတွာ၊ ဘောဇယိတွာ ဂဏုတ္တမံ၊
နိယျာဒေသိံ တံ သင်္ဃဿ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တေန မေ အမ္ဗဝနံ ရမ္မံ၊ ပါသာဒေတ္ထ မဟလ္လကော၊
နာနာတုရိယသင်္ဃုဋ္ဌော၊ အစ္ဆရာဂဏဃောသိတော။
‘‘ပဒီပေါ ¶ စေတ္ထ ဇလတိ၊ နိစ္စံ သောဝဏ္ဏယော မဟာ၊
ဒုဿဖလေဟိ ရုက္ခေဟိ၊ သမန္တာ ပရိဝါရိတော။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
အမ္ဗဝိမာနံ အဋ္ဌမံ။
၉။ ပီတဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ပီတဝတ္ထေ ¶ ပီတဓဇေ၊ ပီတာလင်္ကာရဘူသိတေ၊
ပီတစန္ဒနလိတ္တင်္ဂေ၊ ပီတဥပ္ပလမာလိနီ [ပီတုပ္ပလမဓာရိနီ (သျာ။ က။)၊ ပီတုပ္ပလမာလိနီ (ပီ။)]။
‘‘ပီတပါသာဒသယနေ၊ ပီတာသနေ ပီတဘာဇနေ၊
ပီတဆတ္တေ ပီတရထေ၊ ပီတဿေ ပီတဗီဇနေ။
‘‘ကိံ ¶ ¶ ကမ္မမကရီ ဘဒ္ဒေ၊ ပုဗ္ဗေ မာနုသကေ ဘဝေ၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘ကောသာတကီ နာမ လတတ္ထိ ဘန္တေ၊ တိတ္တိကာ အနဘိစ္ဆိတာ၊
တဿာ စတ္တာရိ ပုပ္ဖာနိ၊ ထူပံ အဘိဟရိံ အဟံ။
‘‘သတ္ထု သရီရမုဒ္ဒိဿ၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ၊
နာဿ မဂ္ဂံ အဝေက္ခိဿံ၊ န တဂ္ဂမနသာ [တဒဂ္ဂမနသာ (သီ။)၊ တဒင်္ဂမနသာ (သျာ။)] သတီ။
‘‘တတော မံ အဝဓီ ဂါဝီ၊ ထူပံ အပတ္တမာနသံ၊
တဉ္စာဟံ အဘိသဉ္စေယျံ၊ ဘိယျော [ဘီယော (သီ။ အဋ္ဌ။)] နူန ဣတော သိယာ။
‘‘တေန ကမ္မေန ဒေဝိန္ဒ၊ မဃဝါ ဒေဝကုဉ္ဇရော၊
ပဟာယ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တဝ သဟဗျ [သဟဗျတ (သီ။ သျာ။)] မာဂတာ’’တိ။
ဣဒံ ¶ သုတွာ တိဒသာဓိပတိ၊ မဃဝါ ဒေဝကုဉ္ဇရော၊
တာဝတိံသေ ပသာဒေန္တော၊ မာတလိံ ဧတဒဗြဝိ [ဧတဒဗြူဝီတိ (သီ။)]။
‘‘ပဿ မာတလိ အစ္ဆေရံ၊ စိတ္တံ ကမ္မဖလံ ဣဒံ၊
အပ္ပကမ္ပိ ကတံ ဒေယျံ၊ ပုညံ ဟောတိ မဟပ္ဖလံ။
‘‘နတ္ထိ စိတ္တေ ပသန္နမှိ၊ အပ္ပကာ နာမ ဒက္ခိဏာ၊
တထာဂတေ ဝါ သမ္ဗုဒ္ဓေ၊ အထ ဝါ တဿ သာဝကေ။
‘‘ဧဟိ မာတလိ အမှေပိ၊ ဘိယျော ဘိယျော မဟေမသေ၊
တထာဂတဿ ဓာတုယော၊ သုခေါ ပုညာန မုစ္စယော။
‘‘တိဋ္ဌန္တေ နိဗ္ဗုတေ စာပိ၊ သမေ စိတ္တေ သမံ ဖလံ၊
စေတောပဏိဓိဟေတု ¶ ဟိ၊ သတ္တာ ဂစ္ဆန္တိ သုဂ္ဂတိံ။
‘‘ဗဟူနံ [ဗဟုန္နံ (သီ။ သျာ။)] ဝတ အတ္ထာယ၊ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ တထာဂတာ၊
ယတ္ထ ကာရံ ကရိတွာန၊ သဂ္ဂံ ဂစ္ဆန္တိ ဒါယကာ’’တိ။
ပီတဝိမာနံ နဝမံ။
၁၀။ ဥစ္ဆုဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဩဘာသယိတွာ ¶ ¶ ပထဝိံ သဒေဝကံ၊ အတိရောစသိ စန္ဒိမသူရိယာ ဝိယ၊
သိရိယာ စ ဝဏ္ဏေန ယသေန တေဇသာ၊ ဗြဟ္မာဝ ဒေဝေ တိဒသေ သဟိန္ဒကေ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ ¶ တံ ဥပ္ပလမာလဓာရိနီ၊ အာဝေဠိနီ ကဉ္စနသန္နိဘတ္တစေ၊
အလင်္ကတေ ဥတ္တမဝတ္ထဓာရိနီ၊ ကာ တွံ သုဘေ ဒေဝတေ ဝန္ဒသေ မမံ။
‘‘ကိံ တွံ ပုရေ ကမ္မမကာသိ အတ္တနာ၊ မနုဿဘူတာ ပုရိမာယ ဇာတိယာ၊
ဒါနံ သုစိဏ္ဏံ အထ သီလသညမံ၊ ကေနုပပန္နာ သုဂတိံ ယသဿိနီ၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘ဣဒါနိ ဘန္တေ ဣမမေဝ ဂါမံ၊ ပိဏ္ဍာယ အမှာက ဃရံ ဥပါဂမိ၊
တတော တေ ဥစ္ဆုဿ အဒါသိ ခဏ္ဍိကံ၊ ပသန္နစိတ္တာ အတုလာယ ပီတိယာ၊
‘‘သဿု ¶ စ ပစ္ဆာ အနုယုဉ္ဇတေ မမံ၊ ကဟံ နု ဥစ္ဆုံ ဝဓုကေ အဝါကိရီ၊
န ဆဍ္ဍိတံ နော ပန ခါဒိတံ မယာ၊ သန္တဿ ဘိက္ခုဿ သယံ အဒါသဟံ။
‘‘တုယှံနွိဒံ ဣဿရိယံ အထော မမ၊ ဣတိဿာ သဿု ပရိဘာသတေ မမံ၊
လေဍ္ဍုံ ဂဟေတွာ ပဟာရံ အဒါသိ မေ၊ တတော စုတာ ကာလကတာမှိ ဒေဝတာ။
‘‘တဒေဝ ကမ္မံ ကုသလံ ကတံ မယာ၊ သုခဉ္စ ကမ္မံ အနုဘောမိ အတ္တနာ၊
ဒေဝေဟိ သဒ္ဓိံ ပရိစာရယာမဟံ၊ မောဒါမဟံ ကာမဂုဏေဟိ ပဉ္စဟိ။
‘‘တဒေဝ ¶ ကမ္မံ ကုသလံ ကတံ မယာ၊ သုခဉ္စ ကမ္မံ အနုဘောမိ အတ္တနာ၊
ဒေဝိန္ဒဂုတ္တာ တိဒသေဟိ ရက္ခိတာ၊ သမပ္ပိတာ ကာမဂုဏေဟိ ပဉ္စဟိ။
‘‘ဧတာဒိသံ ¶ ပုညဖလံ အနပ္ပကံ၊ မဟာဝိပါကာ မမ ဥစ္ဆုဒက္ခိဏာ၊
ဒေဝေဟိ သဒ္ဓိံ ပရိစာရယာမဟံ၊ မောဒါမဟံ ကာမဂုဏေဟိ ပဉ္စဟိ။
‘‘ဧတာဒိသံ ပုညဖလံ အနပ္ပကံ၊ မဟာဇုတိကာ မမ ဥစ္ဆုဒက္ခိဏာ၊
ဒေဝိန္ဒဂုတ္တာ တိဒသေဟိ ရက္ခိတာ၊ သဟဿနေတ္တောရိဝ နန္ဒနေ ဝနေ။
‘‘တုဝဉ္စ ¶ ဘန္တေ အနုကမ္ပကံ ဝိဒုံ၊ ဥပေစ္စ ဝန္ဒိံ ကုသလဉ္စ ပုစ္ဆိသံ၊
တတော တေ ဥစ္ဆုဿ အဒါသိံ ခဏ္ဍိကံ၊ ပသန္နစိတ္တာ အတုလာယ ပီတိယာ’’တိ။
ဥစ္ဆုဝိမာနံ ဒသမံ။
၁၁။ ဝန္ဒနဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ။ ¶ …
ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ဒိသွာန သမဏေ သီလဝန္တေ၊
ပါဒါနိ ဝန္ဒိတွာ မနံ ပသာဒယိံ၊ ဝိတ္တာ စဟံ အဉ္ဇလိကံ အကာသိံ။
‘‘တေန ¶ မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော ¶ စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ဝန္ဒနဝိမာနံ ဧကာဒသမံ။
၁၂။ ရဇ္ဇုမာလာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဟတ္ထပါဒေ စ ဝိဂ္ဂယှ၊ နစ္စသိ သုပ္ပဝါဒိတေ။
‘‘တဿာ တေ နစ္စမာနာယ၊ အင်္ဂမင်္ဂေဟိ သဗ္ဗသော၊
ဒိဗ္ဗာ သဒ္ဒါ နိစ္ဆရန္တိ၊ သဝနီယာ မနောရမာ။
‘‘တဿာ တေ နစ္စမာနာယ၊ အင်္ဂမင်္ဂေဟိ သဗ္ဗသော၊
ဒိဗ္ဗာ ဂန္ဓာ ပဝါယန္တိ၊ သုစိဂန္ဓာ မနောရမာ။
‘‘ဝိဝတ္တမာနာ ကာယေန၊ ယာ ဝေဏီသု ပိဠန္ဓနာ၊
တေသံ သုယျတိ နိဂ္ဃောသော၊ တုရိယေ ပဉ္စင်္ဂိကေ ယထာ။
‘‘ဝဋံသကာ ဝါတဓုတာ၊ ဝါတေန သမ္ပကမ္ပိတာ၊
တေသံ သုယျတိ နိဂ္ဃောသော၊ တုရိယေ ပဉ္စင်္ဂိကေ ယထာ။
‘‘ယာပိ တေ သိရသ္မိံ မာလာ၊ သုစိဂန္ဓာ မနောရမာ၊
ဝါတိ ဂန္ဓော ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ရုက္ခော မဉ္ဇူသကော ယထာ။
‘‘ဃာယသေ ¶ တံ သုစိဂန္ဓံ၊ ရူပံ ပဿသိ အမာနုသံ၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘ဒါသီ ¶ အဟံ ပုရေ အာသိံ၊ ဂယာယံ ဗြာဟ္မဏဿဟံ၊
အပ္ပပုညာ အလက္ခိကာ၊ ရဇ္ဇုမာလာတိ မံ ဝိဒုံ [ဝိဒူ (သျာ။ ပီ။ က။)]။
‘‘အက္ကောသာနံ ဝဓာနဉ္စ၊ တဇ္ဇနာယ စ ဥဂ္ဂတာ [ဥက္ကတာ (သီ။ သျာ။)]၊
ကုဋံ ¶ ဂဟေတွာ နိက္ခမ္မ၊ အဂဉ္ဆိံ [အာဂစ္ဆိံ (သျာ။ က။)၊ အဂစ္ဆိံ (ပီ။)၊ ဂစ္ဆိံ (သီ။)] ဥဒဟာရိယာ [ဥဒကဟာရိယာ (သီ။)]။
‘‘ဝိပထေ ¶ ကုဋံ နိက္ခိပိတွာ၊ ဝနသဏ္ဍံ ဥပါဂမိံ၊
ဣဓေဝါဟံ မရိဿာမိ၊ ကော အတ္ထော [ကွတ္ထောသိ (က။)၊ ကီဝတ္ထောပိ (သျာ။)] ဇီဝိတေန မေ။
‘‘ဒဠှံ ပါသံ ကရိတွာန၊ အာသုမ္ဘိတွာန ပါဒပေ၊
တတော ဒိသာ ဝိလောကေသိံ၊ကော နု ခေါ ဝနမဿိတော။
‘‘တတ္ထဒ္ဒသာသိံ သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ သဗ္ဗလောကဟိတံ မုနိံ၊
နိသိန္နံ ရုက္ခမူလသ္မိံ၊ ဈာယန္တံ အကုတောဘယံ။
‘‘တဿာ မေ အဟု သံဝေဂေါ၊ အဗ္ဘုတော လောမဟံသနော၊
ကော နု ခေါ ဝနမဿိတော၊ မနုဿော ဥဒါဟု ဒေဝတာ။
‘‘ပါသာဒိကံ ပသာဒနီယံ၊ ဝနာ နိဗ္ဗနမာဂတံ၊
ဒိသွာ မနော မေ ပသီဒိ၊ နာယံ ယာဒိသကီဒိသော။
‘‘ဂုတ္တိန္ဒြိယော ဈာနရတော၊ အဗဟိဂ္ဂတမာနသော၊
ဟိတော သဗ္ဗဿ လောကဿ၊ ဗုဒ္ဓါ အယံ [သောယံ (သီ။)] ဘဝိဿတိ။
‘‘ဘယဘေရဝေါ ဒုရာသဒေါ၊ သီဟောဝ ဂုဟမဿိတော၊
ဒုလ္လဘာယံ ဒဿနာယ၊ ပုပ္ဖံ ဩဒုမ္ဗရံ ယထာ။
‘‘သော မံ မုဒူဟိ ဝါစာဟိ၊ အာလပိတွာ တထာဂတော၊
ရဇ္ဇုမာလေတိ မံဝေါစ၊ သရဏံ ဂစ္ဆ တထာဂတံ။
‘‘တာဟံ ဂိရံ သုဏိတွာန၊ နေလံ အတ္ထဝတိံ သုစိံ၊
သဏှံ မုဒုဉ္စ ဝဂ္ဂုဉ္စ၊ သဗ္ဗသောကာပနူဒနံ။
‘‘ကလ္လစိတ္တဉ္စ မံ ဉတွာ၊ ပသန္နံ သုဒ္ဓမာနသံ၊
ဟိတော ¶ သဗ္ဗဿ လောကဿ၊ အနုသာသိ တထာဂတော။
‘‘ဣဒံ ဒုက္ခန္တိ မံဝေါစ၊ အယံ ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝေါ၊
ဒုက္ခ [အယံ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] နိရောဓော မဂ္ဂေါ စ [ဒုက္ခနိရောဓော စ (သျာ။)]၊ အဉ္ဇသော အမတောဂဓော။
‘‘အနုကမ္ပကဿ ¶ ကုသလဿ၊ ဩဝါဒမှိ အဟံ ဌိတာ၊
အဇ္ဈဂါ အမတံ သန္တိံ၊ နိဗ္ဗာနံ ပဒမစ္စုတံ။
‘‘သာဟံ အဝဋ္ဌိတာပေမာ၊ ဒဿနေ အဝိကမ္ပိနီ၊
မူလဇာတာယ သဒ္ဓါယ၊ ဓီတာ ဗုဒ္ဓဿ ဩရသာ။
‘‘သာဟံ ¶ ¶ ရမာမိ ကီဠာမိ၊ မောဒါမိ အကုတောဘယာ၊
ဒိဗ္ဗမာလံ ဓာရယာမိ၊ ပိဝါမိ မဓုမဒ္ဒဝံ။
‘‘သဋ္ဌိတုရိယသဟဿာနိ၊ ပဋိဗောဓံ ကရောန္တိ မေ၊
အာဠမ္ဗော ဂဂ္ဂရော ဘီမော၊ သာဓုဝါဒီ စ သံသယော။
‘‘ပေါက္ခရော စ သုဖဿော စ၊ ဝီဏာမောက္ခာ စ နာရိယော၊
နန္ဒာ စေဝ သုနန္ဒာ စ၊ သောဏဒိန္နာ သုစိမှိတာ။
‘‘အလမ္ဗုသာ မိဿကေသီ စ၊ ပုဏ္ဍရီကာတိဒါရုဏီ [… တိစာရုဏီ (သီ။)]၊
ဧဏီဖဿာ သုဖဿာ [သုပဿာ (သျာ။ ပီ။ က။)] စ၊ သုဘဒ္ဒါ [သံဘဒ္ဒါ (က။)] မုဒုဝါဒိနီ။
‘‘ဧတာ စညာ စ သေယျာသေ၊ အစ္ဆရာနံ ပဗောဓိကာ၊
တာ မံ ကာလေနုပါဂန္တွာ၊ အဘိဘာသန္တိ ဒေဝတာ။
‘‘ဟန္ဒ နစ္စာမ ဂါယာမ၊ ဟန္ဒ တံ ရမယာမသေ၊
နယိဒံ အကတပုညာနံ၊ ကတပုညာနမေဝိဒံ။
‘‘အသောကံ ¶ နန္ဒနံ ရမ္မံ၊ တိဒသာနံ မဟာဝနံ၊
သုခံ အကတပုညာနံ၊ ဣဓ နတ္ထိ ပရတ္ထ စ။
‘‘သုခဉ္စ ကတပုညာနံ၊ ဣဓ စေဝ ပရတ္ထ စ၊
တေသံ သဟဗျကာမာနံ၊ ကတ္တဗ္ဗံ ကုသလံ ဗဟုံ၊
ကတပုညာ ဟိ မောဒန္တိ၊ သဂ္ဂေ ဘောဂသမင်္ဂိနော။
‘‘ဗဟူနံ ဝတ အတ္ထာယ၊ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ တထာဂတာ၊
ဒက္ခိဏေယျာ မနုဿာနံ၊ ပုညခေတ္တာနမာကရာ၊
ယတ္ထ ကာရံ ကရိတွာန၊ သဂ္ဂေ မောဒန္တိ ဒါယကာ’’တိ။
ရဇ္ဇုမာလာဝိမာနံ ဒွါဒသမံ။
မဉ္ဇိဋ္ဌကဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော နိဋ္ဌိတော။
တဿုဒ္ဒါနံ ¶ –
မဉ္ဇိဋ္ဌာ ¶ ပဘဿရာ နာဂါ၊ အလောမာကဉ္ဇိကဒါယိကာ၊
ဝိဟာရစတုရိတ္ထမ္ဗာ၊ ပီတာ ဥစ္ဆုဝန္ဒနရဇ္ဇုမာလာ စ၊
ဝဂ္ဂေါ တေန ပဝုစ္စတီတိ။
ဣတ္ထိဝိမာနံ သမတ္တံ။
၂။ ပုရိသဝိမာနံ
၅။ မဟာရထဝဂ္ဂေါ
၁။ မဏ္ဍူကဒေဝပုတ္တဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ကော ¶ ¶ ¶ မေ ဝန္ဒတိ ပါဒါနိ၊ ဣဒ္ဓိယာ ယသသာ ဇလံ၊
အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန၊ သဗ္ဗာ ဩဘာသယံ ဒိသာ’’တိ။
‘‘မဏ္ဍူကောဟံ ပုရေ အာသိံ၊ ဥဒကေ ဝါရိဂေါစရော၊
တဝ ဓမ္မံ သုဏန္တဿ၊ အဝဓီ ဝစ္ဆပါလကော။
‘‘မုဟုတ္တံ ¶ စိတ္တပသာဒဿ၊ ဣဒ္ဓိံ ပဿ ယသဉ္စ မေ၊
အာနုဘာဝဉ္စ မေ ပဿ၊ ဝဏ္ဏံ ပဿ ဇုတိဉ္စ မေ။
‘‘ယေ စ တေ ဒီဃမဒ္ဓါနံ၊ ဓမ္မံ အဿောသုံ ဂေါတမ၊
ပတ္တာ တေ အစလဋ္ဌာနံ၊ ယတ္ထ ဂန္တွာ န သောစရေ’’တိ။
မဏ္ဍူကဒေဝပုတ္တဝိမာနံ ပဌမံ။
၂။ ရေဝတီဝိမာနဝတ္ထု
[ဓ။ ပ။ ၂၁၉ ဓမ္မပဒေ] ‘‘စိရပ္ပဝါသိံ ပုရိသံ၊ ဒူရတော သောတ္ထိမာဂတံ၊
ဉာတိမိတ္တာ သုဟဇ္ဇာ စ၊ အဘိနန္ဒန္တိ အာဂတံ၊
[ဓ။ ပ။ ၂၂၀ ဓမ္မပဒေ] ‘‘တထေဝ ¶ ကတပုညမ္ပိ၊ အသ္မာ လောကာ ပရံ ဂတံ၊
ပုညာနိ ပဋိဂဏှန္တိ၊ ပိယံ ဉာတီဝ အာဂတံ။
[ပေ။ ဝ။ ၇၁၄]‘‘ဥဋ္ဌေဟိ ရေဝတေ သုပါပဓမ္မေ၊ အပါရုတဒွါရေ [အပါရုဘံ ဒွါရံ (သီ။ သျာ။)၊ အပါရုတဒွါရံ (ပီ။ က။)] အဒါနသီလေ၊
နေဿာမ တံ ယတ္ထ ထုနန္တိ ဒုဂ္ဂတာ၊ သမပ္ပိတာ နေရယိကာ ဒုက္ခေနာ’’တိ။
ဣစ္စေဝ ¶ [ဣစ္စေဝံ (သျာ။ က။)] ဝတွာန ယမဿ ဒူတာ၊ တေ ဒွေ ယက္ခာ လောဟိတက္ခာ ဗြဟန္တာ၊
ပစ္စေကဗာဟာသု ဂဟေတွာ ရေဝတံ၊ ပက္ကာမယုံ ဒေဝဂဏဿ သန္တိကေ။
‘‘အာဒိစ္စဝဏ္ဏံ ¶ ရုစိရံ ပဘဿရံ၊ ဗျမှံ သုဘံ ကဉ္စနဇာလဆန္နံ၊
ကဿေတမာကိဏ္ဏဇနံ ¶ ဝိမာနံ၊ သူရိယဿ ရံသီရိဝ ဇောတမာနံ။
‘‘နာရီဂဏာ စန္ဒနသာရလိတ္တာ [စန္ဒနသာရာနုလိတ္တာ (သျာ။)]၊ ဥဘတော ဝိမာနံ ဥပသောဘယန္တိ၊
တံ ဒိဿတိ သူရိယသမာနဝဏ္ဏံ၊ ကော မောဒတိ သဂ္ဂပတ္တော ဝိမာနေ’’တိ။
‘‘ဗာရာဏသိယံ နန္ဒိယော နာမာသိ၊ ဥပါသကော အမစ္ဆရီ ဒါနပတိ ဝဒညူ၊
တဿေတမာကိဏ္ဏဇနံ ဝိမာနံ၊ သူရိယဿ ရံသီရိဝ ဇောတမာနံ။
‘‘နာရီဂဏာ စန္ဒနသာရလိတ္တာ၊ ဥဘတော ဝိမာနံ ဥပသောဘယန္တိ၊
တံ ဒိဿတိ သူရိယသမာနဝဏ္ဏံ၊ သော မောဒတိ သဂ္ဂပတ္တော ဝိမာနေ’’တိ။
‘‘နန္ဒိယဿာဟံ ဘရိယာ၊ အဂါရိနီ သဗ္ဗကုလဿ ဣဿရာ၊
ဘတ္တု ဝိမာနေ ရမိဿာမိ ဒါနဟံ၊ န ပတ္ထယေ နိရယံ ဒဿနာယာ’’တိ။
‘‘ဧသော တေ နိရယော သုပါပဓမ္မေ၊ ပုညံ ¶ တယာ အကတံ ဇီဝလောကေ၊
န ဟိ မစ္ဆရီ ရောသကော ပါပဓမ္မော၊ သဂ္ဂူပဂါနံ လဘတိ သဟဗျတ’’န္တိ။
‘‘ကိံ ¶ နု ဂူထဉ္စ မုတ္တဉ္စ၊ အသုစီ ပဋိဒိဿတိ၊
ဒုဂ္ဂန္ဓံ ကိမိဒံ မီဠှံ၊ ကိမေတံ ဥပဝါယတီ’’တိ။
‘‘ဧသ သံသဝကော နာမ၊ ဂမ္ဘီရော သတပေါရိသော၊
ယတ္ထ ဝဿသဟဿာနိ၊ တုဝံ ပစ္စသိ ရေဝတေ’’တိ။
‘‘ကိံ ¶ နု ကာယေန ဝါစာယ၊ မနသာ ဒုက္ကဋံ ကတံ၊
ကေန သံသဝကော လဒ္ဓါ၊ ဂမ္ဘီရော သတပေါရိသော’’တိ။
‘‘သမဏေ ဗြာဟ္မဏေ စာပိ၊ အညေ ဝါပိ ဝနိဗ္ဗကေ [ဝဏိဗ္ဗကေ (သျာ။ က။)]၊
မုသာဝါဒေန ဝဉ္စေသိ၊ တံ ပါပံ ပကတံ တယာ။
‘‘တေန သံသဝကော လဒ္ဓါ၊ ဂမ္ဘီရော သတပေါရိသော၊
တတ္ထ ဝဿသဟဿာနိ၊ တုဝံ ပစ္စသိ ရေဝတေ။
‘‘ဟတ္ထေပိ ဆိန္ဒန္တိ အထောပိ ပါဒေ၊ ကဏ္ဏေပိ ဆိန္ဒန္တိ အထောပိ နာသံ၊
အထောပိ ကာကောဠဂဏာ သမေစ္စ၊ သင်္ဂမ္မ ခါဒန္တိ ဝိဖန္ဒမာန’’န္တိ။
‘‘သာဓု ခေါ မံ ပဋိနေထ၊ ကာဟာမိ ကုသလံ ဗဟုံ၊
ဒါနေန သမစရိယာယ၊ သံယမေန ဒမေန စ၊
ယံ ကတွာ သုခိတာ ဟောန္တိ၊ န စ ပစ္ဆာနုတပ္ပရေ’’တိ။
‘‘ပုရေ ¶ တုဝံ ပမဇ္ဇိတွာ၊ ဣဒါနိ ပရိဒေဝသိ၊
သယံ ကတာနံ ကမ္မာနံ၊ ဝိပါကံ အနုဘောဿသီ’’တိ။
‘‘ကော ¶ ဒေဝလောကတော မနုဿလောကံ၊ ဂန္တွာန ပုဋ္ဌော မေ ဧဝံ ဝဒေယျ၊
‘နိက္ခိတ္တဒဏ္ဍေသု ဒဒါထ ဒါနံ၊ အစ္ဆာဒနံ သေယျ [သယန (သီ။)] မထန္နပါနံ၊
နဟိ မစ္ဆရီ ရောသကော ပါပဓမ္မော၊ သဂ္ဂူပဂါနံ လဘတိ သဟဗျတံ’။
‘‘သာဟံ နူန ဣတော ဂန္တွာ၊ ယောနိံ လဒ္ဓါန မာနုသိံ၊
ဝဒညူ သီလသမ္ပန္နာ၊ ကာဟာမိ ကုသလံ ဗဟုံ၊
ဒါနေန သမစရိယာယ၊ သံယမေန ဒမေန စ။
‘‘အာရာမာနိ ¶ စ ရောပိဿံ၊ ဒုဂ္ဂေ သင်္ကမနာနိ စ၊
ပပဉ္စ ဥဒပါနဉ္စ၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ။
‘‘စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ၊ ယာ စ ပက္ခဿ အဋ္ဌမီ၊
ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ၊ အဋ္ဌင်္ဂသုသမာဂတံ။
‘‘ဥပေါသထံ ဥပဝသိဿံ၊ သဒါ သီလေသု သံဝုတာ၊
န စ ဒါနေ ပမဇ္ဇိဿံ၊ သာမံ ဒိဋ္ဌမိဒံ မယာ’’တိ၊
ဣစ္စေဝံ ဝိပ္ပလပန္တိံ၊ ဖန္ဒမာနံ တတော တတော၊
ခိပိံသု နိရယေ ဃောရေ၊ ဥဒ္ဓပါဒံ အဝံသိရံ။
‘‘အဟံ ပုရေ မစ္ဆရိနီ အဟောသိံ၊ ပရိဘာသိကာ ¶ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ၊
ဝိတထေန စ သာမိကံ ဝဉ္စယိတွာ၊ ပစ္စာမဟံ နိရယေ ဃောရရူပေ’’တိ။
ရေဝတီဝိမာနံ ဒုတိယံ။
၃။ ဆတ္တမာဏဝကဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ယေ ¶ ဝဒတံ ပဝရော မနုဇေသု၊ သကျမုနီ ဘဂဝါ ကတကိစ္စော၊
ပါရဂတော ဗလဝီရိယသမင်္ဂီ [ဗလဝီရသမင်္ဂီ (က။)]၊ တံ သုဂတံ သရဏတ္ထမုပေဟိ။
‘‘ရာဂဝိရာဂမနေဇမသောကံ၊ ဓမ္မမသင်္ခတမပ္ပဋိကူလံ၊
မဓုရမိမံ ပဂုဏံ သုဝိဘတ္တံ၊ ဓမ္မမိမံ သရဏတ္ထမုပေဟိ။
‘‘ယတ္ထ ¶ စ ဒိန္န မဟပ္ဖလမာဟု၊ စတူသု သုစီသု ပုရိသယုဂေသု၊
အဋ္ဌ စ ပုဂ္ဂလဓမ္မဒသာ တေ၊ သင်္ဃမိမံ သရဏတ္ထမုပေဟိ။
‘‘န ¶ တထာ တပတိ နဘေ သူရိယော၊ စန္ဒော စ န ဘာသတိ န ဖုဿော၊
ယထာ အတုလမိဒံ မဟပ္ပဘာသံ၊ ကော ¶ နု တွံ တိဒိဝါ မဟိံ ဥပါဂါ။
‘‘ဆိန္ဒတိ ¶ ရံသီ ပဘင်္ကရဿ၊ သာဓိကဝီသတိယောဇနာနိ အာဘာ၊
ရတ္တိမပိ ယထာ ဒိဝံ ကရောတိ၊ ပရိသုဒ္ဓံ ဝိမလံ သုဘံ ဝိမာနံ။
‘‘ဗဟုပဒုမဝိစိတြပုဏ္ဍရီကံ၊ ဝေါကိဏ္ဏံ ကုသုမေဟိ နေကစိတ္တံ၊
အရဇဝိရဇဟေမဇာလဆန္နံ၊ အာကာသေ တပတိ ယထာပိ သူရိယော။
‘‘ရတ္တမ္ဗရပီတဝသသာဟိ၊ အဂရုပိယင်္ဂုစန္ဒနုဿဒါဟိ၊
ကဉ္စနတနုသန္နိဘတ္တစာဟိ၊ ပရိပူရံ ဂဂနံဝ တာရကာဟိ။
‘‘နရနာရိယော [နရနာရီ (က။)၊ နာရိယော (?)] ဗဟုကေတ္ထနေကဝဏ္ဏာ၊ ကုသုမဝိဘူသိတာဘရဏေတ္ထ သုမနာ၊
အနိလပမုဉ္စိတာ ပဝန္တိ [ပဝါယန္တိ (က။)] သုရဘိံ၊ တပနိယဝိတတာ သုဝဏ္ဏဆန္နာ [သုဝဏ္ဏစ္ဆာဒနာ (သီ။)]။
‘‘ကိဿ သံယမဿ [သမဒမဿ (သီ။)] အယံ ဝိပါကော၊ ကေနာသိ ကမ္မဖလေနိဓူပပန္နော၊
ယထာ ¶ စ တေ အဓိဂတမိဒံ ဝိမာနံ၊ တဒနုပဒံ အဝစာသိ ဣင်္ဃ ပုဋ္ဌော’’တိ။
‘‘သယမိဓ [ယမိဓ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ပထေ သမေစ္စ မာဏဝေန၊ သတ္ထာနုသာသိ အနုကမ္ပမာနော၊
တဝ ရတနဝရဿ ဓမ္မံ သုတွာ၊ ကရိဿာမီတိ စ ဗြဝိတ္ထ ဆတ္တော။
‘‘ဇိနဝရပဝရံ ¶ [ဇိနပဝရံ (သျာ။ က။)] ဥပေဟိ [ဥပေမိ (ဗဟူသု)] သရဏံ၊ ဓမ္မဉ္စာပိ တထေဝ ဘိက္ခုသင်္ဃံ၊
နောတိ ပဌမံ အဝေါစဟံ [အဝေါစာဟံ (သီ။ သျာ။ က။)] ဘန္တေ၊ ပစ္ဆာ တေ ဝစနံ တထေဝကာသိံ။
‘‘မာ စ ပါဏဝဓံ ဝိဝိဓံ စရဿု အသုစိံ၊
န ဟိ ပါဏေသု အသညတံ အဝဏ္ဏယိံသု သပ္ပညာ၊
နောတိ ပဌမံ အဝေါစဟံ ဘန္တေ၊
ပစ္ဆာ တေ ဝစနံ တထေဝကာသိံ။
‘‘မာ ¶ စ ပရဇနဿ ရက္ခိတမ္ပိ၊ အာဒါတဗ္ဗမမညိထော [မမညိတ္ထ (သီ။ ပီ။)] အဒိန္နံ၊
နောတိ ပဌမံ အဝေါစဟံ ဘန္တေ၊ ပစ္ဆာ ဝစနံ တထေဝကာသိံ။
‘‘မာ စ ပရဇနဿ ရက္ခိတာယော၊ ပရဘရိယာ အဂမာ အနရိယမေတံ၊
နောတိ ပဌမံ အဝေါစဟံ ဘန္တေ၊ ပစ္ဆာ တေ ဝစနံ တထေဝကာသိံ၊
‘‘မာ စ ဝိတထံ အညထာ အဘာဏိ၊
န ¶ ဟိ မုသာဝါဒံ အဝဏ္ဏယိံသု သပ္ပညာ၊
နောတိ ပဌမံ အဝေါစဟံ ဘန္တေ၊ ပစ္ဆာ တေ ဝစနံ တထေဝကာသိံ။
‘‘ယေန စ ပုရိသဿ အပေတိ သညာ၊ တံ မဇ္ဇံ ပရိဝဇ္ဇယဿု သဗ္ဗံ၊
နောတိ ပဌမံ အဝေါစဟံ ဘန္တေ၊ ပစ္ဆာ တေ ဝစနံ တထေဝကာသိံ။
‘‘သွာဟံ ဣဓ ပဉ္စ သိက္ခာ ကရိတွာ၊ ပဋိပဇ္ဇိတွာ တထာဂတဿ ဓမ္မေ၊
ဒွေပထမဂမာသိံ စောရမဇ္ဈေ၊ တေ မံ တတ္ထ ဝဓိံသု ဘောဂဟေတု။
‘‘ဧတ္တကမိဒံ ¶ ¶ အနုဿရာမိ ကုသလံ၊ တတော ပရံ န မေ ဝိဇ္ဇတိ အညံ၊
တေန သုစရိတေန ကမ္မုနာဟံ [ကမ္မနာဟံ (သီ။)]၊ ဥပ္ပန္နော [ဥပပန္နော (ဗဟူသု)] တိဒိဝေသု ကာမကာမီ။
‘‘ပဿ ခဏမုဟုတ္တသညမဿ၊ အနုဓမ္မပ္ပဋိပတ္တိယာ ဝိပါကံ၊
ဇလမိဝ ယသသာ သမေက္ခမာနာ၊ ဗဟုကာ မံ ပိဟယန္တိ ဟီနကမ္မာ။
‘‘ပဿ ကတိပယာယ ဒေသနာယ၊ သုဂတိဉ္စမှိ ¶ ဂတော သုခဉ္စ ပတ္တော၊
ယေ စ တေ သတတံ သုဏန္တိ ဓမ္မံ၊ မညေ တေ အမတံ ဖုသန္တိ ခေမံ။
‘‘အပ္ပမ္ပိ ကတံ မဟာဝိပါကံ၊ ဝိပုလံ ဟောတိ [ဝိပုလဖလံ (က။)] တထာဂတဿ ဓမ္မေ၊
ပဿ ကတပုညတာယ ဆတ္တော၊ ဩဘာသေတိ ပထဝိံ ယထာပိ သူရိယော။
‘‘ကိမိဒံ ကုသလံ ကိမာစရေမ၊ ဣစ္စေကေ ဟိ သမေစ္စ မန္တယန္တိ၊
တေ မယံ ပုနရေဝ [ပုနပိ (?)] လဒ္ဓ မာနုသတ္တံ၊ ပဋိပန္နာ ဝိဟရေမု သီလဝန္တော။
‘‘ဗဟုကာရော ¶ အနုကမ္ပကော စ သတ္ထာ၊ ဣတိ မေ သတိ အဂမာ ဒိဝါ ဒိဝဿ၊
သွာဟံ ဥပဂတောမှိ သစ္စနာမံ၊ အနုကမ္ပဿု ပုနပိ သုဏေမု [သုဏောမ (သီ။)၊ သုဏောမိ (သျာ။)] ဓမ္မံ။
‘‘ယေ ¶ စိဓ [ယေဓ (သီ။ သျာ။ ပီ။)၊ ယေ ဣဓ (က။)] ပဇဟန္တိ ကာမရာဂံ၊ ဘဝရာဂါနုသယဉ္စ ပဟာယ မောဟံ၊
န စ တေ ပုနမုပေန္တိ ဂဗ္ဘသေယျံ၊ ပရိနိဗ္ဗာနဂတာ ဟိ သီတိဘူတာ’’တိ။
ဆတ္တမာဏဝကဝိမာနံ တတိယံ။
၄။ ကက္ကဋကရသဒါယကဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဥစ္စမိဒံ ¶ ¶ မဏိထူဏံ ဝိမာနံ၊ သမန္တတော ဒွါဒသ ယောဇနာနိ၊
ကူဋာဂါရာ သတ္တသတာ ဥဠာရာ၊ ဝေဠုရိယထမ္ဘာ ရုစကတ္ထတာ [ရုစိရတ္ထတာ (သျာ။ က။) ၆၄၆ ဂါထာယံ ‘‘ရုစကုပကိဏ္ဏံ’’တိ ပဒဿ သံဝဏ္ဏနာ ပဿိတဗ္ဗာ] သုဘာ။
‘‘တတ္ထစ္ဆသိ ¶ ပိဝသိ ခါဒသိ စ၊ ဒိဗ္ဗာ စ ဝီဏာ ပဝဒန္တိ ဝဂ္ဂုံ [ဝဂ္ဂု (သီ။ က။)၊ ဝဂ္ဂူ (သျာ။)]၊
ဒိဗ္ဗာ ရသာ ကာမဂုဏေတ္ထ ပဉ္စ၊ နာရိယော စ နစ္စန္တိ သုဝဏ္ဏဆန္နာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝ မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတော ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝေါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သော ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတော၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌော ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘သတိသမုပ္ပာဒကရော ¶ ၊ ဒွါရေ ကက္ကဋကော ဌိတော၊
နိဋ္ဌိတော ဇာတရူပဿ၊ သောဘတိ ဒသပါဒကော။
‘‘တေန ¶ မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ¶ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတော ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝေါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ကက္ကဋကရသဒါယကဝိမာနံ စတုတ္ထံ။
(အနန္တရံ ပဉ္စဝိမာနံ ယထာ ကက္ကဋကရသဒါယကဝိမာနံ တထာ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ)
၅။ ဒွါရပါလဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဥစ္စမိဒံ ¶ မဏိထူဏံ ဝိမာနံ၊ သမန္တတော ဒွါဒသ ယောဇနာနိ၊
ကူဋာဂါရာ သတ္တသတာ ဥဠာရာ၊ ဝေဠုရိယထမ္ဘာ ရုစကတ္ထတာ သုဘာ။
‘‘တတ္ထစ္ဆသိ ပိဝသိ ခါဒသိ စ၊ ဒိဗ္ဗာ စ ဝီဏာ ပဝဒန္တိ ဝဂ္ဂုံ၊
ဒိဗ္ဗာ ရသာ ကာမဂုဏေတ္ထ ပဉ္စ၊ နာရိယော စ နစ္စန္တိ သုဝဏ္ဏဆန္နာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ¶ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သော ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတော၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌော ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဒိဗ္ဗံ မမံ ဝဿသဟဿမာယု၊ ဝါစာဘိဂီတံ မနသာ ပဝတ္တိတံ၊
ဧတ္တာဝတာ ဌဿတိ ပုညကမ္မော၊ ဒိဗ္ဗေဟိ ကာမေဟိ သမင်္ဂိဘူတော။
‘‘တေန ¶ မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ဒွါရပါလဝိမာနံ ပဉ္စမံ။
၆။ ပဌမကရဏီယဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဥစ္စမိဒံ မဏိထူဏံ ဝိမာနံ၊ သမန္တတော ဒွါဒသ ယောဇနာနိ၊
ကူဋာဂါရာ သတ္တသတာ ဥဠာရာ၊ ဝေဠုရိယထမ္ဘာ ရုစကတ္ထတာ သုဘာ။
‘‘တတ္ထစ္ဆသိ ¶ ပိဝသိ ခါဒသိ စ၊ ဒိဗ္ဗာ စ ဝီဏာ ပဝဒန္တိ ဝဂ္ဂုံ၊
ဒိဗ္ဗာ ရသာ ကာမဂုဏေတ္ထ ပဉ္စ၊ နာရိယော စ နစ္စန္တိ သုဝဏ္ဏဆန္နာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သော ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော…ပေ…ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ကရဏီယာနိ ပုညာနိ၊ ပဏ္ဍိတေန ဝိဇာနတာ၊
သမ္မဂ္ဂတေသု ဗုဒ္ဓေသု၊ ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
‘‘အတ္ထာယ ဝတ မေ ဗုဒ္ဓါ၊ အရညာ ဂါမမာဂတော၊
တတ္ထ ¶ စိတ္တံ ပသာဒေတွာ၊ တာဝတိံသူပဂေါ အဟံ [အဟုံ (သီ။)]။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ပဌမကရဏီယဝိမာနံ ဆဋ္ဌံ။
၇။ ဒုတိယကရဏီယဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဥစ္စမိဒံ ¶ မဏိထူဏံ ဝိမာနံ၊ သမန္တတော ဒွါဒသ ယောဇနာနိ၊
ကူဋာဂါရာ သတ္တသတာ ဥဠာရာ၊ ဝေဠုရိယထမ္ဘာ ရုစကတ္ထတာ သုဘာ။
‘‘တတ္ထစ္ဆသိ ပိဝသိ ခါဒသိ စ၊ ဒိဗ္ဗာ စ ဝီဏာ ပဝဒန္တိ ဝဂ္ဂုံ၊
ဒိဗ္ဗာ ရသာ ကာမဂုဏေတ္ထ ပဉ္စ၊ နာရိယော စ နစ္စန္တိ သုဝဏ္ဏဆန္နာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သော ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ကရဏီယာနိ ပုညာနိ၊ ပဏ္ဍိတေန ဝိဇာနတာ၊
သမ္မဂ္ဂတေသု ဘိက္ခူသု၊ ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
‘‘အတ္ထာယ ဝတ မေ ဘိက္ခု၊ အရညာ ဂါမမာဂတော၊
တတ္ထ စိတ္တံ ပသာဒေတွာ၊ တာဝတိံသူပဂေါ အဟံ။
‘‘တေန ¶ မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ဒုတိယကရဏီယဝိမာနံ သတ္တမံ။
၈။ ပဌမသူစိဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဥစ္စမိဒံ ¶ မဏိထူဏံ ဝိမာနံ၊ သမန္တတော ဒွါဒသ ယောဇနာနိ၊
ကူဋာဂါရာ သတ္တသတာ ဥဠာရာ၊ ဝေဠုရိယထမ္ဘာ ရုစကတ္ထတာ သုဘာ။
‘‘တတ္ထစ္ဆသိ ¶ ပိဝသိ ခါဒသိ စ၊ ဒိဗ္ဗာ စ ဝီဏာ ပဝဒန္တိ ဝဂ္ဂုံ၊
ဒိဗ္ဗာ ရသာ ကာမဂုဏေတ္ထ ပဉ္စ၊ နာရိယော စ နစ္စန္တိ သုဝဏ္ဏဆန္နာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သော ¶ ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ယံ ဒဒါတိ န တံ ဟောတိ၊
ယဉ္စေဝ ဒဇ္ဇာ တဉ္စေဝ သေယျော၊
သူစိ ဒိန္နာ သူစိမေဝ သေယျော။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ပဌမသူစိဝိမာနံ အဋ္ဌမံ။
၉။ ဒုတိယသူစိဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဥစ္စမိဒံ မဏိထူဏံ ဝိမာနံ၊ သမန္တတော ဒွါဒသ ယောဇနာနိ၊
ကူဋာဂါရာ သတ္တသတာ ဥဠာရာ၊ ဝေဠုရိယထမ္ဘာ ရုစကတ္ထတာ သုဘာ။
‘‘တတ္ထစ္ဆသိ ပိဝသိ ခါဒသိ စ၊ ဒိဗ္ဗာ စ ဝီဏာ ပဝဒန္တိ ဝဂ္ဂုံ၊
ဒိဗ္ဗာ ရသာ ကာမဂုဏေတ္ထ ပဉ္စ၊ နာရိယော စ နစ္စန္တိ သုဝဏ္ဏဆန္နာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော ¶ စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သော ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတော၊ပုရိမဇာတိယာ မနုဿလောကေ။
‘‘အဒ္ဒသံ ¶ ဝိရဇံ ဘိက္ခုံ၊ ဝိပ္ပသန္နမနာဝိလံ၊
တဿ အဒါသဟံ သူစိံ၊ ပသန္နော သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ဒုတိယသူစိဝိမာနံ နဝမံ။
၁၀။ ပဌမနာဂဝိမာနဝတ္ထု
‘‘သုသုက္ကခန္ဓံ ¶ ¶ အဘိရုယှ နာဂံ၊ အကာစိနံ ဒန္တိံ ဗလိံ မဟာဇဝံ၊
အဘိရုယှ ဂဇဝရံ [ဂဇံ ဝရံ (သျာ။)] သုကပ္ပိတံ၊ ဣဓာဂမာ ဝေဟာယသံ အန္တလိက္ခေ။
‘‘နာဂဿ ဒန္တေသု ဒုဝေသု နိမ္မိတာ၊ အစ္ဆောဒကာ ပဒုမိနိယော သုဖုလ္လာ၊
ပဒုမေသု စ တုရိယဂဏာ ပဝဇ္ဇရေ၊ ဣမာ စ နစ္စန္တိ မနောဟရာယော။
‘‘ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တောသိ မဟာနုဘာဝေါ၊ မနုဿဘူတော ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝေါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သော ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတော၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌော ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဋ္ဌေဝ မုတ္တပုပ္ဖာနိ၊ ကဿပဿ မဟေသိနော [ဘဂဝတော (သျာ။ က။)]၊
ထူပသ္မိံ အဘိရောပေသိံ၊ ပသန္နော သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ပဌမနာဂဝိမာနံ ဒသမံ။
၁၁။ ဒုတိယနာဂဝိမာနဝတ္ထု
‘‘မဟန္တံ ¶ ¶ နာဂံ အဘိရုယှ၊ သဗ္ဗသေတံ ဂဇုတ္တမံ၊
ဝနာ ဝနံ အနုပရိယာသိ၊ နာရီဂဏပုရက္ခတော၊
ဩဘာသေန္တော ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သော ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော၊ ဝင်္ဂီသေနေဝ ပုစ္ဆိတော၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌော ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတော၊ ဥပါသကော စက္ခုမတော အဟောသိံ၊
ပါဏာတိပါတာ ဝိရတော အဟောသိံ၊ လောကေ အဒိန္နံ ပရိဝဇ္ဇယိဿံ။
‘‘အမဇ္ဇပေါ ¶ နော စ မုသာ အဘာဏိံ [အဘာသိံ (သီ။ က။)]၊ သကေန ဒါရေန စ တုဋ္ဌော အဟောသိံ၊
အန္နဉ္စ ပါနဉ္စ ပသန္နစိတ္တော၊ သက္ကစ္စ ဒါနံ ဝိပုလံ အဒါသိံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ဒုတိယနာဂဝိမာနံ ဧကာဒသမံ။
၁၂။ တတိယနာဂဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ကော ¶ ¶ နု ဒိဗ္ဗေန ယာနေန၊ သဗ္ဗသေတေန ဟတ္ထိနာ၊
တုရိယတာဠိတနိဂ္ဃောသော၊ အန္တလိက္ခေ မဟီယတိ။
‘‘ဒေဝတာ နုသိ ဂန္ဓဗ္ဗော၊ အဒု [အာဒု (သီ။ သျာ။)] သက္ကော ပုရိန္ဒဒေါ၊
အဇာနန္တာ တံ ပုစ္ဆာမ၊ ကထံ ဇာနေမု တံ မယ’’န္တိ။
‘‘နမှိ ¶ ဒေဝေါ န ဂန္ဓဗ္ဗော၊ နာပိ [နာမှိ (က။)] သက္ကော ပုရိန္ဒဒေါ၊
သုဓမ္မာ နာမ ယေ ဒေဝါ၊ တေသံ အညတရော အဟ’’န္တိ။
‘‘ပုစ္ဆာမ ဒေဝံ သုဓမ္မံ [ဒေဝ သုဓမ္မ (သျာ။)၊ ဒေဝ သုဓမ္မံ (က။)]၊ ပုထုံ ကတွာန အဉ္ဇလိံ၊
ကိံ ကတွာ မာနုသေ ကမ္မံ၊ သုဓမ္မံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။
‘‘ဥစ္ဆာဂါရံ တိဏာဂါရံ၊ ဝတ္ထာဂါရဉ္စ ယော ဒဒေ၊
တိဏ္ဏံ အညတရံ ဒတွာ၊ သုဓမ္မံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။
တတိယနာဂဝိမာနံ ဒွါဒသမံ။
၁၃။ စူဠရထဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဒဠှဓမ္မာ နိသာရဿ၊ ဓနုံ ဩလုဗ္ဘ တိဋ္ဌသိ၊
ခတ္တိယော နုသိ ရာဇညော၊ အဒု လုဒ္ဒေါ ဝနေစရော’’တိ [ဝနာစရောတိ (သျာ။ က။)]။
‘‘အဿကာဓိပတိဿာဟံ ¶ ၊ ဘန္တေ ပုတ္တော ဝနေစရော၊
နာမံ မေ ဘိက္ခု တေ ဗြူမိ၊ သုဇာတော ဣတိ မံ ဝိဒူ [ဝိဒုံ (သီ။)]။
‘‘မိဂေ ဂဝေသမာနောဟံ၊ ဩဂါဟန္တော ဗြဟာဝနံ၊
မိဂံ တဉ္စေဝ [မိဂံ ဂန္တွေဝ (သျာ။)၊ မိဂဝဓဉ္စ (က။)] နာဒ္ဒက္ခိံ၊ တဉ္စ ဒိသွာ ဌိတော အဟ’’န္တိ။
‘‘သွာဂတံ ¶ တေ မဟာပုည၊ အထော တေ အဒုရာဂတံ၊
ဧတ္တော ဥဒကမာဒါယ၊ ပါဒေ ပက္ခာလယဿု တေ။
‘‘ဣဒမ္ပိ ပါနီယံ သီတံ၊ အာဘတံ ဂိရိဂဗ္ဘရာ၊
ရာဇပုတ္တ တတော ပိတွာ [ပီတွာ (သီ။ သျာ။)]၊ သန္ထတသ္မိံ ဥပါဝိသာ’’တိ။
‘‘ကလျာဏီ ဝတ တေ ဝါစာ၊ သဝနီယာ မဟာမုနိ၊
နေလာ အတ္ထဝတီ [စတ္ထဝတီ (သီ။)] ဝဂ္ဂု၊ မန္တွာ [မန္တာ (သျာ။ ပီ။ က။)] အတ္ထဉ္စ ဘာသသိ [ဘာသသေ (သီ။)]။
‘‘ကာ ¶ တေ ရတိ ဝနေ ဝိဟရတော၊ ဣသိနိသဘ ဝဒေဟိ ပုဋ္ဌော၊
တဝ ဝစနပထံ နိသာမယိတွာ၊ အတ္ထဓမ္မပဒံ သမာစရေမသေ’’တိ။
‘‘အဟိံသာ ¶ သဗ္ဗပါဏီနံ၊ ကုမာရမှာက ရုစ္စတိ၊
ထေယျာ စ အတိစာရာ စ၊ မဇ္ဇပါနာ စ အာရတိ။
‘‘အာရတိ သမစရိယာ စ၊ ဗာဟုသစ္စံ ကတညုတာ၊
ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ပါသံသာ၊ ဓမ္မာ ဧတေ ပသံသိယာတိ။
‘‘သန္တိကေ မရဏံ တုယှံ၊ ဩရံ မာသေဟိ ပဉ္စဟိ၊
ရာဇပုတ္တ ¶ ဝိဇာနာဟိ၊ အတ္တာနံ ပရိမောစယာ’’တိ။
‘‘ကတမံ သွာဟံ ဇနပဒံ ဂန္တွာ၊ ကိံ ကမ္မံ ကိဉ္စ ပေါရိသံ၊
ကာယ ဝါ ပန ဝိဇ္ဇာယ၊ ဘဝေယျံ အဇရာမရော’’တိ။
‘‘န ဝိဇ္ဇတေ သော ပဒေသော၊ ကမ္မံ ဝိဇ္ဇာ စ ပေါရိသံ၊
ယတ္ထ ဂန္တွာ ဘဝေ မစ္စော၊ ရာဇပုတ္တာဇရာမရော။
‘‘မဟဒ္ဓနာ မဟာဘောဂါ၊ ရဋ္ဌဝန္တောပိ ခတ္တိယာ၊
ပဟူတဓနဓညာသေ၊ တေပိ နော [တေပိ န (ဗဟူသု)] အဇရာမရာ။
‘‘ယဒိ တေ သုတာ အန္ဓကဝေဏ္ဍုပုတ္တာ [အန္ဓကဝေဏှုပုတ္တာ (သီ။)၊ အဏ္ဍကဝေဏ္ဍပုတ္တာ (သျာ။ က။)]၊ သူရာ ဝီရာ ဝိက္ကန္တပ္ပဟာရိနော၊
တေပိ အာယုက္ခယံ ပတ္တာ၊ ဝိဒ္ဓသ္တာ သဿတီသမာ။
‘‘ခတ္တိယာ ဗြာဟ္မဏာ ဝေဿာ၊ သုဒ္ဒါ စဏ္ဍာလပုက္ကုသာ၊
ဧတေ စညေ စ ဇာတိယာ၊ တေပိ နော အဇရာမရာ။
‘‘ယေ မန္တံ ပရိဝတ္တေန္တိ၊ ဆဠင်္ဂံ ဗြဟ္မစိန္တိတံ၊
ဧတေ စညေ စ ဝိဇ္ဇာယ၊ တေပိ နော အဇရာမရာ။
‘‘ဣသယော စာပိ ယေ သန္တာ၊ သညတတ္တာ တပဿိနော၊
သရီရံ တေပိ ကာလေန၊ ဝိဇဟန္တိ တပဿိနော။
‘‘ဘာဝိတတ္တာပိ ¶ အရဟန္တော၊ ကတကိစ္စာ အနာသဝါ၊
နိက္ခိပန္တိ ဣမံ ဒေဟံ၊ ပုညပါပပရိက္ခယာ’’တိ။
‘‘သုဘာသိတာ အတ္ထဝတီ၊ ဂါထာယော တေ မဟာမုနိ၊
နိဇ္ဈတ္တောမှိ ¶ သုဘဋ္ဌေန၊ တွဉ္စ မေ သရဏံ ဘဝါ’’တိ။
‘‘မာ ¶ မံ တွံ သရဏံ ဂစ္ဆ၊ တမေဝ သရဏံ ဝဇ [ဘဇ (က။)]၊
သကျပုတ္တံ မဟာဝီရံ၊ ယမဟံ သရဏံ ဂတော’’တိ။
‘‘ကတရသ္မိံ သော ဇနပဒေ၊ သတ္ထာ တုမှာက မာရိသ၊
အဟမ္ပိ ဒဋ္ဌုံ ဂစ္ဆိဿံ၊ ဇိနံ အပ္ပဋိပုဂ္ဂလ’’န္တိ။
‘‘ပုရတ္ထိမသ္မိံ ¶ ဇနပဒေ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝေါ၊
တတ္ထာသိ ပုရိသာဇညော၊ သော စ ခေါ ပရိနိဗ္ဗုတော’’တိ။
‘‘သစေ ဟိ ဗုဒ္ဓါ တိဋ္ဌေယျ၊ သတ္ထာ တုမှာက မာရိသ၊
ယောဇနာနိ သဟဿာနိ၊ ဂစ္ဆေယျံ [ဂစ္ဆေ (သျာ။ ပီ။ က။)] ပယိရုပါသိတုံ။
‘‘ယတော စ ခေါ [ယတာ ခေါ (ပီ။ က။)] ပရိနိဗ္ဗုတော၊ သတ္ထာ တုမှာက မာရိသ၊
နိဗ္ဗုတမ္ပိ [ပရိနိဗ္ဗုတံ (သျာ။ က။)] မဟာဝီရံ၊ ဂစ္ဆာမိ သရဏံ အဟံ။
‘‘ဥပေမိ သရဏံ ဗုဒ္ဓံ၊ ဓမ္မဉ္စာပိ အနုတ္တရံ၊
သင်္ဃဉ္စ နရဒေဝဿ၊ ဂစ္ဆာမိ သရဏံ အဟံ။
‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝိရမာမိ ခိပ္ပံ၊ လောကေ အဒိန္နံ ပရိဝဇ္ဇယာမိ၊
အမဇ္ဇပေါ နော စ မုသာ ဘဏာမိ၊ သကေန ဒါရေန စ ဟောမိ တုဋ္ဌော’’တိ။
‘‘သဟဿရံသီဝ ယထာ မဟပ္ပဘော၊ ဒိသံ ယထာ ဘာတိ နဘေ အနုက္ကမံ၊
တထာပကာရော [တထပ္ပကာရော (သီ။ သျာ။)] တဝါယံ [တဝယံ (သီ။ ပီ။)] မဟာရထော၊ သမန္တတော ¶ ယောဇနသတ္တမာယတော။
‘‘သုဝဏ္ဏပဋ္ဋေဟိ သမန္တမောတ္ထဋော၊ ဥရဿ မုတ္တာဟိ မဏီဟိ စိတ္တိတော၊
လေခါ သုဝဏ္ဏဿ စ ရူပိယဿ စ၊ သောဘေန္တိ ဝေဠုရိယမယာ သုနိမ္မိတာ။
‘‘သီသဉ္စိဒံ ¶ ဝေဠုရိယဿ နိမ္မိတံ၊ ယုဂဉ္စိဒံ လောဟိတကာယ စိတ္တိတံ၊
ယုတ္တာ သုဝဏ္ဏဿ စ ရူပိယဿ စ၊ သောဘန္တိ အဿာ စ ဣမေ မနောဇဝါ။
‘‘သော တိဋ္ဌသိ ဟေမရထေ အဓိဋ္ဌိတော၊ ဒေဝါနမိန္ဒောဝ သဟဿဝါဟနော၊
ပုစ္ဆာမိ တာဟံ ယသဝန္တ ကောဝိဒံ [ကောဝိဒ (က။)]၊ ကထံ တယာ လဒ္ဓါ အယံ ဥဠာရော’’တိ။
‘‘သုဇာတော ¶ နာမဟံ ဘန္တေ၊ ရာဇပုတ္တော ပုရေ အဟုံ၊
တွဉ္စ မံ အနုကမ္ပာယ၊ သညမသ္မိံ နိဝေသယိ။
‘‘ခီဏာယုကဉ္စ မံ ဉတွာ၊ သရီရံ ပါဒါသိ သတ္ထုနော၊
ဣမံ သုဇာတ ပူဇေဟိ၊ တံ တေ အတ္ထာယ ဟေဟိတိ။
‘‘တာဟံ ဂန္ဓေဟိ မာလေဟိ၊ ပူဇယိတွာ သမုယျုတော၊
ပဟာယ မာနုသံ ဒေဟံ၊ ဥပပန္နောမှိ နန္ဒနံ။
‘‘နန္ဒနေ ¶ စ ဝနေ [နန္ဒနောပဝနေ (သီ။)၊ နန္ဒနေ ပဝနေ (သျာ။ က။)] ရမ္မေ၊ နာနာဒိဇဂဏာယုတေ၊
ရမာမိ နစ္စဂီတေဟိ၊ အစ္ဆရာဟိ ပုရက္ခတော’’တိ။
စူဠရထဝိမာနံ တေရသမံ။
၁၄။ မဟာရထဝိမာနဝတ္ထု
‘‘သဟဿယုတ္တံ ¶ ¶ ဟယဝါဟနံ သုဘံ၊ အာရုယှိမံ သန္ဒနံ နေကစိတ္တံ၊
ဥယျာနဘူမိံ အဘိတော အနုက္ကမံ၊ ပုရိန္ဒဒေါ ဘူတပတီဝ ဝါသဝေါ။
‘‘သောဝဏ္ဏမယာ တေ ရထကုဗ္ဗရာ ဥဘော၊ ဖလေဟိ [ထလေဟိ (သီ။)] အံသေဟိ အတီဝ သင်္ဂတာ၊
သုဇာတဂုမ္ဗာ နရဝီရနိဋ္ဌိတာ၊ ဝိရောစတီ ပန္နရသေဝ စန္ဒော။
‘‘သုဝဏ္ဏဇာလာဝတတော ¶ ရထော အယံ၊ ဗဟူဟိ နာနာရတနေဟိ စိတ္တိတော၊
သုနန္ဒိဃောသော စ သုဘဿရော စ၊ ဝိရောစတီ စာမရဟတ္ထဗာဟုဘိ။
‘‘ဣမာ စ နာဘျော မနသာဘိနိမ္မိတာ၊ ရထဿ ပါဒန္တရမဇ္ဈဘူသိတာ၊
ဣမာ စ နာဘျော သတရာဇိစိတ္တိတာ၊ သတေရတာ ဝိဇ္ဇုရိဝပ္ပဘာသရေ။
‘‘အနေကစိတ္တာဝတတော ¶ ရထော အယံ၊ ပုထူ စ နေမီ စ သဟဿရံသိကော၊
တေသံ သရော သုယျတိ [သူယတိ (သီ။)] ဝဂ္ဂုရူပေါ၊ ပဉ္စင်္ဂိကံ တုရိယမိဝပ္ပဝါဒိတံ။
‘‘သိရသ္မိံ ¶ စိတ္တံ မဏိစန္ဒကပ္ပိတံ၊ သဒါ ဝိသုဒ္ဓံ ရုစိရံ ပဘဿရံ၊
သုဝဏ္ဏရာဇီဟိ အတီဝ သင်္ဂတံ၊ ဝေဠုရိယရာဇီဝ အတီဝ သောဘတိ။
‘‘ဣမေ စ ဝါဠီ မဏိစန္ဒကပ္ပိတာ၊ အာရောဟကမ္ဗူ သုဇဝါ ဗြဟူပမာ။
ဗြဟာ မဟန္တာ ဗလိနော မဟာဇဝါ၊ မနော တဝညာယ တထေဝ သိံသရေ [သဗ္ဗရေ (က။)၊ သပ္ပရေ (?)]။
‘‘ဣမေ စ သဗ္ဗေ သဟိတာ စတုက္ကမာ၊ မနော တဝညာယ တထေဝ သိံသရေ၊
သမံ ဝဟန္တာ မုဒုကာ အနုဒ္ဓတာ၊ အာမောဒမာနာ တုရဂါန [တုရင်္ဂါန (က။)] မုတ္တမာ။
‘‘ဓုနန္တိ ဝဂ္ဂန္တိ ပတန္တိ [ပဝတ္တန္တိ (ပီ။ က။)] စမ္ဗရေ၊ အဗ္ဘုဒ္ဓုနန္တာ သုကတေ ပိဠန္ဓနေ၊
တေသံ သရော သုယျတိ ဝဂ္ဂုရူပေါ၊ ပဉ္စင်္ဂိကံ ¶ တုရိယမိဝပ္ပဝါဒိတံ။
‘‘ရထဿ ¶ ဃောသော အပိဠန္ဓနာန စ၊ ခုရဿ နာဒေါ [နာဒီ (သျာ။)၊ နာဒိ (ပီ။ က။)] အဘိဟိံသနာယ စ၊
ဃောသော သုဝဂ္ဂူ သမိတဿ သုယျတိ၊ ဂန္ဓဗ္ဗတူရိယာနိ ဝိစိတြသံဝနေ။
‘‘ရထေ ဌိတာ တာ မိဂမန္ဒလောစနာ၊ အာဠာရပမှာ ဟသိတာ ပိယံဝဒါ၊
ဝေဠုရိယဇာလာဝတတာ တနုစ္ဆဝါ၊ သဒေဝ ဂန္ဓဗ္ဗသူရဂ္ဂပူဇိတာ။
‘‘တာ ရတ္တရတ္တမ္ဗရပီတဝါသသာ၊ ဝိသာလနေတ္တာ အဘိရတ္တလောစနာ၊
ကုလေ သုဇာတာ သုတနူ သုစိမှိတာ၊ ရထေ ဌိတာ ပဉ္ဇလိကာ ဥပဋ္ဌိတာ။
‘‘တာ ကမ္ဗုကေယူရဓရာ သုဝါသသာ၊ သုမဇ္ဈိမာ ဦရုထနူပပန္နာ၊
ဝဋ္ဋင်္ဂုလိယော သုမုခါ သုဒဿနာ၊ ရထေ ဌိတာ ပဉ္ဇလိကာ ဥပဋ္ဌိတာ။
‘‘အညာ သုဝေဏီ သုသု မိဿကေသိယော၊ သမံ ဝိဘတ္တာဟိ ပဘဿရာဟိ စ၊
အနုဗ္ဗတာ တာ တဝ မာနသေ ရတာ၊ ရထေ ဌိတာ ပဉ္ဇလိကာ ဥပဋ္ဌိတာ။
‘‘အာဝေဠိနိယော ¶ ပဒုမုပ္ပလစ္ဆဒါ၊ အလင်္ကတာ စန္ဒနသာရဝါသိတာ [ဝေါသိတာ (သျာ။)၊ ဘူသိတာ (က။)]၊
အနုဗ္ဗတာ ¶ တာ တဝ မာနသေ ရတာ၊ ရထေ ဌိတာ ပဉ္ဇလိကာ ဥပဋ္ဌိတာ။
‘‘တာ ¶ မာလိနိယော ပဒုမုပ္ပလစ္ဆဒါ၊ အလင်္ကတာ စန္ဒနသာရဝါသိတာ၊
အနုဗ္ဗတာ တာ တဝ မာနသေ ရတာ၊ ရထေ ဌိတာ ပဉ္ဇလိကာ ဥပဋ္ဌိတာ။
‘‘ကဏ္ဌေသု ¶ တေ ယာနိ ပိဠန္ဓနာနိ၊ ဟတ္ထေသု ပါဒေသု တထေဝ သီသေ၊
ဩဘာသယန္တီ ဒသ သဗ္ဗသော ဒိသာ၊ အဗ္ဘုဒ္ဒယံ သာရဒိကောဝ ဘာဏုမာ။
‘‘ဝါတဿ ဝေဂေန စ သမ္ပကမ္ပိတာ၊ ဘုဇေသု မာလာ အပိဠန္ဓနာနိ စ၊
မုဉ္စန္တိ ဃောသံ ရူစိရံ သုစိံ သုဘံ၊ သဗ္ဗေဟိ ဝိညူဟိ သုတဗ္ဗရူပံ။
‘‘ဥယျာနဘူမျာ စ ဒုဝဒ္ဓတော ဌိတာ၊ ရထာ ¶ စ နာဂါ တူရိယာနိ စ သရော၊
တမေဝ ဒေဝိန္ဒ ပမောဒယန္တိ၊ ဝီဏာ ယထာ ပေါက္ခရပတ္တဗာဟုဘိ။
‘‘ဣမာသု ဝီဏာသု ဗဟူသု ဝဂ္ဂူသု၊ မနုညရူပါသု ဟဒယေရိတံ ပီတိံ [ဟဒယေရိတံ ပတိ (သီ။)၊ ဟဒယေရိတမ္ပိ တံ (သျာ။)]၊
ပဝဇ္ဇမာနာသု အတီဝ အစ္ဆရာ၊ ဘမန္တိ ကညာ ပဒုမေသု သိက္ခိတာ။
‘‘ယဒါ စ ဂီတာနိ စ ဝါဒိတာနိ စ၊ နစ္စာနိ စိမာနိ [စေမာနိ (သီ။)] သမေန္တိ ဧကတော၊
အထေတ္ထ နစ္စန္တိ အထေတ္ထ အစ္ဆရာ၊ ဩဘာသယန္တီ ဥဘတော ဝရိတ္ထိယော။
‘‘သော မောဒသိ တုရိယဂဏပ္ပဗောဓနော၊ မဟီယမာနော ဝဇိရာဝုဓောရိဝ၊
ဣမာသု ဝီဏာသု ဗဟူသု ဝဂ္ဂူသု၊ မနုညရူပါသု ဟဒယေရိတံ ပီတိံ။
‘‘ကိံ တွံ ပုရေ ကမ္မမကာသိ အတ္တနာ၊ မနုဿဘူတော ပုရိမာယ ဇာတိယာ၊
ဥပေါသထံ ကံ ဝါ [ဥပေါသထံ ကိံ ဝ (သျာ။)] တုဝံ ဥပါဝသိ၊ ကံ [ကိံ (သျာ။)] ဓမ္မစရိယံ ဝတမာဘိရောစယိ။
‘‘နယီဒမပ္ပဿ ¶ ကတဿ [နယိဒံ အပ္ပဿ ကတဿ (သီ။ သျာ။)၊ သာသေဒံ အပ္ပကတဿ (က။)] ကမ္မုနော၊ ပုဗ္ဗေ သုစိဏ္ဏဿ ဥပေါသထဿ ဝါ၊
ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ ¶ ဝိပုလော အယံ တဝ၊ ယံ ဒေဝသင်္ဃံ အဘိရောစသေ ဘုသံ။
‘‘ဒါနဿ တေ ဣဒံ ဖလံ၊ အထော သီလဿ ဝါ ပန၊
အထော အဉ္ဇလိကမ္မဿ၊ တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော’’တိ။
သော ¶ ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတော၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌော ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလန္တိ။
‘‘ဇိတိန္ဒြိယံ ဗုဒ္ဓမနောမနိက္ကမံ၊ နရုတ္တမံ ကဿပမဂ္ဂပုဂ္ဂလံ၊
အဝါပုရန္တံ အမတဿ ဒွါရံ၊ ဒေဝါတိဒေဝံ သတပုညလက္ခဏံ။
‘‘တမဒ္ဒသံ ကုဉ္ဇရမောဃတိဏ္ဏံ၊ သုဝဏ္ဏသိင်္ဂီနဒဗိမ္ဗသာဒိသံ၊
ဒိသွာန တံ ခိပ္ပမဟုံ သုစီမနော၊ တမေဝ ဒိသွာန သုဘာသိတဒ္ဓဇံ။
‘‘တမန္နပါနံ အထဝါပိ စီဝရံ၊ သုစိံ ပဏီတံ ရသသာ ဥပေတံ၊
ပုပ္ဖာဘိက္ကိဏမှိ သကေ နိဝေသနေ၊ ပတိဋ္ဌပေသိံ သ အသင်္ဂမာနသော။
‘‘တမန္နပါနေန ¶ စ စီဝရေန စ၊ ခဇ္ဇေန ဘောဇ္ဇေန စ သာယနေန စ၊
သန္တပ္ပယိတွာ ¶ ဒွိပဒါနမုတ္တမံ၊ သော သဂ္ဂသော ဒေဝပုရေ ရမာမဟံ။
‘‘ဧတေနုပါယေန ဣမံ နိရဂ္ဂဠံ၊ ယညံ ယဇိတွာ တိဝိဓံ ဝိသုဒ္ဓံ။
ပဟာယဟံ မာနုသကံ သမုဿယံ၊ ဣန္ဒူပမော [ဣန္ဒဿမော (သျာ။ က။)] ဒေဝပုရေ ရမာမဟံ။
‘‘အာယုဉ္စ ¶ ဝဏ္ဏဉ္စ သုခံ ဗလဉ္စ၊ ပဏီတရူပံ အဘိကင်္ခတာ မုနိ၊
အန္နဉ္စ ပါနဉ္စ ဗဟုံ သုသင်္ခတံ၊ ပတိဋ္ဌပေတဗ္ဗမသင်္ဂမာနသေ။
[ကထာ။ ၇၉၉]‘‘နယိမသ္မိံ လောကေ ပရသ္မိံ [နယိမသ္မိံ ဝါ လောကေ ပရသ္မိံ (ကထာဝတ္ထု ၇၉၉)၊ နယိမသ္မိ လောကေ ဝ ပရသ္မိ (?)] ဝါ ပန၊ ဗုဒ္ဓေန သေဋ္ဌော ဝ သမော ဝ ဝိဇ္ဇတိ၊
အာဟုနေယျာနံ [ယမာဟုနေယျာနံ (က။)] ပရမာဟုတိံ ဂတော၊ ပုညတ္ထိကာနံ ဝိပုလပ္ဖလေသိန’’န္တိ။
မဟာရထဝိမာနံ စုဒ္ဒသမံ။
မဟာရထဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော နိဋ္ဌိတော။
တဿုဒ္ဒါနံ ¶ –
မဏ္ဍူကော ရေဝတီ ဆတ္တော၊ ကက္ကဋော ဒွါရပါလကော၊
ဒွေ ကရဏီယာ ဒွေ သူစိ၊ တယော နာဂါ စ ဒွေ ရထာ၊
ပုရိသာနံ ပဌမော ဝဂ္ဂေါ ပဝုစ္စတီတိ။
ဘာဏဝါရံ တတိယံ နိဋ္ဌိတံ။
၆။ ပါယာသိဝဂ္ဂေါ
၁။ ပဌမအဂါရိယဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ယထာ ¶ ¶ ¶ ဝနံ စိတ္တလတံ ပဘာသတိ [ပကာသတိ (က။)]၊ ဥယျာနသေဋ္ဌံ တိဒသာနမုတ္တမံ၊
တထူပမံ တုယှမိဒံ ဝိမာနံ၊ ဩဘာသယံ တိဋ္ဌတိ အန္တလိက္ခေ။
‘‘ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တောသိ မဟာနုဘာဝေါ၊ မနုဿဘူတော ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝေါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သော ¶ ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတော၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌော ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟဉ္စ ဘရိယာ စ မနုဿလောကေ၊ ဩပါနဘူတာ ဃရမာဝသိမှ၊
အန္နဉ္စ ပါနဉ္စ ပသန္နစိတ္တာ၊ သက္ကစ္စ ဒါနံ ဝိပုလံ အဒမှ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ပဌမအဂါရိယဝိမာနံ ပဌမံ။
၂။ ဒုတိယအဂါရိယဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ယထာ ¶ ဝနံ စိတ္တလတံ ပဘာသတိ၊ ဥယျာနသေဋ္ဌံ တိဒသာနမုတ္တမံ၊
တထူပမံ ¶ တုယှမိဒံ ဝိမာနံ၊ ဩဘာသယံ တိဋ္ဌတိ အန္တလိက္ခေ။
‘‘ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တောသိ မဟာနုဘာဝေါ၊ မနုဿဘူတော ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝေါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သော ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟဉ္စ ဘရိယာ စ မနုဿလောကေ၊ ဩပါနဘူတာ ဃရမာဝသိမှ၊
အန္နဉ္စ ပါနဉ္စ ပသန္နစိတ္တာ၊ သက္ကစ္စ ဒါနံ ဝိပုလံ အဒမှ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ဒုတိယအဂါရိယဝိမာနံ ဒုတိယံ။
၃။ ဖလဒါယကဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဥစ္စမိဒံ ¶ ¶ ¶ မဏိထူဏံ ဝိမာနံ၊ သမန္တတော သောဠသ ယောဇနာနိ၊
ကူဋာဂါရာ သတ္တသတာ ဥဠာရာ၊ ဝေဠုရိယထမ္ဘာ ရုစကတ္ထတာ သုဘာ။
‘‘တတ္ထစ္ဆသိ ပိဝသိ ခါဒသိ စ၊ ဒိဗ္ဗာ ¶ စ ဝီဏာ ပဝဒန္တိ ဝဂ္ဂုံ၊
အဋ္ဌဋ္ဌကာ သိက္ခိတာ သာဓုရူပါ၊ ဒိဗ္ဗာ စ ကညာ တိဒသစရာ ဥဠာရာ၊
နစ္စန္တိ ဂါယန္တိ ပမောဒယန္တိ။
‘‘ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တောသိ မဟာနုဘာဝေါ၊ မနုဿဘူတော ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝေါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သော ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဖလဒါယီ ဖလံ ဝိပုလံ လဘတိ၊ ဒဒမုဇုဂတေသု ပသန္နမာနသော၊
သော ဟိ ပမောဒတိ [မောဒတိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] သဂ္ဂဂတော တိဒိဝေ [တတ္ထ (က။)]၊ အနုဘောတိ စ ပုညဖလံ ဝိပုလံ။
‘‘တဝေဝါဟံ [တထေဝါဟံ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] မဟာမုနိ၊ အဒါသိံ စတုရော ဖလေ။
‘‘တသ္မာ ဟိ ဖလံ အလမေဝ ဒါတုံ၊ နိစ္စံ မနုဿေန သုခတ္ထိကေန၊
ဒိဗ္ဗာနိ ဝါ ပတ္ထယတာ သုခါနိ၊ မနုဿသောဘဂ္ဂတမိစ္ဆတာ ဝါ။
‘‘တေန ¶ မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ဖလဒါယကဝိမာနံ တတိယံ။
၄။ ပဌမဥပဿယဒါယကဝိမာနဝတ္ထု
‘‘စန္ဒော ¶ ¶ ယထာ ဝိဂတဝလာဟကေ နဘေ၊ ဩဘာသယံ ဂစ္ဆတိ အန္တလိက္ခေ၊
တထူပမံ တုယှမိဒံ ဝိမာနံ၊ ဩဘာသယံ တိဋ္ဌတိ အန္တလိက္ခေ။
‘‘ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တောသိ မဟာနုဘာဝါ၊ မနုဿဘူတော ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝေါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သော ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟဉ္စ ဘရိယာ စ မနုဿလောကေ၊ ဥပဿယံ အရဟတော အဒမှ၊
အန္နဉ္စ ပါနဉ္စ ပသန္နစိတ္တာ၊ သက္ကစ္စ ဒါနံ ဝိပုလံ အဒမှ။
‘‘တေန ¶ မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ပဌမဥပဿယဒါယကဝိမာနံ စတုတ္ထံ။
၅။ ဒုတိယဥပဿယဒါယကဝိမာနဝတ္ထု
သူရိယော ¶ ¶ ယထာ ဝိဂတဝလာဟကေ နဘေ…ပေ…။
(ယထာ ပုရိမဝိမာနံ တထာ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ)။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ဒုတိယဥပဿယဒါယကဝိမာနံ ပဉ္စမံ။
၆။ ဘိက္ခာဒါယကဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဥစ္စမိဒံ ¶ မဏိထူဏံ ဝိမာနံ၊ သမန္တတော ဒွါဒသ ယောဇနာနိ၊
ကူဋာဂါရာ သတ္တသတာ ဥဠာရာ၊ ဝေဠုရိယထမ္ဘာ ရုစကတ္ထတာ သုဘာ။
‘‘ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တောသိ ¶ မဟာနုဘာဝေါ၊ မနုဿဘူတော ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝေါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သော ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတော၊ ဒိသွာန ဘိက္ခုံ တသိတံ ကိလန္တံ၊
ဧကာဟံ ဘိက္ခံ ပဋိပါဒယိဿံ၊ သမင်္ဂိ ဘတ္တေန တဒါ အကာသိံ။
‘‘တေန ¶ မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ဘိက္ခာဒါယကဝိမာနံ ဆဋ္ဌံ။
၇။ ယဝပါလကဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဥစ္စမိဒံ မဏိထူဏံ ဝိမာနံ…ပေ… ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သော ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ ¶ မနုဿေသု မနုဿဘူတော၊ အဟောသိံ ယဝပါလကော၊
အဒ္ဒသံ ဝိရဇံ ဘိက္ခုံ၊ ဝိပ္ပသန္နမနာဝိလံ။
‘‘တဿ ¶ အဒါသဟံ ဘာဂံ၊ ပသန္နော သေဟိ ပါဏိဘိ၊
ကုမ္မာသပိဏ္ဍံ ဒတွာန၊ မောဒါမိ နန္ဒနေ ဝနေ။
‘‘တေန ¶ မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ယဝပါလကဝိမာနံ သတ္တမံ။
၈။ ပဌမကုဏ္ဍလီဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အလင်္ကတော မလျဓရော သုဝတ္ထော၊ သုကုဏ္ဍလီ ကပ္ပိတကေသမဿု၊
အာမုတ္တဟတ္ထာဘရဏော ယသဿီ၊ ဒိဗ္ဗေ ¶ ဝိမာနမှိ ယထာပိ စန္ဒိမာ။
‘‘ဒိဗ္ဗာ စ ဝီဏာ ပဝဒန္တိ ဝဂ္ဂုံ၊ အဋ္ဌဋ္ဌကာ သိက္ခိတာ သာဓုရူပါ၊
ဒိဗ္ဗာ စ ကညာ တိဒသစရာ ဥဠာရာ၊ နစ္စန္တိ ဂါယန္တိ ပမောဒယန္တိ။
‘‘ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တောသိ မဟာနုဘာဝေါ၊ မနုဿဘူတော ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝေါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သော ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတော၊ ဒိသွာန သမဏေ သီလဝန္တေ၊
သမ္ပန္နဝိဇ္ဇာစရဏေ ယသဿီ၊ ဗဟုဿုတေ တဏှက္ခယူပပန္နေ၊
အန္နဉ္စ ပါနဉ္စ ပသန္နစိတ္တော၊ သက္ကစ္စ ဒါနံ ဝိပုလံ အဒါသိံ။
‘‘တေန ¶ မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ပဌမကုဏ္ဍလီဝိမာနံ အဋ္ဌမံ။
၉။ ဒုတိယကုဏ္ဍလီဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အလင်္ကတော ¶ ¶ မလျဓရော သုဝတ္ထော၊ သုကုဏ္ဍလီ ကပ္ပိတကေသမဿု၊
အာမုတ္တဟတ္ထာဘရဏော ယသဿီ၊ ဒိဗ္ဗေ ဝိမာနမှိ ယထာပိ စန္ဒိမာ။
‘‘ဒိဗ္ဗာ စ ဝီဏာ ပဝဒန္တိ ဝဂ္ဂုံ၊ အဋ္ဌဋ္ဌကာ သိက္ခိတာ သာဓုရူပါ၊
ဒိဗ္ဗာ စ ကညာ တိဒသစရာ ဥဠာရာ၊ နစ္စန္တိ ဂါယန္တိ ပမောဒယန္တိ။
‘‘ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တောသိ မဟာနုဘာဝေါ၊ မနုဿဘူတော ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝေါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သော ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ ¶ မနုဿေသု မနုဿဘူတော၊ ဒိသွာန သမဏေ သာဓုရူပေ [သီလဝန္တေ (က။)]၊
သမ္ပန္နဝိဇ္ဇာစရဏေ ယသဿီ၊ ဗဟုဿုတေ သီလဝန္တေ ပသန္နေ [သီလဝတူပပန္နေ (က။ သီ။ က။)]၊
အန္နဉ္စ ပါနဉ္စ ပသန္နစိတ္တော၊ သက္ကစ္စ ¶ ဒါနံ ဝိပုလံ အဒါသိံ။
‘‘တေန ¶ မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ဒုတိယကုဏ္ဍလီဝိမာနံ နဝမံ။
၁၀။ (ဥတ္တရ) ပါယာသိဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ယာ ¶ ဒေဝရာဇဿ သဘာ သုဓမ္မာ၊ ယတ္ထစ္ဆတိ ဒေဝသင်္ဃော သမဂ္ဂေါ၊
တထူပမံ တုယှမိဒံ ဝိမာနံ၊ ဩဘာသယံ တိဋ္ဌတိ အန္တလိက္ခေ။
‘‘ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တောသိ မဟာနုဘာဝေါ၊ မနုဿဘူတော ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝေါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သော ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတော၊ ရညော ပါယာသိဿ အဟောသိံ မာဏဝေါ၊
လဒ္ဓါ ဓနံ သံဝိဘာဂံ အကာသိံ၊ ပိယာ စ မေ သီလဝန္တော အဟေသုံ၊
အန္နဉ္စ ပါနဉ္စ ပသန္နစိတ္တော၊ သက္ကစ္စ ¶ ဒါနံ ဝိပုလံ အဒါသိံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ။ ¶ …ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
(ဥတ္တရ) ပါယာသိဝိမာနံ [ဥတ္တရဝိမာနံ (သီ။ သျာ။ အဋ္ဌ။)] ဒသမံ။
ပါယာသိဝဂ္ဂေါ ဆဋ္ဌော နိဋ္ဌိတော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
ဒွေ အဂါရိနော ဖလဒါယီ၊ ဒွေ ဥပဿယဒါယီ ဘိက္ခာယ ဒါယီ၊
ယဝပါလကော စေဝ ဒွေ၊ ကုဏ္ဍလိနော ပါယာသီတိ [ပါဌဘေဒေါ နတ္ထိ]၊
ပုရိသာနံ ဒုတိယော ဝဂ္ဂေါ ပဝုစ္စတီတိ။
၇။ သုနိက္ခိတ္တဝဂ္ဂေါ
၁။ စိတ္တလတာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ယထာ ¶ ¶ ¶ ဝနံ စိတ္တလတံ ပဘာသတိ၊ ဥယျာနသေဋ္ဌံ တိဒသာနမုတ္တမံ၊
တထူပမံ တုယှမိဒံ ဝိမာနံ၊ ဩဘာသယံ တိဋ္ဌတိ အန္တလိက္ခေ။
‘‘ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တောသိ မဟာနုဘာဝေါ၊ မနုဿဘူတော ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝေါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သော ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော…ပေ… ¶ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတော၊ ဒလိဒ္ဒေါ အတာဏော ကပဏော ကမ္မကရော အဟောသိံ၊
ဇိဏ္ဏေ စ မာတာပိတရော အဘာရိံ [အဘရိံ (သီ။ သျာ။)]၊ ပိယာ စ မေ သီလဝန္တော အဟေသုံ၊
အန္နဉ္စ ပါနဉ္စ ပသန္နစိတ္တော၊ သက္ကစ္စ ဒါနံ ဝိပုလံ အဒါသိ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
စိတ္တလတာဝိမာနံ ပဌမံ။
၂။ နန္ဒနဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ယထာ ¶ ဝနံ နန္ဒနံ [နန္ဒနံ စိတ္တလတံ (သီ။ သျာ။ က။)၊ နန္ဒဝနံ (က။)] ပဘာသတိ၊ ဥယျာနသေဋ္ဌံ တိဒသာနမုတ္တမံ၊
တထူပမံ တုယှမိဒံ ဝိမာနံ၊ ဩဘာသယံ တိဋ္ဌတိ အန္တလိက္ခေ။
‘‘ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တောသိ ¶ မဟာနုဘာဝေါ၊ မနုဿဘူတော ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝေါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သော ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော…ပေ… ¶ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတော၊ ဒလိဒ္ဒေါ အတာဏော ကပဏော ကမ္မကရော အဟောသိံ၊
ဇိဏ္ဏေ စ မာတာပိတရော အဘာရိံ၊ ပိယာ စ မေ သီလဝန္တော အဟေသုံ၊
အန္နဉ္စ ပါနဉ္စ ပသန္နစိတ္တော၊ သက္ကစ္စ ဒါနံ ဝိပုလံ အဒါသိံ။
‘‘တေန ¶ မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
နန္ဒနဝိမာနံ ဒုတိယံ။
၃။ မဏိထူဏဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဥစ္စမိဒံ ¶ မဏိထူဏံ ဝိမာနံ၊ သမန္တတော ဒွါဒသ ယောဇနာနိ၊
ကူဋာဂါရာ သတ္တသတာ ဥဠာရာ၊ ဝေဠုရိယထမ္ဘာ ရုစကတ္ထတာ သုဘာ။
‘‘တတ္ထစ္ဆသိ ပိဝသိ ခါဒသိ စ၊ ဒိဗ္ဗာ စ ဝီဏာ ပဝဒန္တိ ဝဂ္ဂုံ၊
ဒိဗ္ဗာ ရသာ ကာမဂုဏေတ္ထ ပဉ္စ၊ နာရိယော စ နစ္စန္တိ သုဝဏ္ဏဆန္နာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သော ¶ ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော…ပေ…ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ ¶ မနုဿေသု မနုဿဘူတော၊ ဝိဝနေ ပထေ သင်္ကမနံ [စင်္ကမနံ (သီ။)၊ စင်္ကမံ (သျာ။)၊ သမကံ (က။ သီ။)] အကာသိံ၊
အာရာမရုက္ခာနိ စ ရောပယိဿံ၊ ပိယာ စ မေ သီလဝန္တော အဟေသုံ၊
အန္နဉ္စ ပါနဉ္စ ပသန္နစိတ္တော၊ သက္ကစ္စ ဒါနံ ဝိပုလံ အဒါသိံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
မဏိထူဏဝိမာနံ တတိယံ။
၄။ သုဝဏ္ဏဝိမာနဝတ္ထု
‘‘သောဝဏ္ဏမယေ ¶ ပဗ္ဗတသ္မိံ၊ ဝိမာနံ သဗ္ဗတောပဘံ၊
ဟေမဇာလပဋိစ္ဆန္နံ [ဟေမဇာလကပစ္ဆန္နံ (သီ။)]၊ ကိင်္ကိဏိ [ကိင်္ကဏိက (သျာ။ က။)၊ ကိင်္ကိဏိက (ပီ။)] ဇာလကပ္ပိတံ။
‘‘အဋ္ဌံသာ သုကတာ ထမ္ဘာ၊ သဗ္ဗေ ဝေဠုရိယာမယာ၊
ဧကမေကာယ အံသိယာ၊ ရတနာ သတ္တ နိမ္မိတာ။
‘‘ဝေဠုရိယသုဝဏ္ဏဿ၊ ဖလိကာ ရူပိယဿ စ၊
မသာရဂလ္လမုတ္တာဟိ၊ လောဟိတင်္ဂမဏီဟိ စ။
‘‘စိတြာ မနောရမာ ဘူမိ၊ န တတ္ထုဒ္ဓံသတီ ရဇော၊
ဂေါပါဏသီဂဏာ ပီတာ၊ ကူဋံ ဓာရေန္တိ နိမ္မိတာ။
‘‘သောပါဏာနိ ¶ စ စတ္တာရိ၊ နိမ္မိတာ စတုရော ဒိသာ၊
နာနာရတနဂဗ္ဘေဟိ ¶ ၊ အာဒိစ္စောဝ ဝိရောစတိ။
‘‘ဝေဒိယာ စတဿော တတ္ထ၊ ဝိဘတ္တာ ဘာဂသော မိတာ၊
ဒဒ္ဒလ္လမာနာ အာဘန္တိ၊ သမန္တာ စတုရော ဒိသာ။
‘‘တသ္မိံ ဝိမာနေ ပဝရေ၊ ဒေဝပုတ္တော မဟပ္ပဘော၊
အတိရောစသိ ဝဏ္ဏေန၊ ဥဒယန္တောဝ ဘာဏုမာ။
‘‘ဒါနဿ ¶ တေ ဣဒံ ဖလံ၊ အထော သီလဿ ဝါ ပန၊
အထော အဉ္ဇလိကမ္မဿ၊ တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော’’။
သော ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ အန္ဓကဝိန္ဒသ္မိံ၊ ဗုဒ္ဓဿာဒိစ္စဗန္ဓုနော၊
ဝိဟာရံ သတ္ထု ကာရေသိံ၊ ပသန္နော သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တတ္ထ ဂန္ဓဉ္စ မာလဉ္စ၊ ပစ္စယဉ္စ [ပစ္စဂ္ဂဉ္စ (သီ။)၊ ပစ္စဂ္ဃဉ္စ (?)] ဝိလေပနံ၊
ဝိဟာရံ သတ္ထု အဒါသိံ၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ၊
တေန မယှံ ဣဒံ လဒ္ဓံ၊ ဝသံ ဝတ္တေမိ နန္ဒနေ။
‘‘နန္ဒနေ စ ဝနေ [နန္ဒနေ ပဝနေ (သီ။ သျာ။)] ရမ္မေ၊ နာနာဒိဇဂဏာယုတေ၊
ရမာမိ နစ္စဂီတေဟိ၊ အစ္ဆရာဟိ ပုရက္ခတော’’တိ။
သုဝဏ္ဏဝိမာနံ စတုတ္ထံ။
၅။ အမ္ဗဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဥစ္စမိဒံ ¶ မဏိထူဏံ ဝိမာနံ၊ သမန္တတော ဒွါဒသ ယောဇနာနိ၊
ကူဋာဂါရာ ¶ သတ္တသတာ ဥဠာရာ၊ ဝေဠုရိယထမ္ဘာ ရုစကတ္ထတာ သုဘာ။
‘‘တတ္ထစ္ဆသိ ပိဝသိ ခါဒသိ စ၊ ဒိဗ္ဗာ စ ဝီဏာ ပဝဒန္တိ ဝဂ္ဂုံ၊
ဒိဗ္ဗာ ရသာ ကာမဂုဏေတ္ထ ပဉ္စ၊ နာရိယော စ နစ္စန္တိ သုဝဏ္ဏဆန္နာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သော ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဂိမှာနံ ¶ ပစ္ဆိမေ မာသေ၊ ပတပန္တေ [ပတာပန္တေ (သျာ။)၊ ပတာပေန္တေ (က။)] ဒိဝင်္ကရေ၊
ပရေသံ ဘတကော ပေါသော၊ အမ္ဗာရာမမသိဉ္စတိ။
‘‘အထ ¶ တေနာဂမာ ဘိက္ခု၊ သာရိပုတ္တောတိ ဝိဿုတော၊
ကိလန္တရူပေါ ကာယေန၊ အကိလန္တောဝ စေတသာ။
‘‘တဉ္စ ¶ ဒိသွာန အာယန္တံ၊ အဝေါစံ အမ္ဗသိဉ္စကော၊
သာဓု တံ [သာဓုကံ (က။)] ဘန္တေ နှာပေယျံ၊ ယံ မမဿ သုခါဝဟံ။
‘‘တဿ မေ အနုကမ္ပာယ၊ နိက္ခိပိ ပတ္တစီဝရံ၊
နိသီဒိ ရုက္ခမူလသ္မိံ၊ ဆာယာယ ဧကစီဝရော။
‘‘တဉ္စ အစ္ဆေန ဝါရိနာ၊ ပသန္နမာနသော နရော၊
နှာပယီ ရုက္ခမူလသ္မိံ၊ ဆာယာယ ဧကစီဝရံ။
‘‘အမ္ဗော ¶ စ သိတ္တော သမဏော စ နှာပိတော၊ မယာ စ ပုညံ ပသုတံ အနပ္ပကံ၊
ဣတိ သော ပီတိယာ ကာယံ၊ သဗ္ဗံ ဖရတိ အတ္တနော။
‘‘တဒေဝ ဧတ္တကံ ကမ္မံ၊ အကာသိံ တာယ ဇာတိယာ၊
ပဟာယ မာနုသံ ဒေဟံ၊ ဥပပန္နောမှိ နန္ဒနံ။
‘‘နန္ဒနေ စ ဝနေ ရမ္မေ၊ နာနာဒိဇဂဏာယုတေ၊
ရမာမိ နစ္စဂီတေဟိ၊ အစ္ဆရာဟိ ပုရက္ခတော’’တိ။
အမ္ဗဝိမာနံ ပဉ္စမံ။
၆။ ဂေါပါလဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဒိသွာန ဒေဝံ ပဋိပုစ္ဆိ ဘိက္ခု၊ ဥစ္စေ ဝိမာနမှိ စိရဋ္ဌိတိကေ၊
အာမုတ္တဟတ္ထာဘရဏံ ယသဿိံ [အာမုတ္တဟတ္ထာဘရဏော ယသဿီ (သျာ။ ပီ။ က။)]၊ ဒိဗ္ဗေ ဝိမာနမှိ ယထာပိ စန္ဒိမာ။
‘‘အလင်္ကတော ¶ ¶ မလျဓရော [မာလဘာရီ (သီ။)၊ မာလဓရီ (က။)] သုဝတ္ထော၊ သုကုဏ္ဍလီ ကပ္ပိတကေသမဿု၊
အာမုတ္တဟတ္ထာဘရဏော ယသဿီ၊ ဒိဗ္ဗေ ဝိမာနမှိ ယထာပိ စန္ဒိမာ။
‘‘ဒိဗ္ဗာ စ ဝီဏာ ပဝဒန္တိ ဝဂ္ဂုံ၊ အဋ္ဌဋ္ဌကာ သိက္ခိတာ သာဓုရူပါ၊
ဒိဗ္ဗာ စ ကညာ တိဒသစရာ ဥဠာရာ၊ နစ္စန္တိ ဂါယန္တိ ပမောဒယန္တိ။
‘‘ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တောသိ မဟာနုဘာဝေါ၊ မနုဿဘူတော ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝေါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သော ¶ ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတော၊ သင်္ဂမ္မ ရက္ခိဿံ ပရေသံ ဓေနုယော၊
တတော စ အာဂါ သမဏော မမန္တိကေ ဂါဝေါ စ မာသေ အဂမံသု ခါဒိတုံ။
‘‘ဒွယဇ္ဇ ¶ ကိစ္စံ ဥဘယဉ္စ ကာရိယံ၊ ဣစ္စေဝဟံ [ဣစ္စေဝံ (က။)] ဘန္တေ တဒါ ဝိစိန္တယိံ၊
တတော စ သညံ ပဋိလဒ္ဓယောနိသော၊ ဒဒါမိ ဘန္တေတိ ခိပိံ အနန္တကံ။
‘‘သော မာသခေတ္တံ တုရိတော အဝါသရိံ၊ ပုရာ အယံ ဘဉ္ဇတိ ယဿိဒံ ဓနံ၊
တတော စ ကဏှော ဥရဂေါ မဟာဝိသော၊ အဍံသိ ပါဒေ တုရိတဿ မေ သတော။
‘‘သွာဟံ ¶ အဋ္ဋောမှိ ဒုက္ခေန ပီဠိတော၊ ဘိက္ခု စ တံ သာမံ မုဉ္စိတွာနန္တကံ [မုဉ္စိတွ နန္တကံ (သီ။)၊ မုဉ္စိတွာ အနန္တကံ (သျာ။)]၊
အဟာသိ ကုမ္မာသံ မမာနုကမ္ပယာ [မမာနုကမ္ပိယာ (ပီ။ က။)၊ မမာနုကမ္ပာယ (သျာ။)]၊ တတော စုတော ကာလကတောမှိ ဒေဝတာ။
‘‘တဒေဝ ¶ ကမ္မံ ကုသလံ ကတံ မယာ၊ သုခဉ္စ ကမ္မံ အနုဘောမိ အတ္တနာ၊
တယာ ဟိ ဘန္တေ အနုကမ္ပိတော ဘုသံ၊ ကတညုတာယ အဘိပါဒယာမိ တံ။
‘‘သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ စ၊ အညော မုနိ နတ္ထိ တယာနုကမ္ပကော၊
တယာ ဟိ ဘန္တေ အနုကမ္ပိတော ဘုသံ၊ ကတညုတာယ အဘိဝါဒယာမိ တံ။
‘‘ဣမသ္မိံ ¶ လောကေ ပရသ္မိံ ဝါ ပန၊ အညော မုနီ နတ္ထိ တယာနုကမ္ပကော၊
တယာ ဟိ ဘန္တေ အနုကမ္ပိတော ဘုသံ၊ ကတညုတာယ အဘိဝါဒယာမိ တ’’န္တိ။
ဂေါပါလဝိမာနံ ဆဋ္ဌံ။
၇။ ကဏ္ဍကဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ပုဏ္ဏမာသေ ယထာ စန္ဒော၊ နက္ခတ္တပရိဝါရိတော၊
သမန္တာ အနုပရိယာတိ၊ တာရကာဓိပတီ သသီ။
‘‘တထူပမံ ဣဒံ ဗျမှံ၊ ဒိဗ္ဗံ ဒေဝပုရမှိ စ၊
အတိရောစတိ ဝဏ္ဏေန၊ ဥဒယန္တောဝ ရံသိမာ။
‘‘ဝေဠုရိယသုဝဏ္ဏဿ၊ ဖလိကာ ရူပိယဿ စ၊
မသာရဂလ္လမုတ္တာဟိ၊ လောဟိတင်္ဂမဏီဟိ စ။
‘‘စိတြာ မနောရမာ ဘူမိ၊ ဝေဠူရိယဿ သန္ထတာ၊
ကူဋာဂါရာ ¶ သုဘာ ရမ္မာ၊ ပါသာဒေါ တေ သုမာပိတော။
‘‘ရမ္မာ ¶ ¶ စ တေ ပေါက္ခရဏီ၊ ပုထုလောမနိသေဝိတာ၊
အစ္ဆောဒကာ ဝိပ္ပသန္နာ၊ သောဝဏ္ဏဝါလုကသန္ထတာ။
‘‘နာနာပဒုမသဉ္ဆန္နာ၊ ပုဏ္ဍရီကသမောတတာ [သမောတ္ထတာ (က။)၊ သမောဂတာ (သျာ။)]၊
သုရဘိံ သမ္ပဝါယန္တိ၊ မနုညာ မာလုတေရိတာ။
‘‘တဿာ ¶ တေ ဥဘတော ပဿေ၊ ဝနဂုမ္ဗာ သုမာပိတာ၊
ဥပေတာ ပုပ္ဖရုက္ခေဟိ၊ ဖလရုက္ခေဟိ စူဘယံ။
‘‘သောဝဏ္ဏပါဒေ ပလ္လင်္ကေ၊ မုဒုကေ ဂေါဏကတ္ထတေ [စောလသန္ထတေ (သီ။)]၊
နိသိန္နံ ဒေဝရာဇံဝ၊ ဥပတိဋ္ဌန္တိ အစ္ဆရာ။
‘‘သဗ္ဗာဘရဏသဉ္ဆန္နာ၊ နာနာမာလာဝိဘူသိတာ၊
ရမေန္တိ တံ မဟိဒ္ဓိကံ၊ ဝသဝတ္တီဝ မောဒသိ။
‘‘ဘေရိသင်္ခမုဒိင်္ဂါဟိ၊ ဝီဏာဟိ ပဏဝေဟိ စ၊
ရမသိ ရတိသမ္ပန္နော၊ နစ္စဂီတေ သုဝါဒိတေ။
‘‘ဒိဗ္ဗာ တေ ဝိဝိဓာ ရူပါ၊ ဒိဗ္ဗာ သဒ္ဒါ အထော ရသာ၊
ဂန္ဓာ စ တေ အဓိပ္ပေတာ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ စ မနောရမာ။
‘‘တသ္မိံ ဝိမာနေ ပဝရေ၊ ဒေဝပုတ္တ မဟပ္ပဘော၊
အတိရောစသိ ဝဏ္ဏေန၊ ဥဒယန္တောဝ ဘာဏုမာ။
‘‘ဒါနဿ တေ ဣဒံ ဖလံ၊ အထော သီလဿ ဝါ ပန၊
အထော အဉ္ဇလိကမ္မဿ၊ တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော’’။
သော ¶ ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ၊ သာကိယာနံ ပုရုတ္တမေ၊
သုဒ္ဓါဒနဿ ပုတ္တဿ၊ ကဏ္ဍကော သဟဇော အဟံ။
‘‘ယဒါ သော အဍ္ဎရတ္တာယံ၊ ဗောဓာယ မဘိနိက္ခမိ၊
သော မံ မုဒူဟိ ပါဏီဟိ၊ ဇာလိ [ဇာလ (သီ။)] တမ္ဗနခေဟိ စ။
‘‘သတ္ထိံ အာကောဋယိတွာန၊ ဝဟ သမ္မာတိ စဗြဝိ၊
အဟံ လောကံ တာရယိဿံ၊ ပတ္တော သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ။
‘‘တံ ¶ မေ ဂိရံ သုဏန္တဿ၊ ဟာသော မေ ဝိပုလော အဟု၊
ဥဒဂ္ဂစိတ္တော သုမနော၊ အဘိသီသိံ [အဘိသိံသိံ (သီ။)၊ အဘိသီသိ (ပီ။)] တဒါ အဟံ။
‘‘အဘိရူဠှဉ္စ မံ ဉတွာ၊ သကျပုတ္တံ မဟာယသံ၊
ဥဒဂ္ဂစိတ္တော မုဒိတော၊ ဝဟိဿံ ပုရိသုတ္တမံ။
‘‘ပရေသံ ဝိဇိတံ ဂန္တွာ၊ ဥဂ္ဂတသ္မိံ ဒိဝါကရေ [ဒိဝင်္ကရေ (သျာ။ က။)]၊
မမံ ဆန္နဉ္စ ဩဟာယ၊ အနပေက္ခော သော အပက္ကမိ။
‘‘တဿ ¶ တမ္ဗနခေ ပါဒေ၊ ဇိဝှာယ ပရိလေဟိသံ၊
ဂစ္ဆန္တဉ္စ မဟာဝီရံ၊ ရုဒမာနော ဥဒိက္ခိသံ။
‘‘အဒဿနေနဟံ ¶ တဿ၊ သကျပုတ္တဿ သိရီမတော၊
အလတ္ထံ ဂရုကာဗာဓံ၊ ခိပ္ပံ မေ မရဏံ အဟု။
‘‘တဿေဝ အာနုဘာဝေန၊ ဝိမာနံ အာဝသာမိဒံ၊
သဗ္ဗကာမဂုဏောပေတံ ¶ ၊ ဒိဗ္ဗံ ဒေဝပုရမှိ စ။
‘‘ယဉ္စ မေ အဟုဝါ ဟာသော၊ သဒ္ဒံ သုတွာန ဗောဓိယာ၊
တေနေဝ ကုသလမူလေန၊ ဖုသိဿံ အာသဝက္ခယံ။
‘‘သစေ ဟိ ဘန္တေ ဂစ္ဆေယျာသိ၊ သတ္ထု ဗုဒ္ဓဿ သန္တိကေ၊
မမာပိ နံ ဝစနေန၊ သိရသာ ဝဇ္ဇာသိ ဝန္ဒနံ။
‘‘အဟမ္ပိ ဒဋ္ဌုံ ဂစ္ဆိဿံ၊ ဇိနံ အပ္ပဋိပုဂ္ဂလံ၊
ဒုလ္လဘံ ဒဿနံ ဟောတိ၊ လောကနာထာန တာဒိန’’န္တိ။
သော ကတညူ ကတဝေဒီ၊ သတ္ထာရံ ဥပသင်္ကမိ၊
သုတွာ ဂိရံ စက္ခုမတော၊ ဓမ္မစက္ခုံ ဝိသောဓယိ။
ဝိသောဓေတွာ ဒိဋ္ဌိဂတံ၊ ဝိစိကိစ္ဆံ ဝတာနိ စ၊
ဝန္ဒိတွာ သတ္ထုနော ပါဒေ၊ တတ္ထေဝန္တရဓာယထာတိ [တတ္ထေဝန္တရဓာယတီတိ (က။)]။
ကဏ္ဍကဝိမာနံ သတ္တမံ။
၈။ အနေကဝဏ္ဏဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အနေကဝဏ္ဏံ ¶ ¶ ဒရသောကနာသနံ၊ ဝိမာနမာရုယှ အနေကစိတ္တံ၊
ပရိဝါရိတော အစ္ဆရာသင်္ဂဏေန၊ သုနိမ္မိတော ဘူတပတီဝ မောဒသိ။
‘‘သမဿမော နတ္ထိ ကုတော ပနုတ္တရော [ဥတ္တရိ (က။)]၊ ယသေန ပုညေန စ ဣဒ္ဓိယာ စ၊
သဗ္ဗေ စ ဒေဝါ တိဒသဂဏာ သမေစ္စ၊ တံ ¶ တံ နမဿန္တိ သသိံဝ ဒေဝါ၊
ဣမာ စ တေ အစ္ဆရာယော သမန္တတော၊ နစ္စန္တိ ဂါယန္တိ ပမောဒယန္တိ။
‘‘ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တောသိ ¶ မဟာနုဘာဝေါ၊ မနုဿဘူတော ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝေါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သော ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ ဘဒန္တေ အဟုဝါသိ ပုဗ္ဗေ၊ သုမေဓနာမဿ ဇိနဿ သာဝကော၊
ပုထုဇ္ဇနော အနနုဗောဓောဟမသ္မိ [အနဝဗောဓောဟမသ္မိံ (သီ။)၊ အနနုဗောဓောဟမာသိံ (?)]၊ သော သတ္တ ဝဿာနိ ပရိဗ္ဗဇိဿဟံ [ပဗ္ဗဇိဿဟံ (သျာ။ က။)၊ ပဗ္ဗဇိသာဟံ (ပီ။)]။
‘‘သောဟံ ¶ သုမေဓဿ ဇိနဿ သတ္ထုနော၊ ပရိနိဗ္ဗုတဿောဃတိဏ္ဏဿ တာဒိနော၊
ရတနုစ္စယံ ဟေမဇာလေန ဆန္နံ၊ ဝန္ဒိတွာ ထူပသ္မိံ မနံ ပသာဒယိံ။
‘‘န ¶ မာသိ ဒါနံ န စ မတ္ထိ ဒါတုံ၊ ပရေ စ ခေါ တတ္ထ သမာဒပေသိံ၊
ပူဇေထ နံ ပူဇနီယဿ [ပူဇနေယျဿ (သျာ။ က။)] ဓာတုံ၊ ဧဝံ ¶ ကိရ သဂ္ဂမိတော ဂမိဿထ။
‘‘တဒေဝ ကမ္မံ ကုသလံ ကတံ မယာ၊ သုခဉ္စ ဒိဗ္ဗံ အနုဘောမိ အတ္တနာ၊
မောဒါမဟံ တိဒသဂဏဿ မဇ္ဈေ၊ န တဿ ပုညဿ ခယမ္ပိ အဇ္ဈဂ’’န္တိ။
အနေကဝဏ္ဏဝိမာနံ အဋ္ဌမံ။
၉။ မဋ္ဌကုဏ္ဍလီဝိမာနဝတ္ထု
[ပေ။ ဝ။ ၁၈၆] ‘‘အလင်္ကတော ¶ မဋ္ဌကုဏ္ဍလီ [မဋ္ဋကုဏ္ဍလီ (သီ။)]၊ မာလဓာရီ ဟရိစန္ဒနုဿဒေါ၊
ဗာဟာ ပဂ္ဂယှ ကန္ဒသိ၊ ဝနမဇ္ဈေ ကိံ ဒုက္ခိတော တုဝ’’န္တိ။
‘‘သောဝဏ္ဏမယော ပဘဿရော၊ ဥပ္ပန္နော ရထပဉ္ဇရော မမ၊
တဿ စက္ကယုဂံ န ဝိန္ဒာမိ၊ တေန ဒုက္ခေန ဇဟာမိ [ဇဟိဿံ (သီ။)၊ ဇဟိဿာမိ (သျာ။ ပီ။)] ဇီဝိတ’’န္တိ။
‘‘သောဝဏ္ဏမယံ မဏိမယံ၊ လောဟိတကမယံ [လောဟိတင်္ဂမယံ (သျာ။)၊ လောဟိတင်္ကမယံ (သီ။)၊ လောဟမယံ (ကတ္ထစိ)] အထ ရူပိယမယံ၊
အာစိက္ခ [အာစိက္ခထ (က။)] မေ ဘဒ္ဒမာဏဝ၊ စက္ကယုဂံ ပဋိပါဒယာမိ တေ’’တိ။
သော ¶ မာဏဝေါ တဿ ပါဝဒိ၊ ‘‘စန္ဒိမသူရိယာ ဥဘယေတ္ထ ဒိဿရေ၊
သောဝဏ္ဏမယော ရထော မမ၊ တေန စက္ကယုဂေန သောဘတီ’’တိ။
‘‘ဗာလော ¶ ခေါ တွံ အသိ မာဏဝ၊ ယော တွံ ပတ္ထယသေ အပတ္ထိယံ၊
မညာမိ တုဝံ မရိဿသိ၊ န ဟိ တွံ လစ္ဆသိ စန္ဒိမသူရိယေ’’တိ။
‘‘ဂမနာဂမနမ္ပိ ဒိဿတိ၊ ဝဏ္ဏဓာတု ဥဘယတ္ထ ဝီထိယာ၊
ပေတော [ပေတော ပန (သီ။ သျာ။)] ကာလကတော န ဒိဿတိ၊ ကော နိဓ ကန္ဒတံ ဗာလျတရော’’တိ။
‘‘သစ္စံ ခေါ ဝဒေသိ မာဏဝ၊ အဟမေဝ ကန္ဒတံ ဗာလျတရော၊
စန္ဒံ ဝိယ ဒါရကော ရုဒံ၊ ပေတံ ကာလကတာဘိပတ္ထယိ’’န္တိ။
‘‘အာဒိတ္တံ ဝတ မံ သန္တံ၊ ဃတသိတ္တံဝ ပါဝကံ၊
ဝါရိနာ ဝိယ ဩသိဉ္စံ၊ သဗ္ဗံ နိဗ္ဗာပယေ ဒရံ။
‘‘အဗ္ဗဟီ ¶ [အဗ္ဗူဠှ (ပီ။)၊ အဗ္ဗူဠှံ (သျာ။ က။)] ဝတ မေ သလ္လံ၊ သောကံ ဟဒယနိဿိတံ၊
ယော မေ သောကပရေတဿ၊ ပုတ္တသောကံ အပါနုဒိ။
‘‘သွာဟံ ¶ ¶ အဗ္ဗူဠှသလ္လောသ္မိ၊ သီတိဘူတောသ္မိ နိဗ္ဗုတော၊
န သောစာမိ န ရောဒါမိ၊ ဝတ သုတွာန မာဏဝါတိ။
‘‘ဒေဝတာ နုသိ ဂန္ဓဗ္ဗော၊ အဒု [အာဒု (သီ။ သျာ။)] သက္ကော ပုရိန္ဒဒေါ၊
ကော ဝါ တွံ ကဿ ဝါ ပုတ္တော၊ ကထံ ဇာနေမု တံ မယ’’န္တိ။
‘‘ယဉ္စ [ယံ (က။)] ကန္ဒသိ ယဉ္စ ရောဒသိ၊ ပုတ္တံ အာဠာဟနေ သယံ ဒဟိတွာ၊
သွာဟံ ကုသလံ ကရိတွာ ကမ္မံ၊ တိဒသာနံ သဟဗျတံ ဂတော’’တိ [ပတ္တောတိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]။
‘‘အပ္ပံ ¶ ဝါ ဗဟုံ ဝါ နာဒ္ဒသာမ၊ ဒါနံ ဒဒန္တဿ သကေ အဂါရေ၊
ဥပေါသထကမ္မံ ဝါ [ဥပေါသထကမ္မဉ္စ (က။)] တာဒိသံ၊ ကေန ကမ္မေန ဂတောသိ ဒေဝလောက’’န္တိ။
‘‘အာဗာဓိကောဟံ ဒုက္ခိတော ဂိလာနော၊ အာတုရရူပေါမှိ သကေ နိဝေသနေ၊
ဗုဒ္ဓံ ဝိဂတရဇံ ဝိတိဏ္ဏကင်္ခံ၊ အဒ္ဒက္ခိံ သုဂတံ အနောမပညံ။
‘‘သွာဟံ မုဒိတမနော ပသန္နစိတ္တော၊ အဉ္ဇလိံ ¶ အကရိံ တထာဂတဿ၊
တာဟံ ကုသလံ ကရိတွာန ကမ္မံ၊ တိဒသာနံ သဟဗျတံ ဂတော’’တိ။
‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ အဗ္ဘုတံ ဝတ၊ အဉ္ဇလိကမ္မဿ အယမီဒိသော ဝိပါကော၊
အဟမ္ပိ မုဒိတမနော ပသန္နစိတ္တော၊ အဇ္ဇေဝ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဝဇာမီ’’တိ။
‘‘အဇ္ဇေဝ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဝဇာဟိ၊ ဓမ္မဉ္စ သင်္ဃဉ္စ ပသန္နစိတ္တော၊
တထေဝ သိက္ခာယ ပဒါနိ ပဉ္စ၊ အခဏ္ဍဖုလ္လာနိ သမာဒိယဿု။
‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝိရမဿု ခိပ္ပံ၊ လောကေ အဒိန္နံ ပရိဝဇ္ဇယဿု၊
အမဇ္ဇပေါ မာ စ မုသာ ဘဏာဟိ၊ သကေန ဒါရေန စ ဟောဟိ တုဋ္ဌော’’တိ။
‘‘အတ္ထကာမောသိ မေ ယက္ခ၊ ဟိတကာမောသိ ဒေဝတေ၊
ကရောမိ တုယှံ ဝစနံ၊ တွံသိ အာစရိယော မမာတိ။
‘‘ဥပေမိ သရဏံ ဗုဒ္ဓံ၊ ဓမ္မဉ္စာပိ အနုတ္တရံ၊
သင်္ဃဉ္စ နရဒေဝဿ၊ ဂစ္ဆာမိ သရဏံ အဟံ။
‘‘ပါဏာတိပါတာ ¶ ¶ ဝိရမာမိ ခိပ္ပံ၊ လောကေ ¶ အဒိန္နံ ပရိဝဇ္ဇယာမိ၊
အမဇ္ဇပေါ နော စ မုသာ ဘဏာမိ၊ သကေန ဒါရေန စ ဟောမိ တုဋ္ဌော’’တိ။
မဋ္ဌကုဏ္ဍလီဝိမာနံ နဝမံ။
၁၀။ သေရီသကဝိမာနဝတ္ထု
[ပေ။ ဝ။ ၆၀၄] သုဏောထ ¶ ¶ ယက္ခဿ စ ဝါဏိဇာန စ၊ သမာဂမော ယတ္ထ တဒါ အဟောသိ၊
ယထာ ကထံ ဣတရိတရေန စာပိ၊ သုဘာသိတံ တဉ္စ သုဏာထ သဗ္ဗေ။
‘‘ယော သော အဟု ရာဇာ ပါယာသိ နာမ [နာမော (သီ။)]၊ ဘုမ္မာနံ သဟဗျဂတော ယသဿီ၊
သော မောဒမာနောဝ သကေ ဝိမာနေ၊ အမာနုသော မာနုသေ အဇ္ဈဘာသီတိ။
‘‘ဝင်္ကေ အရညေ အမနုဿဋ္ဌာနေ၊ ကန္တာရေ အပ္ပောဒကေ အပ္ပဘက္ခေ၊
သုဒုဂ္ဂမေ ဝဏ္ဏုပထဿ မဇ္ဈေ၊ ဝင်္ကံ ဘယာ [ဓင်္ကံဘယာ (က။)] နဋ္ဌမနာ မနုဿာ။
‘‘နယိဓ ဖလာ မူလမယာ စ သန္တိ၊ ဥပါဒါနံ နတ္ထိ ကုတောဓ ဘက္ခော၊
အညတြ ပံသူဟိ စ ဝါလုကာဟိ စ၊ တတာဟိ ¶ ဥဏှာဟိ စ ဒါရုဏာဟိ စ။
‘‘ဥဇ္ဇင်္ဂလံ တတ္တမိဝံ ကပါလံ၊ အနာယသံ ပရလောကေန တုလျံ၊
လုဒ္ဒါနမာဝါသမိဒံ ပုရာဏံ၊ ဘူမိပ္ပဒေသော အဘိသတ္တရူပေါ။
‘‘အထ ¶ တုမှေ ကေန [ကေန နု (သျာ။ က။)] ဝဏ္ဏေန၊ ကိမာသမာနာ ဣမံ ပဒေသံ ဟိ၊
အနုပဝိဋ္ဌာ သဟသာ သမေစ္စ၊ လောဘာ ဘယာ အထ ဝါ သမ္ပမူဠှာ’’တိ။
‘‘မဂဓေသု အင်္ဂေသု စ သတ္ထဝါဟာ၊ အာရောပယိတွာ ပဏိယံ ပုထုတ္တံ၊
တေ ယာမသေ သိန္ဓုသောဝီရဘူမိံ၊ ဓနတ္ထိကာ ဥဒ္ဒယံ ပတ္ထယာနာ။
‘‘ဒိဝါ ¶ ပိပါသံ နဓိဝါသယန္တာ၊ ယောဂ္ဂါနုကမ္ပဉ္စ သမေက္ခမာနာ၊
ဧတေန ဝေဂေန အာယာမ သဗ္ဗေ [သဗ္ဗေ တေ (က။)]၊ ရတ္တိံ မဂ္ဂံ ပဋိပန္နာ ဝိကာလေ။
‘‘တေ ဒုပ္ပယာတာ အပရဒ္ဓမဂ္ဂါ၊ အန္ဓာကုလာ ဝိပ္ပနဋ္ဌာ အရညေ၊
သုဒုဂ္ဂမေ ¶ ဝဏ္ဏုပထဿ မဇ္ဈေ၊ ဒိသံ န ဇာနာမ ပမူဠှစိတ္တာ။
‘‘ဣဒဉ္စ ဒိသွာန အဒိဋ္ဌပုဗ္ဗံ၊ ဝိမာနသေဋ္ဌဉ္စ တဝဉ္စ ယက္ခ၊
တတုတ္တရိံ ဇီဝိတမာသမာနာ၊ ဒိသွာ ပတီတာ သုမနာ ဥဒဂ္ဂါ’’တိ။
‘‘ပါရံ သမုဒ္ဒဿ ဣမဉ္စ ဝဏ္ဏုံ [ဝနံ (သျာ။)၊ ဝဏ္ဏံ (က။)]၊ ဝေတ္တာစရံ [ဝေတ္တံ ပရံ (သျာ။)၊ ဝေတ္တာစာရံ (က။)] သင်္ကုပထဉ္စ မဂ္ဂံ၊
နဒိယော ပန ပဗ္ဗတာနဉ္စ ဒုဂ္ဂါ၊ ပုထုဒ္ဒိသာ ဂစ္ဆထ ဘောဂဟေတု။
‘‘ပက္ခန္ဒိယာန ဝိဇိတံ ပရေသံ၊ ဝေရဇ္ဇကေ မာနုသေ ပေက္ခမာနာ၊
ယံ ဝေါ သုတံ ဝါ အထ ဝါပိ ဒိဋ္ဌံ၊ အစ္ဆေရကံ တံ ဝေါ သုဏောမ တာတာ’’တိ။
‘‘ဣတောပိ ¶ အစ္ဆေရတရံ ကုမာရ၊ န တော သုတံ ဝါ အထ ဝါပိ ဒိဋ္ဌံ၊
အတီတမာနုဿကမေဝ သဗ္ဗံ၊ ဒိသွာန တပ္ပာမ အနောမဝဏ္ဏံ။
‘‘ဝေဟာယသံ ပေါက္ခရညော သဝန္တိ၊ ပဟူတမလျာ ¶ [ပဟူတမာလျာ (သျာ။)] ဗဟုပုဏ္ဍရီကာ၊
ဒုမာ စိမေ [ဒုမာ စ တေ (သျာ။ က။)] နိစ္စဖလူပပန္နာ၊ အတီဝ ဂန္ဓာ သုရဘိံ ပဝါယန္တိ။
‘‘ဝေဠူရိယထမ္ဘာ ¶ သတမုဿိတာသေ၊ သိလာပဝါဠဿ စ အာယတံသာ၊
မသာရဂလ္လာ သဟလောဟိတင်္ဂါ၊ ထမ္ဘာ ဣမေ ဇောတိရသာမယာသေ။
‘‘သဟဿထမ္ဘံ အတုလာနုဘာဝံ၊ တေသူပရိ သာဓုမိဒံ ဝိမာနံ၊
ရတနန္တရံ ကဉ္စနဝေဒိမိဿံ၊ တပနီယပဋ္ဋေဟိ စ သာဓုဆန္နံ။
‘‘ဇမ္ဗောနဒုတ္တတ္တမိဒံ သုမဋ္ဌော၊ ပါသာဒသောပါဏဖလူပပန္နော၊
ဒဠှော စ ဝဂ္ဂု စ သုသင်္ဂတော စ [ဝဂ္ဂု သုမုခေါ သုသင်္ဂတော (သီ။)]၊ အတီဝ နိဇ္ဈာနခမော မနုညော။
‘‘ရတနန္တရသ္မိံ ¶ ဗဟုအန္နပါနံ၊ ပရိဝါရိတော အစ္ဆရာသင်္ဂဏေန၊
မုရဇအာလမ္ဗရတူရိယဃုဋ္ဌော၊ အဘိဝန္ဒိတောသိ ထုတိဝန္ဒနာယ။
‘‘သော ¶ မောဒသိ နာရိဂဏပ္ပဗောဓနော၊ ဝိမာနပါသာဒဝရေ မနောရမေ၊
အစိန္တိယော သဗ္ဗဂုဏူပပန္နော၊ ရာဇာ ယထာ ဝေဿဝဏော နဠိနျာ [နဠိညံ (က။)]။
‘‘ဒေဝေါ ¶ နု အာသိ ဥဒဝါသိ ယက္ခော၊ ဥဒါဟု ဒေဝိန္ဒော မနုဿဘူတော၊
ပုစ္ဆန္တိ တံ ဝါဏိဇာ သတ္ထဝါဟာ၊ အာစိက္ခ ကော နာမ တုဝံသိ ယက္ခော’’တိ။
‘‘သေရီသကော [သေရိဿကော (သီ။ သျာ။)] နာမ အဟမှိ ယက္ခော၊ ကန္တာရိယော ဝဏ္ဏုပထမှိ ဂုတ္တော၊
ဣမံ ပဒေသံ အဘိပါလယာမိ၊ ဝစနကရော ဝေဿဝဏဿ ရညော’’တိ။
‘‘အဓိစ္စလဒ္ဓံ ပရိဏာမဇံ တေ၊ သယံ ကတံ ဥဒါဟု ဒေဝေဟိ ဒိန္နံ၊
ပုစ္ဆန္တိ တံ ဝါဏိဇာ သတ္ထဝါဟာ၊ ကထံ တယာ လဒ္ဓမိဒံ မနုည’’န္တိ။
‘‘နာဓိစ္စလဒ္ဓံ န ပရိဏာမဇံ မေ၊ န သယံ ကတံ န ဟိ ဒေဝေဟိ ဒိန္နံ၊
သကေဟိ ကမ္မေဟိ အပါပကေဟိ၊ ပုညေဟိ ¶ မေ လဒ္ဓမိဒံ မနုည’’န္တိ။
‘‘ကိံ တေ ဝတံ ကိံ ပန ဗြဟ္မစရိယံ၊ ကိဿ သုစိဏ္ဏဿ အယံ ဝိပါကော၊
ပုစ္ဆန္တိ တံ ဝါဏိဇာ သတ္ထဝါဟာ၊ ကထံ တယာ လဒ္ဓမိဒံ ဝိမာန’’န္တိ။
‘‘မမံ ပါယာသီတိ အဟု သမညာ၊ ရဇ္ဇံ ယဒါ ကာရယိံ ကောသလာနံ၊
နတ္ထိကဒိဋ္ဌိ ကဒရိယော ပါပဓမ္မော၊ ဥစ္ဆေဒဝါဒီ စ တဒါ အဟောသိံ။
‘‘သမဏော စ ခေါ အာသိ ကုမာရကဿပေါ၊ ဗဟုဿုတော စိတ္တကထီ ဥဠာရော၊
သော မေ တဒါ ဓမ္မကထံ အဘာသိ [အကာသိ (သီ။)]၊ ဒိဋ္ဌိဝိသူကာနိ ဝိနောဒယီ မေ။
‘‘တာဟံ ¶ တဿ [တာဟံ (က။)] ဓမ္မကထံ သုဏိတွာ၊ ဥပါသကတ္တံ ပဋိဝေဒယိဿံ၊
ပါဏာတိပါတာ ဝိရတော အဟောသိံ၊ လောကေ အဒိန္နံ ပရိဝဇ္ဇယိဿံ၊
အမဇ္ဇပေါ ¶ နော စ မုသာ အဘာဏိံ၊ သကေန ဒါရေန စ အဟောသိ တုဋ္ဌော။
‘‘တံ ¶ မေ ဝတံ တံ ပန ဗြဟ္မစရိယံ၊ တဿ သုစိဏ္ဏဿ အယံ ဝိပါကော၊
တေဟေဝ ကမ္မေဟိ အပါပကေဟိ၊ ပုညေဟိ မေ လဒ္ဓမိဒံ ဝိမာန’’န္တိ။
‘‘သစ္စံ ¶ ကိရာဟံသု နရာ သပညာ၊ အနညထာ ဝစနံ ပဏ္ဍိတာနံ၊
ယဟိံ ယဟိံ ဂစ္ဆတိ ပုညကမ္မော၊ တဟိံ တဟိံ မောဒတိ ကာမကာမီ။
‘‘ယဟိံ ယဟိံ သောကပရိဒ္ဒဝေါ စ၊ ဝဓော စ ဗန္ဓော စ ပရိက္ကိလေသော၊
တဟိံ တဟိံ ဂစ္ဆတိ ပါပကမ္မော၊ န မုစ္စတိ ဒုဂ္ဂတိယာ ကဒါစီ’’တိ။
‘‘သမ္မူဠှရူပေါဝ ဇနော အဟောသိ၊ အသ္မိံ မုဟုတ္တေ ကလလီကတောဝ၊
ဇနဿိမဿ တုယှဉ္စ ကုမာရ၊ အပ္ပစ္စယော ကေန နု ခေါ အဟောသီ’’တိ။
‘‘ဣမေ စ သိရီသဝနာ [ဣမေ သိရီသူပဝနာ စ (သီ။)၊ ဣမေပိ သိရီသဝနာ စ (ပီ။ က။)] တာတာ၊ ဒိဗ္ဗာ [ဒိဗ္ဗာ စ (ပီ။ က။)] ဂန္ဓာ သုရဘီ [သုရဘိံ (သီ။ က။)] သမ္ပဝန္တိ [သမ္ပဝါယန္တိ (က။)]၊
တေ သမ္ပဝါယန္တိ ဣမံ ဝိမာနံ၊ ဒိဝါ ¶ စ ရတ္တော စ တမံ နိဟန္တွာ။
‘‘ဣမေသဉ္စ ¶ ခေါ ဝဿသတစ္စယေန၊ သိပါဋိကာ ဖလတိ ဧကမေကာ၊
မာနုဿကံ ဝဿသတံ အတီတံ၊ ယဒဂ္ဂေ ကာယမှိ ဣဓူပပန္နော။
‘‘ဒိသွာနဟံ ဝဿသတာနိ ပဉ္စ၊ အသ္မိံ ဝိမာနေ ဌတွာန တာတာ၊
အာယုက္ခယာ ပုညက္ခယာ စဝိဿံ၊ တေနေဝ သောကေန ပမုစ္ဆိတောသ္မီ’’တိ [သမုစ္ဆိတောသ္မီတိ (ပီ။ က။)]။
‘‘ကထံ နု သောစေယျ တထာဝိဓော သော၊ လဒ္ဓါ ဝိမာနံ အတုလံ စိရာယ၊
ယေ စာပိ ခေါ ဣတ္တရမုပပန္နာ၊ တေ နူန သောစေယျုံ ပရိတ္တပုညာ’’တိ။
‘‘အနုစ္ဆဝိံ ဩဝဒိယဉ္စ မေ တံ၊ ယံ မံ တုမှေ ပေယျဝါစံ ဝဒေထ၊
တုမှေ စ ခေါ တာတာ မယာနုဂုတ္တာ၊ ယေနိစ္ဆကံ တေန ပလေထ သောတ္ထိ’’န္တိ။
‘‘ဂန္တွာ ¶ မယံ သိန္ဓုသောဝီရဘူမိံ၊ ဓနတ္ထိကာ ဥဒ္ဒယံ ပတ္ထယာနာ၊
ယထာပယောဂါ ပရိပုဏ္ဏစာဂါ၊ ကာဟာမ ¶ သေရီသမဟံ ဥဠာရ’’န္တိ။
‘‘မာ စေဝ သေရီသမဟံ အကတ္ထ၊ သဗ္ဗဉ္စ ဝေါ ဘဝိဿတိ ယံ ဝဒေထ၊
ပါပါနိ ကမ္မာနိ ဝိဝဇ္ဇယာထ၊ ဓမ္မာနုယောဂဉ္စ အဓိဋ္ဌဟာထ။
‘‘ဥပါသကော အတ္ထိ ဣမမှိ သင်္ဃေ၊ ဗဟုဿုတော သီလဝတူပပန္နော၊
သဒ္ဓါ စ စာဂီ စ သုပေသလော စ၊ ဝိစက္ခဏော သန္တုသိတော မုတီမာ။
‘‘သဉ္ဇာနမာနော ¶ န မုသာ ဘဏေယျ၊ ပရူပဃာတာယ န စေတယေယျ၊
ဝေဘူတိကံ ပေသုဏံ နော ကရေယျ၊ သဏှဉ္စ ဝါစံ သခိလံ ဘဏေယျ။
‘‘သဂါရဝေါ သပ္ပဋိဿော ဝိနီတော၊ အပါပကော အဓိသီလေ ဝိသုဒ္ဓါ၊
သော မာတရံ ပိတရဉ္စာပိ ဇန္တု၊ ဓမ္မေန ပေါသေတိ အရိယဝုတ္တိ။
‘‘မညေ သော မာတာပိတူနံ ကာရဏာ၊ ဘောဂါနိ ပရိယေသတိ န အတ္တဟေတု၊
မာတာပိတူနဉ္စ ယော [သော (?)] အစ္စယေန၊ နေက္ခမ္မပေါဏော ¶ စရိဿတိ ဗြဟ္မစရိယံ။
‘‘ဥဇူ အဝင်္ကော အသဌော အမာယော၊ န လေသကပ္ပေန စ ဝေါဟရေယျ၊
သော တာဒိသော သုကတကမ္မကာရီ၊ ဓမ္မေ ဌိတော ကိန္တိ လဘေထ ဒုက္ခံ။
‘‘တံ ¶ ကာရဏာ ပါတုကတောမှိ အတ္တနာ၊ တသ္မာ ဓမ္မံ ပဿထ ဝါဏိဇာသေ၊
အညတြ တေနိဟ ဘသ္မီ [ဘသ္မိ (သျာ။)၊ ဘသ္မ (က။)] ဘဝေထ၊ အန္ဓာကုလာ ဝိပ္ပနဋ္ဌာ အရညေ၊
တံ ခိပ္ပမာနေန လဟုံ ပရေန၊ သုခေါ ဟဝေ သပ္ပုရိသေန သင်္ဂမော’’တိ။
‘‘ကိံ နာမ သော ကိဉ္စ ကရောတိ ကမ္မံ၊
ကိံ နာမဓေယျံ ကိံ ပန တဿ ဂေါတ္တံ၊
မယမ္ပိ နံ ဒဋ္ဌုကာမမှ ယက္ခ၊ ယဿာနုကမ္ပာယ ဣဓာဂတောသိ၊
လာဘာ ဟိ တဿ၊ ယဿ တုဝံ ပိဟေသီ’’တိ။
‘‘ယော ¶ ¶ ကပ္ပကော သမ္ဘဝနာမဓေယျော၊
ဥပါသကော ကောစ္ဆဖလူပဇီဝီ၊
ဇာနာထ နံ တုမှာကံ ပေသိယော သော၊
မာ ¶ ခေါ နံ ဟီဠိတ္ထ သုပေသလော သော’’တိ။
‘‘ဇာနာမသေ ယံ တွံ ပဝဒေသိ [ဝဒေသိ (သီ။)] ယက္ခ၊
န ခေါ နံ ဇာနာမ သ ဧဒိသောတိ၊
မယမ္ပိ နံ ပူဇယိဿာမ ယက္ခ၊
သုတွာန တုယှံ ဝစနံ ဥဠာရ’’န္တိ။
‘‘ယေ ကေစိ ဣမသ္မိံ သတ္ထေ မနုဿာ၊
ဒဟရာ မဟန္တာ အထဝါပိ မဇ္ဈိမာ၊
သဗ္ဗေဝ တေ အာလမ္ဗန္တု ဝိမာနံ၊
ပဿန္တု ပုညာနံ ဖလံ ကဒရိယာ’’တိ။
တေ တတ္ထ သဗ္ဗေဝ ‘အဟံ ပုရေ’တိ၊
တံ ကပ္ပကံ တတ္ထ ပုရက္ခတွာ [ပုရက္ခိပိတွာ (သီ။)]၊
သဗ္ဗေဝ တေ အာလမ္ဗိံသု ဝိမာနံ၊
မသက္ကသာရံ ဝိယ ဝါသဝဿ။
တေ ¶ တတ္ထ သဗ္ဗေဝ ‘အဟံ ပုရေ’တိ၊ ဥပါသကတ္တံ ပဋိဝေဒယိံသု၊
ပါဏာတိပါတာ ဝိရတာ အဟေသုံ၊ လောကေ အဒိန္နံ ပရိဝဇ္ဇယိံသု၊
အမဇ္ဇပါ နော စ မုသာ ဘဏိံသု၊ သကေန ဒါရေန စ အဟေသုံ တုဋ္ဌာ။
တေ တတ္ထ သဗ္ဗေဝ ‘အဟံ ပုရေ’တိ၊ ဥပါသကတ္တံ ပဋိဝေဒယိတွာ၊
ပက္ကာမိ သတ္ထော အနုမောဒမာနော၊ ယက္ခိဒ္ဓိယာ အနုမတော ပုနပ္ပုနံ။
‘‘ဂန္တွာန ¶ တေ သိန္ဓုသောဝီရဘူမိံ၊ ဓနတ္ထိကာ ဥဒ္ဒယံ [ဥဒယ (ပီ။ က။)] ပတ္ထယာနာ၊
ယထာပယောဂါ ပရိပုဏ္ဏလာဘာ၊ ပစ္စာဂမုံ ပါဋလိပုတ္တမက္ခတံ။
‘‘ဂန္တွာန ¶ တေ သင်္ဃရံ သောတ္ထိဝန္တော၊
ပုတ္တေဟိ ဒါရေဟိ သမင်္ဂိဘူတာ၊
အာနန္ဒီ ဝိတ္တာ [အာနန္ဒစိတ္တာ (သျာ။)၊ အာနန္ဒီစိတ္တာ (က။)] သုမနာ ပတီတာ၊
အကံသု သေရီသမဟံ ဥဠာရံ၊
သေရီသကံ တေ ပရိဝေဏံ မာပယိံသု။
ဧတာဒိသာ သပ္ပုရိသာန သေဝနာ၊
မဟတ္ထိကာ ဓမ္မဂုဏာန သေဝနာ၊
ဧကဿ အတ္ထာယ ဥပါသကဿ၊
သဗ္ဗေဝ သတ္တာ သုခိတာ [သုခိနော (ပီ။ က။)] အဟေသုန္တိ။
သေရီသကဝိမာနံ ဒသမံ။
၁၁။ သုနိက္ခိတ္တဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဥစ္စမိဒံ ¶ မဏိထူဏံ ဝိမာနံ၊ သမန္တတော ဒွါဒသ ယောဇနာနိ၊
ကူဋာဂါရာ ¶ သတ္တသတာ ဥဠာရာ၊ ဝေဠုရိယထမ္ဘာ ရုစကတ္ထတာ သုဘာ။
‘‘တတ္ထစ္ဆသိ ပိဝသိ ခါဒသိ စ၊ ဒိဗ္ဗာ စ ဝီဏာ ပဝဒန္တိ ဝဂ္ဂုံ၊
ဒိဗ္ဗာ ရသာ ကာမဂုဏေတ္ထ ပဉ္စ၊ နာရိယော စ နစ္စန္တိ သုဝဏ္ဏဆန္နာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ ¶ ‘တံ ဒေဝ မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတော ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝေါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သော ¶ ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတော၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌော ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဒုန္နိက္ခိတ္တံ မာလံ သုနိက္ခိပိတွာ၊ ပတိဋ္ဌပေတွာ သုဂတဿ ထူပေ၊
မဟိဒ္ဓိကော စမှိ မဟာနုဘာဝေါ၊ ဒိဗ္ဗေဟိ ကာမေဟိ သမင်္ဂိဘူတော။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊
တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊
ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊
မနုဿဘူတော ယမဟံ အကာသိံ၊
တေနမှိ ¶ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝေါ၊
ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သုနိက္ခိတ္တဝိမာနံ ဧကာဒသမံ။
သုနိက္ခိတ္တဝဂ္ဂေါ သတ္တမော နိဋ္ဌိတော။
တဿုဒ္ဒါနံ ¶ –
ဒွေ ဒလိဒ္ဒါ ဝနဝိဟာရာ၊ ဘတကော ဂေါပါလကဏ္ဍကာ၊
အနေကဝဏ္ဏမဋ္ဌကုဏ္ဍလီ၊ သေရီသကော သုနိက္ခိတ္တံ၊
ပုရိသာနံ တတိယော ဝဂ္ဂေါ ပဝုစ္စတီတိ။
ဘာဏဝါရံ စတုတ္ထံ နိဋ္ဌိတံ။
ဝိမာနဝတ္ထုပါဠိ နိဋ္ဌိတာ။