📜
නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස
මහාවංසපාළි
පථමපරිච්ඡෙද
මහියඞ්ගණාගමනං
නමස්සිත්වාන ¶ සම්බුද්ධං, සුසුද්ධං සුද්ධවංසජං;
මහාවංසං පවක්ඛාමි, නානානූනාධිකාරිකං.
පොරාණෙහි කතො’පෙසො, අතිවිත්ථාරිතො ක්වචි;
අතීව ක්වචි සංඛිත්තො, අනෙකපුනරුත්තකො.
වජ්ජිතං තෙහි දොසෙහි, සුඛග්ගහණධාරණං;
පසාදසංවෙගකරං, සුතිතො ච උපාගතං.
පසාදජනකෙ ඨානෙ, තථා සංවෙගකාරකෙ;
ජනයන්තො පසාදඤ්ච, සංවෙගඤ්ච සුණාථ තං.
දීපඞ්කරඤ්හි සම්බුද්ධං, පස්සිත්වා නො ජිනො පුරා;
ලොකං දුක්ඛා පමොචෙතුං, බොධාය පණිධිං අකා.
තතො තඤ්චෙව සම්බුද්ධං, කොණ්ඩඤ්ඤං මඞ්ගලං මුනිං;
සුමනං රෙවතං බුද්ධං, සොභිතඤ්ච මහාමුනිං.
අනොමදස්සිං සම්බුද්ධං, පදුමං නාරදං ජිනං;
පදුමුත්තරසම්බුද්ධං, සුමෙධඤ්ච තථාගතං.
සුජාතං පියදස්සිඤ්ච, අත්ථදස්සිඤ්ච නායකං;
ධම්මදස්සිඤ්ච සිද්ධත්ථං, තිස්සං ඵුස්සජිනං තථා.
විපස්සිං සිඛීසම්බුද්ධං, සම්බුද්ධං වෙස්සභුං විභුං;
කකුසන්ධඤ්ච සම්බුද්ධං, කොණාගමනමෙව ච.
කස්සපං සුගතඤ්ච’මෙ, සම්බුද්ධෙ චතුවීසති;
ආරාධෙත්වා මහාවීරො, තෙහි බොධාය බ්යාකතො.
පුරෙත්වා ¶ පාරමී සබ්බා, පත්වා සම්බොධිමුත්තමං;
උත්තමො ගොතමො බුද්ධො, සත්තෙ දුක්ඛා පමොචයි.
මගධෙසු රුවෙලායං, බොධිමූලෙ මහාමුනි;
විසාඛපුණ්ණමායං සො, පත්තො සම්බොධිමුත්තමං.
සත්තාහානි තහිං සත්ත, සො විමුත්තිසුඛං පරං;
වින්දන්තං මධුරත්තඤ්ච, දස්සයන්තො වසී වසි.
තතො බාරාණසිං ගන්ත්වා, ධම්මචක්කං පගත්තයි;
තත්ථ වස්ස වසන්තො’ව, සට්ඨිං අරහතං අකා.
තෙ ධම්මදෙසනත්ථාය, විස්සජ්ජෙත්වාන භික්ඛවො;
විනෙත්වා ච තතො තිංස-සහා යෙ භද්දවග්ගියෙ.
සහස්සජටිලෙ නාථො, විනෙතුං කස්සපාදිකෙ;
හෙමන්තෙ උරුවෙලායං, වසිතෙ පරිපාචයං.
උරුවෙලකස්සපස්ස, මහායඤ්ඤෙ උපට්ඨිතෙ;
තස්ස’ත්තනො නාගමනෙ, ඉච්ඡාචාරං විජානිය.
උත්තරකුරුතො භික්ඛං, ආහරිත්වා රිමද්දනො;
අනොතත්තදහෙ භුත්වා, සායන්හසමයෙ සයං.
බොධිතො නවමෙ මාසෙ, ඵුස්සපුණ්ණමියං ජිනො;
ලඞ්කාදීපං විසොධෙතුං, ලඞ්කාදීපමුපාගමි.
සාසනුජ්ජොතනං ඨානං, ලංකා ඤාතා ජිනෙන හි;
යක්ඛපුණ්ණාය ලඞ්කාය, යක්ඛා නිබ්බා සියාති ච.
ඤාතොව ලඞ්කාමජ්ඣම්හි, ගඞ්ගාභීරෙ මනොරමෙ;
තියොජනාය තෙ රම්මෙ, එකයොජනවිත්ථතෙ.
මහානාගවනුය්යානෙ, යක්ඛසඞ්ගාමභූමියා;
ලඞ්කාදීපට්ඨයක්ඛානං, මහායක්ඛසමාගමො.
උපාගතො තං සුගතො, මහායක්ඛසමාගමං;
සමාගමස්ස මජ්ඣම්හි, තත්ථ තෙසං සිරොපරි.
මහියඞ්ගණථූපස්ස, ඨානෙ වෙහායසං ජිනො;
වුට්ඨිවාතන්ධකාරෙසි, තෙසං සංවෙජනං අකා.
තෙ භයට්ඨා’භයං යක්ඛා, අයාචුං අභයං ජිනං;
ජිනො අභයදො ආහ, යක්ඛෙ තෙ’ති භයද්දීතෙ.
යක්ඛා ¶ භයං වො දුක්ඛඤ්ච, හරිස්සාමි ඉදං අහං;
තුම්හෙ නිසජ්ජඨානං මෙ, සමග්ගා දෙථ නො ඉධ.
ආහු තෙ සුගතං යක්ඛා, දෙම මාරිස තෙ ඉධ;
සබ්බෙපි සකලං දීපං, දෙහි නො අභයං තුවං.
භයං සීතං තමං තෙසං, හන්ත්වා තං දින්නභූමියං;
චම්මක්ඛන්ධං අත්ථරිත්වා, තත්ථා’ සීනො ජිනො තතො.
චම්මක්ඛණ්ඩං පසාරෙසි, ආදිත්තං තං සමන්තතො;
ඝම්මාභිභූතා තෙ භීතා, ඨිතා අන්තෙ සමන්තතො.
ගිරිදීපං තතො නාථො, රම්මං තෙසං ඉධා’නයි;
තෙසු තත්ථ පවිට්ඨෙසු, යථාඨානෙ ඨපෙසි ච.
නාථො තං සංඛිපි ධම්මං, තදා දෙවා සමාගමුං;
තස්මිං සමාගමෙ තෙසං, සත්ථා ධම්ම මදෙසයි.
නෙකෙසං පාණකොටීනං, ධම්මාභිසමයො අහු;
සරණෙසු ච සීලෙසු, ඨිතා ආසුං අසංඛියා.
සොතාපත්තිඵලං පත්වා, සෙලෙ සුමනකූටකෙ;
මහාසුමනදෙවින්දො, පූජියං යාචි පූජියං.
සිරං පරාමසිත්වාන, නීලාමලසිරොරුහො;
පාණිමත්තෙඅදා කෙසෙ, තස්ස පාණ හිතො ජිනො.
සො තං සුවණ්ණචඞ්කොට-වරෙනාදාය සත්ථුනො;
නිසින්නට්ඨානරචිතෙ, නානාරතනසඤ්චයෙ.
සබ්බතො සත්තරතනෙ, තෙ ඨපෙත්වා සිරොරුහෙ;
සො ඉන්දනීලථූපෙන, පිදහෙසි නමස්සි ච.
පරිනිබ්බුතම්හි සම්බුද්ධෙ, චිතකතො ච ඉද්ධියා;
ආදාය ජිනගීවට්ඨිං, ථෙරො සරභූනාමකො.
ථෙරස්ස සාරිපුත්තස්ස, සිස්සො ආනීය චෙතියෙ;
තස්මිංයෙව ඨපෙත්වාන, භික්ඛූහි පරිවාරිතො.
ඡාදාපෙත්වා මෙදවණ්ණ-පාසාණෙහි මහිද්ධිකො;
ථූපං ද්වාදසහත්ථුච්චං, කාරාපෙත්වාන පක්කමි.
දෙවානංපියතිස්සස්ස, රඤ්ඤො භාතුකුධාරකො;
උද්ධචූළාභයො නාම, දිස්වා චෙතිය මබ්භුතං.
තං ¶ ඡාදයිත්වා කාරෙසි, තිංසහත්ථුච්ච චෙතියං;
මද්දන්තො දමිළෙ රාජා, තත්රට්ඨො දුක්ඛගාමණි.
අසීතිහත්ථං කාරෙසි, තස්ස කඤ්ජුකචෙතියං;
මහියඞ්ගණථූපොය-මෙසො එවං පතිට්ඨිතො.
එවං දීපමිමංකත්වා, මනුස්සාරහමිස්සරො;
උරුවෙලමගා ධීරො, උරුවීර පරක්කමොති.
මහියඞ්ගණාගමනං නිට්ඨිතං.
නාගදීපාගමන
මහාකාරුණිකො සත්ථා, සබ්බලොකහිතෙ රතො;
බොධිතො පඤ්චමෙ වස්සෙ, වසං ජෙතවනෙ ජිනො.
මහොදරස්ස නාගස්ස, තථා චූළොදරස්ස ච;
මාතුලභාගිනෙය්යානං, මණිපල්ලඞ්කහෙතුකං.
දිස්වා සපාරිසජ්ජානං, සඞ්ගාමං පච්චුපට්ඨිතං;
සම්බුද්ධො චිත්තමාසස්ස, කාළපක්ඛෙ උපොසථෙ.
පාතොයෙව සමාදාය, පවරං පත්තචීවරං;
අනුකම්පාය නාගානං, නාගදීපමුපාගමි.
මහාදරො’පිසො නාගො, තදා රාජා අහිද්ධිකො;
සමුද්දෙ නාගභවනෙ, දසද්ධසතයොජනෙ.
කණිට්ඨිකා තස්ස කණ්හා, වඩ්ඪමානම්හි පබ්බතෙ;
නාගරාජස්ස දින්නා’සි, තස්ස චූළොදරො සුතො.
තස්ස මාතා මහාමාතු, මණිපල්ලඞ්කමුත්තමං;
දත්වා කාලකතා නාගී, මාතුලෙන තථා හි සො.
අහොසි භාගිනෙය්යස්ස, සඞ්ගාමො පච්චුපට්ඨිතො;
පබ්බතෙය්යා’පි නාගා තෙ, අහෙසුඤ්හි මහිද්ධිකා.
සමිද්ධිසුමනො නාම, දෙවො ජෙතවනෙ ඨිතං;
රාජායතනමාදාය, අත්තනො භවනං සුභං.
බුද්ධානුමතියායෙව, ඡත්තාකාරං ජිනොපරි;
ධාරයන්තො උපාගඤ්ඡි, ඨානං තං පුබ්බවුට්ඨකං.
දෙවො ¶ හි සො නාගදීපෙ, මනුස්සො’නන්තරෙ භවෙ;
අහොසි රාජායතන-ඨිතඨානෙ ස අද්දස.
පච්චෙකබුද්ධ භුඤ්ජන්තෙ, දිස්වා චිත්තං පසාදිය;
පත්තසොධනසාඛායො, තෙසං පාදාසි තෙන සො.
නිබ්බත්තිතස්මිං රුක්ඛස්මිං, ජෙතුය්යානෙ මනොරමෙ;
ද්වාරකොට්ඨකපස්සම්හි, පච්ඡා බහි අහොසි සො.
දෙවාතිදෙවො දෙවස්ස, තස්ස වුද්ධිඤ්ච පස්සිය;
ඉදං ඨාන හිතත්ථඤ්ච, තං සරුක්ඛං ඉධානයි.
සඞ්ගාමමජ්ඣෙ ආකාසෙ, නිසින්නො තත්ථ නායකො;
තමං තමොනුදො තෙසං, නාගානං හිංසනං අකා.
අස්සාසෙන්තො භයට්ටෙ තෙ, ආලොකං පවිද්ධංසයි;
තෙ දිස්වා සුගතං තුට්ඨා, පාදෙ වන්දිංසු සත්ථුනො.
තෙසං ධම්මමදෙසෙසි, සාමග්ගිකරණං ජිනො;
උභො’පි තෙ පතීතා තං, පල්ලඞ්කං මුනිනො අදුං.
සත්ථා භූමිගතො තත්ථ, පසීදිස්වාන ආසනෙ;
තෙහි දිබ්බන්නපානෙහි, නාගරාජෙහි තප්පිතො.
තෙ ජලට්ඨෙ තලට්ඨෙ ච, භුජගෙ’සීතිකොටියො;
සරණෙසු ච සීලෙසු, පතිට්ඨාපෙසි නායකො.
මහොදරස්ස නාගස්ස, මාතුලො මණිඅක්ඛිකො;
කල්යාණියං නාගරාජා, යුද්ධං කාතුං තහිං ගතො.
බුද්ධගාමම්හි පඨමෙ, සුත්වා සද්ධම්මදෙසනං;
ඨිතො සරණසීලෙසු, තත්ථා’යාචි තථාගතං.
මහතී අනුකම්පානො, කතා නාථ තයා අයං;
තවානාගමනෙ සබ්බෙ, මයං භස්මී භවාමහෙ.
අනුකම්පා මහී පිතෙ, විසුං හොතු මහොදය;
පුනරාගමනෙනෙත්ථ, වාසභූමිං මමා මම.
අධිවාසයිත්වා භගවා, තුණ්හිභාවෙ නිධාගමං;
පතිට්ඨාපෙසි තත්ථෙව, රාජායතනචෙතියං.
තඤ්චපි ¶ රාජායතනං, පල්ලඤ්චඞ්ක මහාරහං;
අප්පෙසි නාගරාජූනං, ලොකනාථො නමස්සිතුං.
පරිභොගචෙතියං මය්හං, නාගරාජා නමස්සථ;
තං භවිස්සති වොතාතා, හිතාය ච සුඛාය ච.
ඉච්චෙවමාදිං සුගතො, නාගානං අනුසාසනං;
කත්වා ජෙතවනං එව, ගතො ලොකානුකම්පකොති.
නාගදීපාගමනං
කල්යාණාගමනං
තතො සො තතියෙ වස්සෙ,
නාගින්දො මණිඅක්ඛිකො;
උපසඞ්කම්ම සම්බුද්ධං,
සතසඞ්ඝං නිමන්තයි.
බොධිතො අට්ඨමෙ වස්සෙ, වසං ජෙතවනෙ ජිනො;
නාථො පඤ්චහි භික්ඛූනං, සතෙහි පරිවාරිතො.
දුතියෙ දිවසෙ භත්ත-කාලෙ ආරොචිතෙ ජිනො;
රම්මෙ වෙසාඛමාසම්හි, පුණ්ණමායං මුනිස්සරො.
තත්ථෙව පාරුපිත්වාන, සඞ්ඝාටිං පත්තමාදිය;
ආගා කල්යාණිදෙසං තං, මණිඅක්ඛිනිවෙසනං.
කල්යාණි චෙතියඨානෙ, කතෙ රතනමණ්ඩපෙ;
මහාරහම්හි පල්ලඞ්කෙ, සහසඞ්ඝෙනු’පාවිසි.
දිබ්බෙහි ඛජ්ජභොජ්ජෙහි, සගණො සගණං ජිනං;
නාගරාජා ධම්මරාජං, සන්තප්පෙසි සුමානසො.
තත්ථ ධම්මං දෙසයිත්වා, සත්ථා ලොනුකම්පකො;
උග්ගන්ත්වා සුමනෙ කූටෙ, පදං දස්සෙසි නායකො.
තස්මිං පබ්බතපාදම්හි, සහසඞ්ඝො යථාසුඛං;
දිවා විහාරං කත්වාන, දීඝවාපි මුපාගමි.
තත්ථ ¶ චෙතියඨානම්හි, සසඞ්ඝොව නිසීදිය;
සමාධිං අප්පයී නාථො, ඨානාගාරවපත්තියා.
තතො වුට්ඨාය ඨානම්හා, ඨානාඨානෙසු කොවිදො;
මහාමෙඝවනාරාම-ඨානමාග මහාමුනි.
මහාබොධිඨිතඨානෙ, නිසීදිත්වා සසාවකො;
සමාධිං අප්පයී නාථො, මහාථූපඨිතෙ තථා.
ථූපාරාමම්හි ථූපස්ස, ඨිතඨානෙ තථෙව ච;
සමාධිතො’ථ වුට්ඨාය, සිලාචෙතියඨානගො.
සහාගතෙ දෙවගණො, ගණී සමනුසාසිය;
තතො ජෙතවනං බුද්ධො, බුද්ධසබ්බත්ථකො අගා.
එවං ලඞ්කාය නාථො, හිතමමිතමතී ආයතිං පෙක්ඛමානො;
තස්මිං කාලම්හි ලංකාසුරභුජගගණාදීනමත්ථඤ්ච පස්සං;
ආගා තික්ඛත්තුමෙතං අතිවිපුලදයො ලොකදීපො සුදීපං;
දීපො තෙනායමාසි සුජනබහුමනො ධම්මදීපාව භාසීති.
කල්යාණාගමනං
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
තථාගතාභිගමනං නාම
පඨමො පරිච්ඡෙදො.
දුතියපරිච්ඡෙද
මහාසම්මතවංස
මහාසම්මත ¶ රාජස්ස, වංසජො හි මහාමුනි;
කප්පස්සාදිම්හි රාජා’සි, මහාසම්මතනාමකො.
රොජො ච වරරොජො ච, තථා කල්යාණකා දුවෙ;
උපොසථො ච මන්ධාතා, චරකො’පචරා දුවෙ.
චෙතීයො මුචලො චෙව, මහාමූචලනාමකො;
මුචලින්දො සාගරො චෙව, සාගරො දෙව වනාමකො.
භරතො භගීරථො චෙව, රුචි ච සුරුචි පිච;
පතාපො මහාපතාපො, පනාදා ච තථා දුවෙ.
සුදස්සනො ච නෙරු ච, තථා එව දුවෙ දුවෙ;
පච්ඡිමා චා’ති රාජානො, තස්ස පුත්තපපුත්තකා.
අසංඛියායුකා එතෙ, අට්ඨවීසති භූමිපා;
කුසාවතිං රාජගහං, මිථිලඤ්චාපි ආවසුං.
තතො සතඤ්ච රාජනො, ඡප්පඤ්ඤාස ච සට්ඨි ච;
චතුරාසීති සහස්සානි, ඡත්තිංසා ච තතො පරෙ.
ද්වත්තිංස අට්ඨවීසා ච, ද්වාවීසති තතො පරෙ;
අට්ඨාරස සත්තරස, පඤ්චදස චතුද්දස.
නව සත්ත ද්වාදස ච, පඤ්චවීස තතොපරෙ;
පඤ්චවීසං ද්වාදස ච, ද්වාදසඤ්ච නවා පිච.
චතුරාසීතිසහස්සානි, මඛාදෙවාදිකාපි ච;
චතුරාසීතිසහස්සානි, කළාරාජනකාදයො.
සොළස යාව ඔක්කාතං, පපුත්තා රාසිතො ඉමෙ;
විසුං විසුං පුරෙ රජ්ජං, කමතො අනුසාසිසුං.
ඔක්කාමුඛො ජෙට්ඨපුත්තො, ඔක්කාකසා’සි භූපති;
නිපුරො චන්දීමා චන්දං-මුඛො ච සිවි සඤ්ජයො.
වෙස්සන්තර ¶ මහාරාජා, ජාලී ච සීහවාහනො;
සීහස්සරො ච ඉච්චෙතෙ, තස්ස පුත්ත ප පුත්තකා.
ද්වෙඅසීති සහස්සානි, සීහස්සරස්ස රාජිනො;
පුත්ත ප පුත්ත රාජානො, ජයසෙනො තදන්තිමො.
එතෙ කපිලවත්ථුස්මිං, සක්යරාජාති විස්සුතා;
සීහහනු මහාරාජා, ජයසෙනස්ස අත්රජො.
ජයසෙනස්ස ධීතා ච, නාමෙනා’සි යසොධරා;
දෙවදයෙ දෙවදහ-සක්කො නාමා’සි භූපති.
අඤ්ජනො චා’ථ කච්චානා, ආසුං තස්ස සුතා දුවෙ;
මහෙසීචා’සි කච්චානා, රඤ්ඤො සීහහනුස්ස සා.
ආසී අඤ්ජනසක්කස්ස, මහෙසී සා යසොධරා;
අඤ්ජනස්ස දුවෙ ධීතා, මායා චාථ පජාපති.
පුත්තා දුවෙ දණ්ඩපාණී, සුප්පබුද්ධො ච සාකියො;
පඤ්ච පුත්තා දුවෙ ධීතා, ආසුං සීහහනුස්සරෙ.
සුද්ධොදනො ධොතොදනො, සක්කසුක්කමිතොදනො;
අමිතා පමිතාචා’ති, ඉමෙ පඤ්ච ඉමා දුවෙ.
සුප්පබුද්ධස්ස සක්කස්ස, මහෙසී අමිතා අහු;
තස්සා’සුං භද්දකච්චානා, දෙවදත්තො දුවෙ සුතා.
මායා මහාපජාපති චෙව, සුද්ධොදන මහෙසීයො;
සුද්ධොදන මහාරඤ්ඤො, පුත්තො මායාය සො ජිනො.
මහා සම්මතවංසම්හි, අසම්භින්නෙ මහාමුනි;
එවං පවත්තෙ සඤ්ජාතො, සබ්බ ඛත්ථිය මුද්ධනි.
සිද්ධත්ථස්ස කුමාරස්ස, බොධිසත්තස්ස සා අහු;
මහෙසී භද්දකච්චානා, පුත්තො තස්සා’සි රාහුලො.
බිම්බිසාරො ච සිද්ධත්ථ-කුමාරො ච සහායකා;
උභින්නං පිතරො චාපි, සහායාඑව තෙ අහුං.
බොධිසත්තො බිම්බිසාරා, පඤ්චවස්සාධිකො අහු;
එකූනතිංසො වයසා, බොධිසත්තො’භිනික්ඛමි.
පදහිත්වාන ¶ ඡබ්බස්සං, බොධිං පත්වා කමෙන ච;
පඤ්චතිංසො ථ වයසා, බිම්බිසාරමුපාගමි.
බිම්බිසාරො පන්නරස-වස්සො’ථ පීතරං සයං;
අභිසිත්තො මහාපඤ්ඤො, පත්තො රජ්ජස්ස තස්ස තු.
පත්තෙ සොළසමෙ වස්සෙ, සත්ථා ධම්මමදෙසයි;
ද්වාපඤ්ඤාසෙව වස්සානි, රජ්ජං කාරෙසි සො පන.
රජ්ජෙ සමා පන්නරස, පුබ්බෙ ජිනසමාගමා;
සත්තතිංස සමා තස්ස, ධරමානෙ තථාගතෙ.
බිම්බිසාරසුතො’ජාත-සත්තුතං ඝාතීයා’මති;
රජ්ජං ද්වත්තිංසවස්සානි, මහාමිත්තද්දුකාරයී.
අජාතසත්තුනො වස්සෙ, අට්ඨමෙ මුනි නිබ්බුතො;
පච්ඡා සො කාරයී රජ්ජං, වස්සානි චතුවීසති.
තථාගතො සකලලොකග්ගතං ගතො;
අනිච්චතාව සමවසො උපාගතො;
ඉති’ධ යො භයජනනිං අනිච්චතං,
අවෙක්ඛතෙ ස භවති දුක්ඛපාරගූති.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
මහාසම්මතවංසො නාම
දුතියො පරිච්ඡෙදො.
තතිය පරිච්ඡෙද
පඨමධම්මසංගීති
පඤ්චනෙත්තො ¶ ජිනො පඤ්ච-චත්තාලීසසමා’සමො;
ඨත්වා සබ්බානි කිච්චානි, කත්වා ලොකස්ස සබ්බථා.
කුසිනාරායයමක-සාලානමන්තරෙ වරෙ;
වෙසාඛපුණ්ණමායං සො, දීපො ලොකස්ස නිබ්බුතො.
සඞ්ඛ්යාපථමතික්කන්තා, භික්ඛූ තත්ථ සමාගතා;
ඛත්තියා බ්රාහ්මණා වස්සා, සුද්ධා දෙවා තථෙව ච.
සත්තසතසහස්සානි, තෙසු පාමොක්ඛභික්ඛවො;
ථෙරො මහාකස්සපොව, සඞ්ඝත්ථෙරො තදා අහු.
සත්ථුසරීරසාරීර-ධාතුකිච්චානි කාරිය;
ඉච්ඡන්තො සො මහාථෙරො, සත්ථු ධම්මචිරට්ඨිතිං.
ලොකනාථෙ දසබලෙ, සත්තාහපරිනිබ්බුතෙ;
දුබ්භාසිතං සුභද්දස්ස, බුද්ධස්ස වචනං සරං.
සරං චීවරදානඤ්ච, සමත්තෙ ඨපනං තථා;
සද්ධම්මඨපනත්ථාය, මුනිනා’නුග්ගහං කතං.
කාතුං සද්ධම්මසංගීතිං, සම්බුද්ධානමතෙ යති;
නවඞ්ගසාසනධරෙ, සබ්බඞ්ගසමුපාගතෙ.
භික්ඛූ පඤ්චසතෙයෙව, මහාඛීණාසවෙ වරෙ;
සම්මන්නි එකෙනූනෙ තු, ආනන්දත්ථෙරකාරණා.
පුන ආනන්දත්ථෙරා’පි, භික්ඛූහි අභියාචිතො;
සම්මන්නි කාතුං සංගීතිං, සා න සක්කා හි තං විනා.
සාධුකීළනසත්තාහං, සත්තාහං ධාතුභාජනං;
ඉච්චද්ධමාසං ඛෙපෙත්වා, සබ්බලොකානුකම්පකා.
වස්සං වසං රාජගහෙ, කස්සාම ධම්මසඞ්ගහං;
නාඤ්ඤෙහි තත්ත වත්ථබ්බ-මිති කත්වාන නිච්ඡයං.
සොකාතුරං ¶ තත්ථ තත්ථ, අස්සාසෙන්තො මහාජනං;
ජම්බුදීපම්හි තෙ ථෙරා, විචරිත්වාන චාරිකං.
ආසළ්හිසුක්කපක්ඛම්හි, සුක්කපක්ඛඨිතත්ථිකා;
උපාගමුං රාජගහං, සම්පන්නචතුපච්චයං.
තත්ථෙව වස්සූපගතා, තෙ මහාකස්සපාදයො;
ථෙරා ථිරගුණූපෙතා, සම්බුද්ධමතකොවිදා.
වස්සානං පඨමං මාසං, සබ්බසෙනාසනෙසු’පි;
කාරෙසුං පටිසඞ්ඛාරං, වත්වානා’ජාතසත්තුනො.
විහාරපටිසඞ්ඛාරෙ, නිට්ඨිතෙ අහු භූපති;
ඉදානි ධම්මසංගීතිං, කරිස්සාමි මයං ඉති.
කත්තබ්බං කින්තිපුට්ඨස්ස, නිසජ්ජඨානමාදිසුං;
රාජා කත්ථාති පුච්ඡිත්වා, වුත්තඨානම්හි තෙහි සො.
සීඝං වෙභාරසෙලස්ස, පස්සෙ කාරෙසි මණ්ඩපං;
සත්තපණ්ණිගුහාද්වාරෙ, රම්මං දෙවසභොපමං.
සබ්බථා මණ්ඩයිත්වා තං, අත්ථරාපෙසි තත්ථ සො;
භික්ඛූනං ගණනායෙව, අනග්ඝත්ථරණානි ච.
නිස්සාය දක්ඛිණං භාගං, උත්තරාමුඛමුත්තමං;
ථෙරාසනං සුපඤ්ඤත්තං, ආසි තත්ථ මහාරහං.
තස්මිං මණ්ඩපමජ්ඣස්මිං, පුරත්ථමුඛමුත්තමං;
ධම්මාසනං සුපඤ්ඤත්තං, අහොසි සුගතාරහං.
රාජා’රොචයි ථෙරානං, කම්මං නො නිට්ඨිතං ඉති;
තෙ ථෙරා ථෙරමානන්ද-මානන්දකරමබ්රවුං.
ස්වෙ සන්නිපාතො ආනන්ද, සෙඛෙන ගමනං තහිං;
න යුත්තන්තෙ සදත්ථෙ ත්වං, අප්පමත්තො තතො භව.
ඉච්චෙවං චොදිතො ථෙරො, කත්වාන වීරියං සමං;
ඉරියාපථතො මුත්තං, අරහත්තමපාපුණි.
වස්සානං දුතියෙ මාසෙ, දුතියෙ දිවසෙ පන;
රුචිරෙ මණ්ඩපෙ තස්මිං, ථෙරා සන්නිපතිංසු තෙ.
ඨපෙත්වා’නන්දත්ථෙරස්ස, අනුච්ඡවිකමාසනං;
ආසනෙසු නිසීදිංසු, අරහන්තො යථාරහං.
ථෙරො’රහත්තපත්තිං ¶ සො, ඤාපෙතුං තෙහි නාගමා;
කුහිං ආනන්දත්ථෙරො’ති, වුච්චමානෙ තු කෙහිචි.
නිම්මුජ්ජිත්වා පථවියා, ගන්ත්වා ජොතිපථෙන වා;
නිසීදි ථෙරො ආනන්දො, අත්තනො ඨපිතාසනෙ.
උපාලිථෙරො විනයෙ, සෙසධම්මෙ අසෙසකෙ;
ආනන්දත්ථෙරමකරුං, සබ්බෙ ථෙරා ධුරන්ධරෙ.
මහාථෙරො සකත්තානං, විනයං පුච්ඡිතුං සයං;
සම්මන්නු’පාලිථෙරො ච, විස්සජ්ජෙතුං තමෙව තු.
ථෙරාසනෙ නිසීදිත්වා, විනයං තමපුච්ඡි සො;
ධම්මාසනෙ නිසීදිත්වා, විස්සජ්ජෙසි තමෙව සො.
විනයඤ්ඤූනමග්ගෙන, විස්සජ්ජිතකමෙන තෙ;
සබ්බෙ සජ්ඣායමකරුං, විනයං නයකොවිදා.
අග්ගං බහුස්සුතාදීනං, කොසාරක්ඛං මහෙසිනො;
සම්මන්නිත්වාන අත්තානං, ථෙරො ධම්මමපුච්ඡි සො.
තථා සම්මන්නිය’ත්තානං, ධම්මාසනාගතො සයං;
විස්සජ්ජෙසි තමානන්ද-ත්ථෙරො ධම්මමසෙසතො.
වෙදෙහමුනිනා තෙන, විස්සජ්ජිතකමෙන තෙ;
සබ්බෙ සජ්ඣායමකරුං, ධම්මං ධම්මත්ථකොවිදා.
එවං සත්තහි මාසෙහි, ධම්මසංගීති නිට්ඨිතා;
සබ්බලොකහිතත්ථාය, සබ්බලොකහි තෙහි සා.
මහාකස්සපථෙරෙන, ඉදං සුගතසාසනං;
පඤ්චවස්සසහස්සානි, සමත්ථං වත්තනෙ කතං.
අතීව ජාතපාමොජ්ජා, සන්ධාරකජලන්තිකා;
සංගීතිපරියොසානෙ, ඡද්ධාකම්පි මහාමහී.
අච්ඡරියානි චා’හෙසුං, ලොකෙනෙකානිනෙකධා;
ථෙරෙහෙව කතත්තා ච, ථෙරියායං පරම්පරා.
පඨමං සඞ්ගහං කත්වා, සබ්බලොකහිතං බහුං;
තෙ යාවතායුකං ඨත්වා, ථෙරා සබ්බෙපි නිබ්බුතා.
ථෙරා’පි ¶ තෙ මතිපදීපහතන්ධකාරා,
ලොකන්ධකාරහනනම්හි මහාපදීපා;
නිබ්බාපිතා මරණඝොරමහානිලෙන,
තෙනාපි ජීවිතමදං මතිමා ජහෙය්යාති.
සුජනප්පසාදංසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
පඨමධම්මසංගීතිනාම
තතියො පරිච්ඡෙදො.
චතුත්ථ පරිච්ඡෙද
දුතිය සංගීති
අජාතසත්තු පුත්තො තං, ඝාතෙත්වා’දායි භද්දකො;
රජ්ජං සොළසවස්සානි, කාරෙසි මිත්තදූභිකො.
උදයභද්ද පුත්තො තං, ඝාතෙත්වා අනුරුද්ධකො;
අනුරුද්ධස්ස පුත්තො තං, ඝාතෙත්වා මුණ්ඩනාමකො.
මිත්තද්දුනො දුම්මතිනො, තෙ’පි රජ්ජමකාරයුං;
තෙසං උභින්නං රජ්ජෙසු, අට්ඨවස්සාන’තික්කමුං.
මුණ්ඩස්ස පුත්තො පිතරං, ඝාතෙත්වා නාගදාසකො;
චතුවීසතිවස්සානි, රජ්ජං කාරෙසි පාපකො.
පිතුඝාතකවංසො’ය, මීතිකුද්ධා’ථ නාගරා;
නාගදාසක රාජානං, අපනෙත්වා සමාගතා.
සුසුනාගොති පඤ්ඤාතං, අමච්චං සාධුසම්මතං;
රජ්ජෙ සමභිසිඤ්ජිංසු, සබ්බෙසං හිතමානසා.
සො ¶ අට්ඨාරසවස්සානි, රාජා රජ්ජමකාරයි;
කාළාසො කො තස්ස පුත්තො, අට්ඨවීසති කාරයි.
අතීතෙ දසමෙ වස්සෙ, කාළාසොකස්ස රාජිනො;
සම්බුද්ධපරිනිබ්බානා, එවං වස්සසතං අහු.
තදා වෙසාලියා භික්ඛූ, අනෙකා වජ්ජිපුත්තකා;
සිඞ්ගීලොණං ද්වඞ්ගුලඤ්ච, තථා ගාමන්තරම්මි ච.
ආවාසා’නුමතා’චිණ්ණං, අමථිතං ජලොගි ච;
නිසීදනං අදසකං, ජාතරූපාදිකං ඉති.
දසවත්ථූනි දීපෙසුං, කප්පන්තීති අලජ්ජීනො;
තං සුත්වාන යසත්ථෙරො, එවං වජ්ජීසු චාරිකං.
ඡළභිඤ්ඤො බලප්පත්තො, යසො කාකණ්ඩකත්රජො;
තං සමෙතුං සඋස්සාහො, තත්ථාගමි’මහාවනං.
ඨපෙත්වා’පොසථග්ගෙ තෙ, කංසපාතිං සහොධකං;
කහාපණාදිං සඞ්ඝස්ස, දෙථ’නා’හු උපාසකෙ.
න කප්පතෙ තං මා දෙථ, ඉති ථෙරො සවාරයි;
පටිසාරණීයං කම්මං, යසත්ථෙරස්ස තෙ කරුං.
යාචිත්වා අනුදූතං සො, සහ තෙන පුරං ගතො;
අත්තනො ධම්මවාදිත්තං, සඤ්ඤාපෙත්වා’ග සාගරෙ.
අනුදූතවචො සුත්වා, තමුක්ඛිපිතුමාගතා;
පරික්ඛිපිය අට්ඨංසු, සරං ථෙරස්ස භික්ඛවො.
ථෙරො උග්ගම්ම නභසා, ගන්ත්වා කොසම්බියං තතො;
පාවෙය්යකා වන්තිකානං, භික්ඛූනං සන්තිකං ලහුං.
වෙසෙසි දූතෙතු සයං, ගන්ත්වා’හො ගඞ්ගපබ්බතං;
ආහ සම්භූතත්ථෙරස්ස, තං සබ්බං සාණවාසිනො.
පාවෙය්යකා සට්ඨිථෙරා, අසිතා’වන්තිකාපි ච;
මහාඛීණාසවා සබ්බෙ, අහොගඞ්ගම්හි ඔතරුං.
භික්ඛවො සන්නිපතිතා, සබ්බෙ තත්ථ තතො තතො;
ආසුං නවුතිසහස්සානි, මන්තෙත්වා අඛිලා’පි තෙ.
සොරෙය්ය ¶ රෙවතත්ථෙරං, බහුස්සුත මනාසවං;
තං කාලපමුඛං ඤත්වා, පස්සිතුං නික්ඛමිංසු තං.
ථෙරො තම්මන්තනං සුත්වා, වෙසාලිං ගන්තුමෙව සො;
ඉච්ඡන්තො ඵාසුගමනං, තතො නික්ඛමි තඞ්ඛණං.
පාතො පාතොව නික්ඛන්ත-ට්ඨානං තෙන මහත්තනා;
සායං සායමුපෙන්තානං, සහජොතියමද්දසුං.
තත්ථ සම්භූතත්ථෙරෙන, යසත්ථෙරො නියොජිතො;
සද්ධම්මසවනන්තෙ තං, රෙවතථෙර මුත්තමං.
උපෙච්ච දසවත්ථූනි, පුච්ඡි ථෙරො පටික්ඛිපි;
සුත්වා’ධිකරණං තඤ්ච, නිසෙධෙමාති අබ්රවි.
පාපාපි පක්ඛං පෙක්ඛන්තා, රෙවතත්ථෙර මුත්තමං;
සාමණකං පරික්ඛාරං, පටියාදිය තෙ බහුං.
සීඝං නාවාය ගන්ත්වාන, සහජාතිසමීපගා;
කරොන්ති භත්තවිස්සග්ගං, භත්තකාලෙ උපට්ඨිතෙ.
සහජාතිං ආවසන්තො, සාළථෙරො විචින්තියා;
පාවෙය්යකා ධම්මවාදී, ඉති පස්සි අනාසවො.
උපෙච්ච තං මහාබ්රහ්මා, ධම්මෙ නිට්ඨාති අබ්රවි;
නිච්චං ධම්මෙ ඨිතත්තං සො, අත්තනො තස්ස අබ්රවි.
තෙ පරික්ඛාරමාදාය, රෙවතත්ථෙරමද්දසුං;
ථෙරො න ගණ්හි තප්පක්ඛ-ගාහී සිස්සං පණාමයී.
වෙසාලිං තෙ තතො ගන්ත්වා, තතො පුප්ඵපුරං ගතා;
වදිංසු කාළාසොකස්ස, නරින්දස්ස අලජ්ජීනො.
සත්ථුස්ස නො ගන්ධකුටිං, ගොපයන්තො මයං තහිං;
මහාවනවිහාරස්මිං, වසාම වජ්ජීභූමියං.
ගණ්හිස්සාම විහාර’න්ති, ගාමවාසිකසික්ඛවො;
ආගච්ඡන්ති මහාරාජ, මටිසෙධය තෙ ඉති.
රාජානං දුග්ගහිතං තෙ, කත්වා වෙසාලිමාගමුං;
රෙවතත්ථෙර මූලම්හි, සහජාතියමෙත්ථ තු.
භික්ඛූ ¶ සතසහස්සානි, එකාදස සමාගතා;
නවුතිඤ්ච සහස්සානි, අහු තං වත්ථු සන්තියා.
මූලට්ඨෙහි විනා වත්ථු-සමනං නෙව රොචයි;
ථෙරො සබ්බෙපි භික්ඛූ තෙ, වෙසාලිමාගමුං තතො.
දුග්ගහිතොව සො රාජා, තත්ථාමච්චෙ අපෙසයි;
මූළා දෙවානුභාවෙන, අඤ්ඤත්ථ අගමිංසු තෙ.
පෙසෙත්වා තෙ මහීපාලො, තං රත්තිං සුපිනෙනසො;
අපස්සි සකමත්තානං, පක්ඛිත්තං ලොහකුම්භියං.
අතිභීතො අහු රාජා, තමස්සා සෙතු මාගමා;
භගිනී නන්දථෙරී තු, ආකාසෙන අනාසවා.
භාරියං තෙ කතං කම්මං, ධම්මිකෙ’ය්යෙ ඛමාපය;
පක්ඛො තෙසං භවිත්වා ත්වං, කුරු සාසනපග්ගහං.
එවං කතෙ සොත්ථි තුය්හං, හෙස්සතීති අපක්කමි;
පසාතෙයෙව වෙසාලිං, ගන්තුං නික්ඛමි භූපති.
ගන්ත්වා මහාවනං භික්ඛූ-සඞ්ඝං සො සන්නිපාතිය;
සුත්වා උභින්නං වාදඤ්ච, ධම්මපක්ඛඤ්ච රොචිය.
ඛමාපෙත්වා ධම්මිකෙ තෙ, භික්ඛූ සබ්බෙ මහීපති;
අත්තනො ධම්මපක්ඛත්තං, වත්වා තුම්හෙ යථාරුචි.
සම්පග්ගහං සාසනස්ස, කරොථාති ච භාසිය;
දත්වා ච තෙසං ආරක්ඛං, අගමාසි සකං පුරං.
නිච්ඡෙතුං තානි වත්ථූනි, සඞ්ඝො සන්නිපතී තදා;
අනග්ගානි තත්ථ භස්සානි, සඞ්ඝමජ්ඣෙ අජායිසුං.
තතො සො රෙවතත්ථෙරො, සාවෙත්වා සඞ්ඝමජ්ඣගො;
උබ්භාහිකාය තං වත්ථුං, සමෙතුං නිච්ඡයං අකා.
පාචිනකෙච චතුරො, චතුරො පාවෙය්යකෙපි ච;
උබ්භාහිකාය සම්මන්නි, භික්ඛූ තං වත්ථු සන්තියා.
සබ්බකාමී ච සාළ්හො ච, ඛුජ්ජසොභිතනාමකො;
වාසභගාමිකො චාති, ථෙරො පාචිනකා ඉමෙ.
රෙවතො ¶ සාණසම්භූතො,
යසො කාකොණ්ඩකත්රජො;
සුමනො චාති චත්තාරො,
ථෙරා පාවෙය්යකා ඉමෙ.
සමෙතුං තානි වත්ථූනි, අප්පසද්දං අනාකුලං;
අගමුං වාලුකාරාමං, අට්ඨත්ථෙරා අනාසවා.
දහරෙනා’ජි තෙ නෙත්ථ, පඤ්ඤත්තෙ ආසනෙ සුභෙ;
නිසීදිංසු මහාථෙරා, මහාමුනි මතඤ්ඤුනො.
තෙසු වත්ථූසු එකෙකං, කමතො රෙවතො මහා;
ථෙරො ථෙරං සබ්බකාමිං, පුච්ඡි පුච්ඡාසු කොවිදො.
සබ්බකාමී මහාථෙරො, තෙන පුට්ඨො’ථ බ්යාකරි;
සබ්බානි තානි වත්ථූනි, න කප්පන්තීති සුත්තතො.
නිහනිත්වා’ධිකරණං, තං තෙ තත්ථ යථාක්කමං;
තථෙව සඞ්ඝමජ්ඣෙපි, පුච්ඡාවිස්සජ්ජනං කරුං.
නිග්ගහං පාපභික්ඛූනං, දසවත්ථුකදීපනං;
තෙසං දසසහස්සානං, මහාථෙරො අකංසු තෙ.
සබ්බකාමී පුථවියා, සඞ්ඝත්ථෙරො තදා අහු;
සො වීසං වස්සසතිකො, තදා’සි උපසම්පදා.
සබ්බකාමී ච සාළ්හො ච,
රෙවතො ඛුජ්ජසොභිතො;
යසො කාකොණ්ඩකසුතො,
සම්භූතො සාණවාසිකො.
ථෙරා ආනන්දත්ථෙරස්ස, එතෙ සද්ධිවිහාරිනො;
වාසභගාමිකො චෙව, සුමනො ච දුවෙ පන.
ථෙරා’නුරුද්ධත්ථෙරස්ස, එතෙ සද්ධිවිහාරිනො;
අට්ඨ ථෙරා’පි ධඤ්ඤා තෙ, දිට්ඨපුබ්බා තථාගතං.
භික්ඛූ සතසහස්සානි, ද්වාදසාසුං සමාගතා;
සබ්බෙසං රෙවතත්ථෙරො, භික්ඛූනංපමුඛොතදා.
තතො ¶ සො රෙවතත්ථෙරො, සද්ධම්මට්ඨිතියා චිරං;
කාරෙතුං ධම්මසංගීතිං, සබ්බභික්ඛුසමූහතො.
පභින්නත්ථාදිඤාණානං, පිටකත්තයධාරිනං;
සතානි සත්තභික්ඛූනං, අරහන්තානමුච්චිනි.
තෙ සබ්බෙ වාලුකාරාමෙ, කාළාසොකෙන රක්ඛිතා;
රෙවතත්ථෙරපාමොක්ඛා, අකරුං ධම්මසඞ්ගහං.
පුබ්බෙ කතං තථා එව, ධම්මං පච්ඡා ච භාසිතං;
ආදාය නිට්ඨපෙසුං තං, එතං මාසෙහි අට්ඨහි.
එවං දුතියසංගීතිං, කත්වා තෙපි මහායසා;
ථෙරා දොසක්ඛයං පත්තා, පත්තාකාලෙන නිබ්බුතිං.
ඉති පරමමතීනං පත්තිපත්තබ්බකානං,
තිභවහිතකරානං ලොකනාථෙරසානං;
සුමරියමරණං තං සඞ්ඛතා සාරකත්තං,
පරිගණියමසෙසං අප්පමත්තො භවෙය්යාති.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ
මහාවංසෙ දුතියසංගීති නාම
චතුත්ථො පරිච්ඡෙදො.
පඤ්චම පරිච්ඡෙද
තතියධම්මසංගීති
යා මහාකස්සපාදීහි ¶ , මහාථෙරෙහි ආදිතො;
කතා සද්ධම්ම සංගීති, ථෙරියා’ති පවුච්චති.
එකො’ව ථෙරවාදො සො, ආදිවස්සසතෙ අහු;
අඤ්ඤාචරියවාදාතු, තතො ඔරං අජායිසුං.
තෙහි සංගීතිකාරෙහි, ථෙරෙහි දුතියෙහි තෙ;
නිග්ගහිතා පාපභික්ඛූ, සබ්බෙ දසසහස්සකා.
අකංසා’චරියවාදං තෙ, මහාසංගීතිනාමකා;
තතො ගොකුලිකා ජාතා, එකබ්බොහාරිකාපි ච.
ගොකුලිකෙහි පණ්ණත්ති-වාදා බාහුලිකාපි ච;
චෙතියවාදා තෙස්වෙව, සමතාසඞ්ඝිකා ඡ තෙ.
පුනාපි ථෙරවාදෙහි, මහිංසාසකභික්ඛවො;
වජ්ජීපුත්තකභික්ඛූ ච, දුවෙ ජාතා ඉමෙ ඛලු.
ජාතා’ථ ධම්මුත්තරියා, භද්රයානිකභික්ඛවො;
ඡන්නාගාරා සම්මිතියා, වජ්ජීපුත්තියභික්ඛූති.
මහිංසාසකභික්ඛූහි, භික්ඛූ සබ්බත්ථ වාදිනො;
ධම්මගුත්තියභික්ඛූ ච, ජාතා ඛලු ඉමෙ දුවෙ.
ජාතා සබ්බත්ථිවාදීහි, කස්සපියා තතො පන;
ජාතා සඞ්කන්තිකා භික්ඛූ, සුත්තවාදා තතො පන.
ථෙරවාදෙන සහ තෙ, හොන්ති ද්වාදසි’මෙපි ච;
පුබ්බෙ වුත්තඡවාදා ච, ඉති අට්ඨාරසා ඛිලා.
සත්තරසාපි දුතියෙ, ජාතා වසස්සතෙ ඉති;
අඤ්ඤාචරියවාදා තු, තතො ඔරමජායිසුං.
හෙමතා ¶ රාජගිරියා, තථා සිද්ධත්ථිකාපි ච;
පුබ්බසෙලියභික්ඛූ ච, තථා අපරසෙලියා.
වාජිරියා ඡ එතෙහි, ජම්බුදීපම්හි භින්නකා;
ධම්මරුචි ච සාගලියා, ලංකාදීපම්හි භින්නකා.
ආචරියකුලවාදකථා නිට්ඨිතා.
ධම්මාසොකාභිසෙක
කාළාසොකස්ස පුත්තා තු, අහෙසුං දසභාතිකා;
බාවීසතිං තෙ වස්සානි, රජ්ජං සමනුසාසිසුං.
නව නන්දා තතො ආසුං, කමෙනෙව නරාධිපා;
තෙ’පි බාවීසවස්සානි, රජ්ජං සමනුසාසිසුං.
මොරියානං ඛත්තියානං, වංසෙ ජාතං සිරිධරං;
චන්දගුත්තොති පඤ්ඤාතං, චාණක්කො බ්රාහ්මණො තතො.
නවමං ධනනන්දං තං, ඝාතෙත්වා චණ්ඩකොධසා;
සකලෙ ජම්බුදීපස්මිං, රජ්ජෙ සමභිසිඤ්චී සො.
සො චතුවීසවස්සානිං, රාජා රජ්ජමකාරයි;
තස්ස පුත්තො බින්දුසාරො, අට්ඨවීසති කාරයි.
බින්දුසාරසුතා ආසුං, සතං එකො ච විස්සුතා;
අසොකො ආසි තෙසං තු, පුඤ්ඤතෙජොබලිද්ධිකො.
වෙමාතිකෙ භාතරො සො, හන්ත්වා එකූනකං සතං;
සකලෙ ජම්බුදීපස්මිං, එකරජ්ජමපාපුණි.
ජිනනිබ්බානතො පච්ඡා, පුරෙ තස්සාභිසෙකතො;
සාට්ඨාරසං වස්සසත-ද්වයමෙවං විජානිය.
පත්වා චතූහි වස්සෙහි, එකරජ්ජං මහායසො;
පුරෙ පාටලිපුත්තස්මිං, අත්තානමභිසෙචයි.
තස්සා’භිසෙකෙන ¶ සමං, ආකාසෙ භූමියං තථා;
යොජනෙ යොජනෙ ආණා, නිච්චං පවත්තිතා අහු.
අනොතත්තො දකාකාජෙ, අට්ඨනෙසුං දිනෙ දිනෙ;
දෙවා දෙවො අකා තෙහි, සංවිභාගං ජනස්සච.
නාගලතාදන්තකට්ඨං, ආනෙසුං හිමවන්තතො;
අනෙකෙසං සහස්සානං, දෙවා එව පහොනකං.
අගදා’මලකඤ්චෙව, තථාගද හරිතකං;
තතො’ව අමපක්කඤ්ච, වණ්ණගන්ධරසුත්තමං.
පඤ්චවණ්ණානි වත්ථානි, තත්ථපුඤ්ජනපට්ටකං;
පීතඤ්ච දිබ්බපානඤ්ච, ඡද්දන්තදහතො මරු.
මරන්තා නගරෙ තස්මිං, මිගසූකරපක්ඛිනො;
ආගන්ත්වාන මහානසං, සයමෙව මරන්ති ච.
ගාවො තත්ථ චරාපෙත්වා, වජමානෙන්ති දීපිනො;
ඛෙත්ත වත්ථුතළාකාදිං, පාලෙන්ති මිගසූකරා.
සුමනං පුප්ඵපටකං, අභුත්තං දිබ්බමුප්පලං;
විලෙපනං අඤ්ජනඤ්ච, නාගානාගාවිමානතො.
සාලිවාහසහස්සානි, නවුතිං තු සුවා පන;
ඡද්දන්තදහතොයෙව, ආහරිංසු දිනෙ දිනෙ.
තෙ සාලිනිත්ථුසකණෙ, අඛණ්ඩෙත්වාන තණ්ඩුලෙ;
අකංසු මූසිකා තෙහි, භත්තං රාජකුලෙ අහු.
අකංසු සස්සතං තස්ස, මධූනි මධුමක්ඛිකා;
තථා කම්මාරසාලාසු, අච්ඡාකූටානි පාතයුං.
කරවිකා සකුණිකා, මනුඤ්ඤමධුරස්සරා;
අකංසු තස්සා’ගන්ත්වාන, රඤ්ඤො මධුරවස්සිතං.
රාජා’භිසිත්තො සො’සොකො,
කුමාරං තිස්සසව්හයං;
කණිට්ඨං සංසොදරියං, උපරජ්ජෙ’භිසෙචයි.
ධම්මාසොකාභිසෙකො නිට්ඨිතො
නිග්රොධසාමණෙර දස්සන
පිතා ¶ සට්ඨිසහස්සානි, බ්රාහ්මණෙ බ්රහ්මපක්ඛිකෙ;
භොජෙසි සොපි තෙයෙව, තීණි වස්සානි භොජයි.
දිස්වා’නුපසමං තෙසං, අසොකො පරිවෙසනෙ;
විචෙය්ය දානං දස්සන්ති, අමච්චෙ සන්නියොජිය.
ආණාපයිත්වා මතිමා, නානාපාසණ්ඩිකෙ විසුං;
වීමංසිත්වා නිසජ්ජාය, භොජාපෙත්වා විසජ්ජයි.
කාලෙ වාතායනගතො, සන්තං රච්ඡාගතං යතිං;
නිග්රොධසාමණෙරං සො, දිස්වා චිත්තං පසාදයි.
බින්දුසාරස්ස පුත්තානං, සබ්බෙසං ජෙට්ඨභාතුනො;
සුමනස්ස කුමාරස්ස, පුත්තො සො හි කුමාරකො.
අසොකො පිතරා දින්නං, රජ්ජමුජ්ජෙනියඤ්හි සො;
හිත්වා’ගතො පුප්ඵපුරං, බින්දුසාරෙ ගිලානකෙ.
කත්වා පුරං සකායත්තං, මතෙ පිතරි භාතරං;
ඝාතෙත්වා ජෙට්ඨකං රජ්ජං, අග්ගහෙසි පුරෙ වරෙ.
සුමනස්ස කුමාරස්ස, දෙවී තන්නාමිකා තතො;
ගබ්භිනී නික්ඛමිත්වාන, පාචිනද්වාරතො බහි.
චණ්ඩාලගාම මගමා, තත්ථ නිග්රොධදෙවතා;
තමාලපියනාමෙන, මා පත්වා ඝරකං අදා.
තදහෙ’ව වරං පුත්තං, විජායිත්වා සුතස්ස සා;
නිග්රොධොති අකා නාමං, දෙවතා නුග්ගහානුගා.
දිස්වා තං ජෙට්ඨචණ්ඩාලො, අත්තනො සාමිනිං විය;
මඤ්ඤන්තො තං උපට්ඨාසි, සත්තවස්සානි සාධුකං.
තං මහාවරුණො ථෙරො, තදා දිස්වා කුමාරකං;
උපනිස්සය සම්පන්නං, අරහා පුච්ඡි මාතරං.
පබ්බාජෙසි ඛුරග්ගෙ සො, අරහත්තමපාපුණි;
දස්සනායො’ප ගච්ඡන්තො, සො තතො මාතුදෙවියා.
දක්ඛිණෙන ච ද්වාරෙන, පවිසිත්වා පුරුත්තමං;
තං ගාමගාමිමග්ගෙන, යාති රාජඞ්ගණෙ තදා.
සන්තාය ¶ ඉරියා යස්මිං, පසීදි සමහීපති;
පුබ්බෙ’ව සන්නිවාසෙන, පෙමං තස්මිං අජායථ.
පුබ්බෙ කිර තයො ආසුං, භාතරො මධු වාණිජා;
එකො මධුං වික්කිණාති, ආහරන්ති මධුං දුවෙ.
එකො පච්චෙකසම්බුද්ධො, වණරොගාතුරො අහු;
අඤ්ඤො පච්චෙකසම්බුද්ධො, තදත්ථං මධුවත්ථිකො.
පිණ්ඩචාරිකවත්තෙන, නගරං පාවිසී තදා;
තිත්ථං ජලත්ථං ගච්ඡන්ති, එකා චෙටී තමද්දස.
පුච්ඡිත්වා මධුකාමත්තං, ඤත්වා හත්ථෙන ආදිසි;
එසො මධ්වාපණො භන්තෙ, තත්ථ ගච්ඡා’ති අබ්රවි.
තත්ථ පත්තස්ස බුද්ධස්ස, වාණිජො සො පසාදවා;
විස්සන්දයන්තො මුඛතො, පත්තපුරං මධුං අදා.
පුණ්ණඤ්ච උප්පතන්තඤ්ච, පතිතඤ්ච මහීතලෙ;
දිස්වා මධුං පසන්නො සො, එවං පණිදහී තදා.
ජම්බුදීපෙ එකරජ්ජං, දානෙනා’නෙන හොතු මෙ;
ආකාසෙ යොජනෙ ආණා, භූමියං යොජනෙති ච.
භාතරෙ ආගතෙ ආහ, එදිසස්ස මධුං අදං;
අනුමොදථ තුම්හෙ තං, තුම්හාකඤ්ච යතො මධු.
ජෙට්ඨො ආහ අතුට්ඨො සො,
චණ්ඩාලො නූන සොසියං;
නිවාසෙන්තීති චණ්ඩාලා,
කාසායානි සදා ඉති.
මජ්ඣො පච්චෙකබුද්ධං තං, ඛිපපාරණ්ණවෙ ඉති;
පත්තිදානවචො තස්ස, සුත්වා තෙ චානුමොදිසුං.
ආපණා දෙසිකං යාතු, දෙවිත්තං තස්ස පත්ථයි;
ආදිස්සමානසන්ධි ච, රූපං අතිමනොරමං.
අසොකො මධුදො’සන්ධි-මිත්තාදෙවී තු චෙටිකා;
චණ්ඩාලවාදී නිග්රොධො, තිස්සො සො පාරවාදිකො.
චණ්ඩාලවාදී චණ්ඩාල-ගාමෙ ආසි යතො තු සො;
පත්ථෙසි මොක්ඛං මොක්ඛඤ්ච, සත්ත වස්සොව පාපුණි.
නිවිට්ඨපෙමො ¶ තස්මිං සො, රාජා’ති තුරිතො තතො;
පක්කොසාපෙසි තං සො තු, සන්තවුත්තී උපාගමි.
නිසිද තාතා’නුරූපෙ, ආසනෙ තා’හ භූපති;
අදිස්වා භික්ඛුමඤ්ඤං සො, සීහාසනමුපාගමි.
තස්මිං පල්ලඞ්කමායාතෙ, රාජාඉති විචින්තයි;
අජ්ජා’යං සාමණෙරො මෙ, ඝරෙ හෙස්සති සාමිකො.
ආලම්බිත්වා කරං රඤ්ඤො, සො පල්ලඞ්කෙ සමාරුහි;
නිසීදි රාජපල්ලඞ්කෙ, සෙතච්ඡත්තස්ස හෙට්ඨතො.
දිස්වා තථා නිසින්නං තං, අසොකො සො මහීපති;
සම්භාවෙත්වාන ගුණතො, තුට්ඨො’තීව තදා අහු.
අත්තනො පටියත්තෙන, ඛජ්ජභොජ්ජෙන තප්පිය;
සම්බුද්ධදෙසිතං ධම්මං, සාමණෙරමපුච්ඡිතං.
තස්ස’ප්පමාදවග්ගං සො, සාමණෙරො අභාසථ;
තං සුත්වා භූමිපාලො සො, පසන්නො ජිනසාසනෙ.
අට්ඨ තෙ නිච්චභත්තානි, දම්මි තාතා’ති ආහ තං;
උපජ්ඣායස්ස මෙ රාජ, තානි දම්මීති ආහ සො.
පුන අට්ඨසු දින්නෙසු, තාන’දා චරියස්ස සො;
පුන අට්ඨසු දින්නෙසු, භික්ඛුසඞ්ඝස්ස තාන’දා.
පුන අට්ඨසු දින්නෙසු, අධිවාසෙසි බුද්ධිමා;
ද්වත්තිංසභික්ඛූ ආදාය, දුතියදිවසෙ ගතො.
සහත්ථා තප්පිතො රඤ්ඤා, ධම්මං දෙසිය භූපතිං;
සරණෙසු ච සීලෙසු, ඨපෙසි සමහාජනං.
නිග්රොධසාමණෙරදස්සනං
සාසනප්පවෙස
තතො රාජා පසන්නො සො, දිගුණෙන දිනෙ දිනෙ;
භික්ඛූ සට්ඨිසහස්සානි, අනුපුබ්බෙනු’පඨහි.
තත්ථියානං සහස්සානි, නිකඩ්ඪිත්වාන සට්ඨිසො;
සට්ඨිභික්ඛුසහස්සානි, ඝරෙ නිච්චමභොජයි.
සට්ඨිභික්ඛුසහස්සානි ¶ , භොජෙතුං තුරිතො හි සො;
පටියාදාපයිත්වාන, ඛජ්ජභොජ්ජං මහාරහං.
භූසාපෙත්වාන නගරං, ගන්ත්වා සඞ්ඝං නිමන්තිය;
ඝරං නෙත්වාන භොජෙත්වා, දත්වා සාමණකං බහුං.
සත්ථාරා දෙසිතො ධම්මො, කිත්තකොති අපුච්ඡථ;
බ්යාකාසි මොග්ගලිපුත්තො, තිස්සත්ථෙරො තදස්සතං.
සුත්වාන චතුරාසීති, ධම්මක්ඛන්ධා’ති සො’බ්රවි;
පූජෙමි තෙ’හං පච්චෙකං, විහාරෙනා’ති භූපති.
දත්වා තදා ඡන්නවුති-ධනකොටිං මහීපති;
පුරෙසු චතුරාසීති-සහස්සෙසු මහීතලෙ.
තත්ථ තත්ථෙ’ව රාජූහි, විහාරෙ ආරභාපයි;
සයං අසොකාරාමං තු, කාරාපෙතුං සමාරභි.
රතනත්තයනිග්රොධ-ගිලානානන්ති සාසනෙ;
පච්චෙකං සතසහස්සං, සො දාපෙසි දිනෙ දිනෙ.
ධනෙන බුද්ධදින්නෙන, ථූපපූජා අනෙකධා;
අනෙකෙසු විහාරෙසු, අනෙකෙ අකරුං සදා.
ධනෙන ධම්මදින්නෙන, පච්චයෙ චතුරො වරෙ;
ධම්මධරානං භික්ඛූනං, උපනෙතුං සදා නරා.
අනොතත්තොදකාජෙසු, සඞ්ඝස්ස චතුරො අදා;
තෙ පිටකානං ථෙරානං, සට්ඨියෙ’කං දිනෙ දිනෙ.
එකං අසන්ධිමිත්තාය, දෙවියා තු අදාපයි;
සයං පන දුවෙයෙව, පරිභුඤ්ජි මහීපති.
සට්ඨිභික්ඛුසහස්සානං, දන්තකට්ඨං දිනෙ දිනෙ;
සොළසිත්ථිසහස්සානං, අදා නාගලතාව්හයං.
අථෙකදිවසං රාජා, චතුසම්බුද්ධදස්සිනං;
කප්පායුකං මහාකාළං, නාගරාජං මහිද්ධිකං.
සුණිත්වා තමානෙතුං, සොණ්ඩසඞ්ඛලිබන්ධනං;
පෙසයිත්වා තමානෙත්වා, සෙතච්ඡත්තස්ස හෙට්ඨතො.
පල්ලඞ්කම්හි නිසීදෙත්වා, නානාපුප්ඵෙහි පූජිය;
සොළසිත්ථිසහස්සෙහි, පරිවාරිය අබ්රවි.
සද්ධම්මචක්කවත්තිස්ස ¶ , සම්බුද්ධස්ස මහෙසිනො;
රූපං අනන්තඤාණස්ස, දස්සෙහි මම භො ඉති.
ද්වත්තිංසලක්ඛණූපෙතං, අසීතිබ්යඤ්ජනුජ්ජලං;
බ්යාමප්පභාපරික්ඛිත්තං, කෙතුමාලාහි සොභිතං.
නිම්මාසි නාගරාජා සො, බුද්ධරූපං මනොහරං;
තං දිස්වා’ති පසාදස්ස, විම්හයස්ස ච පූරිතො.
එතෙන නිම්මිතං රූපං, ඊදිසං කීදිසං නුඛො;
තථාගතස්ස රූපන්ති, ආසි පිතුන්නතුන්නතො.
අක්ඛිපූජන්ති සඤ්ඤාතං, තං සත්තාහං නිරන්තරං;
මහාමහං මහාරාජ, කාරාපෙසි මහිද්ධිකො.
එවං මහානුභාවො ච, සද්ධො චාපි මහීපති;
ථෙරො ච මොග්ගලිපුත්තො, දිට්ඨා පුබ්බෙ වසීහි තෙ.
සාසනප්පවෙසො නිට්ඨිතො.
මොග්ගලිපුත්තතිස්සථෙරාදයො
දුතියෙ සඞ්ගහෙ ථෙරා, පෙක්ඛන්තා’නාගතෙහි තෙ;
සාසනොපද්දවං තස්ස, රඤ්ඤො කාලම්හි අද්දසුං.
පෙක්ඛාන්තා සකලෙ ලොකෙ, තදුපද්දවඝාතකං;
තිස්සබ්රහ්මානමද්දක්ඛුං, අචිරට්ඨායි ජීවිතං.
තෙසං සමුපසඞ්කම්ම, ආයාචිංසු මහාපතිං;
මනුස්සෙසු’පපජ්ජිත්වා, තදුපද්දවඝාතනං.
අදා පටිඤ්ඤං තෙසං සො, සාසනුජ්ජොතනත්ථිකො;
සිග්ගවං චණ්ඩවජ්ජිඤ්ච අවොචුං දහරෙ යති.
අට්ඨාරසාදිකා වස්ස-සතා උපරි හෙස්සති;
උපද්දවො සාසනස්ස, න සම්භොස්සාම තං මයං.
ඉමං තුම්හා’ධිකරණං, නොපගඤ්ඡිත්ථ භික්ඛවො;
දණ්ඩකම්මාරහා තස්මා, දණ්ඩකම්මපදඤ්හි වො.
සාසනුජ්ජොතනත්ථාය, තිස්සබ්රහ්මා මහාපති;
මොග්ගලිබ්රාහ්මණඝරෙ, පටිසන්ධිං ගහෙස්සති.
කාලෙ ¶ තුම්හෙසු එකො තං, පබ්බාජෙතු කුමාරකං;
එකො තං බුද්ධවචනං, උග්ගණ්හාපෙතු සාධුකං.
අහු උපාලිථෙරස්ස,
ථෙරො සද්ධිවිහාරිකො;
දාසකො සොණකො තස්ස,
ද්වෙ ථෙරා සොණකස්සිමෙ.
අහු වෙසාලියං පුබ්බෙ-දාසකො නාම සොත්ථියො;
තිසිස්සසතජෙට්ඨො සො, වසං ආචරියන්තිකෙ.
ද්වාදසවස්සිකොයෙව, වෙදපාරගතො චරං;
සසිස්සො වාලිකාරාමෙ, වසන්තං කතසඞ්ගහං.
උපාලිථෙරං පස්සිත්වා, නිසීදිත්වා තදන්තිකෙ;
වෙදෙසු ගණ්ඨිඨානානි, පුච්ඡි සො තානි බ්යාකරි.
සබ්බධම්මානුපතිතො, එකධම්මො හි මාණව;
සබ්බෙ ධම්මා ඔසරන්ති, එකධම්මො හි කො නු සො.
ඉච්චාහ නාමං සන්ධාය, ථෙරො මාණවකො තු සො;
නා’ඤ්ඤාසි පුච්ඡිතො මන්තො, බුද්ධමන්තොති භාසිතො.
දෙහීති ආහ සො ආහ, දෙම නො වෙසධාරිනො;
ගුරුං ආපුච්ඡි මන්තත්ථං, මාතරං පිතරං තථා.
මාණවානං සතෙහෙ’ස, තීහි ථෙරස්ස සන්තිකෙ;
පබ්බජිත්වාන කාලෙන, උපසම්පජ්ජි මාණවො.
ඛීණාසවසහස්සං සො, දාසකත්ථෙරජෙට්ඨකං;
උපාලිථෙරො වාචෙසි, සකලං පිටකත්තයං.
ගණනා වීතිවත්තා තෙ, සෙසා’රිය පුථුජ්ජනා;
පිටකානුග්ගහිතානි, යෙහි ථෙරස්ස සන්තිකෙ.
කාසීසු කොසලො නාම, සත්ථවාහසුතො අහු;
ගිරිබ්බජං වණිජ්ජාය, ගතො මාතාපිතූහි සො.
අගා වෙළුවනං පඤ්ච-දසවසො කුමාරකො;
මාණවං පඤ්චපඤ්ඤාස, පරිවාරිය තං ගතා.
සගණං දාසකං ථෙරං, තත්ථ දිස්වා පසීදිය;
පබ්බජ්ජං යාචි සො ආහ, තවා’පුච්ඡ ගුරුං ඉති.
භත්තත්තයමභුඤ්ජිත්වා ¶ , සොණකො සො කුමාරකො;
මාතාපිතූහි කාරෙත්වා, පබ්බජ්ජානුඤ්ඤමාගතො.
සද්ධිං තෙහි කුමාරෙහි, දාසකත්ථෙරසන්තිකෙ;
පබ්බජ්ජං උපසම්පජ්ජ, උග්ගණ්හි පිටකත්තයං.
ඛීණාසවසහස්සස්ස, ථෙරසිස්ස ගණස්ස සො;
අහොසි පිටකඤ්ඤුස්ස, ජෙට්ඨකො සොණකො යති.
අහොසි සිග්ගවො නාම, පුරෙ පාටලිනාමකො;
පඤ්ඤවා’මච්චතනයො, අට්ඨාරසසමො තු සො.
පාසාදෙසු වසං තීසු, ඡළඩ්ඪඋතුසාධුසු;
අමච්චපුත්තං ආදාය, චණ්ඩවජ්ජිං සහායකං.
පුරිසානං දසද්ධෙහි, සතෙහි පරිවාරිතො;
ගන්ත්වාන කුක්කුටාරාමං, සොණකත්ථෙරමද්දස.
සමාපත්තිසමාපන්නං, නිසින්නං සංවුතින්ද්රියං;
වන්දි තෙනාලපන්තං තං, ඤත්වා සඞ්ඝමපුච්ඡිතං.
සමාපත්තිසමාපන්නා, නාලපන්තී’ති ආහු තෙ;
කථන්නු වුට්ඨහන්තීති, වුත්තා ආහංසු භික්ඛවො.
පක්කොසනාය සත්ථුස්ස, සඞ්ඝපක්කොසනාය ච;
යථා කාලපරිච්ඡෙදා, ආයුක්ඛයවසෙන ච.
වුට්ඨහන්තීති වත්වාන, තෙසං දිස්වො’පනිස්සයං;
පාහෙසුං සඞ්ඝවචනං, වුට්ඨාය ස තහිං අගා.
කුමාරො පුච්ඡි කිං භන්තෙ, නාලපිත්ථාති ආහ සො;
භුඤ්ජිම්හ භුඤ්ජිතබ්බන්ති, ආහ භොජෙථ නො අපි.
ආහ අම්හාදිසෙ ජාහෙ, සක්කා භොජයිතුං ඉති;
මාතාපිතු අනුඤ්ඤාය, සො කුමාරොථ සිග්ගවො.
චණ්ඩවජ්ජී ච තෙපඤ්ච-සතානි පුරිසාපි ච;
පබ්බජ්ජිත්වො’පසම්පජ්ජුං, සොණත්ථෙරස්ස සන්තිකෙ.
උපජ්ඣායන්තිකෙයෙව, තෙ දුවෙ පිටකත්තයං;
උග්ගහෙසුඤ්ච කාලෙන, ඡළභිඤ්ඤං ලභිංසු ච.
ඤත්වා ¶ තිස්ස පටිසන්ධිං, තතො පභුති සිග්ගවො;
ථෙරො සො සත්තවස්සානි, තං ඝරං උපසඞ්කමි.
ගච්ඡාති වාචාමත්තම්පි, සත්තවස්සානි නාලභි;
අලත්ථ අට්ඨමෙ වස්සෙ, ගච්ඡාති වචනං තහිං.
තං නික්ඛමන්තං පවිසන්තො, දිස්වා මොග්ගලිබ්රාහ්මණො;
කිඤ්චි ලද්ධං ඝරෙ නොති, පුච්ඡි ආමාති සො’බ්රවි.
ඝරං ගන්ත්වාන පුච්ඡිත්වා, දුතියෙ දිවසෙ තතො;
මුසාවාදෙන නිග්ගණ්හි, ථෙරං ඝරමුපාගතං.
ථෙරස්ස වචනං සුත්වා, සො පසන්නමනො ද්විජො;
අත්තනො පකතෙන’ස්ස, නිච්චං භික්ඛං පවත්තයි.
කමෙන’ස්ස පසීදිංසු, සබ්බෙ’පි ඝරමානුසා;
භොජාපෙසි දිජො නිච්චං, නිසීදාපිය තං ඝරෙ.
එවං කමෙන ගච්ඡන්තො, කාලෙ සොළසවස්සිකො;
අහු තිස්සකුමාරො සො, තිවෙදොදධිපාරගො.
ථෙරො කථාසමුට්ඨානං, හෙස්සතෙ’ව ඝරෙ ඉති;
ආසනානි න දස්සෙසි, ඨපෙත්වා මාණවාසනං.
බ්රහ්මලොකගතත්තාව, සුචිකාමො අහොසි සො;
තස්මා සො තස්ස පල්ලඞ්කො, වාසයිත්වා ලගීයති.
අඤ්ඤාසනං අපස්සන්තො, ඨිතෙ ථෙරෙ සසම්භමො;
තස්ස තං ආසනං තස්ස, පඤ්ඤපෙසි ඝරෙ ජනො.
දිස්වා තත්ථ නිසින්නං තං, ආගම්මා’චරියන්තිකා;
කුජ්ඣිත්වා මාණවො වාචං, අමනාපං උදීරයි.
ථෙරො මාණව කිං මන්තං, ජානාසීති තමබ්රවි;
තමෙව පුච්ඡං ථෙරස්ස, පච්ඡා රොචෙසි මාණවො.
ජානාමීති පටිඤ්ඤාය, ථෙරෙ ථෙරං අපුච්ඡිසො;
ගණ්ඨිඨානානි වෙදෙසු, තස්ස ථෙරො’ථ බ්යාකරි.
ගහට්ඨොයෙව ¶ ථෙරො සො,
වෙදපාරගතො අහු;
න බ්යාකරෙය්ය කිං තස්ස,
පභින්නපටිසම්භිදො.
යස්ස චිත්තං උප්පජ්ජති න නිරුජ්ඣති,
තස්ස චිත්තං නිරුජ්ඣිස්සති; න උප්පජ්ජිස්සති,
යස්ස වා පන චිත්තං නිරුජ්ඣිසති න උප්පජ්ජිස්සති;
තස්ස චිත්තං උප්පජ්ජති, න නිරුජ්ඣතීති.
තං චිත්තයමකෙ පඤ්හං, පුච්ඡි ථෙරො විසාරදො;
අන්ධකාරො විය අහු, තස්ස සො තමවොච සො.
භික්ඛුකො නාම මන්තොති, බුද්ධ මන්තොති සො බ්රවි;
දෙහීති වුත්තෙ නොවෙස-ධාරිනො දම්මි තං ඉති.
මාතාපිතූහි’නුඤ්ඤාතො, මන්තත්ථාය ස පබ්බජ්ජි;
කම්මට්ඨානමදා ථෙරො, පබ්බාජෙත්වා යථාරහං.
භාවනං අනුයුඤ්ජන්තො, අචිරෙන මහාමතී;
සොතාඵත්තිඵලං පත්තො, ථෙරො ඤත්වාන තං තථා.
පෙසෙසි චණ්ඩවජ්ජිස්ස, ථෙරස්සන්තිකමුග්ගහං;
කාතුං සුත්තාභිධම්මානං, සොතත්ථා’කාතදුග්ගහං.
තතො සො තිස්සදහරො, ආරභිත්වා විපස්සනං;
ඡළභිඤ්ඤො අහු කාලෙ, ථෙරභාවඤ්ච පාපුණි.
අතීව පාකටො ආසි, චන්දො’ව සූරියො’වසො;
ලොකො තස්ස වචො’මඤ්ඤී, සම්බුද්ධස්ස වචොපිය.
මොග්ගලිපුත්තතිස්සථෙරොදයො නිට්ඨීතො.
එකාහං ¶ උපරාජා සො, අදක්ඛි මිගවං ගතො;
කීළමානෙ මිගෙ’රඤ්ඤෙ, දිස්වා එතං විචින්තයි.
මිගාපි එවං කිළන්ති, අරඤ්ඤෙ තිණගොචරා;
න කිළිස්සන්ති කිං භික්ඛූ, සුඛාහාරවිහාරිනො.
අත්තනො චින්තිතං රඤ්ඤො, ආරොචෙසි ඝරං ගතො;
සඤ්ඤාපෙතුං තු සත්තාහං, රජ්ජං තස්ස අදාසි සො.
අනුභොහි ඉමෙ රජ්ජං, සත්තාහං ත්වං කුමාරක;
තතො තං ඝාතයිස්සාමි, ඉච්ච’වොච මහීපති.
ආහා’ති තම්හි සත්තාහෙ,
ත්වං කෙනා’සි කිසො ඉති;
මරණස්ස භයෙනාති,
වුත්තෙ රාජා’හ තං පුන.
සත්තාහා’හං මරිස්සංති, ත්වං න කීළි ඉමෙ කථං;
කීළිස්සන්ති යති තාත, සදා මරණසඤ්ඤිනො.
ඉච්චෙවං භාකරා වුත්තො, සාසනස්මිං පසීදි සො;
කාලෙන මිගවං ගන්ත්වා, ථෙරමදක්ඛි සඤ්ඤතං.
නිසින්නං රුක්ඛමූලස්මිං, සො මහාධම්මරක්ඛිතං;
සාලසාඛාය නාගෙන, බීජයන්ත මනාසවං.
අයං ථෙරො වියා’හම්පි, පබ්බජ්ජ ජින සාසනෙ;
විහරිස්සං කදා රඤ්ඤෙ, ඉති චින්තයි පඤ්ඤවා.
ථෙරො තස්ස පසාදත්ථං,
උපතිත්වා විහායසා;
ගන්ත්වා අසොකාරාමස්ස,
පොක්ඛරඤ්ඤො ජලෙ ඨිතො.
ආකාසෙ ඨපයිත්වාන, චීවරානි වරානි සො;
ඔගාහිත්වා පොක්ඛරණී, ගත්තානි පරිසිඤ්චථ.
තං ¶ ඉද්ධිං උපරාජා සො, දිස්වා’තීව පසීදිය;
අජ්ජෙව පබ්බජිස්සංති, බුද්ධිංචා’කාසි බුද්ධිමා.
උපසඞ්කම්ම රාජානං, පබ්බජ්ජං යාචි සාදරො;
නිවාරෙතුමසක්කොන්තො, තමාදාය මහීපති.
මහතා පරිවාරෙන, විහාරමගමා සයං;
පබ්බජි සො මහාධම්ම-රක්ඛිතත්ථෙරසන්තිකෙ.
සද්ධිං තෙන චතුසත-සහස්සානි නරාපි ච;
අනුපබ්බජිතානන්තු, ගණනා ච න වජ්ජති.
භාගිනෙය්යො නරින්දස්ස, අග්ගි බ්රහ්මාති විස්සුතො;
අහොසි රඤ්ඤො ධීතාය, සඞ්ඝමිත්තාය සාමිකො.
තස්සා තස්ස සුතො චාපි,
සුමනො නාම නාමසො;
යාචිත්වා සො’පි රාජානං,
උපරාජෙන පබ්බජි.
උපරාජස්ස පබ්බජ්ජා, තස්සා’සොකස්ස රාජිනො;
චතුත්ථෙ ආසිවස්සෙසා, මහාජනහිතොදයා.
තත්ථෙව උපසම්පන්නො, සම්පන්නඋපනිස්සයො;
ඝටෙන්තො උපරාජා සො, ඡළ’භිඤ්ඤො’රහා අහු.
විහාරෙ තෙසමාරද්ධෙ, සබ්බෙ සබ්බපුරෙසුපි;
සාධුකං තීහි වස්සෙහි, නිට්ඨාපෙසුං මනොරමෙ.
ථෙරස්ස ඉන්දගුත්තස්ස, කම්මාදිට්ඨායකස්ස තු;
ඉද්ධියා චා’සු නිට්ඨාසි, අසොකාරාමසව්හයො.
ජනෙන පරිභුත්තෙසු, ඨානෙසු ච තහිං තහිං;
චෙතියානි අකාරෙසි, රමණීයානි භූපති.
පුරෙහි චතුරාසීති-සහස්සෙහි සමන්තතො;
ලෙඛෙ එකාහමානෙසුං, විහාරා නිට්ඨිතා ඉති.
ලෙඛෙ සුත්වා මහාරාජා, මහාතෙජිද්ධි වික්කමො;
කාතුකාමො සකිංයෙව, සබ්බාරාම මහාමහං.
පුරෙ භෙරිං චරාපෙසි, සත්තමෙ දිවසෙ ඉතො;
සබ්බාරාමමහො හොතු, සබ්බදෙසෙසු එකදා.
යොජනෙ ¶ යොජනෙ දෙන්තු, මහාදානං මහීතලෙ;
කරොන්තු ගාමාරාමානං, මග්ගානඤ්ච විභූසනං.
විහාරෙසු ච සබ්බෙසු, භික්ඛුසඞ්ඝස්ස සබ්බථා;
මහාදානානි වත්තෙන්තු, යථාකාලං යථාබලං.
දීපමාලා පුම්ඵමාලා-ලඞ්කාරෙහි තහිං තහිං;
තූරියෙහි ච සබ්බෙහි, උපහාරං අනෙකධා.
උපොසථඞ්ගානා’දාය, සබ්බෙ ධම්මං සුණන්තු ච;
පූජාවිසෙසෙන’නෙකෙ ච, කරොන්තු තදහෙපි ච.
සබ්බෙ සබ්බත්ථ සබ්බථා, යථාණත්තාධිකාපි ච;
පූජා සම්පටියාදෙසුං, දෙවලොකමනොරමා.
තස්මිං දිනෙ මහාරාජා, සබ්බාලඞ්කාර භූසිතො;
සහොරොධො සහාමච්චො, බලොඝ පරිවාරිතො.
අගමාසි සකාරාමං, භින්දන්තො විය මෙදිනිං;
සඞ්ඝමජ්ඣම්හි අට්ඨාසි, වන්දිත්වා සඞ්ඝමුත්තමං.
තස්මිං සමාගමෙ ආසුං, අසීති භික්ඛුකොටි යො;
අහෙසුං සතසහස්සං, තෙසු ඛීණාසවා යති.
නවුති භික්ඛුසහස්සානි, අහූ භික්ඛුනියො තහිං;
ඛිණාසවා භික්ඛුනියො, සහස්සං ආසු තාසු තු.
ලොකවිවරණං නාම, පාටිහීරං අකංසු තෙ;
ඛීණාසවා පසාදත්ථං, ධම්මාසොකස්ස රාජිනො.
චණ්ඩාසොකොති ඤායිත්ථ, පුබ්බෙ පාපෙන කම්මුනා;
ධම්මාසොකොති ඤායිත්ථ, පච්ඡා පුඤ්ඤෙන කම්මුනා.
සමුද්දපරියන්තං සො, ජම්බුදීපං සමන්තතො;
පස්සි සබ්බෙ විහාරෙ ච, නානාපූජා විභූසිතෙ.
අතීව තුට්ඨො තෙ දිස්වා, සඞ්ඝං පුච්ඡි නිසීදිය;
කස්ස භන්තෙ පරිච්චාගො, මහාසුගත සාසනෙ.
ථෙරො සො මොග්ගලිපුත්තො, රඤ්ඤො පඤ්හං වියාකරි;
ධරමානෙ’පි සුගතෙ, නත්ථි චාගී තයාසමො.
තං සුත්වා වචනං භිය්යො, තුට්ඨො රාජා අපුච්ඡි තං;
බුද්ධසාසන දායාදො, හොති ඛො මාදිසො ඉති.
ථෙරො ¶ තු රාජපුත්තස්ස, මහින්දස්සූ’පනිස්සයං;
තථෙව රාජධීතාය, සඞ්ඝමිත්තාය පෙක්ඛිය.
සාසනස්සා’භි වුද්ධිඤ්ච, තං හෙතුකම වෙක්ඛිය;
පච්චාභාසථ රාජානං, සො සාසනධුරන්ධරො.
තාදිසො’පි මහාචාගී, දායාදො සාසනස්ස න;
පච්චයදායකො’ච්චෙව, වුච්චතෙ මනුජාධීප.
යො තු පුත්තං ධීතරං වා,
පබ්බජ්ජාපෙති සාසනෙ;
සො සාසනස්ස දායාදො,
හොති නො දායකො අපි.
අථ සාසන දායාද-භාවමිච්ඡං මහීපති;
මහින්දං සඞ්ඝමිත්තඤ්ච, ඨිතෙ තත්ර අපුච්ඡථ.
පබ්බජිස්සථ කිං තාතා, පබ්බජ්ජා මහතී මතා;
පිතුනො වචනං සුත්වා, පිතරං තෙ අභාසිසුං.
අජ්ජෙව පබ්බජිස්සාම, සචෙ ත්වං දෙව ඉච්ඡසි;
අම්හඤ්ච ලාභො තුම්හඤ්ච, පබ්බජ්ජාය භවිස්සති.
උපරාජස්ස පබ්බජ්ජ-කාලභො පභුතීහි සො;
සා චාපි අග්ගිබ්රහ්මස්ස, පබ්බජ්ජා කතනිච්ඡයා.
උපරජ්ජං මහීන්දස්ස, දාතුකාමො’පි භූපති;
තතො’පි අධිකාසා’ති, පබ්බජ්ජංයෙව රොචයි.
පියං පුත්තං මහින්දඤ්ච, බුද්ධිරූපබලොදිතං;
පබ්බජ්ජා පෙසි සමහං, සඞ්ඝ මිත්තඤ්ච ධීතරං.
තදා වීසතිවස්සො සො, මහින්දො රාජනන්දනො;
සඞ්ඝමිත්තා රාජධීතා, අට්ඨාරසසමා තදා.
තදහෙව අහු තස්ස, පබ්බජ්ජා උපසම්පදා;
පබ්බජ්ජා සික්ඛාදානඤ්ච, තස්සා ච තදහු අහු.
උපජ්ඣායො කුමාරස්ස, අහු මොග්ගලිසව්හයො;
පබ්බාජෙසි මහාදෙව-ත්ථෙරො මජ්ඣන්තිකො පන.
කම්මවාචං අකා තස්මිං, සො’පසම්පදමණ්ඩලෙ;
අරහත්තං මහින්දො සො, පත්තො සපටිසම්භිදං.
සඞ්ඝමිත්තා’හු’පජ්ඣායා ¶ , ධම්මපාලාති විස්සුතා;
ආචරියා ආයුපාලි, කාලෙ සා’සි අනාසවා.
උභො සාසනපජ්ජොතා, ලංකාදීපොපකාරිනො;
ඡට්ඨෙ වස්සෙ පබ්බජිංසු, ධම්මාසොකස්ස රාජිනො.
මහාමහින්දො වස්සෙහි, තීහි දීපප්පසාදකො;
පිටකත්තයං මුග්ගණ්හි, උපජ්ඣායස්ස සන්තිකෙ.
සා භික්ඛුනී චන්දලෙඛා, මහින්දො භික්ඛූ සූරියො;
සම්බුද්ධ සාසනාකාසං, තෙ සදා සොභයුං තදා.
වනෙ පාටලිපුත්තම්හා, වනෙ වනචරො චරං;
කුන්තකින්නරියා සද්ධිං, සංවාසං කප්පයී කිර.
තෙන සංවාසමන්වාය,
සා පුත්තෙ ජනයී දුවෙ;
තිස්සො ජෙට්ඨො කණිට්ඨො තු,
සුමිත්තො නාම නාමතො.
මහාවරුණත්ථෙරස්ස, කාලෙ පබ්බජ්ජ සන්තිකෙ;
අරහත්තං පාපුණිංසු, ඡළභිඤ්ඤං ගුණං උභො.
පාදෙ කීටවිසෙනා’සි, ඵුට්ඨො ජෙට්ඨො සවෙදනො;
ආහ පුට්ඨො කණිට්ඨෙන, භෙසජ්ජං පසතං ඝටං.
රඤ්ඤො නිවෙදනං ථෙරො, ගිලානවත්තතො’පි සො;
සප්පිසත්ථඤ්ච චරණං, පච්ඡාභත්තං පටික්ඛිපි.
පිණ්ඩාය චෙ චරං සප්පිං, ලභසෙ ත්වං තමාහර;
ඉච්ඡාහ තිස්සථෙරො සො, සුමිත්තං ථෙරමුත්තමං.
පිණ්ඩාය චරතා තෙන, න ලද්ධං පසතං ඝතං;
සප්පිකුම්භසතෙනාපි, බ්යාධිජාතො අසාධියො.
තෙනෙව බ්යාධිනා ථෙරො, පත්තො ආයුක්ඛයන්තිකං;
ඔවදිත්වාප්පමාදෙන, නිබ්බාතුං මානසං අකා.
ආකාසම්හි නිසීදිත්වා, තෙජොධාතුවසෙන සො;
යථාරුචි අධිට්ඨාය, සරීරං පරිනිබ්බුතො.
ජාලාසරීරා නික්ඛම්ම, නිම්මංසඡාරිකං ඩහි;
ථෙරස්ස සකලං කායං, අට්ඨිකානිතුනො ඩහි.
සුත්වා ¶ නිබ්බූතිමෙතස්ස, තිස්සථෙරස්ස භූපති;
අගමාසි සකාරාමං, ජනොඝ පරිවාරිතො.
හත්තික්ඛන්ධගතො රාජා, තානට්ඨින’වරොපිය;
කාරෙත්වා ධාතුසක්කාරං, සඞ්ඝං බ්යාධිමපුච්ඡිතං.
තං සුත්වා ජාතසංවෙගො, පුරද්වාරෙසු කාරිය;
සුධාචිතා පොක්ඛරණී, භෙසජ්ජානඤ්ච පූරිය.
පාපෙසි භික්ඛුසඞ්ඝස්ස, භෙසජ්ජානි දිනෙ දිනෙ;
මා හොතු භික්ඛුසඞ්ඝස්ස, භෙසජ්ජං දුල්ලභං ඉති.
සුමිත්තථෙරො නිබ්බායි, චඞ්කමන්තො’ව චඞ්කමෙ;
පසීදි සාසනෙ’තීව, තෙනාපි ච මහාජනො.
කුන්තිපුත්තා දුවෙ ථෙරා,
තෙ ලොකහිතකාරිනො;
නිබ්බායිංසු අසොකස්ස,
රඤ්ඤො වස්සම්හි අට්ඨමෙ.
තතො පභුති සඞ්ඝස්ස, ලාභො’තීව මහා අහු;
පච්ඡා පසන්නා ච ජනා, යස්මා ලාභං පවත්තයුං.
පහීනලාභසක්කාරා, තිත්ථියා ලාභකාරණා;
සයං කාසායමාදාය, වසිංසු සහ භික්ඛූහි.
යථාසකඤ්ච තෙ වාදං, බුද්ධවාදො’ති දීපයුං;
යථාසකඤ්ච කිරියා, අකරිංසු යථාරුචි.
තතො මොග්ගලිපුත්තො සො,
ථෙරො ථිර ගුණොදයො;
සාසනබ්බුදමුප්පන්නං,
දිස්වා තමතිකක්ඛලං.
තස්සො’පසමනෙ කාලං, දීඝදස්සී අවෙක්ඛිය;
දත්වා මහින්දථෙරස්ස, මහාභික්ඛුගණං සකං.
උද්ධං ගඞ්ගාය එකො’ව, අහොගඞ්ගම්හි පබ්බතෙ;
විහාසි සත්තවස්සානි, විවෙක මනුබ්රූහයං.
තිත්ථියානං බහුචත්තා ච, දුබ්බච්චත්තා ච භික්ඛවො;
තෙසං කාතුං න සක්ඛිංසු, ධම්මෙන පටිසෙධනං.
තෙනෙව ¶ ජම්බුදීපම්හි, සබ්බාරාමෙසු භික්ඛවො;
සත්තවස්සානි නාකංසු, උපොසථ පවාරණං.
තං සුත්වා මහාරාජා, ධම්මාසොකො මහායසො;
එකං අමච්චං පෙසෙසි, අසොකාරාම මුත්තමං.
ගන්ත්වා’ධිකරණං එතං, වුපසම්ම උපොසථං;
කාරෙහි භික්ඛුසඞ්ඝෙන, පමා’රාමෙ තුවං ඉති.
ගන්ත්වාන සන්නිපාතෙත්වා, භික්ඛුසඞ්ඝං සදුම්මති;
උපොසථං කරොථාති, සාවෙසි රාජසාසනං.
උපොසථං තිත්තියෙහි, න කරොම මයං ඉති;
අවො ච භික්ඛුසඞ්ඝො තං, අමච්චං මූළ්හමානසං.
සො’මච්චො කතිපයානං, ථෙරානං පටිපාටියා;
අච්ඡින්දි අසිනා සීසං, කාරෙමීති උපොසථං.
රාජභාතා තිස්සත්ථෙරො, තං දිස්වා කිරියං ලහුං;
ගන්ත්වාන තස්ස ආසන්නෙ, සාසනම්හි නිසිදි සො.
ථෙරං දිස්වා අමච්චො සො, ගන්ත්වා රඤ්ඤො නිවෙදයි;
සබ්බං පවත්තිං තං සුත්වා, ජාතදාහො මහීපති.
සීඝං ගන්ත්වා භික්ඛුසඞ්ඝං, පුච්ඡි උබ්බිග්ගමානසො;
එවං කතෙන කම්මෙන, කස්ස පාපං සියා ඉති.
තෙසං අපණ්ඩිතා කෙචි, පාපං තුය්හන්ති කෙචි තු;
උභින්නංචා’ති ආහංසු, නත්ථි තුය්හන්ති පණ්ඩිතා.
තං සුත්වා’හ මහාරාජා, සමත්ථො අත්ථි භික්ඛුන;
විමතිං මෙ විනොදෙත්වා, කාතුං සාසනපග්ගහං.
අත්ථි මොග්ගලිපුත්තො සො,
තිස්සත්ථෙරො රථෙසභ;
ඉච්ඡාහ සඞ්ඝො රාජානං,
රාජ තත්ථා’සි සාදරො.
විසුං භික්ඛුසහස්සෙන, චතුරො පරිවාරිතෙ;
ථෙරො නරසහස්සෙන, අමච්චෙ චතුරො තථා.
තදහෙයෙව පෙසෙසි, අත්තනො වචනෙන සො;
ථෙරං ආනෙතු මෙ තෙහි, තථා වුත්තෙ සනාගමි.
තං ¶ සුත්වා පුන අට්ඨ’ත්ථ, ථෙරෙ’මච්චෙ ච පෙසයි;
විසුං සහස්සපුරිසෙ, පුබ්බෙ විය සනාගමි.
රාජා පුච්ඡි කථං ථෙරො, ආගච්ඡෙය්ය නු ඛො ඉති;
භික්ඛූ ආහංසු ථෙරස්ස, තස්ස’ගමනකාරණං.
හොති භන්තෙ උපත්ථම්භො, කාතුං සාසනපග්ගහං;
ඉති වුත්තෙ මහාරාජ, ථෙරො එස්සති සො ඉති.
පුනාපි ථෙරො’මච්චෙ ච, රාජා සොළස සොළස;
විසුං සහස්ස පුරිසෙ, තථා වත්වාන පෙසයි.
ථෙරො මහල්ලත්තෙ’පි, නාරොහිස්සති යානකං;
ථෙරං ගඞ්ගාය නාවාය, ආනෙථා’ති ච අබ්රවි.
ගන්ත්වා තෙ තං තථා’වොචුං,
සො තං සුත්වා’ව උට්ඨහි;
නාවාය ථෙරං ආනෙසුං,
රාජා පච්චුග්ගමී තහිං.
ජාණුමත්තං ජලං රාජො’ගහෙත්වා දක්ඛිණං කරං;
නාවාය ඔතරන්තස්ස, ථෙරස්සා’දාසි ගාරවො.
දක්ඛිණං දක්ඛිණෙය්යො සො, කරං රඤ්ඤො’නුකම්පකො;
ආලම්බිත්වා’නුකම්පාය, ථෙරො නාවාය ඔතරි.
රාජා ථෙරං නයිත්වාන, උය්යානං රතිවඩ්ඪනං;
ථෙරස්ස පාදෙ ධොවිත්වා, මක්ඛෙත්වා ච නිසීදිය.
සමත්ථභාවං ථෙරස්ස, වීමංසන්තො මහීපති;
දට්ඨුකාමො අහං භන්තෙ, පාටිහීරන්ති අබ්රවි.
කන්ති වුත්තෙ මහීකම්පං, ආහ තං පුන රාහසො;
සකලායෙ’ක දෙසාය, කතරං දට්ඨුමිච්ඡසි.
කො දුක්කරොති පුච්ඡිත්වා, එක දෙසාය කම්පනං;
දුක්කරන්ති සුණිත්වාන, තං දුට්ඨුකාමතං බ්රවී.
රථං අස්සං මනුස්සඤ්ච, පාතිඤ්චොදක පූරිතං;
ථෙරො යොජන සීමාය, අන්තරම්හි චතුද්දිසෙ.
ඨපාපෙත්වා ¶ තදඩ්ඪෙහි, සහ තං යොජනං මහිං;
චාලෙසි ඉද්ධියා තත්ර, නිසින්නස්ස ච දස්සයි.
තෙනා’මච්චෙන භික්ඛූනං, මරණෙන’ත්තනොපි ච;
පාපස්ස’ත්ථිත්ත නත්ථිත්තං, ථෙරං පුච්ඡි මහීපති.
පටිච්ච කම්මං නත්ථීති, කිලිට්ඨං චෙතනං විනා;
ථෙරො බොධෙසි රාජානං, වත්වා තිත්තිරජාතකං.
වසන්තො තත්ථ සත්තාහං, රාජුය්යානෙ මනොරමෙ;
සික්ඛාපෙසි මහීපාලං, සම්බුද්ධසමයං සුභං.
තස්මිංයෙව ච සත්තා හෙ, දුවෙ යක්ඛෙ මහීපති;
පෙසෙත්වා මහියං භික්ඛූ, අසෙසෙ සන්නිපාතයි.
සත්තමෙ දිවසෙ ගන්ත්වා, සකාරාමං මනොරමං;
කාරෙසි භික්ඛුසඞ්ඝස්ස, සන්නිපාතමසෙසතො.
ථෙරෙන සහ එකන්තෙ, නිසින්නො සාණිඅන්තරෙ;
එකෙකලද්ධිකෙ භික්ඛු, පක්කොසිත්වාන සන්තිකං.
කිංවාදී සුගතො භන්තෙ, ඉති පුච්ඡි මහීපති;
තෙ සස්සතාදිකං දිට්ඨිං, බ්යාකරිංසු යථාසකං.
තෙ මිච්ඡාදිට්ඨිකෙ සබ්බෙ, රාජා උප්පබ්බාජාපයී;
සබ්බෙ සට්ඨිසහස්සානි, ආසුං උප්පබ්බජාපිතා.
අපුච්ඡි ධම්මිකෙ භික්ඛූ, කිංවාදී සුගතො ඉති;
විභජ්ජවාදී තාහංසු, තං ථෙරං පුච්ඡි භූපති.
විභජ්ජවාදී සම්බුද්ධො,
හොති භන්තෙ’ති ආහ සො;
ථෙරො’ ආමා’ති තං සුත්වා,
රාජා තුට්ඨමනො තදා.
සඞ්ඝො පිසොධිතො යස්මා,
තස්මා සඞ්ඝො උපොසථං;
කරොතු භන්තෙ ඉච්චෙවං,
වත්වා ථෙරස්ස භූපති.
සඞ්ඝස්ස රක්ඛං දත්වාන, නගරං පාවිසී සුභං;
සඞ්ඝො සමග්ගො හුත්වාන, තදා’කාසි උපොසථං.
ථෙරො ¶ අනෙක සඞ්ඛම්හා, භික්ඛුසඞ්ඝා විසාරදෙ;
ඡළභිඤ්ඤෙ තෙපිටකෙ, පභින්නපටිසම්භිදෙ.
භික්ඛුසහස්සං උච්චිනි, කාතුං සද්ධම්මං සඞ්ගහං;
තෙහි අසොකාරාමම්හි, අකා සද්ධම්ම සඞ්ගහං.
මහාකස්සපත්ථෙරො ච, යසත්ථෙරො ච කාරයුං;
යථා තෙ ධම්ම සංගීතිං, තිස්සත්ථෙරොපි තං තථා.
තථාවත්ථුප්පකරණං, පරවාදප්පමද්දනං;
අභාසි තිස්සත්ථෙරො ච, තස්මිං සංගීති මණ්ඩලෙ.
එවං භික්ඛුසහස්සෙන, රක්ඛාය’සොක රාජිනො;
අයං නවහි මාසෙහි, ධම්ම සංගීති නිට්ඨිතා.
රඤ්ඤො සත්තරසෙ වස්සෙ, ද්වාසත්තතිසමො ඉසි;
මහාපවාරණාය’සො, සංගීති තං සමාපයි.
සාධුකාරං දදන්තීව, සාසනට්ඨිති කාරණං;
සංගීති පරියොසානෙ, අකම්මිත්ථ මහාමහී.
හිත්වා සෙට්ඨං බ්රහ්මවිමානම්පි මනුඤ්ඤං;
ජෙගුච්ඡං සො සාසනහෙතුනරලොකං;
ආගම්මා’කා සාසනකිච්චං කතකිච්චො;
කොනාම’ඤ්ඤො සාසනකිච්චම්හි පමජ්ජෙති.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
තතියධම්මසංගීති නාම
පඤ්චමො පරිච්ඡෙදො.
ඡට්ඨපරිච්ඡෙද
විජයාගමනං
වඞ්ගෙසු ¶ වඞ්ගනගරෙ, වඞ්ගරාජා අහු පුරෙ;
කාලිඞ්ගරඤ්ඤො ධීතා’සි, මහෙසී තස්ස රාජිනො.
සො රාජා දෙවියා තස්සා, එකං අලභි ධීතරං;
නෙමිත්තාබ්යාකරුං තස්සා, සංවාසං මගරාජිනා.
අතීව රූපිනිං ආසි, අතීව කාමගිද්ධිනී;
දෙවෙන දෙවියා’චාපි, ලජ්ජායා’සි ජගුච්ඡිතා.
එකාකිනී සා නික්ඛම්ම, සෙරීචාරසුඛත්ථිනී;
සත්ථෙන සහ අඤ්ඤාතා, අගා මගධගාමිනා.
ලාළරට්ඨෙ අටවියා, සීහො සත්ථමභිද්ධවි;
අඤ්ඤත්ථ සෙසා ධාවිංසු, සීහගතදිසන්තුසා.
ගණ්හිත්වා ගොචරං සීහො, ගච්ඡං දිස්වා තමා’රතො;
රත්තො උපාගලාලෙන්තො, ලඞ්ගුලං පත්තකණ්ණකො.
සා තං දිස්වා සරිත්වාන, නෙමිත්තවචනං සුතං;
අභීතා තස්ස අඞ්ගානි, රඤ්ජයන්ති පරාමසි.
තස්සා ඵස්සෙනා’ති රත්තො, පිට්ඨිං ආරොපියා’සුතං;
සීහො සකං ගුහං නෙත්වා, තාය සංවාසමාචරි.
තෙන සංවාසමන්වාය, කාලෙන යමකෙ දුවෙ;
පුත්තඤ්ච ධීතරඤ්චාති, රාජධීතා ජනෙසි සා.
පුත්තස්ස හත්ථපාදා’සුං, සීහාකාරා තතො අකා;
නාමෙන සීහබාහුං තං, ධීතරං සීහසීවලිං.
පුත්තො සොළසවස්සො සො, මාතරං පුච්ඡි සංසයං;
තුවං පිතා ච නො අම්ම, කස්මා විසදිසා ඉති.
සා සබ්බමබ්රවී තස්ස, කිංනයාමා’ති සො’බ්රවි;
ගුහං ථකෙතිතාතො තෙ, පාසාණෙනාති සා’බ්රවි.
මහාගුහාය ¶ ථකනං, ඛන්ධෙනා’දාය සො අකා;
එකාහෙනෙ’ව පඤ්ඤාස-යොජනානි ගතාගතං.
ගොචරාය ගහෙ සීහෙ, දක්ඛිණස්මිඤ්හි මාතරං;
වාමෙ කණිට්ඨිං කත්වාන, තයො සීඝං අපක්කමී.
නිවාසෙත්වාන සාඛං තෙ, පච්චන්තං ගාමමාගමුං;
තත්ථාසි රාජිධීතාය, මාතුලස්ස සුතො තදා.
සෙනාපති වඞ්ගරඤ්ඤො, ඨිතො පච්චන්ත ගාමකො;
නිසින්නොවටමූලලෙසො, කම්මන්තං සංවිධායකං.
දිස්වා තෙ පුච්ඡිතෙ’වොචුං, අටවී වාසිනො මයං;
ඉති සො දාපයී තෙසං, වත්ථානි ධජිනී පති.
තානා’හෙසුං උළාරානි, භත්තං පණ්ණෙසු දාපයි;
සොවණ්ණභාජනනා’සුං, තෙසං පුඤ්ඤෙන තානි ච.
තෙන සො විම්හිතො පුච්ඡි, කෙ තුම්හෙති චමූපති;
තස්ස සා ජාතිගොත්තානි, රාජධීතා නිවෙදයි.
පිතුච්ඡා ධීතරං තං සො, ආදාය ධජිනී පති;
ගන්ත්වාන වඞ්ගනගරං, සංවාසං තාය කප්පයි.
සීහො සීඝං ගුහං ගන්ත්වා, තෙ අදිස්වා තයො ජනෙ;
අට්ටිතො පුත්තසොකෙන, න ච ඛාදි න චා’පිවි.
දාරකෙ තෙ ගවෙසන්තො, අගා පච්චන්තගාමකෙ;
උබ්බාසීයති සො සො’ව, යංයං ගාමමුපෙති සො.
පච්චන්තවාසිනො ගන්ත්වා, රඤ්ඤො තං පටිවෙදයුං;
සීහො පිළෙති තෙ රට්ඨං, තං දෙව පටිසෙධය.
අලකං නිසෙධකං තස්ස, හත්ථික්ඛන්ධගතං පුරෙ;
ආදෙතු සීහදායීති, සහස්සං සො පචාරයි.
තථෙව ද්වෙසහස්සානි, තීණිචා’පි නරිස්සරො;
ද්වීසු වාරෙසු වාරෙසි, මාතා සීහභුජං හිතං.
අග්ගහි තතියෙ වාරෙ, සීහබාහු අපුච්ඡිය;
මාතරං තිසහස්සං තං, ඝාතෙතුං පිතරං සකං.
රඤ්ඤො කුමාරං දස්සෙසුං, තං රාජා ඉධ මබ්රවි;
ගහිතො යදි සීහො තෙ, දම්මි රට්ඨං තදෙව තෙ.
සො ¶ තං ගන්ත්වා ගුහාද්වාරං, සීහං දිස්වාව ආරකා;
එන්තං පුත්තසිනෙහෙන, විජ්ඣිතුං තං සරං ඛිපි.
සරො නළාතමාහච්ච, මෙත්තචිත්තෙන ථස්ස තු;
කුමාරපාදමූලෙ’ව, නිවත්තො පති භූමියං.
තථා’සි යාව තතියං, තතො කුජ්ඣිමිගාමිපො;
තතො ඛිත්තො සරොතස්ස, කායං නිබ්බිජ්ජ නික්ඛමි.
සකෙසරං සීහසීසං, ආදාය සපුරං අගා;
මතස්ස වඞ්ගරාජස්ස, සත්තාහානි තදා අහු.
රඤ්ඤො අපුත්තකත්තා ච, පතීතා චස්ස කම්මුනා;
සුත්වා ච රඤ්ඤො නත්තුත්තං, සඤ්ජානිත්වා ච මාතරං.
අමච්චා සන්නිපතිතා, අඛිලා එකමානසා;
සීහබාහු කුමාරස්ස, රාජා හොහීති අබ්රවුං.
සො රජ්ජං සම්පටිච්ඡිත්වා, දත්වා මාතු පතිස්ස තං;
සීහසීවලිමාදාය, ජාතභූමිං ගතො සයං.
නගරං තත්ථ මාපෙසි, අහු සීහපුරන්ති තං;
අරඤ්ඤෙ යොජනසතෙ, ගාමෙ චාපි නිවෙසයි.
ලාළරට්ඨෙ පුරෙ තස්මිං, සීහබාහුනරාධිපො;
රජ්ජං කාරෙසි කත්වාන, මහෙසිං සීහසීවලිං.
මහෙසී සොළසක්ඛත්තුං, යමකෙ ච දුවෙ දුවෙ;
පුත්තෙ ජනයි කාලෙසා, විජයො නාම ජෙට්ඨකො.
සුමිත්තො නාම දුතියො, සබ්බෙ ද්වත්තිංස පුත්තකා;
කාලෙන විජයං රාජා, උපරජ්ජෙ’භි සෙචයි.
විජයො විසමාචාරො, ආසි තම්පරිසාපි ච;
සාහසානි අනෙකානි, දුස්සහානි කරිංසුතෙ.
කුද්ධො මහාජනො රඤ්ඤො, තමත්ථං පටිවෙදයි;
රාජා තෙ සඤ්ඤපෙත්වාන, පුත්තං ඔවදි සාධුකං.
සබ්බං තථෙව දුතියං, අහොසි තතියං පන;
කුද්ධො මහාජනො ආහ, පුත්තං ඝාතෙහි තෙ ඉති.
රාජා’ථවිජයං තඤ්ච, පරිවාරඤ්ච තස්ස තං;
සත්තසතානි පුරිසෙ, කාරෙත්වා අද්ධමුණ්ණකෙ.
නාවාය ¶ පක්ඛිපාපෙත්වා, විස්සජ්ජාපෙසි සාගරෙ;
තථා තෙසං භරියායො, තථෙව ච කුමාරකෙ.
විසුං විසුං තෙ විස්සට්ඨා, පුරිසිත්ථිකුමාරකා;
විසුං විසුං දීපකස්මිං, ඔක්කමිංසු වසිංසු ච.
නග්ගදීපොති ඤායිත්ථ, කුමාරොක්කන්තදීපකො;
භරියොක්කන්තදීපො තු, මහින්දදීපකො ඉති.
සුප්පාරකෙ පට්ටනම්හි, විජයො පන ඔක්කමි;
පරිසා සාහසෙනෙ’ත්ථ, භීතො නාවං පුනා’රුහි.
ලංකායං විජයසනාමකො කුමාරො;
ඔතිණ්ණො ථිරමති තම්බපණ්ණිදීපෙ;
සාලානං යමකගුණානමන්තරස්මිං;
නිබ්බාතුං සයිතදිනෙ තථාගතස්ස.
සුජනපසාදසංවෙ ගත්ථායකතෙ මහාවංසෙ
විජයාගමනංනාම
ඡට්ඨාපරිච්ඡෙදො.
සත්තම පරිච්ඡෙද
විජයාභිසෙකො
සබ්බලොකහීතං ¶ කත්වා, පත්වා සන්තිකරං පදං;
පරිනිබ්බානමඤ්චම්හි, නිපන්නො ලොකනායකො.
දෙවතාසන්නිපාතම්හි, මහන්තම්හි මහාමුනි;
සක්ක තත්රසමීපට්ඨං, අවොච වදතං වරො.
විජයො ලාළාවිසයා, සීහබාහුනරින්දජො;
එසලඞ්කාධනුපත්තො, සත්තභච්චසතානුගො.
පතිට්ඨහිස්සති දෙවින්දං, ලංකායං මම සාසනං;
තස්මා සපරිවාරං තං, රක්ඛලංකඤ්ච සාධුකං.
තථාගතස්ස දෙවින්දො, වචො සුත්වාව සාදරො;
දෙවස්සුප්පලවණ්ණස්ස, ලංකාරක්ඛං සමප්පයි.
සක්කෙන වුත්තමත්තොසො, ලඞ්කාමාගම්මසජ්ජුකං;
පරිබ්බාජක වෙසෙන, රුක්ඛමූල මූපවිසිං.
විජයසම්මුඛා සබ්බෙ,
තං උපච්ච අපුච්ඡිසුං;
අයං භො කොනු දීපොතී,
ලංකාදීපොති සො බ්රවි.
න සන්ති මනුජා හෙත්ථ, න ච හෙස්සති වො භයං;
ඉති වත්වා කුණ්ඩීකාය, තෙ ජලෙන නිසිඤ්චිය.
සුත්තඤ්ච තෙසං හත්ථෙසු, ලගෙත්වානභසා’ගමා;
දස්සෙසි සොණිරූපෙන, පරිවාරිකයක්ඛිනී.
එකො තං වාරියන්තොපි, රාජපුත්තෙන අන්වගා;
ගාමම්හි විජ්ජමානම්හි, භවන්ති සුනඛා ඉති.
තස්සා ච සාමීනී තත්ථ, කුවෙණීනාම යක්ඛිනී;
නිසීදි රුක්ඛමූලම්හි, කන්තන්ති තාපසී විය.
දිස්වාන ¶ සො පොක්ඛරණී, නිසින්නං තඤ්ච තාපසිං;
තත්ථ න්හාත්වා පිවිත්වා ච, ආදාය ච මුලාලියො.
වාරිඤ්ච පොක්ඛරෙහෙව, වුට්ඨාසි සාතමබ්රවි;
භක්ඛො’සි මම තිට්ඨාති, අට්ඨා බද්ධො වසො නරො.
පරිත්තසුත්ත තෙජෙන, භක්ඛිතුං සා න සක්කුණී;
යාචියන්තොපි තං සුත්තං, නා’දායක්ඛිනියා නරො.
තං ගහෙත්වා සුරුඞ්ගායං, රුදන්තං යක්ඛිනී ඛිපි;
එවං එකෙකසො තත්ථ, ඛිපී සත්තසතානිපි.
අනායන්තෙසු සබ්බෙසු, විජයො භයසංකිතො;
නන්තපඤ්චායුධො ගන්ත්වා, දිස්වා පොක්ඛරණිං සුභං.
අපස්ස මුත්තිණ්ණපදං, පස්සං තඤ්චෙව තාපසිං;
‘‘ඉමාය ඛලු භච්චා මෙ, ගහිතානු’’ති චින්තිය.
කිං න පස්සසි භච්චෙ මෙ,
හොති ත්වං ඉති ආහතං;
‘‘කිං රාජපුත්ත භච්චෙහි,
පිව නහායා’’ති ආහසා.
යක්ඛිනී තාව ජානාති, මම ජාතින්ති නිච්ඡිතො;
සඞ්ඝං සනාමං සාවෙත්වා, ධනුං සන්ධායු’ පාගතො.
යක්ඛිං ආදාය ගීවාය, නාරා ච වලයෙන සො;
වාමහත්ථෙන කෙසෙසු, ගහෙත්වා දක්ඛිණෙ න තු.
උක්ඛිපිත්වා අසිංආහ, ‘‘භච්චෙ මෙ දෙහි දාසිතං;
මාරෙමී’’ති භයට්ටාසා, ජීවිතං යාචි යක්ඛිනී.
ජීවිතං දෙහි මෙ සාමි, රජ්ජං දජ්ජාමි තෙ අහං;
කරිස්සමි’ත්ති කිච්චඤ්ච, කිච්චං අඤ්ඤං යථිච්ඡිතං.
අදුබ්භාත්ථාය සපථං, සො තං යක්ඛිං අකාරයි;
‘‘ආනෙහි භච්චෙ සීඝ’’න්ති, වුත්තමත්තාව සා’නයි.
‘‘ඉමෙ ජාතා’’ති වුත්තාසා,
තණ්ඩුලාදිං විනිද්දිසි;
භක්ඛිතානං වාණිජානං,
නාවට්ඨං විවිඛං බහුං.
භච්චා ¶ තෙ සාධයිත්වාන, භත්තානි බ්යඤ්ජනානිච;
රාජා පුත්තං භොජයිත්වා, සබ්බෙචාපි අභුඤ්ජිසුං.
දාපිතං විජයෙන’ග්ගං, යක්ඛී භුඤ්ජිය පීණිතා;
සොළසවස්සිකං රූපං, මාපයිත්වා මනොහරං.
රාජපුත්ත මුපගඤ්ඡි, සබ්බාභරණභූසිතා;
මාපෙසි රුක්ඛමූලස්මිං, සයනඤ්ච මහාරහං.
සාණියා සුපරික්ඛිත්තං, විතානසමලඞ්කතං;
තං දිස්වා රාජතනයො, පෙක්ඛං අත්ථමනාගතං.
කත්වාන තායනාවායං, නිපජ්ජ සයනෙ සුඛං;
සාණී පරික්ඛිපිත්වාන, සබ්බෙ භච්චා නිපජ්ජිසුං.
රත්තිං තූරියසද්දඤ්ච, සුත්වා ගීතරවඤ්ච සො;
අපුච්ඡි සහසෙමානං, කිං සද්දො ඉති යක්ඛිනිං.
රජ්ජඤ්ච සාමිනො දෙය්යං, සබ්බෙ යක්ඛෙ ච ඝාතිය;
මනුස්සා වාසකරණා, යක්ඛා මං ඝාතයන්තිහි.
ඉති චින්තිය යක්ඛී සා, අබ්රවි රාජනන්දනං;
සීරීසවත්ථුනා මෙතං, සාමි යක්ඛපුරං ඉධ.
තත්ථ ජෙට්ඨස්ස යක්ඛස්ස, ලංකානගරවාසිනී;
කුමාරිකා ඉධා’නීතා, තස්සා මාතා ච ආගතා.
ආවාහ මඞ්ගලෙ තත්ථ, ඉධාපි උස්සවෙ මහා;
වත්තතෙ තත්ථ සද්දොයං, මහාහෙස සමාගමො.
අජ්ජෙව යක්ඛෙ ඝාතෙහි,
න හි සක්ඛා ඉතො පරං;
සො ආහා’දිස්ස මානෙතෙ,
ඝාතෙස්සාමි කථං අහං.
යත්ථ සද්දං කරිස්සාම, තෙන සද්දෙන ඝාතය;
ආයුධං මෙ’නුභාවෙන, තෙසං කායෙ පතිස්සති.
තස්සා සුත්වා තථා කත්වා, සබ්බෙ යක්ඛෙ අඝාතයි;
සයම්පි ලද්ධවිජයො, යක්ඛරාජ පසාධනං.
පසාධනෙහි සෙසෙහි, තංතං භච්චං පසාධයි;
කතිපහං වසිත්වෙ’ත්ථ, තම්බපණ්ණිමුපාගමි.
මාපයිත්වා ¶ තම්පපණ්ණි-නගරං විජයො තහිං;
වසී යක්ඛිනියා සද්ධිං, අමච්ච පරිවාරිතො.
නාවාය භූමිමොතිණ්ණා, විජයපමුඛා තදා;
කිලන්තා පාණිනාභූමිං, ආලම්බිය නිසීදිසුං.
තම්බභූමිරජොඵුට්ඨො, තම්බොපාණි යතො අහුං;
සො දෙසොචෙව දීපො ච, තෙන තන්නාමකො අහු.
සීහබාහු නරින්දො සො, සීහමාදින්නවා ඉති;
සීහළො තෙන සම්බන්ධා, එතෙ සබ්බෙපි සීහළා.
තත්ථ තත්ථ ච ගාමෙ තෙ, තස්සා’මච්චා නිවෙසයුං;
අනුරාධගාමං තන්නාමො, කදම්බ නදීයන්තිකෙ.
ගම්භීරනදීයා තීරෙ, උපතිස්සො පුරොහිතො;
උපතිස්සගාමං මාපෙසි, අනුරාධස්ස උත්තරෙ.
අඤ්ඤෙ තයො අමච්චා තෙ, මාපයිංසු විසුං විසුං;
උජ්ජෙනිං උරුවෙලඤ්ච, විජිතං නගරං තථා.
නිවාසෙත්වා ජනපදං, සබ්බෙ’මච්චා සමච්චතං;
අවොචුං රාජතනයා, සාමි රජ්ජෙභිසෙචය.
ඉති වුත්තො රාජපුත්තො, න ඉච්ඡි අභිසෙචනං;
විනා ඛත්තියකඤ්ඤාය, අභිසෙකං මහෙසියා.
අථාමච්චා සාමිනො හෙ, අභිසෙක කතා දරා;
දුක්කරෙසුපි කිච්චෙසු, තදත්ථභිරුතා තිගා.
පණ්ණාකාරෙ මහාසාරෙ, මණිමුත්තාදිකෙ බහූ;
ගාහාපයිත්වා පාහෙසුං, දක්ඛිණං මධුරං පුරං.
පණ්ඩුරාජස්ස ධීතත්ථං, සාමිනො සාමිභත්තිනො;
අඤ්ඤෙසං චාපි ධීතත්ථං, අමච්චානං ජනස්ස ච.
සීඝං නාවාය ගන්ත්වාන, දූතා තෙ මධුරං පුරං;
පණ්ණාකාරෙ ච ලෙඛඤ්ච, තස්ස රඤ්ඤො අදස්සයුං.
තතො රාජාඅමච්චෙහි, මන්තයිත්වා සධීතරං;
පාහෙතුකාමො’මච්චානං, අඤ්ඤෙසං චාපි ධීතරො.
ලද්ධා ඌනසතං කඤ්ඤා, අථභෙරිං චරාපයි;
ලංකාය ධීතුගමනං, ඉච්ඡමානා නරා ඉධ.
නිවාසයිත්වා ¶ දිගුණං, ඝරද්වාරෙසු ධීතරො;
ඨපෙන්තු තෙන ලිඞ්ගෙන, ආදීයිස්සාමිතා ඉති.
එවං ලද්ධා බහූකඤ්ඤා, තප්පයිත්වාන තං කුලං;
සම්පන්නසබ්බාලඞ්කාරං, ධීතරං සම්පටිච්ඡදං.
සබ්බා තා ලද්ධසක්කාරා, කඤ්ඤායො ච යථාරහං;
රාජාරහෙ ච හත්ථස්ස-රථපෙස්සිය කාරකෙ.
අට්ඨාරසන්නං සෙණීනං, සහස්සඤ්ච කුලානි සො;
ලෙඛං දත්වාන පෙසෙසි, විජයස්ස ජිතා’රිනො.
සබ්බොසො’තරී නාවාහි, මහාතිත්ථෙ මහාජනො;
තෙනෙව පට්ටනං තඤ්හි, මහාතිත්ථංති වුච්චති.
විජයස්ස සුතොධීතා, තස්සා යක්ඛිනියා අහු;
රාජකඤ්ඤාගමං සුත්වා, විජයො ආහ යක්ඛිනිං.
‘‘ගච්ඡ දානි තුවං භොති, ඨපෙත්වා පුත්තකෙ දුවෙ;
මනුස්සා අමනුස්සෙහි, භායින්තීහි සදා’’ ඉති.
සුත්වා තං යක්ඛභයතො, භීතං තං ආහ යක්ඛිනිං;
මා චින්තයි සාහස්සෙන, දාපයිස්සාමි තෙ බලිං.
පුනප්පුනං තං යාචිත්වා, උභො ආදාය පුත්තකෙ;
භීතාපි සා අගතියා, ලංකාපුරමුපාගමි.
පුත්තෙ බිහි නිසීදෙත්වා, සයං පාවිසි තං පුරං;
සඤ්ජානිත්වාන තං යක්ඛිං, භීතා චොරීති සඤ්ඤිතො.
සංඛුභිංසු පුරෙ යක්ඛා, එකො සාහසිකො පන;
එකපාණිප්පහාරෙන, විලයං නයි යක්ඛිනිං.
තස්සාතු මාතුලො යක්ඛො, නික්ඛම්ම නගරා බහි;
දිස්වා තෙ දාරකෙ පුච්ඡි, තුම්හෙ කස්ස සුතා ඉති.
කුවෙණියා’ති සුත්වා’හ, මාතා වො මාරිතා ඉධ;
තුම්හෙපි දිස්වා මාරෙය්යුං, පලායථ ලහුං ඉති.
ආගුං සුමනකූටං තෙ, පලායිත්වා තතො ලහුං;
වාසං කප්පෙසි ජෙට්ඨො සො, වුද්ධො තාය කණිට්ඨියා.
පුත්තධීතාහි ¶ වඩ්ඪිත්වා, රාජානුඤ්ඤාය තෙ වසුං;
තත්ථෙව මලයෙ එසො, පුලින්දානඤ්හි සම්භවො.
පණ්ඩුරාජස්ස දූතා තෙ, පණ්ණාකාරං සමප්පයුං;
විජයස්ස කුමාරස්ස, රාජාධිකාරිකා ච තා.
කත්වා සක්කාරසම්මානං, දූතානං විජයො පන;
අදා යාථාරහං කඤ්ඤා, අමච්චානං ජනස්ස ච.
යථා විධි ච විජයං, සබ්බෙ මච්චාසමාගතා;
රජ්ජෙසමභිසිඤ්චිංසු, කරිංසුච මහාඡණං.
තතො සො විජයො රාජා, පණ්ඩුරාජස්ස ධීතරං;
මහතා පරිහාරෙන, මහෙසිත්තෙ’භිසෙචයි.
ධනාන’දා අමච්චානං, අදාසි සසුරස්සතු;
අනුවස්සං සඞ්ඛමුත්තං, සතසහස්ස ද්වයාරහං.
හිත්වා පුබ්බාචරිතං විසමං සමෙන;
ධම්මෙන ලංකමඛිලං අනුසාසමානො;
සො තමපණ්ණිනගරෙ විජයො නරින්දො;
රජ්ජං අකාරයි සමා ඛලු අට්ඨතිංසා’ති.
සුජනපසාදසංවෙ ගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
විජයාභිසෙකො නාම
සත්තමො පරිච්ඡෙදො.
අට්ඨම පරිච්ඡෙද
පණ්ඩුවාසුදෙවාභිසෙකො
විජයො ¶ සො මහාරාජා, වස්සෙ අන්තිමකෙ ඨිතො;
ඉති චින්තයි ‘‘වුද්ධො’හං, න ච විජ්ජති මෙ සුතො.
කිච්ඡෙන වාසිතං රට්ඨං, නස්සෙය්ය මම අච්චයෙ;
ආණාපෙය්යං රජ්ජහෙතු-සුමිත්තං භාතරං මම.
අථා’මච්චෙහි මන්තෙත්වා, ලෙඛං තත්ථ විසජ්ජයි;
ලෙඛං දත්වාන විජයො, න චිරෙන දිවඞ්ගතො.
තස්මිං මතෙ අමච්චා තෙ, පෙක්ඛන්තා ඛත්තියාගමං;
උපතිස්සගාමෙ ඨත්වාන, රට්ඨං සමුනුසාසිසුං.
මතෙ විජයරාජම්හි, ඛත්තියාගමනා පුරා;
එකං වස්සං අයං ලංකා-දීපො ආසි අරාජකො.
තස්මිං සීහපුරෙ තස්ස, සීහබාහුස්ස රාජිනො;
අච්චයෙන සුමිත්තො සො, රාජා තස්ස සුතො අහු.
තස්ස පුත්තා තයො ආසුං, මද්දරාජස්ස ධීතුයා;
දූතා සීහපුරං ගන්ත්වා, රඤ්ඤො ලෙඛං අදංසු තෙ.
ලෙඛං සුත්වාන සො රාජා, පුත්තෙ ආමන්තයී තයො;
අහං මහල්ලකො තාතා, එකො තුම්හෙසු ගච්ඡතු.
ලංකං නෙකගුණං කන්තං, මම භාතුස්ස සන්තකං;
තස්ස’ච්ච යෙන තත්ථෙව, රජ්ජං කාරෙතු සොභනං.
කණිට්ඨකො පණ්ඩුවාසු-දෙවො රාජකුමාරකො;
‘‘ගමිස්සාමීති චින්තෙත්වා, ඤත්වා සොත්ථි ගතම්පි ච.
පිතරා සමනුඤ්ඤාතො, ද්වත්තිංසාමච්ච දාරකෙ;
ආදාය ආරුහී නාවං, පරිබ්බාජකලිඞ්ගවා.
මහාකන්දරනජ්ජා තෙ, මුඛද්වාරම්හි ඔතරං;
තෙ පරිබ්බාජකෙ දිස්වා, ජනො සක්කරි සාධුකං.
පුච්ඡිත්වා ¶ නගරං එත්ථ, උපයන්තං කමෙන තෙ;
උපතිස්ස ගාමං සම්පත්තා, දෙවතා පරිපාලිතා.
අමච්චා’නුමතො’මච්චො, පුච්ඡි නෙමිත්තකා තහිං;
ඛත්තියා’ගමනං තස්ස, සො බ්යාකාසි පරංපි ච.
සත්තමෙ දීවසෙයෙව, ආගමිස්සති ඛත්තියො;
බුද්ධසාසන මෙතස්ස, වංසජො’ව ඨපෙස්සති.
සත්තමෙ දිවසෙයෙව, තෙ පරිබ්බාජකෙ තහිං;
පත්තෙ දිස්වාන පුච්ඡිත්වා, අමච්චා තෙ විජානිය.
තං පණ්ණුවාසුදෙවං තෙ, ලංකාරජ්ජෙන අප්පයුං;
මහෙසියා අභාවාසො, න තාව අභිසෙචයි.
අමිතොදනසක්කස්ස, පණ්ඩුසක්කො සුතො අහු;
ඤත්වා විනාසං සක්යානං, සො ආදාය සකං ජනං.
ගන්ත්වා අඤ්ඤාපදෙසෙන, ගඞ්ගාපාරං තහිං පුරං;
මාපෙත්වා තත්ථ කාරෙසි, රජ්ජං තස්ස සුතෙ ලභි.
ධීතා කණිට්ඨිතා ආසි, භද්දකච්චාන නාමිකා;
සබ්බලක්ඛණසම්පන්නා, සුරූපා අභිපත්ථිතා.
තදත්ථං සත්තරාජානො, පණ්ණාකාරෙ මහාරහෙ;
පෙසෙසුං රාජිනො තස්ස, භීතො රාජූහි සො පන.
ඤත්වාන සොත්ථිගමනං, අභිසෙකඵලම්පි ච;
සහද්වත්තිංස ඉත්ථීහි, නාවං ආරොපියා’සුතං.
ගඞ්ගාය ඛිපි ගණ්හාතු, පහු මෙ ධීතරං ඉති;
ගහෙතුං තෙ න සක්ඛිංසු, නාවාසාපන සීඝගා.
දුතියෙ දිවසෙයෙව, ගොණාගාමක පට්ටනං;
පත්තාපබ්බජිතා කාරා, සබ්බා තා තත්ථ ඔතරුං.
පුච්ඡිත්වා නගරං එත්ථ, තා කමෙනොපයන්තියො;
උපතිස්සගාමං සම්පත්තා, දෙවතා පරිපාලිතා.
නෙමිත්තකස්ස වචනං, සුත්වා තත්ථා’ගතා තු තා;
දිස්වා අමච්චො පුච්ඡිත්වා, ඤත්වා රඤ්ඤො සමප්පයි.
තං පණ්ඩුවාසුදෙවං තෙ, අමච්චා සුද්ධබුද්ධිනො;
රජ්ජෙ සමභිසිඤ්චිංසු, පුණ්ණසබ්බමනොරථං.
සුභද්දකච්චාන ¶ මනොමරූපිනිං;
මහෙසීභාවෙ අභිසිඤ්චිය’ත්තනො;
සහගතා තාය පදාසි අත්තනා;
සහාගතානං වසි භූමිපො සුඛන්තී.
සුජනප්පසාද සංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
පණ්ඩුවාසුදෙවාභිසෙකො නාම
අට්ඨමො පරිච්ඡෙදො.
නවම පරිච්ඡෙද
අභයාභිසෙකො
මහෙසී ජනයී පුත්තෙ, දස එකඤ්ච ධීතරං;
සබ්බජෙට්ඨො’භයො නාම, චිත්තානාම කනිට්ඨිකා.
පස්සිත්වා තං වියාකංසු, බ්රාහ්මණා මන්තපාරගා;
‘‘රජ්ජහෙතු සුතො අස්සා, ඝාතයිස්සති මාතුලෙ’’.
ඝාතෙස්සාමි කනිට්ඨින්ති, නිච්ඡිතෙ භාතරා’භයො;
වාරෙසි කාලෙ වාසෙසුං, ගෙහං තං එකථුණිකෙ.
රඤ්ඤො ච සිරිගබ්භෙන, තස්ස ද්වාරමකාරයුං;
අන්තො ඨපෙසුං එකඤ්ච, දාසිං නරසතං බහි.
රූපෙනු’ම්මාදයී නරෙ, දිට්ඨමත්තාව සායතො;
තතො උම්මාදචිත්තා’ති, නාමං සොපපදං ලභි.
සුත්වාන ලංකාගමනං, භද්දකච්චානදෙවියා;
මාතරා චොදිතා පුත්තා, ඨපෙත්වෙ’කඤ්ච ආගමුං.
දිස්වාන තෙ පණ්ඩුවාසු-දෙවං ලඞ්කින්දමාගතා;
දිස්වාන තං කනිට්ඨිඤ්ච, රොදිත්වා සහ තාය ච.
රඤ්ඤා සුකතසක්කාරා, රඤ්ඤො’නුඤ්ඤාය චාරිකං;
චරිංසු ලංකාදීපම්හි, නිවසුඤ්ච යථාරුචිං.
රාමෙන ¶ වුසිතඨානං, රාමගොණන්ති වුච්චති;
උරුවෙලා’නුරාධානං, නිවාසා ච තථා තථා.
තථා විජිතදීඝායු-රොහණානං නිවාසකා;
විජිතගාමො දීඝායු-රොහණන්ති ච වුච්චති.
කාරෙසි අනුරාධො සො, වාපිං දක්ඛිණතො තතො;
කාරාපෙත්වා රාජගෙහං, තත්ථ වාසමකප්පයී.
මහාරාජා පණ්ඩුවාසු-දෙවො ජට්ඨසුතං සකං;
අභයං උපරජ්ජම්හි, කාලෙ සමභිසෙචයි.
දීඝායුස්ස කුමාරස්ස, තනයො දීඝගාමණි;
සුත්වා උම්මාදචිත්තං තං, තස්සං ජාතකුතූහලො.
ගහෙත්වා’පතිස්ස ගාමං, තං අපස්සි මනුජාධිපං;
අදා සහොපරාජෙන, රාජුපට්ඨානමස්සසො.
ගවක්ඛාභිමුඛට්ඨානෙ, තං උපෙච්ච ඨිතං තුසා;
දිස්වාන ගාමිණිං චිත්තා, රත්තචිත්තා’හ දාසිකං.
‘‘කො එසො’’ති තතො සුත්වා,
මාතුලස්ස සුතොඉති;
දාසිං තත්ථ නියොජෙසි,
සද්ධිංකත්වාන සො තතො.
ගවක්ඛම්හි ඩසාපෙත්වා, රත්තිං කක්කටයන්තකං;
ආරුය්හ ඡින්දයිත්වාන, කවාටං තෙන පාවිසි.
තාය සද්ධිං වසිත්වාන, පච්චූසෙයෙව නික්ඛමි;
එවං නිච්චං වසී තත්ථ, ඡිද්දාභාවා අපාකටො.
සා තෙන අග්ගහී ගබ්භං, ගබ්භෙ පරිණතෙ තතො;
මාතු ආරොචයී දාසී, මාතා පුච්ඡිය ධීතරං.
රඤ්ඤො ආරොචයී රාජා, අමන්තෙත්වා සුතෙ’බ්රහ්මා;
පොසියොසො’පි අම්හෙහි, දෙව තස්සෙව තං ඉති.
පුත්තො චෙ මාරයිස්සාම, ත’න්ති තස්ස අදංසු තං;
සා සූතිකාලසම්පත්තෙ, සූති ගෙහඤ්ච පාවිසිං.
සඞ්කිත්වා ¶ ගොපකං චිත්තං, කාලවෙලඤ්ච දාසකං;
තස්මිං කම්මෙ නිස්සායා’ති, ගාමණි පරිචාරකෙ.
තෙ පටිඤ්ඤං අදෙන්තෙ තෙ, රාජපුත්තා අඝාතයුං;
යක්ඛා හුත්වාන රක්ඛිංසු, උභො ගබ්භෙ කුමාරකං.
අඤ්ඤං උපවිජඤ්ඤං සා, සල්ලක්ඛා පෙසි දාසියා;
චිත්තා සා ජනයී පුත්තං, සා ඉත්ථි පන ධීතරං.
චිත්තං සහස්සං දාපෙත්වා, තස්සා පුත්තං සකම්පි ච;
ආණාපෙත්වා ධීතරං තං, නිපජ්ජාපෙසි සන්තිකෙ.
ධීතා ලද්ධා’ති සුත්වාන, තුට්ඨා රාජසුතා අහුං;
මාතා ච මාතුමාතා ච, උභො පන කුමාරකං.
මාතාමහස්ස නාමඤ්ච, ජෙට්ඨස්ස මාතුලස්ස ච;
එකං කත්වා තමකරුං, පණ්ඩුකාභයනාමකං.
ලංකා පාලො පණ්ඩුවාසු-දෙවො රජ්ජමකාරයි;
තිංස වස්සම්හි ජාතම්හි, මතො සො පණ්ඩුකාභයෙ.
තස්මිං මතස්මිං මනුජාධිපස්මිං,
සබ්බෙ සමාගම්ම නරින්දපුත්තා;
තස්සාභයස්සාභයදස්ස භාතු,
රාජාභිසෙකං අකරුං උළාරාති.
සුජනප්පසාද සංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
අභයාභිසෙකො නාම
නවමො පරිච්ඡෙදො.
දසම පරිච්ඡෙද
පණ්ඩුකාභයාභිසෙකො
උම්මාදචිත්තායාණත්තා ¶ , දාසී ආදාය දාරකං;
සමුග්ගෙ පක්ඛිපිත්වාන, ද්වාරමණ්ඩල කෙ අගා.
රාජපුත්තා ච මිගවං, ගතා තුම්බරකන්දරෙ;
දිස්වා දාසිං කුහිං යාසි, කිං මෙ කන්ති ච පුච්ඡිසුං.
ද්වාරමණ්ඩලකං යාමි, ධීතුමෙගුළපූවකං;
ඉච්චාහ ඔරොපෙහීති, රාජපුත්තං කමබ්රවුං.
චිත්තො ච කාලවෙලො ච, තස්සා’රක්ඛාය නිග්ගතා;
මහන්තං සූකරවෙසං, තං ඛණංයෙව දස්සයුං.
තෙ තං සමනුබන්ධිංසු, සාසමාදාය තත්ර’ගා;
දාරකඤ්ච සහස්සඤ්ච, ආයුත්තස්ස අදාරහො.
තස්මිංයෙව දිනෙ තස්ස, භරියා ජනයී සුතං;
යමකෙ ජනයී පුත්තෙ, භරියං මෙ’ති පොසිතං.
සො සත්තවස්සිකො චා’සි, තං විජානිය මාතුලා;
ගන්තුං සරසි කීළන්තෙ, දාරකෙ ච පයොජයුං.
ජලට්ඨං රුක්ඛසුසිරං, ජලච්ඡාදිතඡිද්දකං;
නිමුජ්ජමානො ඡිද්දෙන, පවිසිත්වා චිරට්ඨිතො.
තතො තථෙව නික්ඛම්ම, කුමාරෙ සෙසදාරකෙ;
උපච්ච පුච්ඡියන්තොපි, වඤ්චෙත’ඤ්ඤවචොහි සො.
මනුස්සෙහා’ගතෙහෙසො, නිවාසෙත්වාන වත්ථකං;
කුමාරො වාරිමො ගය්හ, සුසිරම්හි ඨිතො අහු.
වත්ථකානි ගණෙත්වාන, මාරෙත්වා සෙසදාරකෙ;
ගන්ත්වා ආරොචයුං සබ්බෙ, දාරකා මාරිතා ඉති.
ගතෙසු ¶ තෙසු සො ගන්ත්වා, ආයුත්තකඝරං සකං;
වසං අස්සාසිතො තෙන, අහූ ද්වාදසවස්සිකො.
පුන සුත්වාන ජීවන්තං, කුමාරං තස්ස මාතුලං;
තත්ථ ගොපාලකෙ සබ්බෙ, මාරෙතුං සන්නියොජයුං.
තස්මිං අහනි ගොපාලා, ලද්ධා එකං චතුප්පදං;
අග්ගිං ආහරිතුං ගාමං, පෙසෙතුං තං කුමාරකං.
සො ගන්ත්වා ඝරමායුත්ත-පුත්තකංයෙව පෙසයි;
පාදා රුජන්ති මෙ තෙහි, අග්ගිං ගොපාලසන්තිකං.
තත්ථ අඞ්ගාර මංසඤ්ච,
ඛාදිස්සසි තුවං ඉති;
නෙ සි සො තං වචො සුත්වා,
අග්ගිං ගොපාලසන්තිකං.
තස්මිං ඛණෙ පෙසිතා තෙ, පරික්ඛිපිය මාරයුං;
සබ්බෙ ගොපෙ මාරයිත්වා, මාතුලානං නිවෙදයුං.
තථො සොළසවස්සං තං, විජානිංසු ච මාතුලා;
මාතා සහස්සඤ්චා’දාසි, තස්සා රක්ඛඤ්ච ආදිසි.
ආයුත්තො මාතුසන්දෙසං, සබ්බං තස්ස නිවෙදිය;
දත්වා දාසං සහස්සඤ්ච, පෙසෙසි පණ්ඩුලන්තිකං.
පණ්ඩුලබ්රාහ්මණො නාම, භොගවා වෙදපාරගො;
දක්ඛිණස්මිං දිසාභාගෙ, වසී පණ්ඩුලගාමකෙ.
කුමාරො තත්ථ ගන්ත්වාන, පස්සි පණ්ඩුලබ්රාහ්මණං;
‘‘ත්වං පණ්ඩුකාභයො තාත’’, ඉති පුච්ඡිය බ්යාකතෙ.
තස්ස කත්වාන සක්කාරං, ආහ රාජා භවිස්සසි;
සමසත්තතිවස්සානි, රජ්ජං ත්වං කාරයිස්සසි.
සිප්පං උග්ගණ්හ තාතාති, සිප්පුග්ගහමකාරයී;
චන්දෙන තස්ස පුත්තෙන, ඛිප්පං සිප්පං සමාපිතං.
අදා සතසහස්සං සො, යොධසඞ්ගහකාරණා;
යොධෙසු සඞ්ගහිතෙසු, තෙන පඤ්චසතෙසු සො.
සියුං යාය ගයිතානි, පණ්ණානි කනකානි තං;
මහෙසිං කුරුචන්දඤ්ච, මම පුත්තං පුරොහිතං.
ඉභි ¶ වත්වා ධනං දත්වා, සයොධං නිහරි තතො;
සො නාමං සාවයිත්වාන, තතො නික්ඛම්ම පුඤ්ඤවා.
ලද්ධබලො නගරකෙ, කාසපබ්බත සන්තිකෙ;
සත්තසතානි පුරිසෙ, සබ්බෙසං භොජනානි ච.
තතො නරසහස්සෙන, ද්විසතෙන කුමාරකො;
ගිරිකණ්ඩ පබ්බතං නාම, අගමා පරිවාරිතො.
ගිරිකණ්ඩසිවො නාම, පණ්ඩුකාභය මාතුලො;
තං පණ්ඩුවාසුදෙවෙන, දින්නං භුඤ්ජති දෙසකං.
සො කරිසසතං පක්කං, තදා ලාවෙති ඛත්තියො;
තස්ස ධීතා රූපවතී, පාලී නාමා’සි ඛත්තියා.
සා මහාපරිවාරෙන, යානමාරුය්හ සොභනං;
පිතුභත්තං ගාහයිත්වා, ලාවකානඤ්ච ගච්ඡති.
කුමාරස්ස මනුස්සානං, දිස්වා තත්ථ කුමාරිකං;
ආරොචෙසුං කුමාරස්ස, කුමාරො සහසා’ගතො.
ද්වෙධා තං පරිසං කත්වා, සතං යානමපෙසයි;
තදන්තිකං සපරිසා, කත්ථ යාසීති පුච්ඡිතං.
තාය වුත්තෙතු සබ්බස්මිං, තස්සංසාරත්ත මානසො;
අත්තනො සංවිභාගත්ථං, භන්තෙනා’යාචි ඛත්තියො.
සාසමොරුය්හ යානම්හා, අදා සොවණ්ණපාතියා;
භත්තං නිග්රොධ මූලස්මිං, රාජපුත්තස්ස ඛත්තියා.
ගණ්හි නිග්රොධපණ්ණානි, භොජෙතුං සෙසකෙ ජනෙ;
සොවණ්ණභාජනානා’සුං, තානි පණ්ණානි තං ඛණෙ.
තානි දිස්වා රාජපුත්තො, සරිත්වා දිජභාසිතං;
මහෙසිභාව යොග්ගාමෙ, කඤ්ඤාලද්ධාති තුස්සිසො.
සබ්බෙ භොජාපයී තෙසා, තං න ඛීයිත්ථ භොජනං;
එකස්ස පටිවිසො’ව, ගහිතො තත්ථ දිස්සථ.
එවං පුඤ්ඤගුණූපෙතා, සුකුමාරී කුමාරිකා;
සුවණ්ණපාලි නාමෙන, තතොප්පභුත ආසි සා.
තං ¶ කුමාර ගහෙත්වාන, යානමාරුය්හ ඛත්තියො;
මහබ්බල පරිබ්යූළ්හො, අනුසංණී අපක්කමි.
තං සුත්වාන පිතා තස්සා, නරෙ සබ්බෙ අපෙසයි;
තෙ ගන්ත්වා කලහං කත්වා, තජ්ජිතා තෙහි ආගමුං.
කලහනගරං නාම, ගාමො තත්ථ කතෙ අහු;
තං සුත්වා භාතරො තස්සා, පඤ්චයුද්ධායු’පාගමුං.
සබ්බෙ තෙ පණ්ඩුලසුතො, චන්දොයෙව අඝාතයි;
ලොහිත වාහඛණ්ඩොති, තෙසං යුද්ධමහී අහු.
මහතා බල කාධයන,
තතො සො පණ්ඩුකාභයො;
ගඞ්ගාය පාරිමෙ තිරෙ,
දොළපබ්බතකං අගා.
තත්ථ චත්තාරි වස්සානි, වසි තං තත්ථ මාතුලා;
සුත්වා ඨපෙත්වා රාජානං, තං යුද්ධත්ථමුපාගමුං.
ඛන්ධාවාරං නිවෙසෙත්වා, ධූමරක්ඛාග සන්තිකෙ;
භාගිනෙය්යෙන යුජ්ඣිංසු, භාගිනෙය්යො තු මාතුලෙ.
අනුබන්ධී ඔරගඞ්ගං, මලාපෙත්වා නිවත්තිය;
තෙසඤ්ච ඛන්ධාවාරම්හි, දුවෙ වස්සානි සො වසී.
ගන්ත්වො’පතිස්සගාමං තෙ, තමත්ථං රාජිනො’බ්රවුං;
රාජාලෙඛං කුමාරස්ස, සරහස්සං සපාහිණි.
‘‘පුඤ්ජස්සු පාරගඞ්ගං ත්වං, මා’ගා ඔරංතතො’’ඉති;
තං සුත්වා තස්ස කුජ්ජිංසු, භාතරො නව රාජිනො.
උපත්ථම්භො ත්වමෙවා’සි, චිරං තස්ස ඉදානි තු;
රට්ඨං දදාසි තස්මා ත්වං, මාරෙස්සාමා’ති අබ්රවුං.
සො තෙසං රජ්ජමප්පෙසි, තෙ තිස්සං නාම භාතරං;
සබ්බෙව සහිතා’කංසු, රජ්ජස්ස පරිනායකං.
එසො වීසතිවස්සානි, අභයො’භය දායකො;
තත්ථො’පතිස්සගාමම්හි, රාජා රජ්ජමකාරයි.
වසන්ති ¶ ධූමරක්ඛාගෙ, සරෙ තුම්බරියඞ්ගණෙ;
චරතෙ වළවා රුපා, යක්ඛී චෙතියනාමිකා.
එකො දිස්වාන සෙනඞ්ගං, උත්තපාදං මනොරමං;
ආරොචෙසි කුමාරස්ස, වළවෙ’ත්තී’දිසී ඉති.
කුමාරො රස්මිමාදාය, ගහෙතුං තං උපාගමි;
පච්ඡතො අගතං දිස්වා, භීතා තෙජෙන තස්සසා.
ධාවි’නන්තරධායිත්වා, ධාවන්ති මනුබන්ධිසො;
ධාවමානා සරං හං සා, සත්තක්ඛත්තුං පරික්ඛිපි.
ඔතරිත්වා මහාගඞ්ගං, උත්තරිත්වා තතො පන;
ධුමරක්ඛං පබ්බතං තං, සත්තක්ඛත්තුං පරික්ඛිපි.
තං සරං පුන තික්ඛත්තුං, පරික්ඛිපි තතො පුන;
ගඞ්ගං කච්ඡකතිත්ථෙන, සමොතරි තහිං තු සො.
ගහෙසිතං වාලධිස්මිං, තාලපත්තඤ්ච තොයගං;
තස්ස පුඤ්ඤානුභාවෙන, සො අහොසි මහා අසි.
උච්චාරෙසි අසිං දජ්ජං, ‘‘මාරොමී’’ති තමාහ සා;
රජ්ජං ගහෙත්වා තෙ දජ්ජං, සාමි මාමං අමාරයි.
ගීවාය තං ගහෙත්වා සො, විජ්ඣිත්වා අසිකොටියා;
නාසාය රජ්ජුයා බන්ධි, සා අහොසි වසානුගා.
ගන්ත්වා තං ධුමරක්ඛං සො, තමාරුය්හ මහබ්බලො;
තත්ථ චත්තාරි වස්සානි, ධූමරක්ඛන ගෙ වසි.
තතො නික්ඛම්ම සබලො, ආගම්මා’රිට්ඨපබ්බතං;
සුද්ධිකාලමපෙක්ඛන්තො, තත්ථ සත්තසමාවසි.
ද්වෙ මාතුලෙ ඨපෙත්වාන, තස්ස සෙසට්ඨමාතුලා;
යුද්ධසජ්ජා අරිට්ඨං තං, උපසඞ්කම්ම පබ්බතං.
ඛන්ධාවාරං නගරකෙ, නිවෙසෙත්වා චමූපතිං;
දත්වා පරික්ඛිපාපෙසුං, සමන්තා’රිට්ඨපබ්බතං.
යක්ඛිනියා මන්තයිත්වා, තස්සා වචනයුත්තියා;
දත්වා රාජපරික්ඛාරං, පණ්ණාකාරා යුවානි ච.
‘‘ගණ්හාථ ¶ සබ්බානෙ’තානි, ඛමාපෙස්සාමි වො අහං’’;
ඉති වත්වාන පෙසෙසි, කුමාරො පුරතො බලං.
ගණ්හිස්සාමි පවිට්ඨන්ති, විස්සට්ඨෙසු තු තෙසු සො;
ආරුය්හ යක්ඛවළවං, මහාබලපුරක්ඛතො.
යුද්ධාය පාවිසි යක්ඛී, මහාරාව මරාපිසා;
අන්තො බහිබලඤ්චස්ස, උක්කුට්ඨිං මහතිං අකා.
කුමාරපුරිසා සබ්බෙ, පරසෙනා නරෙ බහූ;
ඝාතෙත්වා මාතුලෙ ච’ත්ථ, සීසරාසිං අකංසු තෙ.
සෙනාපති පාලයිත්වා, ගුම්බට්ඨානං සපාවිසි;
සෙනාපති ගුම්බකො’ති, තෙන එස පවුච්චති.
උපරිට්ඨමාතුලසිරං, සීසරාසිං සපස්සිය;
ලාබුරාසී’ව ඉච්ඡාහ, තෙනා’සි ලාබුගාමකො.
එවං විජිතසඞ්ගාමො, තතො සො පණ්ඩුකාභයො;
අය්යකස්සා’නුරාධස්ස, වසනඨානමාගමි.
අත්තනො රාජගෙහං සො, තස්ස දත්වාන අය්යකො;
අඤ්ඤත්ථවාසං කප්පෙසි, සො තු තස්මිං ඝරෙ වසි.
පුච්ඡාපෙත්වාන නෙමිත්තං, වත්ථුවිජ්ජා’විදුං තථා;
නගරං පවරං තස්මිං, ගාමෙයෙව අමාපයි.
නිවාසත්තා’නුරාධානං, අනුරාධපුරං අහු;
නක්ඛත්තෙනා’නුරාධෙන, පතිට්ඨාපිත තාය ච.
ආණාපෙත්වා මාතුලානං, ඡත්තං ජාතස්සරෙ ඉධ;
ධොවාපෙත්වා ධාරයිත්වා, තං සරෙයෙව වාරිනා.
අත්තනො අභිසෙකං සො, කාරෙසි පණ්ඩුකාභයො;
සුවණ්ණපාලිං දෙවිං තං, මහෙසිත්තෙ භිසෙචයි.
අදා චන්දකුමාරස්ස, පොරොහිච්චං යථාවිධි;
ඨානන්තරානි සෙසානං, භච්චානඤ්ච යථාරහං.
මාතුයා උපකාරත්තා, අත්තනො ච මහීපතිං;
අඝාතයිත්වා ජෙට්ඨං තං, මාතුලං අභයං පන.
රත්තිරජ්ජං අදා තස්ස, අහු නගරගුත්තිකො;
තදුපාදාය නගරෙ, අහූ නගරගුත්තිකො.
සස්සුරං ¶ තං අඝාතෙත්වා, ගිරිකණ්ඩසිවම්පි ච;
ගිරිකණ්ණදෙසං තස්සෙ’ව, මාතුලස්ස අදාසි සො.
සරං තඤ්ච ඛණාපෙත්වා, කාරාපෙසි බහූ දකං;
ජයෙ ජලස්ස ගාහෙන, ජයවාපීති අහුතං.
කාලවෙලං නිවාසෙසි, යක්ඛංපුර පුරත්ථිමෙ;
යක්ඛං තු චිත්තරාජං තං, හෙට්ඨො අභයවාපියා.
පුබ්බොපකාරිං දාසිං තං, නිබ්බත්තං යක්ඛයොනියා;
පුරස්ස දක්ඛිණද්වාරෙ, සො කතඤ්ඤූ නිවාසයි.
අන්තො නරින්දවත්ථුස්ස, වළවාමුඛයක්ඛිනිං;
නිවාසෙසි බලිං තෙසං, අඤ්ඤෙසඤ්චානුවස්සකං.
දාපෙසි ඡණකාලෙ තු, චිත්තරාජෙන සො සහ;
සමාසනෙ නිසීදිත්වා, දිබ්බමානුසනාටකං.
කාරෙන්තො’භිරමි රාජා, රතිඛිඩ්ඩා සමප්පිතො;
ද්වාරගාමෙ ච චතුරො, භයවාපිඤ්ච කාරයි.
මහාසුසානඝාතනං, පච්ඡිමරාජිනිං තථා;
වෙස්සවණස්ස නිග්රොධං, බ්යාධිදෙවස්ස තාලකං.
යොනසභාග වත්ථුඤ්ච, මහෙජ්ජඝරමෙව ච;
එතානි පච්ඡිමද්වාර-දිසාභාගෙ නිවෙසයි.
පඤ්චසතානි චණ්ඩාල-පුරිසෙ පුරසොධකෙ;
දුවෙසතානි චණ්ඩාල-පුරිසෙ වච්චසොධකෙ.
දියඩ්ඪසතචණ්ඩාලෙ, මතනීහාරකෙ’පි ච;
සුසාන ගොපචණ්ඩාලෙ, තත්තකෙයෙව ආදිසි.
තෙසං ගාමං නිවෙසෙසි, සුසානා පච්ඡිමුත්තරෙ;
යථා විහිතකම්මානි, තානි නිච්චං අකංසුතෙ.
තස්ස චණ්ඩාලගාමස්ස, පුබ්බුත්තරදිසාය තු;
නීචසුසානකං නාම, චණ්ඩාලානමකාරයි.
තස්සුත්තරෙ සුසානස්ස, පාසාණපබ්බතන්තරෙ;
ආවාසපාලිඣාධානං, තදා ආසි නිවෙසිතා.
තදුත්තරෙ ¶ දිසාභාගෙ, යාව ගාමණි වාපියා;
තාපසානං අනෙකෙසං, අස්සමො ආසි කාරිතො.
තස්සෙව ච සුසානස්ස, පුරත්ථිමදිසාය තු;
ජොතියස්ස නිගණ්ඨස්ස, ඝරං කාරෙසි භූපති.
තස්මිංයෙව දෙසස්මිං, නිගණ්ඨො ගිරිනාමකො;
නානාපාසණ්ඩකා චෙව, වසිංසු සමණා බහූ.
තත්ථෙව ච දෙවකුලං, අකාරෙසි මහීපති;
කුභණ්ඩස්ස නිගණ්ඨස්ස, තංනාමකමහොසිතං.
තතො තු පච්ඡිමෙ භාගෙ, ඣාධපාලිපුරත්ථිමෙ;
මිච්ඡාදිට්ඨිකුලානං තු, වසී පඤ්චසතං තහිං.
පරං ජොතියගෙහම්හා, ඔරං ගාමණි වාපියා;
සො පරිබ්බාජකාරාමං, කාරාපෙසි තථෙව ච.
ආජීවකානං ගෙහඤ්ච, බ්රාහ්මණවට්ටමෙව ච;
සිවිකා සොත්ථිසාලා ච, අකාරෙසි තහිං තහිං.
දසවස්සාභිසෙකො සො, ගාමසීමා නිවෙසයි;
ලංකාදීපම්හි සකලෙ, ලංකින්දො පණ්ඩුකාභයො.
සො කාලවෙලචිත්තෙහි, දිස්සමානෙහි භූපති;
සහා’නු භොසි සම්පතිං, යක්ඛභූතසහාය වා.
පණ්ඩුකාභයරඤ්ඤො ච, අභයස්ස ච අන්තරෙ;
රාජසුඤ්ඤානි වස්සානි, අහෙසුං දසසත්ත ච.
සො පණ්ඩුකාභයමහීපති සත්තතිංස–
වස්සො’ධිගම්ම ධිතිමා ධරණී පතිත්තං;
රම්මෙ අනුනමනුරාධපුරෙ සමිද්ධෙ;
වස්සානි අකාරයි රජ්ජමෙත්ථාති.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
පණ්ඩුකාභයාභිසෙකොනාම
දසමො පරිච්ඡෙදො.
එකාදසම පරිච්ඡෙද
දෙවානංපියතිස්සාභිසෙකො
තස්සච්චයෙ ¶ තස්ස සුතො, මුටසිවො’ති විස්සුතො;
සුවණ්ණපාලියා පුත්තො, පත්තො රජ්ජමනාකුලං.
මහාමෙඝවනුය්යානං, නාමනුගගුණොදිතං;
ඵලපුප්ඵතරුපෙතං, සො රාජා කාරයි සුභං.
උය්යානඨානග්ගහණෙ, මහාමෙඝො අකාලජො;
පාවස්සිතෙන උය්යානං, මහාමෙඝවනං අහු.
සට්ඨිවස්සානි මුටසිවො, රාජා රාජ්ජමකාරයි;
අනුරාධෙ පුරවරෙ, ලංකා භුවදනෙ සුභෙ.
තස්ස පුත්තා දසා’හෙසුං, අඤ්ඤමඤ්ඤහිතෙසිනො;
දුවෙ ධීතා චා’නුකුලා, කුලානුච්ඡවිකා අහූ.
දෙවානං පියතිස්සොති, විස්සුතො දුතියො සුතො;
තෙසු භාතූසු සබ්බෙසු, පුඤ්ඤාපඤ්ඤාධිකො අහු.
දෙවානං පියතිස්සො සො, රාජා’සි පිතුඅච්චයෙ;
තස්සා’භිසෙකෙන සමං, බහූන’ච්ඡරියාන’හුං.
ලංකාදීපම්හි සකලෙ, නිධයො රතනානි ච;
අන්තොඨිතානි උග්ගන්ත්වා, පථවීතලමාරුහුං.
ලංකාදීපසමීපම්හි, භින්නනාවාගතානි ච;
තත්රජාතානි ච ථලං, රතනානි සමාරුහුං.
ඡාතපබ්බතපාදම්හි, තිස්සො ච වෙළුයට්ඨියො;
ජාතාරථපතොදෙන, සමානා පරිමාණතො.
තාසු එකාලතායට්ඨි, රජතා’භා තහිං ලතා;
සුවණ්ණාවණ්ණාරුචිරා, දිස්සන්තෙතා මනොරමා.
එකා කුසුමා යට්ඨීතු, කුසුමානි තහිං පන;
නානානි නානාවණ්ණානි, දිස්සන්තෙ’ති ඵුටානි ච.
එකාසකුණයට්ඨිතු ¶ , තහිං පක්ඛිමිගා බහූ;
නානා ච නානාවණ්ණා ච, සජීවා විය දිස්සරෙ.
භයගජරථාමලකා, වලයඞ්ගුලිවෙඨකා;
කකුධඵලාපාකතිකා, ඉච්චෙතා අට්ඨජාතියො.
මුත්තාසමුදා උග්ගන්ත්වා, තීරෙ වට්ටි විය ඨිතා;
දෙවානං පියතිස්සස්ස, සබ්බං පුඤ්ඤවිජම්භිතං.
ඉන්දනීලං වෙළුරියං, ලොහිතඞ්කමණිධි’මෙ;
රජතානි පනෙ’තානි, මුත්තා තා තාවයට්ඨියො.
සත්තහබ්භන්තරෙයෙව, රඤ්ඤො සන්තිකමාහරුං;
තානි දිස්වා පතීතො සො, රාජා ඉති විචින්තයි.
රතනානි අනග්ඝානි, ධම්මාසොකො ඉමානිමෙ;
සහායො’රහතෙනා’ඤ්ඤො, තස්ස දස්සං ඉමාන’තො.
දෙවානං පියතිස්සො ච, ධම්මාසොකො ච තෙ ඉමෙ;
ද්වෙ අදිට්ඨසහායාහි, චිරප්පභුති භූපති.
භාගිනෙය්යං මහාරිට්ඨං, අමච්චං පමුඛං තතො;
දිජං අමච්චං ගණතං, රාජා තෙ චතුරො ජනෙ.
දූතො කත්වාන පාහෙසි, බලොඝපරිවාරිතෙ;
ගාහා පෙත්වා අනග්ඝානි, රතනානි ඉමානි සො.
මණිජාතී ච තිස්සො තා, තිස්සො ච රථයට්ඨියො;
සඞ්ඛඤ්ච දක්ඛිණාවත්තං, මුත්තා ජාතී ච අට්ඨ තා.
ආරුය්හ ජම්බුකොලම්හි, නාවං සත්තදිනෙන තෙ;
සුඛෙන තිත්ථං ලද්ධාන, සත්තාහෙන තතො පුන.
පාටලිපුත්තං ගන්ත්වාන, ධම්මාසොකස්ස රාජිනො;
අදංසු පණ්ණාකාරෙතෙ, දිස්වා තානි පසීදි සො.
රතනානි’දිසානෙත්ථ, නත්ථි මෙ ඉති චින්තිය;
අදා සෙනාපතිට්ඨානං, තුට්ඨො’රිට්ඨස්ස භූපති.
පොරොහිච්චබ්රාහ්මණස්ස, දණ්ඩනායතං පන;
අදාසි තස්සා’මච්චස්ස, සෙට්ඨිත්තං ගණකස්ස තු.
තෙසං අනප්පකෙ භොගෙ, දත්වා වාසඝරානි ච;
මහාමච්චෙහි මන්තෙන්තො, පස්සිත්වා පටිපාභතං.
වාලබීජනී ¶ මුණ්හිසං, ඛග්ගං ඡත්තඤ්ච පාදුකං;
මොළිං වතං සපාමඞ්ගං, භිඞ්කාරං හරිචන්දනං.
අධොවිමං වත්ථකොටිං, මහග්ඝං හත්ථපුඤ්ඡනිං;
නාගා’හටං අඤ්ජනඤ්ච, අරුණාභඤ්ච මත්තිකං.
අනොතත්තොදකඤ්චෙව, ගඞ්ගාසලිලමෙව ච;
සඞ්ඛඤ්ච නන්දියාවට්ටං, වඩ්ඪමානං කුමාරිකං.
හෙමභොජනකණ්ඩඤ්ච, සිවිකඤ්ච මහාරහං;
හරීටකං ආමලකං, මහග්ඝං අමතොසධං.
සුකාහටානං සාලීනං, සට්ඨිවාහසතානි ච;
අභිසෙකො පකරණං, පරිවාරවිසෙසිතං.
දත්වා කාලෙ භහායස්ස, පණ්ණාකාරෙ නරිස්සරො;
දූතෙ පාහෙසිසද්ධම්ම-පණ්ණාකාරමිමම්පිච.
අහං බුද්ධඤ්ච ධම්මඤ්ච, සඞ්ඝඤ්ච සරණං ගතො;
උපාසකත්තං දෙසෙසිං, සක්යපුත්තස්ස සාසනෙ.
ත්වම්පිමානි රතනානි, උත්තමානි නරුත්තම;
චිත්තං පසාදයිත්වාන, සද්ධාය සරණං වජ.
‘‘කරොථ මෙ සහායස්ස, අභිසෙකං පුනො’’ ඉති;
වත්වා සහයා’මච්චෙතෙ, සක්කරිත්වා ච පෙසයි.
පඤ්චමාසෙ වසිත්වාන, තෙ මච්චා’තිවසක්කතා;
වෙසාඛසුක්ඛපක්ඛාදි-දිනෙ දූතා විනිග්ගතා.
තාමලිත්තියමාරුය්හ, නාවං තෙජම්බුකොලකෙ;
ඔරුය්හ කූපං පස්සිංසු, පත්වා ද්වාදසියං ඉධ.
අදංසු පණ්ණාකාරෙ තෙ, දූතා ලංකාදීපස්සතෙ;
තෙසං මහන්තං සක්කාරං, ලංකාපති අකාරයි.
තෙ මග්ගසිරමාසස්ස, ආදිචන්දොදයෙජිනෙ;
අභිසිත්තඤ්ච ලංකින්දං, අමච්චා සාමිභත්තිනො.
ධම්මාසොකස්ස වචනං, වත්වා සාමි හිතෙරතා;
පුනොපි අභිසිඤ්චිංසු, ලංකාහිතසුඛෙරතං.
වෙසාඛෙ ¶ නරපති පුණ්ණමායමෙවං;
දෙවානං පියවචනො පගූළනාමො;
ලංකායං පවීතතපීති උස්සවායං;
අත්තානං ජනසුඛදො’භිසෙචයී සොති.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
දෙවානංපියතිස්සාභිසෙකොනාම
එකාදසමො පරිච්ඡෙදො.
ද්වාදසම පරිච්ඡෙද
නානාදෙසපසාදො
ථෙරො මොග්ගලිපුත්තො සො, ජිනසාසන ජොතකො;
නිට්ඨාපෙත්වාන සංගීතිං, පෙක්ඛමානො අනාගතං.
සාසනස්ස පතිට්ඨානං, පච්චන්තෙසු අවෙක්ඛිය;
පෙසෙසි කත්තිකෙ මාසෙ, තෙතෙ ථෙරෙ තහිං තහිං.
ථෙරං කස්මීරගන්ධාරං, මජ්ඣන්තිකමපෙසයි;
අපෙසයී මහාදෙව-ත්ථෙරං මහිසමණ්ඩලං.
වනවාසිං අපෙසයි, ථෙරං රක්ඛිතනාමකං;
තථා’පරන්තකං යොන-ධම්මරක්ඛිතනාමකං.
මහාරට්ඨං මහාධම්ම-රක්ඛිතත්ථෙර නාමකං;
මහාරක්ඛිත ථෙරං තං, යොන ලොකමපෙසයි.
පෙසෙසි මජ්ඣිමං ථෙරං, හිමවන්තපදෙසකං;
සුවණ්ණභූමිං ථෙරෙ ද්වෙ, සොණමුත්තර මෙව ච.
මහාමහින්දත්ථෙරං තං, ථෙර ඉට්ටියමුත්තියං;
සම්බලං භද්දසාලඤ්ච, සකෙ සද්ධිවිහාරිකෙ.
ලංකාදීපෙ ¶ මනුඤ්ඤම්හි, මනුඤ්ඤං ජිනසාසනං;
පතිට්ඨාපෙථ තුම්හෙ’ති, පඤ්ච ථෙරෙ අපෙසයි.
තදා කස්මීරගන්ධාරෙ, පක්කං සස්සං මහිද්ධිකො;
අරවාලො නාගරාජා, වස්සං කරකසඤ්ඤිතං.
වස්සා පෙත්වා සමුද්දස්මිං, සබ්බං ඛිපතිදාරුණො;
තත්ර මජ්ඣන්තිකත්ථෙරො, ඛිප්පං ගන්ත්වා විහායසා.
අරවාලදහෙවාරි-පිට්ඨෙ චඞ්කමනාදිකෙ;
අකාසි දිස්වා තංනාගා, රුට්ඨාරඤ්ඤො නිවෙදයුං.
නාගරාජා’ථරුට්ඨො සො, විවිධා භිසිකා’කරි;
වාතා මහන්තා වායන්ති, මෙඝො ගජ්ජති වස්සති.
ඵලන්ත්ය’සනියො විජ්ජු, නිච්ඡරන්ති තතො තතො;
මහිරුහා පබ්බතානං, කූටානි පපතන්ති ච.
විරූපරූපා නාගා ච, භිංසාපෙන්ති සමන්තතො;
සයං ධුපායති ජලති, අක්කොසන්තො අනෙකධා.
සබ්බං තං ඉද්ධියා ථෙරො, පටිබාහිය භිංසනං;
අවොච නාගරාජං තං, දස්සෙන්තො බලමුත්තමං.
සදෙව කොපි චෙ ලොකො, ආගන්ත්වා තාසයෙය්ය මං;
න මෙ පටිබලො අස්ස, ජනෙතුං භයභෙරවං.
සචෙ’පි ත්වං මහිං සබ්බං, සසමුද්දං සපබ්බතං;
උක්ඛිපිත්වා මහානාග, ඛිපෙය්යාසි මමො’පරි.
නෙව මෙ සක්කුණෙය්යාසි, ජනෙතුං භයභෙරවං;
අඤ්ඤදත්ථු තවෙ‘ව’ස්ස, විඝාතො උරගාධිප.
තංසුත්වා නිම්මදස්ස’ස්ස, ථෙරො ධම්මමදෙසයි;
තතො සරණසීලෙසු, නාගරාජා පතිට්ඨහි.
තථෙව චතුරාසීති-සහස්සානි භුජඞ්ගමා;
හිමවන්තෙව ගන්ධබ්බා, යක්ඛා කුම්භණ්ඩකා බහූ.
පණ්ඩකො නාම යක්ඛො තු, සද්ධිංහාරිත යක්ඛියා;
පඤ්චසතෙහි පුත්තෙහි, ඵලං පාපුණි ආදිකං.
‘‘මා’’දානි ¶ කොධං ජනියිත්ථ, ඉතො උද්ධං යථාපුරෙ;
සසඝාතඤ්ච මා’කත්ථ, සුඛකාමාහි පාණිනො.
කරොථ මෙත්තං සත්තෙසු, වසන්තු මනුජා සුඛං;
ඉති තෙනා’නුසිට්ඨා තෙ, තථෙව පටිපජ්ජිසුං.
තතො රතනපල්ලඞ්කෙ, ථෙරං සො උරගාධිපො;
නිසීදාපිය අට්ඨාසි, බීජමානො තදන්තිකෙ.
තදා කස්මීරගන්ධාර-වාසිනො මනුජා’ගතා;
නාගරාජස්ස පූජත්ථං, මන්ත්වා ථෙරං මහිද්ධිකං.
ථෙරමෙවා’භි වාදෙත්වා, එකමන්තං නිසීදිසුං;
තෙසං ධම්මමදෙසෙසි, ථෙරො ආසිවිසොපමං.
අසීතියා සහස්සානං, ධම්මාභිසමයො අහු;
සතසහස්ස පුරිසා, පබ්බජුං ථෙරසන්තිකෙ.
තතොප්පභුපති කස්මිර-ගන්ධාරං තෙ ඉදානිපි;
ආසුං කාසාව පජ්ජොතා, වත්ථුත්තයපරායනා.
ගන්ත්වා මහාදෙවත්ථෙරො, දෙසං මහිසමණ්ඩලං;
සුත්තන්තං දෙවදූතං සො, කථෙසි ජනමජ්ඣගො.
චත්තාලීස සහස්සානි, ධම්මචක්ඛුං විසොධයුං;
චත්තාලීස සහස්සානි, පබ්බජිංසු තදන්තිකෙ.
ගන්ත්වා’ථ රක්ඛිතත්ථෙරො, වනවාසිං නභෙ ඨිතො;
සංයුත්තමනමතග්ගං, කථෙසි ජනමජ්ඣගො.
සට්ඨි නරසහස්සානං, ධම්මාභිසමයො අහු;
සත්තතිංස සහස්සානි, පබ්බජිංසු තදන්තිකෙ.
විහාරානං පඤ්චසතං, තස්මිංදෙසෙ පතිට්ඨහි;
පතිට්ඨාපෙසි තත්ථෙවං, ථෙරො සො ජිනසාසනං.
ගන්ත්වා’පරන්තකං ථෙරො, යොනකො ධම්මරක්ඛිතො;
අග්ගික්ඛන්ධොපමං සුත්තං, කථෙත්වා ජනමජ්ඣගො.
සත්තතිංස සහස්සානි, පාණෙ තත්ථ සමාගතෙ;
ධම්මාමතමපායෙසි, ධම්මා ධම්මෙසු කොවිදො.
පුරිසානඤ්ච සහස්සඤ්ච, ඉත්ථියො ච තතො’ධිකා;
ඛත්තියානං කුලායෙව, නික්ඛමිත්වාන පබ්බජුං.
මහාරට්ඨමිසී ¶ ගන්ත්වා, සො මහාධම්මරක්ඛිතො;
මහානාරදකස්සපව්හං, ජාතකං කථයී තහිං.
මග්ගඵලං පාපුණිංසු, චතුරාසීති සහස්සකා;
තෙරසන්තු සහස්සානි, පබ්බජිංසු තදන්තිකෙ.
ගන්ත්වාන යොනවිසයං, සො මහාධම්මරක්ඛිතො ඉසි;
කාළකාරාම සුත්තන්තං, කථෙසි ජනමජ්ඣගො.
පාණසත සහස්සානි, සහස්සානි ච සත්තති;
මග්ගඵලං පාපුණිංසු, දස සහස්සානි පබ්බජුං.
ගන්ත්වා චතූහි ථෙරෙහි, දෙසෙසි මජ්ඣිමො ඉසි;
හිමවන්තපදෙසස්මිං, ධම්මචක්කපවත්තනං.
මග්ගඵලපාපුණිංසු, අසීතිපාණ කොටියො;
විසුං තෙ පඤ්චරට්ඨානි, පඤ්චථෙරා පසාදයුං.
පුරිසසතසහස්සානි, එකෙකස්සෙව සන්තිකෙ;
පබ්බජිංසු පසාදෙන, සම්මාසම්බුද්ධ සාසනෙ.
සද්ධිං උත්තරථෙරෙන, සොණත්ථෙරො මහිද්ධිකො;
සුවණ්ණභූමිං අගමා, තස්මිං තු සමයෙ පන.
ජාතෙ ජාතෙ රාජගෙහෙ, දාරකෙ රුද්දරක්ඛසී;
සමුද්දතො නික්ඛමිත්වා, භක්ඛිත්වා පන ගච්ඡති.
තස්මිං ඛණෙ රාජගෙහෙ,
ජාතො හොති කුමාරකො;
ථෙරෙ මනුස්සා පස්සිත්වා,
රක්ඛසානං සහායකා.
ඉති චින්තිය මාරෙතුං, සා යුවා උපසඞ්කමුං;
‘‘කිමෙතන්ති’’ච පුච්ඡිත්වා, ථෙරං තෙ එව මාහුතෙ.
සමණා මයං හිමවන්තා, න රක්ඛසි සහායකා;
රක්ඛසී සා සපරිසා, නික්ඛන්තා හොති සාගරා.
තං දිස්වාන මහාරාවං, විරවිංසු මහාජනා;
දිගුණෙ රක්ඛසෙ ථෙරො, මාපයිත්වා භයානකෙ.
තං ¶ රක්ඛසිං සපරිසං, පරික්ඛිපි සමන්තතො;
ඉදං ඉමෙහි උද්ධන්ති, මන්ත්වා භීතා පලායිසා.
තස්ස දෙසස්ස ආරක්ඛං, ඨපෙත්වාන සමන්තතො;
තස්මිං සමාගමෙ ථෙරො, බ්රහ්මජාලමදෙසයි.
සරණෙසු ච සීලෙසු, අට්ඨංසු බහවො ජනා;
සට්ඨියා තු සහස්සානං, ධම්මාභිසමයො අහු.
අඩ්ඪුඩ්ඪානි සහස්සානි, පබ්බජුං කුලදාරකා;
පබ්බජිංසු දියඩ්ඪන්තු, සහස්සං කුලධීතරො.
තතොප්පභුති සඤ්ජාතෙ, රාජගෙහෙ කුමාරකෙ;
නාමං කරිංසු රාජානො, සොණුත්තර සනාමකෙ.
මහාජනස්සාපි ජිනස්ස කඩ්ඪනං;
විහාය පත්තං අමතං සුඛම්පිතෙ;
කරිංසු ලොකස්ස හිතං තහිං තහිං;
භවෙය්ය යො ලොකහිතෙ පමාදවාති.
සුජනප්පසාද සංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
නානාදෙසපසාදො නාම ද්වාදසමො පරිච්ඡෙදො.
තෙරසම පරිච්ඡෙද
මහින්දාගමනො
මහාමහින්දත්ථෙරො සො, තදා ද්වාදසවස්සිකො;
උපජ්ඣායෙන ආණත්තො, සඞ්ඝෙන ච මහාමතී.
ලංකාදීපං පසාදෙතුං,
කාලං පෙක්ඛං විචින්තයී;
‘‘වුඩ්ඪො මුටසිවො රාජා,
රාජා හොතු සුතො’’ ඉති.
තදන්තරෙ ¶ ඤාතිගණං, දට්ඨුං කත්වාන මානසං;
උපජ්ඣායඤ්ච සඞ්ඝඤ්ච, වන්දිත්වා පුච්ඡ භූපතිං.
ආදාය චතුරො ථෙරෙ, සඞ්ඝමිත්තාය අත්රජං;
සුමනං සාමණෙරඤ්ච, ඡළාභිඤ්ඤං මහිද්ධිකං.
ඤාතීනං සඞ්ගහං කාතුං, අගමා දක්ඛිණාගිරිං;
තතො තත්ථ චරන්තස්ස, ඡම්මාසා සමතික්කමුං.
කමෙන වෙදිසගිරිං, නගරං මාතුදෙවියා;
සම්පත්වා මතරං පස්සි, දෙවී දිස්වා පියං සුතං.
භොජයිත්වා සපරිසං, අත්තනායෙව කාරිතං;
විහාරං චෙතියගිරිං, ථෙරං ආරොපයී සුභං.
අවන්තිරට්ඨං භුඤ්ජන්තො, පිතරා දින්නමත්තනො;
සො අසොක කුමාරො හි, උජ්ජෙනීගමනා පුරා.
වෙදිසෙ නගරෙ වාසං, උපගන්ත්වා තහිං සුභං;
දෙවින්නාම ලභිත්වාන, කුමාරිං සෙට්ඨිධීතරං.
සංවාසං තාය කප්පෙසි, ගබ්භං ගණ්හිය තෙන සා;
උජ්ජෙනියං කුමාරං තං, මහින්දං ජනයී සුභං.
වස්සද්වයමතික්කම්ම, සඞ්ඝමිත්තඤ්ච ධීතරං;
තස්මිං කාලෙ වසති සා, වෙදිසෙ නගරෙ තහිං.
ථෙරො තත්ථ නිසීදිත්වා, කාලඤ්ඤූ ඉති චින්තයි;
පිතරා මෙ සමාණත්තං, අභිසෙක මහුස්සවං.
දෙවානංපියතිස්සො සො, මහාරාජා’නුභොතු ච;
වත්ථුත්තයගුණෙ චාපි, සුත්වා ජානාතු දූහතො.
ආරොහතු මිස්සනගං, ජෙට්ඨමාසස්සු’පොසථෙ;
තදහෙව ගමිස්සාම, ලංකාදීපවරං මයං.
මහින්දො උපසඞ්කම්ම, මහින්දත්ථෙර මුත්තමං;
යාහි ලංකං පසාදෙතුං, සම්බුද්ධෙනා’සි බ්යාකතො.
මයම්පි තත්ථුපත්ථම්භා, භවිස්සාමා’ති අබ්රවි;
දෙවියා භගිනී ධීතු-පුත්තො භණ්ඩුක නාමකො.
ථෙරෙන දෙවියා ධම්මං, සුත්වා දෙසිතමෙව තු;
අනාගාමිඵලං පත්වා, වසි ථෙරස්ස සන්තිකෙ.
තත්ථ ¶ මාසං වසිත්වාන, ජෙට්ඨමාසස්සු’ පොසථෙ;
ථෙරො චතූහි ථෙරෙහි, සුමනෙනා’ථ භණ්ඩුනා.
සද්ධිං තෙන ගහට්ඨෙන, න රතො ඤාතිහෙතුනා;
තස්මා විහාරා ආකාසං, උග්ගන්ත්වා සො මහිද්ධිකො.
ඛණෙනෙව ඉධාගම්ම, රම්මෙ මිස්සක පබ්බතෙ;
අට්ඨාසි විලුකූටම්හි, රුචිරම්බත්ථලෙ වරෙ.
ලංකාපසාද ගුණෙන වියාකතො සො;
ලංකාහිතාය මුනිනා සයිතෙන අන්තෙ;
ලංකාය සත්ථුසදිසො හිතහෙතු තස්සා;
ලංකාමරූහි මහිතො’භිනිසීදි තත්තාති.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
මහින්දාගමනො නාම
තෙරසමො පරිච්ඡෙදො.
චුද්දසම පරිච්ඡෙද
නගරප්පවෙසනො
දෙවානංපියතිස්සො සො, රාජා සලිලකීළිතං;
දත්වා නගරවාසීනං, මිගවං කීළිතුං අගා.
චත්තාලීසසහස්සෙහි, නරෙහි පරිවාරිතො;
ධාවන්තො පදසායෙව, අගමා මිස්සකං නගං.
ථෙරෙ දස්සෙතුමිච්ඡන්තො, දෙවො තස්මිං මහීධරෙ;
ගුම්භංභක්ඛයමානො’ව, අට්ඨා ගොකණ්ණරූපවා.
රාජා දිස්වා ‘‘පමත්තං තං, න යුත්තං විජ්ඣිතුං’’ ඉති;
ජියා සද්දමකාධාපි, ගොකණ්ණො පබ්බතන්තරං.
රාජා’නුධාවි ¶ සොධිං, ථෙරානං සන්තිකං ගතො;
ථෙරෙ දිට්ඨෙ නරින්දෙන, සයමන්තරධායිසො.
ථෙරො ‘‘බහූසු දිට්ඨෙසු, අතිභායිස්සතී’’ තිසො;
අත්තානමෙව දස්සෙසි, පස්සිත්වා තං මහීපතිං.
භීතො අට්ඨාසි තං ථෙරො, ‘‘එහි තිස්සාති අබ්රවි;
තිස්සා’ති වචනෙනෙව, රාජා යක්ඛො’’ති චින්තයී.
සමණා මයං මහාරාජ, ධම්මරාජස්ස සාවකා;
තමෙව අනුකම්පාය, ජම්බුදීපා ඉධාගතා.
ඉච්චාහ ථෙරො තං සුත්වා, රාජා වීතභයො අහු;
සරිත්වා සඛීසන්දෙසං, ‘‘සමාණා’’ ඉති නිච්ඡිතො.
ධනුං සරඤ්ච නික්ඛිප්ප, උපසඞ්කම්ම තං ඉසිං;
සම්මොදමානො ථෙරෙන, සො නිසීදි තදන්තිකෙ.
තදා තස්ස මනුස්සා තෙ, ආගම්ම පරිවාරයුං;
තදා සෙසෙ ඡ දස්සෙසි, මහාථෙරො සහාගතෙ.
තෙ දිස්වා අබ්රවී රාජා, ‘‘කදා’’ මෙ ආගතා ඉති;
‘‘මයා සද්ධිං’’ති ථෙරෙන, වුත්තෙ පුච්ඡි ඉදං පුන.
‘‘සන්ති ඊදිසකා අඤ්ඤෙ, ජම්බුදීපෙ යතී’’ ඉති;
ආහ ‘‘කාසාවපජ්ජො තො, ජම්බුදීපො තහිං පන.
තෙවිජ්ජා ඉද්ධිප්පත්තා ච, චෙතොපරියකොවිදා;
‘‘දිබ්බසොතා’රහන්තො ච, බහූ බුද්ධස්ස සාවකා’’.
පුච්ඡි ‘‘කෙනාගතත්ථා’’ති, න ථලෙන න වාරිනා;
ආගතම්හා’’ති වුත්තෙ සො, විජානි නභසාගමං.
වීමංසංසො මහාපඤ්ඤො, කණ්හං පඤ්හමපුච්ඡිතං;
පුට්ඨො පුට්ඨො වියාකාසි, තංතං පඤ්හං මහීපති.
රුක්ඛොයං රාජකින්නාමො, අඤ්ඤො නාම අයං තරු;
ඉමං මුඤ්චිය අත්ථ’ම්බො, සන්ති අම්බතරූ බහුං.
ඉමඤ්ච අම්බං තෙච’ම්බෙ, මුඤ්චියත්ථි මහීරුහා;
සන්ති භන්තෙ බහු රුක්ඛා, අනම්බාපන තෙ තරු.
අඤ්ඤෙ ¶ අම්බෙ අනම්බෙ ච, මුඤ්චිය’ත්ථි මහීරුහා;
අයං භන්තෙ අම්බරුක්ඛො, පණ්ඩිතො’සි නරිස්සර.
සන්ති තෙ ඤාතකා රාජ, සන්ති භන්තෙ බහුජ්ජනා;
සන්ති අඤ්ඤාතකා රාජ, සන්ති තෙ ඤාතිතො බහූ.
ඤාතකෙ තෙ ච අඤ්ඤෙ ච, මුඤ්චිය’ඤ්ඤොපි අත්ථි නු;
‘‘භන්තෙ’’ හමෙව සාධු ත්වං, පණ්ඩිතො’සි නරිස්සර.
පණ්ඩිතො’ති විදිත්වාන, චූළහත්ථිපදොපමං;
සුත්තන්තං දෙසයී ථෙරො, මහීපස්ස මහාමතී.
දෙසනාපරියොසානෙ, සද්ධිං තෙහි නරෙහි සො;
චත්තාලීසසහස්සෙහි, සරණෙසු පතිට්ඨහි.
භත්තා’භීහාරං සායන්හෙ, රඤ්ඤො අභිහරුං තදා;
‘‘න භුඤ්ජිස්ස’’න්ති දානි මෙ, ඉති ජනම්මි භූපති.
පුච්ඡිතුංයෙව යුත්තන්ති, භත්තෙනා’පුච්ඡිතෙ ඉසි;
න භුඤ්ජාම ඉදානී’ති, වුත්තෙ කාලඤ්ච පුච්ඡිසො.
කාලං වුත්තෙ’බ්රවි එවං, ‘‘ගච්ඡාම නගරං’’ඉති;
තුවං ගච්ඡ මහාරාජ, වසිස්සාම මයං ඉධ.
එවං සති කුමාරො’යං, අම්හෙහි සහ ගච්ඡතු;
අයඤ්හි ආගතඵලො, රාජ විඤ්ඤාතසාසනො.
අපෙක්ඛමානො පබ්බජ්ජං, වසත’ම්හාකමන්තිකෙ;
ඉදානි පබ්බජෙස්සාම, ඉමං ත්වං ගච්ඡ භූමිප.
පාතො රථං පෙසයිස්සං, තුම්හෙ තත්ථ ඨිතා පුරං;
යාථා’ති ථෙරෙ වන්දිත්වා, භණ්ඩුංනෙත්ව’ක මන්තකං.
පුච්ඡි ථෙරාධිකාරංසො, රඤ්ඤො සබ්බමභාසි සො;
ථෙරං ඤත්වා’ති තුට්ඨොසො, ‘‘ලාභා මෙ’’ඉති චින්තයි.
භණ්ඩුස්ස ගීහිභාවෙන, ගතාසඞ්කො නරිස්සරො;
අඤ්ඤාසි නරභාවං සො, ‘‘පබ්බාජෙම ඉමං’’ ඉති.
ථෙරො තං ගාමසීමායං, තස්මිංයෙව ඛණෙ අකා;
භණ්ඩුකස්ස කුමාරස්ස, පබ්බජ්ජමුපසම්පදං.
තස්මිංයෙව ¶ ඛණෙ සො ච, අරහත්තමපාපුණි;
සුමනං සාමණෙරං තං, ථෙරො ආමන්තයී තතො.
ධම්මසවනකාලං ත්වං, ඝොසෙහී’’ති අපුච්ඡිසො;
සාවෙන්තො කිත්තකං ඨානං, භන්තෙ ඝොසෙම’හං ඉති.
‘‘සකලං තම්බපණ්ණී’’ති, වුත්තෙ ථෙරෙන ඉද්ධියා;
සාවෙන්තො සකලං ලංකං, ධම්මකාලමඝොසයී.
රාජා නාගචතුත්තෙසො, සොණ්ණිපස්සෙ නිසීදිය;
භුඤ්ජන්තො තං රවං සුත්වා, ථෙරන්තික මපෙසයි.
‘‘උපද්දවො නු අත්ථී’’ති, ආහ නත්ථි උද්දවො;
සොතුං සම්බුද්ධවචනං, කාලො ඝොසාපිතො ඉති.
සාමණෙර රවං සුත්වා, භුම්මාදෙවා අඝොසයුං;
අනුක්කමෙන සො සද්දො, බ්රහ්මලොකං සමාරුහි.
තෙන ඝොසෙන දෙවානං, සන්නිපාතො මහා අහු;
සමචිත්තසුත්තං දෙසෙසි, ථෙරො තස්මිං සමාගමෙ.
අසංඛියානං දෙවානං, ධම්මාභිසමයො අහු;
බහූ නාගා සුපණ්ණා ච, සරණෙසු පතිට්ඨයුං.
යථෙදං සාරිපුත්තස්ස, සුත්තං ථෙරස්ස භාසතො;
තථා මහින්දත්ථෙරස්ස, අහු දෙවසමාගමො.
රාජා පභා තෙ පාහෙසි, රථං සාරථි සො ගතො;
‘‘ආරොහථ රථං යාම, නගරං’’ ඉති තෙ’බ්රවි.
නා’රොහාම රථං ගච්ඡ, ගච්ඡාම තව පච්ඡතො;
ඉති වත්වාන පෙසෙත්වා, සාරථිං සුමනොරථං.
වෙහාසමබ්භුගන්ත්වා, තෙ නගරස්ස පුරත්ථතො;
පඨමත්ථූපට්ඨානම්හි, ඔතරිංසු මහිද්ධිකා.
ථෙරෙහි පඨමොතිණ්ණ-ඨානම්හි කතචෙතියං;
අජ්ජාපි වුච්චතෙ තෙන, එවං පඨමචෙතියං.
රඤ්ඤා ථෙරගුණං සුත්වා, සබ්බා අන්තෙපුරිත්ථියො;
ථෙරදස්සනමිච්ඡිංසු, යස්මා තස්මාමහීපති.
අන්තො’ව ¶ රාජවත්ථුස්ස, රම්මං කාරෙසි මණ්ඩපං;
සෙතෙහි වත්ථපුප්ඵෙහි, ඡාදිතං සමලඞ්කතං.
උච්චසෙය්යාවිරමණං, සුතත්තා ථෙරසන්තිකෙ;
කඞ්ඛී ‘‘උච්චාසනෙ ථෙරො, නිසීදිදෙය්යනුනොති ච.
තදන්තරෙ සාරථි සො, ථෙරෙ දිස්වා තහිං ඨිතෙ;
චීවරං පාරුපන්තෙ තෙ, අතිවිම්හිත මානසො.
ගන්ත්වා රඤ්ඤො නිවෙදෙසි, සුත්වා සබ්බං මහීමති;
‘‘නිසජ්ජං න කරිස්සන්ති, පීඨකෙසූ’’ති නිච්ඡිතො.
‘‘සුසාධු භුම්මත්ථරණං, පඤ්ඤාපෙථා’’ති භාසිය;
ගන්ත්වා පටිපථං ථෙරෙ, සක්කච්චං අභිවාදිය.
මහාමහින්දත්ථෙරස්ස, හත්ථතො පත්තමාදිය;
සක්කාරපූජාවිධිනා, පුරං ථෙරං පවෙසයි.
දිස්වා ආසනපඤ්ඤත්තිං, නෙමිත්තා බ්යාකරුං ඉති;
‘‘ගහිතා පථවී’මෙහි, දීපෙ හෙස්සන්ති ඉස්සරා.
නරින්දො පූජයන්තො තෙ, ථෙරෙ අන්තෙපුරං නයි;
තත්ථ තෙ දුස්සපීඨෙසුං, නිසීදිංසු යථාරහං.
තෙ යාගුඛජ්ජභොජ්ජෙහි, සයං රාජා අතප්පයි;
නිට්ඨිතෙ භත්තකිච්චම්හි, සයං උපනිසීදිය.
කනිට්ඨස්සොපරාජස්ස, මහානාගස්ස ජායිකං;
වසන්තිං රාජගෙහෙ’ව, පක්කොසා පෙසිචා’නුලං.
ආගම්ම අනුලාදෙවී, පඤ්ච ඉත්ථිසතෙහි සා;
ථෙරෙවන්දිය පූජෙත්වා, එකමන්තමුපාවිසි.
පෙතවත්ථුං විමානඤ්ච, සච්චසංයුත්තමෙව ච;
දෙසෙසි ථෙරො තා ඉත්ථී, පඨමං ඵලමජ්ඣගුං.
හිය්යො දිට්ඨමනුස්සෙහි, සුත්වා ථෙරගුණෙ බහූ;
ථෙරදස්සනමිච්ඡන්තා, සමාගන්ත්වාන නාගරා.
රාජද්වාරෙ මහාසද්දං, අකරුං තං මහීපති;
සුත්වා පුච්ඡිය ජානිත්වා, ආහ තෙසං හිතත්ථිකො.
සබ්බෙසං ¶ ඉධ සම්බාධො, සාලාමඞ්ගලහත්ථිනො;
සොධෙථ තත්ථ දක්ඛන්ති, ථෙරෙ’මෙ නාගරා’ඉති.
සොධෙත්වා හත්ථිසාලං තං, විතානාදීහි සජ්ජුකං;
අලඞ්කරිත්වා සයනෙ, පඤ්ඤපෙසුං යථාරහං.
සථෙරො තත්ථ ගන්ත්වාන, මහාථෙරො නිසීදිය;
සො දෙවදූතසුත්තන්තං, කථෙසී කථිකො මහා.
තං සුත්වාන පසීදිංසු, නගරා තෙ සමාගතා;
තෙසු පාණසහස්සංතු, පඨමං ඵලමජ්ඣගා.
ලංකාදීපෙ සො සත්ථුකප්පො අකප්පො;
ලංකාධිට්ඨානෙ ද්වීසු ඨානෙසු ථෙරො;
ධම්මං භාසිත්වා දීපභාසාය එවං;
සද්ධම්මො තාරං කාරයී දීපදීපොති.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
නගරප්පවෙසනො නාම
චුද්දසමො පරිච්ඡෙදො.
පඤ්චදසම පරිච්ඡෙද
මහාවිහාර පටිග්ගහකො
හත්ථිසාලාපි සම්බාධා, ඉති තත්ථ සමාගතා;
තෙ නන්දනවනෙ රම්මෙ, දක්ඛිණද්වාරතො බහි.
රාජුය්යානෙ ඝනච්ඡායෙ, සීතලෙ නීලසද්දලෙ;
පඤ්ඤාපෙසුං ආසනානි, ථෙරානං සාදරා නරා.
නික්ඛම්ම දක්ඛිණද්වාරා, ථෙරො තත්ථ නිසීදි ච;
මහාකුලීනා චා’ගම්ම, ඉත්ථියො බහුකා තහිං.
ථෙරං ¶ උපනිසීදිංසු, උය්යානං පූරයන්තියො;
බාලපණ්ඩිතසුත්තන්තං, තාසං ථෙරො අදෙසයි.
සහස්සං ඉත්ථියො තාසු, පඨමං ඵලමජ්ඣගුං;
එවං තත්ථෙව උය්යානෙ, සායණ්හසමයො අහු.
තතො ථෙරා නික්ඛමිංසු, ‘‘යාම තං පබ්බතං’’ ඉති;
රඤ්ඤො පටිනිවෙදෙසුං, සීඝං රාජා උපාගමි.
උපාගම්මා’බ්රවී ථෙරං, ‘‘සායං දූරො ච පබ්බතො;
ඉධෙව නන්දනුය්යානෙ, නිවාසො ඵාසුකො ඉති.
පුරස්ස අච්චාසන්නත්තා, ‘‘අසාරුප්ප’’න්ති භාසිතෙ;
‘‘මහාමෙඝවනුය්යානං, නාතිදූරාති සන්තිකෙ.
රම්මං ඡායූදකූපෙතං, නිවාසො තත්ථ රොචතු;
නිවත්තිතබ්බං භන්තෙ’’න්ති, ථෙරො තත්ථ නිවත්තයි.
තස්මිං නිවත්තඨානම්හි, කදම්බනදියන්තිකෙ;
නිවත්තචෙතියං නාම, කතං වුච්චති චෙතියං.
තං නන්දනා දක්ඛිණෙන, නයං ථෙරං රථෙසභො;
මහාමෙඝවනුය්යානං, පාචිනද්වාරකං නයි.
තත්ථ රාජඝරෙ රම්මෙ, මඤ්චපීඨානි සාධුකං;
සාධූති සන්ථරාපෙත්වා, ‘‘වසතෙ’ත්ත සුඛං’’ ඉති.
රාජා ථෙරෙ’භිවාදෙත්වා, අමච්චපරිවාරිතො;
පුරං පාවිසි ථෙරා තු, තං රත්තිං තත්ථ තෙ වසුං.
පභාතෙයෙව පුප්ඵානි, ගාහෙත්වා ධරණීපති;
ථෙරෙ උපච්ච වන්දිත්වා, පූජෙත්වා කුසුමෙහි ච.
පුච්ඡි කච්චි සුඛං වුට්ඨං, උය්යානං ඵාසුකං ඉති;
සුඛං වුත්ථං මහාරාජ, උය්යානං යති ඵාසුකං.
ආරාමො කප්පතෙ භන්තෙ, සඞ්ඝස්සා’’ති අපුච්ඡි සො;
‘‘කප්පතෙ’’ඉති වත්වාන, කප්පාකප්පෙසු කොවිදො.
ථෙරො වෙළුවනාරාම, පටිග්ගහණමබ්රවි;
තං සුත්වා අභිහට්ඨො සො, තුට්ඨහට්ඨො මහාජනො.
ථෙරානං ¶ වන්දනත්ථාය, දෙවී තු අනුලාගතා;
සද්ධිං පඤ්චසතිත්ථීහි, දුතියං ඵලමජ්ඣගා.
සා පඤ්චසතා දෙවී, අනුලා’හ මහීපති;
‘‘පබ්බජිස්සාම දෙවා’’ති, රාජා ථෙරමවොච සො.
පබ්බාජෙථ ඉමායො’’ති, ථෙරො ආහ මහීපතිං;
‘‘න කප්පති මහාරාජ, පබ්බාජෙතුං ථියො හිනො.
අත්ථි පාටලිපුත්තස්මිං, භික්ඛුනී මෙ කනිට්ඨිකා;
සඞ්ඝමිත්තාති නාමෙන, විස්සුතා සා බහුස්සුතා.
නරින්දසමණින්දස්ස, මහාබොධිදුමින්දතො;
දක්ඛිණං සාඛමාදාය, තථා භික්ඛුනියො වරා.
ආගච්ඡතූ’ති පෙසෙහි, රඤ්ඤො නො පිතු සන්තිකං;
පබ්බාජෙස්සති සා ථෙරී, ආගතා ඉත්ථියො ඉමා.
‘‘සාධු’’ති වත්වා ගණ්හිත්වා, රාජා භිඞ්කාරමුත්තමං;
‘‘මහාමෙඝවනුය්යානං, දම්මි සඞ්ඝස්සි’මං ඉති.
මහින්දථෙරස්ස කරෙ, දක්ඛිණොදකමා’කිරී;
මහියා පතිතෙ තොයෙ, අකම්පිත්ථ මහා මහී.
‘‘තස්මා කම්පති භූමී’’ති, භූමිපාලො අපුච්ඡි තං;
පතිට්ඨිතත්තා දීපම්හි, සාසනස්සා’ති සො බ්රවි.
ථෙරස්ස උපනාමෙසි, ජාතිපුප්ඵානි ජාතිමා;
ථෙරො රාජඝරං ගන්ත්වා, තස්ස දක්ඛිණතො ඨිතො.
රුක්ඛම්හි පිචුලෙ අට්ඨ, පුප්ඵමුට්ඨී සමොකිරී;
තත්ථාපි පුථවී කම්පි, පුට්ඨො තස්සා’හ කාරණං.
අහොසි තිණ්ණං බුද්ධානං, කාලෙ’පි ඉධ මාලකො;
නරින්දසඞ්ඝකම්මත්ථං, භවිස්සති ඉදානිපි.
රාජගෙහා උත්තරතො, චාරුපොක්ඛරණිං අගා;
තත්තකා නෙව පුප්ඵානි, ථෙරො තත්ථාපි ඔකිරි.
තත්ථා’පි පුථුවී කම්පි, පුට්ඨො තස්සා’හ කාරණං;
‘‘ජන්තඝර පොක්ඛරණී, අයං හෙස්සති භූමිප’’.
තස්සෙව ¶ රාජගෙහස්ස, ගන්ත්වාන ද්වාරකොට්ඨකං;
තත්තකෙහෙ’ව පුප්ඵෙහි, තං ඨානං පූජයී ඉසි.
තත්ථාපි පුථුවීකම්පි, හට්ඨලොමො අතීවසො;
රාජා තං කාරණං පුච්ඡි, ථෙරො තස්සා’හ කාරණං.
ඉමම්හි කප්පෙ බුද්ධානං, තිණ්ණන්නං බොධිරුක්ඛතො;
ආනෙත්වා දක්ඛිණාසාඛා, රොපිතා ඉධ භූමිප.
තථාගතස්ස අම්හාකං, බොධිසාඛාපි දක්ඛිණා;
ඉමස්මිංයෙව ඨානම්හි, පතිට්ඨිස්සති භූමිප.
තතො’ගමා මහාථෙරො, මහාමුචලමාලකං;
තත්තකානෙව පුප්ඵානි, තස්මිං ඨානෙ සමොකිරි.
තථාපි පුථවී කම්පි, පුට්ඨො තස්සා’හ කාරණං;
සඞ්ඝස්සු පොසථා ගාරං, ඉධ හෙස්සති භූමිප.
පඤ්හම්බමාලකට්ඨානං, තතො’ගමා මහීපති;
සුපක්කං අම්බපක්කඤ්ච, වණ්ණගන්ධරසුත්තමං.
මහන්තං උපනාමෙසි, රඤ්ඤො උය්යානපාලකො;
තං ථෙරස්සුපනාමෙසි, රාජා අතිමනොරමං.
ථෙරො නිසීදනාකාරං, දස්සෙසි ජනතා හිතො;
අත්ථරාපෙසි තත්ථෙව, රාජා අත්ථරණං වරං.
අදා තත්ථ නිසින්නස්ස, ථෙරස්සම්බං මහීපති;
ථෙරො තං පරිභුඤ්ජිත්වා, රොපනත්ථාය රාජිනො.
අම්බට්ඨිකං අදා රාජා, තං සයං තත්ථ රොපයි;
හත්ථෙ තස්සොපරිථෙරො, ධොවි තස්ස විරුළ්හියා.
තං ඛණංයෙව බීජම්හා, තම්හා නික්ඛම්ම අඞ්කුරො;
කමෙනා’ති මහාරුක්ඛො, පත්තපක්කධරො අහු.
තං පාටිහාරියං දිස්වා, පරිසා සා සරාජිකා;
නමස්සමානා අට්ඨාසි, ථෙරෙ හත්ථතනුරුහා.
ථෙරො ¶ තදා පුප්ඵමුට්ඨි, අට්ඨ තත්ථ සමොකිරි;
තථාපි පුථවීකම්පි, පුට්ඨො තස්සා’හ කාරණං.
සඞ්ඝස්සප්පන්නලාභානං, අනෙකෙසං නරාධිප;
සඞ්ගම්මභාජනඨානං, ඉදං ඨානං භවිස්සති.
තතො ගන්ත්වා චතුස්සාල-ඨානං තත්ථ සමොකිරි;
තත්තකානෙව පුප්ඵානි, කම්පි තත්ථාපි මෙදිනී.
තං කම්පකාරණං පුච්ඡි, රාජා ථෙරො වියාකරි;
තිණ්ණන්නං පුබ්බබුද්ධානං, රාජුය්යාන පටිග්ගහෙ.
දාන වත්ථුනා’හටානි, දීපවාසීහි සබ්බතො;
ඉධ ඨපෙත්වා භොජෙසුං, සසඞ්ඝෙ සුගතෙ තයො.
ඉදානි පන එත්ථෙව, චතුස්සාලා භවිස්සති;
සඞ්ඝස්ස ඉධ භත්තග්ගං, භවිස්සති නරාධිප.
මහථූපඨිතඨානං, ඨානාඨානවිදූතතො;
අගමාසි මහාථෙරො, මහින්දො දීපදීපනො.
තදා අන්තොපරික්ඛෙපෙ, රාජුය්යානස්ස ඛුද්දිකා;
කකුධව්හා අහු වාපී, තස්සො’පරි ජලන්තිකෙ.
ථූපාරහං ථලඨානං, අහු ථෙරෙ තහිං ගතෙ;
රඤ්ඤො චම්පකපුප්ඵානං, පුටකාන’ට්ඨ ආහරුං.
තානි චම්පකපුප්ඵානි, රාජා ථෙරස්සු’පානයි;
ථෙරො චම්පකපුප්ඵෙහි, තෙහි පූජෙසි තං ඵලං.
තත්ථාපි පුථවී කම්පි, රාජා තං කම්පකාරණං;
පුච්ඡි ථෙරො’නු පුබ්බෙන, ආහතං කම්පකාරණං.
ඉදං ඨානං මහාරාජ, චතුබුද්ධ නිසෙවිතං;
ථූපාරහං හිතත්ථාය, සුඛත්ථාය ච පාණිනං.
ඉමම්හි කප්පෙ පඨමං, කකුසන්ධො ජිනො අහු;
සබ්බ ධම්මවිදූ සත්ථා, සබ්බලොකානුකම්පකො.
මහාතිත්ථව්හයං ආසි, මහාමෙඝවනං ඉදං;
නගරං අභයං නාම, පුරත්ථිමදිසාය’හු.
කදම්බ නදියා පාරෙ, තත්ථ රාජා’භයො අහු;
ඔජදීපොති නාමෙන, අයං දීපො තදාඅහු.
රක්ඛසෙහි ¶ ජනස්සෙ’ත්ථ, රොගො පජ්ජරකො අහු;
කකුසන්ධො දසබලො, දිස්වාන තදුපද්දවං.
තං ගන්ත්වා සත්තවිනයං, පවත්තිං සාසනස්ස ච;
කාතුං ඉමස්මිං දීපස්මිං, කරුණා බලචොදිතො.
චත්තාලීසසහස්සෙහි, තාදීහි පරිවාරිතො;
නභසා’ගම්ම අට්ඨාසි, දෙවකූටම්හි පබ්බතෙ.
සම්බුද්ධස්සා’නුභාවෙන, රොගො පජ්ජරකො ඉධ;
උපසන්තො මහාරාජ, දීපම්හි සකලෙ තදා.
කත්ථ ඨිතො අධිට්ඨාසි, නරිස්සර මුනිස්සරො;
සබ්බෙ මං අජ්ජ පස්සන්තු, ඔජදීපම්හි මානුසා.
ආගන්තුකාමා සබ්බෙව, මනුස්සා මම සන්තිකං;
ආගච්ඡන්තු අකිච්ඡෙන, ඛිප්පඤ්චාපි මහාමුනි.
ඔභාසයන්තං මුනින්දං තං, ඔභාසන්තඤ්ච පබ්බතං;
රාජා ච නාගරා චෙව, දිස්වා ඛිප්පං උපාගමුං.
දෙවතා බලිදානත්ථං, මනුස්සා ච තහිං ගතා;
දෙවතා ඉති මඤ්ඤිංසු, සසඞ්ඝං ලොකනායකං.
රාජා සො මුනිරාජං තං, අතිහට්ඨො’භි වාදිය;
නිමන්තයිත්වා භත්තෙන, ආනෙත්වා පුරසන්ති කං.
සසඞ්ඝස්ස මුනින්දස්ස, නිසජ්ජාරහමුත්තමං;
රමණීයමිදං ඨාන-මසම්බාධන්ති චින්තිය.
කාරිතෙ මණ්ඩපෙ රම්මෙ, පල්ලඞ්කෙසු වරෙ සුතං;
නිසීදාපෙසි සම්බුද්ධං, සසඞ්ඝං ඉධ භූපති.
නිසින්නම්පි ච පස්සන්තා, සසඞ්ඝං ලොකනායකං;
දීපෙ මනුස්සා ආනෙසුං, පණ්ණාකාරෙ සමන්තතො.
අත්තනො ඛජ්ජභොජ්ජෙහි, තෙහි තෙහා’භතෙහි ච;
සන්තප්පෙසි සසඞ්ඝං තං, රාජා සො ලොකනායකං.
ඉධෙව පච්ඡාභත්තං තං, නිසින්නස්ස ජිනස්ස සො;
මහා තිත්ථකමුය්යානං, රාජා’දා දක්ඛිණං වරං.
අකාලපුප්ඵා ¶ ලඞ්කාරෙ, මහාතිත්ථවනෙ තදා;
පටිග්ගහිතෙ බුද්ධෙන, අකම්පිත්ථ මහාමහී.
එත්ථෙව සො නිසීදිත්වා, ධම්මං දෙසෙසි නායකො;
චත්තාලීස සහස්සානි, පත්තා මග්ගඵලං නරා.
දිවාවිහාරං කත්වාන, මහාතිත්ථවනෙ ජිනො;
සායණ්හසමයෙ ගන්ත්වා, බොධිඨානාරහං මහි.
නිසින්නො තත්ථ අප්පෙත්වා, සමාධිං වුට්ඨිතො තතො;
ඉති චින්තයි සම්බුද්ධො, හිතත්ථං දීපවාසිනං.
ආදාය දක්ඛිණං සාඛං, බොධිතො මෙ සිරීසතො;
ආගච්ඡතු රූපනන්දා, භික්ඛුනී සහභික්ඛුනී.
තස්ස තං චිත්තමඤ්ඤාය, සා ථෙරී තදනන්තරං;
ගහෙත්වා තත්ථ රාජානං, උපසඞ්කම්ම තං තරුං.
ලෙඛං දක්ඛිණසාඛාය, දාපෙත්වාන මහිද්ධිකා;
මනොසිලාය ඡින්නං තං, ඨිතං හෙමකටාහකෙ.
ඉද්ධියා බොධිමාදාය, සපඤ්චසත භික්ඛුනී;
ඉධා’නෙත්වා මහාරාජ, දෙවතා පරිවාරිතා.
සසුවණ්ණ කටාහං තං, සම්බුද්ධෙන පසාරිතෙ;
ඨපෙසි දක්ඛිණෙ හත්ථෙ, තං ගහෙත්වා තථාගතො.
පතිට්ඨාපෙතුං පාදාසි, බොධිං රඤ්ඤො’භයස්ස තං;
මහාතිත්ථම්හි උය්යානෙ, පතිට්ඨාපෙසි භූපති.
තතො ගන්ත්වාන සම්බුද්ධො,
ඉතො උත්තරතො පන;
සිරීසමාලකෙ රම්මෙ,
නිසීදිත්වා තථාගතො.
ජනස්ස ධම්මං දෙසෙසි, ධම්මාභිසමයො තහිං;
වීසතියා සහස්සානං, පාණානං ආසි භූමිප.
තතොපි උත්තරං ගන්ත්වා, ථූපරාමමහිං ජිනො;
නිසින්නො තත්ථ අප්පෙත්වා, සමාධිං වුට්ඨිතො තතො.
ධම්මං ¶ දෙසෙසි සම්බුද්ධො, පරිසාය තහිංපන;
දසපාණ සහස්සානි, පත්තමග්ගඵලාන’හුං.
අත්තනො ධම්මකරණං, මනුස්සානං නමස්සිතුං;
දත්වා සපරිවාරං තං, ඨපෙත්වා ඉධ භික්ඛුනිං.
සහ භික්ඛුසහස්සෙන, මහාදෙවඤ්ච සාවකං;
ඨපෙත්වා ඉධ සම්බුද්ධො, තතො පාචිනතො පන.
ඨිතො රතනමාලම්හි, ජනං සමනුසාසිය;
සසඞ්ඝො නභමුග්ගන්ත්වා, ජම්බුදීපං ජිනො අගා.
ඉමම්හි කප්පෙ දුතියං, කොණාගමන නායකො;
අහු සබ්බවිදූ සත්ථා, සබ්බලොකානුකම්පකො.
මහානාමව්හයං ආසි, මහාමෙඝවනං ඉදං;
වඩ්ඪමානපුරං නාම, දක්ඛිණාය දිසාය’හු.
සමිද්ධො නාම නාමෙන, තත්ථ රාජා තදා අහු;
නාමෙන වරදීපො’ති, අයං දීපො තදා අහු.
දුබ්බුට්ඨුපද්දවො එත්ථ, වරදීපෙ තදා අහු;
ජිනො සකොණාගමනො, දිස්වාන තදුපද්දවං.
තං හුත්වා සත්තවිනයං, පවත්තිං සාසනස්ස ච;
කාතුං ඉමස්මිං දීපස්මීං, කරුණා බලචොදිතො.
තිංස භික්ඛුසහස්සෙහි, තාදීහි පරිවාරිතො;
නභසා’ගම්ම අට්ඨාසි, නභෙ සුමනකූටකෙ.
සම්බුද්ධස්සා’නුභාවෙන, දුබ්බුට්ඨි සා ඛයං ගතා;
සාසනාන්තරධානත්තා, සුවුට්ඨි ච තදාඅහු.
තත්ත ඨිතො අධිට්ඨාසි, නරිස්සරමුනිස්සරො;
සබ්බෙව අජ්ජ පස්සන්තු, වරදීපම්හි මානුසා.
ආගන්තුකාමා සබ්බෙව, මනුස්සා මම සන්තිකං;
ආගච්ඡන්තු අකිච්ඡෙන, ඛිප්පඤ්චා’ති මහාමුනි.
මහාසත්තං මුනින්දං තං, ඔභාසන්තඤ්ච පබ්බතං;
රාජා ච නාගරා චෙව, දිස්වා ඛිප්පමුපාගමුං.
දෙවතාබලිදානත්ථං ¶ , මනුස්සා ච තහිං ගතා;
දෙවතා ඉති මඤ්ඤිංසු, සසඞ්ඝං ලොකනායකං.
රාජා සො මුනිරාජං තං, අතිහට්ඨො’භිවාදිය;
නිමන්තයිත්වා භත්තෙන, ආනෙත්වා පුරසන්තිකං.
සසඞ්ඝස්ස මුනින්දස්ස, නිසජ්ජාරහ මුත්තමං;
රමණීයමිදං ඨානං, අසම්බාධන්ති චින්තිය.
කාරිතෙ මණ්ඩපෙ රම්මෙ, පල්ලඞ්කෙසු වරෙසු තං;
නිසීදාපයි සම්බුද්ධං, සසඞ්ඝං ඉධ භූපති.
නිසින්නම්පි’ධ පස්සන්තා, සසඞ්ඝං ලොකනායකං;
දීපෙ මනුස්සා ආනෙසුං, පණ්ණාකාරෙ සමන්තතො.
අත්තනො ඛජ්ජභොජ්ජෙහි,
තෙහි තෙහා’භ තෙහි ච;
සන්තප්පෙසි සසඞ්ඝං තං,
රාජා සො ලොක නායකං.
ඉධෙව පච්ඡාභත්තං තං, නිසින්නස්ස ජිනස්ස සො;
මහානාමකමුය්යානං, රාජා’දා දක්ඛිණං වරං.
අකාලපුප්ඵාලඞ්කාරෙ, මහානාමවනෙ තදා;
පටිග්ගහිතෙ බුද්ධෙන, අකම්පිත්ථ මහාමහී.
එත්ථෙව සො නිසීදිත්වා, ධම්මං දෙසෙසි නායකො;
තදා තිංස සහස්සානි, පත්තා මග්ගඵලං නරා.
දිවාවිහාරං කත්වාන, මහානාමවනෙ ජිනො;
සායණ්හසමයෙ ගන්ත්වා, පුබ්බධොධිඨිතං මහිං.
නිසින්නො තත්ථ අප්පෙත්වා, සමාධිං වුට්ඨිතො තතො;
ඉති චින්තෙසි සම්බුද්ධො, හිතත්ථං දීපවාසිනං.
ආදාය දක්ඛිණං සාඛං, මමොදුම්බරබොධිතො;
ආයාතු කනකදත්තා, භික්ඛුනී සහභික්ඛුනී.
තස්ස තං චිත්තමඤ්ඤාය, සා ථෙරී තදනන්තරං;
ගහෙත්වා තත්ථ රාජානං, උපසඞ්කම්ම තං තරුං.
ලෙඛං ¶ දක්ඛිණසාඛාය, දාපෙත්වාන මහිද්ධිකා;
මනොසිලාය ඡින්නං තං, ඨිතං හෙමකටාහකෙ.
ඉද්ධියා බොධිමාදාය, සපඤ්චසහභික්ඛුනී;
ඉධාගන්ත්වා මහාරාජ, දෙවතාපරිවාරිතා.
සසුවණ්ණකටාහං තං, සම්බුද්ධෙන පසාරිතෙ;
ඨපෙසි දක්ඛිණෙ හත්ථෙ, තං ගහෙත්වා තථාගතො.
පතිට්ඨාපෙතුං රඤ්ඤො’දා, සමිද්ධස්ස සතං තහිං;
මහානාමම්හි උය්යානෙ, පතිට්ඨාපෙසි භූපති.
තතො ගන්ත්වාන සම්බුද්ධො, සිරීසමාලකුත්තරෙ;
ජනස්ස ධම්මං දෙසෙසි, නිසින්නො නාගමාලකෙ.
තං ධම්මදෙසනං සුත්වා, ධම්මාභිසමයො තහිං;
වීසතියා සහස්සානං, පාණානං ආසි භූමිප.
පුබ්බබුද්ධනිසින්නං තං, ඨානං ගන්ත්වා පුරුත්තරං;
නිසින්නො තත්ථ අප්පෙත්වා, සමාධිං වුට්ඨිතො තතො.
ධම්මං දෙසෙසි සම්බුද්ධො, පරිසාය තහිං පන;
දසපාණසහස්සානි, පත්තා මග්ගඵලං අහුං.
කායබන්ධනධාතුං සො, මනුස්සෙහි නමස්සිතුං;
දත්වා සපරිවාරං තං, ඨපෙත්වා ඉධ භික්ඛුනිං.
සහ භික්ඛුසහස්සෙන, මහාසුම්මඤ්ච සාවකං;
ඨපෙත්වා ඉධ සම්බුද්ධො, ඔරං රතනමාලතො.
ඨපෙත්වා සුදස්සනෙ මාලෙ, ජනං සමනුසාසිය;
සසඞ්ඝො නභමුග්ගම්ම, ජම්බුදීපං ජිනො අගා.
ඉමම්හි කප්පෙ තතියං, කස්සපො ගොත්තතො ජිනො;
අහු සබ්බවිදූ සත්ථා, සබ්බලොකානුකම්පකො.
මහාමෙඝවනං ආසි, මහාසාගරනාමකං;
විසාලං නාම නගරං, පච්ඡිමාය දිසාය’හු.
ජයන්තො නාම නාමෙන, තත්ථ රාජා තදා අහු;
නාමෙන මණ්ඩදීපොති, අයං දීපො තදා අහු.
තදා ¶ ජයන්තරඤ්ඤො ච, රඤ්ඤො කනිට්ඨභාතු ච;
යුද්ධං උපට්ඨිතං ආසි, භිංසනං සත්තහිංසනං.
කස්සපො සො දසබලො, තෙන යුද්ධෙන පාණිනං;
මහන්තං බ්යසනං දිස්වා, මහාකාරුණිකො මුනි.
තං හන්ත්වා සත්තවිනයං, පවත්තිං සාසනස්ස ච;
කාතුං ඉමස්මිං දීපස්මිං, කරුණාබලචොදිතො.
වීසතියා සහස්සෙහි, තාදීහි පරිවාරිතො;
නභසා’ගම්ම අට්ඨාසි, සුභකූටම්හි පබ්බතෙ.
තත්රඨිතො අධිට්ඨාසි, නරිස්සර මුනිස්සරො;
‘‘සබ්බෙ මං අජ්ජ පස්සන්තු, මණ්ඩදීපම්හි මානුසා.
ආගන්තුකාමා සබ්බෙව, මානුසා මම සන්තිකං;
ආගච්ඡන්තු අකිච්ඡෙන, ඛිප්පඤ්චා’ති මහාමුනි.
ඔභාසන්තං මුනින්දං තං, ඔභාසන්තඤ්ච පබ්බකං;
රාජා ච නාගරා චෙව, දිස්වා ඛිප්පං උපාගමුං.
අත්තනො අත්තනො පත්ත-විජයාය ජනා බහූ;
දෙවතා බලිදානත්ථං, තං පබ්බතමුපාගතා.
දෙවතා ඉති මඤ්ඤිංසු, සසඞ්ඝං ලොකනායකං;
රාජා ච සො කුමාරො ච, යුද්ධමුජ්ඣිංසු විම්හිතා.
රාජා සො මුනිරාජං තං, අතිහට්ඨො’භිවාදිය;
නිමන්තයිත්වා භත්තෙන, ආනෙත්වා පුරසන්තිකං.
සසඞ්ඝස්ස මුනින්දස්ස, නිසජ්ජාරහමුත්තමං;
රමණීයමිදං ඨාන-මසම්බාධන්ති චින්තිය.
කාරිතෙ මණ්ඩපෙ රම්මෙ, පල්ලඞ්කෙසු වරෙසු තං;
නිසීදාපෙසි සම්බුද්ධං, සසඞ්ඝං ඉධ භූපති.
නිසින්නම්පිධ පස්සන්තා, සසඞ්ඝං ලොකනායකං;
දීපෙ මනුස්සා ආනෙසුං, පණ්ණාකාරෙ සමන්තතො.
අත්තනො ඛජ්ජභොජ්ජෙහි, තෙහි තෙහා’භතෙහි ච;
සසන්තප්පෙසි සසඞ්ඝං තං, රාජා සො ලොකනායකං.
ඉධෙ’ව පච්ඡාභත්තං තං, නිසින්නස්ස ජිනස්ස සො;
මහාසාගරමුය්යානං, රාජා’දා දක්ඛිණං වරං.
අකාලපුප්ඵලඞ්කාරෙ ¶ , මහාසාගරකානනෙ;
පටිග්ගහිතෙ බුද්ධෙන, අකම්පිත්ථ මහාමහී.
එත්ථෙව සො නිසීදිත්වා, ධම්මං දෙසෙසි නායකො;
තදා වීසං සහස්සානි, සොතාපත්තිඵලං නරා.
දිවා විහාරං කත්වාන, මහාසාගරකානනෙ;
සායන්හෙ සුගතො ගන්ත්වා, පුබ්බබොධිට්ඨිතං මහිං.
නිසින්නො තත්ථ අප්පෙත්වා, සමාධිං වුට්ඨිතො තතො;
ඉති චින්තෙසි සම්බුද්ධො, හිතත්ථං දීපවාසිනං.
ආදාය දක්ඛිණං සාඛං, මම නිග්රොධබොධිතො;
සුධම්මා භික්ඛුනී එතු, ඉදානි සහභික්ඛුනී.
තස්ස තං චිත්තමඤ්ඤාය, සා ථෙරී තදනන්තරං;
ගහෙත්වා තත්ථ රාජානං, උපසඞ්කම්ම තං තරුං.
ලෙඛං දක්ඛිණසාඛාය, දාපෙත්වාන මහිද්ධිකා;
මනොසිලාය ඡින්නං තං, ඨිතං හෙමකටායකෙ.
ඉද්ධියා බොධිමාදාය, සපඤ්චසතභික්ඛුනී;
ඉධානෙත්වා මහාරාජ, දෙවතාපරිවාරිතා.
සසුවණ්ණකටාහං තං, සම්බුද්ධෙන පසාරිතෙ;
ඨපෙසි දක්ඛිණෙ හත්ථෙ, තං ගහෙත්වා තථාගතො.
පතිට්ඨාපෙතුං රඤ්ඤො’දා, ජයන්තස්ස සතං තහිං;
මහාසාගරමුය්යානෙ, පතිට්ඨාපෙසි භූපති.
තතො ගන්ත්වාන සම්බුද්ධො, නාගමාළකඋත්තරෙ;
ධනස්ස ධම්මං දෙසෙසි, නිසින්නො’සොකමාළකෙ.
තං ධම්මදෙසනං සුත්වා, ධම්මාභිසමයො තහිං;
අහු පාණසහස්සානං, චතුන්නං මනුජාධිප.
පුබ්බබුද්ධනිසිතං තං, ඨානං ගන්ත්වා පුනුත්තරං;
නිසින්නො තත්ථ අප්පෙත්වා, සමාධිං වුට්ඨිතො තතො.
ධම්මං දෙසෙසි සම්බුද්ධො, පරිසාය තහිං පන;
දසපාණසහස්සානි, පත්තමග්ගඵලාන’හුං.
ජලසාටිකධාතුං ¶ සො, මනස්සෙහි නමස්සිතුං;
දත්වා සපරිවාරං තං; ඨපෙත්වා ඉධ භික්ඛුනී.
සහ භික්ඛුසහස්සෙන, සබ්බනන්දිඤ්ච සාවකං;
ඨපෙත්වා නදීතො ඔරං, සො සුදස්සනමාළතො.
සොමනස්සෙ මාළකස්මිං, ජනං සමනුසාසිය;
සඞ්ඝෙන නභමුග්ගන්ත්වා, ජම්බුදීපං ජිනො අගා.
අහු ඉමස්මිං කප්පස්මිං, චතුත්ථං ගොතමො ජිනො;
සබ්බධම්මවිදූ සත්ථා, සබ්බලොකානුකම්පකො.
පඨමං සො ඉධාගන්ත්වා, යක්ඛනිද්ධමනං අකා;
දුතියං පුනරාගම්ම, නාගානං දමනං අකා.
කල්යාණියං මණිඅක්ඛි නාගෙනා’භිනිමන්තිතො;
තතියං පුනරාගම්ම, සසඞ්ඝො තත්ථ භුඤ්ජිය.
පුබ්බබොධිඨිතඨානං, ථූපඨානමිදම්පි ච;
පරිභොගධාතුඨානඤ්ච, නිසජ්ජායො’පභුඤ්ජිය.
පුබ්බබුද්ධඨිතට්ඨානා, ඔරං ගන්ත්වා මහාමුනි;
ලංකාදීපෙ ලොකදීපො, මනුස්සාභාවතො තදා.
දීපට්ඨං දෙවසඞ්ඝඤ්ච, නාගෙ සමනුසාසිය;
සසඞ්ඝො නභමුග්ගන්ත්වා, ජම්බුදීපං ජිනො අගා.
එවං ඨානමිදං රාජ, චතුබුද්ධනිසෙවිතං;
තස්මිං ඨානෙ මහාරාජ, ථූපො හෙස්සති’නාගතෙ.
බුද්ධසාරීරධාතූනං, දොණධාතුනිධානවා;
වීසංහත්ථසතං උච්චො, හෙමමාලී’ති විස්සුතො.
අහමෙව කාරෙස්සාමි, ඉච්ඡාහ පුථවිස්සරො;
ඉධ අඤ්ඤානි කිච්චානි, බහූනි තව භූමිප.
තානි කාරෙහි නත්තාතෙ, කාරෙස්සති ඉමං පන;
මහානාගස්ස තෙ භාතු, උපරාජස්ස අත්රජො.
සො යට්ඨාලයතිස්සොති, රාජා හෙස්සත’නාගතෙ;
රාජා ගොට්ඨාභයො නාම, තස්ස පුත්තො භවිස්සති.
තස්ස ¶ පුත්තො කාකවණ්ණ-තිස්සො නාම භවිස්සති;
තස්ස රඤ්ඤො සුතො රාජ, මහාරාජා භවිස්සති.
දුට්ඨගාමණිසද්දෙන, පාකටො’භයනාමකො;
කාරෙස්සතී’ධ ථූපං සො, මහා තෙජිද්ධිවික්කමො.
ඉච්චාහ ථෙරො ථෙරස්ස, වචනෙ නෙ’ත්ථ භූපති;
උස්සාපෙසි සිලාථම්භං, තං පවත්තිං ලිඛාපිය.
රම්මං මහාමෙඝවනං, තිස්සාරාමං මහාමහී;
මහාමහින්දථෙරො සො, පටිග්ගය්හ මහිද්ධිකො.
අකම්පො කම්පයිත්වාන, මහිං ඨානෙසු අට්ඨසු;
පිණ්ඩාය පවිසිත්වාන, නගරං සාගරූපමං.
රඤ්ඤො ඝරෙ භත්තකිච්චං, කත්වා නික්ඛම්ම මන්දිරං;
නිසජ්ජ නන්දනවනෙ, අග්ගික්ඛන්ධොපමං තහිං.
සුත්තං ජනස්ස දෙසෙත්වා, සහස්සං මානුසෙ තහිං;
පාපයිත්වා මග්ගඵලං, මහාමෙඝවනෙ වසි.
තතියෙ දිවසෙ ථෙරො, රාජගෙහම්හි භුඤ්ජිය;
නිසජ්ජ නන්දනවනෙ, දෙසියා’සිවිසොපමං.
පාපයිත්වා’භිසමයං, සහස්සපුරිසෙ තතො;
තිස්සාරාමං අගා ථෙරො, රාජා ච සුතදෙසනො.
ථෙරං උපනිසීදිත්වා, සො පුච්ඡි ජිනසාසනං;
පතිට්ඨිතන්නු භන්තෙ’ති, න තාව මනුජා’ධිප.
උපොසථාදිකම්මත්ථං, ජිනා’ණාය ජනාධිප;
සීමාය ඉධ බද්ධාය, පතිට්ඨිස්සති සාසනං.
ඉච්ච’බ්රවි මහාථෙරො, තං රාජා ඉදමබ්රවි;
සම්බුද්ධා’ණාය අන්තොහං, වස්සිස්සාමි ජුතින්ධර.
තස්මා කත්වා පුරං අන්තො-සීමං බන්ධථ සජ්ජුකං;
ඉච්චා’බ්රවි මහාරාජා, ථෙරො තං ඉධමබ්රවි.
එවං සති තුවංයෙව, පජාන පුථවිස්සර;
සීමාය ගමනට්ඨානං, බන්ධිස්සාම මයං හිතං.
‘‘සාධූ’’ති ¶ වත්වා භූමින්දො, දෙවින්දො විය නන්දනා;
මහාමෙඝවනාරම්මා, පාවිසි මන්දිරං සකං.
චතුත්ථෙ දිවසෙ ථෙරො, රඤ්ඤො ගෙහම්හි භුඤ්ජිය;
නිසජ්ජ නන්දනවනෙ, දෙසෙස’නමනග්ගියං.
පායෙත්වා’මතපානං සො, සහස්සපුරිසෙ තහිං;
මහාමෙඝවනාරාමං, මහාථෙරො උපාගමි.
පාතො භෙරිං චරාපෙත්වා, මණ්ඩයිත්වා පුරං වරං;
විහාරගාමිමග්ගඤ්ච, විහාරඤ්ච සමන්තතො.
රථෙසභො රථට්ඨො සො, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතො;
සහාමච්චො සහොරොධො, සයොග්ගබලවාහනො.
මහතා පරිවාරෙන, සකාරාමමුපාගමි;
තත්ථ ථෙරෙ උපගන්ත්වා, වන්දිත්වා වන්දනාරහෙ.
සහ ථෙරෙහි ගන්ත්වාන, නදියො’පරිතිත්ථකං;
තතො කසන්තො අගමි, හෙමනඞ්ගලමාදිය.
මහාපදුමො කුඤ්ජරො ච, උභො නාගා සුමඞ්ගලා;
සුවණ්ණනඞ්ගලෙ යුත්තා, පඨමෙ කුන්තමාළකෙ.
චතුරඞ්ගමහා සෙනො, සහ ථෙරෙහි ඛත්තියො;
ගහෙත්වා නඞ්ගලං සීතං, දස්සයිත්වා අරින්දමො.
සමලඞ්කතං පුණ්ණඝටං, නානාරාගං ධජං සුභං;
පාතිං චන්දනචුණ්ණඤ්ච, සොණ්ණරජත දණ්ඩකං.
ආදාසං පුප්ඵභරිතං, සමුග්ගං කුසුමග්ඝියං;
තොරණකදලීඡත්තාදිං, ගහිතිත්ථි පරිවාරිතො.
නානාතුරිය සඞ්ඝුට්ඨො, බලොඝ පරිවාරිතො;
ථුතිමඞ්ගලගීතෙහි, පූරයන්තො චතුද්දිසං.
සාධුකාර නිනාදෙති, චෙලුක්ඛෙපසතෙහි ච;
මහතා ඡණපුජාය, කසන්තො භූමිපො අගා.
විහාරඤ්ච පුරඤ්චෙව, කුරුමානො පදක්ඛිණං;
සීමාය ගමනඨානං, නදිං පත්වා සමාපයි.
කෙනකෙන නිමිත්තෙන, සීමා එත්ථ ගතාති චෙ;
එවං සීමාගතඨානං, ඉච්ඡමානා නිබොධථ.
නජ්ජාපාසාණතිත්ථම්හි ¶ , පාසාණෙ කුඩ්ඩවාටකං;
තතො කුම්බලවාටං තං, මහානිපං තතො අගා.
තතො කුකුධපාළිඞ්ගො, මහාඅඞ්ගණගො තතො;
තතො ඛුජ්ජමධුලඤ්ච, මරුත්තපොක්ඛරණිංතතො.
විජයාරාම උය්යානෙ, උත්තරද්වාරකොට්ඨ ගො;
ගජකුම්භක පාසාණං, ථුසවට්ඨික මජ්ඣගො.
අභයෙ බලාකපාසාණං, මහාසුසාන මජ්ඣගො;
දීඝපාසාණකං ගන්ත්වා, කම්මාරදෙව ගාමතො.
නිග්රොධ මඞ්ගණං ගන්ත්වා, හියගල්ලසමීපකෙ;
දියාවසබ්රාහ්මණස්ස, දෙවොකං පුබ්බදක්ඛිණං.
තතො තෙලුමපාලිඞ්ගො,
තතො තාලචතුක්කගො;
අස්සමණ්ඩලවාමෙන,
ද්වෙ කදම්බා අජායිසුං.
තතො මරුම්බතිත්තඞ්ගො, තතො උද්ධං නිදිං අගා;
පඨම චෙතිය පාචිනෙ, ද්වෙ කදම්බා අජායිසුං.
සෙනින්දගුත්තරජ්ජම්හි, දමිළා දකසුද්ධිකා;
නදිං දූරන්ති බන්ධිත්වා, නගරාසන්නමකංසු තං.
ජීව මානකදම්බඤ්ච, අන්තොසීමගතං අහු;
මතක දම්බතීරෙන, සීමාඋද්දකදම්බගා.
සීහසිනා නතිත්ථෙන, උග්ගන්ත්වා තීරතො වජං;
පාසාණතිත්ථං ගන්ත්වාන, නිමිත්තං ඝට්ටයි ඉසි.
නිමිත්තෙතු පනෙ’තස්මිං, ඝට්ටිතෙ දෙවමානුසා;
සාධුකාරං පවත්තෙසුං, සාසනං සුප්පතිට්ඨිතං.
රඤ්ඤො දින්නාය සීතාය, නිමිත්තෙ පරිකිත්තයි;
ද්වත්තිංසමාළකත්ථඤ්ච, ථූපාරාමත්ථමෙව ච.
නිමිත්තෙ කිත්තයිත්වාන, මහාථෙරො මහාමති;
සීමන්තරනිමිත්තෙ ච, කිත්තයිත්වා යථාවිධිං.
අබන්ධී ¶ සබ්බා සීමායො, තස්මිංයෙව දිනෙවසී;
මහාමහී අකම්පිත්ථ, සීමාබන්ධෙ සමාපිතෙ.
පඤ්චමෙ දිවසෙ ථෙරො, රඤ්ඤො ගෙහම්හි භුඤ්ජිය;
නිසජ්ජ නන්දනවනෙ, සුත්තන්තං ඛජ්ජනීයකං.
මහාජනස්ස දෙසෙත්වා, සහස්සං මානුසෙ තහිං;
පායෙත්වා අමතං පානං, මහාමෙඝවනෙ වසී.
ඡට්ඨෙපි දිවසෙ ථෙරො, රඤ්ඤොගෙහම්හි භුඤ්ජිය;
නිසජ්ජ නන්දනවනෙ, සුත්ත ගොමය පිණ්ඩිකං.
දෙසයිත්වා දෙසනඤ්ඤූ, මහස්සංයෙව මානුසෙ;
පාපයිත්වා’භිසමයං, මහා මෙඝවනෙ වසී.
සත්තමෙපි දිනෙ ථෙරො, රාජගෙහම්හි භුඤ්ජිය;
නිසජ්ජ නන්දනවනෙ, ධම්මචක්කප්පවත්තනං.
සුත්තන්තං දෙසයිත්වාන, සහස්සංයෙව මානුසෙ;
පාපයිත්වා’භිසමයං, මහා මෙඝවනෙ වසි.
එවඤ්හි අට්ඨ නවම-සහස්සානි ජුතින්ධරො;
කාරයිත්වා’භිසමයං, දිවසෙහෙව සත්තති.
තං මහානන්දනවනං, වුච්චතෙ තෙන තාදිනා;
සාසනජොතිතට්ඨාන-මීති ජොතිවනං ඉති.
තිස්සරාමම්හි කාරෙසි,
රාජා ථෙරස්ස ආදිතො;
පාසාදං සීඝමුක්කාය,
සුක්ඛා පෙත්වාන මත්තිකා.
පාසාදො කාළකාභාසො,
ආසි සො තෙන තං තහිං;
කාළපාසාද පරිවෙණ-මීති සඞ්ඛමුපාගතං.
තතො මහාබොධිඝරං, ලොහපාසාද මෙව ච;
සලාකග්ගඤ්ච කාරෙසි, භත්තසාලඤ්ච සාධුකං.
බහූනි ¶ පරිවෙණානි, සාධු පොක්ඛරණීපි ච;
රත්තිඨාන දිවාඨාන-පභුතීනි ච කාරයි.
තස්ස නහානපාපස්ස, න්හානපොක්ඛරණීතටෙ;
සුනහාතපරිවෙණන්ති, පරිවෙණං පවුච්චති.
තස්ස චඞ්කමිතඨානෙ, දීප දීපස්ස සාධුනො;
වුච්චතෙ පරිවෙණං තං, දීඝචඞ්කමනං ඉති.
අග්ගඵලසමාපත්තිං, සමාපජ්ජ යහිං තුසො;
ඵලග්ග පරිවෙණන්ති, එතං තෙන පවුච්චති.
අපස්සිය අපස්සෙනං, ථෙරො තත්ථ නිසීදිසො;
ථෙරා පස්සය පරිවෙණං, එතං තෙන පවුච්චති.
බහූ මරුගණා යත්ථ, උපාසිංසු උපච්චතං;
තෙනෙව තං මරුගණ-පරිවෙණන්ති වුච්චති.
සෙනාපතිතස්ස රඤ්ඤො, ථෙරස්ස දීඝසන්දකො;
කාරෙසි චූළපාසාදං, මහාථම්භෙහි අට්ඨහි.
දීඝසන්ද සෙනාපති-පරිවෙණන්ති තං තහිං;
වුච්චතෙ පරිවෙණං තං, පමුඛං පමුඛාකරං.
දෙවානංපියවචනො’පගුළනාමො,
ලංකායං පඨමමිමං මහාවිහාරං;
රාජා සො සුමතිමහාමහින්දථෙරං,
ආගම්මා මලමතිමෙත්ථකාරයිත්ථාති.
සුජනප්පසාද සංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
මහාවිහාරපටිග්ගහකො නාම
පන්නරසමො පරිච්ඡෙදො.
සොළසම පරිච්ඡෙද
චෙතියපබ්බතවිහාර පටිග්ගහකො
පුරෙ ¶ චරිත්වා පිණ්ඩාය, කරිත්වා ජනසඞ්ගහං;
රාජගෙහම්හි භුඤ්ජන්තො, කාරෙන්තො රාජසඞ්ගහං.
ඡබ්බසදිවසෙ ථෙරො, මහාමෙඝවනෙ වසී;
ආසළ්හසුක්කපක්ඛස්ස, තෙරසෙ දිවසෙ පන.
රාජගෙහම්හි භුඤ්ජිත්වා, මහාරඤ්ඤො මහාමති;
මහා’ප්පමාදසුත්තන්තං, දෙසයිත්වා තතො ච සො.
විහාරකරණං ඉච්ඡං, තත්ථ චෙතියපබ්බතෙ;
නික්ඛම්ම පුරිමද්වාරා, අගා චෙතියපබ්බතං.
ථෙරං තත්ථ ගතං සුත්වා, රථං ආරුය්හ භූපති;
දෙවියො ද්වෙ ච ආදාය, ථෙරස්සානුපදං අකා.
ථෙරා නාගචතුක්කම්හි, නහාත්වා රහදෙ තහිං;
පබ්බතාරොහණත්ථාය, අට්ඨංසු පටිපාටියා.
රාජා රථා තදො’රුය්හ, සබ්බෙ ථෙරෙ’භිවාදයි;
උණ්හෙ කිලන්තෙ කිංරාජ, ආගතොසී’ති අහුතෙ.
තුම්හාකං ගමනාසඞ්කී, ආගතොම්හී’ති භාසිතෙ;
ඉධෙව වස්සං වසිතුං, ආගතම්හා’ති භාසිය.
තස්සූපනායිකං ථෙරො, ඛන්ධකං ඛන්ධකොවිදො;
කථෙසි රඤ්ඤො තං සුත්වා, භාගිනෙය්යො ච රාජිනො.
මහාරිට්ඨො මහාමච්චො, පඤ්චපඤ්ඤාසභාතුහි;
සද්ධිං ජෙට්ඨකනිට්ඨෙහි, රාජානමභිතො ඨිතො.
යාචිත්වා තදහු චෙව, පබ්බජුං ථෙරසන්තිකෙ;
පත්තාරහත්තං සබ්බෙපි, තෙ ඛුරග්ගෙ මහාමතී.
කන්තකචෙතියඨානෙ, පරිතො තදහෙව සො;
කම්මානි ආරභාපෙත්වා, ලෙණානි අට්ඨසට්ඨියො.
අගමාසි ¶ පුරං රාජා, ථෙරා තත්ථෙව තෙ වසුං;
කාලෙ පිණ්ඩාය නගරං, පවිසන්තා’නුකම්පකා.
නිට්ඨිතෙ ලෙණකම්මම්හි, ආසළ්හිපුණ්ණමාසියං;
ගන්ත්වා අදාසි ථෙරානං, රාජා විහාරදක්ඛිණං.
ද්වත්තිංසමාළකානඤ්ච, විහාරස්ස ච තස්ස ඛො;
සීමං සීමාතිගො ථෙරො, බන්ධිත්වා තදහෙව සො.
තෙසං පබ්බජ්ජාපෙක්ඛානං, අකාසි උපසම්පදං;
සබ්බෙසං සබ්බපඨමං, බද්ධෙ තුම්බරුමාළකෙ.
එතෙ ද්වාසට්ඨි අරහන්තො, සබ්බෙ චෙතියපබ්බතෙ;
තත්ථ වස්සං උපගන්ත්වා, අකංසු රාජසඞ්ගහං.
දෙවමනුස්සගණගණිතං තං,
තඤ්ච ගණං ගුණවිත්ථතකිත්තිං;
යානමුපච්ච ච මානයමානා,
පුඤ්ඤචයං විපුලං අකරිංසූති.
සුජනපසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
චෙතියපබ්බතවිහාරපටිග්ගහකො නාම
සොළසමො පරිච්ඡෙදො.
සත්තරසම පරිච්ඡෙද
ධාතුආගමනො
වුත්ථවස්සො පවාරෙත්වා, කත්තිකපුණ්ණමාසියං;
අවොචෙ’දං මහාරාජං, මහාථෙරො මහාමති.
චිරදිට්ඨො හි සම්බුද්ධො, සත්ථා නො මනුජාධිප;
අනාථවාසං අවසිම්හ, නත්ථි නො පූජියං ඉධ.
‘‘භාසිත්ථ නනු භන්තෙමෙ, සම්බුද්ධො නිබ්බුතො’’ ඉති;
ආහ ධාතූසු දිට්ඨෙසු, දිට්ඨො හොති ජිනො’’ ඉති.
විදිතො ¶ වො අධිප්පායො, ථූපස්ස කාරණෙ මයා;
කාරෙස්සාමි අහං ථූපං, තුම්හෙ ජානාථ ධාතුයො.
මන්තෙහි සුමනෙනාති, ථෙරො රාජානමබ්රවි;
රාජා’හ සාමණෙරං තං, කුතො ලච්ඡාම ධාතුයො.
විභූසයිත්වා නගරං, මග්ගඤ්ච මනුජාධිප;
උපොසථී සපරිසො, හත්ථිං ආරුය්හ මඞ්ගලං.
සෙතච්ඡත්තං ධාරයන්තො, තාලාවචරසංහිතො;
මහානාගවනුය්යානං, සායන්හසමයෙ වජ.
ධාතුභෙදඤ්ඤුනො රාජ, ධාතුයො තත්ථ ලච්ඡසි;
ඉච්ඡාහ සාමණෙරො සො, සුමනො තං සුමානසං.
ථෙරො’ථ රාජකුලතො, ගන්ත්වා චෙතියපබ්බතං;
ආමන්තිය සාමණෙරං, සුමනං සුමනො ගතිං.
එහි ත්වං භද්ර සුමන, ගන්ත්වා පුප්ඵපුරං වරං;
අය්යකං තෙ මහාරාජං, එවං නො වචනං වද.
සහායො තෙ මහාරාජ, මහාරාජා මරුප්පියො;
පසන්නො බුද්ධසමයෙ, ථූපං කාරෙතුමිච්ඡති.
මුනිනො ධාතුයො දෙහි, පත්තං භුත්තඤ්ච සත්ථුනා;
සරීරධාතුයො සන්ති, බහවො හි තවන්තිකෙ.
පත්තපූරා ගහෙත්වා තා, ගන්ත්වා දෙවපුරං වරං;
සක්කං දෙවානමින්දං තං, එවං නො වචනං වද.
තිලොකදක්ඛිණෙය්යස්ස, දාඨාධාතු ච දක්ඛිණා;
තවන්තිකම්හි දෙවින්ද, දක්ඛිණක්ඛකධාතු ච.
දාඨං ත්වමෙව පූජෙහි, අක්ඛකං දෙහි සත්ථුනො;
ලංකාදීපස්ස කිච්චෙසු, මාපමජ්ජ සුරාධිප.
‘‘එවං භන්තෙ’’ති වත්වා සො, සාමණෙරො මහිද්ධිකො;
තඞ්ඛණංයෙව අගමා, ධම්මාසොකස්ස සන්තිකං.
සාලමූලම්හි ඨපිතං, මහාබොධිං තහිං සුතං;
කත්තිකච්ඡණපූජාහි, පූජියං තඤ්ච අද්දස.
ථෙරස්ස ¶ වචනං වත්වා, රාජතො ලද්ධධාතුයො;
පත්තපූරං ගහෙත්වාන, හිමවන්තමුපාගමි.
හිමවන්තෙ ඨපෙත්වාන, සධාතුං පත්තමුත්තමං;
දෙවින්දසන්තිකං ගන්ත්වා, ථෙරස්ස වචනං භණි.
චූළාමණි චෙතියම්හා, ගහෙත්වා දක්ඛිණක්ඛකං;
සාමණෙරස්ස පාදාසි, සක්කො දෙවානමිස්සරො.
තං ධාතුං ධාතුපත්තඤ්ච, ආදාය සුමනො තතො;
ආගම්ම චෙතියගිරිං, ථෙරස්ස’දාසි තං යති.
මහානාගවනුය්යානං, වුත්තෙනා විධිනා’ගමා;
සායන්හාසමයෙ රාජා, රාජසෙනා පුරක්ඛතො.
ඨපෙසි ධාතුයො සබ්බා, ථෙරො තත්ථෙව පබ්බතෙ;
මිස්සකං පබ්බතං තස්මා, ආහු චෙතිය පබ්බතං.
ඨපෙත්වා ධාතුපත්තං තං, ථෙරො චෙතියපබ්බතෙ;
ගහෙත්වා අක්ඛකං ධාතුං, සඞ්කෙතං සගණො’ගමා.
සචායං මුනිනො ධාතු, ඡත්තං නමතු මෙ සයං;
ජණ්ණුකෙහි කරීධාතු, ධාතුචඞ්කොටකො අයං.
සිරස්මිං මෙ පතිට්ඨාතු, ආගම්ම සහ ධාතුකො;
ඉති රාජා විචින්තෙසි, චින්තිතං තං තථා අහු.
අමතෙනා’භිසිත්තොව, අහු හට්ඨො’ති භූපති;
සීසතො තං ගහෙත්වාන, හත්ථික්ඛන්ධෙ ඨපෙසිතං.
හට්ඨො හත්තී කුඤ්චනාදං, අකා කම්පිත්ථ මෙදිනී;
තතො නාගො නිවත්තිත්වා, සථෙර බලවාහනො.
පුරත්ථිමෙන ද්වාරෙන, පවිසිත්වා පුරං සුභං;
දක්ඛිණෙන ච ද්වාරෙන, නික්ඛමිත්වා තතො පුන.
ථූපාරාමෙ චෙතියස්ස, ඨානතො පච්ඡතො කතං;
පමොජවත්ථුං ගන්ත්වාන, බොධිඨානෙ නිවත්තිය.
පුරත්ථාවදනො අඨා, ථූපඨානං තදා හිතං;
කදම්බපුප්ඵආදාරි-වල්ලීහි චිතකං අහු.
මනුස්සදෙවො ¶ දෙවෙහි, තං ඨානං රක්ඛිතං සුචිං;
සොධාපෙත්වා භූසයිත්වා, තඞ්ඛණංයෙව සාධුකං.
ධාතුං ඔරොපනත්ථාය, ආරභී හත්ථික්ඛන්ධතො;
නාගො න ඉච්ඡිතං රාජා, ථෙරං පුච්ඡිත්ථ තං මනං.
අත්තනො ඛන්ධසමකෙ, ඨානෙ ඨපනමිච්ඡති;
ධාතුඔරොපනං තෙන, න ඉට්ඨමී’ති සො බ්රවි.
ආණාපෙත්වා ඛණංයෙව,
සුක්ඛාතො’භයවාපිතො;
සුක්ඛකද්දම ඛණ්ඩෙහි,
චිතා පෙත්වාන තං සමං.
අලඞ්කරිත්වාන බහුධා, රාජා තං ඨානමුත්තමං;
ඔරොපෙත්වා හත්ථික්ඛන්ධා, ධාතුං තත්ථ ඨපෙසිතං.
ධාතාරක්ඛං සංවිධාය, ඨපෙත්වා තත්ථ හත්ථිනං;
ධාතුථූපස්ස කරණෙ, රාජා තුරිතමානසො.
බහූ මනුස්සෙ යොජෙත්වා, ඉත්ථිකාකරණෙ ලහුං;
ධාතුකිච්චං විචින්තෙන්තො, සාමච්චො පාවිසී පුරං.
මහාමහින්දත්ථෙරො තු, මහා මෙඝවනං සුභං;
සගණො අභිගන්ත්වාන, තත්ථ වාසමකප්පයි.
රත්තිං නාගො’නුපරියාති, තං ඨානං සො සධාතු කං;
බොධිඨානම්හි සාලාය, දිවාඨාති සධාතුකො.
වත්ථුස්ස තස්සො’පරිතො, ථූපං ථෙරමතානු ගො;
ජඞ්ඝාමත්තං චිතාපෙත්වා, කතිපාහෙන භූපති.
තත්ථ ධාතුපතිට්ඨානං, ඝොසාපෙත්වා උපාගමි;
තතො තතො සමන්තො ච, සමාගමි මහාජනො.
තස්මිං සමාගමෙ ධාතු, හත්ථික්ඛන්ධා නගාග්ගතා;
සත්තතාලප්පමාණම්හි, දිස්සන්ති නභසිට්ඨිතා.
විම්හාපයන්ති ජනතං, යමකං පාටිහාරියං;
කණ්ණම්බමූලෙ බුද්ධො’ව, අකරි ලොමහංසනං.
තතො ¶ නික්ඛන්තජාලාහි, ජලධාරාහි චා’සකිං;
අයං ඔභාසිතා’සිත්තා, සබ්බාලංකාමහී මහු.
පරිනිබ්බානමඤ්චම්හි, නිපන්නෙන ජිනෙන හි;
කතං මහාඅධිට්ඨාන-පඤ්චකං පඤ්චචක්ඛුනා.
ගය්හමානා මහාබොධි සාඛාසොකෙන දක්ඛිණා;
ඡිජ්ජිත්වාන සයංයෙව, පතිට්ඨාතු කටාහකෙ.
පතිට්ඨහිත්වා සා සාඛා, ඡබ්බණ්ණරස්මියො සුභා;
රඤ්ජයන්තී දිසා සබ්බා, ඵලපත්තෙහි මුච්චතු.
සසුවණ්ණකටාහා සා, උග්ගන්ත්වාන මනොරමා;
අදිස්සමානා සත්තාහං, හිමගබ්භම්හි තිට්ඨතු.
ථූපාරාමෙ පතිට්ඨන්තං, මම දක්ඛිණඅක්ඛකං;
කරොතු නභමුග්ගන්ත්වා, යමයං පාටිහාරියං.
ලඞ්කා ලඞ්කාරභූතම්හි, හෙමමාලිකචෙතියෙ;
පතිට්ඨහන්තියො ධාතු, දොණමත්තා පමාණතො.
බුද්ධවෙසධරා හුත්වා, උග්ගන්ත්වා නභසිට්ඨිතා;
පතිට්ඨං තු කරිත්වාන, යමකං පාටිහාරියං.
අධිට්ඨානානි පඤ්චෙ’ව, අධිට්ඨාසි තථාගතො;
අකාසි තස්මා සා ධාතු, තදා තං පාටිහාරියං.
ආකාසා ඔතරිත්වා සා, අට්ඨාභූපස්ස මුද්ධනි;
අතීවහට්ඨො තං රාජා, පතිට්ඨාපෙසි චෙතියෙ.
පතිට්ඨිතාය තස්සා ච, ධාතුයා චෙතියෙ තදා;
අහු මහාභූමිචාලො, අබ්භුතො ලොමහංසනො.
එවං අචින්තියා බුද්ධා, බුද්ධධම්මා අචින්තියා;
අචින්තියෙ පසන්නානං, විපාකො හොති අචින්තියො.
තං පාටිහාරියං දිස්වා, පසීදිංසු ජනෙ ජනා;
මත්තාභයො රාජපුත්තො, කනිට්ඨො රාජිනො පන.
මුනිස්සරෙ පසීදිත්වා, යාචිත්වාන නරිස්සරං;
පුරිසානං සහස්සෙන, සහ පබ්බජිසාසනෙ.
චෙතාරිගාමතො ¶ චාපි, ද්වාරමණ්ඩලතොපි ච;
විහීරබීජතො චාපි, තථා ගල්ලකපිට්ඨිතො.
තථො’පතිස්සගාමා ච, පඤ්ච පඤ්ච සතානි ච;
පබ්බජුං දාරකා හට්ඨා, ජාතසද්ධා තථාගතෙ.
එවං පුරා බාහිරා ච, සබ්බෙ පබ්බජිතා තදා;
තිංස භික්ඛුසහස්සානි, අහෙසුං ජිනසාසනෙ.
ථූපාරාමෙ ථූපවරං, නිට්ඨාපෙත්වා මහීපති;
රතනාදීහි’නෙකෙහි, සදා පූජමකාරයි.
රාජොරොධා ඛත්තියා ච, අමච්චා නාගරා තථා;
සබ්බෙ ජනපදා චෙව, පුජා’කංසු විසුං විසුං.
ථූපපුබ්බඞ්ගමං රාජා, විහාරං තත්ථ කාරයි;
ථූපාරාමොති තෙනෙ’ස, විහාරො විස්සුතො අහු.
සකධාතුසරීරකෙන චෙ’වං,
පරිනිබ්බානගතොපි ලොකනාථො;
ජනකායහිතං සුඛඤ්ච සම්මා,
බහුධා’කාසි ඨිතෙ ජිනෙ කථාවකාති.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
ධාතුඅගමනො නාම
සත්තරසමො පරිච්ඡෙදො.
අට්ඨාරසම පරිච්ඡෙද
මහාබොධිග්ගහණො
මහාබොධිඤ්ච ථෙරිඤ්ච, ආණාපෙතුං මහීපති;
ථෙරෙන වුත්තවචනං, සරමානො සකෙ ඝරෙ.
අන්තොවස්සෙ’ක දිවසං, නිසින්නො ථෙරසන්තිකෙ;
සහා’මච්චෙහි මන්තෙත්වා, භාගිනෙය්යං සයං සකං.
අරිට්ඨනාමකා’මච්චං ¶ , තස්මිං කම්මෙ නියොජිතුං;
මන්ත්වා ආමන්තයිත්වාන, ඉදං වචනමබ්රවි.
තා සක්ඛිස්සසි…, ධම්මාසොකස්ස සන්තිකා;
මහාබොධිං සඞ්ඝමිත්තං, ථෙරිං ආනයිතුං ඉධ.
සක්ඛිස්සාමි අහං දෙව, ආනෙතුං තං දුවෙ තතො;
ඉධා’ගතො පබ්බජිතුං, සචෙ ලච්ඡාමි මානද.
එවං හොතූති වත්වාන, රාජා තං තත්ථ පෙසයි;
සො ථෙරස්ස ච රඤ්ඤො ච, සාසනං ගය්හ වන්දිය.
අස්සයුජසුක්කපක්ඛෙ, නික්ඛන්තො දුතියෙ’හනි;
සානුයුත්තො ජම්බුකොලෙ, නාවමාරුය්හ පට්ටනෙ.
මහොදමිං කරිත්වාන, ථෙරාධිට්ඨානයොගතො;
නික්ඛන්තදිවසෙයෙව, රම්මං පුප්ඵපුරං අගා.
තදා තු අනුලාදෙවී, පඤ්චකඤ්ඤාසතෙහි ච;
අන්තෙපුරිකඉත්ථීනං, සද්ධිං පඤ්චසතෙහි ච.
දසසීලං සමාදාය, කාසාය වසනා සුචි;
පබ්බජ්ජාපෙක්ඛි නිසෙඛා, පෙක්ඛන්ති ථෙරියා’ගමං.
නගරස්සෙ’කදෙසම්හි, රම්මෙ භික්ඛුනුපස්සයෙ;
කාරාපිතෙ නරින්දෙන, වාසං කප්පෙසි සුබ්බතා.
උපාසිකාහි තාහෙ’ස, වුත්තො භික්ඛුනුපස්සයො;
උපාසිකා විහාරොති, තෙන ලංකාය විස්සුතො.
භාගිනෙය්යො මහා’රිට්ඨො, ධම්මාසොකස්ස රාජිනො;
අප්පෙත්වා රාජසන්දෙසං, ථෙරසන්දෙස’මබ්රවි.
භාතුජයා සහායස්ස, රඤ්ඤො තෙ රාජකුඤ්ජර;
ආකඞ්ඛමානා පබ්බජ්ජං, නිච්චං වසති සඤ්ඤතා.
සඞ්ඝමිත්තං භික්ඛුනිං තං, පබ්බාජෙතුං විසජ්ජය;
තාය සද්ධිං මහාබොධි-දක්ඛිණසාඛමෙව ච.
ථෙරියා ච තමෙවත්ථං, අබ්රවි ථෙරභාසිතං;
ගන්ත්වා පිතුසමීපං සා, ථෙරී ථෙරමතං බ්රවී.
ආහ ¶ රාජා තුවං අම්ම, අපස්සන්තො කථං අහං;
සොකං විනොදයිස්සාමි, පුත්තනත්තවියොගජං.
ආහ සා මෙ මහාරාජ, භාතුනො වචනං ගරු;
පබ්බාජනීයා ච බහූ, ගන්තබ්බං තත්ථ තෙන මෙ.
‘‘සත්ථඝාතමනාරහා, මහාබොධිමහීරුහා;
කථන්නු සාඛං ගණිස්සං’’, ඉති රාජා විචින්තයී.
අමච්චස්ස මහාදෙව-නාමකස්ස මතෙන සො;
භික්ඛුසඞ්ඝං නිමන්තෙත්වා, භොජෙත්වා පුච්ඡි භූපතිං.
භන්තෙ ලංකං මහාබොධි, පෙසෙතබ්බා නු ඛො ඉති;
ථෙරො මොග්ගලිපුත්තො සො, පෙසෙතබ්බාති භාසිය.
කතං මහාඅධිට්ඨාන-පඤ්චකං පඤ්චචක්ඛුනා;
ආභාසි රඤ්ඤො තං සුත්වා, තුස්සිත්වා ධරණීපති.
සත්තයොජනිකං මග්ගං, සො මහාබොධිගාමිනං;
සොධාපෙත්වාන සක්කච්චං, භූසාපෙති අනෙකධා.
සුවණ්ණං නීහරාපෙසි, කටාහකරණාය ච;
විස්සකම්මො ච ආගන්ත්වා, සතුලාධාරරූපවා.
‘‘කටාහං කිං පමාණං නු, කරොමී’ති අපුච්ඡිතං;
‘‘ඤත්වා පමාණං ත්වංයෙව, කරොහි’’ ඉති භාසිය.
සුවණ්ණා ගහෙත්වාන, හත්ථෙන පරිමජ්ජිය;
කටාහං තඞ්ඛණංයෙව, නිම්මිනිත්වාන පක්කමි.
නවහත්ථපරික්ඛෙපං, පඤ්චහත්ථං ගභීරතො;
තිහත්ථවික්ඛම්භයුතං, අට්ඨඞ්ගුලඝනං සුභං.
යුවස්ස හත්ථිනො සොණ්ඩ-පමාණමුඛවට්ටිකං;
ගාහා පෙත්වාන තං රාජා, බාලසුරසමප්පකං.
සත්තයොජනදීඝාය, විත්ථතායති යොජනං;
සෙනාය චතුරඞ්ගින්යා, මහාභික්ඛුගණෙන ච.
උපගම්ම මහාබොධිං, නානාලඞ්කාරභූසිතං;
නානාරතනචිත්තං තං, විවිධද්ධජමාලිනිං.
නානාකුසුමසංකිණ්ණං ¶ , නානාතුරියඝොසිතං;
සෙනාය පරිවාරෙත්වා, පරික්ඛිපිය සාණියා.
මහාථෙරසහස්සෙන, පමුඛෙන මහාගණෙ;
රඤ්ඤං පත්තාභිසෙකානං, සහස්සෙනා’ධිකෙන ච.
අත්තානං පරිවාරෙත්වා, මහාබොධිඤ්ච සාධුකං;
ඔලොකෙසි මහාබොධිං, පග්ගහෙත්වාන අඤ්ජලිං.
තස්සා දක්ඛිණසාඛාය, චතුහත්ථපමාණකං;
ඨානං ඛන්ධඤ්ච වජ්ජෙත්වා, සාඛා අන්තරධායිසුං.
තං පාටිහාරියං දිස්වා, පතීතො පුථවීපති;
‘‘පූජෙම’හං මහාබොධිං, රජ්ජෙනා’හි උදීරිය.
අභිසිඤ්චි මහාබොධීං, මහාරජ්ජෙ මහීපති;
පුප්ඵාදීහි මහාබොධිං, පූජෙත්වාන පදක්ඛිණං.
කත්වා අට්ඨසු ඨානෙසු, වන්දිත්වාන කතඤ්ජලී;
සුවණ්ණඛචිතෙ පීඨෙ, නානාරතනමණ්ඩිතෙ.
ස්වාරොහෙ යාව සාඋච්චෙ, තං සුවණ්ණකටාහකං;
ඨපාපෙත්වාන ආරුය්හ, ගහෙතුං සාඛමුත්තමං.
ආදියිත්වාන සොවණ්ණ තුලිකාය මනොසිලං;
ලෙඛං දත්වාන සාඛාය, සච්චක්රියමකා ඉති.
‘‘ලංකාදීපං යදි ඉතො, ගන්තබ්බං උරුබොධියා;
නිබ්බෙමතිකො බුද්ධස්ස, සාසනම්හි සචෙ අහං.
සයංයෙව මහාබොධි-සාඛායං දක්ඛිණා සුභා;
ඡිජ්ජිත්වාන පතිට්ඨාතු, ඉධ හෙමකටාහකෙ.
ලෙඛඨානෙ මහාබොධි, ඡිජ්ජිත්වා සයමෙව සා;
ගන්ධකද්දමපූරස්ස, කටාහස්සො’පරිට්ඨිතා.
මූලලෙඛාය උපරි, තියඞ්ගුලතියඞ්ගුලෙ;
දදං මනොසිලා ලෙඛා, පරික්ඛිපි නරිස්සරො.
ආදියා ථූලමූලානි, ඛුද්දකානි’තරාහි තු;
නික්ඛමිත්වා දස දස, ජාලීභූතා නිඔතරුං.
තං ¶ පාටිහාරියං දිස්වා, රාජා’තීව පමොදිතො;
තත්ථෙවා’කාසි උක්කුට්ඨිං, සමන්තා පරිසාපි ච.
භික්ඛුසඞ්ඝො සාධුකාරං, තුට්ඨචිත්තො පමොදයි;
චෙලුක්ඛෙපසහස්සානි, පවත්තිංසු සමන්තතො.
එවං සතෙන මූලානං, තත්ථ සා ගන්ධකද්දමෙ;
පතිට්ඨාසි මහාබොධි, පසාදෙන්තී මහාජනං.
තස්සා ඛන්ධො දසහත්ථො, පඤ්චසාඛා මනොරමා;
චතුහත්ථා චතුහත්ථා, දසඩ්ඪඵලමණ්ඩිතා.
සහස්සන්තු පසාඛානං, සාඛානං තාසමාසි ච;
එවං ආසි මහාබොධි, මනොහරසිරිධරා.
කටාහම්හි මහාබොධි-පතිට්ඨිතක්ඛණෙ මහී;
අකම්පි පාටිහීරානි, අහෙසුං විවිධානි ච.
සයං නාදෙහි තූරියානං, දෙවෙසු මානුසෙසු ච;
සාධුකාරනිනාදෙති, දෙවබ්රහ්මගණස්ස ච.
මෙඝානං මිගපක්ඛිනං, යක්ඛාදීනං රවෙහි ච;
රවෙහිචමහීකම්පෙ, එකකොලාහලං අහු.
බොධියා ඵලපත්තෙහි, ඡබ්බණ්ණරස්මියො සුභා;
නික්ඛමිත්වා චක්කවාළං, සකලා සොභයිංසු ච.
සකටාහා මහාබොධි, උග්ගන්ත්වාන තතො නභං;
අට්ඨාසි හිමගබ්භම්හි, සත්තාහානි අදස්සනා.
රාජා ඔරුය්හ පීඨම්හා, තං සත්තාහං තහිං වසං;
නිච්චං මහාබොධිපූජං, අකාසි ච අනෙකධා.
අතීතෙ තම්හි සත්තාහෙ, සබ්බෙ හිමවලාවකා;
පවිසිංසු මහාබොධිං, සබ්බාකා රංසියොපි ච.
සුද්ධෙනකදිසිස්සිත්ථ, සාකටාහෙ පත්තිට්ඨිතා;
මහාජනස්ස සබ්බස්ස, මහාබොධි මනොරමා.
පවත්තම්හි මහාබොධි, විවිධෙ පාටිහාරියෙ;
විම්හාපයන්ති ජනතං, පථවීතලමොරුහි.
පාටිහිරෙහි’නෙකෙහි ¶ , තෙහි සො පීණිතො පුන;
මහාරාජා මහාබොධිං, මහාරජ්ජෙන පූජයි.
මහාබොධිං මහාරජ්ජෙ-නාභිසිඤ්චිය පූජයං;
නානාපූජාහි සත්තාහං, පුන තත්ථෙව සො වසි.
අස්සයුජසුක්කපක්ඛෙ, පන්නරසඋපොසථෙ;
අග්ගහෙසි මහාබොධිං, ද්විසත්තාහමච්චයෙ තතො.
අස්සයුජකාළපක්ඛෙ, චතුද්දසඋපොසථෙ;
රථෙ සුභෙ ඨපෙත්වාන, මහාබොධිං රථෙසභො.
පූජෙන්තො තං දිනංයෙව, උපනෙත්වා සකං පුරං;
අලඞ්කරිත්වා බහුධා, කාරෙත්වා මණ්ඩපං සුභං.
කත්තිකසුක්කපක්ඛස්ස, දිනෙ පාටිපදෙ තහිං;
මහාබොධිං මහාසාල-මූලෙ පාචිනතෙ සුභෙ.
ඨපාපෙත්වාන කාරෙසි, පූජා’නෙකා දිනෙ දිනෙ;
ගාහතො සත්තරසමෙ, විවසෙ තු නවඞ්කිරා.
සකිං යෙවඅජායිංසු, තස්සා’නෙකනරාධිපො;
තුට්ඨචිත්තො මහාබොධිං, පුන රජ්ජෙන පූජයි.
මහාරජ්ජෙ’භි සිඤ්චිත්වා, මහාබොධිං මහිස්සරො;
කාරෙසි ච මහාබොධි-පූජා නානප්පකාරකං.
ඉති කුසුමපුරෙ සරෙසරංසා,
බහුවිධචාරුධජාකුලාවිසාලා;
සුරුචිරපවරොරු බොධිපූජා,
මරුනරචිත්තවිකාසිනී අහොසීති.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
මහාබොධිග්ගහණො නාම
අට්ඨාරසමො පරිච්ඡෙදො.
එකූනවීසතිම පරිච්ඡෙද
බොධි ආගමනො
මහාබොධිරක්ඛණත්ථං ¶ , අට්ඨාරස රථෙ සභො;
දෙවකුලානි දත්වාන, අට්ඨාමච්චා කුලානි ච.
අට්ඨ බ්රාහ්මණකුලානි, අට්ඨ වස්සකුලානි ච;
ගොපකානං තරච්ඡානං, කුලිඞ්ගානං කුලානි ච.
තථෙව පෙසකාරානං, කුම්භකාරානමෙව ච;
සබ්බෙ සඤ්චාපි සෙනීනං, නාගයක්ඛානමෙව ච.
හෙමසජ්ජුඝටෙචෙව, දත්වා අට්ඨට්ඨ මානදො;
ආරොපෙත්වා මහාබොධිං, නාවං ගඞ්ගාය භූසිතං.
සඞ්ඝමිත්ත මහාථෙරී, සහෙ කදස භික්ඛුනිං;
තථෙවා’රොපයිත්වාන, අරිට්ඨපමුඛෙපි ච.
නගරා නික්ඛමිත්වාන, විඤ්ජාටවිමතිච්චසො;
තාමලිත්ථිං අනුප්පත්තො, සත්තාහෙනෙ’ව භූපති.
අච්චුළා රාහි පූජායි, දෙවානාගානරාපි ච;
මහාබොධිං පූජයන්තා, සත්තාහෙන’වුපාගමුං.
මහාසමුද්දතීරම්හි, මහාබොධිං මහීපති;
ඨපාපෙත්වාන පූජෙසි, මහාරජ්ජෙන සො පුන.
මහාබොධිං මහාරජ්ජෙ, අභිසිඤ්චීයකාමදො;
අග්ගසිර සුක්කපක්ඛෙ, දිනෙ පාටිපදෙ තතො.
උච්චාරෙතුං මහාබොධිං, තෙහියෙව’ට්ඨ අට්ඨහි;
සාලමූලම්හි දින්නෙහි, ධාතුග්ගතකුලෙහි සො.
උක්ඛිපිත්වා මහාබොධිං, ගලමත්තං ජලං තහිං;
ඔගාහෙත්වා සනාවාය, පතිට්ඨාපයි සාධුකං.
නාවං ¶ ආරොපයිත්වා තං, මහාථෙරිං සථෙරිකං;
මහාරිට්ඨං මහාමච්චං, ඉදං වචනමබ්රවි.
‘‘අහං රජ්ජෙන තික්ඛත්තුං, මහාබොධිමපූජයිං;
එව මෙවා’භි පූජෙතු, රාජා රජ්ජෙන මෙ සඛා’’.
ඉදං වත්වා මහාරාජා, තීරෙ පඤ්ජලිකො ඨිතො;
ගච්ඡමානං මහාබොධිං, පස්සං අස්සූනිවත්තයි.
මහාබොධි වියොගෙන,
ධම්මා සොකො සසොකවා;
කන්නිත්වා පරිදෙවිත්වා,
අගමාසි සකං පුරං.
මහාබොධි සමාරුළ්හා, නාවාපක්ඛන්ධී තොයධිං;
සමන්තා යොජනෙ විචී, සන්නිසීදි මහණ්ණවෙ.
පුප්ඵිංසු පඤ්චවණ්ණානි, පදුමානි සමන්තතො;
අන්තලික්ඛෙ පවජ්ජිංසු, අනෙක තූරියානි ච.
දෙවතාහි අනෙකාහි, පූජා’නෙකා පවත්තිතා;
ගහෙතුඤ්ච මහාබොධි, නාගා’කාසුං විකුබ්බනං.
සඞ්ඝමිත්තා මහාථෙරි, අභිඤ්ඤාබලපාරගා;
සුපණ්ණරූපා හුත්වාන, තෙ තාසෙසි මහොරගෙ.
තෙ තාසිතා මහාථෙරිං, යාචිත්වාන මහොරගා;
නයිත්වාන මහාබෙමධිං, භුජඞ්ගභවනං තතො.
සත්තාහං නාගරජ්ජෙන, පූජාහි විවිධාහි ච;
පූජයිත්වාන ආනෙත්වා, නාවායං ඨපයිංසු තෙ.
තදහෙව මහාබොධි, ජම්බුකොලමිධගමා;
දෙවානංපියතිස්සො තු, රාජා ලොකහිතෙ රතො.
සුමනා සාමණෙරම්හා, පුබ්බෙ සුතතදාගමො;
මග්ගසිරාදිදිනඝො, පභුති වචසාදරො.
උත්තරද්වාරතො ¶ යාව, ජම්බුකොලං මහාපථං;
විභූසයිත්වා සකලං, මහාබොධිගතාසයො.
සමුද්දාසනසාලාය, ඨානෙ ඨත්වා මහණ්ණවෙ;
ආගච්ඡන්තං මහාබොධිං, මහාථෙරිද්ධියා’ද්දස.
තස්මිංඨානෙ කතා සාලා, පකා සෙතුං තමබ්භුතං;
සමුද්දාසනසාලාති, නාමෙනා‘සි’ධ පාකටා.
මහාථෙරානුභාවෙන, සද්ධිං ථෙරෙහි තෙහි ච;
තදහෙව’ගමා රාජා, ජම්බුකොලං ස සෙනකො.
මහාබොධා ගමෙපීති-වෙගෙනු’න්නො උදානයං;
ගලප්පමාණං සලිලං, විගාහෙත්වා සුවිග්ගහො.
මහාබොධිං සොළසහි, කුලෙහි සහ මුද්ධනා;
ආදායො’රොපයිත්වාන, වෙලායං මණ්ඩපෙ සුභෙ.
ඨපයිත්වාන ලංකින්දො, ලංකාරජ්ජෙන පූජයි;
සොළසන්නං සමප්පෙත්වා, කුලානං රජ්ජමත්තනො.
සයං දොවාරිකඨානෙ, ඨත්වාන දිවසෙ තයො;
තත්ථෙව පූජං කාරෙසි, විවිධං මනුජාධිපො.
මහාබොධිං දසමියං, ආරොපෙත්වා රථෙසුභෙ;
ආනයන්තො මනුස්සින්දො, දුමින්දං තං ඨපාපයි.
පාචිනස්ස විහාරස්ස, ඨානෙ ඨානවිචක්ඛණො;
පාතරාසං පවත්තෙසි, සසඞ්ඝස්ස ජනස්ස සො.
මහාමහින්දථෙරෙ’ත්ථ, කතං දසබලෙන තං;
කථෙසි නාගදමනං, රඤ්ඤො තස්ස අසෙසතො.
ථෙරස්ස සුත්වා කාරෙත්වා, සඤ්ඤාණානි තහිං තහිං;
පරිභුත්තෙසු ඨානෙසු, නිසජ්ජාදීහි සත්ථුනා.
තිවක්කස්ස බ්රාහ්මණස්ස, ගාමද්වාරෙ ච භූපති;
ඨපාපෙත්වා මහාබොධිං, ඨානෙසු තෙසු තෙසු ච.
සුද්ධවාලුක සන්ථාරෙ, නානාපුප්ඵසමාකුලෙ;
පග්ගහිතධජෙ මග්ගෙ, පුප්ඵග්ඝිකවිභූසිතෙ.
මහාබොධිං ¶ පූජයන්තො, රත්තින්දිව මතන්දිතො;
ආනයිත්වා චුද්දසියං, අනුරාධ පුරන්තිකං.
වඩ්ඪමානකච්ඡායාය, පුරං සාධු විභූසිතං;
උත්තරෙන ච ද්වාරෙන, පූජයන්තො පවෙසිය.
දක්ඛිණෙන ච ද්වාරෙන, නික්ඛමිත්වා පවෙසිය;
මහා මෙඝවනාරාමං, චතුබුද්ධනිසෙවිතං.
සුමනස්සෙව වචසා, පදෙසං සාධුසඞ්ඛතං;
පුබ්බබොධිඨිතට්ඨානං, උපනෙත්වා මනොරමං.
කුලෙහි සො සොළසහි, රාජා ලඞ්කාරධාරිහි;
ඔරොපෙත්වා මහාබොධිං, පතිට්ඨා පෙතු මොස්සජ්ජි.
හත්ථතො මුත්තමත්තසා, අසීතිරතනං නභං;
උග්ගන්ත්වාන ඨිතා මුඤ්චි, ඡබ්බණ්ණා රස්මියො සුභා.
දීපෙ පත්ථරියා’හච්ච, බ්රහ්මලොකං ඨිතා අහු;
සූරියත්ථඞ්ගමනායාව, රස්මියො තා මනොරමා.
පුරිසා දසසහස්සානි, පසන්නා පාටිහාරියෙ;
විපස්සිත්වානා’රහත්ථං, පත්වාන ඉධ පබ්බජුං.
ඔරොහිත්වා මහාබොධි, සූරියත්ථඞ්ගමෙ තතො;
රොහිණියා පතිට්ඨාසි, මහියං කම්පි මෙදිනී.
මූලානි තානි උග්ගන්ත්වා, කටාහමුඛවට්ටිතො;
විනන්ධන්තා කටාහං තං, ඔතරිංසු මහීතලං.
පතිට්ඨිතං මහාබොධිං, ජනා සබ්බෙ සමගතා;
ගන්ධමාලාදි පූජාහි, පූජයිංසු සමන්තතො.
මහාමෙඝො පවස්සිත්ථ, හිමගබ්භා සමන්තතො;
මහාබොධිං ඡාදයිංසු, සීතලානි ඝනානි ච.
සත්තාහානි මහාබොධිං, තහිංයෙව අදස්සනා;
හිමගබ්භෙ සන්නිසීදි, පසාදජනනී ජනෙ.
සත්තාහා තික්කමෙ මෙඝා, සබ්බෙ අපගමිංසු තෙ;
මහාබොධි ච දිස්සිත්ථ, ඡබ්බණ්ණා රංසියොපි ච.
මහාමහින්දත්ථෙරොච, සඞ්ඝමිත්තා ච භික්ඛුනී;
තත්ථා’ගඤ්ඡුංසපරිසා, රාජා සපරිසොපි ච.
ඛත්තියා ¶ කාජරග්ගාමෙ, චන්දනග්ගාම ඛත්තියා;
තිවක්ක බ්රාහ්මණො චෙව, දීපවාසී ජනාපි ච.
දෙවානුභාවෙනා’ගඤ්ඡුං, මහාබොධි මහුස්සුක්කා;
මහාසමාගමෙ තස්මිං, පාටිහාරියවිම්හිතෙ.
පක්කං පාචිනසාඛාය, පෙක්ඛතං පක්ක’මක්ඛතං;
ථෙරො පතන්තමාදාය, රොපෙතුං රාජිනො අදා.
පංසූනං ගන්ධමිස්සානං, පුණ්ණෙ සොණ්ණ කටාහකෙ;
මහාසනස්ස ඨානෙ තං, ඨපිතං රොප’යිස්සරො.
පෙක්ඛතංයෙව සබ්බෙසං, උග්ගන්ත්වා අට්ඨ අඞ්කුරා;
ජායිංසු බොධිතරුණා, අට්ඨංසු චතුහත්ථකා.
රාජා තෙ බොධිතරුණෙ, දිස්වා විම්හිතමානසො;
සෙතච්ඡත්තෙන පූජෙසි, අභිසෙකමදාසි ච.
පතිට්ඨාපෙසි අට්ඨන්නං, ජම්බුකොලම්හි පට්ටනෙ;
මහාබොධි ඨිත ඨානෙ, නාවායො රොහනෙ තදා.
තිවක්කබ්රාහ්මණගාමෙ, ථූපාරාමෙ තථෙව ච;
ඉස්සරසමණාරාමෙ, පඨමෙ චෙතියඞ්ගණෙ.
චෙතිය පබ්බතා රාමෙ, තථා කාජරගාමකෙ;
චන්දනගාමකෙ චාති, එකෙකං බොධිලට්ඨිකං.
සෙසා චතුපක්කජාතා, ද්වත්තිංස බොධිලට්ඨියො;
සමන්තා යොජනඨානෙ, විහාරෙසු තහිං තහිං.
දීපාවාසී ජනස්සෙව, හිතත්ථාය පතිට්ඨිතෙ;
මහාබොධි දුමින්දම්හි, සම්මාසම්බුද්ධ තෙජසා.
අනුලාසාස පරිසා, සඞ්ඝමිත්තාය ථෙරියා;
සන්තිකෙ පබ්බජිත්වාන, අරහත්තමපාපුණි.
අරිට්ඨො සො පඤ්චසත-පරිවාරො ච ඛත්තියො;
ථෙරන්තිකෙ පබ්බජිත්වා, අරහත්තමපාපුණි.
යානි සෙට්ඨිකුලාන’ට්ඨ-මහාබොධිමිධාහරුං;
බොධාහරකුලානීති, තානි තෙන පවුච්චරෙ.
උපාසිකා විහාරොති, ඤාතෙ භික්ඛුනුපස්සයෙ;
සසඞ්ඝා සඞ්ඝමිත්තා සා, මහාථෙරී තහිං වසි.
අගාරත්තයපාමොක්ඛෙ ¶ , අගාරෙ තත්ථ කාරයි;
ද්වාදස තෙසු එකස්මිං, මහාගාරෙ ඨපාපයි.
මහාබොධිසමෙතාය, නාවාය කූපයට්ඨිකං;
එකස්මිං පිය මෙකස්මිං, අරිත්තං තෙහි තෙවිදුං.
ජාතෙ අඤ්ඤනිකායෙපි, අගාරා ද්වාදසාපි තෙ;
හත්ථාළක භික්ඛුනීහි, වළඤ්ජයිංසු සබ්බදා.
රඤ්ඤො මඞ්ගලහත්ථි සො, විචරන්තො යථාසුඛං;
පුරස්ස එකපස්සම්හි, කන්දරන්තම්හි සීතලෙ.
කදම්බපුප්ඵගුම්බන්තෙ, අට්ඨාසි ගොචරං චරං;
හත්ථිං තත්ථරතං ඤත්වා, අකංසු තත්ථ ආළ්හකං.
අථෙක දිවසං හත්ථී, නගණ්හි කබළානි සො;
දීපප්පසාදකං ථෙරං, රාජා සො පුච්ඡිතං මතං.
කදම්බපුප්ඵගුම්බස්මිං, ථූපස්ස කරණං කරී;
ඉච්ඡතීති මහාථෙරො, මහාරාජස්ස අබ්රවි.
සධාතුකං තත්ථ ථූපං, ථූපස්ස ඝරමෙව ච;
ඛිප්පං රාජා අකාරෙසි, නිච්චං ජනහිතෙරතො.
සඞ්ඝමිත්තා මහාථෙරී, සුඤ්ඤාගාරාභිලාසිනී;
ආකිණ්ණත්තා විහාරස්ස, වුස්සමානස්ස තස්ස සා.
වුද්ධත්ථිනී සාසනස්ස, භික්ඛුනීනං හිතාය ච;
භික්ඛුනුපස්සයං අඤ්ඤං, ඉච්ඡමානා විචක්ඛණා.
ගන්ත්වා චෙතියගෙහං තං, පවිවෙකසුඛං භුසං;
දිවාවිහාරං කප්පෙසි, විහාරකුසලා’මලා.
ථෙරියා වන්දනත්ථාය, රාජා භික්ඛුනුපස්සයං;
ගන්ත්වා තත්ථ ගතං සුත්වා, ගන්ත්වාන තත්ථ වන්දිය.
සම්මොදිත්වා තාය සද්ධිං, තත්ථාගමනකාරණං;
තස්සා ඤත්වා අධිප්පායං, අධිප්පාය විදූ විදූ.
සමන්තා ථූපගෙහස්ස, රම්මං භික්ඛුනුපස්සයං;
දෙවානංපියතිස්සො සො, මහාරාජා අකාරයි.
හත්ථාළ්හකසමීපම්හි ¶ , කතො භික්ඛුනුපස්සයො;
හත්ථාළ්හකවිහාරොති, විස්සුතො ආසි තෙන සො.
සුමිත්තා සඞ්ඝමිත්තා සා, මහාථෙරී මහාමතී;
තස්මිඤ්හි වාසං කප්පෙසි, රම්මෙ භික්ඛුනුපස්සයෙ.
එවං ලංකා ලොකහිතං සාසනවුද්ධිං;
සංසොධෙන්තො එස මහාබොධි දුමින්දො;
ලංකාදීපෙ රම්මෙ මහාමෙඝවනස්මිං,
අට්ඨා සීඝං කාලමනෙකබ්භූතයුත්තොති.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
බොධිආගමනො නාම
එකූනවීසතිමො පරිච්ඡෙදො.
වීසතිම පරිච්ඡෙද
ථෙරපරිනිබ්බානං
අට්ඨාරසම්හි වස්සම්හි, ධම්මාසොකස්ස රාජිනො;
මහාමෙඝවනාරාමෙ, මහාබොධි පතිට්ඨති.
තතො ද්වාදසමෙ වස්සෙ, මහෙසී තස්ස රාජිනො;
පියා අසන්ධීමිත්තා සා, මතා සම්බුද්ධමාමකා.
තතො චතුත්ථෙ වස්සම්හි, ධම්මාසොකො මහීපති;
තිස්සරක්ඛ මහෙසිත්තෙ, ඨපෙසි විසමාසයං.
තතො තු තතියෙ වස්සෙ, සාබාලා රූපමානිනී;
‘‘මයාපි ච අයං රාජා, මහාබොධිං ම මායති’’.
ඉති කොධවසං ගන්ත්වා, අත්තනො’නත්ථ කාරිකා;
මණ්ඩුකණ්ටකයොගෙන, මහාබොධි මඝා තයි.
තතො ¶ ච තුත්ථෙවස්සම්හි, ධම්මා සොකො මහායසො;
අනිච්ච තාව සංපත්තො, සත්තතිංසසමා ඉමෙ.
දෙවානං පියතිස්සො තු, රාජා ධම්මගුණෙ රතො;
මහාවිහාරෙ නවකම්මං, තථා චෙතියපබ්බතෙ.
ථූපාරාමෙ නවකම්මං, නිට්ඨාපෙත්වා යථාරහං;
දීපප්පසාදකං ථෙරං, පුච්ඡි පුච්ඡිතකොවිදං.
කාරාපෙස්සමහං භන්තෙ, විහාරෙසු බහූ ඉධ;
පතිට්ඨාපෙතුං ථූපෙසු, කථං ලච්ඡාම ධාතුයො.
සම්බුද්ධපත්තං පූරෙත්වා, සුමනෙනා’හටා ඉධ;
චෙතියපබ්බතෙ රාජ, ඨපිතා අත්ථි ධාතුයො.
හත්ථික්ඛන්ධෙ ඨපෙත්වා තා, ධාතුයො ඉධ ආහර;
ඉති වුත්තො සථෙරෙන, තථා ආහරි ධාතුයො.
විහාරෙ කාරයිත්වාන, ඨානෙ යොජනයොජනෙ;
ධාතුයො තත්ථ ථූපෙසු, නිධාපෙසි යථාරහං.
සම්බුද්ධභුත්තපත්තං තු, රාජවත්ථුඝරෙ සුභෙ;
ඨපයිත්වාන පූජෙසි, නානාපූජාහි සබ්බදා.
පඤ්චසතෙහි’ස්සරෙති, මහාථෙරස්ස සන්තිකෙ;
පබ්බජ්ජවසිතඨානෙ, ඉස්සරසමණකො අහු.
පඤ්චසතෙහි වස්සෙහි, මහාථෙරස්ස සන්තිකෙ;
පබ්බජ්ජවසිතඨානෙ, තථා වස්සගිරි අහු.
යා යා මහාමහින්දෙන, ථෙරෙන වසිතා ගුහා;
සපබ්බතවිහාරෙසු, සා මහින්දගුහා අහු.
මහාවිහාරං පඨමං, දුතියං චෙතියව්හයං;
ථූපාරාමං තු තතියං, ථූපපුබ්බඞ්ගමං සුභං.
චතුත්ථං තු මහාබොධි-පතිට්ඨාපනමෙව ච;
ථූපඨානීයභූතස්ස, පඤ්චමං පන සාධුකං.
මහාචෙතියඨානම්හි, සිලාථූපස්ස චාරුනො;
සම්බුද්ධගීවාධාතුස්ස, පතිට්ඨාපනමෙව ච.
ඉස්සරසමණං ¶ ඡට්ඨං, තිස්සවාපින්තුසත්තමං;
අට්ඨමං පඨමං ථූපං, නවමං වස්සගිරිව්හයං.
උපාසිකාව්හයං රම්මං, තථා හත්ථාළ්හකව්හයං;
භික්ඛුනුපස්සකෙ ද්වෙ’මෙ, භික්ඛුනී ඵාසුකාරණා.
හත්ථාළ්හකෙ ඔසරිත්වා, භික්ඛුනීනං උපස්සයෙ;
ගන්ත්වාන භික්ඛුසඞ්ඝෙන, භත්තග්ගහණකාරණා.
හත්තසාලං සූපහාරං, මහාපාළිකනාමකං;
සබ්බුපකරණූපෙතං, සම්පත්තපරිචාරිකං.
තථා භික්ඛුසහස්සස්ස, සපරික්ඛාරමුත්තමං;
පවාරණාය දානඤ්ච, අනුවස්සකමෙව ච.
නාගදීපෙ ජම්බුකොල-විහාරං ත ම්හිපට්ටනෙ;
තිස්සමහාවිහාරඤ්ච, පාචීනාරාම මෙව ච.
ඉති එතානි කම්මානි, ලංකාජනහිතත්ථිකො;
දෙවානංපියතිස්සො සො, ලංකින්දො පුඤ්ඤපඤ්ඤවා.
පඨමෙයෙව වස්සම්හි, කාරාපෙසි ගුණප්පියො;
යාව ජීවන්තුනෙකානි, පුඤ්ඤකම්මානි ආචිනි.
අයං දීපො අහු ඨිතො, විජිතෙ තස්ස රාජිනො;
වස්සානි චත්තාලීසං සො, රාජා රජ්ජමකාරයි.
තස්ස’ච්ච යෙ තං කනිට්ඨො, උත්තියො ඉති විස්සුතො;
රාජපුත්තො අපුත්තං තං, රජ්ජං කාරෙසි සාධුකං.
මහාමහින්දත්ථෙරො තු, ජිනසාසනමුත්තමං;
පරියත්තිං පටිපත්තිං, පටිවෙධඤ්ච සාධුකං.
ලංකාදීපම්හි දීපෙත්වා, ලංකාදීපො මහාගණි;
ලංකායසො සත්ථු කප්පො, කත්වා ලංකාහිතං බහුං.
තස්ස උත්තියරාජස්ස, ජයවස්සම්හි අට්ඨමෙ;
අන්තොවස්සං සට්ඨිවස්සො, චෙතියපබ්බතෙ වසං.
අස්සයුජස්ස මාසස්ස, සුක්කපක්ඛඨමෙ දිනෙ;
පරිනිබ්බායිතෙ නෙතං, දිනං තන්නාමකං අහු.
[නිබ්බුතස්ස ¶ මහින්දස්ස, අට්ඨමියං දිනෙ පන,
තෙන තං දිවසං නාම, අට්ඨමියාති සම්මතං.]
තං සුත්වා උත්තියො රාජා, සොකසල්ලසමප්පිතො;
ගන්ත්වාන ථෙරං වන්දිත්වා කන්දිත්වා බහුධා බහුං.
ආසිත්තගන්ධතෙලාය, බහුං සොවණ්ණදොණියා;
ථෙරදෙභං ඛිපාපෙත්වා, තං දොණිං සාධුඵුස්සිතං.
සොවණ්ණකූටාගාරම්හි, ඨපාපෙත්වා අලඞ්කතෙ;
කූටාගාරං ගාහයිත්වා, කාරෙන්තො සාධුකීළිතං.
මහතා ච ජනොඝෙන, ආගතෙනතතො තතො;
මහතා ච බලොඝෙන, කාරෙන්තො පූජනාවිධිං.
අලඞ්කතෙන මග්ගෙන, බහුධා’ලඞ්කතං පුරං;
ආනයිත්වාන නගරෙ, චාරෙත්වා රාජවීථියො.
මහාවිහාරං ආනෙත්වා, එත්ථ පඤ්හම්බමාළකෙ;
කුටාගාරං ඨපාපෙත්වා, සත්තාහං සො මහීපති.
තොරණද්ධජපුප්ඵෙහි, ගන්ධපුණ්ණඝටෙහි ච;
විහාරඤ්ච සමන්තා ච, මණ්ඩිහං යොජනත්තයං.
අහු රාජානුභාවෙන, දීපන්තු සකලං පන;
ආනුභාවෙන දෙවානං, තථෙවා’ලඞ්කතං අහු.
නානාපූජං කාරයිත්වා, සත්තාහං සො මහීපති;
පුරත්ථිමදිසාභාගෙ, ථෙරානං බද්ධමාළකෙ.
කාරෙත්වා ගන්ධචිතකං, මහාථූපං පදක්ඛිණං;
කරොන්තො තත්ථ නෙත්වා තං, කූටාගාරං මනොරමං.
චිතකම්හි ඨපාපෙත්වා, සක්කාරං අන්තිමං අකා;
චෙතියඤ්චෙත්ථ කාරෙසි, ගාහා පෙත්වාන ධාතුයො.
උපඩ්ඪධාතුං ¶ ගාහෙත්වා, චෙතියෙ පබ්බතෙපි ච;
සබ්බෙසු ච විහාරෙසු, ථූපෙ කාරෙසි ඛත්තියො.
ඉසිනො දෙහනික්ඛෙප-කතඨානඤ්හි තස්ස තං;
වුච්චතෙ බහුමානෙන, ඉසිභූමඞ්ගනං ඉති.
තතො පභුත්ය’රියානං, සමන්තා යොජනත්තයෙ;
සරීරං ආහරිත්වාන, තම්හි දෙසම්හි ඩය්හති.
සඞ්ඝමිත්තා මහාථෙරී, මහා’භිඤ්ඤා මහාමතී;
කත්වා සාසනකිච්චානි, තථා ලොකහිතං බහුං.
එකූනසට්ඨිවස්සා සා, උත්තියස්සෙ’ව රාජිනො;
වස්සම්හි නවමෙ ඛෙමෙ, හත්ථාළ්හකඋපස්සයෙ.
වසන්තී පරිනිබ්බායී, රාජා තස්සාපි කාරයි;
ථෙරස්ස විය සත්තාහං, පූජාසක්කාර මුත්තමං.
සබ්බා අලඞ්කතා ලංකා, ථෙරස්ස විය ආසි ච;
කූටාගාරගතං ථෙරි-දෙහං සත්තදිනච්චයෙ.
නික්ඛාමෙත්වාන නගරං, ථූපරාම පුරත්ථතො;
චිත්තසාලා සමීපම්හි, මහාබොධිප දස්සයෙ.
ථෙරියා වුට්ඨඨානම්හි, අග්ගිකිච්ච මකාරයි;
ථූපඤ්ච තත්ථ කාරෙසි, උත්තියො සො මහීපති.
පඤ්චාපි තෙ මහාථෙරා, ථෙරාරිට්ඨාදයොපි ච;
තථා’නෙක සහස්සානි, භික්ඛු ඛීණාසවාපි ච.
සඞ්ඝමිත්තා පභුතියො, තා ච ද්වාදසථෙරියො;
ඛීණාසවා භික්ඛුනියො, සහස්සානි බහූනි ච.
බහුස්සුතා මහාපඤ්ඤා, විනයාදිජානාගමං;
ජොතයිත්වාන කාලෙන, පයාතා’නිච්චතාවසං.
දසවස්සානි සො රාජා, රජ්ජං කාරෙසි උත්තියො;
එවං අනිච්චතා එසා, සබ්බලොකවිනාසිනී.
තං ¶ එතං අතිසාහසං අතිබලං න වාරියං නරො;
ජානන්තොපි අනිච්චතං භවගතෙ නිබ්බින්දතෙනෙව ච;
නිබ්බින්දො විරතිං රතිං න කුරුතෙ පාපෙහි පුඤ්ඤෙහි ච;
තස්සෙ’සාඅතිමොහජාලබලතාජානම්පි සම්මුය්හතීති.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
ථෙරපරිනිබ්බානං නාම
වීසතිමො පරිච්ඡෙදො.
එකවීසතිම පරිච්ඡෙද
වඤ්ච රාජකො
උත්තියස්ස ¶ කනිට්ඨො තු, මහාසිවො තදච්චයෙ;
දස වස්සානි කාරෙසි, රජ්ජං සුජන සෙවකො.
භද්දසාලම්හි සො ථෙරෙ, පසීදිත්වා මනොරමං;
කාරෙසි පුරිමායන්තු, විහාරං නගරඞ්ගණං.
මහාසිවකනිට්ඨො තු, සුරතිස්සො තදච්චයෙ;
දසවස්සානි කාරෙසි, රජ්ජං පුඤ්ඤෙසු සාදරො.
දක්ඛිණාය දිසායං සො, විහාරං නගරං ගණං;
පුරිමාය හත්ථික්ඛන්ධඤ්ච, ගොකණ්ණගිරිමෙව ච.
වඞ්ගුත්තරෙ පබ්බතම්හි, පාචින පබ්බතව්හයං;
රහෙණකසමීපම්හි, තථා කොළම්බකාළකං.
අරිට්ඨපාදෙ මං ගුලකං, පුරිමාය’ච්ඡ ගල්ලකං;
ගිරිනෙලපනායකණ්ඩං, නගරස්සුත්ථරාය තු.
පඤ්චසතා ¶ නෙව මාදි-විහාරෙ පුථවී පති;
ගඞ්ගාය ඔරපාරඤ්හි, ලංකාදීපෙ තහිං තහිං.
පුරෙ රජ්ජා ච රජ්ජෙ ච, සට්ඨීවස්සානි සාධුකං;
කාරෙසි රම්මෙ ධම්මෙන, රතනත්තය ගාරවො.
සුවණ්ණපිණ්ඩතිස්සොති, නාමං රජ්ජා තස්සා අහු;
සුරතිස්සොති නාමන්තු, තස්සා’පුරජ්ජපත්තියා.
අස්සනාවිකපුත්තා ද්වෙ, දමිළා සෙනගුත්තිකා;
සුරතිස්සමහීපාලං, තං ගහෙත්වා මහබ්බලා.
දුවෙ වීසතිවස්සානි, රජ්ජං ධම්මෙන කාරයුං;
තෙ ගහෙත්වා අසෙලො තු, මුටසිවස්ස අත්රජො.
සොදරියානං භාතූනං, නවමො භතුකො තතො;
අනුරාධපුරෙ රජ්ජං, දසවස්සානි කාරයි.
චොළරට්ඨා ඉධ ගම්ම, රජ්ජත්ථං උජුජාතිකො;
එළාරො නාම දමිළො, ගහෙත්වා’සෙලභූපතිං.
වස්සානි චත්තාරීසඤ්ච, චත්තාරි ච අකාරයි;
රජ්ජං වොහාරසමයෙ, මජ්ඣත්තො මිත්තසත්තුසු.
සයනස්ස සිරොපස්සෙ, ඝණ්ටං සුදීඝයොත්තකං;
ලම්බාපෙසි වීරාවෙතුං, ඉච්ඡන්තෙහි විනිච්ඡයං.
එකො පුත්තො ච ධීතා ච, අහෙසුං තස්ස රාජිනො;
රථෙන තිස්සවාපිං සො, ගච්ඡන්තො භූමිපාලජො.
තරුණං වච්ඡකං මග්ගෙ, නිපන්නං සහධෙනුකං;
ගීවං අක්කම්මචක්කෙන, අසඤ්චිච්ච අඝාතයි.
ගන්ත්වාන ධෙනුඝණ්ටං තං, ඝට්ටෙසි ඝට්ටිතාසයා;
රාජා තෙනෙව චක්කෙන, සීසං පුත්තස්ස ඡෙදයි.
දිජපොතං තාලරුක්ඛෙ, එකො සප්පො අභක්ඛයි;
තම්පොතමාතා සකුණී, ගන්ත්වා ඝණ්ටමඝට්ටයි.
ආණාපෙත්වාන තං රාජා, කුච්ඡිං තස්ස විදාළිය;
පොතං තං නීහරාපෙත්වා, තාලෙ සප්පමසප්පයි.
රතනග්ගස්ස ¶ රතන-ත්තයස්ස ගුණසාරතං;
අජානන්තොපි සො රාජා, චාරිත්තමනුපාලයං.
චෙතියදබ්බතං ගන්ත්වා, භික්ඛුසඞ්ඝං පවාරිය;
ආගච්ඡන්තො රථගතො, රථස්ස යුගකොටියා.
අකාසි ජිනථූපස්ස,
එකදෙසස්ස භඤ්ජනං;
අමච්චා ‘‘දෙව ථූපොනො,
තයා භින්නො’ති ආහු තං.
අසඤ්චිච්ච කතෙ‘පෙ’ස, රාජා ඔරුය්හ සන්දනා;
‘‘චක්කෙන මම සීසම්පි, ඡින්දථා’ති පථෙසයි.
‘‘පරහිංසං මහාරාජ, සත්ථා නො නෙව ඉච්ඡති;
ථූපං පාකතිකං කත්වා, ඛමාපෙහී’’ති ආහු තං.
තෙ ඨපෙතුං පඤ්චදස, පාසාණෙ පතිතෙ තහිං;
කහාපණ සහස්සානි, අදා පඤ්චදසෙ වසො.
අකා මහල්ලිකා වීහිං, සො සෙතුං ආතපෙ ඛිපි;
දෙවො අකාලෙ වස්සිත්වා, තස්සා විහිං අතෙමයි.
වීහිං ගහෙත්වා ගන්ත්වා සා, ඝණ්ටං තං සමඝට්ටයි;
අකාලවස්සං සුත්වා තං, විස්සජ්ජෙත්වා තමත්තිකං.
රාජා ධම්මම්හි වත්තන්තො, ‘‘කාලෙ වස්සං ලභෙ’’ඉති;
තස්සා විනිච්ඡයත්ථාය, උපවාසං නිපජ්ජි සො.
බලිග්ගාහී දෙවපුත්තො, රඤ්ඤො තෙජෙන ඔත්ථටො;
ගන්ත්වා චාතුමහාරාජ-සන්තිකං තං නිවෙදයි.
තෙ තමාදාය ගන්ත්වාන, සක්කස්ස පටිවෙදයුං;
සක්කො පජ්ජුන්නමාහුය, කාලෙ වස්සං උපාදියි.
බලිග්ගාහී දෙවපුත්තො, රාජිනො තං නිවෙදයි;
තතොප්පභුති තං රජ්ජෙ, දිවා දෙවො න වස්සථ.
රත්තිං දෙවො’නු සත්තාහං, වස්සියාමම්හි මජ්ඣිමෙ;
පුණ්ණාන’හෙසුං සබ්බත්ථ, ඛුද්දකා වාටකානිපි.
අගතිගමනදොසො ¶ මුත්තමත්තෙන එසො,
අනුපහත කුදිට්ඨිපීදිසිං පාපුණී’ද්ධිං;
අගතිගමනදොසං සුද්ධදිට්ඨිසමානො,
කථමිධහි මනුස්සො බුද්ධිමා නො ජහෙය්යාති.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
පඤ්චරාජකො නාම
එකවීසතිමො පරිච්ඡෙදො.
බාවීසතිම පරිච්ඡෙද
ගාමණිකුමාර සුති
එළාරං ඝාතයිත්වාන, රාජා’හු දුට්ඨගාමණි;
තදත්ථ දීපනත්ථාය, අනුපුබ්බකථා අයං.
දෙවානං පියතිස්සස්ස, රඤ්ඤො දුතියභාතිකො;
උපරාජා මහානාගො, නාමානු භාතුනො පියො.
රඤ්ඤො දෙවී සපුත්තස්ස, බාලා රජ්ජාභිකාමිනි;
උපරාජවධත්ථාය, ජාතචිත්තා නිරන්තරං.
වාපිං තරච්ඡනාමං සා, කාරාපෙන්තස්ස පාහිණි;
අම්බං විසෙන යොජෙත්වා, ඨපෙත්වා අම්බමත්ථකෙ.
තස්සා පුත්තො සහගතො, උපරාජෙන බාලකො;
භාජනෙ විවටෙයෙව, තං අම්බං ඛාදියා’මරි.
උපරාජා තතොයෙව, සදාර බල වාහනො;
රක්ඛිහුං සකමත්තානං, රොහණා’භිමුඛො අගා.
යට්ඨාලය විහාරස්මිං, මහෙසී තස්ස ගබ්භිනී;
පුත්තං ජනෙසි සො තස්ස, භාතු නාම මකාරයි.
තතො ¶ ගන්ත්වා රොහණං සො,
ඉස්සරො රොහණෙ’ඛිලො;
මහා භාගො මහා ගාමෙ,
රජ්ජං කාරෙසි ඛත්තියො.
කාරෙසි සො නාගමහා-විහාරං සකනාමකං;
උද්ධකන්දරකාදී ච, පිහාරෙ කාරයී බහූ.
යට්ඨාලය කතිස්සො සො, තස්ස පුත්තො තදච්චයෙ;
හත්ථෙව රජ්ජං කාරෙසි, තස්ස පුත්තො’භයො තථා.
ගොට්ඨාභයසුතො කාක-වණ්ණතිස්සොති විස්සුහො;
තදච්චයෙ තත්ථ රජ්ජං, සො අකාරෙසි ඛත්තියො.
විහාරදෙවි නාමා’සි, මහෙසී තස්ස රාජිනො;
සද්ධස්ස සද්ධාසම්පන්නා, ධීතා කල්යාණි රාජිනො.
කල්යාණියං නරින්දො හි, තිස්සො නාමාසි ඛත්තියො;
දෙවිසඤ්ඤොගජනිත-කො පොතස්ස කනිට්ඨකො.
භීතො තතො පලායිත්වා, අය්යඋත්තිය නාමකො;
අඤ්ඤත්ථ වසි සො දෙසො, තෙන තං නාමකො අහු.
දත්වා රහස්සලෙඛං සො, භික්ඛුවෙසධරං නරං;
පාහෙසි දෙවියා ගන්ත්වා, රාජද්වාරෙ ඨිතො තුසො.
රාජ ගෙහෙ අරහතා, භුඤ්ජමානෙන සබ්බදා;
අඤ්ඤායමානො ථෙරෙන, රඤ්ඤො ඝරමුපාගමි.
ථෙරෙන සද්ධිං භුඤ්ජිත්වා, රඤ්ඤො සහ විනිග්ගමෙ;
පාතෙසි භූමියං ලෙඛං, පෙක්ඛමානාය දෙවියා.
සද්දෙන තෙන රාජානං, නිවත්තිත්වා විලොකයං;
ඤත්වාන ලෙඛසන්දෙසං, කුද්ධො ථෙරස්ස දුම්මති.
ථෙරං තං පුරිසං තඤ්ච, මාරාපෙත්වාන කොධසා;
සමුද්දස්මිං ඛිපාපෙසි, කුජ්ඣිත්වා තෙන දෙවතා.
සමුද්දෙනො’ත්ථරා පෙසුං, තං දෙසං සොතුභූපති;
අත්තනො ධීතරං යුද්ධං, දෙවිං නාම සුරුපිනිං.
ලිඛිත්වා රාජධීතාති, සොවණ්ණක්ඛලියා ලහුං;
නිසීදාපිය තත්ථෙව, සමුද්දස්මිං විස්සජ්ජයි.
ඔක්කන්තං ¶ තං තතො ලංකෙ-කාකවණ්ණො මහීපති;
අභිසෙචයි තෙනා’සි, විහාරොපපදව්හයා.
තිස්ස මහාවිහාරඤ්ච, තථා චිත්තලපබ්බතං;
ගමිත්ථවාලිං කුටාලිං, විහාරෙ එවමාදිකෙ.
කාරෙත්වා සුපසන්නෙන, මනසාරතනත්තයෙ;
උපට්ඨහි තදා සඞ්ඝං, පච්චයෙහි චතූහි සො.
කොටිපබ්බත නාමම්හි, විහාරෙ සීලවත්තිමා;
තදා අහු සාමණෙරො, නානාපුඤ්ඤකරො සදා.
සුඛෙනාරොහණත්ථාය, අකාස චෙතියඞ්ගණෙ;
ඨපෙසි තීණි පාසාණෙ, පාසාණ ඵලකානි සො.
අදා පානීය දානඤ්ච, වත්තං සඞ්ඝස්ස චා’කරි;
සදා කිලන්තකායස්ස, තස්සා’බොධො මහා අහු.
සිවිකාය කමානෙත්වා, භික්ඛවො කතවෙදිනො;
සිලාපස්සය පරිවෙණෙ, තිස්සාරාමෙ උපට්ඨහුං.
සදා විහාරදෙවීසා, රාජගෙහෙ සුසඞ්ඛතෙ;
පුරෙභත්තං මහාදානං, දත්වා සඞ්ඝස්ස සඤ්ඤතා.
පච්ඡාභත්තං ගන්ධමාලං, භෙසජ්ජවසනානි ච;
ගාහයිත්වා ගතා’රාමං, සක්කරොති යථාරහං.
තදා තථෙව කත්වා සා, සඞ්ඝත්ථෙරස්ස සන්තිකෙ;
නිසීදි ධම්මං දෙසෙන්තො, ථෙරො තං ඉධ මබ්රවි.
‘‘මහාසම්පත්ති තුම්හෙහි, ලද්ධා’යං පුඤ්ඤකම්මුනා;
අප්පමාදො’ව කාතබ්බො, පුඤ්ඤකම්මෙ ඉදානිපි’’.
එවං වුත්තෙ තු සා ආහ, ‘‘කිං සම්පත්ති අයං ඉධ;
යෙසං නො දාරකා නත්ථි, වඤ්ඣාසම්පත්ති තෙන නො’’.
ඡළභිඤ්ඤො මහාථෙරො, පුත්තලාභමවෙක්ඛිය;
‘‘ගිලානං සාමණෙරං තං, පස්සදෙවී’’ති අබ්රවි.
සා ගන්ත්වා’සන්න මරණං, සාමණෙරමවොච තං;
‘‘පත්ථෙහි මම පුත්තත්තං, සම්පත්තී මහතී හි නො’’.
න ¶ ඉච්ඡතීති ඤත්වාන, තදත්ථං මහතිං සුභං;
පුප්ඵපූජං කාරයිත්වා, පුන යාචි සුමෙධසා.
එවම්ප’නිච්ඡමානස්ස, අත්ථායු’පායකොවිදා;
නානා භෙසජ්ජ වත්ථානි, සඞ්ඝෙ දත්වා’ථ යාචිතං.
පත්ථෙසි සො රාජකුලං, සා තං ඨානං අනෙකධා;
අලඞ්කරිත්වා වන්දිත්වා, යානමාරුය්හ පක්කමි.
තතො චුතො සාමණෙරො, ගච්ඡමානාය දෙවියා;
තස්සා කුච්ඡිම්හි නිබ්බත්ති, තං ජානිය නිවත්තිසා.
රඤ්ඤො තං සාසනං දත්වා, රඤ්ඤා සහ පුනා’ගමා;
සරීරකිච්චං කාරෙත්වා, සාමණෙරස්සු’භොපිතෙ.
තස්මිංයෙව පරිවෙණෙ, වසන්තා සන්තමානසා;
මහාදානං පවත්තෙසුං, භික්ඛුසඞ්ඝස්ස සබ්බදා.
තස්සෙ’වං දොහළො ආහි, මහා පුඤ්ඤාය මාතුයා;
‘‘උසභමත්තං මධුගණ්ඩං, කත්වා උස්සීසකෙ සයං.
වාමෙතරෙන පස්සෙන, නිපන්නාසයනෙ සුභෙ;
ද්වාදසන්නං සහස්සානං, භික්ඛූනං දින්නසෙසකං.
මධුං භුඤ්ජිතුකාමා’සි, අථ එළාර රාජිනො;
යොධාන මග්ගයොධස්ස, සීසච්ඡින්නාසිදෙවනං.
තස්සෙව සීසෙ ඨත්වාන, පාතුඤ්චෙව අකාමයි;
අනුරාධ පුරස්සෙව, උප්පලක්ඛෙත්තතො පන.
ආනීතුප්පලමාලඤ්ච, අමිලා තං පිලන්ධිතුං;
තං දෙවී රාජිනො ආහ, නෙමිත්තෙ පුච්ඡි භූපති.
තං සුත්වා ආහු නෙමිත්තා, ‘‘දෙවිපුත්තො නිඝාතිය;
දමිළෙ කත්වෙ’කරජ්ජං, සාසනං ජොතයිස්සති’’.
එදිසං මධුගණ්ඩං සො, දස්සෙති තස්ස ඊදිසිං;
සම්පත්තිං දෙති රාජා’’ති, ඝොසාපෙසි මහීපති.
ගොට්ඨසමුද්දවෙලන්තෙ, මධුපුණ්ණං නිකුජ්ජිතං;
නාවං ඤත්වාන ආචික්ඛි, රඤ්ඤො ජනපදෙ නරො.
රාජා ¶ දෙවිං තහිං නෙත්වා, මණ්ඩපම්හි සුසඞ්ඛතෙ;
යථිච්ඡිථං තාය මධුං, පරිභොගමකාරයි.
ඉතරෙ දොහළෙ තස්සා, සම්පාදෙතුං මහීපති;
වෙළුසුමන නාමං තං, යොධං තත්ථ නියොජයි.
සො’නුරාධපුරං ගන්ත්වා, රඤ්ඤො මඞ්ගලවාජිනො;
ගොපකෙන අකා මෙත්තිං, තස්ස කිච්චඤ්ච සබ්බදා.
තස්ස විස්සත්ථ තං ඤත්වා, පාතොව උප්පලාන’සිං;
කදම්බනදියා තීරෙ, ඨපෙත්වාන අසඞ්කිතො.
අස්සං නෙත්වා තමාරුය්හ, ගණ්හිත්වාන උප්පලාන’සිං;
නිවෙදයිත්වාන අත්තානං, අස්සවෙගෙන පක්කමි.
සුත්වා රාජා ගහෙතුං තං, මහා යොධානපෙසයි;
දුතියං සම්මථං අස්සං, ආරුය්හ සොනුධාපිතං.
සො ගුම්බනිස්සිතො අස්ස-පිට්ඨෙයෙව නිසීදිය;
එන්තස්ස පිට්ඨිතො තස්ස, උබ්බය්හා’සිං පසාරයි.
අස්සවෙගෙනයන්තස්ස, සීසං ඡිජ්ජ උභොහයෙ;
සීසඤ්චා’දාය සායං සො, මහාගාමමුපාගමි.
දොහළෙ තෙ ච සා දෙවී, පරිභුඤ්ජි යථාරුචි;
රාජා යොධස්ස සක්කාරං, කාරාපෙසි යථාරහං.
සා දෙවී සමයෙ ධඤ්ඤං, ජනයී පුත්තමුත්තමං;
මහාරාජකුලෙ තස්මිං, ආනන්දො ච මහා අහු.
තස්ස පුඤ්ඤානුභාවෙන, තදහෙව උපාගමුං;
නානාරතනසම්පුණ්ණා, සත්තනාවා තතො තතො.
තස්සෙව පුඤ්ඤතෙජෙන, ඡද්දන්තකුලතො කරී;
හත්ථිච්ඡාපං ආහරිත්වා, ඨපෙත්වා ඉධ පක්කමි.
තං තිත්ථසරතීරම්හි, දිස්වා ගුම්බන්තරෙ ඨිතං;
කණ්ඩුලව්හො බාලිසිකො, රඤ්ඤො ආචික්ඛි තාවදෙ.
පෙසෙත්වා’චරියෙ රාජා, තමාණාපිය පොසයි;
කණ්ඩුලො ඉති ඤායිත්ථ, දිට්ඨත්තා කණ්ඩුලෙන සො.
‘‘සුවණ්ණභාජනාදීනං ¶ , පුණ්ණා නාවා ඉධාගතා’’;
ඉති රඤ්ඤො නිවෙදසුං, රාජා තානා’හරාපයි.
පුත්තස්ස නාමකරණෙ, මඞ්ගලම්හි මහීපති;
ද්වාදස සහස්සසඞ්ඛං, භික්ඛුසඞ්ඝං නිමන්තිය.
එවං චින්තෙසි ‘‘යදිමෙ, පුත්තො ලංකාතලෙ’ඛිලෙ;
රජ්ජං ගහෙත්වා සම්බුද්ධ-සාසනං ජොතයිස්සති.
අට්ඨුත්තරසහස්සඤ්ච, භික්ඛවො පවිසන්තු ච;
සබ්බෙ තෙ උද්ධපත්තඤ්ච, චීවරං පාරපන්තු ච.
පඨමං දක්ඛිණං පාදං, උම්මාරන්තො ඨපෙන්තු ච;
එකච්ඡත්තයුතං ධම්ම-කරණං නීහරන්තු ච.
ගොතමො නාම ථෙරො ච, පතිග්ගණ්හාතු පුත්තකං;
සො ච සරණසික්ඛා යො, දෙතු’’ සබ්බං තථා අහු.
සබ්බං නිමිත්තං දිස්වාන, තුට්ඨචිත්තො මහීපති;
දත්වා සඞ්ඝස්ස පායාසං, නාමං පුත්තස්ස කාරයි.
මහාගාමෙ නායකත්තං, පිතුනාමඤ්ච එකතො;
උභො කත්වාන එකජ්ඣං, ගාමණිඅභයො ඉති.
මහාගාමං පවිසිත්වා, නවමෙ දිවසෙ තතො;
සඞ්ගමං දෙවියා කාසි, තෙන ගබ්භමගණ්හි සා.
කාලෙ ජාතං සුතං රාජා, තිස්සනාමං අකාරයි;
මහතා පරිහාරෙන, උභතො වඩ්ඪිංසු දාරකා.
සිත්ථප්පවෙසමඞ්ගල-කාලෙ ද්වින්නම්පි සාදරො;
භික්ඛුසතානං පඤ්චනං, දාපයිත්වාන පායසං.
තෙහි උපඩ්ඪෙ භුත්තම්හි, ගහෙත්වා ථොකථොකකං;
සොවණ්ණසරකෙනෙ’සං, දෙවියා සහ භූපති.
‘‘සම්බුද්ධසාසනං තුම්හෙ, යදි ඡඩ්ඩෙථ පුත්තකා;
මා ජීරතු කුච්ඡිගතං, ඉදං වො’’ති අපාපයි.
විඤ්ඤාය භාසිතත්ථං තෙ, උභො රාජකුමාරකා;
පායාසං තං අභුඤ්ජිංසු, තුට්ඨචිත්තා’මතං විය.
දස ද්වාදසවස්සෙසු, තෙසු වීමංසනත්ථිකො;
තථෙව භික්ඛූ භොජෙත්වා, තෙසං උච්ඡිට්ඨමොදනං.
ගාහයිත්වා ¶ තට්ටකෙන, ඨපාපෙත්වා තදන්තිකෙ;
තිභාගං කාරයිත්වාන, ඉධ මාහ මහීපති.
‘‘කුලදෙවතානං නො තාතා, භික්ඛූනං විමුඛා මයං;
න හෙස්සාමා’’ති චින්තෙත්වා, භාගං භුඤ්ජථි’මන්ති ච.
‘‘ද්වෙ භාතරො මයං නිච්චං, අඤ්ඤමඤ්ඤමදූභකා;
භවිස්සාමා’’ති චින්තෙත්වා, භාගං භුඤ්ජිථි’මන්ති ච.
අමතං විය භුඤ්ජිංසු, තෙ ද්වෙ භාගෙ උභොපි ච;
‘‘න යුජ්ඣිස්සාම දමිළෙහි’’, ඉති භුඤ්ජථි’මං ඉති.
එවං වුත්තෙතු තිස්සො සො, පාණිනා ඛිපි භොජනං;
ගාමණිභත්තපිණ්ඩං තු, ඛිපිත්වා සයනං ගතො.
සංකුචිත්වා හත්ථපාදං, නිපජ්ජි සයෙන සයං;
දෙවී ගන්ත්වා තොසයන්තී, ගාමණිං එතදබ්රවි.
පසාරිතඞ්ගො සයනෙ, කිං නසෙසි සුඛං සුත;
‘‘ගඞ්ගාපාරම්හි දමීළා, ඉතො ගොට්ඨමහොදධි.
කථං පසාරිතඞ්ගො’හං, නිපජ්ජාමී’ති සො බ්රවි;
සුත්වාන තස්සාධිප්පායං, තුණ්හී ආසි මහීපති.
සො කමෙනා’භිවඩ්ඪන්තො, අහු සොළසවස්සිකො;
පුඤ්ඤවා යසවා ධීමා, තෙජො බලපරක්කමො.
චලාචලායං ගතියඤ්හි පාණිනො,
උපෙන්ති පුඤ්ඤෙන යථාරුචිං ගතිං;
ඉතීති මන්තෙත්වා සතතං මහාදරො,
භවෙය්ය පුඤ්ඤපචයම්හි බුද්ධිමාති.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
ගාමණිකුමාරසූති නාම
බාවීසතිමො පරිච්ඡෙදො.
තෙවීසතිම පරිච්ඡෙද
යොධලාභො
බලලක්ඛණරූපෙති ¶ ,
තෙජොජවගුණෙහි ච;
අග්ගො හුත්වා මහාකායො,
සො ච කණ්ඩූලවාරණො.
නන්දීමිත්තො සුරනිමිලො, මහාසොණො ගොට්ඨයිම්බරො;
ථෙරපුත්තාභයො භරණො, වෙළුසුමනො තථෙව ච.
ඛඤ්ජදෙවො ඵුස්සදෙවො, ලභිය්ය වසභොපි ච;
එතෙ දස මහායොධා, තස්සා’හෙසුං මහබ්බලා.
අහු එළාරරාජස්ස, මිත්තො නාම චමූපති;
තස්ස කම්මන්තගාමම්හි, පාචීනඛණ්ඩරාජියා.
චිත්තපබ්බතසාමන්තා, අහු භගිනියා සුතො;
කොසොහිතවත්ථගුය්හො, මාතුලස්සෙව නාමතො.
දූරම්පි පරිසප්පන්තං, දහරං තං කුමාරකං;
ආබජ්ඣ නන්දියා කට්යං, නිසදම්හි අබන්ධිසු.
නිසදං කඩ්ඪතො තස්ස, භූමියං පරිසප්පතො;
උම්මාරාතික්කමෙ නන්දි, සා ඡජ්ජති යතො තතො.
නන්දිමිත්තොති ඤායිත්ථ, දසනාගබලො අහු;
වුද්ධො නගරමාගම්ම, සො උපට්ඨාසි මාතුලං.
ථූපාදීසු අසක්කාරං, කරොන්තො දමිළෙ තදා;
ඌරුං අක්කම්මපාදෙන, හත්ථෙන ඉතරං තුසො.
ගහෙත්වා සම්පදාලෙත්වා, බහික්ඛපතිං ථාමවා;
දෙවා අන්තරධාපෙන්ති, තෙන ඛිත්තං කළෙවරං.
දමිළානං ඛයං දිස්වා, රඤ්ඤො ආරොචයිං සුතං;
‘‘සහොට්ටං ගණ්හථෙතං’’ති, වුත්තං කාතුං න සක්ඛිසුං.
චින්තෙසි ¶ නන්දිමිත්තො සො, ‘‘එවම්පි කරතො මම;
ජනක්ඛයො කෙවලඤ්හි, නත්ථි සාසනජොතනං.
රොහණෙ ඛත්තියා සන්ති, පසන්නං රතනත්තයෙ;
තත්ථ කත්වා රාජසෙවං, ගණ්හිත්වා දමිළෙ’ඛිලෙ.
රජ්ජං දත්වා ඛත්තියානං, ජොතෙස්සං බුද්ධසාසනං’’;
ඉති ගන්ත්වා ගාමණිස්ස, තං කුමාරස්ස සාවයි.
මාතුයා මන්තයිත්වා සො, සක්කාරං තස්ස කාරයි;
සක්කතො නන්දිමිත්තො සො, යොධො වසි තදන්තිකෙ.
කාකවණ්ණො තිස්සරාජා, වාරෙතුං දමිළිසදා;
මහාගඞ්ගාය තිත්ථෙසු, රක්ඛං සබ්බෙසු කාරයි.
අහු දීඝාභයො නාම, රඤ්ඤො’ඤ්ඤ භරියා සුතො;
කච්ඡකතිත්ථෙ ගඞ්ගාය, තෙන රක්ඛමකාරයි.
සො රක්ඛාකරණත්ථාය, සමන්තා යොජනද්වයෙ;
මහාකුලම්හා එකෙකං, පුත්තං ආණාපයි තහිං.
කොට්ඨිවාලෙ ජනපදෙ, ගාමෙ ඛණ්ඩකවිට්ඨිකෙ;
සත්තපුත්තො කුලපති, සඞ්ඝො නාමා’සි ඉස්සරො.
තස්සාපි ධූතං පාහෙසි, රාජපුත්තො සුතත්ථිකො;
සත්තමො නිමිලො නාම, දසහත්ථිබලො සුතො.
තස්ස අකම්මසීලත්තා, ඛීයන්තා ඡපි භාතරො;
රොචයුං තස්ස ගමනං, න තු මාතා පිතා පන.
කුජ්ඣිත්වා සෙසභාතූනං, පාතොයෙව තියොජනං;
ගන්ත්වා සුරග්ගමෙයෙව, රාජපුත්තං අපස්සිසො.
සො තං විමංසනත්ථාය, දූරෙ කිච්චෙ නියොජයි;
චෙතිය පබ්බතා සන්නෙ, ද්වාර මණ්ඩලගාමකෙ.
බ්රාහ්මණො කුණ්ඩලො නාම, විජ්ජ තෙ මෙ සහායකො;
සමුද්දපාරෙ භණ්ඩානි, තස්ස විජ්ජන්ති සන්තිකෙ.
ගන්ත්වා තං තෙන දින්නානි, භණ්ඩකානි ඉධා’හර;
ඉති වත්වාන භොජෙත්වා, ලෙඛං දත්වා විස්සජ්ජයි.
තතො නව යොජනඤ්හි, අනුරාධපුරං ඉදං;
පුබ්බණ්හෙයෙව ගන්ත්වාන, සො තං බ්රාහ්මණ මද්දස.
‘‘න්හත්වා ¶ වාපියං තාත, එහී’’ති ආහ බ්රාහ්මණො;
ඉධා’නාගත පුබ්බත්තා, න්හත්වාන තිස්සවාපියං.
මහාබොධිඤ්ච පූජෙත්වා, ථූපාරාමෙ ච චෙතියං;
නගරං පවිසිත්වාන, පස්සිත්වා සකලං පුරං.
ආපණා ගන්ධමාදාය, උත්තර ද්වාරතො තතො;
නික්ඛම්මුප්පල ඛෙත්තම්හා, ගහෙත්වා උප්පලානි ච.
උපාගමි බ්රාහ්මණං තං, පුට්ඨො තෙනා’හ සො ගතිං;
සුත්වා සො බ්රාහ්මණො තස්ස, පුබ්බාගමමිධාගමං.
විම්හිතො චින්තයී එවං, ‘‘පුරිසා ජානීයො අයං;
සචෙ ජානෙය්ය එළාරො, ඉමං හත්ථෙ කරිස්සති.
තස්මා’යං දමිළා’සන්නෙ, වාසෙතුං නෙව අරහති;
රාජපුත්තස්ස පිතුනො, සන්තිකෙ වාසමරහති’’.
එව මෙවං ලිඛිත්වාන, ලෙඛං තස්ස සමප්පයි;
පුණ්ණවඩ්ඪන වත්ථානි, පණ්ණාකාරෙ බහූපි ච.
දත්වා තං භොජයිත්වා ච, පෙසෙසී සඛිසන්තිකං;
සො වඩ්ඪමානච්ඡායායං, ගත්වා රාජසුතන්ති කං.
ලෙඛඤ්ච පණ්ණාකාරෙ ච, රාජපුත්තස්ස අප්පයි;
තුට්ඨො ආහ ‘‘සහස්සෙන, පසාදෙථ ඉම’’න්ති සො.
ඉස්සං කරිංසු තස්ස’ඤ්ඤෙ, රාජපුත්තස්ස සෙවකා;
සො තං දසසහස්සෙන, පසාදාපෙසි දාරකං.
තස්ස කෙසං ලිඛාපෙත්වා, ගඞ්ගායෙව නහාපිය;
පුණ්ණවඩ්ඪන වත්ථයුගං, ගන්ධමාලඤ්ච සුන්දරං;
අච්ඡාදෙත්වා විලිම්පෙත්වා, මණ්ඩයිත්වා සුරූපකං.
සීසං දුකූලපට්ටෙන, වෙඨයිත්වා උපානයුං;
අත්තනො පරිහාරෙන, භත්තං තස්ස අදාපයි.
අත්තනො දසසහස්ස-අග්ඝනසයනං සුභං;
සයනත්ථං අදාපෙසි, තස්ස යොධස්ස ඛත්තියො.
සො ¶ සබ්බං එකතො කත්වා, නෙත්වා මාතාපිතන්තිකං;
මාතුයා දසසහස්සං, සයනං පිතුනො අදා.
තංයෙව රත්තිං ආගන්ත්වා, රක්ඛඨානෙ අද්දස්සයි;
පභාතෙ රාජපුත්තො තං, සුත්වා තුට්ඨමනො අහු.
දත්වා පරිච්ඡදං තස්ස, පරිවාරජනං තථා;
දත්වා දසසහස්සානී, පෙසෙසි පිතුසන්තිකං.
යොධො දසසහස්සානි, නෙත්වා මාතාපිතන්තිකං;
තෙසං දත්වා කාකවණ්ණ-තිස්සො රාජා මුපාගමි.
සො ගාමණිකුමාරස්ස, තමප්පෙසි මහීපති;
සක්කතො සුරනිමිලො, යොධො වසි තදන්තිකෙ.
කුටුම්බරිකණ්ණිකායං,
හුන්දරීවාපි ගාමකෙ;
තිසස්ස අට්ඨමො පුත්තො,
අහොසි සොණ නාමකො.
සත්තවස්සිකකාලෙපි, තාලගච්ඡෙ අලුඤ්චි සො;
දස වස්සිකකාලම්හි, තාලෙ ලුඤ්චිමහබ්බලො.
කාලෙ න සො මහාසොණො,
දස හත්ථි බලො අහු;
රාජා තං තාදිසං සුත්වා,
ගහෙත්වා පිතුසන්තිකා.
ගාමණිස්ස කුමාරස්ස, අදාසි පොසනත්ථිකො;
තෙන සො ලද්ධසක්කාරො, යොධො වසි තදන්තිකෙ.
ගිරිනාමෙ ජනපදෙ, ගාමෙ නිච්ඡෙලවිට්ඨිකෙ;
දසහත්ථිබලො ආසි, මහානාගස්ස අත්රජො.
ලකුණ්ටකසරීරත්තා, අහු ගොට්ඨක නාමකො;
කරොන්ති කෙළිපරිහාසං, තස්ස ජෙට්ඨා ඡ භාතරො.
තෙ ගන්ත්වා මාසඛෙත්තත්ථං, කොට්ටයිත්වා මහාවනං;
තස්ස භාගං ඨපෙත්වාන, ගන්ත්වා තස්ස නිවෙදයුං.
සො ¶ ගන්ත්වා තං ඛණංයෙව, රුක්ඛෙ ඉම්බරසඤ්ඤිතෙ;
ලුඤ්චිත්වාන සමං කත්වා, භූමිං ගන්ත්වා නිවෙදයි.
ගන්ත්වාන භාතරො තස්ස, දිස්වා කම්මන්ත මබ්භුතං;
තස්ස කම්මං කිත්තයන්තා, ආගච්ඡිංසු තදන්තිකං.
තදුපාදාය සො ආසි, ගොට්ඨයිම්බරනාමකො;
තථෙව රාජා පාහෙසි, තම්බි ගාමණිසන්තිකං.
කොටිපබ්බතසාමන්තා, කිත්තිගාමම්හි ඉස්සරො;
රොහණො නාම ගහපති, ජාතං පුත්තකමත්තනො.
සමාන නාමං කාරෙසි, ගොට්ඨකාහයරාජිනො;
දාරකො සො බලී ආසි, දසද්වාදසවස්සිකො.
අසක්කුණෙය්යපාසාණෙ, උද්ධත්තුං චතුපඤ්චහි;
කීළමානො ඛිපි තදා, සො කීළාගුළකෙ විය.
තස්ස සොළසවස්සස්ස, පිතා ගදමකාරයි;
අට්ඨතිංසඞ්ගුලවට්ටං, සොළසහත්ථදීඝකං.
කාලානං නාළිකෙරානං,
ඛන්ධෙ ආහච්ච තාය සො;
තෙ පාතයිත්වා තෙනෙව,
යො ධො සො පාකටො අහු.
තථෙව රාජා පාහෙසි, තම්පි ගාමණිසන්තිකෙ;
උපට්ඨාකො මහාසුම්ම-ථෙරස්සා’සි පිතා පන.
සො මහාසුම්මථෙරස්ස, ධම්මං සුත්වා කුටුම්බිකො;
සොතාපත්තිඵලං පත්තො, විහාරෙ කොළපබ්බතෙ.
සොතු සඤ්ජාතසංවෙගො, ආරොචෙත්වාන රාජිනො;
දත්වා කුටුම්බං පුත්තස්ස, පබ්බජි ථෙරසන්තිකෙ.
භාවනං අනුයුඤ්ජිත්වා, අරහත්තමපාපුණි;
පුත්තො තෙන’ස්ස පඤ්ඤායි, ථෙරපුත්තාභයො ඉති.
කප්පකන්දරගාමම්හි, කුමාරස්ස සුතො අහු;
භරණො නාම සො කාලෙ, දසද්වාදසවස්සිකෙ.
දාරකෙහි ¶ වනං ගන්ත්වා’-නුබන්ධිත්වා සසෙ බහූ;
පාදෙන පහරිත්වාන, ද්විඛණ්ඩං භූමියං ඛිපි.
ගාමිකෙහි වනං ගන්ත්වා, සොළසවස්සිකො පන;
තථෙව පාතෙසි ලහුං, මිග ගොකණ්ණසූකරෙ.
භරණො සො මහායොධො,
තෙනෙව පාකටො අහු;
තථෙව රාජා වාසෙසි,
තම්පි ගාමණිසන්තිකෙ.
ගිරිගාමෙ ජනපදෙ, කුටුම්බියඞ්ගණගාමකෙ;
කුටුම්පිවසභො නාම, අහොසි තත්ථ සම්මතො.
වෙළො ජනපදො තස්ස, සුමනො ගිරිභොජකො;
සහායස්ස සුතෙ ජාතෙ, පණ්ණාකාරපුරස්සරා.
ගන්ත්වා උභො සකං නාමං, දාරකස්ස අකාරයුං;
තං වුද්ධං අත්තනො ගෙහෙ, වාසෙසි සිරිභොජකො.
තස්සෙ’කො සින්ධවො පොසං, කඤ්චිනා රොහිතුං අදා;
දිස්වා තු වෙළුසුමනං, අයං අරොහකො මම.
අනුරූපො’ති චින්තෙත්වා,
පහට්ඨො හෙසිතං අකා;
තං ඤත්වා භොජකො ‘‘අස්සං,
ආරොහා’’ති තමාහසො.
සො අස්සං ආරුහිත්වා තං, සීඝං ධාවයි මණ්ඩලෙ;
මණ්ඩලෙ සකලෙ අස්සො, එකාබද්ධො අදිස්සි සො.
නිසීදි ධාවතො ච’ස්ස, වස්සහාරො’ව පිට්ඨියං;
මොචෙතිපි උත්තරියං, බන්ධතිපි අනාදරො.
තං දිස්වා පරිසා සබ්බා, උක්කුට්ඨිං සම්පවත්තයි;
දත්වා දසසහස්සානි, තස්ස සො ගිරිභොජකො.
රාජානුච්ඡවිකො’යංති, හට්ඨො රඤ්ඤො අදාසි තං;
රාජා තං වෙළුසුමනං, අත්තනොයෙව සන්තිකෙ.
කාරෙත්වා ¶ තස්ස සක්කාරං, වාසෙසි බහුමානයං;
නකුලනගරකණ්ණිකායං, ගාමෙ මහින්ද දොණිකෙ.
අභයස්ස’න්තිමෙ පුත්තො, දෙවොනාමා’සි ථාමවා;
ඊසකං පන ඛඤ්ජත්තා, ඛඤ්ජදෙවොති තං විදුං.
මිගමං ගාමවාසීහි, සහ ගන්ත්වාන සො තදා;
මහිසෙ අනුබන්ධිත්වා, මහන්තෙ උට්ඨිතුට්ඨිතෙ.
හත්ථෙන පාදෙ ගණ්හිත්වා, භමෙත්වා සීසමත්ථකෙ;
අසුම්හ භූමිං චුණ්ණෙති, තෙසං අට්ඨීනි මාණවො.
තං පවත්තිං සුණිත්වාව, ඛඤ්ජදෙවං මහීපති;
වාසෙසි ආහරාපෙත්වා, ගාමණිස්සෙ’ව සන්තිකෙ.
චිත්තලපබ්බතා’සන්නෙ, ගාමෙ කපිට්ඨනාමකෙ;
උප්පලස්ස සුතො ආසි, ඵුස්සදෙවොති නාමකො.
ගන්ත්වා සහ කුමාරෙහි, විහාරං සො කුමාරකො;
බොධියා පූජිතං සඞ්ඛං, ආදාය ධමිථාමසා.
අසනීපාතසද්දොව, සද්දො තස්ස මහා අහු;
උම්මත්තා විය ආසුං තෙ, භීතා සබ්බෙපි දාරකා.
තෙන සො ආසි උම්මාද-ඵුස්ස දෙවොති පාකටො;
ධනුසිප්පං අකාරෙසි, තස්ස වංසාගතං පිතා.
සද්දවෙධි විජ්ජුවෙධී, වාලවෙධී ච සො අහු;
වාලුකාපුණ්ණසකටං, බද්ධධම්මසතං තථා.
අසනො දුම්බරමයං, අට්ඨසොළසඅඞ්ගුලං;
තථා අයො ලොහමයං, පට්ටංදි චතුරඞ්ගලි.
නිබ්බෙධයතිකණ්ණෙන, කණ්ඩො තෙන විසජ්ජිතො;
ථලෙ අට්ඨුසභං යාති, ජලෙ තු උසභං පන.
තං සුණිත්වා මහාරාජා, පවත්තිං පිතුසන්තිකා;
තම්පි ආණාපයිත්වාන, ගාමණිම්හි අවාසයි.
තුලාධාරනගාසන්නෙ, විහාරවාපි ගාමකෙ;
මත්තකුටුම්බිස්ස සුතො, අහු වසභනාමකො.
තං ¶ සුජාතසරීරත්තා, ලභිය වසභං විදුං;
සො වීසතිවස්සුද්දෙසම්හි, මහාකායබලො අහු.
ආදාය සො කතිපයො, පුරිසෙයෙව ආරභි;
ඛෙත්තත්ථිකො මහාවාපිං, කරොන්තො තං මහබ්බලො.
දසහි ද්වාදසහි වා, වහිතබ්බෙ ධුරෙහිපි;
වහන්තො පංසුපිණ්ඩෙ සො, ලහුං වාපිං සමාපයි.
තෙන සො පාකටො ආසි, තම්පි ආදාය භූමිපො;
දත්වා තං තස්ස සක්කාරං, ගාමණිස්ස අදාසි තං.
වසභොදකවාරොති, කං ඛෙත්තං පාකටං අහු;
එවං ලභියාවසභො, වසි ගාමණිසන්තිකෙ.
මහායොධානමෙතෙසං, දසන්නම්පි මහිපති;
පුත්තස්ස සක්කාරසමං, සක්කාරං කාරයි තදා.
ආමන්තෙත්වා මහායොධෙ, දසාපි ච දිසම්පති;
‘‘යොධෙ දසදසෙ’කෙකො, එසථා’ති උදාහරි.
තෙ තථෙවා’නයුං යොධෙ, තෙසම්පාහ මහීපති;
තස්ස යොධසහස්සාපි, තථෙව පරියෙසිතුං.
තථා තෙපා’නයුං යොධෙ, තෙසම්පාහං මහීපති;
පුනයොධසහස්සස්ස, තථෙව පරියෙසිතුං.
තථා තෙපා’නයුං යොධෙ, සබ්බෙ සම්පිණ්ඩිතා තු තෙ;
එකාදසසහස්සානි, යොධාසතං තථා දස.
සබ්බෙ තෙ ලද්ධසක්කාරා, භූමිපාලෙන සබ්බදා;
ගාමණිං රාජපුත්තං තං, වසිංසු පරිවාරිය.
ඉති සුචරිතජාතබ්භුතං,
සුණිය නරො මතිමා සුඛත්තිකො;
අකුසලපථතො පරම්මුඛො,
කුසලපථෙ’භිරමෙය්ය සබ්බදාති.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
යොධලාභො නාම
තෙවීසතිමො පරිච්ඡෙදො.
චතුවීසතිම පරිච්ඡෙද
ද්වෙභාතිකයුද්ධං
හත්ථස්ස ¶ ථරුකම්මස්ස, කුසලො කතුපාසනො;
සො ගාමණිරාජසුතො, මහාගාමෙ වසී තදා.
රාජා රාජසුතං තිස්සං, දීඝවාපිම්හි වාසයි;
ආරක්ඛිතුං ජනපදං, සම්පන්න බලවාහනං.
කුමාරො ගාමණිකාලෙ, සම්පස්සන්තො බලං සකං;
‘‘යුජ්ඣිස්සං දමිළෙහී’’ති, පිතුරඤ්ඤො කථාපයී.
රාජා තං අනුරක්ඛන්තො, ‘‘ඔරගඞ්ගං අලං’’ ඉති;
වාරෙසි යාවතතියං, සො තථෙව කථාපයී.
පිතා මෙ පුරිසො හොන්තො, නෙ’වං වක්ඛති තෙනි’දං;
පිලන්ධතූති පෙසෙසි, ඉත්ථාලඞ්කාරමස්ස සො.
රාජා’හ තස්ස කුජ්ඣිත්වා, ‘‘කරොථ හෙමසඞ්ඛලිං;
තාය තං බන්ධයිස්සාමි, නා’ඤ්ඤථා රක්ඛියො හි සො.
පලායිත්වාන මලයං, කුජ්ඣිත්වා පිතුනො අගා;
දුට්ඨත්තායෙව පිතරි, ආහු තං දුට්ඨගාමණි.
රාජා’ථ ආරභී කාතුං, මහාමඞ්ගලචෙතියං;
නිට්ඨිතෙ චෙතියෙ සඞ්ඝං, සන්නිපාතයි භූපති.
ද්වාදසා’සුං සහස්සානි, භික්ඛූ චිත්තලපබ්බතා;
තතො තතො ද්වාදසෙව, සහස්සානි සමාගමුං.
කත්වාන චෙතියමහං, රාජා සඞ්ඝස්ස සම්මුඛා;
සබ්බෙ යොධෙ සමානෙත්වා, කාරෙසි සපථං තදා.
‘‘පුත්තානං කලහට්ඨානං, න ගච්ඡිස්සාම නො’’ඉති;
අකංසු සපථං සබ්බෙ, තං යුද්ධං තෙන නාගමුං.
චතුසට්ඨි විහාරෙ සො, කාරාපෙත්වා මහීපති;
තත්තකානෙව වස්සානි, ඨත්වා මරිතහිං තදා.
රඤ්ඤො ¶ සරීරං ගාහෙත්වා, ඡන්නයානෙන රාජිනි;
නෙත්වා තිස්ස මහාරාමං, තං සඞ්ඝස්ස නිවෙදයි.
සුත්වා තිස්සකුමාරො තං, ආගන්ත්වා දීඝවාපිතො;
සරීරකිච්චං කාරෙත්වා, සක්කච්චං පිතුනො සයං.
මාතරං කණ්ඩුලං හත්ථිං, ආදියිත්වා මහබ්බලො;
භාතුභයා දීඝවාපිං, අගමාසි ලහුං තතො.
තං පවත්තිං නිවෙදෙතුං, දුට්ඨගාමණි සන්තිකං;
ලෙඛං දත්වා විසජ්ජෙසුං, සච්චෙමච්චා සමාගතා.
සො ගුත්තහාලමාගන්ත්වා, තත්ථ චාරෙ විසජ්ජිය;
මහාගාමමුපගන්ත්වා, සයං රජ්ජෙ’භිසෙචයි.
මාතත්ථං කණ්ඩූලත්ථඤ්ච, භාතුලෙඛං විසජ්ජයි;
අලද්ධා යාවතතියං, යුද්ධාය සමුපාගමි.
අහු ද්වින්නං මහායුද්ධං, චූළඞ්ගණියපිට්ඨියං;
තත්ථ නෙකසහස්සානි, පතිංසු රාජිනො නරා.
රාජා ච තිස්සාමච්චො ච, වළවාදීඝුතුනිකා;
තයොයෙව පලායිංසු, කුමාරො අනුබන්ධිතෙ.
උභින්නමන්තරෙ භික්ඛූ, මන්තයිංසු මහීධරං;
තං දිස්වා ‘‘භික්ඛුසඞ්ඝස්ස, කම්මං’’ ඉති නිවත්ති සො.
කප්පකන්දරනජ්ජාසො, ජවමාලිතිත්ථමාගතො;
රාජා’හ තිස්සමච්චං තං, ‘‘ඡාතජ්ඣත්තා මයං’’ඉති.
සුවණ්ණසරකෙ ඛිත්ත-භත්තං නීහරිතස්ස සො;
සඞ්ඝෙ දත්වා භුඤ්ජනතො, කාරෙත්වා චතුභාගකං.
‘‘ඝොසෙහි කාල’’මිච්චා’හ,
තිස්සො කාලමඝොසයි;
සුණිත්වා දිබ්බසොතෙන,
රඤ්ඤො සක්ඛාය දායකො.
ථෙරො පියඞ්ගු දීපට්ඨො, ථෙරං තත්ථ නියොජයි;
තිස්සං කුටුම්බිකසුතං, සො තත්ථ නභසා’ගමා.
තස්ස තිස්සො කරාපත්ත-ආදායා’දාසි රාජිනො;
සඞ්ඝස්ස භාගං සම්භාගං, රාජා පත්තෙ ඛිපාපයි.
සම්භාගං ¶ ඛිපි තිස්සො ච, සම්භාගං වළවාපි ච;
න ඉච්ඡිතස්සාභාගඤ්ච, තිස්සො පත්තම්හි පක්ඛිපි.
භත්තස්ස පුණ්ණපත්තං තං, අදාථෙරස්ස භූපති;
අදා ගොතමථෙරස්ස, සො ගන්ත්වා නභසා ලහුං.
භික්ඛූනං භුඤ්ජමානානං, දත්වා ආලොපභාගසො;
පඤ්චසතානං සො ථෙරො, ලද්ධෙහි තු තදන්තිකා.
භාගෙහි පත්තං පූරෙත්වා, ආකාසෙ ඛිපි රාජිනො;
දිස්වා’ ගතං ගහෙත්වා තං, තිස්සො භොජිසි භූපතිං.
භුඤ්ජිත්වාන සයඤ්ජාපි, වළවඤ්ච අභොජයි;
සත්තාහං චුම්බටං කත්වා, රාජා පත්තං විසජ්ජයි.
ගන්ත්වාන සො මහාගාමං, සමාදාය බලං පුන;
සට්ඨිසහස්සං යුද්ධාය, ගන්ත්වා යුජ්ඣි සභාතරා.
රාජා වළවමාරුය්හ, තිස්සො කණ්ඩූල හත්ථිනං;
ද්වෙ භාතරො සමාගඤ්ඡුං, යුජ්ඣමානා රණෙ තදා.
රාජා කරිං කරිත්ව’න්තො, වළවාමණ්ඩලං අකා;
තථාපි ඡිද්දං නො දිස්වා, ලඞ්ඝා පෙතුං මතිංඅකා.
වළවං ලඞ්ඝයිත්වාන, හත්ථිනං භාතිකො’පරි;
තොමරං ඛිපි චම්මංව, යථා ඡිජ්ජති පිට්ඨියං.
අනෙකානි සහස්සානි, කුමාරස්ස නරාතහිං;
පතිංසු යුද්ධෙ යුජ්ඣන්තා, භිජ්ජ චෙව මහබ්බලං.
‘‘ආරොහකස්ස වෙකල්ලා, ඉත්ථී මං ලඞ්ඝයී’’ඉති;
කුද්ධොකරී තං චාලෙන්තො, රුක්ඛමෙක මුපාගමි.
කුමාරො ආරුහී රුක්ඛං, හත්ථී සාමිමුපාගමි;
තමාරුය්හ පලායන්තං, කුමාරො මනුබන්ධි සො.
පවිසිත්වා විහාරං සො, මහාථෙර ඝරංගතො;
නිපජ්ජහෙට්ඨා මඤ්චස්ස, කුමාරො භාතුනොභයා.
පසාරයි මහාථෙරො, චීවරං තත්ථ මඤ්චකෙ;
රාජා අනුපදං ගන්ත්වා, ‘‘කුහිං තිස්සො’’ති පුච්ඡථ.
‘‘මඤ්චෙ ¶ තත්ථ මහාරාජ’’, ඉති ථෙරො අවොච තං;
හෙට්ඨා මඤ්චෙති ජානිත්වා, තතො නික්ඛම්ම භූපති.
සමන්තතො විහාරස්ස, රක්ඛං කාරයි තං පන;
පඤ්චකම්හි නිපජ්ජෙත්වා, දත්වා උපරි චීවරං.
මඤ්චපාදෙසු ගණ්හිත්වා, චත්තාරො දහරා යතී;
මතභික්ඛුනියාමෙන, කුමාරං බහි නීහරුං.
නීයමානන්තු තං ඤත්වා, ඉධ මාහ මහීපති;
‘‘තිස්ස ත්වං කුලදෙවතානං, සීසෙ හුත්වාන නිය්යාසි.
බලක්කාරෙන ගහණං, කුලදෙවෙහි නත්ථි මෙ;
ගුණං ත්වං කුලදෙවානං, සරෙය්යාසි කදාචිපි’’.
තතොයෙව මහාගාමං, අගමාසි මහීපති;
ආණාපෙසි ච තත්ථෙව, මාතරං මාතුගාරවො.
[වස්සානි අට්ඨසට්ඨිංසො, අට්ඨා ධම්මට්ඨමානසො;
අට්ඨසට්ඨිවිහාරෙ ච, කාරාපෙසි මහීපති.]
නික්ඛාමිතො සො භික්ඛූහි, තිස්සොරාජ සුතො පන;
දීඝවාපිං තතොයෙව, අගම’ඤ්ඤතරො විය.
කුමාරො ගොධගත්තස්ස, තිස්සථෙරස්ස ආහ සො;
‘‘සාපරාධො අහං භන්තෙ, ඛමාපෙස්සාමි භාතරං.
වෙය්යාවච්චකරා කාරං, තිස්සං පඤ්චසතානි ච;
භික්ඛුනමාදියිත්වා සො, ථෙරො රාජ මුපාගමි.
රාජපුත්තං ඨපෙත්වාන, ථෙරො සොපාන මත්ථකෙ;
සසඞ්ඝො පාවිසි සද්ධො, නිසීදාවිය භූමිපො.
උපානයී යාගුආදිං, ථෙරො පත්තං විධෙසිසො;
‘‘කින්ති වුත්තො’බ්රවි තිස්සං, ආදාය අගතා’’ඉති.
‘‘කුහිං චොරො’’ති වුත්තො ච, ඨිතඨානං නිවෙදයි;
විහාරදෙවී ගන්ත්වාන, ඡාදියඨාසි පුත්තක.
රාජා’හ ¶ ථෙරං ‘‘ඤාතො වො,
දාසභාවො ඉදානි නො;
සාමණෙරං පෙසයෙථ,
තුම්හෙ මෙ සත්තවස්සිකං.
ජනක්ඛයං විනායෙව, කලහො න භවෙය්ය නො;
රාජා සඞ්ඝස්ස දොසෙසො, භංඝෙ දණ්ඩං කරිස්සති.
හෙස්සතා’ගතකිච්චා වො,
යාගාදිං ගණ්හාථාති සො;
දත්වා තං භික්ඛුසඞ්ඝස්ස,
පක්කොසිත්වාන භාතරං.
තත්ථෙව සඞ්ඝමජ්ඣම්හි, නිසින්නො භාතරා සහ;
භුඤ්ජිත්වා එකතොයෙව, භික්ඛු සඞ්ඝං විසජ්ජයි.
සස්සකම්මානි කාරෙතුං, තිස්සං තත්ථෙව පාහිණි;
සයම්පි භෙරිං චාරෙත්වා, සස්සකම්මානි කාරයි.
ඉති වෙරමනෙකවිකප්පචිතං,
සමයන්ති බහුං අපි සප්පුරිසං;
ඉති චින්තිය කොහි නරො මතිමා,
න භවෙය්ය පරෙසු සුසන්ත මනොති.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
ද්වෙභාතිකයුද්ධං නාම
චතුවීසතිමො පරිච්ඡෙදො.
පඤ්චවීසතිම පරිච්ඡෙද
දුට්ඨගාමණි විජයො
දුට්ඨගාමණිරාජා’ථ ¶ , කත්වාන ජනසඞ්ගහං;
කුන්තෙ ධාතුං නිධාපෙත්වා, සයොග්ගබලවාහනො.
ගන්ත්වා තිස්සමහාරාමං, වන්දිත්වා සඞ්ඝමබ්රවි;
‘‘පාරගඞ්ගං ගමිස්සාමි, ජොතෙතුං සාසනං අහං.
සක්කාතුං භික්ඛවො දෙථ, අම්හෙහි සහගාමිනො;
මඞ්ගලඤ්චෙව රක්ඛා ච, භික්ඛූනං දස්සනං හිනො.
අදාසි දණ්ඩකම්මත්ථං, සඞ්ඝො පඤ්චසතං යතී;
භික්ඛුසඞ්ඝතමාදාය, තතො නික්ඛම්ම භූපති.
සොධාපෙත්වාන මලයෙ, ඉධාගමනමඤ්ජසං;
කණ්ඩුලං හත්ථිමාරුය්හ, යොධෙහි පරිවාරිතො.
මහතා බලකායෙන, යුද්ධාය අභිනික්ඛමි;
මහාගාමෙන සම්බද්ධා, සෙනාගා’ගුත්තහාලකං.
මහියඞ්ගණමාගම්ම, ඡත්තං දමිළමග්ගහී;
ඝාතෙත්වා දමිළෙ තත්ථ, ආගන්ත්වා අම්බතිත්ථකං.
ගඞ්ගා පරිඛාසම්පන්නං, තිත්ථම්බදමිළං පන;
යුජ්ඣං චතූහි මා සෙහි, කතහත්ථං මහබ්බලං.
මාතරං දස්සයිත්වාන, තෙන ලෙසෙන අග්ගහි;
තතොඔරුය්හ දමිළෙ, සත්තරාජෙ මහබ්බලෙ.
එකාහෙනෙව ගණ්හිත්වා, ඛෙමං කත්වා මහබ්බලො;
බලස්සා’දා ධනං තෙන, ඛෙමාරාමොති වුච්චති.
මහාකොට්ඨන්තරෙ සොබ්භෙ, දොණො ගවරමග්ගහී;
හාලකොලෙ ඉස්සරියං, නාළිසොබ්භම්හි නාළිකං.
දීඝාභයගල්ලකම්හි, ගණ්හි දීඝාභයම්පි ච;
කච්ඡිපිට්ඨෙ කපිසීසං, චතුමාසෙන අග්ගහි.
කොටනගරෙ ¶ කොටඤ්ච, තතො හාලවහාණකං;
වහිට්ඨෙ වහිට්ඨදමිළං, ගාමණිම්හි ච ගාමණිං.
කුම්භගාමම්හි කුම්භඤ්ච, නන්දිගාමම්හි නන්දිකං;
ගණ්හි ඛාණුං ඛාණුගාමෙ, ද්වෙ තු තම්බුණ්ණමෙ පන.
මාතුලං භාගිනෙය්යඤ්ච, තම්බඋණ්ණමනාමකෙ;
ජම්බුචග්ගහී සොසො ච, ගාමො’හු තං තදව්හයො.
‘‘අජානිත්වා සකංසෙනං, ඝාතෙන්ති සජනා’’ ඉති;
සුත්වාන සච්චකිරියං, අකරී තත්ථ භූපති.
රජ්ජසුඛාය වායාමො, නායං මම කදාචිපි;
සම්බුද්ධ සාසනස්සෙව, ඨපනාය අයං මම.
තෙන සච්චෙන මෙසෙනා-කායොපගතභණ්ඩිකං;
ජාලවණ්ණංව හොතූති, තං තථෙවතදා අහු.
ගඞ්ගාතීරම්හි දමිළා, සබ්බෙ ඝාතිතසෙසකා;
විජිතං නගරං නාම, සරණත්ථාය පාවිසුං.
ඵාසුකෙ අඞ්ගණඨානෙ, ඛන්ධාවාරං නිවෙසයි;
තං ඛන්ධාවාර… ඨීති, නාමෙනා’හොසි පාකටං.
විජිතනගරගාහත්ථං, වීමංසන්තො නරාධිපො;
දිස්වා’යන්තං නන්දිමිත්තං, විසජ්ජාපෙසි කණ්ඩුලං.
ගණ්හිතුං ආගතං හත්ථිං, නන්දීමිත්තො කරෙහිතං;
උභො දන්තෙ පීළයිත්වා, උක්කුටිකං නිසීදයි.
හත්ථිනා නන්දිමිත්තො තු, යස්මා යත්ථ අයුජ්ඣි සො;
තස්මා තත්ථ තතො ගාමො, හත්ථිපොරොති වුච්චති.
වීමංසිත්වා උභො රාජා, විජිතං නගරං අගා;
යොධානං දක්ඛිණද්වාරෙ, සඞ්ගාමො ආසි භිංසනො.
පුරත්ථිමම්හි ද්වාරම්හි, සො වෙළුසුමනො පන;
අනෙක සඞ්ඛෙ දමිළෙ, අස්සාරුළ්හෙ අඝාතයි.
ද්වාරං ථකෙසුං දමිළා, රාජා යොධෙ විසජ්ජයි;
කණ්ණුලො නන්දිමිත්තො ච, සුරනිමිලො ච දක්ඛිණෙ.
මහාසොණො ¶ ච ගොට්ඨො ච,
ථෙර පුත්තො ච තෙ තයො;
ද්වාරෙසු තීසු කම්මානි,
ඉතරෙසු තදා කරුං.
නගරං තං තිපරිඛං, උච්චපාකාර ගොපිතං;
අයොකම්මකතද්වාරං, අරීහි දුප්පධංසියං.
ජාණූහි ඨත්වා දාඨාහි, භින්දිත්වාන සිලායුධා;
ඉට්ඨකා චෙව හත්ථි සො, අයොද්වාරමුපාගමි.
ගොපුරට්ඨා තු දමිළා, ඛිපිංසු විවිධා’යුධෙ;
පක්කං අයොගුළඤ්චෙව, කථිකඤ්ච සිලෙසිකං.
පිට්ඨිං ඛිත්තෙ සිලෙසම්හි, ධූපායන්තෙ’ථ කණ්ඩුලො;
වෙදනට්ටො’දකඨානං, ගන්ත්වාන තත්ථ ඔගහී.
න ඉදං සුරාපාණං තෙ, අයොද්වාර විඝාටනං;
ගච්ඡ ද්වාරං විඝාටෙහි, ඉච්චාහගොට්ඨයිම්බරො.
සො මානං ජනයිත්වාන, කොඤ්චං කත්වා ගජුත්තමො;
උදකා උට්ඨහිත්වාන, ථලෙ අට්ඨාසි දප්පවා.
හත්ථිවජ්ජෙ වියොජෙත්වා, සිලෙසං ඔසධං අකා;
රාජා ආරුය්හ හත්ථිං තං, කුම්භෙ ඵුසියපාණිනා.
‘‘ලංකාදීපම්හි සකලෙ, රජ්ජං තෙ තාත කණ්ඩුල;
දම්මී’’ති තං තොසයිත්වා, භොජෙත්වා වරභොජනං.
වෙඨයිත්වා සාටකෙන, කාරයිත්වා සුවම්මිතං;
සත්තගුණං මාහිසචම්මං, බන්ධෙත්වා චම්මපිට්ඨියං.
තස්සො’ පරිතෙලචම්මං, දාපෙත්වා තං විසජ්ජයි;
අසනීවිය ගජ්ජන්තො, සො ගහෙත්වා’පද්දවෙ සහ.
පදරං විජ්ඣි දාඨාහි, උම්මාරං පදසා’හනි;
සද්ධාරබාහං තං ද්වාරං, භූමියං සරවං පති.
ගොපුරෙ දබ්බසම්භාරං, පතන්තං හත්තිපිට්ඨියං;
බාහාහි පරිහරිත්වාන, නන්දීමිත්තො පවට්ටයි.
දිස්වාන ¶ තස්ස කිරියං, කණ්ඩුලො තුට්ඨමානසො;
දාඨාපීඨනවෙරං තං, ඡඩ්ඪෙසි පඨමං කතං.
අත්ථනො පිට්ඨිතොයෙව, පවෙසත්ථාය කණ්ඩුලො;
නිවත්තිත්වාන ඔලොකි, යොධං තත්ථ ගජුත්තමො.
‘‘හත්ථිනාකතමග්ගෙන, නප්පවෙක්ඛාමහං’’ඉති;
නන්දීමිත්තො විචින්තෙත්වා, පාකාරං හනි බාහුනා.
සො අට්ඨාරසහත්ථුච්චො, පතිඅට්ඨුසභො කිර;
ඔලොකි සුරනිමලං, අනිච්ඡං සොපි තං පථං.
ලඞ්ඝයිත්වාන පාකාරං,
නගරබ්භන්තරෙ පති;
භින්දිත්වා ද්වාරමෙකෙකං,
ගොට්ඨො සොණොව පාවිසි.
හත්තී ගහෙත්වා රථචක්කං, මිත්තො සකටපඤ්ජරං;
නාළිකෙරතරුං ගොට්ඨො, නිම්මලො ඛග්ගමුත්තමං.
තාලරුක්ඛං මහාසොණො, ථෙරපුත්තො මහාගදං;
විසුං විසුං වීථිගතා, දමිළෙ තත්ථ චුණ්ණයුං.
විජිතං නගරං භෙත්වා, චතුමාසෙන ඛත්තියො;
තථො ගිරිලකං ගන්ත්වා, ගිරියං දමිළං හනි.
ගන්ත්වා මහෙලනගරං, තිමහාපරිඛං තතො;
කදම්බ පුප්ඵවල්ලීහි, සමන්තා පරිවාරිතං.
එකද්වාරං දුප්පවෙසං, චතුමාසෙ වසං තහිං;
ගණ්හි මහෙලරාජානං, මන්තයුද්ධෙන භූමිපො.
තතො’නුරාධනගරං, ආගච්ඡන්තො මහීපති;
ඛන්ධාවාරං නිවෙසෙසි, පරිතොකාසපබ්බතං.
මාසම්හි ජෙට්ඨමූලම්හි, තළාකං තත්ථ කාරිය;
ජලං කීළි තහිං ගාමො, පොසොනනගරව්හයො.
තං ¶ යුද්ධායාගතං සුත්වා, රාජානං දුට්ඨගාමණිං;
අමච්චෙ සන්නිපාතෙත්වා, එළාරො ආහ භූමිපො.
‘‘සො රාජා ච සයංයොධො,
යොධා චස්ස මහූකිර;
අමච්චො කින්නු කාතබ්බං,
කින්ති මඤ්ඤන්ති නො ඉමෙ.
දීඝජත්තුප්පභුතයො, යොධා එළාරරාජිනො;
‘‘සුවෙ යුද්ධං කරිස්සාමි’’, ඉති තෙ නිච්ඡයං කරුං.
දුට්ඨගාමණිරාජාපි, මන්තෙත්වා මාතුයා සහ;
තස්සා මතෙන කාරෙසි, ද්වත්තිංස බලකොට්ඨකෙ.
රාජච්ඡත්තධරෙ තත්ථ, ඨපෙසි රාජරූපකෙ;
අබ්භන්තරෙ කොට්ඨකෙ තු, සයං අට්ඨාසි භූපති.
එළාරරාජා සන්නද්ධො, මහාපබ්බත හත්ථිනං;
ආරුය්හ අගමා තත්ථ, සයොග්ග බලවාහනො.
සඞ්ගාමෙ වත්තමානම්හි, දීඝජත්තු මහබ්බලො;
ආදාය ඛග්ගඵලකං, යුජ්ඣමානො භයානකො.
හත්ථෙ අට්ඨරසු’ග්ගන්ත්වා, නභං තං රාජරූපකං;
ඡින්දිත්වා අසිනා භින්දි, පඨමං බලකොට්ඨකං.
එවං සෙසෙපි භින්දිත්වා, මලකොට්ඨෙ මහබ්බලො;
ඨිතං ගාමණිරාජෙන, බලකොට්ඨමුපාගමි.
යොධො සො සුරනිමලො, ගච්ඡන්තං රාජිනො’පරි;
සාවෙත්වා අත්තනො නාමං, තමක්කොසි මහබ්බලො.
ඉතරො ‘‘තං වධිස්ස’’න්ති, කුද්ධො ආකාසමුග්ගමි;
ඉතරො ඔතරන්තස්ස, ඵලකං උපනාමයි.
‘‘ඡින්දා මෙතං සඵලකං’’, ඉති චින්තිය සො පන;
ඵලකං හනි ඛග්ගෙන, තං මුඤ්චියි’ තරොසයි.
කප්පෙන්තො මුත්තඵලකං, දීඝජත්තු තහිං පති;
උට්ඨාය සූරනිමිලො, පතිතං සත්තියා’හනි.
සඞ්ඛං ¶ ධමි ඵුස්සදෙවො, සෙනා භිජ්ජිත්ථ දාමිළි;
එළරොපි නිවත්තිත්ථ, ඝාතෙසුං දමිළෙ බහූ.
තත්ථ වාපි ජලං ආසි, හතානං ලොහිතා විලං;
තස්මා කුලත්ථවා පීති, නාමතො විස්සුතං අහු.
චරාපෙත්වා තහිං භෙරිං, දුට්ඨගාමණි භූපති;
‘‘න හනිස්සතු එළාරං, මංමුඤ්චිය පරො’’ඉති.
සන්නද්ධො සයමාරුය්හ, සන්නද්ධං කණ්ඩුලං කරිං;
එළාරං අනුබන්ධන්තො, දක්ඛිණද්වාරමාගමි.
පුරදක්ඛිණද්වාරම්හි, උභො යුජ්ඣිංසු භූමිපා;
තොමරං ඛිපි එළාරො, ගාමණි තමවඤ්චයි.
විජ්ඣාපෙසි ච දන්තෙහි, තං හත්ථිං සකහත්ථිනා;
තොමරං ඛිපි එළාරං, සහත්ථි තත්ථ සො පති.
තතො විජිතසඞ්ගාමො, සයොග්ගබලවාහනො;
ලංකං එකාතපත්තං සො, කත්වාන පාවිසි පුරං.
පුරම්හි භෙරිං චාරෙත්වා, සමන්තා යොජනෙ ජනෙ;
සන්නිපාතිය කාරෙසි, පූජං එළාරරාජිනො.
තං දෙහපතිතඨානෙ, කූටාගාරෙන ඣාපයි;
චෙතියං තත්ථ කාරෙසි, පරිහාරමදාසි ච.
අජ්ජාපි ලංකාපතිනො, තං පදෙසසමීපගා;
තෙනෙව පරිහාරෙන, න වාදාපෙන්ති තූරියං.
එවං ද්වත්තිංස දමිළ, රාජානො දුට්ඨගාමණි;
ගණ්හිත්වා එකච්ඡත්තෙන, ලංකාරජ්ජමකාසි සො.
විජිතෙ නගරෙ භින්නෙ, යොධො සො දීඝජත්තුකො;
එළාරස්ස නිවෙදෙත්වා, භාගිනෙය්යස්ස යොධතං.
තස්ස හල්ලුක නාමස්ස, භාගිනෙය්යස්ස අත්තනො;
පෙසයී චාගමත්ථාය, තස්ස සුත්වාන හල්ලුකො.
එළාරදඩ්ඪදිවසා, සත්තමෙ දිවසෙ ඉධ;
පුරිසානං සහස්සෙහි, සට්ඨියා සහ ඔතරි.
ඔතිණ්ණො සො සුණිත්වාපි, පතනං තස්ස රාජිනො;
‘‘යුජ්ඣිස්සාමී’’ති ලජ්ජාය, මහාතිත්ථං ඉධාගමා.
ඛන්ධාවාරං ¶ නිවෙසෙසි, ගාමෙ කොළම්බහාලකෙ;
රාජා තස්සා’ගමං සුත්වා, යුද්ධාය අභිනික්ඛමි.
යුද්ධසන්නහ සන්නද්ධො, හත්ථිමාරුය්හ කණ්ඩුලං;
හත්ථස්ස රථයො ධෙහි, පන්තීහි ච අනුනකො.
උම්මාදඵුස්සො දෙවො සො, දීපෙ අග්ගධනුග්ගහො;
දසඩ්ඪායුධසනද්ධො, සෙසයොධා ච අන්වගුං.
පවත්තෙ තුමූලෙ යුද්ධෙ, සන්නද්ධො භල්ලුකො තහිං;
රාජාභිමුඛ මායාසි, නාගරාජා තු කණ්ඩුලො.
තං වෙගමන්දිභාවත්ථං, පච්චොසක්කි සනිං සනිං;
සෙනාපි සද්ධිං තෙනෙව, පච්චොසක්කි සනිං සනිං.
රාජාහ ‘‘පුබ්බෙ යුද්ධෙසු, අට්ඨවීසතියා අයං;
න පච්චොසක්කි කිං එතං, ඵුස්සදෙවා’’ති ආහ සො.
ජයො නො පරමො දෙව, ජයභූමි මයං ගජො;
පච්චොසක්කති පෙක්ඛන්තො, ජයඨානම්හි ඨස්සති.
නාගො’ථ පච්චොසක්කිත්වා, ඵුස්සදෙවස්ස පස්සතො;
මහාවිහාරසීමන්තෙ, අට්ඨාසි සුප්පතිට්ඨිතො.
තත්රට්ඨිතො නාගරාජා, භල්ලුකො දමිළො තහිං;
රාජාභිමුඛමාගන්ත්වා, උප්පණ්ඩෙසි මහීපති.
මුඛං පිධාය ඛග්ගෙන, රාජා අක්කොසි තං පන;
‘‘රඤ්ඤො මුඛම්හි පාතෙමි’’, ඉති කණ්ඩඤ්ච සො ඛිපි.
ආහච්ච සො ඛග්ගතලං, කණ්ඩො පපති භූමියං;
‘‘මුඛෙ විද්ධො’’ති සඤ්ඤාය, උක්කට්ඨිං භල්ලුකො අකා.
රඤ්ඤො පච්ඡා නිසින්නො භො, ඵුස්සදෙවො මහබ්බලො;
කණ්ඩ ඛිපිමුඛෙ තස්ස, ඝට්ටෙන්තො රාජකුණ්ඩලං.
රාජානං පාදතො කත්වා, පතමානස්ස තස්ස තු;
ඛිපිත්වා අපරං කණ්ඩං, විජ්ඣිත්වා තස්ස ජණ්ඩුකං.
රාජානං සීසතො කත්වා, පාතෙසී ලහුහත්ථකො;
භල්ලුකෙ පතිතෙ තස්මිං, ජයනාදො පවත්තථ.
ඵුස්සදෙවො ¶ තහිංයෙව, ඤාපෙතුං දොස මත්තනො;
කණ්ඩවල්ලිං සකං ඡෙත්වා, පසතං ලොහිතං සයං.
රධඤ්ඤා දස්සෙසි තං දිස්වා, රාජා තං පුච්ඡි‘‘කිං’’ඉති;
රාජ දණ්ඩො කතො මෙති, සො අවොච මහීපති.
කොධො දොසොති වුත්තොව,
ආහ කුණ්ඩල ඝට්ටනං;
අදොසං දොසමඤ්ඤාය,
කිමෙතං කරි භාතික.
ඉති වත්වා මහාරාජා, කතඤ්ඤු ඉධ මාහ ච;
‘‘කණ්ඩානුච්ඡවිකො තුය්හං, සක්කාරො හෙස්සතෙ මහා.
ඝාතෙත්වා දමිළෙ සබ්බෙ, රාජා ලද්ධජයො කතො;
පාසාද තලමාරුය්හ, සීහාසනගතො තහිං.
නාටකාමච්ච මජ්ඣම්හි, ඵුස්සදෙවස්ස තං සරං;
ආණාපෙත්වා ඨපාපෙත්වා, පුංඛෙන උජුකං තලෙ.
කහාපණෙහි කණ්ඩං තං, ආසිත්තෙ’යු පරූපරි;
ඡාදාපෙත්වා දාපෙසි, ඵුස්සදෙවස්ස තං ඛණෙ.
නරින්දපාසාදතලෙ, නරින්දොථ අලඞ්කතෙ;
සුගන්ධදීපුජ්ජලිතෙ, නානාගන්ධසමායුතෙ.
නාටක ජනයොගෙන, අච්ඡරාහි ච භූසිතෙ;
අනග්ඝත්ථරණත්ථිණ්ණෙ, මුදුකෙ සයනෙ සුභෙ.
සයිතො සිරිසම්පත්තිං, මහතිං අපිපෙක්ඛිය;
කතං අක්ඛොභිණිඝාතං, සරන්තො න සුඛං ලභි.
යියඞ්ගුදීපෙ අරහන්තො, ඤත්වා තං තස්සතක්කිතං;
අට්ඨා’රහන්තෙ පාහෙසුං, තමස්සාසෙතුමිස්සරං.
ආගම්ම තෙ මජ්ඣායාමෙ, රාජ ද්වාරම්හි ඔතරුං;
නිවෙදි තබ්භාගමනා, පාසාද තලෙමාරුහුං.
වන්දිත්වා ¶ තෙ මහාරාජ, නිසීදාපිය ආසනෙ;
කත්වා විවිධසක්කාරං, පුච්ඡි ආගතකාරණං.
පියඞ්ගුදීපෙ සඞ්ඝෙන, පෙසිතං මනුජාධිප;
තමස්සා සයිතුං අම්හෙ, ඉති රාජා පුනා’හතෙ.
‘‘කථං නු භන්තෙ අස්සාසො, මම හෙස්සති යෙන මෙ;
අක්ඛොභිණිමහාසෙන, ඝාතො කාරාපිතො’’ඉති.
‘‘සග්ගමග්ගන්තරායො ච, නත්ථි තෙ තෙන කම්මුනා;
දීයඩ්ඪමනුජා චෙ’ත්ථ, ඝාතිතා මනුජාධිප.
සරණෙසු ඨිතො එකො, පඤ්චසීලෙපි චා’පරො;
මිච්ඡාදිට්ඨි ච දුස්සීලො, සෙසා පසුසමාමතා.
ජොතයිස්සසි චෙව ත්වං, බහුධා බුද්ධසාසනං;
මනොවිලෙඛං තස්මා ත්වං, විනොදය නරිස්සර.
ඉති වුත්තො මහාරාජා, තෙහි අස්සාසමාගතො;
වන්දිත්වා තෙ විසජ්ජෙත්වා, සයිතො පුන චින්තයි.
විනා සඞ්ඝෙන ආහාරං, මාභුඤ්ජෙථ කදාචිපි’’;
ඉති මාතාපිතා’හාරෙ, සපිංසු දහරෙ’ වනො.
අදත්වා භික්ඛුසඞ්ඝස්ස, භුත්තං අත්ථි නුඛො ඉති;
අද්දස පාතරාසම්හි, එකං මරිචවට්ටිකං.
සඞ්ඝස්ස අට්ඨපෙත්වාව පරිභුත්තං සතිං විනා;
තදත්ථං දණ්ඩකම්මං මෙ, කත්තබ්බන්ති ච චින්තයි.
එතෙ තෙනෙකකොටි ඉධ මනුජගණෙ ඝාතිතෙ චින්තයිත්වා,
කාමානං හෙතු එතං මනසි ච කයිරා සාධු ආදීනවං තං;
සබ්බෙසං ඝාතනිං තං මනසි ච කයිරා’ නිච්චතං සාධු සාධු,
එවං දුක්ඛා පමොක්ඛං සුභගති මහවා පාපුණෙය්යා’චීරෙනාති.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
දුට්ඨගාමණිවිජයො නාම
පඤ්චවීසතිමො පරිච්ඡෙදො.
ඡබ්බීසතිම පරිච්ඡෙද
මරිචවට්ටිකවිහාරමහො
එකච්ඡත්තං ¶ කරිත්වාන, ලංකාරජ්ජං මහායසො;
නානන්තරං සංවිදහි, යොධානං සො යථාරහං.
ථෙරපුත්තාභයො යොධො, දිය්යමානං න ඉච්ඡිතං;
පුච්ඡිතොව කිමත්ථන්ති, යුද්ධමත්ථීති අබ්රවි.
එකරජ්ජෙ කතෙ යුද්ධං, කිනාමත්තීති පුච්ඡිතො;
යුද්ධං කිලෙස චොරෙහි, කරිස්සාමි සුදුජ්ජයං.
ඉච්චෙව මාහ තං රාජා, පුනප්පුනං නිසෙධයි;
පුනප්පුනං සොයාචිත්වා, රඤ්ඤොනුඤ්ඤාය පබ්බජි.
පබ්බජිත්වා ච කාලෙන, අරහත්තමපාපුණි;
පඤ්චඛීණාසවසත-පරිවාඑරා අහොසි ච.
ඡත්තමඞ්ගල සත්තාහෙ, ගතෙ ගතභයො’ භයො;
රාජා කතා භිසෙකොව, මහතා විභවෙන සො.
තිස්සවාපි’මගා කීළ-විධිනා සමලඞ්ක තං;
කීළිතුං අභිසිත්තානං, චාරිත්තඤ්චා නුරක්ඛිතුං.
රඤ්ඤො පරිච්ඡදං සබ්බං, උපායනසතානි ච;
මරිචවට්ටිවිහාරස්ස, ඨානම්හි ඨපයිංසු ච.
තත්ථෙව ථූපඨානම්හි, සධාතුං කුන්තමුත්තමං;
ඨපෙසුං කුන්තධරකා, උජුකං රාජමානුසා.
සහොරොධො මහාරාජා, කීළිත්වා සලිලෙ දිවා;
සායමාහං ගමිස්සාම, කුන්තං වඩ්ඪෙථ භො’’ඉති.
චාලෙතුං තං න සක්ඛිංසු, කුන්තං රාජාධිකාරිකා;
ගන්ධාමාලාහි පූජෙසුං, රාජසෙනාසමාගතා.
රාජා ¶ මහන්තං අච්ඡෙරං, දිස්වා තං හට්ඨමානසො;
විධාය තත්ථ ආරක්ඛං, පවිසිත්වා පුරං තතො.
කුන්තං පරික්ඛිපාපෙත්වා, චෙතියං තත්ථ කාරයි;
ථූපං පරික්ඛිපාපෙත්වා, විහාරඤ්ච අකාරයි.
තීහි වස්සෙහි නිඨාසි, විහාරො සො නරිස්සරො;
සඞ්ඝං සසන්නිපාතෙසි, විහරමහාකාරණා.
භික්ඛුනං සතසහස්සානි, තදා භික්ඛුනියො පන;
නවුති ච සහස්සානි, අභවිංසු සමාගතා.
තස්මිං සමාගමෙ සඞ්ඝං, ඉදමාක මහීපති;
‘‘සඞ්ඝං භන්තෙ විසරිත්වා, භුඤ්ජිං මරිචවට්ටිකං.
හස්සෙ’තං දණ්ඩකම්මං මෙ, භවතූති අකාරයි;
සචෙතියං මරිචවට්ටි-විහාරං සුමනොහරං.
පතිග්ගණ්හාතු තං සඞ්ඝො, ඉති සො දක්ඛිණොදකං;
පාතිත්වා භික්ඛුසඞ්ඝස්ස, විහාරං සුමනො අදා.
විහාරෙ තං සමන්තාපි, මහන්තං මණ්ඩපං සුභං;
කාරෙත්වා තත්ථ සඞ්ඝස්ස, මහාදානං පවත්තයි.
පාදෙ පතිට්ඨාපෙත්වාපි,
ජලෙ අභයවාපියා;
කතො සො මණ්ඩපො ආසි,
සෙසො කාසෙ කථාවකා.
සත්තාහං අන්නපානාදිං, දත්වාන මනුජාධිපො;
අදා සාමණකං සබ්බං, පරික්ඛාරං මහාරහං.
අහු සතසහස්සග්ඝො, පරික්ඛාරො ස ආදිකො;
අන්තෙ සහස්සග්ඝනකො, සබ්බ සඞ්ඝො ච තංලභි.
යුද්ධෙ දානෙ ච සූරෙන, සූරිනා රතනත්තයෙ;
පසන්නාමලචිත්තෙන, සාසනුජොත නත්ථිනා.
රඤ්ඤා ¶ කතඤ්ඤුනා තෙන, ථූපකාරාපනාදිතො;
විහාර මහනන්තානි, පූජෙතුං රතනත්තයං.
පරිච්චත්තධනානෙ’ත්ථ, අනග්ඝානි විමුඤ්චිය;
සෙසානි හොන්ති එකාය, ඌනවීසතිකොටියො.
තොගා දසද්ධවිධ දොසවිදූසිතාපි,
පඤ්ඤාවිසෙස සහිතෙහි ජනෙහි පත්තා;
හොන්තෙව පඤ්චගුණයොග ගහිතසාරං,
ඉච්චස්ස සාරගහණෙ මතිමායතෙය්යාති.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
මරිචවට්ටිකවිහාරමහොනාම
ඡබ්බීසතිමො පරිච්ඡෙදො.
සත්තවීසතිම පරිච්ඡෙද
ලොහපාසාදමහො
තතො රාජා විචින්තෙසි, විස්සුතං සුස්සුතං සුතං;
මහාපඤ්ඤො සදා පුඤ්ඤො, පඤ්ඤාය කතනිච්ඡයො.
‘‘දීපප්පසාදකො ථෙරො, රාජිනො අය්යකස්ස මෙ;
එවං කිරාහනත්තා තෙ, දුට්ඨගාමණිභූපති.
මහාපුඤ්ඤො මහාථූපං, සොණ්ණමාලිං මනොරමං;
වීසංහත්ථසතං උච්චං, කාරෙස්සති අනාගතෙ.
පුනො උපොසථාගාරං, නානාරතනමණ්ඩිතං;
නවභූමං කරිත්වාන, ලොහපාසාද මෙව ච.
ඉති චින්තිය භූමින්දො, ලිඛිත්වෙවං ඨපාපිතං;
පෙක්ඛාපෙන්තො රාජගෙහෙ, ඨිතං එව කරණ්ඩකෙ.
සොවණ්ණපට්ටං ලද්ධාන, ලෙඛං තත්ථ අවාචයි;
‘‘චත්තාලීසසතං වස්සං, අතික්කම්ම අනාගතෙ.
කාකවණ්ණසුතො ¶ දුට්ඨ-ගාමණිමනුජාධිපො;
ඉදඤ්චිදඤ්ච එවඤ්ච, කාරෙස්සතී’’ති වාචිතං.
සුත්වා හට්ඨො උදානෙත්වා, අප්පොට්ඨෙසි මහීපති;
තතො පාතො’ව ගන්ත්වාන, මහාමෙඝවනං සුභං.
සන්නිපාතං කාරයිත්වා, භික්ඛුසඞ්ඝස්ස අබ්රවි;
‘‘විමානතුල්යං පාසාදං, කාරයිස්සාමි වො අහං.
දිබ්බං විමානං පෙසෙත්වා, තදා ලෙඛං අදාථ මෙ’’;
භික්ඛුසඞ්ඝො විසජ්ජෙසි, අට්ඨ ඛීණාසවෙ තහිං.
කස්සපමුනිනො කාලෙ, අසොකො නාම බ්රාහ්මණො;
අට්ඨ සලාකභත්තානි, සඞ්ඝස්ස පරිණාමිය.
භරණිං නාම දාසිං සො, ‘‘නිච්චං දෙහී’’ති අබ්රවි;
දත්වා සා තානි සක්කච්චං, යාවජීවං තතො චුතා.
ආකාසට්ඨවිමානම්හි, නිබ්බත්තිරුචිරෙ සුභෙ;
අච්ඡරානං සහස්සෙන, සදා’සි පරිවාරිතා.
තස්සා රතනපාසාදො, ද්වාදසයොජනුග්ගතො;
යොජනානං පරික්ඛෙපො, චත්තාලීසඤ්ච අට්ඨ ච.
කූටාගාරසහස්සෙන, මණ්ඩිතො නවභූමිකො;
සහස්සගබ්භසම්පන්නො, රාජමානො චතුම්මුඛො.
සහස්සසඞ්ඛසංවුත්ති, සීහපඤ්ජර නෙත්තවා;
සකිඞ්කණිකජාලාය, සජ්ජිතො වෙදිකාය ච.
අම්බලට්ඨිකපාසාදො, තස්ස මජ්ඣෙ ඨිතො අහු;
සන්තමතො දිස්සමානො, පග්ගහිතධජාකුලො.
තාවතිංසඤ්ච ගච්ඡන්තා, දිස්වා ථෙරං තමෙව තෙ;
හිඞ්ගුලෙන තදා ලෙඛං, ලෙඛයිත්වා පටෙ තතො.
නිවත්තිත්වාන ආගන්ත්වා, පටං සඞ්ඝස්ස දස්සයුං;
සඞ්ඝො පටං ගහෙත්වා තං, පාහෙසි රාජසන්තිකං.
තං ¶ දිස්වා සුමනො රාජා, ආගම්මාරාම මුත්තමං;
ආලෙඛතුල්යං කාරෙසි, ලොහපාසාද මුත්තමං.
කම්මාරම්භනකාලෙව, චතුද්වාරම්හි භොගවා;
අට්ඨසතසහස්සානි, හිරඤ්ඤානි ඨපාපයි.
පුටසහස්ස වත්ථානි, ද්වාරෙ ද්වාරෙ ඨපාපයි;
ගුළ තෙලසක්ඛරමධු-පුරා චානෙක චාටියො.
‘‘අමූලකකම්ම මෙත්ථ, න කාතබ්බ’’න්ති භාසිය;
අග්ඝාපෙත්වා කතං කම්මං, තෙසං මූලමදාපයි.
හත්ථසතං හත්ථසතං, ආසි එකෙක පස්සතො;
උච්චතො තත්තකොයෙව, පාසාදො හි චතුම්මුඛො.
තස්මිං පාසාද සෙට්ඨස්මිං, අහෙසුං නවභූමියො;
එකෙකිස්සා භූමියා ච, කූටාගාරසතානි ච.
කූටාගාරානි සබ්බානි, සජ්ඣුනා ඛචිතා න’යුං;
පවාලවෙදිකා තෙසං, නානාරතන භූසිතා.
නානාරතන චිත්තානි, තාසං පදුමකානි ච;
සජ්ඣකිංකිණිකාපන්ති-පරික්ඛිත්තාව තා අහු.
සහස්සං තත්ථ පාසාදො, ගබ්භා ආසුං සුසඞ්ඛතා;
නානාරතන ඛචිතා, සීහපඤ්ජරනෙත්තවා.
නාරිවාහනයානන්තු, සුත්වා වෙස්සවණස්ස සො;
තදා කාරමකාරෙසි, මජ්ඣෙ රතනමණ්ඩපං.
සීහබ්යග්ඝාදිරූපෙහි, දෙවතා රූපකෙහි ච;
අහු රතනමයොහෙ’ස, ථම්භෙහි ච විභූසිතො.
මුත්තාජාලපරික්ඛෙපො, මණ්ඩපන්තෙ සමන්තතො;
පවාලවෙදිකා චෙත්ථ, පුබ්බෙ වුත්තවිධා අහු.
සත්තරතන චිත්තස්ස, වෙමජ්ඣෙ මණ්ඩපස්ස තු;
රුචිරො දන්තපල්ලඞ්කො, රම්මො ඵලිකසන්ථරො.
දන්තමයාපස්සයෙ’ත්ථ, සුවණ්ණමය සූරියො;
සජ්ඣුමයෙ චන්දිමා ච, තාරා ච මුත්තකා මයා.
නානාරතන ¶ පදුමානි, තත්ථ තත්ථ යථාරහං;
ජාතකානි ච තත්ථෙව, ආසුං සොණ්ණලතන්තරෙ.
මහග්ඝපච්චත්ථරණෙ, පල්ලඞ්කෙ’ති මනොරමෙ;
මනොහරා’සිට්ඨපිතා, රුචිරං දන්තබීජනී.
පවාලපාදුකා තත්ථ, ඵලිකම්හි පතිට්ඨිතා;
සෙතච්ඡත්තං සජ්ඣුදණ්ඩං, පල්ලඞ්කො’පරිසොභථ.
සත්තරතන මයානෙත්ථ, අට්ඨමඞ්ගලිකානි ච;
චතුප්පදානං පන්තී ච, මණිමුත්තන්තරා අහුං.
රජතානඤ්ච ඝණ්ටානං, පන්තී භත්තන්තලම්බිතා;
පාසාදඡත්තපල්ලඞ්ක-මණ්ඩපා’සුං අනග්ඝිකා.
මහග්ඝ පඤ්ඤපාපෙසි, මඤ්චපීඨං යථාරහං;
තථෙව භූමත්ථරණං, කම්බලඤ්ච මහාරහං.
ආචාම කුම්භිසොවණ්ණා, උලුඞ්කො ච අහු තහිං;
පාසාද පරිභොගෙසු, සෙසෙසු ච කථා’ වකා.
චාරුපාකාර පරිවාරො,
සො චතුද්වාරකොට්ඨකො;
පාසාදො’ලඞ්කතො සොභි,
තාවතිංස සභා විය.
තම්බ ලොහිට්ඨකාහෙ’සො,
පාසාදො ඡාදිතො අහු;
ලොහ පාසාද වොහාරො,
තෙන තස්ස අජායථ.
නට්ඨිතෙ ලොහපාසාදෙ, සො සඞ්ඝං සන්නිපාතයි;
රාජා සඞ්ඝො සන්නිපති, මරිචවට්ටිමහෙ විය.
පුථුජ්ජනා’ව අට්ඨංසු, භික්ඛූ පඨමභූමියං;
තෙපිටකා දුතියාය, සොතාපන්නාදයො පන.
එකෙ ¶ කෙයෙව අට්ඨංසු, තතියාදීසු භූමිසු;
අරහන්තො ච අට්ඨංසු, උද්ධං චතූසු භූමිසු.
සඞ්ඝස්ස දත්වා පාසාදං, දක්ඛිණම්බුපුරස්සරං;
රාජා’දත්ථ මහාදානං, සත්තාහං පුබ්බකං පිය.
පාසාද මහචත්තානි, මහාචාගෙන රාජිනා;
අනග්ඝානි ඨපෙත්වාන, අහෙසුං තිංසකොටියො.
නිස්සාරෙ ධනනිචයෙ විසෙසසාරං,
යෙ දානං පරිගණයන්ති සාධුපඤ්ඤා;
තෙ දානං විපුලමපෙත චිත්තසඞ්ගා,
සත්තානං හිතපරමා දදන්ති එවංති.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
ලොකහපාසාදමහො නාම
සත්තවීසතිමො පරිච්ඡෙදො.
අට්ඨවීසතිම පරිච්ඡෙද
මහා ථූපසාධන ලාභො
තතො සතසහස්සං සො, විස්සජ්ජෙත්වා මහීපති;
කාරාපෙසි මහාබොධි-පූජං සුළාරමුත්තමං.
තතො පුරං පවිසින්තො, ථූපඨානෙ නිවෙසිතං;
පස්සිත්වාන සීලායූපං, සරිත්වා පුබ්බකං සුතිං.
‘‘කාරෙස්සාමි මහාථූපං’’, ඉති හට්ඨො මහාතලං;
ආරුය්හ රත්තිං භුඤ්ජිත්වා, සයිතො ඉති චින්තයි.
‘‘දමිළෙ ¶ මද්දමානෙන, ලොකො’යං පීළිතො මයා;
න සක්කා බලිමුද්ධත්තුං, තං වජ්ජිය බලිං අහං.
කාරයන්තො මහාථූපං, කතං ධම්මෙන ඉට්ඨිකා;
උප්පාදෙස්සාමි ‘‘ඉච්චෙවං, චින්තයන්තස්ස චින්තිතං.
ඡත්තම්හි දෙවතාජානී, තතො කොලාහලං අහු;
දෙවෙසු ඤත්වා තං සක්කො, විස්සකම්මාන මබ්රවි.
‘‘ඉට්ඨකත්තං චෙතියස්ස, රාජා චින්තෙසි ගාමණි;
ගන්ත්වා පුරා යොජනම්හි, ගම්භීර නදී යන්තිකෙ.
මාපෙහි ඉට්ඨිකා තත්තං’, ඉති සක්කෙ න භාසිතො;
විස්සකම්මො ඉධාගම්ම, මාපෙසි තත්ථ ඉට්ඨිකා.
පභාතෙ ලුද්දකො තත්ථ, සුනඛෙහි වනං අගා;
වොධාරූපෙන දස්සෙසි, ලුද්දකං භුම්මදෙවතා.
ලුද්දකො තං’නුබන්ධන්තො, ගන්ත්වා දිස්වාන ඉට්ඨකා;
අන්තරහිතාය ගොධාය, ඉති චිධන්තසි සො තහිං.
‘‘කාරෙතු කාමො කිර නො, මහාථූපං මහීපති;
උපායනමිදං තස්සං’, ඉති ගන්ත්වා නිවෙදයි.
තස්ස තං වචනං සුත්වා, පියං ජනහි තප්පියො;
රාජා කාරෙසි සක්කාරං, මහන්තං තුට්ඨමානසො.
පුරාපුබ්බුත්තරෙ දෙසෙ, යොජනත්තය මත්ථකෙ;
ආචාර විට්ඨිගාමම්හි, සොළසකරීසෙ කලෙ.
සොවණ්ණ බීජානු’ට්ඨිංසු, විවිධානි පමාණතො;
විදත්ථුක්කට්ඨ මාණානි, අඞ්ගුලිමාණා නිහෙඨතො.
සුවණ්ණ පුණ්ණං තං භූමිං, දිස්වා සඞ්ගාමවාසිකා;
සුවණ්ණ පාහිං ආදාය, ගන්ත්වා රඤ්ඤො නිවෙදයුං.
පුරාපාචින පස්සම්හි, සත්ත යොජන මත්ථකෙ;
ගඞ්ගාපාරෙ තම්බපිට්ඨෙ, තම්බලොහං සමුට්ඨහි.
තඞ්ගාමිකා තම්බලොහ-බීජමාදාය පාතියා;
රාජාන මුපසඞ්කම්ම, තමත්ථඤ්ච නිවෙදයුං.
පුබ්බදක්ඛිණදෙසම්හි, පුරතො චතුයොජනෙ;
සුමන වාපි ගාමම්හි, උට්ඨහිංසු මණීබහූ.
උපල ¶ කුරුවින්දෙහි, මිස්සකානෙව ගාමිකා;
ආදාය පාතියාඑව, ගන්ත්වා රඤ්ඤො නිවෙදයුං.
පුරතො දක්ඛිණෙ පස්සෙ, අට්ඨයොජනමත්ථකෙ;
අම්බට්ඨ කොලලෙණම්හි, රජතං උපපජ්ජථ.
නගරෙ වාණිජො එකො, ආදාය සකටෙ බහූ;
මලයා සිඞ්ගීවෙරාදිං, ආනෙතුං මලයං ගතො.
ලෙණස්ස අවිදූරම්හි, සකටානිට්ඨ පාපිය;
පතොදාදාරුනිච්ඡන්තො, ආරුළ්හො තං මහීධරං.
චාටිප්පමාණ තං තත්ථ, පක්කභාරෙන නාමි තං;
දිස්වා පන සලට්ඨිඤ්ච, පාසාණට්ඨඤ්ච තං ඵලං.
වණ්ටෙ තං වාසියා ඡෙත්වා, දස්සාම’ග්ගන්ති චින්තිය;
කාලං ඝොසෙසි සද්ධාය, චත්තාරො’නාසවාගමුං.
හට්ඨො සො තෙ’භිවාදෙත්වා, නිසීදාපිය සාදරො;
වාසියා වණ්ටසාමන්තා, තචං ඡෙත්වා අපස්සයං.
මුඤ්ජිත්වා’වාට පුණ්ණං තං, යූසං පත්තෙහී ආදිය;
චත්තාරො යූස පූරෙතෙ, පත්තෙ තෙසමදාසිසො.
තෙ තං ගහෙත්වා පක්කාමුං,
කාලං ඝොසෙසි සො පුන;
අඤ්ඤෙ ඛිණාසවා ථෙරා,
චත්තාරො තත්ථ ආගමුං.
තෙසං පත්තෙ ගහෙත්වා සො, පත්තාමිඤ්ජහි පූරිය;
අදාසි තෙසං පක්කාමුං, තයො එකො නපක්කමි.
රජතං තස්ස දස්සෙතුං, ඔරොහිත්වා තතො හි සො;
නිසජ්ජ ලෙණාසන්නම්හි, තාමිඤ්ජා පරිභුඤ්ජථ.
සෙසාමිඤ්ජා වාණිජො’පි, භුඤ්ජිත්වා යාවදත්ථකං;
භණ්ඩිකාය ගහෙත්වාන, සෙසථෙරපදානුගො.
අඤ්ජසා ¶ ඉමිනා ත්වම්පි, ගච්ඡ දානී උපාසක;
ගන්ත්වාන ථෙරං පස්සිත්වා, වෙය්යාවච්ච මහාසි ච.
ථෙරො ච ලෙණද්වාරෙන, තස්ස මග්ග අමාපයි;
ථෙරං වන්දිය සො තෙන, ගච්ඡන්තො ලෙණමද්දස.
ලෙණ ද්වාරම්හි ඨත්වාන, පස්සිත්වා රජතම්පි සො;
වාසියා ආහනිත්වාන, රජතති විජානිය.
ගහෙත්වෙකං සජ්ඣුපිණ්ඩං, ගන්ත්වාන සකටන්තිකං;
සකටානි ඨපාපෙත්වා, සජ්ඣුපිණ්ඩං තමාදිය.
ලහුං අනුරාධ පුරං, ආගම්ම වරවාණිජො;
දස්සෙත්වා රජතං රඤ්ඤො, තමත්ථම්පි නිවෙදයි.
පුරතො පච්ඡිමෙ පස්සෙ, පඤ්චයොජන මත්ථකෙ;
උරුවෙලපට්ටනෙ මුත්තා, මහාමලක මත්තියො.
පවාලන්තරිකා සද්ධිං, සමුද්දාථලමොක්කමුං;
කෙවට්ටා තා සමෙක්ඛිත්වා, රාසිං කත්වාන එකතො.
පාතියා ආනයිත්වාන, මුත්තා සහ පවාලකා;
රාජාන මුපසඞ්කම්ම, තමත්ථම්පි නිවෙදයුං.
පුරතො උත්තරෙ පස්සෙ, සත්ත යොජන මත්ථකෙ;
පෙළිවාපික ගාමස්ස, වාපිපක්ඛන්තකන්දරෙ.
ජායිංසු වාලුකාපිට්ඨෙ, චත්තාරො උත්තමා මණී;
නීසද පොතප්පමාණා, උම්මාපුප්ඵනිභාසුභා.
තෙ දිස්වා සුනඛො ලුද්දො, අගන්ත්වා රාජසන්තිකං;
‘‘එවරූපා මණීදිට්ඨො, මයා’’ඉති නිවෙදයි.
ඉට්ඨකාදීනි එතානි මහාපුඤ්ඤො මහාමති;
මහාථූපත්ථමුප්පන්නා-න’ස්සොසි තදහෙව සො.
යථානුරූපං සක්කාරං, තෙසං කත්වා සුමානතො;
එතෙ වා රක්ඛකෙ කත්වා, සබ්බානි ආහරාපයි.
ඛෙදම්පි ¶ කායජමසය්හමචින්තයිත්වා,
පුඤ්ඤං පසන්නමනසො පචිත හි එවං;
සාධෙති සාධන සතානි සුඛා කරානි,
තස්මා පසන්නමනසො’ව කරෙය්ය පුඤ්ඤන්ති.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
මහාථූපසාධනලාභො නාම
අට්ඨවීසතිමො පරිච්ඡෙදො.
එකූනතිංසතිම පරිච්ඡෙද
ථූපාරම්භො
එවං සමත්තෙ සම්භාරෙ, වෙසාඛපුණ්ණමාසීයං;
පත්තෙ විසාඛනක්ඛත්තෙ, මහාථූපත්ථමාරභි.
හාරෙත්වාන තහිං ථූපං, ථූපඨානමඛාණයි;
සත්ථහත්ථො මහීපාලො, ථිරී කාතුං මනෙකධා.
යොධෙහි ආහරාපෙත්වා, ගුළපාසාණකෙ තහිං;
කූටෙහි ආහනාපෙත්වා, පාසාණෙ චුණ්ණිතෙ අථ.
චම්මවනද්ධ පාදෙහි, මහාහත්ථීහි මද්දයි;
භූමියා ථිරීභාවත්ථං, අත්ථානත්ථවිචක්ඛණො.
ආකාස ගඞ්ගාපතිත-ට්ඨානෙ සතතතින්තකෙ;
මත්තිකා සුඛුමා තත්ථ, සමන්තා තිං සයොජනෙ.
නවනීත මත්තිකා’තෙසා, සුඛුමත්තා පපුච්චති;
ඛීණාසවා සාමණෙරා, මත්තිකා ආහරුං තතො.
මත්තිකා අත්ථරාපෙසි, තත්ථ පාසාණකොට්ටිමෙ;
ඉට්ඨකා අත්ථරාපෙසි, මත්තිකො පරිඉස්සරො.
තස්සො ¶ පරිඛරසුධං, කුරුවින්දං තතොපරි;
තස්සො පරිඅයොජාලං, මරුම්බන්තු තතොපරං.
ආහටං සාමණෙරෙහි, හිමවන්තා සුගන්ධකං;
සන්ථරාපෙසි භූමින්දො, ඵළිකන්තු තතොපරි.
සීලායො සන්ථරාපෙසිච්ඡ ඵළිකසන්ථරො පරි;
සබ්බත්ථ මත්තිකාකිච්චෙ, නවනීතව්හයා අහු.
නිය්යාසෙන කපිට්ඨස්ස, සන්නිතෙන රසොදකෙ;
අට්ඨඞ්ගුලං බහලඑතා, ලොහපට්ටං සීලොපරි.
මනොසිලායතිලතෙ-ලසන්නිතාය තතො පරි;
සත්තඞ්ගුලං සජ්ජුපට්ටං, සන්ථරෙසි රථෙසභො.
මහාථූප පතිට්ඨාන-ඨානෙ එවං මහීපති;
කාරෙත්වා පරිකම්මානි, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
ආසළ්හී සුක්කපක්ඛස්ස, දිවසම්හි චතුද්දසෙ;
කාරෙත්වා භික්ඛුසඞ්ඝස්ස, සන්නිපාතමිදං වදි.
මහාචෙතිය මත්ථාය, භදන්තාමඞ්ගලිට්ඨකං;
පතිට්ඨාපෙස්සං ස්වෙ එත්ථ, සබ්බො සඞ්ඝො සමෙතුනො.
බුද්ධ පූජා පයොගෙන, මහාජනහීතත්ථිකො;
‘‘මහාජනො’ පොසථිකො, ගන්ධමාලාදිගණ්හිය.
මහාථූප පතිට්ඨාන-ඨානං යාතු සුවෙ’’ඉති;
චෙතිය ඨාන භූසාය, අමච්චෙ ච නියොජයි.
ආණාපිතා නරින්දෙන, මුනිනො පියගාරවා;
අනෙකෙහි පකාරෙහි, තෙ තං ඨානමලඞ්කරුං.
නගරං සකලඤ්චෙව, මග්ගඤ්චෙව ඉධාගතං;
අනෙකෙහි පකාරෙහි, අලඞ්කාරයි භූපති.
පභාතෙ ච චතුද්වාරෙ, නගරස්ස ඨපාපයි;
නහාපිතෙ නහාපකෙ ච, අප්පකෙ ච බහූතථා.
වත්ථානි ¶ ගන්ධමාලා ච, අන්නානි මධුරානි ච;
මහාජනත්ථං භූමින්දො, මහාජනහිතෙ රතො.
පටියත්තානි එතානි, සාදියිත්වා යථාරුචි;
පොරාජානපදාචෙව ථූපඨානමුපාගමුං.
සුමණ්ඩිතෙහි නෙකෙහි, ඨානන්තර විධානතො;
ආරක්ඛිතො අමච්චෙහි, යථාඨානං මහීපති.
සුමණ්ඩිතාහි නෙකාහි, දෙවකඤ්ඤූපමාහි ච;
නාටකීහි පරිබ්බුළ්හො, සුමණ්ඩිත පස්සාධිතො.
චත්තාලීස සහස්සෙහි, නරෙහි පරිවාරිතො;
නානා තූරිය සඞ්ඝුට්ඨො, දෙවරාජ විලාසවා.
මහාථූප පතිට්ඨානං, ඨානාඨාන විචක්ඛණො;
අපරණ්හෙ උපාගඤ්ඡි, නන්දයන්තො මහාජනං.
අට්ඨුත්තරසහස්සං සො, සාටකානිට්ඨපාපිය;
පුටබද්ධානි මජ්ඣම්හි, චතුපස්සෙ තතො පන.
වත්ථානි රාසීංකාරෙසි, අනෙකානි මහීපති;
මධුසප්පි ගුළාදීහි ච, මඞ්ගලත්ථං ඨපාපයි.
නානාදෙසෙහිපා’ගඤ්ඡුං, බහවො භික්ඛවො ඉධ;
ඉධ දීපට්ඨසඞ්ඝස්ස, කා කථාව ඉධාගමෙ.
ථෙරො’ සීති සහස්සානි, භික්ඛූ ආදාය ආගමා;
රාජගහස්ස සාමන්තා, ඉන්දගුත්තො මහාගණී.
සහස්සානි’සිපතනා, භික්ඛූනං ද්වාදසා’දිය;
ධම්මසෙනො මහාථෙරො, චෙතියඨානමාගමා.
සට්ඨිභික්ඛුසහස්සානි, ආදාය ඉධමාගමා;
පීයදස්සී මහාථෙරො, ජෙතාරාම විහාරතො.
වෙසාලී මහාවනතො, ථෙරොරු බුද්ධරක්ඛිතො;
අට්ඨාරස සහස්සානි, භික්ඛූ ආදාය ආගමා.
කොසම්බී ඝොසිතාරාමා, ථෙරොරු ධම්මරක්ඛිතො;
තිංසභික්ඛුසහස්සානි, ආදාය ඉධ ආගමා.
ආදායුජ්ජෙනීයං ¶ ථෙරො, දක්ඛිණ ගිරිතො යති;
චත්තාරීස සහස්සානි, අගොරු සඞ්ඝරක්ඛිතො.
භික්ඛූනං සතසහස්සං, සට්ඨසහස්සානි චා’දිය;
පුප්ඵපුරෙ’සොකරාමා, ථෙරො මිත්තිණ්ණ නාමකො.
දුවෙ සතසහස්සානි, සහස්සානි අසීති ච;
භික්ඛූ ගහෙත්වානු’ත්තිණ්ණො, ථෙරො කස්මිරමණ්ඩලා.
චත්තාරීසත සහස්සානි, සහස්සානි ච සට්ඨි ච;
භික්ඛූ පල්ලවභොගම්හා, මහාදෙවො මහාමතී.
යොනනගරා’ලසන්දාසො, යොන මහාධම්මරක්ඛිතො;
ථෙරො තිංස සහස්සානි, භික්ඛූ ආදාය ආගමා.
වඤ්ඣාටවිවත්තනියා, සෙනාසනා තු උත්තරො;
ථෙරො සට්ඨිසහස්සානි, භික්ඛූ ආදාය ආගමා.
චිත්තගුත්තො මහාථෙරො, බොධිමණ්ඩවිහාරතො;
තිංස භික්ඛුසහස්සානි, ආදියිත්වා ඉධාගමා.
චන්දගුත්තො මහාථෙරො, වනවාසපදෙසතො;
ආගාසීති සහස්සානි, ආදියිත්වා යතී ඉධ.
සූරියගුත්තොමහාථෙරො, කෙලාසම්හා විහාරතො;
ඡන්නවුති සහස්සානි, භික්ඛූආදාය ආගමා.
භික්ඛූනං දීපවාසිනං, ආගතානඤ්ච සබ්බසො;
ගණනාය පරිච්ඡෙදො, පොරාණෙහි න භාසිතො.
සමාගතානං සබ්බෙසං, භික්ඛුනං තං සමාගමෙ;
වුත්තා ඛීණාසවායෙව, තෙ ඡන්නවුතිකොටියො.
තෙ මහාචෙතියඨානං, පරිවාරෙත්වා යථාරහං;
මජ්ඣෙ ඨපෙත්වා ඔකාසං, රඤ්ඤො අට්ඨංසු භික්ඛවො.
පවිසිත්වා තහිං රාජා, භික්ඛුසඞ්ඝං තථා ඨිතං;
දිස්වා පසන්නචිත්තෙන, වන්දිත්වා හට්ඨමානසො.
ගන්ධමාලාහි පූජෙත්වා, කත්වාන තිපදක්ඛිණං;
මජ්ඣෙ පුණ්ණඝටඨානං, පවිසිත්වා සමඞ්ගලං.
සුවණ්ණඛීලෙ ¶ පටිමුක්කං, පරිබ්භමනදණ්ඩකං;
රාජතෙන කතං සුද්ධං, සුද්ධපීති බලොදයො.
ගාහයිත්වා අමච්චෙන, මණ්ඩිතෙන සුජාතිනා;
අභිමඞ්ගලභූතෙන, භූතභූතිපරායණො.
මහන්තං චෙතියාවට්ටං, කාරෙතුං කතනිච්ඡයො;
භමාපයිතු මාරද්ධො, පරිකම්මිත භූමියං.
සිද්ධත්ථො නාම නාමෙන, මහාථෙරො මහිද්ධිකො;
තථාකරොන්තං රාජානං, දීඝදස්සී නිවාරයි.
‘‘එවං මහන්තං ථූපඤ්ච, අයං රාජා’රභිස්සති;
ථූපෙ අනිට්ඨිතෙයෙව, මරණං අස්ස හෙස්සති.
භවිස්සති මහන්තො ච, ථූපොදුප්පටිසඞ්ඛරො;
ඉති සො නාගතං පස්සං, මහන්තත්තං නිවාරයි.
සඞ්ඝස්ස ච අනුඤ්ඤාය, ථෙරො සම්භාවනායච;
මහන්තං කත්තුකාමො’පි, ගණ්හිත්වා ථෙරභාසිතං.
ථෙරස්ස උපදෙසෙන, තස්ස රාජා අකාරයි;
මජ්ඣිමං චෙතියාවට්ටං, පතිට්ඨාපෙතුමිට්ඨිකා.
සොවණ්ණරජතෙ චෙව, ඝටෙ මජ්ඣෙට්ඨපාපයි;
අට්ඨට්ඨ අට්ඨිතුස්සාහො, පරිවාරිය තෙ පන.
අට්ඨුත්තරසහස්සඤ්ච, ඨපාපෙසි නවෙ ඝටෙ;
අට්ඨුත්තරෙ අට්ඨුත්තරෙ, වත්ථානං තු සතෙ පන.
ඉට්ඨිකාපවරා අට්ඨ, ඨපාපෙසි විසුං විසුං;
සම්මතෙන අමච්චෙන, භූසිතෙන අනෙකධා.
තතො එකං ගාහයිත්වා, නානාමඞ්ගලසඞ්ඛතෙ;
පුරිත්ථිමදිසාභාගෙ, පඨමං මඞ්ගලිත්ථිකං.
පතිට්ඨාපෙසි සක්කච්චං, මනුඤ්ඤෙ ගන්ධකද්දමෙ;
ජාතිසුමන පුප්ඵෙසු, පූජිතෙසු තහිං පන.
අහොසි පුථවීකම්පො, සෙසා සත්තාපි සත්තහි;
පත්තිට්ඨාපෙස’ මච්චෙහි, මඞ්ගලානි ච කාරයි.
එවං ¶ අසාළ්හමාසස්ස, සුක්කපක්ඛෙ’භිසම්මතෙ;
උපොසථෙ පන්නරසෙ, පතිට්ඨාපෙසි ඉට්ඨිකා.
චතුද්දිසං ඨිතෙ තත්ථ, මහාථෙරෙ අනාසවෙ;
වන්දිත්වා පූජයිත්වා ච, සුප්පතිතො කමෙන සො.
පුබ්බුත්තරං දිසං ගන්ත්වා, පියදස්සිං අනාසවං;
වන්දිත්වාන මහාථෙරං, අට්ඨාසි තස්ස සන්තිකෙ.
මඞ්ගලං තත්ථ වඩ්ඪෙන්තො, තස්ස ධම්මමභාසිසො;
ථෙරස්ස දෙසනා තස්ස, ජනස්සා’හොසි සාත්ථිකා.
චත්තාලීසසහස්සානං, ධම්මාභිසමයො අහු;
චත්තාලීසසහස්සානං, සොතාපත්තිඵලං අහු.
සහස්සං සකදාගාමි, අනාගාමි ච තත්තකා;
සහස්සංයෙව අරහන්තො, තත්ථ’හෙසුං ගිහීජනා.
අට්ඨාරසසහස්සානි, භික්ඛූභික්ඛුනියො පන;
චුද්දසෙව සහස්සානි, අරහත්තෙ පතිට්ඨයුං.
එවම්පපසන්නමතිමා රතනත්තයම්හි,
චාගාමිමුත්තමනසාජනතාහි තෙන;
ලොකත්ථසිද්ධි පරමා භවතීති ඤත්වා,
සද්ධාදිනෙකගුණයොග රතිං කරෙය්යාති.
සුජනප්පසාදසං වෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
ථූපාරම්භො නාම
එකූනතිංසතිමො පරිච්ඡෙදො.
තිංසතිම පරිච්ඡෙද
ධාතුගබ්භරචනො
වන්දිත්වාන ¶ මහාරාජා, සබ්බං සඞ්ඝං නිමන්තයි;
‘‘යාවචෙතියනිට්ඨානා, භික්ඛං ගණ්හථ මෙ’’ඉති.
සඞ්ඝො තං නාධිවාසෙසි, අනුපුබ්බෙන සො පන;
යාවන්තො යාව සත්තාහං, සත්තාහමධිවාසනං.
අලත්ථො’පඩ්ඪභික්ඛූහි, තෙ ලද්ධා සුමනො’ව සො;
අට්ඨාරසසු ඨානෙසු, ථූපඨානසමන්තතො.
මණ්ඩපෙ කාරයිත්වාන, මහාදානං පවත්තයි;
සත්ථාහං තත්ථ සඞ්ඝස්ස, තතො සඞ්ඝං විස්සජ්ජයි.
තතො භෙරිං චරාපෙත්වා, ඉට්ඨකා වඩ්ඪකී ලහුං;
සන්නිපාතෙසි තෙ ආසුං, පඤ්චමත්තසතානි හි.
කථං කරිස්සසි නෙ’කො, පුච්ඡිතො ආහ භූපති;
‘‘පෙස්සියානං සතං ලද්ධා, පංසූනං සකටං අහං.
ඛෙපයිස්සාමි එක්කා’හං, තං රාජා පටිබාහයි;
තතො උපඩ්ඪුපඩ්ඪඤ්ච, පංසූ ද්වෙ අම්මණානි ච.
ආහංසු රාජා පටිබාහි, චතුරො තෙපි වඩ්ඪකී;
අථෙකො පණ්ඩිතො බ්යත්තො, වඩ්ඪකී ආහ භූපතිං.
‘‘උදුක්ඛලෙ කොට්ටයිත්වා, අහං සුප්පෙහි වට්ටිතං;
පිංසාපයිත්වා නිසදෙ, එතං පංසූනමම්මණං.
ඉති වුත්තො අනුඤ්ඤාසි, තිණාදිනෙත්ථනො සියුං;
චෙතියම්හීති භූමින්දො, ඉන්දතුල්යපරක්කමො.
‘‘කං සණ්ඨානං චෙතියං තං, කරිස්සසි තුවං ඉති;
පුච්ඡිතං තංඛණංයෙව, විස්සකම්මො තමාවිසි.
සොවණ්ණපාතිං තො යස්ස, පුරාපෙත්වාව වඩ්ඪකී;
පාණිනා වාරිමාදාය, වාරිපිට්ඨියමාහනී.
ඵලික ¶ ලොලසදිසං, මහාඵුබ්බුළමුට්ඨහි;
ආහී’දිසං කරිස්සති, තුස්සිත්වාන’ස්ස භූපති.
සහස්සග්ඝං වත්ථයුගං, තථා’ලඞ්කාර පාදුකා;
කහාපනානි ද්වාදස-සහස්සානි ච දාපපි.
‘‘ඉට්ඨකා ආහාරාපෙස්සං, අපීළෙන්තො කථං නරෙ’’;
ඉති රාජා විචින්තෙසි, රත්තිංඤත්වාන තං මරූ.
චෙතියස්ස චතුද්ධාරෙ, ආහරිත්වාන ඉට්ඨකා;
රත්තිං රත්තිං ඨපයිංසු, එකෙකාහපහොනකා.
තං සුත්වා සුමනොරාජා, චෙතියෙ කම්මමාරභි;
අමූලමෙත්ථ කම්මඤ්ච, න කාතබ්බන්ති ඤාපයි.
එකෙකස්මිං දුවාරස්මිං, ඨපාපෙසි කහාපණෙ;
සොළසසතසහස්සානි, වත්ථානිසු බහූනි ච.
විවිධඤ්ච අලඞ්කාරං, ඛජ්ජංභොජ්ජං සපානකං;
ගන්ධමාලාගුළාදිච, මුඛවාසකපඤ්චකං.
‘‘යථාරුචිතං ගණ්හන්තු, කම්මං කත්වා යථාරුචිං;
තෙ තථෙව අපෙක්ඛිත්වා, අදංසු රාජකම්මිකා.
ථූපකම්මසහායත්තං, එකො භික්ඛුනිකාමයං;
මත්තිකාපිණ්ඩමාදාය, අත්තනා අභිසඞ්ඛතං.
ගන්ත්වාන චෙතියට්ඨානං, වඩ්ඪෙත්වා රාජකම්මිකෙ;
අදාසි තං වඩ්ඪකිස්ස, ගණ්හන්තොයෙව ජානිසො.
තස්සා කාරං විදිත්වාන, තත්ථාහොසි කුතූහලං;
කමෙන රාජා සුත්වාන, ආගතො පුච්ඡි වඩ්ඪකී.
දෙව එකෙන හත්ථෙන, පුප්ඵානා’දාය භික්ඛවො;
එකෙන මත්තිකාපිණ්ඩං, දෙන්ති මය්හං අහං පන.
අයං ආගන්තුකො භික්ඛු, අයං නෙවාසිකො ඉති;
ජානාමිනෙවා’ති වචො, සුත්වා රාජාසමප්පයි.
එකොබලත්ථං දස්සෙතුං, මත්තිකා දායකං යතිං;
සො බලතස්ස දස්සෙසි, සො තං රඤ්ඤො නිවෙදයි.
ජාතිමකුලකුම්භෙසො ¶ , මහාබොධඞ්ගණෙ තයො;
ඨපාපෙත්වා බලත්ථෙන, රාජා දාපෙසි භික්ඛුනො.
අජානිත්වා පූජයිත්වා, ඨිතස්සෙ’තස්ස භික්ඛුනො;
බලත්ථො තං නිවෙදෙසි, තදා තං ජානි සො යති.
කෙලිවාතෙ ජනපදෙ, පියඞ්ගල්ලනිවාසිකො;
ථෙරො චෙතියකම්මස්මිං, සහායත්තං නිකාමයං.
තස්සිත්ථිකාවඩ්ඪකිස්ස, ඤාතකො ඉධ ආගතො;
තස්සිට්ඨිකා සමත්තෙන, ඤාතො කත්වාන ඉට්ඨකං.
කම්මියෙවඩ්ඪයිත්වාන, වඩ්ඪකිස්ස අදාසිතං;
සො තං තත්ථ නියොජෙසි, කොලාහලමහොසි ච.
රාජා සුත්වාව’ තං ආහ, ‘‘ඤාතුං සක්කා තමිට්ඨිකං’’;
ජානන්තොපි න සක්කාති, රාජානං ආහ වඩ්ඪකී.
‘‘ජානාසි තං ත්වං ථෙරංති’’,
වුත්තො ආමා’’ති භාසිතො;
තං ඤාපනත්ථං අප්පෙසි,
බලත්ථං තස්ස තූපති.
බලත්ථො තෙන තං ඤත්වා, රාජානුඤ්ඤායුපාගතො;
කට්ඨහාලපරිවෙණෙ, ථෙරං පස්සිය මන්තිය.
ථෙරස්ස මගමනාහඤ්ච, ගතිඨානඤ්ච ජානිය;
‘‘තුම්හෙහි සහ ගච්ඡාමි, සකං ගාමං’’න්ති භාසිය.
රඤ්ඤො සබ්බං නිවෙදෙසි, රාජා තස්ස අදාපයි;
වත්ථයුගං සහස්සග්ඝං, මහග්ඝං රත්තකම්බලං.
සාමණකෙ පරික්ඛාරෙ, බහුකෙ සක්ඛරම්පි ච;
සුගන්ධ තෙලනාළිඤ්ච, දාපෙත්වා අනුසාසිතං.
ථෙරෙන සහ ගන්ත්වා සො, දිස්සන්තෙ පියගල්ලකෙ;
ථෙරං සීතාය ඡායාය, සොදකාය නිසීදිය.
සක්ඛරපාණකං දත්වා, පාදෙ තෙලෙන මක්ඛිය;
උපාහනානි යොජෙත්වා, පරික්ඛාරෙ උපානයි.
කුලූපගස්ස ¶ ථෙරස්ස, ගහිතා මෙ ඉමෙ මයා;
වත්ථයුගංතු පුත්තස්ස, සබ්බෙ තානි දදාමි වො.
ඉති වත්වාන දත්වා තෙ, ගහෙත්වා ගච්ඡතො පන;
වන්දිත්වා රාජවචසා, රඤ්ඤො සන්දෙසමාහ සො.
මහාථූපෙ කයිරමානෙ, සතියාකම්මකාරකා;
අනෙකසඞ්ඛාහි ජනා, පසන්නා සුගතිං ගතා.
චිත්තප්පසාදමත්තෙන, සුගතෙ ගතිඋත්තමා;
ලබ්භතීති විදිත්වාන, ථූපපූජං කරෙ බුධො.
එත්ථෙව භතියා කම්මං, කරිත්වා ඉත්ථියො දුවෙ;
තාවතිංසම්හි නිබ්බත්තා, මහාථූපම්හි නිට්ඨිතෙ.
ආවජ්ජිත්වා පුබ්බකම්මං, දිට්ඨකම්මඵලා උභො;
ගන්ධමාලා’දියිත්වාන, ථූපං පූජෙතුමාගතා.
ගන්ධමාලාහි පූජෙත්වා, චෙතියං අභිවන්දිසුං;
තස්මිං ඛණෙ භාතිවඞ්ක-වාසී ථෙරො මහාසිවො.
රත්තිභාගෙ මහාථූපං, වන්දිස්සාමීති ආගතො;
තාදිස්වාන මහාසත්ත-පණ්ණිරුක්ඛම පස්සිතො.
අදස්සයිත්වා අත්තානං, පස්සං සම්පත්තිමබ්භුතං;
ඨත්වා තාසං වන්දනාය, පරියොසානෙ අපුච්ඡිතං.
‘‘භාසතෙ සකලො දීපො,
දෙහොභාසෙන වො ඉධ;
කින්නුකම්මං කරිත්වාන,
දෙවලොකං ඉතො ගතා.
මහාථූපෙ කතං කම්මං, තස්ස ආහංසු දෙවතා;
එවං තථාගතෙ හෙව, පසාදො හි මහප්ඵලො.
පුප්ඵධානත්තයං ථූපෙ, ඉට්ඨිකාහි චිතං චිතං;
සමං පථවියා කත්වා, ඉද්ධිමන්තො’ව සීදයුං.
නව වාරෙ චිතං සබ්බං, එවං ඔසීදයිංසු තෙ;
අථ රාජා භික්ඛුසඞ්ඝ-සන්නිපාත මකාරයි.
තත්ථාසීතිසහස්සානි ¶ , සන්නිපාතම්හි භික්ඛවො;
රාජා සඞ්ඝමුපාගම්ම, පූජෙත්වා අභිවන්දිය.
ඉට්ඨකොසිදනෙහෙතුං, පුච්ඡි සඞ්ඝො වියාකරි;
‘‘නො සීදනත්ථං ථූපස්ස, ඉද්ධිමන්තෙහි භික්ඛූහි.
කතං එතං මහාරාජ, න ඉදානි කරිස්සතෙ;
අඤ්ඤථත්තමකත්වා තං, මහාථූපං සමාපය.
තං සුත්වා සුමනො රාජා, ථූපකම්මමකාරයි;
පුප්ඵාධානෙසු දසසු, ඉට්ඨිකා දසකොටියො.
භික්ඛුසඞ්ඝො සාමණෙරෙ, උත්තරං සුමනම්පි ච;
‘‘චෙභිය ධාතුගබ්භත්ථං, පාසාණෙ මෙඝවණ්ණකෙ.
ආහරථා’’ති යොජෙසි, තෙ ගන්ත්වා උත්තරං කුරුං;
අසීති රතනායාම, විත්ථාරෙ රවිභාසුරෙ.
අට්ඨඞ්ගුලානි බහලෙ, ගණ්ඨිපුප්ඵනිභෙ සුභෙ;
ඡමෙඝවණ්ණපාසාණෙ, ආහරිංසු ඛණෙතතො.
පුප්ඵධානස්ස උපරි, මජ්ඣෙ එකං නිපාතිය;
චතුපස්සම්හි චතුරො, මඤ්ජූසං විය යොජිය.
එකං පිධානකත්ථාය, දිසාභාගෙ පුරත්ථිමෙ;
අදස්සනං කරිත්වා තෙ, ඨපයිංසු මහිද්ධිකා.
මජ්ඣම්හි ධාතුගබ්භස්ස, තස්ස රාජා අකාරයි;
රතනමයං බොධිරුක්ඛං, සබ්බාකාරමනොරමං.
අට්ඨාරස රතනිකො, ඛන්ධො සාඛාස්ස පඤ්ච ච;
පවාලමයමූලො සො, ඉන්දනීලෙ පතිට්ඨිතො.
සුසුද්ධරජතක්ඛන්ධො, මණිපත්තෙහි සොභිතො;
හෙමමයපණ්ඩුපත්ත, ඵලො පවාළඅඞ්කුරො.
අථ මඞ්ගලිකා තස්ස, ඛන්ධෙ පුප්ඵලතාපි ච;
චතුප්පදානං පන්තීධ, හංසපන්ති ච සොභනා.
උද්ධං චාරුවිතානන්තෙ, මුත්තා කිං කිණිජාලකා;
සුවණ්ණ ඝණ්ටාපන්තීධ, දාමානි ච තහිං තහිං.
විතාන ¶ චතුකොණම්හි, මුත්තාදාමකලාපකො;
නවසත සහස්සග්ඝො, එකෙ කො අසිලම්බිතො.
රවිචන්දතාර රූපානි, නානාපදුමකානි ච;
රතනෙහි කතානෙව, ධිතානෙ අප්පිතාන’යුං.
අට්ඨුත්තරසහස්සානි, වත්තානි විවිධානි ච;
මහග්ඝනානාරඞ්ගානි, විතානෙ ලම්බිතාන’යුං.
බොධිං පරික්ඛිපිත්වාන, නානාරතනවෙදිකා;
මහාමලක මුත්තාහි, සන්ථාරෙතු තදන්තරෙ.
නානාරතන පුප්ඵානං, චතුගන්ධූදකස්ස ච;
පුණ්ණා පුණ්ණඝටපන්ති, බොධිමූලෙ කතාන’යුං.
බොධි පාචින පඤ්ඤත්තෙ, පල්ලඞ්කෙකොටිඅග්ඝකෙ;
සොවණ්ණ බුද්ධපටිමං, නිසීදාපෙසි භාසුරං.
සරීරාවයවාතස්සා, පටිමාය යථාරහං;
නානාවණ්ණෙහි රතනෙහි, කතා සුරුචිරා අහුං.
මහාබ්රහ්මා ඨිතො තත්ථ, රාජතච්ඡත්ත ධාරකො;
විජයුත්තරසඞ්ඛෙන, සක්කො ච අභිසෙකදො.
විණාහත්ථො පඤ්චසිඛො, කාළනාගො සනාටිකො;
සහස්සහත්ථො මාරො ච, සහත්තීසහ කිංකරො.
පාචිනපල්ලඞ්කනිභා, තීසු සෙසදිසාසු ච;
කොටිකොටිධනග්ඝා ච, පල්ලඞ්කා අත්ථතා අහුං.
බොධිං උස්සිසකෙ කත්වා, නානාරතනමණ්ඩිතං;
කොටි ධනග්ඝකංයෙව, පඤ්ඤත්තං සයනං අහු.
සත්තසත්තාහ ඨානෙසු, තත්ථ තත්ථ යථාරහං;
අධිකාරෙ අකාරෙසි, බ්රහ්මයාචනමෙව ච.
ධම්මචක්කප්පවත්තඤ්ච, යසපබ්බජනම්පි ච;
භද්දවග්ගිය පබ්බජ්ජං, ජටිලානං දමනම්පි ච.
බිම්බිසාරාගමඤ්චාපි ¶ , රාජගෙහප්පවෙසනං;
වෙළුවනස්සගහනං, අසීතිසාවකෙ තථා.
කපිල වත්ථුගමනං, තථා රතන චඞ්කමං;
රාහුලානන්දපබ්බජ්ජං, ගහණං ජෙතවනස්ස ච.
අම්බමූලෙ පාටිහීරං, තාවතිංසම්හි දෙසනං;
දෙවොරොහණපාටිහීරං, ථෙරපඤ්හසමාගමං.
මහාසමය සුත්තන්තං, රාහුලොවාදමෙවච;
මහාමඞ්ගලසුත්තඤ්ච, ධනපාලසමාගමං.
ආළවකඞ්ගුලිමාල, අපලාලදමනම්පි ච;
පාරායනකසමිතිං, ආයුවොස්සජ්ජනං තථා.
සූකරමද්දවග්ගාහං, සිඞ්ගීවණ්ණයුගස්ස ච;
පසන්නොදකපානඤ්ච, පරිනිබ්බාන මෙව ච.
දෙවමනුස්ස පරිදෙවං, ථෙරෙන පාදවන්දනං;
දහනං අග්ගිනිබ්බානං, තත්ථ සක්කාර මෙව ච.
ධාතුවිතඞ්ග දොණෙන, පසාදජනකානි ච;
යෙභුය්යෙන අකාරෙසි, ජාතකානි සුජාතිමා.
වෙස්සන්තර ජාතකන්තු, විත්ථාරෙන අකාරයි;
කුසිනාපුරතො යාව, බොධිමන්ති තථෙව ච.
චතුද්දිසං තෙ චත්තාරො, මහාරාජා ඨිතා අහුං;
තෙත්තිංසදෙව පුත්තා ච, බාත්තිංස ච කුමාරියො.
යක්ඛසෙනාපතිඅට්ඨ, වීසති ච තතො පරි;
අඤ්ජලීපග්ගහාදෙවා, පුප්ඵපුණ්ණඝටා තතො.
නච්චකා දෙවතාචෙව, තූරියවාදක දෙවතා;
ආදාසගාහකා දෙවා, පුප්ඵසාඛා ධරා තථා.
පදුමාදිගාහකා දෙවා, අඤ්ඤෙ දෙවා ච නෙකධා;
රතනග්ඝිය පන්ති ච, ධම්මචක්කාන මෙව ච.
ඛග්ගධරාදෙවපන්ති, දෙවාපාතිධරා තථා;
තෙසං සීසෙ පඤ්චහත්ථා, ගන්ධතෙලස්ස පූරිතා.
දුකූලවට්ටිකා ¶ පන්ති, සදාපඤ්ජලිතා අහු;
ඵලිකග්ඝියෙ චතුක්කණ්ණෙ, එකෙකො ච මහාමණි.
සුවණ්ණමණි මුත්තානං, රාසියො වජිරස්ස ච;
චතුක්කණ්ණෙසු චත්තාරො, කථා’හෙසුං පභස්සරා.
මෙදවණ්ණකපාසාණ, භිත්තියංයෙව උජ්ජලා;
විජ්ජාතා අප්පිතා ආසුං, ධාතුගබ්භෙවිභූසිතා.
රූපකානෙත්තසබ්බානි, ධාතුගබ්භෙ මනොරමෙ;
ඝනකොට්ටි මහෙමස්ස, කාරාපෙසි මහීපති.
කම්මාධිට්ඨායකො එත්ථ, සබ්බං සංවිදහි ඉමං;
ඉන්දගුත්තො මහාථෙරො, ඡළභිඤ්ඤො මහාමතී.
සබ්බං රාජිද්ධියා එතං, දෙවතානඤ්ච ඉද්ධියා;
ඉද්ධියා අරියානඤ්ච, අසම්බාධං පතිට්ඨිතං.
නිට්ඨන්තං සුගතඤ්ච පූජියතමං ලොකුත්තමං නිත්තමං;
ධාතු තස්ස විචුණ්ණිතං ජනහිතං ආසිංසතා පූජිය;
පුඤ්ඤං තං සමමිච්ච’චෙච්ච මතිමා සද්ධාගුණලඞ්කතො;
තිට්ඨන්තං සුගතං විය’ස්ස මුනිනො ධාතු ච සම්බූජයෙ.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
ධාතුගබ්භරචනො නාම
තිංසතිමො පරිච්ඡෙදො.
එකතිංසතිම පරිච්ඡෙද
ධාතුනිධානං
ධාතුගබ්භම්හි ¶ කම්මානි, නිට්ඨාපෙත්වා අරින්දමො;
සන්නිපාතං කාරයිත්වා, සඞ්ඝස්ස ඉධමබ්රවි.
ධාතුගබ්භම්හි කම්මානි, මයා නිට්ඨාපි තානි හි;
සුවෙ ධාතුං නිධෙස්සාමි, භන්තෙ ජානාථ ධාතුයො’’.
ඉදං වත්වා මහාරාජා, නගරං පාවිසී තතො;
ධාතු ආහරකං භික්ඛුං, භික්ඛුසඞ්ඝො විචින්තිය.
සොණුත්තරං නාමයතිං, පූජාපරිවෙණවාසි කං;
ධාතාහරණ කම්මම්හි, ඡළභිඤ්ඤං නියොජයි.
චාරිකං චරමානම්හි, නාථෙ ලොකහිතායහි;
නන්දුත්තරො’ති නාමෙන, ගඞ්ගාතීරම්හි මාණවො.
නිමන්තෙත්වා’භිසම්බුද්ධං, සහ සඞ්ඝං අභොජයි;
සත්ථාපයොගපට්ඨානෙ, සසඞ්ඝොනාවමාරුහි.
තත්ථ භද්දජිථෙරො තු, ඡළභිඤ්ඤො මහිද්ධිකො;
ජලපක්ඛලිතට්ඨානං, දිස්වා භික්ඛූ ඉදං වදී.
‘‘මහා පනාදභූතෙන, මයා වුත්තො සුවණ්ණයො;
පාසාදො පතිතො එත්ථ, පඤ්චවීසතියොජකො.
තං පාපුණිත්වා ගඞ්ගාය, ජලං පක්ඛිලි තං ඉධ;
භික්ඛූ අසද්දහන්තා තං, සත්ථුනො තං නිවෙදයුං.
සත්ථා’හ ‘‘කඞ්ඛං භික්ඛුනං, විනොදෙහී’’තිසොතතො;
ඤාපෙතුං බ්රහ්මලොකෙ’පි, වසවත්තිසමත්ථ තං.
ඉද්ධියා නභමුග්ගන්ත්වා, සත්තතාලසමෙ ඨිතො;
දූස්සථූපං බ්රහ්මලොකෙ, ඨපෙත්වා වඩ්ඪිතෙ කරෙ.
ඉධා’නෙත්වා ¶ දස්සයිත්වා, ජනස්ස පුන තං තහිං;
ඨපයිත්වා යථාඨානෙ, ඉද්ධියා ගඞ්ගාමාගතො.
පාදඞ්ගුට්ඨෙන පාසාදං, ගහෙත්වා ථුපිකායසො;
උස්සාපෙත්වාන දස්සෙත්වා, ජනස්ස ඛිපි තං තහිං.
නන්දුත්තරො මාණවකො, දිස්වා තං පාටිහාරියං;
පරායත්තමහං ධාතුං, පහුආනයිතුං සියං.
ඉති පත්ථයි තෙනෙතං, සඞ්ඝො සොණුත්තරං යතිං;
තස්මිං කම්මෙ නියොජෙසි, සොළසවස්සිකං අපි.
‘‘ආහරාමි කුතො ධාතුං’’, ඉති සඞ්ඝමපුච්ඡිසො;
කථෙසි සඞ්ඝො ථෙරස්ස, තස්ස තා ධාතුයො ඉති.
‘‘පරිනිබ්බාන මඤ්චම්හි, නිපන්නො ලොක නායකො;
ධාතූහිපිලොකහි තං, කාතුං දෙවින්ද මබ්රුවි.
දෙවින්ද’ට්ඨසු දොණෙසු, මම සාරිරධාථුසු;
එකං දොණං රාමගාමෙ, කොළියෙහි ච සක්කතං.
නාගලොකං තතො නිතං, තතො නාගෙහි සක්කතං;
ලංකාදිපෙ මහාථූපෙ, නිධානාය භවිස්සති.
මහාකස්සපත්ථෙරොපි, දීඝදස්සී මහායති;
ධම්මාසොක නරින්දෙන, ධාතුවිත්ථාරකාරකො.
රාජගහස්ස සාමන්තෙ, රඤ්ඤා අජාතසත්තුනා;
කාරාපෙන්තො මහාධාතුං, නිධානං සාධු සඞ්ඛතං.
සත්ත දොණානි ධාතූනං, ආහරිත්වාන කාරයි;
රාමගාමම්හි දොණන්තු, සත්තුචිත්තඤ්ඤුන’ග්ගහි.
මහාධාතුනිධානං තං, ධම්මාසොකොපි භූපති;
පස්සිත්වා අට්ඨමං දොණං, ආණාපෙතුංමකිං අකා.
මහාථූපෙ නිධානත්ථං, විහිතං තං ජිනෙනි’ති;
ධම්මාසොකං නිවාරෙසුං, තත්ථ ඛිණාසවායති.
රාමගාමම්හි ථූපොතු, ගඞ්ගාතීරෙ කතො තතො;
භිජ්ජිගඞ්ගාය ඔඝෙන, සොතු ධාතු කරණ්ඩකො.
සමුද්දං ¶ පවිසිත්වාන, ද්විධා භින්නෙ ජලෙ තහිං;
නානාරතනපිට්ඨම්හි, අට්ඨාරස්මිං සමාකුලො.
නාගා දිස්වා කරණ්ඩං තං, කාළනාගස්ස රාජිනො;
මඤ්ජෙරිකනාගභවනං, උපගම්ම නිවෙදයුං.
දසකොටිසහස්සෙහි, ගන්ත්වා නාගෙහි සො තහිං;
ධාතූ තා අභිපූජෙන්තො, නෙත්වාන භවනං සකං.
සබ්බරතනමයං ථූපං, තස්සොපරිඝරං තථා;
මාපෙත්වා සහ නාගෙහි, සදා පූජෙසි සාදරො.
ආරක්ඛාමහතී තත්ථ, ගන්ත්වා ධාතුඉධානය;
සුවෙ ධාතුනිධානඤ්හි, භූමිපාලො කරිස්සති’’.
ඉච්චෙවං සඞ්ඝවචනං, සුත්වා සාධූති සො පන;
පත්තබ්බකාලං පෙක්ඛන්තො, පරිවෙණ මගාසකං.
භවිස්සති සුවෙ ධාතු, නිධානන්ති මහීපති;
චාරෙසි නගරෙ භෙරිං, සබ්බ කිච්චං විධාය තං.
නගරං සකලඤ්චෙව, ඉධාගාමිඤ්ච අඤ්ජසං;
අලඞ්කාරයි සක්කච්චං, නගරෙ ච විභූසයි.
සක්කො දෙවානමින්දො ච, ලංකාදීපමසෙසකං;
ආමන්තෙත්වා විස්සකම්මං, අලඞ්කාරයිනෙකධා.
නගරස්ස චතුද්වාරෙ, වත්තභත්තංහි නෙකධා;
මහාජනොපභොගත්ථං, ඨපාපෙසි නරාධිපො.
උපොසථෙ පන්නරසෙ, අපරන්හෙ සුමානසො;
පණ්ඩිතො රාජකිච්චෙසු, සබ්බාලඞ්කාර මණ්ඩිතො.
සබ්බාහි නාටකත්ථීහි, යොධෙහි සායුධෙහි ච;
මහතා ච බලොඝෙන, හත්ථිවා ජිරථෙහි ච.
නානාවිධවිභූසෙහි, සබ්බතො පරිවාරිතො;
ආරුය්හ සුරථං අට්ඨා, සුසෙත ච සුසින්ධවං.
භූසිතං කණ්ඩූලං හත්ථිං, කාරෙත්වා පුරතොසුභං;
සුවණ්ණචඞ්ගොටධරො, සොතච්ඡත්තස්ස හෙට්ඨාතො.
අට්ඨුත්තර ¶ සහස්සානි, නාගරනාරියො සුභා;
සුපුණ්ණඝටභූසායො, තං රට්ඨං පරිවාරයුං.
නානාපුප්ඵසමුග්ගානි, තථෙව දණ්ඩදීපිකා;
තත්තකා තත්තකා එව, ධාරයිත්වාන ඉත්ථියො.
අට්ඨුත්තර සහස්සානි, දාරකා සමලඞ්කතා;
ගහෙත්වා පරිවාරෙසුං, නානාවණ්ණධජෙ සුභෙ.
නානාතූරියඝොසෙහි, අනෙකෙහි තහිං තහිං;
හත්ථසරථසද්දෙහි, භිජ්ජන්තෙ විය භූතලෙ.
යන්තො මහාමෙඝවනං, සිරියා සො මහායසො;
යන්තෙ’ව නන්දනවනං, දෙවරාජා අසොභථ.
රඤ්ඤො නිග්ගමනාරම්භෙ, මහාතූරිය රවංපුරෙ;
පරිවෙණෙ නිසින්නො’ව, සුත්වා සොණුත්තරො යති.
නිමුජ්ජිත්වා පුථුවියා, ගන්ත්වාන නාගමන්දිරං;
නාගරාජස්ස පුරතො, තත්ථ පාතූරහුලහුං.
වුට්ඨාය අභිවාදෙත්වා, පල්ලඞ්කෙ තං නිවෙසීල;
සක්කරිත්වාන නාගින්දො, පුච්ඡි ආගත දෙසකං.
තස්මිං වුත්තෙ අථොපුච්ඡි, ථෙරාගමනකාරණං;
පත්වා’ධිකාරං සබ්බං සො, සඞ්ඝ සන්දෙස මබ්රුවි.
මහාථූපෙ නිධානත්ථං, බුද්ධෙන විහිතා ඉධ;
තව හත්ථගතා ධාතු, දෙහිතා කිර මෙ තුවං.
තං සුත්වා නාගරාජාසො, අතීව දොමනස්සි තො;
‘‘පහූ අයඤ්හි සමණො, බලක්කාරෙන ගණ්හිතුං.
තස්මා අඤ්ඤත්ථ නෙතබ්බා, ධාතුයො’’ඉති චින්තිය;
තත්ථ ඨිතං භාගිනෙය්යං, ආකාරෙන නිවෙදයි.
නාමෙන වාසුලදත්තො, ජානිත්වා තස්ස ඉඞ්ගිතං;
ගන්ත්වා තං චෙතියඝරං, ගිලිත්වාන කරණ්ඩකං.
සිනෙරුපාදං ¶ ගන්ත්වාන, කුණ්ඩලාවට්ටකොසයි;
තියොජනසතං දීඝො, භොගොයොජනවට්ටවා.
අනෙකානි සහස්සානි, මාපෙත්වාන ඵණානි ච;
ධූපායති පජ්ජලති, සයිත්වා සො මහිද්ධිකො.
අනෙකානි සහස්සානි, අත්තනා සදිසෙ අහි;
මාපයිත්වා සයාපෙසි, සමන්තා පරිවාරිතෙ.
බහූ දෙවා ච නාගා ච, ඔසරිංසු තහිං තදා;
‘‘යුද්ධං උභින්නං නාගානං, පසිස්සාම මයං’’ඉති.
මාතුලො භාගිනෙය්යෙන, හටාතා ධාතුයො ඉති;
ඤත්වා’නහ ථෙරං තං, ධාතුනත්ථි මෙ සන්තිකෙ ඉති.
ආදිතොප්පභුතිථෙරො, තාසං ධාතූනමාගමං;
වත්වාන නාගරාජං තං, ‘‘දෙහි ධාතූ’’ති අබ්රුවි.
අඤ්ඤථා සඤ්ඤාපෙතුං තං, ථෙරං සො උරගාධිපො;
ආදාය චෙතිය ඝරං, ගන්ත්වා තං තස්ස වණ්ණයි.
අනෙකධා අනෙකෙහි, රතනෙහි සුසඞ්ඛතං;
චෙතියං චෙතියඝරං, පස්ස භික්ඛු සුනිම්මිතං.
ලංකාදීපම්හි සකලෙ, සබ්බානි රතනානිපි;
සොපානන්තෙ පාටිකම්පි, නාග්ඝන්ත’ඤ්ඤෙසු කා කථා.
මහාසක්කාරඨානම්හා, අප්පසක්කාරඨාන කං;
ධාතූනං නයනං නාම, නයුත්තං භික්ඛුවො ඉදං.
‘‘සච්චාභිසමයො නාම, තුම්හාකං හීන විජ්ජති;
සච්චාභිසමයඨානං, නෙතුං යුත්තඤ්හි ධාතුයො’’.
‘‘සංසාර දුක්ඛ මොක්ඛාය, උප්පජ්ජන්ති තථාගතා;
බුද්ධස්සායමධිප්පායො, තෙනනෙස්සාම ධාතුයො.
ධාතුනිධානං අජ්ජෙ’ව, සො හි රාජා කරිස්සති;
තස්මා පපඤ්චමකරිත්වා, ලහුං මෙ දෙහි ධාතුයො’’.
නාගොආහසචෙ භන්තෙ, තුවං පස්සසි ධාතුයො;
ගහෙත්වා යාහි තං ථෙරො, තික්ඛත්තුං තං භණාපිය.
සුඛුමං ¶ කරං මාපයිත්වා, ථෙරො තත්රඨිතො’වසො;
භාගිනෙය්යස්ස වදනෙ, හත්ථං පක්ඛිප්ප තාවදෙ.
ධාතුකරණ්ඩං ආදාය, ‘‘තිට්ඨ නාගා’’ති භාසිය;
නිමුජ්ජිත්වා පථවියං, පරිවෙණම්හි උට්ඨහි.
නාගරාජා ගතො භික්ඛු, අම්හෙහි වඤ්චිතො’’ඉති;
ධාතු ආනයනත්ථාය, භාගිනෙය්යස්ස පාහිණි.
භාගිනෙය්යො’ථ කුච්ඡිම්හි, අපස්සිත්වා කරණ්ඩකං;
පරිදෙවමානො ආගන්ත්වා, මාතුලස්ස නිවෙදයි.
තදා සො නාගරාජාපි, ‘‘වඤ්චිතම්හ මයං’’ඉති;
පරිදෙවි නාගා සබ්බෙපි, පරිදෙවිංසු පීළිතා.
භික්ඛු නාගස්ස විජයෙ, තුට්ඨා දෙවා සමාගතා;
ධාතුයො පූජයන්තාතා, තෙනෙව සහ ආගමුං.
පරිදෙවමානා ආගන්ත්වා, නාගා සඞ්ඝස්ස සන්තිකෙ;
බහුධා පරිදෙවිංසු, ධාතාහරණ දුක්ඛිතා.
තෙසං සඞ්ඝො’නුකම්පාය, ථොකං ධාතුමදාපයි;
තෙ තෙන තුට්ඨා ගන්ත්වාන, පූජා භණ්ඩානි ආහරුං.
සක්කො රතනපල්ලඞ්කං, සොණ්ණචඞ්කොටමෙව ච;
ආදාය සහ දෙවෙහි, තං ඨානං සමුපාගතො.
ථෙරස්ස උග්ගතඨානෙ, කාරිතෙ විස්සකම්මුනා;
පතිට්ඨපෙත්වා පල්ලඞ්කං, සුභෙ රතනමණ්ඩපෙ.
මාතුකරණ්ඩමාදාය, තස්ස ථෙරස්ස හත්ථතො;
චඞ්කොටකෙ ඨපෙත්වාන, පල්ලඞ්කෙ පවරෙඨපි.
බ්රහ්මා ඡත්තමධාරෙසි, සන්තුස්සිතො වාළබීජනිං;
මණිතාලවණ්ටං සුයාමො, සක්කො සඞ්ඛං තුසොදකං.
චත්තාරො තු මහාරාජා, අට්ඨංසු ඛග්ගපාණිනො;
සමුග්ගහත්ථා තෙත්තිංස, දෙවපුත්තා මහිද්ධිකා.
පාරිච්ඡත්තක පුප්ඵෙහි, පූජයන්තා තහිංඨිතා;
කුමාරියොතු ද්වත්තිංස, දණ්ඩදීපධරා ඨිතා.
පලාපෙත්වා ¶ දුට්ඨයක්ඛෙ, යක්ඛසෙනාපති පන;
අට්ඨවීසති අට්ඨංසු, ආරක්ඛං කුරුමානකා.
වීණං වාදයමානො’ව, අට්ඨා පඤ්චසිඛො තහිං;
රඞ්ගභූමිං මාපයිත්වා, තිම්පරුතුරිය ඝොසවා.
අනෙකදෙවපුත්තා ච, සාධුගීතප්පයොජකා;
මහාකාළො නාගරාජා, ථුයමානො අනෙකධා.
දිබ්බතූරියානි වජ්ජන්ති, දිබ්බසංගීති වත්තති;
දිබ්බගන්ධාදිවස්සානි, වස්සපෙන්ති ච දෙවතා.
සො ඉන්දගුත්තථෙරොතු, මාරස්ස පටිබාහනං;
චක්කවාළසමං කත්වා, ලොහච්ඡත්තමමාපයි.
මාතූනං පුරතො චෙව, තත්ථ තත්ථ ච පඤ්චසු;
ඨානෙසු ගණසජ්ඣායං, කරිංස්ව ඛිලභික්ඛවො.
තත්ථා’ගමා මහාරාජා, පහට්ඨො දුට්ඨගාමණි;
සීසෙනා’දාය ආනීතෙ, චඞ්කොටම්හි සුවණ්ණයෙ.
ඨපෙත්වා ධාතු චඞ්කොටං, පතිට්ඨාපිය ආසනෙ;
ධාතුං පූජීය වන්දිත්වා, ඨිතො පඤ්චලීකො තහිං.
දිබ්බච්ඡත්තාදිකානෙත්ථ, දිබ්බගන්ධාදිකානි ච;
පස්සිත්වා දිබ්බතූරියාදි-සද්දෙ සුත්වා ච ඛත්තියො.
අපස්සිත්වා බ්රහ්මදෙවො, තුට්ඨො අච්ඡරියබ්භුතො;
ධාතුඡත්තෙන පූජෙසි, ලංකාරජ්ජෙ’භිසිඤ්චි ච.
‘‘දිබ්බච්ඡත්තං මානුසඤ්ච, විමුත්තිච්ඡත්තමෙව ච;
ඉති තිච්ඡිත්තධාරිස්ස, ලොකනාථස්ස සත්ථුනො.
තික්ඛත්තුමෙව මෙ රජ්ජං, දම්මී’ති හට්ඨමානසො;
තික්ඛත්තුමෙව ධාතූනං, ලංකාරජ්ජමදාසිසො.
පූජයන්තො ධාතුයොතා, දෙවෙහි මානුසෙහි ච;
සහ චඞ්කොටකෙහෙව, සීසෙනාදාය ඛත්තියො.
භික්ඛුසඞ්ඝ පරිබ්යුළ්හො, කත්වා ථූපං පදක්ඛිණං;
පාචිනතො ආහරිත්වා, ධාතුගබ්භම්හි ඔතරි.
අරහන්තො ඡන්නවුති-කොටියො ථූපමුත්තමං;
සමන්තා පරිවාරෙත්වා, අට්ඨංසු කතපඤ්ජලී.
ඔතරිත්වා ¶ ධාතුගබ්භං, මහග්ඝෙ සයනෙසුභෙ;
ඨපෙස්සාමිති චින්තෙන්තෙ, පීතිපුණ්ණනරිස්සරෙ.
සධාතු ධාතුචඞ්කොටො, උග්ගන්ත්වා තස්ස සීසතො;
සත්තතාලප්පමාණම්හි, ආකාසම්හි ඨිතො තතො.
සයං කරණ්ඩො විවරි, උග්ගන්ත්වා ධාතුයො තතො;
බුද්ධවෙසං ගහෙත්වාන, ලක්ඛණෙබ්යඤ්ජනුජ්ජලං.
ගණ්ඩම්බමූලෙ බුද්ධො’ව, යමකං පාටිහාරියං;
අකංසු ධරමානෙන, සුගතෙන අධිට්ඨිතං.
තං පාටිහාරියං දිස්වා, පසන්නෙකග්ගමානසා;
දෙවාමනුස්සා අරහත්තං, පත්තා ද්වාදස කොටියො.
සෙසා ඵලත්තයං පත්තා, අතීතා ගණනාපථං;
හිත්වා’ථ බුද්ධවෙසං තා, කරණ්ඩම්හි පතිට්ඨයුං.
තතො ඔරුය්හ චඞ්කොටො, රඤ්ඤො සීසෙ පතිට්ඨහි;
සහින්දගුත්තථෙරෙන, නාටකීහි ච සො පන.
ධාතුගබ්භංපරිහරං, පත්වාන සයනං සුභං;
චඞ්කොටං රතනපල්ලඞ්කෙ, ඨපයිත්වා ජුතින්ධරො.
ධොවිත්වාන පුනොහත්ථෙ, ගන්ධවාසිත වාරිනා;
චතුජ්ජාතියගන්ධෙන, උබ්බතෙත්වා සගාරවො.
කරණ්ඩං විවරිත්වාන, තාගහෙත්වාන ධාතුයො;
ඉති චින්තයි භූමින්දො, මහාජනහිතත්ථිකො.
අනාකුලං කෙහිචිපි, යදි හෙස්සන්ති ධාතුයො;
ජනස්ස සරණං හුත්වා, යදි ඨස්සන්ති ධාතුයො.
සත්ථුනිපන්නාකාරෙන, පරිනිබ්බානමඤ්චකෙ;
නිපජ්ජන්තු සුපඤ්ඤත්තෙ, සයනම්හි මහාරහෙ.
ඉති චින්තිය සො ධාතූ, ඨපෙසි සයනුත්තමෙ;
තදා කාරා ධාතුයො ච, සහිංසු සයනුත්තමෙ.
ආසළ්හීසුක්කපක්ඛස්ස, පන්නරසඋපොසථෙ;
උත්තරාසළ්හනක්ඛත්තෙ, එවං ධාතුපතිට්ඨිතා.
සහ ¶ ධාතුපතිට්ඨානා, අක්ඛම්පිත්ථ මහාමහී;
පාටිහීරානිනෙකානි, පවත්තිංසු අනෙකධා.
රාජා පසන්නොධාතුතා, සෙතච්ඡත්තෙන පූජයි;
ලංකාය රජ්ජං සකලං, සත්තාහානි අදාසි ච.
කායෙ ච සබ්බාලඞ්කාරං, ධාතුගබ්භම්හි පූජයි;
තථානාටකියො’මච්ඡා, පරිසා දෙවතාපි ච.
වත්ථගුළඝතාදීනි, දත්වා සඞ්ඝස්ස භූපති;
භික්ඛූහි ගණසජ්ඣායං, කාරෙත්වා’ඛිලරත්තියං.
පුනාහනි පුරෙභෙරිං, චාරෙසි ‘‘සකලා ජනා;
වින්දන්තු ධාතුසත්තාහං, ඉමං’’ති ජනතාහිතො.
ඉන්දගුත්තො මහාථෙරො, අදිට්ඨාසි මහිද්ධිකො;
‘‘ධාතු වන්දිතුකාමායෙ, ලංකාදීපම්හි මානුසා.
තඞ්ඛණංයෙව ආගන්ත්වා, වන්දිත්වා ධාතුයො ඉධ;
යථා සකං ඝරං යන්තු’’, තං යථාධිට්ඨිතං අහු.
සො මහාභික්ඛුසඞ්ඝස්ස, මහාරාජා මහායසො;
මහාදානං පවත්තෙත්වා, තං සත්තාහං නිරන්තරං.
ආචික්ඛිධාතුගබ්භම්හි, කිච්චං නිඨාපිතං මයා;
ධාතුගබ්භපිධානංතු, සඞ්ඝො ජානිතුමරහති.
සඞ්ඝො තෙ ද්වෙ සාමණෙරෙ, තස්මිං කම්මෙ නියොජයි;
පිදහිංසු ධාතුගබ්භං, පාසාණෙනා’හටෙන තෙ.
‘‘මාලෙත්ථ මා මිලායන්තු, ගන්ධාසුස්සන්තුමා ඉමෙ;
මා නිබ්බායන්තු දීපාව, මා කිඤ්චාපි විවජ්ජතු.
මෙදවණ්ණ ඡ පාසාණා, සන්ධියන්තුනිරන්තරා’’;
ඉති ඝීණාසවා එත්ථ, සබ්බමෙතං අධිට්ඨයුං.
ආණාපෙසි මහාරාජා, ‘‘යථාසත්තිං මහාජනො;
ධාතුනිධානකානෙ’ත්ථ, කරොතූ’’ති හිතත්ථිකො.
මහාධාතුනිධානස්ස, පිට්ඨිම්හි ච මහාජනො;
අකා සහස්ස ධාතුනං, නිධානානි යථාබලං.
පිදහාපියතං සබ්බං, රාජාථූපං සමාපයි;
චතුරස්ස ච යඤ්චෙත්ථ, චෙතියම්හි සමාපයි.
පුඤ්ඤානි ¶ එවමමලානි සයඤ්චසන්තො,
කුබ්බන්ති සබ්බවිභවුත්තමපත්ති හෙතු;
කාරෙන්ති චාපිහි’ඛිලා පරිසුද්ධචිත්තා,
නානාවිසෙසජානතා පරිවාරහෙතූ’’ති.
සුජනප්පසාද සංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
ධාතුනිධානං නාම
එකතිංසතිමො පරිච්ඡෙදො.
ද්වත්තිංසතිම පරිච්ඡෙද
තුසිතපුරගමනං
අනිට්ඨිතෙ ඡත්තකම්මෙ, සුධාකම්මෙ ච චෙතියෙ;
මාරණන්තිකරොගෙන, රාජා ආසි ගිලානකො.
තිස්සං පක්කොසයිත්වා සො, කනිට්ඨං දීඝවාපිතො;
‘‘ථූපෙ අනිට්ඨිතං කම්මං, නිට්ඨාපෙහීති අබ්රවි.
භාතුනො දුබ්බලත්තාසො, තුන්නවායෙහි කාරිය;
කඤ්චුකං සුද්ධවත්ථෙහි, තෙන ඡාදිය චෙතියං.
චිත්තකාරෙහි කාරෙසි, වෙදිකං තත්ථ සාධුකං;
පන්තිපුණ්ණඝටානඤ්ච, පඤ්චඞ්ගුලකපන්තිකං.
ඡත්තාකාරෙහි කාරෙසි, ඡත්තං වෙළුමයං තථා;
ඛරපත්තමයෙ චන්ද-සූරියෙ මුද්ධවෙදියං.
ලාඛාකුඞ්කුමකෙහෙ’තං, චිත්තයිත්වා සුචිත්තිතං;
රඤ්ඤො නිවෙදයි’’ථූපෙ, කත්තබ්බං නිට්ඨිතං’’ඉති.
සිවිකාය නිපජ්ජිත්වා, ඉධාගන්ත්වා මහීපති;
පදක්ඛිණං කරිත්වාන, සිවිකායෙ’ව චෙතියං.
වන්දිත්වා ¶ දක්ඛිණද්වාරෙ, සයනෙ භූමිසන්ථතෙ;
සයිත්වා දක්ඛිණපස්සෙන, සො මහාථූප මුත්තමං.
සයිත්වා වාමපස්සෙස, ලොහපාසාද මුත්තමං;
පස්සන්තො සුමනො ආසි, භික්ඛුසඞ්ඝපුරෙක්ඛතො.
ගිලානපුච්ඡනත්ථාය, ආගතාහි තතො තතො;
ඡන්නවුතිකොටියො භික්ඛූ, තස්මිං ආසුං සමාගමෙ.
ගණසජ්ඣායමකරුං, වග්ගබන්ධෙන භික්ඛවො;
ථෙරපුත්තාභයං ථෙරං, තත්ථා’දිස්වා මහීපති.
අට්ඨවීස මහායුද්ධං, යුජ්ඣන්තො අපරාජයං;
යො සො න පච්චුදාවත්තො, මහායොධො වසී මම.
මච්චුයුද්ධම්හි සම්පත්තෙ, දිස්වා මඤ්ඤෙ පරාජයං;
ඉදානි සො මං නො පෙති, ථෙරො ථෙරපුත්තභයො.
ඉති චින්තයි සොථෙරො, ජානිත්වා තස්ස චින්තිතං;
කරින්දනදියා සිසෙ, වසං පඤ්ජලිපබ්බතෙ.
පඤ්චඛීණාසවසත-පරිවාරෙන ඉද්ධියා;
නභසාගම්ම රාජානං, අට්ඨාසි පරිවාරිය.
රාජා දිස්වා පසන්නො තං, පුරතො ච නිසීදිය;
තුම්හෙ දසමහායොධෙ, ගණ්හිත්වාන පුරෙ අහං.
යුජ්ඣිං ඉදානි එකො’ව, මච්චුනා යුද්ධමාරභිං;
මච්චුසත්තුං පරාජෙතුං, න සක්කොමී’’ති ආහ ච.
ආහ ථෙරො ‘‘මහාරාජ-මා භායි මනුජාධිප;
කිලෙසසත්තුං අජිත්වා, අජෙය්යො මච්චුසත්තුකො.
සබ්බම්පි සඞ්ඛාරගතං, අවස්සංයෙව භිජ්ජති;
‘‘අනිච්චා සබ්බසඞ්ඛාරා’’, ඉති වුත්තංහි සත්ථුනා.
ලජ්ජා සාරජ්ජරහිතා, බුද්ධෙපෙ’ති අනිච්චතා;
තස්මා අනිච්චා සඞ්ඛාරා, දුක්ඛා’නත්තාති චින්තය.
දුතියෙ අත්තාභාවෙපි, ධම්මච්ඡන්දො මහාහිතෙ;
උපට්ඨිතෙ දෙවලොකෙ, හිත්වා දිබ්බං සුඛං තුවං.
ඉධාගම්ම බහුං පුඤ්ඤං, අකාසි ච අනෙකධා;
කරණම්පෙකරජ්ජස්ස, සාසනුජ්ජොතනායතෙ.
මහාපුඤ්ඤකතං ¶ පුඤ්ඤං, යාවජ්ජදිවසා තයා;
සබ්බංනුස්සරමෙවං තෙ, සුඛං සජ්ජු භවිස්සති.
ථෙරස්සවචනං සුත්වා, රාජා අත්තමනො අහු;
‘‘අවස්සයො මච්චුයුද්ධෙපි, ත්වං මෙ සී’’ති අභාසිතං.
තදා ච ආහරාපෙත්වා, පහට්ඨො පුඤ්ඤ පොත්ථකං;
වාචෙතුං ලෙඛකං ආහ, සො තං වාචෙසි පොත්ථකං.
එකූනසතවිහාරා, මහාරාජෙන කාරිතා;
එකූනවීසකොටීහි, විහාරො මරිච වට්ටි ච.
උත්තමො ලොහපාසාදො,
තිංසකොටීහි කාරිතො;
මහාථූපෙ අනග්ඝානි,
කාරිතා චතුවීසති.
මහාථූපම්හි සෙසානි, කාරිතානි සුබුද්ධිනා;
කොටිසහස්සං අග්ඝන්ති, මහාරාජා’’ති වාචයි.
‘‘කොට්ඨනාමම්හි මලයෙ, අක්ඛක්ඛායික ඡාතකෙ;
කුණ්ඩලානි මහග්ඝානි, දුවෙ දත්වාන ගණ්හිය.
ඛීණාසවානං පඤ්චන්නං, මහාථෙරාන මුත්තමො;
දින්නො පසන්නචිත්තෙන, කඞ්ගුඅම්බිලපිණ්ඩකො.
චූළඞ්ගනිය යුද්ධම්හි, පරාජිත්වා පලායතා;
කාලං ඝොසාපයිත්වාන, ආගතස්ස විහායසා.
ඛීණාසවස්ස යතිනො, අත්තානමනපෙක්ඛිය;
දින්නං සරකභත්ත’න්ති, වුත්තෙ ආහ මහීපති.
විහාරමහසත්තාහෙ, පාසාදස්ස මහෙතථා;
ථූපාරම්භෙ තු සත්තාහෙ, තථා ධාතුනිධානකෙ.
චාතුද්දිසස්ස උභතො, සඞ්ඝස්ස උභතො මයා;
මහාරහං මහාදානං, අවිසෙසං පවත්තිතං.
මහාවෙසාඛපූජා ච, චතුවීසති කාරයි;
දීපෙ සඞ්ඝස්ස තික්ඛත්තුං, තිචීවරමදාපයි.
සත්තසත්ත ¶ දිනානෙව, දීපෙ රජ්ජමහං ඉමං;
පඤ්චක්ඛත්තුං සාසනම්හි, අදාසිං හට්ඨමානසො.
සතතං ද්වාදසඨානෙ, සප්පිනා සුද්ධවට්ටියා;
දීපසහස්සං ජාලෙසිං, පූජෙන්තො සුගතං අහං.
නිච්චං අට්ඨාරසඨානෙ, වජ්ජෙහි විහිතං අහං;
ගිලාන භත්තභෙසජ්ජං, ගිලානානමදාපයිං.
චතුත්තාලීසඨානම්හි, සඞ්ඛතං මධුපායසං;
තත්තකෙස්වෙව ඨානෙසු, තෙලුල්ලොපකමෙව ච.
ඝතෙ පක්කෙ මහාජාල, පූවෙ ඨානම්හි තත්තකෙ;
තථෙව සහ භත්තෙහි, නිච්ච එමව අදාපයිං.
උපොසථෙසු දිවසෙසු, මාසෙ මාසෙ ච අට්ඨසු;
ලංකාදීපෙ විහාරෙසු, දීප තෙලමදාපයිං.
ධම්මදානං මහන්තන්ති, සුත්වා අමිසදානතො;
ලොහ පාසාදතො හෙට්ඨා, සඞ්ඝමජ්ඣම්හි ආසනෙ.
‘‘ඔසාරෙස්සාමි සඞ්ඝස්ස, මඞ්ගලසුත්ත’’මිච්චහං;
නිසින්නො ඔසාරයිතුං, නාසක්ඛිං සඞ්ඝගාරවා.
තතොප්පභුති ලංකාය, විහාරෙසු තහිං තහිං;
ධම්මකථං කථාපෙසිං, සක්කරිත්වාන දෙසකෙ.
ධම්මකථික ස්සෙකස්ස, සප්පිඵාණිතසක්ඛරං;
නාළිං නාළිමදාපෙසිං, දාපෙසිං චතුරඞ්ගුලං.
මුට්ඨිකං යට්ඨිමධුකං, දාපෙසිං සාටකද්වයං;
සබ්බංපිස්සරියෙ දානං, නමෙ හාසෙසි මානසං.
ජීවිතං අනපෙක්ඛිත්වා, දුග්ගතෙන සතා මයා;
දින්න දාන ද්වයංයෙව, තං මෙ හාසෙසි මානසං.
තං සුත්වා අභයො ථෙරො, තං දානද්වයමෙව සො;
රඤ්ඤො චිත්තප්පසාදත්ථං, සං වණ්ණෙසි අනෙකධා.
තෙසු පඤ්චසු ථෙරෙසු, කඞ්ගුඅම්බිලගාහකො;
මලිය දෙව මහාථෙරො, සුමනකූටම්හි පබ්බතෙ.
නවන්නං ¶ භික්ඛුසතානං, දත්වා තං පරිභුඤ්ජි සො;
පථවීචාලකො ධම්ම, සුත්තථෙරො තු තං පන.
කල්යාණිකවිහාරම්හි, භික්ඛූනං සංවිභාජිය;
දසද්ධස තසඞ්ඛානං, පරිභොග මකාසයං.
තලඞ්ගර වාසිකො ධම්ම, දින්නත්ථෙරො පියඞ්ගුකෙ;
දීපෙ දසසහස්සානං, දත්වාන පරිභුඤ්ජිතං.
මඞ්ගණවාසිකො ඛුද්ද, තිස්සත්ථෙරො මහිද්ධිකො;
කෙලාසෙ සට්ඨිසහස්සානං, දත්වාන පරිභුඤ්ජි තං.
මහාබ්යග්ඝො ච ථෙරො තං, උක්කනගරවිහාරකෙ;
දත්වා සතානං සත්තානං, පරිභොගමකාසයං.
සරකභත්තගාහී තු, ථෙරො පියඞ්ගුදීපකෙ;
ද්වාදස භික්ඛුසහස්සානං, දත්වාන පරිභුඤ්ජිතං.
ඉති වත්වා’භයත්ථෙරො, රඤ්ඤො හාසෙසි මානසං;
රාජා චිත්තං පසාදෙත්වා, තං ථෙරං ඉධ මබ්රුවි.
‘‘චතුවීසතිවස්සානි, සඞ්ඝස්ස උපකාරකො;
අහ මෙවං හොතු කායො’පි, සඞ්ඝස්ස උපකාරකො.
මහාථූප දස්සනඨානෙ, සඞ්ඝස්ස කම්මමාළකෙ;
සරීරං සඞ්ඝදාසස්ස, තුම්හෙ ඣාපෙථ මෙ’’ඉති.
කනිට්ඨං ආහ ‘‘භො තිස්ස, මහාථූපෙ අනිට්ඨිතං;
නිට්ඨාපෙහි තුවං සබ්බං, කම්මං සක්කච්ච සාධුකං.
සායං පාතො ච පුප්ඵානි, මහාථූපම්හි පූජය;
තික්ඛත්තුං උපහාරඤ්ච, මහාථූපස්ස කාරය.
පටියාදිතඤ්ච යං වත්තං, මයා සුගත සාසනෙ;
සබ්බං අපරිහාපෙත්වා, තාත වත්තය තං තුවං.
සඞ්ඝස්ස තාත කිච්චෙසු, මා පමජ්ජිත්ථ සබ්බදා’’;
ඉතං තං අනුසාසිත්වා, තුණ්හී ආසි මහීපති.
තඞ්ඛණං ¶ ගණසජ්ඣායං, භික්ඛුසඞ්ඝො අකාසි ච;
දෙවතා ඡ රථෙ චෙව, ඡහි දෙවෙහි ආනයුං.
යාචුං විසුං විසුං දෙවා, රාජානං තෙ රථෙ ඨිතා;
‘‘අම්හාකං දෙවලොකං ත්වං, එහි රාජමනොරමං’’.
රාජා තෙසං වචො සුත්වා, ‘‘යාව ධම්මං සුණොමහං;
අධිවාසෙථ තාවා’’ති, හත්ථාකාරෙන වාරයි.
වාරෙති ගණසජ්ඣාය, මීභි මන්ත්වාන භික්ඛවො;
සජ්ඣායං ඨපයුං රාජා, පුච්ඡිතං ඨානකාරණං.
‘‘ආගමෙථා’’ති සඤ්ඤාය, දින්නත්තා’ති වදිංසු තෙ;
රාජා ‘‘නෙතං තථා භන්තෙ’’, ඉති වත්වාන තං වදි.
තං සුත්වාන ජනා කෙචි, ‘‘භීතො මච්චුභයා අයං;
ලාලප්පතී’’ති මඤ්ඤිංසු, තෙසං කඞ්ඛාවිනොදනං.
කාරෙතුං අභයත්ථෙරො, රාජානං එවමාහ සො;
‘‘ජානාපෙතුං කථං සක්කා, ආනීතා තෙ රථා’’ඉති.
පුප්ඵදානං ඛිපාපෙසි, රාජ නභසි පණ්ඩිතො;
තානි ලග්ගානි ලම්බිංසු, රථීසාසු විසුං විසුං.
ආකාසෙ ලම්බමානානි, තානි දිස්වා මහාජනො;
කඞ්ඛං පටිවිනොදෙසි, රාජා ථෙරමභාසිතං.
‘‘කතමො දෙවලොකො හි,
රම්මො භන්තෙ’’ති සො බ්රුවි;
‘‘තුසිනානං පුරං රාජ,
රම්මං’’ඉති සතං මතං.
බුද්ධභාවාය සමයං, ඔලොකෙන්තො මහාදයො;
මෙත්තෙය්යො බොධිසත්තො හි, වසතෙ තුසිතෙ පුරෙ.
ථෙරස්ස වචනං සුත්වා, මහාරාජා මහාමතී;
ඔලොකෙන්තො මහාථූපං, නිපන්නොව නිමීලයි.
චවිත්වා තංඛණංයෙව, තුසිතා අහටෙ රථෙ;
නිබ්බත්තිත්වා ඨිතොයෙව, දිබ්බදෙහො අදිස්සථ.
කතස්ස ¶ පුඤ්ඤකම්මස්ස, ඵලං දස්සෙතුමත්තනො;
මහාජනස්ස දස්සෙන්තො, අත්තානං සමලඞ්කතං.
රථට්ඨොයෙව තික්ඛත්තුං, මහාථූපං පදක්ඛිණං;
කත්වාන ථූපං සඞ්ඝඤ්ච, වන්දිත්වා තුසිතං අගා.
නාටකියො ඉධාගන්ත්වා, මකුටං යත්ථ මොචයුං;
‘‘මකුටමුත්තසාලා’’ති, එත්ථ සාලා කතා අහු.
චිතකෙ ඨපිතෙ රඤ්ඤෙ, සරීරම්හි මහාජනො;
යත්ථාරවි ‘‘රාවවට්ටි-සාලා’’නාම තහිං අහු.
රඤ්ඤො සරීරං ඣාපෙසුං, යස්මිං නිස්සීමමාළකෙ;
සො එව මාළකො එත්ථ, වුච්චතෙ ‘‘රාජ මාළකො’’.
දුට්ඨගාමණිරාජා සො, රාජා නාමාරහො මහා;
මෙත්තෙය්යස්ස භගවතො, හෙස්සති අග්ගසාවකො.
රඤ්ඤො පිතා පිතා තස්ස,
මාතා මාතා භවිස්සති;
සද්ධාතිස්සො කනිට්ඨො තු,
දුතියො හෙස්සති සාවකො.
සාලිරාජකුමාරො යො,
තස්ස රඤ්ඤො සුතො තුසො;
මෙත්තෙය්යස්ස භගවතො,
පුත්තොයෙව භවිස්සති.
එවං යො කුසලපරො කරොති පුඤ්ඤං,
ඡාදෙන්තො අනියතපාපකං බහුම්පි;
සො සග්ගං සකලෙ රමි වො පයාති තස්මා,
සප්පඤ්ඤො ස තතරතො භවෙය්ය පුඤ්ඤෙති.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
තුසිතපුරගමනං නාම
ද්වත්තිංසතිමො පරිච්ඡෙදො
තෙත්තිංසතිම පරිච්ඡෙද
දසරාජකො
දුට්ඨගාමණිරඤ්ඤො ¶ තු, රජ්ජෙඨිතා ජනා අහූ;
සාලිරාජකුමාරොති, හස්සාසි විස්සුතො සුතො.
අතීව ධඤ්ඤො සො ආසි, පුඤ්ඤකම්මරතො සදා;
අතීව චාරුරුපාය, සත්තො චණ්ඩාලියා අහු.
අසොකමාලාදෙවිංතං, සම්බන්ධං පුබ්බජාතියා;
රූපෙනා’ති පියායන්තො, සො රජ්ජං නෙවකාමයි.
දුට්ඨගාමණිභාතා’සො, සද්ධාතිස්සො තදච්ඡයෙ;
රජ්ජං කාරෙස්සා’භිසිත්තො, අට්ඨාරස්ස සමා’සමො.
ඡක්කකම්මං සුධාකම්මං, හත්ථිපාකාරමෙව ච;
මහාථූපස්ස කාරෙසි, සො සද්ධාකතනාමකො.
දීපෙන ලොහපාසාදො, උඩ්ඩිය්හිත්ථ සුසඞ්ඛතො;
කාරෙසි ලොහපාසාදං, පුන සො සත්තභූමකං.
නවුතිසතසහස්සග්ඝො, පාසාදො ආසි සො තදා;
දක්ඛිණගීරිවිහාරං, කල්ලකලෙණ මෙව ච.
කුළුම්බාලවිහාරඤ්ච, තථාපෙත්තඞ්ග වාලිකං;
වෙලඞ්ගවට්ටිකඤ්චෙව, දුබ්බලවාපිතිස්සතං.
දුරතිස්සකවාපිඤ්ච, තථාමාතුවිහාරකං;
කාරෙසි ආදීඝවාපිං, විහාරංයොජන යොජනෙ.
දීඝවාපිවිහාරඤ්ච, කාරෙසි සහචෙතියං;
නානාරතනකච්ඡන්නං, තත්ථ කාරෙසි චෙතියෙ.
සන්ධියං සන්ධියං තත්ථ, රථචක්කප්පමාණකං;
සොවණ්ණමාලං කාරෙත්වා, ලග්ගාපෙසි මනොරමං.
චතුරාසීතිසහස්සානං ¶ , ධම්මක්ඛන්ධානමිස්සරො;
චතුරාසීතිසහස්සානි, පූජාචාපි අකාරයි.
එවං පුඤ්ඤානි කත්වා සො, අනෙකානි මහීපති;
කායස්සභෙදා දෙවෙසු, තුසිතෙසු’පපජ්ජථ.
සද්ධාතිස්සපකාරාජෙ, වසන්තෙ දීඝවාපියං;
ලජ්ජීතිස්සො ජෙට්ඨසුතො, ගිරිකුම්භිමනාමකං.
විහාරං කාරයි රම්මං, තංකනිට්ඨසුතො පන;
ථුල්ලත්ථනො අකාරෙසි, විහාරං කන්දරව්හයං.
පිතරා ථුල්ලත්ථනකො, භාතුසන්තිකමායතා;
සහෙවා’හ විහාරස්ස, සඞ්ඝභොගත්ථමත්තනො.
සද්ධාතිස්සෙඋපරතෙ, සබ්බෙ’මච්චා සමාගතා;
ථූපාරාමෙ භික්ඛුසඞ්ඝං, සකලං සන්නිපාතිය.
සඞ්ඝානුඤ්ඤායරට්ඨස්ස, රක්ඛණත්ථං කුමාරකං;
අභිසිඤ්චුං ථුල්ලත්ථනං, තං සුත්වා ලජ්ජීතිස්සතො.
ඉධාගන්ත්වා ගහෙත්වා තං, සයං රජ්ජමකාරයි;
මාසඤ්චෙව දසාහඤ්ච, රාජා ථුල්ලත්ථනො පන.
තිස්සොසමං ලජ්ජීතිස්සො, සඞ්ඝො හුත්වා අනාදරො;
‘‘න ජානිංසු යථාවුඩ්ඪං’’ මීති තං පරිභාසයි.
පච්ඡා සඞ්ඝං ඛමාපෙත්වා, දණ්ඩකම්මත්ථමිස්සරො;
තීණි සතසහස්සානි, දත්වාන උරුචෙතියෙ.
සිලාමයානි කාරෙසි, පුප්ඵයානානි තීණිසො;
අථො සතසහස්සෙන, චිතාපෙසි ච අන්තරා.
මහාථූපථූපාරාමානං, භූමිංභූමිස්සරො සමං;
ථූපාරාමෙ ච ථූපස්ස, සිලාකඤ්චුක මුත්තමං.
ථූපාරාමස්ස පුරතො, සිලාථූපකමෙව ච;
ලජ්ජීකාසනසාලඤ්ච, භික්ඛුසඞ්ඝස්ස කාරයි.
කඤ්චුකං ¶ කණ්ටකෙ ථූපෙ, කාරාපෙසි සිලාමයං;
දත්වාන සතසහස්සං, විහාරෙ චෙතියව්හයෙ.
ගිරිකුම්භිලනාමස්ස, විහාරස්ස මහම්හි සො;
සට්ඨිභික්ඛුසහස්සානං, තිචීවරමදාපයි.
අරිට්ඨවිහාරං කාරෙසි, තථාකන්දරහිනකං;
ගාමිකානඤ්ච භික්ඛූනං, භෙසජ්ජානි අදාපයි.
කිමිච්ඡකං තණ්ඩුලඤ්ච, භික්ඛුනීනමදාපයි;
සමානව’ඨමාසඤ්ච, රජ්ජං සො කාරයී ඉධ.
මතෙ ලජ්ජිකතිස්සම්හි, කනිට්ඨො තස්ස කාරයි;
රජ්ජං ඡළෙව වස්සානි, ඛල්ලාටනාගනාමකො.
ලොහපාසාදපරිවාරෙ, පාසාදෙ’ති මනොරමෙ;
ලොහපාසාදසොභත්ථං, එසො ද්වත්තිංසකාරයි.
මහාථූපස්ස පරිතො, චාරුනො හෙමමාලිනො;
වාලිකඞ්ගණමරියාදං, පාකාරඤ්ච අකාරයි.
සොවකුරුන්දපාසකං, විහාරඤ්ච අකාරයි;
පුඤ්ඤකම්මානිචඤ්ඤානි, කාරාපෙසි මහීපති.
තං මහාරත්තතොනාම, සෙනාපති මහීපතිං;
ඛල්ලාටනාගරාජානං, නගරෙයෙව අග්ගහි.
තස්ස රඤ්ඤො කනිට්ඨොතු, වට්ටගාමණිනාමකො;
තං දුට්ඨසෙනාපතිකං, හන්ත්වා රජ්ජමකාරයි.
ඛල්ලාටනාගරඤ්ඤොසො, පුත්තකං සකභාතුනො;
මහාචූලිකනාමානං, පුත්තඨානෙ ඨපෙසි ච.
තම්මාතරං නුළාදෙවිං, මහෙසිඤ්ච අකාසිසො;
පීතිඨානෙ ඨිතතා’ස්ස, පීතිරාජාති අබ්රවුං.
එවං රජ්ජෙ’භිසිත්තස්ස, තස්ස මාසම්හි පඤ්චමෙ;
රොහණෙ නකුලනගරෙ, එකො බ්රාහ්මණචෙටතො.
තියො ¶ නාම බ්රාහ්මණස්ස, වචො සුත්වා අපණ්ඩිතො;
චොරො අසු මහාතස්ස, පරිවාරො අහොසි ච.
සගණාසත්තදමිළා, මහාතිත්ථම්හි ඔතරුං;
තදා බ්රාහ්මණතියො ච, තෙ සත්තදමිළාපිච.
ඡක්කත්ථාය විසජ්ජෙසුං, ලෙඛං භූපතිසන්තිකං;
රාජා බ්රාහ්මණතියස්ස, ලෙඛං පෙසෙසි නීතිමා.
‘‘රජ්ජං තව ඉදානෙව, ගණ්හ ත්වං දමිළෙ’’ ඉති;
සාධූති සො දමිළෙහි, යුජ්ඣි ගණ්හිංසු තෙ තු තං.
තතො තෙ දමිළා යුද්ධං, රඤ්ඤා සහ පවත්තයුං;
කොළම්බාලකසාමන්තා, යුද්ධෙ රාජා පරාජිතො.
තිත්ථාරාමදුවාරෙන, රථාරුළ්හො පලායති;
පණ්ඩුකාභයරාජෙන, තිත්ථාරාමොහි කාරිතො;
වාසිතො ච තදා ආසි, එකවීසති රාජුසූ.
තං දිස්වා පලායන්තං, නිගණ්ඨොගිරිනාමකො;
‘‘පලායති මහාකාළ-සීහළො’’ති භුසං රවි.
තං සුත්වාන මහාරාජා, ‘‘සිද්ධෙ මම මනොරථෙ;
විහාරං එත්ථ කාරෙස්සං’’, ඉච්චෙවං චින්තයී තදා.
සගබ්භං අනුලාදෙවිං, අග්ගහී රක්ඛියා ඉති;
මහාචූළ මහානාග-කුමාරෙචාපී රක්ඛියෙ.
රථස්ස ලහුභාවත්ථං, ඩත්වා චූළාමණිංසුභං;
ඔතාරෙසි සොමදෙවිං, තස්ස’නුඤ්ඤාය භූපති.
යුද්ධායගමනෙයෙව, පුත්තකෙ ද්වෙ ච දෙවියො;
ගාහයිත්වාන නික්ඛන්තො, සඞ්කිතො සො පරාජයෙ.
අසක්කුණිත්වා ගාහෙතුං, පත්තං භුත්තං ජිනෙන තං;
පලායිත්වා වෙස්සගීරි-වනෙ අභිනියියිසො.
කුත්ථික්කුලමහාතිස්ස-ථෙරො දිස්වා තහං තු තං;
භත්තං පාදා අනාමට්ඨං, පිණ්ඩදානං විවජ්ජිය.
අථ ¶ කෙතකිපත්තම්හි, ලිඛිත්වා හට්ඨමානසො;
සඞ්ඝභොගං විහාරස්ස, තස්ස පාදාමහීපති.
තතො ගන්ත්වා සිලාසොබ්භ-කණ්ඩකම්හි වසී තතො;
ගන්ත්වාන මාතුවෙලඞ්ගෙ, සාලගලසමීපගො.
තත්ථද්දස දිට්ඨපුබ්බං, ථෙරං ථෙරො මහීපතිං;
උපට්ඨාකස්ස අප්පෙසි, තනසිවස්ස සාධුකං.
තස්ස සො තනසිවස්ස, රට්ඨිකස්ස’න්තිකෙ තහිං;
රාජා චුද්දසවස්සානි, වසී තෙන උපට්ඨිතො.
සත්තසු දමීළෙස්වෙ’කො, සොමාදෙවිං මදාවහං;
රාගරත්තො ගහෙත්වාන, පරතීරමගාලහුං.
එකොපත්තං දසබලස්ස, අනුරාධපුරෙ ඨිතං;
ආදාය තෙන සන්තුට්ඨො, පරතීරමගාලහුං.
පුළහත්ථො තු දමිළො, තීණිවස්සානි කාරයි;
රජ්ජං සෙනාපතිං කත්වා, දමිළං බාහියව්හයං.
පුළහත්ථං ගහෙත්වා තං, දූරෙ වස්සානි බාහීයො;
රජ්ජං කාරෙසි තස්සා’සි, පණයමාරො චමූපති.
බාහීයං තං ගහෙත්වාන, රාජා’සි පණයමාරකො;
සත්තවස්සානි තස්සා’සි, පිළයමාරො චමූපති.
පණයමාරං ගහෙත්වා සො, රාජාසි පීළයමාරකො;
සත්තමාසානි තස්සාසි, දාඨියො තු චමූපති.
පීළයමාරං ගහෙත්වා සො, දාඨියො දමිළො පන;
රජ්ජං’නුරාධනගරෙ, දුවෙ වස්සානි කාරයි.
එවං දමිළරාජූනං, තෙසං පඤ්චන්නමෙවහි;
හොන්ති චුද්දසවස්සානී, සත්තමාසා ච උත්තරිං.
ගතාය තු නිවාසත්ථං, මලයෙ’නුලදෙවියා;
භරියාකනසිවස්ස, පාදාපහරි පච්ඡියං.
කුජ්ඣිත්වා රොදමානාසා, රාජානං උපසකිමි;
තං සුත්වා තනසිවොසො, මනුමාදාය නික්ඛමි.
දෙවියා ¶ වචනං සුත්වා, තස්ස ආගමනා පුරා;
ද්විපුත්තං දෙවිමාදාය, තතො රාජා’පි නික්ඛමි.
ධනුං සන්ධාය ආයන්තං, සීවං විජ්ඣි මහාසීවො;
රාජා නාමං භාවයිත්වා, අකාසි ජිනසඞ්ගහං.
අලත්ථ අට්ඨාමච්චෙච, මහන්තෙ යොධසම්මතෙ;
පරිවාරො මහාආසී, පරිහාරො ච රාජිනො.
කුම්භීලකමහාතිස්ස-ථෙර දිස්වා මහායසො;
අච්ඡගල්ලවිහාරම්හි, බුද්ධපූජමකාරයි.
වත්ථුං සොධෙතුමාරුළ්හො, අකාසචෙතියඞ්ගණං;
කවිසීසෙ අමච්චම්හි, ඔරොහන්තොමහීපති.
ආරොහන්තො සදෙවිකො, දිස්වා මග්ගෙ නිසින්නකං;
‘‘න නිපන්නො’’ති කුජ්ඣිත්වා, කවිසීසං අඝාතයි.
සෙසා සත්තඅමච්චාවි, නිබ්බින්නා තෙන රාජිනා;
තස්ස’න්තිකා පලායිත්වා, පක්කමන්තා යථාරුචි.
මග්ගෙ විලුත්තා චොරෙහි, විහාරං හම්බුගල්ලකං;
පවිසිත්වාන අද්දක්ඛුං, තිස්සත්ථෙරං බහුස්සුතං.
චතුනෙකායිකො ථෙරො, යථාලද්ධානි දාපයි;
වත්ථඵාණිතතෙලානි, තණ්ඩුලා පාහුණා තථා.
අස්සත්ථකාලෙ ථෙරො සො,
‘‘කුහිංයාතා’’ති පුච්ඡිතෙ;
අත්තානං ආවීකත්වා තෙ,
තං පවත්තිං නිවෙදයුං.
‘‘කාරෙතුං කෙහි සක්කා නු, ජිනසාසනපග්ගහං;
දමිළෙහි වා’ථ රඤ්ඤා, ඉති පුට්ඨා තු තෙ පන.
‘‘රඤ්ඤො සක්කා’’ති ආහංසු, සඤ්ඤාපෙත්වාන තෙ ඉති;
උභො තිස්ස මහාතිස්ස-ථෙරා ආදාය තෙ තතො.
රාජිනො සන්තිකං නෙත්වා, අඤ්ඤමඤ්ඤං ඛමාපයුං;
රාජා ච තෙ අමච්චා ච, ථෙරො එව මයාචයුං.
සිද්ධෙ ¶ කම්මෙ පෙසිතෙනො, ගන්තබ්බං සන්තිකං ඉති;
ථෙරා දත්වා පටිඤ්ඤං තෙ, යථාඨානමගඤ්ඡිසුං.
අනුරාධපුරං රාජා, ආගන්ත්වාන මහායසො;
දාඨිකං දමිළං හන්ත්වා, සයං රජ්ජමකාරයි.
තතො නිගණ්ඨාරාමං තං, විද්ධංසෙත්වා මහීපති;
විහාරං කාරයි තත්ථ, ද්වාදස පරිවෙණකං.
මහාවිහාරපට්ඨානා, ද්වීසු වස්සස තෙසු ච;
සත්තරසසු වස්සෙසු, දසමාසා’මිකෙසු ච.
තථා දිනෙසු දසසු, අතික්කන්තෙසු සාදරො;
අභයගිරි විහාරංසො, පතිට්ඨාපෙසි භූපති.
අක්කොසියිත්වා තෙ ථෙරෙ, තෙසු පුබ්බුපකාරිනො;
තං මහාතිස්ස ථෙරස්ස, විහාරං මානදො අදා.
ගිරිස්ස යස්මා ගාරාමෙ, රාජා කාරෙසි සොභයො;
තස්මා’භය ගිරිත්වෙව, විහාරො නාමකො අහු.
ආණාපෙත්වා සොමාදෙවිං,
යථා ඨානෙ ඨපෙසිසො;
තස්සාතන්නාමකං කත්වා,
සොමාරාම මකාරයි.
රථා ඔරොපිතා සා හි, තස්මිංඨානෙ වරඞ්ගනා;
කද්දම්බපුප්ඵ ගුම්බම්හි, නිලිනා තත්ථ අද්දස.
මුත්තයන්තං සාමණෙරං, මග්ගං හත්ථෙන ඡාදිය;
රාජා තස්ස වචො සුත්වා, විහාරං තත්ථ කාරයි.
මහාථූපස්සුත්තරතො,
චෙතියං උච්චවත්ථුකං;
සිලා සොභකණ්ඩකං නාම,
රාජා සොයෙව කාරයි.
තෙසු සත්තසු යොධෙසු, උත්තියො නාම කාරයි;
නගරම්හා දක්ඛිණතො, විහාරං දක්ඛිණව්හයං.
තත්තෙව ¶ මූලවොකාස, වීහාරං මූලනාමකො;
අමච්චො කාරයී තෙන, සොපි තංනාමකො අහු.
කාරෙසි සාලියාරාමං, අමච්චො සාලියව්හයො;
කාරෙසි පබ්බතාරාමං, අමච්චො පබ්බතව්හයො.
උත්තරතිස්සරාමන්තු, තිස්සාමච්චො අකාරයි;
විහාරෙ නිට්ඨිතෙ රම්මෙ, තිස්සථෙර මුපච්චතෙ.
‘‘තුම්හාකං පටිසන්ථාර, වසෙන’ම්හෙහි කාරිතෙ;
විහාරෙ දෙම තුම්හාකං, ඉති වත්වා අදංසු ච.
ථෙරො සබ්බත්ථවාසෙසි, තෙ තෙ භික්ඛූ යථා රහං;
අමච්චා’දංසු සඞ්ඝස්ස, විවිධෙ සමණාරහෙ.
රාජා සකවිහාරම්හි, වසන්තෙ සමුපට්ඨහි;
පච්චයෙහි අනුනෙහි, තෙන තෙ බහවො අහුං.
ථෙරං කුලෙහී සංසට්ඨං, මහාතිස්සොති විස්සුතං;
කුලසංසට්ඨ දොසෙන, සඞ්ඝො තං නීහරි ඉතො.
තස්ස සිස්සො බහලමස්සු-
තිස්සත්ථෙරොති පිස්සුතො;
කුද්ධො’භයගිරිං ගන්ත්වා,
වසි පක්ඛං වහං තහිං.
තතොප්පභුති තෙ භික්ඛූ, මහාවිහාරනාගමුං;
එවං තෙ’භයගිරිකා, නිග්ගතා ථෙරවාදතො.
පභින්නා’භයගිරිකෙහි, දක්ඛිණවිහාරිකායති;
එවං තෙ ථෙරවාදීහි, පභින්නා භික්ඛවො ද්විධා.
මහා අභයභික්ඛූ තෙ, වඩ්ඪෙතුං දීපවාසිනො;
වට්ටගාමණිභූමින්දො, පත්තිං නාම අදාසි සො.
විහාරපරිවෙණානි, ඝටාබද්ධෙ අකාරයි;
‘‘පටිසඞ්ඛරණං එවං, හෙස්සතීති විචින්තිය.
පිටකත්තයපාළිඤ්ච, තස්ස අට්ඨකථම්පි ච;
මුඛපාඨෙන ආනෙසුං, පුබ්බෙ භික්ඛූ මහාමති.
හානිං ¶ දිස්වාන සත්තානං, තදා භික්ඛූ සමාගතා;
චිරට්ඨිතත්ථං ධම්මස්ස, පොත්ථකෙසු ලිඛාපයුං.
වට්ටගාමණි අභයො, රාජා රජ්ජමකාරයි;
ඉති ද්වාදසවස්සානි, පඤ්චමාසෙසු ආදිතො.
ඉතී පරහිත මත්තනො හිතඤ්ච,
පටිලභියිස්සරියං කරොති පඤ්ඤො;
විපුලමපි කුබුද්ධිලද්ධභොවං,
උභයහිතං න කරොති භොගලුද්ධො’ති.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
දසරාජකො නාම
තෙත්තිංසතිමො පරිච්ඡෙදො.
චතුත්තිංසතිම පරිච්ඡෙද
එකාදසරාජදීපනො
තදච්චයෙ මහාචූලී-මහාතිස්සො අකාරයි;
රජ්ජං චුද්දසවස්සානි, ධම්මෙන ච සමෙන ච.
සහත්ථෙන කතං දානං, සො සුත්වාන මහප්ඵලං;
පඨමෙයෙව වස්සම්හි, ගන්ත්වා අඤ්ඤාතවෙසවා.
කත්වාන සාලිලවනං, ලද්ධාය භතියා තතො;
පිණ්ඩපාතං මහාසුම්ම-ථෙරස්සා’දා මහීපති.
සොණ්ණගිරිම්හි පුන සො, තීණිවස්සානි ඛත්තියො;
ගුළයන්තම්හි කත්වාන, භතිංලද්ධා ගුළෙ තතො.
තෙ ගුළෙ ආහරාපෙත්වා, පුරං ආගම්ම භූපති;
භික්ඛුසඞ්ඝස්ස පාදාසි, මහාදානං මහීපති.
තිංසභික්ඛුසහස්සස්ස, අදා අච්ඡාදනානි ච;
ද්වාදසන්නං සහස්සානං, භික්ඛූනීනං තථෙව ච.
කාරයිත්වා ¶ මහීපාලො, විහාරං සුප්පතිට්ඨිතං;
සට්ඨිභික්ඛු සහස්සස්ස, තිචීවරමදාපයි.
තිංස සහස්ස සඞ්ඛානං, භික්ඛුනීනඤ්ච දාපයි;
මණ්ඩවාපි විහාරං සො, තථා අභයගල්ලකං.
වඞ්ගුපට්ටඞ්ගගල්ලඤ්ච, දීඝබාහුකගල්ලකං;
වාලගාම විහාරඤ්ච, රාජා සොයෙව කාරයි.
එවං සද්ධාය සො රාජා, කත්වා පුඤ්ඤානිනෙකධා;
චතුද්දසන්නං වස්සානං, අච්චයෙන දිවං අගා.
වට්ටගාමණිනො පුත්තො, චොරනාගොති විස්සුතො;
මහාචූළිස්සරජ්ජම්හි, චොරො හුත්වා චරිතදා.
මහාචූළෙ උපරතෙ, රජ්ජං කාරයි ආගතො;
අත්තනො චොරකාලෙ සො, නිවාසං යෙසුනාලභි.
අට්ඨරසවිහාරෙ තෙ, විද්ධංසාපෙසි දුම්මති;
රජ්ජං ද්වාදසවස්සානි, චොරනාගො අකාරයි.
ලොකන්තරික නිරයං, පාපොසොඋපපජ්ජථ;
තදච්චයෙ මහාචූළ්හි-රඤ්ඤො පුත්තො අකාරයි.
රජ්ජං තීණෙව වස්සානි, රාජාතිස්සො’ති විස්සුතො;
චොරනාගස්ස දෙවීතු, වීසමං වීසමානුලා.
වීසං දත්වාන මාරෙසි, බලත්ථෙරත්තමානසා;
තස්මිංයෙවබලත්ථෙසා, අනුලාරත්තමානසා.
තිස්සං වීසෙනඝාතෙත්වා, තස්ස රජ්ජමදාසිසා;
සීවො නාම බලත්ථොසො, ජෙට්ඨදොවාරිකො තහිං.
කත්වා මහෙසිං අනුලං, වස්සං මාසද්වයා’චිකං;
රජ්ජං කාරෙසි නගරෙ, වටුකෙ දමිළෙ’නුලා.
රත්තා වීසෙන තං හන්ත්වා, වටුකෙ රජ්ජමප්පයි;
වටුකො දමිළො සො හි, පුරෙ නගරවඩ්ඪකී.
මහෙසිං අනුලං කත්වා, වස්සං මාසද්වයාධිකං;
රජ්ජං කාරෙසි නගරෙ, අනුලා තත්ථ ආගතං.
පස්සිත්වා දාරුභතිකං, තස්මිං සාරත්තමානසා;
හන්ත්වා විසෙන වටුකං, තස්ස රජ්ජං සමප්පයි.
දාරුභතිකතිස්සො ¶ සො, මහෙසිං කරියානුලං;
එකමාසාධිකං වස්සං, පුරෙ රජ්ජමකාරයි.
කාරෙසි සො පොක්ඛරණිං, මහාමෙඝවනෙ ලහුං;
නිලීයෙ නාම දමිළෙ, සා පුරොහිතබ්රාහ්මණෙ.
රාගෙන රත්තා අනුලා, තෙන සංවාසකාමිනී;
දාරුභතිකතිස්සංතං, වීසං දත්වාන ඝාතිය.
නිලීයස්ස අදා රජ්ජං, සොපි නිලීයබ්රාහ්මණො;
තං මහෙසිං කරිත්වාන, නිච්චං තාය උපට්ඨිතො.
රජ්ජං කාරෙසි ඡම්මාසං, අනුරාධපුරෙ ඉධ;
ද්වත්තිංසාය බලත්ථෙහි, වත්ථුකාමා යථාරුචිං.
වීසෙන තං ඝාතයිත්වා, නිලීයං ඛත්තියානුලා;
රජ්ජං සා අනුලාදෙවී, චතුමාසමකාරයි.
මහාචූළිකරාජස්ස, පුත්තො දුතියකො පන;
කූටකණ්ණතිස්සො නාම, භීතො සො’නුලදෙවියා.
පලායිත්වා පබ්බජිත්වා, කාලෙ පත්තබලො ඉධ;
ආගන්ත්වා ඝාතයිත්වා, තං අනුලං දුට්ඨමානසං.
රජ්ජං කාරෙසි ද්වාවීසං, වස්සානි මනුජාධිපො;
මහාඋපොසථාගාරං, අකා චෙතියපබ්බතෙ.
ඝරස්ස තස්ස පුරතො, සිලාථූපමකාරයි;
බොධිං රොපෙසි තත්ථෙව, සොව චෙතියෙපබ්බතෙ.
පෙලගාමවිහාරඤ්ච, අන්තරගඞ්ගාය කාරයි;
තත්ථෙව වණ්ණකං නාම, මහාමාතිකමෙව ච.
අම්බදුග්ගමහාවාපිං, භයොලුප්පලමෙව ච;
සත්තහත්ථුච්චපාකාරං, පුරස්ස පරිඛං තථා.
මහාවත්ථුම්හි අනුලං, ඣාපයිත්වා අසඤ්ඤතං;
අපනීය තතො ථොකං, මහාවත්ථුමකාරයි.
පදුමස්සරවනුය්යානං, නගරෙයෙව කාරයි;
මතා’ස්ස දන්තෙ ධොවිත්වා, පබ්බජි ජිනසාසනෙ.
කුලසන්තකෙ ¶ ඝරට්ඨානෙ, මාතුභික්ඛුනුපස්සයං;
කාරෙසි දන්තගෙහන්ති, විස්සතො ආසි තෙන සො.
තදච්චයෙ තස්ස පුත්තො, නාමකො භාතිකාභයො;
අට්ඨවීසතිවස්සානි, රජ්ජං කාරෙසි ඛත්තියො.
මහාදාට්ඨිකරාජස්ස, භාතිකත්තාමහීපති;
දීපෙ ‘‘භාතිකරාජා’’ති, පාකටො ආසි ධම්මිකො.
කාරෙසි ලොහපාසාදෙ, පටිසඞ්ඛාරමෙත්ථසො;
මහාථූපෙ වෙදිකා ද්වෙ, ථූපව්හෙ’පොසථව්හයං.
අත්තනො බලිමුජ්ඣිත්වා, නගරස්ස සමන්තතො;
රොපාපෙත්වා යොජනම්හි, සුමනාන’ජ්ජුකානි ච.
පාදවෙචිකතො යාව, ධුරච්ඡත්තානරාධිපො;
චතුරඞ්ගලබහලෙන, ගන්ධෙන උරුචෙතියං.
ලිම්පාපෙත්වාන පුප්ඵානි, වණ්ටෙහි තත්ථ සාධුකං;
නිවෙසිත්වාන කොරෙසි, ථූපං මාලාගුලොපමං.
පුනද්වඞ්ගුලබහලාය, මනොසිලාය චෙතියං;
ලිම්පාපෙත්වාන කාරෙසි, තථෙව කුසුමාචිතං.
පුන සොපානතො යාව, ධුරච්ඡත්තාව චෙතියං;
පුප්ඵෙහි ඔකිරාපෙත්වා, ඡාදෙසි පුප්ඵරාසිනො.
උට්ඨාපෙත්වාන යන්තෙහි, ජලං අභයවාපිතො;
ජලෙහි ථූපං සෙවන්තො, බලපූජමකාරයි.
සකටසතෙන මුත්තානං, සද්ධිං තෙලෙන සාධුකං;
මද්දාපෙත්වා සුධාපිණ්ඩං, සුධාකම්මමකාරයි.
පවාලජාලං කාරෙත්වා, තං ඛිපාපිය චෙතියෙ;
සොවණ්ණානි පදුමානි, චක්කමත්තානි සන්ධිසු.
ලග්ගාපෙත්වා තතො මුත්තා-කලාපෙ යාව හෙට්ඨිමා;
පදුමා’ලම්බයිත්වාන, මහාථූපමපූජයි.
ගණසජ්ඣායසද්දං ¶ සො, ධාතුගබ්භම්හිතාදිනි;
සුත්වා ‘‘අදිස්වා තංනා’හං, වුට්ඨහිස්සන්ති නිච්ඡිතො.
පාචිනාදිකමූලම්හි, අනාහාරො නිපජ්ජථ;
ථෙරා ද්වාරං මාපයිත්වා, ධාතුගබ්භං නයිංසු තං.
ධාතුගබ්භවිභූතිංසො, සබ්බං දිස්වා මහීපති;
නික්ඛන්තො තාදිසෙහෙව, පොත්ථරූපෙහි පූජයි.
මධුගන්ධෙහි ගන්ධෙහි, ඝටෙහි සරසෙහි ච;
අඤ්ජනහරිතාලෙහි, තථාමනොසිලාහි ච.
මනොසිලාසු වස්සෙන, භස්සිත්වා චෙතියඞ්ගණෙ;
ඨිතාසු ගොප්ඵමත්තාසු, රචිතෙ පු’ප්පලෙහි ච.
ථූපඞ්ගණම්හි සකලෙ, පුරිතෙ ගන්ධකද්දමෙ;
චිත්තකිලඤ්ජඡිද්දෙසු, රචිතෙ පු’ප්පලෙහි ච.
වාරයිත්වා වාරිමග්ගං, තථෙව පුරිතෙ ඝටෙ;
දීපවට්ටිහි නෙකානි, කතවට්ටිසිඛාහි ච.
මධුකතෙලම්හි තථා, තිලතෙලෙ තථෙව ච;
තථෙව පට්ටවට්ටීනං, සු බහූහි සිඛාහි ච.
යථාවුත්තෙහි එතෙහි, මහාථූපස්ස ඛත්තියො;
සත්තක්ඛත්තුං සත්තක්ඛත්තුං, පූජා’කාසි විසුං විසුං.
අනුවස්සඤ්ච නියතං, සුධාමඞ්ගලමුත්තමං;
බොධිසිනානපූජා ච, තථෙව උරුබොධියා.
මහාවෙසාඛ පූජා ච, උළාරා අට්ඨවීසති;
චතුරාසීති සහස්සානි, පූජා ච අනුළාරිකා.
විවිධං නටනච්චඤ්ච, නානාතූරියවාදිතං;
මහාථූපෙ මහාපූජං, සද්ධානුන්නො අකාරයි.
දිවසස්ස ච තික්ඛත්තුං, බුද්ධුප්පට්ඨානමාගමා;
ද්වික්ඛත්තුං, පුප්ඵභෙරිඤ්ච, නියතං සො අකාරයි.
නියතඤ්චනදානඤ්ච, පවාරණාදානමෙව ච;
තෙලඵාණිතවත්ථාදි-පරික්ඛාරං සමණාරහං.
බහුං ¶ පාදාසි සඞ්ඝස්ස, චෙතියඛෙත්තමෙව ච;
චෙතියෙ පරිකම්මත්ථං, අදාසි තත්ථ ඛත්තියො.
සදා භික්ඛුසහස්සස්ස, විහාරෙ චෙතියපබ්බතෙ;
සලාකවත්තභත්තඤ්ච, සො දාපෙසි ච භූපති.
චින්තාමණිමුචෙලව්හෙ, උපට්ඨානත්තයෙ ච සො;
තථා පදුමඝරෙ ඡත්ත-පාසාදෙ ච මනොරමෙ.
භොජෙන්තො පඤ්චඨානම්හි, භික්ඛූගන්ථධුරෙ යුතෙ;
පච්චයෙහි උපට්ඨාසි, සදා ධම්මෙ සගාරවො.
පොරාණරාජනියාතං, යංකිඤ්චි සාසනස්සිතං;
අකාසි පුඤ්ඤකම්මංසො, සබ්බං භාතිකභූපති.
තස්ස භාභකරාජස්ස, අච්චයෙ තං කනිට්ඨකො;
මහාදාඨිමහානාග-නාමො රජ්ජමකාරයි.
ද්වාදසංයෙව වස්සානි, නානාපුඤ්ඤපරායනො;
මහාථූපම්හි කිඤ්ජක්ඛ- පාසාණෙ අත්ථරාපයි.
වාලිකාමරියාදඤ්ච, කාරෙසි විත්ථතඞ්ගණං;
දීපෙ සබ්බවිහාරෙසු, ධම්මාසනමදාපයි.
අම්බත්ථල මහාථූපං, කාරාපෙසි මහීපති;
ච යෙඅනිට්ඨමානම්හි, සරිත්වා මුනිනො ගුණං.
චජිත්වාන සකං පාණං, නිපජ්ජිත්වා සයං තහිං;
ඨපයිත්වා චයං තස්ස, නිට්ඨාපෙත්වාන චෙතියං.
චතුද්වාරෙ ඨපාපෙසි, චතුරො රතනග්ඝිකෙ;
සුසිප්පිකෙහි සුවිභත්තෙ, නානාරතනජොතිතෙ.
චෙතියෙ පටිමොචෙත්වා, නානාරතනකඤ්චුකං;
කඤ්චන බුබ්බුලඤ්චෙත්ථ, මුත්තොලම්බඤ්ච දාපයි.
චෙතිය පබ්බතාවට්ටෙ, අලඞ්කරිය යොජනං;
යොජාපෙත්වා චතුද්වාරං, සමන්තා චාරුවීථිකං.
වීථියා උභතො පස්සෙ, ආපණානි පසාරිය;
ධජග්ඝික තො රණානි, මණ්ඩයිත්වා තහිං තහිං.
දීපමාලා ¶ සමුජ්ජොතං, කාරයිත්වා සමන්තතො;
නටනච්චානි ගීතානි, වාදිතානි ච කාරයි.
මග්ගෙ කදම්බනදිතො, යාවචෙතිය පබ්බතා;
ගන්තුං ධොතෙහි පාදෙහි, කාරයි’ත්ථරණත්ථතං.
සනච්චගීතවාදෙහි, සමජ්ජමකරුං තහිං;
නගරස්ස චතුද්වාරෙ, මහා දානඤ්ච දාපයි.
අකාසි සකලෙ දීපෙ, දීපමාලානිරන්තරං;
සලිලෙපි සමුද්දස්ස, සමන්තා යොජනන්තරෙ.
චෙතියස්ස මහෙතෙන, පූජා සා කාරිතා සුභා;
ගිරිභණ්ඩා මහාපූජා, උළාරා වුච්චතෙ ඉධ.
සමාගතානං භික්ඛූනං, තස්මිං පූජා සමාගමෙ;
දානං අට්ඨසු ඨානෙසු, ඨපාපෙත්වා මහීපති.
තාළයිත්වාන තත්රට්ඨා, අට්ඨසොවණ්ණභෙරියො;
චතුවීසසහස්සානං, මහාදානං පවත්තයි.
ඡචීවරානි පාදාසි, බන්ධමොක්ඛඤ්ච කාරයි;
චතුද්වාරෙන්වාපිතෙහි, සදා කම්මමකාරයි.
පුබ්බරාජූහි ඨපිතං, භාතරං ඨපිතං තථා;
පුඤ්ඤකම්මං අහාපෙත්වා, සබ්බං කාරයිභූපති.
අත්තානං දෙවිංපුත්තෙ ද්වෙ, හත්ථිං අස්සඤ්ච මඞ්ගලං;
වාරියන්තො’පි සඞ්ඝෙන, සඞ්ඝස්සා’දාසි භූපති.
ඡසත සහස්සග්ඝකං, භික්ඛුසඞ්ඝස්ස සො අදා;
සතසහස්සග්ඝනකං, භික්ඛූනීනං ගණස්ස තු.
දත්වාන කප්පියං භණ්ඩං, විවිධං විධිකොවිදො;
අත්තානඤ්ච’ව සෙසෙ ච, සඞ්ඝතො අභිනීහරි.
කාලායන කණ්ණිකම්හි, මණිනාග පබ්බතව්හයං;
විහාරඤ්ච කළව්හයං, කාරෙසි මනුජාධිපො.
කුබු ¶ බන්ධනදීතීරෙ, සමුද්දවිහාරමෙව ච;
හුවාවකණ්ණිකෙ චූළ, නගපබ්බතසව්හයං.
පාසාණදීපකව්හම්හි, විහාරෙ කාරිතෙ සයං;
පානියං උපනිතස්ස, සාමණෙරස්ස ඛත්තියො.
උපචාරෙ පසීදිත්වා, සමන්තා අට්ඨයොජනං;
සඞ්ඝභොගමදාතස්ස, විහාරස්ස මහීපති.
මණ්ඩවාපි විහාරෙ ච, සාමණෙරස්ස ඛත්තියො;
තුට්ඨො විහාරං දාපෙසි, සඞ්ඝෙ භොගං තථෙව සො.
ඉති විභවමනප්පං සාධුපඤ්ඤා ලභිත්වා,
විගතමදපමාදාචත්ත කාමපසඞ්ගා;
අකරියජනඛෙදං පුඤ්ඤකම්මාභිරාමා,
විපුලවිවිධපුඤ්ඤං සුප්පන්නාකරොන්තීති.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
එකාදසරාජදීපනො නාම
චතුත්තිංසතිමො පරිච්ඡෙදො.
පඤ්චතිංසතිමපරිච්ඡෙද
ද්වාදසරාජකො
ආමණ්ඩගාමණ්යභයො, මහාදාඨිකඅච්චයෙ;
නවවස්සනට්ඨමාසෙ, රජ්ජං කාරෙසි තං සුතො.
ඡත්තාති ඡත්තං කාරෙසි, මහාථූපෙ මනොරමෙ;
තථෙව පාදවෙදිඤ්ච, මුද්ධවෙදිඤ්ච කාරයි.
තථෙව ලොහපාසාද, ථූපව්හෙ පොසථව්හයෙ;
කාරෙසි කුච්ඡිආජිරං, කුච්ඡිආළින්දමෙව ච.
උභයත්ථාපි ¶ කාරෙසි, චාරුං රතනපණ්ඩපං;
රජතලෙණ විහාරඤ්ච, කාරාපෙසි නරාධිපෙ.
මහාගාමෙණ්ඩවාපිංසො, පස්සෙ කාරිය දක්ඛිණෙ;
දක්ඛිණස්ස විහාරස්ස, අදාසි පුඤ්ඤදක්ඛිණො.
මාඝාතං සකලෙ දීපෙ, කාරෙසි මනුජාධිපො;
වල්ලිඵලානි සබ්බානි, රොපාපෙත්වා තහිං තහිං.
මං සකුභණ්ඩකං නාම, ආමණ්ඩිය මහීපති;
පත්තං පූරාපයිත්වාන, කාරෙත්වා වත්ථචුම්බටං.
දාපෙසි සබ්බසඞ්ඝස්ස, විප්පසන්නෙන චෙතසා;
පත්තෙ පූරාපයිත්වා සො, ආමණ්ඩ ගාමණිවිදූ.
තඞ්කනිට්ඨොකණිරාජා-තිස්සො ඝාතිය තාතරං;
තීණි වස්සානි නගරෙ, රජ්ජං කාරෙසි ඛත්තියො.
උපොසථඝරට්ටං එසා, නිච්ඡිනි චෙකියව්හයෙ;
රාජාපරාධකම්මම්හි, පුත්තෙ සට්ඨිතු භික්ඛවො.
සහොඩ්ඩෙ ගාහයිත්වාන, රාජා චෙතිය පබ්බතෙ;
ඛිපාපෙසි කණිරව්හෙ, පබ්භාරම්හි අසීලකෙ.
කණිරාජා අච්චයෙන, ආමණ්ඩගාමණි සුතො;
චූළාභයො වස්සමෙකං, රජ්ජං කාරෙසි ඛත්තියො.
සො ගොණකනදීතීරෙ, පුරපස්සම්හි දක්ඛිණෙ;
කාරාපෙසි මහීපාලො, විහාරෙ චූළගල්ලකං.
චූළාභයස්ස’ච්ච යෙන, සීවලි තං කනිට්ඨිකා;
ආමණ්ඩධීතා චතුරො, මාසෙ රජ්ජමකාරයි.
ආමණ්ඩ භාගිනෙය්යා තු, සීවලිං අපනීයතං;
ඉළනාගොති නාමෙන, ඡත්තං උස්සාපයි පුරෙ.
තිස්සවාපිං ගතෙ තස්මිං, ආදිවස්සෙ නරාධිපෙ;
තං හිත්වා පුරමාගඤ්ඡුං, බහවොලම්බකණ්ණකා.
තහිං අදිස්වා තෙ රාජා, කුද්ධො තෙහි අකාරයි;
මද්දයං වාපියා පස්සෙ, මහාථූපඤ්ජසංසයං.
තෙසං ¶ විචාරකෙ කත්වා, චණ්ඩාලෙ ච ඨපාපයි;
තෙන කුද්ධාලම්බකණ්ණා, සබ්බෙ හුත්වාන එකතො.
රාජානං තං ගහෙත්වාන, රුන්ධිත්වාන සකෙ ඝරෙ;
සයං රජ්ජං විචාරෙසුං, රඤ්ඤො දෙවී තදා සකං.
පුත්තං චන්දමුඛසිවං, මණ්ඩයිත්වා කුමාරකං;
දත්වාන හත්ථෙ ධාතීනං, මඞ්ගලහත්ථි සන්තිකෙ.
පෙසෙසි වත්වා සන්දෙසං, නෙත්වා තං ධාතියො තහිං;
වදිංසු දෙවිසන්දෙසං, සබ්බං මඞ්ගල හත්ථිනො.
‘‘අයං තෙ සාධිනො පුත්තො,
සාමිකො චාරකෙ ඨිතො;
අරිහි ඝාතතො සෙසො,
තයා ඝාතො ඉමස්ස තු.
ත්වමෙනං කිර ඝාතෙහි, ඉදං දෙවිවචො’’ඉති;
වත්වා තු සයාපෙසුං, පාදමූලම්හි හත්ථිනො.
දුක්ඛිතො සො රුදිත්වාන, නාගො භෙත්වාන ආළකං;
පවිසිත්වා මහාවත්ථුං, ද්වාරං පාතිය ථාමසා.
රඤ්ඤො නිසින්නඞ්ගණම්හි, උග්ඝාටෙත්වා කවාටකං;
නිසීදාපිය තං ඛන්ධෙ, මහාතිත්ථමුපාගමි.
නාවං ආරො පයිත්වාන, රාජානං තත්ථ කුඤ්ජරො;
පච්ඡිමො දධිතීරෙන, සයං මලය මාරුහී.
පරතීරෙ වසිත්වා සො, තීණිවස්සානි ඛත්තියො;
බලකායං ගහෙත්වාන, ආගා නාවාති රොහණං.
තිත්ථෙ සක්ඛරසොබ්භම්හි, ඔතරිත්වාන භූපති;
අකාසි රොහණෙ තත්ථ, මහන්තං බලසඞ්ගහං.
රඤ්ඤො මඞ්ගලහත්ථිසො, දක්ඛිණං මලයං තතො;
රොහණංයෙ’වුපාගඤ්ඡි, තස්ස කම්මානි කාතවෙ.
මහාපදුමනාමස්ස, තත්ථ ජාතකභාණිනො;
තුලාධාරව්හවාසිස්ස, මහාථෙරස්ස සන්තිකෙ.
කපිජාතකං ¶ සුත්වාන, බොධිසත්තෙ පසාදවා;
නාගමහාවිහාරං සො, ජියාමුත්තධනුස්සතං.
කත්වා කාරෙසි ථූපඤ්ච, වඩ්ඪාපෙසි යථාඨිතං;
තිස්සවාපිඤ්ච කාරෙසි, තථා දුරව්හවාපිකං.
සො ගහෙත්වා බලං රාජා, යුද්ධාය අභිනික්ඛමි;
තං සුත්වා ලම්බකණ්ණා ච, යුද්ධාය අභිසංයුතා.
පපල්ලක්ඛන්ධද්වාරම්හි, ඛෙත්තෙ හිඞ්කරවාපිකෙ;
යුද්ධං උභින්නං වත්තිත්ථ, අඤ්ඤමඤ්ඤවිහෙසනං.
නාවාකිලන්තදෙහත්තා, පොසා සීදන්ති රාජිනො;
රාජා නාමං සාවයිත්වා, සයං පාවිසි තෙන සො.
තෙන භීතාලම්බකණ්ණා, සයිංසු උදරෙන සො;
තෙසං සීසානි ඡින්දිත්වා, රතනාභිසමංකරි.
තික්ඛත්තුමෙවන්තුකතෙ, කරුණාය මහීපති;
‘‘අමාරෙත්වා’ව ගණ්හාථ, ජීවග්ගාහ’න්ති අබ්රුවි.
තතො විජිතසඞ්ගාමො, පුරං ආගම්ම භූපති;
ඡත්තං උස්සාපයිත්වාන තිස්සවාපි ඡණං අගා.
ජලකීළාය උග්ගන්ත්වා, සුමණ්ඩිතපසාධිතො;
අත්තනො සිරිසම්පත්තිං, දිස්වා තස්සන්තරායිකෙ.
ලම්බකණ්ණෙ සරිත්වාන, කුද්ධො සො යොජයීරථෙ;
යුගපරම්පරා තෙසං, පුරතො පාවිසී පුරං.
මහාවත්ථුස්ස උම්මාරෙ, ඨත්වා රාජාණපෙසි සො;
‘‘ඉමෙසං සීසමුම්මාරෙ, අස්මිං ඡින්දථ භො’’ඉති.
ගොණා එතෙරථෙ යුත්තා, තව හොන්ති රථෙසභ;
සිඞ්ගංඛුරඤ්ච එතෙසං, ඡෙදාපයත භො’’ඉති.
මාතුයා අථ සඤ්ඤත්තො, සීසච්ඡෙදං නිවාරිය;
නාසඤ්ච පාදඞ්ගුට්ඨඤ්ච, තෙසං රාජා අඡෙදයි.
හත්ථිවුත්ථං ජනපදං, අදා හත්ථිස්ස ඛත්තියො;
හත්ථිභොගො ජනපදො, ඉති තෙනාසි නාමතො.
එවං අනුරාධපුරෙ, ඉළානාගො මහීපති;
ඡබ්බස්සානි අනුනානි, රජ්ජං කාරෙසි ඛත්තියො.
ඉළනාගච්චයෙ ¶ තස්ස, පුත්තො චන්දමුඛොසිවො;
අට්ඨවස්සං සත්තමාසං, රාජා රජ්ජමකාරයි.
මණිකාරගාමෙ වාපි, කාරාපෙත්වා මහීපති;
ඉස්සරසමණව්හස්ස, විහාරස්ස අදාසි සො.
තස්ස රඤ්ඤො මහෙසී ච, සඞ්ගාමෙ පත්තිමත්තනො;
තස්සෙවා’දා විහාරස්ස, දමිළදෙවීති විස්සුතා.
තං තිස්සවාපී කීළාය, හන්ත්වා චන්දමුඛං සිවං;
යසළාලකතිස්සො’ති, විස්සුතො තඞ්කනිට්ඨකො.
අනුරාධපුරෙ රම්මෙ, ලඞ්කාභුවදනෙ සුභෙ;
සත්තවස්සානට්ඨමාසෙ, රාජා රජ්ජමකාරයි.
දොවිරිකස්ස දත්තස්ස, පුත්ථො දොවාරිකො සයං;
රඤ්ඤො සදිසරූපෙන, අහොසි සුභනාමවා.
සුභං බලත්ථං තං රාජා, රාජභූසාය භූසිය;
නිසිදාපිය පල්ලඞ්කෙ, හාසත්ථං යසළාලකො.
සීසචොළං බලත්ථස්ස, සසීසෙ පටිමුඤ්චිය;
යට්ඨිං ගහෙත්වා හත්ථෙන, ද්වාරමූලෙ ඨිතො සයං.
වන්දන්තෙසු අමච්චෙසු, නිසින්නං ආසනම්හි තං;
රාජා හසති එවං සො, කුරුතෙ අන්තරන්තරා.
‘‘බලත්ථො එකදිවසං, රාජානං හසමානකං;
අයං බලත්ථො කස්මා මෙ, සම්මුඛාහසතී’’ති සො.
මාරාපයිත්වා රාජානං, බලත්ථො සො සුභො ඉධ;
රජ්ජං කාරෙසි ඡබ්බස්සං, සුභරාජාති විස්සුතො.
ද්විසු මහාවිහාරෙසු, සුභරාජා මනොරමං;
පරිවෙණපන්තිං සුභ-නාමකංයෙව කාරයි.
උරුවෙලසමීපම්හි, තථා වෙල්ලිවිහාරකං;
පුරත්ථිමෙ එකද්වාරං, ගඞ්ගන්තෙ නන්දිගාමකං.
ලම්බකණ්ණසුතො ¶ එකො, උත්තරපස්සවාසිකො;
සෙනාපතිමුපට්ඨාසි, වසභො නාම මාතුලං.
හෙස්සති වසභො නාම, රාජා’ති සුතියාසදා;
ඝාතෙති රාජාදීපම්හි, සබ්බෙ වසභනාමකෙ.
‘‘රඤ්ඤො දස්සාම වසතං, ඉම’’න්ති භරියාය සො;
සෙනාපතිමන්තයිත්වා, පාතො රාජකුලං අගා.
ගච්ඡතො තෙන සහසා, තම්බුලං චුණ්ණවජ්ජිතං;
හත්ථම්හි වසභස්සා’දා, තං සාධු පරිරක්ඛිතුං.
රාජගෙහස්ස ද්වාරම්හි, තම්බුලං චුණ්ණවජ්ජිතං;
සෙනාපති උදික්ඛිත්වා, තං චුණ්ණත්ථං විසජ්ජයි.
සෙනාපතිස්ස භරියා, චුණ්ණත්ථං වසභං ගතං;
වත්වා රහස්සං දත්වා ච, සහස්සං තං පලාපයි.
මහාවිහාරඨානං සො, ගන්ත්වාන වසභො පන;
තත්ථ ථෙරෙහි ඛිරන්න-වත්ථෙහි කතසඞ්ගහො.
තතො පරං කුට්ඨිනො ච, රාජභාවාය නිච්ඡිතං;
සුත්වාන වචනංහට්ඨො, ‘‘චොරො හෙස්ස’’න්ති නිච්ඡිතො.
ලද්ධසමත්ථපුරිසෙ, ගාමඝාතං තතො පරං;
කරොන්තො රොහණං ගන්ත්වා, කපල්ලපුවොපදෙසතො.
කමෙන රට්ඨං කණ්හන්ථො, සම්පත්තබලවාහනො;
සො රාජා ද්වීහි වස්සෙහි, ආගම්ම පුරසන්තිකං.
සුභරාජං රණෙ හන්ත්වා, වසභො සො මහබ්බලො;
උස්සාපයි පුරෙභත්තං, මාතුලො’පි රණෙ පති.
තං මාතුලස්ස සරිරං, පුබ්බභූතොපකාරිකං;
අකාසි වසභො රාජා, මහෙසිං මෙත්තනාමිකං.
සොහොරපාඨකං පුච්ඡි, ආයුප්පමාණමත්තනො;
‘‘ආහ ද්වාදසවස්සානි’’, රහොයෙවස්ස සොපි ච.
රහස්සං රක්ඛණත්ථාය, සහස්සං තස්සා දාපිය;
සඞ්ඝං සො සන්නිපාතෙත්වා, වන්දිත්වා පුච්ඡි භූපති.
‘‘සියානු ¶ භන්තෙ ආයුස්ස, වඩ්ඪනකාරණං’’ඉති;
‘‘අත්ථී’’ති සඞ්ඝො ආචික්ඛි, අන්තරායවිමොචනං.
පරිස්සාවනදානඤ්ච, ආවාසදාන මෙව ච;
ගිලානවත්තදානඤ්ච, දාතබ්බං මනුජාධිප.
‘‘කාතබ්බං ජිණ්ණකාවාස-පටිසඞ්ඛරණං තථා;
පඤ්චසීලසමාදානං, කත්වා තං සාධුරක්ඛියං.
උපොසථූපවාසො ච, කත්තබ්බො’ පොසථෙ’’ඉති;
රාජා සාධූති ගන්ත්වාන, තථා සබ්බං මකාසි සො.
තිණ්ණං තිණ්ණඤ්ච වස්සානං, අච්චයෙන මහීපති;
දීපම්හි සබ්බසඞ්ඝස්ස, තිචීවරමදාපයි.
අනාගතානං ථෙරානං, පෙසයිත්වාන දාපයි;
ද්වත්තිංසායහි ඨානෙසු, දාපෙසි මධුපායසං.
චතුසට්ඨියා ච ඨානෙසු, මහාදානංතු මිස්සකං;
සහස්සවට්ටි චතුසු, ඨානෙසු ච ජලාපයි.
චෙතියපබ්බතෙ චෙව, ථූපාරාමෙ ච චෙතියෙ;
මහාථූපෙ මහාබොධි-ඝරෙ ඉති ඉමෙසු හි.
චිත්තලකූටෙ කාරෙසි, දසථූපෙ මනොරමෙ;
දීපෙ’ඛිලම්හි ආවාසෙ, ජිණ්ණෙ ච පටිසඞ්ඛරි.
වල්ලියෙරවිහාරෙ ච, ථෙරස්ස සො පසීදිය;
මහාවල්ලිගොත්තං නාම, විහාරඤ්ච අකාරයි.
කාරෙසි අනුරාරාමං, මහාගාමස්ස සන්තිකෙ;
හෙළිගාමට්ඨකරිස, සහස්සං තස්ස දාපයි.
මුචෙලවිහාරං කාරෙත්වා, සො තිස්සවඩ්ඪමානකෙ;
ආළිසාරොදකභාගං, විහාරස්ස අදාපයි.
කලම්බතිත්ථෙ ථූපම්හි, කාරෙසිට්ඨිකකඤ්චුකං;
කාරෙසුපොසථා ගාරං, වට්ටිතෙලත්ථ මස්සතු.
සහස්සකරීසවාපිංසො ¶ , කාරාපෙත්වා අදාසි ච;
කාරෙසුපොසථාගාරං, විහාරෙ කුම්භිගල්ලකෙ.
සොයෙ’වු පොසථාගාරං, ඉස්සරසමණකෙ ඉධ;
ථූපාරාමෙථූපඝරං, කාරාපෙසි මහීපති.
මහාවිහාරෙ පරිවෙණ, පන්තිං පච්ඡිමපෙක්ඛිනිං;
කාරෙසි ච චතුසාලඤ්ච, ජිණ්ණකං පටිසඞ්ඛරි.
චතුබුද්ධපටිමාරම්මං, පටිමානංඝරංතථා;
මහාබොධිඞ්ගණෙ රම්මෙ, රාජා සොයෙව කාරයි.
තස්ස රඤ්ඤො මහෙසී සා, වුත්තනාමා මනොරමං;
ථූපං ථූපඝරඤ්චෙව, රම්මං තථෙව කාරයි.
ථූපාරාමෙ ථූපඝරං, නිට්ඨාපෙත්වා මහීපති;
තස්ස නිට්ඨාපිතමහෙ, මහාදානමදාසි ච.
යුත්තානං බුද්ධවචනෙ, භික්ඛූනං පච්චයම්පි ච;
භික්ඛූනං ධම්මකථිකානං, සප්පිඵාණිතමෙව ච.
නගරස්ස චතුද්වාරෙ, කපණවට්ටඤ්ච දාපයි;
ගිලානානඤ්ච භික්ඛූනං, ගිලානවට්ටමෙව ච.
මයෙත්තිං රාජුප්පලවාපිං, වහකොලම්බගාමකං;
මහානික විත්තවාපිං, මහාරාමොත්ති මෙව ච.
කෙහාලං කාළිවාපිඤ්ච, චම්බුට්ඨිං වාතමඞ්ගනං;
අභිවඩ්ඪමානකඤ්ච, ඉච්චෙකාදස වාපියො.
ද්වාදස මාතිකා චෙව, සුභික්ඛත්ථමකාරයි;
ගුත්තත්ථ පුරපාකාරං, චෙව මුච්චමකාරයි.
ගොපුරඤ්ච චතුද්වාරෙ, මහාවත්ථුඤ්ච කාරයි;
සරං කාරෙසි උය්යානෙ, හංසෙතත්ථවිසජ්ජයි.
පුරෙ බහූ පොක්ඛරණී, කාරාපෙත්වා තහිං තහිං;
උම්මග්ගෙන ජලං තත්ථ, පවෙසෙසි මහීපති.
එවං ¶ නානාවිධං පුඤ්ඤං, කත්වා වසභභූපති;
හතන්තරායො සො හුත්වා, පුඤ්ඤකම්මෙ සදාදරො.
චතුත්තාසීසවස්සානි, පුරෙ රජ්ජමකාරයි;
චතුත්තාලීසවෙසාඛ, පූජා යො ච අකාරයි.
සුභරාජා ධරන්තො සො, අත්තනො එකධීතරං;
වසභෙන භයාසංකී, අප්පෙසි’ඨික වඩ්ඪකිං.
අත්තනො කම්බලඤ්චෙව, රාජා භණ්ඩානි ච’ප්පයි;
වසභෙන හතෙ තස්මිං, තමාදාසිට්ඨවඩ්ඪකී.
ධීතිඨානෙ ඨපෙත්වාන, වඩ්ඪෙති අත්තනො ඝරෙ;
සකම්මං කරතො තස්ස, භත්තං ආහරි දාරිකා.
සා නිරොධසමාපන්නං, තදම්බපුප්ඵ ගුම්බකෙ;
සත්තමෙ දිවසෙ දිස්වා, භත්තං මෙධාවීනී අදා.
පුන භත්තං රන්ධයිත්වා, පිතුනො භත්තමාහරි;
පපඤ්චකාරණං පුට්ඨා, තමත්ථං පිතුනො වදි.
තුට්ඨො පුනප්පුනඤ්චෙ’සො, භත්තං ථෙරස්ස දාපයි;
විස්සත්ථො’නාගතං දිස්වා, ථෙරො ආහ කුමාරිකං.
‘‘තවඉස්සරියෙජාතෙ, ඉමං ඨානං කුමාරිකෙ;
සරෙය්යාසී’ති ථෙරො තු, තදා ච පරිනිබ්බුතො.
සකෙ සො වසභො රාජා, වයප්පත්තම්හි පුත්තකෙ;
වඞ්කනාසිකතිස්සම්හි, කඤ්ඤංතස්සානුරූපිකං.
ගවෙසාපෙසි පුරිසා, තං දිස්වාන කුමාරිකං;
ඉට්ඨකවඩ්ඪකීගාමෙ, ඉත්ථිලක්ඛණ කොවිදා.
රඤ්ඤො නිවෙදයුං රාජා, තමාණාපෙතුමාරභි;
තස්සාහ රාජධීතත්තං, ඉට්ඨකවඩ්ඪකී තදා.
සුභරඤ්ඤො තු ධීතත්තං, කම්බලාදීහි ඤාපයි;
රාජා තුට්ඨො සුතස්සා’දා, තං සාධු කතමඞ්ගලං.
වසභස්සච්චයෙ පුත්තො, වඞ්කනාසික තිස්සකො;
අනුරාධපුරෙ රජ්ජං, තීණි වස්සානි කාරයි.
සො ¶ ගොණනදියා තීරෙ, මහාමඞ්ගලනාමකං;
විහාරං කාරයි රාජා, වඞ්කනාසිකතිස්සකො.
මහාමත්තා තු දෙවී සා, සරන්තී ථෙරභාසිතං;
විහාරකාරණත්ථාය, අකාසි ධනසඤ්චයං.
වඞ්කනාසිකතිස්සස්ස, අච්චයෙ කාරයී සුතො;
රජ්ජං බාවීසවස්සානි, ගජ්ජබාහුකගාමණි.
සුත්වා සො මාතුවචනං, මාතුදත්ථාය කාරයි;
කදම්බපුප්ඵඨානම්හි, රාජමාතුවිහාරකං.
මාතා සතසහස්සං සා, භූමිඅත්ථොය පණ්ඩිතා;
අදා මහාවිහාරස්ස, විහාරඤ්ච අකාර යි.
සයමෙව අකාරෙසි, තත්ථ ථූපං සිලාමයං;
සඞ්ඝභොගඤ්ච පාදාසි, කිණිත්වාන තතො තතො.
අභයුත්තර මහාථූපං, වඩ්ඪාපෙත්වා චිතාපයි;
චතුද්වාරෙ ච තත්ථෙව, ආදිමුඛමකාරයි.
ගාමණිතිස්සවාපිං සො, කාරාපෙත්වා මහීපති;
අභයගිරි විහාරස්ස, පාකවට්ටාය’දාසි ච.
මරිචවට්ටිකථූපම්හි, කඤ්චුකඤ්ච අකාරයි;
කිණිත්වා සතසහස්සෙන, සඞ්ඝභොගමදාසි ච.
කාරෙසි පච්ඡිමෙ වස්සෙ, විහාරං රාමකව්හයං;
මහෙජසනසාලඤ්ච, නගරම්හි අකාරයි.
ගජබාහුස්සච්චයෙන, සසුරො තස්ස රාජිනො;
රජ්ජං මහල්ලකො නාගො, ඡබ්බස්සානි අකාරයි.
පුරත්ථිමෙ පෙජලකං, දක්ඛිණෙ කොටි පබ්බතං;
පච්ඡිමෙ දකපාසාණෙ, නාගදීපෙ සාලිපබ්බතං.
බීජගාමෙ තනවෙළිං, රොහණෙ ජනපදෙ පන;
තොබ්බලනාගපබ්බතඤ්ච, අන්තොට්ඨෙ ගිරිහාලිකං.
එතෙ ¶ සත්ත විහාරෙ සො, මහල්ලනාගභූපති;
පරිත්තෙනපි කාලෙන, කාරාපෙසි මහාමතී.
එවං අසාරෙහි ධනෙහි සාරං,
පුඤ්ඤානි කත්වාන බහූනි පඤ්ඤා;
ආදෙන්ති බාලා පන කාම හෙතු,
බහූනි පාපානි කරොන්තා මොහා’ති.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
ද්වාදස රාජකො නාම
පඤ්චතිංසතිමො පරිච්ඡෙදො.
ඡත්තිංසතිම පරිච්ඡෙද
තයොදස රාජකො
මහල්ලනාගච්චයෙන ¶ , පුත්තො භාතිකතිස්සකො;
චතුවීසතිවස්සානි, ලංකාරජ්ජමකාරයි.
මහාවිහාරෙ පාකාරං, කාරාපෙසි සමන්තතො;
ගවරතිස්සවිහාරං, සො කාරයිත්වා මහීපති.
මහාගාමණිකං වාපිං, විහාරස්ස’ස්ස’දාසි ච;
විහාරඤ්ච අකාරෙසි, භාතියතිස්ස නාමකං.
කාරෙසුපොසථාගාරං, ථූපාරාමෙ මනොරමෙ;
රන්ධකණ්ඩකවාපිඤ්ච, කාරාපෙසි මහීපති.
සත්තෙසු මුදුචිත්තොසො, සඞ්ඝම්හි තිබ්බගාරවො;
උභතොසඞ්ඝෙ මහීපාලො, මහාදානං පවත්තයි.
භාතිකතිස්සච්චයෙන, තස්ස කනිට්ඨතිස්සකො;
අට්ඨවීසසමාරජ්ජං, ලංකාදීපෙ අකාරයි.
භූතාරාම ¶ මහානාග, ථෙරස්මිං සො පසීදිය;
කාරෙසි රතනපාසාදං, අභයගිරිම්හි සාධුකං.
අභයගිරිම්හි පාකාරං, මහාපරිවෙණමෙව ච;
කාරෙසි මණිසොමව්හෙ, මහාපරිවෙණමෙව ච.
තත්ථෙව චෙතියඝරං, අම්බත්ථලෙ තථෙව ච;
කාරෙසි පටිසඞ්ඛාරං, නාගදීපෙ ඝරෙ පන.
මහාවිහාරසීමංසො, මද්දිත්වා තත්ථ කාරයි;
කුක්කුටගිරි පරිවෙණ, පන්තිං සක්කච්ච භූපති.
මහාවිහාරෙ කාරෙසි, ද්වාදස මනුජාධිපො;
මහාචතුරස්සපාසාදෙ, දස්සනෙය්යෙමනොරමෙ.
දක්ඛිණවිහාර ථූපම්හි, කඤ්චුකඤ්ච අකාරයි;
භත්තසාලං මහාමෙඝ, වනාසිමඤ්ච මද්දිය.
මහාවිහාරපාකාරං, පස්සතො අපනීයසො;
මග්ගං දක්ඛිණවිහාර, ගාමිඤ්චාපි අකාරයි.
භූතාරාම විහාරඤ්ච, රාමගොණකමෙව ච;
තථෙව නන්දතිස්සස්ස, ආරාමඤ්ච අකාරයි.
පාචිනතො අනුළාතිස්ස, පබ්බතං ගඞ්ගරාජියං;
නියෙලතිස්සාරාමඤ්ච, පිළ පිට්ඨි විහාරකං.
රාජමහාවිහාරඤ්ච, කාරෙසි මනුජාධිපො;
සොයෙව තීසු ඨානෙසු, කාරෙසු’පොසථාලයං.
කල්යාණීක විහාරෙ ච, මණ්ඩලගිරිකෙ තථා;
දුබ්බලවාපිතිස්සව්හෙ, විහාරෙසු ඉමෙසු හි.
කනිට්ඨතිස්සච්චයෙන, තස්ස පුත්තො අකාරයි;
රජ්ජං ද්වෙයෙව වස්සානි, චූළනාගොති විස්සුතො.
චූළනාගකනිට්ඨොතු, රාජාඝාතිය භාතිකං;
එකවස්සං කුඩ්ඩනාගො, රජ්ජං ලංකාය කාරයි.
මහාපෙළඤ්ච වඩ්ඪෙසි, එකනාළිකඡාතකෙ;
භික්ඛුසතානං පඤ්චන්නං, අබ්භොච්ඡින්නං මහීපති.
කුඩ්ඩනාගස්ස ¶ රඤ්ඤො තු, දෙවීයා භාතුකො තදා;
සෙනාපති සිරිනාගො, චොරො හුත්වාන රාජිනො.
බලවාහන සම්පන්නො, ආගම්ම නගරන්තිකං;
රාජබලෙන යුජ්ඣන්තො, කුඩ්ඩනාගං මහීපතිං.
පලාපෙත්වා ලද්ධජයො, අනුරාධ පුරෙ වරෙ;
ලංකාරජ්ජමකාරෙසි, වස්සානෙකූනවීසති.
මහාථූපවරෙ ඡත්තං, කාරාපෙත්වාන භූපති;
සුවණ්ණකම්මං කාරෙසි, දස්සනෙය්යං මනොරමං.
කාරෙසි ලොහපාසාදං, සංඛිත්තං පඤ්චභූමකං;
මහාබොධි චතුද්වාරෙ, සොපානං පුනකාරයි.
කාරෙත්වා ඡත්තපාසාදං, මහෙ පූජමකාරයි;
කුලම්බණඤ්ච දීපස්මිං, විස්සජ්ජෙසි දයාපරො.
සිරිනාගච්චයෙ තස්ස, පුත්තො තිස්සො අකාරයි;
රජ්ජං ද්වාවීසවස්සානි, ධම්මවොහාර කොවිදො.
ඨපෙසි සො හි වොහාරං, හිංසා මුත්තං යතොඉධ;
වොහාරක තිස්සරාජා, ඉති නාමං තතො අහු.
කම්බුගාමකවාසිස්ස, දෙවත්ථෙරස්ස සන්තිකෙ;
ධම්මං සුත්වා පටිකම්මං, පඤ්චාවාසෙ අකාරයි.
මහාතිස්සස්ස ථෙරස්ස, අනුරා රාමවාසිනො;
පසන්නො මුචෙලපට්ටනෙ, දාන වට්ටමකාරයි.
තිස්සරාජ මණ්ඩපඤ්ච, මහාවිහාරද්වයෙපි සො;
මහාබොධිඝරෙ පාචි, ලොහරූපද්ධයම්පි ච.
සත්තපණ්ණිකපාසාදං, කාරෙත්වා සුඛවාසකං;
මාසෙ මාසෙ සහස්සං සො, මහාවිහාරස්ස දාපයි.
අභයගිරිවිහාරෙ, දක්ඛිණමූලසව්හයෙ;
මරිචවට්ටි විහාරම්හි, කුලාලිතිස්සසව්හයෙ.
මහියඞ්ගණ විහාරම්හි, මහාගාමකසව්හයෙ;
මහානාගතිස්සව්හම්හි, තථා කල්යාණීකව්හයෙ.
ඉති ¶ අට්ඨසු ථූපෙසු, ඡත්තකම්මමකාරයි;
මූකනාගසෙනාපති, විහාරෙ දක්ඛිණෙ තථා.
මරිච වට්ටි විහාරම්හි, පුත්තභාගව්හයෙ තථා;
ඉස්සරසමණව්හම්හි, තිස්සව්හෙ නාගදීපකෙ.
ඉති ඡසු විහාරෙසු, පාකාරඤ්ච අකාරයි;
කාරෙසු’ පොසථාගාරං, අනුරාරාමසව්හයෙ.
අරියවංසකථාඨානෙ, ලංකාදීපෙඛිලෙපි ච;
දාන වට්ටං ඨපාපෙසි, සද්ධම්මෙ ගාරවෙන සො.
තිණී සතසහස්සානි, දත්වාන මනුජාධිපො;
ඉණතො සයිකෙ භික්ඛූ, මොචෙසි සාසනප්පියො.
මහා වෙසාඛ පූජං සො, කාරෙත්වා දීපවාසිනං;
සබ්බෙ සංයෙව භික්ඛූනං, තිචීවරමදාපයි.
වෙතුල්ලවාදං මද්දිත්වා, කාරෙත්වා පාපනිග්ගහං;
කපිලෙන අමච්චෙන, සාසනං ජොතයීච සො.
විස්සුතො’භයනාගො’ති, කනිට්ඨො තස්සරාජිනො;
දෙවියා තස්ස සංසට්ඨො, ඤාතො භීතො සභාතරා.
පලායිත්වා හල්ලතිත්ථං, ගන්ත්වාන සහසෙවකො;
කුද්ධො විය මාතුලස්ස, හත්ථපාදඤ්ච ඡෙදයි.
රාජිනො රට්ඨතෙදත්ථං, ඨපෙත්වාන ඉධෙව තං;
සුනඛොපමං දස්සයිත්වා, ගහෙත්වා’ති සිනිද්ධකෙ.
තත්ථෙව නාවං ආරුය්හ, පරතීරමගාසයං;
සුභවො මාතුලො තු, උපගම්ම මහීපති.
සුහදො විය හුත්වාන, තස්මිං රට්ඨමභින්දිසො;
අභයො තං ජානනත්ථං, දූතං ඉධ විසජ්ජයි.
තං දිස්වා පූගරුක්ඛං සො, සමන්තා කුන්තනාළියා;
පරිබ්භමන්තො මද්දිත්වා, කත්වා දුබ්බලමූලකං.
බාහුනායෙව පාතෙත්වා, තජ්ජෙත්වා තං පලාපයි;
දූතො ගන්ත්වා අභයස්ස, තං පවත්තිං පවෙදයි.
ඤත්වා’භයො ¶ තං දමිළෙ, ආදාය බසුකෙ තතො;
නගරන්තිකමාගඤ්ඡි, භාතරා සහ යුජ්ඣිතුං.
තං ඤත්වාන පලායිත්වා, අස්සමාරුය්හදෙවියා;
මලයං ආගමා රාජා, තංකනිට්ඨො’නු බන්ධිය.
රාජානං මලයෙ හන්ත්වා, දෙවීමාදාය ආගතො;
කාරෙසි නගරෙ රජ්ජං, අට්ඨවස්සානි භූපති.
පාසාණවෙදිං කාරෙසි, මහාබොධිසමන්තතො;
ලොහපාසාදඞ්ගණම්හි, රාජා මණ්ඩපමෙව ච.
ද්විහි සතසහස්සෙහි, නෙකවත්ථානි භාගිය;
දීපම්හි භික්ඛුසඞ්ඝස්ස, වත්ථදානමදාසි සො.
අභයස්ස’ච්චයෙ භාතු, තස්සස්ස තස්ස අත්රජො;
ද්වෙවස්සානි සිරිනාගො, ලංකාරජ්ජ මකාරයි.
පටිසඞ්ඛරිය පාකාරං, මහාබොධිසමන්තතො;
මහාබොධිඝරස්සෙව, සොයෙව වාලිකාතලෙ.
මූචෙලරුක්ඛපරතො, හංසවට්ටං මනොරමං;
මහන්තං මණ්ඩපඤ්චෙව, කාරාපෙසි මහීපති.
විජයකුමාරකො නාම, සිරිනාගස්ස අත්රජො;
පිතුනො අච්චයෙ රජ්ජං, එකවස්සමකාරයි.
ලම්බකණ්ණා තයො ආසුං, සහාතා මහියඞ්ගණෙ;
සඞ්ඝතිස්සො සඞ්ඝබොධි, තතියො ගොට්ඨකාභයො.
තෙ තිස්සවාපිමරියාද-ගතො අන්ධො විචක්ඛණො;
රාජුපට්ඨානමායන්තෙ, පදසද්දෙන අබ්රවි.
‘‘පථවීසාමිනො එතෙ, තයො වහතිභූ’ඉති;
තං සුත්වා අභයො පච්ඡා, යන්තො පුච්ඡි පුනාහසො.
තස්ස වංසො ඨස්සතීති,
පුන පුච්ඡිතමෙව සො;
‘‘පච්ඡිමස්සා’’ති සො ආහ,
තං සුත්වා ද්වීහිසොඅගා.
තෙ ¶ පුරං පවිසිත්වාන, තයො රඤ්ඤො’ති වල්ලභො;
රාජකිච්චානි සාධෙන්තා, වසන්තා රාජසන්තිකෙ.
හන්ත්වා විජයරාජානං, රාජගෙහම්හි එකතො;
සෙනාපතිංසඞ්ඝතිස්සං, දුවෙරජ්ජෙ’භිසෙචයුං.
එවං සො අභිසිත්තොව, අනුරාධපුරුත්තමෙ;
රජ්ජං චත්තාරි වස්සානි, සඞ්ඝතිස්සො අකාරයි.
මහාථූපම්හි ඡත්තඤ්ච, හෙමකම්මඤ්ච කාරයි;
විසුං සතසහස්සග්ඝෙ, චතුරො ච මහාමණි.
මජ්ඣෙ චතුන්නං සූරියානං, ඨපාපෙසි මහීපති;
ථූපස්ස මුද්ධනි තථා-නග්ඝවජිරචුම්බටං.
සො ඡත්තමහපූජාය, සඞ්ඝස්ස මනුජාධිපො;
චත්තාලීසසහස්සස්ස, ඡ චීවරමදාපයි.
තං මහාදෙවථෙරෙන, දාමගල්ලක වාසිනො;
දෙසිතං ඛන්ධකෙ සුත්තං, යාගානිසංස දීපනං.
සුත්වා පසන්නො සඞ්ඝස්ස, යාගුදානමදාපයි;
නගරස්ස චතුද්වාරෙ, සක්කච්චඤ්