📜

නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස

අභිධානප්පදීපිකා

බුද්ධප්පණාමො

1.

තථාගතො ¶ යො කරුණාකරො කරො,

පයාත’මොසජ්ජ සුඛප්පදං පදං;

අකා පරත්ථං කලිසම්භවෙ භවෙ,

නමාමි තං කෙවලදුක්කරං කරං.

ධම්මප්පණාමො

2.

අපූජයුං යං මුනිකුඤ්ජරා ජරා,

රුජාදිමුත්තා යහිමුත්තරෙ තරෙ;

ඨිතා තිවට්ටම්බුනිධිං නරානරා,

තරිංසු තං ධම්මමඝප්පහං පහං.

සඞ්ඝප්පණාමො

3.

ගතං මුනින්දො’රසසූනුතං නුතං,

සුපුඤ්ඤඛෙත්තං භුවනෙ සුතං සුතං;

ගණම්පි පාණීකතසංවරං වරං,

සදා ගුණොඝෙන නිරන්තර’න්තරං.

පටිඤ්ඤා

4.

නාමලිඞ්ගෙසු කොසල්ල, මත්ථනිච්ඡයකාරණං;

යතො මහබ්බලං බුද්ධ, වචනෙ පාටවත්ථිනං.

5.

නාමලිඞ්ගාන්ය’තො ¶ බුද්ධ, භාසිතස්සා’රහාන්ය’හං;

දස්සයන්තො පකාසෙස්ස, මභිධානප්පදීපිකං.

පරිභාසා

6.

භිය්යො රූපන්තරා සාහ, චරියෙන ච කත්ථචි;

ක්වචා’ හච්චවිධානෙන ඤෙය්යං ථීපුන්නපුංසකං.

7.

අභින්නලිඞ්ගානංයෙව, ද්වන්දො ච, ලිඞ්ගවාචකා;

ගාථාපාදන්තමජ්ඣට්ඨා, පුබ්බං යන්ත්යපරෙ පරං.

8.

පුමිත්ථියං පදං ද්වීසු, සබ්බලිඞ්ගෙ ච තීස්විති;

අභිධානන්තරාරම්භෙ, ඤෙය්යං ත්ව’න්ත මථාදි ච.

9.

භිය්යො පයොග මාගම්ම, සොගතෙ ආගමෙ ක්වචි;

නිඝණ්ඩු යුත්ති ඤ්චානීය, නාමලිඞ්ගං කථීයතීති.

1. සග්ගකණ්ඩ

1.

බුද්ධො දසබලො සත්ථා, සබ්බඤ්ඤූ ද්විපදුත්තමො;

මුනින්දො භගවා නාථො, චක්ඛුම’ඞ්ගීරසො මුනි.

2.

ලොකනාථො’ නධිවරො, මහෙසි ච විනායකො;

සමන්තචක්ඛු සුගතො, භූරිපඤ්ඤො ච මාරජි.

3.

නරසීහො නරවරො, ධම්මරාජා මහාමුනි;

දෙවදෙවො ලොකගරු, ධම්මස්සාමී තථාගතො.

4.

සයම්භූ සම්මාසම්බුද්ධො, වරපඤ්ඤො ච නායකො;

ජිනො, සක්කො තු සිද්ධත්ථො, සුද්ධොදනි ච ගොතමො.

5.

සක්යසීහො තථා සක්ය, මුනි චාදිච්චබන්ධු ච;

6.

මොක්ඛො නිරොධො නිබ්බානං, දීපො තණ්හක්ඛයො පරං;

තාණං ලෙණ මරූපඤ්ච, සන්තං සච්ච මනාලයං.

7.

අසඞ්ඛතං සිව මමතං සුදුද්දසං,

පරායණං සරණ මනීතිකං තථා;

අනාසවං ධුව මනිදස්සනා’ කතා,

පලොකිතං නිපුණ මනන්ත මක්ඛරං.

8.

දුක්ඛක්ඛයො ¶ බ්යාබජ්ඣඤ්ච [බ්යාපජ්ජං (ටීකා)], විවට්ටං ඛෙම කෙවලං;

අපවග්ගො විරාගො ච, පණීත මච්චුතං පදං.

9.

යොගක්ඛෙමො පාර මපි, මුත්ති සන්ති විසුද්ධියො;

විමුත්ය’ සඞ්ඛතධාතු, සුද්ධි නිබ්බුතියො සියුං.

10.

ඛීණාසවො ත්ව’සෙක්ඛො ච, වීතරාගො තථා’ රහා;

දෙවලොකො දිවො සග්ගො [නාකො (සී.)],

තිදිවො තිදසාලයො.

11.

තිදසා ත්ව’මරා දෙවා, විබුධා ච සුධාසිනො;

සුරා මරූ දිවොකා චා, මතපා සග්ගවාසිනො.

12.

නිජ්ජරා’ නිමිසා දිබ්බා, අපුමෙ දෙවතානි ච [දෙවතා එව දෙවතානි, සකත්ථෙ නිපච්චයො (ටීකා)];

13.

සිද්ධො භූතො ච ගන්ධබ්බො, ගුය්හකො යක්ඛ රක්ඛසා;

කුම්භණ්ඩො ච පිසාචා’දී, නිද්දිට්ඨා දෙවයොනියො.

14.

පුබ්බදෙවා සුරරිපූ, අසුරා දානවා පුමෙ;

තබ්බිසෙසා පහාරාදො, සම්බරො බලිආදයො.

15.

පිතාමහො පිතා බ්රහ්මා, ලොකෙසො කමලාසනො;

තථා හිරඤ්ඤගබ්භො ච, සුරජෙට්ඨො පජාපති.

16.

වාසුදෙවො හරි [හරී (ටීකා)] කණ්හො, කෙසවො චක්කපාණ්ය’ථ;

මහිස්සරො සිවො සූලී, ඉස්සරො පසුපත්ය’පි.

17.

හරො වුත්තො කුමාරො තු, ඛන්ධො සත්තිධරො භවෙ;

18.

සක්කො පුරින්දදො දෙව, රාජා වජිරපාණි ච;

සුජම්පති සහස්සක්ඛො, මහින්දො වජිරාවුධො.

19.

වාසවො ච දසසත, නයනො තිදිවාධිභූ;

සුරනාථො ච වජිර, හත්ථො ච භූතපත්ය’පි.

20.

මඝවා කොසියො ඉන්දො, වත්රභූ පාකසාසනො;

විඩොජො ථ සුජා තස්ස [සුජාතා’ස්ස (ටීකා)], භරියා ථ පුරං භවෙ.

21.

මසක්කසාරා ¶ [මසක්කසාරො (සී.)] වස්සොක, සාරා චෙවා’ මරාවතී;

වෙජයන්තො තු පාසාදො,

සුධම්මා තු සභා මතා.

22.

වෙජයන්තො රථො තස්ස,

වුත්තො මාතලි සාරථි;

එරාවණො ගජො පණ්ඩු, කම්බලො තු සිලාසනං.

23.

සුවීරොච්චාදයො පුත්තා, නන්දා පොක්ඛරණී භවෙ;

නන්දනං මිස්සකං චිත්ත, ලතා ඵාරුසකං වනා.

24.

අසනි ද්වීසු කුලිසං, වජිරං පුන්නපුංසකෙ;

අච්ඡරායොත්ථියං වුත්තා, රම්භා අලම්බුසාදයො;

දෙවිත්ථියො ථ ගන්ධබ්බා, පඤ්චසිඛොති ආදයො.

25.

විමානො නිත්ථියං බ්යම්හං, පීයූසං ත්වමතං සුධා;

සිනෙරු මෙරු තිදිවා, ධාරො නෙරු සුමෙරු ච.

26.

යුගන්ධරො ඊසධරො, කරවීකො සුදස්සනො;

නෙමින්ධරො විනතකො, අස්සකණ්ණො කුලාචලා.

27.

මන්දාකිනී තථා’කාස, ගඞ්ගා සුරනදී ප්යථ;

28.

කොවිළාරො තථා පාරි, ච්ඡත්තකො පාරිජාතකො;

කප්පරුක්ඛො තු සන්තානා, දයො දෙවද්දුමා සියුං.

29.

පාචී පතීඣු’ දීචි’ත්ථී, පුබ්බ පච්ඡිම උත්තරා;

දිසාථ දක්ඛිණා’ පාචී, විදිසා’නුදිසා භවෙ.

30.

එරාවතො [එරාවණො (සී.), අමරකොසෙ පන එරාවතො එව අත්ථි] පුණ්ඩරීකො, වාමනො කුමුදො’ ඤ්ජනො;

පුප්ඵදන්තො සබ්බභුම්මො, සුප්පතීකො දිසාගජා.

31.

ධතරට්ඨො ච ගන්ධබ්බා, ධිපො, කුම්භණ්ඩසාමි තු;

විරුළ්හකො, විරූපක්ඛො, තු නාගාධිපතීරිතො.

32.

යක්ඛාධිපො වෙස්සවණො, කුවෙරො නරවාහනො;

අළකා [අලකා (අමරකොස)] ළකමන්දාස්ස, පුරී, පහරණං ගදා;

චතුද්දිසාන මධිපා, පුබ්බාදීනං කමා ඉමෙ.

33.

ජාතවෙදො ¶ සිඛී ජොති, පාවකො දහනො’ නලො;

හුතාවහො’ ච්චිමා ධූම, කෙත්ව’ග්ගි ගිනි භානුමා.

34.

තෙජො ධූමසිඛො වායු, සඛො ච කණ්හවත්තනී;

වෙස්සානරො හුතාසො ථ, සිඛාජාල’ච්චි චාපුමෙ.

35.

විප්ඵුලිඞ්ගං ඵුලිඞ්ගඤ්ච, භස්මා [‘භස්මා’ තිපදං රාජාදිගණෙ පරියාපන්නං (රූපසිද්ධි-උණාදි), භස්මං (සී.)] තු සෙට්ඨි ඡාරිකා;

36.

කුක්කුළො තු’ණ්හභස්මස්මි, මඞ්ගාරො’ලාත මුම්මුකං [තිකං දිත්තකට්ඨාදින්ධනෙ (ටීකා)];

සමිධා ඉධුමං චෙ’ධො, උපාදානං තථින්ධනං.

37.

අථො’භාසො පකාසො චා,

'ලොකො’ජ්ජොතා’තපා සමා;

මාලුතො පවනො වායු, වාතො’නිල සමීරණා;

ගන්ධවාහො තථා වායො, සමීරො ච සදාගති.

38.

වායුභෙදා ඉමෙ ඡු’ද්ධ, ඞ්ගමො චාධොගමො තථා;

කුච්ඡිට්ඨො ච කොට්ඨාසයො, අස්සාසඞ්ගානුසාරිනො.

39.

අථො අපානං පස්සාසො,

අස්සාසො ආන මුච්චතෙ.

40.

වෙගො ජවො රයො ඛිප්පං, තු සීඝං තුරිතං ලහු;

ආසු තුණ්ණ මරං චාවි, ලම්බිතං තුවටංපි ච.

41.

සතතං නිච්ච මවිරතා, නාරත සන්තත මනවරතඤ්ච ධුවං;

භුස මතිසයො ච දළ්හං, තිබ්බෙ’කන්තා’තිමත්ත, බාළ්හානි;

ඛිප්පාදී පණ්ඩකෙ දබ්බෙ, දබ්බගා තෙසු යෙ තිසු.

42.

අවිග්ගහො තු කාමො ච, මනොභූ මදනො භවෙ;

අන්තකො වසවත්තී ච, පාපිමා ච පජාපති.

43.

පමත්තබන්ධු කණ්හො ච, මාරො නමුචි, තස්ස තු;

තණ්හා’රතී රගා ධීතූ, හත්ථී තු ගිරිමෙඛලො.

44.

යමරාජා ච වෙසායී, යමො’ස්ස නයනාවුධං;

වෙපචිත්ති පුලොමො ච, කිම්පුරිසො තු කින්නරො.

45.

අන්තලික්ඛං ඛ’මාදිච්ච, පථො’බ්භං ගගන’ම්බරං;

වෙහාසො චානිලපථො, ආකාසො නිත්ථියං නභං.

46.

දෙවො ¶ වෙහායසො තාරා,

පථො සුරපථො අඝං.

47.

මෙඝො වලාහකො දෙවො, පජ්ජුන්නො’ම්බුධරො ඝනො;

ධාරාධරො ච ජීමූතො, වාරිවාහො තථා’ම්බුදො.

48.

අබ්භං තීස්වථ වස්සඤ්ච, වස්සනං වුට්ඨි නාරියං;

සතෙරතා’ක්ඛණා විජ්ජු, විජ්ජුතා චාචිරප්පභා.

49.

මෙඝනාදෙ තු ධනිතං, ගජ්ජිතං රසිතාදි ච;

ඉන්දාවුධං ඉන්දධනු, වාතක්ඛිත්තම්බු සීකරො.

50.

ආසාරො ධාරා සම්පාතො,

කරකා තු ඝනොපලං;

දුද්දිනං මෙඝච්ඡන්නාහෙ, පිධානං ත්වපධාරණං.

51.

තිරොධාන’න්තරධානා, පිධාන ඡාදනානි ච;

ඉන්දු චන්දො ච නක්ඛත්ත, රාජා සොමො නිසාකරො.

52.

ඔසධීසො හිමරංසි, සසඞ්කො චන්දිමා සසී;

සීතරංසි නිසානාථො, උළුරාජා ච මා පුමෙ.

53.

කලා සොළසමො භාගො, බිම්බං තු මණ්ඩලං භවෙ;

අඩ්ඪො ත්වද්ධො උපඩ්ඪො ච, වා ඛණ්ඩං සකලං පුමෙ.

54.

අද්ධං වුත්තං සමෙ භාගෙ, පසාදො තු පසන්නතා;

කොමුදී චන්දිකා ජුණ්හා, කන්ති සොභා ජුති ච්ඡවි.

55.

කලඞ්කො ලඤ්ඡනං ලක්ඛං, අඞ්කො’භිඤ්ඤාණ ලක්ඛණං;

චිහනං චාපි සොභා තු, පරමා සුසමා ථ ච.

56.

සීතං ගුණෙ, ගුණිලිඞ්ගා, සීත සිසිර සීතලා;

හිමං තුහින මුස්සාවො, නීහාරො මහිකා ප්යථ.

57.

නක්ඛත්තං ජොති භං තාරා, අපුමෙ තාරකො’ළු ච;

58.

අස්සයුජො භරණිත්ථී, සකත්තිකා රොහිණී පිච;

මිගසිර [මගසිර (සී.)] මද්දා ච පුනබ්බසු, ඵුස්සො [පුස්සො (ටී.)] චාසිලෙස’පි.

59.

මාඝා [මඝ (සී.)] ච ඵග්ගුනී ද්වෙ ච, හත්ථා චිත්තා ච ස්වාතිපි;

විසාඛා’ නුරාධා ජෙට්ඨා, මූලා’ සාළ්හා දුවෙ තථා.

60.

සවණො ¶ ච ධනිට්ඨා ච, සතභිසජො පුබ්බු’ත්තරභද්දපදා;

රෙවත්යපීති කමතො, සත්තාධිකවීසනක්ඛත්තා.

61.

සොබ්භානු කථිතො රාහු, සූරාදී තු නවග්ගහා;

රාසි මෙසාදිකො භද්ද, පදා පොට්ඨපදා සමා.

62.

ආදිච්චො සූරියො සූරො, සතරංසි දිවාකරො;

වෙරොචනො දිනකරො, උණ්හරංසි පභඞ්කරො.

63.

අංසුමාලී දිනපති, තපනො රවි භානුමා;

රංසිමා භාකරො භානු, අක්කො සහස්සරංසි ච.

64.

රංසි ආභා පභා දිත්ති, රුචි භා ජුති දීධිති;

මරීචි ද්වීසු භාන්වං’සු, මයූඛො කිරණො කරො.

65.

පරිධි පරිවෙසො ථ, මරීචි මිගතණ්හිකා;

සූරස්සොදයතො පුබ්බු’, ට්ඨිතරංසි සියා’ රුණො.

66.

කාලො’ද්ධා සමයො වෙලා,

තබ්බිසෙසා ඛණාදයො;

ඛණො දසච්ඡරාකාලො,

ඛණා දස ලයො භවෙ.

67.

ලයා දස ඛණලයො,

මුහුත්තො තෙ සියා දස;

දස ඛණමුහුත්තො තෙ, දිවසො තු අහං දිනං.

68.

පභාතඤ්ච විභාතඤ්ච, පච්චූසො කල්ල මප්යථ;

අභිදොසො පදොසො ථ,

සායො සඤ්ඣා දිනච්චයො.

69.

නිසා ච රජනී රත්ති, තියාමා සංවරී භවෙ;

ජුණ්හා තු චන්දිකායුත්තා, තමුස්සන්නා තිමිසිකා.

70.

නිසීථො මජ්ඣිමා රත්ති, අඩ්ඪරත්තො මහානිසා;

අන්ධකාරො තමො නිත්ථී, තිමිසං තිමිරං මතං.

71.

චතුරඞ්ගතමං එවං, කාළපක්ඛචතුද්දසී;

වනසණ්ඩො ඝනො මෙඝ, පටලං චා’ඩ්ඪරත්ති ච.

72.

අන්ධතමං ¶ ඝනතමෙ, පහාරො යාම, සඤ්ඤිතො;

පාටිපදො තු දුතියා, තතියාදී තිථී [තිථි], තායති පාලෙතීති තිථි, තා+ඉති (ණ්වාදි) ද්විසු.

73.

පන්නරසී පඤ්චදසී, පුණ්ණමාසී තු පුණ්ණමා;

අමාවසී ප්යමාවාසී, ථියං පන්නරසී’ පරා.

74.

ඝටිකා සට්ඨ්ය’ හොරත්තො, පක්ඛො තෙ දස පඤ්ච ච;

තෙ තු පුබ්බාපරා සුක්ක,

කාළා, මාසො තු තෙ දුවෙ.

75.

චිත්තො වෙසාඛ, ජෙට්ඨො චා, සාළ්හො ද්වීසු ච සාවණො;

පොට්ඨපාද’ස්සයුජා ච, මාසා ද්වාදස කත්තිකො.

76.

මාගසිරො තථා ඵුස්සො, කමෙන මාඝ ඵග්ගුණා;

කත්තික’ස්සයුජා මාසා, පච්ඡිම පුබ්බකත්තිකා.

77.

සාවණො නික්ඛමනීයො,

චිත්තමාසො තු රම්මකො.

78.

චතුරො චතුරො මාසා, කත්තිකකාළපක්ඛතො;

කමා හෙමන්ත ගිම්හාන, වස්සානා උතුයො ද්විසු.

79.

හෙමන්තො සිසිර මුතූ,

ඡ වා වසන්තො ච ගිම්හ වස්සානා;

සරදොති කමා මාසා, ද්වෙ ද්වෙ වුත්තානුසාරෙන.

80.

උණ්හො නිදාඝො ගිම්හොථ,

වස්සො වස්සාන පාවුසා;

උතූහි තීහි වස්සානා, දිකෙහි දක්ඛිණායනං.

81.

උත්තරායන මඤ්ඤෙහි, තීහි වස්සායනද්වයං;

වස්ස සංවච්ඡරා නිත්ථී, සරදො හායනො සමා.

82.

කප්පක්ඛයො තු සංවට්ටො, යුගන්ත පලයා අපි;

අලක්ඛී කාලකණ්ණිත්ථී, අථ ලක්ඛී සිරි’ත්ථියං.

83.

දනු දානවමාතා ථ, දෙවමාතා පනා’දිති;

84.

පාපඤ්ච කිබ්බිසං වෙරා, ඝං දුච්චරිත දුක්කටං;

අපුඤ්ඤා’කුසලං කණ්හං, කලුසං දුරිතා’ගු ච.

85.

කුසලං ¶ සුකතං සුක්කං, පුඤ්ඤං ධම්ම මනිත්ථියං;

සුචරිත මථො දිට්ඨ, ධම්මිකං ඉහලොකිකං.

86.

සන්දිට්ඨික මථො පාර, ලොකිකං සම්පරායිකං;

තක්කාලං තු තදාත්වං චො,

ත්තරකාලො තු ආයති.

87.

හාසො’ ත්තමනතා පීති, විත්ති තුට්ඨි ච නාරියං;

ආනන්දො පමුදා’මොදො, සන්තොසො නන්දි සම්මදො.

88.

පාමොජ්ජඤ්ච පමොදො ථ, සුඛං සාතඤ්ච ඵාස්ව’ථ;

භද්දං සෙය්යො සුභං ඛෙමං, කල්යාණං මඞ්ගලං සිවං.

89.

දුක්ඛඤ්ච කසිරං කිච්ඡං, නීඝො ච බ්යසනං අඝං;

දබ්බෙ තු පාපපුඤ්ඤානි, තීස්වාකිච්ඡං සුඛාදි ච.

90.

භාග්යං නියති භාගො ච, භාගධෙය්යං විධී’රිතො;

අථො උප්පත්ති නිබ්බත්ති, ජාති ජනන මුබ්භවො.

91.

නිමිත්තං කාරණං ඨානං, පදං බීජං නිබන්ධනං;

නිදානං පභවො හෙතු, සම්භවො සෙතු පච්චයො.

92.

කාරණං යං සමාසන්නං, පදට්ඨානන්ති තං මතං;

ජීවො තු පුරිසො’ත්තා ථ, පධානං පකතිත්ථියං.

93.

පාණො සරීරී භූතං වා, සත්තො දෙහී ච පුග්ගලො;

ජීවො පාණී පජා ජන්තු,

ජනො ලොකො තථාගතො.

94.

රූපං සද්දො ගන්ධ රසා, ඵස්සො ධම්මො ච ගොචරා;

ආලම්බා විසයා තෙ ඡා, රම්මණා ලම්බණානි ච.

95.

සුක්කො ගොරො සිතො’දාතා,

ධවලො සෙත, පණ්ඩරා;

සොණො තු ලොහිතො රත්තො,

තම්බ මඤ්ජිට්ඨ රොහිතා.

96.

නීලො කණ්හා’සිතා කාළො,

මෙචකො සාම සාමලා;

සිතපීතෙතු පණ්ඩු’ත්තො, ඊසංපණ්ඩුතු ධූසරො.

97.

අරුණො ¶ කිඤ්චිරත්තො ථ,

පාටලො සෙතලොහිතො;

අථො පීතො හලිද්යාභො,

පලාසො හරිතො හරි.

98.

කළාරො කපිලො නීල, පීතෙ ථ රොචනප්පභෙ;

පිඞ්ගො පිසඞ්ගො ප්යථවා, කළාරාදී තු පිඞ්ගලෙ.

99.

කම්මාසො සබලො චිත්තො,

සාවො තු කණ්හපීතකෙ;

වාච්චලිඞ්ගා ගුණින්යෙතෙ, ගුණෙ සුක්කාදයො පුමෙ.

100.

නච්චං නට්ටඤ්ච නටනං, නත්තනං ලාසනං භවෙ;

නච්චං තු වාදිතං ගීත, මිති නාටුමිදං තයං.

101.

නච්චට්ඨානං සියා රඞ්ගො, භිනයො සූච්යසූචනං;

අඞ්ගහාරො’ඞ්ගවික්ඛෙපො, නට්ටකො නටකො නටො.

102.

සිඞ්ගාරො කරුණො වීර, බ්භුත හස්ස භයානකා;

සන්තො බීභච්ඡ රුද්දානි, නව නාට්යරසා ඉමෙ.

103.

පොසස්ස නාරියං පොසෙ, ඉත්ථියා සඞ්ගමං පති;

යා පිහා එස සිඞ්ගාරො, රතිකීළාදිකාරණො.

104.

උත්තම ප්පකතිප්පායො, ඉත්ථිපුරිසහෙතුකො;

සො සම්භොගො වියොගොති,

සිඞ්ගාරො දුවිධො මතො.

105.

භාසිතං ¶ ලපිතං භාසා, වොහාරො වචනං වචො;

උත්ති වාචා ගිරා වාණී, භාරතී කථිතා [කථා (කත්ථචි)] වචී.

106.

එකාඛ්යාතො පදචයො, සියා වාක්යංසකාරකො;

ආමෙඩිතන්ති විඤ්ඤෙය්යං, ද්වත්තික්ඛත්තු මුදීරණං.

107.

භයෙ කොධෙ පසංසායං, තුරිතෙ කොතූහලෙ’ච්ඡරෙ;

හාසෙ සොකෙ පසාදෙ ච, කරෙ ආමෙඩිතං බුධො.

108.

ඉරු නාරී යජු සාම, මිති වෙදා තයො සියුං;

එතෙ එව තයී නාරී, වෙදො මන්තො සුතිත්ථියං.

109.

අට්ඨකො වාමකො වාම, දෙවො චඞ්ගීරසො භගු;

යමදග්ගි ච වාසිට්ඨො, භාරද්වාජො ච කස්සපො;

වෙස්සාමිත්තොති මන්තානං, කත්තාරො ඉසයො ඉමෙ.

110.

කප්පො බ්යාකරණං ජොති, සත්ථං සික්ඛා නිරුත්ති ච;

ඡන්දොවිචිති චෙතානි, වෙදඞ්ගානි වදන්ති ඡ.

111.

ඉතිහාසො පුරාවුත්ත, ප්පබන්ධො භාරතාදිකො;

නාමප්පකාසකං සත්ථං, රුක්ඛාදීනං නිඝණ්ඩු සො.

112.

විතණ්ඩසත්ථං විඤ්ඤෙය්යං, යං තං ලොකායතං ඉති;

කෙටුභං තු ක්රියාකප්ප, විකප්පො කවිනං හිතො.

113.

ආඛ්යායිකොපලද්ධත්ථා, පබන්ධකප්පනා කථා;

දණ්ඩනීත්ය’ත්ථසත්ථස්මිං, වුත්තන්තො තු පවත්ති ච.

114.

සඤ්ඤා, ඛ්යා, ව්හා සමඤ්ඤා චා, භිධානං නාම මව්හයො;

නාමධෙය්යා’ ධිවචනං, පටිවාක්යං තු උත්තරං.

115.

පඤ්හො තීස්ව නුයොගො ච, පුච්ඡා ප්යථ නිදස්සනං;

උපොග්ඝාතො ච දිට්ඨන්තො, තථො’දාහරණං භවෙ.

116.

සමා සඞ්ඛෙප සංහාරා, සමාසො සඞ්ගහො ප්යථ;

සතං ධාරයසී ත්යාද්ය, බ්භක්ඛානං තුච්ඡභාසනං.

117.

වොහාරො තු විවාදො ථ, සපනං සපථොපි ච;

යසො සිලොකො කිත්තිත්ථී,

ඝොසනා තු’ච්චසද්දනං.

118.

පටිඝොසො පටිරවො, ථො’ පඤ්ඤාසො වචීමුඛං;

කත්ථනා ච සිලාඝා ච, වණ්ණනා ච නුති ත්ථුති.

119.

ථොමනඤ්ච [ථොමනං වා (කත්ථචි ථොමනං ථොමනා ද්විලිඞ්ගෙ)] පසංසාථ, කෙකා නාදො සිඛණ්ඩිනං;

ගජානං කොඤ්චනාදො ථ,

මතා හෙසා හයද්ධනි.

120.

පරියායො වෙවචනං, සාකච්ඡා තු ච සංකථා;

උපවාදො චු’පක්කොසා, වණ්ණවාදා’නුවාදො ච;

ජනවාදා’පවාදාපි, පරිවාදො ච තුල්යත්ථා.

121.

ඛෙපො ¶ නින්දා තථා කුච්ඡා, ජිගුච්ඡා ගරහා භවෙ;

නින්දාපුබ්බො උපාරම්භො, පරිභාසන මුච්චතෙ.

122.

අට්ඨානරියවොහාර, වසෙන යා පවත්තිතා;

අභිවාක්යං සියා වාචා, සා වීතික්කමදීපනී.

123.

මුහුංභාසා නුලාපොථ, පලාපො නත්ථිකා ගිරා;

ආදොභාසන මාලාපො,

විලාපො තු පරිද්දවො.

124.

විප්පලාපො විරොධොත්ති, සන්දෙසොත්ති තු වාචිකං;

සම්භාසනං තු සල්ලාපො, විරොධරහිතං මිථු.

125.

ඵරුසං නිට්ඨුරං වාක්යං, මනුඤ්ඤං හදයඞ්ගමං;

සංකුලං තු කිලිට්ඨඤ්ච, පුබ්බාපරවිරොධිනී.

126.

සමුදායත්ථරහිතං, අබද්ධමිති [අබන්ධ (ක.)] කිත්තිතං;

විතථං තු මුසා චාථ [ආහතං තු මුසාත්ථකං (කත්ථචි, අමරකොසෙ)], ඵරුසාදී තිලිඞ්ගිකා.

127.

සම්මා බ්යයඤ්චා විතථං, සච්චං තච්ඡං යථාතථං;

තබ්බන්තා තීස්ව ලීකං ත්ව, සච්චං මිච්ඡා මුසා බ්යයං.

128.

රවො නිනාදො නිනදො ච සද්දො,

නිග්ඝොස නාද ද්ධනයො ච රාවො;

ආරාව සංරාව විරාව ඝොසා,

රවා සුතිත්ථී සර නිස්සනා ච.

129.

විස්සට්ඨ මඤ්ජු විඤ්ඤෙය්යා, සවනීයා විසාරිනො;

බින්දු ගම්භීර නින්නාදී, ත්යෙව මට්ඨඞ්ගිකො සරො.

130.

තිරච්ඡානගතානඤ්හි, රුතං වස්සිත මුච්චතෙ;

කොලාහලො කලහලො,

ගීතං ගානඤ්ච ගීතිකා.

131.

සරා සත්ත තයො ගාමා, චෙකවීසති මුච්ඡනා;

තානා [ඨානානි (බහූසු)] චෙකූනපඤ්ඤාස, ඉච්චෙතං සරමණ්ඩලං.

132.

උසභො ධෙවතො චෙව, ඡජ්ජ ගන්ධාර මජ්ඣිමා;

පඤ්චමො ච නිසාදොති, සත්තෙ’තෙ ගදිතා සරා.

133.

නදන්ති ¶ උසභං ගාවො, තුරගා ධෙවතං තථා;

ඡජ්ජං මයූරා ගන්ධාර, මජා කොඤ්චා ච මජ්ඣිමං.

134.

පඤ්චමං පරපුට්ඨාදී, නිසාදම්පි ච වාරණා;

ඡජ්ජො ච මජ්ඣිමො ගාමා,

තයො සාධාරණොති ච.

135.

සරෙසු තෙසු පච්චෙකෙ, තිස්සො තිස්සො හි මුච්ඡනා;

සියුං තථෙව තානානි [ඨානානි (බහූසු)], සත්ත සත්තෙව ලබ්භරෙ.

136.

තිස්සො දුවෙ චතස්සො ච, චතස්සො කමතො සරෙ;

තිස්සො දුවෙ චතස්සොති, ද්වාවීසති සුතී සියුං.

137.

උච්චතරෙ රවෙ තාරො, ථාබ්යත්තෙ මධුරෙ කලො;

ගම්භීරෙ තු රවෙ මන්දො, තාරාදී තීස්වථො කලෙ;

කාකලී සුඛුමෙ වුත්තො,

ක්රියාදිසමතා ලයො.

138.

වීණා ච වල්ලකී සත්ත, තන්තී සා පරිවාදිනී;

පොක්ඛරො දොණි වීණාය,

උපවීණො තු වෙඨකො.

139.

ආතතඤ්චෙව විතත, මාතතවිතතං ඝනං;

සුසිරං චෙති තූරියං, පඤ්චඞ්ගික මුදීරිතං.

140.

ආතතං නාම චම්මාව, නද්ධෙසු භෙරියාදිසු;

තලෙ’කෙකයුතං කුම්භ, ථුණ දද්දරිකාදිකං.

141.

විතතං චො’භයතලං, තූරියං මුරජාදිකං;

ආතතවිතතං සබ්බ, විනද්ධං පණවාදිකං.

142.

සුසිරං වංසසඞ්ඛාදි, සම්මතාලාදිකං ඝනං;

ආතොජ්ජං තු ච වාදිත්තං, වාදිතං වජ්ජ මුච්චතෙ.

143.

භෙරී (භෙරි) දුන්දුභි වුත්තො ථ,

මුදිඞ්ගො මුරජොස්ස තු;

ආලිඞ්ග, ඞ්ක්යො, ද්ධකා භෙදා,

තිණවො තු ච ඩිණ්ඩිමො.

144.

ආලම්බරො ¶ තු පණවො, කොණො වීණාදිවාදනං;

දද්දරී පටහො භෙරි, ප්පභෙදා මද්දලාදයො.

145.

ජනප්පියෙ විමද්දුට්ඨෙ, ගන්ධෙ පරිමලො භවෙ;

සො ත්වා මොදො දූරගාමී, විස්සන්තා තීස්විතො පරං.

146.

ඉට්ඨගන්ධො ච සුරභි, සුගන්ධො ච සුගන්ධි ච;

පූතිගන්ධි තු දුග්ගන්ධො, ථ විස්සං ආමගන්ධි යං.

147.

කුඞ්කුමඤ්චෙව යවන, පුප්ඵඤ්ච තගරං තථා;

තුරුක්ඛොති චතුජ්ජාති, ගන්ධා එතෙ පකාසිතා.

148.

කසාවො නිත්ථියං තිත්තො, මධුරො ලවණො ඉමෙ;

අම්බිලො කටුකො චෙති, ඡ රසා තබ්බතී තිසු.

149.

සියා ඵස්සො ච ඵොට්ඨබ්බො,

විසයී ත්වක්ඛ මින්ද්රියං;

නයනං ත්වක්ඛි නෙත්තඤ්ච, ලොචනං ච’ච්ඡි චක්ඛු ච.

150.

සොතං සද්දග්ගහො කණ්ණො, සවනං සුති නත්ථු තු;

නාසා ච නාසිකා ඝානං, ජිව්හාතු රසනා භවෙ.

151.

සරීරං වපු ගත්තඤ්චා, ත්තභාවො බොන්දි විග්ගහො;

දෙහං වා පුරිසෙ කායො, ථියං තනු කළෙවරං.

152.

චිත්තං චෙතො මනො නිත්ථී, විඤ්ඤාණං හදයං තථා;

මානසං ධී තු පඤ්ඤා ච, බුද්ධි මෙධා මති මුති.

153.

භූරී මන්තා ච පඤ්ඤාණං, ඤාණං විජ්ජා ච යොනි ච;

පටිභාන මමොහො ථ, පඤ්ඤාභෙදා විපස්සනා.

154.

සම්මාදිට්ඨි පභුතිකා, වීමංසා තු විචාරණා;

සම්පජඤ්ඤං තු නෙපක්කං, වෙදයිතං තු වෙදනා.

155.

තක්කො විතක්කො සඞ්කප්පො,

ප්පනො’ හා’ යු තු ජීවිතං;

එකග්ගතා තු සමථො, අවික්ඛෙපො සමාධි ච.

156.

උස්සාහා’ තප්ප පග්ගාහා, වායාමො ච පරක්කමො;

පධානං වීරියං චෙහා, උය්යාමො ච ධිති ත්ථියං.

157.

චත්තාරි වීරියඞ්ගානි, තචස්ස ච නහාරුනො;

අවසිස්සන මට්ඨිස්ස, මංසලොහිතසුස්සනං.

158.

උස්සොළ්හී ¶ ත්ව ධිමත්තෙහා, සති ත්ව නුස්සති ත්ථිය;

ලජ්ජා හිරී සමානා ථ, ඔත්තප්පං පාපභීරුතා.

159.

මජ්ඣත්තතා තු’පෙක්ඛා ච, අදුක්ඛමසුඛා සියා;

චිත්තාභොගො මනක්කාරො,

අධිමොක්ඛො තු නිච්ඡයො.

160.

දයා’ නුකම්පා කාරුඤ්ඤං, කරුණා ච අනුද්දයා;

ථියං වෙරමණී චෙව, විරත්යා’ රති චාප්යථ.

161.

තිතික්ඛා ඛන්ති ඛමනං, ඛමා මෙත්තා තු මෙත්ය’ථ;

දස්සනං දිට්ඨි ලද්ධිත්ථී, සිද්ධන්තො සමයො භවෙ.

162.

තණ්හා ච තසිණා එජා, ජාලිනී ච විසත්තිකා;

ඡන්දො ජටා නිකන්ත්යා’සා, සිබ්බිනී භවනෙත්ති ච.

163.

අභිජ්ඣා වනථො වානං, ලොභො රාගො ච ආලයො;

පිහා මනොරථො ඉච්ඡා, භිලාසො කාම දොහළා;

ආකඞ්ඛා රුචි වුත්තා සා, ත්වධිකා ලාලසා ද්විසු.

164.

වෙරං විරොධො විද්දෙසො, දොසො ච පටිඝඤ්ච වා;

කොධා’ ඝාතා කොප රොසා,

බ්යාපාදො’ නභිරද්ධි ච.

165.

බද්ධවෙර මුපනාහො, සියා සොකො තු සොචනං;

රොදිතං කන්දිතං රුණ්ණං, පරිදෙවො පරිද්දවො.

166.

භීතිත්ථි භය මුත්තාසො, භෙරවං තු මහබ්භයං;

167.

භෙරවං භීසනං භීමං, දාරුණඤ්ච භයානකං;

ඝොරං පටිභයං භෙස්මං, භයඞ්කර මිමෙ තීසු.

168.

ඉස්සා උසූයා මච්ඡෙරං, තු මච්ඡරිය මච්ඡරං;

මොහො’විජ්ජා තථා’ඤාණං, මානො විධා ච උන්නති.

169.

උද්ධච්ච මුද්ධටං චාථ [උද්ධවංඋද්ධං ධාවති චිත්ත මෙතෙනාති උද්ධවං (ටීකා)], තාපො කුක්කුච්චමෙව ච;

පච්ඡාතාපො නුතාපො ච, විප්පටිසාරො පකාසිතො.

170.

මනොවිලෙඛ සන්දෙහා, සංසයො ච කථංකථා;

ද්වෙළ්හකං විචිකිච්ඡා ච, කඞ්ඛා සඞ්කා විමත්යපි.

171.

ගබ්බො ¶ භිමානො’හංකාරො, චින්තාතු ඣාන මුච්චතෙ;

නිච්ඡයො නිණ්ණයො වුත්තො, පටිඤ්ඤා තු පටිස්සවො.

172.

අවමානං තිරක්කාරො, පරිභවො ප්ය’ නාදරො;

පරාභවො ප්ය’ වඤ්ඤා ථ, උම්මාදො චිත්තවිබ්භමො.

173.

පෙමං සිනෙහො ස්නෙහො ථ, චිත්තපීළා විසඤ්ඤිතා;

පමාදො සතිවොස්සග්ගො, කොතූහලං කුතූහලං.

174.

විලාසො ලලිතං ලීලා, හාවො හෙළා ච විබ්භමො;

ඉච්චාදිකා සියුං නාරි, සිඞ්ගාරභාවජා කිරියා.

175.

හසනං හසිතං හාසො, මන්දො සො මිහිතං සිතං;

අට්ටහාසො මහාහාසො,

රොමඤ්චො ලොමහංසනං.

176.

පරිහාසො දවො ඛිඩ්ඩා, කෙළි කීළා ච කීළිතං;

නිද්දා තු සුපිනං සොප්පං, මිද්ධඤ්ච පචලායිකා.

177.

ථියං නිකති කූටඤ්ච, දම්භො සාඨ්යඤ්ච කෙතවං;

සභාවො තු නිස්සග්ගො ච, සරූපං පකතිත්ථියං.

178.

සීලඤ්ච ලක්ඛණං භාවො,

උස්සවො තු ඡණො මහො [මතො (ටී.)].

179.

ධාරෙන්තො ජන්තු සස්නෙහ, මභිධානප්පදීපිකං;

ඛුද්දකාද්යත්ථජාතානි [ඛුද්දකාන්යත්ථජාතානි (ක.)], සම්පස්සති යථාසුඛං.

සග්ගකණ්ඩො නිට්ඨිතො.

2. භූකණ්ඩ

1. භූමිවග්ග

180.

වග්ගා භූමි, පුරී, මච්ච, චතුබ්බණ්ණ, වනාදිහි;

පාතාලෙන ච වුච්චන්තෙ, සඞ්ගො’පඞ්ගෙහි’ධ’ක්කමා.

181.

වසුන්ධරා ඡමා භූමි, පථවී මෙදනී මහී;

උබ්බී වසුමතී ගො කු, වසුධා ධරණී ධරා;

පුථවී ජගතී භූරී, භූ ච භූතධරා’ වනී.

182.

ඛාරා ¶ තු මත්තිකා ඌසො, ඌසවා තූසරො තිසු;

ථලං ථලීත්ථී භූභාගෙ, ථද්ධලූඛම්හි ජඞ්ගලො.

183.

පුබ්බවිදෙහො චාපර, ගොයානං ජම්බුදීපො ච;

උත්තරකුරු චෙති සියුං, චත්තාරොමෙ මහාදීපා.

184.

පුම්බහුත්තෙ කුරූ සක්කා, කොසලා මගධා සිවී;

කලිඞ්ගා’වන්ති පඤ්චාලා, වජ්ජී ගන්ධාර චෙතයො.

185.

වඞ්ගා විදෙහා කම්බොජා, මද්දා භග්ග’ඞ්ග සීහළා;

කස්මීරා කාසි පණ්ඩවාදී, සියුං ජනපදන්තරා.

186.

ලොකො ච භුවනං වුත්තං, දෙසො තු විසයො ප්යථ;

මිලක්ඛදෙසො පච්චන්තො, මජ්ඣදෙසො තු මජ්ඣිමො.

187.

අනූපො සලිලප්පායො, කච්ඡං පුම නපුංසකෙ;

සද්දලො හරිතෙ දෙසෙ, තිණෙනා, භිනවෙන හි.

188.

නද්යම්බුජීවනො දෙසො, වුට්ඨිනිප්පජ්ජසස්සකො;

යො නදීමාතිකො දෙව,

මාතිකො ච කමෙන සො.

189.

තීස්වනූපාද්යථො චන්ද, සූරාදො සස්සතීරිතො;

රට්ඨං තු විජිතඤ්චාථ, පුරිසෙ සෙතු ආලියං.

190.

උපාන්තභූ පරිසරො, ගොට්ඨං තු ගොකුලං වජො;

මග්ගො පන්ථො පථො අද්ධා, අඤ්ජසං වටුමං තථා.

191.

පජ්ජො [පජ්ජා…. (ක.)], යනඤ්ච පදවී, වත්තනී පද්ධතිත්ථියං;

තබ්භෙදා ජඞ්ඝ, සකට, මග්ගා තෙ ච මහද්ධනි.

192.

එකපද්යෙකපදිකෙ, කන්තාරො තු ච දුග්ගමෙ;

193.

පටිමග්ගො පටිපථො, අද්ධානං දීඝ මඤ්ජසං;

සුප්පථො තු සුපන්ථො ච, උප්පථං ත්වපථං භවෙ.

194.

ඡත්තිංසපරමාණූන, මෙකො ණු ච ඡත්තිංස තෙ;

තජ්ජාරී තාපි ඡත්තිංස, රථරෙණු ඡත්තිංස තෙ.

195.

ලික්ඛාතා සත්ත ඌකා තා, ධඤ්ඤමාසොති සත්ත තෙ;

සත්ත ඞ්ගුල’ මමු ද්විච්ඡ, විදත්ථි තා දුවෙ සියුං.

196.

රතනං ¶ තානි සත්තෙව, යට්ඨි තා වීසතූ සභං;

ගාවුත මුසභාසීති, යොජනං චතුගාවුතං.

197.

ධනුපඤ්චසතං කොසො, කරීසං චතුරම්බණං;

අබ්භන්තරං තු හත්ථාන, මට්ඨවීස පමාණතො.

භූමිවග්ගො නිට්ඨිතො.

2. භූකණ්ඩ

2. පුරවග්ග

198.

පුරං නගර මිත්ථී වා, ඨානීයං පුටභෙදනං;

ථියං තු රාජධානී [රාජඨානී (ටී.)] ච, ඛන්ධාවාරො භවෙ ථ ච.

199.

සාඛානගර මඤ්ඤත්ර, යං තං මූලපුරා පුරං;

බාරාණසී ච සාවත්ථි, වෙසාලී මිථිලා, ළවී.

200.

කොසම්බු, ජ්ජෙනියො තක්ක, සිලා චම්පා ච සාගලං;

සුසුමාරගිරං [සංසුමාර (ටීකා)] රාජ, ගහං කපිලවත්ථු ච.

201.

සාකෙත, මින්දපත්ථඤ්චො, ක්කට්ඨා පාටලිපුත්තකං;

ජෙතුත්තරඤ්ච සඞ්කස්සං, කුසිනාරාදයො පුරී.

202.

රච්ඡා ච විසිඛා වුත්තා, රථිකා වීථි චාප්යථ;

බ්යූහො රච්ඡා අනිබ්බිද්ධා, නිබ්බිද්ධා තු පථද්ධි ච.

203.

චතුක්කං චච්චරෙ මග්ග, සන්ධි සිඞ්ඝාටකං භවෙ;

පාකාරො වරණො චාථ, උදාපො [උද්දාප, උද්දාප] උපකාරිකා.

204.

කුට්ටං තු භිත්ති නාරී ථ, ගොපුරං ද්වාරකොට්ඨකො;

එසිකා ඉන්දඛීලො ච, අට්ටො ත්වට්ටාලකො භවෙ.

205.

තොරණං තු බහිද්වාරං, පරිඛාතු ච දීඝිකා;

මන්දිරං සදනා, ගාරං, නිකායො නිලයා, ලයො.

206.

ආවාසො භවනං වෙස්මං, නිකෙතනං නිවෙසනං;

ඝරං ගහඤ්චා, වසථො, සරණඤ්ච පතිස්සයො.

207.

ඔකං සාලා ඛයො වාසො, ථියං කුටි වසත්ය’පි;

ගෙහඤ්චා, නිත්ථි සදුමං, චෙතියා, යතනානි තු.

208.

පාසාදො ¶ චෙව යූපො ථ, මුණ්ඩච්ඡදො ච හම්මියං;

යූපොතු ගජකුම්භම්හි, හත්ථිනඛො පතිට්ඨිතො.

209.

සුපණ්ණවඞ්කච්ඡදන, මඩ්ඪයොගො සියා ථ ච;

එකකූටයුතො මාළො,

පාසාදො චතුරස්සකො.

210.

සභායඤ්ච සභා චාථ, මණ්ඩපං වා ජනාලයො;

අථො ආසනසාලායං, පටික්කමන මීරිතං.

211.

ජිනස්ස වාසභවන, මිත්ථී ගන්ධකුටි ප්යථ;

ථියං රසවතී පාක, ට්ඨානඤ්චෙව මහානසං.

212.

ආවෙසනං සිප්පසාලා, සොණ්ඩා තු පානමන්දිරං;

වච්චට්ඨානං වච්චකුටි, මුනීනං ඨාන මස්සමො.

213.

පණ්යවික්කයසාලා කු, ආපණො පණ්යවීථිකා;

උදොසිතො භණ්ඩසාලා, චඞ්කමනං තු චඞ්කමො.

214.

ජන්තාඝරං ත්වග්ගිසාලා, පපා පානීයසාලිකා;

ගබ්භො ඔවරකො වාසා, ගාරං තු සයනිග්ගහං.

215.

ඉත්ථාගාරං තු ඔරොධො, සුද්ධන්තො’ න්තෙපුරම්පි ච;

අසබ්බවිසයට්ඨානං, රඤ්ඤං කච්ඡන්තරං මතං.

216.

සොපානො වා’රොහණඤ්ච,

නිස්සෙණී සා, ධිරොහිණී;

වාතපානං ගවක්ඛො ච, ජාලඤ්ච සීහපඤ්ජරං.

217.

ආලොකසන්ධි වුත්තො ථ, ලඞ්ගී’ත්ථී පලිඝො භවෙ;

කපිසීසො, ග්ගලත්ථම්භො, නිබ්බං තු ඡද්දකොටියං.

218.

ඡදනං පටලං ඡද්ද, මජිරං චච්චරො, ඞ්ගණං;

පඝානො පඝනා, ලින්දො, පමුඛං ද්වාරබන්ධනං.

219.

පිට්ඨසඞ්ඝාටකං ද්වාර, බාහා කූටං තු කණ්ණිකා;

ද්වාරඤ්ච පටිහාරො ථ, උම්මාරො දෙහනී, ත්ථියං.

220.

එළකො ඉන්දඛීලො ථ, ථම්භො ථූණො පුමිත්ථියං;

පාටිකා, ඩ්ඪෙන්දුපාසාණෙ, ගිඤ්ජකා තු ච ඉට්ඨකා.

221.

වලභිච්ඡාදිදාරුම්හි, වඞ්කෙ ගොපානසී, ත්ථියං;

කපොතපාලිකායං තු, විටඞ්කො නිත්ථියං භවෙ.

222.

කුඤ්චිකාවිවරං ¶ තාළ, ච්ඡිග්ගලො ප්යථ කුඤ්චිකා;

තාළො’වාපුරණං චාථ, වෙදිකා වෙදි කථ්යතෙ.

223.

සඞ්ඝාතො පක්ඛපාසො ච, මන්දිරඞ්ගා තුලා අපි;

ථියං සම්මුජ්ජනී චෙව, සම්මජ්ජනී ච සොධනී.

224.

සඞ්කටීරං තු සඞ්කාර, ට්ඨානං සඞ්කාරකූටකං;

අථො කචවරො, ක්ලාපො, සඞ්කාරො ච කසම්බුපි.

225.

ඝරාදිභූමි තං වත්ථු, ගාමො සංවසථො ථ සො;

පාකටො නිගමො භොග, මච්චාදිභ්යො ධි තූදිතො [‘අධිභූ’ති ඊරිතො කථිතො (ටී.)].

226.

සීමා ච මරියාදා ථ,

ඝොසො ගොපාලගාමකොති.

පුරවග්ගො නිට්ඨිතො.

3. නරවග්ග

227.

මනුස්සො මානුසො මච්චො, මානවො මනුජො නරො;

පොසො පුමා ච පුරිසො,

පොරිසො ප්යථ පණ්ඩිතො.

228.

බුධො විද්වා විභාවී ච, සන්තො සප්පඤ්ඤ කොවිදා;

ධීමා සුධී කවි බ්යත්තො, විචක්ඛණො විසාරදො.

229.

මෙධාවී මතිමා පඤ්ඤො, විඤ්ඤූ ච විදූරො විදූ;

ධීරො විපස්සී දොසඤ්ඤූ, බුද්ධො ච දබ්බ විද්දසු.

230.

ඉත්ථී සීමන්තිනී නාරී, ථී වධූ වනිතා, ඞ්ගනා;

පමදා සුන්දරී කන්තා, රමණී දයිතා, බලා.

231.

මාතුගාමො ච මහිලා, ලලනා භීරු කාමිනී;

කුමාරිකා තු කඤ්ඤා ථ, යුවතී තරුණී භවෙ.

232.

මහෙසී සාභිසෙකාඤ්ඤා,

භොගිනී රාජනාරියො;

ධවත්ථිනී තු සඞ්කෙතං, යාති යා සා, භිසාරිකා.

233.

ගණිකා ¶ වෙසියා වණ්ණ, දාසී නගරසොභිනී;

රූපූපජීවිනී වෙසී, කුලටා තු ච බන්ධකී.

234.

වරාරොහො, ත්තමා මත්ත, කාසිනී වරවණ්ණිනී;

පතිබ්බතා ත්වපි සතී, කුලිත්ථී කුලපාලිකා.

235.

විධවා පතිසුඤ්ඤා ථ, පතිම්බරා සයම්බරා;

විජාතා තු පසූතා ච, ජාතාපච්චා පසූතිකා.

236.

දූතී සඤ්චාරිකා දාසී, තු චෙටී කුටධාරිකා;

වාරුණී, ක්ඛණිකා තුල්යා, ඛත්තියානී තු ඛත්තියා.

237.

දාරො ජායා කලත්තඤ්ච, ඝරණී භරියා පියා,

පජාපතී ච දුතියා, සා පාදපරිචාරිකා.

238.

සඛී ත්වා’ලී වයස්සා ථ, ජාරී චෙවා’තිචාරිනී;

පුමෙ තූ’තු රජො පුප්ඵං, උතුනී තු රජස්සලා.

239.

පුප්ඵවතී ගරුගබ්භා, පන්නසත්තා ච ගබ්භිනී;

ගබ්භාසයො ජලාබුපි, කලලං පුන්නපුංසකෙ.

240.

ධවොතු සාමිකො භත්තා, කන්තො පති වරො පියො;

අථො පපති ජාරො ථා,

පච්චං පුත්තො’ත්රජො සුතො.

241.

තනුජො තනයො සූනු, පුත්තාදී ධීතරි’ත්ථියං;

නාරියං දුහිතා ධීතා,

සජාතො ත්වො’රසො සුතො.

242.

ජායාපතී ජනිපතී, ජයම්පතී තු දම්පතී [දම්පතීති පදං පුල්ලිඞ්ග බහුවචනන්තං ඉකාරන්තං, තුදම්පති (ටී.)];

අථ වස්සවරො වුත්තො, පණ්ඩකො ච නපුංසකං.

243.

බන්ධවො බන්ධු සජනො, සගොත්තො ඤාති ඤාතකො;

සාලොහිතො සපිණ්ඩො ච,

තාතො තු ජනකො පිතා.

244.

අම්ම, ම්බා ජනනී මාතා, ජනෙත්ති ජනිකා භවෙ;

උපමාතා තු ධාති’ත්ථී,

සාලො ජායාය භාතිකො.

245.

නනන්දා ¶ සාමිභගිනී, මාතාමහී තු අය්යිකා;

මාතුලො මාතුභාතා,ස්ස, මාතුලානී පජාපති.

246.

ජායාපතීනං ජනනී, සස්සු වුත්තාථ තප්පිතා;

සසුරො භාගිනෙය්යොතු, පුත්තො භගිනියා භවෙ.

247.

නත්තා වුත්තො පපුත්තො ථ, සාමිභාතා තු දෙවරො;

ධීතුපති තු ජාමාතා,

අය්යකො තු පිතාමහො.

248.

මාතුච්ඡා මාතුභගිනී, පිතුච්ඡා භගිනී පිතු;

පපිතාමහො පය්යකො,

සුණ්හා තු සුණිසා හුසා.

249.

සොදරියො සගබ්භො ච, සොදරො සහජො ප්යථ;

මාතාපිතූ තෙ පිතරො, පුත්තා තු පුත්තධීතරො.

250.

සසුරා සස්සුසසුරා, භාතුභගිනී භාතරො;

බාලත්තං බාලතා බාල්යං, යොබ්බඤ්ඤංතු ච යොබ්බනං.

251.

සුක්කා තු පලිතං කෙසා, දයො ථ ජරතා ජරා;

පුථුකො පිල්ලකො ඡාපො, කුමාරො බාල පොතකා.

252.

අථු’ ත්තානසයු’ත්තාන, සෙය්යකා ථනපොපි ච;

253.

තරුණො ච වයට්ඨො ච, දහරො ච යුවා සුසු;

මාණවොදාරකොචාථ, සුකුමාරො සුඛෙධිතො.

254.

මහල්ලකො ච වුද්ධො ච, ථෙරො ජිණ්ණො ච ජිණ්ණකො;

අග්ගජො පුබ්බජො ජෙට්ඨො, කනියො කනිට්ඨො නුජො.

255.

වලිත්තචො තු වලිනො; තීසු’ත්තානසයාදයො;

256.

සීසො’ත්තමඞ්ගානි සිරො, මුද්ධා ච මත්ථකො භවෙ;

කෙසො තු කුන්තලො වාලො, ත්තමඞ්ගරුහ මුද්ධජා.

257.

ධම්මිල්ලො සංයතා කෙසා,

කාකපක්ඛො සිඛණ්ඩකො;

පාසො හත්ථො කෙසචයෙ;

තාපසානං තහිං ජටා.

258.

ථියං වෙණී පවෙණී ච;

අථො චූළා සිඛා සියා;

සීමන්තො තු මතො නාරි, කෙසමජ්ඣම්හි පද්ධති.

259.

ලොමං ¶ තනුරුහං රොමං, පම්හං පඛුම මක්ඛිගං;

මස්සු වුත්තං පුමමුඛෙ, භූ ත්විත්ථී භමුකො භමු.

260.

බප්පො [ඛප්පො (ටී.)] නෙත්තජල’ස්සූනි, නෙත්තතාරා කනීනිකා;

වදනං තු මුඛං තුණ්ඩං, වත්තං ලපන මානනං.

261.

ද්විජො ලපනජො දන්තො, දසනො රදනො රදො;

දාඨා තුදන්තභෙදස්මිං, අපාඞ්ගො ත්වක්ඛිකොටිසු.

262.

දන්තාවරණ මොට්ඨො චා, ප්ය’ධරො දසනච්ඡදො;

ගණ්ඩො කපොලො හන්විත්ථී [ගණ්ඩත්ථී (ටී.) හන්වත්ථී=හනු+ඉත්ථී; හන+උ (ණ්වාදි)],

චුබුකං ත්ව’ ධරා අධො.

263.

ගලො ච කණ්ඨො ගීවා ච, කන්ධරා ච සිරොධරා;

කම්බුගීවා තු යා ගීවා, සුවණ්ණාලිඞ්ගසන්නිභා;

අඞ්කිතා තීහි ලෙඛාහි, කම්බුගීවා ථවා මතා.

264.

අංසො නිත්ථී භුජසිරො, ඛන්ධො තස්සන්ධි ජත්තු තං;

බාහුමූලං තු කච්ඡො, ධො, ත්ව’ස්ස පස්ස මනිත්ථියං.

265.

බාහු භුජාද්වීසු බාහා, හත්ථො තු කර පාණයො;

මණිබන්ධො පකොට්ඨන්තො, කප්පරො තු කපොණ්ය’ථ.

266.

මණිබන්ධ කනිට්ඨානං, පාණිස්ස කරභො,න්තරං;

කරසාඛා, ඞ්ගුලී තා තු, පඤ්ච, ඞ්ගුට්ඨො ච තජ්ජනී;

මජ්ඣිමා නාමිකා චාපි, කනිට්ඨා’ති කමා සියුං.

267.

පදෙසො තාලගොකණ්ණා, විදත්ථි,ත්ථී කමා තතෙ;

තජ්ජන්යාදියුතෙ’ඞ්ගුට්ඨෙ, පසතො පාණි කුඤ්චිතො.

268.

රතනං කුක්කු හත්ථො ථ, පුමෙ කරපුටො,ඤ්ජලි;

කරජො තු නඛො නිත්ථී, ඛටකො මුට්ඨි ච ද්වීසු.

269.

බ්යාමො සහකරා බාහු, ද්වෙ පස්සද්වයවිත්ථතා;

උද්ධන්තත භුජපොස, ප්පමාණෙ පොරිසං තිසු.

270.

උරො ච හදයං චාථ, ථනො කුච පයොධරා;

චූචුකං තු ථනග්ගස්මිං, පිට්ඨං තු පිට්ඨි නාරියං.

271.

මජ්ඣො’නිත්ථී ¶ විලග්ගො ච, මජ්ඣිමං කුච්ඡි [චතුක්කං උදරෙ; 944-ගාථාපි පස්සිතබ්බා] තු ද්විසු;

ගහණීත්ථ්යුදරං ගබ්භො, කොට්ඨොන්තො කුච්ඡිසම්භවෙ.

272.

ජඝනං තු නිතම්බො ච, සොණී ච කටි නාරියං;

අඞ්ගජාතං රහස්සඞ්ගං, වත්ථගුය්හඤ්ච මෙහනං.

273.

නිමිත්තඤ්ච වරඞ්ගඤ්ච, බීජඤ්ච ඵලමෙව ච;

ලිඞ්ගං අණ්ඩං තු කොසො ච,

යොනි ත්විත්ථීපුමෙභගං.

274.

අසුචි සම්භවො සුක්කං, පායු තු පුරිසෙ ගුදං;

වා පුමෙ ගූථ කරීස, වච්චානි ච මලං ඡකං.

275.

උච්චාරො මීළ්හ මුක්කාරො, පස්සාවො මුත්ත මුච්චතෙ;

පූතිමුත්තඤ්ච ගොමුත්තෙ, ස්සාදීනං ඡකණං මලෙ.

276.

ද්වීස්වධො නාභියා වත්ථි, උච්ඡඞ්ග’ඞ්කා තු’භො පුමෙ;

ඌරු සත්ථි පුමෙ ඌරු, පබ්බං තු ජාණු ජණ්ණු ච.

277.

ගොප්ඵකො පාදගණ්ඨිපි, පුමෙ තු පණ්හි පාසණි;

පාදග්ගං පපදො පාදො, තු පදො චරණඤ්ච වා.

278.

අඞ්ගංත්ව’වයවො වුත්තො, ඵාසුලිකා තු ඵාසුකා;

පණ්ඩකෙ අට්ඨි ධාත්විත්ථී, ගලන්තට්ඨි තු අක්ඛකො.

279.

කප්පරො තු කපාලං වා, කණ්ඩරා තු මහාසිරා;

පුමෙ න්හාරු චිත්ථී සිරා, ධමනී ථ රසග්ගසා.

280.

රසහරණ්ය’ථො මංස, මාමිසං පිසිතං භවෙ;

තිලිඞ්ගිකං තු වල්ලූර, මුත්තත්තං අථ ලොහිතං.

281.

රුධිරං සොණිතං රත්තං, ලාලා ඛෙළො එලා භවෙ;

පුරිසෙ මායු පිත්තඤ්ච, සෙම්හො නිත්ථී සිලෙසුමො.

282.

වසා විලීනස්නෙහො ථ, මෙදො චෙව වපා භවෙ;

ආකප්පො වෙසො නෙපච්ඡං, මණ්ඩනං තු පසාධනං.

283.

විභූසනං චාභරණං, අලඞ්කාරො පිලන්ධනං;

කිරීට මකුටා’නිත්ථී, චූළාමණි සිරොමණි.

284.

සිරොවෙඨන ¶ මුණ්හීසං, කුණ්ඩලං කණ්ණවෙඨනං;

කණ්ණිකා කණ්ණපූරො ච, සියා කණ්ණවිභූසනං.

285.

කණ්ඨභූසා තු ගීවෙය්යං, හාරො මුත්තාවලි’ත්ථියං;

නියුරො වලයො නිත්ථී, කටකං පරිහාරකං.

286.

කඞ්කණං කරභූසා ථ, කිඞ්කිණී [කිංකණී කිං කණිකා (ක.)] ඛුද්දඝණ්ටිකා;

අඞ්ගුලීයක මඞ්ගුල්යා, භරණං, සාක්ඛරං තු තං.

287.

මුද්දිකා’ඞ්ගුලිමුද්දා ථ, රසනා මෙඛලා භවෙ;

කෙයූර මඞ්ගදඤ්චෙව, බාහුමූලවිභූසනං.

288.

පාදඞ්ගදං තු මඤ්ජීරො, පාදකටක නූපුරා;

289.

අලඞ්කාරප්පභෙදා තු, මුඛඵුල්ලං තථො’ණ්ණතං;

උග්ගත්ථනං ගිඞ්ගමක, මිච්චෙවමාදයො සියුං.

290.

චෙල මච්ඡාදනං වත්ථං, වාසො වසන මංසුකං;

අම්බරඤ්ච පටො නිත්ථී, දුස්සං චොලො ච සාටකො.

291.

ඛොමං දුකූලං කොසෙය්යං, පත්තුණ්ණං කම්බලො ච වා;

සාණං කොටම්බුරං භඞ්ග, න්ත්යාදි වත්ථන්තරං මතං.

292.

නිවාසන න්තරීයාන්ය, න්තරමන්තරවාසකො;

පාවාරො තු’ත්තරාසඞ්ගො, උපසංබ්යාන මුත්තරං.

293.

උත්තරීය මථො වත්ථ, මහතන්ති මතං නවං;

නන්තකං කප්පටො ජිණ්ණ, වසනං තු පටච්චරං.

294.

කඤ්චුකො වාරවාණං වා, ථ වත්ථාවයවෙ දසා;

නාලිපට්ටොති කථිතො, උත්තමඞ්ගම්හි කඤ්චුකො.

295.

ආයාමො දීඝතා රොහො,

පරිණාහො විසාලතා.

296.

අරහද්ධජො ච කාසාය, කාසාවානි ච චීවරං;

මණ්ඩලං තු තදඞ්ගානි, විවට්ට කුසිආදයො.

297.

ඵල,ත්තච, කිමි, රොමා, න්යෙතා වත්ථස්ස යොනියො;

ඵාලං කප්පාසිකං තීසු, ඛොමාදී තු තචබ්භවා.

298.

කොසෙය්යං ¶ කිමිජං, රොම, මයං තු කම්බලං භවෙ;

සමානත්ථා ජවනිකා, සා තිරොකරණී ප්යථ.

299.

පුන්නපුංසක මුල්ලොචං, විතානං ද්වය මීරිතං;

නහානඤ්ච සිනානෙ ථො, බ්බට්ටනු’ම්මජ්ජනං සමං.

300.

විසෙසකො තු තිලකො, ත්යූභො නිත්ථී ච චිත්තකං;

චන්දනො නිත්ථියං ගන්ධ, සාරො මලයජො ප්යථ.

301.

ගොසීසං තෙලපණ්ණිකං, පුමෙ වා හරිචන්දනං;

තිලපණ්ණී තු පත්තඞ්ග, රඤ්ජනං රත්තචන්දනං.

302.

කාළානුසාරී කාළියං, ලොහං ත්වා’ගරු චා’ගළු;

කාළාගරුතු කාළෙ’ස්මිං, තුරුක්ඛොතු ච පිණ්ඩකො.

303.

කත්ථූරිකා මිගමදො, කුට්ඨං තු අජපාලකං;

ලවඞ්ගං දෙවකුසුමං, කස්මීරජං තු කුඞ්කුමං.

304.

යක්ඛධූපො සජ්ජුලසො, තක්කොලං තු ච කොලකං;

කොසඵල මථො ජාති, කොසං ජාතිඵලං භවෙ.

305.

ඝනසාරො සිතබ්භො ච, කප්පූරං පුන්නපුංසකෙ;

අලත්තකො යාවකො ච, ලාඛා ජතු නපුංසකෙ.

306.

සිරිවාසො තු සරල, ද්දවො’ ඤ්ජනං තු කජ්ජලං;

වාසචුණ්ණං වාසයොගො, වණ්ණකං තු විලෙපනං.

307.

ගන්ධමාල්යාදිසඞ්ඛාරො, යො තං වාසන මුච්චතෙ;

මාලා මාල්යං පුප්ඵදාමෙ [පුප්ඵං දාමං (ක.)], භාවිතං වාසිතං තිසු.

308.

උත්තංසො සෙඛරා’ වෙළා, මුද්ධමාල්යෙ වටංසකො;

සෙය්යා ච සයනං සෙනං, පල්ලඞ්කො තු ච මඤ්චකො.

309.

මඤ්චාධාරො පටිපාදො, මඤ්චඞ්ගෙ ත්වටනී ත්ථියං,

310.

කුළීරපාදො ආහච්ච, පාදො චෙව මසාරකො;

චත්තාරො බුන්දිකාබද්ධො, තිමෙ මඤ්චන්තරා සියුං.

311.

බිබ්බොහනං චො’ පධානං, පීඨිකා පීඨ මාසනං;

කොච්ඡං තු භද්දපීඨෙ ථා, සන්දී පීඨන්තරෙ මතා.

312.

මහන්තො ¶ කොජවො දීඝ,

ලොමකො ගොනකො මතො;

උණ්ණාමයං ත්වත්ථරණං, චිත්තකං වානචිත්තකං.

313.

ඝනපුප්ඵං පටලිකා, සෙතං තු පටිකා ප්යථ;

ද්විදසෙකදසාන්යු’ ද්ද,ලොමි එකන්තලොමිනො.

314.

තදෙව සොළසිත්ථීනං, නච්චයොග්ගඤ්හි කුත්තකං;

සීහබ්යග්ඝාදිරූපෙහි, චිත්තං විකතිකා භවෙ.

315.

කට්ටිස්සං කොසෙය්යං රතන, පරිසිබ්බිත මත්ථරණං කමා;

කොසියකට්ටිස්සමයං, කොසියසුත්තෙන පකතඤ්ච.

316.

දීපො පදීපො පජ්ජොතො, පුමෙ ත්වාදාස දප්පණා;

ගෙණ්ඩුකො කණ්ඩුකො තාල, වණ්ටං තු බීජනීත්ථියං.

317.

චඞ්කොටකො කරණ්ඩො ච, සමුග්ගො සම්පුටො භවෙ;

ගාමධම්මො අසද්ධම්මො, බ්යවායො මෙථුනං රති.

318.

විවාහො පයමා පාණි, ග්ගහො පරිණයො ප්යථ;

තිවග්ගො ධම්ම, කාම,ත්ථා, චතුවග්ගො සමොක්ඛකා.

319.

ඛුජ්ජො ච ගණ්ඩුලො රස්ස, වාමනා තු ලකුණ්ඩකො;

පඞ්ගුලො පීඨසප්පී ච, පඞ්ගු ඡින්නිරියාපථො.

320.

පක්ඛො ඛඤ්ජො තු ඛොණ්ඩො ථ,

මූගො සුඤ්ඤවචො භවෙ;

කුණී හත්ථාදිවඞ්කො ච, වලිරො තු ච කෙකරො.

321.

නික්කෙසසීසො ඛල්ලාටො,

මුණ්ඩො තු භණ්ඩු මුණ්ඩිකො;

කාණො අක්ඛීන මෙකෙන,

සුඤ්ඤො අන්ධො ද්වයෙන ථ.

322.

බධිරො සුතිහීනො ථ, ගිලානො බ්යාධිතා’තුරා;

උම්මාදවති උම්මත්තො, ඛුජ්ජාදී වාච්චලිඞ්ගිකා.

323.

ආතඞ්කො ආමයො බ්යාධි, ගදො රොගො රුජාපි ච;

ගෙලඤ්ඤාකල්ල මාබාධො,

සොසො තු ච ඛයො සියා.

324.

පීනසො [පීනාසොතිපි පාඨො] ¶ නාසිකාරොගො,

ඝානෙ සිඞ්ඝානිකා ස්සවො;

ඤෙය්යං ත්ව’රු වණො නිත්ථී, ඵොටො තු පිළකා භවෙ.

325.

පුබ්බො පූයො ථ රත්තාති, සාරො පක්ඛන්දිකා ප්යථ;

අපමාරො අපස්මාරො, පාදඵොටො විපාදිකා.

326.

වුඩ්ඪිරොගො තු වාතණ්ඩං, සීපදං භාරපාදතා;

කණ්ඩූ කණ්ඩූති කණ්ඩූයා, ඛජ්ජු කණ්ඩූවනං ප්යථ.

327.

පාමං විතච්ඡිකා කච්ඡු, සොථො තු සයථූ’දිතො;

දුන්නාමකඤ්ච අරිසං, ඡද්දිකා වමථූ’දිතො.

328.

දවථු පරිතාපො ථ, තිලකො තිලකාළකො;

විසූචිකා ඉති මහා, විරෙකො ථ භගන්දලො [භගන්දරො (ක.)].

329.

මෙහො ජරො කාස සාසා, කුට්ඨං සූලාමයන්තරා;

වුත්තො වෙජ්ජො භිසක්කො ච, රොගහාරී තිකිච්ඡකො.

330.

සල්ලවෙජ්ජො සල්ලකත්තො, තිකිච්ඡා තු පතික්රියා;

භෙසජ්ජ මගදො චෙව, භෙසජං මො’සධං ප්යථ.

331.

කුසලා නාමයා රොග්යං,

අථ කල්ලො නිරාමයොති,

නරවග්ගො නිට්ඨිතො.

4. චතුබ්බණ්ණවග්ග

ඛත්තියවග්ග

332.

කුලං වංසො ච සන්තානා, භිජනා ගොත්ත මන්වයො;

ථියං සන්තත්ය ථො වණ්ණා, චත්තාරො ඛත්තියාදයො.

333.

කුලීනො සජ්ජනො සාධු,

සභ්යො චාය්යො මහාකුලො;

රාජා භූපති භූපාලො, පත්ථිවො ච නරාධිපො.

334.

භූනාථො ¶ ජගතිපාලො, දිසම්පති ජනාධිපො;

රට්ඨාධිපො නරදෙවො, භූමිපො භූභුජො ප්යථ.

335.

රාජඤ්ඤො ඛත්තියො ඛත්තං, මුද්ධාභිසිත්ත බාහුජා;

සබ්බභුම්මො චක්කවත්තී, භූපොඤ්ඤො මණ්ඩලිස්සරො.

336.

පුමෙ ලිච්ඡවි වජ්ජී ච, සක්යො තු සාකියො ථ ච;

භද්දකච්චානා [භද්දා කච්චානා (ටී.)] රාහුල, මාතා බිම්බා යසොධරා.

337.

කොටීනං හෙට්ඨිමන්තෙන, සතං යෙසං නිධානගං;

කහාපණානං දිවස, වළඤ්ජො වීසතම්බණං.

338.

තෙ ඛත්තියමහාසාලා, සීති කොටිධනානි තු;

නිධානගානි දිවස, වළඤ්ජො ච දසම්බණං.

339.

යෙසං ද්විජමහාසාලා, තදුපඩ්ඪෙ නිධානගෙ;

වළඤ්ජෙ ච ගහපති, මහාසාලා ධනෙ සියුං.

340.

මහාමත්තො පධානඤ්ච, මතිසජීවො මන්තිනී;

සජීවො සචිවා, මච්චො, සෙනානී තු චමූපති.

341.

න්යාසාදීනං විවාදානං, අක්ඛදස්සො පදට්ඨරි;

දොවාරිකො පතීහාරො, ද්වාරට්ඨො ද්වාරපාලකො.

342.

අනීකට්ඨොති රාජූනං, අඞ්ගරක්ඛගණො මතො;

කඤ්චුකී සොවිදල්ලො ච, අනුජීවී තු සෙවකො.

343.

අජ්ඣක්ඛො ධිකතො චෙව,

හෙරඤ්ඤිකො තු නික්ඛිකො;

සදෙසානන්තරො සත්තු, මිත්තොරාජා තතො පරං.

344.

අමිත්තො රිපු වෙරී ච, සපත්තා රාති සත්ව’රි; (සත්තු+අරි)

පච්චත්ථිකො පරිපන්ථී, පටිපක්ඛා හිතාපරො.

345.

පච්චාමිත්තො විපක්ඛො ච, පච්චනීක විරොධිනො;

විද්දෙසී ච දිසො දිට්ඨො,ථා නුරොධො නුවත්තනං.

346.

මිත්තො නිත්ථී වයස්සො ච, සහායො [සුහජ්ජො (ටී.)] සුහදො සඛා;

සම්භත්තො දළ්හමිත්තො ථ, සන්දිට්ඨො දිට්ඨමත්තකො.

347.

චරො ච ගුළ්හපුරිසො, පථාවී පථිකො’ද්ධගූ;

දූතො තු සන්දෙසහරො, ගණකො තු මුහුත්තිකො.

348.

ලෙඛකො ¶ ලිපිකාරො ච, වණ්ණො තු අක්ඛරො ප්යථ;

භෙදො දණ්ඩො සාම දානා, න්යුපායා චතුරො ඉමෙ.

349.

උපජාපොතු භෙදො ච, දණ්ඩො තු සාහසං දමො;

350.

සාම්ය’ මච්චො සඛා කොසො, දුග්ගඤ්ච විජිතං බලං;

රජ්ජඞ්ගානීති සත්තෙතෙ, සියුං පකතියො පිච.

351.

පභාවු’ස්සාහ, මන්තානං, වසා තිස්සො හි සත්තියො;

පභාවො දණ්ඩජො තෙජො,

පතාපො තු ච කොසජො.

352.

මන්තො ච මන්තනං සො තු, චතුක්කණ්ණො ද්විගොචරො;

තිගොචරො තු ඡක්කණ්ණො, රහස්සං ගුය්හ මුච්චතෙ.

353.

තීසු විවිත්ත විජන, ඡන්නා, රහො රහො බ්යයං;

විස්සාසො තු ච විස්සම්භො,

යුත්තං ත්වො’පායිකං තිසු.

354.

ඔවාදො චානුසිට්ඨිත්ථී, පුමවජ්ජෙ නුසාසනං;

ආණා ච සාසනං ඤෙය්යං, උද්දානං තු ච බන්ධනං.

355.

ආගු වුත්ත [මන්තු (ක.)] මපරාධො, කරො තු බලි මුච්චතෙ;

පුණ්ණපත්තො තුට්ඨිදායො, උපදා තු ච පාභතං.

356.

තථො’පායන මුක්කොචො, පණ්ණාකාරො පහෙණකං;

සුඞ්කං ත්වනිත්ථී ගුම්බාදි, දෙය්යෙ ථා’යො ධනාගමො.

357.

ආතපත්තං තථා ඡත්තං, රඤ්ඤං තු හෙමමාසනං;

සීහාසනං අථො වාළ, බීජනීත්ථී ච චාමරං.

358.

ඛග්ගො ච ඡත්ත මුණ්හීසං, පාදුකා වාලබීජනී;

ඉමෙ කකුධභණ්ඩානි, භවන්ති පඤ්ච රාජුනං.

359.

භද්දකුම්භො පුණ්ණකුම්භො, භිඞ්කාරො ජලදායකො;

හත්ථි,ස්ස,රථ,පත්තී තු, සෙනා හි චතුරඞ්ගිනී.

360.

කුඤ්ජරො වාරණො හත්ථී, මාතඞ්ගො ද්විරදො ගජො;

නාගො ද්විපො ඉභො දන්තී,

යූථජෙට්ඨො තු යූථපො.

361.

කාළාවක ¶ ගඞ්ගෙය්යා, පණ්ඩර තම්බා ච පිඞ්ගලො ගන්ධො;

මඞ්ගල හෙමො’පොසථ,

ඡද්දන්තා ගජකුලානි එතානි.

362.

කලභො චෙව භිඞ්කොථ, පභින්නො මත්ත ගජ්ජිතා;

හත්ථිඝටා තු ගජතා, හත්ථීනී තු කරෙණුකා.

363.

කුම්භො හත්ථිසිරොපිණ්ඩා, කණ්ණමූලං තු චූලිකා;

ආසනං ඛන්ධදෙසම්හි, පුච්ඡමූලං තු මෙචකො.

364.

ආලාන මාළ්හකො ථම්භො, නිත්ථීතු නිගළො’න්දුකො;

සඞ්ඛලං තීස්වථො ගණ්ඩො,

කටො දානං තු සො මදො.

365.

සොණ්ඩො තු ද්වීසු හත්ථො ථ,

කරග්ගං පොක්ඛරං භවෙ;

මජ්ඣම්හි බන්ධනං කච්ඡා, කප්පනො තු කුථාදයො.

366.

ඔපවය්හො රාජවය්හො, සජ්ජිතො තු ච කප්පිතො;

තොමරො නිත්ථියං පාදෙ, සියා විජ්ඣනකණ්ටකො.

367.

තුත්තං තු කණ්ණමූලම්හි, මත්ථකම්හි තු අඞ්කුසො;

හත්ථාරොහො හත්ථිමෙණ්ඩො,

හත්ථිපො හත්ථිගොපකො.

368.

ගාමණීයො තු මාතඞ්ග, හයාද්යාචරියො භවෙ;

හයො තුරඞ්ගො තුරගො,

වාහො අස්සො ච සින්ධවො.

369.

භෙදො අස්සතරො තස්සා,

ජානියො තු කුලීනකො;

සුඛවාහී විනීතො ථ,

කිසොරො හයපොතකො.

370.

ඝොටකො තු ඛළුඞ්කො ථ, ජවනො ච ජවාධිකො;

මුඛාධානං ඛලීනො වා, කසා ත්ව ස්සාභිතාළිනී.

371.

කුසා තු නාසරජ්ජුම්හි, වළවා’ස්සා ඛුරො සඵං;

පුච්ඡ මනිත්ථී නඞ්ගුට්ඨං, වාලහත්ථො ච වාලධි.

372.

සන්දනො ¶ ච රථො ඵුස්ස, රථො තු නරණාය සො;

චම්මාවුතො ච වෙයග්ඝො,

දෙප්පො බ්යග්ඝස්ස දීපිනො.

373.

සිවිකා යාප්යයානඤ්චා, නිත්ථී තු සකටො ප්ය’නං [(සකටො පි+අනං)];

චක්කං රථඞ්ග මාඛ්යාතං, තස්සන්තො නෙමි නාරියං.

374.

තම්මජ්ඣෙ පිණ්ඩිකා නාභි, කුබ්බරො තු යුගන්ධරො;

අක්ඛග්ගකීලෙ ආණීත්ථී, වරුථො රථගුත්ය’ථ.

375.

ධුරො මුඛෙ රථස්සඞ්ගා, ත්ව ක්ඛො පක්ඛරආදයො;

යානඤ්ච වාහනං යොග්ගං, සබ්බහත්ථ්යාදිවාහනෙ.

376.

රථචාරී තු සූතො ච, පාජිතා චෙව සාරථී;

රථාරොහො ච රථිකො,

රථී යොධො තු යො භටො.

377.

පදාති පත්තී තු පුමෙ, පදගො පදිකො මතො;

සන්නාහො කඞ්කටො වම්මං, කවචො වා උරච්ඡදො.

378.

ජාලිකා ථ ච සන්නද්ධො, සජ්ජො ච වම්මිකො භවෙ;

ආමුක්කො පටිමුක්කො ථ, පුරෙචාරී පුරෙචරො.

379.

පුබ්බඞ්ගමො පුරෙගාමී, මන්දගාමී තු මන්ථරො;

ජවනො තුරිතො වෙගී, ජෙතබ්බං ජෙය්ය මුච්චතෙ.

380.

සූර වීරා තු වික්කන්තො, සහායො නුචරො සමා;

සන්නද්ධප්පභුතී තීසු, පාථෙය්යං තු ච සම්බලං.

381.

වාහිනී ධජිනී සෙනා, චමූ චක්කං බලං තථා;

අනීකො වා ථ වින්යාසො,

බ්යූහො සෙනාය කථ්යතෙ.

382.

හත්ථී ද්වාදසපොසො,ති,

පුරිසො තුරගො, රථො;

චතුපොසොති එතෙන, ලක්ඛණෙනා ධමන්තතො.

383.

හත්ථානීකං හයානීකං, රථානීකං තයො තයො;

ගජාදයො සසත්ථා තු, පත්තානීකං චතුජ්ජනා.

384.

සට්ඨිවංසකලාපෙසු, ¶ පච්චෙකං සට්ඨිදණ්ඩිසු;

ධූලීකතෙසු සෙනාය, යන්තියා ක්ඛොභනී [අක්ඛොභිණී (ක.)] ත්ථියං.

385.

සම්පත්ති සම්පදා ලක්ඛී, සිරී විපත්ති ආපදා;

අථා වුධඤ්ච [ආයුධන්තිපි පාඨො] හෙති’ත්ථී, සත්ථං පහරණං භවෙ.

386.

මුත්තාමුත්ත මමුත්තඤ්ච, පාණිතො මුත්තමෙව ච;

යන්තමුත්තන්ති සකලං, ආයුධං තං චතුබ්බිධං.

387.

මුත්තාමුත්තඤ්ච යට්ඨ්යාදි, අමුත්තං ඡුරිකාදිකං;

පාණිමුත්තං තු සත්යාදි, යන්තමුත්තං සරාදිකං.

388.

ඉස්සාසො ධනු කොදණ්ඩං, චාපො නිත්ථී සරාසනං;

අථො ගුණො ජියා ජ්යා ථ,

සරො පත්ති ච සායකො.

389.

වාණො කණ්ඩ මුසු ද්වීසු, ඛුරප්පො [උරප්පො (ක.)] තෙජනා’සනං;

තූණීත්ථියං කලාපො ච, තූණො තූණීර වාණධි.

390.

පක්ඛො තු වාජො දිද්ධො තු, විසප්පිතො සරො භවෙ;

ලක්ඛං වෙජ්ඣං සරබ්යඤ්ච, සරාභ්යාසො තු’පාසනං.

391.

මණ්ඩලග්ගො තු නෙත්තිංසො, අසි ඛග්ගො ච සායකො;

කොසිත්ථී තබ්බිධානෙ ථො, ථරු ඛග්ගාදිමුට්ඨියං.

392.

ඛෙටකං ඵලකං චම්මං, ඉල්ලී තු කරපාලිකා;

ඡුරිකා සත්ය’සිපුත්තී, ලගුළො තු ච මුග්ගරො.

393.

සල්ලො නිත්ථි සඞ්කු පුමෙ, වාසී තු තච්ඡනීත්ථියං;

කුඨාරී [කුධාරී (ටී.)] ත්ථීඵරසුසො, ටඞ්කො පාසාණදාරණො.

394.

කණයො භින්දිවාළො ච, චක්කං කුන්තො ගදා තථා;

සත්යා’දී සත්ථභෙදා ථ,

කොණො’ස්සො කොටි නාරියං.

395.

නිය්යානං ගමනං යාත්රා, පට්ඨානඤ්ච ගමො ගති;

චුණ්ණො පංසු රජො චෙව, ධූලී’ත්ථී රෙණු ච ද්විසු.

396.

මාගධො ¶ මධුකො වුත්තො, වන්දී තු ථුතිපාඨකො;

වෙතාළිකො බොධකරො,

චක්කිකො තු ච ඝණ්ටිකො.

397.

කෙතු ධජො පටාකා ච, කදලී කෙතනං ප්යථ;

යො’හංකාරො’ඤ්ඤමඤ්ඤස්ස, සා’ හමහමිකා භවෙ.

398.

බලං ථාමො සහං සත්ති, වික්කමො ත්වතිසූරතා;

රණෙ ජිතස්ස යං පානං, ජයපානන්ති තං මතං.

399.

සඞ්ගාමො සම්පහාරො චා, නිත්ථියං සමරං රණං;

ආජිත්ථී ආහවො යුද්ධ, මායොධනඤ්ච සංයුගං.

400.

භණ්ඩනං තු විවාදො ච, විග්ගහො කලහ මෙධගා;

මුච්ඡා මොහො ථ පසය්හො,

බලක්කාරො හඨො භවෙ.

401.

උප්පාදො [උප්පාතො (ක.)1027-ගාථා පස්සිතබ්බා] භූතවිකති, යා සුභාසුභසූචිකා;

ඊති ත්විත්ථී අජඤ්ඤඤ්ච, උපසග්ගො උපද්දවො.

402.

නිබ්බුද්ධං [නියුද්ධං (ක.)] මල්ලයුද්ධම්හි, ජයො තු විජයො භවෙ;

පරාජයො රණෙ භඞ්ගො, පලායන මපක්කමො.

403.

මාරණං හනනං ඝාතො, නාසනඤ්ච නිසූදනං;

හිංසනං සරණං හිංසා, වධො සසන ඝාතනං.

404.

මරණං කාලකිරියා, පලයො මච්චු අච්චයො;

නිධනො නිත්ථියං නාසො, කාලො’න්තො චවනං භවෙ.

405.

තීසු පෙතො පරෙතො ච,

මතො ථ චිතකො චිතො;

ආළහනං සුසානඤ්චා, නිත්ථියං කුණපො ඡවො.

406.

කබන්ධො නිත්ථියං දෙහො, සිරොසුඤ්ඤො සහක්රියො;

අථ සිවථිකා වුත්තා, සුසානස්මිඤ්හි ආමකෙ.

407.

වන්දීත්ථියං කරමරො, පාණො ත්ව’සු පකාසිතො;

කාරා තු බන්ධනාගාරං, කාරණා තු ච යාතනා.

ඉති ඛත්තියවග්ගො.

408.

බ්රහ්මබන්ධු ¶ ද්විජො විප්පො, බ්රහ්මා භොවාදී බ්රාහ්මණො;

සොත්තියො ඡන්දසො සො ථ,

සිස්ස’ න්තෙවාසිනො පුමෙ.

409.

බ්රහ්මචාරී ගහට්ඨො ච, වනප්පත්ථො ච භික්ඛුති;

භවන්ති චත්තාරො එතෙ, අස්සමා පුන්නපුංසකෙ.

410.

චරන්තා සහ සීලාදී, සබ්රහ්මචාරිනො මිථු;

උපජ්ඣායො උපජ්ඣා ථා, චරියො නිස්සයදාදිකො [නිස්සයදායකො (ටී.)].

411.

උපනීයා ථවා පුබ්බං, වෙද මජ්ඣාපයෙ ද්විජො;

යො සඞ්ගං සරහස්සඤ්චා, චරියො බ්රාහ්මණෙසු සො.

412.

පාරම්පරිය මෙතිහ්යං, උපදෙසො තථෙ’තිහා;

යාගො තු කතු යඤ්ඤො ථ, වෙදීත්ථී භූ පරික්ඛතා.

413.

අස්සමෙධො ච පුරිස, මෙධො චෙව නිරග්ගළො;

සම්මාපාසො වාජපෙය්ය, මිති යාගා මහා ඉමෙ.

414.

ඉත්විජො [ඉදිත්විජො (ටී.)] යාජකො චාථ,

සභ්යො සාමාජිකො ප්යථ;

පරිසා සභා සමජ්ජා ච, තථා සමිති සංසදො.

415.

චතස්සො පරිසා භික්ඛු, භික්ඛුනී ච උපාසකා;

උපාසිකායොති ඉමා, ථවා ට්ඨ පරිසා සියුං.

416.

තාවතිංස,ද්විජ,ක්ඛත්ත,මාර,ග්ගහපතිස්ස ච;

සමණානං වසා චාතු, මහාරාජික, බ්රහ්මුනං.

417.

ගායත්තිප්පමුඛං ඡන්දං, චතුවීස’ක්ඛරං තු යං;

වෙදාන මාදිභූතං සා, සාවිත්තී තිපදං සියා.

418.

හබ්යපාකෙ චරු මතො, සුජා තු හොමදබ්බියං;

පරමන්නං තු පායාසො, හබ්යං තු හවි කථ්යතෙ.

419.

යූපො ථූණායං නිම්මන්ත්ය, දාරුම්හි ත්ව’රණී ද්විසු;

ගාහප්පච්චා’හවනීයො, දක්ඛිණග්ගි තයො’ ග්ගයො.

420.

චාගො විස්සජ්ජනං දානං, වොස්සග්ගො චාපදෙසනං;

විස්සාණනං විතරණං, විහායිතා පවජ්ජනං.

421.

පඤ්ච ¶ මහාපරිච්චාගො, වුත්තො සෙට්ඨ, ධනස්ස ච;

වසෙන පුත්ත දාරානං, රජ්ජස්ස’ ඞ්ගාන මෙව ච.

422.

අන්නං පානං ඝරං වත්ථං, යානං මාලා විලෙපනං;

ගන්ධො සෙය්යා පදීපෙය්යං, දානවත්ථූ සියුං දස.

423.

මතත්ථං තදහෙ දානං, තීස්වෙත මුද්ධදෙහිකං;

පිතුදානං තු නිවාපො, සද්ධං තු තංව සාත්ථතො.

424.

පුමෙ අතිථි ආගන්තු, පාහුනා වෙසිකා ප්යථ;

අඤ්ඤත්ථ ගන්තු මිච්ඡන්තො, ගමිකො ථා ග්ඝ මග්ඝියං.

425.

පජ්ජං පාදොදකාදො ථ, සත්තා’ගන්ත්වාදයො තිසු;

අපචිත්ය’ච්චනා පූජා, පහාරො බලි මානනා.

426.

නමස්සා තු නමක්කාරො, වන්දනා චාභිවාදනං;

පත්ථනා පණිධානඤ්ච, පුරිසෙ පණිධීරිතො.

427.

අජ්ඣෙසනා තු සක්කාර, පුබ්බඞ්ගමනියොජනං;

428.

පරියෙසනා න්වෙසනා, පරියෙට්ඨි ගවෙසනා;

උපාසනං තු සුස්සූසා, සා පාරිචරියා භවෙ.

429.

මොන මභාසනං තුණ්හී, භාවො ථ පටිපාටි සා;

අනුක්කමො පරියායො, අනුපුබ්බ්ය’පුමෙ කමො.

430.

තපො ච සංයමො සීලං, නියමො තු වතඤ්ච වා;

වීතික්කමො’ ජ්ඣචාරො ථ, විවෙකො පුථුගත්තතා.

431.

ඛුද්දානුඛුද්දකං ආභි, සමාචාරික මුච්චතෙ;

ආදිබ්රහ්මචරියං තු, තදඤ්ඤං සීල මීරිතං.

432.

යො පාපෙහි උපාවත්තො, වාසො සද්ධිං ගුණෙහි සො;

උපවාසොති විඤ්ඤෙය්යො, සබ්බභොගවිවජ්ජිතො.

433.

තපස්සී භික්ඛු සමණො, පබ්බජිතො තපොධනො;

වාචංයමො තු මුනි ච, තාපසො තු ඉසී රිතො.

434.

යෙසංයතින්ද්රියගණා, යතයො වසිනො ච තෙ;

සාරිපුත්තො’පතිස්සො තු, ධම්මසෙනාපතී රිතො.

435.

කොලිතො මොග්ගල්ලානො ථ,

අරියො ධිගතො සියා;

සොතාපන්නාදිකා සෙඛා, නරියො තු පුථුජ්ජනො.

436.

අඤ්ඤා ¶ තු අරහත්තඤ්ච, ථූපො තු චෙතියං භවෙ;

ධම්මභණ්ඩාගාරිකො ච, ආනන්දො ද්වෙ සමා ථ ච.

437.

විසාඛා මිගාරමාතා, සුදත්තො’ නාථපිණ්ඩිකො;

438.

භික්ඛුපි සාමණෙරො ච, සික්ඛමානා ච භික්ඛුනී;

සාමණෙරීති කථිතා, පඤ්චෙතෙ සහධම්මිකා.

439.

පත්තො තිචීවරං කාය, බන්ධනං වාසි සූචි ච;

පරිස්සාවන මිච්චෙතෙ, පරික්ඛාරා’ට්ඨ භාසිතා.

440.

සාමණෙරො ච සමණු, ද්දෙසො චාථ දිගම්බරො;

අචෙළකො නිගණ්ඨො ච, ජටිලො තු ජටාධරො.

441.

කුටීසකාදිකා චතු, ත්තිංස ද්වාසට්ඨි දිට්ඨියො;

ඉති ඡන්නවුති එතෙ, පාසණ්ඩා සම්පකාසිතා.

442.

පවිත්තො පයතො පූතො, චම්මං තු අජිනං ප්යථ;

දන්තපොණො දන්තකට්ඨං, වක්කලො වා තිරීටකං.

443.

පත්තො පාතිත්ථියංනිත්ථී, කමණ්ඩලු තු කුණ්ඩිකා;

අථාලම්බණදණ්ඩස්මිං, කත්තරයට්ඨි නාරියං.

444.

යං දෙහසාධනාපෙක්ඛං, නිච්චං කම්මමයං යමො;

ආගන්තුසාධනං කම්මං, අනිච්චං නියමො භවෙ.

ඉති බ්රාහ්මණවග්ගො.

445.

වෙස්සො ච වෙසියානො ථ, ජීවනං වුත්ති ජීවිකා;

ආජීවො වත්තනං චාථ, කසිකම්මං කසිත්ථියං.

446.

වාණිජ්ජඤ්ච වණිජ්ජා ථ, ගොරක්ඛා පසුපාලනං;

වෙස්සස්ස වුත්තියො තිස්සො, ගහට්ඨා’ගාරිකා ගිහි.

447.

ඛෙත්තාජීවො කස්සකො ථ, ඛෙත්තං කෙදාර මුච්චතෙ;

ලෙඩ්ඩු’ත්තො මත්තිකාඛණ්ඩො, ඛණිත්ති’ත්ථ්ය’වදාරණං.

448.

දාත්තං ලවිත්ත මසිතං [‘‘අසිත’’ සද්දො පුංනපුංසකෙ-1005-ගාථා පස්සිතබ්බා], පතොදො තුත්ත පාජනං;

යොත්තං තු රජ්ජු රස්මිත්ථී, ඵාලො තු කසකො භවෙ.

449.

නඞ්ගලඤ්ච හලං සීරො, ඊසා නඞ්ගලදණ්ඩකො;

සම්මා තු යුගකීලස්මිං, සීතා තු හලපද්ධති.

450.

මුග්ගාදිකෙ ¶ පරණ්ණඤ්ච, පුබ්බණ්ණං සාලිආදිකෙ;

සාලි වීහි ච කුද්රූසො, ගොධුමො වරකො යවො;

කඞ්ගූති සත්ත ධඤ්ඤානි, නීවාරාදී තු තබ්භිදා.

451.

චණකො ච කළායො ථ,

සිද්ධත්ථො සාසපො භවෙ.

452.

අථ කඞ්ගු පියඞ්ගු’ත්ථී, උම්මා තු අතසී භවෙ;

කිට්ඨඤ්ච සස්සං ධඤ්ඤඤ්ච [විඤ්ඤෙය්යං (ටී.)], වීහි ථම්බකරී [ථම්භකරී (ක.)] රිතො.

453.

කණ්ඩො තු නාළ මථ සො, පලාලං නිත්ථි නිප්ඵලො;

භුසං කලිඞ්ගරො චාථ, ථුසො ධඤ්ඤත්තචෙ ථ ච.

454.

සෙතට්ටිකා සස්සරොගො,

කණො තු කුණ්ඩකො භවෙ;

ඛලො ච ධඤ්ඤකරණං, ථම්බො [ථම්භො (ක.)] ගුම්බො තිණාදිනං.

455.

අයොග්ගො මුසලො නිත්ථී, කුල්ලො සුප්ප මනිත්ථියං;

අථො’ද්ධනඤ්ච චුල්ලි’ත්ථී, කිලඤ්ජො තු කටො භවෙ.

456.

කුම්භී’ත්ථී පිඨරො කුණ්ඩං, ඛළොප්යු’ක්ඛලි ථාල්යු’ඛා;

කොලම්බො චාථ මණිකං, භාණකො ච අරඤ්ජරො.

457.

ඝටො ද්වීසු කුටො නිත්ථී, කුම්භො කලස, වාරකා;

කංසො භුඤ්ජනපත්තො ථා, මත්තං පත්තො ච භාජනං.

458.

අණ්ඩුපකං චුම්බටකං, සරාවො තු ච මල්ලකො;

පුමෙ කටච්ඡුදබ්බි’ත්ථී, කුසූලො කොට්ඨ මුච්චතෙ.

459.

සාකො අනිත්ථියං ඩාකො, සිඞ්ගීවෙරංතු අද්දකං;

මහොසධං තු තං සුක්ඛං, මරිචං තු ච කොලකං.

460.

සොවීරං කඤ්ජියං වුත්තං, ආරනාළං ථුසොදකං;

ධඤ්ඤම්බිලං බිළඞ්ගො ථ, ලවණං ලොණ මුච්චතෙ.

461.

සාමුද්දං සින්ධවො නිත්ථී, කාළලොණං තු උබ්භිදං;

බිළකං [බිළාල (ක.)] චෙති පඤ්චෙතෙ, පභෙදා ලවණස්ස හි.

462.

ගුළො ච ඵාණිතං ඛණ්ඩො, මච්ඡණ්ඩී සක්ඛරා ඉති;

ඉමෙ උච්ඡුවිකාරා ථ, ගුළස්මිං විසකණ්ටකං.

463.

ලාජා ¶ සියා’ක්ඛතං චාථ, ධානා භට්ඨයවෙ භවෙ;

අබද්ධසත්තු මන්ථො ච, පූපා’ පූපා තු පිට්ඨකො.

464.

භත්තකාරො සූපකාරො, සූදො ආළාරිකො තථා;

ඔදනිකො ච රසකො, සූපො තු බ්යඤ්ජනං භවෙ.

465.

ඔදනො වා කුරං භත්තං, භික්ඛා චා’න්න මථා සනං;

ආහාරො භොජනං ඝාසො,

තරලං යාගු නාරියං.

466.

ඛජ්ජං තු භොජ්ජ ලෙය්යානි, පෙය්යන්ති චතුධා’සනං;

නිස්සාවො ච තථා’චාමො,

ආලොපො කබළො භවෙ.

467.

මණ්ඩො නිත්ථීරසග්ගස්මිං, විඝාසො භුත්තසෙසකෙ;

විඝාසාදො ච දමකො, පිපාසා තු ච තස්සනං.

468.

ඛුද්දා ජිඝච්ඡා, මංසස්ස, පටිච්ඡාදනියං රසො;

උද්රෙකො චෙව උග්ගාරො, සොහිච්චං තිත්ති තප්පනං.

469.

කාමං ත්විට්ඨං නිකාමඤ්ච, පරියත්තං යථච්ඡිතං;

කයවික්කයිකො සත්ථ,වාහා’ පණික වාණිජා.

470.

වික්කයිකො තු වික්කෙතා,

කයිකො තු ච කායිකො;

උත්තමණ්ණො ච ධනිකො, ධමණ්ණො තු ඉණායිකො.

471.

උද්ධාරො තු ඉණං වුත්තං, මූලං තු පාභතං භවෙ;

සච්චාපනං සච්චංකාරො, වික්කෙය්යං පණිය්යං තිසු.

472.

පටිදානං පරිවත්තො, න්යාසො තූ’පනිධී රිතො;

473.

අට්ඨාරසන්තා සඞ්ඛ්යෙය්යෙ, සඞ්ඛ්යා එකාදයො තිසු;

සඞ්ඛ්යානෙ තු ච සඞ්ඛ්යෙය්යෙ, එකත්තෙ වීසතාදයො;

වග්ගභෙදෙ බහුත්තෙපි, තා ආනවුති නාරියං.

474.

සතං සහස්සං නියුතං [නහුතං-නයුතං (කත්ථචි)], ලක්ඛං කොටි පකොටියො;

කොටිපකොටි නහුතං, තථා නින්නහුතම්පි ච.

475.

අක්ඛොභනීත්ථියං ¶ [අක්ඛොභිණී (ක.)] බින්දු, අබ්බුදඤ්ච නිරබ්බුදං;

අහහං අබබං චෙවා, ටටං සොගන්ධි කුප්පලං.

476.

කුමුදං පුණ්ඩරීකඤ්ච, පදුමං කථානම්පි ච;

මහාකථානා’සඞ්ඛ්යෙය්යා, නි’ච්චෙතාසු සතාදි ච.

477.

කොට්යාදිකං දසගුණං, සතලක්ඛගුණං කමා;

චතුත්ථො’ඩ්ඪෙන අඩ්ඪුඩ්ඪො,

තතියො ඩ්ඪතියො තථා.

478.

අඩ්ඪතෙය්යො දියඩ්ඪො තු,

දිවඩ්ඪො දුතියො භවෙ;

තුලා, පත්ථ, ඞ්ගුලි, වසා, තිධා මාන මථො සියා.

479.

චත්තාරො විහයො ගුඤ්ජා,

ද්වෙ ගුඤ්ජා මාසකො භවෙ;

ද්වෙ අක්ඛා මාසකා පඤ්ච, ක්ඛානං ධරණමට්ඨකං.

480.

සුවණ්ණො පඤ්චධරණං, නික්ඛං ත්වනිත්ථි පඤ්ච තෙ;

පාදො භාගෙ චතුත්ථෙ ථ, ධරණානි පලං දස.

481.

තුලා පලසතං චාථ, භාරො වීසති තා තුලා;

අථො කහාපණො නිත්ථී, කථ්යතෙ කරිසාපණො.

482.

කුඩුවො පසතො එකො,

පත්ථො තෙ චතුරො සියුං;

ආළ්හකො චතුරො පත්ථා, දොණං වාචතුරා’ළ්හකං.

483.

මානිකා චතුරො දොණා, ඛාරීත්ථී චතුමානිකා;

ඛාරියො වීස වාහො ථ,

සියා කුම්භො දසම්බණං.

484.

ආළ්හකො නිත්ථියං තුම්භො, පත්ථොතු නාළි නාරියං;

වාහො තු සකටො චෙකා,

දස දොණා තු අම්බණං.

485.

පටිවීසො ච කොට්ඨාසො,

අංසො භාගො ධනං තු සො;

දබ්බං විත්තං සාපතෙය්යං, වස්ව’ත්ථො විභවො භවෙ.

486.

කොසො ¶ හිරඤ්ඤඤ්ච කතා, කතං කඤ්චන, රූපියං;

කුප්පං තදඤ්ඤං තම්බාදි, රූපියං ද්වය මාහතං.

487.

සුවණ්ණං කනකං ජාත, රූපං සොණ්ණඤ්ච කඤ්චනං;

සත්ථුවණ්ණො හරී කම්බු, චාරු හෙමඤ්ච හාටකං.

488.

තපනියං හිරඤ්ඤං ත, බ්භෙදා චාමීකරම්පි ච;

සාතකුම්භං තථා ජම්බු, නදං සිඞ්ගී ච නාරියං.

489.

රූපියං රජතං සජ්ඣු, රූපී සජ්ඣං අථො වසු;

රතනඤ්ච මණි ද්වීසු, පුප්ඵරාගාදී තබ්භිදා.

490.

සුවණ්ණං රජතං මුත්තා, මණි වෙළුරියානි ච;

වජිරඤ්ච පවාළන්ති, සත්තා’හු රතනානි’ මෙ.

491.

ලොහිතඞ්කො ච පදුම, රාගො රත්තමණි ප්යථ;

වංසවණ්ණො වෙළුරියං, පවාළං වා ච විද්දුමො.

492.

මසාරගල්ලං කබරමණි, අථ මුත්තා ච මුත්තිකං;

රීති [රීරී (ටී.)] ත්ථී ආරකූටො වා, අමලං ත්ව’බ්භකං භවෙ.

493.

ලොහො නිත්ථී අයො කාළා,

යසඤ්ච පාරදො රසො;

කාළතිපු තු සීසඤ්ච, හරිතාලං තු පීතනං.

494.

චිනපිට්ඨඤ්ච සින්දූරං, අථ තූලො තථා පිචු;

ඛුද්දජං තු මධු ඛුද්දං, මධුච්ඡිට්ඨං තු සිත්ථකං.

495.

ගොපාලො ගොප ගොසඞ්ඛ්යා,

ගොමා තු ගොමිකො ප්යථ;

උසභො බලීබද්ධො [බලිබද්ද (ක.)] ච, ගොණො ගොවසභො වුසො.

496.

වුද්ධො ජරග්ගවො සො ථ, දම්මො වච්ඡතරො සමා;

ධුරවාහී තු ධොරය්හො, ගොවින්දො ධිකතො ගවං.

497.

වහො ච ඛන්ධදෙසො ථ, කකුධො [කකුදො (ක.)] කකු වුච්චතෙ;

අථො විසාණං සිඞ්ගඤ්ච, රත්තගාවී තු රොහිණී.

498.

ගාවී ච සිඞ්ගිනී ගො ච, වඤ්ඣා තු කථ්යතෙ වසා;

නවප්පසූතිකා ධෙනු, වච්ඡකාමා තු වච්ඡලා.

499.

ගග්ගරී ¶ මන්ථනීත්ථී ද්වෙ, සන්දානං දාමමුච්චතෙ;

ගොමිළ්හො ගොමයො නිත්ථී, අථො සප්පි ඝතං භවෙ.

500.

නවුද්ධටං තු නොනීතං, දමිමණ්ඩං තු මත්ථු ච,

ඛීරං දුද්ධං පයො ථඤ්ඤං, තක්කං තු මථිතං ප්යථ.

501.

ඛීරං දධි ඝතං තක්කං, නොනීතං පඤ්ච ගොරසා;

උරබ්භො මෙණ්ඩ මෙසා ච, උරණො අවි එළකො.

502.

වස්සො ත්වජො ඡගලකො,

ඔට්ඨො තු කරභො භවෙ;

ගද්රභො තු ඛරො වුත්තො, උරණී තු අජී අජා.

ඉති වෙස්සවග්ගො.

503.

සුද්දො’න්තවණ්ණො වසලො, සංකිණ්ණා මාගධාදයො;

මාගධො සුද්දඛත්තාජො, උග්ගො සුද්දාය ඛත්තජො.

504.

ද්විජාඛත්තියජො සූතො, කාරුතු සිප්පිකොපුමෙ;

සඞ්ඝාතොතු සජාතීනං, තෙසං සෙණී ද්විසුච්චතෙ.

505.

තච්ඡකො තන්තවායො ච, රජකො ච නහාපිතො;

පඤ්චමො චම්මකාරොති, කාරවො පඤ්චිමෙ සියුං.

506.

තච්ඡකො වඩ්ඪකී මතො, පලගණ්ඩො ථපත්යපි;

රථකාරො ථ සුවණ්ණ, කාරො නාළින්ධමො භවෙ.

507.

තන්තවායො පෙසකාරො,

මාලාකාරො තු මාලිකො;

කුම්භකාරො කුලාලො ථ,

තුන්නවායො ච සූචිකො.

508.

චම්මකාරො රථකාරො, කප්පකො තු නහාපිතො;

රඞ්ගාජීවො චිත්තකාරො, පුක්කුසො පුප්ඵඡඩ්ඩකො.

509.

වෙනො විලීවකාරො ච, නළකාරො සමා තයො;

චුන්දකාරො භමකාරො,

කම්මාරො ලොහකාරකො.

510.

නින්නෙජකො ච රජකො, නෙත්තිකො උදහාරකො;

වීණාවාදී වෙණිකො ථ, උසුකාරො’ සුවඩ්ඪකී.

511.

වෙණුධමො ¶ වෙණවිකො,

පාණිවාදො තු පාණිඝො [පාණියො (කත්ථචි)];

පූපියො පූපපණියො, සොණ්ඩිකො මජ්ජවික්කයී.

512.

මායා තු සම්බරී මායා, කාරො තු ඉන්දජාලිකො;

513.

ඔරබ්භිකා සූකරිකා, මාගවිකා තෙ ච සාකුණිකා;

හන්ත්වා ජීවන්තෙ’ළක, සූකර, මිග, පක්ඛිනො කමතො.

514.

වාගුරිකො ජාලිකො ථ,

භාරවාහො තු භාරිකො;

වෙතනිකො තු භතකො, කම්මකරො ථ කිං කරො;

දාසො ච චෙටකො පෙස්සො, භච්චො ච පරිචාරිකො.

515.

අන්තොජාතො ධනක්කීතො, දාසබ්යො’පගතො සයං;

දාසා කරමරානීතො, ච්චෙවං තෙ චතුධා සියුං.

516.

අදාසො තු භුජිස්සො ථ,

නීචො ජම්මො නිහීනකො;

නික්කොසජ්ජො අකිලාසු,

මන්දො තු අලසො ප්යථ.

517.

සපාකො චෙව චණ්ඩාලො, මාතඞ්ගො සපචො භවෙ;

තබ්භෙදා මිලක්ඛජාතී, කිරාත, සවරාදයො.

518.

නෙසාදො ලුද්දකො බ්යාධො,

මිගවො තු මිගබ්යධො;

සාරමෙය්යො ච සුනඛො, සුනො සොණො ච කුක්කුරො.

519.

ස්වානො සුවානො සාළූරො,

සූනො සානො ච සා පුමෙ;

උම්මත්තාදිත මාපන්නො, අළක්කොති සුනො මතො.

520.

සාබන්ධනං තු ගද්දූලො, දීපකො තු ච චෙතකො;

බන්ධනං ගණ්ඨි පාසො ථ, වාගුරා [වාකරා (සී. ටී.)] මිගබන්ධනී.

521.

ථියං කුවෙණී කුමීනං, ආනයො ජාල මුච්චතෙ;

ආඝාතනං වධට්ඨානං, සූනා තු අධිකොට්ටනං.

522.

තක්කරො ¶ මොසකො චොරො,

ථෙනෙ’කාගාරිකො සමා;

ථෙය්යඤ්ච චොරිකා මොසො,

වෙමො වායනදණ්ඩකො.

523.

සුත්තං තන්තු පුමෙ තන්තං, පොත්ථං ලෙප්යාදිකම්මනි;

පඤ්චාලිකා පොත්ථලිකා, වත්ථදන්තාදිනිම්මිතා.

524.

උග්ඝාටනං ඝටීයන්තං, කූපම්බුබ්බාහනං භවෙ;

මඤ්ජූසා පෙළා පිටකො, ත්විත්ථියං පච්ඡි පෙටකො.

525.

බ්යාභඞ්ගී ත්විත්ථියං කාජො, සික්කා ත්වත්රා’වලම්බනං;

උපාහනො වා පාදු’ත්ථී, තබ්භෙදා පාදුකා ප්යථ.

526.

වරත්තා වද්ධිකා නද්ධි, භස්තා චම්මපසිබ්බකං;

සොණ්ණාද්යාවත්තනී මූසා,

ථ කූටං වා අයොඝනො.

527.

කම්මාරභණ්ඩා සණ්ඩාසො, මුට්ඨ්යා’ධිකරණීත්ථීයං;

තබ්භස්තා ගග්ගරී නාරී, සත්තං තු පිප්ඵලං භවෙ.

528.

සාණො තු නිකසො වුත්තො,

ආරා තු සූචිවිජ්ඣනං;

ඛරො ච කකචො නිත්ථී, සිප්පං කම්මං කලාදිකං.

529.

පටිමා පටිබිම්බඤ්ච, බිම්බො පටිනිධීරිතො;

තීසු සමො පටිභාගො, සන්නිකාසො සරික්ඛකො.

530.

සමානො සදිසො තුල්යො,

සඞ්කාසො සන්නිභො නිභො;

ඔපම්ම මුපමානං චු, පමා භති තු නාරියං.

531.

නිබ්බෙසො වෙතනං මූල්යං, ජූතං ත්වනිත්ථි කෙතවං;

ධුත්තො’ක්ඛධුත්තො කිතවො, ජූතකාර, ක්ඛදෙවිනො.

532.

පාටිභොගොතු පටිභූ, අක්ඛො තු පාසකො භවෙ;

පුමෙවා’ ට්ඨපදං [අට්ඨාපදං (ටී. සී.)] සාරි, ඵලකෙ ථ පණො, බ්භුතො.

533.

කිණ්ණං ¶ තු මදිරාබීජෙ, මධු මධ්වාසවෙ මතං;

මදිරා වාරුණී මජ්ජං, සුරා භවො තු මෙරයං.

534.

සරකො චසකො නිත්ථී, ආපානං පානමණ්ඩලං;

535.

යෙ’ත්ර භූරිප්පයොගත්තා, යොගිකෙකස්මි මීරිතා;

ලිඞ්ගන්තරෙපි තෙ ඤෙය්යා, තද්ධම්මත්තා’ඤ්ඤවුත්තියන්ති.

ඉති සුද්දවග්ගො.

චතුබ්බණ්ණවග්ගො නිට්ඨිතො.

5. අරඤ්ඤවග්ග

536.

අරඤ්ඤං කානනං දායො, ගහනං විපිනං වනං;

අටවී’ත්ථී මහාරඤ්ඤං, ත්ව, රඤ්ඤානීත්ථියං භවෙ.

537.

නගරා නාතිදූරස්මිං, සන්තෙහි යො භිරොපිතො;

තරුසණ්ඩො ස ආරාමො, තථො පවන මුච්චතෙ.

538.

සබ්බසාධාරණා’රඤ්ඤං, රඤ්ඤ මුය්යාන මුච්චතෙ;

ඤෙය්යං තදෙව පමද, වන මන්තෙපුරොචිතං.

539.

පන්ති වීථ්යා’වලි සෙණී, පාළි ලෙඛා තු රාජි ච;

පාදපො විටපී රුක්ඛො, අගො සාලො මහීරුහො.

540.

දුමො තරු කුජො සාඛී, ගච්ඡො තු ඛුද්දපාදපො;

ඵලන්ති යෙ විනා පුප්ඵං, තෙ වුච්චන්ති වනප්පතී.

541.

ඵලපාකාවසානෙ යො,

මරත්යො සධි සා භවෙ;

තීසු වඤ්ච්යා’ඵලා චාථ, ඵලිනො ඵලවා ඵලී.

542.

සම්ඵුල්ලිතො තු විකචො, ඵුල්ලො විකසිතො තිසු;

සිරො’ග්ගං සිඛරො නිත්ථී, සාඛා තු කථිතා ලතා.

543.

දලං පලාසං ඡදනං, පණ්ණං පත්තං ඡදො ප්යථ;

පල්ලවො වා කිසලයං, නවුබ්භින්නෙ තු අඞ්කුරො.

544.

මකුලං වා කුටුමලො, ඛාරකො තු ච ජාලකං;

කලිකා කොරකො නිත්ථී, වණ්ටං පුප්ඵාදිබන්ධනං.

545.

පසවො ¶ කුසුමං පුප්ඵං, පරාගො පුප්ඵජො රජො;

මකරන්දො මධු මතං, ථවකො තු ච ගොච්ඡකො.

546.

ඵලෙ ත්වා’මෙ සලාටු’ත්තො,

ඵලං තු පක්ක මුච්චතෙ;

චම්පක’ම්බාදිකුසුම, ඵලනාමං නපුංසකෙ.

547.

මල්ලිකාදී තු කුසුමෙ, සලිඞ්ගා වීහයො ඵලෙ;

ජම්බූ’ත්ථී ජම්බවං ජම්බූ, විටපො විටභී’ත්ථියං.

548.

මූල මාරබ්භ සාඛන්තො, ඛන්ධො භාගො තරුස්ස ථ;

කොටරො නිත්ථියං රුක්ඛ, ච්ඡිද්දෙ කට්ඨං තු දාරු ච.

549.

බුන්දො මූලඤ්ච පාදො ථ, සඞ්කු’ත්තො ඛාණුනිත්ථියං;

කරහාටං තු කන්දො ථ, කළීරො මත්ථකො භවෙ.

550.

වල්ලරී මඤ්ජරී නාරී, වල්ලී තු කථිතා ලතා;

ථම්භො ගුම්බො ච අක්ඛන්ධෙ, ලතා විරූ පතානිනී.

551.

අස්සත්ථො බොධි ච ද්වීසු, නිග්රොධො තු වටො භවෙ;

කබිට්ඨො ච කපිත්ථො ච, යඤ්ඤඞ්ගො තු උදුම්බරො.

552.

කොවිළාරො යුගපත්තො, උද්දාලො වාතඝාතකො;

රාජරුක්ඛො කතමාලී, න්දීවරො බ්යාධිඝාතකො.

553.

දන්තසඨො ච ජම්භීරො, වරණො තු කරෙරි ච;

කිං සුකො පාලිභද්දොථ, වඤ්ජුලො තු ච වෙතසො.

554.

අම්බාටකොපීතනකො, මධුකො තු මධුද්දුමො;

අථො ගුළඵලො පීලු, සොභඤ්ජනො ච සිග්ගු ච.

555.

සත්තපණ්ණි ඡත්තපණ්ණො, තිනිසො ත්ව තිමුත්තකො;

කිං සුකො තු පලාසො ථ,

අරිට්ඨො ඵෙනිලො භවෙ.

556.

මාලූර බෙලුවාබිල්ලො, පුන්නාගො තු ච කෙසරො;

සාලවො තු ච ලොද්දො ථ, පියාලො සන්නකද්දු ච.

557.

ලිකොචකො තථා’ඞ්කොලො,

අථ ගුග්ගුලු කොසිකො;

අම්බො චූතො සහො ත්වෙසො,

සහකාරො සුගන්ධවා.

558.

පුණ්ඩරීකො ¶ ච සෙතම්බො, සෙලු තු බහුවාරකො;

සෙපණ්ණී කාස්මිරී චාථ, කොලී ච බදරීත්ථියං.

559.

කොලං චානිත්ථී බදරො, පිලක්ඛො පිප්පලී’ත්ථියං;

පාටලී කණ්හවන්තා ච, සාදුකණ්ටො විකඞ්කතො.

560.

තින්දුකො කාළක්ඛන්ධො ච, තිම්බරූසක තිම්බරූ;

එරාවතො තු නාරඞ්ගො, කුලකො කාකතින්දුකො.

561.

කදම්බො පියකො නීපො, භල්ලී භල්ලාතකො තිසු;

ඣාවුකො පිචුලො චාථ, තිලකො ඛුරකො භවෙ.

562.

චිඤ්චා ච තින්තිණී චාථ, ගද්දභණ්ඩො කපීතනො;

සාලො’ස්සකණ්ණො සජ්ජො ථ,

අජ්ජුනො කකුධො භවෙ.

563.

නිචුලො මුචලින්දො ච, නීපො ථ පියකො තථා;

අසනො පීතසාලො ථ,

ගොලීසො ඣාටලො භවෙ.

564.

ඛීරිකා රාජායතනං, කුම්භී කුමුදිකා භවෙ;

යූපො [පූගො (ක.)] තු කමුකො චාථ, පට්ටි ලාඛාපසාදනො.

565.

ඉඞ්ගුදී තාපසතරු, භුජපත්තො තු ආභුජී;

පිච්ඡිලා සිම්බලී ද්වීසු, රොචනො කොටසිම්බලී.

566.

පකිරියො පූතිකො ථ, රොහී රොහිතකො භවෙ;

එරණ්ඩො තු ච ආමණ්ඩො, අථ සත්තුඵලා සමී.

567.

නත්තමාලො කරඤ්ජො ථ, ඛදිරො දන්තධාවනො;

සොමවක්කො තු කදරො, සල්ලොතු මදනො භවෙ.

568.

අථාපි ඉන්දසාලො ච, සල්ලකී ඛාරකො සියා;

දෙවදාරු භද්දදාරු, චම්පෙය්යො තු ච චම්පකො.

569.

පනසො කණ්ටකිඵලො, අභයා තු හරීතකී;

අක්ඛො විභීතකො තීසු, අමතා’මලකී තිසු.

570.

ලබුජො ලිකුචො චාථ, කණිකාරො දුමුප්පලො;

නිම්බො’රිට්ඨො පුචිමන්දො, කරකො තු ච දාළිමො.

571.

සරලො ¶ පූතිකට්ඨඤ්ච, කපිලා තු ච සිංසපා;

සාමා පියඞ්ගු කඞ්ගුපි, සිරීසො තු ච භණ්ඩිලො.

572.

සොණකො දීඝවන්තො ච,

වකුලො තු ච කෙසරො;

කාකොදුම්බරිකා ඵෙග්ගු, නාගො තු නාගමාලිකා.

573.

අසොකො වඤ්ජුලො චාථ, තක්කාරී වෙජයන්තිකා;

තාපිඤ්ඡො ච තමාලො ථ, කුටජො ගිරිමල්ලිකා.

574.

ඉන්දයවො ඵලෙ තස්සා, ග්ගිමන්ථො කණිකා භවෙ;

නිගුණ්ඨි’ත්ථී සින්දුවාරො, තිණසුඤ්ඤං [තිණසූලං (ටී.)] තු මල්ලිකා.

575.

සෙඵාලිකා නීලිකා ථ, අප්ඵොටා වනමල්ලිකා;

බන්ධුකො ජයසුමනං, භණ්ඩිකො බන්ධුජීවකො.

576.

සුමනා ජාතිසුමනා, මාලතී ජාති වස්සිකී;

යූථිකා මාගධී චාථ, සත්තලා නවමල්ලිකා.

577.

වාසන්තී,ත්ථී අතිමුත්තො, කරවීරො’ස්සමාරකො;

මාතුලුඞ්ගො බීජපූරො, උම්මත්තො තු ච මාතුලො.

578.

කරමන්දො සුසෙනො ච, කුන්දං තු මාඝ්ය මුච්චතෙ;

දෙවතාසො [දෙවතාඩො (සී. අමරකොස)] තු ජීමූතො,

ථා’මිලාතො මහාසහා.

579.

අථො සෙරෙය්යකො දාසී,

කිං කිරාතො කුරණ්ටකො;

අජ්ජුකො සිතපණ්ණාසො, සමීරණො ඵණිජ්ජකො.

580.

ජපා තු ජයසුමනං, කරීරො කකචො භවෙ;

රුක්ඛාදනී ච වන්දාකා, චිත්තකො ත්ව’ග්ගිසඤ්ඤිතො.

581.

අක්කො විකීරණො තස්මිං,

ත්ව’ ළක්කො සෙතපුප්ඵකෙ;

පූතිලතා ගළොචී ච, මුබ්බා මධුරසා ප්යථ.

582.

කපිකච්ඡු දුඵස්සො ථ, මඤ්ජිට්ඨා විකසා භවෙ;

අම්බට්ඨා ච තථා පාඨා, කටුකා කටුරොහිණී.

583.

අපාමග්ගො ¶ සෙඛරිකො, පිප්පලී මාගධී මතා;

ගොකණ්ටකො ච සිඞ්ඝාටො, කොලවල්ලී’භපිප්පලී.

584.

ගොලොමී තු වචා චාථ, ගිරිකණ්ය’පරාජිතා;

සීහපුච්ඡී පඤ්හිපණ්ණී, සාලපණ්ණී තු ච’ත්ථිරා; (චථිරා).

585.

නිදිද්ධිකා තු බ්යග්ඝී ච, අථ නීලී ච නීලිනී;

ජිඤ්ජුකො [ජිඤ්ජුකා (ක.)] චෙව ගුඤ්ජා ථ, සතමූලී සතාවරී.

586.

මහොසධං ත්ව’තිවිසා, බාකුචී සොමවල්ලිකා;

දාබ්බී දාරුහලිද්දා ථ, බිළඞ්ගං චිත්රතණ්ඩුලා.

587.

නුහී චෙව මහානාමො, මුද්දිකා තු මධුරසා;

අථාපි මධුකං යට්ඨි, මධුකාමධුයට්ඨිකා [මධුලට්ඨිකා (සී. ටී.)].

588.

වාතිඞ්ගණො ච භණ්ඩාකී, වාත්තාකී බ්රහතී ප්යථ;

නාගබලා චෙව ඣසා, ලාඞ්ගලී තු ච සාරදී.

589.

රම්භා ච කදලී මොචො, කප්පාසී බදරා භවෙ;

නාගලතා තු තම්බූලී, අග්ගිජාලා තු ධාතකී.

590.

තිවුතා තිපුටා චාථ, සාමා කාළා ච කථ්යතෙ;

අථො සිඞ්ගී ච උසභො, රෙණුකා කපිළා භවෙ.

591.

හිරිවෙරඤ්ච වාලඤ්ච, රත්තඵලා තු බිම්බිකා;

සෙලෙය්ය’ මස්මපුප්ඵඤ්ච, එලා තු බහුලා භවෙ.

592.

කුට්ඨඤ්ච බ්යාධි කථිතො, වානෙය්යං තු කුටන්නටං;

ඔසධි ජාතිමත්තම්හි, ඔසධං සබ්බ’ මජාතියං.

593.

මූලං පත්තං කළීර’ග්ගං, කන්දං මිඤ්ජා ඵලං තථා;

තචො පුප්ඵඤ්ච ඡත්තන්ති, සාකං දසවිධං මතං.

594.

පපුන්නාටො එළගලො,

තණ්ඩුලෙය්යො’ප්පමාරිසො;

ජීවන්ති ජීවනී චාථ, මධුරකො ච ජීවකො.

595.

මහාකන්දො ච ලසුණං, පලණ්ඩු තු සුකන්දකො;

පටොලො තිත්තකො චාථ, භිඞ්ගරාජො ච මක්කවො.

596.

පුනන්නවා ¶ සොථඝාතී, විතුන්නං සුනිසණ්ණකං;

කාරවෙල්ලො තු සුසවී, තුම්බ්යා’ලාබු ච ලාබු සා.

597.

එළාලුකඤ්ච කක්කාරී, කුම්භණ්ඩො තු ච වල්ලිභො;

ඉන්දවාරුණී විසාලා, වත්ථුකං වත්ථුලෙය්යකො.

598.

මූලකො නිත්ථියං චුච්චු, තම්බකො ච කලම්බකො;

සාකභෙදා කාසමද්ද, ඣජ්ඣරී ඵග්ගවා’දයො.

599.

සද්දලො චෙව දුබ්බා ච, ගොලොමී සා සිතා භවෙ;

ගුන්දා ච භද්දමුත්තඤ්ච, රසාලො තු’ච්ඡු වෙළු තු.

600.

තචසාරො වෙණු වංසො, පබ්බං තු ඵලු ගණ්ඨිසො;

කීචකා තෙ සියුං වෙණූ, යෙ නදන්ත්යා’නිලද්ධුතා.

601.

නළො ච ධමනො පොට, ගලො තු කාස මිත්ථි න;

තෙජනො තු සරො, මූලං, තූ’ සීරං බීරණස්ස හි.

602.

කුසො වරහිසං දබ්බො, භූතිණකං තු භූතිණං;

ඝාසො තු යවසො චාථ,

පූගො තු කමුකො භවෙ.

603.

තාලො විභෙදිකා චාථ, ඛජ්ජුරී සින්දි වුච්චති;

604.

හින්තාල, තාල, ඛජ්ජූරී, නාලිකෙරා තථෙව ච;

තාලී ච කෙතකී නාරී, පූගො ච තිණපාදපාති.

ඉති අරඤ්ඤවග්ගො.

6. අරඤ්ඤාදිවග්ග

605.

පබ්බතො ගිරි සෙලො’ද්දි, නගා’චල, සිලුච්චයා;

සිඛරී භූධරොථ බ්භ, පාසාණා’ස්මො’පලො සිලා.

606.

ගිජ්ඣකූටො ච වෙභාරො, වෙපුල්ලො’සිගිලී නගා;

විඤ්ඣො පණ්ඩව වඞ්කාදී, පුබ්බසෙලො තු චො’දයො;

මන්දරො පරසෙලො’ත්ථො, හිමවා තු හිමාචලො.

607.

ගන්ධමාදන කෙලාස, චිත්තකූට සුදස්සනා;

කාලකූටො තිකූටා’ස්ස, පත්ථො තු සානු නිත්ථියං.

608.

කූටො ¶ වා සිඛරං සිඞ්ගං, පපාතො තු තටො භවෙ;

නිතම්බො කටකො නිත්ථී, නිජ්ඣරො පසවො’ම්බුනො.

609.

දරී’ත්ථී කන්දරො ද්වීසු, ලෙණං තු ගබ්භරං ගුහා;

සිලාපොක්ඛරණී සොණ්ඩී, කුඤ්ජං නිකුඤ්ජ මිත්ථි න.

610.

උද්ධ මධිච්චකා සෙල, ස්සාසන්නා භූම්යු පච්චකා;

පාදො තු’පන්තසෙලො ථ,

ධාතු’ත්තො ගෙරිකාදිකො.

ඉති සෙලවග්ගො.

611.

මිගින්දො කෙසරී සීහො, තරච්ඡො තු මිගාදනො;

බ්යග්ඝො තු පුණ්ඩරීකො ථ, සද්දූලො දීපිනී’රිතො.

612.

අච්ඡො ඉක්කො ච ඉස්සො තු,

කාළසීහො ඉසො ප්යථ;

රොහිසො රොහිතො චාථ,

ගොකණ්ණො ගණි කණ්ටකා.

613.

ඛග්ග ඛග්ගවිසාණා තු, පලාසාදො ච ගණ්ඩකො;

බ්යග්ඝාදිකෙ වාළමිගො, සාපදො ථ ප්ලවඞ්ගමො.

614.

මක්කටො වානරො සාඛා, මිගො කපි වලීමුඛො;

පලවඞ්ගො, කණ්හතුණ්ඩො,

ගොනඞ්ගුලො [ගොනඞ්ගලො (ටී.)] ති සො මතො.

615.

සිඞ්ගාලො [සිගාලො (සී.)] ජම්බුකො කොත්ථු, භෙරවො ච සිවා ප්යථ;

බිළාරො බබ්බු මඤ්ජාරො, කොකො තු ච වකො භවෙ.

616.

මහිංසො [මහිසො (සී.)] ච ලුලායො ථ,

ගවජො ගවයො සමා;

සල්ලො තු සල්ලකො ථා’ස්ස,

ලොමම්හි සලලං සලං.

617.

හරිණො මිග සාරඞ්ගා, මගො අජිනයොනි ච;

සූකරො තු වරොහො ථ,

පෙලකො ච සසො භවෙ.

618.

එණෙය්යො ¶ එණීමිගො ච, පම්පටකො තු පම්පකො;

වාතමිගො තු චලනී, මූසිකො ත්වා’ඛු උන්දුරො.

619.

චමරො පසදො චෙව, කුරුඞ්ගො මිගමාතුකා;

රුරු රඞ්කු ච නීකො ච, සරභාදී මිගන්තරා.

620.

පියකො චමූරු කදලී, මිගාදී චම්මයොනයො;

මිගා තු පසවො සීහා, දයො සබ්බචතුප්පදා.

621.

ලූතා තු ලූතිකා උණ්ණ, නාභි මක්කටකො සියා;

විච්ඡිකො ත්වා’ළි කථිතො, සරබූ ඝරගොළිකා.

622.

ගොධා කුණ්ඩො ප්යථො කණ්ණ, ජලූකා සතපද්යථ;

කලන්දකො කාළකා ථ, නකුලො මඞ්ගුසො භවෙ.

623.

කකණ්ටකො ච සරටො, කීටො තු පුළවො කිමි;

පාණකො චාප්යථො උච්චා,

ලිඞ්ගො ලොමසපාණකො.

624.

විහඞ්ගො විහගො පක්ඛී, විහඞ්ගම ඛග’ණ්ඩජා;

සකුණො ච සකුන්තො වි, පතඞ්ගො සකුණී ද්විජො.

625.

වක්කඞ්ගො පත්තයානො ච, පතන්තො නීළජො භවෙ;

තබ්භෙදා වට්ටකා ජීව, ඤ්ජීවො චකොර තිත්තිරා.

626.

සාළිකා කරවීකො ච, රවිහංසො කුකුත්ථකො;

කාරණ්ඩවො ච පිලවො [බිලවො (ටී.)], පොක්ඛරසාතකා’දයො.

627.

පතත්තං පෙඛුණං පත්තං, පක්ඛො පිඤ්ඡං ඡදො ගරු;

අණ්ඩං තු පක්ඛිබීජෙ ථ, නීළො නිත්ථී කුලාවකං.

628.

සුපණ්ණමාතා විනතා, මිථුනං ථීපුමද්වයං;

යුගං තු යුගලං ද්වන්දං, යමකං යමලං යමං.

629.

සමූහො ගණ සඞ්ඝාතා, සමුදායො ච සඤ්චයො;

සන්දොහො නිවහො ඔඝො, විසරො නිකරො චයො.

630.

කායො ඛන්ධො සමුදයො, ඝටා සමිති සංහති;

රාසි පුඤ්ජො සමවායො, පූගො ජාතං කදම්බකං.

631.

බ්යූහො ¶ විතාන ගුම්බා ච, කලාපො ජාල මණ්ඩලං;

සමානානං ගණො වග්ගො,

සඞ්ඝො සත්ථො තු ජන්තුනං.

632.

සජාතිකානං තු කුලං, නිකායො තු සධම්මිනං;

යූථො නිත්ථී සජාතිය, තිරච්ඡානානමුච්චතෙ.

633.

සුපණ්ණො වෙනතෙය්යො ච, ගරුළො විහගාධිපො;

පරපුට්ඨො පරභතො, කුණාලො කොකිලො පිකො.

634.

මොරො මයූරො වරහී, නීලගීව සිඛණ්ඩිනො;

කලාපී ච සිඛී කෙකී, චූළා තු ච සිඛා භවෙ.

635.

සිඛණ්ඩො වරහඤ්චෙව, කලාපො පිඤ්ඡ මප්යථ;

චන්දකො මෙචකො චාථ, ඡප්පදො ච මධුබ්බතො.

636.

මධුලීහො මධුකරො, මධුපො භමරො අලි;

පාරාවතො කපොතො ච, කකුටො ච පාරෙවතො.

637.

ගිජ්ඣො ගද්ධොථ කුලලො, සෙනො බ්යග්ඝීනසො ප්යථ;

තබ්භෙදා සකුණග්ඝි’ත්ථී, ආටො දබ්බිමුඛද්විජො.

638.

උහුඞ්කාරො උලූකො ච, කොසියො වායසාරි ච;

කාකො ත්ව’රිට්ඨො ධඞ්කො ච, බලිපුට්ඨො ච වායසො.

639.

කාකොලො වනකාකො ථ,

ලාපො ලටුකිකා ප්යථ;

වාරණො හත්ථිලිඞ්ගො ච, හත්ථිසොණ්ඩවිහඞ්ගමො.

640.

උක්කුසො කුරරො කොල,ට්ඨිපක්ඛිම්හි ච කුක්කුහො;

සුවො තු කීරො ච සුකො, තම්බචූළො තු කුක්කුටො.

641.

වනකුක්කුටො ච නිජ්ජිව්හො, අථ කොඤ්චා ච කුන්තනී;

චක්කවාකො තු චක්කව්හො, සාරඞ්ගොතු ච චාතකො.

642.

තුලියො පක්ඛිබිළාලො,

සතපත්තො තු සාරසො;

බකො තු සුක්කකාකොථ,

බලාකා විසකණ්ඨිකා.

643.

ලොහපිට්ඨො තථා කඞ්කො, ඛඤ්ජරීටො තු ඛඤ්ජනො;

කලවිඞ්කො තු චාටකො, දින්දිභො තු කිකී භවෙ.

644.

කාදම්බො ¶ කාළහංසොථ, සකුන්තො භාසපක්ඛිනි;

ධූම්යාටො තු කලිඞ්ගොථ,

දාත්යූහො කාළකණ්ඨකො.

645.

ඛුද්දාදී මක්ඛිකාභෙදා, ඩංසො පිඞ්ගලමක්ඛිකා;

ආසාටිකා මක්ඛිකාණ්ඩං, පතඞ්ගො සලභො භවෙ.

646.

සූචිමුඛො ච මකසො, චීරී තු ඣල්ලිකා [ඣිල්ලිකා (ක.)] ථ ච;

ජතුකා ජිනපත්තා ථ, හංසො සෙතච්ඡදො භවෙ.

647.

තෙ රාජහංසා රත්තෙහි, පාදතුණ්ඩෙහි භාසිතා;

මල්ලිකා’ඛ්යා ධතරට්ඨා, මලීනෙහ්ය’සිතෙහි ච.

648. තිරච්ඡො තු තිරච්ඡානො, තිරච්ඡානගතො සියාති.

ඉති අරඤ්ඤාදිවග්ගො.

7. පාතාලවග්ග

649.

අධොභුවනං පාතාලං, නාගලොකො රසාතලං;

රන්ධං තු විවරං ඡිද්දං, කුහරං සුසිරං බිලං.

650.

සුසි’ත්ථී ඡිග්ගලං සොබ්භං, සච්ඡිද්දෙ සුසිරං තිසු;

ථියං තු කාසු ආවාටො, සප්පරාජා තු වාසුකී.

651.

අනන්තො නාගරාජා ථ, වාහසො’ජගරො භවෙ;

ගොනසො තු තිලිච්ඡො ථ,

දෙඩ්ඩුභො රාජුලො භවෙ.

652.

කම්බලො’ස්සතරො මෙරු, පාදෙ නාගාථ ධම්මනී;

සිලුත්තො ඝරසප්පො ථ, නීලසප්පො සිලාභු ච.

653.

ආසිවිසො භුජඞ්ගො’හි, භුජගො ච භුජඞ්ගමො;

සරීසපො ඵණී සප්පා, ලගද්දා භොගි පන්නගා.

654.

ද්විජිව්හො උරගො වාළො, දීඝො ච දීඝපිට්ඨිකො;

පාදූදරො විසධරො, භොගො තු ඵණිනො තනු.

655.

ආසී’ත්ථී ¶ සප්පදාඨා ථ, නිම්මොකො කඤ්චුකො සමා;

විසං ත්ව’නිත්ථී ගරළං, තබ්භෙදා වා හලාහලො.

656.

කාළකූටාදයො චාථ, වාළග්ගාත්ය’හිතුණ්ඩිකො;

657.

නිරයො දුග්ගති’ත්ථී ච, නරකො, සො මහා’ට්ඨධා;

සඤ්ජීවො කාළසුත්තො ච, මහාරොරුව රොරුවා;

පතාපනො අවීචි’ත්ථී, සඞ්ඝාතො තාපනො ඉති.

658.

ථියං වෙතරණී ලොහ, කුම්භී තත්ථ ජලාසයා;

කාරණිකො නිරයපො,

නෙරයිකො තු නාරකො.

659.

අණ්ණවො සාගරො සින්ධු, සමුද්දො රතනාකරො;

ජලනිඣු’ දධි, තස්ස, භෙදා ඛීරණ්ණවාදයො.

660.

වෙලා’ස්ස කූලදෙසො ථ,

ආවට්ටො සලිලබ්භමො;

ථෙවො තු බින්දු ඵුසිතං, භමො තු ජලනිග්ගමො.

661.

ආපො පයො ජලං වාරි, පානීයං සලිලං දකං;

අණ්ණො නීරං වනං වාලං, තොයං අම්බු’දකඤ්ච කං.

662.

තරඞ්ගො ච තථා භඞ්ගො, ඌමි වීචි පුමිත්ථියං;

උල්ලොලො තු ච කල්ලොලො, මහාවීචීසු කථ්යතෙ.

663.

ජම්බාලො කලලං පඞ්කො, චික්ඛල්ලං කද්දමො ප්යථ;

පුලිනං වාලුකා වණ්ණු, මරූ’රු සිකතා භවෙ.

664.

අන්තරීපඤ්ච දීපො වා, ජලමජ්ඣගතං ථලං;

තීරං තු කූලං රොධඤ්ච, පතීරඤ්ච තටං තිසු.

665.

පාරං පරම්හි තීරම්හි, ඔරං ත්ව’පාර මුච්චතෙ;

උළුම්පො [උළුපො (ක.)] තු ප්ලවො කුල්ලො, තරො ච පච්චරී’ත්ථියං.

666.

තරණී තරි නාවා ච, කූපකො තු ච කුම්භකං;

පච්ඡාබන්ධො ගොටවිසො, කණ්ණධාරො තු නාවිකො.

667.

අරිත්තං කෙනිපාතො ථ,

පොතවාහො නියාමකො;

සංයත්තිකා තු නාවාය, වාණිජ්ජමාචරන්ති යෙ.

668.

නාවාය’ඞ්ගා’ ¶ ලඞ්කාරො ච, වටාකාරො ඵියාදයො;

පොතො පවහනං වුත්තං, දොණි ත්වි’ත්ථී තථා’ම්බණං [අම්මණං (සී.)].

669.

ගභීර නින්න ගම්භීරා, ථො ත්තානං තබ්බිපක්ඛකෙ;

අගාධං ත්ව’තලම්ඵස්සං, අනච්ඡො කලුසා’විලා.

670.

අච්ඡො පසන්නො විමලො, ගභීරප්පභුතී තිසු;

ධීවරො මච්ඡිකො මච්ඡ, බන්ධ කෙවට්ට ජාලිකා.

671.

මච්ඡො මීනො ජලචරො, පුථුලොමො’ම්බුජො ඣසො;

රොහිතො මග්ගුරො සිඞ්ගී, බලජො මුඤ්ජ පාවුසා.

672.

සත්තවඞ්කො සවඞ්කො ච, නළමීනො ච ගණ්ඩකො;

සුසුකා සඵරී මච්ඡ, ප්පභෙදා මකරාදයො.

673.

මහාමච්ඡා තිමි තිමි, ඞ්ගලො තිමිරපිඞ්ගලො;

ආනන්දො තිමිනන්දො ච, අජ්ඣාරොහො මහාතිමි.

674.

පාසාණමච්ඡො පාඨීනො, වඞ්කො තු බළිසො භවෙ;

සුසුමාරො [සංසුමාරො (ටී.), සුංසුමාරො (සී.)] තු කුම්භීලො,

නක්කො කුම්මො තු කච්ඡපො.

675.

කක්කටකො කුළීරො ච, ජලූකා තු ච රත්තපා;

මණ්ඩූකො දද්දුරො භෙකො;

ගණ්ඩුප්පාදො මහීලතා.

676.

අථ සිප්පී ච සුත්ති’ත්ථී, සඞ්ඛෙ තු කම්බු’නිත්ථියං;

ඛුද්දසඞ්ඛ්යෙ සඞ්ඛනඛො, ජලසුත්ති ච සම්බුකො.

677.

ජලාසයො ජලාධාරො, ගම්භීරො රහදො ථ ච;

උදපානො පානකූපො, ඛාතං පොක්ඛරණී’ත්ථියං.

678.

තළාකො ච සරො’නිත්ථී, වාපී ච සරසී’ත්ථියං;

දහො’ම්බුජාකරො චාථ, පල්ලලං ඛුද්දකො සරො.

679.

අනොතත්තො තථා කණ්ණ, මුණ්ඩො ච රථකාරකො;

ඡද්දන්තො ච කුණාලො ච, වුත්තා මන්දාකිනී’ත්ථියං.

680.

තථා සීහප්පපාතොති, එතෙ සත්ත මහාසරා;

ආහාවො තු නිපානඤ්චා, ඛාතං තු දෙවඛාතකං.

681.

සවන්තී ¶ නින්නගා සින්ධු, සරිතා ආපගා නදී;

භාගීරථී තු ගඞ්ගා ථ, සම්භෙදො සින්ධුසඞ්ගමො.

682.

ගඞ්ගා’චිරවතී චෙව, යමුනා සරභූ (සරබූ [සරයූ (ක.)] ) මහී;

ඉමා මහානදී පඤ්ච, චන්දභාගා සරස්සතී [සරස්වතී (සී. ටී.)].

683.

නෙරඤ්ජරා ච කාවෙරී, නම්මදාදී ච නින්නගා;

වාරිමග්ගො පණාලී’ත්ථී [පනාළී (ටී.)], පුමෙ චන්දනිකා තු ච.

684.

ජම්බාලී ඔලිගල්ලො ච, ගාමද්වාරම්හි කාසුයං;

සරොරුහං සතපත්තං, අරවින්දඤ්ච වාරිජං.

685.

අනිත්ථී පදුමං පඞ්කෙ, රුහං නලින පොක්ඛරං;

මුළාලපුප්ඵං කමලං, භිසපුප්ඵං කුසෙසයං.

686.

පුණ්ඩරීකං සිතං, රත්තං, කොකනදං කොකාසකො;

කිඤ්ජක්ඛො කෙසරො නිත්ථී, දණ්ඩො තු නාල මුච්චතෙ.

687.

භිසං මුළාලො නිත්ථී ච, බීජකොසො තු කණ්ණිකා;

පදුමාදිසමූහෙ තු, භවෙ සණ්ඩමනිත්ථියං.

688.

උප්පලං කුවලයඤ්ච, නීලං ත්වි’න්දීවරං සියා;

සෙතෙතු කුමුදඤ්චස්ස, කන්දො සාලූක මුච්චතෙ.

689.

සොගන්ධිකං කල්ලහාරං, දකසීතලිකං ප්යථ;

සෙවාලො නීලිකා චාථ, භිසින්ය’ම්බුජිනී භවෙ.

690. සෙවාලා තිලබීජඤ්ච, සඞ්ඛෙ ච පණකාදයොති.

ඉති පාතාලවග්ගො.

භූකණ්ඩො දුතියො.

3. සාමඤ්ඤකණ්ඩ

1. විසෙස්යාධීනවග්ග

691.

විසෙස්යාධීන සංකිණ්ණා, නෙකත්ථෙහ්ය’බ්යයෙහි ච;

සා’ඞ්ගො’පාඞ්ගෙහි කථ්යන්තෙ, කණ්ඩෙ වග්ගා ඉහ ක්කමා.

692.

ගුණදබ්බක්රියාසද්දා, ¶ සියුං සබ්බෙ විසෙසනා;

විසෙස්යාධීනභාවෙන, විසෙස්යසමලිඞ්ගිනො.

693.

සොභනං රුචිරං සාධු, මනුඤ්ඤං චාරු සුන්දරං;

වග්ගු මනොරමං කන්තං, හාරී මඤ්ජු ච පෙසලං.

694.

භද්දං වාමඤ්ච කල්යාණං, මනාපං ලද්ධකං සුභං;

උත්තමො පවරො ජෙට්ඨො, පමුඛා’නුත්තරො වරො.

695.

මුඛ්යො පධානං පාමොක්ඛො, පර මග්ගඤ්ඤ මුත්තරං;

පණීතං පරමං සෙය්යො, ගාමණී සෙට්ඨ සත්තමා.

696.

විසිට්ඨා’රිය නාගෙ’කො, සභග්ගා මොක්ඛ පුඞ්ගවා;

සීහ කුඤ්ජර සද්දූලා, දී තු සමාසගා පුමෙ.

697.

චිත්ත’ක්ඛි පීතිජනන, මබ්යාසෙක මසෙචනං;

ඉට්ඨං තු සුභගං හජ්ජං, දයිතං වල්ලභං පියං.

698.

තුච්ඡඤ්ච රිත්තකං සුඤ්ඤං, අථා’සාරඤ්ච ඵෙග්ගු ච;

මෙජ්ඣං පූතං පවිත්තො ථ, අවිරද්ධො අපණ්ණකො.

699.

උක්කට්ඨො ච පකට්ඨො ථ, නිහීනො හීන ලාමකා;

පතිකිට්ඨං නිකිට්ඨඤ්ච, ඉත්තරා’වජ්ජ කුච්ඡිතා.

700.

අධමො’මක ගාරය්හා,

මලීනො තු මලීමසො;

බ්රහා මහන්තං විපුලං, විසාලං පුථුලං පුථු.

701.

ගරු’රු විත්ථිණ්ණ මථො, පීනං ථූලඤ්ච පීවරං;

ථුල්ලඤ්ච වඨරඤ්චා ථ, ආචිතං නිචිතං භවෙ.

702.

සබ්බං සමත්ත මඛිලං, නිඛිලං සකලං තථා;

නිස්සෙසං කසිණා’සෙසං, සමග්ගඤ්ච අනූනකං,

703.

භූරි පහුතං පචුරං, භිය්යො සම්බහුලං බහු;

යෙභුය්යං බහුලං චාථ, බාහිරං පරිබාහිරං.

704.

පරොසතාදී තෙ, යෙසං, පරං මත්තං සතාදිතො;

පරිත්තං සුඛුමං ඛුද්දං, ථොක මප්පං කිසං තනු.

705.

චුල්ලං මත්තෙ’ත්ථියං ලෙස,

ලවා’ණුහි කණො පුමෙ;

සමීපං නිකටා’සන්නො, පකට්ඨා’භ්යාස සන්තිකං.

706.

අවිදූරඤ්ච ¶ සාමන්තං, සන්නිකට්ඨ මුපන්තිකං;

සකාසං අන්තිකං ඤත්තං, දූරං තු විප්පකට්ඨකං.

707.

නිරන්තරං ඝනං සන්දං, විරළං පෙලවං තනු;

අථා යතං දීඝ මථො, නිත්තලං වට්ට වට්ටුලං.

708.

උච්චො තු උන්නතො තුඞ්ගො, උදග්ගො චෙව උච්ඡිතො;

නීචො රස්සො වාමනො ථ, අජිම්හො පගුණො උජු.

709.

අළාරං වෙල්ලිතං වඞ්කං, කුටිලං ජිම්හ කුඤ්චිතං;

ධුවො ච සස්සතො නිච්චො, සදාතන සනන්තනා.

710.

කූටට්ඨො ත්වෙ’කරූපෙන, කාලබ්යාපී පකාසිතො;

ලහු සල්ලහුකං චාථ, සඞ්ඛ්යාතං ගණිතං මිතං.

711.

තිණ්හං තු තිඛිණං තිබ්බං, චණ්ඩං උග්ගං ඛරං භවෙ;

ජඞ්ගමඤ්ච චරඤ්චෙව, තසං ඤෙය්යං චරාචරං.

712.

කම්පනං චලනං චාථ, අතිරිත්තො තථා’ධිකො;

ථාවරො ජඞ්ගමා අඤ්ඤො, ලොලං තු චඤ්චලං චලං.

713.

තරලඤ්ච පුරාණො තු, පුරාතන සනන්තනා;

චිරන්තනො ථ පච්චග්ඝො, නූතනො’භිනවො නවො.

714.

කුරූරං කඨිනං දළ්හං, නිට්ඨුරං කක්ඛළං භවෙ;

අනිත්ථ්ය’න්තො පරියන්තො, පන්තො ච පච්ඡිම’න්තිමා.

715.

ජිඝඤ්ඤං චරිමං පුබ්බං, ත්ව’ග්ගං පඨම මාදි සො;

පතිරූපො නුච්ඡවිකං, අථ මොඝං නිරත්ථකං.

716.

බ්යත්තං පුට [ඵුටං (සී.)] ඤ්ච මුදු තු, සුකුමාරඤ්ච කොමලං;

පච්චක්ඛං ඉන්ද්රියග්ගය්හං, අපච්චක්ඛං අතින්ද්රියං.

717.

ඉතරා’ඤ්ඤතරො එකො, අඤ්ඤො බහුවිධො තු ච;

නානාරූපො ච විවිධො, අබාධං තු නිරග්ගලං.

718.

අථෙ’කාකී ච එකච්චො, එකො ච එකකො සමා;

සාධාරණඤ්ච සාමඤ්ඤං, සම්බාධො තු ච සංකටං.

719.

වාමං කළෙවරං සබ්යං; අපසබ්යං තු දක්ඛිණං;

පටිකූලං ත්ව’පසබ්යං, ගහනං කලිලං සමා.

720.

උච්චාවචං ¶ බහුභෙදං, සංකිණ්ණා’ කිණ්ණ සංකුලා;

කතහත්ථො ච කුසලො, පවීණා’භිඤ්ඤ සික්ඛිතා.

721.

නිපුණො ච පටු ඡෙකො, චාතුරො දක්ඛ පෙසලා;

බාලො දත්තු ජලො මූළ්හො, මන්දො විඤ්ඤූ ච බාලිසො.

722.

පුඤ්ඤවා සුකතී ධඤ්ඤො, මහුස්සාහො මහාධිති;

මහාතණ්හො මහිච්ඡො ථ, හදයී හදයාලු ච.

723.

සුමනො හට්ඨචිත්තො ථ, දුම්මනො විමනො ප්යථ;

වදානියො වදඤ්ඤූ ච, දානසොණ්ඩො බහුප්පදො.

724.

ඛ්යාතො පතීතො පඤ්ඤාතො,

භිඤ්ඤාතො පථිතො සුතො,

විස්සුතො විදිතො චෙව, පසිද්ධො පාකටො භවෙ.

725.

ඉස්සරො නායකො සාමී, පතී’සා’ධිපතී පභූ;

අය්යා’ධිපා’ධිභූ නෙතා,

ඉබ්භො ත්ව’ඩ්ඪො තථා ධනී.

726.

දානාරහො දක්ඛිණෙය්යො, සිනිද්ධො තු ච වච්ඡලො;

පරික්ඛකො කාරණිකො,

ආසත්තො තු ච තප්පරො.

727.

කාරුණිකො දයාලුපි, සූරතො උස්සුකො තු ච;

ඉට්ඨත්ථෙ උය්යුතො චාථ, දීඝසුත්තො චිරක්රියො.

728.

පරාධීනො පරායත්තො, ආයත්තො තු ච සන්තකො;

පරිග්ගහො අධීනො ච, සච්ඡන්දො තු ච සෙරිනි.

729.

අනිසම්මකාරී ජම්මො, අතිතණ්හො තු ලොලුපො;

ගිද්ධො තු ලුද්ධො ලොලො ථ,

කුණ්ඨො මන්දො ක්රියාසු හි.

730.

කාමයිතා තු කමිතා, කාමනො කාමි කාමුකො;

සොණ්ඩො මත්තො විධෙය්යො තු,

අස්සවො සුබ්බචො සමා.

731.

පගබ්භො ¶ පටිභායුත්තො, භීසීලො භීරු භීරුකො;

අධීරො [අවීරො (ටී.)] කාතරො චාථ,

හිංසාසීලො ච ඝාතුකො.

732.

කොධනො රොසනො [දොසනො (සී.)] කොපී,

චණ්ඩො ත්වච්චන්තකොධනො;

සහනො ඛමනො ඛන්තා, තිතික්ඛවා ච ඛන්තිමා.

733.

සද්ධායුත්තො තු සද්ධාලු, ධජවා තු ධජාලු ච [ලජ්ජාලුතු ච ලජ්ජවා (ක.)];

නිද්දාලු නිද්දාසීලො ථ, භස්සරො භාසුරො භවෙ.

734.

නග්ගො දිගම්බරො’වත්ථො, ඝස්මරො තු ච භක්ඛකො;

එළමූගො තු වත්තුඤ්ච, සොතුං චා’කුසලො භවෙ.

735.

මුඛරො දුම්මුඛා’බද්ධ, මුඛා චාප්පියවාදිනි;

වාචාලො බහුගාරය්හ, වචෙ වත්තා තු සො වදො.

736.

නිජො සකො අත්තනියො,

විම්හයො’ච්ඡරිය’බ්භුතො;

විහත්ථො බ්යාකුලො චාථ,

ආතතායී වධුද්යතො.

737.

සීසච්ඡෙජ්ජම්හි වජ්ඣො ථ, නිකතො ච සඨො’නුජු;

සූචකො පිසුණො කණ්ණෙ,

ජපො ධුත්තො තු වඤ්චකො.

738.

අනිසම්ම හි යො කිච්චං, පුරිසො වධබන්ධනාදි මාචරති;

අවිනිච්ඡිතකාරිත්තා, සොඛලු චපලොති විඤ්ඤෙය්යො.

739.

ඛුද්දො කදරියො ථද්ධ, මච්ඡරී කපණො ප්යථ;

අකිඤ්චනො දලිද්දො ච, දීනො නිද්ධන දුග්ගතා.

740.

අසම්භාවිතසම්පත්තං, කාකතාලිය මුච්චතෙ;

අථ යාචනකො අත්ථී, යාචකො ච වනිබ්බකො.

741.

අණ්ඩජා පක්ඛිසප්පාදී, නරාදී තු ජලාබුජා;

සෙදජා කිමිඩංසාදී, දෙවාදී ත්වො’ පපාතිකා.

742.

ජණ්ණුතග්ඝො ¶ ජණ්ණුමත්තො, කප්පො තු කිඤ්චිදූනකෙ;

අන්තග්ගතං භු පරියා, පන්න මන්තොගධො’ගධා.

743.

රාධිතො සාධිතො චාථ, නිප්පක්කං කුථිතං භවෙ;

ආපන්නො ත්වා’පදප්පත්තො, විවසො ත්වවසො භවෙ.

744.

නුණ්ණො නුත්තා’ත්ත, ඛිත්තා චෙ’, රිතා විද්ධා ථ කම්පිතො;

ධූතො ආධූත චලිතා, නිසිතං තු ච තෙජිතං.

745.

පත්තබ්බං ගම්ම මාපජ්ජං [ආසජ්ජං (ක.)], පක්කං පරිණතං සමා;

වෙඨිතං තු වලයිතං, රුද්ධං සංවුත මාවුතං.

746.

පරික්ඛිත්තඤ්ච නිවුතං, විසටං විත්ථතං තතං;

ලිත්තො තු දිද්ධො ගූළ්හො තු,

ගුත්තො පුට්ඨො තු පොසිතො.

747.

ලජ්ජිතො හීළිතො චාථ, සනිතං ධනිතං ප්යථ;

සන්දානිතො සිතො බද්ධො,

කීලිතො සංයතො භවෙ.

748.

සිද්ධෙ නිප්ඵන්න නිබ්බත්තා, දාරිතෙ භින්න භෙදිතා;

ඡන්නො තු ඡාදිතෙ චාථ, විද්ධෙ ඡිද්දිත වෙධිතා.

749.

ආහටො ආභතා’නීතා,

දන්තො තු දමිතො සියා;

සන්තො තු සමිතො චෙව,

පුණ්ණො තු පූරිතො භවෙ.

750.

අපචායිතො මහිතො, පූජිතා’රහිතො’ච්චිතො;

මානිතො චා’පචිතො ච, තච්ඡිතං තුතනූකතෙ.

751.

සන්තත්තො ධූපිතො චොප,

චරිතො තු උපාසිතො;

භට්ඨං තු ගලිතං පන්නං, චුතඤ්ච ධංසිතං භවෙ.

752.

පීතො පමුදිතො හට්ඨො,

මත්තො තුට්ඨො ථ කන්තිතො;

සඤ්ඡින්නො ලූන දාතා ථ,

පසත්ථො වණ්ණිතො ථුතො.

753.

තින්තො’ල්ල’ද්ද ¶ කිලින්නො’න්නා, මග්ගිතං පරියෙසිතං;

අන්වෙසිතං ගවෙසිතං, ලද්ධං තු පත්ත මුච්චතෙ.

754.

රක්ඛිතං ගොපිතං ගුත්තං, තාතං ගොපායිතා’විතා;

පාලිතං අථ ඔස්සට්ඨං, චත්තං හීනං සමුජ්ඣිතං.

755.

භාසිතං ලපිතං වුත්තා, භිහිතා’ඛ්යාත ජප්පිතා;

උදීරිතඤ්ච කථිතං, ගදිතං භණිතො’දිතා.

756.

අවඤ්ඤාතා’වගණිතා, පරිභූතා’වමානිතා;

ජිඝච්ඡිතො තු ඛුදිතො,

ඡාතො චෙව බුභුක්ඛිතො.

757.

බුද්ධං ඤාතං පටිපන්නං, විදිතා’වගතං මතං;

ගිලිතො ඛාදිතො භුත්තො,

භක්ඛිතො’ජ්ඣොහටා’සිතා.

ඉති විසෙස්යාධීනවග්ගො.

2. සංකිණ්ණවග්ග

758.

ඤෙය්යං ලිඞ්ග මිහ ක්වාපි, පච්චයත්ථවසෙන ච;

ක්රියා තු කිරියං කම්මං,

සන්ති තු සමථො සමො;

දමො ච දමථො දන්ති, වත්තං තු සුද්ධකම්මනි;

අථො ආසඞ්ගවචනං, තීසු වුත්තං පරායණං.

759.

භෙදො විදාරො ඵුටනං, තප්පනං තු ච පීණනං;

අක්කොසන මභිසඞ්ගො,

භික්ඛා තු යාචනා’ත්ථනා.

760.

නින්නිමිත්තං යදිච්ඡා ථා’, පුච්ඡනා නන්දනානි ච;

සභාජන මථො ඤායො,

නයො ඵාති තු වුද්ධියං.

761.

කිලමථො කිලමනං, පසවො තු පසූතියං;

උක්කංසො ත්වතිසයො ථ,

ජයො ච ජයනං ජිති.

762.

වසො ¶ කන්ති, බ්යධො වෙධො,

ගහො ගාහො වරො වුති;

පචා පාකො හවො හුති [හූභි (සී. අමරකොස)],

වෙදො වෙදන මිත්ථි වා.

763.

ජීරණං ජානි තාණං තු, රක්ඛණං පමිතිප්පමා;

සිලෙසො සන්ධි ච ඛයො,

ත්වපචයො රවො රණො.

764.

නිගාදො නිගදො මාදො, මදො පසිති බන්ධනං;

ආකරො ත්විඞ්ගිතං ඉඞ්ගො,

අථ’ත්ථාපගමො බ්යයො.

765.

අන්තරායො ච පච්චූහො,

විකාරො තු විකත්ය’පි;

පවිසිලෙසො විධුරං, උපවෙසනමාසනං.

766.

අජ්ඣාසයො අධිප්පායො, ආසයො චාභිසන්ධි ච;

භාවො ධිමුත්ති ඡන්දො ථ,

දොසො ආදීනවො භවෙ.

767.

ආනිසංසො ගුණො චාථ,

මජ්ඣං වෙමජ්ඣ මුච්චතෙ;

මජ්ඣන්හිකො [මජ්ඣන්තිකො (ටී. සී. පී.)] තු මජ්ඣන්හො, වෙමත්තං තු ච නානතා.

768.

වා ජාගරො ජාගරියං [ජාගරියො (ටී.)], පවාහො තු පවත්ති ච;

බ්යාසො පපඤ්චො විත්ථාරො,

යාමො තු සංයමො යමො.

769.

සම්බාහනං මද්දනඤ්ච, පසරො තු විසප්පනං;

සන්ථවො තු පරිචයො,

මෙලකො සඞ්ග සඞ්ගමා.

770.

සන්නිධි සන්නිකට්ඨම්හි, විනාසො තු අදස්සනං;

ලවො භිලාවො ලවනං,

පත්ථාවො’වසරො සමා.

771.

ඔසානං ¶ පරියොසානං, උක්කංසො’තිසයො භවෙ [අවසානං සමාපනං (?)];

සන්නිවෙසො ච සණ්ඨානං, අථා’බ්භන්තර මන්තරං.

772.

පාටිහීරං පාටිහෙරං, පාටිහාරිය මුච්චතෙ;

කිච්චං තු කරණීයඤ්ච, සඞ්ඛාරො වාසනා භවෙ.

773.

පවනං පව නිප්පාවා, තසරො සුත්තවෙඨනං;

සඞ්කමො දුග්ගසඤ්චාරො, පක්කමො තු උපක්කමො.

774.

පාඨො නිපාඨො නිපඨො, විචයො මග්ගනා පුමෙ;

ආලිඞ්ගනං පරිස්සඞ්ගො, සිලෙසො උපගූහනං.

775.

ආලොකනඤ්ච නිජ්ඣානං, ඉක්ඛණං දස්සනං ප්යථ;

පච්චාදෙසො නිරසනං, පච්චක්ඛානං නිරාකති.

776.

විපල්ලාසො’ඤ්ඤථාභාවො, බ්යත්තයො විපරීයයො;

විපරියාසො’තික්කමො, ත්ව’තිපාතො උපච්චයො.

ඉති සංකිණ්ණවග්ගො.

3. අනෙකත්ථවග්ග

777.

අනෙකත්ථෙ පවක්ඛාමි, ගාථා’ද්ධපාදතො කමා;

එත්ථ ලිඞ්ගවිසෙසත්ථ, මෙකස්ස පුනරුත්තතා.

778.

සමයො සමවායෙ ච, සමූහෙ කාරණෙ ඛණෙ;

පටිවෙධෙ සියා කාලෙ, පහානෙ ලාභ දිට්ඨිසු.

779.

වණ්ණො සණ්ඨාන රූපෙසු, ජාති,ච්ඡවීසු කාරණෙ;

පමාණෙ ච පසංසායං, අක්ඛරෙ ච යසෙ ගුණෙ.

780.

උද්දෙසෙ පාතිමොක්ඛස්ස, පණ්ණත්තිය මුපොසථො;

උපවාසෙ ච අට්ඨඞ්ගෙ, උපොසථදිනෙ සියා.

781.

රථඞ්ගෙ ලක්ඛණෙ ධම්මො, රචක්කෙ’ස්වීරියාපථෙ;

චක්කං සම්පත්තියං චක්ක, රතනෙ මණ්ඩලෙ බලෙ.

782.

කුලාලභණ්ඩෙ ආණාය, මායුධෙ දාන රාසිසු;

783.

දානස්මිං ¶ බ්රහ්මචරිය, මප්පමඤ්ඤාසු සාසනෙ;

මෙථුනාරතියං වෙය්යා, වච්චෙ සදාරතුට්ඨියං;

පඤ්චසීලා’රියමග්ගො, පොසථඞ්ග ධිතීසු [ඨිතීසු (ක.)] ච.

784.

ධම්මො සභාවෙ පරියත්තිපඤ්ඤා,

ඤායෙසු සච්චප්පකතීසු පුඤ්ඤෙ;

ඤෙය්යෙ ගුණා’චාර සමාධිසූපි,

නිස්සත්තතා’පත්තිසු කාරණාදො.

785.

අත්ථො පයොජනෙ සද්දා, භිධෙය්යෙ වුද්ධියං ධනෙ;

වත්ථුම්හි කාරණෙ නාසෙ, හිතෙ පච්ඡිමපබ්බතෙ.

786.

යෙභුය්යතා’බ්යාමිස්සෙසු, විසංයොගෙ ච කෙවලං;

දළ්හත්ථෙ’නතිරෙකෙ චා, නවසෙසම්හි තං තිසු.

787.

ගුණො පටල රාසීසු, ආනිසංසෙ ච බන්ධනෙ;

අප්පධානෙ ච සීලාදො, සුක්කාදිම්හි ජියාය ච.

788.

රුක්ඛාදො විජ්ජමානෙ චා, රහන්තෙ ඛන්ධපඤ්චකෙ;

භූතො සත්ත මහාභූතා, මනුස්සෙසු න නාරියං.

789.

වාච්චලිඞ්ගො අතීතස්මිං, ජාතෙ පත්තෙ සමෙ මතො;

790.

සුන්දරෙ දළ්හිකම්මෙ චා, යාචනෙ සම්පටිච්ඡනෙ;

සජ්ජනෙ සම්පහංසායං, සාධ්වා’භිධෙය්යලිඞ්ගිකං.

791.

අන්තො නිත්ථී සමීපෙ චා, වසානෙ පදපූරණෙ;

දෙහාවයවෙ කොට්ඨාසෙ, නාස සීමාසු ලාමකෙ.

792.

නිකායෙ සන්ධි සාමඤ්ඤ, ප්පසූතීසු කුලෙ භවෙ;

විසෙසෙ සුමනායඤ්ච, ජාති සඞ්ඛතලක්ඛණෙ.

793.

භවභෙදෙ පතිට්ඨායං, නිට්ඨා’ජ්ඣාසයබුද්ධිසු;

වාසට්ඨානෙ ච ගමනෙ, විසටත්තෙ [විසරත්ත විසදත්තෙ] ගතීරිතා.

794.

ඵලෙ විපස්සනා දිබ්බ, චක්ඛු සබ්බඤ්ඤුතාසු ච;

පච්චවෙක්ඛණඤාණම්හි, මග්ගෙ ච ඤාණදස්සනං.

795.

කම්මාරුද්ධන අඞ්ගාර, කපල්ල දීපිකාසු ච;

සුවණ්ණකාරමූසායං, උක්කා වෙගෙ ච වායුනො.

796.

කෙසොහාරණ, ¶ ජීවිත, වුත්තිසු වපනෙ ච වාපසමකරණෙ;

කථනෙ පමුත්තභාව, ජ්ඣෙනාදො [ජ්ඣෙසනාදො (සී.)] වුත්ත මපි තීසු.

797.

ගමනෙ විස්සුතෙ චා’ව, ධාරිතො’පචිතෙසු ච;

අනුයොගෙ කිලින්නෙ ච, සුතො’ භිධෙය්යලිඞ්ගිකො.

798.

සොතවිඤ්ඤෙය්ය සත්ථෙසු, සුතං පුත්තෙ සුතො සියා;

799.

කප්පො කාලෙ යුගෙ ලෙසෙ, පඤ්ඤත්ති පරමායුසු;

සදිසෙ තීසු සමණ, වොහාර කප්පබින්දුසු;

සමන්තත්ථෙ’න්තරකප්පා, දිකෙ තක්කෙ විධිම්හි ච.

800.

නිබ්බාන මග්ග විරති, සපථෙ සච්චභාසිතෙ;

තච්ඡෙ චා’රියසච්චම්හි, දිට්ඨියං සච්ච මීරිතං.

801.

සඤ්ජාතිදෙසෙ හෙතුම්හි, වාසට්ඨානා’කරෙසු ච;

සමොසරණට්ඨානෙ චා, යතනං පදපූරණෙ.

802.

අන්තරං මජ්ඣ වත්ථ’ඤ්ඤ, ඛණො’කාසො’ධි හෙතුසු;

බ්යවධානෙ විනට්ඨෙ ච, භෙදෙ ඡිද්දෙ මනස්ය’පි.

803.

ආරොග්යෙ කුසලං ඉට්ඨ, විපාකෙ කුසලො තථා;

අනවජ්ජම්හි ඡෙකෙ ච, කථිතො වාච්චලිඞ්ගිකො.

804.

ද්රවා’චාරෙසු වීරියෙ, මධුරාදීසු පාරදෙ;

සිඞ්ගාරාදො ධාතුභෙදෙ, කිච්චෙ සම්පත්තියං රසො.

805.

බොධි සබ්බඤ්ඤුතඤ්ඤාණෙ, රියමග්ගෙ ච නාරියං;

පඤ්ඤත්තියං පුමෙ’ ස්සත්ථ, රුක්ඛම්හි පුරිසිත්ථියං.

806.

සෙවිතො යෙන යො නිච්චං, තත්ථාපි විසයො සියා;

රූපාදිකෙ ජනපදෙ, තථා දෙසෙ ච ගොචරෙ.

807.

භාවො පදත්ථෙ සත්තාය, මධිප්පාය ක්රියාසු ච;

සභාවස්මිඤ්ච ලීලායං, පුරිසි’ත්ථින්ද්රියෙසු ච.

808.

සො බන්ධවෙ’ත්තනි ච සං, සො ධනස්මි මනිත්ථියං;

සා පුමෙ සුනඛෙ වුත්තො, ත්තනියෙ සො තිලිඞ්ගිකො.

809.

සුවණ්ණං කනකෙ වුත්තං, සුවණ්ණො ගරුළෙ තථා;

පඤ්චධරණමත්තෙ ච, ඡවි සම්පත්තියම්පි ච.

810.

වරො ¶ දෙවාදිකා [දෙවාදිතො (සී.)] ඉට්ඨෙ, ජාමාතරි පතිම්හි ච,

උත්තමෙ වාච්චලිඞ්ගො සො, වරං මන්දප්පියෙ බ්යයං.

811.

මකුලෙ ධනරාසිම්හි, සියා කොස මනිත්ථියං;

නෙත්තිංසාදි පිධානෙ ච, ධනුපඤ්චසතෙපි ච.

812.

පිතාමහෙ ජිනෙ සෙට්ඨෙ, බ්රාහ්මණෙ ච පිතූස්වපි;

බ්රහ්මා වුත්තො තථා බ්රහ්මං, වෙදෙ තපසි වුච්චතෙ.

813.

හත්ථීනං මජ්ඣබන්ධෙ ච, පකොට්ඨෙ කච්ඡබන්ධනෙ;

මෙඛලායං මතා කච්ඡා, කච්ඡො වුත්තො ලතාය ච.

814.

තථෙව බාහුමූලම්හි, අනූපම්හි තිණෙපි ච;

815.

පමාණං හෙතු සත්ථෙසු, මානෙ ච සච්චවාදිනි;

පමාතරි ච නිච්චම්හි, මරියාදාය මුච්චතෙ.

816.

සත්තං දබ්බ’ත්තභාවෙසු, පාණෙසු ච බලෙ, සියා [බලෙ සක්කා (ටී.)];

සත්තායඤ්ච, ජනෙසත්තො, ආසත්තෙ සො තිලිඞ්ගිකො.

817.

සෙම්හාදො රසරත්තාදො, මහාභූතෙ පභාදිකෙ;

ධාතු ද්වීස්ව’ට්ඨිචක්ඛා’දි, භ්වා’දීසු ගෙරිකාදිසු.

818.

අමච්චාදො සභාවෙ ච, යොනියං පකතී’රිතා;

සත්වාදිසාම්යා’වත්ථායං, පච්චයා පඨමෙපි ච.

819.

පදං ඨානෙ පරිත්තාණෙ, නිබ්බානම්හි ච කාරණෙ;

සද්දෙ වත්ථුම්හි කොට්ඨාසෙ, පාදෙ තල්ලඤ්ඡනෙ මතං.

820.

ලොහමුග්ගර මෙඝෙසු, ඝනො, තාලාදිකෙ ඝනං,;

නිරන්තරෙ ච කඨිනෙ, වාච්චලිඞ්ගික මුච්චතෙ.

821.

ඛුද්දා ච මක්ඛිකාභෙදෙ, මධුම්හි ඛුද්ද, මප්පකෙ;

අධමෙ කපණෙ චාපි, බහුම්හි චතූසු ත්තිසු.

822.

තක්කෙ මරණලිඞ්ගෙ ච, අරිට්ඨං අසුභෙ සුභෙ,;

අරිට්ඨො ආසවෙ කාකෙ, නිම්බෙ ච ඵෙනිලද්දුමෙ.

823.

මානභණ්ඩෙ පලසතෙ, සදිසත්තෙ තුලා තථා;

ගෙහානං දාරුබන්ධත්ථ, පීඨිකායඤ්ච දිස්සති.

824.

මිත්තකාරෙ ¶ ලඤ්ජදානෙ, බලෙ රාසි විපත්තිසු [බලරාසි විපත්තිසු (ක.)];

යුද්ධෙ චෙව පටිඤ්ඤායං, සඞ්ගරො සම්පකාසිතො.

825.

ඛන්ධෙ භවෙ නිමිත්තම්හි, රූපං වණ්ණෙ ච පච්චයෙ;

සභාව සද්ද සණ්ඨාන, රූපජ්ඣාන වපූසු ච.

826.

වත්ථු කිලෙස කාමෙසු, ඉච්ඡායං මදනෙ රතෙ;

කාමො, කාමං නිකාමෙ, චා, නුඤ්ඤායං කාම මබ්යයං.

827.

පොක්ඛරං පදුමෙ දෙහෙ, වජ්ජභණ්ඩමුඛෙපි ච;

සුන්දරත්තෙ ච සලිලෙ, මාතඞ්ගකරකොටියං.

828.

රාසිනිච්චල මායාසු, දම්භා’සච්චෙස්ව’යොඝනෙ;

ගිරිසිඞ්ගම්හි සීරඞ්ගෙ, යන්තෙ කූට මනිත්ථියං.

829.

වුද්ධියං ජනනෙ කාම, ධාත්වාදීම්හි ච පත්තියං;

සත්තායඤ්චෙව සංසාරෙ, භවො සස්සතදිට්ඨියං.

830.

පටිවාක්යො’ත්තරාසඞ්ගෙ, සු’ත්තරං උත්තරො තිසු;

සෙට්ඨෙ දිසාදිභෙදෙ ච, පරස්මි මුපරී’රිතො.

831.

නෙක්ඛම්මං පඨමජ්ඣානෙ, පබ්බජ්ජායං විමුත්තියං;

විපස්සනාය නිස්සෙස, කුසලම්හි ච දිස්සති.

832.

සඞ්ඛාරො සඞ්ඛතෙ පුඤ්ඤා, භිසඞ්ඛාරාදිකෙපි ච;

පයොගෙ කායසඞ්ඛාරා, ද්ය’භිසඞ්ඛරණෙසු ච.

833.

ආරම්මණෙ ච සංසට්ඨෙ, වොකිණ්ණෙ නිස්සයෙ තථා;

තබ්භාවෙ චාප්යභිධෙය්ය, ලිඞ්ගො සහගතො භවෙ.

834.

තීසු ඡන්නං පතිරූපෙ, ඡාදිතෙ ච නිගූහිතෙ;

නිවාසන පාරුපනෙ, රහො පඤ්ඤත්තියං පුමෙ.

835.

බුද්ධසමන්තචක්ඛූසු, චක්ඛු පඤ්ඤාය මීරිතං;

ධම්මචක්ඛුම්හි ච මංස, දිබ්බචක්ඛුද්වයෙසු ච.

836.

වාච්චලිඞ්ගො අභික්කන්තො, සුන්දරම්හි අභික්කමෙ;

අභිරූපෙ ඛයෙ වුත්තො, තථෙව’බ්භනුමොදනෙ.

837.

කාරණෙ දෙසනායඤ්ච, වාරෙ වෙවචනෙපි ච;

පාකාරස්මිං [පකාරස්මිං (ක.)] අවසරෙ, පරියායො කථීයති.

838.

විඤ්ඤාණෙ ¶ චිත්තකම්මෙ ච, විචිත්තෙ චිත්ත මුච්චතෙ;

පඤ්ඤත්ති චිත්තමාසෙසු, චිත්තො, තාරන්තරෙ ථියං.

839.

සාමං වෙදන්තරෙ සාන්ත්වෙ, තං පීතෙ සාමලෙ තිසු;

සයමත්ථෙ බ්යයං සාමං, සාමා ච සාරිවායපි.

840.

පුමෙ ආචරියාදිම්හි, ගරු [ගුරු (ක. ටී.)] මාතාපිතූස්වපි;

ගරු තීසු මහන්තෙ ච, දුජ්ජරා’ලහුකෙසු ච.

841.

අච්චිතෙ විජ්ජමානෙ ච, පසත්ථෙ සච්ච සාධුසු;

ඛින්නෙ ච සමිතෙ චෙව, සන්තොභිධෙය්යලිඞ්ගිකොති.

ඉති ගාථාඅනෙකත්ථවග්ගො.

842.

දෙවො විසුද්ධිදෙවා’දො, මෙඝ මච්චු නභෙසු ච;

අථොපි තරුණෙ සත්තෙ, චොරෙපි මාණවො භවෙ.

843.

ආදි කොට්ඨාස කොටීසු, පුරතො’ග්ගංවරෙ තීසු;

පච්චනීකො’ත්තමෙස්ව’ඤ්ඤෙ, පච්ඡාභාගෙ පරො තිසු.

844.

යොනි කාම සිරි’ස්සරෙ, ධම්මු’ය්යාම යසෙ භගං;

උළාරො තීසු විපුලෙ, සෙට්ඨෙ ච මධුරෙ සියා.

845.

සම්පන්නො තීසු සම්පුණ්ණෙ, මධුරෙ ච සමඞ්ගිනි;

සඞ්ඛා තු ඤාණෙ කොට්ඨාස, පඤ්ඤත්ති ගණනෙසු ච.

846.

ඨානං ඉස්සරියො’කාස, හෙතූසු ඨිතියම්පි ච;

අථො මානෙ පකාරෙච, කොට්ඨාසෙච විධො ද්විසු.

847.

පඤ්ඤො’පවාස ඛන්තීසු, දමො ඉන්ද්රියසංවරෙ;

ඤාණෙ ච සොමනස්සෙච, වෙදො ඡන්දසි චො’ච්චතෙ.

848.

ඛන්ධකොට්ඨාස, පස්සාව, මග්ග, හෙතූසු යොනි සා [යොනි සො (ටී.)];

කාලෙ තු කූලෙ සීමායං, වෙලා රාසිම්හි භාසිතා.

849.

වොහාරො සද්ද පණ්ණත්ති, වණිජ්ජා චෙතනාසු ච;

නාගො තු’රග හත්ථීසු, නාගරුක්ඛෙ තථු’ත්තමෙ.

850.

සෙට්ඨා’සහාය සඞ්ඛ්යා’ඤ්ඤ,

තුල්යෙස්වෙ’කොතිලිඞ්ගිකො;

රාගෙ තු මානසො චිත්තා, රහත්තෙසු ච මානසං.

851.

මූලං ¶ භෙ සන්තිකෙ මූල, මූලෙ හෙතුම්හි පාභතෙ;

රූපාද්යං’ස පකණ්ඩෙසු, ඛන්ධො රාසි ගුණෙසු ච.

852.

ආරම්භො වීරියෙ කම්මෙ, ආදිකම්මෙ විකොපනෙ;

අථො හදයවත්ථුම්හි, චිත්තෙ ච හදයං උරෙ.

853.

පච්ඡාතාපා’නුබන්ධෙසු, රාගාදො’නුසයො භවෙ;

මාතඞ්ගමුද්ධපිණ්ඩෙ තු, ඝටෙ කුම්භො දසම්බණෙ.

854.

පරිවාරො පරිජනෙ, ඛග්ගකොසෙ පරිච්ඡදෙ;

ආලම්බරො තු සාරම්භෙ, භෙරිභෙදෙ ච දිස්සති.

855.

ඛණො කාලවිසෙසෙ ච, නිබ්යාපාරට්ඨිතිම්හි ච;

කුලෙ ත්ව’භිජනො වුත්තො, උප්පත්තිභූමියම්පි ච.

856.

ආහාරො කබළීකාරා, හාරාදීසු ච කාරණෙ;

විස්සාසෙ යාචනායඤ්ච, පෙමෙ ච පණයො මතො.

857.

ණාදො සද්ධා, චීවරාදි, හෙත්වා’ධාරෙසු පච්චයො;

කීළා දිබ්බවිහාරාදො, විහාරො සුගතාලයෙ.

858.

සමත්ථනෙ මතො චිත්තෙ, කග්ගතායං සමාධි ච;

යොගො සඞ්ගති [සඞ්ගෙ ච (ටී.)] කාමාදො,

ඣානො’පායෙසු යුත්තියං.

859.

භොගො සප්පඵණ’ඞ්ගෙසු, කොටිල්ලෙ භුඤ්ජනෙ ධනෙ;

භූමිභාගෙ කිලෙසෙ ච, මලෙ චා’ඞ්ගණ මුච්චතෙ.

860.

ධනාදිදප්පෙ පඤ්ඤාය, අභිමානො මතො ථ ච;

අපදෙසො නිමිත්තෙ ච, ඡලෙ ච කථනෙ මතො.

861.

චිත්තෙ කායෙ සභාවෙ ච, සො අත්තා පරම’ත්තනි;

අථ ගුම්බො ච ථම්බස්මිං [ථම්භස්මිං (ටී.)], සමූහෙ බලසජ්ජනෙ.

862.

අන්තොඝරෙ කුසූලෙ ච, කොට්ඨො න්තොකුච්ඡියං ප්යථ;

සොපානඞ්ගම්හි උණ්හීසො, මකුටෙ සීසවෙඨනෙ.

863.

නිය්යාසෙ සෙඛරෙ ද්වාරෙ, නිය්යූහො නාගදන්තකෙ;

අථො සිඛණ්ඩෙ තූණීරෙ, කලාපො නිකරෙ මතො.

864.

චූළා සංයතකෙසෙසු, මකුටෙ මොළි ච ද්විසු;

සඞ්ඛො ත්ව’නිත්ථියං කම්බු, නලාට’ට්ඨීසු [ලලාටට්ඨීසු (සී.)] ගොප්ඵකෙ.

865.

පක්ඛො ¶ කාලෙ බලෙ සාධ්යෙ, සඛී වාජෙසු පඞ්ගුලෙ;

දෙසෙ’ණ්ණවෙ පුමෙ සින්ධු, සරිතායං ස නාරියං.

866.

ගජෙ කරෙණු පුරිසෙ, සො හත්ථිනිය මිත්ථියං;

රතනෙ වජිරො නිත්ථී, මණිවෙධි’න්දහෙතිසු.

867.

විසාණං තීසු මාතඞ්ග, දන්තෙ ච පසුසිඞ්ගකෙ;

කොටියං තු මතො කොණො, තථා වාදිත්තවාදනෙ.

868.

වණිප්පථෙ ච නගරෙ, වෙදෙ ච නිගමො ථ ච;

විවාදාදො’ ධිකරණං, සියා’ධාරෙ ච කාරණෙ.

869.

පසුම්හි වසුධායඤ්ච, වාචාදො ගො පුමිත්ථියං;

හරිතෙ තු සුවණ්ණෙ ච, වාසුදෙවෙ හරී’රිතො.

870.

ආයත්තෙ පරිවාරෙ ච, භරියායං පරිග්ගහො;

උත්තංසො ත්ව’ වතංසො ච, කණ්ණපූරෙ ච සෙඛරෙ.

871.

විජ්ජුයං වජිරෙ චෙවා, සනි’ත්ථිපුරිසෙ ප්යථ;

කොණෙ සඞ්ඛ්යාවිසෙසස්මිං, උක්කංසෙ කොටි නාරියං.

872.

චූළා ජාලා පධාන’ග්ග, මොරචූළාසු සා සිඛා;

සප්පදාඨාය මාසී’ත්ථී, ඉට්ඨස්සා’සීසනායපි.

873.

වසා විලීන තෙලස්මිං, වසගා වඤ්ඣගාවිසු;

අභිලාසෙ තු කිරණෙ, අභිසඞ්ගෙ රුචි’ත්ථියං.

874.

සඤ්ඤා සඤ්ජානනෙ නාමෙ, චෙතනායඤ්ච දිස්සති;

අංසෙ සිප්පෙ කලා කාලෙ, භාගෙ චන්දස්ස සොළසෙ.

875.

බීජකොසෙ ඝරකූටෙ, කණ්ණභූසාය කණ්ණිකා;

ආගාමිකාලෙ දීඝත්තෙ, පභාවෙ ච මතා’යති.

876.

උණ්ණා මෙසාදිලොමෙ, ච, භූමජ්ඣෙ රොමධාතුයං;

වාරුණී ත්විත්ථියං වුත්තා, නට්ටකී මදිරාදිසු.

877.

ක්රියචිත්තෙ ච කරණෙ, කිරියං කම්මනි ක්රියා;

සුනිසායං තු කඤ්ඤාය, ජායාය ච වධූ මතා.

878.

පමාණි’ස්සරියෙ මත්තා, අක්ඛරාවයවෙ’ප්පකෙ;

සුත්තං පාවචනෙ රිට්ඨෙ [සිද්ධෙ (ටී.)], තන්තෙ තං සුපිතෙ තිසු.

879.

රාජලිඞ්ගො’සභඞ්ගෙසු, ¶ රුක්ඛෙ ච කකුදො [කකුධො (ටී. සී.)] ප්යථ;

නිමිත්ත’ක්ඛර සූපෙසු, බ්යඤ්ජනං චිහනෙ පදෙ.

880.

වොහාරෙ ජෙතු මිච්ඡායං, කීළාදො චාපි දෙවනං;

භරියායං තු කෙදාරෙ, සරීරෙ ඛෙත්ත මීරිතං.

881.

සුස්සූසායඤ්ච විඤ්ඤෙය්යං, ඉස්සාභ්යාසෙ ප්යු’පාසනං;

සූලං තු නිත්ථියං හෙති, භෙදෙ සංකු රුජාසු ච.

882.

තන්ති වීණාගුණෙ, තන්තං, මුඛ්යසිද්ධන්ත තන්තුසු;

රථාද්යඞ්ගෙ තු ච යුගො, කප්පම්හි යුගලෙ යුගං.

883.

ඉත්ථිපුප්ඵෙ ච රෙණුම්හි, රජො පකතිජෙ ගුණෙ;

න්යාසප්පණෙ තු දානම්හි, නිය්යාතන මුදීරිතං.

884.

ගරු’පායා’වතාරෙසු, තිත්ථං පූතම්බු දිට්ඨිසු;

පණ්ඩකෙ ජොති නක්ඛත්ත, රංසීස්ව’ග්ගිම්හි ජොති සො.

885.

කණ්ඩො නිත්ථී සරෙ දණ්ඩෙ, වග්ගෙ චාවසරෙ ප්යථ;

උද්ධංබාහුද්වයමානෙ [බාහුද්වයුම්මානෙ (සී. ක.)], සූරත්තෙපි ච පොරිසං.

886.

උට්ඨානං පොරිසෙ’හාසු, නිසින්නාද්යු’ග්ගමෙ ප්යථ;

අනිස්සයමහීභාගෙ, ත්වි’රීණං ඌසරෙ සියා.

887.

ආරාධනං සාධනෙ ච, පත්තියං පරිතොසනෙ;

පධානෙ තු ච සානුම්හි, විසාණෙ සිඞ්ග මුච්චතෙ.

888.

දිට්ඨා’දිමග්ගෙ ඤාණ’ක්ඛි, ක්ඛණ ලද්ධීසු දස්සනං;

හෙමෙ පඤ්චසුවණ්ණෙ ච, නික්ඛො නිත්ථී පසාධනෙ.

889.

තිථිභෙදෙ ච සාඛාදි, ඵළුම්හි පබ්බ මුච්චතෙ;

නාගලොකෙ තු පාතාලං, භාසිතං බලවාමුඛෙ.

890.

කාමජෙ කොපජෙ දොසෙ, බ්යසනඤ්ච විපත්තියං;

අථො’පකරණෙ සිද්ධි, කාරකෙසු ච සාධනං.

891.

තීස්වීරිතො [තීස්විතො (ටී.)] දානසීලෙ, වදඤ්ඤූ වග්ගුවාදිනි;

පුරක්ඛතො භිසිත්තෙ ච, පූජිතෙ පුරතොකතෙ.

892.

මන්දො භාග්යවිහීනෙ චා, ප්පකෙ මූළ්හා’පටූස්වපි;

වුද්ධියුත්තෙ සමුන්නද්ධෙ, උප්පන්නෙ උස්සිතං භවෙ.

893.

රථඞ්ගෙ’ක්ඛො ¶ සුවණ්ණස්මිං, පාසකෙ, අක්ඛ මින්ද්රියෙ;

සස්සතෙ ච ධුවො තීසු, ධුවං තක්කෙ ච නිච්ඡිතෙ.

894.

හරෙ සිවො, සිවං භද්ද, මොක්ඛෙසු, ජම්බුකෙ සිවා;

සෙනායං සත්තියඤ්චෙව, ථූලත්තෙ ච බලං භවෙ.

895.

සඞ්ඛ්යා නරකභෙදෙසු, පදුමං වාරිජෙ ප්යථ;

දෙවභෙදෙ වසු පුමෙ, පණ්ඩකං රතනෙ ධනෙ.

896.

නිබ්බානං අත්ථගමනෙ, අපවග්ගෙ සියා ථ ච;

සෙතම්බුජෙ පුණ්ඩරීකං, බ්යග්ඝෙ රුක්ඛන්තරෙ පුමෙ.

897.

උපහාරෙ බලි පුමෙ, කරස්මිංචා’සුරන්තරෙ;

සුක්කං තු සම්භවෙ, සුක්කො, ධවලෙ, කුසලෙ තිසු.

898.

දායො දානෙ විභත්තබ්බ, ධනෙ ච පිතුනං වනෙ [ධනෙ (ටී.)];

පභුත්තා’යත්තතා’යත්තා’, භිලාසෙසු වසො භවෙ.

899.

පරිභාසන මක්කොසෙ, නියමෙ භාසනෙ ථ ච,

ධනම්හි සෙළනං යොධ, සීහනාදම්හි දිස්සති.

900.

පභවො ජාතිහෙතුම්හි, ඨානෙ චාද්යුපලද්ධියං;

අථො’තු නාරිපුප්ඵස්මිං, හෙමන්තාදිම්හි ච ද්විසු.

901.

කරණං සාධකතමෙ, ක්රියා ගත්තෙසු ඉන්ද්රියෙ;

තාතො [තාළො (සී.)] තු කුඤ්චිකායඤ්ච, තූරියඞ්ගෙ දුමන්තරෙ.

902.

පුප්ඵෙ ඵලෙ ච පසවො, උප්පාදෙ ගබ්භමොචනෙ;

ගායනෙ ගායකෙ අස්සෙ, ගන්ධබ්බො දෙවතාන්තරෙ.

903.

විනා පුප්ඵං ඵලග්ගාහි, රුක්ඛෙ වනප්පති;

ආහතෙ හෙමරජතෙ, රූපියං රජතෙපි ච.

904.

ඛගාදිබන්ධනෙ පාසො, කෙසපුබ්බො චයෙ ප්යථ;

තාරා’ක්ඛිමජ්ඣෙ නක්ඛත්තෙ, තාරො උච්චතරස්සරෙ.

905.

පත්තෙ ච ලොහභෙදස්මිං, කංසො චතුකහාපණෙ;

මජ්ඣිමො දෙහමජ්ඣස්මිං, මජ්ඣභවෙ ච සො තිසු.

906.

ආවෙසනංභූතාවෙසෙ, සිප්පසාලා ඝරෙසු ච;

සොභා සම්පත්තීසු සිරී, ලක්ඛීත්ථී දෙවතාය ච.

907.

කුමාරො ¶ යුවරාජෙ ච, ඛන්දෙ වුත්තො සුසුම්හි ච;

අථා’නිත්ථී පවාළො ච, මණිභෙදෙ තථා’ඞ්කුරෙ.

908.

පණො වෙතන මූලෙසු, වොහාරෙ ච ධනෙ මතො;

පටිග්ගහො තු ගහණෙ, කථිතො භාජනන්තරෙ.

909.

අසුභෙ ච සුභෙ කම්මෙ, භාග්යං වුත්තං ද්වයෙ ප්යථ;

පිප්ඵලං තරුභෙදෙ ච, වත්ථච්ඡෙදනසත්ථකෙ.

910.

අපවග්ගො පරිච්චාගා’, වසානෙසු විමුත්තියං;

ලිඞ්ගං තු අඞ්ගජාතස්මිං, පුමත්තාදිම්හි ලක්ඛණෙ.

911.

චාගෙ සභාවෙ නිම්මානෙ, සග්ගො ජ්ඣායෙ දිවෙප්යථ;

රොහිතො ලොහිතෙ මච්ඡ, භෙදෙ චෙව මිගන්තරෙ.

912.

නිට්ඨා නිප්ඵත්තියං චෙවා, වසානම්හි අදස්සනෙ;

කණ්ටකො තු සපත්තස්මිං, රුක්ඛඞ්ගෙ ලොමහංසනෙ.

913.

මුඛ්යො’පායෙසු වදනෙ, ආදිස්මිං මුඛ මීරිතං;

දබ්බං භබ්බෙ ගුණාධාරෙ, විත්තෙ ච බුධ දාරුසු.

914.

මානං පමාණෙ පත්ථාදො, මානො වුත්තො විධාය ච;

අථො පරිස්සමෙ වුත්තො, වායාමො වීරියෙපි ච.

915.

සරොරුහෙ සතපත්තං, සතපත්තො ඛගන්තරෙ;

ඡිද්දෙ තු ඡිද්දවන්තෙ ච, සුසිරං තූරියන්තරෙ.

916.

එකස්මිං සදිසෙ සන්තෙ, සමානං වාච්චලිඞ්ගිකං;

අථො ගාරව භීතීසු, සංවෙගෙ සම්භමො මතො.

917.

ජුණ්හා චන්දප්පභායඤ්ච, තදුපෙතනිසාය ච;

විමානං දෙවතාවාසෙ, සත්තභූමිඝරම්හි ච.

918.

මාසෙ ජෙට්ඨො, තිවුද්ධා’ති, ප්පසත්ථෙසු ච තීසු සො;

ධම්මෙ ච මඞ්ගලෙ සෙය්යො, සො පසත්ථතරෙ තිසු.

919.

ආදිච්චාදිම්හි ගහණෙ, නිබන්ධෙ ච ඝරෙ ගහො;

කාචො තු මත්තිකාභෙදෙ, සික්කායං නයනාමයෙ.

920.

තීසු ගාමණි සෙට්ඨස්මිං, අධිපෙ ගාමජෙට්ඨකෙ;

බිම්බං තු පටිබිම්බෙ ච, මණ්ඩලෙ බිම්බිකාඵලෙ.

921.

භාජනාදි පරික්ඛාරෙ, භණ්ඩං මූලධනෙපි ච;

මග්ගො ත්වරියමග්ගෙ ච, සම්මාදිට්ඨාදිකෙ, පථෙ.

922.

සමා ¶ වස්සෙ, සමො ඛෙද, සන්තීසු, සො නිභෙ තිසු;

චාපෙත්විස්සාස, මුසුනො, ඉස්සාසො ඛෙපකම්හි ච.

923.

බාලො තීස්වා’දිවයසා, සමඞ්ගිනි අපණ්ඩිතෙ;

රත්තං තු සොණිතෙ, තම්බා, නුරත්ත, රඤ්ජිතෙ තිසු.

924.

තචෙ කායෙ ච තන්විත්ථී, තීස්ව’ප්පෙ විරළෙ කිසෙ;

උතුභෙදෙ තු සිසිරො, හිමෙ සො සීතලෙ තිසු.

925.

සක්ඛරා ගුළභෙදෙ ච, කථලෙපි ච දිස්සති;

අනුග්ගහෙ තු සඞ්ඛෙපෙ, ගහණෙ සඞ්ගහො මතො.

926.

දක්ඛෙ ච තිඛිණෙ බ්යත්තෙ, රොගමුත්තෙ පටුත්තිසු;

රාජා තු ඛත්තියෙ වුත්තො, නරනාථෙ පභුම්හි ච.

927.

ඛලඤ්ච ධඤ්ඤකරණෙ, කක්කෙ නීචෙ ඛලො භවෙ;

අථු’ප්පාදෙ සමුදයො, සමූහෙ පච්චයෙපි ච.

928.

බ්රහ්මචාරී ගහට්ඨාදො, අස්සමො ච තපොවනෙ;

භයඞ්කරෙ තු කඨිනෙ, කුරූරො තීසු නිද්දයෙ.

929.

කනිට්ඨො කනියො තීසු, අත්යප්පෙ’තියුවෙ ප්යථ;

සීඝම්හි ලහු තං, ඉට්ඨ, නිස්සාරා’ගරුසුත්තිසු.

930.

අධරො තීස්වධො හීනෙ, පුමෙ දන්තච්ඡදෙ ප්යථ;

සුස්සුසා සොතු මිච්ඡාය, සා පාරිචරියාය ච.

931.

හත්ථො පාණිම්හි රතනෙ, ගණෙ සොණ්ඩාය භන්තරෙ;

ආවාටෙ උදපානෙ ච, කූපො කුම්භෙ ච දිස්සති.

932.

ආදො පධානෙ පඨමං, පමුඛඤ්ච තිලිඞ්ගිකං;

වජ්ජභෙදෙ ච විත තං, තං විත්ථාරෙ තිලිඞ්ගිකං.

933.

සාරො බලෙ ථිරංසෙ ච, උත්තමෙ සො තිලිඞ්ගිකො;

භාරො තු ඛන්ධභාරාදො, ද්විසහස්සපලෙපි ච.

934.

මන්දිරෙ රොගභෙදෙ ච, ඛයො අපචයම්හි ච;

වාළො තු සාපදෙ සප්පෙ, කුරූරෙ සො තිලිඞ්ගිකො.

935.

සාලො සජ්ජද්දුමෙ රුක්ඛෙ, සාලාගෙහෙ ච දිස්සති;

සොතෙ තු සවනං වුත්තං, යජනෙ සුතියම්පි ච.

936.

තීසු පතො පරෙතො ච, මතෙ ච පෙතයොනිජෙ;

ඛ්යාතෙ තු හට්ඨෙ විඤ්ඤාතෙ, පතීතං වාච්චලිඞ්ගිකං.

937.

අධිප්පායෙ ¶ ච ආධාරෙ, ආසයො කථිතො ථ ච;

පත්තං පක්ඛෙ දලෙ, පත්තො, භාජනෙ සො ගතෙ තිසු.

938.

කුසලෙ සුකතං, සුට්ඨු, කතෙ ච සුකතො තිසු;

තපස්සී ත්ව’නුකම්පායා, රහෙ වුත්තො තපොධනෙ.

939.

තීසු සුරාදිලොලස්මිං, සොණ්ඩො හත්ථිකරෙ ද්විසු;

අස්සාදනෙ තු රසනං, ජිව්හායඤ්ච ධනිම්හි ච.

940.

පණීතො තීසු මධුරෙ, උත්තමෙ විහිතෙ ප්යථ;

අඤ්ජසෙ විසිඛායඤ්ච, පන්තියං වීථි නාරියං.

941.

පාපස්මිං ගගනෙ දුක්ඛෙ, බ්යසනෙ චා’ඝ මුච්චතෙ;

සමූහෙ පටලං නෙත්ත, රොගෙ වුත්තං ඡදිම්හි ච.

942.

සන්ධි සඞ්ඝට්ටනෙ වුත්තො, සන්ධි’ත්ථි පටිසන්ධියං;

සත්තන්නං පූරණෙ සෙට්ඨෙ, තිසන්තෙ සත්තමො තිසු.

943.

ඔජා තු යාපනායඤ්ච, ඔජො දිත්ති බලෙසු ච;

අථො නිසාමනං වුත්තං, දස්සනෙ සවනෙපි ච.

944.

ගබ්භො කුච්ඡිට්ඨසත්තෙ ච, කුච්ඡි ඔවරකෙසු ච;

ඛණ්ඩනෙ ත්ව’පදානඤ්ච, ඉතිවුත්තෙ ච කම්මනි.

945.

චිත්තකෙ රුක්ඛභෙදෙ ච, තිලකො තිලකාළකෙ;

සීලාදො පටිපත්ති’ත්ථී, බොධෙ පත්ති පවත්තිසු.

946.

අසුම්හි [ආයුම්හි (ටී.), 407-ගාථා පස්සිතබ්බා] ච බලෙ පාණො, සත්තෙ හදයගා’නිලෙ;

ඡන්දො වසෙ අධිප්පායෙ, වෙදෙ’ච්ඡා’නුට්ඨුභාදිසු.

947.

කාමොඝාදො, සමූහස්මිං, ඔඝොවෙගෙ ජලස්ස ච;

කපාලං සිරසට්ඨිම්හි, ඝටාදි සකලෙපි ච.

948.

වෙණ්වාදිසාඛාජාලස්මිං, ලග්ගකෙසෙ ජටා’ලයෙ;

සරණං තු වධෙ ගෙහෙ, රක්ඛිතස්මිඤ්ච රක්ඛණෙ.

949.

ථියං කන්තා පියෙ, කන්තො, මනුඤ්ඤෙ, සො තිලිඞ්ගිකො;

ගවක්ඛෙ තු සමූහෙ ච, ජාලං මච්ඡාදිබන්ධනෙ.

950.

පුච්ඡායං ගරහායඤ්චා, නියමෙ කිං තිලිඞ්ගිකං;

සසද්ධෙ තීසු නිවාපෙ, සද්ධං, සද්ධා ච පච්චයෙ.

951.

බීජං ¶ හෙතුම්හි අට්ඨිස්මිං, අඞ්ගජාතෙ ච දිස්සති;

පුබ්බො පූයෙ’ග්ගතො [අග්ගතෙ (ටී.)] ආදො,

සො දිසාදො තිලිඞ්ගිකො.

952.

ඵලචිත්තෙ හෙතුකතෙ, ලාභෙ ධඤ්ඤාදිකෙ ඵලං;

ආගමනෙ තු දීඝාදි, නිකායෙසු ච ආගමො.

953.

සන්තානො දෙවරුක්ඛෙ ච, වුත්තො සන්තතියං ප්යථ;

උත්තරවිපරීතෙ ච, සෙට්ඨෙ චා’නුත්තරං තිසු.

954.

සත්තිසම්පත්තියං වුත්තො, කන්තිමත්තෙ ච වික්කමො;

ඡායා තු ආතපාභාවෙ, පටිබිම්බෙ පභාය ච.

955.

ගිම්හෙ ඝම්මො නිදාඝො ච, උණ්හෙ සෙදජලෙ ප්යථ;

කප්පනං කන්තනෙ වුත්තං, විකප්පෙ සජ්ජනෙ’ත්ථියං.

956.

අඞ්ගා දෙසෙ බහුම්හ’ඞ්ගං, අඞ්ගො දෙසෙ වපුම්හ’[ඞ්ග (ටී.)] තථා’වයවහෙතුසු;

දෙවාලයෙ ච ථූපස්මිං, චෙතියං චෙතිය’ද්දුමෙ.

957.

සජ්ජනො සාධුපුරිසෙ, සජ්ජනං කප්පනෙ ප්යථ;

සුපිනං සුපිනෙ සුත්ත, විඤ්ඤාණෙ ත මනිත්ථියං.

958.

පච්චක්ඛෙ සන්නිධානෙ ච, සන්නිධි පරිකිත්තිතො;

භිය්යො බහුතරත්ථෙ සො, පුනරත්ථෙ’බ්යයං භවෙ.

959.

විසලිත්තසරෙ දිද්ධො, දිද්ධො ලිත්තෙ තිලිඞ්ගිකො;

වාසෙ ධූමාදිසඞ්ඛාරෙ, ධිවාසො සම්පටිච්ඡනෙ.

960.

වුත්තො විසාරදො තීසු, සුප්පගබ්භෙ ච පණ්ඩිතෙ;

අථ සිත්ථං මධුච්ඡිට්ඨෙ, වුත්තං ඔදනසම්භවෙ.

961.

ද්රවෙ වණ්ණෙ රසභෙදෙ, කසායො සුරභිම්හි ච;

අථො උග්ගමනං වුත්තං, උප්පත්තු’ද්ධගතීසු ච.

962.

ලූඛෙ නිට්ඨුරවාචායං, ඵරුසං වාච්චලිඞ්ගිකං;

පවාහො ත්ව’ම්බුවෙගෙ ච, සන්දිස්සති පවත්තියං.

963.

නිස්සයෙ තප්පරෙ ඉට්ඨෙ, පරායණපදං තිසු;

කවචෙ වාරවාණෙ ච, නිම්මොකෙපි ච කඤ්චුකො.

964.

ලොහභෙදෙ ¶ මතං තම්බං, තම්බො රත්තෙ තිලිඞ්ගිකො;

තීසු ත්ව’වසිතං ඤාතෙ, අවසානගතෙ මතං.

965.

බොධනෙ ච පදානෙ ච, විඤ්ඤෙය්යං පටිපාදනං;

සෙලෙ නිජ්ජලදෙසෙ ච, දෙවතාසු මරූ’රිතො.

966.

සත්ථං ආයුධ ගන්ථෙසු, ලොහෙ, සත්ථො ච සඤ්චයෙ;

ජීවිකායං විවරණෙ, වත්තනෙ වුත්ති නාරියං.

967.

වීරියෙ සූරභාවෙ ච, කථීයති පරක්කමො;

අථ කම්බු මතො සඞ්ඛෙ, සුවණ්ණෙ වලයෙපි ච.

968.

සරො කණ්ඩෙ අකාරාදො, සද්දෙ වාපිම්හි’නිත්ථියං;

දුප්ඵස්සෙ තිඛිණෙ තීසු, ගද්රභෙ කකචෙ ඛරො.

969.

සුරායු’පද්දවෙ කාමා, සවාදිම්හි ච ආසවො;

දෙහෙ වුත්තො රථඞ්ගෙ ච, චතුරො’පධිසූ’පධි.

970.

වත්ථු’ත්තං කාරණෙ දබ්බෙ, භූභෙදෙ රතනත්තයෙ;

යක්ඛො දෙවෙ මහාරාජෙ, කුවෙරා’නුචරෙ නරෙ.

971.

දාරුක්ඛන්ධෙ පීඨිකායං, ආපණෙ පීඨ මාසනෙ;

පරිවාරෙ පරික්ඛාරො, සම්භාරෙ ච විභූසනෙ.

972.

වොහාරස්මිඤ්ච ඨපනෙ, පඤ්ඤත්ති’ත්ථී පකාසනෙ;

පටිභානං තු පඤ්ඤායං, උපට්ඨිත ගිරාය ච.

973.

වචනාවයවෙ මූලෙ, කථිතො හෙතු කාරණෙ;

උදරෙ තු තථා පාචා, නලස්මිං ගහණී’ත්ථියං.

974.

පියො භත්තරි, ජායායං, පියා, ඉට්ඨෙ පියො තිසු;

යමරාජෙ තු යුගළෙ, සංයමෙ ච යමො භවෙ.

975.

මුද්දිකස්ස ච පුප්ඵස්ස, රසෙ ඛුද්දෙ මධූ’රිතං;

උල්ලොචෙ තු ච විත්ථාරෙ, විතානං පුන්නපුංසකෙ.

976.

අපවග්ගෙ ච සලිලෙ, සුධායං අමතං මතං;

මොහෙ තු තිමිරෙ සඞ්ඛ්යා, ගුණෙ තම මනිත්ථියං.

977.

ඛරෙ චා’කාරියෙ තීසු, රසම්හි පුරිසෙ කටු;

පණ්ඩකෙ සුකතෙ, පුඤ්ඤං, මනුඤ්ඤෙ පවනෙ තිසු.

978.

රුක්ඛො දුමම්හි, ඵරුසා, සිනිද්ධෙසු ච සො තිසු;

උප්පත්තියං තු හෙතුම්හි, සඞ්ගෙ සුක්කෙ ච සම්භවො.

979.

නිමිත්තං ¶ කාරණෙ වුත්තං, අඞ්ගජාතෙ ච ලඤ්ඡනෙ;

ආදි සීමාපකාරෙසු, සමීපෙ’වයවෙ මතො.

980.

වෙදෙ ච මන්තනෙ මන්තො, මන්තා පඤ්ඤාය මුච්චතෙ;

අනයො බ්යසනෙ චෙව, සන්දිස්සති විපත්තියං.

981.

අරුණො රංසිභෙදෙ චා, බ්යත්තරාගෙ ච ලොහිතෙ;

අනුබන්ධො තු පකතා, නිවත්තෙ නස්සනක්ඛරෙ.

982.

අවතාරො’වතරණෙ, තිත්ථම්හි විවරෙ ප්යථ;

ආකාරො කාරණෙ වුත්තො, සණ්ඨානෙ ඉඞ්ගිතෙපි ච.

983.

සුද්දිත්ථි තනයෙ ඛත්තා, උග්ගො, තිබ්බම්හි සො තිසු;

පධානං තු මහාමත්තෙ, පකත්ය’ග්ග’ධිතීසු ච.

984.

කල්ලං පභාතෙ, නිරොග, සජ්ජදක්ඛෙසු [යුත්තදක්ඛෙසු (ක.)] තීසු තං;

කුහනා කූටචරියායං, කුහනො කුහකෙ තිසු.

985.

කපොතො පක්ඛිභෙදෙ ච, දිට්ඨො පාරාවතෙ ථ ච;

සාරදො සාරදබ්භූතෙ, අපගබ්භෙ මතො තිසු.

986.

තීසු ඛරෙ ච කඨිනෙ, කක්කසො සාහසප්පියෙ [සාහසප්පියෙ=සාහස+අප්පියෙ (ටී.)];

අකාරියෙ තු ගුය්හඞ්ගෙ, චීරෙ කොපීන මුච්චතෙ.

987.

මිගභෙදෙ පටාකායං, මොචෙ ච කදලී’ත්ථියං;

දක්ඛිණා දානභෙදස්මිං, වාමතො’ඤ්ඤම්හි දක්ඛිණො.

988.

දුතියා භරියායඤ්ච, ද්වින්නං පූරණියං මතා;

අථුප්පාදෙ සියා ධූම, කෙතු වෙස්සානරෙපි ච.

989.

භවනිග්ගමනෙ යානෙ, ද්වාරෙ නිස්සරණං සියා;

නියාමකො පොතවාහෙ, තිලිඞ්ගො සො නියන්තරි.

990.

අපවග්ගෙ විනාසෙ ච, නිරොධො රොධනෙ ප්යථ;

භයෙ පටිභයං වුත්තං, තිලිඞ්ගං තං භයංකරෙ.

991.

පිටකං භාජනෙ වුත්තං, තථෙව පරියත්තියං;

ජරාසිථිලචම්මස්මිං, උදරඞ්ගෙ මතා වලි.

992.

භින්නං විදාරිතෙ’ඤ්ඤස්මිං, නිස්සිතෙ වාච්චලිඞ්ගිකං;

උපජාපෙ මතො භෙදො, විසෙසෙ ච විදාරණෙ.

993.

මණ්ඩලං ¶ ගාමසන්දොහෙ, බිම්බෙ පරිධිරාසිසු;

ආණාය මාගමෙ ලෙඛෙ; සාසනං අනුසාසනෙ.

994.

අග්ගෙ තු සිඛරං චා’යො, මයවිජ්ඣනකණ්ටකෙ;

ගුණුක්කංසෙ ච විභවෙ, සම්පත්ති චෙව සම්පදා.

995.

භූඛන්තීසු ඛමා, යොග්යෙ, හිතෙ සක්කෙ [යුත්තෙ (ටී.) 1001-ගාථා පස්සිතබ්බා] ඛමො තිසු;

අද්ධො භාගෙ පථෙ කාලෙ, එකංසෙ’ද්ධො’බ්යයං භවෙ;

අථො කරීසං වච්චස්මිං, වුච්චතෙ චතුරම්බණෙ.

996.

උසභො’සධ ගො [උසභො උසභෙ (ටී.)] සෙට්ඨෙ, සූ’සභං වීසයට්ඨියං;

සෙතුස්මිං තන්ති පන්තීසු, නාරියං පාළි කථ්යතෙ.

997.

කටො ජයෙ’ත්ථිනිමිත්තෙ, කිලඤ්ජෙ සො කතෙ තිසු;

මහියං ජගතී වුත්තා, මන්දිරාලින්දවත්ථුම්හි.

998.

විතක්කෙ මථිතෙ තක්කො, තථා සූචිඵලෙ මතො;

සුදස්සනං සක්කපුරෙ, තීසු තං දුද්දසෙ’තරෙ.

999.

දීපො’න්තරීප පජ්ජොත, පතිට්ඨා නිබ්බුතීසු ච;

බද්ධනිස්සිත සෙතෙසු, තීසු තං මිහිතෙ සිතං.

1000.

ථියං පජාපති දාරෙ, බ්රහ්මෙ මාරෙ සුරෙ පුමෙ;

වාසුදෙවෙ’න්තකෙ කණ්හො, සො පාපෙ අසිතෙ තිසු.

1001.

උපචාරො උපට්ඨානෙ, ආසන්නෙ අඤ්ඤරොපනෙ;

සක්කො ඉන්දෙ ජනපදෙ, සාකියෙ, සො ඛමෙ තිසු.

1002.

වජ්ජනෙ පරිහාරො ච, සක්කාරෙ චෙව රක්ඛණෙ;

සොතාපන්නාදිකෙ අග්ගෙ, අරියො තීසු, ද්විජෙ පුමෙ.

1003.

සුසුකො සුසුමාරෙ ච, බාලකෙ ච උලූපිනි;

ඉන්දීවරං මතං නීලු, ප්පලෙ උද්දාලපාදපෙ.

1004.

අසනො පියකෙ කණ්ඩෙ, භක්ඛණෙ ඛිපනෙ’ සනං;

යුගෙ’ධිකාරෙ [විකාරෙ (ටී.)] වීරියෙ, පධානෙ චා’න්තිකෙ ධුරො.

1005.

කාළෙ ච භක්ඛිතෙ තීසු, ලවිත්තෙ අසිතො පුමෙ;

පවාරණා පටික්ඛෙපෙ, කථිතා’ජ්ඣෙසනාය ච.

1006.

උම්මාරෙ ¶ එසිකත්ථම්භෙ, ඉන්දඛීලො මතො ථ ච;

පොත්ථකං මකචිවත්ථෙ, ගන්ථෙ ලෙප්යාදි කම්මනි.

1007.

ධඤ්ඤං සාල්යාදිකෙ වුත්තං, ධඤ්ඤො පුඤ්ඤවති ත්තිසු;

පාණි හත්ථෙ ච සත්තෙ භූ, සණ්හකරණියං මතො.

1008.

තීසු පීතං හලිද්යාභෙ, හට්ඨෙ ච පායිතෙ සියා;

බ්යූහො නිබ්බිද්ධරච්ඡායං, බලන්යාසෙ ගණෙ මතො.

1009.

ලොහිතාදිම්හි ලොභෙ ච, රාගො ච රඤ්ජනෙ මතො;

පදරො ඵලකෙ භඞ්ගෙ, පවුද්ධ දරියං පිච.

1010.

සිඞ්ඝාටකං කසෙරුස්ස, ඵලෙ, මග්ගසමාගමෙ;

බහුලායඤ්ච ඛෙළම්හි, එළා, දොසෙ’ළ මීරිතං.

1011.

ආධාරො චා’ධිකරණෙ, පත්තාධාරෙ’ ලවාලකෙ;

කාරො’ ගභෙදෙ සක්කාරෙ, කාරා තු බන්ධනාලයෙ.

1012.

කරකා මෙඝපාසාණෙ, කරකො කුණ්ඩිකාය ච;

පාපනෙ ච පදාතිස්මිං, ගමනෙ පත්ති නාරියං.

1013.

ඡිද්දං රන්ධඤ්ච විවරං, සුසිරෙ දූසනෙපි ච;

මුත්තා තු මුත්තිකෙ, මුත්තං, පස්සාවෙ, මුච්චිතෙ තිසු.

1014.

නිසෙධෙ වාරණං, හත්ථි, ලිඞ්ග හත්ථීසු වාරණො;

දානං චාගෙ මදෙ සුද්ධෙ, ඛණ්ඩනෙ ලවනෙ ඛයෙ.

1015.

මනොතොසෙ ච නිබ්බානෙ, ත්ථඞ්ගමෙ නිබ්බුති’ත්ථියං;

නෙගමො නිගමුබ්භූතෙ, තථා’පණොපජීවිනි.

1016.

හරිතස්මිඤ්ච පණ්ණෙ ච, පලාසො කිං සුකද්දුමෙ;

පකාසො පාකටෙතීසු, ආලොකස්මිං පුමෙ මතො.

1017.

පක්කං ඵලම්හි, තං නාසු, ම්මුඛෙ [නාසමුඛෙ (ක.)] පරිණතෙ තිසු;

පිණ්ඩො ආජීවනෙ දෙහෙ, පිණ්ඩනෙ ගොළකෙ මතො.

1018.

වට්ටො පරිබ්බයෙ කම්මා, දිකෙ, සො වට්ටුලෙ තිසු;

පච්චාහාරෙ පටිහාරො, ද්වාරෙ ච ද්වාරපාලකෙ.

1019.

නාරියං භීරු කථිතා, භීරුකෙ සො තිලිඞ්ගිකො;

විකටං ගූථමුත්තාදො, විකටො විකතෙ තිසු.

1020.

වාමං ¶ සබ්යම්හි, තං චාරු, විපරීතෙසු තීස්ව’ථ;

සඞ්ඛ්යාභෙදෙ සරබ්යෙ ච, චිහණෙ ලක්ඛ මුච්චතෙ.

1021.

සෙණී’ත්ථී සමසිප්පීනං, ගණෙ චා’වලියං පිච;

සුධායං ධූලියං චුණ්ණො, චුණ්ණඤ්ච වාසචුණ්ණකෙ.

1022.

ජෙතබ්බෙ’තිප්පසත්ථෙ’ති, වුද්ධෙ ජෙය්යං තිසූ’රිතං;

තක්කෙ තු මථිතං හොත්යා,

ලොලිතෙ මථිතො තිසු.

1023.

අබ්භුතො’ච්ඡරියෙ තීසු, පණෙ චෙවා’බ්භුතො පුමෙ;

මෙචකො පුච්ඡමූලම්හි, කණ්හෙපි මෙචකො තිසු.

1024.

වසවත්තී පුමෙ මාරෙ, වසවත්තාපකෙ තිසු;

සම්භවෙ චා’සුචි පුමෙ, අමෙජ්ඣෙ තීසු දිස්සති.

1025.

අච්ඡො ඉක්කෙ පුමෙ වුත්තො, පසන්නම්හි තිලිඞ්ගිකො;

බළිසෙ සෙලභෙදෙ ච, වඞ්කො, සො කුටිලෙ තිසු.

1026.

කුණපම්හි ඡවො ඤෙය්යො,

ලාමකෙ සො තිලිඞ්ගිකො;

සබ්බස්මිං සකලො තීසු, අද්ධම්හි පුරිසෙ සියා.

1027.

චන්දග්ගාහාදිකෙ චෙවු, ප්පාදො උප්පත්තියං පිච;

පදුස්සනෙ පදොසො ච, කථිතො සංවරීමුඛෙ.

1028.

රුධිරෙ ලොහිතං වුත්තං, රත්තම්හි ලොහිතො තිසු;

උත්තමඞ්ගෙ පුමෙ මුද්ධා, මුද්ධො මූළ්හෙ තිලිඞ්ගිකො.

1029.

රට්ඨම්හි විජිතං වුත්තං, ජිතෙ ච විජිතො තිසු;

පරිත්තං තු පරිත්තාණෙ, පරිත්තො තීසු අප්පකෙ.

1030.

කුම්භණ්ඩො දෙවභෙදෙ ච, දිස්සති වල්ලිජාතියං;

චතුත්ථංසෙ පදෙ පාදො, පච්චන්තසෙලරංසිසු.

1031.

වඞ්ගො ලොහන්තරෙ වඞ්ගා, දෙසෙ පුමෙ බහුම්හි ච;

කම්මාරභණ්ඩභෙදෙ ච, ඛටකෙ මුට්ඨි ච ද්විසු.

1032.

අම්බණං දොණියං චෙ’කා, දසදොණප්පමාණකෙ;

අධිට්ඨිතිය මාධාරෙ, ඨානෙ’ධිට්ඨාන මුච්චතෙ.

1033.

පුමෙ මහෙසී සුගතෙ, දෙවියං නාරියං මතා;

උපද්දවෙ උපසග්ගො, දිස්සති පාදිකෙපි ච.

1034.

වක්කං ¶ කොට්ඨාසභෙදස්මිං, වක්කො වඞ්කෙ තිසු’ච්චතෙ;

විජ්ජා වෙදෙ ච සිප්පෙ ච, තිවිජ්ජාදො ච බුද්ධියං.

1035.

සමාධිම්හි පුමෙ’කග්ගො, නාකුලෙ වාච්චලිඞ්ගිකො;

පජ්ජං සිලොකෙ, පජ්ජො’ද්ධෙ, පජ්ජො පාදහිතෙ තිසු.

1036.

කතකො රුක්ඛභෙදස්මිං, කතකො කිත්තිමෙ තිසු;

විධෙය්යෙ අස්සවො තීසු, පුබ්බම්හී පුරිසෙ සියා.

1037.

කල්යාණෙ කථිතං ඛෙමං, තීසු ලද්ධත්ථරක්ඛණෙ;

අථො නියොජනෙ වුත්තං, කාරියෙපි පයොජනං.

1038.

අස්සත්ථො තීසු අස්සාස, ප්පත්තෙ, බොධිද්දුමෙ පුමෙ;

තීසු ලුද්දො කුරූරෙ ච, නෙසාදම්හි පුමෙ සියා.

1039.

විලග්ගො තීසු ලග්ගස්මිං, පුමෙ මජ්ඣම්හි දිස්සති;

අඩ්ඪො ත්වනිත්ථියං භාගෙ, ධනිම්හි වාච්චලිඞ්ගිකො.

1040.

කට්ඨං දාරුම්හි, තං කිච්ඡෙ, ගහනෙ කසිතෙ තිසු;

සසන්තානෙ ච විසයෙ, ගොචරෙ’ ජ්ඣත්ත මුච්චතෙති.

ඉති අද්ධානෙකත්ථවග්ගො.

1041.

භුවනෙ ච ජනෙ ලොකො, මොරෙත්වග්ගිම්හි සො සිඛී;

සිලොකො තු යසෙ පජ්ජෙ,

රුක්ඛෙ තු සාමිකෙ ධවො.

1042.

වටබ්යාමෙසු නිග්රොධො, ධඞ්කො තු වායසෙ බකෙ;

වාරො ත්ව’වසරා’හෙසු, කුචෙත්වබ්භෙ පයොධරො.

1043.

උච්ඡඞ්ගෙ ලක්ඛණෙ චා’ඞ්කො, රස්මි’ත්ථී ජුති රජ්ජුසු;

දිට්ඨො’භාසෙසු ආලොකො,

බුද්ධො තු පණ්ඩිතෙ ජිනෙ.

1044.

සූරං’සූසු පුමෙ භානූ, දණ්ඩො තු මුග්ගරෙ දමෙ;

දෙවමච්ඡෙස්ව’නිමිසො, පත්ථො තු මානසානුසු.

1045.

ආතඞ්කො රොග තාපෙසු,

මාතඞ්ගො සපචෙ ගජෙ;

මිගො පසු කුරුඞ්ගෙසු, උලූකි’න්දෙසු කොසියො.

1046.

විග්ගහො ¶ කලහෙ කායෙ, පුරිසො මාණව’ත්තසු;

දායාදො බන්ධවෙ පුත්තෙ, සිරෙ සීසං තිපුම්හි ච.

1047.

බලිහත්ථං’සූසු කරො, දන්තෙ විප්පෙ’ණ්ඩජෙ ද්විජො;

වත්තං පජ්ජා’නනා’චාරෙ, ධඤ්ඤඞ්ගෙ සුඛුමෙ කණො.

1048.

ථම්භො ථූණ ජළත්තෙසු, සූපො කුම්මාස බ්යඤ්ජනෙ;

ගණ්ඩො ඵොටෙ කපොලම්හි, අග්ඝො මූල්යෙ ච පූජනෙ.

1049.

පකාරො තුල්ය භෙදෙසු, සකුන්තො භාසපක්ඛිසු;

භාග්යෙ විධි විධානෙ ච, සරෙ ඛග්ගෙ ච සායකො.

1050.

සාරඞ්ගො චාතකෙ එණෙ, පත්තී තු සරපක්ඛිසු;

සෙදෙ පාකො විපාකෙ ථ,

භික්ඛුභෙදෙ චයෙ ගණො.

1051.

රාසි පුඤ්ජෙ ච මෙසා’දො,

අස්සෙ ලොණෙ ච සින්ධවො;

සංවට්ටෙ පලයො නාසෙ, පූගො කමුකරාසිසු.

1052.

අමතෙ තු සුධා ලෙපෙ, අභිඛ්යා නාම රංසිසු;

සත්ති සාමත්ථියෙ සත්ථෙ, මහී නජ්ජන්තරෙ භුවි;

ලීලා ක්රියා විලාසෙසු,

සත්තෙ තු අත්රජෙ පජා.

1053.

ඤාණෙ ලාභෙ උපලද්ධි, පවෙණී කුථවෙණිසු;

පවත්ති වුත්ති වත්තාසු, වෙතනෙ භරණෙ භති.

1054.

ආචාරෙපි මරියාදා, භූති සත්තා සමිද්ධිසු;

සොප්පෙ පමාදෙ තන්දී ච, යාත්රා ගමන වුත්තිසු.

1055.

නින්දා කුච්ඡා’පවාදෙසු, කඞ්ගු ධඤ්ඤ පියඞ්ගුසු;

මොක්ඛෙසිවෙ සමෙසන්ති, විභාගෙ භත්ති සෙවනෙ.

1056.

ඉච්ඡායං ජුතියං කන්ති, රඤ්ජනෙ සූරතෙ රති;

ගෙහෙ වසති වාසෙ ථ, නදී සෙනාසු වාහිනී.

1057.

පත්ථෙ නාළෙ ච නාළි’ත්ථී, ගණෙ සමිති සඞ්ගමෙ;

තණ්හා ලොභෙ පිපාසායං, මග්ග වුත්තීසු වත්තනී.

1058.

පාණ්යඞ්ගෙ නාභි චක්කන්තෙ, යාචෙ විඤ්ඤත්ති ඤාපනෙ;

විත්ති තොසෙ වෙදනායං, ඨානෙ තු ජීවිතෙ ඨිති.

1059.

තරඞ්ගෙ ¶ චා’න්තරෙ වීචි, ධීරත්තෙ ධාරණෙ ධිති;

භූ භූමියඤ්ච භමුකෙ, සද්දෙ වෙදෙ සවෙ සුති.

1060.

ගොත්තං නාමෙ ච වංසෙ ථ, නගරෙ ච ඝරෙ පුරං;

ඔකං තු නිස්සයෙ ගෙහෙ, කුලං තු ගොත්තරාසිසු.

1061.

හෙමෙ විත්තෙ හිරඤ්ඤඤ්ච, පඤ්ඤාණං ත්ව’ඞ්ක වුද්ධිසු;

අථා’ම්බරඤ්ච ඛෙ වත්ථෙ, ගුය්හං ලිඞ්ගෙ රහස්ය’පි.

1062.

තපො ධම්මෙ වතෙ චෙව, පාපෙ ත්වා’ගුම්හි කිබ්බිසං;

රතනං මණි සෙට්ඨෙසු, වස්සං හායන වුට්ඨිසු.

1063.

වනං අරඤ්ඤ වාරීසු, ඛීරම්හි තු ජලෙ පයො;

අක්ඛරං ලිපි මොක්ඛෙසු, මෙථූනං සඞ්ගමෙ රතෙ.

1064.

සොතං කණ්ණෙ පයොවෙගෙ, රිට්ඨං පාපා’සුභෙසු ච;

ආගු පාපා’පරාධෙසු, කෙතුම්හි චිහනෙ ධජො.

1065.

ගොපුරං ද්වාරමත්තෙපි, මන්දිරං නගරෙ ඝරෙ;

වාච්චලිඞ්ගා පරමිතො, බ්යත්තො තු පණ්ඩිතෙ ඵුටෙ.

1066.

වල්ලභො දයිතෙ’ජ්ඣක්ඛෙ, ජලෙ ථූලො මහත්යපි;

කුරූරෙ භෙරවෙ භීමො,

ලොලො තු ලොලුපෙ චලෙ.

1067.

බීභච්ඡො විකතෙ භීමෙ, කොමලෙ තිඛිණෙ මුදු;

ඉට්ඨෙ ච මධුරෙ සාදු, සාදුම්හි මධුරො පියෙ.

1068.

සිතෙ තු සුද්ධෙ ඔදාතො, ද්විජිව්හො සූචකා’හිසු;

සක්කෙ සමත්ථො සම්බන්ධෙ, සමත්තං නිට්ඨිතා’ඛිලෙ.

1069.

සුද්ධො කෙවල පූතෙසු, ජිඝඤ්ඤො’න්තා’ධමෙසු ච;

පොණො’පනත නින්නෙසු, අඤ්ඤ නීචෙසු චෙ’තරො.

1070.

සුචි සුද්ධෙ සිතෙ පූතෙ, පෙසලො දක්ඛචාරුසු;

අධමො කුච්ඡිතෙ ඌනෙ, අප්පියෙ ප්ය’ලිකො භවෙ.

1071.

බ්යාපෙ අසුද්ධෙ සංකිණ්ණො, භබ්බං යොග්යෙ ච භාවිනි;

සුඛුමො අප්පකා’ණූසු, වුද්ධො ථෙරෙ ච පණ්ඩිතෙ.

1072.

සුභෙ සාධුම්හි භද්දො ථ, ත්යා’දො ච විපුලෙ බහු;

ධීරො බුධෙ ධිතිමන්තෙ, වෙල්ලිතං කුටිලෙ ධුතෙ.

1073.

විසදො ¶ බ්යත්ත සෙතෙසු, තරුණො තු යුවෙ නවෙ;

යොග්ගං යානෙ, ඛමෙ යොග්ගො,

පිණ්ඩිතං ගණිතෙ ඝනෙ.

1074.

බුධෙ’භිජාතො කුලජෙ, වුද්ධො’රූසු මහල්ලකො;

කල්යාණං සුන්දරෙ චාපි, හිමො තු සීතලෙපි ච.

1075.

ලොලෙ තු සීඝෙ චපලො, වුත්තෙ උදිත මුග්ගතෙ;

ආදිත්තෙ ගබ්බිතෙ දිත්තො, පිට්ඨං තු චුණ්ණිතෙපි ච.

1076.

විගතෙ වායිතෙ [වායනෙ (ක.)] වීතං, භාවිතං වඩ්ඪිතෙපි ච;

භජ්ජිතෙ පතිතෙ භට්ඨො, පුට්ඨො පුච්ඡිත පොසිතෙ.

1077.

ජාතො භූතෙ චයෙ ජාතං,

පටිභාගො සමා’රිසු;

සූරො වීරෙ රවිසූරෙ, දුට්ඨො කුද්ධෙ ච දූසිතෙ.

1078.

දිට්ඨො’රිම්හි’ක්ඛිතෙ දිට්ඨො [දිට්ඨං (ක.)],

මූළ්හෙ පොතෙ ච බාලිසො;

නින්දායං ඛෙපනෙ ඛෙපො, නියමො නිච්ඡයෙ වතෙ.

1079.

සලාකායං කුසො දබ්භෙ,

බාල්යාදො තු ඛයෙ වයො;

ලෙප ගබ්බෙස්ව’වලෙපො, අණ්ඩජො මීනපක්ඛිසු.

1080.

බිලාලෙ නකුලෙ බබ්බු, මන්ථො මන්ථනසත්තුසු;

වාලො කෙසෙ’ස්සාදිලොමෙ,

සඞ්ඝාතො ඝාතරාසිසු.

1081.

ගොපගාමෙ රවෙ ඝොසො, සූතො සාරථිවන්දිසු;

මාල්යං තු පුප්ඵෙ තද්දාමෙ, වාහො තු සකටෙ හයෙ.

1082.

ඛයෙ’ච්චනෙ චා’පචයො, කාලො සමය මච්චුසු;

භෙ තාරකා නෙත්තමජ්ඣෙ, සීමා’ වධි, ට්ඨිතීසු ච.

1083.

ආභොගො පුණ්ණතා’වජ්ජෙ-

ස්වා’ළි’ත්ථී සඛි සෙතුසු;

සත්තෙ ථූලෙ තීසු දළ්හො, ලතා සාඛාය වල්ලියං.

1084.

මුත්ති’ත්ථී ¶ මොචනෙ මොක්ඛෙ,

කායො තු දෙහ රාසිසු;

නීචෙ පුථුජ්ජනො මූළ්හෙ, භත්තා සාමිනි ධාරකෙ.

1085.

සිඛා, පිඤ්ඡෙසු සිඛණ්ඩො, සත්තෙ ත්ව’ත්තනි පුග්ගලො;

සම්බාධො සංකටෙ ගුය්හෙ,

නාසෙ ඛෙපෙ පරාභවො.

1086.

වච්චො රූපෙ කරීසෙ ථ, ජුති’ත්ථී කන්තිරංසිසු;

1087.

ලබ්භං යුත්තෙ ච ලද්ධබ්බෙ, ඛණ්ඩෙ පණ්ණෙ දලං මතං;

සල්ලං කණ්ඩෙ සලාකායං, සුචිත්තෙ ධාවනං ගතෙ;

භන්තත්ථෙ විබ්භමො හාවෙ, මොහො’විජ්ජාය මුච්ඡනෙ.

1088.

සෙදො ඝම්මජලෙ පාකෙ,

ගොළෙ උච්ඡුමයෙ ගුළො;

මිත්තෙ සහායෙ ච සඛා, විභූ නිච්චප්පභූසු සො.

1089.

ඛග්ගෙ කුරූරෙ නෙත්තිංසො, පරස්මිං අත්ර තීස්ව’මු;

කලඞ්කො’ඞ්කා’පවාදෙසු,

දෙසෙ ජනපදො ජනෙ.

1090.

පජ්ජෙ ගාථා වචීභෙදෙ, වංසො ත්ව’න්වයවෙණුසු;

යානං රථාදො ගමනෙ, සරූපස්මිං අධො තලං.

1091.

මජ්ඣො විලග්ගෙ වෙමජ්ඣෙ, පුප්ඵං තු කුසුමො’තුසු;

සීලං සභාවෙ සුබ්බතෙ, පුඞ්ගවො උසභෙ වරෙ.

1092.

කොසෙ ඛගාදිබීජෙ’ණ්ඩං, කුහරං ගබ්භරෙ බිලෙ;

නෙත්තිංසෙ ගණ්ඩකෙ ඛග්ගො, කදම්බො තු දුමෙ චයෙ.

1093.

භෙ’ධෙනුයං රොහිණී’ත්ථී, වරඞ්ගං යොනියං සිරෙ;

අක්කොසෙ සපථෙ සාපො, පඞ්කං පාපෙ ච කද්දමෙ.

1094.

භොගවත්යු’රගෙ භොගී, ස්සරො තු සිවසාමිසු;

බලෙ පභාවෙ වීරියං, තෙජො තෙසු ච දිත්තියං.

1095.

ධාරා සන්තති ඛග්ගඞ්ගෙ, වානං තණ්හාය සිබ්බනෙ;

ඛත්තා සූතෙ පටිහාරෙ, විත්ති පීළාසු වෙදනා.

1096.

ථියං ¶ මති’ච්ඡාපඤ්ඤාසු, පාපෙ යුද්ධෙ රවෙ රණො;

ලවොතු බින්දු’ච්ඡෙදෙසු, පලාලෙ’ [පලාසෙ (ටී.), පලාපෙ-ටී (453-1124) ගාථා පස්සිතබ්බා] තිසයෙ භුසං.

1097.

බාධා දුක්ඛෙ නිසෙධෙ ච, මූලපදෙපි මාතිකා;

ස්නෙහො තෙලෙ’ධිකප්පෙමෙ,

ඝරා’පෙක්ඛාසු ආලයො.

1098.

කෙතුස්මිං කෙතනං ගෙහෙ, ඨානෙ භූමි’ත්ථියං භුවි;

ලෙඛ්යෙ ලෙඛො රාජි ලෙඛා, පූජිතෙ භගවා ජිනෙ.

1099.

ගදා සත්ථෙ ගදො රොගෙ, නිසජ්ජා පීඨෙස්වා’සනං;

තථාගතො ජිනෙ සත්තෙ,

චයෙ දෙහෙ සමුස්සයො.

1100.

බිලං කොට්ඨාස ඡිද්දෙසු, වජ්ජං දොසෙ ච භෙරියං;

කාලෙ දීඝඤ්ජසෙ’ද්ධානං, ආලියං සෙතු කාරණෙ.

1101.

ඔකාසො කාරණෙ දෙසෙ,

සභා ගෙහෙ ච සංසදෙ;

යූපො ථම්භෙ ච පාසාදෙ, අයනං ගමනෙ පථෙ.

1102.

අක්කො රුක්ඛන්තරෙ සූරෙ,

අස්සො කොණෙ හයෙපි ච;

අංසො ඛන්ධෙ ච කොට්ඨාසෙ,

ජාලං සූස්ව’ච්චි නො පුමෙ.

1103.

නාසා’සත්තෙස්ව’ භාවො ථ,

අන්න මොදන භුත්තිසු;

ජීවං පානෙ ජනෙ ජීවො,

ඝාසො ත්ව’න්නෙ ච භක්ඛණෙ.

1104.

ඡදනෙ’ච්ඡාදනං වත්ථෙ, නිකායො ගෙහරාසිසු;

අන්නාදො ආමිසං මංසෙ; දික්ඛා තු යජනෙ’ච්චනෙ.

1105.

ක්රියායං කාරිකා පජ්ජෙ,

කෙතු තු චිහනෙ ධජෙ;

කුසුමං ථීරජෙ පුප්ඵෙ, වානරෙ තු බුධෙ කවි.

1106.

අධරෙ ¶ ඛරභෙ ඔට්ඨො, ලුද්දො තු ලුද්දකෙපි ච;

කලුසං ත්වා’විලෙ පාපෙ, පාපෙ කලි පරාජයෙ.

1107.

කන්තාරො වන, දුග්ගෙසු, චරො චාරම්හි චඤ්චලෙ;

ජනාවාසෙ ගණෙ ගාමො, චම්මං තු ඵලකෙ තචෙ.

1108.

ආමොදො හාස ගන්ධෙසු,

චාරු තු කනකෙපි ච;

සත්තායං භවනං ගෙහෙ, ලෙසෙ තු ඛලිතෙ ඡලං.

1109.

වෙරං පාපෙ ච පටිඝෙ, තචො චම්මනි වක්කලෙ;

උච්චෙ’ධිරොහෙ ආරොහො, නෙත්තං වත්ථන්තර’ක්ඛිසු.

1110.

පටිහාරෙ මුඛෙ ද්වාරං, පෙතෙ ඤාතෙ මතො තිසු;

මාසො පරණ්ණ කාලෙසු, නග්ගො ත්ව’චෙලකෙපි ච.

1111.

දොසෙ ඝාතෙ ච පටිඝො, මිගාදො ඡගලෙ පසු;

අරූපෙ චා’ව්හයෙ නාමං, දරො දරථ භීතිසු.

1112.

යාචනෙ භොජනෙ භික්ඛා,

භාරෙ ත්ව’තිසයෙ භරො;

දබ්බි’න්දජායාසු සුජා, මෙඝෙ ත්ව’බ්භං විහායසෙ.

1113.

මොදකො ඛජ්ජභෙදෙපි, මණිකෙ රතනෙ මණි;

සෙලා’රාමෙසු මලයො,

සභාව’ඞ්කෙසු ලක්ඛණං.

1114.

හවි සප්පිම්හි හොතබ්බෙ, සිරො සෙට්ඨෙ ච මුද්ධනි;

විචාරෙපි විවෙකො ථ, සිඛරී පබ්බතෙ දුමෙ.

1115.

වෙගො ජවෙ පවාහෙ ච, සඞ්කු තු ඛිලහෙතිසු;

නිග්ගහීතෙ කණෙ බින්දු, වරාහො සූකරෙ ගජෙ.

1116.

නෙත්තන්තෙ චිත්තකෙ’පාඞ්ගං, සිද්ධත්ථො සාසපෙ ජිනෙ;

හාරො මුත්තාගුණෙ ගාහෙ,

ඛාරකො මකුළෙ රසෙ.

1117.

අච්චයො’ තික්කමෙ දොසෙ,

සෙලරුක්ඛෙස්ව’ගො නගො;

ස්වප්පෙ’වධාරණෙ මත්තං, අපචිත්ය’ච්චනෙ ඛයෙ.

1118.

ඡිද්දො’තරණෙස්වො’තාරො,

බ්රහ්මෙ ¶ ච ජනකෙ පිතා;

පිතාමහො’ය්යකෙ බ්රහ්මෙ,

පොතො නාවාය බාලකෙ.

1119.

රුක්ඛෙ වණ්ණෙ සුනෙ සොණො,

සග්ගෙ තු ගගනෙ දිවො;

වත්ථෙ ගන්ධෙ ඝරෙ වාසො, චුල්ලො ඛුද්දෙ ච උද්ධනෙ.

1120.

කණ්ණො කොණෙ ච සවණෙ,

මාලා පුප්ඵෙ ච පන්තියං;

භාගො භාග්යෙ’කදෙසෙසු,

කුට්ඨං රොගෙ’ ජපාලකෙ.

1121.

සෙය්යා සෙනාසනෙ සෙනෙ, චුන්දභණ්ඩම්හි ච’බ්භමො;

වත්ථාදිලොමං’සු කරෙ, නිපාතො පතනෙ’බ්යයෙ.

1122.

සාඛායං විටපො ථම්භෙ, සත්තු ඛජ්ජන්තරෙ දිසෙ;

සාමිකො පති’යිරෙසු, පට්ඨානං ගති හෙතුසු.

1123.

රාගෙ රඞ්ගො නච්චට්ඨානෙ, පානං පෙය්යෙ ච පීතියං;

ඉණු’ක්ඛෙපෙසු උද්ධාරො, උම්මාරෙ එළකො අජෙ.

1124.

පහාරො පොථනෙ යාමෙ,

සරදො හායනො’තුසු;

කුණ්ඩිකායා’ළ්හකෙ තුම්බො,

පලාලො [පලාපො (ක.) 453-ගාථා පස්සිතබ්බා] තු භුසම්හි ච.

1125.

මතා’වාටෙ චයෙ කාසු, පනිසා කාරණෙ රහො;

කාසො පොටගලෙ රොගෙ,

දොසො කොධෙ ගුණෙ’තරෙ.

1126.

යුත්ය’ට්ටාල’ට්ටිතෙස්ව’ට්ටො, කීළායං කානනෙ දවො;

උප්පත්තියං චො’ප්පතනං, උය්යානං ගමනෙ වනෙ.

1127.

වොකාරො ලාමකෙ ඛන්ධෙ, මූලො’පදාසු පාභතං;

දසා’ වත්ථා පටන්තෙසු, කාරණං ඝාත, හෙතුසු.

1128.

හත්ථිදානෙ ¶ මදො ගබ්බෙ, ඝටා ඝටන රාසිසු;

උපහාරො’භිහාරෙපි, චයො බන්ධන රාසිසු.

1129.

ගන්ධො ථොකෙ ඝායනීයෙ,

චාගො තු දානහානිසු;

පානෙ පමොදෙ පීති’ත්ථී, ඉණෙ ගිවා ගලෙපි ච.

1130.

පතිට්ඨා නිස්සයෙ ඨානෙ, බලක්කාරෙපි සාහසං;

භඞ්ගො භෙදෙ පටෙ භඞ්ගං, ඡත්තං තු ඡවකෙපි ච.

1131.

ඤාණෙ භුවි ච භූරි’ත්තී, අනඞ්ගෙ මදනො දුමෙ;

පමාතරිපි මාතා ථ, වෙඨු’ණීසෙසු වෙඨනං.

1132.

මාරිසො තණ්ඩුලෙය්යෙ’ය්යෙ,

මොක්ඛො නිබ්බාන මුත්තිසු;

ඉන්දො’ධිපති සක්කෙස්වා, රම්මණං හෙතු ගොචරෙ.

1133.

අඞ්කෙ සණ්ඨාන මාකාරෙ,

ඛෙත්තෙ [වප්පෙ (පාකාරමූලෙ නෙත්තජලෙ උසුමෙ ච වප්පො-ටී)] වප්පො තටෙපි ච;

සම්මුත්ය’නුඤ්ඤා වොහාරෙ, ස්ව’ථ ලාජාසු චා’ක්ඛතං.

1134.

සත්රං යාගෙ සදාදානෙ,

සොමො තු ඔසධි’න්දුසු;

සඞ්ඝාතො යුගගෙහඞ්ගෙ, ඛාරො ඌසෙ ච භස්මනි.

1135.

ආතාපො වීරියෙ තාපෙ,

භාගෙ සීමාය ඔධි චාති.

ඉති පාදානෙකත්ථවග්ගො.

අනෙකත්ථවග්ගො නිට්ඨිතො.

3. සාමඤ්ඤකණ්ඩ

4. අබ්යයවග්ග

1136.

අබ්යයං වුච්චතෙ දානි, චිරස්සං තු චිරං තථා;

චිරෙන චිරරත්තාය, සහ සද්ධිං සමං අමා.

1137.

පුනප්පුනං ¶ අභිණ්හඤ්චා, සකිං චා’භික්ඛණං මුහුං;

වජ්ජනෙ තු විනා නානා, අන්තරෙන රිතෙ පුථු.

1138.

බලවං සුට්ඨු චා’තීවා, තිසයෙ කිමුත ස්ව’ති;

අහො තු කිං කිමූ’ දාහු, විකප්පෙ කිමුතො’ද ච.

1139.

අව්හානෙ භො අරෙ අම්භො,

හම්භො රෙ ජෙ’ඞ්ග ආවුසො;

හෙ හරෙ ථ කථං කිංසු, නනු කච්චි නු කිං සමා.

1140.

අධුනෙ’තරහී’දානි, සම්පති අඤ්ඤදත්ථු තු;

තග්ඝෙ’ කංසෙ සසක්කඤ්චා, ද්ධා කාමං ජාතු වෙ හවෙ.

1141.

යාවතා තාවතා යාව, තාව කිත්තාවතා තථා;

එත්තාවතා ච කීවෙ’ති, පරිච්ඡෙදත්ථවාචකා.

1142.

යථා තථා යථෙවෙ’වං, යථානාම යථාහි ච;

සෙය්යථාප්යෙ’වමෙවං, වා, තථෙව ච යථාපි ච.

1143.

එවම්පි ච සෙය්යථාපි, නාම යථරිවා’පි ච;

පටිභාගත්ථෙ යථාච, විය තථරිවා’පි ච.

1144.

සං සාමඤ්ච සයං චාථ, ආම සාහු ලහූ’පි ච;

ඔපායිකං පතිරූපං, සාධ්වෙ’වං සම්පටිච්ඡනෙ.

1145.

යං තං යතො තතො යෙන,

තෙනෙ’ති කාරණෙ සියුං;

අසාකල්යෙ තු චන චි, නිප්ඵලෙ තු මුධා භවෙ.

1146.

කදාචි ජාතු තුල්යා’ථ, සබ්බතො ච සමන්තතො;

පරිතො ච සමන්තාපි, අථ මිච්ඡා මුසා භවෙ.

1147.

නිසෙධෙ න අනොමා’ලං, නහි චෙතු සචෙ යදි;

අනුකුල්යෙ තු සද්ධඤ්ච,

නත්තං [රත්තං (ටී.)] දොසො දිවා ත්ව’හෙ.

1148.

ඊසං කිඤ්චි මනං අප්පෙ, සහසා තු අතක්කිතෙ;

පුරෙ ග්ගතො තු පුරතො, පෙච්චා’මුත්රභවන්තරෙ.

1149.

අහො ¶ හී විම්හයෙ තුණ්හී,

තු මොනෙ ථා’වි පාතු ච;

තඞ්ඛණෙ සජ්ජු සපදි, බලක්කාරෙ පසය්හ ච.

1150.

සුදං ඛො [වො (ක.)] අස්සු යග්ඝෙ වෙ,හා’දයො පදපූරණෙ;

අන්තරෙන’න්තරා අන්තො, වස්සං නූන ච නිච්ඡයෙ.

1151.

ආනන්දෙ සඤ්ච දිට්ඨා ථ, විරොධකථනෙ නනු;

කාමප්පවෙදනෙ කච්චි, උසූයොපගමෙ’ත්ථු ච.

1152.

එවා’වධාරණෙ ඤෙය්යං, යථාත්තං තු යථාතථං;

නීචං අප්පෙ, මහත්යු’ච්චං, අථ පාතො පගෙ සමා.

1153.

නිච්චෙ සදා සනං [සනා (ක.)] පායො,

බාහුල්යෙ බාහිරං බහි;

බහිද්ධා බාහිරා බාහ්යෙ, සීඝෙතු සණිකං භවෙ.

1154.

අත්ථං අදස්සනෙ දුට්ඨු, නින්දායං, වන්දනෙ නමො;

සම්මා සුට්ඨු පසංසායං, අථො සත්තාය මත්ථි ච.

1155.

සායං සායෙ’ජ්ජ අත්රා’හෙ,

සුවෙ තු ස්වෙ අනාගතෙ;

තතො පරෙ පරසුවෙ, හිය්යොතු දිවසෙ ගතෙ.

1156.

යත්ථ යත්ර යහිංචාථ, තත්ථ තත්ර තහිංතහං;

අථො උද්ධඤ්ච උපරි, හෙට්ඨා තු ච අධො සමා.

1157.

චොදනෙ ඉඞ්ඝ හන්දා’ථ, ආරාදූරා ච ආරකා;

පරම්මුඛා තු ච රහො, සම්මුඛා ත්වා’වි පාතු ච.

1158.

සංසයත්ථම්හි අප්පෙව, අප්පෙවනාම නූ’ති ච;

නිදස්සනෙ ඉති’ත්ථඤ්ච, එවං, කිච්ඡෙ කථඤ්චි ච.

1159.

හා ඛෙදෙ සච්ඡි පච්චක්ඛෙ,

ධුවං ථිරෙ’වධාරණෙ;

තිරො තු තිරියං චාථ, කුච්ඡායං දුට්ඨු කු’ච්චතෙ.

1160.

සුවත්ථි ආසිට්ඨත්ථම්හි, නින්දායං තු ධී [ධි (ක.)] කථ්යතෙ;

කුහිඤ්චනං කුහිං කුත්ර, කුත්ථ කත්ථ කහං ක්ව ථ.

1161.

ඉහෙ’ධා’ත්ර ¶ තු එත්ථා’ත්ථ,

අථ සබ්බත්ර සබ්බධි;

කදා කුදාචනං චාථ, තදානි ච තදා සමා.

1162.

ආදිකම්මෙ භුසත්ථෙ ච, සම්භවො’තිණ්ණ තිත්තිසු;

නියොගි’ස්සරිය’ප්පීති, දාන පූජා’ග්ග, සන්තිසු.

1163.

දස්සනෙ තප්පරෙ සඞ්ගෙ, පසංසා, ගති, සුද්ධිසු;

හිංසා, පකාරන්තො’භාව, වියොගා’වයවෙසු ච;

පො’පසග්ගො දිසායොගෙ, පත්ථනා, ධිතිආදිසු.

1164.

පරාසද්දො පරිහානි, පරාජය ගතීසු ච;

භුසත්ථෙ පටිලොමත්ථෙ, වික්කමා’මසනාදිසු.

1165.

නිස්සෙසා’භාව සන්යාස, භුසත්ථ මොක්ඛ රාසිසු;

ගෙහා’දෙසො’පමාහීන, පසාදනිග්ගතා’ච්චයෙ.

1166.

දස්සනො’සානනික්ඛන්තා, ධොභාගෙස්ව’වධාරණෙ;

සාමීප්යෙ බන්ධනෙ ඡෙක, න්තොභාගො’පරතීසු ච.

1167.

පාතුභාවෙ වියොගෙ ච, නිසෙධාදො නි දිස්සති;

අථො නීහරණෙ චෙවා, වරණාදො ච නී සියා.

1168.

උද්ධකම්ම වියොග ත්ත, ලාභ තිත්ති සමිද්ධිසු;

පාතුභාව’ච්චයාභාව, පබලත්තෙ පකාසනෙ;

දක්ඛ’ග්ගතාසු කථනෙ, සත්තිමොක්ඛාදිකෙ උ ච.

1169.

දු කුච්ඡිතෙ’සදත්ථෙසු, විරූපත්තෙ ප්ය’සොභනෙ;

සියා’භාවා’සමිද්ධීසු, කිච්ඡෙ චා’නන්දනාදිකෙ.

1170.

සං සමොධාන සඞ්ඛෙප, සමන්තත්ත සමිද්ධිසු;

සම්මා භුස සහ ප්පත්ථා, භිමුඛත්ථෙසු සඞ්ගතෙ;