📜
නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස
සුත්තන්තපිටකෙ
දීඝනිකායෙ
සීලක්ඛන්ධවග්ගසුත්ත
සංගායනස්ස පුච්ඡා විස්සජ්ජනා
පුච්ඡා – පඨමමහාධම්මසංගීතිකාලෙ ¶ ආවුසො ධම්මසංගාහකා මහාකස්සපාදයො මහාථෙරවරා පඨමං විනයං සංගායිත්වා තදනන්තරං කං නාම පාවචනං සංගායිංසු.
විස්සජ්ජනා – පඨමමහාධම්මසංගීතියං භන්තෙ ධම්මසංගාහකා මහාකස්සපාදයො මහාථෙරවරා පඨමං විනයං සංගායිත්වා තදනන්තරං ධම්මං සංගායිංසු.
පුච්ඡා – ධම්මො ¶ නාම ආවුසො සුත්තන්තාභිධම්මවසෙන දුවිධො, තත්ථ කතරං ධම්මං පඨමං සංගායිංසු.
විස්සජ්ජනා – ද්වීසු භන්තෙ ධම්මෙසු සුත්තන්තාභිධම්මපිටකෙසු පඨමං සුත්තන්තං පිටකං ධම්මං සංගායිංසු.
පුච්ඡා – සුත්තන්තපිටකෙ ¶ පි ආවුසො දීඝමජ්ඣිමසංයුත්තඅඞ්ගුත්තරඛුද්දකනිකායවසෙන පඤ්ච නිකායා, තෙසු පඨමං කතරං නිකායං සංගායිංසු.
විස්සජ්ජනා – පඤ්චසු භන්තෙ නිකායෙසු පඨමං දීඝනිකායං සංගායිංසු.
පුච්ඡා – දීඝනිකායෙපි ආවුසො තයො වග්ගා චතුත්තිංසා ච සුත්තානි, තෙසු කතරං වග්ගං කතරඤ්ච සුත්තං පඨමං සංගායිංසු.
විස්සජ්ජනා – දීඝනිකායෙපි භන්තෙ තීසු වග්ගෙසු පඨමං සීලක්ඛන්ධවග්ගං, චතුත්තිංසතියා ච සුත්තෙසු පඨමං බ්රහ්මජාලසුත්තං සංගායිංසු.
බ්රහ්මජාලසුත්ත
පුච්ඡා – සාධු ¶ සාධු ආවුසො මයම්පි දානි තතොයෙව පට්ඨාය සංගායිතුං පුබ්බකිච්චානි සමාරභාම…, තෙනාවුසො භගවතා ජානතා පස්සතා අරහතා සම්මාසම්බුද්ධෙන බ්රහ්මජාලසුත්තං කත්ථ භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – අන්තරා ච භන්තෙ රාජගහං අන්තරා ච නාළන්දං අම්බලට්ඨිකායං රාජාගාරකෙ භාසිතං.
පුච්ඡා – කං ¶ ආවුසො ආරබ්භ භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – සුප්පියඤ්ච භන්තෙ පරිබ්බාජකං බ්රහ්මදත්තඤ්ච මාණවං ආරබ්භ භාසිතං.
පුච්ඡා – කිස්මිං ආවුසො වත්ථුස්මිං භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – වණ්ණාවණ්ණෙ භන්තෙ, සුප්පියො හි භන්තෙ අනෙකපරියායෙන බුද්ධස්ස අවණ්ණං භාසති ධම්මස්ස අවණ්ණං භාසති සඞ්ඝස්ස අවණ්ණං භාසති, සුප්පියස්ස පන පරිබ්බාජකස්ස අන්තෙවාසී බ්රහ්මදත්තො මාණවො අනෙකපරියායෙන බුද්ධස්ස වණ්ණං භාසති ධම්මස්ස වණ්ණං භාසති සඞ්ඝස්ස වණ්ණං භාසති, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.
අනුසන්ධෙ
පුච්ඡා – කති ¶ ආවුසො තත්ථ අනුසන්ධයො.
විස්සජ්ජනා – තයො භන්තෙ තත්ථ අනුසන්ධයො, එකො අවණ්ණානුසන්ධි, ද්වෙ වණ්ණානුසන්ධියො.
පඨම අනුසන්ධෙ
පුච්ඡා – තත්ථාවුසො පඨමෙ අනුසන්ධිම්හි කථං භගවතා භාසිතං, තං සංඛෙපතො කථෙහි.
විස්සජ්ජනා – පඨමෙ භන්තෙ අනුසන්ධිම්හි අවණ්ණෙ මනොපදොසං නිවාරෙත්වා, තත්ථ ච ආදීනවං දස්සෙත්වා, තත්ථ පටිපජ්ජිතබ්බාකාරො භගවතා භාසිතො.
මමං ¶ වා භික්ඛවෙ පරෙ අවණ්ණං භාසෙය්යුං, ධම්මස්ස වා අවණ්ණං භාසෙය්යුං සඞ්ඝස්ස වා අවණ්ණං භාසෙය්යුං, තත්ර තුම්හෙහි න ආඝාතො අප්පච්චයො න චෙතසො අනභිරද්ධි කරණීයා…
දුතිය අනුසන්ධෙ
පුච්ඡා – සාධු ¶ සාධු ආවුසො, සාධු ඛො භගවා අත්තනා පරමුක්කං සාගතඛන්තීගුණසමන්නාගතො අත්තනො සාවකභූතෙ අම්හෙපි තත්ථ සමාදාපෙසි, අත්තනා ච ලොකධම්මෙසු අනිඤ්ජනසභාවො අම්හාකම්පි තථත්තාය ඔවාදමදාසි, දුතියෙපනාවුසො අනුසන්ධිම්හි කථං භගවතා භාසිතං, තම්පි සංඛෙපතො පකාසෙහි.
විස්සජ්ජනා – දුතියෙ පන භන්තෙ අනුසන්ධිම්හි වණ්ණෙ චෙතසො උප්පිලාවිතත්තං නිසෙධෙත්වා, තත්ථ ච ආදීනවං දස්සෙත්වා, තත්ථ ච පටිපජ්ජනාකාරං දස්සෙත්වා, පුථුජ්ජනස්ස වණ්ණභූමිභූතානි තීණි සීලානි විත්ථාරතො භගවතා භාසිතානි.
මමං ¶ වා භික්ඛවෙ පරෙ වණ්ණං භාසෙය්යුං, ධම්මස්ස වා වණ්ණං භාසෙය්යුං, සඞ්ඝස්ස වා වණ්ණං භාසෙය්යුං, තත්ර තුම්හෙහි න ආනන්දො න සොමනස්සං න චෙතසො අභිරද්ධි කරණීයා –
තතිය අනුසන්ධෙ
පුච්ඡා – සාධු ¶ සාධු ආවුසො, සාධු ඛො භගවා අත්තනා පරමුක්කංසගතසුපරිසුද්ධසීලසමන්නාගතො, තං අත්තනො සුපරිසුද්ධසීලං දස්සෙත්වා පරෙපි තත්ථ නියොජෙසි, තතියෙ පනාවුසො අනුසන්ධිම්හි කථං භගවතා භාසිතං, තං සංඛෙපතො පකාසෙහි.
විස්සජ්ජනා – තතියෙ පන භන්තෙ අනුසන්ධිම්හි ද්වාසට්ඨි දිට්ඨියො සබ්බඤ්ඤුත ඤාණෙන විත්ථාරතො විභජිත්වා, තාසඤ්ච ඡ ඵස්සායතනපදට්ඨානභාවං විභාවෙත්වා, මිච්ඡාදිට්ඨිගතිකාධිට්ඨා නඤ්ච වට්ටං කථෙත්වා, යුත්තයොගභික්ඛුඅධිට්ඨානඤ්ච විවට්ටං කථෙත්වා, මිච්ඡාදිට්ඨිගතිකස්ස දෙසනාජාලතො අවිමුත්තභාවං ¶ දෙසනාජාලතො විමුත්තස්ස නත්ථිකභාවඤ්ච විභාවෙත්වා, අත්තනො ච කත්ථචි අපරියාපන්නභාවං දස්සෙත්වා, උපාදිසෙසනිබ්බානධාතුං පාපෙත්වා දෙසනා භගවතා නිට්ඨාපිතා.
උච්ඡින්නභාවනෙත්තිකො ¶ භික්ඛවෙ තථාගතස්ස කායො තිට්ඨති, යාවස්ස කායො ඨස්සති තාව නං දක්ඛන්ති දෙවමනුස්සා, කායස්ස භෙදා උද්ධං ජීවිතපරියාදානා න නං දක්ඛන්ති දෙවමනුස්සා.
සුත්තනිදෙසනා
පුච්ඡා – සාධු ¶ සාධු ආවුසො, සාධු ඛො භගවා අත්තනා ද්වාසට්ඨි දිට්ඨියො ච ඡ ඵස්සායතනානි ච ද්වාදස පටිච්චසමුප්පාදඞ්ගානි ච සබ්බසො පරිජානිත්වා තෙසං පරිජානනත්ථාය පරෙසම්පි තථත්තාය ධම්මං පකාසෙති, සුත්තඤ්ච නාම ආවුසො චතුන්නං සුත්තනික්ඛෙපානං අඤ්ඤතරවසෙනෙව නික්ඛිත්තං, තස්මා තෙසු ඉදං සුත්තං කතරෙන සුත්තනික්ඛෙපෙන භගවතා නික්ඛිත්තං.
විස්සජ්ජනා – චතූසු භන්තෙ සුත්තනික්ඛෙපෙසු අට්ඨුප්පත්තිනික්ඛෙපන ඉදං සුත්තං නික්ඛිත්තං.
පුච්ඡා – කස්ස ¶ ආවුසො වචනං.
විස්සජ්ජනා – භගවතො භන්තෙ වචනං අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස.
පුච්ඡා – කෙනාවුසො ¶ ආභතං.
විස්සජ්ජනා – පරම්පරාය භන්තෙ ආභතං.
පුච්ඡා – අත්ථි නු ඛො ආවුසො එත්ථ කොචි විරද්ධදොසා, යෙන පච්ඡිමා ජනා මිච්ඡාඅත්ථං ගණ්හෙය්යුං.
විස්සජ්ජනා – නත්ථි භන්තෙ.
සාමඤ්ඤඵලසුත්ත
පුච්ඡා – තෙනාවුසො ¶ භගවතා…පෙ… සම්මාසම්බුද්ධෙන සාමඤ්ඤඵලසුත්තං කත්ථ භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – රාජගහෙ භන්තෙ ජීවකස්ස කොමාරභච්චස්ස අම්බවනෙ භාසිතං.
පුච්ඡා – කෙනාවුසො සද්ධිං භගවතා භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – රඤ්ඤා භන්තෙ මාගධෙන අජාතසත්තුනා වෙදෙහිපුත්තෙන සද්ධිං භාසිතං.
පුච්ඡා – තං ¶ පනාවුසො සුත්තං චතුන්නං සුත්තනික්ඛෙපානං කතරෙන සුත්තනික්ඛෙපෙන භගවතා නික්ඛිත්තං.
විස්සජ්ජනා – චතුන්නං භන්තෙ සුත්තනික්ඛෙපානං පුච්ඡාවසිකෙන සුත්තනික්ඛෙපෙන නික්ඛිතං භගවතා.
අජාතසත්තු
පුච්ඡා – සා පනාවුසො පුච්ඡා කෙනාකාරෙන සමුප්පන්නා.
විස්සජ්ජනා – රාජා භන්තෙ මාගධො අජාසත්තු වෙදෙහිපුත්තො තදහුපොසථෙ පන්නරසෙ කොමුදියා චාතුමාසිනියා පුණ්ණාය පුණ්ණමාය රත්තියා යෙන භගවා තෙනුපසංකමි, උපසංකමිත්වා භගවන්තං දිට්ඨෙව ධම්මෙ සංදිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුච්ඡි, එවං ඛො සා භන්තෙ පුච්ඡා උප්පන්නා.
රම්මණීයා ¶ වත භො දොසිනා රත්ති, අභිරූපා වත භො දොසිනා රත්ති, දස්සනීයා වත භො දොසිනා රත්ති, පාසාදිකා වත භො දොසිනා රත්ති, ලක්ඛඤ්ඤා වත භො දොසිනා රත්ති….
කං නුඛ්වජ්ජ සමණං වා බ්රාහ්මණං වා පයිරුපාසෙය්යාම….
යං ¶ නො පයිරුපසතො චිත්තං පසීදෙය්ය….
ඡරාජීවක
ත්වං පන සම්ම ජීවක කිං තුණ්හීසි –
අයං ¶ දෙව අම්හාකං භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධො අම්හාකං අම්බවනෙ විහරති.
තං ඛො පන භගවන්තං එවං කල්යාණො කිත්තිසද්දො අබ්භුග්ගතො ‘‘ඉතිපි සො භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධො විජ්ජාචරණසම්පන්නො සුගතො ලොකවිදූ අනුත්තරොපුරිසදම්මසාරථි සත්ථාදෙවමනුස්සානං බුද්ධො භගවා’’ති.
තං දෙවො භගවන්තං පයිරුපාසතු, අප්පෙවනාම දෙවස්ස භගවන්තං පයිරුපාසතො චිත්තං පසීදෙය්ය.
තෙන හි සම්ම ජීවක හත්ථියානානි කප්පාපෙහි.
කප්පිතානි ¶ ඛො තෙ දෙව හත්ථියානානි, යස්ස දානි කාලං මඤ්ඤසි.
අජාතසත්තු
කිච්චි මං සම්ම ජීවක න වඤ්චෙසි, කච්චි මං සම්ම ජීවක න පලම්භෙසි….
මා භායි මහාරාජ, මා භායි මහාරාජ….
න තං දෙව වඤ්චෙමි, න තං දෙව පලම්භාමි….
අජාතසත්ත
එසො ¶ මහාරාජ භගවා, එසො මහාරාජ භගවා මජ්ඣිමං ථම්භං නිස්සාය පුරත්ථාභිමුඛො නිසින්නො පුරක්ඛතො භික්ඛුසඞ්ඝස්ස….
ඉමිනා මෙ උපසමෙන උදයභද්දො කුමාරො සමන්නාගතො හොතු…
අගමා ¶ ඛො ත්වං මහාරාජ යථා පෙමං.
පුච්ඡෙය්යාමහං භන්තෙ භගවන්තං කිඤ්චිදෙව දෙසං සචෙ මෙ භගවා ඔකාසං කරොති පඤ්හස්ස වෙය්යාකරණාය.
පුච්ඡ මහාරාජ යදාකඞ්ඛසි.
යථා ¶ නු ඛො ඉමානි භන්තෙ පුථුසිප්පායතනානි, සෙය්යථිදං, හත්ථාරොහා අස්සාරොහා රථිකා ධනුග්ගහා චෙලකා චලකා පිණ්ඩදායකා (පෙය්යාල) ගණකා මුද්දිකා, අඤ්ඤානිපි එවං ගතිකානි පුථුසිප්පායතනානි, තෙ තෙන සිප්පෙන සන්දිට්ඨිකං සිප්පඵලං ජීවන්ති, තෙ තෙන අත්තානං සුඛෙන්ති පීණෙන්ති, මාතාපිතරො සුඛෙන්ති, පීණෙන්ති, පුත්තදාරං සුඛෙන්ති පීණෙන්ති, මිත්තාමච්චෙ සුඛෙන්ති පීණෙන්ති සමණබ්රාහ්මණෙසු උද්ධග්ගිකං දක්ඛිණං පතිට්ඨපෙන්ති සොවග්ගිකං සුඛවිපාකං සග්ගසංවත්තනිකං, සක්කා නු ඛො භන්තෙ එවමෙව දිට්ඨෙව ධම්මෙ සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පඤ්ඤපෙතුං.
පුච්ඡා – තදා ¶ ආවුසො කථං භගවතා රාජා අජාතසත්තු වෙදෙහි පුත්තො පටිපුච්ඡිතො කථඤ්ච තෙන භගවතො ආරොචිතං.
විස්සජ්ජනා – ‘‘අභිජානාසි නො ත්වං මහාරාජ ඉමං පඤ්හං අඤ්ඤෙ සමණබ්රාහ්මණෙ පුච්ඡිතාති, අභිජානාමහං භන්තෙ අඤ්ඤෙ සමණබ්රාහ්මණෙ පුච්ඡිතාති, යථාකථං පන තෙ මහාරාජ බ්යාකරිංසු, සචෙ තෙ අගරු, භාසස්සූති න ඛො මෙ භන්තෙ ගරු, යත්ථස්ස භගවා නිසින්නො භවන්තරූපො වාති, තෙනෙහි මහාරාජ භාසස්සූ’’ති, එවං ඛො භන්තෙ තදා භගවතා රාජා මාගධො අජාතසත්තු වෙදෙහි පුත්තො පටිපුච්ඡිතො, එවං ඛො භන්තෙ තෙන තදා භගවතො ආරොචිතං.
පූරණකස්සප අයූවාද
පුච්ඡා – කථඤ්චාවුසො ¶ පූරණකස්සපස්ස සන්තිකෙ පුච්ඡාවිස්සජ්ජනා අහොසි.
විස්සජ්ජනා – එකමිදං භන්තෙ සමයං රාජා මාගධො අජාතසත්තු වෙදෙහිපුත්තො යෙන පූරණො කස්සපො තෙනුපසඞ්කමි, උපසඞ්කමිත්වා පූරණං කස්සපං සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුච්ඡි, අථ ඛො භන්තෙ පූරණො කස්සපො කරොතො ඛො මහාරාජ කාරයතො, ඡින්දතො ඡෙදාපයතො, පචතො පාචාපයතො, සොචයතො සොචාපයතො (පෙය්යාල) කරොතො න කරීයති පාපං ත්යාදිනා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස සංදිට්ඨි කං සාමඤ්ඤඵලං පුට්ඨො සමානො අකිරියං බ්යාකාසි, එවං ඛො භන්තෙ පූරණස්ස කස්සපස්ස සන්තිකෙ පුච්ඡාවිස්සජ්ජනා අහොසි.
පූරණකස්සපවාද
නිස්සිරිකො ¶ වත ආවුසො පූරණස්ස කස්සපස්ස වාදො අනත්ථසංහිතො ජිගුච්ඡනීයො අතිවිය භයානකො, යෙ තස්ස වචනං සොතබ්බං සද්ධාතබ්බං මඤ්ඤෙය්යුං, තෙසං තං අස්ස දීඝරත්තං අහිතාය දුක්ඛාය, එත්තකෙනෙව අජ්ජ මයං පුච්ඡාවිස්සජ්ජනං ථපෙස්සාම.
මක්ඛලිගොසාල අයූවාද
පුච්ඡා – පුරිමදිවසෙ ආවුසො මයා සාමඤ්ඤඵලසුත්තස්ස නිදානපරියාපන්නානි පුච්ඡිතබ්බට්ඨානානි කානිචි කානිචි පුච්ඡිතානි, තයා ච සුට්ඨු විස්සජ්ජිතානි, අජ්ජ පන යථානුප්පත්තමක්ඛලිගොසාය වාදතො පට්ඨාය පුච්ඡිස්සාමි, මක්ඛලි පන ආවුසො
ගොසාලො ¶ රඤ්ඤා මාගධෙන අජාතසත්තුනා වෙදෙහිපුත්තෙන සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුට්ඨො කථං බ්යාකාසි.
විස්සජ්ජනා – එකමිදං භන්තෙ සමයං රාජා මාගධො අජාතසත්තු වෙදෙහිපුත්තො යෙන මක්ඛලිගොසාලො තෙනුපසංකමි, උපසංකමිත්වා මක්ඛලිං ගොසාලං සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුච්ඡි, අථ ඛො භන්තෙ මක්ඛලිගොසාලො රාජානං මාගධං අජාතසත්තුං වෙදෙහිපුත්තං එතදවොච ‘‘නත්ථි මහාරාජ හෙතු නත්ථි පච්චයො සත්තානං සංකිලෙසාය, අහෙතූ අපච්චයා සත්තා සංකිලිස්සන්ති. නත්ථි මහාරාජ හෙතු නත්ථි පච්චයො සත්තානං විසුද්ධියා, අහෙතූ අපච්චයා සත්තා විසුජ්ඣන්ති, (පෙය්යාල) චුල්ලාසීති මහාකප්පිනො සතසහස්සානි, යානි බාලෙ ච පණ්ඩිතෙ ච සන්ධාවිත්වා සංසරිත්වා දුක්ඛස්සන්තං කරිස්සන්ති, තත්ථ නත්ථි ‘ඉමිනාහං සීලෙන වා වතෙන වා තපෙන වා බ්රහ්මචරියෙන වා අපරිපක්කං වා කම්මං පරිපාචෙස්සාමි, පරිපක්කං වා කම්මං ඵුස්ස ඵුස්ස බ්යන්තිං කරිස්සාමී’ති හෙවං නත්ථි. දොණමිතෙ සුඛදුක්ඛෙ, පරියන්තකතෙ සංසාරෙ නත්ථි හායනවඩ්ඪනෙ, නත්ථි උක්කංසාවකංසෙ. සෙය්යථාපි නාම සුත්තපුට්ඨෙ ඛිත්තෙ නිබ්බෙඨියමානමෙව පලෙති, එවමෙව බාලෙ ච පණ්ඩිතෙ ච සන්ධාවිත්වා සංසරිත්වා දුක්ඛස්සන්තං කරිස්සන්තී’’ති, ඉත්ථං ඛො භන්තෙ රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස මක්ඛලිගොසාලො සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුට්ඨො සමානො සංසාරසුද්ධිං බ්යාකාසි.
මක්ඛලිගොසාලවාද
අයම්පි ¶ ආවුසො වාදො නිස්සිරිකොයෙව අනත්ථසංහිතො ජිගුච්ඡනීයො අති විය භයානකො, යෙ තස්ස වචනං සොතබ්බං සද්ධාතබ්බං මඤ්ඤෙය්යුං, තෙසං තං අස්ස දීඝරත්තං අහිතාය දුක්ඛාය.
අජිතකෙසකම්බලවාද
පුච්ඡා – අථාපරම්පි ¶ පුච්ඡාමි, අජිතො පන ආවුසො කෙසකම්බලො රඤ්ඤා මාගධෙන අජාතසත්තුනා වෙදෙහිපුත්තෙන සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුට්ඨො කථං බ්යාකාසි.
විස්සජ්ජනා – එකමිදං භන්තෙ සමයං රාජා මාගධො අජාතසත්තු වෙදෙහිපුත්තො යෙන අජිතො කෙසකම්බලො තෙනුපසඞ්කමි, උපසඞ්කමිත්වා අජිතං කෙසකම්බලං සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුච්ඡි, අථ ඛො භන්තෙ අජිතො කෙසකම්බලො රාජානං මාගධං අජාතසත්තුං වෙදෙහිපුත්තං එතදවොච ‘‘නත්ථි මහාරාජ දින්නං, නත්ථි යිට්ඨං, නත්ථි හුතං, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකො, නත්ථි අයං ලොකො, නත්ථි පරො ලොකො, නත්ථි මාතා, නත්ථි පිතා, නත්ථි සත්තා ඔපපාතිකා, නත්ථි ලොකෙ සමණබ්රාහ්මණා සම්මග්ගතා සම්මාපටිපන්නා, යෙ ඉමඤ්ච ලොකං පරඤ්ච ලොකං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවෙදෙන්ති. (පෙය්යාල) බාලෙ ච පණ්ඩිතෙ ච කායස්ස භෙදා උච්ඡිජ්ජන්ති විනස්සන්තී’’ති. ඉත්ථං ඛො භන්තෙ රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස අජිතො කෙසකම්බලො ¶ සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුට්ඨො සමානො උච්ඡෙදං බ්යාකාසි.
අජිතකෙසකම්බල
අයම්පි ¶ ඛො ආවුසො නිස්සිරිකොයෙව, අනත්ථසංහිතො ජිගුච්ඡනීයො අති විය භයානකො, යෙ තස්ස වචනං සොතබ්බං සද්ධාතබ්බං මඤ්ඤෙය්යුං, තෙසං තං අස්ස දීඝරත්තං අහිතාය දුක්ඛාය.
පකුධකච්චායනවාද
පුච්ඡා – අථාපරම්පි ¶ පුච්ඡාමි, පකුධො පන ආවුසො කච්චායනො රඤ්ඤා මාගධෙන අජාතසත්තුනා වෙදෙහිපුත්තෙන සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුට්ඨො කථං බ්යාකාසි.
විස්සජ්ජනා – එකමිදං භන්තෙ සමයං රාජා මාගධො අජාතසත්තු වෙදෙහිපුත්තො යෙන පකුධො කච්චායනො තෙනුපසඞ්කමි, උපසඞ්කමිත්වා පකුධං කච්චායනං සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුච්ඡි, අථ ඛො භන්තෙ පකුධො කච්චායනො රාජානං මාගධං අජාසත්තුං වෙදෙහිපුත්තං එතදවොච ‘‘සත්තිමෙ මහාරාජ කායා අකටා අකටවිධා අනිම්මිතා අනිම්මාතා වඤ්චා කූටට්ඨා එසිකට්ඨායිතා, තෙ න ඉඤ්ජන්ති, න විපරිණාමෙන්ති, න අඤ්ඤමඤ්ඤං බ්යාබාධෙන්ති, නාලං අඤ්ඤමඤ්ඤස්ස සුඛාය වා දුක්ඛාය වා සුඛදුක්ඛාය වා. කතමෙ සත්ත, පථවීකායො, ආපොකායො, තෙජොකායො ¶ වායොකායො, සුඛෙ, දුක්ඛෙ, ජීවෙ සත්තමෙ. ඉමෙ සත්තකායා අකටා අකටවිධා අනිම්මිතා අනිම්මාතා වඤ්ච්යා කූටට්ඨා එසිකට්ඨායිතා, තෙ න ඉඤ්ජන්ති, න විපරිණාමෙන්ති, න අඤ්ඤමඤ්ඤං බ්යාබාධෙන්ති, නාලං අඤ්ඤමඤ්ඤස්ස සුඛාය වා දුක්ඛාය වා සුඛදුක්ඛාය වා. තත්ථ නත්ථි හන්තා වා ඝාතෙතා වා, සොතා වා සාවෙතා වා, විඤ්ඤාතා වා විඤ්ඤාපෙතා වා, යොපි තිණ්හෙන සත්ථෙන සීසං ඡින්දති, න කොචි කිඤ්චි ජිවිතා වොරොපෙති, සත්තන්නංත්වෙව කායානමන්තරෙන සත්ථං විවරමනුපතතී’’ති. ඉත්ථං ඛො භන්තෙ රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස පකුධො කච්චායනො සාමඤ්ඤඵලං පුට්ඨො සමානො අඤ්ඤෙන අඤ්ඤං බ්යාකාසි.
පකුධකච්චායනවාද
අයම්පි ¶ ඛො ආවුසො වාදො පුරිමවාදොවිය නිස්සිරිකොයෙව අනත්ථසංහිතො ජිගුච්ඡනීයො අතිවිය භයානකො.
නිගණ්ඨනාටපුත්තවාද
පුච්ඡා – අථාපරම්පි පුච්ඡාමි, නිගණ්ඨො පනාවුසො නාටපුත්තො රඤ්ඤා මාගධෙන අජාතසත්තුනා වෙදෙහිපුත්තෙන සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුට්ඨො කථං බ්යාකාසි.
විස්සජ්ජනා – එකමිදං භන්තෙ සමයං රාජා මාගධො අජාතසත්තු වෙදෙහිපුත්තො යෙන නිගණ්ඨො නාටපුත්තො තෙනුපසංකමි, උපසංකමිත්වා නිගණ්ඨං නාටපුත්තං සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුච්ඡි, අථ ඛො නිගණ්ඨො නාටපුත්තො රාජානං මාගධං අජාතසත්තුං වෙදෙහිපුත්තං එතදවොච, ‘‘ඉධ මහාරාජ නිගණ්ඨො චාතුයාමසංවරසංවුතො හොති, කථඤ්ච මහාරාජ
නිගණ්ඨො ¶ චාතුයාමසංවරසංවුතො හොති, ඉධ මහාරාජ නිගණ්ඨො සබ්බවාරිවාරිතො ච හොති, සබ්බවාරියුත්තො ච, සබ්බවාරිධුතො ච, සබ්බවාරිඵුටො ච. එවං ඛො මහාරාජ නිගණ්ඨො චාතුයාමසංවරසංවුතො හොති, යතො ඛො මහාරාජ නිගණ්ඨො එවං චාතුයාමසංවරසංවුතො හොති. අයං වුච්චති මහාරාජ නිගණ්ඨො ගතත්තො ච යතත්තො ච ඨිතත්තො චා’’ති. ඉත්ථං ඛො භන්තෙ රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස නිගණ්ඨො නාටපුත්තො සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුට්ඨො සමානො චාතුයාමසංවරං බ්යාකාසි.
නිගණ්ඨවාද
එතස්ස ¶ පනාවුසො වාදෙ කොචි සාසනානුලොමවාදො අත්ථි, අසුද්ධලද්ධිතාය පන එසොපි වාදො ජිගුච්ඡනීයොයෙව, සෙය්යථාපි භොජනං ගූථමිස්සං ගාරය්හොයෙව ආරකා පරිවජ්ජිතබ්බොයෙව, සෙය්යථාපි විසසංසට්ඨො ආපානීයකංසො.
සිඤ්චඤ්ඤවාද
පුච්ඡා – අථාපරම්පි ¶ පුච්ඡාමි, සඤ්චයො පනාවුසො බෙලට්ඨපුත්තො සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුට්ඨො කථං බ්යාකාසි.
විස්සජ්ජනා – එකමිදං භන්තෙ සමයං රාජා මාගධො අජාතසත්තු වෙදෙහිපුත්තො යෙන සඤ්චයො බෙලට්ඨපුත්තො තෙනුපසඞ්කමි, උපසඞ්කමිත්වා සඤ්චයං බෙලට්ඨපුත්තං එතදවොච, ‘‘යථා නු ඛො ඉමානි භො සඤ්චය පුථුසිප්පායතනානි, සෙය්යථිදං, හත්ථාරොහා අස්සරොහා…පෙ… සක්කා නු ඛො භො සඤ්චය එවමෙව දිට්ඨෙව ධම්මෙ සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පඤ්ඤපෙතු’’න්ති, එවං වුත්තෙ භන්තෙ සඤ්චයො බෙලට්ඨපුත්තො රාජානං මාගධං අජාතසත්තුං වෙදෙහිපුත්තං එතදවොච.
‘‘අත්ථි පරොලොකොති ඉති චෙ මං පුච්ඡසි, අත්ථි පරො ලොකොති ඉති චෙ මෙ අස්ස, අත්ථි පරො
ලොකොති ¶ ඉති තෙ නං බ්යාකරෙය්යං, එවන්තිපි මෙ නො, තථාතිපි මෙ නො, අඤ්ඤථාතිපි මෙ නො, නොතිපි මෙ නො, නො නොතිපි මෙ නො…පෙ… නෙව හොති න න හොති තථාගතො පරං මරණාති ඉති චෙ මං පුච්ඡසි, නෙව හොති න න හොති තථාගතො පරං මරණාති ඉති චෙ මෙ අස්ස, නෙව හොති න න හොති තථාගතො පරං මරණාති ඉති තෙ නං බ්යාකරෙය්යං, එවන්තිපි මෙ නො, තථාතිපි මෙ නො, අඤ්ඤථාතිපි මෙ නො, නොතිපි මෙ නො, නො නොතිපි මෙ නො’’ති. ඉත්ථං ඛො භන්තෙ රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස සඤ්චයො බෙලට්ඨපුත්තො සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුට්ඨො සමානො වික්ඛෙපං බ්යාකාසි.
තිත්ථිඅයූවාද
සබ්බෙපි ¶ ආවුසො එතෙ ඡන්නං සත්ථාරානං වාදා නිස්සිරිකායෙව ජිගුච්ඡනීයායෙව අනත්ථසංහිතායෙව, බාලානං භිය්යොසො මත්තාය සම්මොහාය සංවත්තන්ති අනත්ථාය.
අජ්ජ ¶ පන ආවුසො කාලො අතික්කන්තො, ස්වෙයෙව භගවතා වුත්තං පණීතං පසට්ඨං සන්දිට්ඨිකඵලං පුච්ඡාම.
පුච්ඡා – පුරිමදිවසෙසු ආවුසො සාමඤ්ඤඵලසුත්තස්ස පුබ්බභාගෙ යාව ඡසත්ථාරමිච්ඡාවාදපරියොසානං පුච්ඡනවිස්සජ්ජනං අම්හෙහි කතං, අජ්ජ පන යථානුප්පත්තං භගවතා දෙසිතසාමඤ්ඤඵලසුත්තාධිකාරෙ පුච්ඡාවිස්සජ්ජනං කරිස්සාම. භගවා පන ආවුසො රඤ්ඤා මාගධෙන අජාතසත්තුනා වෙදෙහිපුත්තෙන සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුට්ඨො කථං බ්යාකාසි.
විස්සජ්ජනා – භගවා භන්තෙ තිධා විභජිත්වා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුට්ඨො බ්යාකාසි.
පුච්ඡා – කථඤ්චාවුසො ¶ භගවා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුනො වෙදෙහිපුත්තස්ස පඨමං සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං දෙසෙසි.
විස්සජ්ජනා – දාසං භන්තෙ පබ්බජිතං උපමාභාවෙන නිද්දිසිත්වා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස භගවා පඨමං සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං දෙසෙසි.
සොහං ¶ භන්තෙ භගවන්තම්පි පුච්ඡාමි, යථා නු ඛො ඉමානි භන්තෙ පුථුසිප්පායතනානි සෙය්යථිදං…පෙ… සක්කා නු ඛො භන්තෙ එව මෙව දිට්ඨෙව ධම්මෙ සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පඤ්ඤපෙතුං –
අච්ඡරියං ¶ ආවුසො අබ්භුතං ආවුසො, යාව ස්වාඛාතස්ස බුද්ධසාසනස්ස මහිද්ධිකතා මහානුභාවතා, යත්රහි නාම දාසොපි නිහීනජච්චො එවං ස්වාඛාතෙ බුද්ධසාසනෙ පබ්බජිත්වා අත්තනො ඉස්සරභූතෙන රඤ්ඤාපි වන්දනීයත්තං ගරුකරණීයත්තං පාපුණිස්සති, සුපඤ්ඤත්තමෙතං භගවතා පඨමං සන්දිට්ඨිකඵලං.
පුච්ඡා – කථං ¶ පනාවුසො භගවා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුනො වෙදෙහිපුත්තස්ස දුතියං සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං දෙසෙසි.
විස්සජ්ජනා – කස්සකං භන්තෙ පබ්බජිතං උපමාභාවෙන දස්සෙත්වා භගවා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං දෙසෙසි.
අච්ඡරියං ¶ ආවුසො අබ්භුතං ආවුසො, යාව බුද්ධසාසනස්ස ස්වාඛාතතා මහිද්ධිකතා මහානුභාවතා, යත්රහි නාම කස්ස කොපි ගුණරහිතො එවං ස්වාඛාතෙ බුද්ධසාසනෙ පබ්බජිත්වා රට්ඨධිපතිනා මනුස්සලොකෙ දෙවභූතෙන රඤ්ඤාපි ගරුකරණීයතං වන්දනීයතං පාපුණිස්සති, සුපඤ්ඤත්තමෙතං ආවුසො භගවතා දුතියං සන්දිට්ඨිකඵලං.
පුච්ඡා – කථඤ්චා ¶ පනාවුසො භගවා පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකසාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං රඤ්ඤො දෙසෙසි.
විස්සජ්ජනා – භගවා භන්තෙ බුද්ධුප්පාදතො පට්ඨාය කුලපුත්තස්ස පබ්බජිත භාවං, තස්ස ච සීලසම්පදං, තස්ස ච ඉන්ද්රියෙසු ගුත්තද්වාරතං, අරියඤ්චසතිසම්පජඤ්ඤං, අරියඤ්ච සන්තුට්ඨිං, පඤ්චන්නඤ්ච නීවරණානං පහානං, චත්තාරි ච ඣානානි, අට්ඨ ච විජ්ජායො, තාහි තාහි උපමාහි විත්ථාරතො විභජිත්වා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච දෙසෙසි.
සක්කා ¶ පන භන්තෙ දිට්ඨෙව ධම්මෙ සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං, පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච පඤ්ඤපෙතුං.
සක්කා මහාරාජා, තෙන හි මහාරාජ සුණොහි සාධුකං මනසිකරොහි භාසිස්සාමි.
පුච්ඡා – කථඤ්ච ¶ පනාවුසො භික්ඛු සීලසම්පන්නො හොති, කථඤ්ච භගවා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුනො වෙදෙහිපුත්තස්ස චූළසීලං විභජිත්වා දෙසෙසි.
විස්සජ්ජනා – ‘‘කථඤ්ච ¶ මහාරාජ භික්ඛු සීලසම්පන්නො හොති. ඉධ මහාරාජ භික්ඛු පාණාතිපාතං පහාය පාණාතිපාතා පටිවිරතො හොති නිහිතදණ්ඩො නිහිතසත්ථො ලජ්ජී දයාපන්නො, සබ්බපාණභූතහිතානුකම්පී විහරති. ඉදම්පිස්ස හොති සීලස්මිං’’ එවමාදිනා භන්තෙ භගවා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස ඡබ්බීසතියා ආකාරෙහි චූළසීලං විභජිත්වා දෙසෙසි.
සාධු ¶ සාධු ආවුසො, සාධු සාධු ආවුසො යං භික්ඛු එවං ස්වාඛාතෙ බුද්ධසාසනෙ සද්ධාපබ්බාජිතො ඉමිනා ච චූළසීලෙන සමන්නාගතො විහරෙය්ය.
ඉදානි ¶ පන කාලො අතික්කන්තො.
සුවෙ යථානුප්පත්තට්ඨානතො පට්ඨාය පුච්ඡාවිස්සජ්ජනං කරිස්සාම.
පුච්ඡා – කථං පනාවුසො රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුනො වෙදෙහිපුත්තස්ස මජ්ඣිමසීලඤ්ච මහාසීලඤ්ච විභජිත්වා දෙසෙසි.
විස්සජ්ජනා – ‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්තො සමණබ්රාහ්මණා සද්ධාදෙය්යානි භොජනානි භුඤ්ජිත්වා තෙ එවරූපං බීජගාමභූතගාමසමාරම්භං අනුයුත්තා විහරන්ති. සෙය්යථිදං. මූලබීජං ඛන්ධබීජං ඵළුබීජං අග්ගබීජං බීජබීජමෙව පඤ්චමං, ඉති එවරූපා බීජගාමභූතගාමසමාරම්භා පටිවිරතො හොති. ඉදම්පිස්ස හොති සීලස්මිං’’ එවමාදිනා භන්තෙ භගවා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස මජ්ඣිමසීලඤ්ච මහාසීලඤ්ච විත්ථාරතො විභජිත්වා දෙසෙසි.
සාධු ¶ සාධු ආවුසො, සාධු ඛො ආවුසො යං භික්ඛු එවං ස්වාඛාතෙ බුද්ධසාසනෙ සද්ධාපබ්බජිතො එවං අරියෙන සීලෙන සමන්නාගතො විහරෙය්ය.
පුච්ඡා – කථං පනාවුසො අරියං ඉන්ද්රියසංවරඤ්ච අරියං සතිසම්පජඤ්ඤඤ්ච අරියං සන්තොසඤ්ච භගවා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස විභජිත්වා දෙසෙසි.
විස්සජ්ජනා – ඉධ මහාරාජ භික්ඛු චක්ඛුනා රූපං දිස්වා න නිමිත්තග්ගාහී හොති නනුබ්යඤ්ජනග්ගාහී, යත්වාධිකරණමෙනං චක්ඛුන්ද්රියං අසංවුතං විහරන්තං අභිජ්ඣාදොමනස්සා පාපකා අකුසලා ධම්මා අන්වාස්සවෙය්යුං, තස්ස සංවරාය පටිපජ්ජති, රක්ඛති චක්ඛුන්ද්රියං, චක්ඛුන්ද්රියෙ සංවරං ආපජ්ජති, එවමාදිනා ච.
ඉධ මහාරාජ භික්ඛු සතිසම්පජඤ්ඤෙන සමන්නාගතො හොති, අභික්කන්තෙ පටික්කන්තෙ සම්පජනකාරී හොති,
ආලොකිතෙ ¶ විලොකිතෙ සම්පජානකාරී හොති, සමිඤ්ජිතෙ පසාරිතෙ සම්පජානකාරී හොති, සඞ්ඝාටිපත්තචීවරධාරණෙ සම්පජානකාරී හොති, අසිතෙ පීතෙ ඛායිතෙ සායිතෙ සම්පජානකාරී හොති, උච්චාරපස්සාවකම්මෙ සම්පජානකාරී හොති, ගතෙ ඨිතෙ නිසින්නෙ සුත්තෙ ජාගරිතෙ භාසිතෙ තුණ්හීභාවෙ සම්පජානකාරී හොති, එවං ඛො මහාරාජ භික්ඛු සතිසම්පජඤ්ඤෙන සමන්නාගතො හොති.
කථඤ්ච මහාරාජ භික්ඛු සන්තුට්ඨො හොති, ඉධ මහාරාජ භික්ඛු සන්තුට්ඨො හොති කායපරිහාරිකෙන චීවරෙන කුච්ඡිපරිහාරිකෙන පිණ්ඩපාතෙන.
එවමාදිනා භන්තෙ භගවා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස අරියඤ්ච ඉන්ද්රියෙසුගුත්තද්වාරතං අරියඤ්ච සතිසම්පජඤ්ඤං අරියඤ්ච සන්තොසං විභජිත්වා දෙසෙසි.
සාධු ¶ සාධු ආවුසො, සාධු ඛො ආවුසො යං භික්ඛු එවං ස්වාඛාතෙ බුද්ධසාසනෙ සද්ධාපබ්බජිතො ඉමිනා ච අරියෙන ඉන්ද්රියසංවරෙන සමන්නාගතො, ඉමිනා ච අරියෙන සතිසම්පජඤ්ඤෙන
සමන්නාගතො ¶ , ඉමාය ච අරියාය සන්තුට්ඨියා සමන්නාගතො විහරෙය්ය.
පුච්ඡා – කථං පනාවුසො භගවා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස නීවරණපහානං විභජිත්වා දෙසෙසි.
විස්සජ්ජනා – සො එවං අරියෙන සීලක්ඛන්ධෙන සමන්නාගතො, අරියෙන ඉන්ද්රියසංවරෙන සමන්නාගතො, අරියෙන සතිසම්පජඤ්ඤෙන සමන්නාගතො, අරියාය සන්තුට්ඨියා සමන්නාගතො, විවිත්තං සෙනාසනං භජති අරඤ්ඤං රුක්ඛමූලං පබ්බතං කන්දරං ගිරිගුහං සුසානං වනපත්තං අබ්භොකාසං පලාලපුඤ්ජං. සො පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තො නිසීදති පල්ලඞ්කං ආභුඤ්ජිත්වා උජුං කායං පණිධාය පරිමුඛං සතිං උපට්ඨපෙත්වා. සො අභිජ්ඣං ලොකෙ පහාය විගතාභිජ්ඣෙන චෙතසා විහරති…පෙ… තස්සිමෙ පඤ්ච නීවරණෙ පහීනෙ අත්තනි සමනුපස්සතො පාමොජ්ජං ජායති, පමුදිතස්ස පීති ජායති, පීතිමනස්ස කායො පස්සම්භති, පස්සද්ධකායො ¶ සුඛං වෙදෙහි, සුඛිනො චිත්තං සමාධියති. එවං ඛො භන්තෙ භගවා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස නීවරණප්පහානං විභජිත්වා විත්ථාරතො දෙසෙසි.
සාධු ¶ සාධු ආවුසො, සාධු ඛො ආවුසො යං භික්ඛු එවං ස්වාඛාතෙ බුද්ධසාසනෙ සද්ධාපබ්බජිතො එවං පඤ්චනීවරණෙ පජහිත්වා තෙහි චිත්තං විසොධෙත්වා විහරෙය්ය.
පුච්ඡා – කථඤ්චාවුසො ¶ භගවා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස පඨමං සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං දෙසෙසි, පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච.
විස්සජ්ජනා – සො විවිච්චෙව කාමෙහි විවිච්ච අකුසලෙහි ධම්මෙහි සවිතක්කං සවිචාරං විවෙකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති…පෙ… ඉදම්පි ඛො මහාරාජ සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච
පණීතතරඤ්ච ¶ . එවං ඛො භන්තෙ භගවා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස පඨමං සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච දෙසෙසි.
සාධු ¶ සාධු ආවුසො, සාධු ඛො ආවුසො යං භික්ඛු එවං ස්වාඛාතෙ බුද්ධසාසනසඞ්ඛාතෙ ධම්මවිනයෙ පබ්බජිත්වා එවං පඨමං ඣානං
උපසම්පජ්ජ ¶ විවෙකජෙන පීතිසුඛෙන අත්තනො කායං අභිසන්දෙය්ය පරිසන්දෙය්ය පරිපූරෙය්ය.
පුච්ඡා – කථඤ්චාවුසො ¶ භගවා දුතියඤ්ච තතියඤ්ච චතුත්ථඤ්ච සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං දෙසෙසි, පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච.
විස්සජ්ජනා – පුන ච පරං මහාරාජ භික්ඛු විතක්කවිචාරානං වූපසමා අජ්ඣත්තං සම්පසාදනං චෙතසො එකොදිභාවං අවිතක්කං අවිචාරං සමාධිජං පීතිසුඛං දුතියංඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති එවමාදිනා භන්තෙ භගවා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස දුතියඤ්ච තතියඤ්ච චතුත්ථඤ්ච සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච දෙසෙසි.
සාධු ¶ සාධු ආවුසො, සාධු ඛො ආවුසො යං භික්ඛු එවං ස්වාඛාතෙ බුද්ධසාසනසඞ්ඛාතෙ ධම්මවිනයෙ සද්ධාපබ්බජිතො එවං දුතියඣානඤ්ච තතියඣානඤ්ච චතුත්ථඣානඤ්ච උපසම්පජ්ජ තෙහි ඣානසුඛෙහි අත්තනො කායං අභිසන්දෙත්වා පරිසන්දෙත්වා පරිපූරෙත්වා විහරෙය්ය.
පුච්ඡා – කථඤ්ච ¶ පනාවුසො භගවා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස අපරම්පි සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං දෙසෙසි, පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච.
විස්සජ්ජනා – සො එවං සමාහිතෙ චිත්තෙ පරිසුද්ධෙ පරියොදාතෙ අනඞ්ගණෙ විගතූපක්කිලෙසෙ මුදුභූතෙ කම්මනියෙ ඨිතෙ ආනඤ්ජප්පත්තෙ ඤාණදස්සනාය චිත්තං අභිනීහරති අභිනින්නාමෙති, සො එවං පජානාති ‘‘අයං ඛො මෙ කායො රූපී චාතුමහාභූතිකො මාතාපෙත්තිකසම්භවො ඔදනකුම්මාසූපචයො අනිච්චුච්ඡාදනපරිමද්දනභෙදනවිද්ධංසනධම්මො, ඉදඤ්ච පන මෙ විඤ්ඤාණං එත්ථ සිතං එත්ථ පටිබන්ධන්ති…පෙ… ඉදම්පි ඛො මහාරාජ සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච. එවං ඛො භන්තෙ භගවා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස අපරම්පි සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච දෙසෙසි.
සුඤ්ඤාරංගා ¶ පවිට්ඨස්ස, සන්තචිත්තස්ස භික්ඛුනො. අමානුසී රතී හොති, සම්මාධම්මං විපස්සතො.
සාධු ¶ සාධු ආවුසො, සාධු ඛො ආවුසො යං භික්ඛු එවං ස්වාඛාතෙ බුද්ධසාසනසඞ්ඛාතෙ ධම්මවිනයෙ සද්ධාපබ්බජිතො එවං ඤාණදස්සනං උප්පාදෙත්වා එවං ඤාණදස්සනෙන සමන්නාගතො හුත්වා විහරෙය්ය.
පුච්ඡා – කථඤ්චාවුසො ¶ භගවා අපරම්පි සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං දෙසෙසි, පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච.
විස්සජ්ජනා – සො එවං සමාහිතෙ චිත්තෙ පරිසුද්ධෙ පරියොදාතෙ අනඞ්ගණෙ විගතූපක්කිලෙසෙ මුදුභූතෙ කම්මනියෙ ඨිතෙ ආනඤ්ජප්පත්තෙ මනොමයං කායං අභිනිම්මානාය චිත්තං අභිනීහරති අභිනින්නාමෙති, සො ඉමම්හා කායා අඤ්ඤං කායං අභිනිම්මිනාති රූපිං මනොමයං සබ්බඞ්ගපච්චඞ්ගිං අහීනින්ද්රියං එවමාදිනා භන්තෙ භගවා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස අපරම්පි සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච දෙසෙසි.
සාධු ¶ සාධු ආවුසො, සාධු ඛො ආවුසො යං භික්ඛු එවං ස්වාඛාතෙ බුද්ධසාසනසඞ්ඛාතෙ ධම්මවිනයෙ සද්ධාපබ්බජිතො එවං විසෙසෙන මනොමයඤාණෙන සමන්නාගතො විහරෙය්ය.
පුච්ඡා – භගවා ¶ ආවුසො රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස ඣානචතුක්කසඞ්ඛාතඤ්ච පඨම දුතිය විජ්ජාසඞ්ඛාතඤ්ච සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං දස්සෙත්වා, අපරං කීදිසං සංන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං දෙසෙසි, පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච.
විස්සජ්ජනා – සො එවං සමාහිතෙ චිත්තෙ පරිසුද්ධෙ පරියොදාතෙ අනඞ්ගණෙ විගතූපක්කිලෙසෙ මුදුභූතෙ කම්මනියෙ ඨිතෙ ආනඤ්ජප්පත්තෙ ඉද්ධිවිධාය චිත්තං අභිනීහරති අභිනින්නාමෙති, සො අනෙකවිහිතං ඉද්ධිවිධං පච්චනුභොති, එකොපි හුත්වා බහුධා හොති, බහුධාපි හුත්වා එකො හොති…පෙ… ඉදම්පි ඛො මහාරාජ සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්චාති. ඉත්ථං ඛො භන්තෙ භගවා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස අපරම්පි සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච දෙසෙසි.
අච්ඡරියං ¶ ආවුසො අබ්භුතං ආවුසො, යාව බුද්ධසාසනස්ස ස්වාඛාතතා, යත්රහි නාම එවං ස්වාඛාතෙ බුද්ධසාසනෙ පබ්බජිත්වා සාවකොපි සම්මාපටිපන්නො එවං මහිද්ධිකං එවං මහානුභාවං ඉද්ධිවිධඤාණම්පි පච්චනුභොස්සති.
පුච්ඡා – කථං ¶ පනාවුසො භගවා අපරම්පි සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං දෙසෙසි, පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච.
විස්සජ්ජනා – සො එවං සමාහිතෙ චිත්තෙ පරිසුද්ධෙ පරියොදාතෙ අනඞ්ගණෙ විගතූපක්කිලෙසෙ මුදුභූතෙ කම්මනියෙ ඨිතෙ ආනඤ්ජප්පත්තෙ දිබ්බාය සොතධාතුයා චිත්තං අභිනීහරති අභිනින්නාමෙති, සො දිබ්බාය සොතධාතුයා විසුද්ධාය අතික්කන්ත මානුසිකාය උභො සද්දෙ සුණාති දිබ්බෙ ච මානුසෙ ච යෙ දූරෙ සන්තිකෙ ච…පෙ… ඉදම්පි ඛො මහාරාජ සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච. එවං ඛො භන්තෙ භගවා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස අපරම්පි සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච දෙසෙසි.
අච්ඡරියං ¶ ආවුසො, අබ්භුතං ආවුසො, යාව බුද්ධසාසනස්ස ස්වාඛාතතා, යත්රහි නාම එවං ස්වාඛාතෙ බුද්ධසාසනෙ සද්ධාපබ්බජිතො සම්මාපටිපන්නො සාවකොපි එවං විසෙසං දිබ්බසොතඤාණං පටිලභිස්සති.
පුච්ඡා – කථං පනාවුසො භගවා අපරම්පි සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං දෙසෙසි, පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච.
විස්සජ්ජනා – සො එවං සමාහිතෙ චිත්තෙ පරිසුද්ධෙ පරියොදාතෙ. අනඞ්ගණෙ විගතූපක්කිලෙසෙ මුදුභූතෙ කම්මනියෙ ඨිතෙ
ආනඤ්ජප්පත්තෙ ¶ චෙතොපරියඤාණාය චිත්තං අභිනීහරති අභිනින්නාමෙති, සො පරසත්තානං පරපුග්ගලානං චෙතසා චෙතො පරිච්ච පජානාති, සරාගං වා චිත්තං සරාගං චිත්තන්ති පජානාති, වීතරාගං වා චිත්තං වීතරාගං චිත්තන්ති පජානාති…පෙ… ඉදම්පි ඛො මහාරාජ සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච. එවං ඛො භන්තෙ භගවා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස අපරම්පි සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච දෙසෙසි.
අච්ඡරියං ¶ ආවුසො, අබ්භුතං ආවුසො, යාව බුද්ධසාසනස්ස ස්වාඛාතතා, යත්රහි නාම එවං ස්වාඛාතෙ බුද්ධසාසනෙ පබ්බජිතො සම්මාපටිපන්නො සාවකොපි එවං විසෙසං චෙතොපරියඤාණං පටිලභිස්සති.
පුච්ඡා – කථං ¶ පනාවුසො භගවා අපරම්පි සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං දෙසෙසි, පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච.
විස්සජ්ජනා – සො එවං සමාහිතෙ චිත්තෙ පරිසුද්ධෙ පරියොදාතෙ අනඞ්ගණෙ විගතූපක්කිලෙසෙ මුදුභූතෙ කම්මනියෙ ඨිතෙ ආනඤ්ජප්පත්තෙ පුබ්බෙනිවාසානුස්සතිඤාණාය චිත්තං අභිනීහරති අභිනින්නාමෙති, සො අනෙකවිහිතං පුබ්බෙනිවාසං අනුස්සරති, සෙය්යථිදං, එකම්පිජාතිං ද්වෙපි ජාතියො…පෙ… ඉදම්පි ඛො මහාරාජ සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච. එවං ඛො භන්තෙ භගවා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස අපරම්පි සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච දෙසෙසි.
අච්ඡරියං ¶ ආවුසො, අබ්භුතං ආවුසො, යාව බුද්ධසාසනස්ස ස්වාඛාතතා, යත්රහි නාම එවං ස්වාඛාතෙ බුද්ධසාසනෙ පබ්බජිත්වා සාවකොපි සම්මාපටිපන්නො එවං විසෙසං පුබ්බෙනිවාසඤාණං පටිලභිස්සති.
පුච්ඡා – කථඤ්ච පනාවුසො භගවා සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං දෙසෙසි, පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච.
විස්සජ්ජනා – සො එවං සමාහිතෙ චිත්තෙ පරිසුද්ධෙ පරියොදාතෙ අනඞ්ගණෙ විගතූපක්කිලෙසෙ මුදුභූතෙ කම්මනියෙ ඨිතෙ ආනෙඤ්ජප්පත්තෙ සත්තානං චුතූපපාතඤාණාය චිත්තං අභිනීහරති ¶ අභිනින්නාමෙති, සො දිබ්බෙන චක්ඛුනා විසුද්ධෙන අතික්කන්තමානුසකෙන සත්තෙ පස්සති චවමානෙ උපපජ්ජමානෙ හීනෙ පණීතෙ සුවණ්ණෙ දුබ්බණ්ණෙ සුගතෙ දුග්ගතෙ යථාකම්මුපගෙ සත්තෙ පජානාති…පෙ… ඉදම්පි ඛො මහාරාජ සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච. ඉත්ථං ඛො භන්තෙ භගවා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස අපරම්පි සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච දෙසෙසි.
අච්ඡරියං ¶ ආවුසො, අබ්භුතං ආවුසො, යාව බුද්ධසාසනස්ස ස්වාඛාතතා, යත්රහි නාම එවං ස්වාඛාතෙ බුද්ධසාසනෙ පබ්බජිතො සාවකොපි සම්මාපටිපන්නො එවං විසෙසං දිබ්බචක්ඛුඤාණං පටිලභිස්සති.
පුච්ඡා – කථං ¶ පනාවුසො භගවා පරියොසානෙ උත්තරිතරං සාමඤ්ඤඵලං දෙසෙසි.
විස්සජ්ජනා – සො එවං සමාහිතෙ චිත්තෙ පරිසුද්ධෙ පරියොදාතෙ අනඞ්ගණෙ විගතූපක්කිලෙසෙ මුදුභූතෙ කම්මනියෙ ඨිතෙ ආනෙඤ්ජප්පත්තෙ ආසවානං ඛයඤාණාය චිත්තං අභිනීහරති අභිනින්නාමෙති…පෙ… ඉදං ඛො මහාරාජ සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච. ඉමස්මා ච පන මහාරාජ සන්දිට්ඨිකා සාමඤ්ඤඵලා අඤ්ඤං සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං උත්තරිතරං වා පණීතතරං වා නත්ථීති. ඉත්ථං ඛො භන්තෙ භගවා රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස පරියොසානං සන්දිට්ඨිකං සාමඤ්ඤඵලං පුරිමෙහි සන්දිට්ඨිකෙහි සාමඤ්ඤඵලෙහි අභික්කන්තතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච දෙසෙසි.
සාධු ¶ සාධු ආවුසො, සාධු ඛො ආවුසො, යං භික්ඛු බුද්ධසාසනෙ සද්ධාපබ්බජිතො එවං ස්වාඛාතෙ ධම්මවිනයෙ සම්මාපටිපන්නො ආසවක්ඛයඤාණං පාපුණිත්වා දුක්ඛස්සන්තං කරොති.
පුච්ඡා – කථං ¶ පනාවුසො රාජා මාගධො අජාතසත්තු වෙදෙහිපුත්තො ඉමිස්සා දෙසනාය පරියොසානෙ භගවති ච දෙසනායඤ්ච පසන්නො පසන්නාකාරං අකාසි, කීදිසඤ්ච ආනිසංසං පටිලභි.
විස්සජ්ජනා – එවං වුත්තෙ භන්තෙ මාගධො අජාතසත්තු වෙදෙහිපුත්තො භගවන්තං එතදවොච, අභික්කන්තං භන්තෙ, අභික්කන්තං භන්තෙ, සෙය්යථාපි භන්තෙ නික්කුජ්ජිතං වා උක්කුජ්ජෙය්ය, පටිච්ඡන්නං වා විවරෙය්ය…පෙ… අජ්ජතග්ගෙ පාණ්ණුපෙතං සරණං ගතන්ති, අයඤ්හි භන්තෙ රාජා පිතුමාරිතකාලතො පට්ඨාය නෙව රත්තිං න දිවා නිද්දං පටිලභති, සත්ථාරං පන උපසඞ්කමිත්වා ඉමාය මධුරාය ඔජවන්තියා ධම්මදෙසනාය සුතකාලතො පට්ඨාය නිද්දං පටිලභති, තිණ්ණං රතනානං මහාසක්කාරමකාසි, පුථුජ්ජනිකාය සද්ධාය සමන්නාගතො නාම ඉමිනා රඤ්ඤා සදිසො නාහොසි, අනාගතෙ පන විජිතාවී නාම පච්චෙකබුද්ධො හුත්වා පරිනිබ්බායිස්සති. එවං ඛො භන්තෙ රාජා මාගධො අජාතසත්තු වෙදෙහිපුත්තො ¶ දෙසනාපරියොසානෙ පසන්නො පසන්නාකාරමකාසි, ඉදිසඤ්ච භන්තෙ මහානිසංසං පටිලභි.
අම්බට්ඨසුත්ත
පුච්ඡා – තෙනාවුසො ¶ භගවා ජානතා අරහතා පස්සතා සම්මාසම්බුද්ධෙන අම්බට්ඨං ටාම සුත්තං කත්ථ කං ආරබ්භ භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – කොසලෙසු භන්තෙ ජනපදෙ ඉච්ඡානඞ්ගලෙ නාම කොසලානං බ්රාහ්මණගාමෙ අම්බට්ඨං නාම මාණවං බ්රාහ්මණස්ස පොක්ඛරසාතිස්ස අන්තෙවාසිං ආරබ්භ භාසිතං.
සොණදණ්ඩසුත්ත
පුච්ඡා – සොණදණ්ඩං ¶ පනාවුසො සුත්තං භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – අඞ්ගෙසු භන්තෙ ජනපදෙ චම්පායං සොණදණ්ඩං බ්රාහ්මණං ආරබ්භ භාසිතං.
කූටදන්තසුත්ත
පුච්ඡා – කූටදන්තං ¶ පනාවුසො සුත්තං භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – මගධෙසු භන්තෙ ඛාණුමතෙ නාම බ්රාහ්මණගාමෙ කූටදන්ත බ්රාහ්මණං ආරබ්භ භාසිතං.
මහාලිසුත්ත
පුච්ඡා – මහාලිං ¶ පනාවුසො සුත්තං භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – වෙසාලියං භන්තෙ ඔට්ඨද්ධං නාම ලිච්ඡවිං ආරබ්භ භාසිතං.
ජාලියසුත්ත
පුච්ඡා – ජාලියං ¶ පනාවුසො සුත්තං භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – කොසම්බියං භන්තෙ ද්වෙ පබ්බජිතෙ ආරබ්භ භාසිතං.
මහාසීහනාදසුත්ත
පුච්ඡා – මහාසීහනාදං ¶ පනාවුසො සුත්තං භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – උරුඤ්ඤායං භන්තෙ කණ්ණකථලෙ අචෙලං කස්සපං ආරබ්භ භාසිතං.
පොට්ඨපාදසුත්ත
පුච්ඡා – පොට්ඨපාදං ¶ පනාවුසො සුත්තං භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ පොට්ඨපාදඤ්ච පරිබ්බාජකං චිත්තඤ්ච හත්ථිසාරිපුත්තං ආරබ්භ භාසිතං.
සුභසුත්ත
පුච්ඡා – සුභසුත්තං ¶ පනාවුසො කත්ථ කං ආරබ්භ කෙන භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ ආයස්මතා ආනන්දෙන ධම්මභණ්ඩාගාරිකෙන සුභං මාණවං තොදෙය්යපුත්තං ආරබ්භ භාසිතං.
කෙවට්ටසුත්ත
පුච්ඡා – කෙවට්ටං ¶ පනාවුසො සුත්තං භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – නාළන්දා යං භන්තෙ කෙවට්ටං ගහපතිපුත්තං ආරබ්භ භාසිතං.
ලොහිච්චසුත්ත
පුච්ඡා – ලොහිච්චසුත්ත ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – කොසලෙසු භන්තෙ ජනපදෙ සාලවතිකායං ලොහිච්චං බ්රාහ්මණං ආරබ්භ භාසිතං.
තෙවිජ්ජසුත්ත
පුච්ඡා – තෙවිජ්ජසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – කොසලෙසු භන්තෙ මනසාකටෙ නාම කොසලානං බ්රාහ්මණගාමෙ වාසෙට්ඨං භාරද්වාජං මාණවං ආරබ්භ භාසිතං.
මහාපදානසුත්ත
පුච්ඡා – තෙන ¶ ආවුසො භගවතා ජානතා පස්සතා අරහතා සම්මාසම්බුද්ධෙන මහාපදානසුත්තං දීඝනිකායෙ මහාවග්ගෙ පොරාණකෙහි සඞ්ගිතිකාරෙහි පඨමං සඞ්ගිතං භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආරබ්භ භාසිතං, සම්බහුලානං භන්තෙ භික්ඛූනං පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තානං මණ්ඩලමාළෙ සන්නිසින්නානං සන්නිපතිතානං පුබ්බෙනිවාසපටිසංයුත්තා ධම්මීකථා උදපාදි, ඉතිපි පුබ්බෙනිවාසො ඉතිපි පුබ්බෙනිවාසොති, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.
මහානිදානසුත්ත
පුච්ඡා – මහානිදානසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – කුරූසු භන්තෙ කම්මාසධම්මෙ නාම කුරූනං නිගමෙ ආයස්මන්තං ආනන්දං ආරබ්භ භාසිතං, ආයස්මා භන්තෙ ආනන්දො භගවන්තං උපසඞ්කමිත්වා එතදවොච ‘‘අච්ඡරියං භන්තෙ, අබ්භුතං භන්තෙ, යාව ගම්භීරොචායං භන්තෙ පටිච්චසමුප්පාදො
ගම්භීරාවභාසො ¶ ච, අථ ච පන මෙ උත්තානකුත්තානකො විය ඛායතී’’ති, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.
මහාපරිනිබ්බානසුත්ත
පුච්ඡා – මහාපරිනිබ්බානසුත්තං ¶ පනාවුසො බහුඅනුසන්ධිකං, බහුදෙසනා සඞ්ගහං, බුද්ධස්ස භගවතො පරිනිබ්බානාසන්නවස්සෙ පවත්තඅට්ඨුප්පත්තිදීපකවචනපබන්ධභූතං, තස්මා තං අන්තරාභෙදවසෙන විභජ්ජ පරිච්ඡිජ්ජ පරිච්ඡිජ්ජ පුච්ඡිස්සාමි, තත්ථාවුසො භගවතා පඨමං
රාජූනං ¶ අපරිහානියධම්මදෙසනා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතා.
විස්සජ්ජනා – රාජගහෙ භන්තෙ වස්සකාරං බ්රාහ්මණං මගධමහාමත්තං ආරබ්භ භාසිතා, වස්සකාරො භන්තෙ බ්රාහ්මණො මගධමහාමත්තො භගවන්තං උපසඞ්කමිත්වා එතදවොච ‘‘රාජා භො ගොතම මාගධො අජාතසත්තු වෙදෙහිපුත්තො වජ්ජී අභියාතුකාමො සො එවමාහ අහං හිමෙ වජ්ජී එවං මහිද්ධිකෙ එවං මහානුභාවෙ උච්ඡෙච්ඡාමි වජ්ජී විනාසෙස්සාමි වජ්ජී අනයබ්යසනං ආපාදෙස්සාමී වජ්ජී’’ති තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතා.
පුච්ඡා – භික්ඛූනං ¶ පනාවුසො අපරිහානියධම්මදෙසනා භගවතා කත්ථ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතා.
විස්සජ්ජනා – තස්මිංයෙව භන්තෙ රාජගහෙ තස්මිංයෙව වත්ථුස්මිං භාසිතා.
ජරාසුත්ත
පුච්ඡා – ධම්මාදාසො ¶ ආවුසො ධම්මපරියායො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතො.
විස්සජ්ජනා – නාතිකෙ භන්තෙ ගිඤ්ජකාවසථෙ ආයස්මන්තං ආනන්ද ආරබ්භ භාසිතො, ආයස්මා භන්තෙ ආනන්දො භගවන්තං උපසඞ්කමිත්වා නාතිකියානං ද්වාදසන්නං පුග්ගලානං ගතිඅභිසම්පරායං පුච්ඡි, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතො.
අත්තදීප ධම්මදෙසනා
පුච්ඡා – අත්තදීපධම්මදෙසනා ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතා.
විස්සජ්ජනා – වෙසාලියං භන්තෙ වෙළුවගාමකෙ ආයස්මන්තං ආනන්දං ආරබ්භ භාසිතා, ආයස්මා භන්තෙ ආනන්දො භගවතො ගිලානවුට්ඨිතස්ස අචිරවුට්ඨිතස්ස ගෙලඤ්ඤා භගවතො ගෙලඤ්ඤෙන අත්තනො ඛෙදපත්තකාරණං ආරොචෙසි, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතා.
‘‘තස්මාතිහානන්ද ¶ අත්තදීපා විහරථ අත්තසරණා අනඤ්ඤසරණා’’.
පුච්ඡා – භගවතා ආවුසො පුරිම දුතියදිවසෙ පුච්ඡිතවිස්සජ්ජිතක්කමෙන අත්තදීපධම්මදෙසනඤ්ච අඤ්ඤානි ච ධම්මදෙසනානි කථෙත්වා පරිනිට්ඨිත සබ්බබුද්ධකිච්චෙන ආයුසඞ්ඛාරො කත්ථ ඔස්සට්ඨො.
විස්සජ්ජනා – වෙසාලියං භන්තෙ චාපාලෙ චෙතියෙ මාරෙන පාපිමතා යාචිතො භගවා සතෙන සම්පජානෙන ආයුසඞ්ඛාරො ඔස්සට්ඨො.
‘‘පරිනිබ්බාතු ¶ දානි භන්තෙ භගවා, පරිනිබ්බාතු සුගතො, පරිනිබ්බාන කාලො දානි භන්තෙ භගවතො.
අප්පොසුක්කො ත්වං පාපිම හොති, න චිරං තථාගතස්ස පරිනිබ්බානං භවිස්සති, ඉතො තිණ්ණං මාසානං අච්චයෙන තථාගතො පරිනිබ්බායිස්සති.
චතුමහාපදෙස
පුච්ඡා – චතුමහාපදෙසධම්මදෙසනා ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ භාසිතා.
විස්සජ්ජනා – භොගනගරෙ භන්තෙ ආනන්දෙ චෙතියෙ භාසිතා.
පරිපක්කො ¶ වයො මය්හං, පරිත්තං මම ජීවිතං. පහාය වො ගමිස්සාමි, කතං මෙ සරණමත්තනො.
සංවෙග
පුච්ඡා – චතුසංවෙජනීයකථා ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතා.
විස්සජ්ජනා – කුසිනාරායං භන්තෙ ආයස්මන්තං ආනන්දං ආරබ්භ භාසිතා, ආයස්මා භන්තෙ ආනන්දො භගවන්තං එතදවොච ‘‘පුබ්බෙ භන්තෙ දිසාසු වස්සංවුට්ඨා භික්ඛූ ආගච්ඡන්ති තථාගතං දස්සනාය, තෙ මයං ලභාම මනොභාවනීයෙ භික්ඛූ දස්සනාය, ලභාම පයිරුපාසනාය. භගවතො පන මයං භන්තෙ අච්චයෙන න ලභිස්සාම මනොභාවනීයෙ භික්ඛූ දස්සනාය, න ලභිස්සාම පයිරුපාසනායා’’ති, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතා.
යෙහි ¶ කෙචි ආනන්ද චෙතියචාරිකං ආහිණ්ඩන්තා පසන්නචිත්තා කාලං කරිස්සන්ති, සබ්බෙතෙ කායස්ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලොකං උපපජ්ජිස්සන්ති හු –
පුච්ඡා – කථඤ්චාවුසො ¶ භගවා භික්ඛූනං මාතුගාමෙසු පටිපජ්ජිතබ්බවත්තං කථෙසි.
විස්සජ්ජනා – අදස්සනං ආනන්දාති ච අනාලාපො ආනන්දාති ච සති ආනන්ද උපට්ඨබ්බෙතබ්බාති ච එවං ඛො භන්තෙ භගවා මාතුගාමෙසු පටිපජ්ජිතබ්බාකාරං කථෙසි.
මහාසුදස්සනසුත්ත
පුච්ඡා – මහාසුදස්සනසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – තිස්සංයෙව භන්තෙ කුසිනාරායං ආයස්මන්තං ආනන්දං ආරබ්භ භාසිතං, ආයස්මා භන්තෙ ආනන්දො භගවන්තං එතදවොච ‘‘මා භන්තෙ භගවා ඉමස්මිං ඛුද්දකනගරකෙ
උජ්ජඞ්ගලනගරකෙ ¶ සාඛානගරකෙ පරිනිබ්බායි. සන්ති භන්තෙ අඤ්ඤානි මහානගරානි. සෙය්යථිදං, චම්පා, රාජගහං, සාවත්ථී, සාකෙතං, කොසම්බී, බාරාණසී, එත්ථ භගවා පරිනිබ්බායතු, එත්ථ බහූ ඛත්තියමහාසාලා බ්රාහ්මණ මහාසාලා ගහපති මහාසාලා තථාගතෙ අභිප්පසන්නා. තෙ තථාගතස්ස සරීරපූජං කරිස්සන්තී’’ති, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.
පුච්ඡා – භගවා ¶ ආවුසො පුරිමදිවසෙ පුච්ඡිත විස්සජ්ජිතක්කමෙන මහාසුදස්සන සුත්තන්තං දෙසෙත්වා සුභද්දංනාම පරිබ්බාජකං බුද්ධවෙනෙය්යෙසු පච්ඡිමසාවකභූතං කථං විනෙසි.
විස්සජ්ජනා – යස්මිං ඛො සුභද්ද ධම්මවිනයෙ අරියො අට්ඨඞ්ගිකො මග්ගො න උපලබ්භති, සමණොපි තත්ථ න උපලබ්භති, දුතියොපි තත්ථ සමණො න උපලබ්භති, තතියොපි තත්ථ සමණො න උපලබ්භති, චතුත්ථොපි තත්ථ සමණො න උපලබ්භති (පෙය්යාල). ඉමෙ ච සුභද්ද භික්ඛූ සම්මා විහරෙය්යුං, අසුඤ්ඤො ලොකො අරහන්තෙහි අස්ස, එවං ඛො භන්තෙ භගවා සුභද්දං පරිබ්බාජකං බුද්ධවෙනෙය්යෙසු පච්ඡිමං සක්ඛිසාවකං විනෙසි.
පරිනිබ්බානසුත්ත
පුච්ඡා – පච්ඡිමෙ ¶ පනාවුසො කාලෙ භගවා ආයස්මතො ආනන්දස්ස කීදිසං වචනං කථෙත්වා, කථඤ්ච භික්ඛූ පවාරෙත්වා, කීදිසඤ්ච භික්ඛූනං වචනං ආමන්තෙත්වා, කථඤ්ච අනුපාදිසෙසාය නිබ්බානධාතුයා පරිනිබ්බායි.
විස්සජ්ජනා – භගවා භන්තෙ පච්ඡිමෙ කාලෙ ආයස්මතො ආනන්දස්ස සියා ඛො පනානන්ද තුම්හාකං එවමස්ස අතීතසත්ථුකං පාවචනං නත්ථි නො සත්ථාති එවමාදිකං වචනං කථෙත්වා, සියා ඛො පන භික්ඛවෙ එකභික්ඛුස්සාපි කඞ්ඛා වා විමති වා බුද්ධෙ වා ධම්මෙ වා සඞ්ඝෙ වා මග්ගෙ වා පටිපදාය වාති එවමාදිනා භික්ඛූ පවාරෙත්වා, හන්දදානි භික්ඛවෙ ආමන්තයාමි වො, වයධම්මා සඞ්ඛාරා අප්පමාදෙන සම්පාදෙථාති පච්ඡිමඤ්ච ඔවාදවචනං භික්ඛූනං ආමන්තෙත්වා, නව අනුපුබ්බසමාපත්තියො අනුලොමං පටිලොමං සමාපජ්ජිත්වා, චතුත්ථජ්ඣානා වුට්ඨහිත්වා සමනන්තරා අනුපාදිසෙසාය නිබ්බානධාතුයා පරිනිබ්බායි.
නාවුසො ¶ ආනන්ද භගවා පරිනිබ්බුතො, සඤ්ඤාවෙදයිත නිරොධං සමාපන්නො.
ජනවසභසුත්ත
පුච්ඡා – මහාසුදස්සනසුත්තං ¶ පනාවුසො පුරිමදිවසෙ පුච්ඡිතඤ්ච විස්සජ්ජිතඤ්ච, ජනවසභසුත්තං පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – නාතිකෙ භන්තෙ ගිඤ්ජකාවසථෙ ආයස්මන්තං ආනන්දං ආරබ්භ භාසිතං, ආයස්මා භන්තෙ ආනන්දො මාගධකෙ පරිචාරකෙ ආරබ්භ භගවතො සම්මුඛා පරිකථං කථෙසි, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.
මහාගොවින්දසුත්ත
පුච්ඡා – මහාගොවින්දසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – රාජගහෙ භන්තෙ භාසිතං.
මහාසමයසුත්ත
පුච්ඡා – මහාසමයසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – සක්කෙසු භන්තෙ කපිලවත්ථුස්මිං භාසිතං.
සක්කපඤ්හසුත්ත
පුච්ඡා – සක්කපඤ්හසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – මගධෙසු භන්තෙ පාචීනතො රාජගහස්ස අම්බසණ්ඩා නාම බ්රාහ්මණගාමො, තස්සුත්තරතො වෙදියකෙ පබ්බතෙ ඉන්දසාලගුහායං සක්කං දෙවානමින්දං ආරබ්භ භාසිතං, සක්කො භන්තෙ දෙවානමින්දො භගවන්තං උපසඞ්කමිත්වා පඤ්හං පුච්ඡි, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.
මහාසතිපට්ඨානසුත්ත
පුච්ඡා – මහාසතිපට්ඨානසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – කුරූසු භන්තෙ කම්මාසධම්මෙ නාම කුරූනං නිගමෙ භාසිතං.
පායාසිසුත්ත
පුච්ඡා – පායාසි ¶ සුත්තං පනාවුසො කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං කෙන භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – කොසලෙසු භන්තෙ සෙතබ්යානාම කොසලානං නගරං උත්තරෙන සෙතබ්යං සිංසපාවනෙ ආයස්මතා කුමාරකස්සපෙන පායාසිං රාජඤ්ඤං ආරබ්භ භාසිතං, පායාසිස්ස භන්තෙ රාජඤ්ඤස්ස එවරූපං පාපකං දිට්ඨිගතං උප්පන්නං හොති, ඉතිපි නත්ථි පරොලොකො නත්ථි සත්තා ඔපපාතිකා නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකොති, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.
පුච්ඡා – තත්ථාවුසො ¶ පායාසිස්ස රාජඤ්ඤස්ස දිට්ඨිපකාසනාච ආයස්මතො කුමාරකස්සපත්ථෙරස්ස දිට්ඨිවිනිවෙට්ඨනකථා ච අනෙකවාරං ආගතා, තත්ථාවුසො පඨමං පායාසි රාජඤ්ඤො අත්තනො දිට්ඨිං කථං පකාසෙසි, කථඤ්චායස්මා කුමාරකස්සපො තං මිච්ඡාදිට්ඨිං විනිවෙඨෙසි.
විස්සජ්ජනා – පායාසි භන්තෙ රාජඤ්ඤො ආයස්මන්තං කුමාරකස්සපං උපසඞ්කමිත්වා එතදවොච ‘‘අහඤ්හි භො කස්සප එවං වාදී එවං දිට්ඨී ඉතිපි නත්ථි පරොලොකො, නත්ථි සත්තා ඔපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකො’’කි, එවං ඛො භන්තෙ පායාසිරාජඤ්ඤො අත්තනො මිච්ඡාදිට්ඨිං ආයස්මතො කුමාරකස්සපස්ස සන්තිකෙ පකාසෙසි. ආයස්මා ච කුමාරකස්සපො සක්ඛිකාරණං චන්දිමසූරියඋපමං දස්සෙත්වා පායාසිස්ස රාජඤ්ඤස්ස තං පාපකං දිට්ඨිගතං විනිවෙඨෙසි.
සාධු ¶ සාධු ආවුසො, සාධු ඛො ආවුසො ආයස්මා කුමාරකස්සපො පායාසිස්ස රාජඤ්ඤස්ස මිච්ඡාදිට්ඨිකස්ස සද්ධම්මවිමුඛිභූතස්ස පච්චක්ඛතො පරලොකං දස්සෙත්වා තං මිච්ඡාදිට්ඨිං විනිවෙඨෙසි.
පුච්ඡා – අථ පනාවුසො පායාසිරාජඤ්ඤො දුතියම්පි කීදිසං සාධකපරියායං දස්සෙත්වා අත්තනො වාදං පතිට්ඨාපෙසි, කථඤ්චායස්මා කුමාරකස්සපො තං මිච්ඡාවාදං සහධම්මෙන සුනිග්ගහං නිග්ගහෙත්වා ධම්මවාදං පතිට්ඨාපෙසි.
විස්සජ්ජනා – දුතියෙ පන භන්තෙ පායාසිරාජඤ්ඤො අත්තනො මිත්තාමච්චෙ ඤාතිසාලොහිතෙ දුච්චරිතසමඞ්ගිනො කාලංකතෙ සාධකපරියායං දස්සෙත්වා අත්තනො මිච්ඡාවාදං පතිට්ඨාපෙසි ¶ , ආයස්මා ච කුමාරකස්සපො චොරඋපමාය තං මිච්ඡාවාදං සහධම්මෙන සුනිග්ගහං නිග්ගහෙත්වා ධම්මවාදං පතිට්ඨාපෙසි.
සාධු ¶ සාධු ආවුසො, සාධු ඛො ආවුසො යං ආයස්මා කුමාරකස්සපො උප්පන්නං පරප්පවාදං සහධම්මෙන සුනිග්ගහං නිග්ගහෙත්වා ධම්මවාදං පතිට්ඨාපෙසි.
පුච්ඡා – අථ පනාවුසො පායාසිරාජඤ්ඤො තතියම්පි කීදිසං සාධක පරියායං දස්සෙත්වා අත්තනොවාදං පතිට්ඨාපෙසි, කථඤ්චායස්මා කුමාරකස්සපො තං මිච්ඡාවාදං සහධම්මෙන සුනිග්ගහ නිග්ගහෙත්වා ධම්මවාදං පතිට්ඨාපෙසි.
විස්සජ්ජනා – තතියම්පන ¶ භන්තෙ පායාසිරාජඤ්ඤො අත්තනො මිත්තාමච්චෙ ඤාතිසාලොහිතෙ සුචරිතසමඞ්ගිනො කාලංකතෙ දස්සෙත්වා අත්තනො මිච්ඡාවාදං පතිට්ඨාපෙසි, ආයස්මා ච කුමාරකස්සපො ගූථකූපෙ පතපුරිසොපමාය තං මිච්ඡාවාදං සහධම්මෙන සුනිග්ගහිතං නිග්ගහෙත්වා ධම්මවාදං පතිට්ඨාපෙසි.
සාධු ¶ සාධු ආවුසො, සාධු ඛො ආවුසො යං ආයස්මා කුමාරකස්සපො උප්පන්නං පරප්පවාදං සහධම්මෙන සුනිග්ගහං නිග්ගහෙත්වා ධම්මවාදං පතිට්ඨාපෙසි.
පුච්ඡා – ආයස්මතා ආවුසො කුමාරකස්සපෙන පුරිමදිවසෙ පුච්ඡිතවිස්සජ්ජිතක්කමෙන ගූථකූපපුරිසඋපමාය මිච්ඡාවාදං පටික්ඛිපිත්වා ධම්මවාදෙ පතිට්ඨාපියමානෙ පියාසිරාජඤ්ඤො
චතුත්ථං ¶ වා පඤ්චමං වා කීදිසං සාධකපරියායං දස්සෙත්වා අත්තනොවාදං පතිට්ඨාපෙසි, කථඤ්චායස්මා කුමාරකස්සපො සහධම්මෙන තං මිච්ඡාවාදං පටික්ඛිපිත්වා ධම්මවාදං පතිට්ඨාපෙසි.
විස්සජ්ජනා – පායාසි භන්තෙ රාජඤ්ඤො ආයස්මතා කුමාරකස්සපෙන ගූථකූපෙ නිමුග්ගපුරිසො පමාය මිච්ඡාවාදං සුනිග්ගහිතං නිග්ගහෙත්වා ධම්මවාදෙ පතිට්ඨාපිතෙ චතුත්ථං වා පඤ්චමං වා අත්තනො මිත්තාමච්චෙ ඤාතිසාලොහිතෙ සමාදින්න පඤ්චසීලෙ සාධකපරියායං දස්සෙත්වා අත්තනො මිච්ඡාවාදං පතිට්ඨාපෙසි. ආයස්මා ච කුමාරකස්සපො තාවතිංසදෙවොපමාය ච ජච්චන්ධොපමාය චාති ද්වීහි උපමාහි තං පාපකං දිට්ඨිගතං සහධම්මෙන සුනිග්ගහිතං නිග්ගහෙත්වා, ධම්මවාදං පතිට්ඨාපෙසි.
සාධු ¶ සාධු ආවුසො, සාධු ඛො ආවුසො යං කුමාරකස්සපො පායාසිස්ස රාජඤ්ඤස්ස ද්වෙ උපමායො දස්සෙත්වා උප්පන්නං පාපකං මිච්ඡාවාදං සහධම්මෙන සනිග්ගහං නිග්ගහෙත්වා ධම්මවාදං පතිට්ඨාපෙසි.
පුච්ඡා – අථ පනාවුසො පායාසිරාජඤ්ඤො ඡට්ඨංපි කීදිසං සාධකපරියායං දස්සෙත්වා අත්තනො වාදං පතිට්ඨාපෙසි, කථඤ්චායස්මා කුමාරකස්සපො සහධම්මෙන තං මිච්ඡාවාදං සුනිග්ගහං නිග්ගහෙත්වා ධම්මවාදං පතිට්ඨාපෙසි.
විස්සජ්ජනා – ඡට්ඨං පන භන්තෙ පායාසිරාජඤ්ඤො සීලවන්තෙ සමණබ්රාහ්මණෙ කල්යාණධම්මෙ ජීවිතුකාමෙ අමරිතුකාමෙ
සුඛකාමෙ ¶ දුක්ඛපටිකූලෙ සාධකපරියායං දස්සෙත්වා අත්තනො වාදං පතිට්ඨාපෙසි, ආයස්මාච කුමාරකස්සපො ගබ්භිනී උපමාය තං මිච්ඡාවාදං සහධම්මෙන සුනිග්ගහිතං නිග්ගහෙත්වා ධම්මවාදං පතිට්ඨාපෙසි.
සාධු ¶ සාධු ආවුසො, සාධු ඛො ආවුසො යං ආයස්මා කුමාරකස්සපො ගබ්භිනීඋපමං දස්සෙත්වා තං මිච්ඡාවාදං පටික්ඛිපිත්වා ධම්මවාදං පතිට්ඨාපෙසි.
පුච්ඡා – අථ පනාවුසො පායාසිරාජඤ්ඤො සත්තමංපි කීදිසං සාධකපරියායං දස්සෙත්වා අත්තනො වාදං පතිට්ඨාපෙසි, කථඤ්චායස්මා කුමාරකස්සපො තං මිච්ඡාවාදං සහධම්මෙන සුනිග්ගහං නිග්ගහෙත්වා ධම්මවාදං පතිට්ඨාපෙසි.
විස්සජ්ජනා – සත්තමං පන භන්තෙ පායාසිරාජඤ්ඤො කුබ්භියං පක්ඛිපිත්වා මාරිතපුරිසං සාධකපරියායං දස්සෙත්වා අත්තනො වාදං පතිට්ඨාපෙසි, ආයස්මාච කුමාරකස්සපො සුපිනකූපමාය තං මිච්ඡාවාදං සහධම්මෙන සුනිග්ගහිතං නිග්ගහෙත්වා ධම්මවාදං පතිට්ඨාපෙසි.
සාධු ¶ සාධු ආවුසො, සාධු ඛො ආවුසො යං ආයස්මා කුමාරකස්සපො සුපිනකූපමං දස්සෙත්වා උප්පන්නං මිච්ඡාවාදං සහධම්මෙන සුනිග්ගහං නිග්ගහෙත්වා ධම්මවාදං පතිට්ඨාපෙසි.
පුච්ඡා – අථ ¶ පනාවුසො පායාසිරාජඤ්ඤො අට්ඨමම්පි නවමම්පි කථෙතබ්බං කථෙත්වා දසමං කීදිසං සාධකපරියායං දස්සෙත්වා අත්තනො වාදං පතිට්ඨාපෙසි, කථඤ්චායස්මා කුමාරකස්සපො සහධම්මෙන තං මිච්ඡාවාදං පටිනිස්සජ්ජාපෙසි.
විස්සජ්ජනා – අට්ඨමම්පි භන්තෙ නවමම්පි පායාසිරාජඤ්ඤො යං වා තං වා පරියායං දස්සෙත්වා අත්තනො වාදං පතිට්ඨාපෙසි, දසමං පන භන්තෙ පායාසිරාජඤ්ඤො ඡවිආදීනි ඡින්දිත්වා මාරිතපුරිසං සාධකපරියායං දස්සෙත්වා අත්තනො වාදං පතිට්ඨාපෙසි, ආයස්මා ච කුමාරකස්සපො අග්ගිකජටිලොපමාය තං මිච්ඡාවාදං සහධම්මෙන සුනිග්ගහිතං නිග්ගහෙත්වා ධම්මවාදං පතිට්ඨාපෙසි.
පටිනිස්සජ්ජෙතං ¶ රාජඤ්ඤ පාපකං දිට්ඨිගතං. පටිනිස්සජ්ජෙතං රාජඤ්ඤ පාපකං දිට්ඨිගතං.
සාධු ¶ සාධු ආවුසො, සාධු ඛො ආවුසො යං ආයස්මා කුමාරකස්සපො ඔපායිකං උපමං දස්සෙත්වා තං පාපිකං මිච්ඡාදිට්ඨිං පටිනිස්සජ්ජාපෙසි, යං තස්ස භවෙය්ය දීඝරත්තං හිතාය සුඛාය.
පුච්ඡා – ආයස්මතා ආවුසො කුමාරකස්සපෙන පුරිමදිවසෙ පුච්ඡිතවිස්සජ්ජිතාකාරෙන පායාසිස්ස රාජඤ්ඤස්ස අග්ගිකජටිලොපමං දස්සෙත්වා තස්මිං පාපකෙ දිට්ඨිගතෙ පටිනිස්සජ්ජාපිතෙ සො තාව ථෙරස්ස වචනං අනාදියිත්වා කීදිසඤ්ච පච්චනීකකථං කථෙසි, කථඤ්ච ථෙරො කරුණාසීතලහදයො හුත්වා අපරම්පි උපමං දස්සෙත්වා තං පාපකං දිට්ඨිගතං පටිනිස්සජ්ජාපෙසි.
විස්සජ්ජනා – පායාසි භන්තෙ රාජඤ්ඤො ආයස්මතා කුමාරකස්සපෙන අග්ගිකජටිලොපමං දස්සෙත්වා තං පාපකං දිට්ඨිගතං පටිනිස්සජ්ජාපිතෙ කිඤ්චාපි භවං කස්සපො එවමාහ, අථ ඛො නෙවාහං සක්කොමි ඉදං පාපකං දිට්ඨිගතං පටිනිස්සජ්ජිතුන්ති එවමාදිකං පච්චනීකකථං කථෙසි, ථෙරො ච භන්තෙ කුමාරකස්සපො ද්වෙ සත්ථවාහොපමං දස්සෙත්වා තං පාපකං මිච්ඡාවාදං පටිනිස්සජ්ජාපෙසි.
සාධු ¶ සාධු ආවුසො, සාධු ඛො ආවුසො යං ආයස්මා කුමාරකස්සපො පායාසිස්ස රාජඤ්ඤස්ස ද්වෙ සත්ථවාහොපමම්පි දස්සෙත්වා තං පාපකං දිට්ඨිගතං පටිනිස්සජ්ජාපෙසි, තඤ්හි තස්ස ච තදනුයායීනඤ්ච භවෙය්ය දීඝරත්තං හිතාය සුඛාය.
පුච්ඡා – එවං ¶ පනාවුසො ආයස්මතා කුමාරකස්සපෙන යථා වුත්තාහි බහූහි උපමාහි ච අපරාහි ගූථභාරිකඅක්ඛධුත්තකොපමාහි ච තස්මිං පාපකෙ දිට්ඨිගතෙ විස්සජ්ජාපිතෙ සො තාව ථෙරස්ස වචනං අනාදියිත්වාව පච්ඡිමපටික්ඛෙපවසෙන කීදිසං පච්චනීකකථං කථෙසි, කථඤ්ච ථෙරො කරුණාසීතලහදයො හුත්වා පච්ඡිමම්පි උපමං දස්සෙත්වා තං පාපකං දිට්ඨිගතං පටිනිස්සජ්ජාපෙසි.
විස්සජ්ජනා – පායාසි භන්තෙ රාජඤ්ඤො එවං ථෙරෙන නානාඋපමාහි තස්මිං පාපකෙ දිට්ඨිගතෙ පටිනිස්සජ්ජාපිතෙපි පුරිමනයෙනෙව ථෙරස්ස පච්චනීකකථං කථෙසි, ථෙරොපි ච භන්තෙ පච්ඡිමං සාණභාරිකූපමං දස්සෙත්වා කරුණාසීතලහදයො තං පාපකං දිට්ඨිගතං පටිනිස්සජ්ජාපෙසි.
සාධු ¶ සාධු ආවුසො, සාධු ඛො ආවුසො යං ආයස්මා කුමාරකස්සපො පායාසිස්ස රාජඤ්ඤස්ස සාණභාරිකොපමම්පි දස්සෙත්වා තං පාපකං දිට්ඨිගතං පටිනිස්සජ්ජාපෙසි, තඤ්හි තස්ස ච තදනුයායීනඤ්ච භවෙය්ය දීඝරත්තං හිතාය සුඛාය.
පුච්ඡා – ඉමාය ¶ පනාවුසො පච්ඡිමිකාය සාණභාරිකොපමාය දස්සිතාය පායාසිරාජඤ්ඤො ථෙරස්ස ධම්මදෙසනානුභාවෙන ඉමස්මිං ධම්මවිනයෙ පසන්නො හුත්වා කීදිසං පසන්නාකාරමකාසි, කථඤ්ච ආයස්මන්තං කුමාරකස්සපං අනුසාසනිං යාචි, කථඤ්චායස්මා කුමාරකස්සපො අනුසාසි.
විස්සජ්ජනා – ඉමාය ච පන භන්තෙ උපමාය දස්සිතාය පායාසි රාජඤ්ඤො ‘‘පුරිමෙනෙව අහං ඔපම්මෙන භොතො කස්සපස්ස අත්තමනො අභිරද්ධො එවමාදිනා භන්තෙ පායාසිරාජඤ්ඤො ඉමස්මිං ධම්මවිනයෙ ආයස්මතො කුමාරකස්සපස්ස ධම්මදෙසනාය පසන්නො පසන්නාකාරමකාසි. ඉච්ඡාමි චාහං භො කස්සප මහායඤ්ඤං යජිතුං, අනුසාසතු මං භවං කස්සපො යං මමස්ස දීඝරත්තං හිතාය සුඛායාති පායාසි රාජඤ්ඤො ආයස්මන්තං කුමාරකස්සපං අනුසාසනිං යාචි, ආයස්මා ච භන්තෙ කුමාරකස්සපො දුක්ඛෙත්තෙ දුබ්භූමෙ පවුත්තබීජොපමාය දුස්සීලෙසු දින්නදානස්ස න මහප්ඵලභාවං දස්සෙත්වා සුඛෙත්තෙ සුභූමෙ පවුත්තබීජොපමාය සීලවන්තෙසු දින්නදානස්ස මහප්ඵලභාවං දස්සෙත්වා පායාසිං රාජඤ්ඤමනුසාසි.
පුච්ඡා – කථඤ්චාවුසො ¶ පායාසිරාජඤ්ඤො දානං අදාසි, කථඤ්චස්ස සම්පරායො අහොසි.
විස්සජ්ජනා – පායාසි භන්තෙ රාජඤ්ඤො අසක්කච්චං දානමදාසි, අසහත්ථා දානමදාසි, අචිත්තීකතං දානමදාසි, අපවිද්ධං දානමදාසි, සො අසක්කච්චං දානං දත්වා අසහත්ථා දානං දත්වා අචිත්තීකතං දානං දත්වා අපවිද්ධං දානං දත්වා කායස්සභෙදා පරං මරණා චාතුමහාරාජිකානං දෙවානං සහබ්යතං උපපජ්ජි සුඤ්ඤං සෙරීසකං විමානං.
පුච්ඡා – තෙනාවුසො ¶ භගවතා ජානතා පස්සතා අරහතා සම්මාසම්බුද්ධෙන පාථියවග්ගෙ පඨමං පාථියසුත්තං කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – මල්ලෙසු භන්තෙ අනුපියෙ නාම මල්ලානං නිගමෙ භග්ගවගොත්තං පරිබ්බාජකං ආරබ්භ භාසිතං, භග්ගවගොත්තො භන්තෙ පරිබ්බාජකො භගවන්තං එතදවොච ‘‘පුරිමානි භන්තෙ දිවසානි පුරිමතරානි සුනක්ඛත්තො ලිච්ඡවිපුත්තො යෙනාහං තෙනුපසඞ්කමි, උපසඞ්කමිත්වා මං එතදවොච ‘‘පච්චක්ඛාතො දානි මයා භග්ගව භගවා, න දානාහං භගවන්තං උද්දිස්ස විහරාමී’ති, කච්චෙ තං භන්තෙ තථෙව, යථා සුනක්ඛත්තො, ලිච්ඡවිපුත්තො අවචා’’ති, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.
උදුම්බරිකසුත්ත
පුච්ඡා – උදුම්බරිකසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – රාජගහෙ භන්තෙ නිග්රොධං පරිබ්බාජකං ආරබ්භ භාසිතං, නිග්රොධො භන්තෙ පරිබ්බාජකො භගවතො පරම්මුඛා භගවන්තංයෙව ආරබ්භ අනෙකවිහිතං අභූතකථං කථෙසි, තස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.
චක්කවත්තිසුත්ත
පුච්ඡා – චක්කවත්තිසුත්තං පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – මගධෙසු භන්තෙ මාතුලායං සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආරබ්භ අත්තජ්ඣාසයෙන සුත්තනික්ඛෙපෙන භගවතා භාසිතං.
අග්ගඤ්ඤසුත්ත
පුච්ඡා – අග්ගඤ්ඤසුත්තං පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ පුබ්බාරාමෙ මිගාරමාතුපාසාදෙ වාසෙට්ඨං පබ්බජිතං ආරබ්භ භාසිතං, බ්රාහ්මණා භන්තෙ වාසෙට්ඨ භාරද්වාජෙ පබ්බජිතෙ අක්කොසන්ති පරිභාසන්ති අත්තරූපාය
පරිභාසාය ¶ පරිපුණ්ණාය නො අපරිපුණ්ණාය, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.
පුච්ඡා – සම්පසාදනීය සුත්තං පනාවුසො කත්ථ කෙන භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – නාළන්දායං භන්තෙ පාවාරිකම්බවනෙ ආයස්මතා සාරිපුත්තෙන භාසිතං.
පාසාදිකසුත්ත
පුච්ඡා – පාසාදිකසුත්තං පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – සක්කෙසු භන්තෙ වෙධඤ්ඤානාම සක්යානං අම්බවනෙ පාසාදෙ චුන්දං සමණුද්දෙසං ආරබ්භ භාසිතං, චුන්දො භන්තෙ සමණුද්දෙසො පාවායං නිගණ්ඨස්ස නාටපුත්තස්ස කාලං කිරියාය භින්නානං නිගණ්ඨානං ද්වෙධිකජාතානං භණ්ඩනජාතානං කලහජාතානං විවාදාපන්නානං අඤ්ඤමඤ්ඤං මුඛසත්තීහි විතුජ්ජනකාරණං ආයස්මතො ආනන්දස්ස ආරොචෙසි, ආයස්මා ච භන්තෙ ආනන්දො භගවතො එතමත්ථං ආරොචෙසි, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.
ලක්ඛණසුත්ත
පුච්ඡා – ලක්ඛණසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ ජෙතවනමහාවිහාරෙ භාසිතං.
සිඞ්ගාලසුත්ත
පුච්ඡා – සිඞ්ගාලසුත්තං පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – රාජගහෙ භන්තෙ සිඞ්ගාලං ගහපතිපුත්තං ආරබ්භ භාසිතං, සිඞ්ගාලො භන්තෙ ගහපතිපුත්තො කාලස්සෙව උට්ඨාය රාජගහා නික්ඛමිත්වා අල්ලවත්ථො අල්ලකෙසො පඤ්ජලිකො පුථුදිසා නමස්සති පුරත්ථිමං දිසං දක්ඛිණං දිසං පච්ඡිමං දිසං උත්තරං දිසං හෙට්ඨිමං දිසං උපරිමං දිසං, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.
ආටානාටියසුත්ත
පුච්ඡා – ආටානාටියසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – රාජගහෙ ¶ භන්තෙ ගිජ්ඣකූටෙ පබ්බතෙ භාසිතං, භගවති භන්තෙ රාජගහෙ විහරති චත්තාරො මහාරාජානො චතුද්දිසං රක්ඛං ඨපෙත්වා චතුද්දිසං ගුම්බං ඨපෙත්වා චතුද්දිසං ඔවරණං ඨපෙත්වා කෙවලකප්පං ගිජ්ඣකූටපබ්බතං ඔභාසෙත්වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමිංසු, උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදිංසු, එකමන්තං නිසින්නො ඛො භන්තෙ වෙස්සවණො මහාරාජා ආටානාටියං රක්ඛං භගවතො ආරොචෙසි භික්ඛූනං භික්ඛුනීනං උපාසකානං උපාසිකානං ඵාසුවිහාරාය, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.
සඞ්ගීතිසුත්ත
පුච්ඡා – සඞ්ගීති ¶ සුත්තං පනාවුසො කත්ථ කෙන භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – පාවායං භන්තෙ ආයස්මතා සාරිපුත්තෙන භාසිතං.
දසුත්තරසුත්ත
පුච්ඡා – දසුත්තරසුත්තං පනාවුසො කත්ථ කෙන භාසිතං.
විස්සජ්ජනා – දසුත්තරසුත්තං භන්තෙ චම්පායං ගග්ගරාය පොක්ඛරණියා තීරෙ ආයස්මතා සාරිපුත්තෙන භාසිතං.
පුච්ඡා – කෙ ¶ ආවුසො සික්ඛන්ති.
විස්සජ්ජනා – සෙක්ඛා ච භන්තෙ පුථුජ්ජනකල්යාණකා ච සික්ඛන්ති.
පුච්ඡා – කෙ ආවුසො සික්ඛිතසික්ඛා.
විස්සජ්ජනා – අරහන්තො භන්තෙ සික්ඛිතසික්ඛා.
පුච්ඡා – කස්ස ¶ ආවුසො වචනං.
විස්සජ්ජනා – භගවතො භන්තෙ වචනං අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස.
පුච්ඡා – කෙනාවුසො ආභතං.
විස්සජ්ජනා – පරම්පරාය භන්තෙ ආභතං.