📜
දාඨාවංසො ¶
නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස
විසාරදං වාදපථාති වත්තිනං,
තිලොකපජ්ජොතමසය්හසාහිනං;
අසෙස ඤෙය්යාවරණප්පහායිනං,
නමාමි සත්ථාරමනන්තගොචරං.
2. ¶
තිලොක නාථප්පභවං භයාපහං,
විසුද්ධවිජ්ජාචරණෙහි සෙවිතං;
පපඤ්ච සංයොජනබන්ධනච්ඡිදං,
නමාමි ධම්මං නිපුණං සුදුද්දසං.
පසාදමත්තෙන’පි යත්ථ පාණිනො,
ඵූසන්ති දුක්ඛක්ඛයමච්චුතං පදං;
තමාහුණෙය්යං සුසමාහිතින්ද්රියං,
නමාමි සඞ්ඝං මුනිරාජසාවකං.
විභුසයං කාළකනාගරන්ව යං,
පරක්කමො කාරුණිකො චමූපති;
ගවෙසමානො ජිනසාසනස්ස යො,
විරූළ්හිමත්ථඤ්ච ජනස්ස පත්ථයං.
5. ¶
සුධාමයූඛාමල පණ්ඩුවංසජං,
විරූළ්හසද්ධං මුනිරාජසාසනෙ;
පියං වදං නීතිපථානුවත්තිනිං,
සදා පජානං ජනිකං’ව මාතරං.
පියං පරක්කන්තිභුජස්ස රාජිනො,
මහෙසි මච්චුන්නතඛුද්ධිසම්පදං;
විධාය ලීලාවතිමිච්ඡිතත්ථදං,
අසෙස ලඞ්කාතලරජ්ජලක්ඛියං.
කුමාරමාරාධිතසාධුමන්තිනං,
මහාදයං පණ්ඩුනරින්ද වංසජං;
විධාය සද්ධං මධුරින්දනාමකං,
සුසික්ඛීතං පාවචනෙ කලාසු ච.
8. ¶
නරින්දසුඤ්ඤං සුචිරං තිසීහළං,
ඉතිප්පතීතං අයසං අපානුදි;
චිරං පණීතෙන ච චිවරාදිනා,
සුසඤ්ඤතෙ සංයමිනො අතප්පයි.
චිරට්ඨිතිං පාවචනස්ස ඉච්ඡතා,
කතඤ්ඤුනා වික්කම බුද්දිසාලිනා;
සතීමතා චන්දිම බන්ධුකිත්තිනා,
සගාරවං තෙන’භීයාචිතො අහං.
සදෙස භාසාය කවීහි සීහළෙ,
කතම්පි වංසං ජිනදන්තධාතුයා;
නිරුත්තියා මාගධිකාය වුද්ධියා,
කරොමි දීපන්තරවාසිනං අපි.
11. ¶
ජීනො’යමිද්ධෙ අමරව්හයෙ පුරෙ,
කදාචි හුත්වාන සුමෙධනාමකො;
සවෙදවෙදඞ්ගවිභාගකොවිදො,
මහද්ධනෙ විප්පකුලම්හි මාණවො.
අහඤ්හි ජාතිබ්යසනෙන පීළිතො,
ජරාභිභුතො මරණෙන ඔත්ථටො;
සිවං පදං ජාතිජරාදිනිස්සටං,
ගවෙසයිස්සං’ති රහො විචින්තිය.
අනෙකසඞ්ඛං ධනධඤ්ඤසම්පදං,
පතිට්ඨපෙත්වා කපණෙසි දුච්චජං;
අනප්පකෙ පෙමභරානුබන්ධිනො,
විහාය මිත්තෙ ච සුතෙච බන්ධවෙ.
14. ¶
පහාය කාමෙ නිඛිලෙ මනොරමෙ,
ඝරාභිනික්ඛම්ම හිමාචලන්තිකෙ;
මහීධරං ධම්මිකනාම විස්සුතං,
උපෙච්ච නානාතරුරාජිභුසිතං.
මනොනුකූලෙ සුරරාජනිම්මීතෙ,
අසම්මිගානං අගතිම්හි අස්සමෙ;
නිවත්තචීරො අජිනක්ඛිපං වහං,
ජටාධරො තාපස වෙසමග්ගහී.
සුසඤ්ඤතත්තොපරිවාරි තින්ද්රියො,
ඵලාඵලාදීහි පවත්තයං තනුං;
ගතො අභිඤ්ග්ඤාසු ච පාරමිං වසී,
තහිං සමාපත්ති සුඛං අවින්දි සො.
17. ¶
සුසජ්ජිතෙ රම්මපුරාධිවාසිනා,
මහාජනෙන’ත්තමනෙන අඤ්ජසෙ;
පථප්පදෙසෙ අභියන්තමත්තනො,
අනිට්ඨිතෙයෙව සුමෙධ තාපසො.
අගාධඤෙය්යොදධීපාරදස්සිනං,
භවන්තගුං නිබ්බනථං විනායකං;
අනෙකඛීණාසවලක්ඛසෙවිතං,
කදා චි දීපඞ්කරබුද්ධමද්දස.
තතො සසඞ්ඝස්ස තිලොකභත්තුනො,
පරිච්චජිත්වාන තනුම්පි ජීවිතං;
පසාරයිත්වාන ජටාජිනාදිකං,
විධාය සෙතුං තනුමෙව පල්ලලෙ.
20. ¶
අනක්කමිත්වා කලලං මහාදයෙ,
සභික්ඛුකො ගච්චතු පිට්ඨියා ඉති;
අධිට්ඨහිත්වාන නිපන්නකො තහිං,
අනාථ මෙතං තිභවං සමෙක්ඛිය.
දයාය සඤ්චොදිතමානසො ජනෙ,
භවණ්ණවා උද්ධරිතුං දුඛද්දිතෙ;
අකාසි සම්බොධිපදස්ස පත්තියා,
මහාභිනීහාරමුදග්ගවික්කමො.
22. ¶
අථො විදිත්වා වසිනො තමාසයං,
අදාසි සො ව්යාකරණං මහාමුනි;
තතො පුරං තම්හි තථාගතෙ ගතෙ,
සයංවසී සම්මසි පාරමිගුණෙ.
තතො ච කප්පානමලීනවික්කමො,
අසංඛියෙ සො චතුරො සලක්ඛකෙ;
තහිං තහිං ජාතිසු බොධිපාචනෙ,
විසුද්ධසම්භාරගුණෙ අපූරයි;
අථාභිජාතො තුසිතෙ මහායසො,
විසුද්ධසම්බොධිපදොපලද්ධියා;
උදික්ඛමානො සමයං දයාධනො,
චිරං විභුතිං අනුභොසි සබ්බසො.
25. ¶
සහස්සසඞ්ඛා දසචක්කවාලතො,
සමාගතානෙකසුරාධිපාදිහි;
උදග්ගුදග්ගෙහි ජිනත්තපත්තියා,
සගාරවං සො අභිගම්ම යාචිතො.
තතො චවිත්වා කපිළව්හයෙ පුරෙ,
සදා සතො සක්යකුලෙකකෙතුනො;
අහොසි සුද්ධොදනභුමිභත්තුනො,
මහාදිමායාය මහෙසියා සුතො.
27. ¶
විජාතමත්තො’ව වසුන්ධරාය සො,
පතිට්ඨහිත්වාන දිසා විලොකයී;
තදා අහෙසුං විවටඞ්ගනා දිසා,
අපූජයුං තත්ථ ච දෙවමානුසා.
ආධාරයුං ආතපවාරණාදිකං,
අදිස්සමානාව නභම්භි දෙවතා;
පදානි සො සත්ත ච උත්තරාමුඛො,
උපෙච්ච නිච්ඡාරයි වාචමාසභිං.
යථත්ථසිද්ධත්තකුමාරනාමකො,
මහබ්බලො යොබ්බනහාරිවිග්ගහො;
උතුත්තයානුච්ඡවිකෙසු තීසු සො,
නුභොසි පාසාදවරෙසු සම්පදං.
30. ¶
කදාචි උය්යානපථෙ ජරාහතං,
තථාතුරං කාලකතඤ්ච සංයමිං;
කමෙන දිස්වාන විරත්තමානසො,
භවෙසු සො පබ්බජිතුං අකාමයි.
සපුප්ඵදීපාදීකරෙහි රත්තියං,
පුරක්ඛතො සො තිදිවාධිවාසිහි;
සඡන්නකො කන්තකවාජියානතො,
තතො මහාකාරුණිකො’භිනික්ඛමි.
කමෙන පත්වාන අනොමමාපගං,
සුධොතමුත්තාඵලහාරිසෙකතෙ;
පතිට්ඨහිත්වා වරමොළිබන්ධනං,
සිතාසිලූනං ගගනෙ සමුක්ඛිපී.
33. ¶
පටිග්ගහෙත්වා තිදසානමිස්සරො,
සුවණ්නචඞ්ගොටවරෙන තං තදා;
තියොජනං නීලමණීහි චෙතියං,
අකාසි චූළාමණිමත්තනො පුරෙ.
තතො ඝටීකාරසරොජයොනිනා,
සමාහටං ධාරයී චීවරාදිකං;
අථො සකං වත්ථයුගං නභත්ථලෙ,
පසත්ථවෙසග්ගහණො සමුක්ඛිපී.
පටිග්ගහෙත්වාන තමම්බුජාසනො,
මහිද්ධිකො භත්තිභරෙන චොදිතො;
සකෙ භවෙ ද්වාදසයොජනං අකා,
මණීහි නීලාදිහි දුස්සචෙතියං.
36. ¶
සුසඤ්ඤතත්තො සතිමා ජිතින්ද්රියො,
විනීතවෙසො රසගෙධවජ්ජිතො;
ඡහායනානෙව අනොමවික්කමො,
මහාපධානං පදහිත්ථ දුක්කරං.
විසාඛමාසස්සථ පුණ්ණමාසියං,
උපෙච්ච මූලං සහජාය බොධියා;
තිණාසනෙ චුද්දසහත්ථසම්මිතෙ,
අධිට්ඨහිත්වා වීරියං නිසජ්ජි සො.
අවත්ථරන්තිං වසුධංච අම්බරං,
විරූපවෙසග්ගහණෙන භිංසනං;
පකම්පයන්තො සධරාධරං මහිං,
ජිනො පදොසෙ’ජිනි මාරවාහිණිං.
39. ¶
සුරාසුරබ්රහ්මගණෙහි සජ්ජිතෙ,
ජගත්තයෙ පුප්ඵමයගඝිකාදිනා;
පවත්තමානෙ සුරදුන්දුභිස්සරෙ,
අබුජ්ඣිබොධිං රජනීපරික්ඛයෙ.
තදා පකම්පිංසු සසෙලකානනා,
සහස්සසංඛා දසලොකධාතුයො;
අගඤ්ජි සො ලොණපයොධි සාධුතං,
මහාවභාසො භුවනෙසු පත්ථරී.
ලභිංසු අන්ධා විමලෙ විලොචනෙ,
සුණිංසු සද්දෙ බධිරාපි ජාතියා;
ලපිංසු මූගා වචනෙන වග්ගුනා,
චරිංසු ඛෙලං පදසා’ව පඞ්ගුලා.
භවිංසු ඛුජ්ජා උජුසොම්මවිග්ගහා,
සිඛී’පි නිබ්බායි අවීචිආදිසු;
අපාගමුං බන්ධනතො’පි ජන්තවො,
ඛුදාදිකං පෙතභවා අපක්කමී.
43. ¶
සමිංසු රොගව්යසනානි පාණිනං,
භයං තිරච්චානගතෙ න පීළයී;
ජනා අහෙසුං සඛිලා පියංවදා,
පවත්තයුං කොඤ්චනදං මතඞ්ගජා.
හයා ච හෙසිංසු පහට්ඨමානසා,
නදිංසු සබ්බා සයමෙව දුන්දුභී;
රවිංසු දෙහාභරණානි පාණිනං,
දිසා පසීදිංසු සමා සමන්තතො.
පවායි මන්දො සුඛසීතමාරුතො,
පවස්සි මෙඝො’පි අකාලසම්බවො;
ජහිංසු ආකාසගතිං විහඞ්ගමා,
මහිං සමුභිජ්ජජලං සමුට්ඨහී.
අසන්දමානා’ව ඨිතා සවන්තියො,
නභෙ විරොචිංසු අසෙසජොතියො;
භවා අහෙසුං විවටා සමන්තතො,
ජනස්ස නාසුං වචනූපපත්තියො.
47. ¶
සමෙක්ඛතං නාවරණා නගාදයො,
පවායි ගන්ධො අපි දිබ්බසම්මතො;
දුමා අහෙසුං ඵලපුප්ඵ ධාරිනො,
අහොසි ඡන්නො කමලෙහි අණ්ණවො.
ථලෙසු තොයෙසු ච පුප්ඵමානකා,
විචිත්තපුප්ඵා විකසිංසු සබ්බථා;
නිරන්තරං පුප්ඵසුගන්ධවුට්ඨියා,
අහොසි සබ්බං වසුධම්බරන්නරං.
නිසජ්ජ පල්ලඞ්කවරෙ තහිං ජිනො,
සුඛං සමාපත්තිවිහාරසම්භවං;
තතො’නුභොන්තො සුචිරාභිපත්ථිතං,
දිනානි සත්තෙව අතික්කමාපයී.
50. ¶
සමුප්පතිත්වා ගගණඞ්ගනං තතො,
පදස්සයිත්වා යමකං මහාමුනි;
සපාටිහීරං තිදිවාධිවාසිනං,
ජිනත්තනෙ සංසයිතං නිරාකරි.
අථොතරිත්වාන ජයාසනස්ස සො,
ඨිතො’ව පුබ්බුත්තරකණ්ණනිස්සිතො;
දිනානි සත්තානිමිසෙන චක්ඛුනා,
තමාසනං බොධිතරුංච’පූජයි.
අථ’න්තරාළෙ මණිචඞ්කමෙ ජිනො,
ඨිතප්පදෙසස්ස ච ආසනස්ස ච;
මහාරහෙ දෙවවරාභිනිම්මිතෙ,
දිනානි සත්තෙව අකාසි වඞ්කමං.
53. ¶
තතො දිසායං අපරාය බොධියා,
උපාවිසිත්වා රතනාලයෙ ජිනො;
සමන්තපට්ඨානනයං විචින්තයං,
දිනානි සත්තෙව සවීතිනාමයි.
විනිග්ගතො සත්ථුසරීරතො තදා,
ජුතිප්පබන්ධො පටිබන්ධවජ්ජිතො;
පමාණසුඤ්ඤාසු ච ලොකධාතුසු,
සමන්තතො උද්ධමධො ච පත්ථරී.
වටස්ස මූලෙ අජපාලසඤ්ඤිනො,
සුඛං ඵුසන්තො පවිවෙකසම්භවං;
විනායකො සත්ත විහාසි වාසරෙ,
අනන්තදස්සී සුරරාජපූජිතො.
56. ¶
විහාසි මූලෙ මුචලින්දසාඛිනො,
නිසජ්ජ භොගාවලිමන්දිරොදරෙ;
විකිණ්ණපුප්ඵෙ මුචලින්දභොගිනො,
සමාධිනා වාසරසත්තකං ජිනො.
දුමෙ’පි රාජායතනෙ සමාධිනා,
විහාසි රත්තින්දිව සත්තකං මුනි;
සහස්සනෙත්තො අථ දන්තපොණකං,
මුඛොදකඤ්චාපි අදාසි සත්ථුනො.
තතො මහාරාජවරෙහි ආභතං,
සිලාමයං පත්ත චතුක්කමෙකකං;
විධාය මත්ථං මධුපිණ්ඩිකං තහිං,
පටිග්ගහෙත්වාන සවාණිජාහටා.
59. ¶
කතන්නකිච්චො සරණෙසු තෙ උභො,
පතිට්ඨපෙත්වාන තපස්සුභල්ලිකෙ;
අදාසි තෙසං අභිපූජිතුං සකං,
පරාමසිත්වාන සිරං සිරොරුහෙ.
වටස්සමුලෙ අජපාලසඤ්ඤිනො,
සහම්පතීබ්රහ්මවරෙන යාචිතො;
ජනස්ස කාතුං වරධම්මසඞ්ගහං,
අගඤ්ඡි බාරාණසිමෙකකො මුනි.
61. ¶
ගන්ත්වා සො ධම්මරාජා වනමිසිපතනං සඤ්ඤතානං නිකෙතං,
පල්ලඞ්කස්මිං නිසින්නො තහිමවිචලිතට්ඨානසම්පාදිතම්හි;
ආසාළ්හෙ පුණ්ණමායං සිතරුචිරුචියා ජොතිතෙ චක්කවාළෙ,
දෙවබ්රහ්මාදිකානං දුරිතමලහරං වත්තයි ධම්මචක්කං.
සුත්වා සද්ධම්මමග්ගං තිභූවනකුහරාභොගවිත්ථාරිකං තං,
අඤ්ඤාකොණ්ඩඤ්ඤනාමද්විජමුනිපමුඛාට්ඨාරසබ්රහ්මකොටී;
අඤ්ඤාසුං මග්ගධම්මං පරිමිතරහිතෙ චක්කවාළෙ උළාරො,
ඔභාසො පාතුභුතො සපදි බහුවිධං ආසි අච්ඡෙරකඤ්ච.
පඨමො පරිච්ඡෙදො.
63. ¶
තතො පට්ඨාය සො සත්ථා විනෙන්තො දෙවමානුසෙ,
බොධිතො ඵුස්සමාසම්හි නවමෙ පුණ්ණමාසියං.
ලඞ්කමාගම්ම ගඞ්ගාය තීරෙ යොජනවිත්ථතෙ,
මහානාගවනුය්යානෙ ආයාමෙන තියොජනෙ.
යක්ඛානං සමිතිං ගන්ත්වා ඨත්වාන ගගනෙ තහිං;
වාතන්ධකාරවුට්ඨිහි කත්වා යක්ඛෙ භයද්දිතෙ.
ලද්ධාභයෙහි යක්ඛෙහි තෙහි දින්නාය භුමියා;
චම්මඛණ්ඩං පසාරෙත්වා නිසීදිත්වාන තඞ්ඛණෙ.
චම්මඛණ්ඩං පදිත්තග්ගි ජාලාමාලාසමාකුලං;
ඉද්ධියා වඩ්ඪයිත්වාන යාව සින්ධුං සමන්තතො.
68. ¶
ජවෙන සින්ධුවෙලාය රාසිභුතෙ නිසාචරෙ;
ගිරිදීපමිධානෙත්වා පතිට්ඨාපෙසි තෙ තහිං.
දෙසයිත්වා ජිනො ධම්මං තදා දෙවසමාගමෙ;
බහුන්නං පාණකොටීනං ධම්මාභිසමයං අකා.
මහාසුමනදෙවස්ස සෙලෙ සුමනකූටකෙ;
දත්වා නමස්සිතුං කෙසෙ අගා ජෙතවනං ජිනො.
පතිට්ඨපෙත්වා තෙ සත්ථු නිසින්නාසනභුමියං;
ඉන්දනීලමයං ථූපං කරිත්වා සො අපූජයි.
නිස්සාය මණිපල්ලඞ්කං පබ්බතණ්ණවවාසිනො;
දිස්වා යුද්ධත්ථිකෙ නාගෙ චූළොදර මහොදරෙ.
බොධිතො පඤ්චමෙ වස්සෙ චිත්තමාසෙ මහාමුනි;
උපොසථෙ කාලපක්ඛෙ නාගදීපමුපාගමී.
74. ¶
තදා සමිද්ධිසුමනො දෙවො ජෙතවනෙ ඨිතං;
අත්තනො භවනංයෙව රාජායතනපාදපං.
ඉන්දනීලද්දිකූටං’ව ගහෙත්වාතුට්ඨමානසො;
ධාරයිත්වා සහාගඤ්ඡි ඡත්තං කත්වාන සත්ථුනො.
උභින්නං නාගරාජූනං වත්තමානෙ මහාහවෙ;
නිසින්නො ගගනෙ නාථො මාපයිත්ථ මහාතමං.
ආලොකං දස්සයිත්වාථ අස්සාසෙත්වාන භොගිනො;
සාමග්ගිකරණං ධම්මං අභාසි පුරිසාසභො.
අසීතිකොටියො නාගා අචලම්බුධිවාසිනො;
පතිට්ඨහිංසු මුදිතා සීලෙසු සරණෙසු ච.
79. ¶
දත්වාන මණිපල්ලඞ්කං සත්ථුනො භුජගාධිපා;
තත්ථාසීනං මහාවීරං අන්නපානෙහි තප්පයුං.
පතිට්ඨපෙත්වා සො තත්ථ රාජායතනපාදපං;
පල්ලඞ්කං තඤ්ච නාගානං අදාසි අභිපූජිතුං.
බොධිතො අට්ඨමෙ වස්සෙ වෙසාඛෙ පුණ්ණමාසියං;
මණිඅක්ඛිකනාමෙන නාගින්දෙන නිමන්තිතො.
නාගරාජස්ස තස්සෙව භවනං සාධු සජ්ජීතං;
කල්යාණියං පඤ්චභික්ඛූ සතෙහි සහ ආගමි.
කල්යාණිචෙතියට්ඨානෙ කතෙ රතන මණ්ඩපෙ;
මහාරහම්හි පල්ලඞ්කෙ උපාවිසි නරාසභො.
දිබ්බෙහි ඛජ්ජභොජ්ජෙහි සසඞ්ඝං ලොකනායකං;
සන්තප්පෙසි ඵණින්දො සො භුජඞ්ගෙහි පුරක්ඛතො.
85. ¶
දෙසයිත්වාන සද්ධම්මං සග්ගමොක්ඛසුඛාවහං;
සො සත්ථා සුමනෙ කූටෙ දස්සෙසි පදලඤ්ඡනං.
තතො පබ්බතපාදම්හි සසඞ්ඝො සො විනායකො;
දිවාවිහාරං කත්වාන දීඝවාපිං උපාගමි.
ථූපට්ඨානෙ තහිං බුද්ධො සසඞ්ඝො’භිනිසීදිය;
සමාපත්ති සමුබභුතං අවින්දි අසමං සුඛං.
මහාබොධිතරුට්ඨානෙ සමාධිං අප්පයි ජිනො;
මහාථූපප්පදෙසෙ ච විහරිත්ථ සමාධිනා.
ථූපාරාමම්හි ථූපස්ස ඨානෙ ඣානසුඛෙන සො;
සභික්ඛුසඞ්ඝො සම්බුද්ධො මුහුත්තං වීතිනාමයී.
90. ¶
සිලාථුපප්පදෙසම්හි ඨත්වාකාලාවිදූ මුනි;
දෙවෙ සමනුසාසිත්වා තතො ජෙතවනං අගා.
අගිද්ධො ලාභසක්කාරෙ අසය්හමවමානනං;
සහන්තො කෙවලං සබ්බ ලොකනිත්ථරණත්ථිකො.
සංවච්ඡරානි ඨත්වාන චත්තාළීසඤ්ච පඤ්ච ච;
දෙසයිත්වාන සුත්තාදි නවඞ්ගං සත්ථුසාසනං.
තාරෙත්වා භවකන්තාරා ජනෙ සඞ්ඛ්යාතිවත්තිනො;
බුද්ධකිච්චානි සබ්බානි නිට්ඨාපෙත්වාන චක්ඛුමා.
94. ¶
කුසිනාරාපුරෙ රඤ්ඤං මල්ලානමුපවත්තනෙ;
සාලවනම්හි යමකසාලරුක්ඛානමන්තරෙ.
මහාරහෙ සුපඤ්ඤත්තෙ මඤ්චෙ උත්තරසීසකං;
නිපන්නො සීහසෙය්යාය වෙසාඛෙ පුණ්ණමාසියං.
දෙසෙත්වා පඨමෙ යාමෙ මල්ලානං ධම්මමුත්තමං;
සුභද්දං මජ්ඣිමෙ යාමෙ පාපෙත්වා අමතං පදං.
භික්ඛු පච්ඡිමයාමම්හි ධම්මක්ඛන්ධෙ අසෙසකෙ;
සඞ්ගය්හ ඔවදිත්වාන අප්පමාද පදෙන ච.
පච්චුසසමයෙ ඣානසමාපත්තිවිහාරතො;
උට්ඨාය පරිනිබ්බායි සෙසොපාදිවිවජ්ජිතො.
99. ¶
මහීකම්පාදයො ආසුං තදා අච්ඡරියාවහා;
පූජාවිසෙසා වත්තිංසු දෙවමානුසකා බහූ.
පරිනිබ්බාණසුත්තන්තෙ වුත්තානුක්කමතො පන;
පූජාවිසෙසො විඤ්ඤෙය්යො ඉච්ඡන්තෙහි අසෙසතො.
අහතෙහි ච වත්ථෙහි වෙඨෙත්වා පඨමං ජිනං;
වෙඨයිත්වාන කප්පාසපිචුනා විහතෙන ච.
එවං පඤ්චසතක්ඛත්තුං වෙඨයිත්වාන සාධුකං;
පක්ඛිපිත්වා සුවණ්ණාය තෙලපුණ්ණාය දොණියා.
වීසංහත්ථසතුබ්බෙධං ගන්ධදාරූහි සඞ්ඛතං;
ආරොපයිංසු චිතකං මල්ලානං පමුඛා තදා.
මහාකස්සපථෙරෙන ධම්මරාජෙ අවන්දිතෙ;
චිතකං මා ජලිත්ථාති දෙවධිට්ඨානතො පන.
105. ¶
පාමොක්ඛා මල්ලරාජූනං වායමන්තොප’නෙකධා;
චිතකං තං න සක්ඛිංසු ගාහාපෙතුං හුතාසනං.
මහාකස්සපථෙරෙන අධිට්ඨානෙන අත්තනො;
වත්ථාදීනි මහාදොණිං චිතකඤ්ච මහාරහං.
ද්විධා කත්වාන නික්ඛම්ම සකසීසෙ පතිට්ඨිතා;
වන්දිතා සත්ථුනො පාදා යථාට්ඨානෙ පතිට්ඨිතා.
තතො දෙවානුභාවෙන පජ්ජලිත්ථ චිතානලො;
න මසි සත්ථුදෙහස්ස දඩ්ඪස්සාසි න ඡාරිකා.
ධාතුයො අවසිස්සිංසු මුත්තාභා කඤ්චනප්පභා;
අදිට්ඨානෙන බුද්ධස්ස විප්පකිණ්ණා අනෙකධා.
110. ¶
උණ්හීසං අක්ඛකා ද්වෙ ච චතස්සො දන්තධාතුයො;
ඉච්චෙතා ධාතුයො සත්ත විප්පකිණ්ණා න සත්ථුනො.
ආකාසතො පතිත්වාපි උග්ගන්ත්වාපි මහීතලා;
සමන්තා ජලධාරායො නිබ්බාපෙසුං චිතානලං.
ථෙරස්ස සාරිපුත්තස්ස අන්තෙවාසි මහිද්ධිකො;
සරභුනාමකො ථෙරො පභින්න පටිසම්භිදො.
ගීවාධාතුං ගහෙත්වාන චිතතො මහියඞ්ගණෙ;
පතිට්ඨපෙත්වා ථූපම්හි අකා කඤ්චුකචෙතියං.
ඛෙමව්හයො කාරුණිකො ඛීණසංයොජනො මුනි;
චිතකා තො තතො වාමදාඨාධාතුං සමග්ගහි.
අට්ඨන්නමථ රාජුනං ධාතුඅත්ථාය සත්ථුනො;
උප්පන්නං විග්ගහං දොණො සමෙත්වාන ද්විජුත්තමො.
116. ¶
කත්වාන අට්ඨ කොට්ඨාසෙ භාජෙත්වා සෙසධාතුයො;
අදාසි අට්ඨරාජූනං තං තං නගරවාසිනං.
හට්ඨතුට්ඨා ගහෙත්වාන ධාතුයො තා නරාධිපා;
ගන්ත්වා සකෙ සකෙ රට්ඨෙ චෙතියානි අකාරයුං.
එකා දාඨා සුරින්දෙන එකා ගන්ධාරවාසිහි;
එකා භුජඞ්ගරාජූහි ආසි සක්කතපූජිතා.
දන්තධාතුං තතො ඛෙමො අත්තනා ගහිතං අදා;
දන්තපුරෙ කලිඞ්ගස්ස බ්රහ්මදත්තස්ස රාජිනො.
දෙසයිත්වාන සො ධම්මං භෙත්වා සබ්බා කුදිට්ඨියො;
රාජානං තං පසාදෙසි අග්ගම්භී රතනත්තයෙ.
121. ¶
අජ්ඣොගාළ්හො මුනින්දස්ස ධම්මාමතමහණ්ණවං;
සො නරින්දොපවාහෙසි මලං මච්ඡරියාදිකං.
පාවුස්සකො යථා මෙඝො නානා රතනවස්සතො;
දාළිද්දියනිදාඝං සො නිබ්බාපෙසි නරුත්තමො.
සුවණ්ණඛචිතාලම්බ මුත්තාජාලෙහි සොභිතං;
කූටාගාරසතාකීණ්ණං තරුණාදිච්චසන්නිභං.
නානාරතනසොභාය දුදික්ඛං චක්ඛුමූසනං;
යානං සග්ගාපවග්ගස්ස පසාදාතිසයාවහං.
කාරයිත්වාන සො රාජා දාඨාධාතුනිවෙසනං;
ධාතුපීඨඤ්ච තත්ථෙව කාරෙත්වා රතනුජ්ජලං.
තහිං සමප්පයිත්වාන දාඨාධාතුං මහෙසිනො;
පූජාවත්ථූහි පූජෙසි රත්තින්දිවමතන්දිතො.
127. ¶
ඉති සො සඤ්චිනිත්වාන පුඤ්ඤසම්භාර සම්පදං;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං සග්ගකායමලඞ්කරි.
අනුජාතො තතො තස්ස කාසිරාජව්හයො සුතො;
රජ්ජං ලද්ධා අමච්චානං සොකසල්ලමපානුදී.
පුප්ඵගන්ධාදිනා දන්තධාතුං තමභිපූජිය;
නිච්චං මණිප්පදීපෙහි ජොතයි ධාතුමන්දිරං.
ඉච්චෙවමාදිං සො රාජා කත්වා කුසලසඤ්චයං;
ජහිත්වාන නිජං දෙහං දෙවින්දපුරමජ්ඣගා.
සුනන්දො නාම රාජින්දො ආනන්දජනනො සතං;
තස්ස’ත්රජො තතො ආසි බුද්ධසාසනමාමකො.
සම්මානෙත්වාන සො දන්තධාතුං ඤෙය්යන්තදස්සිනො;
මහතා භත්තියොගෙන අගා දෙවසහව්යතං.
133. ¶
තතො පරඤ්ච අඤ්ඤෙ’පි බහවො වසුධාධිපා;
දන්තධාතුං මුනින්දස්ස කමෙන අභිපූජයුං.
ගුහසීවව්හයො රාජා දුරතික්කම සාසනො;
තතො රජ්ජසිරිං පත්වා අනුගණ්හි මහාජනං.
සපරත්ථානභිඤ්ඤෙ සො ලාභසක්කාරලොලුපෙ;
මායාවිනො අවිජ්ජන්ධෙ නිගන්ඨෙ සමුපට්ඨහි.
වස්සාරත්තෙ යථා චන්දො මොහක්ඛන්ධෙන ආවටො;
නාසක්ඛී ගුණරංසීහි ජලිතුං සො නරාසභො.
ධම්මමග්ගා අපෙතෙ’පි පවිට්ඨෙ දිට්ඨිකානනං;
තස්මිං සාධුපථං අඤ්ඤෙ නාතිවත්තිංසු පාණිනො
138. ¶
හෙමතොරණමාලාහි ධජෙහි කදලිහි ච;
පුප්ඵගඝියෙහි’නෙකෙහි සජ්ජෙත්වා නාගරා පුරං
මඞ්ගලත්ථුති ඝොසෙහි නච්චගීතාදිකෙහි ච;
හෙමරූපියපුප්ඵෙහි ගන්ධචුණ්ණාදිකෙහි ච.
පූජෙන්තා මුනිරාජස්ස දාඨාධාතුං කුදාචනං;
අකංසු එකනිග්ඝොසං සංවට්ටම්බුධිසන්නිභං.
උග්ඝාටෙත්වා නරින්දො සො පාසාදෙ සිහපඤ්ජරං;
පස්සන්තො ජනමද්දක්ඛී පූජාවිධිපරායණං.
අථාමච්චසභාමජෙත්ධ රාජා විම්භීත මානසො;
කොතුහලාකුලො හුත්වා ඉදං වචනමබ්රවී.
අච්ඡෙරකං කිමෙතන්නු කීදිසං පාටිහාරියං;
මමෙතං නගරං කස්මා ඡණනිස්සිතකං ඉති.
144. ¶
තතො අමච්චො ආචික්ඛි මෙධාවී බුද්ධමාමකො;
රාජිනො තස්ස සම්බුද්ධානුභාවමවිජානතො.
සබ්බාභිභුස්සබුද්දස්ස තන්හාසඞ්කයදස්සිනො;
එසා ධාතු මහාරාජ ඛෙමත්ථෙරෙන ආහටා.
තං ධාතුං පූජයිත්වාන රාජානො පුබ්බකා ඉධ;
කල්යාණමිත්තෙ නිස්සාය දෙවකායමුපාගමුං.
නාගරාපි ඉමෙ සබ්බෙ සම්පරාය සුකත්ථිකා;
පූජයන්ති සමාගම්ම ධාතුං තං සත්ථුනො ඉති.
තස්සාමච්චස්ස සො රාජා සුත්වා ධම්මං සුභාසිතං;
දුල්ලද්ධීමලමුජ්ඣිත්වා පසීදි රතනත්තයෙ.
149. ¶
ධාතුපූජං කරොන්තො සො රාජා අච්ඡරියා වහං;
තිත්ථියෙ දුම්මනෙ’කාසි සුමනෙ චෙතරෙ ජනෙ.
ඉමෙ අහිරිකා සබ්බෙ සද්ධාදිගුණවජ්ජිතා;
ථද්ධා සඨා ච දුප්පඤ්ඤා සග්ගමොක්ඛවිබන්ධකා.
ඉති සො චින්තයිත්වාන ගුහසීවො නරාධිපො;
පබ්බාජෙසි සකා රට්ඨා නිගණ්ඨෙ තෙ අසෙසකෙ.
තතො නිග්ණ්ඨා සබ්බෙ’පි ඝතසිත්තානලා යථා;
කොධග්ගිජලිතා’ගඤ්ඡුං පුරං පාටලිපුත්තකං.
තත්ථ රාජා මහාතෙජො ජම්බුදීපස්ස ඉස්සරො;
පණ්ඩුනාමො තදා ආසි අනන්තබලවාහණො.
154. ¶
කොධන්ධාථ නිගණ්ඨා තෙ සබ්බෙ පෙසුඤ්ඤකාරකා;
උපසඞ්කම්ම රාජානං ඉදං වචනමබ්රවූං.
සබ්බදෙවමනුස්සෙහි වන්දනීයෙ මහිද්ධිකෙ;
සිවබ්රහ්මාදයො දෙවෙ නිච්චං තුම්හෙ නමස්සථ.
තුය්හං සාමන්තභුපාලො ගුහසීවො පනාධුනා;
නින්දන්නො තාදිසෙ දෙවෙ ඡවට්ඨිං වන්දතෙ ඉති.
සුත්වාන වචනං තෙසං රාජා කොධවසානුගො;
සූරං සාමන්තභූපාලං චිත්තයානමථ’බ්රවී.
කලිඞ්ගරට්ඨං ගන්ත්වාන ගුහසීවමිධානය;
පූජිතං තං ඡවට්ඨිඤ්ච තෙන රත්තින්දිවං ඉති.
චිත්තයානො තතො රාජා මහතිං චතුරඞ්ගිනිං;
සන්නයහිත්වා සකං සෙනං පුරා තම්හාභිනික්ඛමි.
160. ¶
ගන්ත්වාන සො මහීපාලො සෙනඞ්ගෙහි පුරක්ඛතො;
දන්තපුරස්සාවිදූරෙ ඛන්ධාවාරං නිවෙසයි.
සුත්වා ආගමනං තස්ස කලිඞ්ගො සො මහිපති;
ගජින්දපාභතාදිහි තං තොසෙසි නරාධිපං.
හිතජ්ඣාසයතං ඤත්වා ගුහසීවස්ස රාජිනො;
දන්තපුරං චිත්තයානො සද්ධිං සෙනාය පාවිසි.
පාකාරගොපුරට්ටාලපාසාදගඝිකචිත්තිතං;
දානසාලාහි සො රාජා සමිද්ධං පුරමද්දස.
තතො සො සුමනො ගන්ත්වා පවිට්ඨො රාජමන්දිරං;
ගුහසීවස්ස ආචික්ඛි පණ්ඩුරාජස්ස සාසනං.
165. ¶
සුත්වාන සාසනං තස්ස දාරුණං දුරතික්කමං;
පසන්නමුඛවණ්ණො’ව චිත්තයානං සමබ්රවී.
සබ්බලොකහිතත්ථාය මංසනෙත්තාදිදානතො;
අනප්පකප්පෙ සම්භාරෙ සම්භරිත්වා අතන්දිතො.
ජෙත්වා නමුචිනො සෙනං පත්වා සබ්බාසවක්ඛයං;
අනාවරණඤාණෙන සබ්බධම්මෙසු පාරගු.
දිට්ඨධම්මසුකස්සාදං අගණෙත්වාන අත්තනො;
ධම්මනාවාය තාරෙසි ජනතං යො භවණ්ණවා.
දෙවාතිදෙවං තං බුද්ධං සරණං සබ්බපාණිනං;
ජනො හි අවජානන්තො අද්ධා සො වඤ්චිතො ඉති.
170. ¶
ඉච්චෙවමාදිං සුත්වාන සො රාජා සත්ථුවණ්ණනං;
ආනන්දස්සුප්පබන්ධෙහි පවෙදෙසි පසන්නතං.
ගුහසීවො පසන්නං තං චිත්තයානං උදික්ඛිය;
තෙන සද්ධිං මහග්ඝං තං අගමා ධාතුමන්දිරං.
හරිචන්දනසම්භුතං ද්වාරබාහාදිකෙහි ච;
පවාළවාළමාලාහි ලම්බමුත්තාලතාහි ච.
ඉන්දනීලකවාටෙහි මණිකිඞ්කිණිකාහි ච;
සොවණ්ණකණ්ණමාලාහි සොභිතං මණිථූපිකං.
උච්චං වෙලුරියුබ්භාසි ඡදනං මකරාකුලං;
ධාතුමන්දිරමද්දක්ඛි රතනුජ්ජල පීඨකං.
තතො සෙතාතපත්තස්ස හෙට්ඨා රතනචිත්තිතං;
දිස්වා ධාතුකරන්ඩඤ්ච තුට්ඨො විම්භයමජ්ඣගා.
176. ¶
තතො කලිඞ්ගනාථො සො විවරිත්වා කරණ්ඩකං;
මහීතලෙ නිහන්ත්වාන දක්ඛිණං ජානුමණ්ඩලං.
අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන ගුණෙ දසබලාදිකෙ;
සරිත්වා බුද්ධසෙට්ඨස්ස අකාසි අභියාචනං.
ගණ්ඩම්බරුක්ඛමූලම්හි තයා තිත්ථීයමද්දනෙ;
යමකං දස්සයන්තෙන පාටිහාරියමබ්භුතං.
පුබ්බකායාදිනික්ඛන්තජලානලසමාකුලං;
චක්කවාළඞ්ගණං කත්වා ජනා සබ්බෙ පසාදිතා.
දෙසෙත්වාන තයො මාසෙ අභිධම්මං සුධාසිනං;
නගරං ඔතරන්තෙන සඞ්කස්සං තාවතිංසතො.
181. ¶
ඡත්තවාමරසඞ්ඛාදිගාහකෙහි අනෙකධා;
බ්රහ්මදෙවාසුරාදීහි පූජිතෙන තයා පන.
ඨත්වාන මණිසොපාණෙ විස්සකම්මාභිනිම්මිතෙ;
ලොකවිවරණං නාම දස්සිතං පාටිහාරියං.
තථානෙකෙසු ඨානෙසු මුනිරාජ තයාපුන;
බහූනි පාටිහිරානි දස්සිතානි සයම්භුනා.
පාටිහාරියමජ්ජාපි සග්ගමොක්ඛසුඛාවහං;
පස්සන්තානං මනුස්සානං දස්සනීයං තයා ඉති.
185. ¶
අබ්භුග්ගන්ත්වා ගගණ කුහරං චන්දලෙඛාභිරාමා,
විස්සජ්ජෙන්ති රජත ධවලා රංසියො දන්තධාතු;
ධූපායන්ති සපදි බහුධා පජ්ජලන්තී මුහුත්තං,
නිබ්බායන්තී නයනසුභගං පාටිහීරං අකාසි.
අච්ඡෙරං තං පරම රුචිරං චිත්තයානො නරින්දො,
දිස්වා හට්ඨො චිරපරිචිතං දිට්ඨිජාලං ජහිත්වා;
ගන්ත්වා බුද්ධං සරණමසමං සබ්බසෙණීහි සද්ධිං,
අග්ගං පුඤ්ඤං පසවි බහුධා ධාතුසම්මානනාය.
දුතියො පරිච්ඡෙදො
187. ¶
තතො කලිඞ්ගාධිපතිස්ස තස්සසොචිත්තයානොපරමප්පතීතො;
තං සාසනං පණ්ඩුනරාධිපස්ස ඤාපෙසි ධීරො දුරතික්කමං’ති.
රාජාතතො දන්තපුරං ධජෙහි පුප්ඵෙහි ධූපෙහි ච තොරණෙහි;
අලඞ්කරිත්වාන මහාවිතාන නිවාරිතාදිච්චමරීචිජාලං.
අස්සුප්පබන්ධාවුතලොචනෙහි පුරක්ඛතො නෙගම නාගරෙහි;
සමුබ්බහන්තො සිරසා නිජෙන මහාරහං ධාතුකරණ්ඩකං තං.
සමුස්සිතොදාර සිතාතපත්තං සඞ්ඛොදරොදාත තුරඞ්ගයුත්තං;
රථං නවාදිච්චසමානවණ්ණ මාරුය්හ චිත්තත්ථරණාභිරාමං.
අනෙකසඞ්ඛෙහි බලෙහි සද්ධිං වෙලාතිවත්තම්බුධිසන්නිභෙහී;
නිවත්තමානස්ස බහුජ්ජනස්ස විනාපි දෙහං මනසානුයාතො
192. ¶
සුසන්ථතං සබ්බධිවාලුකාහි සුසජ්ජිතං පුණ්ණ ඝටාදිකෙහි;
පුප්ඵාභිකිණ්ණං පටිපජ්ජි දීඝං සුවිත්ථතං පාටලිපුත්තමග්ගං.
කලිඞ්ඝනාථො කුසුමාදිකෙහි නච්චෙහි ගීතෙහි ච වාදිතෙහි;
දිනෙ දිනෙ අද්ධනි දන්තධාතුං පූජෙසි සද්ධිං වනදෙවතාහි.
සුදුග්ගමං සින්ධුමහීධරෙහි කමෙන මද්ධානමතික්කමිත්වා;
ආදාය ධාතුං මනුජාධිනාථො අගා පුරං පාටලි පුත්තනාමං.
රාජාධිරාජො’ථ සභාය මජ්ඣෙ දිස්වාන තං වීතභයං විසඞ්කං;
කලිඞ්ගරාජං පටිඝාභිභුතො අභාසි පෙසුඤ්ඤකරෙ නිගණ්ඨෙ
දෙවෙ ජහිත්වාන නමස්සනීයෙ ඡවට්ඨිමෙතෙන නමස්සිතං’තං;
අඞ්ගාරරාසිම්හි සජොතිභූතෙ නික්ඛිප්ප ඛිප්පං දහථාධුනෙති.
197. ¶
පහට්ඨචිත්තා’වතතො නිගණ්ඨාරාජඞ්ගණෙ තෙ මහතිං ගභීරං;
වීතච්චිකඞ්ගාරක රාසි පුණ්ණං අඞ්ගාරකාසුං අභිසඞ්ඛරිංසු.
සමන්තතො පජ්ජලිතාය තාය සජොතියා රොරුවභෙරවාය;
මොහන්ධභුතා අථ තිත්ථියා තෙ තං දන්තධාතුං අභිනික්ඛිපිංසු.
තස්සානුභාවෙන තමග්ගීරාසිං හෙත්වා සරොජං රථචක්කමත්තං;
සමන්තතො උග්ගතරෙණුජාල මුට්ඨාසි කිඤ්ජක්ඛ භරාභිරාමං.
තස්මිං ඛණෙ පඞ්කජ කණ්ණිකාය පතිට්ඨහිත්වා ජිනදන්තධාතු;
කුන්දාවදාතාහි පභාහි සබ්බා දිසා පභාසෙසි පභස්සරාහි.
201. ¶
දිස්වාන තං අච්ඡරියං මනුස්සා පසන්නචිත්තා රතනාදිකෙහි;
සම්පූජයිත්වා ජිනදන්තධාතුං සකං සකං දිට්ඨිමවොස්සජිංසු.
සො පණ්ඩුරාජා පන දිට්ඨිජාලං චිරානුබද්ධං අපරිච්චජන්තො;
පතිට්ඨපෙත්වා’ධිකරඤ්ඤමෙතං කුටෙන ඝාතාපයි දන්තධාතුං.
තස්සං නිමුග්ගා’ධිකරඤ්ඤමෙසා උපඩ්ඪභාගෙ නච දිස්සමානා;
පුබ්බාචලට්ඨො’ව සුධාමරීචි ජොතෙසි රංසීහි දිසා සමන්තා.
දිස්වානුභාවං ජිනදන්තධාතු යාපජ්ජි සො විම්භය මග්ගරාජා;
එකො’ථ ඉස්සාපසුතො නිගණ්ඨො තං රාජරාජානමිදං අවොච.
රාමාදයො දෙව ජනද්දනස්ස නානාවතාරා භුවනෙ අහෙසුං;
තස්සෙකදෙසො’ච ඉදං ඡවට්ඨිනොචෙ’නුභාවොකථමීදිසොති.
206. ¶
අද්ධා මනුස්සත්තමුපාගතස්ස දෙවස්ස පච්ඡා තිදිවං ගතස්ස;
දෙහෙකදෙසො ඨපිතො හිතත්ථමෙතන්ති සච්චංවචනංභවෙය්ය.
සංවණ්ණයිත්වාන ගුණෙ පහූතෙ නාරායණස්ස’ස්සමහිද්ධිකස්ස;
නිමුග්ගමෙත්තා’ධිකරඤ්ඤමෙතංසම්පස්සතො මෙබහිනීහරිත්වා.
සම්පාදයිත්වාන මහාජනානං මුඛානි පඞ්කෙරුහසුන්දරානි;
යටිච්ඡිතං ගණ්හථ වත්ථුජාතං ඉච්චාහ රාජා මුඛරෙ නිගණ්ඨෙ.
තෙ තිත්ථියා විණහුසුරං ගුණෙහි විචිත්ත රූපෙහි අභිත්ථවිත්වා;
තොයෙන සිඤ්චිංසු සඨා තථාපි ඨිතප්පදෙසා න චලිත්ථ ධාතු.
ජිගුච්ඡමානො අථ තෙ නිගණ්ඨෙ සො ධාතුයානීහරණෙ උපායං;
අන්වෙසමානො වසුධාධිනාථො භෙරිං චරාපෙසි සකෙ පුරම්හි.
211. ¶
නිමුග්ගමෙත්ථා’ධිකරඤ්ඤමජ්ජි යො ධාතුමෙතං බහි නීහරෙය්ය;
ලද්ධාන සො ඉස්සරියං මහන්තං රඤ්ඤොසකාසාසුඛමෙස්සතීති
සුත්වා න තං භෙරිරවංඋළාරංපුඤඤ්ඤත්ථිකොබුද්ධබලෙපසන්නො;
තස්මිං පුරෙ සෙට්ඨිසුතො සුභද්දො පාවෙක්ඛිරඤ්ඤො සමිතිං පගබ්භො.
තමග්ගරාජං අථ සො නමිත්වා සාමාජිකානං හදයඞ්ගමාය;
භාසාය සබ්බඤ්ඤුගුණප්පභාවං වණ්ණෙසි සාරජ්ජවිමුත්ත චිත්තො.
භුමිං කිණිත්වා මහතා ධනෙන මනොරමං ජෙතවනං විහාරං;
යො කාරයිත්වාන ජිනස්ස දත්වා උපට්ඨහි තං චතුපච්චයෙහි.
215. ¶
අනාථපිණ්ඩිප්පදසෙට්ඨිසෙට්ඨොසොදිට්ඨධම්මොපපිතාමහොමෙ;
තිලොකනාථෙ මම ධම්මරාජෙ තුම්හෙ’ධුනාපස්සථභත්තිභාරං.
ඉත්ථං නදිත්වාන පහූතපඤෙඤ්ඤා කත්වාන එකංසමථුත්තරීයං;
මහීතලං දක්ඛිණජානුකෙන ආහච්ච බද්ධඤ්ජලිකො අවොච.
ඡද්දන්තනාගො සවිසෙන විද්ධො සල්ලෙන යො ලොහිතමක්ඛි තඞ්ගො;
ඡබ්බණ්ණරංසීහි සමුජ්ජලන්තෙ ඡෙත්වාන ලුද්දාය අදාසි දන්තෙ.
සසො’පි හුත්වාන විසුද්ධසීලො අජ්ඣත්තදානාභිරතො ද්විජාය;
යො’දජ්ජිදෙහම්පි සකං නිපච්ච අඞ්ගාරරාසිම්හි බුභුක්ඛිතාය.
219. ¶
යො බොධියා බාහිරවත්ථුදානා අතිත්තරූපො සිවිරාජ සෙට්ඨො;
අදාසි චක්ඛූනි පභස්සරානි ද්විජාය ජිණ්ණාය අචක්ඛුකාය.
යොඛන්තිවාදී’පි කලාබුරාජෙ ඡෙදාපයන්තෙ’පි සහත්ථපාදං;
පරිප්ලුතඞ්ගොරුධිරෙ තිතික්ඛිමෙත්තායමානො යසදායකෙ’ව.
යො ධම්මපාලො අපි සත්තමාස ජාතොපදුට්ඨෙ ජනකෙසකම්හි;
කාරාපයන්තෙ අසිමාලකම්මං චිත්තං න දූසෙසි පතාපරාජෙ.
සාඛාමිගො යො අසතා පුමෙන වනෙ පපාතා සයමුද්ධටෙන;
සිලාය භින්නෙ’පි සකෙ ලලාටෙ තං ඛෙමභුමිං අනයිත්ථමූළ්හං.
රුට්ඨෙන මාරෙන’භිනිම්මිතම්පි අඞ්ගාරකාසුං ජලිතං විහිජ්ජ;
සමුට්ඨිතෙ සජ්ජුමහාරවින්දෙ ඨත්වාන යො සෙට්ඨි අදාසි දානං.
224. ¶
මිගෙන යෙනාපෙවිජඤ්ඤමෙකං භීතංවධාමොචයිතුංකුරඞ්ගිං;
ආඝාතනෙ අත්තසිරංඨපෙත්වාපමොචිතා’ඤ්ඤ්ඤපිපාණිසඞ්ඝා.
යො සත්තවස්සො විසිඛාය පංසු කීළාපරො සම්භවනාමකො’පි;
සබ්බඤ්ඤුලීළ්හාය නිගුළ්හපඤ්හං පුට්ඨො වියාකාසි සුචීරතෙන.
හිත්වා නිකන්තිං සකජීවිතෙ’පි බද්ධාසකුච්ඡිම්හි ච වෙත්තවල්ලිං;
සාඛාමිගෙ නෙකසහස්සසඞ්ඛෙ වධාපමොචෙසි කපිස්සරොයො.
සන්තප්පයං ධම්මසුධාරසෙන යො මානුසෙ තුණ්ඩිලසූකරො’පි;
ඉසී’ව කත්වා අථ ඤායගන්ථං නිජං පවත්තෙසි චිරාය ධම්මං.
228. ¶
පච්චත්ථිකං පුණ්ණකයක්ඛමුග්ගං මහිද්ධිකං කාමගුණෙසු ගිද්ධං;
යො තික්ඛපඤ්ඤොවිධුරාභිධානොදමෙසි කාළාගිරිමත්තකම්හි.
කුලාවසායි අවිරූළ්හපක්ඛො යො බුද්ධිමා වට්ටකපොතකො’පි;
සච්චෙන දාවග්ගිමභිජ්ජලන්තං වස්සෙන නිබ්බාපයි වාරිදො’ව.
යො මච්ඡරාජාපි අවුට්ඨිකාලෙදිස්වානමච්ඡෙ තසිතෙකිලන්තෙ;
සච්චෙනවාක්යෙනමහොඝපුණ්ණංමුහුත්තමත්තෙනඅකාසිරට්ඨං.
විචිත්තහත්ථස්ස රථාදිකානි වසුන්ධරා කම්පන කාරණානි;
පුත්තෙ’නුජාතෙ සදිසෙචදාරෙයො’දජ්ජිවෙස්සන්තරජාතියම්පි.
232. ¶
බුද්ධො භවිත්වා අපි දිට්ඨධම්ම සුඛානපෙක්ඛො කරුණානුවත්තී;
සබ්බං සහන්තො අවමානනාදිං යොදුක්කරං ලොකහිතංඅකාසි.
බලෙන සද්ධිං චතුරඞ්ගිකෙන අභිද්දවන්තං අතිභිංසනෙන;
අජෙය්යසත්ථං පරමිද්ධිපත්තං දමෙසි යො ආලවකම්පී යක්ඛං.
දෙහාභිනික්ඛන්ත හුතාසනච්චි මාලාකුලං බ්රහ්මභවං කරිත්වා;
භෙත්වාන දිට්ඨිං සුචිරානුබද්ධං දමෙසි යො බ්රහ්මවරං මුනින්දො.
අච්චඞ්කුසං දානසුධොත ගණ්ඩං නිපාතිතට්ඨාලක ගොපුරාදිං;
ධාවන්තමග්ගෙ ධනපාලහත්ථිං දමෙසි යො දාරුණමන්තකං’ව.
236. ¶
මනුස්සරත්තාරුණපාණිපාදමුක්ඛිප්ප ඛග්ගං අනුබන්ධමානං;
මහාදයො දුප්පසහං පරෙහි දමෙසි යො අඞ්ගුලිමාලචොරං.
යො ධම්මරාජා විජිතාරිසඞ්ඝො පවත්තයන්තො වරධම්මචක්කං;
සද්ධම්ම සඤ්ඤං රතනාකරඤ්ච ඔගාහයී සං පරිසං සමග්ගං.
තස්සෙව සද්ධම්ම වරාධිපස්සතථාගතස්ස’ප්පටිපුග්ගලස්ස;
අනන්තඤාණස්ස විසාරදස්ස එසා මහාකාරුණිකස්ස ධාතු.
අනෙන සච්චෙන ජිනස්ස ධාතු ඛිප්පං සමාරුය්හ නභන්තරාළං;
සුධංසුලෙඛෙව සමුජ්ජලන්ති කඞ්ඛං විනොදෙතු මහාජනස්ස.
240. ¶
තස්මිං ඛණෙ සා ජිනදන්තධාතු නභං සමුග්ගම්ම පභාසයන්තී;
සබ්බා දිසා ඔසධිතාරකා’ව ජනං පසාදෙසි ව්තිණ්ණකඞ්ඛං.
අථොතරිත්වා ගගනඞ්ගණම්හා සා මත්ථකෙ සෙට්ඨිසුතස්ස තස්ස;
පතිට්ඨහිත්වාන සුධාභිසිත්තගත්තං’ව තං පීණයි භත්තිතින්නං.
දස්වාන තං අච්ඡරියං නිගණ්ඨා ඉච්චබ්රවුං පණ්ඩුනරාධිපං තං;
විජ්ජාබලං සෙට්ඨිසුතස්ස එතං න ධාතුයා දෙව අයම්පභාවො.
නිසම්ම තෙසං වචනං නරින්දො ඉච්චබ්රවී සෙට්ඨිසුතං සුභද්දං;
යථා ච එතෙ අභිසද්දහෙය්යුං තථාවිධං දස්සය ඉද්ධිමඤ්ඤං.
තතො සුභද්දො තපනීයපත්තෙ සුගන්ධිසීතොදකපූරිතම්හි;
වඩ්ඪෙසි ධාතුං මුනිපුඞ්ගවස්ස අනුස්සරන්තො චරිතබ්භුතානි.
245. ¶
සා රාජහං සී’ව විධාවමානා සුගන්ධිතොයම්හි පදක්ඛිණෙන;
උම්මුජ්ජමානා ච නිමුජ්ජමානා ජනෙ පමොදස්සුධරෙ අකාසි.
තතො ච කාසුං විසිඛායමජ්ඣෙ කත්වා තහිං ධාතුමභික්ඛිපිත්වා;
පංසූහි සම්මා අභිපූරයිත්වා බහූහි මද්දාපයි කුඤ්ජරෙහි.
භෙත්වා මහිංඋට්ඨහි චක්කමත්තං විරාජමානං මණිකණ්ණිකාය;
පභස්සරං රූපියකෙසරෙහි සරොරුහං කඤ්චනපත්තපාළිං.
පතිට්ඨභිත්වාන තහිං සරොජෙ මන්දානිලාවත්තිතරෙණු ජාලෙ;
ඔභාසයන්ති’ව දිසා පභාහි දිට්ඨා මුහුත්තෙන ජිනස්සධාතු.
ඛිපිංසු වත්ථාභරණානි මච්චා පවස්සයුං පුප්ඵමයඤ්ච වස්සං;
උක්කුට්ඨිසද්දෙහි ච සධුකාරනාදෙහි පුණ්ණං නගරං අකංසු.
250. ¶
තෙ තිත්ථියා තං අභිවඤ්චනං’ති රාජාධිරාජං අථ සඤ්ඤපෙත්වා;
ජිගුච්ඡනීයෙ කුණපාදිකෙහි ඛිපිංසු ධාතුං පරිඛාය පිට්ඨෙ.
තස්මිං ඛණෙ පඤ්චවිධම්බුජෙහිසඤ්ඡාදිතාහංසගණොපභුත්තා;
මධුබ්බතාලී විරුතාභිරාමා අහොසි සා පොක්ඛරණී’ව නන්දා.
ගජාධිපා කොඤ්ඤ්චරවං රවිංසු කරිංසු හෙසානිනදං තුරඞ්ගා;
උක්කුට්ඨිනාදං අකරිංසු මච්චා සුවාදිතා දුන්දුභිආදයො’පි.
ථොමිංසු මච්චා ථුතිගීතකෙහි නච්චිංසු ඔත්තප්පවිභුසනා’පි;
වත්ථානි සීසෙ භමයිංසු මත්තා භුජානි පොඨෙසුමුදග්ගචිත්තා.
254. ¶
ධූපෙහි කාලාගරුසම්භවෙහි ඝනාවනද්ධං’ව නභං අහොසි;
සමුස්සිතානෙකධජාවලීහි පුරං තදා වත්ථමයං’ව ආසි.
දිස්වා තමච්ඡෙරමචින්තනීයං ආමොදිතාමච්චගණා සමග්ගා;
අත්ථෙ නියොජෙතු මුපෙච්ච තස්ස වදිංසු පණ්ඩුස්ස නරාධිපස්ස.
දිස්වාන යො ඊදිසකම්පි රාජ ඉද්ධානුභාවං මුනිපුඞ්ගවස්ස;
පසාදමත්තම්පි කරෙය්ය නොචෙ කිමත්ථියා තස්ස භවෙය්ය පඤ්ඤා.
පසාදනීයෙසු ගුණෙසු රාජ පසාදනං සාධුජනස්ස ධම්මො;
පුප්ඵන්ති සබ්බෙ සයමෙව වන්දෙ සමුග්ගතෙ කොමුදකානනානි.
258. ¶
වාචාය තෙසං පන දුම්මතීනං මා සග්ගමග්ගං පජහිත්ථ රාජ;
අන්ධෙ ගහෙත්වා විචරෙය්ය කො හි අන්වෙසමානො සුපථං අමූළ්හො.
නරාධිපා කප්පිණ බිම්බිසාර සුද්ධොදනාදි අපි තෙජවන්තා;
තං ධම්මරාජං සරණං උපෙච්ච පිවිංසු ධම්මාමතමාදරෙන.
සහස්සනෙත්තො තිදසාධිපො’පි ඛීණායුකො ඛිණභවං මුනින්දං;
උපෙච්ච ධම්මං විමලං නිසම්ම අලත්ථ ආයුං අපි දිට්ඨධම්මො.
තුවම්පි තස්මිං ජිතපඤ්චමාරෙ දෙවාතිදෙවෙ වරධම්මරාජෙ;
සග්ගාපවග්ගාධිගමාය ඛිප්පං චිත්තං පසාදෙහි නරාධිරාජ.
262. ¶
සුත්වානතෙසං වචනං නරින්දො විකිණ්ණකඞ්ඛො රතනත්තයම්හි;
සෙනාපතිං අත්ථවරං අවොච පහට්ඨභාවො පරිසාය මජ්ඣෙ.
අසද්දහානො රතනත්තයස්ස ගුණෙ භවච්ඡෙදනකාරණස්ස;
චිරාය දුල්ලද්ධිපථෙ චරන්තො ඨිතො සරජ්ජෙ අපි වඤ්චිතොහං.
මොහෙන ඛජ්ජොපනකං ධමෙසිං සීතද්දිතො ධුමසිඛෙ ජලන්තෙ;
පිපාසිතො සින්ධුජලං පහාය පිවිං පමාදෙන මරීචිතොයං.
පරිච්චජිත්වා අමතං චිරාය ජිවත්ථිකො තික්ඛවිසං අඛාදිං;
විහාය’හං චම්පකපුප්ඵදාමං අධාරයිං ජත්තුසු නාගභාරං.
266. ¶
ගන්ත්වාන ඛිප්පං පරිඛා සමීපං ආරාධයිත්වා ජිනදන්තධාතුං;
ආනෙහි පූජාවිධිනා කරිස්සං පුඤ්ඤානි සබ්බත්ථ සුඛාවහානි.
ගන්ත්වාතතෙසොපරිඛාසමීපං සෙනාධිනාථො පරමප්පතීතො;
ධාතුං මුනින්දස්ස නමස්සමානො අජ්ඣෙසි රඤ්ඤො හිතමා චරන්තො
චිරාගතං දිට්ඨිමලං පහාය අලත්ථ සද්ධං සුගතෙ නරින්දො;
පාසාදමාගම්ම පසාදමස්ස වඩ්ඪෙහි රඤ්ඤො රතනත්තයම්හි.
තස්මිං ඛණෙ පොක්ඛරණී විචිත්තා ඵුල්ලෙහි සොවණ්ණසරොරුහෙහි;
අලඞ්කරොන්තී ගගනං අහොසි මන්දාකිනීවාභිනවාවතාරා.
හංසඞ්ගණෙවාථ මුනින්දධාතු සා පඞ්කජා පඞ්කජමොක්කමන්ති;
කුන්දාවදාතාහි පභාහි සබ්බං ඛිරොදකුච්ඡිං’ව පුරං අකාසි.
271. ¶
තතො සුරත්තඤ්ජලිපඞ්කජම්හි පතිට්ඨහිත්වාන චමුපතිස්ස;
සන්දිස්සමානා මහතා ජනෙන මහප්ඵලං මානුසකං අකත්ථ.
සුත්වාන වුත්තන්තමිමං නරින්දො පහට්ඨභාවොපදසා’ව ගන්ත්වා;
සංසූචයන්තො දිගුණං පසාදං සුවිම්හිතොපඤ්ජලිකොඅවොච.
වොහාරදක්ඛා මනුජා මුනින්ද සඞ්ඝට්ටයිත්වා නිකසොපලම්හි;
කරොන්තිඅග්ඝං වරකඤ්චනස්ස එසොහි ධම්මො චරිතොපුරාණො.
මණිං පසත්ථාකරසම්භවම්පි හුතාසකම්මෙහභීසඞ්ඛරිත්වා;
පාපෙන්තිරාජඤ්ඤකිරීටකොටිං විභුසනත්තං විදුනොමනුස්සා.
275. ¶
වීමංසනත්ථාය තවාධුනාපි මයා කතං සබ්බමිදං මුනින්ද;
ආගුං මහන්තං ඛම භුරිපඤ්ඤ ඛිප්පං මමාලඞ්කුරු උත්තමඞ්ගං.
පතිට්ඨිතා තස්ස තතො කිරීටෙ මණිප්පභා භාසිනි දන්තධාතු;
අමුඤ්චි රංසී ධවලා පජාසු සිනෙහජාතා ඉව ඛීරධාරා.
සො දන්තධාතුං සිරසාවහන්තො පදක්ඛිණංතංනගරං කරිත්වා;
සම්පූජයන්තො කුසුමාදිකෙහි සුසජ්ජිතන්තෙ පුරමාහරිත්ථ.
සමුස්සිතොදාරසිතාතපත්තෙ පල්ලඞ්කසෙට්ඨෙ රතනුජ්ජලම්හි;
පතිට්ඨපෙත්වාන ජිනස්ස ධාතුං පූජෙසි රාජා රතනාදිකෙහි.
බුද්ධාදිවත්ථුත්තයමෙව රාජා ආපාණකොටිං සරණං උපෙච්ච;
හිත්වා විහිංසං කරුණාධිවාසො ආරාධයී සබ්බජනං ගුණෙහි.
280. ¶
කාරෙසි නානාරතනප්පභාහි සහස්සරංසීං’ව විරොචමානං;
නරාධිපො භත්තිභරානුරූපං සුචිත්තිතං ධාතුනිවෙසනම්පි.
වඩ්ඪෙසි සො ධාතුඝරම්හි ධාතුං අලඞ්කරිත්වා සකලං පුරම්පි;
සෙසෙන පූජාවිධිනා අතිත්තො පූජෙසි රට්ඨං සධනං සභොග්ගං.
ආමන්තයිත්වා ගුහසීවරාජං සම්මානිතං අත්තසමං කරිත්වා;
දානාදිකං පුඤ්ඤමනෙකරූපං සද්ධාධනො සඤ්චිණිරාජසෙට්ඨො.
තතො සො භුපාලො කුමතිජනසංසග්ගමනයං,
නිරාකත්වා මග්ගෙ සුගතවචනුජ්ජොතසුගමෙ;
පධාවන්තො සම්මා සපරහිතසම්පත්තිචතුරො,
පසත්ථං ලොකත්ථං අචරි චරිතාවජ්ජිතජනො.
තතියො පරිච්ඡෙදො.
284. ¶
චරති ධරණි පාලෙ රාජධම්මෙසු තස්මිං,
සමරචතුරසෙනො ඛීරධාරො නරින්දො;
නිජභුජබලලීලා’රාතිදප්පප්පමාථී,
විභවජනිතමානො යුද්ධසජ්ජො’භිගඤ්ඡි.
කරිවරමථ දිස්වා සො ගුහාද්වාරයාතං,
පටිභයරහිතත්තො සීහරාජා’ව රාජා;
නිජනගරසමීපායාතමෙතං නරින්දං,
අමිතබලමමහොඝෙනොත්ථරන්තා’භියායි.
උදිතබහළධූලීපාළිරුද්ධන්තළික්ඛො,
සමදවිවිධයොධාරාවසංරම්භභීමෙ;
නිසිතසරසතාලීවස්සධාරාකරාළෙ,
අජිනි මහති යුද්ධෙ පණ්ඩුකො ඛීරධාරං.
287. ¶
අථ නරපතිසෙට්ඨො සඞ්ගහෙත්වාන රට්ඨං,
නිජ තනුජ වරස්මිං රජ්ජභාරං නිධාය;
සුගත දසන ධාතුං සම්පටිච්ඡාපයිත්වා,
පහිණි ච ගුහසීවං සක්කරිත්වා සරට්ඨං.
සුවිරමවනීපාලො සඤ්ඤමං අජ්ඣුපෙතො,
විවිධ විභව දානායාචකෙ තප්පයිත්වා;
තිදසපුර සමාජං දෙහභෙදා පයාතො,
කුසල ඵලමනප්පං පත්ථිතං පච්චලත්ථ.
නරපති ගුහසීවො තං මුනින්දස්ස ධාතුං,
සකපුරමුපනෙත්වා සාධු සම්මානයන්තො;
සුගති ගමන මග්ගෙ පාණිනො යොජයන්තො,
සුචරිත මභිරූපං සඤ්චිණන්තො විහාසි.
290. ¶
අගණිතමහිමස්සුජ්ජෙ නිරඤ්ඤො තනූජො,
පුරිම වයසි යෙවාරද්ධසද්ධාභියොගො;
දසබල තනුධාතුං පූජිතුං තස්ස රඤ්ඤො,
පුරවර මුපායාතො දන්තනාමො කුමාරො.
ගුණජනිත පසාදං තං කලිඞ්ගාධිනාථං,
නිඛිල ගුණ නිවාසො සො කුමාරො කරිත්වා;
විවිධ මහවිධානං සාධුසම්පාදයන්තො,
අවසි සුගතධාතුං අන්වහං වන්දමානො.
අභවි ච ගුහසීවස්සාවනීසස්ස ධිතා,
විකච කුවලයක්ඛී හංසකන්තාභියාතා;
වදන ජිත සරොජා හාරිධම්මිල්ලභාරා,
කුචභරනමිතඞ්ගි හෙම මාලාභිධානා.
293. ¶
අඛිලගුණනිධානං බන්ධුභාවානුරූපං,
සුවිමලකුලජාතං තං කුමාරං විදිත්වා;
නරපති ගුහසීවො අත්තනො ධීතරං තං,
අදදි සබහුමානං රාජපුත්තස්ස තස්ස.
මනුජපති කුමාරං ධාතුරක්ඛාධිකාරෙ,
පචුරපරිජනං තං සබ්බථා යොජයිත්වා;
ගව මහිස සහස්සාදීහි සම්පීණයිත්වා,
සක විභව සරික්ඛෙ ඉස්සරත්තෙ ඨපෙසි.
සමරභුවි විනට්ඨෙ ඛීරධාරෙ නරින්දෙ,
මලයවනමුපෙතා භාගිනෙය්යා කුමාරා;
පබල මති මහන්තං සංහරිත්වා බලග්ගං,
උපපුරමුපගඤ්ඡුං ධාතුයා ගණ්හනත්ථං.
අථ නගරසමීපෙ තෙ නිවෙසං කරිත්වා,
සවණකටුකමෙතං සාසනං පෙසයිංසු;
සුගතදසනධාතුං දෙහි වා ඛිප්පමම්හං,
යසසිරිජනනිං වා කීළ සඞ්ගාමකෙළිං.
297. ¶
සපදි ධරණිපාලො සාසනං තං සුණිත්වා,
අවදි රහසි වාචං රාජපුත්තස්ස තස්ස;
නහි සති මම දෙහෙ ධාතුමඤ්ඤස්ස දස්සං,
අහමපි යදි ජෙතුං නෙව තෙ සක්කුණෙය්යං.
සුරනර නමිතං තං දන්තධාතුං ගහෙත්වා,
ගහිත දිජවිලාසො සීහළං යාහි දීපං;
ඉති වචනමුදාරං මාතුලස්සාථ සුත්වා,
තමවච ගුහසීවං දන්තනාමො කුමාරො.
තවච මමච කො වා සීහළෙ බන්ධුභූතො,
ජිනවරණසරොජෙ භත්තියුත්තො ච කොවා;
ජලනීධිපරතීරෙ සීහළං ඛුද්දදෙසං,
කථමහමතිනෙස්සං දන්තධාතුං ජිනස්ස.
300. ¶
තමවදි ගුහසීවො භාගිනෙය්යං කුමාරං,
දසබලතනුධාතු සණ්ඨිතා සීහළස්මිං;
භවභයහතිදක්ඛො වත්තතෙ සත්ථුධම්මො,
ගණනපථමතීතා භික්ඛවො චාවසිංසු.
මම ච පියසහායො සො මහාසෙන රාජා,
ජිනචරණසරොජද්වන්දසෙවාභියුත්තො;
සලිලමපි ච ඵුට්ඨං ධාතුයා පත්ථයන්තො,
විවිධරතනජාතං පාභතං පෙසයිත්ථ.
පභවති මනුජින්දො සබ්බදා බුද්ධිමා සො,
සුගතදසනධාතුං පූජිතුං පූජනෙය්යං;
පරිචිතවිසයම්හා විප්පවුත්ථං භවන්තං,
විවිධවිභවදානා සාධු සඞ්ගණ්හිතුඤ්ච.
303. ¶
නිජ දුහිතුපතිං තං ඉත්ථමාරාධයිත්වා,
නරපති ගුහසීවො සඞ්ගහෙත්වාන සෙනං;
රණධරණිමුපෙතො සො කුමාරෙහි සද්ධිං,
මරණපරවසත්තං අජ්ඣගා යුජ්ඣමානො.
අථ නරපති පුත්තො දන්තනාමො සුණිත්වා,
සවණ කටුකමෙතං මාතුලස්සප්පවත්තිං;
ගහිත දිජවිලාසො දන්තධාතුං ගහෙත්වා,
තුරිත තුරිත භූතො සො පුරම්හා පළායි.
සරභස මුපගන්ත්වා දක්ඛිණං චාථ දෙසං,
අවිචලිතසභාවො ඉද්ධියා දෙවතානං;
නදිමතිමහතිං සො උත්තරිත්වාන පුණ්ණං,
නිදහි දසනධාතුං වාලුකාරාසිමජ්ඣෙ.
පුන පුරමුපගන්ත්වා තං ගහීතඤ්ඤවෙසං,
භරියමපි ගහෙත්වා ආගතො තත්ථ ඛිප්පං;
සුගතදසනධාතුං වාලුකාථුපකුච්ඡිං,
ඨපිතමුපචරන්තො අච්ඡි ගුම්බන්තරස්මිං.
307. ¶
සපදි නභසි ථෙරො ගච්ඡමානො පනෙකො,
විවිධකිරණජාලං වාලුකාරාසිථූපා;
අවිරළිතමුදෙන්තං ධාතුයා තාය දිස්වා,
පණමි සුගතධාතුං ඔතරිත්වාන තත්ථ.
මුනිසුතමථ දිස්වා ජම්පතී තෙ පතීතා,
නිජගමනවිධානං සබ්බමාරොචයිංසු;
දසබලතනුජො සො ධාතුරක්ඛා නියුත්තො,
පරහිතනිරතත්තො තෙ උභො අජ්ඣභාසි.
දසබලතනුධාතුං සීහළං නෙථ තුම්හෙ,
අගණිත තනුඛෙදා වීතසාරජ්ජමෙතං;
අපි ච ගමනමග්ගෙ ජාතමත්තෙ විඝාතෙ,
සරථ මමමනෙකොපද්දවච්ඡෙදදක්ඛං.
310. ¶
ඉති සුගතනනූජො ජම්පතීනං කථෙත්වා,
පුන’පි තදනුරූපං දෙසයිත්වාන ධම්මං;
පුථුතරමපනෙත්වා සොකසල්ලඤ්ච ගාළ්හං,
සකවසතිමුපෙතො අන්තලික්ඛෙන ධීරො.
භුජගභවනවාසී නින්නගායාථ තස්සා,
භුජගපති මහිද්ධි පණ්ඩුහාරාභිධානො;
සකපුරපවරම්හා නික්ඛමිත්වා චරන්තො,
සමුපගමි තදා තං ඨානමිච්ඡාවසෙන.
විමලපුලිනථූපා සො සමුග්ගච්ඡමානං,
සසිරුචිරමරීචිජ්ජාලමාලොකයිත්වා;
ඨිතමථ මුනිධාතුං වාලුකාරසිගබ්භෙ,
කිමිදමිති සකඞ්ඛං පෙක්ඛමානො අවෙදි.
313. ¶
සපදි සබහුමානො සො අසන්දිස්සමානො,
රතනමයකරණ්ඩං ධාතුයුත්තං ගිලිත්වා;
විතතපුථුලදෙහො භොගමාලාහි තුඞ්ගං,
කණකසිඛරිරාජං වෙඨයිත්වා සයිත්ථ.
සලිලනිධිසමීපං ජම්පතී ගන්තුකාමා,
පුලිනතලගතං තං දන්තධාතුං අදිස්වා;
නයනසලිලධාරං සොකජාතං කිරන්තා,
සුගතසුතවරං තං තඞ්ඛණෙ’නුස්සරිංසු.
අථ සුගතසුතො සො චින්තිතං සංවිදිත්වා,
අගමි සවිධමෙසං සොකදිනානනානං;
අසුණි ච ජිනධාතුං වාලුකාරාසිමජ්ඣෙ,
නීහිතමපි අදිට්ඨං පූජිතං ජම්පතීහි.
සයිතමථ යතීසො දිබ්බචක්ඛුප්පභාවා,
රතනගිරිනිකුඤ්ජෙ නාගරාජං අපස්සි;
විහගපතිසරීරං මාපයි තම්මුහුත්තෙ,
විතතපුථුලපක්ඛෙන’න්තළික්ඛං ථකෙන්තං.
317. ¶
ජලධිමතිගභීරං තං ද්විධා සො කරිත්වා,
පබලපවනවෙගෙන’ත්තනො පක්ඛජෙන;
සරභස මහිධාවං භීමසංරම්භයොගා,
අභිගමි භුජගින්දං මෙරුපාදෙ නිපන්නං.
ජහිතභුජගවෙසො තඞ්ඛණෙ සො ඵණින්දො,
පටිභයචකිතත්තො සංඛිපිත්වාන භොගෙ;
සරභස මුපගන්ත්වා තස්ස පාදෙ නමිත්වා,
විනයමධුරමිත්ථං තං මුනීසං අවොච.
සකලජනහිතත්ථං එව ජායන්ති බුද්ධා,
භවති ජනහිතත්ථං ධාතුමත්තස්ස පූජා;
අහමපි ජිනධාතුං පූජයිත්වා මහග්ඝං,
කුසලඵලමනප්පං සඤ්චිණිස්සං’ති ගණ්හිං.
320. ¶
අථ මනුජගණානං සච්චබොධාරහානං,
වසතිභවනමෙසා නීය්යතෙ සීහළං තං;
මුනිවරතනුධාතුං තෙන දෙහීති වුත්තො,
භුජගපති කරණ්ඩං ධාතුගබ්භං අදජ්ජි.
විහගපතිතනුං තං සංහරිත්වාන ථෙරො,
ජලචරසතභීමා අණ්ණවා උප්පතිත්වා;
සකලපථවිචක්කෙ රජ්ජලක්ඛිං’ව ධාතුං,
නරපතිතනුජානං ජම්පතීනං අදාසි.
ඉති කතබහුකාරෙ සංයමින්දෙ පයාතෙ,
සුගතදසනධාතුං මුද්ධනා උබ්බහන්තා;
මහති විපිනදෙවාදීහි මග්ගෙ පයුත්තෙ,
විවිධමහවිධානෙ තෙ තතො නික්ඛමිංසු.
323. ¶
මුදුසුරභීසමීරො කණ්ටකාදිව්යපෙතො,
විමලපුලිනහාරී ආසී සබ්බත්ථ මග්ගො;
අයනමුපගතෙ තෙ දන්තධාතුප්පභාවා,
නිගමනගරවාසී සාධු සම්මානයිංසු.
කුසුමසුරභිචුණ්ණාකිණ්ණහත්ථාහි නිච්චා,
සකුතුකමනුයාතා කානනෙ දෙවතාහී;
අචලගහණදුග්ගං ඛෙපයිත්වාන මග්ගං,
අගමුමතුරිතා තෙ පට්ටනං තාමලිත්තිං.
අචලපදරබද්ධං සුට්ඨිතොදාරකූපං,
උදිතපුථුලකාරං දක්ඛනීයාමකඤ්ච;
සයමභිමතලඞ්කාගාමිනිං නාවමෙතෙ,
සපදි සමුපරූළ්හං අද්දසුං වාණිජෙහි.
326. ¶
අථ දිජපවරා තෙ සීහළං ගන්තුමිච්ඡං,
සරභස මුපගන්ත්වා නාවිකස්සාවදිංසු;
සුතිසුඛවචසා සො සාධුවුත්තෙන චෙසං,
පමුදිතහදයො තෙ නාවමාරොපයිත්ථ.
ජලනිධිමභිරූළ්හෙස්වෙසු ආදාය ධාතුං,
සමභවුමුපසන්නා ලොලකල්ලොලමාලා;
සමසුරභිමනුඤ්ඤො උත්තරො වායි වාතො,
විමලරුචිරසොභා සබ්බථා’සුං දිසා’පි.
නභසි අසිතසොභෙ වෙනතෙය්යො’ව නාවා,
පබලපවනවෙගා සත්තතං ධාවමානා;
නයනවිසයභාවාතීතතීරාචලාදිං,
පවිසි ජලධිමජ්ඣං ඵෙණපුප්ඵාභිකිණ්ණං.
329. ¶
අථ අභවි සමුද්දො භීමසංවට්ටවාතා,
භීහතසිඛරිකූටාකාරවීචිප්පබන්ධො;
සවනභිදුරඝොරාරාවරුන්ධන්තලික්ඛො,
භයචකිතමනුස්සක්කන්දිතො සබ්බරත්තිං.
උදයසිඛරිසීසං නූතනාදිච්චබිම්බෙ,
උපගතවති තස්සා රත්තියා අච්චයම්හි;
සලිලනිධිජලං තං සන්තකල්ලොලමාලං,
අසිතමණිවිචිත්තං කොට්ටිමං’වාවභාසි.
අථ විතතඵණාලී භිංසනා කෙචි නාගා,
සුරභිකුසුමහත්ථා කෙචි දිබ්බත්තභාවා;
රුචිරමණිපදීපෙ කෙචි සන්ධාරයන්තා,
නිජසිරසි කරොන්තා කෙචි කණ්ඩුප්පලානී.
332. ¶
ඵුටකුමුදකලාපෙ ජත්තුනෙකෙ වහන්තා,
කණකකලසමාලා උක්ඛිපත්තා ච කෙචි;
පවනචලිතකෙතුග්ගාහකා කෙචි එකෙ,
රුචිර කණක චුණ්ණාපුණ්ණචඞ්ගොටහත්ථා.
සලළිතරමණියං කෙචි නච්චං කරොන්තා,
සලයමධුරගීතං ගායමානා’ව කෙචි;
පචුරතුරියභණ්ඩෙ ආහනන්තා’ව එකෙ,
මුනිවරතනුධාතුං පූජිතුං උට්ඨහිංසු.
රුචිරකචකලාපා රාජකඤ්ඤාය තස්සා,
මුනිවරදසනං තං නිග්ගතෙවින්දුලෙඛා;
උජුරජතසලාකා සන්නිභෙ මුඤ්චි රංසී.
335. ¶
අතුලිතමනුභාවං ධාතුයා පෙක්ඛතං තං,
පමුදිතහදයානං තඞ්ඛණෙ පන්නගානං;
පටිරවහරිතානං සාධුවාදාදිකානං,
ගගනමපරියන්තං’වාසි විත්ථාරිතානං.
පවිසි සුගත දාඨාධාතු සා මොළිගබ්භං,
පුන ගගනතලම්හා ඔතරිත්වාන තස්සා;
ඵණධරනිවහා තෙ තං තරිං වාරයිත්වා,
මහමකරුමුදාරං සත්තරත්තින්දිවංහි.
අචලමිව විමානං අන්තලික්ඛම්හි නාවං,
ගතිවිරහිතමම්හොරාසිමජ්ඣම්හි දිස්වා;
භයවිලුලිතචිත්තා ජම්පතී තෙ සමග්ගා,
දසබලතනුජං තං ඉද්ධිමන්තං සරිංසු.
සපදි මුනිසුතො සො චිත්තමෙසං විදිත්වා,
නභසි ජලධරාලී මද්දමානො’භිගන්ත්වා;
විහගපතිසරීරං මාපයිත්වා මහන්තං,
භයචකිතභුජඞ්ගෙ තෙ පළාපෙසි ඛිප්පං.
339. ¶
ඉත්ථං බුද්ධිසුතෙ භුජඞ්ගජනිතං භීතිං සමෙත්වා ගතෙ,
සා නාවා පවනා පකම්පිතධජා තුඞ්ගං තරඞ්ගාවලිං;
භීන්දන්තී ගතිවෙගසා පුථුතරං මෙඝාවලීසන්නිභං,
ලඞ්කාපට්ටනමොතරිත්ථ සහසා ථෙරස්ස තස්සිද්ධියා.
චතුත්ථො පරිච්ඡෙදො.
සංවච්ඡරම්හි නවමම්හි මහාදිසෙන,
පුත්තස්ස කිත්තිසිරිමෙඝනරාධිපස්ස;
තෙ ජම්පතී තමථ පට්ටනමොතරිත්වා,
දෙවාලයෙ පටිවසිංසු මනොභිරාමෙ.
341. ¶
දිස්වාන තෙ ද්විජවරො පථිකෙ නිසායං,
සන්තප්පයිත්ථ මධුරාසනපානකෙහි;
රත්තික්ඛයෙ ච අනුරාධපුරස්ස මග්ගං,
ඡායාපතීනමථ සො අභිවෙදයිත්ථ.
ආදාය තෙ දසනධාතුවරං ජිනස්ස,
සම්මානිතා ද්විජවරෙන’ථ පට්ටනම්හා;
නික්ඛම්ම දූරතරමග්ගමතික්කමිත්වා,
පද්වාරගාමමනුරාධපුරස්ස’ගඤ්ඡුං.
යං ධම්මිකං නරවරං අභිතක්කයිත්වා,
ජායාපතී විසයමෙතමුපාගමිංසු;
තං ව්යාධිනා සමුදිතෙන මහාදිසෙන,
ලඞ්කිස්සරංසුචිරකාලකතං සුණිංසු.
සොකෙන තෙ සිඛරිනෙව සමුග්ගතෙන,
අජ්ඣොත්ථටා බහුතරං විලපීංසු මුළ්හා;
කායිංසු තෙසමථ මුච්ඡිතමානසානං,
සබ්බා දිසා ච විදිසා ච ඝනන්ධකාරා
345. ¶
සුත්වාන කිත්තිසිරිමෙඝනරාධිපස්ස,
රජ්ජෙඨිතස්ස රතනත්තයමාමකත්තං;
වස්සෙන නිබ්බුතමහාදහනා’ව කච්ඡා,
තෙ ජම්පතී සමභවුං හතසොකතාපා.
සුත්වාන මෙඝගිරිනාමමහාවිහාරෙ,
භික්ඛුස්ස කස්සචි නරාධිපවල්ලභත්තං;
තස්ස’න්තිකං සමුපගම්ම කතාතිථෙය්යා,
ධාතුප්පවත්තිමවදිංසු උභො සමෙච්ච.
සුත්වාන සො මුනිවරො දසනප්පවත්තිං,
හට්ඨො යථාමතරසෙන’හිසිත්තගත්තො;
ගෙහෙ සකෙ සපදි පට්ටවිතානකෙහි,
වඩ්ඪෙසි ධාතුමමලං සමලඞ්කතම්හි.
348. ¶
තෙසඤ්ච ජානිපතිකානමුභින්නමෙසො,
කත්වාන සඞ්ගහමුළාරතරං යථිච්ඡං;
වුත්තන්තමෙතමභිවෙදයිතුං පසත්ථං,
ලඞ්කාධිපස්ස සවිධං පහිණිත්ථ භික්ඛුං.
රාජා වසන්තසමයෙ සහ කාමිනීහි,
උය්යානකෙළිසුඛ මෙකදිනෙ’නුභොන්තො;
ආගච්ඡමානමථ තත්ථ සුදුරතො’ච,
තං විප්පසන්නමුඛවණ්ණමපස්සි භික්ඛුං.
සො සංයමි සමුපගම්ම නරාධිපං තං,
වුත්තන්තමෙතමභිවෙදයි තුට්ඨචිත්තො;
සුත්වාන තං පරමපීතිභරං වහන්තො,
සම්පත්තචක්කරතනො’ව අහොසි රාජා.
351. ¶
ලඞ්කිස්සරො ද්විජවරා ජිනදන්තධාතු,
මාදාය ජානිපතයො උභයෙ සමෙච්ච;
එස්සන්ති ලඞ්කමචිරෙන ඉතීරිතං තං,
නෙමිත්තිකස්ස වචනඤ්ච තථං අමඤ්ඤි.
රාජා තතො මහතියා පරිසාය සද්ධිං,
තස්සානුරාධනගරස්ස පුරුත්තරාය;
ආසාය තං සපදි මෙඝගිරිං විහාරං,
සද්ධො අගඤ්ඡි පදසා’ව පසන්නචිත්තො.
දිස්වා තතො සුගතධාතුමලබ්භනෙය්යං,
ආනන්දජස්සුනිවහෙහි ච තාරහාරං;
සිඤ්චං විධාය පණිධිං බහුමානපුබ්බං,
රොමඤ්චකඤ්චුකධරො ඉති චින්තයිත්ථ.
354. ¶
සො’හං අනෙකරතනුජ්ජලමොළිධාරිං,
පූජෙය්යමජ්ජ යදි දුච්චජමුත්තමඞ්ගං;
ලොකත්තයෙකසරණස්ස තථාගතස්ස,
නො ධාතුයා මහමනුච්ඡවිකං කරෙය්යං.
එතං පහූතරතනං සධනං සභොග්ගං,
සම්පූජයං අපි ධරාවලයං අසෙසං;
පූජං කරොමි තදනුච්ඡවිකං අහං’ති,
චින්තෙය්ය කොහි භුවනෙසු අමූළ්හතිත්තො.
ලඞ්කාධිපච්චමිදමප්පතරං මමාසි,
බුද්ධො ගුණෙහි විවිධෙහි පමාණ සුඤ්ඤො;
සො’හං පරිත්තවිභවො තිභවෙකනාථං,
තං තාදිසං දසබලං කථමච්චයිස්සං.
357. ¶
ඉත්ථං පුනප්පුන තදෙව විචින්තයන්තො,
ආපජ්ජි සො ධිතියුතො’පි විසඤ්ඤිභාවං;
සංවීජිතො සපදි චාමරමාරුතෙන,
ඛින්නෙන සෙවකජනෙන අලත්ථ සඤ්ඤං.
ථොකම්පි බීජමථ වා අභිරොපයන්තා,
මෙධාවිනො මහතියා’පි මසුන්ධරාය;
කාලෙන පත්ත තව පුප්ඵඵලදිකානි,
වින්දන්ති පත්ථිතඵලානි අනප්පකානි.
එවං ගුණෙහි විවිධෙහි’පි අප්පමෙය්ය,
ධම්මිස්සරම්හි මහමප්පතරම්පි කත්වා;
කාලච්චයෙන පරිණාම විසෙසරම්මං,
සග්ගාපවග්ගසුඛමප්පටිමං ලභිස්සං.
360. ¶
ඉත්ථං විචින්තිය පමොදභරාතිරෙක,
සම්පුණ්ණචන්දිමසරික්ඛමුඛො නරින්දො;
සබ්බඤ්ඤුනො දසනධාතුවරස්ස තස්ස,
පූජෙසි සබ්බමපි සීහළදීපමෙතං.
භික්ඛූ’පි තෙපිටක ජාතකභාණකාදි,
තක්කගමාදි කුසලා අපි බුද්ධිමන්තො;
වත්ථුත්තයෙකසරණා අපි පොරවග්ගා,
කොතුහලා සපදි සන්නිපතිංසු තත්ථ.
රාජා තතො මහතිය පරිසාය මජ්ඣෙ,
ඉච්චබ්රුවී මුනිවරො හි සුසුක්කදාඨො;
දාඨා ජිනස්ස යදි ඔසධිතාරකා’ව,
සෙතා භවෙය්ය කිමයං මලිනාවභාසා.
363. ¶
තස්මිං ඛණෙ දසනධාතු මුනිස්සරස්ස,
පක්ඛෙ පසාරිය දුවෙ විය රාජහංසී;
විත්ථාරිතං’සුනි වහා ගගනඞ්ගනම්හි,
ආවට්ටතො ඡවි ජවෙන මුහුත්තමත්තං.
පච්චග්ඝමත්ථරණකං සිතමත්ථරිත්වා,
භද්දාසනම්හි විනිධාය මුනින්දධාතුං;
තං ජාතිපුප්ඵනිකරෙන ථකෙසි රාජා,
වස්සච්චයම්බුධරකූටසමප්පභෙන.
උග්ගම්ම ඛිප්පමථ ධාතු මුනිස්සරස්ස,
සා පුප්ඵරාසිසිඛරම්හි පතිට්ඨහිත්වා;
රංසීහි දුද්ධධවලෙහි විරොචමානා,
සම්පස්සතං අනිමිසෙ නයනෙ අකාසි.
366. ¶
තං ධාතුමාසනගතම්හි පතිට්ඨපෙත්වා,
ඛීරොදඑණෙපටලප්පටිමෙ දුකුළෙ;
ඡාදෙසි සාටකසතෙහි මහාරහෙහි,
භිය්යො’පි සො උපපරික්ඛිතුකාමතාය.
අබ්භුග්ගතා සපදි වත්ථසතානි භෙත්වා,
සෙතම්බුදොදරවිනිග්ගතචන්දිමා’ව;
ඨත්වාන සා උපරි තෙසමභාසයිත්ථ,
රංසීහි කුන්දවිසදෙහි දිසා සමන්තා
තස්මිං ඛණෙ වසුමතී සහ භූධරෙහි,
ගජ්ජිත්ථ සාධුවචනං’ව සමුග්ගිරන්තී;
තං අබ්භූතං විය සමෙක්ඛිතුමම්බුරාසි,
සො නිච්චලො අභවි සන්තතරඞ්ගබාහු.
369. ¶
මත්තෙභකම්පිතසුපුපඵිතසාලතො’ව,
භස්සිංසු දිබ්බකුසුමානි’පි අන්තළික්ඛා;
නච්චෙසු චාතුරියයමච්ඡරියං ජනස්ස,
සන්දස්සයිංසු ගගනෙ සුරසුන්දරී’පි.
ආනන්දසඤ්ජනිතතාරරවාභිරාමං,
ගායිංසු ගීතමමතාසනගායකා’පි;
මුඤ්චිංසු දිබ්බතුරියානි’පි වාදිතානි,
ගම්භීරමුච්චමධුරං ද්විගුණං නිනාදං.
සංසිබ්බිතං රජතරජ්ජුසතානුකාරී,
ධාරාසතෙහි වසුධම්බරමම්බුදෙන;
සබ්බා දිසා ජලදකුටමහගඝියෙසු,
දිත්තාචිරජ්ජුතිපදීපසතාවභාසා.
372. ¶
ආධුයමාන මලයාවල කානනන්තො,
සමථුල්ල පුප්ඵජ පරාගහරාභිහාරි;
සෙදොද බින්දුගණ සංහරණප්පවීණො,
මන්දං අවාසි සිසිරො අපි ගන්ධවාහො.
රාජා තමබ්භුතමවෙක්ඛිය පාටිහීරං,
ලොකුස්සවං බහුතරඤ්ච අදිට්ඨපුබ්බං;
චිප්ඵාරිතක්ඛියුගලො පරමප්පමොදා,
පූජං කරිත්ථ මහතිං රතනාදිකෙහි.
සො ධාතුමත්තසිරසා’ථ සමුබ්බහන්තො,
ඨත්වා සමුස්සිත සිතාතපවාරණම්හි;
චිත්තත්ථරෙ රථවරෙ සිතවාජියුත්තෙ,
ලක්ඛිනිධානනුරාධපුරං පවෙක්ඛි.
375. ¶
දෙවින්ද මන්දිර සමෙ සමලඞ්කතම්හි,
රාජා සකම්හි භවනෙ අතුලානුභාවො;
සීහාසනෙ පටික කොජව සන්ථතම්හි,
ධාතුං ඨපෙසි මුනිනො සසිතාතපත්තෙ.
අන්තො’ව භුමිපති ධාතුඝරං මහග්ඝං,
කත්වාන තත්ථ විනිධාය මුනින්දධාතුං;
සම්පූජයිත්ථ විවිධෙහි උපායනෙහි,
රත්තීන්දිවං තිදිවමොක්ඛ සුඛාභිකඞ්ඛී.
තෙසඤ්ච ජානිපතිකානමුභින්නමෙව,
තුට්ඨො බහූනි රතනාභරණාදිකානි;
ගාමෙච ඉස්සරකුලෙක නීවාසභුතෙ,
දත්වාන සඞ්ගහමකාසි තිසීහළින්දො.
378. ¶
සඞ්ගම්ම ජානපද නෙගම නාගරාදී,
උක්කණ්ඨිතා සුගතධාතුමපස්සමානා;
ලොකුත්තමස්ස චරිතානි අභිත්ථවන්තා,
උග්ඝොසයිංසු ධරණීපතිසන්නිධානි;
ධම්මිස්සරො සකලලොකහිතාය ලොකෙ,
ජායිත්ථ සබ්බජනතාහිතමාචරිත්ථ;
විත්ථාරිතා බහුජනස්ස හිතාය ධාතු,
ඉච්ඡාම ධාතුමභිපූජයිතුං මයම්පි.
සො සන්නිපාතිය මහීපති භික්ඛුසඞ්ඝ,
මාරාමවාසිමනුරාධපුරොපකණ්ඨෙ;
අජ්ඣාසයං තමභිවෙදයි සත්ථුධාතු,
පූජාය සන්නිපතිතස්ස මහාජනස්ස.
381. ¶
ථෙරො තහිං මහති භික්ඛුගණෙ පනෙකො,
මෙධාබලෙන අසමො කරුණාධිවාසො;
එවං තිසීහළපතිස්ස මහාමතිස්ස,
ලොකත්ථචාරචතුරස්ස නිවෙදයිත්ථ.
යො ආචරෙය්ය අනුජීවිජනස්ස අත්ථං,
එසො භවෙ’නුචරිතො මහතං සභාවො;
ධාතුං වසන්තසමයෙ බහි නීහරිත්වා,
දස්සෙහි පුඤ්ඤමභිපත්ථයතං ජනානං.
සුත්වාන සංයමිවරස්ස සුභාසිතානි,
පුච්ඡිත්ථ සො නරවරො පුන භික්ඛුසඞ්ඝං;
ධාතුං නමස්සිතුමනෙන මහාජනෙන,
ඨානං කිමෙත්ථ රමණීයතරං සියා’ති.
384. ¶
සබ්බෙ’පි තෙ අථ නිකාය නිවාසි භික්ඛූ,
ඨානං සකං සකම වණ්ණයුමාදරෙන;
අඤ්ඤොඤ්ඤභින්නවචනෙසු ච තෙසු රාජා,
නෙවාභිනන්දි න පටික්ඛිපි කිඤ්චිවාක්යං.
මජ්ඣත්තතානුගතමානසතාය කින්තු,
රාජා අවො ච පුන භික්ඛුගණස්ස මජ්ඣෙ;
අත්තානුරූපමයමෙව මුනින්දධාතු,
ඨානං ඛණෙන සයමෙව ගමිස්සතීති.
රාජා තතො භවනමෙව සකං උපෙච්ච,
ධාතුප්පණාමමභිපත්ථයතං ජනානං;
ඛිප්පංමුඛම්බුජවනානී විකාසයන්තො,
සජ්ජෙතුමාහ නගරඤ්ච විහාරමග්ගං.
සම්මජ්ජිතා සලිල සෙවන සන්තධූලී,
රච්ඡා තදා’සි පුලිනත්ථරණාභිරාමා;
උස්සාපිතානි කණකාදිවිචිත්තිතානි,
ව්යග්ඝාදි රූපඛචිතානි ච තොරණානි.
388. ¶
ඡායා නිවාරිත විරොචන රංසිතාපා,
නච්චං’ව දස්සයති වාතධූතා ධජාලි;
වීථි වසන්තවනරාජි සමානවණ්ණා,
ජාතා සුජාතකදලීතරුමාලිකාහි.
සංසූචයන්ති ච සතං නවපුණ්ණකුම්භා,
සග්ගාපවග්ගසුඛමිච්ඡිතමිජ්ඣතීති;
කප්පුරසාරතගරාගරුසම්භවෙහි,
ධූපෙහි දුද්දිනමථො සුදිනං අහොසි.
ඔලම්බමානසිතමුත්තකජාලකානි,
සජ්ජාපිතානි විවිධානි ච මණ්ඩපානි;
සම්පාදිතානි ච තහිං කුසුමගඝිකානි,
ආමොද ලුද්ධ මධුපාවලි කුජිතානි.
391. ¶
ගච්ඡිංසු කෙචි ගහිතුස්සව වෙසසොභා,
එකෙ සමුග්ගපරිපුරිතපුප්ඵහත්ථා;
අඤ්ඤෙ ජනා සුරභිචුණ්ණභරං වහන්තා,
තත්ථෙතරෙ ධතවිචිත්තමහාතපත්තා.
ලඞ්කිස්සරො’ථ සසිපණ්ඩරවාජියුත්තෙ,
උජ්ජොතිතෙ රථවරෙ රතනප්පභාහි;
ධාතුං තිලොකතිලකස්ස පතිට්ඨපෙත්වා,
එතං අවොච වචනං පණිපාතපුබ්බං.
සම්බොධියා ඉව මුනිස්සර බොධිමණ්ඩං,
ගණ්ඩම්බරුක්ඛමිව තිත්ථියමද්දනාය;
ධම්මඤ්ච සංවිභජිතුං මිගදායමජ්ජ,
පූජානුරූපමුපගච්ඡ සයං පදෙසං.
394. ¶
රාජා තතො සමුචිතාචරණෙසු දක්ඛො,
විස්සජ්ජි ඵුස්සරථමට්ඨිතසාරථිං තං;
පච්ඡා සයං මහතියා පරිසාය සද්ධිං,
පූජාවිසෙසමසමං අගමා කරොන්තො.
උක්කුට්ඨිනාදවිසරෙන මහාජනස්ස,
හෙසාරවෙන විසටෙන තුරඞ්ගමානං;
භෙරීරවෙන මහතා කරි ගජ්ජිතෙන,
උද්දාමසාගර සමං නගරං අහොසි.
ආමොදිතා උභයවීථිගතා කුලිත්ථි,
වාතායනෙහි කනකාභරණෙ ඛිපිංසු;
සබ්බත්ථකං කුසුමවස්සමවස්සයිංසු,
චෙලානිචෙව භමයිංසුනිජුත්තමඞ්ගෙ.
397. ¶
පාචීනගොපුරසමීපමුපාගතම්හි,
තස්මිං රථෙ ජලධිපිට්ඨිගතෙ’ව පොතෙ;
තුට්ඨා තහිං යතිගණා මනුජා ච සබ්බෙ,
සම්පුජයිංසු විවිධෙහි උපායනෙහි.
කත්වා පදක්ඛිණමථො පුරමුත්තරෙන,
ද්වාරෙන සො රථවරො බහි නික්ඛමිත්වා;
ඨානෙ මහින්දමිනුධම්මකථාපවිත්තෙ,
අට්ඨාසි තිත්ථගමිතා ඉව භණ්ඩනාවා.
ඨානෙ තහිං දසනධාතුවරං ජිනස්ස,
ලඞ්කිස්සරො රතනවිත්තකරණ්ඩගබ්භා;
සඤ්ඣාඝනා ඉව විධුං බහිනීහරිත්වා,
දස්සෙසි ජානපද නෙගම නාගරානං.
400. ¶
තස්මිං ජනෙ සපදි ආභරණාදිවස්ස,
මච්චන්තපීතිභරිතෙ අභිවස්සයන්තෙ;
සානන්දිවන්දිජනමඞ්ගලගීතකෙහි,
සම්පාදිතෙසු මුඛරෙසු දිසාමුඛෙසු.
හත්ථාරවින්දනිවහෙසු මහාජනස්ස,
චන්දොදයෙ’ච මුකුලත්තනමාගතෙසු;
බ්රහ්මාමරාදිජනිතාමිත සාධුවාදෙ,
තාරාපථම්හි භුවනොදර මොත්ථරන්තෙ.
සාදන්තධාතු සසිඛණ්ඩ සමානවණ්ණා,
රංසීහි කුන්ද නවචන්දන පණ්ඩරෙහි;
පාසාද ගොපුර සිලුච්චය පාදපාදිං,
නිද්ධොත රූපියමයං’ව අකා ඛණෙන.
තං පාටිහාරිය මචින්තිය මච්චුළාරං,
දිස්වාන කෙ තහීමහෙසු මහට්ඨලොමා;
කෙවා’නයුං සකසකාභරණානි ගෙහං,
කෙවා න අත්තපටිලාභමවණ්ණයිංසු.
404. ¶
කෙ නොජහිංසු සකදිට්ඨිමලානුබද්ධං,
කෙ වා න බුද්ධමහිමං අභිපත්ථයිංසු;
කෙ නාම මච්ඡරියපාසවසා අහෙසුං,
වත්ථුත්තයඤ්ච සරණං නගමිංසු කෙවා.
ලඞ්කිස්සරො’පි නවලක්ඛ පරිබ්බයෙන,
සබ්බඤ්ඤුධාතුමතුලං අභිපූජයිත්වා;
තං දන්තධාතුභවනං පුන වඩ්ඪයිත්වා,
අන්තෙපුරම්හි පටිවාසරමච්චයිත්ථ.
ධාතුං විහාරමහයුත්තරමෙව නෙත්වා,
පූජං විධාතුමනුවච්ඡරමෙවරූපං;
රාජා’ථ කිත්තිසිරිමෙඝසමව්හයො සො,
වාරිත්තලෙඛ මභිලෙඛයි සච්චසන්ධො.
407. ¶
වාරිත්තමෙතමිතරෙ’පි පවත්තයන්තා,
තෙ බුද්ධදාසපමුඛා වසුධාධිනාථා;
සද්ධාදයාධිකගුණාභරණාභිරාමා,
තං සක්කරිංසු බහුධා ජිනදන්තධාතුං.
සත්ථාරා සම්භතත්ථං පුරිමතරභවෙ සම්පජානං පජානං,
සම්බොධිං තස්ස සබ්බාසවවිගමකරිං සද්දහන්තො’දහන්තො;
සොතං තස්ස’ග්ගධම්මෙ නිපුණමති සතං සඞ්ගමෙසඞ්ගමෙසං,
නිබ්බාණං සන්තමිච්ඡෙ තිභවභයපරිච්චාගහෙතුං ගහෙතුං.
පඤ්චමො පරිච්ඡෙදො.
409. ¶
යො චන්දගොමි රචිතෙවරසද්දසත්ථෙ,
ටීකං පසත්ථමකරිත්ථ ච පඤ්චිකාය;
බුද්ධප්පභාවජන නිංච අකා සමන්ත,
පාසාදිකාය විනයට්ඨකථාය ටීකං.
අඞ්ගුත්තරාගමවරට්ඨකථාය ටීකං,
සම්මොභවිබ්භම විඝාතකරිං අකාසි;
අත්ථාය සංයමිගණස්ස පධානිකස්ස,
ගන්ථං අකා විනයසඞ්ගහනාමධෙය්යං.
සන්තින්ද්රියස්සපටිපත්ති පරායණස්ස,
සල්ලෙඛ වුත්ති නිරතස්ස සමාහිතස්ස;
අප්පිච්ඡතාදි ගුණයොග විභුසනස්ස,
සම්බුද්ධසාසනමහොදයකාරණස්ස.
412. ¶
සබ්බෙසුආචරියතං පරමං ගතස්ස,
සත්ථෙසු සබ්බසමයන්තර කොවිදස්ස;
සිස්සෙනසාරිතනුජස්ස මහාදිසාමි.
සුද්ධන්වයෙන කරුණාදිගුණොදයෙන,
තක්කාගමාදි කුසලෙන විසාරදෙන;
සබ්බත්ථ පත්ථට සුධාකරරංසිජාල,
සඞ්කාසකිත්තිවිසරෙන පරික්ඛකෙන.
414. ¶
සද්ධාධනෙන සඛිලෙන ච ධම්මකිත්ති,
නාමෙන රාජගරුනා චරියෙන එසො;
සොතුප්පසාදජනනො ජිනදන්තධාතු,
වංසො කතො නිඛිලදස්සිපභාවදීපො.
ධම්මො පවත්තතු චිරාය මුනිස්සරස්ස,
ධම්මෙ ඨිතා වසුමතීපතයො භවන්තු;
කාලෙ පවස්සතු ඝනො නිඛිලා පජා’පි,
අඤ්ඤොඤ්ඤමෙත්තිපටිලාභසුඛං ලභන්තු.