📜
හත්ථවනගල්ලවිහාර ¶ වංසො
නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස
ස්නෙහුත්තරාය හදයා මලමල්ලිකාය,
පජ්ජාලිතො මතිදසාය ජිනප්පදීපො;
මොහණ්ධකාරමඛිලං මම නීහරන්තො,
නිච්චං විභාවයතු චාරු පදත්ථරාසිං.
ලඞ්කාභිසිත්තවසුධාධිපතීසු රාජා,
යො බොධිසත්තගුණවා සිරිසඞ්ඝබොධි;
තස්සාතිචාරු චරියා රචනාමුඛෙන,
වක්කාමි හත්ථවනගල්ලවිහාර වංසං.
බ්රහ්මන්වයෙනනුගතත්ථමනොමදස්සී,
ඛ්යාතෙන සබ්බයතිරාජධුරන්ධරෙන;
ව්යාපාරිතොහමිතිභානුගතං කථඤ්ච,
නිස්සාය පුබ්බලිඛිතංවිධ වායමාමි.
4. අර්ණ්ථ සුගතාගමසුධාපගානිද්ධොතකුදිට්ඨිවිසකලඞ්කාය ලංකාය භගවතො අඞ්ගීරසස්සමහානාගවනුය්යානෙ සමිතිසමාගතයක්ඛ රක්ඛසලොකවිජයාපදානස්ස සිද්ධක්ඛෙන්තභූතො සීහළමහීමණ්ඩලමණ්ඩනාය මානො විවිධරතනාකරොපලක්ඛමානමහග්ඝමණි භෙදො මණි භෙදො නාම ජනපදො.
ලද්ධාන සත්ථු වරණඞ්කමනඤ්ඤලබ්භ,
මානණ්දිනා සුමනකූටසිලුච්චයෙන;
උස්සාපිතා විජයකෙතුමතල්ලිකෙව,
සුද්ධොරුවාලුකනදී යමලඞ්කරොති.
ලඞ්කාය යක්ඛගණනීහරණෙ ජිනස්ස,
චම්මාසනුග්ගනහුනාසනඵස්සදාහා;
සංසාරරක්ඛසවපුබ්භවබුබ්බුලංච,
යස්මිං විහාති මහියඞ්ගණ ථූපරාජා.
7. ¶
සදාමහොඝාය මහාපගාය,
පානීයපානාය සමොසටානං;
සමුච්චයො සාරදවාරිදානං,
නූනං ගතො ථාවරථූපරූපං.
තස්සාපගාය විමලම්බුනි දිස්සමාන,
මාලොලවිචිතරලං පටිබිම්බරූපං;
භොගෙහි වෙඨිය නිජං භවනං ඵණීහි,
පූජත්ථිකෙහි විය රාජති නීයමානං.
9. තස්ස මහියඞ්ගණ මහා විහාරස්ස පරියන්තගාමකෙ සෙලාභයො නාම ඛත්තියො පටිවසන්තො පුත්තං පටිලභිත්වා අඞ්ගලක්ඛණපාඨකානං දස්සෙසි තෙ තස්ස කුමාරස්ස අඞ්ගලක්ඛණානි ඔලොකෙත්වා ‘‘අයං කුමාරො ඛමකසත්තො නහොති. ධඤ්ඤපුඤ්ඤලක්ඛණසම්පන්නො, සකලම්පි සීහළදීපං එකච්ඡත්තං කරිත්වා මහන්තමහන්තානි අච්ඡරියබ්භුතානි මහාවීරචරිතානි දස්සෙස්සතී’’ති ව්යාකරිංසු.
10. තතො සෙලාභය ඛත්තියො පුත්තස්ස අභිසෙකාදිසම්පත්තිං සුත්වා කොටිප්පත්තපමොදපරවසොපි තස්මිං කාලෙ අනුරාධපුරෙ රජ්ජං කාරයතා ‘‘වොහාරතිස්සමහාරාජතො කදාචි කෙචි උපද්දවො ජායිස්සතීති. ජාතපරිසඞ්කොතං කුමාරමාදාය මහියඞ්ගණමහාවිහාරෙ බොධි අඞ්ගණෙ පරිත්තග්ගෙ සන්නිපතිතස්ස නණ්දමහාථෙරපමුඛස්ස මහාභික්ඛුසඞ්ඝස්ස මජ්ඣෙ නිපජ්ජාපෙත්වා ‘‘එසො මෙ භන්තෙ කුමාරො මහාසඞ්ඝස්ස ච මහා බොධිපාදස්ස ච සරණං ගච්ඡති තං සබ්බෙපි භදන්තා රක්ඛන්තු සඞ්ඝබොධි නාමකො චායං හොතු’’ති මහාසඞ්ඝස්ස ච බොධි දෙවතාය ච නිය්යාදෙත්වා පටිජග්ගන්තො කුමාරස්ස සත්තවස්සික කාලෙ කාලමකාසි.
11. අථ මාතුලො නණ්දමහාථෙරො කුමාරකං විහාරමානෙත්වා පටිජග්ගන්තො තෙපිටකං බුද්ධවචනං උග්ගණ්හාපෙත්වා බාහිරසත්ථෙසු ච පරමකොචිදං කාරෙසි. සඞ්ඝබොධිකුමාරොපි කතාධිකාරත්තා තික්ඛපඤ්ඤත්තා ච ඤාණවිඤ්ඤාණසම්පන්නො හුත්වා වයප්පත්තො ලොකස්ස ලොචනෙහිනිපියමානාය රූපසම්පත්තියා සවඤ්ජලිපුටෙහි අස්සාදියමානසදාචාරගුණ සම්පත්තියා ච පත්ථ ට යසොඝොසො අහොසි.
12. කිමිහ බහුනා?- කාදම්බිනී කදම්බතො සිනිද්ධනීලායතගුණංධම්මිල්ලකලාපෙ, පරිපුණ්ණහරිණඞ්කමණ්ඩලතො හිලාදකරපසාදසොම්මගුණං මුඛමණ්ඩලෙ චාමීකරපිංජරකම්බුවරතො මෙදුරොදාරබණ්ධුරභාවං ගීවාවයවෙ, කල්යාණසිලුච්චයතො සංහත විලාසං උරත්ථලෙ, සුරසාධිසාඛතො ¶ පීවරායතලලිතරූපං කාමදානපදානද්ව බාහුයුගළෙ, සමදගන්ධසින්ධුරතො ගමනලීළ්හං කරාකාරද්ව හත්ථියුගළෙ, චාරුතරථරුචිරොචමානචාමීකරමුකුරතො තදාකාරං සජාණුමණ්ඩලෙ ජඞ්ඝයුගළෙ, නිච්චා සීනකමලා කමලතො රත්තකොමළදලසිරං චරණයුගළෙ ආදාය යොජයතා පාරමිතාධම්මසිප්පිතා නිම්මිතස්ස පරමදස්සනීයගරූපවිලාසස්ස තස්ස අත්තභාවස්ස සංවණ්ණනාගන්ථගාරවමාවහති.
දෙහෙ සුලක්ඛණයුතෙ නවයොබ්බනඩ්ඪෙ,
තස්සුජ්ජලෙ ච පසමාහරණොදයෙන;
කා වණ්ණනා කමලරූපිනි ජාතරූපෙ,
ලොකුත්තරං පරිමලං පරිතො වහන්තෙ.
දොසාරයො හදයදුග්ගපුරෙ විජිත්වා,
තත්ථාභිසිච්ච සුහදං විය ධම්මභූපං;
අත්ථානුසාසනිමිමස්ස වදං ගිරාය,
තත්ථප්පවත්තයි සුධී නිජකායකම්මං.
ඉති රාජකුමාරුප්පත්ති පරිච්ඡෙදො පඨමො.
15. අථෙකදා මාතුලමහාථෙරා වයප්පත්තං සිරිසඞ්ඝබොධි කුමාරං ධම්මසවනාවසානෙ ආමන්තෙත්වා එවමාහ, ‘‘කුමාර! මහාභාගධෙය්ය! ඉදානි ත්වමසි අධීතසුගතාගමො, විදිතසකල බාහිරසත්ථො. චතුබ්බිධපණ්ඩිච්චකොටිප්පත්තො, තථාපි අභිමානධනෙ ඛත්තියකුලෙ ජාති, සබ්බපත්ථව්යාපිතා යොබ්බනවිලාසෙන සමලඞ්කතං සරීරං, අප්පටිමා රූපසිරි, අමානුසං බලඤ්චෙති මහතීය බලවනණ්ථ පරම්පරා’සබ්බාඅවිනයාන මෙකෙකම්පි තෙසමායතනං කිමුත සමවායො?‘‘යෙභුය්යෙන සත්ථසලිල වික්ඛාලනාති නිම්මලාපි කාලුසියමුපයානි බුද්ධී, අනුජ්ඣිතධවලතාපි සරාගාඑව භවති නවයොබ්බනගබ්බිතානං දිට්ඨි, අපහරති ච වාතමණ්ඩලි කෙව සුක්ඛපණ්ණං උබභුතරජො භන්ති අතිදූරමත්තනො ඉච්ඡාය යොබ්බනසමයෙ පුරිසං පකති. ඉණ්ද්රියභරිණභාරිනී සත්තමතිදුරන්තාය මුපභොගමිගතණහිකා තස්මා අයමෙවානස්සාදිත විසය රසස්ස තෙ කාලො ගුරුපදෙසස්ස. මදනසරප්පභාරජජ්ජරිතෙ හදයෙ ජලමිව ගලති ගුරූනමනුස්සානං අකාරණංඡවති දුප්පකති නො කුලංවා සුතං වා මනයස්ස වණ්දනප්පභවොනදහති කිං දහනො? කිංවාපසමහෙතුනාපි නාතිවණ්ඩතරො භවති වඩබානළො සලිලෙන, තස්මා ගාළ්හතර මනුසාසීතබ්බොසි.
16. අපගතමලෙ හි මනසි එලිකමණිම්හි විය රජනිකරමයුඛාපවිසන්ති, සුඛමුපදෙසගුණා, ගුරුවචනමමලම්පි සලිලමිව මහන්තං ජානිමුපජනයති සවනහතං සූලමිව අභබ්බස්ස, භබ්බස්සතු ¶ කරිනො විය සබ්බාභරණමානනසොභාසමුදයමධිකතර මුපවහති, අනාදිසිද්ධ තණ්හාකසායිතිණ්ද්රියානුචරඤ්හි චිත්තං නාවහති කන්නාමානත්ථං, තස්මා රාජ කුමාරානඤ්ච යතීනඤ්ච සතිබලෙන ඉණ්ද්රියවිජයො දිට්ඨධම්මිකසම්පරායිකම්බිලං කල්යාණජාතමුපජනයති, ඉණ්ද්රියවිජයො ච සම්භවති ගුරුවුද්ධොපසෙවාය තබ්බවනමවිරාධෙත්වා පටිපජ්ජතො, තස්මා තයා ආපාණපරියන්තං වත්ථුත්තයසරණපරායණතා න පහාතබ්බා.
න රාගාපස්මාරවිබොධනං විසයදහනසලිල සංසෙවනං කාතබ්බං, පස්සතූ හි කල්යාණාභිනිවෙසි චක්ඛූණ්ද්රියලාළන පරවසස්ස සලභස්ස සමුජ්ජලිත දීපසිඛාපතනං සොතිණ්ද්රිය සුඛානුයුත්තස්ස තරුණ හරීණස්ස උසු පාතසම්මුඛීභවනං ඝාණිණ්ද්රිය පරවසස්ස මධුකරස්ස මදවාරණකණ්ණතාලභන්නං රසනිණ්ද්රියතප්පණව්යසනිනො පුථුලොමස්ස බලිසාඝාසව්යසනං ඵස්සීණ්ද්රියානුභවනලාලසස්සමතඞ්ගජස්සවාරිණි බණ්ධනාපායං ඉමෙහි ඉණ්ද්රියෙහි මිලිතෙහි එකස්ස කාමිනො සදිදෙව පඤ්චන්නං, විසයරසානමුපසෙවාය පත්තබ්බං මහන්තං දුක්ඛජාලං කථමුපවණ්ණයාම? ඉමානි ච සුභාසිතානි පච්චවෙක්ඛතු අනුක්ඛණං විචක්ඛණො.
නාගාරිකං සුඛමුදික්ඛති කිඤ්චි ධීරො,
ජානාති දෙහපටිජග්ගනමත්ථතොවෙ;
සංසෙවතොපි යුවතිං රතිමොහිතස්ස,
කණ්ඩුයනෙ විය බනස්ස සුඛාභිමානො.
කො සෙවෙය්ය පරං පොසො අවමානං සහෙය්යවව,
න වෙ කලත්තනිගළං යදි දුක්ඛනිබණ්ධනං.
ආකඩ්ඪමානා චිසිඛා ස්මිපං,
පරම්මුඛායෙව සදා පවත්තා;
දූරම්පි ගච්ඡන්ති ගුණං විහාය,
පවත්තනං තාදිසමෙව ථීන.
අසන්ථුතං තා පුරිසම්පි අන්තො,
කරොන්ති ආදායකතාව භිත්ති;
නෙත්තිං සවල්ලී විය හණ්ථගාපි,
දසාසු සබ්බාසු ච සඞ්කනීයා.
අන්තොරුද්ධා බහිද්ධාපි නිස්සාසා විය නාරියො,
කරොන්ති නාසමෙවස්ස කොධීමාතාසු විස්සසෙ.
මානස පාපසංනින්නං අපායා විවටා නනා,
සමන්තා පාපමිත්තාව මොක්ඛො සබ්බභයාකථං.
23. ¶ අපි ච හදයතරුකොටර කුටීරො කොධ කුණ්ඩලීන කදාචි බහි කාතබ්බො. අපි තු’තිතික්ඛාමන්තෙන අචිප්ඵණ්දන්තං උපනෙතබ්බො.
සතං තිතික්ඛාකවචෙ විගුණ්ඨිතා,
සියුං දුරාලාපඛගා ඛලානං;
සභාපසංසාකුසුමත්ත මෙතා,
නිබජ්ඣරෙ තා ගුණ මාලිකාය.
ලොකාධිපච්චං විපුලෙධනෙ ච,
මනොනුකූලෙ තනයෙ ච දාරෙ;
ලද්ධාපි යායෙති න ජාතු තිතතිං,
බාධෙතු සාතං න පපඤ්ච තණ්හා.
වණ්ණප්පසාදා යස්සා සුඛාව,
ධනා ච හායන්තුප ජීවිකාච;
යෙනාභිභූතාරිපුනෙව සත්තා,
දොසග්ගි සො තෙ හදයං ජහාතු.
ඛෙදො විපත්තීසු පටිකිරයා න,
තස්මා න දීනප්ප කතිං භජෙය්ය;
පඤ්ඤානුයාතං වීරියං වදන්ති,
සබ්බත්ථ සිද්ධිග්ගහණග්ගහණ්ථං.
ව්යාපාරා සබ්බභූතානං සුඛත්ථාය විධීයරෙ;
සුඛඤ්ච න විනා ධම්මං තස්මා ධම්මපරො භවා’ති.
29. එවමාදිකං සප්පුරිසනීතිපථං ආදිසන්තෙ මහාථෙරෙ තෙන කල්යාණධම්මෙන අසොතබ්බතානාදරියරචිතභුකූටික මුඛෙන වා දිසාචික්ඛිත්තචක්ඛුනා ච අහඞ්කාරපරවසෙන ගජනිමිලිතමුබ්භාවයතා වා අත්තනො පඤ්ඤාධික්ඛෙපමිවච අචින්තයතා චුළාවිනිහිතකොමළඤ්ජලිපුටෙන තන්නින්නෙන, තප්පොණෙන සිරසා ච පීති සමුදිත සාධුවාදවිකසිතකපොලෙනමුඛෙන ච. සකලාවයවචිත්ථටරොමඤ්ච කඤ්චුකිතෙන දෙහෙන ච භූමියං නිපජ්ජිත්වා දීඝප්පමාණ පමාණ මාවරත්තාමග්ගඵලලාභතොවිය විසිට්ඨතරං පමුදිතමාවිකතමාසි.
ඉති අනුසාසන පරිච්ඡෙදො දුතියො.
30. තතො පට්ඨාය යථාවුත්තපටිපදං අවිරාධෙත්වා සමාවරණෙන සන්තුට්ඨො තස්ස සඞ්ඝබොධි සමඤ්ඤං ගොපෙතුකාමො මාතුලමහාථෙරො ධම්මිකොති වොහාරං පට්ඨපෙසි.
31. ලක්ඛණපාඨකානං වචනං සද්දහන්තො භාගිනෙය්යං පබ්බජිතුකාමම්පි ¶ අපබ්බාජෙත්වා ‘‘ඉධ වාසතො අනුරාධපුරෙ වාසොයෙව කුමාරස්ස යොගක්ඛෙමාවහො, පුඤ්ඤානුරූපෙන ජායමානස්ස විපාකස්ස ච ඨානං හොති, මහාචෙතියස්ස වත්තපටිවත්තසමාචරණෙනච මහන්තො පුඤ්ඤක්ඛණ්ධො සම්පජිස්සති’’ති මඤ්ඤමානො තං කුමාරමාදාය ගච්ඡන්තො අනුරාධපුරං ගන්තුකාමො නික්ඛමි. සඞ්ඝතිස්සොගොඨාභයොති ච ලම්බකණ්ණා රාජ කුමාරා අපරෙපි දුචෙ තස්ස පංසුකීළනතො පට්ඨාය සහායාතෙන කුමාරෙන සද්ධිං නික්ඛමිංසු තෙ තයො කුමාරෙ ආදාය ගච්ඡන්තො මහාථෙරො පුරෙතරමෙව අනුරාධපුරං පාවිසි. මහාථෙරමනුගච්ඡන්තෙසු තෙසු කුමාරෙසු ජෙට්ඨො සඞ්ඝතිස්සො මජ්ඣිමො සඞ්ඝබොධි කනිට්ඨො ගොඨාභයොති තෙ ථෙරං පච්ඡතො අනුගච්ඡන්තා තයොපි පටිපාටි යා තිස්සවාපියා සෙතුමත්ථකෙන ගච්ඡන්ති.
32. තත්ථ සෙතුසාලාය නිසින්නො කොචි අණ්ධොවිචක්ඛණො තෙසං තිණ්ණන්තං කුමාරානං පදවිඤ්ඤාසද්දං සුත්වා ලක්ඛණානුසාරෙන උපපරික්ඛිපිත්වා ‘‘එතෙ තයොපි සීහළදීපෙ පථවිස්සරා භවිස්සන්තී’’ති තත්ථ නිසින්නානං ව්යාකාසි. තංවචනං පච්ඡා ගච්ඡන්තො ගොඨාභයො සුත්වා ඉතරෙසං ගච්ඡන්තානං අනිවෙදයිත්වා පච්චාගම්ම ‘‘කතමො චිරං රජ්ජං කාරෙස්සති? චංසට්ඨිතිඤ්ච කරොති’’ති? පුච්ඡිත්වා පච්ඡිමොති වුත්තෙ හට්ඨපහට්ඨො උදග්ගුදග්ගො සීඝතරං ආගම්ම තෙහි සද්ධිං ගච්ඡන්තො තිඛිණ මන්තිතාය ගම්භීරභාවතො ච කඤ්චි අජානාපෙත්වා අන්තොපුරං පාවිසි. තෙ තයොපි පතිරූපෙ නිවාසෙ වාසං ගණ්හිංසු.
33. අථ කනිට්ඨො ‘‘එතෙ ද්වෙපි අප්පායුකත්තා රජ්ජෙ පතිට්ඨිතාපි න චිරං ජීවන්ති කිර අහමෙව තෙසං රජ්ජං දුපෙස්සාමි’’ති තදනුරූපෙන උපායෙනපටිජ්ජන්තො තෙසං රජ්ජලාභාය උපායං දස්සෙන්තො අභිණ්හං මත්තෙති. ජෙට්ඨොපි තස්මිං අතිපියාසමානො තෙනොපදිට්ඨමෙව සමාචරන්තොරාජානං දිස්වා ලද්ධ සම්මානො සබ්බෙසු රාජකිච්චෙසු පුබ්බඞ්ගමො හුත්වා න චිරස්සෙව රාජවල්ලභො අහොසි? තස්මිං කාලෙ රජ්ජං කාරෙන්තො විජය රාජා නාම ඛත්තියො තස්මිං පසන්නො සබ්බෙසු රාජකිච්චෙසු තමමෙව පධානභූතං කත්වා සෙනාපතිං අකාසි.
34. ධම්මිකො පන රජ්ජෙන අනත්ථිකතාය රජ්ජලාභාය චිත්තම්පි අනුප්පාදෙත්වා කෙවලං මහාථෙරස්ස අනුසාසනමත්තෙනෙව රාජුපට්ඨානවෙලායං අනුචරණමත්තමාචරන්තො රාජගෙහං පවිසිත්වා තතො තෙහි සද්ධිං නික්ඛම්ම සායං මහා ථෙරස්ස විහාරෙයෙව වසන්තො අත්තනො ධම්මිකානුට්ඨානං අහාපෙත්වා මහාචෙතියො පට්ඨානගිලානුපට්ඨානාදිකං ¶ අනවජ්ජ ධම්මංචරන්තො කාලං වීතිනාමෙති.
තදා සඞ්ඝතිස්සො සකලරජ්ජඤ්ච පුරඤ්ච අත්තනොහත්ථගතං කත්වා එකස්මිං දිනෙ ලද්ධොකාසො රාජානං අන්තොභවනෙයෙව ගොඨාභයෙන මාරාපෙත්වා සයං රජ්ජෙ පතිට්ඨති.
ඉති අනුරාධපුරප්පවෙසපරිච්ඡෙදො තතියො.
35. අථ ගොඨාභයො ධම්මිකං අනිච්ඡාමානම්පි සෙනාපතිට්ඨානෙ ඨපෙත්වා ආයතිං අපෙක්ඛමානො සයං භණ්ඩාගාරිකො අහොසි. අථ සඞ්ඝතිස්සො රාජා බහුං පුඤ්ඤ්ච අපුඤ්ඤ්ච පසවන්තො ජම්බුඵලපාකකාලෙ සසෙනො සාමච්චො සභොරොධො අභිණ්හං පාචීන දෙසං ගන්ත්වා ජම්බුඵලානි ඛාදති. රඤ්ඤො යෙභුය්යෙන ගමනා ගමනෙන උපද්දුතා රට්ඨවාසිනො රාජුපභොගාරහෙසු ජම්බුඵලෙසු විසං යොජෙසුං. අථ සො සඞ්ඝතිස්සො රාජා තෙන විසෙන තත්ථෙව කාලමකාසි.
36. අථ ගොඨාභයො අණ්ධවිචක්ඛණස්ස වචනං අනුස්සරන්තො අනුක්කමෙන රජ්ජං දාපෙත්වා පච්ඡා අහං සුප්පතිට්ඨො භවිස්සාමි’ති මඤ්ඤමානො සාමච්චො සසෙනො සඞ්ඝබොධිකුමාරං රජ්ජෙන නිමන්තෙසි. සො තෙමිය මහාබොධිසත්තෙන දිට්ඨාදීනවත්තා රජ්ජසුඛාපරිච්චාගානුභූතං මහන්තං දුක්ඛජාලං අනුස්සරිත්වා පුනප්පුනං යාචියමානොපි පටික්ඛිපියෙව අභයො ගාමනිගමරාජධානීසු සබ්බෙපි මනුස්සෙ සන්නිපාතෙත්වා තෙහි සද්ධිං නානාප්පකාරං යාචමානොපි සම්පටිච්ඡාපෙතුං නාසක්ඛි. අථ සබ්බෙපි රට්ඨවාසිනො සාමච්චාමහාවිහාරං ගන්ත්වා මහා සඞ්ඝං සන්නිපාතෙත්වා සඞ්ඝ මජ්ඣෙ සඞ්ඝබොධිකුමාරො මහා සඞ්ඝං භූමියං නිපජ්ජ නමස්සිත්වා ලද්ධොකාසො එකමන්තං නිසීදිත්වා එවං වත්තුමාරභී.
37. අයඤ්හි රාජලක්ඛීනාම යථා යථා දිප්පතෙ, තථා තථා කප්පුරදීපසිඛෙව කජ්ජිලංමලිනමෙව කම්මජාතං කෙවලමුබ්බමති. තථාහි අයං සංවධනවාරිධාරා තණ්හාවිසවල්ලීනං, නෙනාද මධුරභීතිකා අයං ඉණ්ද්රියමිගානං, පරාමාසධුමලෙඛා සුචරිත චිත්තකම්මස්ස විබ්භමසෙය්යා මොහනිද්දානං තිමිරුග්ගති පඤ්ඤාදිට්ඨීනං, පුරස්සරපතාකා අවිනයමහාසෙනාය, උප්පත්තිනින්නනා කොධවෙග කුම්භිලානං, ආපානභූමි මිච්ඡාදිට්ඨිවදනං. සංගීති සාලා ඉස්සරිය විකාරනාටකානං ආවාසදරීදොසාසිවිසානං, උස්සාරණවෙත්තලතා සප්පුරිසවොහාරානං, අකාලජදාගමො සුචරිත හංසානං, පත්ථාවනා කපටනාටකානං, කදලිකා කාමකරිනො වජ්ඣවාලා සාධුභාවස්ස, රාහුමුඛං ධම්මචණ්ද ¶ මණ්ඩලස්ස, නහි තං පස්සාමි යොහි අපරිචිතායාපි එතාය නිබ්භරමුපගුල්හො න විප්පලද්ධො, අපිච, අභිසෙකසමයෙ රාජඤ්ඤානං මඞ්ගලකලසජලෙහි විය වික්ඛාලනමුපයාති දක්ඛිඤ්ඤං අග්ගිහුතතධුමෙනෙව මලිනීභවති හදයං පුරොහිත කුසග්ග සමජ්ජතෙන විය අපනියතෙ තිතික්ඛා, උණ්හීස පට්ට බණ්ධනෙන විය ඡාදීයතී ජරාගමදස්සනං, ආතපත්ත මණ්ඩලෙන විය තිරොකරීයති පරලොකාපෙක්ඛණං, චාමරපවනෙන විය දුරමුද්ධුයතෙ සච්චාදිතා වෙත්තලතාප්පහාරෙන විය දුරමපයන්ති සග්ගුණා එකෙ රජ්ජසිරි මදිරා මදමත්තා සකත්ථනිප්ඵාදනපරෙහි ධනපිසිතාඝාසගිජ්ඣෙහි සහානලීනීබකෙහි දූතං විනොදනන්ති, පරදාරාභිගමනං විද්ධතාති, මීගවන පරිස්සමොති, සුරාපානං විලාසොති, නිච්චප්පමත්තතා, සුරභාවොති සදාරප්පිච්චාගං අව්යසනිතානි, ගුරුවචනාවධීරණං අපරප්පනෙයත්තමිති අජිතහච්චතං සුඛොපසෙවත්තමීති, නච්චගීත ගණාකානුසත්ති රසිකතෙහි පරිභවසහත්තං ඛමෙති, සෙරීභාවං පණ්ඩිච්චාමිති වණ්දිජන නවචනං යසෙංඝොසොති තරලතා උස්සාහොති. අවිසෙසඤ්ඤුත්තං අපක්ඛපාතිත්තමිති? එව දොසගණම්පි ගුණපක්ඛෙ අජ්ඣාරොපයන්තෙහි සයම්පි අන්තො හ සන්තෙහි පතාරණකුසලෙහි ධුත්තෙහි අමානුසොචිතාහි ථොමානාහි පතාරියමානා, චිත්තමදමත්ත චිත්තා නිච්චෙත න තාය තථෙති අත්තනි අජ්ඣාරොපයන්තා අලිකාභිමානං මච්චධම්මසමානාපි දිබ්බං සාවතිණ්ණමිව අමානුසමිව අත්තාන මඤ්ඤමානා ආරධදිබ්බොචිතකිරයානු භාවා සබ්බජනො පභසනීය භාවමුපයන්ති. අත්ත මිලම්බනඤ්ච අනු ජීවිජනෙන කරීයමානං අභිනණ්දන්ති.
38. මානසා දෙවතාජ්ඣාරොපණප්පතාරණ සම්භූත සම්භාවනො පහතඤ්ච අන්තො පවිට්ඨ අපරභුජයුගං විය අත්තනො බාහුයුගං සම්භාවයන්ති. තචන්තරිත ලොචනංසකලලාට මාසංකන්ති, අලිකසම්භාවනාභිමානභරිතා න නමස්සන්ති දෙවතායො න පූජයන්ති සමණ බ්රාහ්මණෙ න මානයන්තී මානනීයෙ, න උපතිට්ඨන්ති ගුරුදස්සනෙපි අනත්ථකායා සාන්තරීත, විසයො පභොගසුඛාති අපහසන්ති යතිනො? ජරාභි භවපලපිමිති න සුණන්ති වුද්ධජනුපදෙසං, අත්තනො පඤ්ඤා පරිභවොති උසුසන්ති සචිවො පහෙසස්ස,කුඤ්ජන්ති එකන්ත හිතවාදිනං එවමාදිනා කාකණෙන බහුන්නං දොසානං මාකර භූතංරජ්ජීවිභවං අයං න ඉච්ඡාමී’ති අවොච.
39. අථ මහාජනෙන සාදර මජ්ඣෙසිතො මහාසඞ්ඝො කුමාරභිමුඛො හුත්වා ‘‘මහාභාගධෙය්ය! ථනචුචුකෙ ලග්ගිතාජලුක තික්ඛඩසනෙනතත්ථ වෙදනුප්පාදයන්ති ලොහිතමෙව ආකඩ්ඪති, දාරකො පන කොමලෙන මුඛපුටෙනමාතු සුඛසඤ්ඤං උප්පාදයන්තො ඛීරමෙව අව්හෙති.
40. ¶ එවමෙව රජ්ජවිභවං පත්තො අධීරො බාලො බහුං අපුඤ්ඤමෙව සඤ්චිණානි, මෙධාවි ධිරපුරිසො පන ආයුසඞ්ඛාරස්ස දුබ්බලත්තඤ්ච ධනසඤ්චයස්ස නිස්සාරත්තඤ්ච පඤ්ඤාය උප පරික්ඛිත්වා දස කුසලකම්මානි පූරෙන්තො තාදිසෙන මහතා භොගක්ඛණ්ධෙන මහන්තං කුසලරාසිං උපචිණාති, ත්වමසිකතාධි කාරො මහාසත්තධුරණ්ධරො, එතාදිසං පුඤ්ඤායතනට්ඨානං ලද්ධා ධම්මෙන සමෙන ලොකං පරිපාලෙන්තො සුගතසාසනං පග්ගණ්හන්තො දානපාරමිකොටිප්පත්තං කත්වා පච්ඡා අභිනික්ඛමණඤ්ච කරොන්තො බොධිපක්ඛියධම්මෙ පරිපාචෙහී’’ති අනුසාසි.
41. අථ සො මහජ්ඣාසයො පුරිසවරො මහාසඞ්ඝස්ස අනුසාසනිං මද්දිතු මසමණ්ථො අධිවාසෙසී. අනන්තරඤ්ච මහාජනකායො සඞ්ඝස්ස අනුඤ්ඤාය සකලං සීලදීපං එකච්ඡත්තං කත්වා අභිසිඤ්චිය ධම්මික සිරිසඞ්ඝබොධිරාජාති වොහාරං පට්ඨපෙසි ගොඨාභයඤ්ච සෙනාපතිට්ඨානෙ ඨපෙසි.
දානං අදා ධාරයි නිච්චසීලං,
වහී තිතික්ඛං භජි අප්පමාදං;
පජා හිතජ්ඣාසය සොම්මරූපො,
ධම්මො ච සො විග්ගභවා විරොචී.
විඤ්ඤාය ලොකස්ස හි සො සභාවං,
පධානවත්තානු ගතිප්පධානං;
නිධාතුකාමො ජන්තාසු ධම්මං,
සයම්පි ධම්මා වරණම්හි සත්තො.
ඉති රජ්ජාභිසෙක පරිච්ඡෙදො චතුත්ථො.
44. සො රාජා මහා විහාරෙ මහග්ඝ මහාවිසාලං සලාකග්ගං කාරාපෙත්වා අනෙකසහස්සානං භික්ඛූනං නිච්චං සලාක භත්තං පට්ඨපෙසි. මාතුලමහාථෙරස්සංච සකනාම ධෙය්යෙන මහන්තං පරිවෙණ විහාරං කාරාපෙත්වා අනෙකෙහි කප්පියභණ්ඩෙහි සද්ධිං සපරිවාර වෙණා කානි ගාමක්ඛෙත්තානි සඞසපරිභොගාරහානි කත්වා දාපෙසි සත්තමෙව නිසීථකාලෙ රහොගතො මහාබොධිසත්තස්ස දුක්කරචරිතානි සල්ලක්ඛෙන්තො තාදිසාපදානං අත්තනි සම්පාදෙතුමාසිංසි. තථා හි
දෙහීති වත්ථුමසුකං ගදිතොත්ථිකෙහි,
නාලං කථෙතුම්හ නත්ථි න දෙමිචාති;
චිත්තෙ මහාකරුණාය පහටාවකාසාව,
දුරංජගාම විය තස්ස භවත්ථු තණ්හා.
එවමම්හාකං ¶ බොධිසත්තස්ස විය බාහිර වත්ථුපරිච්චාගමහුස්සවො කදා මෙ භවිස්සතිති ච,
ආනීයතෙ නිසිත සත්ථනිපාතනෙන,
නික්කඩ්ඪතෙ ච මුහු දාන්හවායරත්යා;
එවං පුනප්පුන ගතාගතවෙගඛින්නං,
දුක්ඛං න තස්ස හදයං වත පීළයිත්ථ.
එවං කිරස්ස මහාසත්තස්ස මංස ලොහිතාදි අජ්ඣත්තිකවත්ථුදානසමයෙ දුක්ඛවෙදනා මනං න සම්බාධෙසි. මමාපි ඊදිසං අජ්ඣත්තික දානමහාමඞ්ගලං කදා භවිස්සතීති ච.
සො සංඛපාලභූජගො විසවෙගවාපි,
සීලස්ස භෙදනභයෙන අකුප්පමානො;
ඉච්ඡං සදෙහහරවාභිජනෙ දයාය,
ගන්තුං සයං අපදතාය සුසොචනූනං.
එවං සීල රක්ඛනාපදානසිරිං කදා වින්දාමීති ච,
පිවෙය්ය ථඤ්ඤං අමතඤ්ච බාලො,
වුද්ධිං ගතො සොව ජිගුච්ඡිතෙ තං;
ස ජාතු එවං අනුභූය රජ්ජං,
ඤාණස්ස පාකෙ සතතං ජහාති.
එවං මයාපි අචිරස්සෙව අවස්සං අභිනික්ඛමනං කාතබ්බන්ති ච,
සො සෙනකො ද්විජපසිබ්බකසායිසප්පං,
අඤ්ඤාසි දොසකලුසාය ධියාබ්භුතංතං;
කා වණ්ණනාස්ස ඛලු දොසවිනිග්ගතාය,
සබ්බඤ්ඤුතාය දසපාරමිසාධිතාය.
එවංවිධා කල්යානඤාණසම්පත්ති කදා මෙ සමිජ්ඣිස්සතීති ච,
වාලෙන සො කිසකලණ්දකජාතියම්පි,
උස්සිඤ්චිතුං සලිලමුස්සහි සාගරස්ස;
තං මුද්ධතාය න භවෙ මතියා මහන්යා,
සම්පාදනාය භිමතස්ස සමත්ථතාය.
එවං විධාය වීරියපාරමියා කදා භාජනං භවිස්සාමිති ච
කලාබුරාජෙන හි ඛන්තිවාදි,
වධං විධායාපි අතිත්තකෙන;
හතෙ පදෙනොරසි ඛන්තිසොධෙ,
සො කූටසණ්ධිග්ගහණං බුබොධ.
එවං විධාය ඛත්තිපාරමියා අත්තානං කදා අලංකරිස්සාමිති ච
52. ¶
මිච්ඡාභියොගං න සහිංසු තස්ස,
රාමාභිධානස්සපි පාදුකායො;
සච්චඤ්චයා නාඤ්ඤමභාසිධීරො,
සො සච්චසන්ධො චතුසච්චවාදී.
අහම්පි ඊදිසෙන සච්චපාරමිතාබලෙන සබ්බලොකස්ස චතු සච්චාව බොධන සමත්ථො කදා භවිස්සාමිති ච
සො මුගපක්ඛ විදිතො සිරිභීරුකාය,
මුකාදිකං වතවිධිං සමධිට්ඨහිත්වා;
තං තාදිස අනුභවං අසහම්පි දුක්ඛං,
යාවාභිනික්ඛම්මභෙදි අධිට්ඨිතංනො.
එවං ම මාපි අධිට්ඨාන පාරමිතාය පාරිපූරී කදා භවිස්සතීති ච
මෙත්තානුභාවෙන ස ලොමහංසො,
පෙමානුබද්ධෙන සබීකරොන්තො;
සත්තෙ සමත්තෙපි ච නිච්චවෙරී,
සද්දං විරුද්ධත්ථමකාසි ධීරො.
අහම්පි එවංවිධාය මෙත්තාපාරමිතාය කොටිප්පත්තො කදා භවිස්සාමීති ච.
සො එකරාජා විදිතො සමචිත්තතාය,
මානාවමාන නකරෙසු තුලාසරූපො;
තොසඤ්ච රොසමනුපෙච්ච භජී උපෙක්ඛං,
සබ්බත්ථ පීතිවිකතී හතචෙතනොව.
එවං අහප්පි උපක්ඛාපාරමිතාය කදා සබ්බසාධාරණොභවිස්සාමිති ච නිච්චං චින්තෙසි.
ඉති පාරමිතාසිංසන පරිච්ඡෙදො පඤ්චමො.
56. එවමනවජ්ජධම්මෙන රජ්ජං කාරෙන්තෙ තස්මිං කදාචි කෙනචිපජානං අකුසල විපාකෙන-
ජඨර පිඨරභාරක්කන්තවඞ්කොරුජාණු,
සජල ජලද කුටාකාරඝොරොරුකායො;
කුටිලකඨිනදාඨාකොටිසණ්දට්ඨහණ්ඩො,
නවදිවසකරක්ඛො රක්ඛසොදිපමාග.
57. සො තෙසු තෙසු ගාමපරියන්තෙසු නිසීදති, යෙ යෙ මනුස්සා තමාගම්ම තං රත්තක්ඛමුදික්ඛන්ති තෙසං අක්ඛිනි රත්තානි භවන්ති. තං ඛණෙයෙව රත්තක්ඛමාරකො නාම ජරරොගො පාතුභවිත්වා මාරෙති.
58. ¶ සො යක්ඛො මතමතෙ නිරාසඞ්කෙ ඛාදති. තං යක්ඛං අදස්වාපි යෙ යෙ නරා තෙනාතුරා තෙ තෙ පස්සන්ති, තෙපි සො රොගො ආවිසති. එවං න චිරොනවයක්ඛභයෙන රොගෙන ච ජනපදො විරලජනො ජාතො.
59. රාජා තං පවත්තිං සුත්වාමයි රජ්ජං කාරෙන්තෙ පජානං ඊදිසස්ස භයස්ස උප්පජ්ජන අනනුච්ඡවිකන්ති මඤ්ඤමානො තදහෙව අට්ඨංග සීලං ස්වාදියිත්වා අත්තනා නිච්චං කරීයමානානි දසකුසලකම්මානි අනුස්සරිත්වා අහං ධම්මවිජයි භවිස්සාමීති තංරක්ඛසං ආදිස්වා න උට්ඨහිස්සාමීති දළ්හතරං අධිට්ඨාය වාසගබ්භෙ සයි. තස්ස තෙන ආචාර ධම්මතෙජෙන රාජානුභාවෙන ච සො රක්ඛසො සන්තත්තො උත්තසිත්වා ඛණම්පි ඨාතුං අසහන්තො ආකාසෙනා ගන්ත්වා බලවපච්චුස සමයෙ අන්තොගබ්භං පවිසිතුමසක්කොන්තො බාහිරෙ ඨත්වා රඤ්ඤො අත්තානං දස්සෙසි. රඤ්ඤා ච කොසිත්වන්ති පුට්ඨො ආහ. රත්තක්ඛො නාමාහං රක්ඛසො දුරජනපදෙස්මිඨිතො, අහං ඛණම්පි ඨාතුං අසක්කොන්තො තවානුභාවෙන බද්ධොවියහුත්වා ඉධානීතො? භායාමි දෙව තව දස්සනන්ති.’’
60. අථ රාජා සයනතො වුට්ඨහිත්වා සීහපඤ්ජරං විවරිත්වා ඔලොකෙත්වා අරෙ! ජම්ම! ම්ම විසයගතෙ මනුස්සෙ කස්මා? ඛාදයීති. මහාරාජ තව විසයෙ මයා මාරෙත්වා එකොපි ඛාදිතො නත්ථි, අපිතුමතකලෙබරං සොනසිගාලාදීනං සාධාරණ භක්ඛභූතං ඛාදාමි, න මෙ කොචි අපරාධො අත්ථි, අත්ථි චෙ රාජදණ්ඩො මයි විධීයතූ’ති වත්වා පවෙධමානො නිච්චලභාවෙන ඨාතුං අසක්කොන්තො භයවෙගෙන ජාතලොමහංසො සානුනයමෙව මාහ. ‘‘දෙවස්ස රට්ඨංථිතං ධනධඤ්ඤ සමිද්ධිසම්පුණ්ණං දෙවස්ස ධන වස්සෙන සම්පුණ්ණමානො රථා මනුස්සා, ඉදානි යාචකාපි බහුතරා න හොන්ති, අහ මීදිසං රට්ඨං පත්වාපි අලද්ධගොචරො අපරිපුණ්ණමනොරථො ජතො පිපාසිතොව හුත්වා දීන භාවෙන ජීවිකං කප්පෙමි, තථා ඊදිසං භයං පත්තොම්හි අභයං මෙ දෙහි මහාරාජා’ති.
61. අථ රාජා තස්ස දීනවචනං සුත්වා කරුණාය කම්පිතහදයො ‘‘මා භායිත්වං රක්ඛස! අභයං තෙ දම්මි ඉච්ඡිතං තෙවදා’’ති ආහ. එවං රඤ්ඤොච රක්ඛස්සච අඤ්ඤමඤ්ඤෙහි සද්ධිං සල්ලපන්නානං සද්දං සුත්වා අන්තොගතා අනුචරා රාජානං පරිවාරෙසුං, අථ කථානුකථාය රක්ඛසො ‘‘අගතො රඤ්ඤා සද්ධිං සල්ලපතී’’ති සුත්වා සබ්බෙ අමච්චා ච නාගරා ච සෙනා ච සන්නිපතිත්වා රාජඞ්ගණඤ්ච රාජ භවනඤ්ච පූරෙත්වා අරුණෙ උග්ගච්ඡන්තෙ මහන්තං කොලාහලමකංසු.
62. ¶ අථ සොරක්ඛසො සන්නිපතිතංචතුරඞ්ගබලඤ්ච ආයුධ හත්ථං අනෙක සහස්සයොධබලඤ්ච දිස්වා අතිවියභීතො ඨාතුඤ්ච රඤ්ඤො ආණත්තිබලෙන ගත්තුඤ්ච කිමපි භාණිතුඤ්ච න සක්කොති, රාජා තදවත්ථං තං දිස්වා ලද්ධාභයොසි ඉමච්ඡිතං තෙ කථෙහී’ති ආහ, ධම්මිකො රාජා න මෙ කිඤ්චි භයං උප්පාදෙස්සතිති ඤත්වා රාජානමෙව මාහ ‘‘දෙවො ජානාතියෙව සබ්බෙසං සත්තානං ආහරට්ඨිතිකතං, තථාහි උද්ධලොකවාසිනො දෙව සුධාභොජනෙන පීණිතා ජීවන්ති, අධෙ ලොකවාසිනෙ නාගා භෙකභොජනෙන සුහිතා වසන්ති මනුස්සා ඛජ්ජකාදිනානාවිධෙන ආහාරජාතෙන පීණිතා ජීවන්ති. අම්හාදිසා යක්ඛ රක්ඛසාදයො පන මංසලොහි සස්සාදතො තුස්සන්ති? තෙස්වහ මඤ්ඤතරො ඡාතෙ ච පිපාසිතෙ ච තාදිසං කරුණාපරායණං මහාපුරිසං දිස්වාපි අපරිපුණ්ණමනොරතො මණ්දභාගධෙය්යො සොචාමී’’ති ආහ.
63. තනුත්චමවොච ‘‘මතකලෙබරානි ඛාදිත්වා වසාමි‘‘ති සච්චං මහාරාජ! මතසරීරං සුක්ඛපණ්ණං විය නීරසං කිං මෙතාය දුජ්ජවිකාය පසීද දෙව! වරං මෙ දෙහි නව විසයෙථිත මනුස්සො එකො ජනපදො ගොචරත්ථාය මෙ දීයතු, තත්ථ මනුස්සානං අනපගතුණ්හවෙගං ජීවරුධිරඤ්ච ජීවමං සඤ්ච ඛාදිත්වා චිරං සුඛෙන ජීවිතුං සක්කා’ති ආහ. අථ රාජා අරෙපාපිම! රක්ඛස! නාහං පාණවධං අනුජානිස්සාමි චජෙතං තව ගාහවිකාරන්ති. ‘‘තෙනහි දිනෙ දිනෙ එකං මනුස්සබලිංදෙහි’’ති. ජීවබලිමෙකම්පි න දෙමීති වුත්තෙ ‘‘සච්ච මෙනං මංදිසාන කප්ප රුක්ඛාපි අවකෙසිනො ජායන්තීති හා හතොස්මි කිමහං කරොමී’’ති විසාද දින්නයනො දුම්මුඛො දොමනස්සප්පත්තො අප්පටිහානො අට්ඨාසි.
64. අථ තස්ස නරිණ්දස්ස කරුණාභූයසි තහිං ජායමානා මනොතස්ස විරත්යා ව්යාකුලං අකාසි. අථ රාජා එවං පරි විතක්කෙසි.
නානුස්සරාමි වත යාචිතු මාගතානං,
ඉච්ඡාවිඝාත පරිතාප හතජ්ජුතීති;
හෙමන්ත නිබ්බහිමමාරුත නිස්සිරීක,
පඞ්කෙරුභෙහි සදිසානි මුඛානි ජාතු.
66. එතස්ස රක්ඛස්ස පරෙසං දුක්ඛමා පාදයිතුං න කදාචි සක්කා, අහඤ්ච අජ්ඣත්තික දානං කදාදස්සාමිති පත්ථෙමි, තදිදං පත්තකකාලං ජාතං, සක සරීරස්ස අහමෙව ඉස්සරො, මම මංසලොහිතෙන එතං සන්තප්පයාමීති කත නිච්ඡයො අමච්චෙ ආමන්තෙත්වා එවමාහ.
67. ¶
ඉමං සරත්තං පියිතං සරීරං,
ධාරෙමි ලොකස්ස හිතත්ථ මෙව;
අජ්ජාතිථෙය්යත්ත මුපෙති තඤ්චෙ,
අතො පරං කිං පිය මත්ථි මය්හං.
අමච්චා එවමාහංසු එකස්ස රක්ඛස්ස අත්ථාය සකල ලොකං අනාථිකත්තු මිච්ඡතො කොයං ධම්ම මග්ගො දෙවස්ස අථ රාජා එවමාහ.
නිච්චො පහොගස්ස ධනස්ස චාපි,
න යාචකෙ දට්ඨු මහං ලභාමි;
එවං විධං අත්ථි ජනන්තු ලද්ධුං,
න දෙවතා රාධනායපි සක්කා.
69. අපෙථ තුම්හෙ න මෙ දානන්තරායං කරොථා’ති ආහ. අථ අමච්චා යදිචායං නිච්ඡයො අපරිච්චජනීයො අම්හෙසු එකෙක මෙව දිනෙ දිනෙ රක්ඛස්ස බලිකම්මාය හොතූති ආහංසු. අථ රාජා ‘‘අහමෙව ජීවන්තො එවං නානාජානිස්සාමි’’ති සල්ලකත්තං සීඝං එත්ථ ආනෙහීති සංවිධහි. අථ තත්ථ සමාගතා සබ්බෙ ජනා තං පවත්තිං සුත්වා තස්ස ගුණෙ අනුරත්තා සොකෙන කම්පමානා තහිං පතිට්ඨිතෙන පටිඝෙන අති කුද්ධා විසුං විසුං එවමාහංසු.
70. එසො රක්ඛසො සීසච්ඡෙදමරහතිති කෙචි, කාල මෙඝ සදිස මෙතස්ස මහා සරීරං අනෙක සතානං සරානං තුණිරභාවං නෙතුමරහතීති කෙචි, අනෙකෙසං ඛෙපන සත්ථානං ලක්ඛභාවං මුපනෙතුං යුත්තමිති ච පරෙ, අසිකදලිකීලාය වජ්ඣොයමිති අඤ්ඤ්ඤො තෙලචොලෙන වෙඨෙත්වා මහතා පාවකෙන උජ්ජාලෙත්වා දහිතබ්බොයමිති අපරෙ, ඉදං සබ්බං රාජානානු ජානාති. ඉමං අසප්පුරිසං ජීවගාහං ගහෙත්වා රජ්ජූහි ගුළපිණ්ඩවෙඨනං වෙඨෙත්වා බණ්ධනාගාරෙ පක්ඛිපි තබ්බන්ති අඤ්ඤෙ එවමෙවං තත්ථ බහුධා කථෙන්තානං කටුකතරං වධවිධානං යක්ඛො සුත්වා තසිතො මිලිතක්ඛමතදෙහො විය නිච්චලොව ඨිතො, අථ සො රාජා ‘‘එහි සඛෙ රක්ඛස! මහොපකාර කරණ භූත!
දෙය්යඤ්ච දානප්පවනඤ්චචිත්තං,
අත්ථි තුවං ලොහිත මංසකාමී;
සමෙතු මෙතං හිතාය දුරාපං,
මනො රථො සිජ්ඣතු නො උභින්නන්ති.
වත්වා ‘‘මම සරීරතො දීයමානං ජීවමංසං ජීවරුධිරඤ්ච මයි අනුග්ගහෙන සම්පටිච්ඡා’ති රක්ඛස්ස වත්වා සල්ලකත්තාභිමුඛං දක්ඛිණබාහුං පසාරෙසි මංසකත්තනාය.
72. ¶ අථ සො යක්ඛො උභො කණ්ණෙ පිධාය සන්තං පාපං පටිහතමමංගලං රඤ්ඤො සොත්ථි භවතු, කිමිදමාපතිතං මහතා මෙ පාප විපාකෙන ජීවතු මිච්ඡතො විසභොජනමිච්ච, ආතපතිලන්තස්ස දාවග්ගි පරික්ඛෙපො විය ච යදි ඊදිසො මෙ සංකප්ප මහාරාජෙ සමුජ්ජො යෙය්ය දෙව දණ්ඩො මෙ සිරසි අද්ධා පතතූති, ලොකපාලාපි මෙ සීසං ඡිණ්දන්ති නාහ මෙවං විධමපරාධං කරිස්සාමී’ති න සම්පටිච්ඡි,
73. අථ රාජා තෙන හි යක්ඛ! ‘‘කිං තෙ මයා කාතබ්බන්තී’ති ආහ. අථ සො රක්ඛසො මහාජනානං වධ විධානෙන රඤ්ඤො ආනාය ච භීතො සන්තත්තො ‘‘දෙව! නාහ මඤ්ඤං පත්ථයාමි කින්තු ඉතොප්පභූති රාජාරහෙන භොජනෙන ගාමෙ ගාමෙ උපහාරබලිං ලද්ධුකාමොම්හි’ති ආහ අථ රාජා ‘‘එවං කරොන්තු රට්ඨවාසිනො’’ති නගරෙව සකල රට්ඨෙ ච භෙරිං චරාපෙත්වා පානාතිපාත විරමණාය ඔවදිත්වා නං යක්ඛං උය්යොජෙසි.
ඉති රත්තක්ඛිදමන පරිච්ඡෙදො ඡට්ඨො.
අථ කදාචි වස්සාධිකතානං දෙවතානං පමාදෙන අවග්ගහො පාතුරහොසි.
නිදාඝවෙගෙන රවි පතාපි,
උණ්හාභිතත්තා පචනො බරො ච;
ජරාතුරෙවාසිසිරා ධරා ච,
පිවිංසු තෙ සබ්බධි සබ්බිම ම්බු.
අනෙතාභුසුණෙහන විපච්චමාන,
සනීස්සනමෙභාහරිතෙව වාටී;
තිබ්බාතපක්කත්තවනන්තරාජී,
රුනාකුලා ඛායති වීරිකානං.
වස්සානකාලෙපි පභාකරස්ස,
පතාපසන්තාපිතමන්තලික්ඛං;
සමාචිතං පණ්ඩරවාරිදෙහි,
සවණ්දනාලෙපමිවාතිරොචී.
77. එවං මහතා ගිම්හවිප්ඵුරණෙන නදීතළාකසොබ්භාදීසු සිකතාකද්දමාවසෙසං සොසිතෙසු කෙදාරෙසු මත සස්සෙසු බහුධා එළිතභූමිභාගෙසු සලිලභාවෙන කිලන්තෙසු මිගපක්ඛිසු තං පවත්තිං සුත්වා රාජ කරුණාය කම්පිතහදයො අට්ඨඞ්ගසීලං සමාදියිත්වා මහාචෙතියඞ්ගණමාගම්ම යාව දෙවො සබ්බත්ථ විත්ථ තාහි සලිලධාරාහි සකල ලඞ්කාදීපං පිනෙන්තො වස්සං වස්සිත්වා මහතා උදකප්පවාහෙන මං න ප්ලවයිස්සති මරමානොපි තාව න උට්ඨහිස්සාමීති දළ්හතරං අධිට්ඨාය තත්ථ සිලාපත්ථරෙ සයි.
78. ¶ තංඛණෙ තස්ස රඤ්ඤෙ ධම්මතෙජෙන චකිතානං ගුණප්පබණ්ධෙන ච පසන්තානං දෙවනාගයක්ඛානං ආනුභාවෙන සමන්තතො වස්සවලාහකා උට්ඨහිංසු තථා හි.
දීඝාමිනන්තාව දිසාපයාමං,
විත්ථාරයන්තාව තමං සිඛාහී;
ඡායා ගිරීනං විය කාළමෙඝා.
ගම්භීරධීරත්ථනිතා පයොදා,
තහිං තහිං වස්සිතුමාරභිංසු;
සමුන්නදත්තා සිඛිනො කලාපං,
සන්ධාරයුං ජත්තමිචුත්තමඞිගෙ.
මුත්තාකලාපා විය තෙහි මුත්තා,
ලම්බිංසු ධාරා පසමිංසු රෙණු;
ගණ්ධො සුභො මෙදිනියාවචාර,
විතඤ්ඤමානො ජලදානිලෙන.
ජුතීහි ජම්බුනදපිප්ඵරාහි,
මුහුං දිසන්තෙ අනුර ජයන්ති;
මෙඝස්සනාළිතුරියානුයාතා,
විජ්ජුල්ලතා නච්චමිවාචරිංසු.
කොධෙන රත්තා විය තම්බවණ්ණා,
නිනාදවන්තො ජයපීතියාව;
ගවෙසමානා විය ගිම්හවෙරිං,
ව්යාපිංසු සබ්බත්ථ තදා මහොඝා.
84. එවංවිධෙ වස්සෙ පවත්තෙසි රාජා නමං මහොඝො උප්පිලාපධීති න උට්ඨාසියෙව අථ අමච්චා චෙතියඞ්ගණෙ ජලනිග්ගමපණාලියො ථකෙසෙං අන්තො සම්පුණ්ණවාරිපූරො රාජානං උප්පිලාපෙසි. අථ සො උට්ඨාය චෙතියස්ස මහුස්සවා විධාය රාජභවනමෙව ගතො.
85. තතො අදණ්ඩෙන අසත්ථෙන රජ්ජමනුසාසතො රඤ්ඤො අච්චන්තමුද්රමානසත්තං විදිත්වා උන්නළා කෙචි මනුස්සා ගාමවිලොපාදිකං ආචරන්තා චොරා අහෙසුං තං සුත්වා රාජා තෙ චොරෙ ජීවගාහං ගාහාපෙත්වා බණ්ධනාගාරෙ ඛිපිත්වා රහසි තෙසං රතනහිරඤ්ඤාදිකං දත්වා මා එවං කරොථාති ඔවදිත්වා පලාපෙත්වා රත්තියං ආමකසුසානතො ඡවරූපෙ ආනෙත්වා චොරහිංසංකාරෙන්තො විය අග්ගිනා ¶ උත්තාපෙත්වා නගරතො බහි ඛිපාපෙසි එවං චොරභයද්ව අපනෙත්වා එකදා එවං චින්තෙසි.
86. කිමනෙන රජ්ජවිභවෙන, ඉන්දං පරිපුණ්ණං සකොසං සපරජනං සහොරොධං සාමච්චං සඛවාහනං රජ්ජං කස්සචි දානරූපෙන දත්වා වනං පවිසිත්වා සීලං සමාදාය කායවිවෙකං චිත්තවිවෙකද්ව සම්පාදෙතුං වට්ටතීති අභිනික්ඛමනෙ රතිං ජනෙසි. තදා ගොඨාභයොපි එවරූපං පාපවිතක්කං උප්පාදෙසි. එස රාජා ධම්මිකො සදාචාරකුසලො පතිදිවසං වීධීයමානෙහි දසවිධකුසලකම්මෙහි ආයුසංඛාරොපිස්ස වඩ්ඪති උපපීළකකම්මානිච දූරමපයන්ති. තතොයෙව චිරතරං ජීවිස්සති එතස්ස අච්චයෙන කදාහං රජ්ජං ලභිස්සාමි රජ්ජං පත්වාපි වඩතරො ආහං යුවජනසෙවනීයං විසයසුඛං කථමනුභවිස්සාමි සීඝමිමං ඉතො පලාපෙත්වා රජ්ජෙ පතිඨහිස්සාමීති චින්තෙත්වා බහුං සාරධනමාදාය උත්තරද්වාරතො නික්ඛමිත්වා පුබ්බචොරෙ සන්නිපාතෙත්වා බලකායං ගහෙත්වා ආගම්ම නගරද්වාරං ගණ්හි තං පවත්තිං සුත්වා රාජා ‘‘රජ්ජං කස්සචිදත්වා අභිනික්ඛමනං කරිස්සාමිති කතසන්නිට්ඨානස්ස මම අයං කෙනචි දෙවානුභාවෙන සන්නිධාපිතො මඤ්ඤෙ අමච්චා මයං අනනුමතාපි පුරායුජ්ඣිතුමාර භන්ති එවං සති මං නිස්සාය උභයපක්ඛගතස්ස මහාජනස්ස විපුලං දුක්ඛං ‘‘භවිස්සති කිමනෙන රජ්ජෙන ඵලං රජ්ජං තස්සෙව දින්නං හොතු’’ති වත්වා කංචි අජානාපෙත්වා පරිස්සාවනමත්තං ගහෙත්වා දුල්ලක්ඛියමානවෙසො දක්ඛිණද්වාරෙන නික්ඛමිත්වා මලයදෙසං ගච්ඡන්තො
සදාසන්තුට්ඨචිත්තානං සක්කා සබ්බත්ථ ජීවිතු;
කුත්ර නාම න විජ්ජන්ති ඵලමූලජල්ලායා.
88. ඉති චින්තයන්තො කමෙන ගන්ත්වා හත්ථවනගල්ලං නාම මහන්තං අරඤ්ඤායන්තං පාවිසි, අවිරලපවාලකුසුමඵලසංජන්නවිසාලසාඛාමණ්ඩලෙහි උච්චාවචෙහි පනස්සහකාරකපිත්ථ තිම්බරුජම්බිරජම්බුවිභිත කාමලක භරීත කතිරීටකසාලසරලවකුල පුන්නාග නාගකන්දම්බකාසොක නීපචම්පක භින්තාලතාලප්පභූතිහි විවිධතරුගණෙහි සමාකිණ්ණං විපුලවිමලසිලුච්චයපරියපරියන්තසඞ්හතනදීසම්භෙදතිත්ථොපසංකන්ත විවිධමිගයුථවිහගවග්ගනිසෙවිතං මහෙසක්ඛ දෙවතාධිග්ගහීතං නණ්දනවනකමනීයං සුළභමූලඵලසලිල සුඛොපභොගරමණීය තං මහා කාන්නං ඔලොකෙත්වා ඉදං මෙ තපොවනං භවිතුමරහතිති කතාලයො කායවිවෙකචිත්තවිවෙකානං ලාභෙන එකග්ගමානසො මෙත්තාවිහාරමනුයුජන්තොවඤ්ඤජීවිකාය සංජනිතසන්තොසවිප්ඵරණපිනීතකායො වාසං කප්පෙති.
ඉති අභිනික්ඛමනපරිච්ඡෙදො සත්තමො.
89. ¶ ගොඨාභයොපි රජ්ජං පත්වා කතිපාහච්චයෙන ‘‘මම චණ්ඩතාය වීරත්තො පජාවග්ගො මනං පවිට්ඨං සඞ්ඝබොධිං ආනෙත්වා රජ්ජං කාරෙතුං කදාචි උස්සහතී’’ති සංජාතපරිසඞ්කො තං මාරාපෙතුං වට්ටතීති අභිසණ්ධාය ‘‘සඞ්ඝබොධිරඤ්ඤො යො සීසං ආනෙස්සති තස්ස සහස්සං පාරිතොසිකධනන්ති නගරෙ භෙරිං චරාපෙසි. තතො මලයදෙසසිකො කොචි දුග්ගතපුරිසො අත්තනො කච්චෙන පුටභත්ත ආදාය වන මග්ගෙන ගච්ඡන්තො භොජන වෙලාය සොණ්ඩිසමීපෙ නිසින්නං සඞ්ඝබොධිරාජානං දිස්වා තස්ස ආකප්පෙන පසන්නහදයො භත්තෙන තං නිමන්තෙසි රාජා තං නසම්පටිච්ඡි. සො පුරිසොනාහං නිහීන ජාතියං ජාතො න පාණවධං ජිවිකාය ජීවන්තො කෙවට්ටො වා ලුද්දකො වා භවාමි අථ කො උත්තම වණ්ණෙහි පරිභොගාරහෙ වංසෙ සඤ්ජාතොම්හි මම සන්තකමිදං භත්තං භොත්තුමරභති කල්ල්යාණ ධම්මිකොති තං පුනප්පුන යාචි. අථ රාජා
ඡායය ගෙහං සාධාය සෙය්යං වත්ථං තචෙනච;
අසනං ථලපත්තෙහි සාධෙන්ති තරවො මම.
එවං සම්පන්න භොගස්ස න තණ්හා පරසන්තකෙ;
තව ජච්චාදිමුද්දිස්ස ගරහා මම න විජ්ජතීති.
වත්වා න ඉච්ඡි එව.
92. අථ සො පුරිසො භූමියං නිපජ්ජනමස්සමානො නිබන්ධිත්ව යාචි. තතො තස්ස නිබණ්ධනං නිවාරෙතුමසක්කොන්තො සගාරවං සොපචාරං දීයමානං භත්තඤ්ච සකපරීස්සාවනපරීපුතපානීයඤ්චා පරිභුඤ්ජිත්වා හත්ථමුඛධොවනෙන පරිසමත්ත භත්ත කිච්චො අන්නොහං කතුපකාරො කීදිසමස්ස පච්චුපකාරං කරිස්සාමිති චින්තයන්තොව තං අභිමුඛීකරිය ‘‘අනුරාධපුරෙ කා පවත්තී’’ති පුච්ඡි, අථ සො පුරිසො පුබ්බරාජානං පලාපෙත්වා ගොඨාභයො නාම රාජා රජ්ජෙපතිට්ඨහිත්වා සිරි සඞ්ඝබොධිරඤ්ඤො යො සීසං ආදාය දස්සෙති තස්හ සහස්සං පාරිතොසිකධනන්ති නගරෙ භෙරිං චරාපෙසි කිරාති සුයති’’ති.
තස්ස වචන සමනන්තරමෙව තුට්ඨපහට්ඨහදයො මම සහස්සාරහසීසදානෙන ඉදානි එතස්ස පච්චුපකාරො කතො භවිස්සති අජ්ඣත්තිකදානත්තා දානපාරමිතාව කොටිප්පත්තා භවිස්සති ඉදඤ්ච වතරෙ-
න පුති පුගීඵලමත්තකම්පි,
අග්ඝන්ති සීසානි චිඡිවිතානං;
සීසන්තු මෙ වත්තති බොධියා ච,
ධනස්ස ලාභාය ච අද්ධිකස්ස.
අපි ¶ ච.
නාළිවනස්සෙව රුජාකරස්ස,
පුතිප්පධානස්ස කලෙබරස්ස;
දුක්ඛන්නුභුත පටිජග්ගන්නෙ,
සදත්ථයොගා සඵලං කරොමීති-
චින්තෙත්වා කතතිච්ඡයො ‘‘භො පුරිස සොභං පිරී සිරිසඞ්ඝබොධි රාජානාම, මම සීසං ගහෙත්වා ගන්ත්වා රඤ්ඤො දස්සෙහී’’ති ආහ. සො තං සුත්වා ‘‘දෙව නාහමෙවං විධං මහාපාතක කම්මං ආවජිස්සාම භායාමි’’ති ආහ.
95. අථ රාජා ‘‘මා භායි කහාපණසග්ගස්සලාභාය අහමෙව තෙ උපාසං කරිස්සාමි කෙවලං ත්වං මයා වුත්තනියාමෙව පටිපජ්ජා’’ති වත්වා සහස්සලාභගිද්ධෙන තෙන පථිකපුරිසෙන අධිවාසිතෙ සීසච්ඡෙදාය සත්ථං අලභමානො ධම්මාධිට්ඨානතෙජ සා සීසං සන්ධිතො විසුං කරිත්වා දස්සාමීති චින්තෙත්වා පල්ලඞ්කං සුණ්ථිරං බණ්ධිත්වා මමෙදං සීසදානං සබ්බඤ්ඤුතඤාණ පටිලාභාය පච්චයො භවතූති සොමනස්සපුබ්බකංපත්ථනං කත්වා තං පුරිසං අත්තනො සමීපං ආමන්තෙසි. සො අධිකපුරිසො පුබ්බෙ අදිට්ඨාසුතපුබ්බදුක්කරකම්ම දින්නං සීසං ගහෙත්වා අනුරාධපුරං ගන්ත්වා දිස්සෙමි කොතං සඤ්ජානාති කොතං සද්දහිස්සතීති, අථ සො ගොඨාභයො සචෙ තෙන සද්දහිස්සති අහවෙත්ථ සක්ඛිහුත්වා සහස්සං දාපෙස්සාමි තයාතු තත්ථ එවං කත්තබ්බ’’න්ති පටිපජ්ජිතබ්බා කරං උපදිසිත්වා එහිසප්පුරිස ම්ම සන්තිකෙ ම්බණතො හුත්වා උභයර්ත්ථලානං එකීකරණවසෙන අඤ්ජලිං කත්වා බාහුං පසාරෙහීති වත්වාඋභොසු පස්සෙසු නීලමඤ්ඤාසමඤ්ඤානං නාලිනං උජුභාවාපාදනෙන කණ්ඪනාළං සම්මා ඨපෙත්වා සලිලපරිස්සාවන්නෙ සීසසණ්ධිං ජල ලෙඛාය පරිච්ඡණ්දිත්වා සකෙන දක්ඛිණ හත්ථමුට්ඨිනා චුලාබද්ධං දළ්හං ගණ්හිත්වා යාව මම සීරං ආදාය අද්ධිකං පුරිසස්ස හත්ථෙ සමප්පෙමි තාව මම චිත්තකිරිය වායො ධාතුවෙගො අවිච්ඡින්නො පවත්තතූති අධිට්ඨාය චුළාබද්ධං උද්ධාභිමුඛං උක්ඛිපි. තාවදෙව සීසබණ්ධො පුථුභූතො හුත්වා තෙන දක්ඛිණ හත්ථ මුට්ඨිනාගහිතොයෙව පග්ඝරන්තියා ලොහිතධාරාය සද්ධි අද්ධිකස්සහත්ථතාලෙ පතිට්ඨාසි, තස්මිංයෙව ඛණෙ වනාධිවත්ථා දෙවතා සාධුවාදමුඛරා පුප්ඵවස්සං වස්සාපෙත්වා සීසස්ස ආරක්ඛං ගණ්හිංසු.
සංසත්තරත්ත කලලෙ ද්ධිකපාණිඛෙත්තෙත,
නික්ඛිත්ත සීස වරබීජ සමුබ්භවාය;
එතස්ස දානමය පාරමිතාලතාය,
සබ්බඤ්ඤුතා ඵලරසො ජනතං ධිනොතුං.
97. ¶ අථ සො අද්ධිකපුරිසො සුගණ්ධවන කුසුම මාලාහි තං සීසං අලංකරිත්වා පුගකුහුලිකාපුටෙ පක්ඛිපිත්වා සීඝගති වෙගෙන අනුරාධපුරං ගන්ත්වා ගොඨාභයස්ස දස්සෙසි, සො තං දිස්වා සඤ්ජනිතු මසක්කොන්තො සංසයප්පත්තො අට්ඨාසි. අථ අද්ධිකපුරිසො රඤ්ඤා වුත්තවිධි මනුස්සරන්තො තං සීසං ගහෙත්වා ආකාසෙ ඛිපිත්වා ‘‘සාමි! සිරිසඞ්ඝබොධිමහාරාජ! ත්ව මෙත්ථ මෙ සක්ඛිභවා’’ති අඤ්ජලිම්පග්ගහෙත්වා ආකාස මුද්දික්ඛමානො යාචි, අථ තං දෙවතාධිග්ගහිතං සීසං නිරාලම්බෙ අම්බරෙ ලද්ධ පතිට්ඨං ගොඨාභයස්ස අභිමුඛං හුත්වා.
රාජා හමෙව සුහදො සිරිසඞ්ඝබොධි,
සීසප්පදාන විධිනාස්මි සමිද්ධිචිත්තො;
ත්වං චාසි රජ්ජ සිරිලාභ සුඛෙන දෙව,
එසොව හොතු පටිපන්න සහස්සලාභො’ති ආහ.
99. තං සුත්වා ගොඨාභයො සාමච්චො විම්භීතහදයො සීහාසනං සජ්ජෙත්වා උපරි සෙතච්ඡත්තං කාරෙත්වා ඉධ දෙව! ඔතරාති යාචිත්වා තත්ථ ඔතිණ්ණං තං සීසං නානාවිධාහි පූජාහි ආරාධෙත්වා නමස්සමානො ඛමාපෙත්වා මහතා මහෙන ආළාහනකිච්චං කාරෙත්වා අඞිකං කහාපණසහස්සෙන තොසෙත්වා උය්යොජෙසි.
ඉති අජ්ඣත්තිකදාන පරිච්ඡෙදො අට්ඨමො.
100. සිරිසඞ්ඝබොධි රඤ්ඤො මහෙසී පන රඤ්ඤො පලාතභාවං ඤත්වා ‘‘අහඤ්ච තං අනුබ්බජාමි’’ති අඤ්ඤතර වෙසෙන දක්ඛිණද්වාරෙන නික්ඛමිත්වා මග්ගං අජානන්නි උජුකමග්ගං පහාය තං තං ගාමං පවිසිත්වා සාමිකං අපස්සන්තී භයෙන සාලින්තාය ච පච්ඡිතුම්පි අසහමානා මලය දෙස මෙව ගතොති චින්තෙත්වා වඞ්කමග්ගෙන ගච්ඡන්තී කොමලතාය සීඝං ගන්තුමසක්කොන්ති කාලං යාපෙත්වා තස්ස අරඤ්ඤායතනස්ස සමීපගාමස්මිං රඤ්ඤොසිසදානප්පවත්තිං සුත්වා ‘‘සා හං වරාකී දස්සනමත්තම්පි නාලත්ථ’’න්ති සොක පරිපුණ්ණහදයා තමෙව වනසණ්ඩං අධිරුය්හ භත්තුනො කලෙබරං විචිනන්තී සමීපගාමෙසු මහජනං පුච්ඡන්ති අවන්දිනසඞිකෙතත්තා තත්ථ තත්ථ විචරන්තී සමීපගාමවාසිනො බාලකා ගොපාලකා කට්ඨභාරිකා ඉත්ථියො ච එතිස්සා විලාපං සුත්වා කම්පිත හදයා තාය සද්ධිං විචරන්තී. සා එවං චිලූපමානා භීමියං සුපුප්ඵිතං විමලවාලුකං වනගුම්බං දිස්වා තත්ථ නිපතිත්වා භූමියං පරිවන්තමානා අතිකරුණං විලාපමකාසි, සො පදෙසො අජ්ජාපි විධවාචන’’න්ති වොහාරීයති.
101. ¶ සා මහතා රොදන්තෙ රොදනෙන තංරත්තිංත ත්ථෙව ඛෙපෙත්වා පුන දිවසෙ ඉතො චිතො ච විචරන්ති මහතා සොකග්ගිනා ඩය්හමානා සන්තාපං අධිවාසෙතුං අසක්කොන්ති එකස්මිං ඛුද්දක ජලාසයෙ නිපතිත්වා නිමුග්ගංයෙව මුච්ඡාවෙගෙන ද්වෙ තයො මුහුත්තෙ අතිවාහෙත්වා උපලද්ධපටිබොධා පරිළාහං නිබ්බාපෙසි, තං ඨානමෙතරහි ච ‘‘නිබ්බාණ පොක්ඛරණී’’ති ච සමඤ්ඤං අලභි.
102. තතො උට්ඨහිත්වා අනුභූමිං අනුරුක්ඛං අනුසිලා තලං ගවෙසමානා සොණ්ඩි සමීපෙ සයමානං දෙවතාධිග්ගහෙන සිගාලාදීහඅනුපහතං සුක්ඛං කවණ්ධරූපං දිස්වා සොකවෙග ඵලිපතනෙව හදයෙන දළ්හතරං තං අලිංගිත්වා සයි, තාව භොනෙ වෙකල්ලෙන දුරාගමනෙන තත්ථ තත්ථ නිපතිත සරීර ඝාතෙන ච නිලන්ත රූපා මුච්ඡා සමකාලමෙව කාලමකාසි.
103. සමීපගාම වාසිනො සන්නිපතිත්වා මුද්ධාභි සිත්තස්ස රඤ්ඤො ච මහෙසියා ච සරීරං අම්හාදිසෙහි ඵුසිතුඤ්ච න යොග්ගං, වත්තමානස්ස රඤ්ඤො අනිවෙදයිත්වා ආළාහන කිච්චං කාතුම්පි න යුත්තන්ති සම්මනෙතත්වා වස්සාතප නිවාරණාය කුටිං කත්වා තිරච්ඡානප්පවෙසනිසෙධාය වතිඤ්ච කත්වා පක්කමිංසු.
104. ගොඨාභයො සිරිසඞ්ඝබොධිරාජස්ස අනඤ්ඤ සාධාරණ ගුණප්පබණ්ධං අනුස්සරන්තො දහරකාලතො පට්ඨාය වත්ථුත්තය සරණපරායණතං නිච්චං සීලරක්ඛණං සුගතාගම විචික්ඛණත්තං සකලකලාකොසල්ලං රජ්ජෙ අනත්ථිකතං දානසොණ්ඩ තං රක්ඛසදමනාදිකං දුක්කරචරිතකඤ්ච තස්ස නාම සචෙතනස්ස න පිතිමාවහති විසෙසතො ‘‘අද්ධිකදුග්ගතස්ස සහස්ස ලාභාය සහත්ථෙන සීසං කණ්ඨනාලතො උද්ධරිත්වා දානං සීසස්සාපි නිරාලම්බෙ ආකාසෙ අවට්ඨානංව්යත්තතරාය ගිරාය සාධිප්පායඤ්චෙතං නිවෙදනඤ්චෙති අච්ඡරියං අබ්භුතං අධිට්ඨපුබ්බං අස්සුත පුබ්බඤ්ච නිම්මලචරිතං මම මහාපරාධකලඞිකෙ නෙව සද්ධිං චිරකාලං පවත්තීස්සති, අහො අහං සුචිරට්ඨායිනා ඊදිසෙන අකිත්තීසද්දෙන සාධුහි නිණ්දනියො භවිස්සාමි විසෙසතො පන නිච්චකාලං කල්යාණ මිත්තභූතස්ස ඊදිසස්ස මහානුභාවස්ස අනපරෙධස්ස මහාපුරිසස්ස රජ්ජං අච්ඡිණ්දිත්වා වධං කාරෙසිං අඤ්ඤදත්ථු මිත්තදුභිකම්මෙන අහං පළිවෙඨිතො භවිස්සාමි’’ති චින්තෙත්තොයෙව භයසන්තා පෙහි නික්ඛන්ත සෙදො පවෙධමානො කථමිදිසා මහාපාපා මොචෙස්සාමීති උප පරික්ඛී.
105. අථ තස්ස දණ්ඩකම්මස්ස කරණවසෙන උළාරං තරං කුසලකම්මං කාතබ්බන්ති පටිභායි. අථ සො අමච්චෙ සන්නිපාතෙත්වා තෙහි සද්ධිං සම්මන්තෙත්වා කත නිච්ඡයො මහා සඞ්ඝෙනෙව තථෙව අනුසිට්ඨො ¶ මහතා බලකායෙන සද්ධිං ගන්ත්වා තස්ස අරඤ්ඤායතනස්ස අවිදූරෙ සෙනාසන්නිවෙසං කාරෙත්වා තස්ස මහාපුරිසස්ස දුක්කරපදාන සක්ඛීභූතං පුඤ්ඤට්ඨානං සයමෙව ගන්ත්වා සොණ්ඩිකා සමීපෙ අනුරූපට්ඨානං සල්ලක්ඛෙත්වා අත්තනො රාජානුභාවං දස්සෙන්තො ආළාහනට්ඨානං දෙවනගරමිව අලඞ්කාරාපෙත්වා කෙවලෙහි මහන්තෙහි චණ්දනදාරුහි උච්චතරං චිතකං කාරෙත්වා භාරෙන පමාණෙන ච රඤ්ඤො සීසසදිසං ජම්බොනදකනකෙහි සකණ්ඨ නාළං සීසාකාරං සිප්පිහි කාරෙත්වා කවණ්ධරූපෙ සඞ්ඝටිත්වා විවිධ රතන සමුජ්ජලං සුවණ්ණකිරීටං පිලණ්ධාපෙත්වා මහෙසිඤ්ච තථෙව අලංකරිත්වා තෙ උභොපි කාඝිකවත්ථසදිසෙහි මහග්ඝ දුකුලෙහි අච්ඡාදෙත්වා අනෙකරතනඛචිතං සුවණ්ණසයනං ආරොපෙත්වා චණ්දන චිතකමත්ථකෙ ඨපෙත්වා පරිසුද්ධජොති පාවකං ජාලෙත්වා අනෙක ඛත්තියකුමාරපරිවාරිතො සයමෙව තත්ථ ඨත්වා අනෙකසප්පිඝටසතෙහි සිඤ්චිත්වා ආළාහන මහුස්සවං කාරෙසි.
106. තථෙව දූතිය දිවසෙපි මහතා ජණෙන ආළාහනං නිබ්බාපෙත්වා තස්මිං ඨනෙ චෙතිය භවනං වට්ටුලාකාරෙතුං වට්ටතීති චින්තෙත්වා අමච්චෙ ආමන්තෙත්වා එතරහි අනෙකභූමිකං අතිවිසාලං කනකමය වට්ටුලඝරං කාරෙතුං සකතා ආයති පරිහාරකානං අභාවෙන නප්පවත්තති රට්ඨවිලෙපකාපි සුවණ්ණලොභෙන නාසෙන්ති තස්මා අලොහනීයං සුඛපරිහාරාරහං පමාණයුත්තං වට්ටුලඝරඤ්ච චෙතියඤ්ච නචිරස්සෙව කාතුං යුත්තන්ති මන්තෙත්වා මහාබලකායං නියොජෙත්වා වුත්තනියාමෙනෙව ද්විභුමකං වට්ටුල භවනං නිම්මාපෙත්වා තස්ස අබ්භන්තරෙ සුගතධාතුනිධානං පූජනීයං චෙතියඤ්ච කාරාපෙත්වා මහුස්සදිවසෙ මහාසඞ්ඝස්ස තං දස්සෙත්වා ‘‘එසො භන්තෙ සිරිසඞ්ඝබොධි මහාරාජා පුබ්බෙ එකච්ඡත්තෙන ලඞ්කාතලෙ රජ්ජං කාරෙසි, ඉදානි මයා තස්ස රඤ්ඤො චෙතියරූපස්ස කිත්තිමය සරීරස්ස ඡත්තාධිඡත්තං විය ද්විභුමකං වට්ටුලවිමානං කාරෙත්වා චෙතියසීසෙ කිරීටං විය කනකමයං ථූපිකඤ්ච යොජෙත්වා සබ්බෙහි දෙවමනුස්සෙහි මාන නීයතං චණ්දනීයතංව පාපිතො’’ති වත්වා චෙතියඝරස්ස අනෙකානි ගාමක්ඛෙත්තානි පරොසහස්සං පරිවාරජනංච නියාදෙත්වා පබ්බතපාදෙ අනෙකසතපාසාද පරිවෙණචඞ්කමන රත්තිට්ඨාන දිවාට්ඨාන ධම්මසාලාගොපුරපාකාරාදි අවයවසහිතෙ විවිධෙ සඞ්ඝාරාමෙ කාරෙත්වා තත්ථ වසන්තස්ස අනෙකානි සහස්සස්ස භික්ඛුසඞ්ඝස්ස නිච්චං පච්චයලාභාය අනෙකානි සපරිජනානි ගාමක්ඛෙත්තානි දත්වා ‘‘මහා ලෙඛරට්ඨස්ස සමුස්සිතධජායමානො අයං මහාවිහාරොලඞ්කා භූමිසාමිකානං ඛත්තිය ජනානං කුලධනභූතො සබ්බෙහි ඛත්තියෙහි අපරිහාපනිය විභවො නිච්චං පාලනීයො’’ති මහාජනකායස්ස මජ්ඣෙ ඛත්තිය කුමාරානං ආදිසිත්වා අනුරුධපුරං ¶ ගතොපි තස්සෙ ච පාපකම්මස්ස නිරාකරනාය තෙසු තෙසු විහාරෙසු මහන්තානි පුඤ්ඤකම්මානි කාරොපෙසි, තතොප්පභූති ලඞ්කාධිපච්චාමුපගතෙ හි ඛත්තියෙහි මහා මච්චාදීහි ච සො හත්ථවනගල්ලමහාවිහාරො අන්තරත්තරා පටිසඞ්ඛරීයමානො අපරිහීන පරිහාරො පවත්තතකි.
ඉති වට්ටුලවිමානුප්පත්ති පරිච්ඡෙදො නවමො.
107. අථාපරෙන සමයෙන කදාචි කස්මිං විහාරෙ නිවසතො මහා භික්ඛුසඞ්ඝස්ස අන්තරෙ කෙචි මහාථෙරො අම්භොකාසිකො හුත්වා අන්තොවිහාරෙ එකස්මිං පදෙසෙ නිසිදිත්වා භාවනමනුයුජන්තො විපස්සනං වඩ්ඪෙත්වා මහාමෙදනියා නිග්ඝොසෙන ආකාසං පූරෙන්තො අරහත්තං පාපුණි.
108. තදා උපතිස්සො නාම රාජා රජ්ජං කාරෙන්තො නිසීථසමයෙ භයාවහං තං පථවිසද්දං සුත්වා කිං වා මෙභවිස්සතිති සන්තාපෙන නිද්දං අලභමානො සොකෙන සන්තප්පෙති, අථ තං සෙතච්ඡත්තා ධිවත්ථා දෙවතා ‘‘මහායි මහාරාජ! ඉතො කාරණාකිද්විතෙ අවමඞ්ගලං නත්ථි හත්ථවනගල්ලමහාවිහාරෙ කෙචි මහාථෙරො අරහත්තං පාපුණී’’ති ආහ, තස්ස අරහත්තප්පත්තිකාලෙ පථවිනිග්ගොසස්ස කාරණං කිංතු වුත්තෙ සො ථෙරො පුබ්බෙ පුඤ්ඤකම්මං කරෙන්තො ආකාසෙන සද්ධිං පථවිං උන්නාදෙත්වා අරහා භවෙය්යන්ති පත්ථනං ඨපෙසි තස්ස ඵලමිදන්ති සමස්සාසෙසි.
109. තං සුත්වා රාජා අවසෙසභික්ඛූනං අරහත්ථප්පත්තිතො විසිට්ඨතරො තස්ස කිලෙසවිජයොති පසන්නහදයො තං මහාථෙරං නමස්සිත්වා තස්ස අසවක්ඛයස්ස මහුස්සවෙ ආසනභූතං භුමිප්පදෙසද්ව පාසාදකරණවසෙන සම්මානිස්සාමීති චින්තෙත්වා මහාබලකායමාදාය තත්ථ ගන්ත්වා තස්මිං පදෙසෙ පඤ්චභූමකං මහාපාසං කාරෙත්වා විවිධ චිත්තකම්මෙහි සමලඞ්කාරාපෙත්වා කනක ඛචිත තම්බමය පත්ථරෙහි ඡාදෙත්වා දෙවවිමානං විය සජ්ජෙත්වා තං ඛීණාසව මහාතෙරං සභික්ඛුසඞ්ඝං තත්ථ වාසෙත්වා චතූහි පච්චයෙහි උපට්ඨාපෙත්වා සපරිජනාති ගාමක්ඛෙත්තානි පාසාදසන්තිකානි කත්වා පක්කාමි.
110. තතො දීඝස්ස අද්ධුනො අච්චයෙන මලයදෙසවාසිනො කෙචි චොරා එකතො හුත්වා ගාමවිලොපං කත්වා මහන්තෙන ධනලාභෙනමත්තා ධනං දත්වා බලකායං උප්පාදෙත්වා යෙභුය්යෙ සෙරිනො හුත්වා මහන්ත මහන්තෙ විහාරෙව විලුම්පන්නා සුවණ්ණපත්ථරච්ඡදනං ගණ්හන්තා මහාපාසාදං විද්ධංසිත්වා පාතයිංසු.
111. තදා මොග්ගල්ලානො නාම රාජා රජ්ජං කාරෙන්තො තං පවත්තිං සුත්වා තෙසං සන්තිකෙ චරෙ පසෙත්වා දානසාමභෙදෙහි අඤ්ඤමඤ්ඤං ¶ භිණ්දි, තෙ චොරා භිණ්දන්තා ඉතරෙතරෙහි යුජ්ඣිත්වා සයමෙව දුබ්බලා අහෙසුං, අථසො රාජා තෙ අසමග්ගෙ ඤත්වා අත්තනො සෙනං ගහෙත්වා තත්ථ ගන්ත්වා තෙ විසුං විසුං ගහෙත්වා නිග්ගය්හ රට්ඨෙ අභයභෙරිං චරාපෙත්වා ජනපදං සුප්පතිට්ඨිතං කත්වා තෙහි අපවිද්ධවිහාරෙ පාකතිකෙ කාරෙත්වා මහාපාසාදං සුවණ්ණ ගණ්හනකාලෙ පාතෙසුං තී සුත්වා ‘‘පුබ්බෙවිය සුවණ්ණපත්ථරෙහි ඡාදිතො පච්ඡාපි ඊදිසි විපත්තිජායිස්සතී’’ති ඤත්වා තෙභූමකං කාරෙත්වා යථාපුරෙ පාසාදං නිම්මාපෙත්වා මත්තිකා පත්ථරෙහි ඡාදෙත්වා වට්ටුලභවනං පටිසංඛාරෙත්වා සබ්බසඞ්ඝාරාමඤ්ච පාකතිකං කාරෙත්වා පක්කාමි.
ඉති පාසාදුප්පත්ති පරිච්ඡෙදො දසමො.
112. අථ ලඞ්කාලඞ්කාරභූතෙසු විසාලපුඤ්ඤිද්ධිවික්කමෙසු රතනත්තයමාමකෙසු අනෙකෙසු ලඞ්කානාථෙසු කිත්තිපුඤ්ජාවසෙසෙසු ජාතෙසු අපෙතනීතිමග්ගෙසු රජ්ජපරිපානොචිතවිධානවිරහිතෙසු මුදුභූකෙස්වෙවාමච්චජනෙසුච යෙභුය්යෙන අඤ්ඤමඤ්ඤං විරුද්ධෙසු වත්තමානෙසු ලඞ්කාවාසීනං පුරාකතෙන කෙනාපි දාරුණෙන පාපකම්මුනා නානාදෙසවාසිනී අවිදිතසත්ථුසමයා පවිට්ඨමිච්ඡාදිඨිගහණා පච්චත්ථිසෙනා ජම්බුදීපා ඉධාගම්ම සකලලඞ්කාදීපං අනෙකාතඞ්ක සඞ්කුලමකාසි.
113. තදාතාය පච්චත්ථිසෙනාය ගාල්හතරං නිප්පිළියමානා රාජ රාජ මහාමත්තාදයො අනෙකසහස්සජනකායා ච භයවකිතහදයාසකතාණ ගවෙසිනො ජඩ්ඩිතගාමනිගමනගරා තත්ථ තත්ථ ගරිදුග්ගාදො කිච්ඡෙන වාසං කප්පෙසුං තතො සුගතදසනධාතුරක්ඛාධිකතා උත්තරමූළවායිනො මහායතයො දන්තධාතුද්ව පත්තධාතුවරද්ව ගහෙත්වා කුන්නමලයාභිධානං ගිරිදුග්ගං දුප්පවෙසංජනපදමුපාගම්ම තත්ථාපි තම්පටිජග්ගිතුමසමත්ථා භූමියං නිදභිත්වා යථාකාමං ගතා.
114. තතො පුබ්බෙ ජයමහාබොධිදුමිණ්දෙන සහ සකලජම්බුදීපාධිපතිනා දිනකරකුලතිලකෙන ධම්මාසොකනරිණ්දෙන පෙසිතානං අත්තනා සමාන ගොත්තානං රාජපුත්තානං නත්තපන්නතාදිපරම්පරාගතස්ස විජයමල්ලනරාධිපස්ස ඔරසපුත්තො විජයබාහු නරිණ්දා නාම රාජා සුචිඤ්ඤාතබ්බසමයන්තරො සත්තසමාචිණ්ණ සුනීතිපථො සම්පන්නබලවාහනො ජම්බුද්දොණිං නාම පුරවරංමාපෙත්වා තත්ථ වසන්තො මහතා බලකායෙන කතසකලපච්චත්ථිවිජයොකුන්ත මලයභූමිප්පදෙසතො භගවතො දන්තධාතුභට්ටාරකං පත්තධාතුවරඤ්ච ආහරාපෙත්වා සුරසන්දනසදිසමතිවිරොචමානං විමානං මාපෙත්වා තස්මිං තං ධාතුයුගළං නිවෙසෙත්වා මහතා උපහාරවිධානා සාදරමුපට්ඨහන්තො ¶ භගවතො චතුරාසීතිධම්මක්ඛණ්ධනෙ මහන්තං ප්රඤ්ඤාපදානං ජනයන්තො ධම්මිකසිරිසඞ්ඝබොධිමහාරාජසිරොදානාපදානසිද්ධක ඛත්තභුතෙ අනෙකඛීණාසවසහස්ස චරණරජොපරිපූතමනොහරභූමිභාගෙ ගොඨාභයමහාරාජෙන කාරිතෙ හත්ථවනගල්ලමහාවිහාරමණ්ඩනායමානෙ වට්ටුලවිමානෙපුරා රට්ඨ විලොපාගතාය චොලකෙ රළාදිකාය තිත්ථියසෙනායමහාචෙතියං උදරෙ භින්නමත්තෙ ජීවිතෙ විය ධාතුභට්ටාරකෙ අන්තරහිතෙ හදයවත්ථුමංසමීව සුවණ්ණරන්තාදිකම පහරිත්වා විද්ධස්තං පිණ්ණුධාරවිධීනා පටිසංවරොන්තො පුප්ඵාධානත්ත යතො පට්ඨාය සක්කච්චං විනාපෙත්වා මහන්තං සුවණ්ණ ථූපිකාමභද්ව කාරෙත්වා සපරිජනානි ගාමක්ඛෙත්තාදීනි ච දත්වා තත්ථ නිවසන්තානං භික්ඛූනං නිබද්ධදානවට්ටං පට්ඨපෙත්වා තං හත්ථවනගල්ල මහා විහාරං සබ්බථා සමිද්ධමකාසි.
115. අථ තස්මිං ලඞ්කානාථෙ කිත්තිසරීරාවසෙසෙ ජාතෙ තස්ස තුජවරො පරක්කමභුජො නාමරාජා අම්හාකං භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස බොධිමූලෙ නිසීදිත්වා මාරබලං විධමෙත්වා සම්බොධිරජ්ජප්පත්තිතො පට්ඨාය අට්ඨසතාධිකවස්සසහස්සෙ චතුවීසතියා ච වච්ඡරෙසු අතික්කන්තෙසු සම්පත්තරජ්ජාභිසෙකො අනෙකවිධසඞ්ගහවත්ථුහි සඞ්ගහිතමහාජනො චතුපච්චයදානෙන සතතසමාරාධිතා නෙකසහස්සභික්ඛුසඞ්ඝො භුජබලවිධුතාරාතිරාජකුලාවලෙපො අනෙක මණි රත්තසමුබ්භාසිතරතනකරණ්ඩකඤ්ච පඤ්චහි සුවණ්ණසහස්සෙහි සොවණ්ණකරණ්ඩකඤ්ච පඤ්චවීසතියා රජතසහස්සෙහි රජතකණ්ඩකඤ්ච දාඨාධාතුභදන්තස්ස කාරාපෙත්වා අතීච පසන්නහදයො සුහුමුත්තෙන තත්ථ සම්පයන්තො අත්තනොනගරඤ්ච ධන්තධාතුමණ්දිරඤ්ච සක්කඤ්චං සමලඞ්කාරාපෙත්වා බහුමාන පුරස්සරොදසනධාතුවරමාදාය අනෙකානි භගවතො චරියාපදානානී සමනුස්සරිත්වා පුරා නෙකභුපතයො පාටිහීරසණ්දස්සනෙන පසාදිතා ඉති පවත්තකථාමතරසෙනෙව මෙ සවනයුගළං පරිපීනිතමධුනාපි කෙනචි පාටිහාරියවිසෙසෙන මම චක්ඛුපටිලාභො සඵලො කාතබ්බොති සාදරමාරාධනමකාසි.
116. තස්මිං ඛණෙ සා දසනධාතු තස්ස කරපඞකජෙ රාජහංසිවිලාසමාතන්වතී පාටිහීරමකාසි. කථන්ති චෙ? යථා අන්තිමභවෙ මාතු තුච්ඡිතො ජාතමත්තොව බොධිසත්තො නරවරකරතොපනීතදුකුලචුම්බටකතො ඔතරන්තොව බාලො සමානොපි සොළසවස්සුද්දෙසිකො විය අමණ්ඩිතොපි අනෙකවත්ථාභරණවිභුසිතො විය භූමියා ගච්ඡන්තොපි ආකාසෙන ගච්ඡන්තො විය සබ්බෙසං ජනානං පටිහාසි, තථෙව තත්ථ තදා දන්තධාතුභට්ටාරකො සුගබිම්බා කාර සලක්ඛණාවයවෙන රූපෙන භාසමානො අනෙකවිධරංසිනිකරෙ විකිරන්තො තත්ථ සන්තිපතිතානං ජනානං මානනං ජානෙසි. වුත්තඤ්හි.
117. ¶
‘‘ලඞ්කාධිනාථකරපඞ්කජ රාජහංසි,
නිම්මාය සා දසනධාතු මුනිණ්දරූපං;
නෙකෙහි රංසිවිසරෙහි සමුජ්ජලන්තී,
සබ්බාදිසා ච විදිසා සමලඞ්කරිත්ථ.
දිස්වා තමබ්භූතමතීච පසන්නචිත්තො,
සම්පත්තචක්කරතනො විය චක්කවත්ති;
සෙට්ඨෙහි නෙකරතනාභරණාදිකෙහි,
පූජෙසි ධාතුමසමං මනුජාධිනාථො.
119. තතො ජිනදන්තධාතුවරප්පසාදකාලම්හි තෙජොබලපරක්කමමහිමො පරක්කමබාහුමහානරිණ්දො පුලත්ථිපුරනිවාසිනිං කතලොක සාසනවිලොපං සරාජිකමනෙකසහස්සසංඛ චොලකෙරළවාහිනිච නෙකදෙසමහිපාලමත්තමාතඞ්ගකෙසරිවික්කමං දුරතික්කමං ලොකසාසනසඞ්ගහකරණවසෙන වචිතසකලලොකං සම්පන්නබලවාහනං ලඞ්කාරජ්ජගහණත්ථිනං තම්බලිඞ්ගවිසයාගතමතිසාහසං වන්දභානුමනුජාධිපංව සසාමන්තකභවනමුපනීය සකල ලඞ්කාදීපමෙකච්ඡත්තංවිධාය අත්තනොපිතුමහාරාජතො දිගුණංලොකසාසනසඞ්ගහං කරොන්තො කදාචි සඞ්ඝස්ස කඨිනචීවරානිදාතුකාමො කප්පාසපරිකම්මකන්තනාදිකානි සබ්බකරණීයානි එකාහෙනෙව නට්ඨපෙත්වා පච්චෙකමනෙකමහග්ඝ ගරුභණ්ඩමණ්ඩිතානි සසාමණිකපරික්ඛාරානි අසීතිමත්තානි කඨිනචීවරානි දාපෙත්වා ලොකස්ස සාධුවාදෙන දසදිසං පූරෙසි.
120. එවමඤ්ඤානිපි බහූනි ලොකවිම්භයකරානි පුඤ්ඤපදානානි සම්පාදෙන්තො සො පරක්කමබාහුමහානරිණ්දො හත්ථවනගල්ල විහාරෙ අත්තනො පිතුමහාරඤ්ඤො ආළාහනට්ඨානෙ මහාචෙතියං බණ්ධාපෙත්වා තත්ථෙව අණෙකඛීණාසවසහස්සපරිභුත්තං පාසාදවරං චිරකාල චිනට්ඨං සුත්වා ධනුකෙතකිවත්ථුවංසෙ ජාතං සද්ධාදිගුණසම්පත්ති සමුදිතං පතිරාජදෙව නාමකං අමච්චවරං පෙසෙත්වා තෙන අනෙකසහස්සධනපරිච්චාගෙන භුමිත්තිතයමණ්ඩිතං සුමනොභරං පුරෙ පියතං පාසාදං කාරාපෙත්වා තත්ථ නිවසන්තානං අනෙකසං භික්ඛුනං නිබද්ධ පච්චයදානං පවත්තෙසි.
121. තත්ථෙව වට්ටුලවිමානස්ස හෙට්ඨිමතලෙ ගොපානසියො ඨපෙත්වා සමන්තා ඡදනරූපං කාරෙත්වා ද්විභුමකං විමානං තිභුමකමකාසි තත්ථෙවලඞ්කාදීපෙ අභූතපුබ්බං ජිනමණ්දිරං කාරාපෙතුකාමො වට්ටුලවිමානතො උත්තරදිසාභාගෙ පඨමං පොරිසප්පමාණං සිලාතලපරියන්තං ඛණිත්වා පංසූනි අපනෙත්වා නදීවාලුකාහි පූරෙත්වා කුඤ්ජරරාජවිරාජිතආධාරබණ්ධකතො පට්ඨාය යාව ඵුපිකං අට්ඨංසවිභාගෙන භිත්තිච්ඡදනානි ¶ විභත්තානි කත්වා පච්චෙකං නානාවණ්ණවිචිත්තානමට්ඨවිධානං භිත්තීභාගානමුපරි කෙලිපරිහාසරසජනකනානාවෙසවිලාසභූසිතපහූතභූතකිංකරපරිගතවිටද්ධකමණ්ඩලමණ්ඩිතං පමුඛපරියන්තෙ විවිධචිත්තරූපමනොහරමුච්චතරං ඉඪිකාහි නිවිතං කතසුධාපරිකම්මං මකරතොරණමණ්ඩලඤ්ච නිම්මිනිත්වා අන්තොවිරචිතාති මනොහරමාලාකම්මලතා කම්මාදි නානාවිධ චිත්තකම්ම සමුජ්ජලං සුවිහිතසොපානද්වාරකවාටං සමලඞ්කතට්ඨානලීළ්හමනොහර සජීවජිනසං කාසපටිබිම්බරූපවිභූසිතං පටිබිම්බස්ස දක්ඛිණතො ඝනසිලාවිහිත සුගතරූපපතිමණ්ඩිතං තිභූමකං මහා විමානං කාරෙසි.
ඉති අට්ඨංස විමානුප්පත්තිපරිච්ඡෙදො එකාදසමො.
විද්ධස්තසංඛරණතො නවකම්මුනාවා,
ඛෙත්තාදිදානවිධිනාච අනාගතෙපි;
යෙ සාධවො පරිහරන්ති ඉමං විහාරං,
නාමද්ව කාරම්පි තෙසමිහාලිඛන්තු.