📜
ජිනවංසදීපං ¶
නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස
මහාදයො යො හදයො’දයො’දයො
හිතාය දුක්ඛානුභවෙ භවෙ භවෙ,
අකාසි සම්බොධිපදං පදං පදං
තමාභිවන්දාමි ජිනං ජිනං ජිනං; (යමකබන්ධනං)
2. ¶
පහාය යත්ථා’භිරතිං රතිං රතිං
රමන්ති ධම්මෙව මුනී මුනී මුනී,
විමුත්තිදං සබ්බභවා භවා’භවා
තමාභිවන්දෙ මහිතං හිතං හිතං; (යමකබන්ධනං)
3. ¶
නිපීතසද්ධම්මරසා රසා’රසා
සුපුඤ්ඤඛෙත්තො’රසතං සතං සතං,
ගතා විධූතා විනයෙන යෙන යෙ
තමාභිවන්දෙ’සිගණඞ්ගණ’ඞ්ගණං; (යමකබන්ධනං)
4. ¶
ජිනා’නතම්භොරුහ හංසරාජිනී
ජිනොරසානං මුඛපඤ්ජරා’ලි නී,
සදත්ථසාරං සරසං විසූද නී
උපෙතු මෙ මානසමෙව වාණි නී;
කම්මාවසෙසා විචිතො’පජාත්යා
ගන්ථා’හිසඞ්ඛාරවිබන්ධකා මෙ,
පණාම පුඤ්ඤාතිසයෙන’නෙන
මා පාකදානා’වසරා භවන්තු;
සුවණ්ණවණ්ණස්ස ජිනස්ස වණ්ණං
වණ්ණෙය්ය කප්පම්පි කජිතො සුවණ්ණො,
කප්පස්සි’වොසාන මනත්තතාය
න පාපුණෙ බුද්ධගුණාන මන්තං;
7. ¶
නිද්ධන්ත චාමීකර චාරු රූපං
සරස්සතී භූසණ භාසනංච,
අනඤ්ඤ සාධාරණ ඤාණමස්ස
අවාවියා’චින්තිය මපක්පමෙය්යං;
කුහිං අසාධාරණ රූප ලීලා
කුහිං අසාධාරණ වාණි ලීලා,
කුහිං අසාධාරණඤාණ ලීලා
කුහිං නු මෙ මන්දමතිස්ස ලීලා;
9. ¶
විභාවිමානී පරවම්හිනො යෙ
ඉස්සා’භිමානෙන විභඤ්ඤමානා,
ගවෙසයන්තී’ධ පරස්ස රන්ධං
තෙසං පසංසාගරහාහි කිම්මෙ;
පසත්ථ සත්ථාගම පාරදස්සී
යෙ සාධවො සාධු ගුණප්පසන්තා,
ගන්ථස්ස නිම්මාණපරිස්සමං නො
ජානන්ති තෙයෙව ඉධප්පමාණා;
ආදිච්චවංසප්පභවස්ස තස්ස
ජිනස්ස සත්ථාගමකොවිදෙහි,
වුත්තොපි පුබ්බාචරියෙහි යෙසු
ගන්ථෙසු සඞ්ඛෙපවසෙන වංසො;
න තෙහි සක්කා සුගතස්ස වංසං
කිඤ්චාපි විඤ්ඤාතු මසෙසයිත්වා,
සම්පුණ්ණවංසස්ස විභාවනාය
තස්මා සමුස්සාහිත මානසෙන;
13. ¶
අභිප්පසන්නො රතනත්තයම්හි
පසත්ථවංසප්පභවො පභුනං,
විභුසණො විස්සුතකිත්තිඝොසො
යො භාති ලඞ්කාය මුළාරභාග්යො;
අමන්දචාගා’භිරතස්ස
පුනන්දු නාමස්ස දයාධනස්ස,
බුද්ධෙ පසාදාතිසයස්ස තස්ස
අජ්ඣෙසනඤ්චාපි පටිග්ගහෙත්වා;
නස්සාය පුබ්බාචරියො’පදෙසං
සොතූන මත්ථාය මයා හිතාය,
නිරුත්තියා මාගධිකාය සම්මා
විධීයතෙ’දං ජිනවංසදීපං;
16. ¶
සද්ධාසිනෙහානුගතාය පඤ්ඤා-
දසාය සොතූහි මනොවිමානෙ,
පදීපිතො’යං ජිනවංසදීප-
දීපොහරෙපාපතමප්පබන්ධං;
පුරඞ්ගපුණ්ණා සිරිජම්බුදීපෙ
සම්පත්තිභාරෙන දිවා’වතිණ්ණා,
යා දෙවරාජස්ස’මරාවතී’වා-
මරාවතීනාම පුරී පුරෙ’සී;
විජ්ජාධරානඤ්ච විහඞ්ගමානං
විබන්ධ වෙහාසගතිං බහාස,
යස්මිං පුරස්මිං ජිතවෙරි චක්කං
පාකාරචක්කං විය චක්කවාළං;
19. ¶
සඤ්චුම්බිතම්හොජ රජො පබන්ධ-
සුපිඤ්ජරාපා පරිඛාහිරාමා,
පුරිත්ථි පාකාර නිතම්බභාගෙ
සමුබ්බහී කඤ්චන මෙඛලා’භං;
රත්තින්දිවා රත්තමණි’න්දනීල-
මණිප්පභාරඤ්ජිත රාජධානි,
බබන්ධ යා’මන්දසුරින්දචාප-
සමුජ්ජලාකාසතලබ්බිලාසං;
යහිංවධූනං වදනම්බුජෙහි
කතාවමානං හරිණඞ්කබිම්බං,
පභාහි නීලොපලතොරණාතං
සොකාභීභූතංච විවණ්ණමාප;
22. ¶
සරොරුහ’න්තී මණිමන්දිරාභා-
සඤ්චුම්බිතං පුණ්ණසසඞ්කබිම්බං;
සඞ්කාය රාමාජනතා’භිරාමා
කරෙ පසාරෙසි පුරම්හි යස්මිං;
යත්ථ’ඞ්ගනානං පටිබිම්බිතානි
ආදාසභිත්තීසු මුඛම්බුජානි,
ආසුං විඝාතාය මධුබ්බතානං
විලොචනාලීන මනුග්ගහාය;
සම්මත්ත මාතඞ්ග ධරාධරෙහි
යස්මිං අභිස්සන්ද මදස්සවන්ති,
තුරඞ්ග රඞ්ගෙහී තරඞ්ග මාලා
සමාකුලෙවා’සි විධූත ධූලී;
25. ¶
නික්ඛිත්තවීණා මණිනුපුරානං
විලාසිනීනං මුදුපාණි පාදෙ,
මත්තාලිමාලා කලනාදිනී කිං
නාලඞ්කරුං යත්ථ කතාවකාසා;
ධවත්ථිනීනං කුචසාරසෙහි
නෙත්තාලිභාරා’නනනීරජෙහි,
යා හාසවීචීහි පුරී රජන්යා
රරාජ සමඵුල්ලසරොජිනී’ව;
චන්දප්පභා චුම්බිත චන්දකන්ත
පාසාණධාරා මණිචන්දිකාසූ,
චන්දානනානං යහි මඞ්ගනාහං
පරිස්සමස්සො’පසමාය’හෙසුං;
28. ¶
යස්මිං පූරෙ උද්ධමධො විනද්ධ-
ජුතිප්පබන්ධො මණිමන්දිරානං,
සමුබ්බහී ගෙරුක පඞ්ක දිද්ධ-
විතාන පච්චත්ථරණබ්බිලාසං
සුවණ්ණ මුත්තා මණි වංසවණ්ණා-
පවාළ රූපී වජිරෙහිඤ්චා’පි,
යා සත්තධඤ්ඤෙහි ධනෙහි ඵීතා
අහූ පුරි ධඤ්ඤවතී’ව නාරී; (සිලෙසබන්ධනං)
පසාරිතා’නෙකදිසාමුඛෙසු
විචිත්තවත්ථා’භරණාදිපූරා,
යත්ථා’පණා නිජ්ජිතකප්පරුක්ඛා
කරිංසු ලොකාභිමතත්ථසිද්ධිං;
31. ¶
පරාගරත්තා මධුපාතිමත්තා
සම්හින්නවෙලා ඝනනීලවාලා,
හංසාසයා පඤ්චසරාභිරාමා
යස්මිං තළාකා විය කාමභොගී; (සිලෙසබන්ධනං)
පුරන්තරස්මිං රතනග්ඝිකානං
රංසිප්පබන්ධෙහි හතන්ධකාරෙ,
කුන්දාරවින්දබ්භුදයෙනයස්මිං
රත්තින්දිවාභෙද මවෙදි ලොකො;
33. ¶
මාතඞ්ගජීමූතඝටාය ඝණ්ටා-
ටඞ්කාරගම්භීරරවාය යස්මිං,
පලම්භීතා මත්තසිඛණ්ඩිමාලා
අකා විකාලෙපි අඛණ්ඩකීළං;
පුරම්හි යස්මිං චරණම්බුජෙහි
වධූජතො බන්ධිතනූපුරෙහි,
විකාස කොකාසන සීස බද්ධ
මත්තාලි සෙස’ම්බුජිනී අජෙසි;
රසාතලං නාගඵණාවනද්ධං
නභොතලං විජ්ජුලතාවනද්ධං,
යා ඡාදිතා රූපියජාතරූප-
ධජාවලීහා’ජිනි රාජධානී;
36. ¶
නානත්ථසාරං මිතධාතුවණ්ණං
ඡන්දාරහං පාණගණා’භිරාමං,
කවිප්පසත්ථං සරසං සිලෙසා-
ලඞ්කාරපජ්ජං’ව පුරං යමාසි; (සිලෙසබන්ධනං)
පුරම්හි තස්මිං කරුණානිධානො
බුද්ධඞ්කුරො බ්රාහ්මණසාරවංසෙ,
අසඞ්ඛකප්පාන මිතො චතුන්නං
ලක්ඛාදිකානං උදපාදි පුබ්බෙ;
භොවාදිවංසෙ’කදිවාකරස්ස
පුඤ්ඤානුභාවො’දයමඞ්ගලෙහි,
ජාතස්ස ඛො සම්පති ජම්බුදීපො
විලුම්පයී මඞ්ගලවාසලීලං;
39. ¶
ජාතක්ඛණෙ තස්ස සරීරජෙන
ගන්ධෙන වණ්ණෙන සකෙ නිකෙතෙ,
හතප්පභා චන්දනතෙලදීපා
සණ්ඨානමත්තෙහි විජානියාසුං;
විමුත්තදොසාහි සුඛෙධිතාහි
ධාතීහි කුම්භොරුපයොධරාහි,
භතො කුමාරො සුකුමාරකායො
ඛෙපෙසි සො කානිචි වාසරානි;
මහාමහෙචා’ථ පවත්තමානෙ
සවෙද වෙදඞ්ග විදූ විදූහි,
කාරාපයුං තෙ පිතරො’රසස්ස
නාමං සුමෙධො’ති පදත්ථසාරං;
42. ¶
උළාරභාග්යෙන සමං කුමාරෙ
සංවද්ධමානෙ ජනනී න තිත්තිං,
පායාසි නීලාමකලලොචනාලිං
මුඛම්බුජං තස්ස’භිචුම්බමානා;
සුඛෙධිත’ඞ්ගාවයවො කුමාරො
විමානභුම්යා මණිනිම්මිතාය,
පරොදි මාතාපිතරො’භියාචං
බිම්බං කනිජං ජානුයුගෙන ගච්ඡං;
සුවණ්ණබිම්බො’පමචාරුරූපො
සමාචරං ධාතිභුජා’වලම්බං,
විඤ්ඤාසපාද’ඞ්ගුලිමඤ්ජරීහි
සලීලමාවාසමලඞ්කරිත්ථ;
45. ¶
නිජෙන තෙජෙන ච ජිවලොකං
යසෙන’පුබ්බාචරිමං ඵුසන්තො,
තිරොකරිත්වා රවිචන්දසොභං
සංවඩ්ඪි ධීරො උභතො සුජතො;
සො සත්තමා යාව පිතාමහස්ස
යුගා සගබ්භාසයසුද්ධිකො’සි,
නිහීනජච්චො’ති න ජාතිවාදා
ඛිත්තො’පකුට්ඨො භවි විප්පසෙට්ඨො;
වෙදන්තයං සො සනිඝණ්ටු සත්ථං
සකෙටුභං සාක්ඛරභෙද සත්ථං,
සාධබ්බතබ්බෙදි’තිහාස සත්ථං
අවෙදි වෙදඞ්ගයුතං ප සත්ථං;
අජ්ඣායකො මන්තධරො පවීණො
කලාසු ලොකායතලක්ඛණෙසු,
පපූරකාරි පදකො කවීනං
තෙතා’සි වෙය්යාකරණො ගණිසො;
49. ¶
කන්දප්පදප්පා’නලධුමරාජි-
ලීලාවලම්බි නිජමස්සුරාජි,
න කෙවලං කොමලගණ්ඩභාගං
මනම්පි ථීනං මලිනීකරිත්ථ;
තන්දෙභවණ්ණායතන’ණ්ණවම්හි
නරූපතණ්හාතරණි නරානං,
පායාසි චක්ඛායතනප්පියාහි
තීරන්තරං චිත්තනියාමකට්ඨා;
ද්විජො සුමෙධො සුවිසුද්ධමෙධො
මාතාපිතුන්නං නිධනාවසානෙ,
පුඤ්ඤානුභාවප්පභවං අගාර-
මජ්ඣාවසං කාමසුඛං’නුභුඤ්ජී;
52. ¶
නිසජ්ජ පාසාදතලෙ’කදා සො
පල්ලඞ්කමාධාය රහොගතොව,
පුනබ්භවුප්පත්ති සරීරභෙදො
දුක්ඛො’ති චින්තෙසි සභාවචින්තී;
ජාතො ස’හං ජාතිජරාරුජාදි-
ධම්මො’ම්හි තස්මා භවදුක්ඛසුඤ්ඤං,
නිච්චං අජාතිං අජරං අරොගං
ගවෙසිතුං වට්ටති නිබ්බුති’න්ති;
යථාපිදුක්ඛෙ සති ච’ත්ථිසාතං
තදඤ්ඤමුණ්හෙ සති සීතමත්ථි,
භවම්හි සන්තෙ විභවො’පි එවං
නිබ්බාණමත්ථී තිවිධග්ගිසන්තෙ;
55. ¶
සාවජ්ජධම්මෙ ඉහවිජ්ජමානෙ
සංවිජ්ජතෙ භො නිරවජ්ජධම්මො,
අජාති හොති සති ජාතියා’ති
එවං විචින්තෙසි සදත්ථවින්තී;
දිස්වා යථා ගුථගතො තළාකං
න තස්ස දොසො න තමොතරෙය්ය,
කිලෙසධොවෙ අමතම්හි සන්තෙ
තථා න සෙවෙථ න තස්ස දොසො;
පාපාරිරුද්ධො සති ඛෙමමග්ගෙ
න තස්ස දොසො න සුඛං වජෙය්ය,
පාපාරිරුද්ධො සති ඛෙමමග්ගෙ
තථා නගච්ඡෙය්ය න තස්ස දොසො; (යමකබන්ධනං)
58. ¶
යථාපි වෙජ්ජෙ සති ඝොරරොගී
න තස්ස දොසො ත ලභෙ තිකිච්ඡං,
රාගාදිරොගී සති බුද්ධවෙජ්ජෙ
ධම්මොසධං නෙ’ච්ඡති කස්ස දොසො;
යො කණ්ඨබද්ධං කුණපං පහාය
යථාසුඛං ගච්ඡති සෙරිචාරී,
තථෙවි’මං කුච්ඡිත පූතිකායං
යංනූන ගච්ඡෙය්යමහං ජහිත්වා;
උච්චාරඨානම්හි ජනා’නපෙක්ඛා
කත්වා කරීසානි කයථා වජන්ති,
තථා සරීරං කුණපෙහි පූරං
යංනූන ගච්ඡෙය්යමහං ජහිත්වා;
61. ¶
නාවං යථා ජජ්ජරමාපගාහිං
වජෙය්ය නෙතා අතපෙක්ඛකොව,
තථා නවද්වාරසවං සරීරං
යංනූන ගච්ඡෙය්යමහං ජහිත්වා;
චොරෙහි ගච්ඡං අවහාරභීත්යා
ඛෙමං සුමෙධො පුරමොතරෙය්ය,
තථා සරීරං කුසලාවහාරං
යංනූන ගච්ඡෙය්යමහං ජහිත්වා;
නෙක්ඛම්ම සඞ්කප්ප පරො’පමාහි
අනුස්සරිත්වෙ’වමුළාරවීරො,
හතො’රපාරෙ තිභවෙ අසාරෙ
විහාසි උක්කණ්ඨිතමානසො සො;
64. ¶
සුවණ්ණ මුත්තා මණි රූපියාදි-
ධනෙහි ධඤ්ඤෙහි ච පූරිතානි,
අවාපුරිත්වාන,ථ කොසකොට්ඨා-
ගාරානි තං දස්සයි රාසිවඩ්ඪො;
පිතාමහානං පකපිතාමහානං
මාතාපිතුන්නං විභවා පනෙත්ථ,
අනප්පකාථාවරජඞ්ගමාතෙ
සංදිස්සරෙ ධීර සුමෙධවිප්ප;
සො සත්තමා යාව පවෙණිවට්ටා
විභාවයිත්වා විභවස්සරාසිං,
ධනාගමස්සාපි ධනබ්බයස්ස
පමාණ’මාචීක්ඛිපමාණදස්සිං;
කුටුම්බමෙතං පටිපජ්ජමානො
කාමෙසු දෙවොවිය ඉන්ද්රියානි,
ඉච්ඡානුරූපං පරිචාරයස්සු
ඉච්චෙව මාරොචයි රාසිවඩ්ඪො;
68. ¶
අමුං මහන්තං ධනධඤ්ඤරාසිං
සමාවිනිත්වෙ’ක කහාපණම්පි,
නා’දාය මාතාපිතරොප්ය’හො තො
ගතා යථාකම්ම මිතො පරත්ථ;
තබ්බත්ථුසාරග්ගහණාතිසූරො
වොස්සග්ගසන්තො අථ සත්තසාරො,
රඤ්ඤො සමාරොචිය එතමත්ථං
භෙරිං චරාපෙසි සකෙ පුරම්හි;
සන්තප්පයි භෙරිවිරාවගන්ධ-
මාඝාය සම්පත්තජාතා’ලිජාතං,
භොවාදි නානාරතනාදිභොග-
මධූහි සත්තාහ’මනාථනාථො;
71. ¶
තදග්ග යඤ්ඤාලය වාරිවාහ-
ධාරානිපාතද්ධනවුට්ඨිහෙතු,
මහා ජනස්සා’ධිකවත්ථුතණ්හා-
තටානි භින්නානි මනොදහෙසු;
සුඛෙධිතො කාමසුඛං පහාය
ඝරා’භීනික්ඛම්ම තතො සුමෙධො,
අජ්ඣොගහෙත්වා හිමවන්ත’මාප
ධම්මෙසකො ධම්මකපකබ්බත’න්තං;
විතක්කමඤ්ඤාය’ථ දෙවරඤ්ඤා
ව්යාපාරිතො මාපයි විස්සකම්මො,
තහිං විවෙකක්ඛමක මස්සමඤ්ච
මනොරමං චඞ්කමභුමිභාගං;
74. ¶
තමස්සමං පබ්බජිතෙහි සුඤ්ඤං
උපෙච්ච සොඤ්චාරමවාපුරිත්වා,
ඤත්වා තදන්තොලිඛිත’ක්ඛරානි
ඛාරිංපරික්ඛාරභරංඅවෙක්ඛි;
නිවත්ථවත්ථංනවවදොසුපෙතං
විවජ්ජියාවජ්ජියවජ්ජදස්සි,
ධාරෙසිතංබාරසධානිසංස-
මනොජපුප්ඵත්ථරවාකචීරං;
පුන්නාගපුප්ඵත්ථරකා’භිරාමං
අංසෙ විධායා’ජිනචම්මඛණ්ඩං,
කත්වා ජටාමණ්ඩල මිත්තමඞ්ගෙ
තිවඞ්ක මාදාය’ථ ඛාරිකාජං;
භුජඞ්ගභොගො’රුභුජෙන ධීරො
ආදාය චාලම්බනදණ්ඩකොටිං,
සමග්ගහී තාපසවෙසමෙවං
විරත්තචිත්තොක විභවෙව භවෙ’පි;
78. ¶
සො චඞ්කමී චඞ්කමමොතරිත්වා
සිලාතලස්මිඤ්ච දිවා නිසජ්ජි,
සායං පවිට්ඨො වසි පණ්ණසාලං
නිපජ්ජි කට්ඨත්ථරසෙසමඤ්චෙ;
පචචූසකාලම්හි පබුජ්ඣිතො සො
ආවජ්ජයිත්වා’ගමනප්පවත්තිං,
විවෙකකාමස්ස මමෙ’ත්ථ වාසො
කාමං ඝරාවාසසමො සියා’ති;
අදුඤ්හි පණ්ණච්ඡදනං කපොත-
පාදාරුණං බෙලුවපක්කවණ්ණා,
භූමීපි භිත්තී රජතාවදාතා
මඤ්චො’පි චිත්තත්ථරවාරුරූපො;
81. ¶
සුභාක මනාපා මම පකණ්ණසාලා
සාදීනවා දුප්පරිභාරියා’යං,
පණීතභික්ඛා පරියෙට්ඨි මූල-
දුක්ඛස්ස නත්ථි’ති පමාණ මන්තො;
අගාරසඤ්ඤාය පටික්ඛපිත්වා
තඤ්ච’ට්ඨදොසා කුලපණ්ණසාලං,
දසඞ්ග සාධාරණ රුක්ඛමූලං
ඵලාඵඛලාහාර මුපෙච්ච භොජී;
සුමෙධසො සො දිවසානි සත්ත
මහාපධානං පදහං සුමෙධො,
පත්තො අභිඤ්ඤාසු වසිසු පාරං
සබ්බංක සමාපත්තිසුඛං අවින්දි;
84. ¶
තස්මිංඛණෙ කානන දෙවතාහි
සාධූ’ති නිග්ඝොසිතපීතිඝොසො,
අබ්භුග්ගතො තස්ස යසෙන සද්ධිං
විසුද්ධවිජ්ජාචරණු’බ්භවෙන;
විජ්ජාධරා තග්ගුණදීපකානි
මුතිඞ්ගවීණාධනිබන්ධවානි,
ගායිංසු ගීතානි’ව නච්චමානො
හිමාචලො සම්පති සම්පවෙධි;
මුද්ධඞ්කුරං භුධරකුටබාහු-
සතෙහි තන්නිජ්ඣර චාමරෙහි,
විධූයමානෙහි විධූතපාපං
කතොපහාරෙව මහාසරා’පී;
87. ¶
අකාලමෙඝද්ධනි භෙරිරාව-
ව්යාපාරිතා මත්තසිඛණ්ඩිසණ්ඩා;
අජ්ඣාවසන්තං වනසණ්ඩමජ්ඣං
මහිංසුචා’ඛණ්ඩනතණ්ඩවෙන;
මන්දා’නිලා’මන්දභුජා’වලම්බ-
සුනීලසාඛාමණිවිජනීහි,
ලතඞ්ගනා’ලිඞ්ගිතසාලසාමී
සංවිජයුං විතදරම්පි ධීරං;
90. ¶
කපීතනා’සොක තමාල නීපා
කපීතනා’සොක තමාල නීපා, (සමත්තපාදභ්යාස මහා යමකං)
කපීතනා’සොක තමාල නීපා
කපීතනා’සොක තමාල නීපා;
න වෙලලිතා කිං පසවකා’වතංසා
ලතාවිතානා මධුපාලිසාලී,
ලතාවිතානා මධුපා’ලිසාලී
න වෙල්ලිතා කිං පකසවා’වතංසා;(සමුග්ගභෙද යමකං)
92. ¶
පුප්ඵාවලී කන්දල පාටලග්ගා
කලාපිනී සා වනරාජිනීලා,
පුප්ඵාකුලී කන්දන පාටලක්ඛී
කලාපනීලා වර රාජිනීව; (අද්ධගොමුත්තිකා බන්ධනං)
93. ¶
නතාසිරො මඤ්ජරිකාසුරම්හා
නතාසිරො පඤ්ජලිකාව රම්මෙ,
වනෙ නිබද්ධං රමිතො විභාසි
විනෙය්ය බන්ධූරචීතො පහාරො; (පාදගොමුත්තිකා බන්ධනං)
රජොකිරන්තා’වනතා ලතාසුං
ලාජොකිරන්තා වනිතා නතාව,
ද්විජොඅරඤ්ඤං වසිතා පිතාඝො
ගජොතරන්තොව ලතා විතානං; (සිලොකගොමුත්තිකා බන්ධනං ආකුලජාලමිතිපි)
95. ¶
මතඞ්ගජින්දා න මසක්කරිංසු
පාදානි නත්වාන පදිපධාමං,
පඤ්ඤාධවං පීන තපං ඵලෙහි
හිමද්දිපාදෙ පරිසුත්තමඤ්හි; (කබ්බනාම ගබ්භ චක්කං)
96. ¶
මෙත්තාය ඡත්තං’ව ඵණං ඵණින්දො
ධාරෙසි සීසෙ වසිනො චචාර,
නථාමවා’කාව’බලෙසු කිඤ්චි
මෙධාය නන්දො ථිරවාචි ඛෙමෙ; (කවිනාම ගබ්භ චක්කං)
97. ¶
නො’සිතෙහි’ස්ස සන්තාස’නූ’න තොස වතො දො,
දායතො වසතො න’නුසන්තාසස්ස හිතෙසිනො; (ගාථද්ධවිසය පටිලොම යමකං)
යොකා’සා’වාස කායො කාම’කාම’මකාම’කා,
සකායනා’නාය’කාස වාම නා ග ගනා’මවා; (සබ්බතො භද්ද බන්ධනං)
99. ¶
දයාය වසිතො දායෙ යාපජාසිව මාසදා,
යජාරහං රඤ්ජමානො වසිහංසො චිරංවසි; (අද්ධබ්භම බන්ධනං)
මධුමද මධුකර විරුතෙ විරුතෙ
මලයජ සුරහීත පවනෙ පවනෙ
හිමවති විකසිත පදුමෙ පදුමෙ
අධිසුඛ මනුභවි සවසි සවකසි; (පාදන්ත යමකං)
ඉති මෙධානන්දාභිධානෙන යතිනා විරචිතෙ සකලකවිජන හදයානන්දදානනිදානෙ ජිනවංසදීපෙ දූරෙනිදානෙ සුමෙධබ්රාහ්මණාපදානපරිදීපො.
පඨමො සග්ගො.
1. ¶
(මන්දා’ක්කන්තා) මරපුරසිරිං සබ්බසම්පත්තිසාරං
ජම්බුද්දීපා’සම සරසිජෙ කණ්ණිකා සන්නිකාසං,
රම්මං රම්මව්හය පුරවරං පාරමීපාරදස්සී
බුද්ධො දීපඞ්කර දසබලො සබ්බලොකෙකදී; ()
තස්මිං කාලෙ විපුලකරුණා නාරිසඤ්චොදිත’ත්තො
නානා ඛීණාසව පරිවුතො චාරිකං සඤ්චරන්තො,
සංවත්තෙන්තො සුනිපුණතයං ධම්මචක්කං කමෙන
පත්වා තස්මිං පටිවසති සොදස්සනව්හෙ විහාරෙ; ()
3. ¶
සුත්වා දිපඞ්කර භගවතො නාගරා කිත්තිසද්දං
සම්බුද්ධො සො ඉතිපි අරහං ත්යාදිනා’බ්භුග්ගතං තං,
ගාහාපෙත්වා තුවටතුවටං වත්ථභෙසජ්ජ පානං
තන්නිත්තා’සුං පමුදිතමතා ගන්ධමකාලාදිහත්ථා; ()
පත්වා දීපඞ්කරතරිහරිං ගන්ධමාලාදිකෙහි
පූජෙත්වාත’ඤජලිමුකුලිකා එකමන්තං නිසින්නා,
ධම්මං සුත්වා සවණසුභගං බුද්ධපාමොක්ඛසඞ්ඝං
සංයාචිත්වා මුදිතහදයා ස්වාත්තයා’පගඤ්ජුං; ()
5. ¶
සජ්ජෙත්වා තෙ දුතියදිවසෙ සජ්ජනා දානසාලං
උස්සාපත්තා ධජකදලියො පුණ්ණකුම්භෙ ඨපෙන්නා,
කුබ්බන්තා’පි ධවලසුළිනු’ක්ඛෙප ලාජොපහාරං
එවං තස්සා’ගමන මයනං ලඞ්කරොන්තා විහාසුං; ()
අබ්භුග්ගන්ත්වා අථ හිමවතා සො සුමෙධො තපස්සි
ගච්ඡං තෙසං උපරි නභසා වාකචීරං ධුනන්නො,
දිස්වා පීතිප්පමුදිතජතෙ අඤ්ජසං සොධයන්තෙ
සඤ්ඣාමෙඝො රිව පරිලසං ධතරිත්ථෙ’කමන්තං; ()
සංසොධෙන්තා කලලවිසමට්ඨාන සඞ්කාරධානං
කස්මා තුම්හෙ පටිපථමිමං’ලඞ්කරොථා’ති පුච්ඡි,
භන්තෙ දීපඞ්කරතරහරි’දානි නිස්සාය රම්මං
බුද්ධො හුත්වා විහරති මහාධම්මසඞ්ඛං ධමන්තො; ()
8. ¶
සො සම්බුද්ධො පරිවුතමහාභික්ඛුසඞ්ඝො යතො නො
ගාමක්ඛෙත්තං පවිසති තතො’ලඞ්කරොමා’බ්රුවිංසු,
බුද්ධූප්පාදො කිමුත සුතරං දුල්ලභො බුද්ධසද්දො
ඉච්චෙවංසො සුමරිය අලඞ්කත්තුකාමො’සි මග්ගං; ()
ඣානා’භිඤ්ඤා රතතකවචු’ජ්ජොතමාන’ත්තභාවො
සද්ධායෙ’සො අචලසදිසො ඉද්ධිමා තාපසො’ති,
සල්ලක්ඛෙත්වා කලලවිසමං දුග්ගමග්ගප්පදෙසං
සජ්ජෙතුං තෙ සපදි මුදිතා සාධවො තස්ස’දංසු; ()
10. ¶
නානාපුප්ඵං ජලජථලජං ඔචිනිත්වා වනම්හා
තෙත්වා දෙවාසුරභවනතො කොවිළාරාදිපුප්ඵෙ,
ආනෙත්වා’හං භුජගභවතා ඵුල්ලකණ්ඩුප්පලානි
ඡෙකොස්මී’ති විථරිය පථං ඉද්ධියා සංවිධාතුං; ()
කත්වෙ’වං මෙ හදයමකුළං තොවිකාසෙය්ය තස්මා
වෙය්යාවච්චං විසදමතිනො කායිකං සංවිධාය,
අජ්ජෙවා’හං විපුලකුසලං සඤ්චිනිස්ස’න්තී ධීරො
සංසොධෙතුං කලලකලුසං අඤ්ජසං ආරභිත්ථ; ()
පස්සන්තානං විමලනයනො’භාස ජිමූතගබ්භෙ
බුද්ධොබුද්ධො’ත්ය’භිහිතවචො විජ්ජුරාජීව චාරී,
තස්මිං පඞ්කෙ නිජකරතල’මෙභාජපච්ඡිහි ධීමා
පංසුං දත්වා රජතධවලං වාලුකං වොකිරන්තො; ()
13. ¶
තස්මි ඨානෙ කල්ලලුලිතෙ සුට්ඨු නා’ලඞ්කතෙව
සද්ධිං දීපඞ්කර’නධිවරො’නෙකඛීණාසවෙහි,
පත්තො බ්රහ්මා’මරනරඵණිසිද්ධවිජ්ජාධරානං
සංවත්තන්තෙ සුවිපුලමහෙ පාටිහීරෙ උළාරෙ; ()
හෙම’ම්භොජො’පමසුවදනං මණ්ඩිතං ලක්ඛණ්හො-
සීත්යා’නුබ්යඤ්ජනවිලසිතං කෙතුමාලාවිලාසං,
සත්ථාරං තං දිසිදිසි පභානිච්ඡරන්ත’ඤ්ජසම්භි
ආගච්ඡන්තං විය මණිතලෙ මත්තමාතඞ්ගරාජා; ()
15. ¶
ඔලොකෙත්වා විමලනයනඤ්චන්දනිලුප්පලානි
උම්මිලෙත්වා රතනඵලකං අක්කමන්තොව පිට්ඨිං,
නානාඛීණාසවපරිචුතො කද්දමං නා’ක්කමිත්වා
සම්බුද්ධොයං වජතු ඉති මෙ දීඝරත්තං හිතාය; ()
සල්ලක්ඛෙත්වා ඛර’ජිනජටාවාකචීරානි කෙසෙ
ඔමුඤ්චිත්වා විසමකලලෙ පත්ථරිත්වා’ත්තභාවං,
සෙතුං කත්වා පරමපණිධී කොමිනී චොදිත’ත්තො
පඤ්චා’භිඤ්ඤාරතනමණිමා ස්වා’චකුජ්ජො නිපජ්ජි; ()
සුත්වා ගාථාපදම්පි න මෙ භාරියං සංකිලෙසෙ
විද්ධංසෙත්වා වරසිවුරං පත්තුමිච්ඡෙ සචා’හං,
සංවිජ්ජන්තෙ තිභවභවනෙ දුක්ඛිතා’නන්තසත්තෙ
සො’භං එකො කථමධිගමෙ ධම්ම මඤ්ඤාතවෙසො;()
18. ¶
යන්නූනා’හං පරහිතරතො සම්මදඤ්ඤාය බොධිං
ආරොපෙත්වා නිඛිලජනතං’නුත්තරං ධම්මනාවං,
උත්තාරෙත්වා වරසිවපුරං වට්ටදුක්ඛොදධිම්හා
පච්ඡා දීපඞ්කරමුනි යථා නිබ්බුතිං පාපුණිස්සං; ()
ඉච්චෙවං සො පුමරිය සමොධානයිත්වා’ට්ඨධම්මෙ
සංසාරම්හා’වතරණමහාසෙතුරූපො පජානං,
මුද්ධාබද්ධ’ඤ්ජලිපුටජටො පඞ්කපිට්ඨෙ නිපන්නො
සම්බොධත්ථං පණිධිමකරි තාව තප්පාදමූලෙ; ()
20. ¶
උස්සිසඨො සපදි භගවා පඤ්චවණ්ණප්පසාදං
උම්මීලෙත්වා නයනයුගලං ඵුල්ලනීලුප්පලාභං,
දිස්වා නීලොපලමණිමයං වාතපානඤ්චයං’ව
උග්ඝාටෙන්තො ඉසිවරම්හාපඞ්කජං පඞ්කපිට්ඨෙ; ()
එතස්සි’ජඣිස්සති ඉති අයං පත්ථනා’නාගතංස-
ඤාණං සම්මා පතිනිය ඉතො කප්පලක්ඛාධිකානං,
ආවජ්ජෙන්තො උපරි චතුරාසඞ්ඛියානන්ත්ය’වෙදි
පත්වා බොධිං අහමිව සියා ගොතමො නාම බුද්ධො; ()
තුම්හෙ සම්පස්සථ ඉති ඉමං තාපසං සඞ්ඝමජ්ඣෙ
වත්වෙ’වං සො පදමසදිසං ධම්මරාජා දදන්තො,
සම්හින්දිත්ථා’ධරකිසලයා’ලත්තකං නාගතංය-
පඤ්ඤාමුද්දා’ඞ්කිතපදසතං වත්තසන්දෙසගබ්භං; ()
23. ¶
වාසට්ඨානං කපිලනගරං නාම මාසාමහෙසි
මාතා සුද්ධොදනනරපති තෙ පිතා’දිච්චවංසෙ,
බිම්බා බිම්බා ධරවති පියා හෙම බිම්බා භිරාමා
තස්මිංකාලෙ තනුජරතනං රාහුලො හෙස්සතෙ තෙ; ()
හෙස්සන්තෙ තෙ පඨමදුතියස්සාවකා සාරිපුත්ත-
මොග්ගල්ලානා ද්විජකුලභවා භුරිපඤ්ඤිද්ධිමන්තො,
ආනන්දාඛ්යො යති පති රුපට්ඨායකොසාවිකානං
ඛෙමාථෙරි පරම යුගලං උප්පලබ්බණ්ණථෙරි; ()
25. ¶
අස්සත්ථො තෙ විජයවිටපී ත්වඤ්ච ඛො ගොතමව්හො
ඡබ්බස්සානී පදහිය ඝරා නික්ඛමිත්වා සකම්හා,
පායාසග්ගං පරිවිසිය භො ත්වං සුජාතාය දින්නං
බොධිං බුජ්ඣිස්සසි ඉති ධුවං බොධිමූලෙ නිසජ්ජ; ()
සත්ථා සඤ්ඣාඝනපටලතො මුත්තවිජ්ජුල්ලතෙ,ව
සන්දස්සෙත්වා නිජභුජලතං චීවරබ්භන්තරම්හා,
පඛ්යාකාසි ජලධරරවා’කාරගම්භීරඝොයං
නිච්ඡාරෙත්වා සුරධනුරිවො’භාස ඡබ්බණ්ණරංසි; ()
අම්හෙ දීපඞ්කරභගවතො සාසනෙ නා’වබුද්ධා
ලච්ඡාමා’ති තව පරිමුඛෙ’වා’යතිං මොක්ඛධම්මං,
තස්මිං පත්තා’ඛීල සුරනරාපත්ථයුං තඞ්ඛණෙවං
පූජෙත්වා’තඤ්ජලිසරසිජෙ පාදපීඨම්හි තස්ස; ()
28. ¶
බුද්ධො බ්රහ්මාමරනරසිරො චුම්බිතඞ්ඝී සරොජො
සම්පූජෙත්වා’ට්ඨහි ජටිලකං පුප්ඵමුට්ඨීහි තම්හා,
පක්කාමි සො කනකසිඛරීහාරි කිඤ්ජක්ඛභාරෙ
උබ්භූත’ම්හොරුහවනසිරෙ අප්පයන්තො පදානි; ()
රම්මං රම්මං මහීය ජටිලං පුප්ඵමුට්ඨීහි කත්වා
ඛීණා ඛීණාසවවසිගණා දක්ඛිණං පක්කමිංසු,
දෙවා’දෙවා පවුරමකරුං වන්දනාමානපූජං
දීපං දීපඞ්කරදසබලඤ්චා’නුගන්ත්වා නිවත්තා; ()
30. ¶
තම්හා ඨානා ගතසති ජනෙ සන්නිසින්නස්ස තස්ස
පල්ලඞ්කෙනා’මරනර පරිච්චන්ත පුප්ඵාසනම්හි,
ජාතික්ඛෙත්තා තහිමුපගතා දෙවතා එතමත්ථං
ආරොචෙසුං මහිතවරණා අඤ්ජලිමඤ්ජරීහිං; ()
පුබ්බෙ පුප්ඵාසනුපරි සමාරූළ්හබුද්ධඞ්කුරානං
අද්ධානෙ’වෙ’තරහි භවතොචා’සනාරොහණම්හි,
එකාලොකා දසහි ගුණිතා ලොකධාතු සහස්සී
සංවත්තන්තෙ ත්වමනවරතං හෙස්සසෙ තෙන බුද්ධො; ()
තාසං වාචං සවණමධුරං දෙවතානං නිසම්ම
භිය්යො චිත්තප්පභවවීරියො පීතිවිප්ඵාරිතත්තො,
පුබ්බෙ සත්තුත්තමපරිචිතා බොධිසම්භාරධම්මා
ආවජ්ජෙසි කති ඉති සුධී ධම්මධාතුං සහෙතුං; ()
33. ¶
ඔකුජ්ජිත්වා ධරණිඨපිතො පුණ්ණ කුම්භො සුමෙධ
විස්සන්දෙත්වා සලිලමඛිලං කින්තුපච්චාහරෙථ,
එවං දත්වා ධනසුතකලත්ත’ඞ්ගපච්චඞ්ගජීවෙ
නිබ්බින්නො මා භවි’ති පඨමං පාරමිං’ධිට්ඨහි සො; ()
නා’පෙක්ඛිත්වා යථරිව නිජං ජීවිතං ජීවිතං’ව
රක්ඛන්තො සඤ්චරති චමරි චාමර චන්දිකාභං,
එවං සීලං වරසිවපුරද්වාරමාරක්ඛ ධීර
අජ්ඣිට්ඨාසි ඉති සදුතියං පාරමිං සුද්ධසීලො; ()
35. ¶
සංවිග්ගො යො චිරපරිවසං ඝොරකාරාඝරම්හි
මුත්තීං තම්හා’ගමයති යථා හොහි නෙක්ඛම්මනිත්තො
නිබ්බින්නො ත්වං තථරිව භවෙ බන්ධනාගාරරූපෙ
අජ්ඣිට්ඨාසි තතියම්පි සො පාරමින්ත්යෙ’කචාරී; ()
හීනුක්කට්ඨං කුලමනුඝරං භික්ඛකො භික්ඛු භික්ඛං
අණ්වාහිණ්ඩං ලභති නචිරං සංවරට්ඨො යථෙ’වං,
සම්බොධත්ථ භජ පටිබලෙ පණ්ඩිතෙ පුට්ඨපඤ්හො
අජ්ඣිට්ඨාසි ත්වමිති මතිමා පාරමිං සො චතුත්ථිං; ()
නිච්චුස්සාහො විචරති යථා කෙසරී සෙරිචාරී
එවං ඨානෙ ගමනසයනෙචා’සනෙ ත්වං සුමෙධ,
උස්සොළ්හී ත්යාසිථිලවීරියො හොති සම්බොධනත්ථං
අජ්ඣීට්ඨාසි ථිරවීරියවා පඤ්චමිං පාරමිං සො; ()
38. ¶
ඉට්ඨානිට්ඨං පථවිරිව භො සබ්බමානාවමානං
නාපජ්ජිත්වා මනසිවික්තිං ත්වං සහන්තො ඛමන්තො,
සම්බොධත්ථං පරවධඛමො හොහි’තී ඛන්තිවාදී
අජ්ඣිට්ඨාසි පරහිතරතො ඡට්ඨමිං පාරමිං සො; ()
වීථිං නාතික්කමති නියමං ඔසධීතාරකා’යං
එවං සන්තුත්තම පරිචිතං සච්චවාචං සුමෙධ,
ත්වං මාවිතික්කමි කරහචි බොද්ධුකාමො සුබොධිං
අජ්ඣිට්ඨාසි’ත්ය’විතථකථි සත්තමිං පාරමිං සො; ()
40. ¶
තම්හාඨානා බලවපවනෙ වායමානෙ’පි ථොකං
කප්පට්ඨාසි තචලති යථා පබ්බතො සුප්පතට්ඨො,
ත්වං තිට්ඨාහි තථරිව අධිට්ඨානධම්මෙසු දළ්හං
අජ්ඣිට්ඨාසී’ත්යවලසදිසො ච’ට්ඨමිං පාරමිං සො; ()
ඔතිණ්ණෙසු උදකරහදො භො නිහීනුත්තමෙසු
සීතත්තං සම්ඵරති හි සමං වාරිනා භාවයෙනි,
මෙත්තායෙවං තිභවභවනෙ සබ්බසත්තෙසු තුල්යං
අජ්ඣිට්ඨාසි සමුති නවමිං පාරමිං මෙත්ත චිත්තො; ()
ඉට්ඨානිට්ඨෙ සති පටිහතෙ වත්ථුජාතෙ යථාහි
මජ්ඣත්තා’යං වසුමතිවධූ හොති දුක්ඛෙ සුඛෙක වා,
එවං භො ත්වං භව සමතුලාසන්තිභො’පෙක්ඛ කො’ති
අජ්ඣිට්ඨාසි සවසි දසමිං පාරමිං භුරිමෙධො; ()
43. ¶
ආලොලෙන්තො තිදසපමිතං පාරමිසාගරං සො
සත්තාධිසො නිසිතමතිමා ඤාණමත්ථා’චලෙන,
ආවජ්ජෙසි වසුමතවධු සාධුකාරං’ව දෙන්ති
සංකම්පි සම්පති සතිමතො ධම්මතෙජෙන තෙන; ()
භීරූච්ඡම්හී ඝණපථවියා කම්පමාතායි’මාය
පත්වා දීපඞ්කරභගවතො රම්මවාසී සමීපං,
සම්පුච්ඡිංසු වසුමති භුසං කම්පි තංකිස්සහෙතු
ආවජ්ජෙත්වා සමුති මුනිනො තම්පවත්තිං කථෙසි; ()
නික්කඞ්ඛා තෙ පුනපි නගරා නාගරා තං උපෙච්ච
සම්පූජෙසුං චරණයුගලං ගන්ධමාලාදිකෙහි,
කත්වා තෙන’ඤ්ජලිසරසිජෙ යෙන දීපඞ්කරෙ’ණො
උට්ඨාසි සො පුරිසතිසහො සන්නීසින්නාසනම්හා; ()
46. ¶
මා තෙ රොගො භවි පටිභයං මා භවි ඡම්භිතත්තං
සඞ්කප්පො තෙ පරමපණිධි සිජ්ඣතං ඛිප්පමෙව,
ඉත්ථඤ්චා’සිථුතිපදසතං ජාතිඛෙත්තා ගතා තං
පුප්ඵාදීහි මහීය ජටිලං නිජ්ජරා බ්යාහරිංසු; ()
අබ්භුග්ගන්ත්වා පවනපදවිං දෙවතානං මනානි
බොධාත්වො හිමවති සකං අස්සමං තාපසො සො,
පත්තො අත්ථාචලමුපගමී තඞ්ඛණෙ රංසිමාලී
සඞ්කොචෙත්වා සරසිජවනං සංහරිත්වා’ංසුජාලං; ()
48. ¶
රම්මං දීපඞ්කරභගවතො රම්මවත්යා’භිධානං
වාසට්ඨානං ජනකජනනී ද්වෙ සුදෙවස්සුමෙධා,
නිච්චොපට්ඨායකයතිවරො සාගතොමඞ්ගලොච
තිස්සොචා’සුං පඨමදුතියස්සාවකා ථෙරනාගා; ()
නානාඛීණාසවපරිවුතො චා’සි නන්දා සුනන්දා
තස්සා’හෙසුං පඨමදුතියස්සාවිකා අග්ගභූතා,
කායො’සිතිරතනපමිතො පිප්ඵලිනාමබොධි
අට්ඨාසි සො පචුරජනතං තාරයං වස්සලක්ඛං; ()
සත්ථා දීපඞ්කරව්හො සුරනරසරණොදීපදීපොචිරස්සං
දීපෙවො ධම්මදීපං තිභුවනභවනෙ වීත’විජ්ජන්ධකාරං
අග්ගික්ඛන්ධො’වභාසං විහරිය පරිනිබ්බායි ඛීණාසවා’පි
ඛීණස්නෙහාපදීපායථරිව අරියා සාවකා නිබ්බුතා’සුං; ()
ඉති මෙධානන්දාභිධානෙන යතිනා විරචිතෙ සකලකවිජන හදයානන්දදානනිදානෙ ජිතවංසදීපෙ දූරෙනිදානෙ සුමෙධ තාපසස්ස මූලපණිඨානට්ඨපනපවත්ති පරිදීපො දුතියො සග්ගො.
1. ¶
ලොකං (’වසන්තතිලකො) කුමුදාකරං මා
කොණ්ඩඤ්ඤනාමභගවා’ථ පබොධයත්තො,
ජාතො තදා වරමතී විජිතාවි රාජා
සම්පන්න චක්කරතනො’භවි චක්කමත්ති; ()
සඞ්ඝස්ස බුද්ධපමුඛස්ස උළාරදානං
දත්වා විධාය පණිධිං වරබොධියා සො,
රජ්ජං පහාය ජිනසාසනමොතරිත්වා
ඣානාන්ය’ලත්ථ පටිලඞ්වරප්පදානො; ()
3. ¶
තස්සා’සි රම්මවතිනාම පුරං සුනන්දො
රාජා අහොසි ජනකො ජනනී සුජාතා,
භද්දස්සුභද්දසමණා වරසාවකා’සුං
තිස්සො’පතිස්ස’සමණි වරසාවිකායො; ()
ලක්ඛායුකො විජයබොධි විසාලසාල-
කල්යාණි නාම තදුපට්ඨහි චා’නුරුද්ධො,
තස්සා’ට්ඨ සීතිරතනප්පමිතං සරීරං
ආසුං තයො අරියසාවකසන්නිපාතා; ()
තස්සා’පරෙන සමයෙනි’හ’නඞ්ගභඞ්ගො
උප්පජ්ජි මඞ්ගලජිනො ජනමඞ්ගලාය,
බුද්ධඞ්කුරො’තිරුචිරො සුරුචී සමඤ්ඤො
ආසි තදා’වතිසුරො ද්විජවංසකෙතු; ()
6. ¶
දත්වා සසාවකජිතස්ස දිනානි සත්ත
පත්ථෙසි බොධිමසමං ගවපානදානං,
පබ්යාකතො භගවතා භවනා’හීගන්ත්වා
පබ්බජ්ජිතො සුඛමවින්දි සමාධිජං සො; ()
තස්සු’න්තරං පුරවරං පිතරො’ත්තර’ව්හා
ආසුං සුදෙවසමණො වසි ධම්මසෙනො,
තස්සා’ග්ගසාවකයුගං සකසාවිකානං
භද්දංයුගං අභවි සිවලිචා’ප්ය’සොකා; ()
8. ¶
තං පාලිතො ජිනමුපට්ඨහි අට්ඨ’සීති
හත්ථො’සි තස්ස වජිරූපමරූපකායො,
බොධී’පි නාගතරු සාවකසන්තිපාතා
ආසුං තයො නවුතිවස්සසහස්සමායු; ()
තස්සා’පරෙන සුමනො කරුණානිධානො
නාථො මනොජමථනො උදපාදි ලොකෙ,
බුද්ධඞ්කුරො’භවි තදා’තුලනාගරාජා
තෙජ’ග්ගිජාලජලිතො අතුලිද්ධිමා සො; ()
නාගො’පි නාගභවනම්හි සසාවකස්ස
බුද්ධස්ස දිබ්බතුරියෙහි කතුපහාරො,
දත්වාන දානමතුලං පණිධිං අකාසි
බුද්ධො භවිස්සසි තුවන්ති අහාසි බුද්ධො; ()
11. ¶
ඛෙමව්හයං පුරමහූ ජනකො සුදන්තො
රාජා ජනෙත්ති සිරිමා නිජසාවකානං;
අග්ගා භවිංසු සරණො වසි භාවිතත්තො
සොණා තදග්ගසමණි’සි තථු’පසොණා; ()
තස්සා’සි නාගතරු බොධි උදෙනතෙරො-
පට්ඨායකො නවුතිවස්සසහස්සමායු,
උබ්බෙධතො නවුතිහත්ථමිතං සරීරං
ආසුං තයො අරියසාවකසන්නිපාතා; ()
තස්සා’පරෙන උදපාදි’හ රෙවතාඛ්යො
දෙවාදිවන්දිතපදො භුවි දෙවදෙවො,
සත්තුත්තමො භවි තදා අතිදෙවනාමො
භොවාදිවංසතිලකො චතුවෙදවෙදී; ()
14. ¶
බද්ධඤ්ජලී සිරසි ධම්මකථං නිසම්ම
ගන්ත්වාන තං සරණමුත්තරමුත්තරියං;
දත්වා’හිපත්ථයි සුඛොධිමථො මහෙසි
බුද්ධො භවිස්සසි තුවන්තී විසාකරිත්ථ; ()
තස්සා’සි ධඤ්ඤවතිනාම පුරං ජිනස්ස
මාතා මහෙසි විපුලා විපුලො පිතා’සි,
සබ්රහ්මදෙවවරුණො භවි සඞ්ඝමජ්ඣෙ
භද්දා ච භද්දයුගලං දුවිධං සුභද්දා; ()
තං සම්භවො වසි උපට්ඨහි නාගබොධි
රුක්ඛොප්ය’සිතිරතනං භවි අත්තභාවො,
ආයුප්පමාණම්පි සට්ඨිසහස්සවස්සං
ආසුං තයො අරියසාවකසන්නිපාතාත;
17. ¶
තස්සා’පරම්හි සමයෙ ජනපාරිජාතො
උප්පජ්ජි සොභිතජිනො ජිතපඤ්චමාරො,
අජ්ඣායකො සකලවෙද මුළාරභොගී
බුද්ධඞ්කුරො භවි තදා’ජිතනාමවප්පො;
ධම්මං නිසම්ම සරණෙසු පතිට්ඨහිත්වා
සඞ්ඝස්ස බුද්ධපමුඛස්ස උළාරදානං,
දත්වා පධානපණිධාන මකාසි ධීරො
ත්වං ලච්ඡසි’ති වරබොධි මහාසි සත්ථා; ()
රම්මං සුධම්මමහු තස්ස පුරං සුධම්මො
රාජා අහොසි ජනකො ජනිකා සුධම්මා
තස්සා’ග්ගසාවකයුගං අසමො සුනෙත්තො
තස්සාවිකා’ග්ගයුගලං නකුලා සුජාතා; ()
20. ¶
නාගස්ස නාගතරු බොධි සරීරමට්ඨ-
පණ්ණාසහත්ථපමිතං තමතොමථෙරො,
සොපට්ඨහී නවුතිවස්සසහස්සමායු
ආසුං තයො අරිය සාවක සන්නිපාතා; ()
උප්පජ්ජි තස්ස අපරෙන අනොමදස්සි
බුද්ධො පබුද්ධකමලාමලනීලනෙත්තො,
බුද්ධඞ්කුරො ජිතසුරාරි තදානි යක්ඛ-
සෙනාපතී භවි මහිද්ධිමහානුභාවො; ()
සම්බොධි මග්ගපුරිසො පණිධානයං සො
සඞ්ඝස්ස බුද්ධපමුඛස්ස උළාරදානං,
පාදාසි තිසු සරණෙසු පතිට්ඨහිත්වා
බුද්ධො භවිස්සසි තුවන්ති ජිනො’බ්රුවිතං; ()
23. ¶
ඨානඤ්හි චන්දවතිනාම යසොධරාඛ්යා
මාතා මහෙසි යසවා ජනකො ජනින්දො,
තස්ස’ග්ගසාවකයුගං නිසභො අතොමො
ද්වෙ සුන්දරී ච සුමනා චරසාවිකා’සුං; ()
බොධී’පි තස්ස කකුධො මුනිදෙහමට්ඨ-
පණ්ණාසහත්ථපමිතං වරුණාභිධානො,
ථෙරො උපට්ඨහි ච ලක්ඛපමාණමායු
ආසුං තයො අරියසාවකසන්නිපාතා; ()
තස්සා’පරෙන පදුමො දිපදානමින්දො
ජාතො පබුජ්ඣිතමනොපදුමො පජානං,
ධීරො බභූව වරවාරණකුම්භභෙදී
සීහො තදා රුචිරකෙසරභාරගීවො; ()
26. ¶
බුද්ධං නිරොධසුඛවෙදියනං වතම්හි
සත්තාහමක්ඛිපදූමෙහි තමච්චයිත්වා,
චිත්තං පසාදිය පුනා’ගතසාවකෙසු
සීහො විභාසි පටිලද්ධවරප්පදානො; ()
තස්සා’සි චම්පකපුරං පදුමාභිධානො
රාජා අහොසි ජනකො අසමා ජනෙත්තී,
සාලොපසාලයතයො වරසාවකා’සුං
රාමා’පි තස්ස පරමාසමණි සුරාමා; ()
නාමෙනු’පට්ඨහි වසි වරුණො තමට්ඨ-
පණ්ණාසහත්ථමිත මස්ස සරීරමා’සි,
බොධි’පි සොණතරු ලක්ඛපමාණමායු
ආසුං තයො අරියසාවකසන්නිපාතා; ()
29. ¶
තස්සා’පරෙන වරදො මුනි නාරදව්හො
පාපන්ධකාරනිකරං භීදුරො’දපාදි,
බුද්ධඞ්කුරො භවි තදා’ඛිලඣාතභිඤ්ඤා-
ලාභී පවත්තඵලභොජි තපොධනීසො; ()
කත්වානු’ළාරපණිධාන මුළාරවිරො
දත්වා සසාවකජිනස්ස උළාරදානං,
පූජෙසි තං සුරභිනා හරිචන්දනෙන
සත්ථාපි සම්පති වියාකරණං අදාසි; ()
තස්සා’සි ධඤ්ඤවතිනාම පුරං සුමෙධො
රාජා අහොසි ජනකො ජනනී අනොමා,
ද්වෙ භද්දසාලජිතමිත්තවසි වසින-
මග්ගො’න්තරා සමණි ඵග්ගුණි භික්ඛුනීතං; ()
32. ¶
වාසෙට්ඨභික්ඛු තදුපට්ඨහි රූපකායො
තස්සා’ට්ඨසිතිරතනං මහසොණසාඛී,
බොධිද්දුමො නවුතිවස්සසහස්සමායු
ආසුං තයො අරියසාවකසන්තිපාතා; ()
තස්සා’පරෙන පදුමුත්තර ධම්මරාජා
ජාතො තිලොකපදුමො පදුමප්පිතඞ්ඝී,
අඩ්ඪො උළාරවිභවො මහරට්ඨියො සො
බුද්ධඞ්කුරො භවි තදා ජටිලාභිධානො;()
සම්බොධියා’ධිගම පච්චයපත්ථනං සො
විරොවිධාය පදුමුත්තරපාදමූලෙ,
සඞ්ඝස්ස බුද්ධපමුඛස්ස තිචිවරානි
පාදාසි තීසුරතනෙසු අභිප්පසන්නො; ()
35. ¶
තස්සා’සි හංසවතිනාම පුරං ජිනස්ස
ආනන්දභුපති පිතා ජනිකා සුජාතා,
ද්වෙ තස්ස දෙවලසුජාතවසි වසිනං
අග්ගා භවිංසු සමණිස්වාමිතාසමා’ග්ගා; ()
ලක්ඛායුකො සජයබොධික විසාලසාල
රුක්ඛො උපට්ඨහි මුනිං සුමනාභිධානො,
තස්ස’ට්ඨ’සිතිරතනප්පමිතං සරීරං
ආසුං තයො භගවතො ගණසන්නිපාතා; ()
තස්සා’පරෙන සමයෙන සුමෙධනාමො
ලොකම්හි පාතුභවි ලොකහිතාය සත්ථා,
බුද්ධඞ්කුරො කිර තදාන්යු’භතො සුජාතො
ස්වා’සිතිකොටිවිභවො’ත්තර මාණවො’සි; ()
38. ¶
විස්සජ්ජියාන විභවං තිංසතිකොටිං
දත්වාන දානමස්මං සුගතෙ සසඞ්ඝෙ,
පබ්බජ්ජිතො පරමබොධි මපත්ථයිත්ථ
බ්යාකාසි සොමුනි ත’මිජ්ඣනභාව’මද්ධා; ()
රම්මං සුදස්සනමහූ නගරං සුදන්තො
තස්සා’සි භූපති පිතා ජනනී සුදත්තා,
සඞ්ඝෙසු’හොසු සරණො වසි සබ්බකාමො
රාමා යමානි පරමාන්ය’භවුංක සුරාමා; ()
40. ¶
බොධී’පි නීපතරු සාගරනාමථෙරො
’පට්ඨාසි තං නවුතිවස්සසහස්සමායු,
තස්සා’ඪසිතිරතනු’ග්ගතමාසි ගත්තං
ආසුං තයො සතිමතො ගණසන්තිපාතා; ()
තස්සා’පරෙන සමයෙන ජනප්පදීපො
ජාතො සුජාතභගවා ජිතපඤ්චමාරො,
සම්පන්නසත්තරතතො වරචක්කවත්ති
රාජා බභූවි’හ මහාපුරිසො තදාසො; ()
ධම්මා’මතෙන මුදිතො රතනද්වයස්ස
දත්වා සසත්තරතනං චතුදීපරජ්ජං,
පබ්බජ්ජි බොධිපණිධිං පණිධාය ධීමා
ඤත්වා මහාමුනි තමිජ්ඣනභාවමාහ;
43. ¶
රම්මං සුමඞ්ගලමහූ පුරමුග්ගතාඛ්යො
රාජා පිතාභවි පභාවතිනාම මාතා,
අග්ගාභවිංසු ච සුදස්සනදෙවථෙරා
නාගා ගණස්සදසි නාගසමාලථෙරි; ()
තං නාරදොමුනිරු’පට්ඨහි ච’ත්තභාවො
පණ්ණාසහත්ථපමිතො භවිවෙණුබොධි,
තස්සා’භවී නවුතිවස්සසහස්සමායු
ආසුං තයො ධීතිමතො ගණසන්නිපාතා; ()
තස්සා’පරෙනි’හ නිරූපමරූපසාරො
ජාතොබභූව පියදස්සිසමන්තදස්සි,
ධීරො තදන්ය’භවි කස්සපමාණවො සො
වෙදෙසු තීසු කුසලො කුසලං ගවෙසි; ()
46. ¶
සො කොටිලක්ඛපරිමාණධතබ්බයෙන
සඞ්ගස්ස බුද්ධපමුඛස්ස මහාවිහාරං,
කත්වා පදාසි අභිපත්ථිතබුද්ධභාවො
බුද්ධො’පි තප්පණිධිසිද්ධි සියා’ත්ය’භාසි; ()
චන්දාමහෙසි ජනනී ජනකො පුදින්නො
රාජා බභූව පුරමස්ස අනොමනාමං,
ආසුං තදග්ගයුගලානි සුජාතධම්ම-
දින්නා ගණස්සදසි පකාලිතසබ්බදස්සි; ()
තං සොතව්හසමණො සමුපට්ඨහිත්ථ
බොධී පියඞ්ගු භගවා’සි අසිතිහත්ථො,
අට්ඨාසික සො නවුතිවස්සසහස්සම’ස්ස
ආසුං තයො මතිමතො ගණසන්නිපාතා; ()
49. ¶
තස්සා’පරෙන සමයෙනු’දපාදි ලොකෙ
ලොකත්ථසාධනරතො මුනිර’ත්ථදස්සී,
සත්තුන්තමො’පි නිරතික්කමධම්මසිමො
තෙජිද්ධිමා ඉසි තදා’සි සුසිමනාමො; ()
ආනීය දිබ්බභවනා කුසුමානි තස්ස
මන්දාරවානි සුපතිට්ඨිතපාදපීඨෙ,
සම්පූජියාන පණිධානමකාසි සත්ථා
ත්වං මාදිසො’බ්රුවි භවිස්සසි චා’යතින්ති; ()
තස්සා’සි සොභිතපුරං භවිසාගරව්හො
රාජා පිතා ජනතිදෙවි සුදස්සනාඛ්යා,
සන්තොපසන්තසමණා වරසාවකා’සුං
ධම්මා තදග්ගසමණිප්ය’භවුං සුධම්මා; ()
52. ¶
තඤ්චා’භයො මුනිරූපට්ඨහි සොප්ය’සීති-
හත්ථුග්ගතො සතසහස්සපමාණමායු,
චම්පෙය්යසාඛි භවි බොධි සුබොධිහෙතු
ආසුං තයො අරියසවකසන්නිතා; ()
තස්සා’පරෙන උදපාදි’හ ධම්මදස්සී
නිස්සීමධී’නධිවරො භවපාරදස්සි,
සො තාවතිංසභවතම්හි මහානුභාවො
බුද්ධඞ්කුරො භවි තදා කිර දෙවරාජා;()
දිබ්බානි ගන්ධකුසුමානි කථාගතස්ස
චක්කඞ්කිතොරුචරණම්බුරුහාසනම්හි,
පූජෙසි දිබ්බතුරියෙහි ච බුද්ධභාවං
සො පත්ථයං මුනිතමිජ්ඣ නභාවමාහ; ()
55. ¶
ඨානියමාසි සරණං සුගතස්ස තස්ස
රාජා පිතා’සි සරණො ජනනි සුනන්දා,
අග්ගාභවිංසු පදුමොවසි ඵුස්සදෙවො
ඛෙමා ච භික්ඛුසමණිස්ව’පි සබ්බනාමා; ()
ථෙරො සුනෙත්තවිසුතො තදුපට්ඨහි සො
ලක්ඛායුකො’සි ජයබොධි ඤ්ච බිම්බිජාලො,
තස්සා’ප්ය’සිතිරතනප්පමිතං සරීරං
ආසුං තයො අරියසාවකසන්නිපාතා; ()
තස්සා’පරෙන සමයෙනි’ග සිද්ධබොධි
සිද්ධත්ථනාමවිදිතො උදපාදි සත්ථා,
බුද්ධඞ්කුරො භවි තදා’ඛීලඞඣානලාභී
භොජි පවත්තිතඵලං වසි මඞ්ගලාඛ්යො; ()
58. ¶
සම්පන්නගන්ධරසිකං පරිපක්කමෙකං
ආනීය සො විපකුලජම්බුභලං වනම්හා,
පාදාසි තස්ස පණිධීකතබුද්ධභාවො
තඤ්චානුභුය භගවාපි වියාකරිත්ථ; ()
වෙහාරමාසි නගරං ජයසෙනනාමො
රාජා අහොසි ජනකො ජනනී සුඵස්සා
භික්ඛූසු තස්ස වසි සම්බහුලො සුමිත්තො
ද්වෙ සීවලි ඤ්ච සමණීසු වරා සුරාමා; ()
තං රෙවතොමුනි මුනින්දමුට්ඨහිත්ථ
බොධී’පි තස්ස කණිකාරමභීරුහො’සි,
ලක්ඛායුකො ස’නරසාරථි සට්ඨිහත්ථො
ආසුං තයො අරියසාවකසන්නිපාතා; ()
61. ¶
තස්සා’පරෙනි’හ සමුබ්භවි නිස්සනාමො
සත්ථා පසත්ථචරණො චතුරො’ඝතිණ්ණො,
බුද්ධඞ්කුරො භවි තදානි සුජාතරාජා
රාජඤ්ඤමොළිමණිලඞ්කතපාදපීඨො; ()
හිත්වා ස’රජ්ජමිසිවෙයධරො සුධීරො
දිබ්බෙහි’නෙකකුසුමෙහි ජිනං වජන්තං,
පූජෙසි මුද්ධනි තමාපවිතානසොභං
සත්ථා’පි තප්පණිධිසිද්ධි සියා’ත්ය’භාසි; ()
ඛෙමං පුරඤ්හි ජනකො ජනසන්ධනාමො
රාජා ජනෙත්ති පදුමා නිජසඞ්ඝමජ්ඣෙ,
ද්වෙ බ්රහ්මදෙවුදය විස්සුතථෙරනාගා
ඵුස්සා ච අග්ගයුගලාන්ය’භවුං සුදත්තා; ()
64. ¶
තං සම්භවොවසි වසින්දමුපට්ඨහිත්ථ
තස්සා’සනව්හතරු බොධි ස’සට්ඨිතත්ථො,
අට්ඨාසි වස්සගණනාය මහෙසි ලක්ඛං
ආසුං තයො අරියසාවකසන්නිපාතා; ()
තස්සා’පරෙන භවසාගරපාදස්සි
ඵුස්සො මහාමුනිරි’හකබ්භුදපාදි ලොකෙ,
ධීරො තදානි විජිතාවි ජිතාරිවග්ගො
රාජා බභූව සුරරාජනිභො’රුතෙජො; ()
සම්බොධි මග්ගපුරිසො පණීධාය ඵීතං
රජ්ජං විවජ්ජිය ස’පබ්බජිතො ජනස්ස,
අඤ්ඤාය තීණිපිටකානි කථෙසි ධම්මං
ව්යාකාසි ඵුස්සභගවා’පි’ව පුබ්බබුද්ධා; ()
67. ¶
තස්සා’සි කාසිනගරං ජයසෙනනාමො
රාජා පිතා’සි ජනති සිරිමා මහෙසි,
සඞ්ඝෙසු’භොසු’පි සුරක්ඛිතධම්මසෙතා
චාලා තදග්ගයුගලානි තථූ’පඤ්චාලා; ()
බොධිද්දුමා’මලකසාඛි සරීරමට්ඨ-
පණ්ණාසහත්ථපමිතං සභියාභිධානො,
සොපට්ඨහී නවුතිවස්සසහස්සමායු
ආසුං තයො භකවතො ගණසන්නිපාතා; ()
තස්සා’පරෙන සනරාමරසත්තසාරො
සත්ථා විපස්සි’හ සමුබ්භවි සබ්බදස්සී,
කම්මෙන කෙනචි මහිද්ධිමහානුභාවො
බුද්ධඞ්කුරො’භවි තදා’තුලනාගරාජා; ()
70. ¶
අඞ්ගීරසස්ස ඝනකඤ්චනහද්දපීඨං
පාදාසි තස්ස ඛවිතං රතනෙහි නානා,
සො බුද්ධභාවමහිපත්ථිය බොධිසත්තො
ව්යාකාසි තත්ථසුනිසජ්ජ ජිනො විපස්සි; ()
තස්සා’සි බන්ධුමතිනාමපුරං තදෙව-
නාමො පිතා ජනනි බන්ධුමතී මහෙසි,
ද්වෙ ඛණ්ඩතිස්සවසිනො වරසාවකා’සුං
චන්දා ච භද්දයුගලං භවි චන්දමිත්තා; ()
දෙහං අසිතිරතතං තමසොකථෙරො-
පට්ඨාසි බොධිවිටපී භවි කණ්හවණ්ටා,
වාසංඅකා මුනිර’සීතිසහස්සවස්සං
ආසුං තයො අරියසාවකසන්නිපාතා; ()
73. ¶
තස්සා’පරෙන අධිසීලසමාධිපඤ්ඤො
සත්ථා සමුබ්භවී සිඛී ජනකප්පසාඛී,
ධීරො තදා’භවි අරින්දමනාමරාජා
සද්ධො පහූතරතතො රතනත්තයම්හි; ()
භික්ඛඤ්ච සත්තරතනාභරණාභිරාමං
ඤත්වාන හත්ථිරතනං සුගතෙ සසඞ්ඝෙ,
සො බුද්ධභාවමහිපත්ථයි සත්තසාරො
ව්යාකාසි ලච්ඡසි සුඛොධිපදන්ති සත්ථා; ()
බුද්ධස්ස චාරිණවතී නගරං අහොසි
මාතා පභාවති පිතා අරුණව්හ රාජා,
සඞ්ඝෙසු’භොසු අභිභුවසි සම්භවො ච
අග්ගාභවිංසු මඛිලාපදුමාභිධානා; ()
76. ¶
ඛෙමඞ්කරො ජිනමුපට්ඨහි සත්තතිංස-
හත්ථුච්ඡිතො විජයබොධි ච පුණ්ඩරිකො,
සො සත්තතිංසතිසහස්ස මිතායුකො’සි
ආසුං තයො තදියසාවකසන්නිපාතා; ()
තස්සා’පරෙනි’හ සමුබ්භවි කෙතුමාලා-
බ්යාමප්පභාපරිලසං මුනිවෙස්සභූ’ති,
බුද්ධඞ්කුරො කිර තදානි සුදස්සනව්හ-
රාජා බභූව පරරාජගජින්දසීහො; ()
සඞ්ඝස්ස බුද්ධපමුඛස්ස සචීවරං සො
දත්වාන දානමතුලං ජිනසාසනම්හි,
සබ්බඤ්ඤුබොධිමභිපත්ථිය පබ්බජිත්ථ
බුද්ධො භවිස්සසි ධුවන්ති තමාහසත්ථා; ()
79. ¶
තස්සා’ප්ය’නොපමපුරං භවි සුප්පතීතො
රාජා පිතා යසවතී ජනිකා මහෙසී,
සොණුත්තරා ච නිජසාවකසාවිකානං
දාමා මතිද්ධිපරමා පරමා සමාලා; ()
බොධී’පි තස්ස භවි සාලමහීරූහො’ප-
සම්පන්නභික්ඛු තදුපට්ඨහි සට්ඨිහත්ථො,
සත්ථා විහාසි සමසට්ඨිසහස්සවස්සං
ආසුං තයො තදියසාවකසත්තිපාතා; ()
තස්සා’පරෙනි’කහ සමුබ්භවි සච්චසන්දො
වෙනෙය්යබන්ධු භගවා කකුසන්ධනාමො,
බුද්ධඞ්කුරො භුවි තදා’භවි ඛෙමරාජා
දානප්පබන්ධජලසෙකසුධොතහත්ථො; ()
82. ¶
සො පත්තචීවරපභූතිකමන්නපානං
දත්වා සසාවකජිනස්ස ඝරා’භිගන්ත්වා,
පබ්බජ්ජි බොධිපණිධිං පණිධාය රාජා
සත්ථාසයා’ත්ය’වච තප්පණිධානසිද්ධි; ()
ඛෙමවහයං නගරමස්ස පිතා’ග්ගිදත්තො
විප්පො විභාවි අභවි ජනිකා විසාඛා,
සඤ්ජිවථෙරදුතියො විධුරො ච ථෙරො
සාමා තදග්ගයුගලං භවි චම්පකාඛ්යා; ()
84. ¶
තං බුද්ධිජො ජිනමුපට්ඨහි තස්ස ගත්තං
තාළිසහත්ථමිතමාසි සිරිසබොධි,
තාළිසහායනසහස්සපමාණමායු
එකො’ව තස්ස භවි සාවකසන්නිපාතො; ()
තස්සා’පරම්හි සමයෙ කරුණානිධානො
ලොකාභිභූ කනකභුධරහාරිරූපො,
උප්පජ්ජි කොණගමනොමුනි පබ්බතාඛ්යො
භුමිස්සරො භවි මහාපුරිසො තදානි; ()
සඞ්ඝස්ස බුද්ධපමුඛස්ස උළාරදානං
දත්වා මහග්ඝවරචිවරසාටකෙ ච,
සො පකබ්බජිත්ථ අභිපත්ථිත බුද්ධභාවො
බුද්ධො භවිස්සසි තුවන්ති තමාහසත්ථා; ()
87. ¶
නාමෙන සොභවති තම්පුරමුත්තරාඛ්යා
මාතා පිතා’වනිසුරො භවි යඤ්ඤදත්තො,
හීයොසොත්තරවසී සමණි සමුද්දා
තස්සො’ත්තරා ච පරමා පරිසාසු’භොසු; ()
තං සොත්ථිජො ජිනමුපට්ඨහි තිංසහත්ථො
අඞ්ගීරසො භවි උදුම්බරසාඛි බොධි,
සො තිංසහායනසහස්සමිතායුකො’සි
එකො’ව තස්ස භවි සාවකසන්තිපාතො; ()
තස්සා’පරෙනි’හ මහාමුනි කස්සපාඛ්යො
ලොකම්හි පාතුභවි ඛග්ගවිසාණකප්පො,
බුද්ධඞ්කුරො භුවි තදා’භවි ජොතිපාලො
වෙදෙසු තීසු සකලාසු කලාසු ඡෙකො; ()
90. ¶
කල්යාණමිත්තදුතියො සුගතං උපෙච්ච
සුත්වාන ධම්මමථසාසන මොතරිත්වා,
සබ්බඤ්ඤුභාවම්හිපත්ථයි මාණවො සො
ව්යාකාසි කස්සපමුනී’පි මුනී’ච පුබ්බා; ()
බාරාණසි නගරමාසි පිතා ච මාතා
ද්වෙ බ්රහ්මදත්තධනවත්ය’භිධානවන්තො,
භික්ඛුසු තස්ස සමණිස්ව’පි තිස්සභාර-
ද්වාජා ච භද්දයුගලාත්ය’නුලොරුවෙලා; ()
තං සබ්බමිත්තසමණො සමුපට්ඨහිත්ථ
නිග්රොධසාඛී ජයබොධි ස’වීසහත්ථො,
තස්සා’සි විසතිසහස්ස පමාණමායු
එකො’ව’හූ අරියසාවකසන්නීපාතො; ()
ඉති මෙධානන්දාභිධානෙන යතිතා විරචිතෙ සකලකවිජන හදයානන්ද දානනිදානෙ ජිනවංසදීපෙ දූරෙනිදානෙ බොධිසත්තස්ස සෙසපණිධාතට්ඨපන පවත්ති පරිදීපො තතියො සග්ගො.
1. ¶
දීපඞ්කරාදිචතුවීසති බුද්ධපාද-
මූලෙසු ලඞපණිධාන මහානිධානො,
ලක්ඛාධිකං චතුරසඞ්ඛියකප්පසඞ්ඛං
පුඤ්ඤාභිසන්දමභිසඞ්ඛරි බොධිසත්තො; ()
එත්ථන්තරෙ විවිධබාහිරවත්ථුජාතං
සිස’ක්ඛිමංසරුධිරානි ච පුත්තදාරෙ,
සො ජිවිතම්පි කපණඩිකයාචකානං
වීරො පරිච්චජි පජාය හිතත්ථමෙව; ()
3. ¶
දානාධිමුත්තිපරියෙසන විප්පවෙසො
පත්වා තපොවනමකිත්ති තපොධනස්ස,
තිහං අලත්ථ සකටාහමලොණඩාකං
යස්සා’භිභූතජඨරස්ස ජිඝච්ඡිතත්තා; () (අකිත්තිචරියං)
කන්තාරමග්ග පටිපන්න මනාතපත්තං
පච්චෙක බුද්ධමහිපස්සිය සඞක්ඛවිප්පො,
ඵුට්ඨං සකිච්චපසුතො සූරියාතපෙන
යො ඡත්තුපාහණමදාසි සුධොතපාණි; () (සඞ්ඛචරියං)
දුබ්භික්ඛපීළනභයෙන කලිඞ්ගරට්ඨා
සංයාචතං යදුපගම්ම ධනඤ්ජයව්හො,
සොණ්ඩාය ගය්හ නිජමඤ්ජන නාගරාජං
යො දක්ඛිණොදක නිසෙකමකාසි රාජා; () (කුරුධම්මචරියං)
6. ¶
හුත්වාන යො මහසුදස්සන චක්කවත්තී
රාජා කුසාවතිපුරම්හි දිවා ච රත්තො,
වත්ථත්තපානමුපතෙසි චරාපයිත්වා
භෙරිංක අසෙසකපණ්ඩිකයාචකානං; () (මහාසුදස්සනචරියං)
යො සත්තභුමිභුජසාසි පුරොහිතො’පි
රාජූහි ලද්ධමඛිලං ධනධඤ්ඤරාසිං,
සම්පත්තයාචකජනස්ස පරිච්ඡජිත්වා
පුඤ්ඤප්පබන්ධමභිසඤ්චිනි බොධිහෙතු; () (මහාගොවින්දචරියං)
ධම්මානුසාසි නිමිනාම මහීභුජො’පි
සාලං විධාය මිථිලාය චතුම්මුඛං යො,
අච්ඡින්නමත්ථිජනපක්ඛිචතුප්පදානං
දානං පවත්තයී පුරා දදතං වරිට්ඨො; () (නිමිරාජචරියං)
9. ¶
යො එකරාජසුතචන්දකුමාරභූතො
මුද්ධාභිසෙක කරණාය ජනෙහි ගච්ඡං,
සංවෙජිතො සවිභවෙ තිභවෙ’පි යඤ්ඤා-
වාටං විධාය’භිපවත්තයි දානවට්ටං; () (චන්දකුමාරචරියං)
යො වත්ථුසාරගහණෙන අතිත්තරූපො
භුමිස්සරො’පි සිවිනාම සුරාධිපස්ස,
ජච්චන්ධවෙසගහිතස්ස විලොචනානි
උප්පාටයිත්ව පදදං ලභි දිබ්බචක්ඛූ; () (සිවිරාජචරියං;)
දානාධිමුත්තිපරමො සසපණ්ඩිතො යො
මිත්තෙනු සාසිය අධිට්ඨිතුපොසථඞ්ගො,
අඞ්ගාරමුද්ධනි පපාත සජීවිතාසං
හිත්වා ද්විජස්ස තනුමංසපදාතුකාමො; () (සසපණ්ඩිතචරියං; ඉතිදානපාරමීං)
12. ¶
යො මාතුපොසකකරි භිසමුද්ධරත්තො
අන්ධාය හත්ථිදමකෙන කරෙණුකාය,
සොණ්ඩාය සුට්ඨුගහිතො’ප්ය’විකණ්ඩිතස්ස
සීලස්ස ඛණ්ඩනභයා නජනෙසි කොපං; () (මාතුපොසකචරියං)
යො භුරිදත්තභුජගො’පරිවම්මිකට්ඨො,
සීලබ්බතං විසධරො සමධිට්ඨහිත්වා,
පෙළාය ඛිත්තභුජගෙ අහිගුණ්ඨිකම්හි
සීලස්ස කුප්පනභයෙන ජහාසි කොපං; () (භුරිදත්තචරියං;)
සීලබ්බතාදිවිභවො ජලිතිද්ධිමා යො
චම්පෙය්යනාමභුජගො අහිගුණ්ඨිකම්හි,
ඉච්ඡානුරූපවිචරො චමරී’ව වාලං
සීලං ජුගොප නපි තබ්බධකෙ චුකොප; () (චම්පෙය්යචරියං;)
15. ¶
යො චූලබොධිවිසුතො සමදිට්ඨහත්වා
සීලබ්බතං වනමුපෙච්ච වසං පියාය,
තායං පසය්හ ගහිතාය’පි කාසිරඤ්ඤා
සීලබ්බිසොධනපරො පජහිත්ථ රොසං; () (චූලබොධිචරියං)
යො භිංසරූපි මහිසො’පි වලිමුඛස්ස
ආගුං තිතික්ඛමඛීලං පරිසුද්ධසිලො,
රුක්ඛට්ඨයක්ඛවචනානි පටික්ඛිපිත්වා
තං සීලභඞ්ගභයතො භයතො මුමොච; ()
යො වුය්හමානමපනීය නදීපවාහා
මිත්තද්දුහිං පුතසජීවිතදානහෙතු,
රඤ්ඤා මුමොච වධියං අවිකොපනෙන
සීලස්ස රූරුහරිණො’පි හරිස්සවණ්ණො, () (රූරුමිගරාජචරියං;)
18. ¶
යො දන්තකට්ඨසකලෙහි ජටාකුලෙහි
කුද්ධෙන කුටජටිලෙන කතාහිසාපො,
මාතඞ්ගනාමමුනි සීලධනං ජුගොප
සම්පාතසාපරිපුමිද්ධිබලෙන රක්ඛං; () (මාතඞ්ගචරියං;)
මග්ගාවතිණ්ණමධමං කල්හාභීලාසා-
සඞ්ඝට්ටිතොභයරථඞ්ගමධම්මයක්ඛං,
කොපග්ගිනා නපරිඣාපයමිද්ධිමා යො
සීලං රරක්ඛ ඛලු ධම්මිකයක්ඛරාජා; () (ධම්මාධම්ම දෙවපුත්තචරියං;)
යො පොරිසාදවසගස්ස ජයද්දිසස්ස
රඤ්ඤො පටිඤ්ඤමධිකිච්ච විජිවිතාසො,
ඛීත්තායුධො තදුපගම්ම අලීනසත්තො
යක්ඛං දමෙසි නනු සීලවතං නිදානා; () (අලීනසත්තචරියං;)
21. ¶
යො සඞ්ඛපාලභුජගො නිජභොගපූර-
ව්යාභඞ්ගිභාරතරවාහිති භොජපුත්තෙ,
කාරුඤ්ඤමාප අභිගන්තුමපාදතාය
සීලස්ස භඞ්ගභයතො’පි හුතාසතෙජො; () (සඞ්ඛපාලචරියං; ඉති සීලපාරමිං;)
සඞ්ඛාරධම්මඛණභඞ්ගසභාවදස්සි
උස්සාවබින්දුවිලයං’ව යුධඤ්ජයො යො,
රාජා ජනස්ස රුදතො පවිහාය රජ්ජං
නෙක්ඛම්මපාරමිමපුරයි පබ්බජිත්වා; () (යුධඤ්ජය චරියං;)
යො සොමනස්සවිසුතො කුරුරාජපුත්තො
දුස්සීලකුටජටිලබ්බචනං පටිච්ච,
රඤ්ඤා නියොජිතවධො වධකාවකාසං
ලද්ධානුසාසිය’භිනික්ඛමි චත්තරජ්ජො; () (සොමනස්ස චරියං;)
24. ¶
යො කාසිරාජතනුජො’පි අයොඝරාඛ්යො
ඊහං භතො චිරමයොඝරවාසහීරූ,
රජ්ජං පහාය පරමං පිතරා පදත්තං
නෙක්ඛම්මපාරමිපරො වනමොතරිත්ථ; () (අයොඝරචරියං;)
යො පඤ්චකාමගුණදීපනතො’පදිට්ඨ-
සම්භත්තමිත්තවචනම්පි පටික්ඛිපිත්වා,
නිද්ධන්තකඤ්චනනිභච්ඡවි කඤ්චනාඛ්යො
පත්වා තපොවනමපබ්බජි බන්ධවෙහි; () (භිසචරියං;)
26. ¶
පක්ඛිත්තදද්දුලනහාරුරිවා’නලම්හි
සඞ්ඛාරධම්මවිසයෙ පටිවට්ටිතත්තො,
යො සොණභුසුරසුධී විභවං පහාය
පබ්බජ්ජිතුං සපරිසො පවනං ජගාම; () (සොණපණ්ඩිතචරියං; ඉති නෙක්ඛම්ම පාරමි;)
යො සෙණකො සුධි පසිබ්බකගබ්භසායිං
විප්පස්සි මොහකලුසිකතමානසස්ස,
සප්පං සුඝොරමුපදස්සිය දීඝදස්සී
පඤ්ඤාසුපාරමිමපූරයි භුරිමෙධො; () (සෙණකපණ්ඩිත චරියං;)
යො යං මහොසධසමාඛ්යසුධී සුධීසො
උම්මග්ගසංවුතනිසග්ගවතිසමො’පි,
උම්මග්ගතො’ව සබලං මිථිලාධිනාථං
පඤ්ඤාපජාපතිපති රිපුතො මුමොච; () (මහොසධචරියං ඉති පඤ්ඤා පාරමී;)
29. ¶
වාලෙනු’ළාරවීරියො වීරියෙන ඝොරං
සංසාරදුක්ඛමිව යො කිසකාලකො’පි,
ගම්භීරසාගරජලං සපජානුකම්පී
උස්සිඤ්චිතුං සතතමාරහි සත්තසාරො; () (කාලක චරියං)
රාජාමහාදිජනකො ජනකුන්දචන්දො
ගම්භීරභුරිසලිලං සලිලාකරං යො,
සූරො’රුබාහුවීරියො වීරියං තතාර
සංසාරසින්ධුතරණෙ තරණීසරූපො; () (මහාජනකචරියං; ඉති වීරියපාරමි;)
යො ඛන්තිතින්තහදයො යතිඛන්තිවාදී
ඡෙදාපිතෙ’පි සකලං සකලත්තභාවෙ,
සමපූතඛන්තිජලමෙවභූසං සිසෙච
ව්යාපාදපාවකපදිත්තකලාබුරාජෙ; () (ඛන්තිවාදී චරියං)
32. ¶
යො ධම්මපාලනපරො සුසු ධම්මපාලො
කාරාපිතෙ’පි වධකෙහ’සිමාලකම්මං,
ආසන්නතාපනිරයම්හි පතාපරාජෙ
ඛන්තිං පවත්තයි මනප්පිතඛන්තිමෙත්තො; () (ධම්මපාල චරියං; ඉති ඛන්තිපාරමී;)
යො අන්තරීපගභයංකරසුංසුමාර-
මුද්ධාසමප්පිතපදො කපිරාජභූතො,
දින්නං පටිඤ්ඤමනුකුබ්බමනඤ්ඤලබ්භං
නජ්ජා පපාත පරතීරමසච්චභීරූ; () (කපිරාජ චරියං)
34. ¶
යො සච්චපාරමිපරො වසි පච්චනාමො
සච්චෙන සච්චමහීසන්ධිය සච්චදස්සී,
පොරිං සමග්ගකරණිං සිරිජම්බුදීපෙ
සම්පාලයං සකලලොකමවොච වාචං; () (සච්චසව්භය චරියං;)
යො වට්ටපොතකදිජො අවිරූළ්හපක්ඛ-
පාදො’තිඛුද්දකකුලාවකගබ්භසායී,
සච්චෙන සොළසකරිසමිතප්පදෙසෙ
දාවග්ගිනිබ්බුතිමකා ථිරමායුගන්තං; () (වට්ටපොතක චරියං;)
යො ගිජ්ඣකාකබකබාණකභක්ඛභුත-
බන්ධු නිදාඝරවිතාපපරික්ඛයා’පෙ,
රිත්තෙ සරම්හි පරිමොචයි මච්ඡරාජා
සච්චෙන’කාලජලදාගමපච්චයෙන; () (මච්ඡරාජ චරියං;)
37. ¶
දුට්ඨාහිදට්ඨවිසවෙගවිමුච්ඡිතං යො
මණ්ඩබ්බතාපසවරො’රසයඤ්ඤදත්තං,
කත්වාන සච්චකිරියං කරුණාය කණ්හ-
දීපායනො මුනි මුමොච තමාපදම්හා; () (කණ්හාදීපායන චරියං;)
යො පොරිසාදවසගො සුතසොමරාජා
රජ්ජෙ තියොජනසතෙ සකජීවිතෙ’පි,
සච්චං රරක්ඛ නනු සච්චපරො නිරාසො
දින්නං පටිස්සවමුභින්නමපානුකුබ්බං; () (සුතසොමචරියං; ඉති සච්චපාරමී;)
නිබ්බින්නරජ්ජවිභවො භවභීරූතාය
යො මූගපක්ඛබධිරාකති මූගපක්ඛො,
නීතෙ නිඛාතුමපකි සීවථිකාවකාසෙ
දළ්හං අධිට්ඨිතවතං වත නොජහාසි; () (තෙමියචරියං; ඉති අධිට්ඨාන පාරමී;)
40. ¶
මෙත්තවිහාරපරමො පිතුරන්ධයට්ඨි
යො සොමසොම්මයදයො’පි සුවණ්ණසාමො,
වාළෙහි සම්පරිවුතො පවනෙ විහාරි
මෙත්තාඛ්යපාරමිමපූරයි පාපභීරූ; () (සුවණ්ණසාමචරියං;)
යො එකරාජවිසුතො භුවි කාසිරාජා
මෙත්තාකලත්තදුතියො සකජීවිතෙ’පි,
අවඡින්නරජ්ජවිභාවෙ පටිපක්ඛරාජෙ
මෙත්තාය සම්ඵරි සමං පරිභාවිතාය; () (එකරාජචරියං; ඉති මෙත්තා පාරමී;)
42. ¶
යා ලොමෙහංසවිසුතො’පි තුලාසරික්ඛො
මානාවමානනකරෙසු සුඛෙ ච දුක්ඛ,
වාසං චවට්ඨිපරිකිණ්ණසුසානමජ්ඣෙ
වෙරං අවෙරමනුපෙච්ච රරක්ඛු’පෙක්ඛං; () (ලොමහංසචරියං; ඉති උපෙක්ඛාක පකාරමිං)
සො බොධියා’භිනියතො පරිපක්කඤාණො
බුද්ධඞ්කුරො’පචිතපාරමිතාබලෙන,
නිජ්ඣාමතණ්හ’සිතකඤ්ජක්ඛුප්පිපාස-
ලොකන්තරොරුනිරයෙසු න ජාතු ජාතො; ()
නාලත්ථ පණ්ඩකනපුංසකමූගපක්ඛ-
ඡච්චන්ධජාතිබධිරිත්ථිජළත්තභාවං,
සො මක්ඛිකාමකසකුත්ථකිපිල්ලිකාදි-
ජාත්යා නපාතුභවි කීටපටඞ්ගජාත්යා; ()
45. ¶
නාලත්ථ ගන්ධගජතො පුථුලත්ත භාවං
නාලත්ථ වට්ටසුසුකා සුඛුමන්ත භාවං,
නාලත්ථ උම්දනමම්මනකත්ත භාවං
නාලත්ථ එවමතිහීනතරත්ත භාවං;
නාහොසි මාතුවධකො පිතුඝාතකො වා
නාහොසි සඞ්ඝභිදුරො අරහන්තඝාතො,
නාහොසි දුට්ඨහදයෙන තථාගතස්ස
නාහොසි සංජනනකො රුධිරස්ස කායෙ; ()
කම්මං ඵඛලං තදුභයං පටිබාහිනො යෙ
උච්ඡෙදදිට්ඨිගතිකා විහරිංසු තෙසං,
ලද්ධිං කදාචි නපරාමසි සද්දහානො
කම්මං ඵලං නියතබොධිපරායණො සො; ()
48. ¶
යස්මිං භවෙ භවති නාමචතුක්කමත්තං
තත්රා’පි පුඤ්ඤකරණත්ථ මසඤ්ඤසත්තෙ,
අට්ඨානතො නපටිසන්ධිමගණ්හි සුද්ධා-
වාසෙසු පඤ්චසු කදාචි පපඤ්චභීරූ; ()
බුද්ධඞ්කුරො නියතබොධිපදො කදාචි
දීඝායුකෙසු’පිභවෙසු සුඛානපෙඛො,
කත්වා’ධිමුත්තිවචනං ඉධ ජීවලොකෙ
නිබ්බත්ති සො තිදසපාරමිපූරණත්ථං; ()
ඉච්චෙවං සො පුරිසනිසභො දුප්පවෙසස්ස බොධි-
පාසාදස්සා’වතරණසමත්තිංසතිස්සෙණිරූපං,
නිප්ඵාදෙන්තො පරහිතරතො පාරමීධම්මජාතං
සංසාරෙ සංසරි චිරතරං ඝොරදුක්ඛං තිතික්ඛං; ()
ඉති මෙධානන්දාභිධානෙන යතිනා විරචිතෙ සකලකවිජන හදයානන්ද දානනිදානෙ ජිනවංසදීපෙ දුරෙනිදානෙ පාරමිධම්මාභිසඞ්ඛරණ පවත්ති පරිදීපො චතුත්ථො සග්ගො.
1. ¶
අත්ථවත්තපදං නානාවණ්ණමණ්ණවජාන්විතං,
පත්ථ්යාවත්තමිවාහොසි ජෙතුත්තරපුරං පුරෙ; () (සිලෙස බන්ධනං;)
පරිඛාමෙඛලාදාම බද්ධපාකාරසොණිනී,
රරාජ රාජධානී සා වධූව පතිමණ්ඩිතා; ()
3. ¶
මණිසිඞ්ගංසුමාලාභි බාලංසුමාලිවිබ්භමං,
සසඞ්කමණ්ඩලං තස්මිං පලම්හෙසා’භීසාරිකා; ()
ඉන්දිරාමන්දිරා’මන්දමණිමන්දිරසාලිනී,
හෙමද්ධජාවලි තස්මිං කිළාපයි කලාපිනො; ()
රරාජ නාගරාජානං කප්පිතාභරණෙහි ච,
දාඨාහි දානධාරාහි මෙඝවච්ඡන්තා’ව සා පුරී; ()
තුරඞ්ගනිකරොණ්ඩුතධුලිධූසරිතම්බරං,
නිවාරිතාතපංරඞ්ගවිතානස්සිරිමාහරි; ()
7. ¶
නීලසෙවාලධම්මිල්ලා සම්ඵුල්ලකමලා’නනා,
තහිමුප්පලලොල’ක්ඛී හංසපීනපයොධරා; ()
කිඤ්ජක්ඛරාජිරසානාරුද්ධරොධනිතම්බිනී,
භිඞ්ගාලිමණිමඤ්ජිරා නාරී’වා’සුං සරොජිනී; () (සිලෙස බන්ධනං;)
කෙවකලං කප්පරුක්ඛෙහි විනා සා රාජධාන්ය’හු,
විසාණාරාජධානී’ව සබ්බසම්පත්තිසාලිනී; ()
කදාචි පුරිසාජඤ්ඤො රාජා’හොසි පුරෙ තහිං,
වෙස්සන්තරො’තිනාමෙන විස්සුතො භුවනත්තයෙ; ()
11. ¶
කුමාරො’ව සමානො සො දානකීළාපරායණො,
කායූපගානි ධාතීනං රතනාභරණානි’පි; ()
ඛණ්ඩාඛණ්ඩං කරිත්වාන නවක්ඛන්තුං කපරිච්චජි,
එවං බාහිරවත්ථූනිදදන්තො අට්ඨවස්සිකො; ()
පාසාදමභිරීහිත්වා සොනිසජ්ජා’භියාචනං,
දස්සාමී’ති විචින්තෙසි සිසක්ඛිමංසලොහිතං; ()
සුඛෙධිතො මහාසත්තො සුක්කපක්ඛෙ’ව චන්දිමා,
පාලෙසි දසධම්මෙන පත්වා රජ්ජසිරිං පජං; ()
නිසජ්ජො පරිපාසාදෙ සො රාජා එකදා රහො,
කාමානං සඞ්කිලෙසඤ්ච වොකාරාදීනවං සරි; ()
16. ¶
පබ්බජ්ජාහිරතො රාජා නිබ්බින්තො විභවෙභවෙ,
සම්පත්තිසාරමාදාය හිත්වා රජ්ජසිරිං වරං; ()
මත්තමාතඞ්ගරාජා’ව අග්ගිපජ්ජලකානනා,
රුදතො ඤාතිසඞ්ඝස්ස අගාරස්මා’භි නික්ඛමී; ()
චම්පකාසොකවකුලතරුසණ්ඩසුමණ්ඩිතං,
සිඛණ්ඩිමණ්ඩලාඛණ්ඩකීළං කොකිලකූජනං; ()
අනෙකමිගපක්ඛීනමාසයං සලිලාසයං,
වීකාසකුසුමාමොදප්පවාසිතසමීරණං; ()
මධුමත්තා’ලිඞ්ධඞ්කාරනිබ්භර’ම්බුරුහාකරං,
සම්පාතනිජ්ඣරා’රාවගම්භීරභුරිභූධරං; ()
21. ¶
පවවෙකක්ඛමං වඞ්කපබ්භාරං ගිරිගබ්භරං,
දුප්පවෙසපකථං වඞ්කගිරිනාමතපොවනං; ()
පත්වා ලද්ධෙ’සිපබ්බජ්ජා කවිලාසො සො මහීභුජො,
චරන්තො බ්රහ්මචරියං චිරස්සං වීතිනාමයි; ()
තස්සරඤ්ඤො මහෙසිපි මද්දීනාම සුඛෙධිතා,
පුත්තධීතූභිසද්ධිං තං තපොවනමුපාවිසි; ()
මහිච්ඡො පූජකොවිප්පො තදා බීගච්ඡදස්සනො,
යෙන වෙස්සන්තරොසත්තසාරො තෙනුපසඞ්කමි; ()
25. ¶
අත්ථො කම්මකරෙහී’ති ජරාජජ්ජරිතස්ස මෙ,
පුත්තඤ්චධීතරං යාචී ධීරං පත්වා දයාපරං; ()
උභො කණ්හාජිනං ජාලිං සසෙනහභාරභාජනං,
සම්මාසම්බොධිකාමො සො තණ්හාදාසබ්යමුත්තියා; ()
දක්ඛිණොදකසම්පුතජූජක’ඤ්ජලිභාජනෙ,
සමප්පයිත්ථ බන්ධිත්වා අගමා’දාය නිද්දයො; ()
දානාධිමුත්තීවීමංසී විප්පාකප්පෙනු’පාගතො,
සංයාචි දෙවරාජා’ථ මද්දිදෙවිං පතිබ්බතං; ()
දක්ඛිණොදකනිද්ධොතහත්ථො සො දක්ඛිණොදකං,
කත්වා දෙවෙසවිප්පස්ස දෙවිං දෙවො පරිච්චජි; ()
30. ¶
සත්තක්ඛත්තුං පකම්පිත්ථ තස්ස පාරමිතෙජසා,
සාධුසාධූති පත්තානුමොදන්තී’ව මහීවධූ; ()
ඉච්චෙවං පුරිසාරඤ්ඤො පරිපාචිනපාරමී,
මණිරංසිස්මුජ්ජොත පාසාදසතලඞ්කතෙ; ()
මන්දමන්දානිලොණ්ඩූත පඤ්චවණ්ණද්ධජාලීනං,
මණිකිංකිණිජාලානුරාවසොතරසායනෙ; ()
දිබ්බෙහි නච්චගීතෙහි වාදිතෙහි මනොරමෙ,
කන්දප්පමණ්ඩපාකාර රඞ්ගමණ්ඩපමණ්ඩිතෙ; ()
දිබ්බන්තදිබ්බරාජූනං ඉන්දචාපසතෙහි’ව,
චූළාමණීමරීචිහී සම්බාධීකළිත’ම්බරෙ; ()
35. ¶
අච්ඡරාහි කුචඤ්චන්දනමිතඞ්ගීහි දූරතො,
විධූතචන්දිකාරාජි චාරුචාමර මාරුතෙ; ()
සුත්තප්පබුද්ධපොසො’ව තුසිතෙ තිදසාලයෙ,
තතො චවිත්වා නිබ්බත්ති හුත්වා සන්තුසිත’ව්හයො; ()
දිබ්බෙසු පඤ්චකාමෙසු වසන්තො තුසිතාලයෙ,
පඤ්චින්ද්රියානි ලොකෙකලොචනො පරිචාරයි; ()
තදා දසසහස්සෙසු චක්කවාළෙසු දෙවතා,
එකත්ථ සන්නිපතිතා සුත්වා බුද්ධහළාහළං; ()
තෙනො’පසඞ්කමිත්වාන යෙනා’සි පුරිසුත්තමො,
කත්වා තබ්බදනම්භොජං නයනාලිකුලාලයං; ()
40. ¶
චූළාමණිමයුඛම්බුතිද්ධොතචරණාසනෙ,
බද්ධඤ්ජලිපුටම්භොජමකුලාති සමප්පයුං; ()
චක්කවත්තිපදං සක්කමාරබ්රහ්මපදතයා,
නඛො මාරිස පත්ථෙත්වා පාරමී පරිපාචිතා; ()
වෙනෙය්යබන්ධුභුතෙන සම්මාසම්බොධිමිච්ඡතා,
තයා මාරිස කිච්ඡෙන පූරිතා දසපාරමී; ()
සදෙවකස්ස ලොකස්ස හිතාය මාතුකුච්ඡියං,
උප්පජ්ජතූති යාචිංසු තංධීරං කරුණාපරං; ()
සතවස්සායුහෙට්ඨාපි උද්ධං සහසහස්සතො,
යස්මා අකාලො බුද්ධානං තස්මා කාලං විපස්සි සො; ()
45. ¶
යස්මා අඤ්ඤෙසු දීපෙසු සම්බුද්ධා නොපපජ්ජරෙ,
ජායන්ති ජම්බුදීපස්මිං තස්මා දීපං විපස්සි සො; ()
යස්මා මිලක්ඛදෙසෙසු නූප්පජ්ජන්ති තථාගතා,
ජායරෙ මජ්ඣිමෙ දෙසෙ තස්මාදෙසං විපස්සි සො; ()
යස්මා නජායරෙ වෙස්සසුද්දත්වයෙසු ජායරෙ,
ඛන්තියෙ බ්රාහ්මණෙ බුද්ධා කුලං තස්මා විපස්සි සො; ()
යස්මා අනඤ්ඤවිසයා කුච්ඡි සම්බුද්ධමාතුයා,
තස්මා ආයුපරිච්ඡෙදවසෙන පස්සි මාතරං; ()
ලොකෙකලොචනො එවං කත්වා පඤ්චාවලොකනං,
තාසං පටිඤ්ඤං පාදාසි කරුණාපුණ්ණමානසො; ()
50. ¶
තප්පාදතාමරසචුම්බිත මොළිමාලා
සම්පත්තදෙවපරිසා’න්තරධායි තාව,
ඔගය්හ නන්දනවනං තුසිතාධිරාජා
තම්හා චවී මතිදයාදයිනාසභායො; ()
ඉති මෙධානන්දාභිධානෙනයතිනා විරචිතෙ සකලකවිජන හදයානන්දදානතිදානෙ ජිනවංසදීපෙ දුරෙනිදානෙ වෙස්සන්තරචරියප්පභුතිදෙවාරාධනා පවත්ති පරිදීපො පඤ්චමො සග්ගො.
ජිනවංසදීපෙ දූරෙනිදාන භාගො පඨමො.
1. ¶
යා සත්තසාරපභවා සිරිජම්බුදීපෙ
ඵීතා’මරාවතිපුරී’ව පුරීවතංසා,
ආදිච්චවංසිකනරින්දපවෙණි භූමි
ලක්ඛ්යාලයා කපිලවත්ථුපුරී පුරෙ’සි; ()
වණ්ණෙහි කණ්ණසුඛසද්දරසෙහි ජාත-
රූපෙහි අත්ථවිසරෙහි යතීහි යුත්තා,
යා රාජධානි පුථුපාණගණප්පදෙහි
ආසී (වසන්තතිලකා) රචනා යථෙව; () (සිලෙස බන්ධනං;)
3. ¶
පාචීදිසාභුජලතාය මහීයුවත්යා
සන්නද්ධසඞ්ඛවලයස්සිරිමාවහන්තං,
යස්සා සුධාසුපරිකම්මකතං රරාජ
පාකාරචක්කමචලං මකුටානුකාරං; ()
යස්සා රරාජ පරිඛා නගරින්දිරාය
කිඤ්ජක්ඛිඤ්ජරිතතීරදසාභිරාමා,
සංසිබ්බිතාලිවිත්තීමණිතන්තුපන්තී
පාකාරසොණිභරතො ගලිතම්බරං’ව; ()
කන්දප්පදප්පමදිරාමදමත්තධුත්තා
මන්දානිලෙරිතසුනීලලතාවිතානං,
යස්මිං විලොලනයනඤ්ජලිපියමානං
ආපානභුමිනිභමොපවනංභජිංසු; ()
6. ¶
මත්තඞ්ගනාය නවයොබ්බනගබ්බිතාය
රඞ්ගාලයග්ගමණිදප්පණබිම්බිතෙහි,
යා රාජධානි ඝනපීනපයොධරෙහි
සොම්මානනෙහි භජි මානසවාපිසොභං; ()
සඞ්කප්පිතාභරණරංසි සතෙරතාලී
දාඨාබලාකවිසරා මදවුට්ඨිධාරා,
යස්මිං පුරෙ ඝරමයූරකුලං අකාලෙ
කීළාපයිංසු වරවාරණවාරිවාහා; ()
පාකාරචක්කබහිනිග්ගත මුග්ගරාගං
යස්මිං තුරඞ්ගනිකරුද්ධටධූලිජාලං,
රච්ඡාවතාරජනතාය ඛණං ජනෙසි
භීතිං පදිත්තපලයානලජාලසොභං; ()
9. ¶
යස්මිං විමානමණිසිඞ්ගජුතිප්පබන්ධ-
සඤ්චුම්බිතං ජිතරවිං හරිණ්ඩකබිම්බං,
නාරීජනානනසරොජකතාවමානං
කොධාභිභුතමිව වණ්ණවිකාරමාප; ()
යත්ථිස්සරෙහි සමධිග්ගහිතානි තුඞ්ග-
කෙලාසකුටධවලාති මනොහරාති,
නිච්චං සුධාසුපරිකම්මකතානි චා’සුං
ලක්ඛීනිකෙතනනිභානි නිකෙතනානි; ()
යත්ථින්දනිලමණිමාපිතමණ්ඩපග්ගෙ
හෙමද්ධජාවලිපරිබ්භමණංක පුරම්හි,
ජීමූතකූටපමුඛෙ සතවිජ්ජුමාලා-
ලීලාවහං විරහිනීනමඝං ජනෙසි; ()
12. ¶
සඤ්ඣානුරාගමණිතොරණදීධිතීහි
භින්නන්ධකාරනිකරා’ඛිලනාගරානං,
යා රාජධානි ජනයන්තිපි තුඞ්ගතුට්ඨිං
පීත්යා නවාසි රජනීස්ම භිසාරිකානං; ()
සෙවාලකෙසරසමාකුලතීරභාගා
සම්ඵුල්ලරත්තපදුමුප්පලකල්ලහාරා,
හංසාලිසාරසසමොසරණාභිරාමා
යස්මිං සුනිම්මලජලා කමලාකරාසුං; ()
යස්මිංපුරෙ කුලවධූවදනම්බුජානං
ලද්ධුං නිරූපමසිරිං භුසමුස්සහන්තා,
යාවජ්ජ සෙතසරසිරුහසීතරංසී
අඤ්ඤොඤ්ඤබද්ධපටිඝා’ව වජන්ති නාසං; ()
15. ¶
යස්මිං සුවණ්ණමකණිරූපියවංසවණ්ණ-
මුත්තාපවාළචජිරෙහි මහාරහෙහි,
නානාපණා සුඛුමකාසිකසාණහඞ්ග-
කොසෙය්යඛොමවසනෙහි’භවුං පපුණ්ණා; ()
චක්කාසිසත්තිධනුකුන්තගදාදිභත්ථා
සන්නද්ධහෙමකවචා විජිතාරිවග්ගා,
සඞ්ගාමසාගරසමුත්තරණාතිසුරා
යොධා යහිං පුරවරෙ අකරිංසු රක්ඛං; ()
ඵූට්ඨා ක වාටනිකටෙ මණිමන්දිරානං
කප්පාසපට්ටධවලා සරදබ්භරාජී,
යස්මිං ඛණං ජවනිකාසිරිමාදධානා
ථීනං ජුගොප මධුපෙහි මුඛම්බුජානි; ()
18. ¶
නිබ්බිද්ධවීථිවිසරෙහි සුසජ්ජිතෙහි
නිච්චුස්සවාය පුරමුස්සිතතොරසෙහි,
භොගින්දභොගනිකරෙහි රසාතලං’ව
යං සම්පසාරිතඵණෙහි බභුව රම්මං; ()
යස්මිංපුරෙ විවටමන්දිරජාලකානං
උද්ධූතධුලිමලිනීකළිතාලකානං,
නාරිනමින්දුරුචීරානන දප්පණෙසු
ලොකස්ස ලොචනමණි පටිබිම්බිතා’සුං; ()
ගම්භීරසඞ්ඛපටභද්ධනිභූරිඝොසං
කෙලාසකූටධවලාලයඵෙණපිණ්ඩං,
යං පුණ්ණසත්තරතනං පුරඛීරසින්ධුං
ලක්ඛී අලඞ්කරි තුරඞ්ගතරඞ්ගවෙගං; ()
21. ¶
රෙණුප්පබන්ධමලිනං කවනරාජිනීලං
මධවාතිමත්තමධුපං පදුමාභිරාමං,
යං රාජහංසභජිතං අවතිණ්ණලොකං
ආසි පුරං විකචකඤ්ජවනං යථෙව; () (සිලෙසබන්ධනං;)
යස්මිංපුරම්හි රතනුජ්ජලනීලකණ්ඨා
රාගාවමද්දිතධරා’විවටද්විජාලි,
ආසුංපයොධරභරා’විරළප්පදෙසා
සම්පත්තවුට්ඨිදිවසාවියමාතුගාමා; () (සිලෙසබන්ධනං;)
23. ¶
ධම්මානුධම්මපටිපත්ති පරායණස්ස
සංසාරභීරුකජනස්ස තපොවනාභා,
යා රාජධානි පචුරන්ධපුථුජ්ජනානං
ආපානභුමිව බභූවු’භයප්පකාරා; ()
බුද්ධඞ්කුරස්ස රවිවංසපභඞ්කරස්ස
සම්මා සුඛානුභාවනාය සුභුමිභුතා,
භො යාදිසි කපිලවත්ථුපුරි පුරෙ’සි
ධම්මස්සභාවමධුනා පරිදීපයෙ සා; ()
තස්මිං බභූව නගරෙ නගරාධිරාජෙ
රාජා සුනීතිචතුරො චතුසඞ්ගහෙහි,
ධම්මෙන සබ්බජනරඤ්ජනකො කදාචි
සුද්ධොදනව්හවිසුතො රවිවංසකෙතු; ()
26. ¶
දිස්වා’වතාරකලුසිකතමත්තභාවං
උක්කණ්ඨිතෙ’ව කමලා කමලාපතිස්ස,
භූපාලිපාලිභජිතං චරණාරවින්දං
සංසෙවි යස්ස රවිවංසධජස්ස රඤ්ඤො; ()
යස්සා’වනීසකවිනො කවිකණ්ඨභුසා
වාණිවධූ මධුරකොමකලකත්තවාණී,
පත්වා චතුම්මුඛමුඛම්බුජකානනම්හා
හංසීව මානසතළාකමලඞ්කරිත්ථ; ()
සබ්බාරිදප්පමථනොපරි එකධත්වා
අජ්ඣත්තිකාරිපරාජියමප්පසය්හං,
සංසුද්ධචිත්තනිකසෙ නිසිතෙන තාව
පඤ්ඤායුධෙන අවධිත්ථ මහීභුජො යො; ()
29. ¶
යස්මා මහීපතිමහීධරතො උපෙක්ඛා-
වෙළාතලාවධි දයාසලිලෙන පුණ්ණා,
මෙත්තාසවන්ති පභවා මුදිතුමිමාලා
අජ්ඣොත්ථරිත්ථ භුවනත්තයගංජනොඝං; ()
සම්පන්නදානසදනම්බුධරෙහි යස්ස
දානාධිමුත්තිපරමස්ස මනොදහෙසු,
තණ්හාතටානි කපණද්ධිකයාචකානං
හින්නානි සත්තරතනම්බුනිපාතනෙන; ()
යස්සින්දනීලනයනං රජතාවදාත-
දන්තං සුවණ්ණවදනඤ්ච පවාළසීසං,
මුත්තාමයඞ්ගවයවං රතනෙහි නානා
දෙහං සුමාපිතමිවාසි පිතාමහෙන; () (සීලෙසබන්ධනං)
32. ¶
යස්සාතිපණ්ඩරයසොවිසරො’සධීසො
සඞෙක්කාචිතානනසරො’රිනරාධිපානං,
සොකන්ධකාරභිදුරො රිපුරාජිනීනං
ආසාගරන්තපථවිං පරිධිකරිත්ථ; ()
රාජඤ්ඤඡප්පදකුලං සකලං පදෙස-
රජ්ජාධිපච්චමකරන්දරසාභිලාසං,
යස්සත්තභාවකමලාකරඵුල්ලිතානි
සංසෙවි චාරුචරණම්බූරුහානි භත්යා; ()
34. ¶
සෙතාතපත්තමිව විස්සුතකිත්තිපුඤ්ජං
කත්වා’සිපත්තමිව පාවකභීමතෙජං,
යස්මිං සරජ්ජමනුසාසති සෙසභූපා
ඡත්තාසිභූසිතකරා සකකිඞ්කරා’ව; ()
ද්වාරානි’නෙකකපණ්ඩිකයාචකානං
උග්ඝාටිතොප්ය’විරතං රතනාලයෙසු,
සද්ධාදිසත්තධනරක්ඛණතප්පරො සං
ද්වාරත්තයං පිදහි යො කපිලාධිනාථො; ()
යස්සුස්සිතද්ධනුඑණො පබලාරිවග්ගං
විස්සට්ඨාබාණවිසරබ්බිසමුබ්බහන්තො,
භස්මිකරි කරිකරායතපීනබාහු-
සප්පො සුඵොඨිතජියාපරිඵන්දජිව්හො; ()
37. ¶
ලක්ඛීනිධානනගරණ්ණවපාතුභූතො
මන්තින්දකූටසිඛරීවලයාවුතො යො,
වාලග්ගමත්තම්පි රාජසිණෙරුරාජා
කොධානිලෙන රිපුරඤ්ඤමකම්පියො’සි; ()
භස්මිකතාඛීලවිපක්ඛනරින්දකට්ඨො
කොධානලො සරසමීරණභාවිතොපි,
නිබ්බායි පග්ඝරිතබප්පජලෙහි යස්ස
ලොලබ්බිලොචනඝටෙහි විපක්ඛථීනං; ()
සන්නීතිමග්ගජලිතුග්ගමතිප්පදීපො
කිත්තිප්පබන්ධධවලීකතජිවලොකො,
රාජින්දමොළිමණිලඞ්කතපාදපීඨො
ධම්මෙන රජ්ජමනුසාසි චිරං සරාජා; ()
40. ¶
තස්සතිපීවරපයොධරභද්දකුම්භ-
ද්වන්දාතිභාරවිරළීකතමජ්ඣභාගා,
නිද්දොසබාලරවිමණ්ඩලචාරුගණ්ඩා
දිබ්බච්ඡරාජිතවිරාජිතරූපසොභා; ()
සම්ඵුල්ලනීලකමලාමලනීලනෙත්තා
ඔලම්බමානමණිකුණ්ඩලලම්බකණ්ණා,
මුත්තාවලිවදසනාවලි හංසධෙනු-
හෙලාපහාසගමනා මුදුචාරුවාණී; ()
බිම්බාධරා ජලධරායතකෙසපාසා
සොවණ්ණදප්පණනිභානනචන්දබිම්බා,
සන්නීරපුප්ඵමකුළොපමචාරුජඞ්ඝා
කන්දප්ප මඞ්ගලසිලාතලසොණිභාගා; ()
43. ¶
නාභාලවාළරුහනීලතමාලවල්ලී-
ලීලාවිනද්ධනවකොමලරොමරාජී,
ලාවණ්ණවාරිධිතරඞ්ගභුජා’භිනීල-
සුබ්භුලතාමකරකෙතනචාපරූපා; ()
භුපාලවංසකමලාකරරාජභංසි
මායාවධු ඉව සුජම්පතිනො සුජාතා,
චන්දස්සකොමුදි’ව විජ්ජුරිව’ම්බුදස්ස
රඤ්ඤො’තිචාරුචරිතාසි පියා මහෙසි; ()
45. ¶
තස්මිං නගොපමඝරෙ නගරෙ තදාසි
ආසාළ්හිමඞ්ගලමහො දිවසානිසත්ත,
මිලාසුගන්ධපරමං විගතාසවං තං
නක්ඛත්තකීළමකරිත්ථ මහෙසි මායා; ()
වුට්ඨාය සත්තමදිනාගතපුණ්ණමාය
පාතො සුගන්ධපරිවාසිතවාරිනා සා,
කත්වා සිනානමතුලං කපණ්ඩිකානං
දානං අදාසි චතුලක්ඛධනබ්බයෙන; ()
වත්ථාහතෙහි සුනිවත්ථසුපාරුතා සා
භුත්වා’ග්ගභොජනමධිට්ඨිතුපොසථ’ඞ්ගා,
නිද්දාතුරා සුපිනමොවරකං පවිස්ස
කල්යාණමද්දස සිරීසයනෙ නිපන්නා; ()
48. ¶
නෙත්වා නිපන්නසයනං හිමවන්තපස්සෙ
හෙට්ඨා විසාලතරසාළමහීරුහස්ස,
නං සට්ඨියොජනකචාරුමනොසිලායං
ආරොපයිංසු චතුරො කිර දෙවරාජා; ()
නෙත්වා මනුස්සමලසංහරණාය තම්හා’
නොතත්තනාමරහදං සුනහාපයිත්වා,
දෙවිත්ථියො සපදි දිබ්බමයෙහි නෙසං
වත්ථෙහි ගන්ධකුසුමෙහි අලඞ්කරිත්වා; ()
තත්ථුබ්භවො ලසති රූපියපකබ්බතො යො
තස්සොදරෙ’තිරුචිරෙ කනකබ්බිමානෙ,
පාචීනසීසවති දිබ්බමයම්හි සම්මා
පඤ්ඤාපිතග්ගසයනම්හි සයාපයිංසු; ()
ඔරුය්හ සෙතවරවාරණරාජවෙසො
බුද්ධඞ්කුරො රුචිරකඤ්චනපබ්බතම්හා,
ආරුය්හ සජ්ඣුධරණිධරමුත්තරාය
සොණ්ඩාය සෙතසරසිරුහමුබ්බහන්තො; ()
52. ¶
පත්වා විමානවථකුඤ්චනදං නදිත්වා
කත්වා පදක්ඛිණමලඞ්කතමාතුසෙය්යං,
භෙත්වාන තායපන දක්ඛිණපස්සමන්තො
කුච්ඡිං පවිට්ඨසදිසො සුපිනෙන දිට්ඨො; ()
මායාය රාජවධුයා රුචිරානනාය
ආසාළ්හිපුණ්ණමියමුත්තර’සාළ්හභෙන,
බුද්ධඞ්කුරස්ස පඨමෙන මහාවිපාක-
චිත්තෙන සම්පති අහූ පටිසන්ධිගබ්භෙ; ()
බුද්ධඞ්කුරස්ස පටිසන්ධිගතස්ස ගබ්භෙ
මායාය චාරුචරිතාය ච ඛග්ගහත්ථා,
නිස්සෙසුපද්දවනිරාකරණාය රක්ඛං
ගණ්හිංසු තාව චතුරො සුරරාජපුත්තා; ()
55. ¶
මායාය භත්තුපරමාය තතොප්පභුති
නූප්පජ්ජි කිඤ්චි පුරිසෙසු සරාගචිත්තං,
සා පඤ්චකාමසුඛිනී අකිලන්තකායා
ලාභෙනුළාරයසසාප්යභිවඩ්ඪිතාසි; ()
පඤ්ඤායි ධොතරතනෙ ජනිකාය අන්තො
කුච්ඡිං ගතො යථරිවාවුතපණ්ඩුසුත්තං,
තං කුච්ඡිනා පරිහරී දසමාසමත්තං
පත්තෙන තෙලමිව රාජිනි අප්පමත්තා; ()
පාතො’ව පාටිපදගෙ දිවසෙ පබුද්ධා
රඤ්ඤො කථෙසි සුපිනං අථ සො නරින්දො,
වෙදඞ්ගවෙදචතුරෙ චතුසට්ඨමත්තෙ
පක්කොසයී ද්විජවරෙ ද්විජවංසකෙතූ; ()
58. ¶
ලාජුත්තරාය පරිභණ්ඩකතාය භුම්යා
පඤ්ඤාපිතෙසු සුඛුමත්ථරණත්ථතෙසු,
භද්දාසනෙසු භවනම්හිනිසින්නකානං
නෙමිත්තිකානමවනීපති භුසුරානං; ()
පක්ඛිත්තසප්පිමධුසක්ඛිරඛීරමිස්ස-
පායාසපුණ්ණහරිරූපියභාජනෙහි,
වත්ථාහතානි ධනධඤ්ඤචයඤ්ච ධෙනූ
දත්වාන දිට්ඨසුපිනස්ස ඵඛලං අපුච්ඡි; ()
මාචින්තයිත්ථ තව රාජිනියා ජනින්ද
කුච්ඡිම්හි තම්පති පතිට්ඨහි පුත්තගබ්භො,
අජ්ඣාවසිස්සති සඤ්චෙපන චක්කවත්ති
රාජා භවිස්සති අගාරමසංසයං සො; ()
61. ¶
හිත්වා සසත්තරතනං චතුදීපරජ්ජං
සො පබ්බජිස්සති සචෙ භවනා’භිගන්ත්වා,
බුද්ධො භවිස්සති ධුවං චතුසච්චබුද්ධො
ඉච්චබ්රුවිංසු සුපිනත්ථවිදූ විදූ තෙ; ()
සා ගබ්භභාරවඨරිකතමජ්ඣභාගා
ගන්තුං සකං කුලඝරං කුලකඤ්ජහංසි,
ඉච්ඡාමහන්ති පටිවෙදයි දෙවි රඤ්ඤො
සො සම්පටිච්ඡි වචනං කරවීකවාණ්යා; ()
තම්හා මහානගරතො නගරඞ්ගපුණ්ණං
සො යාව දෙවදහනාමිකරාජධානී,
මුත්තා’වදාතපුළිනත්ථරණෙහි රාජා
ලාජොපහාරවිධිනා කමලුප්පලෙහි; ()
64. ¶
සන්තීරපුප්ඵකලසෙහි සමප්පිතෙහි
මන්දාතිලෙරිතපටාක ධජාවලීහි,
කාරාපයී කනකරූපියතොරණෙහි
අද්ධානමග්ගසමලඞ්කරණං’තඛිප්පං; ()
වන්දී’භිගීතථුතිමඞ්ගලගීතිකාහි
පඤ්චඞ්ගිකෙහි තුරියෙහි කතුපහාරං,
තස්මිං සුමණ්ඩිතපසාධිතමඤ්ජසම්හි
දිබ්බව්චරාසිරිවිඩම්බනරූපසොභං; ()
දෙවිං සුවණ්ණසිවිකාය සුසජ්ජිතාය
ආරොපයිත්ව ඛචිතාය මණීහි නානා,
පෙසෙසි භුපති පුරක්ඛතඤාතිසඞ්ඝං
සද්ධිං සහස්සසචිවෙහි සුඛෙධිතං සො; ()
67. ¶
සම්ථුල්ලපුප්ඵඵලපල්ලවවත්තභාර-
රුක්ඛාකුලං ඝනසුනීලලතාවිතානං,
හින්තාලතාලනළකීචකනාළිකෙර-
සන්නීරපූගතිණපාදපපන්තිසාලිං; ()
සෙවාලනීලසලිලානිලසීතලෙහි
ඔතිණ්ණකහංසවිසරෙහි සමුල්ලසත්තං,
ඣඞ්කාරරාවමුඛරාලිකුලාකරාල-
කිඤ්ජක්ඛජාලභරිතම්බුරුහාකරෙහි; ()
පුප්ඵාභිගන්ධසුරභීකතගන්ධවාහං
අද්දක්ඛිසබ්බජනලොචනපීයමානං,
නින්දන්තනන්දනවනං වනජායතක්ඛී
සා ලුම්බිනීවනමනඞ්ගවිමානභූතිං; ()
70. ¶
සා රාජිනී නවදලඞ්ගුලිපන්තීචාරු-
සාඛාභුජොපහිතමඤ්ජරිචාමරෙහි,
සන්නද්ධකොමලලතාවනිතානමග්ගෙ
අත්තුපහාරකරණාය කතාවකාසා; ()
සෙනාය චාරුචරණම්බුරුහොද්ධටෙහි
රෙණූහි ධූසරිතමග්ගමනක්කමන්ති,
සද්ධිං සකාය පරිසාය තතොතරිත්වා
තං ලුම්බිනීවනමුපාවිසි රාමණෙය්යං;()
තං රාජිනිං වනවධු ජිතහංසගාමිං
ආමොදමන්දමලයානිලහත්ථගෙහි,
සම්භාවයිත්ථ මුඛරාලිකුලාභිකිණ්ණ-
රෙණුප්පබන්ධහරිසඞ්ඛසතෙහි මග්ගෙ; ()
73. ¶
ගච්ඡන්තියා චරණනූපුරනාදපාස-
බද්ධානමුන්නතසිරොමිගපොතකානං,
උම්මීලිතායතවිලොචනපන්තිපක්ඛෙ
දස්සෙසි නීලනලිනීවනරාජිසොභං; ()
උද්ධං සමග්ගසිඛරෙහි කතාවකාස-
මග්ගන්තරෙහි කලිකාකුසුමාකුලෙහි,
නානාලතාකුලමහිරුහතොරණෙහි
උය්යානභුමි උපහාරරතෙ’ව භුය; ()
උක්ඛිත්තපිඤ්ඡභරමන්තසිඛණ්ඩිමාලා-
කීළාහි කොකිලකුලඞනිකාහළෙහි,
උය්යානභුමි මකරඞජරඞ්ගභුමි-
ලීලං භජිත්ථ භමරද්ධනිවල්ලකීහි; ()
76. ¶
නිච්චං වසන්තසමයස්සිරිමුබ්බහන්තං
තංඛොවනං වනවධූහදයානුතාපී,
පත්තො නිදාඝසමයොපි ජනෙසි තුට්ඨිං
තස්සා සිරිසකුසුමාලිකුලාවතංසො; ()
තස්මිං නිදාඝසූරියාතපතාපිතාම්භං
රිත්තාලවාළමිවකාලමකාලමෙඝො,
චින්තාතුරං හදයමත්තසඛීජනොපි
පීණෙසි ගබ්භපරිපාකභරං වාහන්ත්යා; ()
කට්ඨාවසිට්ඨතරවො පරිහීනපත්තා
තස්සාධරක්ඛිදසනජ්ජුතිසඞ්ගමෙන,
ආසුං නවඞ්කුරපලාසවිකාසපුප්ඵ-
සංවෙල්ලිතා’ව රමණීයවනප්ප දෙසෙ; ()
79. ¶
ගිම්හාභීතාපපරිපීළිතඞ්ධල්ලිකානං
ගම්භීරරාවමුඛරීකතදායරාජි,
දුක්ඛාතුරබ්බිරහිනීපමදාජනස්ස
ආසි විලාපබධිරීකළිතෙ’ව සාළා; ()
තස්මිං විකාසකලිකාවලිහාරිහාරා
කිඤ්චාපි පක්කඵඛලවල්ලරිකණ්ඨභුසා,
නාසක්ඛි පූගතරුපන්ති සුමණ්ඩිතාය
මායාය තාය සිරිමාභරිතුං ඝටන්තී; ()
උය්යානමුබ්භමිතමත්තමධුබ්බතෙහි
චම්පෙය්යපුප්ඵමකුලෙහි සමාකුලංතං,
උද්ධුතධුමපටලෙහි මනොභවස්ස
දීපෙහි වාසභවකනං’ව ලසන්තමාසි; ()
82. ¶
ගබ්භූපගං භමරකෙසකලාපභාරා
බුද්ධඞ්කුරං පරිණතඞ්කුරලොමහංසා,
වන්දන්තියො විය තහිං ථබකඤ්ජලීහි
මන්දානිලෙරිතලතාවනිතා කනතා’සුං; ()
ගබ්භූපගස්ස පරිපක්කඵලෙහි නානා
පුඤ්ඤානුභාවපභවොතුසමුබ්භවෙහි,
මායාය ගබ්භබලිකම්මනි තප්පරෙ’ව
උය්යානභුමි ජනතං භවි තප්පයන්ති; ()
ගබ්භූපගස්ස හි මහාපුරිසස්ස ගබ්භ-
වුට්ඨානමඞ්ගලමහුස්සවවාසරම්හි,
උය්යානභුමි සකලොතුසමුබ්භවෙහි
ආසි විකාසකුසුමෙහි සමාභිකිණ්ණා; ()
85. ¶
සාලුම්බිනීවනසිරිං කලහංසඝොසං
සමඵුල්ලපුප්ඵසුරභිංඵලසම්භවොජං,
පඤ්චින්ද්රියෙහි ගිරිනිජ්ඣරසිතවාතං
පච්චක්ඛපඤ්චවිධකාමරසංඅවින්දි; ()
නිය්යාසසාරසුරහිංඵඛලපල්ලවෙහි
ඣංකාරිතාලිකුලකුජිතකොකිලෙහි,
සම්ඵුල්ලපුප්ඵනිකරෙහි සමාභිකිණ්ණ
මද්දක්ඛිසායුවතිමඞ්ගලසාළසාලං; ()
සම්ඵුල්ලසාළකලිකංතයතාලිමාලා
සඤ්චුම්බිතංකුවලයාමලලොචනාය,
සාඛංසුකොමලකරඞ්ගුලිපල්ලවෙහි
මායාමහෙසිසමලඞ්කරි විතමායා; ()
88. ¶
භාරොනතා’ව රුචිරඞ්ගුලිපල්ලවානං
ඣඞ්කාරරාවමුඛරාලිකුලාභිරාමා,
සාඛා විකාසකුසුමෙහිසමාකුලා සා
ඔලම්බයට්ඨි භවි ගබ්භභරාතුරාය; ()
තස්සා චලිත්ථ පවනො චලලොචනාය
කම්මුබ්භවො වරතිරොකරණෙහි තාව,
දෙවිං නිරූපමසිරිං සුපරික්ඛිපිත්වා
තම්හා පටික්කමි ජනො කළිතාවකාසො; ()
බ්රහ්මාමරාසුරනරොරගපූජනීයං
බත්තිංසලක්ඛණසමුජ්ජලරූප සාරං
නිද්ධොතජාතිමණිසන්නිභසුද්ධගත්තං
සත්තුත්තමං සපදි දෙවි ඨිතා විජායි; ()
91. ¶
දුග්ගන්ධමුත්තමලසොණිතමක්ඛිතඞ්ගා
ජායන්ත්ය’සෙසමනුජා මනුජෙසුනෙ’වං,
චඞ්ගොටකම්හි ජිනධාතුරිවාධිවාසො
ථූපම්හි සොණ්ණපටිමාරිව මාතුගබ්භං; ()
නිස්සෙණිතොව පුරිසො රතනාසනම්හා
ථෙරොව ධම්මකථිකො ඨිතකො’තරන්තො,
සම්මා පසාරිය උභො මුදුපාණිපාදෙ
සො නික්ඛමිත්ථ කුණපෙහි අමක්ඛිතඞ්ගො; ()
93. ¶
තත්රොපගම්ම චතුරො චතුරානනා තං
ජාලෙන කඤ්චනමයෙන විසුද්ධචිත්තා,
ආදාය මාතුපුරතො තනයං ඨපෙත්වා
චන්දානනෙ භවතු නන්දමනා’ත්ය’වොචුං; ()
ආදිච්චවංසකමලාකරභාකරස්ස
බුද්ධඞ්කුරස්ස සුභසීතලවාරිධාරා,
නික්ඛම්ම තාව නභසා නිජමාතුයා ච
ගාහාපයුං උතුමුභොසු කලෙබරෙසු; ()
තෙසං කරෙහි චතුරො සුරරාජපුත්තා
ගණ්හිංසු සණ්හසුඛුමාය’ජිණප්පවෙණ්යා,
තෙසඤ්හි පාණිතලතො පණිපාතපුබ්බං
ගණ්හිංසු තං දුකුලචුම්බටකෙන’මච්චා; ()
96. ¶
තෙසං කරෙහි පථවිතලමොතරිත්වා
ඨත්වා පුරත්ථිමදිසං අසමො විපස්සි,
උද්ධං අධො චතුදිසානුදිසා ච එවං
එකඞ්ගනං භවිතදා’ඛිලලොකධාතු; ()
තුම්හෙහි උත්තරිතරො භුවසෙ තීසු
නත්ථීති මත්ථකජටාමකුටප්පිතෙහි,
කත්වානිජඤ්ජලිපුටෙහි නිපච්චකාරං
බ්රහ්මාමරාසුරනරා තමභිත්ථවිංසු; ()
සොච’ත්තනා සමමදිස්ව දිසාසු තාසූ
තප්පාදවීතිහරණෙන පදානිසත්ත,
ගන්ත්වාන උත්තරදිසා’භිමුඛො අවන්යා
අබ්භුග්ගතම්බුරුහමුද්ධනි තිට්ඨමානො; ()
99. ¶
අග්ගො’හමස්මි අහමස්මි ජනස්ස ජෙට්ඨො
සෙට්ඨො’හමස්මි අයමන්තිම’ජාති මය්හං,
ධීරො මමෙතරහි නත්ථි පුනබ්භවො’ති
නිච්ඡාරිතාසභිවචො නදි සීහකනාදං; ()
වෙසාඛෙමාසෙ සුහකුජදිනෙ පුණ්ණමායං විසාඛෙ
නක්ඛත්තෙයොගෙ සුරගුරුගතෙ සො කුළීරව්හරාසිං,
සඤ්ජාතො නාථො පරමකරුණාභාවනාභාවතත්තො
මායාකුච්ඡිම්හා කුසුමිතලතාවෙලලිතුය්යානභුම්යා; ()
ඉති මෙධානන්දාභිධානෙන යතිනා විරචිතෙ සකල කවිජන හදයානන්දදානනිදානෙ ජිනවංසදීපෙ අවිදුරෙනිදානෙ පච්ඡිමභවික මහාබොධි සත්තුප්පත්ති පවත්තිපරිදීපො ඡට්ඨොසග්ගො.
1. ¶
අථරම්මතරා’සි ජාතිඛෙත්ත-
පරියාපත්ත’වකාසලොකධාතු,
කමලුප්පල (මාලභාරිනී) හි
තදුපට්ඨානගතාහි දෙවතාහි; ()
කමලාසනදෙවදානවානං
භුවනෙ’කත්ථ සමාගමො තදා’සි,
ජිනචක්කපටිග්ගහස්ස ඨානං
අවිවාදෙන සදෙවමානුසානං; ()
පටිලාභනිමිත්තමාදිසන්තී
වත සබ්බඤ්ඤුතඤාණසම්පදාය,
දසසඞ්ඛසහස්සිලොකධාතු
අභිකම්පී පහටෙ’ව කංසපාතී; ()
4. ¶
ජනනුස්සවවාසරම්හි තස්මිං
නිජදෙහජ්ජුතිපිඤ්ජරො’දපාදි,
දසසඞ්ඛසහස්සචක්කවාළ-
කුහරාලොකකරො මහාවභාසො; ()
අපතාළිතචම්මනද්ධභෙරී-
විකතීනං සයමෙව වජ්ජනම්පි,
තදනුත්තරධම්මදෙසනාය
භවි ඨානං අනුසාවණස්ස ලොකෙ; ()
ඝණකාහළවංසසඞ්ඛවීණා-
භරණානං සයමෙව වජ්ජනම්පී,
අනුපුබ්බවිහාරභාවනානං
පටිලාභාය නිබන්ධනං බභූව; ()
7. ¶
පරිමුත්තිවරත්තපාසකාරා-
ඝර,යොසඞ්ඛලිකාදිබන්ධනෙහි,
මිගපක්ඛිනරානමස්මිමාන-
විගමස්සා’සි නිදානමාදිභුතං; ()
භුවනෙසු මහාජනස්ස රොගා-
පගමෙනා’දිසනං අහොසුඛන්ති,
චතුරාරියසච්චදස්සනෙන
භවි ඨානං චතුසච්චදෙසනාය; ()
විවිධබ්භුතරූපගොචරානං
භුවි ජච්චන්ධජනස්සලොචනානං,
පභවො පභවො’සි දිබ්බචක්ඛු
පටිලාභාය තිලොකලොචනස්ස; ()
10. ¶
ථුතගීතිසුධාරසස්ස පානං
බධිරානං සවණඤ්ජලීපුටෙහි,
අතිමානුසදිබ්බසොතධාතු-
පටිවෙධාය නිදානමාසි තස්ස; ()
භුවි ජාතිජළාදිපුග්ගලානං
තදහෙ’නුස්සතියා සුපාතුභාවො,
භවි පුබ්බමුපට්ඨිතස්සතිස්ස
සතිපට්ඨානනිබොධනාය ඨානං; ()
විසිඛාචරණං සරොජචාරු-
පදවිඤ්ඤාසවසෙන පඞ්ගුලානං,
පුරිමං චතුරිද්ධිපාදවෙග-
පටිලාභාය නිමිත්තමාසි ලොකෙ; ()
මධුරෙන සරෙන ජාතිමූගා
ථුතිගීතාන්ය’වදිංසු වන්දිනො’ව,
භුවි ඛුජ්ජජනො’ජුගත්තලාභො
කුටිලත්තා’පගමාය ඨානමාසි; ()
14. ¶
සරණං පුරිසාසභො සියානො
භවතො දුග්ගතිතො විමුත්තියා’ති,
කරිනො’පි කරිංසු කුඤ්චනාදං
තුරගා හෙසමකංසු පීතියෙ’ව; ()
විසදා පටිසම්භිදා චතස්සො
පටිවිජ්ඣිස්සති චා’යතිං සචා’යං,
සකපට්ටනමෙව තන්නිදානා
තරණී සීඝමුපාගමුං විදෙසා; ()
සයමෙව විරොචනං තදානි
රතනානං භුවනාකරුබ්භවානං,
රවිවංසරවිස්ස ධම්මරංසී
විසරස්සු’ජ්ජලනාය ඨානමාසී; ()
17. ¶
තුරියානි සකංසකං නිනාදං
අකරුං තග්ගුණදීපකානිවා’ත්ර,
විවටා විදිසාදිසා සකිත්ති-
විසරොකාසකතෙ’ව’හිප්පසත්තා; ()
සකලස්ස කිලෙසපාවකස්ස
පරිනිබ්බානසභාවදීපනෙන,
නිරයෙසු හුතාසජාලමාලා
තදහෙ නිබ්බුතිමාප ජාතිඛෙත්තෙ; ()
පරිසාසු විසාරදස්ස තස්ස
චතුවෙසාරදඤාණලාභහෙතු,
භුවනෙසු තදාමහානදීනං
අනභිස්සන්දනමාසි කුන්නදීනං; ()
උදපාදි පභා නිරාකරිත්වා-
බිලලොකන්තරියෙසු අන්ධකාරං,
හතමොහතම’ග්ග මග්ගඤාණ-
ජ්ජුතිලාභාය නිබන්ධනං තමාසි; ()
21. ¶
සුවිමුත්තිරසො සියා’ව තස්ස
චතුරාසිතසහස්සධම්මඛන්ධො,
මධුරං චතුරොදධීනමාසි
සලිලං සන්තතරං තරඞ්ගරිත්තං; ()
විදිසාසු චතුද්දිසාසු චණ්ඩ-
පවනස්සා’පි අවායනං තදානි,
භවි පුබ්බනිමිත්තමත්තනො’පි
භටදිට්ඨ්යාභවදට්ඨිභෙදනාය; ()
නවපල්ලවපත්තසෙඛරානං
විටපීනං කුසුමාහිකිණ්ණභාවො,
භවි පුබ්බනිබන්ධනං විමුත්ති
කුසුමෙහා’තුමදෙහභූසණාය; ()
24. ¶
කුමුදාකරබොධකස්ස චන්ද-
කිරණස්සා’තිවිරොචනං තදාසි,
සතිබුද්ධසුධාකරො’දයම්හි
ජනසන්දොහමනොපසාදහෙතු; ()
විමලත්තමනුණ්හතා නිදාඝ-
සූරියස්සූ’පසමො නිමිත්තමග්ගං,
භවි චෙතසිකස්ස කායිකස්ස
පටිලාභාය සුඛස්ස තම්හිජාතෙ; ()
ගගනා’ගනගාදිතො’තරිත්වා
පථවිසඞ්කමණං තදා ඛගානං,
සරණාගමනස්ස ඨානමාසි
ජිනධම්මං සුනිසම්ම සජ්ජනානං; ()
නභසා’භිපවස්සනං තදානි
චතුදීපෙසු අකාලවාරිදානං,
පරිසාසු අඛණ්ඩධම්මවුට්ඨි-
පතනස්සා’සි නිබන්ධනං ජිනම්හා; ()
28. ¶
ඡණමඞ්ගලකීළණං තදානි
තිදසානම්පි සකෙසකෙ විමානෙ,
උපගම්ම තහිංතහිං උදාන
සමුදානස්සනිදානමා’සි බොධිං; ()
විවටා සයමෙව මන්දිරානං
පිහිතඤ්චාරකවාටවාතපානා,
භවදුක්ඛනිරොධගාමිමග්ග-
පටිලාභාය නිමිත්තමාහරිංසු; ()
තදහෙ මධුරාමිසස්ස පෙත්තී-
විසයෙස්වාහරණං ඛුදාතුරානං,
භවි කායගතාසතාමතස්ස
පටිලාභාය නිමිත්තමත්තනො’පි; ()
31. ¶
දිවසෙ ජනනුස්සවෙ පිපාසා-
විගමො දීනජනස්ස පෙතලොකෙ,
සුඛිතත්තස්ස උපෙච්චබුද්ධභාවං; ()
පටිපක්ඛජනස්ස මෙත්තිලාභො
තදහෙ වායසවායසාරිනම්පි,
භවිඨානමනන්තසත්තලොක-
විසයබ්රහ්මවිහාරභාවනාය; ()
සතිමග්ගඵලුබ්භවෙ යථෙව
භවභීත්යාපගමො තථාගතානං,
සති ජාතමහාමහෙ භයං වා
නතිරච්ඡානගතානමාසි තාසො; ()
පියභාවුපසඞ්කමො පජානං
හදයානන්දකරාය ඛො ගිරාය,
ජිනධම්මකථාය සාවකානං
විය සාමග්ගිරසස්ස පාතුභාවො; ()
35. ¶
සිතකිත්තිලතාය රොපිතාය
භවතො’ස්මිං භුවනාලවාළගබ්භෙ,
විය නිම්මිතයන්තවාරිධාරා
ජලධාරා ධරණීතලුට්ඨහිංසු; ()
භමරාවලිභාරපඤ්චවණ්ණ-
කමලච්ඡන්නමහීතලං රරාජ,
ජලජං ථලජං පරාගහාරං
භුවි සබ්බත්ථ අපුප්ඵි පුප්ඵජාතං, ()
විටපීසු ලතාසු ඛන්ධසාඛා-
සතපත්තානි තදා සුපුප්ඵිතානි,
නරවීර’භිරූපදස්සනාය
භූසමුම්මීලිතලොචනානි’වාසුං; ()
38. ¶
උපරූපරි සත්තසත්ත හුත්වා
සතපත්තානි සීලාතලුබ්භවානි,
තව අබ්භුදයො සුදුල්ලභොති
කථයන්තිවි’හ කපාතුභාවතො නො; ()
නිජපාරමිතාලතාය කත්ති-
ලතයා’ලඞ්කතපුප්ඵහාසරූපා,
සමලඞ්කරි යාවතා භවග්ගං
ධජමාලා ජනනුස්සවෙ තිලොකං; ()
අවකුජ්ජසරොරුහාභිරාමං
නභවම්භොජවනස්සිරිං බබන්ධ,
භුවි පොක්ඛරවස්සමීදිසන්ති
වදමානංව පවස්සි ධම්මවස්සං; ()
රමණී රමණීයරූපසොභා
අචරුං ධම්මමනඞ්ගරඞ්ගභූමි,
මධුපා මධුපානමන්දිරානි
තදහෙ නාවසරිංසු ධම්මකාමා; () (අබ්යපෙත පඨමදුතිය පාදාදියමෙකං)
42. ¶
කමලා කමලාලයා විවෙස
භුවනං භූරිනවාවතාරහාරී,
ධරණී ධරණීධරාවතංසා
උපහාරාතිභරාතුරෙව කම්පි; () (අබ්යපෙත පඨමදුතිය පාදාදියමකං)
රුචිරං රුචිරඞ්ගනා තදානි
අකරුං කීළමනෙකචන්දිකාසු,
සුවීරං සුචිරංසිකිණ්ණතාරා-
නිකරො’භාසතරො’සි භාකරො’ව; () (අබ්යපෙත පඨමදුතිය පාදාදියමකං)
පවනො’පවනො’පවායමානො
පවිනොදෙසි පරිස්සමං ජනස්ස,
වනදා වනදාහවුපසන්තිං
අකරුං සබ්බධි සස්සසම්පදඤ්ච; () (අබ්යපෙත පඨමදුතිය පාදාදියමකං)
45. ¶
විසදා විසදා සකිත්තිරාමා
මුඛරඞ්ගාලය මාපකොවිදානං,
සුජනා’සුජනා භජිංසු තස්ස
චරණාන්යඞ්කිතචක්කලක්ඛණානි; () (අබ්යපෙත පඨමදුතිය පාදාදියමකං)
වසුධං වසුධම්පතී සමග්ගා
දසධම්මෙන’නුසාසයුං තදානි,
හදයං යදයඞ්ගමාය වාණ්යා
අසතං මිත්තදුහී විධානයිංසු; () (අබ්යපෙත පඨමදුතිය පාදාදියමකං)
තිමදා’තිමදා ගජාධිපාපි
මිගරාජූහි තදා සමාචරිංසු,
පබලා’පබලා මිගා තදඤ්ඤෙ
පටිසත්ථාරමකංසු අඤ්ඤමඤ්ඤං; () (අබ්යපෙත පඨමදුතිය පාදාදියමකං)
48. ¶
භුවනෙ භුවනෙකලොචනස්ස
ජනනස්මිං දිවසෙ සමුජ්ජලානී,
නිහනිතා’නිහිතායුධාති භිතිං
ජනයුං පාපිමතොව නෙතරෙසං; () (අබ්යපෙත පඨමදුතිය පාදාදියමකං)
පරිවාදිතදිබ්බභෙරිවීණා-
තුරියං දස්සිතදිබ්බනච්චභෙදං,
ගගනං සුරරඞ්ගමණ්ඩලාභං
තිදසානං උපහාරසාරමාසි; ()
50. ¶
සොවණ්ණවණ්ණවධුයා ගරුගබ්භගස්මිං
තංනන්දනබ්බනසමානවනඞ්ගතස්මිං,
භුතබ්භුතන්විතමහෙ නයනඤ්ජනස්මිං
ජාතම්හි තම්හි තනුජෙ භවි භද්දභත්ති; () (මාලාබන්ධනං)
ඉති මෙධානන්දාභිධානෙන යතිනා විරචිතෙ සකලකවිජන හදයානන්දනනිදානෙ ජිනවංසදීපෙ අවිදූරෙනිදානෙ විවිධපුබ්බනිමිත්තපාතුභාවප්පවත්ති පරිදිපො. සත්තමොසග්ගො.
1. ¶
විසුද්ධ (වංසට්ඨ) මසෙසබන්ධවො
කුමාරමාදාය තිලොකලොචනං,
අගංසු තම්හා කපිලව්හයංපුරං
පුරීවතංසං සමලඞ්කතඤ්ජසං; ()
තදා අභිඤ්ඤාසු වසිසු පාරගො
සමාධිවික්ඛම්භිතසබ්බකිබ්බිසො,
විහාසි සුද්ධොදනභුමිභත්තුනො
කුලූපගො දෙවලනාමතාපසො; ()
3. ¶
තපොධනො සො පවිවෙකකාමවා
දිවාවිහාරත්ථමුපාගතො දිවං,
තමත්ථමඤ්ඤාතුමපුච්ඡි දෙවතා-
පවත්තිතං පස්සියමඞ්ගලුස්සවං; ()
තවෙවුපට්ඨායකභුමිභත්තුනො
වරොරසො මාරිය මාරවාහිනිං,
පරාජයං ලච්ඡති බොධිමායතිං
මහුස්සවො තම්පති වත්තතෙ, බ්රවුං; ()
ඉමාය වුත්තන්තකථාය චොදිතො
තපොධනො ඉද්ධිබලෙන ඉද්ධිමා,
සුරාලයෙ අන්තරධාන’නන්තරං
නිකෙතනෙ පාතුරහොසි රාජිනො; ()
6. ¶
කුමාරනිජ්ඣානමනොරථොක වසි
තහිං සුපඤ්ඤත්තමහාරහකාසනෙ,
නිසජ්ජ සුද්ධොදනරාජිනො’බ්රුවි
තවත්රජං දට්ඨුමිධාගතොත්ය’හං; ()
නරින්දචූළාමණිචුම්බිතාන්ය’ථ
පදානි වන්දාපයිතු තපස්සිනො,
විභුසණාලඞ්කතමත්තසම්භවං
නරාධිපො රාජකුමාරමාහරි; ()
තදත්තභාවෙන’හිවාදනාරහ-
ස්ස’භාවතො තස්ස රරාජ සූනුනො,
පවට්ටයිත්වා ජටිලස්ස සම්පති
ජටාසු චක්කඞ්කිතපාදපඞ්කජං; ()
කුමාරමාදාය සමප්පිතඤ්ජලිං
විධාය පාදෙස්වනිසම්මකාරිනො,
සචෙ ඨපෙය්යුං ජටිලස්ස සත්තධා
ඵලෙය්ය මුද්ධා ජටිතොජටාය’පි; ()
සකාසනුට්ඨාය අථෙ’සිභූමියා
නිහච්ච සො දක්ඛිණජානුමණ්ඩලං,
අකා මහාකාරුණිකස්ස ගාරවං
සිරොවිරූළ්හඤ්ජලි පුප්ඵමඤ්ජරී; ()
උදික්ඛමානො වසිනා සමප්පිතං
තමඤ්ජලිං භත්තිභරෙන භූපති,
අථො’නමෙත්වා තනුමීසකං සකං
පවන්දි පාදම්බුරුහානි සුනුනො; ()
සියා’ව බුද්ධො පුරිසාසභො අයං
නදස්සනං තස්ස සියා මමන්තී සො,
නිරූපමං රූපසිරිං සමෙක්ඛිය
පයාසි නිට්ඨං උපධාරයං වසි; ()
13. ¶
වවත්ථයිත්වෙවමුළාරබුද්ධිමා
විතිණ්ණකඞ්ඛො හසමීසකං රුදං,
නරින්දමොරොධපුරක්ඛතං වසී
තදවසීදාපයි සංසයණ්ණවෙ; ()
තමාහරිත්වාන පකවත්තිමබ්භුතං
පුරක්ඛතො’රොධජනස්ස රාජිනො,
යතිස්සරො සංසයසල්ලමුද්ධරං
සබන්ධවෙ’නුස්සරි කාලදෙවලො;()
සකෙකුලෙ නාළකනාමදාරකො
සයම්භුනො ලච්ඡති දස්සනං ඉති,
තමත්ථමඤ්ඤා සමුපෙච්ච තංකුලං
ත්වමාහ පබ්බජ්ජිති භාගිනෙය්යකං; ()
16. ¶
නිරාමයං පඤ්චමවාසරම්හි සො
වරොරසං වාසිතගන්ධවාරිනා,
පවත්තමානෙ භවනෙ මහාමහෙ
නහාපයි භූපති බන්ධුමජ්ඣගො; ()
පසත්ථමන්වත්ථභිධාන මත්තනො
කුමාරමාරොපයිතුං පරොසතං,
සවෙදවෙදඞ්ගපභෙදකොවිදෙ
ද්විජෙ නිමන්තාපයි සො නරාධිපො; ()
සුරින්දරූපො සුරමන්දිරොපමං
තමින්දිරාධාරනරින්දමන්දිරං,
ජනින්දසීහො’පගතා’වනීසුරෙ
අමන්දපූජාවිධිනා’භිරාධයි; ()
අනෙනසිද්ධා සමතිංසපාරමී-
සදත්ථසම්පත්තිපරත්ථකාරිනා,
තථා’ත්ථ සඞ්ඛාතධනං නිධානගං
ඉමම්හි සිද්ධං සහජාතියා යතො; (5)
20. ¶
ද්විජෙහි තන්තිබ්බචනද්වයාරහං
සමාසසංඛිත්තපදත්ථසංහිතං,
සුතස්ස සිද්ධත්ථ’භිධානමත්තනො
තතො’භිවොහාරසුඛාය කාරයි; ()
සුයාමරාමද්ධජමන්තිලක්ඛණ-
සුභොජකොණ්ඩඤ්ඤසුදත්තසඤ්ඤිනො,
ඉමෙ ද්විජා රාජසුපූජිතා තදා
විචක්ඛණාලක්ඛණපාඨකා’භවං; ()
සුභාසුභං පස්සිය දෙහලක්ඛණං
විභාවයව්හො ඉති තෙසමබ්රුවි,
සමුක්ඛිපිත්වා’ඞ්ගුලිපල්ලවද්වයං
ජනාධිපං සත්තජනා’බ්රවුං ද්විධා; ()
23. ¶
සචෙ මහාරාජ අගාරමාවසෙ
වරොරසො තෙ පරිචාරිතින්ද්රියො,
සමඞ්ගිභුතො රතනෙහි සත්තහි
භවෙය්ය රාජා වතචක්කවත්ය’යං; ()
මහාදයො’යං කරුණාය චොදිතො
ඝරා’භිගන්ත්වා යදි පබ්බජිස්සති,
භවෙය්ය බුද්ධො’ඛිලඤෙය්යමණ්ඩලං
සයං අභිඤ්ඤාය නහෙ’ත්ථසංසයො; ()
කණිට්ඨභූතො වයසා තදන්තරෙ
පසත්ථසත්ථා’වගමෙන ජෙට්ඨකො,
සමුක්ඛිපිත්වා’ඞ්ගුලිමෙකමබ්රුවි
ඉතීහ කොණ්ඩඤ්ඤසමඤ්ඤභුසුරො; ()
26. ¶
ඉමස්ස වෙනෙය්යජනාකතඤ්ජලී
සමං ඵුසන්තානි වසුන්ධරාතලං,
සුභානි භොපාදතලාති සබ්බදා
භජන්ති භත්යා කමලානිවාලිනො; ()
ඉමස්ස ඛෙමන්තමසෙසපාණිනො
තිපට්ටකන්තාරපථාවතාරණෙ,
සුසජ්ජිතං චක්කයුගංව පාරමී
රථම්හි පාදඞ්කිතචක්කලක්ඛණං; ()
ඉමස්ස භො කම්බලභෙණ්ඩුකොපමං
සුමට්ටවට්ටායතපණ්හිමණ්ඩලං,
සදා පදම්භොජනිවාසලක්ඛියා
තනොති පීනත්ථනපිණ්ඩවිබ්භමං; ()
29. ¶
ඉමස්ස දීඝඞ්ගුලිපන්ති වට්ටිත-
මනොසිලාලත්තකවත්තිකොපමා,
විභාති භො බාහුලතාය පාරමී-
ලතාය වා නූතනපත්තපන්තිව; ()
ඉමස්ස පාරෙවටපාද පාටලා
සපාණිපාදා තළුණාතිකොමලා,
උළාරපූජාවිධිසම්පටිච්ඡනෙ
පවාළපාති’ව සමුල්ලසන්ති භො; ()
ඉමස්සරූපස්සිරිමන්දිරොදරෙ
සමප්පමාණාභිනවඞ්ගුලීහි භො,
පදිස්සරෙ ජාලකවාටසන්තිභා
සපාණිපාදා තතජාලලක්ඛණා ()
32. ¶
ඉමස්ස උස්සඞ්ඛපදස්ස ගොප්ඵකා
පදම්බුජානං චතුරඞ්ගුලොපරි,
පතිට්ඨිතා පුණ්ණඝටෙසුකන්ධරා-
විලාසමාලිඞ්ගිය රාජභාසරෙ; ()
ඉමස්ස දෙහජ්ජුතිවාරිපූරිත-
සරීරකෙදාරභවා ඵලත්ථිනො,
සුරත්තසාල්යොදරසන්නිභා සුභා
දුවෙණිජඞ්ඝා අභිපීණයන්තී භො; ()
ඉමස්ස භො ජානුයුගං පරාමසං
අනොනමන්තො ඨිතකො මහාභුජො,
සහත්තනා සම්භවබොධිසාඛිනො
විසාලසාඛාය විලාසමාදිසෙ; ()
ඉමස්ස කොසොහිතවත්ථගුය්හකො
අභින්නකොකාසකකොසකොසගො,
අනඤ්ඤසාධාරණතාදිනා’යතිං
අනඞ්ගසඞ්ගාමපරම්මුඛො සියා; ()
36. ¶
ඉමස්ස භො ගොතමගොත්තකෙතුනො
කලෙවරෙ කඤ්චනසත්තිභත්තචො,
සුවණ්ණවණ්ණො ජිනචීවරස්සපි
තනොති සොභං ඝනබුද්ධරංසිනො; ()
ඉමස්ස ජම්බොනදීපිඤ්ජරාය භො
සිරිසපුප්ඵස්සුකුමාරචාරියා
රජොනුමත්තං ඡවියා නලිම්පතෙ
සරොජපත්තෙරිව වාරිබින්දවො; ()
ඉමස්ස ලොමානි කලෙවරෙ වරෙ
විසුං විසුං කූපගතානි සූනුනො,
විලුම්පරෙ රූපවිලාසලක්ඛියා
මනොරමං භො කමණිකඤ්චුකස්සිරිං; ()
39. ¶
ඉමස්ස උද්ධග්ගමුඛං මුඛස්සිරිං
පදක්ඛිණාවත්ත මපෙක්ඛිනො යථා,
තිරොකරෙ රොමවිතාන මින්දිරා-
නිකෙතනින්දීවරකානනස්සිරිං; ()
ඉමස්ස භොරාජ සරොජයොනිනො
යථොජුගත්තං උජුගත්තමායතිං,
අනඤ්ඤසාමඤ්ඤගුණාවකාසතො
පජාභිපූජාවිධිභාජනං සියා; ()
ඉමස්ස සත්තුස්සදලක්ඛණං සුභං
සමංසමද්දිට්ඨසිරාවලිං සදා,
දධාති භො පාරමිධම්මසිපක්පිනො
සුධන්තචාමීකරපිණ්ඩවිබ්භමං; ()
42. ¶
ඉමස්ස පුණ්ණොභයකායභාගිමං
මිගින්දපුබ්බද්ධසරීරලක්ඛණං,
කුදිට්ඨිවාදීභසිරොවිදාරණෙ
නරින්දසාමත්ථියමුබ්බහෙ නකිං; ()
ඉමස්සු’පෙතො ඝනමංසවට්ටියා
චිතන්තරංසො මුදුචාරුපිට්ඨියං,
භවණ්ණවා කඤ්චනපච්චරිසිරං
තනොති සත්තුත්තරණෙ නරාධිප; ()
ඉමස්ස නිග්රොධමහීරුහස්සිව
සමප්පමාණො පරිමණ්ඩලොප්ය’යං,
කදාචි දුක්ඛාතපඛින්නදෙහිනං
පරිස්සමං භො පජහෙ භවඤ්ජසෙ; ()
45. ¶
ඉමස්ස රාජිත්තයරඤ්ජිතො’ත්තරිං
කරීයමානු’ත්තමධම්මනිස්සනො,
සුමට්ටවට්ටො සමවත්තඛන්ධකො
මුතිඞ්ගඛන්ධොරිව රාජ රාජතෙ; () (සිලෙස බන්ධනං)
ඉමස්ස භො සත්තසහස්සසම්මිතා
යථා’මතජ්ඣොහරණාභිලාසිනො,
රසග්ගසා සන්ති රසාදනුම්මුඛා
රසග්ගසග්ගී’ත්ය’භිධීයතෙ තතො; ()
ඉමස්ස’නුබ්යඤ්ජනතාරකාකුලෙ
අනන්තරූපායතනම්බරො දරෙ,
විරොචතෙබාරසමීසසිරිව
නරින්දසීහස්සහනූපමාහනූ; ()
48. ¶
ඉමස්ස තාළිසතිදන්තපන්ති භො
පහූතජිව්හාරථිකං චරන්තියා,
මනුඤ්ඤවාණිවනිතාය තත්වතෙ
පසත්ථමුත්තාවලිලීලමායතිං; ()
ඉමස්ස ජව්හාවරකණ්ණිකාවහෙ
මුඛම්බුජෙ සච්චසුගන්ධවාසිතෙ,
සමප්පමාණා දසනාවලී සුභා
විභාති කිඤ්ජක්ඛතතීව භූපතී; ()
ඉමස්ස භො ඛණ්ඩිතසඞ්ඛපණ්ඩරා
ද්විජාවලී නිබ්බිවරන්තරායතිං,
සමුබ්භවායුත්තිලතාය තායති
මුඛාලවාළෙ මුකුලාවලිස්සිරිං; ()
51. ¶
ඉමස්ස පීණානනචන්දචන්දිකා
සුසුක්කදාඨාවලි සච්චවාදිනො,
පදිස්සතෙ ධම්මතළාකකීළනෙ
කතාභිලාසාරිවහංසමාලිනී; ()
ඉමස්ස චානුත්තරධම්මදෙසනා-
තරණ්යමාලොලලකාරරූපිනී,
පහූතජිව්හා භවසාගරා’යතිං
නරින්ද පාරං ජනතා’වතාරයෙ; ()
ඉමස්ස භො බ්රහ්මසරොපමො සදා
සහස්සධා’යං කරවීකරාවතො,
මනොහරට්ඨඞ්ගසමඞ්ගිසුස්සරො
සසොතකානං මණිකුණ්ඩලායතෙ; ()
54. ¶
ඉමස්ස නීලං නයනුප්පලඤ්චයං
නිරූපමෙ රූපවිලාසමන්දිරෙ,
නිරොපිතං භො මණිසීහපඤ්ජර-
ද්වයංව භාසෙ කුසලෙන කෙනචි; ()
ඉමස්ස පාඨීනයුගං’ව දිස්සතෙ
විසිට්ඨරූපායතනාපගාසයං,
සුභං ගවච්ඡාපවිලොචනොපමං
මණිප්පභං ගොපඛුමද්වයං සදා; ()
ඉමස්සා උණ්ණා භමුකන්තරුබ්භවා
ළාටමජ්ඣොපගතා විරොචති,
යදත්ථි සඤඣාඝනරාජිමජ්ඣගං
සසඞ්කහීනං සසිමණ්ඩලං තථා ()
57. ¶
ඉමස්ස උණ්හීසකසීසලක්ඛණං
සධම්මරජ්ජිස්සරියං අනාගතෙ,
කරියමානස්ස හි චක්කවත්තිනො
දධාති උණ්හීසකසිසවිබ්භමං; ()
ඉමස්ස භුමිස්සර සුපක්පතිට්ඨිත-
පදඞ්කිතෙ චක්කයුගම්හි දිස්සරෙ,
අරාසහස්සානි ච නෙමිනාභියො
තිවට්ටරෙඛා සිරිවච්ඡකාදයො; ()
ඉමෙහි බත්තිංසතිලක්ඛණෙහි භො
අසීත්යනුබ්යඤ්ජනලක්ඛණෙහි’පි,
සමුජ්ජලන්තො පුරිසාසභොත්යයං
භවෙය්ය බුද්ධො භවබන්ධනච්ඡිදො; ()
60. ¶
සසොතමාපාථගතාය තාවදෙ
ද්විජස්ස විත්ථාරකථාය චොදිතො,
අපුච්ඡි රාජා කිමයං සමෙක්ඛිය
අනාගතෙ බ්රාහ්මණ පබ්බජිස්සති; ()
කදාචි උය්යානගතො මහාපථෙ
ජරාරුජාමච්චුවිරූපදස්සනං,
විධාය නිබ්බින්තමනො භවත්තයෙ
තපොධනං පස්සිය පබ්බජිස්සති; ()
ඉතිහ වත්වාන සකංසකං ඝරං
තතො’පගන්ත්වා’ද්ධනිමිත්තපාඨකා,
මහල්ලකා’දානි මයන්ති සුනවො
තමානුපබ්බජ්ජිතුමොවදිංසු තෙ; ()
63. ¶
ද්විජෙසු වුද්ධෙසු මතෙසු සත්තසු
අයංහි කොණ්ඩඤ්ඤසමව්හයො සුධී,
මහාපධානං පුරිසාසභො’ධුනා
කරොති සුත්වා කරුණාය චොදිතො; ()
සමානලද්ධිහි කුලෙසු තෙසු හි
චතුහි විප්පෙහි සහ’න්තපඤ්චමො,
අථො’රුවෙලං උපගම්ම පබ්බජි
භවිංසු තෙපඤ්චි’ධ පඤ්චවග්ගියා; ()
කදාචි ලද්ධා පරියන්තසාගරං
ඉමං චතුද්දීපිකරජ්ජමත්රජං,
ජිතාරිවග්ගං විචරන්තමම්බරෙ
කරොමි පච්චක්ඛමහන්ති චින්තිය; ()
නිමිත්තරූපක්ඛිපථප්පවෙසනං
නිවාරණත්ථං තනිජරාජසූනුනා,
නරාධිපො සො පුරිසෙහි සබ්බථා
දිසාසු රක්ඛාවරණං අකාරයි; ()
67. ¶
අයං කුමාරො යදි චක්කවත්තිවා
භවෙය්ය සම්බොධිපදං ලභෙය්යවා,
සකෙකුලෙ ඛත්තියබන්ධවෙහි සො
පුරක්ඛතොයෙව චරිස්සතං ඉති; ()
කුමාරනාමට්ඨපනම්හි වාසරෙ
සහස්සමත්තෙසු කුලෙස්ව’සිතියා,
අදාසි පච්චෙකජනො පටිස්සවං
පදාතුකාමොව විසුංවිසුං සුතෙ; ()
අසෙසදොසාපගතා සුඛෙධි තා
සුවණ්ණකුම්භොරුපයොධරො න තා,
අනෙකධාතී වරවණ්ණගබ්බි තා
සපච්චුපට්ඨාපයි තඞ්ඛණෙපි තා; ()
70. ¶
තළාකතීරම්හි තරඞ්ගභාසුරෙ
යථෙව හංස්යා කලහංසපොතකං,
මහෙසියා’ඞ්කෙ සයනෙ සිතත්ථරෙ
සුවාසරෙ භුපති පුත්තමද්දස; ()
අදිට්ඨපුත්තානනපඞ්කජා චිරං
ලහුං පරික්ඛීණවයොගුණා ඉතො,
චුතා’ව මායාජනනි නිරාමයා
උපාවිසි සත්තමවාසරෙ දිවං; ()
මහෙසිමායාභගිනී තදා මහා-
පජාපතිගොතමිනාමරාජිනී,
නිජං කුමාරං භරණාය ධාතිනං
විධාය භාරං පටිජග්ගි තං සයං; ()
73. ¶
තදා’භවුං දීපසිඛා ජගන්තයෙ
කලෙබරො’භාසලවෙන සුනුනො,
විනට්ඨතෙජාරිව රඞ්ගදීපිකා
විමානදිපෙසු කථාවකා’ත්තනො; ()
විචිත්තභුම්මත්ථරණෙ අභික්ඛණං
සජන්නුකෙහා’චරි මන්දිරොදරෙ,
මහාවනස්මිං මණිවාලුකාතලෙ
විජම්භමානොරිව සිහපොතකො; ()
සුතස්ස කීළාපසුතස්ස මන්දි රෙ
භමන්තබිම්බං මණිදප්පණොද රෙ
නිබද්ධමද්දක්ඛි චරන්තමම්බ රෙ
යථෙව චක්කං රතනං මහීභු ජො; ()
76. ¶
තදඞ්ඝිවිඤ්ඤාසවසෙන භුමියා
වජන්තමඞ්කො’පනිධාය භුමිපො,
තදා’භිනිච්ඡාරිත මාසභිං ගිරං
ඉදානි මං සාවය පුත්තමබ්රුවි; ()
නිබද්ධමන්තොමණිවෙදිකාතලෙ
මුඛෙන්දුබිම්බුද්ධරණෙ පයොජයං,
සයං පලම්භෙසි අමච්චසූනවො
වයෙන මන්දො’පි අමන්දබුද්ධිමා; ()
උළාරසොකං පිතුචිත්තසම්භවං
තිලොකදීපො නිජපුඤ්ඤතෙජසා,
තමොපබන්ධං භුවනො’දරුබ්භවං
නිරාකරි බාලරවී’ව රංසිනා; ()
විකිණ්ණලාජාකුසුමාකුලඤ්ජසෙ
විතානරඞ්ගද්ධජනිබ්භරම්බරෙ,
පුරෙ තහිං මඞ්ගලකිච්චසම්මතං
කදාචි රඤ්ඤො භවි වප්පමඞ්ගලං; ()
80. ¶
සුගන්ධමාලාභරණාදිමණ්ඩිත-
පසාධිතා කාපිලවත්ථවා නරා,
සකිඞ්කරා කම්මකරා’පි කප්පිතා
තතො තතො සත්තිපතිංසු තං කුලං; ()
මහච්චසෙනායපුරක්ඛතොහිසො
උළාරරාජිද්ධිසමුජ්ජලංතතො
පයාසිකම්මන්තපදෙසමත්රජං
කුමාරමාදායපුරින්දදොපමො; ()
ඡණම්හි තස්මිං මනුවංසකෙතුනො
මනොරමං මඞ්ගලනඞ්ගලාදිකං,
සුවණ්ණපට්ටෙහි පරික්ඛටංක මහා-
ජනස්ස’පී රූපියපට්ටඡාදිතං; ()
83. ¶
විසාලසාඛාකුලජම්බුසාඛිනො
විධාය හෙට්ඨා සයනෙ මහාරහෙ,
නිජං කුමාරං සජනො ජනාධිපො
සමාරහී සම්පති වප්පමඞ්ගලං; ()
කුමාරරක්ඛාවරණායු’පට්ඨිතා
තමුස්සවං ධාතිජනා විපස්සිතුං,
අපක්කමිත්වා බහි සාණිතො ඛණං
පමත්තරූපා විචරිංස්වි’තොචිතො; ()
පරිග්ගහෙත්වා’නමපාන මාසනෙ
නිසජ්ජ පල්ලඞ්ක මලත්ථ බන්ධිය,
ජිනඞ්කුරො නීවරණෙහි නිස්සටං
විවෙකජං ඣානමගාධබුද්ධිමා; ()
86. ¶
විපස්ස පුත්තස්සු’පවෙසනං තහිං
දුමස්ස ඡායාය නිවත්තතං තථා,
පවන්දි රාජා පටිහාරිකාකථා-
පචොදිතොපුත්තමුපෙච්ච තඞ්ඛණෙ; ()
කලාසු වුජ්ජාසු ච පුත්තමත්තනො
විනෙතුකාමො විනයක්ඛමං පිතා;
පසත්ථසත්ථන්තරපාරදස්සිනං
කදාචි විප්පාචරියං කිරා’නයි; ()
සමප්පිතං තං ගුරුනො කරම්බුජෙ
සදෙවලොකස්ස ගුරුං සගාරවං,
මහීසුරො සො ජලබින්දුනා යථා
සුදුත්තරාගාධමහොදධීරසං; ()
89. ¶
සවණ්ණභෙදං සනිඝණ්ටුකෙටුභං
අථබ්බබෙදෙනි’නිහාසපඤ්චමං,
තිවෙදමුද්දෙසපදෙන දුද්දසං
තථා කලාසිප්පතං නිබොධයී; ()
අනඤ්ඤසාධාරණපුඤ්ඤවාසනා-
විධූතසම්මොහවිසුද්ධබුද්ධිනො,
සමත්තවිජ්ජා සකලාකලා ධියා
කලම්පි නාලං බහුභාසනෙන කිං; ()
න කෙවලං තස්ස කලෙබරං බහි
විභාති බත්තිංසතිලක්ඛණෙහි භො,
භුසං තදබ්භන්තරවත්ථු දිප්පතෙ
සුබුද්ධසත්ථන්තරලක්ඛණෙහී’පි; ()
92. ¶
තිලොචනස්සා’පි තිලොකචක්ඛුනො
අයං විසෙසො නයනෙහි දිස්සතෙ,
ලලාටනෙත්තො පුරිමො නසොභති
පරො’ව අබ්භත්තරඤාණලොචනො; ()
අනුබ්බජන්තො නවයොබ්බනස්සිරිං
යසොපබන්ධෙන සකෙ නිකෙතනෙ,
පවඩ්ඪි ධීරො සකලං කලාන්තරං
කලානිධී රංසිචයෙනි’ව’ම්බරෙ; ()
උපඩ්ඪගණ්ඩාහිතදාඨිකාය සො
යසොධනො සොළසවස්සිකො යදා,
කපොලඵුට්ඨඤ්ජනදානරාජියා
කරි යථා බාලදසං ව්යතික්කමි ()
95. ¶
තදා නරින්දො සුරමන්දිරො’පමං
උතුත්තයානුච්ඡවිකං මනොරමං,
පයොජයිත්වාන පවිණසිප්පිකෙ
සුතාය කාරාපයි මන්දිරත්තයං; ()
නිසිතසම්බාධතලං නිවාරිත-
සරොනිලං ඵස්සිතසිහපඤ්ජරං,
මහිවතංසං නවභුමිකං ඝරං
බභුව රම්මං භුවි රම්මනාමිකං; ()
සසිකර’ම්භොධරරාවනිබ්භර-
විතාන මුග්ඝාටකවාටබන්ධනං,
සුරම්මනාමං හතඝම්මමින්දිරා-
නිවාසරම්මං භවි පඤ්චභූමිකං; ()
අහිණ්හසිතුණ්භගුණෙහි පාවුසෙ
සුඛානුලොමං සමසත්තභුමිකං,
සුඵස්සිතා’ඵස්සිතසිහපඤ්ජරං
සුභං සුභං නාම නිකෙතනං භවි; ()
99. ¶
වයොනුපත්තස්ස නරින්දසුනුනො
උළාරරාජිද්ධිවිලාසදස්සනෙ,
කතා’භිලාසො ජනකො ජනාධිපො
පදාතුකාමො නිජරජ්ජසම්පදං; ()
වසන්ති චෙ යොබ්බනහාරිදාරිකා
නරින්දසන්දෙසහරෙහි පෙසයි
ස සාකියානං සචිවෙහි සාසනෙ; ()
නිවෙදයුං යොබ්බනගබ්බිතස්ස තෙ
නකිඤ්චිසිකප්පායතන’න්තදස්සිනො,
සුතස්ස දාරාභරණාය ධීතරො
කථන්නු දස්සාම මයන්ති ඛත්තියා; ()
102. ¶
සුතෙන තං රාජසුතෙන චොදිතො
පිතා චරාපෙසි පුරම්හි භෙරියො,
මම’ත්රජො කාහති සිප්පදීපනං
ඉතොපරං සත්තමවාසරෙ ඉති; ()
වරො කුමාරො හි කුමාරවික්කමො
කලාපසන්නද්ධ කලෙබරො තදා,
විපස්සතං බන්ධුජනානමොසරි
අනප්පදප්පො රණකෙළිමණ්ඩලං; ()
ධනුද්ධරො සො පඨමං සකෙ භුජෙ
සහස්සථාමං සසරං සරාසනං,
විධාය පොඨෙසි ජියං වසුන්ධරා-
විදාරණාකාරමහාරවං රවි; ()
105. ¶
චතුද්දිසා’ධරධනුද්ධරා මමං
කරොන්තු ලක්ඛං නිජඛාණපත්තියා,
ඉතීහ වත්වා සරවාරණෙන සො
අභුතපුබ්බං සරසිප්පමාහරි; ()
චතුද්දිසායං චතුරො ධනුද්ධරෙ
මමෙ’කබාණෙන හණාම’හං ඉති,
අකාසි තදදීපයමඤ්ඤථා’බ්භුතං
ස චක්කවෙධව්හයසිප්පදීපනං; ()
සරෙහි වෙණ්යා’යතයට්ඨිරජ්ජුකං
සරෙහි චා’රොහණමණ්ඩපාලයං,
සරෙහි පාකාරතළාකපඞ්කජං
සරෙහි වස්සං ඉතිසිප්පමාහරි; ()
108. ¶
මහාසත්තො ලොකප්පභවමසමං සිප්පජාතං ජනානං
තදා සංදස්සෙසි මුදිතහදයා සාකියා දාරිකායො,
උපට්ඨාපෙසුං තා සුරතිරතිසඞ්ගාමචතුරා
සහස්සානං තාළිසතිපරිමිතා නාටිකා’සුං ඝරෙසූ; ()
ඉති මෙධානන්දාභිධානෙන යතිනා විරචිතෙ සකලකවිජන හදයානන්ද දානනිදානෙ ජිනවංසදීපෙ අවිදූරෙනිදානෙ ලක්ඛණපටිග්ගහණ කුමාරසම්භරණාදි පවත්ති පරිදිපො අට්ඨමො සග්ගො.
1. ¶
ඉති විහිතෙ සති සිප්පදීපනස්මිං
තදභිමුඛෙ’තරඛත්තියා’තිසූරා,
අපගතමානමදාභවිංසුමඤ්ඤො
(තරුණමිගින්දමුඛෙ)ව මත්තදන්ති; ()
විජටිත සංසයබන්ධනො පදාතුං
සුමරිය දෙවදහම්හි සුපක්පබුද්ධො,
නරපවරො නිජධීතරං කුමාරිං
සුවිමල කොලියවංසකඤ්ජහංසිං; ()
තහිමථමන්තිවරෙහි මන්තයිත්වා
නිඛිලපවත්තිනිවෙදනාය දූතෙ,
පහිණි කවිවාහමහෙ විධියතන්ති
තව තනුජෙන මමඤ්හි ධීතුකඤ්ඤා; ()
4. ¶
වලයිතතාරමුපට්ඨිතො’දයං තෙ
හිමකරබිම්බමිවො’පවිට්ඨපීඨං,
පරිවුතමන්තිගණං පණම්ම රාජං
කපිලපුරොපගතා තමත්ථමාහු;
අථ පටිලද්ධපටිස්සවෙනු’දග්ගා
පදයුගමඤ්ජලිපුප්ඵමඤ්ජරීහි,
සුමහිය තං පටිවෙදයිංසු රඤ්ඤො
සකවිසයං සමුපෙච්ච රාජදූතා; ()
උභයකුලම්හි මහීභුජා’ඤ්ඤමඤ්ඤං
පුනරපි මන්තිවරෙහි මන්තයිත්වා,
විසදමතීහි නිමිත්තපාඨකෙහි
නියමිතමඞ්ගලවාසරම්හිතම්හා; ()
කනකවිතානවිනද්ධහාරිහාරං
කුසුමසමාකුලහෙමපුණ්ණකුම්භං,
තිදිවවිමානසමානමුල්ලසන්න-
රතනවිචිත්තවිවාහමණ්ඩපග්ගං; ()
8. ¶
ගහිතවිතානසිතාතපත්තකෙතු-
ද්ධජමණිවිජනිචරුචාමරෙහි,
පචුරජනෙහි කතුපහාරමග්ගෙ
සුපරිවුතං චතුඞ්ගිරනිධජින්යා; (6)
විවිධවිභූසණභුසිතත්තභාවං
අභිනවපීනපයොධරාභිරාමං,
හරිසිවිකාය යසොධරං කුමාරිං
මණිඛචිතාය විධාය චා’නයිංසු; ()
වලයිතමාලතිදාමහෙමමාලා
පරිමලභාවිතකුන්තලප්පවෙණි,
විරළබකාවලිමප්පවිජ්ජුරාජිං
ජලධරමාලමජෙසි කොමලාය ()
11. ¶
නිරවධිරූපනභොතලම්හි තස්සා
ජනමනකුන්දවිකාසනං බභාස,
කුටිලතරාලකකාලමෙඝරාජි-
ජටිතලලාටතලද්ධචන්දබිම්බං; ()
මිගමදකුඞ්කුමගන්ධපඞ්කලිත්තො
කුලවධුයා තිලකො ලලාටමජ්ඣෙ,
මකරධජෙන නිරොපිතොරි’වා’සි
තිභුවනභුතජයාය පුප්ඵකෙතු; ()
ජනනයනඤ්ජනරූපසම්පදාය
කුලමපදාය රරාජ නිම්මදාය,
පරමසිරිං සරුසීරුහාභිරාමං
වදනමනඞ්ගසුවණ්ණදප්පණාභං; ()
14. ¶
මණිගණමණ්ඩිතකුණ්ඩලෙහි තස්සා
සවණ්යුගං ඝටිතාවගණ්ඩභාගං,
මනසිජසාකුණිකෙන ඛිත්තපාස-
යුගලමිවක්ඛිවිභඞ්ගමානමාසි; ()
සුවිමලකන්තිපබන්ධසන්දනත්ථං
නයනනදීනමුභින්නමන්තරාළෙ,
කනකපණාළිසමප්පිතෙ’ව තාය
වරවදනාය රරාජ තුඞ්ගනාසා; ()
නිරුපමරූපවිලාසමන්දිරස්මිං
සජවනිකානි’ව සීහපඤ්ජරානි,
රුචිරවිලාසිනියා ලසිංසු පම්භා-
වලිසහිතානි සුනීලලොචනානි; ()
17. ¶
කනකකපාලනිභං මනොභවස්ස
විමලකපොලයුගං සිනිද්ධකන්නිං,
නවසසිමණ්ඩලපුණ්ඩරීකසණ්ඩ-
සසිරිමවරුන්ධිමනොහරාධරාය; (6)
සුචරිතපාරමිතාලතාය තාය
පරිණතරාගලතාය භූලතාය,
අධරයුගං තරුණඞ්කුරද්වයං වා
කිමිති විතක්කහතො’යමාසි ලොකො; ()
කුලවධුයා වදනා’ලවාළගබ්භෙ
නවකලිකාවලිඵුල්ලිතෙ’වකිඤ්චි,
සුමධුරවාණිලතාය මන්දහාස-
ජ්ජුතිධවලි දසනවලි රරාජ; ()
20. ¶
කුවලයනීලවිලොලලොචනාය
මුඛකමලා’ලිකුලානුකාරිනීභු,
නයනමයූඛගුණෙහ’පාඞ්ගභඞ්ග-
නිසිත්සරෙහි අනඞ්ගචාපරූපා; ()
කලරවමඤ්ජුගිරා තිවට්ටරාජි
ඝනකුචභද්දඝටාය කම්බුගීවා,
මධුරගභීරවිරාව රඞ්ගලෙඛං
අජිනි සුවණ්ණමුතිඞ්ගභෙරිසඞ්ඛං; ()
අභිනවපිනපයොධරො’පධානං
සුඛුමතරච්ඡවිකොජවාභිරාමං,
උරසයනං සමලඞ්කතං වියා’සි
නිජපතිසඞ්ගමමඞ්ගලාය තාය; ()
23. ¶
කුචකනකා’චලසම්භවාය නාභි-
කුහරතටාභිමුඛාය කන්තිනජ්ජා,
ඡඨාරවලිත්තයමින්දිරොපමාය
අවහරි තුඞ්ගතරඞ්ගපන්තිකන්තිං; ()
මණිරසනාගුණමන්ථරාය තස්සා
ඝනකුචභාරකිසො කිසොදරාය,
හරිසිරිවච්ඡසුහජ්ජමජ්ඣභාගො
මදධනුමුට්ඨිවිලාසමාහරිත්ථ; ()
සරසිජතන්තුපවෙසනාවකාස
මවහරි පීනපයොධරන්තරාළං,
නිජගළභාසුරහාරනිජ්ඣරෙහි
කනකදරිමුඛවිබ්භමං යුවත්යා; ()
26. ¶
අවිකලරූපවිලාසසින්ධුවෙලා
විරලවිලග්ගිනියාක විසාලසොණි,
පරිහරි රාජකුමාරිකාය තාය
කුසුමසරාභවභුමිභාගසොභං; ()
කුලවධුයා කමලාමලානනාය
කුවලයකොමලනිලරොමරාජි,
භුසමභිචුම්බි ගභිරනාභිගබ්භං;
කමලවිවායතමත්තභිඞ්ගරාජි ()
රුචිරතරොරුයුගං සුවණ්ණ රම්භා-
කරිකරපීවරමින්දිරොපමාය,
භජි මකරද්ධජරඞ්ගමන්දිරස්මිං
හරිමයථම්භයුගස්සිරිං රමාය; ()
29. ¶
මදරයරූපරසද්වයං තුලාය
සුපරිමිතාය චතුම්මුඛෙන තුල්යං,
නිජමිහජානුයුගං පවාළපාති-
යුගලවිවාසි අවම්මුඛොපනීතං; ()
විසයවිතක්කතමාකුලං යුවත්යා
මදනුපසඞ්කමණෙ මනොවිමානං,
ජිතමදමත්තමයූරකණ්ඨභූති
ජලිතපදීපසිඛෙ’ව චාරුජඞ්ඝා; ()
මණිමයනූපුරභාසුරෙහි තස්සා
චරණතලෙහි පරාජිතානි ථීනං,
මුඛපදුමානිව සඞ්කුචන්ති මඤ්ඤෙ
භමරභරම්බුරුහානි කඤ්ජනීනං; ()
කරචරණඞ්ගුලිපල්ල’වග්ගසාලී-
ජලලවපන්තිනිභා’තිකොමලාය,
අභිනවතම්බනඛාවලී බභූව
මකරධජස්ස කතෙ’ව පුප්ඵපූජා; ()
33. ¶
සපරිජනො වනිතාය තාය සද්ධිං
මණිගණමණ්ඩිතමණ්ඩපප්පදෙසෙ,
දිනකරවංසධජස්ස රාජපුත්ත-
ස්සුපගමනං අපලොකයං නිසීදි; ()
පරිවුතබන්ධුජනෙහි රාජපුත්තො
යථරිව දෙවගණෙහි දෙවරාජා,
සපදි තුරඞ්ගරථං සමාහිරූළ්හො
තදභිමුඛො යසසා ජලං පයාසි; ()
තහිමුපගම්ම ඨිතස්ස මණ්ඩපස්මිං
පරිදහිතු’ත්තරසාටකෙන තස්ස,
හරිමණිමණ්ඩනමණ්ඩිත’ත්තභාවො
හිමපටලෙන හිමාචලො රිවාසි; ()
36. ¶
මණිමකුටෙන නිවත්ථකාසිකෙන
නරපතිසුනු සුමණ්ඩිතො රරාජ,
සුරභවනෙන ච ඛීරසාගරෙන
කනකසිණෙරුගිරී’ව නිච්චලට්ඨො; ()
නභසි සමාකුලතාරකාවලී’ව
උරසි විරාජිතතාරහාරපන්තී,
නරපවරො පිවි තාය රූපසාරං
අමතමිවා’යතලොචන’ඤ්ජලීහි; ()
තදහනි රාජකුමාරපුබ්බසෙල-
ප්පභවවරානනචන්දමණ්ඩලෙන,
මුකුළිතලොචනනීලනීරජාය
අභවිමනොකුමුදාකරප්පබොධො; ()
39. ¶
යුවතයුවානමපෙක්ඛතං ජනානං
අනිමිසලොචනනීලකන්තිගඞ්ගා,
රුචිරවධූහි විධූතචාමරෙහි
අනිලවිලොලතරඞ්ගසාලිනීව; ()
ගගනතලොපරි තාරකාකුලම්හි
යුවයුවතීනවචන්දචන්දිකෙව,
නිචිතසුවණ්ණකහාපණෙ වරෙජුං
අථමණිමණ්ඩපවෙදිකාතලම්හි; ()
සකලකලාකුසලො’පගම්මවිප්පා-
චරියගණො ජයමඞ්ගලාය තෙසං,
සුපරිසමාපයි සබ්බපුබ්බකිච්චං
සපදි පවස්සි අඛණ්ඩලාවුජට්ඨි; ()
42. ¶
කරතලතාමරසෙසු කුණ්ඩිකාය
මණිඛවිතාය පුරොහිතො උභින්නං,
සුභමභිසෙකජලං නිපාතයං තෙ
පුනහිපයොජයි පාණිපීළණස්මිං; ()
සුරධනුවිජ්ජුලතෙ’ව වාරිවාහං
රථමභිරුය්හ ගහීරමන්දඝොසං,
පරිවුතඛත්තියබන්ධවෙහි තම්හා
කපිලපුරා’භිමුඛාභවුං උභොත තෙ; ()
අථ සමලඞ්කතවීථිමජ්ඣිගානං
විවටනිකෙතනසීහපඤ්ජරට්ඨා,
අනිමිසලොචනපඞ්කජොපහාරං
භූසමකරුං කපිලඞ්ගනා පසන්නා; ()
45. ¶
ගමනවිලාසමුදික්ඛතං ජනානං
රුචිරසිරොපහිත’ඤ්ජලීහි භත්ත්යා,
මණිකලසප්පිතපුප්ඵමඤ්ජරීහි
රචිතමිවොභයවීථිපස්සමාසි; ()
තිඛිණවිලොචනබාණලක්ඛභාවං
නිරුපමරූපිනි කාමිනීහි නීතෙ,
පතිත’නුරාගසරෙහියෙව තාසං
හදයවිදාරණමාසි තප්ඵලං’ව; ()
කථමපි කාපිලවත්ථවා අහෙසුං
තදහනි නිච්චලලොචනුප්පලෙහි,
කපිලපුරං තිදසාලයාවතිණ්ණා
තිදසගණා’ව විපස්සනායු’භින්නං; ()
48. ¶
තිදිවපුරා නිජවෙජයන්තනාම-
සුරභවනං’ව සුජම්පතී සුජාතා,
කපිලපුරා පුනරාගමිංසු තම්හා
පතිපතිනී නිජරාජමන්දිරං ද්වෙ; ()
ධරණිපතිසුතො පත්තරජ්ජාභිසෙකො
කපිලපුරවරෙ තෙසු තිස්වාලයෙසු,
අපරිමිතසුඛං තාය බිම්බාය සද්ධිං
සුචිරමනුභවි චන්දබිම්බානනාය; ()
විකචකමල (නන්දීමුඛි) මඤ්ජුභාණී
තිවිධවයසි දිබ්බච්ඡරාරූපසොභා,
අගමි ඛයවයං සා’පි බිම්බාමහෙසි
සරථ සරථ සඞ්ඛාරධම්මස්සභාවං; ()
ඉති ම්බෙධානන්දාභිධානෙන යතිනා විරචිතෙ සකලකවිජන හදයානන්දදානනිදානෙ ජිනවංසදීපෙ අවිදූරෙනිදානෙ පාණිග්ගහමඞ්ගලුස්සවපවත්තිපරිදීපො. නවමො සග්ගො.
1. ¶
ගුණමණිමණිමා සො දෙවරාජා’ව රාජා
සුඛමනුභවමානො වාජියානෙන යෙන,
භමරභරිතමාලා මඞ්ගලුය්යානභූමි
තදවසරි කදාචි සාලිනී (මාලිනී) හි; ()
උපගතසමයො’ති බුජ්ඣනත්ථාය බොධිං
සුමරිය සුරපුත්තා බොධිසත්තෙ වජන්තෙ,
භවවිරතිසමත්ථං දස්සයුං මාපයිත්වා
ජරසකටසරූපං ජිණ්ණරූපංක විරූපං; ()
3. ¶
කිමිදමිතිහපුට්ඨො ජිණ්ණරූපං විපස්ස
විමතිපරවසො සො සාරථිං රූපසාරො,
නිජහදයනිධානෙ දෙවතාචොදිතස්ස
නිදහි ධනමිවග්ඝං තස්සධම්මොපදෙසං; ()
හරිතනළකලාපං මඞ්ගලුය්යානමග්ගෙ
යථරිව’හිමුඛට්ඨා කුඤ්ජරි භඤ්ජමානා,
තථරිව’භිභවන්තී සබ්බයොබ්බඤ්ඤදප්පං
ඛරතරජරතා සා අත්තපච්චක්ඛභූතා; ()
මුඛකුකවලයගබ්භා භට්ඨකිඤ්ජක්ඛසොභා
භවි කඨිනජරාරිඛණ්ඩදන්තට්ඨිපන්ති,
කුටිලපලිතජාතං තඤ්ජරායා’භිසෙකෙ
සිරසි රචිතසෙතච්ඡත්තසොභං බබන්ධ; ()
6. ¶
අවිරළවලියො තා ජිණ්ණරූපස්ස චම්මෙ
පභවබලවතෙජොධාතුවෙගුට්ඨිතා’සුං,
තරලසලිලපිට්ඨෙ සෙය්යථාපො’දධිස්ස
තරලසලිලපිට්ඨෙ සෙය්යථාපො’දධිස්ස
පලයපවනවෙගු’ත්තුඞ්ගකල්ලොලමාලා ()
ඨිතමුපවනපන්ථෙ වඞ්කගොපාණසි’ව
අනුජුකමුජුභුතං දණ්ඩමොලුබ්භ භුම්යා,
නිජතරුණවිලාසං ලක්ඛමාපාදයන්තං
ධනුමිව සගුණං තං රූපමද්දක්ඛි ධීරො; ()
8. ¶
ජිනිඅජගරභොගෙ ජිණ්ණනිම්මොකභාරං
තිලකවිබතචම්මං තන්තිරොජත්තභාවෙ,
අපගතඝනමංසො ඵාසුකට්ඨිප්පන්ධො
අජිනිතිරවලෙපං කුඩ්ඩදාරුප්පබන්ධං; ()
විගතබලමදාදිං විස්සවන්තං සරීරෙ
නව්හි වණමුඛෙහි ගුථමුත්තාද්ය’සූවිං,
වලිවිසමකපොලං කම්පමානුත්තමඞ්ගං
සුවිසදමතිනො තං පස්සතො ජිණ්ණරූපං; ()
භුවනමනවසෙසං තස්සු’පට්ඨාසි සම්ප-
ජ්ජලිතමථ ජරායා’දිත්තගෙහත්තයං’ව,
අහමපකි අනතීතො ධම්මමෙතන්ති වත්වා
භවනවනමගඤ්ඡි ජාතියු’ක්කණ්ඨිතත්තො; ()
11. ¶
පුනරුපවනමග්ගං ඔගහන්තස්ස රඤ්ඤො
සුඛමනුභවනත්ථං දෙවතාමාපයිත්වා,
පරපරිහරනීයං ඝොරරොගාවතිණ්ණං
අපරමපි විරූපං දස්සයුං ව්යාධිරූපං; ()
විසදමති විමත්යා සක්යවංසෙකකෙතු
කිමිමිවපලිපන්නං වච්චපස්සාවපඞ්කෙ,
පභවබලවදුක්ඛං තං පරාධීනවුත්තිං
කිමිදමිති පදිස්වා පාජිතාරං අපුච්ඡි; ()
වරමති වරධම්මං තෙන සූතෙන වුත්තං
අමතමිව පිබන්තො සොතධාත්වඤ්ජලීහි,
අගමපි අනතිතො බ්යාධිධම්මන්ති තම්හා
නිජභවනවනං සොපා’ග සංවිග්ගරූපො; ()
14. ¶
තදුපවනවිමානං වාජියානෙන නාථෙ
වජති සති කදාචි මාපයුං දෙවතායො,
සුණඛකුලලගිජ්ඣාදීහීවා ඛජ්ජමානං
නරකුණපසරීරං උද්ධුමාතං පඨම්හි; ()
පභවකිමිකුලානං චාලයං නීලවණ්ණං
වණවිවරමුඛෙහි ලොහිතං පග්ඝරන්තං,
සකුණගණ්විතච්ඡිං මක්ඛිකාමක්ඛිතඞ්ගං
සුමති මතසරීරං අද්දසා සාරහීනං; ()
අභිගමි ගමයන්තො භාරතිං සාරථිස්ස
නිජසවණයුගස්මිං හෙමතාඩඞ්කසොභං,
අහම්පි මරණං භො නාතිවත්තොති වත්වා
වනමිව මිගරාජා සක්යරාජා විමානං; ()
17. ¶
පුනපි සපරිසො සො යානමාරුය්හ භද්රං
කතිපයදිවසානං අච්චයෙනා’ධිරාජා,
කපිලපුරවරම්හා’නඞ්ගරඞ්ගාලයාභං
තදුපවනමගඤ්ඡි පඤ්චබාණාභිරූපො; ()
ගුණමණි මණිවණ්ණං පත්තමාදාය පත්ථෙ
පනසසරසරාගං වීවරංපාරුපිත්වා,
ඨිතමවිකලචක්ඛුං නිම්මිතං දෙවතාහි
සුමති සමණරූපං බුද්ධරූපං’ව පස්සි; ()
තදහනි විබුධා’ධිට්ඨානතො භාවනීයො
යතිපතිරිව සූතො අත්ථධම්මානුසාසි,
සමණගුණමනෙකාදීනවං පඤ්චකාමෙ
තමවදි ගමනස්මිං ආනිසංසඤ්ච ගෙහා; ()
20. ¶
කුහනලපනමිච්ඡාජීවමොහාය කුච්ඡි-
පරහරණසමත්ථං මත්තිකාපත්තමස්ස,
කර කමකලගතං සො පාරමීචොදිතත්තො
විසදමති පදිස්වා සම්පසාදං ජනෙසි; ()
විකසිතකලිකාලඞ්කාරමුද්දාලසාල-
මිව සමණවිලාසං චීවරොභාසමග්ගෙ,
නයනමධුකරානං භාරමාධාය ධීරො
නිජමනසි ජනෙසි චීවරෙ සම්පසාදං; ()
ඛණිකමරණදුක්ඛාවට්ටමාබාධරාසි-
මකරනිකරභිමං තං ජරාවීචිවෙගං,
භවජලධිමගාධං ජාතිවෙලාවධිං සො
අයමිව පටිපන්නා නිත්තරෙය්යුන්ත්ය’වෙදි; ()
23. ¶
සමණවදනපීනච්චන්දබිම්බොදයෙන
විකසිතමනකුන්දො නන්දනුය්යානසොභං,
උපවනමභීගන්තුං සන්දනං චාරයෙ’ති
තදහනි මනුජින්දො සන්දනාචාරිමාහ; ()
වලයිතනළතාළීතාලහින්තාලපන්තිං
මලයජතරුජායාසීතලං නිම්මලාපං,
උපවනමවතිණ්ණො නන්දනං වාසවො’ව
අකරි දිවසභාගං සාධුකීළං සරාජා; ()
දසසතකිරණස්මිං යස්ස කිත්තිප්පබන්ධ-
සරදජලදරාජිඡාදිතස්මිං නභස්මිං,
උපරිසිරසි සෙතච්ඡත්තසොභං භජන්තෙ
තදියචරණලක්ඛ්යා’ලඞ්කරි වාපිතීරං; ()
26. ¶
සරසිජවදනෙහි හංසපීනත්ථනෙහි
කුවලයනයනෙහී නීලිකාකුන්තලෙහි,
මධුමදමුදිතාලීනූපුරෙභා’වරොධ-
ජනමිව රමණීයං ඔතරි සො තළාකං; () (සිලෙසබන්ධනං)
වරයුවතිජනානං කුම්භගම්භීරනාභි-
විවරගහිතවාරි වාපි සා රිත්තරූපා,
ඝනථනජඝනානං සඞ්ගමෙනෙ’තරාසං
පුනරභවි කපපුණ්ණා පීතිවිප්ඵාරිනීව; ()
අභිනවරමණිනං ජාතුලජ්ජාතුරානං
විමුඛනයනමීනෙ මීනකෙතුපමෙන,
උපවධිතුමීවග්ගෙ ඛිත්තජාලබ්බිලාසං
ඛණමවහරි රඤ්ඤා විද්ධහත්ථම්බුධාරා; ()
29. ¶
නවජලකණිකාලඞ්කාරවත්තාරවින්දා
ඝනකුචකලහංසා කෙසසෙවාලනීලා,
පතිමථිතතරඞ්ගාකිණ්ණසුස්සොණිවෙලා
සරසි සරසි’වා’සි තත්ර කීළාතුරෙ’කා; ()
සසිරූචිරමුඛීනං ඛොමවත්ථන්තරීයෙ
සනිකමපනයන්තෙ විචීහත්ථෙහි රඤ්ඤා,
රචිතනයනකන්තී බ්යන්ත ගම්භීරනාභී-
සරසිජපරියන්තා නාළපන්තීරි’වා’සි; ()
29. ¶
නවජලකණිකාලඞ්කාරවත්තාරවින්දා
ඝනකුචකලහංසා කෙසසෙවාලනීලා,
පතිමථිතතරඞ්ගාකිණ්ණසුස්සොණිවෙලා
සරසි සරසි’වා’සි තත්ර කීළාතුරෙ’කා; ()
සසිරුචිරමුඛීනං ඛොමවත්ථන්තරීයෙ
සනිකමපනයන්තෙ විවිභණ්ථෙහි රඤ්ඤා,
රචිතනයනකන්තී බ්යන්ත ගම්හීරනාහී
සරසිජපරියන්තා නාළපන්තිරි’වා’සි; ()
31. ¶
පුනරපි කුචකුම්භඤ්චන්දහාරෙනිවා’පෙ
නිජගළපරිමාණෙ සන්නිමුග්ගඞ්ගනානං,
මලිනකමලිනී සා ලොචනෙහා’නනෙහි
අභවි භමරභාර’ම්භොජසණ්ඩා’කුලෙ’ච; ()
මධුමදමධුපෙහි ගීයමානෙහි විචි-
භුජසතපහටාහි සොණිභෙරීහි ථිනං,
ලලිතකමලසීසෙ නච්චමානින්දිරාය
අජිනි ජලජිනී සා දිබ්බසඞ්ගීතසාලං; ()
තුහිනකරමුඛීනං තන්තළාක’න්තලික්ඛෙ
සුලලිතභුජවල්ලී විජ්ජුලෙඛාභිරාමා,
කුවලයවනරාජි නීලජීමුතරාජි
පතිනයනමයූරෙ කීළයන්තී රරාජ; ()
34. ¶
ඵුටකුවලයහත්ථං රාජභංසෙහි ඛිත්තං
විවිධමධුපභුත්තං ධම්මවෙලාතිවත්තං,
යථරිව ගණිකං තං කඤ්ජනිං සො ජනින්දො
තදහනි පරිභුත්වා’මන්දමානන්ව්දමාප; () (සිලෙසබන්ධනං)
චරණ’නුවජමානබ්බීචිසඞ්ඛොභතීරං
ජහති සති තළාකං සාවරොධෙ නරින්දෙ,
සරසිවිරහිනීසංරුද්ධනිස්සාසරූපො
මුදුසුරභිසමීරො මන්දමන්දං පවායි; ()
36. ¶
පරිභවි රවිබිම්බං තඞ්ඛණත්ථාචලට්ඨං
තහිමුපලතලට්ඨො භානුවංසෙකභානු,
අථ සරසිවධූනං කිඤ්චිසඞ්කොවිතානි
සරසිජවදනාති සොකදීනානිවා’සුං; ()
අසිතනභසි සඤ්ඣාමෙඝමාලාවිලාසං
අභිභවිය නිසින්නෙ තත්ර සක්යාධිනාථෙ,
තුවටමුපගතා තං කප්පකා’නෙකවත්ථා-
භරණවිකතිහත්ථා භූපතිං භූසණත්ථං; ()
රවිකුලරවිනො ඛො ධම්මතෙජාභිභූතො
සුරපති සුරපුත්තං විස්සකම්මාභිධානං,
සපදි පහිණි සම්මා දිබ්බවත්ථාදිනා භො
තිභුවනසරණං තං භූසයස්සූ’ති වත්වා; ()
39. ¶
ගහිතමනුජවෙසො සො’පසඞ්කම්ම සීසෙ
සුඛුමපටසතෙහී වෙඨනඤ්චා’පි දත්වා,
මණිකනකමයෙහි භූසයි භූසණෙහි
තදහනි භවි සක්කො දෙවරාජා’ව රාජා; ()
තිමිරහමරභාර’ක්කන්තපාචීනපස්සං
මුකුලිතසතසඤ්ඣාමෙඝපත්තාවලීනං,
ගගනතලතළාකාධාරමන්දාරනාළං
කමලමකුලසොභං භානුබිම්බං බබන්ධ; ()
පහිණි පිතුනරින්දො සාසනං තාව තස්ස
නිජතනුජකුමාරු’ප්පත්තිමාරොචයිත්වා,
පමුදිතභදයො සො ලෙඛණාලොකනෙන
අවදිති මම ජාතං බන්ධනං රාහුජාතො; ()
42. ¶
තදහනිපිතුරඤ්ඤා වුත්තවාක්යානුරූපං
තහිමඛිලපදත්ථං සද්දසත්ථක්කමෙන,
කරහචී මනුජින්දො අය්යකො සඞ්ගහෙත්වා
අවදිති මමතත්තා රාහුලොනාමහොතං; ()
වනසුරවනිතානං ලොචනින්දීවරෙහි
මහිතසිරිසරිරො භද්රමාරුය්හ යානං,
සභවනමභිගන්තුං ඔසරි නාගරානං
සුවිමලනයනාලීතොරණාකිණ්ණවීථිං; ()
විවටමණිකවාටො’පන්තිකට්ඨා විමානෙ
ජිතසුරවනිතා’සි යා පිතුච්ඡාය ධීතා,
නයනකරපුටෙහි රූපසාරං නිපීය
සමිතරතිපිපාසා සා කිසාගොතමී ථී; ()
45. ¶
ජිතමනසිජරූපං ඊදිසං යෙසමත්ථි
තනුජරතනමද්ධා නිබ්බුතා සා’පි මාතා,
පිතුජගතිපතී සො නිබ්බුතො සීතිභූතො
නිජපියභරියා’පි නිබ්බුතා’ත්යෙ’වමාහ; ()
හදයගතකිලෙසෙ නිබ්බුතෙ වූපසන්තෙ
යතිපතිරිව දිට්ඨො නිබ්බුතො සො’හමස්මි,
ඉති වරමති සුත්වා තාය ගාථං සුගීතං
විවිධනයවිභත්තං තප්පදත්ථං අවෙදි; ()
අහමිතිපදමස්සා නිබ්බුතිං සාවිතො’ස්මි
සුමරිය ගරුභත්යා තාය ලක්ඛග්ඝමග්ගං,
ධවලකිරණභාරං භාසුරං හාරිහාරං
පහිණිය භවනං සො පාවිසි සාවරොධො; ()
48. ¶
මයමිව වරබොධිං බුජ්ඣමානස්ස ජාතු
මනසි වුපසමෙ’ති තුය්හමෙකාදසග්ගි,
උපගමුමුපසන්තිං ව්යාකරොන්තී’ව තාව
අපරදිසි විනද්ධා’නෙකසඤ්ඣාඝනාලී; ()
අතුලධවජඡත්තං ධොතමුත්තාවලීහි
වලයිතමිව රඤ්ඤො තස්ස සිහාසනස්මිං,
උදයසිඛරිසීසෙ තාවතාරාවලීහි
පරිවුතමතිසොභං චන්දබිම්බං බහාස; ()
ඝනතරතිමිරෙහා’වත්ථරත්තෙහි ලොකෙ
මසිමලිනවිලාසං තඞ්ඛණෙ දස්සයන්ති,
රජනිකරකරෙහි විප්ඵුරත්තෙහි ඵීතා
කතනවපරිකම්මෙ’වා’සි සා රාජධානි; ()
51. ¶
හිමකරකරභාරක්කත්තරත්තන්ධකාර-
ගලිතතිමිරලෙඛාකාරමාවී කරොන්ති,
ඵුටකුමුද වනෙසු චාසිකුන්දාටවීසු
සුමධුර මධුමත්තා භිඞ්ගමාලා පමත්තා; ()
ජිතසුරපතිවෙසො ධම්මචින්තාපරො සො
ජලිත මණිපදීපාලොකභින්නන්ධකාරෙ,
නිජසිරිභවනස්මිං හෙමසීහාසනස්මිං
නචිර මභිනිසජ්ජී පඤ්චකාමෙ විරත්තො; ()
සපදි තුරියහත්ථා නීලජිමුතකෙසා
කුවලයදලනෙත්තා චන්දලෙඛාලලාටා,
විකචකමලවත්තා මෙඛලාභාරසොණී
කුචහරවිරළඞ්ගී චාරුවාමොරුජඞ්ඝා; ()
54. ¶
කුමුදමුදකපොලා කුණ්ඩලොලම්බකණ්ණා
අවිවරදසනාලිමාලතීදාමලිලා,
කනකරතනමාලාභාරගීවා, භිරාමා,
අභිනවවනිතායො නච්චගීතෙසු ඡෙකා; ()
රහදමිවපසන්නං නිච්චලාසිනමිනං
සුමතිමුපනිසින්නං සංවුතද්වාරුපෙතං,
තමභිරතිනිරාසං බුද්ධභාවාභිලාසං
අභිරමයිතුකාමා ඔතරුං රඞ්ගභූමිං; ()
56. ¶
මණිමයවසුමත්යා පාදසඞ්ඝට්ටනෙන
කනකවකලයඝොසං කාචි නිච්ඡාරයන්තී,
චලකිසලයලීලා අඞ්ගුලි චාලයන්ති
අනුලයමභිනච්චුං හෙමවල්ලීවිලාසා; ()
නරපතිමුඛබිම්බංක ලක්ඛමාපාදයන්තී
නයනඛරසරානං රඞ්ගසඞ්ගාමභූම්යා,
ජිතකලරවවාණී කාචි රාමා භිරාමා
සවණසුභගගීතං ගායමානා විභාසුං; ()
ජිතසුරලලනායොකාවි පඤ්චඞ්ගිකානි
තදහනි තුරියානි වාදයුං ලොලපාඞ්ගා,
සවණමධුරවීණා භෙරිනාදෙහි තාසං
ගගනතල මිවා,සි පාවුසෙ රඞ්ගභූමි; ()
59. ¶
වරමති රමණීනං තං මහාභූතරූප-
ප්පභවමිවවිකාරං නච්චමද්දක්ඛි තාසං,
විසමභවකුටීරෙ රාජරොගාතුරානං
අසුනිතුරියරාවං ගීතමට්ටස්සරං,ව; ()
භුසමනහිරතො සො නච්චගීතෙසු තාසං
සිරිසයනවරස්මිං සීහසෙය්යං අකාසි,
ඉතිගහිතවිහෙසා ලද්ධනිද්දාවකාසා
සපදි මදනපාසා තා නිපජ්ජිංසුනාරී; ()
සහකුමුදිනියා සො සුත්තමත්තප්පබුද්ධො
නිජසිරිසයනස්මිං සන්නිසින්නො රජන්යා,
ගහිතතුරියභණ්ඩෙ තත්ථතත්ථො, ත්ථරිත්වා
යුවතිජනමපස්සි දළ්හනිද්දාභිභූතං; ()
62. ¶
අනිලචලකපො ලා කාචි ලාලං ගිලන්තෙ
ගලිතබහළඛෙ ළා කාචි ඛාදන්ති දන්තෙ,
භගමපගතචො ළා කාචි සංදස්සය න්නෙ
ඛලිතවචනමා ලා කාචි යංයං ලපන්තෙ; ()
ඛිපිතමපි කරොන්තී කාචි කාසන්තිකාචි
ඉති පචුරවිකාරං නිස්සිරිකං අසාරං,
භවනමනවසෙසං තස්සු, පට්ඨාසි දළ්හං
නරකුණපවිකිණ්ණං ආමකාළාහණංව; ()
තදහනි තිභවං චා,දිත්තගෙහත්තයං,ව
සුමරිය වතභො, පස්සට්ඨමොපද්දුතං භො,
ඉති පරමමුදානං කවත්තයං තබ්බිමුත්යා
මනසි පුරිසසූරො සූරභාවං ජනෙසි; ()
65. ¶
සුරතචතුරරාමාරක්ඛසිවාසභූතෙ
සිරිභවනවනස්මිං මොහයන්තම්හි බාලෙ,
අලමිති මම වාසො හන්ද නික්ඛම්ම තම්හා
තිභවභයවිමුත්තිං එසයිස්සාමහං,ති; ()
උපකමිය විමානද්වාරමුම්මාරුපන්තෙ
සයනුපරි නිපන්නං ඡන්නමුට්ඨාපයිත්වා,
තමවදි අභිගන්තුං කප්පයිත්වං, නයෙති
පබලජවබලග්ගං වාජිරාජං සරාජා, ()
ගතසති හයසාළං තඞ්ඛණෙ ඡන්නමච්චෙ
සකපතිගමනත්ථං එසමං කප්පනත්ථො,
අගමිති සහජාතො කත්ථකො වාජිරාජා
අකරි විපුලහෙසාරාවමානන්දභාරො; ()
68. ¶
පවිසිය සිරිගබ්භං තෙලදීපුජ්ජලන්තං
රතනඛචිතමඤ්චෙ ගන්ධපුප්ඵාභිකිණ්ණෙ,
ධරණිපතිනිපන්නං හෙමබිම්බොපමානං
නිජතනුජකුමාරං පස්සිබිම්බායසද්ධිං; ()
යදි අහමපනෙත්වා දෙවියා හත්ථපාසං
මම තනුජකුමාරං අඞ්කමාරොපයාමි,
වදනජිතසරොජා රාජිනී වුට්ඨහිත්වා
වනමහීගමනං මෙ වාරයෙ දුන්නිවාරං; ()
තනුජමුඛසරොජං බුද්ධභූතො සමානො
නයනමධුකරානං ජාතු කාහාමිභාරං,
සුමරිය චරණං සො උද්ධරන්තො,ව මෙරුං
අවතරි භවනම්හා උක්ඛිපිත්වා පවීරො; ()
71. ¶
කුවලයදලනෙත්තඤ්චන්දමම්හොජවත්තං
මදනරථරථඞ්ගාකාරසුස්සොණිභාරං,
කථමවතරි බිම්බානාමදෙවිං පහාය
නරපති භවනම්හා හෙමබිම්බාභිරාමං; ()
මරකතපටිමාභං සම්භවං සක්යවංසෙ
සමුපචිතසුපුඤ්ඤං ලක්ඛණාකිණ්ණගත්තං,
පජහිය සුකුමාරං රාහුලාඛ්යං කුමාරං
කථමවතරි පාදමන්දමුක්ඛිප්ප ධීරො; ()
රිපුගජමිගරාජං ජම්බුදීපග්ගරාජං
තදහනි පිතුරාජං පුත්තසොකණ්ණවම්හි,
කථමමිතදයො සො නිද්දයො පක්ඛිපිත්වා
අවතරි භවනම්හාක උද්ධරිත්වාන පාදෙ; ()
74. ¶
සකලපථවිචක්කං චක්කවාළාවධිං සො
අභිවිජිය අසත්ථො සත්තමෙ වාසරම්හි,
නරහරි කතපුඤ්ඤො චක්කවත්ති අහුත්වා
කථමවතරි තම්හා උක්ඛිපිත්වාන පාදෙ; ()
අවතරිය විමානා අජ්ජ මං තාරයත්වං
ත්වමපිතිභවතො)හං උත්තරෙය්ය’න්ති වත්වා,
තමභිරුහි ජනින්දො වාජිරාජින්ද’මට්ඨා-
රසරතනපමාණං ධොතසඞ්ඛාවදාතං; ()
පවනතුරිතවෙගො කන්ථකො වාජිරාජා
යදහනි පදසද්දං චා’පි හෙසං කරෙය්ය,
නනු සකලපුරං සො යාති අජ්ඣොත්ථරිත්වා
තදහනි කතසද්දං වාරයුං දෙවතායො; ()
77. ¶
කරකමලතලෙසු දෙවතානිම්මිතෙසු
පනිහිතපදවාරං අස්ස මාරුය්හ ධීරො,
ලහුමුපගමි ඡන්නං වාලධිං ගාහයිත්වා
ථිරපිහිතකවාටද්වාරපාකාරුපන්තං; ()
යදි පිහිතකවාටුග්ඝාටනං නා’භවිස්සා
හයවරමපි ඡන්නාමච්චමාදාය සොහං,
අසරි පුරිසසිහො උප්පතෙය්යන්ති අට්ඨා-
රසරතතපමාණු’ත්තුඞ්ගපාකාරචක්කං; ()
තථරිව හයරාජා ඡන්නනාමො ච මන්තී
වීරියබලසමඞ්ගී චීන්තයුං තාවදෙව,
විවරි තදධිවත්ථා දෙවතා චොදිතත්තා
පුරිසදසසතෙනු’ග්ඝාටියං ද්වාරබාහං; ()
80. ¶
මම විසයමසෙසං එසසිද්ධත්ථනාමො
අභිභවිය සුබොධිං ජාතු බුජ්ඣිස්සතීති,
අථ සුමරිය මාරො පාපිමා’තීවකුද්ධො
පටිපථමුපගඤ්ඡි නික්ඛමිත්වා විමානා; ()
තුරිතමහිවජන්තෙ මාරවෙරිම්හි මාරො
අසිතනභසි ඨත්වා ඉත්ථමාරොචයිත්ථ,
වරපුරිස ඉතො ඛො සත්තමෙ වාසරම්හි
ත්වමහිවිජිය ලොකං හෙස්සසෙ චක්කවත්තී; ()
සුඛමනුභවමානො චක්කවත්තී භවිත්වා
ඝරමධිවස චක්කං වත්තයං යාවජීවං,
අමිතමති තුවං මා නික්ඛමස්සූ’ති මාරො
අභිගමනනිසෙධං කාතුමිච්චානුසාසි; ()
83. ¶
නමුවිලපිතවාචං සොතධාත්වඤ්ජලීහි
සවිසමිව පිබන්තො තං තුවං කො’සි පුච්ඡි,
පවනපථඨිතො’හං ඉස්සරො දෙවතානං
නරවර වසවත්තී පාපිමා’ත්යෙ’ව මාහ; ()
සුරනරසරණො සො නිබ්භයො දිබ්බචද්ද-
රතනජනනමද්ධා මාරජානාමහ’න්ති,
පටිවචනමදාසි මාදිසො දුප්පසය්හො
භවති දසසහස්සෙහා’පි තුම්හාදිසෙහි; ()
යදි මනසි සියා තෙ කාමදොසබ්බිහිංසා-
පභුතිපරිවිතක්කො තාවජානාම’හන්ති,
පටිඝපරවසො සො කිඤ්චිඔතාරපෙඛො
අනුපදමනුබන්ධි තස්ස ඡායායථෙව; ()
86. ¶
පුනරභිවජතොවා’සාළ්හියා පුණ්ණමාය
කපිලපුරවිභූතිං දට්ඨුකාමම්හි ජාතෙ,
වසුමති පරිවත්තී දස්සයි අස්සරඤ්ඤො
පුරවරභිමුඛට්ඨො චෙතියට්ඨානභුමිං; ()
සපදි දසසහස්සිචක්කවාළෙසු දෙවා
තිභුවනසරණස්සා’රක්ඛණෙ ව්යාවටාසුං,
මණිකනකමයෙහි දණ්ඩදීපාදිකෙහි
අනිමිසතනයෙ’කෙ මග්ගමාලොකයිංසු; ()
සුරභිකුසුමදාමොලම්බමානබ්බිතාන-
කනකකලසසෙතච්ඡත්තකෙතුද්ධජෙහි,
තදහිගමනමග්ගං දෙවතා’ලඞ්කරිංසු
භුවනකුහරමාසි පුප්ඵපූජාභිරාමං; ()
89. ¶
ගගනමසනිඝොසච්ඡන්තමෙවට්ඨසට්ඨි-
තුරියසතසහස්සාරවවිප්ඵාරමාසි,
මහිතසුරභිපුප්ඵාකිණ්ණමග්ගාවතිණ්ණො
අතුරිතමභිගන්ත්වා යොජනන්තිංසමත්තං; ()
විමලසලිලපුණ්ණං ඵෙණමාලාභිකිණ්ණං
විකචකමලරාජිං තුඞ්ගකල්ලොලරාජිං,
සසිරතරසමීරං වාළුකාකිණ්ණතිරං
සමුපගමි අනොමානාමගඞ්ගං සවීරො; ()
අසිතමණිතලාභා ඡන්න කා නාමිකා’යං
ඉති වරමති පුච්ඡි සො අනොමානදීති,
තමවදි යදි තීරෙ එත්ථ’හං පබ්බජෙය්යං
අතිවිය සඵඛලා මෙ සා අනොමාසියා’ති; ()
92. ¶
රවිකුලතිලකො සො පණ්හියා වාජිරාජං
සජවමදදි සඤ්ඤං තාය අට්ඨොසභාය,
සුවිමලසලිලායා’නොමගඞ්ගාය තීරෙ
තරණිරිව ඨිතො’සි උප්පතිත්වා තුරඞ්ගො; ()
සිතපුලිනතලට්ඨො තිණ්හධාරා’සිහත්ථො
විසදමති සමොළිං චූළමාදාය දළ්හං,
අලුනි සිරසි සෙසා ද්වඞ්ගුලා නීලකෙසා
න තදුපරි පරූළ්හා දක්ඛිණාවත්තයිංසු; ()
අභවි තදනුරූපං දාඨිකා මස්සුචා’පි
අයමුපරි සචා’හං ඨාතු බුද්ධො භවෙය්යං,
නභසි ඛිපි සිඛං තං ඉච්චධිට්ඨාය ධීරො
පරිභවිය ඨිතා සා මෙඝමාලාවිලාසං; ()
95. ¶
සපදි සුරපුරම්හා දෙවරාජාභි’ගන්ත්වා
තමභිහරිය චූළං චාරිචඞ්ගොටකෙන,
රතනමයමුළාරං චෙතියං මාපයිත්ථ
සුරගණමහනීයං තත්ර චූළාමණින්ති; ()
විධිරභවි සහායො යො ඝටිකාරනාමො
අදදි සමණකප්පංක සො කපරික්ඛාරමස්ස,
ගහිතසමණවෙසො පුබ්බබුද්ධා’ව නාථො
නභසි ඛිපි නිවත්ථං සාටකං සංහරිත්වා; ()
තමභිහරිය දුස්සං පක්ඛිපිත්වා සමුග්ගෙ
රතනමයමතුල්යං යොජනද්වාදසුච්චං,
අකරි පරහිතත්ථං බ්රහ්මලොකෙක විධාතා
මකුටමණිමරිචීචුම්බියං චෙතියංසො; ()
98. ¶
පිතුනරපතිනො ත්වං භුසණාදීනි දත්වා
ඉති මම වචනෙනා’රොග්යමාරොචයස්සු,
සචිවමනුපලබ්භා’ දානි පබ්බජ්ජිතුං තෙ
පහිණි හයසහායං ඔවදිත්වාන ඡන්නං; ()
පටිපථමවතිණ්ණො ගන්තුකාමො සරට්ඨං
ධරණිපතිවියොගා සොකනිබ්බිද්ධගත්තො,
තුරගපති චවිත්වා කන්ථකො දෙවපුත්තො
භවි කනකවිමානෙ තඞ්ඛණෙතාවතිංසෙ; ()
සකලවනසුරානං අඤ්ජලිමඤ්ජරිහි
මහිතඤ්චරණපීඨො යෙන පබ්බජ්ජිතො සො,
තදවසරිඅනොමානාමනජ්ජා සමීපෙ
වනමනුපියනාමං අම්බරුක්ඛාභිරාමං; ()
101. ¶
සො නික්ඛම්ම අභින්නඛත්තියකුලා නෙක්ඛම්ම ධම්මාලයො
භොගක්ඛන්ධමුළාරචක්කරතනං උච්චාරභාරං විය,
ඔහායා’නුපියම්බනාමවිපිනෙ සත්තාහමජ්ඣාවසං
පබ්බජ්ජාපටිලාභසම්භවසුඛං වෙදෙසි බුද්ධඞ්කුරො; ()
ඉති මෙධානන්දාභිධානෙන යතිනා විරචිතෙ සකල කවිජන හදයානන්ද දානනිදානෙ ජිනවංසදීපෙ අවිදූරෙ නිදානෙ මහාභිනික්ඛමන පවත්තිපරිදීපො දසමො සග්ගො.
1. ¶
මන්දානිලෙරිතතරුසණ්ඩමණ්ඩිතෙ
තස්මිං තපොවනගහණෙ තපොධනො,
භුත්වා (පභාවති) වනදෙවතා යථා
දිබ්බං සුඛං සුඛමනගාරියං තතො; ()
යො සෙනියො නරපති මාගධො තදා
යස්මිං පුරෙ වසති පුරඞ්ගභාසුරෙ,
රාජග්ගහං තමහිපවෙසනත්ථිකො
අද්ධානමොසරි සමතිංසයොජනං; ()
චක්කඞ්කිතස්සිරිචාරණො සුසඤ්ඤමො
දීඝඤ්ජසං වසි තදහෙන ඛෙපයං,
රාජග්ගහං කපුරවරමින්දිරාලයං
සම්පාවිසි ජිතගජරාජගාමි සො; ()
4. ¶
ඉන්දාසුධාවලිවලයිකතො මහා-
මග්ගම්හි ජඞ්ගම්මණිපබ්බතොරිව,
ඛත්තිංසලක්ඛණසමලඞ්කතො මහා-
වීරො තපොනිධි යුගමත්තදස්සනො; ()
බොධාපයං බුධජනමානසම්බුජෙ
අව්හාපයං පථිකජන’ක්ඛිපක්ඛිනො,
විම්හාපයං නිජසිරියා සදෙවකෙ
තස්මිං පුරෙ චරි සපදානචාරිකං; ()
පිණ්ඩාය ගච්ඡතිසති රූපදස්සන-
පබ්යාවටා’ඛිලජනතාය ගොතමෙ,
සඞ්ඝොභිතා’සුරමිසරෙහි සා පුරි
පත්තෙ යථෙව’සුරපුරි පුරින්දදෙ; ()
7. ¶
ඛත්තිංසලක්ඛණසුරචාපභාසුරෙ
රූපම්බරෙ වරපුරිසස්ස ගච්ඡතො,
ලොකස්ස ලොචනසකුණාවලිතදා
අන්තං නපාපුණි පරිසඞ්කමන්තීපි; ()
මඤ්ජීරපිඤ්ජරකර කන්ධරාමණි-
කෙයූරභාසුරචරණා සිරිමතො,
සීමන්තිනී පරමසිරිං විපස්සිතුං
ධාවිංසු නිජ්ජිතකලහංසකාමිනී; ()
නාරිජනා මහිතුමිවා’භිගච්ඡතො
රූපින්දිරාය’ නිමිසලොචනුප්පලෙ,
ධම්මිල්ලවෙල්ලිතභුජචම්පකාවලී
ධාවිංසු පීවරකුචහාරපීළිතා; ()
10. ¶
නිස්සාසිනී සමජලබින්දුචුම්බිත-
වත්තම්බුජා සිථිලිතකාසිකම්බරා,
කාචිත්ථියො සමණමුදික්ඛිතුං පථෙ
ධාවන්තියො කිමුපතිසඞ්කියා’භවුං; ()
උග්ඝාටිතා’සිතමණිසිහපඤ්ජරා
රාමාපසාරිතවදනම්බුජාක වසිං,
දට්ඨුං පභුජනභවනෙසු තඞ්ඛණෙ
මන්දාකිනිසරසිවිලාසමාහරුං; ()
උච්ඡඞ්ගතොපතිතසුතා’භිරූපිනො
රූපප්පලම්හිතහදයාක පූරීවධූ,
පස්සන්තියො පථිකජනස්සහත්ථගෙ
නාකංසු කිං අධිකරණා’ධිරොපණං; ()
13. ¶
එකෙ ජනා යතිපතිරූපදස්සන-
කොතුහළා සකපටිභානමබ්රවුං,
සීමන්තිනී මනකුමුදානි බොධයං
පත්තො’ත්ය’යං පකතිනිසාපතීනුඛො; ()
සුත්වාන තං සකලකලාන්තරොපගං
බිම්බං තදඞ්කිතහරිණඞ්කමම්බරෙ,
තුම්හෙ නපස්සථ හිමරංසිනො ඉති
ගබ්බාභිජප්පිතවචනා’පරෙජනා; ()
අච්ඡෙරපඞ්කජවිසරානි චින්තිය
සඤ්චුම්බිතුං පුරලලනානන’ම්බුජෙ;
වෙරොචනො ඉධුපගමා විරූපිමා
ඉච්චබ්රවුං පුනරනිසම්මකාරිනො; ()
සුත්වාන තං ගගනතලඞ්ගනෙ’ධුනා
වෙරොචනස්ස’භිචරතො නපස්සථ,
චණ්ඩාතපං ථිරපරිවෙසමම්බුජ-
පාණින්ති ගජ්ජිතවචනා’පරෙජනා; ()
17. ¶
උත්තුඞ්ගමන්දිරමණිචන්දිකාතලෙ
දිබ්බච්ඡරානිභරමණිහි වඤ්චිතො,
එයා’මරාවතිනගරිති චින්තිය
සක්කො චරෙ නනු සකවාදමපක්පයුං; ()
සක්කස්ස දානවවිජයා’භිලාසිනො
පාණිම්හි දිස්සති වජිරායුධං ඛරං,
සංවිජ්ජරෙ දසසතලොචනානි’පි
නොතාදිසො අයමිති තබ්බිපක්ඛිනො; ()
යා සාලවත්ය’ධිවචනා’භිරූපිනී
සඤ්චොදිතො ජිතගිරිජාය තාය හො,
කෙලාසපබ්බතනිභපණ්ඩවාචල-
ඤත්තං වජං අයමිතිඉස්සරො’බ්රවුං; ()
20. ¶
තුම්හෙ නපස්සථ පරමිස්සරස්ස කිං
නග්ගත්තනං පසුසයනො’පවෙසනං,
පාණිං කපාලකමධිකක්ඛිමණ්ඩලං
ඉත්ථං පවෙදිතවචනා’පරෙජනා; ()
එසා’වලම්බිතපුරඛීරනීරධිං
ලක්ඛිං සමෙක්ඛිය නිජලක්ඛිසංසයො,
පීතම්බරං පරිදහිය’ඤ්ජසෙ චරං
නාරායනො ඉති මතිමප්පයුං සකං; ()
නාරායනො කුවලයනීලවිග්ගහො
කොපන්තරො’රගසයනින්දිරාධනො,
චක්කායුධො’ල්ලසිතකරො’තිවාමනො
තබ්බාදමද්දනචතුරෙ’තරෙ ජනා; ()
23. ¶
වෙදත්තයං විබුධජනානමානනෙ
ස්ව’ජ්ඣායතං වසතිනුඛො සරස්සතී,
සඤ්ජාතසංසය ජටිතො පිතාමහො
තස්සාගවෙසනපසුතො’ත්යු’දීරයුං; ()
සුත්වාන තං සරසිජයොනිනො සදා
පාණිම්හි විජ්ජති වරමත්තපොත්ථකං,
චත්තාරිචානනපදුමානි දිස්සරෙ
ගච්ඡං අයංපන පුරිසො නතාදිසො; ()
සුද්ධොදනව්හයවසුධාධිප’ත්රජො
බුද්ධො භවිස්සති ඉති වෙදකොවිදා,
කොණ්ඩඤ්ඤභුසුරපමුඛා ද්විජා තදා
පබ්යාකරුං තනු බහුභාසණෙන කිං; ()
26. ¶
උක්කණ්ඨිතො සකභවනා මහාමතී
නික්ඛම්ම සත්තමදිවසොති විස්සුතො,
ආපාථගං නිජසවණඤ්ජලිහි භො
තං බ්යප්පථං නපිවථ කිං යථාමතං; ()
වෙදාගතං වරපුරිසඞ්ගලක්ඛණං
දෙහම්හි විජ්ජති සමණස්ස ගච්ඡතො,
අන්ධා’ව භො අපගතරූපදස්සනා
තුම්හෙ’පි කිං තලහථ රූපදස්සනං; ()
නික්ඛම්ම ඡඩ්ඩිතවිභවො මහාකුලා
සුද්ධාසයො සුගහිය පත්තචීවරං,
පබ්බජ්ජියා’නහිරමිතො භවත්තයෙ
අත්ථාචරං අනුඝරමඤ්ජසෙ’ධුනා; ()
29. ¶
සුද්ධොදනාවනිපතිනො වරොරසො
එසො සමුජ්ජලසතපුඤ්ඤලක්ඛණො,
ව්යාපාරිතො කුසලබලෙන බොධියා
හොතෙ’ව ගොතමසමණො නසංසයො; ()
දිස්වා තපොධනමහියන්තමඤ්ජසෙ
යෙ මානවා සකසකවාදමප්පයුං,
තබ්බාදබන්ධනවිනිවෙඨනා පරං
ඉච්චාහු පණ්ඩිතපුරිසා යථාවතො; ()
දුතා තදා සුරසි සමප්පිතඤ්ජලී
රඤ්ඤො තමච්ඡරියපවත්තිමාහරුං,
අද්දක්ඛි භුපති චරමානමඤ්ජසෙ
පිණ්ඩාය’ථබ්බිවරිය සිහපඤ්ජරං; ()
නා ගො සියා පඨමිනිමුජ්ජනං ක රෙ
යක්ඛො සියා සහයමදස්සනං ක රෙ,
දෙ වො සියා ගගනතලඞ්ගණඤ්ච රෙ
පොසො සියා යදි පටිලද්ධමාහ රෙ; ()
33. ¶
දූතෙනු’සාසිය මගධාධිපො ඉති
වීමංසිතුං පකතිමනඞ්ගහඞ්ගිනො,
පාහෙසි තෙ පදමනුගම්මු’පාගමුං
සද්ධිං මහාසමණවරෙන පණ්ඩවං; ()
වික්ඛාලයං මුඛකමලං කුලෙ කුලෙ
භික්ඛාටනෙන’ භිහටමිස්සභොජනං,
ලද්ධා ජිගුච්ඡිය වසි පණ්ඩවාචල-
ච්ඡායාය මාරභි සුනිසජ්ජ භුඤ්ජිතුං; ()
භත්තම්හී කුක්කුරවමථූපමෙ මුහුං
අන්තොදරං පවිසති ධීමතො සති,
අන්තානි බාහිරකරණානි’වා’භවුං
තංඛො සහී වසිසනිසම්පජඤ්ඤවා; ()
36. ¶
පබ්බජ්ජිතං සුගහිතපත්තචීවරං
දිස්වා රතිං පජහිය රාජභොජනෙ,
සිද්ධත්ථ නො ත්වමභිගමිත්ථ අත්තනා
අත්තානමොවදිය පභුඤ්ජි භොජනං; ()
දූතෙහි චොදිතහදයො දයාධනො
සො මාගධො නරපති තෙන පාවිසි,
යෙනා’සි පණ්ඩවගිරි භද්රවාහනං
ආරුය්හ දස්සනරසඝෙධලොචනො; ()
අඤ්ඤාය සාකියකුලසම්භවං වසිං
රාජා පසිදිය අරියෙ’රියාපථෙ,
මා කාහසෙ සඛ ඉති දුක්කරං ඛරං
රජ්ජෙන තංනරපවරං පවාරයි; ()
39. ¶
රජ්ජෙන කිං තව චතුරණ්ණවාවධිං
රජ්ජං නිජං පජහිය ආගතස්ස මෙ,
බොධිං පබුජ්ඣිය පඨමං තථාසති
ආගච්ඡතං මම විජිතන්ත්ය’වොච නං; ()
දත්වා පටිස්සවමථ භුමිභත්තුනො
ලොකස්ස ලොචනමණිතොරණාකුලෙ,
දීඝඤ්ජසෙ වසි ඨපිතඞ්ඝිපඞ්කජො
ආළාරාකං ඉසිපවරං උපාවිසි; ()
පත්වාන කිං කුසලගවෙසි සො වසි
ආළාරකං විරජමුළාරඣායිනං,
ඉච්ඡාමහන්ති’සි තව සන්තිකෙ’ධුනා
ධම්මං සමාචරිතුමිධාගතො බ්රුවි; ()
42. ¶
සුත්වාන තං තතියමරූපිකං වසි
ඣානං වියාකරි පටිලද්ධමත්තනා,
ඛිප්පං තපොනිධිපගුණං අකාසි තං
ධම්මං සකාචරියනයා’වලම්බිය; ()
නා’යං වසි තනුතරසද්ධයා මමං
ධම්මං සයං සමධිගතං වියාකරෙ,
ගොසාමිකො යථරිව පඤ්චගොරසං
අද්ධාඵලං අනුභවතීති තින්තිය; ()
කාලාම ද්වෙ අධිගතඣානසම්භවං
ත්වං යාවතාසුඛ මනුභොසි මං වද,
පුට්ඨස්ස තස්සි’ති නචකිඤ්චි භාවියං
ආකිඤ්චනං අවච අකිඤ්චනාලයො; ()
45. ¶
සංවිජ්ජරෙ මමපකි ඉමස්සි’වෙ’සිනො
සද්ධාසතීවීරියසමාධිබුද්ධියො,
එවං විතක්කිය නචිරං කතුස්සහො
ඣානං ලභී තතීයමරූපිකං වසී;
යං ඛො තුවං විහරසි ඣාතමපක්පිතො
සම්පජ්ජ සම්පති විහරාමහන්ති තං,
ආළාරි’සි වරපුරිසෙන සාවිතො
ලාභා’වුසොත්යවච සුලද්ධමාවුසො;
ජානාමි පාවචනමහං යථා තුවං
ජානාසි පාවචනමහං යථා තුවං,
ත්වං තාදිසො අහමපි යාදිසො භවෙ
ත්වං යාදිසො අහමපකි තාදිසො භවෙ;
48. ¶
එහා’වුසො සමණ මයං උභො ජනා
කාහාමි’තො පරිහරණං ගණස්සි’දං,
වත්වාන ආචරියසමානකො සකං
සිස්සං අකා තමසමමත්තනා සමං; ()
ධම්මොප්ය’යං නභවති නිබ්බිදාය වා
බොධායවා නවුපසමාය කෙවලං,
ආරුප්පභුමියමුපපත්තියා සියා
ඉච්චානලඞ්කරිය තතො අපක්කමි; ()
කාලමතො උපරිවිසෙසමුද්දකො
ජඤ්ඤා’ත්ය’යං සුමරිය රාමපුත්තකො,
පත්වා’ස්සමං සමධිගතං ත්වයා’ප’හං
ධම්මං සමාචරිතුමිධාගතො’බ්රුවි; ()
51. ¶
ඤත්වා සකාචරියමතඤ්හි බුද්ධිමා
ධම්මඤ්චරෙ මම සමයො ච තාදිසො,
වත්වෙ’වමුද්දකවසි ඛිප්පමත්තනො
සික්ඛෙසි පාවචනපථෙ තපොධනං; ()
සද්ධාය මං සකසමයා’නුසාසකො
අද්ධා සමාධිජඵලමාහරෙ’ත්ය’යං,
චින්තාපරො වරපුරිසො අරූපිකං
ඣානං වලඤ්ජසි කතමන්ත්ය’පුච්ඡි නං; ()
සුත්වා තමුද්දකවසි සන්තමානසො
සන්තංහි’දං පරමමිදන්ති භාවියං,
සාමං වලඤ්ජනකමරූපභුමිකං
ඣානං චතුත්ථකමවිකම්පමාහරී; ()
54. ¶
සංවිජ්ජරෙ මමපි මනොනිකෙතනෙ
සද්ධාදිසග්ගුණරතනානි’මස්සි’ව,
එවංසරං නචිරමරූපිකං වසි
ඣානං ලභී වීරියබලෙනවා’න්තමං; ()
ලද්ධං තයා යමධිගතන්ති තම්මයා
ආරොචිතෙ සමණ වරෙ’සිපුඞ්ගවො,
අම්හෙ ගණං සුපරිහරාමු’භො’තිමං
වත්වා තමාචරියධුරෙන මානයි; ()
නා’යං පථො භවපරිමුත්තියා සියා
අද්ධාභවෙ මමපකි භවග්ගපත්තියා,
එවං වවත්ථිතහදයො මහාදයො
නිබ්බිජ්ජසො තදපගතො’නලංඉති; ()
57. ¶
මොක්ඛෙසකො ජිතවරවාරණක්කමො
එකොචරං වසි මගධෙසු චාරිකං,
සෙනානිවිස්සුන්නිගමො යහිංසියා
තං තාපසාලයමුරුවෙලමොසරි; ()
අද්දක්ඛි සො හරිණවිහඞ්ගමාකුලං
මන්දානිලෙරිතතරුසණ්ඩමණ්ඩිතං,
නෙරඤ්ජරාසලිලපවාහසිතලං
පාසාදිකං පරමතපොවනං තහිං; ()
අන්තොජටං ජටිලජටා’ලිවුම්බිත-
පාදම්බුජො විජටයිතුං ඝටං වසී,
අත්තාහිතාපනපටිපත්තියා තහිං
විජ්ජාධරෙ ජටිලවරෙ පසාදයී; ()
60. ¶ සඤ්චාරිතො ජනපදචාරිකං තදා
පත්වා තපොවනමථ පඤ්චවග්ගියා,
භික්ඛු මහාපුරිසමුපට්ඨහිංසු තං
ආරද්ධදුක්කරකිරියං යථාබලං. ()
61. ධීරො’තිදුක්කරපටිපත්තිපූරකො
දන්තානි වීසතිදසනෙහි වීසති,
තාලුං නිරුම්හිය රසනාය චෙතසා
චිත්තං නිපීළයි පරිතාපයි තහිං. ()
62. පග්ගය්හ මුද්ධනි බලවා’තිදුබ්බලං
නිප්ඵීළයෙ යථරිව ධීමතො තථා,
අත්තාහිතාපනපසුතස්ස පග්ඝරුං
කච්ඡාදිනා’ධීකතරසෙදබින්දවො; ()
63. ¶ මග්ගොභවත්ය’යමිති බොධිසිද්ධියා
අප්පාණකං පටිපද මාචරං චිරං,
වාසං අකා වසි මුඛතො ච නාසතො
අස්සාසමප්පටිපටිමො’පරුන්ධිය; ()
රුද්ධෙසු තෙස්ව’ පිහිතසොතරන්ධතො
වාතො’භිනික්ඛමි අධිමත්තනිස්සනො,
කම්මාරගග්ගරිමුඛතො රවො භුසං
නිග්ගච්ඡතෙ අභිධමනෙන සෙය්යථා; ()
යාවෙදනා ඛරසිඛරෙන ජායරෙ
සීසස්ස විජ්ඣනසමයෙ සුඛත්ථිනො,
එවං තදා කඨිනසිරොරුජා’භවුං
රුද්ධානිලස්ස හි මුඛකණ්ණනාසතො; ()
66. ¶
වාතාභිඝාතනසමයෙ සුධිමතො
සීසෙ’භවුං පුනරපිසිසවෙදනා,
දළ්හෙන යො සිරසි වරත්තකෙන යං
දළ්හං දදෙ යථරිව සිසවෙඨනං; ()
සම්මා නිරුම්හිතමුඛකණ්ණනාසතො
ධීරො සමීරණමුපරුන්ධිචු’ත්තරිං,
ගබ්භන්තරං ඛරතරවෙදනා’තුරං
වාතා’භිමන්ථිය පරිකන්තයුං තතො; ()
ගොඝාතකො චතුරතරො විකත්තයෙ
කුච්ඡිං ගවං තිඛිණවිකන්තනෙන චෙ,
රුද්ධාතිලෙහ’නරියමග්ගගාමිනො
ජාතා තථා ඛරතර කුච්ඡිවෙදනා; ()
69. ¶
අප්පානකං පුනරපි ඣානමාචරං
වීරො සමීරණ මුපරුන්ධි සබ්බථා,
චීන්තුබ්භවං සකමුඛකණ්ණනාසගං
තෙනා’සි කායිකදරථො ධිතීමතො; ()
දළ්හං උභො චරපුරිසා මහබ්බලා
බාහාසු ගණ්හිය පුරිසං’තිදුබ්බලං,
අඞ්ගාරකාසුයමහිතාපයන්තිචෙ
සො තාදිසිං අනුභවි දුක්ඛවෙදනං; ()
ඛිත්තං කලිඞ්ගරමිවකාවිදෙවතා
රුද්ධානිලුබ්භවඛරවෙදනාතුරං,
වීරං විලොකිය පතිතං තපොවනෙ
පබ්යාකරුංක වරපුරිසො මතො ඉති; ()
72. ¶
කාලංකරොත්ය’යමිති කාචි දෙවතා
නොචාහුකිං තදිතර දෙවතා වතං,
අස්සෙ’ව ගොතමසමණස්ස මාරිසා
ආරොචයුං විහරණමීදිසංඉති; ()
යංනූන’හං පටිපදහෙය්යමායතිං
ආහාරයාපනහරණාය සබ්බසො,
එවං සචින්තයි කරුණාය චොදිතා
තා දෙවතා තුවටුමුපෙච්ච ගොතමං; ()
ආරොචයුං යදිපන නිච්චභොජනො-
පච්ඡෙදනං සමණතුවං කරිස්සසි,
කාහාම තෙ මයමිතිලොමකුපතො
දිබ්බොජමොකිරිය සරිරතප්පණං; ()
ඝාසස්සඡෙදනවීරියං කරොමි චෙ
යාපෙන්ති තා මධුර සුධාරසෙන මං,
තෙනා’භියාපනවිධිමිච්ඡතො සතො
තංඛොතපං නභවති කිං මුසා මමං; ()
76. ¶
නාලන්ති සො කුහනවසෙන දෙවතා-
විම්හාපනෙති’හ නිජදෙහතප්පණං,
එවං අනුස්සරිය’නුවාසරං වසී
ආහාරමාහරි විරසං පරිත්තකං; ()
ස්වාචෙලකො විචරිකරාපලෙඛණො
ආචාරමුත්ත්ය’භවි නචෙහිතිට්ඨිකො,
උද්දිස්සකං අභිහටකං නිමන්තනං
නාසාදයි පිටකකලොපිකුම්භිකං; ()
78. ¶
සො දණ්ඩමුග්ගරමුසලෙ’ළකන්තරං
පායන්තිගබ්භිනිපනිතීහි චා’හටං,
සාමක්ඛිකාවිසය මුහින්නමෙකිකං
සඞ්කිත්තිනොදනමපි නාභිසාදයී; ()
සොවීරකං නපිවි සුරං නමෙරයං
සුක්ඛාමකං යදපි තිකොවිසුද්ධිකං,
සො මච්ඡමංසකවිකතිං පටික්ඛිපි
අප්පෙකදා තපසි නිරාමගන්ධිකො; ()
80. ¶
සො සත්තතොප්පභුති කමෙන හාපයං
යාවෙකමාහරි කබලං බලත්ථිකො,
සො සත්තතොප්පභුති කමෙන හාපයං
එකං කුලං උපගමි යාව භික්ඛිතුං; () (යමකබන්ධනං)
එකාය දීහිපි තිචතූහි පඤ්චහි
දින්නං පටිග්ගහි ඡහි දත්තිසත්තහි,
එකාහිකප්පභුතිකමද්ධමාසිකං
මූලං සයං පතිතඵලං පභුඤ්ජි සො; ()
සාමාකතණ්ඩුලමථසාකමද්දකං
නීවාරකුණ්ඩකහටදද්දුලාදිකං,
පිඤ්ඤාකගොමයතිණ ඣාමකොදනං
වීරො මහාවිකටමපානුභුඤ්ජි සො; ()
83. ¶
ථොකං පිවි පකසතමිතං හරෙණුක-
යූසං තථා චනක කුලත්ථමුග්ගජං,
සො අප්පභොජනපරමො සජීවිතං
එකෙන යාපයි තිලතණ්ඩුලෙන’පි; ()
සාණම්මසාණ?ජින’ජිනක්ඛිපච්ඡව-
දුස්සං තිරීටකකුසවාකචීරකං,
සො කෙසකම්බලමපිවාළකම්බල
මොළුකපක්ඛිකඵලකාන්ය’ධාරයි; ()
85. ¶
දුබ්බණ්ණනත්තකමයමග්ගපුග්ගලො
අප්පෙකදා පරිදහි පංසුකූලකං,
අත්තන්තපොවරණ පරායණො භවි
සො මස්සුකුන්තලතනුලොමලොචකො; ()
උබ්භට්ඨකො’භවි පරිවජ්ජිතාසනො
උක්කට්ඨමුක්කුටිකවතං අධිට්ඨහී,
උද්ධග්ගකණ්ටකවීසමෙ අපස්සයෙ
සෙය්යං අකා තදුපරිඨානචඞ්කමං; ()
සො සායතතියකමුදකාවරොහණ-
යුත්තො පවාහයිතුමඝං සමුස්ස හී,
ආතාපයං ඉති පරිතාපයං සකං
දෙහං චිරං පරිහරි පාපභීරුකො; ()
88. ¶
යො නෙකහායනගණිකො’ත්ථි’තින්දුක-
රුක්ඛස්ස ඛො පපටිකජාතඛාණුකො,
එවං තථා පපටිකජාතමත්තනො
ගත්තඤ්ච සන්නිවිතරජොමලං භවි; ()
සොවා පරො නතු පරිවජ්ජයී රජො-
ජල්ලානි කජ්ජලමලිනානි පාණිනා,
දෙහං සුභොජනජහනෙන ජජ්ජරං
තෙලං විලෙපිය රජසා’භිථූලයී; ()
සො ද්වෙ’කපස්සයිකවතං පපූරයී
ආපානකො’ භවි ඵලකෙ’පි ථණ්ඩිලෙ,
සෙය්යං අකාක විහරි විවෙකකාමවා
අජ්ඣොගහං අදුතියකො මහාවනං; ()
91. ¶
පාණෙ ඉමෙ විසමගතෙ’තිඛුද්දකෙ
නා’හං වධිස්සමිති පටිච්ච’නුද්දයං,
උස්සාවමද්දනහිරභීරුතාය සො
නාථො අභික්කමි ච සතො පටික්කමි; ()
නින්නත්ථලා වනගහනා වනාසයො
නින්නත්ථලං වනගහනං මිගො යථා,
හීතො විපස්සිය විපිනොපගෙ ජනෙ
තාසාභිභූ පපනති එවමෙවඛො; ()
දිස්වාන ලුද්දකවනකම්මිකාදයො
ගොපාලකෙ තිණනළකට්ඨහාරකෙ,
මාචද්දසං අහමපි තෙත්ය’යංජනො
මා මං විපස්සතු සමධිට්ඨහං වතං; ()
එකොවසඞ්ගණිකවිහාරභීතියා
නින්නත්ථලා වනගහනා තපොනිධී,
නින්නත්ථලං වනගහනං පපාත සො
තස්සාසි තාදිසි පවිවිත්තතා තදා; ()
95. ¶
යස්මිංවනෙ චරතමවීතරාගීනං
රොමුග්ගමො චරණතලානි කම්පරෙ,
දිස්වාන භිංසණකවනං තථාවිධං
අජ්ඣොගහං වසි පවිවෙකකාමවා; ()
උස්සාවපාතතසමයෙ’න්තරට්ඨකෙ
හෙමන්තිකෙ සිසිරතරාය රත්තියා,
අබ්භාවකාසික මභිපූරයි වතං
කිච්ඡං වසි වසි වනසණ්ඩගො දිවා; ()
ගිම්හොතු පච්ඡිමදිවසන්තරෙ දිවා
අබ්භාවකාසිකධුතධම්මපූරකො,
රත්තිං වනෙ විහරි ජවට්ඨිකාන්යු’ප
නිස්සාය සො අසයි සුසානභූමියං; ()
98. ¶
බුද්ධඞ්කුරං උපගමියො’ඨුභන්ති’පි
ඔමුත්තයන්තිපි රජසො’කිරන්ති’පි,
ගොමණ්ඩලා සවණඛිලෙසු දණ්ඩකං
දත්වා වදාපයිතුමුපක්කමන්ති’පි; ()
සොවාධිවාසයි සතිමා උපෙක්ඛකො
තංවෙදනං කටුකක මනඤ්ඤවෙදියං,
දුක්ඛෙ සුඛෙ සුමති තුලාසරික්ඛකො
බාලෙසු තෙස්ව’පි නවිකොපයිමනං; ()
ආහාරතප්පණවිධිනා විසුද්ධි’ති
එකෙ වදන්ති’හ සමණාඤ්ඤතිත්ථියා,
කොලාදිභොජනවිකතිං තථාවිධං
අප්පිච්ඡතාය’නුභවි සුද්ධිකාමවා; ()
101. ¶
අප්පොජභොජනවිකතිං පභුඤ්ජතො
ඛත්තිංසලක්ඛණසිරියා සමුජ්ජලං,
කායො සුරද්දුමරුචිරො’ධිමත්තක-
සීමානමට්ඨිකතච මාපධීමතො; ()
පබ්බානිවා අසිතලනාස්ව’සිතික-
වල්ලිසු උන්නත’වනතානි සෙය්යථා,
ආසුං තථා කරචරණාදිකානි’පි
තස්සු’න්නතොනත’වයවාති විග්ගහෙ; ()
මොක්ඛෙසිනො කරභපදංව නිස්සිරිං
නිම්මංස මානිසද මහූ සිරිමතො;
තස්සු’න්තතාවනතකපිට්ඨිකණ්ටකො
ආසි යථාවලයිතවට්ටනාවලි; ()
104. ¶
ගොපාණසි සිථිලිතබන්ධනා ජර-
සාළාය හෙට්ඨුපරිඨිතෙ’ව ධීමතො,
නිම්මංසලොහිතකකලෙබරෙ ප්ය’ව-
භග්ගා භවුං පවිසමඵාසුකාවලී; ()
අප්පං කුභොජනවිකතිං පභුඤ්ජනො
තස්ස’ක්ඛිකූපගයුගලක්ඛිතාරකා,
ඔක්කායිකා අභවු මගාධගා තදා
ගම්භීරකුපගදකතාරකාක විය; ()
වාතාතපෙන’ භිඵුසිතො යථා’මක-
ච්ඡින්නො’භිසම්ඵුටනි අලාබු තිත්තකො,
සීසච්ඡවී සුඛුමඡවිස්ස භොජනො-
පච්ඡෙදනෙන’භිඵුටිතා ඨිතං තථා; ()
107. ¶
තස්සොදරච්ඡවි පන පිට්ඨිකණ්ටකං
අල්ලියි සො මුනි මලමුත්තමොචකො,
ඔකුජ්ජිතො පරිපති පූතිමූලක-
ලොමානි තබ්බපුගලිතානි භූමියං; ()
සො පිට්ඨිකණ්ටකමවසඞ්ගපාණිනා
කුච්ඡිච්ඡවිං ඵුසිතුමිතො පරාමසි,
සො පිට්ඨිකණ්ටකමවසඞ්ගපාණිනා
කුච්ඡිච්ඡවිං ඵුසිතුමිතො පරාමසි; () (යමකබන්ධනං)
කාලොනුඛො වරපුරිසො’ති නො තථා
සාමොනුඛො නපි නනුමඞ්ගුරච්ඡවි,
ආසුං තදා කවිමතිකථාපරා නරා
දිස්වා මලග්ගහිතමසොභනච්ඡවිං; ()
110. ¶
යෙ සන්තී සම්පතී සමණා’භවුං පුරෙ
අත්තන්තපා තපසි අනාගතෙ සියුං,
තෙ වෙදනං කටුකමිතොධිකං කිමු
වෙදෙන්ති වෙදයු මභිවෙදයිස්සරෙ; ()
ඊහාය දුක්කරකිරියායි’මාය’පි
නෙව’ජ්ඣගා යමරියඤාණදස්සනං,
අත්තූපතාපනකසිරස්ස කෙවලං
භාගී භවි අනරියමග්ගගාමිසො; ()
සංසාරෙ සාතිසාරෙ බරතරදරථෙ සංසරං සච්චසන්ධො
ඛෙදෙවෙදෙසි දෙවාසිරනරසරණොඑසයංසත්තසන්තිං,
ධීරොවීරොවරොයොපභවභවභයොපාපතාපබ්බිපත්තො
ආයොගං යොගියොගී පරිහරි හිරිමාඑවමෙවච්ඡවස්සං; () (මුත්තාහාර බන්ධනං)
ඉති මෙධානන්දාභිධානෙන යතිනා විරචිතෙ සකල කවිජන හකයානන්දදානනිදානෙ ජිනවංසදීපෙ අවිදුරෙනිදානෙ මහාබොධිසත්තස්ස මහා පධානානුයොගප්පවත්තිපරිදීපො එකාදසමොසග්ගො.
1. ¶
කාමං කාමසුඛල්ලිකා’නුයොගො
හීනො’නත්ථකරො’ත්ය’නෙ(’කරූපං),
චින්තෙත්වාන තපොවනං විමානා
ත්වං සිද්ධත්ථු’පගම්ම කාහසෙ කිං; ()
2. ¶
කොනාම’න්තු’පතාපනා’නුයුත්තො
පත්තො හොති සුඛප්පදං කදාචි,
තස්මා අත්තු’පතාපනා’නුයොගො
හීනො’නත්ථකරො’ති චින්තයස්සු; ()
අත්තානං සයමෙවමොවදිත්වා
පිණ්ඩායා’නුඝරං චරිත්ව ලද්ධං,
භත්තං භුත්තවතො සකම්හි කායෙ
ආසුං පාකතිකානි ලක්ඛණානි, ()
හීනන්තද්වයවජ්ජනෙන ජාතු
ඤාණුක්කංසගතම්හි තම්හි වීරෙ,
බොධායූ’පසමාය නිබ්බිදාය
උක්කට්ඨං පටිපත්තිමාචරන්තෙ; ()
5. ¶
ඡබ්බස්සාන්ය’නිදුක්කරං කරිත්වා
බොධිං නාජ්ඣගතො සුභොජනානි,
භුඤ්ජන්තො කිමු කුබ්බතෙ’ පධානා
විබ්භන්තො ඉති පඤ්චවග්ගියායං; ()
මදදිත්වා සිකතං සිනෙහලද්ධා
කෙවා’සුං සමණං හි’මං උපෙච්ච,
කො මූළ්හො’ධිගමාධිගන්තුමිච්ඡෙ
චින්තෙත්වා මිගදායමොතරිංසු; ()
සෙනානීනිගමෙ තදානි සෙට්ඨි-
ධීතා සාමිකුලං අලඞ්කතා’සි,
භාරෙනා’වනතඞ්ගිනී කුචානං
හංසිවා’ලසගාමිනී සුජාතා; ()
8. ¶
ජාතෙ පත්ථිතපත්ථනාසමිද්ධෙ
රුක්ඛා’ධිග්ගහිතාය දෙවතාය,
කාතුං සාබලිකම්මක මානයිත්වා
ධෙනූ ලට්ඨිවනොපගා සහස්සං; ()
තාසං පඤ්චසතානි දුද්ධඛීරං
පායෙත්වා කතපුන යාවතා’ඪධෙනූ,
ඛීරානං පරිවත්තනං විධාය
පච්චූසම්හි දුදොහ තා’ඪධෙනූ; ()
මිස්සෙත්වා සයමෙවව දුද්ධඛීරං
පායාසං පචිතුං සමාරභිත්ථ,
දෙවා තත්ථ සුධාරසං ඛිපිත්වා
ආරක්ඛාදිමකංසු උද්ධනස්මිං; ()
තස්සා’සි හිමාවාචලො’පධානං
පල්ලඞ්කො පථවිතලං අහූ චෙ,
හත්ථා පච්ඡිමපුබ්බසාගරෙසු
පාදා දක්ඛිණසාගරෙ භවිංසූ; ()
12. ¶
උග්ගන්ත්වා තිණජාති නාහිරන්ධා
තස්සා’හච්ච ඨිතා නභං අසෙසං,
ඡාදෙසුං චරණුට්ඨිතා’ස්ස කණ්හ-
සීසා’ජානුයුගා’ප්ය’කණ්හකීටා; ()
චත්තාරො සකුණා චතුද්දිසාහි
පත්වා තප්පදපඤ්ජරං විවණ්ණා,
සෙතා’සුං පුථුමීළ්හපබ්බතස්ස
සීසෙ චඞ්කමි සො අලිම්පමානො; ()
ඉච්චෙවං සුමති’ට්ඨපාකදානි
පස්සිත්වා සුපිනානි පඤ්ච නිට්ඨං,
පත්තො අජ්ජ භවාමහන්ති බුද්ධො
නිග්රොධං සමුපෙච්ච සන්නිසීදි; ()
15. ¶
සොධෙතං සහිතා තු පුණ්ණදාසී
පච්චූසෙ වටමූලපුබ්බසෙලෙ,
තං ලොකෙකරවිං විරාජමානං
දිස්වා’වොච සුජාතමෙතමත්ථං; ()
ලක්ඛග්ඝං හරිපාතිමාහරිත්වා
සා ආවජ්ජයි පක්කභාජනං සො,
පායාසො විනිවට්ටිතො ඨිතො’සි
තායං පොක්ඛරපත්තතොව’තොයං; ()
සා අඤ්ඤාය සුවණ්ණපාතියා තං
ඡාදෙත්වා මුදිතා පසන්තචිත්තා
ගන්ත්වා මණ්ඩන මණ්ඩිතා සසීසෙ
කත්වා පූජයි භොජනං සුජාතා; ()
කාලං එත්තකමෙවබොධිසත්තං
නාතික්කම්ම විධාතුදින්නපත්තො,
සම්පත්තො’සි අදස්සනං තතො තං
පාතිං සොණ්ණමයං පටිග්ගහෙත්වා; ()
19. ¶
හංසාලිමලිනීකතාරවින්ද-
රෙණුච්ඡන්නසුනීලනීරපුරා,
යා නෙරඤ්ජරවිස්සුතා’සි තාය
නජ්ජාතීරමගඤ්ජි සත්තසාරො; ()
පායාසාමිසපුණ්ණසොණ්ණපාතිං
කාසාවානි ජිනඞ්කුරො ඨපෙත්වා,
තීරෙ තාය සවන්තියා නහාතුං
තිත්ථං ගන්ධගජොරිවො’තරිත්ථ; ()
රොලම්බාකුලනීලනීරජෙහි
සෙවාලෙහි නදීජලං සුනිලං,
නික්ඛන්තජ්ජුතිසඤ්චයෙහි දෙහා
ඔතිණ්ණස්ස ජගාම පිඤ්ජරත්තං; ()
22. ¶
ගඞ්ගාකාමිනි කඤ්ජරෙණුගන්ධ-
චුණ්ණං තුඞ්ගතරඞ්ගබාහුනා තං,
භත්තාරං සලිලෙන සීතලෙන
මක්ඛෙත්වාසුනහාපයන්තී’වා’සි; ()
තුල්යං තබ්බදනම්බුජෙන ලද්ධුං
ආයන්තං රවිරංසිසඞ්ගමෙන,
හංසස්සෙණි සරොජකොසරාසිං
සංදූසෙසි ආවාරියො හි පාකො; ()
තීරෙ සාරසචක්කවාකපක්ඛී
සොසාය’ස්සවිසාරිතං’සපක්ඛා,
ගම්භීරම්භසි මත්තමාහරිංසු
මඤ්ඤෙ නික්කරුණාය එත්තකන්තී; ()
25. ¶
තුණ්ඩෙ මණ්ඩිතපුණ්ඩරීකදණ්ඩො
පක්ඛෙ කෙරවපණ්ඩරෙ පසාරී,
නාථස්සු’බ්බහි මත්තහංසරාජා
සෙතච්ඡත්තවිභුතිමුත්තමඞ්ගෙ; ()
වත්තම්හොජපලොභිතාලිචක්කං
චක්ඛවාපාථගතං ජිනඞ්කුරස්ස,
සංදස්සෙසි පධානභුඨිතස්ස
නිලස්මිං කසිණම්හි භූතිභාරං; ()
වෙය්යාවච්චකරාරිවාපගායං
සෙවාලාදිමලාපනෙන මීනා,
පාදඤ්චන්දගමීනලක්ඛණස්ස
තස්ස’ග්ගෙ විමලිකරිංසු වාරිං; ()
28. ¶
උත්තිණ්ණස්ස විසාලසාළසාඛී-
සාඛාහත්ථපුටෙහි පුඤ්ක්නාය,
ගත්තං මන්දසුගන්ධගන්ධවාහ-
වත්ථං සාළවනඞ්ගනා අදාසි; ()
ලොකින්දො පරිමණ්ඩලං නිවත්ථො
ඡාදෙත්වාන තිමණ්ඩල’න්තරියං,
බන්ධිත්වොපරි කායබන්ධනම්පි
කාසාවං පරිධායි පංසුකූලං; ()
පායාසස්ස නිරූදකස්ස ඌන-
පඤ්ඤාසප්පමිතෙ විධාය පිණ්ඩෙ,
පාචීනාභිමුඛො නිසජ්ජ නජ්ජා
තීරෙ තාය අකාසි භත්තකිච්චං; ()
31. ¶
පායාසො මධුරො’යමස්ස සත්ත-
සත්තාහං පටිවිද්ධබොධිනො හි,
ඔජාසමඵරණාය ඨානමාසි
තස්මා සො පවිහාසි නිබ්බිහෙසං; ()
බුජ්ඣෙය්යං යදි බොධිමජ්ජ සොහං
උද්ධංසොතමයං සුවණ්ණපාති,
ගඞ්ගායං ඛිපකි ගච්ඡතූති වත්වා
ධීමා දක්ඛිණහත්ථගං තමග්ඝං; ()
සොතං භින්දිය සා සවන්තිමජ්ඣෙ
ඨත්වා පාති යතො අසීතිහත්ථං,
උද්ධංසොතමුපෙච්ච සන්නිමුජ්ජි
තස්මා සො’පි නිමුජ්ජි පීතිනජ්ජං; ()
නාගානං භවනං උපෙච්ච තිණ්ණං
බුද්ධානං පනිමම්හි භද්දකප්පෙ,
සාපාතිපරිභුත්තසොණ්ණපාති
ඝට්ටෙත්වාන ඨිතා කතානුරාවා; ()
තං දීඝායුකකාලනාගරාජා
සුත්වා සද්දමථජ්ජපෙ’කබුද්ධො,
උප්පන්නොති ජිනං අභිත්ථවන්තො
අට්ඨාසි ථුතිගීතිකාසතෙහි; ()
ඡායාබද්ධවිසාලසාළසාලං
පත්වාසාළවනං නදීසමීපෙ,
ආජීවට්ඨමසීලසංවරෙන
ආදොයෙව විසුද්ධකායවාචො; ()
කත්වාට්ඨාරසපිට්ඨිකණ්ටකානං
කොටීනංපටිපාදනං කමෙන,
පල්ලඞ්කස්සනිසජ්ජබන්ධනෙන
කම්මට්ඨානසතිං උපට්ඨපෙත්වා; ()
38. ¶
ආනාපානසතිංපරිග්ගහෙත්වා
නිබ්බත්තෙසිමලග්ගහීතපුබ්බෙ,
රූපාරූපසමාධයො’ට්ඨපඤ්චා-
භිඤ්ඤායො වසිතාච සො වසීසො ()
ඣානස්සාදරතො දිවාවිහාරං
කත්වා සාළවනෙ සුරාසුරෙහි,
ධීරො මග්ගමලඞ්කතං කරීව
ගන්තුං ඔතරියත්රබොධිමූලං; ()
ලාජාදීකුසුමෙහිවිප්පකිණ්ණො
මුත්තාපණ්ඩරවාළුකාත්ථතො සො,
මග්ගො තුඞ්ගතරඞ්ග භඞ්ගහාරි
ලක්ඛීවාසපයොදධීරි’වා’සි; ()
41. ¶
මජ්ඣා’රොපිතපඞ්කජාභිරාමං
මුත්තාදාමසමාකුලං සමන්තා,
කණ්ණොලම්බසුවණ්ණඝණ්ටමස්ස
දෙටා දිබ්බවිතාන මුක්ඛිපිංසු; ()
ලොකත්ථං කරණාය චොදිතස්මිං
තස්මිං ලොකදිවාකරෙ’කවීරෙ,
ගච්ඡන්තෙ සහජාතබොධිමූලං
ආලොකො උදපාදි සබ්බලොකෙ; ()
ආයන්තං තිණ්හාරකො පථම්හි
දිස්වා සොත්ථියනාමභූසුරො තං,
පාදාසි තිණමුට්ඨියො’ට්ඨමත්තා
නාථො තානි තිණානි සම්පටිච්ඡි; ()
44. ¶
වත්තත්තෙ වරපාටිහාරියම්හි
මග්ගෙ ගන්ධගජො’ච ජම්හමානො,
සම්පත්තො කරුණාකලත්තභත්තා
සම්බොධාධිගමාය බොධිමූලං; ()
තස්සොසීදඨිතං’ව චක්කවාළං
හෙට්ඨා දක්ඛිණතො’ත්තරානනස්ස,
පඤ්ඤායු’ත්තරචක්කවාළමුද්ධං
ලඞ්ඝිත්වානඨිතං’ව ආභවග්ගං; ()
එවං පච්ඡිමමුත්තරං දිසම්පි
අට්ඨානන්ති පදක්ඛිණං කරොන්තො,
ගන්ත්වා ඨානවරං පුරත්ථිමස්මිං
අට්ඨාසි වසි පච්ඡිමානනො සො; ()
47. ¶
ධීමා දක්ඛිණපාණිපල්ලවෙන
අග්ගෙ තානි තිණානි සත්ථරී සො,
තම්හා චුද්දසහත්ථමුප්පතිත්වා
පල්ලඞ්කො සමලඞ්කරී දුමින්දං; ()
දක්ඛො කාරුපවීණචිත්තකාරො
කාතුං වා’ලිඛිතුං යථානසක්කා,
අට්ඨංසු හරිතානි සන්ථතානි
එවං තානි තිණානි උප්පතිත්වා; ()
මංසාදී උපසුස්සරෙ නහාරූ
අට්ඨීචෙප්යවසිස්සරෙ සරීරෙ;
මුඤ්චෙය්යං චතුරාසවෙහි යාව
භින්දිස්සාමි නතාවිමං අහන්ති; ()
50. ¶
දළ්හං චින්තිය දළ්හමානසො සො
පාචීනාභිමුඛො දුමින්දබන්ධං;
කත්වා පිට්ඨිගතං නිසීදි බොධි-
පල්ලඞ්කම්හි යුගන්ධරෙ රවී’ව; ()
ලොකෙසො සසිමණ්ඩලාවභාසං
සෙතච්ඡත්තමධාරයී තදඤ්ඤෙ,
සුද්ධාවාසතලට්ඨදෙවතා තං
පූජෙසුං මකුටප්පිතඤ්ජලීහි; ()
යෙ රූපාවචරෙ වසන්ති දෙවා
තෙ ච’ඤ්ඤත්ර අසඤ්ඤසත්තදෙවෙ,
සම්පත්වා වජිරාසනෙ නිසින්නං
පූජෙසුං කුසුමාකුලඤ්ජලීහි ()
53. ¶
එකච්චෙ පරනිම්මිතාදිලොකා
පත්වා භත්තිභරා’මරා මහිංසු,
පූජාභණ්ඩසමාභිකිණ්ණහත්ථා
මාරාරිං තහිමාප පාපිමා කිං; ()
යෙ නිම්මාණරතිම්හි නිජ්ජරා තෙ;
පත්වා ගන්ධකරණ්ඩමණ්ඩලෙහි,
සම්පූජෙසුමලඞ්කතඞ්ඝිපීඨං
නං සෙට්ඨං විජයාසනොපවිට්ඨං; ()
අට්ඨාසි තුසිතාලයා සසෙනො
පත්වා සන්තුසිතව්හදෙවරාජා,
විජෙන්තො හරිමොර පිඤ්ඡපුඤ්ජ-
සොභං කඤ්චනතාලවණ්ටපන්තිං; ()
පත්වා යාමසුරාලයා සසෙනො
සංවිජෙසි සුයාම දෙවරාජා,
ධීරං සොණ්ණපණාළිකානිපාත-
ධාරාසන්නිභචාරුචාමරෙහි; ()
57. ¶
දෙවින්දො විජයුත්තරාඛ්යසඞ්ඛං
වීසං හත්ථසතං ධමීතදඤ්ඤෙ,
පූජෙසුං තමුපෙච්ච කොවිළාර-
පුප්ඵාදීහි ච තාවතිංසදෙවා; ()
යක්ඛාදීහි පුරක්ඛතා’පි දෙව-
රාජානො චතුරො චතුද්දිසාසු,
රක්ඛං සංවිදහිංසු දෙවලොකා
තං පත්වාන විනට්ඨලොමහට්ඨං; ()
වාදෙන්තො සරමණ්ඩලං විධාය
වීණං පඤ්චසිඛො’පි බෙළුවාඛ්යං,
තං සම්පූජයි කාලනාගරාජා
ථොමෙන්තො ථුතිගීතිකාසතෙහි; ()
60. ¶
එවං කාහළභෙරිසඞ්ඛවීණා-
ඝණ්ටාවීජනිඡත්තචාමරෙහි,
නච්චාදීහිචලාජපඤ්චමෙහි
දීපද්ධුපධජෙහි මානයුං තං; ()
සිද්ධත්ථො පටිසිද්ධමාරධෙය්යො
කත්තුං අත්තවසෙ සදෙවලොකං,
සුත්වා වායමතීති බොධිමණ්ඩෙ
මාරො තත්ර සමාරභිත්ථගන්තුං; ()
තස්මිං ඛො සමයෙ භයාවහානි
මාරස්සො’තරණාය කාරණානි,
චක්ඛචාපාථගතානි දුන්නිමිත්ත-
රූපාදීනි තිලොකලොචනස්ස; ()
63. ¶
සුක්ඛ’ම්හොධරරාවභෙරිරාව-
විප්ඵාරාබධිරීකතම්බරම්පි,
භීමං විජ්ජුලතා’සිඝට්ටණෙහි
මාරස්සා’හවම්බ්ඩලාභමාහ; ()
මාරස්සා’ගමනඤ්ජසෙ රජොව
වාජීනං ඛුරඝට්ටණෙන ජාතො,
උක්කාපාතසතං ජනෙසි තස්ස
චක්ඛවානිට්ඨඵඛලං දිසාසු ඩාහො; ()
වෙහාසෙ විචරුං කබන්ධරූපා
කාකොලා බලිපුට්ඨවායසාරී,
උන්නාදිංසු ඛරානිලො පවායී
අබ්භුට්ඨාසි රජො දිසාසු ධූමො; ()
ආලොකො විගතො ඝණන්ධකාරො
ඔතිණ්ණො මහිකාසමාභිකිණ්ණො,
ආකාසො පථවි භූසං පකම්පි
මෙඝච්ඡන්නදිනං දිනං බභූව; ()
67. ¶
සිද්ධත්ථඤ්හි අසිද්ධමත්ථමෙතං
කාතුං අස්සවමාරකිඞ්කරාමෙ,
වත්වෙ’ථා’ති පජාපතී සසෙනො
තත්ථෙව’න්තරධායි තාවදෙව; ()
සා සෙතා පුරතො පජාපතිස්ස
ආසී බාරසයොජනං විනද්ධා,
එවං දක්ඛිණවාමනො ච ලොක-
ධාත්වන්තාවධීමාසි පච්ඡතො’පි; ()
උද්ධං සා නවයොජනප්පමාණා
සද්දො භූමිවිදාරණොරි’වා සි,
සො’පඩ්ඪං සතයොජනං බභූව
උච්චං සො ගිරිමෙඛලො ගජින්දො; ()
70. ¶
නාහෙසුං පරිසාසු නිම්මිතාසුං
ද්වෙයොධා සදිසායුධාදධානා,
තබ්යාසෙන අලඤ්හි ලොමහංසො
යස්සා’නුස්සරණෙන චෙ සියා මෙ; ()
මාපෙත්වා සහසා සහස්සබාහුං
ගණ්හිත්වා විවිධායුධානි තෙහි,
ආරූළ්හො ගිරිමෙඛලං සසෙනො
මාරො පාතුරහොසි බද්ධවෙරො; ()
දෙවෙසො යසසා සමං සකෙන
සෙතච්ඡත්ත මගඤ්ඡි සංහරිත්වා,
දෙවෙසො යසසා සමං සකෙන
සඞක්ඛං පිට්ඨිගතං විධාය ධාවී; () (යමකබන්ධනං)
73. ¶
සඞ්කොචා’නනකාහලො ජගාම
පාතාලං ඛලු කාලනාගරාජා,
වීණාදොණිසඛො සඛානපෙඛො
තම්හා පඤ්චසිඛො කලහුං පලායි; ()
දිස්වා මාරබලං සමොසරන්තං
සම්පත්තා ජනතා පලායි භීතා,
සොසීහො’ව විහාසි සක්යසීහො
එකො කමාරකරින්දකුම්හභෙදී; ()
පස්සිත්වා’ධරකන්තිභාරමස්ස
වත්තම්හොරුහ මින්දිරාවිහාරං,
සිද්ධත්ථෙන සමො නචත්ථි ලොකෙ
ඉච්චෙවං කලිමා’හ මාරසෙනං; ()
76. ¶
එතසසා’භිමුඛා මයං කදාචි
නොසක්කොම’භියුජ්ඣිතුන්ති තාතා,
වත්වා උත්තරපස්සතො සමාරො
ඛන්ධාවාරමබන්ධි බද්ධවෙරො;
දිස්වා’ජ්ඣොත්ථරමානමාරසෙනං
ආරක්ඛාවරණං ථිරං විධාය,
ඛන්ධාවාරමබන්ධි සොපි වීරො
ජෙතුං තං දසපාරමී භටෙහි; ()
මාරො භුධරමෙරුචක්කවාළෙ
රුක්ඛාදීනි විචුණ්ණිතුං සමත්ථං,
ඛොභෙත්වා භුවනත්තයං දිසාසු
උට්ඨාපෙසි සමීරණං සුඝොරං; ()
වාතො පාරමිධාමවාරිතො සො
නිත්තෙජං පලයානිලස්සමොපි,
පත්තො චාමරමන්දමාරුතොව
තන්දෙහොතුපරිස්සමං ජහාසි; ()
80. ¶
ධාරාවෙගවිහින්නභූමිභාගං
ගම්භීරා’සනිරාවනිබ්භරා’ඝං,
මාරො මාපයි තුඞ්ගවීචභඞ්ගං
වස්සොඝං පරිපාතරුක්ඛසෙලං; ()
වීරො පාරමිපාළිබන්ධනෙන
රක්ඛං බන්ධි නිජන්තභාවඛෙත්තෙ,
තෙනො’ඝො විපථඞ්ගමො විපක්ඛ-
සෙනායා’සි පවාහණෙ නිදානං; ()
තෙජොඛණ්ඩසමානමත්තනො සො
තත්තං පජ්ජලිතං සජොතිභූතං,
මාපෙත්වො’පලවස්සමප්පසය්හං
ඣාපෙතුං තමුපක්කමිත්ථ මාරො; ()
83. ¶
මාරස්සෙව පතන්තමුත්තමඞ්ගෙ
ඝොරං පාරමිවායුවෙගරුද්ධං,
තංවස්සං වජිරාසනූපචාරෙ
පූජාපුප්ඵගුළත්තනං ජගාම; ()
අස්සද්ධො විසදිද්ධතිණ්හධාරං
ආදිත්තං පිහිතම්බරො’දරං සො,
මාපෙසි අසිසත්තිතොමරාදි-
වස්සං සබ්බදිසානිපාතමානං; ()
තස්මිං පාරමිවම්මවම්මිතස්මිං
විස්සට්ඨා’යුධවුට්ඨි කුණ්ඨිතග්ගා,
පත්වා සම්පති පුප්ඵවුට්ඨිභාවං
තප්පාදාසනමත්ථකෙ පපාත; ()
86. ¶
මාරො විච්චිටචිච්චිටායමානං
සංවට්ටානලඛණ්ඩවිබ්භමං සො,
වස්සඞ්ගාරමයං සවිප්ඵුලිඞ්ගං
උට්ඨාපෙසි පලාසපකුප්ඵවණ්ණං; ()
ඛිප්පංපාරමිමන්තජප්පනෙන
අඞ්ගාරානිනිවාරිතානිතානි,
තංබුද්ධඞ්කුරපුණ්ණචන්දබිම්බං
සෙවන්තානිවිකිණ්ණභානිවාසුං; ()
භස්මීකාතුමලන්තිමාරවෙරිං
ධූමාකිණ්ණමනිග්ගතග්ගිජාලං,
මාරොභෙරවරාවමුස්සදාභ-
මබ්භුට්ඨාපයිඛාරභස්මවස්සං; ()
සෙතාමුද්ධනිවිප්පකිණ්ණභස්මිං
තංවස්සංචිතපාරමීබලෙන,
පත්වාචන්දනගන්ධචුණ්ණභාවං
මාරාරිස්සපපාතපාදමූලෙ; ()
90. ¶
අස්මිං ගුවලයාලවාළගබ්භෙ
සම්පාතානලදඩ්ඪවණ්ණුධාරං,
උත්තාසාවහමත්තනො’පි කණ්හො
වස්සාපෙසි උළාරවණ්ණුවස්සං; ()
දිස්වා’ඞක්ඝීනඛරාලිරංසිගඞ්ගා-
තීරුස්සාරිතවණ්ණුරාසි මස්ස,
අඞ්ගාරො’ව’ධිකොධපාවකෙන
කණ්හො කණ්හතරො’සි ඣාපිතත්තො; ()
ධූපායන්තමවීචිමච්චිමන්තං
සම්ඵුට්ඨං ඝනඵෙණණබුබ්බුලෙහි,
වස්සං පඞ්කමයං භුසං නිමුග්ගො
මාරො මාපයි පඤ්චකාමපඞ්කෙ; ()
93. ¶
තස්මිංපාරමිසත්තීසිතිභූතෙ
පඞ්කෙ චන්දනපඞ්කභාවයාතෙ,
මාරො පස්සිය ඵුල්ලපඞ්කජාහං
කොපා පඞ්කහතානනොරිවාසි; ()
මාරාරිං ඉමිනා හනාමහන්තී
සො ලොකන්තරියන්ධකාරඝොරං,
මාරො සූවිවිදාරියං දිසාසු
උට්ඨාපෙසිඝනන්ධකාරඛන්ධං; ()
සො’යං පාරමිජාතරංසිජාල-
භින්නා’සෙසතමොජිනඞ්කුරෙණො,
පල්ලඞ්කොදයපබ්බතොදිතො’සි
කාමං මාරතුසාරසොසනාය; ()
96. ¶
එතං ගණ්හථ බන්ධථා’ති වත්වා
නිට්ඨං කප්පමවණ්ණියං කවීහි,
සද්ධිං මාරබලෙනු’පාගතො සො
කුද්ධො යුද්ධමකා පමත්තබන්ධු; ()
තං දිස්වා’චලනිච්චලට්ඨමෙස
පල්ලඞ්කො නචපාපුණාති තුය්හං,
මය්හං හෙ’සු’පකපක්පතෙව තස්මා
අස්මා වුට්ඨහථා’වුසොත්ය’වොච; ()
එකා’පී සමතිංසපාරමීනං
පල්ලඞ්කත්ථමපූරිතා තයා’ති,
වුත්තෙ සො ඛිපි නිජ්ජිතො’රචක්කං
චක්කං චක්කවරඞ්කිතස්ස සීසෙ; ()
තං චක්කායුධමුජ්ඣිතප්පභාවං
යුද්ධෙ ලද්ධජයස්ස මාරජිස්ස,
උස්සිසම්හි වරාසනූපචාරෙ
සෙතච්ඡන්තමිවුස්සිතං රරාජ; ()
100. ¶
තුය්හං සඤ්චිනනම්හි පාරමීනං
කො සක්ඛී’ති අහඤ්ච සක්ඛිහොමි,
සක්ඛී’ගන්ති පවත්තමාරසෙනා-
ඝොසො භුමිවිදාරණොරි’වාසි; ()
දාපෙන්තොනිජසක්ඛිමුග්ගතෙජො
බාහුංතාවපසාරයී පවිරො,
සක්ඛීහන්තීවදං’ව මාරසෙනං
තජ්ජෙන්තො’ව බභූව භුමිචාලො; ()
මාතඞ්ගො ගිරිමෙඛලො ඡිතාරිං
වන්දන්තො’වපපාත ජන්නුකෙහි,
මාරො ලද්ධපරාජයො නිවත්ථ-
වත්ථස්සා’පි අනිස්සරො පලායි; ()
103. ¶
ඝොරමාරබලවාරණාධිප-
මානදප්පනිභකුම්භදාරණො,
බොධිමූලවජිරාසනොපරි
කෙසරීව විරරාජ මාරජි; ()
ඉති මෙධානන්දාභිධානෙන යතිනා විරචිතෙ සකල කවකිජන හදයානන්දදානනිදානෙ ජිනවංසදීපෙ අවිදූරෙ නිදානෙ දෙවපුත්ත මාරබල විද්ධංසන පවත්තිපරිදීපො ද්වාදසමො සග්ගො.
නිඛිලමාරතුසාරවිසොසිනො
අථජිනඞ්කුරදීධිතිමාලිනො,
රවි කතාවසරො’ව’පරාචලං
(දුත’විලම්බිත) ගාමිමුපාගමී; ()
2. ¶
ජලධිවාරිසිනෙහසුපුරිතෙ
අභවි පංසුමහීතලමල්ලකෙ,
පණිහිතාපරභුධරවත්තිකා-
ජලිතදීපසිඛෙ’ව නභොමණි; ()
උදයපබ්බතගබ්භසමුබ්භවං
සකයසොපටිබිම්බසමංසුභං,
සපදි තප්පමුඛෙ සසිමණ්ඩලං
කසිණමණ්ඩලවිබ්භමමුබ්බහි; ()
අරුණවණ්ණසුධාකර භාකරා
දිවසසන්ධිවිලාසිනියා ඛණං,
පරිහරිංසු’දයාපරභුධර-
සවණගං මණිමණ්ඩන විබ්භමං; ()
5. ¶
රවිධුරා විධුරා සරසීවධු
කමලකොමලකොසපුටඤ්ජලී,
උපවනෙ පවනෙ’රිතභූරුහා
පනමිතානමිතාව තපොධනං; () (යමකබන්ධනං;)
අපරසාගරමුද්ධනි භාසුරං
තිමිරජාලපරං රවිමණ්ඩලං,
මුකුලිතම්බුරුහස්සිරිමාහරි
භමරචක්කභරං සරසූපරි; ()
ලවණවාරිධිකාචසරාවකෙ
අපරභූධර කූට භුජප්පිතා,
සූරියමණ්ඩලපාති නිමුජ්ජිය
පුරිමයාමමුඛංනකිමාහරි; ()
8. ¶
මණිපභාරුණ භාකර මණ්ඩලං
තමනුභුය මහම්බුධිරාහුනා,
මුඛගතංවමිතං වියක ලොහිතං
ජලදරාජි රරාජ දිනච්චයෙ; ()
විතතමෙඝපභාහි මුහුං මුහුං
කළිත පාටල පල්ලව සම්පදං,
වනඝටං විටපන්තරගං කමා
ඵූටතමොපටලංපරිණාමයී ()
සුභජනෙභජනෙනිරපෙක්ඛිනී
විපතිනී පතිනීව රජස්සලා,
සුමධුපෙ මධුපෙ පරිවජ්ජයුං
කමලිනීමලිනීකතනිරජා; () (යමකබන්ධනං;)
11. ¶
මධුමදාලිකුලා මකුලාවලී
අනිලභඞ්ග තරඞ්ග භුජෙරිතා,
පදුමිනී රමණීහි සිරිමතො
සුමහිතාමණිකිඞ්කිණිසෙණිව; ()
රසිකපක්ක ඵලාඵල සාලිසු
තරුසිරෙසු සමොසරමානකා,
තිමිරඛණ්ඩනිභා බධිරීකරුං
රවිපථං විරුතෙහි විභඞ්ගමා; ()
කුමුදිනීපමදා’ථසුධාකර-
කරසතෙහි පරාමසනාපරං,
කුසුමහාසවිලාසධරා භුසං
භුවනවන්දිරගබ්භමලඞ්කරි; ()
14. ¶
හිමකරො හරිණඤ්ජනහාරිනා
නිජකරෙන නිරාකරි තඞ්ඛණෙ,
සකලලොක’විලොචන සම්භවං
ඝනතමොපටලංහිසජො යථා; () (සිලෙසබන්ධනං)
සපදිපාරමිතාරමිතාසයො
නවම’නුස්සතියාසතියා පරං,
අධිකතා’ධි සමාධි සමාහිතො
පුරිමජාතිභවෙ තිභවෙ සරි; () (යමකබන්ධනං)
සුමතිපාදක ඣාන සමුට්ඨිතො
පුරිමඛන්ධසමූහමනුක්කමං,
අසරිසො’පනිසින්නජයාසන-
ප්පභුති යාවසුමෙධභවාවධිං; ()
17. ¶
ඉධභවෙ සමනන්තරජාතියං
තදියඛන්ධපබන්ධමනුස්සරි,
තිචතුපඤ්චඡසත්ත නව’ට්ඨපි
දසපි විසතිතිංසති ජාතියො; ()
ලහුමනුස්සරිතාළිස ජාතියො
පභව ඛන්ධවසෙන තහිංතහිං,
භවසතංභවුපඩ්ඪසතංභව-
දසසතංභවලක්ඛමථාපරං ()
අපරිමාණ යුගන්තගජාතියො
අපරිමාණ විවට්ටගජාතියො,
අපරිමාණ යුගන්ත විවට්ටගා
අපරිමාණ ගුණො සරිජාතියො; ()
20. ¶
චතුසුයොනිසුසත්තමනට්ඨිති-
තිභවපඤ්චගතීසුපරිබ්භමිං,
කසිරභාරවහො අහමඤ්ජසෙ
සකටභාරවහො ගවජොයථා; ()
ඉතිසමඤ්ඤ ධරො’සිමමුත්ර’හං
ඉති නිහීනපසත්ථ කුලො භවිං,
ඉති භවිං අභීරූපවිරූපිමා
ඉතිපි භත්ත ඵඛලාඵල මාහරිං; ()
22. ¶
අනුභවිංකුසලාකුසලාරහං
විවිධදුක්ඛමදුක්ඛ මදුක්ඛ ඛං,
දසසතායු සතායුමිතොභවිං
ඉතිභවංතිභවංසමනුස්සරි; () (යමකබන්ධනං)
ඉතිහ යාවසුමෙධ භවං සුධී
සුමරියා’තිගතා’මිතජාතියො,
අසරි සොපටිලොමවසා තතො-
ප්පභුති යාව ඉතො තතියං භවං; ()
පුනරමුත්ර තතොභවතො චුතො
සමුපපජ්ජි මනන්තරජාතියං,
තහිමහංතුසිතෙ තිදසාලයෙ
භවිමතිජ්ජුති සන්තුසිතාභිධො; ()
25. ¶
තුසිතදෙවනිකායසමත්වයො
පරමරූප විලාසධරො’භවිං,
සුමධුරාමතමාහරි මිදිසං
අනුභවිංසුඛමින්ද්රිය ගොචරං; ()
සමුපජීවිමමානුසහායන-
චතුසහස්ස මහංතුසිතාලයෙ,
මරුගණම්බුරුහාසනයාචනං
ඉහ පටිච්ච තතො භවතො චුතො; ()
ජනනිරාජිනියා මණිචෙතියෙ
සුගතධාතුමිවා’සමකුච්ඡියං,
රවිකුලෙ පටිසන්ධිමහං පිත්ර-
නරපතිං අධිකිච්ච සමප්පයිං; ()
ඉතිහ රූපමරූපමනාදිකං
විපරිවත්තති වත්තති නාපරං,
විසතියා සති යාව ධියා’සනං
විහතමොහතමො’සි භවෙ සුධී; () (යමකබන්ධනං;)
29. ¶
චුතුපපත්තිපබන්ධවසෙනහි
අවසවකත්තනධාතුපරම්පරා,
ජලිතදීපසිඛෙ’ව පවත්තති
නයිධපුග්ගලවෙදකකාරකො; ()
පුරිමඛන්ධපබන්ධමනෙකධා
ඉතිවවත්ථයතො හි කුදිට්ඨියො,
අපගතා’ත්තනි වීසතිවත්ථුකා
තමිහදිට්ඨිවිසුද්ධි’ති වුච්චති; ()
31. ¶
සතිමතො රවිමණ්ඩලසන්තිභා
සකටමග්ගනිභා’යමනුස්සති,
පුරිමජාතිසු නාභිවිරජ්ඣති
සරවයෙ සරභඞ්ගසරො යථා; ()
අචුතියාචුතියාමති මාසනෙ
සුතවතී’තවතී’හති බුජ්ඣිතුං,
සමුදිතෙ’මුදිතෙ කුමුදානි’ම
නකමලා කමලානි අලඞ්කරි; () (යමකබන්ධනං;)
රුචිරචන්දමරිචිවිලෙපිනී
කුමුදසණ්ඩවිකාසවිහාසිනී,
රජනිමජ්ඣිමයාමවිලාසිනී
තදධිසීලධනං විජාභාසි කිං ()
34. ¶
ඝනසුනීලවිසාලතපොවනං
අනලභාසුරකීටකුලාකුලං,
රජනිරාජිනියා කුසුමාකුලා-
විරළකෙසකලාපසිරිං භජී; ()
තදුපහාරරතායි’ව කොමුදී-
භුජලතාය විභාවරිභීරුයා,
ගහිතලාජකභාජනවිබ්භමං
ඵුටිතකෙරවකානන මාහරි; ()
තිභුවනෙකරවිං රවිභත්තරි
අපරදීපගතෙ සරසීවධූ,
රජනියා විහිතාවසරා’පි කිං
පරිචරිංසු පතිබ්බතමබ්භුතං; ()
පරිලසිංසු භුසං භුවනෙ’වු භො
රවිපථෙ විතතා, විතතාරකා,
අනිමිසෙ හි මහාය මහිමතො
ජලිතදීපසිඛාච මහීතලෙ; ()
38. ¶
මකරතෙනකෙතනසන්තිභා
තුහිනදීධිතිදීධිති මජ්ඣිමෙ,
නිසි දදාර සදාරසරාගිනං
හදයකෙරවකෙරවකානනං; () (යමකබන්ධනං)
අථ භවාභවදිට්ඨිවිභෙද නං
විමති මොහ තමොපුටපාට නං,
චුතුපපාතපභුති විජාන නං
කථමලත්ථ සදිබ්බවිලොච නං; ()
කුසලකම්මපභාවසමුබ්භවං
සුඛුමදුරගතානි’පි ගොචරං,
අනිමිසාන පසාදවිලොචනං
රුධිරසෙම්භමකලාපගතංක යථා; ()
41. ¶
තථරිව’ක්ඛිසමෙන සුධාසිනං
විමතිදිට්ඨිමිසොධනහෙතුනා,
හතමනොපකිලෙසමලෙන සො
විගතමානුසකෙනහි චක්ඛුනා; ()
කරතලම්බුරුහොපරිචක්ඛුමා
යථාරිවා’මලකීබදරීඵලං,
චුතුපපත්තිගතෙපි තථාගතෙ
තිභුවනම්හි යථිච්ඡිත මද්දස; ()
නවුපපාතඛණෙච චුතික්ඛණෙ
විසයභාවමුපෙන්ති තථාගතා,
තදුපචාරවසෙනි’හදස්සනං
ඛමති අට්ඨකථාචරියාසභො; ()
44. ¶
උපධිහීන’ධිහනීනතථාගතෙ
අනපනීතපණීත තථාගතෙ,
අනභිරූප’භිරූපතථාගතෙ
සුගති දුග්ගති දුග්ග මුපාගතෙ; () (යමකබන්ධනං;)
තිරියමුද්ධමධොපතිතීය සො
මතිපහං අභිපස්සි යථාරහං,
නිචිතකම්මපථෙච තථාගතෙ
උපරි පාදකඣානසමුට්ඨිතො; ()
අකුසලානි කරිංසු ඉමෙ තිධා
සුචරිතානි කරිංසු තිධා ඉමෙ,
අරියමග්ගඵලෙහික සමඞ්ගිනො
නසමණා’තිපි අන්තිමවත්ථුනා; ()
ගුණනිරාකරණෙන අසාධවො
උපවදිංසු නසන්ති ගුණා’ති’මෙ,
අපිචසප්පුරිසා’රියපුග්ගලෙ
තදනුරූපගුණෙහි පසංසයුං; ()
විතථලද්ධිපරාමසනා ඉමෙ
පරමලද්ධිපරාමසනා ඉමෙ,
ගහිතලද්ධිවසෙන තහිංතහිං
නිචිතකම්මපථා ජනතා අයං; ()
චතුරපායමපායමපායතිං
උපගතා සුගති සුගතිංඉති,
යති සමාහිතවාහිතවා’ ද්දස
අනිමිසක්ඛිසමක්ඛිසමන්විතො; () (යමකබන්ධනං)
50. ¶
සම්මාසම්මසතොසතො සතිමතො කම්මාදිහෙතුබ්භවං
රූපාරූපමනාගතඞ්නි මහා මොහන්ධකාරො ධියා,
අබ්භත්ථඞ්ගමි යාය සොළසවිධා කඞ්ඛාචතෙකාලිකා
සාකඞ්ඛාතරණබ්බිසුද්ධු දුතියෙයාමෙ පවත්තා මති; ()
ඉති මෙධානන්දාභිධානෙනයතිනා විරචිතෙ සකලකවිජන හදයානන්දදානනිදානෙ ජිනවංසදීපෙ අවිදුරෙ නිදානෙ පුබ්බෙනිවාසඤාණදිබ්බචක්ඛුඤාණාධිගම පවත්තිපරිදීපො තෙරසමො සග්ගො.
1. ¶
සුධාකරෙ විකසිතකෙරවාකරෙ
කමෙනු’ පාසති සති පච්ඡිමං දිසං,
විහාවරී සසිරුචිරානනං ජිනං
භජන්ති පච්ඡිමමථයාම මොතරි; ()
ඛණං නිසාපති විරහාතුරෙව’යං
නිසාවධූ මලිනපයොධරම්බරා,
චතුද්දිසායතනයනෙහි සම්පති
මුමොච සීකරනිකරස්සුබින්දවො; ()
කිලෙසනාසනපසුතො සමාධිනා
පුථුජ්ජනො තදනුසයං යථුබ්බහෙ,
තථං’සුනා භුවනකලඞ්කසොධනො
නහෙ කලානිධි සකලඞ්ක මුබ්බහී; ()
4. ¶
පුරත්ථිමෙ නභසි විකිණ්ණ තාරකා-
පබන්ධනිබ්භරතිමිරං වියාකරී
නිසාවධු වලයිතහාරභාසුර-
සුනීලකොමලනවකුන්තලස්සිරිං; ()
විපස්සනාබලවිමලීකතන්තරො
ජිනඞ්කුරො දුරිතමලංව චන්දිමා,
මරිචිසඤ්චයධවලීකතම්බරො
තමොචයං තමනුචරං නිරාකරී; ()
පවායි සීතලමලයානිලො භුසං
දිසඞ්ගනා සිසිරතුසාරබින්දවො,
මුමොච සා විචරි නිසා නිසාකර-
මරීචිමඤ්ජරිපරිචුම්බිතෙ භුවි; ()
7. ¶
නිරඞ්ගණෙ නිරුපකිලෙස නිච්චලෙ
මුදුම්හි කම්මනියවිසුද්ධිභාවගෙ,
සමාහිතෙ මනසි විපස්සනාමනං
අථාසවක්ඛයමතියා’ භීනීහරි; ()
සබාරසඞ්ගිකභවචක්ක මජ්ඣගා
අනුක්කමෙන’පි පටිලොමතො සුධී
වවත්ථයං යමරියඤාණදස්සනං
විසුද්ධියා විසද්ධියා තදුච්චතෙ; ()
ඛණෙන යො සරති සහස්සලොචනො
යථාවතො දසසතමත්ථ මස්සපි,
විධාතුනො නිජචරණඞ්ගුලිප්පභා-
විභුසිතා’ඛිලභුවනොදරස්ස’පි; ()
10. ¶
අසෙසනීවරණතුසාරසොසිනො
සමාධිසම්භව’ ඛිලඣානලාභිනො,
ජගත්තයං කරබදරං’ව දස්සිනො
නයස්ස කස්සචි විසයත්ත මාගතං; ()
අදිට්ඨ මප්පටි විදිතං සයංපුරා
අනුත්තරංතමරියඤාණදස්සනං,
ඉමස්ස ගොතමසමණස්ස සිජ්ඣතෙ
ගරූපසෙවනවිරහස්ස අබ්භූතං; ()
භවෙභවෙ පරිවිතදානපාරමි-
බලෙන’හූ විජටිතලොභබන්ධනො,
සමෙත්තිඛන්ත්යනුගතසීලපාරමී-
ජලෙන නිබ්බුතපටිඝාදිපාවකො; ()
13. ¶
භවෙභවෙ භවි ථිරඤාණපාරමී-
පධංසිතා’ඛිලවිපරීතදස්සනො,
විනායකප්පභුති ගරූපසෙවන-
වසෙන පුච්ඡිය හතමොහසංසයො; ()
භවෙභවෙ බුධජනපුජනාදිනා
ගරූභිවාදනබහුමානනාදිනා,
ජනාපචායනවිධිනා විනොදයි
සදප්ප මුන්නති මභිමාන මුද්ධටං; ()
භවෙභවෙ විභවරතිං රතිංභවෙ
අනඞ්ගසඞ්ගමරති මඞ්ගනාරතිං,
ඝරා’භිනික්ඛමිය’නගාරියංරතො
අපානුදී පටිලභි ඣාන මත්තනා; ()
16. ¶
භවෙභවෙ ස’වීරිය සච්චපාරමී-
පරායණො අධිකුසලෙසු චාරතිං,
ජහං වචීදුරිතමලං චතුබ්බිධං
විසොධයී නිජහදයඤ්ච පග්ගහී; ()
භවෙ භවෙ ඉති සමතිංසපාරමී-
විසුජ්ඣිතා’ කුසලමනොමලිමසො,
කමෙන ඉන්ද්රිය පරිපාකතං ගතො
නචඤ්ඤසම්පද මහිපත්ථයී සුධී; ()
භවෙ භවෙ අගණිතමෙව බොධියා
දයාය චොදිතහදයො’හි කපත්ථනං,
අකා චතුබ්බිධඵලසම්පදා තතො
පදිස්සරෙ නිරවසරා රිව’න්තනි; ()
19. ¶
භවෙ භවෙ සකපණිධානසත්තියා
තිධා’හිසඞ්ඛතකුසලං ඉමස්ස භො,
නසාධයෙ කිමරියඤාණදස්සනං
අනඤ්ඤපුග්ගලවිසයං නසංසයො; ()
අනිච්චතො’දයවයතාය දුක්ඛතො
සදුක්ඛතායපි අවිධෙයතාදිනා,
අනත්තතො වරමති ඛන්ධපඤ්චකං
පුනප්පුනං සමුපපරික්ඛ මුස්සහී; ()
කලාපසම්මසනමුඛෙන බාරස-
විධෙ අනාදිකභවචක්කනිස්සිතෙ,
කමෙන සත්තසු අනුපස්සනාසු සො
ජිනඞ්කුරො තදවයවෙ’භිනීහරි; ()
22. ¶
අනිච්චතොභුසමනුපස්සමුද්ධරි
අසෙසසඞ්ඛතගතනිච්චසඤ්ඤිතං,
අනත්තතො සමනුවිපස්ස දුක්ඛතො
සසඞ්ඛතෙපජහි සුඛත්තසඤ්ඤිතං; ()
විනොදයී සුමති විරාගනිබ්බිදා-
වසෙන සඞ්ඛතගතරාගනන්දියො,
නිරොධනිස්සජනවසා’නුපස්සිය
තථොදයාදියනමසෙසඞ්ඝතෙ; ()
විධායදුබ්බිධමනුපස්සතො කසතො
අසෙසසඞ්ඛතමපි නාමරූපතො,
නිදානතො පුනඛණතො’දයබ්බයං
උපට්ඨහි ද්විගුණිතපඤ්චවිසධා; ()
25. ¶
සුධීමතො තරුණවිපස්සනායි’මෙ
විපස්සකස්සි’ති දසුපක්කිලෙසකා,
භවුංපභාසතිමතිපීතිනිච්ඡයො
සුඛී’හනාසමථනිකන්ත්යුපෙක්ඛනා; ()
26. ¶
පසන්නලොහිත පරිපුණ්ණවිග්ගහා
විනිග්ගතා නිරවධිලොකධාතුසු,
විපස්සනාබලපභවා’භිපත්ථරි
සුධන්තකඤ්චනරසපිඤ්ජරප්පභා; ()
අයංපථො නභවති තප්පභාදයො
විසත්තිකාපභුතිකිලෙසවත්ථුකා,
පුනොදයබ්බය මනුපස්සතො තතො
පථො සමුබ්භවි දසුපක්කිලෙසගං; ()
පථාපථං සමුපපරික්ඛතොඉති
සුධීමතො තරුණවිපස්සකස්සයා,
සමුට්ඨිතා නිසිතවිපස්සනාමති
පථාපථික්ඛණකවිසුද්ධි වුච්චතෙ; ()
29. ¶
නරාසභො අධිගතඤාතතීරණ-
පරිඤ්ඤවා උපරිපහාණසඞ්ඛයා,
පරිඤ්ඤයා උභය විසුද්ධිසිද්ධියා
තිසච්චදස්සනපසුතො සමාරභී; ()
අනිච්චලක්ඛණමපකි දුක්ඛලක්ඛණං
අනත්තලක්ඛණමථ සබ්බසඞ්ඛතෙ,
යථාවතො නසමනුපස්සි සන්තති-
රියාපථෙහිච පිහිතංඝණෙනසො; ()
විසොධයං මතිමුදයබ්බයෙ තතො
ලහුං තිලක්ඛණවිසදත්තගො භුසං,
විපස්සනාපථපටිපන්න මත්තනා
අලත්ථභඞ්ගධිභයඤාණමාදිකං; ()
32. ¶
සයම්භුනො උපරිනවානුපස්සනා-
විභාවනා නවගුණවණ්ණනායිධ,
විධීයතෙ නවවිධඤ්ණභාවනා
පවුච්චතෙ සපකටිපදාවිසුද්ධිති; ()
මතීහිතිහිපි චතුසච්චඡාදක-
තමොවිධංසන සමනන්තරං ථිරං,
නිරොධගොචරමලභිත්ථ ගොත්රභු-
මතිං සුධී අනරියගොත්තබාහිරං; ()
34. ¶
පසත්ථගොත්රභුමතිදින්නසඤ්ඤකං
සමූලමුද්ධටකලුසත්තයං සුධී,
විබන්ධදුග්ගතිවිනිපාතනාදිකං
අථාදිමංපටිලභී ඤාණදස්සනං; ()
යදෙවනන්තරඵලදන්ති පණ්ඩිතා
වදන්තිතප්ඵලමපි පච්චවෙක්ඛණං,
අලත්ථ සො පුන දුතියාය භුමියා
විපස්සනං සමධිගමාය භාවයී; ()
භුසොවිසොසිත භවදුක්ඛකද්දමං
අකාලිකං තනුකතකිබ්බිසත්තයං,
අනුත්තරං දුතියමලත්ථ තප්ඵලං
සපච්චවෙක්ඛණමථ ඤාණදස්සනං; ()
37. ¶
විපස්සනංපුනරපිභාවයං සයං
සමුද්ධටාලයපටිඝං භවාපහං,
සපච්චවෙක්ඛණඵලඤාණමජ්ඣගා
අනුත්තරං තතියක ඤාණදස්සනං; ()
තිලක්ඛණං ථිරමතිමා’භිපත්තියා
සුභාවයික උපරි චතුත්ථභුමියා,
අවාරියාසනිරිව තාලමත්ථකෙ
කිලෙසමුද්ධනිරනිහච්චචාරිනං; ()
නිවාරිතාඛිල භවචක්කවිබ්භමං
සවාසනාපරිමිත පකාපනාසනං,
අනඤ්ඤගොචර වරඤාණදස්සනං
අලත්ථ තප්ඵලමපිපච්චවෙක්ඛණං; ()
40. ¶
තදාසවක්ඛයමතිග්ඤාණදස්සන-
විසුද්ධිවුච්චති අරහත්තපත්තියා,
සහෙවචුද්දසවිධ බුද්ධබුද්ධියො
ජිනො චතුබ්බිධ පටිසම්භිදාලභී; ()
අසාධාරණං ඤාණඡක්කංබලානි
දස’ට්ඨාරසාවෙණිකා බුද්ධධම්මා,
චතුද්ධාවිසාරජ්ජමිද්ධානුභාවා
සමිද්ධාසහෙචාරහත්තෙන තස්ස; ()
අභිඤ්ඤෙය්යධම්මෙ අභිඤ්ඤාය සාමං
පරිඤ්ඤෙය්ය ධම්මෙ පරිඤ්ඤාය සාමං,
පහාතබ්බ ධම්මෙ පහන්ත්වාන සාමං
සනිබ්බානමග්ගප්ඵලං සච්ඡිකත්වා; ()
43. ¶
සියායාවතාඤෙය්ය ධම්මප්පවත්ති
සියාතාවතා තස්ස ඤාණප්පවත්ති,
අභිඤ්ඤාය සබ්බඤ්ඤුතාඤාණ මාසි
සහෙවාරහත්තෙන සබ්බඤ්ඤු බුද්ධො; ()
මහාමොහනිද්දාපගොමග්ගඤාණ-
ප්පබුද්ධො’හිසම්බොධියා සොභමානො,
මුනින්දො දිනින්දං’ සුසන්දොහහාසි-
’න්දිරාමන්දිරින්දිවරාභංඅහාසි; ()
සුබුද්ධාභිසම්බොධිපුබ්බාචලම්භා
සහෙවාරුණො බුද්ධසූරොදයෙන,
සමුට්ඨාසි වෙනෙය්ය බන්ධූහිසද්ධිං
පබුජ්ඣිංසු අබ්භුග්ගතම්හොජකොසා; ()
46. ¶
උළාරාවභාසො තදා ජාතිඛෙත්තෙ
භුසංපාතුභුතො මහීසම්පවෙධි,
සිළාසාළසෙළාවතංසා සුභානි
නිමත්තානි බත්තිංසජාතාතිලොකෙ; ()
තමොජාලවිද්ධංසනාදීනි ලොකෙ
කරොන්තොව චත්තාරිකිච්චානි’මානි,
සමුට්ඨාසි තස්මිංඛණෙ රංසිමාලි
රිවාදිච්චවංසුබ්භවො බුද්ධසූරො; ()
මහීලාජවුට්ඨීහි සඤ්ඡන්නභුතා
නභං කනිබ්භරං ගන්ධධුපද්ධජෙහි,
ඡණ්හොකුලා කෙවලං ලොකධාතු
මහාමඞ්ගලාවාස කලීලාවලම්බිං ()
49. ¶
තදාතප්පදම්භොජ පූජාගතානං
සිරො භත්තිභාරඤ්ජලීනං සුරානං,
නිරාලම්බමාකාස රන්ධං බභාස
පභාසාර චූළාමණිහකා’කරාළං; ()
ගුණොනාම සක්ඛන්ධසන්තාන සුද්ධි
සකොසුද්ධඛන්ව්ධප්පබන්ධොහි බුද්ධො,
නමොබුද්ධභුතස්ස නිප්ඵන්තඤාණ-
ප්පහාණානුභාවාහිරූපස්සතස්ස; ()
ඉති මෙධානන්දාභිධානෙනයතිනා විරචිතෙ සකලකවිජන හදයානන්දදානනිදානෙ ජිනවංසදීපෙ අවිදුරෙ නිදානෙ මහා බොධිසත්තස්ස අරියමග්ගඤාණාභිසම්බොධි සමධිගම පවත්තිපරිදීපො චුද්දසමො සග්ගො.
ජිනවංසදීපෙ අවිදුරෙ නිදානභාගො දුතියො.
1. ¶
අස්සෙව පකල්ලඞ්කවරස්සකාරණා
සීසක්ඛිමංසානි ච දාරසුනවො,
දත්වා චිරස්සං අකරින්ති දුක්කරං
සො (ඉන්දවංසා’)භිධජො විචින්තයී; ()
පල්ලඞ්කතො තාව නවුට්ඨහං තහිං
පල්ලඞ්කමාධාය නිසජ්ජ සත්තහං,
සඞ්කප්පපුණ්ණො’ධිසමාධයො මුනි
සම්මා සමාපජ්ජි අනෙකකොටියො; ()
නා’යං ජහාතෙ විජයාසනා’ලයං
යංකිඤ්චිකිච්චං කරණියමස්සහි,
සංවිජ්ජතෙ දානිපි කාචි දෙවතා
සඞ්කාභිඝා’තාභිවිතක්කයුං ඉති; ()
4. ¶
තාසං විදිත්වාන විතක්කමාසනා
අබ්භුට්ඨිතො සො ගගනඞ්ගණං ඛණං,
සංදස්සයන්තො යමපාටිහාරියං
නිස්සංසයො සංසයසල්ලමුද්ධරී; ()
නිස්සාය පල්ලඞ්කමිමං මහීරුහං
සම්පත්තසම්බොධිපදො’ස්මි චින්තිය,
ඔරුය්හ පකල්ලඞ්කඨිතප්පදෙසතො
පුබ්බුත්තරානඤ්හි දිසාන මන්තරා; ()
සත්තාහ මින්දිවරචාරුලොචන-
පඤ්චප්පභාසාරනිසෙචනෙන සො,
සමපූජයන්තො ජයබොධිමාසනං
අට්ඨාසි ලොකෙකවිලොචනො ජිනො; ()
7. ¶
ගන්ත්වා ඨීතට්ඨානජයාසනන්තරා
පුබ්බාපරස්සං දිසි සත්තවාසරං,
නික්ඛිත්තචක්කඞ්කිතපාදපඞ්කජො
සො චඞ්කමී නිම්මිතරතනචඞ්කමෙ; ()
සො බොධිතො උත්තරපච්ඡිමන්තරා
දෙවෙහි නානාරතනෙහි නිම්මිතෙ,
සත්තාහමත්තං මණිමන්දිරෙ මුනි
සම්මාභිධම්මං පවිහාසි සම්මසං; ()
මන්ථාචලෙ’නම්බුනිධිං’ව කෙසවො
විඤ්ඤාණකණ්ඩාදිටසා චතුබ්බිධං,
තස්මිං නිසින්නො මුනි ධම්මසඞ්ගණි-
මාලොලයී ඤාණබලෙන දුද්දසං; ()
10. ¶
වෙභඞ්ගියං ඛන්ධවිභඞ්ගමාදිකං
ගම්භීරමට්ඨාරසධා සුදුබ්බුධං,
සො මාරභඞ්ගො’ථ විභඞ්ගසාගරං
සංඛොභයී ඤාණයුගන්තවායුනා; ()
සො ධාතුසුඤ්ඤත්තපජානනො ජිනො
නිස්සත්තනිජ්ජිවසභාවධාතුයො,
විත්ථාරයන්තො තදනන්තරං වරං
නානානයං ධාතුකථං වවත්ථයී; ()
ඛන්ධාදිපඤ්ඤත්තිවසෙන ඡබ්බිධා
පඤ්ඤත්තියො’ති සුවිභත්තමාතිකං,
පඤ්ඤාය සබ්බඤ්ඤුජිනො’ථ පුග්ගල-
පඤ්ඤත්ති මාලොලයි අග්ගපුග්ගලො; ()
13. ¶
වාදීභසීහො සකවාදමණ්ඩලං
ඔරුය්හ සම්මා පරවාදමණ්ඩලං,
සුත්තානි සඞ්ගය්හ සහස්සමට්ඨධා
සංඛිත්ත මාදො මුඛවාදයුත්තිකං; ()
ඤාණෙන විත්ථාරියමාන මත්තනො
කිඤ්චාප්ය’නන්තාපරියන්ත මුත්තමං,
තක්කීහි නක්කාවචරං නකෙහිචි
නාථො කථාවත්ථු මථා’භිසම්මසි; ()
යං මූලඛන්ධාදිවසා දසබ්බිධං
උද්දෙසනිද්දෙසපදා’නුරූපතො,
නිට්ඨානතො සංසයතො විභාගියං
ගම්භීරඤාණෙන’ථ සාගරූපමං; ()
16. ¶
සන්තං පණිතං නිපුණං සුදුද්දසං
ගුළ්හං අතක්කාවචරං අචින්තියං,
නානානයං තං යමකං සුසඤ්ඤමො
ධම්මස්සරො සම්මසි නිප්පදෙසතො; ()
නානානයු’ත්තුඞ්ගතරඞ්ගනිබ්භරං
නෙය්යත්ථනීතත්ථමණිහි මණ්ඩිතං,
ධම්මන්තරාවට්ටසතං අථාපරං
සද්ධම්මඛන්ධොදකඛන්ධපූරිතං; ()
සත්ථා චතුබ්බිස තිමත්තපච්චය-
වෙලං පරිච්ඡෙදවිසාලපට්ටනං,
ගම්භීරපට්ඨාන මහණ්ණවං කථං
ආලොලයං සම්මසි ඤාණමෙරුනා; ()
19. ¶
නිස්සඞ්ගඤාණො මුනි හෙතුපච්චයො
ඉච්චාදිනා’රොපිතමාතිකාරහං,
නිද්දිට්ඨනිදෙදසපදං පපඤ්චිත-
ඤෙය්යං චතුබ්බීසවිධං සුදුබ්බුධං; ()
නිස්සාය බාවීසවිධෙ තිකෙ තික-
පට්ඨාන මන්තොගධනාමරූපිකෙ
නිස්සාය නිස්සෙසකෙ තථා දුක-
පට්ඨාන මන්තොගධනාමරූපිකෙ ()
බාවිසමත්තා තිකමාතිකා දුකෙ
පක්ඛිප්ප පට්ඨානවිදං දුකන්තිකං,
බාවීසමත්තාය තිකෙ සතංදුකෙ
පක්ඛිප්ප පට්ඨානමිදංක තිකද්දුකං; ()
22. ¶
කත්වා තිකෙස්වෙ’ව තිකෙ දුවීසති
පට්ඨාන මන්තොගතිකෙ තිකත්තිකං,
කත්වා දුකෙස්වෙ’ව තථා සතංදුකෙ
පට්ඨාන මන්තාගෙතිකෙ දුකද්දුකං; ()
ඉච්චානුලොමෙ ජනයානි පක්ඛිපං
ඡ ප්පච්චනීයෙ’පි නයානි පක්ඛිපං,
එවං ඛිපිත්වා අනුලොමපච්චනි-
යෙචා’පි ඡ ප්පච්චනියා’නුලොමකෙ; ()
ගම්භීරපට්ඨානමහොදධිං ඉති
සඞ්ඛොභයං සම්මසි ඤාණමෙරුනා,
තං සම්මසන්තස්ස සවත්ථුකං ඡවි-
වණ්ණො පසන්තො’සි පසීදි ලොහිතං; ()
25. ¶
තස්මිංඛණෙ චත්තජවණ්ණධාතුයො
අට්ඨංසු ඨානම්හි අසිතිහත්ථකෙ,
අඤ්ඤත්ර’ධිට්ඨානබලං සරීරතො
ඡබ්බණ්ණරංසී විසරා’හිනිච්ඡරුං; ()
සෙවාලකාලින්දිනදි’න්දිරාපති-
නිලම්බරි’න්දිවරවණ්ණසන්තිභා,
කෙස’ක්ඛිමස්සූහික විනිග්ගතා භුසං
නීලප්පභා’සෙසදිසා අලඞ්කරුං; ()
තාසං වසා’ සෙසදිසාවිලාසිනී
ආසුං යථා පාරුතනීලකම්බලා,
තා චක්කවාළාති පපූරයන්තියො
ධාවිංසු නිලොපලචුණ්ණසන්නිභා; ()
28. ¶
නිස්සෙසලොකං හරිතාලකුඞ්කුම-
චුණ්ණෙහි සොවණ්ණරසෙහි මිස්සකං,
ආලෙපයන්තීවිය පීතරංසියො
යා නිග්ගතා කඤ්චනසන්නිභත්තචා; ()
තාසං වසෙනා’සි සිණෙරුපබ්බත-
රාජා විලිනො’ව මහණ්ණවෙ ජලං,
සංකප්පිතා’ව’ට්ඨ දිසාගජා’භවුං
නිද්ධන්තචාමීකරකප්පනාදිනා; ()
ලාඛාරසානං පරිසෙචනං විය
නින්දූරචුණ්ණො’කිරණං’ව යාදිසි,
සඤ්ඣාපභාරත්තසුරත්තරංසියො
නික්ඛම්ම ධාවිංසු සමංසලොහිතා; ()
තාසං වසෙනා’ඛිලභූමිකාමිනී
ආසී නිමුග්ගාරිව උත්තරණ්ණවෙ,
අම්භොජරාගෙහි සුනිම්මිතානි’ව
සබ්බානි දබ්බාන්ය’භවුං ජගත්තයෙ;()
32. ¶
යාකුන්දසොගන්ධිකචන්දචන්දිකා-
කප්පූරඛීරොදධිවීචිපණ්ඩරා,
අට්ඨීහි දාඨාහී විතස්සටා භුසං
ඔදාතරංසී ධවලීකරුං දිසා; ()
තාසං වසෙනා’සි යථා මහීවධු
ඔදාතවත්ථෙහි නිවත්ථපාරුතා,
තා ඛීරධාරාපරිසෙකබන්ධුරා
ධාවිංසු බුද්ධස්ස යසොනිභාපභා; ()
සබ්බාදිසායො’ඛිලලොකධාතුයො
මඤ්ජිට්ඨපඞ්කෙහි විලෙපයන්ති’ච,
නික්ඛම්ම මඤ්ජිට්ඨපභා තතොතතො
ධාවිංසු සඤ්චුණ්ණපවාළසන්තිභා ()
35. ¶
නීලාදිධාතුස්සරසෙහි පඤ්චහි
වණ්ණෙහි පුප්ඵෙහි මණීහිසත්තහි,
සම්පූරයන්තී’ව පභා පභස්සරා
නික්ඛම්ම ලොකං සකලං අලඞ්කරුං; ()
තා රංසියො බ්යාපිය මෙදිනිං මහී-
සන්ධාරකං වාරි මථො සමීරණං,
හෙට්ඨා’ජටාකාසතලං තථූපරි
ගණ්හිංසු ලොකං තිරියං නිරාවධිං; ()
දෙවද්දුමු’ය්යානවිමානභුසණ-
චන්ද’ක්කතාරානිකරා’මරා තතො,
සණ්ඨානමත්තෙහි විජානියා’භවුං
තා නිග්ගතා අජ්ජතනා’පි ධාවරෙ; ()
38. ¶
තම්හා’භීගන්ත්වා ඝනනීලසාඛිනො
නිග්රොධසාඛිස්ස’ජපාලසඤ්ඤිනො,
මූලෙ නිසජ්ජා’ධිසුඛං විමුත්තිජං
සත්ථා’නුභොන්තො පවිහාසි සත්තහං; ()
ඔරුය්හ තස්මිංසමයෙ විමානතො
දානාදයො පාරමියො භවාභවං,
ධාවං අසාධාරණඤාණසිද්ධියා
එසො’ව නා’හං අභිසඞ්ඛරිං ඉති; ()
ඔතාරපෙඛො නවිපස්ස එත්තකං
කාලං කලඞ්කං අකලඞ්කරූපිනො,
සොකා’කුලො අච්ඡි ඡමාය සොළස-
ලෙඛා විලෙඛං කලිමා අවම්මුඛො; ()
41. ¶
කස්මා නපඤ්ඤායති’දානි නොපිතා
ඔලොකයන්ති ක්ව ගතො’ති දුක්ඛිතං,
සොකෙන ලෙඛා ලිඛමාන මඤ්ජසෙ
දිස්වා නිසින්නං පිතරං සුදුම්මුඛං; ()
තත්රො පගන්ත්වා වසවත්තිධීතරො
පුච්ඡිංසු තණ්හා අරතී රගා ලහුං,
කිං තාත කිං තාත කිමෙත්ථ ඣායසි
කො තෙ පරො කෙන පරාජිතො තුවං; ()
සුද්ධොදනස්සා’වනිපස්ස ඔරසො
පත්වා’හිසම්බොධිපදංක මුඛෙ මසිං,
මක්ඛෙසි මෙ ඡින්දිතමාරබන්ධනො
තස්මා’නුසොචාමි කථෙසි පාපිමා; ()
44. ¶
ආනීය තං මත්තගජං’ව මාරජිං
රාගාදිපාසෙහි මයං සුබන්ධිය,
දස්සාම වො පස්සථ තාත නො බලං
මාසොචි මාඣායි’ති ධීතරො’බ්රවුං; ()
සිඞ්ගාරසඞ්ගාමධරා’වතාරිනී
භුභඞ්ගබාණාසනමත්තධාරිනී,
ආරොපිතා’පාඞ්ගසරා’ප්ය’නිස්සරා
කාමාරිමාරාරිසරව්යදාරණෙ; ()
සෙවාලනීලාමලකුන්තලාකුලා
බාලින්දුලෙඛෙ’වලලාටමණ්ඩලා
නිලුප්පලක්ඛී චලහෙමකුණ්ඩලා-
ලඞ්කාරකණ්ණා’ලිකලාපභා’ලකා ()
47. ¶
වාණිලතාවෙල්ලිතඵුල්ලමාලතී-
දන්තාවලී පල්ලවපාටලාධරා,
කන්දප්පකීළාලයහෙමකාහළ-
සඞ්කාසනාසා කමලාමලානනා; ()
විජ්ජුල්ලතා චාරුභුජා චලාචල-
ලීලාවලම්බත්ථනහංසමණ්ඩලා,
චාමීකරාලිඞ්ගවිලාසකන්ධරා
ලාවණ්ණ වල්ලිදලකොමලඞ්ගුලී; ()
නිම්මෙඛලාලිනවිලග්ගභාගිනී
කීළානදීකුලවිසාලසොණිනී,
කන්දප්පදප්පානලධූමකජ්ජල-
රොමාවලිවෙල්ලිතනාභිමණ්ඩල; ()
50. ¶
පීනොරුජඞ්ඝා කලිකානඛාවලී
තා’නඞක්ගරඞ්ගඞජහාරිවිග්ගහා,
මාරඞ්ගනා යත්ර නිරඞ්ගණො ජිනො
තත්රා’ගමුං රාගසුරාමදා’තුරා; ()
අඞ්ගීරසස්සා’නනසොණ්ණදප්පණෙ
තා සුන්දරී බිම්බිතලොචනින්දිරා,
කන්දප්පකීළාකලහං විධාතවෙ
කාලොයමිච්චාහු තුවං යදිච්ඡසි; ()
52. ¶
ව්යාපාරිතා තෙ පරිචාරිකා මයං
එත්ථාගතා හොම මනොභුනා’ධුනා,
වත්තම්බුජානං පරිචුම්බනෙ අයං
කාලොනු භොගොතම කිංනයිච්ඡසි; ()
භො පුණ්ණකුම්භෙ’ව තවො’රමන්දිරෙ
උද්ධග්ගලොමු’ස්සිතනීලකෙතනෙ,
කාමාහිසෙකුස්සවමඞ්ගලාය නො
සජ්ජෙථි’මෙ පීනපයොධරෙ නකිං; ()
වත්තම්බුජෙ නො අධරං’සුබන්ධුරෙ
නෙත්තාලිමාලා නහිවුම්බරෙ තව,
අම්හෙසුයෙවා’භිපතන්ති භොමුනි
කන්දප්පබාණා කරුණා කුහිං තවං ()
55. ¶
ත්වං යොබ්බනො සාමි මයඤ්ච යොබ්බනී
කාලො වසත්තො විපිනං මනොරමං’
මන්දානිලො වායති කිං චිරායතෙ
තුය්හං අනඞ්ගො’ව නිරඞ්ගණො’සි කිං; ()
දිබ්බානි වත්ථාභරණානි’මානි’පි
ලජ්ජාය සද්ධිංක සිථිලිභවන්ති නො’
අම්හෙස්වනඞ්ගෙන සමං අනඞ්ගණං
දළහත්ත මායාති මනං තව’බ්භුතං; ()
ඉච්චානිගම්මං හදයඞ්ගමං ගිරං
වත්වාන දිබ්බෙන සරෙන මඤ්ජුනා,
කාමාතුරානන්ති පුමානමාසයා
උච්චාවචා චින්තියමාරධීතරො; ()
58. ¶
කඤ්ඤාවිලාසාදිවසෙන විග්ගහෙ
නිම්මාය පච්චෙකසතං පදස්සිය,
පාදෙ මයං භො පරිචාරයාම තෙ
වත්වා තමාරාධයිතුං පරක්කමුං; ()
ගාථා ඉමා ධම්මපදෙ මහාමුනි
සඞ්ගායි තාසං තමනඞ්ගභඞ්ගීනං,
වත්වා නසක්කොම මයං පකලොභිතුං
තා රිත්තහත්ථා පිතරං උපාගමුං; ()
ගන්ත්වා තතො සො මුචලින්දසඤ්ඤිනො
රුක්ඛස්ස මූලෙ මුචලින්දභොගිනො,
භොගාවලිගන්ධකුටිංක සමප්පිතො
සත්තාහමජ්ඣාවසි ඣානමුත්තමං; ()
61. ¶
මුලම්හි රාජායතනස්ස සාඛිනො
පල්ලඞ්ක මාධාය නිසජ්ජ සත්තහං,
තම්හාභි’ගන්ත්වා භවබන්ධනච්ඡිදො
සත්ථා වලඤ්ජෙසි විමුත්තිජං සුඛං; ()
සත්ථා එවකං වසන්තො පරහිතතිරතො සත්තසත්තාහමත්තං
යංකිඤ්චාහාරකිච්චං ධුවපරිහරියං කිච්චමුච්චාවචම්පි;
නාකාසි ඣානමග්ගප්ඵඛලසුඛමඛිලං සම්ඵුසන්තො විභාසි
පාදාසි දන්තපොණොදක මගද’භයං තස්ස දෙවනමින්දො; ()
ඉති මෙධානන්දාභිධානෙන යතිනා විරචිතෙ සකලකවිජන හදයානන්දදානනිදානෙ ජිනවංසදීපෙ සන්තිකෙනිදානෙ භගවතො සත්තසත්තාහවිතික්කමප්පවත්ති පරිදීපො පණ්ණරසමො සග්ගො.
1. ¶
මූලෙ රාජායතනවිටපච්ඡායාමනො (හාරිනි)
වික්ඛාලෙත්වා භගවති මුඛං තස්මිං නිසින්නෙ සති,
වාණිජ්ජත්ථං නිජ ජනපදා ද්වෙ භාතිකාක වාණිජා
ගච්ඡන්තා මජ්ඣිමජනපදං තංඨාන මජ්ඣොතරුං; ()
බුද්ධං දිස්වා නිරුපමසිරිං සද්ධාය සඤ්චොදිතා
සම්පාදෙත්වා මධුරිවමධුං මන්ථං මධූපිණ්ඩිකං,
භන්තෙ තුම්හෙ අනුභවථ නො භික්ඛං පටිග්ගණ්හිය
එවං වත්වාතදුභයජනා අට්ඨංසු බද්ධඤ්ජලී; ()
සබ්බෙ බුද්ධා නහි කරතලම්භොජෙසු ගණ්හන්ති ඛො
සඞ්කප්පෙත්තස්සි’ති භගවතොකිස්මිං පටිච්ඡාමහං,
චිත්තාචාරං සුමරිය සිලාපත්තෙ පමාණුපගෙ
පාදාසුං සම්පති චතුමහාරාජා කුවෙරාදයො; ()
4. ¶
එකං කත්වා සමුති චතුරො පත්තෙ අධිට්ඨාය තෙ
භුත්වා’හාරං භුවනනයනො භුත්තානුමොදං කරි,
බුද්ධං ධම්මං සරණමගමුං තෙ තෙනුහො’වාණිජා
ජාතා ලොකෙ සකලපඨමං ද්වෙවාචිකො’ පාසකා; ()
තෙසං ද්වින්නං සුපරිහරියං දෙථා’ති සංයාචතං
ජාලඞ්කා’ලඞ්කතකරතලො රුපින්දිරා මන්දිරෙ,
සීසං නිලොපලමණිඝටීලීලාවිලාසං ඵුසං
සෙවාලි’න්දීවරදලසිරිං සො කෙසමුට්ඨිං අදා; ()
6. ¶
පත්වා තෙසං ජනපදමුභො පක්ඛිප්ප තා ධාතුයො
ජීවන්තස්මිං භගවති මහාථූපං පතිට්ඨාපයුං,
විම්හාපෙන්තො වනසුරගණං යත්රා’ජපාලාභිධො
නිග්රොධො’සි තහිමුපගමී මුට්ඨාය තම්හා ජිනො; ()
ස්වා’යං ධම්මො සයමධිගතො දුබ්බොධනොදුද්දසො
ඉච්චෙවං සො සමභිවිවිනං ධම්මස්ස ගම්භීරතං,
අප්පො’ස්සුක්කො’භවි භගවතො චිත්තං විදිත්වා මහා-
බ්රහ්මා’ගන්ත්වා සයමධිගතං දෙසෙතුමායාචී තං; ()
ගණ්හිත්වා සො භුවනසරණො අජ්ඣොසනං බ්රහ්මුනො
දෙසෙය්යං ඛො පඨමමසමං ධම්මං ඉමං දුද්දසං,
කස්සා’හන්ති සුමරිය වසී ආළාරකොචුද්දකො
අබ්භඤ්ඤාතුං වත පටිබලාතෙසං චුතිං අද්දසං ()
9. ¶
ආවජ්ජෙන්තො මුනිකතවිදූ තෙ පඤ්චවග්ගෙ භවා
භික්ඛු ධම්මෙ කතපරිචයා කුත්රා’ධුනා විජ්ජරෙ,
බාරානස්යං ඉතිසිපතනෙ ඤත්වාන ආසාළ්හියා
මාසෙ පඤ්චද්දසිය මසමො බාරාණසිං පාවිසි; ()
ආගච්ඡන්තං සමුනි උපකං ආජීවකං අන්තරා-
මග්ගෙ දිස්වා ගමනසමයෙ බුද්ධත්තනං අත්තනො,
ආචික්ඛිත්වා විමති මතරී සඤ්ඤාය තං දූරතො
නිබ්බින්දිත්වා කතික මකරුං වග්ගා සමග්ගා වසී; ()
11. ¶
ඤත්වා තෙසං මනසි විකතිං ඔදිස්සකං සම්ඵරි
මෙත්තං චිත්තං නරහරි තතො ඵුට්ඨාසමානා වසී,
නාථං නත්වා දසනඛසමොධාන’ජලීහා’ගතං
පච්චුග්ගන්ත්වා තහිමහිහරුං පප්ඵොඨයිත්වා’සනං; ()
මාඛො තුම්හෙ පරිහරථමං එයා’වුසොත්යා’දිනා
සඤ්ඤාපෙත්වා සමුනි සමණෙ සබ්බඤ්ඤුතං අත්තනො,
කොටීහ’ට්ඨාරසහි නවුතො බ්රහ්මෙහි චා’ලඞ්කරි
බාරාණස්යං පනි’සිපතනෙ පඤ්ඤත්තබුද්ධාසනං; ()
සංවත්තෙත්වා පරහිතකරො සො ධම්මචක්කං ජිනො
කොණ්ඩඤ්ඤාඛ්යස්සමණපමුඛෙ කොටීනමට්ඨාරස,
බ්රහ්මානො තෙ පඨමකඵලෙ සම්මා පතිට්ඨාපයි
කම්පිත්ථා’යංක වසුමතිවධූ සුත්තාවසානෙ භුසං; ()
14. ¶
වප්පත්ථෙරො දුතියදිවසෙ’ ත්යෙ’වං දිනානුක්කමං
සොතාපන්නා තදිතරවසී ආතප්පමන්වාය තෙ,
සබ්බෙථෙරා භණිතසමයෙ විත්ථාරිතස්සුඤ්ඤතෙ
සුත්තත්තස්මිං විගතදරථා ආසුං පහිණාස්වා; ()
නිබ්බින්දිත්වා නිඛිලවිසයෙ නික්ඛන්ත මාවාසතො
දිස්වා සත්ථා යසකුලසුතං පක්කොසයිත්වාන තං,
තායං රත්යං පඨමකඵලං රත්යාවසානෙ දිනෙ
පබ්බාජෙසි උපරිමඛිලං මග්ගප්ඵලං පාපයං; ()
16. ¶
පබ්බාජෙත්වා යසකුලසුතස්සම්භත්තමිත්තෙ ජනෙ
සම්පාපෙසි අධිකචතුරො පඤ්ඤාස මග්ගප්ඵලං,
එවං ඛීණාසවවසිගණෙ ජාතෙ’කසට්ඨ්යා භුවි
වස්සාන’න්තෙ පහිණි මුනි තෙ භික්ඛු දිසාචාරිකං; ()
ගච්ඡන්තො සො හරිරිව මහාවීරො’රුවෙලං සයං
දිස්වා කප්පාසිකවනඝටෙ තිංසප්පමාණෙ ජනෙ,
පබ්බාජෙසි කතවිනයනා තෙ භද්දවග්ගෙය්යකා
භික්ඛූමග්ගප්ඵලරසමුදා අන්වාචරුං චාරිකං; ()
නෙතා ජෙතා විජටිතජටො පත්තො’රුවෙලං තතො
සංදස්සෙත්වා විමතිහරණං සො පාටිහීරං වරං,
පබ්බාජෙත්වා ජටිලපවරෙ තෙභාතිකෙ’නෙකධා
ඡින්දාපෙත්වා විනයමකා අන්තොබහිද්ධජටං; ()
19. ¶
පබ්බාජෙත්වා පචුරජටිලෙ කත්වෙ’තරෙ නිජ්ජටෙ
සද්ධිං තෙහී දසසතමහාඛීණාසවෙහා’සමො,
නිච්ඡාරෙන්තො දිසිදිසි භුසං ඡබ්බණ්ණරංසිංක සුභං
රඤ්ඤො වාචං සුමරිය පුරං රාජග්ගහං පාවිසි; ()
තත්රා’සන්තෙ වසති සුගතෙ ලට්ඨිබ්බනුය්යානගෙ
වුත්තන්තං තං සවණසුභගං උය්යානපාලොදිතං,
සුත්වා බද්ධඤ්ජලිසරසිජෙ පාදාසනෙ පූජයී
භුනාථො බාරසහි නහුතෙහා’ගම්ම සො මාගධො ()
21. ¶
භෙත්වා දිට්ඨිං චිරපරිචිතං තෙ කස්සපාදී වසී
දිස්වා රාජා භගවති තදා ධම්මංචරන්තෙ තහිං,
නික්කඞ්ඛො සො සුමධුරතරං පිත්වාන ධම්මාමතං
සද්ධිං එකාදසහි නහුතෙහා’දොඵලං පාපුණි; ()
ලද්ධස්සාසො දරථවිගමා හුත්වා මහොපාසකො
ස්වෙමෙභික්ඛං කසුගතපමුඛො සඞ්ඝාධිවාසෙස්සතු,
ආයාචිත්වා නමිය චරණද්වන්දාරවින්දද්වයං
පච්චුට්ඨායා’ගමි සපරිසො සො බිම්බිසාරාභිධො; ()
පාතො රාජග්ගහනගරතො කොටීනමට්ඨාරස
දට්ඨුං බුද්ධං නිරුපමසිරිං ලට්ඨීවනෙ නාගරා,
රාසිභූතා දුතියදිවසෙ එකස්ස භික්ඛුස්ස’පි
සම්බාධත්තා නහිපවිසනොකාසො’සි දිඝඤ්ජසෙ; ()
24. ¶
ආවජ්ජෙත්වාකිමනභිමතං සක්කො නිසින්නාසනං
උණ්හාකාරං ජනයි’ති තදා හුත්වා නවො මාණවො,
මග්ගො’තිණ්ණො අභවි පුරතො ගාථාහි වත්ථුත්තයං
සංවණ්ණෙත්තො භවතු භගවා මාඡින්තභත්තො ඉති; ()
දානං දත්වා සුගතපමුඛස්සඞ්ඝස්ස රාජග්ගහං
සම්පත්තස්සා’වනිපතිපුරං අඤ්ඤත්රවත්ථුත්තයා,
භන්තෙ සොහං කථමිහවසෙ වෙලාය’වෙලායපි
ආකඞ්ඛෙය්යං ත්වදුපගමිතුං ඉච්චෙවමාරොචයී; ()
26. ¶
සන්දච්ඡායං විජනපවනං යං වෙළුදායව්හයං
උය්යානං මෙ ජිතසුරවනං තං නාතිදුරන්තිකෙ,
සම්පූජෙන්තො ජිනකරතලෙ ජාලාවනද්ධෙ හරි-
භිඞ්කාරෙනා’හරියක සලිලං පාතෙසි තං පත්ථිවො; ()
ලොකාලොකාචලතටකටී විඤ්ඣාටවීලොචනා
ගඞක්ගාපාඞක්ගා දනකසිඛරිබාහා තිකුටත්ථනා,
උග්ඝොසෙන්තී ජලධිවසනා පුඤ්ඤානුමොදන්තිව
සාධූ’ත්යා’යං වසුමතිවධූ සඞ්කම්පි තස්මිංඛණෙ; ()
ආරමං තං පරම රුචිරං සත්ථා පටිග්ගණ්හිය
ධම්මං වත්වා’ගමි පරිවුතො භික්ඛූහි වුට්ඨා’සනා,
තස්මිං කාලෙ පරමමමතං යෙ දළ්හමිත්තා උභො
තං තං ගාමං නිගමනගරං අන්වෙසමානා’චරුං; ()
29. ¶
ආහිණ්ඩන්තං තහිමනුඝරං පිණ්ඩාය තෙස්ව’ස්සජි-
ත්ථෙරං දිස්වා සමිතදමිතං විප්පො’පතිස්සා’භිධො,
ලද්ධො’කාසො පදමනුවජංක සුත්වාද්වි ගාථාපදං
සොතාපන්නො’ භවි විජටයං සංයොජනාහං තයං; ()
ගාථං සුත්වා අමතමධුරං තං සාරිපුත්තො’දිතං
මොග්ගල්ලානො කඅපනුදිතථාසංයොජනානං තයං,
පබ්බජ්ජිත්වා තදුභය ජනා නෙත්වා පරිබ්බාජකෙ
පත්වාරාමං අමතපරමා සත්ථාරමාරාධයුං; ()
31. ¶
සත්තාහෙනෙ’ව’ධිගමි මහාභුතෙ පරිග්ගණ්හිය
මොග්ගල්ලානො වසි තදිතරං මග්ගත්තයං තප්ඵලං,
මාසස්ස’ද්ධං කතවීරියවා සුත්තං පරස්සො’දිතං
සුත්වා ධම්මං අධිගමි වසී තං ධම්මසෙනාපතී; ()
ධම්මස්සාමී කරහචි උභො තෙ සාවකානං මමං
අග්ගං භද්දං යුගමිති ඉමෙ පබ්යාකරොත්තො මුනී,
අග්ගට්ඨානෙ පුරිමචරිතං ඤත්වා පතිට්ඨාපයී
සම්පිනෙන්තො සකලපරිසං චන්දො’ව කුන්දාටවිං; ()
සුත්වා සුද්ධොදනනරපති පුත්තො මමං සම්පති
බුද්ධො හුත්වා පදහිය චිරං නිස්සාය රාජග්ගහං,
උත්තාරෙන්තො සකලජනතං සංසාරකන්තාරතො
සංවත්තෙත්තො වසති සිවදං සද්ධම්මචක්කංඉති; ()
34. ¶
ජිණ්ණොවුද්ධො පරිණතවයප්පත්තො’ හමස්ම්යා ධුනා
ජීවන්තොයෙවහි මමසුතං ඉච්ඡාමි දට්ඨුං භණෙ,
එවංවත්වා’ධිකදසසතං එකං අමච්චං තහිං
උය්යොජෙසි නයනවිසයංක පුත්තං කරොහීති මෙ; ()
ගන්ත්වා’මච්චො චතුපරිසතිං ධම්මං භණන්තංජිනං
දිස්වා බද්ධඤ්ජලි සපරිසො තත්රෙ’කමන්තං ඨිතො,
සුත්වාධම්මං පරමමධුරං පත්වා’ග්ගමග්ගප්ඵලං
පබ්බජ්ජිත්වා හදයකමලං කසඞ්කොචයී රාජිනො; ()
අට්ඨක්ඛත්තුං පුන සපරිසෙ පාහෙසි රාජාපරෙ
අට්ඨා’මච්චෙ තථරිව ගතා’මච්චා නපච්චා’ගතා,
පබ්බජ්ජිත්වා අධිගතඵලා තෙචා’පි රඤ්ඤොමනං
නා’රාධෙසුං සුනිසිතධියා සඤ්ඡින්තසංයොජනා; ()
37. ¶
දුජ්ජානො මෙ මරණසමයො ජිණ්ණො’ස්මි තාතා’ධුනා
තස්මා පුත්තං නයනවිසයං කාතුං සමත්ථො’සිකිං,
එවං වත්වා කපුන සපරිසං සොකාඵදායිං තහිං
දින්නොකාසං පහිණි සචිවං පබ්බජ්ජිතුං භුභුජො; ()
පත්වා’රාමං පරිවුතජනො සච්චද්දසෙනො’දිතං
සුත්වා’මච්චො ථිරමති චතුස්සච්චා’නුපුබ්බිකථං,
පබ්බජ්ජිත්වා හතභවභයො හුත්වාන ඛීණාසවො
අග්ගට්ඨානං පටිලභි කුලප්පාසාදිකානං ඉධ; ()
39. ¶
බාරාණස්යං කෙසිපතනතො පත්තස්ස රාජග්ගහං
සම්බුද්ධස්සා’ධිකදිනකතී පඤ්චෙවමාසා’ භවුං,
හෙමන්තා’තුසමයවිගමා සන්තෙ වසන්තෙ මණි-
භුසාකාරා උපවනවධූ චූතඞ්කුරා’ ලඞ්කරුං; ()
කාලං ඤත්වා කපිලනගරං කාලඤ්ඤුනො සත්ථුනො
ගන්තුං කාලො’යමිති අධුනා සො කාලුදායි වසී,
සංවණ්ණෙන්තො ගමනසමයං කාතුං අලං සඞ්ගහං
ඤාතිනන්තී සුමධුරසරො ගාථාභිගායී පුථු; ()
මන්දංමන්දං සුරභිපවනො සිතො’ධුනා වායති
පුප්ඵාකිණ්ණා විපිනවිටපී මත්තාලිමාලාකුලා,
ගඞ්ගාවාපී විමලසලීලා සම්ඵුල්ලකඤ්ජුප්පලා
සායංක පාතො අහනි විවටා සබ්බාදිසා පාකටා; ()
42. ¶
භන්තෙ මග්ගෙ නවදලසිඛා ජාලො’ජ්ජලා මඤ්ජරී-
භස්මච්ඡන්නා භමරවිසරද්ධුමන්ධකාරා භුසං,
ඣාපෙන්නා’පෙ’තරහි විරහී සම්ඵුල්ලචූතාටවි-
දාවග්ගී තෙ ලවමපි මනොතාපාය වත්තන්ති කිං; ()
කාමන්ධානං භදයමධුනා සොචාපයත්තා භුසං
සාඛච්ඡින්නා විගලිතදලා මග්ගෙ අසොකද්දුමා,
අඤ්ඤත්රා’පී වනචරවධූ පාදප්පහාරා’තුරං
තත්වන්තෙ තෙ කරකිසලයස්සොභංක විරූළ්හඞ්කුරා; ()
44. ¶
පිත්වා චුතද්දූමඵලරසං සම්මත්තපුඞ්කොකිලා
සංකුජන්තෙ සරසමධුරං වෙතාළිකා’ව’ඤ්ජසෙ,
සෙණීභුතා ජනපදවධූ තෙ පාදපීඨෙ මුනි
සම්පූජෙතුං නවසරසිජෙ හිය්යො’විනන්තෙ ධුනා; ()
ආමුලග්ගා දලිතවිටපි පුප්ඵඤ්ජලිහකා’ධුනා
ආගච්ඡන්තං ත්වමහිමහිතුං සංදිස්සරෙ’වො’නතා,
වාතොද්ධුතා භමරමුඛරා කිඤ්ජක්ඛපුඤ්ජා’ඤ්ජසෙ
ආතත්වන්තෙ තවපරිමුඛෙ සොවණ්ණසඞ්ඛස්සිරිං; ()
46. ¶
භන්තෙ අන්තොකලලසලිලාවාසෙන කාලං චිරං
අම්භොජානං මුකුලවිකතී සිතෙති’වා’කුඤ්චිතා,
එසන්තී’වෙ’තරහි සරණං තෙ පාදභද්දාසනෙ
උග්ගච්ඡන්තෙ පජහිය මනොතාපං වසන්තාතපං; ()
පාථෙය්ය’ම්භොරුහකුවලයා’ලඞ්කාරතුණ්ඩා කලං
සඞ්කුජන්තී පවනපදවිං උඩ්ඩීයමානා’ධුනා,
හංසස්සෙණික සිරසි වජතො තෙ භුයතෙ කිඞ්කිණි-
ඝොසාකිණ්ණං කුසුමවිකතිච්ඡන්නං විතානං යථා; ()
සම්පූජෙන්ති රතනකනකාලඞ්කාරභාරඤ්ජලී
මග්ගො’තිණ්ණා වනසුරවධූ තෙ ලාජවුට්ඨීහි’ව,
කිඤ්ජක්ඛෙහි චරණයුගලං කමන්දාතිලන්දොලිතා
වල්ලී භිඞ්ගාවලිකිසලයා’ලඞ්කාරසාඛාවලී; ()
49. ¶
සම්මාරූළ්හො පවනතුරගං කාමාකරො මඤ්ජරි-
තුණිරෙසූ මධුකරසරෙ සන්ධානයන්තො’ධුනා,
චම්පෙය්යාදීකුසුමකලිකාසන්නාහසම්භාසුරො
නට්ඨො ලොකො බහුජනමනොසඞක්ගාම මොගාහති;()
යස්මා සුද්ධොදනනරපභු ආදිච්චවංසද්ධජො
ජිණ්ණො වුද්ධො මමිහපහිණි ත්වං දට්ඨුකාමො පිතා,
තස්මා භන්තෙ කපිලනගරං වෙනෙය්යසත්තාකරං
කන්ත්වා රඤ්ඤො හදයමකුලං බොධෙතු සොකාකුලං; ()
51. ¶
සාධු’දායි සවිසයමහං පත්වා නරාධිස්සරං
උත්තාරෙය්යං පිතරමිතරෙ බන්ධූ’පි දුක්ඛණ්ණවා,
එවංවත්වා රදනකිර ණාලඞ්කාරබිම්බාධරො
ධම්මස්සාමිපරිවුතවසීරාජග්ගහානික්ඛමි; ()
පත්වා රඤ්ඤො උපරිභවනං සොකාලුදායි’ද්ධියා
භුත්තා’හාරො තදුපගමනං අත්වාහ මාරොචයං,
සම්බුද්ධත්ථං පිතුරු’පහටං භික්ඛංක පකටිග්ගණ්හිය
අස්සාසෙන්තො වජති නභසා සොකාකුලංතං කුලං; ()
තං භුඤ්ජන්තො දිවසදිවසෙ සො යොජනං යොජනං
සඞ්ඛෙපෙන්තො පරමකරුණාරාමාය සඤ්චොදිතො,
නෙත්වා ඛීණාසවයතිවරෙ වීසං සහස්සං ජිනො
ලක්ඛීවාසං කපිලනගරං මාසෙහිද්වීහො’තරි; ()
54. ¶
නානුප්පත්තෙ භගවති පුරං නො ඤාතිසෙට්ඨං කුහිං
පස්සිස්සාමා’ත්ය’ජහිතමනොකොතුහළා සාකියා,
ආරාමොයනං විජනපවනො නිග්රොධසක්කස්ස තං-
සාරුප්පොති තහිමභිනවෙ සෙනාසනෙ මාපයුං; ()
පච්චුග්ගන්ත්වා සුරභිකුසුමාකිණ්ණඤ්ජලිහ’ඤ්ජසෙ
ආගච්ඡන්තං සුමහකිය ජිනං රාජිද්ධියා’ලඞ්කතෙ,
කෙතුග්ගාහෙ දහරදහරෙ කත්වා කුමාරෙ පුරෙ
රාජා’මච්චා පරමරුචිරං ආරාම මොතාරයුං; ()
56. ¶
පල්ලඞ්කෙනො’දයගිරිසිරෙ චන්දො’ව තාරාවුතො
නානාඛිණාසවපරිවුතො පඤ්ඤත්තබුද්ධාසනෙ,
ආසිනො’යං මනකුමුදුනිං සක්යානමුන්නිද්දයං
නිස්සොකො සො මුනි පරිහරි සොකන්ධකාරං පිතු; ()
සිද්ධත්ථො’යං පරමදහරො අම්හෙහි වුද්ධා මයං
ජාමාතා’යංභවති තනුජො නත්තානුජො නො ඉති,
මානත්ථද්ධා දහරදහරෙ සක්යා කුමාරෙ’බ්රවුං
තුම්හෙගන්ත්වා පණමථ ජිනං වො පිට්ඨිතාහොම්ै නො; ()
ආවජ්ජෙත්වා සකලපරිසං ඤත්වා තදජ්ඣාසයං
මානුම්මත්තා විභවමදිරාමත්තා ඉමෙ ඛත්තියා,
මුද්ධාබද්ධඤ්ජලිකිසලයා යස්මා නවන්දන්ති මං
වන්දාපෙතුං අලමිති තතො ඣානං සමාපජ්ජිය; ()
59. ¶
පත්තා’භිඤ්ඤො නිජපදරජොරංසිහි සඤ්චුම්බිතෙ
තෙසං චූළාමණිගිරිසිරෙ සම්බුද්ධසුරො ලසං,
සංදස්සෙන්තො යමකමසමං මානන්ධකාරං හරං
බොධාපෙසි වදනකමලෙ ගණ්ඩම්බමූලෙ යථා; ()
දිස්වා සුද්ධොදනනරවරො තං පාටිහීරං වරං
පාදම්භොජෙ පණමි සිරසා ආනන්දභාරොනතො,
චක්කඞ්කාලඞ්කතපදරජො සම්ඵුට්ඨමුද්ධාඤ්ජලි
රාජඤ්ඤානං කමලකලිකාසණ්ඩස්සිරිං ව්යාකරුං; ()
61. ¶
සඤ්ඣාමෙඝාවලිපරිවුතො සුරොරිව’ත්ථාචලං
ඛම්හා භද්දාසනමවතරී සොවණ්ණවණ්ණො ජිනො,
සුබභුජිඤ්ඡෙ නයනබරිහී කෙළායනං පොක්ඛර-
වස්සං වස්සි නිජනඛරුචිං තෙසං සමාජෙ සති; ()
සුත්වා වුත්තං පුරිමචරිතං වෙස්සන්තරාඛ්යං තතො
පක්කන්තානං ඵුසිය සිරසා තප්පාදචූළාමණිං,
භන්තෙ භික්ඛං සුගතපමුඛො සඞ්ඝොධිවාසෙතු නො
ඉච්චෙ’කොපි පඨමදිවසෙ නාකාසි අජ්ඣෙසනං; ()
නානාඛීණාසවපරිවුතො ලොකානුකම්පාපරො
ලොකාධිසො දුතියදිවසෙ ආචිණ්ණකප්පාරහං,
සම්බුද්ධානං කපිලනගරෙ පාතො’ව ලඛ්යාකරෙ
හීනුක්කට්ඨං කුලමවිජහං පිණ්ඩාය සම්පාවිසි; ()
64. ¶
ආහිණ්ඩත්තං තහිමනුඝරං පිණ්ඩාය සන්තින්ද්රියං
සත්ථාරං තං නිරුපමසිරිං ඡබ්බණ්ණරංසුජ්ජලං,
පාසාදට්ඨා’නිමිසනයනම්භොජෙහි සම්පූජයුං
උග්ඝාටෙත්වා හරිමණිමයං ජාලාවලිං නාගරා; ()
ඔහාරෙත්වා කුසුමසුරභීසඞ්ඛාරසම්භාවිතෙ
කෙසෙ මස්සුං රජනමලිනං කාසාවවත්ථං ඛරං,
අච්ඡාදෙත්වා කපණපුරිසො’ව’ය්යො ගහෙත්වා සීළා
පත්තං පත්තො කපිලනගරං පකිණ්ඩාය ආහිණ්ඩති; ()
66. ¶
වුත්තන්තං තං සවණකටුකං සුත්වාන බිම්බාධරා
බිම්බාදෙවී මරකතසිළාජාලන්තරා විථියං,
ආහිණ්ඩන්තං පරිවුතගණං මත්තෙභගාමිං ජිතං
ඔලොකෙන්තී නයනමණිකෙ අස්සූහි සම්පූරයි; ()
චුම්බන්ති සාතනුජරතනං තන්දස්සනබ්යාවටා’-
සිත්යා’නුබ්යඤ්ජනවිලසිතං බ්යාමප්පභාලඞ්කතං,
රූපං රූපස්සිරි නිරුපමං සඞ්ගායි ගාථට්ඨකං
සංවණ්ණෙත්වා චරණතලතො යාව’ස්ස උණ්හිසතො; ()
ඊසං කාලං අලසගමනං සා කාලහංසොපකරි
ඔරොපෙන්ති අභිනවකුචන්දා’තිභාරාතුරා,
ගන්ත්වා සීඝං ඛළිතවචතා පුත්තො මහාරාජ තෙ
පිණ්ඩාය’ස්මිං චරති නගරෙ රාජානමිච්චබ්රුවි; ()
69. ¶
රාජා සෙනාපරිවුතසමො තෙජොනුභාවාදිනා
තං සුත්වාං’සෙ සුඛුමවසනං කත්වා නවංසාටකං,
අච්ඡාදෙත්වා නිහිතමකුටො නික්ඛිත්තඛග්ගො භුසං
ලජ්ජාපන්නො තුවටතුවටං ගන්ත්වා තදග්ගෙ ඨිතො; ()
කොට්ඨගාරාන්ය’පි පිතුකුලෙ රිත්තානි කිම්මඤ්ඤසි
කස්මා ලජ්ජාපයසි පිතරං ත්වං භානුවංසුබ්භවො,
භන්තෙ තුය්හං පකරිවුතවසීසඞ්ඝස්සි’තො භොජනං
මා කපිණ්ඩායා’චරි අනුදිනං දජ්ජෙය්ය මිච්චබ්රුවි; ()
71. ¶
තුය්හං වංසො අනරියපදො ආදිච්චවංසො සියා
මය්හං වංසො සදරියපදො සම්බුද්ධවංසො සියා,
අස්මිංවංසෙ අනුවිචරණං පිණ්ඩත්ථ මන්වාලයං
චාරිත්තං භොපුරිමසුගතා’චිණ්ණන්ති කවත්වා ජිනො; ()
උත්තිට්ඨාදිං අවදි කසුගමං ගාථං ඨිතො වීථියං
සොතාපන්තො’වනිපති භවී සොතාවධානෙන සො,
ගාථාධම්මං සුණිය මධුරං ධම්මංචරෙ’ත්යා’දිකං
පත්තො මග්ගං දුතියමවීරං ධම්මානුධම්මං චරං; ()
සුත්වා රාජා චරියමපරං යො ධම්මපාලව්හයං
පත්තො මග්ගං තතියමඛිලං කාමාලයං චාලයං,
සෙතච්ඡත්තු’ල්ලසිතසයනෙ’නුට්ඨානසෙය්යු’පගො
සඞ්ඛාරානං විසදමතියා යො ලක්ඛණං සම්මසි; ()
74. ¶
විද්ධංසෙත්වා නමුවිපරිසං සංකෙලසමාරාදිකං
සුරො රම්හාවනමිව’සිනා සො අග්ගමග්ගාසිනා,
තුට්ඨො මග්ගප්ඵලසුඛසුධාපානෙන වෙරිසමෙ
පඤ්චක්ඛන්ධෙ විජය මල්භී නිබ්බානරජ්ජස්සිරිං; ()
ආරොපෙත්වා උපරිභවනං පත්තං ගහෙත්වා තතො
රාජා සඞ්ඝං සුගතපමුඛං ඛජ්ජෙන භොජ්ජෙන ච,
සන්තප්පෙත්වා පුන සපරිසො නීචෙ නිසජ්ජාසනෙ
සාරානීයං කථයමවසි සම්මොදනීයං කථං; ()
ඉත්ථාගාරං හදයසරසිමජ්ඣෙ නිමුග්ගත්ථන-
හංසං දිනානනසරසිජං සොකෙ’ණතාපෙනිව,
බුද්ධං බද්ධඤ්ජලිහරසිරොකුම්භෙහි සම්පූජයී
තං වාතබ්භාහතහරිලතාලීලං ජගාමො’නතං; ()
77. ¶
අන්තොගබ්භෙ නයනසලලං සමපුඤ්ඡමානා ජිනං
බිම්බාදෙවී සපරිජනතාව්යාපාරිතා වන්දිතුං,
අප්පත්වා මෙ යදිගුණධනං අත්ථ’ය්යපුත්තො සයං
තං කමං දට්ඨුං නනුපවිසතී’ත්වෙ’වං වදන්තී ඨිතා; ()
රඤ්ඤා සද්ධිං පුරිසනිසහො තායින්දිරාමන්දිරං
අන්තොගබ්භං මණිගණපහාභින්නන්ධකාරංසදා,
ආදාය’ග්ගං යතිපතියුගං පත්වා’ච්ඡි භද්දාසනෙ
පඤ්ඤත්තෙ සො’දයගිරිසිරෙ බාලංසුමාලී යථා; ()
79. ¶
දිස්වා පීනත්ථනභරනතා සා රාජධීතා ජිනං
පත්වා මාලා කනකරතනාලඞ්කාරහීනා ලහුං,
හංසිමඤ්ඤෙ සරසිජවනං පාදෙ යථාජ්ඣාසයං
සඤ්චුම්බන්තී පණමි සිරසා ආදායගොප්ඵද්වයං; ()
පාසාද’න්තොවරකසරසි ධම්මිල්ලසෙවාලකෙ
ඔමුජ්ජන්තී නිජභුජලතාලීලාතරඞ්ගාකුලෙ,
නාථස්ස’ඞ්ඝීතලනඛසිඛාකන්තිප්පබන්ධාම්භසි
ලද්ධස්සාසා චිරවිරහජං තාපං විනොදෙසි සා; ()
සුත්වා නෙසා කනකරතනා’සංධාරණං ධාරණං
කාසාවානං තවහිරිධනා’විස්සජ්ජනං සජ්ජනං,
නා’ජ්ඣාචාරෙ අනභිරමණං උච්චාසනෙ චා’සනෙ
රාජා’වොච ත්වමනුකුරුතෙ ස්නෙහොදයා’හොදයා; ()
82. ¶
සුත්වා තස්සානිරවධිගුණාධාරාය’නූනං ගුණං
ආවීකත්වා’ගමි භවපටිච්ඡන්නාපදානං ජිනො,
නෙත්වා ගෙහප්පවිසනකරග්ගාහා’භිසෙකුස්සවෙ
සංවත්තන්තෙ දුතියදිවසෙ නන්දාඛ්යරාජත්රජං; ()
ගච්ඡන්තො’පී සහ භගවතා සො පඤ්චකල්යාණියා
සීඝං ජාලං විවරිය ථියා වීථිං විලොකෙන්තියා,
භඞ්ගාපාඞ්ගායතභුජලතාසඞ්කඩ්ඪිතබ්භන්තරො
පත්තං භන්තෙ හරථ වචනං භත්යා න තං ව්යාකරි; ()
84. ¶
පබ්බාජෙත්වා විසයමදිරාමත්තාය තස්සා ගීරං
සුත්වා නන්දාපහනහදයං නන්දං නරින්දත්රජං,
ඉච්ඡාපෙත්වා කකුටචරණිදිබ්බච්ඡරාලිඞ්ගනෙ
ඤායෙනා’නුත්තරසුඛමහාරජ්ජෙ පතිට්ඨාපයී; ()
බිම්බාදෙවි සුඛපරිභතං කීළාපරං රාහුලං
ආලිඞ්ගිත්වා තනුජරතනං සා සත්තමෙ වාසරෙ,
උග්ඝටෙත්වා රතනඛචිතං ජාලං විමානොදරෙ
ආගච්ඡන්තං පුරිසතිසභං නිජ්ඣායමානා ඨිතා; ()
නානාකූටාචලවලයිතො දෙවින්දචාපාකුලො
ආගච්ඡන්තො කනකසිඛරීරාජාක යථා ජඞ්ගමො,
තතා ඛීණාසවපරිවුතො ජබ්බණ්ණභානුජ්ජලො
එසො තුය්හං නරහරික පිතා ඉච්චාකහ පකස්සාහි නං; ()
87. ¶
එතස්සා’සුං විවිධනිධයො පුඤ්ඤානුභාවුට්ඨිතා
නාහංජ කපකස්සාම’භිගමනතො පට්ඨාය තෙඛොනිධී,
භූසාපෙත්වා තනුජරතනං සා සත්තවස්සායුකං
යාචස්සූ’ති පහිණි පිතුනො ඤත්තං ධනං පෙත්තිකං; ()
උප්පාදෙත්වා පිතරි බලවං පෙමං ජලෙවු’ප්පලං
පුත්තොත්යා’හං ත්වමසිජනකො ඡායා’පි තෙමෙ සුඛා,
අඪාසෙ’වං ලපිතවචනො වුට්ඨාය භද්දාසනා
භුත්තාහාරොක පරිවුතවසි ගන්තුං ජිනොචා’රභී; ()
දායජ්ජං මෙ සමණ දදතං අත්ථොධනෙනා’ති මෙ
යාචං යාචං ජිනමනුවජං සාරඞ්ගරාජක්කමං,
සීහච්ඡාපොරිව භගවතො දළ්හං සුරත්තඞ්ගුලී-
මාලායාලඞ්කරි භුජලතං භොගින්දභොගායතං; ()
90. ¶
සංයාචන්නං විභව කමනුගංක වට්ටානුගං රාහුලං
පබ්බාජෙත්වා’රියධනනිධිංදෙමීති චින්තාපරො,
පත්වා’රාමං අජහිතසුතො සද්ධම්මරාජා ඉමං
පබ්බාජෙහි’ත්ය’වදි සුමුඛං ත්වං ධම්මසෙනාපති; ()
ඡෙත්වා නීලුප්පලදලමුදුං චූළාකලාපං මහා-
මොග්ගල්ලානො කවසි අභිනවං කාසාවමච්ඡාදයී,
තස්සො’වාදං අකරි ධුතවා ථෙරො මහාකස්සපො
පබ්බාජෙසි තනුජරතනං තං සාරිපුත්තො වසි; ()
92. ¶
සික්ඛාකාමො අපරසමයෙ ථෙරො මහාරාහුලො-
වාදං සුත්වා’ධිකතරගුණං සම්පාපුණී රාහුලො,
සුත්වා කසුත්තං පුන තදිතරං සික්ඛාගරූනං ගරු-
ට්ඨානං පත්තො තිභවමතරි පත්වා’ග්ගමග්ගප්ඵලං;ක ()
තස්මිං සුද්ධොදනනරවරො පබ්බජ්ජිතෙ නත්තරි
අජ්ඣොගාළ්හො රවිකුලධජොනිස්සීමසොකණ්ණවෙ,
දින්නො’කාසං කමපිතනයං මාතාපිතූහා’යතිං
පබ්බාජෙය්යුං අලමිතිවරං සංයාචි වොසාවකා; ()
රඤ්ඤො දත්වා වරමති වරං භුත්තාසනො ආසනා-
වුට්ඨාය’න්තොභවනවනතො නික්ඛම්ම මන්දානිලං,
රුක්ඛච්ඡායාවිරළසරසීතීරං විවෙකක්ඛමං
සීතං සිතබ්බනමවසරී ඡද්දන්තදන්තී’වසො; ()
95. ¶
තස්මිංකාලෙ ගහපතිකුලෙ ජාතො මහාසෙට්ඨිපි
පත්තො රාජග්ගහපුරවරං සද්ධො සුදත්තාභිධො,
බුද්ධොක හුත්වා යමධිවසතෙ’ත්ය’ස්සොසි සුද්ධොදනී
පච්චූසස්මිං අමරවිවටද්වාරෙන තත්රා’ගමා; ()
අප්පෙත්වා’ඞක්ඝීරතනඵලකෙ ඛිත්තඤ්ජලීමඤ්ජරිං
භත්යාචූළාරජතකලසං චිත්තප්පසාදාවහනං,
ධම්මං සුත්වා පඨමදිවසෙ ලද්ධාදිමග්ගප්ඵලො
දානං දත්වා සුගතපමුඛෙ සඞ්ඝෙ සුදත්තොධනී; ()
97. ¶
භන්තෙ ලක්ඛීකමකලමලකා සඞ්කාසමත්ථාය නො
ඉද්ධං ඵඛීතං සුජනභජිතං සාවත්ථිසඞ්ඛං පුරං,
ධම්මස්සාමි වජතු කරුණාඡායාසකහායො ලහුං
ලද්ධස්සාසො සවිසයමගාඑවං කතජ්ඣෙසනො; ()
බුද්ධත්ථං සො ගහපති මහාමග්ගෙ සමග්ගෙ දිවා-
රත්තිට්ඨානප්පභුතිසුභගෙ පච්චෙකලක්ඛං ධනං,
විස්සජ්ජෙත්වා පචුරවිභවො දට්ඨබ්බසාරෙපුරෙ
කාරොපෙසි අමරභවනාකාරෙක විහාරෙ වරෙ; ()
කොටීහ’ට්ඨාරසහී අසමං භූමිං කිණිත්වා සමං
කොටීහ’ට්ඨාරසහි පචුරං මාපෙත්ව සෙනාසනං,
කොටීහ’ට්ඨාරසහි පරමං ආරාමපූජාමහං
සජ්ජෙත්වා සො ගහපති නවංකම්මං සුනිට්ඨාපයි; ()
100. ¶
එවං ජෙතවනං විහාරපවරං කාරාපයිත්වා මහා-
වීරස්සා’ගමනාය දූතපුරිසෙ පෙසෙසි සෙට්ඨිස්සරො,
තෙසං සීසහරඤ්ජලිහි මහිතො සුත්වාන තං සාසනං
සම්බුද්ධො ජලිතිද්ධිමා සපරිසො රාජග්ගහා නික්ඛමි; ()
ඉති මෙධානන්දාභිධානෙන යතිනා විරචිතෙ සකල කවිජන හදයානන්දදාන නිදානෙ ජිනවංසදීපෙ සන්තිකෙක නිදානෙ භගවතො පකිණ්ණක චරිතප්පවත්ති පරිදීපො සොළසමො සග්ගො.
1. ¶
සත්ථු ජෙතවනනාමමින්දිරා-
රාම මොතරණමඞ්ගලුස්සවෙ,
රාමලක්ඛණභගී (රථොද්ධතා)
සෙට්ඨිපුත්තපමුඛා සුමණ්ඩිතා; ()
පඤ්චමත්තසතමාණවා නවා
පඤ්චවණ්ණධජභාසුර’ඤ්ජලී,
පඤ්චඛාණසිරියු’ජ්ජලා’භවුං
පඤ්චමාරජිනරාජිනො පුරෙ; ()
හෙමකුම්භකුචකුම්භවිබ්භමා
සෙඨිධීතුපමුඛා කුමාරිකා,
පුණ්ණකුම්භසතනිබ්භර’ඤ්ජලී
තස්ස සත්ථු පුරතො තතො භවුං; ()
4. ¶
සෙට්ඨිපාදපරිචාරිකාසඛී
මන්ථරා’වජිතහංසධෙනුයො,
පඤ්චමත්තසතනාරියො’භවුං
පච්ඡතො ගහිතපුණ්ණපාතියො; ()
සෙතවත්ථසුනිවත්ථපාරුතො
පඤ්චසෙට්ඨිසතමත්තසෙවිතො,
ලොකනායක මනාථපිණ්ඩිකො
සෙට්ඨි පීතිඑරිතො තමන්වගා; ()
නීලපීතපභූතීහි මාරජී
දෙහරංසිවිසරෙහි ජොතයං,
අඤ්ජසං සහචරාචරං භුවි
ජඞ්ගමො කනකභූධරොරිව; ()
මග්ගදෙසකජනස්ස පිට්ඨිතො
භික්ඛුසඞ්ඝපරිවාරිතො යහිං,
ජෙතනාමවනමොතරී තහිං
ලොකලොචනනිපීයමානකො; ()
8. ¶
පුච්ඡිතස්ස පටිපජ්ජනක්කමං
තාය ජෙතවනපුජනාය සො,
දෙහි බුද්ධපමුඛෙ තපොවනං
භික්ඛුසඞ්ඝවිසයෙ’ති පබ්රුවි; ()
දම්මි බුද්ධපමුඛෙ තපොවනං
භික්ඛුසඞ්ඝවිසයෙ’ති භින්දිය’
බ්යප්පථං ථිරමනාථපිණ්ඩිකො
සෙට්ඨි ධොතකරපඞ්කජොක සදා; ()
ජාලලක්ඛණවිචිත්රකොමළ-
පාණිපල්ලවතලෙසු සත්ථුතො,
දක්ඛිණොදකමදාසි කඤ්චන-
කුණ්ඩිකාය සුරභිප්පවාසිතං; ()
11. ¶
සිතමුණ්හමනිලාතපං පටි-
හන්ති ඩංසමකසෙ සිරිංසපෙ,
ස්වා’නුමොදනමකා ජිනො පටි-
ග්ගය්හ ජෙතවනමෙවමාදිනා; ()
සො සුදත්තවිසුතො සමාපයි
වත්රභූපමපභූවිභූසණො,
සෙට්ඨි ජෙතවනපූජනාමහං
චත්තකොටිධනසඤ්චයො සදා; ()
ඉන්දිරාය සුරමන්දිරොපමා
චන්දනාගරුසුගන්ධබන්ධුරා,
තත්ර ගන්ධකුටි භාති මෙදිනී-
සුන්දරිසිරසි සෙඛරො යථා; ()
තාය ගන්ධකුටියා’ධිරොහිණී
ධම්මරාජචරණින්දිරා’ධරා,
සග්ගමොක්ඛභවනප්පවෙසනි-
ස්සෙණිපද්ධතිරිවා’ති නොමති; ()
15. ¶
තබ්බිහාරපරිතො සුධාමණි-
බද්ධමාවරණචක්ක මාහරෙ,
සත්ථු කිත්තිසිරිඛීරසාගරු-
තතුඞ්ගවීචිවලයස්සිරිං සදා; ()
තබ්බිහාරපරිවෙණමොසධි-
තාරකාධවලවාළුකාකුලං,
ව්යාකරොති ජිනකුන්දබන්ධුනො
සඞ්ගමෙන සරදම්බරස්සිරිං; ()
තත්ථරත්තමණිකෙතුසංහතී-
රංසිභින්නතිමිරම්බරෙ න කිං,
කොවිදෙහි රවිචන්ද තාරකා
ජොතිරිඞ්ගනනිභා’ති වුච්චරෙ; ()
18. ¶
භාති ඵුල්ලවනරාජිලක්ඛියා
රත්තකම්බලමිවා’හිසන්ථතං,
චච්චරං චරණසම්පටිච්ඡනෙ
සත්ථුනො කුසුමරෙණු නිබ්භරං; ()
භිඞ්ගපන්තිමණිතන්තුසිබ්බිතං
මන්දමාරුතථරුස්සිතං තහිං,
පුප්ඵරෙණුපටලබ්බිතාන මා-
භාතිසත්ථු’පරි වාරිතාතපං; ()
රාජරුක්ඛකණිකාරසාඛිනො
ඵුල්ලිතා පරිසමන්තතො තහිං,
සත්ථු ධම්මසවණෙන දිස්සරෙ
චීවරානි’ව නිවත්ථපාරුතා; ()
21. ¶
උග්ගතා’ලිකුලධූමකජ්ජලා
නිබ්බිකාසකලිකාසිඛාවලී,
චම්පකදදුමපදීපසාඛිනො
උජ්ජලන්ති සතවණ්ටවත්තිකා; ()
ඣායතං කමධුරධම්මභාරති-
නිජ්ඣරෙහි සිඛරිදරි තහිං,
සම්මවෙගපරිසොසිතා ද’පි
කිං නවූපසමයන්ති සාධවො; ()
කුජිතාලිකුලකොකිලා තහිං
ඵුල්ලිතග්ගසහකාරසාඛිනො,
තිබ්බරාගචරිතෙ’පි මූලගෙ
භාවනාසු නරමාපයන්ති කිං; ()
ලාජපඤ්චමකපුප්ඵසන්ථතං
තන්තපොවනපවෙසනඤ්ජසං,
වීතරාගචරණඞ්කසජ්ජිතං
සග්ගමග්ගමපහාසතෙ සදා; ()
25. ¶
නාරිවාමචරණාතුරා’පි යෙ
සඞ්ගමෙන විගතඞ්ගණඞ්ගිනං
ලොමහංසජනිතෙ’ව පීතියා;
තත්ර’සොකතරුරාජි රාජතෙ, ()
කිංසුකාදිකුසුමෙහි භාසුරං
තං තපොවන මනාලයාලයං,
තෙස මුග්ගතපතෙජසා භුසං
අග්ගිපජ්ජලිතමෙව දිස්සතෙ; ()
උද්ධවණ්ටගළිතෙහි ඵුල්ලසෙ-
ඵාලිකාකුඩුමලෙහි සාලිනී,
මාලකා රජතවෙදිකා කවිය
විදදුමෙහි ඛවිතා විරාජතෙ; ()
28. ¶
පීත චුත මකරන්ද බින්දවො
තත්ර කීරකරවිකසාරිකා,
කිංක හරන්ති මධුරං රවන්තිපි
මඤ්ජුභාණීමුනිභාරතිස්සිරිං; ()
හෙමකූටමකුටෙහි නිජ්ඣර-
භාරභාසුරතටො’රපීවරා,
භුරිභුරිධරභුභුජා තහිං
චුම්බරෙ ජිනසුත’ඞ්ඝිපඞ්කජෙ; ()
චාරුචඤ්චුපුටතුඞ්ගචුචුකා
චක්කවාකකුචමණ්ඩලා තහිං,
නීලිකාකචකලාපසාලිනී
නීලනීරජවිලොලලොචනා; ()
31. ¶
සෙණිබද්ධකලහංසමෙඛලා-
දාමභාරතටපීනසොණිනී,
භිඞ්ගචක්කරතනඞ්ගදාවලී
භඞ්ගවීචිකණහාරභාසුරා; ()
කණ්ණිකාගළිතකඤ්ජකෙසර-
පිඤ්ජරම්බුවිමලම්බරා සුභා,
ගන්ධවාහසුඛඵස්සදා සිරි-
මන්දිරා කුමුදමන්දහාසිනී; ()
කෙසරාලිරදනා සරොජිනී-
කාමිනී විකචපඞ්කජානනා,
වීතසබ්බදරථෙහි සෙවිතා
දිබ්බපොක්ඛරණියො නජෙනතිකිං; ()
34. ¶
මුද්දිකාපභුතිවල්ලිවෙල්ලිත-
ජිණ්ණචීවරකුටීහි ඣායතං,
පිඤ්ඡාසාරිතසිඛණ්ඩිමණ්ඩලා-
ඛණ්ඩතණ්ඩවසුමණ්ඩිතං වනං; ()
සත්ථු කසාවකසතෙහි භාවනා-
සත්තිභින්නතිමිසාති කත්ථචි,
දිස්සරෙ නිරචකාසතො තහිං
ගබ්භරො’දරසමොසරානි’ව; ()
කාලකා ධුතපිසඞ්ගවාලධී
මාළකෙසු කලවිඞ්කසාළිකා,
භත්තසිත්ථමනුභූය නිබ්භයා
ධම්මරාවමනුකූජරෙ තහිං; ()
37. ¶
විතමච්චුභයභන්තලොචනං
ආලවාලජලපානදොහළං,
සත්ථු මඤ්ජුසරපාසනිච්චලං
දිස්සතෙ හරිණමණ්ඩලං තහිං; ()
හත්ථවෙල්ලිතලතාහි වාරණා
වානරාච මණිවිජනීහි’ව,
විජයන්ති භවතාපභීරුකෙ
රුක්ඛමූලගතඣායිනො තහිං; ()
මෙඝවණ්ණවනරාජිරාජිනී
කන්දමූලඵලභොජනෙහි සා,
දානපාරමිරතෙ’ව පීණයෙ
භික්ඛූසඞ්ඝසහිතං තථාගතං; ()
40. ¶
ධම්මමණ්ඩපවිතානමුද්ධති
ලම්බමානමණිබුබ්බුලොදරෙ,
නිච්චපජ්ජලිතවිජ්ජුරාජියො
භන්ති නිජ්ජිතරවින්දුතාරකා; ()
රුක්ඛකොටරකුලාවකොදරෙ
කුජිතෙහි සකුණෙහි තංවනං,
ජෙති සඞ්ඛඝණවංසවල්ලකී-
රාවසාරසුරරඞ්ගභුසිරිං; ()
ඉන්දනීලමණිතොරණිප්පභා-
භින්දිතබ්බතිමිරොපමං තහිං,
චන්දචණ්ඩකරමණ්ඩලද්වයං
වින්දතෙව අසුරින්දවිබ්භමං; ()
43. ¶
ඛීරසාගරතරඞ්ගපණ්ඩරා
නෙකචඞ්කමනමාලකා තහිං,
ඵුට්ඨචාරුචරණින්දිරා භුසං
භන්ති ඣානපසුතාන මස්සමෙ; ()
භාවනාය පවනානි පාවනා
දෙසනාය රසනා විභූසනා,
සෙවකා දනවකා සසාවකා
මානයන්තී කවිකනයං සුඛානයං; () (යමකබන්ධනං;)
කීචකා ත්යනිලකූජ කීචකා
වාචකා රිවගණස්ස වා චකා,
මොචකා නවඵලස්ස මොචකා
මෙචකා චමණිථම්භ මෙචකා; () (යමකබන්ධනං;)
46. ¶
කූජිතා’ලි භජිතා’පරාකජිතා
රාජිතා’ලකජිතා හි පූජිතා,
ගාරවා’කරරවායකෙරවා
කෙරවාකරරවා සගාරවා; () (යමකබන්ධනං;)
කෙතකී කුසුමහන්තචාතකී
අම්බරෙ ණුකණිකා’වලම්බරෙ,
වුඤ්චිතා උතුනියාමයඤ්ජිතා
රාමභුමි පරමාභිරාමභූ; () (යමකබන්ධනං;)
තාසදා හවිසදාන මාසදා
යො සදාතිය සදා කම තං සදා,
සො තමො දහතමො හි තත්තමො
වීතමො මුහතමො හී ගොතමො; () (යමකබන්ධනං;)
49. ¶
සාලකා නනවිලාසපා ලතා
මාලකා වලිසුභාසමා ලකා,
මාළකා වලිසුභාසමා ලකා
සාළකා නනවිලාසපා ලකා; () (යමකබන්ධනං)
වානෙව ජාතො විජිතො වනෙව
ජිනොව’නෙජො කවනජානනො නො,
නෙතා විනෙතා විජනානු වාතෙ
වනී ජනං ජෙතවනෙ විනෙන්තො; () (චතුරක්ඛරික චිත්ත යමකං;)
ඉති මෙධානන්දාභිධානනයතිනා විරචිතෙ සකලකවිජන හදයානන්දදානනිදානෙ ජිනවංසදීපෙ සන්තිකෙ නිදානෙ ජෙතවන විහාරාලඞ්කාර පරිදීපො සත්තරසමො සග්ගො.
1. ¶
භුවික යස්ස ජිනස්ස තාදිනො
විදුරානං මුඛරඞ්ගමන්දිරෙ,
අරහාදි ගුණාති සුන්දරී)
ලසතෙ කිත්ති විලාස සුන්දරී; ()
මිගදායතපොවනෙ ඉසි-පතනෙ ගොතම ගොත්ත කෙතුසො,
නරසාරථි වස්ස මාදිමං
වසි බාරාණසිරාජධානියං; ()
පුන වෙළුවනෙ විනායකො
නගරෙ රාජගහෙ ගිරිබ්බජෙ,
දුතියං තතියං චතුත්ථකං
අවසි වස්සමනුද්දයාපරො; ()
4. ¶
මුනි පඤ්චමවස්ස මින්දිරා-
ලයවෙසාලි පුරං මහාවනෙ,
පවිහාසි පුරඞ්ගපීවරං
උපනිස්සාය යථෙව කෙසරි; ()
තිමිරාපහරො’සධීලතා-
ජලිතෙ සීතල නිජ්ඣරාකුලෙ,
මුනිඡට්ඨමනාලයො සුඛං
වසි වස්සං පුථුමඞ්කුලාචලෙ; ()
තිදසාලයගො සුදුබ්බුධං
අභිධම්මං කථයං සිලාසනෙ,
සුනිසජ්ජ සවීතිනාමයී
සුගතො සත්තමවස්ස මන්වහං; ()
7. ¶
හරිචන්දනගන්ධපාවන-
පවනෙ භෙසකලාභිධෙ වනෙ,
සනරාමර ලොකනායකො
මුනිනාගො වසි වස්සමට්ඨමං; ()
මධුරස්සරභාණි ඝොසිත-
විසුතෙ ඝොසිත සෙට්ඨිකාරිතෙ,
නවමං වසි වස්සමස්සමෙ
වරකොසම්බි පුරෙ මුනිස්සරො; ()
මුනිකෙසරි පාරිලෙය්යක-
කරිනාජීවිතදානතො භතො,
දසමං වසි පාරිලෙය්යකෙ
වනසණ්ඩෙ තරුසණ්ඩමණ්ඩිතෙ; ()
වරධම්මසුධාරසෙන ස-
ජ්ජන මෙකාදසමං සමං ජිනො,
ද්විජගාමවරෙ’භිපීණයං
වසි නාළාවිදිතෙ නිරාලයො; ()
11. ¶
ධරණීසුරගාම මාසදා
පුනවෙරඤ්ජ මනිඤ්ජනො ජිනො,
පුචිමන්දදුමින්දමූලගො
අසමො බාරසමං සමං වසී; ()
විකචප්පලචාරුලොචනො
මුනිරාජා වජිරාචලාචලො,
සිඛරාකුලචාලියාචලෙ
අවසී තෙළසමං ගුණාලයො; ()
සලිලාසයසීතලෙ මුදු-
පවනෙ ජෙතවනෙ තපොවනෙ,
වසි චුද්දසමං සමං මහා-
සමණො අස්සමණා’පසාදනො; ()
14. ¶
කපිලව්හයරාජධානියා
අවිදුරෙ නරරාහසෙය්යකෙ,
පවිහාසි තිපඤ්චමං සමං
මුනි නිග්රොධතපොවනෙ සුභෙ; ()
ඛර මාලවකඤ්ච රක්ඛසං
දමයං භූධර පීවරොදරං,
රුචිරාලවිරාජධානියං
විහරී සොළසමං සමං ජිනො; ()
පුන වෙළුවනං තපොවනං
උපනිස්සාය ගිරිබ්බජං පුරං,
දස සත්තම වස්ස මාවසී
මුනිසීහො හතමාරවාරණො; ()
භවදුක්ඛරුජාහි මොචයං
ජනතං ධම්මකථා’ගදෙන සො,
වසි චාලියපබ්බතාලයෙ
ජිනවෙජ්ජාචරියො දසට්ඨමං; ()
18. ¶
තදනන්තරවස්ස මුග්ගධි
විපුලෙ චාලියපකබ්බතෙ’ව සො,
වසි වීසතිමං ගිරිබ්බජෙ
නගරෙ වෙළුවනෙ තපොවනෙ; ()
අනිබද්ධවිහාරතො ඉති
විහරන්තො භගවා තහිංතහිං
මණිජොතිරසො’ව කාමදො
සරදෙ වීසති වීතිනාමයී; ()
මුනි ජෙතවනෙ තපොවනෙ
භවනෙ චා’පි මිගාරමාතුයා,
මහිතෙ වසි පඤ්චවීසති-
මිතවස්සානි තිබද්ධවාසගො; ()
21. ¶
අනිබද්ධනිබද්ධවාසතො
වසතො තස්ස සතො තහිං තහිං,
නනු විජ්ජති කිච්චපඤ්චකං
කතකිච්චස්ස කථනනුවාසරං; ()
අරුණුග්ගමනෙ සමුට්ඨිතො
තදුපට්ඨාකජනස්ස’නුග්ගහං,
මුනිරානනපාදධොවනං
පවිධායා’ඛිලකිච්ච මත්තනො; ()
සුනිසජ්ජ සුසජ්ජිතා’සනෙ
සපදානාචරණාය යාවතා,
සමයො සමයඤ්ඤු වින්දති
නචිරං ඣානසුඛං රහොගතො; ()
24. ¶
පරිබන්ධිය තායබන්ධනං
සුනිවත්ථන්තරවාසකො’පරි,
අරහද්ධජඡාදිතඞ්ගිමා
මණිවණ්ණොපලපත්ත මුබ්බහං; ()
අභිසඞ්ඛතපුඤ්ඤසත්තියා
විවටද්වාරවිහාරගබ්භතො,
ගිරිගබ්භරතො’ව කෙසරී
බහිනික්ඛම්ම කදාචි එකකො, ()
වලයිකතතාරකාවලී
නවචන්දොරිව වාරිදොදරා,
යතිසඞ්ඝපුරක්ඛතො තතො
බහි නික්ඛම්ම කදාචි සො මුනි; ()
පකතීගතියා’පි භික්ඛිතුං
ගතියා සප්පටිහාරියා’යපි,
යුගමත්තදසො සමාචරෙ
නිගමග්ගාමපුරීසු කත්ථචි; ()
28. ¶
චරතො වරපාටිහාරියං
සමධිට්ඨාය කදාචි භික්ඛිතුං,
විමලීකුරුතෙ මහීතලං
පුරතො මන්දසුගන්ධමාරුතො; ()
පුරතො’පසමෙන්ති ධූලියො
චරතො චාරුතරඤ්ජසෙ සිරෙ,
විලසන්ති විතාන විබ්භමා
නවමෙඝා ඵුසිතානි මුඤ්චරෙ; ()
කුසුමානි සමීරණා’පරෙ
විපිනෙනා’හරියො’කිරන්තිපි,
නිජපාදතලං’ව භූතලං
සමතං යාති පථෙ පදප්පිතෙ; ()
31. ¶
මුදුකා සුඛඵස්සදා මහී-
වනිතා තප්පදසඞ්ගමෙ’කදා,
කමලානිපි චුම්බරෙ’කදා
පථවිං භෙජ්ජ තදඞ්ඝීපඞ්කජෙ; ()
චරණක්කමිතා’රවින්දජ-
මකරන්දා’ති සුගන්ධබන්ධුරා,
ජිනගන්ධගජින්ද මාසිරං
පරිවාසෙන්ති සමොකිරන්තිපි; ()
මකරන්දපබන්ධවිබ්භමං
ජුති සින්ධූරවිචුණ්ණබන්ධුරා,
අභිභූය සුපිඤ්ජරායතෙ
චරතො ලොකමිමං චරාචරං; ()
කලහංස මයූරසාරිකා
කරවීකා’පි සකංසකං රවං,
ද්විපදා’පි චතුප්පදා’පරෙ
වජතො තස්ස නපූජයන්ති කිං; ()
35. ¶
තුරියානි විභූසණානි’පි
සයමෙවා’භිරවන්ති තඞ්ඛණෙ,
තමුදික්ඛිය පාටිහාරියං
සුගතෙ කොක හි නසම්පසීදති; ()
විවිධබ්භුතපාටිහාරිය-
කතසඤ්ඤාය මහාජනො ජිනො,
ජනයං ජනතාය’නුද්දයං
ඉධපිණ්ඩත්ථමුපාගතො ඉති; ()
කුසුමාදියමාකුලඤ්ජලී
සදනෙහ’න්තරවිථි මොතරෙ,
ජිනරංසි පබන්ධ කම්බල-
සතසඤ්ඡන්න විවණ්ණවිග්ගහා; ()
38. ¶
ජනතා නඛරාලිදීධිති-
නිකරාකාසනදීනිමුජ්ජිතා,
අභිවන්දති වන්දනාරහං
මුනිනො පාදයුගං පමොදිතා; ()
දසවිසතිවා මහාජනො
ජිනපාමොක්ඛයතී සතම්පිවා,
අභියාචති දෙථ නොඉති
භගවන්තං විභවානුරූපතො; ()
අධිවාසනමස්ස ජානිය
ජනතා’දාය ජිනස්ස හත්ථතො,
තමධිට්ඨිතපත්ත මින්දිරා-
සදනං දානඝරං පවෙසයෙ; ()
41. ¶
චතුජාතිකගන්ධභාවිතෙ
භුවි පඤ්ඤත්තවරාසනොපරි,
අහතාහතවත්ථජාතිතෙ
සුනිසින්නං සුගතං සසාවකං; ()
පටියත්තපණීතභොජන-
විකතීහෙ’ව සහත්ථපඞ්කජා,
අභිතප්පයතෙ මහාජනො
පතිමානෙති ච චීවරාදිනා; ()
සරණාගමනෙ’පි පඤ්චයු
අධිසීලෙසු පතිට්ඨහන්ති යෙ,
චතුමග්ගඵලෙසු කත්ථවි
තදභිඤ්ඤා’නුසයාසයාදිතො; ()
භගවා කතභත්තකිච්චවා
අනුරූපාය කථාය ධම්මියා,
රවිබන්ධු විනෙය්ය බන්ධුනං
හදයම්භොජවනං පබොධයෙ; ()
45. ¶
හරිමෙරුගිරි’ව ජඞ්ගමො
පරිනද්ධින්දසරාසනාවලී,
විසතෙ සතපුඤ්ඤලක්ඛණො
මුනිරු’ට්ඨාය විහාරමාසනා; ()
වරමණ්ඩලමාළකෙ තහිං
මුනි පඤ්ඤත්තමහාරහාසනෙ,
ඛණමාගමයං නිසිදති
යමිනං භොජනකිච්චසාධනං; ()
මණිවම්මසුවම්මිතා විය
කරිනො පාරුතපංසුකූලිකා,
යතයො යතිරාජයූථපං
පරිවාරෙන්ති උපෙච්ච තඞ්ඛණෙ; ()
48. ¶
සමයං සමයඤ්ඤුනො තතො
තදුපට්ඨාකවරො නිවෙදයෙ,
ජිනගන්ධගජො සුවාසිතං
විසතෙ ගන්ධකුටිං සුගන්ධිනා; () (පුරෙභත්තකිච්චං)
අථගන්ධකුටීමුඛෙ ජිනො
විරජො පාදරජො නචත්ථිපි,
පරිධොතපදානි නික්ඛිපං
මණිසොපාණතලෙ ඛණං ඨිතො; ()
උදයො’පි ජිනස්ස දුල්ලභො
ඛණසම්පත්තිසමිද්ධි දුල්ලභා,
මනුජෙසු’පපත්ති දුල්ලභා
ජිනධම්මස්සවණම්පි දුල්ලභං; ()
සමණත්ත මපෙ’ත්ථ දුල්ලභං
තිවිධං සාසන මප්පමාදතො,
යතයො’වදතා’නුසාසති
අභිසම්පාදයථා’ති භික්ඛවෙ; ()
52. ¶
අභිවන්දිය කෙචි භික්ඛවො
භගවන්තංතක පටිපත්තිපූරකා,
අථ සම්පටිපාදනක්කමං
පටිපුච්ඡන්තිවිපස්සනාදිසු; ()
පදදාති විපස්සනාදිසු
මුනි තෙසං චරියානුරූපිකං,
පටිගණ්හිය සත්ථුසාසනං
මණිදාමං විය මකණ්ඩනත්ථිකො; ()
පවිධාය ජිනං පදක්ඛිණං
අථ තෙ භත්තිසමප්පිතඤ්ජලී,
පවිසන්ති යතී සකංසකං
වසතිං සන්තනිවාතවුත්තිනො; ()
55. ¶
වතපබ්බතපාදකන්දර-
පභූතීස්ව’ඤ්ඤතරංක පධානිකා,
පවිසන්ති සුරාසුරොරග-
ගරුළානං භවනෙසුචා’පරෙ; ()
අථ ගන්ධකුටිං යදිච්ඡති
පවිසිත්වා පවිවෙකකාමවා,
මුනි දක්ඛිණපස්සතො සතො
සයනං කප්පයතී’සකං දිවා; ()
වුපසන්තසරිරජස්සමො
මුනිරු’ට්ඨාය අනෙකකොටියො,
අනුභූයක සමාධයො ඛණං
භුවනං පස්සති බුද්ධචක්ඛුනා; ()
58. ¶
සමථම්හි විපස්සනායවා
ධුරනික්ඛෙපකතෙ තථාගතෙ,
තහිමිද්ධිබලෙනු’පට්ඨිතො
පුන වුට්ඨාපයතෙ දයානිධි; ()
ඉති පඤ්චසතම්පි සාවකෙ
අතිඛිප්පං කභගවා’නුසාසිය,
පදුමානිව තෙ පබොධයං
නභාසා යාති විහාර මත්තනො; ()
ජිනසින්ධවපාදවික්කමං
ජිනඡද්දන්තගජින්දකුඤ්චනං,
ජිනකෙසරසීහගජ්ජනං
අභිපස්සාම සුණොම නො ඉති; ()
විහරෙය්ය යහිං ජිනො තහිං
අපරණ්හෙ කුසුමාකුලඤ්ජලී,
සුනිවත්ථසුපාරුතා භුසං
මුදිතා සන්නිපතන්තිඛො ජනා; ()
62. ¶
අථ දස්සිතපාටිහාරියො
පවිසත්වා වරධම්මමණ්ඩපං,
සූරියොව යුගන්ධරො’පරි
සුනිසජ්ජා’සනමත්ථකෙ ජිනො; ()
කරවිකවිරාවහාරිනා
මධුරො’දාරසරෙන සොතුනං,
චතුරා’රියසච්චමීරයෙ
අනුපුබ්බාය කථාය නිස්සිතං; ()
පටිගණ්හිය ධම්මමාදරා
නිජවොහාර’නුරූපගොචරං,
අභියාති පදක්ඛිණෙන සා
පරිසාතං සිරසා’භිවන්දිය; () (පච්ඡාභත්තකිච්චං)
66. ¶
වරවාරණකුම්භදාරණො
මිගරාජාව කුදිට්ඨභඤ්ජනො,
අථ නිට්ඨිතධම්මගජ්ජනො
මුනිරු’ට්ඨායු’පවෙසනා’සනා; ()
කමලං’ව කලෙවරං වරං
විමලං විතරජොමලං ජිනො,
අවසිඤ්චිතුකාමවා සචෙ
පවිසිත්වාන නහානකොට්ඨකං; ()
තදූපට්ඨිතිකෙන භික්ඛුනා
පටියත්තෙනුදකෙන විග්ගහෙ,
සමිතොතුපරිස්සමො මුහුං
පුනරාගම්ම නිවත්ථචීවරො; ()
68. ¶
සුනිසජ්ජ සින’ස්සමෙ සමෙ
පරිවෙණෙ ඨපිතාසනොපරි,
අනුභොති මුහුත්ත මත්තනා
සුවිමුත්තො’පි විමුත්තිජං සුඛං; ()
තදුපට්ඨිතිපච්චුපට්ඨිතා
අභිනික්ඛම්මතතොතතොයතී,
මහිතඤ්ජලිපුප්ඵමඤ්ජරී
පරිවාරෙන්තිතිලොකනායකං; ()
පටිපත්තිපපූරණක්කමං
පටිපුච්ඡන්ති විපුච්ඡනානි’පි,
යතයො හි විසුංවිසුං ජිනං
සවණං ධම්මකථාය යාචරෙ; ()
භගවා කරුණාය චොදිතො
තදධිප්පාය මවෙච්ච බුද්ධියා,
අභිසාධය මත්ථමුත්තමං
පුරිමං යාමමතික්කමෙ ඉති; () (පුරිමයාමකිච්චං)
72. ¶
භගවන්ත මනන්තදස්සිනං
සිරසා තෙසුගතෙසු භික්ඛුසු,
අභිවන්දිය ජාතිඛෙත්තතො
ලභමානා’වසරං සුරාසුරා; ()
උපගම්ම තපොවනඞ්ගණං
කුරුමානා ඡවිවණ්ණපිඤ්ජරං,
මණිමොළිමරිචිසඤ්චය-
පරිචුම්බීකළිතං සිරිමතො; ()
නඛකෙසරමඞ්ගුලීදලං
චරණම්භොජයුගංක පවන්දිය,
චතුරක්ඛරිකම්පි පුච්ඡරෙ
වරපඤ්හ’න්තමසො’හිසඞ්ඛතං; ()
75. ¶
සිවදො වදතංඅනුත්තරො
මුනි විස්සජ්ජති තබ්බිපුච්ඡනං,
අථ විතකථඞ්කථි තද-
බ්භනුමොදන්ති අභිත්ථවන්තිපි; ()
නිජධම්මපදීපතෙජසා
ජනසම්මොහ තමොවිධංසනො,
ඉති මජ්ඣිමයාම මන්වහං
කතකිච්චො මුනි වීතිනාමයෙ; () (මජ්ඣිමයාමකිච්චං)
අභිභුතසරීරජස්සමො
කතකිච්චෙහි’රියාපථෙහිච,
අථ චඞ්කමණෙන පච්ඡිමෙ
පඨමං භාග මතික්කමෙ මුනි; ()
78. ¶
පටිවාත’නුවාත වායිත-
ගුණගන්ධෙහි සුගන්ධිතඞ්ගිමා,
මණිදීපපභාසමුජ්ජලං
සුගතො ගන්ධකුටිංක උපාගතො; ()
සයනොපරි සම්පසාරයං
පටිමාරූපසරූපවිග්ගහං,
සයනං කුරුතෙ’ව කෙසරී
දුතියස්මිං සතිසම්පජඤ්ඤවා; ()
අසමිද්ධකිලෙසමිද්ධවා
භගවා භඞ්ගභවඞ්ගසත්තති,
සුනිසජ්ජ පබුජ්ඣිතො මහා-
කරුණාඣාන මුපෙතිචා’සනෙ; ()
81. ¶
පුරිමෙසු භවෙසු පාණිනො
යදි විජ්ජන්ති කතාධිකාරිනො,
රවිරංසිවිකාසනූපග-
පදුමානී’ව පබොධනාරහා; ()
කරුණාය සමුට්ඨිතො තතො
කරුණාසීතලමානසො මුනි,
අභිපස්සති බුද්ධචක්ඛුනා
භුවි තෙ මග්ගඵලොපනිස්සයෙ; ()
ඉති පච්ඡිමයාම මන්වහං
තතියං භාග මතික්කමෙ ජිනො,
පුරිමොදිතකිච්චකාරිනො
කතකිච්චස්ස අචින්තියාගුණා; () (පච්ඡිමයාමකිච්චං)
84. ¶
පසිදන්ති රූපප්ප මාණපි බුද්ධෙ
පසිදන්ති ඝොසප්පමාණපි බුද්ධෙ
පසිදන්ති ළුඛප්ප මාණපි බුද්ධෙ
පසිදන්ති ධම්මප්පමාණපි බුද්ධෙ ()
ඉති මෙධානන්දාභිධානෙනයතිනා විරචිතෙ සකලකවිජන හදයානන්දදානනිදානෙ ජිනවංසදීපෙ සන්තිකෙ නිදානෙ පඤ්ජවිධබුද්ධකිච්ච පරිදීපො අට්ඨාරසමොක සග්ගො.
1. ¶
නිරවධිභුවනාලවාලගබ්භෙ
සුචරිතමූලවිරූළ්හකිත්තිවල්ලී,
නවගුණනියමොතු සඞ්ගමෙන
භගවතමාසියථෙව (පුප්ඵිතග්ගා); ()
සුවිසදමතිමා සවාසනෙහි
සකල කිලෙස මලෙහි චාරකායො,
ඉතිපි භගවතො බුධාභිගීතො
භුවිවිසුතො අරහන්ති කිත්තිඝොසො; ()
ගහිත නිසිත මග්ගඤාණ ඛග්ගො
වරමති දුච්චරිතාරයො අඡින්දි,
ඉතිපි භගවතො හතාරිනොයො
භුවිවිසුතො අරහන්ති කිත්තිඝොසො; ()
තිභවරථසමප්පිතං අවිජ්ජා-
භවතසිණාමයනාභික මාසවක්ඛං,
විචිතුපචිතකම්ම සඤ්චායා’රං
ජටිතජරාමරණෙරුනෙමි වට්ටිං ()
5. ¶
අවිදිත පරියන්ත කාලසීමං
පරිභමිතං භවචක්කමත්ථි තස්ස,
ථිරවීරියපදෙහි බොධිමණ්ඩෙ
සුවිමලසීලමහීතලෙඨිතො යො; ()
හනිවිහනි අරෙ විසුද්ධසද්ධා-
කරකමලෙන සමාධිසාණපිට්ඨෙ,
සුනිසිත මසමං නිහන්ති කම්ම-
ක්ඛයකරඤාණකුඨාරිමාදධානො; ()
7. ¶
හතභවරථ විබ්භමස්ස මග්ග-
රථමභිරුය්හ සිවංපුරං ගතස්ස,
ඉතිපි භගවතො හතාරකස්ස
භුවිවිසුතො අරහන්ති කිත්තිඝොසො; ()
අවිදිත පරියන්ත දුක්ඛ වට්ටං
අථභවචක්කක මිතුච්චතෙ අවිජ්ජා,
තහිමුපහිතනාභී මූලකත්තා
භවතිජරාමරණං තදන්තනෙමි; ()
ඝටිත තදුභයන්තරා අරාස්සු
දස අභිසඞ්ඛරණාදිසෙස ධම්මා,
කසිරසමුදයෙ නිරොධ මග්ගෙ
භවති පජානමජානනං අවිජ්ජා; ()
10 ¶
භවති තිවිධභුමිකා අවිජ්ජා
චතුවිධ සච්චසභාව ඡාදකා’යං,
අභිවිචිනන චෙතනාන මද්ධා
විවිධනයෙන භවත්තයෙ නිදානං; ()
සකසක පටිසන්ධිචිත්තහෙතු
ද්වය මභිසඞ්ඛත කම්මමෙව කාමෙ,
චිත කුසල මරූප රූප ගාමිං
තදුභයභුපටිසන්ධිහෙතු හොති; ()
කුසලමකුසලං තිධා විභත්තං
පුරිමභවෙනිචිතං යථානුරූපං,
නභවති පටිසන්ධිතොපරං කිං
තිභව පවත්ති විපාක චිත්ත හෙතු; ()
13. ¶
සමුදයමය කාමරූපපාකා
සති පටිසන්ධි පවත්තියං භවන්තී,
සක සක භවනාම රූපහෙතු
විවිධ නිදානවසෙන චානුරූපං, ()
තථරිව චතුරො අරූපපාකා
සකසකභුමිකනාමපච්චයාව,
සමුපචිත මනං අසඤ්ඤසත්තෙ
නභවතිකිංක භුවි රූපමත්තහෙතු; ()
15. ¶
තදුභය මවිපාක චිත්තතොපි
පභවති තීසුභවෙසු චා’නු රූපං,
සුගති දුගතියං පදංහි කාමෙ
භවති සළායතනස්ස නාම රූපං; ()
භවති පදක මසඤ්ඤි වජ්ජරූප-
භුවි තිවිධායතනස්ස නාම රූපං,
හවති සමුදයො භවෙ අරූපෙ
සුඛුම මනායතනස්ස නාම මත්තං; ()
ඉති තිවිධභවෙ භවන්ති තං තං-
භව පභවායතනාති ඵස්සහෙතු,
තථරිව කමතො භවානු රූපං
තිවිධභවෙසු ඡඵස්සවෙදනෙජා; ()
18. ¶
විවිධ භවගතිට්ඨිතීසු තං තං
ඡටිත ජටා ගහණස්ස හෙතු හොති,
පුනරුභය භවස්ස දළ්හගාහො,
භවති භවොතිභවම්හි හෙතුජාත්යා; ()
තිවිධ භවු’පපත්තිජාතිරෙසා
භවති ජරාමරණාදි දුක්ඛ හෙතු,
සකලකසිරුපද්දවා’සවානං
සමුදයහෙතුතතොසියා අවිජ්ජා; ()
ථිරගහණවසෙන යොහි කොචි
සුචරිත දුච්චරිතංචරෙය්ය තස්ස,
සුගති දුගති ගාමි කම්මමෙත්ථ
කථයති කම්මභවො’ති කම්මවාදී; ()
21. ¶
විචිතුපචිත කම්මසත්තිජාතා
වදතුපපත්ති භවො’ති පඤ්චඛන්ධා,
තදභිජනන මාහජාති තෙසං
චුතිචවනං පරිපාකතාජරා’ති; ()
පහවඵලපබන්ධතො ඨීතානං
සරසගභීරපටිච්ච සම්භවානං,
කයිරති විසදාය යාය ධම්ම–
ඨිතිමතිනාමධියා පරිග්ගහංසා; ()
ඉධපන චතුරොසියුංසමාසා
පුරිමභවො’දය මොහ කම්මමෙකො,
භවතිහනභවචිත්තනාම රූපා-
යතන ඡ ඵස්ස ඡ වෙදනාති චෙකො; ()
24. ¶
අපි භවති භවො නිකන්ති ගාහො
ජනන ජරාමරණං අනාගතෙ’කො,
පභව ඵලවසෙන සම්භවානං
ඉති චතු සඞ්ඛිපනං සියාතියද්ධං; ()
ඉධ යථරිව’තීතහෙතුපඤ්ච
අභිරතිගාහභවෙහි කම්මමොහා,
තථරිව සහ මොහකම්මුනාපි
අභිරතිගාහභවා ඉදානි හෙතූ; ()
නභවති ඵලපඤ්චකං කිමෙත-
රහිපටිසන්ධික මනාදිපඤ්ච ධම්මා,
භවති ඵඛලමනාගතෙ තථෙව
ජනන ජරාමරණාදි පඤ්ච ධම්මා; ()
27. ¶
භවති භවුපපත්තිය’න්තරෙ’කො
අභිරති වෙදයිතාන මන්තරෙ’කො,
තථරිව චිතචෙතනාමනානං
ඉති භවචක්කතිසන්ධයො භවන්ති; ()
සුවිසදමතිවීසතා’ කතාරං
ස’තිපරිවට්ට තිසන්ධිකං තියද්ධං,
තදවගමියතාය ධාතු ධම්ම-
ට්ඨිතිමතියා චතුසඞ්ගහං ද්විමූලං; ()
හනිවිභනි ජගත්තයෙ භවන්ත-
භවරථ චක්කසමප්පිතාඛිලාරෙ,
ඉතිපි භගවතො බුධාහිගීතො
භුවි විසුතො අරහන්ති කිත්තිඝොසො; ()
30. ¶
භගවති උදිතෙ මහානුභාවො
තමහිමහෙය්ය භුසං සදෙවලොකො,
තදහිමහි කදාවි නෙරු මත්ත-
මණිරතනාවලියා සහම්පතීපි; ()
පචුරසුරනරා බලානුරූපං
යමභිමහිංසු අනාථ පිණ්ඩිකොපි,
ගහපති තමුපාසිකාවිසාඛා
සපරිස කොසලබිම්බිසාරභූපා; ()
භගවති පරිනිබ්බුතෙ අසොක-
වහයධරණීපති දීපචක්කවත්ති,
දසබලමසමං පරිච්චජිත්වා
අභිමහි ඡන්නවුතිප්පමාණකොටී; ()
33. ¶
අගණිත විභවං පරිච්චඡිත්වා
ඉහරතනාවලි චෙතියං විධාය,
සුරනරසරණස්ස ධාතුදෙහං
නරපතිමානයි දුට්ඨගාමිනී’පි; ()
දසබලමභිපූජයිංසු පූජා-
විධිබහුමානන භාජනං තදඤ්ඤෙ,
ඉතිජන මහනීය චීවරාදී-
චතුවිධපච්චය පූජනාක විසෙසං; ()
ගුණජලධි යදග්ග දක්ඛිණෙය්යො
අරහති චාහුණ පාහුණා රහස්ස,
ඉතිපි භගවතො කවිප්ප සත්ථො
භුවි විසුතො අරහන්ති කිත්තිඝොසො; ()
36. ¶
ඉධපරමනිපච්චකාර ගිද්ධා
සමණක භුසුරකා විභාවිමානී,
රහසි අකුසලං සිලොකකාමා
න කිමසිලොකභයෙන සඤ්චිනන්ති; ()
නචකරහචි කිඤ්චිදෙව පාපං
කයිරති රෙසරහොපිපාපභීරූ,
ඉතිපි භගවතො රහාපගස්ස
භුවිවිසුතො අරහන්ති කිත්තිඝොසො; ()
අනුපසමිත රාගදොස මොහා
ථිරමනභාවිත කායචිත්ත පඤ්ඤා,
අරියපටිපදාය යෙ විපන්නා
අනරිය ධම්මචරා නරාධමාතෙ; ()
39. ¶
සුගහිත සුගතාරහද්ධජන්තා
ජිනමනුබන්ධිය සන්තිකෙක වරාපි,
ඉතිපි භගවතො භවන්ති දුරෙ
භුවිවිසුතො අරහන්ති කිත්තිඝොසො ()
තථරිව සුවිදුර භාවමාප
මුනිරපිතෙහිනිහීන පුග්ගලෙහි,
ඉතිපි භගවතො සතම්ප සත්ථො
භුවිවිසුතො අරහන්ති කිත්තිඝොසො;ක ()
විහත සකලසංකිලෙස ධම්මා
සතත සුභාවිත කාය චිත්තපඤ්ඤා,
අරියපටිපදං පපූරකාරී
අනරියධම්මපථාරකාක සුධීරා; ()
42. ¶
සතදසසත යොජනෙහි දූරෙ
යදිවිහරන්ති ජිනස්ස ආරකාතෙ,
ඉතිපි භගවතො න තාව දූරෙ
භුවි විසුතො අරහන්ති කිත්තිඝොසො; ()
තථරිව අවිදූර භාවමාප
මුනිරපි සප්පුරිසාන මීදිසානං,
ඉතිපි භගවතො භවන්තගස්ස
භුවිවිසුතො අරහන්ති කිත්තිඝොසො; ()
44. ¶
බුධ ජන රහිතබ්බ පාපධම්මා
පවූරමනත්ථකරාක රහාවදන්ති,
ඉතිපි භගවතො රහා න යස්ස
භුවිවිසුතො අරහන්ති කිත්ති ඝොසො; ()
ගරහිය රහිතබ්බතා’රියෙහි
පරමපුථුජ්ජන පුග්ගලෙහි යස්මා,
ඉතිපි භගවතො නච’ත්ථි’මස්ස
භුවිවිසුතො අරහන්ති කිත්තිඝොසො; ()
අපිච භගවතා නතෙකදාචි
විගරහියා රහිතබ්බකා භවන්ති,
ඉතිපි භගවතො රහානයස්ස
භුවිවිසුතො අරහන්ති කිත්තිඝොසො; ()
47. ¶
ගමන මිහරහොති වුච්චතෙ තං
තිභවපරිබ්භමණං රහො න යස්ස,
ඉතිපි භගවතො ගතස්ස පාරං
භුවි විසුතො අරහන්ති කිත්තිඝොසො; ()
නිරතිසය’ධිසීලචිත්තපඤ්ඤො
පරම විමුත්ති විමුත්ති ඤාණලාභී,
අසන්දිස ගුණ භාජනොක අනෙජො
අසමසමො අසමො අනුත්තරො’ති; ()
49. ¶
කුසලබල සමිද්ධරූපවාති
විවිධගුණෙහි සියා පසං සියො යො,
ඉතිපි භගවතො පසංසියස්ස
භුවිවිසුතො අරහන්ති කිත්තිඝොසො; ()
ඉමිනා ඉමිනාපි කාරණෙන
භගවා ගොතම ගොත්ත කෙතුභූතො,
අරහං අරහන්ති කිත්තිරාවො
දකතෙලංවතතාන සත්තලොකෙ; ()
ඉති මෙධානන්දාභිධානෙනයතිනා විරචිතෙ සකලකවිජන හදයානන්දදානනිදානෙ ජිනවංසදීපෙ සන්තිකෙ නිදානෙ භගවතො අරහන්තිනාමපඤ්ඤත්තියාඅභිධෙය පරිදීපො එකූනවීසතිමොක සග්ගො.
1. ¶
සම්මා සාමං සබ්බධම්මාන මද්ධා
බුද්ධත්තා පඤ්ඤානුභාවෙන තස්ස,
සම්මා සම්බුද්ධොති අබ්භුග්ගතාය
ආසිකිත්යා(සාලිනී) ලොක ධාතු; ()
යො චා භිඤ්ඤෙය්යෙ පරිඤ්ඤෙය්ය ධම්මෙ
භාවෙතබ්බෙ සච්ඡිකාතබ්බ ධම්මෙ,
සම්මාසාමං බුජ්ඣි තස්මාස බුද්ධො
සම්මා සම්බුද්ධොති විඛ්යාසි ලොකෙ; ()
තත්රා’භිඤ්ඤෙය්යා චතුස්සච්ච මෙව
දුක්ඛං සච්චං ඛො පරිඤ්ඤෙය්ය ධම්මා,
භාවෙතබ්බා මග්ග සච්චං නිරොධ-
සච්චං තච්ඡං සච්ඡිකා තබ්බ ධම්මා; ()
4. ¶
තණ්හාපක්ඛෙ සම්භවං ධම්ම ජාතං
මග්ගානංවජ්ඣංක පහාතබ්බ ධම්මා,
සද්ධිං ජාත්යාදීහි දුකෙඛහි පඤ්චු-
පාදානක්ඛන්ධා සියා දුක්ඛ සච්චං; ()
යායං තණ්හා කාම තණ්හාදිභෙදා
දුක්ඛානං සාහෙතු සච්චං ද්විතියං,
බන්ධානං යත්රාප්ය’භාවො නිරොධ-
සච්චං යඤ්චා ගම්ම තණ්හාය චාගො; ()
6. ¶
සම්මාදිට්ඨාද්යට්ඨමග්ගඞ්ග ධම්මා
නිබ්බානං සම්පාපකා මග්ග සච්චං,
තෙසං ධම්මානම්පි සම්බුජ්ඣිනත්තා
සම්මා සම්බුද්ධොති විඛ්යාසි ලොකෙ; ()
චක්ඛෙව’දං දුක්ඛං තදුප්පාද හෙතු
තණ්හා නෙසානං අභාවො නිරොධො,
මග්ගො බොධූපාය පඤ්ඤාති තස්ස
එවං පච්චෙකං පදං චොද්ධරිත්වා; ()
ආරොපෙත්වා සච්ච ධම්මෙසු සච්ච-
සන්ධාතා යො සච්චදස්සී ස බුද්ධො,
සම්මා සාමං තික්ඛපඤ්ඤාය බුජ්ඣි
සම්මා සම්බුද්ධොති විඛ්යාසි ලොකෙ; ()
9. ¶
ඡන්නං ද්වාරානඤ්ච ඡාරම්මණානං,
ඡන්නං චිත්තානඤ්ච ඡබ්බෙද නානං,
ඡන්නං සඤ්ඤානං ඡ සඤ්චෙතනානං
ඡන්නං ඵස්සා නං විතක්කාදි කානං; ()
එවං ඡන්නං රූප තණ්හාදිකානං
තණ්හාකායානං සමාරොපණෙන,
සම්මා සාමං බුජ්ඣි සච්චෙසු තස්මා
සම්මා සම්බුද්ධොති විඛ්යාසි ලොකෙ; ()
පඤ්චන්නං ඛන්ධාන මට්ඨාරසන්නං
ධාතූනං චක්ඛාදිනං බාරසන්නං,
සම්මා සාමං බුජ්ඣිතත්තා සයම්භු
සම්මා සම්බුද්ධොති විඛ්යාසි ලොකෙ; ()
12. ¶
රූපජ්ඣානානං චතුන්නං අරූප-
ජ්ඣානානඤ්චානුස්සතීනං දසන්නං,
ඛත්ති සාකාර’ප්පමඤ්ඤාසුභානං
කම්මට්ඨානානං නවන්නං භවානං; ()
බුද්ධත්තා සංසාර චක්කෙ අවිජ්ජා-
ද්යඞ්ගානං සච්චෙසුචාරොපණෙන,
සම්මාසාමං එස නිස්සඞ්ග ඤාණෙ
සම්මා සම්බුද්ධො විඛ්යාසි ලොකෙ; ()
පච්චුප්පන්නානාගතාතීත ධම්මෙ
නිබ්බානං නිස්සෙස පණ්ණත්ති ධම්මෙ,
සාමං අබ්භඤ්ඤාස්ය’නඤ්ඤොප දෙසො
සම්මා සම්බුද්ධොති විඛ්යාසි ලොකෙ; ()
සබ්බංඤෙය්යං තස්ස ඤාණන්ති කංහි
ඤාණම්පෙවං ඤෙය්ය ධම්මන්තිකංහි,
ඤෙය්යන්තට්ඨානොමඤාණස්සලාභා
සම්මාසම්බුද්ධොති විඛ්යාසි ලොකෙ; ()
ක්ලෙසානං යාවාසනාසතතීතාය
සද්ධිංයොක සම්මොහනිද්දාය සම්මා,
සාමංබුද්ධො මග්ග ඤාණෙන තස්මා
සම්මා සම්බුද්ධොති විඛ්යාසි ලොකෙ; ()
17. ¶
සත්තාධීසො පාරමීචොදිතත්තො
පල්ලඞ්කෙනාසජ්ජයො බොධිමුලෙ,
අම්භොජංක භානුප්පහාක සඞ්ගමෙන
සොභග්ගප්පත්තං පබුද්ධං’ව සාමං; ()
සාමං සම්මා’නඤ්ඤ සාධාරණග්ග-
මග්ගොභාසෙනප්පබුද්ධො සමානො,
සම්පත්තො සබ්බඤ්ඤුතාඤාණ සොභං
සම්මා සම්බුද්ධොති විඛ්යාසි තස්මා; ()
එවං සබ්බෙසං ධම්මානං
සම්මා සාමං බුද්ධත්තා සො,
සම්මා සම්බුද්ධො බුද්ධොති
සද්දො ලොකෙ අබ්භුග්ගඤ්ජි; ()
ඉති මෙධානන්දාභිධානෙනයතිනා විරචිතෙ සකලකවිජන හදයානන්දදානනිදානෙ ජිනවංසදීපෙ සන්තිකෙක නිදානෙ භගවතො කසම්මාසම්බුද්ධොති නාමපඤ්ඤත්තියා අභිධෙය පරිදීපො වීසතිමො සග්ගො.
තං ¶ ඛො පන භවන්තං
ගොතමං එවං කල්යාණෙ කිත්තිසද්දො අබ්භුග්ගතො
ඉතිපි සො භගවා විජ්ජාචරණ සම්පන්නොති;
සම්පන්නවිජ්ජාචරණෙ අවිජ්ජා-
ඝණන්ධකාරං භිදුරො පවීරො,
රාජ විජ්ජාචරණුබ්භවාය
උළාරකිත්තිස්සිරියා කථං තං; ()
අසඞ්ඛකප්පෙපි නිවුත්ථඛන්ධෙ
පෙය්යාලපාළිං විය ඤාණගත්යා,
කණ්ඨිරවස්සු’ප්පතනං යථෙව
සඞ්කිප්ප ඛිප්පං විසයාවලම්බං; (1)
3. ¶
සරො’තිසූරො සරභඞ්ගක සත්ථු-
ඛිත්තො සරව්යම්හි විරජ්ඣතෙ කිං
එවං අතිතෙසු භවන්තරෙසු
අසජ්ජමානං අවිරජ්ඣමානං; ()
යථිච්ඡිතට්ඨාන මතිතඛන්ධ-
සඞ්ඛාත මාහච්ච පවත්තමානං,
පුබ්බෙනිවාසානුගතඤ්හි ඤාණං
අනඤ්ඤසාධාරණමාසි යස්ස; ()
පහීණ’විජ්ජානුසයො ජිනො සො
විජ්ජායු’පෙතො පඨමාය තාය,
ඉච්චස්ස දණ්ඩාහතකංසපාති-
සද්දොව සම්පත්ථරි කිත්තිසද්දො; ()
6. ¶
හනීනප්පණීතාදි පභෙද වත්තෙ
උප්පජ්ජමානෙ ච නිරුජ්ඣමානෙ,
සත්තෙ යථාකම්මු’පගෙ ගතීසු
පසාදචක්ඛා’විසයෙ ච රූපෙ; ()
අනඤ්ඤ සාධාරණ දිබ්බචක්ඛු-
සඞ්ඛාතඤාණෙන පහස්සරෙන,
දිබ්බෙන චා’ලොක පරිග්ගහෙන
යෙනා’හිජානාති ජිනො අනෙජො; ()
චුතුපපාතබ්බිසයාය සත්ථා
විජ්ජායු’පෙතො දුතියාය තාය,
ඉච්චස්ස සම්පත්ථරි හෙම ඝණ්ටා-
ටඞ්කාරඝොසොරිව කිත්තිඝොසො; ()
දුක්ඛඤ්ච දුක්ඛප්පභවො නිරොධො
මග්ගො ච දුක්ඛස්ස නිරොධකො’ති,
චත්තාරි සච්චානි යථාසභාවං
පවෙදි ඤාණෙන සයම්භු යෙන; ()
10. ¶
යෙචා’සවා ආසවසම්භවො යො
තෙසං ඛයො යවා’සවනාසුපායො,
තං සබ්බමඤ්ඤාසි සයම්භු ඤාණ-
බලෙන යෙනා’සව විප්පමුත්තො; ()
ඛීණ’ති ජාතී වුසිත’න්ති සෙට්ඨ-
චරියං කතං’තී කරණිය මද්ධා,
නචා’පරන්ත්යෙ’ව මනන්තඤාණො
ඤාණෙන’භිඤ්ඤාය විහාසි යෙන; ()
12. ¶
සයම්භු සබ්බාසව සඞ්ඛයාය
විජ්ජායුපෙතො තතියාය තාය,
ඉච්චස්ස විප්ඵාරගහීරතෙරි-
රාවො’ව සම්පත්ථරි කිත්තිරාවො; ()
විජ්ජාහිහෙට්ඨා ගදිතාහි තීහි
සමඞක්ගි භුතස්ස තථාගතස්ස,
තදුබ්භවං කිත්ති සරීර බිම්බං
සතංමනොදප්පණගං විභාති; ()
චාතුම්මහාභූතිකරූපිකො යං
මාතාපිතුන්නං කරජම්හි ජාතො,
යො භත්තකුම්මාසහතොපි කායො
අනිච්චවිද්ධංසනභෙද ධම්මො; ()
පරිත්තකාමාවචරම්හි භුතො-
පාදාය භෙදම්හි තදත්තභාවෙ,
යං නිස්සිතං වෙදයිතත්ත සඤ්ඤා-
සඞ්ඛාර විඤ්ඤාණ පභෙදනාමං; ()
16. ¶
යො විප්පසන්නො මණිවංස වණ්ණො
තත්රාවුතං සුත්තමිවක්ඛිමා තං,
ඤාණක්ඛිනාරූප මවෙක්ඛි යෙන
සචක්ඛුමා තත්රසිතඤ්ච නාමං; ()
සීතාදිනා රුප්පණලක්ඛණන්ති
රූපඤ්ච නාමං නතිලක්ඛණන්ති,
තදුත්තරිං වෙදකකාරකො වා
අත්තාත්තභාවී පරමත්ථතො න; ()
අඤ්ඤොඤ්ඤසම්බන්ධවසෙන යන්තී
නාපඞ්ගුලන්ධා පුථගෙව යන්ති,
තථා’ඤ්ඤමඤ්ඤො’පනිධාය නාම-
රූපානි වත්තන්ති’හ නොවිසුන්ති; ()
19. ¶
වවත්ථයන්තස්සි’ති නාමරූපං
නිස්සත්තනිජ්ජිවසභාව මස්ස,
යා දිට්ඨි දුද්දිට්ඨිවිසොධනෙන
සමුට්ඨිතා දිට්ඨි විසුද්ධිසඞ්ඛා; ()
අවිජ්ජු’පාදානනිකන්තිකම්ම-
හෙතුබ්භවං රූපමරූපමාදො,
පකවත්තියං හෙතුචතූහි රූපං
වත්ථාදිහෙතුප්පභව’න්ති නාමං; ()
සබ්බත්ථ සබ්බෙසු සදා සමො න
නා’හෙතුකං තෙන නනිච්චහෙතු,
එවං තදුප්පාදක පච්චයානං
පරිග්ගහං යාය ධියා අකාසි; ()
22. ¶
අහං නු ඛො’සිං නනුඛො අහොසිං
ඉච්චා’ද්ය’තීතාදිපභෙද භුතා,
කඞ්ඛා’ස්ස කඞ්ඛාතරණබ්බිසුද්ධි-
සඞ්ඛාතපඤ්ඤාය විගඤ්ඡි යාය; ()
ඛන්ධා අතීතාදි පභෙදවන්තො
පරික්ඛයට්ඨෙන අනිච්ච ධම්මා,
භයාවහට්ඨෙන දුඛා අනත්තා
අසාරකට්ඨෙනි’ති සම්මසන්තො; ()
තාළිසධා ලක්ඛණපාටවත්ථං
ඛන්ධාන මෙසං නවධා’ථ නාථො,
තික්ඛින්ද්රියො සො භය සත්තකානං
වසෙන සම්මද්දිතනාමරූපො; ()
25. ¶
පඤ්ඤාසධා බන්ධුදයබ්බයානං
පරිග්ගහං යායධියා අකාසි,
යදා’ස්ස තාරුඤ්ඤවිපස්සනාය
උපක්කිලෙසා දස පාතුභූතා; ()
ඤාණක්ඛිණා යෙන තිලක්ඛණං සො
අද්දක්ඛි ධම්මෙසු තදා’පි තෙසු,
ජහාසු’පකෙලසපදුට්ඨමග්ගං
විපස්සනා සොධිතමග්ගගාමි; ()
27. ¶
වවත්ථපෙත්වාන පථාපථෙ’වං
විපස්සනාවීථි මනොක්කමිත්වා,
යා මග්ග’මග්ගික්ඛ විසුද්ධි නාම
සමුබ්භවා තීරණතික්ඛ බුද්ධි; ()
අනන්තරං තීරණුණපාරං
පත්තො පරිඤ්ඤාය පරික්ඛයාය,
නිප්ඵත්තියා යො නවඤාණුපෙතං
විසුද්ධි මාකඞ්ඛි විසුද්ධිකාමො;
පබන්ධතො චෙ’රියතො ඝනෙන
ඡන්නෙසු ධම්මෙස්ව’නුපට්ඨහන්නෙ,
තිලක්ඛණෙ යෙනු’දයබ්බයෙන
පුනාපි සො සම්මසි නාමරූපං;
30. ¶
උප්පාදභඞ්ගට්ඨිතිතො යදා’ස්ස
විවට්ටයිත්වාන විපස්සතො යං,
සඞ්ඛාරභඞ්ගෙ’ව පවත්ත මට්ඨ-
විධානිසංසංභවි භඞ්ගඤාණං; ()
විපස්සතො භඞ්ගමහිණ්හමස්ස
හුත්වා භයං වාළමිගාදයො’ව,
උපට්ඨිතා’තීතභවාදිභෙද-
භවත්තයං යං භයඤාණමාසි; ()
අථ’ස්ස ඛන්ධායතනාධි ධම්මා
උක්ඛිත්තඛග්ගා මධකාදයො’ව,
උපද්දවාදීනවතො විභුතා
පත්වා යදාදීනවඤාණ මාසුං; ()
33. ¶
සුවණ්ණහංසාදි’ව පඤ්ජරෙසු
භවෙසු දිට්ඨාදිනවෙසු තීසු,
නිබ්බින්දිතත්තො භුවනෙකනෙත්තො
යං නිබ්බිදාඤාණ මලත්ථ තිබ්බං; ()
පාසාදිතො පාසගතෙ’ව සත්තා
විමුත්තිකාමස්ස භවෙහි තීහි,
නිස්සෙසසඞ්ඛාර විමොක්ඛ කාමං
බභුව යං මුඤ්චිතුකාම ඤාණං; ()
අනිච්චදුක්ඛා’සුභතො ච ඛන්ධෙ
අනත්තතො භාවයතො අභිණ්හං,
තස්සා’සි සඞ්ඛාරවිමොක්ඛූපාය-
සම්පාදකං යං පටිසඞ්ඛඤාණං; ()
36. ¶
අත්තෙන වා අත්තනියෙන සුඤ්ඤො
ද්විධාත්ය’යං සඞ්ඛත ධම්මපුඤ්ජො,
එවං චතුද්ධා බහුධා ඡධා’පි
විපස්සතො බුද්ධිමතො අභිණ්හං; ()
යා ඛො සිඛාප්පත්තවිපස්සනාඛ්යා
වුට්ඨානගාමීනිච සානුලොමා,
සාමුද්දකාකීරිව කූපයට්ඨිං
තිලක්ඛණලම්බනිකා බභූව; ()
නහාරුදද්දූල්ල මිවග්ගිපත්තං
සඞ්ඛාරධම්මං පටිලියමානං,
විස්සට්ඨදාරං’ව උපෙක්ඛකස්ස
සඞ්ඛාරුපෙක්ඛා’සි මහෙසිනොයා; ()
39. ¶
ආග්රොත්රභුඤාණ මසෙසඛන්ධෙ
තිලක්ඛණ’රොපණ නින්නපොණං,
විපස්සනාඤාණ මනෙකභෙදං
යදෙ’ත්ථ සඞ්ඛෙපනයෙන වුත්තං; ()
විජ්ජාය සො මාරජි තාය තාය
විපස්සනාඤාණගතායු’පෙතො,
ඉච්චස්ස සංවඩ්ඪිත කිත්තිවල්ලි
ලොකාලවාලම්හි විකාස මාප; ()
මුඤ්ජා ඉසිකං අසිකොසියා’සිං
යථා කරණ්ඩා ඵණි මුද්ධරෙය්ය,
සබ්බඞ්ග පච්චඞ්ගික මින්ද්රියග්ගං;
මනොමයං රූපිමිතො සරීරා; ()
42. ¶
අඤ්ඤං සරීරං අභිනිම්මිණිත්වා
මහිද්ධිමා ඉද්ධිමතානු රූපං,
චෙතොවසිපක්පත්තවසිප්පධානො
ය්වාකාසි වෙනෙය්යජනානමත්ථං; ()
මහිද්ධිකො තායමනොමයිද්ධි-
සඞ්ඛාත විජ්ජාය සමන්විතො සො,
ඉච්චස්ස අබ්භුග්ගතකිත්තිරාවො
නිස්සෙසලොකං බධිරීකරිත්ථ; ()
එකොපිහුත්වා බහුධාච හොති
යො හොතිචෙ’කො බහුධාපි හුත්වා,
කරෙ තිරොභාව මථාවිභාවං
මහිද්ධිකො ඉද්ධිමතං චරිට්ඨො; ()
45. ¶
යථා නිරාලම්බනභොතලම්හි
යො ඉද්ධිමා විණ්ණවසි වසින්දො,
වජෙ තිරොපබ්බත ගෙහභිත්ති-
පාකාර මච්ඡිද්ද මසජ්ජමානො; ()
කරොති උම්මුජ්ජනිමුජ්ජනිද්ධිං
යො වාරිපිට්ඨෙරිව භුමිපිට්ඨෙ,
අභෙජ්ජමානො සලිලෙ සලීලං
පදප්පිතො යාති යථා පථව්යා; ()
පක්ඛී’ව යො සඞ්කමතෙ නභම්හි
පල්ලඞ්ක මාභුජ්ජ මහානුභාවං,
මහිද්ධිමන්තං රවිචන්දබිම්බං
සපාණිඵුට්ඨො පරිමජ්ජතෙ යො; ()
48. ¶
ආබ්රහ්මලොකාපි කලෙබරෙන
වසං පවත්තෙති මහිද්ධිමා යො,
සුවණ්ණකාරොවිය යංයදෙව
ඉච්ඡානුරුපාභරණබ්බිසෙසං; ()
යථිච්ඡිතං පච්චනුභොති ජාතු
නානාවිධං ඉද්ධිවිධං ජිනො යො,
සො තාය විජ්ජායපි සඞ්ගතො’ති
අබ්භුග්ගතො තස්ස යසොපබන්ධො; ()
සොතප්පසාදබ්බිසයං යථෙව
අද්ධානමග්ගං පටිපන්නපොසො,
විසුංවිසුං කාහළසඞ්ඛභෙරි-
වීණාදිසද්දං විවිධං සුණෙය්ය; ()
දූරන්තිකෙ මානුසකෙ ච දිබ්බෙ
උභොපිසද්දෙ සුඛුමෙ උළාරෙ,
විසුද්ධනිම්මානුසකෙත යෙන
සො දිබ්බසොතෙන සුණාති නාථො; ()
52. ¶
සමඞ්ගිභූතොති සදිබ්බසොත-
සඞ්ඛාතවිජ්ජාය ජිතාරි තාය,
අබ්භුග්ගතො තස්ස කවීභිගීත-
සිලොකසද්දො’ව සිලොකසද්දො; ()
සරාගචිත්තම්පි විරාගචිත්තං
සදොසචිත්තම්පි අදොසචිත්තං,
සමොහචිත්තම්පි විමොහ චිත්තං
සංඛිත්තවික්ඛිත්තගතම්පි චිත්තං; ()
54. ¶
මහග්ගතම්පී අමහග්ගතම්පී
සොත්තරං චිත්ත මනුත්තරම්පි,
සමාහිතම්පී අසමාහිතම්පි
විමුත්තචිත්තම්ප්ය’විමුත්තචිත්තං; ()
සකං මුඛඞ්කංවිය දප්පණම්හි
අච්ඡොදකෙ මණ්ඩනජාතිකො යො,
පරිච්ච චෙතො පරපුග්ගලානං
යෙනා’භිජනාති විමුත්තචෙතො; ()
සො තාය චෙතොපරියාභිධාන-
විජ්ජායු’පෙතොති දයානිධානො,
තිලොකගබ්භෙ’ක විතානසොභා
තතාන තස්සු’බ්භවසෙතකිත්ති; ()
57. ¶
විජ්ජාත්තයෙන’ට්ඨවිධාහි’මාහි-
විජ්ජාහු’පෙත’ස්ස තථාගතස්ස,
වෙනෙය්ය කුන්දාකරචන්දිකාභං
විභාති යාවජ්ජ යසොසරීරං; ()
සුමණ්ඩිතො සංවුතපාතිමොක්ඛ-
සඞ්ඛාතසීලාභරණෙන යෙන,
ඉරීයතෙ යො කරුණ නිධානො
තපොධනො සීලවතං පධානො ()
වෙළුපක්පදානදිවසෙන චාටු-
කම්යෙන දුතෙය්යපහෙනකෙන,
සො පාරිභට්යෙනපි මුග්ගසූප්ය-
සමෙන සච්චාලිකභාසණෙන; ()
60. ¶
අගොචරට්ඨාන මුපාසනෙන
විකොපයෙ කිම්පන පාතිමොක්ඛං,
හිත්වා අනාචාරමගොචරං තං
චරෙ සදාචාරසුගොචරං සො; ()
අනුප්පමාණෙසුපි සබ්බදස්සි
සාවජ්ජධම්මෙසු භයානුපස්සි,
ලද්ධග්ගමග්ගපඵලසිද්ධසීල-
සික්ඛාය සික්ඛාගරු සික්ඛතෙ සො; ()
62. ¶
ඛෙමං දිසං සඤ්චරතී’ති පාති-
මොක්ඛාධිසික්ඛාචරණෙන තෙන,
අබ්භුග්ගතො තච්චරණනු බන්ධො
ආදිච්චබන්ධුස්ස යසොපබන්ධො; ()
කන්තම්පිරූපායතනාදි ඡක්කං
චක්ඛාදිනා සො විසයීකරිත්වා,
නිමිත්ත’නුබ්යඤ්ජනගාහි නාථො
නහොති යෙනි’න්ද්රියසංවරෙන; ()
චක්ඛාදිඡද්වාර මසංවරිත්වා
රාගාදිධම්මා විහරන්ත මෙනං,
අත්වාස්ස වෙය්යුං සතිසංවරෙන
තස්සංවරත්ථං පටිපජ්ජි යෙන; ()
65. ¶
ඛෙමංදිසං සො චරණෙන තෙන
ජිතින්ද්රියො ඉන්ද්රියසංවරෙන,
අබ්භුග්ගතො සංචරතීති තස්ස
තිලොකනාථස්ස සිලොක සද්දො; ()
යෙ ලාභසක්කාරසිලොකකාමා
පාපිච්ඡකෙ’ච්ඡාපකතාසමානා,
කෙවි’ධලොකෙ චතුපච්චයානං
පටික්ඛිපිත්වා පටිසෙවනෙන; ()
සාමන්තජප්පාය චතුබ්බිධස්ස
ඉරියාපථස්සා’ඨපනාදිනාච,
කුහායනෙනා’ලපනාදිනාච
සච්චං හියා’නුප්පිය භාසනෙන; ()
68. ¶
අත්තා’වචට්ඨානු’පරොපණෙන
මුග්ගස්ස සූප්යෙනව පාරිභට්යා,
නෙමිත්ත කත්තාදිවසෙන මිච්ඡා-
ජීවෙන දුජ්ජීවික මාචරන්තී; ()
යථෙව තෙ නො භගවා කදාචි
කොහඤ්ඤවුත්යා’ලපනාදිනාච,
නෙමිත්ත නිප්පෙසිකතාය කිඤ්චි
ලාහෙන ලාභංක නිජිගිංස නෙන; ()
නිමිත්තසත්ථා’දිපකාසනෙන
ආජීවසීලං අවිකොපයිත්වා,
නමණ්ඩනත්ථං න විභුසණත්ථං
දවාය වා නෙව මදාය නෙව; ()
71. ¶
අනුප්පබන්ධට්ඨිතියා ඉමස්ස
කායස්ස චා’බාධ නිසෙධනත්ථං,
පවත්තියා පග්ගහනාය සෙට්ඨ-
චරියස්ස පොරාණ ඛුදාපනෙතුං; ()
නූප්පාදනත්ථඤ්ච නවං ජිඝච්ඡං
යාත්රාය කායස්ස’නවජ්ජතාය,
සුඛං විහාරාය ච භොජනම්හි
මත්තඤ්ඤුකො භුඤ්ජති පිණ්ඩපාතං; ()
73. ¶
තිලොකනාථො චරණෙන තෙන
මත්තඤ්ඤුභාවෙන හි භොජනම්හි,
ඛෙමං දිසං සඤ්චරතීති ලොකෙ
අබ්භුග්ගතො තස්ස සිලොක සද්දො; ()
දිවා නිසජ්ජාය ච චඞ්ක මෙන
තථා රජන්යා’වරණීය ධම්මා,
සුද්ධන්තරො ද්වීහි’රියාපථෙහි
සපච්ඡිමෙවා පඨමම්හි යාමෙ; ()
වුට්ඨානසඤ්ඤො සතිසම්පජඤ්ඤො
ස’මජ්ඣිමස්මිං මුනි දක්ඛිණෙන,
පස්සෙන කප්පෙති ච සීහ සෙය්යං
පාදෙ පදං ථොකක මතිබ්බිධාය; ()
76. ¶
අඞ්ගීරසො ජාගරියානුයොග-
ධම්මෙන සම්මාචරණෙන තෙන,
ඛෙමංදිසං සඤ්චරතීති තස්ස
අබ්භුග්ගතො අබ්භුතකිත්ති ඝොසො; ()
සම්බොධියා සද්දහනා සමිද්ධ-
විසුද්ධසද්ධාචරණෙන තෙන,
ඛෙමංදිසං සඤ්චරතීති තස්ස
අබ්භුග්ගතො අබ්භුතකිත්ති ඝොසො; ()
ගුථංයථා පාප ජිගුච්ඡනෙන
අරියෙන ලජ්ජාචරණෙන තෙන,
ඛෙමංදිසං සඤ්චරතීති ලොකෙ
අබ්භුග්ගතො තස්සසිලොකසද්දො; ()
79. ¶
පාපාසමුත්තාසනලක්ඛණෙන
ඔත්තප්පසඞ්ඛාචරණෙන තෙන,
ඛෙමං දිසං සඤ්චරතීති ලොකෙ
අබ්භුග්ගතො තස්ස සිලොක සද්දො; ()
අනඤ්ඤ සාධාරණ බාහු සච්ච-
ධම්මෙන ධීමා’චරණෙන තෙන,
ඛෙමංදිසං සඤ්චරතීති තස්ස
සමුබ්භවො’දාත යසොසධීසො; ()
ථාමෙන දළ්හෙන පරක්කමෙන
වීරියෙන වීරො චරණෙන තෙන,
ඛෙමංදිසං සඤ්චරතීති තස්ස
සමුබ්භවො’ දාත යසොසධී සො; ()
82. ¶
චිරක්රියානුස්සරණෙ’තිසූර-
තරාය සත්යා’චරණෙන සත්ථා,
ඛෙමංදිසං සඤ්චරතීති තස්ස
යසොපබන්ධො විසරිබභුව; ()
අනඤ්ඤසාමඤ්ඤගභීරඤාණො
අරියෙන පඤ්ඤාචරණෙන තෙන,
ඛෙමංදිසං සඤ්චරතීති තස්ස
යසොපබන්ධො විසරීබභුව; ()
යො දිට්ඨ ධම්මම්හි සුඛාවහස්ස
විනිස්සටස්සා’චරණෙහි යස්ස,
චතුක්කඣානස්ස නිකාමලාභී
අකිච්ඡලාභී භගවා’සි බුද්ධො; ()
නිකාමලාභෙහි චතූහි රූප-
ජ්ඣානෙහි නාථො චරණෙහි තෙහි,
ඛෙමංදිසං සඤ්චරතීති ලොකෙ
අබ්භුග්ගතො තස්ස යසො පබන්ධො; ()
86. ¶
තීහ’ට්ඨහි විජ්ජාහි
තිපඤ්චචරණෙහි’මෙහි සම්පන්තස්ස,
විජ්ජාචරණ විසුද්ධං
යසොසරීරං විරාජතෙ යාවජ්ජ ()
ඉති මෙධානන්දාභිධානෙනයතිනා විරචිතෙ සකලකවිජන හදයානන්දදානනිදානෙ ජිනවංසදීපෙ සන්තිකෙ නිදානෙ භගවතො විජ්ජාචරණ සම්පන්නොති නාමපඤ්ඤත්තියාඅභිධෙය පරිදීපො එකවීසතිමො සග්ගො.
තංඛො පන ¶ භවන්තං ගොතමං එවං කල්යාණො කිත්තිසද්දො අබ්භුග්ගතො ඉතිපි සො භගවා සුගතොති.
සොභනගමනත්තා සුගතොති.
ගමන මාහු ගතන්ති සුසොභනං
අරියමග්ගගතෙන සිවංදිසං,
(දුතවිලම්බිත)තා’පගතො ගතො
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
ගමන මාචරියා ය මනුත්තර-
විභවදං පවදන්ති’හ සොභනං,
තදරියෙන ගතෙන ගතො යතො
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
මුනි තිමණ්ඩලඡාදනතප්පරො
සුපරිමණ්ඩල මන්තරවාසකං,
කනකකත්තරියා සුනිවාසයෙ
නවදලං කමලං’ව විකන්තයං; ()
4. ¶
කනකදාමවරෙන පරික්ඛිපං
පදුම හත්ථ මිවො’පරි බන්ධති,
සමුනි ථාවරවිජ්ජුලතාසිරි-
මුසිතචාරිකලෙබරබන්ධනං; ()
සිරිඝණො ඝනකඤ්චනචෙතියෙ
රතනකම්බලවත්ථ මිවා’හතං,
තරුණභානුපභාරුණචීවරං
සිරිසරීරවරෙ පටිසෙවති; ()
සමුනි ජාලවිනද්ධමනොහර-
කරතලෙහි සුනීලමණිප්පභං,
උපලපත්ත මලඞ්කුරුතෙ යථා
භමරමම්බුරුහෙහි සරොවරො; ()
7. ¶
වජති සොභන මින්දසරාසන-
ජටිතජඞ්ගමමෙරුරිව’ඤ්ජසෙ,
සමණමණ්ඩනමණ්ඩිතවිග්ගහො
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
සුරගජො’රිව නන්දනකානනා
මණිගුහාය හරී’ව යුගන්ධරා,
නවරවින්දුරි’වා’මරවාපිතො
සමදහංසවරො’ව’හිනික්ඛමං; ()
වනගුහාදිතපොවනතො සුභං
වජති නික්ඛමියා’සමරූපිමා,
නිරුපමස්සිරියා භුස මුල්ලසං
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
10. ¶
විසරවිප්ඵුරිතා’මිතරංසිනා
සුපරිසෙකසුවණ්ණරසෙනි’ව,
වජති පිඤ්ජරිතො වසුධම්බරං
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
කරිවරො’ව කරීහි පුරක්ඛතො
සකලපාපමලා’පගතො සයං,
වජති විතමලෙහි නිසෙවිතො
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
අසමබුද්ධවිලාසලවෙන යො
අභිභවං සනරාමරවිබ්භමං,
පටිපථං පටිපජ්ජති සොභනං
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
13. ¶
පුරිමපච්ඡිමදක්ඛිණවාමතො
පභවදෙහපභාහි පහාසයං,
රතන’සීතිමිතං වජතෙ භුවි
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
නිගමගාමපුරිසු ච චාරිකං
චරති යො කරුණාපරිචාරිකො,
අමිතසත්තමනොරථ මාවහං
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
කුමුදපඞ්කජ චම්පකමාලති-
කුසුමවුට්ඨිසුඵස්සිතවිග්ගහො,
වජති චාරුතරං ජලිතිද්ධිමා
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
16. ¶
තගරකුඞ්කුමලොහිත චන්දන-
සුරභිචුණ්ණවිකිණ්ණමහාපථෙ,
වජති ගන්ධගජො විය සොභනං
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
තුරියරාව සතානුගතත්ථුති-
පදසතෙහි අභිත්ථුතසග්ගුණො,
වජති හංසවිලාසිතගාමියො
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
සුරනරාදිවිලොචනභාජන-
පිවිතරූපවිලාසසුධාරසො,
වජති සීහවිජම්භිතවික්කමො
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
19. ¶
චරණතාමරසස්සිරිභාරතං
අනධිවාසිනි’වා’වනිකාමිනී,
වජති තම්හි පවෙධති කම්පති
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
සුඛුමකුන්ථකිපකිලලිකමක්ඛිකා-
මකසකීටපටඞ්ග මනුද්දයො,
වජති යො අවිහෙඨය මඤ්ජසෙ
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
ඨපිතචක්කවරඞ්කිතදක්ඛිණ-
චරණ පඞ්කජ පිඤ්ජරිතඤ්ජසො,
වජති යො පඨමං යදි නික්ඛිපං
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
22. ¶
අනුපලිත්ත මලෙහි සමං ඵුසං
කමලකොමලපාදතලෙහි යො,
වජති ධූතමලං වසුධාතලං
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
භවති භෙරිතලං’ව පකසාරිත-
චරණතාමරසෙහි සුදුග්ගමං,
අවනතුන්නතඨාන මපාවනී
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
පථවිතු’බ්භවපඞ්කජමුද්ධනි
ඨපිතකොමලපාදතලම්බුජො,
වජති රෙණුපිසඞ්ගසුභඞ්ගිමා
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
25. ¶
වජති අන්තමසො’පලසක්ඛරා
සකලිකාකඨෙලා’පි සකණ්ටකා,
අපවජන්ති පථා දිපදුත්තමෙ
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
නිජපදං අතිදුර මනුද්ධරං
අතිසමීප මනික්ඛිප මඤ්ජසෙ,
වජති ගොප්ඵකජානු මඝට්ටයං
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
27. ¶
අතිලහුං සනිකං සමිතින්ද්රියො
න චරතෙ චරතෙ ජුතියු’ජ්ජලං;
භුවි සමෙ විසමෙ අසමො සමං
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
අනවලොකිය උද්ධමධොදිසං
අනුදිසඤ්ච චතුද්දිස මඤ්ජසෙ,
වජති යො යුගමත්ත මපෙක්ඛකො
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
තිමදබන්ධුරසින්ධුරකෙසරී-
ගතිවිලාසවිඩම්බනවික්කමො,
වජති පාදතලඞ්ක මදස්සයං
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
30. ¶
නිරුපමජ්ජුතියා පුරිසාසභො
වසභරාජපරාජිතවික්කමො,
වජති සඤ්ජනයං ජනසම්මදං
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
සූරියරංසි සමෙති පවායති
කුසුමගන්ධසුගන්ධසමීරණෙ,
වජති තබ්බිමලඤ්ජසමජ්ඣගො
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
ජලධරා පුරතො ජලබින්දවො
නරමරූ කුසුමාති කිරන්තිපි,
තදුපසත්තරජම්හි පථෙ වජෙ
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
33. ¶
රුචිරචාමරඡත්තධරාමරා-
සුරනරෙහි’පි ගච්ඡති සක්කතො,
ගරුකතො මහිතො පතිමානිතො
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
යදි මිගින්දගජින්දතුරඞ්ගම-
මිගවිහඞ්ගමනාදසුපූජිතො,
වජති පුප්ඵවිතානධරො සිරෙ
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
නයනතොරණචාරුතර’ඤ්ජසෙ
පරිලසන්ති ගතෙ ජිනකුඤ්ජරෙ,
සකසකා’භරණානි’පි පාණිනං
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
36. ¶
භවති අච්ඡරියබ්භුතමඞ්ගල-
ඡණමහුස්සවකෙළිනිරන්තරං,
තිභුවනං සුගතෙ සුගතෙ පථෙ
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
සිව මසඞ්ඛතධාතු මනුත්තරං
පරමසුන්දරඨාන මනාසවං,
විගතජාතිජරාමරණං ගතො
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
මුරජදුන්දුභිඡිද්ද මිවො’පරි
නභසි යාවභවග්ග මසංවුටං,
විවට කමෙති යදුබ්භවපඞ්කජ-
පමිතියා ජිනසඞ්ඛ මපාදිසෙ; ()
39. ¶
යදපි මණ්ඩනභුමි සුබොධියා
අචලඨාන මනඤ්ඤවලඤ්ජියං,
ලලිතපිඤ්ජකලාපනිභො යහිං
විජයබොධි ඉදානි’පි රාජතෙ; ()
පඨම මුබ්භව මන්තපභඞ්ගුරං
වසුමතීයුවතිහදයොපමං,
තද’පි කසුන්දරඨාන මුපාගතො
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
යදපි බොධිපදන්ති පවුච්චති
අරියඤාණමිහග්ග මනුත්තරං,
යද’පි ඤාණ මනාවරණං තථා
නිඛිලඤෙය්යපථා’නතිවත්තනං; ()
42. ¶
පුරිමජාතිසු පූරිතපාරමි-
බලවපච්චයසන්තිපරායණො,
තද’පි සුන්දරඨාන මුපාගතො
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
අරියමග්ගචතුක්කපහීණකං
නපුනරෙ’ති කිලෙසගතං සතං,
අපුනරාගමනං සුගතො යතො
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
44. ¶
සුමති සුඨුගතො පණිධානතො
ප්පභුති යාව ජයාසනුපාසනං,
තිදසපාරමියො පරිපූරයං
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
තදුභයන්තභවාභවදිට්ඨියො
අනුපගම්ම ගතො හිතමාවහං,
පටිපදාය හි සුට්ඨුතරාය යො
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
රුචිරභාරතිභත්තුතිභොචතු-
පරිසමජ්ඣගතො වියකෙසරි,
ගදති වීතභයො ගිරමාසභිං
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
47. ¶
සුරභිනා මුඛතාමරසෙ වචී-
සුචරිතප්පභවෙන සුභාසිතං,
ගදති ධම්මසභං පරිවාසයං
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
රතිකරං කරවීකවිරාවතො
පටුතරං සුතරං සරසං ගිරං,
ගදති සොතරසං පරිසත්තරෙ
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
ගදති සබ්බවචීදුරිතෙහි යො
පවිරතො අභිසන්ධිය භින්දිය,
අවිතථෙන තථඤ්ච කථංකථා
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
50. ¶
ථිරකථං නකදාවි විසංවදො
ගදති පච්චයිකං අචලාචලං,
පරිසගො චතුසච්චදසො සදා
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
සහිතභින්නජනෙසුදයාපරො
අනුපදානියමෙව’භිසන්ධියං,
ගදතියොවචනංපටිගණ්හියං
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
පියකරං සුකුමාරතරං ගිරං
සුතිසුඛං සුගමං හදයඞ්ගමං,
ගදති නෙල මනෙලගලං යතො
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
53. ¶
විහිතවාණිවිලාසිනිසඞ්ගමො
සුමති සාමයිකං සමයං විදූ,
ගදති භුත පවත්ති මනඤ්ඤථා
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
ගදති ඤෙය්යපදත්ථවිදො සදා
ජනහිතත්ථ මනත්ථපනූදනං,
ගදිත මත්ථගතං උභයත්ථදං
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
55. ¶
සකලසඞ්ඛතධම්මවිමුත්තියා
ගදති දම්ම මසඞ්ඛධාතුයා,
අරියමග්ගඵලෙහි’පි නිස්සිතං
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
විනයවාදි විනෙය්යජනෙ යතො
විනයනත්ථ මනත්තනයත්විතං,
විනයනිස්සිතකං ගදතෙ කථං
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
හදයකොසනිධානවතිං සදා
සදුපමං පරියන්තවතිං කථං,
ගදති මඤ්ජුගදො වදනං වරො
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
58. ¶
මුනි රසඞ්කුවිතානනපඞ්කජො
පුරිමමෙව ගිරං පරිසන්තරෙ,
ගදති අට්ඨවිධඞ්ගිකක මාසභිං
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
අවිතථං විතථම්පි නිරත්ථක-
මපි කථං සුණතං පිය මප්පියං,
නහිවදන්ති කදාචි තථාගතා
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
60. ¶
අවිත්ථං සුණතං පකිය මප්පියං
අභිවදන්තී සදත්ථසිතං කථං,
ය’දහිවොහරණෙ සමයඤ්ඤුනො
ඉතිපි සො සුගතො සුගතො සියා; ()
තාය තාය’භිසාවයං ජනතං සකාය නිරුත්තියා
එහිසාගතවාදි ගොතමගොත්තකෙතු තථාගතො,
මූලමාගධිභාසයා ගදතෙ සභං කපරිතොසයං
තෙන සො භුවනත්තයෙ සුගතො සියාති සුවිස්සුතො; ()
62. ¶
ලොකං ලොකප්පභවං
ලොකනිරොධඤ්ච ලොකමොක්ඛූපායං,
චතුභී අභිසමයෙහි
නාථො සම්මා ගතො තතො සො සුගතො; ()
ඉති මෙධානන්දාභිධානෙන යතිනාන විරචිතෙ සකලකවිජන හදයානන්දදානනිදානෙ ජිනවංසදීපෙ සන්තිකෙක නිදානෙ භගවතො සුතගොති පඤ්ඤත්තියා අභිධෙය පරිදීපො. බාවීසතිමො සග්ගො.
තංඛො පන ¶ භවන්තං ගොතමං එවං කල්යාණො කිත්තිසද්දො අබ්භුග්ගතො. ඉතිපිසො භගවා ලොකවිදූති.
තස්ස ස (දොධක) ලක්ඛණචාරු-
චක්කවර’ඞ්කිතපාදතලස්ස,
ලොකවිදූ’තිපි යාව භවග්ගා
එකසිලොකරවො උදපාදි; ()
ලක්ඛණමූලනිරොධනිරොධො-
පායවසෙන පකි ලොකකමසෙසං,
යො පටිවිජ්ඣි තිලොකහිතො කඝො
ලොකවිදූති පවුච්චති තස්මා; ()
ලොකමිධෙව කලෙබරමත්තෙ
ලොකනිදානනිරොධමවෙදි,
ලොකනිරොධකරංක පටිපත්තිං
ලොකවිදූති පවුච්චති තස්මා; ()
4. ¶
ලොකමහම්බුධිපාරගු සත්ත-
සඞ්ඛතභාජනලොකපභෙදං,
සො භගවා’නවසෙසමවෙදි
ලොකවිදූති පවුච්චති තස්මා; ()
සො හි භවාභවදට්ඨිසභාව-
ඤාණනුලොමිකඛන්තිපභෙදං,
ආසයධම්ම මබුජ්ඣි පජානං
ලොකවිදූති පවුච්චති තස්මා; ()
6. ¶
පාතුභවං සති කාරණලාභෙ
සත්තවිධානුසයම්පි ජනානං,
සො පටිවිජ්ඣි විචට්ටිතලොකො
ලොකවිදූති පවුච්චති තස්මා; ()
රජ්ජනදුස්සනමුය්හනසද්ධා-
බුද්ධිවිතක්කවිමිස්සවසෙන,
සො චරිතං පටිවිජ්ඣි පජානං
ලොකවිදූති පවුච්චති තස්මා, ()
හීනපණීත’ධිමුත්තිවසෙන
දුබ්බිධමෙව’ධිමුත්ති මවෙදි,
ලොකනිරුත්තිවිදො ජනතාය
ලොකවිදූති පවුච්චති තස්මා; ()
9. ¶
අප්පරජක්ඛ මනුස්සදපාපං
උස්සදපාප මුළාරරජක්ඛං,
දුබ්බිධලොකමබුජ්ඣි යතොසො
ලොකවිදූති පවුච්චති තස්මා; ()
ඉන්ද්රියපුබ්බපරොපරියත්ති-
ඤාණපභො තිඛිණින්ද්රියලොකං,
සො පටිවිජ්ඣික මුදින්ද්රියලොකං
ලොකවිදූති පවුච්චති තස්මා; ()
වට්ටවිවට්ටපතිට්ඨ මසාධු-
සාධුසභාවගතං භගවා සො,
ද්වාක්තිකෙ’තරලොක මවෙදි
ලොකවිදූති පවුච්චති තස්මා; ()
12. ¶
සාධුපසත්ථසදත්තනියාමං
ඤාපයිතුං සුකරාසුකරම්පි,
සත්තනිකායමවෙදි යතො සො
ලොකවිදූති පවුච්චති තස්මා; ()
කම්මකිලෙසවිපාකවිබන්ධ-
මුත්ත්යවිමුත්තිගතෙ පටිවිජ්ඣි,
භබ්බජනෙය මභබ්බජනෙ සො
ලොකවිදූති පවුච්චති තස්මා; ()
නිප්ඵලතාය නවුත්තමනන්ත-
සත්තපමාණ මනාවරණෙන,
ඤාණබලෙන සයං විදිතංහි
ලොකවිදූති පවුච්චති තස්මා; ()
15. ¶
වුත්තනයෙනි’හ සො මුනි සත්ත-
ලොකමනෙකවිධං පටිවිජ්ඣි
සත්තනිකායසරොජවනෙ’ණො
ලොකවිදූති පවුච්චති තස්මා; ()
පච්චයසණ්ඨිතිකං පටිවිජ්ඣි
සඞ්ඛතලොකමසඞ්ඛතදස්සි,
එකවිධම්ප්යවරොපිතලොකො
ලොකවිදූති පවුච්චති තස්මා; ()
රුප්පණලක්ඛණතො’ඛිලරූපං
නාමසලක්ඛණතො චතුනාමං,
දුබ්බිධලොක මවෙදි මුනින්දො
ලොකවිදූති පවුච්චති තස්මා; ()
18. ¶
ලොකහිතො සුඛදුක්ඛමුපෙක්ඛා-
වෙදයිතත්තිකතො සුවිභත්තං,
සො භගවා කපටිවිජ්ඣි තිලොකං
ලොකවිදූති පවුච්චති තස්මා; ()
පඤ්චවිධංක මුනි බන්ධවසෙනා-
හාරවසෙන චතුබ්බිධලොකං,
ලොකපදීපනිභො පටිවිජ්ඣි
ලොකවිදූති පවුච්චති තස්මා; ()
අද්වයවාදි සළායතනාඛ්ය-
ඡබ්බිධලොකමවෙදි ජිනො සො,
සත්තවිධම්පි මනට්ඨිතිලොකං
ලොකවිදූති පවුච්චති තස්මා; ()
21. ¶
ලාභපභුතික මට්ඨවිධම්පි
ලොකසභාවමවෙදි යතො සො,
සක්යමුනී නවසන්තනිවාසෙ
ලොකවිදූති පවුච්චති තස්මා; ()
සො දසබාරසධා’යතනානං
භෙදවසෙන තිලොකපදීපො,
ලොකමවෙදි තිලක්ඛණවෙදී
ලොකවිදූති පවුච්චති තස්මා; ()
ධාතුවසෙන යතො සුවිභත්තං
ලොක මථ’ට්ඨදසප්පරිමාණං,
සඞ්ඛතලොකභිදො පටිවිජ්ඣි
ලොකවිදූති පවුච්චති තස්මා; ()
24. ¶
සො මණිකඤ්චනරූපියමුත්තා-
සඞ්ඛපවාලසිලාකඨලාදිං,
ලොකමවෙදි අතින්ද්රියබද්ධං
ලොකවිදූති පවුච්චති තස්මා; ()
රුක්ඛලතාඵලපල්ලවපත්ත-
පුප්ඵපකරාගපභෙදවසෙන,
සො සුඛුමන්තරලොකමවෙදි
ලොකවිදූති පවුච්චති තස්මා; ()
යත්තකමෙවු’තුජට්ඨකලාප-
රපගතං ඉහභාජනලොකෙ,
විජ්ජති තම්පටිවිජ්ඣි අසෙසං
ලොකවිදූති පවුච්චති තස්මා; ()
27. ¶
සො භගවා හිමවත්ත පමාණං
අට්ඨමහානිරයාදි පමාණං,
නාගසුපණ්ණවිමාන පමාණං
බ්රහ්මසුරාසුරලොක පමාණං; ()
පංසුජලානිලභුමි පමාණං
දීපසවන්තිසමුද්ද පමාණං,
මෙරුමහිධරකූට පමාණං
කප්පතරූරවිචන්ද පමාණං; ()
පච්චයසඞ්ඛතධම්මසමුහං
භාජනලොකගතං සකලම්පි,
උද්ධමධොතිරියංපටිවිජ්ඣි
ලොකවිදූති පවුච්චතිතස්මා; ()
30. ¶
ලොකාලොකකරො තිලොකතිලකොසො සත්තලොකං ඉමං
බුජ්ඣිත්ථා’නුසයාසයාදිවිධිනා සඞ්ඛාරලොකං තථා,
ආහාරාදිපමාණතාදිවිධිනා ඔකාසලොකං යතො
තස්මා ලොකවිදූති වුච්චති ජිනො සඞ්ඛාරලොක’න්තගො; ()
ඉතිමෙධානන්දාභිධානෙන යතිනා විරචිතෙ සකලකවිජන හදයානන්දදානනිදානෙ ජිනවංසදීපෙ සන්තිකෙනිදානෙ භගවතොලොකවිදූති නාමපඤ්ඤත්තියා අභිධෙයපරිදීපො තෙවීසතිමොසග්ගො.
තංඛො පන ¶ භවන්තං ගොතමං එවං කල්යාණො කිත්තිසද්දො අබ්භුග්ගතො ඉතිපි සො භගවා අනුත්තරො පුරිසදම්මසාරථීති.
අභාවතො පරමතරස්ස කස්සචි
ජනස්ස සග්ගුණවිසරෙහි අත්තනා,
සමාසනිබ්බචනනයෙන සො මුනි
අනුත්තරො සසි (රුචිරා)’නනම්බුජො; ()
තථාහි සො නරහරි සීලසම්පදා-
ගුණෙනි’මං අභිභවතෙ සදෙවකං,
සමාධිනා වරමතියා විමුත්තියා
විමුත්තිදස්සනගුණසම්පදායපි; ()
යතො නවිජ්ජති අධිසීලසම්පදා-
සමාධිධිපභුතිගුණෙහි තස්සමො,
කුතොනු විජ්ජති’හ තදුත්තරීතරො
සියා තතොප්ය’ය මසමො මහාමුති; ()
4. ¶
නිරූපමො අසමමුනීහි සොමුනි
යතො සමො අසමසමො සියා තතො,
තථාගතස්සි’හ දුතියස්ස කස්සචි
අභාවතො අදුතියකො තථාගතො; ()
යතො නවිජ්ජති පටිමාපි තස්සමා
සමො තදා’සමතනුසම්පදායපි,
සහායකො නහි පටිවිද්ධබොධියා
තතො යමප්පටිම’සහායකො මුනි; ()
කලෙබරෙනපි අභිරූපහාරිනා
ගුණෙහි තප්පටිසමපුග්ගලො නහි,
නචත්ථි පාවචනවිභාගකපක්පනෙ
සයං විනා භුවි පටිභාගපුග්ගලො; ()
7. ¶
අනඤ්ඤගොචරවරබොධිසිද්ධියා
ස’හං සයම්භුති පටිපුග්ගලොනහි,
පටිඤ්ඤමප්පයිතු මලං සයං විනා,
අනුත්තරො’තිපි නරදම්මසාරථි; ()
සුදන්තපුග්ගලදමිතබ්බපුග්ගලෙ
දමෙති සාරයති අදන්තපුග්ගලෙ,
යතො ජිනො විනයනුපායකොවිදො
අනුත්තරො’තිපි නරදම්මසාරථි; ()
9. ¶
යථා හයෙ මුදුකගුණෙඛන සාරථි
තථාගතො සුගතිකථාය ධම්මියා,
දමෙති සාරයති තථා තථාගතෙ
අනුත්තරො’තිපි නරදම්මසාරථි; ()
යථා හයෙ ඵරුසගුණෙන සාරථි
අපායතජ්ජනවිධිනා තථාගතො,
දමෙති සාරයති තථා තථාගතෙ
අනුත්තරො’තිපි නරදම්මසාරථි; ()
අදම්මියෙ මුදුඵරුසෙන සාරථි
යථා’භිමාරයති තථා තථාගතො,
ජහාත්ය’නොවදිය නචානුසාසිය
අනුත්තරො’තිපි නරදම්මසාරථි; ()
12. ¶
කරී’භිධාවති දමකෙන සාරිතො
පුරත්ථිමාදිසු දිසමෙව කෙවලං,
අනුත්තරෙන හි නරදම්මසාරථි-
ජිනෙන සාරිතපුරිසානතාදිසා; ()
නිසජ්ජ කත්ථචි සයනාසනම්හි තෙ
දිසාසු අට්ඨසු අතිසඞ්ගචාරිනො,
විධාවරෙ තුරිතමනුත්තරං දිසං
අනුත්තරො’තිපි නරදම්මසාරථි; ()
පතිට්ඨිතෙ මුනි’රධිසීලසික්ඛයා
වසී’නුසාසිය අධිචිත්තසික්ඛයා,
යථාරහං දමයති භබ්බපුග්ගලෙ
අනුත්තරො’තිපි නරදම්මසාරථි; ()
15. ¶
සමාහිතෙ මුනි රධිචිත්තසික්ඛයා
විපස්සනාය’පි සමණෙ’නුසාසිය,
යථාරහං දමයති බොධනාරහෙ
අනුත්තරො’තිපි නරදම්මසාරථි; ()
තථුපරූපරි පටිවෙධපත්තියා
යථාක්කමං අනරියසෙක්ඛපුග්ගලෙ,
දමෙති සො විනයති ලොකනායකො
අනුත්තරො’තිපි නරදම්මසාරථි ()
17. ¶
විනෙය්යබන්ධවමනකුන්දචන්දිමා
විනෙසි කොසලමගධාධිපාදයො,
අනෙකඛත්තියපුරිසෙ විනායකො
අනුත්තරො’තිපි නරදම්මසාරථි; ()
කුදිට්ඨිකුඤ්ජරහරි කූටදන්තභු
සුරාදිභූසුරපුරිසෙ විභාවිනො
ජිනාසභො විනයි යතො’නුසාසිය
අනුත්තරො’තිපි නරදම්මසාරථි; ()
උපාලිනාමිකපමුඛෙ දුරාසදෙ
විනායකො ගහපතිපණ්ඩිතෙ පුථු
විනෙසි සො උපනයනක්ඛමෙ යතො
අනුත්තරො’තිපි නරදම්මසාරථි; ()
20. ¶
අසච්චදිට්ඨිකමපි සච්චකව්හයං
අනඤ්ඤවෙනයිකනිගණ්ඨනායකං
විනෙසි තප්පභුතිදිගම්බරෙ ජිනො
අනුත්තරො’තිපි නරදම්මසාරථි; ()
ජිනාසභො සභියසුභද්දසඤ්ඤිනො
තප්පස්සිනො තිමිසභිදො සධම්මියා
කථායි’තොබහි සමණෙපි සික්ඛයි
අනුත්තරො’තිපි නරදම්මසාරථි; ()
දමෙසි සොමුනි උරුවෙලකස්සප-
ගයාදිකස්සපජටිලාදිකෙ යතො,
ජටාධරෙ විජටිතජාලිනීජටො
අනුත්තරො’තිපි නරදම්මසාරථි; ()
23. ¶
පහාණසංවරවිනයුත්තරො මුනි
අනෙකඛත්තියසමණෙපි සාසනෙ,
විනෙසි සාරථිරිව උත්තරුත්තරිං
අනුත්තරො’තිපි නරදම්මසාරථි; ()
මනුස්සසොණිතපිසිතාසනෙහි සො
විනෙසි පීවරජඨරං නිසාචරං,
සුඝොරමානවක මනෙකරක්ඛසෙ
අනුත්තරො’තිපි නරදම්මසාරථි, ()
විනායකො සුවිනයි රාහුනාමිකං
මහත්තභාවික මසුරාධිපං යතො,
සුරාධිපප්පභුතිසුරෙ තථා’සුරෙ
අනුත්තරො’තිපි නරදම්මසාරථි; ()
26. ¶
පජාපතිං නිඛිලපජානුකම්පකො
බකාභිධානිකම්පි තුච්ඡලද්ධිකං,
විනෙසි සො නදිතරනීරජාසනෙ
අනුත්තරො’තිපි නරදම්මසාරථි; ()
කසඞ්කුසෙහි’පි අවිනෙය්යකෙ යතො
තිරච්ඡජාතිකපුරිසෙ නරාසභො,
විනෙසි සො තිසරණසිලසංවරෙ
අනුත්තරො’තිපි නරදම්මසාරථි; ()
කපොලසෙචනමදකණ්ණචාමරං
හුතාසනාසනිරිවභිංසනං යතො,
දමෙසි මාරජි ධනපාලකුඤ්ජරං
අනුත්තරො’තිපි නරදම්මසාරථි; ()
29. ¶
විනෙසි සොමුනි හිමවන්තවාසිනං
පතාපපජ්ජල මපලාලභොගිනං,
ඛරං භයඞ්කර මරවාලභොගිනං
අනුත්තරො’තිපි නරදම්මසාරථි; ()
නන්දො’පනන්දු’රගපතිං මහොදර-
චූලොදරොරගපමුඛෙ ච නිබ්බිසෙ,
ධුමස්සිඛා’නලසිඛභොගීනො අකා
තෙනා’ප්යනුත්තරනරදම්මසාරථි; ()
දමනුපායකොවිදො හි බොධනෙය්යබන්ධවෙ
අරියමග්ගවීථිභාසුරං වරං සිවමපකුරං,
පටිපදාරථෙන සාරයි යථෙව සාරථි
පුරිසදම්මසාරථිති වුච්චතෙ අනුත්තරො; ()
ඉතිමෙධානන්දාභිධානෙන යතිනා වරචිතෙ සකලකවිජන හදයානන්ද දානනිදානෙ ජිනවංසදීපෙ සන්තිකෙනිදානෙ භගවතො අනුත්තරො පුරිසදම්මසාරථීති නාම පඤ්ඤත්තියා අභිධෙය පරිදීපො චතුබ්බීසතිමොසග්ගො.
තංඛො පන ¶ භවන්තං ගොතමං එවං කල්යාණෙකිත්ති සද්දො අබ්භුග්ගතො ඉතිපි සොභගවා සත්ථා දෙවමනුස්සානංති.
කන්තාරං ඛරතක්කරං නිරුදකං කත්තාරමොතාරිමං
කන්තාරං මිගරාජකුඤ්ජරමහා (සද්දුලවික්කීළිතං),
කන්තාරං අවතාරභුරිජනතං යො සත්ථවාහො සුධි
තාරෙත්වා නයතෙ දයාපරවසො ඛෙමන්තභුමිං යථා; ()
ඉච්චෙවංකරුණානිධානහදයො සංසාරදුක්ඛාතුරෙ
සත්තෙ ජාතිජරාවිකාරමරණස්සොකාදිකන්තාරතො,
තාරෙත්වා දසසංකිලෙසගහනා පාපෙසි ඛෙමංපුරං
තස්මා සත්ථුපසත්ථකිත්තිවිසරො සත්ථා’ති සම්පත්ථරී; ()
3. ¶
අත්ථා’නත්ථවිචාරණා’තිචතුරො ලොකුත්තරත්ථෙන’පි
යස්මා සාසති ලොකියෙන උභයෙන’ත්ථෙනලොකං ඉමං,
සබ්රහ්මං සනරාමරං සසමණං සබ්රාහ්මණං යොහි සො
සත්ථා’ත්වෙව පසත්ථකිත්තිනිකරො සත්ථාරමබ්භුග්ගතො; ()
භීතිං ජාතිජරාරුජාදිකසිරං නිස්සාය ජාතංහි යො
සත්ථා සත්ථධරොරිවා’රිවිසරං නික්ඛිත්තසත්ථො සදා,
සත්තානං තසසතෙ විහිංසති ධියා සිද්ධත්ථසාරො තතො
සො සත්ථා’ති යසොසරීරසුරභී ලොකත්තයං ව්යාපයී; ()
ලොකත්ථාභිරතො අනත්ථවිරතො ජාත්යාදිකන්තාරතො
උත්තාරෙතිච සත්ථවාහසදිසො යො අත්ථධම්මෙනවා,
සත්තෙ සාසති හිංසතී’ති ජනතාසන්තානජාතං භයං
වුත්තා’න්වත්ථවසෙන සොහිභගවා සත්ථාති වණ්ණීයතෙ; ()
තංඛො පනභවන්තං ¶ ගොතමං එවංකල්යාණෙ කිත්තිසද්දො අබ්භුග්ගතො ඉතිපිසො භගවා බුද්ධොති.
යො සඞ්ඛාරවිකාරලක්ඛණපරොසඞ්ඛාරපඤ්ඤත්තිසු
ඤෙය්යත්ථෙස්ව’නනුස්සුතෙසු පුරිමං චත්තාරි සච්චානි’පි,
බුජ්ඣිත්වා’චරියොපදෙසරහිතො තත්ථෙව සබ්බඤ්ඤුතං
පත්තො ඤාණබලෙසු පාපුණි වසීභාවං සයමභුක සයං; ()
7. ¶
බොධෙතා’ති පජාය නිබ්බචනතො සච්චානි සො බුජ්ඣිතා
සච්චානීති’පි සච්චවාදි භගවාක නිස්සෙසඤෙය්යස්සපි,
මත්යා බුජ්ඣනසත්තියා මහතියා යස්මා සමඞක්ගී තතො
බුද්ධො නාමසියාති කිත්තිවිසරො තම්බුද්ධමබ්භුග්ගතො; ()
යෙසංජ බොධනවසත්තියා සුමතියා චා’නඤ්ඤනෙය්යො සයං
බුද්ධත්තා ච යථාවිකාසපදුමං සො බුජ්ඣනට්ඨෙනපි,
නානාබුද්ධගුණස්ස විස්සවනතො බුද්ධොති සුද්ධොදනී
අබ්භුග්ගඤ්ඡි තිබුද්ධඛෙත්තභවනෙ තංකිත්තිගීතස්සරො; ()
9. ¶
රාගස්සාධිගතග්ගමග්ගමතියා දොසස්ස මොහස්සපි
ඡින්නත්තා ච සමුලඝාතමඛිලකෙලසාරිවග්ගස්සපි,
සො ඛීණාසවතාය චොපධිපරිච්චාගෙන බුද්ධොත්යයං
උච්චාරියති චාරිකිත්තිරචනා විඤ්ඤූහි යාවජ්ජපි; ()
ධම්මස්සාමි යථා පබුද්ධපුරිසො ඔක්කන්තනිද්දක්ඛයා
නාජ්ඣො’තිණ්ණකිලෙසමිද්ධවිධමා බොධාපිතො කෙනචි,
බුද්ධම්භොජතිභානනො හී භගවා සාමං පබුද්ධො යතො
බුද්ධොනාමසියාති තබ්භවයසොඝොසො විභුසායතෙ; ()
ගත්යත්ථාවගමත්ථධාතුසමතාසබ්භාවතො වා ගතො
යෙනෙකායනමග්ගමුග්ගමතිමා එකො, හීසම්බුජ්ඣීසො,
සම්බොධිං ජයබොධිමූලමුපගො සත්තුත්තරො’නුත්තරං
බුද්ධොතී’ධ ජගත්තයෙ නිජයසො යාවජ්ජ විජ්ජුම්භතෙ; ()
12. ¶
ඛීණත්තා පරමාය මග්ගමතියා දුබ්බුද්ධියා බුද්ධියා
ලද්ධත්තාපි කඅනුත්තරුත්තරගුණාලඞක්කාරසාමග්ගියා,
සො සම්බොධිපරායණො සිරිඝණො බුද්ධොති සුද්ධොදනී
ලොකම්භොධිමලඞ්කරි නිජයසොකල්ලොලමාලාහි’මං; ()
සම්බුද්ධො’ති’මිනාපදෙන මුනිනො සච්චාවබොධාවහං
ඤාණං තප්පටිවෙධඤාණ මනඝං නා’ඤ්ඤෙහිසාධාරණං,
බුද්ධො’තී’ධ පදෙන සත්ථු කරුණාපුබ්බඞ්ගමං දෙසනා-
ඤාණං ඤෙය්යපදත්ථබොධනකරං ඤාණඤ්ච දස්සියතෙ; ()
14. ¶
තං සබ්බඤ්ඤුතඤාණථොමනවසා සම්මාදිසම්බුද්ධි’ති-
සද්දස්සා’රියමග්ගකිත්තනවසා බුද්ධොතිසද්දස්සච,
යොගො’පෙ’ත්ථකතො’ත්ය’භාසි විබුධො සො ධම්ම පාලාභිධො
බුද්ධානුස්සතිවණ්ණනාවිවරණෙ විඤ්ඤාතසත්ථාගමො; ()
ඉතිමෙධානන්දාභිධානෙන යතිනා විරචිතෙ සකලකවිජන හදයානන්දදානනිදානෙ ජිනවංසදීපෙ සන්තිකෙනිදානෙ සත්ථාදෙවමනුස්සානං බුද්ධොති නාමපඤ්ඤත්තීනං අභිධෙය පරිදීපො පඤ්චවීසතිමො සග්ගො.
තංඛො පන ¶ භවන්තං ගොතමං එවං කල්යාණෙ කිත්තිසද්දො අබ්භුග්ගතො ඉතිපි සොභගවා භගවාති.
කවිභාරතිපද්ධතිඡන්දසි ත-
ග්ගුණථොමන (තොටක) වුත්ය’භවි,
භගවා’ති විභත්තපදත්ථවතී
මධුරා සුණතං සුරතං මධුරා; ()
අධිසීලසමාධිමතිප්පභුති-
ගුණරාසිවිසිට්ඨතරස්ස තතො,
භගවා’ති සදෙවමනුස්සපජා-
පවරස්ස සගාරවනාම’මිදං; ()
භගවාවචනෙන පවුච්චති යො
සනිරුත්තිනයො වචනත්ථවරො,
ස’හි ගාරවසෙට්ඨවිසිට්ඨතරො
භගවාති නිමිත්තකනාමමිදං; ()
4. ¶
පරිපාචිතසඤ්චිතපාරමිතා-
මිතභාග්ය මනුත්තරියු’ත්තරියං,
යදි විජ්ජති’මස්ස අනඤ්ඤසමං
භගවා’ති පවුච්චති සො භගවා; ()
යදි මාරබලං පබලං සකලං
කදලී ද්විරදොරිව තාලවනං,
අසනී’ව කිලෙසමභඤ්ජි තතො
භගවා’ති පවුච්චති සො භගවා; ()
යදි භග්ගමකා’ඛිලලොභමපා-
ඛිලදොසමපා’ඛිලමොහමපි,
විපරීතමනොකණඤ්ච තතො
භගවා’ති පවුච්චති සො භගවා; ()
7. ¶
යදි කොධු’පනාහ මුසුයනම-
ච්ඡරියං අහිරික්කනිරොත්තපනං,
අපි මක්ඛපලාස මභඤ්ජි භවා-
භවදිට්ඨි මනජ්ජව’මද්දවතං; ()
ඛරඵාරුසතා කරණුත්තරියං
යදි මාන’භිමාන’පමාදමදං,
සඨඵාරුසතා කරණුත්තරියං
සඨමායමභඤ්ජි’ති මොහජටං
භගවා’ති පවුච්චති සො භගවා; ()
9. ¶
තිවිධා’කුසලං තිවිධබ්බිසමං
තිවිතක්කතිමූලතිසඤ්ඤමපි,
තිමලං තිපපඤ්ච මභඤ්ජි තතො
භගවා’ති පවුච්චති සො භගවා; ()
10. ¶
චතුරොඝ චතුබ්බිධයොග චතු-
බ්බිධගන්ථ චතුබ්බිධගාහ මපි,
චතුරාසවධම්ම මභඤ්ජිතතො
භගවා’ති පවුච්චති සො භගවා; ()
විනිබද්ධ මනොඛීල නීවරණා-
න්ය’භීනන්දනමච්චරියානි තතො,
යදි පඤ්චවිධානි’පි භග්ගමකා
භගවා’ති පවුච්චති සො භගවා; ()
12. ¶
ඡවිවාදපදානි’පි සත්තවිධා-
නුසයෙහි කුසිතකවත්ථු’මතො,
ය මභඤ්ජි’තරාති’පි අට්ඨවිධං
භගවා’ති පවුච්චති සො භගවා; ()
13. ¶
නවධා’ලයමුල මභඤ්ජි තථා
දසධා’කුසලං දසකම්මපථං,
සකලානි කුදිට්ඨිගතානි තතො
භගවා’ති පවුච්චති සො භගවා; ()
14. ¶
පරිළාහදරං විවිධ’ද්ධසතං
භවකනෙත්තිවිචාර මහඤ්ජි තතො,
සතමත්තසහස්සකිලෙසගතං
භගවා’ති පවුච්චති සො භගවා; ()
අණිමා ලඝිමා මහිමා වසිතා-
පභුති’ස්සරිය’ට්ඨභගෙහි යතො,
සුභගෙහි සමඞක්ගීබ්භූව තතො
භගවා’ති පවුච්චති සො භගවා; ()
අණුනො නනුනො’ නනුනොකරණං
කරණං ලහුනො’ලහුනො අණිමා,
ලඝිමා මහිමා මහිමාකරණං
කරණං වසිතා වසිතාය තහිං; ()
17. ¶
සය මිච්ඡිතඨාන මුපාගමනං
ලහු විච්ඡිතකාරියසාධනතා,
අභිපත්ති පකම්ය මසෙසවසී-
කරණෙ’සිකතා පරමිස්සරතා; ()
නභසා පදසා ගමනාදිවසා
වජතො පරිනිට්ඨිතකාරියතා,
නිජකාම’වසායිකතාතියහිං-
පරමිස්සරියාඛ්යභගා’ට්ඨවිධා; ()
චතුමග්ග චතුප්ඵලසන්තිපදා-
රියධම්මසමුහභගෙහි යුතො,
විනලීකතපාපමලෙහි තතො
භගවා’ති පවුච්චති සො භගවා; ()
20. ¶
චරණදිගුණ’තිසයාධිගතා-
සමකිත්තිසරීරභගෙත යුතො,
භුවනත්තයවිප්ඵුරිතෙන තතො
භගවාති පවුච්චති සො භගවා; ()
ජනලොචනනීහරණාය නිරූ-
පම රූපසරීරගතාය තතො,
නිඛිලාවයවස්සිරියා සබිතො
භගවා’ති පවුච්චති සො භගවා; ()
අභිපත්ථිත මිච්ඡිත මත්තහිතං
පරසත්තහිතම්පි සමිජ්ඣති යං,
ඉති තාදිසකාමභගෙන යුතො
භගවා’ති පවුච්චති සො භගවා; ()
23. ¶
යදනුත්තරියෙන ච පාරමිතා-
වීරියෙන පයත්තභගෙන යුතො,
ගරුභාවපදප්පභවෙන තතො
භගවා’ති පවුච්චති සො භගවා;
පරමිස්සරියායමධම්මයසො-
සිරිකාමපයත්තභාගා ඡයිමෙ,
යදි යස්ස ජිනස්ස භවන්ති තතො
භගවා’ති පවුච්චති සො භගවා; ()
සුභගෙන අනඤ්ඤසමෙන නිරූ-
පමරූපවිලාසභගෙන යුතො,
සතපුඤ්ඤසමුජ්ජලිතෙන තතො
භගවාති පවුච්චති සො භගවා; ()
26. ¶
නිජධම්මසරීරවිභූති යථා
නිජරූපසරිරවිභූති තථා,
ඉහ වුච්චති භග්ගසුභාග්යමිති
අපි තෙහි සමඞ්ගි ජිනො භගවා; ()
කුසලාදිපදෙහි විභත්තමකා’-
යතනාදිවසෙන ච බන්ධවසා,
වත ධම්මසමුහසභාව මතො
භගවා’ති පවුච්චති සො භගවා; ()
චතුධා චතුධා චතුධා චතුධා
චතුසච්චදසො’රියසච්චම්පි,
විභජී විභජී විභජී විභජී
භගවා’ති පවුච්චති සො භගවා; (යමකබන්ධනං)
29. ¶
යදි දිබ්බවිහාර මසෙවි භජි
සුරජෙට්ඨවිහාර මනඤ්ඤසමං,
අරියඤ්චවිහාර මනඤ්ඤසමං,
අරියඤ්ච විහාර මසෙවි තතො
භගවා’ති පවුච්චති සො භගවා; ()
30. ¶
යදි කායවිවෙකසුඛං අභජී
භජි චිත්තවිවෙකසමාධිසුඛං,
උපධීහි විවෙකක මසෙවි තතො
භගවා’ති පවුච්චති සො භගවා; ()
භජි වට්ටගතඤ්ච විවට්ටගතං
සය මුත්තරිමානුසධම්ම මපි,
තිවිධඤහි විමොක්ඛ මසෙවි තතො
භගවා’ති පවුච්චති සො භගවා; ()
32. ¶
පුනරාගමනාවරණෙන භවෙ
භවනෙත්තිසමඤ්ඤ මිදං ගමනං,
යදි වන්තමකා’රියමග්ගමුඛො
භගවා’ති පවුච්චති සො භගවා; ()
භගවා’ති විසිට්ඨ’භිධානමිමං
න’ච මාතුපිතුප්පභුතිහි කතං,
සහබොධිපදාධිගමෙන ගතා
තථසම්මුති තස්සජිනස්ස’භවි; ()
අථමහානිද්දෙසාගතනයො වුච්චතෙ.
ලොකුත්තරාය මතියා
රාගං භග්ගං අකාසි දොසං මොහං,
යස්මා කණ්ටකමානං
කිලෙසමාරං තතොපි බුද්ධො බගවා; ()
35. ¶
යස්මා විභජ්ජවාදි
භජි විභජි පවිභජී සධම්මක්ඛන්ධං,
ලොකුත්තරඤ්ච කතවා
භවානමත්තං තතොපි බුද්ධො භගවා; ()
යස්මා භාවිතකායො
භාවිතසිලො සදා සුභාවිතචිත්තො,
භාවිතපඤ්ඤො සබ්භි
සුභාවනීයො තතොපි බුද්ධො භගවා; ()
භගවා කවනපත්ථානි
පටිසල්ලානබ්බිහාරසාරුප්පානි,
ජනවාතාපගතානි
වනානි සෙනාසනානි යො පන්තානි; ()
38. ¶
භුධරකන්දරලෙණං
ගුරුහමූලං පකලාල මබ්භොකාසං,
සිවථිකං භජි යස්මා
තිණසත්ථාරං තතොපි බුද්ධො භගවා; ()
චතුබ්බිධානං සද්ධා-
දෙය්යානං චීවරාදිසම්භාරානං,
සුභරො යස්මා භාගී
පරමප්පිච්ඡො තතොපි බුද්ධො භගවා; ()
අත්ථරසස්ස සුභාගී
ධම්මරසස්ස ච යතො විමුත්තිරසස්ස,
අධිසීලස්ස’ධිචිත්ත-
ස්ස’ධිපඤ්ඤායච තතොපි බුද්ධො භගවා; ()
රූපාරූපාවචර-
ජ්ඣානාන චතුන්න මපක්පමඤ්ඤානම්පි,
විද්ධංසිතීවරණො
යස්මා භාගී තතොපි බුද්ධො භගවා; ()
42. ¶
අට්ඨන්නඤ්චට්ඨන්නං
විමොක්ඛධම්මාන මාභිභායතනානං,
අනුපුබ්බවිහාරානං භාගිනවන්නං තතොපි බුද්ධො භගවා; ()
දසකසිණසමාපත්ති
දසසඤ්ඤාභාවනාන මපි භාගීවා,
අසුභසමාපත්යා’නා-
පානස්සතියා තතොපි බුද්ධො භගවා; ()
44. ¶
සම්මප්පධාන පභුති-
සතිපට්ඨානි’ද්ධිපාදධම්මානම්පි,
චතුධා සුවිභත්තානං
භාගී යස්මා තතොපි බුද්ධො භගවා; ()
පඤ්චන්නම්පි බලානං
යස්මා පඤ්චන්න මින්ද්රියානං භාගී,
තස්මා දසබලධාරී
ජිතින්ද්රිසො යො තතොපි බුද්ධො භගවා; ()
යස්මා බොජ්ඣඞ්ගානං
අරියස්ස’ට්ඨඞ්ගිකස්ස මග්ගස්සාපි,
තථාගතබලානං යො
භාගි දසන්නං තතොපි බුද්ධො භගවා; ()
චතුවෙසාරජ්ජානං
යදි චතුපටිසම්භිදාන මද්ධභාගී,
ඡබුද්ධධම්මානම්පි
ඡළභිඤ්ඤානං තතොපිබුද්ධොභගවා; ()
48. ¶
භගවා’ත්යෙ’තං නාමං
නකතං මාතාපිතූහි භාතුභගිනීහි,
සකමිත්තාමච්චෙහි
න ඤාතිසාලොහිතෙහිවා පඤ්ඤත්තං; ()
සමණෙහි භුසුරෙහි
න දෙවතාහි ච නන යෙන කෙනචි රචිතං,
උට්ඨටකිබ්බිසමූලෙ
සුබොධිමූලෙ සුබුද්ධසම්බොධීනං; ()
පටිලාභහෙතු තෙසං
භගවන්තානං අනාවරණඤාණස්ස,
පවිමොක්ඛන්තිකමෙතං
යදිදං භගවාති සච්ඡිකාපඤ්ඤත්ති; ()
අථටීකාගතනයොවුච්චතෙ.
51. ¶
නිරතිසයාසීලාදි-
සග්ගුණභාගා අනඤ්ඤසාමඤ්ඤා යෙ
යස්සු’පලබ්භන්ති තතො
භගවා’ත්ය’භිධීයතෙ සබුද්ධො භගවා; ()
තථාහි සීලං සමාධි
පඤ්ඤා විමුත්ති විමුත්තිදස්සනඤාණං,
හිරි ඔත්තප්පං සද්ධං
වීරියං සති සම්පජඤ්ඤ මෙතෙ ධම්මා; ()
සීලවිසුද්ධි ච දිට්ඨි-
විසුද්ධි කුසලානි තීණි තම්මූලානි,
තයො විතක්කා සම්මා
තිස්සො ධාත්වානවජ්ජසඤ්ඤා තිස්සො; ()
54. ¶
චතුසතිපට්ඨානි’ද්ධි-
ප්පාදා සම්මප්පධානධම්මා චතුරො,
පටිසම්භිදා චතස්සො
චතුරො මග්ගා ඵලානිඛො චත්තාරි; ()
චත්තාරො, රියවංසා
යොනිපරිච්ඡෙදකානි චතුඤාණානි,
චතුවෙසාරජ්ජානි
පධානියඞ්ගානි පඤ්ච පරිමාණානි; ()
පඤ්චඞ්ගිකො’පි සම්මා
සමාධි පඤ්චින්ද්රියානි පඤ්චබලානි,
නිස්සාරණීයධාතු
පඤ්චවිමුත්තිපරිපාචනියා ධම්මා; ()
57. ¶
පඤ්ච විමුත්තායතන-
ඤාණානි ඡගාරවා ඡබහුලවිහාරා,
ඡා’නුස්සතිඨානානි
නිස්සාරණියා ඡධාතු ඡලභිඤ්ඤායො; ()
58. ¶
ඡබ්බිධ’නුත්තරියානි
ජබ්බිධනිබ්බෙධභාගියා සඤ්ඤායො,
ඡඅසාධාරණඤානා-
න්ය’රියධනාන්ය’පරිහානියා ධම්මා; ()
සප්පුරිසාරියධම්මා
බොජ්ඣඞ්ගා සත්ත සත්තසඤ්ඤා සත්ත,
ඛීණාසවබලකථනා
සත්තවිවධා දක්ඛිණරහානඤ්ච කථා; ()
60. ¶
අට්ඨන්නං පඤ්ඤානං
පටිලාභ නිදානදෙසනා සම්මත්තා;
ලොකසභාව’ච්චගමා
අට්ඨ’ක්ඛණදෙසනා ච අට්ඨවිමොක්ඛා; ()
වත්ථුන්යා’රම්හානි
මහාපුරිසතක්කනා’භිභායතනුත්ති,
අට්ඨවිධා නවු’පායා
මනසිකරණමූලකා පධාන්යඞ්ගානි; ()
62. ¶
නව සත්තාවාසකථා
ආඝාතපටිවිනයා ච නව නානත්තා,
නවා’නුපුබ්බවිහාරා
නවසඤ්ඤා දසවිධා කුසලකම්මපථා; ()
දස කසිණායතනානි
දස සම්මත්තානි නාථකරණධම්මා,
බලානි චා’රියවාසා
මෙත්තායෙ’කාදසානිසංසා ධම්මා; ()
64. ¶
බාරසධම්මා චක්කා-
කාරා තෙරසධුතඞ්ගධම්මා චෙ’පි,
චුද්දසමත්තා බුද්ධි
පඤ්චදසවිමුත්තිපාචනීයා ධම්මා; ()
ආනාපානස්සතියො
සොළස සොළසවිධා’ පරන්තපතීයා,
අට්ඨරස බුද්ධගුණා
එකූණවීසති පච්චවෙක්ඛණබුද්ධි; ()
චතුචත්තාළිසවිධා
පඤ්ඤාවත්ථූ’දයබ්බයෙඤාණානි,
පඤ්ඤාස කුසලධම්මා
සත්තාධිකසත්තතිප්පභාවත්ථූනි; ()
67. ¶
චතුවීසති කොටිලක්ඛ-
ප්පමිත සමාපත්තියඤ්චරවජිරඤාණං,
සමන්තපට්ඨානපච්ච-
වෙක්ඛණඤාණානි දෙසනාඤාණාති; ()
සත්තාන මනත්තානං
විභගඤාණානිචා’සයානුසයානං,
වුත්තවිභාගා සන්තී
ගුණභාගා භගවතො තතො භගවා සො; ()
මනුස්සත්තභාවාදිකෙ අට්ඨධම්මෙ
සමොධානයිත්වා’හිසම්බොධියා යෙ,
සමිද්ධා’ධිකාරෙහි සත්තුත්තමෙහි
මහාබොධිසත්තෙහි සම්පාදනීයා; ()
70. ¶
අධිට්ඨානධම්මාදයො පඤ්චු’ළාර-
පරිච්චාගධම්මා චතුස්සඞ්ගහා ච,
චරියත්තයං පාරමීධම්මරාසි
භවත්ත්යා’භිසම්බොධිසම්භාරභූතා; ()
පභුත්යා’භිනීහාරතො යාවබොධි
අසඞ්ඛෙය්යකප්පානි චත්තාරි’මස්ස,
සලක්ඛානි තෙ බොධිසම්භාරධම්මා
භවා වුද්ධිපක්ඛෙ භතා සම්භතා’ති; ()
භජීයන්ති යා පුඤ්ඤවන්තෙහි ලොකෙ
පයොගං සමාගම්ම සම්පත්තියො තා,
භගානාම වට්ටබ්බිවට්ටානුගා’ති
පවුච්චන්ති තෙසං උභින්නං භගානං; ()
73. ¶
පුරෙ බොධිතො බොධිසත්තො සමානො
භුසං බොධිසම්භාරධම්මෙ විනන්තො,
පතිට්ඨාසි යස්මිං භගෙ තෙ වනීති
මනුස්සෙසු දෙවෙසු උක්කංසභුතෙ; ()
තථා’නඤ්ඤසාමඤ්ඤසාහිඤ්ඤඣාන-
ස්සමාපත්තිභෙදග්ගමග්ගප්ඵලාදී,
භගෙ බොධිමූලෙ විවට්ටානුගෙ’පි
සයං බුද්ධභුතො සමානො වනී’ති; ()
චතුබ්බිස යෙ කොටිලක්ඛප්පමාණ-
සමාපත්තිභාගා කමහාභාගධෙය්යො,
පරෙසං නහිතාය?ත්තනො දිට්ඨධම්ම-
සුඛත්ථාය තෙ නිච්චකප්පං වනීති; ()
76. ¶
අභිඤ්ඤෙය්යධම්මෙසු යෙ භාවිතබ්බ-
පහාතබ්බභාගා පරිඤ්ඤෙය්යභාගා,
සියුං සච්ඡිකාතබ්බභාගා වනී’ති
ජිනො භාවනාගොචරාසෙවනො තෙ; ()
අසාධාරණෙ සෙසසාධාරණ යෙ
ඉමෙ ධම්මභාගා’ධිසීලාදිභෙදා,
ඵලං යාවතා බොධනෙය්යෙසු සත්ථා
වනී පත්ථයී සුප්පතිට්ඨානුඛොති; ()
78. ¶
අවෙච්චප්පසන්තා ඉමස්ස’ත්ථි දෙව-
මනුස්සා බහූ භත්තියුත්තා තථාහි,
අසාධාරණා’නොපමානත්තඤාණ-
ප්පභාවාදිතො සබ්බසත්තුත්තමො සො; ()
අනත්ථාපහාරාදිපුබ්බඞ්ගමාය
හිතත්ථා’භිනිප්ඵාදනෙ තප්පරාය,
පයොගාභිසම්පත්තියා බොධනෙය්ය-
පජායො’පකාරාවහායා’මිතාය; ()
වියාමප්පභා කෙතුමාලාකුලාය
භුසං ලක්ඛණා’සිත්යනුබ්යඤ්ජනෙහි,
විචිත්තාය රූපින්දිරාමන්දිරාය
සමිද්ධත්තභාවා’භිසම්පත්තියාපි; ()
81. ¶
යථාභුච්චසීලාදිධම්මුබ්භවෙන
උළාරෙන ලොකත්තයබ්යාපිනාපි,
සමන්නාගතත්තා කවිසුද්ධෙන කිත්ති-
ස්සරීරෙන ඛීරොදධීපණ්ඩරෙන; ()
ඨිතත්තා විසිට්ඨාසු උක්කංසකොටිං
පවිට්ඨාසු සන්තුට්ඨිතා’ප්පිච්ඡතාසු,
චතුන්නං විසාරජ්ජධම්මාන මද්ධා
දසන්නං බලානඤ්ච සබ්භාවතොපි; ()
සමන්තාපසාදාවහත්තා’පිරූප-
ප්පමාණදිකෙ ජීවලොකෙ සුරානං,
නරාන’ඤ්ජලීවන්දනාමානපූජා-
විධානාරහත්තාපි සම්භත්තිඨානං; ()
අවෙච්චප්පසාදෙනු’පෙතා’නුසිට්ඨි-
පටිග්ගාහකා යෙජනා කෙනචාපි,
මනුස්සෙන දෙවෙන වා බ්රහ්මුනා වා
අසංහාරියා භත්ති තෙසං කදාචි; ()
85. ¶
පරිච්චජ්ජ තෙ සාවකා ජිවිතම්පි
ජිනං ධම්මපූජාය පූජෙන්ති දළ්හං;
තථාහි’ස්ස පඤ්ඤත්තසික්ඛාපදානි
නවීතික්කමන්තෙ සමුද්දො’ව වෙලං; ()
පවුච්චන්ති භාගාති ධම්මස්සභාව-
විභාගා හි තෙ ඛන්ධධාත්වාදිනා’පි,
අතීතාදිරූපාදිභෙදෙහි තෙපි
අනෙකප්පභෙදා විභත්තා භවන්තී; ()
87. ¶
පපඤ්චත්තයං සබ්බසංයොජනානි
ජිනො ගන්ථයොගා’සවො’ඝො’පධීච,
සමුච්ඡිජ්ජ මග්ගෙන නිබ්බානධාත්වා-
මතං සො පිබන්තො වමී තෙ ච භාගෙ; ()
ඡචක්ඛාදිවත්ථුනි ජා’රම්මණානි
ඡචිත්තානි ඡබ්බෙදනා ඵස්සඡක්කං,
ඡසඤ්ඤා ඡතණ්හා ඡසඤ්චෙතනා ඡ-
බ්බිතක්කෙ විචාරෙ ඡ භාගෙ වමීති; ()
යමා’නන්ද චත්තඤ්ච වන්තං විමුත්තං
පහීණං විනිස්සට්ඨ මඞ්ගීරසස්ස,
න තං ජාතු පච්චෙස්සතීත්යා’භ සත්ථා
යථාවුත්තභාගෙ වමීත්වෙවමෙව; ()
90. ¶
ජිනො කණ්හසුක්කෙච වජ්ජානවජ්ජෙ
නිහීනප්පණිතෙ අධම්මෙ ච ධම්මෙ,
අසාධාරණෙන’ ග්ගමග්ගා’නනෙන
අපච්චාගමං පාපයී උග්ගිරීති; ()
පරෙසඤ්ච සංසාරනිරාකරම්හා
සමුල්ලුම්පනත්ථාය කුල්ලූපමං සො,
යථාජ්ඣාසයං දෙසයිත්වාන ධම්මං
පමාපෙසි තෙහා’පි භාගෙ’ති සබ්බෙ; ()
පුරෙ පූරයං පාරමීධම්මජාතං
මහාබොධිසත්තො සමානො භගාබ්යං,
සිරිං ඉස්සරත්තං යසොහත්ථසාරං
වමී ඡඩ්ඪනීයං යථාඛෙළපිණ්ඩං; ()
93. ¶
තථාහි’ස්ස ලද්ධං පුරෙ සොමනස්ස-
ව්හයො තෙමියො’යොඝරො හත්ථිපාලො,
කුමාරොසමානො’භිනික්ඛම්ම ගෙහා
සිරිං දෙවරජ්ජස්සිරිං උග්ගිරි සො, ()
අනෙකාසු ජාතීසු සම්පන්නභොගො
භාගෙ ලද්ධභොගෙ’වමෙවු’ග්ගිරිත්වා,
සකං හත්ථගං පච්ඡිමෙ අත්තභාවෙ
අනොමස්සිරිං චක්කවත්තිස්සිරිම්පි; ()
චතුද්දීපිකං දෙවරජ්ජා’ධිපච්ච-
සමානාධිපච්චං යථාභුච්ච මුච්චං,
යසඤ්චා’පි තත්නිස්සයං පඤ්චකාමෙ
අලග්ගො තිණග්ගාය’පා මඤ්ඤමානො; ()
96. ¶
පහායා’ භිගන්ත්වාභිසම්බොධිරජ්ජෙ
පතිට්ඨාය සද්ධම්මරාජා බභුව,
අසාරෙ තුසාරෙ’ව සංසාරසාරෙ
සුවුත්තප්පකාරෙ භගෙ සො වමීති; ()
පවත්තන්ති නක්ඛත්තරූපෙහි භෙහි
සමං චක්කවාළාවකාසෙසු යාතා,
තිකුටද්දි කුටද්දි චන්ද’ක්ක නෙරු-
විමානාදිසොභා භගා නාම හොන්ති; ()
ජිනො තස්සමඞ්ගී ජනොකාසලොකෙ
හවෙ ඡන්දරාගප්පහාණෙන යෙන,
මහාබොධිමණ්ඩෙ නිසින්නොසමානො
විභූතාවිභූතෙ භාගෙ තෙ වමීති; ()
99. ¶
සොභාගවා’ති භතවා’ති භගෙවනී’ති
භාගෙවනී’ති අභිපත්ථයි භත්තවා’ති,
භාගෙවමී’ති තිභවෙසු භගෙවමී’ති
අන්වත්ථතො හි භගවා භගවා සමඤ්ඤො; ()
ඉච්චෙව’මස්ස අරහාදිගුණප්පබන්ධ-
පුබ්බාචලු’බ්භවයසොවිසරොසධීසො,
පජ්ජඤ්ච සජ්ජනමනොකුමුදානි’වෙ’දං
චිත්තානි බොධයති කිං පුරිසාධමානං; ()
ඉතිමෙධානන්දාභිධානෙන යතිනා විරචිතෙ සකලකවිජන හදයානන්ද දානනිදානෙ ජිනවංසදීපෙ සන්තිකෙනිදානෙ භගවා’තිනාමපඤ්ඤත්තියා අභිධෙයපරිදීපො ඡබ්බීසතිමො සග්ගො.
1. ¶
එත්ථ’ත්තහිසම්පත්තිපරහිතපටිපත්තිතො
නිස්සීමාපි ද්විධා බුද්ධගුණා සඞ්ගහිතා කථං; ()
තාස්ව’ත්තහිතසම්පත්තිසද්ධම්මචක්කවත්තිනො;
පහාණසම්පදාඤාණසම්පදාභෙදතො ද්විධා; ()
රූපකායා’නුභාවාසුං තත්ථෙ’ව’න්තොගධා ද්විධා,
පරත්ථපටිපත්තී’පි පයොගාසයභෙදතො; ()
පයොගො ලාභසක්කාරසිලොකනිරපෙක්ඛිනො,
දුක්ඛූ’පසමණත්ථාය නීය්යානිකො’පදෙසනා; ()
ආසයො දෙවදත්තාදිපච්චාමිත්තජනෙසුපි,
හිතජ්ඣාසයතා නිච්චං මෙත්තාකන්තාය භත්තුනො; ()
6. ¶
ඉන්ද්රියා’පරිපක්කානංබොධනෙය්යාන මන්වහං,
පඤ්ඤින්ද්රියාදිසම්පාකසමයා’වගමාදිතො; ()
දෙය්යධම්මපටිග්ගාහප්පභුතීහා’ නුකම්පිය,
පරහිතපටිපත්යා’සි පරෙසං හිතසාධනං; ()
තෙසං ගුණවිසෙයානං විභාවනවසෙනපි,
පාළියං අරහන්ත්යාදිපදානං ගහණං කථං; ()
තත්ථා’රහන්ති ඉමිනා පදෙන පරිදීපිතා,
පහාණසම්පදානාම අත්තනො හිතසම්පදා, ()
පදෙහි සම්මාසම්බුද්ධො ලොකවිදූති අත්තනො,
ඤාණසම්පත්තිසඞ්ඛාතා නහිතසම්පත්ති දීපිතා; ()
විජ්ජාචරණසම්පන්නො’ති’මිනා දස්සිතා’ත්තනො,
විජ්ජාචරණප්පභුති සබ්බා’පි හිතසම්පදා; ()
12. ¶
සුගතො’ති’මිනා වුත්තා පට්ඨායපණිධානතො,
අත්තනොහිතසම්පත්ති පරත්ථපටිපත්තිච; ()
සත්ථා දෙවමනුස්සානං පුරිසදම්මසාරථී,
පරත්ථපටිපත්යෙ’ව පදඤ්චයෙහි දීපිතා; ()
පදඤ්චයෙන බුද්ධොති භගවාති විභාවිතා,
යාව’ත්තහිතසම්පත්ති පරහිතපටිපත්ති ච; ()
තිධා බුද්ධගුණා හෙතුඵඛලසත්තො’පකාරතො,
සංඛිත්තා අරහං සම්මාසම්බුද්ධො’ති පදෙහිච; ()
විජ්ජාචරණසම්පන්නො ලොකවිදූ’ති’මෙහි ච,
චතූහි ඵඛලසම්පත්තිසඞ්ඛාතා කිත්තිතා ගුණා; ()
17. ¶
පුරිසදම්මසාරථි සත්ථා ද්වීහිපදෙහි තු,
සත්තොපකාරසම්පත්තිවසෙන ගදිතා ගුණා; ()
ඵලසමපත්තිසත්තොපකාරසමපත්තිභෙදතො,
උභො බුද්ධගුණා බුද්ධො’ති’මිනා පරිදීපිතා; ()
සුගතො භගවා ද්වීහි පදෙහා’දිච්චබන්ධුනො,
විභාවිතා හෙතු ඵලසත්තො’පකාරසම්පදා; ()
ථීරසාරතරො’දාරුත්තුඞ්ග සග්ගුණමෙරුනා,
ගිරිරාජා’පි නීචත්තං ජගාම ජිනරාජිනො; ()
තස්සා’නුපුබ්බගම්භීරසම්පුණ්ණගුණසාගරෙ,
සාගරො’යං පරිච්ඡින්නො බින්දුමත්තං’ව ඛායති; ()
ථාවරා’චලපත්ථිණ්ණපතිට්ඨාගුණභුමියා,
නොපෙති පංසුපථවී කලභාගම්පි සත්ථුනො; ()
23. ¶
චක්කවාළසහස්සානි සම්බාධිකළිතානි’ව,
ගුණලෙසානුභාවෙන දිස්සන්තෙරවිබන්ධුනො; ()
අනන්තාපරියන්තෙන ගුණාකායෙන සත්ථුනො,
ආකාසො’මනන්තො’පි අන්තභුතො’ව ගම්යතෙ; ()
එවං බුද්ධගුණානන්තාපරියන්තා අචින්තියා,
අවාචියා’නොපමෙය්යා අහොඅච්ඡරියබ්භුතා; ()
ඉතිමෙධානන්දාභිධානෙන යතිනා විරචිතෙ සකලකවිජන හදයානන්දදානනිදානෙ ජිනවංසදීපෙ සන්තිකෙනිදාතෙ නවන්නමරහාදිගුණානං සඞ්ඛෙපනයපරිදීපො
සත්තවීසතිමොසග්ගො.
1. ¶
ධුතනිජ්ඣරචාමරානිලෙන
සිසිරෙ කූටභුජෙහි ගිජ්ඣකූටෙ,
හරිභුධරහාරිදෙහධාරි
විහරන්තො කරුණාකරො කදාචි; ()
වසමාන මසෙසභික්ඛුසඞ්ඝං
ඉහ රාජග්ගහනාමරාජධාන්යා,
වරමණ්ඩලමාල මානයස්සු
මුනිරානන්දයනින්දමිච්චවොච; ()
යති සම්පති සන්නිපාතයිත්වා
යතිසඞ්ඝං යතිරාජමබ්රුවී සො,
රුචිරඤ්ජලිපූජිතඞ්ඝිකඤ්ජො
සමයං මඤ්ඤථ යස්සදානි භන්තෙ; ()
4. ¶
අථ ඛො සුගතො තතො’හිගන්ත්වා
නවසඤ්ඣාඝනරංසිවිප්පකිණ්ණො,
වරමණ්ඩලමාළ මොතරිත්ථ
රවි මන්දාරමිවොදයා’චලම්හා; ()
තහි මාසනමත්ථකෙ නිසින්නො
මිගරාජාරිව කඤ්චනාචලග්ගෙ,
පරිසාසු විසාරදො අභාසි
මුනිරාජා’පරිහානියෙච ධම්මෙ; ()
අභින්ඛමිය’ම්බලට්ඨිකායං
විහරන්තො භගවා තතො පුරම්හා,
නවපල්ලවමණ්ඩිතම්බසාඛී
රිව’නුබ්යඤ්ජනචාරුරූපකාසො; ()
7. ¶
ඉතිසීලපභාවිතො සමාධි
සඵලො චිත්තපභාවිතා ච පඤ්ඤා,
සඵලා’ති පවත්තධම්මචක්කො
අථ නාලන්දමුපාගමී සසඞ්ඝො; ()
තහි මම්බවනෙ යථාභිරන්තං
විහරන්තං තමුපෙච්ච ථෙරනාගො,
මකහීතඤ්ජලිමඤ්ජරික සිරෙන
චරණචන්ද මවන්දි සාරිපුත්තො; ()
සුනිසජ්ජ අසජ්ජමානඤාණං
භගවන්තං පචුරං අභිත්ථවන්තො,
නදි සිහනිභො අභීතවාචං
භගවා ච’බ්භනුමොදි භාසිතං තං; ()
කථයං අධිසීලචත්තපඤ්ඤා-
පටිසඤ්ඤුත්තකථං තහිං වසිත්වා,
යතිසඞ්ඝපුරක්ඛතො තතො සො
අගමා පාටලිගාමමුග්ගධීමා; ()
11. ¶
මුනි පාටලිගාමුපාසකානං
අනුකම්පාය සුමාපිතෙ නිවාසෙ,
නිවසං සවණඤ්ජලීහි පෙය්යං
වධුරං ධම්මසුධාරසං අදාසි; ()
අචිරාපගතෙසු’පාසකෙසු
භගවා පාටලිගාමිකෙසු තෙසු,
ජනසුඤ්ඤනිකෙතනං අනඤ්ඤො
පවිසිත්වාන අකාසි සීහසෙය්යං; ()
මගධාධිපතිස්ස භුපතිස්ස
නගරං තත්ර සුනිධවස්සකාරා,
සචිවා තිදසෙහි මන්තයිත්වා
විය තස්මිංසමයෙ සුමාපයන්ති; ()
14. ¶
අභිපස්සිය දිබ්බචක්ඛුනා තං
භගවා’නන්ද මවොච හෙස්සතෙ’දං,
අරියා’යතනං වණිප්පථො’ති
නගරං පාටලිපුත්තනාම මග්ගං; ()
මිථුභෙදවසෙන අග්ගිතොවා
දකතො පාටලිපුත්තසඤ්ඤිනො ඛො,
නගරස්ස කදාචි අන්තරායා
මුනි වෙදෙහමුනිං තයො’ත්ය’වොච; ()
තදහෙ’වුපසඞ්කමිංසු යෙන
භගවා තෙන සුනීධවස්සකාරා,
ජිනපාදකිරීටඵුට්ඨසීසා
අභිසිත්තෙ’ව ඛණං ලසිංසු’ හො තෙ; ()
ථිරසාරගුණෙන ධම්මරඤ්ඤො
ධනුදණ්ඩෙව ඨිතා නතඞක්ගයට්ඨි,
තදුභො සවිවා නිමන්තයිංසු
සුගතං අජ්ජතනාය භොජනෙන; ()
18. ¶
අධිවාසන මස්ස තෙ විදත්වා
පටියත්තෙහි පණීතභොජනෙහි,
භගවන්ත මතප්පයුං සසඞ්ගං
කමලාවාසනිවාසගං සහත්ථා; ()
භගවා’ථ සුනීධවස්සකාරෙ
පරිභුත්තො අපනීතපත්තපාණී,
අනුමොදි නිපීය ධම්මපානං
පචුරං පීතිඵුටන්තරා’භවුං තෙ; ()
අනුයන්තජනෙහි ධම්මරඤ්ඤො
වජතො භික්ඛුපූරක්ඛතස්ස තම්හා,
පුථුලොරතලෙන යං විසාලං
නගරද්වාර මනන්තරිබභුව; ()
21. ¶
ඉති ගොතමබුද්ධපාදඵුට්ඨං
තදිදං ද්වාර මහොසී ගොතමාඛ්යං,
තහි මොතරි යත්ථ කාකකපෙය්යා
මුනි ගඞ්ගාඛ්යසවන්ති තුඞ්ගවීචි; ()
බහළා’නිලභඞ්ගවීචිමාලා-
ලුලිතායා’ති ගභීරනින්නගාය,
ය මනඞ්ගපභඞ්ගුරො තරිත්ථ
තයිදං ගොතමතිත්ථනාම මාසි; ()
සුගතො පරතීරගො’ඝතිණ්ණො
ජනතං පස්සිය සාවකෙහි සද්ධිං,
තරණත්ථ මුලුම්පකුල්ලනාවා
පරියෙසන්ත මුදානගාථ මාහ; ()
24. ¶
නරසාරථි යෙන භුමිකන්තා-
මකුටාකාරකුටීහි නාවකාසො,
උපසඞ්කමි තෙන කොටිගාමො
උදිතම්භොරු හු’පාහනප්පිතඞ්ඝී; ()
අහමස්මි පබුද්ධසච්චධම්මො
පුනරුප්පත්ති නචත්ථි මෙ’ති වත්වා;
තහි මොවදි වාසගො තිසික්ඛා-
පටිසංයුත්තකථාය භික්ඛුසඞ්ඝං; ()
මුනි නාතිකනාමගාමයාතො
කථිතානන්දයතින්දපුට්ඨපඤ්හො,
පරිදීපයි ධම්මදප්පණාඛ්යං
පරියායං ගතිපච්චවෙක්ඛණාය; ()
27. ¶
අරහාදිගුණකරොක මහෙසි
විහරං තත්රපි ගිඤ්ජකානිවාසෙ,
පිටකත්තයසඞ්ගහං වසිනං
අධිසීලාදිකථං කථෙසි භීය්යො; ()
සුගතො පගතො සභික්ඛුසඞ්ඝො
අථ වෙසාලිපුරිං පුරීනමග්ගං,
තහි මම්බවනෙ වසං වසිනං
සතිපඤ්ඤාපරමං අභාසි ධම්මං; ()
ජිනගන්ධගජො මම’ම්බපාලි-
ගණිකා අම්බවනෙ’නි’දානි සුත්වා,
අභිරුය්හ පයාසි භද්දයානං
කුචභාරාතිසමිද්ධභත්තිභාරා; ()
ගණිකා’ථ කතඤ්ජලිනිසින්නා
ඝනපීනත්ථනභාරරුම්භීතෙව,
කරවිකවිරාවමඤ්ජුඝොසො
මධුරං ධම්ම මභාසි තාය සත්ථා; ()
31. ¶
කතභත්තනිමන්තනා පසාදං
රසනාදාමසරෙහි වාහරන්ති,
පවිධාය පදක්ඛිණං මුනින්දං
අගමා හංසවධුව මන්දිරං සා; ()
අහතාහතනීලපීතරත්ත-
සිතමඤ්ජිට්ඨවිරාගසාටකෙහි,
සුනිවත්ථසුපාරුතා’භිරූළ්හා
සුරපුත්තාරිව භද්දභද්දයානං; ()
අථ ලිච්ඡවිරාජරාජපුත්තා
උපසඞ්කම්ම පණම්ම ධම්මරඤ්ඤො,
නඛරංසිපබන්ධසින්ධුතීරෙ
සමයුං මග්ගපරිස්සමං නිසින්නා; ()
34. ¶
විලසිංසු කිරිටභිඞ්ගමාලා-
විරළා ලිච්ඡවිකඤ්ජකොසරාසි,
රවිබන්ධවධම්මභාකරෙන
ඵුටිතා’ධට්ඨිතසිලගන්ධසාලි; ()
සඵලීකතදුල්ලභන්තභාවා
විඵලීභුතනිමන්තානා ජනා තෙ,
විරජඞ්ඝිරජොපිසඞ්ගමොළී
පුර මාරූළ්හරථා තතො පයාසුං; ()
ජනලොචනතොරණාකරාළං
අවතිණ්ණො විමලඤ්ජසං සසඞ්ඝො,
ගණිකාය ඝරං මහෙසි පාතො
චරණක්කන්තථලම්බුජො ජගාම; ()
37. ¶
කතභොජනසඞ්ගභාවසානෙ
ගණිකා පඤ්ජලිකා නිසජ්ජ ධම්මං,
සුනිසම්ම සසාවකස්ස’දාසි
සුගතස්ස’ම්බවනං සමිද්ධසද්ධා; ()
මුනි රම්බවනං පටිග්ගහෙත්වා
විහරිත්වාතහිමෙත දෙව ධම්මං,
කථයං අධිසීලචිත්තපඤ්ඤා-
පරමං බෙළුවගාමකං ජගාම; ()
අහමෙත්ථ වසාමි භික්ඛවෙ’කො
සමණ්හෙ’ත්තසහායකෙහි තුම්හෙ,
උපගච්ඡථ වස්ස මස්සමෙසු
මුනි වෙසාලිසමනතතොත්ය’භාසි; ()
40. ¶
ජිතමාරබලසස බෙළුවස්මිං
අථ වස්සුපගතස්ස ඝොරරොගො,
උදපාදි ච මාරණන්තිකා’සුං
කටුකා කායිකවෙදනා’තිබාළ්හා; ()
අධිවාසනඛන්තිපාරගො සො
සුඛදුක්ඛෙසු තුලාසමො තදානි,
භගවා අවිහඤ්ඤමානරූපො
අධිවාසෙසි සතො ච සම්පජානො; ()
අනපෙක්ඛිය තාව භික්ඛුසඞ්ඝං
ඉධු’පට්ඨාකනිවෙදනං අකත්වා,
අනලන්ති මමා’නුපාදිසෙස-
පරිනිබ්බානපදං සචෙ ලභෙය්යං; ()
43. ¶
වීරියෙන පටිප්පණාමයිත්වා
බලවා’බාධ මලබ්භයාපනීයං,
පටිසඞ්ඛරණාරහං විසෙසං
සමධිට්ඨාය සජීවිතින්ද්රියස්ස; ()
භගවා’ථ සමාධි මප්පයිත්වා
පටිපස්සම්භිය දුක්ඛවෙදනං සො,
පවිහාසි මහාවිපස්සනාය
නහි වික්ඛම්හිත වෙදනා පුනාසුං; ()
රවිබන්ධු විහාරතො’හිගන්ත්වා
බහිඡායාඑරණඞ්ගණප්පදෙසෙ,
සුනිසජ්ජි සුසජජිතා සනම්හි
පරියුට්ඨාය ලහුං ගිලානභාවා; ()
ජිතජාතිජරාරුජො නිසීදි
යහිමානන්දතපොධනො’ පගම්ම,
තහි මඤ්ජලිකො මයා සුදිට්ඨං
ඛමනීයං තව සාත මිච්චවොච; ()
47. ¶
තව බාළ්හගිලානතාය භන්තෙ
මම පත්ථඞ්ඝනො විය’ත්තභාවො,
සකලාපි දිසා’නුපට්ඨහන්ති
නපි ධම්මා පටිභන්ති මන්ති වත්වා; ()
අපිචා’සි මමෙ’ස සාවකානං
හදයස්සා’සලවො නකිඤ්චිවත්වා,
භගවා නපනා’නුපාදිසෙස-
පරිනිබ්බාන පදං භජෙ’ති භන්තෙ; ()
යමනන්තරබාහිරං කරිත්වා
නනු චා’නන්දපකාසිතො හි ධම්මො,
ගුරුමුට්ඨි තථාගතෙසු නත්ථි
වද කිං පත්ථයතෙ මමෙ’ස සඞ්ඝො; ()
50. ¶
අධුනා’හ මසීති වස්සිකොස්මි
පරිජිණ්ණොස්මි තථාගතස්ස කායො,
සකටංවිය ජජ්ජරං ජරාය
භිදුරො වත්තති වෙඛමිස්සකෙන; ()
සනිමිත්තකවෙදනානිරොධා
උපසම්පජ්ජ විමුත්තිජං සමාධිං,
විහරෙය්ය යදා තදාත්තභාවො
වයධම්මොපි අතීවඵාසුහොති; ()
අධුනාග මිව’ත්තධම්මදීපා
භවථා’නඤ්ඤපරායණාත්ථ තුම්හෙ,
භගවාවදි තෙ’ව සත්තමා’ති
සමණා භාවිතකාය චිත්තපඤ්ඤා; ()
53. ¶
පුනරාගමි තත්ථ වුත්ථවස්සො
භගවා ජෙතවනං මහාවිහාරං,
උපගම්ම තදානි ධම්මසෙනා-
පති සත්ථාර මවන්දි සාරිපුත්තො; ()
විවිධිද්ධිවිකුබ්බණං විධාය
යතිනාගො මුනිනා කතාවකාසො,
තව පච්ඡිමදස්සනන්ති වත්වා
නිවුතො පඤ්චසතෙහි සත්ථුකප්පො; ()
අභිනම්ම පදක්ඛිණං කරිත්වා
භගවන්තං සමුපෙච්ච මාතුගෙහං,
ජනිතො’වරකෙ නිපජ්ජක මඤ්චෙ
පරිනිබ්බායි තදා’සි භූමිචාලො; ()
56. ¶
අථ කොලිතනාමථෙරනාගො
පරිනිබ්බායි තථා කතාවකාසො,
පුන ධාතුසරීර මප්පයිත්වා
මුනිකාරාපයි චෙතියානි තෙසං; ()
ජනලොචනපීයමානරූපො
මුනි වෙසාලිපුරං කමෙන පත්වා,
සුනිවත්ථසුපාරුතො කුලෙසු
චරි පිණ්ඩාය කරී’ව සෙරිචාරී; ()
භගවා පරිභුත්තපාතරාසො
භවතා’නන්දදිවාවිහාරකාමො,
අථ ගණ්හ නිසීදනන්ති වත්වා
ගමි චාපාලසමඤ්ඤචෙතියංහි; ()
59. ¶
අථ ඛො භගවා නිසිදි යෙන
තදුපට්ඨාකවරො’පගම්ම තෙන,
කතපඤ්ජලිකො නිසිදි වත්වා
රමණීයංති උදෙනචෙතියම්පි; ()
සුගතස්ස පනී’ද්ධිපාදධම්මා
චතුරො භික්ඛු සුභාවිතා සුචිණ්ණා,
බහුලීකළිතා’ති චාහ භීය්යො
මුනි තිට්ඨෙය්ය සචෙ ඛමෙය්ය කප්පං; ()
කරුණාපරිභාවිතාසයෙන
ජිතමාරෙන තිවාර මත්තමෙවං,
උජුකං මුනිනා කරීයමානෙ
විපුලොභාසනිමිත්තජප්පනම්හි; ()
පරියුට්ඨිතමානසො රිව’ඤ්ඤො
ඛරමාරෙන පමුට්ඨමානසො සො,
න ච තං පටිවිජ්ඣි නෙව යාචි
භගවා තිට්ඨතු යාවතා’යුකප්පං; ()
63. ¶
වජ කඞ්ඛසි යස්සදානිකාලං
පහිතා’නන්දතපොධනො’තිවත්වා,
වසවත්තිවසිකතො මුහුත්තං
අවිදූරම්හි නිසීදි රුක්ඛමූලෙ; ()
උපගඤ්ඡිය බොධනෙය්ය බන්ධු
භගවා යෙන පමත්ත බන්ධු තෙන,
භුජගොරිව භුත්තනඞ්ගලෙන
අභිමානෙන අනොනතඞ්ගයට්ඨි; ()
අජපාලසමඤ්ඤිනො කදාචි
උරුවෙලාය වටද්දුමස්ස මූලෙ,
කතකිච්ච? තයා කතා පටිඤ්ඤා
ලිඛිතා වත්තති චිත්තපොත්ථකෙ මෙ; ()
66. ¶
සමණා තව සාසනා’ව තිණ්ණා
අධුනා ධම්මධරා’නුධම්මචාරී,
පටිපත්තිරතා බහුස්සුතා ච
සුවියත්තා සුවිසාරදා විනීතා; ()
පටිසිද්ධපරප්පවාදිවාදා
සහධම්මෙන සපාටිහාරියං තෙ,
කථයන්ති කථාපයන්ති ධම්මං
පරිනිබ්බාතු තතො භවන්ත්ය වොච, ()
පරිනිට්ඨිතසබ්බබුද්ධකිච්චො
මුනිරෙවං සමුදිරිතෙ තිවාරං,
අනලන්ති නිරාලයො භවෙසු
තදූ’(පච්ඡන්දසිකං) නිසෙධනාය; ()
69. ¶
අප්පොස්සුක්කො සමානො විහරතු කලිමා හො තිමාසච්චයෙන
සච්චාලොකප්පකාසො දුරිත තමහිදො පඤ්චතාළිසවස්සං;
සම්මා ඛීණස්සිනෙහො තිභුවනභවනෙ ධම්මරාජප්පදීපො
නිබ්බායිස්සත්ය’භාසි තදහනි විජහඤ්චා’යු සඞ්ඛාරවෙගං ()
චාපාලෙ චෙතියෙ’වං විජහති සතියා සම්පජඤ්ඤෙනවායු-
සඞ්කාරෙ භූමිචාලො භවි පටුපටහාරාව ගම්භිරඝොසො,
ගජ්ජිංසු විජ්ජුරාජිභුජසතපහටා සුක්ඛජිමූතභෙරි
ලොකො සොකන්ධකාරෙ පරිපති ජනිතො භිංසනො ලොමහංසො; ()
ඉතිමෙධානන්දාභිධානෙන යතිනා විරචිතෙ සකලකවිජන හදයානන්දදානනිදානෙ ජිනවංසදීපෙ සන්තිකෙ නිදානෙ භගවතො ආයුසඞ්ඛාරොස්සජ්ජන පවත්ති පරිදීපො අට්ඨවීසතිමො සග්ගො.
1. ¶
යෙනා’නන්දො වසති භගවා තෙන ගන්ත්වා නිසින්නො
පාදම්භොජෙ සුමහිය සුහෙබද්ධමුද්ධාඤ්ජලිහි,
භන්තෙ සුක්ඛාසති ච එලිතා හිංසනො ලොමහංසො
ජාතො කස්මා වසුමතිවධූ සම්පවෙධීත්ය’පුච්ඡි; ()
හෙට්ඨා’කාසෙ බලවපවනෙ වායමානෙ කදාචි
වාතට්ඨා යා සලිලපථවී තට්ඨිතා පංසුභුමි,
සඞ්කම්පන්තෙ යථරිවතරි ලොල කල්ලොලමාලි-
මජ්ඣොතිණ්ණා පථවිචලනට්ඨාන මානන්ද චෙ’තං; ()
අප්පෙකච්චෙ සමණ සමණබ්රාහ්මණා අප්පමාණා
ආපොසඤ්ඤා සුඛුමපථවි භාවිතා සන්ති යෙසං,
පත්තාභිඤ්ඤා පරිචිතවසී තෙ සමාපත්තිලාභී
කම්පෙන්තීමං තදපි භවතෙ භූමිචාලස්ස ඨානං; ()
4. ¶
ගබ්භොක්කන්තො භචති ච යදා සම්පජානො සතොව
ගබ්භස්මා නික්ඛමති චරිමෙ අත්තභාවෙ තදාපි,
සම්බොධිං වා පුරිසනිසහො බුජ්ඣතෙ කම්පතෙ’යා
එතෙ ධම්මා සමණ මහතො භුමිචාලස්ස හෙතු; ()
බුද්ධො හුත්වා භුවනනයනො ධම්මචක්කං පජානං
සංවත්තෙතී විජහති යදා චා’යුසඞ්ඛාරවෙගං,
කම්පත්යෙ’සාපථවි ඵුසතෙ ඛන්ධනිබ්බානධාතුං
ආනන්දෙ’තෙ මහතිපථවිකම්පනත්ථාය හෙතු; ()
6. ¶
තබ්යාසෙනබ්බිගතහදයා’නන්දමානන්දථෙරං
අස්සාසෙත්වා උපරුපරි සො දෙසනං වඩ්ඪයිත්වා,
ආනන්දා’හං කරහචිවසිං යස්ස නෙරඤ්ජරාය
නජ්ජා තිරෙ ජිතජලමුචස්සා’ජපාලස්ස මූලෙ; ()
තත්රා’ගන්ත්වා ඵුසතු භගවා ඛන්ධ නිබ්බානධාතුං
ඉස්සාමායාමලිනහදයො පාපිමා ඉච්චවොච,
ලද්ධොකාසො පුනරපි කමමං එවමෙවා’භියාචි
අජ්ජා’සීනං පරමරුචිරෙ ප්ය’ත්ර චාපාලචෙත්යෙ; ()
අප්පොසසුකෙකා ත්වමිහ කලිමා හොහි මාසෙහි තීහි
ඛන්ධානං නිබ්බුති භගවතො හෙස්සතී’ච්චෙතමත්ථං,
ආරොචෙන්තෙන හි කසතිමතා සමපජඤ්ඤෙන භික්ඛු
ඔස්සට්ඨො මෙ ජිතනමුචිනා චා’යුසඞ්ඛාරධම්මො; ()
9. ¶
එවං වුත්තෙ චරණකමලචන්ද මානන්දථෙරො
නත්වා භන්තෙ බහුජනහිතත්ථාය තිට්ඨා’යුකප්පං,
වතතික්ඛත්තුං පරමකරුණාචොදිතො යාචිදානි
නා’යං කාලො භවති සුගතං යාවනායි’ච්ච’වොච; ()
සම්බොධිං ත්වං යදි භගවතො සද්දහන්තො’සි කස්මා
නිප්පීළෙසී දසබල මනුල්ලඞ්ඝනීයා’භිලාපං,
තස්මිං තස්මිං සති භගවතා ක යමානෙ නිමිත්තෙ
තුම්හෙවෙ’තං විය කලිමතා දුක්කතඤ්චා’පරද්ධං; ()
යාචෙය්යාසි යදි දසබලං චෙ පටික්ඛිප්ප වාචා
සත්ථා’දත්තෙ තව තතියකං විප්පයොගො පියෙහි,
නණ්වා’ක්ඛාතො සමණ පටිගච්චෙව මෙ සඞ්ඛතං යං
ජාතං භූතං අවිපරිණතං තං කුතො’ පෙ’ත්ථ ලබ්භා; ()
12. ¶
එකංසෙනා’විතථවචසා සච්චසන්ධෙන චායු-
සඞ්ඛාරො’ හීයති භගවතා ව්යාකතා’නන්ද භික්ඛු,
යාසා වාචා යථරිව ඡියාමුත්තඛාණො තථා තං
පච්චාගච්ඡෙ නපුනවචනං ජීවිතාරක්ඛහෙතු; ()
එවං වත්වා සපදි සුගතො ගන්ධනාගින්දගාමී
යෙනාරඤ්ඤං විපුලමලකාසාරවෙසාලියං සො,
කූටාගාරං තදවසරියා’නන්දථෙරෙන සද්ධිං
ඉච්චාභාසී සමණපරිසං සන්නිපාතෙහි සීඝං; ()
14. ¶
එවං භන්තෙ ලපිතවචනො සොකසල්ලෙන විද්ධො
සොහා’යස්මා වසිගණ මුපට්ඨානසාළාය මාසුං,
රාසිකත්වා මහිතචරණො’පාහනො තස්ස කාලං
ආරොචෙසි ගමිය භගවා පීඨිකායං නිසජ්ජ; ()
ආමන්තෙත්වා සමණපරිසං බොධිපකක්ඛෙ භවා මෙ
යෙතෙ ධම්මා සයමධිගතා දෙසිතා සාධුකං වො,
උග්ගණ්හිත්වා යථරිව සියා සාසනඤ්චද්ධනීයං
භාවෙතබ්බා සුපරිහරියා සෙවිතබ්බා’ති වත්වා; ()
නිබ්බායිස්සත්ය’වච භගවා අච්චයෙනා’චිරෙන
තෙමාසානං භුවනභවනු’ජ්ජොතපජ්ජොතරූපො;
තුම්හෙ සම්පාදයථ සමණා අප්පමාදෙන සබ්බෙ
සඞ්ඛාරා යං සමුදයමයා ලක්ඛණබ්භාහතා’ති; ()
17. ¶
පුබ්බණ්හෙ සො කරකිසලයා’ධාන’විට්ඨානපත්තො
පත්තො සත්ථා පචුරචරණො චීවරච්ඡන්නගන්තො,
ගත්තොභාසාරුණිතපරිඛාවීථිපාකාරචක්කං
චක්කඞ්කෙහ’ඞ්කිතපදතලස්සාලිවෙසාලිනාමං; () (යමකබන්ධනං)
ආහිණ්ඩිත්වා තහි මනුඝරං පිණ්ඩ මන්වෙසමානො
පච්ඡාභත්තං භුවනනයනො ලොචනින්දීවරෙහි,
තං වෙසාලිං ද්විරදගතිමා’නන්ද නාගාපලොකං
ඔලොකෙත්වා ඉද මවච මෙ පච්ඡිමං දස්සන’න්ති; ()
19. ¶
තම්භාඨානා නයනසුභගං සෙවිතො සාවකෙහි
භණ්ඩග්ගාමාටවි මවසටො දිට්ඨිවාදීභසීහො,
නිච්ඡාරෙත්වා සරසමධුරං ධම්මගම්භීරඝොසං
තණ්හාඛීණා මමපුනභවො භික්ඛවෙ නත්ථ්ය’භාසි; ()
තිස්සො සික්ඛා පරිහරථ වො සාධුකං භික්ඛවෙ’ති
එවං වත්වා මතිභගවතිභත්තුභූතො සයම්භු,
තම්හාගාමා පුනරුපගමී හත්ථිගාම’ම්බගාමං
ජම්බුග්ගාමං වමිතගමනො හත්ථිවික්කන්තිගන්තා; ()
21. ¶
පත්වා භොගායතන මනසො භොගනාමං සුභික්ඛං
නිබ්භොගො සො නගරමපරං භාරතිභත්තුරූපො,
චිත්තාභොගං කුරුථ සමණා සාධුකංතං සුණාථ
දෙසිස්සාමී’ත්ය’වදි චතුරො වො උළාරාපදෙසෙ; ()
එසො ධම්මො භවති විනයො සාසනං සත්ථු චෙදං
අබ්භඤ්ඤාතං වත භගවතො සම්මුඛා මෙ සුතන්ති,
සක්ඛීකත්වා යදි වදති මං භික්ඛවෙ කොචි භික්ඛු
නාදතබ්බං තදධිවචනං නප්පටික්කොසිතබ්බං; ()
පක්ඛිත්තානං මම තිපිටකෙ තප්පදබ්යඤ්ජනානං
යංයංඨානං අවතරති සංදිස්සතෙ නිද්ධමෙත්ථ,
ගන්තබ්බං වො සුගහිතමිදං භාසිතං භික්ඛුනොති
ඡඩ්ඩෙතබ්බං කවචනමිතරං දුග්ගහීතන්ති නො චෙ;()
24. ¶
ආවාසෙ යො විහරති මහාභික්ඛුසඞ්ගො අමුත්ර
ථෙරා භික්ඛූ තිපිටකධරා ථෙරවංසද්ධජා යෙ,
ය්වාභිඤ්ඤාතො පටිබලතරො භික්ඛු වා සම්මුඛා මෙ
තෙසං තෙසං ඉදමවගතං සුග්ගහීතත්ති වුත්තෙ; ()
ඔතාරෙත්වා තදපි විනයෙ සත්ථු සුත්තාභිධම්මෙ
සංසන්දන්තං යදිපන පටිග්ගණ්හිතබ්බංකත න නොචෙ,
චත්තාරො මෙ ඉතිවිභජිතෙ නිප්පදෙසාපදෙසෙ
ධාරෙය්යාථ’බ්රුවි මුනි රනාධානගාහී සදා වො; ()
26. ¶
පත්වා පාවාපුරවර මථො’රොපිතක්ඛන්ධභාරො
අම්බාරඤ්ඤෙ විහරති මමං ධම්මරාජාති සුත්වා,
තිබ්බච්ඡන්දො ජවනමතිනො දස්සනස්සාදනම්හි
චුන්දො ගන්ත්වා චරණකමලං වන්දි කම්මාරපුත්තො; ()
සම්මාධම්මස්සවණපසුතො එකමන්තං නිසින්නො
සොතාපන්නො පඨමදිවසෙ දස්සනෙනෙවසත්ථු,
බුද්ධං පඤ්ඤාභගවතිපතිං ස්වතනායා’භියාචං
චන්දො පුබ්බාචලමිව ඝරං පාවිසි චුන්දනාමො; ()
සම්පාදෙත්වාගහපති බහුං තායරත්යා’වසානෙ
ඛජ්ජං භොජ්ජං සුමධුතරං සූකරං මද්දවම්පි,
පක්ඛිත්තොජං පචුරවිභවො ඤාපයී ධම්මරඤ්ඤො
කාලො භන්තෙ’තරහි භගවා නිට්ඨිතං භොජනන්ති; ()
29. ¶
සාලක්ඛන්ධායතභුජයුගො මුග්ගවණ්ණං ගහෙත්වා
පත්තං පත්තත්ථවිකපිහිතං පක්කනිග්රොධවණ්ණං,
අච්ඡාදෙත්වා පරිවුතවසි චීවරං පංසුකූලං
පාසාදබ්භන්තර මභිරුහී තස්ස සොවණ්ණවණ්ණො; ()
බාලාදිච්චොරි’ව දසබලො තාව පුබ්බාචලග්ගෙ
පඤ්ඤත්තස්මිං රතනඛවිතෙ භද්දපීඨෙ නිසජ්ජ,
ආමන්තෙත්වා ජිතධනපතිං චුන්දමාදිච්චබන්ධු
සත්ථාරං ත්වං පරිවිසිමිනා මද්දවෙනාත්ය’භාසි; ()
31. ¶
සන්තප්පෙත්වා සුගතපමුඛං භික්ඛුසඞ්ඝං සහත්ථා
මංසං සොබ්භෙ නිඛණිය තතො සත්ථුභුත්තාවසෙසං,
භත්යා ධම්මස්සවණනිරතං බොධයිත්වාපයාසි
පූරො පඞ්කෙරුහමිව ජිනො චුන්දකම්මාරපුත්තං; ()
බාළ්හාබාධො බලවකටුකා වෙදනා තස්ස භත්තං
භුත්තාවිස්සා’භවි භගවතො රත්තපක්ඛන්දිකා’සි,
වික්ඛම්භෙත්වා තමපි සතිමා සම්පජානො’විදූරෙ
මග්ගොතිණ්ණො මුනි රුපගමීරුක්ඛමූලං කිලන්තො; ()
පඤ්ඤාපෙත්වා චතුගුණමුපට්ඨාකථෙරො අදාසි
යං සඞ්ඝාටිං නරහරි තහිං විස්සමත්තො නිසජ්ජ,
ගන්ත්වා’නන්දා’හර සරභසං ත්වං පිපාසාතුරස්ස
පානීය්යං මෙ නිඛිලදරථා නිබ්බුතස්සෙත්ය’භාසී; ()
34. ¶
යස්මා භත්තෙ සකටසතසඤ්චාරසම්භින්නමග්ගා
ගොරූපානං විගළිතටී සිඞ්ගසඞ්ඝට්ටණෙන,
චක්කච්ඡින්නා කලලකලුසීභුතසන්තත්තවාරි
නාලං පාතුං සලිලමධුනා කුන්නදි සන්දතෙ’ධ; ()
අච්චාසන්නෙ කකුධවිටපීමූලසංසට්ඨකුලා
වාතක්ඛිත්තා’මලජලකණා සාතසිතොදපුණ්ණා,
සක්කා භන්තෙ සවති කකුධාසින්ධු ගත්තානි සීකිං
කාතුං පාතුං ධරණිරමණි බද්ධහාරාභිරාමා; ()
36. ¶
එවං වුත්තෙ පුන භගවතා චොදිතො පත්තහත්ථො
පත්වා’නන්දො කලලවිසමං කුන්නදීතිත්ථමාසුං,
නෙත්වා සිතොදක මලුලිතං නිම්මලං සන්දමානං
ඤතො භන්තෙ පිවතු භගවා’ත්යා’හ බුද්ධානුභාවො; ()
තස්මිංකාලෙ සමිතතසිණං රුක්ඛමූලෙ නිසින්නං
නං දිස්වාන’ඞ්කුසනිසිතධී පුක්කුසො කමල්ලපුත්තො,
පබ්යාකාසික පටුතරසමාපත්තියාකිත්තනෙන
ආළාරස්සා’ධිකවුපසමෙ අත්තනො’භිප්පසාදං; ()
ගජ්ජන්තිස්වා’සනිසු පරිතො නිච්ඡරන්තීසු ජාතු
විජ්ජුම්මාලාසු ච ගලගලායන්තියා වුට්ඨියාහං,
සඤ්ඤිභුතො නනු ඛඵසමාපත්තියා සන්තවිත්තො
නා’ස්සොසිං භො සුතිකටුරවං නාද්දසං රූපවාහ; ()
39. ¶
වුත්තං සුත්වා’මතරසහීරං උද්ධරිත්වාන ධීමා
සද්ධාබීජං පනිහිත කමථා’ළාරකාලාමඛෙත්තෙ,
යෙභුය්යෙනා’සමචුපසමෙ සිඞ්ගීවණ්ණෙ පසන්නො
දත්වා බුද්ධං සරණ මගමා සාටකං සිඞ්ගීවණ්ණං; ()
තත්තඞ්ගාරොදරමිව තමඞ්ගීරසඞ්ගොපනීතං
වත්ථං වීතච්චික මභිනවං සිඞ්ගිවණ්ණං රරාජ,
පච්ඡා පච්චුත්තරිය කකුධාසින්ධු මජ්ඣොගහෙත්වා
අම්බාරඤ්ඤං තහි මවතරී සක්යසිහො සසඞ්ඝො; ()
සඞ්ඝාටිං පත්ථරිය සහසා චුන්දථෙරෙන මඤ්චෙ
පඤ්ඤත්තස්මිං සපදි සමධිට්ඨාය වුට්ඨානසඤ්ඤං,
අච්චධායා’ධිකකිලමථො සො සතො සම්පජඤ්ඤො
පාදෙ පාදං භවභයභිදො සීහසෙය්යං අකාසි; ()
42. ¶
ආමන්තෙත්වා නිරවධිදයො ථෙර මානන්දනාමං
ද්වෙ මෙ ලද්ධා සමසමඵලා පිණ්ඩපාතා විසිට්ඨා,
සන්දෙහො යො කරභවි සියා චුන්දකම්මාරපුත්ත-
ස්සෙ’වං වත්වා පරිහරතු තඤ්චාහ මෙ අච්චයෙන; ()
තම්හා ඛීණාසවපරිවුතො භුරිපඤ්ඤො හිරඤ්ඤ-
වත්යා නජ්ජා විජනපවනං පාරිමෙ තිරභාගෙ,
ඵුල්ලං සාලබ්බන මවසරී කොසිණාරාන මග්ගං
මල්ලානං සො සුරවනසිරිං රාජධාන්යා’විදූරෙ; ()
44. ¶
ආනන්දෙනා’ නධිවරවචො චොදිතෙනො’ පචාරෙ
පඤ්ඤන්තස්මිං තථණයමකස්සාලරුක්ඛන්තරාළෙ
මඤ්චෙ පඤ්ඤාසතිපරිමුඛො උත්තරාධානසීසෙ
කත්වා පාදොපරිපද මනුට්ඨානසෙය්යංඅකාසො ()
සිතච්ඡායා විගළිතරජොධූසරා සබ්බඵාලි-
ඵුල්ලා භන්තී ජටිතවිටපක්ඛන්ධමූලා’ ඤ්ඤමඤ්ඤං,
සඞ්කිණ්ණාලී සපදි යමකස්සාලසාලා විසාලා
දිස්සන්තෙ’වං වකුලතිලකා’සොකචම්පෙය්යසාඛී; ()
නච්චං ගීතං විවිධතුරියං වත්තතෙ’දානි දිබ්බං
දිබ්බං චුණ්ණං මලයජමයං දිබ්බමන්දාරවානි,
පස්සා’නන්දබ්බිකචයමකස්සාලපුප්ඵාන්ය’කාලෙ
සමූජායෙ’වහි භගවතො අන්තලික්ඛා පතන්ති; ()
47. ¶
එතෙ බ්රහ්මාමරනරඵණී චාමරච්ඡත්තහත්ථා
මාලාමාලාගුළපරිමලණ්ඩුපදීපද්ධජෙහි,
ඡන්නං තාළාවචරභජිතං මඞ්ගලාගාරභුතං
ජාතික්ඛෙත්තං නනු භගවතො කෙවලං පූජනාය; ()
ආනන්දෙ’වං සතිපි භගවා තාවතා සක්කතොවා
සම්මා තෙසං නචගරුකතො නමානිතො පූජිතොවා,
යො ඛො ධම්මං චරති සමණො’ පාසකො වා’නුධම්මං
භත්යා සො මං පරමවිධානා කමානයෙ පූජයෙති; ()
49. ¶
අම්හෙ තස්මාතිහ පටිපදං සුට්ඨු ධම්මානුධම්මං
සම්පාදෙමා’ත්ය’වච මුනි වො සික්ඛිතබ්බඤ්හි එවං,
ධම්මාස්සාමිං සපදි පුරතො වීජමානො සමානො
හත්ථිච්ඡාපො යථරිව ඨීතො ථෙරනාගො’පවානො; ()
මල්ලානං ඛො නගරවරතො යාවතා සාලදායං
රාසිභූතා’සුරසුරවරබ්රහ්මරාජූහි යස්මා,
දට්ඨුං බුද්ධං දසබලධරං ඛිත්තවාලග්ගකොටි-
මත්තට්ඨානෙ දසදසහි වා නත්ථ්ය’ඵුට්ඨප්පදෙසො; ()
කන්දන්තීනං පකිරිය සකෙ කෙසපාසෙ ච බාහා
පග්ගණහිත්වා සිරසි පථවිසඤ්ඤිනීදෙවතානං,
ඣායන්තීනං භුවිපරිපතන්තීන මුජ්ඣායිනීනං
දෙන්තො’කාසං අපනයි පරඤ්චෙළ්හකෙනො’පවානං; ()
52. ¶
සඞ්ඛාරානං ඛයවය මනාගාමිනො වීතරාගා
දෙවබ්රහ්මා සුමරිය යථෙවි’න්දඛීලාචලට්ඨා,
නාම්හෙ භන්තෙ’තරහී විය වො අච්චයෙනාත්ය’වොචුං
පස්සිස්සාමා’යති මිග මනොභාවනීයෙපි භික්ඛූ; ()
ජාතට්ඨානප්පභුතික මිධානන්දඨානං චතුක්කං
පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං භුවි භගවතො සබ්භිසංවෙජනියං,
අද්ධා සද්ධාවිසදහදයා සාධවො චාරිකායං
ආහිණ්ඩන්තා පවුරකුසලං තත්රපත්වා විණන්ති; ()
9 54. ¶
පුට්ඨස්සෙවං කථමපි මයං මාතුගාමෙසු භන්තෙ
වත්තිස්සාමා’ත්යමිතමතිමා’ නන්දථෙරස්ස’භාසි,
තන්නිජ්ඣානං තදභිලපනං මාකරොථාති තුම්හෙ
එවංසන්තෙ සතිපරිමුඛා හොථ ඡද්වාරරක්ඛා; ()
පුට්ඨස්සෙවං මය මුතුසමුට්ඨානරූපාවසිට්ඨෙ
වත්තෙය්යාම්හෙ තවනිරුපමෙ රූපකායෙ කථන්නු,
මාඛො තුම්හෙ භවථ මුනිනො දෙහපූජාවිධානෙ
සඛ්යාපාරා උපරි ඝටථා’හා’සවානං ඛයෙති; ()
සංවිජ්ජන්තෙ භගවති ඉධානන්ද භීය්යොපසන්නා
රූපීබ්රහ්මාමරපභුතයො ඛත්තියබ්රාහ්මණා යෙ,
සක්කච්චං තෙ යථරිව ජනා චක්කවත්තිස්සරීරෙ
සබ්යාපාරා නරහරිසරිරොපහාරෙ සියුන්ති; ()
57. ¶
චත්තාරො මෙ බහුජනහිතා බුද්ධපච්චෙකබුද්ධා
යස්මා මග්ගප්ඵලසුඛමුදා සාවකා චක්කවත්තී,
රාජා පූජාවිධිසුමහියා හොන්ති ථූපාරහෙ’ව
තස්මා ථූපො මමපි භවතා’නන්දසිඞ්ඝාටකම්හි; ()
එවං වුත්තෙ සරිය තමුරොතොමරිභූතසොකො
ථෙරානන්දො පවිසිය නිරාලම්බධම්මො විහාරං,
ආලම්බිත්වා විලපිය බහුං අග්ගලත්ථම්භසීසෙ
සත්ථා සෙඛෙ කළිතකරුණාපාඞ්ගභඞ්ගො පරොදි; ()
59. ¶
ආමන්තෙත්වා තමනධිවරො පුඤ්ඡමකානස්සුධාරං
ථෙරං මාඛොවිලපි අල මානන්ද මාසොචි හෙවං,
සඞ්ඛාරානං කථමිහ ලභෙ නිච්චතං නිබ්බිකාරං
අක්ඛාතං මෙ නනු පියජනබ්බිප්පයොගො සියාති; ()
මෙත්තාපුබ්බෙන හි චිරතරං කායකම්මෙන වාචා-
කම්මෙනා’යං ගුණමණිමනොකම්මුනා භික්ඛවෙ මං;
සක්කච්චං සන්නිචිතකුසලොපච්චුපට්ඨාසි තස්මා
ආතාපී සො ත්වමසි නිපපකො හෙසි ඛීණාසවොති; ()
61. ¶
ඡායාමඤ්ඤෙ චිර මනුචරං සෙය්යථා’නන්දභික්ඛූ-
පට්ඨාකො මෙ භවති සුතවා නාගතාතිතකානං,
සම්බුද්ධානං භගවත මුපට්ඨායකා චෙ’තදග්ගා
ඉච්චා’හෙ’තප්පරමසමණායෙව හෙස්සන්ත්ය’හෙසුං; ()
සංවණ්ණෙසි නිරවධිගුණො උක්ඛිපන්තො’ව මෙරුං
සඞ්ඛොභෙන්තො විය ජලනිධිං පත්ථරන්තො’ව භුමිං,
විත්ථාරෙන්තො විය රවිපථං සඞ්ඝමජ්ඣෙ ඨිතස්ස
ආනන්දස්සු’ත්තරිතරගුණං අබ්භුතච්ඡෙරභූතං; ()
හිත්වා සාඛානගර මනලංජඞ්ගලං ඉස්සරානං
වාසට්ඨානං තදිතරපුරං සබ්බසම්පත්තිසාරං,
පත්වා රාජග්ගහපභුතිකං නාථ නිබ්බායතූති
එවං වුත්තෙ මුනි රවච මාහෙවමානන්දවොච; ()
64. ¶
පුබ්බෙ දිබ්බොපමසුඛ විධා’නන්ද’හං චක්කවත්ති-
රාජා හුත්වා චිර මනුභවිං ධම්මිකො ධම්මරාජා,
මල්ලානං ඛො තදහනි කුසාවත්ය’යං රාජධානි
ආසි ලක්ඛිවසති රලකාරාජධානී’ව ඵීතා; ()
ගාමක්ඛෙත්තෙ ජිතරිපුරණො කොසිණාරාන මස්මිං
සාලාරඤ්ඤෙ ජිනකරිවරො මාරකණ්ඨිරවෙන,
යාමෙ අජ්ජාහනි රජනියා පච්ඡිමෙ හඤ්ඤතෙ’ති
වාසෙට්ඨානං පහිණි යතිමාරොචනත්ථං තමත්ථං; ()
66. ¶
සන්ථාගාරෙ මහතිපරිසා කිඤ්චිකම්මං පටිච්ච
රාසිභූතා යතිවරවචොචොදිතා මුච්ඡිතාසි,
උය්යානං තෙ පවිසිය තදා මල්ලපුත්තා ච මල්ලා
ව්යාපජ්ජිංසූ කසිරනිකරාවාරපාරෙ නිමුග්ගා; ()
යංනූනාහං නරපතිකුලං එකමෙකං ගහෙත්වා
වන්දාපෙය්යං චරණකමලද්වන්ද මඞ්ගීරසස්ස,
ඉච්චානන්දො යති සපරිසො පුත්තදාරෙහිසද්ධිං
ඉත්ථන්නාමො පණමති ජිනං මල්ලරාජාති වත්වා; ()
මල්ලානඤ්චාහරිය පඨමෙයෙව යාමෙ රජන්යා
වන්දාපෙසි සකලපරිසං තෙනුපායෙන බුද්ධං,
සුත්වා විද්වා භගවත මනුට්ඨානසෙය්යප්පවත්තිං
සාළාරඤ්ඤං අවසරි පරිබ්බාජකො යො සුභද්දො; ()
69. ¶
ඔකාසං මෙ දදථ සමණං ගොතමං පුච්ඡනාය
කඞ්ඛාධම්මං පජහිතු මිධානන්දපත්තො හමස්මි,
වුත්තෙ සත්ථා කිලමති අලංහාවුසො මා විහඤ්ඤි
වත්වා’නන්දො භගවති දයාචොදිතො වාරයී තං; ()
ලද්ධොකාසො දසබලදයාජාලබද්ධො සුභද්දො
අඤ්ඤාපෙඛො පවිසිය තහිං තබ්බිහෙසානපෙක්ඛො,
පඤ්හං පුච්ඡි තදුපනයනෙ කොවිදො’භාසිධම්මං
විත්ථාරෙන්තො අරියවිනයෙ පුග්ගලෙ සුප්පතිට්ඨෙ; ()
71. ¶
පබ්බජ්ජිත්වා භගවති සයං භික්ඛුභාවාභිසිත්තො
සඞ්ඛාරානං ඛයවය මථො භාවයිත්වා සුභද්දො,
විද්ධංසෙත්වා සකලකලුසං සත්ථුපච්චක්ඛභුතො
උන්නාදෙත්වා පරිසමරහං පච්ඡිමොසාවකොසි; ()
පඤ්ඤත්තො යො භවති විනයො දෙසිතො යොච ධම්මො
සො වො සත්ථා පරමසරණො’ත්යා’හ මෙ අච්චයෙන,
ථෙරෙ භික්ඛූ තදිතරවසී ගාරවං වොහරන්තු
භන්තෙ වත්වා පරිහරථ වො සාදරාසප්පතිස්සා; ()
පච්චක්ඛො නො භවි දසබලො පුච්ඡිතුං සම්මුඛා තං
නාසක්ඛිම්හා මයමිදමිතී මාහුවත්ථානුතාපා,
මුත්තෙ තුණ්හීභවි වසිගණොකිඤ්චි බුද්ධෙචධම්මෙ
සඞ්ඝෙ මග්ගෙ විමති යදිවො භික්ඛවෙ පුච්ඡථාති; ()
74. ¶
යස්මා ඛන්ධෙ පජහති ජිනො භික්ඛවෙ භන්දදානි
ආමන්තෙමී නියතභදුරා සබ්බසඞ්ඛාරධම්මා,
සම්පාදෙථා’ත්ය’මිතමතිමා අප්පමාදෙන තුම්හෙ
පබ්යාකාසි භගවත මයං පච්ඡිමාහොතිවාචා; ()
රූපාරූපාවචරකිරියජ්ඣානසඤ්ඤානිරොධ-
සඞ්ඛාතා යා නවවිධසමාපත්තියො තා’නුලොමං,
නිස්සීමම්හොනිධිනිභගුණො මාරසඞ්ගාමසූරො
බුද්ධො නාරායනබලධරො සො සමාපජ්ජි තාව; ()
76. ¶
තං තං ඣානං මුනි පටිසමාපජ්ජමානො