මූල > සුත්තපිටක > ඛුද්දකනිකාය

1. එවං ¶ මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. අථ ඛො අඤ්ඤතරා දෙවතා අභික්කන්තාය රත්තියා අභික්කන්තවණ්ණා කෙවලකප්පං ජෙතවනං ඔභාසෙත්වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං අට්ඨාසි. එකමන්තං ඨිතා ඛො සා දෙවතා භගවන්තං ගාථාය අජ්ඣභාසි –

‘‘බහූ ¶ දෙවා මනුස්සා ච, මඞ්ගලානි අචින්තයුං;

ආකඞ්ඛමානා සොත්ථානං, බ්රූහි මඞ්ගලමුත්තමං’’.

‘‘අසෙවනා ච බාලානං, පණ්ඩිතානඤ්ච සෙවනා;

පූජා ච පූජනෙය්යානං [පූජනීයානං (සී. ස්යා. කං. පී.)], එතං මඞ්ගලමුත්තමං.

‘‘පතිරූපදෙසවාසො ¶ ච, පුබ්බෙ ච කතපුඤ්ඤතා;

අත්තසම්මාපණිධි ¶ [අත්ථසම්මාපණීධී (කත්ථචි)] ච, එතං මඞ්ගලමුත්තමං.

‘‘බාහුසච්චඤ්ච සිප්පඤ්ච, විනයො ච සුසික්ඛිතො;

සුභාසිතා ච යා වාචා, එතං මඞ්ගලමුත්තමං.

‘‘මාතාපිතු උපට්ඨානං, පුත්තදාරස්ස සඞ්ගහො;

අනාකුලා ච කම්මන්තා, එතං මඞ්ගලමුත්තමං.

‘‘දානඤ්ච ධම්මචරියා ච, ඤාතකානඤ්ච සඞ්ගහො;

අනවජ්ජානි කම්මානි, එතං මඞ්ගලමුත්තමං.

‘‘ආරතී විරතී පාපා, මජ්ජපානා ච සංයමො;

අප්පමාදො ච ධම්මෙසු, එතං මඞ්ගලමුත්තමං.

‘‘ගාරවො ¶ ච නිවාතො ච, සන්තුට්ඨි ච කතඤ්ඤුතා;

කාලෙන ධම්මස්සවනං [ධම්මස්සාවණං (ක. සී.), ධම්මසවනං (ක. සී.)], එතං මඞ්ගලමුත්තමං.

‘‘ඛන්තී ච සොවචස්සතා, සමණානඤ්ච දස්සනං;

කාලෙන ධම්මසාකච්ඡා, එතං මඞ්ගලමුත්තමං.

‘‘තපො ච බ්රහ්මචරියඤ්ච, අරියසච්චාන දස්සනං;

නිබ්බානසච්ඡිකිරියා ච, එතං මඞ්ගලමුත්තමං.

‘‘ඵුට්ඨස්ස ලොකධම්මෙහි, චිත්තං යස්ස න කම්පති;

අසොකං විරජං ඛෙමං, එතං මඞ්ගලමුත්තමං.

‘‘එතාදිසානි කත්වාන, සබ්බත්ථමපරාජිතා;

සබ්බත්ථ සොත්ථිං ගච්ඡන්ති, තං තෙසං මඞ්ගලමුත්තම’’න්ති.

යානීධ ¶ භූතානි සමාගතානි, භුම්මානි [භූමානි (ක.)] වා යානි ව අන්තලික්ඛෙ;

සබ්බෙව භූතා සුමනා භවන්තු, අථොපි සක්කච්ච සුණන්තු භාසිතං.

තස්මා ¶ හි භූතා නිසාමෙථ සබ්බෙ, මෙත්තං කරොථ මානුසියා පජාය;

දිවා ච රත්තො ච හරන්ති යෙ බලිං, තස්මා හි නෙ රක්ඛථ අප්පමත්තා.

යං කිඤ්චි විත්තං ඉධ වා හුරං වා, සග්ගෙසු ¶ වා යං රතනං පණීතං;

න නො සමං අත්ථි තථාගතෙන, ඉදම්පි බුද්ධෙ රතනං පණීතං;

ඛයං ¶ විරාගං අමතං පණීතං, යදජ්ඣගා සක්යමුනී සමාහිතො;

න තෙන ධම්මෙන සමත්ථි කිඤ්චි, ඉදම්පි ධම්මෙ රතනං පණීතං;

යං ¶ බුද්ධසෙට්ඨො පරිවණ්ණයී සුචිං, සමාධිමානන්තරිකඤ්ඤමාහු;

සමාධිනා තෙන සමො න විජ්ජති, ඉදම්පි ධම්මෙ රතනං පණීතං;

යෙ පුග්ගලා අට්ඨ සතං පසත්ථා, චත්තාරි එතානි යුගානි හොන්ති;

තෙ දක්ඛිණෙය්යා සුගතස්ස සාවකා, එතෙසු දින්නානි මහප්ඵලානි;

ඉදම්පි සඞ්ඝෙ රතනං පණීතං, එතෙන සච්චෙන සුවත්ථි හොතු.

යෙ සුප්පයුත්තා මනසා දළ්හෙන, නික්කාමිනො ගොතමසාසනම්හි;

තෙ පත්තිපත්තා අමතං විගය්හ, ලද්ධා මුධා නිබ්බුතිං [නිබ්බුති (ක.)] භුඤ්ජමානා;

ඉදම්පි ¶ සඞ්ඝෙ රතනං පණීතං, එතෙන සච්චෙන සුවත්ථි හොතු.

යථින්දඛීලො පථවිස්සිතො [පඨවිස්සිතො (ක. සී.), පථවිංසිතො (ක. සි. ස්යා. කං. පී.)] සියා, චතුබ්භි වාතෙහි අසම්පකම්පියො;

තථූපමං සප්පුරිසං වදාමි, යො ¶ අරියසච්චානි අවෙච්ච පස්සති;

ඉදම්පි සඞ්ඝෙ රතනං පණීතං, එතෙන සච්චෙන සුවත්ථි හොතු.

යෙ අරියසච්චානි විභාවයන්ති, ගම්භීරපඤ්ඤෙන සුදෙසිතානි;

කිඤ්චාපි තෙ හොන්ති භුසං පමත්තා, න තෙ භවං අට්ඨමමාදියන්ති;

ඉදම්පි සඞ්ඝෙ රතනං පණීතං, එතෙන සච්චෙන සුවත්ථි හොතු.

සහාවස්ස ¶ දස්සනසම්පදාය [සහාවසද්දස්සනසම්පදාය (ක.)], තයස්සු ධම්මා ජහිතා භවන්ති;

සක්කායදිට්ඨී විචිකිච්ඡිතඤ්ච, සීලබ්බතං වාපි යදත්ථි කිඤ්චි.

චතූහපායෙහි ච විප්පමුත්තො, ඡච්චාභිඨානානි [ඡ චාභිඨානානි (සී. ස්යා.)] අභබ්බ කාතුං [අභබ්බො කාතුං (සී.)];

ඉදම්පි සඞ්ඝෙ රතනං පණීතං, එතෙන සච්චෙන සුවත්ථි හොතු.

කිඤ්චාපි ¶ සො කම්ම [කම්මං (සී. ස්යා. කං. පී.)] කරොති පාපකං, කායෙන වාචා උද චෙතසා වා;

අභබ්බ [අභබ්බො (බහූසු)] සො තස්ස පටිච්ඡදාය [පටිච්ඡාදාය (සී.)], අභබ්බතා ¶ දිට්ඨපදස්ස වුත්තා;

ඉදම්පි ¶ සඞ්ඝෙ රතනං පණීතං, එතෙන සච්චෙන සුවත්ථි හොතු.

වනප්පගුම්බෙ යථ [යථා (සී. ස්යා.)] ඵුස්සිතග්ගෙ, ගිම්හානමාසෙ පඨමස්මිං [පඨමස්මි (?)] ගිම්හෙ;

තථූපමං ධම්මවරං අදෙසයි [අදෙසයී (සී.)], නිබ්බානගාමිං පරමං හිතාය;

ඉදම්පි බුද්ධෙ රතනං පණීතං, එතෙන සච්චෙන සුවත්ථි හොතු.

වරො වරඤ්ඤූ වරදො වරාහරො, අනුත්තරො ධම්මවරං අදෙසයි;

ඉදම්පි බුද්ධෙ රතනං පණීතං, එතෙන සච්චෙන සුවත්ථි හොතු.

ඛීණං පුරාණං නව නත්ථි සම්භවං, විරත්තචිත්තායතිකෙ භවස්මිං;

තෙ ඛීණබීජා අවිරූළ්හිඡන්දා, නිබ්බන්ති ධීරා යථායං [යථයං (ක.)] පදීපො;

ඉදම්පි සඞ්ඝෙ රතනං පණීතං, එතෙන සච්චෙන සුවත්ථි හොතු.

යානීධ භූතානි සමාගතානි, භුම්මානි ¶ වා යානි ව අන්තලික්ඛෙ;

තථාගතං දෙවමනුස්සපූජිතං, බුද්ධං නමස්සාම සුවත්ථි හොතු.

යානීධ භූතානි සමාගතානි, භුම්මානි වා යානි ව අන්තලික්ඛෙ;

තථාගතං දෙවමනුස්සපූජිතං, ධම්මං ¶ නමස්සාම සුවත්ථි හොතු.

යානීධ ¶ භූතානි සමාගතානි, භුම්මානි වා යානි ව අන්තලික්ඛෙ;

තථාගතං දෙවමනුස්සපූජිතං, සඞ්ඝං නමස්සාම සුවත්ථි හොතූති.

තිරොකුට්ටෙසු ¶ තිට්ඨන්ති, සන්ධිසිඞ්ඝාටකෙසු ච;

ද්වාරබාහාසු තිට්ඨන්ති, ආගන්ත්වාන සකං ඝරං.

පහූතෙ අන්නපානම්හි, ඛජ්ජභොජ්ජෙ උපට්ඨිතෙ;

න ¶ තෙසං කොචි සරති, සත්තානං කම්මපච්චයා.

එවං දදන්ති ඤාතීනං, යෙ හොන්ති අනුකම්පකා;

සුචිං පණීතං කාලෙන, කප්පියං පානභොජනං;

ඉදං වො ඤාතීනං හොතු, සුඛිතා හොන්තු ඤාතයො.

තෙ ච තත්ථ සමාගන්ත්වා, ඤාතිපෙතා සමාගතා;

පහූතෙ අන්නපානම්හි, සක්කච්චං අනුමොදරෙ.

චිරං ජීවන්තු නො ඤාතී, යෙසං හෙතු ලභාමසෙ;

අම්හාකඤ්ච කතා පූජා, දායකා ච අනිප්ඵලා.

න හි තත්ථ කසි [කසී (සී.)] අත්ථි, ගොරක්ඛෙත්ථ න විජ්ජති;

වණිජ්ජා තාදිසී නත්ථි, හිරඤ්ඤෙන කයොකයං [කයාක්කයං (සී.), කයා කයං (ස්යා.)];

ඉතො දින්නෙන යාපෙන්ති, පෙතා කාලඞ්කතා [කාලකතා (සී. ස්යා. කං.)] තහිං.

උන්නමෙ උදකං වුට්ඨං, යථා නින්නං පවත්තති;

එවමෙව ඉතො දින්නං, පෙතානං උපකප්පති.

යථා වාරිවහා පූරා, පරිපූරෙන්ති සාගරං;

එවමෙව ඉතො දින්නං, පෙතානං උපකප්පති.

අදාසි ¶ ¶ මෙ අකාසි මෙ, ඤාතිමිත්තා [ඤාති මිත්තො (?)] සඛා ච මෙ;

පෙතානං දක්ඛිණං දජ්ජා, පුබ්බෙ කතමනුස්සරං.

න හි රුණ්ණං වා සොකො වා, යා චඤ්ඤා පරිදෙවනා;

න තං පෙතානමත්ථාය, එවං තිට්ඨන්ති ඤාතයො.

අයඤ්ච ඛො දක්ඛිණා දින්නා, සඞ්ඝම්හි සුප්පතිට්ඨිතා;

දීඝරත්තං ¶ හිතායස්ස, ඨානසො උපකප්පති.

සො ඤාතිධම්මො ච අයං නිදස්සිතො, පෙතාන පූජා ච කතා උළාරා;

බලඤ්ච භික්ඛූනමනුප්පදින්නං [… මනුප්පදින්නවා (ක.)], තුම්හෙහි පුඤ්ඤං පසුතං අනප්පකන්ති.

නිධිං ¶ නිධෙති පුරිසො, ගම්භීරෙ ඔදකන්තිකෙ;

අත්ථෙ කිච්චෙ සමුප්පන්නෙ, අත්ථාය මෙ භවිස්සති.

රාජතො වා දුරුත්තස්ස, චොරතො පීළිතස්ස වා;

ඉණස්ස වා පමොක්ඛාය, දුබ්භික්ඛෙ ආපදාසු වා;

එතදත්ථාය ලොකස්මිං, නිධි නාම නිධීයති.

තාවස්සුනිහිතො [තාව සුනිහිතො (සී.)] සන්තො, ගම්භීරෙ ඔදකන්තිකෙ;

න සබ්බො සබ්බදා එව, තස්ස තං උපකප්පති.

නිධි වා ඨානා චවති, සඤ්ඤා වාස්ස විමුය්හති;

නාගා වා අපනාමෙන්ති, යක්ඛා වාපි හරන්ති නං.

අප්පියා ¶ වාපි දායාදා, උද්ධරන්ති අපස්සතො;

යදා පුඤ්ඤක්ඛයො හොති, සබ්බමෙතං විනස්සති.

යස්ස ¶ දානෙන සීලෙන, සංයමෙන දමෙන ච;

නිධී සුනිහිතො හොති, ඉත්ථියා පුරිසස්ස වා.

චෙතියම්හි ¶ ච සඞ්ඝෙ වා, පුග්ගලෙ අතිථීසු වා;

මාතරි පිතරි චාපි [වාපි (ස්යා. කං.)], අථො ජෙට්ඨම්හි භාතරි.

එසො නිධි සුනිහිතො, අජෙය්යො අනුගාමිකො;

පහාය ගමනීයෙසු, එතං ආදාය ගච්ඡති.

අසාධාරණමඤ්ඤෙසං, අචොරාහරණො නිධි;

කයිරාථ ධීරො පුඤ්ඤානි, යො නිධි අනුගාමිකො.

එස දෙවමනුස්සානං, සබ්බකාමදදො නිධි;

යං යදෙවාභිපත්ථෙන්ති, සබ්බමෙතෙන ලබ්භති.

සුවණ්ණතා සුසරතා, සුසණ්ඨානා සුරූපතා [සුසණ්ඨානසුරූපතා (සී.), සුසණ්ඨානං සුරූපතා (ස්යා. කං.)];

ආධිපච්චපරිවාරො, සබ්බමෙතෙන ලබ්භති.

පදෙසරජ්ජං ඉස්සරියං, චක්කවත්තිසුඛං පියං;

දෙවරජ්ජම්පි දිබ්බෙසු, සබ්බමෙතෙන ලබ්භති.

මානුස්සිකා ච සම්පත්ති, දෙවලොකෙ ච යා රති;

යා ච නිබ්බානසම්පත්ති, සබ්බමෙතෙන ලබ්භති.

මිත්තසම්පදමාගම්ම, යොනිසොව [යොනිසො වෙ (සී.), යොනිසො චෙ (ස්යා.), යොනිසො ච (?)] පයුඤ්ජතො;

විජ්ජා විමුත්ති වසීභාවො, සබ්බමෙතෙන ලබ්භති.

පටිසම්භිදා ¶ විමොක්ඛා ච, යා ච සාවකපාරමී;

පච්චෙකබොධි බුද්ධභූමි, සබ්බමෙතෙන ලබ්භති.

එවං ¶ මහත්ථිකා එසා, යදිදං පුඤ්ඤසම්පදා;

තස්මා ධීරා පසංසන්ති, පණ්ඩිතා කතපුඤ්ඤතන්ති.

කරණීයමත්ථකුසලෙන ¶ , යන්තසන්තං පදං අභිසමෙච්ච;

සක්කො උජූ ච සුහුජූ [සූජූ (සී.)] ච, සුවචො චස්ස මුදු අනතිමානී.

සන්තුස්සකො ¶ ච සුභරො ච, අප්පකිච්චො ච සල්ලහුකවුත්ති;

සන්තින්ද්රියො ච නිපකො ච, අප්පගබ්භො කුලෙස්වනනුගිද්ධො.

න ච ඛුද්දමාචරෙ කිඤ්චි, යෙන විඤ්ඤූ පරෙ උපවදෙය්යුං;

සුඛිනොව ඛෙමිනො හොන්තු, සබ්බසත්තා [සබ්බෙ සත්තා (සී. ස්යා.)] භවන්තු සුඛිතත්තා.

යෙ කෙචි පාණභූතත්ථි, තසා වා ථාවරා වනවසෙසා;

දීඝා වා යෙව මහන්තා [මහන්ත (?)], මජ්ඣිමා රස්සකා අණුකථූලා.

දිට්ඨා වා යෙව අදිට්ඨා [අදිට්ඨ (?)], යෙ ව [යෙ ච (සී. ස්යා. කං. පී.)] දූරෙ වසන්ති අවිදූරෙ;

භූතා ව [වා (ස්යා. කං. පී. ක.)] සම්භවෙසී ව [වා (සී. ස්යා. කං. පී.)], සබ්බසත්තා භවන්තු සුඛිතත්තා.

න පරො පරං නිකුබ්බෙථ, නාතිමඤ්ඤෙථ කත්ථචි න කඤ්චි [නං කඤ්චි (සී. පී.), නං කිඤ්චි (ස්යා.), න කිඤ්චි (ක.)];

බ්යාරොසනා පටිඝසඤ්ඤා, නාඤ්ඤමඤ්ඤස්ස දුක්ඛමිච්ඡෙය්ය.

මාතා ¶ යථා නියං පුත්තමායුසා එකපුත්තමනුරක්ඛෙ;

එවම්පි සබ්බභූතෙසු, මානසං භාවයෙ අපරිමාණං.

මෙත්තඤ්ච ¶ සබ්බලොකස්මි, මානසං භාවයෙ අපරිමාණං;

උද්ධං අධො ච තිරියඤ්ච, අසම්බාධං අවෙරමසපත්තං.

තිට්ඨං චරං නිසින්නො ව [වා (සී. ස්යා. කං. පී.)], සයානො යාවතාස්ස විතමිද්ධො [විගතමිද්ධො (බහූසු)];

එතං සතිං අධිට්ඨෙය්ය, බ්රහ්මමෙතං විහාරමිධමාහු.

දිට්ඨිඤ්ච ¶ අනුපග්ගම්ම, සීලවා දස්සනෙන සම්පන්නො;

කාමෙසු විනය [විනෙය්ය (සී.)] ගෙධං, න හි ජාතුග්ගබ්භසෙය්ය පුන රෙතීති.