📜

නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස

ඛුද්දකනිකායෙ

පෙතවත්ථුපාළි

1. උරගවග්ගො

1. ඛෙත්තූපමපෙතවත්ථු

1.

‘‘ඛෙත්තූපමා ¶ ¶ ¶ ¶ අරහන්තො, දායකා කස්සකූපමා;

බීජූපමං දෙය්යධම්මං, එත්තො නිබ්බත්තතෙ ඵලං.

2.

‘‘එතං බීජං කසි ඛෙත්තං, පෙතානං දායකස්ස ච;

තං පෙතා පරිභුඤ්ජන්ති, දාතා පුඤ්ඤෙන වඩ්ඪති.

3.

‘‘ඉධෙව ¶ කුසලං කත්වා, පෙතෙ ච පටිපූජිය;

සග්ගඤ්ච කමති [ගමති (ක.)] ට්ඨානං, කම්මං කත්වාන භද්දක’’න්ති.

ඛෙත්තූපමපෙතවත්ථු පඨමං.

2. සූකරමුඛපෙතවත්ථු

4.

‘‘කායො ¶ තෙ සබ්බසොවණ්ණො, සබ්බා ඔභාසතෙ දිසා;

මුඛං තෙ සූකරස්සෙව, කිං කම්මමකරී පුරෙ’’ [මකරා පුරෙ (ක.)].

5.

‘‘කායෙන සඤ්ඤතො ආසිං, වාචායාසිමසඤ්ඤතො;

තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො, යථා පස්සසි නාරද.

6.

‘‘තං ¶ ත්යාහං [තාහං (ක.)] නාරද බ්රූමි, සාමං දිට්ඨමිදං තයා;

මාකාසි ¶ මුඛසා පාපං, මා ඛො සූකරමුඛො අහූ’’ති.

සූකරමුඛපෙතවත්ථු දුතියං.

3. පූතිමුඛපෙතවත්ථු

7.

‘‘දිබ්බං සුභං ධාරෙසි වණ්ණධාතුං, වෙහායසං තිට්ඨසි අන්තලික්ඛෙ;

මුඛඤ්ච තෙ කිමයො පූතිගන්ධං, ඛාදන්ති කිං කම්මමකාසි පුබ්බෙ’’.

8.

‘‘සමණො අහං පාපොතිදුට්ඨවාචො [පාපො දුට්ඨවාචො (සී.), පාපො දුක්ඛවාචො (ස්යා. පී.)], තපස්සිරූපො මුඛසා අසඤ්ඤතො;

ලද්ධා ච මෙ තපසා වණ්ණධාතු, මුඛඤ්ච මෙ පෙසුණියෙන පූති.

9.

‘‘තයිදං තයා නාරද සාමං දිට්ඨං,

අනුකම්පකා යෙ කුසලා වදෙය්යුං;

‘මා පෙසුණං මා ච මුසා අභාණි,

යක්ඛො තුවං හොහිසි කාමකාමී’’’ති.

පූතිමුඛපෙතවත්ථු තතියං.

4. පිට්ඨධීතලිකපෙතවත්ථු

10.

‘‘යං ¶ ¶ කිඤ්චාරම්මණං කත්වා, දජ්ජා දානං අමච්ඡරී;

පුබ්බපෙතෙ ච ආරබ්භ, අථ වා වත්ථුදෙවතා.

11.

‘‘චත්තාරො ච මහාරාජෙ, ලොකපාලෙ යසස්සිනෙ [යසස්සිනො (සී. ස්යා.)];

කුවෙරං ධතරට්ඨඤ්ච, විරූපක්ඛං විරූළ්හකං;

තෙ ¶ චෙව පූජිතා හොන්ති, දායකා ච අනිප්ඵලා.

12.

‘‘න ¶ හි රුණ්ණං වා සොකො වා, යා චඤ්ඤා පරිදෙවනා;

න තං පෙතස්ස අත්ථාය, එවං තිට්ඨන්ති ඤාතයො.

13.

‘‘අයඤ්ච ඛො දක්ඛිණා දින්නා, සඞ්ඝම්හි සුප්පතිට්ඨිතා;

දීඝරත්තං හිතායස්ස, ඨානසො උපකප්පතී’’ති.

පිට්ඨධීතලිකපෙතවත්ථු චතුත්ථං.

5. තිරොකුට්ටපෙතවත්ථු

14.

[ඛු. පා. 7.1 ඛුද්දකපාඨෙ] ‘‘තිරොකුට්ටෙසු [තිරොකුඩ්ඩෙසු (සී. ස්යා. පී.)] තිට්ඨන්ති, සන්ධිසිඞ්ඝාටකෙසු ච;

ද්වාරබාහාසු තිට්ඨන්ති, ආගන්ත්වාන සකං ඝරං.

15.

‘‘පහූතෙ අන්නපානම්හි, ඛජ්ජභොජ්ජෙ උපට්ඨිතෙ;

න තෙසං කොචි සරති, සත්තානං කම්මපච්චයා.

16.

‘‘එවං ¶ දදන්ති ඤාතීනං, යෙ හොන්ති අනුකම්පකා;

සුචිං පණීතං කාලෙන, කප්පියං පානභොජනං;

‘ඉදං වො ඤාතීනං හොතු, සුඛිතා හොන්තු ඤාතයො’.

17.

‘‘තෙ ච තත්ථ සමාගන්ත්වා, ඤාතිපෙතා සමාගතා;

පහූතෙ අන්නපානම්හි, සක්කච්චං අනුමොදරෙ.

18.

‘‘‘චිරං ජීවන්තු නො ඤාතී, යෙසං හෙතු ලභාමසෙ;

අම්හාකඤ්ච කතා පූජා, දායකා ච අනිප්ඵලා’.

19.

‘‘‘න හි තත්ථ කසි අත්ථි, ගොරක්ඛෙත්ථ න විජ්ජති;

වණිජ්ජා තාදිසී නත්ථි, හිරඤ්ඤෙන කයාකයං [කයොක්කයං (සී. ක.) කයොකයං (ඛු. පා. 7.6)];

ඉතො ¶ දින්නෙන යාපෙන්ති, පෙතා කාලගතා [කාලකතා (සී. ස්යා. පී.)] තහිං’.

20.

‘‘‘උන්නමෙ ¶ උදකං වුට්ඨං, යථා නින්නං පවත්තති;

එවමෙව ඉතො දින්නං, පෙතානං උපකප්පති’.

21.

‘‘‘යථා වාරිවහා පූරා, පරිපූරෙන්ති සාගරං;

එවමෙව ඉතො දින්නං, පෙතානං උපකප්පති’.

22.

‘‘‘අදාසි ¶ මෙ අකාසි මෙ, ඤාති මිත්තා [ඤාති මිත්තො (?)] සඛා ච මෙ;

පෙතානං දක්ඛිණං දජ්ජා, පුබ්බෙ කතමනුස්සරං’.

23.

‘‘‘න හි රුණ්ණං වා සොකො වා, යා චඤ්ඤා පරිදෙවනා;

න තං පෙතානමත්ථාය, එවං තිට්ඨන්ති ඤාතයො’.

24.

‘‘‘අයඤ්ච ඛො දක්ඛිණා දින්නා, සඞ්ඝම්හි සුප්පතිට්ඨිතා;

දීඝරත්තං හිතායස්ස, ඨානසො උපකප්පති’.

25.

‘‘සො ඤාතිධම්මො ච අයං නිදස්සිතො, පෙතාන පූජා ච කතා උළාරා;

බලඤ්ච භික්ඛූනමනුප්පදින්නං, තුම්හෙහි පුඤ්ඤං පසුතං අනප්පක’’න්ති.

තිරොකුට්ටපෙතවත්ථු පඤ්චමං.

6. පඤ්චපුත්තඛාදපෙතිවත්ථු

26.

‘‘නග්ගා ¶ දුබ්බණ්ණරූපාසි, දුග්ගන්ධා පූති වායසි;

මක්ඛිකාහි පරිකිණ්ණා [මක්ඛිකාපරිකිණ්ණා ච (සී.)], කා නු ත්වං ඉධ තිට්ඨසී’’ති.

27.

‘‘අහං භදන්තෙ [භද්දන්තෙ (ක.)] පෙතීම්හි, දුග්ගතා යමලොකිකා;

පාපකම්මං ¶ කරිත්වාන, පෙතලොකං ඉතො ගතා.

28.

‘‘කාලෙන පඤ්ච පුත්තානි, සායං පඤ්ච පුනාපරෙ;

විජායිත්වාන ඛාදාමි, තෙපි නා හොන්ති මෙ අලං.

29.

‘‘පරිඩය්හති ධූමායති, ඛුදාය [ඛුද්දාය (ක.)] හදයං මම;

පානීයං න ලභෙ පාතුං, පස්ස මං බ්යසනං ගත’’න්ති.

30.

‘‘කිං නු කායෙන වාචාය, මනසා දුක්කටං කතං;

කිස්ස කම්මවිපාකෙන, පුත්තමංසානි ඛාදසී’’ති.

31.

‘‘සපතී [සපත්තී (සී.)] මෙ ගබ්භිනී ආසි, තස්සා පාපං අචෙතයිං;

සාහං පදුට්ඨමනසා, අකරිං ගබ්භපාතනං.

32.

‘‘තස්සා ¶ ¶ ද්වෙමාසිකො ගබ්භො, ලොහිතඤ්ඤෙව පග්ඝරි;

තදස්සා මාතා කුපිතා, මය්හං ඤාතී සමානයි;

සපථඤ්ච මං කාරෙසි, පරිභාසාපයී ච මං.

33.

‘‘සාහං ඝොරඤ්ච සපථං, මුසාවාදං අභාසිසං;

පුත්තමංසානි ඛාදාමි, සචෙ තං පකතං මයා.

34.

‘‘තස්ස කම්මස්ස විපාකෙන [විපාකං (ස්යා. ක.)], මුසාවාදස්ස චූභයං;

පුත්තමංසානි ඛාදාමි, පුබ්බලොහිතමක්ඛිතා’’ති.

පඤ්චපුත්තඛාදපෙතිවත්ථු [පඤ්චපුත්තඛාදපෙතවත්ථු (සී. ස්යා. පී.) එවමුපරිපි] ඡට්ඨං.

7. සත්තපුත්තඛාදපෙතිවත්ථු

35.

‘‘නග්ගා ¶ දුබ්බණ්ණරූපාසි, දුග්ගන්ධා පූති වායසි;

මක්ඛිකාහි ¶ පරිකිණ්ණා, කා නු ත්වං ඉධ තිට්ඨසී’’ති.

36.

‘‘අහං භදන්තෙ පෙතීම්හි, දුග්ගතා යමලොකිකා;

පාපකම්මං කරිත්වාන, පෙතලොකං ඉතො ගතා.

37.

‘‘කාලෙන සත්ත පුත්තානි, සායං සත්ත පුනාපරෙ;

විජායිත්වාන ඛාදාමි, තෙපි නා හොන්ති මෙ අලං.

38.

‘‘පරිඩය්හති ධූමායති, ඛුදාය හදයං මම;

නිබ්බුතිං නාධිගච්ඡාමි, අග්ගිදඩ්ඪාව ආතපෙ’’ති.

39.

‘‘කිං නු කායෙන වාචාය, මනසා දුක්කටං කතං;

කිස්ස කම්මවිපාකෙන, පුත්තමංසානි ඛාදසී’’ති.

40.

‘‘අහූ මය්හං දුවෙ පුත්තා, උභො සම්පත්තයොබ්බනා;

සාහං පුත්තබලූපෙතා, සාමිකං අතිමඤ්ඤිසං.

41.

‘‘තතො මෙ සාමිකො කුද්ධො, සපත්තිං මය්හමානයි;

සා ච ගබ්භං අලභිත්ථ, තස්සා පාපං අචෙතයිං.

42.

‘‘සාහං ¶ පදුට්ඨමනසා, අකරිං ගබ්භපාතනං;

තස්සා තෙමාසිකො ගබ්භො, පුබ්බලොහිතකො [පුබ්බලොහිතකො (ක.)] පති.

43.

‘‘තදස්සා මාතා කුපිතා, මය්හං ඤාතී සමානයි;

සපථඤ්ච මං කාරෙසි, පරිභාසාපයී ච මං.

44.

‘‘සාහං ¶ ඝොරඤ්ච සපථං, මුසාවාදං අභාසිසං;

‘පුත්තමංසානි ඛාදාමි, සචෙ තං පකතං මයා’.

45.

‘‘තස්ස ¶ කම්මස්ස විපාකෙන, මුසාවාදස්ස චූභයං;

පුත්තමංසානි ඛාදාමි, පුබ්බලොහිතමක්ඛිතා’’ති.

සත්තපුත්තඛාදපෙතිවත්ථු සත්තමං.

8. ගොණපෙතවත්ථු

46.

‘‘කිං ¶ නු උම්මත්තරූපොව, ලායිත්වා හරිතං තිණං;

ඛාද ඛාදාති ලපසි, ගතසත්තං ජරග්ගවං.

47.

‘‘න හි අන්නෙන පානෙන, මතො ගොණො සමුට්ඨහෙ;

ත්වංසි බාලො ච [බාලොව (ක.)] දුම්මෙධො, යථා තඤ්ඤොව දුම්මතී’’ති.

48.

‘‘ඉමෙ පාදා ඉදං සීසං, අයං කායො සවාලධි;

නෙත්තා තථෙව තිට්ඨන්ති, අයං ගොණො සමුට්ඨහෙ.

49.

‘‘නාය්යකස්ස හත්ථපාදා, කායො සීසඤ්ච දිස්සති;

රුදං මත්තිකථූපස්මිං, නනු ත්වඤ්ඤෙව දුම්මතී’’ති.

50.

‘‘ආදිත්තං වත මං සන්තං, ඝතසිත්තංව පාවකං;

වාරිනා විය ඔසිඤ්චං, සබ්බං නිබ්බාපයෙ දරං.

51.

‘‘අබ්බහී [අබ්බූළ්හං (බහූසු)] වත මෙ සල්ලං, සොකං හදයනිස්සිතං;

යො මෙ සොකපරෙතස්ස, පිතුසොකං අපානුදි.

52.

‘‘ස්වාහං අබ්බූළ්හසල්ලොස්මි, සීතිභූතොස්මි නිබ්බුතො;

න සොචාමි න රොදාමි, තව සුත්වාන මාණව’.

53.

එවං ¶ කරොන්ති සප්පඤ්ඤා, යෙ හොන්ති අනුකම්පකා;

විනිවත්තයන්ති සොකම්හා, සුජාතො පිතරං යථාති.

ගොණපෙතවත්ථු අට්ඨමං.

9. මහාපෙසකාරපෙතිවත්ථු

54.

‘‘ගූථඤ්ච ¶ ¶ ¶ මුත්තං රුහිරඤ්ච පුබ්බං, පරිභුඤ්ජති කිස්ස අයං විපාකො;

අයං නු කිං කම්මමකාසි නාරී, යා සබ්බදා ලොහිතපුබ්බභක්ඛා.

55.

‘‘නවානි වත්ථානි සුභානි චෙව, මුදූනි සුද්ධානි ච ලොමසානි;

දින්නානි මිස්සා කිතකා [කිටකා (ක.)] භවන්ති, අයං නු කිං කම්මමකාසි නාරී’’ති.

56.

‘‘භරියා මමෙසා අහූ භදන්තෙ, අදායිකා මච්ඡරිනී කදරියා;

සා මං දදන්තං සමණබ්රාහ්මණානං, අක්කොසති ච පරිභාසති ච.

57.

‘‘‘ගූථඤ්ච මුත්තං රුහිරඤ්ච පුබ්බං, පරිභුඤ්ජ ත්වං අසුචිං සබ්බකාලං;

එතං තෙ පරලොකස්මිං හොතු, වත්ථා ච තෙ කිටකසමා භවන්තු’;

එතාදිසං දුච්චරිතං චරිත්වා, ඉධාගතා චිරරත්තාය ඛාදතී’’ති.

මහාපෙසකාරපෙතිවත්ථු නවමං.

10. ඛල්ලාටියපෙතිවත්ථු

58.

‘‘කා ¶ ¶ නු අන්තොවිමානස්මිං, තිට්ඨන්තී නූපනික්ඛමි;

උපනික්ඛමස්සු භද්දෙ, පස්සාම තං බහිට්ඨිත’’න්ති.

59.

‘‘අට්ටීයාමි ¶ හරායාමි, නග්ගා නික්ඛමිතුං බහි;

කෙසෙහම්හි පටිච්ඡන්නා, පුඤ්ඤං මෙ අප්පකං කත’’න්ති.

60.

‘‘හන්දුත්තරීයං දදාමි තෙ, ඉදං දුස්සං නිවාසය;

ඉදං දුස්සං නිවාසෙත්වා, එහි නික්ඛම සොභනෙ;

උපනික්ඛමස්සු භද්දෙ, පස්සාම තං බහිට්ඨිත’’න්ති.

61.

‘‘හත්ථෙන හත්ථෙ තෙ දින්නං, න මය්හං උපකප්පති;

එසෙත්ථුපාසකො සද්ධො, සම්මාසම්බුද්ධසාවකො.

62.

‘‘එතං අච්ඡාදයිත්වාන, මම දක්ඛිණමාදිස;

තථාහං [අථාහං (සී.)] සුඛිතා හෙස්සං, සබ්බකාමසමිද්ධිනී’’ති.

63.

තඤ්ච තෙ න්හාපයිත්වාන, විලිම්පෙත්වාන වාණිජා;

වත්ථෙහච්ඡාදයිත්වාන, තස්සා දක්ඛිණමාදිසුං.

64.

සමනන්තරානුද්දිට්ඨෙ ¶ [සමනන්තරා අනුද්දිට්ඨෙ (ස්යා. ක.)], විපාකො උදපජ්ජථ [උපපජ්ජථ (සී. ස්යා.)];

භොජනච්ඡාදනපානීයං [භොජනච්ඡාදනං පානීයං (ස්යා. ක.)], දක්ඛිණාය ඉදං ඵලං.

65.

තතො සුද්ධා සුචිවසනා, කාසිකුත්තමධාරිනී;

හසන්තී විමානා නික්ඛමි, ‘දක්ඛිණාය ඉදං ඵල’’’න්ති.

66.

‘‘සුචිත්තරූපං රුචිරං, විමානං තෙ පභාසති;

දෙවතෙ පුච්ඡිතාචික්ඛ, කිස්ස කම්මස්සිදං ඵල’’න්ති.

67.

‘‘භික්ඛුනො ¶ චරමානස්ස, දොණිනිම්මජ්ජනිං අහං;

අදාසිං උජුභූතස්ස, විප්පසන්නෙන චෙතසා.

68.

‘‘තස්ස කම්මස්ස කුසලස්ස, විපාකං දීඝමන්තරං;

අනුභොමි විමානස්මිං, තඤ්ච දානි පරිත්තකං.

69.

‘‘උද්ධං ¶ චතූහි මාසෙහි, කාලංකිරියා [කාලංකිරියා (ක.)] භවිස්සති;

එකන්තකටුකං ඝොරං, නිරයං පපතිස්සහං.

70.

[ම. නි. 3.250, 267; අ. නි. 3.36; පෙ. ව. 240, 693] ‘‘චතුක්කණ්ණං චතුද්වාරං, විභත්තං භාගසො මිතං;

අයොපාකාරපරියන්තං, අයසා පටිකුජ්ජිතං.

71.

‘‘තස්ස ¶ අයොමයා භූමි, ජලිතා තෙජසා යුතා;

සමන්තා යොජනසතං, ඵරිත්වා තිට්ඨති සබ්බදා.

72.

‘‘තත්ථාහං දීඝමද්ධානං, දුක්ඛං වෙදිස්ස වෙදනං;

ඵලඤ්ච පාපකම්මස්ස, තස්මා සොචාමහං භුස’’න්ති.

ඛල්ලාටියපෙතිවත්ථු දසමං.

11. නාගපෙතවත්ථු

73.

‘‘පුරතොව ¶ [පුරතො ච (ස්යා.)] සෙතෙන පලෙති හත්ථිනා, මජ්ඣෙ පන අස්සතරීරථෙන;

පච්ඡා ච කඤ්ඤා සිවිකාය නීයති, ඔභාසයන්තී දස සබ්බතො [සබ්බතො (ක.)] දිසා.

74.

‘‘තුම්හෙ පන මුග්ගරහත්ථපාණිනො, රුදංමුඛා ඡින්නපභින්නගත්තා;

මනුස්සභූතා ¶ කිමකත්ථ පාපං, යෙනඤ්ඤමඤ්ඤස්ස පිවාථ ලොහිත’’න්ති.

75.

‘‘පුරතොව යො ගච්ඡති කුඤ්ජරෙන, සෙතෙන නාගෙන චතුක්කමෙන;

අම්හාක පුත්තො අහු ජෙට්ඨකො සො [සොව ජෙට්ඨො (ක.)], දානානි දත්වාන සුඛී පමොදති.

76.

‘‘යො ¶ සො මජ්ඣෙ අස්සතරීරථෙන, චතුබ්භි යුත්තෙන සුවග්ගිතෙන;

අම්හාක පුත්තො අහු මජ්ඣිමො සො, අමච්ඡරී දානවතී විරොචති.

77.

‘‘යා සා ච පච්ඡා සිවිකාය නීයති, නාරී සපඤ්ඤා මිගමන්දලොචනා;

අම්හාක ධීතා අහු සා කනිට්ඨිකා, භාගඩ්ඪභාගෙන සුඛී පමොදති.

78.

‘‘එතෙ ¶ ච දානානි අදංසු පුබ්බෙ, පසන්නචිත්තා සමණබ්රාහ්මණානං;

මයං පන මච්ඡරිනො අහුම්හ, පරිභාසකා සමණබ්රාහ්මණානං;

එතෙ ච දත්වා පරිචාරයන්ති, මයඤ්ච ¶ සුස්සාම නළොව ඡින්නො’’ති [ඛිත්තොති (සී.)].

79.

‘‘කිං තුම්හාකං භොජනං කිං සයානං, කථඤ්ච යාපෙථ සුපාපධම්මිනො;

පහූතභොගෙසු අනප්පකෙසු, සුඛං විරාධාය [විරාගාය (ස්යා. ක.)] දුක්ඛජ්ජ පත්තා’’ති.

80.

‘‘අඤ්ඤමඤ්ඤං වධිත්වාන, පිවාම පුබ්බලොහිතං;

බහුං පිත්වා න ධාතා හොම, නච්ඡාදිම්හසෙ [නරුච්චාදිම්හසෙ (ක.)] මයං.

81.

‘‘ඉච්චෙව මච්චා පරිදෙවයන්ති, අදායකා පෙච්ච [මච්ඡරිනො (ක.)] යමස්ස ඨායිනො;

යෙ තෙ විදිච්ච [විදිත්වා (සී.)] අධිගම්ම භොගෙ, න භුඤ්ජරෙ නාපි කරොන්ති පුඤ්ඤං.

82.

‘‘තෙ ¶ ඛුප්පිපාසූපගතා පරත්ථ, පච්ඡා [පෙතා (සී.)] චිරං ඣායරෙ ඩය්හමානා;

කම්මානි කත්වාන දුඛුද්රානි, අනුභොන්ති දුක්ඛං කටුකප්ඵලානි.

83.

‘‘ඉත්තරං හි ධනං ධඤ්ඤං, ඉත්තරං ඉධ ජීවිතං;

ඉත්තරං ඉත්තරතො ඤත්වා, දීපං කයිරාථ පණ්ඩිතො.

84.

‘‘යෙ තෙ එවං පජානන්ති, නරා ධම්මස්ස කොවිදා;

තෙ දානෙ නප්පමජ්ජන්ති, සුත්වා අරහතං වචො’’ති.

නාගපෙතවත්ථු එකාදසමං.

12. උරගපෙතවත්ථු

85.

‘‘උරගොව ¶ ¶ ¶ තචං ජිණ්ණං, හිත්වා ගච්ඡති සන්තනුං;

එවං සරීරෙ නිබ්භොගෙ, පෙතෙ කාලඞ්කතෙ සති.

86.

‘‘ඩය්හමානො න ජානාති, ඤාතීනං පරිදෙවිතං;

තස්මා එතං න රොදාමි, ගතො සො තස්ස යා ගති’’.

87.

‘‘අනබ්භිතො [අනව්හිතො (සී.)] තතො ආගා, නානුඤ්ඤාතො ඉතො ගතො;

යථාගතො තථා ගතො, තත්ථ කා [කා තත්ථ (සී.)] පරිදෙවනා.

88.

‘‘ඩය්හමානො ¶ න ජානාති, ඤාතීනං පරිදෙවිතං;

තස්මා එතං න රොදාමි, ගතො සො තස්ස යා ගති’’.

89.

‘‘සචෙ රොදෙ කිසා අස්සං, තත්ථ මෙ කිං ඵලං සියා;

ඤාතිමිත්තසුහජ්ජානං, භිය්යො නො අරතී සියා.

90.

‘‘ඩය්හමානො න ජානාති, ඤාතීනං පරිදෙවිතං;

තස්මා එතං න රොදාමි, ගතො සො තස්ස යා ගති’’.

91.

‘‘යථාපි දාරකො චන්දං, ගච්ඡන්තමනුරොදති;

එවං සම්පදමෙවෙතං, යො පෙතමනුසොචති.

92.

‘‘ඩය්හමානො න ජානාති, ඤාතීනං පරිදෙවිතං;

තස්මා එතං න රොදාමි, ගතො සො තස්ස යා ගති’’.

93.

‘‘යථාපි බ්රහ්මෙ උදකුම්භො, භින්නො අප්පටිසන්ධියො;

එවං සම්පදමෙවෙතං, යො පෙතමනුසොචති.

94.

‘‘ඩය්හමානො න ජානාති, ඤාතීනං පරිදෙවිතං;

තස්මා ¶ එතං න රොදාමි, ගතො සො තස්ස යා ගතී’’ති.

උරගපෙතවත්ථු ද්වාදසමං.

උරගවග්ගො පඨමො නිට්ඨිතො.

තස්සුද්දානං –

ඛෙත්තඤ්ච සූකරං පූති, පිට්ඨං චාපි තිරොකුට්ටං;

පඤ්චාපි ¶ සත්තපුත්තඤ්ච, ගොණං පෙසකාරකඤ්ච;

තථා ඛල්ලාටියං නාගං, ද්වාදසං උරගඤ්චෙවාති.

2. උබ්බරිවග්ගො

1. සංසාරමොචකපෙතිවත්ථු

95.

‘‘නග්ගා ¶ ¶ ¶ දුබ්බණ්ණරූපාසි, කිසා ධමනිසන්ථතා;

උප්ඵාසුලිකෙ [උප්පාසුළිකෙ (ක.)] කිසිකෙ, කා නු ත්වං ඉධ තිට්ඨසී’’ති.

96.

‘‘අහං භදන්තෙ පෙතීම්හි, දුග්ගතා යමලොකිකා;

පාපකම්මං කරිත්වාන, පෙතලොකං ඉතො ගතා’’ති.

97.

‘‘කිං නු කායෙන වාචාය, මනසා දුක්කටං කතං;

කිස්ස කම්මවිපාකෙන, පෙතලොකං ඉතො ගතා’’ති.

98.

‘‘අනුකම්පකා මය්හං නාහෙසුං භන්තෙ, පිතා ච මාතා අථවාපි ඤාතකා;

යෙ මං නියොජෙය්යුං දදාහි දානං, පසන්නචිත්තා සමණබ්රාහ්මණානං.

99.

‘‘ඉතො අහං වස්සසතානි පඤ්ච, යං එවරූපා විචරාමි නග්ගා;

ඛුදාය ¶ තණ්හාය ච ඛජ්ජමානා, පාපස්ස කම්මස්ස ඵලං මමෙදං.

100.

‘‘වන්දාමි තං අය්ය පසන්නචිත්තා, අනුකම්ප මං වීර මහානුභාව;

දත්වා ච මෙ ආදිස යං හි කිඤ්චි, මොචෙහි මං දුග්ගතියා භදන්තෙ’’ති.

101.

සාධූති සො පටිස්සුත්වා, සාරිපුත්තොනුකම්පකො;

භික්ඛූනං ආලොපං දත්වා, පාණිමත්තඤ්ච චොළකං;

ථාලකස්ස ච පානීයං, තස්සා දක්ඛිණමාදිසි.

102.

සමනන්තරානුද්දිට්ඨෙ, විපාකො උදපජ්ජථ;

භොජනච්ඡාදනපානීයං, දක්ඛිණාය ඉදං ඵලං.

103.

තතො ¶ ¶ සුද්ධා සුචිවසනා, කාසිකුත්තමධාරිනී;

විචිත්තවත්ථාභරණා, සාරිපුත්තං උපසඞ්කමි.

104.

‘‘අභික්කන්තෙන වණ්ණෙන, යා ත්වං තිට්ඨසි දෙවතෙ;

ඔභාසෙන්තී දිසා සබ්බා, ඔසධී විය තාරකා.

105.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො, කෙන තෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච තෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

106.

‘‘පුච්ඡාමි ¶ තං දෙවි මහානුභාවෙ, මනුස්සභූතා කිමකාසි පුඤ්ඤං;

කෙනාසි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ¶ ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

107.

‘‘උප්පණ්ඩුකිං කිසං ඡාතං, නග්ගං සම්පතිතච්ඡවිං [ආපතිතච්ඡවිං (සී.)];

මුනි කාරුණිකො ලොකෙ, තං මං අද්දක්ඛි දුග්ගතං.

108.

‘‘භික්ඛූනං ආලොපං දත්වා, පාණිමත්තඤ්ච චොළකං;

ථාලකස්ස ච පානීයං, මම දක්ඛිණමාදිසි.

109.

‘‘ආලොපස්ස ඵලං පස්ස, භත්තං වස්සසතං දස;

භුඤ්ජාමි කාමකාමිනී, අනෙකරසබ්යඤ්ජනං.

110.

‘‘පාණිමත්තස්ස චොළස්ස, විපාකං පස්ස යාදිසං;

යාවතා නන්දරාජස්ස, විජිතස්මිං පටිච්ඡදා.

111.

‘‘තතො බහුතරා භන්තෙ, වත්ථානච්ඡාදනානි මෙ;

කොසෙය්යකම්බලීයානි, ඛොමකප්පාසිකානි ච.

112.

‘‘විපුලා ච මහග්ඝා ච, තෙපාකාසෙවලම්බරෙ;

සාහං තං පරිදහාමි, යං යං හි මනසො පියං.

113.

‘‘ථාලකස්ස ච පානීයං, විපාකං පස්ස යාදිසං;

ගම්භීරා චතුරස්සා ච, පොක්ඛරඤ්ඤො සුනිම්මිතා.

114.

‘‘සෙතොදකා සුප්පතිත්ථා, සීතා අප්පටිගන්ධියා;

පදුමුප්පලසඤ්ඡන්නා, වාරිකිඤ්ජක්ඛපූරිතා.

115.

‘‘සාහං ¶ රමාමි කීළාමි, මොදාමි අකුතොභයා;

මුනිං කාරුණිකං ලොකෙ, භන්තෙ වන්දිතුමාගතා’’ති.

සංසාරමොචකපෙතිවත්ථු පඨමං.

2. සාරිපුත්තත්ථෙරමාතුපෙතිවත්ථු

116.

‘‘නග්ගා ¶ ¶ දුබ්බණ්ණරූපාසි, කිසා ධමනිසන්ථතා;

උප්ඵාසුලිකෙ කිසිකෙ, කා නු ත්වං ඉධ තිට්ඨසි’’.

117.

‘‘අහං ¶ තෙ සකියා මාතා, පුබ්බෙ අඤ්ඤාසු ජාතීසු;

උපපන්නා පෙත්තිවිසයං, ඛුප්පිපාසසමප්පිතා.

118.

‘‘ඡඩ්ඩිතං ¶ ඛිපිතං ඛෙළං, සිඞ්ඝාණිකං සිලෙසුමං;

වසඤ්ච ඩය්හමානානං, විජාතානඤ්ච ලොහිතං.

119.

‘‘වණිකානඤ්ච යං ඝාන-සීසච්ඡින්නාන ලොහිතං;

ඛුදාපරෙතා භුඤ්ජාමි, ඉත්ථිපුරිසනිස්සිතං.

120.

‘‘පුබ්බලොහිතං භක්ඛාමි [පුබ්බලොහිතභක්ඛාස්මි (සී.)], පසූනං මානුසාන ච;

අලෙණා අනගාරා ච, නීලමඤ්චපරායණා.

121.

‘‘දෙහි පුත්තක මෙ දානං, දත්වා අන්වාදිසාහි මෙ;

අප්පෙව නාම මුච්චෙය්යං, පුබ්බලොහිතභොජනා’’ති.

122.

මාතුයා වචනං සුත්වා, උපතිස්සොනුකම්පකො;

ආමන්තයි මොග්ගල්ලානං, අනුරුද්ධඤ්ච කප්පිනං.

123.

චතස්සො කුටියො කත්වා, සඞ්ඝෙ චාතුද්දිසෙ අදා;

කුටියො අන්නපානඤ්ච, මාතු දක්ඛිණමාදිසී.

124.

සමනන්තරානුද්දිට්ඨෙ, විපාකො උදපජ්ජථ;

භොජනං පානීයං වත්ථං, දක්ඛිණාය ඉදං ඵලං.

125.

තතො සුද්ධා සුචිවසනා, කාසිකුත්තමධාරිනී;

විචිත්තවත්ථාභරණා, කොලිතං උපසඞ්කමි.

126.

‘‘අභික්කන්තෙන ¶ ¶ වණ්ණෙන, යා ත්වං තිට්ඨසි දෙවතෙ;

ඔභාසෙන්තී දිසා සබ්බා, ඔසධී විය තාරකා.

127.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො, කෙන තෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච තෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

128.

‘‘පුච්ඡාමි තං දෙවි මහානුභාවෙ, මනුස්සභූතා කිමකාසි පුඤ්ඤං;

කෙනාසි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

129.

‘‘සාරිපුත්තස්සාහං මාතා, පුබ්බෙ අඤ්ඤාසු ජාතීසු;

උපපන්නා පෙත්තිවිසයං, ඛුප්පිපාසසමප්පිතා.

130.

‘‘ඡඩ්ඩිතං ඛිපිතං ඛෙළං, සිඞ්ඝාණිකං සිලෙසුමං;

වසඤ්ච ඩය්හමානානං, විජාතානඤ්ච ලොහිතං.

131.

‘‘වණිකානඤ්ච යං ඝාන-සීසච්ඡින්නාන ලොහිතං;

ඛුදාපරෙතා භුඤ්ජාමි, ඉත්ථිපුරිසනිස්සිතං.

132.

‘‘පුබ්බලොහිතං භක්ඛිස්සං, පසූනං මානුසාන ච;

අලෙණා අනගාරා ච, නීලමඤ්චපරායණා.

133.

‘‘සාරිපුත්තස්ස ¶ ¶ දානෙන, මොදාමි අකුතොභයා;

මුනිං කාරුණිකං ලොකෙ, භන්තෙ වන්දිතුමාගතා’’ති.

සාරිපුත්තත්ථෙරස්ස මාතුපෙතිවත්ථු දුතියං.

3. මත්තාපෙතිවත්ථු

134.

‘‘නග්ගා දුබ්බණ්ණරූපාසි, කිසා ධමනිසන්ථතා;

උප්ඵාසුලිකෙ ¶ කිසිකෙ, කා නු ත්වං ඉධ තිට්ඨසී’’ති.

135.

‘‘අහං මත්තා තුවං තිස්සා, සපත්තී තෙ පුරෙ අහුං;

පාපකම්මං කරිත්වාන, පෙතලොකං ඉතො ගතා’’ති.

136.

‘‘කිං නු කායෙන වාචාය, මනසා දුක්කටං කතං;

කිස්ස කම්මවිපාකෙන, පෙතලොකං ඉතො ගතා’’ති.

137.

‘‘චණ්ඩී ¶ ¶ ච ඵරුසා චාසිං, ඉස්සුකී මච්ඡරී සඨා [සඨී (සී.)];

තාහං දුරුත්තං වත්වාන, පෙතලොකං ඉතො ගතා’’ති.

138.

සබ්බං [සච්චං (ක.)] අහම්පි ජානාමි, යථා ත්වං චණ්ඩිකා අහු;

අඤ්ඤඤ්ච ඛො තං පුච්ඡාමි, කෙනාසි පංසුකුන්ථිතා’’ති.

139.

‘‘සීසංන්හාතා තුවං ආසි, සුචිවත්ථා අලඞ්කතා;

අහඤ්ච ඛො [ඛො තං (සී. ක.)] අධිමත්තං, සමලඞ්කතතරා තයා.

140.

‘‘තස්සා මෙ පෙක්ඛමානාය, සාමිකෙන සමන්තයි;

තතො මෙ ඉස්සා විපුලා, කොධො මෙ සමජායථ.

141.

‘‘තතො පංසුං ගහෙත්වාන, පංසුනා තං හි ඔකිරිං [තං විකීරිහං (ස්යා. ක.)];

තස්ස ¶ කම්මවිපාකෙන, තෙනම්හි පංසුකුන්ථිතා’’ති.

142.

‘‘සච්චං අහම්පි ජානාමි, පංසුනා මං ත්වමොකිරි;

අඤ්ඤඤ්ච ඛො තං පුච්ඡාමි, කෙන ඛජ්ජසි කච්ඡුයා’’ති.

143.

‘‘භෙසජ්ජහාරී උභයො, වනන්තං අගමිම්හසෙ;

ත්වඤ්ච භෙසජ්ජමාහරි, අහඤ්ච කපිකච්ඡුනො.

144.

‘‘තස්සා ත්යාජානමානාය, සෙය්යං ත්යාහං සමොකිරිං;

තස්ස කම්මවිපාකෙන, තෙන ඛජ්ජාමි කච්ඡුයා’’ති.

145.

‘‘සච්චං ¶ අහම්පි ජානාමි, සෙය්යං මෙ ත්වං සමොකිරි;

අඤ්ඤඤ්ච ඛො තං පුච්ඡාමි, කෙනාසි නග්ගියා තුව’’න්ති.

146.

‘‘සහායානං සමයො ආසි, ඤාතීනං සමිතී අහු;

ත්වඤ්ච ආමන්තිතා ආසි, සසාමිනී නො ච ඛො අහං.

147.

‘‘තස්සා ත්යාජානමානාය, දුස්සං ත්යාහං අපානුදිං;

තස්ස කම්මවිපාකෙන, තෙනම්හි නග්ගියා අහ’’න්ති.

148.

‘‘සච්චං අහම්පි ජානාමි, දුස්සං මෙ ත්වං අපානුදි;

අඤ්ඤඤ්ච ඛො තං පුච්ඡාමි, කෙනාසි ගූථගන්ධිනී’’ති.

149.

‘‘තව ¶ ගන්ධඤ්ච මාලඤ්ච, පච්චග්ඝඤ්ච විලෙපනං;

ගූථකූපෙ අධාරෙසිං [අධාරෙසිං (ක.)], තං පාපං පකතං මයා;

තස්ස කම්මවිපාකෙන, තෙනම්හි ගූථගන්ධිනී’’ති.

150.

‘‘සච්චං අහම්පි ජානාමි, තං පාපං පකතං තයා;

අඤ්ඤඤ්ච ඛො තං පුච්ඡාමි, කෙනාසි දුග්ගතා තුව’’න්ති.

151.

‘‘උභින්නං සමකං ආසි, යං ගෙහෙ විජ්ජතෙ ධනං;

සන්තෙසු දෙය්යධම්මෙසු, දීපං නාකාසිමත්තනො;

තස්ස කම්මවිපාකෙන, තෙනම්හි දුග්ගතා අහං.

152.

‘‘තදෙව ¶ මං ත්වං අවච, ‘පාපකම්මං නිසෙවසි;

න හි පාපෙහි කම්මෙහි, සුලභා හොති සුග්ගතී’’’ති.

153.

‘‘වාමතො මං ත්වං පච්චෙසි, අථොපි මං උසූයසි;

පස්ස ¶ පාපානං කම්මානං, විපාකො හොති යාදිසො.

154.

‘‘තෙ ඝරා තා ච දාසියො [තෙ ඝරදාසියො ආසුං (සී. ස්යා.), තෙ ඝරෙ දාසියො චෙව (ක.)], තානෙවාභරණානිමෙ;

තෙ අඤ්ඤෙ පරිචාරෙන්ති, න භොගා හොන්ති සස්සතා.

155.

‘‘ඉදානි භූතස්ස පිතා, ආපණා ගෙහමෙහිති;

අප්පෙව තෙ දදෙ කිඤ්චි, මා සු තාව ඉතො අගා’’ති.

156.

‘‘නග්ගා දුබ්බණ්ණරූපාම්හි, කිසා ධමනිසන්ථතා;

කොපීනමෙතං ඉත්ථීනං, මා මං භූතපිතාද්දසා’’ති.

157.

‘‘හන්ද කිං වා ත්යාහං [කිං ත්යාහං (සී. ස්යා.), කිං වතාහං (ක.)] දම්මි, කිං වා තෙධ [කිං වා ච තෙ (සී. ස්යා.), කිං විධ තෙ (ක.)] කරොමහං;

යෙන ත්වං සුඛිතා අස්ස, සබ්බකාමසමිද්ධිනී’’ති.

158.

‘‘චත්තාරො ¶ භික්ඛූ සඞ්ඝතො, චත්තාරො පන පුග්ගලා;

අට්ඨ භික්ඛූ භොජයිත්වා, මම දක්ඛිණමාදිස;

තදාහං සුඛිතා හෙස්සං, සබ්බකාමසමිද්ධිනී’’ති.

159.

සාධූති සා පටිස්සුත්වා, භොජයිත්වාට්ඨ භික්ඛවො;

වත්ථෙහච්ඡාදයිත්වාන, තස්සා දක්ඛිණමාදිසී.

160.

සමනන්තරානුද්දිට්ඨෙ ¶ , විපාකො උදපජ්ජථ;

භොජනච්ඡාදනපානීයං, දක්ඛිණාය ඉදං ඵලං.

161.

තතො සුද්ධා සුචිවසනා, කාසිකුත්තමධාරිනී;

විචිත්තවත්ථාභරණා, සපත්තිං උපසඞ්කමි.

162.

‘‘අභික්කන්තෙන වණ්ණෙන, යා ත්වං තිට්ඨසි දෙවතෙ;

ඔභාසෙන්තී ¶ දිසා සබ්බා, ඔසධී විය තාරකා.

163.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො, කෙන තෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච තෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

164.

‘‘පුච්ඡාමි තං දෙවි මහානුභාවෙ, මනුස්සභූතා කිමකාසි පුඤ්ඤං;

කෙනාසි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

165.

‘‘අහං මත්තා තුවං තිස්සා, සපත්තී තෙ පුරෙ අහුං;

පාපකම්මං කරිත්වාන, පෙතලොකං ඉතො ගතා.

166.

‘‘තව දින්නෙන දානෙන, මොදාමි අකුතොභයා;

චීරං ජීවාහි භගිනි, සහ සබ්බෙහි ඤාතිභි;

අසොකං විරජං ඨානං, ආවාසං වසවත්තිනං.

167.

‘‘ඉධ ¶ ධම්මං චරිත්වාන, දානං දත්වාන සොභනෙ;

විනෙය්ය මච්ඡෙරමලං සමූලං, අනින්දිතා සග්ගමුපෙහි ඨාන’’න්ති.

මත්තාපෙතිවත්ථු තතියං.

4. නන්දාපෙතිවත්ථු

168.

‘‘කාළී ¶ දුබ්බණ්ණරූපාසි, ඵරුසා භීරුදස්සනා;

පිඞ්ගලාසි කළාරාසි, න තං මඤ්ඤාමි මානුසි’’න්ති.

169.

‘‘අහං ¶ නන්දා නන්දිසෙන, භරියා තෙ පුරෙ අහුං;

පාපකම්මං කරිත්වාන, පෙතලොකං ඉතො ගතා’’ති.

170.

‘‘කිං ¶ ¶ නු කායෙන වාචාය, මනසා දුක්කටං කතං;

කිස්ස කම්මවිපාකෙන, පෙතලොකං ඉතො ගතා’’ති.

171.

‘‘චණ්ඩී ච ඵරුසා චාසිං [චණ්ඩී ඵරුසවාචා ච (සී.)], තයි චාපි අගාරවා;

තාහං දුරුත්තං වත්වාන, පෙතලොකං ඉතො ගතා’’ති.

172.

‘‘හන්දුත්තරීයං දදාමි තෙ, ඉමං [ඉදං (සී. අට්ඨ.)] දුස්සං නිවාසය;

ඉමං දුස්සං නිවාසෙත්වා, එහි නෙස්සාමි තං ඝරං.

173.

‘‘වත්ථඤ්ච අන්නපානඤ්ච, ලච්ඡසි ත්වං ඝරං ගතා;

පුත්තෙ ච තෙ පස්සිස්සසි, සුණිසායො ච දක්ඛසී’’ති.

174.

‘‘හත්ථෙන හත්ථෙ තෙ දින්නං, න මය්හං උපකප්පති;

භික්ඛූ ච සීලසම්පන්නෙ, වීතරාගෙ බහුස්සුතෙ.

175.

‘‘තප්පෙහි අන්නපානෙන, මම දක්ඛිණමාදිස;

තදාහං සුඛිතා හෙස්සං, සබ්බකාමසමිද්ධිනී’’ති.

176.

සාධූති සො පටිස්සුත්වා, දානං විපුලමාකිරි;

අන්නං පානං ඛාදනීයං, වත්ථසෙනාසනානි ච;

ඡත්තං ගන්ධඤ්ච මාලඤ්ච, විවිධා ච උපාහනා.

177.

භික්ඛූ ච සීලසම්පන්නෙ, වීතරාගෙ බහුස්සුතෙ;

තප්පෙත්වා අන්නපානෙන, තස්සා දක්ඛිණමාදිසී.

178.

සමනන්තරානුද්දිට්ඨෙ ¶ , විපාකො උදපජ්ජථ;

භොජනච්ඡාදනපානීයං, දක්ඛිණාය ඉදං ඵලං.

179.

තතො ¶ සුද්ධා සුචිවසනා, කාසිකුත්තමධාරිනී;

විචිත්තවත්ථාභරණා, සාමිකං උපසඞ්කමි.

180.

‘‘අභික්කන්තෙන වණ්ණෙන, යා ත්වං තිට්ඨසි දෙවතෙ;

ඔභාසෙන්තී දිසා සබ්බා, ඔසධී විය තාරකා.

181.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො, කෙන තෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච තෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

182.

‘‘පුච්ඡාමි ¶ තං දෙවි මහානුභාවෙ, මනුස්සභූතා කිමකාසි පුඤ්ඤං;

කෙනාසි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

183.

‘‘අහං ¶ නන්දා නන්දිසෙන, භරියා තෙ පුරෙ අහුං;

පාපකම්මං කරිත්වාන, පෙතලොකං ඉතො ගතා.

184.

‘‘තව දින්නෙන දානෙන, මොදාමි අකුතොභයා;

චිරං ජීව ගහපති, සහ සබ්බෙහි ඤාතිභි;

අසොකං විරජං ඛෙමං, ආවාසං වසවත්තිනං.

185.

‘‘ඉධ ධම්මං චරිත්වාන, දානං දත්වා ගහපති;

විනෙය්ය මච්ඡෙරමලං සමූලං, අනින්දිතො සග්ගමුපෙහි ඨාන’’න්ති.

නන්දාපෙතිවත්ථු චතුත්ථං.

5. මට්ඨකුණ්ඩලීපෙතවත්ථු

186.

[වි. ව. 1207] ‘‘අලඞ්කතො ¶ මට්ඨකුණ්ඩලී, මාලධාරී හරිචන්දනුස්සදො;

බාහා පග්ගය්හ කන්දසි, වනමජ්ඣෙ කිං දුක්ඛිතො තුව’’න්ති.

187.

‘‘සොවණ්ණමයො පභස්සරො, උප්පන්නො රථපඤ්ජරො මම;

තස්ස චක්කයුගං න වින්දාමි, තෙන දුක්ඛෙන ජහාමි ජීවිත’’න්ති.

188.

‘‘සොවණ්ණමයං මණිමයං, ලොහිතකමයං [ලොහිතඞ්ගමයං (ස්යා.), ලොහිතඞ්කමයං (සී.), ලොහමයං (කත්ථචි)] අථ රූපියමයං;

ආචික්ඛ මෙ භද්දමාණව, චක්කයුගං පටිපාදයාමි තෙ’’ති.

189.

සො ¶ මාණවො තස්ස පාවදි, ‘‘චන්දසූරියා උභයෙත්ථ දිස්සරෙ;

සොවණ්ණමයො රථො මම, තෙන චක්කයුගෙන සොභතී’’ති.

190.

‘‘බාලො ඛො ත්වං අසි මාණව, යො ත්වං පත්ථයසෙ අපත්ථියං;

මඤ්ඤාමි තුවං මරිස්සසි, න හි ත්වං ලච්ඡසි චන්දසූරියෙ’’ති.

191.

‘‘ගමනාගමනම්පි දිස්සති, වණ්ණධාතු උභයත්ථ වීථියා;

පෙතො කාලකතො න දිස්සති, කො නිධ කන්දතං බාල්යතරො’’ති.

192.

‘‘සච්චං ඛො වදෙසි මාණව, අහමෙව කන්දතං බාල්යතරො;

චන්දං විය දාරකො රුදං, පෙතං කාලකතාභිපත්ථයි’’න්ති.

193.

‘‘ආදිත්තං වත මං සන්තං, ඝතසිත්තංව පාවකං;

වාරිනා විය ඔසිඤ්චං, සබ්බං නිබ්බාපයෙ දරං.

194.

‘‘අබ්බහී [අබ්බූළ්හං (ස්යා. ක.)] වත මෙ සල්ලං, සොකං හදයනිස්සිතං;

යො මෙ සොකපරෙතස්ස, පුත්තසොකං අපානුදි.

195.

‘‘ස්වාහං අබ්බූළ්හසල්ලොස්මි, සීතිභූතොස්මි නිබ්බුතො;

න සොචාමි න රොදාමි, තව සුත්වාන මාණවා’’ති.

196.

‘‘දෙවතා ¶ නුසි ගන්ධබ්බො, අදු සක්කො පුරින්දදො;

කො වා ත්වං කස්ස වා පුත්තො, කථං ජානෙමු තං මය’’න්ති.

197.

‘‘යඤ්ච කන්දසි යඤ්ච රොදසි, පුත්තං ආළාහනෙ සයං දහිත්වා;

ස්වාහං කුසලං කරිත්වා කම්මං, තිදසානං සහබ්යතං ගතො’’ති.

198.

‘‘අප්පං ¶ වා බහුං වා නාද්දසාම, දානං දදන්තස්ස සකෙ අගාරෙ;

උපොසථකම්මං වා තාදිසං, කෙන කම්මෙන ගතොසි දෙවලොක’’න්ති.

199.

‘‘ආබාධිකොහං දුක්ඛිතො ගිලානො, ආතුරරූපොම්හි සකෙ නිවෙසනෙ;

බුද්ධං විගතරජං විතිණ්ණකඞ්ඛං, අද්දක්ඛිං සුගතං අනොමපඤ්ඤං.

200.

‘‘ස්වාහං මුදිතමනො පසන්නචිත්තො, අඤ්ජලිං අකරිං තථාගතස්ස;

තාහං කුසලං කරිත්වාන කම්මං, තිදසානං සහබ්යතං ගතො’’ති.

201.

‘‘අච්ඡරියං වත අබ්භුතං වත, අඤ්ජලිකම්මස්ස අයමීදිසො විපාකො;

අහම්පි මුදිතමනො පසන්නචිත්තො, අජ්ජෙව බුද්ධං සරණං වජාමී’’ති.

202.

‘‘අජ්ජෙව බුද්ධං සරණං වජාහි, ධම්මඤ්ච සඞ්ඝඤ්ච පසන්නචිත්තො;

තථෙව සික්ඛාය පදානි පඤ්ච, අඛණ්ඩඵුල්ලානි සමාදියස්සු.

203.

‘‘පාණාතිපාතා විරමස්සු ඛිප්පං, ලොකෙ අදින්නං පරිවජ්ජයස්සු;

අමජ්ජපො මා ච මුසා භණාහි, සකෙන දාරෙන ච හොහි තුට්ඨො’’ති.

204.

‘‘අත්ථකාමොසි මෙ යක්ඛ, හිතකාමොසි දෙවතෙ;

කරොමි තුය්හං වචනං, ත්වංසි ආචරියො මමාති.

205.

‘‘උපෙමි සරණං බුද්ධං, ධම්මඤ්චාපි අනුත්තරං;

සඞ්ඝඤ්ච නරදෙවස්ස, ගච්ඡාමි සරණං අහං.

206.

‘‘පාණාතිපාතා ¶ විරමාමි ඛිප්පං, ලොකෙ අදින්නං පරිවජ්ජයාමි;

අමජ්ජපො නො ච මුසා භණාමි; සකෙන දාරෙන ච හොමි තුට්ඨො’’ති.

මට්ඨකුණ්ඩලීපෙතවත්ථු පඤ්චමං.

6. කණ්හපෙතවත්ථු

207.

‘‘උට්ඨෙහි ¶ කණ්හ කිං සෙසි, කො අත්ථො සුපනෙන තෙ;

යො ච තුය්හං සකො භාතා, හදයං චක්ඛු ච [චක්ඛුංව (අට්ඨ.)] දක්ඛිණං;

තස්ස වාතා බලීයන්ති, සසං ජප්පති [ඝටො ජප්පති (ක.)] කෙසවා’’ති.

208.

‘‘තස්ස ¶ තං වචනං සුත්වා, රොහිණෙය්යස්ස කෙසවො;

තරමානරූපො වුට්ඨාසි, භාතුසොකෙන අට්ටිතො.

209.

‘‘කිං නු උම්මත්තරූපොව, කෙවලං ද්වාරකං ඉමං;

සසො සසොති ලපසි, කීදිසං සසමිච්ඡසි.

210.

‘‘සොවණ්ණමයං මණිමයං, ලොහමයං අථ රූපියමයං;

සඞ්ඛසිලාපවාළමයං, කාරයිස්සාමි තෙ සසං.

211.

‘‘සන්ති අඤ්ඤෙපි සසකා, අරඤ්ඤවනගොචරා;

තෙපි තෙ ආනයිස්සාමි, කීදිසං සසමිච්ඡසී’’ති.

212.

‘‘නාහමෙතෙ සසෙ ඉච්ඡෙ, යෙ සසා පථවිස්සිතා;

චන්දතො සසමිච්ඡාමි, තං මෙ ඔහර කෙසවා’’ති.

213.

‘‘සො නූන මධුරං ඤාති, ජීවිතං විජහිස්සසි;

අපත්ථියං පත්ථයසි, චන්දතො සසමිච්ඡසී’’ති.

214.

‘‘එවං චෙ කණ්හ ජානාසි, යථඤ්ඤමනුසාසසි;

කස්මා ¶ පුරෙ මතං පුත්තං, අජ්ජාපි මනුසොචසි.

215.

‘‘න යං ලබ්භා මනුස්සෙන, අමනුස්සෙන වා පන;

ජාතො මෙ මා මරි පුත්තො, කුතො ලබ්භා අලබ්භියං.

216.

‘‘න ¶ මන්තා මූලභෙසජ්ජා, ඔසධෙහි ධනෙන වා;

සක්කා ආනයිතුං කණ්හ, යං පෙතමනුසොචසි.

217.

‘‘මහද්ධනා ¶ මහාභොගා, රට්ඨවන්තොපි ඛත්තියා;

පහූතධනධඤ්ඤාසෙ, තෙපි නො [නත්ථෙත්ථපාඨභෙදො] අජරාමරා.

218.

‘‘ඛත්තියා බ්රාහ්මණා වෙස්සා, සුද්දා චණ්ඩාලපුක්කුසා;

එතෙ චඤ්ඤෙ ච ජාතියා, තෙපි නො අජරාමරා.

219.

‘‘යෙ මන්තං පරිවත්තෙන්ති, ඡළඞ්ගං බ්රහ්මචින්තිතං;

එතෙ චඤ්ඤෙ ච විජ්ජාය, තෙපි නො අජරාමරා.

220.

‘‘ඉසයො වාපි [ඉසයො චාපි (විමානවත්ථු 99)] යෙ සන්තා, සඤ්ඤතත්තා තපස්සිනො;

සරීරං තෙපි කාලෙන, විජහන්ති තපස්සිනො.

221.

‘‘භාවිතත්තා අරහන්තො, කතකිච්චා අනාසවා;

නික්ඛිපන්ති ඉමං දෙහං, පුඤ්ඤපාපපරික්ඛයා’’ති.

222.

‘‘ආදිත්තං වත මං සන්තං, ඝතසිත්තංව පාවකං;

වාරිනා විය ඔසිඤ්චං, සබ්බං නිබ්බාපයෙ දරං.

223.

‘‘අබ්බහී ¶ වත මෙ සල්ලං, සොකං හදයනිස්සිතං;

යො මෙ සොකපරෙතස්ස, පුත්තසොකං අපානුදි.

224.

‘‘ස්වාහං ¶ අබ්බූළ්හසල්ලොස්මි, සීතිභූතොස්මි නිබ්බුතො;

න සොචාමි න රොදාමි, තව සුත්වාන භාතික’’ [භාසිතං (ස්යා.)].

225.

එවං කරොන්ති සප්පඤ්ඤා, යෙ හොන්ති අනුකම්පකා;

නිවත්තයන්ති සොකම්හා, ඝටො ජෙට්ඨංව භාතරං.

226.

යස්ස එතාදිසා හොන්ති, අමච්චා පරිචාරකා;

සුභාසිතෙන අන්වෙන්ති, ඝටො ජෙට්ඨංව භාතරන්ති.

කණ්හපෙතවත්ථු ඡට්ඨං.

7. ධනපාලසෙට්ඨිපෙතවත්ථු

227.

‘‘නග්ගො ¶ ¶ දුබ්බණ්ණරූපොසි, කිසො ධමනිසන්ථතො;

උප්ඵාසුලිකො කිසිකො, කො නු ත්වමසි මාරිස’’.

228.

‘‘අහං භදන්තෙ පෙතොම්හි, දුග්ගතො යමලොකිකො;

පාපකම්මං කරිත්වාන, පෙතලොකං ඉතො ගතො’’.

229.

‘‘කිං නු කායෙන වාචාය, මනසා දුක්කටං කතං;

කිස්ස කම්මවිපාකෙන, පෙතලොකං ඉතො ගතො’’.

230.

‘‘නගරං අත්ථි පණ්ණානං [දසන්නානං (සී. ස්යා. පී.)], එරකච්ඡන්ති විස්සුතං;

තත්ථ සෙට්ඨි පුරෙ ආසිං, ධනපාලොති මං විදූ.

231.

‘‘අසීති සකටවාහානං, හිරඤ්ඤස්ස අහොසි මෙ;

පහූතං මෙ ජාතරූපං, මුත්තා වෙළුරියා බහූ.

232.

‘‘තාව මහද්ධනස්සාපි, න මෙ දාතුං පියං අහු;

පිදහිත්වා ¶ ද්වාරං භුඤ්ජිං [භුඤ්ජාමි (සී. ස්යා.)], මා මං යාචනකාද්දසුං.

233.

‘‘අස්සද්ධො මච්ඡරී චාසිං, කදරියො පරිභාසකො;

දදන්තානං කරොන්තානං, වාරයිස්සං බහු ජනෙ [බහුජ්ජනං (සී. ස්යා.)].

234.

‘‘විපාකො ¶ නත්ථි දානස්ස, සංයමස්ස කුතො ඵලං;

පොක්ඛරඤ්ඤොදපානානි, ආරාමානි ච රොපිතෙ;

පපායො ච විනාසෙසිං, දුග්ගෙ සඞ්කමනානි ච.

235.

‘‘ස්වාහං ¶ අකතකල්යාණො, කතපාපො තතො චුතො;

උපපන්නො පෙත්තිවිසයං, ඛුප්පිපාසසමප්පිතො.

236.

‘‘පඤ්චපණ්ණාසවස්සානි, යතො කාලඞ්කතො අහං;

නාභිජානාමි භුත්තං වා, පීතං වා පන පානියං.

237.

‘‘යො සංයමො සො විනාසො,යො විනාසො සො සංයමො;

පෙතා හි කිර ජානන්ති, යො සංයමො සො විනාසො.

238.

‘‘අහං ¶ පුරෙ සංයමිස්සං, නාදාසිං බහුකෙ ධනෙ;

සන්තෙසු දෙය්යධම්මෙසු, දීපං නාකාසිමත්තනො;

ස්වාහං පච්ඡානුතප්පාමි, අත්තකම්මඵලූපගො.

239.

[පෙ. ව. 69] ‘‘උද්ධං චතූහි මාසෙහි, කාලංකිරියා භවිස්සති;

එකන්තකටුකං ඝොරං, නිරයං පපතිස්සහං.

240.

[පෙ. ව. 70] ‘‘චතුක්කණ්ණං චතුද්වාරං, විභත්තං භාගසො මිතං;

අයොපාකාරපරියන්තං, අයසා පටිකුජ්ජිතං.

241.

[පෙ. ව. 71] ‘‘තස්ස ¶ අයොමයා භූමි, ජලිතා තෙජසා යුතා;

සමන්තා යොජනසතං, ඵරිත්වා තිට්ඨති සබ්බදා.

242.

[පෙ. ව. 72] ‘‘තත්ථාහං දීඝමද්ධානං, දුක්ඛං වෙදිස්ස වෙදනං;

ඵලං පාපස්ස කම්මස්ස, තස්මා සොචාමහං භුසං.

243.

‘‘තං වො වදාමි භද්දං වො, යාවන්තෙත්ථ සමාගතා;

මාකත්ථ පාපකං කම්මං, ආවි වා යදි වා රහො.

244.

‘‘සචෙ තං පාපකං කම්මං, කරිස්සථ කරොථ වා;

න වො දුක්ඛා පමුත්යත්ථි [පමුත්තත්ථි (සබ්බත්ථ) උදා. 44 පස්සිතබ්බං], උප්පච්චාපි [උපෙච්චාපි (ස්යා. ක.)] පලායතං.

245.

‘‘මත්තෙය්යා හොථ පෙත්තෙය්යා, කුලෙ ජෙට්ඨාපචායිකා;

සාමඤ්ඤා හොථ බ්රහ්මඤ්ඤා, එවං සග්ගං ගමිස්සථා’’ති.

ධනපාලසෙට්ඨිපෙතවත්ථු සත්තමං.

8. චූළසෙට්ඨිපෙතවත්ථු

246.

‘‘නග්ගො ¶ කිසො පබ්බජිතොසි භන්තෙ, රත්තිං කුහිං ගච්ඡසි කිස්ස හෙතු;

ආචික්ඛ මෙ තං අපි සක්කුණෙමු, සබ්බෙන විත්තං පටිපාදයෙ තුව’’න්ති.

247.

‘‘බාරාණසී ¶ ¶ ¶ නගරං දූරඝුට්ඨං, තත්ථාහං ගහපති අඩ්ඪකො අහු දීනො;

අදාතා ගෙධිතමනො ආමිසස්මිං, දුස්සීල්යෙන යමවිසයම්හි පත්තො.

248.

‘‘සො සූචිකාය කිලමිතො තෙහි,

තෙනෙව ඤාතීසු යාමි ආමිසකිඤ්චික්ඛහෙතු;

අදානසීලා න ච සද්දහන්ති,

දානඵලං හොති පරම්හි ලොකෙ.

249.

‘‘ධීතා ¶ ච මය්හං ලපතෙ අභික්ඛණං, ‘දස්සාමි දානං පිතූනං පිතාමහානං’;

තමුපක්ඛටං පරිවිසයන්ති බ්රාහ්මණා [බ්රාහ්මණෙ (සී.)], ‘යාමි අහං අන්ධකවින්දං භොත්තු’’’න්ති.

250.

තමවොච රාජා ‘‘අනුභවියාන තම්පි,

එය්යාසි ඛිප්පං අහමපි කස්සං පූජං;

ආචික්ඛ මෙ තං යදි අත්ථි හෙතු,

සද්ධායිතං හෙතුවචො සුණොමා’’ති.

251.

‘තථා’ති වත්වා අගමාසි තත්ථ, භුඤ්ජිංසු භත්තං න ච දක්ඛිණාරහා;

පච්චාගමි ¶ රාජගහං පුනාපරං, පාතුරහොසි පුරතො ජනාධිපස්ස.

252.

දිස්වාන පෙතං පුනදෙව ආගතං, රාජා අවොච ‘‘අහමපි කිං දදාමි;

ආචික්ඛ මෙ තං යදි අත්ථි හෙතු, යෙන තුවං චිරතරං පීණිතො සියා’’ති.

253.

‘‘බුද්ධඤ්ච සඞ්ඝං පරිවිසියාන රාජ, අන්නෙන පානෙන ච චීවරෙන;

තං දක්ඛිණං ආදිස මෙ හිතාය, එවං අහං චිරතරං පීණිතො සියා’’ති.

254.

තතො ¶ ච රාජා නිපතිත්වා තාවදෙ [තාවදෙව (ස්යා.), තදෙව (ක.)], දානං සහත්ථා අතුලං දදිත්වා [අතුලඤ්ච දත්වා (ස්යා. ක.)] සඞ්ඝෙ;

ආරොචෙසි පකතං [ආරොචයී පකතිං (සී. ස්යා.)] තථාගතස්ස, තස්ස ච පෙතස්ස දක්ඛිණං ආදිසිත්ථ.

255.

සො පූජිතො අතිවිය සොභමානො, පාතුරහොසි පුරතො ජනාධිපස්ස;

‘‘යක්ඛොහමස්මි පරමිද්ධිපත්තො, න මය්හමත්ථි සමා සදිසා [මය්හමිද්ධිසමසදිසා (සී. ස්යා.)] මානුසා.

256.

‘‘පස්සානුභාවං අපරිමිතං මමයිදං, තයානුදිට්ඨං ¶ අතුලං දත්වා සඞ්ඝෙ;

සන්තප්පිතො සතතං සදා බහූහි, යාමි අහං සුඛිතො මනුස්සදෙවා’’ති.

චූළසෙට්ඨිපෙතවත්ථු අට්ඨමං නිට්ඨිතං.

භාණවාරං පඨමං නිට්ඨිතං.

9. අඞ්කුරපෙතවත්ථු

257.

‘‘යස්ස ¶ ¶ අත්ථාය ගච්ඡාම, කම්බොජං ධනහාරකා;

අයං කාමදදො යක්ඛො, ඉමං යක්ඛං නයාමසෙ.

258.

‘‘ඉමං යක්ඛං ගහෙත්වාන, සාධුකෙන පසය්හ වා;

යානං ආරොපයිත්වාන, ඛිප්පං ගච්ඡාම ද්වාරක’’න්ති.

259.

[ජා. 1.10.151; 1.14.196; 2.18.153; 2.22.10] ‘‘යස්ස රුක්ඛස්ස ඡායාය, නිසීදෙය්ය සයෙය්ය වා;

න තස්ස සාඛං භඤ්ජෙය්ය, මිත්තදුබ්භො හි පාපකො’’ති.

260.

‘‘යස්ස රුක්ඛස්ස ඡායාය, නිසීදෙය්ය සයෙය්ය වා;

ඛන්ධම්පි තස්ස ඡින්දෙය්ය, අත්ථො චෙ තාදිසො සියා’’ති.

261.

‘‘යස්ස ¶ රුක්ඛස්ස ඡායාය, නිසීදෙය්ය සයෙය්ය වා;

න තස්ස පත්තං භින්දෙය්ය [හිංසෙය්ය (ක.)], මිත්තදුබ්භො හි පාපකො’’ති.

262.

‘‘යස්ස රුක්ඛස්ස ඡායාය, නිසීදෙය්ය සයෙය්ය වා;

සමූලම්පි තං අබ්බුහෙ [උබ්බහෙ (?)], අත්ථො චෙ තාදිසො සියා’’ති.

263.

‘‘යස්සෙකරත්තිම්පි ඝරෙ වසෙය්ය, යත්ථන්නපානං පුරිසො ලභෙථ;

න තස්ස පාපං මනසාපි චින්තයෙ, කතඤ්ඤුතා ¶ සප්පුරිසෙහි වණ්ණිතා.

264.

‘‘යස්සෙකරත්තිම්පි ඝරෙ වසෙය්ය, අන්නෙන පානෙන උපට්ඨිතො සියා;

න තස්ස පාපං මනසාපි චින්තයෙ, අදුබ්භපාණී දහතෙ මිත්තදුබ්භිං.

265.

‘‘යො පුබ්බෙ කතකල්යාණො, පච්ඡා පාපෙන හිංසති;

අල්ලපාණිහතො [අදුබ්භිපාණීහතො (ක)] පොසො, න සො භද්රානි පස්සතී’’ති.

266.

‘‘නාහං දෙවෙන වා මනුස්සෙන වා, ඉස්සරියෙන වාහං සුප්පසය්හො;

යක්ඛොහමස්මි පරමිද්ධිපත්තො, දූරඞ්ගමො වණ්ණබලූපපන්නො’’ති.

267.

‘‘පාණි තෙ සබ්බසො වණ්ණො, පඤ්චධාරො මධුස්සවො;

නානාරසා පග්ඝරන්ති, මඤ්ඤෙහං තං පුරින්දද’’න්ති.

268.

‘‘නාම්හි දෙවො න ගන්ධබ්බො, නාපි සක්කො පුරින්දදො;

පෙතං මං අඞ්කුර ජානාහි, රොරුවම්හා [හෙරුවම්හා (සී.)] ඉධාගත’’න්ති.

269.

‘‘කිංසීලො ¶ ¶ කිංසමාචාරො, රොරුවස්මිං පුරෙ තුවං;

කෙන තෙ බ්රහ්මචරියෙන, පුඤ්ඤං පාණිම්හි ඉජ්ඣතී’’ති.

270.

‘‘තුන්නවායො පුරෙ ආසිං, රොරුවස්මිං තදා අහං;

සුකිච්ඡවුත්ති කපණො, න මෙ විජ්ජති දාතවෙ.

271.

‘‘නිවෙසනඤ්ච ¶ ¶ [ආවෙසනඤ්ච (සී.)] මෙ ආසි, අසය්හස්ස උපන්තිකෙ;

සද්ධස්ස දානපතිනො, කතපුඤ්ඤස්ස ලජ්ජිනො.

272.

‘‘තත්ථ යාචනකා යන්ති, නානාගොත්තා වනිබ්බකා;

තෙ ච මං තත්ථ පුච්ඡන්ති, අසය්හස්ස නිවෙසනං.

273.

‘‘කත්ථ ගච්ඡාම භද්දං වො, කත්ථ දානං පදීයති;

තෙසාහං පුට්ඨො අක්ඛාමි, අසය්හස්ස නිවෙසනං.

274.

‘‘පග්ගය්හ දක්ඛිණං බාහුං, එත්ථ ගච්ඡථ භද්දං වො;

එත්ථ දානං පදීයති, අසය්හස්ස නිවෙසනෙ.

275.

‘‘තෙන පාණි කාමදදො, තෙන පාණි මධුස්සවො;

තෙන මෙ බ්රහ්මචරියෙන, පුඤ්ඤං පාණිම්හි ඉජ්ඣතී’’ති.

276.

‘‘න කිර ත්වං අදා දානං, සකපාණීහි කස්සචි;

පරස්ස දානං අනුමොදමානො, පාණිං පග්ගය්හ පාවදි.

277.

‘‘තෙන පාණි කාමදදො, තෙන පාණි මධුස්සවො;

තෙන තෙ බ්රහ්මචරියෙන, පුඤ්ඤං පාණිම්හි ඉජ්ඣති.

278.

‘‘යො ¶ සො දානමදා භන්තෙ, පසන්නො සකපාණිභි;

සො හිත්වා මානුසං දෙහං, කිං නු සො දිසතං ගතො’’ති.

279.

‘‘නාහං පජානාමි අසය්හසාහිනො, අඞ්ගීරසස්ස ගතිං ආගතිං වා;

සුතඤ්ච මෙ වෙස්සවණස්ස සන්තිකෙ, සක්කස්ස සහබ්යතං ගතො අසය්හො’’ති.

280.

‘‘අලමෙව කාතුං කල්යාණං, දානං දාතුං යථාරහං;

පාණිං කාමදදං දිස්වා, කො පුඤ්ඤං න කරිස්සති.

281.

‘‘සො හි නූන ඉතො ගන්ත්වා, අනුප්පත්වාන ද්වාරකං;

දානං පට්ඨපයිස්සාමි, යං මමස්ස සුඛාවහං.

282.

‘‘දස්සාමන්නඤ්ච පානඤ්ච, වත්ථසෙනාසනානි ච;

පපඤ්ච උදපානඤ්ච, දුග්ගෙ සඞ්කමනානි චා’’ති.

283.

‘‘කෙන ¶ තෙ අඞ්ගුලී කුණා [කුණ්ඨා (සී. ස්යා.)], මුඛඤ්ච කුණලීකතං [කුණ්ඩලීකතං (සී. ස්යා. ක.)];

අක්ඛීනි ච පග්ඝරන්ති, කිං පාපං පකතං තයා’’ති.

284.

‘‘අඞ්ගීරසස්ස ¶ ගහපතිනො, සද්ධස්ස ඝරමෙසිනො;

තස්සාහං දානවිස්සග්ගෙ, දානෙ අධිකතො අහුං.

285.

‘‘තත්ථ යාචනකෙ දිස්වා, ආගතෙ භොජනත්ථිකෙ;

එකමන්තං අපක්කම්ම, අකාසිං කුණලිං මුඛං.

286.

‘‘තෙන ¶ මෙ අඞ්ගුලී කුණා, මුඛඤ්ච කුණලීකතං;

අක්ඛීනි මෙ පග්ඝරන්ති, තං පාපං පකතං මයා’’ති.

287.

‘‘ධම්මෙන ¶ තෙ කාපුරිස, මුඛඤ්ච කුණලීකතං;

අක්ඛීනි ච පග්ඝරන්ති, යං තං පරස්ස දානස්ස;

අකාසි කුණලිං මුඛං.

288.

‘‘කථං හි දානං දදමානො, කරෙය්ය පරපත්තියං;

අන්නං පානං ඛාදනීයං, වත්ථසෙනාසනානි ච.

289.

‘‘සො හි නූන ඉතො ගන්ත්වා, අනුප්පත්වාන ද්වාරකං;

දානං පට්ඨපයිස්සාමි, යං මමස්ස සුඛාවහං.

290.

‘‘දස්සාමන්නඤ්ච පානඤ්ච, වත්ථසෙනාසනානි ච;

පපඤ්ච උදපානඤ්ච, දුග්ගෙ සඞ්කමනානි චා’’ති.

291.

තතො හි සො නිවත්තිත්වා, අනුප්පත්වාන ද්වාරකං;

දානං පට්ඨපයි අඞ්කුරො, යංතුමස්ස [යං තං අස්ස (ස්යා.), යන්තමස්ස (ක.)] සුඛාවහං.

292.

අදා අන්නඤ්ච පානඤ්ච, වත්ථසෙනාසනානි ච;

පපඤ්ච උදපානඤ්ච, විප්පසන්නෙන චෙතසා.

293.

‘‘කො ඡාතො කො ච තසිතො, කො වත්ථං පරිදහිස්සති;

කස්ස සන්තානි යොග්ගානි, ඉතො යොජෙන්තු වාහනං.

294.

‘‘කො ඡත්තිච්ඡති ගන්ධඤ්ච, කො මාලං කො උපාහනං;

ඉතිස්සු තත්ථ ඝොසෙන්ති, කප්පකා සූදමාගධා [පාටවා (ක.)];

සදා සායඤ්ච පාතො ච, අඞ්කුරස්ස නිවෙසනෙ.

295.

‘‘‘සුඛං ¶ සුපති අඞ්කුරො’, ඉති ජානාති මං ජනො;

දුක්ඛං ¶ සුපාමි සින්ධක [සන්දුක, සින්ධුක (ක.)], යං න පස්සාමි යාචකෙ.

296.

‘‘‘සුඛං සුපති අඞ්කුරො’, ඉති ජානාති මං ජනො;

දුක්ඛං සින්ධක සුපාමි, අප්පකෙ සු වනිබ්බකෙ’’ති.

297.

‘‘සක්කො චෙ තෙ වරං දජ්ජා, තාවතිංසානමිස්සරො;

කිස්ස සබ්බස්ස ලොකස්ස, වරමානො වරං වරෙ’’ති.

298.

‘‘සක්කො චෙ මෙ වරං දජ්ජා, තාවතිංසානමිස්සරො;

කාලුට්ඨිතස්ස මෙ සතො, සුරියුග්ගමනං පති;

දිබ්බා භක්ඛා පාතුභවෙය්යුං, සීලවන්තො ච යාචකා.

299.

‘‘දදතො ¶ ¶ මෙ න ඛීයෙථ, දත්වා නානුතපෙය්යහං;

දදං චිත්තං පසාදෙය්යං, එතං සක්කං වරං වරෙ’’ති.

300.

‘‘න සබ්බවිත්තානි පරෙ පවෙච්ඡෙ, දදෙය්ය දානඤ්ච ධනඤ්ච රක්ඛෙ;

තස්මා හි දානා ධනමෙව සෙය්යො, අතිප්පදානෙන කුලා න හොන්ති.

301.

‘‘අදානමතිදානඤ්ච, නප්පසංසන්ති පණ්ඩිතා;

තස්මා හි දානා ධනමෙව සෙය්යො, සමෙන වත්තෙය්ය ස ධීරධම්මො’’ති.

302.

‘‘අහො වත රෙ අහමෙව දජ්ජං, සන්තො ච මං සප්පුරිසා භජෙය්යුං;

මෙඝොව ¶ නින්නානි පරිපූරයන්තො [භිපූරයන්තො (සී.), හි පූරයන්තො (ස්යා.)], සන්තප්පයෙ සබ්බවනිබ්බකානං.

303.

‘‘යස්ස යාචනකෙ දිස්වා, මුඛවණ්ණො පසීදති;

දත්වා අත්තමනො හොති, තං ඝරං වසතො සුඛං.

304.

‘‘යස්ස යාචනකෙ දිස්වා, මුඛවණ්ණො පසීදති;

දත්වා අත්තමනො හොති, එසා යඤ්ඤස්ස [පුඤ්ඤස්ස (සී.)] සම්පදා.

305.

[අ. නි. 6.37] ‘‘පුබ්බෙව ¶ දානා සුමනො, දදං චිත්තං පසාදයෙ;

දත්වා අත්තමනො හොති, එසා යඤ්ඤස්ස [පුඤ්ඤස්ස (සී.)] සම්පදා’’ති.

306.

සට්ඨි වාහසහස්සානි, අඞ්කුරස්ස නිවෙසනෙ;

භොජනං දීයතෙ නිච්චං, පුඤ්ඤපෙක්ඛස්ස ජන්තුනො.

307.

තිසහස්සානි සූදානි හි [සූදානි (ස්යා. ක.)], ආමුත්තමණිකුණ්ඩලා;

අඞ්කුරං උපජීවන්ති, දානෙ යඤ්ඤස්ස වාවටා [බ්යාවටා (සී.), පාවටා (ස්යා.)].

308.

සට්ඨි පුරිසසහස්සානි, ආමුත්තමණිකුණ්ඩලා;

අඞ්කුරස්ස මහාදානෙ, කට්ඨං ඵාලෙන්ති මාණවා.

309.

සොළසිත්ථිසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතා;

අඞ්කුරස්ස මහාදානෙ, විධා පිණ්ඩෙන්ති නාරියො.

310.

සොළසිත්ථිසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතා;

අඞ්කුරස්ස මහාදානෙ, දබ්බිගාහා උපට්ඨිතා.

311.

බහුං ¶ බහූනං පාදාසි, චිරං පාදාසි ඛත්තියො;

සක්කච්චඤ්ච සහත්ථා ච, චිත්තීකත්වා පුනප්පුනං.

312.

බහූ මාසෙ ච පක්ඛෙ ච, උතුසංවච්ඡරානි ච;

මහාදානං පවත්තෙසි, අඞ්කුරො දීඝමන්තරං.

313.

එවං ¶ ¶ දත්වා යජිත්වා ච, අඞ්කුරො දීඝමන්තරං;

සො හිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසූපගො අහු.

314.

කටච්ඡුභික්ඛං දත්වාන, අනුරුද්ධස්ස ඉන්දකො;

සො හිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසූපගො අහු.

315.

දසහි ඨානෙහි අඞ්කුරං, ඉන්දකො අතිරොචති;

රූපෙ සද්දෙ රසෙ ගන්ධෙ, ඵොට්ඨබ්බෙ ච මනොරමෙ.

316.

ආයුනා යසසා චෙව, වණ්ණෙන ච සුඛෙන ච;

ආධිපච්චෙන අඞ්කුරං, ඉන්දකො අතිරොචති.

317.

තාවතිංසෙ යදා බුද්ධො, සිලායං පණ්ඩුකම්බලෙ;

පාරිච්ඡත්තකමූලම්හි, විහාසි පුරිසුත්තමො.

318.

දසසු ¶ ලොකධාතූසු, සන්නිපතිත්වාන දෙවතා;

පයිරුපාසන්ති සම්බුද්ධං, වසන්තං නගමුද්ධනි.

319.

න කොචි දෙවො වණ්ණෙන, සම්බුද්ධං අතිරොචති;

සබ්බෙ දෙවෙ අතික්කම්ම [අධිගය්හ (සී.), අතිග්ගය්හ (ක)], සම්බුද්ධොව විරොචති.

320.

යොජනානි ¶ දස ද්වෙ ච, අඞ්කුරොයං තදා අහු;

අවිදූරෙව බුද්ධස්ස [අවිදූරෙ සම්බුද්ධස්ස (ක.)], ඉන්දකො අතිරොචති.

321.

ඔලොකෙත්වාන සම්බුද්ධො, අඞ්කුරඤ්චාපි ඉන්දකං;

දක්ඛිණෙය්යං සම්භාවෙන්තො [පභාවෙන්තො (සී.)], ඉදං වචනමබ්රවි.

322.

‘‘මහාදානං තයා දින්නං, අඞ්කුර දීඝමන්තරං;

අතිදූරෙ [සුවිදූරෙ (ක.)] නිසින්නොසි, ආගච්ඡ මම සන්තිකෙ’’ති.

323.

චොදිතො භාවිතත්තෙන, අඞ්කුරො ඉදමබ්රවි;

‘‘කිං මය්හං තෙන දානෙන, දක්ඛිණෙය්යෙන සුඤ්ඤතං.

324.

‘‘අයං සො ඉන්දකො යක්ඛො, දජ්ජා දානං පරිත්තකං;

අතිරොචති අම්හෙහි, චන්දො තාරගණෙ යථා’’ති.

325.

‘‘උජ්ජඞ්ගලෙ යථා ඛෙත්තෙ, බීජං බහුම්පි රොපිතං;

න විපුලඵලං හොති, නපි තොසෙති කස්සකං.

326.

‘‘තථෙව දානං බහුකං, දුස්සීලෙසු පතිට්ඨිතං;

න විපුලඵලං හොති, නපි තොසෙති දායකං.

327.

‘‘යථාපි ¶ භද්දකෙ ඛෙත්තෙ, බීජං අප්පම්පි රොපිතං;

සම්මා ධාරං පවෙච්ඡන්තෙ, ඵලං තොසෙති කස්සකං.

328.

‘‘තථෙව සීලවන්තෙසු, ගුණවන්තෙසු තාදිසු;

අප්පකම්පි කතං කාරං, පුඤ්ඤං හොති මහප්ඵල’’න්ති.

329.

විචෙය්ය ¶ ¶ දානං දාතබ්බං, යත්ථ දින්නං මහප්ඵලං;

විචෙය්ය දානං දත්වාන, සග්ගං ගච්ඡන්ති දායකා.

330.

විචෙය්ය ¶ දානං සුගතප්පසත්ථං, යෙ දක්ඛිණෙය්යා ඉධ ජීවලොකෙ;

එතෙසු දින්නානි මහප්ඵලානි, බීජානි වුත්තානි යථා සුඛෙත්තෙති.

අඞ්කුරපෙතවත්ථු නවමං.

10. උත්තරමාතුපෙතිවත්ථු

331.

දිවාවිහාරගතං ¶ භික්ඛුං, ගඞ්ගාතීරෙ නිසින්නකං;

තං පෙතී උපසඞ්කම්ම, දුබ්බණ්ණා භීරුදස්සනා.

332.

කෙසා චස්සා අතිදීඝා [අහූ දීඝා (ක.)], යාවභූමාවලම්බරෙ [යාව භූම්යා’වලම්බරෙ (?)];

කෙසෙහි සා පටිච්ඡන්නා, සමණං එතදබ්රවි.

333.

‘‘පඤ්චපණ්ණාසවස්සානි, යතො කාලඞ්කතා අහං;

නාභිජානාමි භුත්තං වා, පීතං වා පන පානියං;

දෙහි ත්වං පානියං භන්තෙ, තසිතා පානියාය මෙ’’ති.

334.

‘‘අයං සීතොදිකා ගඞ්ගා, හිමවන්තතො [හිමවන්තාව (ක.)] සන්දති;

පිව එත්තො ගහෙත්වාන, කිං මං යාචසි පානිය’’න්ති.

335.

‘‘සචාහං භන්තෙ ගඞ්ගාය, සයං ගණ්හාමි පානියං;

ලොහිතං මෙ පරිවත්තති, තස්මා යාචාමි පානිය’’න්ති.

336.

‘‘කිං නු කායෙන වාචාය, මනසා දුක්කටං කතං;

කිස්ස කම්මවිපාකෙන, ගඞ්ගා තෙ හොති ලොහිත’’න්ති.

337.

‘‘පුත්තො මෙ උත්තරො නාම [පුත්තො මෙ භන්තෙ උත්තරො (ක.)], සද්ධො ආසි උපාසකො;

සො ¶ ච මය්හං අකාමාය, සමණානං පවෙච්ඡති.

338.

‘‘චීවරං ¶ පිණ්ඩපාතඤ්ච, පච්චයං සයනාසනං;

තමහං පරිභාසාමි, මච්ඡෙරෙන උපද්දුතා.

339.

‘‘යං ත්වං මය්හං අකාමාය, සමණානං පවෙච්ඡසි;

චීවරං පිණ්ඩපාතඤ්ච, පච්චයං සයනාසනං.

340.

‘‘එතං ¶ තෙ පරලොකස්මිං, ලොහිතං හොතු උත්තර;

තස්ස කම්මස්ස විපාකෙන, ගඞ්ගා මෙ හොති ලොහිත’’න්ති.

උත්තරමාතුපෙතිවත්ථු දසමං.

11. සුත්තපෙතවත්ථු

341.

‘‘අහං ¶ පුරෙ පබ්බජිතස්ස භික්ඛුනො, සුත්තං අදාසිං උපසඞ්කම්ම යාචිතා;

තස්ස විපාකො විපුලඵලූපලබ්භති, බහුකා ච මෙ උප්පජ්ජරෙ [බහූ ච මෙ උපපජ්ජරෙ (සී.)] වත්ථකොටියො.

342.

‘‘පුප්ඵාභිකිණ්ණං රමිතං [රම්මමිදං (ක.)] විමානං, අනෙකචිත්තං නරනාරිසෙවිතං;

සාහං භුඤ්ජාමි ච පාරුපාමි ච, පහූතවිත්තා න ච තාව ඛීයති.

343.

‘‘තස්සෙව කම්මස්ස විපාකමන්වයා, සුඛඤ්ච සාතඤ්ච ඉධූපලබ්භති;

සාහං ගන්ත්වා පුනදෙව මානුසං, කාහාමි ¶ පුඤ්ඤානි නයය්යපුත්ත ම’’න්ති.

344.

‘‘සත්ත තුවං වස්සසතා ඉධාගතා,

ජිණ්ණා ච වුඩ්ඪා ච තහිං භවිස්සසි;

සබ්බෙව තෙ කාලකතා ච ඤාතකා,

කිං තත්ථ ගන්ත්වාන ඉතො කරිස්සසී’’ති.

345.

‘‘සත්තෙව වස්සානි ඉධාගතාය මෙ, දිබ්බඤ්ච සුඛඤ්ච සමප්පිතාය;

සාහං ගන්ත්වාන පුනදෙව මානුසං, කාහාමි පුඤ්ඤානි නයය්යපුත්ත ම’’න්ති.

346.

සො ¶ තං ගහෙත්වාන පසය්හ බාහායං, පච්චානයිත්වාන ථෙරිං සුදුබ්බලං;

‘‘වජ්ජෙසි අඤ්ඤම්පි ජනං ඉධාගතං, ‘කරොථ පුඤ්ඤානි සුඛූපලබ්භති’’.

347.

‘‘දිට්ඨා ¶ මයා අකතෙන සාධුනා, පෙතා විහඤ්ඤන්ති තථෙව මනුස්සා;

කම්මඤ්ච කත්වා සුඛවෙදනීයං, දෙවා මනුස්සා ච සුඛෙ ඨිතා පජා’’ති.

සුත්තපෙතවත්ථු එකාදසමං.

12. කණ්ණමුණ්ඩපෙතිවත්ථු

348.

‘‘සොණ්ණසොපානඵලකා ¶ ¶ , සොණ්ණවාලුකසන්ථතා;

තත්ථ සොගන්ධියා වග්ගූ, සුචිගන්ධා මනොරමා.

349.

‘‘නානාරුක්ඛෙහි සඤ්ඡන්නා, නානාගන්ධසමෙරිතා;

නානාපදුමසඤ්ඡන්නා, පුණ්ඩරීකසමොතතා [සමොහතා (ක.)].

350.

‘‘සුරභිං සම්පවායන්ති, මනුඤ්ඤා මාලුතෙරිතා;

හංසකොඤ්චාභිරුදා ච, චක්කවක්කාභිකූජිතා.

351.

‘‘නානාදිජගණාකිණ්ණා ¶ , නානාසරගණායුතා;

නානාඵලධරා රුක්ඛා, නානාපුප්ඵධරා වනා.

352.

‘‘න මනුස්සෙසු ඊදිසං, නගරං යාදිසං ඉදං;

පාසාදා බහුකා තුය්හං, සොවණ්ණරූපියාමයා;

දද්දල්ලමානා ආභෙන්ති [ආභන්ති (ක.)], සමන්තා චතුරො දිසා.

353.

‘‘පඤ්ච දාසිසතා තුය්හං, යා තෙමා පරිචාරිකා;

තා [කා (ක.)] කම්බුකායූරධරා [කම්බුකෙයූරධරා (සී.)], කඤ්චනාවෙළභූසිතා.

354.

‘‘පල්ලඞ්කා බහුකා තුය්හං, සොවණ්ණරූපියාමයා;

කදලිමිගසඤ්ඡන්නා [කාදලිමිගසඤ්ඡන්නා (සී.)], සජ්ජා ගොනකසන්ථතා.

355.

‘‘යත්ථ ත්වං වාසූපගතා, සබ්බකාමසමිද්ධිනී;

සම්පත්තායඩ්ඪරත්තාය [… රත්තියා (ක.)], තතො උට්ඨාය ගච්ඡසි.

356.

‘‘උය්යානභූමිං ¶ ගන්ත්වාන, පොක්ඛරඤ්ඤා සමන්තතො;

තස්සා ¶ තීරෙ තුවං ඨාසි, හරිතෙ සද්දලෙ සුභෙ.

357.

‘‘තතො තෙ කණ්ණමුණ්ඩො සුනඛො, අඞ්ගමඞ්ගානි ඛාදති;

යදා ච ඛායිතා ආසි, අට්ඨිසඞ්ඛලිකා කතා;

ඔගාහසි පොක්ඛරණිං, හොති කායො යථා පුරෙ.

358.

‘‘තතො ත්වං අඞ්ගපච්චඞ්ගී [අඞ්ගපච්චඞ්ගා (ක.)], සුචාරු පියදස්සනා;

වත්ථෙන පාරුපිත්වාන, ආයාසි මම සන්තිකං.

359.

‘‘කිං නු කායෙන වාචාය, මනසා දුක්කටං කතං;

කිස්ස කම්මවිපාකෙන, කණ්ණමුණ්ඩො සුනඛො තවඅඞ්ගමඞ්ගානි ඛාදතී’’ති.

360.

‘‘කිමිලායං [කිම්බිලායං (සී. ස්යා.)] ගහපති, සද්ධො ආසි උපාසකො;

තස්සාහං භරියා ආසිං, දුස්සීලා අතිචාරිනී.

361.

‘‘සො ¶ මං අතිචරමානාය [එවමාතිචරමානාය (ස්යා. පී.)], සාමිකො එතදබ්රවි;

‘නෙතං ඡන්නං [නෙතං ඡන්නං න (සී.), නෙතං ඡන්නං නෙතං (ක.)] පතිරූපං, යං ත්වං අතිචරාසි මං’.

362.

‘‘සාහං ඝොරඤ්ච සපථං, මුසාවාදඤ්ච භාසිසං;

‘නාහං තං අතිචරාමි, කායෙන උද චෙතසා.

363.

‘‘‘සචාහං තං අතිචරාමි, කායෙන උද චෙතසා;

කණ්ණමුණ්ඩො යං සුනඛො, අඞ්ගමඞ්ගානි ඛාදතු’.

364.

‘‘තස්ස කම්මස්ස විපාකං, මුසාවාදස්ස චූභයං;

සත්තෙව වස්සසතානි, අනුභූතං යතො හි මෙ;

කණ්ණමුණ්ඩො ¶ ච සුනඛො, අඞ්ගමඞ්ගානි ඛාදති.

365.

‘‘ත්වඤ්ච දෙව බහුකාරො, අත්ථාය මෙ ඉධාගතො;

සුමුත්තාහං කණ්ණමුණ්ඩස්ස, අසොකා අකුතොභයා.

366.

‘‘තාහං ¶ දෙව නමස්සාමි, යාචාමි පඤ්ජලීකතා;

භුඤ්ජ අමානුසෙ කාමෙ, රම දෙව මයා සහා’’ති.

367.

‘‘භුත්තා ¶ අමානුසා කාමා, රමිතොම්හි තයා සහ;

තාහං සුභගෙ යාචාමි, ඛිප්පං පටිනයාහි ම’’න්ති.

කණ්ණමුණ්ඩපෙතිවත්ථු ද්වාදසමං.

13. උබ්බරිපෙතවත්ථු

368.

අහු ¶ රාජා බ්රහ්මදත්තො, පඤ්චාලානං රථෙසභො;

අහොරත්තානමච්චයා, රාජා කාලමක්රුබ්බථ [රාජා කාලඞ්කරී තදා (සී.)].

369.

තස්ස ආළාහනං ගන්ත්වා, භරියා කන්දති උබ්බරී [උප්පරි (ක.)];

බ්රහ්මදත්තං අපස්සන්තී, බ්රහ්මදත්තාති කන්දති.

370.

ඉසි ච තත්ථ ආගච්ඡි, සම්පන්නචරණො මුනි;

සො ච තත්ථ අපුච්ඡිත්ථ, යෙ තත්ථ සුසමාගතා.

371.

‘‘කස්ස ඉදං ආළාහනං, නානාගන්ධසමෙරිතං;

කස්සායං කන්දති භරියා, ඉතො දූරගතං පතිං;

බ්රහ්මදත්තං අපස්සන්තී, ‘බ්රහ්මදත්තා’ති කන්දති’’.

372.

තෙ ¶ ච තත්ථ වියාකංසු, යෙ තත්ථ සුසමාගතා;

‘‘බ්රහ්මදත්තස්ස භදන්තෙ [භද්දන්තෙ (ක.)], බ්රහ්මදත්තස්ස මාරිස.

373.

‘‘තස්ස ¶ ඉදං ආළාහනං, නානාගන්ධසමෙරිතං;

තස්සායං කන්දති භරියා, ඉතො දූරගතං පතිං;

බ්රහ්මදත්තං අපස්සන්තී, ‘බ්රහ්මදත්තා’ති කන්දති’’.

374.

‘‘ඡළාසීතිසහස්සානි, බ්රහ්මදත්තස්සනාමකා;

ඉමස්මිං ආළාහනෙ දඩ්ඪා, තෙසං කමනුසොචසී’’ති.

375.

‘‘යො රාජා චූළනීපුත්තො, පඤ්චාලානං රථෙසභො;

තං භන්තෙ අනුසොචාමි, භත්තාරං සබ්බකාමද’’න්ති.

376.

‘‘සබ්බෙ වාහෙසුං රාජානො, බ්රහ්මදත්තස්සනාමකා;

සබ්බෙවචූළනීපුත්තා, පඤ්චාලානං රථෙසභා.

377.

‘‘සබ්බෙසං ¶ අනුපුබ්බෙන, මහෙසිත්තමකාරයි;

කස්මා පුරිමකෙ හිත්වා, පච්ඡිමං අනුසොචසී’’ති.

378.

‘‘ආතුමෙ ¶ ඉත්ථිභූතාය, දීඝරත්තාය මාරිස;

යස්සා මෙ ඉත්ථිභූතාය, සංසාරෙ බහුභාසසී’’ති.

379.

‘‘අහු ඉත්ථී අහු පුරිසො, පසුයොනිම්පි ආගමා;

එවමෙතං අතීතානං, පරියන්තො න දිස්සතී’’ති.

380.

‘‘ආදිත්තං වත මං සන්තං, ඝතසිත්තංව පාවකං;

වාරිනා විය ඔසිඤ්චං, සබ්බං නිබ්බාපයෙ දරං.

381.

‘‘අබ්බහී වත මෙ සල්ලං, සොකං හදයනිස්සිතං;

යො මෙ සොකපරෙතාය, පතිසොකං අපානුදි.

382.

‘‘සාහං ¶ අබ්බූළ්හසල්ලාස්මි, සීතිභූතාස්මි නිබ්බුතා;

න සොචාමි න රොදාමි, තව සුත්වා මහාමුනී’’ති.

383.

තස්ස තං වචනං සුත්වා, සමණස්ස සුභාසිතං;

පත්තචීවරමාදාය, පබ්බජි අනගාරියං.

384.

සා ච පබ්බජිතා සන්තා, අගාරස්මා අනගාරියං;

මෙත්තාචිත්තං අභාවෙසි, බ්රහ්මලොකූපපත්තියා.

385.

ගාමා ගාමං විචරන්තී, නිගමෙ රාජධානියො;

උරුවෙලා නාම සො ගාමො, යත්ථ කාලමක්රුබ්බථ.

386.

මෙත්තාචිත්තං ¶ ආභාවෙත්වා, බ්රහ්මලොකූපපත්තියා;

ඉත්ථිචිත්තං විරාජෙත්වා, බ්රහ්මලොකූපගා අහූති.

උබ්බරිපෙතවත්ථු තෙරසමං.

උබ්බරිවග්ගො දුතියො නිට්ඨිතො.

තස්සුද්දානං –

මොචකං [පණ්ඩු (සබ්බත්ථ)] මාතා මත්තා [පිතා (සී. ක.), පතියා (ස්යා.)] ච, නන්දා කුණ්ඩලීනා ඝටො;

ද්වෙ සෙට්ඨී තුන්නවායො ච, උත්තර [විහාර (සබ්බත්ථ)] සුත්තකණ්ණ [සොපාන (සබ්බත්ථ)] උබ්බරීති.

3. චූළවග්ගො

1. අභිජ්ජමානපෙතවත්ථු

387.

‘‘අභිජ්ජමානෙ ¶ ¶ ¶ වාරිම්හි, ගඞ්ගාය ඉධ ගච්ඡසි;

නග්ගො පුබ්බද්ධපෙතොව මාලධාරී අලඞ්කතො;

කුහිං ගමිස්සසි පෙත, කත්ථ වාසො භවිස්සතී’’ති.

388.

‘‘චුන්දට්ඨිලං ¶ [චුන්දට්ඨිකං (සී.)] ගමිස්සාමි, පෙතො සො ඉති භාසති;

අන්තරෙ වාසභගාමං, බාරාණසිං ච [බාරාණසියා ච (සී. ස්යා.)] සන්තිකෙ’’.

389.

තඤ්ච දිස්වා මහාමත්තො, කොලියො ඉති විස්සුතො;

සත්තුං භත්තඤ්ච පෙතස්ස, පීතකඤ්ච යුගං අදා.

390.

නාවාය තිට්ඨමානාය, කප්පකස්ස අදාපයි;

කප්පකස්ස පදින්නම්හි, ඨානෙ පෙතස්ස දිස්සථ [පෙතස්සු’දිස්සථ (සී.), පෙතස්සු’දිච්ඡථ (?)].

391.

තතො සුවත්ථවසනො, මාලධාරී අලඞ්කතො;

ඨානෙ ඨිතස්ස පෙතස්ස, දක්ඛිණා උපකප්පථ;

තස්මා දජ්ජෙථ පෙතානං, අනුකම්පාය පුනප්පුනං.

392.

සාතුන්නවසනා [සාහුන්නවාසිනො (ස්යා. පී.), සාහුන්දවාසිනො (ක.)] එකෙ, අඤ්ඤෙ කෙසනිවාසනා [කෙසනිවාසිනො (ස්යා. ක.)];

පෙතා භත්තාය ගච්ඡන්ති, පක්කමන්ති දිසොදිසං.

393.

දූරෙ එකෙ [දූරෙ පෙතා (ක.)] පධාවිත්වා, අලද්ධාව නිවත්තරෙ;

ඡාතා පමුච්ඡිතා භන්තා, භූමියං පටිසුම්භිතා.

394.

තෙ ච [කෙචි (සී. ස්යා.)] තත්ථ පපතිතා [පපතිත්වා (සී.), ච පතිතා (ස්යා.)], භූමියං පටිසුම්භිතා;

පුබ්බෙ අකතකල්යාණා, අග්ගිදඩ්ඪාව ආතපෙ.

395.

‘‘මයං පුබ්බෙ පාපධම්මා, ඝරණී කුලමාතරො;

සන්තෙසු දෙය්යධම්මෙසු, දීපං නාකම්හ අත්තනො.

396.

‘‘පහූතං ¶ ¶ අන්නපානම්පි, අපිස්සු අවකිරීයති;

සම්මග්ගතෙ පබ්බජිතෙ, න ච කිඤ්චි අදම්හසෙ.

397.

‘‘අකම්මකාමා ¶ අලසා, සාදුකාමා මහග්ඝසා;

ආලොපපිණ්ඩදාතාරො, පටිග්ගහෙ පරිභාසිම්හසෙ [පරිභාසිතා (ස්යා. ක.)].

398.

‘‘තෙ ¶ ඝරා තා ච දාසියො, තානෙවාභරණානි නො;

තෙ අඤ්ඤෙ පරිචාරෙන්ති, මයං දුක්ඛස්ස භාගිනො.

399.

‘‘වෙණී වා අවඤ්ඤා හොන්ති, රථකාරී ච දුබ්භිකා;

චණ්ඩාලී කපණා හොන්ති, කප්පකා [න්හාපිකා (සී.)] ච පුනප්පුනං.

400.

‘‘යානි යානි නිහීනානි, කුලානි කපණානි ච;

තෙසු තෙස්වෙව ජායන්ති, එසා මච්ඡරිනො ගති.

401.

‘‘පුබ්බෙ ච කතකල්යාණා, දායකා වීතමච්ඡරා;

සග්ගං තෙ පරිපූරෙන්ති, ඔභාසෙන්ති ච නන්දනං.

402.

‘‘වෙජයන්තෙ ච පාසාදෙ, රමිත්වා කාමකාමිනො;

උච්චාකුලෙසු ජායන්ති, සභොගෙසු තතො චුතා.

403.

‘‘කූටාගාරෙ ච පාසාදෙ, පල්ලඞ්කෙ ගොනකත්ථතෙ;

බීජිතඞ්ගා [වීජිතඞ්ගා (සී. ස්යා.)] මොරහත්ථෙහි, කුලෙ ජාතා යසස්සිනො.

404.

‘‘අඞ්කතො අඞ්කං ගච්ඡන්ති, මාලධාරී අලඞ්කතා;

ධාතියො උපතිට්ඨන්ති, සායං පාතං සුඛෙසිනො.

405.

‘‘නයිදං ¶ අකතපුඤ්ඤානං, කතපුඤ්ඤානමෙවිදං;

අසොකං නන්දනං රම්මං, තිදසානං මහාවනං.

406.

‘‘සුඛං අකතපුඤ්ඤානං, ඉධ නත්ථි පරත්ථ ච;

සුඛඤ්ච කතපුඤ්ඤානං, ඉධ චෙව පරත්ථ ච.

407.

‘‘තෙසං සහබ්යකාමානං, කත්තබ්බං කුසලං බහුං;

කතපුඤ්ඤා හි මොදන්ති, සග්ගෙ භොගසමඞ්ගිනො’’ති.

අභිජ්ජමානපෙතවත්ථු පඨමං.

2. සාණවාසීථෙරපෙතවත්ථු

408.

කුණ්ඩිනාගරියො ¶ ථෙරො, සාණවාසි [සානුවාසි (සී.), සානවාසි (ස්යා.)] නිවාසිකො;

පොට්ඨපාදොති නාමෙන, සමණො භාවිතින්ද්රියො.

409.

තස්ස ¶ මාතා පිතා භාතා, දුග්ගතා යමලොකිකා;

පාපකම්මං ¶ කරිත්වාන, පෙතලොකං ඉතො ගතා.

410.

තෙ ¶ දුග්ගතා සූචිකට්ටා, කිලන්තා නග්ගිනො කිසා;

උත්තසන්තා [ඔත්තප්පන්තා (ස්යා. ක.)] මහත්තාසා [මහාතාසා (සී.)], න දස්සෙන්ති කුරූරිනො [කුරුද්දිනො (ක.)].

411.

තස්ස භාතා විතරිත්වා, නග්ගො එකපථෙකකො;

චතුකුණ්ඩිකො භවිත්වාන, ථෙරස්ස දස්සයීතුමං.

412.

ථෙරො චාමනසිකත්වා, තුණ්හීභූතො අතික්කමි;

සො ච විඤ්ඤාපයී ථෙරං, ‘භාතා පෙතගතො අහං’.

413.

‘‘මාතා ¶ පිතා ච තෙ භන්තෙ, දුග්ගතා යමලොකිකා;

පාපකම්මං කරිත්වාන, පෙතලොකං ඉතො ගතා.

414.

‘‘තෙ දුග්ගතා සූචිකට්ටා, කිලන්තා නග්ගිනො කිසා;

උත්තසන්තා මහත්තාසා, න දස්සෙන්ති කුරූරිනො.

415.

‘‘අනුකම්පස්සු කාරුණිකො, දත්වා අන්වාදිසාහි නො;

තව දින්නෙන දානෙන, යාපෙස්සන්ති කුරූරිනො’’ති.

416.

ථෙරො චරිත්වා පිණ්ඩාය, භික්ඛූ අඤ්ඤෙ ච ද්වාදස;

එකජ්ඣං සන්නිපතිංසු, භත්තවිස්සග්ගකාරණා.

417.

ථෙරො සබ්බෙව තෙ ආහ, ‘‘යථාලද්ධං දදාථ මෙ;

සඞ්ඝභත්තං කරිස්සාමි, අනුකම්පාය ඤාතිනං’’.

418.

නිය්යාදයිංසු ථෙරස්ස, ථෙරො සඞ්ඝං නිමන්තයි;

දත්වා අන්වාදිසි ථෙරො, මාතු පිතු ච භාතුනො;

‘‘ඉදං මෙ ඤාතීනං හොතු, සුඛිතා හොන්තු ඤාතයො’’.

419.

සමනන්තරානුද්දිට්ඨෙ, භොජනං උදපජ්ජථ;

සුචිං පණීතං සම්පන්නං, අනෙකරසබ්යඤ්ජනං.

420.

තතො උද්දස්සයී [උද්දිසයී (සී. ක.), උද්දිස්සති (ස්යා. ක.)] භාතා, වණ්ණවා බලවා සුඛී;

‘‘පහූතං භොජනං භන්තෙ, පස්ස නග්ගාම්හසෙ මයං;

තථා භන්තෙ පරක්කම, යථා වත්ථං ලභාමසෙ’’ති.

421.

ථෙරො ¶ සඞ්කාරකූටම්හා, උච්චිනිත්වාන නන්තකෙ;

පිලොතිකං ¶ පටං කත්වා, සඞ්ඝෙ චාතුද්දිසෙ අදා.

422.

දත්වා අන්වාදිසී ථෙරො, මාතු පිතු ච භාතුනො;

‘‘ඉදං මෙ ඤාතීනං හොතු, සුඛිතා හොන්තු ඤාතයො’’.

423.

සමනන්තරානුද්දිට්ඨෙ, වත්ථානි උදපජ්ජිසුං;

තතො සුවත්ථවසනො, ථෙරස්ස දස්සයීතුමං.

424.

‘‘යාවතා ¶ නන්දරාජස්ස, විජිතස්මිං පටිච්ඡදා;

තතො බහුතරා භන්තෙ, වත්ථානච්ඡාදනානි නො.

425.

‘‘කොසෙය්යකම්බලීයානි, ඛොම කප්පාසිකානි ච;

විපුලා ච මහග්ඝා ච, තෙපාකාසෙවලම්බරෙ.

426.

‘‘තෙ මයං පරිදහාම, යං යං හි මනසො පියං;

තථා භන්තෙ පරක්කම, යථා ගෙහං ලභාමසෙ’’ති.

427.

ථෙරො පණ්ණකුටිං කත්වා, සඞ්ඝෙ චාතුද්දිසෙ අදා;

දත්වා අන්වාදිසී ථෙරො, මාතු පිතු ච භාතුනො;

‘‘ඉදං මෙ ඤාතීනං හොතු, සුඛිතා හොන්තු ඤාතයො’’.

428.

සමනන්තරානුද්දිට්ඨෙ ¶ , ඝරානි උදපජ්ජිසුං;

කූටාගාරනිවෙසනා, විභත්තා භාගසො මිතා.

429.

‘‘න මනුස්සෙසු ඊදිසා, යාදිසා නො ඝරා ඉධ;

අපි දිබ්බෙසු යාදිසා, තාදිසා නො ඝරා ඉධ.

430.

‘‘දද්දල්ලමානා ¶ ආභෙන්ති [ආභන්ති (ක.)], සමන්තා චතුරො දිසා;

‘තථා භන්තෙ පරක්කම, යථා පානීයං ලභාමසෙ’’ති.

431.

ථෙරො කරණං [කරකං (සී. ස්යා. පී.)] පූරෙත්වා, සඞ්ඝෙ චාතුද්දිසෙ අදා;

දත්වා අන්වාදිසී ථෙරො, මාතු පිතු ච භාතුනො;

‘‘ඉදං මෙ ඤාතීනං හොතු, සුඛිතා හොන්තු ඤාතයො’.

432.

සමනන්තරානුද්දිට්ඨෙ, පානීයං උදපජ්ජථ;

ගම්භීරා චතුරස්සා ච, පොක්ඛරඤ්ඤො සුනිම්මිතා.

433.

සීතොදිකා ¶ සුප්පතිත්ථා, සීතා අප්පටිගන්ධියා;

පදුමුප්පලසඤ්ඡන්නා, වාරිකිඤ්ජක්ඛපූරිතා.

434.

තත්ථ න්හත්වා පිවිත්වා ච, ථෙරස්ස පටිදස්සයුං;

‘‘පහූතං පානීයං භන්තෙ, පාදා දුක්ඛා ඵලන්ති නො’’.

435.

‘‘ආහිණ්ඩමානා ඛඤ්ජාම, සක්ඛරෙ කුසකණ්ටකෙ;

‘තථා භන්තෙ පරක්කම, යථා යානං ලභාමසෙ’’’ති.

436.

ථෙරො සිපාටිකං ලද්ධා, සඞ්ඝෙ චාතුද්දිසෙ අදා;

දත්වා අන්වාදිසී ථෙරො, මාතු පිතු ච භාතුනො;

‘‘ඉදං මෙ ඤාතීනං හොතු, සුඛිතා හොන්තු ඤාතයො’’.

437.

සමනන්තරානුද්දිට්ඨෙ ¶ , පෙතා රථෙන මාගමුං;

‘‘අනුකම්පිතම්හ භදන්තෙ, භත්තෙනච්ඡාදනෙන ච.

438.

‘‘ඝරෙන පානීයදානෙන, යානදානෙන චූභයං;

මුනිං කාරුණිකං ලොකෙ, භන්තෙ වන්දිතුමාගතා’’ති.

සාණවාසීථෙරපෙතවත්ථු දුතියං.

3. රථකාරපෙතිවත්ථු

439.

‘‘වෙළුරියථම්භං ¶ ¶ රුචිරං පභස්සරං, විමානමාරුය්හ අනෙකචිත්තං;

තත්ථච්ඡසි දෙවි මහානුභාවෙ, පථද්ධනි [සමන්තතො (ක.)] පන්නරසෙව චන්දො.

440.

‘‘වණ්ණො ච තෙ කනකස්ස සන්නිභො, උත්තත්තරූපො භුස දස්සනෙය්යො;

පල්ලඞ්කසෙට්ඨෙ අතුලෙ නිසින්නා, එකා තුවං නත්ථි ච තුය්හ සාමිකො.

441.

‘‘ඉමා ච තෙ පොක්ඛරණී සමන්තා, පහූතමල්යා [පහූතමාලා (සී. ස්යා.)] බහුපුණ්ඩරීකා;

සුවණ්ණචුණ්ණෙහි සමන්තමොත්ථතා, න තත්ථ පඞ්කො පණකො ච විජ්ජති.

442.

‘‘හංසා ¶ චිමෙ දස්සනීයා මනොරමා, උදකස්මිමනුපරියන්ති සබ්බදා;

සමය්ය වග්ගූපනදන්ති සබ්බෙ, බින්දුස්සරා දුන්දුභීනංව ඝොසො.

443.

‘‘දද්දල්ලමානා යසසා යසස්සිනී, නාවාය ච ත්වං අවලම්බ තිට්ඨසි;

ආළාරපම්හෙ ¶ හසිතෙ පියංවදෙ, සබ්බඞ්ගකල්යාණි භුසං විරොචසි.

444.

‘‘ඉදං ¶ විමානං විරජං සමෙ ඨිතං, උය්යානවන්තං [උය්යානවනං (ක.)] රතිනන්දිවඩ්ඪනං;

ඉච්ඡාමහං නාරි අනොමදස්සනෙ, තයා සහ නන්දනෙ ඉධ මොදිතු’’න්ති.

445.

‘‘කරොහි කම්මං ඉධ වෙදනීයං, චිත්තඤ්ච තෙ ඉධ නිහිතං භවතු [නතඤ්ච හොතු (ක.), නිතඤ්ච හොතු (ස්යා.)];

කත්වාන කම්මං ඉධ වෙදනීයං, එවං මමං ලච්ඡසි කාමකාමිනි’’න්ති.

446.

‘‘සාධූ’’ති සො තස්සා පටිස්සුණිත්වා, අකාසි කම්මං තහිං වෙදනීයං;

කත්වාන කම්මං තහිං වෙදනීයං, උපපජ්ජි සො මාණවො තස්සා සහබ්යතන්ති.

රථකාරපෙතිවත්ථු තතියං.

භාණවාරං දුතියං නිට්ඨිතං.

4. භුසපෙතවත්ථු

447.

‘‘භුසානි ¶ ¶ එකො සාලිං පුනාපරො, අයඤ්ච නාරී සකමංසලොහිතං;

තුවඤ්ච ¶ ගූථං අසුචිං අකන්තං [අකන්තිකං (සී. පී.)], පරිභුඤ්ජසි කිස්ස අයං විපාකො’’ති.

448.

‘‘අයං ¶ පුරෙ මාතරං හිංසති, අයං පන කූටවාණිජො;

අයං මංසානි ඛාදිත්වා, මුසාවාදෙන වඤ්චෙති.

449.

‘‘අහං මනුස්සෙසු මනුස්සභූතා, අගාරිනී සබ්බකුලස්ස ඉස්සරා;

සන්තෙසු පරිගුහාමි, මා ච කිඤ්චි ඉතො අදං.

450.

‘‘මුසාවාදෙන ඡාදෙමි, ‘නත්ථි එතං මම ගෙහෙ;

සචෙ සන්තං නිගුහාමි, ගූථො මෙ හොතු භොජනං’.

451.

‘‘තස්ස කම්මස්ස විපාකෙන, මුසාවාදස්ස චූභයං;

සුගන්ධං සාලිනො භත්තං, ගූථං මෙ පරිවත්තති.

452.

‘‘අවඤ්ඣානි ච කම්මානි, න හි කම්මං විනස්සති;

දුග්ගන්ධං කිමිනං [කිමිජං (සී.)] මීළං, භුඤ්ජාමි ච පිවාමි චා’’ති.

භුසපෙතවත්ථු චතුත්ථං.

5. කුමාරපෙතවත්ථු

453.

අච්ඡෙරරූපං සුගතස්ස ඤාණං, සත්ථා යථා පුග්ගලං බ්යාකාසි;

උස්සන්නපුඤ්ඤාපි භවන්ති හෙකෙ, පරිත්තපුඤ්ඤාපි භවන්ති හෙකෙ.

454.

අයං ¶ කුමාරො සීවථිකාය ඡඩ්ඩිතො, අඞ්ගුට්ඨස්නෙහෙන ¶ යාපෙති රත්තිං;

න යක්ඛභූතා න සරීසපා [සිරිංසපා (සී. ස්යා. පී.)] වා, විහෙඨයෙය්යුං කතපුඤ්ඤං කුමාරං.

455.

සුනඛාපිමස්ස පලිහිංසු පාදෙ, ධඞ්කා සිඞ්ගාලා [සිගාලා (සී. ස්යා. පී.)] පරිවත්තයන්ති;

ගබ්භාසයං පක්ඛිගණා හරන්ති, කාකා පන අක්ඛිමලං හරන්ති.

456.

නයිමස්ස ¶ [න ඉමස්ස (ස්යා.), නිමස්ස (ක.)] රක්ඛං විදහිංසු කෙචි, න ඔසධං සාසපධූපනං වා;

නක්ඛත්තයොගම්පි න අග්ගහෙසුං [න උග්ගහෙසුං (ක.)], න සබ්බධඤ්ඤානිපි ආකිරිංසු.

457.

එතාදිසං උත්තමකිච්ඡපත්තං, රත්තාභතං සීවථිකාය ඡඩ්ඩිතං;

නොනීතපිණ්ඩංව පවෙධමානං, සසංසයං ජීවිතසාවසෙසං.

458.

තමද්දසා ¶ දෙවමනුස්සපූජිතො, දිස්වා ච තං බ්යාකරි භූරිපඤ්ඤො;

‘‘අයං කුමාරො නගරස්සිමස්ස, අග්ගකුලිකො භවිස්සති භොගතො ච’’ [භොගවා ච (ස්යා. ක.)].

459.

‘‘කිස්ස ¶ [කිං’ස (?)] වතං කිං පන බ්රහ්මචරියං, කිස්ස සුචිණ්ණස්ස අයං විපාකො;

එතාදිසං බ්යසනං පාපුණිත්වා, තං තාදිසං පච්චනුභොස්සතිද්ධි’’න්ති.

460.

බුද්ධපමුඛස්ස භික්ඛුසඞ්ඝස්ස, පූජං අකාසි ජනතා උළාරං;

තත්රස්ස චිත්තස්සහු අඤ්ඤථත්තං, වාචං අභාසි ඵරුසං අසබ්භං.

461.

සො තං විතක්කං පවිනොදයිත්වා, පීතිං පසාදං පටිලද්ධා පච්ඡා;

තථාගතං ජෙතවනෙ වසන්තං, යාගුයා උපට්ඨාසි සත්තරත්තං.

462.

තස්ස [තං’ස (?)] වතං තං පන බ්රහ්මචරියං, තස්ස සුචිණ්ණස්ස අයං විපාකො;

එතාදිසං බ්යසනං පාපුණිත්වා, තං තාදිසං පච්චනුභොස්සතිද්ධිං.

463.

ඨත්වාන ¶ සො වස්සසතං ඉධෙව, සබ්බෙහි කාමෙහි සමඞ්ගිභූතො;

කායස්ස භෙදා අභිසම්පරායං, සහබ්යතං ගච්ඡති වාසවස්සාති.

කුමාරපෙතවත්ථු පඤ්චමං.

6. සෙරිණීපෙතවත්ථු

464.

‘‘නග්ගා ¶ ¶ දුබ්බණ්ණරූපාසි, කිසා ධමනිසන්ථතා;

උප්ඵාසුලිකෙ කිසිකෙ, කා නු ත්වං ඉධ තිට්ඨසී’’ති.

465.

‘‘අහං භදන්තෙ පෙතීම්හි, දුග්ගතා යමලොකිකා;

පාපකම්මං කරිත්වාන, පෙතලොකං ඉතො ගතා’’ති.

466.

‘‘කිං නු කායෙන වාචාය, මනසා කුක්කටං කතං;

කිස්ස කම්මවිපාකෙන, පෙතලොකං ඉතො ගතා’’ති.

467.

‘‘අනාවටෙසු තිත්ථෙසු, විචිනිං අඩ්ඪමාසකං;

සන්තෙසු දෙය්යධම්මෙසු, දීපං නාකාසිමත්තනො.

468.

‘‘නදිං උපෙමි තසිතා, රිත්තකා පරිවත්තති;

ඡායං උපෙමි උණ්හෙසු, ආතපො පරිවත්තති.

469.

‘‘අග්ගිවණ්ණො ච මෙ වාතො, ඩහන්තො උපවායති;

එතඤ්ච භන්තෙ අරහාමි, අඤ්ඤඤ්ච පාපකං තතො.

470.

‘‘ගන්ත්වාන ¶ ¶ හත්ථිනිං පුරං, වජ්ජෙසි මය්හ මාතරං;

‘ධීතා ච තෙ මයා දිට්ඨා, දුග්ගතා යමලොකිකා;

පාපකම්මං කරිත්වාන, පෙතලොකං ඉතො ගතා’.

471.

‘‘අත්ථි මෙ එත්ථ නික්ඛිත්තං, අනක්ඛාතඤ්ච තං මයා;

චත්තාරිසතසහස්සානි, පල්ලඞ්කස්ස ච හෙට්ඨතො.

472.

‘‘තතො මෙ දානං දදතු, තස්සා ච හොතු ජීවිකා;

දානං දත්වා ච මෙ මාතා, දක්ඛිණං අනුදිච්ඡතු [අනුදිස්සතු (සී. පී.), අන්වාදිස්සතු (ස්යා.)];

තදාහං ¶ සුඛිතා හෙස්සං, සබ්බකාමසමිද්ධිනී’’ති.

473.

‘‘සාධූ’’ති ¶ සො පටිස්සුත්වා, ගන්ත්වාන හත්ථිනිං පුරං;

අවොච තස්සා මාතරං –

‘ධීතා ච තෙ මයා දිට්ඨා, දුග්ගතා යමලොකිකා;

පාපකම්මං කරිත්වාන, පෙතලොකං ඉතො ගතා’.

474.

‘‘සා මං තත්ථ සමාදපෙසි, ( ) [(ගන්ත්වාන හත්ථිනිං පුරං) (ස්යා. ක.)] වජ්ජෙසි මය්හ මාතරං;

‘ධීතා ච තෙ මයා දිට්ඨා, දුග්ගතා යමලොකිකා;

පාපකම්මං කරිත්වාන, පෙතලොකං ඉතො ගතා’.

475.

‘‘අත්ථි ච මෙ එත්ථ නික්ඛිත්තං, අනක්ඛාතඤ්ච තං මයා;

චත්තාරිසතසහස්සානි, පල්ලඞ්කස්ස ච හෙට්ඨතො.

476.

‘‘තතො මෙ දානං දදතු, තස්සා ච හොතු ජීවිකා;

දානං දත්වා ච මෙ මාතා, දක්ඛිණං අනුදිච්ඡතු ( ) [(තතො තුවං දානං දෙහි, තස්සා දක්ඛිණමාදිසී) (ක.)];

‘තදා සා සුඛිතා හෙස්සං, සබ්බකාමසමිද්ධිනී’’’ති.

477.

තතො හි සා දානමදා, තස්සා දක්ඛිණමාදිසී;

පෙතී ච සුඛිතා ආසි, තස්සා චාසි සුජීවිකාති.

සෙරිණීපෙතවත්ථු ඡට්ඨං.

7. මිගලුද්දකපෙතවත්ථු

478.

‘‘නරනාරිපුරක්ඛතො ¶ යුවා, රජනීයෙහි කාමගුණෙහි [කාමෙහි (ක.)] සොභසි;

දිවසං අනුභොසි කාරණං, කිමකාසි පුරිමාය ජාතියා’’ති.

479.

‘‘අහං ¶ රාජගහෙ රම්මෙ, රමණීයෙ ගිරිබ්බජෙ;

මිගලුද්දො ¶ පුරෙ ආසිං, ලොහිතපාණි දාරුණො.

480.

‘‘අවිරොධකරෙසු පාණිසු, පුථුසත්තෙසු පදුට්ඨමානසො;

විචරිං අතිදාරුණො සදා [තදා (සී.)], පරහිංසාය රතො අසඤ්ඤතො.

481.

‘‘තස්ස ¶ මෙ සහායො සුහදයො [සුහදො (සී.)], සද්ධො ආසි උපාසකො;

සොපි [සො හි (ස්යා.)] මං අනුකම්පන්තො, නිවාරෙසි පුනප්පුනං.

482.

‘‘‘මාකාසි පාපකං කම්මං, මා තාත දුග්ගතිං අගා;

සචෙ ඉච්ඡසි පෙච්ච සුඛං, විරම පාණවධා අසංයමා’.

483.

‘‘තස්සාහං වචනං සුත්වා, සුඛකාමස්ස හිතානුකම්පිනො;

නාකාසිං සකලානුසාසනිං, චිරපාපාභිරතො අබුද්ධිමා.

484.

‘‘සො මං පුන භූරිසුමෙධසො, අනුකම්පාය සංයමෙ නිවෙසයි;

‘සචෙ දිවා හනසි පාණිනො, අථ තෙ රත්තිං භවතු සංයමො’.

485.

‘‘ස්වාහං ¶ දිවා හනිත්වා පාණිනො, විරතො රත්තිමහොසි සඤ්ඤතො;

රත්තාහං පරිචාරෙමි, දිවා ඛජ්ජාමි දුග්ගතො.

486.

‘‘තස්ස කම්මස්ස කුසලස්ස, අනුභොමි රත්තිං අමානුසිං;

දිවා පටිහතාව [පටිහතා ච (ක.)] කුක්කුරා, උපධාවන්ති සමන්තා ඛාදිතුං.

487.

‘‘යෙ ච තෙ සතතානුයොගිනො, ධුවං පයුත්තා සුගතස්ස සාසනෙ;

මඤ්ඤාමි තෙ අමතමෙව කෙවලං, අධිගච්ඡන්ති පදං අසඞ්ඛත’’න්ති.

මිගලුද්දකපෙතවත්ථු සත්තමං.

8. දුතියමිගලුද්දකපෙතවත්ථු

488.

‘‘කූටාගාරෙ ¶ ච පාසාදෙ, පල්ලඞ්කෙ ගොනකත්ථතෙ;

පඤ්චඞ්ගිකෙන තුරියෙන, රමසි සුප්පවාදිතෙ.

489.

‘‘තතො ¶ රත්යා විවසානෙ [ව්යවසානෙ (සී.)], සූරියුග්ගමනං පති;

අපවිද්ධො සුසානස්මිං, බහුදුක්ඛං නිගච්ඡසි.

490.

‘‘කිං ¶ නු කායෙන වාචාය, මනසා දුක්කටං කතං;

කිස්ස කම්මවිපාකෙන, ඉදං දුක්ඛං නිගච්ඡසි’’.

491.

‘‘අහං ¶ රාජගහෙ රම්මෙ, රමණීයෙ ගිරිබ්බජෙ;

මිගලුද්දො පුරෙ ආසිං, ලුද්දො චාසිමසඤ්ඤතො.

492.

‘‘තස්ස මෙ සහායො සුහදයො, සද්ධො ආසි උපාසකො;

තස්ස කුලුපකො භික්ඛු, ආසි ගොතමසාවකො;

සොපි මං අනුකම්පන්තො, නිවාරෙසි පුනප්පුනං.

493.

‘‘‘මාකාසි පාපකං කම්මං, මා තාත දුග්ගතිං අගා;

සචෙ ඉච්ඡසි පෙච්ච සුඛං, විරම පාණවධා අසංයමා’.

494.

‘‘තස්සාහං වචනං සුත්වා, සුඛකාමස්ස හිතානුකම්පිනො;

නාකාසිං සකලානුසාසනිං, චිරපාපාභිරතො අබුද්ධිමා.

495.

‘‘සො මං පුන භූරිසුමෙධසො, අනුකම්පාය සංයමෙ නිවෙසයි;

‘සචෙ දිවා හනසි පාණිනො, අථ තෙ රත්තිං භවතු සංයමො’.

496.

‘‘ස්වාහං දිවා හනිත්වා පාණිනො, විරතො රත්තිමහොසි සඤ්ඤතො;

රත්තාහං පරිචාරෙමි, දිවා ඛජ්ජාමි දුග්ගතො.

497.

‘‘තස්ස ¶ කම්මස්ස කුසලස්ස, අනුභොමි රත්තිං අමානුසිං;

දිවා පටිහතාව කුක්කුරා, උපධාවන්ති සමන්තා ඛාදිතුං.

498.

‘‘යෙ ච තෙ සතතානුයොගිනො, ධුවං පයුත්තා [ධුවයුත්තා (සී.)] සුගතස්ස සාසනෙ;

මඤ්ඤාමි තෙ අමතමෙව කෙවලං, අධිගච්ඡන්ති පදං අසඞ්ඛත’’න්ති.

දුතියමිගලුද්දකපෙතවත්ථු අට්ඨමං.

9. කූටවිනිච්ඡයිකපෙතවත්ථු

499.

‘‘මාලී ¶ ¶ කිරිටී කායූරී [කෙයූරී (සී.)], ගත්තා තෙ චන්දනුස්සදා;

පසන්නමුඛවණ්ණොසි, සූරියවණ්ණොව සොභසි.

500.

‘‘අමානුසා පාරිසජ්ජා, යෙ තෙමෙ පරිචාරකා;

දස කඤ්ඤාසහස්සානි, යා තෙමා පරිචාරිකා;

තා [කා (ක.)] කම්බුකායූරධරා, කඤ්චනාවෙළභූසිතා.

501.

‘‘මහානුභාවොසි තුවං, ලොමහංසනරූපවා;

පිට්ඨිමංසානි අත්තනො, සාමං උක්කච්ච [උක්කඩ්ඪ (සී.)] ඛාදසි.

502.

‘‘කිං ¶ නු කායෙන වාචාය, මනසා දුක්කුටං කතං;

කිස්ස කම්මවිපාකෙන, පිට්ඨිමංසානි අත්තනො;

සාමං උක්කච්ච ඛාදසී’’ති.

503.

‘‘අත්තනොහං අනත්ථාය, ජීවලොකෙ අචාරිසං;

පෙසුඤ්ඤමුසාවාදෙන, නිකතිවඤ්චනාය ච.

504.

‘‘තත්ථාහං පරිසං ගන්ත්වා, සච්චකාලෙ උපට්ඨිතෙ;

අත්ථං ¶ ධම්මං නිරාකත්වා [නිරංකත්වා (ක.) නි + ආ + කර + ත්වා = නිරාකත්වා], අධම්මමනුවත්තිසං.

505.

‘‘එවං සො ඛාදතත්තානං, යො හොති පිට්ඨිමංසිකො;

යථාහං අජ්ජ ඛාදාමි, පිට්ඨිමංසානි අත්තනො.

506.

‘‘තයිදං තයා නාරද සාමං දිට්ඨං, අනුකම්පකා යෙ කුසලා වදෙය්යුං;

මා පෙසුණං මා ච මුසා අභාණි, මා ඛොසි පිට්ඨිමංසිකො තුව’’න්ති.

කූටවිනිච්ඡයිකපෙතවත්ථු නවමං.

10. ධාතුවිවණ්ණපෙතවත්ථු

507.

‘‘අන්තලික්ඛස්මිං ¶ තිට්ඨන්තො, දුග්ගන්ධො පූති වායසි;

මුඛඤ්ච තෙ කිමයො පූතිගන්ධං, ඛාදන්ති කිං කම්මමකාසි පුබ්බෙ.

508.

‘‘තතො ¶ සත්ථං ගහෙත්වාන, ඔක්කන්තන්ති පුනප්පුනං;

ඛාරෙන පරිප්ඵොසිත්වා, ඔක්කන්තන්ති පුනප්පුනං.

509.

‘‘කිං නු කායෙන වාචාය, මනසා දුක්කටං කතං;

කිස්ස කම්මවිපාකෙන, ඉදං දුක්ඛං නිගච්ඡසී’’ති.

510.

‘‘අහං රාජගහෙ රම්මෙ, රමණීයෙ ගිරිබ්බජෙ;

ඉස්සරො ධනධඤ්ඤස්ස, සුපහූතස්ස මාරිස.

511.

‘‘තස්සායං මෙ භරියා ච, ධීතා ච සුණිසා ච මෙ;

තා මාලං උප්පලඤ්චාපි, පච්චග්ඝඤ්ච විලෙපනං;

ථූපං හරන්තියො වාරෙසිං, තං පාපං පකතං මයා.

512.

‘‘ඡළාසීතිසහස්සානි ¶ , මයං පච්චත්තවෙදනා;

ථූපපූජං විවණ්ණෙත්වා, පච්චාම නිරයෙ භුසං.

513.

‘‘යෙ ¶ ච ඛො ථූපපූජාය, වත්තන්තෙ අරහතො මහෙ;

ආදීනවං පකාසෙන්ති, විවෙචයෙථ [විවෙචයථ (සී.)] නෙ තතො.

514.

‘‘ඉමා ච පස්ස ආයන්තියො, මාලධාරී අලඞ්කතා;

මාලාවිපාකංනුභොන්තියො [අනුභවන්ති (සී. පී.)], සමිද්ධා ච තා [සමිද්ධා තා (සී. ස්යා.)] යසස්සිනියො.

515.

‘‘තඤ්ච දිස්වාන අච්ඡෙරං, අබ්භුතං ලොමහංසනං;

නමො කරොන්ති සප්පඤ්ඤා, වන්දන්ති තං මහාමුනිං.

516.

‘‘සොහං ¶ නූන ඉතො ගන්ත්වා, යොනිං ලද්ධාන මානුසිං;

ථූපපූජං කරිස්සාමි, අප්පමත්තො පුනප්පුන’’න්ති.

ධාතුවිවණ්ණපෙතවත්ථු දසමං.

චූළවග්ගො තතියො නිට්ඨිතො.

තස්සුද්දානං –

අභිජ්ජමානො කුණ්ඩියො [කොණ්ඩඤ්ඤො (සබ්බත්ථ)], රථකාරී භුසෙන ච;

කුමාරො ගණිකා චෙව, ද්වෙ ලුද්දා පිට්ඨිපූජනා;

වග්ගො තෙන පවුච්චතීති.

4. මහාවග්ගො

1. අම්බසක්කරපෙතවත්ථු

517.

වෙසාලී ¶ ¶ ¶ ¶ නාම නගරත්ථි වජ්ජීනං, තත්ථ අහු ලිච්ඡවි අම්බසක්කරො [අම්බසක්ඛරො (සී. ස්යා.), අප්පසක්කරො (ක.)];

දිස්වාන පෙතං නගරස්ස බාහිරං, තත්ථෙව පුච්ඡිත්ථ තං කාරණත්ථිකො.

518.

‘‘සෙය්යා නිසජ්ජා නයිමස්ස අත්ථි, අභික්කමො නත්ථි පටික්කමො ච;

අසිතපීතඛායිතවත්ථභොගා, පරිචාරිකා [පරිචාරණා (සී. පී.)] සාපි ඉමස්ස නත්ථි.

519.

‘‘යෙ ඤාතකා දිට්ඨසුතා සුහජ්ජා, අනුකම්පකා යස්ස අහෙසුං පුබ්බෙ;

දට්ඨුම්පි තෙ දානි න තං ලභන්ති, විරාජිතත්තො [විරාධිතත්තො (සී. පී.)] හි ජනෙන තෙන.

520.

‘‘න ඔග්ගතත්තස්ස භවන්ති මිත්තා, ජහන්ති මිත්තා විකලං විදිත්වා;

අත්ථඤ්ච දිස්වා පරිවාරයන්ති, බහූ මිත්තා උග්ගතත්තස්ස හොන්ති.

521.

‘‘නිහීනත්තො සබ්බභොගෙහි කිච්ඡො, සම්මක්ඛිතො ¶ සම්පරිභින්නගත්තො;

උස්සාවබින්දූව පලිම්පමානො, අජ්ජ සුවෙ ජීවිතස්සූපරොධො.

522.

‘‘එතාදිසං උත්තමකිච්ඡප්පත්තං, උත්තාසිතං පුචිමන්දස්ස සූලෙ;

‘අථ ත්වං කෙන වණ්ණෙන වදෙසි යක්ඛ, ජීව භො ජීවිතමෙව සෙය්යො’’’ති.

523.

‘‘සාලොහිතො ¶ ¶ එස අහොසි මය්හං, අහං සරාමි පුරිමාය ජාතියා;

දිස්වා ච මෙ කාරුඤ්ඤමහොසි රාජ, මා පාපධම්මො නිරයං පතායං [පති + අයං = පතායං].

524.

‘‘ඉතො චුතො ලිච්ඡවි එස පොසො, සත්තුස්සදං නිරයං ඝොරරූපං;

උපපජ්ජති දුක්කටකම්මකාරී, මහාභිතාපං කටුකං භයානකං.

525.

‘‘අනෙකභාගෙන ගුණෙන සෙය්යො, අයමෙව සූලො නිරයෙන තෙන;

එකන්තදුක්ඛං කටුකං භයානකං, එකන්තතිබ්බං නිරයං පතායං [පතෙ + අයං = පතායං].

526.

‘‘ඉදඤ්ච ¶ සුත්වා වචනං මමෙසො, දුක්ඛූපනීතො විජහෙය්ය පාණං;

තස්මා අහං සන්තිකෙ න භණාමි, මා මෙ කතො ජීවිතස්සූපරොධො’’.

527.

‘‘අඤ්ඤාතො එසො [අජ්ඣිතො එස (ක.)] පුරිසස්ස අත්ථො, අඤ්ඤම්පි ඉච්ඡාමසෙ පුච්ඡිතුං තුවං;

ඔකාසකම්මං සචෙ නො කරොසි, පුච්ඡාම තං නො න ච කුජ්ඣිතබ්බ’’න්ති.

528.

‘‘අද්ධා පටිඤ්ඤා මෙ තදා අහු [පටිඤ්ඤාතමෙතං තදාහු (ක.), පටිඤ්ඤා න මෙතෙ තදා අහු (?)], නාචික්ඛනා අප්පසන්නස්ස හොති;

අකාමා සද්ධෙය්යවචොති කත්වා, පුච්ඡස්සු මං කාමං යථා විසය්හ’’න්ති [විසයං (ක.)].

529.

‘‘යං ¶ කිඤ්චහං චක්ඛුනා පස්සිස්සාමි [පස්සාමි (ක.)], සබ්බම්පි තාහං අභිසද්දහෙය්යං;

දිස්වාව තං නොපි චෙ සද්දහෙය්යං, කරෙය්යාසි [කරොහි (කත්ථචි)] මෙ යක්ඛ නියස්සකම්ම’’න්ති.

530.

‘‘සච්චප්පටිඤ්ඤා ¶ තව මෙසා හොතු, සුත්වාන ධම්මං ලභ සුප්පසාදං;

අඤ්ඤත්ථිකො ¶ නො ච පදුට්ඨචිත්තො, යං තෙ සුතං අසුතඤ්චාපි ධම්මං;

සබ්බම්පි අක්ඛිස්සං [සබ්බං ආචික්ඛිස්සං (සී.)] යථා පජානන්ති.

531.

‘‘සෙතෙන අස්සෙන අලඞ්කතෙන, උපයාසි සූලාවුතකස්ස සන්තිකෙ;

යානං ඉදං අබ්භුතං දස්සනෙය්යං, කිස්සෙතං කම්මස්ස අයං විපාකො’’ති.

532.

‘‘වෙසාලියා ¶ නගරස්ස [තස්ස නගරස්ස (සී. ස්යා. පී.)] මජ්ඣෙ, චික්ඛල්ලමග්ගෙ නරකං අහොසි;

ගොසීසමෙකාහං පසන්නචිත්තො, සෙතං [සෙතුං (ස්යා. ක.)] ගහෙත්වා නරකස්මිං නික්ඛිපිං.

533.

‘‘එතස්මිං පාදානි පතිට්ඨපෙත්වා, මයඤ්ච අඤ්ඤෙ ච අතික්කමිම්හා;

යානං ඉදං අබ්භුතං දස්සනෙය්යං, තස්සෙව කම්මස්ස අයං විපාකො’’ති.

534.

‘‘වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසති, ගන්ධො ච තෙ සබ්බදිසා පවායති;

යක්ඛිද්ධිපත්තොසි මහානුභාවො, නග්ගො චාසි කිස්ස අයං විපාකො’’ති.

535.

‘‘අක්කොධනො ¶ නිච්චපසන්නචිත්තො, සණ්හාහි වාචාහි ජනං උපෙමි;

තස්සෙව කම්මස්ස අයං විපාකො, දිබ්බො මෙ වණ්ණො සතතං පභාසති.

536.

‘‘යසඤ්ච කිත්තිඤ්ච ධම්මෙ ඨිතානං, දිස්වාන මන්තෙමි [දිස්වා සමන්තෙමි (ක.)] පසන්නචිත්තො;

තස්සෙව කම්මස්ස අයං විපාකො, දිබ්බො මෙ ගන්ධො සතතං පවායති.

537.

‘‘සහායානං ¶ තිත්ථස්මිං න්හායන්තානං, ථලෙ ගහෙත්වා නිදහිස්ස දුස්සං;

ඛිඩ්ඩත්ථිකො නො ච පදුට්ඨචිත්තො, තෙනම්හි නග්ගො කසිරා ච වුත්තී’’ති.

538.

‘‘යො කීළමානො පකරොති පාපං, තස්සෙදිසං කම්මවිපාකමාහු;

අකීළමානො පන යො කරොති, කිං තස්ස කම්මස්ස විපාකමාහූ’’ති.

539.

‘‘යෙ දුට්ඨසඞ්කප්පමනා මනුස්සා, කායෙන වාචාය ච සඞ්කිලිට්ඨා;

කායස්ස භෙදා අභිසම්පරායං, අසංසයං තෙ නිරයං උපෙන්ති.

540.

‘‘අපරෙ ¶ පන සුගතිමාසමානා, දානෙ රතා සඞ්ගහිතත්තභාවා;

කායස්ස භෙදා අභිසම්පරායං, අසංසයං තෙ සුගතිං උපෙන්තී’’ති.

541.

‘‘තං කින්ති ජානෙය්යමහං අවෙච්ච, කල්යාණපාපස්ස අයං විපාකො;

කිං වාහං දිස්වා අභිසද්දහෙය්යං, කො වාපි මං සද්දහාපෙය්ය එත’’න්ති.

542.

‘‘දිස්වා ¶ ච සුත්වා අභිසද්දහස්සු, කල්යාණපාපස්ස අයං විපාකො;

කල්යාණපාපෙ උභයෙ අසන්තෙ, සියා නු සත්තා සුගතා දුග්ගතා වා.

543.

‘‘නො ¶ චෙත්ථ කම්මානි කරෙය්යුං මච්චා, කල්යාණපාපානි මනුස්සලොකෙ;

නාහෙසුං සත්තා සුගතා දුග්ගතා වා, හීනා පණීතා ච මනුස්සලොකෙ.

544.

‘‘යස්මා ¶ ච කම්මානි කරොන්ති මච්චා, කල්යාණපාපානි මනුස්සලොකෙ;

තස්මා හි සත්තා සුගතා දුග්ගතා වා, හීනා ¶ පණීතා ච මනුස්සලොකෙ.

545.

‘‘ද්වයජ්ජ කම්මානං විපාකමාහු, සුඛස්ස දුක්ඛස්ස ච වෙදනීයං;

තා දෙවතායො පරිචාරයන්ති, පච්චන්ති බාලා ද්වයතං අපස්සිනො.

546.

‘‘න මත්ථි කම්මානි සයංකතානි, දත්වාපි මෙ නත්ථි යො [සො (සබ්බත්ථ)] ආදිසෙය්ය;

අච්ඡාදනං සයනමථන්නපානං, තෙනම්හි නග්ගො කසිරා ච වුත්තී’’ති.

547.

‘‘සියා නු ඛො කාරණං කිඤ්චි යක්ඛ, අච්ඡාදනං යෙන තුවං ලභෙථ;

ආචික්ඛ මෙ ත්වං යදත්ථි හෙතු, සද්ධායිකං [සද්ධායිතං (සී. පී.)] හෙතුවචො සුණොමා’’ති.

548.

‘‘කප්පිතකො [කප්පිනකො (සී.)] නාම ඉධත්ථි භික්ඛු, ඣායී සුසීලො අරහා විමුත්තො;

ගුත්තින්ද්රියො සංවුතපාතිමොක්ඛො, සීතිභූතො උත්තමදිට්ඨිපත්තො.

549.

‘‘සඛිලො වදඤ්ඤූ සුවචො සුමුඛො, ස්වාගමො සුප්පටිමුත්තකො ච;

පුඤ්ඤස්ස ඛෙත්තං අරණවිහාරී, දෙවමනුස්සානඤ්ච ¶ දක්ඛිණෙය්යො.

550.

‘‘සන්තො විධූමො අනීඝො නිරාසො, මුත්තො විසල්ලො අමමො අවඞ්කො;

නිරූපධී සබ්බපපඤ්චඛීණො, තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තො ජුතිමා.

551.

‘‘අප්පඤ්ඤාතො ¶ දිස්වාපි න ච සුජානො, මුනීති නං වජ්ජිසු වොහරන්ති;

ජානන්ති තං යක්ඛභූතා අනෙජං, කල්යාණධම්මං විචරන්තං ලොකෙ.

552.

‘‘තස්ස ¶ තුවං එකයුගං දුවෙ වා, මමුද්දිසිත්වාන සචෙ දදෙථ;

පටිග්ගහීතානි ච තානි අස්සු, මමඤ්ච පස්සෙථ සන්නද්ධදුස්ස’’න්ති.

553.

‘‘කස්මිං පදෙසෙ සමණං වසන්තං, ගන්ත්වාන පස්සෙමු මයං ඉදානි;

යො මජ්ජ [ස මජ්ජ (සී.)] කඞ්ඛං විචිකිච්ඡිතඤ්ච, දිට්ඨීවිසූකානි විනොදයෙය්යා’’ති.

554.

‘‘එසො නිසින්නො කපිනච්චනායං, පරිවාරිතො දෙවතාහි බහූහි;

ධම්මිං ¶ කථං භාසති සච්චනාමො, සකස්මිමාචෙරකෙ අප්පමත්තො’’ති.

555.

‘‘තථාහං [යථාහං (ක.)] කස්සාමි ගන්ත්වා ඉදානි, අච්ඡාදයිස්සං සමණං යුගෙන;

පටිග්ගහිතානි ච තානි අස්සු, තුවඤ්ච පස්සෙමු සන්නද්ධදුස්ස’’න්ති.

556.

‘‘මා අක්ඛණෙ පබ්බජිතං උපාගමි, සාධු වො ලිච්ඡවි නෙස ධම්මො;

තතො ච කාලෙ උපසඞ්කමිත්වා, තත්ථෙව පස්සාහි රහො නිසින්න’’න්ති.

557.

තථාති වත්වා අගමාසි තත්ථ, පරිවාරිතො දාසගණෙන ලිච්ඡවි;

සො තං නගරං උපසඞ්කමිත්වා, වාසූපගච්ඡිත්ථ සකෙ නිවෙසනෙ.

558.

තතො ¶ ¶ ච කාලෙ ගිහිකිච්චානි කත්වා, න්හත්වා පිවිත්වා ච ඛණං ලභිත්වා;

විචෙය්ය පෙළාතො ච යුගානි අට්ඨ, ගාහාපයී දාසගණෙන ලිච්ඡවි.

559.

සො තං පදෙසං උපසඞ්කමිත්වා, තං අද්දස සමණං සන්තචිත්තං;

පටික්කන්තං ¶ ගොචරතො නිවත්තං, සීතිභූතං රුක්ඛමූලෙ නිසින්නං.

560.

තමෙනමවොච උපසඞ්කමිත්වා, අප්පාබාධං ඵාසුවිහාරඤ්ච පුච්ඡි;

‘‘වෙසාලියං ලිච්ඡවිහං භදන්තෙ, ජානන්ති මං ලිච්ඡවි අම්බසක්කරො.

561.

‘‘ඉමානි මෙ අට්ඨ යුගා සුභානි [යුගානි භන්තෙ (ස්යා. ක.)], පටිගණ්හ භන්තෙ පදදාමි තුය්හං;

තෙනෙව අත්ථෙන ඉධාගතොස්මි, යථා අහං අත්තමනො භවෙය්ය’’න්ති.

562.

‘‘දූරතොව ¶ සමණබ්රාහ්මණා ච, නිවෙසනං තෙ පරිවජ්ජයන්ති;

පත්තානි භිජ්ජන්ති ච තෙ [භිජ්ජන්ති තව (ස්යා. ක.)] නිවෙසනෙ, සඞ්ඝාටියො චාපි විදාලයන්ති [විපාටයන්ති (සී.), විපාතයන්ති (ක.)].

563.

‘‘අථාපරෙ පාදකුඨාරිකාහි, අවංසිරා සමණා පාතයන්ති;

එතාදිසං පබ්බජිතා විහෙසං, තයා කතං සමණා පාපුණන්ති.

564.

‘‘තිණෙන තෙලම්පි න ත්වං අදාසි, මූළ්හස්ස ¶ මග්ගම්පි න පාවදාසි;

අන්ධස්ස දණ්ඩං සයමාදියාසි, එතාදිසො කදරියො අසංවුතො තුවං;

අථ ත්වං කෙන වණ්ණෙන කිමෙව දිස්වා,

අම්හෙහි සහ සංවිභාගං කරොසී’’ති.

565.

‘‘පච්චෙමි ¶ භන්තෙ යං ත්වං වදෙසි, විහෙසයිං සමණෙ බ්රාහ්මණෙ ච;

ඛිඩ්ඩත්ථිකො නො ච පදුට්ඨචිත්තො, එතම්පි මෙ දුක්කටමෙව භන්තෙ.

566.

‘‘ඛිඩ්ඩාය යක්ඛො පසවිත්වා පාපං, වෙදෙති දුක්ඛං අසමත්තභොගී;

දහරො යුවා නග්ගනියස්ස භාගී, කිං සු තතො දුක්ඛතරස්ස හොති.

567.

‘‘තං දිස්වා සංවෙගමලත්ථං භන්තෙ, තප්පච්චයා වාපි [තප්පච්චයා තාහං (සී.), තප්පච්චයා චාහං (පී.)] දදාමි දානං;

පටිගණ්හ භන්තෙ වත්ථයුගානි අට්ඨ, යක්ඛස්සිමා ගච්ඡන්තු දක්ඛිණායො’’ති.

568.

‘‘අද්ධා හි දානං බහුධා පසත්ථං, දදතො ච තෙ අක්ඛයධම්මමත්ථු;

පටිගණ්හාමි ¶ තෙ වත්ථයුගානි අට්ඨ, යක්ඛස්සිමා ගච්ඡන්තු දක්ඛිණායො’’ති.

569.

තතො හි සො ආචමයිත්වා ලිච්ඡවි, ථෙරස්ස දත්වාන යුගානි අට්ඨ;

‘පටිග්ගහිතානි ච තානි අස්සු, යක්ඛඤ්ච පස්සෙථ සන්නද්ධදුස්සං’.

570.

තමද්දසා චන්දනසාරලිත්තං, ආජඤ්ඤමාරූළ්හමුළාරවණ්ණං;

අලඞ්කතං සාධුනිවත්ථදුස්සං, පරිවාරිතං යක්ඛමහිද්ධිපත්තං.

571.

සො ¶ තං දිස්වා අත්තමනා උදග්ගො, පහට්ඨචිත්තො ච සුභග්ගරූපො;

කම්මඤ්ච දිස්වාන මහාවිපාකං, සන්දිට්ඨිකං චක්ඛුනා සච්ඡිකත්වා.

572.

තමෙනමවොච ¶ ¶ උපසඞ්කමිත්වා, ‘‘දස්සාමි දානං සමණබ්රාහ්මණානං;

න චාපි මෙ කිඤ්චි අදෙය්යමත්ථි, තුවඤ්ච මෙ යක්ඛ බහූපකාරො’’ති.

573.

‘‘තුවඤ්ච මෙ ලිච්ඡවි එකදෙසං, අදාසි දානානි අමොඝමෙතං;

ස්වාහං ¶ කරිස්සාමි තයාව සක්ඛිං, අමානුසො මානුසකෙන සද්ධි’’න්ති.

574.

‘‘ගතී ච බන්ධූ ච පරායණඤ්ච [පරායනඤ්ච (ස්යා. ක.)], මිත්තො මමාසි අථ දෙවතා මෙ [දෙවතාසි (සී. ස්යා.)];

යාචාමි තං [යාචාමහං (සී.)] පඤ්ජලිකො භවිත්වා, ඉච්ඡාමි තං යක්ඛ පුනාපි දට්ඨු’’න්ති.

575.

‘‘සචෙ තුවං අස්සද්ධො භවිස්සසි, කදරියරූපො විප්පටිපන්නචිත්තො;

ත්වං නෙව මං ලච්ඡසි [තෙනෙව මං න ලච්ඡසී (සී.), තෙනෙව මං ලිච්ඡවි (ස්යා.), තෙනෙව මං ලච්ඡසි (ක.)] දස්සනාය, දිස්වා ච තං නොපි ච ආලපිස්සං.

576.

‘‘සචෙ පන ත්වං භවිස්සසි ධම්මගාරවො, දානෙ රතො සඞ්ගහිතත්තභාවො;

ඔපානභූතො සමණබ්රාහ්මණානං, එවං මමං ලච්ඡසි දස්සනාය.

577.

‘‘දිස්වා ච තං ආලපිස්සං භදන්තෙ, ඉමඤ්ච සූලතො ලහුං පමුඤ්ච;

යතො නිදානං අකරිම්හ සක්ඛිං, මඤ්ඤාමි සූලාවුතකස්ස කාරණා.

578.

‘‘තෙ ¶ අඤ්ඤමඤ්ඤං අකරිම්හ සක්ඛිං, අයඤ්ච ¶ සූලතො [සූලාවුතො (සී. ස්යා.)] ලහුං පමුත්තො;

සක්කච්ච ධම්මානි සමාචරන්තො, මුච්චෙය්ය සො නිරයා ච තම්හා;

කම්මං සියා අඤ්ඤත්ර වෙදනීයං.

579.

‘‘කප්පිතකඤ්ච උපසඞ්කමිත්වා, තෙනෙව [තෙන (ස්යා. ක.)] සහ සංවිභජිත්වා කාලෙ;

සයං මුඛෙනූපනිසජ්ජ පුච්ඡ, සො තෙ අක්ඛිස්සති එතමත්ථං.

580.

‘‘තමෙව භික්ඛුං උපසඞ්කමිත්වා, පුච්ඡස්සු අඤ්ඤත්ථිකො නො ච පදුට්ඨචිත්තො;

සො තෙ සුතං අසුතඤ්චාපි ධම්මං,

සබ්බම්පි ¶ අක්ඛිස්සති යථා පජාන’’න්ති.

581.

සො තත්ථ රහස්සං සමුල්ලපිත්වා, සක්ඛිං කරිත්වාන අමානුසෙන;

පක්කාමි සො ලිච්ඡවීනං සකාසං, අථ බ්රවි පරිසං සන්නිසින්නං.

582.

‘‘සුණන්තු භොන්තො මම එකවාක්යං, වරං වරිස්සං ලභිස්සාමි අත්ථං;

සූලාවුතො ¶ පුරිසො ලුද්දකම්මො, පණීහිතදණ්ඩො [පණීතනණ්ඩො (ක.)] අනුසත්තරූපො [අනුපක්කරූපො (ක.)].

583.

‘‘එත්තාවතා වීසතිරත්තිමත්තා, යතො ආවුතො නෙව ජීවති න මතො;

තාහං මොචයිස්සාමි දානි, යථාමතිං අනුජානාතු සඞ්ඝො’’ති.

584.

‘‘එතඤ්ච අඤ්ඤඤ්ච ලහුං පමුඤ්ච, කො තං වදෙථ [වදෙථාති (ක.), වදෙථ ච (ස්යා.)] තථා කරොන්තං;

යථා පජානාසි තථා කරොහි, යථාමතිං අනුජානාති සඞ්ඝො’’ති.

585.

සො ¶ තං පදෙසං උපසඞ්කමිත්වා, සූලාවුතං මොචයි ඛිප්පමෙව;

‘මා භායි සම්මා’ති ච තං අවොච, තිකිච්ඡකානඤ්ච උපට්ඨපෙසි.

586.

‘‘කප්පිතකඤ්ච ¶ උපසඞ්කමිත්වා, තෙනෙව සහ [තෙන සමං (සී.), තෙන සහ (ස්යා. ක.)] සංවිභජිත්වා කාලෙ;

සයං මුඛෙනූපනිසජ්ජ ලිච්ඡවි, තථෙව පුච්ඡිත්ථ නං කාරණත්ථිකො.

587.

‘‘සූලාවුතො පුරිසො ලුද්දකම්මො, පණීතදණ්ඩො ¶ අනුසත්තරූපො;

එත්තාවතා වීසතිරත්තිමත්තා, යතො ආවුතො නෙව ජීවති න මතො.

588.

‘‘සො මොචිතො ගන්ත්වා මයා ඉදානි, එතස්ස යක්ඛස්ස වචො හි භන්තෙ;

සියා නු ඛො කාරණං කිඤ්චිදෙව, යෙන සො නිරයං නො වජෙය්ය.

589.

‘‘ආචික්ඛ භන්තෙ යදි අත්ථි හෙතු, සද්ධායිකං හෙතුවචො සුණොම;

න තෙසං කම්මානං විනාසමත්ථි, අවෙදයිත්වා ඉධ බ්යන්තිභාවො’’ති.

590.

‘‘සචෙ ¶ ස ධම්මානි සමාචරෙය්ය, සක්කච්ච රත්තින්දිවමප්පමත්තො;

මුච්චෙය්ය සො නිරයා ච තම්හා, කම්මං සියා අඤ්ඤත්ර වෙදනීය’’න්ති.

591.

‘‘අඤ්ඤාතො [ඤාතොම්හි (ක.)] එසො පුරිසස්ස අත්ථො, මමම්පි දානි අනුකම්ප භන්තෙ;

අනුසාස මං ඔවද භූරිපඤ්ඤ, යථා අහං නො නිරයං වජෙය්ය’’න්ති.

592.

‘‘අජ්ජෙව ¶ ¶ බුද්ධං සරණං උපෙහි, ධම්මඤ්ච සඞ්ඝඤ්ච පසන්නචිත්තො;

තථෙව සික්ඛාය පදානි පඤ්ච, අඛණ්ඩඵුල්ලානි සමාදියස්සු.

593.

‘‘පාණාතිපාතා විරමස්සු ඛිප්පං, ලොකෙ අදින්නං පරිවජ්ජයස්සු;

අමජ්ජපො මා ච මුසා අභාණී, සකෙන දාරෙන ච හොහි තුට්ඨො;

ඉමඤ්ච අරියං [ඉමඤ්ච (ස්යා.)] අට්ඨඞ්ගවරෙනුපෙතං, සමාදියාහි කුසලං සුඛුද්රයං.

594.

‘‘චීවරං පිණ්ඩපාතඤ්ච, පච්චයං සයනාසනං;

අන්නං පානං ඛාදනීයං, වත්ථසෙනාසනානි ච;

දදාහි උජුභූතෙසු, විප්පසන්නෙන චෙතසා [සදා පුඤ්ඤං පවඩ්ඪති (ස්යා. ක.)].

595.

‘‘භික්ඛූපි සීලසම්පන්නෙ, වීතරාගෙ බහුස්සුතෙ;

තප්පෙහි අන්නපානෙන, සදා පුඤ්ඤං පවඩ්ඪති.

596.

‘‘එවඤ්ච ධම්මානි [කම්මානි (සී. ස්යා.)] සමාචරන්තො, සක්කච්ච රත්තින්දිවමප්පමත්තො;

මුඤ්ච තුවං [මුච්චෙය්ය සො ත්වං (ක.)] නිරයා ච තම්හා, කම්මං ¶ සියා අඤ්ඤත්ර වෙදනීය’’න්ති.

597.

‘‘අජ්ජෙව බුද්ධං සරණං උපෙමි, ධම්මඤ්ච සඞ්ඝඤ්ච පසන්නචිත්තො;

තථෙව සික්ඛාය පදානි පඤ්ච, අඛණ්ඩඵුල්ලානි සමාදියාමි.

598.

‘‘පාණාතිපාතා විරමාමි ඛිප්පං, ලොකෙ අදින්නං පරිවජ්ජයාමි;

අමජ්ජපො නො ච මුසා භණාමි, සකෙන දාරෙන ච හොමි තුට්ඨො;

ඉමඤ්ච අරියං අට්ඨඞ්ගවරෙනුපෙතං, සමාදියාමි කුසලං සුඛුද්රයං.

599.

‘‘චීවරං ¶ ¶ පිණ්ඩපාතඤ්ච, පච්චයං සයනාසනං;

අන්නං පානං ඛාදනීයං, වත්ථසෙනාසනානි ච.

600.

‘‘භික්ඛූ ¶ ච සීලසම්පන්නෙ, වීතරාගෙ බහුස්සුතෙ;

දදාමි න විකම්පාමි [විකප්පාමි (සී. ස්යා.)], බුද්ධානං සාසනෙ රතො’’ති.

601.

එතාදිසා ලිච්ඡවි අම්බසක්කරො, වෙසාලියං අඤ්ඤතරො උපාසකො;

සද්ධො මුදූ කාරකරො ච භික්ඛු, සඞ්ඝඤ්ච සක්කච්ච තදා උපට්ඨහි.

602.

සූලාවුතො ච අරොගො හුත්වා, සෙරී ¶ සුඛී පබ්බජ්ජං උපාගමි [පබ්බජ්ජමුපගච්ඡි (ක.)];

භික්ඛුඤ්ච ආගම්ම කප්පිතකුත්තමං, උභොපි සාමඤ්ඤඵලානි අජ්ඣගුං.

603.

එතාදිසා සප්පුරිසාන සෙවනා, මහප්ඵලා හොති සතං විජානතං;

සූලාවුතො අග්ගඵලං අඵස්සයි [ඵුස්සයි (ස්යා. ක.)], ඵලං කනිට්ඨං පන අම්බසක්කරො’’ති.

අම්බසක්කරපෙතවත්ථු පඨමං.

2. සෙරීසකපෙතවත්ථු

604.

[වි. ව. 1228] සුණොථ යක්ඛස්ස වාණිජාන ච, සමාගමො යත්ථ තදා අහොසි;

යථා කථං ඉතරිතරෙන චාපි, සුභාසිතං තඤ්ච සුණාථ සබ්බෙ.

605.

යො සො අහු රාජා පායාසි නාම [නාමො (සී.)], භුම්මානං සහබ්යගතො යසස්සී;

සො මොදමානොව සකෙ විමානෙ, අමානුසො මානුසෙ අජ්ඣභාසීති.

606.

‘‘වඞ්කෙ ¶ අරඤ්ඤෙ අමනුස්සට්ඨානෙ, කන්තාරෙ අප්පොදකෙ අප්පභක්ඛෙ;

සුදුග්ගමෙ වණ්ණුපථස්ස මජ්ඣෙ, වඞ්කංභයා නට්ඨමනා මනුස්සා.

607.

‘‘නයිධ ඵලා මූලමයා ච සන්ති, උපාදානං නත්ථි කුතොධ භක්ඛො [භික්ඛො (ක.)];

අඤ්ඤත්ර පංසූහි ච වාලුකාහි ච, තතාහි උණ්හාහි ච දාරුණාහි ච.

608.

‘‘උජ්ජඞ්ගලං තත්තමිවං කපාලං, අනායසං පරලොකෙන තුල්යං;

ලුද්දානමාවාසමිදං පුරාණං, භූමිප්පදෙසො අභිසත්තරූපො.

609.

‘‘‘අථ තුම්හෙ කෙන වණ්ණෙන, කිමාසමානා ඉමං පදෙසං හි;

අනුපවිට්ඨා සහසා සමච්ච, ලොභා භයා අථ වා සම්පමූළ්හා’’’ති.

610.

‘‘මගධෙසු අඞ්ගෙසු ච සත්ථවාහා, ආරොපයිත්වා පණියං පුථුත්තං;

තෙ යාමසෙ සින්ධුසොවීරභූමිං, ධනත්ථිකා උද්දයං පත්ථයානා.

611.

‘‘දිවා පිපාසං නධිවාසයන්තා, යොග්ගානුකම්පඤ්ච සමෙක්ඛමානා;

එතෙන වෙගෙන ආයාම සබ්බෙ, රත්තිං මග්ගං පටිපන්නා විකාලෙ.

612.

‘‘තෙ ¶ දුප්පයාතා අපරද්ධමග්ගා, අන්ධාකුලා විප්පනට්ඨා අරඤ්ඤෙ;

සුදුග්ගමෙ වණ්ණුපථස්ස මජ්ඣෙ, දිසං න ජානාම පමූළ්හචිත්තා.

613.

‘‘ඉදඤ්ච ¶ දිස්වාන අදිට්ඨපුබ්බං, විමානසෙට්ඨඤ්ච තවඤ්ච යක්ඛ;

තතුත්තරිං ජීවිතමාසමානා, දිස්වා පතීතා සුමනා උදග්ගා’’ති.

614.

‘‘පාරං සමුද්දස්ස ඉමඤ්ච වණ්ණුං, වෙත්තාචරං [වෙත්තං පරං (ස්යා.), වෙත්තාචාරං (ක.)] සඞ්කුපථඤ්ච මග්ගං;

නදියො පන පබ්බතානඤ්ච දුග්ගා, පුථුද්දිසා ගච්ඡථ භොගහෙතු.

615.

‘‘පක්ඛන්දියාන විජිතං පරෙසං, වෙරජ්ජකෙ මානුසෙ පෙක්ඛමානා;

යං වො සුතං වා අථ වාපි දිට්ඨං, අච්ඡෙරකං තං වො සුණොම තාතා’’ති.

616.

‘‘ඉතොපි අච්ඡෙරතරං කුමාර, න නො සුතං වා අථ වාපි දිට්ඨං;

අතීතමානුස්සකමෙව සබ්බං, දිස්වා න තප්පාම අනොමවණ්ණං.

617.

‘‘වෙහායසං පොක්ඛරඤ්ඤො සවන්ති, පහූතමල්යා [පහූතමාල්යා (ස්යා.)] බහුපුණ්ඩරීකා;

දුමා චිමෙ නිච්චඵලූපපන්නා, අතීව ගන්ධා සුරභිං පවායන්ති.

618.

‘‘වෙළූරියථම්භා සතමුස්සිතාසෙ, සිලාපවාළස්ස ච ආයතංසා;

මසාරගල්ලා සහලොහිතඞ්ගා, ථම්භා ඉමෙ ජොතිරසාමයාසෙ.

619.

‘‘සහස්සථම්භං අතුලානුභාවං, තෙසූපරි සාධුමිදං විමානං;

රතනන්තරං කඤ්චනවෙදිමිස්සං, තපනීයපට්ටෙහි ච සාධුඡන්නං.

620.

‘‘ජම්බොනදුත්තත්තමිදං ¶ සුමට්ඨො, පාසාදසොපාණඵලූපපන්නො;

දළ්හො ච වග්ගු ච සුසඞ්ගතො ච [වග්ගු සුමුඛො සුසඞ්ගතො (සී.)], අතීව නිජ්ඣානඛමො මනුඤ්ඤො.

621.

‘‘රතනන්තරස්මිං බහුඅන්නපානං, පරිවාරිතො අච්ඡරාසඞ්ගණෙන;

මුරජආලම්බරතූරියඝුට්ඨො, අභිවන්දිතොසි ථුතිවන්දනාය.

622.

‘‘සො මොදසි නාරිගණප්පබොධනො, විමානපාසාදවරෙ මනොරමෙ;

අචින්තියො සබ්බගුණූපපන්නො, රාජා යථා වෙස්සවණො නළින්යා [නළිඤ්ඤං (ක.)].

623.

‘‘දෙවො නු ආසි උදවාසි යක්ඛො, උදාහු දෙවින්දො මනුස්සභූතො;

පුච්ඡන්ති තං වාණිජා සත්ථවාහා, ආචික්ඛ කො නාම තුවංසි යක්ඛො’’ති.

624.

‘‘සෙරීසකො නාම අහම්හි යක්ඛො, කන්තාරියො වණ්ණුපථම්හි ගුත්තො;

ඉමං පදෙසං අභිපාලයාමි, වචනකරො වෙස්සවණස්ස රඤ්ඤො’’ති.

625.

‘‘අධිච්චලද්ධං පරිණාමජං තෙ, සයං කතං උදාහු දෙවෙහි දින්නං;

පුච්ඡන්ති තං වාණිජා සත්ථවාහා, කථං තයා ලද්ධමිදං මනුඤ්ඤ’’න්ති.

626.

‘‘නාධිච්චලද්ධං න පරිණාමජං මෙ, න සයං කතං න හි දෙවෙහි දින්නං;

සකෙහි කම්මෙහි අපාපකෙහි, පුඤ්ඤෙහි මෙ ලද්ධමිදං මනුඤ්ඤ’’න්ති.

627.

‘‘කිං ¶ තෙ වතං කිං පන බ්රහ්මචරියං, කිස්ස සුචිණ්ණස්ස අයං විපාකො;

පුච්ඡන්ති තං වාණිජා සත්ථවාහා, කථං තයා ලද්ධමිදං විමාන’’න්ති.

628.

‘‘මමං ¶ පායාසීති අහු සමඤ්ඤා, රජ්ජං යදා කාරයිං කොසලානං;

නත්ථිකදිට්ඨි කදරියො පාපධම්මො, උච්ඡෙදවාදී ච තදා අහොසිං.

629.

‘‘සමණො ච ඛො ආසි කුමාරකස්සපො, බහුස්සුතො චිත්තකථී උළාරො;

සො මෙ තදා ධම්මකථං අභාසි, දිට්ඨිවිසූකානි විනොදයී මෙ.

630.

‘‘තාහං තස්ස ධම්මකථං සුණිත්වා, උපාසකත්තං පටිදෙවයිස්සං;

පාණාතිපාතා විරතො අහොසිං, ලොකෙ අදින්නං පරිවජ්ජයිස්සං;

අමජ්ජපො නො ච මුසා අභාණිං, සකෙන දාරෙන ච අහොසි තුට්ඨො.

631.

‘‘තං මෙ වතං තං පන බ්රහ්මචරියං, තස්ස සුචිණ්ණස්ස අයං විපාකො;

තෙහෙව කම්මෙහි අපාපකෙහි, පුඤ්ඤෙහි මෙ ලද්ධමිදං විමාන’’න්ති.

632.

‘‘සච්චං කිරාහංසු නරා සපඤ්ඤා, අනඤ්ඤථා වචනං පණ්ඩිතානං;

යහිං යහිං ගච්ඡති පුඤ්ඤකම්මො, තහිං තහිං මොදති කාමකාමී.

633.

‘‘යහිං යහිං සොකපරිද්දවො ච, වධො ච බන්ධො ච පරික්කිලෙසො;

තහිං තහිං ගච්ඡති පාපකම්මො, න මුච්චති දුග්ගතියා කදාචී’’ති.

634.

‘‘සම්මූළ්හරූපොව ¶ ජනො අහොසි, අස්මිං මුහුත්තෙ කලලීකතොව;

ජනස්සිමස්ස තුය්හඤ්ච කුමාර, අප්පච්චයො කෙන නු ඛො අහොසී’’ති.

635.

‘‘ඉමෙ ච සිරීසවනා [ඉමෙ සිරීසූපවනා ච (සී.), ඉමෙපි සිරීසවනා ච (පී. ක.)] තාතා, දිබ්බා ගන්ධා සුරභී සම්පවන්ති;

තෙ සම්පවායන්ති ඉමං විමානං, දිවා ච රත්තො ච තමං නිහන්ත්වා.

636.

‘‘ඉමෙසඤ්ච ඛො වස්සසතච්චයෙන, සිපාටිකා ඵලති එකමෙකා;

මානුස්සකං වස්සසතං අතීතං, යදග්ගෙ කායම්හි ඉධූපපන්නො.

637.

‘‘දිස්වානහං වස්සසතානි පඤ්ච, අස්මිං විමානෙ ඨත්වාන තාතා;

ආයුක්ඛයා පුඤ්ඤක්ඛයා චවිස්සං, තෙනෙව සොකෙන පමුච්ඡිතොස්මී’’ති.

638.

‘‘කථං නු සොචෙය්ය තථාවිධො සො, ලද්ධා විමානං අතුලං චිරාය;

යෙ චාපි ඛො ඉත්තරමුපපන්නා, තෙ නූන සොචෙය්යුං පරිත්තපුඤ්ඤා’’ති.

639.

‘‘අනුච්ඡවිං ඔවදියඤ්ච මෙ තං, යං මං තුම්හෙ පෙය්යවාචං වදෙථ;

තුම්හෙ ච ඛො තාතා මයානුගුත්තා, යෙනිච්ඡකං තෙන පලෙථ සොත්ථි’’න්ති.

640.

‘‘ගන්ත්වා මයං සින්ධුසොවීරභූමිං, ධන්නත්ථිකා උද්දයං පත්ථයානා;

යථාපයොගා පරිපුණ්ණචාගා, කාහාම සෙරීසමහං උළාර’’න්ති.

641.

‘‘මා ¶ චෙව සෙරීසමහං අකත්ථ, සබ්බඤ්ච වො භවිස්සති යං වදෙථ;

පාපානි කම්මානි විවජ්ජයාථ, ධම්මානුයොගඤ්ච අධිට්ඨහාථ.

642.

‘‘උපාසකො අත්ථි ඉමම්හි සඞ්ඝෙ, බහුස්සුතො සීලවතූපපන්නො;

සද්ධො ච චාගී ච සුපෙසලො ච, විචක්ඛණො සන්තුසිතො මුතීමා.

643.

‘‘සඤ්ජානමානො ¶ න මුසා භණෙය්ය, පරූපඝාතාය ච චෙතයෙය්ය;

වෙභූතිකං පෙසුණං නො කරෙය්ය, සණ්හඤ්ච වාචං සඛිලං භණෙය්ය.

644.

‘‘සගාරවො සප්පටිස්සො විනීතො, අපාපකො අධිසීලෙ විසුද්ධො;

සො මාතරං පිතරඤ්චාපි ජන්තු, ධම්මෙන පොසෙති අරියවුත්ති.

645.

‘‘මඤ්ඤෙ සො මාතාපිතූනං කාරණා, භොගානි පරියෙසති න අත්තහෙතු;

මාතාපිතූනඤ්ච යො අච්චයෙන, නෙක්ඛම්මපොණො චරිස්සති බ්රහ්මචරියං.

646.

‘‘උජූ අවඞ්කො අසඨො අමායො, න ලෙසකප්පෙන ච වොහරෙය්ය;

සො තාදිසො සුකතකම්මකාරී, ධම්මෙ ඨිතො කින්ති ලභෙථ දුක්ඛං.

647.

‘‘තං කාරණා පාතුකතොම්හි අත්තනා, තස්මා ධම්මං පස්සථ වාණිජාසෙ;

අඤ්ඤත්ර තෙනිහ භස්මී [භස්මි (ස්යා.), භස්ම (ක.)] භවෙථ, අන්ධාකුලා විප්පනට්ඨා අරඤ්ඤෙ;

තං ඛිප්පමානෙන ලහුං පරෙන, සුඛො හවෙ සප්පුරිසෙන සඞ්ගමො’’ති.

648.

‘‘කිං ¶ නාම සො කිඤ්ච කරොති කම්මං, කිං නාමධෙය්යං කිං පන තස්ස ගොත්තං;

මයම්පි නං දට්ඨුකාමම්හ යක්ඛ, යස්සානුකම්පාය ඉධාගතොසි;

ලාභා හි තස්ස යස්ස තුවං පිහෙසී’’ති.

649.

‘‘යො කප්පකො සම්භවනාමධෙය්යො, උපාසකො කොච්ඡඵලූපජීවී;

ජානාථ නං තුම්හාකං පෙසියො සො, මා ඛො නං හීළිත්ථ සුපෙසලො සො’’ති.

650.

‘‘ජානාමසෙ යං ත්වං පවදෙසි යක්ඛ, න ඛො නං ජානාම ස එදිසොති;

මයම්පි නං පූජයිස්සාම යක්ඛ, සුත්වාන තුය්හං වචනං උළාර’’න්ති.

651.

‘‘යෙ කෙචි ඉමස්මිං සත්ථෙ මනුස්සා, දහරා මහන්තා අථවාපි මජ්ඣිමා;

සබ්බෙව තෙ ආලම්බන්තු විමානං, පස්සන්තු පුඤ්ඤානං ඵලං කදරියා’’ති.

652.

තෙ තත්ථ සබ්බෙව ‘අහං පුරෙ’ති, තං කප්පකං තත්ථ පුරක්ඛත්වා [පුරක්ඛිපිත්වා (සී.)];

සබ්බෙව තෙ ආලම්බිංසු විමානං, මසක්කසාරං විය වාසවස්ස.

653.

තෙ තත්ථ සබ්බෙව ‘අහං පුරෙ’ති, උපාසකත්තං පටිවෙදයිංසු;

පාණාතිපාතා පටිවිරතා අහෙසුං, ලොකෙ අදින්නං පරිවජ්ජයිංසු;

අමජ්ජපා නො ච මුසා භණිංසු, සකෙන දාරෙන ච අහෙසුං තුට්ඨා.

654.

තෙ ¶ තත්ථ සබ්බෙව ‘අහං පුරෙ’ති, උපාසකත්තං පටිවෙදයිත්වා;

පක්කාමි සත්ථො අනුමොදමානො, යක්ඛිද්ධියා අනුමතො පුනප්පුනං.

655.

ගන්ත්වාන තෙ සින්ධුසොවීරභූමිං, ධනත්ථිකා උද්දයං [උදය (පී. ක.)] පත්ථයානා;

යථාපයොගා පරිපුණ්ණලාභා, පච්චාගමුං පාටලිපුත්තමක්ඛතං.

656.

ගන්ත්වාන තෙ සඞ්ඝරං සොත්ථිවන්තො, පුත්තෙහි දාරෙහි සමඞ්ගිභූතා;

ආනන්දී විත්තා සුමනා පතීතා, අකංසු සෙරීසමහං උළාරං;

සෙරීසකං තෙ පරිවෙණං මාපයිංසු.

657.

එතාදිසා ¶ සප්පුරිසාන සෙවනා, මහත්ථිකා ධම්මගුණාන සෙවනා;

එකස්ස අත්ථාය උපාසකස්ස, සබ්බෙව සත්තා සුඛිතා [සුඛිනො (පී. ක.)] අහෙසුන්ති.

සෙරීසකපෙතවත්ථු දුතියං.

භාණවාරං තතියං නිට්ඨිතං.

3. නන්දකපෙතවත්ථු

658.

රාජා ¶ පිඞ්ගලකො නාම, සුරට්ඨානං අධිපති අහු;

මොරියානං උපට්ඨානං ගන්ත්වා, සුරට්ඨං පුනරාගමා.

659.

උණ්හෙ මජ්ඣන්හිකෙ [මජ්ඣන්තිකෙ (සබ්බත්ථ)] කාලෙ, රාජා පඞ්කං [වඞ්කං (ක.)] උපාගමි;

අද්දස මග්ගං රමණීයං, පෙතානං තං වණ්ණුපථං [වණ්ණනාපථං (සී. ස්යා.)].

660.

සාරථිං ¶ ආමන්තයී රාජා –

‘‘අයං මග්ගො රමණීයො, ඛෙමො සොවත්ථිකො සිවො;

ඉමිනා සාරථි යාම, සුරට්ඨානං සන්තිකෙ ඉතො’’.

661.

තෙන ¶ පායාසි සොරට්ඨො, සෙනාය චතුරඞ්ගිනියා;

උබ්බිග්ගරූපො පුරිසො, සොරට්ඨං එතදබ්රවි.

662.

‘‘කුම්මග්ගං පටිපන්නම්හා, භිංසනං ලොමහංසනං;

පුරතො දිස්සති මග්ගො, පච්ඡතො ච න දිස්සති.

663.

‘‘කුම්මග්ගං පටිපන්නම්හා, යමපුරිසාන සන්තිකෙ;

අමානුසො වායති ගන්ධො, ඝොසො සුය්යති [සූයති (සී. ස්යා.)] දාරුණො’’.

664.

සංවිග්ගො රාජා සොරට්ඨො, සාරථිං එතදබ්රවි;

‘‘කුම්මග්ගං පටිපන්නම්හා, භිංසනං ලොමහංසනං;

පුරතො දිස්සති මග්ගො, පච්ඡතො ච න දිස්සති.

665.

‘‘කුම්මග්ගං පටිපන්නම්හා, යමපුරිසාන සන්තිකෙ;

අමානුසො වායති ගන්ධො, ඝොසො සුය්යති දාරුණො’’.

666.

හත්ථික්ඛන්ධං සමාරුය්හ, ඔලොකෙන්තො චතුද්දිසං [චතුද්දිස්සා (ක.)];

අද්දස නිග්රොධං රමණීයං [රුක්ඛං නිග්රොධං (ස්යා. ක.)], පාදපං ඡායාසම්පන්නං;

නීලබ්භවණ්ණසදිසං, මෙඝවණ්ණසිරීනිභං.

667.

සාරථිං ¶ ¶ ආමන්තයී රාජා, ‘‘කිං එසො දිස්සති බ්රහා;

නීලබ්භවණ්ණසදිසො, මෙඝවණ්ණසිරීනිභො’’.

668.

‘‘නිග්රොධො සො මහාරාජ, පාදපො ඡායාසම්පන්නො;

නීලබ්භවණ්ණසදිසො ¶ , මෙඝවණ්ණසිරීනිභො’’.

669.

තෙන පායාසි සොරට්ඨො, යෙන සො දිස්සතෙ බ්රහා;

නීලබ්භවණ්ණසදිසො, මෙඝවණ්ණසිරීනිභො.

670.

හත්ථික්ඛන්ධතො ඔරුය්හ, රාජා රුක්ඛං උපාගමි;

නිසීදි රුක්ඛමූලස්මිං, සාමච්චො සපරිජ්ජනො;

පූරං පානීයසරකං, පූවෙ විත්තෙ ච අද්දස.

671.

පුරිසො ¶ ච දෙවවණ්ණී, සබ්බාභරණභූසිතො;

උපසඞ්කමිත්වා රාජානං, සොරට්ඨං එතදබ්රවි.

672.

‘‘ස්වාගතං තෙ මහාරාජ, අථො තෙ අදුරාගතං;

පිවතු දෙවො පානීයං, පූවෙ ඛාද අරින්දම’’.

673.

පිවිත්වා රාජා පානීයං, සාමච්චො සපරිජ්ජනො;

පූවෙ ඛාදිත්වා පිත්වා ච, සොරට්ඨො එතදබ්රවි.

674.

‘‘දෙවතා නුසි ගන්ධබ්බො, අදු සක්කො පුරින්දදො;

අජානන්තා තං පුච්ඡාම, කථං ජානෙමු තං මය’’න්ති.

675.

‘‘නාම්හි දෙවො න ගන්ධබ්බො, නාපි [නම්හි (ක.)] සක්කො පුරින්දදො;

පෙතො අහං මහාරාජ, සුරට්ඨා ඉධ මාගතො’’ති.

676.

‘‘කිංසීලො කිංසමාචාරො, සුරට්ඨස්මිං පුරෙ තුවං;

කෙන තෙ බ්රහ්මචරියෙන, ආනුභාවො අයං තවා’’ති.

677.

‘‘තං සුණොහි මහාරාජ, අරින්දම රට්ඨවඩ්ඪන;

අමච්චා පාරිසජ්ජා ච, බ්රාහ්මණො ච පුරොහිතො.

678.

‘‘සුරට්ඨස්මිං අහං දෙව, පුරිසො පාපචෙතසො;

මිච්ඡාදිට්ඨි ච දුස්සීලො, කදරියො පරිභාසකො.

679.

‘‘‘දදන්තානං ¶ කරොන්තානං, වාරයිස්සං බහුජ්ජනං;

අඤ්ඤෙසං දදමානානං, අන්තරායකරො අහං.

680.

‘‘‘විපාකො නත්ථි දානස්ස, සංයමස්ස කුතො ඵලං;

නත්ථි ආචරියො නාම, අදන්තං කො දමෙස්සති.

681.

‘‘‘සමතුල්යානි ¶ භූතානි, කුතො [කුලෙ (ස්යා. ක.)] ජෙට්ඨාපචායිකො;

නත්ථි බලං වීරියං වා, කුතො උට්ඨානපොරිසං.

682.

‘‘‘නත්ථි දානඵලං නාම, න විසොධෙති වෙරිනං;

ලද්ධෙය්යං ලභතෙ මච්චො, නියතිපරිණාමජං [පරිණාමජා (සී. ක.)].

683.

‘‘‘නත්ථි ¶ මාතා පිතා භාතා, ලොකො නත්ථි ඉතො පරං;

නත්ථි දින්නං නත්ථි හුතං, සුනිහිතං න විජ්ජති.

684.

‘‘‘යොපි ¶ හනෙය්ය පුරිසං, පරස්ස ඡින්දතෙ [පුරිසස්ස ඡින්දෙ (ස්යා. ක.)] සිරං;

න කොචි කඤ්චි හනති, සත්තන්නං විවරමන්තරෙ.

685.

‘‘‘අච්ඡෙජ්ජාභෙජ්ජො හි [භෙජ්ජො (සී.), අභෙජ්ජො (ස්යා.), භෙජ්ජාසි (ක.)] ජීවො, අට්ඨංසො ගුළපරිමණ්ඩලො;

යොජනානං සතං පඤ්ච, කො ජීවං ඡෙත්තුමරහති.

686.

‘‘‘යථා සුත්තගුළෙ ඛිත්තෙ, නිබ්බෙඨෙන්තං පලායති;

එවමෙව ච සො ජීවො, නිබ්බෙඨෙන්තො පලායති.

687.

‘‘‘යථා ගාමතො නික්ඛම්ම, අඤ්ඤං ගාමං පවිසති;

එවමෙව ච සො ජීවො, අඤ්ඤං බොන්දිං පවිසති.

688.

‘‘‘යථා ¶ ගෙහතො නික්ඛම්ම, අඤ්ඤං ගෙහං පවිසති;

එවමෙව ච සො ජීවො, අඤ්ඤං බොන්දිං පවිසති.

689.

‘‘‘චුල්ලාසීති [චුළාසීති (සී. ස්යා. ක.)] මහාකප්පිනො [මහාකප්පුනො (සී.)], සතසහස්සානි හි;

යෙ බාලා යෙ ච පණ්ඩිතා, සංසාරං ඛෙපයිත්වාන;

දුක්ඛස්සන්තං කරිස්සරෙ.

690.

‘‘‘මිතානි සුඛදුක්ඛානි, දොණෙහි පිටකෙහි ච;

ජිනො සබ්බං පජානාති’, සම්මූළ්හා ඉතරා පජා.

691.

‘‘එවංදිට්ඨි පුරෙ ආසිං, සම්මූළ්හො මොහපාරුතො;

මිච්ඡාදිට්ඨි ච දුස්සීලො, කදරියො පරිභාසකො.

692.

‘‘ඔරං මෙ ඡහි මාසෙහි, කාලඞ්කිරියා භවිස්සති;

එකන්තකටුකං ඝොරං, නිරයං පපතිස්සහං.

693.

[පෙ. ව. 70] ‘‘චතුක්කණ්ණං චතුද්වාරං, විභත්තං භාගසො මිතං;

අයොපාකාරපරියන්තං, අයසා පටිකුජ්ජිතං.

694.

[පෙ. ව. 71] ‘‘තස්ස අයොමයා භූමි, ජලිතා තෙජසා යුතා;

සමන්තා යොජනසතං, ඵරිත්වා තිට්ඨති සබ්බදා.

695.

‘‘වස්සානි ¶ සතසහස්සානි, ඝොසො සුය්යති තාවදෙ;

ලක්ඛො එසො මහාරාජ, සතභාගවස්සකොටියො.

696.

‘‘කොටිසතසහස්සානි ¶ , නිරයෙ පච්චරෙ ජනා;

මිච්ඡාදිට්ඨී ච දුස්සීලා, යෙ ච අරියූපවාදිනො.

697.

‘‘තත්ථාහං දීඝමද්ධානං, දුක්ඛං වෙදිස්ස වෙදනං;

ඵලං පාපස්ස කම්මස්ස, තස්මා සොචාමහං භුසං.

698.

‘‘තං ¶ ¶ සුණොහි මහාරාජ, අරින්දම රට්ඨවඩ්ඪන;

ධීතා මය්හං මහාරාජ, උත්තරා භද්දමත්ථු තෙ.

699.

‘‘කරොති භද්දකං කම්මං, සීලෙසුපොසථෙ රතා;

සඤ්ඤතා සංවිභාගී ච, වදඤ්ඤූ වීතමච්ඡරා.

700.

‘‘අඛණ්ඩකාරී සික්ඛාය, සුණ්හා පරකුලෙසු ච;

උපාසිකා සක්යමුනිනො, සම්බුද්ධස්ස සිරීමතො.

701.

‘‘භික්ඛු ච සීලසම්පන්නො, ගාමං පිණ්ඩාය පාවිසි;

ඔක්ඛිත්තචක්ඛු සතිමා, ගුත්තද්වාරො සුසංවුතො.

702.

‘‘සපදානං චරමානො, අගමා තං නිවෙසනං;

‘තමද්දස මහාරාජ, උත්තරා භද්දමත්ථු තෙ’.

703.

‘‘පූරං පානීයසරකං, පූවෙ විත්තෙ ච සා අදා;

‘පිතා මෙ කාලඞ්කතො, භන්තෙ තස්සෙතං උපකප්පතු’.

704.

‘‘සමනන්තරානුද්දිට්ඨෙ, විපාකො උදපජ්ජථ;

භුඤ්ජාමි කාමකාමීහං, රාජා වෙස්සවණො යථා.

705.

‘‘තං සුණොහි මහාරාජ, අරින්දම රට්ඨවඩ්ඪන;

සදෙවකස්ස ලොකස්ස, බුද්ධො අග්ගො පවුච්චති;

තං බුද්ධං සරණං ගච්ඡ, සපුත්තදාරො අරින්දම.

706.

‘‘අට්ඨඞ්ගිකෙන මග්ගෙන, ඵුසන්ති අමතං පදං;

තං ධම්මං සරණං ගච්ඡ, සපුත්තදාරො අරින්දම.

707.

‘‘චත්තාරො ¶ ච පටිපන්නා [මග්ගපටිපන්නා (සී. ස්යා.)], චත්තාරො ච ඵලෙ ඨිතා;

එස සඞ්ඝො උජුභූතො, පඤ්ඤාසීලසමාහිතො;

තං සඞ්ඝං සරණං ගච්ඡ, සපුත්තදාරො අරින්දම.

708.

‘‘පාණාතිපාතා ¶ ¶ විරමස්සු ඛිප්පං, ලොකෙ අදින්නං පරිවජ්ජයස්සු;

අමජ්ජපො මා ච මුසා අභාණී, සකෙන දාරෙන ච හොහි තුට්ඨො’’ති.

709.

‘‘අත්ථකාමොසි මෙ යක්ඛ, හිතකාමොසි දෙවතෙ;

කරොමි තුය්හං වචනං, ත්වංසි ආචරියො මම.

710.

‘‘උපෙමි සරණං බුද්ධං, ධම්මඤ්චාපි අනුත්තරං;

සඞ්ඝඤ්ච නරදෙවස්ස, ගච්ඡාමි සරණං අහං.

711.

‘‘පාණාතිපාතා විරමාමි ඛිප්පං, ලොකෙ අදින්නං පරිවජ්ජයාමි;

අමජ්ජපො නො ච මුසා භණාමි, සකෙන දාරෙන ච හොමි තුට්ඨො.

712.

‘‘ඔඵුණාමි ¶ [ඔපුණාමි (සී.), ඔඵුනාමි (ස්යා. ක.), ඔපුනාමි (?)] මහාවාතෙ, නදියා සීඝගාමියා;

වමාමි පාපිකං දිට්ඨිං, බුද්ධානං සාසනෙ රතො’’.

713.

ඉදං වත්වාන සොරට්ඨො, විරමිත්වා පාපදස්සනා [පාපදස්සනං (ස්යා. ක.)];

නමො ¶ භගවතො කත්වා, පාමොක්ඛො රථමාරුහීති.

නන්දකපෙතවත්ථු තතියං.

4. රෙවතීපෙතවත්ථු

714.

[වි. ව. 863] ‘‘උට්ඨෙහි රෙවතෙ සුපාපධම්මෙ, අපාරුතද්වාරෙ අදානසීලෙ;

නෙස්සාම තං යත්ථ ථුනන්ති දුග්ගතා, සමප්පිතා [සමජ්ජතා (සී.)] නෙරයිකා දුඛෙනා’’ති.

715.

ඉච්චෙව [ඉච්චෙවං (ස්යා. ක.)] වත්වාන යමස්ස දූතා, තෙ ද්වෙ යක්ඛා ලොහිතක්ඛා බ්රහන්තා;

පච්චෙකබාහාසු ගහෙත්වා රෙවතං, පක්කාමයුං දෙවගණස්ස සන්තිකෙ.

716.

‘‘ආදිච්චවණ්ණං ¶ රුචිරං පභස්සරං, බ්යම්හං සුභං කඤ්චනජාලඡන්නං;

කස්සෙතමාකිණ්ණජනං විමානං, සුරියස්ස රංසීරිව ජොතමානං.

717.

‘‘නාරීගණා චන්දනසාරලිත්තා [චන්දනසාරානුලිත්තා (ස්යා.)], උභතො විමානං උපසොභයන්ති;

තං දිස්සති සුරියසමානවණ්ණං, කො මොදති සග්ගපත්තො විමානෙ’’ති.

718.

‘‘බාරාණසියං නන්දියො නාමාසි, උපාසකො අමච්ඡරී දානපති වදඤ්ඤූ;

තස්සෙතමාකිණ්ණජනං විමානං, සුරියස්ස රංසීරිව ජොතමානං.

719.

‘‘නාරීගණා චන්දනසාරලිත්තා, උභතො විමානං උපසොභයන්ති;

තං දිස්සති සුරියසමානවණ්ණං, සො මොදති සග්ගපත්තො විමානෙ’’ති.

720.

‘‘නන්දියස්සාහං ¶ භරියා, අගාරිනී සබ්බකුලස්ස ඉස්සරා;

භත්තු විමානෙ රමිස්සාමි දානහං, න පත්ථයෙ නිරයදස්සනායා’’ති.

721.

‘‘එසො තෙ නිරයො සුපාපධම්මෙ, පුඤ්ඤං තයා අකතං ජීවලොකෙ;

න හි මච්ඡරී රොසකො පාපධම්මො, සග්ගූපගානං ලභති සහබ්යත’’න්ති.

722.

‘‘කිං නු ගූථඤ්ච මුත්තඤ්ච, අසුචී පටිදිස්සති;

දුග්ගන්ධං කිමිදං මීළ්හං, කිමෙතං උපවායතී’’ති.

723.

‘‘එස සංසවකො නාම, ගම්භීරො සතපොරිසො;

යත්ථ වස්සසහස්සානි, තුවං පච්චසි රෙවතෙ’’ති.

724.

‘‘කිං ¶ නු කායෙන වාචාය, මනසා දුක්කටං කතං;

කෙන සංසවකො ලද්ධො, ගම්භීරො සතපොරිසො’’ති.

725.

‘‘සමණෙ බ්රාහ්මණෙ චාපි, අඤ්ඤෙ වාපි වනිබ්බකෙ;

මුසාවාදෙන වඤ්චෙසි, තං පාපං පකතං තයා.

726.

‘‘තෙන සංසවකො ලද්ධො, ගම්භීරො සතපොරිසො;

තත්ථ වස්සසහස්සානි, තුවං පච්චසි රෙවතෙ.

727.

‘‘හත්ථෙපි ඡින්දන්ති අථොපි පාදෙ, කණ්ණෙපි ඡින්දන්ති අථොපි නාසං;

අථොපි කාකොළගණා සමෙච්ච, සඞ්ගම්ම ඛාදන්ති විඵන්දමාන’’න්ති.

728.

‘‘සාධු ඛො මං පටිනෙථ, කාහාමි කුසලං බහුං;

දානෙන සමචරියාය, සංයමෙන දමෙන ච;

යං කත්වා සුඛිතා හොන්ති, න ච පච්ඡානුතප්පරෙ’’ති.

729.

‘‘පුරෙ තුවං පමජ්ජිත්වා, ඉදානි පරිදෙවසි;

සයං කතානං කම්මානං, විපාකං අනුභොස්සසී’’ති.

730.

‘‘කො දෙවලොකතො මනුස්සලොකං, ගන්ත්වාන පුට්ඨො මෙ එවං වදෙය්ය;

‘නික්ඛිත්තදණ්ඩෙසු දදාථ දානං, අච්ඡාදනං සෙය්ය [සයන (සී.)] මථන්නපානං;

න හි මච්ඡරී රොසකො පාපධම්මො, සග්ගූපගානං ලභති සහබ්යතං’.

731.

‘‘සාහං නූන ඉතො ගන්ත්වා, යොනිං ලද්ධාන මානුසිං;

වදඤ්ඤූ සීලසම්පන්නා, කාහාමි කුසලං බහුං;

දානෙන සමචරියාය, සංයමෙන දමෙන ච.

732.

‘‘ආරාමානි ච රොපිස්සං, දුග්ගෙ සඞ්කමනානි ච;

පපඤ්ච උදපානඤ්ච, විප්පසන්නෙන චෙතසා.

733.

‘‘චාතුද්දසිං ¶ පඤ්චදසිං, යා ච පක්ඛස්ස අට්ඨමී;

පාටිහාරියපක්ඛඤ්ච, අට්ඨඞ්ගසුසමාගතං.

734.

‘‘උපොසථං උපවසිස්සං, සදා සීලෙසු සංවුතා;

න ච දානෙ පමජ්ජිස්සං, සාමං දිට්ඨමිදං මයා’’ති.

735.

ඉච්චෙවං ¶ විප්පලපන්තිං, ඵන්දමානං තතො තතො;

ඛිපිංසු නිරයෙ ඝොරෙ, උද්ධංපාදං අවංසිරං.

736.

‘‘අහං පුරෙ මච්ඡරිනී අහොසිං, පරිභාසිකා සමණබ්රාහ්මණානං;

විතථෙන ච සාමිකං වඤ්චයිත්වා, පච්චාමහං නිරයෙ ඝොරරූපෙ’’ති.

රෙවතීපෙතවත්ථු චතුත්ථං.

5. උච්ඡුපෙතවත්ථු

737.

‘‘ඉදං ¶ මම උච්ඡුවනං මහන්තං, නිබ්බත්තති පුඤ්ඤඵලං අනප්පකං;

තං දානි මෙ න [න දානි මෙ තං (සී. ක.)] පරිභොගමෙති, ආචික්ඛ භන්තෙ කිස්ස අයං විපාකො.

738.

‘‘හඤ්ඤාමි [විහඤ්ඤාමි (ක.)] ඛජ්ජාමි ච වායමාමි, පරිසක්කාමි පරිභුඤ්ජිතුං කිඤ්චි;

ස්වාහං ඡින්නථාමො කපණො ලාලපාමි, කිස්ස [කිස්සස්ස (සී.), කිස්සස්සු (?)] කම්මස්ස අයං විපාකො.

739.

‘‘විඝාතො චාහං පරිපතාමි ඡමායං, පරිවත්තාමි වාරිචරොව ඝම්මෙ;

රුදතො ච මෙ [දූරතො ච මෙ (ස්යා. ක.)] අස්සුකා නිග්ගලන්ති, ආචික්ඛ භන්තෙ කිස්ස අයං විපාකො.

740.

‘‘ඡාතො ¶ කිලන්තො ච පිපාසිතො ච, සන්තස්සිතො ¶ සාතසුඛං න වින්දෙ;

පුච්ඡාමි තං එතමත්ථං භදන්තෙ, කථං නු උච්ඡුපරිභොගං ලභෙය්ය’’න්ති.

741.

‘‘පුරෙ තුවං කම්මමකාසි අත්තනා, මනුස්සභූතො පුරිමාය ජාතියා;

අහඤ්ච තං එතමත්ථං වදාමි, සුත්වාන ත්වං එතමත්ථං විජාන.

742.

‘‘උච්ඡුං ¶ තුවං ඛාදමානො පයාතො, පුරිසො ච තෙ පිට්ඨිතො අන්වගච්ඡි;

සො ච තං පච්චාසන්තො කථෙසි, තස්ස තුවං න කිඤ්චි ආලපිත්ථ.

743.

‘‘සො ච තං අභණන්තං අයාචි, ‘දෙහය්ය උච්ඡු’න්ති ච තං අවොච;

තස්ස තුවං පිට්ඨිතො උච්ඡුං අදාසි, තස්සෙතං කම්මස්ස අයං විපාකො.

744.

‘‘ඉඞ්ඝ ත්වං ගන්ත්වාන පිට්ඨිතො ගණ්හෙය්යාසි [ඉඞ්ඝ ත්වං පිට්ඨිතො ගණ්හ උච්ඡුං (සී.)], ගහෙත්වාන තං ඛාදස්සු යාවදත්ථං;

තෙනෙව ත්වං අත්තමනො භවිස්සසි, හට්ඨො චුදග්ගො ච පමොදිතො චා’’ති.

745.

ගන්ත්වාන ¶ සො පිට්ඨිතො අග්ගහෙසි, ගහෙත්වාන තං ඛාදි යාවදත්ථං;

තෙනෙව සො අත්තමනො අහොසි, හට්ඨො චුදග්ගො ච පමොදිතො චාති.

උච්ඡුපෙතවත්ථු පඤ්චමං.

6. කුමාරපෙතවත්ථු

746.

‘‘සාවත්ථි ¶ ¶ නාම නගරං, හිමවන්තස්ස පස්සතො;

තත්ථ ආසුං ද්වෙ කුමාරා, රාජපුත්තාති මෙ සුතං.

747.

‘‘සම්මත්තා ¶ [පමත්තා (ක.)] රජනීයෙසු, කාමස්සාදාභිනන්දිනො;

පච්චුප්පන්නසුඛෙ ගිද්ධා, න තෙ පස්සිංසුනාගතං.

748.

‘‘තෙ චුතා ච මනුස්සත්තා, පරලොකං ඉතො ගතා;

තෙධ ඝොසෙන්ත්යදිස්සන්තා, පුබ්බෙ දුක්කටමත්තනො.

749.

‘‘‘බහූසු වත [බහුස්සුතෙසු (සී. ක.)] සන්තෙසු, දෙය්යධම්මෙ උපට්ඨිතෙ;

නාසක්ඛිම්හා ච අත්තානං, පරිත්තං කාතුං සුඛාවහං.

750.

‘‘‘කිං තතො පාපකං අස්ස, යං නො රාජකුලා චුතා;

උපපන්නා පෙත්තිවිසයං, ඛුප්පිපාසසමප්පිතා [ඛුප්පිපාසාසමප්පිතා (සී. පී.)].

751.

‘‘සාමිනො ඉධ හුත්වාන, හොන්ති අසාමිනො තහිං;

භමන්ති [චරන්ති (සී. පී.), මරන්ති (ස්යා.)] ඛුප්පිපාසාය, මනුස්සා උන්නතොනතා.

752.

‘‘එතමාදීනවං ඤත්වා, ඉස්සරමදසම්භවං;

පහාය ¶ ඉස්සරමදං, භවෙ සග්ගගතො නරො;

කායස්ස භෙදා සප්පඤ්ඤො, සග්ගං සො උපපජ්ජතී’’ති.

කුමාරපෙතවත්ථු ඡට්ඨං.

7. රාජපුත්තපෙතවත්ථු

753.

පුබ්බෙ ¶ කතානං කම්මානං, විපාකො මථයෙ මනං;

රූපෙ සද්දෙ රසෙ ගන්ධෙ, ඵොට්ඨබ්බෙ ච මනොරමෙ.

754.

නච්චං ගීතං රතිං ඛිඩ්ඩං, අනුභුත්වා අනප්පකං;

උය්යානෙ පරිචරිත්වා, පවිසන්තො ගිරිබ්බජං.

755.

ඉසිං සුනෙත්ත [සුනිත (ක.)] මද්දක්ඛි, අත්තදන්තං සමාහිතං;

අප්පිච්ඡං හිරිසම්පන්නං, උඤ්ඡෙ පත්තගතෙ රතං.

756.

හත්ථික්ඛන්ධතො ඔරුය්හ, ලද්ධා භන්තෙති චාබ්රවි;

තස්ස පත්තං ගහෙත්වාන, උච්චං පග්ගය්හ ඛත්තියො.

757.

ථණ්ඩිලෙ ¶ පත්තං භින්දිත්වා, හසමානො අපක්කමි;

‘‘රඤ්ඤො කිතවස්සාහං පුත්තො, කිං මං භික්ඛු කරිස්සසි’’.

758.

තස්ස ¶ කම්මස්ස ඵරුසස්ස, විපාකො කටුකො අහු;

යං රාජපුත්තො වෙදෙසි, නිරයම්හි සමප්පිතො.

759.

ඡළෙව චතුරාසීති, වස්සානි නවුතානි ච;

භුසං දුක්ඛං නිගච්ඡිත්ථො, නිරයෙ කතකිබ්බිසො.

760.

උත්තානොපි ච පච්චිත්ථ, නිකුජ්ජො වාමදක්ඛිණො;

උද්ධංපාදො ඨිතො චෙව, චිරං බාලො අපච්චථ.

761.

බහූනි ¶ වස්සසහස්සානි, පූගානි නහුතානි ච;

භුසං දුක්ඛං නිගච්ඡිත්ථො, නිරයෙ කතකිබ්බිසො.

762.

එතාදිසං ඛො කටුකං, අප්පදුට්ඨප්පදොසිනං;

පච්චන්ති පාපකම්මන්තා, ඉසිමාසජ්ජ සුබ්බතං.

763.

සො තත්ථ බහුවස්සානි, වෙදයිත්වා බහුං දුඛං;

ඛුප්පිපාසහතො නාම [ඛුප්පිපාසාහතො නාම (සී. පී)], පෙතො ආසි තතො චුතො.

764.

එතමාදීනවං ඤත්වා [දිස්වා (සී.)], ඉස්සරමදසම්භවං;

පහාය ඉස්සරමදං, නිවාතමනුවත්තයෙ.

765.

දිට්ඨෙව ධම්මෙ පාසංසො, යො බුද්ධෙසු සගාරවො;

කායස්ස භෙදා සප්පඤ්ඤො, සග්ගං සො උපපජ්ජතීති.

රාජපුත්තපෙතවත්ථු සත්තමං.

8. ගූථඛාදකපෙතවත්ථු

766.

‘‘ගූථකූපතො ¶ උග්ගන්ත්වා, කො නු දීනො පතිට්ඨසි [දීනො හි තිට්ඨසි (සී.)];

නිස්සංසයං පාපකම්මන්තො, කිං නු සද්දහසෙ තුව’’න්ති.

767.

‘‘අහං භදන්තෙ පෙතොම්හි, දුග්ගතො යමලොකිකො;

පාපකම්මං කරිත්වාන, පෙතලොකං ඉතො ගතො’’.

768.

‘‘කිං නු කායෙන වාචාය, මනසා දුක්කටං කතං;

කිස්ස කම්මවිපාකෙන, ඉදං දුක්ඛං නිගච්ඡසී’’ති.

769.

‘‘අහු ¶ ආවාසිකො මය්හං, ඉස්සුකී කුලමච්ඡරී;

අජ්ඣොසිතො මය්හං ඝරෙ, කදරියො පරිභාසකො.

770.

‘‘තස්සාහං ¶ ¶ වචනං සුත්වා, භික්ඛවො පරිභාසිසං;

තස්ස කම්මවිපාකෙන, පෙතලොකං ඉතො ගතො’’ති.

771.

‘‘අමිත්තො මිත්තවණ්ණෙන, යො තෙ ආසි කුලූපකො;

කායස්ස භෙදා දුප්පඤ්ඤො, කිං නු පෙච්ච ගතිං ගතො’’ති.

772.

‘‘තස්සෙවාහං පාපකම්මස්ස, සීසෙ තිට්ඨාමි මත්ථකෙ;

සො ච පරවිසයං පත්තො, මමෙව පරිචාරකො.

773.

‘‘යං භදන්තෙ හදන්තඤ්ඤෙ, එතං මෙ හොති භොජනං;

අහඤ්ච ඛො යං හදාමි, එතං සො උපජීවතී’’ති.

ගූථඛාදකපෙතවත්ථු අට්ඨමං.

9. ගූථඛාදකපෙතිවත්ථු

774.

‘‘ගූථකූපතො ¶ උග්ගන්ත්වා, කා නු දීනා පතිට්ඨසි;

නිස්සංසයං පාපකම්මන්තා, කිං නු සද්දහසෙ තුව’’න්ති.

775.

‘‘අහං භදන්තෙ පෙතීම්හි, දුග්ගතා යමලොකිකා;

පාපකම්මං කරිත්වාන, පෙතලොකං ඉතො ගතා’’ති.

776.

‘‘කිං නු කායෙන වාචාය, මනසා දුක්කටං කතං;

කිස්ස කම්මවිපාකෙන, ඉදං දුක්ඛං නිගච්ඡසී’’ති.

777.

‘‘අහු ආවාසිකො මය්හං, ඉස්සුකී කුලමච්ඡරී;

අජ්ඣොසිතො මය්හං ඝරෙ, කදරියො පරිභාසකො.

778.

‘‘තස්සාහං වචනං සුත්වා, භික්ඛවො පරිභාසිසං;

තස්ස කම්මවිපාකෙන, පෙතලොකං ඉතො ගතා’’ති.

779.

‘‘අමිත්තො ¶ මිත්තවණ්ණෙන, යො තෙ ආසි කුලූපකො;

කායස්ස භෙදා දුප්පඤ්ඤො, කිං නු පෙච්ච ගතිං ගතො’’ති.

780.

‘‘තස්සෙවාහං පාපකම්මස්ස, සීසෙ තිට්ඨාමි මත්ථකෙ;

සො ච පරවිසයං පත්තො, මමෙව පරිචාරකො.

781.

‘‘යං ¶ භදන්තෙ හදන්තඤ්ඤෙ, එතං මෙ හොති භොජනං;

අහඤ්ච ඛො යං හදාමි, එතං සො උපජීවතී’’ති.

ගූථඛාදකපෙතිවත්ථු නවමං.

10. ගණපෙතවත්ථු

782.

‘‘නග්ගා ¶ දුබ්බණ්ණරූපාත්ථ, කිසා ධමනිසන්ථතා;

උප්ඵාසුලිකා [උප්පාසුළිකා (ක.)] කිසිකා, කෙ නු තුම්හෙත්ථ මාරිසා’’ති.

783.

‘‘මයං භදන්තෙ පෙතාම්හා, දුග්ගතා යමලොකිකා;

පාපකම්මං කරිත්වාන, පෙතලොකං ඉතො ගතා’’ති.

784.

‘‘කිං ¶ නු කායෙන වාචාය, මනසා දුක්කටං කතං;

කිස්ස කම්මවිපාකෙන, පෙතලොකං ඉතො ගතා’’ති.

785.

‘‘අනාවටෙසු තිත්ථෙසු, විචිනිම්හද්ධමාසකං;

සන්තෙසු දෙය්යධම්මෙසු, දීපං නාකම්හ අත්තනො.

786.

‘‘නදිං උපෙම තසිතා, රිත්තකා පරිවත්තති;

ඡායං උපෙම උණ්හෙසු, ආතපො පරිවත්තති.

787.

‘‘අග්ගිවණ්ණො ච නො වාතො, ඩහන්තො උපවායති;

එතඤ්ච භන්තෙ අරහාම, අඤ්ඤඤ්ච පාපකං තතො.

788.

‘‘අපි යොජනානි [අධියොජනානි (සී. ක.)] ගච්ඡාම, ඡාතා ආහාරගෙධිනො;

අලද්ධාව ¶ නිවත්තාම, අහො නො අප්පපුඤ්ඤතා.

789.

‘‘ඡාතා පමුච්ඡිතා භන්තා, භූමියං පටිසුම්භිතා;

උත්තානා පටිකිරාම, අවකුජ්ජා පතාමසෙ.

790.

‘‘තෙ ච තත්ථෙව පතිතා [තත්ථ පපහිතා (ක.)], භූමියං පටිසුම්භිතා;

උරං සීසඤ්ච ඝට්ටෙම, අහො නො අප්පපුඤ්ඤතා.

791.

‘‘එතඤ්ච භන්තෙ අරහාම, අඤ්ඤඤ්ච පාපකං තතො;

සන්තෙසු දෙය්යධම්මෙසු, දීපං නාකම්හ අත්තනො.

792.

‘‘තෙ හි නූන ඉතො ගන්ත්වා, යොනිං ලද්ධාන මානුසිං;

වදඤ්ඤූ සීලසම්පන්නා, කාහාම කුසලං බහු’’න්ති.

ගණපෙතවත්ථු දසමං.

11. පාටලිපුත්තපෙතවත්ථු

793.

‘‘දිට්ඨා ¶ ¶ ¶ තයා නිරයා තිරච්ඡානයොනි,

පෙතා අසුරා අථවාපි මානුසා දෙවා; සයමද්දස කම්මවිපාකමත්තනො,

නෙස්සාමි තං පාටලිපුත්තමක්ඛතං; තත්ථ ගන්ත්වා කුසලං කරොහි කම්මං’’.

794.

‘‘අත්ථකාමොසි මෙ යක්ඛ, හිතකාමොසි දෙවතෙ;

කරොමි තුය්හං වචනං, ත්වංසි ආචරියො මම.

795.

‘‘දිට්ඨා මයා නිරයා තිරච්ඡානයොනි, පෙතා අසුරා අථවාපි මානුසා දෙවා;

සයමද්දසං ¶ කම්මවිපාකමත්තනො, කාහාමි පුඤ්ඤානි අනප්පකානී’’ති.

පාටලිපුත්තපෙතවත්ථු එකාදසමං.

12. අම්බවනපෙතවත්ථු

796.

‘‘අයඤ්ච තෙ පොක්ඛරණී සුරම්මා, සමා සුතිත්ථා ච මහොදකා ච;

සුපුප්ඵිතා භමරගණානුකිණ්ණා, කථං තයා ලද්ධා අයං මනුඤ්ඤා.

797.

‘‘ඉදඤ්ච තෙ අම්බවනං සුරම්මං, සබ්බොතුකං ධාරයතෙ [ධාරයති (ස්යා. ක.)] ඵලානි;

සුපුප්ඵිතං භමරගණානුකිණ්ණං, කථං තයා ලද්ධමිදං විමානං’’.

798.

‘‘අම්බපක්කං දකං [අම්බපක්කොදකං (සී. ස්යා. පී.), අම්බපක්කූදකං (ක.)] යාගු, සීතච්ඡායා මනොරමා;

ධීතාය දින්නදානෙන, තෙන මෙ ඉධ ලබ්භති’’.

799.

‘‘සන්දිට්ඨිකං ¶ කම්මං එවං [සන්දිට්ඨිකං එව (ස්යා.)] පස්සථ, දානස්ස දමස්ස සංයමස්ස විපාකං;

දාසී අහං අය්යකුලෙසු හුත්වා, සුණිසා හොමි අගාරස්ස ඉස්සරා’’ති.

අම්බවනපෙතවත්ථු ද්වාදසමං.

13. අක්ඛරුක්ඛපෙතවත්ථු

800.

‘‘යං ¶ ¶ දදාති න තං හොති, දෙථෙව දානං දත්වා උභයං තරති;

උභයං තෙන දානෙන [තෙන (ක.)] ගච්ඡති, ජාගරථ මාපමජ්ජථා’’ති.

අක්ඛරුක්ඛපෙතවත්ථු තෙරසමං.

14. භොගසංහරපෙතවත්ථු

801.

‘‘මයං ¶ භොගෙ සංහරිම්හ, සමෙන විසමෙන ච;

තෙ අඤ්ඤෙ පරිභුඤ්ජන්ති, මයං දුක්ඛස්ස භාගිනී’’ති.

භොගසංහරපෙතවත්ථු චුද්දසමං.

15. සෙට්ඨිපුත්තපෙතවත්ථු

802.

[ජා. 1.4.54 ජාතකෙපි] ‘‘සට්ඨිවස්සසහස්සානි, පරිපුණ්ණානි සබ්බසො;

නිරයෙ පච්චමානානං, කදා අන්තො භවිස්සති’’.

803.

[ජා. 1.4.55 ජාතකෙපි] ‘‘නත්ථි අන්තො කුතො අන්තො, න අන්තො පටිදිස්සති;

තථා හි පකතං පාපං, තුය්හං මය්හඤ්ච මාරිසා [මම තුය්හඤ්ච මාරිස (සී. ස්යා. පී.)].

804.

[ජා. 1.4.53 ජාතකෙපි] ‘‘දුජ්ජීවිතමජීවම්හ ¶ , යෙ සන්තෙ න දදම්හසෙ;

සන්තෙසු දෙය්යධම්මෙසු, දීපං නාකම්හ අත්තනො.

805.

[ජා. 1.4.56 ජාතකෙපි] ‘‘සොහං නූන ඉතො ගන්ත්වා, යොනිං ලද්ධාන මානුසිං;

වදඤ්ඤූ සීලසම්පන්නො, කාහාමි කුසලං බහු’’න්ති.

සෙට්ඨිපුත්තපෙතවත්ථු පන්නරසමං.

16. සට්ඨිකූටපෙතවත්ථු

806.

‘‘කිං ¶ නු උම්මත්තරූපොව, මිගො භන්තොව ධාවසි;

නිස්සංසයං පාපකම්මන්තො [පාපකම්මං (ස්යා. පී.)], කිං නු සද්දායසෙ තුව’’න්ති.

807.

‘‘අහං ¶ භදන්තෙ පෙතොම්හි, දුග්ගතො යමලොකිකො;

පාපකම්මං කරිත්වාන, පෙතලොකං ඉතො ගතො.

808.

‘‘සට්ඨි කූටසහස්සානි, පරිපුණ්ණානි සබ්බසො;

සීසෙ මය්හං නිපතන්ති, තෙ භින්දන්ති ච මත්ථක’’න්ති.

809.

‘‘කිං නු කායෙන වාචාය, මනසා දුක්කටං කතං;

කිස්ස කම්මවිපාකෙන, ඉදං දුක්ඛං නිගච්ඡසි.

810.

‘‘සට්ඨි ¶ කූටසහස්සානි, පරිපුණ්ණානි සබ්බසො;

සීසෙ තුය්හං නිපතන්ති, තෙ භින්දන්ති ච මත්ථක’’න්ති.

811.

‘‘අථද්දසාසිං සම්බුද්ධං, සුනෙත්තං භාවිතින්ද්රියං;

නිසින්නං රුක්ඛමූලස්මිං, ඣායන්තං අකුතොභයං.

812.

‘‘සාලිත්තකප්පහාරෙන, භින්දිස්සං තස්ස මත්ථකං;

තස්ස කම්මවිපාකෙන, ඉදං දුක්ඛං නිගච්ඡිසං.

813.

‘‘සට්ඨි කූටසහස්සානි, පරිපුණ්ණානි සබ්බසො;

සීසෙ මය්හං නිපතන්ති, තෙ භින්දන්ති ච [නිපතන්ති, වො භින්දන්තෙව (සී. ධම්මපදට්ඨකථා)] මත්ථක’’න්ති.

814.

‘‘ධම්මෙන තෙ කාපුරිස, සට්ඨිකූටසහස්සානි, පරිපුණ්ණානි සබ්බසො;

සීසෙ තුය්හං නිපතන්ති, තෙ භින්දන්ති ච මත්ථක’’න්ති.

සට්ඨිකූටපෙතවත්ථු සොළසමං.

මහාවග්ගො චතුත්ථො නිට්ඨිතො.

තස්සුද්දානං ¶ –

අම්බසක්කරො ¶ ¶ සෙරීසකො, පිඞ්ගලො රෙවති උච්ඡු;

ද්වෙ කුමාරා දුවෙ ගූථා, ගණපාටලිඅම්බවනං.

අක්ඛරුක්ඛභොගසංහරා, සෙට්ඨිපුත්තසට්ඨිකූටා;

ඉති සොළසවත්ථූනි, වග්ගො තෙන පවුච්චති.

අථ වග්ගුද්දානං –

උරගො උපරිවග්ගො, චූළමහාති චතුධා;

වත්ථූනි එකපඤ්ඤාසං, චතුධා භාණවාරතො.

පෙතවත්ථුපාළි නිට්ඨිතා.