📜
නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස
ඛුද්දකනිකායෙ
ථෙරාපදානපාළි
(පඨමො භාගො)
1. බුද්ධවග්ගො
1. බුද්ධඅපදානං
තථාගතං ¶ ¶ ¶ ජෙතවනෙ වසන්තං, අපුච්ඡි වෙදෙහමුනී නතඞ්ගො;
‘‘සබ්බඤ්ඤුබුද්ධා කිර නාම හොන්ති, භවන්ති තෙ හෙතුභි කෙහි වීර’’.
තදාහ සබ්බඤ්ඤුවරො මහෙසී, ආනන්දභද්දං මධුරස්සරෙන;
‘‘යෙ පුබ්බබුද්ධෙසු [සබ්බබුද්ධෙසු (ස්යා.)] කතාධිකාරා, අලද්ධමොක්ඛා ජිනසාසනෙසු.
‘‘තෙනෙව සම්බොධිමුඛෙන ධීරා, අජ්ඣාසයෙනාපි මහාබලෙන;
පඤ්ඤාය තෙජෙන සුතික්ඛපඤ්ඤා, සබ්බඤ්ඤුභාවං අනුපාපුණන්ති.
‘‘අහම්පි ¶ ¶ පුබ්බබුද්ධෙසු, බුද්ධත්තමභිපත්ථයිං,
මනසායෙව හුත්වාන, ධම්මරාජා අසඞ්ඛියා.
‘‘අථ ¶ ¶ බුද්ධාපදානානි, සුණාථ සුද්ධමානසා;
තිංසපාරමිසම්පුණ්ණා, ධම්මරාජා අසඞ්ඛියා.
‘‘සම්බොධිං බුද්ධසෙට්ඨානං, සසඞ්ඝෙ ලොකනායකෙ;
දසඞ්ගුලී නමස්සිත්වා, සිරසා අභිවාදයිං [අභිවාදයෙ (ස්යා.)].
‘‘යාවතා බුද්ධඛෙත්තෙසු, රතනා විජ්ජන්තිසඞ්ඛියා;
ආකාසට්ඨා ච භූමට්ඨා [භුම්මට්ඨා (සී. ස්යා.)], මනසා සබ්බමාහරිං.
‘‘තත්ථ රූපියභූමියං, පාසාදං මාපයිං අහං;
නෙකභුම්මං රතනමයං, උබ්බිද්ධං නභමුග්ගතං.
‘‘විචිත්තථම්භං සුකතං, සුවිභත්තං මහාරහං;
කනකමයසඞ්ඝාටං, කොන්තච්ඡත්තෙහි මණ්ඩිතං.
‘‘පඨමා වෙළුරියා භූමි, විමලබ්භසමා සුභා;
නළිනජලජාකිණ්ණා, වරකඤ්චනභූමියා.
‘‘පවාළංසා පවාළවණ්ණා, කාචි ලොහිතකා සුභා;
ඉන්දගොපකවණ්ණාභා, භූමි ඔභාසතී දිසා.
‘‘සුවිභත්තා ඝරමුඛා, නිය්යූහා සීහපඤ්ජරා;
චතුරො වෙදිකා ජාලා, ගන්ධාවෙළා මනොරමා.
‘‘නීලා පීතා ලොහිතකා, ඔදාතා සුද්ධකාළකා;
කූටාගාරවරූපෙතා, සත්තරතනභූසිතා.
‘‘ඔලොකමයා ¶ පදුමා, වාළවිහඞ්ගසොභිතා;
නක්ඛත්තතාරකාකිණ්ණා, චන්දසූරෙහි [චන්දසුරියෙහි (සී. ස්යා.)] මණ්ඩිතා.
‘‘හෙමජාලෙන ¶ සඤ්ඡන්නා, සොණ්ණකිඞ්කිණිකායුතා;
වාතවෙගෙන කූජන්ති, සොණ්ණමාලා මනොරමා.
‘‘මඤ්ජෙට්ඨකං ලොහිතකං, පීතකං හරිපිඤ්ජරං;
නානාරඞ්ගෙහි සම්පීතං [සංචිත්තං (ස්යා.)], උස්සිතද්ධජමාලිනී [මාලිනිං (සී.)].
‘‘න නං [නානා (සී. ස්යා.)] බහූනෙකසතා, ඵලිකා රජතාමයා;
මණිමයා ලොහිතඞ්ගා, මසාරගල්ලමයා තථා;
නානාසයනවිචිත්තා, සණ්හකාසිකසන්ථතා.
‘‘කම්පලා ¶ ¶ දුකූලා චීනා, පට්ටුණ්ණා පණ්ඩුපාවුරා;
විවිධත්ථරණං සබ්බං, මනසා පඤ්ඤපෙසහං.
‘‘තාසු තාස්වෙව භූමීසු, රතනකූටලඞ්කතං;
මණිවෙරොචනා උක්කා, ධාරයන්තා සුතිට්ඨරෙ.
‘‘සොභන්ති එසිකා ථම්භා, සුභා කඤ්චනතොරණා;
ජම්බොනදා සාරමයා, අථො රජතමයාපි ච.
‘‘නෙකා සන්ධී සුවිභත්තා, කවාටග්ගළචිත්තිතා;
උභතො පුණ්ණඝටානෙකා, පදුමුප්පලසංයුතා.
‘‘අතීතෙ සබ්බබුද්ධෙ ච, සසඞ්ඝෙ ලොකනායකෙ;
පකතිවණ්ණරූපෙන, නිම්මිනිත්වා සසාවකෙ.
‘‘තෙන ද්වාරෙන පවිසිත්වා, සබ්බෙ බුද්ධා සසාවකා;
සබ්බසොණ්ණමයෙ පීඨෙ, නිසින්නා අරියමණ්ඩලා.
‘‘යෙ ච එතරහි අත්ථි, බුද්ධා ලොකෙ අනුත්තරා;
අතීතෙ ¶ වත්තමානා ච, භවනං සබ්බෙ සමාහරිං.
‘‘පච්චෙකබුද්ධෙනෙකසතෙ, සයම්භූ අපරාජිතෙ;
අතීතෙ වත්තමානෙ ච, භවනං සබ්බෙ සමාහරිං.
‘‘කප්පරුක්ඛා බහූ අත්ථි, යෙ දිබ්බා යෙ ච මානුසා;
සබ්බං දුස්සං සමාහන්තා, අච්ඡාදෙමි තිචීවරං.
‘‘ඛජ්ජං භොජ්ජං සායනීයං, සම්පන්නං පානභොජනං;
මණිමයෙ සුභෙ පත්තෙ, සංපූරෙත්වා අදාසහං.
‘‘දිබ්බවත්ථසමා හුත්වා, මට්ඨා [මට්ටා (සී.)] චීවරසංයුතා;
මධුරා සක්ඛරා චෙව, තෙලා ච මධුඵාණිතා.
‘‘තප්පිතා පරමන්නෙන, සබ්බෙ තෙ අරියමණ්ඩලා;
රතනගබ්භං ¶ පවිසිත්වා, කෙසරීව ගුහාසයා.
‘‘මහාරහම්හි සයනෙ, සීහසෙය්යමකප්පයුං;
සම්පජානා සමුට්ඨාය, සයනෙ [සෙය්යෙ (ස්යා.)] පල්ලඞ්කමාභුජුං.
‘‘ගොචරං ¶ සබ්බබුද්ධානං, ඣානරතිසමප්පිතා;
අඤ්ඤෙ ධම්මානි දෙසෙන්ති, අඤ්ඤෙ කීළන්ති ඉද්ධියා.
‘‘අඤ්ඤෙ ¶ අභිඤ්ඤා අප්පෙන්ති, අභිඤ්ඤා වසිභාවිතා;
විකුබ්බනා විකුබ්බන්ති, අඤ්ඤෙනෙකසහස්සියො.
‘‘බුද්ධාපි බුද්ධෙ පුච්ඡන්ති, විසයං සබ්බඤ්ඤුමාලයං;
ගම්භීරං නිපුණං ඨානං, පඤ්ඤාය විනිබුජ්ඣරෙ.
‘‘සාවකා බුද්ධෙ පුච්ඡන්ති, බුද්ධා පුච්ඡන්ති සාවකෙ;
අඤ්ඤමඤ්ඤඤ්ච ¶ පුච්ඡිත්වා [පුච්ඡන්ති (සී. ස්යා.)], අඤ්ඤොඤ්ඤං බ්යාකරොන්ති තෙ.
‘‘බුද්ධා පච්චෙකබුද්ධා ච, සාවකා පරිචාරකා;
එවං සකාය රතියා, පාසාදෙභිරමන්ති තෙ.
‘‘ඡත්තා තිට්ඨන්තු රතනා, කඤ්චනාවෙළපන්තිකා;
මුත්තාජාලපරික්ඛිත්තා, සබ්බෙ ධාරෙන්තු [ධාරෙන්ති (ක.)] මත්ථකෙ.
‘‘භවන්තු චෙළවිතානා, සොණ්ණතාරකචිත්තිතා;
විචිත්තමල්යවිතතා, සබ්බෙ ධාරෙන්තු මත්ථකෙ.
‘‘විතතා මල්යදාමෙහි, ගන්ධදාමෙහි සොභිතා;
දුස්සදාමපරිකිණ්ණා, රතනදාමභූසිතා.
‘‘පුප්ඵාභිකිණ්ණා සුචිත්තා, සුරභිගන්ධභූසිතා;
ගන්ධපඤ්චඞ්ගුලිකතා [ගන්ධපඤ්චඞ්ගුලං කතා (අට්ඨ.)], හෙමච්ඡදනඡාදිතා.
‘‘චතුද්දිසා පොක්ඛරඤ්ඤො, පදුමුප්පලසන්ථතා;
සොවණ්ණරූපා ඛායන්තු, පද්මංරෙණුරජුග්ගතා.
‘‘පුප්ඵන්තු පාදපා සබ්බෙ, පාසාදස්ස සමන්තතො;
සයඤ්ච පුප්ඵා මුඤ්චිත්වා, ගන්ත්වා භවනමොකිරුං.
‘‘සිඛිනො තත්ථ නච්චන්තු, දිබ්බහංසා පකූජරෙ;
කරවීකා ච ගායන්තු, දිජසඞ්ඝා සමන්තතො.
‘‘භෙරියො සබ්බා වජ්ජන්තු, වීණා සබ්බා රසන්තු [රවන්තු (සී. ස්යා.)] තා;
සබ්බා සඞ්ගීති වත්තන්තු, පාසාදස්ස සමන්තතො.
‘‘යාවතා ¶ ¶ ¶ බුද්ධඛෙත්තම්හි, චක්කවාළෙ තතො පරෙ;
මහන්තා ජොතිසම්පන්නා, අච්ඡින්නා රතනාමයා.
‘‘තිට්ඨන්තු සොණ්ණපල්ලඞ්කා, දීපරුක්ඛා ජලන්තු තෙ;
භවන්තු එකපජ්ජොතා, දසසහස්සිපරම්පරා.
‘‘ගණිකා ලාසිකා චෙව, නච්චන්තු අච්ඡරාගණා;
නානාරඞ්ගා පදිස්සන්තු, පාසාදස්ස සමන්තතො.
‘‘දුමග්ගෙ ¶ පබ්බතග්ගෙ වා, සිනෙරුගිරිමුද්ධනි;
උස්සාපෙමි ධජං සබ්බං, විචිත්තං පඤ්චවණ්ණිකං.
‘‘නරා නාගා ච ගන්ධබ්බා, සබ්බෙ දෙවා උපෙන්තු තෙ;
නමස්සන්තා පඤ්ජලිකා, පාසාදං පරිවාරයුං.
‘‘යං කිඤ්චි කුසලං කම්මං, කත්තබ්බං කිරියං මම;
කායෙන වාචා මනසා, තිදසෙ සුකතං කතං.
‘‘යෙ සත්තා සඤ්ඤිනො අත්ථි, යෙ ච සත්තා අසඤ්ඤිනො;
කතං පුඤ්ඤඵලං මය්හං, සබ්බෙ භාගී භවන්තු තෙ.
‘‘යෙසං කතං සුවිදිතං, දින්නං පුඤ්ඤඵලං මයා;
යෙ ච තත්ථ [තස්මිං (සී. ක.)] න ජානන්ති, දෙවා ගන්ත්වා නිවෙදයුං.
‘‘සබ්බලොකම්හි [සබ්බෙ ලොකම්හි (ස්යා. ක.)] යෙ සත්තා, ජීවන්තාහාරහෙතුකා;
මනුඤ්ඤං භොජනං සබ්බං [සබ්බෙ (ස්යා.)], ලභන්තු මම චෙතසා.
‘‘මනසා දානං මයා දින්නං, මනසා පසාදමාවහිං;
පූජිතා සබ්බසම්බුද්ධා, පච්චෙකා ජිනසාවකා.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘දුවෙ භවෙ පජානාමි, දෙවත්තෙ අථ මානුසෙ;
අඤ්ඤං ගතිං න ජානාමි, මනසා පත්ථනාඵලං.
‘‘දෙවානං අධිකො හොමි, භවාමි මනුජාධිපො;
රූපලක්ඛණසම්පන්නො, පඤ්ඤාය අසමො භවෙ.
‘‘භොජනං විවිධං සෙට්ඨං, රතනඤ්ච අනප්පකං;
විවිධානි ච වත්ථානි, නභා [නභසා (ස්යා.)] ඛිප්පං උපෙන්ති මං.
‘‘පථබ්යා ¶ පබ්බතෙ චෙව, ආකාසෙ උදකෙ වනෙ;
යං යං හත්ථං පසාරෙමි, දිබ්බා භක්ඛා උපෙන්ති මං.
‘‘පථබ්යා ¶ පබ්බතෙ චෙව, ආකාසෙ උදකෙ වනෙ;
යං යං හත්ථං පසාරෙමි, රතනා සබ්බෙ උපෙන්ති මං.
‘‘පථබ්යා ¶ පබ්බතෙ චෙව, ආකාසෙ උදකෙ වනෙ;
යං යං හත්ථං පසාරෙමි, සබ්බෙ ගන්ධා උපෙන්ති මං.
‘‘පථබ්යා පබ්බතෙ චෙව, ආකාසෙ උදකෙ වනෙ;
යං යං [යත්ථ (ස්යා.), යඤ්ඤං (ක.)] හත්ථං පසාරෙමි, සබ්බෙ යානා උපෙන්ති මං.
‘‘පථබ්යා පබ්බතෙ චෙව, ආකාසෙ උදකෙ වනෙ;
යං යං හත්ථං පසාරෙමි, සබ්බෙ මාලා උපෙන්ති මං.
‘‘පථබ්යා පබ්බතෙ චෙව, ආකාසෙ උදකෙ වනෙ;
යං යං හත්ථං පසාරෙමි, අලඞ්කාරා උපෙන්ති මං.
‘‘පථබ්යා ¶ පබ්බතෙ චෙව, ආකාසෙ උදකෙ වනෙ;
යං යං හත්ථං පසාරෙමි, සබ්බා කඤ්ඤා උපෙන්ති මං.
‘‘පථබ්යා පබ්බතෙ චෙව, ආකාසෙ උදකෙ වනෙ;
යං යං හත්ථං පසාරෙමි, මධුසක්ඛරා උපෙන්ති මං.
‘‘පථබ්යා පබ්බතෙ චෙව, ආකාසෙ උදකෙ වනෙ;
යං යං හත්ථං පසාරෙමි, සබ්බෙ ඛජ්ජා උපෙන්ති මං.
‘‘අධනෙ අද්ධික [අද්ධිකෙ (ස්යා.)] ජනෙ, යාචකෙ ච පථාවිනො;
දදාමිහං [දදාමිහ (සී.) දදාමි තං (ස්යා.)] දානවරං, සම්බොධිවරපත්තියා.
‘‘නාදෙන්තො පබ්බතං සෙලං, ගජ්ජෙන්තො බහලං ගිරිං;
සදෙවකං හාසයන්තො, බුද්ධො ලොකෙ භවාමහං.
‘‘දිසා දසවිධා ලොකෙ, යායතො නත්ථි අන්තකං;
තස්මිඤ්ච දිසාභාගම්හි, බුද්ධඛෙත්තා අසඞ්ඛියා.
‘‘පභා පකිත්තිතා මය්හං, යමකා රංසිවාහනා;
එත්ථන්තරෙ රංසිජාලං, ආලොකො විපුලො භවෙ.
‘‘එත්තකෙ ¶ ලොකධාතුම්හි, සබ්බෙ පස්සන්තු මං ජනා;
සබ්බෙ මං අනුවත්තන්තු, යාව බ්රහ්මනිවෙසනං [සබ්බෙව සුමනා හොන්තු, සබ්බෙ මං අනුවත්තරෙ (සී. ස්යා.)].
‘‘විසිට්ඨමධුනාදෙන, අමතභෙරිමාහනිං;
එත්ථන්තරෙ ජනා සබ්බෙ, සුණන්තු මධුරං ගිරං.
‘‘ධම්මමෙඝෙන වස්සන්තෙ, සබ්බෙ හොන්තු අනාසවා;
යෙත්ථ පච්ඡිමකා සත්තා, සොතාපන්නා භවන්තු තෙ.
‘‘දත්වා ¶ ¶ දාතබ්බකං දානං, සීලං පූරෙත්වා අසෙසතො;
නෙක්ඛම්මපාරමිං ගන්ත්වා, පත්තො සම්බොධිමුත්තමං.
‘‘පණ්ඩිතෙ ¶ පරිපුච්ඡිත්වා, කත්වා වීරියමුත්තමං;
ඛන්තියා පාරමිං ගන්ත්වා, පත්තො සම්බොධිමුත්තමං.
‘‘කත්වා දළ්හමධිට්ඨානං, සච්චපාරමි පූරිය;
මෙත්තාය පාරමිං ගන්ත්වා, පත්තො සම්බොධිමුත්තමං.
‘‘ලාභාලාභෙ සුඛෙ දුක්ඛෙ, සම්මානෙ චාවමානනෙ [සම්මානෙ ච විමානනෙ (ක.) සම්මානනෙ විමානනෙ (ස්යා.)];
සබ්බත්ථ සමකො හුත්වා, පත්තො සම්බොධිමුත්තමං.
‘‘කොසජ්ජං භයතො දිස්වා, වීරියං චාපි ඛෙමතො;
ආරද්ධවීරියා හොථ, එසා බුද්ධානුසාසනී.
‘‘විවාදං භයතො දිස්වා, අවිවාදඤ්ච ඛෙමතො;
සමග්ගා සඛිලා හොථ, එසා බුද්ධානුසාසනී.
‘‘පමාදං භයතො දිස්වා, අප්පමාදඤ්ච ඛෙමතො;
භාවෙථට්ඨඞ්ගිකං මග්ගං, එසා බුද්ධානුසාසනී.
‘‘සමාගතා බහූ බුද්ධා, අරහන්තා [අරහන්තො (ස්යා.)] ච සබ්බසො;
සම්බුද්ධෙ අරහන්තෙ ච, වන්දමානා නමස්සථ.
‘‘එවං අචින්තියා බුද්ධා, බුද්ධධම්මා අචින්තියා;
අචින්තියෙ පසන්නානං, විපාකො හොති අචින්තියො’’’.
ඉත්ථං සුදං භගවා අත්තනො බුද්ධචරියං සම්භාවයමානො බුද්ධාපදානියං [බුද්ධචරියං (සී.) බුද්ධචරිතං (ස්යා.)] නාම ධම්මපරියායං අභාසිත්ථාති.
බුද්ධාපදානං සමත්තං.
2. පච්චෙකබුද්ධඅපදානං
අථ ¶ ¶ පච්චෙකබුද්ධාපදානං සුණාථ –
‘‘තථාගතං ¶ ජෙතවනෙ වසන්තං, අපුච්ඡි වෙදෙහමුනී නතඞ්ගො;
‘පච්චෙකබුද්ධා කිර නාම හොන්ති, භවන්ති තෙ හෙතුභි කෙහි වීර’ [ධීර (සී.) ධීරා (ස්යා.)].
‘‘තදාහ ¶ සබ්බඤ්ඤුවරො මහෙසී, ආනන්දභද්දං මධුරස්සරෙන;
‘යෙ පුබ්බබුද්ධෙසු [සබ්බබුද්ධෙසු (ස්යා. ක.)] කතාධිකාරා, අලද්ධමොක්ඛා ජිනසාසනෙසු.
‘‘‘තෙනෙව සංවෙගමුඛෙන ධීරා, විනාපි බුද්ධෙහි සුතික්ඛපඤ්ඤා;
ආරම්මණෙනාපි පරිත්තකෙන, පච්චෙකබොධිං අනුපාපුණන්ති.
‘‘‘සබ්බම්හි ලොකම්හි මමං ඨපෙත්වා, පච්චෙකබුද්ධෙහි සමොව නත්ථි;
තෙසං ඉමං වණ්ණපදෙසමත්තං, වක්ඛාමහං සාධු මහාමුනීනං.
‘‘‘සයමෙව ¶ බුද්ධානං මහාඉසීනං, සාධූනි වාක්යානි මධූව [මධුංව (සී.)] ඛුද්දං;
අනුත්තරං භෙසජං පත්ථයන්තා, සුණාථ සබ්බෙසු පසන්නචිත්තා.
‘‘‘පච්චෙකබුද්ධානං සමාගතානං, පරම්පරං බ්යාකරණානි යානි;
ආදීනවො යඤ්ච විරාගවත්ථුං, යථා ච බොධිං අනුපාපුණිංසු.
‘‘‘සරාගවත්ථූසු ¶ ¶ විරාගසඤ්ඤී, රත්තම්හි ලොකම්හි විරත්තචිත්තා;
හිත්වා පපඤ්චෙ ජිතඵන්දිතානි [විදිය ඵන්දිතානි (සී.) ජිතබන්ධිතානි (ක.)], තථෙව බොධිං අනුපාපුණිංසු.
‘‘‘සබ්බෙසු භූතෙසු නිධාය දණ්ඩං, අවිහෙඨයං අඤ්ඤතරම්පි තෙසං;
මෙත්තෙන චිත්තෙන හිතානුකම්පී, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘සබ්බෙසු භූතෙසු නිධාය දණ්ඩං, අවිහෙඨයං අඤ්ඤතරම්පි තෙසං;
න පුත්තමිච්ඡෙය්ය කුතො සහායං, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘සංසග්ගජාතස්ස ¶ භවන්ති ස්නෙහා, ස්නෙහන්වයං දුක්ඛමිදං පහොති;
ආදීනවං ස්නෙහජං පෙක්ඛමානො, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘මිත්තෙ සුහජ්ජෙ අනුකම්පමානො, හාපෙති අත්ථං පටිබද්ධචිත්තො;
එතං භයං සන්ථවෙ පෙක්ඛමානො, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘වංසො විසාලොව යථා විසත්තො, පුත්තෙසු දාරෙසු ච යා අපෙක්ඛා;
වංසෙ කළීරොව අසජ්ජමානො, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘මිගො අරඤ්ඤම්හි යථා අබද්ධො, යෙනිච්ඡකං ගච්ඡති ගොචරාය;
විඤ්ඤූ නරො සෙරිතං පෙක්ඛමානො, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘ආමන්තනා ¶ හොති සහායමජ්ඣෙ, වාසෙ ච [වාසෙ (සී. ස්යා.) සුත්තනිපාතෙපි ‘‘ච‘‘කාරො නත්ථි] ඨානෙ ගමනෙ චාරිකාය;
අනභිජ්ඣිතං සෙරිතං පෙක්ඛමානො, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘ඛිඩ්ඩා ¶ රතී හොති සහායමජ්ඣෙ, පුත්තෙසු පෙමං විපුලඤ්ච හොති;
පියවිප්පයොගං ¶ විජිගුච්ඡමානො, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘චාතුද්දිසො ¶ අප්පටිඝො ච හොති, සන්තුස්සමානො ඉතරීතරෙන;
පරිස්සයානං සහිතා අඡම්භී, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘දුස්සඞ්ගහා පබ්බජිතාපි එකෙ, අථො ගහට්ඨා ඝරමාවසන්තා;
අප්පොස්සුක්කො පරපුත්තෙසු හුත්වා, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘ඔරොපයිත්වා ගිහිබ්යඤ්ජනානි, සඤ්ඡින්නපත්තො යථා කොවිළාරො;
ඡෙත්වාන වීරො ගිහිබන්ධනානි, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘සචෙ ලභෙථ නිපකං සහායං, සද්ධිං චරං සාධුවිහාරිධීරං;
අභිභුය්ය සබ්බානි පරිස්සයානි, චරෙය්ය තෙනත්තමනො සතීමා.
‘‘‘නො ¶ චෙ ලභෙථ නිපකං සහායං, සද්ධිං චරං සාධුවිහාරිධීරං;
රාජාව රට්ඨං විජිතං පහාය, එකො චරෙ මාතඞ්ගරඤ්ඤෙව නාගො.
‘‘‘අද්ධා ¶ පසංසාම සහායසම්පදං, සෙට්ඨා සමා සෙවිතබ්බා සහායා;
එතෙ අලද්ධා අනවජ්ජභොජී, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘දිස්වා සුවණ්ණස්ස පභස්සරානි, කම්මාරපුත්තෙන සුනිට්ඨිතානි;
සඞ්ඝට්ටමානානි දුවෙ භුජස්මිං, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘එවං දුතීයෙන සහා මමස්ස, වාචාභිලාපො අභිසජ්ජනා වා;
එතං භයං ආයතිං පෙක්ඛමානො, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘කාමා ¶ හි චිත්රා මධුරා මනොරමා, විරූපරූපෙන මථෙන්ති චිත්තං;
ආදීනවං කාමගුණෙසු දිස්වා, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘ඊතී ¶ ච ගණ්ඩො ච උපද්දවො ච, රොගො ච සල්ලඤ්ච භයඤ්ච මෙතං;
එතං භයං කාමගුණෙසු දිස්වා, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘සීතඤ්ච උණ්හඤ්ච ඛුදං පිපාසං, වාතාතපෙ ඩංසසරීසපෙ [ඩංසසිරිංසපෙ (සී. ස්යා.)] ච;
සබ්බානිපෙතානි අභිබ්භවිත්වා [අභිසංභවිත්වා (සුත්තනිපාතෙ)], එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘නාගොව යූථානි විවජ්ජයිත්වා, සඤ්ජාතඛන්ධො පදුමී උළාරො;
යථාභිරන්තං විහරං අරඤ්ඤෙ, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘අට්ඨානතං ¶ සඞ්ගණිකාරතස්ස, යං ඵස්සයෙ [ඵුස්සයෙ (ස්යා.)] සාමයිකං විමුත්තිං;
ආදිච්චබන්ධුස්ස වචො නිසම්ම, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘දිට්ඨීවිසූකානි උපාතිවත්තො, පත්තො නියාමං පටිලද්ධමග්ගො;
උප්පන්නඤාණොම්හි අනඤ්ඤනෙය්යො, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘නිල්ලොලුපො ¶ ¶ නික්කුහො නිප්පිපාසො, නිම්මක්ඛ [නිම්මක්ඛො (ස්යා.)] නිද්ධන්තකසාවමොහො;
නිරාසයො [නිරාසාසො (ක.)] සබ්බලොකෙ භවිත්වා, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘පාපං සහායං පරිවජ්ජයෙථ, අනත්ථදස්සිං විසමෙ නිවිට්ඨං;
සයං න සෙවෙ පසුතං පමත්තං, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘බහුස්සුතං ධම්මධරං භජෙථ, මිත්තං උළාරං පටිභානවන්තං;
අඤ්ඤාය ¶ අත්ථානි විනෙය්ය කඞ්ඛං, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘ඛිඩ්ඩං රතිං කාමසුඛඤ්ච ලොකෙ, අනලඞ්කරිත්වා අනපෙක්ඛමානො;
විභූසට්ඨානා විරතො සච්චවාදී, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘පුත්තඤ්ච දාරං පිතරඤ්ච මාතරං, ධනානි ධඤ්ඤානි ච බන්ධවානි;
හිත්වාන කාමානි යථොධිකානි, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘සඞ්ගො ¶ ¶ එසො පරිත්තමෙත්ථ සොඛ්යං, අප්පස්සාදො දුක්ඛමෙවෙත්ථ භිය්යො;
ගළො [ගාහො (සී.) කණ්ඩො (ස්යා.) ගාළ්හො (ක.)] එසො ඉති ඤත්වා මතිමා, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘සන්දාලයිත්වාන සංයොජනානි, ජාලංව භෙත්වා සලිලම්බුචාරී;
අග්ගීව දඩ්ඪං අනිවත්තමානො, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘ඔක්ඛිත්තචක්ඛූ න ච පාදලොලො, ගුත්තින්ද්රියො රක්ඛිතමානසානො;
අනවස්සුතො අපරිඩය්හමානො, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘ඔහාරයිත්වා ගිහිබ්යඤ්ජනානි, සඤ්ඡන්නපත්තො යථා පාරිඡත්තො;
කාසායවත්ථො අභිනික්ඛමිත්වා, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘රසෙසු ගෙධං අකරං අලොලො, අනඤ්ඤපොසී සපදානචාරී;
කුලෙ කුලෙ අප්පටිබද්ධචිත්තො, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘පහාය ¶ පඤ්චාවරණානි චෙතසො, උපක්කිලෙසෙ බ්යපනුජ්ජ සබ්බෙ;
අනිස්සිතො ඡෙජ්ජ සිනෙහදොසං, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘විපිට්ඨිකත්වාන ¶ සුඛඤ්ච දුක්ඛං, පුබ්බෙව සොමනස්සදොමනස්සං;
ලද්ධානුපෙක්ඛං සමථං විසුද්ධං, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘ආරද්ධවීරියො ¶ පරමත්ථපත්තියා, අලීනචිත්තො අකුසීතවුත්ති;
දළ්හනික්කමො ථාමබලූපපන්නො, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘පටිසල්ලානං ඣානමරිඤ්චමානො, ධම්මෙසු නිච්චං අනුධම්මචාරී;
ආදීනවං සම්මසිතා භවෙසු, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘තණ්හක්ඛයං ¶ පත්ථයමප්පමත්තො, අනෙළමූගො සුතවා සතීමා;
සඞ්ඛාතධම්මො නියතො පධානවා, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘සීහොව ¶ සද්දෙසු අසන්තසන්තො, වාතොව ජාලම්හි අසජ්ජමානො;
පදුමංව තොයෙන අලිම්පමානො, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘සීහො යථා දාඨබලී පසය්හ, රාජා මිගානං අභිභුය්ය චාරී;
සෙවෙථ පන්තානි සෙනාසනානි, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘මෙත්තං උපෙක්ඛං කරුණං විමුත්තිං, ආසෙවමානො මුදිතඤ්ච කාලෙ;
සබ්බෙන ලොකෙන අවිරුජ්ඣමානො, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘රාගඤ්ච දොසඤ්ච පහාය මොහං, සන්දාලයිත්වාන සංයොජනානි;
අසන්තසං ජීවිතසඞ්ඛයම්හි, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘භජන්ති ¶ ¶ සෙවන්ති ච කාරණත්ථා, නික්කාරණා දුල්ලභා අජ්ජ මිත්තා;
අත්තත්ථපඤ්ඤා අසුචීමනුස්සා, එකො චරෙ ඛග්ගවිසාණකප්පො.
‘‘‘විසුද්ධසීලා ¶ සුවිසුද්ධපඤ්ඤා, සමාහිතා ජාගරියානුයුත්තා;
විපස්සකා ධම්මවිසෙසදස්සී, මග්ගඞ්ගබොජ්ඣඞ්ගගතෙ විජඤ්ඤා.
‘‘‘සුඤ්ඤප්පණිධිඤ්ච තථානිමිත්තං [සුඤ්ඤතප්පණීහිතඤ්චානිමිත්තං (සී.)], ආසෙවයිත්වා ජිනසාසනම්හි;
යෙ සාවකත්තං න වජන්ති ධීරා, භවන්ති පච්චෙකජිනා සයම්භූ.
‘‘‘මහන්තධම්මා බහුධම්මකායා, චිත්තිස්සරා සබ්බදුක්ඛොඝතිණ්ණා;
උදග්ගචිත්තා පරමත්ථදස්සී, සීහොපමා ඛග්ගවිසාණකප්පා.
‘‘‘සන්තින්ද්රියා සන්තමනා සමාධී, පච්චන්තසත්තෙසු පතිප්පචාරා [පච්චත්තගම්භීරමතප්පචාරා (සී.)];
දීපා පරත්ථ ඉධ විජ්ජලන්තා, පච්චෙකබුද්ධා සතතං හිතාමෙ.
‘‘‘පහීනසබ්බාවරණා ජනින්දා, ලොකප්පදීපා ඝනකඤ්චනාභා;
නිස්සංසයං ලොකසුදක්ඛිණෙය්යා, පච්චෙකබුද්ධා සතතප්පිතාමෙ.
‘‘‘පච්චෙකබුද්ධානං ¶ සුභාසිතානි, චරන්ති ලොකම්හි සදෙවකම්හි;
සුත්වා තථා යෙ න කරොන්ති බාලා, චරන්ති දුක්ඛෙසු පුනප්පුනං තෙ.
‘‘‘පච්චෙකබුද්ධානං ¶ සුභාසිතානි, මධුං යථා ඛුද්දමවස්සවන්තං;
සුත්වා තථා යෙ පටිපත්තියුත්තා, භවන්ති තෙ සච්චදසා සපඤ්ඤා’.
‘‘පච්චෙකබුද්ධෙහි ¶ ජිනෙහි භාසිතා, කථා [ගාථා (සී. ස්යා.)] උළාරා අභිනික්ඛමිත්වා;
තා සක්යසීහෙන නරුත්තමෙන, පකාසිතා ධම්මවිජානනත්ථං.
‘‘ලොකානුකම්පාය ¶ ඉමානි තෙසං, පච්චෙකබුද්ධාන විකුබ්බිතානි;
සංවෙගසඞ්ගමතිවඩ්ඪනත්ථං, සයම්භුසීහෙන පකාසිතානී’’ති.
පච්චෙකබුද්ධාපදානං සමත්තං.
3-1. සාරිපුත්තත්ථෙරඅපදානං
අථ ථෙරාපදානං සුණාථ –
‘‘හිමවන්තස්ස ¶ ¶ අවිදූරෙ, ලම්බකො නාම පබ්බතො;
අස්සමො සුකතො මය්හං, පණ්ණසාලා සුමාපිතා.
‘‘උත්තානකූලා නදිකා, සුපතිත්ථා මනොරමා;
සුසුද්ධපුළිනාකිණ්ණා, අවිදූරෙ මමස්සමං.
‘‘අසක්ඛරා අපබ්භාරා, සාදු අප්පටිගන්ධිකා;
සන්දතී නදිකා තත්ථ, සොභයන්තා මමස්සමං.
‘‘කුම්භීලා මකරා චෙත්ථ, සුසුමාරා [සුංසුමාරා (සී. ස්යා. )] ච කච්ඡපා;
චරන්ති නදියා තත්ථ, සොභයන්තා මමස්සමං.
‘‘පාඨීනා පාවුසා මච්ඡා, බලජා [වජලා (සී. ස්යා.) ජලජා (පී.)] මුඤ්ජරොහිතා;
වග්ගළා [වග්ගුලා (සී.) වග්ගුළා (ස්යා.) මග්ගුරා (ථෙරගාථා)] පපතායන්තා, සොභයන්ති [පපතායන්ති, සොභයන්තා (ක.)] මමස්සමං.
‘‘උභො ¶ කූලෙසු නදියා, පුප්ඵිනො ඵලිනො දුමා;
උභතො අභිලම්බන්තා, සොභයන්ති [අභිලම්බන්ති සොභයන්තා (ක.)] මමස්සමං.
‘‘අම්බා සාලා ච තිලකා, පාටලී සින්දුවාරකා [සින්දුවාරිකා (බහූසු)];
දිබ්බගන්ධා සම්පවන්ති, පුප්ඵිතා මම අස්සමෙ.
‘‘චම්පකා සළලා නීපා [නිම්බා (ක.)], නාගපුන්නාගකෙතකා;
දිබ්බගන්ධා සම්පවන්ති, පුප්ඵිතා මම අස්සමෙ.
‘‘අතිමුත්තා ¶ අසොකා ච, භගිනීමාලා ච පුප්ඵිතා;
අඞ්කොලා බිම්බිජාලා [බිම්බජාලා (ක.)] ච, පුප්ඵිතා මම අස්සමෙ.
‘‘කෙතකා ¶ කන්දලි [කදලී (ස්යා.)] චෙව, ගොධුකා තිණසූලිකා;
දිබ්බගන්ධං සම්පවන්තා, සොභයන්ති මමස්සමං.
‘‘කණිකාරා ¶ කණ්ණිකා ච, අසනා අජ්ජුනා බහූ;
දිබ්බගන්ධං සම්පවන්තා, සොභයන්ති මමස්සමං.
‘‘පුන්නාගා ගිරිපුන්නාගා, කොවිළාරා ච පුප්ඵිතා;
දිබ්බගන්ධං සම්පවන්තා, සොභයන්ති මමස්සමං.
‘‘උද්ධාලකා ච කුටජා, කදම්බා වකුලා බහූ;
දිබ්බගන්ධං සම්පවන්තා, සොභයන්ති මමස්සමං.
‘‘ආළකා ඉසිමුග්ගා ච, කදලිමාතුලුඞ්ගියො;
ගන්ධොදකෙන සංවඩ්ඪා, ඵලානි ධාරයන්ති තෙ.
‘‘අඤ්ඤෙ පුප්ඵන්ති පදුමා, අඤ්ඤෙ ජායන්ති කෙසරී;
අඤ්ඤෙ ඔපුප්ඵා පදුමා, පුප්ඵිතා තළාකෙ තදා.
‘‘ගබ්භං ගණ්හන්ති පදුමා, නිද්ධාවන්ති මුලාළියො;
සිංඝාටිපත්තමාකිණ්ණා, සොභන්ති තළාකෙ තදා.
‘‘නයිතා අම්බගන්ධී ච, උත්තලී බන්ධුජීවකා;
දිබ්බගන්ධා සම්පවන්ති, පුප්ඵිතා තළාකෙ තදා.
‘‘පාඨීනා පාවුසා මච්ඡා, බලජා මුඤ්ජරොහිතා;
සංගුලා මග්ගුරා [මඞ්ගුරා (සී. ක.)] චෙව, වසන්ති තළාකෙ තදා.
‘‘කුම්භීලා ¶ ¶ සුසුමාරා ච, තන්තිගාහා ච රක්ඛසා;
ඔගුහා [ඔගාහා (ස්යා.)] අජගරා ච, වසන්ති තළාකෙ තදා.
‘‘පාරෙවතා රවිහංසා, චක්කවාකා නදීචරා;
කොකිලා සුකසාළිකා, උපජීවන්ති තං සරං.
‘‘කුක්කුත්ථකා කුළීරකා, වනෙ පොක්ඛරසාතකා;
දින්දිභා සුවපොතා ච, උපජීවන්ති තං සරං.
‘‘හංසා ¶ කොඤ්චා මයූරා ච, කොකිලා තම්බචූළකා [තම්බචූළිකා (සී.)];
පම්පකා ජීවංජීවා ච, උපජීවන්ති තං සරං.
‘‘කොසිකා පොට්ඨසීසා ච, කුරරා සෙනකා බහූ;
මහාකාළා ච සකුණා, උපජීවන්ති තං සරං.
‘‘පසදා ච වරාහා ච, චමරා ගණ්ඩකා බහූ [වකා භෙරණ්ඩකා බහූ (සී. ස්යා.)];
රොහිච්චා සුකපොතා [සුත්තපොතා (ස්යා.)] ච, උපජීවන්ති තං සරං.
‘‘සීහබ්යග්ඝා ¶ ච දීපී ච, අච්ඡකොකතරච්ඡකා;
තිධා පභින්නමාතඞ්ගා, උපජීවන්ති තං සරං.
‘‘කින්නරා වානරා චෙව, අථොපි වනකම්මිකා;
චෙතා ච ලුද්දකා චෙව, උපජීවන්ති තං සරං.
‘‘තින්දුකානි පියාලානි, මධුකා කාසුමාරයො [කාසමාරියො (ස්යා.)];
ධුවං ඵලානි ධාරෙන්ති, අවිදූරෙ මමස්සමං.
‘‘කොසම්බා [කොසුම්භා (සී. ස්යා.)] සළලා නිම්බා [සළලා නීපා (සී. ස්යා.) පනසා අම්බා (?)], සාදුඵලසමායුතා;
ධුවං ඵලානි ධාරෙන්ති, අවිදූරෙ මමස්සමං.
‘‘හරීතකා ¶ ආමලකා, අම්බජම්බුවිභීතකා;
කොලා භල්ලාතකා බිල්ලා, ඵලානි ධාරයන්ති තෙ.
‘‘ආලුවා ච කළම්බා ච, බිළාලීතක්කළානි ච;
ජීවකා සුතකා චෙව, බහුකා මම අස්සමෙ.
‘‘අස්සමස්සාවිදූරම්හි, තළාකාසුං සුනිම්මිතා;
අච්ඡොදකා සීතජලා, සුපතිත්ථා මනොරමා.
‘‘පදුමුප්පලසඤ්ඡන්නා ¶ , පුණ්ඩරීකසමායුතා;
මන්දාලකෙහි සඤ්ඡන්නා, දිබ්බගන්ධො පවායති.
‘‘එවං සබ්බඞ්ගසම්පන්නෙ, පුප්ඵිතෙ ඵලිතෙ වනෙ;
සුකතෙ අස්සමෙ රම්මෙ, විහරාමි අහං තදා.
‘‘සීලවා වතසම්පන්නො [වත්තසම්පන්නො (ස්යා.)], ඣායී ඣානරතො සදා;
පඤ්චාභිඤ්ඤාබලප්පත්තො, සුරුචි නාම තාපසො.
‘‘චතුවීසසහස්සානි, සිස්සා මය්හං උපට්ඨහු;
සබ්බෙව බ්රාහ්මණා එතෙ, ජාතිමන්තො යසස්සිනො.
‘‘ලක්ඛණෙ ඉතිහාසෙ ච, සනිඝණ්ටුසකෙටුභෙ;
පදකා වෙය්යාකරණා, සධම්මෙ පාරමිං ගතා.
‘‘උප්පාතෙසු ¶ නිමිත්තෙසු, ලක්ඛණෙසු ච කොවිදා;
පථබ්යා භූමන්තලික්ඛෙ, මම සිස්සා සුසික්ඛිතා.
‘‘අප්පිච්ඡා නිපකා එතෙ, අප්පාහාරා අලොලුපා;
ලාභාලාභෙන සන්තුට්ඨා, පරිවාරෙන්ති මං සදා.
‘‘ඣායී ¶ ¶ ඣානරතා ධීරා, සන්තචිත්තා සමාහිතා;
ආකිඤ්චඤ්ඤං පත්ථයන්තා, පරිවාරෙන්ති මං සදා.
‘‘අභිඤ්ඤාපාරමිප්පත්තා, පෙත්තිකෙ ගොචරෙ රතා;
අන්තලික්ඛචරා ධීරා, පරිවාරෙන්ති මං සදා.
‘‘සංවුතා ඡසු ද්වාරෙසු, අනෙජා රක්ඛිතින්ද්රියා;
අසංසට්ඨා ච තෙ ධීරා, මම සිස්සා දුරාසදා.
‘‘පල්ලඞ්කෙන නිසජ්ජාය, ඨානචඞ්කමනෙන ච;
වීතිනාමෙන්ති තෙ රත්තිං, මම සිස්සා දුරාසදා.
‘‘රජනීයෙ න රජ්ජන්ති, දුස්සනීයෙ න දුස්සරෙ;
මොහනීයෙ න මුය්හන්ති, මම සිස්සා දුරාසදා.
‘‘ඉද්ධිං වීමංසමානා තෙ, වත්තන්ති නිච්චකාලිකං;
පථවිං [පඨවිං (සී. ස්යා.)] තෙ පකම්පෙන්ති, සාරම්භෙන දුරාසදා.
‘‘කීළමානා ච තෙ සිස්සා, කීළන්ති ඣානකීළිතං;
ජම්බුතො ඵලමානෙන්ති, මම සිස්සා දුරාසදා.
‘‘අඤ්ඤෙ ¶ ගච්ඡන්ති ගොයානං, අඤ්ඤෙ පුබ්බවිදෙහකං [පුබ්බවිදෙහනං (ස්යා. ක.)];
අඤ්ඤෙ ච උත්තරකුරුං, එසනාය දුරාසදා.
‘‘පුරතො පෙසෙන්ති ඛාරිං, පච්ඡතො ච වජන්ති තෙ;
චතුවීසසහස්සෙහි, ඡාදිතං හොති අම්බරං.
‘‘අග්ගිපාකී අනග්ගී ච, දන්තොදුක්ඛලිකාපි ච;
අස්මෙන කොට්ටිතා කෙචි, පවත්තඵලභොජනා.
‘‘උදකොරොහණා ¶ කෙචි, සායං පාතො සුචීරතා;
තොයාභිසෙචනකරා, මම සිස්සා දුරාසදා.
‘‘පරූළ්හකච්ඡනඛලොමා, පඞ්කදන්තා රජස්සිරා;
ගන්ධිතා සීලගන්ධෙන, මම සිස්සා දුරාසදා.
‘‘පාතොව ¶ සන්නිපතිත්වා, ජටිලා උග්ගතාපනා;
ලාභාලාභං පකිත්තෙත්වා, ගච්ඡන්ති අම්බරෙ තදා.
‘‘එතෙසං පක්කමන්තානං, මහාසද්දො පවත්තති;
අජිනචම්මසද්දෙන, මුදිතා හොන්ති දෙවතා.
‘‘දිසොදිසං ¶ පක්කමන්ති, අන්තලික්ඛචරා ඉසී;
සකෙ බලෙනුපත්ථද්ධා, තෙ ගච්ඡන්ති යදිච්ඡකං.
‘‘පථවීකම්පකා එතෙ, සබ්බෙව නභචාරිනො;
උග්ගතෙජා දුප්පසහා, සාගරොව අඛොභියා.
‘‘ඨානචඞ්කමිනො කෙචි, කෙචි නෙසජ්ජිකා ඉසී;
පවත්තභොජනා කෙචි, මම සිස්සා දුරාසදා.
‘‘මෙත්තාවිහාරිනො එතෙ, හිතෙසී සබ්බපාණිනං;
අනත්තුක්කංසකා සබ්බෙ, න තෙ වම්භෙන්ති කස්සචි.
‘‘සීහරාජාවසම්භීතා, ගජරාජාව ථාමවා;
දුරාසදා බ්යග්ඝාරිව, ආගච්ඡන්ති මමන්තිකෙ.
‘‘විජ්ජාධරා දෙවතා ච, නාගගන්ධබ්බරක්ඛසා;
කුම්භණ්ඩා දානවා ගරුළා, උපජීවන්ති තං සරං.
‘‘තෙ ¶ ¶ ජටාඛාරිභරිතා, අජිනුත්තරවාසනා;
අන්තලික්ඛචරා සබ්බෙ, උපජීවන්ති තං සරං.
‘‘සදානුච්ඡවිකා [තදානුච්ඡවිකා (ස්යා. ක.)] එතෙ, අඤ්ඤමඤ්ඤං සගාරවා;
චතුබ්බීසසහස්සානං, ඛිපිතසද්දො න විජ්ජති.
‘‘පාදෙ පාදං නික්ඛිපන්තා, අප්පසද්දා සුසංවුතා;
උපසඞ්කම්ම සබ්බෙව [සබ්බෙ තෙ (ස්යා.)], සිරසා වන්දරෙ මමං.
‘‘තෙහි සිස්සෙහි පරිවුතො, සන්තෙහි ච තපස්සිභි;
වසාමි අස්සමෙ තත්ථ, ඣායී ඣානරතො අහං.
‘‘ඉසීනං සීලගන්ධෙන, පුප්ඵගන්ධෙන චූභයං;
ඵලීනං ඵලගන්ධෙන, ගන්ධිතො හොති අස්සමො.
‘‘රත්තින්දිවං න ජානාමි, අරති මෙ න විජ්ජති;
සකෙ සිස්සෙ ඔවදන්තො, භිය්යො හාසං ලභාමහං.
‘‘පුප්ඵානං පුප්ඵමානානං, ඵලානඤ්ච විපච්චතං;
දිබ්බගන්ධා පවායන්ති, සොභයන්තා මමස්සමං.
‘‘සමාධිම්හා ¶ වුට්ඨහිත්වා, ආතාපී නිපකො අහං;
ඛාරිභාරං ගහෙත්වාන, වනං අජ්ඣොගහිං අහං.
‘‘උප්පාතෙ ¶ සුපිනෙ චාපි, ලක්ඛණෙසු සුසික්ඛිතො;
පවත්තමානං [වත්තමානං (ක.)] මන්තපදං, ධාරයාමි අහං තදා.
‘‘අනොමදස්සී භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
විවෙකකාමො සම්බුද්ධො, හිමවන්තමුපාගමි.
‘‘අජ්ඣොගාහෙත්වා ¶ හිමවන්තං, අග්ගො කාරුණිකො මුනි;
පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වාන, නිසීදි පුරිසුත්තමො.
‘‘තමද්දසාහං සම්බුද්ධං, සප්පභාසං මනොරමං;
ඉන්දීවරංව ජලිතං, ආදිත්තංව හුතාසනං.
‘‘ජලන්තං දීපරුක්ඛංව, විජ්ජුතං ගගණෙ යථා;
සුඵුල්ලං සාලරාජංව, අද්දසං ලොකනායකං.
‘‘අයං ¶ නාගො මහාවීරො, දුක්ඛස්සන්තකරො මුනි;
ඉමං දස්සනමාගම්ම, සබ්බදුක්ඛා පමුච්චරෙ.
‘‘දිස්වානාහං දෙවදෙවං, ලක්ඛණං උපධාරයිං;
බුද්ධො නු ඛො න වා බුද්ධො, හන්ද පස්සාමි චක්ඛුමං.
‘‘සහස්සාරානි චක්කානි, දිස්සන්ති චරණුත්තමෙ;
ලක්ඛණානිස්ස දිස්වාන, නිට්ඨං ගච්ඡිං තථාගතෙ.
‘‘සම්මජ්ජනිං ගහෙත්වාන, සම්මජ්ජිත්වානහං තදා;
අථ පුප්ඵෙ සමානෙත්වා, බුද්ධසෙට්ඨං අපූජයිං.
‘‘පූජයිත්වාන තං බුද්ධං, ඔඝතිණ්ණමනාසවං;
එකංසං අජිනං කත්වා, නමස්සිං ලොකනායකං.
‘‘යෙන ඤාණෙන සම්බුද්ධො, විහරති [විහරිත්ථ (සී.), විහරෙති (ක.)] අනාසවො;
තං ඤාණං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘සමුද්ධරසිමං [සමුද්ධරයිමං (ස්යා.)] ලොකං, සයම්භූ අමිතොදය;
තව දස්සනමාගම්ම, කඞ්ඛාසොතං තරන්ති තෙ.
‘‘‘තුවං ¶ සත්ථා ච කෙතු ච, ධජො යූපො ච පාණිනං;
පරායණො [පරායනො (ස්යා. ක.)] පතිට්ඨා ච, දීපො ච ද්විපදුත්තමො.
‘‘‘සක්කා සමුද්දෙ උදකං, පමෙතුං ආළ්හකෙන වා;
න ත්වෙව තව සබ්බඤ්ඤු, ඤාණං සක්කා පමෙතවෙ.
‘‘‘ධාරෙතුං ¶ පථවිං සක්කා, ඨපෙත්වා තුලමණ්ඩලෙ;
න ත්වෙව තව සබ්බඤ්ඤු, ඤාණං සක්කා ධරෙතවෙ.
‘‘‘ආකාසො ¶ මිනිතුං සක්කා, රජ්ජුයා අඞ්ගුලෙන වා;
න ත්වෙව තව සබ්බඤ්ඤු, ඤාණං සක්කා පමෙතවෙ.
‘‘‘මහාසමුද්දෙ උදකං, පථවී චාඛිලා ජටං [පථවිං චාඛිලඤ්ජහෙ (ස්යා.)];
බුද්ධඤාණං උපාදාය, උපමාතො න යුජ්ජරෙ.
‘‘‘සදෙවකස්ස ලොකස්ස, චිත්තං යෙසං පවත්තති;
අන්තොජාලීකතා [අන්තොජාලගතා (පී.)] එතෙ, තව ඤාණම්හි චක්ඛුම.
‘‘‘යෙන ¶ ඤාණෙන පත්තොසි, කෙවලං බොධිමුත්තමං;
තෙන ඤාණෙන සබ්බඤ්ඤු, මද්දසී පරතිත්ථියෙ’.
‘‘ඉමා ගාථා ථවිත්වාන, සුරුචි නාම තාපසො;
අජිනං පත්ථරිත්වාන, පථවියං නිසීදි සො.
‘‘චුල්ලාසීතිසහස්සානි, අජ්ඣොගාළ්හො මහණ්ණවෙ;
අච්චුගතො තාවදෙව, ගිරිරාජා පවුච්චති.
‘‘තාව අච්චුග්ගතො නෙරු, ආයතො විත්ථතො ච සො;
චුණ්ණිතො අණුභෙදෙන, කොටිසතසහස්සසො [සහස්සියො (ස්යා. ක.)].
‘‘ලක්ඛෙ ¶ ඨපියමානම්හි, පරික්ඛයමගච්ඡථ;
න ත්වෙව තව සබ්බඤ්ඤු, ඤාණං සක්කා පමෙතවෙ.
‘‘සුඛුමච්ඡිකෙන ජාලෙන, උදකං යො පරික්ඛිපෙ;
යෙ කෙචි උදකෙ පාණා, අන්තොජාලීකතා සියුං.
‘‘තථෙව හි මහාවීර, යෙ කෙචි පුථුතිත්ථියා;
දිට්ඨිගහනපක්ඛන්දා [පක්ඛන්තා (සී. ස්යා.)], පරාමාසෙන මොහිතා.
‘‘තව සුද්ධෙන ඤාණෙන, අනාවරණදස්සිනා;
අන්තොජාලීකතා එතෙ, ඤාණං තෙ නාතිවත්තරෙ.
‘‘භගවා තම්හි සමයෙ, අනොමදස්සී මහායසො;
වුට්ඨහිත්වා සමාධිම්හා, දිසං ඔලොකයී ජිනො.
‘‘අනොමදස්සිමුනිනො, නිසභො නාම සාවකො;
පරිවුතො සතසහස්සෙහි, සන්තචිත්තෙහි තාදිභි.
‘‘ඛීණාසවෙහි ¶ සුද්ධෙහි, ඡළභිඤ්ඤෙහි ඣායිභි;
චිත්තමඤ්ඤාය බුද්ධස්ස, උපෙසි ලොකනායකං.
‘‘අන්තලික්ඛෙ ඨිතා තත්ථ, පදක්ඛිණමකංසු තෙ;
නමස්සන්තා පඤ්ජලිකා, ඔතරුං [ඔරුහුං (ස්යා.)] බුද්ධසන්තිකෙ.
‘‘අනොමදස්සී භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසිදිත්වා, සිතං පාතුකරී ජිනො.
‘‘වරුණො ¶ නාමුපට්ඨාකො, අනොමදස්සිස්ස සත්ථුනො;
එකංසං චීවරං කත්වා, අපුච්ඡි ලොකනායකං.
‘‘‘කො ¶ ¶ නු ඛො භගවා හෙතු, සිතකම්මස්ස සත්ථුනො;
න හි බුද්ධා අහෙතූහි, සිතං පාතුකරොන්ති තෙ’.
‘‘අනොමදස්සී භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
භික්ඛුමජ්ඣෙ නිසීදිත්වා, ඉමං ගාථං අභාසථ.
‘‘‘යො මං පුප්ඵෙන පූජෙසි, ඤාණඤ්චාපි අනුත්ථවි;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණොථ මම භාසතො.
‘‘‘බුද්ධස්ස ගිරමඤ්ඤාය, සබ්බෙ දෙවා සමාගතා;
සද්ධම්මං සොතුකාමා තෙ, සම්බුද්ධමුපසඞ්කමුං.
‘‘‘දසසු ලොකධාතූසු, දෙවකායා මහිද්ධිකා;
සද්ධම්මං සොතුකාමා තෙ, සම්බුද්ධමුපසඞ්කමුං.
‘‘‘හත්ථී අස්සා රථා පත්තී, සෙනා ච චතුරඞ්ගිනී;
පරිවාරෙස්සන්තිමං නිච්චං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘‘සට්ඨිතූරියසහස්සානි, භෙරියො සමලඞ්කතා;
උපට්ඨිස්සන්තිමං නිච්චං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘‘සොළසිත්ථිසහස්සානි, නාරියො සමලඞ්කතා;
විචිත්තවත්ථාභරණා, ආමුත්තමණිකුණ්ඩලා.
‘‘‘අළාරපම්හා හසුලා, සුසඤ්ඤා තනුමජ්ඣිමා;
පරිවාරෙස්සන්තිමං නිච්චං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘‘කප්පසතසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
සහස්සක්ඛත්තුං චක්කවත්තී, රාජා රට්ඨෙ භවිස්සති.
‘‘‘සහස්සක්ඛත්තුං ¶ ¶ දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං [අසඞ්ඛයං (ස්යා. ක.) එවමුපරිපි].
‘‘‘පච්ඡිමෙ භවසම්පත්තෙ [පච්ඡිමභවෙ සම්පත්තෙ (සී.)], මනුස්සත්තං ගමිස්සති;
බ්රාහ්මණී සාරියා නාම, ධාරයිස්සති කුච්ඡිනා.
‘‘‘මාතුයා ¶ නාමගොත්තෙන, පඤ්ඤායිස්සතියං නරො;
සාරිපුත්තොති නාමෙන, තික්ඛපඤ්ඤො භවිස්සති.
‘‘‘අසීතිකොටී ඡඩ්ඩෙත්වා, පබ්බජිස්සතිකිඤ්චනො;
ගවෙසන්තො සන්තිපදං, චරිස්සති මහිං ඉමං.
‘‘‘අප්පරිමෙය්යෙ ඉතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
සාරිපුත්තොති නාමෙන, හෙස්සති අග්ගසාවකො.
‘‘‘අයං ¶ භාගීරථී [භාගීරසී (ස්යා. ක.)] ගඞ්ගා, හිමවන්තා පභාවිතා;
මහාසමුද්දමප්පෙති, තප්පයන්තී මහොදධිං [මහොදධී (?) ගඞ්ගාදිමහානදියොති අත්ථො].
‘‘‘තථෙවායං සාරිපුත්තො, සකෙ තීසු විසාරදො;
පඤ්ඤාය පාරමිං ගන්ත්වා, තප්පයිස්සති පාණිනෙ [පාණිනො (සී. ස්යා.)].
‘‘‘හිමවන්තමුපාදාය, සාගරඤ්ච මහොදධිං;
එත්ථන්තරෙ යං පුලිනං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘‘තම්පි සක්කා අසෙසෙන, සඞ්ඛාතුං ගණනා යථා;
න ත්වෙව සාරිපුත්තස්ස, පඤ්ඤායන්තො භවිස්සති.
‘‘‘ලක්ඛෙ ¶ ඨපියමානම්හි, ඛීයෙ ගඞ්ගාය වාලුකා;
න ත්වෙව සාරිපුත්තස්ස, පඤ්ඤායන්තො භවිස්සති.
‘‘‘මහාසමුද්දෙ ඌමියො, ගණනාතො අසඞ්ඛියා;
තථෙව සාරිපුත්තස්ස, පඤ්ඤායන්තො න හෙස්සති.
‘‘‘ආරාධයිත්වා සම්බුද්ධං, ගොතමං සක්යපුඞ්ගවං;
පඤ්ඤාය පාරමිං ගන්ත්වා, හෙස්සති අග්ගසාවකො.
‘‘‘පවත්තිතං ධම්මචක්කං, සක්යපුත්තෙන තාදිනා;
අනුවත්තෙස්සති සම්මා, වස්සෙන්තො ධම්මවුට්ඨියො.
‘‘‘සබ්බමෙතං ¶ අභිඤ්ඤාය, ගොතමො සක්යපුඞ්ගවො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, අග්ගට්ඨානෙ ඨපෙස්සති’.
‘‘අහො ¶ මෙ සුකතං කම්මං, අනොමදස්සිස්ස සත්ථුනො;
යස්සාහං කාරං [යස්සාධිකාරං (ස්යා.)] කත්වාන, සබ්බත්ථ පාරමිං ගතො.
‘‘අපරිමෙය්යෙ කතං කම්මං, ඵලං දස්සෙසි මෙ ඉධ;
සුමුත්තො සරවෙගොව, කිලෙසෙ ඣාපයිං අහං.
‘‘අසඞ්ඛතං ගවෙසන්තො, නිබ්බානං අචලං පදං;
විචිනං තිත්ථියෙ සබ්බෙ, එසාහං සංසරිං භවෙ.
‘‘යථාපි බ්යාධිතො පොසො, පරියෙසෙය්ය ඔසධං;
විචිනෙය්ය වනං [ධනං (ස්යා. ක.)] සබ්බං, බ්යාධිතො පරිමුත්තියා.
‘‘අසඞ්ඛතං ගවෙසන්තො, නිබ්බානං අමතං පදං;
අබ්බොකිණ්ණං [අබ්බොච්ඡින්නං (අට්ඨ.)] පඤ්චසතං, පබ්බජිං ඉසිපබ්බජං.
‘‘ජටාභාරෙන ¶ භරිතො, අජිනුත්තරනිවාසනො;
අභිඤ්ඤාපාරමිං ගන්ත්වා, බ්රහ්මලොකං අගච්ඡිහං.
‘‘නත්ථි ¶ බාහිරකෙ සුද්ධි, ඨපෙත්වා ජිනසාසනං;
යෙ කෙචි බුද්ධිමා සත්තා, සුජ්ඣන්ති ජිනසාසනෙ.
‘‘අත්තකාරමයං [අත්ථකාරමයං (ක.)] එතං, නයිදං ඉතිහීතිහං;
අසඞ්ඛතං ගවෙසන්තො, කුතිත්ථෙ [කුතිත්ථං (සී. ස්යා.)] සඤ්චරිං අහං.
‘‘යථා සාරත්ථිකො පොසො, කදලිං ඡෙත්වාන ඵාලයෙ;
න තත්ථ සාරං වින්දෙය්ය, සාරෙන රිත්තකො හි සො.
‘‘තථෙව තිත්ථියා ලොකෙ, නානාදිට්ඨී බහුජ්ජනා;
අසඞ්ඛතෙන රිත්තාසෙ, සාරෙන කදලී යථා.
‘‘පච්ඡිමෙ භවසම්පත්තෙ, බ්රහ්මබන්ධු අහොසහං;
මහාභොගං ඡඩ්ඩෙත්වාන, පබ්බජිං අනගාරියං.
පඨමභාණවාරං.
‘‘අජ්ඣායකො මන්තධරො, තිණ්ණං වෙදාන පාරගූ;
බ්රාහ්මණො සඤ්චයො [සඤ්ජයො (සී. ස්යා. පී.)] නාම, තස්ස මූලෙ වසාමහං.
‘‘සාවකො ¶ තෙ මහාවීර, අස්සජි නාම බ්රාහ්මණො;
දුරාසදො උග්ගතෙජො, පිණ්ඩාය චරතී තදා.
‘‘තමද්දසාසිං ¶ සප්පඤ්ඤං, මුනිං මොනෙ සමාහිතං;
සන්තචිත්තං මහානාගං, සුඵුල්ලං පදුමං යථා.
‘‘දිස්වා ¶ මෙ චිත්තමුප්පජ්ජි, සුදන්තං සුද්ධමානසං;
උසභං පවරං වීරං, අරහායං භවිස්සති.
‘‘පාසාදිකො ඉරියති, අභිරූපො සුසංවුතො;
උත්තමෙ දමථෙ දන්තො, අමතදස්සී භවිස්සති.
‘‘යංනූනාහං උත්තමත්ථං, පුච්ඡෙය්යං තුට්ඨමානසං;
සො මෙ පුට්ඨො කථෙස්සති, පටිපුච්ඡාමහං තදා.
‘‘පිණ්ඩපාතං [පිණ්ඩචාරං (ස්යා.)] චරන්තස්ස, පච්ඡතො අගමාසහං;
ඔකාසං පටිමානෙන්තො, පුච්ඡිතුං අමතං පදං.
‘‘වීථින්තරෙ අනුප්පත්තං, උපගන්ත්වාන පුච්ඡහං;
‘කථං ගොත්තොසි ත්වං වීර, කස්ස සිස්සොසි මාරිස’.
‘‘සො මෙ පුට්ඨො වියාකාසි, අසම්භීතොව කෙසරී;
‘බුද්ධො ලොකෙ සමුප්පන්නො, තස්ස සිස්සොම්හි ආවුසො’.
‘‘‘කීදිසං ¶ තෙ මහාවීර, අනුජාත මහායස;
බුද්ධස්ස සාසනං ධම්මං, සාධු මෙ කථයස්සු භො’.
‘‘සො මෙ පුට්ඨො කථී සබ්බං, ගම්භීරං නිපුණං පදං;
තණ්හාසල්ලස්ස හන්තාරං, සබ්බදුක්ඛාපනූදනං.
‘‘‘යෙ ධම්මා හෙතුප්පභවා, තෙසං හෙතුං තථාගතො ආහ;
තෙසඤ්ච යො නිරොධො, එවං වාදී මහාසමණො’.
‘‘සොහං විස්සජ්ජිතෙ පඤ්හෙ, පඨමං ඵලමජ්ඣගං;
විරජො විමලො ආසිං, සුත්වාන ජිනසාසනං.
‘‘සුත්වාන ¶ මුනිනො වාක්යං, පස්සිත්වා ධම්මමුත්තමං;
පරියොගාළ්හසද්ධම්මො, ඉමං ගාථමභාසහං.
‘‘‘එසෙව ¶ ධම්මො යදි තාවදෙව, පච්චබ්යථපදමසොකං;
අදිට්ඨං අබ්භතීතං, බහුකෙහි කප්පනහුතෙහි’.
‘‘ස්වාහං ධම්මං ගවෙසන්තො, කුතිත්ථෙ සඤ්චරිං අහං;
සො මෙ අත්ථො අනුප්පත්තො, කාලො මෙ නප්පමජ්ජිතුං.
‘‘තොසිතොහං ¶ අස්සජිනා, පත්වාන අචලං පදං;
සහායකං ගවෙසන්තො, අස්සමං අගමාසහං.
‘‘දූරතොව මමං දිස්වා, සහායො මෙ සුසික්ඛිතො;
ඉරියාපථසම්පන්නො [ඉරියාපථං මමං දිස්වා (ක.)], ඉදං වචනමබ්රවි.
‘‘‘පසන්නමුඛනෙත්තොසි, මුනිභාවොව දිස්සති;
අමතාධිගතො කච්චි, නිබ්බානමච්චුතං පදං.
‘‘‘සුභානුරූපො ආයාසි, ආනෙඤ්ජකාරිතො විය;
දන්තොව දන්තදමථො [දන්තොවුත්තමදමථො (සී.) දන්තොව දන්ත දමථෙ (ස්යා.)], උපසන්තොසි බ්රාහ්මණ.
‘‘‘අමතං මයාධිගතං, සොකසල්ලාපනූදනං;
ත්වම්පි තං අධිගච්ඡෙසි [අධිගච්ඡාහි (සී.), අධිගච්ඡෙහි (ස්යා.), අධිගතොසි (?)], ගච්ඡාම බුද්ධසන්තිකං’.
‘‘සාධූති සො පටිස්සුත්වා, සහායො මෙ සුසික්ඛිතො;
හත්ථෙන හත්ථං ගණ්හිත්වා, උපගම්ම [උපාගමි (සී.), උපාගම්ම (ස්යා.)] තවන්තිකං.
‘‘උභොපි පබ්බජිස්සාම, සක්යපුත්ත තවන්තිකෙ;
තව සාසනමාගම්ම, විහරාම අනාසවා.
‘‘කොලිතො ¶ ඉද්ධියා සෙට්ඨො, අහං පඤ්ඤාය පාරගො;
උභොව එකතො හුත්වා, සාසනං සොභයාමසෙ.
‘‘අපරියොසිතසඞ්කප්පො ¶ , කුතිත්ථෙ සඤ්චරිං අහං;
තව දස්සනමාගම්ම, සඞ්කප්පො පූරිතො මම.
‘‘පථවියං පතිට්ඨාය, පුප්ඵන්ති සමයෙ දුමා;
දිබ්බගන්ධා සම්පවන්ති, තොසෙන්ති සබ්බපාණිනං.
‘‘තථෙවාහං මහාවීර, සක්යපුත්ත මහායස;
සාසනෙ තෙ පතිට්ඨාය, සමයෙසාමි පුප්ඵිතුං.
‘‘විමුත්තිපුප්ඵං ¶ එසන්තො, භවසංසාරමොචනං;
විමුත්තිපුප්ඵලාභෙන, තොසෙමි සබ්බපාණිනං.
‘‘යාවතා බුද්ධඛෙත්තම්හි, ඨපෙත්වාන මහාමුනිං;
පඤ්ඤාය සදිසො නත්ථි, තව පුත්තස්ස චක්ඛුම.
‘‘සුවිනීතා ච තෙ සිස්සා, පරිසා ච සුසික්ඛිතා;
උත්තමෙ දමථෙ දන්තා, පරිවාරෙන්ති තං සදා.
‘‘ඣායී ¶ ඣානරතා ධීරා, සන්තචිත්තා සමාහිතා;
මුනී මොනෙය්යසම්පන්නා, පරිවාරෙන්ති තං සදා.
‘‘අප්පිච්ඡා නිපකා ධීරා, අප්පාහාරා අලොලුපා;
ලාභාලාභෙන සන්තුට්ඨා, පරිවාරෙන්ති තං සදා.
‘‘ආරඤ්ඤිකා ධුතරතා, ඣායිනො ලූඛචීවරා;
විවෙකාභිරතා ධීරා, පරිවාරෙන්ති තං සදා.
‘‘පටිපන්නා ¶ ඵලට්ඨා ච, සෙඛා ඵලසමඞ්ගිනො;
ආසීසකා [ආසිංසකා (සී. ස්යා.)] උත්තමත්ථං, පරිවාරෙන්ති තං සදා.
‘‘සොතාපන්නා ච විමලා, සකදාගාමිනො ච යෙ;
අනාගාමී ච අරහා, පරිවාරෙන්ති තං සදා.
‘‘සතිපට්ඨානකුසලා, බොජ්ඣඞ්ගභාවනාරතා;
සාවකා තෙ බහූ සබ්බෙ, පරිවාරෙන්ති තං සදා.
‘‘ඉද්ධිපාදෙසු කුසලා, සමාධිභාවනාරතා;
සම්මප්පධානානුයුත්තා, පරිවාරෙන්ති තං සදා.
‘‘තෙවිජ්ජා ඡළභිඤ්ඤා ච, ඉද්ධියා පාරමිං ගතා;
පඤ්ඤාය පාරමිං පත්තා, පරිවාරෙන්ති තං සදා.
‘‘එදිසා තෙ මහාවීර, තව සිස්සා සුසික්ඛිතා;
දුරාසදා උග්ගතෙජා, පරිවාරෙන්ති තං සදා.
‘‘තෙහි සිස්සෙහි පරිවුතො, සඤ්ඤතෙහි තපස්සිභි;
මිගරාජාවසම්භීතො, උළුරාජාව සොභසි.
‘‘පථවියං පතිට්ඨාය, රුහන්ති ධරණීරුහා;
වෙපුල්ලතං පාපුණන්ති, ඵලඤ්ච දස්සයන්ති තෙ.
‘‘පථවීසදිසො ¶ ¶ ත්වංසි, සක්යපුත්ත මහායස;
සාසනෙ තෙ පතිට්ඨාය, ලභන්ති අමතං ඵලං.
‘‘සින්ධු සරස්සතී චෙව, නදියො චන්දභාගිකා;
ගඞ්ගා ච යමුනා චෙව, සරභූ ච අථො මහී.
‘‘එතාසං ¶ සන්දමානානං, සාගරො සම්පටිච්ඡති;
ජහන්ති පුරිමං නාමං, සාගරොතෙව ඤායති.
‘‘තථෙවිමෙ ¶ චතුබ්බණ්ණා, පබ්බජිත්වා තවන්තිකෙ;
ජහන්ති පුරිමං නාමං, බුද්ධපුත්තාති ඤායරෙ.
‘‘යථාපි චන්දො විමලො, ගච්ඡං ආකාසධාතුයා;
සබ්බෙ තාරගණෙ ලොකෙ, ආභාය අතිරොචති.
‘‘තථෙව ත්වං මහාවීර, පරිවුතො දෙවමානුසෙ;
එතෙ සබ්බෙ අතික්කම්ම, ජලසි සබ්බදා තුවං.
‘‘ගම්භීරෙ උට්ඨිතා ඌමී, න වෙලමතිවත්තරෙ;
සබ්බා වෙලංව ඵුසන්ති [සබ්බාව වෙලං ඵුසන්ති (සී.), සබ්බා වෙලං පඵුස්සන්ති (ස්යා.)], සඤ්චුණ්ණා විකිරන්ති තා.
‘‘තථෙව තිත්ථියා ලොකෙ, නානාදිට්ඨී බහුජ්ජනා;
ධම්මං වාදිතුකාමා තෙ, නාතිවත්තන්ති තං මුනිං.
‘‘සචෙ ච තං පාපුණන්ති, පටිවාදෙහි චක්ඛුම;
තවන්තිකං උපාගන්ත්වා, සඤ්චුණ්ණාව භවන්ති තෙ.
‘‘යථාපි උදකෙ ජාතා, කුමුදා මන්දාලකා බහූ;
උපලිම්පන්ති [උපලිප්පන්ති (?)] තොයෙන, කද්දමකලලෙන ච.
‘‘තථෙව බහුකා සත්තා, ලොකෙ ජාතා විරූහරෙ;
අට්ටිතා රාගදොසෙන, කද්දමෙ කුමුදං යථා.
‘‘යථාපි පදුමං ජලජං, ජලමජ්ඣෙ විරූහති;
න සො ලිම්පති තොයෙන, පරිසුද්ධො හි කෙසරී.
‘‘තථෙව ¶ ත්වං මහාවීර, ලොකෙ ජාතො මහාමුනි;
නොපලිම්පසි ලොකෙන, තොයෙන පදුමං යථා.
‘‘යථාපි රම්මකෙ මාසෙ, බහූ පුප්ඵන්ති වාරිජා;
නාතික්කමන්ති තං මාසං, සමයො පුප්ඵනාය සො.
‘‘තථෙව ¶ ¶ ¶ ත්වං මහාවීර, පුප්ඵිතො තෙ විමුත්තියා;
සාසනං නාතිවත්තන්ති, පදුමං වාරිජං යථා.
‘‘සුපුප්ඵිතො සාලරාජා, දිබ්බගන්ධං පවායති;
අඤ්ඤසාලෙහි පරිවුතො, සාලරාජාව සොභති.
‘‘තථෙව ත්වං මහාවීර, බුද්ධඤාණෙන පුප්ඵිතො;
භික්ඛුසඞ්ඝපරිවුතො, සාලරාජාව සොභසි.
‘‘යථාපි සෙලො හිමවා, ඔසධො සබ්බපාණිනං;
නාගානං අසුරානඤ්ච, දෙවතානඤ්ච ආලයො.
‘‘තථෙව ත්වං මහාවීර, ඔසධො විය පාණිනං;
තෙවිජ්ජා ඡළභිඤ්ඤා ච, ඉද්ධියා පාරමිං ගතා.
‘‘අනුසිට්ඨා මහාවීර, තයා කාරුණිකෙන තෙ;
රමන්ති ධම්මරතියා, වසන්ති තව සාසනෙ.
‘‘මිගරාජා යථා සීහො, අභිනික්ඛම්ම ආසයා;
චතුද්දිසානුවිලොකෙත්වා [විලොකෙත්වා (සී. ස්යා.), නුලොකෙත්වා (ක.)],
තික්ඛත්තුං අභිනාදති.
‘‘සබ්බෙ මිගා උත්තසන්ති, මිගරාජස්ස ගජ්ජතො;
තථා හි ජාතිමා එසො, පසූ තාසෙති සබ්බදා.
‘‘ගජ්ජතො ¶ තෙ මහාවීර, වසුධා සම්පකම්පති;
බොධනෙය්යාවබුජ්ඣන්ති, තසන්ති මාරකායිකා.
‘‘තසන්ති තිත්ථියා සබ්බෙ, නදතො තෙ මහාමුනි;
කාකා සෙනාව විබ්භන්තා, මිගරඤ්ඤා යථා මිගා.
‘‘යෙ කෙචි ගණිනො ලොකෙ, සත්ථාරොති පවුච්චරෙ;
පරම්පරාගතං ධම්මං, දෙසෙන්ති පරිසාය තෙ.
‘‘න හෙවං ත්වං මහාවීර, ධම්මං දෙසෙසි පාණිනං;
සාමං සච්චානි බුජ්ඣිත්වා, කෙවලං බොධිපක්ඛියං.
‘‘ආසයානුසයං ඤත්වා, ඉන්ද්රියානං බලාබලං;
භබ්බාභබ්බෙ විදිත්වාන, මහාමෙඝොව ගජ්ජසි.
‘‘චක්කවාළපරියන්තා ¶ , නිසින්නා පරිසා භවෙ;
නානාදිට්ඨී විචිනන්තා [විචින්තෙන්ති (ස්යා.), විචිනන්තං (ක.)], විමතිච්ඡෙදනාය තං.
‘‘සබ්බෙසං ¶ චිත්තමඤ්ඤාය, ඔපම්මකුසලො මුනි;
එකං පඤ්හං කථෙන්තොව, විමතිං ඡින්දසි [ඡින්දි (ස්යා. ක.)] පාණිනං.
‘‘උපතිස්සසදිසෙහෙව, වසුධා පූරිතා භවෙ;
සබ්බෙව තෙ පඤ්ජලිකා, කිත්තයුං ලොකනායකං.
‘‘කප්පං වා තෙ කිත්තයන්තා, නානාවණ්ණෙහි කිත්තයුං;
පරිමෙතුං න සක්කෙය්යුං [න කප්පෙය්යුං (ස්යා.), න පප්පෙය්යුං (ක.)], අප්පමෙය්යො තථාගතො.
‘‘යථාසකෙන ¶ ථාමෙන, කිත්තිතො හි මයා ජිනො;
කප්පකොටීපි කිත්තෙන්තා, එවමෙව පකිත්තයුං.
‘‘සචෙ ¶ හි කොචි දෙවො වා, මනුස්සො වා සුසික්ඛිතො;
පමෙතුං පරිකප්පෙය්ය, විඝාතංව ලභෙය්ය සො.
‘‘සාසනෙ තෙ පතිට්ඨාය, සක්යපුත්ත මහායස;
පඤ්ඤාය පාරමිං ගන්ත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘තිත්ථියෙ සම්පමද්දාමි, වත්තෙමි ජිනසාසනං;
ධම්මසෙනාපති අජ්ජ, සක්යපුත්තස්ස සාසනෙ.
‘‘අපරිමෙය්යෙ කතං කම්මං, ඵලං දස්සෙසි මෙ ඉධ;
සුඛිත්තො සරවෙගොව, කිලෙසෙ ඣාපයී මම [ඣාපයිං මම (ස්යා.), ඣාපයිං අහං (ක.)].
‘‘යො කොචි මනුජො භාරං, ධාරෙය්ය මත්ථකෙ සදා;
භාරෙන දුක්ඛිතො අස්ස, භාරෙහි භරිතො තථා.
‘‘ඩය්හමානො තීහග්ගීහි, භවෙසු සංසරිං අහං;
භරිතො භවභාරෙන, ගිරිං උච්චාරිතො යථා.
‘‘ඔරොපිතො ච මෙ භාරො, භවා උග්ඝාටිතා මයා;
කරණීයං කතං සබ්බං, සක්යපුත්තස්ස සාසනෙ.
‘‘යාවතා බුද්ධඛෙත්තම්හි, ඨපෙත්වා සක්යපුඞ්ගවං;
අහං අග්ගොම්හි පඤ්ඤාය, සදිසො මෙ න විජ්ජති.
‘‘සමාධිම්හි ¶ සුකුසලො, ඉද්ධියා පාරමිං ගතො;
ඉච්ඡමානො චහං අජ්ජ, සහස්සං අභිනිම්මිනෙ.
‘‘අනුපුබ්බවිහාරස්ස ¶ , වසීභූතො මහාමුනි;
කථෙසි සාසනං මය්හං, නිරොධො සයනං මම.
‘‘දිබ්බචක්ඛු ¶ විසුද්ධං මෙ, සමාධිකුසලො අහං;
සම්මප්පධානානුයුත්තො, බොජ්ඣඞ්ගභාවනාරතො.
‘‘සාවකෙන හි පත්තබ්බං, සබ්බමෙව කතං මයා;
ලොකනාථං ඨපෙත්වාන, සදිසො මෙ න විජ්ජති.
‘‘සමාපත්තීනං කුසලො [සමාපත්තිනයකුසලො (සී.)], ඣානවිමොක්ඛාන ඛිප්පපටිලාභී;
බොජ්ඣඞ්ගභාවනාරතො, සාවකගුණපාරමිගතොස්මි.
‘‘සාවකගුණෙනපි ¶ ඵුස්සෙන [සාවකගුණඵුස්සෙන (ස්යා.)], බුද්ධියා පරිසුත්තමභාරවා [පුරිසුත්තමගාරවා (ස්යා.), පුරිසුත්තමභාරවා (ක.)];
යං සද්ධාසඞ්ගහිතං [සද්ධාය සඞ්ගහිතං (සී.), සද්දාසඞ්ගහිතං (ස්යා.)] චිත්තං, සදා සබ්රහ්මචාරීසු.
‘‘උද්ධතවිසොව සප්පො, ඡින්නවිසාණොව උසභො;
නික්ඛිත්තමානදප්පොව [දබ්බොව (ක.)], උපෙමි ගරුගාරවෙන ගණං.
‘‘යදි රූපිනී භවෙය්ය, පඤ්ඤා මෙ වසුමතීපි [වසුමතී (සී. ක.) වසුපතීනං (ස්යා.)] න සමෙය්ය;
අනොමදස්සිස්ස [අනොමදස්සි (?)] භගවතො, ඵලමෙතං ඤාණථවනාය.
‘‘පවත්තිතං ධම්මචක්කං, සක්යපුත්තෙන තාදිනා;
අනුවත්තෙමහං සම්මා, ඤාණථවනායිදං ඵලං.
‘‘මා මෙ කදාචි පාපිච්ඡො, කුසීතො හීනවීරියො;
අප්පස්සුතො අනාදරො [අනාචාරො (සබ්බත්ථ) ථෙරගා. 987 පස්සිතබ්බා], සමෙතො අහු කත්ථචි.
‘‘බහුස්සුතො ච මෙධාවී, සීලෙසු සුසමාහිතො;
චෙතොසමථානුයුත්තො, අපි මුද්ධනි තිට්ඨතු.
‘‘තං වො වදාමි භද්දන්තෙ, යාවන්තෙත්ථ සමාගතා;
අප්පිච්ඡා හොථ සන්තුට්ඨා, ඣායී ඣානරතා සදා.
‘‘යමහං ¶ ¶ ¶ පඨමං දිස්වා, විරජො විමලො අහුං;
සො මෙ ආචරියො ධීරො, අස්සජි නාම සාවකො.
‘‘තස්සාහං වාහසා අජ්ජ, ධම්මසෙනාපතී අහුං;
සබ්බත්ථ පාරමිං පත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘යො මෙ ආචරියො ආසි, අස්සජි නාම සාවකො;
යස්සං දිසායං වසති, උස්සීසම්හි කරොමහං.
‘‘මම කම්මං සරිත්වාන, ගොතමො සක්යපුඞ්ගවො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, අග්ගට්ඨානෙ ඨපෙසි මං.
[ඉමා ද්වෙ ගාථායො ස්යාමපොත්ථකෙ න සන්ති]
කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා.
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, බුද්ධසෙට්ඨස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං [ඉමා ද්වෙ ගාථාරො ස්යාමපොත්ථකෙ න සන්ති].
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො [චතස්සො ච (සී.)], විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සාරිපුත්තො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
සාරිපුත්තත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
3-2. මහාමොග්ගල්ලානත්ථෙරඅපදානං
‘‘අනොමදස්සී භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
විහාසි හිමවන්තම්හි, දෙවසඞ්ඝපුරක්ඛතො.
‘‘වරුණො නාම නාමෙන, නාගරාජා අහං තදා;
කාමරූපී විකුබ්බාමි, මහොදධිනිවාසහං.
‘‘සඞ්ගණියං ¶ ගණං හිත්වා, තූරියං පට්ඨපෙසහං;
සම්බුද්ධං පරිවාරෙත්වා, වාදෙසුං අච්ඡරා තදා.
‘‘වජ්ජමානෙසු ¶ තූරෙසු, දෙවා තූරානි [තුරියෙසු, දෙවා තුරියානි (සී. ස්යා.)] වජ්ජයුං;
උභින්නං සද්දං සුත්වාන, බුද්ධොපි සම්පබුජ්ඣථ.
‘‘නිමන්තෙත්වාන සම්බුද්ධං, සකං භවනුපාගමිං;
ආසනං පඤ්ඤපෙත්වාන, කාලමාරොචයිං අහං.
‘‘ඛීණාසවසහස්සෙහි, පරිවුතො ලොකනායකො;
ඔභාසෙන්තො දිසා සබ්බා, භවනං මෙ උපාගමි.
‘‘උපවිට්ඨං ¶ මහාවීරං, දෙවදෙවං නරාසභං;
සභික්ඛුසඞ්ඝං තප්පෙසිං [සන්තප්පෙසිං (ස්යා.), තප්පෙමි (ක.)], අන්නපානෙනහං තදා.
‘‘අනුමොදි මහාවීරො, සයම්භූ අග්ගපුග්ගලො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො සො [යං සො (ක.)] සඞ්ඝං අපූජෙසි, බුද්ධඤ්ච ලොකනායකං;
තෙන චිත්තප්පසාදෙන, දෙවලොකං ගමිස්සති.
‘‘‘සත්තසත්තතික්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
පථබ්යා රජ්ජං අට්ඨසතං, වසුධං ආවසිස්සති.
‘‘‘පඤ්චපඤ්ඤාසක්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී භවිස්සති;
භොගා අසඞ්ඛියා තස්ස, උප්පජ්ජිස්සන්ති තාවදෙ.
‘‘‘අපරිමෙය්යෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන [නාමෙන (සී.)], සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘නිරයා ¶ සො චවිත්වාන, මනුස්සතං ගමිස්සති;
කොලිතො නාම නාමෙන, බ්රහ්මබන්ධු භවිස්සති.
‘‘‘සො පච්ඡා පබ්බජිත්වාන, කුසලමූලෙන චොදිතො;
ගොතමස්ස භගවතො, දුතියො හෙස්සති සාවකො.
‘‘‘ආරද්ධවීරියො පහිතත්තො, ඉද්ධියා පාරමිං ගතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො’.
‘‘පාපමිත්තොපනිස්සාය, කාමරාගවසං ගතො;
මාතරං පිතරඤ්චාපි, ඝාතයිං දුට්ඨමානසො.
‘‘යං ¶ යං යොනුපපජ්ජාමි, නිරයං අථ මානුසං;
පාපකම්මසමඞ්ගිතා, භින්නසීසො මරාමහං.
‘‘ඉදං පච්ඡිමකං මය්හං, චරිමො වත්තතෙ භවො;
ඉධාපි එදිසො මය්හං, මරණකාලෙ භවිස්සති.
‘‘පවිවෙකමනුයුත්තො, සමාධිභාවනාරතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ධරණිම්පි සුගම්භීරං, බහලං දුප්පධංසියං;
වාමඞ්ගුට්ඨෙන ඛොභෙය්යං, ඉද්ධියා පාරමිං ගතො.
‘‘අස්මිමානං න පස්සාමි, මානො මය්හං න විජ්ජති;
සාමණෙරෙ උපාදාය, ගරුචිත්තං කරොමහං.
‘‘අපරිමෙය්යෙ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමභිනීහරිං;
තාහං භූමිමනුප්පත්තො, පත්තොම්හි ආසවක්ඛයං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මහාමොග්ගල්ලානො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මහාමොග්ගල්ලානත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3-3. මහාකස්සපත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරස්ස ¶ භගවතො, ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
නිබ්බුතෙ ලොකනාථම්හි, පූජං කුබ්බන්ති සත්ථුනො.
‘‘උදග්ගචිත්තා ජනතා, ආමොදිතපමොදිතා;
තෙසු සංවෙගජාතෙසු, පීති මෙ උදපජ්ජථ.
‘‘ඤාතිමිත්තෙ සමානෙත්වා, ඉදං වචනමබ්රවිං;
පරිනිබ්බුතො මහාවීරො, හන්ද පූජං කරොමසෙ.
‘‘සාධූති තෙ පටිස්සුත්වා, භිය්යො හාසං ජනිංසු මෙ;
බුද්ධස්මිං ලොකනාථම්හි, කාහාම පුඤ්ඤසඤ්චයං.
‘‘අග්ඝියං ¶ සුකතං කත්වා, සතහත්ථසමුග්ගතං;
දියඩ්ඪහත්ථපත්ථටං, විමානං නභමුග්ගතං.
‘‘කත්වාන හම්මියං තත්ථ, තාලපන්තීහි චිත්තිතං;
සකං චිත්තං පසාදෙත්වා, චෙතියං පූජයුත්තමං.
‘‘අග්ගික්ඛන්ධොව ¶ ජලිතො, කිංසුකො ඉව [සාලරාජාව (සී.)] ඵුල්ලිතො;
ඉන්දලට්ඨීව ආකාසෙ, ඔභාසෙති චතුද්දිසා.
‘‘තත්ථ චිත්තං පසාදෙත්වා, කත්වාන කුසලං බහුං;
පුබ්බකම්මං සරිත්වාන, තිදසං උපපජ්ජහං.
‘‘සහස්සයුත්තං ¶ හයවාහිං, දිබ්බයානමධිට්ඨිතො;
උබ්බිද්ධං භවනං මය්හං, සත්තභූමං සමුග්ගතං.
‘‘කූටාගාරසහස්සානි, සබ්බසොණ්ණමයා අහුං;
ජලන්ති සකතෙජෙන, දිසා සබ්බා පභාසයං.
‘‘සන්ති අඤ්ඤෙපි නිය්යූහා, ලොහිතඞ්ගමයා තදා;
තෙපි ජොතන්ති ආභාය, සමන්තා චතුරො දිසා.
‘‘පුඤ්ඤකම්මාභිනිබ්බත්තා, කූටාගාරා සුනිම්මිතා;
මණිමයාපි ජොතන්ති, දිසා දස [දිසොදිසං (ස්යා.)] සමන්තතො.
‘‘තෙසං උජ්ජොතමානානං, ඔභාසො විපුලො අහු;
සබ්බෙ දෙවෙ අභිභොමි, පුඤ්ඤකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘සට්ඨිකප්පසහස්සම්හි ¶ , උබ්බිද්ධො නාම ඛත්තියො;
චාතුරන්තො විජිතාවී, පථවිං ආවසිං අහං.
‘‘තථෙව භද්දකෙ කප්පෙ, තිංසක්ඛත්තුං අහොසහං;
සකකම්මාභිරද්ධොම්හි, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘සත්තරතනසම්පන්නො, චතුදීපම්හි ඉස්සරො;
තත්ථාපි භවනං මය්හං, ඉන්දලට්ඨීව උග්ගතං.
‘‘ආයාමතො ¶ ¶ චතුබ්බීසං, විත්ථාරෙන ච ද්වාදස;
රම්මණං [රම්මකං (සී. ස්යා.)] නාම නගරං, දළ්හපාකාරතොරණං.
‘‘ආයාමතො පඤ්චසතං, විත්ථාරෙන තදඩ්ඪකං;
ආකිණ්ණං ජනකායෙහි, තිදසානං පුරං විය.
‘‘යථා සූචිඝරෙ සූචී, පක්ඛිත්තා පණ්ණවීසති;
අඤ්ඤමඤ්ඤං පඝට්ටෙන්ති, ආකිණ්ණං හොති ලඞ්කතං [තං තදා (සී.), සතතා (ස්යා.), සඞ්කරං (?)].
‘‘එවම්පි නගරං මය්හං, හත්ථිස්සරථසංකුලං;
මනුස්සෙහි සදාකිණ්ණං, රම්මණං නගරුත්තමං.
‘‘තත්ථ භුත්වා පිවිත්වා ච, පුන දෙවත්තනං ගතො [පුනපි දෙවතඞ්ගතො (ක.)].
භවෙ පච්ඡිමකෙ මය්හං, අහොසි කුලසම්පදා.
‘‘බ්රාහ්මඤ්ඤකුලසම්භූතො ¶ , මහාරතනසඤ්චයො;
අසීතිකොටියො හිත්වා, හිරඤ්ඤස්සාපි පබ්බජිං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මහාකස්සපො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මහාකස්සපත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
3-4. අනුරුද්ධත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුමෙධං ¶ භගවන්තාහං, ලොකජෙට්ඨං නරාසභං;
වූපකට්ඨං විහරන්තං, අද්දසං ලොකනායකං.
‘‘උපගන්ත්වාන සම්බුද්ධං, සුමෙධං ලොකනායකං;
අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, බුද්ධසෙට්ඨමයාචහං.
‘‘අනුකම්ප ¶ මහාවීර, ලොකජෙට්ඨ නරාසභ;
පදීපං තෙ පදස්සාමි, රුක්ඛමූලම්හි ඣායතො.
‘‘අධිවාසෙසි සො ධීරො, සයම්භූ වදතං වරො;
දුමෙසු විනිවිජ්ඣිත්වා, යන්තං යොජියහං තදා.
‘‘සහස්සවට්ටිං ¶ පාදාසිං, බුද්ධස්ස ලොකබන්ධුනො;
සත්තාහං පජ්ජලිත්වාන, දීපා වූපසමිංසු මෙ.
‘‘තෙන චිත්තප්පසාදෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, විමානමුපපජ්ජහං.
‘‘උපපන්නස්ස දෙවත්තං, බ්යම්හං ආසි සුනිම්මිතං;
සමන්තතො පජ්ජලති, දීපදානස්සිදං ඵලං.
‘‘සමන්තා ¶ යොජනසතං, විරොචෙසිමහං තදා;
සබ්බෙ දෙවෙ අභිභොමි, දීපදානස්සිදං ඵලං.
‘‘තිංසකප්පානි ¶ දෙවින්දො, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
න මං කෙචීතිමඤ්ඤන්ති, දීපදානස්සිදං ඵලං.
‘‘අට්ඨවීසතික්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං;
දිවා රත්තිඤ්ච පස්සාමි, සමන්තා යොජනං තදා.
‘‘සහස්සලොකං ඤාණෙන, පස්සාමි සත්ථු සාසනෙ;
දිබ්බචක්ඛුමනුප්පත්තො, දීපදානස්සිදං ඵලං.
‘‘සුමෙධො නාම සම්බුද්ධො, තිංසකප්පසහස්සිතො;
තස්ස දීපො මයා දින්නො, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අනුරුද්ධො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අනුරුද්ධත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
3-5. පුණ්ණමන්තාණිපුත්තත්ථෙරඅපදානං
‘‘අජ්ඣායකො මන්තධරො, තිණ්ණං වෙදාන පාරගූ;
පුරක්ඛතොම්හි සිස්සෙහි, උපගච්ඡිං නරුත්තමං.
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
මම කම්මං පකිත්තෙසි, සඞ්ඛිත්තෙන මහාමුනි.
‘‘තාහං ¶ ධම්මං සුණිත්වාන, අභිවාදෙත්වාන සත්ථුනො;
අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, පක්කමිං [පක්කාමිං (සී. ස්යා.)] දක්ඛිණාමුඛො.
‘‘සඞ්ඛිත්තෙන ¶ සුණිත්වාන, විත්ථාරෙන අභාසයිං [අදෙසයිං (සී. ස්යා.)];
සබ්බෙ සිස්සා අත්තමනා, සුත්වාන මම භාසතො;
සකං දිට්ඨිං විනොදෙත්වා, බුද්ධෙ චිත්තං පසාදයුං.
‘‘සඞ්ඛිත්තෙනපි දෙසෙමි, විත්ථාරෙන තථෙවහං [දෙසෙසිං විත්ථාරෙනපි භාසයිං (ක.)];
අභිධම්මනයඤ්ඤූහං ¶ , කථාවත්ථුවිසුද්ධියා;
සබ්බෙසං විඤ්ඤාපෙත්වාන, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ඉතො පඤ්චසතෙ කප්පෙ, චතුරො සුප්පකාසකා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චතුදීපම්හි ඉස්සරා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පුණ්ණො මන්තාණිපුත්තො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පුණ්ණමන්තාණිපුත්තත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
3-6. උපාලිත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ හංසවතියා, සුජාතො නාම බ්රාහ්මණො;
අසීතිකොටිනිචයො, පහූතධනධඤ්ඤවා.
‘‘අජ්ඣායකො මන්තධරො, තිණ්ණං වෙදාන පාරගූ;
ලක්ඛණෙ ඉතිහාසෙ ච, සධම්මෙ පාරමිං ගතො.
‘‘පරිබ්බාජා ¶ එකසිඛා [එකභික්ඛා (ක.)], ගොතමා
බුද්ධසාවකා [සබ්බත්ථපි එවමෙව දිස්සති].
චරකා තාපසා චෙව, චරන්ති මහියා තදා.
‘‘තෙපි මං පරිවාරෙන්ති, බ්රාහ්මණො විස්සුතො ඉති;
බහුජ්ජනො මං පූජෙති, නාහං පූජෙමි කිඤ්චනං.
‘‘පූජාරහං ¶ න පස්සාමි, මානත්ථද්ධො අහං තදා;
බුද්ධොති වචනං නත්ථි, තාව නුප්පජ්ජතෙ ජිනො.
‘‘අච්චයෙන ¶ අහොරත්තං, පදුමුත්තරනාමකො [නායකො (සී. ස්යා.)];
සබ්බං තමං විනොදෙත්වා, ලොකෙ උප්පජ්ජි චක්ඛුමා.
‘‘විත්ථාරිකෙ බාහුජඤ්ඤෙ, පුථුභූතෙ ච සාසනෙ;
උපාගමි තදා බුද්ධො, නගරං හංසසව්හයං.
‘‘පිතු අත්ථාය ¶ සො බුද්ධො, ධම්මං දෙසෙසි චක්ඛුමා;
තෙන කාලෙන පරිසා, සමන්තා යොජනං තදා.
‘‘සම්මතො මනුජානං සො, සුනන්දො නාම තාපසො;
යාවතා බුද්ධපරිසා, පුප්ඵෙහච්ඡාදයී තදා.
‘‘චතුසච්චං පකාසෙන්තෙ, සෙට්ඨෙ ච [හෙට්ඨා ච (ක.)] පුප්ඵමණ්ඩපෙ;
කොටිසතසහස්සානං, ධම්මාභිසමයො අහු.
‘‘සත්තරත්තින්දිවං බුද්ධො, වස්සෙත්වා ධම්මවුට්ඨියො;
අට්ඨමෙ දිවසෙ පත්තෙ, සුනන්දං කිත්තයී ජිනො.
‘‘දෙවලොකෙ මනුස්සෙ වා, සංසරන්තො අයං භවෙ;
සබ්බෙසං පවරො හුත්වා, භවෙසු සංසරිස්සති.
‘‘කප්පසතසහස්සම්හි ¶ , ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
මන්තාණිපුත්තො පුණ්ණොති, හෙස්සති සත්ථු සාවකො.
‘‘එවං කිත්තයි සම්බුද්ධො, සුනන්දං තාපසං තදා;
හාසයන්තො ජනං සබ්බං, දස්සයන්තො සකං බලං.
‘‘කතඤ්ජලී නමස්සන්ති, සුනන්දං තාපසං ජනා;
බුද්ධෙ කාරං කරිත්වාන, සොධෙසි ගතිමත්තනො.
‘‘තත්ථ මෙ අහු සඞ්කප්පො, සුත්වාන මුනිනො වචං;
අහම්පි කාරං කස්සාමි, යථා පස්සාමි ගොතමං.
‘‘එවාහං ¶ චින්තයිත්වාන, කිරියං චින්තයිං මම;
ක්යාහං කම්මං ආචරාමි, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තෙ අනුත්තරෙ.
‘‘අයඤ්ච පාඨිකො භික්ඛු, සබ්බපාඨිස්ස සාසනෙ;
විනයෙ අග්ගනික්ඛිත්තො, තං ඨානං පත්ථයෙ අහං.
‘‘ඉදං ¶ මෙ අමිතං භොගං, අක්ඛොභං සාගරූපමං;
තෙන භොගෙන බුද්ධස්ස, ආරාමං මාපයෙ අහං.
‘‘සොභනං නාම ආරාමං, නගරස්ස පුරත්ථතො;
කිණිත්වා [කීත්වා (සී.), කිත්වා (ක.)] සතසහස්සෙන, සඞ්ඝාරාමං අමාපයිං.
‘‘කූටාගාරෙ ¶ ච පාසාදෙ, මණ්ඩපෙ හම්මියෙ ගුහා;
චඞ්කමෙ සුකතෙ කත්වා, සඞ්ඝාරාමං අමාපයිං.
‘‘ජන්තාඝරං ¶ අග්ගිසාලං, අථො උදකමාළකං;
න්හානඝරං මාපයිත්වා, භික්ඛුසඞ්ඝස්සදාසහං.
‘‘ආසන්දියො පීඨකෙ ච, පරිභොගෙ ච භාජනෙ;
ආරාමිකඤ්ච භෙසජ්ජං, සබ්බමෙතං අදාසහං.
‘‘ආරක්ඛං පට්ඨපෙත්වාන, පාකාරං කාරයිං දළ්හං;
මා නං කොචි විහෙඨෙසි, සන්තචිත්තාන තාදිනං.
‘‘සතසහස්සෙනාවාසං [ආවාසං සතසහස්සෙන (සී.), ආවාසෙ සතසහස්සෙ (ස්යා.)], සඞ්ඝාරාමෙ අමාපයිං;
වෙපුල්ලං තං මාපයිත්වා [වෙපුල්ලතං පාපයිත්වා (සී.)], සම්බුද්ධං උපනාමයිං.
‘‘නිට්ඨාපිතො මයාරාමො, සම්පටිච්ඡ තුවං මුනි;
නිය්යාදෙස්සාමි තං වීර [තෙ වීර (සී.), තං ධීර (ස්යා.)], අධිවාසෙහි චක්ඛුම.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, අධිවාසෙසි නායකො.
‘‘අධිවාසනමඤ්ඤාය, සබ්බඤ්ඤුස්ස මහෙසිනො;
භොජනං පටියාදෙත්වා, කාලමාරොචයිං අහං.
‘‘ආරොචිතම්හි කාලම්හි, පදුමුත්තරනායකො;
ඛීණාසවසහස්සෙහි, ආරාමං මෙ උපාගමි.
‘‘නිසින්නං ¶ කාලමඤ්ඤාය, අන්නපානෙන තප්පයිං;
භුත්තාවිං කාලමඤ්ඤාය, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘කීතො සතසහස්සෙන, තත්තකෙනෙව කාරිතො;
සොභනො නාම ආරාමො, සම්පටිච්ඡ තුවං මුනි.
‘‘ඉමිනාරාමදානෙන ¶ , චෙතනාපණිධීහි ච;
භවෙ නිබ්බත්තමානොහං, ලභාමි මම පත්ථිතං.
‘‘පටිග්ගහෙත්වා ¶ සම්බුද්ධො, සඞ්ඝාරාමං සුමාපිතං;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉදං වචනමබ්රවි.
‘‘යො සො බුද්ධස්ස පාදාසි, සඞ්ඝාරාමං සුමාපිතං;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘හත්ථී ¶ අස්සා රථා පත්තී, සෙනා ච චතුරඞ්ගිනී;
පරිවාරෙස්සන්තිමං නිච්චං, සඞ්ඝාරාමස්සිදං ඵලං.
‘‘සට්ඨි තූරසහස්සානි [තුරියසහස්සානි (සී. ස්යා.)], භෙරියො සමලඞ්කතා;
පරිවාරෙස්සන්තිමං නිච්චං, සඞ්ඝාරාමස්සිදං ඵලං.
‘‘ඡළසීතිසහස්සානි, නාරියො සමලඞ්කතා;
විචිත්තවත්ථාභරණා, ආමුත්තමණිකුණ්ඩලා.
‘‘අළාරපම්හා හසුලා, සුසඤ්ඤා තනුමජ්ඣිමා;
පරිවාරෙස්සන්තිමං නිච්චං, සඞ්ඝාරාමස්සිදං ඵලං.
‘‘තිංසකප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
සහස්සක්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති.
‘‘දෙවරාජෙන පත්තබ්බං, සබ්බං පටිලභිස්සති;
අනූනභොගො හුත්වාන, දෙවරජ්ජං කරිස්සති.
‘‘සහස්සක්ඛත්තුං චක්කවත්තී, රාජා රට්ඨෙ භවිස්සති;
පථබ්යා රජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘කප්පසතසහස්සම්හි ¶ , ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘තස්ස ¶ ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
උපාලි නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො.
‘‘විනයෙ පාරමිං පත්වා, ඨානාඨානෙ ච කොවිදො;
ජිනසාසනං ධාරෙන්තො, විහරිස්සතිනාසවො.
‘‘සබ්බමෙතං අභිඤ්ඤාය, ගොතමො සක්යපුඞ්ගවො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, එතදග්ගෙ ඨපෙස්සති.
‘‘අපරිමෙය්යුපාදාය, පත්ථෙමි තව සාසනං;
සො මෙ අත්ථො අනුප්පත්තො, සබ්බසංයොජනක්ඛයො.
‘‘යථා ¶ සූලාවුතො පොසො, රාජදණ්ඩෙන තජ්ජිතො;
සූලෙ සාතං අවින්දන්තො, පරිමුත්තිංව ඉච්ඡති.
‘‘තථෙවාහං ¶ මහාවීර, භවදණ්ඩෙන තජ්ජිතො;
කම්මසූලාවුතො සන්තො, පිපාසාවෙදනට්ටිතො.
‘‘භවෙ සාතං න වින්දාමි, ඩය්හන්තො තීහි අග්ගිභි;
පරිමුත්තිං ගවෙසාමි, යථාපි රාජදණ්ඩිතො.
‘‘යථා ¶ විසාදො පුරිසො, විසෙන පරිපීළිතො;
අගදං සො ගවෙසෙය්ය, විසඝාතායුපාලනං [විසඝාතායුපායනං (ස්යා. ක.)].
‘‘ගවෙසමානො පස්සෙය්ය, අගදං විසඝාතකං;
තං පිවිත්වා සුඛී අස්ස, විසම්හා පරිමුත්තියා.
‘‘තථෙවාහං මහාවීර, යථා විසහතො නරො;
සම්පීළිතො අවිජ්ජාය, සද්ධම්මාගදමෙසහං.
‘‘ධම්මාගදං ගවෙසන්තො, අද්දක්ඛිං සක්යසාසනං;
අග්ගං සබ්බොසධානං තං, සබ්බසල්ලවිනොදනං.
‘‘ධම්මොසධං පිවිත්වාන, විසං සබ්බං සමූහනිං;
අජරාමරං සීතිභාවං, නිබ්බානං ඵස්සයිං අහං.
‘‘යථා භූතට්ටිතො පොසො, භූතග්ගාහෙන පීළිතො;
භූතවෙජ්ජං ගවෙසෙය්ය, භූතස්මා පරිමුත්තියා.
‘‘ගවෙසමානො ¶ පස්සෙය්ය, භූතවිජ්ජාසු කොවිදං;
තස්ස සො විහනෙ භූතං, සමූලඤ්ච විනාසයෙ.
‘‘තථෙවාහං ¶ මහාවීර, තමග්ගාහෙන පීළිතො;
ඤාණාලොකං ගවෙසාමි, තමතො පරිමුත්තියා.
‘‘අථද්දසං සක්යමුනිං, කිලෙසතමසොධනං;
සො මෙ තමං විනොදෙසි, භූතවෙජ්ජොව භූතකං.
‘‘සංසාරසොතං සඤ්ඡින්දිං, තණ්හාසොතං නිවාරයිං;
භවං උග්ඝාටයිං සබ්බං, භූතවෙජ්ජොව මූලතො.
‘‘ගරුළො යථා ඔපතති, පන්නගං භක්ඛමත්තනො;
සමන්තා යොජනසතං, වික්ඛොභෙති මහාසරං.
‘‘පන්නගං ¶ සො ගහෙත්වාන, අධොසීසං විහෙඨයං;
ආදාය සො පක්කමති, යෙනකාමං විහඞ්ගමො.
‘‘තථෙවාහං මහාවීර, යථාපි ගරුළො බලී;
අසඞ්ඛතං ගවෙසන්තො, දොසෙ වික්ඛාලයිං අහං.
‘‘දිට්ඨො අහං ධම්මවරං, සන්තිපදමනුත්තරං;
ආදාය විහරාමෙතං, ගරුළො පන්නගං යථා.
‘‘ආසාවතී නාම ලතා, ජාතා චිත්තලතාවනෙ;
තස්සා වස්සසහස්සෙන, එකං නිබ්බත්තතෙ ඵලං.
‘‘තං ¶ දෙවා පයිරුපාසන්ති, තාවදූරඵලෙ සති;
දෙවානං සා පියා එවං, ආසාවතී ලතුත්තමා.
‘‘සතසහස්සුපාදාය, තාහං පරිචරෙ මුනි;
සායං පාතං නමස්සාමි, දෙවා ආසාවතිං යථා.
‘‘අවඤ්ඣා පාරිචරියා, අමොඝා ච නමස්සනා;
දූරාගතම්පි මං සන්තං, ඛණොයං න විරාධයි.
‘‘පටිසන්ධිං න පස්සාමි, විචිනන්තො භවෙ අහං;
නිරූපධි විප්පමුත්තො [විප්පයුත්තො (ක.)], උපසන්තො චරාමහං.
‘‘යථාපි ¶ පදුමං නාම, සූරියරංසෙන පුප්ඵති;
තථෙවාහං මහාවීර, බුද්ධරංසෙන පුප්ඵිතො.
‘‘යථා බලාකයොනිම්හි, න විජ්ජති පුමො [පුමා (සී. ස්යා.)] සදා;
මෙඝෙසු ගජ්ජමානෙසු, ගබ්භං ගණ්හන්ති තා සදා.
‘‘චිරම්පි ගබ්භං ධාරෙන්ති, යාව මෙඝො න ගජ්ජති;
භාරතො පරිමුච්චන්ති, යදා මෙඝො පවස්සති.
‘‘පදුමුත්තරබුද්ධස්ස ¶ , ධම්මමෙඝෙන ගජ්ජතො;
සද්දෙන ධම්මමෙඝස්ස, ධම්මගබ්භං අගණ්හහං.
සතසහස්සුපාදාය, පුඤ්ඤගබ්භං ධරෙමහං;
නප්පමුච්චාමි භාරතො, ධම්මමෙඝො න ගජ්ජති.
‘‘යදා තුවං සක්යමුනි, රම්මෙ කපිලවත්ථවෙ;
ගජ්ජසි ධම්මමෙඝෙන, භාරතො පරිමුච්චහං.
‘‘සුඤ්ඤතං ¶ අනිමිත්තඤ්ච, තථාප්පණිහිතම්පි ච;
චතුරො ච ඵලෙ සබ්බෙ, ධම්මෙවං විජනයිං [විජටයිං (ක.) බලාකානං විජායනූපමාය සංසන්දෙත්වා අත්ථො වෙදිතබ්බො] අහං.
දුතියභාණවාරං.
‘‘අපරිමෙය්යුපාදාය, පත්ථෙමි තව සාසනං;
සො මෙ අත්ථො අනුප්පත්තො, සන්තිපදමනුත්තරං.
‘‘විනයෙ ¶ පාරමිං පත්තො, යථාපි පාඨිකො ඉසි;
න මෙ සමසමො අත්ථි, ධාරෙමි සාසනං අහං.
‘‘විනයෙ ඛන්ධකෙ චාපි, තිකච්ඡෙදෙ ච පඤ්චකෙ [පඤ්චමෙ (සී.)];
එත්ථ මෙ විමති නත්ථි, අක්ඛරෙ බ්යඤ්ජනෙපි වා.
‘‘නිග්ගහෙ පටිකම්මෙ ච, ඨානාඨානෙ ච කොවිදො;
ඔසාරණෙ වුට්ඨාපනෙ, සබ්බත්ථ පාරමිං ගතො.
‘‘විනයෙ ඛන්ධකෙ වාපි, නික්ඛිපිත්වා පදං අහං;
උභතො විනිවෙඨෙත්වා, රසතො ඔසරෙය්යහං.
‘‘නිරුත්තියා ¶ ¶ සුකුසලො, අත්ථානත්ථෙ ච කොවිදො;
අනඤ්ඤාතං මයා නත්ථි, එකග්ගො සත්ථු සාසනෙ.
‘‘රූපදක්ඛො [රූපරක්ඛො (?) මිලින්දපඤ්හො ධම්මනගරාධිකාරෙ පස්සිතබ්බං] අහං අජ්ජ, සක්යපුත්තස්ස සාසනෙ;
කඞ්ඛං සබ්බං විනොදෙමි, ඡින්දාමි සබ්බසංසයං.
‘‘පදං අනුපදඤ්චාපි, අක්ඛරඤ්චාපි බ්යඤ්ජනං;
නිදානෙ පරියොසානෙ, සබ්බත්ථ කොවිදො අහං.
‘‘යථාපි රාජා බලවා, නිග්ගණ්හිත්වා පරන්තපෙ;
විජිනිත්වාන සඞ්ගාමං, නගරං තත්ථ මාපයෙ.
‘‘පාකාරං පරිඛඤ්චාපි, එසිකං ද්වාරකොට්ඨකං;
අට්ටාලකෙ ච විවිධෙ, කාරයෙ නගරෙ බහූ.
‘‘සිඞ්ඝාටකං චච්චරඤ්ච, සුවිභත්තන්තරාපණං;
කාරයෙය්ය සභං තත්ථ, අත්ථානත්ථවිනිච්ඡයං.
‘‘නිග්ඝාතත්ථං අමිත්තානං, ඡිද්දාඡිද්දඤ්ච ජානිතුං;
බලකායස්ස රක්ඛාය, සෙනාපච්චං ඨපෙති [ථපෙසි (ක.)] සො.
‘‘ආරක්ඛත්ථාය ¶ භණ්ඩස්ස, නිධානකුසලං නරං;
මා මෙ භණ්ඩං විනස්සීති, භණ්ඩරක්ඛං ඨපෙති සො.
‘‘මමත්තො [මාමකො (සී.), සමග්ගො (ස්යා.)]
හොති යො රඤ්ඤො, වුද්ධිං යස්ස ච ඉච්ඡති.
තස්සාධිකරණං දෙති, මිත්තස්ස පටිපජ්ජිතුං.
‘‘උප්පාතෙසු නිමිත්තෙසු, ලක්ඛණෙසු ච කොවිදං;
අජ්ඣායකං මන්තධරං, පොරොහිච්චෙ ඨපෙති සො.
‘‘එතෙහඞ්ගෙහි ¶ ¶ සම්පන්නො, ඛත්තියොති පවුච්චති;
සදා රක්ඛන්ති රාජානං, චක්කවාකොව දුක්ඛිතං.
‘‘තථෙව ත්වං මහාවීර, හතාමිත්තොව ඛත්තියො;
සදෙවකස්ස ලොකස්ස, ධම්මරාජාති වුච්චති.
‘‘තිත්ථියෙ නිහනිත්වාන [නීහරිත්වාන (ස්යා. ක.)], මාරඤ්චාපි සසෙනකං;
තමන්ධකාරං විධමිත්වා, ධම්මනගරං අමාපයි.
‘‘සීලං ¶ පාකාරකං තත්ථ, ඤාණං තෙ ද්වාරකොට්ඨකං;
සද්ධා තෙ එසිකා වීර, ද්වාරපාලො ච සංවරො.
‘‘සතිපට්ඨානමට්ටාලං, පඤ්ඤා තෙ චච්චරං මුනෙ;
ඉද්ධිපාදඤ්ච සිඞ්ඝාටං, ධම්මවීථි සුමාපිතා.
‘‘සුත්තන්තං අභිධම්මඤ්ච, විනයඤ්චාපි කෙවලං;
නවඞ්ගං බුද්ධවචනං, එසා ධම්මසභා තව.
‘‘සුඤ්ඤතං අනිමිත්තඤ්ච, විහාරඤ්චප්පණීහිතං;
ආනෙඤ්ජඤ්ච නිරොධො ච, එසා ධම්මකුටී තව.
‘‘පඤ්ඤාය අග්ගො නික්ඛිත්තො [අග්ගනික්ඛිත්තො (සී.)], පටිභානෙ ච කොවිදො;
සාරිපුත්තොති නාමෙන, ධම්මසෙනාපතී තව.
‘‘චුතූපපාතකුසලො, ඉද්ධියා පාරමිං ගතො;
කොලිතො නාම නාමෙන, පොරොහිච්චො තවං මුනෙ.
‘‘පොරාණකවංසධරො, උග්ගතෙජො දුරාසදො;
ධුතවාදීගුණෙනග්ගො, අක්ඛදස්සො තවං මුනෙ.
‘‘බහුස්සුතො ¶ ධම්මධරො, සබ්බපාඨී ච සාසනෙ;
ආනන්දො නාම නාමෙන, ධම්මාරක්ඛො [ධම්මරක්ඛො (ස්යා.)] තවං මුනෙ.
‘‘එතෙ ¶ සබ්බෙ අතික්කම්ම, පමෙසි භගවා මමං;
විනිච්ඡයං මෙ පාදාසි, විනයෙ විඤ්ඤුදෙසිතං.
‘‘යො කොචි විනයෙ පඤ්හං, පුච්ඡති බුද්ධසාවකො;
තත්ථ මෙ චින්තනා නත්ථි, තඤ්ඤෙවත්ථං කථෙමහං.
‘‘යාවතා බුද්ධඛෙත්තම්හි, ඨපෙත්වා තං මහාමුනි;
විනයෙ මාදිසො නත්ථි, කුතො භිය්යො භවිස්සති.
‘‘භික්ඛුසඞ්ඝෙ ¶ නිසීදිත්වා, එවං ගජ්ජති ගොතමො;
උපාලිස්ස සමො නත්ථි, විනයෙ ඛන්ධකෙසු ච.
‘‘යාවතා බුද්ධභණිතං, නවඞ්ගං සත්ථුසාසනං;
විනයොගධං තං [විනයොගධිතං (සී. අට්ඨ.), විනයෙ කථිතං (ස්යා.)] සබ්බං,
විනයමූලපස්සිනො [විනයං මූලන්ති පස්සතො (සී.)].
‘‘මම ¶ කම්මං සරිත්වාන, ගොතමො සක්යපුඞ්ගවො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං.
‘‘සතසහස්සුපාදාය, ඉමං ඨානං අපත්ථයිං;
සො මෙ අත්ථො අනුප්පත්තො, විනයෙ පාරමිං ගතො.
‘‘සක්යානං නන්දිජනනො, කප්පකො ආසහං පුරෙ;
විජහිත්වාන තං ජාතිං, පුත්තො ජාතො මහෙසිනො.
‘‘ඉතො දුතියකෙ කප්පෙ, අඤ්ජසො නාම ඛත්තියො;
අනන්තතෙජො අමිතයසො, භූමිපාලො මහද්ධනො.
‘‘තස්ස ¶ රඤ්ඤො අහං පුත්තො, චන්දනො නාම ඛත්තියො;
ජාතිමදෙනුපත්ථද්ධො, යසභොගමදෙන ච.
‘‘නාගසතසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතා;
තිධාපභින්නා මාතඞ්ගා, පරිවාරෙන්ති මං සදා.
‘‘සබලෙහි පරෙතොහං, උය්යානං ගන්තුකාමකො;
ආරුය්හ සිරිකං නාගං, නගරා නික්ඛමිං තදා.
‘‘චරණෙන ච සම්පන්නො, ගුත්තද්වාරො සුසංවුතො;
දෙවලො නාම සම්බුද්ධො, ආගච්ඡි පුරතො මම.
‘‘පෙසෙත්වා සිරිකං නාගං, බුද්ධං ආසාදයිං තදා;
තතො සඤ්ජාතකොපො සො [ජාතකොපොව (ස්යා.)], නාගො නුද්ධරතෙ පදං.
‘‘නාගං ¶ රුණ්ණමනං [රුට්ඨමනං (පී. අට්ඨ.), දුට්ඨමනං (සී. අට්ඨ.), රුද්ධපදං (?)] දිස්වා, බුද්ධෙ කොධං අකාසහං;
විහෙසයිත්වා සම්බුද්ධං, උය්යානං අගමාසහං.
‘‘සාතං තත්ථ න වින්දාමි, සිරො පජ්ජලිතො යථා;
පරිළාහෙන ඩය්හාමි, මච්ඡොව බළිසාදකො.
‘‘සසාගරන්තා ¶ පථවී, ආදිත්තා විය හොති මෙ;
පිතු සන්තිකුපාගම්ම, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘ආසීවිසංව කුපිතං, අග්ගික්ඛන්ධංව ආගතං;
මත්තංව කුඤ්ජරං දන්තිං, යං සයම්භුමසාදයිං.
‘‘ආසාදිතො ¶ මයා බුද්ධො, ඝොරො උග්ගතපො ජිනො;
පුරා සබ්බෙ විනස්සාම, ඛමාපෙස්සාම තං මුනිං.
‘‘නො ¶ චෙ තං නිජ්ඣාපෙස්සාම, අත්තදන්තං සමාහිතං;
ඔරෙන සත්තදිවසා, රට්ඨං මෙ විධමිස්සති.
‘‘සුමෙඛලො කොසියො ච, සිග්ගවො චාපි සත්තකො [සත්තුකො (සී.)];
ආසාදයිත්වා ඉසයො, දුග්ගතා තෙ සරට්ඨකා.
‘‘යදා කුප්පන්ති ඉසයො, සඤ්ඤතා බ්රහ්මචාරිනො;
සදෙවකං විනාසෙන්ති, සසාගරං සපබ්බතං.
‘‘තියොජනසහස්සම්හි, පුරිසෙ සන්නිපාතයිං;
අච්චයං දෙසනත්ථාය, සයම්භුං උපසඞ්කමිං.
‘‘අල්ලවත්ථා අල්ලසිරා, සබ්බෙව පඤ්ජලීකතා;
බුද්ධස්ස පාදෙ නිපතිත්වා, ඉදං වචනමබ්රවුං [මබ්රවිං (ක.)].
‘‘ඛමස්සු ත්වං මහාවීර, අභියාචති තං ජනො;
පරිළාහං විනොදෙහි, මා නො රට්ඨං විනාසය.
‘‘සදෙවමානුසා සබ්බෙ, සදානවා සරක්ඛසා;
අයොමයෙන කුටෙන, සිරං භින්දෙය්යු මෙ සදා.
‘‘දකෙ [උදකෙ (සී. ස්යා.)] අග්ගි න සණ්ඨාති, බීජං සෙලෙ න රූහති;
අගදෙ කිමි න සණ්ඨාති, කොපො බුද්ධෙ න ජායති.
‘‘යථා ච භූමි අචලා, අප්පමෙය්යො ච සාගරො;
අනන්තකො ච ආකාසො, එවං බුද්ධා අඛොභියා.
‘‘සදා ¶ ඛන්තා මහාවීරා, ඛමිතා ච තපස්සිනො;
ඛන්තානං ඛමිතානඤ්ච, ගමනං තං [වො (ස්යා.)] න විජ්ජති.
‘‘ඉදං ¶ වත්වාන සම්බුද්ධො, පරිළාහං විනොදයං;
මහාජනස්ස පුරතො, නභං අබ්භුග්ගමි තදා.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙනහං වීර, හීනත්තං අජ්ඣුපාගතො;
සමතික්කම්ම තං ජාතිං, පාවිසිං අභයං පුරං.
‘‘තදාපි ¶ මං මහාවීර, ඩය්හමානං සුසණ්ඨිතං;
පරිළාහං විනොදෙසි, සයම්භුඤ්ච ඛමාපයිං.
‘‘අජ්ජාපි මං මහාවීර, ඩය්හමානං තිහග්ගිභි;
නිබ්බාපෙසි තයො අග්ගී, සීතිභාවඤ්ච පාපයිං [පාපයී (සී.)].
යෙසං සොතාවධානත්ථි, සුණාථ මම භාසතො;
අත්ථං තුම්හං පවක්ඛාමි, යථා දිට්ඨං පදං මම.
‘‘සයම්භුං තං විමානෙත්වා, සන්තචිත්තං සමාහිතං;
තෙන කම්මෙනහං අජ්ජ, ජාතොම්හි නීචයොනියං.
‘‘මා වො ඛණං විරාධෙථ, ඛණාතීතා හි සොචරෙ;
සදත්ථෙ වායමෙය්යාථ, ඛණො වො පටිපාදිතො.
‘‘එකච්චානඤ්ච වමනං, එකච්චානං විරෙචනං;
විසං හලාහලං එකෙ, එකච්චානඤ්ච ඔසධං.
‘‘වමනං පටිපන්නානං, ඵලට්ඨානං විරෙචනං;
ඔසධං ඵලලාභීනං, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං ගවෙසිනං.
‘‘සාසනෙන විරුද්ධානං, විසං හලාහලං යථා;
ආසීවිසො දිට්ඨවිසො [දට්ඨවිසො (ස්යා. අට්ඨ.)], එවං ඣාපෙති තං නරං.
‘‘සකිං ¶ පීතං හලාහලං, උපරුන්ධති ජීවිතං;
සාසනෙන විරුජ්ඣිත්වා, කප්පකොටිම්හි ඩය්හති.
‘‘ඛන්තියා අවිහිංසාය, මෙත්තචිත්තවතාය ච;
සදෙවකං සො තාරති, තස්මා තෙ අවිරාධියා [අවිරොධියො (සී.), තෙ අවිරොධියා (ස්යා.)].
‘‘ලාභාලාභෙ න සජ්ජන්ති, සම්මානනවිමානනෙ;
පථවීසදිසා බුද්ධා, තස්මා තෙ න විරාධියා [තෙ න විරොධියා (සී. ස්යා.)].
‘‘දෙවදත්තෙ ¶ ච වධකෙ, චොරෙ අඞ්ගුලිමාලකෙ;
රාහුලෙ ධනපාලෙ ච, සබ්බෙසං සමකො මුනි.
‘‘එතෙසං ¶ පටිඝො නත්ථි, රාගොමෙසං න විජ්ජති;
සබ්බෙසං සමකො බුද්ධො, වධකස්සොරසස්ස ච.
‘‘පන්ථෙ ¶ දිස්වාන කාසාවං, ඡඩ්ඩිතං මීළ්හමක්ඛිතං;
සිරස්මිං අඤ්ජලිං කත්වා, වන්දිතබ්බං ඉසිද්ධජං.
‘‘අබ්භතීතා ච යෙ බුද්ධා, වත්තමානා අනාගතා;
ධජෙනානෙන සුජ්ඣන්ති, තස්මා එතෙ නමස්සියා.
‘‘සත්ථුකප්පං සුවිනයං, ධාරෙමි හදයෙනහං;
නමස්සමානො විනයං, විහරිස්සාමි සබ්බදා.
‘‘විනයො ආසයො මය්හං, විනයො ඨානචඞ්කමං;
කප්පෙමි විනයෙ වාසං, විනයො මම ගොචරො.
‘‘විනයෙ පාරමිප්පත්තො, සමථෙ චාපි කොවිදො;
උපාලි තං මහාවීර, පාදෙ වන්දති සත්ථුනො.
‘‘සො ¶ අහං විචරිස්සාමි, ගාමා ගාමං පුරා පුරං;
නමස්සමානො සම්බුද්ධං, ධම්මස්ස ච සුධම්මතං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
සබ්බාසවා පරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, බුද්ධසෙට්ඨස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උපාලි ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උපාලිත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
3-7. අඤ්ඤාසිකොණ්ඩඤ්ඤත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරසම්බුද්ධං, ලොකජෙට්ඨං විනායකං;
බුද්ධභූමිමනුප්පත්තං, පඨමං අද්දසං අහං.
‘‘යාවතා ¶ බොධියා මූලෙ, යක්ඛා සබ්බෙ සමාගතා;
සම්බුද්ධං පරිවාරෙත්වා, වන්දන්ති පඤ්ජලීකතා.
‘‘සබ්බෙ ¶ ¶ දෙවා තුට්ඨමනා, ආකාසෙ සඤ්චරන්ති තෙ;
බුද්ධො අයං අනුප්පත්තො, අන්ධකාරතමොනුදො.
‘‘තෙසං ¶ හාසපරෙතානං, මහානාදො අවත්තථ;
කිලෙසෙ ඣාපයිස්සාම, සම්මාසම්බුද්ධසාසනෙ.
‘‘දෙවානං ගිරමඤ්ඤාය, වාචාසභිමුදීරිහං;
හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, ආදිභික්ඛමදාසහං.
‘‘මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, සත්ථා ලොකෙ අනුත්තරො;
දෙවසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘සත්තාහං අභිනික්ඛම්ම, බොධිං අජ්ඣගමං අහං;
ඉදං මෙ පඨමං භත්තං, බ්රහ්මචාරිස්ස යාපනං.
‘‘‘තුසිතා හි ඉධාගන්ත්වා, යො මෙ භික්ඛං උපානයි;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණොථ මම භාසතො.
‘‘‘තිංසකප්පසහස්සානි [තිංසමත්තෙ කප්පසගස්සෙ (ස්යා. ක.)], දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
සබ්බෙ දෙවෙ අභිභොත්වා, තිදිවං ආවසිස්සති.
‘‘‘දෙවලොකා චවිත්වාන, මනුස්සත්තං ගමිස්සති;
සහස්සධා චක්කවත්තී, තත්ථ රජ්ජං කරිස්සති.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තිදසා සො චවිත්වාන, මනුස්සත්තං ගමිස්සති;
අගාරා පබ්බජිත්වාන, ඡබ්බස්සානි වසිස්සති.
‘‘‘තතො සත්තමකෙ වස්සෙ, බුද්ධො සච්චං කථෙස්සති;
කොණ්ඩඤ්ඤො නාම නාමෙන, පඨමං සච්ඡිකාහිති’.
‘‘නික්ඛන්තෙනානුපබ්බජිං ¶ , පධානං සුකතං මයා;
කිලෙසෙ ඣාපනත්ථාය, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘අභිගන්ත්වාන සබ්බඤ්ඤූ, බුද්ධො ලොකෙ සදෙවකෙ;
ඉසිනාමෙ මිගාරඤ්ඤෙ [ඉමිනා මෙ මහාරඤ්ඤං (ස්යා.), ඉමිනා මෙ මිගාරඤ්ඤං (ක.)], අමතභෙරිමාහනි.
‘‘සො ¶ ¶ දානි පත්තො අමතං, සන්තිපදමනුත්තරං;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අඤ්ඤාසිකොණ්ඩඤ්ඤො [අඤ්ඤාතකොණ්ඩඤ්ඤො (සී.), අඤ්ඤා කොණ්ඩඤ්ඤො (ස්යා.)] ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අඤ්ඤාසිකොණ්ඩඤ්ඤත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
3-8. පිණ්ඩොලභාරද්වාජත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සයම්භූ අග්ගපුග්ගලො;
පුරතො හිමවන්තස්ස, චිත්තකූටෙ වසී තදා.
‘‘අභීතරූපො තත්ථාසිං, මිගරාජා චතුක්කමො;
තස්ස සද්දං සුණිත්වාන, වික්ඛම්භන්ති බහුජ්ජනා.
‘‘සුඵුල්ලං පදුමං ගය්හ, උපගච්ඡිං නරාසභං;
වුට්ඨිතස්ස සමාධිම්හා, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘චාතුද්දිසං ¶ නමස්සිත්වා, බුද්ධසෙට්ඨං නරුත්තමං;
සකං චිත්තං පසාදෙත්වා, සීහනාදං නදිං අහං [තදා (ස්යා.)].
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
සකාසනෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘බුද්ධස්ස ගිරමඤ්ඤාය, සබ්බෙ දෙවා සමාගතා;
ආගතො වදතං සෙට්ඨො, ධම්මං සොස්සාම තං මයං.
‘‘‘තෙසං හාසපරෙතානං, පුරතො ලොකනායකො;
මම සද්දං [කම්මං (?)] පකිත්තෙසි, දීඝදස්සී මහාමුනි’.
‘‘යෙනිදං පදුමං දින්නං, සීහනාදො ච නාදිතො;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘ඉතො ¶ අට්ඨමකෙ කප්පෙ, චක්කවත්තී භවිස්සති;
සත්තරතනසම්පන්නො චතුදීපම්හි ඉස්සරො.
‘‘‘කාරයිස්සති ඉස්සරියං [ඉස්සරං (ස්යා. ක.)], මහියා චතුසට්ඨියා;
පදුමො නාම නාමෙන, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘කප්පසතසහස්සම්හි ¶ ¶ , ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘පකාසිතෙ පාවචනෙ, බ්රහ්මබන්ධු භවිස්සති;
බ්රහ්මඤ්ඤා අභිනික්ඛම්ම, පබ්බජිස්සති තාවදෙ’.
‘‘පධානපහිතත්තො සො, උපසන්තො නිරූපධි;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො.
‘‘විජනෙ ¶ පන්තසෙය්යම්හි, වාළමිගසමාකුලෙ;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පිණ්ඩොලභාරද්වාජො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පිණ්ඩොලභාරද්වාජත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
3-9. ඛදිරවනියරෙවතත්ථෙරඅපදානං
‘‘ගඞ්ගා භාගීරථී නාම, හිමවන්තා පභාවිතා;
කුතිත්ථෙ නාවිකො ආසිං, ඔරිමෙ ච තරිං [ඔරිමං ච තරෙ (ස්යා.)] අහං.
‘‘පදුමුත්තරො නායකො, සම්බුද්ධො ද්විපදුත්තමො;
වසී සතසහස්සෙහි, ගඞ්ගාතීරමුපාගතො [පුබ්බෙ මය්හං සුතං ආසි,§‘‘පදුමුත්තරනායකො; වසීසතසහස්සෙහි, ගඞ්ගාසොතං තරිස්සති‘‘; (සී.)].
‘‘බහූ නාවා සමානෙත්වා, වඩ්ඪකීහි [චම්මකෙහි (ක.)] සුසඞ්ඛතං;
නාවාය [නාවානං (ක.)] ඡදනං කත්වා, පටිමානිං නරාසභං.
‘‘ආගන්ත්වාන ¶ ච සම්බුද්ධො, ආරූහි තඤ්ච නාවකං;
වාරිමජ්ඣෙ ඨිතො සත්ථා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො සො තාරෙසි සම්බුද්ධං, සඞ්ඝඤ්චාපි අනාසවං;
තෙන චිත්තප්පසාදෙන, දෙවලොකෙ රමිස්සති.
‘‘‘නිබ්බත්තිස්සති තෙ බ්යම්හං, සුකතං නාවසණ්ඨිතං;
ආකාසෙ පුප්ඵඡදනං, ධාරයිස්සති සබ්බදා.
‘‘‘අට්ඨපඤ්ඤාසකප්පම්හි ¶ , තාරකො [තාරණො (ස්යා.)] නාම ඛත්තියො;
චාතුරන්තො විජිතාවී, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘සත්තපඤ්ඤාසකප්පම්හි ¶ ¶ , චම්මකො [චම්පකො (සී.), චම්බකො (ස්යා.)] නාම ඛත්තියො;
උග්ගච්ඡන්තොව සූරියො, ජොතිස්සති මහබ්බලො.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තිදසා සො චවිත්වාන, මනුස්සත්තං ගමිස්සති;
රෙවතො නාම නාමෙන, බ්රහ්මබන්ධු භවිස්සති.
‘‘‘අගාරා නික්ඛමිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
ගොතමස්ස භගවතො, සාසනෙ පබ්බජිස්සති.
‘‘‘සො පච්ඡා පබ්බජිත්වාන, යුත්තයොගො විපස්සකො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො’.
‘‘වීරියං [විරියං (සී. ස්යා.)] මෙ ධුරධොරය්හං, යොගක්ඛෙමාධිවාහනං;
ධාරෙමි අන්තිමං දෙහං, සම්මාසම්බුද්ධසාසනෙ.
‘‘සතසහස්සෙ කතං කම්මං, ඵලං දස්සෙසි මෙ ඉධ;
සුමුත්තො සරවෙගොව, කිලෙසෙ ඣාපයී මම.
‘‘තතො මං වනනිරතං, දිස්වා ලොකන්තගූ මුනි;
වනවාසිභික්ඛූනග්ගං, පඤ්ඤපෙසි මහාමති.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා ඛදිරවනියො රෙවතො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ඛදිරවනියරෙවතත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
3-10. ආනන්දත්ථෙරඅපදානං
‘‘ආරාමද්වාරා ¶ නික්ඛම්ම, පදුමුත්තරො මහාමුනි;
වස්සෙන්තො අමතං වුට්ඨිං, නිබ්බාපෙසි මහාජනං.
‘‘සතසහස්සං තෙ ධීරා, ඡළභිඤ්ඤා මහිද්ධිකා;
පරිවාරෙන්ති සම්බුද්ධං, ඡායාව අනපායිනී [අනුපායිනී (ස්යා. ක.)].
‘‘හත්ථික්ඛන්ධගතො ආසිං, සෙතච්ඡත්තං වරුත්තමං;
සුචාරුරූපං දිස්වාන, විත්ති මෙ උදපජ්ජථ.
‘‘ඔරුය්හ ¶ හත්ථිඛන්ධම්හා, උපගච්ඡිං නරාසභං;
රතනාමයඡත්තං මෙ, බුද්ධසෙට්ඨස්ස ධාරයිං.
‘‘මම ¶ සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, පදුමුත්තරො මහාඉසි;
තං කථං ඨපයිත්වාන, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො සො ඡත්තමධාරෙසි, සොණ්ණාලඞ්කාරභූසිතං;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණොථ මම භාසතො.
‘‘‘ඉතො ගන්ත්වා අයං පොසො, තුසිතං ආවසිස්සති;
අනුභොස්සති සම්පත්තිං, අච්ඡරාහි පුරක්ඛතො.
‘‘‘චතුත්තිංසතික්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
බලාධිපො අට්ඨසතං, වසුධං ආවසිස්සති.
‘‘‘අට්ඨපඤ්ඤාසක්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී භවිස්සති;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, මහියා කාරයිස්සති.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි ¶ , ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘සක්යානං ¶ කුලකෙතුස්ස, ඤාතිබන්ධු භවිස්සති;
ආනන්දො නාම නාමෙන, උපට්ඨාකො මහෙසිනො.
‘‘‘ආතාපී නිපකො චාපි, බාහුසච්චෙ සුකොවිදො;
නිවාතවුත්ති අත්ථද්ධො, සබ්බපාඨී භවිස්සති.
‘‘‘පධානපහිතත්තො සො, උපසන්තො නිරූපධි;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො.
‘‘‘සන්ති ආරඤ්ඤකා නාගා, කුඤ්ජරා සට්ඨිහායනා;
තිධාපභින්නා මාතඞ්ගා, ඊසාදන්තා උරූළ්හවා.
‘‘‘අනෙකසතසහස්සා, පණ්ඩිතාපි මහිද්ධිකා;
සබ්බෙ තෙ බුද්ධනාගස්ස, න හොන්තු පණිධිම්හි තෙ’ [න හොන්ති පරිවිම්භිතා (ස්යා.), න හොන්ති පණිධිම්හි තෙ (ක.)].
‘‘ආදියාමෙ නමස්සාමි, මජ්ඣිමෙ අථ පච්ඡිමෙ;
පසන්නචිත්තො සුමනො, බුද්ධසෙට්ඨං උපට්ඨහිං.
‘‘ආතාපී නිපකො චාපි, සම්පජානො පතිස්සතො;
සොතාපත්තිඵලං පත්තො, සෙඛභූමීසු කොවිදො.
‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, යං කම්මමභිනීහරිං;
තාහං භූමිමනුප්පත්තො, ඨිතා සද්ධම්මමාචලා [ඨිතො සද්ධම්මමාචලො (සී.), ඨිතා සද්ධා මහප්ඵලා (ස්යා.)].
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි, බුද්ධසෙට්ඨස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ආනන්දො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ආනන්දත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
තස්සුද්දානං –
බුද්ධො ¶ පච්චෙකබුද්ධො ච, සාරිපුත්තො ච කොලිතො;
කස්සපො අනුරුද්ධො ච, පුණ්ණත්ථෙරො උපාලි ච.
අඤ්ඤාසිකොණ්ඩඤ්ඤො පිණ්ඩොලො, රෙවතානන්දපණ්ඩිතො;
ඡසතානි ච පඤ්ඤාස, ගාථායො සබ්බපිණ්ඩිතා.
අපදානෙ බුද්ධවග්ගො පඨමො.
2. සීහාසනියවග්ගො
1. සීහාසනදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නිබ්බුතෙ ¶ ¶ ¶ ලොකනාථම්හි, සිද්ධත්ථෙ ද්විපදුත්තමෙ [දිපදුත්තමෙ (සී. ස්යා.)];
විත්ථාරිකෙ පාවචනෙ, බාහුජඤ්ඤම්හි සාසනෙ.
‘‘පසන්නචිත්තො සුමනො, සීහාසනමකාසහං;
සීහාසනං කරිත්වාන, පාදපීඨමකාසහං.
‘‘සීහාසනෙ ච වස්සන්තෙ, ඝරං තත්ථ අකාසහං;
තෙන චිත්තප්පසාදෙන, තුසිතං උපපජ්ජහං.
‘‘ආයාමෙන ¶ චතුබ්බීස, යොජනං ආසි [යොජනාසිංසු (ස්යා. ක.)] තාවදෙ;
විමානං සුකතං මය්හං, විත්ථාරෙන චතුද්දස.
‘‘සතං [සත්ත (ස්යා.)] කඤ්ඤාසහස්සානි, පරිවාරෙන්ති මං සදා;
සොණ්ණමයඤ්ච පල්ලඞ්කං, බ්යම්හෙ ආසි සුනිම්මිතං.
‘‘හත්ථියානං අස්සයානං, දිබ්බයානං උපට්ඨිතං;
පාසාදා සිවිකා චෙව, නිබ්බත්තන්ති යදිච්ඡකං.
‘‘මණිමයා ච පල්ලඞ්කා, අඤ්ඤෙ සාරමයා බහූ;
නිබ්බත්තන්ති මමං සබ්බෙ, සීහාසනස්සිදං ඵලං.
‘‘සොණ්ණමයා රූපිමයා, ඵලිකාවෙළුරියාමයා;
පාදුකා අභිරූහාමි, පාදපීඨස්සිදං ඵලං.
‘‘චතුන්නවුතිතො [චතුනවුතෙ ඉතො (සී. ස්යා.)] කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුඤ්ඤකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘තෙසත්තතිම්හිතො කප්පෙ, ඉන්දනාමා තයො ජනා;
ද්වෙසත්තතිම්හිතො කප්පෙ, තයො සුමනනාමකා.
‘‘සමසත්තතිතො කප්පෙ, තයො වරුණනාමකා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චතුදීපම්හි ඉස්සරා.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සීහාසනදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සීහාසනදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. එකත්ථම්භිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සිද්ධත්ථස්ස ¶ ¶ භගවතො, මහාපූගගණො අහු;
සරණං ගතා ච තෙ බුද්ධං, සද්දහන්ති තථාගතං.
‘‘සබ්බෙ සඞ්ගම්ම මන්තෙත්වා, මාළං කුබ්බන්ති සත්ථුනො;
එකත්ථම්භං අලභන්තා, විචිනන්ති බ්රහාවනෙ.
‘‘තෙහං අරඤ්ඤෙ දිස්වාන, උපගම්ම ගණං තදා;
අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, පරිපුච්ඡිං ගණං අහං.
‘‘තෙ මෙ පුට්ඨා වියාකංසු, සීලවන්තො උපාසකා;
මාළං මයං කත්තුකාමා, එකත්ථම්භො න ලබ්භති.
‘‘එකත්ථම්භං මමං දෙථ, අහං දස්සාමි සත්ථුනො;
ආහරිස්සාමහං ථම්භං, අප්පොස්සුක්කා භවන්තු තෙ [භවන්තු වො (සී.), භවාථ වො (?)].
‘‘තෙ මෙ ථම්භං පවෙච්ඡිංසු, පසන්නා තුට්ඨමානසා;
තතො පටිනිවත්තිත්වා, අගමංසු සකං ඝරං.
‘‘අචිරං ගතෙ පූගගණෙ, ථම්භං අහාසහං තදා;
හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, පඨමං උස්සපෙසහං.
‘‘තෙන චිත්තප්පසාදෙන, විමානං උපපජ්ජහං;
උබ්බිද්ධං භවනං මය්හං, සත්තභූමං [සතභූමං (සී. ක.)] සමුග්ගතං.
‘‘වජ්ජමානාසු භෙරීසු, පරිචාරෙමහං සදා;
පඤ්චපඤ්ඤාසකප්පම්හි, රාජා ආසිං යසොධරො.
‘‘තත්ථාපි ¶ ¶ භවනං මය්හං, සත්තභූමං සමුග්ගතං;
කූටාගාරවරූපෙතං, එකත්ථම්භං මනොරමං.
‘‘එකවීසතිකප්පම්හි, උදෙනො නාම ඛත්තියො;
තත්රාපි භවනං මය්හං, සත්තභූමං සමුග්ගතං.
‘‘යං ¶ යං යොනුපපජ්ජාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං;
අනුභොමි සුඛං සබ්බං [සබ්බමෙතං (ස්යා.)], එකත්ථම්භස්සිදං ඵලං.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං ථම්භමදදං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, එකත්ථම්භස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකත්ථම්භිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
එකත්ථම්භිකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. නන්දත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරස්ස භගවතො, ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
වත්ථං ඛොමං මයා දින්නං, සයම්භුස්ස මහෙසිනො.
‘‘තං මෙ බුද්ධො වියාකාසි, ජලජුත්තරනාමකො;
‘ඉමිනා වත්ථදානෙන, හෙමවණ්ණො භවිස්සසි.
‘‘‘ද්වෙ ¶ සම්පත්තී අනුභොත්වා, කුසලමූලෙහි චොදිතො;
ගොතමස්ස භගවතො, කනිට්ඨො ත්වං භවිස්සසි.
‘‘‘රාගරත්තො සුඛසීලො, කාමෙසු ගෙධමායුතො;
බුද්ධෙන චොදිතො සන්තො, තදා [තතො (ස්යා.)] ත්වං පබ්බජිස්සසි.
‘‘‘පබ්බජිත්වාන ත්වං තත්ථ, කුසලමූලෙන චොදිතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සසිනාසවො’.
‘‘සත්ත ¶ [සත (ස්යා.)] කප්පසහස්සම්හි, චතුරො චෙළනාමකා;
සට්ඨි කප්පසහස්සම්හි, උපචෙලා චතුජ්ජනා.
‘‘පඤ්ච කප්පසහස්සම්හි, චෙළාව චතුරො ජනා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චතුදීපම්හි ඉස්සරා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නන්දො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
නන්දත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. චූළපන්ථකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ¶ නාම ජිනො, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
ගණම්හා වූපකට්ඨො සො, හිමවන්තෙ වසී තදා.
‘‘අහම්පි ¶ හිමවන්තම්හි, වසාමි අස්සමෙ තදා;
අචිරාගතං මහාවීරං, උපෙසිං ලොකනායකං.
‘‘පුප්ඵච්ඡත්තං ගහෙත්වාන, උපගච්ඡිං නරාසභං;
සමාධිං සමාපජ්ජන්තං, අන්තරායමකාසහං.
‘‘උභො හත්ථෙහි පග්ගය්හ, පුප්ඵච්ඡත්තං අදාසහං;
පටිග්ගහෙසි භගවා, පදුමුත්තරො මහාමුනි.
‘‘සබ්බෙ දෙවා අත්තමනා, හිමවන්තං උපෙන්ති තෙ;
සාධුකාරං පවත්තෙසුං, අනුමොදිස්සති චක්ඛුමා.
‘‘ඉදං වත්වාන තෙ දෙවා, උපගච්ඡුං නරුත්තමං;
ආකාසෙ ධාරයන්තස්ස [ධාරයන්තං මෙ (ක), ධාරයතො මෙ (?)], පදුමච්ඡත්තමුත්තමං.
‘‘සතපත්තඡත්තං පග්ගය්හ, අදාසි තාපසො මම;
‘තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘පඤ්චවීසතිකප්පානි, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
චතුත්තිංසතික්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘යං ¶ යං යොනිං සංසරති, දෙවත්තං අථ මානුසං;
අබ්භොකාසෙ පතිට්ඨන්තං, පදුමං ධාරයිස්සති’.
‘‘කප්පසතසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන [නාමෙන (සී. ක.)], සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘පකාසිතෙ පාවචනෙ, මනුස්සත්තං ලභිස්සති;
මනොමයම්හි කායම්හි, උත්තමො සො භවිස්සති.
‘‘‘ද්වෙ ¶ භාතරො භවිස්සන්ති, උභොපි පන්ථකව්හයා;
අනුභොත්වා උත්තමත්ථං, ජොතයිස්සන්ති සාසනං’.
‘‘සොහං ¶ අට්ඨාරසවස්සො [සො අට්ඨාරසවස්සොහං (ස්යා.)], පබ්බජිං අනගාරියං;
විසෙසාහං න වින්දාමි, සක්යපුත්තස්ස සාසනෙ.
‘‘දන්ධා මය්හං ගතී ආසි, පරිභූතො පුරෙ අහුං [අහං (ස්යා.)];
භාතා ච මං පණාමෙසි, ගච්ඡ දානි සකං ඝරං.
‘‘සොහං පණාමිතො සන්තො, සඞ්ඝාරාමස්ස කොට්ඨකෙ;
දුම්මනො තත්ථ අට්ඨාසිං, සාමඤ්ඤස්මිං අපෙක්ඛවා.
‘‘භගවා ¶ තත්ථ [අථෙත්ථ සත්ථා (සී. ස්යා.)] ආගච්ඡි, සීසං මය්හං පරාමසි;
බාහාය මං ගහෙත්වාන, සඞ්ඝාරාමං පවෙසයි.
‘‘අනුකම්පාය මෙ සත්ථා, අදාසි පාදපුඤ්ඡනිං;
එවං සුද්ධං අධිට්ඨෙහි, එකමන්තමධිට්ඨහං.
‘‘හත්ථෙහි තමහං ගය්හ, සරිං කොකනදං අහං;
තත්ථ චිත්තං විමුච්චි මෙ, අරහත්තං අපාපුණිං.
‘‘මනොමයෙසු කායෙසු, සබ්බත්ථ පාරමිං ගතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා චූළපන්ථකො [චුල්ලපන්ථකො (සී. ස්යා.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
චූළපන්ථකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. පිලින්දවච්ඡත්ථෙරඅපදානං
‘‘නිබ්බුතෙ ¶ ¶ ලොකනාථම්හි, සුමෙධෙ අග්ගපුග්ගලෙ;
පසන්නචිත්තො සුමනො, ථූපපූජං අකාසහං.
‘‘යෙ ච ඛීණාසවා තත්ථ, ඡළභිඤ්ඤා මහිද්ධිකා;
තෙහං තත්ථ සමානෙත්වා, සඞ්ඝභත්තං අකාසහං.
‘‘සුමෙධස්ස භගවතො, උපට්ඨාකො තදා අහු;
සුමෙධො නාම නාමෙන, අනුමොදිත්ථ සො තදා.
‘‘තෙන චිත්තප්පසාදෙන, විමානං උපපජ්ජහං;
ඡළාසීතිසහස්සානි, අච්ඡරායො රමිංසු මෙ.
‘‘මමෙව ¶ අනුවත්තන්ති, සබ්බකාමෙහි තා සදා;
අඤ්ඤෙ දෙවෙ අභිභොමි, පුඤ්ඤකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘පඤ්චවීසතිකප්පම්හි, වරුණො නාම ඛත්තියො;
විසුද්ධභොජනො [සුසුද්ධභොජනො (සී.)] ආසිං, චක්කවත්තී අහං තදා.
‘‘න තෙ බීජං පවපන්ති, නපි නීයන්ති නඞ්ගලා;
අකට්ඨපාකිමං සාලිං, පරිභුඤ්ජන්ති මානුසා.
‘‘තත්ථ ¶ රජ්ජං කරිත්වාන, දෙවත්තං පුන ගච්ඡහං;
තදාපි එදිසා මය්හං, නිබ්බත්තා භොගසම්පදා.
‘‘න මං මිත්තා අමිත්තා වා, හිංසන්ති සබ්බපාණිනො;
සබ්බෙසම්පි පියො හොමි, පුඤ්ඤකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි ¶ , යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ගන්ධාලෙපස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉමස්මිං භද්දකෙ කප්පෙ, එකො ආසිං ජනාධිපො;
මහානුභාවො රාජාහං [රාජීසි (ස්යා. ක.)], චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘සොහං පඤ්චසු සීලෙසු, ඨපෙත්වා ජනතං බහුං;
පාපෙත්වා සුගතිංයෙව, දෙවතානං පියො අහුං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පිලින්දවච්ඡො [පිලින්දිවච්ඡො (සී.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පිලින්දවච්ඡත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. රාහුලත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරස්ස භගවතො, ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
සත්තභූමම්හි පාසාදෙ, ආදාසං සන්ථරිං අහං.
‘‘ඛීණාසවසහස්සෙහි, පරිකිණ්ණො මහාමුනි;
උපාගමි ගන්ධකුටිං, ද්විපදින්දො [දිපදින්දො (සී. ස්යා.)] නරාසභො.
‘‘විරොචෙන්තො [විරොචයං (ස්යා.)] ගන්ධකුටිං, දෙවදෙවො නරාසභො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ ඨිතො සත්ථා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යෙනායං ¶ ¶ ජොතිතා සෙය්යා, ආදාසොව සුසන්ථතො;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘සොණ්ණමයා රූපිමයා, අථො වෙළුරියාමයා;
නිබ්බත්තිස්සන්ති පාසාදා, යෙ කෙචි මනසො පියා.
‘‘‘චතුසට්ඨික්ඛත්තුං ¶ දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
සහස්සක්ඛත්තුං චක්කවත්තී, භවිස්සති අනන්තරා.
‘‘‘එකවීසතිකප්පම්හි, විමලො නාම ඛත්තියො;
චාතුරන්තො විජිතාවී, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘නගරං රෙණුවතී නාම, ඉට්ඨකාහි සුමාපිතං;
ආයාමතො තීණි සතං, චතුරස්සසමායුතං.
‘‘‘සුදස්සනො නාම පාසාදො, විස්සකම්මෙන මාපිතො [විසුකම්මෙන§මාපිතො (ක.), විස්සකම්මෙන නිම්මිතො (සී.)];
කූටාගාරවරූපෙතො, සත්තරතනභූසිතො.
‘‘‘දසසද්දාවිවිත්තං ¶ තං [අවිවිත්තං (සී.)], විජ්ජාධරසමාකුලං;
සුදස්සනංව නගරං, දෙවතානං භවිස්සති.
‘‘‘පභා නිග්ගච්ඡතෙ තස්ස, උග්ගච්ඡන්තෙව සූරියෙ;
විරොචෙස්සති තං නිච්චං, සමන්තා අට්ඨයොජනං.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තුසිතා සො චවිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
ගොතමස්ස භගවතො, අත්රජො සො භවිස්සති.
‘‘‘සචෙ ¶ වසෙය්ය [සචා’වසෙය්ය (?)] අගාරං, චක්කවත්තී භවෙය්ය සො;
අට්ඨානමෙතං යං තාදී, අගාරෙ රතිමජ්ඣගා.
‘‘‘නික්ඛමිත්වා අගාරම්හා, පබ්බජිස්සති සුබ්බතො;
රාහුලො නාම නාමෙන, අරහා සො භවිස්සති’.
‘‘කිකීව අණ්ඩං රක්ඛෙය්ය, චාමරී විය වාලධිං;
නිපකො සීලසම්පන්නො, මමං රක්ඛි මහාමුනි [එවං රක්ඛිං මහාමුනි (සී. ක.), මමං දක්ඛි මහාමුනි (ස්යා.)].
‘‘තස්සාහං ධම්මමඤ්ඤාය, විහාසිං සාසනෙ රතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා රාහුලො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
රාහුලත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. උපසෙනවඞ්ගන්තපුත්තත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරං ¶ භගවන්තං, ලොකජෙට්ඨං නරාසභං;
පබ්භාරම්හි නිසීදන්තං, උපගච්ඡිං නරුත්තමං.
‘‘කණිකාරපුප්ඵං ¶ [කණිකාරං පුප්ඵිතං (සී. ස්යා.)] දිස්වා, වණ්ටෙ ඡෙත්වානහං තදා;
අලඞ්කරිත්වා ඡත්තම්හි, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘පිණ්ඩපාතඤ්ච ¶ පාදාසිං, පරමන්නං සුභොජනං;
බුද්ධෙන නවමෙ තත්ථ, සමණෙ අට්ඨ භොජයිං.
‘‘අනුමොදි මහාවීරො, සයම්භූ අග්ගපුග්ගලො;
ඉමිනා ඡත්තදානෙන, පරමන්නපවෙච්ඡනා.
‘‘තෙන චිත්තප්පසාදෙන, සම්පත්තිමනුභොස්සසි;
ඡත්තිංසක්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති.
‘‘එකවීසතික්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී භවිස්සති;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති [යං වදන්ති සුමෙධොති, භූරිපඤ්ඤං සුමෙධසං; කප්පෙතො සතසහස්සෙ, එස බුද්ධො භවිස්සති; (ක.)].
‘‘සාසනෙ දිබ්බමානම්හි, මනුස්සත්තං ගමිස්සති;
තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො.
‘‘උපසෙනොති නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො;
[ඉදං පාදද්වයං ථෙරගාථාඅට්ඨකථායමෙව දිස්සති] සමන්තපාසාදිකත්තා, අග්ගට්ඨානෙ ඨපෙස්සති
[ඉදං පාදද්වයං ථෙරගාථාඅට්ඨකථායමෙව දිස්සති].
‘‘චරිමං වත්තතෙ මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
ධාරෙමි අන්තිමං දෙහං, ජෙත්වා මාරං සවාහනං [සවාහිනිං (?)].
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා උපසෙනො වඞ්ගන්තපුත්තො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උපසෙනවඞ්ගන්තපුත්තත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
තතියභාණවාරං.
8. රට්ඨපාලත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරස්ස ¶ ¶ ¶ භගවතො, ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
වරනාගො මයා දින්නො, ඊසාදන්තො උරූළ්හවා.
‘‘සෙතච්ඡත්තො පසොභිතො, සකප්පනො සහත්ථිපො;
අග්ඝාපෙත්වාන තං සබ්බං, සඞ්ඝාරාමං අකාරයිං.
‘‘චතුපඤ්ඤාසසහස්සානි, පාසාදෙ කාරයිං අහං;
මහොඝදානං [මහාභත්තං (සී.), මහොඝඤ්ච (ක.), මහාදානං (?)] කරිත්වාන, නිය්යාදෙසිං මහෙසිනො.
‘‘අනුමොදි මහාවීරො, සයම්භූ අග්ගපුග්ගලො;
සබ්බෙ ජනෙ හාසයන්තො, දෙසෙසි අමතං පදං.
‘‘තං මෙ බුද්ධො වියාකාසි, ජලජුත්තරනාමකො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘චතුපඤ්ඤාසසහස්සානි, පාසාදෙ කාරයී අයං;
කථයිස්සාමි විපාකං, සුණොථ මම භාසතො.
‘‘‘අට්ඨාරසසහස්සානි, කූටාගාරා භවිස්සරෙ;
බ්යම්හුත්තමම්හි නිබ්බත්තා, සබ්බසොණ්ණමයා ච තෙ.
‘‘‘පඤ්ඤාසක්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
අට්ඨපඤ්ඤාසක්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘දෙවලොකා ¶ චවිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
අඩ්ඪෙ කුලෙ මහාභොගෙ, නිබ්බත්තිස්සති තාවදෙ.
‘‘‘සො පච්ඡා පබ්බජිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
රට්ඨපාලොති නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො.
‘‘‘පධානපහිතත්තො ¶ සො, උපසන්තො නිරූපධි;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො’.
‘‘උට්ඨාය අභිනික්ඛම්ම, ජහිතා භොගසම්පදා;
ඛෙළපිණ්ඩෙව භොගම්හි, පෙමං මය්හං න විජ්ජති.
‘‘වීරියං ¶ ¶ මෙ ධුරධොරය්හං, යොගක්ඛෙමාධිවාහනං;
ධාරෙමි අන්තිමං දෙහං, සම්මාසම්බුද්ධසාසනෙ.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා රට්ඨපාලො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
රට්ඨපාලත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. සොපාකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පබ්භාරං සොධයන්තස්ස [සෙවයන්තස්ස (සී. ක.)], විපිනෙ පබ්බතුත්තමෙ;
සිද්ධත්ථො නාම භගවා, ආගච්ඡි මම සන්තිකං.
‘‘බුද්ධං ¶ උපගතං දිස්වා, ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
සන්ථරං සන්ථරිත්වාන [පඤ්ඤපෙත්වාන (ස්යා. අට්ඨ)], පුප්ඵාසනමදාසහං.
‘‘පුප්ඵාසනෙ නිසීදිත්වා, සිද්ධත්ථො ලොකනායකො;
මමඤ්ච ගතිමඤ්ඤාය, අනිච්චතමුදාහරි.
‘‘‘අනිච්චා වත සඞ්ඛාරා, උප්පාදවයධම්මිනො;
උප්පජ්ජිත්වා නිරුජ්ඣන්ති, තෙසං වූපසමො සුඛො’.
‘‘ඉදං වත්වාන සබ්බඤ්ඤූ, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
නභං අබ්භුග්ගමි වීරො, හංසරාජාව අම්බරෙ.
‘‘සකං දිට්ඨිං ජහිත්වාන, භාවයානිච්චසඤ්ඤහං;
එකාහං භාවයිත්වාන, තත්ථ කාලං කතො අහං.
‘‘ද්වෙ සම්පත්තී අනුභොත්වා, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, සපාකයොනුපාගමිං.
‘‘අගාරා අභිනික්ඛම්ම, පබ්බජිං අනගාරියං;
ජාතියා සත්තවස්සොහං, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘ආරද්ධවීරියො ¶ ¶ පහිතත්තො, සීලෙසු සුසමාහිතො;
තොසෙත්වාන මහානාගං, අලත්ථං උපසම්පදං.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුප්ඵදානස්සිදං ඵලං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං සඤ්ඤං භාවයිං තදා;
තං සඤ්ඤං භාවයන්තස්ස, පත්තො මෙ ආසවක්ඛයො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සොපාකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සොපාකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. සුමඞ්ගලත්ථෙරඅපදානං
‘‘ආහුතිං යිට්ඨුකාමොහං, පටියාදෙත්වාන භොජනං;
බ්රාහ්මණෙ පටිමානෙන්තො, විසාලෙ මාළකෙ ඨිතො.
‘‘අථද්දසාසිං සම්බුද්ධං, පියදස්සිං මහායසං;
සබ්බලොකවිනෙතාරං, සයම්භුං අග්ගපුග්ගලං.
‘‘භගවන්තං ජුතිමන්තං, සාවකෙහි පුරක්ඛතං;
ආදිච්චමිව රොචන්තං, රථියං පටිපන්නකං.
‘‘අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, සකං චිත්තං පසාදයිං;
මනසාව නිමන්තෙසිං, ‘ආගච්ඡතු මහාමුනි’.
‘‘මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, සත්ථා ලොකෙ අනුත්තරො;
ඛීණාසවසහස්සෙහි, මම ද්වාරං උපාගමි.
‘‘නමො තෙ පුරිසාජඤ්ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්තම;
පාසාදං අභිරූහිත්වා, සීහාසනෙ නිසීදතං [නිසීද ත්වං (සී.)].
‘‘දන්තො ¶ ¶ දන්තපරිවාරො, තිණ්ණො තාරයතං වරො;
පාසාදං අභිරූහිත්වා, නිසීදි පවරාසනෙ.
‘‘යං මෙ අත්ථි සකෙ ගෙහෙ, ආමිසං පච්චුපට්ඨිතං;
තාහං බුද්ධස්ස පාදාසිං, පසන්නො සෙහි පාණිභි.
‘‘පසන්නචිත්තො ¶ සුමනො, වෙදජාතො කතඤ්ජලී;
බුද්ධසෙට්ඨං නමස්සාමි, අහො බුද්ධස්සුළාරතා.
‘‘අට්ඨන්නං ¶ පයිරූපාසතං, භුඤ්ජං ඛීණාසවා බහූ;
තුය්හෙවෙසො ආනුභාවො, සරණං තං උපෙමහං.
‘‘පියදස්සී ච භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො සො සඞ්ඝං අභොජෙසි, උජුභූතං සමාහිතං;
තථාගතඤ්ච සම්බුද්ධං, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘සත්තවීසතික්ඛත්තුං සො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
සකකම්මාභිරද්ධො සො, දෙවලොකෙ රමිස්සති.
‘‘‘දස අට්ඨ චක්ඛත්තුං [දසඤ්චට්ඨක්ඛත්ථුං (සී.), දස චට්ඨක්ඛත්තුං (ස්යා.)] සො, චක්කවත්තී භවිස්සති;
පථබ්යා රජ්ජං පඤ්චසතං, වසුධං ආවසිස්සති’.
‘‘අරඤ්ඤවනමොග්ගය්හ, කානනං බ්යග්ඝසෙවිතං;
පධානං පදහිත්වාන, කිලෙසා ඣාපිතා මයා.
‘‘අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, භත්තදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සුමඞ්ගලො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සුමඞ්ගලත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
තස්සුද්දානං –
සීහාසනී ¶ එකථම්භී, නන්දො ච චූළපන්ථකො;
පිලින්දරාහුලො චෙව, වඞ්ගන්තො රට්ඨපාලකො.
සොපාකො මඞ්ගලො චෙව, දසෙව දුතියෙ වග්ගෙ;
සතඤ්ච අට්ඨතිංස ච, ගාථා චෙත්ථ පකාසිතා.
සීහාසනියවග්ගො දුතියො.
3. සුභූතිවග්ගො
1. සුභූතිත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ ¶ ¶ ¶ , නිසභො නාම පබ්බතො;
අස්සමො සුකතො මය්හං, පණ්ණසාලා සුමාපිතා.
‘‘කොසියො නාම නාමෙන, ජටිලො උග්ගතාපනො;
එකාකියො [එකාකිකො (ක.)] අදුතියො, වසාමි නිසභෙ තදා.
‘‘ඵලං මූලඤ්ච පණ්ණඤ්ච, න භුඤ්ජාමි අහං තදා;
පවත්තංව සුපාතාහං [පවත්තපණ්ඩුපත්තානි (සී.)], උපජීවාමි තාවදෙ.
‘‘නාහං ¶ කොපෙමි ආජීවං, චජමානොපි ජීවිතං;
ආරාධෙමි සකං චිත්තං, විවජ්ජෙමි අනෙසනං.
‘‘රාගූපසංහිතං චිත්තං, යදා උප්පජ්ජතෙ මම;
සයංව පච්චවෙක්ඛාමි, එකග්ගො තං දමෙමහං.
‘‘‘රජ්ජසෙ රජ්ජනීයෙ ච, දුස්සනීයෙ ච දුස්සසෙ;
මුය්හසෙ මොහනීයෙ ච, නික්ඛමස්සු වනා තුවං.
‘‘‘විසුද්ධානං අයං වාසො, නිම්මලානං තපස්සිනං;
මා ඛො විසුද්ධං දූසෙසි, නික්ඛමස්සු වනා තුවං.
‘‘‘අගාරිකො භවිත්වාන, යදා පුත්තං [සදායුත්තං (සී.), යදායුත්තං (ස්යා.)], ලභිස්සසි;
උභොපි මා විරාධෙසි, නික්ඛමස්සු වනා තුවං.
‘‘‘ඡවාලාතං යථා කට්ඨං, න ක්වචි කිච්චකාරකං;
නෙව ගාමෙ අරඤ්ඤෙ වා, න හි තං කට්ඨසම්මතං.
‘‘‘ඡවාලාතූපමො ත්වංසි, න ගිහී නාපි සඤ්ඤතො;
උභතො මුත්තකො අජ්ජ, නික්ඛමස්සු වනා තුවං.
‘‘‘සියා නු ඛො තව එතං, කො පජානාති තෙ ඉදං;
සද්ධාධුරං වහිසි [සද්ධාධුරං ජහසි (සී.), සීඝං ධුරං වහිසි (ස්යා.)] මෙ, කොසජ්ජබහුලාය ච.
‘‘‘ජිගුච්ඡිස්සන්ති ¶ ¶ තං විඤ්ඤූ, අසුචිං නාගරිකො යථා;
ආකඩ්ඪිත්වාන ඉසයො, චොදයිස්සන්ති තං සදා.
‘‘‘තං විඤ්ඤූ පවදිස්සන්ති, සමතික්කන්තසාසනං;
සංවාසං අලභන්තො හි, කථං ජීවිහිසි [ජීවිස්සසි (සී.)] තුවං.
‘‘‘තිධාපභින්නං ¶ ¶ මාතඞ්ගං, කුඤ්ජරං සට්ඨිහායනං;
බලී නාගො උපගන්ත්වා, යූථා නීහරතෙ ගජං.
‘‘‘යූථා විනිස්සටො සන්තො, සුඛං සාතං න වින්දති;
දුක්ඛිතො විමනො හොති, පජ්ඣායන්තො පවෙධති.
‘‘‘තථෙව ජටිලා තම්පි, නීහරිස්සන්ති දුම්මතිං;
තෙහි ත්වං නිස්සටො සන්තො, සුඛං සාතං න ලච්ඡසි.
‘‘‘දිවා වා යදි වා රත්තිං, සොකසල්ලසමප්පිතො;
ඩය්හසි පරිළාහෙන, ගජො යූථාව නිස්සටො.
‘‘‘ජාතරූපං යථා කූටං, නෙව ඣායති [යායති (ස්යා.)] කත්ථචි;
තථා සීලවිහීනො ත්වං, න ඣායිස්සසි [යාරිස්සති (ස්යා.)] කත්ථචි.
‘‘‘අගාරං වසමානොපි, කථං ජීවිහිසි තුවං;
මත්තිකං පෙත්තිකඤ්චාපි, නත්ථි තෙ නිහිතං ධනං.
‘‘‘සයං කම්මං කරිත්වාන, ගත්තෙ සෙදං පමොචයං;
එවං ජීවිහිසි ගෙහෙ, සාධු තෙ තං න රුච්චති.
‘‘‘එවාහං තත්ථ වාරෙමි, සංකිලෙසගතං මනං;
නානාධම්මකථං කත්වා, පාපා චිත්තං නිවාරයිං’.
‘‘එවං මෙ විහරන්තස්ස, අප්පමාදවිහාරිනො;
තිංසවස්සසහස්සානි, විපිනෙ මෙ අතික්කමුං.
‘‘අප්පමාදරතං දිස්වා, උත්තමත්ථං ගවෙසකං;
පදුමුත්තරසම්බුද්ධො, ආගච්ඡි මම සන්තිකං.
‘‘තිම්බරූසකවණ්ණාභො ¶ , අප්පමෙය්යො අනූපමො;
රූපෙනාසදිසො බුද්ධො, ආකාසෙ චඞ්කමී තදා.
‘‘සුඵුල්ලො ¶ සාලරාජාව, විජ්ජූවබ්භඝනන්තරෙ;
ඤාණෙනාසදිසො බුද්ධො, ආකාසෙ චඞ්කමී තදා.
‘‘සීහරාජා ¶ වසම්භීතො [ඡම්භිතො (ක.)],
ගජරාජාව දප්පිතො [දම්මිතො (ක.)].
ලාසිතො [අභීතො (ස්යා.)] බ්යග්ඝරාජාව, ආකාසෙ චඞ්කමී තදා.
‘‘සිඞ්ගීනික්ඛසවණ්ණාභො, ඛදිරඞ්ගාරසන්නිභො;
මණි යථා ජොතිරසො, ආකාසෙ චඞ්කමී තදා.
‘‘විසුද්ධකෙලාසනිභො ¶ , පුණ්ණමායෙව චන්දිමා;
මජ්ඣන්හිකෙව [මජ්ඣන්තිකෙව (සබ්බත්ථ)] සූරියො, ආකාසෙ චඞ්කමී තදා.
‘‘දිස්වා නභෙ චඞ්කමන්තං, එවං චින්තෙසහං තදා;
‘දෙවො නු ඛො අයං සත්තො, උදාහු මනුජො අයං.
‘‘‘න මෙ සුතො වා දිට්ඨො වා, මහියා එදිසො නරො;
අපි මන්තපදං අත්ථි, අයං සත්ථා භවිස්සති’.
‘‘එවාහං චින්තයිත්වාන, සකං චිත්තං පසාදයිං;
නානාපුප්ඵඤ්ච ගන්ධඤ්ච, සන්නිපාතෙසහං [සන්නිපාතෙත්වාහං (සී.)] තදා.
‘‘පුප්ඵාසනං පඤ්ඤපෙත්වා, සාධුචිත්තං මනොරමං;
නරසාරථිනං අග්ගං, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘ඉදං මෙ ආසනං වීර, පඤ්ඤත්තං තවනුච්ඡවං;
හාසයන්තො මමං චිත්තං, නිසීද කුසුමාසනෙ’.
‘‘නිසීදි ¶ තත්ථ භගවා, අසම්භීතොව [අඡම්භිතොව (ක.)] කෙසරී;
සත්තරත්තින්දිවං බුද්ධො, පවරෙ කුසුමාසනෙ.
‘‘නමස්සමානො අට්ඨාසිං, සත්තරත්තින්දිවං අහං;
වුට්ඨහිත්වා සමාධිම්හා, සත්ථා ලොකෙ අනුත්තරො;
මම කම්මං පකිත්තෙන්තො, ඉදං වචනමබ්රවි.
‘‘‘භාවෙහි බුද්ධානුස්සතිං, භාවනානමනුත්තරං;
ඉමං සතිං භාවයිත්වා, පූරයිස්සසි මානසං.
‘‘‘තිංසකප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සසි;
අසීතික්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සසි;
සහස්සක්ඛත්තුං චක්කවත්තී, රාජා රට්ඨෙ භවිස්සසි.
‘‘‘පදෙසරජ්ජං ¶ විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං;
අනුභොස්සසි තං සබ්බං, බුද්ධානුස්සතියා ඵලං.
‘‘‘භවාභවෙ ¶ සංසරන්තො, මහාභොගං ලභිස්සසි;
භොගෙ තෙ ඌනතා නත්ථි, බුද්ධානුස්සතියා ඵලං.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘අසීතිකොටිං ඡඩ්ඩෙත්වා, දාසෙ කම්මකරෙ බහූ;
ගොතමස්ස භගවතො, සාසනෙ පබ්බජිස්සසි.
‘‘‘ආරාධයිත්වා සම්බුද්ධං, ගොතමං සක්යපුඞ්ගවං;
සුභූති නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො.
‘‘‘භික්ඛුසඞ්ඝෙ ¶ ¶ නිසීදිත්වා, දක්ඛිණෙය්යගුණම්හි තං;
තථාරණවිහාරෙ ච, ද්වීසු අග්ගෙ ඨපෙස්සති’.
‘‘ඉදං වත්වාන සම්බුද්ධො, ජලජුත්තමනාමකො;
නභං අබ්භුග්ගමී වීරො, හංසරාජාව අම්බරෙ.
‘‘සාසිතො ලොකනාථෙන, නමස්සිත්වා තථාගතං;
සදා භාවෙමි මුදිතො, බුද්ධානුස්සතිමුත්තමං.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසං අගච්ඡහං.
‘‘අසීතික්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
සහස්සක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී අහොසහං.
‘‘පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං;
අනුභොමි සුසම්පත්තිං, බුද්ධානුස්සතියා ඵලං.
‘‘භවාභවෙ සංසරන්තො, මහාභොගං ලභාමහං;
භොගෙ මෙ ඌනතා නත්ථි, බුද්ධානුස්සතියා ඵලං.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධානුස්සතියා ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සුභූති ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සුභූතිත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. උපවානත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
ජලිත්වා අග්ගික්ඛන්ධොව, සම්බුද්ධො පරිනිබ්බුතො.
‘‘මහාජනා සමාගම්ම, පූජයිත්වා තථාගතං;
චිතං කත්වාන සුකතං, සරීරං අභිරොපයුං.
‘‘සරීරකිච්චං කත්වාන, ධාතුං තත්ථ සමානයුං;
සදෙවමානුසා සබ්බෙ, බුද්ධථූපං අකංසු තෙ.
‘‘පඨමා ¶ කඤ්චනමයා, දුතියාසි මණීමයා;
තතියා රූපියමයා, චතුත්ථී ඵලිකාමයා.
‘‘තථා [තත්ථ (ස්යා. ක.)] පඤ්චමියා භූමි [නෙමි (සී.)], ලොහිතඞ්ගමයා අහු;
ඡට්ඨා මසාරගල්ලස්ස, සබ්බරතනමයූපරි.
‘‘ජඞ්ඝා මණිමයා ආසි, වෙදිකා රතනමයා;
සබ්බසොණ්ණමයො ථූපො, උද්ධං යොජනමුග්ගතො.
‘‘දෙවා තත්ථ සමාගන්ත්වා, එකතො මන්තයුං තදා;
මයම්පි ථූපං කස්සාම, ලොකනාථස්ස තාදිනො.
‘‘ධාතු ආවෙණිකා නත්ථි, සරීරං එකපිණ්ඩිතං;
ඉමම්හි බුද්ධථූපම්හි, කස්සාම කඤ්චුකං මයං.
‘‘දෙවා සත්තහි රත්නෙහි [සත්තරතනෙහි (සී.)], අඤ්ඤං වඩ්ඪෙසු යොජනං;
ථූපො ද්වියොජනුබ්බෙධො, තිමිරං බ්යපහන්ති සො.
‘‘නාගා ¶ තත්ථ සමාගන්ත්වා, එකතො මන්තයුං තදා;
මනුස්සා චෙව දෙවා ච, බුද්ධථූපං අකංසු තෙ.
‘‘මා ¶ නො පමත්තා අස්සුම්හ [අස්සුම්හා (සී. ස්යා.), ආසිම්හා (?)], අප්පමත්තා සදෙවකා;
මයම්පි ථූපං කස්සාම, ලොකනාථස්ස තාදිනො.
‘‘ඉන්දනීලං මහානීලං, අථො ජොතිරසං මණිං;
එකතො සන්නිපාතෙත්වා, බුද්ධථූපං අඡාදයුං.
‘‘සබ්බං මණිමයං ආසි, තාවතා බුද්ධචෙතියං;
තියොජනසමුබ්බිද්ධං [තීණි යොජනමුබ්බිද්ධං (සී. ක.)], ආලොකකරණං තදා.
‘‘ගරුළා ¶ ච සමාගන්ත්වා, එකතො මන්තයුං තදා;
මනුස්සා දෙවා නාගා ච, බුද්ධථූපං අකංසු තෙ.
‘‘‘මා නො පමත්තා අස්සුම්හ, අප්පමත්තා සදෙවකා;
මයම්පි ථූපං කස්සාම, ලොකනාථස්ස තාදිනො’.
‘‘සබ්බං මණිමයං ථූපං, අකරුං තෙ ච කඤ්චුකං [සබ්බමණිමයං ථූපෙ, අකරුත්තරකඤ්චුකං (සී.)];
යොජනං තෙපි වඩ්ඪෙසුං, ආයතං බුද්ධචෙතියං.
‘‘චතුයොජනමුබ්බිද්ධො, බුද්ධථූපො විරොචති;
ඔභාසෙති දිසා සබ්බා, සතරංසීව උග්ගතො.
‘‘කුම්භණ්ඩා ච සමාගන්ත්වා, එකතො මන්තයුං තදා;
මනුස්සා චෙව දෙවා ච, නාගා ච ගරුළා තථා.
පච්චෙකං බුද්ධසෙට්ඨස්ස, අකංසු ථූපමුත්තමං.
‘‘‘මා නො පමත්තා අස්සුම්හ, අප්පමත්තා සදෙවකා;
මයම්පි ථූපං කස්සාම, ලොකනාථස්ස තාදිනො;
රතනෙහි ඡාදෙස්සාම, ආයතං බුද්ධචෙතියං’.
‘‘යොජනං තෙපි වඩ්ඪෙසුං, ආයතං බුද්ධචෙතියං;
පඤ්චයොජනමුබ්බිද්ධො, ථූපො ඔභාසතෙ තදා.
‘‘යක්ඛා ¶ තත්ථ සමාගන්ත්වා, එකතො මන්තයුං තදා;
මනුස්සා දෙවා නාගා ච, ගරුළා කුම්භඅණ්ඩකා.
‘‘පච්චෙකං බුද්ධසෙට්ඨස්ස, අකංසු ථූපමුත්තමං;
‘මා නො පමත්තා අස්සුම්හ, අප්පමත්තා සදෙවකා.
‘‘‘මයම්පි ¶ ¶ ථූපං කස්සාම, ලොකනාථස්ස තාදිනො;
ඵලිකාහි ඡාදෙස්සාම, ආයතං බුද්ධචෙතියං’.
‘‘යොජනං තෙපි වඩ්ඪෙසුං, ආයතං බුද්ධචෙතියං;
ඡ යොජනානි උබ්බිද්ධො, ථූපො ඔභාසතෙ තදා.
‘‘ගන්ධබ්බා ච සමාගන්ත්වා, එකතො මන්තයුං තදා;
‘මනුජා දෙවතා නාගා, ගරුළා කුම්භයක්ඛකා.
‘‘‘සබ්බෙකංසු බුද්ධථූපං, මයමෙත්ථ අකාරකා;
මයම්පි ථූපං කස්සාම, ලොකනාථස්ස තාදිනො’.
‘‘වෙදියො ¶ සත්ත කත්වාන, ඡත්තමාරොපයිංසු තෙ;
සබ්බසොණ්ණමයං ථූපං, ගන්ධබ්බා කාරයුං තදා.
‘‘සත්තයොජනමුබ්බිද්ධො, ථූපො ඔභාසතෙ තදා;
රත්තින්දිවා න ඤායන්ති, ආලොකො හොති [ආලොකා හොන්ති (ස්යා. ක.)] සබ්බදා.
‘‘අභිභොන්ති ¶ න තස්සාභා, චන්දසූරා සතාරකා;
සමන්තා යොජනසතෙ, පදීපොපි න පජ්ජලි.
‘‘තෙන කාලෙන යෙ කෙචි, ථූපං පූජෙන්ති මානුසා;
න තෙ ථූපමාරුහන්ති, අම්බරෙ උක්ඛිපන්ති තෙ.
‘‘දෙවෙහි ඨපිතො යක්ඛො, අභිසම්මතනාමකො;
ධජං වා පුප්ඵදාමං වා, අභිරොපෙති උත්තරි.
‘‘න තෙ පස්සන්ති තං යක්ඛං, දාමං පස්සන්ති ගච්ඡතො;
එවං පස්සිත්වා ගච්ඡන්තා, සබ්බෙ ගච්ඡන්ති සුග්ගතිං.
‘‘විරුද්ධා [විසද්ධා (සී.)] යෙ පාවචනෙ, පසන්නා යෙ ච සාසනෙ;
පාටිහෙරං දට්ඨුකාමා, ථූපං පූජෙන්ති මානුසා.
‘‘නගරෙ හංසවතියා, අහොසිං භතකො [වරකො (ස්යා. ක.)] තදා;
ආමොදිතං ජනං දිස්වා, එවං චින්තෙසහං තදා.
‘‘‘උළාරො භගවා හෙසො, යස්ස ධාතුධරෙදිසං;
ඉමා ච ජනතා තුට්ඨා, කාරං කුබ්බං න තප්පරෙ [කුබ්බන්තනප්පකං (සී.)].
‘‘‘අහම්පි ¶ කාරං කස්සාමි, ලොකනාථස්ස තාදිනො;
තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, භවිස්සාමි අනාගතෙ’.
‘‘සුධොතං ¶ රජකෙනාහං, උත්තරෙය්යපටං මම;
වෙළග්ගෙ ආලගෙත්වාන, ධජං උක්ඛිපිමම්බරෙ.
‘‘අභිසම්මතකො ගය්හ, අම්බරෙහාසි මෙ ධජං;
වාතෙරිතං ධජං දිස්වා, භිය්යො හාසං ජනෙසහං.
‘‘තත්ථ ¶ චිත්තං පසාදෙත්වා, සමණං උපසඞ්කමිං;
තං භික්ඛුං අභිවාදෙත්වා, විපාකං පුච්ඡහං ධජෙ.
‘‘සො මෙ කථෙසි ආනන්ද, පීතිසඤ්ජනනං මම;
‘තස්ස ධජස්ස විපාකං, අනුභොස්සසි සබ්බදා.
‘‘‘හත්ථී ¶ අස්සා රථා පත්තී, සෙනා ච චතුරඞ්ගිනී;
පරිවාරෙස්සන්ති තං නිච්චං, ධජදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘සට්ඨිතූරියසහස්සානි, භෙරියො සමලඞ්කතා;
පරිවාරෙස්සන්ති තං නිච්චං, ධජදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘ඡළාසීතිසහස්සානි, නාරියො සමලඞ්කතා;
විචිත්තවත්ථාභරණා, ආමුත්තමණිකුණ්ඩලා.
‘‘‘අළාරපම්හා හසුලා, සුසඤ්ඤා තනුමජ්ඣිමා;
පරිවාරෙස්සන්ති තං නිච්චං, ධජදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘තිංසකප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සසි;
අසීතික්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සසි.
‘‘‘සහස්සක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සසි;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘දෙවලොකා චවිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
පුඤ්ඤකම්මෙන සංයුත්තො, බ්රහ්මබන්ධු භවිස්සසි.
‘‘‘අසීතිකොටිං ¶ ඡඩ්ඩෙත්වා, දාසෙ කම්මකරෙ බහූ;
ගොතමස්ස භගවතො, සාසනෙ පබ්බජිස්සසි.
‘‘‘ආරාධයිත්වා ¶ සම්බුද්ධං, ගොතමං සක්යපුඞ්ගවං;
උපවානොති නාමෙන, හෙස්සසි සත්ථු සාවකො’.
‘‘සතසහස්සෙ කතං කම්මං, ඵලං දස්සෙසි මෙ ඉධ;
සුමුත්තො සරවෙගොව කිලෙසෙ ඣාපයී මම.
‘‘චක්කවත්තිස්ස සන්තස්ස, චතුදීපිස්සරස්ස මෙ;
තියොජනානි සමන්තා, උස්සීසන්ති ධජා සදා.
‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ධජදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා උපවානො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උපවානත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. තිසරණගමනියත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ චන්දවතියා [බන්ධුමතියා (අට්ඨ.)], මාතුඋපට්ඨාකො [මාතුපට්ඨායකො (සී.), මාතුපට්ඨානකො (ස්යා.)] අහුං;
අන්ධා මාතා පිතා මය්හං, තෙ පොසෙමි අහං තදා.
‘‘රහොගතො ¶ නිසීදිත්වා, එවං චින්තෙසහං තදා;
පොසෙන්තො මාතාපිතරො, පබ්බජ්ජං න ලභාමහං.
‘‘මහන්ධකාරපිහිතා [තමන්ධකාරපිහිතා (ස්යා.)], තිවිධග්ගීහි ඩය්හරෙ;
එතාදිසෙ භවෙ [භයෙ (සී.)] ජාතෙ, නත්ථි කොචි විනායකො.
‘‘බුද්ධො ලොකෙ සමුප්පන්නො, දිප්පති [දිබ්බති (ක.)] [ජිනසාසනං (සී.)] දානි සාසනං;
සක්කා උද්ධරිතුං අත්තා, පුඤ්ඤකාමෙන ජන්තුනා.
‘‘උග්ගය්හ තීණි සරණෙ, පරිපුණ්ණානි ගොපයිං;
තෙන කම්මෙන සුකතෙන, පටිමොක්ඛාමි දුග්ගතිං.
‘‘නිසභො ¶ නාම සමණො, බුද්ධස්ස අග්ගසාවකො;
තමහං උපගන්ත්වාන, සරණගමනං ගහිං.
‘‘වස්සසතසහස්සානි, ආයු විජ්ජති තාවදෙ;
තාවතා සරණගමනං, පරිපුණ්ණං අගොපයිං.
‘‘චරිමෙ වත්තමානම්හි, සරණං තං අනුස්සරිං;
තෙන කම්මෙන සුකතෙන, තාවතිංසං අගච්ඡහං.
‘‘දෙවලොකගතො සන්තො, පුඤ්ඤකම්මසමාහිතො;
යං දෙසං [යං යං දෙසං (ස්යා.)] උපපජ්ජාමි [උපගච්ඡාමි (සී.)], අට්ඨ හෙතූ ලභාමහං.
‘‘දිසාසු ¶ පූජිතො හොමි, තික්ඛපඤ්ඤො භවාමහං;
සබ්බෙ දෙවානුවත්තන්ති, අමිතභොගං ලභාමහං.
‘‘සුවණ්ණවණ්ණො සබ්බත්ථ, පටිකන්තො භවාමහං;
මිත්තානං අචලො හොමි, යසො අබ්භුග්ගතො මමං.
‘‘අසීතික්ඛත්තු ¶ දෙවින්දො, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
දිබ්බසුඛං අනුභවිං, අච්ඡරාහි පුරක්ඛතො.
‘‘පඤ්චසත්තතික්ඛත්තුඤ්ච ¶ , චක්කවත්තී අහොසහං;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, පුඤ්ඤකම්මසමාහිතො;
පුරෙ සාවත්ථියං ජාතො, මහාසාලෙ සුඅඩ්ඪකෙ.
‘‘නගරා නික්ඛමිත්වාන, දාරකෙහි පුරක්ඛතො;
හසඛිඩ්ඩසමඞ්ගීහං [සාහං ඛිඩ්ඩසමඞ්ගී (ස්යා.)], සඞ්ඝාරාමං උපාගමිං.
‘‘තත්ථද්දසාසිං [තත්ථද්දසාහං (ක.)] සමණං, විප්පමුත්තං නිරූපධිං;
සො මෙ ධම්මමදෙසෙසි, සරණඤ්ච අදාසි මෙ.
‘‘සොහං සුත්වාන සරණං, සරණං මෙ අනුස්සරිං;
එකාසනෙ නිසීදිත්වා, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘ජාතියා සත්තමෙ වස්සෙ, අරහත්තමපාපුණිං;
උපසම්පාදයි බුද්ධො, ගුණමඤ්ඤාය චක්ඛුමා.
‘‘අපරිමෙය්යෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, සරණානි අගච්ඡහං;
තතො මෙ සුකතං කම්මං, ඵලං දස්සෙසි මෙ ඉධ.
‘‘සුගොපිතං මෙ සරණං, මානසං සුප්පණීහිතං;
අනුභොත්වා යසං සබ්බං, පත්තොම්හි අචලං පදං.
‘‘යෙසං සොතාවධානත්ථි, සුණොථ මම භාසතො;
අහං [අත්ථං (ස්යා.)] වො කථයිස්සාමි, සාමං දිට්ඨං පදං මම.
‘‘‘බුද්ධො ¶ ලොකෙ සමුප්පන්නො, වත්තතෙ ජිනසාසනං;
අමතා වාදිතා භෙරී, සොකසල්ලවිනොදනා.
‘‘‘යථාසකෙන ථාමෙන, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තෙ අනුත්තරෙ;
අධිකාරං කරෙය්යාථ, පස්සයිස්සථ නිබ්බුතිං.
‘‘‘පග්ගය්හ තීණි සරණෙ, පඤ්චසීලානි ගොපිය;
බුද්ධෙ චිත්තං පසාදෙත්වා, දුක්ඛස්සන්තං කරිස්සථ.
‘‘‘සම්මා ධම්මං භාවෙත්වාන [මමොපමං කරිත්වාන (සී. ස්යා.)], සීලානි ¶ පරිගොපිය;
අචිරං අරහත්තං වො, සබ්බෙපි පාපුණිස්සථ.
‘‘‘තෙවිජ්ජො ඉද්ධිපත්තොම්හි, චෙතොපරියකොවිදො;
සාවකො තෙ මහාවීර, සරණො [චරණෙ (සී. ස්යා.)] වන්දති සත්ථුනො’.
‘‘අපරිමෙය්යෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, සරණං බුද්ධස්ස ගච්ඡහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සරණං ගමනෙ ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තිසරණගමනියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තිසරණගමනියත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. පඤ්චසීලසමාදානියත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ චන්දවතියා, භතකො ආසහං තදා;
පරකම්මායනෙ යුත්තො, පබ්බජ්ජං න ලභාමහං.
‘‘මහන්ධකාරපිහිතා ¶ ¶ , තිවිධග්ගීහි ඩය්හරෙ;
කෙන නු ඛො උපායෙන, විසංයුත්තො භවෙ අහං.
‘‘දෙය්යධම්මො ච මෙ නත්ථි, වරාකො භතකො අහං;
යංනූනාහං පඤ්චසීලං, රක්ඛෙය්යං පරිපූරයං.
‘‘අනොමදස්සිස්ස මුනිනො, නිසභො නාම සාවකො;
තමහං උපසඞ්කම්ම, පඤ්චසික්ඛාපදග්ගහිං.
‘‘වස්සසතසහස්සානි, ආයු විජ්ජති තාවදෙ;
තාවතා පඤ්චසීලානි, පරිපුණ්ණානි ගොපයිං.
‘‘මච්චුකාලෙ ච සම්පත්තෙ, දෙවා අස්සාසයන්ති මං;
‘රථො සහස්සයුත්තො තෙ, මාරිසායං [මාරිසස්ස (ක.)] උපට්ඨිතො’.
‘‘වත්තන්තෙ චරිමෙ චිත්තෙ, මම සීලං අනුස්සරිං;
තෙන කම්මෙන සුකතෙන, තාවතිංසං අගච්ඡහං.
‘‘තිංසක්ඛත්තුඤ්ච ¶ දෙවින්දො, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
දිබ්බසුඛං [දිබ්බං සුඛං (සී.)] අනුභවිං, අච්ඡරාහි පුරක්ඛතො.
‘‘පඤ්චසත්තතික්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘දෙවලොකා චවිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
පුරෙ වෙසාලියං ජාතො, මහාසාලෙ සුඅඩ්ඪකෙ.
‘‘වස්සූපනායිකෙ ¶ කාලෙ, දිප්පන්තෙ [දිබ්බන්ති (ක.)] ජිනසාසනෙ;
මාතා ච මෙ පිතා චෙව, පඤ්චසික්ඛාපදග්ගහුං.
‘‘සහ ¶ සුත්වානහං සීලං, මම සීලං අනුස්සරිං;
එකාසනෙ නිසීදිත්වා, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘ජාතියා පඤ්චවස්සෙන, අරහත්තමපාපුණිං;
උපසම්පාදයි බුද්ධො, ගුණමඤ්ඤාය චක්ඛුමා.
‘‘පරිපුණ්ණානි ගොපෙත්වා, පඤ්චසික්ඛාපදානහං;
අපරිමෙය්යෙ ඉතො කප්පෙ, විනිපාතං න ගච්ඡහං.
‘‘ස්වාහං ¶ යසමනුභවිං, තෙසං සීලාන වාහසා;
කප්පකොටිම්පි කිත්තෙන්තො, කිත්තයෙ එකදෙසකං.
‘‘පඤ්චසීලානි ගොපෙත්වා, තයො හෙතූ ලභාමහං;
දීඝායුකො මහාභොගො, තික්ඛපඤ්ඤො භවාමහං.
‘‘සංකිත්තෙන්තො ච [පකිත්තෙන්තොව (සී.), පකිත්තෙන්තෙ ච (ස්යා.)] සබ්බෙසං, අභිමත්තඤ්ච පොරිසං;
භවාභවෙ සංසරිත්වා, එතෙ ඨානෙ ලභාමහං.
‘‘අපරිමෙය්යසීලෙසු, වත්තන්තා ජිනසාවකා;
භවෙසු යදි රජ්ජෙය්යුං, විපාකො කීදිසො භවෙ.
‘‘සුචිණ්ණං මෙ පඤ්චසීලං, භතකෙන තපස්සිනා [විපස්සිනා (සී.)];
තෙන සීලෙනහං අජ්ජ, මොචයිං සබ්බබන්ධනා.
‘‘අපරිමෙය්යෙ ඉතො කප්පෙ, පඤ්චසීලානි ගොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පඤ්චසීලානිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා පඤ්චසීලසමාදානියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පඤ්චසීලසමාදානියත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. අන්නසංසාවකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං ¶ සම්බුද්ධං, ගච්ඡන්තං අන්තරාපණෙ;
කඤ්චනග්ඝියසංකාසං, බාත්තිංසවරලක්ඛණං.
‘‘සිද්ධත්ථං ¶ ලොකපජ්ජොතං, අප්පමෙය්යං අනොපමං;
අලත්ථං පරමං පීතිං, දිස්වා දන්තං ජුතින්ධරං.
‘‘සම්බුද්ධං අභිනාමෙත්වා, භොජයිං තං මහාමුනිං;
මහාකාරුණිකො ලොකෙ [නාථො (සී.)], අනුමොදි මමං තදා.
‘‘තස්මිං ¶ මහාකාරුණිකෙ, පරමස්සාසකාරකෙ;
බුද්ධෙ චිත්තං පසාදෙත්වා, කප්පං සග්ගම්හි මොදහං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, භික්ඛාදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අන්නසංසාවකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අන්නසංසාවකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. ධූපදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සිද්ධත්ථස්ස ¶ භගවතො, ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
කුටිධූපං මයා දින්නං, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
යං යං යොනුපපජ්ජාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං;
සබ්බෙසම්පි පියො හොමි, ධූපදානස්සිදං ඵලං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං ධූපමදදිං තදා [යං ධූපනමදාසහං (ක.)];
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ධූපදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ධූපදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ධූපදායකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. පුලිනපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපස්සිස්ස ¶ ¶ භගවතො, බොධියා පාදපුත්තමෙ;
පුරාණපුලිනං හිත්වා [ඡඩ්ඩෙත්වා (සී. ස්යා.)], සුද්ධපුලිනමාකිරිං.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං පුලිනමදාසහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුලිනදානස්සිදං ඵලං.
‘‘තිංසතිමෙ ¶ [තිපඤ්ඤාසෙ (සී. ස්යා.)] ඉතො කප්පෙ, රාජා ආසිං ජනාධිභූ;
මහාපුලිනනාමෙන, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පුලිනපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පුලිනපූජකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. උත්තියත්ථෙරඅපදානං
‘‘චන්දභාගානදීතීරෙ, සුසුමාරො අහං තදා;
සගොචරප්පසුතොහං [සභොජනපසුතාහං (ස්යා. ක.)], නදීතිත්ථං අගච්ඡහං.
‘‘සිද්ධත්ථො තම්හි සමයෙ, සයම්භූ අග්ගපුග්ගලො;
නදිං තරිතුකාමො සො, නදීතිත්ථං උපාගමි.
‘‘උපාගතෙ ච [උපාගතම්හි (ස්යා. ක.)] සම්බුද්ධෙ, අහම්පි තත්ථුපාගමිං;
උපගන්ත්වාන සම්බුද්ධං, ඉමං වාචං උදීරයිං.
‘‘‘අභිරූහ මහාවීර, තාරෙස්සාමි අහං තුවං;
පෙත්තිකං විසයං මය්හං, අනුකම්ප මහාමුනි’.
‘‘මම උග්ගජ්ජනං සුත්වා, අභිරූහි මහාමුනි;
හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, තාරෙසිං ලොකනායකං.
‘‘නදියා ¶ පාරිමෙ තීරෙ, සිද්ධත්ථො ලොකනායකො;
අස්සාසෙසි මමං තත්ථ, අමතං පාපුණිස්සසි.
‘‘තම්හා ¶ කායා චවිත්වාන, දෙවලොකං ආගච්ඡහං;
දිබ්බසුඛං අනුභවිං, අච්ඡරාහි පුරක්ඛතො.
‘‘සත්තක්ඛත්තුඤ්ච ¶ දෙවින්දො, දෙවරජ්ජමකාසහං;
තීණික්ඛත්තුං චක්කවත්තී, මහියා ඉස්සරො අහුං.
‘‘විවෙකමනුයුත්තොහං ¶ , නිපකො ච සුසංවුතො;
ධාරෙමි අන්තිමං දෙහං, සම්මාසම්බුද්ධසාසනෙ.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, තාරෙසිං යං නරාසභං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, තරණාය ඉදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උත්තියො [උත්තිරියො (සී.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උත්තියත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. එකඤ්ජලිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං සම්බුද්ධං, ගච්ඡන්තං අන්තරාපණෙ;
විපස්සිං සත්ථවාහග්ගං, නරවරං විනායකං.
‘‘අදන්තදමනං ¶ තාදිං, මහාවාදිං මහාමතිං;
දිස්වා පසන්නො සුමනො, එකඤ්ජලිමකාසහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යමඤ්ජලිං කරිං [යං අඤ්ජලිමකරිං (ස්යා.), අඤ්ජලිමකරිං (ක.)] තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, අඤ්ජලිස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකඤ්ජලිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
එකඤ්ජලිකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. ඛොමදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ ¶ ¶ බන්ධුමතියා, අහොසිං වාණිජො තදා;
තෙනෙව දාරං පොසෙමි, රොපෙමි බීජසම්පදං.
‘‘රථියං පටිපන්නස්ස, විපස්සිස්ස මහෙසිනො;
එකං ඛොමං මයා දින්නං, කුසලත්ථාය සත්ථුනො.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං ඛොමමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඛොමදානස්සිදං ඵලං.
‘‘සත්තරසෙ [සත්තවීසෙ (සී. ස්යා.)] ඉතො කප්පෙ, එකො සින්ධවසන්ධනො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චතුදීපම්හි ඉස්සරො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ඛොමදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ඛොමදායකත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
තස්සුද්දානං –
සුසූති උපවානො ච, සරණො සීලගාහකො;
අන්නසංසාවකො ඛොමදායී ච, දසෙව තතියෙ ගණෙ;
අඤ්ජලී ඛොමදායී ච, දසෙව තතියෙ ගණෙ;
පඤ්චාලීසීතිසතං වුත්තා, ගාථායො සබ්බපිණ්ඩිතා.
සුභූතිවග්ගො තතියො.
චතුත්ථභාණවාරං.
4. කුණ්ඩධානවග්ගො
1. කුණ්ඩධානත්ථෙරඅපදානං
‘‘සත්තාහං ¶ ¶ පටිසල්ලීනං, සයම්භුං අග්ගපුග්ගලං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, බුද්ධසෙට්ඨං උපට්ඨහිං.
‘‘වුට්ඨිතං කාලමඤ්ඤාය, පදුමුත්තරං මහාමුනිං;
මහන්තිං කදලීකණ්ණිං, ගහෙත්වා උපගච්ඡහං.
‘‘පටිග්ගහෙත්වා ¶ [පටිග්ගහෙසි (ස්යා. ක.)] භගවා, සබ්බඤ්ඤූ [තං ඵලං (සී.)] ලොකනායකො;
මම චිත්තං පසාදෙන්තො, පරිභුඤ්ජි මහාමුනි.
‘‘පරිභුඤ්ජිත්වා සම්බුද්ධො, සත්ථවාහො අනුත්තරො;
සකාසනෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යෙ ¶ ච සන්ති සමිතාරො [යෙ වසන්ති සමෙතාරො (සී.)], යක්ඛා ඉමම්හි පබ්බතෙ;
අරඤ්ඤෙ භූතභබ්යානි [භූතගණා සබ්බෙ (ස්යා.)], සුණන්තු වචනං මම’.
‘‘යො සො බුද්ධං උපට්ඨාසි, මිගරාජංව කෙසරිං [මිගරාජාව කෙසරී (සී.)];
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘එකාදසඤ්චක්ඛත්තුං, සො [සොයමෙකාදසක්ඛත්තුං (සී.)] දෙවරාජා භවිස්සති;
චතුතිංසතික්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘අක්කොසිත්වාන සමණෙ, සීලවන්තෙ අනාසවෙ;
පාපකම්මවිපාකෙන, නාමධෙය්යං ලභිස්සති [භවිස්සති (ක.)].
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
කුණ්ඩධානොති නාමෙන, සාවකො සො භවිස්සති’.
‘‘පවිවෙකමනුයුත්තො, ඣායී ඣානරතො අහං;
තොසයිත්වාන සත්ථාරං, විහරාමි අනාසවො.
‘‘සාවකෙහි ¶ ¶ [සාවකග්ගෙහි (සී.)] පරිවුතො, භික්ඛුසඞ්ඝපුරක්ඛතො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, සලාකං ගාහයී ජිනො.
‘‘එකංසං ¶ චීවරං කත්වා, වන්දිත්වා ලොකනායකං;
වදතං වරස්ස පුරතො, පඨමං අග්ගහෙසහං.
‘‘තෙන කම්මෙන භගවා, දසසහස්සීකම්පකො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, අග්ගට්ඨානෙ ඨපෙසි මං.
‘‘වීරියං මෙ ධුරධොරය්හං, යොගක්ඛෙමාධිවාහනං;
ධාරෙමි අන්තිමං දෙහං, සම්මාසම්බුද්ධසාසනෙ.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කුණ්ඩධානො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කුණ්ඩධානත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. සාගතත්ථෙරඅපදානං
‘‘සොභිතො ¶ නාම නාමෙන, අහොසිං බ්රාහ්මණො තදා;
පුරක්ඛතො සසිස්සෙහි, ආරාමං අගමාසහං.
‘‘භගවා තම්හි සමයෙ, භික්ඛුසඞ්ඝපුරක්ඛතො;
ආරාමද්වාරා නික්ඛම්ම, අට්ඨාසි පුරිසුත්තමො.
‘‘තමද්දසාසිං සම්බුද්ධං, දන්තං දන්තපුරක්ඛතං;
සකං චිත්තං පසාදෙත්වා, සන්ථවිං ලොකනායකං.
‘‘යෙ කෙචි පාදපා සබ්බෙ, මහියා තෙ විරූහරෙ;
බුද්ධිමන්තො ¶ තථා සත්තා, රුහන්ති ජිනසාසනෙ.
‘‘සත්ථවාහොසි සප්පඤ්ඤො, මහෙසි බහුකෙ ජනෙ;
විපථා උද්ධරිත්වාන, පථං ආචික්ඛසෙ තුවං.
‘‘දන්තො ¶ දන්තපරිකිණ්ණො [පුරක්ඛතො (ස්යා.)], ඣායී ඣානරතෙහි ච;
ආතාපී පහිතත්තෙහි, උපසන්තෙහි තාදිභි.
‘‘අලඞ්කතො පරිසාහි, පුඤ්ඤඤාණෙහි සොභති;
පභා නිද්ධාවතෙ තුය්හං, සූරියොදයනෙ යථා.
‘‘පසන්නචිත්තං ¶ දිස්වාන, මහෙසී පදුමුත්තරො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ ඨිතො සත්ථා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො සො හාසං ජනෙත්වාන, මමං කිත්තෙසි බ්රාහ්මණො;
කප්පානං සතසහස්සං, දෙවලොකෙ රමිස්සති.
‘‘‘තුසිතා හි චවිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
ගොතමස්ස භගවතො, සාසනෙ පබ්බජිස්සති.
‘‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, අරහත්තං [තුට්ඨහට්ඨං (ස්යා. ක.)] ලභිස්සති;
සාගතො නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘පබ්බජිත්වාන කායෙන, පාපකම්මං විවජ්ජයිං;
වචීදුච්චරිතං හිත්වා, ආජීවං පරිසොධයිං.
‘‘එවං ¶ විහරමානොහං, තෙජොධාතූසු කොවිදො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සාගතො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සාගතත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. මහාකච්චානත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරනාථස්ස, පදුමං නාම චෙතියං;
සිලාසනං [සීහාසනං (ක.)] කාරයිත්වා, සුවණ්ණෙනාභිලෙපයිං.
‘‘රතනාමයඡත්තඤ්ච, පග්ගය්හ වාළබීජනිං [වාළබීජනී (සී. ස්යා.)];
බුද්ධස්ස අභිරොපෙසිං, ලොකබන්ධුස්ස තාදිනො.
‘‘යාවතා ¶ දෙවතා භුම්මා [භූමා (ක.)], සබ්බෙ සන්නිපතුං තදා;
රතනාමයඡත්තානං, විපාකං කථයිස්සති.
‘‘තඤ්ච සබ්බං සුණිස්සාම, කථයන්තස්ස සත්ථුනො;
භිය්යො හාසං ජනෙය්යාම, සම්මාසම්බුද්ධසාසනෙ.
‘‘හෙමාසනෙ නිසීදිත්වා, සයම්භූ අග්ගපුග්ගලො;
භික්ඛුසඞ්ඝපරිබ්යූළ්හො [පරිබ්බූළ්හො (සී.)], ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යෙනිදං ¶ ආසනං දින්නං, සොවණ්ණං රතනාමයං;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘තිංසකප්පානි ¶ දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
සමන්තා යොජනසතං, ආභායාභිභවිස්සති.
‘‘‘මනුස්සලොකමාගන්ත්වා, චක්කවත්තී භවිස්සති;
පභස්සරොති නාමෙන, උග්ගතෙජො භවිස්සති.
‘‘‘දිවා වා යදි වා රත්තිං, සතරංසීව උග්ගතො;
සමන්තා අට්ඨරතනං, උජ්ජොතිස්සති ඛත්තියො.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තුසිතා ¶ හි චවිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
කච්චානො නාම නාමෙන, බ්රහ්මබන්ධු භවිස්සති.
‘‘‘සො පච්ඡා පබ්බජිත්වාන, අරහා හෙස්සතිනාසවො;
ගොතමො ලොකපජ්ජොතො, අග්ගට්ඨානෙ ඨපෙස්සති.
‘‘‘සංඛිත්තපුච්ඡිතං [සංඛිත්තං පුච්ඡිතං (ස්යා. ක.)] පඤ්හං, විත්ථාරෙන කථෙස්සති;
කථයන්තො ච තං පඤ්හං, අජ්ඣාසයං [අජ්ඣාසං (සී.), අබ්භාසං (ක.)] පූරයිස්සති’.
‘‘අඩ්ඪෙ කුලෙ අභිජාතො, බ්රාහ්මණො මන්තපාරගූ;
ඔහාය ධනධඤ්ඤානි, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘සංඛිත්තෙනපි පුච්ඡන්තෙ, විත්ථාරෙන කථෙමහං;
අජ්ඣාසයං තෙසං පූරෙමි, තොසෙමි ද්විපදුත්තමං.
‘‘තොසිතො ¶ මෙ මහාවීරො, සයම්භූ අග්ගපුග්ගලො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මහාකච්චානො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මහාකච්චානත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. කාළුදායිත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරබුද්ධස්ස ¶ , ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
අද්ධානං පටිපන්නස්ස, චරතො චාරිකං තදා.
‘‘සුඵුල්ලං පදුමං ගය්හ, උප්පලං මල්ලිකඤ්චහං;
පරමන්නං ගහෙත්වාන, අදාසිං සත්ථුනො අහං.
‘‘පරිභුඤ්ජි මහාවීරො, පරමන්නං සුභොජනං;
තඤ්ච පුප්ඵං ගහෙත්වාන, ජනස්ස සම්පදස්සයි.
‘‘ඉට්ඨං කන්තං [කන්තයිදං (ස්යා.)], පියං ලොකෙ, ජලජං පුප්ඵමුත්තමං;
සුදුක්කරං කතං තෙන, යො මෙ පුප්ඵං අදාසිදං.
‘‘යො ¶ පුප්ඵමභිරොපෙසි, පරමන්නඤ්චදාසි මෙ;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘දස අට්ඨ චක්ඛත්තුං [දස චට්ඨක්ඛත්තුං (සී.), දසමට්ඨක්ඛත්තුං (ස්යා.)] සො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
උප්පලං පදුමඤ්චාපි, මල්ලිකඤ්ච තදුත්තරි.
‘‘‘අස්ස ¶ පුඤ්ඤවිපාකෙන, දිබ්බගන්ධසමායුතං;
ආකාසෙ ඡදනං කත්වා, ධාරයිස්සති තාවදෙ.
‘‘‘පඤ්චවීසතික්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී භවිස්සති;
පථබ්යා රජ්ජං පඤ්චසතං, වසුධං ආවසිස්සති.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන [නාමෙන (සී. ස්යා. ක.)], සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘සකකම්මාභිරද්ධො ¶ සො, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
සක්යානං නන්දිජනනො, ඤාතිබන්ධු භවිස්සති.
‘‘‘සො පච්ඡා පබ්බජිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො.
‘‘‘පටිසම්භිදමනුප්පත්තං, කතකිච්චමනාසවං;
ගොතමො ලොකබන්ධු තං [සො (සී.)], එතදග්ගෙ ඨපෙස්සති.
‘‘‘පධානපහිතත්තො සො, උපසන්තො නිරූපධි;
උදායී නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘රාගො ¶ දොසො ච මොහො ච, මානො මක්ඛො ච ධංසිතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘තොසයිඤ්චාපි සම්බුද්ධං, ආතාපී නිපකො අහං;
පසාදිතො [පමොදිතො (සී.)] ච සම්බුද්ධො, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා කාළුදායී ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
කාළුදායීථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. මොඝරාජත්ථෙරඅපදානං
‘‘අත්ථදස්සී ¶ තු භගවා, සයම්භූ අපරාජිතො;
භික්ඛුසඞ්ඝපරිබ්යූළ්හො, රථියං පටිපජ්ජථ.
‘‘සිස්සෙහි සම්පරිවුතො, ඝරම්හා අභිනික්ඛමිං;
නික්ඛමිත්වානහං තත්ථ, අද්දසං ලොකනායකං.
‘‘අභිවාදිය සම්බුද්ධං, සිරෙ කත්වාන අඤ්ජලිං;
සකං චිත්තං පසාදෙත්වා, සන්ථවිං ලොකනායකං.
‘‘යාවතා රූපිනො සත්තා, අරූපී වා අසඤ්ඤිනො;
සබ්බෙ තෙ තව ඤාණම්හි, අන්තො හොන්ති සමොගධා.
‘‘සුඛුමච්ඡිකජාලෙන ¶ , උදකං යො පරික්ඛිපෙ;
යෙ කෙචි උදකෙ පාණා, අන්තොජාලෙ භවන්ති තෙ.
‘‘යෙසඤ්ච චෙතනා අත්ථි, රූපිනො ච අරූපිනො;
සබ්බෙ තෙ තව ඤාණම්හි, අන්තො හොන්ති සමොගධා.
‘‘සමුද්ධරසිමං ලොකං, අන්ධකාරසමාකුලං;
තව ධම්මං සුණිත්වාන, කඞ්ඛාසොතං තරන්ති තෙ.
‘‘අවිජ්ජානිවුතෙ ලොකෙ, අන්ධකාරෙන ඔත්ථටෙ;
තව ¶ ඤාණම්හි ජොතන්තෙ, අන්ධකාරා පධංසිතා.
‘‘තුවං චක්ඛූසි සබ්බෙසං, මහාතමපනූදනො;
තව ධම්මං සුණිත්වාන, නිබ්බායති බහුජ්ජනො.
‘‘පුටකං ¶ පූරයිත්වාන [පීඨරං (සී.), පුතරං (ස්යා.)], මධුඛුද්දමනෙළකං;
උභො හත්ථෙහි පග්ගය්හ, උපනෙසිං මහෙසිනො.
‘‘පටිග්ගණ්හි මහාවීරො, සහත්ථෙන මහා ඉසී;
භුඤ්ජිත්වා තඤ්ච සබ්බඤ්ඤූ, වෙහාසං නභමුග්ගමි.
‘‘අන්තලික්ඛෙ ඨිතො සත්ථා, අත්ථදස්සී නරාසභො;
මම චිත්තං පසාදෙන්තො, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යෙනිදං ථවිතං ඤාණං, බුද්ධසෙට්ඨො ච ථොමිතො;
තෙන චිත්තප්පසාදෙන, දුග්ගතිං සො න ගච්ඡති.
‘‘‘චතුද්දසඤ්චක්ඛත්තුං [චතුසට්ඨිඤ්ච (ස්යා.)] සො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
පථබ්යා රජ්ජං අට්ඨසතං, වසුධං ආවසිස්සති.
‘‘‘පඤ්චෙව ¶ සතක්ඛත්තුඤ්ච [අථ පඤ්චසතක්ඛත්තුං (සී.)], චක්කවත්තී භවිස්සති;
පදෙසරජ්ජං අසඞ්ඛෙය්යං, මහියා කාරයිස්සති.
‘‘‘අජ්ඣායකො මන්තධරො, තිණ්ණං වෙදාන පාරගූ;
ගොතමස්ස භගවතො, සාසනෙ පබ්බජිස්සති.
‘‘‘ගම්භීරං නිපුණං අත්ථං, ඤාණෙන විචිනිස්සති;
මොඝරාජාති නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො.
‘‘‘තීහි ¶ විජ්ජාහි සම්පන්නං, කතකිච්චමනාසවං;
ගොතමො ¶ සත්ථවාහග්ගො, එතදග්ගෙ ඨපෙස්සති’.
‘‘හිත්වා මානුසකං යොගං, ඡෙත්වාන භවබන්ධනං;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා මොඝරාජො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
මොඝරාජත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. අධිමුත්තත්ථෙරඅපදානං
‘‘නිබ්බුතෙ ලොකනාථම්හි, අත්ථදස්සීනරුත්තමෙ;
උපට්ඨහිං භික්ඛුසඞ්ඝං, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘නිමන්තෙත්වා ¶ භික්ඛුසඞ්ඝං [සංඝරතනං (සී. ස්යා.)], උජුභූතං සමාහිතං;
උච්ඡුනා මණ්ඩපං කත්වා, භොජෙසිං සඞ්ඝමුත්තමං.
‘‘යං යං යොනුපපජ්ජාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං;
සබ්බෙ සත්තෙ අභිභොමි [අතිභොමි (සී. ක.)], පුඤ්ඤකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, උච්ඡුදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අධිමුත්තො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
අධිමුත්තත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. ලසුණදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ ¶ , තාපසො ආසහං තදා;
ලසුණං උපජීවාමි, ලසුණං මය්හභොජනං.
‘‘ඛාරියො ¶ පූරයිත්වාන, සඞ්ඝාරාමමගච්ඡහං;
හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, සඞ්ඝස්ස ලසුණං අදං.
‘‘විපස්සිස්ස නරග්ගස්ස, සාසනෙ නිරතස්සහං;
සඞ්ඝස්ස ලසුණං දත්වා, කප්පං සග්ගම්හි මොදහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, ලසුණං යමදං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ලසුණස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ලසුණදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
ලසුණදායකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. ආයාගදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නිබ්බුතෙ ¶ ලොකනාථම්හි, සිඛිම්හි වදතං වරෙ;
හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, අවන්දිං ථූපමුත්තමං.
‘‘වඩ්ඪකීහි ¶ කථාපෙත්වා, මූලං දත්වානහං තදා;
හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, ආයාගං කාරපෙසහං.
‘‘අට්ඨ කප්පානි දෙවෙසු, අබ්බොකිණ්ණං [අබ්බොච්ඡින්නං (සී.)] වසිං අහං;
අවසෙසෙසු කප්පෙසු, වොකිණ්ණං සංසරිං අහං.
‘‘කායෙ විසං න කමති, සත්ථානි න ච හන්ති මෙ;
උදකෙහං න මිය්යාමි, ආයාගස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘යදිච්ඡාමි අහං වස්සං, මහාමෙඝො පවස්සති;
දෙවාපි මෙ වසං එන්ති, පුඤ්ඤකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘සත්තරතනසම්පන්නො, තිසක්ඛත්තුං අහොසහං;
න මං කෙචාවජානන්ති, පුඤ්ඤකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘එකත්තිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, ආයාගං යමකාරයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ආයාගස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ආයාගදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ආයාගදායකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. ධම්මචක්කිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සිද්ධත්ථස්ස ¶ භගවතො, සීහාසනස්ස සම්මුඛා;
ධම්මචක්කං මෙ ඨපිතං, සුකතං විඤ්ඤුවණ්ණිතං.
‘‘චාරුවණ්ණොව සොභාමි, සයොග්ගබලවාහනො;
පරිවාරෙන්ති මං නිච්චං, අනුයන්තා බහුජ්ජනා.
‘‘සට්ඨිතූරියසහස්සෙහි, පරිචාරෙමහං සදා;
පරිවාරෙන සොභාමි, පුඤ්ඤකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං චක්කං ඨපයිං අහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ධම්මචක්කස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉතො එකාදසෙ කප්පෙ, අට්ඨාසිංසු ජනාධිපා;
සහස්සරාජනාමෙන, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ධම්මචක්කිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ධම්මචක්කිකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. කප්පරුක්ඛියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සිද්ධත්ථස්ස භගවතො, ථූපසෙට්ඨස්ස සම්මුඛා;
විචිත්තදුස්සෙ ලගෙත්වා [ලග්ගෙත්වා (සී. ස්යා.)], කප්පරුක්ඛං ඨපෙසහං.
‘‘යං ¶ ¶ යං යොනුපපජ්ජාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං;
සොභයන්තො මම ද්වාරං, කප්පරුක්ඛො පතිට්ඨති.
‘‘අහඤ්ච ¶ පරිසා චෙව, යෙ කෙචි මම වස්සිතා [නිස්සිතා (සී.)];
තම්හා දුස්සං ගහෙත්වාන, නිවාසෙම මයං සදා [තදා (ස්යා.)].
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං රුක්ඛං ඨපයිං අහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, කප්පරුක්ඛස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉතො ච සත්තමෙ කප්පෙ, සුචෙළා අට්ඨ ඛත්තියා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කප්පරුක්ඛියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කප්පරුක්ඛියත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
කුණ්ඩධානවග්ගො චතුත්ථො.
තස්සුද්දානං –
කුණ්ඩසාගතකච්චානා, උදායී මොඝරාජකො;
අධිමුත්තො ලසුණදො, ආයාගී ධම්මචක්කිකො;
කප්පරුක්ඛී ච දසමො, ගාථා ද්වයදසසතං [ගාථායො ද්වාදසසතං (සී.)].
5. උපාලිවග්ගො
1. භාගිනෙය්යුපාලිත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඛීණාසවසහස්සෙහි ¶ ¶ , පරිවුතො [පරෙතො (ක. අට්ඨ)] ලොකනායකො;
විවෙකමනුයුත්තො සො, ගච්ඡතෙ පටිසල්ලිතුං.
‘‘අජිනෙන නිවත්ථොහං, තිදණ්ඩපරිධාරකො;
භික්ඛුසඞ්ඝපරිබ්යූළ්හං, අද්දසං ලොකනායකං.
‘‘එකංසං ¶ අජිනං කත්වා, සිරෙ කත්වාන අඤ්ජලිං;
සම්බුද්ධං අභිවාදෙත්වා, සන්ථවිං ලොකනායකං.
‘‘යථාණ්ඩජා ච සංසෙදා, ඔපපාතී ජලාබුජා;
කාකාදිපක්ඛිනො සබ්බෙ, අන්තලික්ඛචරා සදා.
‘‘යෙ කෙචි පාණභූතත්ථි, සඤ්ඤිනො වා අසඤ්ඤිනො;
සබ්බෙ තෙ තව ඤාණම්හි, අන්තො හොන්ති සමොගධා.
‘‘ගන්ධා ච පබ්බතෙය්යා යෙ, හිමවන්තනගුත්තමෙ;
සබ්බෙ තෙ තව සීලම්හි, කලායපි න යුජ්ජරෙ.
‘‘මොහන්ධකාරපක්ඛන්දො, අයං ලොකො සදෙවකො;
තව ඤාණම්හි ජොතන්තෙ, අන්ධකාරා විධංසිතා.
‘‘යථා අත්ථඞ්ගතෙ සූරියෙ, හොන්ති සත්තා තමොගතා;
එවං බුද්ධෙ අනුප්පන්නෙ, හොති ලොකො තමොගතො.
‘‘යථොදයන්තො ආදිච්චො, විනොදෙති තමං සදා;
තථෙව ත්වං බුද්ධසෙට්ඨ, විද්ධංසෙසි තමං සදා.
‘‘පධානපහිතත්තොසි ¶ , බුද්ධො ලොකෙ සදෙවකෙ;
තව කම්මාභිරද්ධෙන, තොසෙසි ජනතං බහුං.
‘‘තං සබ්බං අනුමොදිත්වා, පදුමුත්තරො මහාමුනි;
නභං අබ්භුග්ගමී ධීරො, හංසරාජාව අම්බරෙ.
‘‘අබ්භුග්ගන්ත්වාන ¶ සම්බුද්ධො, මහෙසි පදුමුත්තරො;
අන්තලික්ඛෙ ඨිතො සත්ථා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘යෙනිදං ¶ ථවිතං ඤාණං, ඔපම්මෙහි සමායුතං;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘අට්ඨාරසඤ්ච ඛත්තුං සො, දෙවරාජා භවිස්සති;
පථබ්යා රජ්ජං තිසතං, වසුධං ආවසිස්සති.
‘‘‘පඤ්චවීසතික්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී භවිස්සති;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තුසිතා හි චවිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
හීනොව ජාතියා සන්තො, උපාලි නාම හෙස්සති.
‘‘‘සො ¶ පච්ඡා පබ්බජිත්වාන, විරාජෙත්වාන පාපකං;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො.
‘‘‘තුට්ඨො ච ගොතමො බුද්ධො, සක්යපුත්තො මහායසො;
විනයාධිගතං තස්ස, එතදග්ගෙ ඨපෙස්සති’.
‘‘සද්ධායාහං ¶ පබ්බජිතො, කතකිච්චො අනාසවො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘භගවා චානුකම්පී මං, විනයෙහං විසාරදො;
සකකම්මාභිරද්ධො ච, විහරාමි අනාසවො.
‘‘සංවුතො පාතිමොක්ඛම්හි, ඉන්ද්රියෙසු ච පඤ්චසු;
ධාරෙමි විනයං සබ්බං, කෙවලං රතනාකරං [රතනග්ඝරං (ක.)].
‘‘මමඤ්ච ගුණමඤ්ඤාය, සත්ථා ලොකෙ අනුත්තරො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උපාලිථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
භාගිනෙය්යුපාලිත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. සොණකොළිවිසත්ථෙරඅපදානං
‘‘අනොමදස්සිස්ස ¶ ¶ මුනිනො, ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
සුධාය ලෙපනං කත්වා, චඞ්කමං කාරයිං අහං.
‘‘නානාවණෙහි පුප්ඵෙහි, චඞ්කමං සන්ථරිං අහං;
ආකාසෙ විතානං කත්වා, භොජයිං බුද්ධමුත්තමං.
‘‘අඤ්ජලිං ¶ පග්ගහෙත්වාන, අභිවාදෙත්වාන සුබ්බතං [පුප්ඵකං (ක.)];
දීඝසාලං භගවතො, නිය්යාදෙසිමහං තදා.
‘‘මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, සත්ථා ලොකෙ අනුත්තරො;
පටිග්ගහෙසි භගවා, අනුකම්පාය චක්ඛුමා.
‘‘පටිග්ගහෙත්වාන සම්බුද්ධො, දක්ඛිණෙය්යො සදෙවකෙ;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො සො හට්ඨෙන චිත්තෙන, දීඝසාලං අදාසි [අකාසි (සී.)] මෙ;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘ඉමස්ස ¶ මච්චුකාලම්හි, පුඤ්ඤකම්මසමඞ්ගිනො;
සහස්සයුත්තස්සරථො, උපට්ඨිස්සති තාවදෙ.
‘‘‘තෙන යානෙනයං පොසො, දෙවලොකං ගමිස්සති;
අනුමොදිස්සරෙ දෙවා, සම්පත්තෙ කුසලබ්භවෙ [කුසලෙ භවෙ (සී. ස්යා.)].
‘‘‘මහාරහං බ්යම්හං සෙට්ඨං, රතනමත්තිකලෙපනං;
කූටාගාරවරූපෙතං, බ්යම්හං අජ්ඣාවසිස්සති.
‘‘‘තිංසකප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
පඤ්චවීසති කප්පානි, දෙවරාජා භවිස්සති.
‘‘‘සත්තසත්තතික්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී භවිස්සති;
යසොධරසනාමා [යසෙධරා සමානා (සී.)] තෙ, සබ්බෙපි එකනාමකා.
‘‘‘ද්වෙ සම්පත්තී අනුභොත්වා, වඩ්ඪෙත්වා [චිනිත්වා (ස්යා.)] පුඤ්ඤසඤ්චයං;
අට්ඨවීසතිකප්පම්හි, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘තත්රාපි ¶ ¶ බ්යම්හං පවරං, විස්සකම්මෙන මාපිතං;
දසසද්දාවිවිත්තං තං, පුරමජ්ඣාවසිස්සති.
‘‘‘අපරිමෙය්යෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, භූමිපාලො මහිද්ධිකො;
ඔක්කාකො නාම නාමෙන, රාජා රට්ඨෙ භවිස්සති.
‘‘‘සොළසිත්ථිසහස්සානං, සබ්බාසං පවරා ච සා [පවරාව යා (ස්යා.), පවරා පියා (?)];
අභිජාතා ඛත්තියානී, නව පුත්තෙ ජනෙස්සති.
‘‘‘නව පුත්තෙ ජනෙත්වාන, ඛත්තියානී මරිස්සති;
තරුණී ච පියා කඤ්ඤා, මහෙසිත්තං කරිස්සති.
‘‘‘ඔක්කාකං තොසයිත්වාන, වරං කඤ්ඤා ලභිස්සති;
වරං ලද්ධාන සා කඤ්ඤා, පුත්තෙ පබ්බාජයිස්සති.
‘‘‘පබ්බාජිතා ච තෙ සබ්බෙ, ගමිස්සන්ති නගුත්තමං;
ජාතිභෙදභයා සබ්බෙ, භගිනීහි වසිස්සරෙ [සංවසිස්සරෙ (සී.)].
‘‘‘එකා ච කඤ්ඤා බ්යාධීහි, භවිස්සති පරික්ඛතා [පුරක්ඛතා (ස්යා. ක.)];
මා නො ජාති පභිජ්ජීති, නිඛණිස්සන්ති ඛත්තියා.
‘‘‘ඛත්තියො නීහරිත්වාන, තාය සද්ධිං වසිස්සති;
භවිස්සති තදා භෙදො, ඔක්කාකකුලසම්භවො.
‘‘‘තෙසං ¶ පජා භවිස්සන්ති, කොළියා නාම ජාතියා;
තත්ථ මානුසකං භොගං, අනුභොස්සතිනප්පකං.
‘‘‘තම්හා කායා චවිත්වාන, දෙවලොකං ගමිස්සති;
තත්රාපි පවරං බ්යම්හං, ලභිස්සති මනොරමං.
‘‘‘දෙවලොකා ¶ චවිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
ආගන්ත්වාන මනුස්සත්තං, සොණො නාම භවිස්සති.
‘‘‘ආරද්ධවීරියො පහිතත්තො, පදහං සත්ථු සාසනෙ;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො.
‘‘‘අනන්තදස්සී භගවා, ගොතමො සක්යපුඞ්ගවො;
විසෙසඤ්ඤූ මහාවීරො, අග්ගට්ඨානෙ ඨපෙස්සති’.
‘‘වුට්ඨම්හි ¶ දෙවෙ චතුරඞ්ගුලම්හි, තිණෙ අනිලෙරිතඅඞ්ගණම්හි;
ඨත්වාන යොගස්ස පයුත්තතාදිනො, තතොත්තරිං පාරමතා න විජ්ජති.
‘‘උත්තමෙ දමථෙ දන්තො, චිත්තං මෙ සුපණීහිතං;
භාරො මෙ ඔහිතො සබ්බො, නිබ්බුතොම්හි අනාසවො.
‘‘අඞ්ගීරසො ¶ මහානාගො, අභිජාතොව කෙසරී;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සොණො කොළිවිසො [කොළියවෙස්සො (සී. ස්යා.), කොටිකණ්ණො (ක.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සොණකොළිවිසත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. කාළිගොධාපුත්තභද්දියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරසම්බුද්ධං ¶ , මෙත්තචිත්තං මහාමුනිං;
උපෙති ජනතා සබ්බා, සබ්බලොකග්ගනායකං.
‘‘සත්තුකඤ්ච බද්ධකඤ්ච [වත්ථං සෙනාසනඤ්චෙව (සී.), සත්තුකඤ්ච පදකඤ්ච (සී. අට්ඨ.), සත්තුකඤ්ච පවාකඤ්ච (ස්යා.)], ආමිසං පානභොජනං;
දදන්ති සත්ථුනො සබ්බෙ, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තෙ අනුත්තරෙ.
‘‘අහම්පි ¶ දානං දස්සාමි, දෙවදෙවස්ස තාදිනො;
බුද්ධසෙට්ඨං නිමන්තෙත්වා, සඞ්ඝම්පි ච අනුත්තරං.
‘‘උය්යොජිතා මයා චෙතෙ, නිමන්තෙසුං තථාගතං;
කෙවලං භික්ඛුසඞ්ඝඤ්ච, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං අනුත්තරං.
‘‘සතසහස්සපල්ලඞ්කං, සොවණ්ණං ගොනකත්ථතං;
තූලිකාපටලිකාය, ඛොමකප්පාසිකෙහි ච;
මහාරහං පඤ්ඤාපයිං, ආසනං බුද්ධයුත්තකං.
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ලොකවිදූ, දෙවදෙවො නරාසභො;
භික්ඛුසඞ්ඝපරිබ්යූළ්හො, මම ද්වාරමුපාගමි.
‘‘පච්චුග්ගන්ත්වාන සම්බුද්ධං, ලොකනාථං යසස්සිනං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, අභිනාමයිං සඞ්ඝරං [සකං ඝරං (සී.)].
‘‘භික්ඛූනං සතසහස්සං, බුද්ධඤ්ච ලොකනායකං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, පරමන්නෙන තප්පයිං.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ ¶ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යෙනිදං ආසනං දින්නං, සොවණ්ණං ගොනකත්ථතං;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘චතුසත්තතික්ඛත්තුං ¶ සො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
අනුභොස්සති සම්පත්තිං, අච්ඡරාහි පුරක්ඛතො.
‘‘‘පදෙසරජ්ජං සහස්සං, වසුධං ආවසිස්සති;
එකපඤ්ඤාසක්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘සබ්බාසු භවයොනීසු, උච්චාකුලී [උච්චාකුලෙ (ක.)] භවිස්සති;
සො ච පච්ඡා පබ්බජිත්වා, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
භද්දියො නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො.
‘‘‘විවෙකමනුයුත්තොම්හි, පන්තසෙනනිවාසහං;
ඵලඤ්චාධිගතං සබ්බං, චත්තක්ලෙසොම්හි අජ්ජහං.
‘‘‘මම සබ්බං [කම්මං (?)] අභිඤ්ඤාය, සබ්බඤ්ඤූ ලොකනායකො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං’.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා භද්දියො කාළිගොධාය පුත්තො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
භද්දියස්ස කාළිගොධාය පුත්තත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. සන්නිට්ඨාපකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අරඤ්ඤෙ ¶ ¶ කුටිකං කත්වා, වසාමි පබ්බතන්තරෙ;
ලාභාලාභෙන සන්තුට්ඨො, යසෙන අයසෙන ච.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
වසීසතසහස්සෙහි [භික්ඛුසතසහස්සෙහි (ස්යා.)], ආගච්ඡි මම සන්තිකං.
‘‘උපාගතං මහානාගං [මහාවීරං (සී.)], ජලජුත්තමනාමකං;
තිණසන්ථරං [තිණත්ථරං (ක.)] පඤ්ඤාපෙත්වා, අදාසිං සත්ථුනො අහං.
‘‘පසන්නචිත්තො සුමනො, ආමණ්ඩං පානීයඤ්චහං;
අදාසිං උජුභූතස්ස, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ [සතසහස්සෙ ඉතො කප්පෙ (සී.)], යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ආමණ්ඩස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘එකතාලීසකප්පම්හි, එකො ආසිං අරින්දමො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සන්නිට්ඨාපකො [සන්නිධාපකො (සී.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සන්නිට්ඨාපකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. පඤ්චහත්ථියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුමෙධො ¶ නාම සම්බුද්ධො, ගච්ඡතෙ අන්තරාපණෙ;
ඔක්ඛිත්තචක්ඛු [ඛිත්තචක්ඛු (ක. සී. ක.)] මිතභාණී, සතිමා සංවුතින්ද්රියො.
‘‘පඤ්ච උප්පලහත්ථානි, ආවෙළත්ථං අහංසු මෙ;
තෙන බුද්ධං අපූජෙසිං, පසන්නො සෙහි පාණිභි.
‘‘ආරොපිතා ¶ ච තෙ පුප්ඵා, ඡදනං අස්සු සත්ථුනො;
සමාධිංසු [සංසාවිංසු (සී.)] මහානාගං, සිස්සා ආචරියං යථා.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි ¶ , යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො වීසකප්පසතෙ, අහෙසුං පඤ්ච ඛත්තියා;
හත්ථියා නාම නාමෙන, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පඤ්චහත්ථියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පඤ්චහත්ථියත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. පදුමච්ඡදනියත්ථෙරඅපදානං
‘‘නිබ්බුතෙ ලොකනාථම්හි, විපස්සිම්හග්ගපුග්ගලෙ;
සුඵුල්ලපදුමං ගය්හ, චිතමාරොපයිං අහං.
‘‘ආරොපිතෙ ¶ ච චිතකෙ, වෙහාසං නභමුග්ගමි;
ආකාසෙ ඡදනං [ආකාසච්ඡදනං (සී.)] කත්වා, චිතකම්හි අධාරයි.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘සත්තතාලීසිතො ¶ කප්පෙ, පදුමිස්සරනාමකො;
චාතුරන්තො විජිතාවී, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පදුමච්ඡදනියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
පදුමච්ඡදනියත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. සයනදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සිද්ධත්ථස්ස භගවතො, මෙත්තචිත්තස්ස තාදිනො;
සයනග්ගං මයා දින්නං, දුස්සභණ්ඩෙහි [දුස්සභණ්ඩෙන (ස්යා.)] අත්ථතං.
‘‘පටිග්ගහෙසි ¶ භගවා, කප්පියං සයනාසනං;
උට්ඨාය සයනා [ආසනා (සී.)] තම්හා, වෙහාසං උග්ගමී ජිනො.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං සයනමදාසහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සයනස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘එකපඤ්ඤාසිතො ¶ කප්පෙ, වරකො [වරුණො (සී. ස්යා.)] දෙවසව්හයො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සයනදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සයනදායකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. චඞ්කමනදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අත්ථදස්සිස්ස මුනිනො, ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
ඉට්ඨකාහි චිනිත්වාන, චඞ්කමං කාරයිං අහං.
‘‘උච්චතො පඤ්චරතනං, චඞ්කමං සාධුමාපිතං;
ආයාමතො හත්ථසතං, භාවනීය්යං මනොරමං.
‘‘පටිග්ගහෙසි භගවා, අත්ථදස්සී නරුත්තමො;
හත්ථෙන පුලිනං ගය්හ, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘ඉමිනා ¶ පුලිනදානෙන, චඞ්කමං සුකතෙන ච;
සත්තරතනසම්පන්නං, පුලිනං අනුභොස්සති.
‘‘‘තීණි කප්පානි දෙවෙසු, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
අනුභොස්සති සම්පත්තිං, අච්ඡරාහි පුරක්ඛතො.
‘‘‘මනුස්සලොකමාගන්ත්වා ¶ , රාජා රට්ඨෙ භවිස්සති;
තික්ඛත්තුං චක්කවත්තී ච, මහියා සො භවිස්සති’.
‘‘අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, චඞ්කමස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා චඞ්කමනදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
චඞ්කමනදායකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. සුභද්දත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
ජනතං උද්ධරිත්වාන, නිබ්බායති මහායසො.
‘‘නිබ්බායන්තෙ ච සම්බුද්ධෙ, දසසහස්සි කම්පථ;
ජනකායො මහා ආසි, දෙවා සන්නිපතුං තදා.
‘‘චන්දනං පූරයිත්වාන, තගරාමල්ලිකාහි ච;
හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, ආරොපයිං [ආලෙපෙසිං (සී.), ආරොපෙසිං (ස්යා.)] නරුත්තමං.
‘‘මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, සත්ථා ලොකෙ අනුත්තරො;
නිපන්නකොව සම්බුද්ධො, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො ¶ මෙ පච්ඡිමකෙ කාලෙ, ගන්ධමාලෙන [ගන්ධමල්ලෙන (ස්යා. ක.) නපුංසකෙකත්තං මනසිකාතබ්බං] ඡාදයි;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘ඉතො චුතො අයං පොසො, තුසිතකායං ගමිස්සති;
තත්ථ රජ්ජං කරිත්වාන, නිම්මානං සො ගමිස්සති.
‘‘‘එතෙනෙව උපායෙන, දත්වා මාලං [මල්යං (සී.), මල්ලං (ස්යා. ක.)] වරුත්තමං;
සකකම්මාභිරද්ධො සො, සම්පත්තිං අනුභොස්සති.
‘‘‘පුනාපි ¶ තුසිතෙ කායෙ, නිබ්බත්තිස්සතියං නරො;
තම්හා කායා චවිත්වාන, මනුස්සත්තං ගමිස්සති.
‘‘‘සක්යපුත්තො මහානාගො, අග්ගො ලොකෙ සදෙවකෙ;
බොධයිත්වා බහූ සත්තෙ, නිබ්බායිස්සති චක්ඛුමා.
‘‘‘තදා ¶ සොපගතො සන්තො, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
උපසඞ්කම්ම සම්බුද්ධං, පඤ්හං පුච්ඡිස්සති තදා.
‘‘‘හාසයිත්වාන සම්බුද්ධො, සබ්බඤ්ඤූ ලොකනායකො;
පුඤ්ඤකම්මං පරිඤ්ඤාය, සච්චානි විවරිස්සති.
‘‘‘ආරද්ධො ච අයං පඤ්හො, තුට්ඨො එකග්ගමානසො;
සත්ථාරං අභිවාදෙත්වා, පබ්බජ්ජං යාචයිස්සති.
‘‘‘පසන්නමානසං දිස්වා, සකකම්මෙන තොසිතං;
පබ්බාජෙස්සති සො බුද්ධො, අග්ගමග්ගස්ස කොවිදො.
‘‘‘වායමිත්වානයං පොසො, සම්මාසම්බුද්ධසාසනෙ;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො’.
පඤ්චමභාණවාරං.
‘‘පුබ්බකම්මෙන ¶ ¶ සංයුත්තො, එකග්ගො සුසමාහිතො;
බුද්ධස්ස ඔරසො පුත්තො, ධම්මජොම්හි සුනිම්මිතො.
‘‘ධම්මරාජං උපගම්ම, අපුච්ඡිං පඤ්හමුත්තමං;
කථයන්තො ච මෙ පඤ්හං, ධම්මසොතං උපානයි.
‘‘තස්සාහං ධම්මමඤ්ඤාය, විහාසිං සාසනෙ රතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ජලජුත්තමනායකො;
නිබ්බායි අනුපාදානො, දීපොව තෙලසඞ්ඛයා.
‘‘සත්තයොජනිකං ආසි, ථූපඤ්ච රතනාමයං;
ධජං තත්ථ අපූජෙසිං, සබ්බභද්දං මනොරමං.
‘‘කස්සපස්ස ච බුද්ධස්ස, තිස්සො නාමග්ගසාවකො;
පුත්තො මෙ ඔරසො ආසි, දායාදො ජිනසාසනෙ.
‘‘තස්ස හීනෙන මනසා, වාචං භාසිං අභද්දකං;
තෙන කම්මවිපාකෙන, පච්ඡා මෙ ආසි භද්දකං [පච්ඡිමෙ අද්දසං ජිනං (සී.)].
‘‘උපවත්තනෙ ¶ සාලවනෙ, පච්ඡිමෙ සයනෙ මුනි;
පබ්බාජෙසි මහාවීරො, හිතො කාරුණිකො ජිනො.
‘‘අජ්ජෙව ¶ දානි පබ්බජ්ජා, අජ්ජෙව උපසම්පදා;
අජ්ජෙව පරිනිබ්බානං, සම්මුඛා ද්විපදුත්තමෙ.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා සුභද්දො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සුභද්දත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. චුන්දත්ථෙරඅපදානං
‘‘සිද්ධත්ථස්ස භගවතො, ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
අග්ඝියං කාරයිත්වාන, ජාතිපුප්ඵෙහි ඡාදයිං.
‘‘නිට්ඨාපෙත්වාන තං පුප්ඵං, බුද්ධස්ස උපනාමයිං;
පුප්ඵාවසෙසං පග්ගය්හ, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘කඤ්චනග්ඝියසඞ්කාසං ¶ , බුද්ධං ලොකග්ගනායකං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, පුප්ඵග්ඝියමුපානයිං.
‘‘විතිණ්ණකඞ්ඛො සම්බුද්ධො, තිණ්ණොඝෙහි පුරක්ඛතො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘දිබ්බගන්ධං පවායන්තං, යො මෙ පුප්ඵග්ඝියං අදා;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘ඉතො චුතො අයං පොසො, දෙවසඞ්ඝපුරක්ඛතො;
ජාතිපුප්ඵෙහි පරිකිණ්ණො, දෙවලොකං ගමිස්සති.
‘‘‘උබ්බිද්ධං භවනං තස්ස, සොවණ්ණඤ්ච මණීමයං;
බ්යම්හං පාතුභවිස්සති, පුඤ්ඤකම්මප්පභාවිතං.
‘‘‘චතුසත්තතික්ඛත්තුං ¶ සො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
අනුභොස්සති සම්පත්තිං, අච්ඡරාහි පුරක්ඛතො.
‘‘‘පථබ්යා රජ්ජං තිසතං, වසුධං ආවසිස්සති;
පඤ්චසත්තතික්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘දුජ්ජයො ¶ නාම නාමෙන, හෙස්සති මනුජාධිපො;
අනුභොත්වාන තං පුඤ්ඤං, සකකම්මං අපස්සිතො [සකකම්මූපසංහිතො (ස්යා.)].
‘‘‘විනිපාතං ¶ අගන්ත්වාන, මනුස්සත්තං ගමිස්සති;
හිරඤ්ඤං තස්ස [හිරඤ්ඤස්ස ච (සී. ක.)] නිචිතං, කොටිසතමනප්පකං.
‘‘‘නිබ්බත්තිස්සති යොනිම්හි, බ්රාහ්මණෙ සො භවිස්සති;
වඞ්ගන්තස්ස සුතො ධීමා, සාරියා ඔරසො පියො.
‘‘‘සො ච පච්ඡා පබ්බජිත්වා, අඞ්ගීරසස්ස සාසනෙ;
චූළචුන්දොති [චූලචුන්දොති (සී.)] නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො.
‘‘‘සාමණෙරොව සො සන්තො, ඛීණාසවො භවිස්සති;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො’.
‘‘උපට්ඨහිං මහාවීරං, අඤ්ඤෙ ච පෙසලෙ බහූ;
භාතරං මෙ චුපට්ඨාසිං, උත්තමත්ථස්ස පත්තියා.
‘‘භාතරං මෙ උපට්ඨිත්වා, ධාතුං පත්තම්හි ඔහිය [ඔපිය (සී.), ඔචිය (ස්යා.)];
සම්බුද්ධං උපනාමෙසිං, ලොකජෙට්ඨං නරාසභං.
‘‘උභො ¶ හත්ථෙහි පග්ගය්හ, බුද්ධො ලොකෙ සදෙවකෙ;
සන්දස්සයන්තො තං ධාතුං, කිත්තයි අග්ගසාවකං.
‘‘චිත්තඤ්ච ¶ සුවිමුත්තං මෙ, සද්ධා මය්හං පතිට්ඨිතා;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘පටිසම්භිදානුප්පත්තා, විමොක්ඛාපි ච ඵස්සිතා [පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ (ස්යා.)];
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා චුන්දො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
චුන්දත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
උපාලිවග්ගො පඤ්චමො.
තස්සුද්දානං –
උපාලි සොණො භද්දියො, සන්නිට්ඨාපකහත්ථියො;
ඡදනං සෙය්යචඞ්කමං, සුභද්දො චුන්දසව්හයො;
ගාථාසතං සතාලීසං [ච තාලීසං (සී. ස්යා.)], චතස්සො ච තදුත්තරි.
6. බීජනිවග්ගො
1. විධූපනදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරබුද්ධස්ස ¶ ¶ , ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
බීජනිකා [වීජනිකා (සී. ස්යා.)] මයා දින්නා, ද්විපදින්දස්ස තාදිනො.
‘‘සකං චිත්තං පසාදෙත්වා, පග්ගහෙත්වාන අඤ්ජලිං;
සම්බුද්ධමභිවාදෙත්වා, පක්කමිං උත්තරාමුඛො.
‘‘බීජනිං ¶ පග්ගහෙත්වාන, සත්ථා ලොකග්ගනායකො [ලොකෙ අනුත්තරො (සී.)];
භික්ඛුසඞ්ඝෙ ඨිතො සන්තො, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘ඉමිනා බීජනිදානෙන, චිත්තස්ස පණිධීහි [චෙතනාපණිධීහි (අඤ්ඤත්ථ)] ච;
කප්පානං සතසහස්සං, විනිපාතං න ගච්ඡති’.
‘‘ආරද්ධවීරියො පහිතත්තො, චෙතොගුණසමාහිතො;
ජාතියා සත්තවස්සොහං, අරහත්තං අපාපුණිං.
‘‘සට්ඨිකප්පසහස්සම්හි, බීජමානසනාමකා;
සොළසාසිංසු රාජානො, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා විධූපනදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
විධූපනදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. සතරංසිත්ථෙරඅපදානං
‘‘උබ්බිද්ධං සෙලමාරුය්හ, නිසීදි පුරිසුත්තමො;
පබ්බතස්සාවිදූරම්හි, බ්රාහ්මණො මන්තපාරගූ.
‘‘උපවිට්ඨං ¶ මහාවීරං, දෙවදෙවං නරාසභං;
අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, සන්ථවිං ලොකනායකං.
‘‘‘එස ¶ ¶ බුද්ධො මහාවීරො, වරධම්මප්පකාසකො;
ජලති අග්ගිඛන්ධොව, භික්ඛුසඞ්ඝපුරක්ඛතො.
‘‘‘මහාසමුද්දොව‘ක්ඛුබ්භො [’ක්ඛොභො (සී. ස්යා.)], අණ්ණවොව දුරුත්තරො;
මිගරාජාවසම්භීතො [ඡම්භිතො (ක.)], ධම්මං දෙසෙති චක්ඛුමා’.
‘‘මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, පදුමුත්තරනායකො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ ඨිතො සත්ථා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යෙනායං [යෙනාහං (ක.)] අඤ්ජලී දින්නො, බුද්ධසෙට්ඨො ච ථොමිතො;
තිංසකප්පසහස්සානි, දෙවරජ්ජං කරිස්සති.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි, අඞ්ගීරසසනාමකො;
විවට්ටච්ඡදො [විවත්ථච්ඡද්දො (සී.)] සම්බුද්ධො, උප්පජ්ජිස්සති තාවදෙ.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
සතරංසීති නාමෙන, අරහා සො භවිස්සති’.
‘‘ජාතියා සත්තවස්සොහං, පබ්බජිං අනගාරියං;
සතරංසිම්හි නාමෙන, පභා නිද්ධාවතෙ මම.
‘‘මණ්ඩපෙ රුක්ඛමූලෙ වා, ඣායී ඣානරතො අහං;
ධාරෙමි අන්තිමං දෙහං, සම්මාසම්බුද්ධසාසනෙ.
‘‘සට්ඨිකප්පසහස්සම්හි, චතුරො රාමනාමකා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා සතරංසි ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සතරංසිත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. සයනදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරබුද්ධස්ස, සබ්බලොකානුකම්පිනො;
සයනං තස්ස පාදාසිං, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘තෙන ¶ ¶ සයනදානෙන, සුඛෙත්තෙ බීජසම්පදා;
භොගා නිබ්බත්තරෙ තස්ස, සයනස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘ආකාසෙ සෙය්යං කප්පෙමි, ධාරෙමි පථවිං ඉමං;
පාණෙසු මෙ ඉස්සරියං, සයනස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘පඤ්චකප්පසහස්සම්හි, අට්ඨ ආසුං මහාතෙජා [මහාවරා (සී.), මහාවීරා (ස්යා.)];
චතුත්තිංසෙ කප්පසතෙ, චතුරො ච මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සයනදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සයනදායකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. ගන්ධොදකියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරබුද්ධස්ස ¶ , මහාබොධිමහො අහු;
විචිත්තං ඝටමාදාය, ගන්ධොදකමදාසහං.
‘‘න්හානකාලෙ ච බොධියා, මහාමෙඝො පවස්සථ;
නින්නාදො ච මහා ආසි, අසනියා ඵලන්තියා.
‘‘තෙනෙවාසනිවෙගෙන, තත්ථ කාලඞ්කතො [කාලකතො (සී. ස්යා.)] අහං [අහුං (සී.)];
දෙවලොකෙ ඨිතො සන්තො, ඉමා ගාථා අභාසහං.
‘‘‘අහො ¶ බුද්ධො අහො ධම්මො, අහො නො සත්ථුසම්පදා;
කළෙවරං [කලෙබරං (සී.)] මෙ පතිතං, දෙවලොකෙ රමාමහං.
‘‘‘උබ්බිද්ධං භවනං මය්හං, සතභූමං සමුග්ගතං;
කඤ්ඤාසතසහස්සානි, පරිවාරෙන්ති මං සදා.
‘‘‘ආබාධා මෙ න විජ්ජන්ති, සොකො මය්හං න විජ්ජති;
පරිළාහං න පස්සාමි, පුඤ්ඤකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘‘අට්ඨවීසෙ කප්පසතෙ, රාජා සංවසිතො අහුං;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො’.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ගන්ධොදකියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ගන්ධොදකියත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. ඔපවය්හත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරබුද්ධස්ස ¶ ¶ , ආජානීයමදාසහං;
නිය්යාදෙත්වාන සම්බුද්ධෙ [සම්බුද්ධං (සී. ක.)], අගමාසිං සකං ඝරං.
‘‘දෙවලො නාම නාමෙන, සත්ථුනො අග්ගසාවකො;
වරධම්මස්ස දායාදො, ආගච්ඡි මම සන්තිකං.
‘‘සපත්තභාරො භගවා, ආජානෙය්යො න කප්පති;
තව සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, අධිවාසෙසි චක්ඛුමා.
‘‘අග්ඝාපෙත්වා වාතජවං, සින්ධවං සීඝවාහනං;
පදුමුත්තරබුද්ධස්ස, ඛමනීයමදාසහං.
‘‘යං යං යොනුපපජ්ජාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං [දෙවෙ ච මානුසෙ භවෙ (සී. ක.)];
ඛමනීයං වාතජවං, චිත්තං නිබ්බත්තතෙ [ආජානීයා වාතජවා, විත්ති නිබ්බත්තරෙ (ස්යා.), ඛමනීයා වාතජවා, චිත්තා නිබ්බත්තරෙ (සී.)] මම.
‘‘ලාභං ¶ තෙසං සුලද්ධංව, යෙ ලභන්තුපසම්පදං;
පුනපි පයිරුපාසෙය්යං, බුද්ධො ලොකෙ සචෙ භවෙ.
‘‘අට්ඨවීසතික්ඛත්තුංහං, රාජා ආසිං මහබ්බලො;
චාතුරන්තො විජිතාවී, ජම්බුසණ්ඩස්ස [ජම්බුදීපස්ස (ස්යා.), ජම්බුමණ්ඩස්ස (ක.)] ජම්බුඉස්සරො.
‘‘ඉදං පච්ඡිමකං මය්හං, චරිමො වත්තතෙ භවො;
පත්තොස්මි අචලං ඨානං, හිත්වා ජයපරාජයං.
‘‘චතුතිංසසහස්සම්හි, මහාතෙජොසි ඛත්තියො;
සතරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ඔපවය්හො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ඔපවය්හත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. සපරිවාරාසනත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරබුද්ධස්ස, පිණ්ඩපාතං අදාසහං;
ගන්ත්වා කිලිට්ඨකං ඨානං [තං භොජනට්ඨානං (සී.)], මල්ලිකාහි පරික්ඛිතං [පරික්ඛිපිං (සී.)].
‘‘තම්හාසනම්හි ¶ ආසීනො, බුද්ධො ලොකග්ගනායකො;
අකිත්තයි පිණ්ඩපාතං, උජුභූතො සමාහිතො.
‘‘යථාපි භද්දකෙ ඛෙත්තෙ, බීජං අප්පම්පි රොපිතං;
සම්මා ධාරං පවෙච්ඡන්තෙ, ඵලං තොසෙති කස්සකං.
‘‘තථෙවායං පිණ්ඩපාතො, සුඛෙත්තෙ රොපිතො තයා;
භවෙ නිබ්බත්තමානම්හි, ඵලං තෙ [නිබ්බත්තමානං හි, ඵලතො (සී.)] තොසයිස්සති [තප්පයිස්සති (ක.)].
‘‘ඉදං වත්වාන සම්බුද්ධො, ජලජුත්තමනාමකො;
පිණ්ඩපාතං ගහෙත්වාන, පක්කාමි උත්තරාමුඛො.
‘‘සංවුතො පාතිමොක්ඛස්මිං, ඉන්ද්රියෙසු ච පඤ්චසු;
පවිවෙකමනුයුත්තො, විහරාමි අනාසවො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සපරිවාරාසනො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සපරිවාරාසනත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. පඤ්චදීපකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරබුද්ධස්ස, සබ්බභූතානුකම්පිනො;
සද්දහිත්වාන [සුසණ්ඨහිත්වා (සී.)] සද්ධම්මෙ, උජුදිට්ඨි අහොසහං.
‘‘පදීපදානං ¶ පාදාසිං, පරිවාරෙත්වාන බොධියං;
සද්දහන්තො පදීපානි, අකරිං තාවදෙ අහං.
‘‘යං යං යොනුපපජ්ජාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං;
ආකාසෙ උක්කං ධාරෙන්ති, දීපදානස්සිදං ඵලං.
‘‘තිරොකුට්ටං තිරොසෙලං, සමතිග්ගය්හ පබ්බතං;
සමන්තා යොජනසතං, දස්සනං අනුභොමහං.
‘‘තෙන කම්මාවසෙසෙන, පත්තොම්හි ආසවක්ඛයං;
ධාරෙමි අන්තිමං දෙහං, ද්විපදින්දස්ස සාසනෙ.
‘‘චතුත්තිංසෙ කප්පසතෙ, සතචක්ඛුසනාමකා;
රාජාහෙසුං මහාතෙජා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පඤ්චදීපකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පඤ්චදීපකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. ධජදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරබුද්ධස්ස, බොධියා පාදපුත්තමෙ;
හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, ධජමාරොපයිං අහං.
‘‘පතිතපත්තානි ගණ්හිත්වා, බහිද්ධා ඡඩ්ඩයිං අහං;
අන්තොසුද්ධං බහිසුද්ධං, අධිමුත්තමනාසවං.
‘‘සම්මුඛා විය සම්බුද්ධං, අවන්දිං බොධිමුත්තමං;
පදුමුත්තරො ¶ ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො.
‘‘භික්ඛුසඞ්ඝෙ ඨිතො සත්ථා, ඉමා ගාථා අභාසථ;
‘‘‘ඉමිනා ධජදානෙන, උපට්ඨානෙන චූභයං.
‘‘‘කප්පානං සතසහස්සං, දුග්ගතිං සො න ගච්ඡති;
දෙවෙසු දෙවසොභග්යං, අනුභොස්සතිනප්පකං.
‘‘‘අනෙකසතක්ඛත්තුඤ්ච ¶ , රාජා රට්ඨෙ භවිස්සති;
උග්ගතො නාම නාමෙන, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘සම්පත්තිං ¶ අනුභොත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
ගොතමස්ස භගවතො, සාසනෙභිරමිස්සති’.
‘‘පධානපහිතත්තොම්හි, උපසන්තො නිරූපධි;
ධාරෙමි අන්තිමං දෙහං, සම්මාසම්බුද්ධසාසනෙ.
‘‘එකපඤ්ඤාසසහස්සෙ, කප්පෙ උග්ගතසව්හයො [සව්හයා (ස්යා.)];
පඤ්ඤාසසතසහස්සෙ, ඛත්තියො මෙඝසව්හයො [ඛත්තියා ඛෙමසව්හයා (ස්යා.)].
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ධජදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ධජදායකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. පදුමත්ථෙරඅපදානං
‘‘චතුසච්චං ¶ පකාසෙන්තො, වරධම්මප්පවත්තකො;
වස්සතෙ [වස්සෙති (?)] අමතං වුට්ඨිං, නිබ්බාපෙන්තො මහාජනං.
‘‘සධජං [සදණ්ඩං (සී.)] පදුමං ගය්හ, අඩ්ඪකොසෙ ඨිතො අහං;
පදුමුත්තරමුනිස්ස, පහට්ඨො උක්ඛිපිමම්බරෙ.
‘‘ආගච්ඡන්තෙ ච පදුමෙ, අබ්භුතො ආසි තාවදෙ;
මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, පග්ගණ්හි වදතං වරො.
‘‘කරසෙට්ඨෙන ¶ පග්ගය්හ, ජලජං පුප්ඵමුත්තමං;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ ඨිතො සත්ථා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යෙනිදං පදුමං ඛිත්තං, සබ්බඤ්ඤුම්හි විනායකෙ [සබ්බඤ්ඤුතමනායකෙ (ස්යා. ක.)];
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘තිංසකප්පානි ¶ ¶ දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
පථබ්යා රජ්ජං සත්තසතං, වසුධං ආවසිස්සති.
‘‘‘තත්ථ පත්තං ගණෙත්වාන, චක්කවත්තී භවිස්සති;
ආකාසතො පුප්ඵවුට්ඨි, අභිවස්සිස්සතී තදා.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම නාමෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො’.
‘‘නික්ඛමිත්වාන කුච්ඡිම්හා, සම්පජානො පතිස්සතො;
ජාතියා පඤ්චවස්සොහං, අරහත්තං අපාපුණිං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පදුමො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පදුමත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. අසනබොධියත්ථෙරඅපදානං
‘‘ජාතියා ¶ ¶ සත්තවස්සොහං, අද්දසං ලොකනායකං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, උපගච්ඡිං නරුත්තමං.
‘‘තිස්සස්සාහං භගවතො, ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, රොපයිං බොධිමුත්තමං.
‘‘අසනො නාමධෙය්යෙන, ධරණීරුහපාදපො;
පඤ්චවස්සෙ පරිචරිං, අසනං බොධිමුත්තමං.
‘‘පුප්ඵිතං පාදපං දිස්වා, අබ්භුතං ලොමහංසනං;
සකං කම්මං පකිත්තෙන්තො, බුද්ධසෙට්ඨං උපාගමිං.
‘‘තිස්සො තදා සො සම්බුද්ධො, සයම්භූ අග්ගපුග්ගලො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යෙනායං ¶ රොපිතා බොධි, බුද්ධපූජා ච සක්කතා;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘තිංසකප්පානි දෙවෙසු, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
චතුසට්ඨි චක්ඛත්තුං සො, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘තුසිතා ¶ හි චවිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
ද්වෙ සම්පත්තී අනුභොත්වා, මනුස්සත්තෙ රමිස්සති.
‘‘‘පධානපහිතත්තො සො, උපසන්තො නිරූපධි;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො’.
‘‘විවෙකමනුයුත්තොහං ¶ , උපසන්තො නිරූපධි;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, බොධිං රොපෙසහං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බොධිරොපස්සිදං ඵලං.
‘‘චතුසත්තතිතො කප්පෙ, දණ්ඩසෙනොති විස්සුතො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී තදා අහුං.
‘‘තෙසත්තතිම්හිතො කප්පෙ, සත්තාහෙසුං මහීපතී;
සමන්තනෙමිනාමෙන, රාජානො චක්කවත්තිනො.
‘‘පණ්ණවීසතිතො ¶ කප්පෙ, පුණ්ණකො නාම ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අසනබොධියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අසනබොධියත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
බීජනිවග්ගො ඡට්ඨො.
තස්සුද්දානං –
බීජනී සතරංසී ච, සයනොදකිවාහියො;
පරිවාරො පදීපඤ්ච, ධජො පදුමපූජකො;
බොධි ච දසමො වුත්තො, ගාථා ද්වෙනවුති තථා.
7. සකචින්තනියවග්ගො
1. සකචින්තනියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පවනං ¶ ¶ ¶ කානනං දිස්වා, අප්පසද්දමන්නාවිලං;
ඉසීනං අනුචිණ්ණංව, ආහුතීනං පටිග්ගහං.
‘‘ථූපං කත්වාන පුලිනං [වෙළුනා (අට්ඨ.), වෙළිනං (ස්යා.)], නානාපුප්ඵං සමොකිරිං;
සම්මුඛා විය සම්බුද්ධං, නිම්මිතං අභිවන්දහං.
‘‘සත්තරතනසම්පන්නො ¶ , රාජා රට්ඨම්හි ඉස්සරො;
සකකම්මාභිරද්ධොහං, පුප්ඵපූජායිදං [ථූපපූජායිදං (සී.)] ඵලං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුප්ඵපූජායිදං [ථූපපූජායිදං (සී.)] ඵලං.
‘‘අසීතිකප්පෙනන්තයසො, චක්කවත්තී අහොසහං;
සත්තරතනසම්පන්නො, චතුදීපම්හි ඉස්සරො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සකචින්තනියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සකචින්තනියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. අවොපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘විහාරා අභිනික්ඛම්ම, අබ්භුට්ඨහිය [අබ්භුට්ඨාසි ච (ස්යා. ක.)] චඞ්කමෙ;
චතුසච්චං පකාසන්තො, දෙසෙති [දෙසෙන්තො (ස්යා. ක.)] අමතං පදං.
‘‘සිඛිස්ස ¶ ගිරමඤ්ඤාය, බුද්ධසෙට්ඨස්ස තාදිනො;
නානාපුප්ඵං ගහෙත්වාන, ආකාසම්හි සමොකිරිං.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන ද්විපදින්ද, ලොකජෙට්ඨ නරාසභ;
පත්තොම්හි අචලං ඨානං, හිත්වා ජයපරාජයං.
‘‘එකත්තිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුප්ඵපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො වීසතිකප්පම්හි, සුමෙධො නාම ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අවොපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අවොපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. පච්චාගමනියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සින්ධුයා ¶ නදියා තීරෙ, චක්කවාකො අහං තදා;
සුද්ධසෙවාලභක්ඛොහං, පාපෙසු ච සුසඤ්ඤතො.
‘‘අද්දසං විරජං බුද්ධං, ගච්ඡන්තං අනිලඤ්ජසෙ;
තුණ්ඩෙන සාලං පග්ගය්හ, විපස්සිස්සාභිරොපයිං.
‘‘යස්ස ¶ සද්ධා තථාගතෙ, අචලා සුපතිට්ඨිතා;
තෙන චිත්තප්පසාදෙන, දුග්ගතිං සො න ගච්ඡති.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, බුද්ධසෙට්ඨස්ස සන්තිකෙ;
විහඞ්ගමෙන සන්තෙන, සුබීජං රොපිතං මයා.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං [පුප්ඵපූජායිදං (සී.)] ඵලං.
‘‘සුචාරුදස්සනා නාම, අට්ඨෙතෙ එකනාමකා;
කප්පෙ සත්තරසෙ ආසුං, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පච්චාගමනියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පච්චාගමනියත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. පරප්පසාදකත්ථෙරඅපදානං
‘‘උසභං ¶ ¶ පවරං වීරං, මහෙසිං විජිතාවිනං;
සුවණ්ණවණ්ණං සම්බුද්ධං, කො දිස්වා නප්පසීදති.
‘‘හිමවාවාපරිමෙය්යො, සාගරොව දුරුත්තරො;
තථෙව ඣානං බුද්ධස්ස, කො දිස්වා නප්පසීදති.
‘‘වසුධා යථාප්පමෙය්යා, චිත්තා වනවටංසකා;
තථෙව ¶ සීලං බුද්ධස්ස, කො දිස්වා නප්පසීදති.
‘‘අනිලඤ්ජසාසඞ්ඛුබ්භො [අනිලජොව අසඞ්ඛොභො (සී.)], යථාකාසො අසඞ්ඛියො;
තථෙව ඤාණං බුද්ධස්ස, කො දිස්වා නප්පසීදති.
‘‘ඉමාහි ¶ චතුගාථාහි, බ්රාහ්මණො සෙනසව්හයො;
බුද්ධසෙට්ඨං ථවිත්වාන, සිද්ධත්ථං අපරාජිතං.
‘‘චතුන්නවුතිකප්පානි, දුග්ගතිං නුපපජ්ජථ;
සුගතිං සුඛසම්පත්තිං [සුගතීසු සුසුම්පත්තිං (සී. ස්යා.)], අනුභොසිමනප්පකං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, ථවිත්වා ලොකනායකං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ථොමනාය [ථොමනස්ස (ස්යා.)] ඉදං ඵලං.
‘‘චාතුද්දසම්හි කප්පම්හි, චතුරො ආසුමුග්ගතා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පරප්පසාදකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පරප්පසාදකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. භිසදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘වෙස්සභූ නාම නාමෙන, ඉසීනං තතියො අහු;
කානනං වනමොගය්හ, විහාසි පුරිසුත්තමො.
‘‘භිසමුළාලං ¶ ¶ ¶ ගණ්හිත්වා, අගමං බුද්ධසන්තිකං;
තඤ්ච බුද්ධස්ස පාදාසිං, පසන්නො සෙහි පාණිභි.
‘‘කරෙන ච පරාමට්ඨො, වෙස්සභූවරබුද්ධිනා;
සුඛාහං නාභිජානාමි, සමං තෙන කුතොත්තරිං.
‘‘චරිමො වත්තතෙ මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
හත්ථිනාගෙන සන්තෙන, කුසලං රොපිතං මයා [නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො (ස්යා.)].
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, භිසදානස්සිදං ඵලං.
‘‘සමොධානා ච රාජානො, සොළස මනුජාධිපා;
කප්පම්හි චුද්දසෙ [තෙරසෙ (සී. ස්යා.)] ආසුං, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා භිසදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
භිසදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. සුචින්තිතත්ථෙරඅපදානං
‘‘ගිරිදුග්ගචරො ¶ ආසිං, අභිජාතොව කෙසරී;
මිගසඞ්ඝං වධිත්වාන, ජීවාමි පබ්බතන්තරෙ.
‘‘අත්ථදස්සී ¶ තු භගවා, සබ්බඤ්ඤූ වදතං වරො;
මමුද්ධරිතුකාමො සො, ආගච්ඡි පබ්බතුත්තමං.
‘‘පසදඤ්ච මිගං හන්ත්වා, භක්ඛිතුං සමුපාගමිං;
භගවා තම්හි සමයෙ, භික්ඛමානො [සික්ඛාචාරො (ස්යා.)] උපාගමි.
‘‘වරමංසානි පග්ගය්හ, අදාසිං තස්ස සත්ථුනො;
අනුමොදි මහාවීරො, නිබ්බාපෙන්තො මමං තදා.
‘‘තෙන ¶ චිත්තප්පසාදෙන, ගිරිදුග්ගං පවිසිං අහං;
පීතිං උප්පාදයිත්වාන, තත්ථ කාලඞ්කතො අහං.
‘‘එතෙන ¶ මංසදානෙන, චිත්තස්ස පණිධීහි ච;
පන්නරසෙ කප්පසතෙ, දෙවලොකෙ රමිං අහං.
‘‘අවසෙසෙසු කප්පෙසු, කුසලං චින්තිතං [නිචිතං (සී.), කරිතං (ස්යා.)] මයා;
තෙනෙව මංසදානෙන, බුද්ධානුස්සරණෙන ච.
‘‘අට්ඨත්තිංසම්හි කප්පම්හි, අට්ඨ දීඝායුනාමකා;
සට්ඨිම්හිතො කප්පසතෙ, දුවෙ වරුණනාමකා [සරණනාමකා (ස්යා.)].
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සුචින්තිතො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සුචින්තිතත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. වත්ථදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පක්ඛිජාතො ¶ ¶ තදා ආසිං, සුපණ්ණො ගරුළාධිපො;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, ගච්ඡන්තං ගන්ධමාදනං.
‘‘ජහිත්වා ගරුළවණ්ණං, මාණවකං අධාරයිං;
එකං වත්ථං මයා දින්නං, ද්විපදින්දස්ස තාදිනො.
‘‘තඤ්ච දුස්සං පටිග්ගය්හ, බුද්ධො ලොකග්ගනායකො;
අන්තලික්ඛෙ ඨිතො සත්ථා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘ඉමිනා වත්ථදානෙන, චිත්තස්ස පණිධීහි ච;
පහාය ගරුළං යොනිං, දෙවලොකෙ රමිස්සති’.
‘‘අත්ථදස්සී තු භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
වත්ථදානං පසංසිත්වා, පක්කාමි උත්තරාමුඛො.
‘‘භවෙ නිබ්බත්තමානම්හි, හොන්ති මෙ වත්ථසම්පදා;
ආකාසෙ ඡදනං හොති, වත්ථදානස්සිදං ඵලං.
‘‘අරුණවා ¶ [අරුණකා (සී.), අරුණසා (ස්යා.)] සත්ත ජනා, චක්කවත්තී මහබ්බලා;
ඡත්තිංසතිම්හි ආසිංසු, කප්පම්හි මනුජාධිපා.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා වත්ථදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
වත්ථදායකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. අම්බදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අනොමදස්සී ¶ භගවා, නිසින්නො පබ්බතන්තරෙ;
මෙත්තාය අඵරි ලොකෙ, අප්පමාණෙ නිරූපධි.
‘‘කපි අහං තදා ආසිං, හිමවන්තෙ නගුත්තමෙ;
දිස්වා අනොමදස්සිං තං [අනොමං අමිතං (සී.), අනොමමධිතං (ස්යා.)], බුද්ධෙ චිත්තං පසාදයිං.
‘‘අවිදූරෙ හිමවන්තස්ස, අම්බාසුං ඵලිනො තදා;
තතො පක්කං ගහෙත්වාන, අම්බං සමධුකං අදං.
‘‘තං ¶ මෙ බුද්ධො වියාකාසි, අනොමදස්සී මහාමුනි;
ඉමිනා මධුදානෙන, අම්බදානෙන චූභයං.
‘‘සත්තපඤ්ඤාසකප්පම්හි, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
අවසෙසෙසු කප්පෙසු, වොකිණ්ණං සංසරිස්සති.
‘‘ඛෙපෙත්වා පාපකං කම්මං, පරිපක්කාය බුද්ධියා;
විනිපාතමගන්ත්වාන, කිලෙසෙ ඣාපයිස්සති.
‘‘දමෙන උත්තමෙනාහං, දමිතොම්හි මහෙසිනා;
පත්තොම්හි අචලං ඨානං, හිත්වා ජයපරාජයං.
‘‘සත්තසත්තතිකප්පසතෙ, අම්බට්ඨජසනාමකා;
චතුද්දස තෙ රාජානො, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා අම්බදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අම්බදායකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. සුමනත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුමනො ¶ ¶ නාම නාමෙන, මාලාකාරො අහං තදා;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, ලොකාහුතිපටිග්ගහං.
‘‘උභො හත්ථෙහි පග්ගය්හ, සුමනං පුප්ඵමුත්තමං;
බුද්ධස්ස අභිරොපෙසිං, සිඛිනො ලොකබන්ධුනො.
‘‘ඉමාය පුප්ඵපූජාය, චෙතනාපණිධීහි ච;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං [පුප්ඵපූජායිදං (සී.)] ඵලං.
‘‘ඡබ්බීසතිම්හි කප්පම්හි, චත්තාරොසුං මහායසා;
සත්තරතනසම්පන්නා, රාජානො චක්කවත්තිනො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සුමනො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සුමනත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. පුප්ඵචඞ්කොටියත්ථෙරඅපදානං
‘‘අභීතරූපං ¶ ¶ සීහංව, ගරුළග්ගංව පක්ඛිනං;
බ්යග්ඝූසභංව පවරං, අභිජාතංව කෙසරිං.
‘‘සිඛිං තිලොකසරණං, අනෙජං අපරාජිතං;
නිසින්නං සමණානග්ගං, භික්ඛුසඞ්ඝපුරක්ඛතං.
‘‘චඞ්කොටකෙ [චඞ්ගොටකෙ (සී.)] ඨපෙත්වාන, අනොජං පුප්ඵමුත්තමං;
සහ චඞ්කොටකෙනෙව, බුද්ධසෙට්ඨං සමොකිරිං.
‘‘තෙන චිත්තප්පසාදෙන, ද්විපදින්ද නරාසභ;
පත්තොම්හි අචලං ඨානං, හිත්වා ජයපරාජයං.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘සම්පුණ්ණෙ ¶ ¶ තිංසකප්පම්හි, දෙවභූතිසනාමකා;
සත්තරතනසම්පන්නා, පඤ්චාසුං චක්කවත්තිනො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පුප්ඵචඞ්කොටියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පුප්ඵචඞ්කොටියත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
සකචින්තනියවග්ගො සත්තමො.
තස්සුද්දානං –
සකචින්තී ¶ අවොපුප්ඵී, සපච්චාගමනෙන ච;
පරප්පසාදී භිසදො, සුචින්ති වත්ථදායකො.
අම්බදායී ච සුමනො, පුප්ඵචඞ්කොටකීපි ච;
ගාථෙකසත්තති වුත්තා, ගණිතා අත්ථදස්සිභි.
8. නාගසමාලවග්ගො
1. නාගසමාලත්ථෙරඅපදානං
‘‘අපාටලිං ¶ ¶ ¶ අහං පුප්ඵං, උජ්ඣිතං සුමහාපථෙ;
ථූපම්හි අභිරොපෙසිං, සිඛිනො ලොකබන්ධුනො.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ථූපපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො පන්නරසෙ කප්පෙ, භූමියො [පුප්ඵියො (ස්යා.)] නාම ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නාගසමාලො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
නාගසමාලත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. පදසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අක්කන්තඤ්ච ¶ පදං දිස්වා, තිස්සස්සාදිච්චබන්ධුනො;
හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, පදෙ චිත්තං පසාදයිං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං සඤ්ඤමලභිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පදසඤ්ඤායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො සත්තමකෙ කප්පෙ, සුමෙධො නාම ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවතී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පදසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පදසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. බුද්ධසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘දුමග්ගෙ ¶ ¶ ¶ පංසුකූලිකං, ලග්ගං දිස්වාන සත්ථුනො;
තතො තමඤ්ජලිං කත්වා, පංසුකූලං අවන්දහං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධසඤ්ඤායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො ¶ චතුත්ථකෙ කප්පෙ, දුමසාරොසි ඛත්තියො;
චාතුරන්තො විජිතාවී, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා බුද්ධසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
බුද්ධසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. භිසාලුවදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කානනං වනමොගය්හ, වසාමි විපිනෙ අහං;
විපස්සිං අද්දසං බුද්ධං, ආහුතීනං පටිග්ගහං.
‘‘භිසාලුවඤ්ච පාදාසිං, උදකං හත්ථධොවනං;
වන්දිත්වා සිරසා පාදෙ, පක්කාමි උත්තරාමුඛො.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, භිසාලුවමදං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුඤ්ඤකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉතො තතියකෙ කප්පෙ, භිසසම්මතඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා භිසාලුවදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
භිසාලුවදායකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
ඡට්ඨභාණවාරං.
5. එකසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඛණ්ඩො ¶ ¶ ¶ නාමාසි නාමෙන, විපස්සිස්සග්ගසාවකො;
එකා භික්ඛා මයා දින්නා, ලොකාහුතිපටිග්ගහෙ.
‘‘තෙන චිත්තප්පසාදෙන, ද්විපදින්ද නරාසභ;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, එකභික්ඛායිදං ඵලං.
‘‘චත්තාලීසම්හිතො කප්පෙ, වරුණො නාම ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
එකසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. තිණසන්ථරදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ, මහාජාතස්සරො අහු;
සතපත්තෙහි සඤ්ඡන්නො, නානාසකුණමාලයො.
‘‘තම්හි ¶ න්හත්වා ච පිත්වා [පීත්වා (සී. ස්යා.)] ච, අවිදූරෙ වසාමහං;
අද්දසං සමණානග්ගං, ගච්ඡන්තං අනිලඤ්ජසෙ.
‘‘මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, සත්ථා ලොකෙ අනුත්තරො;
අබ්භතො ඔරුහිත්වාන, භූමියංඨාසි තාවදෙ.
‘‘විසාණෙන [ලායනෙන (ස්යා.)] තිණං ගය්හ, නිසීදනමදාසහං;
නිසීදි භගවා තත්ථ, තිස්සො ලොකග්ගනායකො.
‘‘සකං චිත්තං පසාදෙත්වා, අවන්දි ලොකනායකං;
පටිකුටිකො [උක්කුටිකො (ස්යා. ක.)] අපසක්කිං, නිජ්ඣායන්තො මහාමුනිං.
‘‘තෙන චිත්තප්පසාදෙන, නිම්මානං උපපජ්ජහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සන්ථරස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘ඉතො ¶ ¶ දුතියකෙ කප්පෙ, මිග [මිත්ත (ස්යා.)] සම්මතඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තිණසන්ථරදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තිණසන්ථරදායකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. සූචිදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි, සම්බුද්ධො ලොකනායකො;
සුමෙධො නාම නාමෙන, බාත්තිංසවරලක්ඛණො.
‘‘තස්ස ¶ කඤ්චනවණ්ණස්ස, ද්විපදින්දස්ස තාදිනො;
පඤ්ච සූචී මයා දින්නා, සිබ්බනත්ථාය චීවරං.
‘‘තෙනෙව සූචිදානෙන, නිපුණත්ථවිපස්සකං;
තික්ඛං ලහුඤ්ච ඵාසුඤ්ච, ඤාණං මෙ උදපජ්ජථ.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
ධාරෙමි අන්තිමං දෙහං, සම්මාසම්බුද්ධසාසනෙ.
‘‘ද්විපදාධිපතී නාම, රාජානො චතුරො අහුං;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සූචිදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සූචිදායකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. පාටලිපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං සම්බුද්ධං, ගච්ඡන්තං අන්තරාපණෙ;
කඤ්චනග්ඝියසඞ්කාසං, බාත්තිංසවරලක්ඛණං.
‘‘සෙට්ඨිපුත්තො ¶ තදා ආසිං, සුඛුමාලො සුඛෙධිතො;
උච්ඡඞ්ගෙ පාටලිපුප්ඵං, කත්වාන [කත්වා තං (සී. ස්යා.)] අභිසංහරිං.
‘‘හට්ඨො ¶ ¶ හට්ඨෙන චිත්තෙන, පුප්ඵෙහි අභිපූජයිං;
තිස්සං ලොකවිදුං නාථං, නරදෙවං නමස්සහං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුප්ඵපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො තෙසට්ඨිකප්පම්හි, අභිසම්මතනාමකො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පාටලිපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පාටලිපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. ඨිතඤ්ජලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘මිගලුද්දො පුරෙ ආසිං, අරඤ්ඤෙ කානනෙ අහං;
තත්ථ අද්දසං [තත්ථද්දසාසිං (සී. ස්යා.)] සම්බුද්ධං, බාත්තිංසවරලක්ඛණං.
‘‘තත්ථාහං අඤ්ජලිං කත්වා, පක්කාමිං පාචිනාමුඛො;
අවිදූරෙ නිසින්නස්ස, නියකෙ පණ්ණසන්ථරෙ.
‘‘තතො මෙ අසනීපාතො, මත්ථකෙ නිපතී තදා;
සොහං මරණකාලම්හි, අකාසිං පුනරඤ්ජලිං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, අඤ්ජලිං අකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, අඤ්ජලිස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘චතුපණ්ණාසකප්පම්හි, මිගකෙතුසනාමකො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ඨිතඤ්ජලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ඨිතඤ්ජලියත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. තිපදුමියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
දන්තො දන්තපරිවුතො, නගරා නික්ඛමී තදා.
‘‘නගරෙ ¶ හංසවතියං, අහොසිං මාලිකො තදා;
යං තත්ථ උත්තමං තොණි, පද්මපුප්ඵානි [උත්තමං පුප්ඵං, තීණි පුප්ඵානි (සී.)] අග්ගහිං.
‘‘අද්දසං විරජං බුද්ධං, පටිමග්ගන්තරාපණෙ;
සහ [සොහං (සී.)] දිස්වාන සම්බුද්ධං, එවං චින්තෙසහං තදා.
‘‘කිං මෙ ඉමෙහි පුප්ඵෙහි, රඤ්ඤො උපනිතෙහි මෙ;
ගාමං වා ගාමඛෙත්තං වා, සහස්සං වා ලභෙය්යහං.
‘‘අදන්තදමනං ¶ වීරං, සබ්බසත්තසුඛාවහං;
ලොකනාථං පූජයිත්වා, ලච්ඡාමි අමතං ධනං.
‘‘එවාහං චින්තයිත්වාන, සකං චිත්තං පසාදයිං;
තීණි ලොහිතකෙ ගය්හ, ආකාසෙ උක්ඛිපිං තදා.
‘‘මයා උක්ඛිත්තමත්තම්හි, ආකාසෙ පත්ථරිංසු තෙ;
ධාරිංසු මත්ථකෙ තත්ථ, උද්ධංවණ්ටා අධොමුඛා.
‘‘යෙ කෙචි මනුජා දිස්වා, උක්කුට්ඨිං සම්පවත්තයුං;
දෙවතා අන්තලික්ඛම්හි, සාධුකාරං පවත්තයුං.
‘‘අච්ඡෙරං ලොකෙ උප්පන්නං, බුද්ධසෙට්ඨස්ස වාහසා;
සබ්බෙ ධම්මං සුණිස්සාම, පුප්ඵානං වාහසා මයං.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
වීථියඤ්හි ඨිතො සන්තො, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො සො බුද්ධං අපූජෙසි, රත්තපද්මෙහි [රත්තපදුමෙහි (සී. ස්යා.)] මාණවො;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘තිංසකප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
තිංසකප්පානි [තිංසක්ඛත්තුඤ්ච (ස්යා.)] දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති.
‘‘‘මහාවිත්ථාරිකං ¶ නාම, බ්යම්හං හෙස්සති තාවදෙ;
තියොජනසතුබ්බිද්ධං, දියඩ්ඪසතවිත්ථතං.
‘‘‘චත්තාරිසතසහස්සානි ¶ , නිය්යූහා ච සුමාපිතා;
කූටාගාරවරූපෙතා, මහාසයනමණ්ඩිතා.
‘‘‘කොටිසතසහස්සියො ¶ ¶ , පරිවාරෙස්සන්ති අච්ඡරා;
කුසලා නච්චගීතස්ස, වාදිතෙපි පදක්ඛිණා.
‘‘‘එතාදිසෙ බ්යම්හවරෙ, නාරීගණසමාකුලෙ;
වස්සිස්සති පුප්ඵවස්සො, දිබ්බො [පද (ක.)] ලොහිතකො සදා.
‘‘‘භිත්තිඛීලෙ නාගදන්තෙ, ද්වාරබාහාය තොරණෙ;
චක්කමත්තා ලොහිතකා, ඔලම්බිස්සන්ති තාවදෙ.
‘‘‘පත්තෙන පත්තසඤ්ඡන්නෙ, අන්තොබ්යම්හවරෙ ඉමං;
අත්ථරිත්වා පාරුපිත්වා, තුවට්ටිස්සන්ති තාවදෙ.
‘‘‘භවනං පරිවාරෙත්වා, සමන්තා සතයොජනෙ;
තෙපි පද්මා [තෙ විසුද්ධා (සී. ස්යා.)] ලොහිතකා, දිබ්බගන්ධං පවායරෙ.
‘‘‘පඤ්චසත්තතික්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී භවිස්සති;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘‘සම්පත්තියො දුවෙ භුත්වා, අනීති අනුපද්දවො;
සම්පත්තෙ පරියොසානෙ, නිබ්බානං පාපුණිස්සති’ [ඵස්සයිස්සති (සී.), පස්සයිස්සති (ක.)].
‘‘සුදිට්ඨො වත මෙ බුද්ධො, වාණිජ්ජං සුපයොජිතං;
පද්මානි තීණි පූජෙත්වා, අනුභොසිං තිසම්පදා [අනුභූයන්ති සම්පදා (ක.)].
‘‘අජ්ජ මෙ ධම්මප්පත්තස්ස, විප්පමුත්තස්ස සබ්බසො;
සුපුප්ඵිතං ලොහිතකං, ධාරයිස්සති මත්ථකෙ.
‘‘මම කම්මං කථෙන්තස්ස, පදුමුත්තරසත්ථුනො;
සතපාණසහස්සානං, ධම්මාභිසමයො අහු.
‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, යං බුද්ධමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, තිපදුමානිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
සබ්බාසවා පරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තිපදුමියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තිපදුමියත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
නාගසමාලවග්ගො අට්ඨමො.
තස්සුද්දානං –
නාගසමාලො පදසඤ්ඤී, සඤ්ඤකාලුවදායකො;
එකසඤ්ඤී තිණසන්ථාරො, සූචිපාටලිපුප්ඵියො;
ඨිතඤ්ජලී තිපදුමී, ගාථායො පඤ්චසත්තති.
9. තිමිරවග්ගො
1. තිමිරපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘චන්දභාගානදීතීරෙ ¶ ¶ ¶ , අනුසොතං වජාමහං;
නිසින්නං සමණං දිස්වා, විප්පසන්නමනාවිලං.
‘‘තත්ථ චිත්තං පසාදෙත්වා [පසාදෙසිං (ස්යා.)], එවං චින්තෙසහං තදා;
තාරයිස්සති තිණ්ණොයං, දන්තොයං දමයිස්සති.
‘‘අස්සාසිස්සති අස්සත්ථො, සන්තො ච සමයිස්සති;
මොචයිස්සති මුත්තො ච, නිබ්බාපෙස්සති නිබ්බුතො.
‘‘එවාහං චින්තයිත්වාන, සිද්ධත්ථස්ස මහෙසිනො;
ගහෙත්වා තිමිරපුප්ඵං, මත්ථකෙ ඔකිරිං අහං [තදා (ස්යා.)].
‘‘අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, කත්වා ච නං පදක්ඛිණං;
වන්දිත්වා සත්ථුනො පාදෙ, පක්කාමිං අපරං දිසං.
‘‘අචිරං ගතමත්තං මං, මිගරාජා විහෙඨයි;
පපාතමනුගච්ඡන්තො, තත්ථෙව පපතිං අහං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුප්ඵපූජායිදං [බුද්ධපූජායිදං (සී. ස්යා.)] ඵලං.
‘‘ඡප්පඤ්ඤාසම්හි ¶ කප්පම්හි, සත්තෙවාසුං මහායසා [මහාරහා (ස්යා. ක.)];
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා ¶ සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තිමිරපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තිමිරපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. ගතසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘ජාතියා ¶ ¶ සත්තවස්සොහං, පබ්බජිං අනගාරියං;
අවන්දිං සත්ථුනො පාදෙ, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘සත්තනඞ්ගලකීපුප්ඵෙ, ආකාසෙ උක්ඛිපිං අහං;
තිස්සං බුද්ධං සමුද්දිස්ස, අනන්තගුණසාගරං.
‘‘සුගතානුගතං මග්ගං, පූජෙත්වා හට්ඨමානසො;
අඤ්ජලිඤ්ච [අඤ්ජලිස්ස (ක.)] තදාකාසිං, පසන්නො සෙහි පාණිභි.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො අට්ඨමකෙ කප්පෙ, තයො අග්ගිසිඛා අහු;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ගතසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ගතසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. නිපන්නඤ්ජලිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘රුක්ඛමූලෙ ¶ ¶ නිසින්නොහං, බ්යාධිතො පරමෙන ච;
පරමකාරුඤ්ඤපත්තොම්හි, අරඤ්ඤෙ කානනෙ අහං.
‘‘අනුකම්පං උපාදාය, තිස්සො සත්ථා උපෙසි මං;
සොහං නිපන්නකො සන්තො, සිරෙ කත්වාන අඤ්ජලිං.
‘‘පසන්නචිත්තො සුමනො, සබ්බසත්තානමුත්තමං;
සම්බුද්ධං අභිවාදෙත්වා, තත්ථ කාලඞ්කතො අහං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං වන්දිං පුරිසුත්තමං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, වන්දනාය ඉදං ඵලං.
‘‘ඉතො ¶ පඤ්චමකෙ කප්පෙ, පඤ්චෙවාසුං මහාසිඛා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නිපන්නඤ්ජලිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
නිපන්නඤ්ජලිකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. අධොපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘අභිභූ නාම සො භික්ඛු, සිඛිනො අග්ගසාවකො;
මහානුභාවො තෙවිජ්ජො, හිමවන්තං උපාගමි.
‘‘අහම්පි ¶ හිමවන්තම්හි, රමණීයස්සමෙ ඉසි;
වසාමි අප්පමඤ්ඤාසු, ඉද්ධීසු ච තදා වසී.
‘‘පක්ඛිජාතො වියාකාසෙ, පබ්බතං අධිවත්තයිං [අභිපත්ථයිං (ස්යා.), අභිමත්ථයිං (ක.), අධිවත්ථයින්ති පබ්බතස්ස උපරි ගච්ඡින්තිඅත්ථො];
අධොපුප්ඵං ගහෙත්වාන, ආගච්ඡිං [අගච්ඡිං (ක.)] පබ්බතං අහං.
‘‘සත්ත පුප්ඵානි ගණ්හිත්වා, මත්ථකෙ ඔකිරිං අහං;
ආලොකිතෙ [ආලොකිතො (ස්යා.)] ච වීරෙන, පක්කාමිං පාචිනාමුඛො.
‘‘ආවාසං ¶ අභිසම්භොසිං, පත්වාන අස්සමං අහං;
ඛාරිභාරං ගහෙත්වාන, පායාසිං [පාවිසිං (සී.)] පබ්බතන්තරං.
‘‘අජගරො මං පීළෙසි, ඝොරරූපො මහබ්බලො;
පුබ්බකම්මං සරිත්වාන, තත්ථ කාලඞ්කතො අහං.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුප්ඵපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අධොපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අධොපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. රංසිසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පබ්බතෙ ¶ ¶ හිමවන්තම්හි, වාසං කප්පෙසහං පුරෙ;
අජිනුත්තරවාසොහං, වසාමි පබ්බතන්තරෙ.
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං ¶ ¶ සම්බුද්ධං, සතරංසිංව භාණුමං;
වනන්තරගතං දිස්වා, සාලරාජංව පුප්ඵිතං.
‘‘රංස්යා [රංසෙ (ස්යා. ක.)] චිත්තං පසාදෙත්වා, විපස්සිස්ස මහෙසිනො;
පග්ගය්හ අඤ්ජලිං වන්දිං, සිරසා උක්කුටී [සිරසා උක්කුටිකො (ස්යා.), සිරසුක්කුටිකො (ක.)] අහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, රංසිසඤ්ඤායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා රංසිසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
රංසිසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. දුතියරංසිසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පබ්බතෙ හිමවන්තම්හි, වාකචීරධරො අහං;
චඞ්කමඤ්ච සමාරූළ්හො, නිසීදිං පාචිනාමුඛො.
‘‘පබ්බතෙ සුගතං දිස්වා, ඵුස්සං ඣානරතං තදා;
අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, රංස්යා චිත්තං පසාදයිං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං සඤ්ඤමලභිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, රංසිසඤ්ඤායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා රංසිසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
දුතියරංසිසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. ඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පබ්බතෙ ¶ හිමවන්තම්හි, ඛරාජිනධරො අහං;
ඵුස්සං ජිනවරං දිස්වා, ඵලහත්ථො ඵලං අදං.
‘‘යමහං ඵලමදාසිං, විප්පසන්නෙන චෙතසා;
භවෙ නිබ්බත්තමානම්හි, ඵලං නිබ්බත්තතෙ මම.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං අහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ඵලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. සද්දසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පබ්බතෙ ¶ ¶ හිමවන්තම්හි, වසාමි පණ්ණසන්ථරෙ;
ඵුස්සස්ස ධම්මං භණතො, සද්දෙ චිත්තං පසාදයිං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුඤ්ඤකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සද්දසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සද්දසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. බොධිසිඤ්චකත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපස්සිස්ස භගවතො, මහාබොධිමහො අහු;
පබ්බජ්ජුපගතො සන්තො, උපගච්ඡිං අහං තදා.
‘‘කුසුමොදකමාදාය ¶ , බොධියා ඔකිරිං අහං;
මොචයිස්සති නො මුත්තො, නිබ්බාපෙස්සති නිබ්බුතො.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං බොධිමභිසිඤ්චයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බොධිසිඤ්චායිදං ඵලං.
‘‘තෙත්තිංසෙ ¶ වත්තමානම්හි, කප්පෙ ආසුං ජනාධිපා;
උදකසෙචනා නාම, අට්ඨෙතෙ චක්කවත්තිනො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා බොධිසිඤ්චකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
බොධිසිඤ්චකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. පදුමපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පොක්ඛරවනං ¶ ¶ පවිට්ඨො, භඤ්ජන්තො පදුමානිහං;
තත්ථද්දසං ඵුස්සං බුද්ධං [අද්දසං ඵුස්සසම්බුද්ධං (සී. ස්යා.)], බාත්තිංසවරලක්ඛණං.
‘‘පදුමපුප්ඵං ගහෙත්වාන, ආකාසෙ උක්ඛිපිං අහං;
පාපකම්මං සරිත්වාන, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘පබ්බජිත්වාන කායෙන, මනසා සංවුතෙන ච;
වචීදුච්චරිතං හිත්වා, ආජීවං පරිසොධයිං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පදුමාභාසනාමා ච, අට්ඨාරස මහීපතී;
අට්ඨාරසෙසු කප්පෙසු, අට්ඨතාලීසමාසිසුං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පදුමපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
පදුමපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
තිමිරවග්ගො නවමො.
තස්සුද්දානං –
තිමිරනඞ්ගලීපුප්ඵ, නිප්පන්නඤ්ජලිකො අධො;
ද්වෙ රංසිසඤ්ඤී ඵලදො, සද්දසඤ්ඤී ච සෙචකො;
පද්මපුප්ඵී ච ගාථායො, ඡප්පඤ්ඤාස පකිත්තිතා.
10. සුධාවග්ගො
1. සුධාපිණ්ඩියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පූජාරහෙ ¶ ¶ ¶ පූජයතො, බුද්ධෙ යදි ව සාවකෙ;
පපඤ්චසමතික්කන්තෙ, තිණ්ණසොකපරිද්දවෙ.
‘‘තෙ තාදිසෙ පූජයතො, නිබ්බුතෙ අකුතොභයෙ;
න සක්කා පුඤ්ඤං සඞ්ඛාතුං, ඉමෙත්තමපි [ඉදම්මත්තන්ති (සී.), ඉමෙත්ථමපි (ක.)] කෙනචි.
‘‘චතුන්නමපි දීපානං, ඉස්සරං යොධ කාරයෙ;
එකිස්සා පූජනායෙතං, කලං නාග්ඝති සොළසිං.
‘‘සිද්ධත්ථස්ස ¶ නරග්ගස්ස, චෙතියෙ ඵලිතන්තරෙ;
සුධාපිණ්ඩො මයා දින්නො, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පටිසඞ්ඛාරස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉතො තිංසතිකප්පම්හි, පටිසඞ්ඛාරසව්හයා;
සත්තරතනසම්පන්නා, තෙරස චක්කවත්තිනො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සුධාපිණ්ඩියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සුධාපිණ්ඩියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. සුචින්තිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘තිස්සස්ස ලොකනාථස්ස, සුද්ධපීඨමදාසහං;
හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, බුද්ධස්සාදිච්චබන්ධුනො.
‘‘අට්ඨාරසෙ ¶ [අට්ඨතිංසෙ (සී. ස්යා.)] ඉතො කප්පෙ, රාජා ආසිං මහාරුචි;
භොගො ච විපුලො ආසි, සයනඤ්ච අනප්පකං.
‘‘පීඨං ¶ බුද්ධස්ස දත්වාන, විප්පසන්නෙන චෙතසා;
අනුභොමි සකං කම්මං, පුබ්බෙ සුකතමත්තනො.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං පීඨමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පීඨදානස්සිදං ඵලං.
‘‘අට්ඨතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, තයො තෙ චක්කවත්තිනො;
රුචි උපරුචි චෙව, මහාරුචි තතියකො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සුචින්තිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සුචින්තිකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. අඩ්ඪචෙළකත්ථෙරඅපදානං
‘‘තිස්සස්සාහං භගවතො, උපඩ්ඪදුස්සමදාසහං;
පරමකාපඤ්ඤපත්තොම්හි [පරමකාරුඤ්ඤපත්තොම්හි (ස්යා. ක.)], දුග්ගතෙන [දුග්ගන්ධෙන (සී.)] සමප්පිතො.
‘‘උපඩ්ඪදුස්සං දත්වාන, කප්පං සග්ගම්හි මොදහං;
අවසෙසෙසු කප්පෙසු, කුසලං කාරිතං මයා.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං දුස්සමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, දුස්සදානස්සිදං ඵලං.
‘‘එකූනපඤ්ඤාසකප්පම්හි [එකපඤ්ඤාසකප්පම්හි (ස්යා.)], රාජානො චක්කවත්තිනො;
සමන්තච්ඡදනා නාම, බාත්තිංසාසුං [ඛත්තියාසුං (ස්යා. ක.)] ජනාධිපා.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අඩ්ඪචෙළකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අඩ්ඪචෙළකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. සූචිදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කම්මාරොහං ¶ ¶ පුරෙ ආසිං, බන්ධුමායං පුරුත්තමෙ;
සූචිදානං මයා දින්නං, විපස්සිස්ස මහෙසිනො.
‘‘වජිරග්ගසමං ඤාණං, හොති කම්මෙන තාදිසං;
විරාගොම්හි විමුත්තොම්හි [විභවොම්හි විභත්තොම්හි (ක.)], පත්තොම්හි ආසවක්ඛයං.
‘‘අතීතෙ ¶ ච භවෙ සබ්බෙ, වත්තමානෙ චනාගතෙ [අතීතා ච භවා සබ්බෙ, වත්තමානා ච’නාගතා (ස්යා. ක.)];
ඤාණෙන විචිනිං සබ්බං, සූචිදානස්සිදං ඵලං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, සත්තාසුං වජිරව්හයා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සූචිදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සූචිදායකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. ගන්ධමාලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සිද්ධත්ථස්ස ¶ භගවතො, ගන්ධථූපං අකාසහං;
සුමනෙහි පටිච්ඡන්නං, බුද්ධානුච්ඡවිකං කතං.
‘‘කඤ්චනග්ඝියසඞ්කාසං, බුද්ධං ලොකග්ගනායකං;
ඉන්දීවරංව ජලිතං, ආදිත්තංව හුතාසනං.
‘‘බ්යග්ඝූසභංව පවරං, අභිජාතංව කෙසරිං;
නිසින්නං සමණානග්ගං, භික්ඛුසඞ්ඝපුරක්ඛතං.
‘‘වන්දිත්වා සත්ථුනො පාදෙ, පක්කාමිං උත්තරාමුඛො;
චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, ගන්ධමාලං යතො අදං.
‘‘බුද්ධෙ කතස්ස කාරස්ස, ඵලෙනාහං විසෙසතො;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘චත්තාරීසම්හි එකූනෙ, කප්පෙ ආසිංසු සොළස;
දෙවගන්ධසනාමා තෙ, රාජානො චක්කවත්තිනො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ගන්ධමාලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ගන්ධමාලියත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. තිපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘මිගලුද්දො ¶ ¶ පුරෙ ආසිං, අරඤ්ඤෙ කානනෙ අහං [බ්රහා (ස්යා.)];
පාටලිං හරිතං දිස්වා, තීණි පුප්ඵානි ඔකිරිං.
‘‘පතිතපත්තානි [සත්තපත්තානි (සී.), සතපත්තානි (ක.), සුක්ඛපණ්ණානි (ස්යා.)] ගණ්හිත්වා, බහි ඡඩ්ඩෙසහං තදා;
අන්තොසුද්ධං බහිසුද්ධං, සුවිමුත්තං අනාසවං.
‘‘සම්මුඛා විය සම්බුද්ධං, විපස්සිං ලොකනායකං;
පාටලිං අභිවාදෙත්වා, තත්ථ කාලඞ්කතො අහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං බොධිමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බොධිපූජායිදං ඵලං.
‘‘සමන්තපාසාදිකා නාම, තෙරසාසිංසු රාජිනො;
ඉතො තෙත්තිංසකප්පම්හි [තිංසතිකප්පම්හි (ස්යා.)], චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තිපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තිපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. මධුපිණ්ඩිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපිනෙ ¶ [විවනෙ (ස්යා. අට්ඨ.)] කානනෙ දිස්වා, අප්පසද්දෙ නිරාකුලෙ;
සිද්ධත්ථං ඉසිනං සෙට්ඨං, ආහුතීනං පටිග්ගහං.
‘‘නිබ්බුතත්තං ¶ [නිබ්බුතග්ගං (ක.), නිබ්බූතිකං (ස්යා.)] මහානාගං, නිසභාජානියං යථා;
ඔසධිංව විරොචන්තං, දෙවසඞ්ඝනමස්සිතං.
‘‘විත්ති මමාහු තාවදෙ [විත්ති මෙ පාහුනා තාව (සී. ස්යා.)], ඤාණං උප්පජ්ජි තාවදෙ;
වුට්ඨිතස්ස සමාධිම්හා, මධුං දත්වාන සත්ථුනො.
‘‘වන්දිත්වා ¶ සත්ථුනො පාදෙ, පක්කාමිං පාචිනාමුඛො;
චතුත්තිංසම්හි කප්පම්හි, රාජා ආසිං සුදස්සනො.
‘‘මධු භිසෙහි සවති, භොජනම්හි ච තාවදෙ;
මධුවස්සං පවස්සිත්ථ, පුබ්බකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං මධුං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, මධුදානස්සිදං ඵලං.
‘‘චතුත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, චත්තාරො තෙ සුදස්සනා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා මධුපිණ්ඩිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මධුපිණ්ඩිකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. සෙනාසනදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සිද්ධත්ථස්ස භගවතො, අදාසිං පණ්ණසන්ථරං;
සමන්තා උපහාරඤ්ච, කුසුමං ඔකිරිං අහං.
‘‘පාසාදෙවං ගුණං රම්මං [පාසාදෙ ච ගුහං රම්මං (ස්යා.)], අනුභොමි මහාරහං;
මහග්ඝානි ච පුප්ඵානි, සයනෙභිසවන්ති මෙ.
‘‘සයනෙහං තුවට්ටාමි, විචිත්තෙ පුප්ඵසන්ථතෙ;
පුප්ඵවුට්ඨි ච සයනෙ, අභිවස්සති තාවදෙ.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, අදාසිං පණ්ණසන්ථරං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සන්ථරස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘තිණසන්ථරකා නාම, සත්තෙතෙ චක්කවත්තිනො;
ඉතො තෙ පඤ්චමෙ කප්පෙ, උප්පජ්ජිංසු ජනාධිපා.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සෙනාසනදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සෙනාසනදායකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. වෙය්යාවච්චකත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපස්සිස්ස ¶ ¶ භගවතො, මහාපූගගණො අහු;
වෙය්යාවච්චකරො ආසිං, සබ්බකිච්චෙසු වාවටො [බ්යාවටො (සී. ස්යා.)].
‘‘දෙය්යධම්මො ච මෙ නත්ථි, සුගතස්ස මහෙසිනො;
අවන්දිං සත්ථුනො පාදෙ, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, වෙය්යාවච්චං අකාසහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, වෙය්යාවච්චස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉතො ච අට්ඨමෙ කප්පෙ, රාජා ආසිං සුචින්තිතො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා වෙය්යාවච්චකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
වෙය්යාවච්චකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. බුද්ධුපට්ඨාකත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපස්සිස්ස භගවතො, අහොසිං සඞ්ඛධම්මකො;
නිච්චුපට්ඨානයුත්තොම්හි, සුගතස්ස මහෙසිනො.
‘‘උපට්ඨානඵලං ¶ ¶ පස්ස, ලොකනාථස්ස තාදිනො;
සට්ඨිතූරියසහස්සානි, පරිවාරෙන්ති මං සදා.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, උපට්ඨහිං මහාඉසිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, උපට්ඨානස්සිදං ඵලං.
‘‘චතුවීසෙ [චතුනවුතෙ (ස්යා.)] ඉතො කප්පෙ, මහානිග්ඝොසනාමකා;
සොළසාසිංසු රාජානො, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා බුද්ධුපට්ඨාකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
බුද්ධුපට්ඨාකත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
සුධාවග්ගො දසමො.
තස්සුද්දානං –
සුධා ¶ සුචින්ති චෙළඤ්ච, සූචී ච ගන්ධමාලියො;
තිපුප්ඵියො මධුසෙනා, වෙය්යාවච්චො චුපට්ඨකො;
සමසට්ඨි ච ගාථායො, අස්මිං වග්ගෙ පකිත්තිතා.
අථ වග්ගුද්දානං –
බුද්ධවග්ගො හි පඨමො, සීහාසනි සුභූති ච;
කුණ්ඩධානො උපාලි ච, බීජනිසකචින්ති ච.
නාගසමාලො ¶ තිමිරො, සුධාවග්ගෙන තෙ දස;
චතුද්දසසතා ගාථා, පඤ්චපඤ්ඤාසමෙව ච.
බුද්ධවග්ගදසකං.
පඨමසතකං සමත්තං.
11. භික්ඛදායිවග්ගො
1. භික්ඛදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං ¶ ¶ ¶ සම්බුද්ධං, ආහුතීනං පටිග්ගහං;
පවරා [පවනා (ස්යා.)] අභිනික්ඛන්තං, වනා නිබ්බනමාගතං [වානා නිබ්බානමාගතං (ස්යා.)].
‘‘කටච්ඡුභික්ඛං පාදාසිං, සිද්ධත්ථස්ස මහෙසිනො;
පඤ්ඤාය උපසන්තස්ස, මහාවීරස්ස තාදිනො.
‘‘පදෙනානුපදායන්තං [පදෙනානුපදායන්තො (සී. ස්යා.)], නිබ්බාපෙන්තෙ මහාජනං;
උළාරා විත්ති මෙ ජාතා, බුද්ධෙ ආදිච්චබන්ධුනෙ [විත්ති මෙ පාහුනා තාව, බුද්ධස්සාදිච්චබන්ධුනො (ස්යා.)].
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, භික්ඛාදානස්සිදං ඵලං.
‘‘සත්තාසීතිම්හිතො කප්පෙ, මහාරෙණු සනාමකා;
සත්තරතනසම්පන්නා, සත්තෙතෙ චක්කවත්තිනො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා භික්ඛදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
භික්ඛදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. ඤාණසඤ්ඤිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං සම්බුද්ධං, නිසභාජානියං යථා;
තිධාපභින්නං මාතඞ්ගං, කුඤ්ජරංව මහෙසිනං.
‘‘ඔභාසෙන්තං දිසා සබ්බා, උළුරාජංව පූරිතං;
රථියං පටිපජ්ජන්තං, ලොකජෙට්ඨං අපස්සහං.
‘‘ඤාණෙ ¶ ¶ චිත්තං පසාදෙත්වා, පග්ගහෙත්වාන අඤ්ජලිං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, සිද්ධත්ථමභිවාදයිං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඤාණසඤ්ඤායිදං ඵලං.
‘‘තෙසත්තතිම්හිතො කප්පෙ, සොළසාසුං නරුත්තමා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ඤාණසඤ්ඤිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ඤාණසඤ්ඤිකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. උප්පලහත්ථියත්ථෙරඅපදානං
‘‘තිවරායං ¶ නිවාසීහං, අහොසිං මාලිකො තදා;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, සිද්ධත්ථං ලොකපූජිතං [ලොකනායකං (සී.)].
‘‘පසන්නචිත්තො සුමනො, පුප්ඵහත්ථමදාසහං;
යත්ථ යත්ථුපපජ්ජාමි, තස්ස කම්මස්ස වාහසා.
‘‘අනුභොමි ඵලං ඉට්ඨං, පුබ්බෙ සුකතමත්තනො;
පරික්ඛිත්තො සුමල්ලෙහි, පුප්ඵදානස්සිදං ඵලං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුප්ඵපූජායිදං [බුද්ධපූජායිදං (සී.)] ඵලං.
‘‘චතුන්නවුතුපාදාය, ඨපෙත්වා වත්තමානකං;
පඤ්චරාජසතා තත්ථ, නජ්ජසමසනාමකා [නජ්ජුපමසනාමකා (සී. ස්යා.)].
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උප්පලහත්ථියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උප්පලහත්ථියත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. පදපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සිද්ධත්ථස්ස ¶ ¶ භගවතො, ජාතිපුප්ඵමදාසහං;
පාදෙසු සත්ත පුප්ඵානි, හාසෙනොකිරිතානි මෙ.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙනහං අජ්ජ, අභිභොමි නරාමරෙ;
ධාරෙමි අන්තිමං දෙහං, සම්මාසම්බුද්ධසාසනෙ.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුප්ඵපූජායිදං ඵලං.
‘‘සමන්තගන්ධනාමාසුං, තෙරස චක්කවත්තිනො;
ඉතො පඤ්චමකෙ කප්පෙ, චාතුරන්තා ජනාධිපා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පදපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පදපූජකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. මුට්ඨිපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුදස්සනොති නාමෙන, මාලාකාරො අහං තදා;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, ලොකජෙට්ඨං නරාසභං.
‘‘ජාතිපුප්ඵං ගහෙත්වාන, පූජයිං පදුමුත්තරං;
විසුද්ධචක්ඛු සුමනො, දිබ්බචක්ඛුං සමජ්ඣගං.
‘‘එතිස්සා පුප්ඵපූජාය, චිත්තස්ස පණිධීහි ච;
කප්පානං සතසහස්සං, දුග්ගතිං නුපපජ්ජහං.
‘‘සොළසාසිංසු ¶ රාජානො, දෙවුත්තරසනාමකා;
ඡත්තිංසම්හි ඉතො කප්පෙ, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මුට්ඨිපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මුට්ඨිපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. උදකපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං ¶ ¶ සම්බුද්ධං, ගච්ඡන්තං අනිලඤ්ජසෙ;
ඝතාසනංව ජලිතං, ආදිත්තංව හුතාසනං.
‘‘පාණිනා උදකං ගය්හ, ආකාසෙ උක්ඛිපිං අහං;
සම්පටිච්ඡි මහාවීරො, බුද්ධො කාරුණිකො ඉසි [මයි (ස්යා.)].
‘‘අන්තලික්ඛෙ ¶ ඨිතො සත්ථා, පදුමුත්තරනාමකො;
මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, ඉමං ගාථං අභාසථ.
‘‘‘ඉමිනා දකදානෙන, පීතිඋප්පාදනෙන ච;
කප්පසතසහස්සම්පි, දුග්ගතිං නුපපජ්ජති’ [නුපපජ්ජසි (ක.)].
‘‘තෙන කම්මෙන ද්විපදින්ද, ලොකජෙට්ඨ නරාසභ;
පත්තොම්හි අචලං ඨානං, හිත්වා ජයපරාජයං.
‘‘සහස්සරාජනාමෙන ¶ , තයො තෙ චක්කවත්තිනො;
පඤ්චසට්ඨිකප්පසතෙ, චාතුරන්තා ජනාධිපා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උදකපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උදකපූජකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. නළමාලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරබුද්ධස්ස, ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
තිණත්ථරෙ නිසින්නස්ස, උපසන්තස්ස තාදිනො.
‘‘නළමාලං ගහෙත්වාන, බන්ධිත්වා [බීජිත්වා (ක.)] බීජනිං අහං;
බුද්ධස්ස උපනාමෙසිං, ද්විපදින්දස්ස තාදිනො.
‘‘පටිග්ගහෙත්වා සබ්බඤ්ඤූ, බීජනිං ලොකනායකො;
මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, ඉමං ගාථං අභාසථ.
‘‘‘යථා ¶ මෙ කායො නිබ්බාති, පරිළාහො න විජ්ජති;
තථෙව තිවිධග්ගීහි, චිත්තං තව විමුච්චතු’.
‘‘සබ්බෙ ¶ දෙවා සමාගච්ඡුං, යෙ කෙචි වනනිස්සිතා;
සොස්සාම බුද්ධවචනං, හාසයන්තඤ්ච දායකං.
‘‘නිසින්නො ¶ භගවා තත්ථ, දෙවසඞ්ඝපුරක්ඛතො;
දායකං සම්පහංසෙන්තො, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘ඉමිනා බීජනිදානෙන, චිත්තස්ස පණිධීහි ච;
සුබ්බතො නාම නාමෙන, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘තෙන ¶ කම්මාවසෙසෙන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
මාලුතො නාම නාමෙන, චක්කවත්තී භවිස්සති’.
‘‘‘ඉමිනා බීජනිදානෙන, සම්මානවිපුලෙන ච;
කප්පසතසහස්සම්පි, දුග්ගතිං නුපපජ්ජති.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි, සුබ්බතා අට්ඨතිංස තෙ;
එකූනතිංසසහස්සෙ, අට්ඨ මාලුතනාමකා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නළමාලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
නළමාලියත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
සත්තමභාණවාරං.
8. ආසනුපට්ඨාහකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කානනං වනමොගය්හ, අප්පසද්දං නිරාකුලං;
සීහාසනං මයා දින්නං, අත්ථදස්සිස්ස තාදිනො.
‘‘මාලාහත්ථං ¶ ගහෙත්වාන, කත්වා ච නං පදක්ඛිණං;
සත්ථාරං පයිරුපාසිත්වා, පක්කාමිං උත්තරාමුඛො.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන ද්විපදින්ද, ලොකජෙට්ඨ නරාසභ;
සන්නිබ්බාපෙමි [සන්දිට්ඨාපෙමි (ක.)] අත්තානං, භවා සබ්බෙ සමූහතා.
‘‘අට්ඨාරසකප්පසතෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සීහාසනස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉතො ¶ සත්තකප්පසතෙ, සන්නිබ්බාපක [සන්නිට්ඨො නාම (ක.)] ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ආසනුපට්ඨාහකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ආසනුපට්ඨාහකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. බිළාලිදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ ¶ , වසාමි පණ්ණසන්ථරෙ;
ඝාසෙසු ගෙධමාපන්නො, සෙය්යසීලො චහං [සෙයසීලොවහං (ස්යා. ක.)] තදා.
‘‘ඛණන්තාලු [ඛණමාලු (ස්යා.)] කලම්බානි, බිළාලිතක්කලානි ච;
කොලං භල්ලාතකං බිල්ලං, ආහත්වා පටියාදිතං.
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, ආගච්ඡි මම සන්තිකං.
‘‘උපාගතං මහානාගං, දෙවදෙවං නරාසභං;
බිළාලිං පග්ගහෙත්වාන, පත්තම්හි ඔකිරිං අහං.
‘‘පරිභුඤ්ජි මහාවීරො, තොසයන්තො මමං තදා;
පරිභුඤ්ජිත්වාන සබ්බඤ්ඤූ, ඉමං ගාථං අභාසථ.
‘‘‘සකං චිත්තං පසාදෙත්වා, බිළාලිං මෙ අදා තුවං;
කප්පානං සතසහස්සං, දුග්ගතිං නුපපජ්ජසි’.
‘‘චරිමං ¶ වත්තතෙ මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
ධාරෙමි අන්තිමං දෙහං, සම්මාසම්බුද්ධසාසනෙ.
‘‘චතුපඤ්ඤාසිතො කප්පෙ, සුමෙඛලියසව්හයො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා බිළාලිදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
බිළාලිදායකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. රෙණුපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං ¶ ¶ ¶ සම්බුද්ධං, සතරංසිංව භාණුමං;
ඔභාසෙන්තං දිසා සබ්බා, උළුරාජංව පූරිතං.
‘‘පුරක්ඛතං සාවකෙහි, සාගරෙහෙව මෙදනිං;
නාගං පග්ගය්හ රෙණූහි, විපස්සිස්සාභිරොපයිං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං රෙණුමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පණ්ණතාලීසිතො කප්පෙ, රෙණු නාමාසි ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා රෙණුපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
රෙණුපූජකත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
භික්ඛදායිවග්ගො එකාදසමො.
තස්සුද්දානං –
භික්ඛදායී ඤාණසඤ්ඤී, හත්ථියො පදපූජකො;
මුට්ඨිපුප්ඵී උදකදො, නළමාලි උපට්ඨකො;
බිළාලිදායී රෙණු ච, ගාථායො ඡ ච සට්ඨි ච.
12. මහාපරිවාරවග්ගො
1. මහාපරිවාරකත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපස්සී ¶ ¶ ¶ නාම භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
අට්ඨසට්ඨිසහස්සෙහි, පාවිසි බන්ධුමං තදා.
‘‘නගරා අභිනික්ඛම්ම, අගමං දීපචෙතියං;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, ආහුතීනං පටිග්ගහං.
‘‘චුල්ලාසීතිසහස්සානි, යක්ඛා මය්හං උපන්තිකෙ;
උපට්ඨහන්ති සක්කච්චං [මං නිච්චං (ක.)], ඉන්දංව තිදසා ගණා.
‘‘භවනා ¶ අභිනික්ඛම්ම, දුස්සං පග්ගය්හහං තදා;
සිරසා අභිවාදෙසිං, තඤ්චාදාසිං මහෙසිනො.
‘‘අහො බුද්ධො අහො ධම්මො, අහො නො සත්ථු සම්පදා;
බුද්ධස්ස ආනුභාවෙන, වසුධායං පකම්පථ.
‘‘තඤ්ච අච්ඡරියං දිස්වා, අබ්භුතං ලොමහංසනං;
බුද්ධෙ චිත්තං පසාදෙමි, ද්විපදින්දම්හි තාදිනෙ.
‘‘සොහං චිත්තං පසාදෙත්වා, දුස්සං දත්වාන සත්ථුනො;
සරණඤ්ච උපාගච්ඡිං, සාමච්චො සපරිජ්ජනො.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො පන්නරසෙ කප්පෙ, සොළසාසුං සුවාහනා [සොළසාසිංසු වාහනො (ස්යා.)];
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මහාපරිවාරකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මහාපරිවාරකත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. සුමඞ්ගලත්ථෙරඅපදානං
‘‘අත්ථදස්සී ¶ ¶ ජිනවරො, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
විහාරා අභිනික්ඛම්ම, තළාකං උපසඞ්කමි.
‘‘න්හත්වා පිත්වා ච සම්බුද්ධො, උත්තරිත්වෙකචීවරො;
අට්ඨාසි භගවා තත්ථ, විලොකෙන්තො දිසොදිසං.
‘‘භවනෙ උපවිට්ඨොහං, අද්දසං ලොකනායකං;
හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, අප්ඵොටෙසිං අහං තදා.
‘‘සතරංසිංව ජොතන්තං, පභාසන්තංව කඤ්චනං [ඉමිනා පාදද්වයෙන පුරිමපාදද්වයස්ස පුරතො භවිතබ්බං];
නච්චගීතෙ පයුත්තොහං, පඤ්චඞ්ගතූරියම්හි ච.
‘‘යං යං යොනුපපජ්ජාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං;
සබ්බෙ සත්තෙ අභිභොමි, විපුලො හොති මෙ යසො [අයඤ්ච ගාථා පරිග්ගහෙතිගාථාය අනන්තරමෙව ඨාතුං යුත්තා].
‘‘නමො ¶ තෙ පුරිසාජඤ්ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්තම;
අත්තානං තොසයිත්වාන, පරෙ තොසෙසි ත්වං මුනි.
‘‘පරිග්ගහෙ ¶ [පරිග්ගය්හ (සී.), පරිග්ගහිත්වා (ස්යා.), පරිග්ගහෙන (ක.)] නිසීදිත්වා, හාසං කත්වාන සුබ්බතෙ;
උපට්ඨහිත්වා සම්බුද්ධං, තුසිතං උපපජ්ජහං.
‘‘සොළසෙතො කප්පසතෙ, ද්විනවඑකචින්තිතා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සුමඞ්ගලො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සුමඞ්ගලත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. සරණගමනියත්ථෙරඅපදානං
‘‘උභින්නං දෙවරාජූනං, සඞ්ගාමො සමුපට්ඨිතො;
අහොසි සමුපබ්යූළ්හො [සමුපබ්බූළ්හො (සී.)], මහාඝොසො අවත්තථ [පවත්තථ (සී.)].
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
අන්තලික්ඛෙ ඨිතො සත්ථා, සංවෙජෙසි මහාජනං.
‘‘සබ්බෙ ¶ දෙවා අත්තමනා, නික්ඛිත්තකවචාවුධා;
සම්බුද්ධං අභිවාදෙත්වා, එකග්ගාසිංසු තාවදෙ.
‘‘මය්හං [අම්හං (සී.)] සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, වාචාසභිමුදීරයි;
අනුකම්පකො ලොකවිදූ, නිබ්බාපෙසි මහාජනං.
‘‘පදුට්ඨචිත්තො ¶ මනුජො, එකපාණං විහෙඨයං;
තෙන චිත්තප්පදොසෙන, අපායං උපපජ්ජති.
‘‘සඞ්ගාමසීසෙ නාගොව, බහූ පාණෙ විහෙඨයං;
නිබ්බාපෙථ සකං චිත්තං, මා හඤ්ඤිත්ථො පුනප්පුනං.
‘‘ද්වින්නම්පි යක්ඛරාජූනං, සෙනා සා විම්හිතා අහු [සෙනායො විම්හිතා අහූ (සී.), සෙනාපි සමිතා අහු (ස්යා.)];
සරණඤ්ච උපාගච්ඡුං, ලොකජෙට්ඨං සුතාදිනං.
‘‘සඤ්ඤාපෙත්වාන ¶ ජනතං, පදමුද්ධරි [උද්ධරි පන (සී. ස්යා.)] චක්ඛුමා;
පෙක්ඛමානොව දෙවෙහි, පක්කාමි උත්තරාමුඛො.
‘‘පඨමං සරණං ගච්ඡිං, ද්විපදින්දස්ස තාදිනො;
කප්පානං සතසහස්සං, දුග්ගතිං නුපපජ්ජහං.
‘‘මහාදුන්දුභිනාමා ච, සොළසාසුං රථෙසභා;
තිංසකප්පසහස්සම්හි, රාජානො චක්කවත්තිනො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සරණගමනියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සරණගමනියත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. එකාසනියත්ථෙරඅපදානං
‘‘වරුණො නාම නාමෙන, දෙවරාජා අහං තදා;
උපට්ඨහෙසිං සම්බුද්ධං, සයොග්ගබලවාහනො.
‘‘නිබ්බුතෙ ¶ ¶ ලොකනාථම්හි, අත්ථදස්සීනරුත්තමෙ;
තූරියං සබ්බමාදාය, අගමං බොධිමුත්තමං.
‘‘වාදිතෙන ච නච්චෙන, සම්මතාළසමාහිතො;
සම්මුඛා විය සම්බුද්ධං, උපට්ඨිං බොධිමුත්තමං.
‘‘උපට්ඨහිත්වා ¶ තං බොධිං, ධරණීරුහපාදපං;
පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වාන, තත්ථ කාලඞ්කතො අහං.
‘‘සකකම්මාභිරද්ධොහං, පසන්නො බොධිමුත්තමෙ;
තෙන චිත්තප්පසාදෙන, නිම්මානං උපපජ්ජහං.
‘‘සට්ඨිතූරියසහස්සානි, පරිවාරෙන්ති මං සදා;
මනුස්සෙසු ච දෙවෙසු, වත්තමානං භවාභවෙ.
‘‘තිවිධග්ගී නිබ්බුතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
ධාරෙමි අන්තිමං දෙහං, සම්මාසම්බුද්ධසාසනෙ [අයඤ්ච ගාථා පටිසම්භිදා චතස්සෙතිගාථාය එකසම්බන්ධා භවිතං යුත්තා].
‘‘සුබාහූ ¶ නාම නාමෙන, චතුත්තිංසාසු ඛත්තියා;
සත්තරතනසම්පන්නා, පඤ්චකප්පසතෙ ඉතො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකාසනියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
එකාසනියත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. සුවණ්ණපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපස්සී ¶ නාම භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
නිසින්නො ජනකායස්ස, දෙසෙසි අමතං පදං.
‘‘තස්සාහං ධම්මං සුත්වාන, ද්විපදින්දස්ස තාදිනො;
සොණ්ණපුප්ඵානි චත්තාරි, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘සුවණ්ණච්ඡදනං ආසි, යාවතා පරිසා තදා;
බුද්ධාභා ච සුවණ්ණාභා, ආලොකො විපුලො අහු.
‘‘උදග්ගචිත්තො ¶ සුමනො, වෙදජාතො කතඤ්ජලී;
විත්තිසඤ්ජනනො තෙසං, දිට්ඨධම්මසුඛාවහො.
‘‘ආයාචිත්වාන සම්බුද්ධං, වන්දිත්වාන ච සුබ්බතං;
පාමොජ්ජං ජනයිත්වාන, සකං භවනුපාගමිං.
‘‘භවනෙ උපවිට්ඨොහං, බුද්ධසෙට්ඨං අනුස්සරිං;
තෙන චිත්තප්පසාදෙන, තුසිතං උපපජ්ජහං.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘සොළසාසිංසු රාජානො, නෙමිසම්මතනාමකා;
තෙතාලීසෙ ඉතො කප්පෙ, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා සුවණ්ණපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සුවණ්ණපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. චිතකපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘වසාමි ¶ රාජායතනෙ, සාමච්චො සපරිජ්ජනො;
පරිනිබ්බුතෙ භගවති, සිඛිනො ලොකබන්ධුනො.
‘‘පසන්නචිත්තො සුමනො, චිතකං අගමාසහං;
තූරියං තත්ථ වාදෙත්වා, ගන්ධමාලං සමොකිරිං.
‘‘චිතම්හි පූජං කත්වාන, වන්දිත්වා චිතකං අහං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, සකං භවනුපාගමිං.
‘‘භවනෙ උපවිට්ඨොහං, චිතපූජං අනුස්සරිං;
තෙන කම්මෙන ද්විපදින්ද, ලොකජෙට්ඨ නරාසභ.
‘‘අනුභොත්වාන සම්පත්තිං, දෙවෙසු මානුසෙසු ච;
පත්තොම්හි අචලං ඨානං, හිත්වා ජයපරාජයං.
‘‘එකත්තිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, චිතපූජායිදං ඵලං.
‘‘එකූනතිංසකප්පම්හි, ඉතො සොළස රාජානො;
උග්ගතා නාම නාමෙන, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා චිතකපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
චිතකපූජකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. බුද්ධසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘යදා ¶ විපස්සී ලොකග්ගො, ආයුසඞ්ඛාරමොස්සජි;
පථවී සම්පකම්පිත්ථ, මෙදනී ජලමෙඛලා.
‘‘ඔතතං විත්ථතං [ඔතතං විතතං (ස්යා.)] මය්හං, සුවිචිත්තවටංසකං [සුචිචිත්තං පපඤ්චකං (ස්යා.)];
භවනම්පි පකම්පිත්ථ, බුද්ධස්ස ආයුසඞ්ඛයෙ.
‘‘තාසො ¶ මය්හං සමුප්පන්නො, භවනෙ සම්පකම්පිතෙ;
උප්පාදො [උප්පාතො (?)] නු කිමත්ථාය, ආලොකො විපුලො අහු.
‘‘වෙස්සවණො ඉධාගම්ම, නිබ්බාපෙසි මහාජනං;
පාණභූතෙ [පාණභුතං (ස්යා.), පාණභූනං (සී. ක.)] භයං නත්ථි, එකග්ගා හොථ සංවුතා [සගාරවා (ස්යා.)].
‘‘අහො බුද්ධො අහො ධම්මො, අහො නො සත්ථු සම්පදා;
යස්මිං උප්පජ්ජමානම්හි, පථවී [පඨවී (සී. ස්යා.)] සම්පකම්පති.
‘‘බුද්ධානුභාවං කිත්තෙත්වා, කප්පං සග්ගම්හි මොදහං;
අවසෙසෙසු කප්පෙසු, කුසලං චරිතං [කරිතං (සී. ස්යා.), කාරිතං (ක.)] මයා.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං සඤ්ඤමලභිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධසඤ්ඤායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො ¶ චුද්දසකප්පම්හි, රාජා ආසිං පතාපවා;
සමිතො නාම නාමෙන, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා බුද්ධසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
බුද්ධසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. මග්ගසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරබුද්ධස්ස, සාවකා වනචාරිනො;
විප්පනට්ඨා බ්රහාරඤ්ඤෙ, අන්ධාව අනුසුය්යරෙ [අනුසුයරෙ (සී.)].
‘‘අනුස්සරිත්වා ¶ සම්බුද්ධං, පදුමුත්තරනායකං;
තස්ස තෙ මුනිනො පුත්තා, විප්පනට්ඨා මහාවනෙ.
‘‘භවනා ඔරුහිත්වාන, අගමිං භික්ඛුසන්තිකං;
තෙසං මග්ගඤ්ච ආචික්ඛිං, භොජනඤ්ච අදාසහං.
‘‘තෙන කම්මෙන ද්විපදින්ද, ලොකජෙට්ඨ නරාසභ;
ජාතියා සත්තවස්සොහං, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘සචක්ඛූ ¶ නාම නාමෙන, ද්වාදස චක්කවත්තිනො;
සත්තරතනසම්පන්නා, පඤ්චකප්පසතෙ ඉතො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මග්ගසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මග්ගසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. පච්චුපට්ඨානසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අත්ථදස්සිම්හි සුගතෙ, නිබ්බුතෙ සමනන්තරා;
යක්ඛයොනිං උපපජ්ජිං, යසං පත්තො චහං තදා.
‘‘දුල්ලද්ධං ¶ වත මෙ ආසි, දුප්පභාතං දුරුට්ඨිතං;
යං මෙ භොගෙ විජ්ජමානෙ, පරිනිබ්බායි චක්ඛුමා.
‘‘මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, සාගරො නාම සාවකො;
මමුද්ධරිතුකාමො සො, ආගච්ඡි මම සන්තිකං.
‘‘කිං නු සොචසි මා භායි, චර ධම්මං සුමෙධස;
අනුප්පදින්නා බුද්ධෙන, සබ්බෙසං බීජසම්පදා.
‘‘සො චෙ පූජෙය්ය සම්බුද්ධං, තිට්ඨන්තං ලොකනායකං;
ධාතුං සාසපමත්තම්පි, නිබ්බුතස්සාපි පූජයෙ.
‘‘සමෙ ¶ චිත්තප්පසාදම්හි, සමං පුඤ්ඤං මහග්ගතං;
තස්මා ථූපං කරිත්වාන, පූජෙහි ජිනධාතුයො.
‘‘සාගරස්ස වචො සුත්වා, බුද්ධථූපං අකාසහං;
පඤ්චවස්සෙ පරිචරිං, මුනිනො ථූපමුත්තමං.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන ද්විපදින්ද, ලොකජෙට්ඨ නරාසභ;
සම්පත්තිං අනුභොත්වාන, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘භූරිපඤ්ඤා ච චත්තාරො, සත්තකප්පසතෙ ඉතො;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පච්චුපට්ඨානසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පච්චුපට්ඨානසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. ජාතිපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘ජායන්තස්ස ¶ විපස්සිස්ස, ආලොකො විපුලො අහු;
පථවී ච පකම්පිත්ථ, සසාගරා සපබ්බතා.
‘‘නෙමිත්තා ච වියාකංසු, බුද්ධො ලොකෙ භවිස්සති;
අග්ගො ච සබ්බසත්තානං, ජනතං උද්ධරිස්සති.
‘‘නෙමිත්තානං ¶ ¶ සුණිත්වාන, ජාතිපූජමකාසහං;
එදිසා පූජනා නත්ථි, යාදිසා ජාතිපූජනා.
‘‘සඞ්ඛරිත්වාන [සංහරිත්වාන (සී. ස්යා.), සඞ්කරිත්වාන (ක.)]
කුසලං, සකං චිත්තං පසාදයිං.
ජාතිපූජං කරිත්වාන, තත්ථ කාලඞ්කතො අහං.
‘‘යං යං යොනුපපජ්ජාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං;
සබ්බෙ සත්තෙ අභිභොමි, ජාතිපූජායිදං ඵලං.
‘‘ධාතියො මං උපට්ඨන්ති, මම චිත්තවසානුගා;
න තා සක්කොන්ති කොපෙතුං, ජාතිපූජායිදං ඵලං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පූජමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ජාතිපූජායිදං ඵලං.
‘‘සුපාරිචරියා නාම, චතුත්තිංස ජනාධිපා;
ඉතො තතියකප්පම්හි, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ජාතිපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ජාතිපූජකත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
මහාපරිවාරවග්ගො ද්වාදසමො.
තස්සුද්දානං –
පරිවාරසුමඞ්ගලා, සරණාසනපුප්ඵියා;
චිතපූජී බුද්ධසඤ්ඤී, මග්ගුපට්ඨානජාතිනා;
ගාථායො ¶ නවුති වුත්තා, ගණිතායො විභාවිහි.
13. සෙරෙය්යවග්ගො
1. සෙරෙය්යකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අජ්ඣායකො ¶ ¶ ¶ මන්තධරො, තිණ්ණං වෙදාන පාරගූ;
අබ්භොකාසෙ ඨිතො සන්තො, අද්දසං ලොකනායකං.
‘‘සීහං යථා වනචරං, බ්යග්ඝරාජංව නිත්තසං;
තිධාපභින්නමාතඞ්ගං, කුඤ්ජරංව මහෙසිනං.
‘‘සෙරෙය්යකං ගහෙත්වාන, ආකාසෙ උක්ඛිපිං [නික්ඛිපිං (ක.)] අහං;
බුද්ධස්ස ආනුභාවෙන, පරිවාරෙන්ති සබ්බසො [සබ්බතො (සී.)].
‘‘අධිට්ඨහි මහාවීරො, සබ්බඤ්ඤූ ලොකනායකො;
සමන්තා පුප්ඵච්ඡදනා, ඔකිරිංසු නරාසභං.
‘‘තතො සා පුප්ඵකඤ්චුකා, අන්තොවණ්ටා බහිමුඛා;
සත්තාහං ඡදනං කත්වා, තතො අන්තරධායථ.
‘‘තඤ්ච අච්ඡරියං දිස්වා, අබ්භුතං ලොමහංසනං;
බුද්ධෙ චිත්තං පසාදෙසිං, සුගතෙ ලොකනායකෙ.
‘‘තෙන චිත්තප්පසාදෙන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
කප්පානං සතසහස්සං, දුග්ගතිං නුපපජ්ජහං.
‘‘පන්නරසසහස්සම්හි ¶ , කප්පානං පඤ්චවීසති;
වීතමලා [චිත්තමාලා (සී.), විලාමාලා (ස්යා.)] සමානා ච, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සෙරෙය්යකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සෙරෙය්යකත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. පුප්ඵථූපියත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ ¶ ¶ , කුක්කුරො නාම [කුක්කුටො නාම (සී.)] පබ්බතො;
වෙමජ්ඣෙ තස්ස වසති, බ්රාහ්මණො මන්තපාරගූ.
‘‘පඤ්ච සිස්සසහස්සානි, පරිවාරෙන්ති මං සදා;
පුබ්බුට්ඨායී ච තෙ ආසුං, මන්තෙසු ච විසාරදා.
‘‘බුද්ධො ¶ ලොකෙ සමුප්පන්නො, තං විජානාථ නො භවං;
අසීතිබ්යඤ්ජනානස්ස, බාත්තිංසවරලක්ඛණා.
‘‘බ්යාමප්පභො ජිනවරො, ආදිච්චොව විරොචති;
සිස්සානං වචනං සුත්වා, බ්රාහ්මණො මන්තපාරගූ.
‘‘අස්සමා අභිනික්ඛම්ම, දිසං පුච්ඡති සිස්සකෙ [බ්රාහ්මණො (ස්යා.)];
යම්හි දෙසෙ මහාවීරො, වසති ලොකනායකො.
‘‘තාහං දිසං නමස්සිස්සං, ජිනං අප්පටිපුග්ගලං;
උදග්ගචිත්තො සුමනො, පූජෙසිං තං තථාගතං.
‘‘එථ ¶ සිස්සා ගමිස්සාම, දක්ඛිස්සාම තථාගතං;
වන්දිත්වා සත්ථුනො පාදෙ, සොස්සාම ජිනසාසනං.
‘‘එකාහං අභිනික්ඛම්ම, බ්යාධිං පටිලභිං අහං;
බ්යාධිනා පීළිතො සන්තො, සාලං වාසයිතුං ගමිං.
‘‘සබ්බෙ සිස්සෙ සමානෙත්වා, අපුච්ඡිං තෙ තථාගතං;
කීදිසං ලොකනාථස්ස, ගුණං පරමබුද්ධිනො.
‘‘තෙ මෙ පුට්ඨා වියාකංසු, යථා දස්සාවිනො තථා;
සක්කච්චං බුද්ධසෙට්ඨං තං, දෙසෙසුං [දස්සෙසුං (සී. ස්යා.)] මම සම්මුඛා.
‘‘තෙසාහං වචනං සුත්වා, සකං චිත්තං පසාදයිං;
පුප්ඵෙහි ථූපං කත්වාන, තත්ථ කාලඞ්කතො අහං.
‘‘තෙ මෙ සරීරං ඣාපෙත්වා, අගමුං බුද්ධසන්තිකං;
අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, සත්ථාරමභිවාදයුං.
‘‘පුප්ඵෙහි ථූපං කත්වාන, සුගතස්ස මහෙසිනො;
කප්පානං සතසහස්සං, දුග්ගතිං නුපපජ්ජහං.
‘‘චත්තාලීසසහස්සම්හි ¶ ¶ , කප්පෙ සොළස ඛත්තියා;
නාමෙනග්ගිසමා නාම, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘වීසකප්පසහස්සම්හි, රාජානො චක්කවත්තිනො;
ඝතාසනසනාමාව, අට්ඨත්තිංස මහීපතී.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා පුප්ඵථූපියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පුප්ඵථූපියත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. පායසදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණො ¶ සම්බුද්ධො, බාත්තිංසවරලක්ඛණො;
පවනා [පධානො (ක.)] අභිනික්ඛන්තො, භික්ඛුසඞ්ඝපුරක්ඛතො [සුවණ්ණවණ්ණං …පෙ… පුරක්ඛතං-එවං දුතියන්තවසෙන සී. ස්යා. පොත්ථකෙසු දිස්සති].
‘‘මහච්චා [සහත්ථා (ස්යා. ක.)] කංසපාතියා, වඩ්ඪෙත්වා පායසං [පායාසං (ස්යා. ක.)] අහං;
ආහුතිං යිට්ඨුකාමො සො, උපනෙසිං බලිං අහං.
‘‘භගවා තම්හි සමයෙ, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
චඞ්කමං සුසමාරූළ්හො, අම්බරෙ අනිලායනෙ.
‘‘තඤ්ච අච්ඡරියං දිස්වා, අබ්භුතං ලොමහංසනං;
ඨපයිත්වා කංසපාතිං, විපස්සිං අභිවාදයිං.
‘‘තුවං දෙවොසි [බුද්ධොසි (ස්යා.)] සබ්බඤ්ඤූ, සදෙවෙ සහමානුසෙ;
අනුකම්පං උපාදාය, පටිගණ්හ මහාමුනි.
‘‘පටිග්ගහෙසි භගවා, සබ්බඤ්ඤූ ලොකනායකො;
මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, සත්ථා ලොකෙ මහාමුනි [අනුත්තරො (ස්යා.)].
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පායසස්ස [පායාසස්ස (ස්යා. ක.)] ඉදං ඵලං.
‘‘එකතාලීසිතො ¶ කප්පෙ, බුද්ධො නාමාසි ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පායසදායකො [පායාසදායකො (ස්යා. ක.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පායසදායකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. ගන්ධොදකියත්ථෙරඅපදානං
‘‘නිසජ්ජ ¶ පාසාදවරෙ, විපස්සිං අද්දසං ජිනං;
කකුධං විලසන්තංව, සබ්බඤ්ඤුං තමනාසකං [සබ්බඤ්ඤුත්තමනායකං (ස්යා.), සබ්බඤ්ඤුතමනාසවං (ක.)].
‘‘පාසාදස්සාවිදූරෙ ච, ගච්ඡති ලොකනායකො;
පභා නිද්ධාවතෙ තස්ස, යථා ච සතරංසිනො.
‘‘ගන්ධොදකඤ්ච ¶ පග්ගය්හ, බුද්ධසෙට්ඨං සමොකිරිං;
තෙන චිත්තප්පසාදෙන, තත්ථ කාලඞ්කතො අහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං ගන්ධොදකමාකිරිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, සුගන්ධො නාම ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා ගන්ධොදකියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ගන්ධොදකියත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. සම්මුඛාථවිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘ජායමානෙ විපස්සිම්හි, නිමිත්තං බ්යාකරිං අහං;
‘නිබ්බාපයිඤ්ච [නිබ්බාපයං ච (සී. ස්යා.), නිබ්බාපයන්තො (?)] ජනතං, බුද්ධො ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘යස්මිඤ්ච ¶ ජායමානස්මිං, දසසහස්සි කම්පති;
සො දානි භගවා සත්ථා, ධම්මං දෙසෙති චක්ඛුමා.
‘‘‘යස්මිඤ්ච ජායමානස්මිං, ආලොකො විපුලො අහු;
සො දානි භගවා සත්ථා, ධම්මං දෙසෙති චක්ඛුමා.
‘‘‘යස්මිඤ්ච ජායමානස්මිං, සරිතායො න සන්දයුං [සන්දිසුං (සී. ස්යා.)];
සො දානි භගවා සත්ථා, ධම්මං දෙසෙති චක්ඛුමා.
‘‘‘යස්මිඤ්ච ජායමානස්මිං, අවීචග්ගි න පජ්ජලි;
සො දානි භගවා සත්ථා, ධම්මං දෙසෙති චක්ඛුමා.
‘‘‘යස්මිඤ්ච ¶ ජායමානස්මිං, පක්ඛිසඞ්ඝො න සංචරි;
සො දානි භගවා සත්ථා, ධම්මං දෙසෙති චක්ඛුමා.
‘‘‘යස්මිඤ්ච ජායමානස්මිං, වාතක්ඛන්ධො න වායති;
සො දානි භගවා සත්ථා, ධම්මං දෙසෙති චක්ඛුමා.
‘‘‘යස්මිඤ්ච ¶ ජායමානස්මිං, සබ්බරතනානි ජොතයුං [ජොතිසුං (සී. ස්යා.)];
සො දානි භගවා සත්ථා, ධම්මං දෙසෙති චක්ඛුමා.
‘‘‘යස්මිඤ්ච ජායමානස්මිං, සත්තාසුං පදවික්කමා;
සො දානි භගවා සත්ථා, ධම්මං දෙසෙති චක්ඛුමා.
‘‘‘ජාතමත්තො ¶ ච සම්බුද්ධො, දිසා සබ්බා විලොකයි;
වාචාසභිමුදීරෙසි, එසා බුද්ධාන ධම්මතා’.
‘‘සංවෙජයිත්වා ජනතං, ථවිත්වා ලොකනායකං;
සම්බුද්ධං අභිවාදෙත්වා, පක්කාමිං පාචිනාමුඛො.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං බුද්ධමභිථොමයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ථොමනාය ඉදං ඵලං.
‘‘ඉතො නවුතිකප්පම්හි, සම්මුඛාථවිකව්හයො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පථවීදුන්දුභි නාම [දුද්දසි නාම (ක.)], එකූනනවුතිම්හිතො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘අට්ඨාසීතිම්හිතො ¶ කප්පෙ, ඔභාසො නාම ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘සත්තාසීතිම්හිතො කප්පෙ, සරිතච්ඡෙදනව්හයො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘අග්ගිනිබ්බාපනො නාම, කප්පානං ඡළසීතියා;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘ගතිපච්ඡෙදනො නාම, කප්පානං පඤ්චසීතියා;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘රාජා ¶ වාතසමො නාම, කප්පානං චුල්ලසීතියා;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘රතනපජ්ජලො ¶ නාම, කප්පානං තෙඅසීතියා;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පදවික්කමනො නාම, කප්පානං ද්වෙඅසීතියා;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘රාජා විලොකනො නාම, කප්පානං එකසීතියා;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘ගිරසාරොති නාමෙන, කප්පෙසීතිම්හි ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සම්මුඛාථවිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සම්මුඛාථවිකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. කුසුමාසනියත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ ¶ ¶ ධඤ්ඤවතියා, අහොසිං බ්රාහ්මණො තදා;
ලක්ඛණෙ ඉතිහාසෙ ච, සනිඝණ්ඩුසකෙටුභෙ.
‘‘පදකො ¶ වෙය්යාකරණො, නිමිත්තකොවිදො අහං;
මන්තෙ ච සිස්සෙ වාචෙසිං, තිණ්ණං වෙදාන පාරගූ.
‘‘පඤ්ච උප්පලහත්ථානි, පිට්ඨියං ඨපිතානි මෙ;
ආහුතිං යිට්ඨුකාමොහං, පිතුමාතුසමාගමෙ.
‘‘තදා විපස්සී භගවා, භික්ඛුසඞ්ඝපුරක්ඛතො;
ඔභාසෙන්තො දිසා සබ්බා, ආගච්ඡති නරාසභො.
‘‘ආසනං පඤ්ඤපෙත්වාන, නිමන්තෙත්වා මහාමුනිං;
සන්ථරිත්වාන තං පුප්ඵං, අභිනෙසිං සකං ඝරං.
‘‘යං මෙ අත්ථි සකෙ ගෙහෙ, ආමිසං පච්චුපට්ඨිතං;
තාහං බුද්ධස්ස පාදාසිං, පසන්නො සෙහි පාණිභි.
‘‘භුත්තාවිං කාලමඤ්ඤාය, පුප්ඵහත්ථමදාසහං;
අනුමොදිත්වාන සබ්බඤ්ඤූ, පක්කාමි උත්තරාමුඛො.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං පුප්ඵමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුප්ඵදානස්සිදං ඵලං.
‘‘අනන්තරං ඉතො කප්පෙ, රාජාහුං වරදස්සනො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කුසුමාසනියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කුසුමාසනියත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. ඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අජ්ඣායකො මන්තධරො, තිණ්ණං වෙදාන පාරගූ;
හිමවන්තස්සාවිදූරෙ, වසාමි අස්සමෙ අහං.
‘‘අග්ගිහුත්තඤ්ච මෙ අත්ථි, පුණ්ඩරීකඵලානි ච;
පුටකෙ නික්ඛිපිත්වාන, දුමග්ගෙ ලග්ගිතං මයා.
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ¶ ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
මමුද්ධරිතුකාමො සො, භික්ඛන්තො මමුපාගමි.
‘‘පසන්නචිත්තො සුමනො, ඵලං බුද්ධස්සදාසහං;
විත්තිසඤ්ජනනො මය්හං, දිට්ඨධම්මසුඛාවහො.
‘‘සුවණ්ණවණ්ණො සම්බුද්ධො, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
අන්තලික්ඛෙ ඨිතො සත්ථා, ඉමං ගාථං අභාසථ.
‘‘‘ඉමිනා ඵලදානෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
කප්පානං සතසහස්සං, දුග්ගතිං නුපපජ්ජසි’.
‘‘තෙනෙව ¶ සුක්කමූලෙන, අනුභොත්වාන සම්පදා;
පත්තොම්හි අචලං ඨානං, හිත්වා ජයපරාජයං.
‘‘ඉතො සත්තසතෙ කප්පෙ, රාජා ආසිං සුමඞ්ගලො;
සත්තරතනසම්පන්නො චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ඵලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. ඤාණසඤ්ඤිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පබ්බතෙ හිමවන්තම්හි, වසාමි පබ්බතන්තරෙ;
පුලිනං සොභනං දිස්වා, බුද්ධසෙට්ඨං අනුස්සරිං.
‘‘ඤාණෙ උපනිධා නත්ථි, සඞ්ඛාරං [සඞ්ගාමං (සී. ස්යා.), සඞ්ඛාතං (ථෙරගාථා අට්ඨ.)] නත්ථි සත්ථුනො;
සබ්බධම්මං අභිඤ්ඤාය, ඤාණෙන අධිමුච්චති.
‘‘නමො තෙ පුරිසාජඤ්ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්තම;
ඤාණෙන තෙ සමො නත්ථි, යාවතා ඤාණමුත්තමං.
‘‘ඤාණෙ චිත්තං පසාදෙත්වා, කප්පං සග්ගම්හි මොදහං;
අවසෙසෙසු කප්පෙසු, කුසලං චරිතං [කරිතං (සී. ස්යා.), කිරියං (ක.)] මයා.
‘‘එකනවුතිතො ¶ ¶ කප්පෙ, යං සඤ්ඤමලභිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඤාණසඤ්ඤායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො සත්තතිකප්පම්හි [තෙසත්තතිකප්පෙ (සී. ස්යා.)], එකො පුලිනපුප්ඵියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ඤාණසඤ්ඤිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ඤාණසඤ්ඤිකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. ගණ්ඨිපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණො සම්බුද්ධො, විපස්සී දක්ඛිණාරහො;
පුරක්ඛතො සාවකෙහි, ආරාමා අභිනික්ඛමි.
‘‘දිස්වානහං බුද්ධසෙට්ඨං, සබ්බඤ්ඤුං තමනාසකං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, ගණ්ඨිපුප්ඵං [ගතමග්ගං (ස්යා. ක.)] අපූජයිං.
‘‘තෙන ¶ චිත්තප්පසාදෙන, ද්විපදින්දස්ස තාදිනො;
හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, පුන වන්දිං තථාගතං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘එකතාලීසිතො ¶ කප්පෙ, චරණො නාම ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ගණ්ඨිපුප්ඵියො [ගන්ධපුප්ඵියො (ස්යා. ක.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ගණ්ඨිපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. පදුමපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ ¶ , ගොතමො නාම පබ්බතො;
නානාරුක්ඛෙහි සඤ්ඡන්නො, මහාභූතගණාලයො.
‘‘වෙමජ්ඣම්හි ච තස්සාසි, අස්සමො අභිනිම්මිතො;
පුරක්ඛතො සසිස්සෙහි, වසාමි අස්සමෙ අහං.
‘‘ආයන්තු ¶ මෙ සිස්සගණා, පදුමං ආහරන්තු මෙ;
බුද්ධපූජං කරිස්සාමි, ද්විපදින්දස්ස තාදිනො.
‘‘එවන්ති තෙ පටිස්සුත්වා, පදුමං ආහරිංසු මෙ;
තථා නිමිත්තං කත්වාහං, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘සිස්සෙ තදා සමානෙත්වා, සාධුකං අනුසාසහං;
මා ඛො තුම්හෙ පමජ්ජිත්ථ, අප්පමාදො සුඛාවහො.
‘‘එවං ¶ සමනුසාසිත්වා, තෙ සිස්සෙ වචනක්ඛමෙ;
අප්පමාදගුණෙ යුත්තො, තදා කාලඞ්කතො අහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘එකපඤ්ඤාසකප්පම්හි, රාජා ආසිං ජලුත්තමො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පදුමපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
පදුමපූජකත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
සෙරෙය්යවග්ගො තෙරසමො.
තස්සුද්දානං –
සෙරෙය්යකො පුප්ඵථූපි, පායසො ගන්ධථොමකො;
ආසනි ඵලසඤ්ඤී ච, ගණ්ඨිපදුමපුප්ඵියො;
පඤ්චුත්තරසතා ගාථා, ගණිතා අත්ථදස්සිභි.
14. සොභිතවග්ගො
1. සොභිතත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ¶ ¶ නාම ජිනො, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
මහතො ජනකායස්ස, දෙසෙති අමතං පදං.
‘‘තස්සාහං වචනං සුත්වා, වාචාසභිමුදීරිතං [වාචාසභිමුදීරයිං (?)];
අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, එකග්ගො ආසහං තදා.
‘‘යථා ¶ සමුද්දො උදධීනමග්ගො, නෙරූ නගානං පවරො සිලුච්චයො;
තථෙව යෙ චිත්තවසෙන වත්තරෙ, න බුද්ධඤාණස්ස කලං උපෙන්ති තෙ.
‘‘ධම්මවිධිං [ධම්මෙ විධිං (සී.)] ඨපෙත්වාන, බුද්ධො කාරුණිකො ඉසි;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො සො ඤාණං පකිත්තෙසි, බුද්ධම්හි ලොකනායකෙ;
කප්පානං සතසහස්සං, දුග්ගතිං න ගමිස්සති.
‘‘‘කිලෙසෙ ඣාපයිත්වාන, එකග්ගො සුසමාහිතො;
සොභිතො නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘පඤ්ඤාසෙ ¶ කප්පසහස්සෙ, සත්තෙවාසුං යසුග්ගතා [සමුග්ගතා (ස්යා.)];
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සොභිතො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සොභිතත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. සුදස්සනත්ථෙරඅපදානං
‘‘විනතා ¶ ¶ නදියා [විත්ථතාය නදියා (ස්යා.)] තීරෙ, පිලක්ඛු [පිලක්ඛො (සී. ථෙරගාථා අට්ඨ.)] ඵලිතො අහු;
තාහං රුක්ඛං ගවෙසන්තො, අද්දසං ලොකනායකං.
‘‘කෙතකං පුප්ඵිතං දිස්වා, වණ්ටෙ ඡෙත්වානහං තදා;
බුද්ධස්ස අභිරොපෙසිං, සිඛිනො ලොකබන්ධුනො.
‘‘යෙන ඤාණෙන පත්තොසි, අච්චුතං අමතං පදං;
තං ඤාණං අභිපූජෙමි, බුද්ධසෙට්ඨ මහාමුනි.
‘‘ඤාණම්හි පූජං කත්වාන, පිලක්ඛුමද්දසං අහං;
පටිලද්ධොම්හි තං පඤ්ඤං [තං සඤ්ඤං (ස්යා.), තං පුඤ්ඤං (ක.)], ඤාණපූජායිදං ඵලං.
‘‘එකත්තිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඤාණපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො ¶ තෙරසකප්පම්හි, ද්වාදසාසුං ඵලුග්ගතා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහප්ඵලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සුදස්සනො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සුදස්සනත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. චන්දනපූජනකත්ථෙරඅපදානං
‘‘චන්දභාගානදීතීරෙ, අහොසිං කින්නරො තදා;
පුප්ඵභක්ඛො චහං ආසිං, පුප්ඵානිවසනො තථා [පුප්ඵානං වසනො අහං (ස්යා.)].
‘‘අත්ථදස්සී තු භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
විපිනග්ගෙන නිය්යාසි, හංසරාජාව අම්බරෙ.
‘‘නමො තෙ පුරිසාජඤ්ඤ, චිත්තං තෙ සුවිසොධිතං;
පසන්නමුඛවණ්ණොසි, විප්පසන්නමුඛින්ද්රියො.
‘‘ඔරොහිත්වාන ¶ ආකාසා, භූරිපඤ්ඤො සුමෙධසො;
සඞ්ඝාටිං පත්ථරිත්වාන, පල්ලඞ්කෙන උපාවිසි.
‘‘විලීනං ¶ චන්දනාදාය, අගමාසිං ජිනන්තිකං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘අභිවාදෙත්වාන ¶ සම්බුද්ධං, ලොකජෙට්ඨං නරාසභං;
පාමොජ්ජං ජනයිත්වාන, පක්කාමිං උත්තරාමුඛො.
‘‘අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, චන්දනං යං අපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘චතුද්දසෙ කප්පසතෙ, ඉතො ආසිංසු තෙ තයො;
රොහණී නාම [රොහිතා නාම (සී.), රොහිණී නාම (ස්යා.)] නාමෙන, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා චන්දනපූජනකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
චන්දනපූජනකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
අට්ඨමභාණවාරං.
4. පුප්ඵච්ඡදනියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුනන්දො ¶ නාම නාමෙන, බ්රාහ්මණො මන්තපාරගූ;
අජ්ඣායකො යාචයොගො, වාජපෙය්යං අයාජයි.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, අග්ගො කාරුණිකො ඉසි;
ජනතං අනුකම්පන්තො, අම්බරෙ චඞ්කමී තදා.
‘‘චඞ්කමිත්වාන සම්බුද්ධො, සබ්බඤ්ඤූ ලොකනායකො;
මෙත්තාය අඵරි සත්තෙ, අප්පමාණෙ [අප්පමාණං (සී. ස්යා.)] නිරූපධි.
‘‘වණ්ටෙ ¶ ඡෙත්වාන පුප්ඵානි, බ්රාහ්මණො මන්තපාරගූ;
සබ්බෙ සිස්සෙ සමානෙත්වා, ආකාසෙ උක්ඛිපාපයි.
‘‘යාවතා ¶ නගරං ආසි, පුප්ඵානං ඡදනං තදා;
බුද්ධස්ස ආනුභාවෙන, සත්තාහං න විගච්ඡථ.
‘‘තෙනෙව සුක්කමූලෙන, අනුභොත්වාන සම්පදා;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, තිණ්ණො ලොකෙ විසත්තිකං.
‘‘එකාරසෙ ¶ කප්පසතෙ, පඤ්චතිංසාසු ඛත්තියා;
අම්බරංසසනාමා තෙ, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පුප්ඵච්ඡදනියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පුප්ඵච්ඡදනියත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. රහොසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ, වසභො නාම පබ්බතො;
තස්මිං පබ්බතපාදම්හි, අස්සමො ආසි මාපිතො.
‘‘තීණි සිස්සසහස්සානි, වාචෙසිං බ්රාහ්මණො [බ්රාහ්මණෙ (සී.)] තදා;
සංහරිත්වාන [සංසාවිත්වාන (ස්යා.)] තෙ සිස්සෙ, එකමන්තං උපාවිසිං.
‘‘එකමන්තං ¶ ¶ නිසීදිත්වා, බ්රාහ්මණො මන්තපාරගූ;
බුද්ධවෙදං ගවෙසන්තො [පවෙසන්තො (ක.)], ඤාණෙ චිත්තං පසාදයිං.
‘‘තත්ථ චිත්තං පසාදෙත්වා, නිසීදිං පණ්ණසන්ථරෙ;
පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වාන, තත්ථ කාලඞ්කතො අහං.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං සඤ්ඤමලභිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඤාණසඤ්ඤායිදං ඵලං.
‘‘සත්තවීසතිකප්පම්හි, රාජා සිරිධරො අහු;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා රහොසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
රහොසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. චම්පකපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘කණිකාරංව ජොතන්තං, නිසින්නං පබ්බතන්තරෙ;
ඔභාසෙන්තං දිසා සබ්බා, ඔසධිං විය තාරකං [ඔසධී විය තාරකා (ක.)].
‘‘තයො ¶ මාණවකා ආසුං, සකෙ සිප්පෙ සුසික්ඛිතා;
ඛාරිභාරං ගහෙත්වාන, අන්වෙන්ති මම පච්ඡතො.
‘‘පුටකෙ ¶ සත්ත පුප්ඵානි, නික්ඛිත්තානි තපස්සිනා;
ගහෙත්වා තානි ඤාණම්හි, වෙස්සභුස්සාභිරොපයිං.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඤාණපූජායිදං ඵලං.
‘‘එකූනතිංසකප්පම්හි, විපුලාභ [විහතාභා (ස්යා.)] සනාමකො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී [රාජා හොසි (ක.)] මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා චම්පකපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
චම්පකපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. අත්ථසන්දස්සකත්ථෙරඅපදානං
‘‘විසාලමාළෙ ¶ ආසීනො, අද්දසං ලොකනායකං;
ඛීණාසවං බලප්පත්තං, භික්ඛුසඞ්ඝපුරක්ඛතං.
‘‘සතසහස්සා ¶ තෙවිජ්ජා, ඡළභිඤ්ඤා මහිද්ධිකා;
පරිවාරෙන්ති සම්බුද්ධං, කො දිස්වා නප්පසීදති.
‘‘ඤාණෙ උපනිධා යස්ස, න විජ්ජති සදෙවකෙ;
අනන්තඤාණං සම්බුද්ධං, කො දිස්වා නප්පසීදති.
‘‘ධම්මකායඤ්ච ¶ දීපෙන්තං, කෙවලං රතනාකරං;
විකප්පෙතුං [විකොපෙතුං (සී. ස්යා.)] න සක්කොන්ති, කො දිස්වා නප්පසීදති.
‘‘ඉමාහි තීහි ගාථාහි, නාරදොව්හයවච්ඡලො [සරගච්ඡියො (සී.), පුරගච්ඡියො (ස්යා.)];
පදුමුත්තරං ථවිත්වාන, සම්බුද්ධං අපරාජිතං.
‘‘තෙන චිත්තප්පසාදෙන, බුද්ධසන්ථවනෙන ච;
කප්පානං සතසහස්සං, දුග්ගතිං, නුපපජ්ජහං.
‘‘ඉතො තිංසකප්පසතෙ, සුමිත්තො නාම ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අත්ථසන්දස්සකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අත්ථසන්දස්සකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. එකපසාදනියත්ථෙරඅපදානං
‘‘නාරදො ඉති මෙ නාමං [නාරදො ඉති නාමෙන (ස්යා. ක.) උපරි තෙවීසතිමවග්ගෙ පන ඡට්ඨාපදානෙ ‘‘මෙ නාමං‘‘ඉච්චෙව දිස්සති], කෙසවො ඉති මං විදූ;
කුසලාකුසලං එසං, අගමං බුද්ධසන්තිකං.
‘‘මෙත්තචිත්තො කාරුණිකො, අත්ථදස්සී මහාමුනි;
අස්සාසයන්තො සත්තෙ සො, ධම්මං දෙසෙති චක්ඛුමා.
‘‘සකං ¶ චිත්තං පසාදෙත්වා, සිරෙ කත්වාන අඤ්ජලිං;
සත්ථාරං අභිවාදෙත්වා, පක්කාමිං පාචිනාමුඛො.
‘‘සත්තරසෙ ¶ ¶ කප්පසතෙ, රාජා ආසි මහීපති;
අමිත්තතාපනො නාම, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකපසාදනියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
එකපසාදනියත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. සාලපුප්ඵදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘මිගරාජා තදා ආසිං, අභිජාතො සුකෙසරී;
ගිරිදුග්ගං ගවෙසන්තො, අද්දසං ලොකනායකං.
‘‘අයං නු ඛො මහාවීරො, නිබ්බාපෙති මහාජනං;
යංනූනාහං උපාසෙය්යං, දෙවදෙවං නරාසභං.
‘‘සාඛං සාලස්ස භඤ්ජිත්වා, සකොසං පුප්ඵමාහරිං;
උපගන්ත්වාන සම්බුද්ධං, අදාසිං පුප්ඵමුත්තමං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුප්ඵදානස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉතො ¶ ¶ ච නවමෙ කප්පෙ, විරොචනසනාමකා;
තයො ආසිංසු රාජානො, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සාලපුප්ඵදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සාලපුප්ඵදායකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. පියාලඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පාරාවතො ¶ [පරොධකො (ස්යා.)] තදා ආසිං, පරං අනුපරොධකො;
පබ්භාරෙ සෙය්යං කප්පෙමි, අවිදූරෙ සිඛිසත්ථුනො.
‘‘සායං පාතඤ්ච පස්සාමි, බුද්ධං ලොකග්ගනායකං;
දෙය්යධම්මො ච මෙ නත්ථි, ද්විපදින්දස්ස තාදිනො.
‘‘පියාලඵලමාදාය ¶ , අගමං බුද්ධසන්තිකං;
පටිග්ගහෙසි භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො.
‘‘තතො පරං උපාදාය, පරිචාරිං විනායකං;
තෙන චිත්තප්පසාදෙන, තත්ථ කාලඞ්කතො අහං.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං අහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉතො ¶ පන්නරසෙ කප්පෙ, තයො ආසුං පියාලිනො;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පියාලඵලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පියාලඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
සොභිතවග්ගො චුද්දසමො.
තස්සුද්දානං –
සොභිතසුදස්සනො ච, චන්දනො පුප්ඵඡදනො;
රහො චම්පකපුප්ඵී ච, අත්ථසන්දස්සකෙන ච.
එකපසාදී [එකරංසි (ස්යා.)] සාලදදො, දසමො ඵලදායකො;
ගාථායො සත්තති ද්වෙ ච, ගණිතායො විභාවිභි.
15. ඡත්තවග්ගො
1. අතිඡත්තියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පරිනිබ්බුතෙ ¶ ¶ ¶ භගවති, අත්ථදස්සීනරුත්තමෙ;
ඡත්තාතිඡත්තං [ඡත්තාධිඡත්තං (සී.)] කාරෙත්වා, ථූපම්හි අභිරොපයිං.
‘‘කාලෙන කාලමාගන්ත්වා, නමස්සිං ලොකනායකං [සත්ථු චෙතියං (සී.)];
පුප්ඵච්ඡදනං කත්වාන, ඡත්තම්හි අභිරොපයිං.
‘‘සත්තරසෙ කප්පසතෙ, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
මනුස්සත්තං න ගච්ඡාමි, ථූපපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අතිඡත්තියො [අධිඡත්තියො (සී. ස්යා.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අතිඡත්තියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. ථම්භාරොපකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නිබ්බුතෙ ¶ ලොකනාථම්හි, ධම්මදස්සීනරාසභෙ;
ආරොපෙසිං ධජත්ථම්භං, බුද්ධසෙට්ඨස්ස චෙතියෙ.
‘‘නිස්සෙණිං මාපයිත්වාන, ථූපසෙට්ඨං සමාරුහිං;
ජාතිපුප්ඵං ගහෙත්වාන, ථූපම්හි අභිරොපයිං.
‘‘අහො ¶ බුද්ධො අහො ධම්මො, අහො නො සත්ථු සම්පදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ථූපපූජායිදං ඵලං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, ථූපසීඛසනාමකා;
සොළසාසිංසු රාජානො, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ථම්භාරොපකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ථම්භාරොපකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. වෙදිකාරකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නිබ්බුතෙ ලොකනාථම්හි, පියදස්සීනරුත්තමෙ;
පසන්නචිත්තො සුමනො, මුත්තාවෙදිමකාසහං.
‘‘මණීහි පරිවාරෙත්වා, අකාසිං වෙදිමුත්තමං;
වෙදිකාය මහං කත්වා, තත්ථ කාලඞ්කතො අහං.
‘‘යං යං යොනුපපජ්ජාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං;
මණී ධාරෙන්ති ආකාසෙ, පුඤ්ඤකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘සොළසිතො කප්පසතෙ, මණිප්පභාසනාමකා;
ඡත්තිංසාසිංසු [බාත්තිංසාසිංසු (සී. ස්යා.)] රාජානො, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා වෙදිකාරකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
වෙදිකාරකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. සපරිවාරියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ නාම ජිනො, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
ජලිත්වා අග්ගික්ඛන්ධොව, සම්බුද්ධො පරිනිබ්බුතො.
‘‘නිබ්බුතෙ ච මහාවීරෙ, ථූපො විත්ථාරිකො අහු;
දූරතොව [අහොරත්තං (සී.), ථූපදත්තං (ස්යා.)] උපට්ඨෙන්ති, ධාතුගෙහවරුත්තමෙ.
‘‘පසන්නචිත්තො සුමනො, අකං චන්දනවෙදිකං;
දිස්සති ථූපඛන්ධො ච [දීයති ධූමක්ඛන්ධො ච (සී.), දීයති ධූපගන්ධො ච (ස්යා.)], ථූපානුච්ඡවිකො තදා.
‘‘භවෙ ¶ නිබ්බත්තමානම්හි, දෙවත්තෙ අථ මානුසෙ;
ඔමත්තං මෙ න පස්සාමි, පුබ්බකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘පඤ්චදසකප්පසතෙ ¶ , ඉතො අට්ඨ ජනා අහුං;
සබ්බෙ සමත්තනාමා තෙ, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා සපරිවාරියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සපරිවාරියත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. උමාපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘නිබ්බුතෙ ලොකමහිතෙ [ලොකනාථම්හි (සී.)], ආහුතීනං පටිග්ගහෙ;
සිද්ධත්ථම්හි භගවති, මහාථූපමහො අහු.
‘‘මහෙ පවත්තමානම්හි, සිද්ධත්ථස්ස මහෙසිනො;
උමාපුප්ඵං [උම්මාපුප්ඵං (සබ්බත්ථ)] ගහෙත්වාන, ථූපම්හි අභිරොපයිං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ථූපපූජායිදං [පුප්ඵපූජායිදං (ස්යා.), බුද්ධපූජායිදං (ක.)] ඵලං.
‘‘ඉතො ච නවමෙ කප්පෙ, සොමදෙවසනාමකා;
පඤ්චාසීතිසු රාජානො, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උමාපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උමාපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. අනුලෙපදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අනොමදස්සීමුනිනො ¶ ¶ , බොධිවෙදිමකාසහං;
සුධාය පිණ්ඩං දත්වාන, පාණිකම්මං අකාසහං.
‘‘දිස්වා ¶ තං සුකතං කම්මං, අනොමදස්සී නරුත්තමො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ ඨිතො සත්ථා, ඉමං ගාථං අභාසථ.
‘‘‘ඉමිනා සුධකම්මෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
සම්පත්තිං අනුභොත්වාන, දුක්ඛස්සන්තං කරිස්සති’.
‘‘පසන්නමුඛවණ්ණොම්හි ¶ , එකග්ගො සුසමාහිතො;
ධාරෙමි අන්තිමං දෙහං, සම්මාසම්බුද්ධසාසනෙ.
‘‘ඉතො කප්පසතෙ ආසිං, පරිපුණ්ණෙ අනූනකෙ [පරිපුණ්ණො අනූනකො (ස්යා.)];
රාජා සබ්බඝනො නාම, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අනුලෙපදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අනුලෙපදායකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. මග්ගදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘උත්තරිත්වාන ¶ නදිකං, වනං ගච්ඡති චක්ඛුමා;
තමද්දසාසිං සම්බුද්ධං, සිද්ධත්ථං වරලක්ඛණං.
‘‘කුදාල [කුද්දාල (සී. ස්යා.)] පිටකමාදාය, සමං කත්වාන තං පථං;
සත්ථාරං අභිවාදෙත්වා, සකං චිත්තං පසාදයිං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, මග්ගදානස්සිදං ඵලං.
‘‘සත්තපඤ්ඤාසකප්පම්හි, එකො ආසිං ජනාධිපො;
නාමෙන සුප්පබුද්ධොති, නායකො සො නරිස්සරො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මග්ගදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මග්ගදායකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. ඵලකදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘යානකාරො ¶ ¶ පුරෙ ආසිං, දාරුකම්මෙ සුසික්ඛිතො;
චන්දනං ඵලකං කත්වා, අදාසිං ලොකබන්ධුනො.
‘‘පභාසති ¶ ඉදං බ්යම්හං, සුවණ්ණස්ස සුනිම්මිතං;
හත්ථියානං අස්සයානං, දිබ්බයානං උපට්ඨිතං.
‘‘පාසාදා ¶ සිවිකා චෙව, නිබ්බත්තන්ති යදිච්ඡකං;
අක්ඛුබ්භං [අක්ඛොභං (සී.)] රතනං මය්හං, ඵලකස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, ඵලකං යමහං දදිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලකස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘සත්තපඤ්ඤාසකප්පම්හි, චතුරො නිම්මිතාව්හයා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ඵලකදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ඵලකදායකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. වටංසකියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුමෙධො නාම නාමෙන, සයම්භූ අපරාජිතො;
විවෙකමනුබ්රූහන්තො, අජ්ඣොගහි මහාවනං.
‘‘සළලං පුප්ඵිතං දිස්වා, ගන්ථිත්වාන [බන්ධිත්වාන (සී.)] වටංසකං;
බුද්ධස්ස අභිරොපෙසිං, සම්මුඛා ලොකනායකං.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි ¶ , යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඌනවීසෙ කප්පසතෙ, සොළසාසුං සුනිම්මිතා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා වටංසකියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
වටංසකියත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. පල්ලඞ්කදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුමෙධස්ස ¶ භගවතො, ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
පල්ලඞ්කො හි මයා දින්නො, සඋත්තරසපච්ඡදො.
‘‘සත්තරතනසම්පන්නො ¶ , පල්ලඞ්කො ආසි සො තදා;
මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, නිබ්බත්තති සදා මම.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි, පල්ලඞ්කමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පල්ලඞ්කස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘වීසකප්පසහස්සම්හි, සුවණ්ණාභා තයො ජනා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පල්ලඞ්කදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පල්ලඞ්කදායකත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
ඡත්තවග්ගො පන්නරසමො.
තස්සුද්දානං –
ඡත්තං ථම්භො ච වෙදි ච, පරිවාරුමපුප්ඵියො;
අනුලෙපො ච මග්ගො ච, ඵලකො ච වටංසකො;
පල්ලඞ්කදායී ච ගාථායො, ඡප්පඤ්ඤාස පකිත්තිතාති.
16. බන්ධුජීවකවග්ගො
1. බන්ධුජීවකත්ථෙරඅපදානං
‘‘චන්දංව ¶ ¶ ¶ විමලං සුද්ධං, විප්පසන්නමනාවිලං;
නන්දීභවපරික්ඛීණං, තිණ්ණං ලොකෙ විසත්තිකං.
‘‘නිබ්බාපයන්තං ජනතං, තිණ්ණං [දිස්වා (?)] තාරයතං වරං [තාරයතං මුනිං (ස්යා.)];
මුනිං වනම්හි ඣායන්තං [වනස්මිං ඣායමානං තං (සී. ස්යා.)], එකග්ගං සුසමාහිතං.
‘‘බන්ධුජීවකපුප්ඵානි, ලගෙත්වා සුත්තකෙනහං;
බුද්ධස්ස අභිරොපයිං, සිඛිනො ලොකබන්ධුනො.
‘‘එකත්තිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො සත්තමකෙ කප්පෙ, මනුජින්දො මහායසො;
සමන්තචක්ඛු නාමාසි, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා බන්ධුජීවකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
බන්ධුජීවකත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. තම්බපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පරකම්මායනෙ ¶ යුත්තො, අපරාධං අකාසහං;
වනන්තං අභිධාවිස්සං, භයවෙරසමප්පිතො.
‘‘පුප්ඵිතං පාදපං දිස්වා, පිණ්ඩිබන්ධං සුනිම්මිතං;
තම්බපුප්ඵං ගහෙත්වාන, බොධියං ඔකිරිං අහං.
‘‘සම්මජ්ජිත්වාන ¶ තං බොධිං, පාටලිං පාදපුත්තමං;
පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වාන, බොධිමූලෙ උපාවිසිං.
‘‘ගතමග්ගං ¶ ගවෙසන්තා, ආගච්ඡුං මම සන්තිකං;
තෙ ච දිස්වානහං තත්ථ, ආවජ්ජිං බොධිමුත්තමං.
‘‘වන්දිත්වාන අහං බොධිං, විප්පසන්නෙන චෙතසා;
අනෙකතාලෙ පපතිං, ගිරිදුග්ගෙ භයානකෙ.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බොධිපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො ච තතියෙ කප්පෙ, රාජා සුසඤ්ඤතො අහං [සංථුසිතො අහුං (සී.)];
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තම්බපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තම්බපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. වීථිසම්මජ්ජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘උදෙන්තං ¶ ¶ සතරංසිංව, පීතරංසිංව [සිතරංසිංව (සී. ස්යා.)] භාණුමං;
පන්නරසෙ යථා චන්දං, නිය්යන්තං ලොකනායකං.
‘‘අට්ඨසට්ඨිසහස්සානි, සබ්බෙ ඛීණාසවා අහුං;
පරිවාරිංසු සම්බුද්ධං, ද්විපදින්දං නරාසභං.
‘‘සම්මජ්ජිත්වාන තං වීථිං, නිය්යන්තෙ ලොකනායකෙ;
උස්සාපෙසිං ධජං තත්ථ, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං ධජං අභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ධජදානස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉතො චතුත්ථකෙ කප්පෙ, රාජාහොසිං මහබ්බලො;
සබ්බාකාරෙන සම්පන්නො, සුධජො ඉති විස්සුතො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා වීථිසම්මජ්ජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
වීථිසම්මජ්ජකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. කක්කාරුපුප්ඵපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘දෙවපුත්තො ¶ අහං සන්තො, පූජයිං සිඛිනායකං;
කක්කාරුපුප්ඵං පග්ගය්හ, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘එකත්තිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො ච නවමෙ කප්පෙ, රාජා සත්තුත්තමො අහුං;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කක්කාරුපුප්ඵපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කක්කාරුපුප්ඵපූජකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. මන්දාරවපුප්ඵපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘දෙවපුත්තො ¶ අහං සන්තො, පූජයිං සිඛිනායකං;
මන්දාරවෙන පුප්ඵෙන, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘සත්තාහං ඡදනං ආසි, දිබ්බං මාලං තථාගතෙ;
සබ්බෙ ජනා සමාගන්ත්වා, නමස්සිංසු තථාගතං.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො ච දසමෙ කප්පෙ, රාජාහොසිං ජුතින්ධරො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මන්දාරවපුප්ඵපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මන්දාරවපුප්ඵපූජකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. කදම්බපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ ¶ , කුක්කුටො නාම පබ්බතො;
තම්හි පබ්බතපාදම්හි, සත්ත බුද්ධා වසන්ති තෙ.
‘‘කදම්බං පුප්ඵිතං දිස්වා, දීපරාජංව උග්ගතං;
උභො හත්ථෙහි පග්ගය්හ, සත්ත බුද්ධෙ සමොකිරිං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, සත්තාසුං පුප්ඵනාමකා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කදම්බපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
කදම්බපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. තිණසූලකත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ ¶ ¶ , භූතගණො නාම පබ්බතො;
වසතෙකො ජිනො තත්ථ, සයම්භූ ලොකනිස්සටො.
‘‘තිණසූලං ගහෙත්වාන, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං;
එකූනසතසහස්සං, කප්පං න විනිපාතිකො.
‘‘ඉතො එකාදසෙ කප්පෙ, එකොසිං ධරණීරුහො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තිණසූලකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තිණසූලකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. නාගපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවච්ඡො ¶ නාම නාමෙන, බ්රාහ්මණො මන්තපාරගූ;
පුරක්ඛතො සසිස්සෙහි, වසතෙ පබ්බතන්තරෙ.
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
මමුද්ධරිතුකාමො සො, ආගච්ඡි මම සන්තිකං.
‘‘වෙහාසම්හි ¶ චඞ්කමති, ධූපායති ජලතෙ තථා;
හාසං මමං විදිත්වාන, පක්කාමි පාචිනාමුඛො.
‘‘තඤ්ච අච්ඡරියං දිස්වා, අබ්භුතං ලොමහංසනං;
නාගපුප්ඵං ගහෙත්වාන, ගතමග්ගම්හි ඔකිරිං.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵං ඔකිරිං අහං;
තෙන චිත්තප්පසාදෙන, දුග්ගතිං නුපපජ්ජහං.
‘‘එකත්තිංසෙ කප්පසතෙ [එකතිංසෙ ඉතො කම්මෙ (ස්යා.)], රාජා ආසි මහාරහො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නාගපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
නාගපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. පුන්නාගපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘කානනං ¶ වනමොගය්හ, වසාමි ලුද්දකො අහං;
පුන්නාගං පුප්ඵිතං දිස්වා, බුද්ධසෙට්ඨං අනුස්සරිං.
‘‘තං ¶ පුප්ඵං ඔචිනිත්වාන, සුගන්ධං ගන්ධිතං සුභං;
ථූපං කරිත්වා පුලිනෙ, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘එකම්හි නවුතෙ කප්පෙ, එකො ආසිං තමොනුදො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පුන්නාගපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පුන්නාගපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. කුමුදදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ, මහාජාතස්සරො අහු;
පදුමුප්පලසඤ්ඡන්නො, පුණ්ඩරීකසමොත්ථටො.
‘‘කුකුත්ථො නාම නාමෙන, තත්ථාසිං සකුණො තදා;
සීලවා බුද්ධිසම්පන්නො, පුඤ්ඤාපුඤ්ඤෙසු කොවිදො.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
ජාතස්සරස්සාවිදූරෙ, සඤ්චරිත්ථ මහාමුනි.
‘‘ජලජං කුමුදං ඡෙත්වා, උපනෙසිං මහෙසිනො;
මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, පටිග්ගහි මහාමුනි.
‘‘තඤ්ච ¶ දානං දදිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
කප්පානං සතසහස්සං, දුග්ගතිං නුපපජ්ජහං.
‘‘සොළසෙතො කප්පසතෙ, ආසුං වරුණනාමකා;
අට්ඨ එතෙ ජනාධිපා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කුමුදදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කුමුදදායකත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
බන්ධුජීවකවග්ගො සොළසමො.
තස්සුද්දානං –
බන්ධුජීවො තම්බපුප්ඵී, වීථිකක්කාරුපුප්ඵියො;
මන්දාරවො කදම්බී ච, සූලකො නාගපුප්ඵියො;
පුන්නාගො කොමුදී ගාථා, ඡප්පඤ්ඤාස පකිත්තිතාති.
17. සුපාරිචරියවග්ගො
1. සුපාරිචරියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමො ¶ ¶ ¶ නාම නාමෙන, ද්විපදින්දො නරාසභො;
පවනා අභිනික්ඛම්ම, ධම්මං දෙසෙති චක්ඛුමා.
‘‘යක්ඛානං සමයො ආසි, අවිදූරෙ මහෙසිනො;
යෙන කිච්චෙන සම්පත්තා, අජ්ඣාපෙක්ඛිංසු තාවදෙ.
‘‘බුද්ධස්ස ගිරමඤ්ඤාය, අමතස්ස ච දෙසනං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, අප්ඵොටෙත්වා උපට්ඨහිං.
‘‘සුචිණ්ණස්ස ඵලං පස්ස, උපට්ඨානස්ස සත්ථුනො;
තිංසකප්පසහස්සෙසු, දුග්ගතිං නුපපජ්ජහං.
‘‘ඌනතිංසෙ කප්පසතෙ, සමලඞ්කතනාමකො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සුපාරිචරියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සුපාරිචරියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. කණවෙරපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සිද්ධත්ථො ¶ ¶ නාම භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
පුරක්ඛතො සාවකෙහි, නගරං පටිපජ්ජථ.
‘‘රඤ්ඤො අන්තෙපුරෙ ආසිං, ගොපකො අභිසම්මතො;
පාසාදෙ උපවිට්ඨොහං, අද්දසං ලොකනායකං.
‘‘කණවෙරං ¶ [කරවීරං (සක්කතානුලොමං), කණවීරං (පාකත)] ගහෙත්වාන, භික්ඛුසඞ්ඝෙ සමොකිරිං;
බුද්ධස්ස විසුං කත්වාන, තතො භිය්යො සමොකිරිං.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං [රොපයිං (ස්යා.)];
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘සත්තාසීතිම්හිතො කප්පෙ, චතුරාසුං මහිද්ධිකා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කණවෙරපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කණවෙරපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. ඛජ්ජකදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘තිස්සස්ස ඛො භගවතො, පුබ්බෙ ඵලමදාසහං;
නාළිකෙරඤ්ච පාදාසිං, ඛජ්ජකං අභිසම්මතං.
‘‘බුද්ධස්ස ¶ තමහං දත්වා, තිස්සස්ස තු මහෙසිනො;
මොදාමහං කාමකාමී, උපපජ්ජිං [කාමකාරී, උපපජ්ජං (සී.)] යමිච්ඡකං [සබ්බත්ථපි එවමෙව දිස්සති].
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉතො තෙරසකප්පම්හි, රාජා ඉන්දසමො අහු;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ඛජ්ජකදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ඛජ්ජකදායකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. දෙසපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අත්ථදස්සී ¶ තු භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
අබ්භුග්ගන්ත්වාන වෙහාසං, ගච්ඡතෙ අනිලඤ්ජසෙ.
‘‘යම්හි ¶ ¶ දෙසෙ ඨිතො සත්ථා, අබ්භුග්ගච්ඡි මහාමුනි;
තාහං දෙසං අපූජෙසිං, පසන්නො සෙහි පාණිභි.
‘‘අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, අද්දසං යං මහාමුනිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, දෙසපූජායිදං ඵලං.
‘‘එකාදසෙ ¶ කප්පසතෙ, ගොසුජාතසනාමකො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා දෙසපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
දෙසපූජකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. කණිකාරඡත්තියත්ථෙරඅපදානං
‘‘වෙස්සභූ නාම සම්බුද්ධො, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
දිවාවිහාරාය මුනි, ඔගාහයි මහාවනං.
‘‘කණිකාරං ඔචිනිත්වා, ඡත්තං කත්වානහං තදා;
පුප්ඵච්ඡදනං කත්වාන, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො වීසතිකප්පම්හි, සොණ්ණාභා අට්ඨ ඛත්තියා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා කණිකාරඡත්තියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කණිකාරඡත්තියත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. සප්පිදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඵුස්සො ¶ ¶ නාමාසි [නාමාථ (සී.)] භගවා, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
ගච්ඡතෙ වීථියං වීරො, නිබ්බාපෙන්තො මහාජනං.
‘‘අනුපුබ්බෙන ¶ භගවා, ආගච්ඡි මම සන්තිකං;
තතො තං [තතොහං (සී. ස්යා.)] පත්තං පග්ගය්හ, සප්පිතෙලමදාසහං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං සප්පිමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සප්පිදානස්සිදං ඵලං.
‘‘ඡප්පඤ්ඤාසෙ ඉතො කප්පෙ, එකො ආසි සමොදකො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සප්පිදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සප්පිදායකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. යූථිකපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘චන්දභාගානදීතීරෙ ¶ , අනුසොතං වජාමහං;
සයම්භුං අද්දසං තත්ථ, සාලරාජංව ඵුල්ලිතං.
‘‘පුප්ඵං යූථිකමාදාය, උපගච්ඡිං මහාමුනිං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘සත්තසට්ඨිම්හිතො කප්පෙ, එකො සාමුද්ධරො අහු;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා යූථිකපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
යූථිකපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. දුස්සදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘තිවරායං ¶ ¶ පුරෙ රම්මෙ, රාජපුත්තොසහං [රාජපුත්තො අහං (සී. ස්යා.)] තදා;
පණ්ණාකාරං ලභිත්වාන, උපසන්තස්සදාසහං.
‘‘අධිවාසෙසි ¶ ¶ භගවා, වත්ථං [නවං (ක.)] හත්ථෙන ආමසි;
සිද්ධත්ථො අධිවාසෙත්වා, වෙහාසං නභමුග්ගමි.
‘‘බුද්ධස්ස ගච්ඡමානස්ස, දුස්සා ධාවන්ති පච්ඡතො;
තත්ථ චිත්තං පසාදෙසිං, බුද්ධො නො අග්ගපුග්ගලො.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං දුස්සමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, දුස්සදානස්සිදං ඵලං.
‘‘සත්තසට්ඨිම්හිතො කප්පෙ, චක්කවත්තී තදා අහු;
පරිසුද්ධොති නාමෙන, මනුජින්දො මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා දුස්සදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
දුස්සදායකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. සමාදපකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ බන්ධුමතියා, මහාපූගගණො අහු;
තෙසාහං පවරො ආසිං, මම බද්ධචරා [පට්ඨචරා (ස්යා.)] ච තෙ.
‘‘සබ්බෙ තෙ සන්නිපාතෙත්වා, පුඤ්ඤකම්මෙ සමාදයිං;
මාළං කස්සාම සඞ්ඝස්ස, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං අනුත්තරං.
‘‘සාධූති ¶ තෙ පටිස්සුත්වා, මම ඡන්දවසානුගා;
නිට්ඨාපෙත්වා ච තං මාළං, විපස්සිස්ස අදම්හසෙ.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං මාළමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, මාළදානස්සිදං ඵලං.
‘‘එකූනසත්තතිකප්පෙ ¶ [එකූනසට්ඨිකප්පම්හි (සී. ස්යා.)],
එකො ආසි ජනාධිපො.
ආදෙය්යො නාම නාමෙන, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සමාදපකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සමාදපකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. පඤ්චඞ්ගුලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘තිස්සො ¶ ¶ නාමාසි භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
පවිසති ගන්ධකුටිං, විහාරකුසලො මුනි.
‘‘සුගන්ධමාලමාදාය, අගමාසිං ජිනන්තිකං;
අපසද්දො ච සම්බුද්ධෙ, පඤ්චඞ්ගුලිමදාසහං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං ගන්ධමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පඤ්චඞ්ගුලිස්සිදං [පඤ්චඞ්ගුලියිදං (සී.)] ඵලං.
‘‘ද්වෙසත්තතිම්හිතො ¶ කප්පෙ, රාජා ආසිං සයම්පභො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පඤ්චඞ්ගුලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
පඤ්චඞ්ගුලියත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
සුපාරිචරියවග්ගො සත්තරසමො.
තස්සුද්දානං –
සුපාරිචරි කණවෙරී, ඛජ්ජකො දෙසපූජකො;
කණිකාරො සප්පිදදො, යූථිකො දුස්සදායකො;
මාළො ච පඤ්චඞ්ගුලිකො, චතුපඤ්ඤාස ගාථකාති.
18. කුමුදවග්ගො
1. කුමුදමාලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පබ්බතෙ ¶ ¶ ¶ හිමවන්තම්හි, මහාජාතස්සරො අහු;
තත්ථජො රක්ඛසො ආසිං, ඝොරරූපො මහබ්බලො.
‘‘කුමුදං පුප්ඵතෙ තත්ථ, චක්කමත්තානි ජායරෙ;
ඔචිනාමි ච තං පුප්ඵං, බලිනො සමිතිං තදා.
‘‘අත්ථදස්සී ¶ තු භගවා, ද්විපදින්දො නරාසභො;
පුප්ඵසඞ්කොචිතං [පුප්ඵං සඞ්කොචිතං (සී. ස්යා.), පුප්ඵං සමොචිතං (?)] දිස්වා, ආගච්ඡි මම සන්තිකං.
‘‘උපාගතඤ්ච සම්බුද්ධං, දෙවදෙවං නරාසභං;
සබ්බඤ්ච පුප්ඵං පග්ගය්හ, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘යාවතා හිමවන්තන්තා, පරිසා සා [හිමවන්තස්මිං, යාව මාලා (ස්යා.)] තදා අහු;
තාවච්ඡදනසම්පන්නො, අගමාසි තථාගතො.
‘‘අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො පන්නරසෙ කප්පෙ, සත්තාහෙසුං ජනාධිපා;
සහස්සරථනාමා තෙ, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා කුමුදමාලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කුමුදමාලියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. නිස්සෙණිදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කොණ්ඩඤ්ඤස්ස ¶ භගවතො, ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
ආරොහත්ථාය පාසාදං, නිස්සෙණී කාරිතා මයා.
‘‘තෙන ¶ චිත්තප්පසාදෙන, අනුභොත්වාන සම්පදා;
ධාරෙමි අන්තිමං දෙහං, සම්මාසම්බුද්ධසාසනෙ.
‘‘එකත්තිංසම්හි කප්පානං, සහස්සම්හි තයො අහුං [මහා (සී. ස්යා.)];
සම්බහුලා නාම රාජානො, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නිස්සෙණිදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
නිස්සෙණිදායකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. රත්තිපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘මිගලුද්දො ¶ පුරෙ ආසිං, අරඤ්ඤෙ කානනෙ අහං;
විපස්සිං අද්දසං බුද්ධං, දෙවදෙවං නරාසභං.
‘‘රත්තිකං ¶ පුප්ඵිතං දිස්වා, කුටජං ධරණීරුහං;
සමූලං පග්ගහෙත්වාන, උපනෙසිං මහෙසිනො.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුප්ඵදානස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉතො ච අට්ඨමෙ කප්පෙ, සුප්පසන්නසනාමකො;
සත්තරතනසම්පන්නො, රාජාහොසිං මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා රත්තිපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
රත්තිපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. උදපානදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපස්සිනො ¶ භගවතො, උදපානො කතො මයා;
පිණ්ඩපාතඤ්ච දත්වාන [ගහෙත්වාන (ස්යා.)], නිය්යාදෙසිමහං තදා.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, උදපානස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා උදපානදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උදපානදායකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. සීහාසනදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නිබ්බුතෙ ලොකනාථම්හි, පදුමුත්තරනායකෙ;
පසන්නචිත්තො සුමනො, සීහාසනමදාසහං.
‘‘බහූහි ගන්ධමාලෙහි, දිට්ඨධම්මසුඛාවහෙ;
තත්ථ පූජඤ්ච කත්වාන, නිබ්බායති බහුජ්ජනො.
‘‘පසන්නචිත්තො ¶ සුමනො, වන්දිත්වා බොධිමුත්තමං;
කප්පානං සතසහස්සං, දුග්ගතිං නුපපජ්ජහං.
‘‘පන්නරසසහස්සම්හි, කප්පානං අට්ඨ ආසු තෙ [අට්ඨ ආසයුං (ක.)];
සිලුච්චයසනාමා ච, රාජානො චක්කවත්තිනො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සීහාසනදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
සීහාසනදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. මග්ගදත්තිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අනොමදස්සී ¶ භගවා, ද්විපදින්දො නරාසභො;
දිට්ඨධම්මසුඛත්ථාය, අබ්භොකාසම්හි චඞ්කමි.
‘‘උද්ධතෙ ¶ ¶ පාදෙ පුප්ඵානි, සොභං මුද්ධනි තිට්ඨරෙ;
පසන්නචිත්තො සුමනො, වන්දිත්වා පුප්ඵමොකිරිං.
‘‘වීසකප්පසහස්සම්හි, ඉතො පඤ්ච ජනා අහුං;
පුප්ඵච්ඡදනියා නාම, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මග්ගදත්තිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මග්ගදත්තිකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. එකදීපියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරස්ස මුනිනො, සළලෙ බොධිමුත්තමෙ;
පසන්නචිත්තො සුමනො, එකදීපං අදාසහං.
‘‘භවෙ නිබ්බත්තමානම්හි, නිබ්බත්තෙ පුඤ්ඤසඤ්චයෙ;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, දීපදානස්සිදං ඵලං.
‘‘සොළසෙ ¶ කප්පසහස්සෙ, ඉතො තෙ චතුරො ජනා;
චන්දාභා නාම නාමෙන, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකදීපියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
එකදීපියත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
නවමං භාණවාරං.
8. මණිපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඔරෙන ¶ හිමවන්තස්ස, නදිකා සම්පවත්තථ;
තස්සා චානුපඛෙත්තම්හි, සයම්භූ වසතෙ තදා.
‘‘මණිං ¶ පග්ගය්හ පල්ලඞ්කං, සාධුචිත්තං මනොරමං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං මණිං අභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො ච ද්වාදසෙ කප්පෙ, සතරංසීසනාමකා;
අට්ඨ තෙ ආසුං රාජානො, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා මණිපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මණිපූජකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. තිකිච්ඡකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ බන්ධුමතියා, වෙජ්ජො ආසිං සුසික්ඛිතො;
ආතුරානං සදුක්ඛානං, මහාජනසුඛාවහො.
‘‘බ්යාධිතං සමණං දිස්වා, සීලවන්තං මහාජුතිං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, භෙසජ්ජමදදිං තදා.
‘‘අරොගො ආසි තෙනෙව, සමණො සංවුතින්ද්රියො;
අසොකො නාම නාමෙන, උපට්ඨාකො විපස්සිනො.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං ඔසධමදාසහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, භෙසජ්ජස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘ඉතො ච අට්ඨමෙ කප්පෙ, සබ්බොසධසනාමකො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තිකිච්ඡකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තිකිච්ඡකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. සඞ්ඝුපට්ඨාකත්ථෙරඅපදානං
‘‘වෙස්සභුම්හි ¶ ¶ ¶ භගවති, අහොසාරාමිකො අහං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, උපට්ඨිං සඞ්ඝමුත්තමං.
‘‘එකත්තිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, උපට්ඨානස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉතො තෙ සත්තමෙ කප්පෙ, සත්තෙවාසුං සමොදකා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සඞ්ඝුපට්ඨාකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සඞ්ඝුපට්ඨාකත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
කුමුදවග්ගො අට්ඨාරසමො.
තස්සුද්දානං –
කුමුදො අථ නිස්සෙණී, රත්තිකො උදපානදො;
සීහාසනී මග්ගදදො, එකදීපී මණිප්පදො;
තිකිච්ඡකො උපට්ඨාකො, එකපඤ්ඤාස ගාථකාති.
19. කුටජපුප්ඵියවග්ගො
1. කුටජපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං ¶ ¶ ¶ සම්බුද්ධං, සතරංසිංව උග්ගතං;
දිසං අනුවිලොකෙන්තං, ගච්ඡන්තං අනිලඤ්ජසෙ.
‘‘කුටජං පුප්ඵිතං දිස්වා, සංවිත්ථතසමොත්ථතං;
රුක්ඛතො ඔචිනිත්වාන, ඵුස්සස්ස අභිරොපයිං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො සත්තරසෙ කප්පෙ, තයො ආසුං සුපුප්ඵිතා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කුටජපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කුටජපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. බන්ධුජීවකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සිද්ධත්ථො ¶ නාම සම්බුද්ධො, සයම්භූ සබ්භි වණ්ණිතො;
සමාධිං සො සමාපන්නො, නිසීදි පබ්බතන්තරෙ.
‘‘ජාතස්සරෙ ¶ ගවෙසන්තො, දකජං පුප්ඵමුත්තමං;
බන්ධුජීවකපුප්ඵානි, අද්දසං සමනන්තරං.
‘‘උභො හත්ථෙහි පග්ගය්හ, උපාගච්ඡිං මහාමුනිං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, සිද්ධත්ථස්සාභිරොපයිං.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො ¶ චාතුද්දසෙ කප්පෙ, එකො ආසිං ජනාධිපො;
සමුද්දකප්පො නාමෙන, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා බන්ධුජීවකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
බන්ධුජීවකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. කොටුම්බරියත්ථෙරඅපදානං
‘‘කණිකාරංව ජොතන්තං, නිසින්නං පබ්බතන්තරෙ;
අප්පමෙය්යංව උදධිං, විත්ථතං ධරණිං යථා.
‘‘පූජිතං [පරෙතං (සී.)] දෙවසඞ්ඝෙන, නිසභාජානියං යථා;
හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, උපාගච්ඡිං නරුත්තමං.
‘‘සත්තපුප්ඵානි ¶ පග්ගය්හ, කොටුම්බරසමාකුලං;
බුද්ධස්ස අභිරොපෙසිං, සිඛිනො ලොකබන්ධුනො.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො වීසතිකප්පම්හි, මහානෙලසනාමකො;
එකො ආසි මහාතෙජො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කොටුම්බරියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කොටුම්බරියත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. පඤ්චහත්ථියත්ථෙරඅපදානං
‘‘තිස්සො ¶ නාමාසි භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
පුරක්ඛතො සාවකෙහි, රථියං පටිපජ්ජථ.
‘‘පඤ්ච ¶ ¶ උප්පලහත්ථා ච, චාතුරා ඨපිතා මයා;
ආහුතිං දාතුකාමොහං, පග්ගණ්හිං වතසිද්ධියා [පුත්තොම්හි හිතසිද්ධියා (ස්යා.)].
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං සම්බුද්ධං, ගච්ඡන්තං අන්තරාපණෙ;
බුද්ධරංසීහි ඵුට්ඨොස්මි [බුද්ධරංස්යාභිඵුට්ඨොම්හි (සී.), බුද්ධරංසාභිඝුට්ඨොස්මි (ක.)], පූජෙසිං ද්විපදුත්තමං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො තෙරසකප්පම්හි, පඤ්ච සුසභසම්මතා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පඤ්චහත්ථියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පඤ්චහත්ථියත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. ඉසිමුග්ගදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘උදෙන්තං සතරංසිංව, පීතරංසිංව [සිතරංසිංව (සී.)] භාණුමං;
කකුධං විලසන්තංව, පදුමුත්තරනායකං.
‘‘ඉසිමුග්ගානි පිසිත්වා [ඉසිසුග්ගානි පිංසෙත්වා (සී.), ඉසිමුග්ගං නිමන්තෙත්වා (ස්යා.)], මධුඛුද්දෙ අනීළකෙ;
පාසාදෙව ඨිතො සන්තො, අදාසිං ලොකබන්ධුනො.
‘‘අට්ඨසතසහස්සානි, අහෙසුං බුද්ධසාවකා;
සබ්බෙසං පත්තපූරෙන්තං [පත්තපූරං තං (සී.)], තතො චාපි බහුත්තරං.
‘‘තෙන චිත්තප්පසාදෙන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
කප්පානං සතසහස්සං, දුග්ගතිං නුපපජ්ජහං.
‘‘චත්තාලීසම්හි ¶ ¶ සහස්සෙ, කප්පානං අට්ඨතිංස තෙ;
ඉසිමුග්ගසනාමා [මහිසමන්තනාමා (ස්යා.)] තෙ, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ඉසිමුග්ගදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ඉසිමුග්ගදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. බොධිඋපට්ඨාකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ ¶ රම්මවතියා, ආසිං මුරජවාදකො;
නිච්චුපට්ඨානයුත්තොම්හි, ගතොහං බොධිමුත්තමං.
‘‘සායං පාතං උපට්ඨිත්වා, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
අට්ඨාරසකප්පසතෙ, දුග්ගතිං නුපපජ්ජහං.
‘‘පන්නරසෙ කප්පසතෙ, ඉතො ආසිං ජනාධිපො;
මුරජො [දමථො (ස්යා.)] නාම නාමෙන, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා බොධිඋපට්ඨාකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
බොධිඋපට්ඨාකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. එකචින්තිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘යදා ¶ දෙවො [දෙවා (ක.)] දෙවකායා, චවතෙ [චවන්ති (ක.)] ආයුසඞ්ඛයා;
තයො සද්දා නිච්ඡරන්ති, දෙවානං අනුමොදතං.
‘ඉතො භො සුගතිං ගච්ඡ, මනුස්සානං සහබ්යතං;
මනුස්සභූතො සද්ධම්මෙ, ලභ සද්ධං අනුත්තරං.
‘‘‘සා තෙ සද්ධා නිවිට්ඨාස්ස, මූලජාතා පතිට්ඨිතා;
යාවජීවං අසංහීරා, සද්ධම්මෙ සුප්පවෙදිතෙ.
‘‘‘කායෙන ¶ ¶ කුසලං කත්වා, වාචාය කුසලං බහුං;
මනසා කුසලං කත්වා, අබ්යාපජ්ජං [අබ්යාපජ්ඣං (ස්යා.), අප්පමාණං (ඉතිවුත්තකෙ 83)] නිරූපධිං.
‘‘‘තතො ඔපධිකං පුඤ්ඤං, කත්වා දානෙන තං බහුං;
අඤ්ඤෙපි මච්චෙ සද්ධම්මෙ, බ්රහ්මචරියෙ නිවෙසය’.
‘‘ඉමාය අනුකම්පාය, දෙවා දෙවං යදා විදූ;
චවන්තං අනුමොදන්ති, එහි දෙව පුනප්පුනං [දෙවපුරං පුන (ස්යා.)].
‘‘සංවෙගො මෙ [සංවිග්ගොහං (ස්යා.)] තදා ආසි, දෙවසඞ්ඝෙ සමාගතෙ;
කංසු නාම අහං යොනිං, ගමිස්සාමි ඉතො චුතො.
‘‘මම ¶ සංවෙගමඤ්ඤාය, සමණො භාවිතින්ද්රියො;
මමුද්ධරිතුකාමො සො, ආගච්ඡි මම සන්තිකං.
‘‘සුමනො නාම නාමෙන, පදුමුත්තරසාවකො;
අත්ථධම්මානුසාසිත්වා, සංවෙජෙසි මමං තදා.
‘‘තස්සාහං ¶ වචනං සුත්වා, බුද්ධෙ චිත්තං පසාදයිං;
තං ධීරං අභිවාදෙත්වා, තත්ථ කාලංකතො අහං.
‘‘උපපජ්ජිං ස [උපපජ්ජිස්සං (සී.)] තත්ථෙව, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
කප්පානං සතසහස්සං, දුග්ගතිං නුපපජ්ජහං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකචින්තිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
එකචින්තිකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. තිකණ්ණිපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘දෙවභූතො අහං සන්තො, අච්ඡරාහි පුරක්ඛතො;
පුබ්බකම්මං සරිත්වාන, බුද්ධසෙට්ඨං අනුස්සරිං.
‘‘තිකණ්ණිපුප්ඵං [කිංකණිපුප්ඵං (ක.)] පග්ගය්හ, සකං චිත්තං පසාදයිං;
බුද්ධම්හි අභිරොපෙසිං, විපස්සිම්හි නරාසභෙ.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘තෙසත්තතිම්හිතො කප්පෙ, චතුරාසුං රමුත්තමා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තිකණ්ණිපුප්ඵියො [කිංකණිකපුප්ඵියො (ක.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තිකණ්ණිපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. එකචාරියත්ථෙරඅපදානං
‘‘තාවතිංසෙසු ¶ ¶ දෙවෙසු, මහාඝොසො තදා අහු;
බුද්ධො ච ලොකෙ නිබ්බාති, මයඤ්චම්හ සරාගිනො.
‘‘තෙසං සංවෙගජාතානං, සොකසල්ලසමඞ්ගිනං;
සබලෙන උපත්ථද්ධො, අගමං බුද්ධසන්තිකං.
‘‘මන්දාරවං ගහෙත්වාන, සඞ්ගීති [සණ්හිතං (සී.), සඞ්ගිතං (ස්යා.)] අභිනිම්මිතං;
පරිනිබ්බුතකාලම්හි, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘සබ්බෙ දෙවානුමොදිංසු, අච්ඡරායො ච මෙ තදා;
කප්පානං සතසහස්සං, දුග්ගතිං නුපපජ්ජහං.
‘‘සට්ඨිකප්පසහස්සම්හි, ඉතො සොළස තෙ ජනා;
මහාමල්ලජනා නාම, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා එකචාරියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
එකචාරියත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. තිවණ්ටිපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘අභිභූතං ¶ පනිජ්ඣන්ති [අභිභූතොපනිජ්ඣන්ති (සී.)], සබ්බෙ සඞ්ගම්ම තෙ මමං [අභිභුං ථෙරං පනිජ්ඣාම, සබ්බෙ සඞ්ගම්ම තෙ මයං (ස්යා.)];
තෙසං නිජ්ඣායමානානං, පරිළාහො අජායථ.
‘‘සුනන්දො නාම නාමෙන, බුද්ධස්ස සාවකො තදා;
ධම්මදස්සිස්ස මුනිනො, ආගච්ඡි මම සන්තිකං.
‘‘යෙ මෙ බද්ධචරා ආසුං, තෙ මෙ පුප්ඵං අදුං තදා;
තාහං පුප්ඵං ගහෙත්වාන, සාවකෙ අභිරොපයිං.
‘‘සොහං කාලංකතො තත්ථ, පුනාපි උපපජ්ජහං;
අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, විනිපාතං න ගච්ඡහං.
‘‘තෙරසෙතො ¶ කප්පසතෙ, අට්ඨාසුං ධූමකෙතුනො;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තිවණ්ටිපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
තිවණ්ටිපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
කුටජපුප්ඵියවග්ගො එකූනවීසතිමො.
තස්සුද්දානං –
කුටජො ¶ බන්ධුජීවී ච, කොටුම්බරිකහත්ථියො;
ඉසිමුග්ගො ච බොධි ච, එකචින්තී තිකණ්ණිකො;
එකචාරී තිවණ්ටි ච, ගාථා ද්වාසට්ඨි කිත්තිතාති.
20. තමාලපුප්ඵියවග්ගො
1. තමාලපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘චුල්ලාසීතිසහස්සානි ¶ ¶ , ථම්භා සොවණ්ණයා අහූ;
දෙවලට්ඨිපටිභාගං, විමානං මෙ සුනිම්මිතං.
‘‘තමාලපුප්ඵං පග්ගය්හ, විප්පසන්නෙන චෙතසා;
බුද්ධස්ස අභිරොපයිං, සිඛිනො ලොකබන්ධුනො.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො වීසතිමෙ කප්පෙ, චන්දතිත්තොති එකකො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා තමාලපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තමාලපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. තිණසන්ථාරකත්ථෙරඅපදානං
‘‘යදා ¶ වනවාසී [යං දායවාසිකො (සී.)] ඉසි, තිණං ලායති සත්ථුනො;
සබ්බෙ පදක්ඛිණාවට්ටා [පදක්ඛිණාවත්තා (සී. ස්යා.)], පථබ්යා [පුථව්යා (සී.)] නිපතිංසු තෙ.
‘‘තමහං තිණමාදාය, සන්ථරිං ධරණුත්තමෙ;
තීණෙව තාලපත්තානි, ආහරිත්වානහං තදා.
‘‘තිණෙන ¶ ඡදනං කත්වා, සිද්ධත්ථස්ස අදාසහං;
සත්තාහං ධාරයුං තස්ස [තත්ථ (ස්යා.)], දෙවමානුසසත්ථුනො.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං තිණං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, තිණදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පඤ්චසට්ඨිම්හිතො ¶ කප්පෙ, චත්තාරොසුං මහද්ධනා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තිණසන්ථාරකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තිණසන්ථාරකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. ඛණ්ඩපුල්ලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඵුස්සස්ස ¶ ඛො භගවතො, ථූපො ආසි මහාවනෙ;
කුඤ්ජරෙහි තදා භින්නො, පරූළ්හො පාදපො [පරූළ්හපාදපො (සී.), සංරූළ්හො පාදපො (ස්යා.)] තහිං.
‘‘විසමඤ්ච සමං කත්වා, සුධාපිණ්ඩං අදාසහං;
තිලොකගරුනො තස්ස, ගුණෙහි පරිතොසිතො [පරිතො සුතො (ක.)].
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සුධාපිණ්ඩස්සිදං ඵලං.
‘‘සත්තසත්තතිකප්පම්හි, ජිතසෙනාසුං සොළස;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ඛණ්ඩඵුල්ලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ඛණ්ඩපුල්ලියත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. අසොකපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘තිවරායං ¶ [තිපුරායං (ස්යා.)] පුරෙ රම්මෙ, රාජුය්යානං අහු තදා;
උය්යානපාලො තත්ථාසිං, රඤ්ඤො බද්ධචරො අහං.
‘‘පදුමො ¶ ¶ ¶ නාම නාමෙන, සයම්භූ සප්පභො අහු;
නිසින්නං [නිසින්නො (ක.)] පුණ්ඩරීකම්හි, ඡායා න ජහි තං මුනිං.
‘‘අසොකං පුප්ඵිතං දිස්වා, පිණ්ඩිභාරං සුදස්සනං;
බුද්ධස්ස අභිරොපෙසිං, ජලජුත්තමනාමිනො.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘සත්තතිංසම්හිතො කප්පෙ, සොළස අරණඤ්ජහා [අරුණඤ්ජහා (සී.)];
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අසොකපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අසොකපූජකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. අඞ්කොලකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අඞ්කොලං පුප්ඵිතං දිස්වා, මාලාවරං සකොසකං [සමොගධං (ස්යා.)];
ඔචිනිත්වාන තං පුප්ඵං, අගමං බුද්ධසන්තිකං.
‘‘සිද්ධත්ථො තම්හි සමයෙ, පතිලීනො මහාමුනි;
මුහුත්තං පටිමානෙත්වා, ගුහායං පුප්ඵමොකිරිං.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුප්ඵදානස්සිදං [බුද්ධපූජායිදං (සී. ස්යා.)] ඵලං.
‘‘ඡත්තිංසම්හි ඉතො කප්පෙ, ආසෙකො දෙවගජ්ජිතො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අඞ්කොලකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අඞ්කොලකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. කිසලයපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ ¶ ¶ ¶ ද්වාරවතියා, මාලාවච්ඡො මමං අහු;
උදපානො ච තත්ථෙව, පාදපානං විරොහනො.
‘‘සබලෙන උපත්ථද්ධො, සිද්ධත්ථො අපරාජිතො;
මමානුකම්පමානො සො, ගච්ඡතෙ අනිලඤ්ජසෙ.
‘‘අඤ්ඤං කිඤ්චි න පස්සාමි, පූජායොග්ගං මහෙසිනො;
අසොකං පල්ලවං දිස්වා, ආකාසෙ උක්ඛිපිං අහං.
‘‘බුද්ධස්ස තෙ කිසලයා, ගච්ඡතො යන්ති පච්ඡතො;
තාහං දිස්වාන සංවිජිං [සොහං දිස්වාන තං ඉද්ධිං (සී. ස්යා.)], අහො බුද්ධස්සුළාරතා.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, පල්ලවං අභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘සත්තතිංසෙ [සත්තවීසෙ (සී. ස්යා.)] ඉතො කප්පෙ, එකො එකිස්සරො අහු;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කිසලයපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කිසලයපූජකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. තින්දුකදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘ගිරිදුග්ගචරො ආසිං, මක්කටො ථාමවෙගිකො;
ඵලිනං තින්දුකං දිස්වා, බුද්ධසෙට්ඨං අනුස්සරිං.
‘‘නික්ඛමිත්වා කතිපාහං, විචිනිං ලොකනායකං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, සිද්ධත්ථං තිභවන්තගුං.
‘‘මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, සත්ථා ලොකෙ අනුත්තරො;
ඛීණාසවසහස්සෙහි, ආගච්ඡි මම සන්තිකං.
‘‘පාමොජ්ජං ¶ ජනයිත්වාන, ඵලහත්ථො උපාගමිං;
පටිග්ගහෙසි භගවා, සබ්බඤ්ඤූ වදතං වරො.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ ¶ ¶ කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘සත්තපඤ්ඤාසකප්පම්හි, උපනන්දසනාමකො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තින්දුකදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තින්දුකදායකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. මුට්ඨිපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුමෙධො නාම භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
පච්ඡිමෙ අනුකම්පාය, පධානං පදහී ජිනො.
‘‘තස්ස චඞ්කමමානස්ස, ද්විපදින්දස්ස තාදිනො;
ගිරිනෙලස්ස පුප්ඵානං, මුට්ඨිං බුද්ධස්ස රොපයිං.
‘‘තෙන චිත්තප්පසාදෙන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
තිංසකප්පසහස්සානි, දුග්ගතිං නුපපජ්ජහං.
‘‘තෙවීසතිකප්පසතෙ, සුනෙලො නාම ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, එකො ආසිං මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මුට්ඨිපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මුට්ඨිපූජකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. කිංකණිකපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුමඞ්ගලොති නාමෙන, සයම්භූ අපරාජිතො;
පවනා නික්ඛමිත්වාන, නගරං පාවිසී ජිනො.
‘‘පිණ්ඩචාරං ¶ චරිත්වාන, නික්ඛම්ම නගරා මුනි;
කතකිච්චොව සම්බුද්ධො, සො වසී වනමන්තරෙ.
‘‘කිංකණිපුප්ඵං ¶ ¶ පග්ගය්හ, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, සයම්භුස්ස මහෙසිනො.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඡළාසීතිම්හිතො කප්පෙ, අපිලාසිසනාමකො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා කිංකණිකපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කිංකණිකපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. යූථිකපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
පවනා නික්ඛමිත්වාන, විහාරං යාති චක්ඛුමා.
‘‘උභො හත්ථෙහි පග්ගය්හ, යූථිකං පුප්ඵමුත්තමං;
බුද්ධස්ස අභිරොපයිං, මෙත්තචිත්තස්ස තාදිනො.
‘‘තෙන චිත්තප්පසාදෙන, අනුභොත්වාන සම්පදා;
කප්පානං සතසහස්සං, දුග්ගතිං නුපපජ්ජහං.
‘‘ඉතො පඤ්ඤාසකප්පෙසු, එකො ආසිං ජනාධිපො;
සමිත්තනන්දනො නාම, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා යූථිකපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
යූථිකපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
තමාලපුප්ඵියවග්ගො වීසතිමො.
තස්සුද්දානං ¶ –
තමාලතිණසන්ථාරො ¶ , ඛණ්ඩඵුල්ලි අසොකියො;
අඞ්කොලකී කිසලයො, තින්දුකො නෙලපුප්ඵියො;
කිංකණිකො යූථිකො ච, ගාථා පඤ්ඤාස අට්ඨ චාති.
අථ ¶ වග්ගුද්දානං –
භික්ඛාදායී ¶ පරිවාරො, සෙරෙය්යො සොභිතො තථා;
ඡත්තඤ්ච බන්ධුජීවී ච, සුපාරිචරියොපි ච.
කුමුදො කුටජො චෙව, තමාලි දසමො කතො;
ඡසතානි ච ගාථානි, ඡසට්ඨි ච තතුත්තරි.
භික්ඛාවග්ගදසකං.
දුතියසතකං සමත්තං.
21. කණිකාරපුප්ඵියවග්ගො
1. කණිකාරපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘කණිකාරං ¶ ¶ ¶ පුප්ඵිතං දිස්වා, ඔචිනිත්වානහං තදා;
තිස්සස්ස අභිරොපෙසිං, ඔඝතිණ්ණස්ස තාදිනො.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පඤ්චත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, අරුණපාණීති විස්සුතො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කණිකාරපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කණිකාරපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. මිනෙලපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණො භගවා, සතරංසී පතාපවා;
චඞ්කමනං සමාරූළ්හො, මෙත්තචිත්තො සිඛීසභො.
‘‘පසන්නචිත්තො සුමනො, වන්දිත්වා [ථොමෙත්වා (ස්යා.)] ඤාණමුත්තමං;
මිනෙලපුප්ඵං පග්ගය්හ, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘එකත්තිංසෙ ¶ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘එකූනතිංසකප්පම්හි, සුමෙඝඝනනාමකො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මිනෙලපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මිනෙලපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. කිඞ්කණිපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘කඤ්චනග්ඝියසඞ්කාසො, සබ්බඤ්ඤූ ලොකනායකො;
ඔදකං දහමොග්ගය්හ, සිනායි ලොකනායකො.
‘‘පග්ගය්හ කිඞ්කණිං [කිඞ්කිණිං (සී.)] පුප්ඵං, විපස්සිස්සාභිරොපයිං;
උදග්ගචිත්තො සුමනො, ද්විපදින්දස්ස තාදිනො.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘සත්තවීසතිකප්පම්හි, රාජා භීමරථො අහු;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කිඞ්කණිපුප්ඵියො [කිඞ්කිණිකපුප්ඵියො (සී.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කිඞ්කණිපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. තරණියත්ථෙරඅපදානං
‘‘අත්ථදස්සී තු භගවා, ද්විපදින්දො නරාසභො;
පුරක්ඛතො සාවකෙහි, ගඞ්ගාතීරමුපාගමි.
‘‘සමතිත්ති කාකපෙය්යා, ගඞ්ගා ආසි දුරුත්තරා;
උත්තාරයිං භික්ඛුසඞ්ඝං, බුද්ධඤ්ච ද්විපදුත්තමං.
‘‘අට්ඨාරසෙ ¶ කප්පසතෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, තරණාය ඉදං ඵලං.
‘‘තෙරසෙතො ¶ කප්පසතෙ, පඤ්ච සබ්බොභවා [සබ්භොගවා (සී.)] අහුං;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පච්ඡිමෙ ¶ ච භවෙ අස්මිං, ජාතොහං බ්රාහ්මණෙ කුලෙ;
සද්ධිං තීහි සහායෙහි, පබ්බජිං සත්ථු සාසනෙ.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තරණියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
තරණියත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. නිග්ගුණ්ඩිපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපස්සිස්ස ¶ භගවතො, ආසිමාරාමිකො අහං;
නිග්ගුණ්ඩිපුප්ඵං පග්ගය්හ, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පඤ්චවීසෙ [පඤ්චතිංසෙ (සී. ස්යා.)] ඉතො කප්පෙ, එකො ආසිං ජනාධිපො;
මහාපතාපනාමෙන, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නිග්ගුණ්ඩිපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
නිග්ගුණ්ඩිපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. උදකදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘භුඤ්ජන්තං සමණං දිස්වා, විප්පසන්නමනාවිලං;
ඝටෙනොදකමාදාය, සිද්ධත්ථස්ස අදාසහං.
‘‘නිම්මලො ¶ හොමහං අජ්ජ, විමලො ඛීණසංසයො;
භවෙ නිබ්බත්තමානම්හි, ඵලං නිබ්බත්තතෙ මම [සුභං (සී.)].
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, උදකං යමදාසහං [යං තදා අදං (සී.), අදදිං තදා (ස්යා.)];
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, දකදානස්සිදං ඵලං.
‘‘එකසට්ඨිම්හිතො කප්පෙ, එකොව විමලො අහු;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උදකදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උදකදායකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. සලලමාලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘කණිකාරංව ¶ ¶ ජොතන්තං, නිසින්නං පබ්බතන්තරෙ;
ඔභාසෙන්තං දිසා සබ්බා, සිද්ධත්ථං නරසාරථිං.
‘‘ධනුං අද්වෙජ්ඣං කත්වාන, උසුං සන්නය්හහං තදා;
පුප්ඵං සවණ්ටං ඡෙත්වාන, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘එකපඤ්ඤාසිතො කප්පෙ, එකො ආසිං ජුතින්ධරො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සලලමාලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සලලමාලියත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. කොරණ්ඩපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘අක්කන්තඤ්ච ¶ පදං දිස්වා, චක්කාලඞ්කාරභූසිතං;
පදෙනානුපදං යන්තො, විපස්සිස්ස මහෙසිනො.
‘‘කොරණ්ඩං පුප්ඵිතං දිස්වා, සමූලං පූජිතං මයා;
හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, අවන්දිං පදමුත්තමං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘සත්තපඤ්ඤාසකප්පම්හි, එකො වීතමලො අහුං;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා කොරණ්ඩපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කොරණ්ඩපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. ආධාරදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘ආධාරකං ¶ ¶ මයා දින්නං, සිඛිනො ලොකබන්ධුනො;
ධාරෙමි පථවිං සබ්බං, කෙවලං වසුධං ඉමං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
ධාරෙමි අන්තිමං දෙහං, සම්මාසම්බුද්ධසාසනෙ.
‘‘සත්තවීසෙ ඉතො කප්පෙ, අහෙසුං චතුරො ජනා;
සමන්තවරණා නාම, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ආධාරදායකො [පරියාදානියො (ක.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ආධාරදායකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. පාපනිවාරියත්ථෙරඅපදානං
‘‘තිස්සස්ස ¶ තු භගවතො, දෙවදෙවස්ස තාදිනො;
එකච්ඡත්තං මයා දින්නං, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘නිවුතං හොති මෙ පාපං, කුසලස්සුපසම්පදා;
ආකාසෙ ඡත්තං ධාරෙන්ති, පුබ්බකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘චරිමං ¶ වත්තතෙ මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
ධාරෙමි අන්තිමං දෙහං, සම්මාසම්බුද්ධසාසනෙ.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං ඡත්තමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඡත්තදානස්සිදං ඵලං.
‘‘ද්වෙසත්තතිම්හිතො කප්පෙ, අට්ඨාසිංසු ජනාධිපා;
මහානිදානනාමෙන, රාජානො චක්කවත්තිනො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පාපනිවාරියො [වාතාතපනිවාරියො (සී.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
පාපනිවාරියත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
කණිකාරපුප්ඵියවග්ගො එකවීසතිමො.
තස්සුද්දානං ¶ –
කණිකාරො මිනෙලඤ්ච, කිඞ්කණි තරණෙන ච;
නිග්ගුණ්ඩිපුප්ඵී දකදො, සලලො ච කුරණ්ඩකො;
ආධාරකො පාපවාරී, අට්ඨතාලීස ගාථකාති.
22. හත්ථිවග්ගො
1. හත්ථිදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සිද්ධත්ථස්ස ¶ ¶ ¶ භගවතො, ද්විපදින්දස්ස තාදිනො;
නාගසෙට්ඨො මයා දින්නො, ඊසාදන්තො උරූළ්හවා.
‘‘උත්තමත්ථං අනුභොමි, සන්තිපදමනුත්තරං;
නාගදානං [අග්ගදානං (සී. ක.)] මයා දින්නං, සබ්බලොකහිතෙසිනො.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං නාග [දාන (සී. ක.)] මදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, නාගදානස්සිදං ඵලං.
‘‘අට්ඨසත්තතිකප්පම්හි, සොළසාසිංසු ඛත්තියා;
සමන්තපාසාදිකා නාම, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා හත්ථිදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
හත්ථිදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. පානධිදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘ආරඤ්ඤිකස්ස ඉසිනො, චිරරත්තතපස්සිනො [ඣායිනො, මෙත්තචිත්තතපස්සිනො (ස්යා.)];
බුද්ධස්ස [ධම්මස්ස (ස්යා. ක.)] භාවිතත්තස්ස, අදාසිං පානධිං අහං.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන ද්විපදින්ද, ලොකජෙට්ඨ නරාසභ;
දිබ්බයානං [සබ්බං යානං (සී.)] අනුභොමි, පුබ්බකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘චතුන්නවුතෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පානධිස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘සත්තසත්තතිතො ¶ ¶ කප්පෙ, අට්ඨ ආසිංසු ඛත්තියා;
සුයානා නාම නාමෙන, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පානධිදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පානධිදායකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. සච්චසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘වෙස්සභූ තම්හි සමයෙ, භික්ඛුසඞ්ඝපුරක්ඛතො;
දෙසෙති අරියසච්චානි, නිබ්බාපෙන්තො මහාජනං.
‘‘පරමකාරුඤ්ඤපත්තොම්හි, සමිතිං අගමාසහං;
සොහං නිසින්නකො සන්තො, ධම්මමස්සොසි සත්ථුනො.
‘‘තස්සාහං ධම්මං සුත්වාන, දෙවලොකං අගච්ඡහං;
තිංසකප්පානි දෙවෙසු, අවසිං තත්ථහං පුරෙ.
‘‘එකත්තිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං සඤ්ඤමලභිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සච්චසඤ්ඤායිදං ඵලං.
‘‘ඡබ්බීසම්හි ඉතො කප්පෙ, එකො ආසිං ජනාධිපො;
එකඵුසිතනාමෙන, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සච්චසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සච්චසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. එකසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘දුමග්ගෙ පංසුකූලිකං [පංසුකූලකං (?)], ලග්ගං දිස්වාන සත්ථුනො;
අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, පංසුකූලං අවන්දහං.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං සඤ්ඤමලභිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පඤ්චවීසෙ ¶ ¶ ¶ ඉතො කප්පෙ, එකො ආසිං ජනාධිපො;
අමිතාභොති නාමෙන, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා එකසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
එකසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. රංසිසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘උදෙන්තං සතරංසිංව, පීතරංසිංව [සිතරංසිං ව (සී. ස්යා.)] භාණුමං;
බ්යග්ඝූසභංව පවරං, සුජාතං පබ්බතන්තරෙ.
‘‘බුද්ධස්ස ආනුභාවො සො, ජලතෙ පබ්බතන්තරෙ;
රංසෙ [රංස්යා (?)] චිත්තං පසාදෙත්වා, කප්පං සග්ගම්හි මොදහං.
‘‘අවසෙසෙසු කප්පෙසු, කුසලං චරිතං මයා;
තෙන චිත්තප්පසාදෙන, බුද්ධානුස්සතියාපි ච.
‘‘තිංසකප්පසහස්සෙතො, යං සඤ්ඤමලභිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධසඤ්ඤායිදං ඵලං.
‘‘සත්තපඤ්ඤාසකප්පම්හි, එකො ආසිං ජනාධිපො;
සුජාතො නාම නාමෙන, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා රංසිසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
රංසිසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. සන්ධිතත්ථෙරඅපදානං
‘‘අස්සත්ථෙ ¶ හරිතොභාසෙ, සංවිරූළ්හම්හි පාදපෙ;
එකං බුද්ධගතං සඤ්ඤං, අලභිංහං [අලභිස්සං (සී.)] පතිස්සතො.
‘‘එකත්තිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං සඤ්ඤමලභිං තදා;
තස්සා සඤ්ඤාය වාහසා, පත්තො මෙ ආසවක්ඛයො.
‘‘ඉතො ¶ තෙරසකප්පම්හි, ධනිට්ඨො නාම ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සන්ධිතො [සණ්ඨිතො (සී.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සන්ධිතත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. තාලවණ්ටදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘තාලවණ්ටං මයා දින්නං, තිස්සස්සාදිච්චබන්ධුනො;
ගිම්හනිබ්බාපනත්ථාය, පරිළාහොපසන්තියා.
‘‘සන්නිබ්බාපෙමි රාගග්ගිං, දොසග්ගිඤ්ච තදුත්තරිං;
නිබ්බාපෙමි ච මොහග්ගිං, තාලවණ්ටස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
ධාරෙමි අන්තිමං දෙහං, සම්මාසම්බුද්ධසාසනෙ.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, තාලවණ්ටස්සිදං ඵලං.
‘‘තෙසට්ඨිම්හි ඉතො කප්පෙ, මහානාමසනාමකො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තාලවණ්ටදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තාලවණ්ටදායකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. අක්කන්තසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කුසාටකං ¶ ගහෙත්වාන, උපජ්ඣායස්සහං පුරෙ;
මන්තඤ්ච අනුසික්ඛාමි, ගන්ථාදොසස්ස [කණ්ඩභෙදස්ස (සී.), ගණ්ඩභෙදස්ස (ස්යා.)] පත්තියා.
‘‘අද්දසං විරජං බුද්ධං, ආහුතීනං පටිග්ගහං;
උසභං පවරං අග්ගං, තිස්සං බුද්ධං ගණුත්තමං [ගජුත්තමං (ස්යා.)].
‘‘කුසාටකං ¶ පත්ථරිතං, අක්කමන්තං නරුත්තමං;
සමුග්ගතං මහාවීරං, ලොකජෙට්ඨං නරාසභං.
‘‘දිස්වා ¶ ¶ තං ලොකපජ්ජොතං, විමලං චන්දසන්නිභං;
අවන්දිං සත්ථුනො පාදෙ, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං අදාසිං කුසාටකං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, කුසාටකස්සිදං ඵලං.
‘‘සත්තතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, එකො ආසිං ජනාධිපො;
සුනන්දො නාම නාමෙන, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අක්කන්තසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
අක්කන්තසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. සප්පිදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නිසින්නො පාසාදවරෙ, නාරීගණපුරක්ඛතො;
බ්යාධිතං සමණං දිස්වා, අභිනාමෙසහං ඝරං.
‘‘උපවිට්ඨං මහාවීරං, දෙවදෙවං නරාසභං;
සප්පිතෙලං මයා දින්නං, සිද්ධත්ථස්ස මහෙසිනො.
‘‘පස්සද්ධදරථං දිස්වා, විප්පසන්නමුඛින්ද්රියං;
වන්දිත්වා සත්ථුනො පාදෙ, අනුසංසාවයිං පුරෙ.
‘‘දිස්වා ¶ ¶ මං සුප්පසන්නත්තං [සුප්පසන්නන්තං (ස්යා. ක.) සුප්පසන්නචිත්තන්ති අත්ථො], ඉද්ධියා පාරමිඞ්ගතො;
නභං අබ්භුග්ගමී ධීරො, හංසරාජාව අම්බරෙ.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සප්පිතෙලස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉතො සත්තරසෙ කප්පෙ, ජුතිදෙව [දුතිදෙව (ස්යා.), තුතිදෙව (ක.)] සනාමකො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සප්පිදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සප්පිදායකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. පාපනිවාරියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පියදස්සිස්ස ¶ භගවතො, චඞ්කමං සොධිතං මයා;
නළකෙහි පටිච්ඡන්නං, වාතාතපනිවාරණං.
‘‘පාපං විවජ්ජනත්ථාය, කුසලස්සුපසම්පදා;
කිලෙසානං පහානාය, පදහිං සත්ථු සාසනෙ.
‘‘ඉතො ¶ එකාදසෙ කප්පෙ, අග්ගිදෙවොති විස්සුතො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පාපනිවාරියො [වාතාතපනිවාරියො (?)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පාපනිවාරියත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
හත්ථිවග්ගො බාවීසතිමො.
තස්සුද්දානං –
හත්ථි පානධි සච්චඤ්ච, එකසඤ්ඤි ච රංසිකො;
සන්ධිතො තාලවණ්ටඤ්ච, තථා අක්කන්තසඤ්ඤකො;
සප්පි පාපනිවාරී ච, චතුප්පඤ්ඤාස ගාථකාති.
23. ආලම්බණදායකවග්ගො
1. ආලම්බණදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අත්ථදස්සිස්ස ¶ ¶ ¶ භගවතො, ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
ආලම්බණං මයා දින්නං, ද්විපදින්දස්ස තාදිනො.
‘‘ධරණිං පටිපජ්ජාමි, විපුලං සාගරප්පරං;
පාණෙසු ච ඉස්සරියං, වත්තෙමි වසුධාය ච.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘ඉතො ද්වෙසට්ඨිකප්පම්හි, තයො ආසිංසු ඛත්තියා;
එකාපස්සිතනාමා තෙ, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ආලම්බණදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ආලම්බණදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. අජිනදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, ගණසත්ථාරකො අහං;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, ආහුතීනං පටිග්ගහං.
‘‘චම්මඛණ්ඩං ¶ මයා දින්නං, සිඛිනො ලොකබන්ධුනො;
තෙන කම්මෙන ද්විපදින්ද, ලොකජෙට්ඨ නරාසභ.
‘‘සම්පත්තිං ¶ අනුභොත්වාන, කිලෙසෙ ඣාපයිං අහං;
ධාරෙමි අන්තිමං දෙහං, සම්මාසම්බුද්ධසාසනෙ.
‘‘එකත්තිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, අජිනං යං අදාසහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, අජිනස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘ඉතො පඤ්චමකෙ කප්පෙ, රාජා ආසිං සුදායකො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අජිනදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අජිනදායකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. ද්වෙරතනියත්ථෙරඅපදානං
‘‘මිගලුද්දො පුරෙ ආසිං, අරඤ්ඤෙ කානනෙ අහං;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, ආහුතීනං පටිග්ගහං.
‘‘මංසපෙසි මයා දින්නා, විපස්සිස්ස මහෙසිනො;
සදෙවකස්මිං ලොකස්මිං, ඉස්සරං කාරයාමහං.
‘‘ඉමිනා ¶ මංසදානෙන, රතනං නිබ්බත්තතෙ මම;
දුවෙමෙ රතනා ලොකෙ, දිට්ඨධම්මස්ස පත්තියා.
‘‘තෙහං සබ්බෙ අනුභොමි, මංසදානස්ස සත්තියා;
ගත්තඤ්ච මුදුකං මය්හං, පඤ්ඤා නිපුණවෙදනී.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං මංසමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, මංසදානස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉතො චතුත්ථකෙ කප්පෙ, එකො ආසිං ජනාධිපො;
මහාරොහිතනාමො සො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ද්වෙරතනියො [ද්විරතනියො (සී.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ද්වෙරතනියත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
දසමං භාණවාරං.
4. ආරක්ඛදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සිද්ධත්ථස්ස ¶ භගවතො, වෙදි කාරාපිතා [වෙදිකා කාරිතා (ස්යා.)] මයා;
ආරක්ඛො ච මයා දින්නො, සුගතස්ස මහෙසිනො.
‘‘තෙන ¶ කම්මවිසෙසෙන, න පස්සිං භයභෙරවං;
කුහිඤ්චි උපපන්නස්ස, තාසො මය්හං න විජ්ජති.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ ¶ කප්පෙ, යං වෙදිං කාරයිං පුරෙ;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, වෙදිකාය ඉදං ඵලං.
‘‘ඉතො ඡට්ඨම්හි කප්පම්හි, අපස්සෙනසනාමකො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ආරක්ඛදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ආරක්ඛදායකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. අබ්යාධිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපස්සිස්ස භගවතො, අග්ගිසාලං අදාසහං;
බ්යාධිකානඤ්ච ආවාසං, උණ්හොදකපටිග්ගහං.
‘‘තෙන කම්මෙනයං මය්හං, අත්තභාවො සුනිම්මිතො;
බ්යාධාහං නාභිජානාමි, පුඤ්ඤකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං සාලමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, අග්ගිසාලායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො ච සත්තමෙ කප්පෙ, එකොසිං අපරාජිතො [එකො ආසිං නරාධිපො (ස්යා.)];
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අබ්යාධිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අබ්යාධිකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. අඞ්කොලපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘නාරදො ¶ ¶ [වරදො (ක.)] ඉති මෙ නාමං, කස්සපො ඉති මං විදූ;
අද්දසං සමණානග්ගං, විපස්සිං දෙවසක්කතං.
‘‘අනුබ්යඤ්ජනධරං බුද්ධං, ආහුතීනං පටිග්ගහං;
අඞ්කොලපුප්ඵං [වකුලපුප්ඵං (ස්යා.), බකොලපුප්ඵං (ක.)] පග්ගය්හ, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘චතුසත්තතිතො කප්පෙ, රොමසො නාම ඛත්තියො;
ආමුක්කමාලාභරණො, සයොග්ගබලවාහනො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අඞ්කොලපුප්ඵියො [වකුලපුප්ඵියො (ස්යා.), බකොලපුප්ඵියො (ක.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අඞ්කොලපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. සොවණ්ණවටංසකියත්ථෙරඅපදානං
‘‘උය්යානභූමිං ¶ නිය්යන්තො, අද්දසං ලොකනායකං;
වටංසකං ගහෙත්වාන, සොවණ්ණං සාධුනිම්මිතං.
‘‘සීඝං තතො සමාරුය්හ, හත්ථික්ඛන්ධගතො අහං;
බුද්ධස්ස අභිරොපෙසිං, සිඛිනො ලොකබන්ධුනො.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුප්ඵපූජායිදං ඵලං.
‘‘සත්තවීසෙ ඉතො කප්පෙ, එකො ආසිං ජනාධිපො;
මහාපතාපනාමෙන, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සොවණ්ණවටංසකියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සොවණ්ණවටංසකියත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. මිඤ්ජවටංසකියත්ථෙරඅපදානං
‘‘නිබ්බුතෙ ¶ ලොකනාථම්හි, සිඛිම්හි වදතං වරෙ;
වටංසකෙහි ආකිණ්ණං, බොධිපූජං අකාසහං.
‘‘එකත්තිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං පූජමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බොධිපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො ඡබ්බීසතිකප්පෙ, අහුං මෙඝබ්භනාමකො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මිඤ්ජවටංසකියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මිඤ්ජවටංසකියත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. සුකතාවෙළියත්ථෙරඅපදානං
‘‘අසිතො ¶ නාම නාමෙන, මාලාකාරො අහං [අහුං (?)] තදා;
ආවෙළං පග්ගහෙත්වාන, රඤ්ඤො දාතුං වජාමහං.
‘‘අසම්පත්තොම්හි [අසම්පත්තම්හි (සී.), අසම්පත්තොව (?)] රාජානං, අද්දසං සිඛිනායකං;
හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පඤ්චවීසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, රාජාහොසිං මහබ්බලො;
වෙභාරො නාම නාමෙන, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සුකතාවෙළියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සුකතාවෙළියත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. එකවන්දනියත්ථෙරඅපදානං
‘‘උසභං ¶ පවරං වීරං, වෙස්සභුං විජිතාවිනං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, බුද්ධසෙට්ඨමවන්දහං.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, වන්දනාය ඉදං ඵලං.
‘‘චතුවීසතිකප්පම්හි, විකතානන්දනාමකො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකවන්දනියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
එකවන්දනියත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
ආලම්බණදායකවග්ගො තෙවීසතිමො.
තස්සුද්දානං –
ආලම්බණඤ්ච ¶ අජිනං, මංසදාරක්ඛදායකො;
අබ්යාධි අඞ්කොලං [වකුලං (ස්යා.), බකුළං (ක.)] සොණ්ණං, මිඤ්ජආවෙළවන්දනං;
පඤ්චපඤ්ඤාස ගාථායො, ගණිතා අත්ථදස්සිභි.
24. උදකාසනවග්ගො
1. උදකාසනදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘ආරාමද්වාරා ¶ ¶ ¶ නික්ඛම්ම, ඵලකං සන්ථරිං අහං;
උදකඤ්ච උපට්ඨාසිං, උත්තමත්ථස්ස පත්තියා.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ආසනෙ චොදකෙ ඵලං.
‘‘ඉතො පන්නරසෙ කප්පෙ, අභිසාමසමව්හයො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උදකාසනදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උදකාසනදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. භාජනපාලකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ ¶ බන්ධුමතියා, කුම්භකාරො අහං තදා;
භාජනං අනුපාලෙසිං, භික්ඛුසඞ්ඝස්ස තාවදෙ.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, භාජනං අනුපාලයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, භාජනස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘තෙපඤ්ඤාසෙ ඉතො කප්පෙ, අනන්තජාලිනාමකො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා භාජනපාලකො [භාජනදායකො (සී. ස්යා.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
භාජනපාලකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. සාලපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘අරුණවතියා ¶ ¶ නගරෙ, අහොසිං පූපිකො තදා;
මම ද්වාරෙන ගච්ඡන්තං, සිඛිනං අද්දසං ජිනං.
‘‘බුද්ධස්ස පත්තං පග්ගය්හ, සාලපුප්ඵං අදාසහං;
සම්මග්ගතස්ස බුද්ධස්ස, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘එකත්තිංසෙ ¶ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිදාසහං [යං ඛජ්ජකමදාසහං (සී.), යං ඛජ්ජමභිදාසහං (ක.) සාලපුප්ඵනාමකං ඛජ්ජකං වා භවෙය්ය];
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සාලපුප්ඵස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉතො චුද්දසකප්පම්හි, අහොසිං අමිතඤ්ජලො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සාලපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සාලපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. කිලඤ්ජදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘තිවරායං පුරෙ රම්මෙ, නළකාරො අහං තදා;
සිද්ධත්ථෙ ලොකපජ්ජොතෙ, පසන්නා ජනතා තහිං.
‘‘පූජත්ථං ලොකනාථස්ස, කිලඤ්ජං පරියෙසති;
බුද්ධපූජං කරොන්තානං, කිලඤ්ජං අදදිං අහං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, කිලඤ්ජස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘සත්තසත්තතිකප්පම්හි, රාජා ආසිං ජලද්ධරො [ජුතින්ධරො (සී.)];
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කිලඤ්ජදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කිලඤ්ජදායකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. වෙදිකාරකත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපස්සිනො ¶ ¶ භගවතො, බොධියා පාදපුත්තමෙ;
පසන්නචිත්තො සුමනො, කාරෙසිං වෙදිකං අහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, කාරෙසිං වෙදිකං අහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, වෙදිකාය ඉදං ඵලං.
‘‘ඉතො ¶ එකාදසෙ කප්පෙ, අහොසිං සූරියස්සමො;
සත්තරත්තනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා වෙදිකාරකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
වෙදිකාරකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. වණ්ණකාරත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ ¶ අරුණවතියා, වණ්ණකාරො අහං තදා;
චෙතියෙ දුස්සභණ්ඩානි, නානාවණ්ණං රජෙසහං [රජිං අහං (ක.), රජෙමහං (ස්යා.)].
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං වණ්ණං රජයිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, වණ්ණදානස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉතො තෙවීසතිකප්පෙ, වණ්ණසම [චන්දුපම (සී.), චන්දසම (ස්යා.)] සනාමකො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා වණ්ණකාරො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
වණ්ණකාරත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. පියාලපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘මිගලුද්දො ¶ පුරෙ ආසිං, අරඤ්ඤෙ කානනෙ අහං;
පියාලං පුප්ඵිතං දිස්වා, ගතමග්ගෙ ඛිපිං අහං.
‘‘එකනවුතිතො ¶ ¶ කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පියාලපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පියාලපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. අම්බයාගදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සකෙ ¶ සිප්පෙ අපත්ථද්ධො, අගමං කානනං අහං;
සම්බුද්ධං යන්තං දිස්වාන, අම්බයාගං අදාසහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, අම්බයාගස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අම්බයාගදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අම්බයාගදායකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. ජගතිකාරකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නිබ්බුතෙ ¶ ලොකනාථම්හි, අත්ථදස්සි නරුත්තමෙ;
ජගතී කාරිතා මය්හං, බුද්ධස්ස ථූපමුත්තමෙ.
‘‘අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ජගතියා ඉදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ජගතිකාරකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ජගතිකාරකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. වාසිදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කම්මාරොහං ¶ පුරෙ ආසිං, තිවරායං පුරුත්තමෙ;
එකා වාසි මයා දින්නා, සයම්භුං අපරාජිතං [සයම්භුම්හිපරාජිතෙ (?)].
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං වාසිමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, වාසිදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා වාසිදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
වාසිදායකත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
උදකාසනවග්ගො චතුවීසතිමො.
තස්සුද්දානං ¶ –
උදකාසනභාජනං, සාලපුප්ඵී කිලඤ්ජකො;
වෙදිකා වණ්ණකාරො ච, පියාලඅම්බයාගදො;
ජගතී වාසිදාතා ච, ගාථා තිංස ච අට්ඨ ච.
25. තුවරදායකවග්ගො
1. තුවරදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘මිගලුද්දො ¶ ¶ ¶ පුරෙ ආසිං, අරඤ්ඤෙ කානනෙ අහං;
භරිත්වා තුවරමාදාය [භරිත්වා තුරවමාදාය (ක.), භජ්ජිතං තුවරමාදාය (?) එත්ථ තුවරන්ති මුග්ගකලායසදිසං තුවරට්ඨින්ති තදට්ඨකථා; තුවරො ධඤ්ඤභෙදෙති සක්කතාභිධානෙ], සඞ්ඝස්ස අදදිං අහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, තුවරස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තුවරදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තුවරදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. නාගකෙසරියත්ථෙරඅපදානං
‘‘ධනුං අද්වෙජ්ඣං කත්වාන, වනමජ්ඣොගහිං අහං;
කෙසරං ඔගතං [ඔසරං (ස්යා.), ඔසටං (සී.)] දිස්වා, පතපත්තං සමුට්ඨිතං.
‘‘උභො හත්ථෙහි පග්ගය්හ, සිරෙ කත්වාන අඤ්ජලිං;
බුද්ධස්ස අභිරොපෙසිං, තිස්සස්ස ලොකබන්ධුනො.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘තෙසත්තතිම්හි ¶ කප්පම්හි [සත්තසත්තතිමෙ කප්පෙ (ස්යා.)], සත්ත කෙසරනාමකා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නාගකෙසරියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
නාගකෙසරියත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. නළිනකෙසරියත්ථෙරඅපදානං
‘‘ජාතස්සරස්ස ¶ ¶ ¶ වෙමජ්ඣෙ, වසාමි ජලකුක්කුටො;
අද්දසාහං [අථද්දසං (සී. ස්යා.)] දෙවදෙවං, ගච්ඡන්තං අනිලඤ්ජසෙ.
‘‘තුණ්ඩෙන කෙසරිං [කෙසරං (ස්යා.)] ගය්හ, විප්පසන්නෙන චෙතසා;
බුද්ධස්ස අභිරොපෙසිං, තිස්සස්ස ලොකබන්ධුනො.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘තෙසත්තතිම්හි කප්පම්හි, සත්ත කෙසරනාමකා [සතපත්තසනාමකො (සී. ස්යා.)];
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා නළිනකෙසරියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
නළිනකෙසරියත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. විරවපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඛීණාසවසහස්සෙහි, නිය්යාති ලොකනායකො;
විරවපුප්ඵමාදාය [විරවිපුප්ඵං පග්ගය්හ (සී.)], බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා විරවපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
විරවපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. කුටිධූපකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සිද්ධත්ථස්ස ¶ භගවතො, අහොසිං කුටිගොපකො;
කාලෙන කාලං ධූපෙසිං, පසන්නො සෙහි පාණිභි.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ධූපදානස්සිදං [බුද්ධපූජායිදං (සී.)] ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කුටිධූපකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කුටිධූපකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. පත්තදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පරමෙන දමථෙන, සිද්ධත්ථස්ස මහෙසිනො;
පත්තදානං මයා දින්නං, උජුභූතස්ස තාදිනො.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පත්තදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පත්තදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පත්තදායකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. ධාතුපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නිබ්බුතෙ ලොකනාථම්හි, සිද්ධත්ථම්හි නරුත්තමෙ;
එකා ධාතු මයා ලද්ධා, ද්විපදින්දස්ස තාදිනො.
‘‘තාහං ¶ ධාතුං ගහෙත්වාන, බුද්ධස්සාදිච්චබන්ධුනො;
පඤ්චවස්සෙ පරිචරිං, තිට්ඨන්තංව නරුත්තමං.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං ධාතුං පූජයිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ධාතුපට්ඨහනෙ ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ධාතුපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ධාතුපූජකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. සත්තලිපුප්ඵපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සත්ත ¶ සත්තලිපුප්ඵානි, සීසෙ කත්වානහං තදා;
බුද්ධස්ස අභිරොපෙසිං, වෙස්සභුම්හි නරුත්තමෙ [විභත්තිවිපල්ලාසො චින්තෙතබ්බො].
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සත්තලිපුප්ඵපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සත්තලිපුප්ඵපූජකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. බිම්බිජාලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ නාම ජිනො, සයම්භූ අග්ගපුග්ගලො;
චතුසච්චං පකාසෙති, දීපෙති අමතං පදං.
‘‘බිම්බිජාලකපුප්ඵානි [බිම්බජාලකපුප්ඵානි (ක.)], පුථු කත්වානහං තදා;
බුද්ධස්ස අභිරොපෙසිං, ද්විපදින්දස්ස තාදිනො.
‘‘අට්ඨසට්ඨිම්හිතො කප්පෙ, චතුරො කිඤ්ජකෙසරා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා බිම්බිජාලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
බිම්බිජාලියත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. උද්දාලකදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කකුධො නාම නාමෙන, සයම්භූ අපරාජිතො;
පවනා නික්ඛමිත්වාන, අනුප්පත්තො මහානදිං.
‘‘උද්දාලකං ¶ ගහෙත්වාන, සයම්භුස්ස අදාසහං;
සංයතස්සුජුභූතස්ස, පසන්නමානසො අහං.
‘‘එකත්තිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුප්ඵදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උද්දාලකදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උද්දාලකදායකත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
තුවරදායකවග්ගො පඤ්චවීසතිමො.
තස්සුද්දානං ¶ –
තුවරනාගනළිනා, විරවී කුටිධූපකො;
පත්තො ධාතුසත්තලියො, බිම්බි උද්දාලකෙන ච;
සත්තතිංසති ගාථායො, ගණිතායො විභාවිභි.
26. ථොමකවග්ගො
1. ථොමකත්ථෙරඅපදානං
‘‘දෙවලොකෙ ¶ ¶ ¶ ඨිතො සන්තො, විපස්සිස්ස මහෙසිනො;
ධම්මං සුණිත්වා මුදිතො, ඉමං වාචං අභාසහං.
‘‘‘නමො තෙ පුරිසාජඤ්ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්තම;
බහුජ්ජනං [බහුං ජනං (සී.)] තාරයසි, දෙසෙන්තො අමතං පදං’.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං වාචමභණිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ථොමනාය ඉදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ථොමකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ථොමකත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. එකාසනදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘විජහිත්වා දෙවවණ්ණං, සභරියො ඉධාගමිං;
අධිකාරං කත්තුකාමො, බුද්ධසෙට්ඨස්ස සාසනෙ.
‘‘දෙවලො නාම නාමෙන, පදුමුත්තරසාවකො;
තස්ස භික්ඛා මයා දින්නා, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පිණ්ඩපාතස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකාසනදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
එකාසනදායකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. චිතකපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘ආනන්දො ¶ ¶ ¶ නාම සම්බුද්ධො, සයම්භූ අපරාජිතො;
අරඤ්ඤෙ පරිනිබ්බායි, අමනුස්සම්හි කානනෙ.
‘‘දෙවලොකා ඉධාගන්ත්වා, චිතං කත්වානහං තදා;
සරීරං තත්ථ ඣාපෙසිං, සක්කාරඤ්ච අකාසහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා චිතකපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
චිතකපූජකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. තිචම්පකපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ ¶ , විකතො [විකනො (සී. ස්යා.)] නාම පබ්බතො;
තස්ස වෙමජ්ඣෙ වසති, සමණො භාවිතින්ද්රියො.
‘‘දිස්වාන තස්සොපසමං, විප්පසන්නෙන චෙතසා;
තීණි චම්පකපුප්ඵානි, ගහෙත්වාන සමොකිරිං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තිචම්පකපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තිචම්පකපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. සත්තපාටලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘කණිකාරංව ජොතන්තං, නිසින්නං පබ්බතන්තරෙ;
සත්ත පාටලිපුප්ඵානි, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ ¶ කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සත්තපාටලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සත්තපාටලියත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. උපාහනදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අහොසිං ¶ චන්දනො නාම, සම්බුද්ධස්සත්රජො තදා;
එකොපාහනො මයා දින්නො, බොධිං සම්පජ්ජ මෙ තුවං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පානධිං [යමුපාහනං (සී.), යං පාදුං (ස්යා.)] දදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, උපාහනස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උපාහනදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උපාහනදායකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. මඤ්ජරිපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘මඤ්ජරිකං කරිත්වාන, රථියං පටිපජ්ජහං;
අද්දසං සමණානග්ගං, භික්ඛුසඞ්ඝපුරක්ඛතං.
‘‘පසන්නචිත්තො ¶ සුමනො, පරමාය ච පීතියා;
උභො හත්ථෙහි පග්ගය්හ, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුප්ඵපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො ¶ තෙසත්තතිකප්පෙ, එකො ආසිං මහීපති;
ජොතියො නාම නාමෙන, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මඤ්ජරිපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මඤ්ජරිපූජකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. පණ්ණදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පබ්බතෙ ¶ හිමවන්තම්හි, වාකචීරධරො අහං;
අලොණපණ්ණභක්ඛොම්හි, නියමෙසු ච සංවුතො.
‘‘පාතරාසෙ අනුප්පත්තෙ, සිද්ධත්ථො උපගච්ඡි මං;
තාහං බුද්ධස්ස පාදාසිං, පසන්නො සෙහි පාණිභි.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං පණ්ණමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පණ්ණදානස්සිදං ඵලං.
‘‘සත්තවීසතිකප්පම්හි ¶ , රාජා ආසිං සදත්ථියො [යදත්ථියො (සී. ස්යා.)];
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පණ්ණදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පණ්ණදායකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. කුටිදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපිනචාරී සම්බුද්ධො, රුක්ඛමූලෙ වසී තදා;
පණ්ණසාලං කරිත්වාන, අදාසිං අපරාජිතෙ.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පණ්ණකුටිකං අදං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, කුටිදානස්සිදං ඵලං.
‘‘අට්ඨවීසෙ ¶ [අට්ඨතිංසෙ (ස්යා.)] ඉතො කප්පෙ, සොළසාසිංසු රාජානො;
සබ්බත්ථ අභිවස්සීති, වුච්චරෙ චක්කවත්තිනො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කුටිදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කුටිදායකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. අග්ගපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං ¶ ¶ සම්බුද්ධං, නිසින්නං පබ්බතන්තරෙ;
ඔභාසයන්තං රංසෙන [රංසියා (ස්යා.)], සිඛිනං සිඛිනං යථා.
‘‘අග්ගජං පුප්ඵමාදාය, උපාගච්ඡිං නරුත්තමං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පඤ්චවීසතිකප්පම්හි, අහොසි අමිතොගතො [අමිතව්හයො (සී.)];
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අග්ගපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අග්ගපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
ථොමකවග්ගො ඡබ්බීසතිමො.
තස්සුද්දානං –
ථොමකෙකාසනචිතකං, චම්පකො සත්තපාටලි;
පානධි ¶ [පාහනො (සී.), පාදු (ස්යා.)] මඤ්ජරී පණ්ණං, කුටිදො අග්ගපුප්ඵියො;
ගාථායො ගණිතා චෙත්ථ, එකතාලීසමෙව චාති.
27. පදුමුක්ඛිපවග්ගො
1. ආකාසුක්ඛිපියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං ¶ ¶ සිද්ධත්ථං, ගච්ඡන්තං අන්තරාපණෙ;
ජලජග්ගෙ දුවෙ ගය්හ, උපාගච්ඡිං නරාසභං.
‘‘එකඤ්ච පුප්ඵං පාදෙසු, බුද්ධසෙට්ඨස්ස නික්ඛිපිං;
එකඤ්ච පුප්ඵං පග්ගය්හ, ආකාසෙ උක්ඛිපිං අහං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුප්ඵදානස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉතො ඡත්තිංසකප්පම්හි, එකො ආසිං මහීපති;
අන්තලික්ඛකරො නාම, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ආකාසුක්ඛිපියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ආකාසුක්ඛිපියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. තෙලමක්ඛියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සිද්ධත්ථම්හි ¶ භගවති, නිබ්බුතම්හි නරාසභෙ;
බොධියා වෙදිකායාහං, තෙලං මක්ඛෙසි තාවදෙ.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං තෙලං මක්ඛයිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, මක්ඛනාය ඉදං ඵලං.
‘‘චතුවීසෙ ඉතො කප්පෙ, සුච්ඡවි නාම ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තෙලමක්ඛියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තෙලමක්ඛියත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. අඩ්ඪචන්දියත්ථෙරඅපදානං
‘‘තිස්සස්ස ¶ ඛො භගවතො, බොධියා පාදපුත්තමෙ;
අඩ්ඪචන්දං මයා දින්නං, ධරණීරුහපාදපෙ.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං චන්ද [යං පුප්ඵ (ක.)] මභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බොධිපූජායිදං ඵලං.
‘‘පඤ්චවීසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, දෙවලො නාම ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අඩ්ඪචන්දියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අඩ්ඪචන්දියත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. පදීපදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘දෙවභූතො අහං සන්තො, ඔරුය්හ පථවිං තදා;
පදීපෙ පඤ්ච පාදාසිං, පසන්නො සෙහි පාණිභි.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං පදීපමදං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, දීපදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පඤ්චපඤ්ඤාසකෙ කප්පෙ, එකො ආසිං මහීපති;
සමන්තචක්ඛුනාමෙන, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පදීපදායකො [අපණ්ණදීපියො (සී. ක.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පදීපදායකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. බිළාලිදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ ¶ ¶ ¶ , රොමසො නාම පබ්බතො;
තම්හි පබ්බතපාදම්හි, සමණො භාවිතින්ද්රියො.
‘‘බිළාලියො ¶ ගහෙත්වාන, සමණස්ස අදාසහං;
අනුමොදි මහාවීරො, සයම්භූ අපරාජිතො.
‘‘බිළාලී තෙ මම දින්නා, විප්පසන්නෙන චෙතසා;
භවෙ නිබ්බත්තමානම්හි, ඵලං නිබ්බත්තතං තව.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං බිළාලිමදාසහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බිළාලියා ඉදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා බිළාලිදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
බිළාලිදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. මච්ඡදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘චන්දභාගානදීතීරෙ, උක්කුසො ආසහං තදා;
මහන්තං මච්ඡං පග්ගය්හ, සිද්ධත්ථමුනිනො අදං.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං මච්ඡමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, මච්ඡදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මච්ඡදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මච්ඡදායකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. ජවහංසකත්ථෙරඅපදානං
‘‘චන්දභාගානදීතීරෙ, ආසිං වනචරො තදා;
සිද්ධත්ථං අද්දසං බුද්ධං, ගච්ඡන්තං අනිලඤ්ජසෙ.
‘‘අඤ්ජලිං ¶ පග්ගහෙත්වාන, උල්ලොකෙන්තො මහාමුනිං;
සකං චිත්තං පසාදෙත්වා, අවන්දිං නායකං අහං.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ ¶ කප්පෙ, යමවන්දිං නරාසභං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, වන්දනාය ඉදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ජවහංසකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ජවහංසකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. සළලපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘චන්දභාගානදීතීරෙ ¶ , අහොසිං කින්නරො තදා;
විපස්සිං අද්දසං බුද්ධං, රංසිජාලසමාකුලං.
‘‘පසන්නචිත්තො සුමනො, පරමාය ච පීතියා;
පග්ගය්හ සළලං පුප්ඵං, විපස්සිං ඔකිරිං අහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සළලපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සළලපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. උපාගතාසයත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්ස වෙමජ්ඣෙ, සරො ආසි සුනිම්මිතො;
තත්ථාහං රක්ඛසො ආසිං, හෙඨසීලො භයානකො.
‘‘අනුකම්පකො කාරුණිකො, විපස්සී ලොකනායකො;
මමුද්ධරිතුකාමො සො, ආගච්ඡි මම සන්තිකං.
‘‘උපාගතං ¶ මහාවීරං, දෙවදෙවං නරාසභං;
ආසයා අභිනික්ඛම්ම, අවන්දිං සත්ථුනො අහං.
‘‘එකනවුතිතො ¶ ¶ කප්පෙ, යං වන්දිං පුරිසුත්තමං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, වන්දනාය ඉදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උපාගතාසයො [උපාගතහාසනියො (ස්යා.), උපාගතාහාසනියො (ක.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උපාගතාසයත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. තරණියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණො ¶ සම්බුද්ධො, විපස්සී දක්ඛිණාරහො;
නදීතීරෙ ඨිතො සත්ථා, භික්ඛුසඞ්ඝපුරක්ඛතො.
‘‘නාවා න විජ්ජතෙ තත්ථ, සන්තාරණී මහණ්ණවෙ;
නදියා අභිනික්ඛම්ම, තාරෙසිං ලොකනායකං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං තාරෙසිං නරුත්තමං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, තරණාය ඉදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා තරණියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තරණියත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
පදුමුක්ඛිපවග්ගො සත්තවීසතිමො.
තස්සුද්දානං –
උක්ඛිපී තෙලචන්දී ච, දීපදො ච බිළාලිදො;
මච්ඡො ජවො සළලදො, රක්ඛසො තරණො දස;
ගාථායො චෙත්ථ සඞ්ඛාතා, තාලීසං චෙකමෙව චාති.
28. සුවණ්ණබිබ්බොහනවග්ගො
1. සුවණ්ණබිබ්බොහනියත්ථෙරඅපදානං
‘‘එකාසනං ¶ ¶ ¶ අහමදං, පසන්නො සෙහි පාණිභි;
බිබ්බොහනඤ්ච [බිම්බොහනඤ්ච (සී. පී.)] පාදාසිං, උත්තමත්ථස්ස පත්තියා.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, බිබ්බොහනමදාසහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බිබ්බොහනස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉතො තෙසට්ඨිමෙ කප්පෙ, අසමො නාම ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සුවණ්ණබිබ්බොහනියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සුවණ්ණබිබ්බොහනියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. තිලමුට්ඨිදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘මම ¶ සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, සත්ථා ලොකග්ගනායකො;
මනොමයෙන කායෙන, ඉද්ධියා උපසඞ්කමි.
‘‘සත්ථාරං උපසඞ්කන්තං, වන්දිත්වා පුරිසුත්තමං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, තිලමුට්ඨිමදාසහං.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, තිලමුට්ඨියිදං ඵලං.
‘‘ඉතො සොළසකප්පම්හි, තන්තිසො [ඛන්තියො (ස්යා.)] නාම ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තිලමුට්ඨිදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තිලමුට්ඨිදායකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. චඞ්කොටකියත්ථෙරඅපදානං
‘‘මහාසමුද්දං ¶ නිස්සාය, වසතී පබ්බතන්තරෙ;
පච්චුග්ගන්ත්වාන කත්වාන [පච්චුග්ගන්ත්වාන’කාසහං (අට්ඨ.), පච්චුග්ගමනං කත්වාන (?)], චඞ්කොටක [චඞ්ගොටක (සී.)] මදාසහං.
‘‘සිද්ධත්ථස්ස මහෙසිනො, සබ්බසත්තානුකම්පිනො [සයම්භුස්සානුකම්පිනො (ස්යා.)];
පුප්ඵචඞ්කොටකං දත්වා, කප්පං සග්ගම්හි මොදහං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, චඞ්කොටකමදං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, චඞ්කොටකස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා චඞ්කොටකියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
චඞ්කොටකියත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. අබ්භඤ්ජනදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කොණ්ඩඤ්ඤස්ස ¶ භගවතො, වීතරාගස්ස තාදිනො;
ආකාසසමචිත්තස්ස [අකක්කසචිත්තස්සාථ (අට්ඨ.)], නිප්පපඤ්චස්ස ඣායිනො.
‘‘සබ්බමොහාතිවත්තස්ස, සබ්බලොකහිතෙසිනො;
අබ්භඤ්ජනං මයා දින්නං, ද්විපදින්දස්ස තාදිනො.
‘‘අපරිමෙය්යෙ ඉතො කප්පෙ, අබ්භඤ්ජනමදං තදා [අම්භඤ්ජනමදාසහං (ස්යා.)];
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, අබ්භඤ්ජනස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉතො පන්නරසෙ කප්පෙ, චිරප්පො නාම ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අබ්භඤ්ජනදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අබ්භඤ්ජනදායකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. එකඤ්ජලිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘උදුම්බරෙ ¶ ¶ ¶ වසන්තස්ස, නියතෙ පණ්ණසන්ථරෙ;
වුත්ථොකාසො මයා දින්නො, සමණස්ස මහෙසිනො.
‘‘තිස්සස්ස ද්විපදින්දස්ස, ලොකනාථස්ස තාදිනො;
අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, සන්ථරිං පුප්ඵසන්ථරං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං කරිං පුප්ඵසන්ථරං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සන්ථරස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘ඉතො චුද්දසකප්පම්හි, අහොසිං මනුජාධිපො;
එකඅඤ්ජලිකො නාම, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකඤ්ජලිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
එකඤ්ජලිකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. පොත්ථකදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සත්ථාරං ¶ ධම්මමාරබ්භ, සඞ්ඝඤ්චාපි මහෙසිනං;
පොත්ථදානං මයා දින්නං, දක්ඛිණෙය්යෙ අනුත්තරෙ.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පොත්ථදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පොත්ථකදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පොත්ථකදායකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. චිතකපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘චන්දභාගානදීතීරෙ, අනුසොතං වජාමහං;
සත්ත මාලුවපුප්ඵානි, චිතමාරොපයිං අහං.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ ¶ කප්පෙ, චිතකං යමපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, චිතපූජායිදං ඵලං.
‘‘සත්තසට්ඨිම්හිතො කප්පෙ, පටිජග්ගසනාමකා;
සත්තරතනසම්පන්නා, සත්තාසුං චක්කවත්තිනො [පටිජග්ගසනාමකො; සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො (ස්යා.)].
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා චිතකපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
චිතකපූජකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. ආලුවදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පබ්බතෙ ¶ හිමවන්තම්හි, මහාසින්ධු සුදස්සනා;
තත්ථද්දසං වීතරාගං, සුප්පභාසං සුදස්සනං.
‘‘පරමොපසමෙ යුත්තං, දිස්වා විම්හිතමානසො;
ආලුවං තස්ස පාදාසිං, පසන්නො සෙහි පාණිභි.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං ඵලමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ආලුවස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා ආලුවදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ආලුවදායකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. එකපුණ්ඩරීකත්ථෙරඅපදානං
‘‘රොමසො ¶ නාම නාමෙන, සයම්භූ සුබ්බතො [සප්පභො (ස්යා.)] තදා;
පුණ්ඩරීකං මයා දින්නං, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, පුණ්ඩරීකමදං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුණ්ඩරීකස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකපුණ්ඩරීකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
එකපුණ්ඩරීකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. තරණීයත්ථෙරඅපදානං
‘‘මහාපථම්හි විසමෙ, සෙතු කාරාපිතො මයා;
තරණත්ථාය ලොකස්ස, පසන්නො සෙහි පාණිභි.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යො සෙතු කාරිතො මයා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සෙතුදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පඤ්චපඤ්ඤාසිතො කප්පෙ, එකො ආසිං සමොගධො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තරණීයො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තරණීයත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
සුවණ්ණබිබ්බොහනවග්ගො අට්ඨවීසතිමො.
තස්සුද්දානං –
සුවණ්ණං ¶ තිලමුට්ඨි ච, චඞ්කොටබ්භඤ්ජනඤ්ජලී;
පොත්ථකො චිතමාලුවා, එකපුණ්ඩරී සෙතුනා;
ද්වෙචත්තාලීස ගාථායො, ගණිතායො විභාවිභීති.
එකාදසමං භාණවාරං.
29. පණ්ණදායකවග්ගො
1. පණ්ණදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පණ්ණසාලෙ ¶ ¶ ¶ නිසින්නොම්හි, පණ්ණභොජනභොජනො;
උපවිට්ඨඤ්ච මං සන්තං, උපාගච්ඡි මහාඉසි [මහාමුනි (සී.)].
‘‘සිද්ධත්ථො ලොකපජ්ජොතො, සබ්බලොකතිකිච්ඡකො;
තස්ස පණ්ණං මයා දින්නං, නිසින්නං [නිසින්නස්ස (ස්යා. අට්ඨ.)] පණ්ණසන්ථරෙ.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං පණ්ණමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පණ්ණදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පණ්ණදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පණ්ණදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. ඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සිනෙරුසමසන්තොසො ¶ , ධරණීසම [ධරණීධර (සී. ස්යා.)] සාදිසො;
වුට්ඨහිත්වා සමාධිම්හා, භික්ඛාය මමුපට්ඨිතො.
‘‘හරීතකං [හරීතකිං (ස්යා.)] ආමලකං, අම්බජම්බුවිභීතකං;
කොලං භල්ලාතකං බිල්ලං, ඵාරුසකඵලානි ච.
‘‘සිද්ධත්ථස්ස මහෙසිස්ස, සබ්බලොකානුකම්පිනො;
තඤ්ච සබ්බං මයා දින්නං, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘සත්තපඤ්ඤාසිතො ¶ කප්පෙ, එකජ්ඣො නාම ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ඵලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. පච්චුග්ගමනියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සීහං ¶ යථා වනචරං, නිසභාජානියං යථා;
කකුධං විලසන්තංව, ආගච්ඡන්තං නරාසභං.
‘‘සිද්ධත්ථං ¶ ලොකපජ්ජොතං, සබ්බලොකතිකිච්ඡකං;
අකාසිං පච්චුග්ගමනං, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, පච්චුග්ගච්ඡිං නරාසභං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පච්චුග්ගමනෙ ඉදං ඵලං.
‘‘සත්තතිංසෙ [සත්තවීසෙ (සී. ස්යා.)] ඉතො කප්පෙ, එකො ආසිං ජනාධිපො;
සපරිවාරොති නාමෙන, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පච්චුග්ගමනියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පච්චුග්ගමනියත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. එකපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘දක්ඛිණම්හි දුවාරම්හි, පිසාචො ආසහං තදා;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, පීතරංසිංව භාණුමං.
‘‘විපස්සිස්ස නරග්ගස්ස, සබ්බලොකහිතෙසිනො;
එකපුප්ඵං මයා දින්නං, ද්විපදින්දස්ස තාදිනො.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
එකපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. මඝවපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘නම්මදානදියා තීරෙ, සයම්භූ අපරාජිතො;
සමාධිං සො සමාපන්නො, විප්පසන්නො අනාවිලො.
‘‘දිස්වා පසන්නසුමනො, සම්බුද්ධං අපරාජිතං;
තාහං මඝවපුප්ඵෙන, සයම්භුං පූජයිං තදා.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මඝවපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මඝවපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. උපට්ඨාකදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘රථියං ¶ පටිපජ්ජන්තං, ආහුතීනං පටිග්ගහං;
ද්විපදින්දං මහානාගං, ලොකජෙට්ඨං නරාසභං.
‘‘පක්කොසාපිය තස්සාහං, සබ්බලොකහිතෙසිනො;
උපට්ඨාකො මයා දින්නො, සිද්ධත්ථස්ස මහෙසිනො.
‘‘පටිග්ගහෙත්වා [පටිග්ගහෙසි (ක.)] සම්බුද්ධො, නිය්යාදෙසි මහාමුනි [මහාඉසි (ක.)];
උට්ඨාය ආසනා තම්හා, පක්කාමි පාචිනාමුඛො.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, උපට්ඨාකමදං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, උපට්ඨානස්සිදං ඵලං.
‘‘සත්තපඤ්ඤාසිතො කප්පෙ, බලසෙනසනාමකො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උපට්ඨාකදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උපට්ඨාකදායකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. අපදානියත්ථෙරඅපදානං
‘‘අපදානං සුගතානං, කිත්තයිංහං මහෙසිනං;
පාදෙ ච සිරසා වන්දිං, පසන්නො සෙහි පාණිභි.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, අපදානං පකිත්තයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, කිත්තනාය ඉදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අපදානියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අපදානියත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. සත්තාහපබ්බජිතත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපස්සිස්ස ¶ භගවතො, සඞ්ඝො සක්කතමානිතො;
බ්යසනං මෙ අනුප්පත්තං, ඤාතිභෙදො පුරෙ අහු.
‘‘පබ්බජ්ජං උපගන්ත්වාන, බ්යසනුපසමායහං;
සත්තාහාභිරතො තත්ථ, සත්ථුසාසනකම්යතා.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යමහං පබ්බජිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පබ්බජ්ජාය ඉදං ඵලං.
‘‘සත්තසට්ඨිම්හිතො ¶ කප්පෙ, සත්ත ආසුං මහීපතී;
සුනික්ඛමාති ඤායන්ති, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා සත්තාහපබ්බජිතො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සත්තාහපබ්බජිතත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. බුද්ධුපට්ඨායිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘වෙටම්භිනීති ¶ [වෙටම්බරීති (සී.), වෙධම්භිනීති (ස්යා.)] මෙ නාමං, පිතුසන්තං [පිතා’සන්තං (?)] මමං තදා;
මම හත්ථං ගහෙත්වාන, උපානයි මහාමුනිං.
‘‘ඉමෙමං උද්දිසිස්සන්ති, බුද්ධා ලොකග්ගනායකා;
තෙහං උපට්ඨිං සක්කච්චං, පසන්නො සෙහි පාණිභි.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, බුද්ධෙ උපට්ඨහිං [පරිචරිං (සී. ස්යා.)] තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, උපට්ඨානස්සිදං ඵලං.
‘‘තෙවීසම්හි ඉතො කප්පෙ, චතුරො ආසු ඛත්තියා;
සමණුපට්ඨාකා නාම, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා බුද්ධුපට්ඨායිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
බුද්ධුපට්ඨායිකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. පුබ්බඞ්ගමියත්ථෙරඅපදානං
‘‘චුල්ලාසීතිසහස්සානි ¶ ¶ , පබ්බජිම්හ අකිඤ්චනා;
තෙසං පුබ්බඞ්ගමො ආසිං, උත්තමත්ථස්ස පත්තියා.
‘‘සරාගා ¶ සභවා [සමොහා (ස්යා.)] චෙතෙ, විප්පසන්නමනාවිලා;
උපට්ඨහිංසු සක්කච්චං, පසන්නා සෙහි පාණිභි.
‘‘ඛීණාසවා වන්තදොසා, කතකිච්චා අනාසවා;
ඵරිංසු මෙත්තචිත්තෙන, සයම්භූ අපරාජිතා.
‘‘තෙසං උපට්ඨහිත්වාන, සම්බුද්ධානං පතිස්සතො;
මරණඤ්ච අනුප්පත්තො, දෙවත්තඤ්ච අගම්හසෙ.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං සීලමනුපාලයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සඤ්ඤමස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පුබ්බඞ්ගමියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පුබ්බඞ්ගමියත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
පණ්ණදායකවග්ගො එකූනතිංසතිමො.
තස්සුද්දානං –
පණ්ණං ඵලං පච්චුග්ගමං, එකපුප්ඵි ච මඝවා;
උපට්ඨාකාපදානඤ්ච ¶ , පබ්බජ්ජා බුද්ධුපට්ඨාකො;
පුබ්බඞ්ගමො ච ගාථායො, අට්ඨතාලීස කිත්තිතා.
30. චිතකපූජකවග්ගො
1. චිතකපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අජිතො ¶ ¶ නාම නාමෙන, අහොසිං බ්රාහ්මණො තදා;
ආහුතිං යිට්ඨුකාමොහං, නානාපුප්ඵං සමානයිං.
‘‘ජලන්තං චිතකං දිස්වා, සිඛිනො ලොකබන්ධුනො;
තඤ්ච පුප්ඵං සමානෙත්වා, චිතකෙ ඔකිරිං අහං.
‘‘එකත්තිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘සත්තවීසෙ [සත්තතිංසෙ (ක.)] ඉතො කප්පෙ, සත්තාසුං මනුජාධිපා;
සුපජ්ජලිතනාමා තෙ, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා චිතකපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
චිතකපූජකත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. පුප්ඵධාරකත්ථෙරඅපදානං
‘‘වාකචීරධරො ¶ ආසිං, අජිනුත්තරවාසනො;
අභිඤ්ඤා පඤ්ච නිබ්බත්තා, චන්දස්ස පරිමජ්ජකො.
‘‘විපස්සිං ලොකපජ්ජොතං, දිස්වා අභිගතං මමං;
පාරිච්ඡත්තකපුප්ඵානි, ධාරෙසිං සත්ථුනො අහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ධාරණාය ඉදං ඵලං.
‘‘සත්තාසීතිම්හිතො ¶ කප්පෙ, එකො ආසිං මහීපති;
සමන්තධාරණො නාම, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පුප්ඵධාරකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පුප්ඵධාරකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. ඡත්තදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පුත්තො මම පබ්බජිතො, කාසායවසනො තදා;
සො ච බුද්ධත්තං සම්පත්තො, නිබ්බුතො ලොකපූජිතො.
‘‘විචිනන්තො ¶ සකං පුත්තං, අගමං පච්ඡතො අහං;
නිබ්බුතස්ස මහන්තස්ස, චිතකං අගමාසහං.
‘‘පග්ගය්හ අඤ්ජලිං තත්ථ, වන්දිත්වා චිතකං අහං;
සෙතච්ඡත්තඤ්ච පග්ගය්හ, ආරොපෙසිං අහං තදා.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං ඡත්තමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඡත්තදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පඤ්චවීසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, සත්ත ආසුං ජනාධිපා;
මහාරහසනාමා තෙ, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ඡත්තදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ඡත්තදායකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. සද්දසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අනුග්ගතම්හි ආදිච්චෙ, පනාදො [පසාදො (ස්යා. අට්ඨ.)] විපුලො අහු;
බුද්ධසෙට්ඨස්ස ලොකම්හි, පාතුභාවො මහෙසිනො.
‘‘ඝොස [සද්ද (සී. ස්යා.)] මස්සොසහං ¶ තත්ථ, න ච පස්සාමි තං ජිනං;
මරණඤ්ච අනුප්පත්තො, බුද්ධසඤ්ඤමනුස්සරිං.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ ¶ කප්පෙ, යං සඤ්ඤමලභිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සද්දසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සද්දසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. ගොසීසනික්ඛෙපකත්ථෙරඅපදානං
‘‘ආරාමද්වාරා නික්ඛම්ම, ගොසීසං සන්ථතං මයා;
අනුභොමි සකං කම්මං, පුබ්බකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘ආජානියා වාතජවා, සින්ධවා සීඝවාහනා;
අනුභොමි සබ්බමෙතං, ගොසීසස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘අහො කාරං පරමකාරං, සුඛත්තෙ සුකතං මයා;
සඞ්ඝෙ කතස්ස කාරස්ස, න අඤ්ඤං කලමග්ඝති.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං සීසං සන්ථරිං අහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සන්ථරස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘පඤ්චසත්තතිකප්පම්හි, සුප්පතිට්ඨිතනාමකො;
එකො ආසිං මහාතෙජො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ගොසීසනික්ඛෙපකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ගොසීසනික්ඛෙපකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. පාදපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පබ්බතෙ ¶ ¶ හිමවන්තම්හි, අහොසිං කින්නරො තදා;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, පීතරංසිංව භාණුමං.
‘‘උපෙතං තමහං [උපෙතොපි තදා (ස්යා.), උපෙසිං තමහං (?)] බුද්ධං, විපස්සිං ලොකනායකං;
චන්දනං තගරඤ්චාපි, පාදෙ ඔසිඤ්චහං තදා.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං පාදං අභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පාදපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පාදපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පාදපූජකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. දෙසකිත්තකත්ථෙරඅපදානං
‘‘උපසාලකනාමොහං ¶ , අහොසිං බ්රාහ්මණො තදා;
කානනං වනමොගාළ්හං, ලොකජෙට්ඨං නරාසභං.
‘‘දිස්වාන වන්දිං පාදෙසු, ලොකාහුතිපටිග්ගහං;
පසන්නචිත්තං මං ඤත්වා, බුද්ධො අන්තරධායථ.
‘‘කානනා අභිනික්ඛම්ම, බුද්ධසෙට්ඨමනුස්සරිං;
තං දෙසං කිත්තයිත්වාන, කප්පං සග්ගම්හි මොදහං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං දෙසමභිකිත්තයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, කිත්තනාය ඉදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා දෙසකිත්තකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
දෙසකිත්තකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. සරණගමනියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පබ්බතෙ ¶ හිමවන්තම්හි, අහොසිං ලුද්දකො තදා;
විපස්සිං අද්දසං බුද්ධං, ලොකජෙට්ඨං නරාසභං.
‘‘උපාසිත්වාන ¶ සම්බුද්ධං, වෙය්යාවච්චමකාසහං;
සරණඤ්ච උපාගච්ඡිං, ද්විපදින්දස්ස තාදිනො.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, සරණං උපගච්ඡහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සරණාගමනප්ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සරණගමනියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සරණගමනියත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. අම්බපිණ්ඩියත්ථෙරඅපදානං
‘‘රොමසො නාම නාමෙන, දානවො ඉති විස්සුතො;
අම්බපිණ්ඩී මයා දින්නා [අම්බපිණ්ඩො මයා දින්නො (ස්යා.)], විපස්සිස්ස මහෙසිනො.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යමම්බමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, අම්බදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අම්බපිණ්ඩියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අම්බපිණ්ඩියත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. අනුසංසාවකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පිණ්ඩාය ¶ චරමානාහං, විපස්සිමද්දසං ජිනං;
උළුඞ්ගභික්ඛං පාදාසිං, ද්විපදින්දස්ස තාදිනො.
‘‘පසන්නචිත්තො ¶ සුමනො, අභිවාදෙසහං තදා;
අනුසංසාවයිං බුද්ධං, උත්තමත්ථස්ස පත්තියා.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, අනුසංසාවයිං අහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, අනුසංසාවනා ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අනුසංසාවකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අනුසංසාවකත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
චිතකපූජකවග්ගො තිංසතිමො.
තස්සුද්දානං –
චිතකං ¶ පාරිඡත්තො ච, සද්දගොසීසසන්ථරං;
පාදො පදෙසං සරණං, අම්බො සංසාවකොපි ච;
අට්ඨතාලීස ගාථායො, ගණිතායො විභාවිභි.
අථ ¶ වග්ගුද්දානං –
කණිකාරො ¶ හත්ථිදදො, ආලම්බණුදකාසනං;
තුවරං ථොමකො චෙව, උක්ඛෙපං සීසුපධානං.
පණ්ණදො චිතපූජී ච, ගාථායො චෙව සබ්බසො;
චත්තාරි ච සතානීහ, එකපඤ්ඤාසමෙව ච.
පඤ්චවීසසතා සබ්බා, ද්වාසත්තති තදුත්තරි;
තිසතං අපදානානං, ගණිතා අත්ථදස්සිභි.
කණිකාරවග්ගදසකං.
තතියසතකං සමත්තං.
31. පදුමකෙසරවග්ගො
1. පදුමකෙසරියත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඉසිසඞ්ඝෙ ¶ ¶ අහං පුබ්බෙ, ආසිං මාතඞ්ගවාරණො;
මහෙසීනං පසාදෙන, පද්මකෙසරමොකිරිං.
‘‘පච්චෙකජිනසෙට්ඨෙසු, ධුතරාගෙසු තාදිසු;
තෙසු චිත්තං පසාදෙත්වා, කප්පං සග්ගම්හි මොදහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, කෙසරං ඔකිරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා පදුමකෙසරියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පදුමකෙසරියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. සබ්බගන්ධියත්ථෙරඅපදානං
‘‘ගන්ධමාලං මයා දින්නං, විපස්සිස්ස මහෙසිනො;
අදාසිං උජුභූතස්ස, කොසෙය්යවත්ථමුත්තමං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං වත්ථමදදිං [ගන්ධමදදිං (ස්යා.)] පුරෙ;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ගන්ධදානස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉතො ¶ පන්නරසෙ කප්පෙ, සුචෙළො නාම ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සබ්බගන්ධියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සබ්බගන්ධියත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. පරමන්නදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කණිකාරංව ¶ ¶ ජොතන්තං, උදයන්තංව භාණුමං;
විපස්සිං අද්දසං බුද්ධං, ලොකජෙට්ඨං නරාසභං.
‘‘අඤ්ජලිං ¶ පග්ගහෙත්වාන, අභිනෙසිං සකං ඝරං;
අභිනෙත්වාන සම්බුද්ධං, පරමන්නමදාසහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, පරමන්නමදිං [පරමන්නං දදිං (සී.), පරමන්නමදං (ස්යා.)] තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පරමන්නස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පරමන්නදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පරමන්නදායකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. ධම්මසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපස්සිනො භගවතො, මහාබොධිමහො අහු;
රුක්ඛට්ඨස්සෙව සම්බුද්ධො, [රුක්ඛට්ඨෙයෙව සම්බුද්ධෙ (සී.), රුක්ඛට්ඨො ඉව සම්බුද්ධො (අට්ඨ.) එත්ථ රුක්ඛට්ඨස්සෙව බොධිමහකාරජනස්ස සම්බුද්ධො චතුසච්චං පකාසෙතීති අත්ථොපි සක්කා ඤාතුං] ලොකජෙට්ඨො නරාසභො [ලොකජෙට්ඨෙ නරාසභෙ (සී.)].
‘‘භගවා තම්හි සමයෙ, භික්ඛුසඞ්ඝපුරක්ඛතො;
චතුසච්චං පකාසෙති, වාචාසභිමුදීරයං.
‘‘සඞ්ඛිත්තෙන ච දෙසෙන්තො, විත්ථාරෙන ච දෙසයං [දෙසයි (ස්යා.), භාසති (ක.)];
විවට්ටච්ඡදො සම්බුද්ධො, නිබ්බාපෙසි මහාජනං.
‘‘තස්සාහං ධම්මං සුත්වාන, ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
වන්දිත්වා සත්ථුනො පාදෙ, පක්කාමිං උත්තරාමුඛො.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං ධම්මමසුණිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ධම්මසවස්සිදං ඵලං.
‘‘තෙත්තිංසම්හි ¶ ඉතො කප්පෙ, එකො ආසිං මහීපති;
සුතවා නාම නාමෙන, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ධම්මසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ධම්මසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. ඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘භාගීරථීනදීතීරෙ ¶ ¶ , අහොසි අස්සමො තදා;
තමහං අස්සමං ගච්ඡිං, ඵලහත්ථො අපෙක්ඛවා.
‘‘විපස්සිං තත්ථ අද්දක්ඛිං, පීතරංසිංව භාණුමං;
යං මෙ අත්ථි ඵලං සබ්බං, අදාසිං සත්ථුනො අහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා ඵලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. සම්පසාදකත්ථෙරඅපදානං
‘‘‘නමො තෙ බුද්ධ වීරත්ථු, විප්පමුත්තොසි සබ්බධි;
බ්යසනම්හි [බ්යසනං හි (සී.)] අනුප්පත්තො, තස්ස මෙ සරණං භව’.
‘‘සිද්ධත්ථො තස්ස බ්යාකාසි, ලොකෙ අප්පටිපුග්ගලො;
‘මහොදධිසමො සඞ්ඝො, අප්පමෙය්යො අනුත්තරො.
‘‘‘තත්ථ ත්වං විරජෙ ඛෙත්තෙ, අනන්තඵලදායකෙ;
සඞ්ඝෙ චිත්තං පසාදෙත්වා, සුබීජං වාප [චාපි (සී.), වාපි (ස්යා.)] රොපය.
‘‘ඉදං ¶ වත්වාන සබ්බඤ්ඤූ, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
මමෙව අනුසාසිත්වා, වෙහාසං නභමුග්ගමි.
‘‘අචිරං ගතමත්තම්හි, සබ්බඤ්ඤුම්හි නරාසභෙ;
මරණං සමනුප්පත්තො, තුසිතං උපපජ්ජහං.
‘‘තදාහං විරජෙ ඛෙත්තෙ, අනන්තඵලදායකෙ;
සඞ්ඝෙ චිත්තං පසාදෙත්වා, කප්පං සග්ගම්හි මොදහං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, පසාදමලභිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පසාදස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සම්පසාදකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සම්පසාදකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. ආරාමදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සිද්ධත්ථස්ස ¶ භගවතො, ආරාමො රොපිතො මයා;
සන්දච්ඡායෙසු [සීතඡායෙසු (ස්යා.), සන්තච්ඡායෙසු (ක.)] රුක්ඛෙසු, උපාසන්තෙසු පක්ඛිසු.
‘‘අද්දසං විරජං බුද්ධං, ආහුතීනං පටිග්ගහං;
ආරාමං අභිනාමෙසිං, ලොකජෙට්ඨං නරාසභං.
‘‘හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, ඵලං පුප්ඵමදාසහං;
තතො ජාතප්පසාදොව, තං වනං පරිණාමයිං.
‘‘බුද්ධස්ස යමිදං දාසිං, විප්පසන්නෙන චෙතසා;
භවෙ නිබ්බත්තමානම්හි, නිබ්බත්තති ඵලං මම.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං ආරාමමදං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ආරාමස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘සත්තතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, සත්තාසුං මුදුසීතලා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ආරාමදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ආරාමදායකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. අනුලෙපදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අත්ථදස්සිස්ස මුනිනො, අද්දසං සාවකං අහං;
නවකම්මං කරොන්තස්ස, සීමාය උපගච්ඡහං.
‘‘නිට්ඨිතෙ නවකම්මෙ ච, අනුලෙපමදාසහං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තෙ අනුත්තරෙ.
‘‘අට්ඨාරසෙ ¶ කප්පසතෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, අනුලෙපස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අනුලෙපදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අනුලෙපදායකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. බුද්ධසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘උදෙන්තං ¶ ¶ සතරංසිංව, පීතරංසිංව භාණුමං;
වනන්තරගතං සන්තං, ලොකජෙට්ඨං නරාසභං.
‘‘අද්දසං සුපිනන්තෙන, සිද්ධත්ථං ලොකනායකං;
තත්ථ චිත්තං පසාදෙත්වා, සුගතිං උපපජ්ජහං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං සඤ්ඤමලභිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධසඤ්ඤායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා බුද්ධසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
බුද්ධසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. පබ්භාරදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පියදස්සිනො භගවතො, පබ්භාරො සොධිතො මයා;
ඝටකඤ්ච උපට්ඨාසිං, පරිභොගාය තාදිනො.
‘‘තං මෙ බුද්ධො වියාකාසි, පියදස්සී මහාමුනි;
සහස්සකණ්ඩො සතභෙණ්ඩු [සතගෙණ්ඩු (ස්යා. ක.)], ධජාලු හරිතාමයො.
‘‘නිබ්බත්තිස්සති ¶ සො යූපො, රතනඤ්ච අනප්පකං;
පබ්භාරදානං දත්වාන, කප්පං සග්ගම්හි මොදහං.
‘‘ඉතො බාත්තිංසකප්පම්හි, සුසුද්ධො නාම ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පබ්භාරදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පබ්භාරදායකත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
පදුමකෙසරවග්ගො එකතිංසතිමො.
තස්සුද්දානං –
කෙසරං ගන්ධමන්නඤ්ච, ධම්මසඤ්ඤී ඵලෙන ච;
පසාදාරාමදායී ච, ලෙපකො බුද්ධසඤ්ඤකො;
පබ්භාරදො ච ගාථායො, එකපඤ්ඤාස කිත්තිතා.
32. ආරක්ඛදායකවග්ගො
1. ආරක්ඛදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘ධම්මදස්සිස්ස ¶ ¶ ¶ ¶ මුනිනො, වති කාරාපිතා මයා;
ආරක්ඛො ච මයා දින්නො, ද්විපදින්දස්ස තාදිනො.
‘‘අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
තෙන කම්මවිසෙසෙන, පත්තො මෙ ආසවක්ඛයො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ආරක්ඛදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ආරක්ඛදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. භොජනදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුජාතො සාලලට්ඨීව, සොභඤ්ජනමිවුග්ගතො;
ඉන්දලට්ඨිරිවාකාසෙ, විරොචති සදා ජිනො.
‘‘තස්ස දෙවාතිදෙවස්ස, වෙස්සභුස්ස මහෙසිනො;
අදාසි භොජනමහං, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘තං මෙ බුද්ධො අනුමොදි, සයම්භූ අපරාජිතො;
භවෙ නිබ්බත්තමානම්හි, ඵලං නිබ්බත්තතූ තව.
‘‘එකත්තිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, භොජනස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘පඤ්චවීසෙ ඉතො කප්පෙ, එකො ආසිං අමිත්තකො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා භොජනදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
භොජනදායකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. ගතසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘ආකාසෙව ¶ පදං නත්ථි, අම්බරෙ අනිලඤ්ජසෙ;
සිද්ධත්ථං ජිනමද්දක්ඛිං, ගච්ඡන්තං තිදිවඞ්ගණෙ [තිදිවඞ්ගණං (ස්යා. ක.)].
‘‘අනිලෙනෙරිතං දිස්වා, සම්මාසම්බුද්ධචීවරං;
විත්ති මමාහු තාවදෙ [විත්ති මෙ පාහුණා තාව (ස්යා.), විත්ති මෙ තාවදෙ ජාතා (සී.)], දිස්වාන ගමනං මුනිං [මුනෙ (සී.)].
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං සඤ්ඤමලභිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධසඤ්ඤායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා ගතසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ගතසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. සත්තපදුමියත්ථෙරඅපදානං
‘‘නදීකූලෙ වසාමහං, නෙසාදො නාම බ්රාහ්මණො;
සතපත්තෙහි පුප්ඵෙහි, සම්මජ්ජිත්වාන අස්සමං.
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං සම්බුද්ධං, සිද්ධත්ථං ලොකනායකං;
දිස්වා නභෙන [වනෙන (ස්යා. ක.)] ගච්ඡන්තං, හාසො මෙ උදපජ්ජථ.
‘‘පච්චුග්ගන්ත්වාන සම්බුද්ධං, ලොකජෙට්ඨං නරාසභං;
අස්සමං අතිනාමෙත්වා, ජලජග්ගෙහි ඔකිරිං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො තෙ සත්තමෙ කප්පෙ, චතුරො පාදපාවරා;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සත්තපදුමියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සත්තපදුමියත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. පුප්ඵාසනදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං ¶ සම්බුද්ධං, පීතරංසිංව [සතරංසිංව (සී. ස්යා.)] භාණුමං;
අවිදූරෙන ගච්ඡන්තං, සිද්ධත්ථං අපරාජිතං.
‘‘තස්ස පච්චුග්ගමිත්වාන, පවෙසෙත්වාන අස්සමං;
පුප්ඵාසනං මයා දින්නං, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, වෙදජාතො තදා අහං;
බුද්ධෙ චිත්තං පසාදෙත්වා, තං කම්මං පරිණාමයිං.
‘‘යං ¶ මෙ අත්ථි කතං පුඤ්ඤං, සයම්භුම්හපරාජිතෙ;
සබ්බෙන තෙන කුසලෙන, විමලො හොමි සාසනෙ.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, පුප්ඵාසනමදං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුප්ඵාසනස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පුප්ඵාසනදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පුප්ඵාසනදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. ආසනසන්ථවිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘චෙතියං උත්තමං නාම, සිඛිනො ලොකබන්ධුනො;
අරඤ්ඤෙ ඉරීණෙ වනෙ, අන්ධාහිණ්ඩාමහං තදා.
‘‘පවනා ¶ නික්ඛමන්තෙන, දිට්ඨං සීහාසනං මයා;
එකංසං අඤ්ජලිං කත්වා, සන්ථවිං [ථවිස්සං (සී.)] ලොකනායකං.
‘‘දිවසභාගං ¶ ථවිත්වාන, බුද්ධං ලොකග්ගනායකං;
හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, ඉමං වාචං උදීරයිං.
‘‘‘නමො ¶ තෙ පුරිසාජඤ්ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්තම;
සබ්බඤ්ඤූසි මහාවීර, ලොකජෙට්ඨ නරාසභ’.
‘‘අභිත්ථවිත්වා සිඛිනං, නිමිත්තකරණෙනහං;
ආසනං අභිවාදෙත්වා, පක්කාමිං උත්තරාමුඛො.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං ථවිං වදතං වරං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ථොමනාය ඉදං ඵලං.
‘‘සත්තවීසෙ ඉතො කප්පෙ, අතුලා සත්ත ආසු තෙ;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ආසනසන්ථවිකො [ආසනසන්ථවකො (?), ආසනථවිකො (ක.), ආසනත්ථවිකො (සී. ස්යා.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ආසනසන්ථවිකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. සද්දසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුදස්සනො ¶ මහාවීරො, දෙසෙති අමතං පදං;
පරිවුතො සාවකෙහි, වසති ඝරමුත්තමෙ.
‘‘තාය ¶ වාචාය මධුරාය, සඞ්ගණ්හාති [සඞ්ගණ්හන්තෙ (සී.)] මහාජනං;
ඝොසො ච විපුලො ආසි, ආසීසො [ආසංසො (සී.)] දෙවමානුසෙ.
‘‘නිග්ඝොසසද්දං සුත්වාන, සිද්ධත්ථස්ස මහෙසිනො;
සද්දෙ චිත්තං පසාදෙත්වා, අවන්දිං ලොකනායකං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං සඤ්ඤමලභිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධසඤ්ඤායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සද්දසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සද්දසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. තිරංසියත්ථෙරඅපදානං
‘‘කෙසරිං ¶ අභිජාතංව, අග්ගික්ඛන්ධංව පබ්බතෙ;
ඔභාසෙන්තං දිසා සබ්බා [නිවාසෙන්තං (ක.), දිසාසින්නං (ස්යා.)], සිද්ධත්ථං පබ්බතන්තරෙ.
‘‘සූරියස්ස ච ආලොකං, චන්දාලොකං තථෙව ච;
බුද්ධාලොකඤ්ච දිස්වාන, විත්ති මෙ උදපජ්ජථ.
‘‘තයො ආලොකෙ දිස්වාන, සම්බුද්ධං [බුද්ධඤ්ච (සී.)] සාවකුත්තමං;
එකංසං අජිනං කත්වා, සන්ථවිං ලොකනායකං.
‘‘තයො ¶ හි ආලොකකරා, ලොකෙ ලොකතමොනුදා;
චන්දො ච සූරියො චාපි, බුද්ධො ච ලොකනායකො.
‘‘ඔපම්මං උපදස්සෙත්වා, කිත්තිතො මෙ මහාමුනි;
බුද්ධස්ස වණ්ණං කිත්තෙත්වා, කප්පං සග්ගම්හි මොදහං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං බුද්ධමභිකිත්තයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, කිත්තනාය ඉදං ඵලං.
‘‘එකසට්ඨිම්හිතො ¶ කප්පෙ, එකො ඤාණධරො අහු;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තිරංසියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තිරංසියත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. කන්දලිපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සින්ධුයා ¶ නදියා තීරෙ, අහොසිං කස්සකො තදා;
පරකම්මායනෙ යුත්තො, පරභත්තං අපස්සිතො.
‘‘සින්ධුං අනුචරන්තොහං, සිද්ධත්ථං ජිනමද්දසං;
සමාධිනා නිසින්නංව, සතපත්තංව පුප්ඵිතං.
‘‘සත්ත ¶ කන්දලිපුප්ඵානි, වණ්ටෙ ඡෙත්වානහං තදා;
මත්ථකෙ අභිරොපෙසිං, බුද්ධස්සාදිච්චබන්ධුනො.
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං ¶ සම්බුද්ධං, අනුකූලෙ සමාහිතං;
තිධාපභින්නමාතඞ්ගං, කුඤ්ජරංව දුරාසදං.
‘‘තමහං උපගන්ත්වාන, නිපකං භාවිතින්ද්රියං;
අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, අවන්දිං සත්ථුනො අහං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කන්දලිපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කන්දලිපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. කුමුදමාලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘උසභං පවරං වීරං, මහෙසිං විජිතාවිනං;
විපස්සිනං මහාවීරං, අභිජාතංව කෙසරිං.
‘‘රථියං පටිපජ්ජන්තං, ආහුතීනං පටිග්ගහං;
ගහෙත්වා කුමුදං මාලං, බුද්ධසෙට්ඨං සමොකිරිං.
‘‘එකනවුතිතො ¶ ¶ කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කුමුදමාලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කුමුදමාලියත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
ආරක්ඛදායකවග්ගො බාත්තිංසතිමො [බත්තිංසතිමො (සී. ස්යා.)].
තස්සුද්දානං –
ආරක්ඛදො භොජනදො, ගතසඤ්ඤී පදුමියො;
පුප්ඵාසනී සන්ථවිකො, සද්දසඤ්ඤී තිරංසියො;
කන්දලිකො කුමුදී ච, සත්තපඤ්ඤාස ගාථකාති.
33. උමාපුප්ඵියවග්ගො
1. උමාපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සමාහිතං ¶ ¶ ¶ සමාපන්නං, සිද්ධත්ථමපරාජිතං;
සමාධිනා උපවිට්ඨං, අද්දසාහං නරුත්තමං.
‘‘උමාපුප්ඵං ගහෙත්වාන, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං;
සබ්බපුප්ඵා එකසීසා, උද්ධංවණ්ටා අධොමුඛා.
‘‘සුචිත්තා විය තිට්ඨන්තෙ, ආකාසෙ පුප්ඵසන්ථරා;
තෙන චිත්තප්පසාදෙන, තුසිතං උපපජ්ජහං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පඤ්චපඤ්ඤාසිතො කප්පෙ, එකො ආසිං මහීපති;
සමන්තඡදනො නාම, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උමාපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උමාපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. පුලිනපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කකුධං ¶ ¶ විලසන්තංව, නිසභාජානියං යථා;
ඔසධිංව විරොචන්තං, ඔභාසන්තං නරාසභං.
‘‘අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, අවන්දිං සත්ථුනො අහං;
සත්ථාරං පරිවණ්ණෙසිං, සකකම්මෙන තොසයිං [තොසිතො (සී.)].
‘‘සුසුද්ධං ¶ පුලිනං ගය්හ, ගතමග්ගෙ සමොකිරිං;
උච්ඡඞ්ගෙන ගහෙත්වාන, විපස්සිස්ස මහෙසිනො.
‘‘තතො ¶ උපඩ්ඪපුලිනං, විප්පසන්නෙන චෙතසා;
දිවාවිහාරෙ ඔසිඤ්චිං, ද්විපදින්දස්ස තාදිනො.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, පුලිනං යමසිඤ්චහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුලිනස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පුලිනපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පුලිනපූජකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. හාසජනකත්ථෙරඅපදානං
‘‘දුමග්ගෙ පංසුකූලකං [පංසුකූලිකං (ස්යා. ක.)], ලග්ගං දිස්වාන සත්ථුනො;
අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, භිය්යො උච්චාරිතං මයා.
‘‘දූරතො ¶ පන දිස්වාන [පතිදිස්වාන (සී. ස්යා.)], හාසො මෙ උදපජ්ජථ;
අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, භිය්යො චිත්තං පසාදයිං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං සඤ්ඤමලභිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධසඤ්ඤායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා හාසජනකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
හාසජනකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. යඤ්ඤසාමිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘ජාතියා ¶ සත්තවස්සොහං, අහොසිං මන්තපාරගූ;
කුලවත්තං [කුලවංසං (සී. ස්යා.)] අධාරෙසිං, යඤ්ඤො උස්සාහිතො මයා.
‘‘චුල්ලාසීතිසහස්සානි ¶ , පසූ හඤ්ඤන්ති මෙ තදා;
සාරථම්භුපනීතානි [තාරස්මීහි උපනීතානි (ක.), සාරස්මිංහි උපනීතානි (ස්යා.)], යඤ්ඤත්ථාය උපට්ඨිතා.
‘‘උක්කාමුඛපහට්ඨොව ¶ , ඛදිරඞ්ගාරසන්නිභො;
උදයන්තොව සූරියො, පුණ්ණමායෙව [පුණ්ණමාසෙව (සී.)] චන්දිමා.
‘‘සිද්ධත්ථො සබ්බසිද්ධත්ථො, තිලොකමහිතො හිතො;
උපගන්ත්වාන සම්බුද්ධො, ඉදං වචනමබ්රවි.
‘‘‘අහිංසා ¶ සබ්බපාණීනං, කුමාර මම රුච්චති;
ථෙය්යා ච අතිචාරා ච, මජ්ජපානා ච ආරති.
‘‘‘රති ච සමචරියාය, බාහුසච්චං කතඤ්ඤුතා;
දිට්ඨෙ ධම්මෙ පරත්ථ ච, ධම්මා එතෙ පසංසියා.
‘‘‘එතෙ ධම්මෙ භාවයිත්වා, සබ්බසත්තහිතෙ රතො [හිතෙසිතො (ක.)];
බුද්ධෙ චිත්තං පසාදෙත්වා, භාවෙහි මග්ගමුත්තමං’.
‘‘ඉදං වත්වාන සබ්බඤ්ඤූ, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
මමෙවං අනුසාසිත්වා, වෙහාසං උග්ගතො ගතො.
‘‘පුබ්බෙ චිත්තං විසොධෙත්වා, පච්ඡා චිත්තං පසාදයිං;
තෙන චිත්තප්පසාදෙන, තුසිතං උපපජ්ජහං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යදා චිත්තං පසාදයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධසඤ්ඤායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා යඤ්ඤසාමිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
යඤ්ඤසාමිකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. නිමිත්තසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘චන්දභාගානදීතීරෙ ¶ , වසාමි අස්සමෙ අහං;
සුවණ්ණමිගමද්දක්ඛිං, චරන්තං විපිනෙ අහං.
‘‘මිගෙ ¶ ¶ චිත්තං පසාදෙත්වා, ලොකජෙට්ඨං අනුස්සරිං;
තෙන චිත්තප්පසාදෙන, අඤ්ඤෙ බුද්ධෙ අනුස්සරිං.
‘‘අබ්භතීතා ච යෙ බුද්ධා, වත්තමානා අනාගතා;
එවමෙවං විරොචන්ති, මිගරාජාව තෙ තයො.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං සඤ්ඤමලභිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධසඤ්ඤායිදං ඵලං.
‘‘සත්තවීසෙ ඉතො කප්පෙ, එකො ආසිං මහීපති;
අරඤ්ඤසත්ථො නාමෙන, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නිමිත්තසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
නිමිත්තසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. අන්නසංසාවකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං සම්බුද්ධං, ගච්ඡන්තං අන්තරාපණෙ;
කඤ්චනග්ඝියසඞ්කාසං, බාත්තිංසවරලක්ඛණං.
‘‘සිද්ධත්ථං සබ්බසිද්ධත්ථං, අනෙජං අපරාජිතං;
සම්බුද්ධං අතිනාමෙත්වා, භොජයිං තං මහාමුනිං.
‘‘මුනි ¶ කාරුණිකො ලොකෙ, ඔභාසයි මමං තදා;
බුද්ධෙ චිත්තං පසාදෙත්වා, කප්පං සග්ගම්හි මොදහං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, භික්ඛාදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අන්නසංසාවකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
අන්නසංසාවකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. නිග්ගුණ්ඩිපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘යදා ¶ ¶ දෙවො දෙවකායා, චවතෙ ආයුසඞ්ඛයා;
තයො සද්දා නිච්ඡරන්ති, දෙවානං අනුමොදතං.
‘‘‘ඉතො භො සුගතිං ගච්ඡ, මනුස්සානං සහබ්යතං;
මනුස්සභූතො සද්ධම්මෙ, ලභ සද්ධං අනුත්තරං.
‘‘‘සා ¶ තෙ සද්ධා නිවිට්ඨාස්ස, මූලජාතා පතිට්ඨිතා;
යාවජීවං අසංහීරා, සද්ධම්මෙ සුප්පවෙදිතෙ.
‘‘‘කායෙන කුසලං කත්වා, වාචාය කුසලං බහුං;
මනසා කුසලං කත්වා, අබ්යාපජ්ජං නිරූපධිං.
‘‘‘තතො ¶ ඔපධිකං පුඤ්ඤං, කත්වා දානෙන තං බහුං;
අඤ්ඤෙපි මච්චෙ සද්ධම්මෙ, බ්රහ්මචරියෙ නිවෙසය’.
‘‘ඉමාය අනුකම්පාය, දෙවාදෙවං යදා විදූ;
චවන්තං අනුමොදන්ති, එහි දෙව පුනප්පුනං [දෙවපුරං පුන (සී.)].
‘‘සංවෙගො මෙ [සංවිග්ගොහං (ස්යා.)] තදා ආසි, දෙවසඞ්ඝෙ සමාගතෙ;
කංසු නාම අහං යොනිං, ගමිස්සාමි ඉතො චුතො.
‘‘මම සංවෙගමඤ්ඤාය, සමණො භාවිතින්ද්රියො;
මමුද්ධරිතුකාමො සො, ආගච්ඡි මම සන්තිකං.
‘‘සුමනො නාම නාමෙන, පදුමුත්තරසාවකො;
අත්ථධම්මානුසාසිත්වා, සංවෙජෙසි මමං තදා.
ද්වාදසමං භාණවාරං.
‘‘තස්සාහං වචනං සුත්වා, බුද්ධෙ චිත්තං පසාදයිං;
තං ධීරං අභිවාදෙත්වා, තත්ථ කාලංකතො අහං.
‘‘උපපජ්ජිං ස [උපපජ්ජිස්සං (සී.)] තත්ථෙව, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
වසන්තො මාතුකුච්ඡිම්හි, පුන ධාරෙති මාතුයා.
‘‘තම්හා කායා චවිත්වාන, තිදසෙ උපපජ්ජහං;
එත්ථන්තරෙ න පස්සාමි, දොමනස්සමහං තදා.
‘‘තාවතිංසා ¶ ¶ චවිත්වාන, මාතුකුච්ඡිං සමොක්කමිං;
නික්ඛමිත්වාන කුච්ඡිම්හා, කණ්හසුක්කං අජානහං.
‘‘ජාතියා ¶ සත්තවස්සොව [ජාතියා සත්තවස්සෙන (ස්යා.)], ආරාමං පාවිසිං අහං;
ගොතමස්ස භගවතො, සක්යපුත්තස්ස තාදිනො.
‘‘විත්ථාරිකෙ [විත්ථාරිතෙ (සී. ක.)] පාවචනෙ, බාහුජඤ්ඤම්හි සාසනෙ;
අද්දසං සාසනකරෙ, භික්ඛවො තත්ථ සත්ථුනො.
‘‘සාවත්ථි ¶ නාම නගරං, රාජා තත්ථාසි කොසලො;
රථෙන නාගයුත්තෙන, උපෙසි බොධිමුත්තමං.
‘‘තස්සාහං නාගං දිස්වාන, පුබ්බකම්මං අනුස්සරිං;
අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, සමයං අගමාසහං.
‘‘ජාතියා සත්තවස්සොව, පබ්බජිං අනගාරියං;
යො සො බුද්ධං උපට්ඨාසි, ආනන්දො නාම සාවකො.
‘‘ගතිමා ධිතිමා චෙව, සතිමා ච බහුස්සුතො;
රඤ්ඤො චිත්තං පසාදෙන්තො, නිය්යාදෙසි මහාජුති.
‘‘තස්සාහං ධම්මං සුත්වාන, පුබ්බකම්මං අනුස්සරිං;
තත්ථෙව ඨිතකො සන්තො, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘එකංසං චීවරං කත්වා, සිරෙ කත්වාන අඤ්ජලිං;
සම්බුද්ධං අභිවාදෙත්වා, ඉමං වාචං උදීරයිං.
‘‘‘පදුමුත්තරබුද්ධස්ස, ද්විපදින්දස්ස සත්ථුනො;
නිග්ගුණ්ඩිපුප්ඵං පග්ගය්හ, සීහාසනෙ ඨපෙසහං.
‘‘‘තෙන කම්මෙන ද්විපදින්ද, ලොකජෙට්ඨ නරාසභ;
පත්තොම්හි අචලං ඨානං, හිත්වා ජයපරාජයං’.
‘‘පඤ්චවීසසහස්සම්හි ¶ , කප්පානං මනුජාධිපා;
අබ්බුදනිරබ්බුදානි, අට්ඨට්ඨාසිංසු ඛත්තියා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නිග්ගුණ්ඩිපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
නිග්ගුණ්ඩිපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. සුමනාවෙළියත්ථෙරඅපදානං
‘‘වෙස්සභුස්ස ¶ ¶ භගවතො, ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
සබ්බෙ ජනා සමාගම්ම, මහාපූජං කරොන්ති තෙ.
‘‘සුධාය පිණ්ඩං කත්වාන, ආවෙළං සුමනායහං;
සීහාසනස්ස පුරතො, අභිරොපෙසහං තදා.
‘‘සබ්බෙ ¶ ජනා සමාගම්ම, පෙක්ඛන්ති පුප්ඵමුත්තමං;
කෙනිදං පූජිතං පුප්ඵං, බුද්ධසෙට්ඨස්ස තාදිනො.
‘‘තෙන චිත්තප්පසාදෙන, නිම්මානං උපපජ්ජහං;
අනුභොමි [අනුභොසිං (සී.)] සකං කම්මං, පුබ්බෙ සුකතමත්තනො.
‘‘යං යං යොනුපපජ්ජාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං;
සබ්බෙසානං පියො හොමි, පුප්ඵපූජායිදං ඵලං.
‘‘නාභිජානාමි ¶ කායෙන, වාචාය උද චෙතසා;
සංයතානං තපස්සීනං, කතං අක්කොසිතං මයා.
‘‘තෙන සුචරිතෙනාහං, චිත්තස්ස පණිධීහි ච;
සබ්බෙසං පූජිතො හොමි, අනක්කොසස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉතො එකාදසෙ කප්පෙ, සහස්සාරොසි ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සුමනාවෙළියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සුමනාවෙළියත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. පුප්ඵච්ඡත්තියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සිද්ධත්ථස්ස භගවතො, ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
සච්චං පකාසයන්තස්ස, නිබ්බාපෙන්තස්ස පාණිනො.
‘‘ජලජං ¶ ආහරිත්වාන, සතපත්තං මනොරමං;
පුප්ඵස්ස ඡත්තං කත්වාන, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘සිද්ධත්ථො ¶ ¶ ච ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ ඨිතො සත්ථා, ඉමං ගාථං අභාසථ.
‘‘‘යො මෙ චිත්තං පසාදෙත්වා, පුප්ඵච්ඡත්තං අධාරයිං;
තෙන චිත්තප්පසාදෙන, දුග්ගතිං සො න ගච්ඡති’.
‘‘ඉදං වත්වාන සම්බුද්ධො, සිද්ධත්ථො ලොකනායකො;
උය්යොජෙත්වාන පරිසං, වෙහාසං නභමුග්ගමි.
‘‘වුට්ඨිතෙ ¶ නරදෙවම්හි, සෙතච්ඡත්තම්පි වුට්ඨහි;
පුරතො බුද්ධසෙට්ඨස්ස, ගච්ඡති ඡත්තමුත්තමං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං ඡත්තං අභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුප්ඵච්ඡත්තස්සිදං ඵලං.
‘‘චතුසත්තතිකප්පම්හි, අට්ඨ ජලසිඛා අහූ;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පුප්ඵච්ඡත්තියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පුප්ඵච්ඡත්තියත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. සපරිවාරඡත්තදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
ආකාසෙ ජලවුට්ඨීව වස්සතෙ [වස්සති (සී. ස්යා.), වස්සෙති (?)] ධම්මවුට්ඨියා.
‘‘තමද්දසාසිං ¶ සම්බුද්ධං, දෙසෙන්තං අමතං පදං;
සකං චිත්තං පසාදෙත්වා, අගමාසිං සකං ඝරං.
‘‘ඡත්තං අලඞ්කතං ගය්හ, උපගච්ඡිං නරුත්තමං;
හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, ආකාසෙ උක්ඛිපිං අහං.
‘‘සුසඞ්ගහිතයානංව ¶ , දන්තොව සාවකුත්තමො;
උපගන්ත්වාන සම්බුද්ධං, මත්ථකෙ සම්පතිට්ඨහි.
‘‘අනුකම්පකො කාරුණිකො, බුද්ධො ලොකග්ගනායකො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යෙන ඡත්තමිදං දින්නං, අලඞ්කතං මනොරමං;
තෙන චිත්තප්පසාදෙන, දුග්ගතිං සො න ගච්ඡති.
‘‘‘සත්තක්ඛත්තුඤ්ච ¶ දෙවෙසු, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
බාත්තිංසක්ඛත්තුඤ්ච රාජා, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ¶ ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො’.
‘‘බුද්ධස්ස ගිරමඤ්ඤාය, වාචාසභිමුදීරිතං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, භිය්යො හාසං ජනෙසහං.
‘‘ජහිත්වා මානුසං යොනිං, දිබ්බං යොනිං [දෙවයොනිං (සී.), දිබ්බයොනිං (ස්යා.)] මජ්ඣගං;
විමානමුත්තමං මය්හං, අබ්භුග්ගතං මනොරමං.
‘‘විමානා ¶ නික්ඛමන්තස්ස, සෙතච්ඡත්තං ධරීයති;
තදා සඤ්ඤං පටිලභිං, පුබ්බකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘දෙවලොකා චවිත්වාන, මනුස්සත්තඤ්ච ආගමිං;
ඡත්තිංසක්ඛත්තුං චක්කවත්තී, සත්තකප්පසතම්හිතො.
‘‘තම්හා කායා චවිත්වාන, ආගච්ඡිං [අගඤ්ඡිං (?)] තිදසං පුරං;
සංසරිත්වානුපුබ්බෙන, මානුසං පුනරාගමිං.
‘‘ඔක්කන්තං මාතුකුච්ඡිං මං, සෙත්තච්ඡත්තං අධාරයුං;
ජාතියා සත්තවස්සොහං, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘සුනන්දො නාම නාමෙන, බ්රාහ්මණො මන්තපාරගූ;
ඵලිකං ඡත්තමාදාය, සාවකග්ගස්ස සො තදා.
‘‘අනුමොදි ¶ මහාවීරො, සාරිපුත්තො මහාකථී;
සුත්වානුමොදනං තස්ස, පුබ්බකම්මමනුස්සරිං.
‘‘අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, සකං චිත්තං පසාදයිං;
සරිත්වා පුරිමං කම්මං, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘උට්ඨාය ආසනා තම්හා, සිරෙ කත්වාන අඤ්ජලිං;
සම්බුද්ධං අභිවාදෙත්වා, ඉමං වාචං උදීරියිං.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, බුද්ධො ලොකෙ අනුත්තරො;
පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො.
‘‘තස්ස ඡත්තං මයා දින්නං, විචිත්තං සමලඞ්කතං;
උභො හත්ථෙහි පග්ගණ්හි, සයම්භූ අග්ගපුග්ගලො.
‘‘අහො ¶ ¶ බුද්ධො අහො ධම්මො, අහො නො සත්ථුසම්පදා;
එකච්ඡත්තස්ස දානෙන, දුග්ගතිං නුපපජ්ජහං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සපරිවාරඡත්තදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සපරිවාරඡත්තදායකත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
උමාපුප්ඵියවග්ගො තෙත්තිංසතිමො.
තස්සුද්දානං –
උමාපුප්ඵඤ්ච පුලිනං, හාසො යඤ්ඤො නිමිත්තකො;
සංසාවකො නිග්ගුණ්ඩී ච, සුමනං පුප්ඵඡත්තකො;
සපරිවාරඡත්තො ච, ගාථා සත්තසතුත්තරාති.
34. ගන්ධොදකවග්ගො
1. ගන්ධධූපියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සිද්ධත්ථස්ස ¶ ¶ ¶ භගවතො, ගන්ධධූපං අදාසහං;
සුමනෙහි පටිච්ඡන්නං, බුද්ධානුච්ඡවිකඤ්ච තං.
‘‘කඤ්චනග්ඝියසඞ්කාසං, බුද්ධං ලොකග්ගනායකං;
ඉන්දීවරංව ජලිතං, ආදිත්තංව හුතාසනං.
‘‘බ්යග්ඝුසභංව පවරං, අභිජාතංව කෙසරිං;
නිසින්නං සමණානග්ගං, භික්ඛුසඞ්ඝපුරක්ඛතං.
‘‘දිස්වා චිත්තං පසාදෙත්වා, පග්ගහෙත්වාන අඤ්ජලිං;
වන්දිත්වා සත්ථුනො පාදෙ, පක්කාමිං උත්තරාමුඛො.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං ගන්ධමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ගන්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ගන්ධධූපියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ගන්ධධූපියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. උදකපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං ¶ සම්බුද්ධං, ගච්ඡන්තං අනිලඤ්ජසෙ;
ඝතාසනංව ජලිතං, ආදිත්තංව හුතාසනං.
‘‘පාණිනා උදකං ගය්හ, ආකාසෙ උක්ඛිපිං අහං;
සම්පටිච්ඡි මහාවීරො, බුද්ධො කාරුණිකො ඉසි.
‘‘අන්තලික්ඛෙ ඨිතො සත්ථා, පදුමුත්තරනාමකො;
මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, ඉමං ගාථමභාසථ.
‘‘‘ඉමිනා ¶ දකදානෙන, පීතිඋප්පාදනෙන ච;
කප්පසතසහස්සම්පි, දුග්ගතිං නුපපජ්ජසි’.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන ද්විපදින්ද, ලොකජෙට්ඨ නරාසභ;
පත්තොම්හි අචලං ඨානං, හිත්වා ජයපරාජයං.
‘‘සහස්සරාජනාමෙන, තයො ච චක්කවත්තිනො;
පඤ්චසට්ඨිකප්පසතෙ, චාතුරන්තා ජනාධිපා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උදකපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උදකපූජකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. පුන්නාගපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘කානනං ¶ වනමොගය්හ, වසාමි ලුද්දකො අහං;
පුන්නාගං පුප්ඵිතං දිස්වා, බුද්ධසෙට්ඨං අනුස්සරිං.
‘‘තං පුප්ඵං ඔචිනිත්වාන, සුගන්ධං ගන්ධිතං සුභං;
ථූපං කත්වාන පුලිනෙ, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘එකම්හි නවුතෙ කප්පෙ, එකො ආසිං තමොනුදො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පුන්නාගපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පුන්නාගපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. එකදුස්සදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ හංසවතියා, අහොසිං තිණහාරකො;
තිණහාරෙන ජීවාමි, තෙන පොසෙමි දාරකෙ.
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
තමන්ධකාරං නාසෙත්වා, උප්පජ්ජි ලොකනායකො.
‘‘සකෙ ¶ ඝරෙ නිසීදිත්වා, එවං චින්තෙසහං තදා;
‘බුද්ධො ලොකෙ සමුප්පන්නො, දෙය්යධම්මො ච නත්ථි මෙ.
‘‘‘ඉදං මෙ සාටකං එකං, නත්ථි මෙ කොචි දායකො;
දුක්ඛො නිරයසම්ඵස්සො, රොපයිස්සාමි දක්ඛිණං’.
‘‘එවාහං චින්තයිත්වාන, සකං චිත්තං පසාදයිං;
එකං දුස්සං ගහෙත්වාන, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං.
‘‘එකං දුස්සං දදිත්වාන, උක්කුට්ඨිං සම්පවත්තයිං;
යදි බුද්ධො තුවං වීර, තාරෙහි මං මහාමුනි.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
මම දානං පකිත්තෙන්තො, අකා මෙ අනුමොදනං.
‘‘‘ඉමිනා එකදුස්සෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
කප්පසතසහස්සානි, විනිපාතං න ගච්ඡති.
‘‘‘ඡත්තිංසක්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
තෙත්තිංසක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සති;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘‘දෙවලොකෙ මනුස්සෙ වා, සංසරන්තො තුවං භවෙ;
රූපවා ගුණසම්පන්නො, අනවක්කන්තදෙහවා;
අක්ඛොභං අමිතං දුස්සං, ලභිස්සසි යදිච්ඡකං’.
‘‘ඉදං ¶ වත්වාන සම්බුද්ධො, ජලජුත්තමනාමකො;
නභං අබ්භුග්ගමී ධීරො, හංසරාජාව අම්බරෙ.
‘‘යං යං යොනුපපජ්ජාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං;
භොගෙ මෙ ඌනතා නත්ථි, එකදුස්සස්සිදං ඵලං.
‘‘පදුද්ධාරෙ පදුද්ධාරෙ, දුස්සං නිබ්බත්තතෙ මමං;
හෙට්ඨා දුස්සම්හි තිට්ඨාමි, උපරි ඡදනං මම.
‘‘චක්කවාළමුපාදාය, සකානනං සපබ්බතං;
ඉච්ඡමානො චහං අජ්ජ, දුස්සෙහි ඡාදයෙය්යහං.
‘‘තෙනෙව ¶ එකදුස්සෙන, සංසරන්තො භවාභවෙ;
සුවණ්ණවණ්ණො හුත්වාන, සංසරාමි භවාභවෙ.
‘‘විපාකං එකදුස්සස්ස, නජ්ඣගං කත්ථචික්ඛයං;
අයං මෙ අන්තිමා ජාති, විපච්චති ඉධාපි මෙ.
‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, යං දුස්සමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, එකදුස්සස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකදුස්සදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
එකදුස්සදායකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. ඵුසිතකම්පියත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපස්සී ¶ ¶ නාම [සබ්බත්ථපි එවමෙව දිස්සති]
සම්බුද්ධො, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො.
ඛීණාසවෙහි සහිතො, සඞ්ඝාරාමෙ වසී තදා.
‘‘ආරාමද්වාරා නික්ඛම්ම, විපස්සී [සබ්බත්ථපි එවමෙව දිස්සති] ලොකනායකො;
සහ සතසහස්සෙහි, අට්ඨ [සහස්සසතසිස්සෙහි, අට්ඨ (ක.), අට්ඨ සතසහස්සෙහි, සහ (?)] ඛීණාසවෙහි සො.
‘‘අජිනෙන නිවත්ථොහං, වාකචීරධරොපි ච;
කුසුමොදකමාදාය [කුසුම්භොදක… (සී. ස්යා.)], සම්බුද්ධං උපසඞ්කමිං.
‘‘සකං චිත්තං පසාදෙත්වා, වෙදජාතො කතඤ්ජලී;
කුසුමොදකමාදාය, බුද්ධමබ්භුක්කිරිං අහං.
‘‘තෙන කම්මෙන සම්බුද්ධො, ජලජුත්තමනාමකො [සබ්බත්ථපි එවමෙව දිස්සති];
මම කම්මං පකිත්තෙත්වා, අගමා යෙන පත්ථිතං.
‘‘ඵුසිතා ¶ පඤ්චසහස්සා, යෙහි පූජෙසහං ජිනං;
අඩ්ඪතෙය්යසහස්සෙහි, දෙවරජ්ජං අකාරයිං.
‘‘අඩ්ඪතෙය්යසහස්සෙහි, චක්කවත්තී අහොසහං;
අවසෙසෙන කම්මෙන, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘දෙවරාජා යදා හොමි [අහොසිං (ස්යා. ක.)], මනුජාධිපතී යදා [තදා (ස්යා. ක.)];
තමෙව නාමධෙය්යං මෙ, ඵුසිතො නාම හොමහං.
‘‘දෙවභූතස්ස සන්තස්ස, අථාපි මානුසස්ස වා;
සමන්තා බ්යාමතො මය්හං, ඵුසිතංව පවස්සති.
‘‘භවා ¶ ¶ උග්ඝාටිතා මය්හං, කිලෙසා ඣාපිතා මම;
සබ්බාසවපරික්ඛීණො, ඵුසිතස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘චන්දනස්සෙව මෙ කායා, තථා ගන්ධො පවායති;
සරීරතො මම ගන්ධො, අඩ්ඪකොසෙ පවායති.
‘‘දිබ්බගන්ධං සම්පවන්තං, පුඤ්ඤකම්මසමඞ්ගිනං;
ගන්ධං ඝත්වාන ජානන්ති, ඵුසිතො ආගතො ඉධ.
‘‘සාඛාපලාසකට්ඨානි ¶ , තිණානිපි ච සබ්බසො;
මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, ගන්ධො සම්පජ්ජතෙ ඛණෙ.
‘‘සතසහස්සිතො [සබ්බත්ථපි එවමෙව දිස්සති] කප්පෙ, චන්දනං අභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵුසිතස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ඵුසිතකම්පියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ඵුසිතකම්පියත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. පභඞ්කරත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරභගවතො, ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
විපිනෙ චෙතියං ආසි, වාළමිගසමාකුලෙ.
‘‘න ¶ ¶ කොචි විසහි ගන්තුං, චෙතියං අභිවන්දිතුං;
තිණකට්ඨලතොනද්ධං, පලුග්ගං ආසි චෙතියං.
‘‘වනකම්මිකො තදා ආසිං, පිතුමාතුමතෙනහං [පිතුපෙතාමහෙනහං (සී.), පිතාපෙතාමහෙනහං (ස්යා.)];
අද්දසං විපිනෙ ථූපං, ලුග්ගං තිණලතාකුලං.
‘‘දිස්වානාහං බුද්ධථූපං, ගරුචිත්තං උපට්ඨහිං;
බුද්ධසෙට්ඨස්ස ථූපොයං, පලුග්ගො අච්ඡතී වනෙ.
‘‘නච්ඡන්නං නප්පතිරූපං, ජානන්තස්ස ගුණාගුණං;
බුද්ධථූපං අසොධෙත්වා, අඤ්ඤං කම්මං පයොජයෙ.
‘‘තිණකට්ඨඤ්ච වල්ලිඤ්ච, සොධයිත්වාන චෙතියෙ;
වන්දිත්වා අට්ඨ වාරානි [අට්ඨ ඨානානි (ක.)], පටිකුටිකො අගච්ඡහං.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘තත්ථ මෙ සුකතං බ්යම්හං, සොවණ්ණං සපභස්සරං;
සට්ඨියොජනමුබ්බිද්ධං, තිංසයොජනවිත්ථතං.
‘‘තිසතානි ච වාරානි, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
පඤ්චවීසතික්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං.
‘‘භවාභවෙ සංසරන්තො, මහාභොගං ලභාමහං;
භොගෙ මෙ ඌනතා නත්ථි, සොධනාය ඉදං ඵලං.
‘‘සිවිකා ¶ හත්ථිඛන්ධෙන, විපිනෙ ගච්ඡතො මම;
යං යං දිසාහං ගච්ඡාමි, සරණං සම්පතෙ [සිජ්ඣතෙ (ක.)] වනං.
‘‘ඛාණුං ¶ වා කණ්ටකං වාපි, නාහං පස්සාමි චක්ඛුනා;
පුඤ්ඤකම්මෙන සංයුත්තො, සයමෙවාපනීයරෙ.
‘‘කුට්ඨං ගණ්ඩො කිලාසො ච, අපමාරො විතච්ඡිකා;
දද්දු කච්ඡු [කණ්ඩු (ස්යා.)] ච මෙ නත්ථි, සොධනාය ඉදං ඵලං.
‘‘අඤ්ඤම්පි ¶ මෙ අච්ඡරියං, බුද්ධථූපස්ස සොධනෙ [බුද්ධථූපම්හි සොධිතෙ (ස්යා.)];
නාභිජානාමි මෙ කායෙ, ජාතං පිළකබින්දුකං.
‘‘අඤ්ඤම්පි මෙ අච්ඡරියං, බුද්ධථූපම්හි සොධිතෙ [සබ්බත්ථපි එවමෙව දිස්සති, තථා උපරිපි];
දුවෙ භවෙ සංසරාමි, දෙවත්තෙ අථ මානුසෙ.
‘‘අඤ්ඤම්පි මෙ අච්ඡරියං, බුද්ධථූපම්හි සොධිතෙ;
සුවණ්ණවණ්ණො සබ්බත්ථ, සප්පභාසො භවාමහං.
‘‘අඤ්ඤම්පි මෙ අච්ඡරියං, බුද්ධථූපම්හි සොධිතෙ;
අමනාපං විවජ්ජති, මනාපං උපතිට්ඨති.
‘‘අඤ්ඤම්පි මෙ අච්ඡරියං, බුද්ධථූපම්හි සොධිතෙ;
විසුද්ධං හොති මෙ චිත්තං, එකග්ගං සුසමාහිතං.
‘‘අඤ්ඤම්පි මෙ අච්ඡරියං, බුද්ධථූපම්හි සොධිතෙ;
එකාසනෙ නිසීදිත්වා, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සොධනාය ඉදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා පභඞ්කරො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පභඞ්කරත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. තිණකුටිදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ බන්ධුමතියා, අහොසිං පරකම්මිකො;
පරකම්මායනෙ යුත්තො, පරභත්තං අපස්සිතො.
‘‘රහොගතො නිසීදිත්වා, එවං චින්තෙසහං තදා;
බුද්ධො ලොකෙ සමුප්පන්නො, අධිකාරො ච නත්ථි මෙ.
‘‘කාලො ¶ මෙ ගතිං [කාලො ගතිං මෙ (සී. ස්යා.)] සොධෙතුං, ඛණො මෙ පටිපාදිතො;
දුක්ඛො නිරයසම්ඵස්සො, අපුඤ්ඤානඤ්හි පාණිනං.
‘‘එවාහං චින්තයිත්වාන, කම්මසාමිං උපාගමිං;
එකාහං කම්මං යාචිත්වා, විපිනං පාවිසිං අහං.
‘‘තිණකට්ඨඤ්ච ¶ වල්ලිඤ්ච, ආහරිත්වානහං තදා;
තිදණ්ඩකෙ ඨපෙත්වාන, අකං තිණකුටිං අහං.
‘‘සඞ්ඝස්සත්ථාය කුටිකං, නිය්යාදෙත්වාන [නිය්යාතෙත්වාන (සී.)] තං අහං;
තදහෙයෙව ආගන්ත්වා, කම්මසාමිං උපාගමිං.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, තාවතිංසමගච්ඡහං;
තත්ථ මෙ සුකතං බ්යම්හං, කුටිකාය සුනිම්මිතං [තිණකුටිකාය නිම්මිතං (සී.)].
‘‘සහස්සකණ්ඩං ¶ සතභෙණ්ඩු, ධජාලු හරිතාමයං;
සතසහස්සනිය්යූහා, බ්යම්හෙ පාතුභවිංසු මෙ.
‘‘යං යං යොනුපපජ්ජාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං;
මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, පාසාදො උපතිට්ඨති.
‘‘භයං වා ඡම්භිතත්තං වා, ලොමහංසො න විජ්ජති;
තාසං මම න ජානාමි, තිණකුටිකායිදං [තිණකුටියිදං (ක.)] ඵලං.
‘‘සීහබ්යග්ඝා ච දීපී ච, අච්ඡකොකතරච්ඡකා [තරච්ඡයො (ස්යා. ක.)];
සබ්බෙ මං පරිවජ්ජෙන්ති, තිණකුටිකායිදං ඵලං.
‘‘සරීසපා ¶ [සිරිංසපා (සී. ස්යා.), සරිංසපා (ක.)] ච භූතා ච, අහී කුම්භණ්ඩරක්ඛසා;
තෙපි මං පරිවජ්ජෙන්ති, තිණකුටිකායිදං ඵලං.
‘‘න පාපසුපිනස්සාපි, සරාමි දස්සනං මම;
උපට්ඨිතා සති මය්හං, තිණකුටිකායිදං ඵලං.
‘‘තායෙව තිණකුටිකාය, අනුභොත්වාන සම්පදා;
ගොතමස්ස භගවතො, ධම්මං සච්ඡිකරිං අහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, තිණකුටිකායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා තිණකුටිදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තිණකුටිදායකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. උත්තරෙය්යදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ ¶ ¶ හංසවතියා, අහොසිං බ්රාහ්මණො තදා;
අජ්ඣායකො මන්තධරො, තිණ්ණං වෙදාන පාරගූ.
‘‘පුරක්ඛතො සසිස්සෙහි, ජාතිමා ච සුසික්ඛිතො;
තොයාභිසෙචනත්ථාය, නගරා නික්ඛමිං තදා.
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
ඛීණාසවසහස්සෙහි, පාවිසී නගරං ජිනො.
‘‘සුචාරුරූපං දිස්වාන, ආනෙඤ්ජකාරිතං විය;
පරිවුතං අරහන්තෙහි, දිස්වා චිත්තං පසාදයිං.
‘‘සිරස්මිං අඤ්ජලිං කත්වා, නමස්සිත්වාන සුබ්බතං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, උත්තරීයමදාසහං.
‘‘උභො හත්ථෙහි පග්ගය්හ, සාටකං උක්ඛිපිං අහං;
යාවතා බුද්ධපරිසා, තාව ඡාදෙසි සාටකො.
‘‘පිණ්ඩචාරං චරන්තස්ස, මහාභික්ඛුගණාදිනො;
ඡදං කරොන්තො අට්ඨාසි, හාසයන්තො මමං තදා.
‘‘ඝරතො ¶ ¶ නික්ඛමන්තස්ස, සයම්භූ අග්ගපුග්ගලො;
වීථියංව ඨිතො සත්ථා, අකා මෙ [අකාසි (ස්යා.)] අනුමොදනං.
‘‘පසන්නචිත්තො සුමනො, යො මෙ අදාසි සාටකං;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණොථ මම භාසතො.
‘‘‘තිංසකප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
පඤ්ඤාසක්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති.
‘‘‘දෙවලොකෙ වසන්තස්ස, පුඤ්ඤකම්මසමඞ්ගිනො;
සමන්තා යොජනසතං, දුස්සච්ඡන්නං භවිස්සති.
‘‘‘ඡත්තිංසක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සති;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘‘භවෙ සංසරමානස්ස, පුඤ්ඤකම්මසමඞ්ගිනො;
මනසා පත්ථිතං සබ්බං, නිබ්බත්තිස්සති තාවදෙ.
‘‘‘කොසෙය්යකම්බලියානි ¶ [කොසෙය්යකම්බලීයානි (සී.)], ඛොමකප්පාසිකානි ච;
මහග්ඝානි ච දුස්සානි, පටිලච්ඡතියං නරො.
‘‘‘මනසා ¶ පත්ථිතං සබ්බං, පටිලච්ඡතියං නරො;
එකදුස්සස්ස විපාකං, අනුභොස්සති සබ්බදා.
‘‘‘සො පච්ඡා පබ්බජිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
ගොතමස්ස භගවතො, ධම්මං සච්ඡිකරිස්සති’.
‘‘අහො මෙ සුකතං කම්මං, සබ්බඤ්ඤුස්ස මහෙසිනො;
එකාහං සාටකං දත්වා, පත්තොම්හි අමතං පදං.
‘‘මණ්ඩපෙ ¶ රුක්ඛමූලෙ වා, වසතො සුඤ්ඤකෙ ඝරෙ;
ධාරෙති දුස්සඡදනං, සමන්තා බ්යාමතො මම.
‘‘අවිඤ්ඤත්තං නිවාසෙමි [අවිඤ්ඤත්තානි සෙවාමි (?)], චීවරං පච්චයඤ්චහං;
ලාභී [ලාභිම්හි (ස්යා.)] අන්නස්ස පානස්ස, උත්තරෙය්යස්සිදං ඵලං.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, වත්ථදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උත්තරෙය්යදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උත්තරෙය්යදායකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. ධම්මසවනියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
චතුසච්චං පකාසෙන්තො, සන්තාරෙසි බහුං ජනං.
‘‘අහං තෙන සමයෙන, ජටිලො උග්ගතාපනො;
ධුනන්තො වාකචීරානි, ගච්ඡාමි අම්බරෙ තදා.
‘‘බුද්ධසෙට්ඨස්ස උපරි, ගන්තුං න විසහාමහං;
පක්ඛීව සෙලමාසජ්ජ [සෙලමාපජ්ජ (ස්යා.)], ගමනං න ලභාමහං.
‘‘න ¶ ¶ මෙ ඉදං භූතපුබ්බං, ඉරියස්ස විකොපනං;
දකෙ යථා උම්මුජ්ජිත්වා, එවං ගච්ඡාමි අම්බරෙ.
‘‘උළාරභූතො ¶ මනුජො, හෙට්ඨාසීනො [හෙට්ඨාපි නො (ක.)] භවිස්සති;
හන්ද මෙනං ගවෙසිස්සං, අපි අත්ථං ලභෙය්යහං.
‘‘ඔරොහන්තො අන්තලික්ඛා, සද්දමස්සොසි සත්ථුනො;
අනිච්චතං කථෙන්තස්ස, තමහං උග්ගහිං තදා.
‘‘අනිච්චසඤ්ඤමුග්ගය්හ, අගමාසිං මමස්සමං;
යාවතායුං වසිත්වාන, තත්ථ කාලඞ්කතො අහං.
‘‘චරිමෙ වත්තමානම්හි, තං ධම්මසවනං [ධම්මසවණං (සී.)] සරිං;
තෙන කම්මෙන සුකතෙන, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘තිංසකප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිං අහං;
එකපඤ්ඤාසක්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජමකාරයිං.
‘‘එකසත්තතික්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘පිතුගෙහෙ නිසීදිත්වා, සමණො භාවිතින්ද්රියො;
ගාථාය පරිදීපෙන්තො, අනිච්චතමුදාහරි [අනිච්චවත්ථුදාහරි (ස්යා. ක.)].
‘‘අනුස්සරාමි තං සඤ්ඤං, සංසරන්තො භවාභවෙ;
න කොටිං පටිවිජ්ඣාමි [න කොචි පටිවජ්ජාමි (ක.)], නිබ්බානං අච්චුතං පදං [අයං ගාථා උපරි 43 වග්ගෙ සත්තමාපදානෙ පුරිමගාථාය පුරෙතරං දිස්සති].
‘‘අනිච්චා වත සඞ්ඛාරා, උප්පාදවයධම්මිනො;
උප්පජ්ජිත්වා නිරුජ්ඣන්ති, තෙසං වූපසමො සුඛො.
‘‘සහ ¶ ¶ ගාථං සුණිත්වාන, පුබ්බකම්මං අනුස්සරිං;
එකාසනෙ නිසීදිත්වා, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘ජාතියා සත්තවස්සොහං, අරහත්තමපාපුණිං;
උපසම්පාදයි බුද්ධො, ගුණමඤ්ඤාය චක්ඛුමා.
‘‘දාරකොව ¶ අහං සන්තො, කරණීයං සමාපයිං;
කිං මෙ කරණීයං අජ්ජ, සක්යපුත්තස්ස සාසනෙ.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සද්ධම්මසවනෙ ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ධම්මසවනියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ධම්මසවනියත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. උක්ඛිත්තපදුමියත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ ¶ හංසවතියා, අහොසිං මාලිකො තදා;
ඔගාහෙත්වා පදුමසරං, සතපත්තං ඔචිනාමහං.
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
සහ සතසහස්සෙහි [සතසහස්සසිස්සෙහි (ක.)], සන්තචිත්තෙහි තාදිභි.
‘‘ඛීණාසවෙහි ¶ සුද්ධෙහි, ඡළභිඤ්ඤෙහි ඣායිභි [සො තදා (සී.), සො සහ (ක.)];
මම වුද්ධිං සමන්වෙසං, ආගච්ඡි මම සන්තිකං [මම සන්තිකෙ (සී.), පුරිසුත්තමො (ස්යා. ක.)].
‘‘දිස්වානහං දෙවදෙවං, සයම්භුං ලොකනායකං;
වණ්ටෙ ඡෙත්වා සතපත්තං, උක්ඛිපිමම්බරෙ තදා.
‘‘යදි බුද්ධො තුවං වීර, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
සයං ගන්ත්වා සතපත්තා, මත්ථකෙ ධාරයන්තු තෙ.
‘‘අධිට්ඨහි මහාවීරො, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
බුද්ධස්ස ආනුභාවෙන, මත්ථකෙ ධාරයිංසු තෙ.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘තත්ථ ¶ ¶ මෙ සුකතං බ්යම්හං, සතපත්තන්ති වුච්චති;
සට්ඨියොජනමුබ්බිද්ධං, තිංසයොජනවිත්ථතං.
‘‘සහස්සක්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
පඤ්චසත්තතික්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං.
‘‘පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං;
අනුභොමි සකං කම්මං, පුබ්බෙ සුකතමත්තනො.
‘‘තෙනෙවෙකපදුමෙන, අනුභොත්වාන සම්පදා;
ගොතමස්ස භගවතො, ධම්මං සච්ඡිකරිං අහං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, එකපදුමස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උක්ඛිත්තපදුමියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උක්ඛිත්තපදුමියත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
ගන්ධොදකවග්ගො චතුතිංසතිමො.
තස්සුද්දානං –
ගන්ධධූපො උදකඤ්ච, පුන්නාග එකදුස්සකා;
ඵුසිතො ච පභඞ්කරො, කුටිදො උත්තරීයකො.
සවනී එකපදුමී, ගාථායො සබ්බපිණ්ඩිතා;
එකං ගාථාසතඤ්චෙව, චතුතාලීසමෙව ච.
35. එකපදුමියවග්ගො
1. එකපදුමියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ¶ ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
භවාභවෙ විභාවෙන්තො, තාරෙසි ජනතං බහුං.
‘‘හංසරාජා තදා හොමි, දිජානං පවරො අහං;
ජාතස්සරං සමොගය්හ, කීළාමි හංසකීළිතං.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
ජාතස්සරස්ස උපරි, ආගච්ඡි තාවදෙ ජිනො.
‘‘දිස්වානහං දෙවදෙවං, සයම්භුං ලොකනායකං;
වණ්ටෙ ඡෙත්වාන පදුමං, සතපත්තං මනොරමං.
‘‘මුඛතුණ්ඩෙන පග්ගය්හ, පසන්නො ලොකනායකෙ [විප්පසන්නෙන චෙතසා (ස්යා.)];
උක්ඛිපිත්වාන ගගණෙ [උක්ඛිපිත්වා නලාටෙන (ක.)], බුද්ධසෙට්ඨං අපූජයිං.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
අන්තලික්ඛෙ ඨිතො සත්ථා, අකා මෙ අනුමොදනං.
‘‘‘ඉමිනා එකපදුමෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
කප්පානං සතසහස්සං, විනිපාතං න ගච්ඡසි’.
‘‘ඉදං වත්වාන සම්බුද්ධො, ජලජුත්තමනාමකො;
මම කම්මං පකිත්තෙත්වා, අගමා යෙන පත්ථිතං.
‘‘සතසහස්සිතො ¶ ¶ කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකපදුමියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
එකපදුමියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. තීණුප්පලමාලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘චන්දභාගානදීතීරෙ ¶ ¶ , අහොසිං වානරො තදා;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, නිසින්නං පබ්බතන්තරෙ.
‘‘ඔභාසෙන්තං දිසා සබ්බා, සාලරාජංව ඵුල්ලිතං;
ලක්ඛණබ්යඤ්ජනූපෙතං, දිස්වා අත්තමනො අහුං.
‘‘උදග්ගචිත්තො සුමනො, පීතියා හට්ඨමානසො;
තීණි උප්පලපුප්ඵානි, මත්ථකෙ අභිරොපයිං.
‘‘පුප්ඵානි අභිරොපෙත්වා, විපස්සිස්ස මහෙසිනො;
සගාරවො භවිත්වාන [ගමිත්වාන (සී.), නමිත්වාන (ක.)], පක්කාමිං උත්තරාමුඛො.
‘‘ගච්ඡන්තො පටිකුටිකො, විප්පසන්නෙන චෙතසා;
සෙලන්තරෙ පතිත්වාන [පපතිත්වා (ස්යා. ක.)], පාපුණිං ජීවිතක්ඛයං.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං [පුරිමං ජාතිං (?) උපරි 38 වග්ගෙ තතියාපදානෙ එවමෙව දිස්සති], තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘සතානං ¶ තීණික්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජං අකාරයිං;
සතානං පඤ්චක්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තීණුප්පලමාලියො [තිඋප්පලමාලියො (සී.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තීණුප්පලමාලියත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. ධජදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘තිස්සො නාම අහු සත්ථා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
තයොපධික්ඛයෙ [තස්සොපධික්ඛයෙ (සී.)] දිස්වා, ධජං ආරොපිතං මයා.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘සතානං ¶ තීණික්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජං අකාරයිං;
සතානං පඤ්චක්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං.
‘‘පදෙසරජ්ජං ¶ විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං;
අනුභොමි සකං කම්මං, පුබ්බෙ සුකතමත්තනො.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ධජදානස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉච්ඡමානො චහං අජ්ජ, සකානනං සපබ්බතං;
ඛොමදුස්සෙන ඡාදෙය්යං, තදා මය්හං කතෙ ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ධජදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ධජදායකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. තිකිඞ්කණිපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ, භූතගණො නාම පබ්බතො;
තත්ථද්දසං පංසුකූලං, දුමග්ගම්හි විලග්ගිතං.
‘‘තීණි කිඞ්කණිපුප්ඵානි, ඔචිනිත්වානහං තදා;
හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, පංසුකූලං අපූජයිං.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, තිණ්ණං පුප්ඵානිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තිකිඞ්කණිපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තිකිඞ්කණිපූජකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. නළාගාරිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ ¶ , හාරිතො නාම පබ්බතො;
සයම්භූ නාරදො නාම, රුක්ඛමූලෙ වසී තදා.
‘‘නළාගාරං කරිත්වාන, තිණෙන ඡාදයිං අහං;
චඞ්කමං සොධයිත්වාන, සයම්භුස්ස අදාසහං.
‘‘චතුද්දසසු ¶ කප්පෙසු, දෙවලොකෙ රමිං අහං;
චතුසත්තතික්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජං අකාරයිං.
‘‘චතුසත්තති [සත්තසත්තති (සී.)] ක්ඛත්තුඤ්ච ¶ , චක්කවත්තී අහොසහං;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘උබ්බිද්ධං භවනං මය්හං, ඉන්දලට්ඨීව උග්ගතං;
සහස්සථම්භං අතුලං, විමානං සපභස්සරං.
‘‘ද්වෙ සම්පත්තී අනුභොත්වා, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
ගොතමස්ස භගවතො, සාසනෙ පබ්බජිං අහං.
‘‘පධානපහිතත්තොම්හි ¶ , උපසන්තො නිරූපධි;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නළාගාරිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
නළාගාරිකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. චම්පකපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ, ජාපලො [චාපලො (සී.), ඡාපලො (ස්යා.)] නාම පබ්බතො;
බුද්ධො සුදස්සනො නාම, විහාසි පබ්බතන්තරෙ.
‘‘පුප්ඵං හෙමවන්තං [හෙමවතං (සී.), හෙමවණ්ණං (ස්යා.)] ගය්හ, ගච්ඡං වෙහායසෙනහං;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, ඔඝතිණ්ණමනාසවං.
‘‘සත්ත ¶ චම්පකපුප්ඵානි, සීසෙ කත්වානහං තදා;
බුද්ධස්ස අභිරොපෙසිං, සයම්භුස්ස මහෙසිනො.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා චම්පකපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
චම්පකපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. පදුමපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ ¶ , රොමසො නාම පබ්බතො;
බුද්ධොපි සම්භවො නාම, අබ්භොකාසෙ වසී තදා.
‘‘භවනා නික්ඛමිත්වාන, පදුමං ධාරයිං අහං;
එකාහං ධාරයිත්වාන, පුන භවනුපාගමිං.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පදුමපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පදුමපූජකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
තෙරසමං භාණවාරං.
8. තිණමුට්ඨිදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ, ලම්බකො නාම පබ්බතො;
උපතිස්සො නාම සම්බුද්ධො, අබ්භොකාසම්හි චඞ්කමි.
‘‘මිගලුද්දො ¶ ¶ තදා ආසිං, අරඤ්ඤෙ කානනෙ අහං;
දිස්වාන තං දෙවදෙවං, සයම්භුං අපරාජිතං.
‘‘විප්පසන්නෙන චිත්තෙන, තදා තස්ස මහෙසිනො;
නිසීදනත්ථං බුද්ධස්ස, තිණමුට්ඨිමදාසහං.
‘‘දත්වාන දෙවදෙවස්ස, භිය්යො චිත්තං පසාදයිං;
සම්බුද්ධං අභිවාදෙත්වා, පක්කාමිං උත්තරාමුඛො.
‘‘අචිරං ගතමත්තං මං, මිගරාජා අපොථයි [අහෙඨයි (සී. ස්යා.)];
සීහෙන පොථිතො [පාතිතො (සී. ස්යා.)] සන්තො, තත්ථ කාලඞ්කතො අහං.
‘‘ආසන්නෙ මෙ කතං කම්මං, බුද්ධසෙට්ඨෙ අනාසවෙ;
සුමුත්තො සරවෙගොව, දෙවලොකං අගඤ්ඡහං.
‘‘යූපො ¶ තත්ථ සුභො ආසි, පුඤ්ඤකම්මාභිනිම්මිතො;
සහස්සකණ්ඩො සතභෙණ්ඩු, ධජාලු හරිතාමයො.
‘‘පභා නිද්ධාවතෙ තස්ස, සතරංසීව උග්ගතො;
ආකිණ්ණො දෙවකඤ්ඤාහි, ආමොදිං කාමකාමහං.
‘‘දෙවලොකා චවිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
ආගන්ත්වාන මනුස්සත්තං, පත්තොම්හි ආසවක්ඛයං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, නිසීදනමදාසහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, තිණමුට්ඨියිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා තිණමුට්ඨිදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තිණමුට්ඨිදායකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. තින්දුකඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කණිකාරංව ¶ ජොතන්තං, නිසින්නං පබ්බතන්තරෙ;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, ඔඝතිණ්ණමනාසවං.
‘‘තින්දුකං ¶ සඵලං දිස්වා, භින්දිත්වාන සකොසකං [සකොටකං (සී.), සකොටිකං (ස්යා.)];
පසන්නචිත්තො සුමනො, සයම්භුස්ස මදාසහං [වෙස්සභුස්ස අදාසහං (සී.)].
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං ඵලමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තින්දුකඵලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තින්දුකඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. එකඤ්ජලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘රොමසො [රෙවතො (සී.)] නාම සම්බුද්ධො, නදීකූලෙ වසී තදා;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, පීතරංසිංව භාණුමං.
‘‘උක්කාමුඛපහට්ඨංව ¶ ¶ , ඛදිරඞ්ගාරසන්නිභං;
ඔසධිංව විරොචන්තං, එකඤ්ජලිමකාසහං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං අඤ්ජලිමකාසහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, අඤ්ජලියා ඉදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකඤ්ජලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
එකඤ්ජලියත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
එකපදුමියවග්ගො පඤ්චතිංසතිමො.
තස්සුද්දානං –
පදුමී උප්පලමාලී, ධජො කිඞ්කණිකං නළං [කිඞ්කණිකො නළො (සී.)];
චම්පකො පදුමො මුට්ඨි, තින්දුකෙකඤ්ජලී තථා;
ඡ ච සට්ඨි ච ගාථායො, ගණිතායො විභාවිභි.
36. සද්දසඤ්ඤකවග්ගො
1. සද්දසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘මිගලුද්දො ¶ ¶ ¶ ¶ පුරෙ ආසිං, අරඤ්ඤෙ කානනෙ අහං;
තත්ථද්දසාසිං සම්බුද්ධං, දෙවසඞ්ඝපුරක්ඛතං.
‘‘චතුසච්චං පකාසෙන්තං, උද්ධරන්තං මහාජනං;
අස්සොසිං මධුරං වාචං, කරවීකරුදොපමං [රුතොපමං (?)].
‘‘බ්රහ්මසරස්ස මුනිනො, සිඛිනො ලොකබන්ධුනො;
ඝොසෙ චිත්තං පසාදෙත්වා, පත්තොම්හි ආසවක්ඛයං.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පසාදස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සද්දසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සද්දසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. යවකලාපියත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ අරුණවතියා, ආසිං යවසිකො තදා;
පන්ථෙ දිස්වාන සම්බුද්ධං, යවකලාපං සන්ථරිං [යවකලාපමවත්ථරිං (සී.)].
‘‘අනුකම්පකො ¶ කාරුණිකො, සිඛී ලොකග්ගනායකො;
මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, නිසීදි යවසන්ථරෙ.
‘‘දිස්වා නිසින්නං විමලං, මහාඣායිං විනායකං;
පාමොජ්ජං ජනයිත්වාන, තත්ථ කාලඞ්කතො අහං.
‘‘එකත්තිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, යවත්ථරෙ ඉදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා යවකලාපියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
යවකලාපියත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. කිංසුකපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කිංසුකං ¶ පුප්ඵිතං දිස්වා, පග්ගහෙත්වාන අඤ්ජලිං;
බුද්ධං සරිත්වා සිද්ධත්ථං, ආකාසෙ අභිපූජයිං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා කිංසුකපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කිංසුකපූජකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. සකොසකකොරණ්ඩදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අක්කන්තඤ්ච පදං දිස්වා, සිඛිනො ලොකබන්ධුනො;
එකංසං අජිනං කත්වා, පදසෙට්ඨං අවන්දහං.
‘‘කොරණ්ඩං පුප්ඵිතං දිස්වා, පාදපං ධරණීරුහං;
සකොසකං [සකොටකං (සී. ස්යා.)] ගහෙත්වාන, පදචක්කං අපූජයිං.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පදපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සකොසක [සකොටක (සී. ස්යා.)] කොරණ්ඩදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සකොසකකොරණ්ඩදායකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. දණ්ඩදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කානනං ¶ ¶ වනමොගය්හ, වෙළුං ඡෙත්වානහං තදා;
ආලම්බනං කරිත්වාන, සඞ්ඝස්ස අදදං අහං.
‘‘තෙන ¶ චිත්තප්පසාදෙන, සුබ්බතෙ අභිවාදිය;
ආලම්බනම්පි දත්වාන, පක්කාමිං උත්තරාමුඛො.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං දණ්ඩමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, දණ්ඩදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා දණ්ඩදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
දණ්ඩදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. අම්බයාගුදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සතරංසී ¶ නාම සම්බුද්ධො, සයම්භූ අපරාජිතො;
වුට්ඨහිත්වා සමාධිම්හා, භික්ඛාය මමුපාගමි.
‘‘පච්චෙකබුද්ධං දිස්වාන, අම්බයාගුං අදාසහං;
විප්පසන්නමනං තස්ස, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, අම්බයාගුයිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා අම්බයාගුදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අම්බයාගුදායකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. සුපුටකපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘දිවාවිහාරා නික්ඛන්තො, විපස්සී ලොකනායකො;
භික්ඛාය විචරන්තො සො, මම සන්තිකුපාගමි.
‘‘තතො ¶ ¶ පතීතො සුමනො, බුද්ධසෙට්ඨස්ස තාදිනො;
ලොණසුපුටකං දත්වා, කප්පං සග්ගම්හි මොදහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුටකමදාසහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුටකස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සුපුටකපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සුපුටකපූජකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. මඤ්චදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපස්සිනො භගවතො, ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
එකං මඤ්චං මයා දින්නං, පසන්නෙන සපාණිනා.
‘‘හත්ථියානං ¶ අස්සයානං, දිබ්බයානං සමජ්ඣගං;
තෙන මඤ්චකදානෙන, පත්තොම්හි ආසවක්ඛයං.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං මඤ්චමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, මඤ්චදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මඤ්චදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මඤ්චදායකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. සරණගමනියත්ථෙරඅපදානං
‘‘ආරුහිම්හ තදා නාවං, භික්ඛු චාජීවකො චහං;
නාවාය භිජ්ජමානාය, භික්ඛු මෙ සරණං අදා.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යඤ්ච මෙ සරණං අදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සරණාගමනෙ ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සරණගමනියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සරණගමනියත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. පිණ්ඩපාතිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘තිස්සො ¶ ¶ නාමාසි සම්බුද්ධො, විහාසි විපිනෙ තදා;
තුසිතා හි ඉධාගන්ත්වා, පිණ්ඩපාතං අදාසහං.
‘‘සම්බුද්ධමභිවාදෙත්වා, තිස්සං නාම මහායසං;
සකං චිත්තං පසාදෙත්වා, තුසිතං අගමාසහං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පිණ්ඩපාතස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පිණ්ඩපාතිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පිණ්ඩපාතිකත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
සද්දසඤ්ඤකවග්ගො ඡත්තිංසතිමො.
තස්සුද්දානං –
සද්දසඤ්ඤී යවසිකො, කිංසුකොරණ්ඩපුප්ඵියො;
ආලම්බනො අම්බයාගු, සුපුටී මඤ්චදායකො;
සරණං පිණ්ඩපාතො ච, ගාථා තාලීසමෙව ච.
37. මන්දාරවපුප්ඵියවග්ගො
1. මන්දාරවපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘තාවතිංසා ¶ ¶ ¶ ¶ ඉධාගන්ත්වා, මඞ්ගලො නාම මාණවො;
මන්දාරවං ගහෙත්වාන, විපස්සිස්ස මහෙසිනො.
‘‘සමාධිනා නිසින්නස්ස, මත්ථකෙ ධාරයිං අහං;
සත්තාහං ධාරයිත්වාන, දෙවලොකං පුනාගමිං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මන්දාරවපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මන්දාරවපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. කක්කාරුපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘යාමා දෙවා ඉධාගන්ත්වා, ගොතමං සිරිවච්ඡසං;
කක්කාරුමාලං [ගොක්ඛනුමාලං (සී.)] පග්ගය්හ, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං බුද්ධමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කක්කාරුපුප්ඵියො [ගොක්ඛනුපුප්ඵියො (ක.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කක්කාරුපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. භිසමුළාලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඵුස්සො ¶ ¶ නාමාසි සම්බුද්ධො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
විවෙකකාමො සබ්බඤ්ඤූ [සප්පඤ්ඤො (සී. ස්යා.)], ආගඤ්ඡි මම සන්තිකෙ.
‘‘තස්මිං චිත්තං පසාදෙත්වා, මහාකාරුණිකෙ ජිනෙ;
භිසමුළාලං පග්ගය්හ, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං භිසමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, භිසදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා භිසමුළාලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
භිසමුළාලදායකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. කෙසරපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘විජ්ජාධරො ¶ තදා ආසිං, හිමවන්තම්හි පබ්බතෙ;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, චඞ්කමන්තං මහායසං.
‘‘තීණි කෙසරපුප්ඵානි [කෙසරිපුප්ඵානි (සී.)], සීසෙ කත්වානහං තදා;
උපසඞ්කම්ම සම්බුද්ධං, වෙස්සභුං අභිපූජයිං.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කෙසරපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කෙසරපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. අඞ්කොලපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමො නාම සම්බුද්ධො, චිත්තකූටෙ වසී තදා;
දිස්වාන තං අහං බුද්ධං, සයම්භුං අපරාජිතං [උපගච්ඡිහං (සී. ස්යා.)].
‘‘අඞ්කොලං ¶ ¶ පුප්ඵිතං දිස්වා, ඔචිනිත්වානහං තදා;
උපගන්ත්වාන සම්බුද්ධං, පූජයිං පදුමං ජිනං.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අඞ්කොලපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අඞ්කොලපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. කදම්බපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං සම්බුද්ධං, ගච්ඡන්තං අන්තරාපණෙ;
කඤ්චනග්ඝියසඞ්කාසං, බාත්තිංසවරලක්ඛණං.
‘‘නිසජ්ජ පාසාදවරෙ, අද්දසං ලොකනායකං;
කදම්බපුප්ඵං පග්ගය්හ, විපස්සිං අභිපූජයිං.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං බුද්ධමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කදම්බපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කදම්බපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. උද්දාලකපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘අනොමො ¶ [සුජාතො (ස්යා.), අනුමො (ක.)] නාම සම්බුද්ධො, ගඞ්ගාකූලෙ වසී තදා;
උද්දාලකං ගහෙත්වාන, පූජයිං අපරාජිතං.
‘‘එකත්තිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උද්දාලකපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උද්දාලකපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. එකචම්පකපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘උපසන්තො ¶ ච සම්බුද්ධො, වසතී පබ්බතන්තරෙ;
එකචම්පකමාදාය, උපගච්ඡිං නරුත්තමං.
‘‘පසන්නචිත්තො සුමනො, පච්චෙකමුනිමුත්තමං;
උභොහත්ථෙහි පග්ගය්හ, පූජයිං අපරාජිතං.
‘‘පඤ්චසට්ඨිම්හිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකචම්පකපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
එකචම්පකපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. තිමිරපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘චන්දභාගානදීතීරෙ, අනුසොතං වජාමහං;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, සාලරාජංව ඵුල්ලිතං.
‘‘පසන්නචිත්තො ¶ සුමනො, පච්චෙකමුනිමුත්තමං;
ගහෙත්වා තිමිරං පුප්ඵං, මත්ථකෙ ඔකිරිං අහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තිමිරපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තිමිරපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. සළලපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘චන්දභාගානදීතීරෙ ¶ , අහොසිං කින්නරො තදා;
තත්ථද්දසං දෙවදෙවං, චඞ්කමන්තං නරාසභං.
‘‘ඔචිනිත්වාන ¶ සළලං, පුප්ඵං බුද්ධස්සදාසහං;
උපසිඞ්ඝි මහාවීරො, සළලං දෙවගන්ධිකං.
‘‘පටිග්ගහෙත්වා සම්බුද්ධො, විපස්සී ලොකනායකො;
උපසිඞ්ඝි මහාවීරො, පෙක්ඛමානස්ස මෙ සතො.
‘‘පසන්නචිත්තො සුමනො, වන්දිත්වා ද්විපදුත්තමං;
අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, පුන පබ්බතමාරුහිං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සළලපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සළලපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
මන්දාරවපුප්ඵියවග්ගො සත්තතිංසතිමො.
තස්සුද්දානං –
මන්දාරවඤ්ච කක්කාරු, භිසකෙසරපුප්ඵියො;
අඞ්කොලකො ¶ කදම්බී ච, උද්දාලී එකචම්පකො;
තිමිරං සළලඤ්චෙව, ගාථා තාලීසමෙව ච.
38. බොධිවන්දනවග්ගො
1. බොධිවන්දකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පාටලිං ¶ ¶ ¶ හරිතං දිස්වා, පාදපං ධරණීරුහං;
එකංසං අඤ්ජලිං කත්වා, අවන්දිං පාටලිං අහං.
‘‘අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, ගරුං කත්වාන මානසං;
අන්තොසුද්ධං බහිසුද්ධං, සුවිමුත්තමනාසවං.
‘‘විපස්සිං ලොකමහිතං, කරුණාඤාණසාගරං;
සම්මුඛා විය සම්බුද්ධං, අවන්දිං පාටලිං අහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං බොධිමභිවන්දහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, වන්දනාය ඉදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා බොධිවන්දකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
බොධිවන්දකත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. පාටලිපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපස්සී ¶ නාම භගවා, සයම්භූ අග්ගපුග්ගලො;
පුරක්ඛතො සසිස්සෙහි, පාවිසි බන්ධුමං ජිනො.
‘‘තීණි පාටලිපුප්ඵානි, උච්ඡඞ්ගෙ ඨපිතානි මෙ;
සීසං න්හායිතුකාමොව, නදීතිත්ථං අගච්ඡහං.
‘‘නික්ඛම්ම බන්ධුමතියා, අද්දසං ලොකනායකං;
ඉන්දීවරංව ජලිතං, ආදිත්තංව හුතාසනං.
‘‘බ්යග්ඝූසභංව ¶ පවරං, අභිජාතංව කෙසරිං;
ගච්ඡන්තං සමණානග්ගං, භික්ඛුසඞ්ඝපුරක්ඛතං.
‘‘තස්මිං ¶ පසන්නො [සමණෙ (ක.)] සුගතෙ, කිලෙසමලධොවනෙ;
ගහෙත්වා තීණි පුප්ඵානි, බුද්ධසෙට්ඨං අපූජයිං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පාටලිපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පාටලිපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. තීණුප්පලමාලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘චන්දභාගානදීතීරෙ ¶ ¶ , අහොසිං වානරො තදා;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, නිසින්නං පබ්බතන්තරෙ.
‘‘ඔභාසෙන්තං දිසා සබ්බා, සාලරාජංව ඵුල්ලිතං;
ලක්ඛණබ්යඤ්ජනූපෙතං, දිස්වානත්තමනො අහං.
‘‘උදග්ගචිත්තො සුමනො, පීතියා හට්ඨමානසො;
තීණි උප්පලපුප්ඵානි, මත්ථකෙ අභිරොපයිං.
‘‘පූජයිත්වාන පුප්ඵානි, ඵුස්සස්සාහං මහෙසිනො;
සගාරවො භවිත්වාන, පක්කාමිං උත්තරාමුඛො.
‘‘ගච්ඡන්තො පටිකුටිකො, විප්පසන්නෙන චෙතසා;
සෙලන්තරෙ පතිත්වාන, පාපුණිං ජීවිතක්ඛයං.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා පුරිමං ජාතිං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘සතානං තීණික්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
සතානං පඤ්චක්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා තීණුප්පලමාලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තීණුප්පලමාලියත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. පට්ටිපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘යදා නිබ්බායි සම්බුද්ධො, මහෙසී පදුමුත්තරො;
සමාගම්ම ජනා සබ්බෙ, සරීරං නීහරන්ති තෙ.
‘‘නීහරන්තෙ සරීරම්හි, වජ්ජමානාසු භෙරිසු;
පසන්නචිත්තො සුමනො, පට්ටිපුප්ඵං අපූජයිං.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සරීරපූජිතෙ ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස [බුද්ධසෙට්ඨස්ස (සී.)] සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පට්ටිපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පට්ටිපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. සත්තපණ්ණියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුමනො ¶ නාම සම්බුද්ධො, උප්පජ්ජි ලොකනායකො;
පසන්නචිත්තො සුමනො, සත්තපණ්ණිමපූජයිං.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, සත්තපණ්ණිමපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සත්තපණ්ණිපූජායිදං [සත්තපණ්ණිස්සිදං (සී.)] ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සත්තපණ්ණියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සත්තපණ්ණියත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. ගන්ධමුට්ඨියත්ථෙරඅපදානං
[ඉධ ගාථාද්ධං ඌනං විය දිස්සති] ‘‘චිතකෙ කරීයමානෙ, නානාගන්ධෙ සමාහතෙ;
පසන්නචිත්තො සුමනො, ගන්ධමුට්ඨිමපූජයිං.
‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, චිතකං යං අපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, චිතපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ගන්ධමුට්ඨියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ගන්ධමුට්ඨියත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. චිතකපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පරිනිබ්බුතෙ භගවති, ජලජුත්තමනාමකෙ;
ආරොපිතම්හි චිතකෙ, සාලපුප්ඵමපූජයිං.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, චිතපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ¶ ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා චිතකපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
චිතකපූජකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. සුමනතාලවණ්ටියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සිද්ධත්ථස්ස ¶ භගවතො, තාලවණ්ටමදාසහං;
සුමනෙහි පටිච්ඡන්නං, ධාරයාමි මහාරහං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, තාලවණ්ටමදාසහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, තාලවණ්ටස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා සුමනතාලවණ්ටියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සුමනතාලවණ්ටියත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. සුමනදාමියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සිද්ධත්ථස්ස භගවතො, න්හාතකස්ස තපස්සිනො;
කත්වාන සුමනදාමං, ධාරයිං පුරතො ඨිතො.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං දාමං ධාරයිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සුමනධාරණෙ ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සුමනදාමියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සුමනදාමියත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. කාසුමාරිඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කණිකාරංව ¶ ¶ ජොතන්තං, නිසින්නං පබ්බතන්තරෙ;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, ලොකජෙට්ඨං නරාසභං.
‘‘පසන්නචිත්තො ¶ සුමනො, සිරෙ කත්වාන අඤ්ජලිං;
කාසුමාරිඵලං ගය්හ, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං ඵලමදදිං අහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කාසුමාරිඵලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කාසුමාරිඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
බොධිවන්දනවග්ගො අට්ඨතිංසතිමො.
තස්සුද්දානං –
බොධි පාටලි උප්පලී, පට්ටි ච සත්තපණ්ණියො;
ගන්ධමුට්ඨි ¶ ච චිතකො, තාලං සුමනදාමකො;
කාසුමාරිඵලී චෙව, ගාථා එකූනසට්ඨිකා.
39. අවටඵලවග්ගො
1. අවටඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සතරංසි ¶ ¶ නාම භගවා, සයම්භූ අපරාජිතො;
විවෙකකාමො සම්බුද්ධො, ගොචරායාභිනික්ඛමි.
‘‘ඵලහත්ථො අහං දිස්වා, උපගච්ඡිං නරාසභං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, අවටං [අවණ්ටං (සී.), අම්බටං (ස්යා.)] අදදිං ඵලං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං ඵලමදදිං අහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා අවටඵලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අවටඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. ලබුජදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ බන්ධුමතියා, ආසිං ආරාමිකො තදා;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, ගච්ඡන්තං අනිලඤ්ජසෙ.
‘‘ලබුජස්ස ඵලං ගය්හ, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං;
ආකාසෙ ඨිතකො සන්තො, පටිගණ්හි මහායසො.
‘‘විත්තිසඤ්ජනනං ¶ මය්හං, දිට්ඨධම්මසුඛාවහං;
ඵලං බුද්ධස්ස දත්වාන, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘අධිගච්ඡිං ¶ තදා පීතිං, විපුලඤ්ච සුඛුත්තමං;
උප්පජ්ජතෙව රතනං, නිබ්බත්තස්ස තහිං තහිං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං ඵලමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ලබුජදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ලබුජදායකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. උදුම්බරඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘විනතානදියා තීරෙ, විහාසි පුරිසුත්තමො;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, එකග්ගං සුසමාහිතං.
‘‘තස්මිං පසන්නමානසො, කිලෙසමලධොවනෙ;
උදුම්බරඵලං ගය්හ, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං ඵලමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා උදුම්බරඵලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උදුම්බරඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. පිලක්ඛඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘වනන්තරෙ ¶ ¶ ¶ බුද්ධං දිස්වා, අත්ථදස්සිං මහායසං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, පිලක්ඛස්සාදදිං ඵලං [පිලක්ඛස්ස ඵලං අදං (සී.), පිලක්ඛුස්ස ඵලං අදං (ස්යා.)].
‘‘අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, යං ඵලමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පිලක්ඛඵලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පිලක්ඛඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. ඵාරුසඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං ¶ සම්බුද්ධං, ආහුතීනං පටිග්ගහං;
රථියං පටිපජ්ජන්තං, ඵාරුසඵලමදාසහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං ඵලමදදිං අහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ඵාරුසඵලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ඵාරුසඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. වල්ලිඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සබ්බෙ ¶ ජනා සමාගම්ම, අගමිංසු වනං තදා;
ඵලමන්වෙසමානා තෙ, අලභිංසු ඵලං තදා.
‘‘තත්ථද්දසාසිං ¶ ¶ සම්බුද්ධං, සයම්භුං අපරාජිතං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, වල්ලිඵලමදාසහං.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං ඵලමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා වල්ලිඵලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
වල්ලිඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. කදලිඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කණිකාරංව ජලිතං, පුණ්ණමායෙව [පුණ්ණමාසෙව (සී. ක.)] චන්දිමං;
ජලන්තං දීපරුක්ඛංව, අද්දසං ලොකනායකං.
‘‘කදලිඵලං පග්ගය්හ, අදාසිං සත්ථුනො අහං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, වන්දිත්වාන අපක්කමිං.
‘‘එකත්තිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං ඵලමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කදලිඵලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කදලිඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. පනසඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අජ්ජුනො ¶ නාම සම්බුද්ධො, හිමවන්තෙ වසී තදා;
චරණෙන ච සම්පන්නො, සමාධිකුසලො මුනි.
‘‘කුම්භමත්තං ¶ ගහෙත්වාන, පනසං ජීවජීවකං [දෙවගන්ධිකං (41 වග්ගෙ, 5 අපදානෙ)];
ඡත්තපණ්ණෙ ඨපෙත්වාන, අදාසිං සත්ථුනො අහං.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං ඵලමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පනසඵලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පනසඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. සොණකොටිවීසත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපස්සිනො ¶ පාවචනෙ, එකං ලෙණං මයා කතං;
චාතුද්දිසස්ස සඞ්ඝස්ස, බන්ධුමාරාජධානියා.
‘‘දුස්සෙහි භූමිං ලෙණස්ස, සන්ථරිත්වා පරිච්චජිං;
උදග්ගචිත්තො සුමනො, අකාසිං පණිධිං තදා.
‘‘ආරාධයෙය්යං සම්බුද්ධං, පබ්බජ්ජඤ්ච ලභෙය්යහං;
අනුත්තරඤ්ච නිබ්බානං, ඵුසෙය්යං සන්තිමුත්තමං.
‘‘තෙනෙව සුක්කමූලෙන, කප්පෙ [කප්පං (සී.), කප්ප (ක.)] නවුති සංසරිං;
දෙවභූතො මනුස්සො ච, කතපුඤ්ඤො විරොචහං.
‘‘තතො ¶ කම්මාවසෙසෙන, ඉධ පච්ඡිමකෙ භවෙ;
චම්පායං අග්ගසෙට්ඨිස්ස, ජාතොම්හි එකපුත්තකො.
‘‘ජාතමත්තස්ස ¶ මෙ සුත්වා, පිතු ඡන්දො අයං අහු;
දදාමහං කුමාරස්ස, වීසකොටී අනූනකා.
‘‘චතුරඞ්ගුලා ච මෙ ලොමා, ජාතා පාදතලෙ උභො;
සුඛුමා මුදුසම්ඵස්සා, තූලාපිචුසමා සුභා.
‘‘අතීතා නවුති කප්පා, අයං එකො ච උත්තරි;
නාභිජානාමි නික්ඛිත්තෙ, පාදෙ භූම්යා අසන්ථතෙ.
‘‘ආරාධිතො ¶ මෙ සම්බුද්ධො, පබ්බජිං අනගාරියං;
අරහත්තඤ්ච මෙ පත්තං, සීතිභූතොම්හි නිබ්බුතො.
‘‘අග්ගො ආරද්ධවීරියානං, නිද්දිට්ඨො සබ්බදස්සිනා;
ඛීණාසවොම්හි අරහා, ඡළභිඤ්ඤො මහිද්ධිකො.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ලෙණදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
‘‘ථෙරො ¶ කොටිවීසො [කොටිවිසො (ස්යා. ක.), කොළිවිසො (අඤ්ඤට්ඨානෙසු)] සොණො, භික්ඛුසඞ්ඝස්ස අග්ගතො;
පඤ්හං පුට්ඨො වියාකාසි, අනොතත්තෙ මහාසරෙ’’ති.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සොණො කොටිවීසො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සොණකොටිවීසත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. පුබ්බකම්මපිලොතිකබුද්ධඅපදානං
‘‘අනොතත්තසරාසන්නෙ ¶ , රමණීයෙ සිලාතලෙ;
නානාරතනපජ්ජොතෙ, නානාගන්ධවනන්තරෙ.
‘‘මහතා භික්ඛුසඞ්ඝෙන, පරෙතො [උපෙතො (උදානට්ඨකථායං 4 වග්ගෙ, 8 සුත්තෙ)] ලොකනායකො;
ආසීනො බ්යාකරී තත්ථ, පුබ්බකම්මානි අත්තනො.
[සුණාථ භික්ඛවෙ මය්හං, යං කම්මං පකතං මයා; එකං අරඤ්ඤිකං භික්ඛුං, දිස්වා දින්නං පිලොතිකං; පත්ථිතං පඨමං බුද්ධං, බුද්ධත්තාය මයා තදා; පිලොතියස්ස කම්මස්ස, බුද්ධත්තෙපි විපච්චති; ගොපාලකො පුරෙ ආසිං, ගාවිං පාජෙති ගොචරං; පිවන්තිං උදකං ආවිලං, ගාවිං දිස්වා නිවාරයිං; තෙන කම්මවිපාකෙන, ඉධ පච්ඡිමකෙ භවෙ; විපාසිතො යදිච්ඡකං, න හි පාතුං ලභාමහං (ස්යා.)] ‘‘සුණාථ ¶ භික්ඛවො මය්හං, යං කම්මං පකතං මයා;
පිලොතිකස්ස කම්මස්ස, බුද්ධත්තෙපි විපච්චති [සුණාථ භික්ඛවෙ මය්හං, යං කම්මං පකතං මයා; එකං අරඤ්ඤිකං භික්ඛුං, දිස්වා දින්නං පිලොතිකං; පත්ථිතං පඨමං බුද්ධං, බුද්ධත්තාය මයා තදා; පිලොතියස්ස කම්මස්ස, බුද්ධත්තෙපි විපච්චති; ගොපාලකො පුරෙ ආසිං, ගාවිං පාජෙති ගොචරං; පිවන්තිං උදකං ආවිලං, ගාවිං දිස්වා නිවාරයිං; තෙන කම්මවිපාකෙන, ඉධ පච්ඡිමකෙ භවෙ; විපාසිතො යදිච්ඡකං, න හි පාතුං ලභාමහං (ස්යා.)].
[1]
‘‘මුනාළි ¶ නාමහං ධුත්තො, පුබ්බෙ අඤ්ඤාසු ජාතිසු [අඤ්ඤාය ජාතියා (උදාන අට්ඨ.)];
පච්චෙකබුද්ධං සුරභිං [සරභුං (සී.)], අබ්භාචික්ඛිං අදූසකං.
‘‘තෙන කම්මවිපාකෙන, නිරයෙ සංසරිං චිරං;
බහූවස්සසහස්සානි, දුක්ඛං වෙදෙසි වෙදනං.
‘‘තෙන කම්මාවසෙසෙන, ඉධ පච්ඡිමකෙ භවෙ;
අබ්භක්ඛානං මයා ලද්ධං, සුන්දරිකාය කාරණා.
[2]
‘‘සබ්බාභිභුස්ස ¶ බුද්ධස්ස, නන්දො නාමාසි සාවකො;
තං අබ්භක්ඛාය නිරයෙ, චිරං සංසරිතං මයා.
‘‘දසවස්සසහස්සානි, නිරයෙ සංසරිං චිරං;
මනුස්සභාවං ලද්ධාහං, අබ්භක්ඛානං බහුං ලභිං.
‘‘තෙන කම්මාවසෙසෙන, චිඤ්චමානවිකා මමං;
අබ්භාචික්ඛි අභූතෙන, ජනකායස්ස අග්ගතො.
[3]
‘‘බ්රාහ්මණො සුතවා ආසිං, අහං සක්කතපූජිතො;
මහාවනෙ පඤ්චසතෙ, මන්තෙ වාචෙමි මාණවෙ.
‘‘තත්ථාගතො ¶ [තමාගතො (ක.)] ඉසි භීමො, පඤ්චාභිඤ්ඤො මහිද්ධිකො;
තං චාහං ආගතං දිස්වා, අබ්භාචික්ඛිං අදූසකං.
‘‘තතොහං අවචං සිස්සෙ, කාමභොගී අයං ඉසි;
මය්හම්පි භාසමානස්ස, අනුමොදිංසු මාණවා.
‘‘තතො මාණවකා සබ්බෙ, භික්ඛමානං කුලෙ කුලෙ;
මහාජනස්ස ආහංසු, කාමභොගී අයං ඉසි.
‘‘තෙන ¶ ¶ කම්මවිපාකෙන, පඤ්ච භික්ඛුසතා ඉමෙ;
අබ්භක්ඛානං ලභුං සබ්බෙ, සුන්දරිකාය කාරණා.
[4]
‘‘වෙමාතුභාතරං පුබ්බෙ, ධනහෙතු හනිං අහං;
පක්ඛිපිං ගිරිදුග්ගස්මිං, සිලාය ච අපිංසයිං.
‘‘තෙන කම්මවිපාකෙන, දෙවදත්තො සිලං ඛිපි;
අඞ්ගුට්ඨං පිංසයී පාදෙ, මම පාසාණසක්ඛරා.
[5]
‘‘පුරෙහං දාරකො හුත්වා, කීළමානො මහාපථෙ;
පච්චෙකබුද්ධං දිස්වාන, මග්ගෙ සකලිකං [සක්ඛලිකං (ක.)] ඛිපිං [දහිං (ස්යා.)].
‘‘තෙන කම්මවිපාකෙන, ඉධ පච්ඡිමකෙ භවෙ;
වධත්ථං මං දෙවදත්තො, අභිමාරෙ පයොජයි.
[6]
‘‘හත්ථාරොහො ¶ පුරෙ ආසිං, පච්චෙකමුනිමුත්තමං;
පිණ්ඩාය විචරන්තං තං, ආසාදෙසිං ගජෙනහං.
‘‘තෙන කම්මවිපාකෙන, භන්තො [දන්තො (ක.)] නාළාගිරී ගජො;
ගිරිබ්බජෙ පුරවරෙ, දාරුණො සමුපාගමි [මං උපාගමි (සී.)].
[7]
‘‘රාජාහං ¶ පත්ථිවො [පත්තිකො (ස්යා. ක.), ඛත්තියො (උදාන අට්ඨ.)] ආසිං, සත්තියා පුරිසං හනිං;
තෙන කම්මවිපාකෙන, නිරයෙ පච්චිසං භුසං.
‘‘කම්මුනො තස්ස සෙසෙන, ඉදානි සකලං මම;
පාදෙ ඡවිං පකප්පෙසි [පකොපෙසි (සී.)], න හි කම්මං විනස්සති.
[8]
‘‘අහං කෙවට්ටගාමස්මිං, අහුං කෙවට්ටදාරකො;
මච්ඡකෙ ඝාතිතෙ දිස්වා, ජනයිං සොමනස්සකං [සොමනස්සහං (උදාන අට්ඨ.)].
‘‘තෙන ¶ කම්මවිපාකෙන, සීසදුක්ඛං අහූ මම;
සබ්බෙ සක්කා ච හඤ්ඤිංසු, යදා හනි විටටූභො [විටටුභො (ස්යා. ක.)].
[9]
‘‘ඵුස්සස්සාහං පාවචනෙ, සාවකෙ පරිභාසයිං;
යවං ඛාදථ භුඤ්ජථ, මා ච භුඤ්ජථ සාලයො.
‘‘තෙන කම්මවිපාකෙන, තෙමාසං ඛාදිතං යවං;
නිමන්තිතො බ්රාහ්මණෙන, වෙරඤ්ජායං වසිං තදා.
[10]
‘‘නිබ්බුද්ධෙ වත්තමානම්හි, මල්ලපුත්තං නිහෙඨයිං [නිසෙධයිං (ස්යා. ක.)];
තෙන කම්මවිපාකෙන, පිට්ඨිදුක්ඛං අහූ මම.
[11]
‘‘තිකිච්ඡකො අහං ආසිං, සෙට්ඨිපුත්තං විරෙචයිං;
තෙන කම්මවිපාකෙන, හොති පක්ඛන්දිකා මම.
[12]
‘‘අවචාහං ජොතිපාලො, සුගතං කස්සපං තදා;
කුතො නු බොධි මුණ්ඩස්ස, බොධි පරමදුල්ලභා.
‘‘තෙන ¶ ¶ ¶ කම්මවිපාකෙන, අචරිං දුක්කරං බහුං;
ඡබ්බස්සානුරුවෙළායං, තතො බොධිමපාපුණිං.
‘‘නාහං එතෙන මග්ගෙන, පාපුණිං බොධිමුත්තමං;
කුම්මග්ගෙන ගවෙසිස්සං, පුබ්බකම්මෙන වාරිතො.
‘‘පුඤ්ඤපාපපරික්ඛීණො, සබ්බසන්තාපවජ්ජිතො;
අසොකො අනුපායාසො, නිබ්බායිස්සමනාසවො.
‘‘එවං ජිනො වියාකාසි, භික්ඛුසඞ්ඝස්ස අග්ගතො;
සබ්බාභිඤ්ඤාබලප්පත්තො, අනොතත්තෙ මහාසරෙ’’ති.
ඉත්ථං ¶ සුදං භගවා අත්තනො පුබ්බචරිතං කම්මපිලොතිකං නාම බුද්ධාපදානධම්මපරියායං අභාසිත්ථාති.
පුබ්බකම්මපිලොතිකං නාම බුද්ධාපදානං දසමං.
අවටඵලවග්ගො එකූනචත්තාලීසමො.
තස්සුද්දානං –
අවටං ලබුජඤ්චෙව, උදුම්බරපිලක්ඛු ච;
ඵාරු වල්ලී ච කදලී, පනසො කොටිවීසකො.
පුබ්බකම්මපිලොති ච, අපදානං මහෙසිනො;
ගාථායො එකනවුති, ගණිතායො විභාවිභි.
චුද්දසමං භාණවාරං.
40. පිලින්දවච්ඡවග්ගො
1. පිලින්දවච්ඡත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ ¶ ¶ ¶ ¶ හංසවතියා, ආසිං දොවාරිකො අහං;
අක්ඛොභං අමිතං භොගං, ඝරෙ සන්නිචිතං මම.
‘‘රහොගතො නිසීදිත්වා, පහංසිත්වාන මානසං [සම්පහංසිත්ව මානසං (සී.)];
නිසජ්ජ පාසාදවරෙ, එවං චින්තෙසහං තදා.
(චින්තනාකාරො)
‘‘‘බහූ මෙධිගතා භොගා, ඵීතං අන්තෙපුරං මම;
රාජාපි [රාජිසි (ක.)] සන්නිමන්තෙසි, ආනන්දො පථවිස්සරො.
‘‘‘අයඤ්ච බුද්ධො උප්පන්නො, අධිච්චුප්පත්තිකො මුනි;
සංවිජ්ජන්ති ච මෙ භොගා, දානං දස්සාමි සත්ථුනො.
‘‘‘පදුමෙන රාජපුත්තෙන, දින්නං දානවරං ජිනෙ;
හත්ථිනාගෙ ච පල්ලඞ්කෙ, අපස්සෙනඤ්චනප්පකං.
‘‘‘අහම්පි දානං දස්සාමි, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
අදින්නපුබ්බමඤ්ඤෙසං, භවිස්සං ආදිකම්මිකො.
‘‘‘චින්තෙත්වාහං බහුවිධං, යාගෙ යස්ස සුඛංඵලං;
පරික්ඛාරදානමද්දක්ඛිං, මම සඞ්කප්පපූරණං.
‘‘‘පරික්ඛාරානි දස්සාමි, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
අදින්නපුබ්බමඤ්ඤෙසං, භවිස්සං ආදිකම්මිකො’.
(දානවත්ථුසම්පාදනං)
‘‘නළකාරෙ ¶ උපාගම්ම, ඡත්තං කාරෙසි තාවදෙ;
ඡත්තසතසහස්සානි, එකතො සන්නිපාතයිං.
‘‘දුස්සසතසහස්සානි, එකතො සන්නිපාතයිං;
පත්තසතසහස්සානි, එකතො සන්නිපාතයිං.
‘‘වාසියො ¶ ¶ සත්ථකෙ චාපි, සූචියො නඛඡෙදනෙ;
හෙට්ඨාඡත්තෙ ඨපාපෙසිං, කාරෙත්වා තදනුච්ඡවෙ.
‘‘විධූපනෙ තාලවණ්ටෙ, මොරහත්ථෙ ච චාමරෙ;
පරිස්සාවනෙ තෙලධාරෙ [තෙලධරෙ (සී.)], කාරයිං තදනුච්ඡවෙ.
‘‘සූචිඝරෙ අංසබද්ධෙ, අථොපි කායබන්ධනෙ;
ආධාරකෙ ච සුකතෙ, කාරයිං තදනුච්ඡවෙ.
‘‘පරිභොගභාජනෙ ච, අථොපි ලොහථාලකෙ;
භෙසජ්ජෙ ¶ පූරයිත්වාන, හෙට්ඨාඡත්තෙ ඨපෙසහං.
‘‘වචං උසීරං ලට්ඨිමධුං, පිප්ඵලී මරිචානි ච;
හරීතකිං සිඞ්ගීවෙරං, සබ්බං පූරෙසි භාජනෙ.
‘‘උපාහනා පාදුකායො, අථො උදකපුඤ්ඡනෙ;
කත්තරදණ්ඩෙ සුකතෙ, කාරයිං තදනුච්ඡවෙ.
‘‘ඔසධඤ්ජනනාළී ච [ඔසධං අඤ්ජනාපිච (ස්යා.)], සලාකා ධම්මකුත්තරා;
කුඤ්චිකා පඤ්චවණ්ණෙහි, සිබ්බිතෙ කුඤ්චිකාඝරෙ.
‘‘ආයොගෙ ධූමනෙත්තෙ ච, අථොපි දීපධාරකෙ;
තුම්බකෙ ච කරණ්ඩෙ ච, කාරයිං තදනුච්ඡවෙ.
‘‘සණ්ඩාසෙ ¶ පිප්ඵලෙ චෙව, අථොපි මලහාරකෙ;
භෙසජ්ජථවිකෙ චෙව, කාරයිං තදනුච්ඡවෙ.
‘‘ආසන්දියො පීඨකෙ ච, පල්ලඞ්කෙ චතුරොමයෙ;
තදනුච්ඡවෙ කාරයිත්වා, හෙට්ඨාඡත්තෙ ඨපෙසහං.
‘‘උණ්ණාභිසී තූලභිසී, අථොපි පීඨිකාභිසී [පීඨකාභිසී (ස්යා. ක.)];
බිම්බොහනෙ [බිබ්බොහනෙ (ස්යා. ක.)] ච සුකතෙ, කාරයිං තදනුච්ඡවෙ.
‘‘කුරුවින්දෙ මධුසිත්ථෙ, තෙලං හත්ථප්පතාපකං;
සිපාටිඵලකෙ සුචී, මඤ්චං අත්ථරණෙන ච.
‘‘සෙනාසනෙ පාදපුඤ්ඡෙ, සයනාසනදණ්ඩකෙ;
දන්තපොණෙ ච ආටලී [කථලිං (ස්යා.)], සීසාලෙපනගන්ධකෙ.
‘‘අරණී ¶ ඵලපීඨෙ [පලාලපීඨෙ (සී.)] ච, පත්තපිධානථාලකෙ;
උදකස්ස කටච්ඡූ ච, චුණ්ණකං රජනම්බණං [රජනම්මණං (සී.)].
‘‘සම්මජ්ජනං ¶ [සම්මුඤ්ජනං (ස්යා.), සම්මජ්ජනිං, සම්මුඤ්ජනිං (?)] උදපත්තං, තථා වස්සිකසාටිකං;
නිසීදනං කණ්ඩුච්ඡාදි, අථ අන්තරවාසකං.
‘‘උත්තරාසඞ්ගසඞ්ඝාටී, නත්ථුකං මුඛසොධනං;
බිළඞ්ගලොණං පහූතඤ්ච [ලොණභූතඤ්ච (ක.)], මධුඤ්ච දධිපානකං.
‘‘ධූපං [ධූමං (ක.)] සිත්ථං පිලොතිඤ්ච, මුඛපුඤ්ඡනසුත්තකං;
දාතබ්බං නාම යං අත්ථි, යඤ්ච කප්පති සත්ථුනො.
‘‘සබ්බමෙතං සමානෙත්වා, ආනන්දං උපසඞ්කමිං;
උපසඞ්කම්ම ¶ රාජානං, ජනෙතාරං මහෙසිනො [මහෙසිනං (සී.), මහායසං (ස්යා.), මහිස්සරං (ක.)];
සිරසා ¶ අභිවාදෙත්වා, ඉදං වචනමබ්රවිං.
(දානොකාසයාචනා)
‘‘‘එකතො ජාතසංවද්ධා, උභින්නං එකතො මනං [යසො (ස්යා.), මනො (?)];
සාධාරණා සුඛදුක්ඛෙ, උභො ච අනුවත්තකා.
‘‘‘අත්ථි චෙතසිකං දුක්ඛං, තවාධෙය්යං අරින්දම;
යදි සක්කොසි තං දුක්ඛං, විනොදෙය්යාසි ඛත්තිය.
‘‘‘තව දුක්ඛං මම දුක්ඛං, උභින්නං එකතො මනො [මනං (සී. ස්යා.)];
නිට්ඨිතන්ති විජානාහි, මමාධෙය්යං සචෙ තුවං.
‘‘‘ජානාහි ඛො මහාරාජ, දුක්ඛං මෙ දුබ්බිනොදයං;
පහු සමානො ගජ්ජසු, එකං තෙ දුච්චජං වරං.
‘‘‘යාවතා විජිතෙ අත්ථි, යාවතා මම ජීවිතං;
එතෙහි යදි තෙ අත්ථො, දස්සාමි අවිකම්පිතො.
‘‘‘ගජ්ජිතං ඛො තයා දෙව, මිච්ඡා තං බහු ගජ්ජිතං;
ජානිස්සාමි තුවං අජ්ජ, සබ්බධම්මෙ [සච්චධම්මෙ (?)] පතිට්ඨිතං.
‘‘‘අතිබාළ්හං ¶ නිපීළෙසි, දදමානස්ස මෙ සතො;
කිං තෙ මෙ පීළිතෙනත්ථො, පත්ථිතං තෙ කථෙහි මෙ.
‘‘‘ඉච්ඡාමහං මහාරාජ, බුද්ධසෙට්ඨං අනුත්තරං;
භොජයිස්සාමි සම්බුද්ධං, වජ්ජං [වඤ්චුං (?)] මෙ මාහු ජීවිතං.
‘‘‘අඤ්ඤං තෙහං වරං දම්මි, මා යාචිත්ථො තථාගතං [අයාචිතො තථාගතො (ස්යා. ක.)];
අදෙය්යො කස්සචි බුද්ධො, මණි ජොතිරසො යථා.
‘‘‘නනු ¶ තෙ ගජ්ජිතං දෙව, යාව ජීවිතමත්තනො [විජිතමත්ථිතං (ක.), ජීවිතමත්ථිකං (ස්යා.)];
ජීවිතං ¶ [විජිතං (ක.)] දදමානෙන, යුත්තං දාතුං තථාගතං.
‘‘‘ඨපනීයො මහාවීරො, අදෙය්යො කස්සචි ජිනො;
න මෙ පටිස්සුතො බුද්ධො, වරස්සු අමිතං ධනං.
‘‘‘විනිච්ඡයං පාපුණාම, පුච්ඡිස්සාම විනිච්ඡයෙ;
යථාසණ්ඨං [යථාසන්තං (සී.)] කථෙස්සන්ති, පටිපුච්ඡාම තං තථා.
‘‘‘රඤ්ඤො හත්ථෙ ගහෙත්වාන, අගමාසිං විනිච්ඡයං;
පුරතො අක්ඛදස්සානං, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘සුණන්තු ¶ මෙ අක්ඛදස්සා, රාජා වරමදාසි මෙ;
න කිඤ්චි ඨපයිත්වාන, ජීවිතම්පි [විජිතංපි (ක.)] පවාරයි.
‘‘‘තස්ස මෙ වරදින්නස්ස, බුද්ධසෙට්ඨං වරිං අහං;
සුදින්නො හොති මෙ බුද්ධො, ඡින්දථ සංසයං මම.
‘‘‘සොස්සාම තව වචනං, භූමිපාලස්ස රාජිනො;
උභින්නං වචනං සුත්වා, ඡින්දිස්සාමෙත්ථ සංසයං.
‘‘‘සබ්බං දෙව තයා දින්නං, ඉමස්ස සබ්බගාහිකං [සබ්බගාහිතං (ස්යා. ක.)];
න කිඤ්චි ඨපයිත්වාන, ජීවිතම්පි පවාරයි.
‘‘‘කිච්ඡප්පත්තොව හුත්වාන, යාචී වරමනුත්තරං [යාවජීවමනුත්තරං (ස්යා. ක.)];
ඉමං සුදුක්ඛිතං ඤත්වා, අදාසිං සබ්බගාහිකං.
‘‘‘පරාජයො ¶ තුවං [තවං (සී.)] දෙව, අස්ස දෙය්යො තථාගතො;
උභින්නං සංසයො ඡින්නො, යථාසණ්ඨම්හි [යථාසන්තම්හි (සී.)] තිට්ඨථ.
‘‘‘රාජා තත්ථෙව ඨත්වාන, අක්ඛදස්සෙතදබ්රවි;
සම්මා ¶ මය්හම්පි දෙය්යාථ, පුන බුද්ධං ලභාමහං.
‘‘‘පූරෙත්වා තව සඞ්කප්පං, භොජයිත්වා තථාගතං;
පුන දෙය්යාසි [දෙය්යාථ (ක.)] සම්බුද්ධං, ආනන්දස්ස යසස්සිනො’.
(නිමන්තනකථා)
‘‘අක්ඛදස්සෙභිවාදෙත්වා, ආනන්දඤ්චාපි ඛත්තියං;
තුට්ඨො පමුදිතො හුත්වා, සම්බුද්ධමුපසඞ්කමිං.
‘‘උපසඞ්කම්ම සම්බුද්ධං, ඔඝතිණ්ණමනාසවං;
සිරසා අභිවාදෙත්වා, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘වසීසතසහස්සෙහි ¶ , අධිවාසෙහි චක්ඛුම;
හාසයන්තො මම චිත්තං, නිවෙසනමුපෙහි මෙ’.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, අධිවාසෙසි චක්ඛුමා.
‘‘අධිවාසනමඤ්ඤාය, අභිවාදිය සත්ථුනො;
හට්ඨො උදග්ගචිත්තොහං, නිවෙසනමුපාගමිං.
(දානපටියාදනං)
‘‘මිත්තාමච්චෙ සමානෙත්වා, ඉදං වචනමබ්රවිං;
‘සුදුල්ලභො මයා ලද්ධො, මණි ජොතිරසො යථා.
‘‘‘කෙන තං පූජයිස්සාම, අප්පමෙය්යො අනූපමො;
අතුලො අසමො ධීරො, ජිනො අප්පටිපුග්ගලො.
‘‘‘තථාසමසමො චෙව, අදුතියො නරාසභො;
දුක්කරං අධිකාරඤ්හි, බුද්ධානුච්ඡවිකං මයා.
‘‘‘නානාපුප්ඵෙ ¶ සමානෙත්වා, කරොම පුප්ඵමණ්ඩපං;
බුද්ධානුච්ඡවිකං ¶ එතං, සබ්බපූජා භවිස්සති’.
‘‘උප්පලං ¶ පදුමං වාපි, වස්සිකං අධිමුත්තකං [අතිමුත්තකං (?)];
චම්පකං [චන්දනං (ක.)] නාගපුප්ඵඤ්ච, මණ්ඩපං කාරයිං අහං.
‘‘සතාසනසහස්සානි, ඡත්තච්ඡායාය පඤ්ඤපිං;
පච්ඡිමං ආසනං මය්හං, අධිකං සතමග්ඝති.
‘‘සතාසනසහස්සානි, ඡත්තච්ඡායාය පඤ්ඤපිං;
පටියාදෙත්වා අන්නපානං, කාලං ආරොචයිං අහං.
‘‘ආරොචිතම්හි කාලම්හි, පදුමුත්තරො මහාමුනි;
වසීසතසහස්සෙහි, නිවෙසනමුපෙසි මෙ.
‘‘ධාරෙන්තං උපරිච්ඡත්තං [ධාරෙන්තමුපරිච්ඡත්තෙ (සී.)], සුඵුල්ලපුප්ඵමණ්ඩපෙ;
වසීසතසහස්සෙහි, නිසීදි පුරිසුත්තමො.
‘‘‘ඡත්තසතසහස්සානි, සතසහස්සමාසනං;
කප්පියං අනවජ්ජඤ්ච, පටිගණ්හාහි චක්ඛුම’.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
මමං තාරෙතුකාමො සො, සම්පටිච්ඡි මහාමුනි.
(දානකථා)
‘‘භික්ඛුනො ¶ එකමෙකස්ස, පච්චෙකං පත්තමදාසහං;
ජහිංසු සුම්භකං [පුබ්බකං (සී.), සම්භතං (ස්යා.), මත්තිකං (?)] පත්තං, ලොහපත්තං අධාරයුං.
‘‘සත්තරත්තින්දිවං බුද්ධො, නිසීදි පුප්ඵමණ්ඩපෙ;
බොධයන්තො බහූ සත්තෙ, ධම්මචක්කං පවත්තයි.
‘‘ධම්මචක්කං පවත්තෙන්තො, හෙට්ඨතො පුප්ඵමණ්ඩපෙ;
චුල්ලාසීතිසහස්සානං ¶ , ධම්මාභිසමයො අහු.
‘‘සත්තමෙ දිවසෙ පත්තෙ, පදුමුත්තරො මහාමුනි;
ඡත්තච්ඡායායමාසීනො, ඉමා ගාථා අභාසථ.
(බ්යාකරණං)
‘‘‘අනූනකං දානවරං, යො මෙ පාදාසි මාණවො;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘හත්ථී ¶ අස්සා රථා පත්තී, සෙනා ච චතුරඞ්ගිනී;
පරිවාරෙස්සන්තිමං [තං (ස්යා.)] නිච්චං, සබ්බදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘හත්ථියානං අස්සයානං, සිවිකා සන්දමානිකා;
උපට්ඨිස්සන්තිමං නිච්චං, සබ්බදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘සට්ඨි රථසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතා;
පරිවාරෙස්සන්තිමං නිච්චං, සබ්බදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘සට්ඨි ¶ තූරියසහස්සානි, භෙරියො සමලඞ්කතා;
වජ්ජයිස්සන්තිමං නිච්චං, සබ්බදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘ඡළාසීතිසහස්සානි, නාරියො සමලඞ්කතා;
විචිත්තවත්ථාභරණා, ආමුක්කමණිකුණ්ඩලා [ආමුත්තමණිකුණ්ඩලා (සී. ස්යා.)].
‘‘‘අළාරපම්හා හසුලා, සුසඤ්ඤා තනුමජ්ඣිමා;
පරිවාරෙස්සන්තිමං නිච්චං, සබ්බදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘තිංසකප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
සහස්සක්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති.
‘‘‘සහස්සක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සති;
පදෙසරජ්ජං ¶ විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘‘දෙවලොකෙ ¶ වසන්තස්ස, පුඤ්ඤකම්මසමඞ්ගිනො;
දෙවලොකපරියන්තං, රතනඡත්තං ධරිස්සති.
‘‘‘ඉච්ඡිස්සති යදා ඡායං [යදා වායං (ස්යා. ක.)], ඡදනං දුස්සපුප්ඵජං;
ඉමස්ස චිත්තමඤ්ඤාය, නිබද්ධං ඡාදයිස්සති.
‘‘‘දෙවලොකා චවිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
පුඤ්ඤකම්මෙන සංයුත්තො, බ්රහ්මබන්ධු භවිස්සති.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන [නාමෙන (සබ්බත්ථ) එවමුපරිපි; අට්ඨථායං පන පුබ්බෙ ගොත්තෙනාතිපදං වණ්ණිතං], සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘සබ්බමෙතං අභිඤ්ඤාය, ගොතමො සක්යපුඞ්ගවො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, එතදග්ගෙ ඨපෙස්සති.
‘‘‘පිලින්දවච්ඡනාමෙන ¶ [පිලින්දිවච්ඡනාමෙන (සී.)], හෙස්සති සත්ථුසාවකො;
දෙවානං අසුරානඤ්ච, ගන්ධබ්බානඤ්ච සක්කතො.
‘‘‘භික්ඛූනං භික්ඛුනීනඤ්ච, ගිහීනඤ්ච තථෙව සො;
පියො හුත්වාන සබ්බෙසං, විහරිස්සතිනාසවො’.
(දානානිසංසකථා)
‘‘සතසහස්සෙ කතං කම්මං, ඵලං දස්සෙසි මෙ ඉධ;
සුමුත්තො සරවෙගොව, කිලෙසෙ ඣාපයී මම [ඣාපයිස්සති (සී. ක.), ඣාපයිං අහං (ස්යා.)].
‘‘අහො මෙ සුකතං කම්මං, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තෙ අනුත්තරෙ;
යත්ථ කාරං කරිත්වාන, පත්තොම්හි අචලං පදං.
‘‘අනූනකං දානවරං, අදාසි යො [සො (ක.)] හි මාණවො;
ආදිපුබ්බඞ්ගමො ¶ ආසි, තස්ස දානස්සිදං ඵලං.
(1. ඡත්තානිසංසො)
‘‘ඡත්තෙ ච සුගතෙ දත්වා [ඡත්තෙ සුගතෙ දත්වාන (සී. ස්යා.)], සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
අට්ඨානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සීතං ¶ උණ්හං න ජානාමි, රජොජල්ලං න ලිම්පති;
අනුපද්දවො අනීති ච, හොමි අපචිතො සදා.
‘‘සුඛුමච්ඡවිකො හොමි, විසදං හොති මානසං;
ඡත්තසතසහස්සානි, භවෙ සංසරතො මම.
‘‘සබ්බාලඞ්කාරයුත්තානි ¶ , තස්ස කම්මස්ස වාහසා;
ඉමං ජාතිං ඨපෙත්වාන, මත්ථකෙ ධාරයන්ති මෙ.
‘‘කස්මා [තස්මා (ස්යා. ක.)] ඉමාය ජාතියා, නත්ථි මෙ ඡත්තධාරණා;
මම සබ්බං කතං කම්මං, විමුත්තිඡත්තපත්තියා.
(2. දුස්සානිසංසො)
‘‘දුස්සානි සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
අට්ඨානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සුවණ්ණවණ්ණො ¶ විරජො, සප්පභාසො පතාපවා;
සිනිද්ධං හොති මෙ ගත්තං, භවෙ සංසරතො මම.
‘‘දුස්සසතසහස්සානි, සෙතා පීතා ච ලොහිතා;
ධාරෙන්ති මත්ථකෙ මය්හං, දුස්සදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කොසෙය්යකම්බලියානි, ඛොමකප්පාසිකානි ච;
සබ්බත්ථ පටිලභාමි, තෙසං නිස්සන්දතො අහං.
(3. පත්තානිසංසො)
‘‘පත්තෙ සුගතෙ දත්වාන, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
දසානිසංසෙ ¶ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සුවණ්ණථාලෙ මණිථාලෙ, රජතෙපි ච ථාලකෙ;
ලොහිතඞ්ගමයෙ ථාලෙ, පරිභුඤ්ජාමි සබ්බදා.
‘‘අනුපද්දවො අනීති ච, හොමි අපචිතො සදා;
ලාභී අන්නස්ස පානස්ස, වත්ථස්ස සයනස්ස ච.
‘‘න විනස්සන්ති මෙ භොගා, ඨිතචිත්තො භවාමහං;
ධම්මකාමො සදා හොමි, අප්පක්ලෙසො අනාසවො.
‘‘දෙවලොකෙ මනුස්සෙ වා, අනුබන්ධා ඉමෙ ගුණා;
ඡායා යථාපි රුක්ඛස්ස, සබ්බත්ථ න ජහන්ති මං.
(4. වාසිආනිසංසො)
‘‘චිත්තබන්ධනසම්බද්ධා [චිත්තබන්ධනසම්පන්නා (ක.)], සුකතා වාසියො බහූ;
දත්වාන බුද්ධසෙට්ඨස්ස, සඞ්ඝස්ස ච තථෙවහං.
‘‘අට්ඨානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම;
සූරො ¶ හොමවිසාරී ච, වෙසාරජ්ජෙසු පාරමී.
‘‘ධිතිවීරියවා ¶ හොමි, පග්ගහීතමනො සදා;
කිලෙසච්ඡෙදනං ඤාණං, සුඛුමං අතුලං සුචිං;
සබ්බත්ථ පටිලභාමි, තස්ස නිස්සන්දතො අහං.
(5. සත්ථකානිසංසො)
‘‘අකක්කසෙ ¶ අඵරුසෙ, සුධොතෙ සත්ථකෙ බහූ;
පසන්නචිත්තො දත්වාන, බුද්ධෙ සඞ්ඝෙ තථෙව ච.
‘‘පඤ්චානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම;
කල්යාණමිත්තං [කල්යාණචිත්තං (සී.)] වීරියං, ඛන්තිඤ්ච මෙත්තසත්ථකං.
‘‘තණ්හාසල්ලස්ස ¶ ඡින්නත්තා, පඤ්ඤාසත්ථං අනුත්තරං;
වජිරෙන සමං ඤාණං, තෙසං නිස්සන්දතො ලභෙ.
(6. සූචිආනිසංසො)
‘‘සූචියො සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
පඤ්චානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘න සංසයො කඞ්ඛච්ඡෙදො, අභිරූපො ච භොගවා;
තික්ඛපඤ්ඤො සදා හොමි, සංසරන්තො භවාභවෙ.
‘‘ගම්භීරං නිපුණං ඨානං, අත්ථං ඤාණෙන පස්සයිං;
වජිරග්ගසමං ඤාණං, හොති මෙ තමඝාතනං.
(7. නඛච්ඡෙදනානිසංසො)
‘‘නඛච්ඡෙදනෙ සුගතෙ, දත්වා සඞ්ඝෙ ගණුත්තමෙ;
පඤ්චානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘දාසිදාසෙ [දාසිදාස (ක.)] ගවස්සෙ ච, භතකෙ නාටකෙ [ආරක්ඛකෙ (සී.)] බහූ;
න්හාපිතෙ භත්තකෙ සූදෙ, සබ්බත්ථෙව ලභාමහං.
(8. විධූපනතාලවණ්ටානිසංසො)
‘‘විධූපනෙ සුගතෙ දත්වා, තාලවණ්ටෙ ච සොභණෙ;
අට්ඨානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සීතං උණ්හං න ජානාමි, පරිළාහො න විජ්ජති;
දරථං නාභිජානාමි, චිත්තසන්තාපනං මම.
‘‘රාගග්ගි ¶ දොසමොහග්ගි, මානග්ගි දිට්ඨිඅග්ගි ච;
සබ්බග්ගී නිබ්බුතා මය්හං, තස්ස නිස්සන්දතො මම.
(9. මොරහත්ථ-චාමරං)
‘‘මොරහත්ථෙ ¶ චාමරියො, දත්වා සඞ්ඝෙ ගණුත්තමෙ;
උපසන්තකිලෙසොහං, විහරාමි අනඞ්ගණො.
(10. පරිස්සාවන-ධම්මකරං)
‘‘පරිස්සාවනෙ ¶ ¶ සුගතෙ, දත්වා ධම්මකරුත්තමෙ [දත්වා සුකතෙ ධම්මකුත්තරෙ (ස්යා. ක.)];
පඤ්චානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සබ්බෙසං සමතික්කම්ම, දිබ්බං ආයුං ලභාමහං;
අප්පසය්හො සදා හොමි, චොරපච්චත්ථිකෙහි වා.
‘‘සත්ථෙන වා විසෙන වා, විහෙසම්පි න කුබ්බතෙ;
අන්තරාමරණං නත්ථි, තෙසං නිස්සන්දතො මම.
(11. තෙලධාරානිසංසො)
‘‘තෙලධාරෙ සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
පඤ්චානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සුචාරුරූපො සුභද්දො [සුගදො (සී.), සුවාචො (?)], සුසමුග්ගතමානසො;
අවික්ඛිත්තමනො හොමි, සබ්බාරක්ඛෙහි රක්ඛිතො.
(12. සූචිඝරානිසංසො)
‘‘සූචිඝරෙ සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
තීණානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘චෙතොසුඛං කායසුඛං, ඉරියාපථජං සුඛං;
ඉමෙ ගුණෙ පටිලභෙ, තස්ස නිස්සන්දතො අහං.
(13. අංසබද්ධානිසංසො)
‘‘අංසබද්ධෙ ජිනෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
තීණානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සද්ධම්මෙ ¶ ගාධං [චෙතොඤාණං ච (සී.)] වින්දාමි, සරාමි දුතියං භවං;
සබ්බත්ථ සුච්ඡවී හොමි, තස්ස නිස්සන්දතො අහං.
(14. කායබන්ධනානිසංසො)
‘‘කායබන්ධෙ ජිනෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
ඡානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සමාධීසු ¶ ¶ න කම්පාමි, වසී හොමි සමාධිසු;
අභෙජ්ජපරිසො හොමි, ආදෙය්යවචනො සදා.
‘‘උපට්ඨිතසති හොමි, තාසො මය්හං න විජ්ජති;
දෙවලොකෙ මනුස්සෙ වා, අනුබන්ධා ඉමෙ ගුණා.
(15. ආධාරකානිසංසො)
‘‘ආධාරකෙ ජිනෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
පඤ්චවණ්ණෙහි දායාදො [පඤ්චවණ්ණෙ භයාභාවො (ස්යා.)], අචලො හොමි කෙනචි.
‘‘යෙ ¶ කෙචි මෙ සුතා ධම්මා, සතිඤාණප්පබොධනා;
ධතා [ඨිතා (ක.)] මෙ න විනස්සන්ති, භවන්ති සුවිනිච්ඡිතා.
(16. භාජනානිසංසො)
‘‘භාජනෙ පරිභොගෙ ච, දත්වා බුද්ධෙ ගණුත්තමෙ;
තීණානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සොණ්ණමයෙ මණිමයෙ, අථොපි ඵලිකාමයෙ;
ලොහිතඞ්ගමයෙ චෙව, ලභාමි භාජනෙ අහං.
‘‘භරියා දාසදාසී [සබ්බත්ථපි එවමෙව දිස්සති] ච, හත්ථිස්සරථපත්තිකෙ;
ඉත්ථී පතිබ්බතා චෙව, පරිභොගානි සබ්බදා.
‘‘විජ්ජා මන්තපදෙ චෙව, විවිධෙ ආගමෙ බහූ;
සබ්බං සිප්පං නිසාමෙමි, පරිභොගානි සබ්බදා.
(17. ථාලකානිසංසො)
‘‘ථාලකෙ සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
තීණානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සොණ්ණමයෙ ¶ මණිමයෙ, අථොපි ඵලිකාමයෙ;
ලොහිතඞ්ගමයෙ චෙව, ලභාමි ථාලකෙ අහං.
‘‘අසත්ථකෙ ¶ [අසත්ථකෙ (සී.), අස්සට්ඨකෙ (ස්යා.)] ඵලමයෙ, අථො පොක්ඛරපත්තකෙ;
මධුපානකසඞ්ඛෙ ච, ලභාමි ථාලකෙ අහං.
‘‘වත්තෙ ගුණෙ පටිපත්ති, ආචාරකිරියාසු ච;
ඉමෙ ගුණෙ පටිලභෙ, තස්ස නිස්සන්දතො අහං.
(18. භෙසජ්ජානිසංසො)
‘‘භෙසජ්ජං ¶ සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
දසානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘ආයුවා බලවා ධීරො, වණ්ණවා යසවා සුඛී;
අනුපද්දවො අනීති ච, හොමි අපචිතො සදා;
න මෙ පියවියොගත්ථි, තස්ස නිස්සන්දතො මම.
(19. උපාහනානිසංසො)
‘‘උපාහනෙ ජිනෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
තීණානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘හත්ථියානං අස්සයානං, සිවිකා සන්දමානිකා;
සට්ඨිසතසහස්සානි, පරිවාරෙන්ති මං සදා.
‘‘මණිමයා තම්බමයා [කම්බලිකා (සී. ක.)], සොණ්ණරජතපාදුකා;
නිබ්බත්තන්ති පදුද්ධාරෙ, භවෙ සංසරතො මම.
‘‘නියාමං ¶ සති ධාවන්ති [නියමං පටිධාවන්තී (සී.), නියාමං පටිධාවන්ති (ස්යා.)], ආගුආචාරසොධනං [ආචාරගුණසොධනං (සී. ස්යා.)];
ඉමෙ ගුණෙ පටිලභෙ, තස්ස නිස්සන්දතො අහං.
(20. පාදුකානිසංසො)
‘‘පාදුකෙ සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
ඉද්ධිපාදුකමාරුය්හ, විහරාමි යදිච්ඡකං.
(21. උදකපුඤ්ඡනානිසංසො)
‘‘උදකපුච්ඡනචොළෙ ¶ , දත්වා බුද්ධෙ ගණුත්තමෙ;
පඤ්චානිසංසෙ ¶ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සුවණ්ණවණ්ණො විරජො, සප්පභාසො පතාපවා;
සිනිද්ධං හොති මෙ ගත්තං, රජොජල්ලං න ලිම්පති;
ඉමෙ ගුණෙ පටිලභෙ, තස්ස නිස්සන්දතො අහං.
(22. කත්තරදණ්ඩානිසංසො)
‘‘කත්තරදණ්ඩෙ සුගතෙ, දත්වා සඞ්ඝෙ ගණුත්තමෙ;
ඡානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘පුත්තා ¶ මය්හං බහූ හොන්ති, තාසො මය්හං න විජ්ජති;
අප්පසය්හො සදා හොමි, සබ්බාරක්ඛෙහි රක්ඛිතො;
ඛලිතම්පි [ඛලිතං මං (සී. ක.)] න ජානාමි, අභන්තං මානසං මම.
(23. ඔසධඤ්ජනානිසංසො)
‘‘ඔසධං අඤ්ජනං දත්වා, බුද්ධෙ සඞ්ඝෙ ගණුත්තමෙ;
අට්ඨානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘විසාලනයනො හොමි, සෙතපීතො ච ලොහිතො;
අනාවිලපසන්නක්ඛො, සබ්බරොගවිවජ්ජිතො.
‘‘ලභාමි දිබ්බනයනං, පඤ්ඤාචක්ඛුං අනුත්තරං;
ඉමෙ ගුණෙ පටිලභෙ, තස්ස නිස්සන්දතො අහං.
(24. කුඤ්චිකානිසංසො)
‘‘කුඤ්චිකෙ සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
ධම්මද්වාරවිවරණං, ලභාමි ඤාණකුඤ්චිකං.
(25. කුඤ්චිකාඝරානිසංසො)
‘‘කුඤ්චිකානං ඝරෙ දත්වා, බුද්ධෙ සඞ්ඝෙ ගණුත්තමෙ;
ද්වානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම;
අප්පකොධො ¶ අනායාසො, සංසරන්තො භවෙ අහං.
(26. ආයොගානිසංසො)
‘‘ආයොගෙ ¶ සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
පඤ්චානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සමාධීසු න කම්පාමි, වසී හොමි සමාධිසු;
අභෙජ්ජපරිසො හොමි, ආදෙය්යවචනො සදා;
ජායති භොගසම්පත්ති, භවෙ සංසරතො මම.
(27. ධූමනෙත්තානිසංසො)
‘‘ධූමනෙත්තෙ ජිනෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
තීණානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සති ¶ මෙ උජුකා හොති, සුසම්බන්ධා ච න්හාරවො;
ලභාමි දිබ්බනයනං [දිබ්බසයනං (ස්යා.)], තස්ස නිස්සන්දතො අහං.
(28. දීපධාරානිසංසො)
‘‘දීපධාරෙ ¶ [දීපට්ඨානෙ (සී.), දීපදානෙ (ස්යා.), දීපට්ඨාපෙ (ක.)] ජිනෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
තීණානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘ජාතිමා අඞ්ගසම්පන්නො, පඤ්ඤවා බුද්ධසම්මතො [බුද්ධිසම්මතො (සී. ක.)];
ඉමෙ ගුණෙ පටිලභෙ, තස්ස නිස්සන්දතො අහං.
(29. තුම්බක-කරණ්ඩො)
‘‘තුම්බකෙ ච කරණ්ඩෙ ච, දත්වා බුද්ධෙ ගණුත්තමෙ;
දසානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සුගුත්තො [සදාගුත්තො (සී. ස්යා.) සංගුත්තො (ක.)] සුඛසමඞ්ගී, මහායසො තථාගති;
විපත්තිවිගතො [විභත්තිගත්තො (ස්යා.)] සුඛුමාලො, සබ්බීතිපරිවජ්ජිතො.
‘‘විපුලෙ ච ගුණෙ ලාභී, සමාව චලනා මම;
සුවිවජ්ජිතඋබ්බෙගො, තුම්බකෙ ච කරණ්ඩකෙ.
‘‘ලභාමි ¶ චතුරො වණ්ණෙ, හත්ථිස්සරතනානි ච;
තානි මෙ න විනස්සන්ති, තුම්බදානෙ ඉදං ඵලං.
(30. මලහරණානිසංසො)
‘‘මලහරණියො ¶ [අඤ්ජනනාළියො (සී.), හත්ථලිලඞ්ගකෙ (ස්යා. පී.), හත්ථලිලඞ්ගතෙ (ක.)] දත්වා, බුද්ධෙ සඞ්ඝෙ ගණුත්තමෙ;
පඤ්චානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සබ්බලක්ඛණසම්පන්නො, ආයුපඤ්ඤාසමාහිතො;
සබ්බායාසවිනිමුත්තො, කායො මෙ හොති සබ්බදා.
(31. පිප්ඵලානිසංසො)
‘‘තණුධාරෙ සුනිසිතෙ, සඞ්ඝෙ දත්වාන පිප්ඵලෙ;
කිලෙසකන්තනං ඤාණං, ලභාමි අතුලං සුචිං.
(32. භණ්ඩාසානිසංසො)
‘‘සණ්ඩාසෙ සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
කිලෙසභඤ්ජනං [කිලෙසලුඤ්චනං (සී. ස්යා. පී.)] ඤාණං, ලභාමි අතුලං සුචිං.
(33. නත්ථුකානිසංසො)
‘‘නත්ථුකෙ [ථවිකෙ (?) භෙසජ්ජථවිකෙති හි පුබ්බෙ වුත්තං] සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
අට්ඨානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සද්ධං ¶ සීලං හිරිඤ්චාපි, අථ ඔත්තප්පියං ගුණං;
සුතං චාගඤ්ච ඛන්තිඤ්ච, පඤ්ඤං මෙ අට්ඨමං ගුණං.
(34. පීඨකානිසංසො)
‘‘පීඨකෙ ¶ සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
පඤ්චානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘උච්චෙ කුලෙ පජායාමි, මහාභොගො භවාමහං;
සබ්බෙ මං අපචායන්ති, කිත්ති අබ්භුග්ගතා මම.
‘‘කප්පසතසහස්සානි, පල්ලඞ්කා චතුරස්සකා;
පරිවාරෙන්ති මං නිච්චං, සංවිභාගරතො අහං.
(35. භිසිආනිසංසො)
‘‘භිසියො ¶ ¶ සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
ඡානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සමසුගත්තොපචිතො, මුදුකො චාරුදස්සනො;
ලභාමි ඤාණපරිවාරං, භිසිදානස්සිදං ඵලං.
‘‘තූලිකා විකතිකායො, කට්ටිස්සා [කට්ඨිස්සා (සී.), කුට්ටකා (ක.)] චිත්තකා බහූ;
වරපොත්ථකෙ කම්බලෙ ච, ලභාමි විවිධෙ අහං.
‘‘පාවාරිකෙ ච මුදුකෙ, මුදුකාජිනවෙණියො;
ලභාමි විවිධත්ථාරෙ [විවිධට්ඨානෙ (ස්යා. ක.)], භිසිදානස්සිදං ඵලං.
‘‘යතො සරාමි අත්තානං, යතො පත්තොස්මි විඤ්ඤුතං;
අතුච්ඡො ඣානමඤ්චොම්හි, භිසිදානස්සිදං ඵලං.
(36. බිබ්බොහනානිසංසො)
‘‘බිබ්බොහනෙ ජිනෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
ඡානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘උණ්ණිකෙ පදුමකෙ ච, අථො ලොහිතචන්දනෙ;
බිබ්බොහනෙ උපාධෙමි, උත්තමඞ්ගං සදා මම.
‘‘අට්ඨඞ්ගිකෙ මග්ගවරෙ, සාමඤ්ඤෙ චතුරො ඵලෙ;
තෙසු ඤාණං උප්පාදෙත්වා [උපනෙත්වා (සී.)], විහරෙ නිච්චකාලිකං.
‘‘දානෙ ¶ දමෙ සංයමෙ ච, අප්පමඤ්ඤාසු රූපිසු;
තෙසු ඤාණං උප්පාදෙත්වා [උපනෙත්වා (සී.)], විහරෙ සබ්බකාලිකං.
‘‘වත්තෙ ගුණෙ පටිපත්ති, ආචාරකිරියාසු ච;
තෙසු ඤාණං උප්පාදෙත්වා [ඤාණං උපදහිත්වාන (සී.)], විහරෙ සබ්බදා අහං.
‘‘චඞ්කමෙ ¶ වා පධානෙ වා, වීරියෙ බොධිපක්ඛියෙ;
තෙසු ඤාණං උප්පාදෙත්වා, විහරාමි යදිච්ඡකං.
‘‘සීලං ¶ ¶ සමාධි පඤ්ඤා ච, විමුත්ති ච අනුත්තරා;
තෙසු ඤාණං උප්පාදෙත්වා [ඤාණං උපදහිත්වාන (සී.)], විහරාමි සුඛං අහං.
(37. ඵලපීඨානිසංසො)
‘‘ඵලපීඨෙ [පලාලපීට්ඨෙ (සී.)] ජිනෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
ද්වානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සොණ්ණමයෙ මණිමයෙ, දන්තසාරමයෙ බහූ;
පල්ලඞ්කසෙට්ඨෙ වින්දාමි, ඵලපීඨස්සිදං ඵලං.
(38. පාදපීඨානිසංසො)
‘‘පාදපීඨෙ ජිනෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
ද්වානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම;
ලභාමි බහුකෙ යානෙ, පාදපීඨස්සිදං ඵලං.
‘‘දාසී දාසා ච භරියා, යෙ චඤ්ඤෙ අනුජීවිනො;
සම්මා පරිචරන්තෙ මං, පාදපීඨස්සිදං ඵලං.
(39. තෙලබ්භඤ්ජනානිසංසො)
‘‘තෙලඅබ්භඤ්ජනෙ [තෙලානබ්භඤ්ජනෙ (සී.)] දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
පඤ්චානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘අබ්යාධිතා රූපවතා, ඛිප්පං ධම්මනිසන්තිතා;
ලාභිතා අන්නපානස්ස, ආයුපඤ්චමකං මම.
(40. සප්පිතෙලානිසංසො)
‘‘සප්පිතෙලඤ්ච දත්වාන, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
පඤ්චානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘ථාමවා රූපසම්පන්නො, පහට්ඨතනුජො සදා;
අබ්යාධි ¶ විසදො හොමි, සප්පිතෙලස්සිදං ඵලං.
(41. මුඛසොධනකානිසංසො)
‘‘මුඛසොධනකං ¶ ¶ දත්වා, බුද්ධෙ සඞ්ඝෙ ගණුත්තමෙ;
පඤ්චානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘විසුද්ධකණ්ඨො මධුරස්සරො, කාසසාසවිවජ්ජිතො;
උප්පලගන්ධො මුඛතො, උපවායති මෙ සදා.
(42. දධිආනිසංසො)
‘‘දධිං දත්වාන සම්පන්නං, බුද්ධෙ සඞ්ඝෙ ගණුත්තමෙ;
භුඤ්ජාමි අමතං භත්තං [විත්තං (සී. ක.)], වරං කායගතාසතිං.
(43. මධුආනිසංසො)
‘‘වණ්ණගන්ධරසොපෙතං, මධුං දත්වා ජිනෙ ගණෙ;
අනූපමං අතුලියං, පිවෙ මුත්තිරසං අහං.
(44.රසානිසංසො)
‘‘යථාභූතං ¶ රසං දත්වා, බුද්ධෙ සඞ්ඝෙ ගණුත්තමෙ;
චතුරො ඵලෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
(45. අන්නපානානිසංසො)
‘‘අන්නං පානඤ්ච දත්වාන, බුද්ධෙ සඞ්ඝෙ ගණුත්තමෙ;
දසානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘ආයුවා බලවා ධීරො, වණ්ණවා යසවා සුඛී;
ලාභී අන්නස්ස පානස්ස, සූරො පඤ්ඤාණවා සදා;
ඉමෙ ගුණෙ පටිලභෙ, සංසරන්තො භවෙ අහං.
(46. ධූපානිසංසො)
‘‘ධූපං [ධූමං (සී. ක.)] දත්වාන සුගතෙ, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
දසානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සුගන්ධදෙහො යසවා, සීඝපඤ්ඤො ච කිත්තිමා;
තික්ඛපඤ්ඤො භූරිපඤ්ඤො, හාසගම්භීරපඤ්ඤවා.
‘‘වෙපුල්ලජවනපඤ්ඤො ¶ ¶ , සංසරන්තො භවාභවෙ;
තස්සෙව වාහසා දානි, පත්තො සන්තිසුඛං සිවං.
(සාධාරණානිසංසො)
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ [බුද්ධසෙට්ඨස්ස සන්තිකෙ (?) එවමුපරිපි; එතදෙව හි උපාලිත්ථෙරාපදානට්ඨකථායං වණ්ණිතං];
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පිලින්දවච්ඡො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පිලින්දවච්ඡත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. සෙලත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ හංසවතියා, වීථිසාමී අහොසහං;
මම ඤාතී සමානෙත්වා, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘බුද්ධො ලොකෙ සමුප්පන්නො, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තො අනුත්තරො [පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං අනුත්තරං (සී.)];
ආසි සො [ආසීසො (සී.), ආධාරො (පී.)] සබ්බලොකස්ස, ආහුතීනං පටිග්ගහො.
‘‘‘ඛත්තියා නෙගමා චෙව, මහාසාලා ච බ්රාහ්මණා;
පසන්නචිත්තා සුමනා, පූගධම්මං අකංසු තෙ.
‘‘‘හත්ථාරොහා ¶ අනීකට්ඨා, රථිකා පත්තිකාරකා;
පසන්නචිත්තා සුමනා, පූගධම්මං අකංසු තෙ.
‘‘‘උග්ගා ¶ ච රාජපුත්තා ච, වෙසියානා ච බ්රාහ්මණා;
පසන්නචිත්තා සුමනා, පූගධම්මං අකංසු තෙ.
‘‘‘ආළාරිකා ¶ කප්පකා [ආළාරිකා ච සූදා (ස්යා.)] ච, න්හාපකා මාලකාරකා;
පසන්නචිත්තා සුමනා, පූගධම්මං අකංසු තෙ.
‘‘‘රජකා පෙසකාරා ච, චම්මකාරා ච න්හාපිතා;
පසන්නචිත්තා සුමනා, පූගධම්මං අකංසු තෙ.
‘‘‘උසුකාරා භමකාරා, චම්මකාරා ච තච්ඡකා;
පසන්නචිත්තා සුමනා, පූගධම්මං අකංසු තෙ.
‘‘‘කම්මාරා ¶ සොණ්ණකාරා ච, තිපුලොහකරා තථා;
පසන්නචිත්තා සුමනා, පූගධම්මං අකංසු තෙ.
‘‘‘භතකා චෙටකා චෙව, දාසකම්මකරා බහූ;
යථාසකෙන ථාමෙන, පූගධම්මං අකංසු තෙ.
‘‘‘උදහාරා කට්ඨහාරා, කස්සකා තිණහාරකා;
යථාසකෙන ථාමෙන, පූගධම්මං අකංසු තෙ.
‘‘‘පුප්ඵිකා මාලිකා චෙව, පණ්ණිකා ඵලහාරකා;
යථාසකෙන ථාමෙන, පූගධම්මං අකංසු තෙ.
‘‘‘ගණිකා කුම්භදාසී ච, පූවිකා [සූපිකා (ක.)] මච්ඡිකාපි ච;
යථාසකෙන ථාමෙන, පූගධම්මං අකංසු තෙ.
‘‘‘එථ ¶ සබ්බෙ සමාගන්ත්වා, ගණං බන්ධාම එකතො;
අධිකාරං කරිස්සාම, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තෙ අනුත්තරෙ’.
‘‘තෙ මෙ සුත්වාන වචනං, ගණං බන්ධිංසු තාවදෙ;
උපට්ඨානසාලං සුකතං, භික්ඛුසඞ්ඝස්ස කාරයුං.
‘‘නිට්ඨාපෙත්වාන තං සාලං, උදග්ගො තුට්ඨමානසො;
පරෙතො තෙහි සබ්බෙහි, සම්බුද්ධමුපසඞ්කමිං.
‘‘උපසඞ්කම්ම සම්බුද්ධං, ලොකනාථං නරාසභං;
වන්දිත්වා සත්ථුනො පාදෙ, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘ඉමෙ තීණි සතා වීර, පුරිසා එකතො ගණා;
උපට්ඨානසාලං සුකතං, නිය්යාදෙන්ති [නිය්යාතෙන්ති (සී.)] තුවං [තවං (සී.), තව (ස්යා.)] මුනි’.
‘‘භික්ඛුසඞ්ඝස්ස ¶ පුරතො, සම්පටිච්ඡත්ව චක්ඛුමා;
තිණ්ණං සතානං පුරතො, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘තිසතාපි ච ජෙට්ඨො ච, අනුවත්තිංසු එකතො;
සම්පත්තිඤ්හි [සම්පත්තීහි (ස්යා. ක.)] කරිත්වාන, සබ්බෙ අනුභවිස්සථ.
‘‘‘පච්ඡිමෙ ¶ භවෙ සම්පත්තෙ, සීතිභාවමනුත්තරං;
අජරං අමතං සන්තං, නිබ්බානං ඵස්සයිස්සථ’.
‘‘එවං බුද්ධො වියාකාසි, සබ්බඤ්ඤූ සමණුත්තරො;
බුද්ධස්ස වචනං සුත්වා, සොමනස්සං පවෙදයිං.
‘‘තිංස ¶ කප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිං අහං;
දෙවාධිපො පඤ්චසතං, දෙවරජ්ජමකාරයිං.
‘‘සහස්සක්ඛත්තුං ¶ රාජා ච, චක්කවත්තී අහොසහං;
දෙවරජ්ජං කරොන්තස්ස, මහාදෙවා අවන්දිසුං.
‘‘ඉධ මානුසකෙ රජ්ජං [රජ්ජෙ (සී.)], පරිසා හොන්ති බන්ධවා;
පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, වාසෙට්ඨො නාම බ්රාහ්මණො.
‘‘අසීතිකොටි නිචයො, තස්ස පුත්තො අහොසහං;
සෙලො ඉති මම නාමං, ඡළඞ්ගෙ පාරමිං ගතො.
‘‘ජඞ්ඝාවිහාරං විචරං, සසිස්සෙහි පුරක්ඛතො;
ජටාභාරිකභරිතං, කෙණියං නාම තාපසං.
‘‘පටියත්තාහුතිං දිස්වා, ඉදං වචනමබ්රවිං;
‘ආවාහො වා විවාහො වා, රාජා වා තෙ නිමන්තිතො’.
‘‘ආහුතිං [නාහුතිං (?)] යිට්ඨුකාමොහං, බ්රාහ්මණෙ දෙවසම්මතෙ;
න නිමන්තෙමි රාජානං, ආහුතී මෙ න විජ්ජති.
‘‘න චත්ථි මය්හමාවාහො, විවාහො මෙ න විජ්ජති;
සක්යානං නන්දිජනනො, සෙට්ඨො ලොකෙ සදෙවකෙ.
‘‘සබ්බලොකහිතත්ථාය, සබ්බසත්තසුඛාවහො;
සො මෙ නිමන්තිතො අජ්ජ, තස්සෙතං පටියාදනං.
‘‘තිම්බරූසකවණ්ණාභො ¶ , අප්පමෙය්යො අනූපමො;
රූපෙනාසදිසො බුද්ධො, ස්වාතනාය නිමන්තිතො.
‘‘උක්කාමුඛපහට්ඨොව, ඛදිරඞ්ගාරසන්නිභො;
විජ්ජූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘පබ්බතග්ගෙ ¶ යථා අච්චි, පුණ්ණමායෙව චන්දිමා;
නළග්ගිවණ්ණසඞ්කාසො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘අසම්භීතො භයාතීතො, භවන්තකරණො මුනි;
සීහූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘කුසලො ¶ බුද්ධධම්මෙහි, අපසය්හො පරෙහි සො;
නාගූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘සද්ධම්මාචාරකුසලො ¶ , බුද්ධනාගො අසාදිසො;
උසභූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘අනන්තවණ්ණො අමිතයසො, විචිත්තසබ්බලක්ඛණො;
සක්කූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘වසී ගණී පතාපී ච, තෙජස්සී ච දුරාසදො;
බ්රහ්මූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘පත්තධම්මො දසබලො, බලාතිබලපාරගො;
ධරණූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘සීලවීචිසමාකිණ්ණො, ධම්මවිඤ්ඤාණඛොභිතො;
උදධූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘දුරාසදො දුප්පසහො, අචලො උග්ගතො බ්රහා;
නෙරූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘අනන්තඤාණො අසමසමො, අතුලො අග්ගතං ගතො;
ගගනූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
පන්නරසමං භාණවාරං.
‘‘පතිට්ඨා ¶ භයභීතානං, තාණො සරණගාමිනං;
අස්සාසකො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘ආසයො ¶ බුද්ධිමන්තානං, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං සුඛෙසිනං;
රතනාකරො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘අස්සාසකො වෙදකරො, සාමඤ්ඤඵලදායකො;
මෙඝූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘ලොකචක්ඛු මහාතෙජො, සබ්බතමවිනොදනො;
සූරියූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘ආරම්මණවිමුත්තීසු, සභාවදස්සනො මුනි;
චන්දූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘බුද්ධො සමුස්සිතො ලොකෙ, ලක්ඛණෙහි අලඞ්කතො;
අප්පමෙය්යො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘යස්ස ඤාණං අප්පමෙය්යං, සීලං යස්ස අනූපමං;
විමුත්ති අසදිසා යස්ස, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘යස්ස ධීති අසදිසා, ථාමො යස්ස අචින්තියො;
යස්ස පරක්කමො ජෙට්ඨො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘රාගො ¶ දොසො ච මොහො ච, විසා සබ්බෙ සමූහතා;
අගදූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘ක්ලෙසබ්යාධිබහුදුක්ඛ ¶ සබ්බතමවිනොදනො [විනොදකො (සී. ස්යා.)];
වෙජ්ජූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘බුද්ධොති ¶ භො යං වදෙසි, ඝොසොපෙසො සුදුල්ලභො;
බුද්ධො බුද්ධොති සුත්වාන, පීති මෙ උදපජ්ජථ.
‘‘අබ්භන්තරං අගණ්හන්තං, පීති මෙ බහි නිච්ඡරෙ;
සොහං පීතිමනො සන්තො, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘කහං නු ඛො සො භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
තත්ථ ගන්ත්වා නමස්සිස්සං, සාමඤ්ඤඵලදායකං’.
‘‘‘පග්ගය්හ දක්ඛිණං බාහුං, වෙදජාතො කතඤ්ජලී;
ආචික්ඛි මෙ ධම්මරාජං, සොකසල්ලවිනොදනං.
‘‘‘උදෙන්තංව ¶ මහාමෙඝං, නීලං අඤ්ජනසන්නිභං;
සාගරං විය දිස්සන්තං, පස්සසෙතං මහාවනං.
‘‘‘එත්ථ සො වසතෙ බුද්ධො, අදන්තදමකො මුනි;
විනයන්තො ච වෙනෙය්යෙ, බොධෙන්තො බොධිපක්ඛියෙ.
‘‘‘පිපාසිතොව උදකං, භොජනංව ජිඝච්ඡිතො;
ගාවී යථා වච්ඡගිද්ධා, එවාහං විචිනිං ජිනං.
‘‘‘ආචාරඋපචාරඤ්ඤූ, ධම්මානුච්ඡවිසංවරං;
සික්ඛාපෙමි සකෙ සිස්සෙ, ගච්ඡන්තෙ ජිනසන්තිකං.
‘‘‘දුරාසදා භගවන්තො, සීහාව එකචාරිනො;
පදෙ පදං නික්ඛිපන්තා, ආගච්ඡෙය්යාථ මාණවා.
‘‘‘ආසීවිසො යථා ඝොරො, මිගරාජාව කෙසරී;
මත්තොව කුඤ්ජරො දන්තී, එවං බුද්ධා දුරාසදා.
‘‘‘උක්කාසිතඤ්ච ¶ ඛිපිතං, අජ්ඣුපෙක්ඛිය මාණවා;
පදෙ පදං නික්ඛිපන්තා, උපෙථ බුද්ධසන්තිකං.
‘‘‘පටිසල්ලානගරුකා, අප්පසද්දා දුරාසදා;
දුරූපසඞ්කමා බුද්ධා, ගරූ හොන්ති සදෙවකෙ.
‘‘‘යදාහං ¶ පඤ්හං පුච්ඡාමි, පටිසම්මොදයාමි වා;
අප්පසද්දා තදා හොථ, මුනිභූතාව තිට්ඨථ.
‘‘‘යං ¶ සො දෙසෙති සම්බුද්ධො [සද්ධම්මං (සී. ස්යා.)], ඛෙමං නිබ්බානපත්තියා;
තමෙවත්ථං නිසාමෙථ, සද්ධම්මසවනං සුඛං’.
‘‘උපසඞ්කම්ම සම්බුද්ධං, සම්මොදිං මුනිනා අහං;
තං කථං වීතිසාරෙත්වා, ලක්ඛණෙ උපධාරයිං.
‘‘ලක්ඛණෙ ද්වෙ ච කඞ්ඛාමි, පස්සාමි තිංසලක්ඛණෙ;
කොසොහිතවත්ථගුය්හං, ඉද්ධියා දස්සයී මුනි.
‘‘ජිව්හං නින්නාමයිත්වාන, කණ්ණසොතෙ ච නාසිකෙ;
පටිමසි නලාටන්තං, කෙවලං ඡාදයී ජිනො.
‘‘තස්සාහං ¶ ලක්ඛණෙ දිස්වා, පරිපුණ්ණෙ සබ්යඤ්ජනෙ;
බුද්ධොති නිට්ඨං ගන්ත්වාන, සහ සිස්සෙහි පබ්බජිං.
‘‘සතෙහි තීහි සහිතො, පබ්බජිං අනගාරියං;
අද්ධමාසෙ අසම්පත්තෙ, සබ්බෙ පත්තාම්හ නිබ්බුතිං.
‘‘එකතො කම්මං කත්වාන, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තෙ අනුත්තරෙ;
එකතො සංසරිත්වාන, එකතො විනිවත්තයුං.
‘‘ගොපානසියො ¶ දත්වාන, පූගධම්මෙ වසිං අහං;
තෙන කම්මෙන සුකතෙන, අට්ඨ හෙතූ ලභාමහං.
‘‘දිසාසු පූජිතො හොමි, භොගා ච අමිතා මම;
පතිට්ඨා හොමි සබ්බෙසං, තාසො මම න විජ්ජති.
‘‘බ්යාධයො මෙ න විජ්ජන්ති, දීඝායුං පාලයාමි ච;
සුඛුමච්ඡවිකො හොමි, ආවාසෙ පත්ථිතෙ වසෙ [ආවාසෙ පත්තෙ වස්සෙ (ස්යා.), ආවාසෙව ඨිතෙ වසෙ (ක.)].
‘‘අට්ඨ ගොපානසී දත්වා, පූගධම්මෙ වසිං අහං;
පටිසම්භිදාරහත්තඤ්ච, එතං මෙ අපරට්ඨමං.
‘‘සබ්බවොසිතවොසානො, කතකිච්චො අනාසවො;
අට්ඨගොපානසී නාම, තව පුත්තො මහාමුනි.
‘‘පඤ්ච ථම්භානි දත්වාන, පූගධම්මෙ වසිං අහං;
තෙන කම්මෙන සුකතෙන, පඤ්ච හෙතූ ලභාමහං.
‘‘අචලො ¶ හොමි මෙත්තාය, අනූනඞ්ගො භවාමහං;
ආදෙය්යවචනො හොමි, න ධංසෙමි යථා අහං.
‘‘අභන්තං හොති මෙ චිත්තං, අඛිලො හොමි කස්සචි;
තෙන කම්මෙන සුකතෙන, විමලො හොමි සාසනෙ.
‘‘සගාරවො ¶ සප්පතිස්සො, කතකිච්චො අනාසවො;
සාවකො තෙ මහාවීර, භික්ඛු තං වන්දතෙ මුනි.
‘‘කත්වා සුකතපල්ලඞ්කං, සාලායං පඤ්ඤපෙසහං;
තෙන කම්මෙන සුකතෙන, පඤ්ච හෙතූ ලභාමහං.
‘‘උච්චෙ ¶ ¶ කුලෙ පජායිත්වා, මහාභොගො භවාමහං;
සබ්බසම්පත්තිකො හොමි, මච්ඡෙරං මෙ න විජ්ජති.
‘‘ගමනෙ පත්ථිතෙ මය්හං, පල්ලඞ්කො උපතිට්ඨති;
සහ පල්ලඞ්කසෙට්ඨෙන, ගච්ඡාමි මම පත්ථිතං.
‘‘තෙන පල්ලඞ්කදානෙන, තමං සබ්බං විනොදයිං;
සබ්බාභිඤ්ඤාබලප්පත්තො, ථෙරො [සෙලො (?)] වන්දති තං මුනි.
‘‘පරකිච්චත්තකිච්චානි, සබ්බකිච්චානි සාධයිං;
තෙන කම්මෙන සුකතෙන, පාවිසිං අභයං පුරං.
‘‘පරිනිට්ඨිතසාලම්හි, පරිභොගමදාසහං;
තෙන කම්මෙන සුකතෙන, සෙට්ඨත්තං අජ්ඣුපාගතො.
‘‘යෙ කෙචි දමකා ලොකෙ, හත්ථිඅස්සෙ දමෙන්ති යෙ;
කරිත්වා කාරණා නානා, දාරුණෙන දමෙන්ති තෙ.
‘‘න හෙවං ත්වං මහාවීර, දමෙසි නරනාරියො;
අදණ්ඩෙන අසත්ථෙන, දමෙසි උත්තමෙ දමෙ.
‘‘දානස්ස වණ්ණෙ කිත්තෙන්තො, දෙසනාකුසලො මුනි;
එකපඤ්හං කථෙන්තොව, බොධෙසි තිසතෙ මුනි.
‘‘දන්තා මයං සාරථිනා, සුවිමුත්තා අනාසවා;
සබ්බාභිඤ්ඤාබලපත්තා, නිබ්බුතා උපධික්ඛයෙ.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
අතික්කන්තා භයා සබ්බෙ, සාලාදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සෙලො සපරිසො භගවතො සන්තිකෙ ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සෙලත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. සබ්බකිත්තිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කණිකාරංව ¶ ¶ ජලිතං [ජොතන්තං (සී.)], දීපරුක්ඛංව උජ්ජලං [ජොතිතං (ස්යා.)];
ඔසධිංව විරොචන්තං, විජ්ජුතං ගගනෙ යථා.
‘‘අසම්භීතං අනුත්තාසිං, මිගරාජංව කෙසරිං;
ඤාණාලොකං පකාසෙන්තං, මද්දන්තං තිත්ථියෙ ගණෙ.
‘‘උද්ධරන්තං ඉමං ලොකං, ඡිද්දන්තං සබ්බසංසයං;
ගජ්ජන්තං [අසම්භීතං (ස්යා.), ගච්ඡන්තං (ක.)] මිගරාජංව, අද්දසං ලොකනායකං.
‘‘ජටාජිනධරො ආසිං, බ්රහා උජු පතාපවා;
වාකචීරං ගහෙත්වාන, පාදමූලෙ අපත්ථරිං.
‘‘කාළානුසාරියං ගය්හ, අනුලිම්පිං තථාගතං;
සම්බුද්ධමනුලිම්පෙත්වා, සන්ථවිං ලොකනායකං.
‘‘සමුද්ධරසිමං ¶ ලොකං, ඔඝතිණ්ණ [ඔඝතිණ්ණො (ස්යා. ක.)] මහාමුනි;
ඤාණාලොකෙන ජොතෙසි, නාවටං [පවරං (ස්යා.), වජිර (පී.)] ඤාණමුත්තමං.
‘‘ධම්මචක්කං [තුවං චක්කං (ක.)] පවත්තෙසි, මද්දසෙ පරතිත්ථියෙ;
උසභො ජිතසඞ්ගාමො, සම්පකම්පෙසි මෙදනිං.
‘‘මහාසමුද්දෙ ඌමියො, වෙලන්තම්හි පභිජ්ජරෙ;
තථෙව තව ඤාණම්හි, සබ්බදිට්ඨී පභිජ්ජරෙ.
‘‘සුඛුමච්ඡිකජාලෙන, සරම්හි සම්පතානිතෙ;
අන්තොජාලිකතා [ජාලගතා (සී.)] පාණා, පීළිතා හොන්ති තාවදෙ.
‘‘තථෙව තිත්ථියා ලොකෙ, පුථුපාසණ්ඩනිස්සිතා [මූළ්හා සච්චවිනිස්සටා (ස්යා.), මුට්ඨසච්චවිනිස්සටා (ක.)];
අන්තොඤාණවරෙ තුය්හං, පරිවත්තන්ති මාරිස.
‘‘පතිට්ඨා ¶ වුය්හතං ඔඝෙ, ත්වඤ්හි නාථො අබන්ධුනං;
භයට්ටිතානං සරණං, මුත්තිත්ථීනං පරායණං.
‘‘එකවීරො ¶ අසදිසො, මෙත්තාකරුණසඤ්චයො [සඤ්ඤුතො (ස්යා.)];
අසමො සුසමො සන්තො [සුසීලො අසමො සන්තො (සී.), පඤ්ඤවා යුත්තචාගො ච (ස්යා.)], වසී තාදී ජිතඤ්ජයො.
‘‘ධීරො ¶ විගතසම්මොහො, අනෙජො අකථංකථී;
තුසිතො [වුසිතො (සී.)] වන්තදොසොසි, නිම්මලො සංයතො සුචි.
‘‘සඞ්ගාතිගො හතමදො [ගතමදො (ස්යා.), තමනුදො (ක.)], තෙවිජ්ජො තිභවන්තගො;
සීමාතිගො ධම්මගරු, ගතත්ථො හිතවබ්භුතො [හිතවප්පථො (සී. ස්යා.)].
‘‘තාරකො ¶ ත්වං යථා නාවා, නිධීවස්සාසකාරකො;
අසම්භීතො යථා සීහො, ගජරාජාව දප්පිතො.
‘‘ථොමෙත්වා දසගාථාහි, පදුමුත්තරං මහායසං;
වන්දිත්වා සත්ථුනො පාදෙ, තුණ්හී අට්ඨාසහං තදා.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ ඨිතො සත්ථා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො මෙ සීලඤ්ච ඤාණඤ්ච, සද්ධම්මඤ්චාපි වණ්ණයි [ධම්මඤ්චාපි පකිත්තයි (සී. ස්යා.)];
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘සට්ඨි කප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
අඤ්ඤෙ දෙවෙභිභවිත්වා, ඉස්සරං කාරයිස්සති.
‘‘‘සො පච්ඡා පබ්බජිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
ගොතමස්ස භගවතො, සාසනෙ පබ්බජිස්සති.
‘‘‘පබ්බජිත්වාන කායෙන, පාපකම්මං විවජ්ජිය;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො’.
‘‘යථාපි මෙඝො ථනයං, තප්පෙති මෙදිනිං ඉමං;
තථෙව ත්වං මහාවීර, ධම්මෙන තප්පයී මමං.
‘‘සීලං පඤ්ඤඤ්ච ධම්මඤ්ච, ථවිත්වා ලොකනායකං;
පත්තොම්හි පරමං සන්තිං, නිබ්බානං පදමච්චුතං.
‘‘අහො ¶ නූන ස භගවා, චිරං තිට්ඨෙය්ය චක්ඛුමා;
අඤ්ඤාතඤ්ච විජානෙය්යුං, ඵුසෙය්යුං [අඤ්ඤාතඤ්චාපි ජානෙය්ය, පස්සෙය්ය (ක.)] අමතං පදං.
‘‘අයං ¶ ¶ මෙ පච්ඡිමා ජාති, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං බුද්ධමභිථොමයිං
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, කිත්තනාය ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
සබ්බාසවා පරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සබ්බකිත්තිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සබ්බකිත්තිකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. මධුදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සින්ධුයා නදියා තීරෙ, සුකතො අස්සමො මම;
තත්ථ වාචෙමහං සිස්සෙ, ඉතිහාසං සලක්ඛණං.
‘‘ධම්මකාමා විනීතා තෙ, සොතුකාමා සුසාසනං;
ඡළඞ්ගෙ පාරමිප්පත්තා, සින්ධුකූලෙ වසන්ති තෙ.
‘‘උප්පාතගමනෙ ¶ චෙව, ලක්ඛණෙසු ච කොවිදා;
උත්තමත්ථං ගවෙසන්තා, වසන්ති විපිනෙ තදා.
‘‘සුමෙධො නාම සම්බුද්ධො, ලොකෙ උප්පජ්ජි තාවදෙ;
අම්හාකං අනුකම්පන්තො, උපාගච්ඡි විනායකො.
‘‘උපාගතං මහාවීරං, සුමෙධං ලොකනායකං;
තිණසන්ථාරකං කත්වා, ලොකජෙට්ඨස්සදාසහං.
‘‘විපිනාතො ¶ මධුං ගය්හ, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං;
සම්බුද්ධො පරිභුඤ්ජිත්වා, ඉදං වචනමබ්රවි.
‘‘‘යො තං අදාසි මධුං මෙ, පසන්නො සෙහි පාණිභි;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘ඉමිනා මධුදානෙන, තිණසන්ථාරකෙන ච;
තිංස කප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සති.
‘‘‘තිංස ¶ කප්පසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො.
‘‘‘දෙවලොකා ඉධාගන්ත්වා, මාතුකුච්ඡිං උපාගතෙ;
මධුවස්සං පවස්සිත්ථ, ඡාදයං මධුනා මහිං’.
‘‘මයි නික්ඛන්තමත්තම්හි, කුච්ඡියා ච සුදුත්තරා;
තත්රාපි මධුවස්සං මෙ, වස්සතෙ නිච්චකාලිකං.
‘‘අගාරා ¶ ¶ අභිනික්ඛම්ම, පබ්බජිං අනගාරියං;
ලාභී අන්නස්ස පානස්ස, මධුදානස්සිදං ඵලං.
‘‘සබ්බකාමසමිද්ධොහං, භවිත්වා දෙවමානුසෙ;
තෙනෙව මධුදානෙන, පත්තොම්හි ආසවක්ඛයං.
‘‘වුට්ඨම්හි දෙවෙ චතුරඞ්ගුලෙ තිණෙ, සම්පුප්ඵිතෙ [සුපුප්ඵිතෙ (ස්යා.)] ධරණීරුහෙ සඤ්ඡන්නෙ [වප්පදෙසෙ (ස්යා.)];
සුඤ්ඤෙ ඝරෙ මණ්ඩපරුක්ඛමූලකෙ, වසාමි නිච්චං සුඛිතො අනාසවො.
‘‘මජ්ඣෙ මහන්තෙ හීනෙ ච [මජ්ඣෙ මය්හං භවා අස්සු (ස්යා. පී. ක.)], භවෙ සබ්බෙ අතික්කමිං [යෙ භවෙ සමතික්කමිං (ස්යා. ක.), යො භවෙසු පකිත්තයි (ක.)];
අජ්ජ මෙ ආසවා ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, මධුදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
සබ්බාසවා පරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මධුදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මධුදායකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. පදුමකූටාගාරියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පියදස්සී ¶ නාම භගවා, සයම්භූ ලොකනායකො;
විවෙකකාමො සම්බුද්ධො, සමාධිකුසලො මුනි.
‘‘වනසණ්ඩං ¶ සමොගය්හ, පියදස්සී මහාමුනි;
පංසුකූලං පත්ථරිත්වා, නිසීදි පුරිසුත්තමො.
‘‘මිගලුද්දො පුරෙ ආසිං, අරඤ්ඤෙ [විපිනෙ (සී.), ඉරිනෙ (ස්යා. ක.)] කානනෙ අහං;
පසදං මිගමෙසන්තො, ආහිණ්ඩාමි අහං තදා.
‘‘තත්ථද්දසාසිං සම්බුද්ධං, ඔඝතිණ්ණමනාසවං;
පුප්ඵිතං සාලරාජංව, සතරංසිංව උග්ගතං.
‘‘දිස්වානහං දෙවදෙවං, පියදස්සිං මහායසං;
ජාතස්සරං සමොගය්හ, පදුමං ආහරිං තදා.
‘‘ආහරිත්වාන පදුමං, සතපත්තං මනොරමං;
කූටාගාරං කරිත්වාන, ඡාදයිං පදුමෙනහං.
‘‘අනුකම්පකො ¶ කාරුණිකො, පියදස්සී මහාමුනි;
සත්තරත්තින්දිවං බුද්ධො, කූටාගාරෙ වසී ජිනො.
‘‘පුරාණං ඡඩ්ඩයිත්වාන, නවෙන ඡාදයිං අහං;
අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, අට්ඨාසිං තාවදෙ අහං.
‘‘වුට්ඨහිත්වා ¶ සමාධිම්හා, පියදස්සී මහාමුනි;
දිසං අනුවිලොකෙන්තො, නිසීදි ලොකනායකො.
‘‘තදා ¶ සුදස්සනො නාම, උපට්ඨාකො මහිද්ධිකො;
චිත්තමඤ්ඤාය බුද්ධස්ස, පියදස්සිස්ස සත්ථුනො.
‘‘අසීතියා සහස්සෙහි, භික්ඛූහි පරිවාරිතො;
වනන්තෙ සුඛමාසීනං, උපෙසි ලොකනායකං.
‘‘යාවතා වනසණ්ඩම්හි, අධිවත්ථා ච දෙවතා;
බුද්ධස්ස චිත්තමඤ්ඤාය, සබ්බෙ සන්නිපතුං තදා.
‘‘සමාගතෙසු යක්ඛෙසු, කුම්භණ්ඩෙ සහරක්ඛසෙ;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ ච සම්පත්තෙ, ගාථා පබ්යාහරී [සබ්යාහරී (ස්යා.), මාබ්යාහරී (සී.)] ජිනො.
‘‘‘යො මං සත්තාහං පූජෙසි, ආවාසඤ්ච අකාසි මෙ;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘සුදුද්දසං සුනිපුණං, ගම්භීරං සුප්පකාසිතං;
ඤාණෙන කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘චතුද්දසානි ¶ කප්පානි, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
කූටාගාරං මහන්තස්ස [බ්රහං තස්ස (සී. ස්යා.)], පද්මපුප්ඵෙහි ඡාදිතං.
‘‘‘ආකාසෙ ධාරයිස්සති, පුප්ඵකම්මස්සිදං [පුබ්බකම්මස්සිදං (ස්යා.)] ඵලං;
චතුබ්බීසෙ [චතුද්දසෙ (ස්යා.)] කප්පසතෙ, වොකිණ්ණං සංසරිස්සති.
‘‘‘තත්ථ පුප්ඵමයං බ්යම්හං, ආකාසෙ ධාරයිස්සති;
යථා පදුමපත්තම්හි, තොයං න උපලිම්පති.
‘‘‘තථෙවීමස්ස ඤාණම්හි, කිලෙසා නොපලිම්පරෙ;
මනසා විනිවට්ටෙත්වා, පඤ්ච නීවරණෙ අයං.
‘‘‘චිත්තං ¶ ජනෙත්වා නෙක්ඛම්මෙ, අගාරා පබ්බජිස්සති;
තතො පුප්ඵමයෙ බ්යම්හෙ, ධාරෙන්තෙ [පුප්ඵමයං බ්යම්හං, ධාරෙන්තං (ස්යා. ක.)] නික්ඛමිස්සති.
‘‘‘රුක්ඛමූලෙ වසන්තස්ස, නිපකස්ස සතීමතො;
තත්ථ පුප්ඵමයං බ්යම්හං, මත්ථකෙ ධාරයිස්සති.
‘‘‘චීවරං ¶ ¶ පිණ්ඩපාතඤ්ච, පච්චයං සයනාසනං;
දත්වාන භික්ඛුසඞ්ඝස්ස, නිබ්බායිස්සතිනාසවො’.
‘‘කූටාගාරෙන චරතා [චරණා (සී. පී. ක.), චරිතෙ (ස්යා.)], පබ්බජ්ජං අභිනික්ඛමිං;
රුක්ඛමූලෙ වසන්තම්පි [වසන්තම්හි (සී.), වසතොපි (?)], කූටාගාරං ධරීයති.
‘‘චීවරෙ පිණ්ඩපාතෙ ච, චෙතනා මෙ න විජ්ජති;
පුඤ්ඤකම්මෙන සංයුත්තො, ලභාමි පරිනිට්ඨිතං.
‘‘ගණනාතො අසඞ්ඛෙය්යා, කප්පකොටී බහූ මම;
රිත්තකා තෙ අතික්කන්තා, පමුත්තා ලොකනායකා.
‘‘අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, පියදස්සී විනායකො;
තමහං පයිරුපාසිත්වා, ඉමං යොනිං උපාගතො.
‘‘ඉධ පස්සාමි [ඉධද්දසාසිං (සී.)] සම්බුද්ධං, අනොමං නාම චක්ඛුමං;
තමහං උපගන්ත්වාන, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘දුක්ඛස්සන්තකරො බුද්ධො, මග්ගං මෙ දෙසයී ජිනො;
තස්ස ධම්මං සුණිත්වාන, පත්තොම්හි අචලං පදං.
‘‘තොසයිත්වාන සම්බුද්ධං, ගොතමං සක්යපුඞ්ගවං;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘අට්ඨාරසෙ ¶ ¶ කප්පසතෙ, යං බුද්ධමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
සබ්බාසවා පරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පදුමකූටාගාරියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පදුමකූටාගාරියත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. බාකුලත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ ¶ , සොභිතො නාම පබ්බතො;
අස්සමො සුකතො මය්හං, සකසිස්සෙහි මාපිතො.
‘‘මණ්ඩපා ච බහූ තත්ථ, පුප්ඵිතා සින්දුවාරකා;
කපිත්ථා ච බහූ තත්ථ, පුප්ඵිතා ජීවජීවකා [චම්පකා නාගකෙතකා (ස්යා.)].
‘‘නිග්ගුණ්ඩියො බහූ තත්ථ, බදරාමලකානි ච;
ඵාරුසකා අලාබූ ච, පුණ්ඩරීකා ච පුප්ඵිතා.
‘‘ආළකා ¶ [අළක්කා (ස්යා.)] බෙලුවා තත්ථ, කදලී මාතුලුඞ්ගකා;
මහානාමා බහූ තත්ථ, අජ්ජුනා ච පියඞ්ගුකා.
‘‘කොසම්බා ¶ සළලා නිම්බා [නීපා (සී.)], නිග්රොධා ච කපිත්ථනා;
එදිසො අස්සමො මය්හං, සසිස්සොහං තහිං වසිං.
‘‘අනොමදස්සී භගවා, සයම්භූ ලොකනායකො;
ගවෙසං පටිසල්ලානං, මමස්සමමුපාගමි.
‘‘උපෙතම්හි මහාවීරෙ, අනොමදස්සිමහායසෙ;
ඛණෙන ලොකනාථස්ස, වාතාබාධො සමුට්ඨහි.
‘‘විචරන්තො අරඤ්ඤම්හි, අද්දසං ලොකනායකං;
උපගන්ත්වාන සම්බුද්ධං, චක්ඛුමන්තං මහායසං.
‘‘ඉරියඤ්චාපි දිස්වාන, උපලක්ඛෙසහං තදා;
අසංසයඤ්හි බුද්ධස්ස, බ්යාධි නො උදපජ්ජථ.
‘‘ඛිප්පං ¶ අස්සමමාගඤ්ඡිං, මම සිස්සාන සන්තිකෙ;
භෙසජ්ජං කත්තුකාමොහං, සිස්සෙ ආමන්තයිං තදා.
‘‘පටිස්සුණිත්වාන මෙ වාක්යං, සිස්සා සබ්බෙ සගාරවා;
එකජ්ඣං සන්නිපතිංසු, සත්ථුගාරවතා මම.
‘‘ඛිප්පං පබ්බතමාරුය්හ, සබ්බොසධමහාසහං [මකාසහං (ස්යා. ක.)];
පානීයයොගං [පානීයයොග්ගං (සී.)] කත්වාන, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං.
‘‘පරිභුත්තෙ ¶ මහාවීරෙ, සබ්බඤ්ඤුලොකනායකෙ;
ඛිප්පං වාතො වූපසමි, සුගතස්ස මහෙසිනො.
‘‘පස්සද්ධං ¶ දරථං දිස්වා, අනොමදස්සී මහායසො;
සකාසනෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො මෙ පාදාසි භෙසජ්ජං, බ්යාධිඤ්ච සමයී මම;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘කප්පසතසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
වාදිතෙ තූරියෙ තත්ථ, මොදිස්සති සදා අයං.
‘‘‘මනුස්සලොකමාගන්ත්වා, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
සහස්සක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘පඤ්චපඤ්ඤාසකප්පම්හි, අනොමො නාම ඛත්තියො;
චාතුරන්තො විජිතාවී, ජම්බුමණ්ඩස්ස [ජම්බුදීපස්ස (ස්යා.)] ඉස්සරො.
‘‘‘සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො;
තාවතිංසෙපි ඛොභෙත්වා, ඉස්සරං කාරයිස්සති.
‘‘‘දෙවභූතො ¶ මනුස්සො වා, අප්පාබාධො භවිස්සති;
පරිග්ගහං විවජ්ජෙත්වා, බ්යාධිං ලොකෙ තරිස්සති.
‘‘‘අප්පරිමෙය්යෙ ඉතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො.
‘‘‘කිලෙසෙ ඣාපයිත්වාන, තණ්හාසොතං තරිස්සති;
බාකුලො [බක්කුලො (සී. ස්යා.)] නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො.
‘‘‘ඉදං ¶ ¶ සබ්බං අභිඤ්ඤාය, ගොතමො සක්යපුඞ්ගවො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, එතදග්ගෙ ඨපෙස්සති’.
‘‘අනොමදස්සී භගවා, සයම්භූ ලොකනායකො;
විවෙකානුවිලොකෙන්තො, මමස්සමමුපාගමි.
‘‘උපාගතං ¶ මහාවීරං, සබ්බඤ්ඤුං ලොකනායකං;
සබ්බොසධෙන තප්පෙසිං, පසන්නො සෙහි පාණිභි.
‘‘තස්ස මෙ සුකතං කම්මං, සුඛෙත්තෙ බීජසම්පදා;
ඛෙපෙතුං නෙව සක්කොමි, තදා හි සුකතං මම.
‘‘ලාභා මම සුලද්ධං මෙ, යොහං අද්දක්ඛි නායකං;
තෙන කම්මාවසෙසෙන, පත්තොම්හි අචලං පදං.
‘‘සබ්බමෙතං අභිඤ්ඤාය, ගොතමො සක්යපුඞ්ගවො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං.
‘‘අපරිමෙය්යෙ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, භෙසජ්ජස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
සබ්බාසවා පරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා බාකුලො [බක්කුලො (සී. ස්යා.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
බාකුලත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. ගිරිමානන්දත්ථෙරඅපදානං
‘‘භරියා මෙ කාලඞ්කතා, පුත්තො සීවථිකං ගතො;
මාතා පිතා මතා භාතා, එකචිතම්හි [මාතා පිතා ච භාතා ච, එකචිතකම්හි (සී. ස්යා.)] ඩය්හරෙ.
‘‘තෙන සොකෙන සන්තත්තො, කිසො පණ්ඩු අහොසහං;
චිත්තක්ඛෙපො ච මෙ ආසි, තෙන සොකෙන අට්ටිතො.
‘‘සොකසල්ලපරෙතොහං ¶ , වනන්තමුපසඞ්කමිං;
පවත්තඵලං භුඤ්ජිත්වා, රුක්ඛමූලෙ වසාමහං.
‘‘සුමෙධො ¶ ¶ නාම සම්බුද්ධො, දුක්ඛස්සන්තකරො ජිනො;
මමුද්ධරිතුකාමො සො, ආගඤ්ඡි මම සන්තිකං.
‘‘පදසද්දං සුණිත්වාන, සුමෙධස්ස මහෙසිනො;
පග්ගහෙත්වානහං සීසං, උල්ලොකෙසිං මහාමුනිං.
‘‘උපාගතෙ මහාවීරෙ, පීති මෙ උදපජ්ජථ;
තදාසිමෙකග්ගමනො, දිස්වා තං ලොකනායකං.
‘‘සතිං පටිලභිත්වාන, පණ්ණමුට්ඨිමදාසහං;
නිසීදි භගවා තත්ථ, අනුකම්පාය චක්ඛුමා.
‘‘නිසජ්ජ ¶ තත්ථ භගවා, සුමෙධො ලොකනායකො;
ධම්මං මෙ කථයී බුද්ධො, සොකසල්ලවිනොදනං.
‘‘‘අනව්හිතා තතො ආගුං, අනනුඤ්ඤාතා ඉතො ගතා;
යථාගතා තථා ගතා, තත්ථ කා පරිදෙවනා.
‘‘‘යථාපි පථිකා සත්තා, වස්සමානාය වුට්ඨියා;
සභණ්ඩා උපගච්ඡන්ති, වස්සස්සාපතනාය තෙ.
‘‘‘වස්සෙ ච තෙ ඔරමිතෙ, සම්පයන්ති යදිච්ඡකං;
එවං මාතා පිතා තුය්හං, තත්ථ කා පරිදෙවනා.
‘‘‘ආගන්තුකා පාහුනකා, චලිතෙරිතකම්පිතා;
එවං මාතා පිතා තුය්හං, තත්ථ කා පරිදෙවනා.
‘‘‘යථාපි උරගො ජිණ්ණං, හිත්වා ගච්ඡති සං තචං [සංතනුං (ස්යා. ක.)];
එවං මාතා පිතා තුය්හං, සං තනුං ඉධ හීයරෙ’.
‘‘බුද්ධස්ස ගිරමඤ්ඤාය, සොකසල්ලං විවජ්ජයිං;
පාමොජ්ජං ජනයිත්වාන, බුද්ධසෙට්ඨං අවන්දහං.
‘‘වන්දිත්වාන මහානාගං, පූජයිං ගිරිමඤ්ජරිං [ගිරිමඤ්ජරිමපූජයිං (සී. ස්යා.)];
දිබ්බගන්ධං සම්පවන්තං [දිබ්බගන්ධෙන සම්පන්නං (සී. ස්යා.)], සුමෙධං ලොකනායකං.
‘‘පූජයිත්වාන සම්බුද්ධං, සිරෙ කත්වාන අඤ්ජලිං;
අනුස්සරං ගුණග්ගානි, සන්ථවිං ලොකනායකං.
‘‘නිත්තිණ්ණොසි ¶ ¶ [නිත්තණ්හොසි (සී.), විතිණ්ණොසි (ස්යා.)] මහාවීර, සබ්බඤ්ඤු ලොකනායක;
සබ්බෙ සත්තෙ උද්ධරසි, ඤාණෙන ත්වං මහාමුනෙ.
‘‘විමතිං ¶ ¶ ද්වෙළ්හකං වාපි, සඤ්ඡින්දසි මහාමුනෙ;
පටිපාදෙසි මෙ මග්ගං, තව ඤාණෙන චක්ඛුම.
‘‘අරහා වසිපත්තා [සිද්ධිපත්තා (සී. ස්යා.)] ච, ඡළභිඤ්ඤා මහිද්ධිකා;
අන්තලික්ඛචරා ධීරා, පරිවාරෙන්ති තාවදෙ.
‘‘පටිපන්නා ච සෙඛා ච, ඵලට්ඨා සන්ති සාවකා;
සූරොදයෙව පදුමා, පුප්ඵන්ති තව සාවකා.
‘‘මහාසමුද්දොවක්ඛොභො, අතුලොපි [යථා සමුද්දො අක්ඛොභො, අතුලො ච (සී.)] දුරුත්තරො;
එවං ඤාණෙන සම්පන්නො, අප්පමෙය්යොසි චක්ඛුම.
‘‘වන්දිත්වාහං ලොකජිනං, චක්ඛුමන්තං මහායසං;
පුථු දිසා නමස්සන්තො, පටිකුටිකො අගඤ්ඡහං.
‘‘දෙවලොකා චවිත්වාන, සම්පජානො පතිස්සතො;
ඔක්කමිං මාතුයා කුච්ඡිං, සන්ධාවන්තො භවාභවෙ.
‘‘අගාරා අභිනික්ඛම්ම, පබ්බජිං අනගාරියං;
ආතාපී නිපකො ඣායී, පටිසල්ලානගොචරො.
‘‘පධානං පදහිත්වාන, තොසයිත්වා මහාමුනිං;
චන්දොවබ්භඝනා මුත්තො, විචරාමි අහං සදා.
‘‘විවෙකමනුයුත්තොම්හි, උපසන්තො නිරූපධි;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි, යං බුද්ධමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
සබ්බාසවා පරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ගිරිමානන්දො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ගිරිමානන්දත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. සළලමණ්ඩපියත්ථෙරඅපදානං
‘‘නිබ්බුතෙ ¶ ¶ කකුසන්ධම්හි, බ්රාහ්මණම්හි වුසීමති;
ගහෙත්වා සළලං මාලං, මණ්ඩපං කාරයිං අහං.
‘‘තාවතිංසගතො සන්තො, ලභාමි බ්යම්හමුත්තමං;
අඤ්ඤෙ දෙවෙතිරොචාමි, පුඤ්ඤකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘දිවා වා යදි වා රත්තිං, චඞ්කමන්තො ඨිතො චහං;
ඡන්නො සළලපුප්ඵෙහි, පුඤ්ඤකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉමස්මිංයෙව කප්පම්හි, යං බුද්ධමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සළලමණ්ඩපියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සළලමණ්ඩපියත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. සබ්බදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘මහාසමුද්දං ඔගය්හ, භවනං මෙ සුනිම්මිතං;
සුනිම්මිතා පොක්ඛරණී, චක්කවාකපකූජිතා.
‘‘මන්දාලකෙහි සඤ්ඡන්නා, පදුමුප්පලකෙහි ච;
නදී ච සන්දතෙ තත්ථ, සුපතිත්ථා මනොරමා.
‘‘මච්ඡකච්ඡපසඤ්ඡන්නා ¶ , නානාදිජසමොත්ථතා;
මයූරකොඤ්චාභිරුදා, කොකිලාදීහි වග්ගුහි.
‘‘පාරෙවතා රවිහංසා ච, චක්කවාකා නදීචරා;
දින්දිභා සාළිකා චෙත්ථ, පම්මකා [පම්පකා (සී.), චප්පකා (ස්යා.)] ජීවජීවකා.
‘‘හංසා ¶ කොඤ්චාපි නදිතා [කොඤ්චාභිනදිතා (සී. ස්යා.)], කොසියා පිඞ්ගලා බහූ;
සත්තරතනසම්පන්නා, මණිමුත්තිකවාලුකා.
‘‘සබ්බසොණ්ණමයා ¶ රුක්ඛා, නානාගන්ධසමෙරිතා;
උජ්ජොතෙන්ති දිවාරත්තිං, භවනං සබ්බකාලිකං.
‘‘සට්ඨි ¶ තූරියසහස්සානි, සායං පාතො පවජ්ජරෙ;
සොළසිත්ථිසහස්සානි, පරිවාරෙන්ති මං සදා.
‘‘අභිනික්ඛම්ම භවනා, සුමෙධං ලොකනායකං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, වන්දයිං තං මහායසං.
‘‘සම්බුද්ධං අභිවාදෙත්වා, සසඞ්ඝං තං නිමන්තයිං;
අධිවාසෙසි සො ධීරො, සුමෙධො ලොකනායකො.
‘‘මම ධම්මකථං කත්වා, උය්යොජෙසි මහාමුනි;
සම්බුද්ධං අභිවාදෙත්වා, භවනං මෙ උපාගමිං.
‘‘ආමන්තයිං පරිජනං, සබ්බෙ සන්නිපතාථ [සන්නිපතත්ථ (ක.)] වො;
පුබ්බණ්හසමයං බුද්ධො, භවනං ආගමිස්සති.
‘‘ලාභා අම්හං සුලද්ධං නො, යෙ වසාම තවන්තිකෙ;
මයම්පි බුද්ධසෙට්ඨස්ස, පූජං කස්සාම සත්ථුනො.
‘‘අන්නපනං පට්ඨපෙත්වා, කාලං ආරොචයිං අහං;
වසීසතසහස්සෙහි, උපෙසි ලොකනායකො.
‘‘පඤ්චඞ්ගිකෙහි තූරියෙහි, පච්චුග්ගමනමකාසහං;
සබ්බසොණ්ණමයෙ පීඨෙ, නිසීදි පුරිසුත්තමො.
‘‘උපරිච්ඡදනං ¶ ආසි, සබ්බසොණ්ණමයං තදා;
බීජනියො පවායන්ති, භික්ඛුසඞ්ඝස්ස අන්තරෙ.
‘‘පහූතෙනන්නපානෙන ¶ , භික්ඛුසඞ්ඝමතප්පයිං;
පච්චෙකදුස්සයුගළෙ, භික්ඛුසඞ්ඝස්සදාසහං.
‘‘යං වදන්ති සුමෙධොති, ලොකාහුතිපටිග්ගහං;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘යො මෙ අන්නෙන පානෙන, සබ්බෙ ඉමෙ ච තප්පයිං;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
සහස්සක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘උප්පජ්ජති ¶ [උපගච්ඡති (සී.)] යං යොනිං, දෙවත්තං අථ මානුසං;
සබ්බදා සබ්බසොවණ්ණං, ඡදනං ධාරයිස්සති.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුසලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘තස්ස ¶ ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො.
‘‘‘භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, සීහනාදං නදිස්සති;
චිතකෙ ඡත්තං ධාරෙන්ති, හෙට්ඨා ඡත්තම්හි ඩය්හථ’.
‘‘සාමඤ්ඤං මෙ අනුප්පත්තං, කිලෙසා ඣාපිතා මයා;
මණ්ඩපෙ රුක්ඛමූලෙ වා, සන්තාපො මෙ න විජ්ජති.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි ¶ , යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සබ්බදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සබ්බදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සබ්බදායකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. අජිතත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
අජ්ඣොගාහෙත්වා හිමවන්තං, නිසීදි ලොකනායකො.
‘‘නාහං අද්දක්ඛිං [පස්සාමි (?)] සම්බුද්ධං, නපි සද්දං සුණොමහං;
මම භක්ඛං ගවෙසන්තො, ආහිණ්ඩාමි වනෙ අහං [තදා (සී.)].
‘‘තත්ථද්දස්සාසිං සම්බුද්ධං, ද්වත්තිංසවරලක්ඛණං;
දිස්වාන විත්තිමාපජ්ජිං [චිත්තමාපජ්ජි (සී.), චිත්තමාපජ්ජිං (ස්යා.)], සත්තො කො නාමයං භවෙ.
‘‘ලක්ඛණානි ¶ විලොකෙත්වා, මම විජ්ජං අනුස්සරිං;
සුතඤ්හි මෙතං වුඩ්ඪානං, පණ්ඩිතානං සුභාසිතං.
‘‘තෙසං ¶ යථා තං වචනං, අයං බුද්ධො භවිස්සති;
යංනූනාහං සක්කරෙය්යං, ගතිං මෙ සොධයිස්සති.
‘‘ඛිප්පං අස්සමමාගන්ත්වා, මධුතෙලං ගහිං අහං;
කොලම්බකං ගහෙත්වාන, උපගච්ඡිං විනායකං [නරාසභං (සී.)].
‘‘තිදණ්ඩකෙ ගහෙත්වාන, අබ්භොකාසෙ ඨපෙසහං;
පදීපං පජ්ජලිත්වාන, අට්ඨක්ඛත්තුං අවන්දහං.
‘‘සත්තරත්තින්දිවං ¶ බුද්ධො, නිසීදි පුරිසුත්තමො;
තතො රත්යා විවසානෙ, වුට්ඨාසි ලොකනායකො.
‘‘පසන්නචිත්තො සුමනො, සබ්බරත්තින්දිවං අහං;
දීපං බුද්ධස්ස පාදාසිං, පසන්නො සෙහි පාණිභි.
‘‘සබ්බෙ වනා ගන්ධමයා, පබ්බතෙ ගන්ධමාදනෙ;
බුද්ධස්ස ආනුභාවෙන, ආගච්ඡුං බුද්ධසන්තිකං [උපගච්ඡුං තදා ජිනං (සී.)].
‘‘යෙ කෙචි පුප්ඵගන්ධාසෙ, පුප්ඵිතා ධරණීරුහා;
බුද්ධස්ස ආනුභාවෙන, සබ්බෙ සන්නිපතුං තදා.
‘‘යාවතා හිමවන්තම්හි, නාගා ච ගරුළා උභො;
ධම්මඤ්ච සොතුකාමා තෙ, ආගච්ඡුං බුද්ධසන්තිකං.
‘‘දෙවලො ¶ නාම සමණො, බුද්ධස්ස අග්ගසාවකො;
වසීසතසහස්සෙහි, බුද්ධසන්තිකුපාගමි.
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො මෙ දීපං පදීපෙසි, පසන්නො සෙහි පාණිභි;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘සට්ඨි කප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
සහස්සක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සති.
සොළසමං භාණවාරං.
‘‘‘ඡත්තිසක්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
පථවියං සත්තසතං, විපුලං රජ්ජං කරිස්සති.
‘‘‘පදෙසරජ්ජං ¶ විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං;
ඉමිනා දීපදානෙන, දිබ්බචක්ඛු භවිස්සති.
‘‘‘සමන්තතො අට්ඨකොසං [අඩ්ඪකොසං (සී. ස්යා.)], පස්සිස්සති අයං සදා;
දෙවලොකා චවන්තස්ස, නිබ්බත්තන්තස්ස ජන්තුනො.
‘‘‘දිවා වා යදි වා රත්තිං, පදීපං ධාරයිස්සති;
ජායමානස්ස සත්තස්ස, පුඤ්ඤකම්මසමඞ්ගිනො.
‘‘‘යාවතා නගරං ආසි, තාවතා ජොතයිස්සති;
උපපජ්ජති යං යොනිං, දෙවත්තං අථ මානුසං.
‘‘‘අස්සෙව දීපදානස්ස, [අට්ඨදීපඵලෙන හි; උපට්ඨිස්සන්තිමං ජන්තුං (ස්යා.), අට්ඨ දීපා ඵලෙන හි; න ජහිස්සන්ති’මං ජන්තුං (?)] අට්ඨදීපඵලෙන හි;
න ජයිස්සන්තිමං ජන්තූ [අට්ඨදීපඵලෙන හි; උපට්ඨිස්සන්තිමං ජන්තුං (ස්යා.), අට්ඨ දීපා ඵලෙන හි; න ජහිස්සන්ති’මං ජන්තුං (?)], දීපදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි ¶ ¶ , ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො.
‘‘‘තොසයිත්වාන ¶ සම්බුද්ධං, ගොතමං සක්යපුඞ්ගවං;
අජිතො නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘සට්ඨි කප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිං අහං;
තත්රාපි මෙ දීපසතං, ජොතතෙ නිච්චකාලිකං [සබ්බකාලිකං (සී.)].
‘‘දෙවලොකෙ මනුස්සෙ වා, නිද්ධාවන්ති පභා මම;
බුද්ධසෙට්ඨං සරිත්වාන, භිය්යො හාසං ජනෙසහං.
‘‘තුසිතාහං චවිත්වාන, ඔක්කමිං මාතුකුච්ඡියං;
ජායමානස්ස සන්තස්ස, ආලොකො විපුලො අහු.
‘‘අගාරා අභිනික්ඛම්ම, පබ්බජිං අනගාරියං;
බාවරිං උපසඞ්කම්ම, සිස්සත්තං අජ්ඣුපාගමිං.
‘‘හිමවන්තෙ වසන්තොහං, අස්සොසිං ලොකනායකං;
උත්තමත්ථං ගවෙසන්තො, උපගච්ඡිං විනායකං.
‘‘දන්තො බුද්ධො දමෙතාවී, ඔඝතිණ්ණො නිරූපධි;
නිබ්බානං කථයී බුද්ධො, සබ්බදුක්ඛප්පමොචනං.
‘‘තං ¶ මෙ ආගමනං සිද්ධං, තොසිතොහං මහාමුනිං;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, යං දීපමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, දීපදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අජිතො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අජිතත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
පිලින්දවච්ඡවග්ගො චත්තාලීසමො.
තස්සුද්දානං ¶ –
පිලින්දවච්ඡො සෙලො ච, සබ්බකිත්තී මධුංදදො;
කූටාගාරී බාකුලො ච, ගිරි සළලසව්හයො.
සබ්බදො ¶ අජිතො චෙව, ගාථායො ගණිතා ඉහ;
සතානි පඤ්ච ගාථානං, වීසති ච තදුත්තරීති.
අථ වග්ගුද්දානං –
පදුමාරක්ඛදො ¶ චෙව, උමා ගන්ධොදකෙන ච;
එකපද්ම සද්දසඤ්ඤී, මන්දාරං බොධිවන්දකො.
අවටඤ්ච පිලින්දි [එවමෙව දිස්සති] ච, ගාථායො ගණිතා ඉහ;
චතුසත්තති ගාථායො, එකාදස සතානි ච.
පදුමවග්ගදසකං.
චතුත්ථසතකං සමත්තං.
41. මෙත්තෙය්යවග්ගො
1. තිස්සමෙත්තෙය්යත්ථෙරඅපදානං
‘‘පබ්භාරකූටං ¶ ¶ ¶ ¶ නිස්සාය, සොභිතො නාම තාපසො;
පවත්තඵලං භුඤ්ජිත්වා, වසති පබ්බතන්තරෙ.
‘‘අග්ගිං දාරුං ආහරිත්වා, උජ්ජාලෙසිං අහං තදා;
උත්තමත්ථං ගවෙසන්තො, බ්රහ්මලොකූපපත්තියා.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
මමුද්ධරිතුකාමො සො, ආගච්ඡි මම සන්තිකෙ.
‘‘කිං කරොසි මහාපුඤ්ඤ, දෙහි මෙ අග්ගිදාරුකං;
අහමග්ගිං පරිචරෙ, තතො මෙ සුද්ධි හොහිති [හෙහිති (සී.)].
‘‘සුභද්දකො ත්වං මනුජෙ, දෙවතෙ ත්වං පජානසි;
තුවං අග්ගිං පරිචර, හන්ද තෙ අග්ගිදාරුකං.
‘‘තතො කට්ඨං ගහෙත්වාන, අග්ගිං උජ්ජාලයී ජිනො;
න තත්ථ කට්ඨං පජ්ඣායි, පාටිහෙරං මහෙසිනො.
‘‘න තෙ අග්ගි පජ්ජලති, ආහුතී තෙ න විජ්ජති;
නිරත්ථකං වතං තුය්හං, අග්ගිං පරිචරස්සු මෙ.
‘‘කීදිසො සො [තෙ (ස්යා. ක.)] මහාවීර, අග්ගි තව පවුච්චති;
මය්හම්පි කථයස්සෙතං, උභො පරිචරාමසෙ.
‘‘හෙතුධම්මනිරොධාය ¶ , කිලෙසසමණාය ච;
ඉස්සාමච්ඡරියං හිත්වා, තයො එතෙ මමාහුතී.
‘‘කීදිසො ත්වං මහාවීර, කථං ගොත්තොසි මාරිස;
ආචාරපටිපත්ති තෙ, බාළ්හං ඛො මම රුච්චති.
‘‘ඛත්තියම්හි ¶ කුලෙ ජාතො, අභිඤ්ඤාපාරමිං ගතො;
සබ්බාසවපරික්ඛීණො, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘යදි ¶ ¶ බුද්ධොසි සබ්බඤ්ඤූ, පභඞ්කර තමොනුද;
නමස්සිස්සාමි තං දෙව, දුක්ඛස්සන්තකරො තුවං.
‘‘පත්ථරිත්වාජිනචම්මං, නිසීදනමදාසහං;
නිසීද නාථ සබ්බඤ්ඤු, උපට්ඨිස්සාමහං තුවං.
‘‘නිසීදි භගවා තත්ථ, අජිනම්හි සුවිත්ථතෙ;
නිමන්තයිත්වා සම්බුද්ධං, පබ්බතං අගමාසහං.
‘‘ඛාරිභාරඤ්ච පූරෙත්වා, තින්දුකඵලමාහරිං;
මධුනා යොජයිත්වාන, ඵලං බුද්ධස්සදාසහං.
‘‘මම නිජ්ඣායමානස්ස, පරිභුඤ්ජි තදා ජිනො;
තත්ථ චිත්තං පසාදෙසිං, පෙක්ඛන්තො ලොකනායකං.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
මමස්සමෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො මං ඵලෙන තප්පෙසි, පසන්නො සෙහි පාණිභි;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘පඤ්චවීසතික්ඛත්තුං ¶ සො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
සහස්සක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, පුබ්බකම්මසමඞ්ගිනො;
අන්නං පානඤ්ච වත්ථඤ්ච, සයනඤ්ච මහාරහං.
‘‘‘පුඤ්ඤකම්මෙන සංයුත්තා, නිබ්බත්තිස්සන්ති තාවදෙ;
සදා පමුදිතො චායං, භවිස්සති අනාමයො.
‘‘‘උපපජ්ජති යං යොනිං, දෙවත්තං අථ මානුසං;
සබ්බත්ථ සුඛිතො හුත්වා, මනුස්සත්තං ගමිස්සති.
‘‘‘අජ්ඣායකො මන්තධරො, තිණ්ණං වෙදාන පාරගූ;
සම්බුද්ධං උපගන්ත්වාන, අරහා සො භවිස්සති’.
‘‘යතො සරාමි අත්තානං, යතො පත්තොස්මි විඤ්ඤුතං;
භොගෙ මෙ ඌනතා නත්ථි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘වරධම්මමනුප්පත්තො, රාගදොසෙ සමූහනිං;
සබ්බාසවපරික්ඛීණො, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා තිස්සමෙත්තෙය්යො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තිස්සමෙත්තෙය්යත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. පුණ්ණකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පබ්භාරකූටං ¶ නිස්සාය, සයම්භූ අපරාජිතො;
ආබාධිකො ච සො [ආබාධිකො ගරු (සී.)] බුද්ධො, වසති පබ්බතන්තරෙ.
‘‘මම අස්සමසාමන්තා, පනාදො ආසි තාවදෙ;
බුද්ධෙ නිබ්බායමානම්හි, ආලොකො උදපජ්ජථ [ආසි තාවදෙ (ස්යා. ක.)].
‘‘යාවතා වනසණ්ඩස්මිං, අච්ඡකොකතරච්ඡකා;
වාළා ච [බ්යග්ඝා (සී.)] කෙසරී සබ්බෙ, අභිගජ්ජිංසු තාවදෙ.
‘‘උප්පාතං තමහං දිස්වා, පබ්භාරං අගමාසහං;
තත්ථද්දස්සාසිං සම්බුද්ධං, නිබ්බුතං අපරාජිතං.
‘‘සුඵුල්ලං සාලරාජංව, සතරංසිංව උග්ගතං;
වීතච්චිකංව අඞ්ගාරං, නිබ්බුතං අපරාජිතං.
‘‘තිණං කට්ඨඤ්ච පූරෙත්වා, චිතකං තත්ථකාසහං;
චිතකං සුකතං කත්වා, සරීරං ඣාපයිං අහං.
‘‘සරීරං ඣාපයිත්වාන, ගන්ධතොයං සමොකිරිං;
අන්තලික්ඛෙ ඨිතො යක්ඛො, නාමමග්ගහි තාවදෙ.
‘‘යං ¶ ¶ පූරිතං [තං පූරිතං (ස්යා.), සප්පුරිස (ක.)] තයා කිච්චං, සයම්භුස්ස මහෙසිනො;
පුණ්ණකො නාම නාමෙන, සදා හොහි තුවං [යදා හොසි තුවං (ස්යා.), සදා හොහිති ත්වං (ක.)] මුනෙ.
‘‘තම්හා කායා චවිත්වාන, දෙවලොකං අගච්ඡහං;
තත්ථ දිබ්බමයො ගන්ධො, අන්තලික්ඛා පවස්සති [අන්තලික්ඛෙ පවායති (සී.)].
‘‘තත්රාපි නාමධෙය්යං මෙ, පුණ්ණකොති අහූ තදා;
දෙවභූතො මනුස්සො වා, සඞ්කප්පං පූරයාමහං.
‘‘ඉදං පච්ඡිමකං මය්හං, චරිමො වත්තතෙ භවො;
ඉධාපි පුණ්ණකො නාම, නාමධෙය්යං පකාසති.
‘‘තොසයිත්වාන ¶ සම්බුද්ධං, ගොතමං සක්යපුඞ්ගවං;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, තනුකිච්චස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පුණ්ණකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පුණ්ණකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. මෙත්තගුත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ ¶ ¶ , අසොකො නාම පබ්බතො;
තත්ථාසි අස්සමො මය්හං, විස්සකම්මෙන [විසුකම්මෙන (සී. ස්යා. ක.)] මාපිතො.
‘‘සුමෙධො නාම සම්බුද්ධො, අග්ගො කාරුණිකො මුනි;
නිවාසයිත්වා පුබ්බණ්හෙ, පිණ්ඩාය මෙ [මං (සී.)] උපාගමි.
‘‘උපාගතං ¶ මහාවීරං, සුමෙධං ලොකනායකං;
පග්ගය්හ සුගතපත්තං [සුගතං පත්තං (සී.), සුභකං පත්තං (පී.)], සප්පිතෙලං අපූරයිං [සප්පිතෙලෙන පූරයිං (සී.), සප්පිතෙලස්ස’පූරයිං (?)].
‘‘දත්වානහං බුද්ධසෙට්ඨෙ, සුමෙධෙ ලොකනායකෙ;
අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, භිය්යො [භීයො (සී.), භීය්යො (පී.)] හාසං ජනෙසහං.
‘‘ඉමිනා සප්පිදානෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
දෙවභූතො මනුස්සො වා, ලභාමි විපුලං සුඛං.
‘‘විනිපාතං විවජ්ජෙත්වා, සංසරාමි භවාභවෙ;
තත්ථ චිත්තං පණිධිත්වා, ලභාමි අචලං පදං.
‘‘ලාභා තුය්හං සුලද්ධං තෙ, යං මං අද්දක්ඛි බ්රාහ්මණ;
මම දස්සනමාගම්ම, අරහත්තං භවිස්සති [අරහා ත්වං භවිස්සසි (සී. පී.), අරහත්තං ගමිස්සසි (ස්යා.)].
‘‘විස්සත්ථො [විස්සට්ඨො (ස්යා. පී.), විසට්ඨො (ක.)] හොහි මා භායි, අධිගන්ත්වා මහායසං;
මමඤ්හි සප්පිං දත්වාන, පරිමොක්ඛසි ජාතියා.
‘‘ඉමිනා ¶ සප්පිදානෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
දෙවභූතො මනුස්සො වා, ලභසෙ විපුලං සුඛං.
‘‘ඉමිනා ¶ සප්පිදානෙන, මෙත්තචිත්තවතාය ච;
අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, දෙවලොකෙ රමිස්සසි.
‘‘අට්ඨතිංසතික්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරාජා භවිස්සසි;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘එකපඤ්ඤාසක්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී භවිස්සසි;
චාතුරන්තො විජිතාවී, ජම්බුමණ්ඩස්ස [ජම්බුසණ්ඩස්ස (සී. පී.)] ඉස්සරො.
‘‘මහාසමුද්දොවක්ඛොභො, දුද්ධරො පථවී යථා;
එවමෙව ච තෙ භොගා, අප්පමෙය්යා භවිස්සරෙ.
‘‘සට්ඨිකොටී හිරඤ්ඤස්ස, චජිත්වා [චත්වාන (සී. ක.), දත්වාන (ස්යා. පී.)] පබ්බජිං අහං;
කිං කුසලං ගවෙසන්තො, බාවරිං උපසඞ්කමිං.
‘‘තත්ථ ¶ ¶ මන්තෙ අධීයාමි, ඡළඞ්ගං නාම ලක්ඛණං;
තමන්ධකාරං විධමං, උප්පජ්ජි ත්වං මහාමුනි.
‘‘තව දස්සනකාමොහං, ආගතොම්හි මහාමුනි;
තව ධම්මං සුණිත්වාන, පත්තොම්හි අචලං පදං.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි, සප්පිං බුද්ධස්සදාසහං;
එත්ථන්තරෙ නාභිජානෙ, සප්පිං විඤ්ඤාපිතං [විඤ්ඤාපිතා (?)] මයා.
‘‘මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, උප්පජ්ජති යදිච්ඡකං;
චිත්තමඤ්ඤාය නිබ්බත්තං, සබ්බෙ සන්තප්පයාමහං.
‘‘අහො බුද්ධා අහො ධම්මා [අහො බුද්ධො අහො ධම්මො (සී.) ථෙරගා. 201 ථෙරගාථාය තදට්ඨකථාය ච සංසන්දෙතබ්බං], අහො නො සත්ථු සම්පදා;
ථොකඤ්හි සප්පිං දත්වාන, අප්පමෙය්යං ලභාමහං.
‘‘මහාසමුද්දෙ ¶ උදකං, යාවතා නෙරුපස්සතො;
මම සප්පිං උපාදාය, කලභාගං න හෙස්සති [හිස්සති (ස්යා. ක.), එස්සති (සී.)].
‘‘යාවතා චක්කවාළස්ස, කරියන්තස්ස [කාරයන්තස්ස (ස්යා.), කයිරන්තස්ස (පී.), ආහරන්තස්ස (ක.)] රාසිතො;
මම නිබ්බත්තවත්ථානං [මයා නිවත්ථවත්ථානං (පී.)], ඔකාසො සො න සම්මති.
‘‘පබ්බතරාජා හිමවා, පවරොපි සිලුච්චයො;
මමානුලිත්තගන්ධස්ස, උපනිධිං [උපනිධං (සී. ස්යා. ක.), උපනීයං (පී.)] න හෙස්සති.
‘‘වත්ථං ¶ ගන්ධඤ්ච සප්පිඤ්ච, අඤ්ඤඤ්ච දිට්ඨධම්මිකං;
අසඞ්ඛතඤ්ච නිබ්බානං, සප්පිදානස්සිදං ඵලං.
‘‘සතිපට්ඨානසයනො, සමාධිඣානගොචරො;
බොජ්ඣඞ්ගභොජනො [… ජනනො (ස්යා. ක.)] අජ්ජ, සප්පිදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මෙත්තගූ ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
මෙත්තගුත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. ධොතකත්ථෙරඅපදානං
‘‘ගඞ්ගා ¶ ¶ භාගීරථී නාම, හිමවන්තා පභාවිතා [හිමවන්තප්පභාවිතා (සී.)];
හංසවතියා ද්වාරෙන, අනුසන්දති තාවදෙ.
‘‘සොභිතො නාම ආරාමො, ගඞ්ගාකූලෙ සුමාපිතො;
තත්ථ පදුමුත්තරො බුද්ධො, වසතෙ ලොකනායකො.
‘‘තිදසෙහි ¶ යථා ඉන්දො, මනුජෙහි පුරක්ඛතො;
නිසීදි තත්ථ භගවා, අසම්භීතොව කෙසරී.
‘‘නගරෙ හංසවතියා, වසාමි [අහොසිං (ස්යා.)] බ්රාහ්මණො අහං;
ඡළඞ්ගො නාම නාමෙන, එවංනාමො මහාමුනි.
‘‘අට්ඨාරස සිස්සසතා, පරිවාරෙන්ති මං තදා;
තෙහි සිස්සෙහි සමිතො, ගඞ්ගාතීරං උපාගමිං.
‘‘තත්ථද්දසාසිං සමණෙ, නික්කුහෙ ධොතපාපකෙ;
භාගීරථිං තරන්තෙහං [තරන්තොහං (ස්යා. පී.)], එවං චින්තෙසි තාවදෙ.
‘‘සායං පාතං [සායපාතං (පී.)] තරන්තාමෙ, බුද්ධපුත්තා මහායසා;
විහෙසයන්ති අත්තානං, තෙසං අත්තා විහඤ්ඤති.
‘‘සදෙවකස්ස ලොකස්ස, බුද්ධො අග්ගො පවුච්චති;
නත්ථි මෙ දක්ඛිණෙ කාරං, ගතිමග්ගවිසොධනං.
‘‘යංනූන ¶ බුද්ධසෙට්ඨස්ස, සෙතුං ගඞ්ගාය කාරයෙ;
කාරාපෙත්වා ඉමං කම්මං [සෙතුං (ස්යා.)], සන්තරාමි ඉමං භවං.
‘‘සතසහස්සං ¶ දත්වාන, සෙතුං කාරාපයිං අහං;
සද්දහන්තො කතං කාරං, විපුලං මෙ භවිස්සති.
‘‘කාරාපෙත්වාන තං සෙතුං, උපෙසිං ලොකනායකං;
සිරසි අඤ්ජලිං කත්වා, ඉමං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘සතසහස්සස්ස වයං [වයං සතසහස්සංව (ක.)], දත්වා [කත්වා (සී. පී.)] කාරාපිතො මයා;
තවත්ථාය මහාසෙතු, පටිග්ගණ්හ මහාමුනෙ.
‘‘‘පදුමුත්තරො ¶ ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො මෙ සෙතුං අකාරෙසි, පසන්නො සෙහි පාණිභි;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
(සෙතුදානආනිසංසො)
‘‘‘දරිතො පබ්බතතො වා, රුක්ඛතො පතිතොපියං;
චුතොපි ලච්ඡතී ඨානං, සෙතුදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘විරූළ්හමූලසන්තානං, නිග්රොධමිව මාලුතො;
අමිත්තා නප්පසහන්ති, සෙතුදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘නාස්ස චොරා පසහන්ති, නාතිමඤ්ඤන්ති ඛත්තියා;
සබ්බෙ තරිස්සතාමිත්තෙ, සෙතුදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘අබ්භොකාසගතං ¶ සන්තං, කඨිනාතපතාපිතං;
පුඤ්ඤකම්මෙන සංයුත්තං, න භවිස්සති වෙදනා [තාවදෙ (ක.)].
‘‘‘දෙවලොකෙ මනුස්සෙ වා, හත්ථියානං සුනිම්මිතං;
තස්ස සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, නිබ්බත්තිස්සති තාවදෙ.
‘‘‘සහස්සස්සා ¶ වාතජවා, සින්ධවා සීඝවාහනා;
සායං පාතං උපෙස්සන්ති, සෙතුදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘ආගන්ත්වාන මනුස්සත්තං, සුඛිතොයං භවිස්සති;
වෙහාසං [ඉහාපි (සී. ස්යා. පී.)] මනුජස්සෙව, හත්ථියානං භවිස්සති.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ¶ ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො’.
‘‘අහො මෙ සුකතං කම්මං, ජලජුත්තමනාමකෙ;
තත්ථ කාරං කරිත්වාන, පත්තොහං ආසවක්ඛයං.
‘‘පධානං පහිතත්තොම්හි, උපසන්තො නිරූපධි;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ධොතකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ධොතකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. උපසීවත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ ¶ , අනොමො නාම පබ්බතො;
අස්සමො සුකතො මය්හං, පණ්ණසාලා සුමාපිතා.
‘‘නදී ච සන්දතී තත්ථ, සුපතිත්ථා මනොරමා;
අනූපතිත්ථෙ ජායන්ති, පදුමුප්පලකා බහූ.
‘‘පාඨීනා පාවුසා මච්ඡා, බලජා මුඤ්ජරොහිතා;
මච්ඡකච්ඡපසඤ්ඡන්නා [මච්ඡකච්ඡපසම්පන්නා (?)], නදිකා සන්දතෙ තදා.
‘‘තිමිරා පුප්ඵිතා තත්ථ, අසොකා ඛුද්දමාලකා;
පුන්නාගා ගිරිපුන්නාගා, සම්පවන්ති මමස්සමං.
‘‘කුටජා ¶ පුප්ඵිතා තත්ථ, තිණසූලවනානි ච;
සාලා ච සළලා තත්ථ, චම්පකා පුප්ඵිතා බහූ.
‘‘අජ්ජුනා අතිමුත්තා ච, මහානාමා ච පුප්ඵිතා;
අසනා මධුගන්ධී ච, පුප්ඵිතා තෙ මමස්සමෙ.
‘‘උද්දාලකා පාටලිකා, යූථිකා ච පියඞ්ගුකා;
බිම්බිජාලකසඤ්ඡන්නා, සමන්තා අඩ්ඪයොජනං.
‘‘මාතග්ගාරා ¶ [මාතඞ්ගවා (සී.), මාතකරා (ස්යා.), මාතඞ්ගා වා (පී.)] සත්තලියො, පාටලී සින්දුවාරකා;
අඞ්කොලකා බහූ තත්ථ, තාලකුට්ඨි [තාලකූටා (සී. ස්යා.), තාලකුට්ඨා (පී.)] ච පුප්ඵිතා;
සෙලෙය්යකා බහූ තත්ථ, පුප්ඵිතා මම අස්සමෙ.
‘‘එතෙසු ¶ පුප්ඵජාතෙසු [පුප්ඵමානෙසු (සී. පී.)], සොභන්ති පාදපා බහූ;
සමන්තා ¶ තෙන ගන්ධෙන, වායතෙ මම අස්සමො.
‘‘හරීතකා ආමලකා, අම්බජම්බුවිභීතකා [විභිටකා (සී.)];
කොලා භල්ලාතකා බිල්ලා, ඵාරුසකඵලානි ච.
‘‘තින්දුකා ච පියාලා ච, මධුකා කාසුමාරයො;
ලබුජා පනසා තත්ථ, කදලී බදරීඵලා [මන්දරිඵලා (ක.), චන්දරීඵලා (ස්යා. පී.)].
‘‘අම්බාටකා බහූ තත්ථ, වල්ලිකාරඵලානි ච;
බීජපූරසපාරියො [චිරසංරසපාකා ච (ස්යා.), විටපා ච සපාකා ච (පී), විදපරපදාදයො (ක.)], ඵලිතා මම අස්සමෙ.
‘‘ආළකා ඉසිමුග්ගා ච, තතො මොදඵලා බහූ;
අවටා පක්කභරිතා [සක්කරාරිතා (ක.)], පිලක්ඛුදුම්බරානි ච.
‘‘පිප්ඵිලී මරීචා තත්ථ, නිග්රොධා ච කපිත්ථනා;
උදුම්බරකා බහවො, කණ්ඩුපණ්ණා ච හරියො [කණ්ඩපක්කා ච පාරියො (සී. ස්යා. පී.)].
‘‘එතෙ චඤ්ඤෙ ච බහවො, ඵලිතා අස්සමෙ මම;
පුප්ඵරුක්ඛාපි බහවො, පුප්ඵිතා මම අස්සමෙ.
‘‘ආලුවා ච කළම්බා ච, බිළාලී තක්කලානි ච;
ආලකා තාලකා චෙව, විජ්ජන්ති අස්සමෙ මම.
‘‘අස්සමස්සාවිදූරෙ මෙ, මහාජාතස්සරො අහු;
අච්ඡොදකො සීතජලො, සුපතිත්ථො මනොරමො.
‘‘පදුමුප්පලා බහූ තත්ථ, පුණ්ඩරීකසමායුතා;
මන්දාලකෙහි ¶ සඤ්ඡන්නා, නානාගන්ධසමෙරිතා.
‘‘ගබ්භං ගණ්හන්ති පදුමා, අඤ්ඤෙ පුප්ඵන්ති කෙසරී;
ඔපුප්ඵපත්තා ¶ තිට්ඨන්ති, පදුමාකණ්ණිකා බහූ.
‘‘මධු භිසම්හා සවති, ඛීරං සප්පි මුලාළිභි;
සමන්තා තෙන ගන්ධෙන, නානාගන්ධසමෙරිතා.
‘‘කුමුදා ¶ අම්බගන්ධි ච, නයිතා දිස්සරෙ බහූ;
ජාතස්සරස්සානුකූලං, කෙතකා පුප්ඵිතා බහූ.
‘‘සුඵුල්ලා ¶ බන්ධුජීවා ච, සෙතවාරී සුගන්ධිකා;
කුම්භිලා සුසුමාරා ච, ගහකා තත්ථ ජායරෙ.
‘‘උග්ගාහකා අජගරා, තත්ථ ජාතස්සරෙ බහූ;
පාඨීනා පාවුසා මච්ඡා, බලජා මුඤ්ජරොහිතා.
‘‘මච්ඡකච්ඡපසඤ්ඡන්නා, අථො පපටකාහි [පම්පටකෙහි (සී.), සපටකෙහි (ස්යා.), පප්පටකෙහි (පී)] ච;
පාරෙවතා රවිහංසා, කුකුත්ථා [කුක්කුත්ථා (ස්යා. ක.), කුත්ථකා (පී.)] ච නදීචරා.
‘‘දින්දිභා [ටිට්ටිභා (පී.)] චක්කවාකා ච, පම්පකා ජීවජීවකා;
කලන්දකා උක්කුසා ච, සෙනකා උද්ධරා බහූ.
‘‘කොට්ඨකා සුකපොතා ච, තුලියා චමරා බහූ;
කාරෙනියො [කාසෙනියා (ස්යා.)] ච තිලකා [කිලකා (ක.)], උපජීවන්ති තං සරං.
‘‘සීහා බ්යග්ඝා ච දීපී ච, අච්ඡකොකතරච්ඡකා;
වානරා කින්නරා චෙව, දිස්සන්ති මම අස්සමෙ.
‘‘තානි ගන්ධානි ඝායන්තො, භක්ඛයන්තො ඵලානහං;
ගන්ධොදකං පිවන්තො ච, වසාමි මම අස්සමෙ.
‘‘එණීමිගා වරාහා ච, පසදා ඛුද්දරූපකා;
අග්ගිකා ¶ ජොතිකා චෙව, වසන්ති මම අස්සමෙ.
‘‘හංසා කොඤ්චා මයූරා ච, සාලිකාපි ච කොකිලා;
මජ්ජාරිකා [මඤ්ජරිකා (සී. ස්යා. පී.)] බහූ තත්ථ, කොසිකා පොට්ඨසීසකා.
‘‘පිසාචා දානවා චෙව, කුම්භණ්ඩා රක්ඛසා බහූ;
ගරුළා පන්නගා චෙව, වසන්ති මම අස්සමෙ.
‘‘මහානුභාවා ඉසයො, සන්තචිත්තා සමාහිතා;
කමණ්ඩලුධරා ¶ සබ්බෙ, අජිනුත්තරවාසනා;
ජටාභාරභරිතාව [තෙ ජටාභාරභරිතා (සී. පී.), ජටාභාරභරිතා ච (ස්යා.)], වසන්ති මම අස්සමෙ.
‘‘යුගමත්තඤ්ච ¶ පෙක්ඛන්තා, නිපකා සන්තවුත්තිනො;
ලාභාලාභෙන සන්තුට්ඨා, වසන්ති මම අස්සමෙ.
‘‘වාකචීරං ධුනන්තා තෙ, ඵොටෙන්තාජිනචම්මකං;
සබලෙහි උපත්ථද්ධා, ගච්ඡන්ති අම්බරෙ තදා.
‘‘න තෙ දකං ආහරන්ති, කට්ඨං වා අග්ගිදාරුකං;
සයඤ්ච උපසම්පන්නා, පාටිහීරස්සිදං ඵලං.
‘‘ලොහදොණිං ¶ ගහෙත්වාන, වනමජ්ඣෙ වසන්ති තෙ;
කුඤ්ජරාව මහානාගා, අසම්භීතාව කෙසරී.
‘‘අඤ්ඤෙ ගච්ඡන්ති ගොයානං, අඤ්ඤෙ පුබ්බවිදෙහකං [පුබ්බවිදෙහනං (ස්යා. පී. ක.)];
අඤ්ඤෙ ච උත්තරකුරුං, සකං බලමවස්සිතා [බලමපස්සිතා (ස්යා. පී. ක.)].
‘‘තතො පිණ්ඩං ආහරිත්වා, පරිභුඤ්ජන්ති එකතො;
සබ්බෙසං පක්කමන්තානං, උග්ගතෙජාන තාදිනං.
‘‘අජිනචම්මසද්දෙන ¶ , වනං සද්දායතෙ තදා;
එදිසා තෙ මහාවීර, සිස්සා උග්ගතපා මම.
‘‘පරිවුතො අහං තෙහි, වසාමි මම අස්සමෙ;
තොසිතා සකකම්මෙන, විනීතාපි සමාගතා.
‘‘ආරාධයිංසු මං එතෙ, සකකම්මාභිලාසිනො;
සීලවන්තො ච නිපකා, අප්පමඤ්ඤාසු කොවිදා.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
සමයං සංවිදිත්වාන, උපගච්ඡි විනායකො.
‘‘උපගන්ත්වාන සම්බුද්ධො, ආතාපී නිපකො මුනි;
පත්තං පග්ගය්හ සම්බුද්ධො, භික්ඛාය මමුපාගමි.
‘‘උපාගතං මහාවීරං, ජලජුත්තමනායකං;
තිණසන්ථරං [තිණත්ථරං (ස්යා.), තිණත්ථතං (ක.)] පඤ්ඤාපෙත්වා, සාලපුප්ඵෙහි ඔකිරිං.
‘‘නිසාදෙත්වාන ¶ [නිසීදෙත්වාන (සී.), නිසීදිත්වාන (ස්යා. පී.)] සම්බුද්ධං, හට්ඨො සංවිග්ගමානසො;
ඛිප්පං පබ්බතමාරුය්හ, අගළුං [අගරුං (සී.)] අග්ගහිං අහං.
‘‘කුම්භමත්තං ගහෙත්වාන, පනසං දෙවගන්ධිකං;
ඛන්ධෙ ආරොපයිත්වාන, උපගච්ඡිං විනායකං.
‘‘ඵලං ¶ බුද්ධස්ස දත්වාන, අගළුං අනුලිම්පහං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, බුද්ධසෙට්ඨං අවන්දිහං.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
ඉසිමජ්ඣෙ ¶ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො මෙ ඵලඤ්ච අගළුං, ආසනඤ්ච අදාසි මෙ;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘ගාමෙ ¶ වා යදි වාරඤ්ඤෙ, පබ්භාරෙසු ගුහාසු වා;
ඉමස්ස චිත්තමඤ්ඤාය, නිබ්බත්තිස්සති භොජනං.
‘‘‘දෙවලොකෙ මනුස්සෙ වා, උපපන්නො අයං නරො;
භොජනෙහි ච වත්ථෙහි, පරිසං තප්පයිස්සති.
‘‘‘උපපජ්ජති යං යොනිං, දෙවත්තං අථ මානුසං;
අක්ඛොභභොගො හුත්වාන, සංසරිස්සතියං නරො.
‘‘‘තිංසකප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
සහස්සක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘එකසත්තතික්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො [(උපසීවො නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො) (ස්යා.)];
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරිස්සතිනාසවො’.
‘‘සුලද්ධලාභො ලද්ධො මෙ, යොහං අද්දක්ඛිං නායකං;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘ගාමෙ ¶ ¶ වා යදි වාරඤ්ඤෙ, පබ්භාරෙසු ගුහාසු වා;
මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, භොජනං හොති මෙ සදා.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උපසීවො [උපසිවො (ක.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උපසීවත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. නන්දකත්ථෙරඅපදානං
‘‘මිගලුද්දො ¶ පුරෙ ආසිං, අරඤ්ඤෙ කානනෙ අහං;
පසදං මිගමෙසන්තො, සයම්භුං අද්දසං අහං [ජිනං (සී.)].
‘‘අනුරුද්ධො ¶ නාම සම්බුද්ධො, සයම්භූ අපරාජිතො;
විවෙකකාමො සො ධීරො, වනමජ්ඣොගහී තදා.
‘‘චතුදණ්ඩෙ ගහෙත්වාන, චතුට්ඨානෙ ඨපෙසහං;
මණ්ඩපං සුකතං කත්වා, පද්මපුප්ඵෙහි ඡාදයිං.
‘‘මණ්ඩපං ¶ ඡාදයිත්වාන, සයම්භුං අභිවාදයිං;
ධනුං තත්ථෙව නික්ඛිප්ප, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘නචිරං පබ්බජිතස්ස [පබ්බජිතස්ස අචිරං (සී.)], බ්යාධි මෙ උදපජ්ජථ;
පුබ්බකම්මං සරිත්වාන, තත්ථ කාලඞ්කතො අහං.
‘‘පුබ්බකම්මෙන සංයුත්තො, තුසිතං අගමාසහං;
තත්ථ සොණ්ණමයං බ්යම්හං, නිබ්බත්තති යදිච්ඡකං.
‘‘සහස්සයුත්තං හයවාහිං, දිබ්බයානමධිට්ඨිතො;
ආරුහිත්වාන තං යානං, ගච්ඡාමහං යදිච්ඡකං.
‘‘තතො ¶ මෙ නිය්යමානස්ස, දෙවභූතස්ස මෙ සතො;
සමන්තා යොජනසතං, මණ්ඩපො මෙ ධරීයති.
‘‘සයනෙහං තුවට්ටාමි, අච්ඡන්නෙ [අච්චන්තං (සී.), අච්චන්ත (පී.)] පුප්ඵසන්ථතෙ;
අන්තලික්ඛා ච පදුමා, වස්සන්තෙ නිච්චකාලිකං.
‘‘මරීචිකෙ ඵන්දමානෙ, තප්පමානෙ ච ආතපෙ;
න මං තාපෙති ආතාපො, මණ්ඩපස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘දුග්ගතිං සමතික්කන්තො, අපායා පිහිතා මම;
මණ්ඩපෙ රුක්ඛමූලෙ වා, සන්තාපො මෙ න විජ්ජති.
‘‘මහීසඤ්ඤං අධිට්ඨාය, ලොණතොයං තරාමහං;
තස්ස මෙ සුකතං කම්මං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘අපථම්පි [අබ්භම්හි (ස්යා. ක.)] පථං කත්වා, ගච්ඡාමි අනිලඤ්ජසෙ;
අහො මෙ සුකතං කම්මං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පුබ්බෙනිවාසං ¶ ¶ ජානාමි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;
ආසවා මෙ පරික්ඛීණා, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ජහිතා පුරිමා ජාති, බුද්ධස්ස ඔරසො අහං;
දායාදොම්හි ච සද්ධම්මෙ, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ආරාධිතොම්හි ¶ සුගතං, ගොතමං සක්යපුඞ්ගවං;
ධම්මධජො ධම්මදායාදො [ධම්මාදාසො (ක.)], බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘උපට්ඨිත්වාන සම්බුද්ධං, ගොතමං සක්යපුඞ්ගවං;
පාරඞ්ගමනියං මග්ගං, අපුච්ඡිං ලොකනායකං.
‘‘අජ්ඣිට්ඨො කථයී බුද්ධො, ගම්භීරං නිපුණං පදං;
තස්සාහං ධම්මං සුත්වාන, පත්තොම්හි ආසවක්ඛයං.
‘‘අහො මෙ සුකතං කම්මං, පරිමුත්තොම්හි ජාතියා;
සබ්බාසවපරික්ඛීණො, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නන්දකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
නන්දකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. හෙමකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පබ්භාරකූටං ¶ නිස්සාය, අනොමො නාම තාපසො;
අස්සමං සුකතං කත්වා, පණ්ණසාලෙ වසී තදා.
‘‘සිද්ධං තස්ස තපො කම්මං, සිද්ධිපත්තො සකෙ බලෙ;
සකසාමඤ්ඤවික්කන්තො, ආතාපී නිපකො මුනි.
‘‘විසාරදො සසමයෙ, පරවාදෙ ච කොවිදො;
පට්ඨො භූමන්තලික්ඛම්හි, උප්පාතම්හි ච කොවිදො.
‘‘වීතසොකො නිරාරම්භො, අප්පාහාරො අලොලුපො;
ලාභාලාභෙන සන්තුට්ඨො, ඣායී ඣානරතො මුනි.
‘‘පියදස්සී නාම සම්බුද්ධො, අග්ගො කාරුණිකො මුනි;
සත්තෙ තාරෙතුකාමො සො, කරුණාය ඵරී තදා.
‘‘බොධනෙය්යං ¶ ජනං දිස්වා, පියදස්සී මහාමුනි;
චක්කවාළසහස්සම්පි, ගන්ත්වා ඔවදතෙ මුනි.
‘‘මමුද්ධරිතුකාමො ¶ සො, මමස්සමමුපාගමි;
න දිට්ඨො මෙ ජිනො පුබ්බෙ, න සුතොපි ච කස්සචි.
‘‘උප්පාතා සුපිනා මය්හං, ලක්ඛණා සුප්පකාසිතා;
පට්ඨො භූමන්තලික්ඛම්හි, නක්ඛත්තපදකොවිදො.
‘‘සොහං බුද්ධස්ස සුත්වාන, තත්ථ චිත්තං පසාදයිං;
තිට්ඨන්තො [භුඤ්ජන්තො (සී. පී. ක.)] වා නිසින්නො වා, සරාමි නිච්චකාලිකං.
‘‘මයි ¶ එවං සරන්තම්හි, භගවාපි අනුස්සරි;
බුද්ධං අනුස්සරන්තස්ස, පීති මෙ හොති තාවදෙ.
‘‘කාලඤ්ච ¶ පුනරාගම්ම, උපෙසි මං මහාමුනි;
සම්පත්තෙපි න ජානාමි, අයං බුද්ධො මහාමුනි.
‘‘අනුකම්පකො කාරුණිකො, පියදස්සී මහාමුනි;
සඤ්ජානාපෙසි අත්තානං, ‘අහං බුද්ධො සදෙවකෙ’.
‘‘සඤ්ජානිත්වාන සම්බුද්ධං, පියදස්සිං මහාමුනිං;
සකං චිත්තං පසාදෙත්වා, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘අඤ්ඤෙ [සබ්බෙ (ස්යා.)] පීඨෙ ච පල්ලඞ්කෙ, ආසන්දීසු නිසීදරෙ;
තුවම්පි සබ්බදස්සාවී, නිසීද රතනාසනෙ’.
‘‘සබ්බරතනමයං පීඨං, නිම්මිනිත්වාන තාවදෙ;
පියදස්සිස්ස මුනිනො, අදාසිං ඉද්ධිනිම්මිතං.
‘‘රතනෙ ච නිසින්නස්ස, පීඨකෙ ඉද්ධිනිම්මිතෙ;
කුම්භමත්තං ජම්බුඵලං, අදාසිං තාවදෙ අහං.
‘‘මම හාසං ජනෙත්වාන, පරිභුඤ්ජි මහාමුනි;
තදා චිත්තං පසාදෙත්වා, සත්ථාරං අභිවාදයිං.
‘‘පියදස්සී තු භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
රතනාසනමාසීනො, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො මෙ රතනමයං පීඨං, අමතඤ්ච ඵලං අදා;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘සත්තසත්තති ¶ කප්පානි, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
පඤ්චසත්තතික්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘ද්වත්තිංසක්ඛත්තුං ¶ දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘‘සොණ්ණමයං ¶ රූපිමයං, පල්ලඞ්කං සුකතං බහුං;
ලොහිතඞ්ගමයඤ්චෙව, ලච්ඡති රතනාමයං.
‘‘‘චඞ්කමන්තම්පි මනුජං, පුඤ්ඤකම්මසමඞ්ගිනං;
පල්ලඞ්කානි අනෙකානි, පරිවාරෙස්සරෙ තදා.
‘‘‘කූටාගාරා ¶ ච පාසාදා, සයනඤ්ච මහාරහං;
ඉමස්ස චිත්තමඤ්ඤාය, නිබ්බත්තිස්සන්ති තාවදෙ.
‘‘‘සට්ඨි නාගසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතා;
සුවණ්ණකච්ඡා මාතඞ්ගා, හෙමකප්පනවාසසා [හෙමකප්පනිවාසනා (සී. ස්යා.), හෙමකප්පනිවාසසා (ක.)].
‘‘‘ආරූළ්හා ගාමණීයෙහි, තොමරඞ්කුසපාණිභි;
ඉමං පරිචරිස්සන්ති, රත්නපීඨස්සිදං ඵලං.
‘‘‘සට්ඨි අස්සසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතා;
ආජානීයාව ජාතියා, සින්ධවා සීඝවාහිනො.
‘‘‘ආරූළ්හා ගාමණීයෙහි, ඉල්ලියාචාපධාරිභි;
තෙපිමං පරිචරිස්සන්ති, රත්නපීඨස්සිදං ඵලං.
‘‘‘සට්ඨි රථසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතා;
දීපා අථොපි වෙයග්ඝා, සන්නද්ධා උස්සිතද්ධජා.
‘‘‘ආරූළ්හා ¶ ගාමණීයෙහි, චාපහත්ථෙහි වම්මිභි;
පරිවාරෙස්සන්තිමං නිච්චං, රත්නපීඨස්සිදං ඵලං.
‘‘‘සට්ඨි ධෙනුසහස්සානි, දොහඤ්ඤා පුඞ්ගවූසභෙ;
වච්ඡකෙ ජනයිස්සන්ති, රත්නපීඨස්සිදං ඵලං.
‘‘‘සොළසිත්ථිසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතා;
විචිත්තවත්ථාභරණා, ආමුක්කමණිකුණ්ඩලා.
‘‘‘අළාරපම්හා හසුලා, සුසඤ්ඤා තනුමජ්ඣිමා;
පරිවාරෙස්සන්තිමං නිච්චං, රත්නපීඨස්සිදං ඵලං.
‘‘‘අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, ගොතමො නාම චක්ඛුමා;
තමන්ධකාරං විධමිත්වා, බුද්ධො ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ¶ දස්සනමාගම්ම, පබ්බජිස්සතිකිඤ්චනො;
තොසයිත්වාන සත්ථාරං, සාසනෙභිරමිස්සති.
‘‘‘තස්ස ¶ ධම්මං සුණිත්වාන, කිලෙසෙ ඝාතයිස්සති;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො’.
‘‘වීරියං ¶ මෙ ධුරධොරය්හං, යොගක්ඛෙමාධිවාහනං;
උත්තමත්ථං පත්ථයන්තො, සාසනෙ විහරාමහං.
‘‘ඉදං පච්ඡිමකං මය්හං, චරිමො වත්තතෙ භවො;
සබ්බාසවා පරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා හෙමකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
හෙමකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
සත්තරසමං භාණවාරං.
8. තොදෙය්යත්ථෙරඅපදානං
‘‘රාජා අජිතඤ්ජයො [රාජාසි විජයො (සී. අට්ඨ.), රාජා විජිතජයො (ස්යා.)] නාම, කෙතුමතීපුරුත්තමෙ;
සූරො වික්කමසම්පන්නො, පුරමජ්ඣාවසී තදා.
‘‘තස්ස රඤ්ඤො පමත්තස්ස, අටවියො සමුට්ඨහුං;
ඔතාරා [උත්තරා (ස්යා.), ඔචරා (පී.)] තුණ්ඩිකා චෙව, රට්ඨං විද්ධංසයුං තදා.
‘‘පච්චන්තෙ කුපිතෙ ඛිප්පං, සන්නිපාතෙසිරින්දමො;
භටෙ චෙව බලත්ථෙ ච, අරිං නිග්ගාහයි තදා.
‘‘හත්ථාරොහා අනීකට්ඨා, සූරා ච චම්මයොධිනො;
ධනුග්ගහා ච උග්ගා ච, සබ්බෙ සන්නිපතුං තදා.
‘‘ආළාරිකා ච කප්පකා, න්හාපකා මාලකාරකා;
සූරා විජිතසඞ්ගාමා, සබ්බෙ සන්නිපතුං තදා.
‘‘ඛග්ගහත්ථා ¶ ච පුරිසා, චාපහත්ථා ච වම්මිනො;
ලුද්දා විජිතසඞ්ගාමා, සබ්බෙ සන්නිපතුං තදා.
‘‘තිධාපභින්නා ¶ ¶ මාතඞ්ගා, කුඤ්ජරා සට්ඨිහායනා;
සුවණ්ණකච්ඡාලඞ්කාරා, සබ්බෙ සන්නිපතුං තදා.
‘‘ඛමා සීතස්ස උණ්හස්ස, උක්කාරුහරණස්ස ච;
යොධාජීවා කතකම්මා, සබ්බෙ සන්නිපතුං තදා.
‘‘සඞ්ඛසද්දං ¶ භෙරිසද්දං, අථො උතුජ [උද්ධව (සී.), උද්දට (ස්යා.)] සද්දකං;
එතෙහි තෙ හාසයන්තා, සබ්බෙ සන්නිපතුං තදා.
‘‘තිසූලකොන්තිමන්තෙහි [තිසූලකොන්තමන්තෙහි (සී.), කවචෙහි තොමරෙහි (සී.), ධනූහි තොමරෙහි (ස්යා.)] ච;
කොට්ටෙන්තානං නිපාතෙන්තා [කොට්ටයන්තා නිවත්තෙන්තා (ස්යා.)], සබ්බෙ සන්නිපතුං තදා.
‘‘කිමෙවාතිනිසාමෙත්වා [කවචානිවාසෙත්වා (ස්යා.)], සරාජා අජිතඤ්ජයො [අජිනං ජිනො (සී.), අජිතඤ්ජිනො (ස්යා.)];
සට්ඨි පාණසහස්සානි, සූලෙ උත්තාසයිං තදා.
‘‘සද්දං මානුසකාකංසු, අහො රාජා අධම්මිකො;
නිරයෙ පච්චමානස්ස, කදා අන්තො භවිස්සති.
‘‘සයනෙහං තුවට්ටෙන්තො, පස්සාමි නිරයෙ තදා;
න සුපාමි දිවාරත්තිං, සූලෙන තජ්ජයන්ති මං.
‘‘කිං පමාදෙන රජ්ජෙන, වාහනෙන බලෙන ච;
න තෙ පහොන්ති ධාරෙතුං, තාපයන්ති [තාසයන්ති (සී. ස්යා.)] මමං සදා.
‘‘කිං මෙ පුත්තෙහි දාරෙහි, රජ්ජෙන සකලෙන ච;
යංනූන පබ්බජෙය්යාහං, ගතිමග්ගං විසොධයෙ.
‘‘සට්ඨි ¶ නාගසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතෙ;
සුවණ්ණකච්ඡෙ මාතඞ්ගෙ, හෙමකප්පනවාසසෙ.
‘‘ආරූළ්හෙ ගාමණීයෙහි, තොමරඞ්කුසපාණිභි;
සඞ්ගාමාවචරෙ ඨානෙ, අනපෙක්ඛො විහායහං;
සකකම්මෙන සන්තත්තො, නික්ඛමිං අනගාරියං.
‘‘සට්ඨි ¶ අස්සසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතෙ;
ආජානීයෙව ජාතියා, සින්ධවෙ සීඝවාහනෙ.
‘‘ආරූළ්හෙ ගාමණීයෙහි, චාපහත්ථෙහි වම්මිභි;
පහාරෙත්වාන [පහායිත්වාන (සී. පී.), ඡඩ්ඩයිත්වාන (ස්යා.)] තෙ සබ්බෙ, නික්ඛමිං අනගාරියං.
‘‘සට්ඨි ¶ රථසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතෙ;
දීපෙ අථොපි වෙයග්ඝෙ, සන්නද්ධෙ උස්සිතද්ධජෙ;
තෙ සබ්බෙ පරිහාරෙත්වා [පරිවජ්ජෙත්වා (ස්යා.), පරිහායිත්වා (පී.)], පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘සට්ඨි ¶ ධෙනුසහස්සානි, සබ්බා කංසූපධාරණා;
තායොපි [ගාවියො (ස්යා.), ධෙනුයො (ක.)] ඡඩ්ඩයිත්වාන, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘සට්ඨි ඉත්ථිසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතා;
විචිත්තවත්ථාභරණා, ආමුක්කමණිකුණ්ඩලා.
‘‘අළාරපම්හා හසුලා, සුසඤ්ඤා තනුමජ්ඣිමා;
තා හිත්වා කන්දමානායො, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘සට්ඨි ගාමසහස්සානි, පරිපුණ්ණානි සබ්බසො;
ඡඩ්ඩයිත්වාන තං රජ්ජං, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘නගරා ¶ නික්ඛමිත්වාන, හිමවන්තමුපාගමිං;
භාගීරථීනදීතීරෙ, අස්සමං මාපයිං අහං.
‘‘පණ්ණසාලං කරිත්වාන, අග්යාගාරං අකාසහං;
ආරද්ධවීරියො පහිතත්තො, වසාමි අස්සමෙ අහං.
‘‘මණ්ඩපෙ රුක්ඛමූලෙ වා, සුඤ්ඤාගාරෙ ච ඣායතො;
න තු විජ්ජති තාසො මෙ, න පස්සෙ භයභෙරවං.
‘‘සුමෙධො නාම සම්බුද්ධො, අග්ගො කාරුණිකො මුනි;
ඤාණාලොකෙන ජොතන්තො, ලොකෙ උප්පජ්ජි තාවදෙ.
‘‘මම අස්සමසාමන්තා, යක්ඛො ආසි මහිද්ධිකො;
බුද්ධසෙට්ඨම්හි උප්පන්නෙ, ආරොචෙසි මමං තදා.
‘‘බුද්ධො ¶ ලොකෙ සමුප්පන්නො, සුමෙධො නාම චක්ඛුමා;
තාරෙති ජනතං සබ්බං, තම්පි සො තාරයිස්සති.
‘‘යක්ඛස්ස වචනං සුත්වා, සංවිග්ගො ආසි තාවදෙ;
බුද්ධො බුද්ධොති චින්තෙන්තො, අස්සමං පටිසාමයිං.
‘‘අග්ගිදාරුඤ්ච ඡඩ්ඩෙත්වා, සංසාමෙත්වාන සන්ථතං;
අස්සමං අභිවන්දිත්වා, නික්ඛමිං විපිනා අහං.
‘‘තතො චන්දනමාදාය, ගාමා ගාමං පුරා පුරං;
දෙවදෙවං ගවෙසන්තො, උපගච්ඡිං විනායකං.
‘‘භගවා ¶ තම්හි සමයෙ, සුමෙධො ලොකනායකො;
චතුසච්චං පකාසෙන්තො, බොධෙති ජනතං බහුං.
‘‘අඤ්ජලිං ¶ පග්ගහෙත්වාන, සීසෙ කත්වාන චන්දනං;
සම්බුද්ධං අභිවාදෙත්වා, ඉමා ගාථා අභාසහං.
‘‘‘වස්සිකෙ පුප්ඵමානම්හි, සන්තිකෙ උපවායති;
ත්වං වීර ගුණගන්ධෙන, දිසා සබ්බා පවායසි.
‘‘‘චම්පකෙ නාගවනිකෙ, අතිමුත්තකකෙතකෙ;
සාලෙසු පුප්ඵමානෙසු, අනුවාතං පවායති.
‘‘‘තව ¶ ගන්ධං සුණිත්වාන, හිමවන්තා ඉධාගමිං;
පූජෙමි තං මහාවීර, ලොකජෙට්ඨ මහායස’.
‘‘වරචන්දනෙනානුලිම්පිං, සුමෙධං ලොකනායකං;
සකං චිත්තං පසාදෙත්වා, තුණ්හී අට්ඨාසි තාවදෙ.
‘‘සුමෙධො නාම භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො මෙ ගුණෙ පකිත්තෙසි, චන්දනඤ්ච අපූජයි;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘ආදෙය්යවාක්යවචනො, බ්රහ්මා උජු පතාපවා;
පඤ්චවීසතිකප්පානි, සප්පභාසො භවිස්සති.
‘‘‘ඡබ්බීසතිකප්පසතෙ, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
සහස්සක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘තෙත්තිංසක්ඛත්තුං ¶ දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘‘තතො ¶ චුතොයං මනුජො, මනුස්සත්තං ගමිස්සති;
පුඤ්ඤකම්මෙන සංයුත්තො, බ්රහ්මබන්ධු භවිස්සති.
‘‘‘අජ්ඣායකො මන්තධරො, තිණ්ණං වෙදාන පාරගූ;
තිලක්ඛණෙන සම්පන්නො, බාවරී නාම බ්රාහ්මණො.
‘‘‘තස්ස සිස්සො භවිත්වාන, හෙස්සති මන්තපාරගූ;
උපගන්ත්වාන සම්බුද්ධං, ගොතමං සක්යපුඞ්ගවං.
‘‘‘පුච්ඡිත්වා ¶ නිපුණෙ පඤ්හෙ, භාවයිත්වාන අඤ්ජසං [හාසයිත්වාන මානසං (ස්යා.), භාවයිත්වාන සඤ්චයං (ක.)];
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරිස්සතිනාසවො’.
‘‘තිවිධග්ගි නිබ්බුතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තොදෙය්යො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තොදෙය්යත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. ජතුකණ්ණිත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ ¶ හංසවතියා, සෙට්ඨිපුත්තො අහොසහං;
සමප්පිතො කාමගුණෙ, පරිචාරෙමහං තදා.
‘‘තතො ¶ [තයො (සී.)] පාසාදමාරුය්හ, මහාභොගෙ වලඤ්ජකො [උබ්බිද්ධා ගෙහලුඤ්ජකා (ක.), උබ්බිද්ධාගෙහලඤ්ඡකා (සී.)];
තත්ථ නච්චෙහි ගීතෙහි, පරිචාරෙමහං තදා.
‘‘තූරියා ¶ ආහතා මය්හං, සම්මතාළසමාහිතා;
නච්චන්තා [රඤ්ජන්තී (ස්යා.), රජ්ජන්තා (ක.)] ඉත්ථියො සබ්බා, හරන්තියෙව මෙ මනො.
‘‘චෙලාපිකා [චෙලාවකා (ස්යා.), වෙලාමිකා (පී.)] ලාමණිකා [වාමනිකා (ස්යා. පී.)], කුඤ්ජවාසී තිමජ්ඣිකා [කුඤ්ජවා සීහිමජ්ඣිතා (ස්යා.), කුජ්ජා වා සීහිමජ්ඣිකා (පී.)];
ලඞ්ඝිකා සොකජ්ඣායී ච, පරිවාරෙන්ති මං සදා.
‘‘වෙතාළිනො කුම්භථූනී, නටා ච නච්චකා බහූ;
නටකා නාටකා චෙව, පරිවාරෙන්ති මං සදා.
‘‘කප්පකා න්හාපකා සූදා, මාලාකාරා සුපාසකා [සුමාපකා (සී. ස්යා.)];
ජල්ලා මල්ලා ච තෙ සබ්බෙ, පරිවාරෙන්ති මං සදා.
‘‘එතෙසු කීළමානෙසු, සික්ඛිතෙ කතුපාසනෙ;
රත්තින්දිවං න ජානාමි, ඉන්දොව තිදසඞ්ගණෙ.
‘‘අද්ධිකා පථිකා සබ්බෙ, යාචකා වරකා බහූ;
උපගච්ඡන්ති තෙ නිච්චං, භික්ඛයන්තා මමං ඝරං.
‘‘සමණා ¶ බ්රාහ්මණා චෙව, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තා අනුත්තරා;
වඩ්ඪයන්තා මමං පුඤ්ඤං, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘පටගා [පටකා (සී. ස්යා.), පදකා (පී.)] ලටුකා [ලටකා (සී.)] සබ්බෙ, නිගණ්ඨා පුප්ඵසාටකා;
තෙදණ්ඩිකා ¶ එකසිඛා, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘ආජීවකා විලුත්තාවී, ගොධම්මා දෙවධම්මිකා;
රජොජල්ලධරා එතෙ, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘පරිත්තකා සන්තිපත්තා [පරිවත්තකා සිද්ධිපත්තා (සී. ස්යා. පී.)], කොධපුග්ගනිකා [කොණ්ඩපුග්ගණිකා (සී.), කොණ්ඩපුග්ගලිකා (පී.)] බහූ;
තපස්සී වනචාරී ච, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘ඔඩ්ඩකා දමිළා චෙව, සාකුළා මලවාළකා [මලයාලකා (සී. ස්යා. පී.)];
සවරා යොනකා චෙව, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘අන්ධකා ¶ ¶ මුණ්ඩකා සබ්බෙ, කොටලා හනුවින්දකා [කොලකා සානුවින්දකා (සී. පී.)];
ආරාවචීනරට්ඨා ච, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘අලසන්දකා [අලසන්තා (ක.)] පල්ලවකා, ධම්මරා නිග්ගමානුසා [බබ්බරා භග්ගකාරුසා (සී.)];
ගෙහිකා [රොහිතා (සී.), බාහිකා (පී.)] චෙතපුත්තා ච, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘මාධුරකා කොසලකා, කලිඞ්ගා [කාසිකා (සී.)] හත්ථිපොරිකා;
ඉසිණ්ඩා මක්කලා චෙව, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘චෙලාවකා ආරබ්භා [අරම්මා (සී. පී.)] ච, ඔඝුළ්හා [ඔක්කලා (සී.)] මෙඝලා බහූ;
ඛුද්දකා සුද්දකා චෙව, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘රොහණා සින්ධවා චෙව, චිතකා එකකණ්ණිකා;
සුරට්ඨා අපරන්තා ච, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘සුප්පාරකා කුමාරා [කිකුමාරා (සී. පී.)] ච, මල්ලසොවණ්ණභූමිකා [මලයා සොණ්ණභූමිකා (සී. ස්යා. පී.)];
වජ්ජීතඞ්ගා [වජ්ජී තාරා (සී.), වජ්ජීහාරා (ස්යා. පී.)] ච තෙ සබ්බෙ, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘නළකාරා ¶ පෙසකාරා, චම්මකාරා ච තච්ඡකා;
කම්මාරා කුම්භකාරා ච, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘මණිකාරා ලොහකාරා, සොණ්ණකාරා ච දුස්සිකා;
තිපුකාරා ච තෙ සබ්බෙ, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘උසුකාරා භමකාරා, පෙසකාරා ච ගන්ධිකා;
රජකා තුන්නවායා ච, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘තෙලිකා ¶ කට්ඨහාරා ච, උදහාරා ච පෙස්සිකා;
සූපිකා සූපරක්ඛා ච, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘දොවාරිකා ¶ අනීකට්ඨා, බන්ධිකා [වන්දිකා (සී.), ගන්ථිකා (ස්යා.), සන්දිකා (පී.)] පුප්ඵඡඩ්ඩකා;
හත්ථාරුහා හත්ථිපාලා, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘ආනන්දස්ස ¶ මහාරඤ්ඤො [ආනන්දස්ස නාම රඤ්ඤො (ස්යා.), අරින්දමනාම රඤ්ඤො (පී.)], මමත්ථස්ස [පමත්තස්ස (සී. පී.), සමග්ගස්ස (ස්යා.)] අදාසහං;
සත්තවණ්ණෙන රතනෙන, ඌනත්ථං [ඌනත්තං (සී. ස්යා. පී.)] පූරයාමහං.
‘‘යෙ මයා කිත්තිතා සබ්බෙ, නානාවණ්ණා බහූ ජනා;
තෙසාහං චිත්තමඤ්ඤාය, තප්පයිං රතනෙනහං.
‘‘වග්ගූසු භාසමානාසු, වජ්ජමානාසු භෙරිසු;
සඞ්ඛෙසු ධමයන්තෙසු, සකගෙහෙ රමාමහං.
‘‘භගවා තම්හි සමයෙ, පදුමුත්තරනායකො;
වසීසතසහස්සෙහි, පරික්ඛීණාසවෙහි සො.
‘‘භික්ඛූහි සහිතො වීථිං, පටිපජ්ජිත්ථ චක්ඛුමා;
ඔභාසෙන්තො දිසා සබ්බා, දීපරුක්ඛොව ජොතති.
‘‘වජ්ජන්ති ¶ භෙරියො සබ්බා, ගච්ඡන්තෙ ලොකනායකෙ;
පභා නිද්ධාවතෙ තස්ස, සතරංසීව උග්ගතො.
‘‘කවාටන්තරිකායාපි, පවිට්ඨෙන ච රස්මිනා;
අන්තොඝරෙසු විපුලො, ආලොකො ආසි තාවදෙ.
‘‘පභං දිස්වාන බුද්ධස්ස, පාරිසජ්ජෙ අවොචහං;
නිස්සංසයං බුද්ධසෙට්ඨො, ඉමං වීථිමුපාගතො.
‘‘ඛිප්පං ඔරුය්හ පාසාදා, අගමිං අන්තරාපණං;
සම්බුද්ධං අභිවාදෙත්වා, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘අනුකම්පතු මෙ බුද්ධො, ජලජුත්තමනායකො;
වසීසතසහස්සෙහි, අධිවාසෙසි සො මුනි’.
‘‘නිමන්තෙත්වාන සම්බුද්ධං, අභිනෙසිං සකං ඝරං;
තත්ථ අන්නෙන පානෙන, සන්තප්පෙසිං මහාමුනිං.
‘‘භුත්තාවිං කාලමඤ්ඤාය, බුද්ධසෙට්ඨස්ස තාදිනො;
සතඞ්ගිකෙන තූරියෙන, බුද්ධසෙට්ඨං උපට්ඨහිං.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
අන්තොඝරෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො ¶ ¶ ¶ මං තූරියෙහුපට්ඨාසි, අන්නපානඤ්චදාසි මෙ;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘පහූතභක්ඛො හුත්වාන, සහිරඤ්ඤො සභොජනො;
චතුදීපෙ එකරජ්ජං, කාරයිස්සතියං නරො.
‘‘‘පඤ්චසීලෙ ¶ සමාදාය, දසකම්මපථෙ තතො;
සමාදාය පවත්තෙන්තො, පරිසං සික්ඛාපයිස්සති.
‘‘‘තූරියසතසහස්සානි, භෙරියො සමලඞ්කතා;
වජ්ජයිස්සන්තිමං නිච්චං, උපට්ඨානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘තිංසකප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
චතුසට්ඨික්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති.
‘‘‘චතුසට්ඨික්ඛත්තුං රාජා, චක්කවත්තී භවිස්සති;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘උපපජ්ජති යං යොනිං, දෙවත්තං අථ මානුසං;
අනූනභොගො හුත්වාන, මනුස්සත්තං ගමිස්සති.
‘‘‘අජ්ඣායකො භවිත්වාන, තිණ්ණං වෙදාන පාරගූ;
උත්තමත්ථං ගවෙසන්තො, චරිස්සති මහිං ඉමං.
‘‘‘සො පච්ඡා පබ්බජිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
ගොතමස්ස භගවතො, සාසනෙභිරමිස්සති.
‘‘‘ආරාධයිත්වාන සම්බුද්ධං, ගොතමං සක්යපුඞ්ගවං;
කිලෙසෙ ඣාපයිත්වාන, අරහායං භවිස්සති’.
‘‘විපිනෙ බ්යග්ඝරාජාව, මිගරාජාව කෙසරී;
අභීතො විහරාමජ්ජ, සක්යපුත්තස්ස සාසනෙ.
‘‘දෙවලොකෙ ¶ මනුස්සෙ වා, දලිද්දෙ දුග්ගතිම්හි වා;
නිබ්බත්තිං මෙ න පස්සාමි, උපට්ඨානස්සිදං ඵලං.
‘‘විවෙකමනුයුත්තොම්හි ¶ , උපසන්තො නිරූපධි;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ජතුකණ්ණිත්ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ජතුකණ්ණිත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. උදෙනත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ ¶ , පදුමො නාම පබ්බතො;
අස්සමො සුකතො මය්හං, පණ්ණසාලා සුමාපිතා.
‘‘නදියො සන්දරෙ තත්ථ, සුපතිත්ථා මනොරමා;
අච්ඡොදකා සීතජලා, සන්දරෙ නදියො සදා.
‘‘පාඨීනා ¶ පාවුසා මච්ඡා, බලජා මුඤ්ජරොහිතා;
සොභෙන්තා නදියො එතෙ, වසන්ති නදියා සදා.
‘‘අම්බජම්බූහි සඤ්ඡන්නා, කරෙරිතිලකා තථා;
උද්දාලකා පාටලියො, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘අඞ්කොලකා බිම්බිජාලා, මායාකාරී ච පුප්ඵිතා;
ගන්ධෙන උපවායන්තා, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘අතිමුත්තා සත්තලිකා, නාගා සාලා ච පුප්ඵිතා;
දිබ්බගන්ධං සම්පවන්තා, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘කොසම්බා සළලා නීපා, අට්ඨඞ්ගාපි ච පුප්ඵිතා [අට්ඨඞ්ගා ච සුපුප්ඵිතා (සී.), කට්ඨඞ්ගා ච සුපුප්ඵිතා (පී.)];
දිබ්බගන්ධං සම්පවන්තා, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘හරීතකා ආමලකා, අම්බජම්බුවිභීතකා;
කොලා භල්ලාතකා බිල්ලා, ඵලානි බහු අස්සමෙ.
‘‘කලම්බා ¶ කන්දලී තත්ථ, පුප්ඵන්ති මම අස්සමෙ;
දිබ්බගන්ධං [දිබ්බගන්ධා (සී. ස්යා. පී.) එවං පරත්ථපි] සම්පවන්තා, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘අසොකපිණ්ඩිවාරී ¶ ච [අසොකපිණ්ඩී ච වරී (සී. ස්යා.), අසොකපිණ්ඩී ච වාරී (පී.)], නිම්බරුක්ඛා ච පුප්ඵිතා;
දිබ්බගන්ධං සම්පවන්තා, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘පුන්නාගා ගිරිපුන්නාගා, තිමිරා තත්ථ පුප්ඵිතා;
දිබ්බගන්ධං සම්පවන්තා, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘නිග්ගුණ්ඩී සිරිනිග්ගුණ්ඩී, චම්පරුක්ඛෙත්ථ පුප්ඵිතා;
දිබ්බගන්ධං සම්පවන්තා, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘අවිදූරෙ ¶ පොක්ඛරණී, චක්කවාකූපකූජිතා;
මන්දාලකෙහි සඤ්ඡන්නා, පදුමුප්පලකෙහි ච.
‘‘අච්ඡොදකා ¶ සීතජලා, සුපතිත්ථා මනොරමා;
අච්ඡා ඵලිකසමානා, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘පදුමා පුප්ඵරෙ තත්ථ, පුණ්ඩරීකා ච උප්පලා;
මන්දාලකෙහි සඤ්ඡන්නා, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘පාඨීනා පාවුසා මච්ඡා, බලජා මුඤ්ජරොහිතා;
විචරන්තාව තෙ තත්ථ, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘කුම්භීලා සුසුමාරා ච, කච්ඡපා ච ගහා බහූ;
ඔගහා අජගරා ච, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘පාරෙවතා රවිහංසා, චක්කවාකා නදීචරා;
දින්දිභා සාළිකා චෙත්ථ, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘නයිතා අම්බගන්ධී ච, කෙතකා තත්ථ පුප්ඵිතා;
දිබ්බගන්ධං සම්පවන්තා, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘සීහා බ්යග්ඝා ච දීපී ච, අච්ඡකොකතරච්ඡකා;
අනුසඤ්චරන්තා පවනෙ, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘ජටාභාරෙන භරිතා, අජිනුත්තරවාසනා;
අනුසඤ්චරන්තා පවනෙ, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘අජිනානිධරා ¶ එතෙ, නිපකා සන්තවුත්තිනො;
අප්පාහාරාව තෙ සබ්බෙ, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘ඛාරිභාරං ¶ ගහෙත්වාන, අජ්ඣොගය්හ වනං තදා;
මූලඵලානි භුඤ්ජන්තා, වසන්ති අස්සමෙ තදා.
‘‘න ¶ තෙ දාරුං ආහරන්ති, උදකං පාදධොවනං;
සබ්බෙසං ආනුභාවෙන, සයමෙවාහරීයති.
‘‘චුල්ලාසීතිසහස්සානි, ඉසයෙත්ථ සමාගතා;
සබ්බෙව ඣායිනො එතෙ, උත්තමත්ථගවෙසකා.
‘‘තපස්සිනො බ්රහ්මචාරී, චොදෙන්තා අප්පනාව තෙ;
අම්බරාවචරා සබ්බෙ, වසන්ති අස්සමෙ තදා.
‘‘පඤ්චාහං සන්නිපතන්ති, එකග්ගා සන්තවුත්තිනො;
අඤ්ඤොඤ්ඤං අභිවාදෙත්වා, පක්කමන්ති දිසාමුඛා.
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
තමන්ධකාරං විධමං, උප්පජ්ජි තාවදෙ ජිනො.
‘‘මම ¶ අස්සමසාමන්තා, යක්ඛො ආසි මහිද්ධිකො;
සො මෙ සංසිත්ථ සම්බුද්ධං, ජලජුත්තමනායකං.
‘‘එස බුද්ධො සමුප්පන්නො, පදුමුත්තරො මහාමුනි;
ඛිප්පං ගන්ත්වාන සම්බුද්ධං, පයිරූපාස මාරිස.
‘‘යක්ඛස්ස වචනං සුත්වා, විප්පසන්නෙන චෙතසා;
අස්සමං සංසාමෙත්වාන, නික්ඛමිං විපිනා තදා.
‘‘චෙළෙව ඩය්හමානම්හි, නික්ඛමිත්වාන අස්සමා;
එකරත්තිං නිවාසෙත්වා [නිවසිත්වා (සී.), නිවාසෙන (?)], උපගච්ඡිං විනායකං.
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
චතුසච්චං පකාසෙන්තො, දෙසෙසි අමතං පදං.
‘‘සුඵුල්ලං පදුමං ගය්හ, උපගන්ත්වා මහෙසිනො;
පසන්නචිත්තො සුමනො, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘පූජයිත්වාන ¶ සම්බුද්ධං, ජලජුත්තමනායකං;
එකංසං අජිනං කත්වා, සන්ථවිං ලොකනායකං.
‘‘යෙන ඤාණෙන සම්බුද්ධො, වසතීහ අනාසවො;
තං ඤාණං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘සංසාරසොතං ඡින්දිත්වා, තාරෙසි සබ්බපාණිනං;
තව ධම්මං සුණිත්වාන, තණ්හාසොතං තරන්ති තෙ.
‘‘‘තුවං ¶ සත්ථා ච කෙතු ච, ධජො යූපො ච පාණිනං;
පරායණො පතිට්ඨා ච, දීපො ච ද්විපදුත්තම [දිපදුත්තම (සී. ස්යා. පී.)].
‘‘‘යාවතා ගණිනො ලොකෙ, සත්ථවාහා පවුච්චරෙ;
තුවං අග්ගොසි සබ්බඤ්ඤු, තව අන්තොගධාව තෙ.
‘‘‘තව ඤාණෙන සබ්බඤ්ඤු, තාරෙසි ජනතං බහුං;
තව දස්සනමාගම්ම, දුක්ඛස්සන්තං කරිස්සරෙ.
‘‘‘යෙ කෙචිමෙ ගන්ධජාතා, ලොකෙ වායන්ති චක්ඛුම;
තව ගන්ධසමො නත්ථි, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තෙ මහාමුනෙ’.
‘‘‘තිරච්ඡානයොනිං නිරයං, පරිමොචෙසි [පරිමොචෙහි (ස්යා. ක.)] චක්ඛුම;
අසඞ්ඛතං පදං සන්තං, දෙසෙසි [දෙසෙහි (ස්යා. ක.)] ත්වං මහාමුනෙ’.
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො ¶ මෙ ඤාණං අපූජෙසි, පසන්නො සෙහි පාණිභි;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘තිංසකප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
සහස්සක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සති’.
‘‘සුලද්ධලාභං ලද්ධොම්හි, තොසයිත්වාන සුබ්බතං;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උදෙනො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උදෙනත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
මෙත්තෙය්යවග්ගො එකචත්තාලීසමො.
තස්සුද්දානං –
මෙත්තෙය්යො පුණ්ණකො ථෙරො, මෙත්තගූ ධොතකොපි ච;
උපසිවො ¶ ච නන්දො ච, හෙමකො සත්තමො තහිං.
තොදෙය්යො ජතුකණ්ණී ච, උදෙනො ච මහායසො;
තීණි ගාථාසතානෙත්ථ, අසීති තීණි චුත්තරිං.
42. භද්දාලිවග්ගො
1. භද්දාලිත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුමෙධො ¶ ¶ ¶ නාම සම්බුද්ධො, අග්ගො කාරුණිකො මුනි;
විවෙකකාමො ලොකග්ගො, හිමවන්තමුපාගමි.
‘‘අජ්ඣොගාහෙත්වා හිමවං, සුමෙධො ලොකනායකො;
පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වාන, නිසීදි පුරිසුත්තමො.
‘‘සමාධිං සො සමාපන්නො, සුමෙධො ලොකනායකො;
සත්තරත්තින්දිවං බුද්ධො, නිසීදි පුරිසුත්තමො.
‘‘ඛාරිභාරං [ඛාරිකාජං (සී.)] ගහෙත්වාන, වනමජ්ඣොගහිං අහං;
තත්ථද්දසාසිං සම්බුද්ධං, ඔඝතිණ්ණමනාසවං.
‘‘සම්මජ්ජනිං ගහෙත්වාන, සම්මජ්ජිත්වාන අස්සමං;
චතුදණ්ඩෙ ඨපෙත්වාන, අකාසිං මණ්ඩපං තදා.
‘‘සාලපුප්ඵං ¶ ආහරිත්වා, මණ්ඩපං ඡාදයිං අහං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, අභිවන්දිං තථාගතං.
‘‘යං ¶ වදන්ති සුමෙධොති, භූරිපඤ්ඤං සුමෙධසං;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘බුද්ධස්ස ගිරමඤ්ඤාය, සබ්බෙ දෙවා සමාගමුං;
අසංසයං බුද්ධසෙට්ඨො, ධම්මං දෙසෙති චක්ඛුමා.
‘‘‘සුමෙධො නාම සම්බුද්ධො, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
දෙවසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො මෙ සත්තාහං මණ්ඩපං, ධාරයී සාලඡාදිතං;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘දෙවභූතො මනුස්සො වා, හෙමවණ්ණො භවිස්සති;
පහූතභොගො හුත්වාන, කාමභොගී භවිස්සති.
‘‘‘සට්ඨි ¶ ¶ නාගසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතා;
සුවණ්ණකච්ඡා මාතඞ්ගා, හෙමකප්පනවාසසා.
‘‘‘ආරූළ්හා ගාමණීයෙහි, තොමරඞ්කුසපාණිභි;
සායං පාතො [සායපාතො (පී.)] උපට්ඨානං, ආගමිස්සන්තිමං නරං;
තෙහි නාගෙහි පරිවුතො, රමිස්සති අයං නරො.
‘‘‘සට්ඨි අස්සසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතා;
ආජානීයාව ජාතියා, සින්ධවා සීඝවාහිනො.
‘‘‘ආරූළ්හා ගාමණීයෙහි, ඉල්ලියාචාපධාරිභි;
පරිවාරෙස්සන්තිමං නිච්චං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘‘සට්ඨි රථසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතා;
දීපා ¶ අථොපි වෙයග්ඝා, සන්නද්ධා උස්සිතද්ධජා.
‘‘‘ආරූළ්හා ගාමණීයෙහි, චාපහත්ථෙහි වම්මිභි;
පරිවාරෙස්සන්තිමං නිච්චං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘‘සට්ඨි ගාමසහස්සානි, පරිපුණ්ණානි සබ්බසො;
පහූතධනධඤ්ඤානි, සුසමිද්ධානි සබ්බසො;
සදා පාතුභවිස්සන්ති, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘‘හත්ථී අස්සා රථා පත්තී, සෙනා ච චතුරඞ්ගිනී;
පරිවාරෙස්සන්තිමං නිච්චං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘‘අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
සහස්සක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘සතානං ¶ තීණික්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරිස්සතිනාසවො’.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි ¶ , අද්දසං ලොකනායකං;
එත්ථන්තරමුපාදාය, ගවෙසිං අමතං පදං.
‘‘ලාභා ¶ මය්හං සුලද්ධං මෙ, යමහඤ්ඤාසි සාසනං;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘නමො ¶ තෙ පුරිසාජඤ්ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්තම;
තව ඤාණං පකිත්තෙත්වා, පත්තොම්හි අචලං පදං.
‘‘යං යං යොනුපපජ්ජාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං;
සබ්බත්ථ සුඛිතො හොමි, ඵලං මෙ ඤාණකිත්තනෙ.
‘‘ඉදං පච්ඡිමකං මය්හං, චරිමො වත්තතෙ භවො;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා භද්දාලිත්ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
භද්දාලිත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. එකඡත්තියත්ථෙරඅපදානං
‘‘චන්දභාගානදීතීරෙ, අස්සමො සුකතො මම;
සුසුද්ධපුලිනාකිණ්ණො, පන්නසාලා සුමාපිතා.
‘‘උත්තානකූලා නදිකා, සුපතිත්ථා මනොරමා;
මච්ඡකච්ඡපසම්පන්නා [… සඤ්ඡන්නා (ක.)], සුසුමාරනිසෙවිතා.
‘‘අච්ඡා ¶ ¶ දීපී ච මයූරා, කරවීකා ච සාළිකා;
කූජන්ති සබ්බදා එතෙ, සොභයන්තා මමස්සමං.
‘‘කොකිලා මඤ්ජුභාණී ච, හංසා ච මධුරස්සරා;
අභිකූජන්ති තෙ තත්ථ, සොභයන්තා මමස්සමං.
‘‘සීහා බ්යග්ඝා වරාහා ච, අච්ඡ [වක (සී. පී.), බකා (ස්යා.), වකා (ක.)] කොකතරච්ඡකා;
ගිරිදුග්ගම්හි නාදෙන්ති, සොභයන්තා මමස්සමං.
‘‘එණීමිගා ¶ ¶ ච සරභා, භෙරණ්ඩා සූකරා බහූ;
ගිරිදුග්ගම්හි නාදෙන්ති, සොභයන්තා මමස්සමං.
‘‘උද්දාලකා චම්පකා ච, පාටලී සින්දුවාරකා;
අතිමුත්තා අසොකා ච, සොභයන්ති මමස්සමං [පුප්ඵන්ති මම අස්සමෙ (සී. පී.)].
‘‘අඞ්කොලා යූථිකා චෙව, සත්තලී බිම්බිජාලිකා;
කණිකාරා ච පුප්ඵන්ති, සොභයන්තා මමස්සමං [කණිකාකණිකාරා ච, පුප්ඵන්ති මම අස්සමෙ (සී. ස්යා. පී.)].
‘‘නාගා සාලා ච සළලා, පුණ්ඩරීකෙත්ථ පුප්ඵිතා;
දිබ්බගන්ධං සම්පවන්තා, සොභයන්ති මමස්සමං.
‘‘අජ්ජුනා අසනා චෙත්ථ, මහානාමා ච පුප්ඵිතා;
සාලා ච කඞ්ගුපුප්ඵා ච, සොභයන්ති මමස්සමං.
‘‘අම්බා ජම්බූ ච තිලකා, නිම්බා ච සාලකල්යාණී;
දිබ්බගන්ධං සම්පවන්තා, සොභයන්ති මමස්සමං.
‘‘අසොකා ච කපිට්ඨා ච, ගිරිමාලෙත්ථ [භගිනිමාලෙත්ථ (සී. පී.), භගිනිමාලා ච (ස්යා.)] පුප්ඵිතා;
දිබ්බගන්ධං සම්පවන්තා, සොභයන්ති මමස්සමං.
‘‘කදම්බා ¶ කදලී චෙව, ඉසිමුග්ගා ච රොපිතා;
ධුවං ඵලානි ධාරෙන්ති, සොභයන්තා මමස්සමං.
‘‘හරීතකා ආමලකා, අම්බජම්බුවිභීතකා;
කොලා භල්ලාතකා බිල්ලා, ඵලිනො මම අස්සමෙ.
‘‘අවිදූරෙ ¶ පොක්ඛරණී, සුපතිත්ථා මනොරමා;
මන්දාලකෙහි සඤ්ඡන්නා, පදුමුප්පලකෙහි ච.
‘‘ගබ්භං ගණ්හන්ති පදුමා, අඤ්ඤෙ පුප්ඵන්ති කෙසරී;
ඔපත්තකණ්ණිකා චෙව, පුප්ඵන්ති මම අස්සමෙ.
‘‘පාඨීනා පාවුසා මච්ඡා, බලජා මුඤ්ජරොහිතා;
අච්ඡොදකම්හි විචරං, සොභයන්ති මමස්සමං.
‘‘නයිතා අම්බගන්ධී ච, අනුකූලෙ ච කෙතකා;
දිබ්බගන්ධං සම්පවන්තා, සොභයන්ති මමස්සමං.
‘‘මධු භිසම්හා සවති, ඛීරසප්පි මුළාලිභි;
දිබ්බගන්ධං සම්පවන්තා, සොභයන්ති මමස්සමං.
‘‘පුලිනා ¶ සොභනා තත්ථ, ආකිණ්ණා ජලසෙවිතා;
ඔපුප්ඵා පුප්ඵිතා සෙන්ති, සොභයන්තා මමස්සමං.
‘‘ජටාභාරෙන ¶ භරිතා, අජිනුත්තරවාසනා;
වාකචීරධරා සබ්බෙ, සොභයන්ති මමස්සමං.
‘‘යුගමත්තමපෙක්ඛන්තා, නිපකා සන්තවුත්තිනො;
කාමභොගෙ අනපෙක්ඛා, වසන්ති මම අස්සමෙ.
‘‘පරූළ්හකච්ඡනඛලොමා ¶ , පඞ්කදන්තා රජස්සිරා;
රජොජල්ලධරා සබ්බෙ, වසන්ති මම අස්සමෙ.
‘‘අභිඤ්ඤාපාරමිප්පත්තා, අන්තලික්ඛචරා ච තෙ;
උග්ගච්ඡන්තා නභං එතෙ, සොභයන්ති මමස්සමං.
‘‘තෙහි සිස්සෙහි පරිවුතො, වසාමි විපිනෙ තදා;
රත්තින්දිවං න ජානාමි, සදා ඣානසමප්පිතො.
‘‘භගවා තම්හි සමයෙ, අත්ථදස්සී මහාමුනි;
තමන්ධකාරං නාසෙන්තො, උප්පජ්ජි ලොකනායකො.
‘‘අථ අඤ්ඤතරො සිස්සො, ආගච්ඡි මම සන්තිකං;
මන්තෙ අජ්ඣෙතුකාමො සො, ඡළඞ්ගං නාම ලක්ඛණං.
‘‘බුද්ධො ¶ ලොකෙ සමුප්පන්නො, අත්ථදස්සී මහාමුනි;
චතුසච්චං පකාසෙන්තො, දෙසෙති අමතං පදං.
‘‘තුට්ඨහට්ඨො පමුදිතො, ධම්මන්තරගතාසයො;
අස්සමා අභිනික්ඛම්ම, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘බුද්ධො ලොකෙ සමුප්පන්නො, ද්වත්තිංසවරලක්ඛණො;
එථ සබ්බෙ ගමිස්සාම, සම්මාසම්බුද්ධසන්තිකං’.
‘‘ඔවාදපටිකරා තෙ, සධම්මෙ පාරමිං ගතා;
සාධූති සම්පටිච්ඡිංසු, උත්තමත්ථගවෙසකා.
‘‘ජටාභාරභරිතා තෙ [ජටාභාරෙන භරිතා (ක.)], අජිනුත්තරවාසනා;
උත්තමත්ථං ගවෙසන්තා, නික්ඛමිංසු වනා තදා.
‘‘භගවා ¶ තම්හි සමයෙ, අත්ථදස්සී මහායසො;
චතුසච්චං පකාසෙන්තො, දෙසෙති අමතං පදං.
‘‘සෙතච්ඡත්තං ¶ ගහෙත්වාන, බුද්ධසෙට්ඨස්ස ධාරයිං;
එකාහං ධාරයිත්වාන, බුද්ධසෙට්ඨං අවන්දහං.
‘‘අත්ථදස්සී තු භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො මෙ ඡත්තං අධාරෙසි, පසන්නො සෙහි පාණිභි;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘ඉමස්ස ජායමානස්ස, දෙවත්තෙ අථ මානුසෙ;
ධාරෙස්සති සදා ඡත්තං, ඡත්තදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘සත්තසත්තතිකප්පානි ¶ , දෙවලොකෙ රමිස්සති;
සහස්සක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘සත්තසත්තතික්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘‘අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, ගොතමො සක්යපුඞ්ගවො;
තමන්ධකාරං නාසෙන්තො, උප්පජ්ජිස්සති චක්ඛුමා.
‘‘‘තස්ස ¶ ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරිස්සතිනාසවො’.
‘‘යතො අහං කම්මමකං, ඡත්තං බුද්ධස්ස ධාරයං;
එත්ථන්තරෙ න ජානාමි, සෙතච්ඡත්තං අධාරිතං.
‘‘ඉදං ¶ පච්ඡිමකං මය්හං, චරිමො වත්තතෙ භවො;
ඡත්තධාරණමජ්ජාපි, වත්තතෙ නිච්චකාලිකං.
‘‘අහො මෙ සුකතං කම්මං, අත්ථදස්සිස්ස තාදිනො;
සබ්බාසවා පරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකඡත්තියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
එකඡත්තියත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. තිණසූලකඡාදනියත්ථෙරඅපදානං
‘‘ජාතිං ¶ ජරඤ්ච මරණං, පච්චවෙක්ඛිං අහං තදා;
එකකො අභිනික්ඛම්ම, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘චරමානොනුපුබ්බෙන, ගඞ්ගාතීරං උපාගමිං;
තත්ථද්දසාසිං පථවිං, ගඞ්ගාතීරෙ සමුන්නතං.
‘‘අස්සමං තත්ථ මාපෙත්වා, වසාමි අස්සමෙ අහං;
සුකතො චඞ්කමො මය්හං, නානාදිජගණායුතො.
‘‘මමුපෙන්ති ච විස්සත්ථා, කූජන්ති ච මනොහරං;
රමමානො සහ තෙහි, වසාමි අස්සමෙ අහං.
‘‘මම ¶ අස්සමසාමන්තා, මිගරාජා චතුක්කමො;
ආසයා අභිනික්ඛම්ම, ගජ්ජි සො අසනී විය.
‘‘නදිතෙ ¶ ¶ මිගරාජෙ ච, හාසො මෙ උදපජ්ජථ;
මිගරාජං ගවෙසන්තො, අද්දසං ලොකනායකං.
‘‘දිස්වානාහං දෙවදෙවං, තිස්සං ලොකග්ගනායකං;
හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, පූජයිං නාගකෙසරං.
‘‘උග්ගච්ඡන්තංව සූරියං, සාලරාජංව පුප්ඵිතං;
ඔසධිංව විරොචන්තං, සන්ථවිං ලොකනායකං.
‘‘‘තව ඤාණෙන සබ්බඤ්ඤු, මොචෙසිමං සදෙවකං;
තවං ආරාධයිත්වාන, ජාතියා පරිමුච්චරෙ.
‘‘‘අදස්සනෙන සබ්බඤ්ඤු, බුද්ධානං සබ්බදස්සිනං;
පතන්තිවීචිනිරයං, රාගදොසෙහි ඔඵුටා [ඔත්ථටා (ස්යා.)].
‘‘‘තව දස්සනමාගම්ම, සබ්බඤ්ඤු ලොකනායක;
පමුච්චන්ති භවා සබ්බා, ඵුසන්ති අමතං පදං.
‘‘‘යදා බුද්ධා චක්ඛුමන්තො, උප්පජ්ජන්ති පභඞ්කරා;
කිලෙසෙ ඣාපයිත්වාන, ආලොකං දස්සයන්ති තෙ’.
‘‘කිත්තයිත්වාන සම්බුද්ධං, තිස්සං ලොකග්ගනායකං;
හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, තිණසූලං අපූජයිං.
‘‘මම ¶ ¶ සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, තිස්සො ලොකග්ගනායකො;
සකාසනෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො මං පුප්ඵෙහි ඡාදෙසි, පසන්නො සෙහි පාණිභි;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘පඤ්චවීසතික්ඛත්තුං සො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
පඤ්චසත්තතික්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං;
තස්ස කම්මනිස්සන්දෙන [කම්මස්ස නිස්සන්දො (සී. ස්යා. පී.)], පුප්ඵානං පූජනාය ච [සො (ස්යා. පී.)].
‘‘‘සීසංන්හාතො චයං පොසො, පුප්ඵමාකඞ්ඛතෙ යදි [සායං පාතො චයං පොසො, පුප්ඵෙහි මං අඡාදයි (ස්යා.)];
පුඤ්ඤකම්මෙන සංයුත්තං [සංයුත්තො (සී. ස්යා. පී.)], පුරතො පාතුභවිස්සති.
‘‘‘යං ¶ යං ඉච්ඡති කාමෙහි, තං තං පාතුභවිස්සති;
සඞ්කප්පං පරිපූරෙත්වා, නිබ්බායිස්සතිනාසවො’.
අට්ඨාරසමං භාණවාරං.
‘‘කිලෙසෙ ඣාපයිත්වාන, සම්පජානො පතිස්සතො;
එකාසනෙ නිසීදිත්වා, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘චඞ්කමන්තො ¶ නිපජ්ජන්තො, නිසින්නො උද වා ඨිතො;
බුද්ධසෙට්ඨං සරිත්වාන, විහරාමි අහං සදා.
‘‘චීවරෙ පිණ්ඩපාතෙ ච, පච්චයෙ සයනාසනෙ;
තත්ථ මෙ ඌනතා නත්ථි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘සො දානි පත්තො අමතං, සන්තං පදමනුත්තරං;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තිණසූලකඡාදනියො [තිණසූලිකඡාදනියො (ක.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තිණසූලකඡාදනියත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. මධුමංසදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ ¶ බන්ධුමතියා, සූකරිකො අහොසහං;
උක්කොටං රන්ධයිත්වාන [උක්කොටකං රන්ධයිත්වා (සී. ස්යා.)], මධුමංසම්හි [මධුසප්පිම්හි (පී.), මධුං මංසම්හි (ක.)] ඔකිරිං.
‘‘සන්නිපාතං ¶ අහං ගන්ත්වා, එකං පත්තං ගහෙසහං;
පූරයිත්වාන තං පත්තං, භික්ඛුසඞ්ඝස්සදාසහං.
‘‘යොත්ථ ථෙරතරො භික්ඛු, නිය්යාදෙසි මමං තදා;
ඉමිනා පත්තපූරෙන, ලභස්සු විපුලං සුඛං.
‘‘දුවෙ සම්පත්තියො භුත්වා, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
පච්ඡිමෙ වත්තමානම්හි, කිලෙසෙ ඣාපයිස්සති.
‘‘තත්ථ ¶ චිත්තං පසාදෙත්වා, තාවතිංසමගච්ඡහං;
තත්ථ භුත්වා පිවිත්වා ච, ලභාමි විපුලං සුඛං.
‘‘මණ්ඩපෙ රුක්ඛමූලෙ වා, පුබ්බකම්මං අනුස්සරිං;
අන්නපානාභිවස්සො මෙ, අභිවස්සති තාවදෙ.
‘‘ඉදං පච්ඡිමකං මය්හං, චරිමො වත්තතෙ භවො;
ඉධාපි අන්නපානං මෙ, වස්සතෙ සබ්බකාලිකං.
‘‘තෙනෙව මධුදානෙන [මංසදානෙන (සී. පී.)], සන්ධාවිත්වා භවෙ අහං;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, මධුදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මධුමංසදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මධුමංසදායකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. නාගපල්ලවත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ ¶ ¶ බන්ධුමතියා, රාජුය්යානෙ වසාමහං;
මම අස්සමසාමන්තා, නිසීදි ලොකනායකො.
‘‘නාගපල්ලවමාදාය ¶ , බුද්ධස්ස අභිරොපයිං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, සුගතං අභිවාදයිං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පල්ලවමපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නාගපල්ලවො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
නාගපල්ලවත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. එකදීපියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පරිනිබ්බුතෙ සුගතෙ, සිද්ධත්ථෙ ලොකනායකෙ;
සදෙවමානුසා සබ්බෙ, පූජෙන්ති ද්විපදුත්තමං.
‘‘ආරොපිතෙ ¶ ච චිතකෙ, සිද්ධත්ථෙ ලොකනායකෙ;
යථාසකෙන ථාමෙන, චිතං පූජෙන්ති සත්ථුනො.
‘‘අවිදූරෙ චිතකස්ස, දීපං උජ්ජාලයිං අහං;
යාව උදෙති සූරියො, දීපං මෙ තාව උජ්ජලි.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘තත්ථ මෙ සුකතං බ්යම්හං, එකදීපීති ඤායති;
දීපසතසහස්සානි, බ්යම්හෙ පජ්ජලරෙ මම.
‘‘උදයන්තොව ¶ සූරියො, දෙහො මෙ ජොතතෙ සදා;
සප්පභාහි සරීරස්ස, ආලොකො හොති මෙ සදා.
‘‘තිරොකුට්ටං ¶ [තිරොකුඩ්ඩං (සී. ස්යා. ක.)] තිරොසෙලං, සමතිග්ගය්හ [සබ්බත්ථපි එවමෙව දිස්සති] පබ්බතං;
සමන්තා යොජනසතං, පස්සාමි චක්ඛුනා අහං.
‘‘සත්තසත්තතික්ඛත්තුඤ්ච ¶ , දෙවලොකෙ රමිං අහං;
එකතිංසතික්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජමකාරයිං.
‘‘අට්ඨවීසතික්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘දෙවලොකා චවිත්වාන, නිබ්බත්තිං මාතුකුච්ඡියං;
මාතුකුච්ඡිගතස්සාපි, අක්ඛි මෙ න නිමීලති.
‘‘ජාතියා චතුවස්සොහං, පබ්බජිං අනගාරියං;
අඩ්ඪමාසෙ අසම්පත්තෙ, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘දිබ්බචක්ඛුං ¶ විසොධෙසිං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
සබ්බෙ කිලෙසා සඤ්ඡින්නා, එකදීපස්සිදං ඵලං.
‘‘තිරොකුට්ටං තිරොසෙලං, පබ්බතඤ්චාපි කෙවලං;
සමතික්කම්ම [සබ්බත්ථපී එවමෙව දිස්සති] පස්සාමි, එකදීපස්සිදං ඵලං.
‘‘විසමා මෙ සමා හොන්ති, අන්ධකාරො න විජ්ජති;
නාහං පස්සාමි තිමිරං, එකදීපස්සිදං ඵලං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං දීපමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, එකදීපස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකදීපියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
එකදීපියත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. උච්ඡඞ්ගපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ බන්ධුමතියා, අහොසිං මාලිකො තදා;
උච්ඡඞ්ගං පූරයිත්වාන, අගමං අන්තරාපණං.
‘‘භගවා ¶ ¶ ¶ තම්හි සමයෙ, භික්ඛුසඞ්ඝපුරක්ඛතො;
මහතා ආනුභාවෙන, නිය්යාති ලොකනායකො.
‘‘දිස්වාන ¶ ලොකපජ්ජොතං, විපස්සිං ලොකතාරණං;
පුප්ඵං පග්ගය්හ උච්ඡඞ්ගා, බුද්ධසෙට්ඨං අපූජයිං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උච්ඡඞ්ගපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උච්ඡඞ්ගපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. යාගුදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අතිථිං [අතීතං (ක.)] මෙ ගහෙත්වාන, අගච්ඡිං ගාමකං තදා;
සම්පුණ්ණනදිකං දිස්වා, සඞ්ඝාරාමං උපාගමිං.
‘‘ආරඤ්ඤකා ධුතධරා, ඣායිනො ලූඛචීවරා;
විවෙකාභිරතා ධීරා, සඞ්ඝාරාමෙ වසන්ති තෙ.
‘‘ගති ¶ තෙසං උපච්ඡින්නා, සුවිමුත්තාන තාදිනං;
පිණ්ඩාය තෙ න ගච්ඡන්ති, ඔරුද්ධනදිතාය හි [ඔරුද්ධනදිකායතිං (ස්යා.)].
‘‘පසන්නචිත්තො සුමනො, වෙදජාතො කතඤ්ජලී;
තණ්ඩුලං මෙ ගහෙත්වාන, යාගුදානං අදාසහං.
‘‘පඤ්චන්නං යාගුං දත්වාන, පසන්නො සෙහි පාණිභි;
සකකම්මාභිරද්ධොහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘මණිමයඤ්ච ¶ මෙ බ්යම්හං, නිබ්බත්ති තිදසෙ ගණෙ;
නාරීගණෙහි සහිතො, මොදාමි බ්යම්හමුත්තමෙ.
‘‘තෙත්තිංසක්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
තිංසක්ඛත්තුං චක්කවත්තී, මහාරජ්ජමකාරයිං.
‘‘පදෙසරජ්ජං ¶ විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං;
දෙවලොකෙ මනුස්සෙ වා, අනුභොත්වා සයං [යසං (ස්යා.)] අහං.
‘‘පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, පබ්බජිං අනගාරියං;
සහ ඔරොපිතෙ කෙසෙ, සබ්බං සම්පටිවිජ්ඣහං.
‘‘ඛයතො වයතො චාපි, සම්මසන්තො කළෙවරං;
පුරෙ සික්ඛාපදාදානා, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘සුදින්නං ¶ මෙ දානවරං, වාණිජ්ජං සම්පයොජිතං;
තෙනෙව යාගුදානෙන, පත්තොම්හි අචලං පදං.
‘‘සොකං පරිද්දවං බ්යාධිං, දරථං චිත්තතාපනං;
නාභිජානාමි උප්පන්නං, යාගුදානස්සිදං ඵලං.
‘‘යාගුං ¶ සඞ්ඝස්ස දත්වාන, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තෙ අනුත්තරෙ;
පඤ්චානිසංසෙ අනුභොමි, අහො යාගුසුයිට්ඨතා.
‘‘අබ්යාධිතා රූපවතා, ඛිප්පං ධම්මනිසන්තිතා [නිබුජ්ඣිතා (ස්යා.)];
ලාභිතා අන්නපානස්ස, ආයු පඤ්චමකං මම.
‘‘යො කොචි වෙදං ජනයං, සඞ්ඝෙ යාගුං දදෙය්ය සො;
ඉමානි පඤ්ච ඨානානි, පටිගණ්හෙය්ය පණ්ඩිතො.
‘‘කරණීයං කතං සබ්බං, භවා උග්ඝාටිතා මයා;
සබ්බාසවා පරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘සො අහං විචරිස්සාමි, ගාමා ගාමං පුරා පුරං;
නමස්සමානො සම්බුද්ධං, ධම්මස්ස ච සුධම්මතං.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, යාගුදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා යාගුදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
යාගුදායකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. පත්ථොදනදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘වනචාරී ¶ ¶ පුරෙ ආසිං, සතතං වනකම්මිකො;
පත්ථොදනං ගහෙත්වාන, කම්මන්තං අගමාසහං.
‘‘තත්ථද්දසාසිං සම්බුද්ධං, සයම්භුං අපරාජිතං;
වනා පිණ්ඩාය නික්ඛන්තං, දිස්වා චිත්තං පසාදයිං.
‘‘පරකම්මායනෙ [වයකම්මායනෙ (ක.)] යුත්තො, පුඤ්ඤඤ්ච මෙ න විජ්ජති;
අයං පත්ථොදනො අත්ථි, භොජයිස්සාමහං [භොජයිස්සාමි මං (ස්යා.)] මුනිං.
‘‘පත්ථොදනං ගහෙත්වාන, සයම්භුස්ස අදාසහං;
මම නිජ්ඣායමානස්ස, පරිභුඤ්ජි තදා මුනි.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘ඡත්තිංසක්ඛත්තුං ¶ දෙවින්දො, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
තෙත්තිංසක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී අහොසහං.
‘‘පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං;
සුඛිතො යසවා හොමි, පත්ථොදනස්සිදං ඵලං.
‘‘භවාභවෙ සංසරන්තො, ලභාමි අමිතං ධනං;
භොගෙ මෙ ඌනතා නත්ථි, පත්ථොදනස්සිදං ඵලං.
‘‘නදීසොතපටිභාගා ¶ , භොගා නිබ්බත්තරෙ මම;
පරිමෙතුං න සක්කොමි, පත්ථොදනස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉමං ¶ ඛාද ඉමං භුඤ්ජ, ඉමම්හි සයනෙ සය;
තෙනාහං සුඛිතො හොමි, පත්ථොදනස්සිදං ඵලං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පත්ථොදනස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පත්ථොදනදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පත්ථොදනදායකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. මඤ්චදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පරිනිබ්බුතෙ කාරුණිකෙ, සිද්ධත්ථෙ ලොකනායකෙ;
විත්ථාරිකෙ පාවචනෙ, දෙවමානුසසක්කතෙ.
‘‘චණ්ඩාලො ආසහං තත්ථ, ආසන්දිපීඨකාරකො;
තෙන කම්මෙන ජීවාමි, තෙන පොසෙමි දාරකෙ.
‘‘ආසන්දිං සුකතං කත්වා, පසන්නො සෙහි පාණිභි;
සයමෙවුපගන්ත්වාන, භික්ඛුසඞ්ඝස්සදාසහං.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘දෙවලොකගතො සන්තො, මොදාමි තිදසෙ ගණෙ;
සයනානි මහග්ඝානි, නිබ්බත්තන්ති යදිච්ඡකං.
‘‘පඤ්ඤාසක්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
අසීතික්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී අහොසහං.
‘‘පදෙසරජ්ජං ¶ ¶ විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං;
සුඛිතො යසවා හොමි, මඤ්චදානස්සිදං ඵලං.
‘‘දෙවලොකා චවිත්වාන, එමි චෙ මානුසං භවං;
මහාරහා සුසයනා, සයමෙව භවන්ති මෙ.
‘‘අයං පච්ඡිමකො මය්හං, චරිමො වත්තතෙ භවො;
අජ්ජාපි සයනෙ කාලෙ [සයනකාලෙ (ස්යා.)], සයනං උපතිට්ඨති.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, මඤ්චදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා මඤ්චදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
මඤ්චදායකත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
භද්දාලිවග්ගො බාචත්තාලීසමො.
තස්සුද්දානං –
භද්දාලී එකඡත්තො ච, තිණසූලො ච මංසදො;
නාගපල්ලවිකො දීපී, උච්ඡඞ්ගි යාගුදායකො.
පත්ථොදනී මඤ්චදදො, ගාථායො ගණිතා චිහ;
ද්වෙසතානි ච ගාථානං, ගාථා චෙකා තදුත්තරි.