📜
නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස
ඛුද්දකනිකායෙ
ථෙරාපදානපාළි
(දුතියො භාගො)
43. සකිංසම්මජ්ජකවග්ගො
1. සකිංසම්මජ්ජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපස්සිනො ¶ ¶ ¶ භගවතො, පාටලිං බොධිමුත්තමං;
දිස්වාව තං පාදපග්ගං, තත්ථ චිත්තං පසාදයිං.
‘‘සම්මජ්ජනිං ගහෙත්වාන, බොධිං සම්මජ්ජි තාවදෙ;
සම්මජ්ජිත්වාන තං බොධිං, අවන්දිං පාටලිං අහං.
‘‘තත්ථ චිත්තං පසාදෙත්වා, සිරෙ කත්වාන අඤ්ජලිං;
නමස්සමානො තං බොධිං, ගඤ්ඡිං පටිකුටිං අහං.
‘‘තාදිමග්ගෙන ¶ ගච්ඡාමි, සරන්තො බොධිමුත්තමං;
අජගරො මං පීළෙසි, ඝොරරූපො මහබ්බලො.
‘‘ආසන්නෙ ¶ මෙ කතං කම්මං, ඵලෙන තොසයී මමං;
කළෙවරං මෙ ගිලති, දෙවලොකෙ රමාමහං.
‘‘අනාවිලං මම චිත්තං, විසුද්ධං පණ්ඩරං සදා;
සොකසල්ලං න ජානාමි, චිත්තසන්තාපනං මම.
‘‘කුට්ඨං ගණ්ඩො කිලාසො ච, අපමාරො විතච්ඡිකා;
දද්දු කණ්ඩු ච මෙ නත්ථි, ඵලං සම්මජ්ජනායිදං [සම්මජ්ජනෙ ඉදං (සී.)].
‘‘සොකො ¶ ච පරිදෙවො ච, හදයෙ මෙ න විජ්ජති;
අභන්තං උජුකං චිත්තං, ඵලං සම්මජ්ජනායිදං.
‘‘සමාධීසු ¶ න මජ්ජාමි [සමාධීසු න සජ්ජාමි (සී.), සමාධිං පුන පජ්ජාමි (ස්යා)], විසදං හොති මානසං;
යං යං සමාධිමිච්ඡාමි, සො සො සම්පජ්ජතෙ මමං.
‘‘රජනීයෙ න රජ්ජාමි, අථො දුස්සනියෙසු [දොසනියෙසු (සී. ස්යා. ක.)] ච;
මොහනීයෙ න මුය්හාමි, ඵලං සම්මජ්ජනායිදං.
‘‘එකනවුතිතො [එකනවුතෙ ඉතො (සී. ස්යා.)] කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලං සම්මජ්ජනායිදං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සකිංසම්මජ්ජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
සකිංසම්මජ්ජකත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. එකදුස්සදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ ¶ හංසවතියා, අහොසිං තිණහාරකො;
තිණහාරෙන ජීවාමි, තෙන පොසෙමි දාරකෙ.
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
තමන්ධකාරං නාසෙත්වා, උප්පජ්ජි ලොකනායකො.
‘‘සකෙ ¶ ඝරෙ නිසීදිත්වා, එවං චින්තෙසි තාවදෙ;
‘බුද්ධො ලොකෙ සමුප්පන්නො, දෙය්යධම්මො න විජ්ජති.
‘‘‘ඉදං ¶ මෙ සාටකං එකං, නත්ථි මෙ කොචි දායකො;
දුක්ඛො නිරයසම්ඵස්සො, රොපයිස්සාමි දක්ඛිණං’.
‘‘එවාහං චින්තයිත්වාන, සකං චිත්තං පසාදයිං;
එකං දුස්සං ගහෙත්වාන, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං.
‘‘එකං ¶ දුස්සං දදිත්වාන, උක්කුට්ඨිං සම්පවත්තයිං;
‘යදි බුද්ධො තුවං වීර, තාරෙහි මං මහාමුනි’.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
මම දානං පකිත්තෙන්තො, අකා මෙ අනුමොදනං.
‘‘‘ඉමිනා එකදුස්සෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
කප්පසතසහස්සානි, විනිපාතං න ගච්ඡසි.
‘‘‘ඡත්තිංසක්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සසි;
තෙත්තිංසක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී [චක්කවත්ති (ස්යා.)] භවිස්සසි.
‘‘‘පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං [අසඞ්කයං (ස්යා. ක.) එවමුපරිපි];
දෙවලොකෙ මනුස්සෙ වා, සංසරන්තො තුවං භවෙ.
‘‘‘රූපවා ගුණසම්පන්නො, අනවක්කන්තදෙහවා [අනුවත්තන්ත… (ස්යා)];
අක්ඛොභං අමිතං දුස්සං, ලභිස්සසි යදිච්ඡකං’.
‘‘ඉදං වත්වාන සම්බුද්ධො, ජලජුත්තමනාමකො;
නභං අබ්භුග්ගමී වීරො [ධීරො (සී. ස්යා.)], හංසරාජාව අම්බරෙ.
‘‘යං ¶ යං යොනුපපජ්ජාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං;
භොගෙ මෙ ඌනතා නත්ථි, එකදුස්සස්සිදං ඵලං.
‘‘පදුද්ධාරෙ ¶ පදුද්ධාරෙ, දුස්සං නිබ්බත්තතෙ මමං;
හෙට්ඨා දුස්සම්හි තිට්ඨාමි, උපරිච්ඡදනං මම.
‘‘චක්කවාළං උපාදාය, සකානනං සපබ්බතං;
ඉච්ඡමානො චහං අජ්ජ, දුස්සෙහච්ඡාදයෙය්ය තං.
‘‘තෙනෙව එකදුස්සෙන, සංසරන්තො භවාභවෙ;
සුවණ්ණවණ්ණො හුත්වාන, සංසරාමි භවාභවෙ.
‘‘විපාකං ¶ විඑකදුස්සස්ස, නාජ්ඣගං කත්ථචික්ඛයං;
අයං මෙ අන්තිමා ජාති, විපච්චති ඉධාපි මෙ.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං දුස්සමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, එකදුස්සස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකදුස්සදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
එකදුස්සදායකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. එකාසනදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ ¶ ¶ , ගොසිතො නාම පබ්බතො;
අස්සමො සුකතො මය්හං, පණ්ණසාලා සුමාපිතා.
‘‘නාරදො නාම නාමෙන, කස්සපො ඉති මං විදූ;
සුද්ධිමග්ගං ගවෙසන්තො, වසාමි ගොසිතෙ තදා.
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
විවෙකකාමො සම්බුද්ධො, අගඤ්ඡි අනිලඤ්ජසා.
‘‘වනග්ගෙ ගච්ඡමානස්ස, දිස්වා රංසිං මහෙසිනො;
කට්ඨමඤ්චං පඤ්ඤාපෙත්වා, අජිනඤ්ච අපත්ථරිං.
‘‘ආසනං ¶ පඤ්ඤාපෙත්වාන, සිරෙ කත්වාන අඤ්ජලිං;
සොමනස්සං පවෙදිත්වා, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘සල්ලකත්තො මහාවීර, ආතුරානං තිකිච්ඡකො;
මමං රොගපරෙතස්ස [රාග… (ස්යා.)], තිකිච්ඡං දෙහි නායක.
‘‘‘කල්ලත්ථිකා යෙ පස්සන්ති, බුද්ධසෙට්ඨ තුවං මුනෙ;
ධුවත්ථසිද්ධිං පප්පොන්ති, එතෙසං අජරො [ජජ්ජරො (සී. පී. ක.)] භවෙ.
‘‘‘න ¶ මෙ දෙය්යධම්මො අත්ථි, පවත්තඵලභොජිහං;
ඉදං මෙ ආසනං අත්ථි [න මෙ දෙය්යං තව අත්ථි (සී. ස්යා.)], නිසීද කට්ඨමඤ්චකෙ’.
‘‘නිසීදි තත්ථ භගවා, අසම්භීතොව [අච්ඡම්භිතොව (ස්යා. ක.)] කෙසරී;
මුහුත්තං වීතිනාමෙත්වා, ඉදං වචනමබ්රවි.
‘‘‘විසට්ඨො ¶ [විස්සත්ථො (සී. පී), විස්සට්ඨො (ස්යා. ක.)] හොහි මා භායි, ලද්ධො ජොතිරසො තයා;
යං තුය්හං පත්ථිතං සබ්බං, පරිපූරිස්සතිනාගතෙ [පරිපූරිස්සතාසනං (ස්යා. ක.)].
‘‘‘න මොඝං තං කතං තුය්හං, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තෙ අනුත්තරෙ;
සක්කා උද්ධරිතුං අත්තා, යස්ස චිත්තං පණීහිතං [සුනීහිතං (ස්යා.)].
‘‘‘ඉමිනාසනදානෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
කප්පසතසහස්සානි, විනිපාතං න ගච්ඡසි.
‘‘‘පඤ්ඤාසක්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සසි;
අසීතික්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සසි.
‘‘‘පදෙසරජ්ජං ¶ විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං;
සබ්බත්ථ සුඛිතො හුත්වා, සංසාරෙ සංසරිස්සසි’.
‘‘ඉදං වත්වාන සම්බුද්ධො, ජලජුත්තමනාමකො;
නභං අබ්භුග්ගමී වීරො, හංසරාජාව අම්බරෙ.
‘‘හත්ථියානං අස්සයානං, සරථං සන්දමානිකං;
ලභාමි සබ්බමෙවෙතං, එකාසනස්සිදං ඵලං.
‘‘කානනං පවිසිත්වාපි, යදා ඉච්ඡාමි ආසනං;
මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, පල්ලඞ්කො උපතිට්ඨති.
‘‘වාරිමජ්ඣගතො සන්තො, යදා ඉච්ඡාමි ආසනං;
මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, පල්ලඞ්කො උපතිට්ඨති.
‘‘යං ¶ යං යොනුපපජ්ජාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං;
පල්ලඞ්කසතසහස්සානි, පරිවාරෙන්ති මං සදා.
‘‘දුවෙ ¶ ¶ භවෙ සංසරාමි, දෙවත්තෙ අථ මානුසෙ;
දුවෙ කුලෙ පජායාමි, ඛත්තියෙ අථ බ්රාහ්මණෙ.
‘‘එකාසනං දදිත්වාන, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තෙ අනුත්තරෙ;
ධම්මපල්ලඞ්කමාදාය [ධම්මපල්ලඞ්කමඤ්ඤාය (ස්යා. ක.)], විහරාමි අනාසවො.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, එකාසනස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකාසනදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
එකාසනදායකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. සත්තකදම්බපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ, කුක්කුටො [කදම්බො (සී. ස්යා. පී.)] නාම පබ්බතො;
තම්හි පබ්බතපාදම්හි, සත්ත බුද්ධා වසිංසු තෙ.
‘‘කදම්බං පුප්ඵිතං දිස්වා, පග්ගහෙත්වාන අඤ්ජලිං;
සත්ත මාලා ගහෙත්වාන, පුඤ්ඤචිත්තෙන [පුණ්ණචිත්තෙන (ක.)] ඔකිරිං.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සත්තකදම්බපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සත්තකදම්බපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. කොරණ්ඩපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘වනකම්මිකො පුරෙ ආසිං, පිතුමාතුමතෙනහං [පිතුපිතාමහෙනහං (සී. ස්යා. පී.)];
පසුමාරෙන ජීවාමි, කුසලං මෙ න විජ්ජති.
‘‘මම ආසයසාමන්තා, තිස්සො ලොකග්ගනායකො;
පදානි තීණි දස්සෙසි, අනුකම්පාය චක්ඛුමා.
‘‘අක්කන්තෙ ච පදෙ දිස්වා, තිස්සනාමස්ස සත්ථුනො;
හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, පදෙ චිත්තං පසාදයිං.
‘‘කොරණ්ඩං ¶ පුප්ඵිතං දිස්වා, පාදපං ධරණීරුහං;
සකොසකං ගහෙත්වාන, පදසෙට්ඨමපූජයිං.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘යං යං යොනුපපජ්ජාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං;
කොරණ්ඩවණ්ණකොයෙව, සුප්පභාසො භවාමහං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පදපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කොරණ්ඩපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
කොරණ්ඩපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. ඝතමණ්ඩදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුචින්තිතං ¶ ¶ භගවන්තං, ලොකජෙට්ඨං නරාසභං;
උපවිට්ඨං මහාරඤ්ඤං, වාතාබාධෙන පීළිතං.
‘‘දිස්වා ¶ චිත්තං පසාදෙත්වා, ඝතමණ්ඩමුපානයිං;
කතත්තා ¶ ආචිතත්තා ච, ගඞ්ගා භාගීරථී අයං.
‘‘මහාසමුද්දා චත්තාරො, ඝතං සම්පජ්ජරෙ මම;
අයඤ්ච පථවී ඝොරා, අප්පමාණා අසඞ්ඛියා.
‘‘මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, භවතෙ මධුසක්කරා;
චාතුද්දීපා [චතුද්දිසා (ස්යා.)] ඉමෙ රුක්ඛා, පාදපා ධරණීරුහා.
‘‘මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, කප්පරුක්ඛා භවන්ති තෙ;
පඤ්ඤාසක්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජමකාරයිං.
‘‘එකපඤ්ඤාසක්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඝතමණ්ඩස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ඝතමණ්ඩදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
ඝතමණ්ඩදායකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. එකධම්මස්සවනියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
චතුසච්චං පකාසෙන්තො, සන්තාරෙසි බහුං ජනං.
‘‘අහං ¶ ¶ තෙන සමයෙන, ජටිලො උග්ගතාපනො;
ධුනන්තො වාකචීරානි, ගච්ඡාමි අම්බරෙ තදා.
‘‘බුද්ධසෙට්ඨස්ස උපරි, ගන්තුං න විසහාමහං;
පක්ඛීව සෙලමාසජ්ජ, ගමනං න ලභාමහං.
‘‘උදකෙ වොක්කමිත්වාන, එවං ගච්ඡාමි අම්බරෙ;
න මෙ ඉදං භූතපුබ්බං, ඉරියාපථවිකොපනං.
‘‘හන්ද මෙතං ගවෙසිස්සං, අප්පෙවත්ථං ලභෙය්යහං;
ඔරොහන්තො අන්තලික්ඛා, සද්දමස්සොසි සත්ථුනො.
‘‘සරෙන රජනීයෙන, සවනීයෙන වග්ගුනා;
අනිච්චතං කථෙන්තස්ස, තඤ්ඤෙව උග්ගහිං තදා;
අනිච්චසඤ්ඤමුග්ගය්හ ¶ , අගමාසිං මමස්සමං.
‘‘යාවතායුං වසිත්වාන, තත්ථ කාලඞ්කතො අහං;
චරිමෙ වත්තමානම්හි, සද්ධම්මස්සවනං සරිං.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘තිංසකප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිං අහං;
එකපඤ්ඤාසක්ඛත්තුඤ්ච ¶ , දෙවරජ්ජමකාරයිං.
‘‘එකවීසතික්ඛත්තුඤ්ච [එකතිංසති… (ස්යා.)], චක්කවත්තී අහොසහං;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘අනුභොමි සකං පුඤ්ඤං, සුඛිතොහං භවාභවෙ;
අනුස්සරාමි තං සඤ්ඤං, සංසරන්තො භවාභවෙ;
න කොටිං පටිවිජ්ඣාමි, නිබ්බානං අච්චුතං පදං.
‘‘පිතුගෙහෙ නිසීදිත්වා, සමණො භාවිතින්ද්රියො;
කථංස [කථයං (සී. පී. ක.)] පරිදීපෙන්තො, අනිච්චතමුදාහරි.
‘‘‘අනිච්චා වත සඞ්ඛාරා, උප්පාදවයධම්මිනො;
උප්පජ්ජිත්වා නිරුජ්ඣන්ති, තෙසං වූපසමො සුඛො’.
‘‘සහ ¶ ගාථං සුණිත්වාන, පුබ්බසඤ්ඤමනුස්සරිං;
එකාසනෙ නිසීදිත්වා, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘ජාතියා ¶ සත්තවස්සෙන, අරහත්තමපාපුණිං;
උපසම්පාදයී බුද්ධො, ධම්මස්සවනස්සිදං ඵලං.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං ධම්මමසුණිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ධම්මස්සවනස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකධම්මස්සවනියො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
එකධම්මස්සවනියත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. සුචින්තිතත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ හංසවතියා, අහොසිං කස්සකො තදා;
කසිකම්මෙන ජීවාමි, තෙන පොසෙමි දාරකෙ.
‘‘සුසම්පන්නං ¶ තදා ඛෙත්තං, ධඤ්ඤං මෙ ඵලිනං [ඵලිතං (සී. පී.)] අහු;
පාකකාලෙ ච සම්පත්තෙ, එවං චින්තෙසහං තදා.
‘‘නච්ඡන්නං නප්පතිරූපං, ජානන්තස්ස ගුණාගුණං;
යොහං සඞ්ඝෙ අදත්වාන, අග්ගං භුඤ්ජෙය්ය චෙ තදා [මත්තනා (ස්යා.)].
‘‘අයං බුද්ධො අසමසමො, ද්වත්තිංසවරලක්ඛණො;
තතො පභාවිතො සඞ්ඝො, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තො අනුත්තරො.
‘‘තත්ථ දස්සාමහං දානං, නවසස්සං පුරෙ පුරෙ;
එවාහං චින්තයිත්වාන, හට්ඨො පීණිතමානසො [පීතික… (ස්යා.)].
‘‘ඛෙත්තතො ¶ ධඤ්ඤමාහත්වා, සම්බුද්ධං උපසඞ්කමිං;
උපසඞ්කම්ම සම්බුද්ධං, ලොකජෙට්ඨං නරාසභං;
වන්දිත්වා සත්ථුනො පාදෙ, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘නවසස්සඤ්ච සම්පන්නං, ආයාගොසි [ඉධ හොසි (ස්යා.)] ච ත්වං මුනෙ;
අනුකම්පමුපාදාය ¶ , අධිවාසෙහි චක්ඛුම’.
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, ඉදං වචනමබ්රවි.
‘‘‘චත්තාරො ච පටිපන්නා, චත්තාරො ච ඵලෙ ඨිතා;
එස සඞ්ඝො උජුභූතො, පඤ්ඤාසීලසමාහිතො;
යජන්තානං මනුස්සානං, පුඤ්ඤපෙක්ඛාන පාණිනං.
‘‘‘කරොතොපධිකං පුඤ්ඤං, සඞ්ඝෙ දින්නං මහප්ඵලං;
තස්මිං සඞ්ඝෙව [සංඝෙ ච (ස්යා. පී.)] දාතබ්බං, තව සස්සං තථෙතරං.
‘‘‘සඞ්ඝතො උද්දිසිත්වාන, භික්ඛූ නෙත්වාන සංඝරං;
පටියත්තං ඝරෙ සන්තං, භික්ඛුසඞ්ඝස්ස දෙහි ත්වං’.
‘‘සඞ්ඝතො උද්දිසිත්වාන, භික්ඛූ නෙත්වාන සංඝරං;
යං ඝරෙ පටියත්තං මෙ, භික්ඛුසඞ්ඝස්සදාසහං.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘තත්ථ මෙ සුකතං බ්යම්හං, සොවණ්ණං සප්පභස්සරං;
සට්ඨියොජනමුබ්බෙධං, තිංසයොජනවිත්ථතං.
එකූනවීසතිමං භාණවාරං.
‘‘ආකිණ්ණං භවනං මය්හං, නාරීගණසමාකුලං;
තත්ථ භුත්වා පිවිත්වා ච, වසාමි තිදසෙ අහං.
‘‘සතානං ¶ තීණික්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
සතානං පඤ්චක්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘භවාභවෙ ¶ ¶ සංසරන්තො, ලභාමි අමිතං ධනං;
භොගෙ මෙ ඌනතා නත්ථි, නවසස්සස්සිදං ඵලං.
‘‘හත්ථියානං අස්සයානං, සිවිකං සන්දමානිකං;
ලභාමි සබ්බමෙවෙතං [සබ්බමෙතම්පි (ක.)], නවසස්සස්සිදං ඵලං.
‘‘නවවත්ථං නවඵලං, නවග්ගරසභොජනං;
ලභාමි සබ්බමෙවෙතං, නවසස්සස්සිදං ඵලං.
‘‘කොසෙය්යකම්බලියානි ¶ , ඛොමකප්පාසිකානි ච;
ලභාමි සබ්බමෙවෙතං, නවසස්සස්සිදං ඵලං.
‘‘දාසීගණං දාසගණං, නාරියො ච අලඞ්කතා;
ලභාමි සබ්බමෙවෙතං, නවසස්සස්සිදං ඵලං.
‘‘න මං සීතං වා උණ්හං වා, පරිළාහො න විජ්ජති;
අථො චෙතසිකං දුක්ඛං, හදයෙ මෙ න විජ්ජති.
‘‘ඉදං ඛාද ඉදං භුඤ්ජ, ඉමම්හි සයනෙ සය;
ලභාමි සබ්බමෙවෙතං, නවසස්සස්සිදං ඵලං.
‘‘අයං පච්ඡිමකො දානි, චරිමො වත්තතෙ භවො;
අජ්ජාපි දෙය්යධම්මො මෙ, ඵලං තොසෙසි සබ්බදා.
‘‘නවසස්සං ¶ දදිත්වාන, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
අට්ඨානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘වණ්ණවා යසවා හොමි, මහාභොගො අනීතිකො;
මහාපක්ඛො [මහාභක්ඛො (ස්යා. ක.)] සදා හොමි, අභෙජ්ජපරිසො සදා.
‘‘සබ්බෙ මං අපචායන්ති, යෙ කෙචි පථවිස්සිතා;
දෙය්යධම්මා ච යෙ කෙචි, පුරෙ පුරෙ ලභාමහං.
‘‘භික්ඛුසඞ්ඝස්ස වා මජ්ඣෙ, බුද්ධසෙට්ඨස්ස සම්මුඛා;
සබ්බෙපි සමතික්කම්ම, දෙන්ති මමෙව දායකා.
‘‘පඨමං නවසස්සඤ්හි, දත්වා සඞ්ඝෙ ගණුත්තමෙ;
ඉමානිසංසෙ අනුභොමි, නවසස්සස්සිදං ඵලං.
‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, නවසස්සස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො;
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සුචින්තිතො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
සුචින්තිතත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. සොවණ්ණකිඞ්කණියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සද්ධාය ¶ ¶ ¶ අභිනික්ඛම්ම, පබ්බජිං අනගාරියං;
වාකචීරධරො ආසිං, තපොකම්මමපස්සිතො.
‘‘අත්ථදස්සී තු භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
උප්පජ්ජි තම්හි සමයෙ, තාරයන්තො මහාජනං.
‘‘බලඤ්ච වත මෙ ඛීණං, බ්යාධිනා පරමෙන තං;
බුද්ධසෙට්ඨං සරිත්වාන, පුලිනෙ ථූපමුත්තමං.
‘‘කරිත්වා හට්ඨචිත්තොහං, සහත්ථෙන [පසාදෙන (ක.)] සමොකිරිං;
සොණ්ණකිඞ්කණිපුප්ඵානි, උදග්ගමනසො අහං.
‘‘සම්මුඛා විය සම්බුද්ධං, ථූපං පරිචරිං අහං;
තෙන චෙතොපසාදෙන, අත්ථදස්සිස්ස තාදිනො.
‘‘දෙවලොකං ගතො සන්තො, ලභාමි විපුලං සුඛං;
සුවණ්ණවණ්ණො තත්ථාසිං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘අසීතිකොටියො මය්හං, නාරියො සමලඞ්කතා;
සදා මය්හං උපට්ඨන්ති, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘සට්ඨිතුරියසහස්සානි [සට්ඨිතූරිය… (ක.)], භෙරියො පණවානි ච;
සඞ්ඛා ච ඩිණ්ඩිමා තත්ථ, වග්ගූ වජ්ජන්ති [නදන්ති (සී.), වදන්ති (පී.)] දුන්දුභී.
‘‘චුල්ලාසීතිසහස්සානි ¶ , හත්ථිනො සමලඞ්කතා;
තිධාපභින්නමාතඞ්ගා, කුඤ්ජරා සට්ඨිහායනා.
‘‘හෙමජාලාභිසඤ්ඡන්නා ¶ , උපට්ඨානං කරොන්ති මෙ;
බලකායෙ ගජෙ චෙව, ඌනතා මෙ න විජ්ජති.
‘‘සොණ්ණකිඞ්කණිපුප්ඵානං, විපාකං අනුභොමහං;
අට්ඨපඤ්ඤාසක්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජමකාරයිං.
‘‘එකසත්තතික්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං;
පථබ්යා රජ්ජං එකසතං, මහියා කාරයිං අහං.
‘‘සො දානි අමතං පත්තො, අසඞ්ඛතං සුදුද්දසං [ගම්භීරං දුද්දසං පදං (ස්යා.)];
සංයොජනපරික්ඛීණො, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘අට්ඨාරසෙ ¶ කප්පසතෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සොවණ්ණකිඞ්කණියො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සොවණ්ණකිඞ්කණියත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. සොණ්ණකොන්තරිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘මනොභාවනියං ¶ බුද්ධං, අත්තදන්තං සමාහිතං;
ඉරියමානං බ්රහ්මපථෙ, චිත්තවූපසමෙ රතං.
‘‘නිත්තිණ්ණඔඝං සම්බුද්ධං, ඣායිං ඣානරතං මුනිං;
උපතිත්ථං සමාපන්නං, ඉන්දිවරදලප්පභං.
‘‘අලාබුනොදකං ගය්හ, බුද්ධසෙට්ඨං උපාගමිං;
බුද්ධස්ස පාදෙ ධොවිත්වා, අලාබුකමදාසහං.
‘‘ආණාපෙසි ¶ ච සම්බුද්ධො, පදුමුත්තරනාමකො;
‘ඉමිනා දකමාහත්වා, පාදමූලෙ ඨපෙහි මෙ’.
‘‘සාධූතිහං පටිස්සුත්වා, සත්ථුගාරවතාය ච;
දකං අලාබුනාහත්වා, බුද්ධසෙට්ඨං උපාගමිං.
‘‘අනුමොදි මහාවීරො, චිත්තං නිබ්බාපයං මම;
‘ඉමිනාලාබුදානෙන, සඞ්කප්පො තෙ සමිජ්ඣතු’.
‘‘පන්නරසෙසු කප්පෙසු, දෙවලොකෙ රමිං අහං;
තිංසතික්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී අහොසහං.
‘‘දිවා වා යදි වා රත්තිං, චඞ්කමන්තස්ස තිට්ඨතො;
සොවණ්ණං කොන්තරං ගය්හ, තිට්ඨතෙ පුරතො මම.
‘‘බුද්ධස්ස ¶ දත්වානලාබුං, ලභාමි සොණ්ණකොන්තරං;
අප්පකම්පි කතං කාරං, විපුලං හොති තාදිසු.
‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, යංලාබුමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, අලාබුස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සොණ්ණකොන්තරිකො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සොණ්ණකොන්තරිකත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
සකිංසම්මජ්ජකවග්ගො තෙචත්තාලීසමො.
තස්සුද්දානං –
සකිංසම්මජ්ජකො ¶ ථෙරො, එකදුස්සී එකාසනී;
කදම්බකොරණ්ඩකදො, ඝතස්සවනිකොපි ච.
සුචින්තිකො කිඞ්කණිකො, සොණ්ණකොන්තරිකොපි ච;
එකගාථාසතඤ්චෙත්ථ, එකසත්තතිමෙව ච.
44. එකවිහාරිවග්ගො
1. එකවිහාරිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඉමම්හි ¶ ¶ ¶ භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.
‘‘නිප්පපඤ්චො නිරාලම්බො, ආකාසසමමානසො;
සුඤ්ඤතාබහුලො තාදී, අනිමිත්තරතො වසී.
‘‘අසඞ්ගචිත්තො නික්ලෙසො [නිල්ලෙපො (ස්යා. ක.)], අසංසට්ඨො කුලෙ ගණෙ;
මහාකාරුණිකො වීරො, විනයොපායකොවිදො.
‘‘උය්යුත්තො පරකිච්චෙසු, විනයන්තො සදෙවකෙ;
නිබ්බානගමනං මග්ගං, ගතිං පඞ්කවිසොසනං.
‘‘අමතං පරමස්සාදං, ජරාමච්චුනිවාරණං;
මහාපරිසමජ්ඣෙ සො, නිසින්නො ලොකතාරකො.
‘‘කරවීකරුතො [කරවීකරුදො (ස්යා. පී. ක.)] නාථො, බ්රහ්මඝොසො තථාගතො;
උද්ධරන්තො මහාදුග්ගා, විප්පනට්ඨෙ අනායකෙ.
‘‘දෙසෙන්තො විරජං ධම්මං, දිට්ඨො මෙ ලොකනායකො;
තස්ස ධම්මං සුණිත්වාන, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘පබ්බජිත්වා තදාපාහං, චින්තෙන්තො ජිනසාසනං;
එකකොව වනෙ රම්මෙ, වසිං සංසග්ගපීළිතො.
‘‘සක්කායවූපකාසො ¶ මෙ, හෙතුභූතො මමාභවී [මමාගමී (ස්යා. පී.)];
මනසො වූපකාසස්ස, සංසග්ගභයදස්සිනො.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකවිහාරිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
එකවිහාරිකත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. එකසඞ්ඛියත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපස්සිනො භගවතො, මහාබොධිමහො අහු;
මහාජනා සමාගම්ම, පූජෙන්ති බොධිමුත්තමං.
‘‘න හි තං ඔරකං මඤ්ඤෙ, බුද්ධසෙට්ඨො භවිස්සති;
යස්සායං ඊදිසා බොධි, පූජනීයා [ඊදිසො බොධි, පූජනීයො (ස්යා.)] ච සත්ථුනො.
‘‘තතො සඞ්ඛං ගහෙත්වාන, බොධිරුක්ඛමුපට්ඨහිං;
ධමන්තො සබ්බදිවසං, අවන්දිං බොධිමුත්තමං.
‘‘ආසන්නකෙ කතං කම්මං, දෙවලොකං අපාපයී;
කළෙවරං මෙ පතිතං, දෙවලොකෙ රමාමහං.
‘‘සට්ඨිතුරියසහස්සානි ¶ , තුට්ඨහට්ඨා පමොදිතා;
සදා මය්හං උපට්ඨන්ති, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘එකසත්තතිමෙ කප්පෙ, රාජා ආසිං සුදස්සනො;
චාතුරන්තො විජිතාවී, ජම්බුමණ්ඩස්ස ඉස්සරො.
‘‘තතො අඞ්ගසතා තුරියා [තූරා (සී. ක.)], පරිවාරෙන්ති මං සදා;
අනුභොමි සකං කම්මං, උපට්ඨානස්සිදං ඵලං.
‘‘යං යං යොනුපපජ්ජාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං;
මාතුකුච්ඡිගතස්සාපි, වජ්ජරෙ භෙරියො සදා.
‘‘උපට්ඨිත්වාන සම්බුද්ධං, අනුභුත්වාන සම්පදා;
සිවං සුඛෙමං අමතං, පත්තොම්හි අචලං පදං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකසඞ්ඛියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
එකසඞ්ඛියත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. පාටිහීරසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ¶ නාම ජිනො, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
වසීසතසහස්සෙහි, නගරං පාවිසී තදා.
‘‘නගරං පවිසන්තස්ස, උපසන්තස්ස තාදිනො;
රතනානි පජ්ජොතිංසු [පනාදිංසු (පී.)], නිග්ඝොසො ආසි තාවදෙ.
‘‘බුද්ධස්ස ආනුභාවෙන, භෙරී වජ්ජුමඝට්ටිතා;
සයං වීණා පවජ්ජන්ති, බුද්ධස්ස පවිසතො පුරං.
‘‘බුද්ධසෙට්ඨං නමස්සාමි [න පස්සාමි (සී.)], පදුමුත්තරමහාමුනිං;
පාටිහීරඤ්ච පස්සිත්වා, තත්ථ චිත්තං පසාදයිං.
‘‘අහො බුද්ධො අහො ධම්මො, අහො නො සත්ථුසම්පදා;
අචෙතනාපි තුරියා, සයමෙව පවජ්ජරෙ.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං සඤ්ඤමලභිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධසඤ්ඤායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා පාටිහීරසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
පාටිහීරසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. ඤාණත්ථවිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කණිකාරංව ¶ ¶ ජලිතං, දීපරුක්ඛංව ජොතිතං;
කඤ්චනංව විරොචන්තං, අද්දසං ද්විපදුත්තමං.
‘‘කමණ්ඩලුං ඨපෙත්වාන, වාකචීරඤ්ච කුණ්ඩිකං;
එකංසං අජිනං කත්වා, බුද්ධසෙට්ඨං ථවිං අහං.
‘‘‘තමන්ධකාරං විධමං, මොහජාලසමාකුලං;
ඤාණාලොකං දස්සෙත්වාන, නිත්තිණ්ණොසි මහාමුනි.
‘‘‘සමුද්ධරසිමං ලොකං, සබ්බාවන්තමනුත්තරං;
ඤාණෙ තෙ උපමා නත්ථි, යාවතාජගතොගති [යාවතා ච ගතොගති (පී. ක.)].
‘‘‘තෙන ඤාණෙන සබ්බඤ්ඤූ, ඉති බුද්ධො පවුච්චති;
වන්දාමි තං මහාවීරං, සබ්බඤ්ඤුතමනාවරං’.
‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, බුද්ධසෙට්ඨං ථවිං අහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඤාණත්ථවායිදං ඵලං;
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො;
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ඤාණත්ථවිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
ඤාණත්ථවිකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. උච්ඡුඛණ්ඩිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ බන්ධුමතියා, ද්වාරපාලො අහොසහං;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, සබ්බධම්මාන පාරගුං.
‘‘උච්ඡුඛණ්ඩිකමාදාය, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, විපස්සිස්ස මහෙසිනො.
‘‘එකනවුතිතො ¶ ¶ කප්පෙ, යං උච්ඡුමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, උච්ඡුඛණ්ඩස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උච්ඡුඛණ්ඩිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
උච්ඡුඛණ්ඩිකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. කළම්බදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘රොමසො ¶ නාම සම්බුද්ධො, වසතෙ පබ්බතන්තරෙ;
කළම්බං තස්ස පාදාසිං, පසන්නො සෙහි පාණිභි.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, කළම්බස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කළම්බදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
කළම්බදායකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. අම්බාටකදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපිනෙ ¶ බුද්ධං දිස්වාන, සයම්භුං අපරාජිතං;
අම්බාටකං ගහෙත්වාන, සයම්භුස්ස අදාසහං.
‘‘එකතිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං ඵලමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අම්බාටකදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
අම්බාටකදායකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. හරීතකදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘හරීතකං ආමලකං, අම්බජම්බුවිභීතකං;
කොලං භල්ලාතකං බිල්ලං, සයමෙව හරාමහං.
‘‘දිස්වාන පබ්භාරගතං, ඣායිං ඣානරතං මුනිං;
ආබාධෙන ආපීළෙන්තං, අදුතීයං මහාමුනිං.
‘‘හරීතකං ගහෙත්වාන, සයම්භුස්ස අදාසහං;
ඛාදමත්තම්හි භෙසජ්ජෙ, බ්යාධි පස්සම්භි [පස්සද්ධි (ක.)] තාවදෙ.
‘‘පහීනදරථො බුද්ධො, අනුමොදමකාසි මෙ;
‘භෙසජ්ජදානෙනිමිනා, බ්යාධිවූපසමෙන ච.
‘‘‘දෙවභූතො මනුස්සො වා, ජාතො වා අඤ්ඤජාතියා;
සබ්බත්ථ සුඛිතො හොතු, මා ච තෙ බ්යාධිමාගමා’.
‘‘ඉදං ¶ වත්වාන සම්බුද්ධො, සයම්භූ අපරාජිතො;
නභං අබ්භුග්ගමී ධීරො, හංසරාජාව අම්බරෙ.
‘‘යතො හරීතකං දින්නං, සයම්භුස්ස මහෙසිනො;
ඉමං ජාතිං උපාදාය, බ්යාධි මෙ නුපපජ්ජථ.
‘‘අයං පච්ඡිමකො මය්හං, චරිමො වත්තතෙ භවො;
තිස්සො විජ්ජා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, භෙසජ්ජමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, භෙසජ්ජස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ¶ ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා හරීතකදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
හරීතකදායකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. අම්බපිණ්ඩියත්ථෙරඅපදානං
‘‘හත්ථිරාජා තදා ආසිං, ඊසාදන්තො උරුළ්හවා;
විචරන්තො බ්රහාරඤ්ඤෙ, අද්දසං ලොකනායකං.
‘‘අම්බපිණ්ඩං ¶ ගහෙත්වාන, අදාසිං සත්ථුනො අහං;
පටිග්ගණ්හි මහාවීරො, සිද්ධත්ථො ලොකනායකො.
‘‘මම නිජ්ඣායමානස්ස, පරිභුඤ්ජි තදා ජිනො;
තත්ථ චිත්තං පසාදෙත්වා, තුසිතං උපපජ්ජහං.
‘‘තතො අහං චවිත්වාන, චක්කවත්තී අහොසහං;
එතෙනෙව උපායෙන, අනුභුත්වාන සම්පදා.
‘‘පධානපහිතත්තොහං, උපසන්තො නිරූපධි;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං ඵලමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අම්බපිණ්ඩියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
අම්බපිණ්ඩියත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. අම්බඵලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරබුද්ධස්ස ¶ ¶ ¶ , ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
පිණ්ඩාය විචරන්තස්ස, ධාරතො උත්තමං යසං.
‘‘අග්ගඵලං ගහෙත්වාන, විප්පසන්නෙන චෙතසා;
දක්ඛිණෙය්යස්ස වීරස්ස, අදාසිං සත්ථුනො අහං.
‘‘තෙන කම්මෙන ද්විපදින්ද [දිපදින්ද (සී. ස්යා. පී.)], ලොකජෙට්ඨ නරාසභ;
පත්තොම්හි අචලං ඨානං, හිත්වා ජයපරාජයං.
‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, අග්ගදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අම්බඵලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
අම්බඵලියත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
එකවිහාරිවග්ගො චතුචත්තාලීසමො.
තස්සුද්දානං –
ථෙරො ¶ එකවිහාරී ච, සඞ්ඛියො පාටිහීරකො;
ථවිකො උච්ඡුඛණ්ඩී ච, කළම්බඅම්බාටකදො.
හරීතකම්බපිණ්ඩී ච, අම්බදො දසමො යති;
ඡළසීති ච ගාථායො, ගණිතායො විභාවිභි.
45. විභීතකවග්ගො
1. විභීතකමිඤ්ජියත්ථෙරඅපදානං
‘‘කකුසන්ධො ¶ ¶ ¶ මහාවීරො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
ගණම්හා වූපකට්ඨො සො, අගමාසි වනන්තරං.
‘‘බීජමිඤ්ජං ගහෙත්වාන, ලතාය ආවුණිං අහං;
භගවා තම්හි සමයෙ, ඣායතෙ පබ්බතන්තරෙ.
‘‘දිස්වානහං දෙවදෙවං, විප්පසන්නෙන චෙතසා;
දක්ඛිණෙය්යස්ස වීරස්ස, බීජමිඤ්ජමදාසහං.
‘‘ඉමස්මිංයෙව කප්පම්හි, යං මිඤ්ජමදදිං [ඵලමදදිං (සී. පී.), බීජමදදිං (ස්යා.)] තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බීජමිඤ්ජස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා විභීතකමිඤ්ජියො [විභෙදක… (ස්යා. ක.)] ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
විභීතකමිඤ්ජියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. කොලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අජිනෙන ¶ ¶ ¶ නිවත්ථොහං, වාකචීරධරො තදා;
ඛාරියා පූරයිත්වාන, කොලංහාසිං මමස්සමං [ඛාරිභාරං හරිත්වාන, කොලමාහරිමස්සමං (සී. පී.)].
‘‘තම්හි ¶ කාලෙ සිඛී බුද්ධො, එකො අදුතියො අහු;
මමස්සමං උපාගච්ඡි, ජානන්තො සබ්බකාලිකං.
‘‘සකං චිත්තං පසාදෙත්වා, වන්දිත්වාන ච සුබ්බතං;
උභො හත්ථෙහි පග්ගය්හ, කොලං බුද්ධස්සදාසහං.
‘‘එකතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං ඵලමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, කොලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කොලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
කොලදායකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. බිල්ලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘චන්දභාගානදීතීරෙ ¶ , අස්සමො සුකතො මම;
බිල්ලරුක්ඛෙහි [බෙලුවරුක්ඛෙහි (ස්යා.)] ආකිණ්ණො, නානාදුමනිසෙවිතො.
‘‘සුගන්ධං බෙලුවං දිස්වා, බුද්ධසෙට්ඨමනුස්සරිං;
ඛාරිභාරං පූරයිත්වා, තුට්ඨො සංවිග්ගමානසො.
‘‘කකුසන්ධං උපාගම්ම, බිල්ලපක්කමදාසහං;
පුඤ්ඤක්ඛෙත්තස්ස වීරස්ස, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘ඉමස්මිංයෙව කප්පස්මිං, යං ඵලමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා බිල්ලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
බිල්ලියත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. භල්ලාතදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං ¶ ¶ සම්බුද්ධං, ද්වත්තිංසවරලක්ඛණං;
විපිනග්ගෙන [පවනග්ගෙන (සී. ස්යා. පී.)] ගච්ඡන්තං, සාලරාජංව ඵුල්ලිතං.
‘‘තිණත්ථරං පඤ්ඤාපෙත්වා, බුද්ධසෙට්ඨං අයාචහං;
‘අනුකම්පතු මං බුද්ධො, භික්ඛං ඉච්ඡාමි දාතවෙ’.
‘‘අනුකම්පකො කාරුණිකො, අත්ථදස්සී මහායසො;
මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, ඔරූහි මම අස්සමෙ.
‘‘ඔරොහිත්වාන සම්බුද්ධො, නිසීදි පණ්ණසන්ථරෙ;
භල්ලාතකං ගහෙත්වාන, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං.
‘‘මම නිජ්ඣායමානස්ස, පරිභුඤ්ජි තදා ජිනො;
තත්ථ චිත්තං පසාදෙත්වා, අභිවන්දිං තදා ජිනං.
‘‘අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, යං ඵලමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා භල්ලාතදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
භල්ලාතදායකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. උත්තලිපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘නිග්රොධෙ ¶ ¶ හරිතොභාසෙ, සංවිරුළ්හම්හි පාදපෙ;
උත්තලිමාලං [උම්මා මාලං හි (ස්යා.)] පග්ගය්හ, බොධියා අභිරොපයිං.
‘‘ඉමස්මිංයෙව කප්පම්හි, යං බොධිමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බොධිපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උත්තලිපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
උත්තලිපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. අම්බාටකියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුපුප්ඵිතං ¶ සාලවනං, ඔගය්හ වෙස්සභූ මුනි;
නිසීදි ගිරිදුග්ගෙසු, අභිජාතොව කෙසරී.
‘‘පසන්නචිත්තො ¶ සුමනො, අම්බාටකමපූජයිං;
පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං අනුත්තරං [මහාවීරං (සී. ස්යා.)], පසන්නො සෙහි පාණිභි.
‘‘එකතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගති නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අම්බාටකියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
අම්බාටකියත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. සීහාසනිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරස්ස ¶ ¶ භගවතො, සබ්බභූතහිතෙසිනො;
පසන්නචිත්තො සුමනො, සීහාසනමදාසහං.
‘‘දෙවලොකෙ මනුස්සෙ වා, යත්ථ යත්ථ වසාමහං;
ලභාමි විපුලං බ්යම්හං, සීහාසනස්සිදං ඵලං.
‘‘සොණ්ණමයා රූපිමයා, ලොහිතඞ්ගමයා [ලොහිතඞ්කමයා (සී. ස්යා. පී.)] බහූ;
මණිමයා ච පල්ලඞ්කා, නිබ්බත්තන්ති මමං සදා.
‘‘බොධියා ¶ ආසනං කත්වා, ජලජුත්තමනාමිනො;
උච්චෙ කුලෙ පජායාමි, අහො ධම්මසුධම්මතා.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, සීහාසනමකාසහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සීහාසනස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සීහාසනිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
සීහාසනිකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. පාදපීඨියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුමෙධො ¶ නාම සම්බුද්ධො, අග්ගො කාරුණිකො මුනි;
තාරයිත්වා බහූ සත්තෙ, නිබ්බුතො සො මහායසො.
‘‘සීහාසනස්ස සාමන්තා, සුමෙධස්ස මහෙසිනො;
පසන්නචිත්තො සුමනො, පාදපීඨමකාරයිං.
‘‘කත්වාන කුසලං කම්මං, සුඛපාකං සුඛුද්රයං;
පුඤ්ඤකම්මෙන සංයුත්තො, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘තත්ථ ¶ ¶ ¶ මෙ වසමානස්ස, පුඤ්ඤකම්මසමඞ්ගිනො;
පදානි උද්ධරන්තස්ස, සොණ්ණපීඨා භවන්ති මෙ.
‘‘ලාභා තෙසං සුලද්ධං වො, යෙ ලභන්ති උපස්සුතිං;
නිබ්බුතෙ කාරං කත්වාන, ලභන්ති විපුලං සුඛං.
‘‘මයාපි සුකතං කම්මං, වාණිජ්ජං සුප්පයොජිතං;
පාදපීඨං කරිත්වාන, සොණ්ණපීඨං ලභාමහං.
‘‘යං යං දිසං පක්කමාමි, කෙනචි කිච්චයෙනහං [පච්චයෙනහං (සී. පී.)];
සොණ්ණපීඨෙ අක්කමාමි [සොණ්ණපීඨෙන කමාමි (ක.)], පුඤ්ඤකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පාදපීඨස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පාදපීඨියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
පාදපීඨියත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. වෙදිකාරකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරස්ස ¶ භගවතො, බොධියා පාදපුත්තමෙ;
වෙදිකං සුකතං කත්වා, සකං චිත්තං පසාදයිං.
‘‘අතොළාරානි [අථොළාරානි (සී. පී.), අග්ගොළාරානි (ස්යා.)] භණ්ඩානි, කතානි අකතානි ච;
අන්තලික්ඛා පවස්සන්ති, වෙදිකාය ඉදං ඵලං.
‘‘උභතො බ්යූළ්හසඞ්ගාමෙ, පක්ඛන්දන්තො භයානකෙ;
භයභෙරවං න පස්සාමි, වෙදිකාය ඉදං ඵලං.
‘‘මම ¶ ¶ සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, බ්යම්හං නිබ්බත්තතෙ සුභං;
සයනානි මහග්ඝානි, වෙදිකාය ඉදං ඵලං.
‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, යං වෙදිකමකාරයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, වෙදිකාය ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා වෙදිකාරකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
වෙදිකාරකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. බොධිඝරදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සිද්ධත්ථස්ස ¶ භගවතො, ද්විපදින්දස්ස තාදිනො;
පසන්නචිත්තො සුමනො, බොධිඝරමකාරයිං.
‘‘තුසිතං උපපන්නොම්හි, වසාමි රතනෙ ඝරෙ;
න මෙ සීතං වා උණ්හං වා, වාතො ගත්තෙ න සම්ඵුසෙ.
‘‘පඤ්චසට්ඨිම්හිතො කප්පෙ, චක්කවත්තී අහොසහං;
කාසිකං නාම නගරං, විස්සකම්මෙන [විසුකම්මෙන (ස්යා. ක.)] මාපිතං.
‘‘දසයොජනආයාමං, අට්ඨයොජනවිත්ථතං;
න තම්හි නගරෙ අත්ථි, කට්ඨං වල්ලී ච මත්තිකා.
‘‘තිරියං යොජනං ආසි, අද්ධයොජනවිත්ථතං;
මඞ්ගලො නාම පාසාදො, විස්සකම්මෙන මාපිතො.
‘‘චුල්ලාසීතිසහස්සානි, ථම්භා සොණ්ණමයා අහුං;
මණිමයා ච නිය්යූහා, ඡදනං රූපියං අහු.
‘‘සබ්බසොණ්ණමයං ¶ ඝරං, විස්සකම්මෙන මාපිතං;
අජ්ඣාවුත්ථං මයා එතං, ඝරදානස්සිදං ඵලං.
‘‘තෙ සබ්බෙ අනුභොත්වාන, දෙවමානුසකෙ භවෙ;
අජ්ඣපත්තොම්හි නිබ්බානං, සන්තිපදමනුත්තරං.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි, බොධිඝරමකාරයිං;
දුග්ගතිං ¶ නාභිජානාමි, ඝරදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා බොධිඝරදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
බොධිඝරදායකත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
විභීතකවග්ගො පඤ්චචත්තාලීසමො.
තස්සුද්දානං –
විභීතකී කොලඵලී, බිල්ලභල්ලාතකප්පදො;
උත්තලම්බටකී චෙව, ආසනී පාදපීඨකො.
වෙදිකො බොධිඝරිකො, ගාථායො ගණිතාපි ච;
එකූනාසීතිකා සබ්බා, අස්මිං වග්ගෙ පකිත්තිතා.
46. ජගතිදායකවග්ගො
1. ජගතිදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘ධම්මදස්සිස්ස ¶ ¶ ¶ මුනිනො, බොධියා පාදපුත්තමෙ;
පසන්නචිත්තො සුමනො, ජගතිං කාරයිං අහං.
‘‘දරිතො පබ්බතතො වා, රුක්ඛතො පතිතො අහං;
චුතො පතිට්ඨං වින්දාමි, ජගතියා ඉදං ඵලං.
‘‘න මෙ චොරා විහෙසන්ති, නාතිමඤ්ඤන්ති ඛත්තියා [පසහන්ති, නාතිමඤ්ඤති ඛත්තියො (සී. පී.)];
සබ්බාමිත්තෙතික්කමාමි, ජගතියා ඉදං ඵලං.
‘‘යං යං යොනුපපජ්ජාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං;
සබ්බත්ථ පූජිතො හොමි, ජගතියා ඉදං ඵලං.
‘‘අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, ජගතිං කාරයිං අහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ජගතිදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා ජගතිදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
ජගතිදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. මොරහත්ථියත්ථෙරඅපදානං
‘‘මොරහත්ථං ¶ ¶ ගහෙත්වාන, උපෙසිං ලොකනායකං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, මොරහත්ථමදාසහං.
‘‘ඉමිනා ¶ මොරහත්ථෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
නිබ්බායිංසු තයො අග්ගී, ලභාමි විපුලං සුඛං.
‘‘අහො බුද්ධො අහො ධම්මො, අහො නො සත්ථුසම්පදා;
දත්වානහං මොරහත්ථං, ලභාමි විපුලං සුඛං.
‘‘තියග්ගී [තිධග්ගී (ස්යා. ක.), තිවග්ගී (පී.)] නිබ්බුතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
සබ්බාසවා පරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘එකතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, මොරහත්ථස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා මොරහත්ථියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
මොරහත්ථියත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. සීහාසනබීජියත්ථෙරඅපදානං
‘‘තිස්සස්සාහං භගවතො, බොධිරුක්ඛමවන්දියං;
පග්ගය්හ බීජනිං තත්ථ, සීහාසනමබීජහං [මබීජයිං (සී.), මවිජ්ජහං (ස්යා.)].
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, සීහාසනමබීජහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බීජනාය ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සීහාසනබීජියො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සීහාසනබීජියත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. තිණුක්කධාරියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරබුද්ධස්ස ¶ ¶ , බොධියා පාදපුත්තමෙ;
පසන්නචිත්තො සුමනො, තයො උක්කෙ අධාරයිං.
‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, සොහං උක්කමධාරයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, උක්කදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තිණුක්කධාරියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
තිණුක්කධාරියත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. අක්කමනදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කකුසන්ධස්ස මුනිනො, බ්රාහ්මණස්ස වුසීමතො;
දිවාවිහාරං වජතො, අක්කමනමදාසහං.
‘‘ඉමස්මිංයෙව කප්පම්හි, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, අක්කමනස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අක්කමනදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
අක්කමනදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. වනකොරණ්ඩියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සිද්ධත්ථස්ස භගවතො, ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
වනකොරණ්ඩමාදාය, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා වනකොරණ්ඩියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
වනකොරණ්ඩියත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
වීසතිමං භාණවාරං.
7. එකඡත්තියත්ථෙරඅපදානං
‘‘අඞ්ගාරජාතා ¶ ¶ පථවී, කුක්කුළානුගතා මහී;
පදුමුත්තරො භගවා, අබ්භොකාසම්හි චඞ්කමි.
‘‘පණ්ඩරං ඡත්තමාදාය, අද්ධානං පටිපජ්ජහං;
තත්ථ දිස්වාන සම්බුද්ධං, විත්ති මෙ උපපජ්ජථ.
‘‘මරීචියොත්ථටා ¶ [මරිචිමොඵුනා (ස්යා.), මරීචිවොඵුටා (පී.)] භූමි, අඞ්ගාරාව මහී අයං;
උපහන්ති [උපවායන්ති (සී. පී.)] මහාවාතා, සරීරස්සාසුඛෙපනා [සරීරකායුඛෙපනා (ස්යා.)].
‘‘සීතං උණ්හං විහනන්තං [විහනති (ස්යා. ක.)], වාතාතපනිවාරණං;
පටිග්ගණ්හ ඉමං ඡත්තං, ඵස්සයිස්සාමි [පස්සයිස්සාමි (ක.)] නිබ්බුතිං.
‘‘අනුකම්පකො කාරුණිකො, පදුමුත්තරො මහායසො;
මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, පටිග්ගණ්හි තදා ජිනො.
‘‘තිංසකප්පානි දෙවින්දො, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
සතානං පඤ්චක්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං.
‘‘පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං;
අනුභොමි සකං කම්මං, පුබ්බෙ සුකතමත්තනො.
‘‘අයං ¶ මෙ පච්ඡිමා ජාති, චරිමො වත්තතෙ භවො;
අජ්ජාපි සෙතච්ඡත්තං මෙ, සබ්බකාලං ධරීයති.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං ඡත්තමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඡත්තදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකඡත්තියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
එකඡත්තියත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. ජාතිපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පරිනිබ්බුතෙ භගවති, පදුමුත්තරෙ මහායසෙ;
පුප්ඵවටංසකෙ කත්වා [පුප්ඵචඞ්කොටකෙ ගහෙත්වා (ස්යා.)], සරීරමභිරොපයිං.
‘‘තත්ථ චිත්තං පසාදෙත්වා, නිම්මානං අගමාසහං;
දෙවලොකගතො සන්තො, පුඤ්ඤකම්මං සරාමහං.
‘‘අම්බරා ¶ ¶ පුප්ඵවස්සො මෙ, සබ්බකාලං පවස්සති;
සංසරාමි මනුස්සෙ චෙ [වෙ (ස්යා.)], රාජා හොමි මහායසො.
‘‘තහිං කුසුමවස්සො මෙ, අභිවස්සති සබ්බදා;
තස්සෙව [කායෙසු (ස්යා.), කායෙව (පී.)] පුප්ඵපූජාය, වාහසා සබ්බදස්සිනො.
‘‘අයං පච්ඡිමකො මය්හං, චරිමො වත්තතෙ භවො;
අජ්ජාපි පුප්ඵවස්සො මෙ, අභිවස්සති සබ්බදා.
‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, දෙහපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ජාතිපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
ජාතිපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. පට්ටිපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘නීහරන්තෙ සරීරම්හි, වජ්ජමානාසු භෙරිසු;
පසන්නචිත්තො සුමනො, පට්ටිපුප්ඵමපූජයිං [සත්ති… (ස්යා. පී.)].
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, දෙහපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පට්ටිපුප්ඵියො [සත්තිපණ්ණියො (ස්යා. පී.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
පට්ටිපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. ගන්ධපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘චිතාසු ¶ කුරුමානාසු [චිත්තෙසු කයිරමානෙසු (සී.)], නානාගන්ධෙ සමාහටෙ;
පසන්නචිත්තො සුමනො, ගන්ධමුට්ඨිමපූජයිං.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, චිතකං යමපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, චිතපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ගන්ධපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
ගන්ධපූජකත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
ජගතිදායකවග්ගො ඡචත්තාලීසමො.
තස්සුද්දානං –
ජගතී ¶ මොරහත්ථී ච, ආසනී උක්කධාරකො;
අක්කමි වනකොරණ්ඩි, ඡත්තදො ජාතිපූජකො.
පට්ටිපුප්ඵී ච යො ථෙරො, දසමො ගන්ධපූජකො;
සත්තසට්ඨි ච ගාථායො, ගණිතායො විභාවිභි.
47. සාලකුසුමියවග්ගො
1. සාලකුසුමියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පරිනිබ්බුතෙ ¶ ¶ ¶ භගවති, ජලජුත්තමනාමකෙ;
ආරොපිතම්හි චිතකෙ, සාලපුප්ඵමපූජයිං.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං [පුප්ඵමභිපුජයිං (ස්යා.)];
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, චිතපූජායිදං [බුද්ධපූජායිදං (ස්යා.)] ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සාලකුසුමියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
සාලකුසුමියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. චිතකපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඣායමානස්ස භගවතො, සිඛිනො ලොකබන්ධුනො;
අට්ඨ චම්පකපුප්ඵානි, චිතකං අභිරොපයිං.
‘‘එකතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං ¶ නාභිජානාමි, චිතපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ ¶ සුදං ආයස්මා චිතකපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
චිතකපූජකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. චිතකනිබ්බාපකත්ථෙරඅපදානං
‘‘දය්හමානෙ ¶ සරීරම්හි, වෙස්සභුස්ස මහෙසිනො;
ගන්ධොදකං ගහෙත්වාන, චිතං නිබ්බාපයිං අහං.
‘‘එකතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, චිතං නිබ්බාපයිං අහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ගන්ධොදකස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා චිතකනිබ්බාපකො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
චිතකනිබ්බාපකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. සෙතුදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපස්සිනො භගවතො, චඞ්කමන්තස්ස සම්මුඛා;
පසන්නචිත්තො සුමනො, සෙතුං කාරාපයිං අහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං සෙතුං කාරයිං අහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සෙතුදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා සෙතුදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
සෙතුදායකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. සුමනතාලවණ්ටියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සිද්ධත්ථස්ස ¶ ¶ භගවතො, තාලවණ්ටමදාසහං;
සුමනෙහි පටිච්ඡන්නං, ධාරයාමි මහායසං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, තාලවණ්ටමදාසහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, තාලවණ්ටස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සුමනතාලවණ්ටියො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සුමනතාලවණ්ටියත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. අවටඵලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සතරංසී ¶ නාම භගවා, සයම්භූ අපරාජිතො;
විවෙකකාමො සම්බුද්ධො, ගොචරායාභිනික්ඛමි.
‘‘ඵලහත්ථො අහං දිස්වා, උපගච්ඡිං නරාසභං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, අදාසිං අවටං ඵලං.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අවටඵලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
අවටඵලියත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. ලබුජඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ ¶ බන්ධුමතියා, ආරාමිකො අහං තදා;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, ගච්ඡන්තං අනිලඤ්ජසෙ.
‘‘ලබුජං ඵලමාදාය, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං;
ආකාසෙව ඨිතො සන්තො, පටිග්ගණ්හි මහායසො.
‘‘විත්තිසඤ්ජනනො මය්හං, දිට්ඨධම්මසුඛාවහො;
ඵලං බුද්ධස්ස දත්වාන, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘අධිගඤ්ඡිං තදා පීතිං, විපුලං සුඛමුත්තමං;
උප්පජ්ජතෙව [උප්පජ්ජතෙ මෙ (ස්යා.)] රතනං, නිබ්බත්තස්ස තහිං තහිං.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ලබුජඵලදායකො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ලබුජඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. පිලක්ඛඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘වනන්තරෙ ¶ ¶ බුද්ධං දිස්වා [වනන්තෙ බුද්ධං දිස්වාන (සී. පී.)], අත්ථදස්සිං මහායසං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, පිලක්ඛස්ස [පිලක්ඛුස්ස (පී.)] ඵලං අදා.
‘‘අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පිලක්ඛඵලදායකො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පිලක්ඛඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. සයංපටිභානියත්ථෙරඅපදානං
‘‘කකුධං විලසන්තංව, දෙවදෙවං නරාසභං;
රථියං පටිපජ්ජන්තං, කො දිස්වා න පසීදති.
‘‘තමන්ධකාරං නාසෙත්වා, සන්තාරෙත්වා බහුං ජනං;
ඤාණාලොකෙන ජොතන්තං, කො දිස්වා න පසීදති.
‘‘වසීසතසහස්සෙහි, නීයන්තං ලොකනායකං;
උද්ධරන්තං බහූ සත්තෙ, කො දිස්වා න පසීදති.
‘‘ආහනන්තං [ආහනිත්වා (ස්යා. ක.)] ධම්මභෙරිං, මද්දන්තං තිත්ථියෙ ගණෙ;
සීහනාදං විනදන්තං, කො දිස්වා න පසීදති.
‘‘යාවතා බ්රහ්මලොකතො, ආගන්ත්වාන සබ්රහ්මකා;
පුච්ඡන්ති නිපුණෙ පඤ්හෙ, කො දිස්වා න පසීදති.
‘‘යස්සඤ්ජලිං කරිත්වාන, ආයාචන්ති සදෙවකා;
තෙන පුඤ්ඤං අනුභොන්ති, කො දිස්වා න පසීදති.
‘‘සබ්බෙ ¶ ජනා සමාගන්ත්වා, සම්පවාරෙන්ති චක්ඛුමං;
න විකම්පති අජ්ඣිට්ඨො, කො දිස්වා න පසීදති.
‘‘නගරං ¶ පවිසතො යස්ස, රවන්ති භෙරියො බහූ;
විනදන්ති ගජා මත්තා, කො දිස්වා න පසීදති.
‘‘වීථියා [රථියා (සී.)] ගච්ඡතො යස්ස, සබ්බාභා ජොතතෙ සදා;
අබ්භුන්නතා සමා හොන්ති, කො දිස්වා න පසීදති.
‘‘බ්යාහරන්තස්ස ¶ බුද්ධස්ස, චක්කවාළම්පි සුය්යති;
සබ්බෙ සත්තෙ විඤ්ඤාපෙති, කො දිස්වා න පසීදති.
‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, යං බුද්ධමභිකිත්තයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, කිත්තනාය ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සයංපටිභානියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
සයංපටිභානියත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. නිමිත්තබ්යාකරණියත්ථෙරඅපදානං
‘‘අජ්ඣොගාහෙත්වා හිමවං, මන්තෙ වාචෙ මහං තදා;
චතුපඤ්ඤාසසහස්සානි, සිස්සා මය්හං උපට්ඨහුං.
‘‘අධිතා ¶ වෙදගූ සබ්බෙ, ඡළඞ්ගෙ පාරමිං ගතා;
සකවිජ්ජාහුපත්ථද්ධා, හිමවන්තෙ වසන්ති තෙ.
‘‘චවිත්වා තුසිතා කායා, දෙවපුත්තො මහායසො;
උප්පජ්ජි මාතුකුච්ඡිස්මිං, සම්පජානො පතිස්සතො.
‘‘සම්බුද්ධෙ උපපජ්ජන්තෙ, දසසහස්සි කම්පථ;
අන්ධා චක්ඛුං අලභිංසු, උප්පජ්ජන්තම්හි නායකෙ.
‘‘සබ්බාකාරං ¶ පකම්පිත්ථ, කෙවලා වසුධා අයං;
නිග්ඝොසසද්දං සුත්වාන, උබ්බිජ්ජිංසු [විම්හයිංසු (ස්යා. ක.)] මහාජනා.
‘‘සබ්බෙ ජනා සමාගම්ම, ආගච්ඡුං මම සන්තිකං;
වසුධායං පකම්පිත්ථ, කිං විපාකො භවිස්සති.
‘‘අවචාසිං [විදස්සාමි (ස්යා.)] තදා තෙසං, මා භෙථ [මා රොද (ක.), මාභායිත්ථ (ස්යා.)] නත්ථි වො භයං;
විසට්ඨා හොථ සබ්බෙපි, උප්පාදොයං සුවත්ථිකො [සුඛත්ථිකො (ස්යා.)].
‘‘අට්ඨහෙතූහි ¶ සම්ඵුස්ස [අට්ඨහෙතූහි සම්ඵස්ස (ස්යා. පී.), අත්ථහෙතු නිසංසයං (ක.)], වසුධායං පකම්පති;
තථා නිමිත්තා දිස්සන්ති, ඔභාසො විපුලො මහා.
‘‘අසංසයං බුද්ධසෙට්ඨො, උප්පජ්ජිස්සති චක්ඛුමා;
සඤ්ඤාපෙත්වාන ජනතං, පඤ්චසීලෙ කථෙසහං.
‘‘සුත්වාන ¶ පඤ්ච සීලානි, බුද්ධුප්පාදඤ්ච දුල්ලභං;
උබ්බෙගජාතා සුමනා, තුට්ඨහට්ඨා අහංසු තෙ.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං නිමිත්තං වියාකරිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බ්යාකරණස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නිමිත්තබ්යාකරණියො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
නිමිත්තබ්යාකරණියත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
සාලකුසුමියවග්ගො සත්තචත්තාලීසමො.
තස්සුද්දානං –
සාලකුසුමියො ථෙරො, පූජා නිබ්බාපකොපි ච;
සෙතුදො තාලවණ්ටී ච, අවටලබුජප්පදො.
පිලක්ඛපටිභානී ච, වෙය්යාකරණියො දිජො;
ද්වෙසත්තති ච ගාථායො, ගණිතායො විභාවිභි.
48. නළමාලිවග්ගො
1. නළමාලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං ¶ ¶ ¶ සම්බුද්ධං, ආහුතීනං පටිග්ගහං;
විපිනග්ගෙන ගච්ඡන්තං, අද්දසං ලොකනායකං.
‘‘නළමාලං ගහෙත්වාන, නික්ඛමන්තො ච තාවදෙ;
තත්ථද්දසාසිං සම්බුද්ධං, ඔඝතිණ්ණමනාසවං.
‘‘පසන්නචිත්තො සුමනො, නළමාලමපූජයිං;
දක්ඛිණෙය්යං මහාවීරං, සබ්බලොකානුකම්පකං.
‘‘එකතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං මාලමභිරොපයිං [පුප්ඵමභිරොපයිං (සී. ස්යා. පී.)];
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නළමාලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
නළමාලියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. මණිපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ¶ ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
විවෙකකාමො සම්බුද්ධො, ගච්ඡතෙ අනිලඤ්ජසෙ.
‘‘අවිදූරෙ හිමවන්තස්ස, මහාජාතස්සරො අහු;
තත්ථ මෙ භවනං ආසි, පුඤ්ඤකම්මෙන සංයුතං.
‘‘භවනා ¶ අභිනික්ඛම්ම, අද්දසං ලොකනායකං;
ඉන්දීවරංව ජලිතං, ආදිත්තංව හුතාසනං.
‘‘විචිනං නද්දසං පුප්ඵං, පූජයිස්සන්ති නායකං;
සකං චිත්තං පසාදෙත්වා, අවන්දිං සත්ථුනො අහං.
‘‘මම සීසෙ මණිං ගය්හ, පූජයිං ලොකනායකං;
ඉමාය මණිපූජාය, විපාකො හොතු භද්දකො.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
අන්තලික්ඛෙ ඨිතො සත්ථා, ඉමං ගාථං අභාසථ.
‘සො තෙ ඉජ්ඣතු සඞ්කප්පො, ලභස්සු විපුලං සුඛං;
ඉමාය මණිපූජාය, අනුභොහි මහායසං’.
‘‘ඉදං වත්වාන භගවා, ජලජුත්තමනාමකො;
අගමාසි බුද්ධසෙට්ඨො, යත්ථ චිත්තං පණීහිතං.
‘‘සට්ඨිකප්පානි දෙවින්දො, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
අනෙකසතක්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං.
‘‘පුබ්බකම්මං ¶ සරන්තස්ස, දෙවභූතස්ස මෙ සතො;
මණි නිබ්බත්තතෙ මය්හං, ආලොකකරණො මමං.
‘‘ඡළසීතිසහස්සානි, නාරියො මෙ පරිග්ගහා;
විචිත්තවත්ථාභරණා, ආමුක්කමණිකුණ්ඩලා [ආමුත්තමණිකුණ්ඩලා (සී. ස්යා. පී.)].
‘‘අළාරපම්හා හසුලා, සුසඤ්ඤා තනුමජ්ඣිමා;
පරිවාරෙන්ති මං නිච්චං, මණිපූජායිදං ඵලං.
‘‘සොණ්ණමයා මණිමයා, ලොහිතඞ්ගමයා තථා;
භණ්ඩා මෙ සුකතා හොන්ති, යදිච්ඡසි [යදිච්ඡාය (සී. පී.)] පිළන්ධනා.
‘‘කූටාගාරා ¶ ගහාරම්මා, සයනඤ්ච මහාරහං;
මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, නිබ්බත්තන්ති යදිච්ඡකං.
‘‘ලාභා තෙසං සුලද්ධඤ්ච, යෙ ලභන්ති උපස්සුතිං;
පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං මනුස්සානං, ඔසධං සබ්බපාණිනං.
‘‘මය්හම්පි ¶ ¶ සුකතං කම්මං, යොහං අදක්ඛි නායකං;
විනිපාතා පමුත්තොම්හි, පත්තොම්හි අචලං පදං.
‘‘යං යං යොනුපපජ්ජාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං;
දිවසඤ්චෙව රත්තිඤ්ච [සමන්තා සත්තරතනා (සී. පී. ක.)], ආලොකො හොති මෙ සදා.
‘‘තායෙව මණිපූජාය, අනුභොත්වාන සම්පදා;
ඤාණාලොකො මයා දිට්ඨො, පත්තොම්හි අචලං පදං.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං මණිං අභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, මණිපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මණිපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
මණිපූජකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. උක්කාසතිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කොසිකො නාම භගවා, චිත්තකූටෙ වසී තදා;
ඣායී ඣානරතො බුද්ධො, විවෙකාභිරතො මුනි.
‘‘අජ්ඣොගාහෙත්වා [අජ්ඣොගහෙත්වා (සී. ස්යා. පී.)] හිමවන්තං, නාරීගණපුරක්ඛතො;
අද්දසං කොසිකං බුද්ධං, පුණ්ණමායෙව චන්දිමං.
‘‘උක්කාසතෙ ගහෙත්වාන, පරිවාරෙසහං තදා;
සත්තරත්තින්දිවං ඨත්වා [බුද්ධො (ස්යා. ක.)], අට්ඨමෙන අගච්ඡහං.
‘‘වුට්ඨිතං ¶ කොසිකං බුද්ධං, සයම්භුං අපරාජිතං;
පසන්නචිත්තො වන්දිත්වා, එකං භික්ඛං අදාසහං.
‘‘තෙන කම්මෙන ද්විපදින්ද, ලොකජෙට්ඨ නරාසභ;
උප්පජ්ජිං තුසිතෙ කායෙ, එකභික්ඛායිදං ඵලං.
‘‘දිවසඤ්චෙව ¶ ¶ රත්තිඤ්ච, ආලොකො හොති මෙ සදා;
සමන්තා යොජනසතං, ඔභාසෙන ඵරාමහං.
‘‘පඤ්චපඤ්ඤාසකප්පම්හි, චක්කවත්තී අහොසහං;
චාතුරන්තො විජිතාවී, ජම්බුමණ්ඩස්ස [ජම්බුසණ්ඩස්ස (පී.)] ඉස්සරො.
‘‘තදා මෙ නගරං ආසි, ඉද්ධං ඵීතං සුනිම්මිතං;
තිංසයොජනමායාමං, විත්ථාරෙන ච වීසති.
‘‘සොභණං නාම නගරං, විස්සකම්මෙන මාපිතං;
දසසද්දාවිවිත්තං තං, සම්මතාළසමාහිතං.
‘‘න ¶ තම්හි නගරෙ අත්ථි, වල්ලිකට්ඨඤ්ච මත්තිකා;
සබ්බසොණ්ණමයංයෙව, ජොතතෙ නිච්චකාලිකං.
‘‘චතුපාකාරපරික්ඛිත්තං, තයො ආසුං මණිමයා;
වෙමජ්ඣෙ තාලපන්තී ච, විස්සකම්මෙන මාපිතා.
‘‘දසසහස්සපොක්ඛරඤ්ඤො, පදුමුප්පලඡාදිතා;
පුණ්ඩරීකෙහි [පුණ්ඩරීකාදි (ස්යා.)] සඤ්ඡන්නා, නානාගන්ධසමීරිතා.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං උක්කං ධාරයිං අහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, උක්කධාරස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උක්කාසතිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
උක්කාසතිකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. සුමනබීජනියත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපස්සිනො ¶ භගවතො, බොධියා පාදපුත්තමෙ;
සුමනො බීජනිං ගය්හ, අබීජිං බොධිමුත්තමං.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, අබීජිං බොධිමුත්තමං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බීජනාය ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සුමනබීජනියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
සුමනබීජනියත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. කුම්මාසදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘එසනාය ¶ චරන්තස්ස, විපස්සිස්ස මහෙසිනො;
රිත්තකං පත්තං දිස්වාන, කුම්මාසං පූරයිං අහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං භික්ඛං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, කුම්මාසස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කුම්මාසදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
කුම්මාසදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. කුසට්ඨකදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කස්සපස්ස ¶ ¶ භගවතො, බ්රාහ්මණස්ස වුසීමතො;
පසන්නචිත්තො සුමනො, කුසට්ඨකමදාසහං.
‘‘ඉමස්මිංයෙව කප්පස්මිං, කුසට්ඨකමදාසහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, කුසට්ඨකස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කුසට්ඨකදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
කුසට්ඨකදායකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. ගිරිපුන්නාගියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සොභිතො නාම සම්බුද්ධො, චිත්තකූටෙ වසී තදා;
ගහෙත්වා ගිරිපුන්නාගං, සයම්භුං අභිපූජයිං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං බුද්ධමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා ගිරිපුන්නාගියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
ගිරිපුන්නාගියත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. වල්ලිකාරඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුමනො ¶ නාම සම්බුද්ධො, තක්කරායං වසී තදා;
වල්ලිකාරඵලං ගය්හ, සයම්භුස්ස අදාසහං.
‘‘එකතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා වල්ලිකාරඵලදායකො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
වල්ලිකාරඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. පානධිදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අනොමදස්සී ¶ භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
දිවාවිහාරා නික්ඛම්ම, පථමාරුහි [පීතිමාරුය්හි (ස්යා.)] චක්ඛුමා.
‘‘පානධිං ¶ සුකතං ගය්හ, අද්ධානං පටිපජ්ජහං;
තත්ථද්දසාසිං සම්බුද්ධං, පත්තිකං චාරුදස්සනං.
‘‘සකං චිත්තං පසාදෙත්වා, නීහරිත්වාන පානධිං;
පාදමූලෙ ඨපෙත්වාන, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘අභිරූහ මහාවීර, සුගතින්ද විනායක;
ඉතො ඵලං ලභිස්සාමි, සො මෙ අත්ථො සමිජ්ඣතු’.
‘‘අනොමදස්සී භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
පානධිං අභිරූහිත්වා, ඉදං වචනමබ්රවි.
‘‘‘යො පානධිං මෙ අදාසි, පසන්නො සෙහි පාණිභි;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො’.
‘‘බුද්ධස්ස ¶ ගිරමඤ්ඤාය, සබ්බෙ දෙවා සමාගතා;
උදග්ගචිත්තා සුමනා, වෙදජාතා කතඤ්ජලී.
‘‘පානධීනං පදානෙන, සුඛිතොයං භවිස්සති;
පඤ්චපඤ්ඤාසක්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජං කරිස්සති.
‘‘සහස්සක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සති;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘අපරිමෙය්යෙ ඉතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන [නාමෙන (සබ්බත්ථ)], සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘තස්ස ¶ ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො.
‘‘දෙවලොකෙ ¶ මනුස්සෙ වා, නිබ්බත්තිස්සති පුඤ්ඤවා;
දෙවයානපටිභාගං, යානං පටිලභිස්සති.
‘‘පාසාදා සිවිකා වය්හං, හත්ථිනො සමලඞ්කතා;
රථා වාජඤ්ඤසංයුත්තා, සදා පාතුභවන්ති මෙ.
‘‘අගාරා නික්ඛමන්තොපි, රථෙන නික්ඛමිං අහං;
කෙසෙසු ඡිජ්ජමානෙසු, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘ලාභා මය්හං සුලද්ධං මෙ, වාණිජ්ජං සුප්පයොජිතං;
දත්වාන පානධිං එකං, පත්තොම්හි අචලං පදං.
‘‘අපරිමෙය්යෙ ඉතො කප්පෙ, යං පානධිමදාසහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පානධිස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පානධිදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
පානධිදායකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. පුලිනචඞ්කමියත්ථෙරඅපදානං
‘‘මිගලුද්දො ¶ ¶ පුරෙ ආසිං, අරඤ්ඤෙ කානනෙ අහං;
වාතමිගං ගවෙසන්තො, චඞ්කමං අද්දසං අහං.
‘‘උච්ඡඞ්ගෙන පුලිනං [පුළිනං (සී. ස්යා. පී. ක.)] ගය්හ, චඞ්කමෙ ඔකිරිං අහං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, සුගතස්ස සිරීමතො.
‘‘එකතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, පුලිනං ඔකිරිං අහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුලිනස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පුලිනචඞ්කමියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
පුලිනචඞ්කමියත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
නළමාලිවග්ගො අට්ඨචත්තාලීසමො.
තස්සුද්දානං –
නළමාලී මණිදදො, උක්කාසතිකබීජනී;
කුම්මාසො ච කුසට්ඨො ච, ගිරිපුන්නාගියොපි ච.
වල්ලිකාරො ¶ පානධිදො, අථො පුලිනචඞ්කමො;
ගාථායො පඤ්චනවුති, ගණිතායො විභාවිභි.
49. පංසුකූලවග්ගො
1. පංසුකූලසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘තිස්සො ¶ ¶ නාමාසි භගවා, සයම්භූ අග්ගපුග්ගලො;
පංසුකූලං ඨපෙත්වාන, විහාරං පාවිසී ජිනො.
‘‘විනතං [සජ්ජිතං (ස්යා.), තියන්තං (පී.)] ධනුමාදාය, භක්ඛත්ථාය චරිං අහං;
මණ්ඩලග්ගං ගහෙත්වාන, කානනං පාවිසිං අහං.
‘‘තත්ථද්දසං ¶ පංසුකූලං, දුමග්ගෙ ලග්ගිතං තදා;
චාපං තත්ථෙව නික්ඛිප්ප, සිරෙ කත්වාන අඤ්ජලිං.
‘‘පසන්නචිත්තො සුමනො, විපුලාය ච පීතියා;
බුද්ධසෙට්ඨං සරිත්වාන, පංසුකූලං අවන්දහං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, පංසුකූලමවන්දහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, වන්දනාය ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පංසුකූලසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
පංසුකූලසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. බුද්ධසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අජ්ඣායකො ¶ මන්තධරො, තිණ්ණං වෙදාන පාරගූ;
ලක්ඛණෙ ඉතිහාසෙ ච, සනිඝණ්ඩුසකෙටුභෙ.
‘‘නදීසොතපටිභාගා ¶ , සිස්සා ආයන්ති මෙ තදා;
තෙසාහං මන්තෙ [මන්තං (ස්යා. ක.)] වාචෙමි, රත්තින්දිවමතන්දිතො.
‘‘සිද්ධත්ථො නාම සම්බුද්ධො, ලොකෙ උප්පජ්ජි තාවදෙ;
තමන්ධකාරං නාසෙත්වා, ඤාණාලොකං පවත්තයි.
‘‘මම අඤ්ඤතරො සිස්සො, සිස්සානං සො කථෙසි මෙ;
සුත්වාන තෙ එතමත්ථං, ආරොචෙසුං මමං තදා.
‘‘බුද්ධො ලොකෙ සමුප්පන්නො, සබ්බඤ්ඤූ ලොකනායකො;
තස්සානුවත්තති ජනො, ලාභො අම්හං න විජ්ජති [න හෙස්සති (සී. පී.)].
‘‘අධිච්චුප්පත්තිකා බුද්ධා, චක්ඛුමන්තො මහායසා;
යංනූනාහං බුද්ධසෙට්ඨං, පස්සෙය්යං ලොකනායකං.
‘‘අජිනං ¶ මෙ ගහෙත්වාන, වාකචීරං කමණ්ඩලුං;
අස්සමා අභිනික්ඛම්ම, සිස්සෙ ආමන්තයිං අහං.
‘‘ඔදුම්බරිකපුප්ඵංව, චන්දම්හි සසකං යථා;
වායසානං යථා ඛීරං, දුල්ලභො ලොකනායකො [දුල්ලභා ලොකනායකා (සී.), දුල්ලභං ලොකනායකං (ස්යා. පී. ක.)].
‘‘බුද්ධො ලොකම්හි උප්පන්නො, මනුස්සත්තම්පි දුල්ලභං;
උභොසු විජ්ජමානෙසු, සවනඤ්ච සුදුල්ලභං.
‘‘බුද්ධො ලොකෙ සමුප්පන්නො, චක්ඛුං ලච්ඡාම නො භවං;
එථ සබ්බෙ ගමිස්සාම, සම්මාසම්බුද්ධසන්තිකං.
‘‘කමණ්ඩලුධරා ¶ සබ්බෙ, ඛරාජිනනිවාසිනො;
තෙ ජටා භාරභරිතා, නික්ඛමුං විපිනා තදා.
‘‘යුගමත්තං පෙක්ඛමානා, උත්තමත්ථං ගවෙසිනො;
ආසත්තිදොසරහිතා, අසම්භීතාව කෙසරී.
‘‘අප්පකිච්චා අලොලුප්පා, නිපකා සන්තවුත්තිනො;
උඤ්ඡාය චරමානා තෙ, බුද්ධසෙට්ඨමුපාගමුං.
‘‘දියඩ්ඪයොජනෙ ¶ සෙසෙ, බ්යාධි මෙ උපපජ්ජථ;
බුද්ධසෙට්ඨං සරිත්වාන, තත්ථ කාලඞ්කතො අහං.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං සඤ්ඤමලභිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධසඤ්ඤායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා බුද්ධසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
බුද්ධසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. භිසදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඔගය්හ යං [ඔගය්හාහං (සී. ස්යා. පී.)] පොක්ඛරණිං, නානාකුඤ්ජරසෙවිතං;
උද්ධරාමි භිසං තත්ථ, ඝාසහෙතු [අසනහෙතු (ස්යා.)] අහං තදා.
‘‘භගවා තම්හි සමයෙ, පදුමුත්තරසව්හයො;
රත්තම්බරධරො [රත්තකම්බලධරො (ස්යා.)] බුද්ධො, ගච්ඡති අනිලඤ්ජසෙ.
‘‘ධුනන්තො පංසුකූලානි, සද්දමස්සොසහං තදා;
උද්ධං නිජ්ඣායමානොහං, අද්දසං ලොකනායකං.
‘‘තත්ථෙව ඨිතකො සන්තො, ආයාචිං ලොකනායකං;
මධුං භිසෙහි සවති, ඛීරං සප්පිං මුළාලිභි.
‘‘පටිග්ගණ්හාතු මෙ බුද්ධො, අනුකම්පාය චක්ඛුමා;
තතො කාරුණිකො සත්ථා, ඔරුහිත්වා මහායසො.
‘‘පටිග්ගණ්හි මමං භික්ඛං, අනුකම්පාය චක්ඛුමා;
පටිග්ගහෙත්වා සම්බුද්ධො, අකා මෙ අනුමොදනං.
‘‘‘සුඛී ¶ හොතු [හොහි (සී. ස්යා. පී. ක.)] මහාපුඤ්ඤ, ගති තුය්හං සමිජ්ඣතු;
ඉමිනා භිසදානෙන, ලභස්සු විපුලං සුඛං’.
‘‘ඉදං ¶ ¶ වත්වාන සම්බුද්ධො, ජලජුත්තමනාමකො;
භික්ඛමාදාය සම්බුද්ධො, අම්බරෙනාගමා ජිනො.
‘‘තතො ¶ භිසං ගහෙත්වාන, ආගච්ඡිං මම අස්සමං;
භිසං රුක්ඛෙ ලගෙත්වාන [ලග්ගිත්වාන (ස්යා. ක.)], මම දානමනුස්සරිං.
‘‘මහාවාතො වුට්ඨහිත්වා, සඤ්චාලෙසි වනං තදා;
ආකාසො අභිනාදිත්ථ, අසනියා ඵලන්තියා.
‘‘තතො මෙ අසනිපාතො, මත්ථකෙ නිපතී තදා;
සොහං නිසින්නකො සන්තො, තත්ථ කාලඞ්කතො අහුං.
‘‘පුඤ්ඤකම්මෙන සංයුත්තො, තුසිතං උපපජ්ජහං;
කළෙවරං මෙ පතිතං, දෙවලොකෙ රමිං අහං.
‘‘ඡළසීතිසහස්සානි, නාරියො සමලඞ්කතා;
සායපාතං [සායං පාතං (ස්යා. ක.)] උපට්ඨන්ති, භිසදානස්සිදං ඵලං.
‘‘මනුස්සයොනිමාගන්ත්වා, සුඛිතො හොමහං සදා;
භොගෙ මෙ ඌනතා නත්ථි, භිසදානස්සිදං ඵලං.
‘‘අනුකම්පිතකො තෙන, දෙවදෙවෙන තාදිනා;
සබ්බාසවා පරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං භිසං [භික්ඛං (සබ්බත්ථ)] අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, භිසදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා භිසදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
භිසදායකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. ඤාණථවිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘දක්ඛිණෙ ¶ හිමවන්තස්ස, සුකතො අස්සමො මම;
උත්තමත්ථං ගවෙසන්තො, වසාමි විපිනෙ තදා.
‘‘ලාභාලාභෙන ¶ සන්තුට්ඨො, මූලෙන ච ඵලෙන ච;
අන්වෙසන්තො ආචරියං, වසාමි එකකො අහං.
‘‘සුමෙධො නාම සම්බුද්ධො, ලොකෙ උප්පජ්ජි තාවදෙ;
චතුසච්චං පකාසෙති, උද්ධරන්තො මහාජනං.
‘‘නාහං සුණොමි සම්බුද්ධං, නපි මෙ කොචි සංසති [භාසති (සී.), සාසති (ස්යා. පී.)];
අට්ඨවස්සෙ අතික්කන්තෙ, අස්සොසිං ලොකනායකං.
‘‘අග්ගිදාරුං ¶ නීහරිත්වා, සම්මජ්ජිත්වාන අස්සමං;
ඛාරිභාරං ගහෙත්වාන, නික්ඛමිං විපිනා අහං.
‘‘එකරත්තිං ¶ වසන්තොහං, ගාමෙසු නිගමෙසු ච;
අනුපුබ්බෙන චන්දවතිං, තදාහං උපසඞ්කමිං.
‘‘භගවා තම්හි සමයෙ, සුමෙධො ලොකනායකො;
උද්ධරන්තො බහූ සත්තෙ, දෙසෙති අමතං පදං.
‘‘ජනකායමතික්කම්ම, වන්දිත්වා ජිනසාගරං;
එකංසං අජිනං කත්වා, සන්ථවිං ලොකනායකං.
‘‘‘තුවං සත්ථා ච කෙතු ච, ධජො යූපො ච පාණිනං;
පරායනො [පරායණො (සී. පී.)] පතිට්ඨා ච, දීපො ච ද්විපදුත්තමො.
එකවීසතිමං භාණවාරං.
‘‘‘නෙපුඤ්ඤො දස්සනෙ වීරො, තාරෙසි ජනතං තුවං;
නත්ථඤ්ඤො තාරකො ලොකෙ, තවුත්තරිතරො මුනෙ.
‘‘‘සක්කා ථෙවෙ [හවෙ (සී. පී.) භවෙ (ස්යා. ක.)] කුසග්ගෙන, පමෙතුං සාගරුත්තමෙ [සාගරුත්තමො (සී. ස්යා. පී.)];
නත්වෙව තව සබ්බඤ්ඤු, ඤාණං සක්කා පමෙතවෙ.
‘‘‘තුලදණ්ඩෙ ¶ [තුලමණ්ඩලෙ (සී. පී.)] ඨපෙත්වාන, මහිං [මහී (ස්යා. පී.)] සක්කා ධරෙතවෙ;
නත්වෙව තව පඤ්ඤාය, පමාණමත්ථි චක්ඛුම.
‘‘‘ආකාසො මිනිතුං සක්කා, රජ්ජුයා අඞ්ගුලෙන වා;
නත්වෙව තව සබ්බඤ්ඤු, සීලං සක්කා පමෙතවෙ.
‘‘‘මහාසමුද්දෙ ¶ උදකං, ආකාසො ච වසුන්ධරා;
පරිමෙය්යානි එතානි, අප්පමෙය්යොසි චක්ඛුම’.
‘‘ඡහි ¶ ගාථාහි සබ්බඤ්ඤුං, කිත්තයිත්වා මහායසං;
අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, තුණ්හී අට්ඨාසහං තදා.
‘‘යං වදන්ති සුමෙධොති, භූරිපඤ්ඤං සුමෙධසං;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො මෙ ඤාණං පකිත්තෙසි, විප්පසන්නෙන චෙතසා;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘සත්තසත්තති කප්පානි, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
සහස්සක්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති.
‘‘‘අනෙකසතක්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී භවිස්සති;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘‘දෙවභූතො ¶ මනුස්සො වා, පුඤ්ඤකම්මසමාහිතො;
අනූනමනසඞ්කප්පො, තික්ඛපඤ්ඤො භවිස්සති’.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘අගාරා අභිනික්ඛම්ම, පබ්බජිස්සති කිඤ්චනො;
ජාතියා සත්තවස්සෙන, අරහත්තං ඵුසිස්සති.
‘‘යතො සරාමි අත්තානං, යතො පත්තොස්මි සාසනං;
එත්ථන්තරෙ න ජානාමි, චෙතනං අමනොරමං.
‘‘සංසරිත්වා භවෙ සබ්බෙ, සම්පත්තානුභවිං අහං;
භොගෙ ¶ මෙ ඌනතා නත්ථි, ඵලං ඤාණස්ස ථොමනෙ.
‘‘තියග්ගී නිබ්බුතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
සබ්බාසවා පරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි ¶ , යං ඤාණමථවිං අහං [මභිථොමයිං (සී. පී.), මභිථොමහං (ස්යා.)];
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලං ඤාණස්ස ථොමනෙ.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ඤාණථවිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
ඤාණථවිකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. චන්දනමාලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පඤ්ච කාමගුණෙ හිත්වා, පියරූපෙ මනොරමෙ;
අසීතිකොටියො හිත්වා, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘පබ්බජිත්වාන කායෙන, පාපකම්මං විවජ්ජයිං;
වචීදුච්චරිතං හිත්වා, නදීකූලෙ වසාමහං.
‘‘එකකං ¶ මං විහරන්තං, බුද්ධසෙට්ඨො උපාගමි;
නාහං ජානාමි බුද්ධොති, අකාසිං පටිසන්ථරං [පටිසන්ධාරං (ක.)].
‘‘කරිත්වා පටිසන්ථාරං, නාමගොත්තමපුච්ඡහං;
‘දෙවතානුසි ගන්ධබ්බො, අදු සක්කො පුරින්දදො.
‘‘‘කො වා ත්වං කස්ස වා පුත්තො, මහාබ්රහ්මා ඉධාගතො;
විරොචෙසි දිසා සබ්බා, උදයං සූරියො යථා.
‘‘‘සහස්සාරානි ¶ චක්කානි, පාදෙ දිස්සන්ති මාරිස;
කො වා ත්වං කස්ස වා පුත්තො, කථං ජානෙමු තං මයං;
නාමගොත්තං පවෙදෙහි, සංසයං අපනෙහි මෙ’.
‘‘‘නම්හි දෙවො න ගන්ධබ්බො, නම්හි [නාපි (සී.)] සක්කො පුරින්දදො;
බ්රහ්මභාවො ච මෙ නත්ථි, එතෙසං උත්තමො අහං.
‘‘‘අතීතො විසයං තෙසං, දාලයිං කාමබන්ධනං;
සබ්බෙ කිලෙසෙ ඣාපෙත්වා, පත්තො සම්බොධිමුත්තමං’.
‘‘තස්ස ¶ ¶ වාචං සුණිත්වාහං, ඉදං වචනමබ්රවිං;
‘යදි බුද්ධොති සබ්බඤ්ඤූ, නිසීද ත්වං මහාමුනෙ.
‘තමහං පූජයිස්සාමි, දුක්ඛස්සන්තකරො තුවං’;
‘‘පත්ථරිත්වා ජිනචම්මං, අදාසි සත්ථුනො අහං.
‘‘නිසීදි තත්ථ භගවා, සීහොව ගිරිගබ්භරෙ;
ඛිප්පං පබ්බතමාරුය්හ, අම්බස්ස ඵලමග්ගහිං.
‘‘සාලකල්යාණිකං පුප්ඵං, චන්දනඤ්ච මහාරහං;
ඛිප්පං ¶ පග්ගය්හ තං සබ්බං, උපෙත්වා ලොකනායකං.
‘‘ඵලං බුද්ධස්ස දත්වාන, සාලපුප්ඵමපූජයිං;
චන්දනං අනුලිම්පිත්වා, අවන්දිං සත්ථුනො අහං.
‘‘පසන්නචිත්තො සුමනො, විපුලාය ච පීතියා;
අජිනම්හි නිසීදිත්වා, සුමෙධො ලොකනායකො.
‘‘මම කම්මං පකිත්තෙසි, හාසයන්තො මමං තදා;
‘ඉමිනා ඵලදානෙන, ගන්ධමාලෙහි චූභයං.
‘‘‘පඤ්චවීසෙ කප්පසතෙ, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
අනූනමනසඞ්කප්පො, වසවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘ඡබ්බීසතිකප්පසතෙ, මනුස්සත්තං ගමිස්සති;
භවිස්සති චක්කවත්තී, චාතුරන්තො මහිද්ධිකො.
‘‘‘වෙභාරං නාම නගරං, විස්සකම්මෙන මාපිතං;
හෙස්සති සබ්බසොවණ්ණං, නානාරතනභූසිතං.
‘‘‘එතෙනෙව උපායෙන, සංසරිස්සති සො භවෙ [යොනිසො (ස්යා. පී.)];
සබ්බත්ථ පූජිතො හුත්වා, දෙවත්තෙ අථ මානුසෙ.
‘‘‘පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, බ්රහ්මබන්ධු භවිස්සති;
අගාරා අභිනික්ඛම්ම, අනගාරී භවිස්සති;
අභිඤ්ඤාපාරගූ හුත්වා, නිබ්බායිස්සතිනාසවො’.
‘‘ඉදං ¶ වත්වාන සම්බුද්ධො, සුමෙධො ලොකනායකො;
මම නිජ්ඣායමානස්ස, පක්කාමි අනිලඤ්ජසෙ.
‘‘තෙන ¶ ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘තුසිතතො ¶ චවිත්වාන, නිබ්බත්තිං මාතුකුච්ඡියං;
භොගෙ මෙ ඌනතා නත්ථි, යම්හි ගබ්භෙ වසාමහං.
‘‘මාතුකුච්ඡිගතෙ මයි, අන්නපානඤ්ච භොජනං;
මාතුයා මම ඡන්දෙන, නිබ්බත්තති යදිච්ඡකං.
‘‘ජාතියා පඤ්චවස්සෙන, පබ්බජිං අනගාරියං;
ඔරොපිතම්හි කෙසම්හි, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘පුබ්බකම්මං ගවෙසන්තො, ඔරෙන නාද්දසං අහං;
තිංසකප්පසහස්සම්හි, මම කම්මමනුස්සරිං.
‘‘නමො තෙ පුරිසාජඤ්ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්තම;
තව සාසනමාගම්ම, පත්තොම්හි අචලං පදං.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි, යං බුද්ධමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා චන්දනමාලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
චන්දනමාලියත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. ධාතුපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නිබ්බුතෙ ලොකනාථම්හි, සිද්ධත්ථෙ ලොකනායකෙ;
මම ඤාතී සමානෙත්වා, ධාතුපූජං අකාසහං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං ධාතුමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ධාතුපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ධාතුපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
ධාතුපූජකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. පුලිනුප්පාදකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පබ්බතෙ ¶ ¶ හිමවන්තම්හි, දෙවලො නාම තාපසො;
තත්ථ මෙ චඞ්කමො ආසි, අමනුස්සෙහි මාපිතො.
‘‘ජටාභාරෙන ¶ [ජටාභාරස්ස (ස්යා. ක.)] භරිතො, කමණ්ඩලුධරො සදා;
උත්තමත්ථං ගවෙසන්තො, විපිනා නික්ඛමිං තදා.
‘‘චුල්ලාසීතිසහස්සානි, සිස්සා මය්හං උපට්ඨහුං;
සකකම්මාභිපසුතා, වසන්ති විපිනෙ තදා.
‘‘අස්සමා අභිනික්ඛම්ම, අකං පුලිනචෙතියං;
නානාපුප්ඵං සමානෙත්වා, තං චෙතියමපූජයිං.
‘‘තත්ථ චිත්තං පසාදෙත්වා, අස්සමං පවිසාමහං;
සබ්බෙ සිස්සා සමාගන්ත්වා, එතමත්ථං පුච්ඡිංසු මං [එතමත්ථමපුච්ඡු මං (සී.), එතමත්තං අපුච්ඡිංසු (ස්යා. ක.)].
‘‘‘පුලිනෙන කතො ථූපො [කතො ථූපෙ (සී.)], යං ත්වං දෙව [දෙවං (සී. පී.)] මස්සති;
මයම්පි ඤාතුමිච්ඡාම, පුට්ඨො ආචික්ඛ නො තුවං’.
‘‘‘නිද්දිට්ඨා නු [නිද්දිට්ඨා නො (සී. පී.), දිට්ඨානො වො (ස්යා.)] මන්තපදෙ, චක්ඛුමන්තො මහායසා;
තෙ ඛො අහං නමස්සාමි, බුද්ධසෙට්ඨෙ මහායසෙ’.
‘‘‘කීදිසා තෙ මහාවීරා, සබ්බඤ්ඤූ ලොකනායකා;
කථංවණ්ණා කථංසීලා, කීදිසා තෙ මහායසා’.
‘‘‘බාත්තිංසලක්ඛණා ¶ බුද්ධා, චත්තාලීසදිජාපි ච;
නෙත්තා ගොපඛුමා තෙසං, ජිඤ්ජුකා ඵලසන්නිභා.
‘‘‘ගච්ඡමානා ච තෙ බුද්ධා, යුගමත්තඤ්ච පෙක්ඛරෙ;
න තෙසං ජාණු නදති, සන්ධිසද්දො න සුය්යති.
‘‘‘ගච්ඡමානා ච සුගතා, උද්ධරන්තාව ගච්ඡරෙ;
පඨමං දක්ඛිණං පාදං, බුද්ධානං එස ධම්මතා.
‘‘‘අසම්භීතා ¶ ච තෙ බුද්ධා, මිගරාජාව කෙසරී;
නෙවුක්කංසෙන්ති අත්තානං, නො ච වම්භෙන්ති පාණිනං.
‘‘‘මානාවමානතො මුත්තා, සමා සබ්බෙසු පාණිසු;
අනත්තුක්කංසකා බුද්ධා, බුද්ධානං එස ධම්මතා.
‘‘‘උප්පජ්ජන්තා ¶ ච සම්බුද්ධා, ආලොකං දස්සයන්ති තෙ;
ඡප්පකාරං පකම්පෙන්ති, කෙවලං වසුධං ඉමං.
‘‘‘පස්සන්ති ¶ නිරයඤ්චෙතෙ, නිබ්බාති නිරයො තදා;
පවස්සති මහාමෙඝො, බුද්ධානං එස ධම්මතා.
‘‘‘ඊදිසා තෙ මහානාගා, අතුලා ච [තෙ (ස්යා. ක.)] මහායසා;
වණ්ණතො අනතික්කන්තා, අප්පමෙය්යා තථාගතා’.
‘‘‘අනුමොදිංසු මෙ වාක්යං, සබ්බෙ සිස්සා සගාරවා;
තථා ච පටිපජ්ජිංසු, යථාසත්ති යථාබලං’.
‘‘පටිපූජෙන්ති පුලිනං, සකකම්මාභිලාසිනො;
සද්දහන්තා මම වාක්යං, බුද්ධසක්කතමානසා [බුද්ධත්තගතමානසා (සී. ස්යා. පී.)].
‘‘තදා චවිත්වා තුසිතා, දෙවපුත්තො මහායසො;
උප්පජ්ජි මාතුකුච්ඡිම්හි, දසසහස්සි කම්පථ.
‘‘අස්සමස්සාවිදූරම්හි, චඞ්කමම්හි ඨිතො අහං;
සබ්බෙ සිස්සා සමාගන්ත්වා, ආගච්ඡුං මම සන්තිකෙ.
‘‘උසභොව මහී නදති, මිගරාජාව කූජති;
සුසුමාරොව [සුංසුමාරොව (සී. ස්යා. පී.)] සළති, කිං විපාකො භවිස්සති.
‘‘යං ¶ ¶ පකිත්තෙමි සම්බුද්ධං, සිකතාථූපසන්තිකෙ;
සො දානි භගවා සත්ථා, මාතුකුච්ඡිමුපාගමි.
‘‘තෙසං ධම්මකථං වත්වා, කිත්තයිත්වා මහාමුනිං;
උය්යොජෙත්වා සකෙ සිස්සෙ, පල්ලඞ්කමාභුජිං අහං.
‘‘බලඤ්ච වත මෙ ඛීණං, බ්යාධිනා [බ්යාධිතො (සී. ස්යා. පී. ක.)] පරමෙන තං;
බුද්ධසෙට්ඨං සරිත්වාන, තත්ථ කාලඞ්කතො [කාලකතො (සී. පී.)] අහං.
‘‘සබ්බෙ සිස්සා සමාගන්ත්වා, අකංසු චිතකං තදා;
කළෙවරඤ්ච මෙ ගය්හ, චිතකං අභිරොපයුං.
‘‘චිතකං පරිවාරෙත්වා, සීසෙ කත්වාන අඤ්ජලිං;
සොකසල්ලපරෙතා තෙ, වික්කන්දිංසු සමාගතා.
‘‘තෙසං ලාලප්පමානානං, අගමං චිතකං තදා;
‘අහං ආචරියො තුම්හං, මා සොචිත්ථ සුමෙධසා.
‘‘‘සදත්ථෙ ¶ වායමෙය්යාථ, රත්තින්දිවමතන්දිතා;
මා වො පමත්තා අහුත්ථ [අහුවත්ථ (සී.)], ඛණො වො පටිපාදිතො’.
‘‘සකෙ සිස්සෙනුසාසිත්වා, දෙවලොකං පුනාගමිං;
අට්ඨාරස ච කප්පානි, දෙවලොකෙ රමාමහං.
‘‘සතානං ¶ පඤ්චක්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං;
අනෙකසතක්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජමකාරයිං.
‘‘අවසෙසෙසු කප්පෙසු, වොකිණ්ණො [වොකිණ්ණං (සී. ස්යා. ක.)] සංසරිං අහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, උප්පාදස්ස ඉදං ඵලං [පුලිනපූජායිදං ඵලං (සී.)].
‘‘යථා ¶ කොමුදිකෙ මාසෙ, බහූ පුප්ඵන්ති පාදපා;
තථෙවාහම්පි සමයෙ, පුප්ඵිතොම්හි මහෙසිනා.
‘‘වීරියං මෙ ධුරධොරය්හං, යොගක්ඛෙමාධිවාහනං;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං බුද්ධමභිකිත්තයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, කිත්තනාය ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පුලිනුප්පාදකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
පුලිනුප්පාදකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. තරණියත්ථෙරඅපදානං
‘‘අත්ථදස්සී තු භගවා, සයම්භූ ලොකනායකො;
විනතා නදියා තීරං [තීරෙ (ස්යා. පී. ක.)], උපාගච්ඡි තථාගතො.
‘‘උදකා අභිනික්ඛම්ම, කච්ඡපො වාරිගොචරො;
බුද්ධං තාරෙතුකාමොහං, උපෙසිං ලොකනායකං.
‘‘‘අභිරූහතු ¶ ¶ මං බුද්ධො, අත්ථදස්සී මහාමුනි;
අහං තං තාරයිස්සාමි, දුක්ඛස්සන්තකරො තුවං’.
‘‘මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, අත්ථදස්සී මහායසො;
අභිරූහිත්වා මෙ පිට්ඨිං, අට්ඨාසි ලොකනායකො.
‘‘යතො සරාමි අත්තානං, යතො පත්තොස්මි විඤ්ඤුතං;
සුඛං මෙ තාදිසං නත්ථි, ඵුට්ඨෙ පාදතලෙ යථා.
‘‘උත්තරිත්වාන සම්බුද්ධො, අත්ථදස්සී මහායසො;
නදීතීරම්හි ඨත්වාන, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යාවතා ¶ වත්තතෙ චිත්තං, ගඞ්ගාසොතං තරාමහං;
අයඤ්ච කච්ඡපො රාජා, තාරෙසි මම පඤ්ඤවා.
‘‘‘ඉමිනා බුද්ධතරණෙන, මෙත්තචිත්තවතාය ච;
අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, දෙවලොකෙ රමිස්සති.
‘‘‘දෙවලොකා ඉධාගන්ත්වා, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
එකාසනෙ නිසීදිත්වා, කඞ්ඛාසොතං තරිස්සති.
‘‘‘යථාපි ¶ භද්දකෙ ඛෙත්තෙ, බීජං අප්පම්පි රොපිතං;
සම්මාධාරෙ පවච්ඡන්තෙ, ඵලං තොසෙති කස්සකං [කස්සකෙ (ස්යා.)].
‘‘‘තථෙවිදං බුද්ධඛෙත්තං, සම්මාසම්බුද්ධදෙසිතං;
සම්මාධාරෙ පවච්ඡන්තෙ, ඵලං මං තොසයිස්සති’.
‘‘පධානපහිතත්තොම්හි, උපසන්තො නිරූපධි;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘අට්ඨාරසෙ ¶ කප්පසතෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, තරණාය ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තරණියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
තරණියත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. ධම්මරුචියත්ථෙරඅපදානං
‘‘යදා ¶ දීපඞ්කරො බුද්ධො, සුමෙධං බ්යාකරී ජිනො;
‘අපරිමෙය්යෙ ඉතො කප්පෙ, අයං බුද්ධො භවිස්සති.
‘‘‘ඉමස්ස ජනිකා මාතා, මායා නාම භවිස්සති;
පිතා සුද්ධොදනො නාම, අයං හෙස්සති ගොතමො.
‘‘‘පධානං පදහිත්වාන, කත්වා දුක්කරකාරිකං;
අස්සත්ථමූලෙ සම්බුද්ධො, බුජ්ඣිස්සති මහායසො.
‘‘‘උපතිස්සො කොලිතො ච, අග්ගා හෙස්සන්ති සාවකා;
ආනන්දො නාම නාමෙන [ආනන්දො නාමුපට්ඨාකො (ස්යා.)], උපට්ඨිස්සතිමං ජිනං.
‘‘‘ඛෙමා ¶ උප්පලවණ්ණා ච, අග්ගා හෙස්සන්ති සාවිකා;
චිත්තො ආළවකො චෙව, අග්ගා හෙස්සන්තුපාසකා.
‘‘‘ඛුජ්ජුත්තරා ¶ නන්දමාතා, අග්ගා හෙස්සන්තුපාසිකා;
බොධි ඉමස්ස වීරස්ස, අස්සත්ථොති පවුච්චති’.
‘‘ඉදං ¶ සුත්වාන වචනං, අසමස්ස මහෙසිනො;
ආමොදිතා නරමරූ, නමස්සන්ති කතඤ්ජලී.
‘‘තදාහං මාණවො ආසිං, මෙඝො නාම සුසික්ඛිතො;
සුත්වා බ්යාකරණං සෙට්ඨං, සුමෙධස්ස මහාමුනෙ.
‘‘සංවිසට්ඨො භවිත්වාන, සුමෙධෙ කරුණාසයෙ [කරුණාලයෙ (ස්යා.)];
පබ්බජන්තඤ්ච තං වීරං, සහාව අනුපබ්බජිං.
‘‘සංවුතො පාතිමොක්ඛස්මිං, ඉන්ද්රියෙසු ච පඤ්චසු;
සුද්ධාජීවො සතො වීරො, ජිනසාසනකාරකො.
‘‘එවං විහරමානොහං, පාපමිත්තෙන කෙනචි;
නියොජිතො අනාචාරෙ, සුමග්ගා පරිධංසිතො.
‘‘විතක්කවසිකො හුත්වා, සාසනතො අපක්කමිං;
පච්ඡා තෙන කුමිත්තෙන, පයුත්තො මාතුඝාතනං.
‘‘අකරිං ආනන්තරියං [අකරිං නන්තරියඤ්ච (ස්යා. ක.)], ඝාතයිං දුට්ඨමානසො;
තතො චුතො මහාවීචිං, උපපන්නො සුදාරුණං.
‘‘විනිපාතගතො ¶ සන්තො, සංසරිං දුක්ඛිතො චිරං;
න පුනො අද්දසං වීරං, සුමෙධං නරපුඞ්ගවං.
‘‘අස්මිං ¶ කප්පෙ සමුද්දම්හි, මච්ඡො ආසිං තිමිඞ්ගලො;
දිස්වාහං සාගරෙ නාවං, ගොචරත්ථමුපාගමිං.
‘‘දිස්වා මං වාණිජා භීතා, බුද්ධසෙට්ඨමනුස්සරුං;
ගොතමොති මහාඝොසං, සුත්වා තෙහි උදීරිතං.
‘‘පුබ්බසඤ්ඤං සරිත්වාන, තතො කාලඞ්කතො අහං;
සාවත්ථියං කුලෙ ඉද්ධෙ, ජාතො බ්රාහ්මණජාතියං.
‘‘ආසිං ධම්මරුචි නාම, සබ්බපාපජිගුච්ඡකො;
දිස්වාහං ලොකපජ්ජොතං, ජාතියා සත්තවස්සිකො.
‘‘මහාජෙතවනං ¶ ගන්ත්වා, පබ්බජිං අනගාරියං;
උපෙමි බුද්ධං තික්ඛත්තුං, රත්තියා දිවසස්ස ච.
‘‘තදා දිස්වා මුනි ආහ, චිරං ධම්මරුචීති මං;
තතොහං අවචං බුද්ධං, පුබ්බකම්මපභාවිතං.
‘‘සුචිරං සතපුඤ්ඤලක්ඛණං, පතිපුබ්බෙන විසුද්ධපච්චයං;
අහමජ්ජසුපෙක්ඛනං ¶ වත, තව පස්සාමි නිරුපමං විග්ගහං [නිරූපමග්ගහං (සී.)].
‘‘සුචිරං විහතත්තමො මයා, සුචිරක්ඛෙන නදී විසොසිතා;
සුචිරං අමලං විසොධිතං, නයනං ඤාණමයං මහාමුනෙ.
‘‘චිරකාලසමඞ්ගිතො ¶ [චිරකාලං සමාගතො (පී.)] තයා, අවිනට්ඨො පුනරන්තරං චිරං;
පුනරජ්ජසමාගතො තයා, න හි නස්සන්ති කතානි ගොතම.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ධම්මරුචියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
ධම්මරුචියත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. සාලමණ්ඩපියත්ථෙරඅපදානං
‘‘අජ්ඣොගාහෙත්වා ¶ සාලවනං, සුකතො අස්සමො මම;
සාලපුප්ඵෙහි සඤ්ඡන්නො, වසාමි විපිනෙ තදා.
‘‘පියදස්සී ච භගවා, සයම්භූ අග්ගපුග්ගලො;
විවෙකකාමො සම්බුද්ධො, සාලවනමුපාගමි.
‘‘අස්සමා අභිනික්ඛම්ම, පවනං අගමාසහං;
මූලඵලං ගවෙසන්තො, ආහිණ්ඩාමි වනෙ තදා.
‘‘තත්ථද්දසාසිං ¶ සම්බුද්ධං, පියදස්සිං මහායසං;
සුනිසින්නං සමාපන්නං, විරොචන්තං මහාවනෙ.
‘‘චතුදණ්ඩෙ ¶ ඨපෙත්වාන, බුද්ධස්ස උපරී අහං;
මණ්ඩපං සුකතං කත්වා, සාලපුප්ඵෙහි ඡාදයිං.
‘‘සත්තාහං ධාරයිත්වාන, මණ්ඩපං සාලඡාදිතං;
තත්ථ චිත්තං පසාදෙත්වා, බුද්ධසෙට්ඨමවන්දහං.
‘‘භගවා ¶ තම්හි සමයෙ, වුට්ඨහිත්වා සමාධිතො;
යුගමත්තං පෙක්ඛමානො, නිසීදි පුරිසුත්තමො.
‘‘සාවකො වරුණො නාම, පියදස්සිස්ස සත්ථුනො;
වසීසතසහස්සෙහි, උපගච්ඡි විනායකං.
‘‘පියදස්සී ච භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, සිතං පාතුකරී ජිනො.
‘‘අනුරුද්ධො උපට්ඨාකො, පියදස්සිස්ස සත්ථුනො;
එකංසං චීවරං කත්වා, අපුච්ඡිත්ථ මහාමුනිං.
‘‘‘කො නු ඛො භගවා හෙතු, සිතකම්මස්ස සත්ථුනො;
කාරණෙ විජ්ජමානම්හි, සත්ථා පාතුකරෙ සිතං’.
‘‘‘සත්තාහං සාලච්ඡදනං [පුප්ඵඡදනං (සී. ස්යා. පී.)], යො මෙ ධාරෙසි මාණවො;
තස්ස කම්මං සරිත්වාන, සිතං පාතුකරිං අහං.
‘‘‘අනොකාසං න පස්සාමි, යත්ථ [යං තං (ස්යා. පී. ක.)] පුඤ්ඤං විපච්චති;
දෙවලොකෙ ¶ මනුස්සෙ වා, ඔකාසොව න සම්මති.
‘‘‘දෙවලොකෙ ¶ වසන්තස්ස, පුඤ්ඤකම්මසමඞ්ගිනො;
යාවතා පරිසා තස්ස, සාලච්ඡන්නා භවිස්සති.
‘‘‘තත්ථ දිබ්බෙහි නච්චෙහි, ගීතෙහි වාදිතෙහි ච;
රමිස්සති සදා සන්තො, පුඤ්ඤකම්මසමාහිතො.
‘‘‘යාවතා පරිසා තස්ස, ගන්ධගන්ධී භවිස්සති;
සාලස්ස පුප්ඵවස්සො ච, පවස්සිස්සති තාවදෙ.
‘‘‘තතො චුතොයං මනුජො, මානුසං ආගමිස්සති;
ඉධාපි සාලච්ඡදනං, සබ්බකාලං ධරිස්සති [ධරියති (සී. පී.)].
‘‘‘ඉධ ¶ නච්චඤ්ච ගීතඤ්ච, සම්මතාළසමාහිතං;
පරිවාරෙස්සන්ති මං නිච්චං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘‘උග්ගච්ඡන්තෙ ච සූරියෙ, සාලවස්සං පවස්සති;
පුඤ්ඤකම්මෙන සංයුත්තං, වස්සතෙ සබ්බකාලිකං.
‘‘‘අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො.
‘‘‘ධම්මං අභිසමෙන්තස්ස, සාලච්ඡන්නං භවිස්සති;
චිතකෙ ඣායමානස්ස, ඡදනං තත්ථ හෙස්සති’.
‘‘විපාකං කිත්තයිත්වාන, පියදස්සී මහාමුනි;
පරිසාය ධම්මං දෙසෙසි, තප්පෙන්තො ධම්මවුට්ඨියා.
‘‘තිංසකප්පානි ¶ ¶ දෙවෙසු, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
සට්ඨි ච සත්තක්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං.
‘‘දෙවලොකා ඉධාගන්ත්වා, ලභාමි විපුලං සුඛං;
ඉධාපි සාලච්ඡදනං, මණ්ඩපස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘අයං පච්ඡිමකො මය්හං, චරිමො වත්තතෙ භවො;
ඉධාපි සාලච්ඡදනං, හෙස්සති සබ්බකාලිකං.
‘‘මහාමුනිං තොසයිත්වා, ගොතමං සක්යපුඞ්ගවං;
පත්තොම්හි අචලං ඨානං, හිත්වා ජයපරාජයං.
‘‘අට්ඨාරසෙ ¶ කප්පසතෙ, යං බුද්ධමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා සාලමණ්ඩපියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
සාලමණ්ඩපියත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
පංසුකූලවග්ගො එකූනපඤ්ඤාසමො.
තස්සුද්දානං –
පංසුකූලං ¶ බුද්ධසඤ්ඤී, භිසදො ඤාණකිත්තකො;
චන්දනී ධාතුපූජී ච, පුලිනුප්පාදකොපි ච.
තරණො ධම්මරුචිකො, සාලමණ්ඩපියො තථා;
සතානි ද්වෙ හොන්ති ගාථා, ඌනවීසතිමෙව ච.
50. කිඞ්කණිපුප්ඵවග්ගො
1. තිකිඞ්කණිපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘කණිකාරංව ¶ ¶ ¶ ජොතන්තං, නිසින්නං පබ්බතන්තරෙ;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, විපස්සිං ලොකනායකං.
‘‘තීණි කිඞ්කණිපුප්ඵානි, පග්ගය්හ අභිරොපයිං;
සම්බුද්ධමභිපූජෙත්වා, ගච්ඡාමි දක්ඛිණාමුඛො.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං බුද්ධමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තිකිඞ්කණිපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තිකිඞ්කණිපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. පංසුකූලපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ ¶ ¶ , උදඞ්ගණො නාම පබ්බතො;
තත්ථද්දසං පංසුකූලං, දුමග්ගම්හි විලම්බිතං.
‘‘තීණි කිඞ්කණිපුප්ඵානි, ඔචිනිත්වානහං තදා;
හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, පංසුකූලමපූජයිං.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පූජිත්වා අරහද්ධජං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පංසුකූලපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
පංසුකූලපූජකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. කොරණ්ඩපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘වනකම්මිකො ¶ පුරෙ ආසිං, පිතුමාතුමතෙනහං [පිතුපෙතාමහෙනහං (සී. ස්යා. පී.)];
පසුමාරෙන ජීවාමි, කුසලං මෙ න විජ්ජති.
‘‘මම ආසයසාමන්තා, තිස්සො ලොකග්ගනායකො;
පදානි තීණි දස්සෙසි, අනුකම්පාය චක්ඛුමා.
‘‘අක්කන්තෙ ච පදෙ දිස්වා, තිස්සනාමස්ස සත්ථුනො;
හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, පදෙ චිත්තං පසාදයිං.
‘‘කොරණ්ඩං පුප්ඵිතං දිස්වා, පාදපං ධරණීරුහං;
සකොසකං ගහෙත්වාන, පදසෙට්ඨමපූජයිං [පදසෙට්ඨෙ අපූජයිං (සී. පී.)].
‘‘තෙන ¶ ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘යං යං යොනුපපජ්ජාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං;
කොරණ්ඩකඡවි හොමි, සුප්පභාසො [සපභාසො (සී. ස්යා. පී. ක.)] භවාමහං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පදපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කොරණ්ඩපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
කොරණ්ඩපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. කිංසුකපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘කිංසුකං පුප්ඵිතං දිස්වා, පග්ගහෙත්වාන අඤ්ජලිං;
බුද්ධසෙට්ඨං සරිත්වාන, ආකාසෙ අභිපූජයිං.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘එකතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කිංසුකපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
කිංසුකපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. උපඩ්ඪදුස්සදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරභගවතො ¶ ¶ , සුජාතො නාම සාවකො;
පංසුකූලං ගවෙසන්තො, සඞ්කාරෙ චරතෙ [චරතී (සී. ක.)] තදා.
‘‘නගරෙ හංසවතියා, පරෙසං භතකො අහං;
උපඩ්ඪදුස්සං දත්වාන, සිරසා අභිවාදයිං.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘තෙත්තිංසක්ඛත්තුං ¶ දෙවින්දො, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
සත්තසත්තතික්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං.
‘‘පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං;
උපඩ්ඪදුස්සදානෙන, මොදාමි අකුතොභයො.
‘‘ඉච්ඡමානො චහං අජ්ජ, සකානනං සපබ්බතං;
ඛොමදුස්සෙහි ඡාදෙය්යං, අඩ්ඪදුස්සස්සිදං ඵලං.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, අඩ්ඪදුස්සස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උපඩ්ඪදුස්සදායකො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උපඩ්ඪදුස්සදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. ඝතමණ්ඩදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුචින්තිතං භගවන්තං, ලොකජෙට්ඨං නරාසභං;
උපවිට්ඨං මහාරඤ්ඤං, වාතාබාධෙන පීළිතං.
‘‘දිස්වා ¶ චිත්තං පසාදෙත්වා, ඝතමණ්ඩමුපානයිං;
කතත්තා ආචිතත්තා [උපචිතත්තා (ස්යා. ක.)] ච, ගඞ්ගා භාගීරථී අයං.
‘‘මහාසමුද්දා චත්තාරො, ඝතං සම්පජ්ජරෙ මම;
අයඤ්ච පථවී ඝොරා, අප්පමාණා අසඞ්ඛියා.
‘‘මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, භවතෙ මධුසක්කරා [මධුසක්ඛරා (ස්යා. ක.)];
චාතුද්දීපා ඉමෙ රුක්ඛා, පාදපා ධරණීරුහා.
‘‘මම ¶ සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, කප්පරුක්ඛා භවන්ති තෙ;
පඤ්ඤාසක්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජමකාරයිං.
‘‘එකපඤ්ඤාසක්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘චතුන්නවුතිතො [ඡනවුතෙ ඉතො (සී.)] කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඝතමණ්ඩස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ඝතමණ්ඩදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
ඝතමණ්ඩදායකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. උදකදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරබුද්ධස්ස ¶ , භික්ඛුසඞ්ඝෙ අනුත්තරෙ;
පසන්නචිත්තො සුමනො, පානීඝටමපූරයිං.
‘‘පබ්බතග්ගෙ දුමග්ගෙ වා, ආකාසෙ වාථ භූමියං;
යදා පානීයමිච්ඡාමි, ඛිප්පං නිබ්බත්තතෙ මම.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, දකදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උදකදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
උදකදායකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. පුලිනථූපියත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ ¶ , යමකො නාම පබ්බතො;
අස්සමො සුකතො මය්හං, පණ්ණසාලා සුමාපිතා.
‘‘නාරදො නාම නාමෙන, ජටිලො උග්ගතාපනො;
චතුද්දසසහස්සානි, සිස්සා පරිචරන්ති මං.
‘‘පටිසල්ලීනකො සන්තො, එවං චින්තෙසහං තදා;
‘සබ්බො ජනො මං පූජෙති, නාහං පූජෙමි කිඤ්චනං.
‘‘‘න මෙ ඔවාදකො අත්ථි, වත්තා කොචි න විජ්ජති;
අනාචරියුපජ්ඣායො, වනෙ වාසං උපෙමහං.
‘‘‘උපාසමානො යමහං, ගරුචිත්තං උපට්ඨහෙ;
සො මෙ ආචරියො නත්ථි, වනවාසො නිරත්ථකො.
‘‘‘ආයාගං මෙ ගවෙසිස්සං, ගරුං භාවනියං තථා;
සාවස්සයො වසිස්සාමි, න කොචි ගරහිස්සති’.
‘‘උත්තානකූලා නදිකා, සුපතිත්ථා මනොරමා;
සංසුද්ධපුලිනාකිණ්ණා, අවිදූරෙ මමස්සමං.
‘‘නදිං ¶ අමරිකං නාම, උපගන්ත්වානහං තදා;
සංවඩ්ඪයිත්වා පුලිනං, අකං පුලිනචෙතියං.
‘‘යෙ ¶ තෙ අහෙසුං සම්බුද්ධා, භවන්තකරණා මුනී;
තෙසං එතාදිසො ථූපො, තං නිමිත්තං කරොමහං.
‘‘කරිත්වා ¶ පුලිනං [පුළිනෙ (සී. ස්යා. පී.)] ථූපං, සොවණ්ණං මාපයිං අහං;
සොණ්ණකිඞ්කණිපුප්ඵානි, සහස්සෙ තීණි පූජයිං.
‘‘සායපාතං නමස්සාමි, වෙදජාතො කතඤ්ජලී;
සම්මුඛා විය සම්බුද්ධං, වන්දිං පුලිනචෙතියං.
‘‘යදා කිලෙසා ජායන්ති, විතක්කා ගෙහනිස්සිතා;
සරාමි සුකතං ථූපං, පච්චවෙක්ඛාමි තාවදෙ.
‘‘උපනිස්සාය විහරං, සත්ථවාහං විනායකං;
කිලෙසෙ සංවසෙය්යාසි, න යුත්තං තව මාරිස.
‘‘සහ ¶ ආවජ්ජිතෙ ථූපෙ, ගාරවං හොති මෙ තදා;
කුවිතක්කෙ විනොදෙසිං, නාගො තුත්තට්ටිතො යථා.
‘‘එවං විහරමානං මං, මච්චුරාජාභිමද්දථ;
තත්ථ කාලඞ්කතො සන්තො, බ්රහ්මලොකමගච්ඡහං.
‘‘යාවතායුං වසිත්වාන, තිදිවෙ [තිදසෙ (සී. පී.)] උපපජ්ජහං;
අසීතික්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජමකාරයිං.
‘‘සතානං තීණික්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘සොණ්ණකිඞ්කණිපුප්ඵානං ¶ [තෙසං කිඞ්කණිපුප්ඵානං (සී.)], විපාකං අනුභොමහං;
ධාතීසතසහස්සානි, පරිවාරෙන්ති මං [මෙ (ක.)] භවෙ.
‘‘ථූපස්ස පරිචිණ්ණත්තා, රජොජල්ලං න ලිම්පති;
ගත්තෙ සෙදා න මුච්චන්ති, සුප්පභාසො භවාමහං.
‘‘අහො මෙ සුකතො ථූපො, සුදිට්ඨාමරිකා නදී;
ථූපං කත්වාන පුලිනං, පත්තොම්හි අචලං පදං.
‘‘කුසලං කත්තුකාමෙන, ජන්තුනා සාරගාහිනා;
නත්ථි ඛෙත්තං අඛෙත්තං වා, පටිපත්තීව සාධකා [සාරිකා (පී.), සාරකා (ස්යා.), සාරතා (ක.)].
‘‘යථාපි බලවා පොසො, අණ්ණවං තරිතුස්සහෙ;
පරිත්තං කට්ඨමාදාය, පක්ඛන්දෙය්ය මහාසරං.
‘‘ඉමාහං කට්ඨං නිස්සාය, තරිස්සාමි මහොදධිං;
උස්සාහෙන වීරියෙන, තරෙය්ය උදධිං නරො.
‘‘තථෙව ¶ ¶ මෙ කතං කම්මං, පරිත්තං ථොකකඤ්ච යං;
තං කම්මං උපනිස්සාය, සංසාරං සමතික්කමිං.
‘‘පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
සාවත්ථියං පුරෙ ජාතො, මහාසාලෙ සුඅඩ්ඪකෙ.
‘‘සද්ධා මාතා පිතා මය්හං, බුද්ධස්ස සරණං ගතා;
උභො දිට්ඨපදා එතෙ, අනුවත්තන්ති සාසනං.
‘‘බොධිපපටිකං ¶ ගය්හ, සොණ්ණථූපමකාරයුං;
සායපාතං [සායං පාතං (ස්යා. ක.)] නමස්සන්ති, සක්යපුත්තස්ස සම්මුඛා.
‘‘උපොසථම්හි ¶ දිවසෙ, සොණ්ණථූපං විනීහරුං;
බුද්ධස්ස වණ්ණං කිත්තෙන්තා, තියාමං වීතිනාමයුං.
‘‘සහ දිස්වානහං [පසාදෙත්වානහං (ක.)] ථූපං, සරිං පුලිනචෙතියං;
එකාසනෙ නිසීදිත්වා, අරහත්තමපාපුණිං.
ද්වාවීසතිමං භාණවාරං.
‘‘ගවෙසමානො තං වීරං, ධම්මසෙනාපතිද්දසං;
අගාරා නික්ඛමිත්වාන, පබ්බජිං තස්ස සන්තිකෙ.
‘‘ජාතියා සත්තවස්සෙන, අරහත්තමපාපුණිං;
උපසම්පාදයී බුද්ධො, ගුණමඤ්ඤාය චක්ඛුමා.
‘‘දාරකෙනෙව සන්තෙන, කිරියං නිට්ඨිතං මයා;
කතං මෙ කරණීයජ්ජ, සක්යපුත්තස්ස සාසනෙ.
‘‘සබ්බවෙරභයාතීතො, සබ්බසඞ්ගාතිගො [සබ්බසඞ්කාතිතො (ක.)] ඉසි;
සාවකො තෙ මහාවීර, සොණ්ණථූපස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා පුලිනථූපියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
පුලිනථූපියත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. නළකුටිදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ ¶ ¶ , හාරිතො නාම පබ්බතො;
සයම්භූ නාරදො නාම, රුක්ඛමූලෙ වසී තදා.
‘‘නළාගාරං ¶ කරිත්වාන, තිණෙන ඡාදයිං අහං;
චඞ්කමං සොධයිත්වාන, සයම්භුස්ස අදාසහං.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘තත්ථ මෙ සුකතං බ්යම්හං, නළකුටිකනිම්මිතං;
සට්ඨියොජනමුබ්බෙධං, තිංසයොජනවිත්ථතං.
‘‘චතුද්දසෙසු කප්පෙසු, දෙවලොකෙ රමිං අහං;
එකසත්තතික්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජමකාරයිං.
‘‘චතුතිංසතික්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘ධම්මපාසාදමාරුය්හ, සබ්බාකාරවරූපමං;
යදිච්ඡකාහං විහරෙ, සක්යපුත්තස්ස සාසනෙ.
‘‘එකතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, නළකුටියිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නළකුටිදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
නළකුටිදායකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. පියාලඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘මිගලුද්දො ¶ පුරෙ ආසිං, විපිනෙ විචරං තදා;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, සබ්බධම්මාන පාරගුං.
‘‘පියාලඵලමාදාය, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං;
පුඤ්ඤක්ඛෙත්තස්ස වීරස්ස, පසන්නො සෙහි පාණිභි.
‘‘එකතිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පියාලඵලදායකො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පියාලඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
කිඞ්කණිපුප්ඵවග්ගො පඤ්ඤාසමො.
තස්සුද්දානං –
කිඞ්කණී පංසුකූලඤ්ච, කොරණ්ඩමථ කිංසුකං;
උපඩ්ඪදුස්සී ඝතදො, උදකං ථූපකාරකො.
නළකාරී ච නවමො, පියාලඵලදායකො;
සතමෙකඤ්ච ගාථානං, නවකඤ්ච තදුත්තරි.
අථ වග්ගුද්දානං –
මෙත්තෙය්යවග්ගො භද්දාලි, සකිංසම්මජ්ජකොපි ච;
එකවිහාරී විභීතකී, ජගතී සාලපුප්ඵියො.
නළාගාරං පංසුකූලං, කිඞ්කණිපුප්ඵියො තථා;
අසීති ද්වෙ ච ගාථායො, චතුද්දසසතානි ච.
මෙත්තෙය්යවග්ගදසකං.
පඤ්චමසතකං සමත්තං.
51. කණිකාරවග්ගො
1. තිකණිකාරපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුමෙධො ¶ ¶ ¶ නාම සම්බුද්ධො, බාත්තිංසවරලක්ඛණො;
විවෙකකාමො සම්බුද්ධො, හිමවන්තමුපාගමිං.
‘‘අජ්ඣොගය්හ හිමවන්තං, අග්ගො කාරුණිකො මුනි;
පල්ලඞ්කමාභුජිත්වාන, නිසීදි පුරිසුත්තමො.
‘‘විජ්ජාධරො තදා ආසිං, අන්තලික්ඛචරො අහං;
තිසූලං සුකතං ගය්හ, ගච්ඡාමි අම්බරෙ තදා.
‘‘පබ්බතග්ගෙ යථා අග්ගි, පුණ්ණමායෙව චන්දිමා;
වනෙ ඔභාසතෙ බුද්ධො, සාලරාජාව ඵුල්ලිතො.
‘‘වනග්ගා ¶ නික්ඛමිත්වාන, බුද්ධරංසීභිධාවරෙ;
නළග්ගිවණ්ණසඞ්කාසා, දිස්වා චිත්තං පසාදයිං.
‘‘විචිනං අද්දසං පුප්ඵං, කණිකාරං දෙවගන්ධිකං;
තීණි පුප්ඵානි ආදාය, බුද්ධසෙට්ඨමපූජයිං.
‘‘බුද්ධස්ස ආනුභාවෙන, තීණි පුප්ඵානි මෙ තදා;
උද්ධංවණ්ටා අධොපත්තා, ඡායං කුබ්බන්ති සත්ථුනො.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘තත්ථ ¶ මෙ සුකතං බ්යම්හං, කණිකාරීති ඤායති;
සට්ඨියොජනමුබ්බෙධං, තිංසයොජනවිත්ථතං.
‘‘සහස්සකණ්ඩං සතභෙණ්ඩු [සතගෙණ්ඩු (ස්යා.)], ධජාලුහරිතාමයං;
සතසහස්සනිය්යූහා, බ්යම්හෙ පාතුභවිංසු මෙ.
‘‘සොණ්ණමයා මණිමයා, ලොහිතඞ්ගමයාපි ච;
ඵලිකාපි ච පල්ලඞ්කා, යෙනිච්ඡකා යදිච්ඡකා [යෙනිච්ඡයා යදිච්ඡකං (ස්යා.), යදිච්ඡකායදිච්ඡකා (ක.)].
‘‘මහාරහඤ්ච ¶ ¶ සයනං, තූලිකාවිකතීයුතං;
උද්ධලොමිකඑකන්තං, බිම්බොහනසමායුතං [බිබ්බොහනසමායුතං… (ස්යා. ක.)].
‘‘භවනා නික්ඛමිත්වාන, චරන්තො දෙවචාරිකං;
යදා ඉච්ඡාමි ගමනං, දෙවසඞ්ඝපුරක්ඛතො.
‘‘පුප්ඵස්ස හෙට්ඨා තිට්ඨාමි, උපරිච්ඡදනං මම;
සමන්තා යොජනසතං, කණිකාරෙහි ඡාදිතං.
‘‘සට්ඨිතුරියසහස්සානි, සායපාතමුපට්ඨහුං;
පරිවාරෙන්ති මං නිච්චං, රත්තින්දිවමතන්දිතා.
‘‘තත්ථ නච්චෙහි ගීතෙහි, තාළෙහි වාදිතෙහි ච;
රමාමි ඛිඩ්ඩාරතියා, මොදාමි කාමකාමිහං.
‘‘තත්ථ භුත්වා පිවිත්වා ච, මොදාමි තිදසෙ තදා;
නාරීගණෙහි සහිතො, මොදාමි බ්යම්හමුත්තමෙ.
‘‘සතානං පඤ්චක්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
සතානං තීණික්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං;
පදෙසරජ්ජං ¶ විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘භවාභවෙ සංසරන්තො, මහාභොගං ලභාමහං;
භොගෙ මෙ ඌනතා නත්ථි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘දුවෙ ¶ භවෙ සංසරාමි, දෙවත්තෙ අථ මානුසෙ;
අඤ්ඤං ගතිං න ජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘දුවෙ කුලෙ පජායාමි, ඛත්තියෙ චාපි බ්රාහ්මණෙ;
නීචෙ කුලෙ න ජායාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘හත්ථියානං අස්සයානං, සිවිකං සන්දමානිකං;
ලභාමි සබ්බමෙවෙතං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘දාසීගණං දාසගණං, නාරියො සමලඞ්කතා;
ලභාමි සබ්බමෙවෙතං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කොසෙය්යකම්බලියානි, ඛොමකප්පාසිකානි ච;
ලභාමි සබ්බමෙවෙතං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘නවවත්ථං ¶ ¶ නවඵලං, නවග්ගරසභොජනං;
ලභාමි සබ්බමෙවෙතං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉමං ඛාද ඉමං භුඤ්ජ, ඉමම්හි සයනෙ සය;
ලභාමි සබ්බමෙවෙතං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘සබ්බත්ථ පූජිතො හොමි, යසො අබ්භුග්ගතො මම;
මහාපක්ඛො සදා හොමි, අභෙජ්ජපරිසො සදා;
ඤාතීනං උත්තමො හොමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘සීතං ¶ උණ්හං න ජානාමි, පරිළාහො න විජ්ජති;
අථො චෙතසිකං දුක්ඛං, හදයෙ මෙ න විජ්ජති.
‘‘සුවණ්ණවණ්ණො හුත්වාන, සංසරාමි භවාභවෙ;
වෙවණ්ණියං න ජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘දෙවලොකා චවිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
සාවත්ථියං පුරෙ ජාතො, මහාසාලෙ සුඅඩ්ඪකෙ.
‘‘පඤ්ච කාමගුණෙ හිත්වා, පබ්බජිං අනගාරියං;
ජාතියා සත්තවස්සොහං, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘උපසම්පාදයී බුද්ධො, ගුණමඤ්ඤාය චක්ඛුමා;
තරුණො පූජනීයොහං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘දිබ්බචක්ඛු විසුද්ධං මෙ, සමාධිකුසලො අහං;
අභිඤ්ඤාපාරමිප්පත්තො, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා අනුප්පත්තො, ඉද්ධිපාදෙසු කොවිදො;
ධම්මෙසු පාරමිප්පත්තො, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි ¶ , යං බුද්ධමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තිකණිකාරපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තිකණිකාරපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. එකපත්තදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ හංසවතියා, කුම්භකාරො අහොසහං;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, ඔඝතිණ්ණමනාසවං.
‘‘සුකතං මත්තිකාපත්තං, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං;
පත්තං දත්වා භගවතො, උජුභූතස්ස තාදිනො.
‘‘භවෙ නිබ්බත්තමානොහං, සොණ්ණථාලෙ ලභාමහං;
රූපිමයෙ ච සොවණ්ණෙ, තට්ටිකෙ ච මණීමයෙ.
‘‘පාතියො පරිභුඤ්ජාමි, පුඤ්ඤකම්මස්සිදං ඵලං;
යසානඤ්ච ධනානඤ්ච [යසසාව ජනානඤ්ච (ස්යා.)], අග්ගභූතො [පත්තභූතො (සී. පී.)] ච හොමහං.
‘‘යථාපි භද්දකෙ ඛෙත්තෙ, බීජං අප්පම්පි රොපිතං;
සම්මාධාරං පවච්ඡන්තෙ, ඵලං තොසෙති කස්සකං.
‘‘තථෙවිදං පත්තදානං, බුද්ධඛෙත්තම්හි රොපිතං;
පීතිධාරෙ පවස්සන්තෙ, ඵලං මං තොසයිස්සති.
‘‘යාවතා ඛෙත්තා විජ්ජන්ති, සඞ්ඝාපි ච ගණාපි ච;
බුද්ධඛෙත්තසමො නත්ථි, සුඛදො සබ්බපාණිනං.
‘‘නමො ¶ තෙ පුරිසාජඤ්ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්තම;
එකපත්තං දදිත්වාන, පත්තොම්හි අචලං පදං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පත්තමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පත්තදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකපත්තදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
එකපත්තදායකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. කාසුමාරඵලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘කණිකාරංව ¶ ජොතන්තං, නිසින්නං පබ්බතන්තරෙ;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, ලොකජෙට්ඨං නරාසභං.
‘‘පසන්නචිත්තො සුමනො, සිරෙ කත්වාන අඤ්ජලිං;
කාසුමාරිකමාදාය, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං.
‘‘එකතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කාසුමාරඵලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
කාසුමාරඵලියත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. අවටඵලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සහස්සරංසී භගවා, සයම්භූ අපරාජිතො;
විවෙකා උට්ඨහිත්වාන, ගොචරායාභිනික්ඛමි.
‘‘ඵලහත්ථො ¶ අහං දිස්වා, උපගච්ඡිං නරාසභං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, අවටං අදදිං ඵලං.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අවටඵලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
අවටඵලියත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. පාදඵලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං සම්බුද්ධං, ආහුතීනං පටිග්ගහං;
රථියං පටිපජ්ජන්තං, පාදඵලං [වාරඵලං (සී.), චාරඵලං (ස්යා.), පාරඵලං (පී.)] අදාසහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පාදඵලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
පාදඵලියත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. මාතුලුඞ්ගඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කණිකාරංව ¶ ¶ ජලිතං, පුණ්ණමායෙව චන්දිමං;
ජලන්තං දීපරුක්ඛංව, අද්දසං ලොකනායකං.
‘‘මාතුලුඞ්ගඵලං ¶ ගය්හ, අදාසිං සත්ථුනො අහං;
දක්ඛිණෙය්යස්ස වීරස්ස [ධීරස්ස (සී.)], පසන්නො සෙහි පාණිභි.
‘‘එකතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මාතුලුඞ්ගඵලදායකො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මාතුලුඞ්ගඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. අජෙලිඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අජ්ජුනො [අජිනො (ස්යා.)] නාම සම්බුද්ධො, හිමවන්තෙ වසී තදා;
චරණෙන ච සම්පන්නො, සමාධිකුසලො මුනි.
‘‘කුම්භමත්තං ¶ ගහෙත්වාන, අජෙලිං [අඤ්ජලිං (ස්යා.), අජෙලං (පී.)] ජීවජීවකං;
ඡත්තපණ්ණං ගහෙත්වාන, අදාසිං සත්ථුනො අහං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අජෙලිඵලදායකො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අජෙලිඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. අමොදඵලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං ¶ ¶ ¶ සම්බුද්ධං, ආහුතීනං පටිග්ගහං;
රථියං පටිපජ්ජන්තං, අමොදමදදිං ඵලං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අමොදඵලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
අමොදඵලියත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. තාලඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සතරංසී නාම භගවා, සයම්භූ අපරාජිතො;
විවෙකා වුට්ඨහිත්වාන, ගොචරායාභිනික්ඛමි.
‘‘ඵලහත්ථො අහං දිස්වා, උපගච්ඡිං නරාසභං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, තාලඵලං අදාසහං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා තාලඵලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
තාලඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. නාළිකෙරඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ ¶ ¶ බන්ධුමතියා, ආරාමිකො අහං තදා;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, ගච්ඡන්තං අනිලඤ්ජසෙ.
‘‘නාළිකෙරඵලං ගය්හ, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං;
ආකාසෙ ඨිතකො සන්තො, පටිග්ගණ්හි මහායසො.
‘‘විත්තිසඤ්ජනනො ¶ මය්හං, දිට්ඨධම්මසුඛාවහො;
ඵලං බුද්ධස්ස දත්වාන, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘අධිගච්ඡිං තදා පීතිං, විපුලඤ්ච සුඛුත්තමං;
උප්පජ්ජතෙව රතනං, නිබ්බත්තස්ස තහිං තහිං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘දිබ්බචක්ඛු විසුද්ධං මෙ, සමාධිකුසලො අහං;
අභිඤ්ඤාපාරමිප්පත්තො, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… ¶ කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නාළිකෙරඵලදායකො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
නාළිකෙරඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
කණිකාරවග්ගො එකපඤ්ඤාසමො.
තස්සුද්දානං –
කණිකාරෙකපත්තා ච, කාසුමාරී තථාවටා;
පාදඤ්ච මාතුලුඞ්ගඤ්ච, අජෙලීමොදමෙව ච.
තාලං තථා නාළිකෙරං, ගාථායො ගණිතා විහ;
එකං ගාථාසතං හොති, ඌනාධිකවිවජ්ජිතං.
52. ඵලදායකවග්ගො
1. කුරඤ්චියඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘මිගලුද්දො ¶ ¶ ¶ පුරෙ ආසිං, විපිනෙ විචරං අහං;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, සබ්බධම්මාන පාරගුං.
‘‘කුරඤ්චියඵලං ගය්හ, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං;
පුඤ්ඤක්ඛෙත්තස්ස තාදිනො, පසන්නො සෙහි පාණිභි.
‘‘එකතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, බුද්ධසෙට්ඨස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කුරඤ්චියඵලදායකො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කුරඤ්චියඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. කපිත්ථඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං ¶ සම්බුද්ධං, ආහුතීනං පටිග්ගහං;
රථියං පටිපජ්ජන්තං, කපිත්ථං [කපිට්ඨං (ස්යා.)] අදදිං ඵලං.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කපිත්ථඵලදායකො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කපිත්ථඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. කොසම්බඵලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘කකුධං විලසන්තංව, දෙවදෙවං නරාසභං;
රථියං පටිපජ්ජන්තං, කොසම්බං [කොසුම්බං (සී. ස්යා. පී.)] අදදිං තදා.
‘‘එකතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කොසම්බඵලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
කොසම්බඵලියත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. කෙතකපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘විනතානදියා තීරෙ, විහාසි පුරිසුත්තමො;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, එකග්ගං සුසමාහිතං.
‘‘මධුගන්ධස්ස ¶ පුප්ඵෙන, කෙතකස්ස අහං තදා;
පසන්නචිත්තො සුමනො, බුද්ධසෙට්ඨමපූජයිං.
‘‘එකනවුතිතො ¶ ¶ කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… ¶ කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කෙතකපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
කෙතකපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. නාගපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං සම්බුද්ධං, ආහුතීනං පටිග්ගහං;
රථියං පටිපජ්ජන්තං, නාගපුප්ඵං අපූජයිං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නාගපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
නාගපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. අජ්ජුනපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘චන්දභාගානදීතීරෙ ¶ ¶ , අහොසිං කින්නරො තදා;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, සයම්භුං අපරාජිතං.
‘‘පසන්නචිත්තො සුමනො, වෙදජාතො කතඤ්ජලී;
ගහෙත්වා අජ්ජුනං පුප්ඵං, සයම්භුං අභිපූජයිං.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා කින්නරං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘ඡත්තිංසක්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
දසක්ඛත්තුං චක්කවත්තී, මහාරජ්ජමකාරයිං.
‘‘පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං;
සුඛෙත්තෙ වප්පිතං බීජං, සයම්භුම්හි අහො මම [අහොසි මෙ (ස්යා.)].
‘‘කුසලං විජ්ජතෙ මය්හං, පබ්බජිං අනගාරියං;
පූජාරහො අහං අජ්ජ, සක්යපුත්තස්ස සාසනෙ.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා අජ්ජුනපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
අජ්ජුනපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. කුටජපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ, වසලො [චාවලො (සී. පී.), අච්චයො (ස්යා.)] නාම පබ්බතො;
බුද්ධො සුදස්සනො නාම, වසතෙ පබ්බතන්තරෙ.
‘‘පුප්ඵං හෙමවන්තං ගය්හ, වෙහාසං අගමාසහං;
තත්ථද්දසාසිං සම්බුද්ධං, ඔඝතිණ්ණමනාසවං.
‘‘පුප්ඵං ¶ කුටජමාදාය, සිරෙ කත්වාන අඤ්ජලිං [කත්වානහං තදා (ස්යා. පී. ක.)];
බුද්ධස්ස අභිරොපෙසිං, සයම්භුස්ස මහෙසිනො.
‘‘එකතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කුටජපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
කුටජපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. ඝොසසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘මිගලුද්දො ¶ පුරෙ ආසිං, අරඤ්ඤෙ විපිනෙ අහං;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, දෙවසඞ්ඝපුරක්ඛතං.
‘‘චතුසච්චං පකාසෙන්තං, දෙසෙන්තං අමතං පදං;
අස්සොසිං මධුරං ධම්මං, සිඛිනො ලොකබන්ධුනො.
‘‘ඝොසෙ චිත්තං පසාදෙසිං, අසමප්පටිපුග්ගලෙ;
තත්ථ චිත්තං පසාදෙත්වා, උත්තරිං [අතරිං (සී. පී.)] දුත්තරං භවං.
‘‘එකතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං සඤ්ඤමලභිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඝොසසඤ්ඤායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ඝොසසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
ඝොසසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. සබ්බඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘වරුණො ¶ ¶ ¶ නාම නාමෙන, බ්රාහ්මණො මන්තපාරගූ;
ඡඩ්ඩෙත්වා දසපුත්තානි, වනමජ්ඣොගහිං තදා.
‘‘අස්සමං ¶ සුකතං කත්වා, සුවිභත්තං මනොරමං;
පණ්ණසාලං කරිත්වාන, වසාමි විපිනෙ අහං.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
මමුද්ධරිතුකාමො සො, ආගච්ඡි මම අස්සමං.
‘‘යාවතා වනසණ්ඩම්හි, ඔභාසො විපුලො අහු;
බුද්ධස්ස ආනුභාවෙන, පජ්ජලී විපිනං තදා.
‘‘දිස්වාන තං පාටිහීරං, බුද්ධසෙට්ඨස්ස තාදිනො;
පත්තපුටං ගහෙත්වාන, ඵලෙන පූජයිං අහං.
‘‘උපගන්ත්වාන සම්බුද්ධං, සහඛාරිමදාසහං;
අනුකම්පාය මෙ බුද්ධො, ඉදං වචනමබ්රවි.
‘ඛාරිභාරං ගහෙත්වාන, පච්ඡතො එහි මෙ තුවං;
පරිභුත්තෙ ච සඞ්ඝම්හි, පුඤ්ඤං තව භවිස්සති’.
‘‘පුටකන්තං ගහෙත්වාන, භික්ඛුසඞ්ඝස්සදාසහං;
තත්ථ චිත්තං පසාදෙත්වා, තුසිතං උපපජ්ජහං.
‘‘තත්ථ දිබ්බෙහි නච්චෙහි, ගීතෙහි වාදිතෙහි ච;
පුඤ්ඤකම්මෙන සංයුත්තං, අනුභොමි සදා සුඛං.
‘‘යං ¶ යං යොනුපපජ්ජාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං;
භොගෙ මෙ ඌනතා නත්ථි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘යාවතා චතුරො දීපා, සසමුද්දා සපබ්බතා;
ඵලං බුද්ධස්ස දත්වාන, ඉස්සරං කාරයාමහං.
‘‘යාවතා මෙ පක්ඛිගණා, ආකාසෙ උප්පතන්ති චෙ;
තෙපි මං වසමන්වෙන්ති, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘යාවතා වනසණ්ඩම්හි, යක්ඛා භූතා ච රක්ඛසා;
කුම්භණ්ඩා ගරුළා චාපි, පාරිචරියං උපෙන්ති මෙ.
‘‘කුම්භා ¶ ¶ සොණා මධුකාරා, ඩංසා ච මකසා උභො;
තෙපි මං වසමන්වෙන්ති, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘සුපණ්ණා ¶ නාම සකුණා, පක්ඛිජාතා මහබ්බලා;
තෙපි මං සරණං යන්ති, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘යෙපි දීඝායුකා නාගා, ඉද්ධිමන්තො මහායසා;
තෙපි මං වසමන්වෙන්ති, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘සීහා බ්යග්ඝා ච දීපී ච, අච්ඡකොකතරච්ඡකා;
තෙපි මං වසමන්වෙන්ති, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘ඔසධීතිණවාසී ච, යෙ ච ආකාසවාසිනො;
සබ්බෙ මං සරණං යන්ති, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘සුදුද්දසං සුනිපුණං, ගම්භීරං සුප්පකාසිතං;
ඵස්සයිත්වා [ඵුසයිත්වා (ක.)] විහරාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘විමොක්ඛෙ ¶ අට්ඨ ඵුසිත්වා, විහරාමි අනාසවො;
ආතාපී නිපකො චාහං, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘යෙ ඵලට්ඨා බුද්ධපුත්තා, ඛීණදොසා මහායසා;
අහමඤ්ඤතරො තෙසං, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘අභිඤ්ඤාපාරමිං ගන්ත්වා, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘තෙවිජ්ජා ඉද්ධිපත්තා ච, බුද්ධපුත්තා මහායසා;
දිබ්බසොතසමාපන්නා, තෙසං අඤ්ඤතරො අහං.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සබ්බඵලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
සබ්බඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. පදුමධාරිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ ¶ ¶ ¶ , රොමසො නාම පබ්බතො;
බුද්ධොපි සම්භවො නාම, අබ්භොකාසෙ වසී තදා.
‘‘භවනා නික්ඛමිත්වාන, පදුමං ධාරයිං අහං;
එකාහං ධාරයිත්වාන, භවනං පුනරාගමිං.
‘‘එකතිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං බුද්ධමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පදුමධාරිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
පදුමධාරිකත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
ඵලදායකවග්ගො ද්වෙපඤ්ඤාසමො.
තස්සුද්දානං –
කුරඤ්චියං කපිත්ථඤ්ච, කොසම්බමථ කෙතකං;
නාගපුප්ඵජ්ජුනඤ්චෙව, කුටජී ඝොසසඤ්ඤකො.
ථෙරො ¶ ච සබ්බඵලදො, තථා පදුමධාරිකො;
අසීති චෙත්ථ ගාථායො, තිස්සො ගාථා තදුත්තරි.
53. තිණදායකවග්ගො
1. තිණමුට්ඨිදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ ¶ ¶ , ලම්බකො නාම පබ්බතො;
තත්ථෙව තිස්සො [තත්ථොපතිස්සො (සී. පී. ක.)] සම්බුද්ධො, අබ්භොකාසම්හි චඞ්කමි.
‘‘මිගලුද්දො පුරෙ ආසිං, අරඤ්ඤෙ කානනෙ අහං;
දිස්වාන තං දෙවදෙවං, තිණමුට්ඨිමදාසහං.
‘‘නිසීදනත්ථං බුද්ධස්ස, දත්වා චිත්තං පසාදයිං;
සම්බුද්ධං අභිවාදෙත්වා, පක්කාමිං [පක්කමිං (ක.)] උත්තරාමුඛො.
‘‘අචිරං ගතමත්තස්ස [ගතමත්තං මං (සී. ස්යා.)], මිගරාජා අපොථයි [අහෙඨයි (සී. ස්යා. පී.)];
සීහෙන පොථිතො [පාතිතො (සී. පී.), ඝාටිතො (ස්යා.)] සන්තො, තත්ථ කාලඞ්කතො අහං.
‘‘ආසන්නෙ මෙ කතං කම්මං, බුද්ධසෙට්ඨෙ අනාසවෙ;
සුමුත්තො සරවෙගොව, දෙවලොකමගච්ඡහං.
‘‘යූපො තත්ථ සුභො ආසි, පුඤ්ඤකම්මාභිනිම්මිතො;
සහස්සකණ්ඩො සතභෙණ්ඩු, ධජාලු හරිතාමයො.
‘‘පභා ¶ නිද්ධාවතෙ තස්ස, සතරංසීව උග්ගතො;
ආකිණ්ණො දෙවකඤ්ඤාහි, ආමොදිං කාමකාමිහං.
‘‘දෙවලොකා ¶ චවිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
ආගන්ත්වාන මනුස්සත්තං, පත්තොම්හි ආසවක්ඛයං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, නිසීදනමදාසහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, තිණමුට්ඨෙ ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තිණමුට්ඨිදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
තිණමුට්ඨිදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. මඤ්චදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපස්සිනො භගවතො, ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
එකමඤ්චං [එකං වෙච්චං (ස්යා.), එකපච්ඡං (පී.)] මයා දින්නං, පසන්නෙන සපාණිනා.
‘‘හත්ථියානං අස්සයානං, දිබ්බයානං සමජ්ඣගං;
තෙන මඤ්චකදානෙන, පත්තොම්හි ආසවක්ඛයං.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං මඤ්චමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, මඤ්චදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මඤ්චදායකො [වෙච්චකදායකො (ස්යා.), සද්දසඤ්ඤිකවග්ගෙපි ඉදං§අපදානං දිස්සති] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මඤ්චදායකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. සරණගමනියත්ථෙරඅපදානං
‘‘ආරුහිම්හ තදා නාවං, භික්ඛු චාජීවිකො චහං;
නාවාය භිජ්ජමානාය, භික්ඛු මෙ සරණං අදා.
‘‘එකතිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං සො මෙ සරණං අදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සරණගමනෙ ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සරණගමනියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
සරණගමනියත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. අබ්භඤ්ජනදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ ¶ බන්ධුමතියා, රාජුය්යානෙ වසාමහං;
චම්මවාසී තදා ආසිං, කමණ්ඩලුධරො අහං.
‘‘අද්දසං විමලං බුද්ධං, සයම්භුං අපරාජිතං;
පධානං පහිතත්තං තං, ඣායිං ඣානරතං වසිං [ඉසිං (ස්යා.)].
‘‘සබ්බකාමසමිද්ධිඤ්ච, ඔඝතිණ්ණමනාසවං;
දිස්වා පසන්නො සුමනො, අබ්භඤ්ජනමදාසහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, අබ්භඤ්ජනස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා අබ්භඤ්ජනදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
අබ්භඤ්ජනදායකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. සුපටදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘දිවාවිහාරා ¶ ¶ නික්ඛන්තො, විපස්සී ලොකනායකො;
ලහුං සුපටකං [සුපටිකං (ස්යා.), පූපපවං (පී.)] දත්වා, කප්පං සග්ගම්හි මොදහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, සුපටකමදාසහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සුපටස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සුපටදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
සුපටදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. දණ්ඩදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කානනං වනමොගය්හ, වෙළුං ඡෙත්වානහං තදා;
ආලම්බණං කරිත්වාන, සඞ්ඝස්ස අදදිං බහුං [අහං (සී. ස්යා. පී.)].
‘‘තෙන ¶ චිත්තප්පසාදෙන, සුබ්බතෙ අභිවාදිය;
ආලම්බදණ්ඩං දත්වාන, පක්කාමිං උත්තරාමුඛො.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං දණ්ඩමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, දණ්ඩදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා දණ්ඩදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
දණ්ඩදායකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
තෙවීසතිමං භාණවාරං.
7. ගිරිනෙලපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘මිගලුද්දො ¶ පුරෙ ආසිං, විපිනෙ විචරං අහං;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, සබ්බධම්මාන පාරගුං.
‘‘තස්මිං මහාකාරුණිකෙ, සබ්බසත්තහිතෙ රතෙ;
පසන්නචිත්තො සුමනො, නෙලපුප්ඵමපූජයිං.
‘‘එකතිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ගිරිනෙලපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
ගිරිනෙලපූජකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. බොධිසම්මජ්ජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අහං පුරෙ බොධිපත්තං, උජ්ඣිතං චෙතියඞ්ගණෙ;
තං ගහෙත්වාන ඡඩ්ඩෙසිං, අලභිං වීසතීගුණෙ.
‘‘තස්ස කම්මස්ස තෙජෙන, සංසරන්තො භවාභවෙ;
දුවෙ භවෙ සංසරාමි, දෙවත්තෙ චාපි මානුසෙ.
‘‘දෙවලොකා චවිත්වාන, ආගන්ත්වා මානුසං භවං;
දුවෙ කුලෙ පජායාමි, ඛත්තියෙ චාපි බ්රාහ්මණෙ.
‘‘අඞ්ගපච්චඞ්ගසම්පන්නො, ආරොහපරිණාහවා;
අභිරූපො සුචි හොමි, සම්පුණ්ණඞ්ගො අනූනකො.
‘‘දෙවලොකෙ ¶ ¶ මනුස්සෙ වා, ජාතො වා යත්ථ කත්ථචි;
භවෙ සුවණ්ණවණ්ණො ච, උත්තත්තකනකූපමො.
‘‘මුදුකා ¶ ¶ මද්දවා ස්නිද්ධා [මුදු මද්දවා සිනිද්ධා (ස්යා.)], සුඛුමා සුකුමාරිකා;
ඡවි මෙ සබ්බදා හොති, බොධිපත්තෙ සුඡඩ්ඩිතෙ [සුඡඩ්ඩිනෙ (සී.)].
‘‘යතො කුතොචි ගතීසු, සරීරෙ සමුදාගතෙ;
න ලිම්පති රජොජල්ලං, විපාකො පත්තඡඩ්ඩිතෙ.
‘‘උණ්හෙ වාතාතපෙ තස්ස, අග්ගිතාපෙන වා පන;
ගත්තෙ සෙදා න මුච්චන්ති, විපාකො පත්තඡඩ්ඩිතෙ.
‘‘කුට්ඨං ගණ්ඩො කිලාසො ච, තිලකා පිළකා තථා;
න හොන්ති කායෙ දද්දු ච, විපාකො පත්තඡඩ්ඩිතෙ.
‘‘අපරම්පි ගුණං තස්ස, නිබ්බත්තති භවාභවෙ;
රොගා න හොන්ති කායස්මිං, විපාකො පත්තඡඩ්ඩිතෙ.
‘‘අපරම්පි ගුණං තස්ස, නිබ්බත්තති භවාභවෙ;
න හොති චිත්තජා පීළා, විපාකො පත්තඡඩ්ඩිතෙ.
‘‘අපරම්පි ගුණං තස්ස, නිබ්බත්තති භවාභවෙ;
අමිත්තා න භවන්තස්ස, විපාකො පත්තඡඩ්ඩිතෙ.
‘‘අපරම්පි ගුණං තස්ස, නිබ්බත්තති භවාභවෙ;
අනූනභොගො භවති, විපාකො පත්තඡඩ්ඩිතෙ.
‘‘අපරම්පි ගුණං තස්ස, නිබ්බත්තති භවාභවෙ;
අග්ගිරාජූහි චොරෙහි, න හොති උදකෙ භයං.
‘‘අපරම්පි ¶ ගුණං තස්ස, නිබ්බත්තති භවාභවෙ;
දාසිදාසා අනුචරා, හොන්ති චිත්තානුවත්තකා.
‘‘යම්හි ආයුප්පමාණම්හි, ජායතෙ මානුසෙ භවෙ;
තතො න හායතෙ ආයු, තිට්ඨතෙ යාවතායුකං.
‘‘අබ්භන්තරා ච බාහිරා [බහිචරා (සී. පී. ක.)], නෙගමා ච සරට්ඨකා;
නුයුත්තා හොන්ති සබ්බෙපි, වුද්ධිකාමා සුඛිච්ඡකා.
‘‘භොගවා යසවා හොමි, සිරිමා ඤාතිපක්ඛවා;
අපෙතභයසන්තාසො, භවෙහං සබ්බතො භවෙ.
‘‘දෙවා ¶ ¶ මනුස්සා අසුරා, ගන්ධබ්බා යක්ඛරක්ඛසා;
සබ්බෙ තෙ පරිරක්ඛන්ති, භවෙ සංසරතො සදා.
‘‘දෙවලොකෙ මනුස්සෙ ච, අනුභොත්වා උභො යසෙ;
අවසානෙ ච නිබ්බානං, සිවං පත්තො අනුත්තරං.
‘‘සම්බුද්ධමුද්දිසිත්වාන, බොධිං වා තස්ස සත්ථුනො;
යො පුඤ්ඤං පසවෙ පොසො, තස්ස කිං නාම දුල්ලභං.
‘‘මග්ගෙ ¶ ඵලෙ ආගමෙ ච, ඣානාභිඤ්ඤාගුණෙසු ච;
අඤ්ඤෙසං අධිකො හුත්වා, නිබ්බායාමි අනාසවො.
‘‘පුරෙහං බොධියා පත්තං, ඡඩ්ඩෙත්වා හට්ඨමානසො;
ඉමෙහි වීසතඞ්ගෙහි, සමඞ්ගී හොමි සබ්බදා.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා බොධිසම්මජ්ජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
බොධිසම්මජ්ජකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. ආමණ්ඩඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
වුට්ඨහිත්වා සමාධිම්හා, චඞ්කමී ලොකනායකො.
‘‘ඛාරිභාරං ගහෙත්වාන, ආහරන්තො ඵලං තදා;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, චඞ්කමන්තං මහාමුනිං.
‘‘පසන්නචිත්තො සුමනො, සිරෙ කත්වාන අඤ්ජලිං;
සම්බුද්ධං අභිවාදෙත්වා, ආමණ්ඩමදදිං ඵලං.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ආමණ්ඩස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ආමණ්ඩඵලදායකො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ආමණ්ඩඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. සුගන්ධත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඉමම්හි භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන [නාමෙන (සබ්බත්ථ)], උප්පජ්ජි වදතං වරො.
‘‘අනුබ්යඤ්ජනසම්පන්නො, බාත්තිංසවරලක්ඛණො;
බ්යාමප්පභාපරිවුතො, රංසිජාලසමොත්ථටො [රංසිජාලසමොසටො (සී. පී.)].
‘‘අස්සාසෙතා යථා චන්දො, සූරියොව පභඞ්කරො;
නිබ්බාපෙතා යථා මෙඝො, සාගරොව ගුණාකරො.
‘‘ධරණීරිව ¶ සීලෙන, හිමවාව සමාධිනා;
ආකාසො විය පඤ්ඤාය, අසඞ්ගො අනිලො යථා.
‘‘ස කදාචි මහාවීරො, පරිසාසු විසාරදො;
සච්චානි සම්පකාසෙති, උද්ධරන්තො මහාජනං.
‘‘තදා හි බාරාණසියං, සෙට්ඨිපුත්තො මහායසො;
ආසහං ධනධඤ්ඤස්ස [අනන්තධනධඤ්ඤස්ස (ක.)], පහූතස්ස බහූ තදා.
‘‘ජඞ්ඝාවිහාරං විචරං, මිගදායමුපෙච්චහං [මුපෙසහං (ක.)];
අද්දසං විරජං බුද්ධං, දෙසෙන්තං අමතං පදං.
‘‘විසට්ඨකන්තවචනං ¶ , කරවීකසමස්සරං;
හංසරුතෙහි [හංසදුන්දුභි (ස්යා. පී.)] නිග්ඝොසං, විඤ්ඤාපෙන්තං මහාජනං.
‘‘දිස්වා ¶ දෙවාතිදෙවං තං, සුත්වාව මධුරං ගිරං;
පහායනප්පකෙ භොගෙ, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘එවං ¶ පබ්බජිතො චාහං, න චිරෙන බහුස්සුතො;
අහොසිං ධම්මකථිකො, විචිත්තපටිභාණවා.
‘‘මහාපරිසමජ්ඣෙහං, හට්ඨචිත්තො පුනප්පුනං;
වණ්ණයිං හෙමවණ්ණස්ස, වණ්ණං වණ්ණවිසාරදො.
‘‘එස ඛීණාසවො බුද්ධො, අනීඝො ඡින්නසංසයො;
සබ්බකම්මක්ඛයං පත්තො, විමුත්තොපධිසඞ්ඛයෙ.
‘‘එස සො භගවා බුද්ධො, එස සීහො අනුත්තරො;
සදෙවකස්ස ලොකස්ස, බ්රහ්මචක්කප්පවත්තකො.
‘‘දන්තො දමෙතා සන්තො ච, සමෙතා නිබ්බුතො ඉසි;
නිබ්බාපෙතා ච අස්සත්ථො, අස්සාසෙතා මහාජනං.
‘‘වීරො සූරො ච වික්කන්තො [ධීරො ච (සී. පී.)], පඤ්ඤො කාරුණිකො වසී;
විජිතාවී ච ස ජිනො, අප්පගබ්බො අනාලයො.
‘‘අනෙඤ්ජො අචලො ධීමා, අමොහො අසමො මුනි;
ධොරය්හො උසභො නාගො, සීහො සක්කො ගරූසුපි.
‘‘විරාගො විමලො බ්රහ්මා, වාදී සූරො රණඤ්ජහො;
අඛිලො ච විසල්ලො ච, අසමො සංයතො [වුසභො (ස්යා.), පයතො (පී.)] සුචි.
‘‘බ්රාහ්මණො ¶ ¶ සමණො නාථො, භිසක්කො සල්ලකත්තකො;
යොධො බුද්ධො සුතාසුතො [සුතො සුතො (සී. පී.)], අචලො මුදිතො සිතො [දිතො (සී.)].
‘‘ධාතා ධතා ච සන්ති ච, කත්තා නෙතා පකාසිතා;
සම්පහංසිතා භෙත්තා ච, ඡෙත්තා සොතා පසංසිතා.
‘‘අඛිලො ච විසල්ලො ච, අනීඝො අකථංකථී;
අනෙජො විරජො කත්තා, ගන්ධා වත්තා පසංසිතා.
‘‘තාරෙතා අත්ථකාරෙතා, කාරෙතා සම්පදාරිතා;
පාපෙතා සහිතා කන්තා, හන්තා ආතාපී තාපසො [හන්තා, තාපිතා ච විසොසිතා (ස්යා.)].
‘‘සමචිත්තො ¶ [සච්චට්ඨිතො (ස්යා.)] සමසමො, අසහායො දයාලයො [දයාසයො (සී.)];
අච්ඡෙරසත්තො [අච්ඡෙරමන්තො (ස්යා.)] අකුහො, කතාවී ඉසිසත්තමො.
‘‘නිත්තිණ්ණකඞ්ඛො නිම්මානො, අප්පමෙය්යො අනූපමො;
සබ්බවාක්යපථාතීතො, සච්ච නෙය්යන්තගූ [සබ්බනෙය්යන්තිකො (ස්යා.)] ජිනො.
‘‘සත්තසාරවරෙ ¶ [සතරංසීවරෙ (ස්යා.)] තස්මිං, පසාදො අමතාවහො;
තස්මා බුද්ධෙ ච ධම්මෙ ච, සඞ්ඝෙ සද්ධා මහත්ථිකා [මහිද්ධිකා (සී. ක.)].
‘‘ගුණෙහි එවමාදීහි, තිලොකසරණුත්තමං;
වණ්ණෙන්තො පරිසාමජ්ඣෙ, අකං [කථිං (ස්යා.)] ධම්මකථං අහං.
‘‘තතො චුතාහං තුසිතෙ, අනුභොත්වා මහාසුඛං;
තතො චුතො මනුස්සෙසු, ජාතො හොමි සුගන්ධිකො.
‘‘නිස්සාසො මුඛගන්ධො ච, දෙහගන්ධො තථෙව මෙ;
සෙදගන්ධො ච සතතං, සබ්බගන්ධොව හොති මෙ [සබ්බගන්ධොතිසෙති මෙ (සී. පී.)].
‘‘මුඛගන්ධො ¶ සදා මය්හං, පදුමුප්පලචම්පකො;
පරිසන්තො [ආදිසන්තො (සී.), අතිකන්තො (ස්යා.), අතිසන්තො (පී.)] සදා වාති, සරීරො ච තථෙව මෙ.
‘‘ගුණත්ථවස්ස සබ්බන්තං, ඵලං තු [ඵලන්තං (ස්යා.)] පරමබ්භුතං;
එකග්ගමනසා සබ්බෙ, වණ්ණයිස්සං [භාසිතස්ස (ස්යා.)] සුණාථ මෙ.
‘‘ගුණං ¶ බුද්ධස්ස වත්වාන, හිතාය ච න සදිසං [හිතාය ජනසන්ධිසු (සී. පී.), හිතාය නං සුඛාවහං (ස්යා.)];
සුඛිතො [සුචිත්තො (ස්යා.)] හොමි සබ්බත්ථ, සඞ්ඝො වීරසමායුතො [සරද්ධනිසමායුතො (සී.)].
‘‘යසස්සී සුඛිතො කන්තො, ජුතිමා පියදස්සනො;
වත්තා අපරිභූතො ච, නිද්දොසො පඤ්ඤවා තථා.
‘‘ඛීණෙ ආයුසි [පාසුසි (ස්යා.)] නිබ්බානං, සුලභං බුද්ධභත්තිනො;
තෙසං හෙතුං පවක්ඛාමි, තං සුණාථ යථාතථං.
‘‘සන්තං ¶ යසං භගවතො, විධිනා අභිවාදයං;
තත්ථ තත්ථූපපන්නොපි [යත්ථ තත්ථූපපන්නොපි (සී. පී.)], යසස්සී තෙන හොමහං.
‘‘දුක්ඛස්සන්තකරං බුද්ධං, ධම්මං සන්තමසඞ්ඛතං;
වණ්ණයං සුඛදො ආසිං, සත්තානං සුඛිතො තතො.
‘‘ගුණං වදන්තො බුද්ධස්ස, බුද්ධපීතිසමායුතො;
සකන්තිං පරකන්තිඤ්ච, ජනයිං තෙන කන්තිමා.
‘‘ජිනො තෙ තිත්ථිකාකිණ්ණෙ [ජනොඝෙ තිත්ථකාකිණ්ණෙ (සී. පී.), ජිනො යො තිත්ථිකාතිණ්ණො (ස්යා.)], අභිභුය්ය කුතිත්ථියෙ;
ගුණං වදන්තො ජොතෙසිං [ථොමෙසිං (ස්යා.)], නායකං ජුතිමා තතො.
‘‘පියකාරී ජනස්සාපි, සම්බුද්ධස්ස ගුණං වදං;
සරදොව සසඞ්කොහං, තෙනාසිං පියදස්සනො.
‘‘යථාසත්තිවසෙනාහං ¶ ¶ , සබ්බවාචාහි සන්ථවිං;
සුගතං තෙන වාගිසො, විචිත්තපටිභානවා.
‘‘යෙ බාලා විමතිං පත්තා, පරිභොන්ති මහාමුනිං;
නිග්ගහිං තෙ සද්ධම්මෙන, පරිභූතො න තෙනහං [පරිභූතෙන තෙනහං (ස්යා.)].
‘‘බුද්ධවණ්ණෙන සත්තානං, කිලෙසෙ අපනෙසහං;
නික්කිලෙසමනො හොමි, තස්ස කම්මස්ස වාහසා.
‘‘සොතූනං ¶ වුද්ධිමජනිං [බුද්ධිමජනිං (සී. පී.)], බුද්ධානුස්සතිදෙසකො;
තෙනාහමාසිං [තෙනාපි චාසිං (ස්යා.)] සප්පඤ්ඤො, නිපුණත්ථවිපස්සකො.
‘‘සබ්බාසවපරික්ඛීණො, තිණ්ණසංසාරසාගරො;
සිඛීව අනුපාදානො, පාපුණිස්සාමි නිබ්බුතිං.
‘‘ඉමස්මිංයෙව කප්පස්මිං, යමහං සන්ථවිං ජිනං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධවණ්ණස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සුගන්ධො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
සුගන්ධත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
තිණදායකවග්ගො තෙපඤ්ඤාසමො.
තස්සුද්දානං –
තිණදො ¶ මඤ්චදො චෙව, සරණබ්භඤ්ජනප්පදො;
සුපටො දණ්ඩදායී ච, නෙලපූජී තථෙව ච.
බොධිසම්මජ්ජකො මණ්ඩො, සුගන්ධො දසමොති ච;
ගාථාසතං සතෙවීසං, ගණිතඤ්චෙත්ථ සබ්බසො.
54. කච්චායනවග්ගො
1. මහාකච්චායනත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ¶ ¶ නාම ජිනො, අනෙජො අජිතං ජයො;
සතසහස්සෙ කප්පානං, ඉතො උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘වීරො කමලපත්තක්ඛො, සසඞ්කවිමලානනො;
කනකාචලසඞ්කාසො [කඤ්චනතචසඞ්කාසො (ස්යා.)], රවිදිත්තිසමප්පභො.
‘‘සත්තනෙත්තමනොහාරී, වරලක්ඛණභූසිතො;
සබ්බවාක්යපථාතීතො, මනුජාමරසක්කතො.
‘‘සම්බුද්ධො බොධයං සත්තෙ, වාගීසො මධුරස්සරො;
කරුණානිබන්ධසන්තානො, පරිසාසු විසාරදො.
‘‘දෙසෙති ¶ මධුරං ධම්මං, චතුසච්චූපසංහිතං;
නිමුග්ගෙ මොහපඞ්කම්හි, සමුද්ධරති පාණිනෙ.
‘‘තදා එකචරො හුත්වා, තාපසො හිමවාලයො;
නභසා මානුසං ලොකං, ගච්ඡන්තො ජිනමද්දසං.
‘‘උපෙච්ච සන්තිකං තස්ස, අස්සොසිං ධම්මදෙසනං;
වණ්ණයන්තස්ස වීරස්ස, සාවකස්ස මහාගුණං.
‘‘සඞ්ඛිත්තෙන මයා වුත්තං, විත්ථාරෙන පකාසයං;
පරිසං මඤ්ච තොසෙති, යථා කච්චායනො අයං.
‘‘‘නාහං ¶ එවමිධෙකච්චං [එවංවිධං කඤ්චි (සී. පී.)], අඤ්ඤං පස්සාමි සාවකං;
තස්මාතදග්ගෙ [තස්මෙතදග්ගෙ (සී.)] එසග්ගො, එවං ධාරෙථ භික්ඛවො’.
‘‘තදාහං විම්හිතො හුත්වා, සුත්වා වාක්යං මනොරමං;
හිමවන්තං ගමිත්වාන, ආහිත්වා [ආහත්වා (සී. පී.)] පුප්ඵසඤ්චයං.
‘‘පූජෙත්වා ලොකසරණං, තං ඨානමභිපත්ථයිං;
තදා මමාසයං ඤත්වා, බ්යාකාසි ස රණඤ්ජහො.
‘‘‘පස්සථෙතං ¶ ඉසිවරං, නිද්ධන්තකනකත්තචං;
උද්ධග්ගලොමං පීණංසං, අචලං පඤ්ජලිං ඨිතං.
‘‘‘හාසං ¶ සුපුණ්ණනයනං, බුද්ධවණ්ණගතාසයං;
ධම්මජං උග්ගහදයං [ධම්මංව විග්ගහවරං (සී.), ධම්මපටිග්ගහවරං (පී.)], අමතාසිත්තසන්නිභං’.
‘‘කච්චානස්ස ගුණං සුත්වා, තං ඨානං පත්ථයං ඨිතො;
අනාගතම්හි අද්ධානෙ, ගොතමස්ස මහාමුනෙ.
‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
කච්චානො නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො.
‘‘බහුස්සුතො මහාඤාණී, අධිප්පායවිදූ මුනෙ;
පාපුණිස්සති තං ඨානං, යථායං බ්යාකතො මයා.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘දුවෙ භවෙ සංසරාමි, දෙවත්තෙ අථ මානුසෙ;
අඤ්ඤං ගතිං න ගච්ඡාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘දුවෙ ¶ කුලෙ පජායාමි, ඛත්තියෙ අථ බ්රාහ්මණෙ;
නීචෙ කුලෙ න ජායාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පච්ඡිමෙ ¶ ච භවෙ දානි, ජාතො උජ්ජෙනියං පුරෙ [ජාතො, උජ්ජෙනියං පුරෙ රමෙ (ස්යා.)];
පජ්ජොතස්ස ච චණ්ඩස්ස, පුරොහිතදිජාධිනො [පුරොහිතදිජාතිනො (සී. පී.)].
‘‘පුත්තො තිරිටිවච්ඡස්ස [තිරිටවච්ඡස්ස (සී.), තිපිතිවච්ඡස්ස (ස්යා.)], නිපුණො වෙදපාරගූ;
මාතා ච චන්දිමා නාම, කච්චානොහං වරත්තචො.
‘‘වීමංසනත්ථං බුද්ධස්ස, භූමිපාලෙන පෙසිතො;
දිස්වා මොක්ඛපුරද්වාරං, නායකං ගුණසඤ්චයං.
‘‘සුත්වා ච විමලං වාක්යං, ගතිපඞ්කවිසොසනං;
පාපුණිං අමතං සන්තං, සෙසෙහි සහ සත්තහි.
‘‘අධිප්පායවිදූ ජාතො, සුගතස්ස මහාමතෙ;
ඨපිතො එතදග්ගෙ ච, සුසමිද්ධමනොරථො.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං ¶ ¶ වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ; තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මහාකච්චායනො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
මහාකච්චායනත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. වක්කලිත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඉතො ¶ සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො;
අනොමනාමො අමිතො, නාමෙන පදුමුත්තරො.
‘‘පදුමාකාරවදනො, පදුමාමලසුච්ඡවී;
ලොකෙනානුපලිත්තොව තොයෙන පදුමං යථා.
‘‘වීරො පදුමපත්තක්ඛො, කන්තො ච පදුමං යථා;
පදුමුත්තරගන්ධොව, තස්මා සො පදුමුත්තරො.
‘‘ලොකජෙට්ඨො ච නිම්මානො, අන්ධානං නයනූපමො;
සන්තවෙසො ගුණනිධි, කරුණාමතිසාගරො.
‘‘ස කදාචි මහාවීරො, බ්රහ්මාසුරසුරච්චිතො;
සදෙවමනුජාකිණ්ණෙ, ජනමජ්ඣෙ ජිනුත්තමො [ජනුත්තමො (ස්යා. පී.), අනුත්තමො (ක.) වඞ්ගීසත්ථෙරාපදානෙපි].
‘‘වදනෙන සුගන්ධෙන, මධුරෙන රුතෙන ච;
රඤ්ජයං පරිසං සබ්බං, සන්ථවී සාවකං සකං.
‘‘සද්ධාධිමුත්තො ¶ සුමති, මම දස්සනලාලසො [දස්සනසාලයො (ස්යා.)];
නත්ථි එතාදිසො අඤ්ඤො, යථායං භික්ඛු වක්කලි.
‘‘තදාහං හංසවතියං, නගරෙ බ්රාහ්මණත්රජො;
හුත්වා සුත්වා ච තං වාක්යං, තං ඨානමභිරොචයිං.
‘‘සසාවකං ¶ තං විමලං, නිමන්තෙත්වා තථාගතං;
සත්තාහං භොජයිත්වාන, දුස්සෙහච්ඡාදයිං තදා.
‘‘නිපච්ච ¶ ¶ සිරසා තස්ස, අනන්තගුණසාගරෙ;
නිමුග්ගො පීතිසම්පුණ්ණො, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘යො සො තයා සන්ථවිතො, ඉතො සත්තමකෙ මුනි [ඉධ සද්ධාධිමුත්තො ඉසි (ස්යා.), ඉතො සත්තමකෙහනි (සී. පී.)];
භික්ඛු සද්ධාවතං අග්ගො, තාදිසො හොමහං මුනෙ’.
‘‘එවං වුත්තෙ මහාවීරො, අනාවරණදස්සනො;
ඉමං වාක්යං උදීරෙසි, පරිසාය මහාමුනි.
‘‘‘පස්සථෙතං මාණවකං, පීතමට්ඨනිවාසනං;
හෙමයඤ්ඤොපචිතඞ්ගං [හෙමයඤ්ඤොපවීතඞ්ගං (සී.)], ජනනෙත්තමනොහරං.
‘‘‘එසො අනාගතද්ධානෙ, ගොතමස්ස මහෙසිනො;
අග්ගො සද්ධාධිමුත්තානං, සාවකොයං භවිස්සති.
‘‘‘දෙවභූතො මනුස්සො වා, සබ්බසන්තාපවජ්ජිතො;
සබ්බභොගපරිබ්යූළ්හො, සුඛිතො සංසරිස්සති.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
වක්කලි නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘තෙන කම්මවිසෙසෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘සබ්බත්ථ සුඛිතො හුත්වා, සංසරන්තො භවාභවෙ;
සාවත්ථියං පුරෙ ජාතො, කුලෙ අඤ්ඤතරෙ අහං.
‘‘නොනීතසුඛුමාලං ¶ මං, ජාතපල්ලවකොමලං;
මන්දං උත්තානසයනං, පිසාචභයතජ්ජිතා.
‘‘පාදමූලෙ මහෙසිස්ස, සායෙසුං දීනමානසා;
ඉමං දදාම තෙ නාථ, සරණං හොහි නායක.
‘‘තදා ¶ ¶ පටිග්ගහි සො මං, භීතානං සරණො මුනි;
ජාලිනා චක්කඞ්කිතෙන [සඞ්කලඞ්කෙන (සී.)], මුදුකොමලපාණිනා.
‘‘තදා පභුති තෙනාහං, අරක්ඛෙය්යෙන රක්ඛිතො;
සබ්බවෙරවිනිමුත්තො [සබ්බබ්යාධිවිනිමුත්තො (ස්යා.), සබ්බූපධිවිනිමුත්තො (පී.)], සුඛෙන පරිවුද්ධිතො.
‘‘සුගතෙන ¶ විනා භූතො, උක්කණ්ඨාමි මුහුත්තකං;
ජාතියා සත්තවස්සොහං, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘සබ්බපාරමිසම්භූතං, නීලක්ඛිනයනං [ලඞ්කිනීලයනං (සී.)] වරං;
රූපං සබ්බසුභාකිණ්ණං, අතිත්තො විහරාමහං [විහයාමහං (සී. පී.)].
‘‘බුද්ධරූපරතිං [බුද්ධො රූපරතිං (සී.)] ඤත්වා, තදා ඔවදි මං ජිනො;
‘අලං වක්කලි කිං රූපෙ, රමසෙ බාලනන්දිතෙ.
‘‘‘යො හි පස්සති සද්ධම්මං, සො මං පස්සති පණ්ඩිතො;
අපස්සමානො සද්ධම්මං, මං පස්සම්පි න පස්සති.
‘‘‘අනන්තාදීනවො කායො, විසරුක්ඛසමූපමො;
ආවාසො සබ්බරොගානං, පුඤ්ජො දුක්ඛස්ස කෙවලො.
‘‘‘නිබ්බින්දිය තතො රූපෙ, ඛන්ධානං උදයබ්බයං;
පස්ස උපක්කිලෙසානං, සුඛෙනන්තං ගමිස්සති’.
‘‘එවං ¶ තෙනානුසිට්ඨොහං, නායකෙන හිතෙසිනා;
ගිජ්ඣකූටං සමාරුය්හ, ඣායාමි ගිරිකන්දරෙ.
‘‘ඨිතො පබ්බතපාදම්හි, අස්සාසයි [මමාහසො (සී.)] මහාමුනි;
වක්කලීති ජිනො වාචං, තං සුත්වා මුදිතො අහං.
‘‘පක්ඛන්දිං සෙලපබ්භාරෙ, අනෙකසතපොරිසෙ;
තදා බුද්ධානුභාවෙන, සුඛෙනෙව මහිං ගතො.
‘‘පුනොපි [පුනාපි (ස්යා.), මුනි මං (ක.)] ධම්මං දෙසෙති, ඛන්ධානං උදයබ්බයං;
තමහං ධම්මමඤ්ඤාය, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘සුමහාපරිසමජ්ඣෙ ¶ , තදා මං චරණන්තගො;
අග්ගං සද්ධාධිමුත්තානං, පඤ්ඤපෙසි මහාමති.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා වක්කලිත්ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
වක්කලිත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. මහාකප්පිනත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
උදිතො අජටාකාසෙ [ජගදාකාසෙ (සී.), ජලදාකාසෙ (පී.)], රවීව සරදම්බරෙ.
‘‘වචනාභාය බොධෙති, වෙනෙය්යපදුමානි සො;
කිලෙසපඞ්කං සොසෙති, මතිරංසීහි නායකො.
‘‘තිත්ථියානං යසෙ [යසො (සී. පී.)] හන්ති, ඛජ්ජොතාභා යථා රවි;
සච්චත්ථාභං පකාසෙති, රතනංව දිවාකරො.
‘‘ගුණානං ආයතිභූතො, රතනානංව සාගරො;
පජ්ජුන්නොරිව භූතානි, ධම්මමෙඝෙන වස්සති.
‘‘අක්ඛදස්සො තදා ආසිං, නගරෙ හංසසව්හයෙ;
උපෙච්ච ධම්මමස්සොසිං, ජලජුත්තමනාමිනො.
‘‘ඔවාදකස්ස භික්ඛූනං, සාවකස්ස කතාවිනො;
ගුණං පකාසයන්තස්ස, තප්පයන්තස්ස [තොසයන්තස්ස (සී.), හාසයන්තස්ස (ස්යා.), වාසයන්තස්ස (පී.)] මෙ මනං.
‘‘සුත්වා පතීතො සුමනො, නිමන්තෙත්වා තථාගතං;
සසිස්සං භොජයිත්වාන, තං ඨානමභිපත්ථයිං.
‘‘තදා ¶ හංසසමභාගො, හංසදුන්දුභිනිස්සනො [හංසදුන්දුභිසුස්සරො (සී.)];
පස්සථෙතං මහාමත්තං, විනිච්ඡයවිසාරදං.
‘‘පතිතං පාදමූලෙ මෙ, සමුග්ගතතනූරුහං;
ජීමූතවණ්ණං පීණංසං, පසන්නනයනානනං.
‘‘පරිවාරෙන ¶ මහතා, රාජයුත්තං මහායසං;
එසො කතාවිනො ඨානං, පත්ථෙති මුදිතාසයො.
‘‘‘ඉමිනා ¶ ¶ පණිපාතෙන, චාගෙන පණිධීහි ච [පිණ්ඩපාතෙන, චෙතනා පණිධීහි ච (සී.)];
කප්පසතසහස්සානි, නුපපජ්ජති දුග්ගතිං.
‘‘‘දෙවෙසු දෙවසොභග්ගං, මනුස්සෙසු මහන්තතං;
අනුභොත්වාන සෙසෙන [අභුත්වාව සෙසෙන (සී.), අනුභොත්වාව සෙසෙන (ස්යා.)], නිබ්බානං පාපුණිස්සති.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
කප්පිනො නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘තතොහං සුකතං කාරං, කත්වාන ජිනසාසනෙ;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තුසිතං අගමාසහං.
‘‘දෙවමානුසරජ්ජානි, සතසො අනුසාසිය;
බාරාණසියමාසන්නෙ, ජාතො කෙනියජාතියං.
‘‘සහස්සපරිවාරෙන [සතසහස්සපරිවාරො (ස්යා.)], සපජාපතිකො අහං;
පඤ්ච පච්චෙකබුද්ධානං, සතානි සමුපට්ඨහිං.
‘‘තෙමාසං භොජයිත්වාන, පච්ඡාදම්හ තිචීවරං;
තතො චුතා මයං සබ්බෙ, අහුම්හ තිදසූපගා.
‘‘පුනො සබ්බෙ මනුස්සත්තං, අගමිම්හ තතො චුතා;
කුක්කුටම්හි පුරෙ ජාතා, හිමවන්තස්ස පස්සතො.
‘‘කප්පිනො ¶ ¶ නාමහං ආසිං, රාජපුත්තො මහායසො;
සෙසාමච්චකුලෙ ජාතා, මමෙව පරිවාරයුං.
‘‘මහාරජ්ජසුඛං පත්තො, සබ්බකාමසමිද්ධිමා;
වාණිජෙහි සමක්ඛාතං, බුද්ධුප්පාදමහං සුණිං.
‘‘‘බුද්ධො ලොකෙ සමුප්පන්නො, අසමො එකපුග්ගලො;
සො පකාසෙති සද්ධම්මං, අමතං සුඛමුත්තමං.
‘‘‘සුයුත්තා තස්ස සිස්සා ච, සුමුත්තා ච අනාසවා’;
‘‘සුත්වා නෙසං සුවචනං, සක්කරිත්වාන වාණිජෙ.
‘‘පහාය රජ්ජං සාමච්චො, නික්ඛමිං බුද්ධමාමකො;
නදිං දිස්වා මහාචන්දං, පූරිතං සමතිත්තිකං.
‘‘අප්පතිට්ඨං ¶ අනාලම්බං, දුත්තරං සීඝවාහිනිං;
ගුණං සරිත්වා බුද්ධස්ස, සොත්ථිනා සමතික්කමිං.
‘‘‘භවසොතං සචෙ බුද්ධො, තිණ්ණො ලොකන්තගූ විදූ [විභූ (ක.)];
එතෙන සච්චවජ්ජෙන, ගමනං මෙ සමිජ්ඣතු.
‘‘‘යදි ¶ සන්තිගමො මග්ගො, මොක්ඛො චච්චන්තිකං [මොක්ඛදං සන්තිකං (ස්යා.)] සුඛං;
එතෙන සච්චවජ්ජෙන, ගමනං මෙ සමිජ්ඣතු.
‘‘‘සඞ්ඝො චෙ තිණ්ණකන්තාරො, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තො අනුත්තරො;
එතෙන සච්චවජ්ජෙන, ගමනං මෙ සමිජ්ඣතු’.
‘‘සහ කතෙ සච්චවරෙ, මග්ගා අපගතං ජලං;
තතො සුඛෙන උත්තිණ්ණො, නදීතීරෙ මනොරමෙ.
‘‘නිසින්නං ¶ අද්දසං බුද්ධං, උදෙන්තංව පභඞ්කරං;
ජලන්තං හෙමසෙලංව, දීපරුක්ඛංව ජොතිතං.
‘‘සසිංව තාරාසහිතං, සාවකෙහි පුරක්ඛතං;
වාසවං විය වස්සන්තං, දෙසනාජලදන්තරං [දෙවෙන ජලනන්දනං (ස්යා. පී.)].
‘‘වන්දිත්වාන සහාමච්චො, එකමන්තමුපාවිසිං;
තතො නො ආසයං [තතො අජ්ඣාසයං (ස්යා.)] ඤත්වා, බුද්ධො ධම්මමදෙසයි.
‘‘සුත්වාන ¶ ධම්මං විමලං, අවොචුම්හ මයං ජිනං;
‘පබ්බාජෙහි මහාවීර, නිබ්බින්දාම්හ [නිබ්බින්නාම්හ (සී. පී.), ඔතිණ්ණම්හ (ස්යා.)] මයං භවෙ’.
‘‘‘ස්වක්ඛාතො භික්ඛවෙ ධම්මො, දුක්ඛන්තකරණාය වො;
චරථ බ්රහ්මචරියං’, ඉච්චාහ මුනිසත්තමො.
‘‘සහ වාචාය සබ්බෙපි, භික්ඛුවෙසධරා මයං;
අහුම්හ උපසම්පන්නා, සොතාපන්නා ච සාසනෙ.
‘‘තතො ජෙතවනං ගන්ත්වා, අනුසාසි විනායකො;
අනුසිට්ඨො ජිනෙනාහං, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘තතො භික්ඛුසහස්සානි [භික්ඛුසහස්සං තං (සී. පී.)], අනුසාසිමහං තදා;
මමානුසාසනකරා, තෙපි ආසුං අනාසවා.
‘‘ජිනො තස්මිං ගුණෙ තුට්ඨො, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං;
භික්ඛුඔවාදකානග්ගො, කප්පිනොති මහාජනෙ.
‘‘සතසහස්සෙ ¶ කතං කම්මං, ඵලං දස්සෙසි මෙ ඉධ;
පමුත්තො සරවෙගොව, කිලෙසෙ ඣාපයිං [ඣාපයී (සී.)] මම.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මහාකප්පිනො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
මහාකප්පිනත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. දබ්බමල්ලපුත්තත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ නාම ජිනො, සබ්බලොකවිදූ මුනි;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි චක්ඛුමා.
‘‘ඔවාදකො විඤ්ඤාපකො, තාරකො සබ්බපාණිනං;
දෙසනාකුසලො බුද්ධො, තාරෙසි ජනතං බහුං.
‘‘අනුකම්පකො ¶ කාරුණිකො, හිතෙසී සබ්බපාණිනං;
සම්පත්තෙ තිත්ථියෙ සබ්බෙ, පඤ්චසීලෙ පතිට්ඨපි [පතිට්ඨහි (ස්යා. ක.)].
‘‘එවං නිරාකුලං ආසි, සුඤ්ඤතං [සුඤ්ඤකං (සී.) එවමුපරිපි] තිත්ථියෙහි ච;
විචිත්තං අරහන්තෙහි, වසීභූතෙහි තාදිභි.
‘‘රතනානට්ඨපඤ්ඤාසං, උග්ගතො සො මහාමුනි;
කඤ්චනග්ඝියසඞ්කාසො, බාත්තිංසවරලක්ඛණො.
‘‘වස්සසතසහස්සානි ¶ , ආයු විජ්ජති තාවදෙ;
තාවතා තිට්ඨමානො සො, තාරෙසි ජනතං බහුං.
‘‘තදාහං හංසවතියං, සෙට්ඨිපුත්තො මහායසො;
උපෙත්වා ලොකපජ්ජොතං, අස්සොසිං ධම්මදෙසනං.
‘‘සෙනාසනානි භික්ඛූනං, පඤ්ඤාපෙන්තං සසාවකං;
කිත්තයන්තස්ස වචනං, සුණිත්වා මුදිතො අහං.
‘‘අධිකාරං ¶ සසඞ්ඝස්ස, කත්වා තස්ස මහෙසිනො;
නිපච්ච සිරසා පාදෙ, තං ඨානමභිපත්ථයිං.
‘‘තදාහ ස මහාවීරො, මම කම්මං පකිත්තයං;
‘යො සසඞ්ඝමභොජෙසි, සත්තාහං ලොකනායකං.
‘‘‘සොයං කමලපත්තක්ඛො, සීහංසො කනකත්තචො;
මම පාදමූලෙ නිපති [පතිතො (පී.)], පත්ථයං ඨානමුත්තමං.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘සාවකො තස්ස බුද්ධස්ස, දබ්බො නාමෙන විස්සුතො;
සෙනාසනපඤ්ඤාපකො, අග්ගො හෙස්සතියං තදා’.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘සතානං තීණික්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
සතානං පඤ්චක්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං.
‘‘පදෙසරජ්ජං ¶ ¶ ¶ විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං;
සබ්බත්ථ සුඛිතො ආසිං, තස්ස කම්මස්ස වාහසා.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, විපස්සී නාම නායකො;
උප්පජ්ජි චාරුදස්සනො [චාරුනයනො (සී. ස්යා. පී.)], සබ්බධම්මවිපස්සකො.
‘‘දුට්ඨචිත්තො උපවදිං, සාවකං තස්ස තාදිනො;
සබ්බාසවපරික්ඛීණං, සුද්ධොති ච විජානිය.
‘‘තස්සෙව නරවීරස්ස, සාවකානං මහෙසිනං;
සලාකඤ්ච ගහෙත්වාන [සලාකං පග්ගහෙත්වාන (සී. පී.)], ඛීරොදනමදාසහං.
‘‘ඉමම්හි භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.
‘‘සාසනං ජොතයිත්වාන, අභිභුය්ය කුතිත්ථියෙ;
විනෙය්යෙ විනයිත්වාව, නිබ්බුතො සො සසාවකො.
‘‘සසිස්සෙ නිබ්බුතෙ නාථෙ, අත්ථමෙන්තම්හි සාසනෙ;
දෙවා කන්දිංසු සංවිග්ගා, මුත්තකෙසා රුදම්මුඛා.
‘‘නිබ්බායිස්සති ¶ ධම්මක්ඛො, න පස්සිස්සාම සුබ්බතෙ;
න සුණිස්සාම සද්ධම්මං, අහො නො අප්පපුඤ්ඤතා.
‘‘තදායං පථවී සබ්බා, අචලා සා චලාචලා [චලාචලී (සී.), පුලාපුලී (ස්යා.)];
සාගරො ච සසොකොව, විනදී කරුණං ගිරං.
‘‘චතුද්දිසා දුන්දුභියො, නාදයිංසු අමානුසා;
සමන්තතො අසනියො, ඵලිංසු ච භයාවහා.
‘‘උක්කා ¶ පතිංසු නභසා, ධූමකෙතු ච දිස්සති;
සධූමා ජාලවට්ටා ච [සබ්බථලජසත්තා ච (සී.)], රවිංසු කරුණං මිගා.
‘‘උප්පාදෙ දාරුණෙ දිස්වා, සාසනත්ථඞ්ගසූචකෙ;
සංවිග්ගා භික්ඛවො සත්ත, චින්තයිම්හ මයං තදා.
‘‘සාසනෙන විනාම්හාකං, ජීවිතෙන අලං මයං;
පවිසිත්වා මහාරඤ්ඤං, යුඤ්ජාම ජිනසාසනං.
‘‘අද්දසම්හ ¶ තදාරඤ්ඤෙ, උබ්බිද්ධං සෙලමුත්තමං;
නිස්සෙණියා තමාරුය්හ, නිස්සෙණිං පාතයිම්හසෙ.
‘‘තදා ¶ ඔවදි නො ථෙරො, බුද්ධුප්පාදො සුදුල්ලභො;
සද්ධාතිදුල්ලභා ලද්ධා, ථොකං සෙසඤ්ච සාසනං.
‘‘නිපතන්ති ඛණාතීතා, අනන්තෙ දුක්ඛසාගරෙ;
තස්මා පයොගො කත්තබ්බො, යාව ඨාති මුනෙ මතං [යාව තිට්ඨති සාසනං (ස්යා.)].
‘‘අරහා ආසි සො ථෙරො, අනාගාමී තදානුගො;
සුසීලා ඉතරෙ යුත්තා, දෙවලොකං අගම්හසෙ.
‘‘නිබ්බුතො තිණ්ණසංසාරො, සුද්ධාවාසෙ ච එකකො;
අහඤ්ච පක්කුසාති ච, සභියො බාහියො තථා.
‘‘කුමාරකස්සපො චෙව, තත්ථ තත්ථූපගා මයං;
සංසාරබන්ධනා මුත්තා, ගොතමෙනානුකම්පිතා.
‘‘මල්ලෙසු කුසිනාරායං, ජාතො ගබ්භෙව මෙ සතො;
මාතා මතා චිතාරුළ්හා, තතො නිප්පතිතො අහං.
‘‘පතිතො ¶ දබ්බපුඤ්ජම්හි, තතො දබ්බොති විස්සුතො;
බ්රහ්මචාරීබලෙනාහං, විමුත්තො සත්තවස්සිකො.
‘‘ඛීරොදනබලෙනාහං ¶ , පඤ්චහඞ්ගෙහුපාගතො;
ඛීණාසවොපවාදෙන, පාපෙහි බහුචොදිතො.
‘‘උභො පුඤ්ඤඤ්ච පාපඤ්ච, වීතිවත්තොම්හි දානිහං;
පත්වාන පරමං සන්තිං, විහරාමි අනාසවො.
‘‘සෙනාසනං පඤ්ඤාපයිං, හාසයිත්වාන සුබ්බතෙ;
ජිනො තස්මිං ගුණෙ තුට්ඨො, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා දබ්බමල්ලපුත්තො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
දබ්බමල්ලපුත්තත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. කුමාරකස්සපත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඉතො ¶ සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො;
සබ්බලොකහිතො වීරො, පදුමුත්තරනාමකො.
‘‘තදාහං ¶ බ්රාහ්මණො හුත්වා, විස්සුතො වෙදපාරගූ;
දිවාවිහාරං විචරං, අද්දසං ලොකනායකං.
‘‘චතුසච්චං ¶ පකාසෙන්තං, බොධයන්තං සදෙවකං;
විචිත්තකථිකානග්ගං, වණ්ණයන්තං මහාජනෙ.
‘‘තදා මුදිතචිත්තොහං, නිමන්තෙත්වා තථාගතං;
නානාරත්තෙහි වත්ථෙහි, අලඞ්කරිත්වාන මණ්ඩපං.
‘‘නානාරතනපජ්ජොතං, සසඞ්ඝං භොජයිං තහිං;
භොජයිත්වාන සත්තාහං, නානග්ගරසභොජනං.
‘‘නානාචිත්තෙහි [නානාවණ්ණෙහි (සී.)] පුප්ඵෙහි, පූජයිත්වා සසාවකං [මහාවීරං (ක.)];
නිපච්ච පාදමූලම්හි, තං ඨානං පත්ථයිං අහං.
‘‘තදා ¶ මුනිවරො ආහ, කරුණෙකරසාසයො [කරුණො කරුණාලයො (ස්යා.)];
‘පස්සථෙතං දිජවරං, පදුමානනලොචනං.
‘‘‘පීතිපාමොජ්ජබහුලං, සමුග්ගතතනූරුහං;
හාසම්හිතවිසාලක්ඛං, මම සාසනලාලසං.
‘‘‘පතිතං පාදමූලෙ මෙ, එකාවත්ථසුමානසං [එකවත්ථං සුමානසං (ස්යා. ක.)];
එස පත්ථෙති තං ඨානං, විචිත්තකථිකත්තනං [විචිත්තකථිකත්තදං (සී. පී.)].
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
කුමාරකස්සපො නාම, හෙස්සති සත්ථු සාවකො.
‘‘‘විචිත්තපුප්ඵදුස්සානං ¶ , රතනානඤ්ච වාහසා;
විචිත්තකථිකානං සො, අග්ගතං පාපුණිස්සති’.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘පරිබ්භමං භවාභවෙ [භවාකාසෙ (සී. පී.)], රඞ්ගමජ්ඣෙ යථා නටො;
සාඛමිගත්රජො හුත්වා, මිගියා කුච්ඡිමොක්කමිං.
‘‘තදා මයි කුච්ඡිගතෙ, වජ්ඣවාරො උපට්ඨිතො;
සාඛෙන චත්තා මෙ මාතා, නිග්රොධං සරණං ගතා.
‘‘තෙන සා මිගරාජෙන, මරණා පරිමොචිතා;
පරිච්චජිත්වා සපාණං [සංපාණං (සී. පී.)], මමෙවං ඔවදී තදා.
‘‘‘නිග්රොධමෙව සෙවෙය්ය, න සාඛමුපසංවසෙ;
නිග්රොධස්මිං මතං සෙය්යො, යඤ්චෙ සාඛම්හි ජීවිතං’.
‘‘තෙනානුසිට්ඨා මිගයූථපෙන, අහඤ්ච මාතා ච තථෙතරෙ ච [චිතරෙ ච (ස්යා.), තස්සොවාදෙන (පී.), චිතරෙ ච තස්සොවාදං (ක.)];
ආගම්ම ¶ රම්මං තුසිතාධිවාසං, ගතා පවාසං සඝරං යථෙව.
‘‘පුනො කස්සපවීරස්ස, අත්ථමෙන්තම්හි සාසනෙ;
ආරුය්හ සෙලසිඛරං, යුඤ්ජිත්වා ජිනසාසනං.
‘‘ඉදානාහං රාජගහෙ, ජාතො සෙට්ඨිකුලෙ අහුං;
ආපන්නසත්තා මෙ මාතා, පබ්බජි අනගාරියං.
‘‘සගබ්භං ¶ ¶ තං විදිත්වාන, දෙවදත්තමුපානයුං;
සො අවොච ‘විනාසෙථ, පාපිකං භික්ඛුනිං ඉමං’.
‘‘ඉදානිපි මුනින්දෙන, ජිනෙන අනුකම්පිතා;
සුඛිනී අජනී මය්හං, මාතා භික්ඛුනුපස්සයෙ.
‘‘තං විදිත්වා මහීපාලො, කොසලො මං අපොසයි;
කුමාරපරිහාරෙන, නාමෙනාහඤ්ච කස්සපො.
‘‘මහාකස්සපමාගම්ම, අහං කුමාරකස්සපො;
වම්මිකසදිසං කායං, සුත්වා බුද්ධෙන දෙසිතං.
‘‘තතො ¶ චිත්තං විමුච්චි මෙ, අනුපාදාය සබ්බසො;
පායාසිං දමයිත්වාහං, එතදග්ගමපාපුණිං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කුමාරකස්සපො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
කුමාරකස්සපත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
චතුවීසතිමං භාණවාරං.
6. බාහියත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඉතො ¶ සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො;
මහප්පභො තිලොකග්ගො, නාමෙන පදුමුත්තරො.
‘‘ඛිප්පාභිඤ්ඤස්ස භික්ඛුස්ස, ගුණං කිත්තයතො මුනෙ;
සුත්වා උදග්ගචිත්තොහං, කාරං කත්වා මහෙසිනො.
‘‘දත්වා සත්තාහිකං දානං, සසිස්සස්ස මුනෙ අහං;
අභිවාදිය සම්බුද්ධං, තං ඨානං පත්ථයිං තදා.
‘‘තතො මං බ්යාකරි බුද්ධො, ‘එතං පස්සථ බ්රාහ්මණං;
පතිතං පාදමූලෙ මෙ, චරියං පච්චවෙක්ඛණං [පසන්නනයනානනං (සී.), පීනසම්පන්නවෙක්ඛණං (ස්යා.), පීණංසං පච්චවෙක්ඛණං (පී.)].
‘‘‘හෙමයඤ්ඤොපචිතඞ්ගං ¶ ¶ , අවදාතතනුත්තචං;
පලම්බබිම්බතම්බොට්ඨං, සෙතතිණ්හසමං දිජං.
‘‘‘ගුණථාමබහුතරං, සමුග්ගතතනූරුහං;
ගුණොඝායතනීභූතං, පීතිසම්ඵුල්ලිතානනං.
‘‘‘එසො පත්ථයතෙ ඨානං, ඛිප්පාභිඤ්ඤස්ස භික්ඛුනො;
අනාගතෙ මහාවීරො, ගොතමො නාම හෙස්සති.
‘‘‘තස්ස ¶ ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
බාහියො නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘තදා හි තුට්ඨො වුට්ඨාය, යාවජීවං මහාමුනෙ;
කාරං කත්වා චුතො සග්ගං, අගං සභවනං යථා.
‘‘දෙවභූතො ¶ මනුස්සො වා, සුඛිතො තස්ස කම්මුනො;
වාහසා සංසරිත්වාන, සම්පත්තිමනුභොමහං.
‘‘පුන කස්සපවීරස්ස, අත්ථමෙන්තම්හි [අත්ථඞ්ගතම්හි (ස්යා.)] සාසනෙ;
ආරුය්හ සෙලසිඛරං, යුඤ්ජිත්වා ජිනසාසනං.
‘‘විසුද්ධසීලො සප්පඤ්ඤො, ජිනසාසනකාරකො;
තතො චුතා පඤ්ච ජනා, දෙවලොකං අගම්හසෙ.
‘‘තතොහං බාහියො ජාතො, භාරුකච්ඡෙ පුරුත්තමෙ;
තතො නාවාය පක්ඛන්දො [පක්ඛන්තො (සී.), පක්කන්තො (පී.)], සාගරං අප්පසිද්ධියං [අත්ථසිද්ධියං (ක.)].
‘‘තතො නාවා අභිජ්ජිත්ථ, ගන්ත්වාන කතිපාහකං;
තදා භීසනකෙ ඝොරෙ, පතිතො මකරාකරෙ.
‘‘තදාහං වායමිත්වාන, සන්තරිත්වා මහොදධිං;
සුප්පාදපට්ටනවරං [සුප්පාරපට්ටනවරං (සී. පී.)], සම්පත්තො මන්දවෙධිතො [මන්දමෙධිකො (සී.), මන්දවෙදිතො (ස්යා.), මද්දවෙරතං (ක.)].
‘‘දාරුචීරං නිවාසෙත්වා, ගාමං පිණ්ඩාය පාවිසිං;
තදාහ සො ජනො තුට්ඨො, අරහායමිධාගතො.
‘‘ඉමං අන්නෙන පානෙන, වත්ථෙන සයනෙන ච;
භෙසජ්ජෙන ච සක්කත්වා, හෙස්සාම සුඛිතා මයං.
‘‘පච්චයානං තදා ලාභී, තෙහි සක්කතපූජිතො;
අරහාහන්ති සඞ්කප්පං, උප්පාදෙසිං අයොනිසො.
‘‘තතො ¶ ¶ මෙ චිත්තමඤ්ඤාය, චොදයී පුබ්බදෙවතා;
‘න ත්වං උපායමග්ගඤ්ඤූ, කුතො ත්වං අරහා භවෙ’.
‘‘චොදිතො ¶ තාය සංවිග්ගො, තදාහං පරිපුච්ඡි තං;
‘කෙ වා එතෙ කුහිං ලොකෙ, අරහන්තො නරුත්තමා.
‘‘‘සාවත්ථියං ¶ කොසලමන්දිරෙ ජිනො, පහූතපඤ්ඤො වරභූරිමෙධසො;
සො සක්යපුත්තො අරහා අනාසවො, දෙසෙති ධම්මං අරහත්තපත්තියා.
‘‘‘තදස්ස සුත්වා වචනං සුපීණිතො [පීණිත්වා (ක.)], නිධිංව ලද්ධා කපණොති විම්හිතො;
උදග්ගචිත්තො අරහත්තමුත්තමං, සුදස්සනං දට්ඨුමනන්තගොචරං.
‘‘‘තදා තතො නික්ඛමිත්වාන සත්ථුනො [නික්ඛමිතුන සත්ථුවරං (සී.)], සදා ජිනං පස්සාමි විමලානනං [පරාජිනං පස්සාමි කමලානනං (ක.)];
උපෙච්ච රම්මං විජිතව්හයං වනං, දිජෙ අපුච්ඡිං කුහිං ලොකනන්දනො.
‘‘‘තතො අවොචුං නරදෙවවන්දිතො, පුරං පවිට්ඨො අසනෙසනාය සො;
සසොව [පච්චෙහි (සී. ස්යා.)] ඛිප්පං මුනිදස්සනුස්සුකො, උපෙච්ච වන්දාහි තමග්ගපුග්ගලං’.
‘‘තතොහං තුවටං ගන්ත්වා, සාවත්ථිං පුරමුත්තමං;
විචරන්තං තමද්දක්ඛිං, පිණ්ඩත්ථං අපිහාගිධං.
‘‘පත්තපාණිං ¶ අලොලක්ඛං, පාචයන්තං පීතාකරං [භාජයන්තං වියාමතං (සී.), ජොතයන්තං ඉධාමතං (ස්යා.), භාජයන්තං ඉදංමතං (පී.)];
සිරීනිලයසඞ්කාසං, රවිදිත්තිහරානනං.
‘‘තං සමෙච්ච නිපච්චාහං, ඉදං වචනමබ්රවිං;
‘කුපථෙ විප්පනට්ඨස්ස, සරණං හොහි ගොතම.
‘‘‘පාණසන්තාරණත්ථාය ¶ , පිණ්ඩාය විචරාමහං;
න තෙ ධම්මකථාකාලො, ඉච්චාහ මුනිසත්තමො’.
‘‘තදා පුනප්පුනං බුද්ධං, ආයාචිං ධම්මලාලසො;
යො මෙ ධම්මමදෙසෙසි, ගම්භීරං සුඤ්ඤතං පදං.
‘‘තස්ස ¶ ධම්මං සුණිත්වාන, පාපුණිං ආසවක්ඛයං;
පරික්ඛීණායුකො සන්තො, අහො සත්ථානුකම්පකො.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘එවං ථෙරො වියාකාසි, බාහියො දාරුචීරියො;
සඞ්කාරකූටෙ පතිතො, භූතාවිට්ඨාය ගාවියා.
‘‘අත්තනො ¶ පුබ්බචරියං, කිත්තයිත්වා මහාමති;
පරිනිබ්බායි සො ථෙරො [වීරො (සී.), ධීරො (ස්යා.)], සාවත්ථියං පුරුත්තමෙ.
‘‘නගරා ¶ නික්ඛමන්තො තං, දිස්වාන ඉසිසත්තමො;
දාරුචීරධරං ධීරං, බාහියං බාහිතාගමං.
‘‘භූමියං පතිතං දන්තං, ඉන්දකෙතූව පාතිතං;
ගතායුං සුක්ඛකිලෙසං [ගතායු සංගතක්ලෙසං (සී. පී.), තදායු සඞ්කතාලෙසං (ක.)], ජිනසාසනකාරකං.
‘‘තතො ආමන්තයී සත්ථා, සාවකෙ සාසනෙ රතෙ;
‘ගණ්හථ නෙත්වා [හුත්වා (ස්යා. පී. ක.)] ඣාපෙථ, තනුං සබ්රහ්මචාරිනො.
‘‘‘ථූපං කරොථ පූජෙථ, නිබ්බුතො සො මහාමති;
ඛිප්පාභිඤ්ඤානමෙසග්ගො, සාවකො මෙ වචොකරො.
‘‘‘සහස්සමපි චෙ ගාථා, අනත්ථපදසඤ්හිතා;
එකං ගාථාපදං සෙය්යො, යං සුත්වා උපසම්මති.
‘‘‘යත්ථ ආපො ච පථවී, තෙජො වායො න ගාධති;
න තත්ථ සුක්කා ජොතන්ති, ආදිච්චො න පකාසති.
‘‘‘න තත්ථ චන්දිමා භාති, තමො තත්ථ න විජ්ජති;
යදා ච අත්තනා වෙදි, මුනිමොනෙන බ්රාහ්මණො.
‘‘‘අථ ¶ රූපා අරූපා ච, සුඛදුක්ඛා විමුච්චති’;
ඉච්චෙවං අභණී නාථො, තිලොකසරණො මුනි’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා බාහියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
බාහියත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. මහාකොට්ඨිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ¶ නාම ජිනො, සබ්බලොකවිදූ මුනි;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි චක්ඛුමා.
‘‘ඔවාදකො විඤ්ඤාපකො, තාරකො සබ්බපාණිනං;
දෙසනාකුසලො බුද්ධො, තාරෙසි ජනතං බහුං.
‘‘අනුකම්පකො ¶ කාරුණිකො, හිතෙසී සබ්බපාණිනං;
සම්පත්තෙ තිත්ථියෙ සබ්බෙ, පඤ්චසීලෙ පතිට්ඨපි.
‘‘එවං නිරාකුලං ආසි, සුඤ්ඤතං තිත්ථියෙහි ච;
විචිත්තං අරහන්තෙහි, වසීභූතෙහි තාදිභි.
‘‘රතනානට්ඨපඤ්ඤාසං, උග්ගතො සො මහාමුනි;
කඤ්චනග්ඝියසඞ්කාසො, බාත්තිංසවරලක්ඛණො.
‘‘වස්සසතසහස්සානි, ආයු විජ්ජති තාවදෙ;
තාවතා තිට්ඨමානො සො, තාරෙසි ජනතං බහුං.
‘‘තදාහං හංසවතියං, බ්රාහ්මණො වෙදපාරගූ;
උපෙච්ච සබ්බලොකග්ගං [සබ්බසාරග්ගං (සී.), සත්තපාරගං (පී.)], අස්සොසිං ධම්මදෙසනං.
‘‘තදා සො සාවකං වීරො, පභින්නමතිගොචරං;
අත්ථෙ ධම්මෙ නිරුත්තෙ ච, පටිභානෙ ච කොවිදං.
‘‘ඨපෙසි එතදග්ගම්හි, තං සුත්වා මුදිතො අහං;
සසාවකං ජිනවරං, සත්තාහං භොජයිං තදා.
‘‘දුස්සෙහච්ඡාදයිත්වාන ¶ , සසිස්සං බුද්ධිසාගරං [බුද්ධසාගරං (ක.)];
නිපච්ච පාදමූලම්හි, තං ඨානං පත්ථයිං අහං.
‘‘තතො ¶ අවොච ලොකග්ගො, ‘පස්සථෙතං දිජුත්තමං;
විනතං පාදමූලෙ මෙ, කමලොදරසප්පභං.
‘‘‘බුද්ධසෙට්ඨස්ස [සෙට්ඨං බුද්ධස්ස (ස්යා. ක.)] භික්ඛුස්ස, ඨානං පත්ථයතෙ අයං;
තාය සද්ධාය චාගෙන, සද්ධම්මස්සවනෙන [තෙන ධම්මස්සවෙන (සී. පී. ක.)] ච.
‘‘‘සබ්බත්ථ සුඛිතො හුත්වා, සංසරිත්වා භවාභවෙ;
අනාගතම්හි අද්ධානෙ, ලච්ඡසෙ තං මනොරථං.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ¶ ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
කොට්ඨිකො නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘තං සුත්වා මුදිතො හුත්වා, යාවජීවං තදා ජිනං;
මෙත්තචිත්තො පරිචරිං, සතො පඤ්ඤාසමාහිතො.
‘‘තෙන ¶ කම්මවිපාකෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘සතානං තීණික්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
සතානං පඤ්චක්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං.
‘‘පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං;
සබ්බත්ථ සුඛිතො ආසිං, තස්ස කම්මස්ස වාහසා.
‘‘දුවෙ ¶ භවෙ සංසරාමි, දෙවත්තෙ අථ මානුසෙ;
අඤ්ඤං ගතිං න ගච්ඡාමි, සුචිණ්ණස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘දුවෙ කුලෙ පජායාමි, ඛත්තියෙ අථ බ්රාහ්මණෙ;
‘‘නීචෙ කුලෙ න ජායාමි, සුචිණ්ණස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, බ්රහ්මබන්ධු අහොසහං;
සාවත්ථියං විප්පකුලෙ, පච්චාජාතො මහද්ධනෙ.
‘‘මාතා චන්දවතී නාම, පිතා මෙ අස්සලායනො;
යදා මෙ පිතරං බුද්ධො, විනයී සබ්බසුද්ධියා.
‘‘තදා ¶ පසන්නො සුගතෙ, පබ්බජිං අනගාරියං;
මොග්ගල්ලානො ආචරියො, උපජ්ඣා සාරිසම්භවො.
‘‘කෙසෙසු ඡිජ්ජමානෙසු, දිට්ඨි ඡින්නා සමූලිකා;
නිවාසෙන්තො ච කාසාවං, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘අත්ථධම්මනිරුත්තීසු, පටිභානෙ ච මෙ මති;
පභින්නා තෙන ලොකග්ගො, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං.
‘‘අසන්දිට්ඨං වියාකාසිං, උපතිස්සෙන පුච්ඡිතො;
පටිසම්භිදාසු තෙනාහං, අග්ගො සම්බුද්ධසාසනෙ.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මහාකොට්ඨිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
මහාකොට්ඨිකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. උරුවෙළකස්සපත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ¶ නාම ජිනො, සබ්බලොකවිදූ මුනි;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි චක්ඛුමා.
‘‘ඔවාදකො විඤ්ඤාපකො, තාරකො සබ්බපාණිනං;
දෙසනාකුසලො බුද්ධො, තාරෙසි ජනතං බහුං.
‘‘අනුකම්පකො කාරුණිකො, හිතෙසී සබ්බපාණිනං;
සම්පත්තෙ තිත්ථියෙ සබ්බෙ, පඤ්චසීලෙ පතිට්ඨපි.
‘‘එවං නිරාකුලං ආසි, සුඤ්ඤතං තිත්ථියෙහි ච;
විචිත්තං අරහන්තෙහි, වසීභූතෙහි තාදිභි.
‘‘රතනානට්ඨපඤ්ඤාසං, උග්ගතො සො මහාමුනි;
කඤ්චනග්ඝියසඞ්කාසො, බාත්තිංසවරලක්ඛණො.
‘‘වස්සසතසහස්සානි ¶ , ආයු විජ්ජති තාවදෙ;
තාවතා තිට්ඨමානො සො, තාරෙසි ජනතං බහුං.
‘‘තදාහං හංසවතියා, බ්රාහ්මණො සාධුසම්මතො;
උපෙච්ච ලොකපජ්ජොතං, අස්සොසිං ධම්මදෙසනං.
‘‘තදා ¶ මහාපරිසතිං, මහාපරිසසාවකං;
ඨපෙන්තං එතදග්ගම්හි, සුත්වාන මුදිතො අහං.
‘‘මහතා පරිවාරෙන, නිමන්තෙත්වා මහාජිනං;
බ්රාහ්මණානං සහස්සෙන, සහදානමදාසහං.
‘‘මහාදානං දදිත්වාන, අභිවාදිය නායකං;
එකමන්තං ඨිතො හට්ඨො, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘තයි සද්ධාය මෙ වීර, අධිකාරගුණෙන ච;
පරිසා මහතී හොතු, නිබ්බත්තස්ස තහිං තහිං’.
‘‘තදා අවොච පරිසං, ගජගජ්ජිතසුස්සරො;
කරවීකරුතො සත්ථා, ‘එතං පස්සථ බ්රාහ්මණං.
‘‘‘හෙමවණ්ණං මහාබාහුං, කමලානනලොචනං;
උදග්ගතනුජං හට්ඨං, සද්ධවන්තං ගුණෙ මම.
‘‘‘එස ¶ පත්ථයතෙ ඨානං [පත්ථයි තං ඨානං (ස්යා.)], සීහඝොසස්ස භික්ඛුනො;
අනාගතම්හි අද්ධානෙ, ලච්ඡසෙ තං මනොරථං.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ¶ ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘ඉතො ද්වෙනවුතෙ කප්පෙ, අහු සත්ථා අනුත්තරො;
අනූපමො අසදිසො, ඵුස්සො ලොකග්ගනායකො.
‘‘සො ¶ ච සබ්බං තමං හන්ත්වා, විජටෙත්වා මහාජටං;
වස්සතෙ අමතං වුට්ඨිං, තප්පයන්තො සදෙවකං.
‘‘තදා ¶ හි බාරාණසියං, රාජා පච්චා අහුම්හසෙ;
භාතරොම්හ තයො සබ්බෙ, සංවිසට්ඨාව රාජිනො.
‘‘වීරඞ්ගරූපා බලිනො, සඞ්ගාමෙ අපරාජිතා;
තදා කුපිතපච්චන්තො [කුප්පති පච්චන්තො (ක.)], අම්හෙ ආහ මහීපති.
‘‘‘එථ ගන්ත්වාන පච්චන්තං, සොධෙත්වා අට්ටවීබලං;
ඛෙමං විජිරිතං කත්වා, පුන දෙථාති භාසථ’.
‘‘තතො මයං අවොචුම්හ, යදි දෙය්යාසි නායකං;
උපට්ඨානාය අම්හාකං, සාධයිස්සාම වො තතො.
‘‘තතො මයං ලද්ධවරා, භූමිපාලෙන පෙසිතා;
නික්ඛිත්තසත්ථං පච්චන්තං, කත්වා පුනරුපච්ච තං.
‘‘යාචිත්වා සත්ථුපට්ඨානං, රාජානං ලොකනායකං;
මුනිවීරං ලභිත්වාන, යාවජීවං යජිම්හ තං.
‘‘මහග්ඝානි ච වත්ථානි, පණීතානි රසානි ච;
සෙනාසනානි රම්මානි, භෙසජ්ජානි හිතානි ච.
‘‘දත්වා සසඞ්ඝමුනිනො [සසංඝස්ස මුනෙ (සී. පී.)], ධම්මෙනුප්පාදිතානි නො;
සීලවන්තො කාරුණිකා, භාවනායුත්තමානසා.
‘‘සද්ධා පරිචරිත්වාන, මෙත්තචිත්තෙන නායකං;
නිබ්බුතෙ තම්හි ලොකග්ගෙ, පූජං කත්වා යථාබලං.
‘‘තතො ¶ ¶ චුතා සන්තුසිතං [තාවතිංසං (ස්යා.)], ගතා තත්ථ මහාසුඛං;
අනුභූතා මයං සබ්බෙ, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘මායාකාරො ¶ යථා රඞ්ගෙ [ලද්ධො (ස්යා. පී.)], දස්සෙසි විකතිං බහුං;
තථා භවෙ භමන්තොහං [ගමෙන්තොහං (ක.), භවන්තොහං (ස්යා.)], විදෙහාධිපතී අහුං.
‘‘ගුණාචෙළස්ස වාක්යෙන, මිච්ඡාදිට්ඨිගතාසයො;
නරකං මග්ගමාරූළ්හො, රුචාය මම ධීතුයා.
‘‘ඔවාදං නාදියිත්වාන, බ්රහ්මුනා නාරදෙනහං;
බහුධා සංසිතො සන්තො, දිට්ඨිං හිත්වාන පාපිකං.
‘‘පූරයිත්වා ¶ විසෙසෙන, දස කම්මපථානිහං;
හිත්වාන දෙහමගමිං, සග්ගං සභවනං යථා.
‘‘පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, බ්රහ්මබන්ධු අහොසහං;
බාරාණසියං ඵීතායං, ජාතො විප්පමහාකුලෙ.
‘‘මච්චුබ්යාධිජරා භීතො, ඔගාහෙත්වා මහාවනං [ජහිත්වාන මහාධනං (සී.), ජහිත්වා ච මහාධනං (පී.)];
නිබ්බානං පදමෙසන්තො, ජටිලෙසු පරිබ්බජිං.
‘‘තදා ද්වෙ භාතරො මය්හං, පබ්බජිංසු මයා සහ;
උරුවෙළායං මාපෙත්වා, අස්සමං නිවසිං අහං.
‘‘කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උරුවෙළනිවාසිකො [උරුවෙළාය නිවසිං (ස්යා.)];
තතො මෙ ආසි පඤ්ඤත්ති, උරුවෙළකස්සපො ඉති.
‘‘නදීසකාසෙ භාතා මෙ, නදීකස්සපසව්හයො;
ආසී සකාසනාමෙන, ගයායං ගයාකස්සපො.
‘‘ද්වෙ ¶ සතානි කනිට්ඨස්ස, තීණි මජ්ඣස්ස භාතුනො;
මම පඤ්ච සතානූනා, සිස්සා සබ්බෙ මමානුගා.
‘‘තදා උපෙච්ච මං බුද්ධො, කත්වාන විවිධානි මෙ [කත්වා නානාවිධානි මෙ (සී.)];
පාටිහීරානි ලොකග්ගො, විනෙසි නරසාරථි.
‘‘සහස්සපරිවාරෙන, අහොසිං එහිභික්ඛුකො;
තෙහෙව සහ සබ්බෙහි, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘තෙ ¶ චෙවඤ්ඤෙ ච බහවො, සිස්සා මං පරිවාරයුං;
සාසිතුඤ්ච සමත්ථොහං, තතො මං ඉසිසත්තමො.
‘‘මහාපරිසභාවස්මිං ¶ , එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං;
අහො බුද්ධෙ කතං කාරං, සඵලං මෙ අජායථ.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උරුවෙළකස්සපො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
උරුවෙළකස්සපත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. රාධත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ නාම ජිනො, සබ්බලොකවිදූ මුනි;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි චක්ඛුමා.
‘‘ඔවාදකො විඤ්ඤාපකො, තාරකො සබ්බපාණිනං;
දෙසනාකුසලො බුද්ධො, තාරෙසි ජනතං බහුං.
‘‘අනුකම්පකො කාරුණිකො, හිතෙසී සබ්බපාණිනං;
සම්පත්තෙ තිත්ථියෙ සබ්බෙ, පඤ්චසීලෙ පතිට්ඨපි.
‘‘එවං නිරාකුලං ආසි, සුඤ්ඤතං තිත්ථියෙහි ච;
විචිත්තං අරහන්තෙහි, වසීභූතෙහි තාදිභි.
‘‘රතනානට්ඨපඤ්ඤාසං, උග්ගතො සො මහාමුනි;
කඤ්චනග්ඝියසඞ්කාසො, බාත්තිංසවරලක්ඛණො.
‘‘වස්සසතසහස්සානි, ආයු විජ්ජති තාවදෙ;
තාවතා තිට්ඨමානො සො, තාරෙසි ජනතං බහුං.
‘‘තදාහං හංසවතියං, බ්රාහ්මණො මන්තපාරගූ;
උපෙච්ච තං නරවරං, අස්සොසිං ධම්මදෙසනං.
‘‘පඤ්ඤපෙන්තං මහාවීරං, පරිසාසු විසාරදං;
පටිභානෙය්යකං භික්ඛුං, එතදග්ගෙ විනායකං.
‘‘තදාහං කාරං කත්වාන, සසඞ්ඝෙ ලොකනායකෙ;
නිපච්ච සිරසා පාදෙ, තං ඨානං අභිපත්ථයිං.
‘‘තතො ¶ මං භගවා ආහ, සිඞ්ගීනික්ඛසමප්පභො;
සරෙන රජනීයෙන, කිලෙසමලහාරිනා.
‘‘‘සුඛී ¶ ¶ භවස්සු දීඝායු, සිජ්ඣතු පණිධී තව;
සසඞ්ඝෙ මෙ කතං කාරං, අතීව විපුලං තයා.
‘‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
රාධොති නාමධෙය්යෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො.
‘‘‘ස තෙ හෙතුගුණෙ තුට්ඨො, සක්යපුත්තො නරාසභො [ඉදං පාදද්වයං ස්යාමමූලෙ නත්ථී];
පටිභානෙය්යකානග්ගං, පඤ්ඤපෙස්සති නායකො’.
‘‘තං සුත්වා මුදිතො හුත්වා, යාවජීවං තදා ජිනං;
මෙත්තචිත්තො පරිචරිං, සතො පඤ්ඤාසමාහිතො.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘සතානං තීණික්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
සතානං පඤ්චක්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං.
‘‘පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං;
සබ්බත්ථ සුඛිතො ආසිං, තස්ස කම්මස්ස වාහසා.
‘‘පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, ගිරිබ්බජපුරුත්තමෙ;
ජාතො විප්පකුලෙ නිද්ධෙ, විකලච්ඡාදනාසනෙ.
‘‘කටච්ඡුභික්ඛං පාදාසිං, සාරිපුත්තස්ස තාදිනො;
යදා ¶ ජිණ්ණො ච වුද්ධො ච, තදාරාමමුපාගමිං.
‘‘පබ්බජති න මං කොචි [පබ්බාජෙන්ති න මං කෙචි (සී. ස්යා පී.)], ජිණ්ණදුබ්බලථාමකං;
තෙන දීනො විවණ්ණඞ්ගො [විවණ්ණකො (ක.)], සොකො චාසිං තදා අහං.
‘‘දිස්වා මහාකාරුණිකො, මමමාහ [මමාහ සො (සී.), මමාහ ච (පී.)] මහාමුනි;
‘කිමත්ථං පුත්තසොකට්ටො, බ්රූහි තෙ චිත්තජං රුජං’.
‘‘‘පබ්බජ්ජං න ලභෙ වීර, ස්වාක්ඛාතෙ තව සාසනෙ;
තෙන සොකෙන දීනොස්මි, සරණං හොහි නායක’.
‘‘තදා ¶ භික්ඛූ සමානෙත්වා, අපුච්ඡි මුනිසත්තමො;
‘ඉමස්ස අධිකාරං යෙ, සරන්ති බ්යාහරන්තු තෙ’.
‘‘සාරිපුත්තො ¶ තදාවොච, ‘කාරමස්ස සරාමහං;
කටච්ඡුභික්ඛං දාපෙසි, පිණ්ඩාය චරතො මම’.
‘‘‘සාධු සාධු කතඤ්ඤූසි, සාරිපුත්ත ඉමං තුවං;
පබ්බාජෙහි දිජං වුඩ්ඪං, හෙස්සතාජානියො අයං’.
‘‘තතො ¶ අලත්ථං පබ්බජ්ජං, කම්මවාචොපසම්පදං;
න චිරෙනෙව කාලෙන, පාපුණිං ආසවක්ඛයං.
‘‘සක්කච්චං මුනිනො වාක්යං, සුණාමි මුදිතො යතො;
පටිභානෙය්යකානග්ගං, තතො මං ඨපයී ජිනො.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා රාධො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
රාධත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. මොඝරාජත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බලොකවිදූ මුනි;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි චක්ඛුමා.
‘‘ඔවාදකො විඤ්ඤාපකො, තාරකො සබ්බපාණිනං;
දෙසනාකුසලො බුද්ධො, තාරෙසි ජනතං බහුං.
‘‘අනුකම්පකො කාරුණිකො, හිතෙසී සබ්බපාණිනං;
සම්පත්තෙ තිත්ථියෙ සබ්බෙ, පඤ්චසීලෙ පතිට්ඨපි.
‘‘එවං නිරාකුලං ආසි, සුඤ්ඤතං තිත්ථියෙහි ච;
විචිත්තං අරහන්තෙහි, වසීභූතෙහි තාදිභි.
‘‘රතනානට්ඨපඤ්ඤාසං ¶ , උග්ගතො සො මහාමුනි;
කඤ්චනග්ඝියසඞ්කාසො, බාත්තිංසවරලක්ඛණො.
‘‘වස්සසතසහස්සානි ¶ , ආයු විජ්ජති තාවදෙ;
තාවතා තිට්ඨමානො සො, තාරෙසි ජනතං බහුං.
‘‘තදාහං ¶ හංසවතියං, කුලෙ අඤ්ඤතරෙ අහුං;
පරකම්මායනෙ යුත්තො, නත්ථි මෙ කිඤ්චි සංධනං.
‘‘පටික්කමනසාලායං, වසන්තො කතභූමියං;
අග්ගිං උජ්ජාලයිං තත්ථ, දළ්හං කණ්හාසි සා [කණ්හා සියා (සී. පී.), ඩය්හකණ්හා සිලා (ස්යා.)] හී.
‘‘තදා පරිසතිං නාථො, චතුසච්චපකාසකො;
සාවකං සම්පකිත්තෙසි, ලූඛචීවරධාරකං.
‘‘තස්ස තම්හි ගුණෙ තුට්ඨො, පණිපච්ච [පතිපජ්ජ (ස්යා.)] තථාගතං;
ලූඛචීවරධාරග්ගං, පත්ථයිං ඨානමුත්තමං.
‘‘තදා අවොච භගවා, සාවකෙ පදුමුත්තරො;
‘පස්සථෙතං පුරිසකං, කුචෙලං තනුදෙහකං.
‘‘‘පීතිප්පසන්නවදනං ¶ , සද්ධාධනසමන්විතං [සද්ධාස්නෙහසමන්වතං (ක.)];
උදග්ගතනුජං හට්ඨං, අචලං සාලපිණ්ඩිතං.
‘‘‘එසො පත්ථෙති තං ඨානං, සච්චසෙනස්ස භික්ඛුනො;
ලූඛචීවරධාරිස්ස, තස්ස වණ්ණසිතාසයො [වණ්ණගතාසයො (සී. ස්යා. පී.)].
‘‘තං සුත්වා මුදිතො හුත්වා, නිපච්ච සිරසා ජිනං;
යාවජීවං සුභං කම්මං, කරිත්වා ජිනසාසනෙ.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසූපගො අහං.
‘‘පටික්කමනසාලායං, භූමිදාහකකම්මුනා;
සමසහස්සං නිරයෙ, අදය්හිං වෙදනාට්ටිතො.
‘‘තෙන ¶ කම්මාවසෙසෙන, පඤ්ච ජාතිසතානිහං;
මනුස්සො කුලජො හුත්වා, ජාතියා ලක්ඛණඞ්කිතො.
‘‘පඤ්ච ¶ ජාතිසතානෙව, කුට්ඨරොගසමප්පිතො;
මහාදුක්ඛං අනුභවිං, තස්ස කම්මස්ස වාහසා.
‘‘ඉමස්මිං භද්දකෙ කප්පෙ, උපරිට්ඨං යසස්සිනං;
පිණ්ඩපාතෙන තප්පෙසිං, පසන්නමානසො අහං.
‘‘තෙන ¶ කම්මවිසෙසෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, අජායිං ඛත්තියෙ කුලෙ;
පිතුනො අච්චයෙනාහං, මහාරජ්ජසමප්පිතො.
‘‘කුට්ඨරොගාධිභූතොහං, න රතිං න සුඛං ලභෙ;
මොඝං රජ්ජං සුඛං යස්මා, මොඝරාජා තතො අහං.
‘‘කායස්ස දොසං දිස්වාන, පබ්බජිං අනගාරියං;
බාවරිස්ස දිජග්ගස්ස, සිස්සත්තං අජ්ඣුපාගමිං.
‘‘මහතා පරිවාරෙන, උපෙච්ච නරනායකං;
අපුච්ඡිං නිපුණං පඤ්හං, තං වීරං වාදිසූදනං.
‘‘‘අයං ලොකො පරො ලොකො, බ්රහ්මලොකො සදෙවකො;
දිට්ඨිං නො [දිට්ඨා නො (සී.), දිට්ඨං නො (පී.), දිට්ඨිං තෙ (ස්යා.)] නාභිජානාමි, ගොතමස්ස යසස්සිනො.
‘‘‘එවාභික්කන්තදස්සාවිං ¶ , අත්ථි පඤ්හෙන ආගමං;
කථං ලොකං අවෙක්ඛන්තං, මච්චුරාජා න පස්සති’.
‘‘‘සුඤ්ඤතො ¶ ලොකං අවෙක්ඛස්සු, මොඝරාජ සදා සතො;
අත්තානුදිට්ඨිං උහච්ච, එවං මච්චුතරො සියා.
‘‘‘එවං ලොකං අවෙක්ඛන්තං, මච්චුරාජා න පස්සති’;
ඉති මං අභණි බුද්ධො, සබ්බරොගතිකිච්ඡකො.
‘‘සහ ගාථාවසානෙන, කෙසමස්සුවිවජ්ජිතො;
කාසාවවත්ථවසනො, ආසිං භික්ඛු තථාරහා.
‘‘සඞ්ඝිකෙසු විහාරෙසු, න වසිං රොගපීළිතො;
මා විහාරො පදුස්සීති, වාතරොගෙහි පීළිතො [වාචායාභිසුපීළිතො (ස්යා. පී.), වාතරොගී සුපීළිතො (ක.)].
‘‘සඞ්කාරකූටා ¶ ආහිත්වා, සුසානා රථිකාහි ච;
තතො සඞ්ඝාටිං කරිත්වා, ධාරයිං ලූඛචීවරං.
‘‘මහාභිසක්කො තස්මිං මෙ, ගුණෙ තුට්ඨො විනායකො;
ලූඛචීවරධාරීනං, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං.
‘‘පුඤ්ඤපාපපරික්ඛීණො, සබ්බරොගවිවජ්ජිතො;
සිඛීව අනුපාදානො, නිබ්බායිස්සමනාසවො.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා මොඝරාජා ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
මොඝරාජත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
කච්චායනවග්ගො චතුපඤ්ඤාසමො.
තස්සුද්දානං –
කච්චානො වක්කලී ථෙරො, මහාකප්පිනසව්හයො;
දබ්බො කුමාරනාමො ච, බාහියො කොට්ඨිකො වසී.
උරුවෙළකස්සපො රාධො, මොඝරාජා ච පණ්ඩිතො;
තීණි ගාථාසතානෙත්ථ, බාසට්ඨි චෙව පිණ්ඩිතා.
55. භද්දියවග්ගො
1. ලකුණ්ඩභද්දියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ¶ ¶ ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මෙසු චක්ඛුමා;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘තදාහං හංසවතියං, සෙට්ඨිපුත්තො මහද්ධනො;
ජඞ්ඝාවිහාරං විචරං, සඞ්ඝාරාමං අගච්ඡහං.
‘‘තදා සො ලොකපජ්ජොතො, ධම්මං දෙසෙසි නායකො;
මඤ්ජුස්සරානං පවරං, සාවකං අභිකිත්තයි.
‘‘තං සුත්වා මුදිතො හුත්වා, කාරං කත්වා මහෙසිනො;
වන්දිත්වා සත්ථුනො පාදෙ, තං ඨානමභිපත්ථයිං.
‘‘තදා බුද්ධො වියාකාසි, සඞ්ඝමජ්ඣෙ විනායකො;
‘අනාගතම්හි අද්ධානෙ, ලච්ඡසෙ තං මනොරථං.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
භද්දියො නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, ඵුස්සො උප්පජ්ජි නායකො;
දුරාසදො දුප්පසහො, සබ්බලොකුත්තමො ජිනො.
‘‘චරණෙන ච සම්පන්නො, බ්රහා උජු පතාපවා;
හිතෙසී සබ්බසත්තානං [සබ්බපාණීනං (සී.)], බහුං මොචෙසි බන්ධනා.
‘‘නන්දාරාමවනෙ තස්ස, අහොසිං ඵුස්සකොකිලො [පුස්සකොකිලො (සී. ස්යා.)];
ගන්ධකුටිසමාසන්නෙ, අම්බරුක්ඛෙ වසාමහං.
‘‘තදා ¶ පිණ්ඩාය ගච්ඡන්තං, දක්ඛිණෙය්යං ජිනුත්තමං;
දිස්වා චිත්තං පසාදෙත්වා, මඤ්ජුනාභිනිකූජහං [මඤ්ජුනාදෙන කූජහං (සී. පී.)].
‘‘රාජුය්යානං ¶ තදා ගන්ත්වා, සුපක්කං කනකත්තචං;
අම්බපිණ්ඩං ගහෙත්වාන, සම්බුද්ධස්සොපනාමයිං.
‘‘තදා මෙ චිත්තමඤ්ඤාය, මහාකාරුණිකො ජිනො;
උපට්ඨාකස්ස හත්ථතො, පත්තං පග්ගණ්හි නායකො.
‘‘අදාසිං ¶ හට්ඨචිත්තොහං [තුට්ඨචිත්තොහං (සී.)], අම්බපිණ්ඩං මහාමුනෙ;
පත්තෙ පක්ඛිප්ප පක්ඛෙහි, පඤ්ජලිං [පක්ඛෙහඤ්ජලිං (සී.)] කත්වාන මඤ්ජුනා.
‘‘සරෙන රජනීයෙන, සවනීයෙන වග්ගුනා;
වස්සන්තො බුද්ධපූජත්ථං, නීළං [නිද්දං (ස්යා. පී.)] ගන්ත්වා නිපජ්ජහං.
‘‘තදා මුදිතචිත්තං මං, බුද්ධපෙමගතාසයං;
සකුණග්ඝි උපාගන්ත්වා, ඝාතයී දුට්ඨමානසො.
‘‘තතො චුතොහං තුසිතෙ, අනුභොත්වා මහාසුඛං;
මනුස්සයොනිමාගච්ඡිං, තස්ස කම්මස්ස වාහසා.
‘‘ඉමම්හි ¶ භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.
‘‘සාසනං ජොතයිත්වා සො, අභිභුය්ය කුතිත්ථියෙ;
විනයිත්වාන වෙනෙය්යෙ, නිබ්බුතො සො සසාවකො.
‘‘නිබ්බුතෙ තම්හි ලොකග්ගෙ, පසන්නා ජනතා බහූ;
පූජනත්ථාය බුද්ධස්ස, ථූපං කුබ්බන්ති සත්ථුනො.
‘‘‘සත්තයොජනිකං ථූපං, සත්තරතනභූසිතං;
කරිස්සාම මහෙසිස්ස’, ඉච්චෙවං මන්තයන්ති තෙ.
‘‘කිකිනො කාසිරාජස්ස, තදා සෙනාය නායකො;
හුත්වාහං අප්පමාණස්ස, පමාණං චෙතියෙ වදිං.
‘‘තදා තෙ මම වාක්යෙන, චෙතියං යොජනුග්ගතං;
අකංසු නරවීරස්ස, නානාරතනභූසිතං.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘පච්ඡිමෙ ¶ ¶ ච භවෙ දානි, ජාතො සෙට්ඨිකුලෙ අහං;
සාවත්ථියං පුරවරෙ, ඉද්ධෙ ඵීතෙ මහද්ධනෙ.
‘‘පුරප්පවෙසෙ සුගතං, දිස්වා විම්හිතමානසො;
පබ්බජිත්වාන න චිරං, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘චෙතියස්ස පමාණං යං, අකරිං තෙන කම්මුනා;
ලකුණ්ඩකසරීරොහං, ජාතො පරිභවාරහො.
‘‘සරෙන ¶ මධුරෙනාහං, පූජිත්වා ඉසිසත්තමං;
මඤ්ජුස්සරානං භික්ඛූනං, අග්ගත්තමනුපාපුණිං.
‘‘ඵලදානෙන ¶ බුද්ධස්ස, ගුණානුස්සරණෙන ච;
සාමඤ්ඤඵලසම්පන්නො, විහරාමි අනාසවො.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, බුද්ධසෙට්ඨස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ලකුණ්ඩභද්දියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
ලකුණ්ඩභද්දියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. කඞ්ඛාරෙවතත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බධම්මෙසු චක්ඛුමා;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘සීහහනු බ්රහ්මගිරො, හංසදුන්දුභිනිස්සනො [හංසදුන්දුභිනිස්සරො (සී.) … නිස්සවනො (පී.) … සාවනො (ස්යා.)];
නාගවික්කන්තගමනො, චන්දසූරාදිකප්පභො.
‘‘මහාමතී ¶ මහාවීරො, මහාඣායී මහාබලො [මහාගති (ස්යා.), මහාහිතො (පී.)];
මහාකාරුණිකො නාථො, මහාතමපනූදනො [මහාතමවිධංසනො (ස්යා.), මහාතමනිසූදනො (පී.)].
‘‘ස ¶ ¶ කදාචි තිලොකග්ගො, වෙනෙය්යං විනයං බහුං [වෙනෙය්යෙ විනියං බහූ (සී.)];
ධම්මං දෙසෙසි සම්බුද්ධො, සත්තාසයවිදූ මුනි.
‘‘ඣායිං ඣානරතං වීරං, උපසන්තං අනාවිලං;
වණ්ණයන්තො පරිසතිං, තොසෙසි [තොසෙති (ස්යා. පී. ක.)] ජනතං ජිනො.
‘‘තදාහං හංසවතියං, බ්රාහ්මණො වෙදපාරගූ;
ධම්මං සුත්වාන මුදිතො, තං ඨානමභිපත්ථයිං.
‘‘තදා ජිනො වියාකාසි, සඞ්ඝමජ්ඣෙ විනායකො;
‘මුදිතො හොහි ත්වං බ්රහ්මෙ, ලච්ඡසෙ තං මනොරථං.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
රෙවතො නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, ජාතොහං කොලියෙ පුරෙ;
ඛත්තියෙ කුලසම්පන්නෙ, ඉද්ධෙ ඵීතෙ මහද්ධනෙ.
‘‘යදා ¶ කපිලවත්ථුස්මිං, බුද්ධො ධම්මමදෙසයි;
තදා පසන්නො සුගතෙ, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘කඞ්ඛා මෙ බහුලා ආසි, කප්පාකප්පෙ තහිං තහිං;
සබ්බං තං විනයී බුද්ධො, දෙසෙත්වා ධම්මමුත්තමං.
‘‘තතොහං ¶ තිණ්ණසංසාරො, සදා ඣානසුඛෙ රතො;
විහරාමි තදා බුද්ධො, මං දිස්වා එතදබ්රවි.
‘‘‘යා ¶ කාචි කඞ්ඛා ඉධ වා හුරං වා, සකවෙදියා වා පරවෙදියා වා;
යෙ ඣායිනො තා පජහන්ති සබ්බා, ආතාපිනො බ්රහ්මචරියං චරන්තා’.
‘‘සතසහස්සෙ කතං කම්මං, ඵලං දස්සෙසි මෙ ඉධ;
සුමුත්තො සරවෙගොව කිලෙසෙ ඣාපයිං මම.
‘‘තතො ඣානරතං දිස්වා, බුද්ධො ලොකන්තගූ මුනි;
ඣායීනං භික්ඛූනං අග්ගො, පඤ්ඤාපෙති මහාමති.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කඞ්ඛාරෙවතො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
කඞ්ඛාරෙවතත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. සීවලිත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මෙසු චක්ඛුමා;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘සීලං තස්ස අසඞ්ඛෙය්යං, සමාධි වජිරූපමො;
අසඞ්ඛෙය්යං ඤාණවරං, විමුත්ති ච අනොපමා.
‘‘මනුජාමරනාගානං, බ්රහ්මානඤ්ච සමාගමෙ;
සමණබ්රාහ්මණාකිණ්ණෙ, ධම්මං දෙසෙසි නායකො.
‘‘සසාවකං මහාලාභිං, පුඤ්ඤවන්තං ජුතින්ධරං;
ඨපෙසි එතදග්ගම්හි, පරිසාසු විසාරදො.
‘‘තදාහං ඛත්තියො ආසිං, නගරෙ හංසසව්හයෙ;
සුත්වා ජිනස්ස තං වාක්යං, සාවකස්ස ගුණං බහුං.
‘‘නිමන්තයිත්වා ¶ ¶ සත්තාහං, භොජයිත්වා සසාවකං;
මහාදානං දදිත්වාන, තං ඨානමභිපත්ථයිං.
‘‘තදා මං විනතං පාදෙ, දිස්වාන පුරිසාසභො;
සරෙන මහතා වීරො [සුස්සරෙන මහාවීරො (සී. පී.)], ඉදං වචනමබ්රවි.
‘‘‘තතො ජිනස්ස වචනං, සොතුකාමා මහාජනා;
දෙවදානවගන්ධබ්බා, බ්රහ්මානො ච මහිද්ධිකා’.
‘‘සමණබ්රාහ්මණා චෙව, නමස්සිංසු කතඤ්ජලී;
‘නමො තෙ පුරිසාජඤ්ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්තම.
‘‘‘ඛත්තියෙන ¶ ¶ මහාදානං, දින්නං සත්තාහිකම්පි වො [සත්තහිකං මි වො (සී.), සත්තහිකාධිකං (ස්යා.), සත්තහිකං විභො (පී.)];
සොතුකාමා ඵලං තස්ස, බ්යාකරොහි මහාමුනෙ’.
‘‘තතො අවොච භගවා, ‘සුණාථ මම භාසිතං;
අප්පමෙය්යම්හි බුද්ධම්හි, සසඞ්ඝම්හි පතිට්ඨිතා [සංඝම්හි සුප්පතිට්ඨිතා (සී. පී.)].
‘‘‘දක්ඛිණා තාය [දක්ඛිණාදාය (ස්යා. පී.)] කො වත්තා, අප්පමෙය්යඵලා හි සා;
අපි චෙ ස මහාභොගො, ඨානං පත්ථෙති උත්තමං.
‘‘‘ලාභී විපුලලාභානං, යථා භික්ඛු සුදස්සනො;
තථාහම්පි භවෙය්යන්ති, ලච්ඡසෙ තං අනාගතෙ.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
සීවලි නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසූපගො අහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, විපස්සී ලොකනායකො;
උප්පජ්ජි චාරුදස්සනො, සබ්බධම්මවිපස්සකො.
‘‘තදාහං ¶ බන්ධුමතියං, කුලස්සඤ්ඤතරස්ස ච;
දයිතො පස්සිතො චෙව, ආසිං කම්මන්තවාවටො [කම්මන්තබ්යාවටො (සී. ස්යා. ක.)].
‘‘තදා අඤ්ඤතරො පූගො, විපස්සිස්ස මහෙසිනො;
පරිවෙසං අකාරයි, මහන්තමතිවිස්සුතං.
‘‘නිට්ඨිතෙ ¶ ¶ ච මහාදානෙ, දදුං ඛජ්ජකසඤ්හිතං;
නවං දධිං මධුඤ්චෙව, විචිනං නෙව අද්දසුං.
‘‘තදාහං තං ගහෙත්වාන, නවං දධිං මධුම්පි ච;
කම්මස්සාමිඝරං ගච්ඡිං, තමෙසන්තා මමද්දසුං.
‘‘සහස්සමපි දත්වාන, නාලභිංසු ච තං ද්වයං;
තතොහං එවං චින්තෙසිං, ‘නෙතං හෙස්සති ඔරකං.
‘‘‘යථා ඉමෙ ජනා සබ්බෙ, සක්කරොන්ති තථාගතං;
අහම්පි කාරං කස්සාමි, සසඞ්ඝෙ ලොකනායකෙ’.
‘‘තදාහමෙවං ¶ චින්තෙත්වා, දධිං මධුඤ්ච එකතො;
මද්දිත්වා ලොකනාථස්ස, සසඞ්ඝස්ස අදාසහං.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘පුනාහං බාරාණසියං, රාජා හුත්වා මහායසො;
සත්තුකස්ස තදා දුට්ඨො, ද්වාරරොධමකාරයිං.
‘‘තදා තපස්සිනො රුද්ධා, එකාහං රක්ඛිතා අහුං;
තතො තස්ස විපාකෙන, පාපතිං [පාපිට්ඨං (ස්යා.) පාපත්තං (ක.)] නිරයං භුසං.
‘‘පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, ජාතොහං කොලියෙ පුරෙ;
සුප්පවාසා ච මෙ මාතා, මහාලි ලිච්ඡවී පිතා.
‘‘ඛත්තියෙ පුඤ්ඤකම්මෙන, ද්වාරරොධස්ස වාහසා;
සත්ත වස්සානි නිවසිං, මාතුකුච්ඡිම්හි දුක්ඛිතො.
‘‘සත්තාහං ¶ ද්වාරමූළ්හොහං, මහාදුක්ඛසමප්පිතො;
මාතා මෙ ඡන්දදානෙන, එවං ආසි සුදුක්ඛිතා.
‘‘සුවත්ථිතොහං ¶ නික්ඛන්තො, බුද්ධෙන අනුකම්පිතො;
නික්ඛන්තදිවසෙයෙව, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘උපජ්ඣා සාරිපුත්තො මෙ, මොග්ගල්ලානො මහිද්ධිකො;
කෙසෙ ඔරොපයන්තො මෙ, අනුසාසි මහාමති.
‘‘කෙසෙසු ¶ ඡිජ්ජමානෙසු, අරහත්තමපාපුණිං;
දෙවා නාගා මනුස්සා ච, පච්චයෙ උපනෙන්ති මෙ.
‘‘පදුමුත්තරනාථඤ්ච, විපස්සිඤ්ච විනායකං;
යං පූජයිං පමුදිතො, පච්චයෙහි විසෙසතො.
‘‘තතො තෙසං විසෙසෙන, කම්මානං විපුලුත්තමං;
ලාභං ලභාමි සබ්බත්ථ, වනෙ ගාමෙ ජලෙ ථලෙ.
‘‘රෙවතං දස්සනත්ථාය, යදා යාති විනායකො;
තිංසභික්ඛුසහස්සෙහි, සහ ලොකග්ගනායකො.
‘‘තදා දෙවොපණීතෙහි, මමත්ථාය මහාමති;
පච්චයෙහි මහාවීරො, සසඞ්ඝො ලොකනායකො.
‘‘උපට්ඨිතො ¶ මයා බුද්ධො, ගන්ත්වා රෙවතමද්දස;
තතො ජෙතවනං ගන්ත්වා, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං.
‘‘‘ලාභීනං සීවලි අග්ගො, මම සිස්සෙසු භික්ඛවො’;
සබ්බලොකහිතො සත්ථා, කිත්තයී පරිසාසු මං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සීවලිථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
සීවලිත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. වඞ්ගීසත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බධම්මෙසු චක්ඛුමා;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘යථාපි ¶ සාගරෙ ඌමි, ගගනෙ විය තාරකා;
එවං පාවචනං තස්ස, අරහන්තෙහි චිත්තිතං.
‘‘සදෙවාසුරනාගෙහි, මනුජෙහි පුරක්ඛතො;
සමණබ්රාහ්මණාකිණ්ණෙ, ජනමජ්ඣෙ ජිනුත්තමො.
‘‘පභාහි අනුරඤ්ජන්තො, ලොකෙ [ලොකං (සී.)] ලොකන්තගූ ජිනො;
වචනෙන විබොධෙන්තො, වෙනෙය්යපදුමානි සො.
‘‘වෙසාරජ්ජෙහි සම්පන්නො, චතූහි පුරිසුත්තමො;
පහීනභයසාරජ්ජො, ඛෙමප්පත්තො විසාරදො.
‘‘ආසභං ¶ ¶ පවරං ඨානං, බුද්ධභූමිඤ්ච කෙවලං;
පටිජානාති ලොකග්ගො, නත්ථි සඤ්චොදකො ක්වචි.
‘‘සීහනාදමසම්භීතං, නදතො තස්ස තාදිනො;
දෙවො නරො වා බ්රහ්මා වා, පටිවත්තා න විජ්ජති.
‘‘දෙසෙන්තො ¶ පවරං ධම්මං, සන්තාරෙන්තො සදෙවකං;
ධම්මචක්කං පවත්තෙති, පරිසාසු විසාරදො.
‘‘පටිභානවතං අග්ගං, සාවකං සාධුසම්මතං;
ගුණං බහුං පකිත්තෙත්වා, එතදග්ගෙ ඨපෙසි තං.
‘‘තදාහං හංසවතියං, බ්රාහ්මණො සාධුසම්මතො;
සබ්බවෙදවිදූ ජාතො, වාගීසො වාදිසූදනො.
‘‘උපෙච්ච තං මහාවීරං, සුත්වාහං ධම්මදෙසනං;
පීතිවරං පටිලභිං, සාවකස්ස ගුණෙ රතො.
‘‘නිමන්තෙත්වාව සුගතං, සසඞ්ඝං ලොකනන්දනං;
සත්තාහං භොජයිත්වාහං, දුස්සෙහච්ඡාදයිං තදා.
‘‘නිපච්ච සිරසා පාදෙ, කතොකාසො කතඤ්ජලී;
එකමන්තං ඨිතො හට්ඨො, සන්ථවිං ජිනමුත්තමං.
‘‘‘නමො තෙ වාදිමද්දන [වාදිසද්දුල (සී. පී.), වාදිසූදන (ස්යා.)], නමො තෙ ඉසිසත්තම [පුරිසුත්තම (සී. පී.)];
නමො තෙ සබ්බලොකග්ග, නමො තෙ අභයඞ්කර.
‘‘‘නමො ¶ තෙ මාරමථන [මාරමසන (අට්ඨ.)], නමො තෙ දිට්ඨිසූදන;
නමො තෙ සන්තිසුඛද, නමො තෙ සරණඞ්කර.
‘‘‘අනාථානං ¶ භවං නාථො, භීතානං අභයප්පදො;
විස්සාමභූමි [විස්සාසං භූමි (ස්යා.), විස්සානභූමි (පී.)] සන්තානං, සරණං සරණෙසිනං’.
‘‘එවමාදීහි සම්බුද්ධං, සන්ථවිත්වා මහාගුණං;
අවොචං වාදිසූදස්ස [වාදිසූරස්ස (සී. ස්යා. පී.)], ගතිං පප්පොමි භික්ඛුනො.
‘‘තදා අවොච භගවා, අනන්තපටිභානවා;
‘යො සො බුද්ධං අභොජෙසි, සත්තාහං සහසාවකං.
‘‘‘ගුණඤ්ච මෙ පකිත්තෙසි, පසන්නො සෙහි පාණිභි;
එසො පත්ථයතෙ ඨානං, වාදිසූදස්ස භික්ඛුනො.
‘‘‘අනාගතම්හි ¶ අද්ධානෙ, ලච්ඡසෙ තං මනොරථං;
දෙවමානුසසම්පත්තිං, අනුභොත්වා අනප්පකං.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ¶ ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
වඞ්ගීසො නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘තං සුත්වා මුදිතො හුත්වා, යාවජීවං තදා ජිනං;
පච්චයෙහි උපට්ඨාසිං, මෙත්තචිත්තො තථාගතං.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තුසිතං [තාවතිංසං (ස්යා.)] අගමාසහං.
‘‘පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, ජාතො විප්පකුලෙ [පරිබ්බාජකුලෙ (සී. ස්යා. පී.)] අහං;
පච්චාජාතො [සම්පත්තො ච (ක.)] යදා ආසිං, ජාතියා සත්තවස්සිකො.
‘‘සබ්බවෙදවිදූ ¶ ජාතො, වාදසත්ථවිසාරදො;
වාදිස්සරො [වග්ගුස්සරො (ස්යා. පී.)] චිත්තකථී, පරවාදප්පමද්දනො.
‘‘වඞ්ගෙ ජාතොති වඞ්ගීසො, වචනෙ ඉස්සරොති වා;
වඞ්ගීසො ඉති මෙ නාමං, අභවී ලොකසම්මතං.
‘‘යදාහං ¶ විඤ්ඤුතං පත්තො, ඨිතො පඨමයොබ්බනෙ;
තදා රාජගහෙ රම්මෙ, සාරිපුත්තමහද්දසං [මථද්දසං (සී. පී.), ච අද්දසං (ස්යා.)].
පඤ්චවීසතිමං භාණවාරං.
‘‘පිණ්ඩාය විචරන්තං තං, පත්තපාණිං සුසංවුතං;
අලොලක්ඛිං මිතභාණිං, යුගමත්තං නිදක්ඛිතං [නිරික්ඛතං (සී. පී.), උදික්ඛතං (ස්යා.)].
‘‘තං දිස්වා විම්හිතො හුත්වා, අවොචං මමනුච්ඡවං [මනනුච්ඡවං (සී. ස්යා.)];
කණිකාරංව නිචිතං [කණිකාරපරිචිතං (පී.), ඛණිකං ඨානරචිතං (සී.)], චිත්තං ගාථාපදං අහං.
‘‘ආචික්ඛි සො මෙ සත්ථාරං, සම්බුද්ධං ලොකනායකං;
තදා සො පණ්ඩිතො වීරො, උත්තරිං [උත්තරං (සී. පී.)] සමවොච මෙ.
‘‘විරාගසංහිතං වාක්යං, කත්වා දුද්දසමුත්තමං;
විචිත්තපටිභානෙහි, තොසිතො තෙන තාදිනා.
‘‘නිපච්ච සිරසා පාදෙ, ‘පබ්බාජෙහී’ති මං බ්රවි;
තතො මං ස මහාපඤ්ඤො, බුද්ධසෙට්ඨමුපානයි.
‘‘නිපච්ච සිරසා පාදෙ, නිසීදිං සත්ථු සන්තිකෙ;
මමාහ වදතං සෙට්ඨො, කච්චි වඞ්ගීස ජානාසි [සච්චං වඞ්ගීස කච්චි තෙ (ස්යා.)].
‘‘කිඤ්චි ¶ සිප්පන්ති තස්සාහං, ‘ජානාමී’ති ච අබ්රවිං;
මතසීසං ¶ ¶ වනච්ඡුද්ධං, අපි බාරසවස්සිකං;
තව විජ්ජාවිසෙසෙන, සචෙ සක්කොසි වාචය [භාසය (සී. පී.)].
‘‘ආමොති මෙ පටිඤ්ඤාතෙ, තීණි සීසානි දස්සයි;
නිරයනරදෙවෙසු, උපපන්නෙ අවාචයිං.
‘‘තදා ඛීණාසවස්සෙව [පච්චෙකබුද්ධස්ස (සී. පී.)], සීසං දස්සෙසි නායකො;
තතොහං විහතාරබ්භො, පබ්බජ්ජං සමයාචිසං.
‘‘පබ්බජිත්වාන සුගතං, සන්ථවාමි තහිං තහිං;
තතො මං කබ්බවිත්තොසි [කවිචිත්තොති (ස්යා. පී.)], උජ්ඣායන්තිහ භික්ඛවො.
‘‘තතො ¶ වීමංසනත්ථං මෙ, ආහ බුද්ධො විනායකො;
තක්කිකා පනිමා ගාථා, ඨානසො පටිභන්ති තං.
‘‘න කබ්බවිත්තොහං වීර, ඨානසො පටිභන්ති මං;
තෙන හි දානි වඞ්ගීස, ඨානසො සන්ථවාහි මං.
‘‘තදාහං සන්ථවිං වීරං, ගාථාහි ඉසිසත්තමං;
ඨානසො මෙ තදා තුට්ඨො, ජිනො අග්ගෙ ඨපෙසි මං.
‘‘පටිභානෙන චිත්තෙන, අඤ්ඤෙසමතිමඤ්ඤහං;
පෙසලෙ තෙන සංවිග්ගො, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘‘පටිභානවතං අග්ගො, අඤ්ඤො කොචි න විජ්ජති;
යථායං භික්ඛු වඞ්ගීසො, එවං ධාරෙථ භික්ඛවො’.
‘‘සතසහස්සෙ කතං කම්මං, ඵලං දස්සෙසි මෙ ඉධ;
සුමුත්තො සරවෙගොව කිලෙසෙ ඣාපයිං මම.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා වඞ්ගීසො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
වඞ්ගීසත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. නන්දකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මෙසු චක්ඛුමා;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘හිතාය සබ්බසත්තානං, සුඛාය වදතං වරො;
අත්ථාය පුරිසාජඤ්ඤො, පටිපන්නො සදෙවකෙ.
‘‘යසග්ගපත්තො සිරිමා, කිත්තිවණ්ණභතො [කිත්තිවණ්ණ භටො (ස්යා. ක.)] ජිනො;
පූජිතො සබ්බලොකස්ස, දිසා සබ්බාසු විස්සුතො.
‘‘උත්තිණ්ණවිචිකිච්ඡො ¶ සො, වීතිවත්තකථංකථො;
පරිපුණ්ණමනසඞ්කප්පො, පත්තො සම්බොධිමුත්තමං.
‘‘අනුප්පන්නස්ස මග්ගස්ස, උප්පාදෙතා නරුත්තමො;
අනක්ඛාතඤ්ච අක්ඛාසි, අසඤ්ජාතඤ්ච සඤ්ජනී.
‘‘මග්ගඤ්ඤූ ¶ මග්ගවිදූ [සො මග්ගවිදූ (සී. පී.)] ච, මග්ගක්ඛායී නරාසභො;
මග්ගස්ස කුසලො සත්ථා, සාරථීනං වරුත්තමො [නරුත්තමො (ස්යා.)].
‘‘තදා මහාකාරුණිකො, ධම්මං දෙසෙසි නායකො;
නිමුග්ගෙ කාමපඞ්කම්හි [මොහපඞ්කම්හි (සී. ස්යා.), මොහමග්ගම්හි (පී.)], සමුද්ධරති පාණිනෙ.
‘‘භික්ඛුනීනං ඔවදනෙ, සාවකං සෙට්ඨසම්මතං;
වණ්ණයං එතදග්ගම්හි, පඤ්ඤපෙසි මහාමුනි.
‘‘තං සුත්වාහං පමුදිතො, නිමන්තෙත්වා තථාගතං;
භොජයිත්වා සසඞ්ඝං තං, පත්ථයිං ඨානමුත්තමං.
‘‘තදා පමුදිතො නාථො, මං අවොච මහාඉසි;
‘සුඛී භවස්සු දීඝාවු [දීඝායු (සී. ස්යා.)], ලච්ඡසෙ තං මනොරථං.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
නන්දකො නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසූපගො අහං.
‘‘පච්ඡිමෙ ¶ ච භවෙ දානි, ජාතො සෙට්ඨිකුලෙ අහං;
සාවත්ථියං පුරෙ වරෙ, ඉද්ධෙ ඵීතෙ මහද්ධනෙ.
‘‘පුරප්පවෙසෙ සුගතං, දිස්වා විම්හිතමානසො;
ජෙතාරාමපටිග්ගාහෙ, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘නචිරෙනෙව ¶ ¶ කාලෙන, අරහත්තමපාපුණිං;
තතොහං තිණ්ණසංසාරො, සාසිතො සබ්බදස්සිනා.
‘‘භික්ඛුනීනං ¶ ධම්මකථං, පටිපුච්ඡාකරිං අහං;
සාසිතා තා මයා සබ්බා, අභවිංසු අනාසවා.
‘‘සතානි පඤ්චනූනානි, තදා තුට්ඨො මහාහිතො;
භික්ඛුනීනං ඔවදතං, අග්ගට්ඨානෙ ඨපෙසි මං.
‘‘සතසහස්සෙ කතං කම්මං, ඵලං දස්සෙසි මෙ ඉධ;
සුමුත්තො සරවෙගොව, කිලෙසෙ ඣාපයිං මම.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නන්දකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
නන්දකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. කාළුදායිත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බධම්මෙසු චක්ඛුමා;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘නායකානං ¶ වරො සත්ථා, ගුණාගුණවිදූ ජිනො;
කතඤ්ඤූ කතවෙදී ච, තිත්ථෙ යොජෙති පාණිනෙ [පාණිනො (සී. ස්යා පී.)].
‘‘සබ්බඤ්ඤුතෙන ඤාණෙන, තුලයිත්වා දයාසයො;
දෙසෙති පවරං ධම්මං, අනන්තගුණසඤ්චයො.
‘‘ස ¶ කදාචි මහාවීරො, අනන්තජිනසංසරි [අනන්තජනසංසදි (සී.), අනන්තජනසංසුධි (ස්යා.), අනන්තජනසංසරී (පී.)];
දෙසෙති මධුරං ධම්මං, චතුසච්චූපසඤ්හිතං.
‘‘සුත්වාන තං ධම්මවරං, ආදිමජ්ඣන්තසොභණං;
පාණසතසහස්සානං, ධම්මාභිසමයො අහු.
‘‘නින්නාදිතා තදා භූමි, ගජ්ජිංසු ච පයොධරා;
සාධුකාරං පවත්තිංසු, දෙවබ්රහ්මනරාසුරා.
‘‘‘අහො ¶ කාරුණිකො සත්ථා, අහො සද්ධම්මදෙසනා;
අහො භවසමුද්දම්හි, නිමුග්ගෙ උද්ධරී ජිනො’.
‘‘එවං පවෙදජාතෙසු, සනරාමරබ්රහ්මසු;
කුලප්පසාදකානග්ගං, සාවකං වණ්ණයී ජිනො.
‘‘තදාහං හංසවතියං, ජාතොමච්චකුලෙ අහුං;
පාසාදිකො දස්සනියො, පහූතධනධඤ්ඤවා.
‘‘හංසාරාමමුපෙච්චාහං ¶ , වන්දිත්වා තං තථාගතං;
සුණිත්වා මධුරං ධම්මං, කාරං කත්වා ච තාදිනො.
‘‘නිපච්ච පාදමූලෙහං, ඉමං වචනමබ්රවිං;
‘කුලප්පසාදකානග්ගො, යො තයා සන්ථුතො [යො තව සාසනෙ (ස්යා.)] මුනෙ.
‘‘‘තාදිසො ¶ හොමහං වීර [තාදිසොහං මහාවීර (ස්යා. ක.)], බුද්ධසෙට්ඨස්ස සාසනෙ’;
තදා මහාකාරුණිකො, සිඤ්චන්තො වා මතෙන මං.
‘‘ආහ මං ‘පුත්ත උත්තිට්ඨ, ලච්ඡසෙ තං මනොරථං;
කථං නාම ජිනෙ කාරං, කත්වාන විඵලො සියා.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
උදායි නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘තං සුත්වා මුදිතො හුත්වා, යාවජීවං තදා ජිනං;
මෙත්තචිත්තො පරිචරිං, පච්චයෙහි විනායකං.
‘‘තෙන කම්මවිපාකෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘පච්ඡිමෙ ¶ ච භවෙ දානි, රම්මෙ කපිලවත්ථවෙ;
ජාතො මහාමච්චකුලෙ, සුද්ධොදනමහීපතෙ [සුද්ධොදනො මහීපති (ස්යා.)].
‘‘තදා අජායි සිද්ධත්ථො, රම්මෙ ලුම්බිනිකානනෙ;
හිතාය සබ්බලොකස්ස, සුඛාය ච නරාසභො.
‘‘තදහෙව ¶ අහං ජාතො, සහ තෙනෙව වඩ්ඪිතො;
පියො සහායො දයිතො, වියත්තො නීතිකොවිදො.
‘‘එකූනතිංසො වයසා, නික්ඛමිත්වා අගාරතො [නික්ඛන්තො පබ්බජිත්ථසො (සී. ස්යා.)];
ඡබ්බස්සං වීතිනාමෙත්වා, ආසි බුද්ධො විනායකො.
‘‘ජෙත්වා ¶ සසෙනකං මාරං, ඛෙපයිත්වාන ආසවෙ;
භවණ්ණවං තරිත්වාන, බුද්ධො ආසි සදෙවකෙ.
‘‘ඉසිව්හයං ගමිත්වාන [ඉසිව්හයං පතනං ගන්ත්වා (ස්යා.)], විනෙත්වා පඤ්චවග්ගියෙ;
තතො විනෙසි භගවා, ගන්ත්වා ගන්ත්වා තහිං තහිං.
‘‘වෙනෙය්යෙ විනයන්තො සො, සඞ්ගණ්හන්තො සදෙවකං;
උපෙච්ච මගධෙ ගිරිං [මාගදගිරිං (සී.), මඞ්ගලාගිරිං (පී.)], විහරිත්ථ තදා ජිනො.
‘‘තදා ¶ සුද්ධොදනෙනාහං, භූමිපාලෙන පෙසිතො;
ගන්ත්වා දිස්වා දසබලං, පබ්බජිත්වාරහා අහුං.
‘‘තදා මහෙසිං යාචිත්වා, පාපයිං කපිලව්හයං;
තතො පුරාහං ගන්ත්වාන, පසාදෙසිං මහාකුලං.
‘‘ජිනො තස්මිං ගුණෙ තුට්ඨො, මං මහාපරිසාය සො [මමාහ පුරිසාසභො (ස්යා. පී.)];
කුලප්පසාදකානග්ගං, පඤ්ඤාපෙසි විනායකො.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කාළුදායිථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
කාළුදායිත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. අභයත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මෙසු චක්ඛුමා;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘සරණගමනෙ ¶ කිඤ්චි, නිවෙසෙසි තථාගතො;
කිඤ්චි සීලෙ නිවෙසෙසි, දසකම්මපථුත්තමෙ.
‘‘දෙති කස්සචි සො වීරො, සාමඤ්ඤඵලමුත්තමං;
සමාපත්තී තථා අට්ඨ, තිස්සො විජ්ජා පවච්ඡති.
‘‘ඡළභිඤ්ඤාසු යොජෙසි, කිඤ්චි සත්තං නරුත්තමො;
දෙති කස්සචි නාථො සො, චතස්සො පටිසම්භිදා.
‘‘බොධනෙය්යං පජං දිස්වා, අසඞ්ඛෙය්යම්පි යොජනං [අසඞ්ඛෙය්යෙපි යොජනෙ සී. ස්යා. පී.)];
ඛණෙන උපගන්ත්වාන, විනෙති නරසාරථි.
‘‘තදාහං හංසවතියං, අහොසිං බ්රාහ්මණත්රජො;
පාරගූ සබ්බවෙදානං, වෙය්යාකරණසම්මතො.
‘‘නිරුත්තියා ච කුසලො, නිඝණ්ඩුම්හි විසාරදො;
පදකො කෙටුභවිදූ, ඡන්දොවිචිතිකොවිදො.
‘‘ජඞ්ඝාවිහාරං විචරං, හංසාරාමමුපෙච්චහං;
අද්දසං වරදං [වදතං (සී. පී.), පවරං (ස්යා.)] සෙට්ඨං, මහාජනපුරක්ඛතං.
‘‘දෙසෙන්තං විරජං ධම්මං, පච්චනීකමතී අහං;
උපෙත්වා තස්ස කල්යාණං, සුත්වාන විමලං අහං [වාක්යානි, සුත්වාන විමලානහං (සී. ස්යා. පී.)].
‘‘බ්යාහතං ¶ ¶ පුනරුත්තං වා, අපත්ථං වා නිරත්ථකං;
නාද්දසං තස්ස මුනිනො, තතො පබ්බජිතො අහං.
‘‘නචිරෙනෙව කාලෙන, සබ්බසත්තවිසාරදො;
නිපුණො බුද්ධවචනෙ, අහොසිං ගුණිසම්මතො.
‘‘තදා චතස්සො ගාථායො, ගන්ථයිත්වා සුබ්යඤ්ජනා;
සන්ථවිත්වා තිලොකග්ගං, දෙසයිස්සං දිනෙ දිනෙ.
‘‘විරත්තොසි මහාවීරො, සංසාරෙ සභයෙ වසං;
කරුණාය න නිබ්බායි, තතො කාරුණිකො මුනි.
‘‘පුථුජ්ජනො ¶ වයො සන්තො, න කිලෙසවසො අහු;
සම්පජානො සතියුත්තො, තස්මා එසො අචින්තියො.
‘‘දුබ්බලානි ¶ කිලෙසානි, යස්සාසයගතානි මෙ;
ඤාණග්ගිපරිදඩ්ඪානි, න ඛීයිංසු තමබ්භුතං.
‘‘යො සබ්බලොකස්ස ගරු, ලොකො [ලොකෙ (ස්යා. ක.)] යස්ස තථා ගරු;
තථාපි ලොකාචරියො, ලොකො තස්සානුවත්තකො.
‘‘එවමාදීහි සම්බුද්ධං, කිත්තයං ධම්මදෙසනං;
යාවජීවං කරිත්වාන, ගතො සග්ගං තතො චුතො.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං බුද්ධමභිකිත්තයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, කිත්තනාය ඉදං ඵලං.
‘‘දෙවලොකෙ මහාරජ්ජං, පාදෙසිං කඤ්චනග්ඝියං [දිබ්බානුභොජහං තදා (ස්යා.), රජ්ජං පාදෙසි කංචයං (සී.)];
චක්කවත්තී මහාරජ්ජං, බහුසොනුභවිං අහං.
‘‘දුවෙ ¶ භවෙ පජායාමි, දෙවත්තෙ අථ මානුසෙ;
අඤ්ඤං ගතිං න ජානාමි, කිත්තනාය ඉදං ඵලං.
‘‘දුවෙ කුලෙ පජායාමි, ඛත්තියෙ අථ බ්රාහ්මණෙ;
නීචෙ කුලෙ න ජායාමි, කිත්තනාය ඉදං ඵලං.
‘‘පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, ගිරිබ්බජපුරුත්තමෙ;
රඤ්ඤොහං බිම්බිසාරස්ස, පුත්තො නාමෙන චාභයො.
‘‘පාපමිත්තවසං ගන්ත්වා, නිගණ්ඨෙන විමොහිතො;
පෙසිතො නාටපුත්තෙන, බුද්ධසෙට්ඨමුපෙච්චහං.
‘‘පුච්ඡිත්වා ¶ නිපුණං පඤ්හං, සුත්වා බ්යාකරණුත්තමං;
පබ්බජිත්වාන නචිරං, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘කිත්තයිත්වා ජිනවරං, කිත්තිතො හොමි සබ්බදා;
සුගන්ධදෙහවදනො, ආසිං සුඛසමප්පිතො.
‘‘තික්ඛහාසලහුපඤ්ඤො, මහාපඤ්ඤො තථෙවහං;
විචිත්තපටිභානො ච, තස්ස කම්මස්ස වාහසා.
‘‘අභිත්ථවිත්වා පදුමුත්තරාහං, පසන්නචිත්තො අසමං සයම්භුං;
න ගච්ඡි කප්පානි අපායභූමිං, සතං සහස්සානි බලෙන තස්ස.
‘‘කිලෙසා ¶ ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අභයො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
අභයත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. ලොමසකඞ්ගියත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඉමම්හි භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.
‘‘තදාහං චන්දනො චෙව, පබ්බජිත්වාන සාසනෙ;
ආපාණකොටිකං ධම්මං, පූරයිත්වාන සාසනෙ.
‘‘තතො චුතා සන්තුසිතං, උපපන්නා උභො මයං;
තත්ථ දිබ්බෙහි නච්චෙහි, ගීතෙහි වාදිතෙහි ච.
‘‘රූපාදිදසහඞ්ගෙහි, අභිභොත්වාන සෙසකෙ;
යාවතායුං වසිත්වාන, අනුභොත්වා මහාසුඛං.
‘‘තතො චවිත්වා තිදසං, චන්දනො උපපජ්ජථ;
අහං කපිලවත්ථුස්මිං, අජායිං සාකියත්රජො.
‘‘යදා උදායිත්ථෙරෙන, අජ්ඣිට්ඨො ලොකනායකො;
අනුකම්පිය සක්යානං, උපෙසි කපිලව්හයං.
‘‘තදාතිමානිනො ¶ සක්යා, න බුද්ධස්ස ගුණඤ්ඤුනො;
පණමන්ති න සම්බුද්ධං, ජාතිථද්ධා අනාදරා.
‘‘තෙසං ¶ සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, ආකාසෙ චඞ්කමී ජිනො;
පජ්ජුන්නො විය වස්සිත්ථ, පජ්ජලිත්ථ යථා සිඛී.
‘‘දස්සෙත්වා රූපමතුලං, පුන අන්තරධායථ;
එකොපි හුත්වා බහුධා, අහොසි පුනරෙකකො.
‘‘අන්ධකාරං ¶ ¶ පකාසඤ්ච, දස්සයිත්වා අනෙකධා;
පාටිහෙරං කරිත්වාන, විනයී ඤාතකෙ මුනි.
‘‘චාතුද්දීපො මහාමෙඝො, තාවදෙව පවස්සථ;
තදා හි ජාතකං බුද්ධො, වෙස්සන්තරමදෙසයි.
‘‘තදා තෙ ඛත්තියා සබ්බෙ, නිහන්ත්වා ජාතිජං මදං;
උපෙසුං සරණං බුද්ධං, ආහ සුද්ධොදනො තදා.
‘‘‘ඉදං තතියං තව භූරිපඤ්ඤ, පාදානි වන්දාමි සමන්තචක්ඛු;
යදාභිජාතො පථවී පකම්පයී, යදා ච තං නජ්ජහි ජම්බුඡායා’.
‘‘තදා බුද්ධානුභාවං තං, දිස්වා විම්හිතමානසො;
පබ්බජිත්වාන තත්ථෙව, නිවසිං මාතුපූජකො.
‘‘චන්දනො දෙවපුත්තො මං, උපගන්ත්වානුපුච්ඡථ;
භද්දෙකරත්තස්ස තදා, සඞ්ඛෙපවිත්ථාරං නයං.
‘‘චොදිතොහං ¶ තදා තෙන, උපෙච්ච නරනායකං;
භද්දෙකරත්තං සුත්වාන, සංවිග්ගො වනමාමකො.
‘‘තදා මාතරමපුච්ඡිං, වනෙ වච්ඡාමි එකකො;
සුඛුමාලොති මෙ මාතා, වාරයී තං [තෙ (ස්යා. පී. ක.)] තදා වචං.
‘‘කාසං [දබ්බං (සී. ස්යා. පී.)] කුසං පොටකිලං, උසීරං මුඤ්ජපබ්බජං [මුඤ්ජබබ්බජං (සී. පී.)];
උරසා පනුදිස්සාමි, විවෙකමනුබ්රූහයං.
‘‘තදා වනං පවිට්ඨොහං, සරිත්වා ජිනසාසනං;
භද්දෙකරත්තඔවාදං, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘‘අතීතං ¶ නාන්වාගමෙය්ය, නප්පටිකඞ්ඛෙ අනාගතං;
යදතීතං පහීනං තං, අප්පත්තඤ්ච අනාගතං.
‘‘‘පච්චුප්පන්නඤ්ච යො ධම්මං, තත්ථ තත්ථ විපස්සති;
අසංහීරං අසංකුප්පං, තං විද්වා මනුබ්රූහයෙ.
‘‘‘අජ්ජෙව කිච්චමාතප්පං, කො ජඤ්ඤා මරණං සුවෙ;
න හි නො සඞ්ගරං [සඞ්කරං (ක.)] තෙන, මහාසෙනෙන මච්චුනා.
‘‘‘එවංවිහාරිං ¶ ආතාපිං, අහොරත්තමතන්දිතං;
තං වෙ භද්දෙකරත්තොති, සන්තො ආචික්ඛතෙ මුනි’.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ලොමසකඞ්ගියො [ලොමසඞ්ඛියො (ස්යා. ක.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
ලොමසකඞ්ගියත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. වනවච්ඡත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඉමම්හි භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.
‘‘තදාහං පබ්බජිත්වාන, තස්ස බුද්ධස්ස සාසනෙ;
යාවජීවං චරිත්වාන, බ්රහ්මචාරං තතො චුතො.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘තතො චුතො අරඤ්ඤම්හි, කපොතො ආසහං තහිං;
වසතෙ ගුණසම්පන්නො, භික්ඛු ඣානරතො සදා.
‘‘මෙත්තචිත්තො කාරුණිකො, සදා පමුදිතානනො;
උපෙක්ඛකො මහාවීරො, අප්පමඤ්ඤාසු කොවිදො.
‘‘විනීවරණසඞ්කප්පෙ, සබ්බසත්තහිතාසයෙ;
විසට්ඨො නචිරෙනාසිං, තස්මිං සුගතසාවකෙ.
‘‘උපෙච්ච ¶ පාදමූලම්හි, නිසින්නස්ස තදාස්සමෙ;
කදාචි සාමිසං දෙති, ධම්මං දෙසෙසි චෙකදා.
‘‘තදා ¶ විපුලපෙමෙන, උපාසිත්වා ජිනත්රජං;
තතො චුතො ගතො සග්ගං, පවාසො සඝරං යථා.
‘‘සග්ගා ¶ චුතො මනුස්සෙසු, නිබ්බත්තො පුඤ්ඤකම්මුනා;
අගාරං ඡඩ්ඩයිත්වාන, පබ්බජිං බහුසො අහං.
‘‘සමණො ¶ තාපසො විප්පො, පරිබ්බජො තථෙවහං;
හුත්වා වසිං අරඤ්ඤම්හි, අනෙකසතසො අහං.
‘‘පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, රම්මෙ කපිලවත්ථවෙ;
වච්ඡගොත්තො දිජො තස්ස, ජායාය අහමොක්කමිං.
‘‘මාතු මෙ දොහළො ආසි, තිරොකුච්ඡිගතස්ස මෙ;
ජායමානසමීපම්හි, වනවාසාය නිච්ඡයො.
‘‘තතො මෙ අජනී මාතා, රමණීයෙ වනන්තරෙ;
ගබ්භතො නික්ඛමන්තං මං, කාසායෙන පටිග්ගහුං.
‘‘තතො කුමාරො සිද්ධත්ථො, ජාතො සක්යකුලද්ධජො;
තස්ස මිත්තො පියො ආසිං, සංවිසට්ඨො සුමානියො.
‘‘සත්තසාරෙභිනික්ඛන්තෙ, ඔහාය විපුලං යසං;
අහම්පි පබ්බජිත්වාන, හිමවන්තමුපාගමිං.
‘‘වනාලයං භාවනීයං, කස්සපං ධුතවාදිකං;
දිස්වා සුත්වා ජිනුප්පාදං, උපෙසිං නරසාරථිං.
‘‘සො මෙ ධම්මමදෙසෙසි, සබ්බත්ථං සම්පකාසයං;
තතොහං පබ්බජිත්වාන, වනමෙව පුනාගමං [පුනාගමිං (සී. පී.), පුනොක්කමං (ස්යා.)].
‘‘තත්ථාප්පමත්තො ¶ විහරං, ඡළභිඤ්ඤා අඵස්සයිං [අපස්සයිං (ස්යා. ක.)];
අහො සුලද්ධලාභොම්හි, සුමිත්තෙනානුකම්පිතො.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා වනවච්ඡො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
වනවච්ඡත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. චූළසුගන්ධත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඉමම්හි ¶ ¶ ¶ භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.
‘‘අනුබ්යඤ්ජනසම්පන්නො, බාත්තිංසවරලක්ඛණො;
බ්යාමප්පභාපරිවුතො, රංසිජාලසමොත්ථටො.
‘‘අස්සාසෙතා යථා චන්දො, සූරියොව පභඞ්කරො;
නිබ්බාපෙතා යථා මෙඝො, සාගරොව ගුණාකරො.
‘‘ධරණීරිව සීලෙන, හිමවාව සමාධිනා;
ආකාසො විය පඤ්ඤාය, අසඞ්ගො අනිලො යථා.
‘‘තදාහං ¶ බාරාණසියං, උපපන්නො මහාකුලෙ;
පහූතධනධඤ්ඤස්මිං, නානාරතනසඤ්චයෙ.
‘‘මහතා පරිවාරෙන, නිසින්නං ලොකනායකං;
උපෙච්ච ධම්මමස්සොසිං, අමතංව මනොහරං.
‘‘ද්වත්තිංසලක්ඛණධරො, සනක්ඛත්තොව චන්දිමා;
අනුබ්යඤ්ජනසම්පන්නො, සාලරාජාව ඵුල්ලිතො.
‘‘රංසිජාලපරික්ඛිත්තො, දිත්තොව කනකාචලො;
බ්යාමප්පභාපරිවුතො, සතරංසී දිවාකරො.
‘‘සොණ්ණානනො ජිනවරො, සමණීව [රම්මණීව (ස්යා.)] සිලුච්චයො;
කරුණාපුණ්ණහදයො, ගුණෙන විය සාගරො.
‘‘ලොකවිස්සුතකිත්ති ච, සිනෙරූව නගුත්තමො;
යසසා විත්ථතො වීරො, ආකාසසදිසො මුනි.
‘‘අසඞ්ගචිත්තො සබ්බත්ථ, අනිලො විය නායකො;
පතිට්ඨා සබ්බභූතානං, මහීව මුනිසත්තමො.
‘‘අනුපලිත්තො ලොකෙන, තොයෙන පදුමං යථා;
කුවාදගච්ඡදහනො, අග්ගිඛන්ධොව සොභසි [සොභති (සී.), සො වසි (ස්යා. ක.)].
‘‘අගධො විය සබ්බත්ථ, කිලෙසවිසනාසකො;
ගන්ධමාදනසෙලොව, ගුණගන්ධවිභූසිතො.
‘‘ගුණානං ¶ ¶ ආකරො වීරො, රතනානංව සාගරො;
සින්ධූව වනරාජීනං, කිලෙසමලහාරකො.
‘‘විජයීව ¶ ¶ මහායොධො, මාරසෙනාවමද්දනො;
චක්කවත්තීව සො රාජා, බොජ්ඣඞ්ගරතනිස්සරො.
‘‘මහාභිසක්කසඞ්කාසො, දොසබ්යාධිතිකිච්ඡකො;
සල්ලකත්තො යථා වෙජ්ජො, දිට්ඨිගණ්ඩවිඵාලකො.
‘‘සො තදා ලොකපජ්ජොතො, සනරාමරසක්කතො;
පරිසාසු නරාදිච්චො, ධම්මං දෙසයතෙ ජිනො.
‘‘දානං දත්වා මහාභොගො, සීලෙන සුගතූපගො;
භාවනාය ච නිබ්බාති, ඉච්චෙවමනුසාසථ.
‘‘දෙසනං තං මහස්සාදං, ආදිමජ්ඣන්තසොභණං;
සුණන්ති පරිසා සබ්බා, අමතංව මහාරසං.
‘‘සුත්වා සුමධුරං ධම්මං, පසන්නො ජිනසාසනෙ;
සුගතං සරණං ගන්ත්වා, යාවජීවං නමස්සහං.
‘‘මුනිනො ගන්ධකුටියා, ඔපුඤ්ජෙසිං [උබ්බට්ටෙසිං (ස්යා.)] තදා මහිං;
චතුජ්ජාතෙන ගන්ධෙන, මාසෙ අට්ඨ දිනෙස්වහං.
‘‘පණිධාය සුගන්ධත්තං, සරීරවිස්සගන්ධිනො [සරීරස්ස විගන්ධිනො (සී. ස්යා. පී.)];
තදා ජිනො වියාකාසි, සුගන්ධතනුලාභිතං.
‘‘‘යො යං ගන්ධකුටිභූමිං, ගන්ධෙනොපුඤ්ජතෙ සකිං;
තෙන කම්මවිපාකෙන, උපපන්නො තහිං තහිං.
‘‘‘සුගන්ධදෙහො සබ්බත්ථ, භවිස්සති අයං නරො;
ගුණගන්ධයුත්තො හුත්වා, නිබ්බායිස්සතිනාසවො’.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, ජාතො විප්පකුලෙ අහං;
ගබ්භං මෙ වසතො මාතා, දෙහෙනාසි සුගන්ධිතා.
‘‘යදා ¶ ච මාතුකුච්ඡිම්හා, නික්ඛමාමි තදා පුරී [පුරං (ස්යා. ක.)];
සාවත්ථිසබ්බගන්ධෙහි, වාසිතා විය වායථ.
‘‘පුප්ඵවස්සඤ්ච ¶ සුරභි, දිබ්බගන්ධං මනොරමං;
ධූපානි ච මහග්ඝානි, උපවායිංසු තාවදෙ.
‘‘දෙවා ¶ ච සබ්බගන්ධෙහි, ධූපපුප්ඵෙහි තං ඝරං;
වාසයිංසු සුගන්ධෙන, යස්මිං ජාතො අහං ඝරෙ.
‘‘යදා ච තරුණො භද්දො, පඨමෙ යොබ්බනෙ ඨිතො;
තදා සෙලං [සෙසං (ස්යා.)] සපරිසං, විනෙත්වා නරසාරථි.
‘‘තෙහි සබ්බෙහි පරිවුතො [සහිතො (සී. ස්යා. පී.)], සාවත්ථිපුරමාගතො;
තදා බුද්ධානුභාවං තං, දිස්වා පබ්බජිතො අහං.
‘‘සීලං සමාධිපඤ්ඤඤ්ච, විමුත්තිඤ්ච අනුත්තරං;
භාවෙත්වා චතුරො ධම්මෙ, පාපුණිං ආසවක්ඛයං.
‘‘යදා පබ්බජිතො චාහං, යදා ච අරහා අහුං;
නිබ්බායිස්සං යදා චාහං, ගන්ධවස්සො තදා අහු.
‘‘සරීරගන්ධො ච සදාතිසෙති [සදා වාසෙති (ක.)] මෙ, මහාරහං චන්දනචම්පකුප්පලං;
තථෙව ¶ ගන්ධෙ ඉතරෙ ච සබ්බසො, පසය්හ වායාමි තතො තහිං [යහිං (ස්යා.)] තහිං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා චූළසුගන්ධො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
චූළසුගන්ධත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
භද්දියවග්ගො පඤ්චපඤ්ඤාසමො.
තස්සුද්දානං ¶ –
භද්දියො රෙවතො ථෙරො, මහාලාභී ච සීවලී;
වඞ්ගීසො නන්දකො චෙව, කාළුදායී තථාභයො.
ලොමසො වනවච්ඡො ච, සුගන්ධො චෙව දසමො;
තීණි ගාථාසතා තත්ථ, සොළසා ච තදුත්තරි.
අථ ¶ වග්ගුද්දානං –
කණිකාරව්හයො වග්ගො, ඵලදො තිණදායකො;
කච්චානො භද්දියො වග්ගො, ගාථායො ගණිතා චිමා.
නවගාථාසතානීහ ¶ ¶ , චතුරාසීතියෙව ච;
සපඤ්ඤාසං පඤ්චසතං, අපදානා පකාසිතා.
සහ උදානගාථාහි, ඡසහස්සානි හොන්තිමා;
ද්වෙසතානි ච ගාථානං, අට්ඨාරස තදුත්තරි.
56. යසවග්ගො
1. යසත්ථෙරඅපදානං
‘‘මහාසමුද්දං ¶ ¶ ඔග්ගය්හ, භවනං මෙ සුනිම්මිතං;
සුනිම්මිතා පොක්ඛරණී, චක්කවාකූපකූජිතා.
‘‘මන්දාරකෙහි සඤ්ඡන්නා, පදුමුප්පලකෙහි ච;
නදී ච සන්දතෙ තත්ථ, සුපතිත්ථා මනොරමා.
‘‘මච්ඡකච්ඡපසඤ්ඡන්නා, නානාදිජසමොත්ථටා [නානාමිගසමොත්ථටා (ස්යා.)];
මයූරකොඤ්චාභිරුදා, කොකිලාදීහි වග්ගුහි.
‘‘පාරෙවතා රවිහංසා, චක්කවාකා නදීචරා;
තිත්තිරා සාළිකා චෙත්ථ, පාවකා [සම්බකා (ක.)] ජීවංජීවකා.
‘‘හංසාකොඤ්චාභිනදිතා, කොසියා පිඞ්ගලා [පිඞ්ගලී (සී.), සිඞ්ගලී, සිඞ්ඝලී (ක.)] බහූ;
සත්තරතනසම්පන්නා, මණිමුත්තපවාළිකා.
‘‘සබ්බෙ සොණ්ණමයා රුක්ඛා, නානාඛන්ධසමෙරිතා;
උජ්ජොතෙන්ති දිවාරත්තිං, භවනං සබ්බකාලිකං.
‘‘සට්ඨිතුරියසහස්සානි, සායං පාතො පවජ්ජරෙ;
සොළසිත්ථිසහස්සානි, පරිවාරෙන්ති මං සදා.
‘‘අභිනික්ඛම්ම භවනා, සුමෙධං ලොකනායකං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, වන්දයිං තං [සබ්බදස්සිං (ක.)] මහායසං.
‘‘සම්බුද්ධං අභිවාදෙත්වා, සසඞ්ඝං තං නිමන්තයිං;
අධිවාසෙසි සො ධීරො, සුමෙධො ලොකනායකො.
‘‘මම ධම්මකථං කත්වා, උය්යොජෙසි මහාමුනි;
සම්බුද්ධං අභිවාදෙත්වා, භවනං මෙ උපාගමිං.
‘‘ආමන්තයිං පරිජනං, සබ්බෙ සන්නිපතුං තදා;
‘පුබ්බණ්හසමයං බුද්ධො, භවනං ආගමිස්සති’.
‘‘‘ලාභා ¶ අම්හං සුලද්ධා නො, යෙ වසාම තවන්තිකෙ;
මයම්පි බුද්ධසෙට්ඨස්ස, පූජයිස්සාම සත්ථුනො’.
‘‘අන්නං ¶ පානං පට්ඨපෙත්වා, කාලං ආරොචයිං අහං;
වසීසතසහස්සෙහි, උපෙසි ලොකනායකො.
‘‘පඤ්චඞ්ගිකෙහි තුරියෙහි, පච්චුග්ගමමකාසහං;
සබ්බසොණ්ණමයෙ පීඨෙ, නිසීදි පුරිසුත්තමො.
‘‘උපරිච්ඡදනං ආසි, සබ්බසොණ්ණමයං තදා;
බීජනීයො පවායන්ති, භික්ඛුසඞ්ඝං අනුත්තරං.
‘‘පහූතෙනන්නපානෙන, භික්ඛුසඞ්ඝං අතප්පයිං;
පච්චෙකදුස්සයුගලෙ, භික්ඛුසඞ්ඝස්සදාසහං.
‘‘යං වදෙති සුමෙධො සො, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො මං අන්නෙන පානෙන, සබ්බෙ ඉමෙ ච තප්පයි;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
සහස්සක්ඛත්තුං රාජායං, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘උපගච්ඡති යං යොනිං, දෙවත්තං අථ මානුසං;
සබ්බසොණ්ණමයං තස්ස, ඡදනං ධාරයිස්සති.
‘‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො.
‘‘‘භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, සීහනාදං නදිස්සති’;
චිතකෙ ඡත්තං ධාරෙන්ති, හෙට්ඨා ඡත්තම්හි ඩය්හථ.
‘‘සාමඤ්ඤං මෙ අනුප්පත්තං, කිලෙසා ඣාපිතා මයා;
මණ්ඩපෙ රුක්ඛමූලෙ වා, සන්තාසො මෙ න විජ්ජති.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සබ්බදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා යසො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
යසත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. නදීකස්සපත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරස්ස භගවතො, ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
පිණ්ඩචාරං චරන්තස්ස, වාරතො උත්තමං යසං;
අග්ගඵලං ගහෙත්වාන, අදාසිං සත්ථුනො අහං.
‘‘තෙන කම්මෙන දෙවින්දො, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
සම්පත්තොම්හි අචලං ඨානං, හිත්වා ජයපරාජයං.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, අග්ගදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නදීකස්සපො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
නදීකස්සපත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. ගයාකස්සපත්ථෙරඅපදානං
‘‘අජිනචම්මවත්ථොහං ¶ [අජිනවත්තං නිවත්තොහං (සී.)], ඛාරිභාරධරො තදා;
ඛාරිකං හාරයිත්වාන, කොලං අහාසි අස්සමං.
‘‘භගවා තම්හි සමයෙ, එකො අදුතියො ජිනො;
මමස්සමං උපාගච්ඡි, ජොතෙන්තො සබ්බකාලිකං.
‘‘සකං චිත්තං පසාදෙත්වා, අභිවාදෙත්වාන සුබ්බතං;
උභො හත්ථෙහි පග්ගය්හ, කොලං බුද්ධස්සදාසහං.
‘‘එකතිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, කොලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ගයාකස්සපො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
ගයාකස්සපත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. කිමිලත්ථෙරඅපදානං
‘‘නිබ්බුතෙ කකුසන්ධම්හි, බ්රාහ්මණම්හි වුසීමති;
ගහෙත්වා සලලං මාලං, මණ්ඩපං කාරයිං අහං.
‘‘තාවතිංසං ගතො සන්තො, ලභිම්හ [ලභාමි (ක.)] බ්යම්හමුත්තමං;
අඤ්ඤෙ දෙවෙතිරොචාමි, පුඤ්ඤකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘දිවා වා යදි වා රත්තිං, චඞ්කමන්තො ඨිතො චහං;
ඡන්නො සලලපුප්ඵෙහි, පුඤ්ඤකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉමස්මිංයෙව කප්පම්හි, යං බුද්ධමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කිමිලො [කිම්බිලො (සී.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
කිමිලත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. වජ්ජීපුත්තත්ථෙරඅපදානං
‘‘සහස්සරංසී භගවා, සයම්භූ අපරාජිතො;
විවෙකා වුට්ඨහිත්වාන, ගොචරායාභිනික්ඛමි.
‘‘ඵලහත්ථො ¶ අහං දිස්වා, උපගච්ඡිං නරාසභං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, සවණ්ටං අදදිං ඵලං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා වජ්ජීපුත්තො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
වජ්ජීපුත්තත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. උත්තරත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුමෙධො නාම සම්බුද්ධො, බාත්තිංසවරලක්ඛණො;
විවෙකකාමො භගවා, හිමවන්තමුපාගමි.
‘‘අජ්ඣොගාහෙත්වා හිමවන්තං, අග්ගො කාරුණිකො මුනි;
පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වාන, නිසීදි පුරිසුත්තමො.
‘‘විජ්ජධරො ¶ තදා ආසිං, අන්තලික්ඛචරො අහං;
තිසූලං සුගතං ගය්හ, ගච්ඡාමි අම්බරෙ තදා.
‘‘පබ්බතග්ගෙ යථා අග්ගි, පුණ්ණමායෙව චන්දිමා;
වනං ඔභාසතෙ බුද්ධො, සාලරාජාව ඵුල්ලිතො.
‘‘වනග්ගා නික්ඛමිත්වාන, බුද්ධරංසීභිධාවරෙ [බුද්ධරංසී විධාවරෙ (සී. ක.)];
නළග්ගිවණ්ණසඞ්කාසා [නළග්ගිව නසඞ්කාසං (සී.)], දිස්වා චිත්තං පසාදයිං.
‘‘විචිනං අද්දසං පුප්ඵං, කණිකාරං දෙවගන්ධිකං;
තීණි පුප්ඵානි ආදාය, බුද්ධසෙට්ඨමපූජයිං.
‘‘බුද්ධස්ස ආනුභාවෙන, තීණි පුප්ඵානි මෙ තදා;
උද්ධං වණ්ටා අධොපත්තා, ඡායං කුබ්බන්ති සත්ථුනො.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘තත්ථ මෙ සුකතං බ්යම්හං, කණිකාරීති [කණිකාරොති (සී.)] ඤායති;
සට්ඨියොජනමුබ්බෙධං, තිංසයොජනවිත්ථතං.
‘‘සහස්සකණ්ඩං ¶ සතභෙණ්ඩු, ධජාලු හරිතාමයං;
සතසහස්සනිය්යූහා [සතසහස්සානි බ්යූහානි (සී.)], බ්යම්හෙ පාතුභවිංසු [පාතුරහංසු (සී.), පාතුරහිංසු (ක.)] මෙ.
‘‘සොණ්ණමයා මණිමයා, ලොහිතඞ්කමයාපි ච;
ඵලිකාපි ච පල්ලඞ්කා, යෙනිච්ඡකා යදිච්ඡකා.
‘‘මහාරහඤ්ච සයනං, තූලිකා විකතීයුතං;
උද්ධලොමිඤ්ච එකන්තං, බිම්බොහනසමායුතං.
‘‘භවනා නික්ඛමිත්වාන, චරන්තො දෙවචාරිකං;
යථා ඉච්ඡාමි [යථා ගච්ඡාමි (සී.)] ගමනං, දෙවසඞ්ඝපුරක්ඛතො.
‘‘පුප්ඵස්ස හෙට්ඨා තිට්ඨාමි, උපරිච්ඡදනං මම;
සමන්තා යොජනසතං, කණිකාරෙහි ඡාදිතං.
‘‘සට්ඨිතුරියසහස්සානි ¶ , සායපාතං උපට්ඨහුං;
පරිවාරෙන්ති මං නිච්චං, රත්තින්දිවමතන්දිතා.
‘‘තත්ථ නච්චෙහි ගීතෙහි, තාලෙහි වාදිතෙහි ච;
රමාමි ඛිඩ්ඩා රතියා, මොදාමි කාමකාමහං.
‘‘තත්ථ භුත්වා පිවිත්වා ච, මොදාමි තිදසෙ තදා;
නාරීගණෙහි සහිතො, මොදාමි බ්යම්හමුත්තමෙ.
‘‘සතානං පඤ්චක්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
සතානං තීණික්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘භවෙ භවෙ සංසරන්තො, මහාභොගං ලභාමහං;
භොගෙ මෙ ඌනතා නත්ථි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘දුවෙ භවෙ සංසරාමි, දෙවත්තෙ අථ මානුසෙ;
අඤ්ඤං ගතිං න ජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘දුවෙ කුලෙ පජායාමි [යත්ථ පච්ඡා පජායාමි (සී.)], ඛත්තියෙ චාපි බ්රාහ්මණෙ;
නීචෙ කුලෙ න ජායාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘හත්ථියානං අස්සයානං, සිවිකං සන්දමානිකං;
ලභාමි සබ්බමෙවෙතං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘දාසීගණං දාසගණං, නාරියො සමලඞ්කතා;
ලභාමි සබ්බමෙවෙතං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කොසෙය්යකම්බලියානි, ඛොමකප්පාසිකානි ච;
ලභාමි සබ්බමෙවෙතං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘නවවත්ථං ¶ නවඵලං, නවග්ගරසභොජනං;
ලභාමි සබ්බමෙවෙතං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉමං ඛාද ඉමං භුඤ්ජ, ඉමම්හි සයනෙ සය;
ලභාමි සබ්බමෙවෙතං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘සබ්බත්ථ පූජිතො හොමි, යසො අච්චුග්ගතො මම;
මහාපක්ඛො [මහෙසක්ඛො (ක.)] සදා හොමි, අභෙජ්ජපරිසො සදා;
ඤාතීනං උත්තමො හොමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘සීතං ¶ උණ්හං න ජානාමි, පරිළාහො න විජ්ජති;
අථො චෙතසිකං දුක්ඛං, හදයෙ මෙ න විජ්ජති.
‘‘සුවණ්ණවණ්ණො හුත්වාන, සංසරාමි භවාභවෙ;
වෙවණ්ණියං න ජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘දෙවලොකා චවිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
සාවත්ථියං පුරෙ ජාතො, මහාසාලෙසු අඩ්ඪකෙ.
‘‘පඤ්ච කාමගුණෙ හිත්වා, පබ්බජිං අනගාරියං;
ජාතියා සත්තවස්සොහං, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘උපසම්පදායී බුද්ධො, ගුණමඤ්ඤාය චක්ඛුමා;
තරුණො පූජනීයොහං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘දිබ්බචක්ඛුවිසුද්ධං මෙ, සමාධිකුසලො අහං;
අභිඤ්ඤාපාරමිප්පත්තො, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා අනුප්පත්තො, ඉද්ධිපාදෙසු කොවිදො;
ධම්මෙසු පාරමිප්පත්තො, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි, යං බුද්ධමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උත්තරො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
උත්තරත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. අපරඋත්තරත්ථෙරඅපදානං
‘‘නිබ්බුතෙ ¶ ලොකනාථම්හි, සිද්ධත්ථෙ ලොකනායකෙ;
මම ඤාතී සමානෙත්වා, ධාතුපූජං අකාසහං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං ධාතුමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ධාතුපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අපරඋත්තරත්ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
අපරස්ස උත්තරත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. භද්දජිත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඔගය්හ යං පොක්ඛරණිං, නානාකුඤ්ජරසෙවිතං;
උද්ධරාමි භිසං තත්ථ, ඝාසහෙතු අහං තදා.
‘‘භගවා තම්හි සමයෙ, පදුමුත්තරසව්හයො;
රත්තම්බරධරො බුද්ධො, ගච්ඡතෙ අනිලඤ්ජසෙ.
‘‘ධුනන්තො පංසුකූලානි, සද්දං අස්සොසහං තදා;
උද්ධං නිජ්ඣායමානොහං, අද්දසං ලොකනායකං.
‘‘තත්ථෙව ඨිතකො සන්තො, ආයාචිං ලොකනායකං;
මධුං භිසෙහි සහිතං, ඛීරං සප්පිං මුළාලිකං [මධුං භිසෙහි පචති, ඛීරසප්පි මුලාලිභි (ක.) භිසදායකත්ථෙරාපදානෙපි].
‘‘පටිග්ගණ්හාතු මෙ බුද්ධො, අනුකම්පාය චක්ඛුමා;
තතො කාරුණිකො සත්ථා, ඔරොහිත්වා මහායසො.
‘‘පටිග්ගණ්හි මම භික්ඛං, අනුකම්පාය චක්ඛුමා;
පටිග්ගහෙත්වා සම්බුද්ධො, අකා මෙ අනුමොදනං.
‘‘‘සුඛී හොතු මහාපුඤ්ඤ, ගති තුය්හං සමිජ්ඣතු;
ඉමිනා භිසදානෙන, ලභස්සු විපුලං සුඛං’.
‘‘ඉදං ¶ වත්වාන සම්බුද්ධො, ජලජුත්තමනාමකො;
භික්ඛමාදාය සම්බුද්ධො, ආකාසෙනාගමා ජිනො.
‘‘තතො භිසං ගහෙත්වාන, අගච්ඡිං මම අස්සමං;
භිසං රුක්ඛෙ ලග්ගෙත්වාන, මම දානං අනුස්සරිං.
‘‘මහාවාතො ¶ උට්ඨහිත්වා, සඤ්චාලෙසි වනං තදා;
ආකාසො අභිනාදිත්ථ, අසනී ච ඵලී තදා.
‘‘තතො මෙ අසනීපාතො, මත්ථකෙ නිපතී තදා;
සොහං නිසින්නකො සන්තො, තත්ථ කාලඞ්කතො අහං.
‘‘පුඤ්ඤකම්මෙන සඤ්ඤුත්තො, තුසිතං උපපජ්ජහං;
කළෙවරං මෙ පතිතං, දෙවලොකෙ රමාමහං.
‘‘ඡළසීතිසහස්සානි, නාරියො සමලඞ්කතා;
සායං පාතං උපට්ඨන්ති, භිසදානස්සිදං ඵලං.
‘‘මනුස්සයොනිමාගන්ත්වා, සුඛිතො හොමහං තදා;
භොගා මෙ ඌනතා නත්ථි, භිසදානස්සිදං ඵලං.
‘‘අනුකම්පිතකො තෙන, දෙවදෙවෙන තාදිනා;
සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං භිසං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, භිසදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා භද්දජිත්ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
භද්දජිත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. සිවකත්ථෙරඅපදානං
‘‘එසනාය චරන්තස්ස, විපස්සිස්ස මහෙසිනො;
රිත්තකං පත්තං දිස්වාන, කුම්මාසං පූරයිං අහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං භික්ඛමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, කුම්මාසස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සිවකත්ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
සිවකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. උපවානත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
ජලිත්වා අග්ගික්ඛන්ධොව, සම්බුද්ධො පරිනිබ්බුතො.
‘‘මහාජනා සමාගම්ම, පූජයිත්වා තථාගතං;
චිතං කත්වාන සුගතං, සරීරං අභිරොපයුං.
‘‘සරීරකිච්චං කත්වාන, ධාතුං තත්ථ සමානයුං;
සදෙවමනුස්සා සබ්බෙ, බුද්ධථූපං අකංසු තෙ.
‘‘පඨමා කඤ්චනමයා, දුතියා ච මණිමයා;
තතියා රූපියමයා, චතුත්ථී ඵලිකාමයා.
‘‘තත්ථ පඤ්චමිකා චෙව [තත්ථ පඤ්චමිකා චෙති (සී.)], ලොහිතඞ්කමයා අහු;
ඡට්ඨා මසාරගල්ලස්ස, සබ්බං රතනමයූපරි.
‘‘ජඞ්ඝා මණිමයා ආසි, වෙදිකා රතනාමයා;
සබ්බසොණ්ණමයො ථූපො, උද්ධං යොජනමුග්ගතො.
‘‘දෙවා තත්ථ සමාගන්ත්වා, එකතො මන්තයුං තදා;
‘මයම්පි ථූපං කස්සාම, ලොකනාථස්ස තාදිනො.
‘‘‘ධාතු ආවෙණිකා නත්ථි, සරීරං එකපිණ්ඩිතං;
ඉමම්හි බුද්ධථූපම්හි, කස්සාම කඤ්චුකං මයං’.
‘‘දෙවා සත්තහි රත්නෙහි, අඤ්ඤං වඩ්ඪෙසුං යොජනං;
ථූපො ද්වියොජනුබ්බෙධො, තිමිරං බ්යපහන්ති සො.
‘‘නාගා තත්ථ සමාගන්ත්වා, එකතො මන්තයුං තදා;
‘මනුස්සා චෙව දෙවා ච, බුද්ධථූපං අකංසු තෙ.
‘‘‘මා ¶ නො පමත්තා අස්සුම්හ, අප්පමත්තා සදෙවකා;
මයම්පි ථූපං කස්සාම, ලොකනාථස්ස තාදිනො’.
‘‘ඉන්දනීලං ¶ මහානීලං, අථො ජොතිරසං මණිං;
එකතො සන්නිපාතෙත්වා, බුද්ධථූපං අඡාදයුං.
‘‘සබ්බං මණිමයං ආසි, යාවතා [තාවතා (ක.)] බුද්ධචෙතියං;
තියොජනසමුබ්බෙධං, ආලොකකරණං තදා.
‘‘ගරුළා ච සමාගන්ත්වා, එකතො මන්තයුං තදා;
‘මනුස්සා දෙවනාගා ච, බුද්ධපූජං අකංසු තෙ.
‘‘‘මා නො පමත්තා අස්සුම්හ, අප්පමත්තා සදෙවකා;
මයම්පි ථූපං කස්සාම, ලොකනාථස්ස තාදිනො’.
‘‘සබ්බං මණිමයං ථූපං, අකරුං තෙ ච කඤ්චුකං;
යොජනං තෙපි වඩ්ඪෙසුං, ආයතං බුද්ධචෙතියං.
‘‘චතුයොජනමුබ්බෙධො, බුද්ධථූපො විරොචති;
ඔභාසෙති දිසා සබ්බා, සතරංසීව උග්ගතො.
‘‘කුම්භණ්ඩා ච සමාගන්ත්වා, එකතො මන්තයුං තදා;
‘මනුස්සා චෙව දෙවා ච, නාගා ච ගරුළා තථා.
‘‘‘පච්චෙකං බුද්ධසෙට්ඨස්ස, අකංසු ථූපමුත්තමං;
මා නො පමත්තා අස්සුම්හ, අප්පමත්තා සදෙවකා.
‘‘‘මයම්පි ථූපං කස්සාම, ලොකනාථස්ස තාදිනො;
රතනෙහි ඡාදෙස්සාම, ආයතං බුද්ධචෙතියං’.
‘‘යොජනං තෙපි වඩ්ඪෙසුං, ආයතං බුද්ධචෙතියං;
පඤ්චයොජනමුබ්බෙධො, ථූපො ඔභාසතෙ තදා.
‘‘යක්ඛා තත්ථ සමාගන්ත්වා, එකතො මන්තයුං තදා;
‘මනුස්සා දෙවනාගා ච, ගරුළා ච කුම්භණ්ඩකා.
‘‘‘පච්චෙකං බුද්ධසෙට්ඨස්ස, අකංසු ථූපමුත්තමං;
මා නො පමත්තා අස්සුම්හ, අප්පමත්තා සදෙවකා.
‘‘‘මයම්පි ¶ ථූපං කස්සාම, ලොකනාථස්ස තාදිනො;
ඵලිකා ඡාදයිස්සාම, ආයතං බුද්ධචෙතියං’.
‘‘යොජනං තෙපි වඩ්ඪෙසුං, ආයතං බුද්ධචෙතියං;
ඡයොජනිකමුබ්බෙධො, ථූපො ඔභාසතෙ තදා.
‘‘ගන්ධබ්බා ච සමාගන්ත්වා, එකතො මන්තයුං තදා;
‘මනුජා දෙවතා නාගා, කුම්භණ්ඩා ගරුළා තථා [කුම්භණ්ඩා ච යක්ඛා තථා (සී.)].
‘‘‘සබ්බෙ අකංසු බුද්ධථූපං, මයමෙත්ථ අකාරකා;
මයම්පි ථූපං කස්සාම, ලොකනාථස්ස තාදිනො’.
‘‘වෙදියො ¶ සත්ත කත්වාන, ධජං ඡත්තං අකංසු තෙ;
සබ්බසොණ්ණමයං ථූපං, ගන්ධබ්බා කාරයුං තදා.
‘‘සත්තයොජනමුබ්බෙධො, ථූපො ඔභාසතෙ තදා;
රත්තින්දිවා න ඤායන්ති, ආලොකො හොති සබ්බදා.
‘‘අභිභොන්ති න තස්සාභා, චන්දසූරා සතාරකා;
සමන්තා යොජනසතෙ, පදීපොපි න පජ්ජලි.
‘‘තෙන කාලෙන යෙ කෙචි, ථූපං පූජෙන්ති මානුසා;
න තෙ ථූපං ආරුහන්ති, අම්බරෙ උක්ඛිපන්ති තෙ.
‘‘දෙවෙහි ඨපිතො යක්ඛො, අභිසම්මතනාමකො;
ධජං වා පුප්ඵදාමං වා, අභිරොපෙති උත්තරිං.
‘‘න තෙ පස්සන්ති තං යක්ඛං, දාමං පස්සන්ති ගච්ඡතො;
එවං පස්සිත්වා ගච්ඡන්තා, සබ්බෙ ගච්ඡන්ති සුග්ගතිං.
‘‘විරුද්ධා යෙ පාවචනෙ, පසන්නා යෙ ච සාසනෙ;
පාටිහීරං දට්ඨුකාමා, ථූපං පූජෙන්ති මානුසා.
‘‘නගරෙ හංසවතියා, අහොසිං භතකො තදා;
ආමොදිතං ජනං දිස්වා, එවං චින්තෙසහං තදා.
‘‘‘උළාරො භගවා නෙසො, යස්ස ධාතුඝරෙ දිසං;
ඉමා ච ජනතා තුට්ඨා, කාරං කුබ්බං න තප්පරෙ.
‘‘‘අහම්පි ¶ කාරං කස්සාමි, ලොකනාථස්ස තාදිනො;
තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, භවිස්සාමි අනාගතෙ’.
‘‘සුධොතං රජකෙනාහං, උත්තරෙය්යං පටං මම;
වෙළග්ගෙ ආලග්ගෙත්වාන, ධජං උක්ඛිපිමම්බරෙ.
‘‘අභිසම්මතකො ගය්හ, අම්බරෙ හාසි මෙ ධජං;
වාතෙරිතං ධජං දිස්වා, භිය්යො හාසං ජනෙසහං.
‘‘තත්ථ චිත්තං පසාදෙත්වා, සමණං උපසඞ්කමිං;
තං භික්ඛුං අභිවාදෙත්වා, විපාකං පුච්ඡහං ධජෙ.
‘‘සො මෙ කථෙසි ආනන්දී, පීතිසඤ්ජනනං මම;
‘තස්ස ධජස්ස විපාකං, අනුභොස්සසි සබ්බදා.
‘‘‘හත්ථිඅස්සරථාපත්තී, සෙනා ච චතුරඞ්ගිනී;
පරිවාරෙස්සන්ති තං නිච්චං, ධජදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘සට්ඨිතුරියසහස්සානි, භෙරියො සමලඞ්කතා;
පරිවාරෙස්සන්ති තං නිච්චං, ධජදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘ඡළසීතිසහස්සානි ¶ , නාරියො සමලඞ්කතා;
විචිත්තවත්ථාභරණා, ආමුක්කමණිකුණ්ඩලා.
‘‘‘ආළාරපම්හා හසුලා, සුසඤ්ඤා [සුත්ථනා (සී.) අප. ථෙර 2.48.19 මණිපූජකත්ථෙරාපදානෙපි] තනුමජ්ඣිමා;
පරිවාරෙස්සන්ති තං නිච්චං, ධජදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘තිංසකප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සසි;
අසීතික්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සසි.
‘‘‘සහස්සක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සති;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘දෙවලොකා චවිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
පුඤ්ඤකම්මෙන සඤ්ඤුත්තො, බ්රහ්මබන්ධු භවිස්සසි.
‘‘‘අසීතිකොටිං ¶ ඡඩ්ඩෙත්වා, දාසෙ කම්මකරෙ බහූ;
ගොතමස්ස භගවතො, සාසනෙ පබ්බජිස්සසි.
‘‘‘ආරාධයිත්වා සම්බුද්ධං, ගොතමං සක්යපුඞ්ගවං;
උපවානොති නාමෙන, හෙස්සසි සත්ථු සාවකො’.
‘‘සතසහස්සෙ කතං කම්මං, ඵලං දස්සෙසි මෙ ඉධ;
සුමුත්තො සරවෙගොව, කිලෙසෙ ඣාපයිං [කිලෙසා ඣාපිතා (සී.)] මම.
‘‘චක්කවත්තිස්ස සන්තස්ස, චාතුද්දීපිස්සරස්ස මෙ;
තීණි යොජනානි සාමන්තා, උස්සීයන්ති ධජා සදා.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ධජදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උපවානත්ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
උපවානත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
11. රට්ඨපාලත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරස්ස ¶ භගවතො, ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
වරනාගො මයා දින්නො, ඊසාදන්තො උරූළ්හවා.
‘‘සෙතච්ඡත්තොපසොභිතො, සකප්පනො [සීදබ්බනො (සී.)] සහත්ථිපො;
අග්ඝාපෙත්වාන තං සබ්බං, සඞ්ඝාරාමං අකාරයිං.
‘‘චතුපඤ්ඤාසසහස්සානි, පාසාදෙ කාරයිං අහං;
මහොඝදානං [මහග්ඝඤ්ච (සී.), මයා භත්තං (ක.) අප. ථෙර 1.2.99] කරිත්වාන, නිය්යාදෙසිං මහෙසිනො.
‘‘අනුමොදි ¶ මහාවීරො, සයම්භූ අග්ගපුග්ගලො;
සබ්බෙ ජනෙ හාසයන්තො, දෙසෙසි අමතං පදං.
‘‘තං මෙ බුද්ධො වියාකාසි, ජලජුත්තමනාමකො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘චතුපඤ්ඤාසසහස්සානි, පාසාදෙ කාරයී අයං;
කථයිස්සාමි විපාකං, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘අට්ඨාරසසහස්සානි, කූටාගාරා භවිස්සරෙ;
බ්යම්හුත්තමම්හි නිබ්බත්තා, සබ්බසොණ්ණමයා ච තෙ.
‘‘‘පඤ්ඤාසක්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
අට්ඨපඤ්ඤාසක්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘දෙවලොකා චවිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
අඩ්ඪෙ කුලෙ මහාභොගෙ, නිබ්බත්තිස්සති තාවදෙ.
‘‘‘සො පච්ඡා පබ්බජිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
රට්ඨපාලොති නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො.
‘‘‘පධානපහිතත්තො සො, උපසන්තො නිරූපධි;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො’.
‘‘උට්ඨාය අභිනික්ඛම්ම, ජහිතා භොගසම්පදා;
ඛෙළපිණ්ඩෙව භොගම්හි, පෙමං මය්හං න විජ්ජති.
‘‘වීරියං මෙ ධුරධොරය්හං, යොගක්ඛෙමාධිවාහනං;
ධාරෙමි අන්තිමං දෙහං, සම්මාසම්බුද්ධසාසනෙ.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා රට්ඨපාලො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
රට්ඨපාලත්ථෙරස්සාපදානං එකාදසමං.
යසවග්ගො ඡපඤ්ඤාසමො.
තස්සුද්දානං –
යසො නදීකස්සපො ච, ගයාකිමිලවජ්ජිනො;
දුවෙ උත්තරා භද්දජී, සිවකො උපවාහනො;
රට්ඨපාලො එකසතං, ගාථානං පඤ්චනවුති.
ථෙරාපදානං සමත්තං.
එත්තාවතා බුද්ධාපදානඤ්ච පච්චෙකාපදානඤ්ච ථෙරාපදානඤ්ච
සමත්තානි.
නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස
ඛුද්දකනිකායෙ
ථෙරීඅපදානපාළි
1. සුමෙධාවග්ගො
1. සුමෙධාථෙරීඅපදානං
අථ ථෙරිකාපදානානි සුණාථ –
‘‘භගවති ¶ ¶ ¶ ¶ කොණාගමනෙ, සඞ්ඝාරාමම්හි නවනිවෙසනම්හි [නිවෙසම්හි (ස්යා.)];
සඛියො තිස්සො ජනියො, විහාරදානං අදාසිම්හ.
‘‘දසක්ඛත්තුං සතක්ඛත්තුං, දසසතක්ඛත්තුං සතානඤ්ච සතක්ඛත්තුං [සතානි ච සත්තක්ඛත්තුං (සී. ක.)];
දෙවෙසු උපපජ්ජිම්හ, කො වාදො මානුසෙ භවෙ.
‘‘දෙවෙ ¶ මහිද්ධිකා අහුම්හ, මානුසකම්හි කො වාදො;
සත්තරතනමහෙසී [සත්තරතනස්ස මහෙසී (සී. පී.)], ඉත්ථිරතනං අහං භවිං.
‘‘ඉධ සඤ්චිතකුසලා [තත්ථ සඤ්චිතං කුසලං (ස්යා.)], සුසමිද්ධකුලප්පජා;
ධනඤ්ජානී ච ඛෙමා ච, අහම්පි ච තයො ජනා.
‘‘ආරාමං සුකතං කත්වා, සබ්බාවයවමණ්ඩිතං;
බුද්ධප්පමුඛසඞ්ඝස්ස, නිය්යාදෙත්වා සමොදිතා.
‘‘යත්ථ ¶ යත්ථූපපජ්ජාමි, තස්ස කම්මස්ස වාහසා;
දෙවෙසු අග්ගතං පත්තා, මනුස්සෙසු තථෙව ච.
‘‘ඉමස්මිංයෙව කප්පම්හි, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.
‘‘උපට්ඨාකො ¶ මහෙසිස්ස, තදා ආසි නරිස්සරො;
කාසිරාජා කිකී නාම, බාරාණසිපුරුත්තමෙ.
‘‘තස්සාසුං සත්ත ධීතරො, රාජකඤ්ඤා සුඛෙධිතා [සුඛෙථිතා (ස්යා.)];
බුද්ධොපට්ඨානනිරතා, බ්රහ්මචරියං චරිංසු තා.
‘‘තාසං සහායිකා හුත්වා, සීලෙසු සුසමාහිතා;
දත්වා දානානි සක්කච්චං, අගාරෙව වතං [අගාරෙව වත්තං (ස්යා.)] චරිං.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසූපගා අහං.
‘‘තතො චුතා යාමමගං [යාමසග්ගං (ස්යා.)], තතොහං තුසිතං ගතා;
තතො ච නිම්මානරතිං, වසවත්තිපුරං තතො.
‘‘යත්ථ යත්ථූපපජ්ජාමි, පුඤ්ඤකම්මසමොහිතා;
තත්ථ තත්ථෙව රාජූනං, මහෙසිත්තමකාරයිං.
‘‘තතො ¶ චුතා මනුස්සත්තෙ, රාජූනං චක්කවත්තිනං;
මණ්ඩලීනඤ්ච රාජූනං, මහෙසිත්තමකාරයිං.
‘‘සම්පත්තිමනුභොත්වාන, දෙවෙසු මානුසෙසු ච;
සබ්බත්ථ සුඛිතා හුත්වා, නෙකජාතීසු සංසරිං.
‘‘සො හෙතු ච සො පභවො, තම්මූලං සාසනෙ ඛමං [තම්මූලං සා ච සාසනෙ ඛන්ති (සී. පී. ක.)];
පඨමං තං සමොධානං, තං ධම්මරතාය නිබ්බානං [නිබ්බුතං (ස්යා.)].
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගීව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස [බුද්ධසෙට්ඨස්ස (සී. ස්යා. ක.)] සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං සුමෙධා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සුමෙධාථෙරියාපදානං පඨමං.
2. මෙඛලාදායිකාථෙරීඅපදානං
‘‘සිද්ධත්ථස්ස භගවතො, ථූපකාරාපිකා අහුං [ථූපකාර මකාසහං (ස්යා.)];
මෙඛලිකා මයා දින්නා, නවකම්මාය සත්ථුනො.
‘‘නිට්ඨිතෙ ච මහාථූපෙ, මෙඛලං පුනදාසහං;
ලොකනාථස්ස මුනිනො, පසන්නා සෙහි පාණිභි.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං මෙඛලමදං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ථූපකාරස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං මෙඛලාදායිකා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මෙඛලාදායිකාථෙරියාපදානං දුතියං.
3. මණ්ඩපදායිකාථෙරීඅපදානං
‘‘කොණාගමනබුද්ධස්ස ¶ , මණ්ඩපො කාරිතො මයා;
ධුවං තිචීවරංදාසිං [ථූපඤ්ච පවරමදං (ස්යා.), ධුවඤ්ච චීවරං අදං (පී.)], බුද්ධස්ස ලොකබන්ධුනො.
‘‘යං යං ජනපදං යාමි, නිගමෙ රාජධානියො;
සබ්බත්ථ පූජිතො හොමි, පුඤ්ඤකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං මණ්ඩපදායිකා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මණ්ඩපදායිකාථෙරියාපදානං තතියං.
4. සඞ්කමනත්ථාථෙරීඅපදානං
‘‘විපස්සිස්ස භගවතො [කොණ්ඩඤ්ඤස්ස භගවතො (ස්යා. පී.)], ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;
රථියං පටිපන්නස්ස, තාරයන්තස්ස පාණිනො.
‘‘ඝරතො ¶ නික්ඛමිත්වාන, අවකුජ්ජා නිපජ්ජහං;
අනුකම්පකො ලොකනාථො, සිරසි [සීසන්තෙ (සී. ක.)] අක්කමී මම [තදා (ස්යා. පී.)].
‘‘අක්කමිත්වාන සිරසි [සම්බුද්ධො (ක.)], අගමා ලොකනායකො;
තෙන චිත්තප්පසාදෙන, තුසිතං අගමාසහං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං සඞ්කමනත්ථා [සඞ්කමනදා (ස්යා.)] භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සඞ්කමනත්ථාථෙරියාපදානං චතුත්ථං.
5. නළමාලිකාථෙරීඅපදානං
‘‘චන්දභාගානදීතීරෙ ¶ , අහොසිං කින්නරී තදා;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, සයම්භුං අපරාජිතං.
‘‘පසන්නචිත්තා සුමනා, වෙදජාතා කතඤ්ජලී;
නළමාලං ගහෙත්වාන, සයම්භුං අභිපූජයිං.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා කින්නරීදෙහං, අගච්ඡිං තිදසං ගතිං.
‘‘ඡත්තිංසදෙවරාජූනං ¶ , මහෙසිත්තමකාරයිං;
දසන්නං චක්කවත්තීනං, මහෙසිත්තමකාරයිං;
සංවෙජෙත්වාන මෙ චිත්තං [වෙදයිත්වාන කුසලං (ස්යා.), සංවෙදයිත්වා කුසලං (පී.)], පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා [භවා සංඝාතිතා මම (ක.)];
සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුප්ඵපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං නළමාලිකා ථෙරී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
නළමාලිකාථෙරියාපදානං පඤ්චමං.
6. එකපිණ්ඩපාතදායිකාථෙරීඅපදානං
‘‘නගරෙ බන්ධුමතියා, බන්ධුමා නාම ඛත්තියො;
තස්ස රඤ්ඤො අහුං භරියා, එකජ්ඣං චාරයාමහං [එකච්චං වාදයාමහං (ස්යා.)].
‘‘රහොගතා ¶ ¶ නිසීදිත්වා, එවං චින්තෙසහං තදා;
‘ආදාය ගමනීයඤ්හි, කුසලං නත්ථි මෙ කතං.
‘‘‘මහාභිතාපං ¶ කටුකං, ඝොරරූපං සුදාරුණං;
නිරයං නූන ගච්ඡාමි, එත්ථ මෙ නත්ථි සංසයො’.
‘‘රාජානං උපසඞ්කම්ම, ඉදං වචනමබ්රවිං;
‘එකං මෙ සමණං දෙහි, භොජයිස්සාමි ඛත්තිය’.
‘‘අදාසි මෙ මහාරාජා, සමණං භාවිතින්ද්රියං;
තස්ස පත්තං ගහෙත්වාන, පරමන්නෙන පූරයිං [තප්පයිං (සී.)].
‘‘පූරයිත්වා ¶ පරමන්නං, ගන්ධාලෙපං අකාසහං;
ජාලෙන පිදහිත්වාන, වත්ථයුගෙන [පීතචොළෙන (ස්යා.), මහානෙලෙන (පී.)] ඡාදයිං.
‘‘ආරම්මණං මමං එතං, සරාමි යාවජීවිහං;
තත්ථ චිත්තං පසාදෙත්වා, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘තිංසානං දෙවරාජූනං, මහෙසිත්තමකාරයිං;
මනසා පත්ථිතං මය්හං, නිබ්බත්තති යථිච්ඡිතං [යතිච්ඡකං (ස්යා.), යදිච්ඡකං (පී. ක.)].
‘‘වීසානං චක්කවත්තීනං, මහෙසිත්තමකාරයිං;
ඔචිතත්තාව [උපචිතත්තා (ස්යා.)] හුත්වාන, සංසරාමි භවෙස්වහං.
‘‘සබ්බබන්ධනමුත්තාහං, අපෙතා මෙ උපාදිකා;
සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං ¶ නාභිජානාමි, පිණ්ඩපාතස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං එකපිණ්ඩපාතදායිකා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
එකපිණ්ඩපාතදායිකාථෙරියාපදානං ඡට්ඨං.
7. කටච්ඡුභික්ඛාදායිකාථෙරීඅපදානං
‘‘පිණ්ඩචාරං ¶ චරන්තස්ස, තිස්සනාමස්ස සත්ථුනො;
කටච්ඡුභික්ඛං පග්ගය්හ, බුද්ධසෙට්ඨස්ස දාසහං.
‘‘පටිග්ගහෙත්වා ¶ සම්බුද්ධො, තිස්සො ලොකග්ගනායකො;
වීථියා සණ්ඨිතො සත්ථා, අකා මෙ අනුමොදනං.
‘‘‘කටච්ඡුභික්ඛං ¶ දත්වාන, තාවතිංසං ගමිස්සසි;
ඡත්තිංසදෙවරාජූනං, මහෙසිත්තං කරිස්සසි.
‘‘‘පඤ්ඤාසං චක්කවත්තීනං, මහෙසිත්තං කරිස්සසි;
මනසා පත්ථිතං සබ්බං, පටිලච්ඡසි සබ්බදා.
‘‘‘සම්පත්තිං ¶ අනුභොත්වාන, පබ්බජිස්සසිකිඤ්චනා;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සසිනාසවා’.
‘‘ඉදං වත්වාන සම්බුද්ධො, තිස්සො ලොකග්ගනායකො;
නභං අබ්භුග්ගමී වීරො, හංසරාජාව අම්බරෙ.
‘‘සුදින්නං මෙ දානවරං [සුදින්නමෙව මෙ දානං (ස්යා.)], සුයිට්ඨා යාගසම්පදා;
කටච්ඡුභික්ඛං දත්වාන, පත්තාහං අචලං පදං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, භික්ඛාදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං කටච්ඡුභික්ඛාදායිකා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කටච්ඡුභික්ඛාදායිකාථෙරියාපදානං සත්තමං.
8. සත්තුප්පලමාලිකාථෙරීඅපදානං
‘‘නගරෙ ¶ අරුණවතියා, අරුණො නාම [අරුණවා නාම (සී. පී.)] ත්තියො;
තස්ස රඤ්ඤො අහුං භරියා, වාරිතං වාරයාමහං [චාරිකං චාරයාමහං (සී.), න ගුලං පාදයාමහං (ස්යා.), න මාලං පාදයාමහං (පී.)].
‘‘සත්තමාලං ¶ ගහෙත්වාන, උප්පලා දෙවගන්ධිකා;
නිසජ්ජ පාසාදවරෙ, එවං චින්තෙසි තාවදෙ.
‘‘‘කිං ¶ මෙ ඉමාහි මාලාහි, සිරසාරොපිතාහි මෙ;
වරං මෙ බුද්ධසෙට්ඨස්ස, ඤාණම්හි අභිරොපිතං’.
‘‘සම්බුද්ධං ¶ පටිමානෙන්තී, ද්වාරාසන්නෙ නිසීදහං;
‘යදා එහිති සම්බුද්ධො, පූජයිස්සං මහාමුනිං’.
‘‘කකුධො විලසන්තොව, මිගරාජාව කෙසරී;
භික්ඛුසඞ්ඝෙන සහිතො, ආගච්ඡි වීථියා ජිනො.
‘‘බුද්ධස්ස රංසිං දිස්වාන, හට්ඨා සංවිග්ගමානසා;
ද්වාරං අවාපුරිත්වාන [අපාපුණිත්වා (ස්යා.)], බුද්ධසෙට්ඨමපූජයිං.
‘‘සත්ත උප්පලපුප්ඵානි, පරිකිණ්ණානි [සුවිත්ථිණ්ණානි (ස්යා.)] අම්බරෙ;
ඡදිං කරොන්තො බුද්ධස්ස, මත්ථකෙ ධාරයන්ති තෙ.
‘‘උදග්ගචිත්තා සුමනා, වෙදජාතා කතඤ්ජලී;
තත්ථ චිත්තං පසාදෙත්වා, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘මහානෙලස්ස ඡාදනං, ධාරෙන්ති මම මුද්ධනි;
දිබ්බගන්ධං පවායාමි, සත්තුප්පලස්සිදං ඵලං.
‘‘කදාචි නීයමානාය, ඤාතිසඞ්ඝෙන මෙ තදා;
යාවතා පරිසා මය්හං, මහානෙලං ධරීයති.
‘‘සත්තති දෙවරාජූනං, මහෙසිත්තමකාරයිං;
සබ්බත්ථ ඉස්සරා හුත්වා, සංසරාමි භවාභවෙ.
‘‘තෙසට්ඨි ¶ චක්කවත්තීනං, මහෙසිත්තමකාරයිං;
සබ්බෙ මමනුවත්තන්ති, ආදෙය්යවචනා අහුං.
‘‘උප්පලස්සෙව මෙ වණ්ණො, ගන්ධො චෙව පවායති;
දුබ්බණ්ණියං න ජානාමි [දුග්ගතිං නාභිජානාමි (ස්යා. පී.)], බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉද්ධිපාදෙසු ¶ කුසලා, බොජ්ඣඞ්ගභාවනා රතා;
අභිඤ්ඤාපාරමිප්පත්තා, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘සතිපට්ඨානකුසලා, සමාධිඣානගොචරා;
සම්මප්පධානමනුයුත්තා, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘වීරියං ¶ මෙ ධුරධොරය්හං, යොගක්ඛෙමාධිවාහනං;
සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘එකතිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං සත්තුප්පලමාලිකා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සත්තුප්පලමාලිකාථෙරියාපදානං අට්ඨමං.
9. පඤ්චදීපිකාථෙරීඅපදානං
‘‘නගරෙ ¶ හංසවතියා, චාරිකී [චාරිනිං (ස්යා.)] ආසහං තදා;
ආරාමෙන ච ආරාමං, චරාමි කුසලත්ථිකා.
‘‘කාළපක්ඛම්හි දිවසෙ, අද්දසං බොධිමුත්තමං;
තත්ථ චිත්තං පසාදෙත්වා, බොධිමූලෙ නිසීදහං.
‘‘ගරුචිත්තං උපට්ඨෙත්වා, සිරෙ කත්වාන අඤ්ජලිං;
සොමනස්සං පවෙදෙත්වා, එවං චින්තෙසි තාවදෙ.
‘‘‘යදි බුද්ධො අමිතගුණො, අසමප්පටිපුග්ගලො;
දස්සෙතු පාටිහීරං මෙ, බොධි ඔභාසතු අයං’.
‘‘සහ ආවජ්ජිතෙ මය්හං, බොධි පජ්ජලි තාවදෙ;
සබ්බසොණ්ණමයා ආසි, දිසා සබ්බා විරොචති.
‘‘සත්තරත්තින්දිවං ¶ [සත්තරත්තිදිවං (පී. ක.)] තත්ථ, බොධිමූලෙ නිසීදහං;
සත්තමෙ දිවසෙ පත්තෙ, දීපපූජං අකාසහං.
‘‘ආසනං පරිවාරෙත්වා, පඤ්චදීපානි පජ්ජලුං;
යාව උදෙති සූරියො, දීපා මෙ පජ්ජලුං තදා.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘තත්ථ මෙ සුකතං බ්යම්හං, පඤ්චදීපාති වුච්චති;
සට්ඨියොජනමුබ්බෙධං [සතයොජනමුබ්බෙධං (සී. ස්යා. පී.)], තිංසයොජනවිත්ථතං [සට්ඨි… (ස්යා. පී.)].
‘‘අසඞ්ඛියානි ¶ දීපානි, පරිවාරෙ ජලන්ති මෙ;
යාවතා දෙවභවනං, දීපාලොකෙන ජොතති.
‘‘පරම්මුඛා ¶ නිසීදිත්වා [පුරත්ථාභිමුඛා සන්ති (ස්යා.), පුරත්ථාභිමුඛා ථිතා (පී.)], යදි ඉච්ඡාමි පස්සිතුං;
උද්ධං අධො ච තිරියං, සබ්බං පස්සාමි චක්ඛුනා.
‘‘යාවතා අභිකඞ්ඛාමි, දට්ඨුං සුගතදුග්ගතෙ [සුකතදුක්කතෙ (පී.];
තත්ථ ආවරණං නත්ථි, රුක්ඛෙසු පබ්බතෙසු වා.
‘‘අසීති දෙවරාජූනං, මහෙසිත්තමකාරයිං;
සතානං චක්කවත්තීනං, මහෙසිත්තමකාරයිං.
‘‘යං යං යොනුපපජ්ජාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං;
දීපසතසහස්සානි, පරිවාරෙ ජලන්ති මෙ.
‘‘දෙවලොකා චවිත්වාන, උප්පජ්ජිං මාතුකුච්ඡියං;
මාතුකුච්ඡිගතා සන්තී [මාතුකුච්ඡිගතං සන්තිං (සී.)], අක්ඛි මෙ න නිමීලති.
‘‘දීපසතසහස්සානි, පුඤ්ඤකම්මසමඞ්ගිතා;
ජලන්ති සූතිකාගෙහෙ [සූතිඝරෙ පජ්ජලන්ති (සබ්බත්ථ)], පඤ්චදීපානිදං ඵලං.
‘‘පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, මානසං විනිවත්තයිං;
අජරාමතං සීතිභාවං, නිබ්බානං ඵස්සයිං අහං.
‘‘ජාතියා සත්තවස්සාහං, අරහත්තමපාපුණිං;
උපසම්පාදයී බුද්ධො, ගුණමඤ්ඤාය ගොතමො.
‘‘මණ්ඩපෙ රුක්ඛමූලෙ වා, පාසාදෙසු ගුහාසු වා;
සුඤ්ඤාගාරෙ ¶ වසන්තියා [ච ඣායන්තෙ (සී.), ච ඣායන්තා (පී.), පජ්ඣායන්තා (ස්යා.)], පඤ්චදීපා ජලන්ති මෙ.
‘‘දිබ්බචක්ඛු ¶ ¶ විසුද්ධං මෙ, සමාධිකුසලා අහං;
අභිඤ්ඤාපාරමිප්පත්තා, පඤ්චදීපානිදං ඵලං.
‘‘සබ්බවොසිතවොසානා, කතකිච්චා අනාසවා;
පඤ්චදීපා මහාවීර, පාදෙ වන්දාමි [වන්දති (සී. ක.)] චක්ඛුම.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං දීපමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පඤ්චදීපානිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං පඤ්චදීපිකා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පඤ්චදීපිකාථෙරියාපදානං නවමං.
10. උදකදායිකාථෙරීඅපදානං
‘‘නගරෙ බන්ධුමතියා, අහොසිං උදහාරිකා;
උදහාරෙන ජීවාමි, තෙන පොසෙමි දාරකෙ.
‘‘දෙය්යධම්මො ච මෙ නත්ථි, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තෙ අනුත්තරෙ;
කොට්ඨකං උපසඞ්කම්ම, උදකං පට්ඨපෙසහං.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන සුකතෙන, තාවතිංසමගච්ඡහං;
තත්ථ මෙ සුකතං බ්යම්හං, උදහාරෙන නිම්මිතං.
‘‘අච්ඡරානං සහස්සස්ස, අහඤ්හි පවරා තදා;
දසට්ඨානෙහි තා සබ්බා, අභිභොමි සදා අහං.
‘‘පඤ්ඤාසං දෙවරාජූනං, මහෙසිත්තමකාරයිං;
වීසතිචක්කවත්තීනං, මහෙසිත්තමකාරයිං.
‘‘දුවෙ භවෙ සංසරාමි, දෙවත්තෙ අථ මානුසෙ;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, දකදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පබ්බතග්ගෙ ¶ ¶ දුමග්ගෙ වා, අන්තලික්ඛෙ ච භූමියං;
යදා උදකමිච්ඡාමි, ඛිප්පං පටිලභාමහං.
‘‘අවුට්ඨිකා දිසා නත්ථි, සන්තත්තා කුථිතාපි [සන්තත්තා කුථිතා න ච (සී. පී.), සන්තත්තා ඛුප්පිතා හි මෙ (ස්යා.)] ච;
මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, මහාමෙඝො පවස්සති.
‘‘කදාචි නීයමානාය, ඤාතිසඞ්ඝෙන මෙ තදා;
යදා ඉච්ඡාමහං වස්සං, මහාමෙඝො අජායථ.
‘‘උණ්හං වා පරිළාහො වා, සරීරෙ මෙ න විජ්ජති;
කායෙ ච මෙ රජො නත්ථි, දකදානස්සිදං ඵලං.
‘‘විසුද්ධමනසා ¶ අජ්ජ, අපෙතමනපාපිකා;
සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං දකං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං ¶ නාභිජානාමි, දකදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං උදකදායිකා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උදකදායිකාථෙරියාපදානං දසමං.
සුමෙධාවග්ගො පඨමො.
තස්සුද්දානං –
සුමෙධා මෙඛලාදායී, මණ්ඩපං සඞ්කමං දදා;
නළමාලී පිණ්ඩදදා, කටච්ඡු උප්පලප්පදා.
දීපදා දකදා චෙව, ගාථායො ගණිතා ඉහ;
එකගාථාසතඤ්චෙව, තිංසති ච තදුත්තරි [සත්තරසං තදුත්තරි (ස්යා.), සත්තාදස තදුත්තරිං (පී.)].
2. එකූපොසථිකවග්ගො
1. එකූපොසථිකාථෙරීඅපදානං
‘‘නගරෙ ¶ ¶ ¶ බන්ධුමතියා, බන්ධුමා නාම ඛත්තියො;
දිවසෙ පුණ්ණමාය සො, උපවසි උපොසථං.
‘‘අහං තෙන සමයෙන, කුම්භදාසී අහං තහිං;
දිස්වා සරාජකං සෙනං, එවාහං චින්තයිං තදා.
‘රාජාපි රජ්ජං ඡඩ්ඩෙත්වා, උපවසි උපොසථං;
සඵලං නූන තං කම්මං, ජනකායො පමොදිතො’.
‘‘යොනිසො ¶ පච්චවෙක්ඛිත්වා, දුග්ගච්චඤ්ච [දුග්ගතිඤ්ච (ස්යා.)] දලිද්දතං [දළිද්දතං (සී.)];
මානසං සම්පහංසිත්වා, උපවසිං උපොසථං.
‘‘අහං උපොසථං කත්වා, සම්මාසම්බුද්ධසාසනෙ;
තෙන කම්මෙන සුකතෙන, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘තත්ථ මෙ සුකතං බ්යම්හං, උබ්භයොජනමුග්ගතං [උද්ධං යොජනමුග්ගතං (සී. ස්යා. පී.)];
කූටාගාරවරූපෙතං, මහාසනසුභූසිතං.
‘‘අච්ඡරා සතසහස්සා, උපතිට්ඨන්ති මං සදා;
අඤ්ඤෙ දෙවෙ අතික්කම්ම, අතිරොචාමි සබ්බදා.
‘‘චතුසට්ඨි දෙවරාජූනං, මහෙසිත්තමකාරයිං;
තෙසට්ඨි චක්කවත්තීනං, මහෙසිත්තමකාරයිං.
‘‘සුවණ්ණවණ්ණා ¶ හුත්වාන, භවෙසු සංසරාමහං;
සබ්බත්ථ පවරා හොමි, උපොසථස්සිදං ඵලං.
‘‘හත්ථියානං අස්සයානං, රථයානඤ්ච සීවිකං [කෙවලං (සී. ස්යා. පී.)];
ලභාමි සබ්බමෙවෙතං, උපොසථස්සිදං ඵලං.
‘‘සොණ්ණමයං රූපිමයං, අථොපි ඵලිකාමයං;
ලොහිතඞ්ගමයඤ්චෙව, සබ්බං පටිලභාමහං.
‘‘කොසෙය්යකම්බලියානි ¶ , ඛොමකප්පාසිකානි ච;
මහග්ඝානි ච වත්ථානි, සබ්බං පටිලභාමහං.
‘‘අන්නං ¶ පානං ඛාදනීයං, වත්ථසෙනාසනානි ච;
සබ්බමෙතං පටිලභෙ, උපොසථස්සිදං ඵලං.
‘‘වරගන්ධඤ්ච මාලඤ්ච, චුණ්ණකඤ්ච විලෙපනං;
සබ්බමෙතං පටිලභෙ, උපොසථස්සිදං ඵලං.
‘‘කූටාගාරඤ්ච පාසාදං, මණ්ඩපං හම්මියං ගුහං;
සබ්බමෙතං පටිලභෙ, උපොසථස්සිදං ඵලං.
‘‘ජාතියා සත්තවස්සාහං, පබ්බජිං අනගාරියං;
අඩ්ඪමාසෙ අසම්පත්තෙ, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, උපොසථස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං එකූපොසථිකා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
එකූපොසථිකාථෙරියාපදානං පඨමං.
2. සළලපුප්ඵිකාථෙරීඅපදානං
‘‘චන්දභාගානදීතීරෙ, අහොසිං කින්නරී තදා;
අද්දසාහං දෙවදෙවං, චඞ්කමන්තං නරාසභං.
‘‘ඔචිනිත්වාන සළලං, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං;
උපසිඞ්ඝි මහාවීරො, සළලං දෙවගන්ධිකං.
‘‘පටිග්ගහෙත්වා ¶ සම්බුද්ධො, විපස්සී ලොකනායකො;
උපසිඞ්ඝි මහාවීරො, පෙක්ඛමානාය මෙ තදා.
‘‘අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, වන්දිත්වා ද්විපදුත්තමං [දිපදුත්තමං (සී. ස්යා. පී.)];
සකං චිත්තං පසාදෙත්වා, තතො පබ්බතමාරුහිං.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං පුප්ඵමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං සළලපුප්ඵිකා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සළලපුප්ඵිකාථෙරියාපදානං දුතියං.
3. මොදකදායිකාථෙරීඅපදානං
‘‘නගරෙ බන්ධුමතියා, කුම්භදාසී අහොසහං;
මම භාගං ගහෙත්වාන, ගච්ඡං උදකහාරිකා [උදකහාරිකං (සී.), උදකහාරිකෙ (ස්යා.)].
‘‘පන්ථම්හි සමණං දිස්වා, සන්තචිත්තං සමාහතං;
පසන්නචිත්තා සුමනා, මොදකෙ තීණිදාසහං.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
එකනවුතිකප්පානි [එකූනතිංසකප්පානි (ස්යා.)], විනිපාතං නගච්ඡහං.
‘‘සම්පත්ති තං [සම්පත්තිඤ්ච (ස්යා.), සම්පත්තිකං (ක.)] කරිත්වාන, සබ්බං අනුභවිං අහං;
මොදකෙ තීණි දත්වාන, පත්තාහං අචලං පදං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං මොදකදායිකා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මොදකදායිකාථෙරියාපදානං තතියං.
4. එකාසනදායිකාථෙරීඅපදානං
‘‘නගරෙ ¶ හංසවතියා, අහොසිං බාලිකා [මාලිකා (ස්යා. පී.)] තදා;
මාතා ච මෙ පිතා චෙව, කම්මන්තං අගමංසු තෙ.
‘‘මජ්ඣන්හිකම්හි සූරියෙ, අද්දසං සමණං අහං;
වීථියා අනුගච්ඡන්තං, ආසනං පඤ්ඤපෙසහං.
‘‘ගොනකාවිකතිකාහි [ගොනකචිත්තකාදීහි (සී.)], පඤ්ඤපෙත්වා මමාසනං;
පසන්නචිත්තා සුමනා, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘සන්තත්තා කුථිතා භූමි, සූරො මජ්ඣන්හිකෙ ඨිතො;
මාලුතා ච න වායන්ති, කාලො චෙවෙත්ථ මෙහිති [චෙත්ථ උපට්ඨිතො (සී.), චෙවත්ථං එති තං (පී.)].
‘‘‘පඤ්ඤත්තමාසනමිදං, තවත්ථාය මහාමුනි;
අනුකම්පං උපාදාය, නිසීද මම ආසනෙ’.
‘‘නිසීදි තත්ථ සමණො, සුදන්තො සුද්ධමානසො;
තස්ස පත්තං ගහෙත්වාන, යථාරන්ධං අදාසහං.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘තත්ථ මෙ සුකතං බ්යම්හං, ආසනෙන සුනිම්මිතං;
සට්ඨියොජනමුබ්බෙධං, තිංසයොජනවිත්ථතං.
‘‘සොණ්ණමයා ¶ මණිමයා, අථොපි ඵලිකාමයා;
ලොහිතඞ්ගමයා චෙව, පල්ලඞ්කා විවිධා මම.
‘‘තූලිකා විකතිකාහි, කට්ටිස්සචිත්තකාහි ච;
උද්දඑකන්තලොමී ච, පල්ලඞ්කා මෙ සුසණ්ඨිතා [සුසන්ථතා (සී.)].
‘‘යදා ¶ ඉච්ඡාමි ගමනං, හාසඛිඩ්ඩසමප්පිතා;
සහ පල්ලඞ්කසෙට්ඨෙන, ගච්ඡාමි මම පත්ථිතං.
‘‘අසීති දෙවරාජූනං, මහෙසිත්තමකාරයිං;
සත්තති චක්කවත්තීනං, මහෙසිත්තමකාරයිං.
‘‘භවාභවෙ ¶ සංසරන්තී, මහාභොගං ලභාමහං;
භොගෙ මෙ ඌනතා නත්ථි, එකාසනස්සිදං ඵලං [එකාසනඵලං ඉදං (සබ්බත්ථ) එවමුපරිපි].
‘‘දුවෙ භවෙ සංසරාමි, දෙවත්තෙ අථ මානුසෙ;
අඤ්ඤෙ භවෙ න ජානාමි, එකාසනස්සිදං ඵලං.
‘‘දුවෙ කුලෙ පජායාමි, ඛත්තියෙ චාපි බ්රාහ්මණෙ;
උච්චාකුලීනා [උච්චාකුලිකා (ස්යා. පී. ක.)] සබ්බත්ථ, එකාසනස්සිදං ඵලං.
‘‘දොමනස්සං න ජානාමි, චිත්තසන්තාපනං මම;
වෙවණ්ණියං න ජානාමි, එකාසනස්සිදං ඵලං.
‘‘ධාතියො ¶ මං උපට්ඨන්ති, ඛුජ්ජා චෙලාපිකා [ඛෙලාපිකා (සී.), චෙලාවිකා (පී.)] බහූ;
අඞ්කෙන අඞ්කං ගච්ඡාමි, එකාසනස්සිදං ඵලං.
‘‘අඤ්ඤා න්හාපෙන්ති භොජෙන්ති, අඤ්ඤා රමෙන්ති මං සදා;
අඤ්ඤා ගන්ධං විලිම්පන්ති, එකාසනස්සිදං ඵලං [අඤ්ඤා මමෙව න්හාපෙන්ති, අඤ්ඤා භොජෙන්ති භොජනං; අඤ්ඤා මං අලඞ්කරොන්ති, අඤ්ඤා රමෙන්ති මං සද්ධා; (ස්යා.)].
‘‘මණ්ඩපෙ රුක්ඛමූලෙ වා, සුඤ්ඤාගාරෙ වසන්තියා;
මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, පල්ලඞ්කො උපතිට්ඨති.
‘‘අයං පච්ඡිමකො මය්හං, චරිමො වත්තතෙ භවො;
අජ්ජාපි රජ්ජං ඡඩ්ඩෙත්වා, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, එකාසනස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං එකාසනදායිකා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
එකාසනදායිකාථෙරියාපදානං චතුත්ථං.
5. පඤ්චදීපදායිකාථෙරීඅපදානං
‘‘නගරෙ ¶ ¶ ¶ ¶ හංසවතියා, චාරිකී [චාරිකා (සී. ස්යා.)] ආසහං තදා;
ආරාමෙන ච ආරාමං [ආරාමෙන විහාරෙන (ස්යා. පී.)], චරාමි කුසලත්ථිකා.
‘‘කාළපක්ඛම්හි දිවසෙ, අද්දසං බොධිමුත්තමං;
තත්ථ චිත්තං පසාදෙත්වා, බොධිමූලෙ නිසීදහං.
‘‘ගරුචිත්තං උපට්ඨෙත්වා, සිරෙ කත්වාන අඤ්ජලිං;
සොමනස්සං පවෙදෙත්වා, එවං චින්තෙසි තාවදෙ.
‘‘‘යදි බුද්ධො අමිතගුණො, අසමප්පටිපුග්ගලො;
දස්සෙතු පාටිහීරං මෙ, බොධි ඔභාසතු අයං’.
‘‘සහ ආවජ්ජිතෙ මය්හං, බොධි පජ්ජලි තාවදෙ;
සබ්බසොණ්ණමයා ආසි, දිසා සබ්බා විරොචති.
‘‘සත්තරත්තින්දිවං තත්ථ, බොධිමූලෙ නිසීදහං;
සත්තමෙ දිවසෙ පත්තෙ, දීපපූජං අකාසහං.
‘‘ආසනං පරිවාරෙත්වා, පඤ්ච දීපානි පජ්ජලුං;
යාව උදෙති සූරියො, දීපා මෙ පජ්ජලුං තදා.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘තත්ථ මෙ සුකතං බ්යම්හං, පඤ්චදීපාති වුච්චති;
සට්ඨියොජනමුබ්බෙධං, තිංසයොජනවිත්ථතං.
‘‘අසඞ්ඛියානි ¶ දීපානි, පරිවාරෙ ජලිංසු මෙ;
යාවතා දෙවභවනං, දීපාලොකෙන ජොතති.
‘‘පරම්මුඛා [පුබ්බමුඛා (ස්යා.)] නිසීදිත්වා, යදි ඉච්ඡාමි පස්සිතුං;
උද්ධං අධො ච තිරියං, සබ්බං පස්සාමි චක්ඛුනා.
‘‘යාවතා අභිකඞ්ඛාමි, දට්ඨුං සුගතදුග්ගතෙ [සුකතදුක්කටෙ (පී.)];
තත්ථ ආවරණං නත්ථි, රුක්ඛෙසු පබ්බතෙසු වා.
‘‘අසීති දෙවරාජූනං, මහෙසිත්තමකාරයිං;
සතානං චක්කවත්තීනං, මහෙසිත්තමකාරයිං.
‘‘යං ¶ ¶ ¶ යං යොනුපපජ්ජාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං;
දීපසතසහස්සානි, පරිවාරෙ ජලන්ති මෙ.
‘‘දෙවලොකා චවිත්වාන, උප්පජ්ජිං මාතුකුච්ඡියං;
මාතුකුච්ඡිගතා සන්තී, අක්ඛි මෙ න නිමීලති.
‘‘දීපසතසහස්සානි, පුඤ්ඤකම්මසමඞ්ගිතා;
ජලන්ති සූතිකාගෙහෙ, පඤ්චදීපානිදං ඵලං.
‘‘පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, මානසං විනිවත්තයිං;
අජරාමතං සීතිභාවං, නිබ්බානං ඵස්සයිං අහං.
‘‘ජාතියා සත්තවස්සාහං, අරහත්තමපාපුණිං;
උපසම්පාදයී බුද්ධො, ගුණමඤ්ඤාය ගොතමො.
‘‘මණ්ඩපෙ රුක්ඛමූලෙ වා, සුඤ්ඤාගාරෙ වසන්තියා;
සදා පජ්ජලතෙ දීපං, පඤ්චදීපානිදං ඵලං.
‘‘දිබ්බචක්ඛු විසුද්ධං ¶ මෙ, සමාධිකුසලා අහං;
අභිඤ්ඤාපාරමිප්පත්තා, පඤ්චදීපානිදං ඵලං.
‘‘සබ්බවොසිතවොසානා, කතකිච්චා අනාසවා;
පඤ්චදීපා මහාවීර, පාදෙ වන්දාමි චක්ඛුම.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං දීපමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පඤ්චදීපානිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං පඤ්චදීපදායිකා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පඤ්චදීපදායිකාථෙරියාපදානං පඤ්චමං.
6. නළමාලිකාථෙරීඅපදානං
‘‘චන්දභාගානදීතීරෙ ¶ , අහොසිං කින්නරී තදා;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, සයම්භුං අපරාජිතං.
‘‘පසන්නචිත්තා ¶ ¶ සුමනා, වෙදජාතා කතඤ්ජලී;
නළමාලං ගහෙත්වාන, සයම්භුං අභිපූජයිං.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා කින්නරීදෙහං [මානසං දෙහං (සී. පී. ක.) සුමෙධාවග්ගෙපි], තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘ඡත්තිංසදෙවරාජූනං, මහෙසිත්තමකාරයිං;
මනසා පත්ථිතං මය්හං, නිබ්බත්තති යථිච්ඡිතං.
‘‘දසන්නං චක්කවත්තීනං, මහෙසිත්තමකාරයිං;
ඔචිතත්තාව [සුචිතත්තාව (පී.)] හුත්වාන, සංසරාමි භවෙස්වහං.
‘‘කුසලං විජ්ජතෙ මය්හං, පබ්බජිං අනගාරියං;
පූජාරහා අහං අජ්ජ, සක්යපුත්තස්ස සාසනෙ.
‘‘විසුද්ධමනසා අජ්ජ, අපෙතමනපාපිකා;
සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං බුද්ධමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, නළමාලායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං නළමාලිකා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
නළමාලිකාථෙරියාපදානං ඡට්ඨං.
7. මහාපජාපතිගොතමීථෙරීඅපදානං
‘‘එකදා ¶ ¶ ලොකපජ්ජොතො, වෙසාලියං මහාවනෙ;
කූටාගාරෙ සුසාලායං, වසතෙ නරසාරථි.
‘‘තදා ජිනස්ස මාතුච්ඡා, මහාගොතමි භික්ඛුනී;
තහිං කතෙ [තහිංයෙව (ස්යා.)] පුරෙ රම්මෙ, වසී භික්ඛුනුපස්සයෙ.
‘‘භික්ඛුනීහි ¶ විමුත්තාහි, සතෙහි සහ පඤ්චහි;
රහොගතාය තස්සෙවං, චිතස්සාසි [චිත්තස්සාපි (ස්යා.)] විතක්කිතං.
‘‘බුද්ධස්ස පරිනිබ්බානං, සාවකග්ගයුගස්ස වා;
රාහුලානන්දනන්දානං, නාහං ලච්ඡාමි පස්සිතුං.
‘‘බුද්ධස්ස පරිනිබ්බානා, සාවකග්ගයුගස්ස වා;
මහාකස්සපනන්දානං, ආනන්දරාහුලාන ච.
‘‘පටිකච්චායුසඞ්ඛාරං [පටිගච්චායුසඞ්ඛාරෙ (සී.)] ¶ , ඔසජ්ජිත්වාන නිබ්බුතිං;
ගච්ඡෙය්යං ලොකනාථෙන, අනුඤ්ඤාතා මහෙසිනා.
‘‘තථා පඤ්චසතානම්පි, භික්ඛුනීනං විතක්කිතං;
ආසි ඛෙමාදිකානම්පි, එතදෙව විතක්කිතං.
‘‘භූමිචාලො තදා ආසි, නාදිතා දෙවදුන්දුභී;
උපස්සයාධිවත්ථායො, දෙවතා සොකපීළිතා.
‘‘විලපන්තා සුකරුණං [සකරුණං (සී. ස්යා. පී.)], තත්ථස්සූනි පවත්තයුං;
මිත්තා [සබ්බා (ස්යා. පී.)] භික්ඛුනියො තාහි, උපගන්ත්වාන ගොතමිං.
‘‘නිපච්ච සිරසා පාදෙ, ඉදං වචනමබ්රවුං;
‘තත්ථ තොයලවාසිත්තා, මයමය්යෙ රහොගතා.
‘‘‘සා ¶ චලා චලිතා භූමි, නාදිතා දෙවදුන්දුභී;
පරිදෙවා ච සුය්යන්තෙ, කිමත්ථං නූන ගොතමී’.
‘‘තදා අවොච සා සබ්බං, යථාපරිවිතක්කිතං;
තායොපි සබ්බා ආහංසු, යථාපරිවිතක්කිතං.
‘‘‘යදි තෙ රුචිතං අය්යෙ, නිබ්බානං පරමං සිවං;
නිබ්බායිස්සාම සබ්බාපි, බුද්ධානුඤ්ඤාය සුබ්බතෙ.
‘‘‘මයං ¶ සහාව නික්ඛන්තා, ඝරාපි ච භවාපි ච;
සහායෙව ගමිස්සාම, නිබ්බානං පදමුත්තමං’.
‘‘‘නිබ්බානාය වජන්තීනං, කිං වක්ඛාමී’ති සා වදං;
සහ සබ්බාහි නිග්ගඤ්ඡි, භික්ඛුනීනිලයා තදා.
‘‘උපස්සයෙ ¶ යාධිවත්ථා, දෙවතා තා ඛමන්තු මෙ;
භික්ඛුනීනිලයස්සෙදං, පච්ඡිමං දස්සනං මම.
‘‘න ජරා මච්චු වා යත්ථ, අප්පියෙහි සමාගමො;
පියෙහි න වියොගොත්ථි, තං වජිස්සං [තං වජ්ජියං (ස්යා.)] අසඞ්ඛතං.
‘‘අවීතරාගා තං සුත්වා, වචනං සුගතොරසා;
සොකට්ටා පරිදෙවිංසු, අහො නො අප්පපුඤ්ඤතා.
‘‘භික්ඛුනීනිලයො ¶ සුඤ්ඤො, භූතො තාහි විනා අයං;
පභාතෙ විය තාරායො, න දිස්සන්ති ජිනොරසා.
‘‘නිබ්බානං ගොතමී යාති, සතෙහි සහ පඤ්චහි;
නදීසතෙහිව සහ, ගඞ්ගා පඤ්චහි සාගරං.
‘‘රථියාය ¶ වජන්තියො [වජන්තිං තං (සී.), වජන්ති තං (ස්යා.), වජන්තානං (පී.)], දිස්වා සද්ධා උපාසිකා;
ඝරා නික්ඛම්ම පාදෙසු, නිපච්ච ඉදමබ්රවුං.
‘‘‘පසීදස්සු මහාභොගෙ, අනාථායො විහාය නො;
තයා න යුත්තා [යුත්තං (සී. ස්යා. පී.)] නිබ්බාතුං, ඉච්ඡට්ටා විලපිංසු තා’.
‘‘තාසං සොකපහානත්ථං, අවොච මධුරං ගිරං;
‘රුදිතෙන අලං පුත්තා, හාසකාලොයමජ්ජ වො.
‘‘‘පරිඤ්ඤාතං මයා දුක්ඛං, දුක්ඛහෙතු විවජ්ජිතො;
නිරොධො මෙ සච්ඡිකතො, මග්ගො චාපි සුභාවිතො.
පඨමං භාණවාරං.
‘‘‘පරිචිණ්ණො මයා සත්ථා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං;
ඔහිතො ගරුකො භාරො, භවනෙත්ති සමූහතා.
‘‘‘යස්සත්ථාය පබ්බජිතා, අගාරස්මානගාරියං;
සො මෙ අත්ථො අනුප්පත්තො, සබ්බසංයොජනක්ඛයො.
‘‘‘බුද්ධො ¶ තස්ස ච සද්ධම්මො, අනූනො යාව තිට්ඨති;
නිබ්බාතුං තාව කාලො මෙ, මා මං සොචථ පුත්තිකා.
‘‘‘කොණ්ඩඤ්ඤානන්දනන්දාදී ¶ , තිට්ඨන්ති රාහුලො ජිනො;
සුඛිතො සහිතො සඞ්ඝො, හතදබ්බා ච තිත්ථියා.
‘‘‘ඔක්කාකවංසස්ස යසො, උස්සිතො මාරමද්දනො;
නනු සම්පති කාලො මෙ, නිබ්බානත්ථාය පුත්තිකා.
‘‘‘චිරප්පභුති ¶ යං මය්හං, පත්ථිතං අජ්ජ සිජ්ඣතෙ;
ආනන්දභෙරිකාලොයං, කිං වො අස්සූහි පුත්තිකා.
‘‘‘සචෙ මයි දයා අත්ථි, යදි චත්ථි කතඤ්ඤුතා;
සද්ධම්මට්ඨිතියා සබ්බා, කරොථ වීරියං දළ්හං.
‘‘‘ථීනං අදාසි පබ්බජ්ජං, සම්බුද්ධො යාචිතො මයා;
තස්මා යථාහං නන්දිස්සං, තථා තමනුතිට්ඨථ’.
‘‘තා එවමනුසාසිත්වා, භික්ඛුනීහි පුරක්ඛතා;
උපෙච්ච බුද්ධං වන්දිත්වා, ඉදං වචනමබ්රවි.
‘‘‘අහං ¶ සුගත තෙ මාතා, ත්වඤ්ච වීර පිතා මම;
සද්ධම්මසුඛද [සද්ධම්මසුඛදො (සී. ස්යා. පී.)] නාථ, තයා ජාතාම්හි ගොතම.
‘‘‘සංවද්ධිතොයං සුගත, රූපකායො මයා තව;
අනින්දිතො [ආනන්දියො (ස්යා.), අනින්දියො (පී.)] ධම්මකායො [ධම්මතනු (සී. පී. ක.)], මම සංවද්ධිතො තයා.
‘‘‘මුහුත්තං තණ්හාසමණං, ඛීරං ත්වං පායිතො මයා;
තයාහං සන්තමච්චන්තං, ධම්මඛීරඤ්හි [ධම්මඛීරම්පි (ස්යා., ක.)] පායිතා.
‘‘‘බන්ධනාරක්ඛනෙ මය්හං, අණණො [අනණො (සී. ස්යා. පී.)] ත්වං මහාමුනෙ;
පුත්තකාමා ථියො යාචං, ලභන්ති තාදිසං සුතං.
‘‘‘මන්ධාතාදිනරින්දානං, යා මාතා සා භවණ්ණවෙ;
නිමුග්ගාහං තයා පුත්ත, තාරිතා භවසාගරා.
‘‘‘රඤ්ඤො මාතා මහෙසීති, සුලභං නාමමිත්ථිනං;
බුද්ධමාතාති යං නාමං, එතං පරමදුල්ලභං.
‘‘‘තඤ්ච ¶ ලද්ධං මහාවීර, පණිධානං මමං තයා;
අණුකං වා මහන්තං වා, තං සබ්බං පූරිතං මයා.
‘‘‘පරිනිබ්බාතුමිච්ඡාමි ¶ ¶ , විහායෙමං කළෙවරං;
අනුජානාහි මෙ වීර, දුක්ඛන්තකර නායක.
‘‘‘චක්කඞ්කුසධජාකිණ්ණෙ, පාදෙ කමලකොමලෙ;
පසාරෙහි පණාමං තෙ, කරිස්සං පුත්තඋත්තමෙ [පුත්තපෙමසා (සී. පී.), පුත්තපෙමහං (ස්යා.)].
‘‘‘සුවණ්ණරාසිසඞ්කාසං, සරීරං කුරු පාකටං;
කත්වා දෙහං සුදිට්ඨං තෙ, සන්තිං ගච්ඡාමි නායක’.
‘‘ද්වත්තිංසලක්ඛණූපෙතං, සුප්පභාලඞ්කතං තනුං;
සඤ්ඣාඝනාව බාලක්කං, මාතුච්ඡං දස්සයී ජිනො.
‘‘ඵුල්ලාරවින්දසංකාසෙ, තරුණාදිච්චසප්පභෙ;
චක්කඞ්කිතෙ පාදතලෙ, තතො සා සිරසා පති.
‘‘‘පණමාමි නරාදිච්ච, ආදිච්චකුලකෙතුකං;
පච්ඡිමෙ මරණෙ මය්හං [සරණං මය්හං (ස්යා.)], න තං ඉක්ඛාමහං පුනො.
‘‘‘ඉත්ථියො ¶ නාම ලොකග්ග, සබ්බදොසාකරා මතා;
යදි කො චත්ථි දොසො මෙ, ඛමස්සු කරුණාකර.
‘‘‘ඉත්ථිකානඤ්ච පබ්බජ්ජං, හං තං යාචිං පුනප්පුනං;
තත්ථ චෙ අත්ථි දොසො මෙ, තං ඛමස්සු නරාසභ.
‘‘‘මයා භික්ඛුනියො වීර, තවානුඤ්ඤාය සාසිතා;
තත්ර චෙ අත්ථි දුන්නීතං, තං ඛමස්සු ඛමාධිප [ඛමාධිති (ස්යා.), ඛමාපිතො (ක.)].
‘‘‘අක්ඛන්තෙ ¶ නාම ඛන්තබ්බං, කිං භවෙ ගුණභූසනෙ;
කිමුත්තරං තෙ වක්ඛාමි, නිබ්බානාය වජන්තියා.
‘‘‘සුද්ධෙ අනූනෙ මම භික්ඛුසඞ්ඝෙ, ලොකා ඉතො නිස්සරිතුං ඛමන්තෙ;
පභාතකාලෙ බ්යසනඞ්ගතානං, දිස්වාන නිය්යාතිව චන්දලෙඛා’.
‘‘‘තදෙතරා භික්ඛුනියො ජිනග්ගං, තාරාව චන්දානුගතා සුමෙරුං;
පදක්ඛිණං කච්ච නිපච්ච පාදෙ, ඨිතා මුඛන්තං සමුදික්ඛමානා.
‘‘‘න ¶ තිත්තිපුබ්බං තව දස්සනෙන, චක්ඛුං න සොතං තව භාසිතෙන;
චිත්තං මමං කෙවලමෙකමෙව, පප්පුය්ය තං ධම්මරසෙන තිත්ති.
‘‘‘නදතො පරිසායං තෙ, වාදිතබ්බපහාරිනො;
යෙ තෙ දක්ඛන්ති වදනං, ධඤ්ඤා තෙ නරපුඞ්ගව.
‘‘‘දීඝඞ්ගුලී ¶ තම්බනඛෙ, සුභෙ ආයතපණ්හිකෙ;
යෙ පාදෙ පණමිස්සන්ති [පණමායන්ති (ස්යා.)], තෙපි ධඤ්ඤා ගුණන්ධර.
‘‘‘මධුරානි ¶ පහට්ඨානි, දොසග්ඝානි හිතානි ච;
යෙ තෙ වාක්යානි සුය්යන්ති, තෙපි ධඤ්ඤා නරුත්තම.
‘‘‘ධඤ්ඤාහං ¶ තෙ මහාවීර, පාදපූජනතප්පරා [මානපූජනතප්පරා (ක.)];
තිණ්ණසංසාරකන්තාරා, සුවාක්යෙන සිරීමතො’.
‘‘තතො සා අනුසාවෙත්වා [අනුමානෙ ත්වා (ක.)], භික්ඛුසඞ්ඝම්පි සුබ්බතා;
රාහුලානන්දනන්දෙ ච, වන්දිත්වා ඉදමබ්රවි.
‘‘‘ආසීවිසාලයසමෙ, රොගාවාසෙ කළෙවරෙ;
නිබ්බින්දා දුක්ඛසඞ්ඝාටෙ, ජරාමරණගොචරෙ.
‘‘‘නානාකලිමලාකිණ්ණෙ [නානාකුණපමලාකිණ්ණෙ (ස්යා.), නානාකාළමලාකිණ්ණෙ (ක.)], පරායත්තෙ නිරීහකෙ;
තෙන නිබ්බාතුමිච්ඡාමි, අනුමඤ්ඤථ පුත්තකා’.
‘‘නන්දො රාහුලභද්දො ච, වීතසොකා නිරාසවා;
ඨිතාචලට්ඨිති ථිරා, ධම්මතමනුචින්තයුං.
‘‘‘ධිරත්ථු සඞ්ඛතං ලොලං, අසාරං කදලූපමං;
මායාමරීචිසදිසං, ඉතරං අනවට්ඨිතං.
‘‘‘යත්ථ නාම ජිනස්සායං, මාතුච්ඡා බුද්ධපොසිකා;
ගොතමී නිධනං යාති, අනිච්චං සබ්බසඞ්ඛතං’.
‘‘ආනන්දො ච තදා සෙඛො, සොකට්ටො [කනිට්ඨො (ස්යා.)] ජිනවච්ඡලො;
තත්ථස්සූනි කරොන්තො සො, කරුණං පරිදෙවති.
‘‘හා සන්තිං [භාසන්තී (ස්යා.)] ගොතමී යාති, නූන බුද්ධොපි නිබ්බුතිං;
ගච්ඡති න චිරෙනෙව, අග්ගිරිව නිරින්ධනො.
‘‘එවං ¶ විලාපමානං තං, ආනන්දං ආහ ගොතමී;
සුතසාගරගම්භීර ¶ , බුද්ධොපට්ඨානතප්පර.
‘‘‘න යුත්තං සොචිතුං පුත්ත, හාසකාලෙ උපට්ඨිතෙ;
තයා මෙ සරණං පුත්ත, නිබ්බානං තමුපාගතං.
‘‘‘තයා තාත සමජ්ඣිට්ඨො, පබ්බජ්ජං අනුජානි නො;
මා පුත්ත විමනො හොහි, සඵලො තෙ පරිස්සමො.
‘‘‘යං ¶ ¶ න දිට්ඨං පුරාණෙහි, තිත්ථිකාචරියෙහිපි;
තං පදං සුකුමාරීහි, සත්තවස්සාහි වෙදිතං.
‘‘‘බුද්ධසාසනපාලෙත, පච්ඡිමං දස්සනං තව;
තත්ථ ගච්ඡාමහං පුත්ත, ගතො යත්ථ න දිස්සතෙ.
‘‘‘කදාචි ධම්මං දෙසෙන්තො, ඛිපී ලොකග්ගනායකො;
තදාහං ආසීසවාචං, අවොචං අනුකම්පිකා.
‘‘‘චිරං ජීව මහාවීර, කප්පං තිට්ඨ මහාමුනෙ;
සබ්බලොකස්ස අත්ථාය, භවස්සු අජරාමරො.
‘‘‘තං තථාවාදිනිං බුද්ධො, මමං සො එතදබ්රවි;
‘න හෙවං වන්දියා බුද්ධා, යථා වන්දසි ගොතමී.
‘‘‘කථං චරහි සබ්බඤ්ඤූ, වන්දිතබ්බා තථාගතා;
කථං අවන්දියා බුද්ධා, තං මෙ අක්ඛාහි පුච්ඡිතො.
‘‘‘ආරද්ධවීරියෙ පහිතත්තෙ, නිච්චං දළ්හපරක්කමෙ;
සමග්ගෙ සාවකෙ පස්ස, එතං බුද්ධානවන්දනං.
‘‘‘තතො උපස්සයං ගන්ත්වා, එකිකාහං විචින්තයිං;
සමග්ගපරිසං නාථො, රොධෙසි තිභවන්තගො.
‘‘‘හන්දාහං ¶ පරිනිබ්බිස්සං, මා විපත්තිතමද්දසං;
එවාහං චින්තයිත්වාන, දිස්වාන ඉසිසත්තමං.
‘‘‘පරිනිබ්බානකාලං මෙ, ආරොචෙසිං [ආරොචෙමි (ස්යා.)] විනායකං;
තතො සො සමනුඤ්ඤාසි, කාලං ජානාහි ගොතමී.
‘‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘‘ථීනං ධම්මාභිසමයෙ, යෙ බාලා විමතිං ගතා;
තෙසං දිට්ඨිප්පහානත්ථං, ඉද්ධිං දස්සෙහි ගොතමී’.
‘‘තදා නිපච්ච සම්බුද්ධං, උප්පතිත්වාන අම්බරං;
ඉද්ධී අනෙකා දස්සෙසි, බුද්ධානුඤ්ඤාය ගොතමී.
‘‘එකිකා බහුධා ආසි, බහුකා චෙතිකා තථා;
ආවිභාවං තිරොභාවං, තිරොකුට්ටං [තිරොකුඩ්ඩං (ස්යා.)] තිරොනගං.
‘‘අසජ්ජමානා ¶ ¶ අගමා, භූමියම්පි නිමුජ්ජථ;
අභිජ්ජමානෙ උදකෙ, අගඤ්ඡි මහියා යථා.
‘‘සකුණීව තථාකාසෙ, පල්ලඞ්කෙන කමී තදා;
වසං වත්තෙසි කායෙන, යාව බ්රහ්මනිවෙසනං.
‘‘සිනෙරුං ¶ දණ්ඩං කත්වාන, ඡත්තං කත්වා මහාමහිං;
සමූලං පරිවත්තෙත්වා, ධාරයං චඞ්කමී නභෙ.
‘‘ඡස්සූරොදයකාලෙව, ලොකඤ්චාකාසි ධූමිකං;
යුගන්තෙ විය ලොකං සා, ජාලාමාලාකුලං අකා.
‘‘මුචලින්දං මහාසෙලං, මෙරුමූලනදන්තරෙ [මෙරුමන්දාරදද්දරෙ (සී. පී.), මෙරුං මන්දාරදන්තරෙ (ස්යා.)];
සාසපාරිව සබ්බානි, එකෙනග්ගහි මුට්ඨිනා.
‘‘අඞ්ගුලග්ගෙන ඡාදෙසි, භාකරං සනිසාකරං;
චන්දසූරසහස්සානි, ආවෙළමිව ධාරයි.
‘‘චතුසාගරතොයානි, ධාරයී එකපාණිනා;
යුගන්තජලදාකාරං, මහාවස්සං පවස්සථ.
‘‘චක්කවත්තිං සපරිසං, මාපයී සා නභත්තලෙ;
ගරුළං ද්විරදං සීහං, විනදන්තං පදස්සයි.
‘‘එකිකා අභිනිම්මිත්වා, අප්පමෙය්යං භික්ඛුනීගණං;
පුන අන්තරධාපෙත්වා, එකිකා මුනිමබ්රවි.
‘‘‘මාතුච්ඡා ¶ තෙ මහාවීර, තව සාසනකාරිකා;
අනුප්පත්තා සකං අත්ථං, පාදෙ වන්දාමි චක්ඛුම’.
‘‘දස්සෙත්වා විවිධා ඉද්ධී, ඔරොහිත්වා නභත්තලා;
වන්දිත්වා ලොකපජ්ජොතං, එකමන්තං නිසීදි සා.
‘‘සා වීසවස්සසතිකා, ජාතියාහං මහාමුනෙ;
අලමෙත්තාවතා වීර, නිබ්බායිස්සාමි නායක.
‘‘තදාතිවිම්හිතා ¶ සබ්බා, පරිසා සා කතඤ්ජලී;
අවොචය්යෙ කථං ආසි, අතුලිද්ධිපරක්කමා.
‘‘පදුමුත්තරො ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මෙසු චක්ඛුමා;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘තදාහං ¶ හංසවතියං, ජාතාමච්චකුලෙ අහුං;
සබ්බොපකාරසම්පන්නෙ, ඉද්ධෙ ඵීතෙ මහද්ධනෙ.
‘‘කදාචි පිතුනා සද්ධිං, දාසිගණපුරක්ඛතා;
මහතා පරිවාරෙන, තං උපෙච්ච නරාසභං.
‘‘වාසවං විය වස්සන්තං, ධම්මමෙඝං අනාසවං [පවස්සයං (ක.)];
සරදාදිච්චසදිසං, රංසිජාලසමුජ්ජලං [රංසිමාලාකුලං ජිනං (සී. ස්යා.), රංසිජාලාකුලං ජිනං (පී.)].
‘‘දිස්වා චිත්තං පසාදෙත්වා, සුත්වා චස්ස සුභාසිතං;
මාතුච්ඡං භික්ඛුනිං අග්ගෙ, ඨපෙන්තං නරනායකං.
‘‘සුත්වා දත්වා මහාදානං, සත්තාහං තස්ස තාදිනො;
සසඞ්ඝස්ස නරග්ගස්ස, පච්චයානි බහූනි ච.
‘‘නිපච්ච පාදමූලම්හි, තං ඨානමභිපත්ථයිං;
තතො මහාපරිසතිං, අවොච ඉසිසත්තමො.
‘‘‘යා සසඞ්ඝං අභොජෙසි, සත්තාහං ලොකනායකං;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ¶ ¶ ධම්මෙසු දායාදා, ඔරසා ධම්මනිම්මිතා;
ගොතමී නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවිකා.
‘‘‘තස්ස බුද්ධස්ස මාතුච්ඡා, ජීවිතාපාදිකා [ජීවිතපාලිකා (ස්යා.)] අයං;
රත්තඤ්ඤූනඤ්ච අග්ගත්තං, භික්ඛුනීනං ලභිස්සති’.
‘‘තං සුත්වාන පමොදිත්වා [තං සුත්වාහං පමුදිතා (සී. ස්යා. පී.)], යාවජීවං තදා ජිනං;
පච්චයෙහි උපට්ඨිත්වා, තතො කාලඞ්කතා අහං.
‘‘තාවතිංසෙසු දෙවෙසු, සබ්බකාමසමිද්ධිසු;
නිබ්බත්තා දසහඞ්ගෙහි, අඤ්ඤෙ අභිභවිං අහං.
‘‘රූපසද්දෙහි ගන්ධෙහි, රසෙහි ඵුසනෙහි ච;
ආයුනාපි ච වණ්ණෙන, සුඛෙන යසසාපි ච.
‘‘තථෙවාධිපතෙය්යෙන, අධිගය්හ විරොචහං;
අහොසිං අමරින්දස්ස, මහෙසී දයිතා තහිං.
‘‘සංසාරෙ ¶ ¶ සංසරන්තීහං, කම්මවායුසමෙරිතා;
කාසිස්ස රඤ්ඤො විසයෙ, අජායිං දාසගාමකෙ.
‘‘පඤ්චදාසසතානූනා, නිවසන්ති තහිං තදා;
සබ්බෙසං තත්ථ යො ජෙට්ඨො, තස්ස ජායා අහොසහං.
‘‘සයම්භුනො පඤ්චසතා, ගාමං පිණ්ඩාය පාවිසුං;
තෙ දිස්වාන අහං තුට්ඨා, සහ සබ්බාහි ඉත්ථිභි [ඤාතිභි (සී. ස්යා. පී.)].
‘‘පූගා හුත්වාව සබ්බායො [කත්වා පඤ්චසතකුටී (සී. ස්යා.)], චතුමාසෙ උපට්ඨහුං [උපට්ඨිය (සී. ස්යා. පී.)];
තිචීවරානි දත්වාන, සංසරිම්හ [පසන්නාම්හ (ස්යා.)] සසාමිකා.
‘‘තතො ¶ චුතා සබ්බාපි තා, තාවතිංසගතා මයං;
පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, ජාතා දෙවදහෙ පුරෙ.
‘‘පිතා අඤ්ජනසක්කො මෙ, මාතා මම සුලක්ඛණා;
තතො කපිලවත්ථුස්මිං, සුද්ධොදනඝරං ගතා.
‘‘සෙසා [සබ්බා (ස්යා.)] සක්යකුලෙ ජාතා, සක්යානං ඝරමාගමුං;
අහං විසිට්ඨා සබ්බාසං, ජිනස්සාපාදිකා අහුං.
‘‘මම ¶ පුත්තොභිනික්ඛම්ම [ස මෙ පුත්තො… (ස්යා.)], බුද්ධො ආසි විනායකො;
පච්ඡාහං පබ්බජිත්වාන, සතෙහි සහ පඤ්චහි.
‘‘සාකියානීහි ධීරාහි, සහ සන්තිසුඛං ඵුසිං;
යෙ තදා පුබ්බජාතියං, අම්හාකං ආසු සාමිනො.
‘‘සහපුඤ්ඤස්ස කත්තාරො, මහාසමයකාරකා;
ඵුසිංසු අරහත්තං තෙ, සුගතෙනානුකම්පිතා.
‘‘තදෙතරා භික්ඛුනියො, ආරුහිංසු නභත්තලං;
සංගතා [ඛගතා (සී.)] විය තාරායො, විරොචිංසු මහිද්ධිකා.
‘‘ඉද්ධී අනෙකා දස්සෙසුං, පිළන්ධවිකතිං යථා;
කම්මාරො කනකස්සෙව, කම්මඤ්ඤස්ස සුසික්ඛිතො [පුණ්ණකම්මෙසු සික්ඛිතා (ස්යා.)].
‘‘දස්සෙත්වා පාටිහීරානි, විචිත්තානි [විවිධානි (ස්යා.)] බහූනි ච;
තොසෙත්වා වාදිපවරං, මුනිං සපරිසං තදා.
‘‘ඔරොහිත්වාන ගගනා, වන්දිත්වා ඉසිසත්තමං;
අනුඤ්ඤාතා නරග්ගෙන, යථාඨානෙ නිසීදිසුං.
‘‘‘අහොනුකම්පිකා ¶ අම්හං, සබ්බාසං චිර ගොතමී;
වාසිතා තව පුඤ්ඤෙහි, පත්තා නො ආසවක්ඛයං.
‘‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා අම්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගීව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාම අනාසවා.
‘‘‘ස්වාගතං වත නො ආසි, බුද්ධසෙට්ඨස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘‘ඉද්ධීසු ච වසී හොම, දිබ්බාය සොතධාතුයා;
චෙතොපරියඤාණස්ස, වසී හොම මහාමුනෙ.
‘‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාම, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;
සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘‘අත්ථෙ ¶ ධම්මෙ ච නෙරුත්තෙ, පටිභානෙ [පටිභාණෙ (සී. ස්යා.)] ච විජ්ජති;
ඤාණං අම්හං මහාවීර, උප්පන්නං තව සන්තිකෙ.
‘‘‘අස්මාභි පරිචිණ්ණොසි, මෙත්තචිත්තාහි නායක;
අනුජානාහි සබ්බාසං [සබ්බායො (ස්යා. පී.)], නිබ්බානාය මහාමුනෙ’.
‘‘නිබ්බායිස්සාම ඉච්චෙවං, කිං වක්ඛාමි වදන්තියො;
යස්ස දානි ච වො කාලං, මඤ්ඤථාති ජිනොබ්රවි.
‘‘ගොතමීආදිකා තායො, තදා භික්ඛුනියො ජිනං;
වන්දිත්වා ආසනා තම්හා, වුට්ඨාය අගමිංසු තා.
‘‘මහතා ¶ ජනකායෙන, සහ ලොකග්ගනායකො;
අනුසංයායී සො [අනුසංසාවයී (ස්යා. ක.)] වීරො, මාතුච්ඡං යාවකොට්ඨකං.
‘‘තදා නිපති පාදෙසු, ගොතමී ලොකබන්ධුනො;
සහෙව තාහි සබ්බාහි, පච්ඡිමං පාදවන්දනං.
‘‘‘ඉදං පච්ඡිමකං මය්හං, ලොකනාථස්ස දස්සනං;
න පුනො අමතාකාරං, පස්සිස්සාමි මුඛං තව.
‘‘‘න ච මෙ වන්දනං [වදනං (ක.)] වීර, තව පාදෙ සුකොමලෙ;
සම්ඵුසිස්සති ලොකග්ග, අජ්ජ ගච්ඡාමි නිබ්බුතිං’.
‘‘රූපෙන ¶ කිං තවානෙන, දිට්ඨෙ ධම්මෙ යථාතථෙ;
සබ්බං සඞ්ඛතමෙවෙතං, අනස්සාසිකමිත්තරං.
‘‘සා සහ තාහි ගන්ත්වාන, භික්ඛුනුපස්සයං සකං;
අඩ්ඪපල්ලඞ්කමාභුජ්ජ, නිසීදි පරමාසනෙ.
‘‘තදා උපාසිකා තත්ථ, බුද්ධසාසනවච්ඡලා;
තස්සා පවත්තිං සුත්වාන, උපෙසුං පාදවන්දිකා.
‘‘කරෙහි උරං පහන්තා, ඡින්නමූලා යථා ලතා;
රොදන්තා කරුණං රවං, සොකට්ටා භූමිපාතිතා.
‘‘මා ¶ නො සරණදෙ නාථෙ, විහාය ගමි නිබ්බුතිං;
නිපතිත්වාන යාචාම, සබ්බායො සිරසා මයං.
‘‘යා ¶ පධානතමා තාසං, සද්ධා පඤ්ඤා උපාසිකා;
තස්සා සීසං පමජ්ජන්තී, ඉදං වචනමබ්රවි.
‘‘‘අලං ¶ පුත්තා විසාදෙන, මාරපාසානුවත්තිනා;
අනිච්චං සඞ්ඛතං සබ්බං, වියොගන්තං චලාචලං’.
‘‘තතො සා තා විසජ්ජිත්වා, පඨමං ඣානමුත්තමං;
දුතියඤ්ච තතියඤ්ච, සමාපජ්ජි චතුත්ථකං.
‘‘ආකාසායතනඤ්චෙව, විඤ්ඤාණායතනං තථා;
ආකිඤ්චං නෙවසඤ්ඤඤ්ච, සමාපජ්ජි යථාක්කමං.
‘‘පටිලොමෙන ඣානානි, සමාපජ්ජිත්ථ ගොතමී;
යාවතා පඨමං ඣානං, තතො යාවචතුත්ථකං.
‘‘තතො වුට්ඨාය නිබ්බායි, දීපච්චීව නිරාසවා [නිරාසනා (සී. පී.)];
භූමිචාලො මහා ආසි, නභසා විජ්ජුතා පති.
‘‘පනාදිතා දුන්දුභියො, පරිදෙවිංසු දෙවතා;
පුප්ඵවුට්ඨී ච ගගනා, අභිවස්සථ මෙදනිං.
‘‘කම්පිතො මෙරුරාජාපි, රඞ්ගමජ්ඣෙ යථා නටො;
සොකෙන චාතිදීනොව විරවො ආසි සාගරො.
‘‘දෙවා නාගාසුරා බ්රහ්මා, සංවිග්ගාහිංසු තඞ්ඛණෙ;
‘අනිච්චා වත සඞ්ඛාරා, යථායං විලයං ගතා’.
‘‘යා ¶ චෙ මං පරිවාරිංසු, සත්ථු සාසනකාරිකා;
තායොපි අනුපාදානා, දීපච්චි විය [දීපසිඛා විය (ස්යා.)] නිබ්බුතා.
‘‘හා යොගා විප්පයොගන්තා, හානිච්චං සබ්බසඞ්ඛතං;
හා ජීවිතං විනාසන්තං, ඉච්චාසි පරිදෙවනා.
‘‘තතො ¶ දෙවා ච බ්රහ්මා ච, ලොකධම්මානුවත්තනං;
කාලානුරූපං කුබ්බන්ති, උපෙත්වා ඉසිසත්තමං.
‘‘තදා ¶ ආමන්තයී සත්ථා, ආනන්දං සුතසාගරං [සුතිසාගරං (සී. ස්යා. පී.)];
‘ගච්ඡානන්ද නිවෙදෙහි, භික්ඛූනං මාතු නිබ්බුතිං’.
‘‘තදානන්දො ¶ නිරානන්දො, අස්සුනා පුණ්ණලොචනො;
ගග්ගරෙන සරෙනාහ, ‘සමාගච්ඡන්තු භික්ඛවො.
‘‘‘පුබ්බදක්ඛිණපච්ඡාසු, උත්තරාය ච සන්තිකෙ;
සුණන්තු භාසිතං මය්හං, භික්ඛවො සුගතොරසා.
‘‘‘යා වඩ්ඪයි පයත්තෙන, සරීරං පච්ඡිමං මුනෙ;
සා ගොතමී ගතා සන්තිං, තාරාව සූරියොදයෙ.
‘‘‘බුද්ධමාතාති පඤ්ඤත්තිං [සඤ්ඤත්තිං (ස්යා.)], ඨපයිත්වා ගතාසමං;
න යත්ථ පඤ්චනෙත්තොපි, ගතිං [ගතං (සී. පී.), තත්ථ (ස්යා.)] දක්ඛති නායකො.
‘‘‘යස්සත්ථි සුගතෙ සද්ධා, යො ච පියො මහාමුනෙ;
බුද්ධමාතුස්ස [බුද්ධමාතරි (සී.), බුද්ධස්ස මාතු (ස්යා.)] සක්කාරං, කරොතු සුගතොරසො’.
‘‘සුදූරට්ඨාපි තං සුත්වා, සීඝමාගච්ඡු භික්ඛවො;
කෙචි බුද්ධානුභාවෙන, කෙචි ඉද්ධීසු කොවිදා.
‘‘කූටාගාරවරෙ රම්මෙ, සබ්බසොණ්ණමයෙ සුභෙ;
මඤ්චකං සමාරොපෙසුං, යත්ථ සුත්තාසි ගොතමී.
‘‘චත්තාරො ලොකපාලා තෙ, අංසෙහි සමධාරයුං;
සෙසා සක්කාදිකා දෙවා, කූටාගාරෙ සමග්ගහුං.
‘‘කූටාගාරානි ¶ සබ්බානි, ආසුං පඤ්චසතානිපි;
සරදාදිච්චවණ්ණානි, විස්සකම්මකතානි හි.
‘‘සබ්බා තාපි භික්ඛුනියො, ආසුං මඤ්චෙසු සායිතා;
දෙවානං ඛන්ධමාරුළ්හා, නිය්යන්ති අනුපුබ්බසො.
‘‘සබ්බසො ¶ ඡාදිතං ආසි, විතානෙන නභත්තලං;
සතාරා චන්දසූරා ච, ලඤ්ඡිතා කනකාමයා.
‘‘පටාකා ¶ උස්සිතානෙකා, විතතා පුප්ඵකඤ්චුකා;
ඔගතාකාසපදුමා [ඔගතාකාසධූමාව (පී.)], මහියා පුප්ඵමුග්ගතං.
‘‘දස්සන්ති චන්දසූරියා, පජ්ජලන්ති ච තාරකා;
මජ්ඣං ගතොපි චාදිච්චො, න තාපෙසි සසී යථා.
‘‘දෙවා ¶ දිබ්බෙහි ගන්ධෙහි, මාලෙහි සුරභීහි ච;
වාදිතෙහි ච නච්චෙහි, සඞ්ගීතීහි ච පූජයුං.
‘‘නාගාසුරා ච බ්රහ්මානො, යථාසත්ති යථාබලං;
පූජයිංසු ච නිය්යන්තිං, නිබ්බුතං බුද්ධමාතරං.
‘‘සබ්බායො පුරතො නීතා, නිබ්බුතා සුගතොරසා;
ගොතමී නිය්යතෙ පච්ඡා, සක්කතා බුද්ධපොසිකා.
‘‘පුරතො දෙවමනුජා, සනාගාසුරබ්රහ්මකා;
පච්ඡා සසාවකො බුද්ධො, පූජත්ථං යාති මාතුයා.
‘‘බුද්ධස්ස පරිනිබ්බානං, නෙදිසං ආසි යාදිසං;
ගොතමීපරිනිබ්බානං, අතෙවච්ඡරියං [අතීවච්ඡරියං (සබ්බත්ථ) මොගල්ලානබ්යාකරණං ඔලොකෙතබ්බං] අහු.
‘‘බුද්ධො ¶ බුද්ධස්ස නිබ්බානෙ [න බුද්ධො බුද්ධනිබ්බානෙ (ස්යා. පී.)], නොපටියාදි [නොපදිස්සති (සී. පී.), සාරිපුත්තාදි (ස්යා.)] භික්ඛවො;
බුද්ධො ගොතමිනිබ්බානෙ, සාරිපුත්තාදිකා තථා [යථා (ස්යා.)].
‘‘චිතකානි කරිත්වාන, සබ්බගන්ධමයානි තෙ;
ගන්ධචුණ්ණපකිණ්ණානි, ඣාපයිංසු ච තා තහිං.
‘‘සෙසභාගානි ඩය්හිංසු, අට්ඨී සෙසානි සබ්බසො;
ආනන්දො ච තදාවොච, සංවෙගජනකං වචො.
‘‘‘ගොතමී නිධනං යාතා, ඩය්හඤ්චස්සා සරීරකං;
සඞ්කෙතං බුද්ධනිබ්බානං, න චිරෙන භවිස්සති’.
‘‘තතො ගොතමිධාතූනි, තස්සා පත්තගතානි සො;
උපනාමෙසි නාථස්ස, ආනන්දො බුද්ධචොදිතො.
‘‘පාණිනා තානි පග්ගය්හ, අවොච ඉසිසත්තමො;
‘මහතො සාරවන්තස්ස, යථා රුක්ඛස්ස තිට්ඨතො.
‘‘‘යො ¶ ¶ සො මහත්තරො ඛන්ධො, පලුජ්ජෙය්ය අනිච්චතා;
තථා භික්ඛුනිසඞ්ඝස්ස, ගොතමී පරිනිබ්බුතා.
‘‘‘අහො අච්ඡරියං මය්හං [ආනන්ද පස්ස බුද්ධස්ස (ස්යා.)], නිබ්බුතායපි මාතුයා;
සරීරමත්තසෙසාය, නත්ථි සොකපරිද්දවො [න සොකපරිදෙවනා (ස්යා.)].
‘‘‘න ¶ සොචියා පරෙසං සා, තිණ්ණසංසාරසාගරා;
පරිවජ්ජිතසන්තාපා, සීතිභූතා සුනිබ්බුතා.
‘‘‘පණ්ඩිතාසි මහාපඤ්ඤා, පුථුපඤ්ඤා තථෙව ච;
රත්තඤ්ඤූ භික්ඛුනීනං සා, එවං ධාරෙථ භික්ඛවො.
‘‘‘ඉද්ධීසු ¶ ච වසී ආසි, දිබ්බාය සොතධාතුයා;
චෙතොපරියඤාණස්ස, වසී ආසි ච ගොතමී.
‘‘‘පුබ්බෙනිවාසමඤ්ඤාසි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;
සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි තස්සා පුනබ්භවො.
‘‘‘අත්ථධම්මනිරුත්තීසු, පටිභානෙ තථෙව ච;
පරිසුද්ධං අහු ඤාණං, තස්මා සොචනියා න සා.
‘‘‘අයොඝනහතස්සෙව, ජලතො ජාතවෙදස්ස;
අනුපුබ්බූපසන්තස්ස, යථා න ඤායතෙ ගති.
‘‘‘එවං සම්මා විමුත්තානං, කාමබන්ධොඝතාරිනං;
පඤ්ඤාපෙතුං ගති නත්ථි, පත්තානං අචලං සුඛං.
‘‘‘අත්තදීපා තතො හොථ, සතිපට්ඨානගොචරා;
භාවෙත්වා සත්තබොජ්ඣඞ්ගෙ, දුක්ඛස්සන්තං කරිස්සථ’’’.
ඉත්ථං සුදං මහාපජාපතිගොතමී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මහාපජාපතිගොතමීථෙරියාපදානං සත්තමං.
8. ඛෙමාථෙරීඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බධම්මෙසු චක්ඛුමා;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘තදාහං ¶ ¶ හංසවතියං, ජාතා සෙට්ඨිකුලෙ අහුං [අහු (ස්යා.)];
නානාරතනපජ්ජොතෙ, මහාසුඛසමප්පිතා.
‘‘උපෙත්වා ¶ තං මහාවීරං, අස්සොසිං ධම්මදෙසනං;
තතො ජාතප්පසාදාහං, උපෙමි සරණං ජිනං.
‘‘මාතරං ¶ පිතරං චාහං, ආයාචිත්වා විනායකං;
නිමන්තයිත්වා සත්තාහං, භොජයිං සහසාවකං.
‘‘අතික්කන්තෙ ච සත්තාහෙ, මහාපඤ්ඤානමුත්තමං;
භික්ඛුනිං එතදග්ගම්හි, ඨපෙසි නරසාරථි.
‘‘තං සුත්වා මුදිතා හුත්වා, පුනො තස්ස මහෙසිනො;
කාරං කත්වාන තං ඨානං, පණිපච්ච පණීදහිං.
‘‘තතො මම ජිනො [මං ස ජිනො (ස්යා.)] ආහ, ‘සිජ්ඣතං පණිධී තව;
සසඞ්ඝෙ මෙ කතං කාරං, අප්පමෙය්යඵලං තයා.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදා, ඔරසා ධම්මනිම්මිතා;
එතදග්ගමනුප්පත්තා, ඛෙමා නාම භවිස්සති’.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසූපගා අහං.
‘‘තතො චුතා යාමමගං, තතොහං තුසිතං ගතා;
තතො ච නිම්මානරතිං, වසවත්තිපුරං තතො.
‘‘යත්ථ ¶ යත්ථූපපජ්ජාමි, තස්ස කම්මස්ස වාහසා;
තත්ථ තත්ථෙව රාජූනං, මහෙසිත්තමකාරයිං.
‘‘තතො චුතා මනුස්සත්තෙ, රාජූනං චක්කවත්තිනං;
මණ්ඩලීනඤ්ච රාජූනං, මහෙසිත්තමකාරයිං.
‘‘සම්පත්තිං අනුභොත්වාන, දෙවෙසු මනුජෙසු ච;
සබ්බත්ථ සුඛිතා හුත්වා, නෙකකප්පෙසු සංසරිං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, විපස්සී ලොකනායකො;
උප්පජ්ජි චාරුදස්සනො [චාරුනයනො (සී. පී.)], සබ්බධම්මවිපස්සකො.
‘‘තමහං ¶ ¶ ලොකනායකං, උපෙත්වා නරසාරථිං;
ධම්මං භණිතං සුත්වාන, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘දසවස්සසහස්සානි ¶ , තස්ස වීරස්ස සාසනෙ;
බ්රහ්මචරියං චරිත්වාන, යුත්තයොගා බහුස්සුතා.
‘‘පච්චයාකාරකුසලා, චතුසච්චවිසාරදා;
නිපුණා චිත්තකථිකා, සත්ථුසාසනකාරිකා.
‘‘තතො චුතාහං තුසිතං, උපපන්නා යසස්සිනී;
අභිභොමි තහිං අඤ්ඤෙ, බ්රහ්මචාරීඵලෙනහං.
‘‘යත්ථ යත්ථූපපන්නාහං, මහාභොගා මහද්ධනා;
මෙධාවිනී සීලවතී [රූපවතී (සී. ස්යා. පී.)], විනීතපරිසාපි ච.
‘‘භවාමි තෙන කම්මෙන, යොගෙන ජිනසාසනෙ;
සබ්බා සම්පත්තියො මය්හං, සුලභා මනසො පියා.
‘‘යොපි ¶ මෙ භවතෙ භත්තා, යත්ථ යත්ථ ගතායපි;
විමානෙති න මං කොචි, පටිපත්තිබලෙන මෙ.
‘‘ඉමම්හි භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;
නාමෙන කොණාගමනො, උප්පජ්ජි වදතං වරො.
‘‘තදා හි බාරාණසියං, සුසමිද්ධකුලප්පජා [සුසමිද්ධි… (ස්යා.)];
ධනඤ්ජානී සුමෙධා ච, අහම්පි ච තයො ජනා.
‘‘සඞ්ඝාරාමමදාසිම්හ, දානසහායිකා පුරෙ [නෙකෙ සහස්සිකෙ මුනෙ (ස්යා.), දානං සහස්සිකං මුනෙ (පී.)];
සඞ්ඝස්ස ච විහාරම්පි [සසංඝස්ස විහාරං හි (ස්යා. පී.)], උද්දිස්ස කාරිකා [දායිකා (පී.)] මයං.
‘‘තතො චුතා මයං සබ්බා, තාවතිංසූපගා අහුං;
යසසා අග්ගතං පත්තා, මනුස්සෙසු තථෙව ච.
‘‘ඉමස්මිංයෙව කප්පම්හි, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.
‘‘උපට්ඨාකො මහෙසිස්ස, තදා ආසි නරිස්සරො;
කාසිරාජා කිකී නාම, බාරාණසිපුරුත්තමෙ.
‘‘තස්සාසිං ¶ ජෙට්ඨිකා ධීතා, සමණී ඉති විස්සුතා;
ධම්මං සුත්වා ජිනග්ගස්ස, පබ්බජ්ජං සමරොචයිං.
‘‘අනුජානි ¶ ¶ න නො තාතො, අගාරෙව තදා මයං;
වීසවස්සසහස්සානි, විචරිම්හ අතන්දිතා.
‘‘කොමාරිබ්රහ්මචරියං, රාජකඤ්ඤා සුඛෙධිතා;
බුද්ධොපට්ඨානනිරතා, මුදිතා සත්ත ධීතරො.
‘‘සමණී ¶ සමණගුත්තා ච, භික්ඛුනී භික්ඛුදායිකා;
ධම්මා චෙව සුධම්මා ච, සත්තමී සඞ්ඝදායිකා.
‘‘අහං උප්පලවණ්ණා ච, පටාචාරා ච කුණ්ඩලා;
කිසාගොතමී ධම්මදින්නා, විසාඛා හොති සත්තමී.
‘‘කදාචි සො නරාදිච්චො, ධම්මං දෙසෙසි අබ්භුතං;
මහානිදානසුත්තන්තං, සුත්වා තං පරියාපුණිං.
‘‘තෙහි කම්මෙහි සුකතෙහි, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, සාකලාය පුරුත්තමෙ;
රඤ්ඤො මද්දස්ස ධීතාම්හි, මනාපා දයිතා පියා.
‘‘සහ මෙ ජාතමත්තම්හි, ඛෙමං තම්හි පුරෙ අහු;
තතො ඛෙමාති නාමං මෙ, ගුණතො උපපජ්ජථ.
‘‘යදාහං යොබ්බනං පත්තා, රූපලාවඤ්ඤභූසිතා [රූපවණ්ණවිභූසිතා (ස්යා.), රූපවන්තා විභූසිතා (පී.), රූපවිලාසභූසිතා (ක.)];
තදා අදාසි මං තාතො, බිම්බිසාරස්ස රාජිනො.
‘‘තස්සාහං සුප්පියා ආසිං, රූපකෙ ලායනෙ රතා;
රූපානං දොසවාදීති, න උපෙසිං මහාදයං.
‘‘බිම්බිසාරො තදා රාජා, මමානුග්ගහබුද්ධියා;
වණ්ණයිත්වා වෙළුවනං, ගායකෙ ගාපයී මමං.
‘‘රම්මං වෙළුවනං යෙන, න දිට්ඨං සුගතාලයං;
න තෙන නන්දනං දිට්ඨං, ඉති මඤ්ඤාමසෙ මයං.
‘‘යෙන ¶ ¶ වෙළුවනං දිට්ඨං, නරනන්දනනන්දනං;
සුදිට්ඨං නන්දනං තෙන, අමරින්දසුනන්දනං.
‘‘විහාය ¶ නන්දනං දෙවා, ඔතරිත්වා මහීතලං [මහීතලෙ (ස්යා. පී.)];
රම්මං වෙළුවනං දිස්වා, න තප්පන්ති සුවිම්හිතා.
‘‘රාජපුඤ්ඤෙන ¶ නිබ්බත්තං, බුද්ධපුඤ්ඤෙන භූසිතං;
කො වත්තා තස්ස නිස්සෙසං, වනස්ස ගුණසඤ්චයං.
‘‘තං සුත්වා වනසමිද්ධං, මම සොතමනොහරං;
දට්ඨුකාමා තමුය්යානං, රඤ්ඤො ආරොචයිං තදා.
‘‘මහතා පරිවාරෙන, තදා ච සො [තදා මං සො (ස්යා. පී.)] මහීපති;
මං පෙසෙසි [සංපෙසෙසි (ස්යා.), සම්පාපෙසි (පී.)] තමුය්යානං, දස්සනාය සමුස්සුකං.
‘‘ගච්ඡ පස්ස මහාභොගෙ, වනං නෙත්තරසායනං;
යං සදා භාති සිරියා, සුගතාභානුරඤ්ජිතං.
‘‘යදා ච පිණ්ඩාය මුනි, ගිරිබ්බජපුරුත්තමං;
පවිට්ඨොහං තදායෙව, වනං දට්ඨුමුපාගමිං.
‘‘තදා තං ඵුල්ලවිපිනං, නානාභමරකූජිතං;
කොකිලාගීතසහිතං, මයූරගණනච්චිතං.
‘‘අප්පසද්දමනාකිණ්ණං, නානාචඞ්කමභූසිතං;
කුටිමණ්ඩපසඞ්කිණ්ණං, යොගීවරවිරාජිතං.
‘‘විචරන්තී අමඤ්ඤිස්සං, සඵලං නයනං මම;
තත්ථාපි තරුණං භික්ඛුං, යුත්තං දිස්වා විචින්තයිං.
‘‘‘ඊදිසෙ ¶ විපිනෙ රම්මෙ, ඨිතොයං නවයොබ්බනෙ;
වසන්තමිව කන්තෙන, රූපෙන ච සමන්විතො.
‘‘‘නිසින්නො රුක්ඛමූලම්හි, මුණ්ඩො සඞ්ඝාටිපාරුතො;
ඣායතෙ වතයං භික්ඛු, හිත්වා විසයජං රතිං.
‘‘‘නනු නාම ගහට්ඨෙන, කාමං භුත්වා යථාසුඛං;
පච්ඡා ජිණ්ණෙන ධම්මොයං, චරිතබ්බො සුභද්දකො’.
‘‘සුඤ්ඤකන්ති ¶ ¶ විදිත්වාන, ගන්ධගෙහං ජිනාලයං;
උපෙත්වා ජිනමද්දක්ඛං, උදයන්තංව භාකරං.
‘‘එකකං සුඛමාසීනං, බීජමානං වරිත්ථියා;
දිස්වානෙවං විචින්තෙසිං, නායං ලූඛො නරාසභො.
‘‘සා කඤ්ඤා කනකාභාසා, පදුමානනලොචනා;
බිම්බොට්ඨී කුන්දදසනා, මනොනෙත්තරසායනා.
‘‘හෙමදොලාභසවනා ¶ [හෙමදොලා සුවදීනා (ස්යා.)], කලිකාකාරසුත්ථනී [කලසාකාරසුත්තනී (සී. පී.), කමලාකාරසුත්තනී (ස්යා.)];
වෙදිමජ්ඣාව සුස්සොණී [කනුමජ්ඣාව සුස්සොණී (සී.), වෙදිමජ්ඣා වරසොණී (ස්යා. පී.)], රම්භොරු චාරුභූසනා.
‘‘රත්තංසකුපසංබ්යානා, නීලමට්ඨනිවාසනා;
අතප්පනෙය්යරූපෙන, හාසභාවසමන්විතා [හාවභාවසමන්විතා (සී.), සබ්බාභරණමණ්ඩිතා (ස්යා.)].
‘‘දිස්වා තමෙවං චින්තෙසිං, අහොයමභිරූපිනී;
න මයානෙන නෙත්තෙන, දිට්ඨපුබ්බා කුදාචනං.
‘‘තතො ජරාභිභූතා සා, විවණ්ණා විකතානනා;
භින්නදන්තා සෙතසිරා, සලාලා වදනාසුචි.
‘‘සඞ්ඛිත්තකණ්ණා ¶ සෙතක්ඛී, ලම්බාසුභපයොධරා;
වලිවිතතසබ්බඞ්ගී, සිරාවිතතදෙහිනී.
‘‘නතඞ්ගා දණ්ඩදුතියා, උප්ඵාසුලිකතා [උප්පණ්ඩුපණ්ඩුකා (සී. ස්යා.)] කිසා;
පවෙධමානා පතිතා, නිස්සසන්තී මුහුං මුහුං.
‘‘තතො මෙ ආසි සංවෙගො, අබ්භුතො ලොමහංසනො;
ධිරත්ථු රූපං අසුචිං, රමන්තෙ යත්ථ බාලිසා.
‘‘තදා මහාකාරුණිකො, දිස්වා සංවිග්ගමානසං;
උදග්ගචිත්තො සුගතො, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘ආතුරං ¶ අසුචිං පූතිං, පස්ස ඛෙමෙ සමුස්සයං;
උග්ඝරන්තං පග්ඝරන්තං, බාලානං අභිනන්දිතං.
‘‘‘අසුභාය ¶ චිත්තං භාවෙහි, එකග්ගං සුසමාහිතං;
සති කායගතා ත්යත්ථු, නිබ්බිදා බහුලා භව.
‘‘‘යථා ඉදං තථා එතං, යථා එතං තථා ඉදං;
අජ්ඣත්තඤ්ච බහිද්ධා ච, කායෙ ඡන්දං විරාජය.
‘‘‘අනිමිත්තඤ්ච භාවෙහි, මානානුසයමුජ්ජහ;
තතො මානාභිසමයා, උපසන්තා චරිස්සසි.
‘‘‘යෙ රාගරත්තානුපතන්ති සොතං, සයං කතං මක්කටකොව ජාලං;
එතම්පි ඡෙත්වාන පරිබ්බජන්ති, න පෙක්ඛිනො [අනපෙක්ඛිනො (සී. ස්යා. පී.)] කාමසුඛං පහාය’.
‘‘තතො ¶ කල්ලිතචිත්තං [කල්ලිකචිත්තං (ස්යා.), කලිකචිත්තං (පී.)] මං, ඤත්වාන නරසාරථි;
මහානිදානං දෙසෙසි, සුත්තන්තං විනයාය මෙ.
‘‘සුත්වා ¶ සුත්තන්තසෙට්ඨං තං, පුබ්බසඤ්ඤමනුස්සරිං;
තත්ථ ඨිතාවහං සන්තී, ධම්මචක්ඛුං විසොධයිං.
‘‘නිපතිත්වා මහෙසිස්ස, පාදමූලම්හි තාවදෙ;
අච්චයං දෙසනත්ථාය, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘නමො තෙ සබ්බදස්සාවී, නමො තෙ කරුණාකර;
නමො තෙ තිණ්ණසංසාර, නමො තෙ අමතං දද.
‘‘‘දිට්ඨිගහනපක්ඛන්දා [… පක්ඛන්තා (සී. ස්යා.)], කාමරාගවිමොහිතා;
තයා සම්මා උපායෙන, විනීතා විනයෙ රතා.
‘‘‘අදස්සනෙන විභොගා [විබ්භොගා (සී.), විහිතා (ස්යා.)], තාදිසානං මහෙසිනං;
අනුභොන්ති මහාදුක්ඛං, සත්තා සංසාරසාගරෙ.
‘‘‘යදාහං ලොකසරණං, අරණං අරණන්තගුං [මරණන්තගං (ස්යා.)];
නාද්දසාමි අදූරට්ඨං, දෙසයාමි [දෙසෙස්සාමි (ස්යා.)] තමච්චයං.
‘‘‘මහාහිතං ¶ වරදදං, අහිතොති විසඞ්කිතා;
නොපෙසිං රූපනිරතා, දෙසයාමි තමච්චයං’.
‘‘තදා ¶ මධුරනිග්ඝොසො, මහාකාරුණිකො ජිනො;
අවොච තිට්ඨ ඛෙමෙති, සිඤ්චන්තො අමතෙන මං.
‘‘තදා පණම්ය සිරසා, කත්වා ච නං පදක්ඛිණං;
ගන්ත්වා දිස්වා නරපතිං, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘අහො ¶ සම්මා උපායො තෙ, චින්තිතොයමරින්දම;
වනදස්සනකාමාය, දිට්ඨො නිබ්බානතො මුනි.
‘‘‘යදි තෙ රුච්චතෙ රාජ [රාජා (ස්යා.)], සාසනෙ තස්ස තාදිනො;
පබ්බජිස්සාමි රූපෙහං, නිබ්බින්නා මුනිවාණිනා’ [මුනිභාණිනා (ස්යා. පී.)].
දුතියං භාණවාරං.
‘‘අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, තදාහ ස මහීපති;
‘අනුජානාමි තෙ භද්දෙ, පබ්බජ්ජා තව සිජ්ඣතු’.
‘‘පබ්බජිත්වා තදා චාහං, අද්ධමාසෙ [සත්තමාසෙ (ස්යා.)] උපට්ඨිතෙ;
දීපොදයඤ්ච භෙදඤ්ච, දිස්වා සංවිග්ගමානසා.
‘‘නිබ්බින්නා ¶ සබ්බසඞ්ඛාරෙ, පච්චයාකාරකොවිදා;
චතුරොඝෙ අතික්කම්ම, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘ඉද්ධීසු ච වසී ආසිං, දිබ්බාය සොතධාතුයා;
චෙතොපරියඤාණස්ස, වසී චාපි භවාමහං.
‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාමි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;
සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘අත්ථධම්මනිරුත්තීසු, පටිභානෙ තථෙව ච;
පරිසුද්ධං මම ඤාණං, උප්පන්නං බුද්ධසාසනෙ.
‘‘කුසලාහං විසුද්ධීසු, කථාවත්ථුවිසාරදා;
අභිධම්මනයඤ්ඤූ ච, වසිප්පත්තාම්හි සාසනෙ.
‘‘තතො ¶ ¶ තොරණවත්ථුස්මිං, රඤ්ඤා කොසලසාමිනා;
පුච්ඡිතා නිපුණෙ පඤ්හෙ, බ්යාකරොන්තී යථාතථං.
‘‘තදා ස රාජා සුගතං, උපසඞ්කම්ම පුච්ඡථ;
තථෙව බුද්ධො බ්යාකාසි, යථා තෙ බ්යාකතා මයා.
‘‘ජිනො තස්මිං ගුණෙ තුට්ඨො, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං;
මහාපඤ්ඤානමග්ගාති, භික්ඛුනීනං නරුත්තමො.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ඛෙමා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ඛෙමාථෙරියාපදානං අට්ඨමං.
9. උප්පලවණ්ණාථෙරීඅපදානං
‘‘භික්ඛුනී උප්පලවණ්ණා, ඉද්ධියා පාරමිං ගතා;
වන්දිත්වා සත්ථුනො පාදෙ, ඉදං වචනමබ්රවි.
‘‘‘නිත්ථිණ්ණා ¶ ජාතිසංසාරං [ජාතිසංසාරා (පී.)], පත්තාහං අචලං පදං;
සබ්බදුක්ඛං මයා ඛීණං, ආරොචෙමි මහාමුනි.
‘‘‘යාවතා ¶ පරිසා අත්ථි, පසන්නා ජිනසාසනෙ;
යස්සා ච මෙපරාධොත්ථි, ඛමන්තු ජිනසම්මුඛා.
‘‘‘සංසාරෙ සංසරන්තියා [සංසරන්තා මෙ (ස්යා.)], ඛලිතං මෙ සචෙ භවෙ;
ආරොචෙමි මහාවීර, අපරාධං ඛමස්සු තං [මෙ (ස්යා.)].
‘‘‘ඉද්ධිඤ්චාපි නිදස්සෙහි, මම සාසනකාරිකෙ;
චතස්සො පරිසා අජ්ජ, කඞ්ඛං ඡින්දාහි යාවතා.
‘‘‘ධීතා තුය්හං මහාවීර, පඤ්ඤවන්ත ජුතින්ධර;
බහුඤ්ච දුක්කරං කම්මං, කතං මෙ අතිදුක්කරං.
‘‘‘උප්පලස්සෙව ¶ මෙ වණ්ණො, නාමෙනුප්පලනාමිකා;
සාවිකා තෙ මහාවීර, පාදෙ වන්දාමි චක්ඛුම.
‘‘‘රාහුලො ච අහඤ්චෙව, නෙකජාතිසතෙ බහූ;
එකස්මිං සම්භවෙ ජාතා, සමානඡන්දමානසා.
‘‘‘නිබ්බත්ති එකතො හොති, ජාතියාපි ච එකතො [ජාතීසු බහුසො මම (සී.)];
පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, උභොපි නානාසම්භවා.
‘‘‘පුත්තො ච රාහුලො නාම, ධීතා උප්පලසව්හයා;
පස්ස වීර මමං ඉද්ධිං, බලං දස්සෙමි සත්ථුනො.
‘‘‘මහාසමුද්දෙ ¶ චතුරො, පක්ඛිපි හත්ථපාතියං;
තෙලං හත්ථගතඤ්චෙව, ඛිඩ්ඩො [වෙජ්ජො (සී. පී.)] කොමාරකො යථා.
‘‘‘උබ්බත්තයිත්වා පථවිං, පක්ඛිපි හත්ථපාතියං;
චිත්තං මුඤ්ජං යථා නාම, ලුඤ්චි කොමාරකො යුවා.
‘‘‘චක්කවාළසමං ¶ පාණිං, ඡාදයිත්වාන මත්ථකෙ;
වස්සාපෙත්වාන ඵුසිතං, නානාවණ්ණං පුනප්පුනං.
‘‘‘භූමිං උදුක්ඛලං කත්වා, ධඤ්ඤං කත්වාන සක්ඛරං;
සිනෙරුං මුසලං කත්වා, මද්දි කොමාරිකා යථා.
‘‘‘ධීතාහං බුද්ධසෙට්ඨස්ස, නාමෙනුප්පලසව්හයා;
අභිඤ්ඤාසු වසීභූතා, තව සාසනකාරිකා.
‘‘‘නානාවිකුබ්බනං ¶ කත්වා, දස්සෙත්වා ලොකනායකං;
නාමගොත්තඤ්ච සාවෙත්වා [පකාසෙත්වා (ස්යා.)], පාදෙ වන්දාමි චක්ඛුම.
‘‘‘ඉද්ධීසු ච වසී හොමි, දිබ්බාය සොතධාතුයා;
චෙතොපරියඤාණස්ස, වසී හොමි මහාමුනෙ.
‘‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාමි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;
සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘‘අත්ථධම්මනිරුත්තීසු, පටිභානෙ තථෙව ච;
ඤාණං මෙ විමලං [විපුලං (ස්යා.)] සුද්ධං, සභාවෙන මහෙසිනො.
‘‘‘පුරිමානං ¶ ජිනග්ගානං, සඞ්ගමං තෙ නිදස්සිතං [සම්මුඛා ච පරම්මුඛා (සී.)];
අධිකාරං බහුං මය්හං, තුය්හත්ථාය මහාමුනි.
‘‘‘යං මයා පූරිතං කම්මං, කුසලං සර මෙ මුනි;
තවත්ථාය මහාවීර, පුඤ්ඤං උපචිතං මයා.
‘‘‘අභබ්බට්ඨානෙ වජ්ජෙත්වා, වාරයන්තී [පරිවජ්ජන්ති (සී.), පරිපාචෙන්තො (ස්යා.)] අනාචරං;
තවත්ථාය මහාවීර, චත්තං මෙ ජීවිතුත්තමං.
‘‘‘දසකොටිසහස්සානි ¶ , අදාසිං මම ජීවිතං;
පරිච්චත්තා ච මෙ හොමි, තවත්ථාය මහාමුනි.
‘‘‘තදාතිවිම්හිතා සබ්බා, සිරසාව කතඤ්ජලී;
අවොචය්යෙ කථං ආසි, අතුලිද්ධිපරක්කමා’.
‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, නාගකඤ්ඤා අහං තදා;
විමලා නාම නාමෙන, කඤ්ඤානං සාධුසම්මතා.
‘‘මහොරගො මහානාගො, පසන්නො ජිනසාසනෙ;
පදුමුත්තරං මහාතෙජං, නිමන්තෙසි සසාවකං.
‘‘රතනමයං මණ්ඩපං, පල්ලඞ්කං රතනාමයං;
රතනං වාලුකාකිණ්ණං, උපභොගං රතනාමයං.
‘‘මග්ගඤ්ච පටියාදෙසි, රතනද්ධජභූසිතං;
පච්චුග්ගන්ත්වාන සම්බුද්ධං, වජ්ජන්තො තූරියෙහි සො.
‘‘පරිසාහි ච චතූහි [පරිසාහි චතූහි සො (සී.), පරිසාහි චතස්සො හි (පී.)], පරිවුතො [සහිතො (සී.), ඵරතෙ (ස්යා.), පරෙතො (පී.)] ලොකනායකො;
මහොරගස්ස භවනෙ, නිසීදි පරමාසනෙ.
‘‘අන්නං ¶ පානං ඛාදනීයං, භොජනඤ්ච මහාරහං;
වරං වරඤ්ච පාදාසි, නාගරාජා මහායසං.
‘‘භුඤ්ජිත්වාන සම්බුද්ධො, පත්තං ධොවිත්වා යොනිසො;
අනුමොදනීයංකාසි, නාගකඤ්ඤා මහිද්ධිකා.
‘‘සබ්බඤ්ඤුං ¶ ඵුල්ලිතං දිස්වා, නාගකඤ්ඤා මහායසං;
පසන්නං සත්ථුනො චිත්තං, සුනිබන්ධඤ්ච මානසං.
‘‘මමඤ්ච ¶ චිත්තමඤ්ඤාය, ජලජුත්තමනාමකො;
තස්මිං ඛණෙ මහාවීරො, භික්ඛුනිං දස්සයිද්ධියා.
‘‘ඉද්ධී අනෙකා දස්සෙසි, භික්ඛුනී සා විසාරදා;
පමොදිතා වෙදජාතා, සත්ථාරං ඉදමබ්රවි [එතදබ්රවිං (ස්යා. පී.)].
‘‘‘අද්දසාහං ඉමං ඉද්ධිං, සුමනං ඉතරායපි;
කථං අහොසි සා වීර, ඉද්ධියා සුවිසාරදා’.
‘‘‘ඔරසා මුඛතො ජාතා, ධීතා මම මහිද්ධිකා;
මමානුසාසනිකරා, ඉද්ධියා සුවිසාරදා’.
‘‘බුද්ධස්ස වචනං සුත්වා, එවං පත්ථෙසහං තදා [තුට්ඨා එවං අවොචහං (ස්යා.), එවමහොසහං තදා (ක.)];
අහම්පි තාදිසා හොමි, ඉද්ධියා සුවිසාරදා.
‘‘පමොදිතාහං ¶ සුමනා, පත්ථෙ උත්තමමානසා [පත්තඋත්තමමානසා (සී. ස්යා. පී.)];
අනාගතම්හි අද්ධානෙ, ඊදිසා හොමි නායක.
‘‘මණිමයම්හි පල්ලඞ්කෙ, මණ්ඩපම්හි පභස්සරෙ;
අන්නපානෙන තප්පෙත්වා, සසඞ්ඝං ලොකනායකං.
‘‘නාගානං පවරං පුප්ඵං, අරුණං නාම උප්පලං;
වණ්ණං මෙ ඊදිසං හොතු, පූජෙසිං ලොකනායකං.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘තතො චුතාහං මනුජෙ, උපපන්නා සයම්භුනො;
උප්පලෙහි පටිච්ඡන්නං, පිණ්ඩපාතමදාසහං.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, විපස්සී නාම නායකො;
උප්පජ්ජි චාරුදස්සනො, සබ්බධම්මෙසු චක්ඛුමා.
‘‘සෙට්ඨිධීතා ¶ තදා හුත්වා, බාරාණසිපුරුත්තමෙ;
නිමන්තෙත්වාන සම්බුද්ධං, සසඞ්ඝං ලොකනායකං.
‘‘මහාදානං ¶ දදිත්වාන, උප්පලෙහි විනායකං;
පූජයිත්වා චෙතසාව [ච තෙහෙව (ස්යා. පී.)], වණ්ණසොභං අපත්ථයිං.
‘‘ඉමම්හි භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.
‘‘උපට්ඨාකො මහෙසිස්ස, තදා ආසි නරිස්සරො;
කාසිරාජා කිකී නාම, බාරාණසිපුරුත්තමෙ.
‘‘තස්සාසිං දුතියා ධීතා, සමණගුත්තසව්හයා;
ධම්මං සුත්වා ජිනග්ගස්ස, පබ්බජ්ජං සමරොචයිං.
‘‘අනුජානි න නො තාතො, අගාරෙව තදා මයං;
වීසවස්සසහස්සානි, විචරිම්හ අතන්දිතා.
‘‘කොමාරිබ්රහ්මචරියං, රාජකඤ්ඤා සුඛෙධිතා;
බුද්ධොපට්ඨානනිරතා, මුදිතා සත්තධීතරො.
‘‘සමණී සමණගුත්තා ච, භික්ඛුනී භික්ඛුදායිකා [භික්ඛුදාසිකා (සී. ස්යා.)];
ධම්මා චෙව සුධම්මා ච, සත්තමී සඞ්ඝදායිකා [සංඝදාසිකා (සී. ස්යා.)].
‘‘අහං ඛෙමා ච සප්පඤ්ඤා, පටාචාරා ච කුණ්ඩලා;
කිසාගොතමී ධම්මදින්නා, විසාඛා හොති සත්තමී.
‘‘තෙහි ¶ ¶ කම්මෙහි සුකතෙහි, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘තතො චුතා මනුස්සෙසු, උපපන්නා මහාකුලෙ;
පීතං මට්ඨං වරං දුස්සං, අදං අරහතො අහං.
‘‘තතො චුතාරිට්ඨපුරෙ, ජාතා විප්පකුලෙ අහං;
ධීතා තිරිටිවච්ඡස්ස, උම්මාදන්තී මනොහරා.
‘‘තතො චුතා ජනපදෙ, කුලෙ අඤ්ඤතරෙ අහං;
පසූතා නාතිඵීතම්හි, සාලිං ගොපෙමහං තදා.
‘‘දිස්වා පච්චෙකසම්බුද්ධං, පඤ්චලාජාසතානිහං;
දත්වා පදුමච්ඡන්නානි, පඤ්ච පුත්තසතානිහං.
‘‘පත්ථයිං ¶ ¶ තෙපි පත්ථෙසුං, මධුං දත්වා සයම්භුනො;
තතො චුතා අරඤ්ඤෙහං, අජායිං පදුමොදරෙ.
‘‘කාසිරඤ්ඤො මහෙසීහං, හුත්වා සක්කතපූජිතා;
අජනිං රාජපුත්තානං, අනූනං සතපඤ්චකං.
‘‘යදා තෙ යොබ්බනප්පත්තා, කීළන්තා ජලකීළිතං;
දිස්වා ඔපත්තපදුමං, ආසුං පච්චෙකනායකා.
‘‘සාහං තෙහි විනාභූතා, සුතවීරෙහි සොකිනී [සුතවරෙහි සොකිනී (සී. ස්යා.)];
චුතා ඉසිගිලිපස්සෙ, ගාමකම්හි අජායිහං.
‘‘යදා බුද්ධා සුතමතී, සුතානං භත්තුනොපි ච [කසතං තදා (සී.), අත්තනොපි ච (ස්යා.)];
යාගුං ආදාය ගච්ඡන්තී, අට්ඨ පච්චෙකනායකෙ.
‘‘භික්ඛාය ¶ ගාමං ගච්ඡන්තෙ, දිස්වා පුත්තෙ අනුස්සරිං;
ඛීරධාරා විනිග්ගච්ඡි, තදා මෙ පුත්තපෙමසා.
‘‘තතො තෙසං අදං යාගුං, පසන්නා සෙහි පාණිභි;
තතො චුතාහං තිදසං, නන්දනං උපපජ්ජහං.
‘‘අනුභොත්වා සුඛං දුක්ඛං, සංසරිත්වා භවාභවෙ;
තවත්ථාය මහාවීර, පරිච්චත්තඤ්ච ජීවිතං.
‘‘එවං ¶ බහුවිධං දුක්ඛං, සම්පත්තී ච බහුබ්බිධා;
පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, ජාතා සාවත්ථියං පුරෙ.
‘‘මහාධනසෙට්ඨිකුලෙ, සුඛිතෙ සජ්ජිතෙ තථා;
නානාරතනපජ්ජොතෙ, සබ්බකාමසමිද්ධිනෙ.
‘‘සක්කතා පූජිතා චෙව, මානිතාපචිතා තථා;
රූපසීරිමනුප්පත්තා [රූපසොභග්ගසම්පන්නා (සී.)], කුලෙසු අතිසක්කතා [අභිසම්මතා (සී.)].
‘‘අතීව පත්ථිතා චාසිං, රූපභොගසිරීහි ච;
පත්ථිතා සෙට්ඨිපුත්තෙහි, අනෙකෙහි සතෙහිපි.
‘‘අගාරං පජහිත්වාන, පබ්බජිං අනගාරියං;
අඩ්ඪමාසෙ අසම්පත්තෙ, චතුසච්චමපාපුණිං.
‘‘ඉද්ධියා ¶ අභිනිම්මිත්වා, චතුරස්සං රථං අහං;
බුද්ධස්ස පාදෙ වන්දිස්සං, ලොකනාථස්ස තාදිනො.
‘‘‘සුපුප්ඵිතග්ගං ¶ උපගම්ම පාදපං [භික්ඛුනී (සී. පී. ක.) ථෙරීගා. 230], එකා තුවං තිට්ඨසි සාලමූලෙ;
න ¶ චාපි තෙ දුතියො අත්ථි කොචි [න චත්ථි තෙ දුතියා වණ්ණධාතු (සී. පී. ක.)], බාලෙ න ත්වං භායසි ධුත්තකානං’.
‘‘‘සතං සහස්සානිපි ධුත්තකානං [සහස්සානම්පි ධුත්තකානං (පී.) ථෙරීගා. 231], සමාගතා එදිසකා භවෙය්යුං;
ලොමං න ඉඤ්ජෙ න සම්පවෙධෙ, කිං මෙ තුවං මාර කරිස්සසෙකො [න මාර භායාමි තවෙකිකාපි (සී. ක.) … තමෙකිකාසිං (පී.)].
‘‘‘එසා අන්තරධායාමි, කුච්ඡිං වා පවිසාමි තෙ;
භමුකන්තරිකායම්පි, තිට්ඨන්තිං මං න දක්ඛසි.
‘‘‘චිත්තස්මිං වසීභූතාම්හි, ඉද්ධිපාදා සුභාවිතා;
සබ්බබන්ධනමුත්තාම්හි, න තං භායාමි ආවුසො.
‘‘‘සත්තිසූලූපමා කාමා, ඛන්ධාසං අධිකුට්ටනා;
යං ත්වං කාමරතිං බ්රූසි, අරතී දානි සා මම.
‘‘‘සබ්බත්ථ ¶ විහතා නන්දී, තමොඛන්ධො පදාලිතො;
එවං ජානාහි පාපිම, නිහතො ත්වමසි අන්තක’.
‘‘ජිනො තම්හි ගුණෙ තුට්ඨො, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං;
අග්ගා ඉද්ධිමතීනන්ති, පරිසාසු විනායකො.
‘‘පරිචිණ්ණො මයා සත්ථා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං;
ඔහිතො ගරුකො භාරො, භවනෙත්ති සමූහතා.
‘‘යස්සත්ථාය පබ්බජිතා, අගාරස්මානගාරියං;
සො මෙ අත්ථො අනුප්පත්තො, සබ්බසංයොජනක්ඛයො.
‘‘චීවරං ¶ ¶ පිණ්ඩපාතඤ්ච, පච්චයං සයනාසනං;
ඛණෙන උපනාමෙන්ති, සහස්සානි සමන්තතො.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා;
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං උප්පලවණ්ණා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උප්පලවණ්ණාථෙරියාපදානං නවමං.
10. පටාචාරාථෙරීඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘තදාහං හංසවතියං, ජාතා සෙට්ඨිකුලෙ අහුං;
නානාරතනපජ්ජොතෙ, මහාසුඛසමප්පිතා.
‘‘උපෙත්වා තං මහාවීරං, අස්සොසිං ධම්මදෙසනං;
තතො ජාතපසාදාහං, උපෙසිං සරණං ජිනං.
‘‘තතො විනයධාරීනං, අග්ගං වණ්ණෙසි නායකො;
භික්ඛුනිං ලජ්ජිනිං තාදිං, කප්පාකප්පවිසාරදං.
‘‘තදා ¶ මුදිතචිත්තාහං, තං ඨානමභිකඞ්ඛිනී;
නිමන්තෙත්වා දසබලං, සසඞ්ඝං ලොකනායකං.
‘‘භොජයිත්වාන සත්තාහං, දදිත්වාව තිචීවරං [දදිත්වා පත්තචීවරං (ස්යා.)];
නිපච්ච සිරසා පාදෙ, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘යා තයා වණ්ණිතා වීර, ඉතො අට්ඨමකෙ මුනි;
තාදිසාහං භවිස්සාමි, යදි සිජ්ඣති නායක’.
‘‘තදා ¶ අවොච මං සත්ථා, ‘භද්දෙ මා භායි අස්සස;
අනාගතම්හි අද්ධානෙ, ලච්ඡසෙ තං මනොරථං.
‘‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදා, ඔරසා ධම්මනිම්මිතා;
පටාචාරාති නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවිකා’.
‘‘තදාහං මුදිතා [පමුදී (ක.)] හුත්වා, යාවජීවං තදා ජිනං;
මෙත්තචිත්තා පරිචරිං, සසඞ්ඝං ලොකනායකං.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘ඉමම්හි භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.
‘‘උපට්ඨාකො ¶ මහෙසිස්ස, තදා ආසි නරිස්සරො;
කාසිරාජා කිකී නාම, බාරාණසිපුරුත්තමෙ.
‘‘තස්සාසිං ¶ තතියා ධීතා, භික්ඛුනී ඉති විස්සුතා;
ධම්මං සුත්වා ජිනග්ගස්ස, පබ්බජ්ජං සමරොචයිං.
‘‘අනුජානි න නො තාතො, අගාරෙව තදා මයං;
වීසවස්සසහස්සානි, විචරිම්හ අතන්දිතා.
‘‘කොමාරිබ්රහ්මචරියං, රාජකඤ්ඤා සුඛෙධිතා;
බුද්ධොපට්ඨානනිරතා, මුදිතා සත්තධීතරො.
‘‘සමණී සමණගුත්තා ච, භික්ඛුනී භික්ඛුදායිකා;
ධම්මා චෙව සුධම්මා ච, සත්තමී සඞ්ඝදායිකා.
‘‘අහං උප්පලවණ්ණා ච, ඛෙමා භද්දා ච භික්ඛුනී;
කිසාගොතමී ධම්මදින්නා, විසාඛා හොති සත්තමී.
‘‘තෙහි කම්මෙහි සුකතෙහි, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, ජාතා සෙට්ඨිකුලෙ අහං;
සාවත්ථියං පුරවරෙ, ඉද්ධෙ ඵීතෙ මහද්ධනෙ.
‘‘යදා ¶ ච යොබ්බනූපෙතා, විතක්කවසගා අහං;
නරං ජාරපතිං දිස්වා, තෙන සද්ධිං අගච්ඡහං.
‘‘එකපුත්තපසූතාහං ¶ , දුතියො කුච්ඡියා මමං;
තදාහං මාතාපිතරො, ඔක්ඛාමීති [ඉක්ඛාමීති (ස්යා.), දක්ඛාමීති (සී.)] සුනිච්ඡිතා.
‘‘නාරොචෙසිං පතිං මය්හං, තදා තම්හි පවාසිතෙ;
එකිකා නිග්ගතා ගෙහා, ගන්තුං සාවත්ථිමුත්තමං.
‘‘තතො ¶ මෙ සාමි ආගන්ත්වා, සම්භාවෙසි පථෙ මමං;
තදා මෙ කම්මජා වාතා, උප්පන්නා අතිදාරුණා.
‘‘උට්ඨිතො ච මහාමෙඝො, පසූතිසමයෙ මම;
දබ්බත්ථාය තදා ගන්ත්වා, සාමි සප්පෙන මාරිතො.
‘‘තදා විජාතදුක්ඛෙන, අනාථා කපණා අහං;
කුන්නදිං පූරිතං දිස්වා, ගච්ඡන්තී සකුලාලයං.
‘‘බාලං ¶ ආදාය අතරිං, පාරකූලෙ ච එකකං;
සායෙත්වා [පායෙත්වා (ස්යා.), පාතෙත්වා (ක.)] බාලකං පුත්තං, ඉතරං තරණායහං.
‘‘නිවත්තා උක්කුසො හාසි, තරුණං විලපන්තකං;
ඉතරඤ්ච වහී සොතො, සාහං සොකසමප්පිතා.
‘‘සාවත්ථිනගරං ගන්ත්වා, අස්සොසිං සජනෙ මතෙ;
තදා අවොචං සොකට්ටා, මහාසොකසමප්පිතා.
‘‘උභො පුත්තා කාලඞ්කතා, පන්ථෙ මය්හං පතී මතො;
මාතා පිතා ච භාතා ච, එකචිතම්හි ඩය්හරෙ.
‘‘තදා කිසා ච පණ්ඩු ච, අනාථා දීනමානසා;
ඉතො තතො භමන්තීහං [ගච්ඡන්තීහං (ස්යා.), ගමෙන්තීහං (ක.)], අද්දසං නරසාරථිං.
‘‘තතො අවොච මං සත්ථා, ‘පුත්තෙ මා සොචි අස්සස;
අත්තානං තෙ ගවෙසස්සු, කිං නිරත්ථං විහඤ්ඤසි.
‘‘‘න සන්ති පුත්තා තාණාය, න ඤාතී නපි බන්ධවා;
අන්තකෙනාධිපන්නස්ස, නත්ථි ඤාතීසු තාණතා’.
‘‘තං ¶ ¶ සුත්වා මුනිනො වාක්යං, පඨමං ඵලමජ්ඣගං;
පබ්බජිත්වාන නචිරං, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘ඉද්ධීසු ¶ ච වසී හොමි, දිබ්බාය සොතධාතුයා;
පරචිත්තානි ජානාමි, සත්ථුසාසනකාරිකා.
‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාමි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;
ඛෙපෙත්වා ආසවෙ සබ්බෙ, විසුද්ධාසිං සුනිම්මලා.
‘‘තතොහං විනයං සබ්බං, සන්තිකෙ සබ්බදස්සිනො;
උග්ගහිං සබ්බවිත්ථාරං, බ්යාහරිඤ්ච යථාතථං.
‘‘ජිනො තස්මිං ගුණෙ තුට්ඨො, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං;
අග්ගා විනයධාරීනං, පටාචාරාව එකිකා.
‘‘පරිචිණ්ණො මයා සත්ථා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං;
ඔහිතො ගරුකො භාරො, භවනෙත්ති සමූහතා.
‘‘යස්සත්ථාය පබ්බජිතා, අගාරස්මානගාරියං;
සො මෙ අත්ථො අනුප්පත්තො, සබ්බසංයොජනක්ඛයො.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං පටාචාරා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පටාචාරාථෙරියාපදානං දසමං.
එකූපොසථිකවග්ගො දුතියො.
තස්සුද්දානං –
එකූපොසථිකා චෙව, සළලා චාථ මොදකා;
එකාසනා පඤ්චදීපා, නළමාලී ච ගොතමී.
ඛෙමා උප්පලවණ්ණා ච, පටාචාරා ච භික්ඛුනී;
ගාථා සතානි පඤ්චෙව, නව චාපි තදුත්තරි.
3. කුණ්ඩලකෙසීවග්ගො
1. කුණ්ඩලකෙසාථෙරීඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ¶ ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘තදාහං හංසවතියං, ජාතා සෙට්ඨිකුලෙ අහුං;
නානාරතනපජ්ජොතෙ, මහාසුඛසමප්පිතා.
‘‘උපෙත්වා ¶ තං මහාවීරං, අස්සොසිං ධම්මදෙසනං;
තතො ජාතප්පසාදාහං, උපෙසිං සරණං ජිනං.
‘‘තදා මහාකාරුණිකො, පදුමුත්තරනාමකො;
ඛිප්පාභිඤ්ඤානමග්ගන්ති, ඨපෙසි භික්ඛුනිං සුභං.
‘‘තං සුත්වා මුදිතා හුත්වා, දානං දත්වා මහෙසිනො;
නිපච්ච සිරසා පාදෙ, තං ඨානමභිපත්ථයිං.
‘‘අනුමොදි මහාවීරො, ‘භද්දෙ යං තෙභිපත්ථිතං;
සමිජ්ඣිස්සති තං සබ්බං, සුඛිනී හොහි නිබ්බුතා.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදා, ඔරසා ධම්මනිම්මිතා;
භද්දාකුණ්ඩලකෙසාති, හෙස්සති සත්ථු සාවිකා’.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘තතො චුතා යාමමගං, තතොහං තුසිතං ගතා;
තතො ච නිම්මානරතිං, වසවත්තිපුරං තතො.
‘‘යත්ථ යත්ථූපපජ්ජාමි, තස්ස කම්මස්ස වාහසා;
තත්ථ තත්ථෙව රාජූනං, මහෙසිත්තමකාරයිං.
‘‘තතො ¶ චුතා මනුස්සෙසු, රාජූනං චක්කවත්තිනං;
මණ්ඩලීනඤ්ච රාජූනං, මහෙසිත්තමකාරයිං.
‘‘සම්පත්තිං ¶ අනුභොත්වාන, දෙවෙසු මානුසෙසු ච;
සබ්බත්ථ සුඛිතා හුත්වා, නෙකකප්පෙසු සංසරිං.
‘‘ඉමම්හි භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.
‘‘උපට්ඨාකො මහෙසිස්ස, තදා ආසි නරිස්සරො;
කාසිරාජා කිකී නාම, බාරාණසිපුරුත්තමෙ.
‘‘තස්ස ධීතා චතුත්ථාසිං, භික්ඛුදායීති විස්සුතා;
ධම්මං සුත්වා ජිනග්ගස්ස, පබ්බජ්ජං සමරොචයිං.
‘‘අනුජානි න නො තාතො, අගාරෙව තදා මයං;
වීසවස්සසහස්සානි, විචරිම්හ අතන්දිතා.
‘‘කොමාරිබ්රහ්මචරියං, රාජකඤ්ඤා සුඛෙධිතා;
බුද්ධොපට්ඨානනිරතා, මුදිතා සත්ත ධීතරො.
‘‘සමණී ¶ සමණගුත්තා ච, භික්ඛුනී භික්ඛුදායිකා;
ධම්මා චෙව සුධම්මා ච, සත්තමී සඞ්ඝදායිකා.
‘‘ඛෙමා ¶ උප්පලවණ්ණා ච, පටාචාරා අහං තදා;
කිසාගොතමී ධම්මදින්නා, විසාඛා හොති සත්තමී.
‘‘තෙහි කම්මෙහි සුකතෙහි, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, ගිරිබ්බජපුරුත්තමෙ;
ජාතා සෙට්ඨිකුලෙ ඵීතෙ, යදාහං යොබ්බනෙ ඨිතා.
‘‘චොරං වධත්ථං නීයන්තං, දිස්වා රත්තා තහිං අහං;
පිතා මෙ තං සහස්සෙන, මොචයිත්වා වධා තතො.
‘‘අදාසි තස්ස මං තාතො, විදිත්වාන මනං මම;
තස්සාහමාසිං විසට්ඨා, අතීව දයිතා හිතා.
‘‘සො මෙ භූසනලොභෙන, බලිමජ්ඣාසයො [ඛලිතජ්ඣාසයො (සී.), බලිං පච්චාහරං (ස්යා.), මාලපච්ඡාහතං (පී.)] දිසො;
චොරප්පපාතං නෙත්වාන, පබ්බතං චෙතයී වධං.
‘‘තදාහං ¶ ¶ පණමිත්වාන, සත්තුකං සුකතඤ්ජලී;
රක්ඛන්තී අත්තනො පාණං, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘ඉදං සුවණ්ණකෙයූරං, මුත්තා වෙළුරියා බහූ;
සබ්බං හරස්සු [වරස්සු (ක.)] භද්දන්තෙ, මඤ්ච දාසීති සාවය’.
‘‘‘ඔරොපයස්සු කල්යාණී, මා බාළ්හං පරිදෙවසි;
න චාහං අභිජානාමි, අහන්ත්වා ධනමාභතං’.
‘‘‘යතො ¶ සරාමි අත්තානං, යතො පත්තොස්මි විඤ්ඤුතං;
න චාහං අභිජානාමි, අඤ්ඤං පියතරං තයා’.
‘‘‘එහි තං උපගූහිස්සං, කත්වාන තං පදක්ඛිණං;
න ච දානි පුනො අත්ථි [තං වන්දාමි පුන නත්ථි (ස්යා.)], මම තුය්හඤ්ච සඞ්ගමො.
‘‘‘න හි සබ්බෙසු ඨානෙසු, පුරිසො හොති පණ්ඩිතො;
ඉත්ථීපි පණ්ඩිතා හොති, තත්ථ තත්ථ විචක්ඛණා.
‘‘‘න හි සබ්බෙසු ඨානෙසු, පුරිසො හොති පණ්ඩිතො;
ඉත්ථීපි පණ්ඩිතා හොති, ලහුං අත්ථවිචින්තිකා.
‘‘‘ලහුඤ්ච ¶ වත ඛිප්පඤ්ච, නිකට්ඨෙ [නෙකත්ථෙ (සී. ස්යා.)] සමචෙතයිං;
මිගං උණ්ණා යථා එවං [චිත්තපුණ්ණාය තානෙව (ස්යා.), මිගං පුණ්ණාය තෙනෙව (පී.)], තදාහං සත්තුකං වධිං.
‘‘‘යො ච උප්පතිතං අත්ථං, න ඛිප්පමනුබුජ්ඣති;
සො හඤ්ඤතෙ මන්දමති, චොරොව ගිරිගබ්භරෙ.
‘‘‘යො ච උප්පතිතං අත්ථං, ඛිප්පමෙව නිබොධති;
මුච්චතෙ සත්තුසම්බාධා, තදාහං සත්තුකා යථා’.
‘‘තදාහං පාතයිත්වාන, ගිරිදුග්ගම්හි සත්තුකං;
සන්තිකං සෙතවත්ථානං, උපෙත්වා පබ්බජිං අහං.
‘‘සණ්ඩාසෙන ච කෙසෙ මෙ, ලුඤ්චිත්වා සබ්බසො තදා;
පබ්බජිත්වාන සමයං, ආචික්ඛිංසු නිරන්තරං.
‘‘තතො තං උග්ගහෙත්වාහං, නිසීදිත්වාන එකිකා;
සමයං තං විචින්තෙසිං, සුවානො මානුසං කරං.
‘‘ඡින්නං ¶ ¶ ගය්හ සමීපෙ මෙ, පාතයිත්වා අපක්කමි;
දිස්වා නිමිත්තමලභිං, හත්ථං තං පුළවාකුලං.
‘‘තතො ¶ උට්ඨාය සංවිග්ගා, අපුච්ඡිං සහධම්මිකෙ;
තෙ අවොචුං විජානන්ති, තං අත්ථං සක්යභික්ඛවො.
‘‘සාහං තමත්ථං පුච්ඡිස්සං, උපෙත්වා බුද්ධසාවකෙ;
තෙ මමාදාය ගච්ඡිංසු, බුද්ධසෙට්ඨස්ස සන්තිකං.
‘‘සො මෙ ධම්මමදෙසෙසි, ඛන්ධායතනධාතුයො;
අසුභානිච්චදුක්ඛාති, අනත්තාති ච නායකො.
‘‘තස්ස ධම්මං සුණිත්වාහං, ධම්මචක්ඛුං විසොධයිං;
තතො විඤ්ඤාතසද්ධම්මා, පබ්බජ්ජං උපසම්පදං.
‘‘ආයාචිතො තදා ආහ, ‘එහි භද්දෙ’ති නායකො;
තදාහං උපසම්පන්නා, පරිත්තං තොයමද්දසං.
‘‘පාදපක්ඛාලනෙනාහං ¶ , ඤත්වා සඋදයබ්බයං;
තථා සබ්බෙපි සඞ්ඛාරෙ, ඊදිසං චින්තයිං [සඞ්ඛාරා, ඉති සංචින්තයිං (සී. ස්යා. පී.)] තදා.
‘‘තතො චිත්තං විමුච්චි මෙ, අනුපාදාය සබ්බසො;
ඛිප්පාභිඤ්ඤානමග්ගං මෙ, තදා පඤ්ඤාපයී ජිනො.
‘‘ඉද්ධීසු ච වසී හොමි, දිබ්බාය සොතධාතුයා;
පරචිත්තානි ජානාමි, සත්ථුසාසනකාරිකා.
‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාමි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;
ඛෙපෙත්වා ආසවෙ සබ්බෙ, විසුද්ධාසිං සුනිම්මලා.
‘‘පරිචිණ්ණො ¶ මයා සත්ථා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං;
ඔහිතො ගරුකො භාරො, භවනෙත්ති සමූහතා.
‘‘යස්සත්ථාය පබ්බජිතා, අගාරස්මානගාරියං;
සො මෙ අත්ථො අනුප්පත්තො, සබ්බසංයොජනක්ඛයො.
‘‘අත්ථධම්මනිරුත්තීසු, පටිභානෙ තථෙව ච;
ඤාණං මෙ විමලං සුද්ධං, බුද්ධසෙට්ඨස්ස සාසනෙ.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගීව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං භද්දාකුණ්ඩලකෙසා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කුණ්ඩලකෙසාථෙරියාපදානං පඨමං.
2. කිසාගොතමීථෙරීඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘තදාහං ¶ හංසවතියං, ජාතා අඤ්ඤතරෙ කුලෙ;
උපෙත්වා තං නරවරං, සරණං සමුපාගමිං.
‘‘ධම්මඤ්ච තස්ස අස්සොසිං, චතුසච්චූපසඤ්හිතං;
මධුරං පරමස්සාදං, වට්ටසන්තිසුඛාවහං [චිත්තසන්ති … (ස්යා.)].
‘‘තදා ච භික්ඛුනිං වීරො, ලූඛචීවරධාරිනිං;
ඨපෙන්තො එතදග්ගම්හි, වණ්ණයී පුරිසුත්තමො.
‘‘ජනෙත්වානප්පකං ¶ පීතිං, සුත්වා භික්ඛුනියා ගුණෙ;
කාරං කත්වාන බුද්ධස්ස, යථාසත්ති යථාබලං.
‘‘නිපච්ච මුනිවරං තං, තං ඨානමභිපත්ථයිං;
තදානුමොදි සම්බුද්ධො, ඨානලාභාය නායකො.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදා, ඔරසා ධම්මනිම්මිතා;
කිසාගොතමී [ගොතමී නාම (සී. ක.)] නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවිකා’.
‘‘තං ¶ සුත්වා මුදිතා හුත්වා, යාවජීවං තදා ජිනං;
මෙත්තචිත්තා පරිචරිං, පච්චයෙහි විනායකං.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘ඉමම්හි ¶ භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.
‘‘උපට්ඨාකො ¶ මහෙසිස්ස, තදා ආසි නරිස්සරො;
කාසිරාජා කිකී නාම, බාරාණසිපුරුත්තමෙ.
‘‘පඤ්චමී තස්ස ධීතාසිං, ධම්මා නාමෙන විස්සුතා;
ධම්මං සුත්වා ජිනග්ගස්ස, පබ්බජ්ජං සමරොචයිං.
‘‘අනුජානි න නො තාතො, අගාරෙව තදා මයං;
වීසවස්සසහස්සානි, විචරිම්හ අතන්දිතා.
‘‘කොමාරිබ්රහ්මචරියං, රාජකඤ්ඤා සුඛෙධිතා;
බුද්ධොපට්ඨානනිරතා, මුදිතා සත්ත ධීතරො.
‘‘සමණී සමණගුත්තා ච, භික්ඛුනී භික්ඛුදායිකා;
ධම්මා චෙව සුධම්මා ච, සත්තමී සඞ්ඝදායිකා.
‘‘ඛෙමා උප්පලවණ්ණා ච, පටාචාරා ච කුණ්ඩලා;
අහඤ්ච ධම්මදින්නා ච, විසාඛා හොති සත්තමී.
‘‘තෙහි කම්මෙහි සුකතෙහි, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, ජාතා සෙට්ඨිකුලෙ අහං;
දුග්ගතෙ අධනෙ නට්ඨෙ [නීචෙ (ස්යා.), නිද්ධෙ (පී.)], ගතා ච සධනං කුලං.
‘‘පතිං ඨපෙත්වා සෙසා මෙ, දෙස්සන්ති අධනා ඉති;
යදා ච පසූතා [සසුතා (සී. පී.)] ආසිං, සබ්බෙසං දයිතා තදා.
‘‘යදා ¶ සො තරුණො භද්දො [පුත්තො (සී. ස්යා.)], කොමලකො [කොමාරකො (ස්යා.), කොමලඞ්ගො (සී. පී.)] සුඛෙධිතො;
සපාණමිව කන්තො මෙ, තදා යමවසං ගතො.
‘‘සොකට්ටා ¶ දීනවදනා ¶ , අස්සුනෙත්තා රුදම්මුඛා;
මතං කුණපමාදාය, විලපන්තී ගමාමහං.
‘‘තදා එකෙන සන්දිට්ඨා, උපෙත්වාභිසක්කුත්තමං;
අවොචං දෙහි භෙසජ්ජං, පුත්තසඤ්ජීවනන්ති භො.
‘‘න විජ්ජන්තෙ මතා යස්මිං, ගෙහෙ සිද්ධත්ථකං තතො;
ආහරාති ජිනො ආහ, විනයොපායකොවිදො.
‘‘තදා ¶ ගමිත්වා සාවත්ථිං, න ලභිං තාදිසං ඝරං;
කුතො සිද්ධත්ථකං තස්මා, තතො ලද්ධා සතිං අහං.
‘‘කුණපං ඡඩ්ඩයිත්වාන, උපෙසිං ලොකනායකං;
දූරතොව මමං දිස්වා, අවොච මධුරස්සරො.
‘‘‘යො ච වස්සසතං ජීවෙ, අපස්සං උදයබ්බයං;
එකාහං ජීවිතං සෙය්යො, පස්සතො උදයබ්බයං.
‘‘‘න ගාමධම්මො නිගමස්ස ධම්මො, න චාපියං එකකුලස්ස ධම්මො;
සබ්බස්ස ලොකස්ස සදෙවකස්ස, එසෙව ධම්මො යදිදං අනිච්චතා’.
‘‘සාහං සුත්වානිමා [සහසුත්වානිමා (ක.)] ගාථා, ධම්මචක්ඛුං විසොධයිං;
තතො විඤ්ඤාතසද්ධම්මා, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘තථා පබ්බජිතා සන්තී, යුඤ්ජන්තී ජිනසාසනෙ;
න චිරෙනෙව කාලෙන, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘ඉද්ධීසු ¶ ච වසී හොමි, දිබ්බාය සොතධාතුයා;
පරචිත්තානි ජානාමි, සත්ථුසාසනකාරිකා.
‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාමි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;
ඛෙපෙත්වා ආසවෙ සබ්බෙ, විසුද්ධාසිං සුනිම්මලා.
‘‘පරිචිණ්ණො මයා සත්ථා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං;
ඔහිතො ගරුකො භාරො, භවනෙත්ති සමූහතා.
‘‘යස්සත්ථාය ¶ ¶ පබ්බජිතා, අගාරස්මානගාරියං;
සො මෙ අත්ථො අනුප්පත්තො, සබ්බසංයොජනක්ඛයො.
‘‘අත්ථධම්මනිරුත්තීසු, පටිභානෙ තථෙව ච;
ඤාණං මෙ විමලං සුද්ධං, බුද්ධසෙට්ඨස්ස වාහසා.
‘‘සඞ්කාරකූටා ආහිත්වා, සුසානා රථියාපි ච;
තතො සඞ්ඝාටිකං කත්වා, ලූඛං ධාරෙමි චීවරං.
‘‘ජිනො තස්මිං ගුණෙ තුට්ඨො, ලූඛචීවරධාරණෙ;
ඨපෙසි එතදග්ගම්හි, පරිසාසු විනායකො.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං කිසාගොතමී භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
කිසාගොතමීථෙරියාපදානං දුතියං.
3. ධම්මදින්නාථෙරීඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘තදාහං හංසවතියං, කුලෙ අඤ්ඤතරෙ අහුං;
පරකම්මකාරී ආසිං, නිපකා සීලසංවුතා.
‘‘පදුමුත්තරබුද්ධස්ස, සුජාතො අග්ගසාවකො;
විහාරා අභිනික්ඛම්ම, පිණ්ඩපාතාය [පත්තමාදාය (ක.)] ගච්ඡති.
‘‘ඝටං ගහෙත්වා ගච්ඡන්තී, තදා උදකහාරිකා;
තං දිස්වා අදදං පූපං, පසන්නා සෙහි පාණිභි.
‘‘පටිග්ගහෙත්වා තත්ථෙව, නිසින්නො පරිභුඤ්ජි සො;
තතො නෙත්වාන තං ගෙහං, අදාසිං තස්ස භොජනං.
‘‘තතො ¶ මෙ අය්යකො තුට්ඨො, අකරී සුණිසං සකං;
සස්සුයා සහ ගන්ත්වාන, සම්බුද්ධං අභිවාදයිං.
‘‘තදා සො ධම්මකථිකං, භික්ඛුනිං පරිකිත්තයං;
ඨපෙසි එතදග්ගම්හි, තං සුත්වා මුදිතා අහං.
‘‘නිමන්තයිත්වා ¶ සුගතං, සසඞ්ඝං ලොකනායකං;
මහාදානං දදිත්වාන, තං ඨානමභිපත්ථයිං.
‘‘තතො ¶ මං සුගතො ආහ, ඝනනින්නාදසුස්සරො [ඝනනින්නාදසුස්සරෙ (ක.)];
‘මමුපට්ඨානනිරතෙ, සසඞ්ඝපරිවෙසිකෙ.
‘‘‘සද්ධම්මස්සවනෙ ¶ යුත්තෙ, ගුණවද්ධිතමානසෙ;
භද්දෙ භවස්සු මුදිතා, ලච්ඡසෙ පණිධීඵලං.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදා, ඔරසා ධම්මනිම්මිතා;
ධම්මදින්නාති නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවිකා’.
‘‘තං සුත්වා මුදිතා හුත්වා, යාවජීවං මහාමුනිං;
මෙත්තචිත්තා පරිචරිං, පච්චයෙහි විනායකං.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘ඉමම්හි භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.
‘‘උපට්ඨාකො මහෙසිස්ස, තදා ආසි නරිස්සරො;
කාසිරාජා කිකී නාම, බාරාණසිපුරුත්තමෙ.
‘‘ඡට්ඨා තස්සාසහං ධීතා, සුධම්මා ඉති විස්සුතා;
ධම්මං සුත්වා ජිනග්ගස්ස, පබ්බජ්ජං සමරොචයිං.
‘‘අනුජානි න නො තාතො, අගාරෙව තදා මයං;
වීසවස්සසහස්සානි, විචරිම්හ අතන්දිතා.
තතියං භාණවාරං.
‘‘කොමාරිබ්රහ්මචරියං ¶ ¶ , රාජකඤ්ඤා සුඛෙධිතා;
බුද්ධොපට්ඨානනිරතා, මුදිතා සත්ත ධීතරො.
‘‘සමණී සමණගුත්තා ච, භික්ඛුනී භික්ඛුදායිකා;
ධම්මා චෙව සුධම්මා ච, සත්තමී සඞ්ඝදායිකා.
‘‘ඛෙමා උප්පලවණ්ණා ච, පටාචාරා ච කුණ්ඩලා;
ගොතමී ච අහඤ්චෙව, විසාඛා හොති සත්තමී.
‘‘තෙහි කම්මෙහි සුකතෙහි, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘පච්ඡිමෙ ¶ ¶ ච භවෙ දානි, ගිරිබ්බජපුරුත්තමෙ;
ජාතා සෙට්ඨිකුලෙ ඵීතෙ, සබ්බකාමසමිද්ධිනෙ.
‘‘යදා රූපගුණූපෙතා, පඨමෙ යොබ්බනෙ ඨිතා;
තදා පරකුලං ගන්ත්වා, වසිං සුඛසමප්පිතා.
‘‘උපෙත්වා ලොකසරණං, සුණිත්වා ධම්මදෙසනං;
අනාගාමිඵලං පත්තො, සාමිකො මෙ සුබුද්ධිමා.
‘‘තදාහං අනුජානෙත්වා, පබ්බජිං අනගාරියං;
න චිරෙනෙව කාලෙන, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘තදා උපාසකො සො මං, උපගන්ත්වා අපුච්ඡථ;
ගම්භීරෙ නිපුණෙ පඤ්හෙ, තෙ සබ්බෙ බ්යාකරිං අහං.
‘‘ජිනො තස්මිං ගුණෙ තුට්ඨො, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං;
‘භික්ඛුනිං ධම්මකථිකං, නාඤ්ඤං පස්සාමි එදිසිං.
‘ධම්මදින්නා ¶ යථා ධීරා, එවං ධාරෙථ භික්ඛවො’;
‘‘එවාහං පණ්ඩිතා හොමි [ජාතා (සී.), නාම (ස්යා.)], නායකෙනානුකම්පිතා.
‘‘පරිචිණ්ණො මයා සත්ථා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං;
ඔහිතො ගරුකො භාරො, භවනෙත්ති සමූහතා.
‘‘යස්සත්ථාය පබ්බජිතා, අගාරස්මානගාරියං;
සො මෙ අත්ථො අනුප්පත්තො, සබ්බසංයොජනක්ඛයො.
‘‘ඉද්ධීසු ¶ ච වසී හොමි, දිබ්බාය සොතධාතුයා;
පරචිත්තානි ජානාමි, සත්ථුසාසනකාරිකා.
‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාමි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;
ඛෙපෙත්වා ආසවෙ සබ්බෙ, විසුද්ධාසිං සුනිම්මලා.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ධම්මදින්නා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ධම්මදින්නාථෙරියාපදානං තතියං.
4. සකුලාථෙරීඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘හිතාය සබ්බසත්තානං, සුඛාය වදතං වරො;
අත්ථාය පුරිසාජඤ්ඤො, පටිපන්නො සදෙවකෙ.
‘‘යසග්ගපත්තො ¶ සිරිමා, කිත්තිවණ්ණගතො ජිනො;
පූජිතො සබ්බලොකස්ස, දිසාසබ්බාසු විස්සුතො.
‘‘උත්තිණ්ණවිචිකිච්ඡො සො, වීතිවත්තකථංකථො;
සම්පුණ්ණමනසඞ්කප්පො, පත්තො සම්බොධිමුත්තමං.
‘‘අනුප්පන්නස්ස මග්ගස්ස, උප්පාදෙතා නරුත්තමො;
අනක්ඛාතඤ්ච අක්ඛාසි, අසඤ්ජාතඤ්ච සඤ්ජනී.
‘‘මග්ගඤ්ඤූ ච මග්ගවිදූ, මග්ගක්ඛායී නරාසභො;
මග්ගස්ස කුසලො සත්ථා, සාරථීනං වරුත්තමො.
‘‘මහාකාරුණිකො සත්ථා, ධම්මං දෙසෙසි නායකො;
නිමුග්ගෙ කාමපඞ්කම්හි, සමුද්ධරති පාණිනෙ.
‘‘තදාහං හංසවතියං, ජාතා ඛත්තියනන්දනා;
සුරූපා සධනා චාපි, දයිතා ච සිරීමතී.
‘‘ආනන්දස්ස ¶ මහාරඤ්ඤො, ධීතා පරමසොභණා;
වෙමාතා [වෙමාතු (සී.)] භගිනී චාපි, පදුමුත්තරනාමිනො.
‘‘රාජකඤ්ඤාහි ¶ සහිතා, සබ්බාභරණභූසිතා;
උපාගම්ම මහාවීරං, අස්සොසිං ධම්මදෙසනං.
‘‘තදා හි සො ලොකගරු, භික්ඛුනිං දිබ්බචක්ඛුකං;
කිත්තයං පරිසාමජ්ඣෙ [චතුපරිසාය මජ්ඣෙ (ස්යා.)], අග්ගට්ඨානෙ ඨපෙසි තං.
‘‘සුණිත්වා තමහං හට්ඨා, දානං දත්වාන සත්ථුනො;
පූජිත්වාන ච සම්බුද්ධං, දිබ්බචක්ඛුං අපත්ථයිං.
‘‘තතො අවොච මං සත්ථා, ‘නන්දෙ ලච්ඡසි පත්ථිතං;
පදීපධම්මදානානං, ඵලමෙතං සුනිච්ඡිතං.
‘‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදා, ඔරසා ධම්මනිම්මිතා;
සකුලා නාම නාමෙන [සකුලාති ච නාමෙන (ස්යා.)], හෙස්සති සත්ථු සාවිකා’.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘ඉමම්හි භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.
‘‘පරිබ්බාජකිනී ආසිං, තදාහං එකචාරිනී;
භික්ඛාය විචරිත්වාන, අලභිං තෙලමත්තකං.
‘‘තෙන දීපං පදීපෙත්වා, උපට්ඨිං සබ්බසංවරිං;
චෙතියං ද්විපදග්ගස්ස [දිපදග්ගස්ස (සී. ස්යා. පී.)], විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘යත්ථ යත්ථූපපජ්ජාමි, තස්ස කම්මස්ස වාහසා;
පජ්ජලන්ති [සඤ්ජලන්ති (ස්යා. ක.), සංචරන්ති (පී.)] මහාදීපා, තත්ථ තත්ථ ගතාය මෙ.
‘‘තිරොකුට්ටං ¶ තිරොසෙලං, සමතිග්ගය්හ පබ්බතං;
පස්සාමහං යදිච්ඡාමි, දීපදානස්සිදං ඵලං.
‘‘විසුද්ධනයනා හොමි, යසසා ච ජලාමහං;
සද්ධාපඤ්ඤාවතී චෙව, දීපදානස්සිදං ඵලං.
‘‘පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, ජාතා විප්පකුලෙ අහං;
පහූතධනධඤ්ඤම්හි, මුදිතෙ රාජපූජිතෙ.
‘‘අහං සබ්බඞ්ගසම්පන්නා, සබ්බාභරණභූසිතා;
පුරප්පවෙසෙ සුගතං, වාතපානෙ ඨිතා අහං.
‘‘දිස්වා ජලන්තං යසසා, දෙවමනුස්සසක්කතං;
අනුබ්යඤ්ජනසම්පන්නං, ලක්ඛණෙහි විභූසිතං.
‘‘උදග්ගචිත්තා සුමනා, පබ්බජ්ජං සමරොචයිං;
න චිරෙනෙව කාලෙන, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘ඉද්ධීසු ¶ ච වසී හොමි, දිබ්බාය සොතධාතුයා;
පරචිත්තානි ජානාමි, සත්ථුසාසනකාරිකා.
‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාමි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;
ඛෙපෙත්වා ආසවෙ සබ්බෙ, විසුද්ධාසිං සුනිම්මලා.
‘‘පරිචිණ්ණො ¶ මයා සත්ථා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං;
ඔහිතො ගරුකො භාරො, භවනෙත්ති සමූහතා.
‘‘යස්සත්ථාය ¶ පබ්බජිතා, අගාරස්මානගාරියං;
සො මෙ අත්ථො අනුප්පත්තො, සබ්බසංයොජනක්ඛයො.
‘‘තතො මහාකාරුණිකො, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං;
දිබ්බචක්ඛුකානං අග්ගා, සකුලාති නරුත්තමො.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං සකුලා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සකුලාථෙරියාපදානං චතුත්ථං.
5. නන්දාථෙරීඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘ඔවාදකො විඤ්ඤාපකො, තාරකො සබ්බපාණිනං;
දෙසනාකුසලො බුද්ධො, තාරෙසි ජනතං බහුං.
‘‘අනුකම්පකො ¶ කාරුණිකො, හිතෙසී සබ්බපාණිනං;
සම්පත්තෙ තිත්ථියෙ සබ්බෙ, පඤ්චසීලෙ පතිට්ඨපි.
‘‘එවං නිරාකුලං ආසි, සුඤ්ඤතං තිත්ථියෙහි ච;
විචිත්තං අරහන්තෙහි, වසීභූතෙහි තාදිභි.
‘‘රතනානට්ඨපඤ්ඤාසං ¶ , උග්ගතොව මහාමුනි;
කඤ්චනග්ඝියසඞ්කාසො, බාත්තිංසවරලක්ඛණො.
‘‘වස්සසතසහස්සානි, ආයු විජ්ජති තාවදෙ;
තාවතා තිට්ඨමානො සො, තාරෙසි ජනතං බහුං.
‘‘තදාහං හංසවතියං, ජාතා සෙට්ඨිකුලෙ අහුං;
නානාරතනපජ්ජොතෙ, මහාසුඛසමප්පිතා.
‘‘උපෙත්වා තං මහාවීරං, අස්සොසිං ධම්මදෙසනං;
අමතං පරමස්සාදං, පරමත්ථනිවෙදකං.
‘‘තදා නිමන්තයිත්වාන, සසඞ්ඝං ලොකනායකං;
දත්වා තස්ස මහාදානං, පසන්නා සෙහි පාණිභි.
‘‘ඣායිනීනං ¶ භික්ඛුනීනං, අග්ගට්ඨානමපත්ථයිං;
නිපච්ච සිරසා ධීරං, සසඞ්ඝං ලොකනායකං.
‘‘තදා අදන්තදමකො, තිලොකසරණො පභූ;
බ්යාකාසි නරසාරථි, ‘ලච්ඡසෙ තං සුපත්ථිතං.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ¶ ධම්මෙසු දායාදා, ඔරසා ධම්මනිම්මිතා;
නන්දාති නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවිකා’.
‘‘තං ¶ සුත්වා මුදිතා හුත්වා, යාවජීවං තදා ජිනං;
මෙත්තචිත්තා පරිචරිං, පච්චයෙහි විනායකං.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘තතො චුතා යාමමගං, තතොහං තුසිතං ගතා [අගං (සී. පී. ක.)];
තතො ච නිම්මානරතිං, වසවත්තිපුරං තතො [ගතා (ස්යා.)].
‘‘යත්ථ යත්ථූපපජ්ජාමි, තස්ස කම්මස්ස වාහසා;
තත්ථ තත්ථෙව රාජූනං, මහෙසිත්තමකාරයිං.
‘‘තතො චුතා මනුස්සත්තෙ, රාජානං චක්කවත්තිනං;
මණ්ඩලීනඤ්ච රාජූනං, මහෙසිත්තමකාරයිං.
‘‘සම්පත්තිං ¶ අනුභොත්වාන, දෙවෙසු මනුජෙසු ච;
සබ්බත්ථ සුඛිතා හුත්වා, නෙකකප්පෙසු සංසරිං.
‘‘පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, සුරම්මෙ [පුරස්මිං (ස්යා.)] කපිලව්හයෙ;
රඤ්ඤො සුද්ධොදනස්සාහං, ධීතා ආසිං අනින්දිතා.
‘‘සිරියා [සිරිංව (සී.), රංසිරිව (ස්යා.)] රූපිනිං දිස්වා, නන්දිතං ආසි තං කුලං;
තෙන නන්දාති මෙ නාමං, සුන්දරං පවරං අහු.
‘‘යුවතීනඤ්ච සබ්බාසං, කල්යාණීති ච විස්සුතා;
තස්මිම්පි නගරෙ රම්මෙ, ඨපෙත්වා තං යසොධරං.
‘‘ජෙට්ඨො ¶ භාතා තිලොකග්ගො, පච්ඡිමො [මජ්ඣිමො (පී.)] අරහා තථා;
එකාකිනී ගහට්ඨාහං, මාතරා පරිචොදිතා.
‘‘‘සාකියම්හි ¶ කුලෙ ජාතා, පුත්තෙ බුද්ධානුජා තුවං;
නන්දෙනපි විනා භූතා, අගාරෙ කිං නු අච්ඡසි.
‘‘‘ජරාවසානං යොබ්බඤ්ඤං, රූපං අසුචිසම්මතං;
රොගන්තමපිචාරොග්යං, ජීවිතං මරණන්තිකං.
‘‘‘ඉදම්පි තෙ සුභං රූපං, සසීකන්තං මනොහරං;
භූසනානං අලඞ්කාරං, සිරිසඞ්ඝාටසන්නිභං.
‘‘‘පුඤ්ජිතං ¶ ලොකසාරංව, නයනානං රසායනං;
පුඤ්ඤානං කිත්තිජනනං, උක්කාකකුලනන්දනං.
‘‘‘න චිරෙනෙව කාලෙන, ජරා සමධිසෙස්සති [සමභිභොස්සති (සී. ස්යා.), සමධිහෙස්සති (පී.)];
විහාය ගෙහං කාරුඤ්ඤෙ [කාරුඤ්ඤෙ (සී. පී.), පාරය්හිං (ස්යා.)], චර ධම්මමනින්දිතෙ’.
‘‘සුත්වාහං මාතු වචනං, පබ්බජිං අනගාරියං;
දෙහෙන න තු චිත්තෙන, රූපයොබ්බනලාළිතා.
‘‘මහතා ච පයත්තෙන, ඣානජ්ඣෙන පරං මම;
කාතුඤ්ච වදතෙ මාතා, න චාහං තත්ථ උස්සුකා.
‘‘තතො මහාකාරුණිකො, දිස්වා මං කාමලාලසං [කමලානනං (ස්යා.)];
නිබ්බින්දනත්ථං රූපස්මිං, මම චක්ඛුපථෙ ජිනො.
‘‘සකෙන ආනුභාවෙන, ඉත්ථිං මාපෙසි සොභිනිං;
දස්සනීයං සුරුචිරං, මමතොපි සුරූපිනිං.
‘‘තමහං ¶ ¶ විම්හිතා දිස්වා, අතිවිම්හිතදෙහිනිං;
චින්තයිං සඵලං මෙති, නෙත්තලාභඤ්ච මානුසං.
‘‘තමහං එහි සුභගෙ, යෙනත්ථො තං වදෙහි මෙ;
කුලං තෙ නාමගොත්තඤ්ච, වද මෙ යදි තෙ පියං.
‘න ¶ වඤ්චකාලො සුභගෙ [පඤ්හකාලො සුභණෙ (සී. ස්යා. පී.)], උච්ඡඞ්ගෙ මං නිවාසය;
සීදන්තීව මමඞ්ගානි, පසුප්පය මුහුත්තකං’.
‘‘තතො සීසං මමඞ්කෙ සා, කත්වා සයි සුලොචනා;
තස්සා නලාටෙ පතිතා, ලුද්ධා [ලූතා (ස්යා.)] පරමදාරුණා.
‘‘සහ තස්සා නිපාතෙන, පිළකා උපපජ්ජථ;
පග්ඝරිංසු පභින්නා ච, කුණපා පුබ්බලොහිතා.
‘‘පභින්නං වදනඤ්චාපි, කුණපං පූතිගන්ධනං;
උද්ධුමාතං විනිලඤ්ච, පුබ්බඤ්චාපි සරීරකං.
‘‘සා පවෙදිතසබ්බඞ්ගී, නිස්සසන්තී මුහුං මුහුං;
වෙදයන්තී සකං දුක්ඛං, කරුණං පරිදෙවයි.
‘‘‘දුක්ඛෙන ¶ දුක්ඛිතා හොමි, ඵුසයන්ති ච වෙදනා;
මහාදුක්ඛෙ නිමුග්ගම්හි, සරණං හොහි මෙ සඛී’.
‘‘‘කුහිං වදනසොභං තෙ, කුහිං තෙ තුඞ්ගනාසිකා;
තම්බබිම්බවරොට්ඨං තෙ, වදනං තෙ කුහිං ගතං.
‘‘‘කුහිං සසීනිභං වණ්ණං, කම්බුගීවා කුහිං ගතා;
දොළාලොලාව [දාමාමාලඤ්ච (ස්යා.), දොලොලුල්ලාව (ක.)] තෙ කණ්ණා, වෙවණ්ණං සමුපාගතා.
‘‘‘මකුළඛාරකාකාරා ¶ [මකුලම්බුරූහාකාරා (සී.), මකුළපදුමාකාරා (ස්යා.)], කලිකාව [කලසාව (සී. ස්යා. පී.)] පයොධරා;
පභින්නා පූතිකුණපා, දුට්ඨගන්ධිත්තමාගතා.
‘‘‘වෙදිමජ්ඣාව සුස්සොණී [තනුමජ්ඣා පුථුස්සොණී (සී. ස්යා.), වෙදිමජ්ඣා පුථුස්සොණී (පී.)], සූනාව නීතකිබ්බිසා;
ජාතා අමෙජ්ඣභරිතා, අහො රූපමසස්සතං.
‘‘‘සබ්බං සරීරසඤ්ජාතං, පූතිගන්ධං භයානකං;
සුසානමිව බීභච්ඡං, රමන්තෙ යත්ථ බාලිසා’.
‘‘තදා ¶ මහාකාරුණිකො, භාතා මෙ ලොකනායකො;
දිස්වා සංවිග්ගචිත්තං මං, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘ආතුරං ¶ කුණපං පූතිං, පස්ස නන්දෙ සමුස්සයං;
අසුභාය චිත්තං භාවෙහි, එකග්ගං සුසමාහිතං.
‘‘‘යථා ඉදං තථා එතං, යථා එතං තථා ඉදං;
දුග්ගන්ධං පූතිකං වාති, බාලානං අභිනන්දිතං.
‘‘‘එවමෙතං අවෙක්ඛන්තී, රත්තින්දිවමතන්දිතා;
තතො සකාය පඤ්ඤාය, අභිනිබ්බිජ්ඣ දක්ඛසි’.
‘‘තතොහං අතිසංවිග්ගා, සුත්වා ගාථා සුභාසිතා;
තත්රට්ඨිතාවහං සන්තී, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘යත්ථ යත්ථ නිසින්නාහං, සදා ඣානපරායනා;
ජිනො තස්මිං ගුණෙ තුට්ඨො, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං ¶ ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං නන්දා භික්ඛුනී ජනපදකල්යාණී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
නන්දාථෙරියාපදානං පඤ්චමං.
6. සොණාථෙරීඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘තදා සෙට්ඨිකුලෙ ජාතා, සුඛිතා පූජිතා පියා;
උපෙත්වා තං මුනිවරං, අස්සොසිං මධුරං වචං.
‘‘ආරද්ධවීරියානග්ගං, වණ්ණෙසි [වණ්ණෙති (ස්යා.)] භික්ඛුනිං ජිනො;
තං සුත්වා මුදිතා හුත්වා, කාරං කත්වාන සත්ථුනො.
‘‘අභිවාදිය සම්බුද්ධං, ඨානං තං පත්ථයිං තදා;
අනුමොදි මහාවීරො, ‘සිජ්ඣතං පණිධී තව.
‘‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ¶ ¶ ධම්මෙසු දායාදා, ඔරසා ධම්මනිම්මිතා;
සොණාති නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවිකා’.
‘‘තං සුත්වා මුදිතා හුත්වා, යාවජීවං තදා ජිනං;
මෙත්තචිත්තා පරිචරිං, පච්චයෙහි විනායකං.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, ජාතා සෙට්ඨිකුලෙ අහං;
සාවත්ථියං පුරවරෙ, ඉද්ධෙ ඵීතෙ මහද්ධනෙ.
‘‘යදා ¶ ච යොබ්බනප්පත්තා, ගන්ත්වා පතිකුලං අහං;
දස පුත්තානි අජනිං, සුරූපානි විසෙසතො.
‘‘සුඛෙධිතා ච තෙ සබ්බෙ, ජනනෙත්තමනොහරා;
අමිත්තානම්පි රුචිතා, මම පගෙව තෙ පියා.
‘‘තතො මය්හං අකාමාය, දසපුත්තපුරක්ඛතො;
පබ්බජිත්ථ ස මෙ භත්තා, දෙවදෙවස්ස සාසනෙ.
‘‘තදෙකිකා විචින්තෙසිං, ජීවිතෙනාලමත්ථු මෙ;
චත්තාය පතිපුත්තෙහි, වුඩ්ඪාය ච වරාකියා.
‘‘අහම්පි තත්ථ ගච්ඡිස්සං, සම්පත්තො යත්ථ මෙ පති;
එවාහං චින්තයිත්වාන, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘තතො ච මං භික්ඛුනියො, එකං භික්ඛුනුපස්සයෙ;
විහාය ගච්ඡුමොවාදං, තාපෙහි උදකං ඉති.
‘‘තදා ¶ උදකමාහිත්වා, ඔකිරිත්වාන කුම්භියා;
චුල්ලෙ ඨපෙත්වා ආසීනා, තතො චිත්තං සමාදහිං.
‘‘ඛන්ධෙ අනිච්චතො දිස්වා, දුක්ඛතො ච අනත්තතො;
ඛෙපෙත්වා ආසවෙ සබ්බෙ, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘තදාගන්ත්වා භික්ඛුනියො, උණ්හොදකමපුච්ඡිසුං;
තෙජොධාතුමධිට්ඨාය, ඛිප්පං සන්තාපයිං ජලං.
‘‘විම්හිතා ¶ ¶ තා ජිනවරං, එතමත්ථමසාවයුං;
තං සුත්වා මුදිතො නාථො, ඉමං ගාථං අභාසථ.
‘‘‘යො ච වස්සසතං ජීවෙ, කුසීතො හීනවීරියො;
එකාහං ජීවිතං සෙය්යො, වීරියමාරභතො දළ්හං’.
‘‘ආරාධිතො මහාවීරො, මයා සුප්පටිපත්තියා;
ආරද්ධවීරියානග්ගං, මමාහ ස මහාමුනි.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං සොණා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සොණාථෙරියාපදානං ඡට්ඨං.
7. භද්දකාපිලානීථෙරීඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ [සබ්බධම්මෙසු චක්ඛුමා (සී. පී.)];
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘තදාහු හංසවතියං, විදෙහො නාම නාමතො [නාමකො (ස්යා. පී.)];
සෙට්ඨී පහූතරතනො, තස්ස ජායා අහොසහං.
‘‘කදාචි සො නරාදිච්චං, උපෙච්ච සපරිජ්ජනො;
ධම්මමස්සොසි බුද්ධස්ස, සබ්බදුක්ඛභයප්පහං [දුක්ඛක්ඛයාවහං (ස්යා.)].
‘‘සාවකං ධුතවාදානං, අග්ගං කිත්තෙසි නායකො;
සුත්වා සත්තාහිකං දානං, දත්වා බුද්ධස්ස තාදිනො.
‘‘නිපච්ච සිරසා පාදෙ, තං ඨානමභිපත්ථයිං;
ස හාසයන්තො පරිසං, තදා හි නරපුඞ්ගවො.
‘‘සෙට්ඨිනො අනුකම්පාය, ඉමා ගාථා අභාසථ;
‘ලච්ඡසෙ පත්ථිතං ඨානං, නිබ්බුතො හොහි පුත්තක.
‘‘‘සතසහස්සිතො ¶ ¶ කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘තං සුත්වා මුදිතො හුත්වා, යාවජීවං තදා ජිනං;
මෙත්තචිත්තො පරිචරි, පච්චයෙහි විනායකං.
‘‘සාසනං ¶ ජොතයිත්වාන, සො මද්දිත්වා කුතිත්ථියෙ;
වෙනෙය්යං විනයිත්වා ච, නිබ්බුතො සො සසාවකො.
‘‘නිබ්බුතෙ ¶ තම්හි ලොකග්ගෙ, පූජනත්ථාය සත්ථුනො;
ඤාතිමිත්තෙ සමානෙත්වා, සහ තෙහි අකාරයි.
‘‘සත්තයොජනිකං ථූපං, උබ්බිද්ධං රතනාමයං;
ජලන්තං සතරංසිංව, සාලරාජංව ඵුල්ලිතං.
‘‘සත්තසතසහස්සානි, පාතියො [චාතියො (ස්යා.)] තත්ථ කාරයි;
නළග්ගී විය ජොතන්තී [ජොතන්තෙ (ස්යා. පී.)], රතනෙහෙව සත්තහි.
‘‘ගන්ධතෙලෙන පූරෙත්වා, දීපානුජ්ජලයී තහිං;
පූජනත්ථාය [පූජත්ථාය (සී. ක.)] මහෙසිස්ස, සබ්බභූතානුකම්පිනො.
‘‘සත්තසතසහස්සානි, පුණ්ණකුම්භානි කාරයි;
රතනෙහෙව පුණ්ණානි, පූජනත්ථාය මහෙසිනො.
‘‘මජ්ඣෙ අට්ඨට්ඨකුම්භීනං, උස්සිතා කඤ්චනග්ඝියො;
අතිරොචන්ති වණ්ණෙන, සරදෙව දිවාකරො.
‘‘චතුද්වාරෙසු සොභන්ති, තොරණා රතනාමයා;
උස්සිතා ඵලකා රම්මා, සොභන්ති රතනාමයා.
‘‘විරොචන්ති පරික්ඛිත්තා [පරික්ඛායො (ස්යා.)], අවටංසා සුනිම්මිතා;
උස්සිතානි පටාකානි, රතනානි විරොචරෙ.
‘‘සුරත්තං සුකතං චිත්තං, චෙතියං රතනාමයං;
අතිරොචති වණ්ණෙන, සසඤ්ඣොව [සසජ්ඣාව (ස්යා. ක.), සසඤ්ජාව (පී.)] දිවාකරො.
‘‘ථූපස්ස ¶ ¶ වෙදියො තිස්සො, හරිතාලෙන පූරයි;
එකං මනොසිලායෙකං, අඤ්ජනෙන ච එකිකං.
‘‘පූජං ¶ එතාදිසං රම්මං, කාරෙත්වා වරවාදිනො;
අදාසි දානං සඞ්ඝස්ස, යාවජීවං යථාබලං.
‘‘සහාව සෙට්ඨිනා තෙන, තානි පුඤ්ඤානි සබ්බසො;
යාවජීවං කරිත්වාන, සහාව සුගතිං ගතා.
‘‘සම්පත්තියොනුභොත්වාන, දෙවත්තෙ අථ මානුසෙ;
ඡායා විය සරීරෙන, සහ තෙනෙව සංසරිං.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, විපස්සී නාම නායකො;
උප්පජ්ජි චාරුදස්සනො, සබ්බධම්මවිපස්සකො.
‘‘තදායං බන්ධුමතියං, බ්රාහ්මණො සාධුසම්මතො;
අඩ්ඪො සන්තො ගුණෙනාපි [සත්ථාගමෙනාසි (සී.)], ධනෙන ච සුදුග්ගතො.
‘‘තදාපි තස්සාහං ආසිං, බ්රාහ්මණී සමචෙතසා;
කදාචි සො දිජවරො, සඞ්ගමෙසි මහාමුනිං.
‘‘නිසින්නං ජනකායම්හි, දෙසෙන්තං අමතං පදං;
සුත්වා ධම්මං පමුදිතො, අදාසි එකසාටකං.
‘‘ඝරමෙකෙන වත්ථෙන, ගන්ත්වානෙතං ස මබ්රවි [මමබ්රවි (සී. ස්යා. පී.)];
‘අනුමොද මහාපුඤ්ඤං [මහාපඤ්ඤෙ (සී.), මහාපුඤ්ඤෙ (ස්යා. ක.)], දින්නං බුද්ධස්ස සාටකං’.
‘‘තදාහං අඤ්ජලිං කත්වා, අනුමොදිං සුපීණිතා [සුවිදිතා (ස්යා.), සුපීතියා (ක.)];
‘සුදින්නො සාටකො සාමි, බුද්ධසෙට්ඨස්ස තාදිනො’.
‘‘සුඛිතො ¶ සජ්ජිතො හුත්වා, සංසරන්තො භවාභවෙ;
බාරාණසිපුරෙ රම්මෙ, රාජා ආසි මහීපති.
‘‘තදා ¶ තස්ස මහෙසීහං, ඉත්ථිගුම්බස්ස උත්තමා;
තස්සාති දයිතා [තස්සාවි දුතියිකා (ස්යා.)] ආසිං, පුබ්බස්නෙහෙන භත්තුනො [චුත්තරි (ස්යා. පී. ක.)].
‘‘පිණ්ඩාය විචරන්තෙ තෙ [සො (සී. ස්යා. පී.)], අට්ඨ පච්චෙකනායකෙ;
දිස්වා පමුදිතො හුත්වා, දත්වා පිණ්ඩං මහාරහං.
‘‘පුනො නිමන්තයිත්වාන, කත්වා රතනමණ්ඩපං;
කම්මාරෙහි කතං පත්තං [කතං ඡත්තං (සී.), කතමට්ඨං (ස්යා.)], සොවණ්ණං වත තත්තකං.
‘‘සමානෙත්වාන තෙ සබ්බෙ, තෙසං දානමදාසි සො;
සොණ්ණාසනෙ පවිට්ඨානං, පසන්නො සෙහි පාණිභි.
‘‘තම්පි ¶ දානං සහාදාසිං, කාසිරාජෙනහං තදා;
පුනාහං බාරාණසියං, ජාතා කාසිකගාමකෙ.
‘‘කුටුම්බිකකුලෙ ¶ ඵීතෙ, සුඛිතො සො සභාතුකො;
ජෙට්ඨස්ස භාතුනො ජායා, අහොසිං සුපතිබ්බතා.
‘‘පච්චෙකබුද්ධං දිස්වාන, කනියස්ස මම භත්තුනො [භත්තුකනියසො (ස්යා.)];
භාගන්නං තස්ස දත්වාන, ආගතෙ තම්හි පාවදිං.
‘‘නාභිනන්දිත්ථ සො දානං, තතො තස්ස අදාසහං;
උඛා [බුද්ධා (ස්යා.)] ආනිය තං අන්නං, පුනො තස්සෙව සො අදා.
‘‘තදන්නං ඡඩ්ඩයිත්වාන, දුට්ඨා බුද්ධස්සහං තදා;
පත්තං කලලපුණ්ණං තං, අදාසිං තස්ස තාදිනො.
‘‘දානෙ ¶ ච ගහණෙ චෙව, අපචෙ පදුසෙපි ච;
සමචිත්තමුඛං දිස්වා, තදාහං සංවිජිං භුසං.
‘‘පුනො ¶ පත්තං ගහෙත්වාන, සොධයිත්වා සුගන්ධිනා;
පසන්නචිත්තා පූරෙත්වා, සඝතං සක්කරං අදං.
‘‘යත්ථ යත්ථූපපජ්ජාමි, සුරූපා හොමි දානතො;
බුද්ධස්ස අපකාරෙන, දුග්ගන්ධා වදනෙන ච.
‘‘පුන කස්සපවීරස්ස, නිධායන්තම්හි චෙතියෙ;
සොවණ්ණං ඉට්ඨකං වරං, අදාසිං මුදිතා අහං.
‘‘චතුජ්ජාතෙන ගන්ධෙන, නිචයිත්වා තමිට්ඨකං;
මුත්තා දුග්ගන්ධදොසම්හා, සබ්බඞ්ගසුසමාගතා.
‘‘සත්තපාතිසහස්සානි, රතනෙහෙව සත්තහි;
කාරෙත්වා ඝතපූරානි, වට්ටීනි [වට්ටීයො (සී.)] ච සහස්සසො.
‘‘පක්ඛිපිත්වා පදීපෙත්වා, ඨපයිං සත්තපන්තියො;
පූජනත්ථං ලොකනාථස්ස, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘තදාපි තම්හි පුඤ්ඤම්හි, භාගිනීයි විසෙසතො;
පුන කාසීසු සඤ්ජාතො, සුමිත්තා ඉති විස්සුතො.
‘‘තස්සාහං භරියා ආසිං, සුඛිතා සජ්ජිතා පියා;
තදා පච්චෙකමුනිනො, අදාසිං ඝනවෙඨනං.
‘‘තස්සාපි ¶ ¶ භාගිනී ආසිං, මොදිත්වා දානමුත්තමං;
පුනාපි කාසිරට්ඨම්හි, ජාතො කොලියජාතියා.
‘‘තදා ¶ කොලියපුත්තානං, සතෙහි සහ පඤ්චහි;
පඤ්චපච්චෙකබුද්ධානං, සතානි සමුපට්ඨහි.
‘‘තෙමාසං තප්පයිත්වාන [වාසයිත්වාන (ස්යා. පී.)], අදාසි ච තිචීවරෙ [තිචීවරං (ස්යා.)];
ජායා තස්ස තදා ආසිං, පුඤ්ඤකම්මපථානුගා.
‘‘තතො ¶ චුතො අහු රාජා, නන්දො නාම මහායසො;
තස්සාපි මහෙසී ආසිං, සබ්බකාමසමිද්ධිනී.
‘‘තදා රාජා භවිත්වාන, බ්රහ්මදත්තො මහීපති;
පදුමවතීපුත්තානං, පච්චෙකමුනිනං තදා.
‘‘සතානි පඤ්චනූනානි, යාවජීවං උපට්ඨහිං;
රාජුය්යානෙ නිවාසෙත්වා, නිබ්බුතානි ච පූජයිං.
‘‘චෙතියානි ච කාරෙත්වා, පබ්බජිත්වා උභො මයං;
භාවෙත්වා අප්පමඤ්ඤායො, බ්රහ්මලොකං අගම්හසෙ.
‘‘තතො චුතො මහාතිත්ථෙ, සුජාතො පිප්ඵලායනො;
මාතා සුමනදෙවීති, කොසිගොත්තො දිජො පිතා.
‘‘අහං මද්දෙ ජනපදෙ, සාකලාය පුරුත්තමෙ;
කප්පිලස්ස දිජස්සාසිං, ධීතා මාතා සුචීමති.
‘‘ඝනකඤ්චනබිම්බෙන, නිම්මිනිත්වාන මං පිතා;
අදා කස්සපධීරස්ස, කාමෙහි වජ්ජිතස්සමං.
‘‘කදාචි සො කාරුණිකො, ගන්ත්වා කම්මන්තපෙක්ඛකො;
කාකාදිකෙහි ඛජ්ජන්තෙ, පාණෙ දිස්වාන සංවිජි.
‘‘ඝරෙවාහං ¶ තිලෙ ජාතෙ, දිස්වානාතපතාපනෙ;
කිමි කාකෙහි ඛජ්ජන්තෙ, සංවෙගමලභිං තදා.
‘‘තදා සො පබ්බජී ධීරො, අහං තමනුපබ්බජිං;
පඤ්චවස්සානි නිවසිං, පරිබ්බාජවතෙ [පරිබ්බාජපථෙ (ස්යා. පී.)] අහං.
‘‘යදා ¶ පබ්බජිතා ආසි, ගොතමී ජිනපොසිකා;
තදාහං තමුපගන්ත්වා, බුද්ධෙන අනුසාසිතා.
‘‘න ¶ චිරෙනෙව කාලෙන, අරහත්තමපාපුණිං;
අහො කල්යාණමිත්තත්තං, කස්සපස්ස සිරීමතො.
‘‘සුතො බුද්ධස්ස දායාදො, කස්සපො සුසමාහිතො;
පුබ්බෙනිවාසං යො වෙදි, සග්ගාපායඤ්ච පස්සති.
‘‘අථො ¶ ජාතික්ඛයං පත්තො, අභිඤ්ඤාවොසිතො මුනි;
එතාහි තීහි විජ්ජාහි, තෙවිජ්ජො හොති බ්රාහ්මණො.
‘‘තථෙව භද්දකාපිලානී [භද්දාකාපිලානී (සී. පී.)], තෙවිජ්ජා මච්චුහායිනී;
ධාරෙති අන්තිමං දෙහං, ජිත්වා මාරං සවාහනං.
‘‘දිස්වා ආදීනවං ලොකෙ, උභො පබ්බජිතා මයං;
ත්යම්හ ඛීණාසවා දන්තා, සීතිභූතාම්හ නිබ්බුතා.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං භද්දකාපිලානී භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
භද්දකාපිලානීථෙරියාපදානං සත්තමං.
8. යසොධරාථෙරීඅපදානං
එකස්මිං සමයෙ රම්මෙ, ඉද්ධෙ රාජගහෙ පුරෙ;
පබ්භාරම්හි වරෙකම්හි, වසන්තෙ නරනායකෙ.
වසන්තියා තම්හි නගරෙ, රම්මෙ භික්ඛුනුපස්සයෙ;
යසොධරාභික්ඛුනියා, එවං ආසි විතක්කිතං.
‘‘සුද්ධොදනො මහාරාජා, ගොතමී ච පජාපතී;
අභිඤ්ඤාතා මහාථෙරා, ථෙරියො ච මහිද්ධිකා.
‘‘සන්තිං ¶ ගතාව ආසුං තෙ, දීපච්චීව නිරාසවා;
ලොකනාථෙ ධරන්තෙව, අහම්පි ච සිවං පදං.
‘‘ගමිස්සාමීති ¶ චින්තෙත්වා, පස්සන්තී ආයුමත්තනො;
පස්සිත්වා ආයුසඞ්ඛාරං, තදහෙව ඛයං ගතං.
‘‘පත්තචීවරමාදාය, නික්ඛමිත්වා සකස්සමා;
පුරක්ඛතා භික්ඛුනීභි, සතෙහි සහස්සෙහි සා [සහ පඤ්චහි (සී. පී.)].
‘‘මහිද්ධිකා මහාපඤ්ඤා, සම්බුද්ධං උපසඞ්කමි;
සම්බුද්ධං අභිවාදෙත්වා, සත්ථුනො චක්කලක්ඛණෙ;
නිසින්නා එකමන්තම්හි, ඉදං වචනමබ්රවි.
‘‘‘අට්ඨසත්තතිවස්සාහං, පච්ඡිමො වත්තතෙ වයො [පච්ඡිමා වත්තයි වයා (ස්යා.)];
පබ්භාරම්හි අනුප්පත්තා, ආරොචෙමි මහාමුනි.
‘‘‘පරිපක්කො වයො මය්හං, පරිත්තං මම ජීවිතං;
පහාය වො ගමිස්සාමි, කතං මෙ සරණමත්තනො.
‘‘‘වයම්හි පච්ඡිමෙ කාලෙ, මරණං උපරුද්ධති;
අජ්ජරත්තිං මහාවීර, පාපුණිස්සාමි නිබ්බුතිං.
‘‘‘නත්ථි ජාති ජරා බ්යාධි, මරණඤ්ච මහාමුනෙ;
අජරාමරණං පුරං, ගමිස්සාමි අසඞ්ඛතං.
‘‘‘යාවතා පරිසා නාම, සමුපාසන්ති සත්ථුනො;
අපරාධමජානන්තී [සචෙ මෙත්ථි (සී.), පජානන්තී (ක.)], ඛමන්තං සම්මුඛා මුනෙ.
‘‘‘සංසරිත්වා ¶ ¶ ච සංසාරෙ, ඛලිතඤ්චෙ මමං තයි;
ආරොචෙමි මහාවීර, අපරාධං ඛමස්සු මෙ’.
‘‘සුත්වාන වචනං තස්සා, මුනින්දො ඉදමබ්රවි;
‘කිමුත්තරං තෙ වක්ඛාමි, නිබ්බානාය වජන්තියා.
‘‘‘ඉද්ධිඤ්චාපි නිදස්සෙහි, මම සාසනකාරිකෙ;
පරිසානඤ්ච සබ්බාසං, කඞ්ඛං ඡින්දස්සු යාවතා’.
‘‘සුත්වා තං මුනිනො වාචං, භික්ඛුනී සා යසොධරා;
වන්දිත්වා මුනිරාජං තං, ඉදං වචනමබ්රවි.
‘‘‘යසොධරා ¶ අහං වීර, අගාරෙ තෙ පජාපති;
සාකියම්හි කුලෙ ජාතා, ඉත්ථිඅඞ්ගෙ පතිට්ඨිතා.
‘‘‘ථීනං සතසහස්සානං, නවුතීනං ඡදුත්තරි;
අගාරෙ තෙ අහං වීර, පාමොක්ඛා සබ්බා ඉස්සරා.
‘‘‘රූපාචාරගුණූපෙතා ¶ , යොබ්බනට්ඨා පියංවදා;
සබ්බා මං අපචායන්ති, දෙවතා විය මානුසා.
‘‘‘කඤ්ඤාසතසහස්සපමුඛා, සක්යපුත්තනිවෙසනෙ;
සමානසුඛදුක්ඛතා, දෙවතා විය නන්දනෙ.
‘‘‘කාමධාතුමතික්කම්ම [කාමධාතුමතික්කන්තා (සී. ස්යා. පී. ක.)], සණ්ඨිතා රූපධාතුයා;
රූපෙන සදිසා නත්ථි, ඨපෙත්වා ලොකනායකං.
‘‘‘සම්බුද්ධං අභිවාදෙත්වා, ඉද්ධිං දස්සෙසි සත්ථුනො;
නෙකා නානාවිධාකාරා, මහාඉද්ධීපි දස්සයී [එවමාදීනි වත්වාන, උපතිත්වාන අම්බරං; ඉද්ධී අනෙකා දස්සෙසි, බුද්ධානුඤ්ඤා යසොධරා; (සී.)].
‘‘‘චක්කවාළසමං කායං, සීසං උත්තරතො කුරු;
උභො පක්ඛා දුවෙ දීපා, ජම්බුදීපං සරීරතො.
‘‘‘දක්ඛිණඤ්ච සරං පිඤ්ඡං, නානාසාඛා තු පත්තකා;
චන්දඤ්ච සූරියඤ්චක්ඛි, මෙරුපබ්බතතො සිඛං.
‘‘‘චක්කවාලගිරිං ¶ තුණ්ඩං, ජම්බුරුක්ඛං සමූලකං;
බීජමානා උපාගන්ත්වා, වන්දන්තී ලොකනායකං.
‘‘‘හත්ථිවණ්ණං තථෙවස්සං, පබ්බතං ජලධිං තථා;
චන්දිමං සූරියං මෙරුං, සක්කවණ්ණඤ්ච දස්සයි.
‘‘‘යසොධරා ¶ අහං වීර, පාදෙ වන්දාමි චක්ඛුම;
සහස්සලොකධාතූනං, ඵුල්ලපද්මෙන ඡාදයි.
‘‘‘බ්රහ්මවණ්ණඤ්ච මාපෙත්වා, ධම්මං දෙසෙසි සුඤ්ඤතං;
යසොධරා අහං වීර, පාදෙ වන්දාමි චක්ඛුම.
‘‘‘ඉද්ධීසු ච වසී හොමි, දිබ්බාය සොතධාතුයා;
චෙතොපරියඤාණස්ස, වසී හොමි මහාමුනි.
‘‘‘පුබ්බෙනිවාසං ¶ ජානාමි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;
සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘‘අත්ථධම්මනිරුත්තීසු, පටිභානෙ තථෙව ච;
ඤාණං මය්හං මහාවීර, උප්පන්නං තව සන්තිකෙ.
‘‘‘පුබ්බානං ලොකනාථානං, සඞ්ගමං තෙ නිදස්සිතං [සුදස්සිතං (ස්යා. පී. ක.)];
අධිකාරං බහුං මය්හං, තුය්හත්ථාය මහාමුනෙ.
‘‘‘යං ¶ මය්හං පූරිතං කම්මං, කුසලං සරසෙ මුනෙ;
තුය්හත්ථාය මහාවීර, පුඤ්ඤං උපචිතං මයා.
‘‘‘අභබ්බට්ඨානෙ වජ්ජෙත්වා, වාරයිත්වා අනාචරං;
තුය්හත්ථාය මහාවීර, සඤ්චත්තං ජීවිතං මයා.
‘‘‘නෙකකොටිසහස්සානි ¶ , භරියත්ථායදාසි මං;
න තත්ථ විමනා හොමි, තුය්හත්ථාය මහාමුනි.
‘‘‘නෙකකොටිසහස්සානි, උපකාරායදාසි මං;
න තත්ථ විමනා හොමි, තුය්හත්ථාය මහාමුනි.
‘‘‘නෙකකොටිසහස්සානි, භොජනත්ථායදාසි මං;
න තත්ථ විමනා හොමි, තුය්හත්ථාය මහාමුනි.
‘‘‘නෙකකොටිසහස්සානි, ජීවිතානි පරිච්චජිං;
භයමොක්ඛං කරිස්සන්ති, දදාමි මම ජීවිතං.
‘‘‘අඞ්ගගතෙ [අඞ්ගෙ එවං (ක.)] අලඞ්කාරෙ, වත්ථෙ නානාවිධෙ බහූ;
ඉත්ථිමණ්ඩෙ න ගූහාමි, තුය්හත්ථාය මහාමුනි.
‘‘‘ධනධඤ්ඤපරිච්චාගං ¶ , ගාමානි නිගමානි ච;
ඛෙත්තං පුත්තා ච ධීතා ච, පරිච්චත්තා මහාමුනි.
‘‘‘හත්ථී අස්සා ගවා චාපි, දාසියො පරිචාරිකා;
තුය්හත්ථාය මහාවීර, පරිච්චත්තා අසඞ්ඛියා.
‘‘‘යං මය්හං පටිමන්තෙසි [පතිමන්තෙසි (සී.)], දානං දස්සාමි යාචකෙ;
විමනං මෙ න පස්සාමි, දදතො දානමුත්තමං.
‘‘‘නානාවිධං ¶ බහුං දුක්ඛං, සංසාරෙ ච බහුබ්බිධෙ;
තුය්හත්ථාය මහාවීර, අනුභුත්තං අසඞ්ඛියං.
‘‘‘සුඛප්පත්තානුමොදාමි, න ච දුක්ඛෙසු දුම්මනා;
සබ්බත්ථ තුලිතා හොමි, තුය්හත්ථාය මහාමුනි.
‘‘‘අනුමග්ගෙන ¶ සම්බුද්ධො, යං ධම්මං අභිනීහරි;
අනුභොත්වා සුඛං දුක්ඛං, පත්තො බොධිං මහාමුනි.
‘‘‘බ්රහ්මදෙවඤ්ච සම්බුද්ධං, ගොතමං ලොකනායකං;
අඤ්ඤෙසං ලොකනාථානං, සඞ්ගමං තෙ බහුං මයා.
‘‘‘අධිකාරං ¶ බහුං මය්හං, තුය්හත්ථාය මහාමුනි;
ගවෙසතො බුද්ධධම්මෙ, අහං තෙ පරිචාරිකා.
‘‘‘කප්පෙ ච සතසහස්සෙ, චතුරො ච අසඞ්ඛියෙ;
දීපඞ්කරො මහාවීරො, උප්පජ්ජි ලොකනායකො.
‘‘‘පච්චන්තදෙසවිසයෙ, නිමන්තෙත්වා තථාගතං;
තස්ස ආගමනං මග්ගං, සොධෙන්ති තුට්ඨමානසා.
‘‘‘තෙන කාලෙන සො ආසි, සුමෙධො නාම බ්රාහ්මණො;
මග්ගඤ්ච පටියාදෙසි, ආයතො [ආයතං (සී.)] සබ්බදස්සිනො.
‘‘‘තෙන කාලෙනහං ආසිං, කඤ්ඤා බ්රාහ්මණසම්භවා;
සුමිත්තානාම නාමෙන, උපගච්ඡිං සමාගමං.
‘‘‘අට්ඨ උප්පලහත්ථානි, පූජනත්ථාය සත්ථුනො;
ආදාය ජනසංමජ්ඣෙ, අද්දසං ඉසි මුග්ගතං.
‘‘‘චිරානුගතං ¶ දයිතං [චිරානුපරි ආසීනං (සී.)], අතික්කන්තං මනොහරං;
දිස්වා තදා අමඤ්ඤිස්සං, සඵලං ජීවිතං මම.
‘‘‘පරක්කමං තං සඵලං, අද්දසං ඉසිනො තදා;
පුබ්බකම්මෙන සම්බුද්ධෙ, චිත්තඤ්චාපි පසීදි මෙ.
‘‘‘භිය්යො ¶ චිත්තං පසාදෙසිං, ඉසෙ උග්ගතමානසෙ;
දෙය්යං අඤ්ඤං න පස්සාමි, දෙමි පුප්ඵානි තෙ ඉසි.
‘‘‘පඤ්චහත්ථා ¶ තව හොන්තු, තයො හොන්තු මමං ඉසෙ;
තෙන සද්ධිං සමා හොන්තු, බොධත්ථාය තවං ඉසෙ’.
චතුත්ථං භාණවාරං.
‘‘ඉසි ගහෙත්වා පුප්ඵානි, ආගච්ඡන්තං මහායසං;
පූජෙසි ජනසංමජ්ඣෙ, බොධත්ථාය මහාඉසි.
‘‘පස්සිත්වා ජනසංමජ්ඣෙ, දීපඞ්කරො මහාමුනි;
වියාකාසි මහාවීරො, ඉසි මුග්ගතමානසං.
‘‘අපරිමෙය්යෙ ඉතො කප්පෙ, දීපඞ්කරො මහාමුනි;
මම කම්මං වියාකාසි, උජුභාවං මහාමුනි.
‘‘‘සමචිත්තා ¶ සමකම්මා, සමකාරී භවිස්සති;
පියා හෙස්සති කම්මෙන, තුය්හත්ථාය මහාඉසි [මහාඉසෙ (ස්යා.)].
‘‘‘සුදස්සනා සුපියා ච, මනාපා පියවාදිනී;
තස්ස ධම්මෙසු දායාදා, විහරිස්සති ඉද්ධිකා.
‘‘‘යථාපි භණ්ඩසාමුග්ගං, අනුරක්ඛති සාමිනො;
එවං කුසලධම්මානං, අනුරක්ඛිස්සතෙ අයං.
‘‘‘තස්ස තෙ [තස්ස තං (ස්යා.)] අනුකම්පන්තී, පූරයිස්සති පාරමී;
සීහොව පඤ්ජරං භෙත්වා [හිත්වා (ස්යා.), හෙත්වා (පී.)], පාපුණිස්සති බොධියං’.
‘‘අපරිමෙය්යෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං මං බුද්ධො වියාකරී;
තං වාචං අනුමොදෙන්තී, එවංකාරී භවිං අහං.
‘‘තස්ස ¶ කම්මස්ස සුකතස්ස, තත්ථ චිත්තං පසාදයිං;
දෙවමනුස්සකං යොනිං, අනුභොත්වා අසඞ්ඛියං.
‘‘සුඛදුක්ඛෙනුභොත්වාහං, දෙවෙසු මානුසෙසු ච;
පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, අජායිං සාකියෙ කුලෙ.
‘‘රූපවතී භොගවතී, යසසීලවතී තතො;
සබ්බඞ්ගසම්පදා හොමි, කුලෙසු අභිසක්කතා.
‘‘ලාභං ¶ සිලොකං සක්කාරං, ලොකධම්මසමාගමං;
චිත්තඤ්ච දුක්ඛිතං නත්ථි, වසාමි අකුතොභයා.
‘‘වුත්තඤ්හෙතං භගවතා, රඤ්ඤො අන්තෙපුරෙ තදා;
ඛත්තියානං පුරෙ වීර, උපකාරඤ්ච නිද්දිසි.
‘‘උපකාරා ච යා නාරී, යා ච නාරී සුඛෙ දුඛෙ;
අත්ථක්ඛායී ච යා නාරී, යා ච නාරීනුකම්පිකා.
‘‘පඤ්චකොටිසතා බුද්ධා, නවකොටිසතානි ච;
එතෙසං දෙවදෙවානං, මහාදානං පවත්තයිං.
‘‘අධිකාරං මහා [සදා (පී.) එවමුපරිපි] මය්හං, ධම්මරාජ සුණොහි මෙ;
එකාදසකොටිසතා, බුද්ධා ද්වාදස කොටියො [හොන්ති ලොකග්ගනායකා (සී. ස්යා.), පණ්ණාකොටිසතානි ච (පී.)].
‘‘එතෙසං දෙවදෙවානං, මහාදානං පවත්තයිං;
අධිකාරං මහා මය්හං, ධම්මරාජ සුණොහි මෙ.
‘‘‘වීසකොටිසතා ¶ ¶ බුද්ධා, තිංසකොටිසතානි ච;
එතෙසං දෙවදෙවානං, මහාදානං පවත්තයිං.
‘‘‘අධිකාරං මහා මය්හං, ධම්මරාජ සුණොහි මෙ;
චත්තාලීසකොටිසතා, පඤ්ඤාස කොටිසතානි ච.
‘‘‘එතෙසං ¶ දෙවදෙවානං, මහාදානං පවත්තයිං;
අධිකාරං මහා මය්හං, ධම්මරාජ සුණොහි මෙ.
‘‘‘සට්ඨිකොටිසතා බුද්ධා, සත්තතිකොටිසතානි ච;
එතෙසං දෙවදෙවානං, මහාදානං පවත්තයිං.
‘‘‘අධිකාරං මහා මය්හං, ධම්මරාජ සුණොහි මෙ;
අසීතිකොටිසතා බුද්ධා, නවුතිකොටිසතානි ච.
‘‘‘එතෙසං දෙවදෙවානං, මහාදානං පවත්තයිං;
අධිකාරං මහා මය්හං, ධම්මරාජ සුණොහි මෙ.
‘‘‘කොටිසතසහස්සානි, හොන්ති ලොකග්ගනායකා;
එතෙසං දෙවදෙවානං, මහාදානං පවත්තයිං.
‘‘‘අධිකාරං ¶ මහා මය්හං, ධම්මරාජ සුණොහි මෙ;
නවකොටිසහස්සානි, අපරෙ ලොකනායකා.
‘‘‘එතෙසං දෙවදෙවානං, මහාදානං පවත්තයිං;
අධිකාරං මහා මය්හං, ධම්මරාජ සුණොහි මෙ.
‘‘‘කොටිසතසහස්සානි, පඤ්චාසීතිමහෙසිනං;
පඤ්චාසීතිකොටිසතා, සත්තතිංසා ච කොටියො.
‘‘‘එතෙසං ¶ දෙවදෙවානං, මහාදානං පවත්තයිං;
අධිකාරං මහා මය්හං, ධම්මරාජ සුණොහි මෙ.
‘‘‘පච්චෙකබුද්ධා වීතරාගා [ධුතරාගා (පී. ක.)], අට්ඨට්ඨමකකොටියො [අට්ඨමත්තක… (සී.), අට්ඨමත්ථක… (ස්යා.)];
අධිකාරං මහා මය්හං, ධම්මරාජ සුණොහි මෙ.
‘‘‘ඛීණාසවා වීතමලා, අසඞ්ඛියා බුද්ධසාවකා;
අධිකාරං මහා මය්හං, ධම්මරාජ සුණොහි මෙ.
‘‘‘එවං ධම්මෙ සුචිණ්ණානං, සදා ධම්මස්ස චාරිනං;
ධම්මචාරී සුඛං සෙති, අස්මිං ලොකෙ පරම්හි ච.
‘‘‘ධම්මං ¶ චරෙ සුචරිතං, න නං දුච්චරිතං චරෙ;
ධම්මචාරී සුඛං සෙති, අස්මිං ලොකෙ පරම්හි ච.
‘‘‘නිබ්බින්දිත්වාන සංසාරෙ, පබ්බජිං අනගාරියං;
සහස්සපරිවාරෙන, පබ්බජිත්වා අකිඤ්චනා.
‘‘‘අගාරං විජහිත්වාන, පබ්බජිං අනගාරියං;
අඩ්ඪමාසෙ අසම්පත්තෙ, චතුසච්චමපාපුණිං.
‘‘‘චීවරං පිණ්ඩපාතඤ්ච, පච්චයං සයනාසනං;
උපනෙන්ති බහූ ජනා, සාගරෙයෙව ඌමියො.
‘‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’.
‘‘එවං බහුවිධං දුක්ඛං, සම්පත්තී ච බහුබ්බිධා;
විසුද්ධිභාවං සම්පත්තා, ලභාමි සබ්බසම්පදා.
‘‘යා ¶ දදාති සකත්තානං, පුඤ්ඤත්ථාය මහෙසිනො;
සහායසම්පදා හොන්ති, නිබ්බානපදමසඞ්ඛතං.
‘‘පරික්ඛීණං අතීතඤ්ච, පච්චුප්පන්නං අනාගතං;
සබ්බකම්මං මමං ඛීණං, පාදෙ වන්දාමි චක්ඛුම’’.
ඉත්ථං සුදං යසොධරා භික්ඛුනී භගවතො සම්මුඛා ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
යසොධරාථෙරියාපදානං අට්ඨමං.
9. යසොධරාපමුඛදසභික්ඛුනීසහස්සඅපදානං
‘‘කප්පෙ ¶ ච සතසහස්සෙ, චතුරො ච අසඞ්ඛියෙ;
දීපඞ්කරො නාම ජිනො, උප්පජ්ජි ලොකනායකො.
‘‘දීපඞ්කරො මහාවීරො, වියාකාසි විනායකො;
සුමෙධඤ්ච සුමිත්තඤ්ච, සමානසුඛදුක්ඛතං.
‘‘සදෙවකඤ්ච ¶ පස්සන්තො, විචරන්තො සදෙවකං;
තෙසං පකිත්තනෙ අම්හෙ, උපගම්ම සමාගමං.
‘‘අම්හං ¶ සබ්බපති හොහි [සබ්බා පතී හොන්ති (පී.)], අනාගතසමාගමෙ;
සබ්බාව තුය්හං භරියා, මනාපා පියවාදිකා.
‘‘දානං සීලමයං සබ්බං, භාවනා ච සුභාවිතා;
දීඝරත්තඤ්ච නො [දීඝරත්තමිදං (ස්යා. ක.)] සබ්බං, පරිච්චත්තං මහාමුනෙ.
‘‘ගන්ධං විලෙපනං මාලං, දීපඤ්ච රතනාමයං;
යංකිඤ්චි පත්ථිතං සබ්බං, පරිච්චත්තං මහාමුනි.
‘‘අඤ්ඤං වාපි කතං කම්මං, පරිභොගඤ්ච මානුසං;
දීඝරත්තඤ්හි නො සබ්බං, පරිච්චත්තං මහාමුනි.
‘‘අනෙකජාතිසංසාරං, බහුං පුඤ්ඤම්පි නො කතං;
ඉස්සරමනුභොත්වාන, සංසරිත්වා භවාභවෙ.
‘‘පච්ඡිමෙ ¶ භවෙ සම්පත්තෙ, සක්යපුත්තනිවෙසනෙ;
නානාකුලූපපන්නායො, අච්ඡරා කාමවණ්ණිනී.
‘‘ලාභග්ගෙන යසං පත්තා, පූජිතා සබ්බසක්කතා;
ලාභියො අන්නපානානං, සදා සම්මානිතා මයං.
‘‘අගාරං පජහිත්වාන, පබ්බජිම්හනගාරියං;
අඩ්ඪමාසෙ අසම්පත්තෙ, සබ්බා පත්තාම්හ නිබ්බුතිං.
‘‘ලාභියො අන්නපානානං, වත්ථසෙනාසනානි ච;
උපෙන්ති පච්චයා සබ්බෙ, සදා සක්කතපූජිතා.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා අම්හං…පෙ… විහරාම අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත නො ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං යසොධරාපමුඛානි දසභික්ඛුනීසහස්සානි භගවතො සම්මුඛා ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
යසොධරාපමුඛදසභික්ඛුනීසහස්සාපදානං නවමං.
10. යසොධරාපමුඛඅට්ඨාරසභික්ඛුනීසහස්සඅපදානං
‘‘අට්ඨාරසසහස්සානි ¶ , භික්ඛුනී සක්යසම්භවා;
යසොධරාපමුඛානි, සම්බුද්ධං උපසඞ්කමුං.
‘‘අට්ඨාරසසහස්සානි, සබ්බා හොන්ති මහිද්ධිකා;
වන්දන්තී මුනිනො පාදෙ, ආරොචෙන්ති යථාබලං.
‘‘‘ජාති ඛීණා ජරා බ්යාධි, මරණඤ්ච මහාමුනි;
අනාසවං පදං සන්තං, අමතං යාම නායක.
‘‘‘ඛලිතඤ්චෙ පුරෙ අත්ථි, සබ්බාසම්පි මහාමුනි;
අපරාධමජානන්තී, ඛම අම්හං විනායක.
‘‘‘ඉද්ධිඤ්චාපි නිදස්සෙථ, මම සාසනකාරිකා;
පරිසානඤ්ච සබ්බාසං, කඞ්ඛං ඡින්දථ යාවතා.
‘‘‘යසොධරා ¶ මහාවීර, මනාපා පියදස්සනා;
සබ්බා ¶ තුය්හං මහාවීර, අගාරස්මිං පජාපති.
‘‘‘ථීනං සතසහස්සානං, නවුතීනං ඡදුත්තරි;
අගාරෙ තෙ මයං වීර, පාමොක්ඛා සබ්බා ඉස්සරා.
‘‘‘රූපාචාරගුණූපෙතා, යොබ්බනට්ඨා පියංවදා;
සබ්බා නො අපචායන්ති, දෙවතා විය මානුසා.
‘‘‘අට්ඨාරසසහස්සානි, සබ්බා සාකියසම්භවා;
යසොධරාසහස්සානි, පාමොක්ඛා ඉස්සරා තදා.
‘‘‘කාමධාතුමතික්කම්ම ¶ , සණ්ඨිතා රූපධාතුයා;
රූපෙන සදිසා නත්ථි, සහස්සානං මහාමුනි.
‘‘‘සම්බුද්ධං අභිවාදෙත්වා, ඉද්ධිං දස්සංසු සත්ථුනො;
නෙකා නානාවිධාකාරා, මහාඉද්ධීපි දස්සයුං.
‘‘‘චක්කවාළසමං කායං, සීසං උත්තරතො කුරු;
උභො පක්ඛා දුවෙ දීපා, ජම්බුදීපං සරීරතො.
‘‘‘දක්ඛිණඤ්ච සරං පිඤ්ඡං, නානාසාඛා තු පත්තකා;
චන්දඤ්ච සූරියඤ්චක්ඛි, මෙරුපබ්බතතො සිඛං.
‘‘‘චක්කවාළගිරිං ¶ තුණ්ඩං, ජම්බුරුක්ඛං සමූලකං;
බීජමානා උපාගන්ත්වා, වන්දන්තී ලොකනායකං.
‘‘‘හත්ථිවණ්ණං තථෙවස්සං, පබ්බතං ජලධිං තථා;
චන්දඤ්ච සූරියං මෙරුං, සක්කවණ්ණඤ්ච දස්සයුං.
‘‘‘යසොධරා ¶ මයං වීර, පාදෙ වන්දාම චක්ඛුම;
තව චිරපභාවෙන, නිප්ඵන්නා නරනායක.
‘‘‘ඉද්ධීසු ච වසී හොම, දිබ්බාය සොතධාතුයා;
චෙතොපරියඤාණස්ස, වසී හොම මහාමුනෙ.
‘‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාම, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;
සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘‘අත්ථධම්මනිරුත්තීසු, පටිභානෙ තථෙව ච;
ඤාණං අම්හං මහාවීර, උප්පන්නං තව සන්තිකෙ.
‘‘‘පුබ්බානං ¶ ලොකනාථානං, සඞ්ගමං නො නිදස්සිතං;
අධිකාරා බහූ අම්හං, තුය්හත්ථාය මහාමුනෙ.
‘‘‘යං අම්හං පූරිතං කම්මං, කුසලං සරසෙ මුනෙ;
තුය්හත්ථාය මහාවීර, පුඤ්ඤානුපචිතානි නො.
‘‘‘අභබ්බට්ඨානෙ වජ්ජෙත්වා, වාරයිම්හ අනාචරං;
තුය්හත්ථාය මහාවීර, චත්තානි ජීවිතානි නො [සඤ්චත්තං ජීවිතම්පි නො (ස්යා.)].
‘‘‘නෙකකොටිසහස්සානි ¶ , භරියත්ථායදාසි නො;
න තත්ථ විමනා හොම, තුය්හත්ථාය මහාමුනෙ.
‘‘‘නෙකකොටිසහස්සානි, උපකාරායදාසි නො;
න තත්ථ විමනා හොම, තුය්හත්ථාය මහාමුනෙ.
‘‘‘නෙකකොටිසහස්සානි, භොජනත්ථායදාසි නො;
න තත්ථ විමනා හොම, තුය්හත්ථාය මහාමුනෙ.
‘‘‘නෙකකොටිසහස්සානි ¶ , ජීවිතානි චජිම්හසෙ [චජිම්හ නො (පී. ක.)];
භයමොක්ඛං කරිස්සාම, ජීවිතානි චජිම්හසෙ.
‘‘‘අඞ්ගගතෙ අලඞ්කාරෙ, වත්ථෙ නානාවිධෙ බහූ;
ඉත්ථිභණ්ඩෙ න ගූහාම, තුය්හත්ථාය මහාමුනෙ.
‘‘‘ධනධඤ්ඤපරිච්චාගං ¶ , ගාමානි නිගමානි ච;
ඛෙත්තං පුත්තා ච ධීතා ච, පරිච්චත්තා මහාමුනෙ.
‘‘‘හත්ථී අස්සා ගවා චාපි, දාසියො පරිචාරිකා;
තුය්හත්ථාය මහාවීර, පරිච්චත්තං අසඞ්ඛියං.
‘‘‘යං අම්හෙ පටිමන්තෙසි, දානං දස්සාම යාචකෙ;
විමනං නො න පස්සාම, දදතො දානමුත්තමං.
‘‘‘නානාවිධං බහුං දුක්ඛං, සංසාරෙ ච බහුබ්බිධෙ;
තුය්හත්ථාය මහාවීර, අනුභුත්තං අසඞ්ඛියං.
‘‘‘සුඛප්පත්තානුමොදාම, න ච දුක්ඛෙසු දුම්මනා;
සබ්බත්ථ තුලිතා හොම, තුය්හත්ථාය මහාමුනෙ.
‘‘‘අනුමග්ගෙන ¶ සම්බුද්ධො, යං ධම්මං අභිනීහරි;
අනුභොත්වා සුඛං දුක්ඛං, පත්තො බොධිං මහාමුනෙ.
‘‘‘බ්රහ්මදෙවඤ්ච සම්බුද්ධං, ගොතමං ලොකනායකං;
අඤ්ඤෙසං ලොකනාථානං, සඞ්ගමං තෙහි නො බහූ.
‘‘‘අධිකාරං බහුං අම්හෙ, තුය්හත්ථාය මහාමුනෙ;
ගවෙසතො බුද්ධධම්මෙ, මයං තෙ පරිචාරිකා.
‘‘‘කප්පෙ ¶ ච සතසහස්සෙ, චතුරො ච අසඞ්ඛියෙ;
දීපඞ්කරො මහාවීරො, උප්පජ්ජි ලොකනායකො.
‘‘‘පච්චන්තදෙසවිසයෙ, නිමන්තෙත්වා තථාගතං;
තස්ස ආගමනං මග්ගං, සොධෙන්ති තුට්ඨමානසා.
‘‘‘තෙන ¶ කාලෙන සො ආසි, සුමෙධො නාම බ්රාහ්මණො;
මග්ගඤ්ච පටියාදෙසි, ආයතො සබ්බදස්සිනො.
‘‘‘තෙන කාලෙන අහුම්හ, සබ්බා බ්රාහ්මණසම්භවා;
ථලූදජානි පුප්ඵානි, ආහරිම්හ සමාගමං.
‘‘‘තස්මිං සො සමයෙ බුද්ධො, දීපඞ්කරො මහායසො;
වියාකාසි මහාවීරො, ඉසිමුග්ගතමානසං.
‘‘‘චලතී රවතී පුථවී, සඞ්කම්පති සදෙවකෙ;
තස්ස කම්මං පකිත්තෙන්තෙ, ඉසිමුග්ගතමානසං.
‘‘‘දෙවකඤ්ඤා ¶ මනුස්සා ච, මයඤ්චාපි සදෙවකා;
නානාපූජනීයං භණ්ඩං, පූජයිත්වාන පත්ථයුං.
‘‘‘තෙසං බුද්ධො වියාකාසි, ජොතිදීප සනාමකො;
අජ්ජ යෙ පත්ථිතා අත්ථි, තෙ භවිස්සන්ති සම්මුඛා.
‘‘‘අපරිමෙය්යෙ ඉතො කප්පෙ, යං නො බුද්ධො වියාකරි;
තං වාචමනුමොදෙන්තා, එවංකාරී අහුම්හ නො.
‘‘‘තස්ස කම්මස්ස සුකතස්ස, තස්ස චිත්තං පසාදයුං;
දෙවමානුසිකං යොනිං, අනුභොත්වා අසඞ්ඛියං.
‘‘‘සුඛදුක්ඛෙනුභොත්වාන ¶ , දෙවෙසු මානුසෙසු ච;
පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, ජාතාම්හ සාකියෙ කුලෙ.
‘‘‘රූපවතී ¶ භොගවතී, යසසීලවතී තතො;
සබ්බඞ්ගසම්පදා හොම, කුලෙසු අභිසක්කතා.
‘‘‘ලාභං සිලොකං සක්කාරං, ලොකධම්මසමාගමං;
චිත්තඤ්ච දුක්ඛිතං නත්ථි, වසාම අකුතොභයා.
‘‘‘වුත්තඤ්හෙතං භගවතා, රඤ්ඤො අන්තෙපුරෙ තදා;
ඛත්තියානං පුරෙ වීර [තාසං (ස්යා.)], උපකාරඤ්ච නිද්දිසි.
‘‘‘උපකාරා ච යා නාරී, යා ච නාරී සුඛෙ දුඛෙ;
අත්ථක්ඛායී ච යා නාරී, යා ච නාරීනුකම්පිකා.
‘‘‘ධම්මං ¶ චරෙ සුචරිතං, න නං දුච්චරිතං චරෙ;
ධම්මචාරී සුඛං සෙති, අස්මිං ලොකෙ පරම්හි ච.
‘‘‘අගාරං විජහිත්වාන, පබ්බජිම්හනගාරියං;
අඩ්ඪමාසෙ අසම්පත්තෙ, චතුසච්චං ඵුසිම්හ නො.
‘‘‘චීවරං පිණ්ඩපාතඤ්ච, පච්චයං සයනාසනං;
උපනෙන්ති බහූ අම්හෙ, සාගරස්සෙව ඌමියො.
‘‘‘කිලෙසා ඣාපිතා අම්හං [මය්හං (ස්යා.), අම්හාකං (ක.)], භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගීව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාම අනාසවා.
‘‘‘ස්වාගතං වත නො ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’.
‘‘එවං බහුවිධං දුක්ඛං, සම්පත්තී ච බහුබ්බිධා;
විසුද්ධභාවං සම්පත්තා, ලභාම සබ්බසම්පදා.
‘‘යා දදන්ති සකත්තානං, පුඤ්ඤත්ථාය මහෙසිනො;
සහායසම්පදා හොන්ති, නිබ්බානපදමසඞ්ඛතං.
‘‘පරික්ඛීණං අතීතඤ්ච, පච්චුප්පන්නං අනාගතං;
සබ්බකම්මම්පි නො ඛීණං, පාදෙ වන්දාම චක්ඛුම.
‘‘නිබ්බානාය ¶ වදන්තීනං, කිං වො වක්ඛාම උත්තරි;
සන්තසඞ්ඛතදොසඤ්හි, පප්පොථ [සන්තසඞ්ඛතදොසො යො, පජ්ජොතං (ස්යා. පී. ක.)] අමතං පදං’’.
ඉත්ථං සුදං යසොධරාපමුඛානි අට්ඨාරසභික්ඛුනීසහස්සානි භගවතො සම්මුඛා ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
යසොධරාපමුඛඅට්ඨාරසභික්ඛුනීසහස්සාපදානං දසමං.
කුණ්ඩලකෙසීවග්ගො තතියො.
තස්සුද්දානං –
කුණ්ඩලා ගොතමී චෙව, ධම්මදින්නා ච සකුලා;
වරනන්දා ච සොණා ච, කාපිලානී යසොධරා.
දසසහස්සභික්ඛුනී, අට්ඨාරසසහස්සකා;
ගාථාසතානි චත්තාරි, ඡ ච සත්තතිමෙව ච [අට්ඨසත්තතිමෙව ච (ස්යා.)].
4. ඛත්තියාවග්ගො
1. යසවතීපමුඛඅට්ඨාරසභික්ඛුනීසහස්සඅපදානං
‘‘භවා ¶ ¶ ¶ ¶ සබ්බෙ පරික්ඛීණා, භවා සන්ති විමොචිතා;
සබ්බාසවා ච නො නත්ථි, ආරොචෙම මහාමුනෙ.
‘‘පුරිමං කුසලං කම්මං [පරිකම්මඤ්ච කුසලං (ස්යා.)], යං කිඤ්චි සාධුපත්ථිතං;
පරිභොගමයං දින්නං, තුය්හත්ථාය මහාමුනෙ.
‘‘බුද්ධපච්චෙකබුද්ධානං, සාවකානඤ්ච පත්ථිතං [බුද්ධානං සාවකානඤ්ච (සී. ක.)];
පරිභොගමයං දින්නං, තුය්හත්ථාය මහාමුනෙ.
‘‘උච්චනීචමයං කම්මං, භික්ඛූනං සාධුපත්ථිතං;
උච්චාකුලපරිකම්මං, කතමෙතං මහාමුනෙ [කතම්හෙහි මහාමුනෙ (ස්යා. පී.)].
‘‘තෙනෙව සුක්කමූලෙන, චොදිතා කම්මසම්පදා;
මානුසිකමතික්කන්තා, ජායිංසු ඛත්තියෙ කුලෙ.
‘‘උප්පත්තෙ ච කතෙ කම්මෙ, ජාතියා වාපි එකතො;
පච්ඡිමෙ එකතො ජාතා, ඛත්තියා කුලසම්භවා.
‘‘රූපවතී භොගවතී, ලාභසක්කාරපූජිතා;
අන්තෙපුරෙ මහාවීර, දෙවානං විය නන්දනෙ.
‘‘නිබ්බින්දිත්වා අගාරම්හා, පබ්බජිම්හනගාරියං;
කතිපාහං උපාදාය, සබ්බා පත්තාම්හ නිබ්බුතිං.
‘‘චීවරං ¶ පිණ්ඩපාතඤ්ච, පච්චයං සයනාසනං;
උපනෙන්ති බහූ අම්හෙ, සදා සක්කතපූජිතා.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා අම්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගීව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාම අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං වත නො ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං යසවතීපමුඛානි ඛත්තියකඤ්ඤාභික්ඛුනියො අට්ඨාරසසහස්සානි භගවතො සම්මුඛා ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
යසවතීපමුඛඅට්ඨාරසභික්ඛුනීසහස්සාපදානං පඨමං.
2. චතුරාසීතිභික්ඛුනීසහස්සඅපදානං
‘‘චුල්ලාසීතිසහස්සානි ¶ , බ්රාහ්මඤ්ඤකුලසම්භවා [බ්රාහ්මණකුලසම්භවා (ස්යා. ක.)];
සුඛුමාලහත්ථපාදා, පුරෙ තුය්හං මහාමුනෙ.
‘‘වෙස්සසුද්දකුලෙ ජාතා, දෙවා නාගා ච කින්නරා;
චාතුද්දීපා බහූ කඤ්ඤා, පුරෙ තුය්හං මහාමුනෙ.
‘‘කාචි පබ්බජිතා අත්ථි, සබ්බදස්සාවිනො [සච්චදස්සාවිනො (සී. පී.)] හූ;
දෙවා ච කින්නරා නාගා, ඵුසිස්සන්ති අනාගතෙ.
‘‘අනුභොත්වා යසං සබ්බං, පත්වාන සබ්බසම්පදා;
තුම්හං ¶ [ත්වයි (සී. පී.)] පසාදං පටිලද්ධා, බුජ්ඣිස්සන්ති අනාගතෙ.
‘‘අම්හෙ බ්රාහ්මණධීතා තු, බ්රාහ්මඤ්ඤකුලසම්භවා;
පෙක්ඛතො නො [ලක්ඛණා ච (ස්යා.)] මහාවීර, පාදෙ වන්දාම චක්ඛුම.
‘‘උපහතා භවා සබ්බෙ, මූලතණ්හා සමූහතා;
සමුච්ඡින්නා අනුසයා, පුඤ්ඤසඞ්ඛාරදාලිතා.
‘‘සමාධිගොචරා සබ්බා, සමාපත්තිවසී කතා;
ඣානෙන ධම්මරතියා, විහරිස්සාම නො සදා.
‘‘භවනෙත්ති අවිජ්ජා ච, සඞ්ඛාරාපි ච ඛෙපිතා;
සුදුද්දසං පදං ගන්ත්වා, අනුජානාථ [අනුජානිම්හ (ස්යා. පී. ක.)] නායක.
‘‘උපකාරා මමං තුම්හෙ, දීඝරත්තං කතාවිනො;
චතුන්නං සංසයං ඡෙත්වා, සබ්බා ගච්ඡන්තු නිබ්බුතිං.
‘‘වන්දිත්වා ¶ ¶ මුනිනො පාදෙ, කත්වා ඉද්ධිවිකුබ්බනං;
කාචි දස්සෙන්ති ආලොකං, අන්ධකාරමථාපරා.
‘‘දස්සෙන්ති චන්දසූරියෙ, සාගරඤ්ච සමච්ඡකං;
සිනෙරුං පරිභණ්ඩඤ්ච, දස්සෙන්ති පාරිඡත්තකං.
‘‘තාවතිංසඤ්ච භවනං, යාමං දස්සෙන්ති ඉද්ධියා;
තුසිතං නිම්මිතෙ දෙවෙ, වසවත්තී මහිස්සරෙ.
‘‘බ්රහ්මානො කාචි දස්සෙන්ති, චඞ්කමඤ්ච මහාරහං;
බ්රහ්මවණ්ණඤ්ච මාපෙත්වා, ධම්මං දෙසෙන්ති සුඤ්ඤතං.
‘‘නානාවිකුබ්බනං කත්වා, ඉද්ධිං දස්සිය සත්ථුනො;
දස්සයිංසු ¶ බලං සබ්බා, පාදෙ වන්දිංසු සත්ථුනො.
‘‘ඉද්ධීසු ¶ ච වසී හොම, දිබ්බාය සොතධාතුයා;
චෙතොපරියඤාණස්ස, වසී හොම මහාමුනෙ.
‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාම, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;
සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘අත්ථධම්මනිරුත්තීසු, පටිභානෙ තථෙව ච;
ඤාණං අම්හං මහාවීර, උප්පන්නං තව සන්තිකෙ.
‘‘පුබ්බානං ලොකනාථානං, සඞ්ගමං නො නිදස්සිතං;
අධිකාරං බහුං අම්හං, තුය්හත්ථාය මහාමුනෙ.
‘‘යං අම්හෙහි කතං කම්මං, කුසලං සර තං මුනෙ;
තුය්හත්ථාය මහාවීර, පුඤ්ඤානුපචිතානි නො.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, පදුමුත්තරො මහාමුනි;
පුරං හංසවතී නාම, සම්බුද්ධස්ස කුලාසයං.
‘‘ද්වාරෙන හංසවතියා, ගඞ්ගා සන්දති සබ්බදා;
උබ්බළ්හා නදියා භික්ඛූ, ගමනං න ලභන්ති තෙ.
‘‘දිවසං ද්වෙ තයො චෙව, සත්තාහං මාසිකං තතො;
චතුමාසම්පි සම්පුණ්ණං, ගමනං න ලභන්ති තෙ.
‘‘තදා අහු සත්තසාරො, ජටිලො නාම රට්ඨිකො;
ඔරුද්ධෙ [ඔරතීරෙ (ස්යා.)] භික්ඛවො දිස්වා, සෙතුං ගඞ්ගාය කාරයි.
‘‘තදා ¶ ¶ ¶ සතසහස්සෙහි, සෙතුං ගඞ්ගාය කාරයි;
සඞ්ඝස්ස ඔරිමෙ තීරෙ, විහාරඤ්ච අකාරයි.
‘‘ඉත්ථියො පුරිසා චෙව, උච්චනීචකුලානි ච;
තස්ස සෙතුං විහාරඤ්ච [තෙසු සෙතුවිහාරෙසු (සී.), තස්ස සෙතූ විහාරෙ ච (පී.)], සමභාගං අකංසු තෙ.
‘‘අම්හෙ අඤ්ඤෙ ච මානුජා, විප්පසන්නෙන චෙතසා;
තස්ස ධම්මෙසු දායාදා, නගරෙ ජනපදෙසු ච.
‘‘ඉත්ථී පුමා කුමාරා ච, බහූ චෙව කුමාරිකා;
සෙතුනො ච විහාරස්ස, වාලුකා ආකිරිංසු තෙ.
‘‘වීථිං ¶ සම්මජ්ජනං කත්වා, කදලීපුණ්ණඝටෙ ධජෙ;
ධූපං චුණ්ණඤ්ච මාලඤ්ච, කාරං කත්වාන සත්ථුනො.
‘‘සෙතුවිහාරෙ කාරෙත්වා, නිමන්තෙත්වා විනායකං;
මහාදානං දදිත්වාන, සම්බොධිං අභිපත්ථයිං.
‘‘පදුමුත්තරො මහාවීරො, තාරකො සබ්බපාණිනං;
අනුමොදනීයංකාසි, ජටිලස්ස මහාමුනි [කත්වා, වියාකාසි මහාමුනි (ස්යා.)].
‘‘‘සතසහස්සාතික්කන්තෙ, කප්පො හෙස්සති භද්දකො;
භවාභවෙනුභොත්වාන, පාපුණිස්සති බොධියං.
‘‘‘කාචි හත්ථපරිකම්මං, කතාවී නරනාරියො;
අනාගතම්හි අද්ධානෙ, සබ්බා හෙස්සන්ති සම්මුඛා’.
‘‘තෙන කම්මවිපාකෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
උප්පන්නා දෙවභවනං, තුය්හං තා පරිචාරිකා.
‘‘දිබ්බසුඛං ¶ අසඞ්ඛියං, මානුසඤ්ච අසඞ්ඛියං;
තුය්හං තෙ පරිචාරෙම, සංසරිම්හ භවාභවෙ.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, සුකතං කම්මසම්පදං;
සුඛුමාලී මනුස්සානං, අථො දෙවපුරෙ වරෙ.
‘‘රූපභොගයසෙ චෙව, අථො කිත්තිඤ්ච සක්කතං [කිත්තිසුඛං පියං (ස්යා.)];
ලභාම සතතං සබ්බං, සුකතං කම්මසම්පදං.
‘‘පච්ඡිමෙ ¶ භවෙ සම්පත්තෙ, ජාතාම්හ බ්රාහ්මණෙ කුලෙ;
සුඛුමාලහත්ථපාදා, සක්යපුත්තනිවෙසනෙ.
‘‘සබ්බකාලම්පි ¶ පථවිං, න පස්සාම න ලඞ්කතං;
චික්ඛල්ලභූමිමසුචිං [චික්ඛල්ලං භූමිං ගමනං (ස්යා.)], න පස්සාම මහාමුනෙ.
‘‘අගාරං වසන්තෙ අම්හෙ, සක්කාරං සබ්බකාලිකං;
උපනෙන්ති සදා සබ්බං, පුබ්බකම්මඵලෙන නො [පුබ්බකම්මඵලං තතො (සී. පී.)].
‘‘අගාරං ¶ පජහිත්වාන, පබ්බජිත්වානගාරියං;
සංසාරපථනිත්ථිණ්ණා, වීතරාගා භවාමසෙ [නත්ථි දානි පුනබ්භවො (සී. ස්යා. පී.)].
‘‘චීවරං පිණ්ඩපාතඤ්ච, පච්චයං සයනාසනං;
උපනෙන්ති සදා අම්හෙ, සහස්සානි තතො තතො.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා අම්හං…පෙ… විහරාම අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත නො ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං චතුරාසීතිබ්රාහ්මණකඤ්ඤාභික්ඛුනීසහස්සානි භගවතො සම්මුඛා ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
චතුරාසීතිභික්ඛුනීසහස්සාපදානං දුතියං.
3. උප්පලදායිකාථෙරීඅපදානං
‘‘නගරෙ අරුණවතියා, අරුණො නාම ඛත්තියො;
තස්ස රඤ්ඤො අහුං භරියා, එකජ්ඣං චාරයාමහං.
‘‘රහොගතා නිසීදිත්වා, එවං චින්තෙසහං තදා;
‘කුසලං මෙ කතං නත්ථි, ආදාය ගමියං මම.
‘‘‘මහාභිතාපං කටුකං, ඝොරරූපං සුදාරුණං;
නිරයං නූන ගච්ඡාමි, එත්ථ මෙ නත්ථි සංසයො’.
‘‘එවාහං ¶ චින්තයිත්වාන, පහංසෙත්වාන මානසං;
රාජානං උපගන්ත්වාන, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘ඉත්ථී නාම මයං දෙව, පුරිසානිත්තරා අහු [පුරිසානුගතා සදා (සී.), පුරිසා න භවාම නො (ස්යා.), පුරිසානං භරා මයං (පී.)];
එකං මෙ සමණං දෙහි, භොජයිස්සාමි ඛත්තිය’.
‘‘අදාසි ¶ මෙ තදා රාජා, සමණං භාවිතින්ද්රියං;
තස්ස පත්තං ගහෙත්වාන, පරමන්නෙන පූරයිං.
‘‘පූරෙත්වා ¶ ¶ පරමං අන්නං, සහ සුගන්ධලෙපනං;
මහාචෙලෙන ඡාදිත්වා, අදාසිං තුට්ඨමානසා.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘සහස්සදෙවරාජූනං, මහෙසිත්තමකාරයිං;
සහස්සචක්කවත්තීනං, මහෙසිත්තමකාරයිං.
‘‘පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං;
නානාවිධං බහුං අඤ්ඤං, තස්ස කම්මඵලං තතො.
‘‘උප්පලස්සෙව මෙ වණ්ණො, අභිරූපා සුදස්සනා;
ඉත්ථිසබ්බඞ්ගසම්පන්නා, අභිජාතා ජුතින්ධරා.
‘‘පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, අජායිං සාකියෙ කුලෙ;
නාරීසහස්සපාමොක්ඛා, සුද්ධොදනසුතස්සහං.
‘‘නිබ්බින්දිත්වා අගාරෙහං, පබ්බජිං අනගාරියං;
සත්තමීරත්තිසම්පත්තා [සත්තමිංරත්තිමපත්තා (සී. ස්යා. පී.)], චතුසච්චමපාපුණිං.
‘‘චීවරං පිණ්ඩපාතඤ්ච, පච්චයං සයනාසනං;
පරිමෙතුං න සක්කොමි, පිණ්ඩපාතස්සිදං ඵලං.
‘‘යං මය්හං පූරිතං කම්මං, කුසලං සරසෙ මුනි;
තුය්හත්ථාය මහාවීර, පරිචත්තං බහුං මයා.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පිණ්ඩපාතස්සිදං ඵලං.
‘‘ද්වෙ ¶ ¶ ගතියො පජානාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං;
අඤ්ඤං ගතිං න ජානාමි, පිණ්ඩපාතස්සිදං ඵලං.
‘‘උච්චෙ කුලෙ පජායාමි, මහාසාලෙ [තයො සාල (ක.)] මහද්ධනෙ;
අඤ්ඤෙ කුලෙ න ජායාමි, පිණ්ඩපාතස්සිදං ඵලං.
‘‘භවාභවෙ සංසරිත්වා, සුක්කමූලෙන චොදිතා;
අමනාපං න පස්සාමි, සොමනස්සකතං ඵලං.
‘‘ඉද්ධීසු ¶ ¶ ච වසී හොමි, දිබ්බාය සොතධාතුයා;
චෙතොපරියඤාණස්ස, වසී හොමි මහාමුනෙ.
‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාමි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;
සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘අත්ථධම්මනිරුත්තීසු, පටිභානෙ තථෙව ච;
ඤාණං මම මහාවීර, උප්පන්නං තව සන්තිකෙ.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං උප්පලදායිකා භික්ඛුනී භගවතො සම්මුඛා ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උප්පලදායිකාථෙරියාපදානං තතියං.
4. සිඞ්ගාලමාතුථෙරීඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘තදාහං හංසවතියං, ජාතාමච්චකුලෙ අහුං;
නානාරතනපජ්ජොතෙ, ඉද්ධෙ ඵීතෙ මහද්ධනෙ.
‘‘පිතුනා සහ ගන්ත්වාන, මහාජනපුරක්ඛතා;
ධම්මං බුද්ධස්ස සුත්වාන, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘පබ්බජිත්වාන ¶ කායෙන, පාපකම්මං විවජ්ජයිං;
වචීදුච්චරිතං හිත්වා, ආජීවං පරිසොධයිං.
‘‘බුද්ධෙ පසන්නා ධම්මෙ ච, සඞ්ඝෙ ච තිබ්බගාරවා;
සද්ධම්මස්සවනෙ යුත්තා, බුද්ධදස්සනලාලසා [බුද්ධදස්සනසාලයා (ස්යා.)].
‘‘අග්ගං සද්ධාධිමුත්තානං, අස්සොසිං භික්ඛුනිං තදා;
තං ඨානං පත්ථයිත්වාන, තිස්සො සික්ඛා අපූරයිං.
‘‘තතො ¶ මං සුගතො ආහ, කරුණානුගතාසයො;
‘යස්ස සද්ධා තථාගතෙ, අචලා සුප්පතිට්ඨිතා;
සීලඤ්ච ¶ යස්ස කල්යාණං, අරියකන්තං පසංසිතං.
‘‘‘සඞ්ඝෙ පසාදො යස්සත්ථි, උජුභූතඤ්ච දස්සනං;
අදලිද්දොති තං ආහු, අමොඝං තස්ස ජීවිතං.
‘‘‘තස්මා සද්ධඤ්ච සීලඤ්ච, පසාදං ධම්මදස්සනං;
අනුයුඤ්ජෙථ ¶ මෙධාවී, සරං බුද්ධාන [බුද්ධානුසාසනං (සී.), බුද්ධානං සාසනං (ස්යා.)] සාසනං’.
‘‘තං සුත්වාහං පමුදිතා, අපුච්ඡිං පණිධිං මම;
තදා අනොමො අමිතො, බ්යාකරිත්ථ විනායකො;
‘බුද්ධෙ පසන්නා කල්යාණී, ලච්ඡසෙ තං සුපත්ථිතං.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදා, ඔරසා ධම්මනිම්මිතා;
සිඞ්ගාලකස්ස [සිගාලකස්ස (සී. පී.)] මාතාති, හෙස්සති සත්ථු සාවිකා’.
‘‘තං සුත්වා මුදිතා හුත්වා, යාවජීවං තදා ජිනං;
මෙත්තචිත්තා පරිචරිං, පටිපත්තීහි නායකං.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, ගිරිබ්බජපුරුත්තමෙ;
ජාතා සෙට්ඨිකුලෙ ඵීතෙ, මහාරතනසඤ්චයෙ.
‘‘පුත්තො ¶ සිඞ්ගාලකො නාම, මමාසි විපථෙ රතො;
දිට්ඨිගහනපක්ඛන්දො, දිසාපූජනතප්පරො.
‘‘නානාදිසා නමස්සන්තං [නමස්සති (ස්යා.)], පිණ්ඩාය නගරං වජං;
තං දිස්වා ඔවදී බුද්ධො, මග්ගෙ ඨත්වා විනායකො.
‘‘තස්ස දෙසයතො ධම්මං, පනාදො විම්හයො අහු;
ද්වෙකොටිනරනාරීනං, ධම්මාභිසමයො අහු.
‘‘තදාහං ¶ පරිසං ගන්ත්වා, සුත්වා සුගතභාසිතං;
සොතාපත්තිඵලං පත්තා, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘න ¶ ¶ චිරෙනෙව කාලෙන, බුද්ධදස්සනලාලසා;
අනුස්සතිං තං භාවෙත්වා, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘දස්සනත්ථාය බුද්ධස්ස, සබ්බදා ච වජාමහං;
අතිත්තායෙව පස්සාමි, රූපං නයනනන්දනං.
‘‘සබ්බපාරමිසම්භූතං, ලක්ඛීනිලයනං වරං;
රූපං සබ්බසුභාකිණ්ණං, අතිත්තා විහරාමහං.
‘‘ජිනො තස්මිං ගුණෙ තුට්ඨො, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං;
සිඞ්ගාලකස්ස යා මාතා, අග්ගා සද්ධාධිමුත්තිකා [සංඝවිමුත්තිකා (පී.), මමාධිමුත්තිකා (ක.)].
‘‘ඉද්ධීසු ච වසී හොමි, දිබ්බාය සොතධාතුයා;
චෙතොපරියඤාණස්ස, වසී හොමි මහාමුනි.
‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාමි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;
සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘අත්ථධම්මනිරුත්තීසු, පටිභානෙ තථෙව ච;
ඤාණං මම මහාවීර, උප්පන්නං තව සන්තිකෙ.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං සිඞ්ගාලමාතා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සිඞ්ගාලමාතුථෙරියාපදානං චතුත්ථං.
5. සුක්කාථෙරීඅපදානං
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, විපස්සී නාම නායකො;
උප්පජ්ජි චාරුදස්සනො, සබ්බධම්මවිපස්සකො.
‘‘තදාහං බන්ධුමතියං, ජාතා අඤ්ඤතරෙ කුලෙ;
ධම්මං සුත්වාන මුනිනො, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘බහුස්සුතා ¶ ධම්මධරා, පටිභානවතී තථා;
විචිත්තකථිකා චාපි, ජිනසාසනකාරිකා.
‘‘තදා ¶ ධම්මකථං කත්වා, හිතාය ජනතං බහුං [ජනතාය හිතං බහුං (සී.) … සදා (ස්යා.), හිතාය ජනසංසරිං (පී.)];
තතො චුතාහං තුසිතං, උපපන්නා යසස්සිනී.
‘‘එකතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, සිඛී විය සිඛී ජිනො;
තපන්තො යසසා ලොකෙ [ලොකං (ස්යා. පී.)], උප්පජ්ජි වදතං වරො.
‘‘තදාපි පබ්බජිත්වාන, බුද්ධසාසනකොවිදා;
ජොතෙත්වා ජිනවාක්යානි, තතොපි තිදිවං ගතා.
‘‘එකතිංසෙව කප්පම්හි, වෙස්සභූ නාම නායකො;
උප්පජ්ජිත්ථ මහාඤාණී, තදාපි ච තථෙවහං.
‘‘පබ්බජිත්වා ¶ ධම්මධරා, ජොතයිං ජිනසාසනං;
ගන්ත්වා මරුපුරං රම්මං, අනුභොසිං මහාසුඛං.
‘‘ඉමම්හි භද්දකෙ කප්පෙ, කකුසන්ධො ජිනුත්තමො;
උප්පජ්ජි නරසරණො [නරසද්දූලො (සී. ස්යා. පී.)], තදාපි ච තථෙවහං.
‘‘පබ්බජිත්වා මුනිමතං, ජොතයිත්වා යථායුකං;
තතො චුතාහං තිදිවං, අගං සභවනං යථා.
‘‘ඉමස්මිංයෙව කප්පම්හි, කොණාගමනනායකො;
උප්පජ්ජි ලොකසරණො, අරණො අමතඞ්ගතො [වදතං වරො, සබ්බසත්තානමුත්තමො (ස්යා.)].
‘‘තදාපි පබ්බජිත්වාන, සාසනෙ තස්ස තාදිනො;
බහුස්සුතා ධම්මධරා, ජොතයිං ජිනසාසනං.
‘‘ඉමස්මිංයෙව ¶ කප්පම්හි, කස්සපො මුනිමුත්තමො;
උප්පජ්ජි ලොකසරණො, අරණො මරණන්තගූ.
‘‘තස්සාපි නරවීරස්ස, පබ්බජිත්වාන සාසනෙ;
පරියාපුටසද්ධම්මා, පරිපුච්ඡාවිසාරදා.
‘‘සුසීලා ලජ්ජිනී චෙව, තීසු සික්ඛාසු කොවිදා;
බහුං ධම්මකථං කත්වා, යාවජීවං මහාමුනෙ.
‘‘තෙන ¶ කම්මවිපාකෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘පච්ඡිමෙ ¶ ච භවෙ දානි, ගිරිබ්බජපුරුත්තමෙ;
ජාතා සෙට්ඨිකුලෙ ඵීතෙ, මහාරතනසඤ්චයෙ.
‘‘යදා ¶ භික්ඛුසහස්සෙන, පරිවුතො ලොකනායකො;
උපාගමි රාජගහං, සහස්සක්ඛෙන වණ්ණිතො.
‘‘‘දන්තො දන්තෙහි සහ පුරාණජටිලෙහි, විප්පමුත්තො විප්පමුත්තෙහි;
සිඞ්ගීනික්ඛසවණ්ණො, රාජගහං පාවිසි භගවා’.
‘‘දිස්වා බුද්ධානුභාවං තං, සුත්වාව ගුණසඤ්චයං;
බුද්ධෙ චිත්තං පසාදෙත්වා, පූජයිං තං යථාබලං.
‘‘අපරෙන ච කාලෙන, ධම්මදින්නාය සන්තිකෙ;
අගාරා නික්ඛමිත්වාන, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘කෙසෙසු ඡිජ්ජමානෙසු, කිලෙසෙ ඣාපයිං අහං;
උග්ගහිං සාසනං සබ්බං, පබ්බජිත්වාචිරෙනහං.
‘‘තතො ධම්මමදෙසෙසිං, මහාජනසමාගමෙ;
ධම්මෙ දෙසියමානම්හි, ධම්මාභිසමයො අහු.
‘‘නෙකපාණසහස්සානං, තං විදිත්වාතිවිම්හිතො;
අභිප්පසන්නො මෙ යක්ඛො, භමිත්වාන ගිරිබ්බජං.
‘‘කිං මෙ කතා රාජගහෙ මනුස්සා, මධුං පීතාව අච්ඡරෙ;
යෙ සුක්කං න උපාසන්ති, දෙසෙන්තිං අමතං පදං.
‘‘තඤ්ච ¶ අප්පටිවානීයං, අසෙචනකමොජවං;
පිවන්ති මඤ්ඤෙ සප්පඤ්ඤා, වලාහකමිවද්ධගූ.
‘‘ඉද්ධීසු ¶ ච වසී හොමි, දිබ්බාය සොතධාතුයා;
චෙතොපරියඤාණස්ස, වසී හොමි මහාමුනෙ.
‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාමි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;
සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘අත්ථධම්මනිරුත්තීසු ¶ , පටිභානෙ තථෙව ච;
ඤාණං මම මහාවීර, උප්පන්නං තව සන්තිකෙ.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං සුක්කා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සුක්කාථෙරියාපදානං පඤ්චමං.
පඤ්චමං භාණවාරං.
6. අභිරූපනන්දාථෙරීඅපදානං
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, විපස්සී නාම නායකො;
උප්පජ්ජි චාරුදස්සනො, සබ්බධම්මෙසු චක්ඛුමා.
‘‘තදාහං බන්ධුමතියං, ඉද්ධෙ ඵීතෙ මහාකුලෙ;
ජාතා ¶ සුරූපා දයිතා, පූජනීයා ජනස්ස ච.
‘‘උපගන්ත්වා මහාවීරං, විපස්සිං ලොකනායකං;
ධම්මං සුණිත්වා සරණං, උපෙසිං නරනායකං.
‘‘සීලෙසු සංවුතා හුත්වා, නිබ්බුතෙ ච නරුත්තමෙ;
ධාතුථූපස්ස උපරි, සොණ්ණච්ඡත්තමපූජයිං.
‘‘මුත්තචාගා සීලවතී, යාවජීවං තතො චුතා;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසූපගා අහං.
‘‘තදා ¶ දසහි ඨානෙහි, අධිභොත්වාන සෙසකෙ [අධිභොත්වා අසෙසතො (ස්යා.)];
රූපසද්දෙහි ගන්ධෙහි, රසෙහි ඵුසනෙහි ච.
‘‘ආයුනාපි ච වණ්ණෙන, සුඛෙන යසසාපි ච;
තථෙවාධිපතෙය්යෙන, අධිගය්හ විරොචහං.
‘‘පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, ජාතාහං කපිලව්හයෙ;
ධීතා ඛෙමකසක්කස්ස, නන්දා නාමාති විස්සුතා.
‘‘අභිරූපසම්පදම්පි [අභිරුපං උපපදං (සී.), අභිරුපං උප්පාදං (පී.)], අහු මෙ කන්තිසූචකං;
යදාහං යොබ්බනප්පත්තා, රූපලාවඤ්ඤභූසිතා.
‘‘තදා ¶ ¶ [තදා මමත්ථං (සී.), ඉධ මමත්තෙ (ස්යා. ක.)] මත්ථෙ සක්යානං, විවාදො සුමහා අහු;
පබ්බාජෙසි තතො තාතො, මා සක්යා විනස්සිංසුති.
‘‘පබ්බජිත්වා තථාගතං, රූපදෙස්සිං නරුත්තමං;
සුත්වාන නොපගච්ඡාමි, මම රූපෙන ගබ්බිතා.
‘‘ඔවාදම්පි ¶ න ගච්ඡාමි, බුද්ධදස්සනභීරුතා;
තදා ජිනො උපායෙන, උපනෙත්වා සසන්තිකං.
‘‘තිස්සිත්ථියො [තිස්සො ථීයො (සී. පී.)] නිදස්සෙසි, ඉද්ධියා මග්ගකොවිදො;
අච්ඡරාරූපසදිසං, තරුණිං ජරිතං [ජරිකං (ස්යා. ක.)] මතං.
‘‘තායො දිස්වා සුසංවිග්ගා, විරත්තාසෙ කළෙවරෙ;
අට්ඨාසිං භවනිබ්බින්දා, තදා මං ආහ නායකො.
‘‘‘ආතුරං අසුචිං පූතිං, පස්ස නන්දෙ සමුස්සයං;
උග්ඝරන්තං පග්ඝරන්තං, බාලානං අභිනන්දිතං.
‘‘‘අසුභාය චිත්තං භාවෙහි, එකග්ගං සුසමාහිතං;
යථා ඉදං තථා එතං, යථා එතං තථා ඉදං.
‘‘‘එවමෙතං අවෙක්ඛන්තී, රත්තින්දිවමතන්දිතා;
තතො සකාය පඤ්ඤාය, අභිනිබ්බිජ්ඣ වච්ඡසි’.
‘‘තස්සා ¶ මෙ අප්පමත්තාය, විචරන්තියා [විචරන්ත්වාධ (සී.), විචිනන්තීධ (ස්යා. පී.)] යොනිසො;
යථාභූතං අයං කායො, දිට්ඨො සන්තරබාහිරො.
‘‘අථ නිබ්බින්දහං කායෙ, අජ්ඣත්තඤ්ච විරජ්ජහං;
අප්පමත්තා විසංයුත්තා, උපසන්තාම්හි නිබ්බුතා.
‘‘ඉද්ධීසු ච වසී හොමි, දිබ්බාය සොතධාතුයා;
චෙතොපරියඤාණස්ස, වසී හොමි මහාමුනෙ.
‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාමි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;
සබ්බාසවපරික්ඛීණා ¶ , නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘අත්ථධම්මනිරුත්තීසු, පටිභානෙ තථෙව ච;
ඤාණං මම මහාවීර, උප්පන්නං තව සන්තිකෙ.
‘‘කිලෙසා ¶ ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං අභිරූපනන්දා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අභිරූපනන්දාථෙරියාපදානං ඡට්ඨං.
7. අඩ්ඪකාසිථෙරීඅපදානං
‘‘ඉමම්හි භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.
‘‘තදාහං පබ්බජිත්වාන, තස්ස බුද්ධස්ස සාසනෙ;
සංවුතා පාතිමොක්ඛම්හි, ඉන්ද්රියෙසු ච පඤ්චසු.
‘‘මත්තඤ්ඤුනී ච අසනෙ, යුත්තා ජාගරියෙපි ච;
වසන්තී යුත්තයොගාහං, භික්ඛුනිං විගතාසවං.
‘‘අක්කොසිං දුට්ඨචිත්තාහං, ගණිකෙති භණිං තදා;
තෙන පාපෙන කම්මෙන, නිරයම්හි අපච්චිසං.
‘‘තෙන ¶ ¶ කම්මාවසෙසෙන, අජායිං ගණිකාකුලෙ;
බහුසොව පරාධීනා, පච්ඡිමාය ච ජාතියං.
‘‘කාසීසු සෙට්ඨිකුලජා, බ්රහ්මචාරීබලෙනහං;
අච්ඡරා විය දෙවෙසු, අහොසිං රූපසම්පදා.
‘‘දිස්වාන දස්සනීයං මං, ගිරිබ්බජපුරුත්තමෙ;
ගණිකත්තෙ නිවෙසෙසුං, අක්කොසනබලෙන මෙ.
‘‘සාහං සුත්වාන සද්ධම්මං, බුද්ධසෙට්ඨෙන දෙසිතං;
පුබ්බවාසනසම්පන්නා, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘තදූපසම්පදත්ථාය, ගච්ඡන්තී ජිනසන්තිකං;
මග්ගෙ ධුත්තෙ ඨිතෙ සුත්වා, ලභිං දූතොපසම්පදං.
‘‘සබ්බකම්මං ¶ ¶ පරික්ඛීණං, පුඤ්ඤං පාපං තථෙව ච;
සබ්බසංසාරමුත්තිණ්ණා, ගණිකත්තඤ්ච ඛෙපිතං.
‘‘ඉද්ධීසු ච වසී හොමි, දිබ්බාය සොතධාතුයා;
චෙතොපරියඤාණස්ස, වසී හොමි මහාමුනෙ.
‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාමි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;
සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘අත්ථධම්මනිරුත්තීසු, පටිභානෙ තථෙව ච;
ඤාණං මම මහාවීර, උප්පන්නං තව සන්තිකෙ.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං අඩ්ඪකාසි භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අඩ්ඪකාසිථෙරියාපදානං සත්තමං.
8. පුණ්ණිකාථෙරීඅපදානං
‘‘විපස්සිනො භගවතො, සිඛිනො වෙස්සභුස්ස ච;
කකුසන්ධස්ස මුනිනො, කොණාගමනතාදිනො.
‘‘කස්සපස්ස ¶ ච බුද්ධස්ස, පබ්බජිත්වාන සාසනෙ;
භික්ඛුනී සීලසම්පන්නා, නිපකා සංවුතින්ද්රියා.
‘‘බහුස්සුතා ධම්මධරා, ධම්මත්ථපටිපුච්ඡිකා;
උග්ගහෙතා ච ධම්මානං, සොතා පයිරුපාසිතා.
‘‘දෙසෙන්තී ජනමජ්ඣෙහං, අහොසිං ජිනසාසනෙ;
බාහුසච්චෙන තෙනාහං, පෙසලා අතිමඤ්ඤිසං.
‘‘පච්ඡිමෙ ¶ ච භවෙ දානි, සාවත්ථියං පුරුත්තමෙ;
අනාථපිණ්ඩිනො ගෙහෙ, ජාතාහං කුම්භදාසියා.
‘‘ගතා උදකහාරියං, සොත්ථියං දිජමද්දසං;
සීතට්ටං තොයමජ්ඣම්හි, තං දිස්වා ඉදමබ්රවිං.
‘‘‘උදහාරී ¶ ¶ අහං සීතෙ, සදා උදකමොතරිං;
අය්යානං දණ්ඩභයභීතා, වාචාදොසභයට්ටිතා [වාචාරොසභයට්ටිතා (ස්යා.)].
‘‘‘කස්ස බ්රාහ්මණ ත්වං භීතො, සදා උදකමොතරි;
වෙධමානෙහි ගත්තෙහි, සීතං වෙදයසෙ භුසං’.
‘‘‘ජානන්තී වත මං භොති, පුණ්ණිකෙ පරිපුච්ඡසි;
කරොන්තං කුසලං කම්මං, රුන්ධන්තං [නිද්ධන්තං (සී. පී.), නුදන්තං (ස්යා.)] කතපාපකං.
‘‘‘යො චෙ වුඩ්ඪො දහරො වා, පාපකම්මං පකුබ්බති;
දකාභිසිඤ්චනා සොපි [භොති (සී. ක.) ථෙරීගා. 239], පාපකම්මා පමුච්චති’.
‘‘උත්තරන්තස්ස අක්ඛාසිං, ධම්මත්ථසංහිතං පදං;
තඤ්ච සුත්වා ස සංවිග්ගො [සුසංවිග්ගො (ස්යා.)], පබ්බජිත්වාරහා අහු.
‘‘පූරෙන්තී ඌනකසතං, ජාතා දාසිකුලෙ යතො;
තතො පුණ්ණාති නාමං මෙ, භුජිස්සං මං අකංසු තෙ.
‘‘සෙට්ඨිං තතොනුජානෙත්වා [තතො අනුමොදෙත්වා (සී. ස්යා.), තතො අනුමානෙත්වා (පී.)], පබ්බජිං අනගාරියං;
න චිරෙනෙව කාලෙන, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘ඉද්ධීසු ¶ ච වසී හොමි, දිබ්බාය සොතධාතුයා;
චෙතොපරියඤාණස්ස, වසී හොමි මහාමුනෙ.
‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාමි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;
සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘අත්ථධම්මනිරුත්තීසු, පටිභානෙ තථෙව ච;
ඤාණං ¶ මෙ විමලං සුද්ධං, බුද්ධසෙට්ඨස්ස වාහසා.
‘‘භාවනාය මහාපඤ්ඤා, සුතෙනෙව සුතාවිනී;
මානෙන නීචකුලජා, න හි කම්මං විනස්සති [පනස්සති (ස්යා.)].
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං පුණ්ණිකා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පුණ්ණිකාථෙරියාපදානං අට්ඨමං.
9. අම්බපාලිථෙරීඅපදානං
‘‘යො ¶ රංසිඵුසිතාවෙළො, ඵුස්සො නාම මහාමුනි;
තස්සාහං භගිනී ආසිං, අජායිං ඛත්තියෙ කුලෙ.
‘‘තස්ස ධම්මං සුණිත්වාහං, විප්පසන්නෙන චෙතසා;
මහාදානං දදිත්වාන, පත්ථයිං රූපසම්පදං.
‘‘එකතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, සිඛී ලොකග්ගනායකො;
උප්පන්නො ලොකපජ්ජොතො, තිලොකසරණො ජිනො.
‘‘තදාරුණපුරෙ රම්මෙ, බ්රාහ්මඤ්ඤකුලසම්භවා;
විමුත්තචිත්තං කුපිතා, භික්ඛුනිං අභිසාපයිං.
‘‘වෙසිකාව ¶ අනාචාරා, ජිනසාසනදූසිකා;
එවං අක්කොසයිත්වාන, තෙන පාපෙන කම්මුනා.
‘‘දාරුණං ¶ නිරයං ගන්ත්වා, මහාදුක්ඛසමප්පිතා;
තතො චුතා මනුස්සෙසු, උපපන්නා තපස්සිනී.
‘‘දසජාතිසහස්සානි, ගණිකත්තමකාරයිං;
තම්හා පාපා න මුච්චිස්සං, භුත්වා දුට්ඨවිසං යථා.
‘‘බ්රහ්මචරියමසෙවිස්සං [බ්රහ්මවෙසමසෙවිස්සං (ස්යා.), බ්රහ්මචෙරමසෙවිස්සං (පී.)], කස්සපෙ ජිනසාසනෙ;
තෙන කම්මවිපාකෙන, අජායිං තිදසෙ පුරෙ.
‘‘පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, අහොසිං ඔපපාතිකා;
අම්බසාඛන්තරෙ ජාතා, අම්බපාලීති තෙනහං.
‘‘පරිවුතා ¶ පාණකොටීහි, පබ්බජිං ජිනසාසනෙ;
පත්තාහං අචලං ඨානං, ධීතා බුද්ධස්ස ඔරසා.
‘‘ඉද්ධීසු ච වසී හොමි, සොතධාතුවිසුද්ධියා;
චෙතොපරියඤාණස්ස, වසී හොමි මහාමුනෙ.
‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාමි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;
සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘අත්ථධම්මනිරුත්තීසු, පටිභානෙ තථෙව ච;
ඤාණං මෙ විමලං සුද්ධං, බුද්ධසෙට්ඨස්ස වාහසා.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං අම්බපාලි භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
අම්බපාලිථෙරියාපදානං නවමං.
10. පෙසලාථෙරීඅපදානං
‘‘ඉමම්හි භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.
‘‘සාවත්ථියං ¶ පුරෙ වරෙ, උපාසකකුලෙ අහං;
පසූතා තං [නං (ස්යා.)] ජිනවරං, දිස්වා සුත්වා ච දෙසනං.
‘‘තං වීරං සරණං ගන්ත්වා, සීලානි ච සමාදියිං;
කදාචි සො මහාවීරො, මහාජනසමාගමෙ.
‘‘අත්තනො අභිසම්බොධිං, පකාසෙසි නරාසභො;
අනනුස්සුතධම්මෙසු, පුබ්බෙ දුක්ඛාදිකෙසු ච.
‘‘චක්ඛු ඤාණඤ්ච පඤ්ඤා ච, විජ්ජාලොකො ච ආසි මෙ;
තං සුත්වා උග්ගහෙත්වාන, පරිපුච්ඡිඤ්ච භික්ඛවො.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘පච්ඡිමෙ ¶ ච භවෙ දානි, ජාතා සෙට්ඨිමහාකුලෙ;
උපෙච්ච බුද්ධං සද්ධම්මං, සුත්වා සච්චූපසංහිතං.
‘‘පබ්බජිත්වාචිරෙනෙව, සච්චත්ථානි [සබ්බත්ථානි (ස්යා. ක.)] විචින්තයං;
ඛෙපෙත්වා ආසවෙ සබ්බෙ, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘ඉද්ධීසු ච වසී හොමි, දිබ්බාය සොතධාතුයා;
චෙතොපරියඤාණස්ස, වසී හොමි මහාමුනෙ.
‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාමි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;
සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘අත්ථධම්මනිරුත්තීසු, පටිභානෙ තථෙව ච;
ඤාණං මෙ විමලං සුද්ධං, බුද්ධසෙට්ඨස්ස වාහසා.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගීව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවා.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං පෙසලා [සෙලා (ස්යා. පී.)] භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පෙසලාථෙරියාපදානං දසමං.
ඛත්තියාවග්ගො චතුත්ථො.
තස්සුද්දානං –
ඛත්තියා ¶ බ්රාහ්මණී චෙව, තථා උප්පලදායිකා;
සිඞ්ගාලමාතා සුක්කා ච, අභිරූපා අඩ්ඪකාසිකා.
පුණ්ණා ච අම්බපාලී ච, පෙසලාති ච තා දස;
ගාථායො ද්විසතානෙත්ථ, ද්විචත්තාලීස චුත්තරි.
අථ ¶ වග්ගුද්දානං –
සුමෙධා එකූපොසථා, කුණ්ඩලකෙසී ඛත්තියා;
සහස්සං තිසතා ගාථා, සත්තතාලීස පිණ්ඩිතා.
සහ උද්දානගාථාහි, ගණිතායො විභාවිභි;
සහස්සං තිසතං ගාථා, සත්තපඤ්ඤාසමෙව චාති.
ථෙරිකාපදානං සමත්තං.
අපදානපාළි සමත්තා.