📜

నమో తస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స

అభిధమ్మపిటకే

పట్ఠానపాళి

(తతియో భాగో)

ధమ్మానులోమే దుకపట్ఠానం

౧. హేతుగోచ్ఛకం

౧. హేతుదుకం

౧. పటిచ్చవారో

౧. పచ్చయానులోమం

౧. విభఙ్గవారో

హేతుపచ్చయో

౧. హేతుం ¶ ¶ ¶ ధమ్మం పటిచ్చ హేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – అలోభం పటిచ్చ అదోసో అమోహో, అదోసం పటిచ్చ అలోభో అమోహో, అమోహం పటిచ్చ అలోభో అదోసో, లోభం పటిచ్చ ¶ మోహో, మోహం పటిచ్చ లోభో, దోసం పటిచ్చ మోహో, మోహం పటిచ్చ దోసో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

హేతుం ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – హేతుం ధమ్మం పటిచ్చ సమ్పయుత్తకా ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

హేతుం ధమ్మం పటిచ్చ హేతు చ నహేతు చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి హేతుపచ్చయా – అలోభం పటిచ్చ అదోసో అమోహో సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం (చక్కం). లోభం పటిచ్చ మోహో సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౩)

౨. నహేతుం ¶ ధమ్మం ¶ పటిచ్చ నహేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – నహేతుం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే పటిచ్చ ద్వే ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… ఖన్ధే పటిచ్చ వత్థు, వత్థుం పటిచ్చ ఖన్ధా; ఏకం మహాభూతం…పే…. (౧)

నహేతుం ధమ్మం పటిచ్చ హేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – నహేతూ ఖన్ధే పటిచ్చ హేతూ; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… వత్థుం పటిచ్చ హేతూ. (౨)

నహేతుం ధమ్మం పటిచ్చ హేతు చ నహేతు చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి హేతుపచ్చయా – నహేతుం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా హేతు చ చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే పటిచ్చ ద్వే ఖన్ధా హేతు చ చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థుం పటిచ్చ హేతూ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా. (౩)

౩. హేతుఞ్చ నహేతుఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ హేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – అలోభఞ్చ సమ్పయుత్తకే చ ఖన్ధే పటిచ్చ అదోసో అమోహో (చక్కం). లోభఞ్చ సమ్పయుత్తకే చ ఖన్ధే పటిచ్చ మోహో, దోసఞ్చ సమ్పయుత్తకే చ ఖన్ధే పటిచ్చ మోహో…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… అలోభఞ్చ వత్థుఞ్చ పటిచ్చ అదోసో అమోహో…పే…. (౧)

హేతుఞ్చ ¶ నహేతుఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – నహేతుం ఏకం ఖన్ధఞ్చ హేతుఞ్చ పటిచ్చ తయో ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే చ హేతుఞ్చ పటిచ్చ ద్వే ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థుఞ్చ హేతుఞ్చ పటిచ్చ సమ్పయుత్తకా ఖన్ధా. (౨)

హేతుఞ్చ నహేతుఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ హేతు చ నహేతు చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి ¶ హేతుపచ్చయా – నహేతుం ఏకం ఖన్ధఞ్చ అలోభఞ్చ పటిచ్చ తయో ఖన్ధా అదోసో అమోహో చ చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే చ అలోభఞ్చ పటిచ్చ ద్వే ఖన్ధా అదోసో అమోహో చ చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం (చక్కం). నహేతుం ఏకం ఖన్ధఞ్చ లోభఞ్చ పటిచ్చ తయో ఖన్ధా మోహో చ చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… వత్థుఞ్చ అలోభఞ్చ పటిచ్చ అదోసో అమోహో సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా. (౩)

ఆరమ్మణపచ్చయాది

౪. హేతుం ¶ ధమ్మం పటిచ్చ హేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా (రూపం ఛడ్డేత్వా అరూపేయేవ నవ పఞ్హా)… అధిపతిపచ్చయా (పటిసన్ధి నత్థి, పరిపుణ్ణం) ఏకం మహాభూతం పటిచ్చ…పే… మహాభూతే పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం ఉపాదారూపం… (ఇమం నానం) అనన్తరపచ్చయా… సమనన్తరపచ్చయా… సహజాతపచ్చయా (సబ్బే మహాభూతా యావ అసఞ్ఞసత్తా)… అఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయా… నిస్సయపచ్చయా… ఉపనిస్సయపచ్చయా… పురేజాతపచ్చయా… ఆసేవనపచ్చయా (ద్వీసుపి పటిసన్ధి నత్థి)… కమ్మపచ్చయా… విపాకపచ్చయా (సంఖిత్తం)… అవిగతపచ్చయా.

౧. పచ్చయానులోమం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

౫. హేతుయా నవ, ఆరమ్మణే నవ (సబ్బత్థ నవ), అవిగతే నవ (ఏవం గణేతబ్బం).

అనులోమం.

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౧. విభఙ్గవారో

నహేతుపచ్చయో

౬. నహేతుం ¶ ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా – అహేతుకం నహేతుం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ ¶ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… అహేతుకపటిసన్ధిక్ఖణే…పే… ఖన్ధే పటిచ్చ వత్థు, వత్థుం పటిచ్చ ఖన్ధా; ఏకం మహాభూతం…పే… బాహిరం… ఆహారసముట్ఠానం… ఉతుసముట్ఠానం… అసఞ్ఞసత్తానం…పే….(౧)

నహేతుం ధమ్మం పటిచ్చ హేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే పటిచ్చ విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో. (౨)

నఆరమ్మణపచ్చయాది

౭. హేతుం ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నఆరమ్మణపచ్చయా – హేతుం పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

నహేతుం ¶ ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నఆరమ్మణపచ్చయా – నహేతూ ఖన్ధే పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… సబ్బే మహాభూతా…పే…. (౧)

హేతుఞ్చ నహేతుఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నఆరమ్మణపచ్చయా – హేతుఞ్చ నహేతుఞ్చ ఖన్ధే పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… నఅధిపతిపచ్చయా… (పరిపుణ్ణం) నఅనన్తరపచ్చయా… నసమనన్తరపచ్చయా… నఅఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయా… నఉపనిస్సయపచ్చయా.

నపురేజాతపచ్చయో

౮. హేతుం ¶ ధమ్మం పటిచ్చ హేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నపురేజాతపచ్చయా – అరూపే అలోభం పటిచ్చ అదోసో అమోహో (చక్కం). లోభం పటిచ్చ మోహో, మోహం పటిచ్చ లోభో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

హేతుం ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నపురేజాతపచ్చయా – అరూపే హేతుం పటిచ్చ సమ్పయుత్తకా ఖన్ధా, హేతుం పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం ¶ రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

హేతుం ధమ్మం పటిచ్చ హేతు చ నహేతు చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి నపురేజాతపచ్చయా – అరూపే అలోభం పటిచ్చ అదోసో అమోహో సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా (చక్కం). లోభం పటిచ్చ మోహో సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా (చక్కం); పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౩)

౯. నహేతుం ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నపురేజాతపచ్చయా – అరూపే నహేతుం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… నహేతూ ఖన్ధే పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… ఏకం మహాభూతం…పే…. (౧)

నహేతుం ధమ్మం పటిచ్చ హేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నపురేజాతపచ్చయా – అరూపే నహేతూ ఖన్ధే పటిచ్చ హేతూ; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

నహేతుం ధమ్మం పటిచ్చ హేతు చ నహేతు చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి నపురేజాతపచ్చయా – అరూపే నహేతుం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా హేతు చ…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౩)

౧౦. హేతుఞ్చ నహేతుఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ హేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నపురేజాతపచ్చయా – అరూపే అలోభఞ్చ సమ్పయుత్తకే చ ఖన్ధే పటిచ్చ అదోసో అమోహో ¶ (చక్కం). అరూపే లోభఞ్చ సమ్పయుత్తకే చ ఖన్ధే పటిచ్చ మోహో (చక్కం); పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

హేతుఞ్చ ¶ నహేతుఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నపురేజాతపచ్చయా – అరూపే నహేతుం ఏకం ఖన్ధఞ్చ హేతుఞ్చ పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… నహేతూ ఖన్ధే చ హేతుఞ్చ పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం, హేతుఞ్చ మహాభూతే చ పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం ¶ ; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

హేతుఞ్చ నహేతుఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ హేతు చ నహేతు చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి నపురేజాతపచ్చయా – అరూపే నహేతుం ఏకం ఖన్ధఞ్చ అలోభఞ్చ పటిచ్చ తయో ఖన్ధా అదోసో అమోహో చ…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… (చక్కం). నహేతుం ఏకం ఖన్ధఞ్చ లోభఞ్చ పటిచ్చ తయో ఖన్ధా మోహో చ (చక్కం); పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౩)

నపచ్ఛాజాతపచ్చయాది

౧౧. హేతుం ధమ్మం పటిచ్చ హేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నపచ్ఛాజాతపచ్చయా… నఆసేవనపచ్చయా.

నకమ్మపచ్చయాది

౧౨. హేతుం ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నకమ్మపచ్చయా – హేతుం పటిచ్చ సమ్పయుత్తకా చేతనా. (౧)

నహేతుం ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నకమ్మపచ్చయా – నహేతూ ఖన్ధే పటిచ్చ సమ్పయుత్తకా చేతనా… బాహిరం… ఆహారసముట్ఠానం… ఉతుసముట్ఠానం…పే…. (౧)

హేతుఞ్చ నహేతుఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నకమ్మపచ్చయా – హేతుఞ్చ సమ్పయుత్తకే చ ఖన్ధే పటిచ్చ సమ్పయుత్తకా చేతనా. (౧)

హేతుం ధమ్మం పటిచ్చ హేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నవిపాకపచ్చయా… నవ.

నఆహారపచ్చయాది

౧౩. నహేతుం ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నఆహారపచ్చయా – బాహిరం… ఉతుసముట్ఠానం… అసఞ్ఞసత్తానం…పే… నఇన్ద్రియపచ్చయా ¶ – బాహిరం… ఆహారసముట్ఠానం ¶ … ఉతుసముట్ఠానం…పే… అసఞ్ఞసత్తానం మహాభూతే పటిచ్చ రూపజీవితిన్ద్రియం, నఝానపచ్చయా – పఞ్చవిఞ్ఞాణం ¶ …పే… బాహిరం… ఆహారసముట్ఠానం… ఉతుసముట్ఠానం… అసఞ్ఞసత్తానం…పే… నమగ్గపచ్చయా – అహేతుకం నహేతుం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ…పే… బాహిరం… ఆహారసముట్ఠానం… ఉతుసముట్ఠానం… అసఞ్ఞసత్తానం…పే… నసమ్పయుత్తపచ్చయా… నవిప్పయుత్తపచ్చయా… (నపురేజాతసదిసం, అరూపపఞ్హాయేవ) నోనత్థిపచ్చయా… నోవిగతపచ్చయా.

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౧౪. నహేతుయా ద్వే, నఆరమ్మణే తీణి, నఅధిపతియా నవ, నఅనన్తరే తీణి, నసమనన్తరే తీణి, నఅఞ్ఞమఞ్ఞే తీణి, నఉపనిస్సయే తీణి, నపురేజాతే నవ, నపచ్ఛాజాతే నవ, నఆసేవనే నవ, నకమ్మే తీణి, నవిపాకే నవ, నఆహారే ఏకం, నఇన్ద్రియే ఏకం, నఝానే ఏకం, నమగ్గే ఏకం, నసమ్పయుత్తే తీణి, నవిప్పయుత్తే నవ, నోనత్థియా తీణి, నోవిగతే తీణి (ఏవం గణేతబ్బం).

పచ్చనీయం.

౩. పచ్చయానులోమపచ్చనీయం

హేతుదుకం

౧౫. హేతుపచ్చయా నఆరమ్మణే తీణి, నఅధిపతియా నవ, నఅనన్తరే తీణి…పే… నఉపనిస్సయే తీణి, నపురేజాతే నవ, నపచ్ఛాజాతే నవ, నఆసేవనే నవ, నకమ్మే తీణి, నవిపాకే నవ, నసమ్పయుత్తే తీణి, నవిప్పయుత్తే ¶ నవ, నోనత్థియా తీణి, నోవిగతే తీణి.

అనులోమపచ్చనీయం.

౪. పచ్చయపచ్చనీయానులోమం

నహేతుదుకం

౧౬. నహేతుపచ్చయా ¶ ¶ ఆరమ్మణే ద్వే, అనన్తరే ద్వే…పే… కమ్మే ద్వే, విపాకే ఏకం, ఆహారే ద్వే, ఇన్ద్రియే ద్వే, ఝానే ద్వే, మగ్గే ఏకం, సమ్పయుత్తే ద్వే…పే… అవిగతే ద్వే.

పచ్చనీయానులోమం.

౨-౬ సహజాత-పచ్చయ-నిస్సయ-సంసట్ఠ-సమ్పయుత్తవారో

(సహజాతవారోపి పచ్చయవారోపి నిస్సయవారోపి పటిచ్చవారసదిసాయేవ పఞ్హా. మహాభూతేసు నిట్ఠితేసు ‘‘వత్థుం పచ్చయా’’తి కాతబ్బా. పఞ్చాయతనాని అనులోమేపి పచ్చనీయేపి యథా లబ్భన్తి తథా కాతబ్బా. సంసట్ఠవారోపి సమ్పయుత్తవారోపి పరిపుణ్ణో. రూపం నత్థి, అరూపమేవ.)

౭. పఞ్హావారో

౧. పచ్చయానులోమం

౧. విభఙ్గవారో

హేతుపచ్చయో

౧౭. హేతు ధమ్మో హేతుస్స ధమ్మస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో – అలోభో అదోసస్స అమోహస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో (చక్కం). లోభో మోహస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో, దోసో మోహస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

హేతు ¶ ధమ్మో నహేతుస్స ధమ్మస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో – హేతూ సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం హేతుపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

హేతు ధమ్మో హేతుస్స చ నహేతుస్స చ ధమ్మస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో ¶ – అలోభో అదోసస్స అమోహస్స సమ్పయుత్తకానఞ్చ ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం హేతుపచ్చయేన పచ్చయో (చక్కం). లోభో మోహస్స…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౩)

ఆరమ్మణపచ్చయో

౧౮. హేతు ¶ ధమ్మో హేతుస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – హేతుం ఆరబ్భ హేతూ ఉప్పజ్జన్తి. (౧)

హేతు ధమ్మో నహేతుస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – హేతుం ఆరబ్భ నహేతూ ఖన్ధా ఉప్పజ్జన్తి. (౨)

హేతు ధమ్మో హేతుస్స చ నహేతుస్స చ ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – హేతుం ఆరబ్భ హేతూ చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా ఉప్పజ్జన్తి. (౩)

౧౯. నహేతు ధమ్మో నహేతుస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – దానం దత్వా సీలం…పే… ఉపోసథకమ్మం కత్వా తం పచ్చవేక్ఖతి, పుబ్బే సుచిణ్ణాని పచ్చవేక్ఖతి. ఝానా వుట్ఠహిత్వా…పే… అరియా మగ్గా వుట్ఠహిత్వా మగ్గం పచ్చవేక్ఖన్తి, ఫలం…పే… నిబ్బానం…పే… నిబ్బానం గోత్రభుస్స, వోదానస్స, మగ్గస్స, ఫలస్స, ఆవజ్జనాయ ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో. అరియా నహేతూ పహీనే కిలేసే పచ్చవేక్ఖన్తి, విక్ఖమ్భితే కిలేసే పచ్చవేక్ఖన్తి, పుబ్బే సముదాచిణ్ణే కిలేసే జానన్తి, చక్ఖుం…పే… వత్థుం, నహేతూ ఖన్ధే అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; దిబ్బేన చక్ఖునా రూపం పస్సతి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా సద్దం సుణాతి, చేతోపరియఞాణేన నహేతుచిత్తసమఙ్గిస్స చిత్తం జానాతి. ఆకాసానఞ్చాయతనం [ఆకాసానఞ్చాయతనకిరియం (స్యా.) ఏవముపరిపి తీసు ఠానేసు] విఞ్ఞాణఞ్చాయతనస్స…పే… ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనం ¶ నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనస్స…పే… రూపాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స ¶ …పే… నహేతూ ఖన్ధా ఇద్ధివిధఞాణస్స, చేతోపరియఞాణస్స, పుబ్బేనివాసానుస్సతిఞాణస్స, యథాకమ్మూపగఞాణస్స, అనాగతంసఞాణస్స, ఆవజ్జనాయ ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు ధమ్మో హేతుస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – దానం దత్వా (పఠమగమనంయేవ, ఆవజ్జనా నత్థి. రూపాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్సాతి ఇదం నత్థి). (౨)

నహేతు ధమ్మో హేతుస్స చ నహేతుస్స చ ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – దానం దత్వా సీలం…పే… ఉపోసథకమ్మం కత్వా తం పచ్చవేక్ఖతి, తం ¶ ఆరబ్భ హేతూ చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా ఉప్పజ్జన్తి (తత్థ తత్థ ఠితేన ఇమం కాతబ్బం దుతియగమనసదిసం). (౩)

౨౦. హేతు చ నహేతు చ ధమ్మా హేతుస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – హేతుఞ్చ సమ్పయుత్తకే చ ఖన్ధే ఆరబ్భ హేతూ ఉప్పజ్జన్తి. (౧)

హేతు చ నహేతు చ ధమ్మా నహేతుస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – హేతుఞ్చ సమ్పయుత్తకే చ ఖన్ధే ఆరబ్భ నహేతూ ఖన్ధా ఉప్పజ్జన్తి. (౨)

హేతు చ నహేతు చ ధమ్మా హేతుస్స చ నహేతుస్స చ ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – హేతుఞ్చ సమ్పయుత్తకే చ ఖన్ధే ఆరబ్భ హేతూ చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా ఉప్పజ్జన్తి. (౩)

అధిపతిపచ్చయో

౨౧. హేతు ధమ్మో హేతుస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణాధిపతి, సహజాతాధిపతి. ఆరమ్మణాధిపతి – హేతుం గరుం కత్వా హేతూ ¶ ఉప్పజ్జన్తి. సహజాతాధిపతి – హేతు అధిపతి సమ్పయుత్తకానం హేతూనం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

హేతు ధమ్మో నహేతుస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణాధిపతి, సహజాతాధిపతి ¶ . ఆరమ్మణాధిపతి – హేతుం గరుం కత్వా నహేతూ ఖన్ధా ఉప్పజ్జన్తి. సహజాతాధిపతి – హేతు అధిపతి సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

హేతు ధమ్మో హేతుస్స చ నహేతుస్స చ ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణాధిపతి, సహజాతాధిపతి. ఆరమ్మణాధిపతి – హేతుం గరుం కత్వా హేతూ చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా ఉప్పజ్జన్తి. సహజాతాధిపతి – హేతు అధిపతి సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం హేతూనఞ్చ చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౨౨. నహేతు ధమ్మో నహేతుస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణాధిపతి, సహజాతాధిపతి. ఆరమ్మణాధిపతి – దానం దత్వా (విత్థారేతబ్బం యావ. నహేతూ ఖన్ధా). సహజాతాధిపతి – నహేతు అధిపతి సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు ¶ ధమ్మో హేతుస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణాధిపతి, సహజాతాధిపతి. ఆరమ్మణాధిపతి – దానం దత్వా (సంఖిత్తం. యావ వత్థు నహేతూ చ ఖన్ధా తావ కాతబ్బం). సహజాతాధిపతి నహేతు అధిపతి సమ్పయుత్తకానం హేతూనం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

నహేతు ధమ్మో హేతుస్స చ నహేతుస్స చ ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణాధిపతి, సహజాతాధిపతి ¶ . ఆరమ్మణాధిపతి – దానం దత్వా సీలం…పే… ఉపోసథకమ్మం కత్వా తం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖతి, తం గరుం కత్వా నహేతూ ఖన్ధా చ హేతూ చ ఉప్పజ్జన్తి, పుబ్బే సుచిణ్ణాని (యావ వత్థు నహేతూ ఖన్ధా, చ తావ కాతబ్బం). సహజాతాధిపతి – నహేతు అధిపతి సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం హేతూనఞ్చ చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౨౩. హేతు చ నహేతు చ ధమ్మా హేతుస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. ఆరమ్మణాధిపతి – హేతుఞ్చ సమ్పయుత్తకే చ ఖన్ధే గరుం కత్వా హేతూ ఉప్పజ్జన్తి. (౧)

హేతు ¶ చ నహేతు చ ధమ్మా నహేతుస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. ఆరమ్మణాధిపతి – హేతుఞ్చ సమ్పయుత్తకే చ ఖన్ధే గరుం కత్వా నహేతూ ఖన్ధా ఉప్పజ్జన్తి. (౨)

హేతు చ నహేతు చ ధమ్మా హేతుస్స చ నహేతుస్స చ ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. ఆరమ్మణాధిపతి – హేతుఞ్చ సమ్పయుత్తకే చ ఖన్ధే గరుం కత్వా హేతూ చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా ఉప్పజ్జన్తి. (౩)

అనన్తరపచ్చయో

౨౪. హేతు ధమ్మో హేతుస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా హేతూ పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం హేతూనం అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

హేతు ధమ్మో నహేతుస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా హేతూ పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం నహేతూనం ఖన్ధానం అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

హేతు ధమ్మో హేతుస్స చ నహేతుస్స చ ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా హేతూ పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం హేతూనం సమ్పయుత్తకానఞ్చ ఖన్ధానం అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౨౫. నహేతు ¶ ధమ్మో ¶ నహేతుస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా నహేతూ ఖన్ధా పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం నహేతూనం ఖన్ధానం అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో; అనులోమం గోత్రభుస్స (సంఖిత్తం) నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనం ఫలసమాపత్తియా అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు ధమ్మో హేతుస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో…పే…. (౨)

నహేతు ధమ్మో హేతుస్స చ నహేతుస్స చ ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో (నహేతుమూలకం తీణిపి ఏకసదిసం). (౩)

౨౬. హేతూ చ నహేతూ చ ధమ్మా హేతుస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా ¶ హేతూ చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం హేతూనం అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

హేతూ చ నహేతూ చ ధమ్మా నహేతుస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా హేతూ చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం నహేతూనం ఖన్ధానం అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

హేతూ చ నహేతూ చ ధమ్మా హేతుస్స చ నహేతుస్స చ ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా హేతూ చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం హేతూనం సమ్పయుత్తకానఞ్చ ఖన్ధానం అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

సమనన్తరపచ్చయాది

౨౭. హేతు ధమ్మో హేతుస్స ధమ్మస్స సమనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో (అనన్తరసదిసం.)… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… అఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయేన పచ్చయో (ఇమే ద్వేపి పటిచ్చసదిసా. నిస్సయపచ్చయో పచ్చయవారే నిస్సయపచ్చయసదిసో.)

ఉపనిస్సయపచ్చయో

౨౮. హేతు ధమ్మో హేతుస్స ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణూపనిస్సయో ¶ , అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – హేతూ హేతూనం ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

హేతు ధమ్మో నహేతుస్స ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణూపనిస్సయో, అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – హేతూ నహేతూనం ఖన్ధానం ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

హేతు ¶ ధమ్మో హేతుస్స చ నహేతుస్స చ ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణూపనిస్సయో ¶ , అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – హేతూ హేతూనం సమ్పయుత్తకానఞ్చ ఖన్ధానం ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౨౯. నహేతు ధమ్మో నహేతుస్స ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణూపనిస్సయో, అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే… పకతూపనిస్సయో – సద్ధం ఉపనిస్సాయ దానం దేతి…పే… సమాపత్తిం ఉప్పాదేతి…పే… దిట్ఠిం గణ్హాతి; సీలం…పే… సేనాసనం ఉపనిస్సాయ దానం దేతి…పే… సఙ్ఘం భిన్దతి; సద్ధా…పే… సేనాసనం సద్ధాయ…పే… ఫలసమాపత్తియా ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు ధమ్మో హేతుస్స ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణూపనిస్సయో, అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే… పకతూపనిస్సయో – సద్ధం…పే… సేనాసనం ఉపనిస్సాయ దానం దేతి…పే… సఙ్ఘం భిన్దతి; సద్ధా…పే… సేనాసనం సద్ధాయ…పే… పత్థనాయ మగ్గస్స ఫలసమాపత్తియా ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

నహేతు ధమ్మో హేతుస్స చ నహేతుస్స చ ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణూపనిస్సయో ¶ , అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే… పకతూపనిస్సయో (దుతియఉపనిస్సయసదిసం). (౩)

౩౦. హేతూ చ నహేతూ చ ధమ్మా హేతుస్స ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణూపనిస్సయో, అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – హేతూ చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా హేతూనం ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

హేతూ చ నహేతూ చ ధమ్మా నహేతుస్స ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణూపనిస్సయో, అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – హేతూ చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా నహేతూనం ఖన్ధానం ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

హేతూ చ నహేతూ చ ధమ్మా హేతుస్స చ నహేతుస్స చ ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణూపనిస్సయో, అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో ¶ …పే…. పకతూపనిస్సయో ¶ – హేతూ చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా హేతూనఞ్చ సమ్పయుత్తకానఞ్చ ఖన్ధానం ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

పురేజాతపచ్చయో

౩౧. నహేతు ధమ్మో నహేతుస్స ధమ్మస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణపురేజాతం, వత్థుపురేజాతం. ఆరమ్మణపురేజాతం – చక్ఖుం…పే… వత్థుం అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; దిబ్బేన చక్ఖునా రూపం పస్సతి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా సద్దం సుణాతి, రూపాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స…పే…. వత్థుపురేజాతం – చక్ఖాయతనం…పే… కాయాయతనం…పే… ¶ వత్థు నహేతూనం ఖన్ధానం పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు ధమ్మో హేతుస్స ధమ్మస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణపురేజాతం, వత్థుపురేజాతం. ఆరమ్మణపురేజాతం – చక్ఖుం…పే… వత్థుం అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; దిబ్బేన చక్ఖునా రూపం పస్సతి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా సద్దం సుణాతి. వత్థుపురేజాతం – వత్థు హేతూనం పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

నహేతు ధమ్మో హేతుస్స చ నహేతుస్స చ ధమ్మస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణపురేజాతం, వత్థుపురేజాతం. ఆరమ్మణపురేజాతం – చక్ఖుం…పే… వత్థుం అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి. వత్థుపురేజాతం – వత్థు హేతూనం సమ్పయుత్తకానఞ్చ ఖన్ధానం పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

పచ్ఛాజాతపచ్చయాది

౩౨. హేతు ధమ్మో నహేతుస్స ధమ్మస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో – పచ్ఛాజాతా హేతూ పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు ధమ్మో నహేతుస్స ధమ్మస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో – పచ్ఛాజాతా నహేతూ ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

హేతూ చ నహేతూ చ ధమ్మా నహేతుస్స ధమ్మస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో – పచ్ఛాజాతా హేతూ చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

హేతు ¶ ¶ ధమ్మో హేతుస్స ధమ్మస్స ఆసేవనపచ్చయేన పచ్చయో (అనన్తరసదిసం) ¶ .

కమ్మపచ్చయో

౩౩. నహేతు ధమ్మో నహేతుస్స ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతా, నానాక్ఖణికా. సహజాతా – నహేతు చేతనా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. నానాక్ఖణికా – నహేతు చేతనా విపాకానం ఖన్ధానం కటత్తా చ రూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు ధమ్మో హేతుస్స ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతా, నానాక్ఖణికా. సహజాతా – నహేతు చేతనా సమ్పయుత్తకానం హేతూనం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. నానాక్ఖణికా – నహేతు చేతనా విపాకానం హేతూనం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

నహేతు ధమ్మో హేతుస్స చ నహేతుస్స చ ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతా, నానాక్ఖణికా. సహజాతా – నహేతు చేతనా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం హేతూనం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. నానాక్ఖణికా – నహేతు చేతనా విపాకానం ఖన్ధానం హేతూనం కటత్తా చ రూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

విపాకపచ్చయో

౩౪. హేతు ధమ్మో హేతుస్స ధమ్మస్స విపాకపచ్చయేన పచ్చయో – విపాకో అలోభో అదోసస్స అమోహస్స విపాకపచ్చయేన పచ్చయో (పటిచ్చవారసదిసం. విపాకవిభఙ్గే నవ పఞ్హా).

ఆహారపచ్చయో

౩౫. నహేతు ధమ్మో నహేతుస్స ధమ్మస్స ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో – నహేతూ ఆహారా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… కబళీకారో ఆహారో ఇమస్స కాయస్స ¶ ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు ¶ ధమ్మో హేతుస్స ధమ్మస్స ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో – నహేతూ ఆహారా సమ్పయుత్తకానం హేతూనం ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

నహేతు ¶ ధమ్మో హేతుస్స చ నహేతుస్స చ ధమ్మస్స ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో – నహేతూ ఆహారా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం హేతూనం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౩)

ఇన్ద్రియపచ్చయో

౩౬. హేతు ధమ్మో హేతుస్స ధమ్మస్స ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో…పే… (హేతుమూలకే తీణి).

నహేతు ధమ్మో నహేతుస్స ధమ్మస్స ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో – నహేతూ ఇన్ద్రియా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… చక్ఖున్ద్రియం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… కాయిన్ద్రియం కాయవిఞ్ఞాణస్స…పే… రూపజీవితిన్ద్రియం కటత్తారూపానం ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో (ఏవం ఇన్ద్రియపచ్చయా విత్థారేతబ్బా. నవ).

ఝానపచ్చయాది

౩౭. నహేతు ధమ్మో నహేతుస్స ధమ్మస్స ఝానపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి.

హేతు ధమ్మో హేతుస్స ధమ్మస్స మగ్గపచ్చయేన పచ్చయో… సమ్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. (ఇమేసు ద్వీసు నవ.)

విప్పయుత్తపచ్చయో

౩౮. హేతు ధమ్మో నహేతుస్స ధమ్మస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పచ్ఛాజాతం. సహజాతా – హేతూ చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే హేతూ కటత్తారూపానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. హేతూ వత్థుస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో ¶ . పచ్ఛాజాతా – హేతూ పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు ¶ ధమ్మో నహేతుస్స ధమ్మస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం, పచ్ఛాజాతం. సహజాతా – నహేతూ ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే నహేతూ ఖన్ధా కటత్తారూపానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. ఖన్ధా వత్థుస్స…పే… వత్థు ఖన్ధానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. పురేజాతం – చక్ఖాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… కాయాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స, వత్థు నహేతూనం ఖన్ధానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో ¶ . పచ్ఛాజాతా – నహేతూ ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు ధమ్మో హేతుస్స ధమ్మస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం. సహజాతం – పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థు హేతూనం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. పురేజాతం – వత్థు హేతూనం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

నహేతు ధమ్మో హేతుస్స చ నహేతుస్స చ ధమ్మస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం. సహజాతం – పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థు హేతూనం సమ్పయుత్తకానఞ్చ ఖన్ధానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. పురేజాతం – వత్థు హేతూనం సమ్పయుత్తకానఞ్చ ఖన్ధానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

హేతూ చ నహేతూ చ ధమ్మా నహేతుస్స ధమ్మస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పచ్ఛాజాతం. సహజాతా – హేతూ చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే హేతూ ¶ చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా కటత్తారూపానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – హేతూ చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అత్థిపచ్చయాది

౩౯. హేతు ధమ్మో హేతుస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – అలోభో అదోసస్స అమోహస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో (చక్కం). లోభో మోహస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో (చక్కం); పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

హేతు ధమ్మో నహేతుస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పచ్ఛాజాతం. సహజాతా ¶ – హేతూ సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. పచ్ఛాజాతా – హేతూ పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

హేతు ధమ్మో హేతుస్స చ నహేతుస్స చ ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – అలోభో అదోసస్స అమోహస్స సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో (చక్కం). లోభో మోహస్స సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో (చక్కం); పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౩)

౪౦. నహేతు ¶ ధమ్మో నహేతుస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం, పచ్ఛాజాతం, ఆహారం, ఇన్ద్రియం. సహజాతో – నహేతు ఏకో ఖన్ధో తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో…పే… ద్వే ఖన్ధా…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే నహేతు ఏకో ఖన్ధో ¶ తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం కటత్తా చ రూపానం…పే… ఖన్ధా వత్థుస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; వత్థు ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; ఏకం మహాభూతం…పే… బాహిరం… ఆహారసముట్ఠానం… ఉతుసముట్ఠానం… అసఞ్ఞసత్తానం…పే…. పురేజాతం – చక్ఖుం…పే… వత్థుం…పే… దిబ్బేన చక్ఖునా రూపం పస్సతి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా సద్దం సుణాతి, రూపాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స, చక్ఖాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… కాయాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స, వత్థు నహేతూనం ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – నహేతూ ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. కబళీకారో ఆహారో ఇమస్స కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. రూపజీవితిన్ద్రియం కటత్తారూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు ధమ్మో హేతుస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం. సహజాతా – నహేతూ ఖన్ధా సమ్పయుత్తకానం హేతూనం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… వత్థు హేతూనం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పురేజాతం – చక్ఖుం…పే… వత్థుం అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; దిబ్బేన చక్ఖునా రూపం పస్సతి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా సద్దం సుణాతి; వత్థు హేతూనం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

నహేతు ధమ్మో హేతుస్స చ నహేతుస్స చ ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం. సహజాతో – నహేతు ఏకో ఖన్ధో తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం హేతూనం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం ¶ అత్థిపచ్చయేన ¶ పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… వత్థు హేతూనం సమ్పయుత్తకానఞ్చ ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పురేజాతం – చక్ఖుం…పే… వత్థుం అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; దిబ్బేన చక్ఖునా రూపం పస్సతి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా సద్దం సుణాతి; వత్థు హేతూనం సమ్పయుత్తకానఞ్చ ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౪౧. హేతు చ నహేతు చ ధమ్మా హేతుస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం. సహజాతో – అలోభో చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా అదోసస్స అమోహస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో (చక్కం) ¶ . లోభో చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా మోహస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో (చక్కం); పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… అలోభో చ వత్థు చ అదోసస్స అమోహస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో (చక్కం). (౧)

హేతు చ నహేతు చ ధమ్మా నహేతుస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పచ్ఛాజాతం, ఆహారం, ఇన్ద్రియం. సహజాతో – నహేతు ఏకో ఖన్ధో చ హేతూ చ తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో…పే… ద్వే ఖన్ధా…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే హేతూ చ వత్థు చ నహేతూనం ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. సహజాతా – హేతూ చ మహాభూతా చ చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – హేతూ చ కబళీకారో ఆహారో చ ఇమస్స కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – హేతూ చ రూపజీవితిన్ద్రియఞ్చ కటత్తారూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

హేతు చ నహేతు చ ధమ్మా హేతుస్స ¶ చ నహేతుస్స చ ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం. సహజాతో – నహేతు ఏకో ఖన్ధో చ అలోభో చ తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం అదోసస్స అమోహస్స చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో (చక్కం). నహేతు ఏకో ఖన్ధో చ లోభో చ తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం మోహస్స చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో (చక్కం); పటిసన్ధిక్ఖణే నహేతు ఏకో ఖన్ధో చ అలోభో చ (చక్కం). పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… అలోభో చ వత్థు చ అదోసస్స అమోహస్స సమ్పయుత్తకానఞ్చ ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో, లోభో చ వత్థు చ మోహస్స సమ్పయుత్తకానఞ్చ ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో….

నత్థిపచ్చయేన పచ్చయో… విగతపచ్చయేన పచ్చయో… అవిగతపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౧. పచ్చయానులోమం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౪౨. హేతుయా ¶ తీణి, ఆరమ్మణే నవ, అధిపతియా నవ, అనన్తరే నవ, సమనన్తరే నవ, సహజాతే నవ, అఞ్ఞమఞ్ఞే నవ, నిస్సయే నవ, ఉపనిస్సయే నవ, పురేజాతే తీణి, పచ్ఛాజాతే తీణి, ఆసేవనే నవ, కమ్మే తీణి, విపాకే నవ, ఆహారే తీణి, ఇన్ద్రియే నవ, ఝానే తీణి, మగ్గే ¶ నవ, సమ్పయుత్తే నవ, విప్పయుత్తే పఞ్చ, అత్థియా నవ, నత్థియా నవ, విగతే నవ, అవిగతే నవ (ఏవం అనుమజ్జన్తేన గణేతబ్బం).

అనులోమం.

పచ్చనీయుద్ధారో

౪౩. హేతు ధమ్మో హేతుస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన ¶ పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

హేతు ధమ్మో నహేతుస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో… పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

హేతు ధమ్మో హేతుస్స చ నహేతుస్స చ ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౪౪. నహేతు ధమ్మో నహేతుస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో… పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో… పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో… కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో… ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో… ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు ¶ ధమ్మో హేతుస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో… పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో… కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

నహేతు ధమ్మో హేతుస్స చ నహేతుస్స చ ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో… పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో… కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౪౫. హేతు చ నహేతు చ ధమ్మా హేతుస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

హేతు చ నహేతు చ ధమ్మా నహేతుస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

హేతు ¶ ¶ చ నహేతు చ ధమ్మా హేతుస్స చ నహేతుస్స చ ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

౪౬. నహేతుయా నవ, నఆరమ్మణే నవ…పే… నోఅవిగతే నవ (ఏవం గణేతబ్బం).

పచ్చనీయం.

౩. పచ్చయానులోమపచ్చనీయం

హేతుదుకం

౪౭. హేతుపచ్చయా నఆరమ్మణే తీణి, నఅధిపతియా తీణి, నఅనన్తరే తీణి, నసమనన్తరే ¶ తీణి, నఅఞ్ఞమఞ్ఞే ఏకం, నఉపనిస్సయే తీణి…పే… నమగ్గే తీణి, నసమ్పయుత్తే ఏకం, నవిప్పయుత్తే తీణి, నోనత్థియా తీణి, నోవిగతే తీణి (ఏవం గణేతబ్బం).

అనులోమపచ్చనీయం.

౪. పచ్చయపచ్చనీయానులోమం

నహేతుదుకం

౪౮. నహేతుపచ్చయా ఆరమ్మణే నవ, అధిపతియా నవ, అనన్తరే నవ, సమనన్తరే నవ, సహజాతే తీణి, అఞ్ఞమఞ్ఞే తీణి, నిస్సయే తీణి, ఉపనిస్సయే నవ, పురేజాతే తీణి, పచ్ఛాజాతే తీణి, ఆసేవనే నవ, కమ్మే తీణి, విపాకే తీణి, ఆహారే తీణి, ఇన్ద్రియే తీణి, ఝానే తీణి, మగ్గే తీణి, సమ్పయుత్తే తీణి, విప్పయుత్తే తీణి, అత్థియా తీణి, నత్థియా నవ, విగతే నవ, అవిగతే తీణి (ఏవం గణేతబ్బం).

పచ్చనీయానులోమం.

హేతుదుకం నిట్ఠితం.

౨. సహేతుకదుకం

౧. పటిచ్చవారో

౧. పచ్చయానులోమం

౧. విభఙ్గవారో

హేతుపచ్చయో

౪౯. సహేతుకం ¶ ¶ ¶ ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – సహేతుకం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

సహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – సహేతుకే ఖన్ధే పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

సహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి హేతుపచ్చయా – సహేతుకం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౩)

౫౦. అహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం మోహం పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం; ఏకం మహాభూతం పటిచ్చ తయో మహాభూతా…పే… మహాభూతే పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం కటత్తారూపం ఉపాదారూపం. (౧)

అహేతుకం ¶ ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం మోహం పటిచ్చ సమ్పయుత్తకా ఖన్ధా; పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థుం పటిచ్చ సహేతుకా ఖన్ధా. (౨)

అహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి హేతుపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం మోహం పటిచ్చ సమ్పయుత్తకా ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థుం పటిచ్చ ¶ సహేతుకా ఖన్ధా, మహాభూతే పటిచ్చ కటత్తారూపం. (౩)

౫౧. సహేతుకఞ్చ అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం ఏకం ఖన్ధఞ్చ మోహఞ్చ పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే సహేతుకం ఏకం ఖన్ధఞ్చ వత్థుఞ్చ పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే…. (౧)

సహేతుకఞ్చ ¶ అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – సహేతుకే ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం, విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే చ మోహఞ్చ పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

సహేతుకఞ్చ అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి హేతుపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం ఏకం ఖన్ధఞ్చ మోహఞ్చ పటిచ్చ తయో ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే సహేతుకం ఏకం ఖన్ధఞ్చ వత్థుఞ్చ పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… సహేతుకే ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పటిచ్చ కటత్తారూపం. (౩)

ఆరమ్మణపచ్చయో

౫౨. సహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – సహేతుకం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

సహేతుకం ¶ ధమ్మం పటిచ్చ అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే పటిచ్చ విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో. (౨)

సహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి ఆరమ్మణపచ్చయా ¶ – విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా మోహో చ…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే…. (౩)

౫౩. అహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – అహేతుకం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థుం పటిచ్చ అహేతుకా ఖన్ధా. (౧)

అహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం మోహం పటిచ్చ సమ్పయుత్తకా ఖన్ధా; పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థుం పటిచ్చ సహేతుకా ఖన్ధా. (౨)

సహేతుకఞ్చ అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం ఏకం ఖన్ధఞ్చ మోహఞ్చ పటిచ్చ తయో ¶ ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే సహేతుకం ఏకం ఖన్ధఞ్చ వత్థుఞ్చ పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే…. (౧)

అధిపతిపచ్చయో

౫౪. సహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి అధిపతిపచ్చయా – సహేతుకం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే…. (౧)

సహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి అధిపతిపచ్చయా – సహేతుకే ఖన్ధే పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం. (౨)

సహేతుకం ¶ ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి అధిపతిపచ్చయా – సహేతుకం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే…. (౩)

౫౫. అహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి అధిపతిపచ్చయా – ఏకం మహాభూతం…పే… మహాభూతే పటిచ్చ ¶ చిత్తసముట్ఠానం రూపం ఉపాదారూపం. (౧)

సహేతుకఞ్చ అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి అధిపతిపచ్చయా – సహేతుకే ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం. (౧)

అనన్తరపచ్చయాది

౫౬. సహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి అనన్తరపచ్చయా… సమనన్తరపచ్చయా… సహజాతపచ్చయా – సహేతుకం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

సహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి సహజాతపచ్చయా – సహేతుకే ఖన్ధే పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం, విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే పటిచ్చ విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

సహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి సహజాతపచ్చయా – సహేతుకం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం, ద్వే ఖన్ధే…పే… విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా మోహో చ చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౩)

౫౭. అహేతుకం ¶ ధమ్మం పటిచ్చ అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి సహజాతపచ్చయా – అహేతుకం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం మోహం పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… ఖన్ధే ¶ పటిచ్చ వత్థు, వత్థుం పటిచ్చ ఖన్ధా; ఏకం మహాభూతం…పే… బాహిరం… ఆహారసముట్ఠానం… ఉతుసముట్ఠానం… అసఞ్ఞసత్తానం ¶ ఏకం మహాభూతం…పే…. (౧)

అహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి సహజాతపచ్చయా (ఇమే పఞ్చ పఞ్హా హేతుసదిసా, నిన్నానం). (౨)

అఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయో

౫౮. సహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి అఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయా – సహేతుకం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

సహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి అఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే పటిచ్చ విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో; పటిసన్ధిక్ఖణే సహేతుకే ఖన్ధే పటిచ్చ వత్థు. (౨)

సహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి అఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా మోహో చ…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే సహేతుకం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా వత్థు చ…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే…. (౩)

౫౯. అహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి అఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయా – అహేతుకం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే అహేతుకం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా వత్థు చ…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… (సంఖిత్తం, యావ అసఞ్ఞసత్తా). (౧)

అహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి అఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం మోహం పటిచ్చ సమ్పయుత్తకా ఖన్ధా; పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థుం పటిచ్చ సహేతుకా ఖన్ధా. (౨)

సహేతుకఞ్చ ¶ అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ ¶ సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి అఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం ఏకం ఖన్ధఞ్చ మోహఞ్చ పటిచ్చ ¶ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే సహేతుకం ఏకం ఖన్ధఞ్చ వత్థుఞ్చ పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే…. (౧)

నిస్సయపచ్చయాది

౬౦. సహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నిస్సయపచ్చయా… ఉపనిస్సయపచ్చయా… పురేజాతపచ్చయా… ఆసేవనపచ్చయా… కమ్మపచ్చయా… విపాకపచ్చయా… ఆహారపచ్చయా… ఇన్ద్రియపచ్చయా… ఝానపచ్చయా… మగ్గపచ్చయా… (ఝానమ్పి మగ్గమ్పి సహజాతపచ్చయసదిసా, బాహిరా మహాభూతా నత్థి ) సమ్పయుత్తపచ్చయా… విప్పయుత్తపచ్చయా… అత్థిపచ్చయా… నత్థిపచ్చయా… విగతపచ్చయా… అవిగతపచ్చయా.

౧. పచ్చయానులోమం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౬౧. హేతుయా నవ, ఆరమ్మణే ఛ, అధిపతియా పఞ్చ, అనన్తరే ఛ, సమనన్తరే ఛ, సహజాతే నవ, అఞ్ఞమఞ్ఞే ఛ, నిస్సయే నవ, ఉపనిస్సయే ఛ, పురేజాతే ఛ, ఆసేవనే ఛ, కమ్మే నవ, విపాకే నవ, ఆహారే నవ, ఇన్ద్రియే నవ, ఝానే నవ, మగ్గే నవ, సమ్పయుత్తే ఛ, విప్పయుత్తే నవ, అత్థియా నవ, నత్థియా ఛ, విగతే ఛ, అవిగతే నవ (ఏవం గణేతబ్బం).

అనులోమం.

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౧. విభఙ్గవారో

నహేతుపచ్చయో

౬౨. సహేతుకం ¶ ధమ్మం పటిచ్చ అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే పటిచ్చ విచికిచ్ఛాసహగతో ¶ ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో. (౧)

అహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా – అహేతుకం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧) (సబ్బం యావ అసఞ్ఞసత్తా తావ కాతబ్బం.)

నఆరమ్మణపచ్చయాది

౬౩. సహేతుకం ¶ ధమ్మం పటిచ్చ అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నఆరమ్మణపచ్చయా – సహేతుకే ఖన్ధే పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

అహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నఆరమ్మణపచ్చయా – అహేతుకే ఖన్ధే పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం, విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం మోహం పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… ఖన్ధే పటిచ్చ వత్థు; ఏకం మహాభూతం…పే… అసఞ్ఞసత్తానం ఏకం…పే…. (౧)

సహేతుకఞ్చ అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నఆరమ్మణపచ్చయా – సహేతుకే ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం, విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే చ మోహఞ్చ పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

సహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నఅధిపతిపచ్చయా… (అనులోమసహజాతసదిసా) ¶ నఅనన్తరపచ్చయా… నసమనన్తరపచ్చయా… నఅఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయా… నఉపనిస్సయపచ్చయా… నపురేజాతపచ్చయా – అరూపే సహేతుకం ఏకం ఖన్ధం…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

౬౪. సహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నపురేజాతపచ్చయా – అరూపే విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే పటిచ్చ విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో, సహేతుకే ఖన్ధే పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

సహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి నపురేజాతపచ్చయా – అరూపే విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా మోహో చ…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౩)

అహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ¶ నపురేజాతపచ్చయా – అరూపే అహేతుకం ఏకం ఖన్ధం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… అహేతుకే ఖన్ధే పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం, విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం మోహం పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… (యావ అసఞ్ఞసత్తా తావ విత్థారో). (౧)

అహేతుకం ¶ ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నపురేజాతపచ్చయా – అరూపే విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం మోహం పటిచ్చ సమ్పయుత్తకా ఖన్ధా; పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థుం పటిచ్చ సహేతుకా ఖన్ధా. (౨)

అహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి నపురేజాతపచ్చయా – పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థుం పటిచ్చ సహేతుకా ఖన్ధా, మహాభూతే పటిచ్చ కటత్తారూపం. (౩)

౬౫. సహేతుకఞ్చ అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నపురేజాతపచ్చయా – అరూపే విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం ఏకం ఖన్ధఞ్చ మోహఞ్చ పటిచ్చ తయో ¶ ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే సహేతుకం ఏకం ఖన్ధఞ్చ వత్థుఞ్చ పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ¶ ఖన్ధే…పే…. (౧)

సహేతుకఞ్చ అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నపురేజాతపచ్చయా – సహేతుకే ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం, విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే చ మోహఞ్చ పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

సహేతుకఞ్చ అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి నపురేజాతపచ్చయా – పటిసన్ధిక్ఖణే సహేతుకం ఏకం ఖన్ధఞ్చ వత్థుఞ్చ పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… సహేతుకే ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పటిచ్చ కటత్తారూపం. (౩)

నపచ్ఛాజాతపచ్చయాది

౬౬. సహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నపచ్ఛాజాతపచ్చయా… నఆసేవనపచ్చయా… నకమ్మపచ్చయా – సహేతుకే ఖన్ధే పటిచ్చ సహేతుకా చేతనా. (౧)

అహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నకమ్మపచ్చయా – అహేతుకే ఖన్ధే పటిచ్చ అహేతుకా చేతనా… బాహిరం… ఆహారసముట్ఠానం… ఉతుసముట్ఠానం…పే…. (౧)

అహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నకమ్మపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం మోహం పటిచ్చ సమ్పయుత్తకా చేతనా. (౨)

సహేతుకఞ్చ ¶ అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నకమ్మపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే చ మోహఞ్చ పటిచ్చ సమ్పయుత్తకా చేతనా… నవిపాకపచ్చయా (పటిసన్ధి నత్థి).

నఆహారపచ్చయాది

౬౭. అహేతుకం ¶ ¶ ధమ్మం పటిచ్చ అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నఆహారపచ్చయా… నఇన్ద్రియపచ్చయా… నఝానపచ్చయా… నమగ్గపచ్చయా… నసమ్పయుత్తపచ్చయా.

నవిప్పయుత్తపచ్చయాది

౬౮. సహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నవిప్పయుత్తపచ్చయా – అరూపే సహేతుకం ఏకం ఖన్ధం…పే…. (౧)

సహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నవిప్పయుత్తపచ్చయా – అరూపే విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే పటిచ్చ విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో. (౨)

సహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి నవిప్పయుత్తపచ్చయా – అరూపే విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా మోహో చ…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే…. (౩)

అహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నవిప్పయుత్తపచ్చయా – అరూపే అహేతుకం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా, ద్వే ఖన్ధే…పే…. (౧)

అహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నవిప్పయుత్తపచ్చయా – అరూపే విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం మోహం పటిచ్చ సమ్పయుత్తకా ఖన్ధా. (౨)

సహేతుకఞ్చ అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నవిప్పయుత్తపచ్చయా – అరూపే విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం ఏకం ఖన్ధఞ్చ మోహఞ్చ పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… నోనత్థిపచ్చయా… నోవిగతపచ్చయా. (౧)

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౬౯. నహేతుయా ¶ ద్వే, నఆరమ్మణే తీణి, నఅధిపతియా నవ, నఅనన్తరే ¶ తీణి, నసమనన్తరే తీణి, నఅఞ్ఞమఞ్ఞే తీణి, నఉపనిస్సయే తీణి ¶ , నపురేజాతే నవ, నపచ్ఛాజాతే నవ, నఆసేవనే నవ, నకమ్మే చత్తారి, నవిపాకే నవ, నఆహారే ఏకం, నఇన్ద్రియే ఏకం, నఝానే ఏకం, నమగ్గే ఏకం, నసమ్పయుత్తే తీణి, నవిప్పయుత్తే ఛ, నోనత్థియా తీణి, నోవిగతే తీణి (ఏవం గణేతబ్బం).

పచ్చనీయం.

౩. పచ్చయానులోమపచ్చనీయం

హేతుదుకం

౭౦. హేతుపచ్చయా నఆరమ్మణే తీణి, నఅధిపతియా నవ, నఅనన్తరే తీణి, నసమనన్తరే తీణి, నఅఞ్ఞమఞ్ఞే తీణి, నఉపనిస్సయే తీణి, నపురేజాతే నవ, నపచ్ఛాజాతే నవ, నఆసేవనే నవ, నకమ్మే తీణి, నవిపాకే నవ, నసమ్పయుత్తే తీణి, నవిప్పయుత్తే తీణి, నోనత్థియా తీణి, నోవిగతే తీణి (ఏవం గణేతబ్బం).

అనులోమపచ్చనీయం.

౪. పచ్చయపచ్చనీయానులోమం

నహేతుదుకం

౭౧. నహేతుపచ్చయా ¶ ఆరమ్మణే ద్వే, అనన్తరే ద్వే, సమనన్తరే ద్వే (సబ్బత్థ ద్వే), విపాకే ఏకం, ఆహారే ద్వే, ఇన్ద్రియే ద్వే, ఝానే ద్వే, మగ్గే ఏకం, సమ్పయుత్తే ద్వే…పే… అవిగతే ద్వే (ఏవం గణేతబ్బం).

పచ్చనీయానులోమం.

౨. సహజాతవారో

(సహజాతవారో పటిచ్చవారసదిసో.)

౩. పచ్చయవారో

౧. పచ్చయానులోమం

౧. విభఙ్గవారో

హేతుపచ్చయో

౭౨. సహేతుకం ¶ ధమ్మం పచ్చయా సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా (సహేతుకమూలకం పటిచ్చవారసదిసం).

అహేతుకం ధమ్మం పచ్చయా అహేతుకో ¶ ధమ్మో…పే… (పటిచ్చవారసదిసంయేవ). (౧)

అహేతుకం ¶ ధమ్మం పచ్చయా సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – వత్థుం పచ్చయా సహేతుకా ఖన్ధా, విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం మోహం పచ్చయా సమ్పయుత్తకా ఖన్ధా; పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థుం పచ్చయా సహేతుకా ఖన్ధా. (౨)

అహేతుకం ధమ్మం పచ్చయా సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి హేతుపచ్చయా – వత్థుం పచ్చయా సహేతుకా ఖన్ధా, మహాభూతే పచ్చయా చిత్తసముట్ఠానం రూపం, విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం మోహం పచ్చయా సమ్పయుత్తకా ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థుం…పే…. (౩)

౭౩. సహేతుకఞ్చ అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పచ్చయా సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – సహేతుకం ఏకం ఖన్ధఞ్చ వత్థుఞ్చ పచ్చయా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం ఏకం ఖన్ధఞ్చ మోహఞ్చ పచ్చయా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

సహేతుకఞ్చ అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పచ్చయా అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – సహేతుకే ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పచ్చయా చిత్తసముట్ఠానం రూపం, విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే చ మోహఞ్చ పచ్చయా చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

సహేతుకఞ్చ అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పచ్చయా సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి హేతుపచ్చయా – సహేతుకం ఏకం ఖన్ధఞ్చ వత్థుఞ్చ పచ్చయా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… సహేతుకే ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పచ్చయా చిత్తసముట్ఠానం రూపం, విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం ఏకం ఖన్ధఞ్చ మోహఞ్చ ¶ పచ్చయా తయో ¶ ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే సహేతుకం ఏకం ఖన్ధఞ్చ వత్థుఞ్చ పచ్చయా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… సహేతుకే ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పచ్చయా కటత్తారూపం. (౩)

ఆరమ్మణపచ్చయో

౭౪. సహేతుకం ¶ ధమ్మం పచ్చయా సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – సహేతుకం ఏకం ఖన్ధం పచ్చయా తయో ఖన్ధా…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

సహేతుకం ధమ్మం పచ్చయా అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే పచ్చయా విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో. (౨)

సహేతుకం ధమ్మం పచ్చయా సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి ఆరమ్మణపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం ఏకం ఖన్ధం పచ్చయా తయో ఖన్ధా మోహో చ…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే…. (౩)

౭౫. అహేతుకం ధమ్మం పచ్చయా అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – అహేతుకం ఏకం ఖన్ధం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థుం పచ్చయా ఖన్ధా, చక్ఖాయతనం పచ్చయా చక్ఖువిఞ్ఞాణం…పే… కాయాయతనం పచ్చయా కాయవిఞ్ఞాణం, వత్థుం పచ్చయా అహేతుకా ఖన్ధా. (౧)

అహేతుకం ధమ్మం పచ్చయా సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – వత్థుం పచ్చయా సహేతుకా ఖన్ధా, విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం మోహం పచ్చయా సమ్పయుత్తకా ఖన్ధా; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

అహేతుకం ధమ్మం పచ్చయా సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి ఆరమ్మణపచ్చయా – వత్థుం పచ్చయా విచికిచ్ఛాసహగతా ఉద్ధచ్చసహగతా ఖన్ధా మోహో చ. (౩)

౭౬. సహేతుకఞ్చ అహేతుకఞ్చ ధమ్మం ¶ పచ్చయా సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – సహేతుకం ఏకం ఖన్ధఞ్చ వత్థుఞ్చ పచ్చయా తయో ఖన్ధా…పే… విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం ఏకం ఖన్ధఞ్చ మోహఞ్చ పచ్చయా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

సహేతుకఞ్చ ¶ ¶ అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పచ్చయా అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే చ వత్థుఞ్చ పచ్చయా విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో. (౨)

సహేతుకఞ్చ అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పచ్చయా సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి ఆరమ్మణపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం ఏకం ఖన్ధఞ్చ వత్థుఞ్చ పచ్చయా తయో ఖన్ధా మోహో చ…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే…. (౩)

అధిపతిపచ్చయో

౭౭. సహేతుకం ధమ్మం పచ్చయా సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి అధిపతిపచ్చయా (అధిపతియా నవ పఞ్హా పవత్తేయేవ).

అనన్తరపచ్చయాది

౭౮. సహేతుకం ధమ్మం పచ్చయా సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి అనన్తరపచ్చయా… సమనన్తరపచ్చయా… సహజాతపచ్చయా… తీణి (పటిచ్చవారసదిసా).

అహేతుకం ధమ్మం పచ్చయా అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి సహజాతపచ్చయా – అహేతుకం ఏకం ఖన్ధం పచ్చయా తయో ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… (యావ అసఞ్ఞసత్తా), చక్ఖాయతనం పచ్చయా చక్ఖువిఞ్ఞాణం…పే… కాయాయతనం పచ్చయా కాయవిఞ్ఞాణం, వత్థుం పచ్చయా అహేతుకా ఖన్ధా. (౧)

అహేతుకం ¶ ధమ్మం పచ్చయా సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి సహజాతపచ్చయా – వత్థుం పచ్చయా సహేతుకా ఖన్ధా, విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం మోహం పచ్చయా సమ్పయుత్తకా ఖన్ధా; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

అహేతుకం ధమ్మం పచ్చయా సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి సహజాతపచ్చయా – వత్థుం పచ్చయా సహేతుకా ఖన్ధా, మహాభూతే పచ్చయా చిత్తసముట్ఠానం రూపం, విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం ¶ మోహం పచ్చయా సమ్పయుత్తకా ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థుం…పే…. (౩)

౭౯. సహేతుకఞ్చ ¶ అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పచ్చయా సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి సహజాతపచ్చయా – సహేతుకం ఏకం ఖన్ధఞ్చ వత్థుఞ్చ పచ్చయా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం ఏకం ఖన్ధఞ్చ మోహఞ్చ పచ్చయా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

సహేతుకఞ్చ అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పచ్చయా అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి సహజాతపచ్చయా – సహేతుకే ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పచ్చయా చిత్తసముట్ఠానం రూపం, విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే చ మోహఞ్చ పచ్చయా చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే చ వత్థుఞ్చ పచ్చయా విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో. (౨)

సహేతుకఞ్చ అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పచ్చయా సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి సహజాతపచ్చయా – సహేతుకం ఏకం ఖన్ధఞ్చ వత్థుఞ్చ పచ్చయా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… సహేతుకే ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పచ్చయా చిత్తసముట్ఠానం రూపం, విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం ఏకం ఖన్ధఞ్చ ¶ వత్థుఞ్చ పచ్చయా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… సహేతుకే ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పచ్చయా చిత్తసముట్ఠానం రూపం. విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం ఏకం ఖన్ధఞ్చ మోహఞ్చ పచ్చయా తయో ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం ఏకం ఖన్ధఞ్చ వత్థుఞ్చ పచ్చయా తయో ఖన్ధా మోహో చ…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే సహేతుకం ఏకం ఖన్ధఞ్చ వత్థుఞ్చ పచ్చయా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… సహేతుకే ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పచ్చయా కటత్తారూపం. (౩)

అఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయాది

౮౦. సహేతుకం ధమ్మం పచ్చయా సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి అఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయా…పే… అవిగతపచ్చయా.

౧. పచ్చయానులోమం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

౮౧. హేతుయా ¶ నవ, ఆరమ్మణే నవ, అధిపతియా నవ (సబ్బత్థ నవ), అవిగతే నవ (ఏవం గణేతబ్బం).

అనులోమం.

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౧. విభఙ్గవారో

నహేతుపచ్చయో

౮౨. సహేతుకం ¶ ధమ్మం పచ్చయా అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే పచ్చయా విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో. (౧)

అహేతుకం ధమ్మం పచ్చయా అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా – అహేతుకం ఏకం ఖన్ధం…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… (యావ అసఞ్ఞసత్తా), చక్ఖాయతనం పచ్చయా చక్ఖువిఞ్ఞాణం…పే… కాయాయతనం పచ్చయా కాయవిఞ్ఞాణం, వత్థుం పచ్చయా అహేతుకా ఖన్ధా మోహో చ. (౧)

సహేతుకఞ్చ అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పచ్చయా అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే చ వత్థుఞ్చ ¶ పచ్చయా విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో (సంఖిత్తం). (౧)

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౮౩. నహేతుయా ¶ తీణి, నఆరమ్మణే తీణి, నఅధిపతియా నవ, నఅనన్తరే తీణి, నసమనన్తరే తీణి, నఅఞ్ఞమఞ్ఞే తీణి, ననిస్సయే తీణి, నఉపనిస్సయే తీణి, నపురేజాతే నవ, నపచ్ఛాజాతే నవ, నఆసేవనే నవ, నకమ్మే చత్తారి, నవిపాకే నవ, నఆహారే ఏకం, నఇన్ద్రియే ఏకం, నఝానే ఏకం, నమగ్గే ఏకం, నసమ్పయుత్తే తీణి, నవిప్పయుత్తే ఛ, నోనత్థియా తీణి, నోవిగతే తీణి (ఏవం గణేతబ్బం).

పచ్చనీయం.

౩. పచ్చయానులోమపచ్చనీయం

హేతుదుకం

౮౪. హేతుపచ్చయా నఆరమ్మణే తీణి, నఅధిపతియా నవ, నఅనన్తరే తీణి, నసమనన్తరే తీణి, నఅఞ్ఞమఞ్ఞే తీణి, నఉపనిస్సయే తీణి, నపురేజాతే ¶ నవ, నపచ్ఛాజాతే నవ, నఆసేవనే నవ, నకమ్మే తీణి, నవిపాకే నవ, నసమ్పయుత్తే తీణి, నవిప్పయుత్తే తీణి, నోనత్థియా తీణి, నోవిగతే తీణి (ఏవం గణేతబ్బం).

అనులోమపచ్చనీయం.

౪. పచ్చయపచ్చనీయానులోమం

నహేతుదుకం

౮౫. నహేతుపచ్చయా ¶ ఆరమ్మణే తీణి, అనన్తరే తీణి…పే… మగ్గే తీణి, సమ్పయుత్తే తీణి…పే… అవిగతే తీణి (ఏవం గణేతబ్బం).

పచ్చనీయానులోమం.

౪. నిస్సయవారో

(నిస్సయవారో పచ్చయవారసదిసో.)

౫. సంసట్ఠవారో

౧. పచ్చయానులోమం

౧. విభఙ్గవారో

హేతుపచ్చయో

౮౬. సహేతుకం ¶ ధమ్మం సంసట్ఠో సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – సహేతుకం ఏకం ఖన్ధం సంసట్ఠా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

అహేతుకం ధమ్మం సంసట్ఠో సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం మోహం సంసట్ఠా విచికిచ్ఛాసహగతా ఉద్ధచ్చసహగతా ఖన్ధా. (౧)

సహేతుకఞ్చ అహేతుకఞ్చ ధమ్మం సంసట్ఠో సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం ఏకం ఖన్ధఞ్చ మోహఞ్చ సంసట్ఠా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే…. (౧)

ఆరమ్మణపచ్చయో

౮౭. సహేతుకం ¶ ¶ ధమ్మం సంసట్ఠో సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – సహేతుకం ఏకం ఖన్ధం సంసట్ఠా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

సహేతుకం ధమ్మం సంసట్ఠో అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే సంసట్ఠో విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో. (౨)

సహేతుకం ధమ్మం సంసట్ఠో సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి ఆరమ్మణపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం ఏకం ఖన్ధం సంసట్ఠా తయో ఖన్ధా మోహో చ…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే…. (౩)

౮౮. అహేతుకం ధమ్మం సంసట్ఠో అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – అహేతుకం ఏకం ఖన్ధం సంసట్ఠా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

అహేతుకం ధమ్మం సంసట్ఠో సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతం ఉద్ధచ్చసహగతం మోహం సంసట్ఠా విచికిచ్ఛాసహగతా ఉద్ధచ్చసహగతా ఖన్ధా. (౨)

సహేతుకఞ్చ అహేతుకఞ్చ ధమ్మం సంసట్ఠో సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతం ¶ ఉద్ధచ్చసహగతం ఏకం ఖన్ధఞ్చ మోహఞ్చ సంసట్ఠా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే…. (౧)

అధిపతిపచ్చయో

౮౯. సహేతుకం ధమ్మం సంసట్ఠో సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి అధిపతిపచ్చయా – సహేతుకం ఏకం ఖన్ధం సంసట్ఠా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే…. (౧)

అనన్తరపచ్చయాది

౯౦. సహేతుకం ¶ ధమ్మం సంసట్ఠో సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి అనన్తరపచ్చయా… సమనన్తరపచ్చయా… సహజాతపచ్చయా…పే… విపాకపచ్చయా – విపాకం సహేతుకం ఏకం ఖన్ధం సంసట్ఠా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే….

అహేతుకం ¶ ధమ్మం సంసట్ఠో అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి విపాకపచ్చయా – విపాకం అహేతుకం ఏకం ఖన్ధం సంసట్ఠా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… ఝానపచ్చయా…పే… అవిగతపచ్చయా.

౧. పచ్చయానులోమం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౯౧. హేతుయా తీణి, ఆరమ్మణే ఛ, అధిపతియా ఏకం, అనన్తరే ఛ, సమనన్తరే ఛ, సహజాతే ఛ, అఞ్ఞమఞ్ఞే ఛ, నిస్సయే ఛ, ఉపనిస్సయే ఛ, పురేజాతే ఛ…పే… విపాకే ద్వే, ఆహారే ఛ, ఇన్ద్రియే ఛ, ఝానే ఛ, మగ్గే పఞ్చ…పే… అవిగతే ఛ (ఏవం గణేతబ్బం).

అనులోమం.

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౧. విభఙ్గవారో

నహేతుపచ్చయో

౯౨. సహేతుకం ¶ ¶ ధమ్మం సంసట్ఠో అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా – విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే సంసట్ఠో విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో. (౧)

అహేతుకం ధమ్మం సంసట్ఠో అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా – అహేతుకం ఏకం ఖన్ధం సంసట్ఠా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… (సంఖిత్తం). (౧)

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౯౩. నహేతుయా ద్వే, నఅధిపతియా ఛ, నపురేజాతే ఛ, నపచ్ఛాజాతే ఛ, నఆసేవనే ఛ, నకమ్మే చత్తారి, నవిపాకే ఛ, నఝానే ఏకం, నమగ్గే ఏకం, నవిప్పయుత్తే ఛ (ఏవం గణేతబ్బం).

పచ్చనీయం.

౩. పచ్చయానులోమపచ్చనీయం

హేతుదుకం

౯౪. హేతుపచ్చయా ¶ నఅధిపతియా తీణి, నపురేజాతే తీణి, నపచ్ఛాజాతే తీణి, నఆసేవనే తీణి, నకమ్మే తీణి, నవిపాకే తీణి, నవిప్పయుత్తే తీణి.

అనులోమపచ్చనీయం.

౪. పచ్చయపచ్చనీయానులోమం

నహేతుదుకం

౯౫. నహేతుపచ్చయా ¶ ఆరమ్మణే ద్వే, అనన్తరే ద్వే…పే… కమ్మే ద్వే, విపాకే ఏకం, ఆహారే ద్వే…పే… మగ్గే ఏకం…పే… అవిగతే ద్వే (ఏవం గణేతబ్బం).

పచ్చనీయానులోమం.

౬. సమ్పయుత్తవారో

(సమ్పయుత్తవారో సంసట్ఠవారసదిసో.)

౭. పఞ్హావారో

౧. పచ్చయానులోమం

౧. విభఙ్గవారో

హేతుపచ్చయో

౯౬. సహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స ధమ్మస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో ¶ – సహేతుకా హేతూ సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం హేతుపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

సహేతుకో ధమ్మో అహేతుకస్స ధమ్మస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో – సహేతుకా హేతూ చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం హేతుపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

సహేతుకో ¶ ¶ ధమ్మో సహేతుకస్స చ అహేతుకస్స చ ధమ్మస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో – సహేతుకా హేతూ సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం హేతుపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౩)

౯౭. అహేతుకో ధమ్మో అహేతుకస్స ధమ్మస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో – విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం హేతుపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స ధమ్మస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో – విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం హేతుపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

అహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స చ అహేతుకస్స చ ధమ్మస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో – విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం హేతుపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

ఆరమ్మణపచ్చయో

౯౮. సహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – దానం దత్వా సీలం…పే… ఉపోసథకమ్మం కత్వా తం పచ్చవేక్ఖతి, పుబ్బే సుచిణ్ణాని పచ్చవేక్ఖతి, ఝానా వుట్ఠహిత్వా ఝానం పచ్చవేక్ఖతి. అరియా మగ్గా వుట్ఠహిత్వా మగ్గం పచ్చవేక్ఖన్తి, ఫలం పచ్చవేక్ఖన్తి. పహీనే కిలేసే…పే… విక్ఖమ్భితే కిలేసే…పే… పుబ్బే…పే… సహేతుకే ¶ ఖన్ధే అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; కుసలాకుసలే నిరుద్ధే సహేతుకో విపాకో తదారమ్మణతా ఉప్పజ్జతి; చేతోపరియఞాణేన సహేతుకచిత్తసమఙ్గిస్స చిత్తం జానన్తి. ఆకాసానఞ్చాయతనం విఞ్ఞాణఞ్చాయతనస్స…పే… ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనం నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనస్స…పే… సహేతుకా ఖన్ధా ఇద్ధివిధఞాణస్స, చేతోపరియఞాణస్స, పుబ్బేనివాసానుస్సతిఞాణస్స, యథాకమ్మూపగఞాణస్స, అనాగతంసఞాణస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో; సహేతుకే ఖన్ధే ఆరబ్భ సహేతుకా ఖన్ధా ఉప్పజ్జన్తి. (౧)

సహేతుకో ధమ్మో అహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – సహేతుకే ఖన్ధే అనిచ్చతో ¶ …పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి, కుసలాకుసలే నిరుద్ధే అహేతుకో విపాకో తదారమ్మణతా ఉప్పజ్జతి, సహేతుకే ఖన్ధే ఆరబ్భ అహేతుకా ఖన్ధా చ మోహో చ ఉప్పజ్జన్తి. (౨)

సహేతుకో ¶ ధమ్మో సహేతుకస్స చ అహేతుకస్స చ ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – సహేతుకే ఖన్ధే ఆరబ్భ విచికిచ్ఛాసహగతా ఉద్ధచ్చసహగతా ఖన్ధా చ మోహో చ ఉప్పజ్జన్తి. (౩)

౯౯. అహేతుకో ధమ్మో అహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – నిబ్బానం ఆవజ్జనాయ ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో; చక్ఖుం…పే… వత్థుం… అహేతుకే ఖన్ధే చ మోహఞ్చ అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; కుసలాకుసలే నిరుద్ధే అహేతుకో విపాకో తదారమ్మణతా ఉప్పజ్జతి; రూపాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స…పే… అహేతుకే ఖన్ధే చ మోహఞ్చ ఆరబ్భ అహేతుకా ఖన్ధా చ మోహో చ ఉప్పజ్జన్తి ¶ . (౧)

అహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – అరియా నిబ్బానం పచ్చవేక్ఖన్తి; నిబ్బానం గోత్రభుస్స, వోదానస్స, మగ్గస్స, ఫలస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో. అరియా అహేతుకే పహీనే కిలేసే పచ్చవేక్ఖన్తి, విక్ఖమ్భితే కిలేసే…పే… పుబ్బే…పే… చక్ఖుం…పే… వత్థుం…పే… అహేతుకే ఖన్ధే చ మోహఞ్చ అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; కుసలాకుసలే నిరుద్ధే సహేతుకో విపాకో తదారమ్మణతా ఉప్పజ్జతి; దిబ్బేన చక్ఖునా రూపం పస్సతి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా సద్దం సుణాతి, చేతోపరియఞాణేన అహేతుకచిత్తసమఙ్గిస్స చిత్తం జానన్తి; అహేతుకా ఖన్ధా ఇద్ధివిధఞాణస్స, చేతోపరియఞాణస్స, పుబ్బేనివాసానుస్సతిఞాణస్స, అనాగతంసఞాణస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో; అహేతుకే ఖన్ధే చ మోహఞ్చ ఆరబ్భ సహేతుకా ఖన్ధా ఉప్పజ్జన్తి. (౨)

అహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స చ అహేతుకస్స చ ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – చక్ఖుం ఆరబ్భ విచికిచ్ఛాసహగతా ఉద్ధచ్చసహగతా ఖన్ధా చ మోహో చ ఉప్పజ్జన్తి; సోతం ¶ …పే… వత్థుం… అహేతుకే ఖన్ధే చ మోహఞ్చ ఆరబ్భ విచికిచ్ఛాసహగతా ఉద్ధచ్చసహగతా ఖన్ధా చ మోహో చ ఉప్పజ్జన్తి. (౩)

౧౦౦. సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా సహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే చ మోహఞ్చ ఆరబ్భ సహేతుకా ఖన్ధా ఉప్పజ్జన్తి. (౧)

సహేతుకో ¶ చ అహేతుకో చ ధమ్మా అహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే చ మోహఞ్చ ఆరబ్భ అహేతుకా ఖన్ధా ¶ చ మోహో చ ఉప్పజ్జన్తి. (౨)

సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా సహేతుకస్స చ అహేతుకస్స చ ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే చ మోహఞ్చ ఆరబ్భ విచికిచ్ఛాసహగతా ఉద్ధచ్చసహగతా ఖన్ధా చ మోహో చ ఉప్పజ్జన్తి. (౩)

అధిపతిపచ్చయో

౧౦౧. సహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణాధిపతి, సహజాతాధిపతి. ఆరమ్మణాధిపతి – దానం దత్వా సీలం…పే… ఉపోసథకమ్మం కత్వా తం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖతి, ఝానా…పే… అరియా మగ్గా వుట్ఠహిత్వా మగ్గం గరుం కత్వా…పే… ఫలం…పే… సహేతుకే ఖన్ధే గరుం కత్వా అస్సాదేతి అభినన్దతి; తం గరుం కత్వా రాగో ఉప్పజ్జతి, దిట్ఠి ఉప్పజ్జతి. సహజాతాధిపతి – సహేతుకాధిపతి సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

సహేతుకో ధమ్మో అహేతుకస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. సహజాతాధిపతి – సహేతుకాధిపతి చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

సహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స చ అహేతుకస్స చ ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. సహజాతాధిపతి ¶ – సహేతుకాధిపతి సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

అహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. ఆరమ్మణాధిపతి – అరియా నిబ్బానం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖన్తి; నిబ్బానం గోత్రభుస్స, వోదానస్స, మగ్గస్స, ఫలస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో; చక్ఖుం…పే… వత్థుం… అహేతుకే ఖన్ధే గరుం కత్వా అస్సాదేతి అభినన్దతి; తం ¶ గరుం కత్వా రాగో ఉప్పజ్జతి, దిట్ఠి ఉప్పజ్జతి. (౧)

అనన్తరపచ్చయో

౧౦౨. సహేతుకో ¶ ధమ్మో సహేతుకస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా సహేతుకా ఖన్ధా పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం సహేతుకానం ఖన్ధానం అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో; అనులోమం గోత్రభుస్స… అనులోమం వోదానస్స… గోత్రభు మగ్గస్స… వోదానం మగ్గస్స… మగ్గో ఫలస్స… ఫలం ఫలస్స… అనులోమం ఫలసమాపత్తియా… నిరోధా వుట్ఠహన్తస్స నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనం ఫలసమాపత్తియా అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

సహేతుకో ధమ్మో అహేతుకస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా విచికిచ్ఛాసహగతా ఉద్ధచ్చసహగతా ఖన్ధా పచ్ఛిమస్స పచ్ఛిమస్స విచికిచ్ఛాసహగతస్స ఉద్ధచ్చసహగతస్స మోహస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో; సహేతుకం చుతిచిత్తం అహేతుకస్స ఉపపత్తిచిత్తస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో; సహేతుకం భవఙ్గం ఆవజ్జనాయ అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో; సహేతుకం భవఙ్గం అహేతుకస్స భవఙ్గస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో; సహేతుకా ఖన్ధా అహేతుకస్స వుట్ఠానస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

సహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స చ అహేతుకస్స చ ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా విచికిచ్ఛాసహగతా ఉద్ధచ్చసహగతా ఖన్ధా పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం విచికిచ్ఛాసహగతానం ఉద్ధచ్చసహగతానం ఖన్ధానం మోహస్స చ అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౧౦౩. అహేతుకో ధమ్మో అహేతుకస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమో పురిమో ¶ విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో పచ్ఛిమస్స ¶ పచ్ఛిమస్స విచికిచ్ఛాసహగతస్స ఉద్ధచ్చసహగతస్స మోహస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో; పురిమా పురిమా అహేతుకా ఖన్ధా పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం అహేతుకానం ఖన్ధానం అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో; ఆవజ్జనా పఞ్చన్నం విఞ్ఞాణానం అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమో పురిమో విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం విచికిచ్ఛాసహగతానం ఉద్ధచ్చసహగతానం ఖన్ధానం అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో ¶ ; అహేతుకం చుతిచిత్తం సహేతుకస్స ఉపపత్తిచిత్తస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో; అహేతుకం భవఙ్గం సహేతుకస్స భవఙ్గస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో; ఆవజ్జనా సహేతుకానం ఖన్ధానం అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో; అహేతుకా ఖన్ధా సహేతుకస్స వుట్ఠానస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

అహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స చ అహేతుకస్స చ ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమో పురిమో విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం విచికిచ్ఛాసహగతానం ఉద్ధచ్చసహగతానం ఖన్ధానం మోహస్స చ అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో; ఆవజ్జనా విచికిచ్ఛాసహగతానం ఉద్ధచ్చసహగతానం ఖన్ధానం మోహస్స చ అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౧౦౪. సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా సహేతుకస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా విచికిచ్ఛాసహగతా ఉద్ధచ్చసహగతా ఖన్ధా చ మోహో చ పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం విచికిచ్ఛాసహగతానం ఉద్ధచ్చసహగతానం ఖన్ధానం అనన్తరపచ్చయేన ¶ పచ్చయో. (౧)

సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా అహేతుకస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా విచికిచ్ఛాసహగతా ఉద్ధచ్చసహగతా ఖన్ధా చ మోహో చ పచ్ఛిమస్స పచ్ఛిమస్స విచికిచ్ఛాసహగతస్స ఉద్ధచ్చసహగతస్స మోహస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో; విచికిచ్ఛాసహగతా ఉద్ధచ్చసహగతా ఖన్ధా చ మోహో చ అహేతుకస్స వుట్ఠానస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

సహేతుకో ¶ చ అహేతుకో చ ధమ్మా సహేతుకస్స చ అహేతుకస్స చ ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా విచికిచ్ఛాసహగతా ఉద్ధచ్చసహగతా ఖన్ధా చ మోహో చ పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం విచికిచ్ఛాసహగతానం ఉద్ధచ్చసహగతానం ఖన్ధానం మోహస్స చ అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

సహజాతపచ్చయాది

౧౦౫. సహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స ధమ్మస్స సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో (పటిచ్చవారే సహజాతసదిసం, ఇహ ఘటనా నత్థి)… అఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయేన ¶ పచ్చయో (పటిచ్చవారసదిసం)… నిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో (పటిచ్చవారే నిస్సయపచ్చయసదిసం, ఇహ ఘటనా నత్థి).

ఉపనిస్సయపచ్చయో

౧౦౬. సహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణూపనిస్సయో, అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – సహేతుకా ఖన్ధా సహేతుకానం ఖన్ధానం ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

సహేతుకో ధమ్మో అహేతుకస్స ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – సహేతుకా ఖన్ధా అహేతుకానం ¶ ఖన్ధానం మోహస్స చ ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

సహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స చ అహేతుకస్స చ ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – సహేతుకా ఖన్ధా విచికిచ్ఛాసహగతానం ఉద్ధచ్చసహగతానం ఖన్ధానం మోహస్స చ ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౧౦౭. అహేతుకో ధమ్మో అహేతుకస్స ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – కాయికం సుఖం కాయికస్స సుఖస్స, కాయికస్స దుక్ఖస్స, మోహస్స చ ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో; కాయికం దుక్ఖం… ఉతు… భోజనం… సేనాసనం కాయికస్స సుఖస్స, కాయికస్స దుక్ఖస్స, మోహస్స చ ఉపనిస్సయపచ్చయేన ¶ పచ్చయో; మోహో కాయికస్స సుఖస్స, కాయికస్స దుక్ఖస్స, మోహస్స చ ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో; కాయికం సుఖం… కాయికం దుక్ఖం… ఉతు… భోజనం, సేనాసనం, మోహో చ కాయికస్స సుఖస్స, కాయికస్స దుక్ఖస్స, మోహస్స చ ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణూపనిస్సయో, అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – కాయికం సుఖం ఉపనిస్సాయ దానం దేతి…పే… సఙ్ఘం భిన్దతి; కాయికం దుక్ఖం… ఉతుం… భోజనం… సేనాసనం… మోహం ఉపనిస్సాయ ¶ దానం దేతి…పే… సఙ్ఘం భిన్దతి; కాయికం సుఖం…పే… మోహో చ సద్ధాయ…పే… పఞ్ఞాయ రాగస్స…పే… పత్థనాయ మగ్గస్స ఫలసమాపత్తియా ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

అహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స చ అహేతుకస్స ¶ చ ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – కాయికం సుఖం మోహో చ విచికిచ్ఛాసహగతానం ఉద్ధచ్చసహగతానం ఖన్ధానం మోహస్స చ ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౧౦౮. సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా సహేతుకస్స ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – విచికిచ్ఛాసహగతా ఉద్ధచ్చసహగతా ఖన్ధా చ మోహో చ సహేతుకానం ఖన్ధానం ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా అహేతుకస్స ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – విచికిచ్ఛాసహగతా ఉద్ధచ్చసహగతా ఖన్ధా చ మోహో చ అహేతుకానం ఖన్ధానం మోహస్స చ ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా సహేతుకస్స చ అహేతుకస్స చ ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – విచికిచ్ఛాసహగతా ¶ ఉద్ధచ్చసహగతా ఖన్ధా చ మోహో చ విచికిచ్ఛాసహగతానం ఉద్ధచ్చసహగతానం ఖన్ధానం మోహస్స చ ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

పురేజాతపచ్చయో

౧౦౯. అహేతుకో ధమ్మో అహేతుకస్స ధమ్మస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణపురేజాతం, వత్థుపురేజాతం. ఆరమ్మణపురేజాతం – చక్ఖుం…పే… వత్థుం అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి, కుసలాకుసలే నిరుద్ధే అహేతుకో విపాకో తదారమ్మణతా ఉప్పజ్జతి; రూపాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స ¶ …పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో ¶ . వత్థుపురేజాతం – చక్ఖాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… కాయాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స… పురేజాతం వత్థు అహేతుకానం ఖన్ధానం మోహస్స చ పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స ధమ్మస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణపురేజాతం, వత్థుపురేజాతం. ఆరమ్మణపురేజాతం – చక్ఖుం…పే… వత్థుం అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; కుసలాకుసలే నిరుద్ధే సహేతుకో విపాకో తదారమ్మణతా ఉప్పజ్జతి; దిబ్బేన చక్ఖునా రూపం పస్సతి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా సద్దం సుణాతి. వత్థుపురేజాతం – వత్థు సహేతుకానం ఖన్ధానం పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

అహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స చ అహేతుకస్స చ ధమ్మస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణపురేజాతం, వత్థుపురేజాతం. ఆరమ్మణపురేజాతం – చక్ఖుం…పే… వత్థుం ఆరబ్భ విచికిచ్ఛాసహగతా ఉద్ధచ్చసహగతా ఖన్ధా చ మోహో చ ఉప్పజ్జన్తి. వత్థుపురేజాతం – వత్థు విచికిచ్ఛాసహగతానం ఉద్ధచ్చసహగతానం ఖన్ధానం మోహస్స చ పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

పచ్ఛాజాతపచ్చయాది

౧౧౦. సహేతుకో ధమ్మో అహేతుకస్స ధమ్మస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో – పచ్ఛాజాతా సహేతుకా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అహేతుకో ¶ ధమ్మో అహేతుకస్స ధమ్మస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో – పచ్ఛాజాతా అహేతుకా ఖన్ధా చ మోహో చ పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

సహేతుకో ¶ చ అహేతుకో చ ధమ్మా అహేతుకస్స ధమ్మస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో – పచ్ఛాజాతా విచికిచ్ఛాసహగతా ఉద్ధచ్చసహగతా ఖన్ధా చ మోహో చ పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

సహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆసేవనపచ్చయేన పచ్చయో (అనన్తరసదిసం. ఆవజ్జనమ్పి భవఙ్గమ్పి నత్థి, ఆసేవనపచ్చయే వజ్జేతబ్బా నవపి ).

కమ్మపచ్చయో

౧౧౧. సహేతుకో ¶ ధమ్మో సహేతుకస్స ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతా, నానాక్ఖణికా. సహజాతా – సహేతుకా చేతనా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. నానాక్ఖణికా – సహేతుకా చేతనా విపాకానం సహేతుకానం ఖన్ధానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

సహేతుకో ధమ్మో అహేతుకస్స ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతా, నానాక్ఖణికా. సహజాతా – సహేతుకా చేతనా చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. నానాక్ఖణికా – సహేతుకా చేతనా విపాకానం అహేతుకానం ఖన్ధానం కటత్తా చ రూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

సహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స చ అహేతుకస్స చ ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతా, నానాక్ఖణికా. సహజాతా – సహేతుకా చేతనా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. నానాక్ఖణికా – సహేతుకా చేతనా విపాకానం సహేతుకానం ఖన్ధానం కటత్తా చ రూపానం కమ్మపచ్చయేన ¶ పచ్చయో. (౩)

అహేతుకో ధమ్మో అహేతుకస్స ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో – అహేతుకా చేతనా సమ్పయుత్తకానం ¶ ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

విపాకపచ్చయో

౧౧౨. సహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స ధమ్మస్స విపాకపచ్చయేన పచ్చయో – విపాకో సహేతుకో ఏకో ఖన్ధో తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం…పే… ద్వే ఖన్ధా…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

సహేతుకో ధమ్మో అహేతుకస్స ధమ్మస్స విపాకపచ్చయేన పచ్చయో – విపాకా సహేతుకా ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం విపాకపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

సహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స చ అహేతుకస్స చ ధమ్మస్స విపాకపచ్చయేన పచ్చయో – విపాకో సహేతుకో ఏకో ఖన్ధో తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం…పే… ద్వే ఖన్ధా…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౩)

అహేతుకో ¶ ధమ్మో అహేతుకస్స ధమ్మస్స విపాకపచ్చయేన పచ్చయో – విపాకో అహేతుకో ఏకో ఖన్ధో తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం…పే… ద్వే ఖన్ధా…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… ఖన్ధా వత్థుస్స విపాకపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

ఆహారపచ్చయో

౧౧౩. సహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి.

అహేతుకో ధమ్మో అహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో – అహేతుకా ఆహారా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… కబళీకారో ఆహారో ఇమస్స కాయస్స ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

ఇన్ద్రియపచ్చయాది

౧౧౪. సహేతుకో ¶ ¶ ధమ్మో సహేతుకస్స ధమ్మస్స ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి.

అహేతుకో ధమ్మో అహేతుకస్స ధమ్మస్స ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో – అహేతుకా ఇన్ద్రియా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… చక్ఖున్ద్రియం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… కాయిన్ద్రియం కాయవిఞ్ఞాణస్స ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో; రూపజీవితిన్ద్రియం కటత్తారూపానం ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

సహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స ధమ్మస్స ఝానపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి.

అహేతుకో ధమ్మో అహేతుకస్స ధమ్మస్స ఝానపచ్చయేన పచ్చయో – అహేతుకాని ఝానఙ్గాని సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

సహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స ధమ్మస్స మగ్గపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి.

సహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స ధమ్మస్స సమ్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో (పటిచ్చవారే సమ్పయుత్తసదిసా ఛ పఞ్హా).

విప్పయుత్తపచ్చయో

౧౧౫. సహేతుకో ¶ ధమ్మో అహేతుకస్స ధమ్మస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పచ్ఛాజాతం. సహజాతా – సహేతుకా ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే సహేతుకా ఖన్ధా కటత్తారూపానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – సహేతుకా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన ¶ పచ్చయో. (౧)

అహేతుకో ధమ్మో అహేతుకస్స ధమ్మస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం, పచ్ఛాజాతం. సహజాతా – అహేతుకా ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే అహేతుకా ఖన్ధా కటత్తారూపానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో; ఖన్ధా వత్థుస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన ¶ పచ్చయో; వత్థు ఖన్ధానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. పురేజాతం – చక్ఖాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… కాయాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స… వత్థు అహేతుకానం ఖన్ధానం మోహస్స చ విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – అహేతుకా ఖన్ధా చ మోహో చ పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స ధమ్మస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం. సహజాతం – పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థు సహేతుకానం ఖన్ధానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. పురేజాతం – వత్థు సహేతుకానం ఖన్ధానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

అహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స చ అహేతుకస్స చ ధమ్మస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. పురేజాతం – వత్థు విచికిచ్ఛాసహగతానం ఉద్ధచ్చసహగతానం ఖన్ధానం మోహస్స చ విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా అహేతుకస్స ధమ్మస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పచ్ఛాజాతం. సహజాతా – విచికిచ్ఛాసహగతా ఉద్ధచ్చసహగతా ఖన్ధా చ మోహో చ చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – విచికిచ్ఛాసహగతా ఉద్ధచ్చసహగతా ఖన్ధా చ మోహో ¶ చ పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అత్థిపచ్చయో

౧౧౬. సహేతుకో ¶ ధమ్మో సహేతుకస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహేతుకో ఏకో ఖన్ధో తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం…పే… ద్వే ఖన్ధా…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

సహేతుకో ధమ్మో అహేతుకస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పచ్ఛాజాతం. సహజాతా – సహేతుకా ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; విచికిచ్ఛాసహగతా ఉద్ధచ్చసహగతా ఖన్ధా మోహస్స చ చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. పచ్ఛాజాతా – సహేతుకా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

సహేతుకో ¶ ధమ్మో సహేతుకస్స చ అహేతుకస్స చ ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహేతుకో ఏకో ఖన్ధో తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో ఏకో ఖన్ధో తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం మోహస్స చ చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో…పే… ద్వే ఖన్ధా…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే సహేతుకో…పే…. (౩)

౧౧౭. అహేతుకో ధమ్మో అహేతుకస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం, పచ్ఛాజాతం, ఆహారం, ఇన్ద్రియం. సహజాతో – అహేతుకో ఏకో ఖన్ధో తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో…పే… ద్వే ఖన్ధా…పే… విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… (యావ అసఞ్ఞసత్తా కాతబ్బం). పురేజాతం – చక్ఖుం…పే… వత్థుం ¶ అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి, కుసలాకుసలే నిరుద్ధే అహేతుకో విపాకో తదారమ్మణతా ఉప్పజ్జతి; రూపాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స…పే… చక్ఖాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… కాయాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; వత్థు అహేతుకానం ఖన్ధానం మోహస్స చ అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – అహేతుకా ఖన్ధా చ మోహో చ పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; కబళీకారో ఆహారో ¶ ఇమస్స కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; రూపజీవితిన్ద్రియం కటత్తారూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం. సహజాతో – విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థు సహేతుకానం ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పురేజాతం – చక్ఖుం…పే… వత్థుం అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; కుసలాకుసలే నిరుద్ధే సహేతుకో విపాకో తదారమ్మణతా ఉప్పజ్జతి; దిబ్బేన చక్ఖునా రూపం పస్సతి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా సద్దం సుణాతి, వత్థు సహేతుకానం ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

అహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స చ అహేతుకస్స చ ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం. సహజాతో – విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం ¶ చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పురేజాతం – చక్ఖుం…పే… వత్థుం ఆరబ్భ విచికిచ్ఛాసహగతా ఉద్ధచ్చసహగతా ఖన్ధా ¶ చ మోహో చ ఉప్పజ్జన్తి, వత్థు విచికిచ్ఛాసహగతానం ఉద్ధచ్చసహగతానం ఖన్ధానం మోహస్స చ అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౧౧౮. సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా సహేతుకస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం. సహజాతో – విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో ఏకో ఖన్ధో చ మోహో చ తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో…పే… ద్వే ఖన్ధా చ…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే సహేతుకో ఏకో ఖన్ధో చ వత్థు చ తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో…పే… ద్వే ఖన్ధా చ…పే…. సహజాతో – సహేతుకో ఏకో ఖన్ధో చ వత్థు చ తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో…పే… ద్వే ఖన్ధా చ…పే…. (౧)

సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా అహేతుకస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం, పచ్ఛాజాతం, ఆహారం, ఇన్ద్రియం. సహజాతా – సహేతుకా ఖన్ధా చ మహాభూతా చ చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; విచికిచ్ఛాసహగతా ఉద్ధచ్చసహగతా ఖన్ధా చ మోహో చ చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే సహేతుకా ఖన్ధా చ మహాభూతా చ కటత్తారూపానం అత్థిపచ్చయేన ¶ పచ్చయో. సహజాతా – విచికిచ్ఛాసహగతా ఉద్ధచ్చసహగతా ఖన్ధా చ వత్థు చ మోహస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – విచికిచ్ఛాసహగతా ఉద్ధచ్చసహగతా ఖన్ధా చ మోహో చ పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – సహేతుకా ఖన్ధా చ కబళీకారో ఆహారో చ ఇమస్స కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – సహేతుకా ¶ ఖన్ధా చ రూపజీవితిన్ద్రియఞ్చ కటత్తారూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా సహేతుకస్స చ అహేతుకస్స చ ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం. సహజాతో – విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో ఏకో ఖన్ధో చ మోహో చ తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో…పే…. సహజాతో – విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో ఏకో ఖన్ధో చ వత్థు చ తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం మోహస్స చ అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో…పే… ద్వే ఖన్ధా చ…పే…. (౩)

౧. పచ్చయానులోమం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౧౧౯. హేతుయా ¶ ఛ, ఆరమ్మణే నవ, అధిపతియా చత్తారి, అనన్తరే నవ, సమనన్తరే నవ, సహజాతే నవ, అఞ్ఞమఞ్ఞే ఛ, నిస్సయే నవ, ఉపనిస్సయే నవ, పురేజాతే తీణి, పచ్ఛాజాతే తీణి, ఆసేవనే నవ, కమ్మే చత్తారి, విపాకే చత్తారి, ఆహారే చత్తారి, ఇన్ద్రియే చత్తారి, ఝానే చత్తారి, మగ్గే తీణి, సమ్పయుత్తే ఛ, విప్పయుత్తే పఞ్చ, అత్థియా నవ, నత్థియా నవ, విగతే నవ, అవిగతే నవ (ఏవం గణేతబ్బం).

అనులోమం.

పచ్చనీయుద్ధారో

౧౨౦. సహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో… కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

సహేతుకో ¶ ధమ్మో అహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన ¶ పచ్చయో… పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో… కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

సహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స చ అహేతుకస్స చ ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో… కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౧౨౧. అహేతుకో ధమ్మో అహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన ¶ పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో… పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో… పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో… ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో… పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

అహేతుకో ధమ్మో సహేతుకస్స చ అహేతుకస్స చ ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో… పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౧౨౨. సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా సహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా అహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో… పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

సహేతుకో చ అహేతుకో చ ధమ్మా సహేతుకస్స చ అహేతుకస్స చ ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

౧౨౩. నహేతుయా ¶ ¶ నవ…పే… (సబ్బత్థ నవ) నోఅవిగతే నవ (ఏవం గణేతబ్బం).

పచ్చనీయం.

౩. పచ్చయానులోమపచ్చనీయం

హేతుదుకం

౧౨౪. హేతుపచ్చయా నఆరమ్మణే ఛ, నఅధిపతియా ఛ, నఅనన్తరే ఛ, నసమనన్తరే ఛ, నఅఞ్ఞమఞ్ఞే ద్వే, నఉపనిస్సయే ఛ…పే… నమగ్గే ఛ, నసమ్పయుత్తే ద్వే, నవిప్పయుత్తే ద్వే, నోనత్థియా ఛ, నోవిగతే ఛ (ఏవం గణేతబ్బం).

అనులోమపచ్చనీయం.

౪. పచ్చయపచ్చనీయానులోమం

నహేతుదుకం

౧౨౫. నహేతుపచ్చయా ఆరమ్మణే నవ, అధిపతియా చత్తారి, అనన్తరే నవ, సమనన్తరే నవ, సహజాతే నవ, అఞ్ఞమఞ్ఞే ఛ, నిస్సయే నవ, ఉపనిస్సయే నవ, పురేజాతే తీణి, పచ్ఛాజాతే తీణి, ఆసేవనే నవ, కమ్మే చత్తారి, విపాకే చత్తారి, ఆహారే చత్తారి, ఇన్ద్రియే చత్తారి, ఝానే చత్తారి, మగ్గే తీణి, సమ్పయుత్తే ఛ, విప్పయుత్తే పఞ్చ, అత్థియా నవ, నత్థియా నవ, విగతే నవ, అవిగతే నవ (ఏవం గణేతబ్బం).

పచ్చనీయానులోమం.

సహేతుకదుకం నిట్ఠితం.

౩. హేతుసమ్పయుత్తదుకం

౧. పటిచ్చవారో

హేతుపచ్చయో

౧౨౬. హేతుసమ్పయుత్తం ¶ ¶ ¶ ధమ్మం పటిచ్చ హేతుసమ్పయుత్తో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – హేతుసమ్పయుత్తం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

హేతుసమ్పయుత్తం ధమ్మం పటిచ్చ హేతువిప్పయుత్తో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – హేతుసమ్పయుత్తే ఖన్ధే పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

(ఇమినా కారణేన విత్థారేతబ్బం యథా సహేతుకదుకం నిన్నానాకరణం.)

హేతుసమ్పయుత్తదుకం నిట్ఠితం.

౪. హేతుసహేతుకదుకం

౧. పటిచ్చవారో

౧. పచ్చయానులోమం

౧. విభఙ్గవారో

హేతుపచ్చయో

౧౨౭. హేతుఞ్చేవ ¶ సహేతుకఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ హేతు చేవ సహేతుకో చ ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – అలోభం పటిచ్చ అదోసో అమోహో (చక్కం). లోభం పటిచ్చ మోహో (చక్కం); పటిసన్ధిక్ఖణే అలోభం పటిచ్చ అదోసో అమోహో (చక్కం). (౧)

హేతుఞ్చేవ సహేతుకఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో చేవ న చ హేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – హేతుం పటిచ్చ సమ్పయుత్తకా ఖన్ధా; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

హేతుఞ్చేవ సహేతుకఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ హేతు చేవ సహేతుకో ¶ చ సహేతుకో చేవ న చ హేతు చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి హేతుపచ్చయా – అలోభం పటిచ్చ అదోసో అమోహో సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా (చక్కం). లోభం పటిచ్చ మోహో సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా (చక్కం); పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౩)

౧౨౮. సహేతుకఞ్చేవ ¶ న చ హేతుం ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో చేవ న చ హేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ¶ హేతుపచ్చయా – సహేతుకఞ్చేవ న చ హేతుం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే….(౧)

సహేతుకఞ్చేవ న చ హేతుం ధమ్మం పటిచ్చ హేతు చేవ సహేతుకో చ ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – సహేతుకే చేవ న చ హేతూ ఖన్ధే పటిచ్చ హేతూ; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

సహేతుకఞ్చేవ న చ హేతుం ధమ్మం పటిచ్చ హేతు చేవ సహేతుకో చ సహేతుకో చేవ న చ హేతు చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి హేతుపచ్చయా – సహేతుకఞ్చేవ న చ హేతుం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా హేతు చ…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౩)

౧౨౯. హేతుఞ్చేవ సహేతుకఞ్చ సహేతుకఞ్చేవ న చ హేతుఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ హేతు చేవ సహేతుకో చ ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – అలోభఞ్చ సమ్పయుత్తకే చ ఖన్ధే పటిచ్చ అదోసో అమోహో (చక్కం). లోభఞ్చ సమ్పయుత్తకే చ ఖన్ధే పటిచ్చ మోహో (చక్కం); పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

హేతుఞ్చేవ సహేతుకఞ్చ సహేతుకఞ్చేవ న చ హేతుఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో చేవ న చ హేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – సహేతుకఞ్చేవ న చ హేతుం ఏకం ఖన్ధఞ్చ హేతుఞ్చ పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

హేతుఞ్చేవ సహేతుకఞ్చ సహేతుకఞ్చేవ న చ హేతుఞ్చ ధమ్మం ¶ పటిచ్చ హేతు చేవ సహేతుకో చ సహేతుకో చేవ న చ హేతు చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి హేతుపచ్చయా – సహేతుకఞ్చేవ న చ హేతుం ఏకం ఖన్ధఞ్చ అలోభఞ్చ పటిచ్చ తయో ఖన్ధా అదోసో అమోహో చ…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౩)

(సంఖిత్తం. ఏవం విత్థారేతబ్బం.)

౧. పచ్చయానులోమం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౧౩౦. హేతుయా నవ, ఆరమ్మణే నవ, అధిపతియా నవ, అనన్తరే నవ…పే… (సబ్బత్థ నవ), అవిగతే నవ (ఏవం గణేతబ్బం).

అనులోమం.

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౧. విభఙ్గవారో

నఅధిపతిపచ్చయాది

౧౩౧. హేతుఞ్చేవ ¶ ¶ సహేతుకఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ హేతు చేవ సహేతుకో చ ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నఅధిపతిపచ్చయా – అలోభం పటిచ్చ అదోసో అమోహో (చక్కం); పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… (పరిపుణ్ణం నవ), నపురేజాతే నవ, నపచ్ఛాజాతే నవ, నఆసేవనే నవ.

నకమ్మపచ్చయాది

౧౩౨. హేతుఞ్చేవ సహేతుకఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో చేవ న చ హేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నకమ్మపచ్చయా – హేతుం పటిచ్చ సమ్పయుత్తకా చేతనా. (౧)

సహేతుకఞ్చేవ న చ హేతుం ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో చేవ న చ హేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నకమ్మపచ్చయా – సహేతుకే చేవ న చ హేతూ ఖన్ధే పటిచ్చ సమ్పయుత్తకా చేతనా; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే….

హేతుఞ్చేవ సహేతుకఞ్చ సహేతుకఞ్చేవ న చ హేతుఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ సహేతుకో చేవ న చ హేతు ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నకమ్మపచ్చయా – హేతుఞ్చ సమ్పయుత్తకే చ ఖన్ధే పటిచ్చ సమ్పయుత్తకా చేతనా… నవిపాకపచ్చయా… నవిప్పయుత్తపచ్చయా.

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౧౩౩. నఅధిపతియా ¶ నవ, నపురేజాతే నవ, నపచ్ఛాజాతే నవ, నఆసేవనే నవ, నకమ్మే తీణి, నవిపాకే నవ, నవిప్పయుత్తే నవ (ఏవం గణేతబ్బం).

పచ్చనీయం.

౩. పచ్చయానులోమపచ్చనీయం

హేతుదుకం

౧౩౪. హేతుపచ్చయా ¶ ¶ నఅధిపతియా నవ, నపురేజాతే నవ, నపచ్ఛాజాతే నవ, నఆసేవనే నవ, నకమ్మే తీణి, నవిపాకే నవ, నవిప్పయుత్తే నవ (ఏవం గణేతబ్బం).

అనులోమపచ్చనీయం.

౪. పచ్చయపచ్చనీయానులోమం

నఅధిపతిదుకం

౧౩౫. నఅధిపతిపచ్చయా హేతుయా నవ, ఆరమ్మణే నవ, అనన్తరే నవ…పే… అవిగతే నవ (ఏవం గణేతబ్బం).

పచ్చనీయానులోమం.

౨-౬. సహజాత-పచ్చయ-నిస్సయ-సంసట్ఠ-సమ్పయుత్తవారో

(సహజాతవారోపి పచ్చయవారోపి నిస్సయవారోపి సంసట్ఠవారోపి సమ్పయుత్తవారోపి పటిచ్చవారసదిసా.)

౭. పఞ్హావారో

౧. పచ్చయానులోమం

౧. విభఙ్గవారో

హేతుపచ్చయో

౧౩౬. హేతు ¶ చేవ సహేతుకో చ ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ ధమ్మస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో – అలోభో అదోసస్స అమోహస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో (యథా పటిచ్చవారసదిసం). (౧)

హేతు చేవ సహేతుకో చ ధమ్మో సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స ధమ్మస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో – హేతూ సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం హేతుపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

హేతు ¶ చేవ సహేతుకో చ ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స చ ధమ్మస్స ¶ హేతుపచ్చయేన పచ్చయో – అలోభో అదోసస్స అమోహస్స సమ్పయుత్తకానఞ్చ ఖన్ధానం హేతుపచ్చయేన పచ్చయో (విత్థారేతబ్బం). (౩)

ఆరమ్మణపచ్చయో

౧౩౭. హేతు చేవ సహేతుకో చ ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – హేతుం ఆరబ్భ హేతూ ఉప్పజ్జన్తి. (౧)

హేతు చేవ సహేతుకో చ ధమ్మో సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – హేతుం ఆరబ్భ సహేతుకా చేవ న చ హేతూ ఖన్ధా ఉప్పజ్జన్తి. (౨)

హేతు చేవ సహేతుకో చ ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స ¶ చ ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – హేతుం ఆరబ్భ హేతూ చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా ఉప్పజ్జన్తి. (౩)

సహేతుకో చేవ న చ హేతు ధమ్మో సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – దానం దత్వా సీలం…పే… ఉపోసథకమ్మం కత్వా తం పచ్చవేక్ఖతి, పుబ్బే సుచిణ్ణాని పచ్చవేక్ఖతి. ఝానా వుట్ఠహిత్వా…పే… అరియా మగ్గా వుట్ఠహిత్వా మగ్గం పచ్చవేక్ఖన్తి, ఫలం పచ్చవేక్ఖన్తి. పహీనే కిలేసే…పే… విక్ఖమ్భితే కిలేసే పచ్చవేక్ఖన్తి, పుబ్బే సముదాచిణ్ణే కిలేసే జానన్తి. సహేతుకే చేవ న చ హేతూ ఖన్ధే అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి. చేతోపరియఞాణేన సహేతుకా చేవ న చ హేతుచిత్తసమఙ్గిస్స చిత్తం జానాతి; ఆకాసానఞ్చాయతనం విఞ్ఞాణఞ్చాయతనస్స…పే… ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనం నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనస్స…పే… సహేతుకా చేవ న చ హేతూ ఖన్ధా ఇద్ధివిధఞాణస్స, చేతోపరియఞాణస్స, పుబ్బేనివాసానుస్సతిఞాణస్స, యథాకమ్మూపగఞాణస్స ¶ , అనాగతంసఞాణస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

సహేతుకో చేవ న చ హేతు ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – దానం దత్వా… (యథా పఠమగమనం ఏవం నిన్నానం). (౨)

సహేతుకో ¶ చేవ న చ హేతు ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స చ ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – దానం దత్వా… (యథా పఠమగమనం ఏవం నిన్నానం). (౩)

౧౩౮. హేతు చేవ సహేతుకో చ సహేతుకో చేవ న చ హేతు చ ధమ్మా హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – హేతుఞ్చ సమ్పయుత్తకే చ ఖన్ధే ఆరబ్భ హేతూ ఉప్పజ్జన్తి. (౧)

హేతు చేవ సహేతుకో చ సహేతుకో చేవ న చ హేతు చ ధమ్మా సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – హేతుఞ్చ సమ్పయుత్తకే చ ఖన్ధే ఆరబ్భ సహేతుకా చేవ న చ హేతూ ఖన్ధా ఉప్పజ్జన్తి. (౨)

హేతు ¶ చేవ సహేతుకో చ సహేతుకో చేవ న చ హేతు చ ధమ్మా హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స చ ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – హేతుఞ్చ సమ్పయుత్తకే చ ఖన్ధే ఆరబ్భ హేతూ చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా ఉప్పజ్జన్తి. (౩)

అధిపతిపచ్చయో

౧౩౯. హేతు చేవ సహేతుకో చ ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణాధిపతి, సహజాతాధిపతి. ఆరమ్మణాధిపతి – హేతుం గరుం కత్వా హేతూ ఉప్పజ్జన్తి. సహజాతాధిపతి – హేతు చేవ సహేతుకాధిపతి సమ్పయుత్తకానం హేతూనం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

హేతు చేవ సహేతుకో చ ధమ్మో సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణాధిపతి, సహజాతాధిపతి. ఆరమ్మణాధిపతి – హేతుం గరుం కత్వా సహేతుకా చేవ న చ హేతూ ఖన్ధా ఉప్పజ్జన్తి. సహజాతాధిపతి – హేతు చేవ సహేతుకాధిపతి సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

హేతు చేవ సహేతుకో చ ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స చ ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన ¶ పచ్చయో – ఆరమ్మణాధిపతి, సహజాతాధిపతి. ఆరమ్మణాధిపతి – హేతుం గరుం కత్వా ¶ హేతూ చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా ఉప్పజ్జన్తి. సహజాతాధిపతి – హేతు చేవ సహేతుకాధిపతి సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం హేతూనఞ్చ అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౧౪౦. సహేతుకో చేవ న చ హేతు ధమ్మో సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణాధిపతి, సహజాతాధిపతి. ఆరమ్మణాధిపతి – దానం దత్వా సీలం…పే… ఉపోసథకమ్మం కత్వా తం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖతి, పుబ్బే సుచిణ్ణాని…పే… ఝానా వుట్ఠహిత్వా ఝానం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖతి, అరియా మగ్గా వుట్ఠహిత్వా మగ్గం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖన్తి, ఫలం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖన్తి, సహేతుకే చేవ న చ హేతూ ఖన్ధే గరుం కత్వా అస్సాదేతి అభినన్దతి; తం గరుం కత్వా రాగో ఉప్పజ్జతి, దిట్ఠి ¶ ఉప్పజ్జతి. సహజాతాధిపతి – సహేతుకో చేవ న చ హేతు అధిపతి సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

సహేతుకో చేవ న చ హేతు ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణాధిపతి, సహజాతాధిపతి. ఆరమ్మణాధిపతి – దానం దత్వా… (పఠమగమనంయేవ). సహజాతాధిపతి – సహేతుకో చేవ న ¶ చ హేతు అధిపతి సమ్పయుత్తకానం హేతూనం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

సహేతుకో చేవ న చ హేతు ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స చ ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణాధిపతి, సహజాతాధిపతి. ఆరమ్మణాధిపతి – దానం దత్వా… (పఠమగమనంయేవ). సహజాతాధిపతి – సహేతుకో చేవ న చ హేతు అధిపతి సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం హేతూనఞ్చ అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౧౪౧. హేతు చేవ సహేతుకో చ సహేతుకో చేవ న చ హేతు చ ధమ్మా హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. ఆరమ్మణాధిపతి – హేతూ చ సమ్పయుత్తకే చ ఖన్ధే గరుం కత్వా హేతూ ఉప్పజ్జన్తి. (౧)

హేతు చేవ సహేతుకో చ సహేతుకో చేవ న చ హేతు చ ధమ్మా సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. ఆరమ్మణాధిపతి ¶ – హేతుఞ్చ సమ్పయుత్తకే చ ఖన్ధే గరుం కత్వా సహేతుకా చేవ న చ హేతూ ఖన్ధా ఉప్పజ్జన్తి. (౨)

హేతు చేవ సహేతుకో చ సహేతుకో చేవ న చ హేతు చ ధమ్మా హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స చ ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. ఆరమ్మణాధిపతి – హేతుఞ్చ సమ్పయుత్తకే చ ఖన్ధే గరుం కత్వా హేతూ చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా ఉప్పజ్జన్తి. (౩)

అనన్తరపచ్చయో

౧౪౨. హేతు చేవ సహేతుకో చ ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన ¶ పచ్చయో – పురిమా పురిమా హేతూ పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం హేతూనం అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

హేతు చేవ సహేతుకో చ ధమ్మో సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా ¶ హేతూ పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం సహేతుకానఞ్చేవ న చ హేతూనం ఖన్ధానం అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

హేతు చేవ సహేతుకో చ ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స చ ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా హేతూ పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం హేతూనం సమ్పయుత్తకానఞ్చ ఖన్ధానం అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౧౪౩. సహేతుకో చేవ న చ హేతు ధమ్మో సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా సహేతుకా చేవ న చ హేతూ ఖన్ధా పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం సహేతుకానఞ్చేవ న చ హేతూనం ఖన్ధానం అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో; అనులోమం గోత్రభుస్స… అనులోమం వోదానస్స…పే… నిరోధా వుట్ఠహన్తస్స, నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనం ఫలసమాపత్తియా అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

సహేతుకో చేవ న చ హేతు ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా సహేతుకా చేవ న చ హేతూ ఖన్ధా పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం హేతూనం అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో; అనులోమం గోత్రభుస్స… (సంఖిత్తం). (౨)

సహేతుకో ¶ చేవ న చ హేతు ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స చ ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా సహేతుకా చేవ న చ హేతూ ఖన్ధా పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం హేతూనం సమ్పయుత్తకానఞ్చ ఖన్ధానం అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో; అనులోమం గోత్రభుస్స…పే…. (౩)

(సహేతుకో చేవ న చ హేతుమూలకం తీణిపి ఏకసదిసా.)

౧౪౪. హేతు ¶ చేవ సహేతుకో చ సహేతుకో చేవ న చ హేతు చ ధమ్మా హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో ¶ – పురిమా పురిమా హేతూ చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం హేతూనం అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

హేతు చేవ సహేతుకో చ సహేతుకో చేవ న చ హేతు చ ధమ్మా సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా హేతూ చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం సహేతుకానఞ్చేవ న చ హేతూనం ఖన్ధానం అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో.(౨)

హేతు చేవ సహేతుకో చ సహేతుకో చేవ న చ హేతు చ ధమ్మా హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స చ ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా హేతూ చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం హేతూనం సమ్పయుత్తకానఞ్చ ఖన్ధానం అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

సహజాతపచ్చయాది

౧౪౫. హేతు చేవ సహేతుకో చ ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ ధమ్మస్స సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… అఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయేన పచ్చయో… నిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో (తీణిపి పచ్చయా పటిచ్చవారే హేతుసదిసా).

ఉపనిస్సయపచ్చయో

౧౪౬. హేతు చేవ సహేతుకో చ ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణూపనిస్సయో, అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – హేతూ హేతూనం ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (మూలం కాతబ్బం) హేతూ సహేతుకానఞ్చేవ ¶ న చ హేతూనం ఖన్ధానం ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (మూలం కాతబ్బం) హేతూ హేతూనం సమ్పయుత్తకానఞ్చ ఖన్ధానం ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో (ఇమేసం ద్విన్నమ్పి పఞ్హానం మూలాని పుచ్ఛితబ్బాని).

సహేతుకో చేవ న చ హేతు ధమ్మో సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స చ ధమ్మస్స ¶ ఉపనిస్సయపచ్చయేన ¶ పచ్చయో – ఆరమ్మణూపనిస్సయో, అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – సద్ధం ఉపనిస్సాయ దానం దేతి…పే… సమాపత్తిం ఉప్పాదేతి, మానం జప్పేతి, దిట్ఠిం గణ్హాతి, సీలం…పే… పత్థనం ఉపనిస్సాయ దానం దేతి…పే… సఙ్ఘం భిన్దతి; సద్ధా…పే… పత్థనా సద్ధాయ…పే… పత్థనాయ మగ్గస్స ఫలసమాపత్తియా ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

(సహేతుకో చేవ న చ హేతుమూలకే ఇమినాకారేన విత్థారేతబ్బా అవసేసా ద్వే పఞ్హా.)

హేతు చేవ సహేతుకో చ సహేతుకో చేవ న చ హేతు చ ధమ్మా హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణూపనిస్సయో, అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – హేతూ చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా హేతూనం ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (ద్వే మూలాని పుచ్ఛితబ్బాని) హేతూ చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా సహేతుకానఞ్చేవ న చ హేతూనం ఖన్ధానం ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (మూలం పుచ్ఛితబ్బం) హేతూ చ సమ్పయుత్తకా చ ఖన్ధా హేతూనం సమ్పయుత్తకానఞ్చ ఖన్ధానం ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

ఆసేవనపచ్చయో

౧౪౭. హేతు చేవ సహేతుకో చ ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ ధమ్మస్స ఆసేవనపచ్చయేన పచ్చయో (అనన్తరసదిసం).

కమ్మపచ్చయో

౧౪౮. సహేతుకో చేవ న చ హేతు ధమ్మో సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతా, నానాక్ఖణికా. సహజాతా – సహేతుకా చేవ న చ హేతూ చేతనా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. నానాక్ఖణికా ¶ – సహేతుకా చేవ న చ హేతూ చేతనా విపాకానం ¶ సహేతుకానఞ్చేవ న చ హేతూనం ఖన్ధానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

సహేతుకో చేవ న చ హేతు ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో ¶ – సహజాతా, నానాక్ఖణికా. సహజాతా – సహేతుకా చేవ న చ హేతూ చేతనా సమ్పయుత్తకానం హేతూనం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. నానాక్ఖణికా – సహేతుకా చేవ న చ హేతూ చేతనా విపాకానం హేతూనం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

సహేతుకో చేవ న చ హేతు ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స చ ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతా, నానాక్ఖణికా. సహజాతా – సహేతుకా చేవ న చ హేతూ చేతనా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం హేతూనఞ్చ కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. నానాక్ఖణికా – సహేతుకా చేవ న చ హేతూ చేతనా విపాకానం ఖన్ధానం హేతూనఞ్చ కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

విపాకపచ్చయో

౧౪౯. హేతు చేవ సహేతుకో చ ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ ధమ్మస్స విపాకపచ్చయేన పచ్చయో – విపాకో అలోభో అదోసస్స అమోహస్స చ విపాకపచ్చయేన పచ్చయో (చక్కం); పటిసన్ధిక్ఖణే అలోభో (యథా హేతుపచ్చయా ఏవం విత్థారేతబ్బం, నవపి విపాకన్తి నియామేతబ్బం).

ఆహారపచ్చయాది

౧౫౦. సహేతుకో చేవ న చ హేతు ధమ్మో సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స ధమ్మస్స ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి.

హేతు చేవ సహేతుకో చ ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ ధమ్మస్స ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో (ఇన్ద్రియన్తి నియామేతబ్బం, నవపి పరిపుణ్ణం).

సహేతుకో చేవ న చ హేతు ధమ్మో సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స ధమ్మస్స ¶ ఝానపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి.

హేతు ¶ చేవ సహేతుకో చ ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ ధమ్మస్స మగ్గపచ్చయేన పచ్చయో ¶ … సమ్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో… అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో… నత్థిపచ్చయేన పచ్చయో… విగతపచ్చయేన పచ్చయో… అవిగతపచ్చయేన పచ్చయో.

౧. పచ్చయానులోమం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౧౫౧. హేతుయా తీణి, ఆరమ్మణే నవ, అధిపతియా నవ, అనన్తరే నవ, సమనన్తరే నవ, సహజాతే నవ, అఞ్ఞమఞ్ఞే నవ, నిస్సయే నవ, ఉపనిస్సయే నవ, ఆసేవనే నవ, కమ్మే తీణి, విపాకే నవ, ఆహారే తీణి, ఇన్ద్రియే నవ, ఝానే తీణి, మగ్గే నవ, సమ్పయుత్తే నవ, అత్థియా నవ, నత్థియా నవ, విగతే నవ, అవిగతే నవ (ఏవం గణేతబ్బం).

అనులోమం.

పచ్చనీయుద్ధారో

౧౫౨. హేతు చేవ సహేతుకో చ ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

హేతు చేవ సహేతుకో చ ధమ్మో సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

హేతు చేవ సహేతుకో చ ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స చ ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౧౫౩. సహేతుకో చేవ న చ హేతు ధమ్మో సహేతుకస్స ¶ చేవ న చ హేతుస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో… కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

సహేతుకో ¶ ¶ చేవ న చ హేతు ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో… కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

సహేతుకో చేవ న చ హేతు ధమ్మో హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స చ ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో… కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౧౫౪. హేతు చేవ సహేతుకో చ సహేతుకో చేవ న చ హేతు చ ధమ్మా హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

హేతు చేవ సహేతుకో చ సహేతుకో చేవ న చ హేతు చ ధమ్మా సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

హేతు చేవ సహేతుకో చ సహేతుకో చేవ న చ హేతు చ ధమ్మా హేతుస్స చేవ సహేతుకస్స చ సహేతుకస్స చేవ న చ హేతుస్స చ ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

౧౫౫. నహేతుయా నవ (సంఖిత్తం. సబ్బత్థ నవ, ఏవం గణేతబ్బం).

పచ్చనీయం.

౩. పచ్చయానులోమపచ్చనీయం

హేతుదుకం

౧౫౬. హేతుపచ్చయా ¶ నఆరమ్మణే తీణి, నఅధిపతియా తీణి, నఅనన్తరే ¶ తీణి, నసమనన్తరే తీణి, నఉపనిస్సయే తీణి (సంఖిత్తం. సబ్బత్థ తీణి) ¶ , నమగ్గే తీణి, నోనత్థియా తీణి, నోవిగతే తీణి (ఏవం గణేతబ్బం).

అనులోమపచ్చనీయం

౪. పచ్చయపచ్చనీయానులోమం

నహేతుదుకం

౧౫౭. నహేతుపచ్చయా ఆరమ్మణే నవ, అధిపతియా నవ, అనన్తరే నవ, సమనన్తరే నవ, సహజాతే తీణి, అఞ్ఞమఞ్ఞే తీణి, నిస్సయే తీణి, ఉపనిస్సయే నవ, ఆసేవనే నవ, కమ్మే తీణి, విపాకే తీణి, ఆహారే తీణి, ఇన్ద్రియే తీణి, ఝానే తీణి, మగ్గే తీణి, సమ్పయుత్తే తీణి, అత్థియా తీణి, నత్థియా నవ, విగతే నవ, అవిగతే తీణి (ఏవం గణేతబ్బం).

పచ్చనీయానులోమం.

హేతుసహేతుకదుకం నిట్ఠితం.

౫. హేతుహేతుసమ్పయుత్తదుకం

౧. పటిచ్చవారో

౧౫౮. హేతుఞ్చేవ ¶ హేతుసమ్పయుత్తఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ హేతు చేవ హేతుసమ్పయుత్తో చ ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – అలోభం పటిచ్చ అదోసో అమోహో (చక్కం). లోభం పటిచ్చ మోహో (చక్కం); పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… (యథా హేతుసహేతుకదుకం ఏవం విత్థారేతబ్బం, నిన్నానాకరణం).

హేతుహేతుసమ్పయుత్తదుకం నిట్ఠితం.

౬. నహేతుసహేతుకదుకం

౧. పటిచ్చవారో

౧. పచ్చయానులోమం

౧. విభఙ్గవారో

హేతుపచ్చయో

౧౫౯. నహేతుం ¶ ¶ ¶ సహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – నహేతుం సహేతుకం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

నహేతుం సహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – నహేతూ సహేతుకే ఖన్ధే పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

నహేతుం సహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు సహేతుకో చ నహేతు అహేతుకో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి హేతుపచ్చయా – నహేతుం సహేతుకం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౩)

౧౬౦. నహేతుం అహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా ¶ …పే… ఏకం మహాభూతం పటిచ్చ…పే… మహాభూతే పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం కటత్తారూపం ఉపాదారూపం. (౧)

నహేతుం అహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థుం పటిచ్చ నహేతూ సహేతుకా ఖన్ధా. (౨)

నహేతుం అహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు సహేతుకో చ నహేతు అహేతుకో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి హేతుపచ్చయా – పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థుం పటిచ్చ నహేతూ సహేతుకా ఖన్ధా, మహాభూతే పటిచ్చ కటత్తారూపం. (౩)

౧౬౧. నహేతుం సహేతుకఞ్చ నహేతుం అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – పటిసన్ధిక్ఖణే నహేతుం సహేతుకం ఏకం ఖన్ధఞ్చ ¶ వత్థుఞ్చ పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే చ…పే…. (౧)

నహేతుం సహేతుకఞ్చ నహేతుం అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – నహేతూ సహేతుకే ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

నహేతుం ¶ సహేతుకఞ్చ నహేతుం అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు సహేతుకో చ నహేతు అహేతుకో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి హేతుపచ్చయా – పటిసన్ధిక్ఖణే నహేతుం సహేతుకం ఏకం ఖన్ధఞ్చ వత్థుఞ్చ పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… నహేతూ సహేతుకే ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పటిచ్చ కటత్తారూపం. (౩)

ఆరమ్మణపచ్చయో

౧౬౨. నహేతుం సహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – నహేతుం సహేతుకం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

నహేతుం ¶ అహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – నహేతుం అహేతుకం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

నహేతుం అహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థుం పటిచ్చ నహేతూ సహేతుకా ఖన్ధా. (౩)

నహేతుం సహేతుకఞ్చ నహేతుం అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – పటిసన్ధిక్ఖణే నహేతుం సహేతుకం ఏకం ఖన్ధఞ్చ వత్థుఞ్చ పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… (సంఖిత్తం. ఏవం విభజితబ్బం).

౧. పచ్చయానులోమం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౧౬౩. హేతుయా నవ, ఆరమ్మణే చత్తారి, అధిపతియా పఞ్చ, అనన్తరే ¶ చత్తారి, సమనన్తరే చత్తారి, సహజాతే నవ, అఞ్ఞమఞ్ఞే ఛ, నిస్సయే నవ, ఉపనిస్సయే చత్తారి, పురేజాతే ద్వే, ఆసేవనే ద్వే, కమ్మే నవ, విపాకే నవ, ఆహారే నవ (సంఖిత్తం. సబ్బత్థ నవ), సమ్పయుత్తే చత్తారి, విప్పయుత్తే నవ, అత్థియా నవ, నత్థియా చత్తారి, విగతే చత్తారి, అవిగతే నవ (ఏవం గణేతబ్బం).

అనులోమం.

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౧. విభఙ్గవారో

నహేతుపచ్చయో

౧౬౪. నహేతుం ¶ అహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా ¶ – నహేతుం అహేతుకం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే (యావ అసఞ్ఞసత్తా మోహో నత్థి). (౧)

నఆరమ్మణపచ్చయో

౧౬౫. నహేతుం సహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నఆరమ్మణపచ్చయా – నహేతూ సహేతుకే ఖన్ధే పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

నహేతుం అహేతుకం ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నఆరమ్మణపచ్చయా – నహేతూ అహేతుకే ఖన్ధే పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… (యావ అసఞ్ఞసత్తా). (౧)

నహేతుం సహేతుకఞ్చ నహేతుం అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ నహేతు అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నఆరమ్మణపచ్చయా – నహేతూ సహేతుకే ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… (సంఖిత్తం).

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౧౬౬. నహేతుయా ఏకం, నఆరమ్మణే తీణి, నఅధిపతియా నవ, నఅనన్తరే ¶ తీణి, నసమనన్తరే తీణి, నఅఞ్ఞమఞ్ఞే తీణి, నఉపనిస్సయే తీణి, నపురేజాతే నవ, నపచ్ఛాజాతే నవ, నఆసేవనే నవ, నకమ్మే ద్వే, నవిపాకే పఞ్చ, నఆహారే ఏకం, నఇన్ద్రియే ఏకం, నఝానే ఏకం, నమగ్గే ఏకం, నసమ్పయుత్తే తీణి, నవిప్పయుత్తే ద్వే, నోనత్థియా తీణి, నోవిగతే తీణి (ఏవం గణేతబ్బం).

పచ్చనీయం.

౩. పచ్చయానులోమపచ్చనీయం

హేతుదుకం

౧౬౭. హేతుపచ్చయా ¶ ¶ నఆరమ్మణే తీణి, నఅధిపతియా నవ, నఅనన్తరే నవ, నసమనన్తరే నవ, నఅఞ్ఞమఞ్ఞే నవ, నఉపనిస్సయే తీణి, నపురేజాతే నవ, నపచ్ఛాజాతే నవ, నఆసేవనే నవ, నకమ్మే ఏకం, నవిపాకే పఞ్చ, నసమ్పయుత్తే తీణి, నవిప్పయుత్తే ఏకం, నోనత్థియా తీణి, నోవిగతే తీణి (ఏవం గణేతబ్బం).

అనులోమపచ్చనీయం.

౪. పచ్చయపచ్చనీయానులోమం

నహేతుదుకం

౧౬౮. నహేతుపచ్చయా ఆరమ్మణే ఏకం…పే… ఆహారే ఏకం…పే… ఝానే ఏకం, సమ్పయుత్తే ఏకం, విప్పయుత్తే ఏకం…పే… విగతే ఏకం, అవిగతే ఏకం (ఏవం గణేతబ్బం).

పచ్చనీయానులోమం.

౨. సహజాతవారో

(సహజాతవారేపి ఏవం గణేతబ్బం.)

౩. పచ్చయవారో

౧-౪. పచ్చయానులోమాది

౧౬౯. నహేతుం ¶ సహేతుకం ధమ్మం పచ్చయా నహేతు సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా… తీణి.

నహేతుం అహేతుకం ధమ్మం పచ్చయా నహేతు ¶ అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – ఏకం మహాభూతం పచ్చయా తయో మహాభూతా, మహాభూతే పచ్చయా చిత్తసముట్ఠానం రూపం, కటత్తారూపం, ఉపాదారూపం. (౧)

నహేతుం ¶ అహేతుకం ధమ్మం పచ్చయా నహేతు సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – వత్థుం పచ్చయా నహేతూ సహేతుకా ఖన్ధా; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… (౨)

నహేతుం అహేతుకం ధమ్మం పచ్చయా నహేతు సహేతుకో చ నహేతు అహేతుకో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి హేతుపచ్చయా – వత్థుం పచ్చయా నహేతూ సహేతుకా ఖన్ధా, మహాభూతే పచ్చయా చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…(౩)

నహేతుం సహేతుకఞ్చ నహేతుం అహేతుకఞ్చ ధమ్మం పచ్చయా నహేతు సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా (ఘటనా తీణి, పవత్తిపటిసన్ధి పరిపుణ్ణం. సంఖిత్తం).

౧౭౦. హేతుయా నవ, ఆరమ్మణే చత్తారి…పే… అఞ్ఞమఞ్ఞే ఛ…పే… పురేజాతే ఆసేవనే చత్తారి…పే… అవిగతే నవ (ఏవం గణేతబ్బం).

అనులోమం.

౧౭౧. నహేతుయా ఏకం, నఆరమ్మణే తీణి…పే… నోవిగతే తీణి.

పచ్చనీయం.

౪. నిస్సయవారో

(నిస్సయవారో పచ్చయవారసదిసో.)

౫. సంసట్ఠవారో

౧-౪. పచ్చయానులోమాది

౧౭౨. నహేతుం ¶ సహేతుకం ధమ్మం సంసట్ఠో నహేతు సహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – నహేతుం సహేతుకం ఏకం ఖన్ధం…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే….

౧౭౩. హేతుయా ¶ ఏకం, ఆరమ్మణే ద్వే, అధిపతియా ఏకం, అనన్తరే ద్వే (సబ్బత్థ ద్వే), మగ్గే ఏకం…పే… అవిగతే ద్వే.

అనులోమం.

౧౭౪. నహేతుం ¶ అహేతుకం ధమ్మం సంసట్ఠో నహేతు అహేతుకో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా – నహేతుం అహేతుకం ఏకం ఖన్ధం…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే….

౧౭౫. నహేతుయా ఏకం, నఅధిపతియా ద్వే, నపురేజాతే ద్వే, నపచ్ఛాజాతే ద్వే, నఆసేవనే ద్వే, నకమ్మే ద్వే, నవిపాకే ద్వే, నఝానే ఏకం, నమగ్గే ఏకం, నవిప్పయుత్తే ద్వే.

పచ్చనీయం.

(ఏవం అవసేసాపి ద్వే గణనా గణేతబ్బా.)

౬. సమ్పయుత్తవారో

(సమ్పయుత్తవారో సంసట్ఠవారసదిసో)

౭. పఞ్హావారో

౧. పచ్చయానులోమం

౧. విభఙ్గవారో

ఆరమ్మణపచ్చయో

౧౭౬. నహేతు ¶ సహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – దానం దత్వా సీలం…పే… ఉపోసథకమ్మం కత్వా తం పచ్చవేక్ఖతి, పుబ్బే సుచిణ్ణాని పచ్చవేక్ఖతి; ఝానం…పే… అరియా మగ్గా వుట్ఠహిత్వా మగ్గం పచ్చవేక్ఖన్తి, ఫలం పచ్చవేక్ఖన్తి; పహీనే కిలేసే…పే… విక్ఖమ్భితే కిలేసే…పే… పుబ్బే…పే… నహేతూ సహేతుకే ఖన్ధే అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; కుసలాకుసలే నిరుద్ధే నహేతు సహేతుకో విపాకో తదారమ్మణతా ఉప్పజ్జతి; చేతోపరియఞాణేన నహేతుసహేతుకచిత్తసమఙ్గిస్స ¶ చిత్తం జానాతి, ఆకాసానఞ్చాయతనం…పే… ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనం…పే… నహేతూ సహేతుకా ఖన్ధా ఇద్ధివిధఞాణస్స, చేతోపరియఞాణస్స, పుబ్బేనివాసానుస్సతిఞాణస్స, యథాకమ్మూపగఞాణస్స, అనాగతంసఞాణస్స, ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో; నహేతూ సహేతుకే ఖన్ధే ఆరబ్భ నహేతూ సహేతుకా ఖన్ధా ఉప్పజ్జన్తి. (౧)

నహేతు సహేతుకో ధమ్మో నహేతుఅహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – నహేతూ సహేతుకే ఖన్ధే అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ¶ ఉప్పజ్జతి, కుసలాకుసలే నిరుద్ధే నహేతు అహేతుకో విపాకో తదారమ్మణతా ఉప్పజ్జతి, నహేతూ సహేతుకే ఖన్ధే ఆరబ్భ నహేతూ అహేతుకా ఖన్ధా ఉప్పజ్జన్తి. (౨)

౧౭౭. నహేతు ¶ అహేతుకో ధమ్మో నహేతుఅహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – నిబ్బానం ఆవజ్జనాయ ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో; చక్ఖుం…పే… వత్థుం… నహేతూ అహేతుకే ఖన్ధే అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; కుసలాకుసలే నిరుద్ధే నహేతు అహేతుకో విపాకో తదారమ్మణతా ఉప్పజ్జతి. రూపాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స…పే… నహేతూ అహేతుకే ఖన్ధే ఆరబ్భ నహేతూ అహేతుకా ఖన్ధా ఉప్పజ్జన్తి. (౧)

నహేతు అహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – అరియా నిబ్బానం పచ్చవేక్ఖన్తి; నిబ్బానం గోత్రభుస్స, వోదానస్స, మగ్గస్స, ఫలస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో; చక్ఖుం…పే… వత్థుం… నహేతూ అహేతుకే ఖన్ధే అనిచ్చతో ¶ …పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; కుసలాకుసలే నిరుద్ధే నహేతు సహేతుకో విపాకో తదారమ్మణతా ఉప్పజ్జతి; దిబ్బేన చక్ఖునా రూపం పస్సతి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా సద్దం సుణాతి. చేతోపరియఞాణేన నహేతుఅహేతుకచిత్తసమఙ్గిస్స చిత్తం జానాతి. నహేతూ అహేతుకా ఖన్ధా ఇద్ధివిధఞాణస్స, చేతోపరియఞాణస్స, పుబ్బేనివాసానుస్సతిఞాణస్స, అనాగతంసఞాణస్స, ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో; నహేతూ అహేతుకే ఖన్ధే ఆరబ్భ నహేతూ సహేతుకా ఖన్ధా ఉప్పజ్జన్తి. (౨)

అధిపతిపచ్చయో

౧౭౮. నహేతు సహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణాధిపతి, సహజాతాధిపతి. ఆరమ్మణాధిపతి – దానం దత్వా సీలం సమాదియిత్వా ఉపోసథకమ్మం కత్వా తం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖతి, పుబ్బే సుచిణ్ణాని గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖతి, ఝానం…పే… అరియా మగ్గా వుట్ఠహిత్వా మగ్గం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖన్తి, ఫలం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖన్తి. నహేతూ సహేతుకే ఖన్ధే గరుం కత్వా అస్సాదేతి అభినన్దతి, తం గరుం కత్వా రాగో ఉప్పజ్జతి, దిట్ఠి ఉప్పజ్జతి. సహజాతాధిపతి – నహేతుసహేతుకాధిపతి ¶ సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు సహేతుకో ధమ్మో నహేతుఅహేతుకస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. సహజాతాధిపతి – నహేతు సహేతుకాధిపతి చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

నహేతు ¶ సహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స చ నహేతుఅహేతుకస్స చ ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. సహజాతాధిపతి – నహేతు సహేతుకాధిపతి సమ్పయుత్తకానం ¶ ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

నహేతు అహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. ఆరమ్మణాధిపతి – అరియా నిబ్బానం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖన్తి; నిబ్బానం గోత్రభుస్స, వోదానస్స, మగ్గస్స, ఫలస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో; చక్ఖుం…పే… వత్థుం… నహేతూ అహేతుకే ఖన్ధే గరుం కత్వా అస్సాదేతి అభినన్దతి, తం గరుం కత్వా రాగో ఉప్పజ్జతి, దిట్ఠి ఉప్పజ్జతి. (౧)

అనన్తరపచ్చయో

౧౭౯. నహేతు సహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా నహేతూ సహేతుకా ఖన్ధా పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం నహేతుసహేతుకానం ఖన్ధానం అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో; అనులోమం గోత్రభుస్స…పే… నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనం ఫలసమాపత్తియా అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు సహేతుకో ధమ్మో నహేతుఅహేతుకస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – నహేతు సహేతుకం చుతిచిత్తం నహేతుఅహేతుకస్స ఉపపత్తిచిత్తస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో; నహేతు సహేతుకం భవఙ్గం ఆవజ్జనాయ, నహేతు సహేతుకం భవఙ్గం నహేతుఅహేతుకస్స భవఙ్గస్స, నహేతూ సహేతుకా ఖన్ధా నహేతుఅహేతుకస్స వుట్ఠానస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

నహేతు అహేతుకో ధమ్మో నహేతుఅహేతుకస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా నహేతూ అహేతుకా ఖన్ధా పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం ¶ నహేతుఅహేతుకానం ఖన్ధానం అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో; ఆవజ్జనా పఞ్చన్నం విఞ్ఞాణానం అనన్తరపచ్చయేన ¶ పచ్చయో. (౧)

నహేతు అహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – నహేతు అహేతుకం చుతిచిత్తం నహేతుసహేతుకస్స ఉపపత్తిచిత్తస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో; ఆవజ్జనా నహేతుసహేతుకానం ¶ ఖన్ధానం అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో; నహేతూ అహేతుకా ఖన్ధా నహేతుసహేతుకస్స వుట్ఠానస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

సమనన్తరపచ్చయాది

౧౮౦. నహేతు సహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స ధమ్మస్స సమనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో (ఇహ ఘటనా నత్థి, సత్త పఞ్హా)… అఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయేన పచ్చయో (ఛ పఞ్హా)… నిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో (పవత్తిపటిసన్ధి సత్త పఞ్హా, ఇహ ఘటనా నత్థి).

ఉపనిస్సయపచ్చయో

౧౮౧. నహేతు సహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణూపనిస్సయో, అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – సద్ధం ఉపనిస్సాయ దానం దేతి…పే… మానం జప్పేతి, దిట్ఠిం గణ్హాతి; సీలం…పే… పత్థనం ఉపనిస్సాయ దానం దేతి…పే… సఙ్ఘం భిన్దతి; సద్ధా…పే… పత్థనా సద్ధాయ…పే… పత్థనాయ మగ్గస్స ఫలసమాపత్తియా ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు సహేతుకో ధమ్మో నహేతుఅహేతుకస్స ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – సద్ధా కాయికస్స సుఖస్స, కాయికస్స దుక్ఖస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో; సీలం…పే… పత్థనా కాయికస్స సుఖస్స, కాయికస్స ¶ దుక్ఖస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో; సద్ధా…పే… పత్థనా కాయికస్స సుఖస్స, కాయికస్స దుక్ఖస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

౧౮౨. నహేతు అహేతుకో ధమ్మో నహేతుఅహేతుకస్స ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – కాయికం సుఖం కాయికస్స సుఖస్స, కాయికస్స దుక్ఖస్స ¶ ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో; కాయికం దుక్ఖం… ఉతు… భోజనం… సేనాసనం కాయికస్స సుఖస్స, కాయికస్స దుక్ఖస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో; కాయికం సుఖం… కాయికం దుక్ఖం… ఉతు… భోజనం… సేనాసనం కాయికస్స సుఖస్స, కాయికస్స దుక్ఖస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు ¶ అహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణూపనిస్సయో, అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – కాయికం సుఖం ఉపనిస్సాయ దానం దేతి…పే… సఙ్ఘం భిన్దతి; కాయికం దుక్ఖం… ఉతుం… భోజనం… సేనాసనం ఉపనిస్సాయ దానం దేతి…పే… సఙ్ఘం భిన్దతి; కాయికం సుఖం …పే… సేనాసనం సద్ధాయ…పే… పత్థనాయ మగ్గస్స ఫలసమాపత్తియా ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

పురేజాతపచ్చయో

౧౮౩. నహేతు అహేతుకో ధమ్మో నహేతుఅహేతుకస్స ధమ్మస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణపురేజాతం, వత్థుపురేజాతం. ఆరమ్మణపురేజాతం – చక్ఖుం…పే… వత్థుం అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; కుసలాకుసలే నిరుద్ధే నహేతు అహేతుకో విపాకో తదారమ్మణతా ఉప్పజ్జతి; రూపాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో…పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స పురేజాతపచ్చయేన ¶ పచ్చయో. వత్థుపురేజాతం – చక్ఖాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… కాయాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స… వత్థు నహేతుఅహేతుకానం ఖన్ధానం పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు అహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స ధమ్మస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణపురేజాతం, వత్థుపురేజాతం. ఆరమ్మణపురేజాతం – చక్ఖుం…పే… వత్థుం అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి, కుసలాకుసలే నిరుద్ధే నహేతు సహేతుకో విపాకో తదారమ్మణతా ఉప్పజ్జతి; దిబ్బేన చక్ఖునా రూపం పస్సతి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా సద్దం సుణాతి. వత్థుపురేజాతం – వత్థు నహేతుసహేతుకానం ఖన్ధానం పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

పచ్ఛాజాతపచ్చయో

౧౮౪. నహేతు ¶ సహేతుకో ధమ్మో నహేతుఅహేతుకస్స ధమ్మస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో – పచ్ఛాజాతా నహేతూ సహేతుకా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు ¶ అహేతుకో ధమ్మో నహేతుఅహేతుకస్స ధమ్మస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో – పచ్ఛాజాతా నహేతూ అహేతుకా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

ఆసేవనపచ్చయో

౧౮౫. నహేతు సహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆసేవనపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా నహేతూ సహేతుకా ఖన్ధా పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం నహేతుసహేతుకానం ఖన్ధానం ఆసేవనపచ్చయేన పచ్చయో… అనులోమం గోత్రభుస్స… అనులోమం వోదానస్స… గోత్రభు మగ్గస్స… వోదానం మగ్గస్స ఆసేవనపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు అహేతుకో ధమ్మో నహేతుఅహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆసేవనపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా ¶ పురిమా నహేతూ అహేతుకా ఖన్ధా పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం నహేతుఅహేతుకానం ఖన్ధానం ఆసేవనపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

కమ్మపచ్చయో

౧౮౬. నహేతు సహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతా, నానాక్ఖణికా. సహజాతా – నహేతు సహేతుకా చేతనా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. నానాక్ఖణికా – నహేతు సహేతుకా చేతనా విపాకానం నహేతుసహేతుకానం ఖన్ధానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు సహేతుకో ధమ్మో నహేతుఅహేతుకస్స ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతా, నానాక్ఖణికా. సహజాతా – నహేతు సహేతుకా చేతనా చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. నానాక్ఖణికా – నహేతు సహేతుకా చేతనా విపాకానం నహేతుఅహేతుకానం ఖన్ధానం కటత్తా చ రూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు ¶ సహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స చ నహేతుఅహేతుకస్స చ ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతా, నానాక్ఖణికా. సహజాతా – నహేతు సహేతుకా చేతనా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. నానాక్ఖణికా ¶ – నహేతు సహేతుకా చేతనా విపాకానం నహేతుసహేతుకానం ఖన్ధానం కటత్తా చ రూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు అహేతుకో ధమ్మో నహేతుఅహేతుకస్స ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. సహజాతా – నహేతు అహేతుకా చేతనా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే నహేతు అహేతుకా చేతనా సమ్పయుత్తకానం ¶ ఖన్ధానం కటత్తా చ రూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

విపాకపచ్చయో

౧౮౭. నహేతు సహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స ధమ్మస్స విపాకపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి.

నహేతు అహేతుకో ధమ్మో నహేతుఅహేతుకస్స ధమ్మస్స విపాకపచ్చయేన పచ్చయో… ఏకం.

ఆహారపచ్చయో

౧౮౮. నహేతు సహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి.

నహేతు అహేతుకో ధమ్మో నహేతుఅహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో – నహేతు అహేతుకా ఆహారా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… కబళీకారో ఆహారో ఇమస్స కాయస్స ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

ఇన్ద్రియపచ్చయో

౧౮౯. నహేతు సహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స ధమ్మస్స ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి.

నహేతు ¶ అహేతుకో ధమ్మో నహేతుఅహేతుకస్స ధమ్మస్స ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో – నహేతు అహేతుకా ¶ ఇన్ద్రియా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… రూపజీవితిన్ద్రియం కటత్తారూపానం ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో.

ఝానపచ్చయాది

౧౯౦. నహేతు సహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స ధమ్మస్స ఝానపచ్చయేన పచ్చయో…పే… (చత్తారిపి కాతబ్బాని), మగ్గపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి.

సమ్పయుత్తపచ్చయో

౧౯౧. నహేతు సహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స ధమ్మస్స సమ్పయుత్తపచ్చయేన ¶ పచ్చయో – నహేతు సహేతుకో ఏకో ఖన్ధో తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

నహేతు అహేతుకో ధమ్మో నహేతుఅహేతుకస్స ధమ్మస్స సమ్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో – నహేతు అహేతుకో ఏకో ఖన్ధో తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

విప్పయుత్తపచ్చయో

౧౯౨. నహేతు సహేతుకో ధమ్మో నహేతుఅహేతుకస్స ధమ్మస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పచ్ఛాజాతం. సహజాతా – నహేతూ సహేతుకా ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. పచ్ఛాజాతా – నహేతూ సహేతుకా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు అహేతుకో ధమ్మో నహేతుఅహేతుకస్స ధమ్మస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం, పచ్ఛాజాతం. సహజాతా – నహేతూ అహేతుకా ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… ఖన్ధా వత్థుస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో; వత్థు ఖన్ధానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. పురేజాతం – చక్ఖాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… కాయాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స…పే… వత్థు నహేతుసహేతుకానం ఖన్ధానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో ¶ . పచ్ఛాజాతా – నహేతూ అహేతుకా ¶ ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు అహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స ధమ్మస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం. సహజాతం – పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థు నహేతుసహేతుకానం ఖన్ధానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. పురేజాతం ¶ – వత్థు నహేతుసహేతుకానం ఖన్ధానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

అత్థిపచ్చయో

౧౯౩. నహేతు సహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – నహేతు సహేతుకో ఏకో ఖన్ధో తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

నహేతు సహేతుకో ధమ్మో నహేతుఅహేతుకస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పచ్ఛాజాతం…పే…. (౨)

నహేతు సహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స చ నహేతుఅహేతుకస్స చ ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – నహేతు సహేతుకో ఏకో ఖన్ధో తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౩)

నహేతు అహేతుకో ధమ్మో నహేతుఅహేతుకస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం, పచ్ఛాజాతం, ఆహారం, ఇన్ద్రియం. సహజాతో – నహేతు అహేతుకో ఏకో ఖన్ధో తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో…పే… (యావ అసఞ్ఞసత్తా). పురేజాతం – చక్ఖుం…పే… వత్థుం అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; కుసలాకుసలే నిరుద్ధే నహేతు అహేతుకో విపాకో తదారమ్మణతా ఉప్పజ్జతి; రూపాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స…పే… చక్ఖాయతనం…పే… కాయాయతనం…పే… వత్థు నహేతుఅహేతుకానం ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – నహేతూ అహేతుకా ఖన్ధా పురేజాతస్స…పే… కబళీకారో ఆహారో ఇమస్స కాయస్స…పే… రూపజీవితిన్ద్రియం కటత్తారూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు ¶ అహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం. సహజాతం – పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థు ¶ ¶ నహేతుసహేతుకానం ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పురేజాతం – చక్ఖుం…పే… వత్థుం అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి, కుసలాకుసలే నిరుద్ధే నహేతు సహేతుకో విపాకో తదారమ్మణతా ఉప్పజ్జతి; దిబ్బేన చక్ఖునా రూపం పస్సతి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా సద్దం సుణాతి. వత్థుపురేజాతం – వత్థు నహేతుసహేతుకానం ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

౧౯౪. నహేతు సహేతుకో చ నహేతు అహేతుకో చ ధమ్మా నహేతుసహేతుకస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం. సహజాతో – నహేతు సహేతుకో ఏకో ఖన్ధో చ వత్థు చ తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… నహేతు సహేతుకో ఏకో ఖన్ధో చ వత్థు చ తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం…పే…. (౧)

నహేతు సహేతుకో చ నహేతు అహేతుకో చ ధమ్మా నహేతుఅహేతుకస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పచ్ఛాజాతం, ఆహారం, ఇన్ద్రియం. సహజాతా – నహేతూ సహేతుకా ఖన్ధా చ మహాభూతా చ చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. పచ్ఛాజాతా – నహేతూ సహేతుకా ఖన్ధా చ కబళీకారో ఆహారో చ ఇమస్స కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – నహేతూ సహేతుకా ఖన్ధా చ రూపజీవితిన్ద్రియఞ్చ కటత్తారూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో…పే…. (౨)

౧. పచ్చయానులోమం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౧౯౫. ఆరమ్మణే చత్తారి, అధిపతియా చత్తారి, అనన్తరే చత్తారి, సమనన్తరే చత్తారి, సహజాతే సత్త, అఞ్ఞమఞ్ఞే ఛ, నిస్సయే సత్త, ఉపనిస్సయే చత్తారి, పురేజాతే ద్వే, పచ్ఛాజాతే ద్వే, ఆసేవనే ద్వే, కమ్మే చత్తారి, విపాకే చత్తారి, ఆహారే చత్తారి, ఇన్ద్రియే చత్తారి, ఝానే చత్తారి ¶ , మగ్గే తీణి, సమ్పయుత్తే ద్వే, విప్పయుత్తే తీణి, అత్థియా సత్త, నత్థియా చత్తారి, విగతే ¶ చత్తారి, అవిగతే సత్త (ఏవం గణేతబ్బం)

అనులోమం.

పచ్చనీయుద్ధారో

౧౯౬. నహేతు ¶ సహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో… కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు సహేతుకో ధమ్మో నహేతుఅహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో… పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో… కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

నహేతు సహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స చ నహేతుఅహేతుకస్స చ ధమ్మస్స సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౧౯౭. నహేతు అహేతుకో ధమ్మో నహేతుఅహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో… పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో… పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో ¶ … ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో… ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

నహేతు అహేతుకో ధమ్మో నహేతుసహేతుకస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో… పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

౧౯౮. నహేతు సహేతుకో చ నహేతు అహేతుకో చ ధమ్మా నహేతుసహేతుకస్స ధమ్మస్స సహజాతం… పురేజాతం. (౧)

నహేతు ¶ సహేతుకో చ నహేతు అహేతుకో చ ధమ్మా నహేతుఅహేతుకస్స ధమ్మస్స సహజాతం… పచ్ఛాజాతం… ఆహారం… ఇన్ద్రియం. (౨)

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౧౯౯. నహేతుయా సత్త, నఆరమ్మణే సత్త (సంఖిత్తం. సబ్బత్థ సత్త), నసహజాతే ఛ, నఅఞ్ఞమఞ్ఞే ఛ, ననిస్సయే ఛ (సబ్బత్థ సత్త), నసమ్పయుత్తే ¶ ఛ, నవిప్పయుత్తే పఞ్చ, నోఅత్థియా పఞ్చ, నోనత్థియా సత్త, నోవిగతే సత్త, నోఅవిగతే పఞ్చ (ఏవం గణేతబ్బం).

పచ్చనీయం.

౩. పచ్చయానులోమపచ్చనీయం

ఆరమ్మణదుకం

౨౦౦. ఆరమ్మణపచ్చయా నహేతుయా చత్తారి, నఅధిపతియా చత్తారి, నఅనన్తరే చత్తారి (సబ్బత్థ చత్తారి), నోనత్థియా చత్తారి, నోవిగతే చత్తారి, నోఅవిగతే చత్తారి (ఏవం గణేతబ్బం).

అనులోమపచ్చనీయం.

౪. పచ్చయపచ్చనీయానులోమం

నహేతుదుకం

౨౦౧. నహేతుపచ్చయా ¶ ఆరమ్మణే చత్తారి, ఆధిపతియా చత్తారి…పే… అవిగతే సత్త.

పచ్చనీయానులోమం.

నహేతుసహేతుకదుకం నిట్ఠితం.

హేతుగోచ్ఛకం నిట్ఠితం.

౨. చూళన్తరదుకం

౭. సప్పచ్చయదుకం

౧. పటిచ్చవారో

౧-౪. పచ్చయానులోమాది

౧. సప్పచ్చయం ¶ ¶ ధమ్మం పటిచ్చ సప్పచ్చయో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – సప్పచ్చయం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ ¶ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… ఖన్ధే పటిచ్చ వత్థు, వత్థుం పటిచ్చ ఖన్ధా, ఏకం మహాభూతం…పే… మహాభూతే పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం కటత్తారూపం ఉపాదారూపం.

సప్పచ్చయం ధమ్మం పటిచ్చ సప్పచ్చయో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా…పే… అవిగతపచ్చయా.

౨. హేతుయా ఏకం, ఆరమ్మణే ఏకం…పే… అవిగతే ఏకం.

అనులోమం.

౩. సప్పచ్చయం ధమ్మం పటిచ్చ సప్పచ్చయో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా – అహేతుకం సప్పచ్చయం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం, ద్వే ఖన్ధే…పే… అహేతుకపటిసన్ధిక్ఖణే ¶ …పే… (యావ అసఞ్ఞసత్తా) విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే పటిచ్చ విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో (సంఖిత్తం).

౪. నహేతుయా ఏకం, నఆరమ్మణే ఏకం, నఅధిపతియా ఏకం…పే… నోవిగతే ఏకం.

పచ్చనీయం.

౫. హేతుపచ్చయా నఆరమ్మణే ఏకం, నఅధిపతియా ఏకం…పే… నోవిగతే ఏకం.

అనులోమపచ్చనీయం.

౬. నహేతుపచ్చయా ¶ ఆరమ్మణే ఏకం అనన్తరే ఏకం…పే… అవిగతే ఏకం.

పచ్చనీయానులోమం.

౨. సహజాతవారో

(సహజాతవారో పటిచ్చవారసదిసో.)

౩. పచ్చయవారో

౧. పచ్చయానులోమం

౧. విభఙ్గవారో

౭. సప్పచ్చయం ¶ ధమ్మం పచ్చయా సప్పచ్చయో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – సప్పచ్చయం ఏకం ¶ ఖన్ధం పచ్చయా తయో ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… ఖన్ధే పచ్చయా వత్థు, వత్థుం పచ్చయా ఖన్ధా, ఏకం మహాభూతం…పే… వత్థుం పచ్చయా సప్పచ్చయా ఖన్ధా.

సప్పచ్చయం ధమ్మం పచ్చయా సప్పచ్చయో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా (సంఖిత్తం).

౪-౬. నిస్సయ-సంసట్ఠ-సమ్పయుత్తవారో

(ఏవం పచ్చయవారోపి నిస్సయవారోపి సంసట్ఠవారోపి సమ్పయుత్తవారోపి విత్థారేతబ్బో, సబ్బత్థ ఏకాయేవ పఞ్హా.)

౭. పఞ్హావారో

౧. పచ్చయానులోమం

౧. విభఙ్గవారో

హేతుపచ్చయో

౮. సప్పచ్చయో ధమ్మో సప్పచ్చయస్స ధమ్మస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో – సప్పచ్చయా హేతూ సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం హేతుపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే….

ఆరమ్మణపచ్చయో

౯. సప్పచ్చయో ధమ్మో సప్పచ్చయస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – దానం దత్వా, సీలం సమాదియిత్వా, ఉపోసథకమ్మం కత్వా తం ¶ పచ్చవేక్ఖతి, పుబ్బే సుచిణ్ణాని…పే… ఝానా వుట్ఠహిత్వా…పే… అరియా మగ్గా వుట్ఠహిత్వా మగ్గం పచ్చవేక్ఖన్తి, ఫలం పచ్చవేక్ఖన్తి; పహీనే కిలేసే…పే… విక్ఖమ్భితే కిలేసే…పే… పుబ్బే సముదాచిణ్ణే కిలేసే జానన్తి, చక్ఖుం…పే… వత్థుం… సప్పచ్చయే ఖన్ధే అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; దిబ్బేన చక్ఖునా ¶ రూపం పస్సతి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా సద్దం సుణాతి. చేతోపరియఞాణేన సప్పచ్చయచిత్తసమఙ్గిస్స ¶ చిత్తం జానాతి, ఆకాసానఞ్చాయతనం విఞ్ఞాణఞ్చాయతనస్స…పే… ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనం నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనస్స…పే… రూపాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స…పే… సప్పచ్చయా ఖన్ధా ఇద్ధివిధఞాణస్స, చేతోపరియఞాణస్స, పుబ్బేనివాసానుస్సతిఞాణస్స, యథాకమ్మూపగఞాణస్స, అనాగతంసఞాణస్స, ఆవజ్జనాయ ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అప్పచ్చయో ధమ్మో సప్పచ్చయస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – అరియా నిబ్బానం పచ్చవేక్ఖన్తి; నిబ్బానం గోత్రభుస్స, వోదానస్స, మగ్గస్స, ఫలస్స, ఆవజ్జనాయ ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అధిపతిపచ్చయో

౧౦. సప్పచ్చయో ధమ్మో సప్పచ్చయస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణాధిపతి, సహజాతాధిపతి. ఆరమ్మణాధిపతి – దానం దత్వా సీలం…పే… ఉపోసథకమ్మం కత్వా తం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖతి, పుబ్బే…పే… ఝానా…పే… అరియా మగ్గా వుట్ఠహిత్వా మగ్గం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖన్తి, ఫలం గరుం కత్వా…పే… చక్ఖుం…పే… వత్థుం… సప్పచ్చయే ఖన్ధే గరుం ¶ కత్వా అస్సాదేతి అభినన్దతి; తం గరుం కత్వా రాగో ఉప్పజ్జతి, దిట్ఠి ఉప్పజ్జతి. సహజాతాధిపతి – సప్పచ్చయాధిపతి సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అప్పచ్చయో ధమ్మో సప్పచ్చయస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. ఆరమ్మణాధిపతి – అరియా నిబ్బానం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖన్తి; నిబ్బానం గోత్రభుస్స, వోదానస్స, మగ్గస్స, ఫలస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అనన్తరపచ్చయాది

౧౧. సప్పచ్చయో ధమ్మో సప్పచ్చయస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో…పే… ఉపనిస్సయపచ్చయేన ¶ పచ్చయో…పే… (ద్వే పఞ్హా ఉపనిస్సయమూలం) పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో…పే… అవిగతపచ్చయేన పచ్చయో (సబ్బత్థ ఏకాయేవ పఞ్హా).

౧. పచ్చయానులోమం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౧౨. హేతుయా ¶ ఏకం, ఆరమ్మణే ద్వే, అధిపతియా ద్వే, అనన్తరే ఏకం, సమనన్తరే ఏకం, సహజాతే ఏకం, అఞ్ఞమఞ్ఞే ఏకం, నిస్సయే ఏకం, ఉపనిస్సయే ద్వే, పురేజాతే ఏకం (సబ్బత్థ ఏకం), అవిగతే ఏకం (ఏవం గణేతబ్బం).

అనులోమం.

పచ్చనీయుద్ధారో

౧౩. సప్పచ్చయో ధమ్మో సప్పచ్చయస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో… పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో… పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో… కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో… ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో… ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అప్పచ్చయో ధమ్మో సప్పచ్చయస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన ¶ పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

౧౪. నహేతుయా ¶ ద్వే, నఆరమ్మణే ఏకం, నఅధిపతియా ద్వే, నఅనన్తరే ద్వే, నసమనన్తరే ద్వే…పే… నఉపనిస్సయే ద్వే, నపురేజాతే ద్వే…పే… నోవిగతే ద్వే, నోఅవిగతే ద్వే (ఏవం గణేతబ్బం).

పచ్చనీయం.

౩. పచ్చయానులోమపచ్చనీయం

హేతుదుకం

౧౫. హేతుపచ్చయా నఆరమ్మణే ఏకం, నఅధిపతియా ఏకం, నఅనన్తరే ఏకం, నసమనన్తరే ఏకం, నఅఞ్ఞమఞ్ఞే ఏకం, నఉపనిస్సయే ఏకం…పే… నసమ్పయుత్తే ఏకం, నవిప్పయుత్తే ఏకం, నోనత్థియా ఏకం, నోవిగతే ఏకం (ఏవం గణేతబ్బం).

అనులోమపచ్చనీయం.

౪. పచ్చయపచ్చనీయానులోమం

నహేతుదుకం

౧౬. నహేతుపచ్చయా ¶ ఆరమ్మణే ద్వే, అధిపతియా ద్వే, అనన్తరే ఏకం…పే… ఉపనిస్సయే ద్వే, పురేజాతే ఏకం…పే… అవిగతే ఏకం (ఏవం గణేతబ్బం).

పచ్చనీయానులోమం.

సప్పచ్చయదుకం నిట్ఠితం.

౮. సఙ్ఖతదుకం

౧. పటిచ్చవారో

హేతుపచ్చయో

౧౭. సఙ్ఖతం ¶ ¶ ధమ్మం పటిచ్చ సఙ్ఖతో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – సఙ్ఖతం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… ఖన్ధే పటిచ్చ వత్థు, వత్థుం పటిచ్చ ఖన్ధా; ఏకం మహాభూతం…పే… మహాభూతే పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం కటత్తారూపం ఉపాదారూపం.

(ఇమం దుకం యథా సప్పచ్చయదుకం, ఏవం గణేతబ్బం, నిన్నానాకరణం.)

సఙ్ఖతదుకం నిట్ఠితం.

౯. సనిదస్సనదుకం

౧. పటిచ్చవారో

౧. పచ్చయానులోమం

౧. విభఙ్గవారో

హేతుపచ్చయో

౧౮. అనిదస్సనం ¶ ధమ్మం పటిచ్చ అనిదస్సనో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – అనిదస్సనం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా అనిదస్సనం చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే అనిదస్సనం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా అనిదస్సనం కటత్తా చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… ఖన్ధే పటిచ్చ వత్థు, వత్థుం పటిచ్చ ఖన్ధా; ఏకం మహాభూతం…పే… మహాభూతే పటిచ్చ అనిదస్సనం చిత్తసముట్ఠానం రూపం కటత్తారూపం ఉపాదారూపం. (౧)

అనిదస్సనం ¶ ధమ్మం పటిచ్చ సనిదస్సనో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – అనిదస్సనే ఖన్ధే పటిచ్చ సనిదస్సనం చిత్తసముట్ఠానం రూపం ¶ ; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… మహాభూతే పటిచ్చ సనిదస్సనం చిత్తసముట్ఠానం రూపం కటత్తారూపం ఉపాదారూపం. (౨)

అనిదస్సనం ధమ్మం పటిచ్చ సనిదస్సనో చ అనిదస్సనో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి హేతుపచ్చయా – అనిదస్సనం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా సనిదస్సనఞ్చ అనిదస్సనఞ్చ చిత్తసముట్ఠానఞ్చ ¶ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… మహాభూతే పటిచ్చ సనిదస్సనఞ్చ అనిదస్సనఞ్చ చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం కటత్తారూపం ఉపాదారూపం. (౩)

ఆరమ్మణపచ్చయో

౧౯. అనిదస్సనం ధమ్మం పటిచ్చ అనిదస్సనో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – అనిదస్సనం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… వత్థుం పటిచ్చ ఖన్ధా. (౧)

అధిపతిపచ్చయో

౨౦. అనిదస్సనం ధమ్మం పటిచ్చ అనిదస్సనో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి అధిపతిపచ్చయా – అనిదస్సనం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా అనిదస్సనం చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… ఏకం మహాభూతం పటిచ్చ తయో మహాభూతా…పే… ద్వే మహాభూతే…పే… మహాభూతే పటిచ్చ అనిదస్సనం చిత్తసముట్ఠానం రూపం ఉపాదారూపం. (౧)

అనిదస్సనం ధమ్మం పటిచ్చ సనిదస్సనో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి అధిపతిపచ్చయా – అనిదస్సనే ఖన్ధే పటిచ్చ సనిదస్సనం చిత్తసముట్ఠానం రూపం, మహాభూతే పటిచ్చ సనిదస్సనం చిత్తసముట్ఠానం రూపం. (౨)

అనిదస్సనం ధమ్మం పటిచ్చ సనిదస్సనో చ అనిదస్సనో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి అధిపతిపచ్చయా – అనిదస్సనం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా సనిదస్సనఞ్చ అనిదస్సనఞ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… మహాభూతే పటిచ్చ సనిదస్సనఞ్చ ¶ అనిదస్సనఞ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం ఉపాదారూపం. (౩) (సంఖిత్తం, సబ్బే కాతబ్బా.)

౧. పచ్చయానులోమం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౨౧. హేతుయా ¶ ¶ తీణి, ఆరమ్మణే ఏకం, అధిపతియా తీణి, అనన్తరే ఏకం, సమనన్తరే ఏకం, సహజాతే తీణి, అఞ్ఞమఞ్ఞే ఏకం, నిస్సయే తీణి, ఉపనిస్సయే ఏకం, పురేజాతే ఏకం, ఆసేవనే ఏకం, కమ్మే తీణి, విపాకే తీణి (సబ్బత్థ తీణి), మగ్గే తీణి, సమ్పయుత్తే ఏకం, విప్పయుత్తే తీణి, అత్థియా తీణి, నత్థియా ఏకం, విగతే ఏకం, అవిగతే తీణి (ఏవం గణేతబ్బం).

అనులోమం.

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౧. విభఙ్గవారో

నహేతుపచ్చయో

౨౨. అనిదస్సనం ధమ్మం పటిచ్చ అనిదస్సనో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా – అహేతుకం అనిదస్సనం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా అనిదస్సనం చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… అహేతుకపటిసన్ధిక్ఖణే…పే… ఖన్ధే పటిచ్చ వత్థు, వత్థుం పటిచ్చ ఖన్ధా; ఏకం మహాభూతం…పే… మహాభూతే పటిచ్చ అనిదస్సనం చిత్తసముట్ఠానం రూపం కటత్తారూపం ఉపాదారూపం… బాహిరం… ఆహారసముట్ఠానం… ఉతుసముట్ఠానం… అసఞ్ఞసత్తానం…పే… విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే పటిచ్చ విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో. (౧)

అనిదస్సనం ధమ్మం పటిచ్చ సనిదస్సనో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా – అహేతుకే అనిదస్సనే ఖన్ధే పటిచ్చ సనిదస్సనం చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… మహాభూతే ¶ పటిచ్చ ¶ సనిదస్సనం చిత్తసముట్ఠానం రూపం కటత్తారూపం ఉపాదారూపం… బాహిరే… ఆహారసముట్ఠానే… ఉతుసముట్ఠానే… అసఞ్ఞసత్తానం మహాభూతే పటిచ్చ సనిదస్సనం కటత్తారూపం ఉపాదారూపం. (౨)

అనిదస్సనం ధమ్మం పటిచ్చ సనిదస్సనో చ అనిదస్సనో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి నహేతుపచ్చయా – అహేతుకం అనిదస్సనం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా సనిదస్సనఞ్చ ¶ అనిదస్సనఞ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… మహాభూతే పటిచ్చ…పే… బాహిరే… ఆహారసముట్ఠానే… ఉతుసముట్ఠానే… అసఞ్ఞసత్తానం మహాభూతే పటిచ్చ సనిదస్సనఞ్చ అనిదస్సనఞ్చ కటత్తారూపం, ఉపాదారూపం. (౩) (ఏవం సబ్బే కాతబ్బా.)

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౨౩. నహేతుయా తీణి, నఆరమ్మణే తీణి, నఅధిపతియా తీణి, నఅనన్తరే తీణి, నసమనన్తరే తీణి, నఅఞ్ఞమఞ్ఞే తీణి, నఉపనిస్సయే తీణి, నపురేజాతే తీణి, నపచ్ఛాజాతే తీణి, నఆసేవనే తీణి, నకమ్మే తీణి, నవిపాకే తీణి, నఆహారే తీణి, నఇన్ద్రియే తీణి, నఝానే తీణి, నమగ్గే తీణి, నసమ్పయుత్తే తీణి, నవిప్పయుత్తే తీణి, నోనత్థియా తీణి, నోవిగతే తీణి (ఏవం గణేతబ్బం).

పచ్చనీయం.

౩. పచ్చయానులోమపచ్చనీయం

హేతుదుకం

౨౪. హేతుపచ్చయా నఆరమ్మణే తీణి, నఅధిపతియా తీణి (సబ్బత్థ తీణి), నకమ్మే ఏకం ¶ , నవిపాకే తీణి, నసమ్పయుత్తే తీణి, నవిప్పయుత్తే ఏకం, నోనత్థియా తీణి, నోవిగతే తీణి.

అనులోమపచ్చనీయం.

౪. పచ్చయపచ్చనీయానులోమం

నహేతుదుకం

౨౫. నహేతుపచ్చయా ¶ ఆరమ్మణే ఏకం, అనన్తరే ఏకం, సమనన్తరే ఏకం, సహజాతే తీణి, అఞ్ఞమఞ్ఞే ఏకం, నిస్సయే తీణి, ఉపనిస్సయే ఏకం ¶ , పురేజాతే ఏకం, ఆసేవనే ఏకం, కమ్మే తీణి…పే… ఝానే తీణి, మగ్గే ఏకం, సమ్పయుత్తే ఏకం, విప్పయుత్తే తీణి, అత్థియా తీణి, నత్థియా ఏకం, విగతే ఏకం, అవిగతే తీణి.

పచ్చనీయానులోమం.

౨. సహజాతవారో

(సహజాతవారోపి పటిచ్చవారసదిసో.)

౩. పచ్చయవారో

౧. పచ్చయానులోమం

హేతుపచ్చయో

౨౬. అనిదస్సనం ధమ్మం పచ్చయా అనిదస్సనో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – అనిదస్సనం ¶ ఏకం ఖన్ధం పచ్చయా తయో ఖన్ధా అనిదస్సనం చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… ఖన్ధే పచ్చయా వత్థు, వత్థుం పచ్చయా ఖన్ధా; ఏకం మహాభూతం పచ్చయా…పే… మహాభూతే పచ్చయా అనిదస్సనం చిత్తసముట్ఠానం రూపం కటత్తారూపం ఉపాదారూపం, వత్థుం పచ్చయా అనిదస్సనా ఖన్ధా (ఇతరేపి ద్వే పఞ్హా కాతబ్బా).

ఆరమ్మణపచ్చయో

౨౭. అనిదస్సనం ధమ్మం పచ్చయా అనిదస్సనో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – అనిదస్సనం ఏకం ఖన్ధం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… వత్థుం పచ్చయా ఖన్ధా, చక్ఖాయతనం పచ్చయా చక్ఖువిఞ్ఞాణం…పే… కాయాయతనం పచ్చయా కాయవిఞ్ఞాణం, వత్థుం పచ్చయా అనిదస్సనా ఖన్ధా (సంఖిత్తం).

౨౮. హేతుయా తీణి, ఆరమ్మణే ఏకం, అధిపతియా తీణి…పే… అవిగతే ¶ తీణి.

అనులోమం.

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

నహేతుపచ్చయో

౨౯. అనిదస్సనం ¶ ధమ్మం పచ్చయా అనిదస్సనో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా – అహేతుకం అనిదస్సనం ఏకం ఖన్ధం పచ్చయా తయో ఖన్ధా అనిదస్సనం చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… అహేతుకపటిసన్ధిక్ఖణే…పే… (యావ అసఞ్ఞసత్తా) చక్ఖాయతనం పచ్చయా చక్ఖువిఞ్ఞాణం…పే… కాయాయతనం పచ్చయా కాయవిఞ్ఞాణం, వత్థుం పచ్చయా అహేతుకా అనిదస్సనా ఖన్ధా, విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే చ వత్థుఞ్చ పచ్చయా విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో (ఇతరేపి ద్వే కాతబ్బా. సంఖిత్తం).

౩౦. నహేతుయా తీణి, నఆరమ్మణే తీణి…పే… నోవిగతే తీణి.

పచ్చనీయం.

౩. పచ్చయానులోమపచ్చనీయం

౩౧. హేతుపచ్చయా ¶ నఆరమ్మణే తీణి…పే… నకమ్మే ఏకం…పే… నవిప్పయుత్తే ఏకం, నోనత్థియా తీణి, నోవిగతే తీణి.

అనులోమపచ్చనీయం.

౪. పచ్చయపచ్చనీయానులోమం

౩౨. నహేతుపచ్చయా ఆరమ్మణే ఏకం…పే… మగ్గే ఏకం…పే… అవిగతే తీణి.

పచ్చనీయానులోమం.

౪. నిస్సయవారో

(నిస్సయవారోపి ఏవం కాతబ్బో.)

౫. సంసట్ఠవారో

౧. పచ్చయానులోమం

౩౩. అనిదస్సనం ధమ్మం సంసట్ఠో అనిదస్సనో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా ¶ – అనిదస్సనం ఏకం ఖన్ధం సంసట్ఠా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే….

అనిదస్సనం ¶ ¶ ధమ్మం సంసట్ఠో అనిదస్సనో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా (ఏవం సబ్బం సప్పచ్చయగణనాహి సద్ధిం కాతబ్బం).

౬. సమ్పయుత్తవారో

(సమ్పయుత్తవారోపి సంసట్ఠవారసదిసో).

౭. పఞ్హావారో

౧. పచ్చయానులోమం

౧. విభఙ్గవారో

హేతుపచ్చయో

౩౪. అనిదస్సనో ధమ్మో అనిదస్సనస్స ధమ్మస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో – అనిదస్సనా హేతూ సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం అనిదస్సనానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం హేతుపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

అనిదస్సనో ధమ్మో సనిదస్సనస్స ధమ్మస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో – అనిదస్సనా హేతూ సనిదస్సనానం చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం హేతుపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

అనిదస్సనో ధమ్మో సనిదస్సనస్స చ అనిదస్సనస్స చ ధమ్మస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో – అనిదస్సనా హేతూ సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం సనిదస్సనానఞ్చ అనిదస్సనానఞ్చ చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం హేతుపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౩)

ఆరమ్మణపచ్చయో

౩౫. సనిదస్సనో ¶ ధమ్మో అనిదస్సనస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – సనిదస్సనం రూపం అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; దిబ్బేన చక్ఖునా రూపం పస్సతి, రూపాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో; సనిదస్సనా ఖన్ధా ఇద్ధివిధఞాణస్స, పుబ్బేనివాసానుస్సతిఞాణస్స, అనాగతంసఞాణస్స, ఆవజ్జనాయ ఆరమ్మణపచ్చయేన ¶ పచ్చయో. (౧)

అనిదస్సనో ధమ్మో అనిదస్సనస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – దానం దత్వా సీలం…పే… ఉపోసథకమ్మం కత్వా తం పచ్చవేక్ఖతి, పుబ్బే సుచిణ్ణాని పచ్చవేక్ఖతి, ఝానా వుట్ఠహిత్వా…పే… అరియా మగ్గా వుట్ఠహిత్వా మగ్గం పచ్చవేక్ఖన్తి, ఫలం ¶ పచ్చవేక్ఖన్తి, నిబ్బానం పచ్చవేక్ఖన్తి; నిబ్బానం గోత్రభుస్స, వోదానస్స, మగ్గస్స, ఫలస్స, ఆవజ్జనాయ ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో; అరియా పహీనే కిలేసే పచ్చవేక్ఖన్తి, విక్ఖమ్భితే కిలేసే…పే… పుబ్బే…పే… చక్ఖుం…పే… కాయం… సద్దే…పే… వత్థుం అనిదస్సనే ఖన్ధే అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; దిబ్బాయ సోతధాతుయా సద్దం సుణాతి, చేతోపరియఞాణేన అనిదస్సనచిత్తసమఙ్గిస్స చిత్తం జానాతి, ఆకాసానఞ్చాయతనం విఞ్ఞాణఞ్చాయతనస్స…పే… ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనం నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనస్స…పే… సద్దాయతనం సోతవిఞ్ఞాణస్స…పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స…పే… అనిదస్సనా ఖన్ధా ఇద్ధివిధఞాణస్స, చేతోపరియఞాణస్స, పుబ్బేనివాసానుస్సతిఞాణస్స, యథాకమ్మూపగఞాణస్స, అనాగతంసఞాణస్స, ఆవజ్జనాయ ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అధిపతిపచ్చయో

౩౬. సనిదస్సనో ధమ్మో అనిదస్సనస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. ఆరమ్మణాధిపతి – సనిదస్సనం రూపం గరుం కత్వా అస్సాదేతి అభినన్దతి, తం గరుం కత్వా రాగో ఉప్పజ్జతి, దిట్ఠి ఉప్పజ్జతి. (౧)

అనిదస్సనో ధమ్మో అనిదస్సనస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో ¶ – ఆరమ్మణాధిపతి, సహజాతాధిపతి. ఆరమ్మణాధిపతి – దానం దత్వా సీలం…పే… ఉపోసథకమ్మం కత్వా ¶ తం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖతి, పుబ్బే సుచిణ్ణాని…పే… ఝానా వుట్ఠహిత్వా…పే… అరియా మగ్గా వుట్ఠహిత్వా మగ్గం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖన్తి, ఫలం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖన్తి, నిబ్బానం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖన్తి; నిబ్బానం గోత్రభుస్స, వోదానస్స, మగ్గస్స, ఫలస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో; చక్ఖుం…పే… వత్థుం అనిదస్సనే ఖన్ధే గరుం కత్వా అస్సాదేతి అభినన్దతి, తం గరుం కత్వా రాగో ఉప్పజ్జతి, దిట్ఠి ఉప్పజ్జతి. సహజాతాధిపతి – అనిదస్సనాధిపతి సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం అనిదస్సనానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అనిదస్సనో ధమ్మో సనిదస్సనస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. సహజాతాధిపతి – అనిదస్సనాధిపతి సనిదస్సనానం చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

అనిదస్సనో ధమ్మో సనిదస్సనస్స చ అనిదస్సనస్స చ ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. సహజాతాధిపతి – అనిదస్సనాధిపతి సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం ¶ సనిదస్సనానఞ్చ అనిదస్సనానఞ్చ చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

అనన్తరపచ్చయో

౩౭. అనిదస్సనో ధమ్మో అనిదస్సనస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా అనిదస్సనా ఖన్ధా పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం అనిదస్సనానం ఖన్ధానం అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో; అనులోమం గోత్రభుస్స…పే… గోత్రభు మగ్గస్స…పే… నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనం ఫలసమాపత్తియా అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

సమనన్తరపచ్చయాది

౩౮. అనిదస్సనో ¶ ధమ్మో అనిదస్సనస్స ధమ్మస్స సమనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి… అఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయేన పచ్చయో… ఏకం… నిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి.

ఉపనిస్సయపచ్చయో

౩౯. సనిదస్సనో ¶ ధమ్మో అనిదస్సనస్స ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – వణ్ణసమ్పదం పత్థయమానో దానం…పే… సీలం…పే… ఉపోసథకమ్మం కరోతి, వణ్ణసమ్పదా సద్ధాయ…పే… పత్థనాయ… కాయికస్స సుఖస్స, కాయికస్స దుక్ఖస్స, మగ్గస్స, ఫలసమాపత్తియా ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అనిదస్సనో ధమ్మో అనిదస్సనస్స ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణూపనిస్సయో, అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – సద్ధం ఉపనిస్సాయ దానం దేతి…పే… సమాపత్తిం ఉప్పాదేతి, మానం జప్పేతి, దిట్ఠిం గణ్హాతి; సీలం…పే… సేనాసనం ఉపనిస్సాయ దానం దేతి…పే… సఙ్ఘం భిన్దతి; సద్ధా…పే… సేనాసనం సద్ధాయ…పే… ఫలసమాపత్తియా ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

పురేజాతపచ్చయో

౪౦. సనిదస్సనో ధమ్మో అనిదస్సనస్స ధమ్మస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో – సనిదస్సనం రూపం అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; దిబ్బేన చక్ఖునా ¶ రూపం పస్సతి, రూపాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అనిదస్సనో ధమ్మో అనిదస్సనస్స ధమ్మస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణపురేజాతం, వత్థుపురేజాతం. ఆరమ్మణపురేజాతం – చక్ఖుం…పే… వత్థుం అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ¶ ఉప్పజ్జతి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా సద్దం సుణాతి, సద్దాయతనం సోతవిఞ్ఞాణస్స…పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. వత్థుపురేజాతం – చక్ఖాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… కాయాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స…పే… వత్థు అనిదస్సనానం ఖన్ధానం పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

సనిదస్సనో చ అనిదస్సనో చ ధమ్మా అనిదస్సనస్స ధమ్మస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణపురేజాతం, వత్థుపురేజాతం. రూపాయతనఞ్చ వత్థు చ అనిదస్సనానం ఖన్ధానం పురేజాతపచ్చయేన ¶ పచ్చయో; రూపాయతనఞ్చ చక్ఖాయతనఞ్చ చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

పచ్ఛాజాతపచ్చయో

౪౧. అనిదస్సనో ధమ్మో అనిదస్సనస్స ధమ్మస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో – పచ్ఛాజాతా అనిదస్సనా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స అనిదస్సనస్స కాయస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అనిదస్సనో ధమ్మో సనిదస్సనస్స ధమ్మస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో – పచ్ఛాజాతా అనిదస్సనా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స సనిదస్సనస్స కాయస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

అనిదస్సనో ధమ్మో సనిదస్సనస్స చ అనిదస్సనస్స చ ధమ్మస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో – పచ్ఛాజాతా అనిదస్సనా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స సనిదస్సనస్స చ అనిదస్సనస్స చ కాయస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

ఆసేవనపచ్చయో

౪౨. అనిదస్సనో ధమ్మో అనిదస్సనస్స ధమ్మస్స ఆసేవనపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా అనిదస్సనా ఖన్ధా పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం అనిదస్సనానం ఖన్ధానం…పే… అనులోమం గోత్రభుస్స… అనులోమం వోదానస్స… గోత్రభు మగ్గస్స… వోదానం మగ్గస్స ఆసేవనపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

కమ్మపచ్చయో

౪౩. అనిదస్సనో ¶ ¶ ధమ్మో అనిదస్సనస్స ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతా, నానాక్ఖణికా. సహజాతా – అనిదస్సనా చేతనా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం అనిదస్సనానఞ్చ చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. నానాక్ఖణికా – అనిదస్సనా ¶ చేతనా విపాకానం ఖన్ధానం అనిదస్సనానఞ్చ కటత్తారూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అనిదస్సనో ధమ్మో సనిదస్సనస్స ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతా, నానాక్ఖణికా (విత్థారేతబ్బం). (౨)

అనిదస్సనో ధమ్మో సనిదస్సనస్స చ అనిదస్సనస్స చ ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతా, నానాక్ఖణికా (విత్థారేతబ్బం). (౩)

విపాకపచ్చయాది

౪౪. అనిదస్సనో ధమ్మో అనిదస్సనస్స ధమ్మస్స విపాకపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి… ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి (తీసుపి కబళీకారో ఆహారో కాతబ్బో)… ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి (తీసుపి రూపజీవితిన్ద్రియం)… ఝానపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి… మగ్గపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి… సమ్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో… ఏకం.

విప్పయుత్తపచ్చయో

౪౫. అనిదస్సనో ధమ్మో అనిదస్సనస్స ధమ్మస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం, పచ్ఛాజాతం. సహజాతా – అనిదస్సనా ఖన్ధా అనిదస్సనానం చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే అనిదస్సనా ఖన్ధా అనిదస్సనానం కటత్తారూపానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో; ఖన్ధా వత్థుస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో, వత్థు ఖన్ధానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో ¶ . పురేజాతం – చక్ఖాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… కాయాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స…పే… వత్థు అనిదస్సనానం ఖన్ధానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – అనిదస్సనా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స అనిదస్సనస్స కాయస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అనిదస్సనో ధమ్మో సనిదస్సనస్స ధమ్మస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పచ్ఛాజాతం. సహజాతా – అనిదస్సనా ఖన్ధా సనిదస్సనానం చిత్తసముట్ఠానానం ¶ రూపానం విప్పయుత్తపచ్చయేన ¶ పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. పచ్ఛాజాతా – అనిదస్సనా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స సనిదస్సనస్స కాయస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

అనిదస్సనో ధమ్మో సనిదస్సనస్స చ అనిదస్సనస్స చ ధమ్మస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పచ్ఛాజాతం. సహజాతా – అనిదస్సనా ఖన్ధా సనిదస్సనానఞ్చ అనిదస్సనానఞ్చ చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. పచ్ఛాజాతా – అనిదస్సనా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స సనిదస్సనస్స చ అనిదస్సనస్స చ కాయస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

అత్థిపచ్చయాది

౪౬. సనిదస్సనో ధమ్మో అనిదస్సనస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సనిదస్సనం రూపం అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి, దిబ్బేన చక్ఖునా రూపం పస్సతి, రూపాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అనిదస్సనో ధమ్మో అనిదస్సనస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం, పచ్ఛాజాతం, ఆహారం, ఇన్ద్రియం. సహజాతో – అనిదస్సనో ¶ ఏకో ఖన్ధో తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం అనిదస్సనానఞ్చ చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… (సంఖిత్తం. యావ అసఞ్ఞసత్తా). పురేజాతం – చక్ఖుం…పే… వత్థుం అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా సద్దం సుణాతి, సద్దాయతనం సోతవిఞ్ఞాణస్స…పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స…పే… చక్ఖాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… కాయాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స…పే… వత్థు అనిదస్సనానం ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – అనిదస్సనా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స అనిదస్సనస్స కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; కబళీకారో ఆహారో ఇమస్స అనిదస్సనస్స కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; రూపజీవితిన్ద్రియం అనిదస్సనానం కటత్తారూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అనిదస్సనో ధమ్మో సనిదస్సనస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పచ్ఛాజాతం, ఆహారం, ఇన్ద్రియం. సహజాతా – అనిదస్సనా ఖన్ధా సనిదస్సనానం చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం ¶ అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… మహాభూతా సనిదస్సనానం చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం కటత్తారూపానం ¶ ఉపాదారూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో…పే… బాహిరా… ఆహారసముట్ఠానా… ఉతుసముట్ఠానా… అసఞ్ఞసత్తానం మహాభూతా సనిదస్సనానం కటత్తారూపానం, ఉపాదారూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – అనిదస్సనా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స సనిదస్సనస్స కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; కబళీకారో ఆహారో ఇమస్స సనిదస్సనస్స కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; రూపజీవితిన్ద్రియం సనిదస్సనానం ¶ కటత్తారూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

అనిదస్సనో ధమ్మో సనిదస్సనస్స చ అనిదస్సనస్స చ ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పచ్ఛాజాతం, ఆహారం, ఇన్ద్రియం. సహజాతో – అనిదస్సనో ఏకో ఖన్ధో తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం సనిదస్సనానఞ్చ అనిదస్సనానఞ్చ చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో…పే… ద్వే ఖన్ధా…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… మహాభూతా సనిదస్సనానఞ్చ అనిదస్సనానఞ్చ చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం, కటత్తారూపానం, ఉపాదారూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; బాహిరా… ఆహారసముట్ఠానా… ఉతుసముట్ఠానా… అసఞ్ఞసత్తానం మహాభూతా సనిదస్సనానఞ్చ అనిదస్సనానఞ్చ కటత్తారూపానం ఉపాదారూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౪౭. సనిదస్సనో చ అనిదస్సనో చ ధమ్మా అనిదస్సనస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పురేజాతం – రూపాయతనఞ్చ వత్థు చ అనిదస్సనానం ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; రూపాయతనఞ్చ చక్ఖాయతనఞ్చ చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో.

నత్థిపచ్చయేన పచ్చయో… విగతపచ్చయేన పచ్చయో… అవిగతపచ్చయేన పచ్చయో.

౧. పచ్చయానులోమం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౪౮. హేతుయా తీణి, ఆరమ్మణే ద్వే, అధిపతియా చత్తారి, అనన్తరే ఏకం, సమనన్తరే ఏకం ¶ , సహజాతే తీణి, అఞ్ఞమఞ్ఞే ఏకం, నిస్సయే తీణి, ఉపనిస్సయే ద్వే, పురేజాతే తీణి, పచ్ఛాజాతే తీణి, ఆసేవనే ఏకం, కమ్మే తీణి, విపాకే తీణి, ఆహారే తీణి, ఇన్ద్రియే ¶ తీణి, ఝానే తీణి, మగ్గే తీణి, సమ్పయుత్తే ¶ ఏకం, విప్పయుత్తే తీణి, అత్థియా పఞ్చ, నత్థియా ఏకం, విగతే ఏకం, అవిగతే పఞ్చ (ఏవం గణేతబ్బం).

అనులోమం.

పచ్చనీయుద్ధారో

౪౯. సనిదస్సనో ధమ్మో అనిదస్సనస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అనిదస్సనో ధమ్మో అనిదస్సనస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో… పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో… పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో… కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో… ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో… ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అనిదస్సనో ధమ్మో సనిదస్సనస్స ధమ్మస్స సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో… కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో… ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో… ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

అనిదస్సనో ధమ్మో సనిదస్సనస్స చ అనిదస్సనస్స చ ధమ్మస్స సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో… కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో… ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో… ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

సనిదస్సనో చ అనిదస్సనో చ ధమ్మా అనిదస్సనస్స ధమ్మస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౫౦. నహేతుయా ¶ పఞ్చ, నఆరమ్మణే చత్తారి, నఅధిపతియా పఞ్చ, నఅనన్తరే పఞ్చ, నసమనన్తరే పఞ్చ, నసహజాతే పఞ్చ, నఅఞ్ఞమఞ్ఞే పఞ్చ, ననిస్సయే చత్తారి, నఉపనిస్సయే పఞ్చ, నపురేజాతే ¶ చత్తారి, నపచ్ఛాజాతే పఞ్చ (సబ్బత్థ పఞ్చ), నసమ్పయుత్తే పఞ్చ, నవిప్పయుత్తే చత్తారి, నోఅత్థియా చత్తారి, నోనత్థియా పఞ్చ, నోవిగతే పఞ్చ, నోఅవిగతే చత్తారి.

పచ్చనీయం.

౩. పచ్చయానులోమపచ్చనీయం

హేతుదుకం

౫౧. హేతుపచ్చయా ¶ నఆరమ్మణే తీణి, నఅధిపతియా తీణి, నఅనన్తరే తీణి, నసమనన్తరే తీణి, నఅఞ్ఞమఞ్ఞే తీణి, నఉపనిస్సయే తీణి…పే… నసమ్పయుత్తే తీణి, నవిప్పయుత్తే ఏకం, నోనత్థియా తీణి, నోవిగతే తీణి.

అనులోమపచ్చనీయం.

౪. పచ్చయపచ్చనీయానులోమం

నహేతుదుకం

౫౨. నహేతుపచ్చయా ¶ ఆరమ్మణే ద్వే, అధిపతియా చత్తారి, అనన్తరే ఏకం, సమనన్తరే ఏకం, సహజాతే తీణి, అఞ్ఞమఞ్ఞే ఏకం, నిస్సయే తీణి, ఉపనిస్సయే ద్వే, పురేజాతే తీణి, పచ్ఛాజాతే తీణి, ఆసేవనే ఏకం, కమ్మే తీణి…పే… మగ్గే తీణి, సమ్పయుత్తే ఏకం, విప్పయుత్తే తీణి, అత్థియా పఞ్చ, నత్థియా ఏకం, విగతే ఏకం, అవిగతే పఞ్చ.

పచ్చనీయానులోమం.

సనిదస్సనదుకం నిట్ఠితం.

౧౦. సప్పటిఘదుకం

౧. పటిచ్చవారో

౧. పచ్చయానులోమం

౧. విభఙ్గవారో

హేతుపచ్చయో

౫౩. సప్పటిఘం ¶ ¶ ధమ్మం పటిచ్చ సప్పటిఘో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – సప్పటిఘం ఏకం మహాభూతం పటిచ్చ ద్వే మహాభూతా, ద్వే మహాభూతే పటిచ్చ ఏకం మహాభూతం ¶ , సప్పటిఘే మహాభూతే పటిచ్చ సప్పటిఘం చిత్తసముట్ఠానం రూపం, కటత్తారూపం, ఉపాదారూపం, ఫోట్ఠబ్బాయతనం పటిచ్చ చక్ఖాయతనం…పే… రసాయతనం. (౧)

సప్పటిఘం ధమ్మం పటిచ్చ అప్పటిఘో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – సప్పటిఘే మహాభూతే పటిచ్చ ఆపోధాతు, సప్పటిఘే మహాభూతే పటిచ్చ అప్పటిఘం చిత్తసముట్ఠానం రూపం, కటత్తారూపం, ఉపాదారూపం, ఫోట్ఠబ్బాయతనం పటిచ్చ ఆపోధాతు ఇత్థిన్ద్రియం…పే… కబళీకారో ఆహారో. (౨)

సప్పటిఘం ధమ్మం పటిచ్చ సప్పటిఘో చ అప్పటిఘో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి హేతుపచ్చయా – సప్పటిఘం ఏకం మహాభూతం పటిచ్చ ద్వే మహాభూతా ఆపోధాతు చ, ద్వే మహాభూతే…పే… సప్పటిఘే మహాభూతే పటిచ్చ సప్పటిఘఞ్చ అప్పటిఘఞ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం, కటత్తారూపం, ఉపాదారూపం, ఫోట్ఠబ్బాయతనం ¶ పటిచ్చ చక్ఖాయతనం…పే… రసాయతనం ఆపోధాతు ఇత్థిన్ద్రియం…పే… కబళీకారో ఆహారో. (౩)

౫౪. అప్పటిఘం ధమ్మం పటిచ్చ అప్పటిఘో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – అప్పటిఘం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా అప్పటిఘం చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… ఖన్ధే పటిచ్చ వత్థు, వత్థుం పటిచ్చ ఖన్ధా ¶ , ఆపోధాతుం పటిచ్చ అప్పటిఘం చిత్తసముట్ఠానం రూపం, కటత్తారూపం, ఉపాదారూపం, ఆపోధాతుం పటిచ్చ ఇత్థిన్ద్రియం…పే… కబళీకారో ఆహారో. (౧)

అప్పటిఘం ధమ్మం పటిచ్చ సప్పటిఘో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – అప్పటిఘే ఖన్ధే పటిచ్చ సప్పటిఘం చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… ఆపోధాతుం పటిచ్చ సప్పటిఘా మహాభూతా, ఆపోధాతుం పటిచ్చ సప్పటిఘం చిత్తసముట్ఠానం రూపం, కటత్తారూపం, ఉపాదారూపం, ఆపోధాతుం పటిచ్చ చక్ఖాయతనం…పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనం. (౨)

అప్పటిఘం ధమ్మం పటిచ్చ సప్పటిఘో చ అప్పటిఘో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి హేతుపచ్చయా – అప్పటిఘం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా సప్పటిఘఞ్చ అప్పటిఘఞ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… ఆపోధాతుం పటిచ్చ సప్పటిఘఞ్చ అప్పటిఘఞ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం, కటత్తారూపం, ఉపాదారూపం, ఆపోధాతుం పటిచ్చ చక్ఖాయతనం…పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనం, ఇత్థిన్ద్రియం…పే… కబళీకారో ఆహారో. (౩)

౫౫. సప్పటిఘఞ్చ ¶ అప్పటిఘఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ సప్పటిఘో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – అప్పటిఘే ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పటిచ్చ సప్పటిఘం చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… సప్పటిఘం ఏకం మహాభూతఞ్చ ఆపోధాతుఞ్చ పటిచ్చ ద్వే మహాభూతా…పే… సప్పటిఘే మహాభూతే చ ఆపోధాతుఞ్చ పటిచ్చ సప్పటిఘం చిత్తసముట్ఠానం రూపం, కటత్తారూపం, ఉపాదారూపం, ఫోట్ఠబ్బాయతనఞ్చ ఆపోధాతుఞ్చ పటిచ్చ చక్ఖాయతనం…పే…. (౧)

సప్పటిఘఞ్చ అప్పటిఘఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ అప్పటిఘో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – అప్పటిఘే ఖన్ధే చ మహాభూతే ¶ చ పటిచ్చ అప్పటిఘం చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే అప్పటిఘే ¶ ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పటిచ్చ అప్పటిఘం కటత్తారూపం, ఫోట్ఠబ్బాయతనఞ్చ ఆపోధాతుఞ్చ పటిచ్చ అప్పటిఘం చిత్తసముట్ఠానం రూపం, కటత్తారూపం, ఉపాదారూపం, ఫోట్ఠబ్బాయతనఞ్చ ఆపోధాతుఞ్చ పటిచ్చ ఇత్థిన్ద్రియం…పే… కబళీకారో ఆహారో. (౨)

సప్పటిఘఞ్చ అప్పటిఘఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ సప్పటిఘో చ అప్పటిఘో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి హేతుపచ్చయా – అప్పటిఘే ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పటిచ్చ సప్పటిఘఞ్చ అప్పటిఘఞ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… అప్పటిఘే ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పటిచ్చ సప్పటిఘఞ్చ అప్పటిఘఞ్చ కటత్తారూపం, ఫోట్ఠబ్బాయతనఞ్చ ఆపోధాతుఞ్చ పటిచ్చ సప్పటిఘఞ్చ అప్పటిఘఞ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం, కటత్తారూపం, ఉపాదారూపం, ఫోట్ఠబ్బాయతనఞ్చ ఆపోధాతుఞ్చ పటిచ్చ చక్ఖాయతనం…పే… రసాయతనం, ఇత్థిన్ద్రియం…పే… కబళీకారో ఆహారో. (౩)

ఆరమ్మణపచ్చయో

౫౬. అప్పటిఘం ధమ్మం పటిచ్చ అప్పటిఘో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – అప్పటిఘం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… వత్థుం పటిచ్చ ఖన్ధా.

అధిపతిపచ్చయాది

౫౭. సప్పటిఘం ధమ్మం పటిచ్చ అప్పటిఘో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి అధిపతిపచ్చయా (పటిసన్ధి వజ్జేతబ్బా, కటత్తారూపా చ)… అనన్తరపచ్చయా… సమనన్తరపచ్చయా… సహజాతపచ్చయా (సబ్బే మహాభూతా కాతబ్బా)… అఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయా – సప్పటిఘం ఏకం మహాభూతం పటిచ్చ ద్వే మహాభూతా, ద్వే మహాభూతే…పే…. (౧)

సప్పటిఘం ¶ ధమ్మం పటిచ్చ ¶ అప్పటిఘో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి అఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయా – సప్పటిఘే మహాభూతే పటిచ్చ ఆపోధాతు…పే…. (౨)

సప్పటిఘం ధమ్మం పటిచ్చ సప్పటిఘో చ అప్పటిఘో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి అఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయా ¶ – సప్పటిఘం ఏకం మహాభూతం పటిచ్చ ద్వే మహాభూతా ఆపోధాతు చ, ద్వే మహాభూతే…పే…. (౩)

౫౮. అప్పటిఘం ధమ్మం పటిచ్చ అప్పటిఘో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి అఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయా – అప్పటిఘం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… ఖన్ధే పటిచ్చ వత్థు, వత్థుం పటిచ్చ ఖన్ధా. (౧)

అప్పటిఘం ధమ్మం పటిచ్చ సప్పటిఘో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి అఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయా – ఆపోధాతుం పటిచ్చ సప్పటిఘా మహాభూతా (ఇమే అజ్ఝత్తికబాహిరా మహాభూతా కాతబ్బా). (౨)

సప్పటిఘఞ్చ అప్పటిఘఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ సప్పటిఘో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి అఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయా – సప్పటిఘం ఏకం మహాభూతఞ్చ ఆపోధాతుఞ్చ పటిచ్చ ద్వే మహాభూతా…పే… నిస్సయపచ్చయా…పే… అవిగతపచ్చయా.

౧. పచ్చయానులోమం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౫౯. హేతుయా నవ, ఆరమ్మణే ఏకం, అధిపతియా నవ, అనన్తరే ఏకం, సమనన్తరే ఏకం, సహజాతే నవ, అఞ్ఞమఞ్ఞే ఛ, నిస్సయే నవ, ఉపనిస్సయే ఏకం, పురేజాతే ఏకం, ఆసేవనే ఏకం, కమ్మే నవ, విపాకే నవ, ఆహారే నవ, ఇన్ద్రియే నవ, ఝానే నవ, మగ్గే నవ, సమ్పయుత్తే ఏకం, విప్పయుత్తే నవ, అత్థియా నవ, నత్థియా ఏకం, విగతే ఏకం, అవిగతే నవ.

అనులోమం.

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౧. విభఙ్గవారో

నహేతుపచ్చయో

౬౦. సప్పటిఘం ¶ ¶ ¶ ధమ్మం పటిచ్చ సప్పటిఘో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా… తీణి.

అప్పటిఘం ధమ్మం పటిచ్చ అప్పటిఘో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా – అహేతుకం అప్పటిఘం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా అప్పటిఘం చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… అహేతుకపటిసన్ధిక్ఖణే…పే… ఖన్ధే పటిచ్చ వత్థు, వత్థుం పటిచ్చ ఖన్ధా, ఆపోధాతుం పటిచ్చ అప్పటిఘం చిత్తసముట్ఠానం రూపం, కటత్తారూపం, ఉపాదారూపం, ఆపోధాతుం పటిచ్చ ఇత్థిన్ద్రియం…పే… కబళీకారో ఆహారో… బాహిరం… ఆహారసముట్ఠానం… ఉతుసముట్ఠానం… అసఞ్ఞసత్తానం… ఆపోధాతుం పటిచ్చ అప్పటిఘం కటత్తారూపం ఉపాదారూపం; విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే పటిచ్చ విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో. (౧)

(అప్పటిఘమూలకం ఇతరేపి ద్వే పఞ్హా కాతబ్బా. ఘటనేపి తీణి పఞ్హా కాతబ్బా. అజ్ఝత్తికా బాహిరా మహాభూతా సబ్బే జానిత్వా కాతబ్బా.)

నఆరమ్మణపచ్చయాది

౬౧. సప్పటిఘం ధమ్మం పటిచ్చ సప్పటిఘో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నఆరమ్మణపచ్చయా (సబ్బం సంఖిత్తం)… నోవిగతపచ్చయా.

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౬౨. నహేతుయా నవ, నఆరమ్మణే నవ, నఅధిపతియా నవ, నఅనన్తరే నవ, నసమనన్తరే నవ, నఅఞ్ఞమఞ్ఞే నవ, నఉపనిస్సయే నవ, నపురేజాతే నవ, నపచ్ఛాజాతే నవ, నఆసేవనే ¶ నవ, నకమ్మే నవ, నవిపాకే నవ, నఆహారే నవ, నఇన్ద్రియే నవ, నఝానే నవ, నమగ్గే నవ, నసమ్పయుత్తే నవ, నవిప్పయుత్తే ¶ నవ, నోనత్థియా నవ, నోవిగతే నవ.

పచ్చనీయం.

౩. పచ్చయానులోమపచ్చనీయం

హేతుదుకం

౬౩. హేతుపచ్చయా ¶ నఆరమ్మణే నవ, నఅధిపతియా నవ, నఅనన్తరే నవ, నసమనన్తరే నవ, నఅఞ్ఞమఞ్ఞే నవ, నఉపనిస్సయే నవ, నపురేజాతే నవ, నపచ్ఛాజాతే నవ, నఆసేవనే నవ, నకమ్మే ఏకం, నవిపాకే నవ, నసమ్పయుత్తే నవ, నవిప్పయుత్తే ఏకం, నోనత్థియా నవ, నోవిగతే నవ.

అనులోమపచ్చనీయం.

౪. పచ్చయపచ్చనీయానులోమం

నహేతుదుకం

౬౪. నహేతుపచ్చయా ఆరమ్మణే ఏకం, అనన్తరే ఏకం, సమనన్తరే ఏకం, సహజాతే నవ, అఞ్ఞమఞ్ఞే ఛ, నిస్సయే నవ, ఉపనిస్సయే ఏకం, పురేజాతే ఏకం, ఆసేవనే ఏకం, కమ్మే నవ…పే… మగ్గే ఏకం, సమ్పయుత్తే ఏకం, విప్పయుత్తే నవ, అత్థియా నవ, నత్థియా ఏకం, విగతే ఏకం, అవిగతే నవ.

పచ్చనీయానులోమం.

౨. సహజాతవారో

(సహజాతవారోపి ¶ పటిచ్చవారసదిసో.)

౩. పచ్చయవారో

౧. పచ్చయానులోమం

౧. విభఙ్గవారో

హేతుపచ్చయో

౬౫. సప్పటిఘం ధమ్మం పచ్చయా సప్పటిఘో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా… తీణి.

అప్పటిఘం ¶ ధమ్మం పచ్చయా అప్పటిఘో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – అప్పటిఘం ఏకం ఖన్ధం పచ్చయా తయో ఖన్ధా అప్పటిఘం చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే ¶ …పే… ఆపోధాతుం పచ్చయా అప్పటిఘం చిత్తసముట్ఠానం రూపం, కటత్తారూపం, ఉపాదారూపం, ఆపోధాతుం పచ్చయా ఇత్థిన్ద్రియం…పే… కబళీకారో ఆహారో, వత్థుం పచ్చయా అప్పటిఘా ఖన్ధా. (౧)

(అవసేసా పఞ్చ పఞ్హా పటిచ్చవారసదిసా.)

ఆరమ్మణపచ్చయాది

౬౬. సప్పటిఘం ధమ్మం పచ్చయా అప్పటిఘో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – చక్ఖాయతనం పచ్చయా చక్ఖువిఞ్ఞాణం…పే… కాయాయతనం పచ్చయా కాయవిఞ్ఞాణం. (౧)

అప్పటిఘం ధమ్మం పచ్చయా అప్పటిఘో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – అప్పటిఘం ఏకం ఖన్ధం ¶ పచ్చయా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… వత్థుం పచ్చయా అప్పటిఘా ఖన్ధా. (౧)

సప్పటిఘఞ్చ అప్పటిఘఞ్చ ధమ్మం పచ్చయా అప్పటిఘో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – చక్ఖువిఞ్ఞాణసహగతం ఏకం ఖన్ధఞ్చ చక్ఖాయతనఞ్చ పచ్చయా తయో ఖన్ధా…పే… కాయవిఞ్ఞాణసహగతం ఏకం ఖన్ధఞ్చ కాయాయతనఞ్చ పచ్చయా తయో ఖన్ధా…పే… అధిపతిపచ్చయా… (సంఖిత్తం) అవిగతపచ్చయా.

౧. పచ్చయానులోమం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౬౭. హేతుయా నవ, ఆరమ్మణే తీణి, అధిపతియా నవ, అనన్తరే తీణి, సమనన్తరే తీణి, సహజాతే నవ, అఞ్ఞమఞ్ఞే ఛ, నిస్సయే నవ, ఉపనిస్సయే తీణి, పురేజాతే తీణి, ఆసేవనే ఏకం, కమ్మే నవ…పే… అవిగతే నవ (ఏవం పచ్చనీయగణనాపి కాతబ్బా).

౪. నిస్సయవారో

(నిస్సయవారోపి పచ్చయవారసదిసో.)

౫. సంసట్ఠవారో

(సంసట్ఠవారేపి సబ్బత్థ ఏకం, సంఖిత్తం ¶ . అవిగతపచ్చయా, ఏకాయేవ పఞ్హా. ద్వేపి వారా కాతబ్బా.)

౭. పఞ్హావారో

౧. పచ్చయానులోమం

౧. విభఙ్గవారో

హేతుపచ్చయో

౬౮. అప్పటిఘో ¶ ¶ ధమ్మో అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో – అప్పటిఘా హేతూ సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం అప్పటిఘానఞ్చ చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం హేతుపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

అప్పటిఘో ధమ్మో సప్పటిఘస్స ధమ్మస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో – అప్పటిఘా హేతూ సప్పటిఘానం చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం హేతుపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

అప్పటిఘో ధమ్మో సప్పటిఘస్స చ అప్పటిఘస్స చ ధమ్మస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో – అప్పటిఘా హేతూ సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం సప్పటిఘానఞ్చ అప్పటిఘానఞ్చ చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం హేతుపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౩)

ఆరమ్మణపచ్చయో

౬౯. సప్పటిఘో ధమ్మో అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – చక్ఖుం…పే… ఫోట్ఠబ్బే అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; దిబ్బేన చక్ఖునా రూపం పస్సతి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా సద్దం సుణాతి. రూపాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స…పే… సప్పటిఘా ఖన్ధా ఇద్ధివిధఞాణస్స, పుబ్బేనివాసానుస్సతిఞాణస్స, అనాగతంసఞాణస్స, ఆవజ్జనాయ ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అప్పటిఘో ధమ్మో అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – దానం…పే… సీలం…పే… ఉపోసథకమ్మం కత్వా తం ¶ పచ్చవేక్ఖతి, పుబ్బే సుచిణ్ణాని పచ్చవేక్ఖతి, ఝానా వుట్ఠహిత్వా ¶ ఝానం పచ్చవేక్ఖతి, అరియా మగ్గా వుట్ఠహిత్వా మగ్గం పచ్చవేక్ఖన్తి, ఫలం పచ్చవేక్ఖన్తి, నిబ్బానం పచ్చవేక్ఖన్తి; నిబ్బానం గోత్రభుస్స, వోదానస్స, మగ్గస్స, ఫలస్స, ఆవజ్జనాయ ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో; అరియా పహీనే కిలేసే పచ్చవేక్ఖన్తి, విక్ఖమ్భితే కిలేసే పచ్చవేక్ఖన్తి, పుబ్బే సముదాచిణ్ణే కిలేసే జానన్తి; వత్థుం…పే… ఇత్థిన్ద్రియం… పురిసిన్ద్రియం… జీవితిన్ద్రియం… ఆపోధాతుం, కబళీకారం ఆహారం అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; చేతోపరియఞాణేన అప్పటిఘచిత్తసమఙ్గిస్స చిత్తం జానాతి, ఆకాసానఞ్చాయతనం ¶ విఞ్ఞాణఞ్చాయతనస్స…పే… ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనం నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనస్స…పే… అప్పటిఘా ఖన్ధా ఇద్ధివిధఞాణస్స, చేతోపరియఞాణస్స, పుబ్బేనివాసానుస్సతిఞాణస్స యథాకమ్మూపగఞాణస్స, అనాగతంసఞాణస్స, ఆవజ్జనాయ ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అధిపతిపచ్చయో

౭౦. సప్పటిఘో ధమ్మో అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. ఆరమ్మణాధిపతి – చక్ఖుం…పే… ఫోట్ఠబ్బే గరుం కత్వా అస్సాదేతి అభినన్దతి, తం గరుం కత్వా రాగో ఉప్పజ్జతి, దిట్ఠి ఉప్పజ్జతి. (౧)

అప్పటిఘో ధమ్మో అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణాధిపతి, సహజాతాధిపతి. ఆరమ్మణాధిపతి – దానం…పే… సీలం…పే… ఉపోసథకమ్మం కత్వా తం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖతి, పుబ్బే సుచిణ్ణాని గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖతి, ఝానా వుట్ఠహిత్వా ఝానం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖతి, అరియా మగ్గా వుట్ఠహిత్వా మగ్గం ¶ గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖన్తి, ఫలం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖన్తి, నిబ్బానం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖన్తి; నిబ్బానం గోత్రభుస్స, వోదానస్స, మగ్గస్స, ఫలస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో; వత్థుం…పే… ఇత్థిన్ద్రియం… పురిసిన్ద్రియం… జీవితిన్ద్రియం… ఆపోధాతుం, కబళీకారం ఆహారం గరుం కత్వా అస్సాదేతి అభినన్దతి, తం గరుం కత్వా రాగో ఉప్పజ్జతి, దిట్ఠి ఉప్పజ్జతి. సహజాతాధిపతి – అప్పటిఘాధిపతి సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం అప్పటిఘానఞ్చ చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అప్పటిఘో ¶ ధమ్మో సప్పటిఘస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. సహజాతాధిపతి – అప్పటిఘాధిపతి సప్పటిఘానం చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అప్పటిఘో ధమ్మో సప్పటిఘస్స చ అప్పటిఘస్స చ ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. సహజాతాధిపతి – అప్పటిఘాధిపతి సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం సప్పటిఘానఞ్చ అప్పటిఘానఞ్చ చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

అనన్తరపచ్చయో

౭౧. అప్పటిఘో ధమ్మో అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా అప్పటిఘా ఖన్ధా…పే… ఫలసమాపత్తియా అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో.

సమనన్తరపచ్చయో

౭౨. అప్పటిఘో ¶ ధమ్మో అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స సమనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో…పే….

సహజాతపచ్చయాది

౭౩. సప్పటిఘో ధమ్మో సప్పటిఘస్స ధమ్మస్స సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… నవ… అఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయేన పచ్చయో… ఛ… నిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో… నవ.

ఉపనిస్సయపచ్చయో

౭౪. సప్పటిఘో ¶ ధమ్మో అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – ఉతుం, సేనాసనం ఉపనిస్సాయ దానం దేతి…పే… సఙ్ఘం భిన్దతి; ఉతు, సేనాసనం సద్ధాయ…పే… ఫలసమాపత్తియా ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అప్పటిఘో ధమ్మో అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణూపనిస్సయో ¶ , అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – సద్ధం ఉపనిస్సాయ దానం దేతి…పే… దిట్ఠిం గణ్హాతి; సీలం…పే… కాయికం సుఖం, కాయికం దుక్ఖం, భోజనం ఉపనిస్సాయ దానం దేతి…పే… సఙ్ఘం భిన్దతి; సద్ధా…పే… భోజనం సద్ధాయ…పే… ఫలసమాపత్తియా ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

పురేజాతపచ్చయో

౭౫. సప్పటిఘో ధమ్మో అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణపురేజాతం, వత్థుపురేజాతం. ఆరమ్మణపురేజాతం – చక్ఖుం…పే… ఫోట్ఠబ్బే అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; దిబ్బేన చక్ఖునా రూపం పస్సతి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా సద్దం సుణాతి, రూపాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. వత్థుపురేజాతం – చక్ఖాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… కాయాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అప్పటిఘో ధమ్మో అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణపురేజాతం, వత్థుపురేజాతం. ఆరమ్మణపురేజాతం – వత్థుం…పే… ఇత్థిన్ద్రియం, పురిసిన్ద్రియం ¶ , జీవితిన్ద్రియం, ఆపోధాతుం, కబళీకారం ఆహారం అనిచ్చతో ¶ …పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి. వత్థుపురేజాతం – వత్థు అప్పటిఘానం ఖన్ధానం పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

సప్పటిఘో చ అప్పటిఘో చ ధమ్మా అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణపురేజాతం, వత్థుపురేజాతం. చక్ఖాయతనఞ్చ వత్థు చ…పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనఞ్చ వత్థు చ అప్పటిఘానం ఖన్ధానం పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

పచ్ఛాజాతపచ్చయో

౭౬. అప్పటిఘో ధమ్మో అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో – పచ్ఛాజాతా అప్పటిఘా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స అప్పటిఘస్స కాయస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (మూలం కాతబ్బం) పచ్ఛాజాతా అప్పటిఘా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స సప్పటిఘస్స కాయస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (మూలం కాతబ్బం) పచ్ఛాజాతా అప్పటిఘా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స ¶ సప్పటిఘస్స చ అప్పటిఘస్స చ కాయస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో (ద్విన్నమ్పి మూలా కాతబ్బా). (౩)

ఆసేవనపచ్చయో

౭౭. అప్పటిఘో ధమ్మో అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స ఆసేవనపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా అప్పటిఘా ఖన్ధా…పే… వోదానం మగ్గస్స ఆసేవనపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

కమ్మపచ్చయో

౭౮. అప్పటిఘో ధమ్మో అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతా, నానాక్ఖణికా. సహజాతా – అప్పటిఘా చేతనా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం అప్పటిఘానఞ్చ చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. నానాక్ఖణికా – అప్పటిఘా చేతనా విపాకానం ఖన్ధానం ¶ అప్పటిఘానఞ్చ కటత్తారూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అప్పటిఘో ధమ్మో సప్పటిఘస్స ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతా, నానాక్ఖణికా. సహజాతా – అప్పటిఘా చేతనా సప్పటిఘానం చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. నానాక్ఖణికా – అప్పటిఘా చేతనా సప్పటిఘానం కటత్తారూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

అప్పటిఘో ¶ ధమ్మో సప్పటిఘస్స చ అప్పటిఘస్స చ ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతా, నానాక్ఖణికా. సహజాతా – అప్పటిఘా చేతనా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం సప్పటిఘానఞ్చ అప్పటిఘానఞ్చ చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. నానాక్ఖణికా – అప్పటిఘా చేతనా విపాకానం ఖన్ధానం సప్పటిఘానఞ్చ అప్పటిఘానఞ్చ కటత్తారూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

విపాకపచ్చయో

౭౯. అప్పటిఘో ¶ ధమ్మో అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స విపాకపచ్చయేన పచ్చయో – విపాకో అప్పటిఘో…పే… తీణి.

ఆహారపచ్చయో

౮౦. అప్పటిఘో ధమ్మో అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో – అప్పటిఘా ఆహారా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం అప్పటిఘానఞ్చ చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… కబళీకారో ఆహారో ఇమస్స అప్పటిఘస్స కాయస్స ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో (అవసేసా ద్వేపి పఞ్హా కాతబ్బా, పటిసన్ధి కబళీకారో ఆహారో ద్వీసుపి కాతబ్బో అగ్గే). (౩)

ఇన్ద్రియపచ్చయాది

౮౧. సప్పటిఘో ధమ్మో అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో – చక్ఖున్ద్రియం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… కాయిన్ద్రియం కాయవిఞ్ఞాణస్స ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అప్పటిఘో ధమ్మో అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి (తీసుపి జీవితిన్ద్రియం అగ్గే కాతబ్బం) ¶ . (౩)

సప్పటిఘో చ అప్పటిఘో చ ధమ్మా అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో – చక్ఖున్ద్రియఞ్చ చక్ఖువిఞ్ఞాణఞ్చ చక్ఖువిఞ్ఞాణసహగతానం ఖన్ధానం ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో…పే… కాయిన్ద్రియఞ్చ కాయవిఞ్ఞాణఞ్చ కాయవిఞ్ఞాణసహగతానం ఖన్ధానం ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో… ఝానపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి… మగ్గపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి… సమ్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో… ఏకం.

విప్పయుత్తపచ్చయో

౮౨. సప్పటిఘో ¶ ¶ ధమ్మో అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. పురేజాతం – చక్ఖాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… కాయాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అప్పటిఘో ధమ్మో అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం, పచ్ఛాజాతం. సహజాతా – అప్పటిఘా ఖన్ధా అప్పటిఘానం చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… ఖన్ధా వత్థుస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో, వత్థు ఖన్ధానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. పురేజాతం – వత్థు అప్పటిఘానం ఖన్ధానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – అప్పటిఘా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స అప్పటిఘస్స కాయస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అప్పటిఘో ధమ్మో సప్పటిఘస్స ధమ్మస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పచ్ఛాజాతం. సహజాతా – అప్పటిఘా ఖన్ధా సప్పటిఘానం చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. పచ్ఛాజాతా – అప్పటిఘా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స సప్పటిఘస్స కాయస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

అప్పటిఘో ధమ్మో సప్పటిఘస్స చ అప్పటిఘస్స చ ధమ్మస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పచ్ఛాజాతం. సహజాతా – అప్పటిఘా ఖన్ధా సప్పటిఘానఞ్చ అప్పటిఘానఞ్చ చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే ¶ …పే…. పచ్ఛాజాతా – అప్పటిఘా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స సప్పటిఘస్స చ అప్పటిఘస్స చ కాయస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

అత్థిపచ్చయో

౮౩. సప్పటిఘో ధమ్మో సప్పటిఘస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో… ఏకం (పటిచ్చసదిసా పఠమపఞ్హా). (౧)

సప్పటిఘో ¶ ధమ్మో అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో సహజాతం, పురేజాతం. సహజాతా – సప్పటిఘా మహాభూతా ఆపోధాతుయా అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో, సప్పటిఘా మహాభూతా అప్పటిఘానం చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం కటత్తారూపానం ఉపాదారూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; ఫోట్ఠబ్బాయతనం ఇత్థిన్ద్రియస్స…పే… కబళీకారస్స ఆహారస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో ¶ ; బాహిరం… ఆహారసముట్ఠానం… ఉతుసముట్ఠానం… అసఞ్ఞసత్తానం…పే…. పురేజాతం – చక్ఖుం…పే… ఫోట్ఠబ్బే అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; దిబ్బేన చక్ఖునా రూపం పస్సతి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా సద్దం సుణాతి, రూపాయతనఞ్చ చక్ఖాయతనఞ్చ చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనఞ్చ కాయాయతనఞ్చ కాయవిఞ్ఞాణస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో ¶ . (౨)

సప్పటిఘో ధమ్మో సప్పటిఘస్స చ అప్పటిఘస్స చ ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సప్పటిఘం ఏకం మహాభూతం ద్విన్నం మహాభూతానం ఆపోధాతుయా చ అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో…పే… (పటిచ్చసదిసం యావ అసఞ్ఞసత్తా). (౩)

౮౪. అప్పటిఘో ధమ్మో అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం, పచ్ఛాజాతం, ఆహారం, ఇన్ద్రియం. సహజాతో – అప్పటిఘో ఏకో ఖన్ధో తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం…పే… (యావ అసఞ్ఞసత్తా). పురేజాతం – వత్థుం…పే… ఇత్థిన్ద్రియం… పురిసిన్ద్రియం… జీవితిన్ద్రియం… ఆపోధాతుం… కబళీకారం ఆహారం అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; వత్థు అప్పటిఘానం ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – అప్పటిఘా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స అప్పటిఘస్స కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; కబళీకారో ఆహారో ఇమస్స అప్పటిఘస్స కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; రూపజీవితిన్ద్రియం అప్పటిఘానం కటత్తారూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అప్పటిఘో ధమ్మో సప్పటిఘస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పచ్ఛాజాతం, ఆహారం, ఇన్ద్రియం. సహజాతా – అప్పటిఘా ఖన్ధా సప్పటిఘానం చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… ఆపోధాతు సప్పటిఘానం మహాభూతానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; ఆపోధాతు సప్పటిఘానం చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం కటత్తారూపానం ఉపాదారూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; ఆపోధాతు చక్ఖాయతనస్స…పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనస్స అత్థిపచ్చయేన ¶ పచ్చయో; బాహిరం, ఆహారసముట్ఠానం, ఉతుసముట్ఠానం, అసఞ్ఞసత్తానం…పే…. పచ్ఛాజాతా – అప్పటిఘా ¶ ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స సప్పటిఘస్స కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; కబళీకారో ఆహారో ఇమస్స సప్పటిఘస్స కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; రూపజీవితిన్ద్రియం సప్పటిఘానం కటత్తారూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

అప్పటిఘో ధమ్మో సప్పటిఘస్స చ అప్పటిఘస్స చ ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పచ్ఛాజాతం, ఆహారం, ఇన్ద్రియం. సహజాతో – అప్పటిఘో ¶ ఏకో ఖన్ధో తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం సప్పటిఘానఞ్చ అప్పటిఘానఞ్చ…పే… (పటిచ్చసదిసం యావ అసఞ్ఞసత్తా). పచ్ఛాజాతా – అప్పటిఘా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స సప్పటిఘస్స చ అప్పటిఘస్స చ కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; కబళీకారో ఆహారో ఇమస్స సప్పటిఘస్స చ అప్పటిఘస్స చ కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; రూపజీవితిన్ద్రియం సప్పటిఘానఞ్చ అప్పటిఘానఞ్చ కటత్తారూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౮౫. సప్పటిఘో చ అప్పటిఘో చ ధమ్మా సప్పటిఘస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో (పటిచ్చసదిసం యావ అసఞ్ఞసత్తా). (౧)

సప్పటిఘో చ అప్పటిఘో చ ధమ్మా అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం. సహజాతా – అప్పటిఘా ఖన్ధా చ మహాభూతా చ అప్పటిఘానం చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం…పే… (పటిచ్చసదిసం యావ అసఞ్ఞసత్తా). సహజాతో – చక్ఖువిఞ్ఞాణసహగతో ఏకో ఖన్ధో చ చక్ఖాయతనఞ్చ తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం…పే… ద్వే ఖన్ధా చ…పే… కాయవిఞ్ఞాణసహగతో ఏకో ఖన్ధో చ కాయాయతనఞ్చ తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో…పే… ద్వే ¶ ఖన్ధా చ…పే…. (౨)

సప్పటిఘో చ అప్పటిఘో చ ధమ్మా సప్పటిఘస్స చ అప్పటిఘస్స చ ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో (పటిచ్చసదిసం). (౩)

౧. పచ్చయానులోమం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౮౬. హేతుయా ¶ తీణి, ఆరమ్మణే ద్వే, అధిపతియా చత్తారి, అనన్తరే ఏకం, సమనన్తరే ఏకం, సహజాతే నవ, అఞ్ఞమఞ్ఞే ఛ, నిస్సయే నవ, ఉపనిస్సయే ద్వే, పురేజాతే తీణి, పచ్ఛాజాతే తీణి, ఆసేవనే ఏకం, కమ్మే తీణి, విపాకే తీణి, ఆహారే తీణి, ఇన్ద్రియే పఞ్చ, ఝానే తీణి, మగ్గే తీణి, సమ్పయుత్తే ఏకం, విప్పయుత్తే చత్తారి, అత్థియా నవ, నత్థియా ఏకం, విగతే ఏకం, అవిగతే నవ (ఏవం గణేతబ్బం).

అనులోమం.

౨. పచ్చనీయుద్ధారో

౮౭. సప్పటిఘో ¶ ధమ్మో సప్పటిఘస్స ధమ్మస్స సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

సప్పటిఘో ధమ్మో అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో, సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో… పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

సప్పటిఘో ధమ్మో సప్పటిఘస్స చ అప్పటిఘస్స చ ధమ్మస్స సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౮౮. అప్పటిఘో ధమ్మో అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో… పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో… పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో… కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో… ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో… ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అప్పటిఘో ¶ ధమ్మో సప్పటిఘస్స ధమ్మస్స సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో ¶ … పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో… కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో… ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో… ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

అప్పటిఘో ధమ్మో సప్పటిఘస్స చ అప్పటిఘస్స చ ధమ్మస్స సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో… కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో… ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో… ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౮౯. సప్పటిఘో చ అప్పటిఘో చ ధమ్మా సప్పటిఘస్స ధమ్మస్స సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

సప్పటిఘో చ అప్పటిఘో చ ధమ్మా అప్పటిఘస్స ధమ్మస్స సహజాతం, పురేజాతం. (౨)

సప్పటిఘో చ అప్పటిఘో చ ధమ్మా సప్పటిఘస్స చ అప్పటిఘస్స చ ధమ్మస్స సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౯౦. నహేతుయా ¶ నవ…పే… నఅనన్తరే నవ, నసమనన్తరే నవ, నసహజాతే చత్తారి, నఅఞ్ఞమఞ్ఞే నవ, ననిస్సయే చత్తారి, నఉపనిస్సయే నవ, నపురేజాతే నవ…పే… నసమ్పయుత్తే నవ, నవిప్పయుత్తే నవ, నోఅత్థియా చత్తారి, నోనత్థియా నవ, నోవిగతే నవ, నోఅవిగతే చత్తారి.

పచ్చనీయం.

౩. పచ్చయానులోమపచ్చనీయం

హేతుదుకం

౯౧. హేతుపచ్చయా ¶ నఆరమ్మణే తీణి…పే… నఅనన్తరే తీణి, నఅఞ్ఞమఞ్ఞే తీణి, నఉపనిస్సయే తీణి…పే… నసమ్పయుత్తే తీణి, నవిప్పయుత్తే ఏకం, నోనత్థియా తీణి, నోవిగతే తీణి.

అనులోమపచ్చనీయం.

౪. పచ్చయపచ్చనీయానులోమం

నహేతుదుకం

౯౨. నహేతుపచ్చయా ¶ ఆరమ్మణే ద్వే, అధిపతియా చత్తారి (అనులోమమాతికా గణేతబ్బా), అవిగతే నవ.

పచ్చనీయానులోమం.

సప్పటిఘదుకం నిట్ఠితం.

౧౧. రూపీదుకం

౧. పటిచ్చవారో

౧. పచ్చయానులోమం

౧. విభఙ్గవారో

హేతుపచ్చయో

౯౩. రూపిం ¶ ¶ ధమ్మం పటిచ్చ రూపీ ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – ఏకం మహాభూతం పటిచ్చ తయో మహాభూతా…పే… ద్వే మహాభూతే…పే… మహాభూతే పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం కటత్తారూపం ఉపాదారూపం. (౧)

రూపిం ధమ్మం పటిచ్చ అరూపీ ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థుం పటిచ్చ అరూపినో ఖన్ధా. (౨)

రూపిం ధమ్మం పటిచ్చ రూపీ చ అరూపీ చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి హేతుపచ్చయా – పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థుం పటిచ్చ అరూపినో ఖన్ధా, మహాభూతే పటిచ్చ కటత్తారూపం. (౩)

౯౪. అరూపిం ధమ్మం పటిచ్చ అరూపీ ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – అరూపిం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

అరూపిం ¶ ధమ్మం పటిచ్చ రూపీ ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – అరూపినో ఖన్ధే పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

అరూపిం ధమ్మం పటిచ్చ రూపీ చ అరూపీ చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి హేతుపచ్చయా – అరూపిం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౩)

౯౫. రూపిఞ్చ అరూపిఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ రూపీ ధమ్మో ¶ ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – అరూపినో ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

రూపిఞ్చ అరూపిఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ అరూపీ ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – పటిసన్ధిక్ఖణే అరూపిం ఏకం ఖన్ధఞ్చ వత్థుఞ్చ పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే…. (౨)

రూపిఞ్చ అరూపిఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ రూపీ చ అరూపీ చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి హేతుపచ్చయా – పటిసన్ధిక్ఖణే అరూపిం ఏకం ఖన్ధఞ్చ వత్థుఞ్చ పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… అరూపినో ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పటిచ్చ కటత్తారూపం (సంఖిత్తం). (౩)

౧. పచ్చయానులోమం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౯౬. హేతుయా ¶ నవ, ఆరమ్మణే తీణి, అధిపతియా పఞ్చ, అనన్తరే తీణి, సమనన్తరే తీణి, సహజాతే నవ, అఞ్ఞమఞ్ఞే ఛ, నిస్సయే నవ, ఉపనిస్సయే తీణి, పురేజాతే ఏకం, ఆసేవనే ఏకం, కమ్మే నవ, విపాకే నవ, ఆహారే నవ, ఇన్ద్రియే నవ, ఝానే నవ, మగ్గే నవ, సమ్పయుత్తే తీణి, విప్పయుత్తే నవ, అత్థియా నవ, నత్థియా తీణి, విగతే తీణి, అవిగతే నవ.

అనులోమం.

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౧. విభఙ్గవారో

నహేతుపచ్చయో

౯౭. రూపిం ¶ ధమ్మం పటిచ్చ రూపీ ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా… తీణి.

అరూపిం ధమ్మం పటిచ్చ అరూపీ ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా – అహేతుకం అరూపిం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… అహేతుకపటిసన్ధిక్ఖణే…పే… విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే పటిచ్చ విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో (నహేతుపచ్చయా నవ పఞ్హా, అహేతుకన్తి ¶ నియామేతబ్బం).

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౯౮. నహేతుయా నవ, నఆరమ్మణే తీణి, నఅధిపతియా నవ, నఅనన్తరే తీణి, నసమనన్తరే తీణి, నఅఞ్ఞమఞ్ఞే తీణి, నఉపనిస్సయే తీణి, నపురేజాతే నవ, నపచ్ఛాజాతే నవ, నఆసేవనే నవ, నకమ్మే ద్వే, నవిపాకే పఞ్చ, నఆహారే ఏకం, నఇన్ద్రియే ఏకం, నఝానే ద్వే, నమగ్గే నవ, నసమ్పయుత్తే తీణి, నవిప్పయుత్తే ద్వే, నోనత్థియా తీణి, నోవిగతే తీణి.

పచ్చనీయం.

౩. పచ్చయానులోమపచ్చనీయం

హేతుదుకం

౯౯. హేతుపచ్చయా ¶ ¶ నఆరమ్మణే తీణి, నఅధిపతియా నవ, నఅనన్తరే తీణి, నసమనన్తరే తీణి, నఅఞ్ఞమఞ్ఞే తీణి, నఉపనిస్సయే తీణి, నపురేజాతే నవ, నపచ్ఛాజాతే నవ, నఆసేవనే నవ, నకమ్మే ఏకం, నవిపాకే పఞ్చ, నసమ్పయుత్తే తీణి, నవిప్పయుత్తే ఏకం, నోనత్థియా తీణి, నోవిగతే తీణి.

అనులోమపచ్చనీయం.

౪. పచ్చయపచ్చనీయానులోమం

నహేతుదుకం

౧౦౦. నహేతుపచ్చయా ఆరమ్మణే తీణి, అనన్తరే తీణి, సమనన్తరే తీణి, సహజాతే నవ, అఞ్ఞమఞ్ఞే ఛ, నిస్సయే నవ, ఉపనిస్సయే తీణి, పురేజాతే ఏకం, ఆసేవనే ఏకం, కమ్మే నవ, విపాకే నవ, ఆహారే నవ, ఇన్ద్రియే నవ, ఝానే నవ, మగ్గే ఏకం, సమ్పయుత్తే తీణి, విప్పయుత్తే నవ, అత్థియా నవ, నత్థియా తీణి, విగతే తీణి, అవిగతే నవ.

పచ్చనీయానులోమం.

౨. సహజాతవారో

(సహజాతవారోపి పటిచ్చవారసదిసో).

౩. పచ్చయవారో

౧. పచ్చయానులోమం

౧. విభఙ్గవారో

హేతుపచ్చయో

౧౦౧. రూపిం ¶ ¶ ధమ్మం పచ్చయా రూపీ ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – ఏకం మహాభూతం…పే… (పటిచ్చసదిసం). (౧)

రూపిం ¶ ధమ్మం పచ్చయా అరూపీ ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – వత్థుం పచ్చయా అరూపినో ఖన్ధా; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

రూపిం ధమ్మం పచ్చయా రూపీ చ అరూపీ చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి హేతుపచ్చయా – వత్థుం పచ్చయా అరూపినో ఖన్ధా, మహాభూతే పచ్చయా చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… (ఏవం అవసేసా పఞ్హా, పవత్తిపటిసన్ధి విభజితబ్బా). (౩)

ఆరమ్మణపచ్చయో

౧౦౨. రూపిం ధమ్మం పచ్చయా అరూపీ ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – చక్ఖాయతనం పచ్చయా చక్ఖువిఞ్ఞాణం…పే… కాయాయతనం పచ్చయా కాయవిఞ్ఞాణం, వత్థుం పచ్చయా అరూపినో ఖన్ధా; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

అరూపిం ధమ్మం పచ్చయా అరూపీ ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – అరూపిం ఏకం ఖన్ధం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే…. (౨)

రూపిఞ్చ అరూపిఞ్చ ధమ్మం పచ్చయా అరూపీ ధమ్మో ఉప్పజ్జతి ఆరమ్మణపచ్చయా – చక్ఖువిఞ్ఞాణసహగతం ఏకం ఖన్ధఞ్చ చక్ఖాయతనఞ్చ పచ్చయా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే ¶ …పే… కాయవిఞ్ఞాణసహగతం…పే… అరూపిం ఏకం ఖన్ధఞ్చ వత్థుఞ్చ పచ్చయా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… (సంఖిత్తం). (౩)

౧. పచ్చయానులోమం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౧౦౩. హేతుయా నవ, ఆరమ్మణే తీణి, అధిపతియా నవ, అనన్తరే తీణి, సమనన్తరే తీణి, సహజాతే నవ, అఞ్ఞమఞ్ఞే ఛ, నిస్సయే ¶ నవ, ఉపనిస్సయే తీణి, పురేజాతే తీణి, ఆసేవనే తీణి, కమ్మే నవ…పే… మగ్గే నవ, సమ్పయుత్తే తీణి, విప్పయుత్తే నవ, అత్థియా నవ, నత్థియా తీణి, విగతే తీణి, అవిగతే నవ.

అనులోమం.

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౧. విభఙ్గవారో

నహేతుపచ్చయో

౧౦౪. రూపిం ¶ ధమ్మం పచ్చయా రూపీ ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా – ఏకం మహాభూతం…పే… అసఞ్ఞసత్తానం ఏకం మహాభూతం…పే…. (౧)

రూపిం ధమ్మం పచ్చయా అరూపీ ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా – చక్ఖాయతనం పచ్చయా చక్ఖువిఞ్ఞాణం…పే… కాయాయతనం పచ్చయా కాయవిఞ్ఞాణం, వత్థుం పచ్చయా అహేతుకా అరూపినో ¶ ఖన్ధా; అహేతుకపటిసన్ధిక్ఖణే…పే… వత్థుం పచ్చయా విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో. (౨)

రూపిం ధమ్మం పచ్చయా రూపీ చ అరూపీ చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి నహేతుపచ్చయా (పవత్తిపటిసన్ధి కాతబ్బా). (౩)

౧౦౫. అరూపిం ధమ్మం పచ్చయా అరూపీ ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా – అహేతుకం అరూపిం ఏకం ఖన్ధం…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే పచ్చయా విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో. (౧)

అరూపిం ధమ్మం పచ్చయా రూపీ ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా – అహేతుకే అరూపినో ఖన్ధే పచ్చయా చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

అరూపిం ధమ్మం పచ్చయా రూపీ చ అరూపీ చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి నహేతుపచ్చయా – అహేతుకం అరూపిం ఏకం ఖన్ధం పచ్చయా తయో ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౩)

౧౦౬. రూపిఞ్చ అరూపిఞ్చ ధమ్మం పచ్చయా రూపీ ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా – అహేతుకే అరూపినో ఖన్ధే ¶ చ మహాభూతే చ పచ్చయా చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

రూపిఞ్చ అరూపిఞ్చ ధమ్మం పచ్చయా అరూపీ ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా – చక్ఖువిఞ్ఞాణసహగతం ఏకం ఖన్ధఞ్చ చక్ఖాయతనఞ్చ పచ్చయా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… కాయవిఞ్ఞాణసహగతం…పే… అరూపిం ఏకం ఖన్ధఞ్చ వత్థుఞ్చ పచ్చయా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే చ వత్థుఞ్చ పచ్చయా విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో. (౨)

రూపిఞ్చ ¶ అరూపిఞ్చ ధమ్మం పచ్చయా రూపీ చ అరూపీ చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి నహేతుపచ్చయా ¶ – అహేతుకం అరూపిం ఏకం ఖన్ధఞ్చ వత్థుఞ్చ పచ్చయా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… అరూపినో ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పచ్చయా చిత్తసముట్ఠానం రూపం; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౩)

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౧౦౭. నహేతుయా నవ, నఆరమ్మణే తీణి, నఅధిపతియా నవ, నఅనన్తరే తీణి, నసమనన్తరే తీణి, నఅఞ్ఞమఞ్ఞే తీణి, నఉపనిస్సయే తీణి, నపురేజాతే నవ, నపచ్ఛాజాతే నవ, నఆసేవనే నవ, నకమ్మే చత్తారి, నవిపాకే నవ, నఆహారే ఏకం, నఇన్ద్రియే ఏకం, నఝానే చత్తారి, నమగ్గే నవ, నసమ్పయుత్తే తీణి, నవిప్పయుత్తే ద్వే, నోనత్థియా తీణి, నోవిగతే తీణి.

పచ్చనీయం.

౩. పచ్చయానులోమపచ్చనీయం

హేతుదుకం

౧౦౮. హేతుపచ్చయా నఆరమ్మణే తీణి (సంఖిత్తం, సబ్బే కాతబ్బా), నకమ్మే తీణి, నవిపాకే నవ, నసమ్పయుత్తే తీణి, నవిప్పయుత్తే ¶ ఏకం, నోనత్థియా తీణి, నోవిగతే తీణి.

అనులోమపచ్చనీయం.

౪. పచ్చయపచ్చనీయానులోమం

నహేతుదుకం

౧౦౯. నహేతుపచ్చయా ¶ ఆరమ్మణే తీణి (సబ్బే కాతబ్బా)…పే… ఝానే నవ, మగ్గే తీణి…పే… అవిగతే నవ.

పచ్చనీయానులోమం.

౪. నిస్సయవారో

(నిస్సయవారోపి పచ్చయవారసదిసో).

౫. సంసట్ఠవారో

౧-౪. పచ్చయానులోమాది

౧౧౦. అరూపిం ¶ ధమ్మం సంసట్ఠో అరూపీ ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – అరూపిం ఏకం ఖన్ధం సంసట్ఠా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే….

హేతుయా ఏకం…పే… అవిగతే ఏకం. (ఏవం పచ్చనీయాదీని గణనాపి సమ్పయుత్తవారేపి సబ్బే కాతబ్బా. ఏకోయేవ పఞ్హో).

౧౧. రూపీదుకం

౭. పఞ్హావారో

౧. పచ్చయానులోమం

౧. విభఙ్గవారో

హేతుపచ్చయో

౧౧౧. అరూపీ ¶ ధమ్మో అరూపిస్స ధమ్మస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో – అరూపీ హేతూ సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం హేతుపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

అరూపీ ధమ్మో రూపిస్స ధమ్మస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో – అరూపీ హేతూ చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం హేతుపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౨)

అరూపీ ధమ్మో రూపిస్స చ అరూపిస్స చ ధమ్మస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో – అరూపీ హేతూ సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం ¶ హేతుపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౩)

ఆరమ్మణపచ్చయో

౧౧౨. రూపీ ధమ్మో అరూపిస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – చక్ఖుం…పే… వత్థుం… ఇత్థిన్ద్రియం… పురిసిన్ద్రియం… జీవితిన్ద్రియం… ఆపోధాతుం… కబళీకారం ఆహారం అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి, దిబ్బేన చక్ఖునా రూపం పస్సతి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా సద్దం సుణాతి. రూపాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో…పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో; రూపినో ఖన్ధా ఇద్ధివిధఞాణస్స, పుబ్బేనివాసానుస్సతిఞాణస్స ¶ , అనాగతంసఞాణస్స, ఆవజ్జనాయ ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

౧౧౩. అరూపీ ¶ ధమ్మో అరూపిస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – దానం…పే… సీలం…పే… ఉపోసథకమ్మం కత్వా తం పచ్చవేక్ఖతి, పుబ్బే సుచిణ్ణాని పచ్చవేక్ఖతి, ఝానా…పే… అరియా మగ్గా వుట్ఠహిత్వా మగ్గం పచ్చవేక్ఖన్తి, ఫలం పచ్చవేక్ఖన్తి, నిబ్బానం పచ్చవేక్ఖన్తి; నిబ్బానం గోత్రభుస్స, వోదానస్స, మగ్గస్స, ఫలస్స, ఆవజ్జనాయ ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో; అరియా పహీనే కిలేసే…పే… విక్ఖమ్భితే కిలేసే…పే… పుబ్బే…పే… అరూపినో ఖన్ధే అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి, చేతోపరియఞాణేన అరూపిచిత్తసమఙ్గిస్స చిత్తం జానాతి, ఆకాసానఞ్చాయతనం…పే… నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనస్స…పే… అరూపినో ఖన్ధా ఇద్ధివిధఞాణస్స, చేతోపరియఞాణస్స, పుబ్బేనివాసానుస్సతిఞాణస్స, యథాకమ్మూపగఞాణస్స, అనాగతంసఞాణస్స, ఆవజ్జనాయ ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అధిపతిపచ్చయో

౧౧౪. రూపీ ¶ ధమ్మో అరూపిస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. ఆరమ్మణాధిపతి – చక్ఖుం…పే… కబళీకారం ఆహారం గరుం కత్వా అస్సాదేతి అభినన్దతి, తం గరుం కత్వా రాగో ఉప్పజ్జతి, దిట్ఠి ఉప్పజ్జతి. (౧)

అరూపీ ధమ్మో అరూపిస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణాధిపతి, సహజాతాధిపతి. ఆరమ్మణాధిపతి – దానం…పే… (సంఖిత్తం) నిబ్బానం మగ్గస్స, ఫలస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో; అరూపినో ఖన్ధే గరుం కత్వా అస్సాదేతి…పే… రాగో ఉప్పజ్జతి, దిట్ఠి ఉప్పజ్జతి. సహజాతాధిపతి – అరూపీ అధిపతి సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అరూపీ ధమ్మో రూపిస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. సహజాతాధిపతి – అరూపీ అధిపతి చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

అరూపీ ¶ ధమ్మో రూపిస్స చ అరూపిస్స చ ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. సహజాతాధిపతి – అరూపీ అధిపతి సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

అనన్తరపచ్చయాది

౧౧౫. అరూపీ ¶ ధమ్మో అరూపిస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా అరూపినో ఖన్ధా పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం అరూపీనం ఖన్ధానం…పే… ఫలసమాపత్తియా అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో, సమనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో.

(సహజాతపచ్చయే సత్త, ఇహ ఘటనా నత్థి. అఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయే ఛ, నిస్సయపచ్చయే సత్త పఞ్హా, ఇహ ఘటనా నత్థి).

ఉపనిస్సయపచ్చయో

౧౧౬. రూపీ ¶ ధమ్మో అరూపిస్స ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – ఉతుం… భోజనం… సేనాసనం ఉపనిస్సాయ దానం దేతి…పే… సఙ్ఘం భిన్దతి, ఉతు… భోజనం… సేనాసనం సద్ధాయ…పే… ఫలసమాపత్తియా ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అరూపీ ధమ్మో అరూపిస్స ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణూపనిస్సయో, అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – సద్ధం ఉపనిస్సాయ దానం దేతి, సీలం…పే… కాయికం దుక్ఖం ఉపనిస్సాయ దానం దేతి…పే… సఙ్ఘం భిన్దతి, సద్ధా…పే… కాయికం దుక్ఖం… సద్ధాయ…పే… ఫలసమాపత్తియా ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

పురేజాతపచ్చయో

౧౧౭. రూపీ ధమ్మో అరూపిస్స ధమ్మస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణపురేజాతం, వత్థుపురేజాతం. ఆరమ్మణపురేజాతం – చక్ఖుం…పే… వత్థుం…పే… కబళీకారం ఆహారం అనిచ్చతో ¶ …పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి. దిబ్బేన చక్ఖునా రూపం పస్సతి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా సద్దం సుణాతి. రూపాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స…పే…. వత్థుపురేజాతం – చక్ఖాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… కాయాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స…పే… వత్థు అరూపీనం ఖన్ధానం పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

పచ్ఛాజాతపచ్చయో

౧౧౮. అరూపీ ¶ ధమ్మో రూపిస్స ధమ్మస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో – పచ్ఛాజాతా అరూపినో ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

ఆసేవనపచ్చయో

౧౧౯. అరూపీ ¶ ధమ్మో అరూపిస్స ధమ్మస్స ఆసేవనపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా అరూపినో ఖన్ధా పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం అరూపీనం ఖన్ధానం ఆసేవనపచ్చయేన పచ్చయో.

కమ్మపచ్చయో

౧౨౦. అరూపీ ధమ్మో అరూపిస్స ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతా, నానాక్ఖణికా. సహజాతా – అరూపీ చేతనా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. నానాక్ఖణికా – అరూపీ చేతనా విపాకానం ఖన్ధానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అరూపీ ధమ్మో రూపిస్స ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతా, నానాక్ఖణికా. సహజాతా – అరూపీ చేతనా చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. నానాక్ఖణికా – అరూపీ చేతనా కటత్తారూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

అరూపీ ధమ్మో రూపిస్స చ అరూపిస్స చ ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతా, నానాక్ఖణికా. సహజాతా – అరూపీ చేతనా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం కమ్మపచ్చయేన ¶ పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. నానాక్ఖణికా – అరూపీ చేతనా విపాకానం ఖన్ధానం కటత్తా చ రూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

విపాకాహారపచ్చయా

౧౨౧. అరూపీ ధమ్మో అరూపిస్స ధమ్మస్స విపాకపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి.

రూపీ ధమ్మో రూపిస్స ధమ్మస్స ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో – కబళీకారో ఆహారో ఇమస్స కాయస్స ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అరూపీ ధమ్మో అరూపిస్స ధమ్మస్స ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి.

ఇన్ద్రియపచ్చయో

౧౨౨. రూపీ ¶ ధమ్మో రూపిస్స ధమ్మస్స ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో – రూపజీవితిన్ద్రియం ¶ కటత్తారూపానం ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

రూపీ ధమ్మో అరూపిస్స ధమ్మస్స ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో – చక్ఖున్ద్రియం…పే… కాయిన్ద్రియం కాయవిఞ్ఞాణస్స ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

అరూపీ ధమ్మో అరూపిస్స ధమ్మస్స ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి.

రూపీ చ అరూపీ చ ధమ్మా అరూపిస్స ధమ్మస్స ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో – చక్ఖున్ద్రియఞ్చ చక్ఖువిఞ్ఞాణఞ్చ చక్ఖువిఞ్ఞాణసహగతానం ఖన్ధానం ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో…పే… కాయిన్ద్రియఞ్చ…పే….

ఝానపచ్చయాది

౧౨౩. అరూపీ ¶ ధమ్మో అరూపిస్స ధమ్మస్స ఝానపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి… మగ్గపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి… సమ్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో… ఏకం.

విప్పయుత్తపచ్చయో

౧౨౪. రూపీ ధమ్మో అరూపిస్స ధమ్మస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం. సహజాతం – పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థు అరూపీనం ఖన్ధానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. పురేజాతం – చక్ఖాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… కాయాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స…పే… వత్థు అరూపీనం ఖన్ధానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అరూపీ ధమ్మో రూపిస్స ధమ్మస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పచ్ఛాజాతం. సహజాతా – అరూపినో ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే అరూపినో ఖన్ధా కటత్తారూపానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో; అరూపినో ఖన్ధా వత్థుస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – అరూపినో ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అత్థిపచ్చయాది

౧౨౫. రూపీ ¶ ¶ ధమ్మో రూపిస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, ఆహారం, ఇన్ద్రియం. సహజాతం – ఏకం మహాభూతం…పే… (యావ అసఞ్ఞసత్తా), కబళీకారో ఆహారో ఇమస్స కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; రూపజీవితిన్ద్రియం కటత్తారూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

రూపీ ధమ్మో అరూపిస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం. సహజాతం – పటిసన్ధిక్ఖణే వత్థు అరూపీనం ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పురేజాతం – చక్ఖుం…పే… కబళీకారం ఆహారం అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; దిబ్బేన చక్ఖునా రూపం పస్సతి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా సద్దం సుణాతి. రూపాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స…పే… చక్ఖాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స ¶ …పే… కాయాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స…పే… వత్థు అరూపీనం ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

౧౨౬. అరూపీ ధమ్మో అరూపిస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – అరూపీ ఏకో ఖన్ధో తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం…పే… ద్వే ఖన్ధా…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

అరూపీ ధమ్మో రూపిస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పచ్ఛాజాతం. సహజాతా – అరూపినో ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… పచ్ఛాజాతా – అరూపినో ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

అరూపీ ధమ్మో రూపిస్స చ అరూపిస్స చ ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – అరూపీ ఏకో ఖన్ధో తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో…పే… ద్వే ఖన్ధా…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౩)

౧౨౭. రూపీ చ అరూపీ చ ధమ్మా రూపిస్స ధమ్మస్స ¶ అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పచ్ఛాజాతం, ఆహారం, ఇన్ద్రియం. సహజాతా – అరూపీ ఖన్ధా చ మహాభూతా చ చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. పచ్ఛాజాతా – అరూపినో ఖన్ధా చ కబళీకారో ఆహారో చ ఇమస్స కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – అరూపినో ఖన్ధా చ రూపజీవితిన్ద్రియఞ్చ కటత్తారూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

రూపీ ¶ చ అరూపీ చ ధమ్మా అరూపిస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం. సహజాతో – చక్ఖువిఞ్ఞాణసహగతో ఏకో ఖన్ధో చ చక్ఖాయతనఞ్చ తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో…పే… ద్వే ఖన్ధా చ…పే… కాయవిఞ్ఞాణసహగతో…పే… అరూపీ ఏకో ఖన్ధో చ వత్థు చ తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో…పే… ద్వే ఖన్ధా చ…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే అరూపీ ఏకో ఖన్ధో చ వత్థు చ తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం…పే… ద్వే ఖన్ధా చ…పే…. (౨)

నత్థిపచ్చయేన ¶ పచ్చయో… విగతపచ్చయేన పచ్చయో… అవిగతపచ్చయేన పచ్చయో.

౧. పచ్చయానులోమం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౧౨౮. హేతుయా తీణి, ఆరమ్మణే ద్వే, అధిపతియా చత్తారి, అనన్తరే ఏకం, సమనన్తరే ఏకం, సహజాతే సత్త, అఞ్ఞమఞ్ఞే ఛ, నిస్సయే సత్త, ఉపనిస్సయే ద్వే, పురేజాతే ఏకం, పచ్ఛాజాతే ఏకం ఆసేవనే ఏకం, కమ్మే తీణి, విపాకే తీణి, ఆహారే చత్తారి, ఇన్ద్రియే ఛ, ఝానే తీణి, మగ్గే తీణి, సమ్పయుత్తే ఏకం, విప్పయుత్తే ద్వే, అత్థియా సత్త, నత్థియా ఏకం ¶ , విగతే ఏకం, అవిగతే సత్త.

అనులోమం.

పచ్చనీయుద్ధారో

౧౨౯. రూపీ ధమ్మో రూపిస్స ధమ్మస్స సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో… ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

రూపీ ధమ్మో అరూపిస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో… పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

అరూపీ ధమ్మో అరూపిస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో… కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అరూపీ ¶ ¶ ధమ్మో రూపిస్స ధమ్మస్స సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో… కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

అరూపీ ధమ్మో రూపిస్స చ అరూపిస్స చ ధమ్మస్స సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో… కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

రూపీ చ అరూపీ చ ధమ్మా రూపిస్స ధమ్మస్స సహజాతం, పచ్ఛాజాతం, ఆహారం, ఇన్ద్రియం. (౧)

రూపీ చ అరూపీ చ ధమ్మా అరూపిస్స ధమ్మస్స సహజాతం, పురేజాతం. (౨)

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౧౩౦. నహేతుయా సత్త, నఆరమ్మణే సత్త, నఅధిపతియా సత్త, నఅనన్తరే సత్త, నసమనన్తరే సత్త, నసహజాతే ఛ, నఅఞ్ఞమఞ్ఞే ఛ, ననిస్సయే ఛ, నఉపనిస్సయే సత్త, నపురేజాతే సత్త ¶ …పే… నమగ్గే సత్త, నసమ్పయుత్తే ఛ, నవిప్పయుత్తే పఞ్చ, నోఅత్థియా చత్తారి, నోనత్థియా సత్త, నోవిగతే సత్త, నోఅవిగతే చత్తారి.

పచ్చనీయం.

౩. పచ్చయానులోమపచ్చనీయం

హేతుదుకం

౧౩౧. హేతుపచ్చయా నఆరమ్మణే తీణి, నఅధిపతియా తీణి, నఅనన్తరే తీణి, నసమనన్తరే ¶ తీణి, నఅఞ్ఞమఞ్ఞే ఏకం, నఉపనిస్సయే తీణి (సబ్బత్థ తీణి), నసమ్పయుత్తే ఏకం, నవిప్పయుత్తే ఏకం, నోనత్థియా తీణి, నోవిగతే తీణి.

అనులోమపచ్చనీయం.

౪. పచ్చయపచ్చనీయానులోమం

నహేతుదుకం

౧౩౨. నహేతుపచ్చయా ¶ ఆరమ్మణే ద్వే, అధిపతియా చత్తారి (అనులోమమాతికా కాతబ్బా), అవిగతే సత్త.

పచ్చనీయానులోమం.

రూపీదుకం నిట్ఠితం.

౧౨. లోకియదుకం

౧. పటిచ్చవారో

౧. పచ్చయానులోమం

౧. విభఙ్గవారో

హేతుపచ్చయో

౧౩౩. లోకియం ¶ ధమ్మం పటిచ్చ లోకియో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – లోకియం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… ఖన్ధే పటిచ్చ వత్థు, వత్థుం పటిచ్చ ఖన్ధా, ఏకం మహాభూతం…పే… మహాభూతే పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం ¶ రూపం, కటత్తారూపం, ఉపాదారూపం. (౧)

౧౩౪. లోకుత్తరం ధమ్మం పటిచ్చ లోకుత్తరో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – లోకుత్తరం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే…. (౧)

లోకుత్తరం ధమ్మం పటిచ్చ లోకియో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – లోకుత్తరే ఖన్ధే పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం. (౨)

లోకుత్తరం ధమ్మం పటిచ్చ లోకియో చ లోకుత్తరో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి హేతుపచ్చయా – లోకుత్తరం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే…. (౩)

లోకియఞ్చ లోకుత్తరఞ్చ ధమ్మం పటిచ్చ లోకియో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – లోకుత్తరే ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం (సంఖిత్తం). (౧)

౧. పచ్చయానులోమం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౧౩౫. హేతుయా ¶ ¶ పఞ్చ, ఆరమ్మణే ద్వే, అధిపతియా పఞ్చ, అనన్తరే ద్వే, సమనన్తరే ద్వే, సహజాతే పఞ్చ, అఞ్ఞమఞ్ఞే ద్వే, నిస్సయే పఞ్చ, ఉపనిస్సయే ద్వే, పురేజాతే ద్వే, ఆసేవనే ద్వే, కమ్మే పఞ్చ, విపాకే పఞ్చ, ఆహారే పఞ్చ, ఇన్ద్రియే పఞ్చ, ఝానే పఞ్చ, మగ్గే పఞ్చ, సమ్పయుత్తే ద్వే, విప్పయుత్తే పఞ్చ, అత్థియా పఞ్చ, నత్థియా ద్వే, విగతే ద్వే, అవిగతే పఞ్చ.

అనులోమం.

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౧. విభఙ్గవారో

నహేతుపచ్చయో

౧౩౬. లోకియం ధమ్మం పటిచ్చ లోకియో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా – అహేతుకం లోకియం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ తయో ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ ¶ రూపం…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… అహేతుకపటిసన్ధిక్ఖణే…పే… (యావ అసఞ్ఞసత్తా) విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే పటిచ్చ విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో (సంఖిత్తం).

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౧౩౭. నహేతుయా ¶ ఏకం, నఆరమ్మణే తీణి, నఅధిపతియా ద్వే, నఅనన్తరే తీణి, నసమనన్తరే తీణి, నఅఞ్ఞమఞ్ఞే తీణి, నఉపనిస్సయే తీణి, నపురేజాతే చత్తారి, నపచ్ఛాజాతే పఞ్చ, నఆసేవనే పఞ్చ (నఆసేవనమూలకే లోకుత్తరే సుద్ధకే విపాకోతి నియామేతబ్బం, అవసేసా పకతికాయేవ), నకమ్మే ద్వే, నవిపాకే పఞ్చ, నఆహారే ఏకం, నఇన్ద్రియే ఏకం, నఝానే ఏకం, నమగ్గే ఏకం, నసమ్పయుత్తే తీణి, నవిప్పయుత్తే ద్వే, నోనత్థియా తీణి, నోవిగతే తీణి.

పచ్చనీయం.

౩. పచ్చయానులోమపచ్చనీయం

హేతుదుకం

౧౩౮. హేతుపచ్చయా ¶ నఆరమ్మణే తీణి, నఅధిపతియా ద్వే (నఅనన్తరపదాదీ పచ్చనీయసదిసా)…పే… నవిపాకే పఞ్చ, నసమ్పయుత్తే తీణి, నవిప్పయుత్తే ద్వే, నోనత్థియా తీణి, నోవిగతే తీణి.

అనులోమపచ్చనీయం.

౪. పచ్చయపచ్చనీయానులోమం

నహేతుదుకం

౧౩౯. నహేతుపచ్చయా ¶ ఆరమ్మణే ఏకం, అనన్తరే ఏకం…పే… అవిగతే ఏకం.

పచ్చనీయానులోమం.

౨. సహజాతవారో

(సహజాతవారో పటిచ్చవారసదిసో).

౩. పచ్చయవారో

౧. పచ్చయానులోమం

౧. విభఙ్గవారో

హేతుపచ్చయో

౧౪౦. లోకియం ¶ ధమ్మం పచ్చయా లోకియో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – లోకియం ఏకం ఖన్ధం పచ్చయా…పే… ఏకం మహాభూతం…పే… మహాభూతే పచ్చయా చిత్తసముట్ఠానం రూపం, కటత్తారూపం, ఉపాదారూపం, వత్థుం పచ్చయా లోకియా ఖన్ధా. (౧)

లోకియం ధమ్మం పచ్చయా లోకుత్తరో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – వత్థుం పచ్చయా లోకుత్తరా ఖన్ధా. (౨)

లోకియం ¶ ¶ ధమ్మం పచ్చయా లోకియో చ లోకుత్తరో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి హేతుపచ్చయా – వత్థుం పచ్చయా లోకుత్తరా ఖన్ధా, మహాభూతే పచ్చయా చిత్తసముట్ఠానం రూపం. (౩)

౧౪౧. లోకుత్తరం ధమ్మం పచ్చయా లోకుత్తరో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా… తీణి.

లోకియఞ్చ లోకుత్తరఞ్చ ధమ్మం పచ్చయా లోకియో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – లోకుత్తరే ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పచ్చయా చిత్తసముట్ఠానం రూపం. (౧)

లోకియఞ్చ లోకుత్తరఞ్చ ధమ్మం పచ్చయా లోకుత్తరో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – లోకుత్తరం ఏకం ఖన్ధఞ్చ వత్థుఞ్చ పచ్చయా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే…. (౨)

లోకియఞ్చ లోకుత్తరఞ్చ ధమ్మం పచ్చయా లోకియో చ లోకుత్తరో చ ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి హేతుపచ్చయా – లోకుత్తరం ఏకం ఖన్ధఞ్చ వత్థుఞ్చ పచ్చయా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… లోకుత్తరే ఖన్ధే చ మహాభూతే చ పచ్చయా చిత్తసముట్ఠానం రూపం (సంఖిత్తం). (౩)

౧. పచ్చయానులోమం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౧౪౨. హేతుయా నవ, ఆరమ్మణే చత్తారి, అధిపతియా నవ, అనన్తరే ¶ చత్తారి, సమనన్తరే చత్తారి, సహజాతే నవ, అఞ్ఞమఞ్ఞే చత్తారి, నిస్సయే నవ, ఉపనిస్సయే చత్తారి, పురేజాతే చత్తారి, ఆసేవనే చత్తారి, కమ్మే నవ, విపాకే నవ…పే… మగ్గే నవ, సమ్పయుత్తే చత్తారి, విప్పయుత్తే నవ, అత్థియా నవ, నత్థియా చత్తారి, విగతే చత్తారి, అవిగతే నవ.

అనులోమం.

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౧. విభఙ్గవారో

నహేతుపచ్చయో

౧౪౩. లోకియం ¶ ¶ ధమ్మం పచ్చయా లోకియో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి నహేతుపచ్చయా – అహేతుకం లోకియం ఏకం ఖన్ధం…పే… (యావ అసఞ్ఞసత్తా) చక్ఖాయతనం పచ్చయా చక్ఖువిఞ్ఞాణం…పే… కాయాయతనం పచ్చయా కాయవిఞ్ఞాణం, వత్థుం పచ్చయా అహేతుకా లోకియా ఖన్ధా, విచికిచ్ఛాసహగతే ఉద్ధచ్చసహగతే ఖన్ధే చ వత్థుఞ్చ పచ్చయా విచికిచ్ఛాసహగతో ఉద్ధచ్చసహగతో మోహో (సంఖిత్తం).

౨. పచ్చయపచ్చనీయం

౨. సఙ్ఖ్యావారో

సుద్ధం

౧౪౪. నహేతుయా ఏకం, నఆరమ్మణే తీణి, నఅధిపతియా చత్తారి, నఅనన్తరే తీణి…పే… నఉపనిస్సయే తీణి, నపురేజాతే చత్తారి, నపచ్ఛాజాతే నవ, నఆసేవనే నవ (లోకుత్తరే అరూపే విపాకన్తి నియామేతబ్బం), నకమ్మే చత్తారి, నవిపాకే నవ, నఆహారే ఏకం, నఇన్ద్రియే ఏకం, నఝానే ఏకం, నమగ్గే ఏకం, నసమ్పయుత్తే తీణి, నవిప్పయుత్తే ద్వే, నోనత్థియా తీణి, నోవిగతే తీణి.

పచ్చనీయం.

౩. పచ్చయానులోమపచ్చనీయం

హేతుదుకం

౧౪౫. హేతుపచ్చయా ¶ ¶ నఆరమ్మణే తీణి, నఅధిపతియా చత్తారి, నఅనన్తరే తీణి (నసమనన్తరపదాదీ పచ్చనీయసదిసా), నవిపాకే నవ, నసమ్పయుత్తే తీణి, నవిప్పయుత్తే ద్వే, నోనత్థియా తీణి, నోవిగతే తీణి.

అనులోమపచ్చనీయం.

౪. పచ్చయపచ్చనీయానులోమం

నహేతుదుకం

౧౪౬. నహేతుపచ్చయా ¶ ఆరమ్మణే ఏకం, అనన్తరే ఏకం…పే… అవిగతే ఏకం.

పచ్చనీయానులోమం.

౪. నిస్సయవారో

(నిస్సయవారో పచ్చయవారసదిసో).

౫. సంసట్ఠవారో

౧. పచ్చయానులోమం

౧. విభఙ్గవారో

హేతుపచ్చయో

౧౪౭. లోకియం ¶ ధమ్మం సంసట్ఠో లోకియో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – లోకియం ఏకం ఖన్ధం సంసట్ఠా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

లోకుత్తరం ధమ్మం సంసట్ఠో లోకుత్తరో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయా – లోకుత్తరం ఏకం ఖన్ధం సంసట్ఠా తయో ఖన్ధా…పే… ద్వే ఖన్ధే…పే…. (౧)

(సంసట్ఠవారో ఏవం విత్థారేతబ్బో, సహ గణనాహి ద్వే పఞ్హా).

౬. సమ్పయుత్తవారో

(సమ్పయుత్తవారో సంసట్ఠవారసదిసో).

౭. పఞ్హావారో

౧. పచ్చయానులోమం

౧. విభఙ్గవారో

హేతుపచ్చయో

౧౪౮. లోకియో ధమ్మో లోకియస్స ధమ్మస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో – లోకియా హేతూ సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం హేతుపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

లోకుత్తరో ¶ ¶ ధమ్మో లోకుత్తరస్స ధమ్మస్స హేతుపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి.

ఆరమ్మణపచ్చయో

౧౪౯. లోకియో ¶ ధమ్మో లోకియస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – దానం…పే… సీలం…పే… ఉపోసథకమ్మం కత్వా తం పచ్చవేక్ఖతి, పుబ్బే సుచిణ్ణాని పచ్చవేక్ఖతి, ఝానా…పే… అరియా గోత్రభుం పచ్చవేక్ఖన్తి, వోదానం పచ్చవేక్ఖన్తి, పహీనే కిలేసే పచ్చవేక్ఖన్తి, విక్ఖమ్భితే కిలేసే…పే… పుబ్బే సముదాచిణ్ణే కిలేసే జానన్తి; చక్ఖుం…పే… వత్థుం లోకియే ఖన్ధే అనిచ్చతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; దిబ్బేన చక్ఖునా రూపం పస్సతి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా సద్దం సుణాతి. చేతోపరియఞాణేన లోకియచిత్తసమఙ్గిస్స చిత్తం జానాతి, ఆకాసానఞ్చాయతనం విఞ్ఞాణఞ్చాయతనస్స…పే… ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనం నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనస్స…పే… రూపాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స, లోకియా ఖన్ధా ఇద్ధివిధఞాణస్స, చేతోపరియఞాణస్స, పుబ్బేనివాసానుస్సతిఞాణస్స, యథాకమ్మూపగఞాణస్స, అనాగతంసఞాణస్స, ఆవజ్జనాయ ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

౧౫౦. లోకుత్తరో ధమ్మో లోకుత్తరస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – నిబ్బానం మగ్గస్స, ఫలస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

లోకుత్తరో ధమ్మో లోకియస్స ధమ్మస్స ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో – అరియా మగ్గా వుట్ఠహిత్వా మగ్గం పచ్చవేక్ఖన్తి, ఫలం పచ్చవేక్ఖన్తి, నిబ్బానం పచ్చవేక్ఖన్తి; నిబ్బానం గోత్రభుస్స, వోదానస్స, ఆవజ్జనాయ ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో; అరియా చేతోపరియఞాణేన లోకుత్తరచిత్తసమఙ్గిస్స చిత్తం జానన్తి, లోకుత్తరా ఖన్ధా చేతోపరియఞాణస్స, పుబ్బేనివాసానుస్సతిఞాణస్స ¶ , అనాగతంసఞాణస్స, ఆవజ్జనాయ ఆరమ్మణపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

అధిపతిపచ్చయో

౧౫౧. లోకియో ధమ్మో లోకియస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణాధిపతి, సహజాతాధిపతి. ఆరమ్మణాధిపతి – దానం దత్వా సీలం…పే… ఉపోసథకమ్మం ¶ …పే… పుబ్బే…పే… ఝానా…పే… సేక్ఖా గోత్రభుం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖన్తి, వోదానం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖన్తి; చక్ఖుం…పే… వత్థుం ¶ లోకియే ఖన్ధే గరుం కత్వా అస్సాదేతి అభినన్దతి, తం గరుం కత్వా రాగో ఉప్పజ్జతి, దిట్ఠి ఉప్పజ్జతి. సహజాతాధిపతి – లోకియాధిపతి సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

౧౫౨. లోకుత్తరో ధమ్మో లోకుత్తరస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణాధిపతి, సహజాతాధిపతి. ఆరమ్మణాధిపతి – నిబ్బానం మగ్గస్స, ఫలస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. సహజాతాధిపతి – లోకుత్తరాధిపతి సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

లోకుత్తరో ధమ్మో లోకియస్స ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణాధిపతి, సహజాతాధిపతి. ఆరమ్మణాధిపతి – అరియా మగ్గా వుట్ఠహిత్వా మగ్గం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖన్తి, ఫలం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖన్తి, నిబ్బానం గరుం కత్వా పచ్చవేక్ఖన్తి; నిబ్బానం గోత్రభుస్స, వోదానస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. సహజాతాధిపతి – లోకుత్తరాధిపతి చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

లోకుత్తరో ధమ్మో లోకియస్స చ లోకుత్తరస్స చ ధమ్మస్స అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. సహజాతాధిపతి ¶ – లోకుత్తరాధిపతి సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అధిపతిపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

అనన్తరపచ్చయో

౧౫౩. లోకియో ధమ్మో లోకియస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా లోకియా ఖన్ధా పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం లోకియానం ఖన్ధానం…పే… అనులోమం గోత్రభుస్స… అనులోమం వోదానస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

లోకియో ధమ్మో లోకుత్తరస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – గోత్రభు మగ్గస్స… వోదానం ¶ మగ్గస్స… అనులోమం ఫలసమాపత్తియా… నిరోధా వుట్ఠహన్తస్స నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనం ఫలసమాపత్తియా అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

౧౫౪. లోకుత్తరో ధమ్మో లోకుత్తరస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా లోకుత్తరా ఖన్ధా పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం లోకుత్తరానం ఖన్ధానం ¶ అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో; మగ్గో ఫలస్స, ఫలం ఫలస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

లోకుత్తరో ధమ్మో లోకియస్స ధమ్మస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో – ఫలం వుట్ఠానస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

సమనన్తరపచ్చయాది

౧౫౫. లోకియో ధమ్మో లోకియస్స ధమ్మస్స సమనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో… సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో (పఞ్చ పఞ్హా, ఘటనా నత్థి) అఞ్ఞమఞ్ఞపచ్చయేన పచ్చయో… ద్వే… నిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో.

ఉపనిస్సయపచ్చయో

౧౫౬. లోకియో ధమ్మో లోకియస్స ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణూపనిస్సయో, అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – లోకియం సద్ధం ఉపనిస్సాయ దానం దేతి…పే… విపస్సనం ¶ ఉప్పాదేతి, అభిఞ్ఞం ఉప్పాదేతి, సమాపత్తిం ఉప్పాదేతి, మానం జప్పేతి, దిట్ఠిం గణ్హాతి; లోకియం సీలం…పే… సేనాసనం ఉపనిస్సాయ దానం దేతి…పే… సఙ్ఘం భిన్దతి; లోకియా సద్ధా…పే… సేనాసనం లోకియాయ సద్ధాయ…పే… కాయికస్స దుక్ఖస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో; కుసలాకుసలం కమ్మం విపాకస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

లోకియో ధమ్మో లోకుత్తరస ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – పఠమస్స మగ్గస్స పరికమ్మం పఠమస్స మగ్గస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన ¶ పచ్చయో…పే… చతుత్థస్స మగ్గస్స పరికమ్మం చతుత్థస్స మగ్గస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

౧౫౭. లోకుత్తరో ధమ్మో లోకుత్తరస్స ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణూపనిస్సయో, అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – పఠమో మగ్గో దుతియస్స మగ్గస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో…పే… తతియో మగ్గో చతుత్థస్స మగ్గస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

లోకుత్తరో ¶ ధమ్మో లోకియస్స ధమ్మస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణూపనిస్సయో, అనన్తరూపనిస్సయో, పకతూపనిస్సయో…పే…. పకతూపనిస్సయో – అరియా మగ్గం ఉపనిస్సాయ అనుప్పన్నం సమాపత్తిం ఉప్పాదేన్తి, ఉప్పన్నం సమాపజ్జన్తి, సఙ్ఖారే అనిచ్చతో దుక్ఖతో అనత్తతో విపస్సన్తి, అరియానం మగ్గో…పే… ఠానాఠానకోసల్లస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో; ఫలసమాపత్తి కాయికస్స సుఖస్స ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

పురేజాతపచ్చయో

౧౫౮. లోకియో ¶ ధమ్మో లోకియస్స ధమ్మస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో – ఆరమ్మణపురేజాతం, వత్థుపురేజాతం. ఆరమ్మణపురేజాతం – చక్ఖుం…పే… వత్థుం అనిచ్చతో దుక్ఖతో అనత్తతో…పే… దోమనస్సం ఉప్పజ్జతి; దిబ్బేన చక్ఖునా రూపం పస్సతి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా సద్దం సుణాతి. రూపాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… ఫోట్ఠబ్బాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. వత్థుపురేజాతం – చక్ఖాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… కాయాయతనం కాయవిఞ్ఞాణస్స…పే… వత్థు లోకియానం ఖన్ధానం పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

లోకియో ధమ్మో లోకుత్తరస్స ధమ్మస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. వత్థుపురేజాతం – వత్థు లోకుత్తరానం ఖన్ధానం పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

పచ్ఛాజాతపచ్చయో

౧౫౯. లోకియో ¶ ధమ్మో లోకియస్స ధమ్మస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో – పచ్ఛాజాతా లోకియా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

లోకుత్తరో ధమ్మో లోకియస్స ధమ్మస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో – పచ్ఛాజాతా లోకుత్తరా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

ఆసేవనపచ్చయో

౧౬౦. లోకియో ¶ ¶ ధమ్మో లోకియస్స ధమ్మస్స ఆసేవనపచ్చయేన పచ్చయో – పురిమా పురిమా లోకియా ఖన్ధా పచ్ఛిమానం పచ్ఛిమానం లోకియానం ఖన్ధానం ఆసేవనపచ్చయేన పచ్చయో; అనులోమం గోత్రభుస్స… అనులోమం వోదానస్స ఆసేవనపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

లోకియో ధమ్మో లోకుత్తరస్స ధమ్మస్స ఆసేవనపచ్చయేన పచ్చయో – గోత్రభు మగ్గస్స… వోదానం మగ్గస్స ఆసేవనపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

కమ్మపచ్చయో

౧౬౧. లోకియో ధమ్మో లోకియస్స ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతా, నానాక్ఖణికా. సహజాతా – లోకియా చేతనా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. నానాక్ఖణికా – లోకియా చేతనా విపాకానం ఖన్ధానం కటత్తా చ రూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

లోకుత్తరో ధమ్మో లోకుత్తరస్స ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతా, నానాక్ఖణికా. సహజాతా – లోకుత్తరా చేతనా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. నానాక్ఖణికా – లోకుత్తరా చేతనా విపాకానం ఖన్ధానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

లోకుత్తరో ¶ ధమ్మో లోకియస్స ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో – లోకుత్తరా చేతనా చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

లోకుత్తరో ధమ్మో లోకియస్స చ లోకుత్తరస్స చ ధమ్మస్స కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో – లోకుత్తరా చేతనా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం కమ్మపచ్చయేన పచ్చయో. (౩)

విపాకపచ్చయో

౧౬౨. లోకియో ధమ్మో లోకియస్స ధమ్మస్స విపాకపచ్చయేన పచ్చయో – విపాకో లోకియో ఏకో ఖన్ధో తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం విపాకపచ్చయేన పచ్చయో…పే… ద్వే ఖన్ధా…పే… పటిసన్ధిక్ఖణే…పే…. (౧)

లోకుత్తరో ¶ ధమ్మో లోకుత్తరస్స ధమ్మస్స విపాకపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి.

ఆహారపచ్చయో

౧౬౩. లోకియో ధమ్మో లోకియస్స ధమ్మస్స ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో – లోకియా ఆహారా సమ్పయుత్తకానం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ ¶ రూపానం ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… కబళీకారో ఆహారో ఇమస్స కాయస్స ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

లోకుత్తరో ధమ్మో లోకుత్తరస్స ధమ్మస్స ఆహారపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి.

ఇన్ద్రియపచ్చయో

౧౬౪. లోకియో ధమ్మో లోకియస్స ధమ్మస్స ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో (పటిసన్ధి కాతబ్బా); చక్ఖున్ద్రియం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… కాయిన్ద్రియం కాయవిఞ్ఞాణస్స ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో; రూపజీవితిన్ద్రియం కటత్తారూపానం ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

లోకుత్తరో ధమ్మో లోకుత్తరస్స ధమ్మస్స ఇన్ద్రియపచ్చయేన పచ్చయో… తీణి.

ఝానపచ్చయాది

౧౬౫. లోకియో ¶ ధమ్మో లోకియస్స ధమ్మస్స ఝానపచ్చయేన పచ్చయో… ఏకం, లోకుత్తరో ధమ్మో…పే… తీణి… మగ్గపచ్చయేన పచ్చయో, లోకియే ఏకం, లోకుత్తరే తీణి.

లోకియో ధమ్మో లోకియస్స ధమ్మస్స సమ్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో… ఏకం, లోకుత్తరో ధమ్మో…పే… ఏకం.

విప్పయుత్తపచ్చయో

౧౬౬. లోకియో ధమ్మో లోకియస్స ధమ్మస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం, పచ్ఛాజాతం. సహజాతా – లోకియా ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో; పటిసన్ధిక్ఖణే…పే… ఖన్ధా వత్థుస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో; వత్థు ఖన్ధానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. పురేజాతం – చక్ఖాయతనం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స…పే… కాయాయతనం ¶ కాయవిఞ్ఞాణస్స…పే… వత్థు లోకియానం ఖన్ధానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – లోకియా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

లోకియో ¶ ధమ్మో లోకుత్తరస్స ధమ్మస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. పురేజాతం – వత్థు లోకుత్తరానం ఖన్ధానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

లోకుత్తరో ధమ్మో లోకియస్స ధమ్మస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పచ్ఛాజాతం. సహజాతా – లోకుత్తరా ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – లోకుత్తరా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స విప్పయుత్తపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

అత్థిపచ్చయాది

౧౬౭. లోకియో ధమ్మో లోకియస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం, పచ్ఛాజాతం, ఆహారం, ఇన్ద్రియం. సహజాతో – లోకియో ఏకో ఖన్ధో తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం…పే… (యావ అసఞ్ఞసత్తా). పురేజాతం – చక్ఖుం…పే… వత్థుం ¶ …పే… (పురేజాతసదిసం). వత్థు లోకియానం ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – లోకియా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; కబళీకారో ఆహారో ఇమస్స కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో; రూపజీవితిన్ద్రియం కటత్తారూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

లోకియో ధమ్మో లోకుత్తరస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పురేజాతం – వత్థు లోకుత్తరానం ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

౧౬౮. లోకుత్తరో ధమ్మో లోకుత్తరస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – లోకుత్తరో ఏకో ఖన్ధో తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో…పే… ద్వే ఖన్ధా…పే…. (౧)

లోకుత్తరో ధమ్మో లోకియస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పచ్ఛాజాతం. సహజాతా ¶ – లోకుత్తరా ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – లోకుత్తరా ఖన్ధా పురేజాతస్స ఇమస్స కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)

లోకుత్తరో ¶ ధమ్మో లోకియస్స చ లోకుత్తరస్స చ ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – లోకుత్తరో ఏకో ఖన్ధో తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం చిత్తసముట్ఠానానఞ్చ రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో…పే… ద్వే ఖన్ధా…పే…. (౩)

౧౬౯. లోకియో చ లోకుత్తరో చ ధమ్మా లోకియస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పచ్ఛాజాతం, ఆహారం, ఇన్ద్రియం. సహజాతా – లోకుత్తరా ఖన్ధా చ మహాభూతా చ చిత్తసముట్ఠానానం రూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – లోకుత్తరా ఖన్ధా చ కబళీకారో ఆహారో చ ఇమస్స కాయస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్ఛాజాతా – లోకుత్తరా ఖన్ధా చ రూపజీవితిన్ద్రియఞ్చ కటత్తారూపానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో. (౧)

లోకియో చ లోకుత్తరో చ ధమ్మా లోకుత్తరస్స ధమ్మస్స అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో – సహజాతం, పురేజాతం. సహజాతో – లోకుత్తరో ఏకో ఖన్ధో చ వత్థు చ తిణ్ణన్నం ఖన్ధానం అత్థిపచ్చయేన పచ్చయో…పే… ద్వే ఖన్ధా చ…పే…. (౨)

నత్థిపచ్చయేన ¶ పచ్చయో… విగతపచ్చయేన పచ్చయో… అవిగతపచ్చయేన పచ్చయో. (౨)