📜

ధాతుపాఠ విలాసినియా

నమో తస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స

.

సమ్మాసమ్బుద్ధ సూరియో యో సమ్బోధో దయో దితో;

జగు పఙ్కజ సఙ్ఘాతే బోధయీ పణమామి తం.

.

సద్ధమ్మభాను యో లోకా లోకం కత్వాన ధీ తమం;

ధంసయీ మునినా సమ్మా పాతుభూతో నమామి తం.

.

సిలగన్ధసమాకిణ్ణో బుద్ధో సద్ధమ్మహాయ యో;

సఙ్ఘతోయరుహో పాణ లీ తోసేసి నమామి తం-

.

నత్వా మమ గరుంవాసి పదుమారామ నామకం;

పాళిం నిస్సాయ కస్సా హం ధాతుపాఠవిలాసిని-

.

ఇమఞ్హి గన్థకరణం సత్థాగమనయే రతో;

మూకలంగము సఙ్ఖాతే గామే సజ్జనకారితే-

.

సువిసుద్ధారామనామ విహారమ్హి నివాసకో;

తస్మిం పధాన థేరో సి కతఞ్ఞూ సన్తవుత్తి యో-

.

గుణాలఙ్కారనామో సో థేరో థేరన్వయే రతో;

యాచి మం అభిగన్త్వాన మిత్తో మే వఙ్కమానసో.

.

బుద్ధో హేస్సం యదా లోకే నిద్దేసో హం తదా ఇతి;

పాపుణిస్స మహఙ్కారం కో వాదో పని హన్తరే-

అప్పచ్చయో పరో హోతి భూవాది గణతో సతి;

సుద్ధకత్తు కిరయాఖ్యానే సబ్బధాతుక నిస్సితం-

పయుత్తో కత్తునా యోగే ఠితో యేవా ప్పధానియే;

కిరయం సాధేతి ఏతస్స దీపకం సాసనే పదం-

కరణ వచనంయేవ యేభుయ్యేన పదిస్సతి;

ఆఖ్యాతే కారితట్ఠానం సన్ధాయ కథితం ఇదం;

న నామే కారతట్ఠానం బోధేతా ఇతిఆదికం-

సునఖేహిపి ఖాదాపేన్తి ఇచ్చాదిని పదానితు;

ఆహరిత్వాన దీపేయ్య పయోగ కుసలో బుధో-యీ.

కథితో సచ్చ సఙ్ఖేపే పచ్చన్త వచనేన వే;

భుయ్యతే ఇతి సద్దస్స సమ్బన్ధో భావదీపనో-

నిద్దేసపాళియం రూపం విహోతి విహవీయతి;

ఇతి దస్సనతోవాపి పచ్చత్తవచనం థిరం-

తథా ధజగ్గసుత్తన్తే మునినా హచ్చ భాసితే;

సో పహీయిస్సతి ఇతి పాళిదస్సనతోపిచ-

పారమితాను భావేన మహేసీనంవ దేహతో;

సన్ని నిప్ఫాదనా నేవ సక్కటాది వచో వియ-

పచ్చత్త దస్సనేనేవ పురిసత్తయ యోజనం;

ఏకవచనికఞ్చాపి బహువచనికమ్పిచ;

కాతబ్బ మితి నో ఖన్తీ పరస్సపదఆదికే-

భావే కిరయాపదం నామ పాళియా అతిదుద్దసం;

తస్మా తగ్గహణూపాయో వుత్తో ఏత్తావతా మయా-యీ.

యం తికాలం తిపురిసం కిరయావాచి తికారకం;

అత్తిలిఙ్గం ద్వివచనం త దాఖ్యాతన్తి వుచ్చతి-యీ.

ఆఖ్యాత సాగర మథ జ్జతని తరఙ్గం,

ధాతుజ్జలం వికరణ గమ కాలమీనం;

లోపా నుబన్ధ రయ మత్థ విభాగతీరం,

ధీరా తరన్తి కవినో పుథు బుద్ధి నావా-యీ.

చక్ఖక్ఖీ నయనం నేత్తం లోచనం దిట్ఠి దస్సనం;

పేక్ఖనం అచ్ఛి పమ్హన్తు పఖుమన్తి పవుచ్చతి-యి.

‘‘పబ్బాజితో సకా రట్ఠా, అఞ్ఞం జనపదం గతో,

మహన్తం కోట్ఠం కయిరాథ, దురుత్తానం నివేతవే’’-

పోరాణ మేతం అతుల నేతం అజ్జతనామివ,

నిన్దన్తి తుణ్హి మాసీనం నిన్దన్తి బహుభాణినం;

మితభాణినమ్పి నిన్దన్తి నత్థి లోకే అనిన్దితో-

నగరం యథా పచ్చన్తం ‘‘గుత్తం’’ సన్తరబాహియం,

ఏవం ‘గోపేథ’ అత్తానం, ఖణే వే మా ఉపచ్చగా-

ధిరత్థు తం విసవన్తం, యమహం జీవిత కారణా,

వన్తం పచ్ఛా వమిస్సామి, మతం మే జివితం వరం-

విలుప్పతేవ పురిసో, యావస్స ఉపకప్పతి,

యదా చఞ్ఞే విలుమ్పన్తీ, సో విలుత్తో విలుమ్పతీ-

‘‘అప్పమాదో అమతపదం, పమాదో మచ్చునో పదం,

అప్పమత్తా న మీయన్తి, యే పమత్తా యథామతా’’.

.

ఞాణవిమల తిస్సాఖ్యో, యో మహాసఙ్ఘ నాయకో,

మరమ్మవంసం ఆదోచ, దీపే సణ్ఠాపయీ ఇధ-

.

తస్స పధాన సిస్సోసి, పాళి యట్ఠకథా విదూ,

ధమ్మధార సమఞ్ఞాతో, యో మహా సఙ్ఘసామికో-

.

యో తస్స ముఖ్యసింస్సా సి, ధమ్మే సత్థేవ కోవిదో,

ఞాణానన్ద మహాథేరో, ఖే మా వియ సుపాకటో-

.

విమలసార తిస్సాఖ్యో, మహాసంసాధిపో కవి,

సిస్సోసి దుతియో తస్స, పరియత్తి విసారదో-

.

పదుమారామ నామో మే, ఆచేరో థేరపుఙ్గవో,

తతియో తస్స సిస్సో సి సిక్ఖాగారవ సఞ్ఞుతో-

.

సఙ్ఘాధిపోచ విమల, సారాఖ్యో థేరకుఞ్జరో,

పదుమారామ విఖ్యాత, మహాథేరో చిమే దువే-

.

ధమ్మాధార మహాసఙ్ఘ, సామినోచ ఉపన్తికే,

ఞాణానన్ద మహాథేర, స్సన్తికేవ సముగ్గహుం-

.

తేసు ఖో పదుమారామ మహాథేరో అవం మమం,

సిక్ఖయి సద్ద సత్థేచ, పాళియట్ఠకథాసు చ-

.

తస్మిం దివఙ్గతే పచ్ఛా, ఛన్దో వ్యాకరణాదికం,

విమలసార మహాథేర, స్సన్తికేచ సముగ్గహిం-

౧౦.

తస్స ఖో పదుమారామ మహాథేరస్స ధీమతో,

సిస్సేన ఞాణతిలక థేరేన సంససామినా-

౧౧.

బుద్ధస్స పరినిబ్బాణ వీసహస్సే చతుస్సతే,

స సత్తత్యాధికే వస్సే జేట్ఠమాసే మనోరమే-

౧౨.

అట్ఠమియం కాళపక్ఖే, కతాయం మతిసూదనీ,

ధాతుపాఠత్థ బోధాయ ధాతుపాఠ విలాసినీ-

౧౩.

ఆది ముద్దాపనం అస్సా, గుణాలఙ్కార నామినో,

ఓనోజితం, మమాయత్తం తతోపరి తపస్సినో-

౧౪.

సిస్సో మయ్హం గునానన్దో ఉనాకురువ గామజో,

మము పత్థమ్హితో ఆసి, గణ్ఠిట్ఠానేసనాదితో;

౧౫.

బస్త్యం సమఞ్ఞకో రాజా, మచ్చో మమ పితా అహు,

ఓన్తీన్యా వీ సనామా మే మాతా సేనాపతాన్యను–

౧౬.

ఆచేరా చేవ పాచేరా, జనకో జననీవ మే,

దేవా చేత్యఙ్గినో సబ్బే, నేనపప్పోన్తు నిబ్బుతిన్తి-

ధాతుపాఠవిలాసినియా సమాప్తయి.