📜

నమో తస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స

ఖుద్దకనికాయే

థేరీగాథాపాళి

౧. ఏకకనిపాతో

౧. అఞ్ఞతరాథేరీగాథా

.

‘‘సుఖం సుపాహి థేరికే, కత్వా చోళేన పారుతా;

ఉపసన్తో హి తే రాగో, సుక్ఖడాకం వ కుమ్భియ’’న్తి.

ఇత్థం సుదం అఞ్ఞతరా థేరీ అపఞ్ఞాతా భిక్ఖునీ గాథం అభాసిత్థాతి.

౨. ముత్తాథేరీగాథా

.

‘‘ముత్తే ముచ్చస్సు యోగేహి, చన్దో రాహుగ్గహా ఇవ;

విప్పముత్తేన చిత్తేన, అనణా భుఞ్జ పిణ్డక’’న్తి.

ఇత్థం సుదం భగవా ముత్తం సిక్ఖమానం ఇమాయ గాథాయ అభిణ్హం ఓవదతీతి.

౩. పుణ్ణాథేరీగాథా

.

‘‘పుణ్ణే పూరస్సు ధమ్మేహి, చన్దో పన్నరసేరివ;

పరిపుణ్ణాయ పఞ్ఞాయ, తమోఖన్ధం [తమోక్ఖన్ధం (సీ. స్యా.)] పదాలయా’’తి.

ఇత్థం సుదం పుణ్ణా థేరీ గాథం అభాసిత్థాతి.

౪. తిస్సాథేరీగాథా

.

‘‘తిస్సే సిక్ఖస్సు సిక్ఖాయ, మా తం యోగా ఉపచ్చగుం;

సబ్బయోగవిసంయుత్తా, చర లోకే అనాసవా’’తి.

… తిస్సా థేరీ….

౫. అఞ్ఞతరాతిస్సాథేరీగాథా

.

‘‘తిస్సే యుఞ్జస్సు ధమ్మేహి, ఖణో తం మా ఉపచ్చగా;

ఖణాతీతా హి సోచన్తి, నిరయమ్హి సమప్పితా’’తి.

… అఞ్ఞతరా తిస్సా థేరీ….

౬. ధీరాథేరీగాథా

.

‘‘ధీరే నిరోధం ఫుసేహి [ఫుస్సేహి (సీ.)], సఞ్ఞావూపసమం సుఖం;

ఆరాధయాహి నిబ్బానం, యోగక్ఖేమమనుత్తర’’న్తి [యోగక్ఖేమం అనుత్తరన్తి (సీ. స్యా.)].

… ధీరా థేరీ….

౭. వీరాథేరీగాథా

.

‘‘వీరా వీరేహి [ధీరా ధీరేహి (క.)] ధమ్మేహి, భిక్ఖునీ భావితిన్ద్రియా;

ధారేహి అన్తిమం దేహం, జేత్వా మారం సవాహిని’’న్తి [సవాహనన్తి (క.)].

… వీరా థేరీ….

౮. మిత్తాథేరీగాథా

.

‘‘సద్ధాయ పబ్బజిత్వాన, మిత్తే మిత్తరతా భవ;

భావేహి కుసలే ధమ్మే, యోగక్ఖేమస్స పత్తియా’’తి.

… మిత్తా థేరీ….

౯. భద్రాథేరీగాథా

.

‘‘సద్ధాయ పబ్బజిత్వాన, భద్రే భద్రరతా భవ;

భావేహి కుసలే ధమ్మే, యోగక్ఖేమమనుత్తర’’న్తి.

… భద్రా థేరీ….

౧౦. ఉపసమాథేరీగాథా

౧౦.

‘‘ఉపసమే తరే ఓఘం, మచ్చుధేయ్యం సుదుత్తరం;

ధారేహి అన్తిమం దేహం, జేత్వా మారం సవాహన’’న్తి.

… ఉపసమా థేరీ….

౧౧. ముత్తాథేరీగాథా

౧౧.

‘‘సుముత్తా సాధుముత్తామ్హి, తీహి ఖుజ్జేహి ముత్తియా;

ఉదుక్ఖలేన ముసలేన, పతినా ఖుజ్జకేన చ;

ముత్తామ్హి జాతిమరణా, భవనేత్తి సమూహతా’’తి.

… ముత్తా థేరీ….

౧౨. ధమ్మదిన్నాథేరీగాథా

౧౨.

‘‘ఛన్దజాతా అవసాయీ, మనసా చ ఫుటా [ఫుట్ఠా (స్యా.), ఫుఠా (సీ. అట్ఠ.)] సియా;

కామేసు అప్పటిబద్ధచిత్తా [అప్పటిబన్ధచిత్తా (క.)], ఉద్ధంసోతాతి వుచ్చతీ’’తి [ఉద్ధంసోతా విముచ్చతీతి (సీ. పీ.)].

… ధమ్మదిన్నా థేరీ….

౧౩.విసాఖాథేరీగాథా

౧౩.

‘‘కరోథ బుద్ధసాసనం, యం కత్వా నానుతప్పతి;

ఖిప్పం పాదాని ధోవిత్వా, ఏకమన్తే నిసీదథా’’తి.

… విసాఖా థేరీ….

౧౪.సుమనాథేరీగాథా

౧౪.

‘‘ధాతుయో దుక్ఖతో దిస్వా, మా జాతిం పునరాగమి;

భవే ఛన్దం విరాజేత్వా, ఉపసన్తా చరిస్ససీ’’తి.

… సుమనా థేరీ….

౧౫. ఉత్తరాథేరీగాథా

౧౫.

‘‘కాయేన సంవుతా ఆసిం, వాచాయ ఉద చేతసా;

సమూలం తణ్హమబ్బుయ్హ, సీతిభూతామ్హి నిబ్బుతా’’తి.

… ఉత్తరా థేరీ….

౧౬. వుడ్ఢపబ్బజితసుమనాథేరీగాథా

౧౬.

‘‘సుఖం త్వం వుడ్ఢికే సేహి, కత్వా చోళేన పారూతా;

ఉపసన్తో హి తే రాగో, సీతిభూతాసి నిబ్బుతా’’తి.

… సుమనా వుడ్ఢపబ్బజితా థేరీ….

౧౭. ధమ్మాథేరీగాథా

౧౭.

‘‘పిణ్డపాతం చరిత్వాన, దణ్డమోలుబ్భ దుబ్బలా;

వేధమానేహి గత్తేహి, తత్థేవ నిపతిం ఛమా;

దిస్వా ఆదీనవం కాయే, అథ చిత్తం విముచ్చి మే’’తి.

… ధమ్మా థేరీ….

౧౮. సఙ్ఘాథేరీగాథా

౧౮.

‘‘హిత్వా ఘరే పబ్బజిత్వా [పబ్బజితా (సీ. అట్ఠ.)], హిత్వా పుత్తం పసుం పియం;

హిత్వా రాగఞ్చ దోసఞ్చ, అవిజ్జఞ్చ విరాజియ;

సమూలం తణ్హమబ్బుయ్హ, ఉపసన్తామ్హి నిబ్బుతా’’తి.

… సఙ్ఘా థేరీ….

ఏకకనిపాతో నిట్ఠితో.

౨. దుకనిపాతో

౧. అభిరూపనన్దాథేరీగాథా

౧౯.

[అప. థేరీ ౨.౪.౧౫౭ అపదానేపి] ‘‘ఆతురం అసుచిం పూతిం, పస్స నన్దే సముస్సయం;

అసుభాయ చిత్తం భావేహి, ఏకగ్గం సుసమాహితం.

౨౦.

‘‘అనిమిత్తఞ్చ భావేహి, మానానుసయముజ్జహ;

తతో మానాభిసమయా, ఉపసన్తా చరిస్ససీ’’తి.

ఇత్థం సుదం భగవా అభిరూపనన్దం సిక్ఖమానం ఇమాహి గాథాహి అభిణ్హం ఓవదతీతి [ఇత్థం సుదం భగవా అభిరూపనన్దం సిక్ఖమానం ఇమాహి గాథాహి అభిణ్హం ఓవదతీతి (క.)].

౨. జేన్తాథేరీగాథా

౨౧.

‘‘యే ఇమే సత్త బోజ్ఝఙ్గా, మగ్గా నిబ్బానపత్తియా;

భావితా తే మయా సబ్బే, యథా బుద్ధేన దేసితా.

౨౨.

‘‘దిట్ఠో హి మే సో భగవా, అన్తిమోయం సముస్సయో;

విక్ఖీణో జాతిసంసారో, నత్థి దాని పునబ్భవో’’తి.

ఇత్థం సుదం జేన్తా థేరీ గాథాయో అభాసిత్థాతి.

౩. సుమఙ్గలమాతాథేరీగాథా

౨౩.

‘‘సుముత్తికా సుముత్తికా [సుముత్తికే సుముత్తికే (సీ.), సుముత్తికే సుముత్తికా (స్యా. క.)], సాధుముత్తికామ్హి ముసలస్స;

అహిరికో మే ఛత్తకం వాపి, ఉక్ఖలికా మే దేడ్డుభం వాతి.

౨౪.

‘‘రాగఞ్చ అహం దోసఞ్చ, చిచ్చిటి చిచ్చిటీతి విహనామి;

సా రుక్ఖమూలముపగమ్మ, అహో సుఖన్తి సుఖతో ఝాయామీ’’తి.

… సుమఙ్గలమాతా థేరీ [అఞ్ఞతరా థేరీ భిక్ఖునీ అపఞ్ఞాతా (స్యా. క.)].

౪. అడ్ఢకాసిథేరీగాథా

౨౫.

‘‘యావ కాసిజనపదో, సుఙ్కో మే తత్థకో అహు;

తం కత్వా నేగమో అగ్ఘం, అడ్ఢేనగ్ఘం ఠపేసి మం.

౨౬.

‘‘అథ నిబ్బిన్దహం రూపే, నిబ్బిన్దఞ్చ విరజ్జహం;

మా పున జాతిసంసారం, సన్ధావేయ్యం పునప్పునం;

తిస్సో విజ్జా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

… అడ్ఢకాసి థేరీ….

౫. చిత్తాథేరీగాథా

౨౭.

‘‘కిఞ్చాపి ఖోమ్హి కిసికా, గిలానా బాళ్హదుబ్బలా;

దణ్డమోలుబ్భ గచ్ఛామి, పబ్బతం అభిరూహియ.

౨౮.

‘‘సఙ్ఘాటిం నిక్ఖిపిత్వాన, పత్తకఞ్చ నికుజ్జియ;

సేలే ఖమ్భేసిమత్తానం, తమోఖన్ధం పదాలియా’’తి.

… చిత్తా థేరీ….

౬. మేత్తికాథేరీగాథా

౨౯.

‘‘కిఞ్చాపి ఖోమ్హి దుక్ఖితా, దుబ్బలా గతయోబ్బనా;

దణ్డమోలుబ్భ గచ్ఛామి, పబ్బతం అభిరూహియ.

౩౦.

‘‘నిక్ఖిపిత్వాన సఙ్ఘాటిం, పత్తకఞ్చ నికుజ్జియ;

నిసిన్నా చమ్హి సేలమ్హి, అథ చిత్తం విముచ్చి మే;

తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

… మేత్తికా థేరీ….

౭. మిత్తాథేరీగాథా

౩౧.

‘‘చాతుద్దసిం పఞ్చదసిం, యా చ పక్ఖస్స అట్ఠమీ;

పాటిహారియపక్ఖఞ్చ, అట్ఠఙ్గసుసమాగతం.

౩౨.

‘‘ఉపోసథం ఉపాగచ్ఛిం, దేవకాయాభినన్దినీ;

సాజ్జ ఏకేన భత్తేన, ముణ్డా సఙ్ఘాటిపారుతా;

దేవకాయం న పత్థేహం, వినేయ్య హదయే దర’’న్తి.

… మిత్తా థేరీ….

౮. అభయమాతుథేరీగాథా

౩౩.

‘‘ఉద్ధం పాదతలా అమ్మ, అధో వే కేసమత్థకా;

పచ్చవేక్ఖస్సుమం కాయం, అసుచిం పూతిగన్ధికం.

౩౪.

‘‘ఏవం విహరమానాయ, సబ్బో రాగో సమూహతో;

పరిళాహో సముచ్ఛిన్నో, సీతిభూతామ్హి నిబ్బుతా’’తి.

… అభయమాతు థేరీ….

౯. అభయాథేరీగాథా

౩౫.

‘‘అభయే భిదురో కాయో, యత్థ సతా పుథుజ్జనా;

నిక్ఖిపిస్సామిమం దేహం, సమ్పజానా సతీమతీ.

౩౬.

‘‘బహూహి దుక్ఖధమ్మేహి, అప్పమాదరతాయ మే;

తణ్హక్ఖయో అనుప్పత్తో, కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

… అభయా థేరీ….

౧౦. సామాథేరీగాథా

౩౭.

‘‘చతుక్ఖత్తుం పఞ్చక్ఖత్తుం, విహారా ఉపనిక్ఖమిం;

అలద్ధా చేతసో సన్తిం, చిత్తే అవసవత్తినీ;

తస్సా మే అట్ఠమీ రత్తి, యతో తణ్హా సమూహతా.

౩౮.

‘‘బహూహి దుక్ఖధమ్మేహి, అప్పమాదరతాయ మే;

తణ్హక్ఖయో అనుప్పత్తో, కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

… సామా థేరీ….

దుకనిపాతో నిట్ఠితో.

౩. తికనిపాతో

౧. అపరాసామాథేరీగాథా

౩౯.

‘‘పణ్ణవీసతివస్సాని, యతో పబ్బజితాయ మే;

నాభిజానామి చిత్తస్స, సమం లద్ధం కుదాచనం.

౪౦.

‘‘అలద్ధా చేతసో సన్తిం, చిత్తే అవసవత్తినీ;

తతో సంవేగమాపాదిం, సరిత్వా జినసాసనం.

౪౧.

‘‘బహూహి దుక్ఖధమ్మేహి, అప్పమాదరతాయ మే;

తణ్హక్ఖయో అనుప్పత్తో, కతం బుద్ధస్స సాసనం;

అజ్జ మే సత్తమీ రత్తి, యతో తణ్హా విసోసితా’’తి.

… అపరా సామా థేరీ….

౨. ఉత్తమాథేరీగాథా

౪౨.

‘‘చతుక్ఖత్తుం పఞ్చక్ఖత్తుం, విహారా ఉపనిక్ఖమిం;

అలద్ధా చేతసో సన్తిం, చిత్తే అవసవత్తినీ.

౪౩.

‘‘సా భిక్ఖునిం ఉపగచ్ఛిం, యా మే సద్ధాయికా అహు;

సా మే ధమ్మమదేసేసి, ఖన్ధాయతనధాతుయో.

౪౪.

‘‘తస్సా ధమ్మం సుణిత్వాన, యథా మం అనుసాసి సా;

సత్తాహం ఏకపల్లఙ్కేన, నిసీదిం పీతిసుఖసమప్పితా [నిసీదిం సుఖసమప్పితా (సీ.)];

అట్ఠమియా పాదే పసారేసిం, తమోఖన్ధం పదాలియా’’తి.

… ఉత్తమా థేరీ….

౩. అపరాఉత్తమాథేరీగాథా

౪౫.

‘‘యే ఇమే సత్త బోజ్ఝఙ్గా, మగ్గా నిబ్బానపత్తియా;

భావితా తే మయా సబ్బే, యథా బుద్ధేన దేసితా.

౪౬.

‘‘సుఞ్ఞతస్సానిమిత్తస్స, లాభినీహం యదిచ్ఛకం;

ఓరసా ధీతా బుద్ధస్స, నిబ్బానాభిరతా సదా.

౪౭.

‘‘సబ్బే కామా సముచ్ఛిన్నా, యే దిబ్బా యే చ మానుసా;

విక్ఖీణో జాతిసంసారో, నత్థి దాని పునబ్భవో’’తి.

… అపరా ఉత్తమా థేరీ….

౪. దన్తికాథేరీగాథా

౪౮.

‘‘దివావిహారా నిక్ఖమ్మ, గిజ్ఝకూటమ్హి పబ్బతే;

నాగం ఓగాహముత్తిణ్ణం, నదీతీరమ్హి అద్దసం.

౪౯.

‘‘పురిసో అఙ్కుసమాదాయ, ‘దేహి పాద’న్తి యాచతి;

నాగో పసారయీ పాదం, పురిసో నాగమారుహి.

౫౦.

‘‘దిస్వా అదన్తం దమితం, మనుస్సానం వసం గతం;

తతో చిత్తం సమాధేసిం, ఖలు తాయ వనం గతా’’తి.

… దన్తికా థేరీ….

౫. ఉబ్బిరిథేరీగాథా

౫౧.

‘‘అమ్మ జీవాతి వనమ్హి కన్దసి, అత్తానం అధిగచ్ఛ ఉబ్బిరి;

చుల్లాసీతిసహస్సాని [చూళాసీతిసహస్సాని (సీ.)], సబ్బా జీవసనామికా;

ఏతమ్హాళాహనే దడ్ఢా, తాసం కమనుసోచసి.

౫౨.

‘‘అబ్బహీ [అబ్బుతీ (స్యా.), అబ్బుళ్హం (క.)] వత మే సల్లం, దుద్దసం హదయస్సితం [హదయనిస్సితం (సీ. స్యా.)];

యం మే సోకపరేతాయ, ధీతుసోకం బ్యపానుది.

౫౩.

‘‘సాజ్జ అబ్బూళ్హసల్లాహం, నిచ్ఛాతా పరినిబ్బుతా;

బుద్ధం ధమ్మఞ్చ సఙ్ఘఞ్చ, ఉపేమి సరణం ముని’’న్తి.

… ఉబ్బిరీ థేరీ….

౬. సుక్కాథేరీగాథా

౫౪.

‘‘కింమే కతా రాజగహే మనుస్సా, మధుం పీతావ [మధుపీతావ (సీ.)] అచ్ఛరే;

యే సుక్కం న ఉపాసన్తి, దేసేన్తిం బుద్ధసాసనం.

౫౫.

‘‘తఞ్చ అప్పటివానీయం, అసేచనకమోజవం;

పివన్తి మఞ్ఞే సప్పఞ్ఞా, వలాహకమివద్ధగూ.

౫౬.

‘‘సుక్కా సుక్కేహి ధమ్మేహి, వీతరాగా సమాహితా;

ధారేతి అన్తిమం దేహం, జేత్వా మారం సవాహన’’న్తి.

… సుక్కా థేరీ….

౭. సేలాథేరీగాథా

౫౭.

‘‘నత్థి నిస్సరణం లోకే, కిం వివేకేన కాహసి;

భుఞ్జాహి కామరతియో, మాహు పచ్ఛానుతాపినీ’’.

౫౮.

‘‘సత్తిసూలూపమా కామా, ఖన్ధాసం అధికుట్టనా;

యం త్వం ‘కామరతిం’ బ్రూసి, ‘అరతీ’ దాని సా మమ.

౫౯.

‘‘సబ్బత్థ విహతా నన్దీ [నన్ది (సీ. స్యా.)], తమోఖన్ధో పదాలితో;

ఏవం జానాహి పాపిమ, నిహతో త్వమసి అన్తకా’’తి.

… సేలా థేరీ….

౮. సోమాథేరీగాథా

౬౦.

‘‘యం తం ఇసీహి పత్తబ్బం, ఠానం దురభిసమ్భవం;

న తం ద్వఙ్గులపఞ్ఞాయ, సక్కా పప్పోతుమిత్థియా’’.

౬౧.

‘‘ఇత్థిభావో నో కిం కయిరా, చిత్తమ్హి సుసమాహితే;

ఞాణమ్హి వత్తమానమ్హి, సమ్మా ధమ్మం విపస్సతో.

౬౨.

‘‘సబ్బత్థ విహతా నన్దీ, తమోఖన్ధో పదాలితో;

ఏవం జానాహి పాపిమ, నిహతో త్వమసి అన్తకా’’తి.

… సోమా థేరీ….

తికనిపాతో నిట్ఠితో.

౪. చతుక్కనిపాతో

౧. భద్దాకాపిలానీథేరీగాథా

౬౩.

‘‘పుత్తో బుద్ధస్స దాయాదో, కస్సపో సుసమాహితో;

పుబ్బేనివాసం యోవేది, సగ్గాపాయఞ్చ పస్సతి.

౬౪.

‘‘అథో జాతిక్ఖయం పత్తో, అభిఞ్ఞావోసితో ముని;

ఏతాహి తీహి విజ్జాహి, తేవిజ్జో హోతి బ్రాహ్మణో.

౬౫.

‘‘తథేవ భద్దా కాపిలానీ, తేవిజ్జా మచ్చుహాయినీ;

ధారేతి అన్తిమం దేహం, జేత్వా మారం సవాహనం.

౬౬.

‘‘దిస్వా ఆదీనవం లోకే, ఉభో పబ్బజితా మయం;

త్యమ్హ ఖీణాసవా దన్తా, సీతిభూతమ్హ నిబ్బుతా’’తి.

… భద్దా కాపిలానీ థేరీ….

చతుక్కనిపాతో నిట్ఠితో.

౫. పఞ్చకనిపాతో

౧. అఞ్ఞతరాథేరీగాథా

౬౭.

‘‘పణ్ణవీసతివస్సాని, యతో పబ్బజితా అహం;

నాచ్ఛరాసఙ్ఘాతమత్తమ్పి, చిత్తస్సూపసమజ్ఝగం.

౬౮.

‘‘అలద్ధా చేతసో సన్తిం, కామరాగేనవస్సుతా;

బాహా పగ్గయ్హ కన్దన్తీ, విహారం పావిసిం అహం.

౬౯.

‘‘సా భిక్ఖునిం ఉపాగచ్ఛిం, యా మే సద్ధాయికా అహు;

సా మే ధమ్మమదేసేసి, ఖన్ధాయతనధాతుయో.

౭౦.

‘‘తస్సా ధమ్మం సుణిత్వాన, ఏకమన్తే ఉపావిసిం;

పుబ్బేనివాసం జానామి, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం.

౭౧.

‘‘చేతోపరిచ్చఞాణఞ్చ [చేతోపరియఞాణఞ్చ (క.)], సోతధాతు విసోధితా;

ఇద్ధీపి మే సచ్ఛికతా, పత్తో మే ఆసవక్ఖయో;

ఛళభిఞ్ఞా [ఛ మేభిఞ్ఞా (స్యా. క.)] సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

… అఞ్ఞతరా థేరీ ….

౨. విమలాథేరీగాథా

౭౨.

‘‘మత్తా వణ్ణేన రూపేన, సోభగ్గేన యసేన చ;

యోబ్బనేన చుపత్థద్ధా, అఞ్ఞాసమతిమఞ్ఞిహం.

౭౩.

‘‘విభూసేత్వా ఇమం కాయం, సుచిత్తం బాలలాపనం;

అట్ఠాసిం వేసిద్వారమ్హి, లుద్దో పాసమివోడ్డియ.

౭౪.

‘‘పిలన్ధనం విదంసేన్తీ, గుయ్హం పకాసికం బహుం;

అకాసిం వివిధం మాయం, ఉజ్జగ్ఘన్తీ బహుం జనం.

౭౫.

‘‘సాజ్జ పిణ్డం చరిత్వాన, ముణ్డా సఙ్ఘాటిపారుతా;

నిసిన్నా రుక్ఖమూలమ్హి, అవితక్కస్స లాభినీ.

౭౬.

‘‘సబ్బే యోగా సముచ్ఛిన్నా, యే దిబ్బా యే చ మానుసా;

ఖేపేత్వా ఆసవే సబ్బే, సీతిభూతామ్హి నిబ్బుతా’’తి.

… విమలా పురాణగణికా థేరీ….

౩. సీహాథేరీగాథా

౭౭.

‘‘అయోనిసో మనసికారా, కామరాగేన అట్టితా;

అహోసిం ఉద్ధతా పుబ్బే, చిత్తే అవసవత్తినీ.

౭౮.

‘‘పరియుట్ఠితా క్లేసేహి, సుభసఞ్ఞానువత్తినీ;

సమం చిత్తస్స న లభిం, రాగచిత్తవసానుగా.

౭౯.

‘‘కిసా పణ్డు వివణ్ణా చ, సత్త వస్సాని చారిహం;

నాహం దివా వా రత్తిం వా, సుఖం విన్దిం సుదుక్ఖితా.

౮౦.

‘‘తతో రజ్జుం గహేత్వాన, పావిసిం వనమన్తరం;

వరం మే ఇధ ఉబ్బన్ధం, యఞ్చ హీనం పునాచరే.

౮౧.

‘‘దళ్హపాసం [దళ్హం పాసం (సీ.)] కరిత్వాన, రుక్ఖసాఖాయ బన్ధియ;

పక్ఖిపిం పాసం గీవాయం, అథ చిత్తం విముచ్చి మే’’తి.

… సీహా థేరీ….

౪. సున్దరీనన్దాథేరీగాథా

౮౨.

‘‘ఆతురం అసుచిం పూతిం, పస్స నన్దే సముస్సయం;

అసుభాయ చిత్తం భావేహి, ఏకగ్గం సుసమాహితం.

౮౩.

‘‘యథా ఇదం తథా ఏతం, యథా ఏతం తథా ఇదం;

దుగ్గన్ధం పూతికం వాతి, బాలానం అభినన్దితం.

౮౪.

‘‘ఏవమేతం అవేక్ఖన్తీ, రత్తిన్దివమతన్దితా;

తతో సకాయ పఞ్ఞాయ, అభినిబ్బిజ్ఝ [అభినిబ్బిజ్జ (సీ. స్యా.)] దక్ఖిసం.

౮౫.

‘‘తస్సా మే అప్పమత్తాయ, విచినన్తియా యోనిసో;

యథాభూతం అయం కాయో, దిట్ఠో సన్తరబాహిరో.

౮౬.

‘‘అథ నిబ్బిన్దహం కాయే, అజ్ఝత్తఞ్చ విరజ్జహం;

అప్పమత్తా విసంయుత్తా, ఉపసన్తామ్హి నిబ్బుతా’’తి.

… సున్దరీనన్దా థేరీ….

౫. నన్దుత్తరాథేరీగాథా

౮౭.

‘‘అగ్గిం చన్దఞ్చ సూరియఞ్చ, దేవతా చ నమస్సిహం;

నదీతిత్థాని గన్త్వాన, ఉదకం ఓరుహామిహం.

౮౮.

‘‘బహూవతసమాదానా, అడ్ఢం సీసస్స ఓలిఖిం;

ఛమాయ సేయ్యం కప్పేమి, రత్తిం భత్తం న భుఞ్జహం.

౮౯.

‘‘విభూసామణ్డనరతా, న్హాపనుచ్ఛాదనేహి చ;

ఉపకాసిం ఇమం కాయం, కామరాగేన అట్టితా.

౯౦.

‘‘తతో సద్ధం లభిత్వాన, పబ్బజిం అనగారియం;

దిస్వా కాయం యథాభూతం, కామరాగో సమూహతో.

౯౧.

‘‘సబ్బే భవా సముచ్ఛిన్నా, ఇచ్ఛా చ పత్థనాపి చ;

సబ్బయోగవిసంయుత్తా, సన్తిం పాపుణి చేతసో’’తి.

… నన్దుత్తరా థేరీ….

౬. మిత్తాకాళీథేరీగాథా

౯౨.

‘‘సద్ధాయ పబ్బజిత్వాన, అగారస్మానగారియం;

విచరింహం తేన తేన, లాభసక్కారఉస్సుకా.

౯౩.

‘‘రిఞ్చిత్వా పరమం అత్థం, హీనమత్థం అసేవిహం;

కిలేసానం వసం గన్త్వా, సామఞ్ఞత్థం న బుజ్ఝిహం.

౯౪.

‘‘తస్సా మే అహు సంవేగో, నిసిన్నాయ విహారకే;

ఉమ్మగ్గపటిపన్నామ్హి, తణ్హాయ వసమాగతా.

౯౫.

‘‘అప్పకం జీవితం మయ్హం, జరా బ్యాధి చ మద్దతి;

పురాయం భిజ్జతి [జరాయ భిజ్జతే (సీ.)] కాయో, న మే కాలో పమజ్జితుం.

౯౬.

‘‘యథాభూతమవేక్ఖన్తీ, ఖన్ధానం ఉదయబ్బయం;

విముత్తచిత్తా ఉట్ఠాసిం, కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

… మిత్తా కాళీ థేరీ….

౭. సకులాథేరీగాథా

౯౭.

‘‘అగారస్మిం వసన్తీహం, ధమ్మం సుత్వాన భిక్ఖునో;

అద్దసం విరజం ధమ్మం, నిబ్బానం పదమచ్చుతం.

౯౮.

‘‘సాహం పుత్తం ధీతరఞ్చ, ధనధఞ్ఞఞ్చ ఛడ్డియ;

కేసే ఛేదాపయిత్వాన, పబ్బజిం అనగారియం.

౯౯.

‘‘సిక్ఖమానా అహం సన్తీ, భావేన్తీ మగ్గమఞ్జసం;

పహాసిం రాగదోసఞ్చ, తదేకట్ఠే చ ఆసవే.

౧౦౦.

‘‘భిక్ఖునీ ఉపసమ్పజ్జ, పుబ్బజాతిమనుస్సరిం;

దిబ్బచక్ఖు విసోధితం [విసోధితం దిబ్బచక్ఖు (సీ.)], విమలం సాధుభావితం.

౧౦౧.

‘‘సఙ్ఖారే పరతో దిస్వా, హేతుజాతే పలోకితే [పలోకినే (క.)];

పహాసిం ఆసవే సబ్బే, సీతిభూతామ్హి నిబ్బుతా’’తి.

… సకులా థేరీ….

౮. సోణాథేరీగాథా

౧౦౨.

‘‘దస పుత్తే విజాయిత్వా, అస్మిం రూపసముస్సయే;

తతోహం దుబ్బలా జిణ్ణా, భిక్ఖునిం ఉపసఙ్కమిం.

౧౦౩.

‘‘సా మే ధమ్మమదేసేసి, ఖన్ధాయతనధాతుయో;

తస్సా ధమ్మం సుణిత్వాన, కేసే ఛేత్వాన పబ్బజిం.

౧౦౪.

‘‘తస్సా మే సిక్ఖమానాయ, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;

పుబ్బేనివాసం జానామి, యత్థ మే వుసితం పురే.

౧౦౫.

‘‘అనిమిత్తఞ్చ భావేమి, ఏకగ్గా సుసమాహితా;

అనన్తరావిమోక్ఖాసిం, అనుపాదాయ నిబ్బుతా.

౧౦౬.

‘‘పఞ్చక్ఖన్ధా పరిఞ్ఞాతా, తిట్ఠన్తి ఛిన్నమూలకా;

ధి తవత్థు జరే జమ్మే, నత్థి దాని పునబ్భవో’’తి.

… సోణా థేరీ….

౯. భద్దాకుణ్డలకేసాథేరీగాథా

౧౦౭.

‘‘లూనకేసీ పఙ్కధరీ, ఏకసాటీ పురే చరిం;

అవజ్జే వజ్జమతినీ, వజ్జే చావజ్జదస్సినీ.

౧౦౮.

‘‘దివావిహారా నిక్ఖమ్మ, గిజ్ఝకూటమ్హి పబ్బతే;

అద్దసం విరజం బుద్ధం, భిక్ఖుసఙ్ఘపురక్ఖతం.

౧౦౯.

‘‘నిహచ్చ జాణుం వన్దిత్వా, సమ్ముఖా అఞ్జలిం అకం;

‘ఏహి భద్దే’తి మం అవచ, సా మే ఆసూపసమ్పదా.

౧౧౦.

‘‘చిణ్ణా అఙ్గా చ మగధా, వజ్జీ కాసీ చ కోసలా;

అనణా పణ్ణాసవస్సాని, రట్ఠపిణ్డం అభుఞ్జహం.

౧౧౧.

‘‘పుఞ్ఞం వత పసవి బహుం, సప్పఞ్ఞో వతాయం ఉపాసకో;

యో భద్దాయ చీవరం అదాసి, విప్పముత్తాయ సబ్బగన్థేహీ’’తి.

… భద్దా కుణ్డలకేసా థేరీ….

౧౦. పటాచారాథేరీగాథా

౧౧౨.

‘‘నఙ్గలేహి కసం ఖేత్తం, బీజాని పవపం ఛమా;

పుత్తదారాని పోసేన్తా, ధనం విన్దన్తి మాణవా.

౧౧౩.

‘‘కిమహం సీలసమ్పన్నా, సత్థుసాసనకారికా;

నిబ్బానం నాధిగచ్ఛామి, అకుసీతా అనుద్ధతా.

౧౧౪.

‘‘పాదే పక్ఖాలయిత్వాన, ఉదకేసు కరోమహం;

పాదోదకఞ్చ దిస్వాన, థలతో నిన్నమాగతం.

౧౧౫.

‘‘తతో చిత్తం సమాధేసిం, అస్సం భద్రంవజానియం;

తతో దీపం గహేత్వాన, విహారం పావిసిం అహం;

సేయ్యం ఓలోకయిత్వాన, మఞ్చకమ్హి ఉపావిసిం.

౧౧౬.

‘‘తతో సూచిం గహేత్వాన, వట్టిం ఓకస్సయామహం;

పదీపస్సేవ నిబ్బానం, విమోక్ఖో అహు చేతసో’’తి.

… పటాచారా థేరీ….

౧౧. తింసమత్తాథేరీగాథా

౧౧౭.

‘‘‘ముసలాని గహేత్వాన, ధఞ్ఞం కోట్టేన్తి మాణవా [మానవా (సీ.)];

పుత్తదారాని పోసేన్తా, ధనం విన్దన్తి మాణవా.

౧౧౮.

‘‘‘కరోథ బుద్ధసాసనం, యం కత్వా నానుతప్పతి;

ఖిప్పం పాదాని ధోవిత్వా, ఏకమన్తే నిసీదథ;

చేతోసమథమనుయుత్తా, కరోథ బుద్ధసాసనం’.

౧౧౯.

‘‘తస్సా తా [తం (సీ.)] వచనం సుత్వా, పటాచారాయ సాసనం;

పాదే పక్ఖాలయిత్వాన, ఏకమన్తం ఉపావిసుం;

చేతోసమథమనుయుత్తా, అకంసు బుద్ధసాసనం.

౧౨౦.

‘‘రత్తియా పురిమే యామే, పుబ్బజాతిమనుస్సరుం;

రత్తియా మజ్ఝిమే యామే, దిబ్బచక్ఖుం విసోధయుం;

రత్తియా పచ్ఛిమే యామే, తమోఖన్ధం పదాలయుం.

౧౨౧.

‘‘ఉట్ఠాయ పాదే వన్దింసు, ‘కతా తే అనుసాసనీ;

ఇన్దంవ దేవా తిదసా, సఙ్గామే అపరాజితం;

పురక్ఖత్వా విహస్సామ [విహరామ (సీ.), విహరిస్సామ (స్యా.)], తేవిజ్జామ్హ అనాసవా’’’తి.

ఇత్థం సుదం తింసమత్తా థేరీ భిక్ఖునియో పటాచారాయ సన్తికే అఞ్ఞం బ్యాకరింసూతి.

౧౨. చన్దాథేరీగాథా

౧౨౨.

‘‘దుగ్గతాహం పురే ఆసిం, విధవా చ అపుత్తికా;

వినా మిత్తేహి ఞాతీహి, భత్తచోళస్స నాధిగం.

౧౨౩.

‘‘పత్తం దణ్డఞ్చ గణ్హిత్వా, భిక్ఖమానా కులా కులం;

సీతుణ్హేన చ డయ్హన్తీ, సత్త వస్సాని చారిహం.

౧౨౪.

‘‘భిక్ఖునిం పున దిస్వాన, అన్నపానస్స లాభినిం;

ఉపసఙ్కమ్మ అవోచం [అవోచిం (క.)], ‘పబ్బజ్జం అనగారియం’.

౧౨౫.

‘‘సా చ మం అనుకమ్పాయ, పబ్బాజేసి పటాచారా;

తతో మం ఓవదిత్వాన, పరమత్థే నియోజయి.

౧౨౬.

‘‘తస్సాహం వచనం సుత్వా, అకాసిం అనుసాసనిం;

అమోఘో అయ్యాయోవాదో, తేవిజ్జామ్హి అనాసవా’’తి.

… చన్దా థేరీ….

పఞ్చకనిపాతో నిట్ఠితో.

౬. ఛక్కనిపాతో

౧. పఞ్చసతమత్తాథేరీగాథా

౧౨౭.

‘‘యస్స మగ్గం న జానాసి, ఆగతస్స గతస్స వా;

తం కుతో చాగతం సత్తం [సన్తం (సీ.), పుత్తం (స్యా.)], ‘మమ పుత్తో’తి రోదసి.

౧౨౮.

‘‘మగ్గఞ్చ ఖోస్స [ఖో’థ (స్యా. క.)] జానాసి, ఆగతస్స గతస్స వా;

న నం సమనుసోచేసి, ఏవంధమ్మా హి పాణినో.

౧౨౯.

‘‘అయాచితో తతాగచ్ఛి, నానుఞ్ఞాతో [అననుఞ్ఞాతో (సీ. స్యా.)] ఇతో గతో;

కుతోచి నూన ఆగన్త్వా, వసిత్వా కతిపాహకం;

ఇతోపి అఞ్ఞేన గతో, తతోపఞ్ఞేన గచ్ఛతి.

౧౩౦.

‘‘పేతో మనుస్సరూపేన, సంసరన్తో గమిస్సతి;

యథాగతో తథా గతో, కా తత్థ పరిదేవనా’’.

౧౩౧.

‘‘అబ్బహీ [అబ్బుయ్హం (స్యా.)] వత మే సల్లం, దుద్దసం హదయస్సితం;

యా మే సోకపరేతాయ, పుత్తసోకం బ్యపానుది.

౧౩౨.

‘‘సాజ్జ అబ్బూళ్హసల్లాహం, నిచ్ఛాతా పరినిబ్బుతా;

బుద్ధం ధమ్మఞ్చ సఙ్ఘఞ్చ, ఉపేమి సరణం మునిం’’.

ఇత్థం సుదం పఞ్చసతమత్తా థేరీ భిక్ఖునియో…పే….

౨. వాసేట్ఠీథేరీగాథా

౧౩౩.

‘‘పుత్తసోకేనహం అట్టా, ఖిత్తచిత్తా విసఞ్ఞినీ;

నగ్గా పకిణ్ణకేసీ చ, తేన తేన విచారిహం.

౧౩౪.

‘‘వీథి [వసిం (సీ.)] సఙ్కారకూటేసు, సుసానే రథియాసు చ;

అచరిం తీణి వస్సాని, ఖుప్పిపాసాసమప్పితా.

౧౩౫.

‘‘అథద్దసాసిం సుగతం, నగరం మిథిలం పతి [గతం (క.)];

అదన్తానం దమేతారం, సమ్బుద్ధమకుతోభయం.

౧౩౬.

‘‘సచిత్తం పటిలద్ధాన, వన్దిత్వాన ఉపావిసిం;

సో మే ధమ్మమదేసేసి, అనుకమ్పాయ గోతమో.

౧౩౭.

‘‘తస్స ధమ్మం సుణిత్వాన, పబ్బజిం అనగారియం;

యుఞ్జన్తీ సత్థువచనే, సచ్ఛాకాసిం పదం సివం.

౧౩౮.

‘‘సబ్బే సోకా సముచ్ఛిన్నా, పహీనా ఏతదన్తికా;

పరిఞ్ఞాతా హి మే వత్థూ, యతో సోకాన సమ్భవో’’తి.

… వాసేట్ఠీ థేరీ….

౩. ఖేమాథేరీగాథా

౧౩౯.

‘‘దహరా త్వం రూపవతీ, అహమ్పి దహరో యువా;

పఞ్చఙ్గికేన తురియేన [తూరేన (క.)], ఏహి ఖేమే రమామసే’’.

౧౪౦.

‘‘ఇమినా పూతికాయేన, ఆతురేన పభఙ్గునా;

అట్టియామి హరాయామి, కామతణ్హా సమూహతా.

౧౪౧.

‘‘సత్తిసూలూపమా కామా, ఖన్ధాసం అధికుట్టనా;

యం ‘త్వం కామరతిం’ బ్రూసి, ‘అరతీ’ దాని సా మమ.

౧౪౨.

‘‘సబ్బత్థ విహతా నన్దీ, తమోఖన్ధో పదాలితో;

ఏవం జానాహి పాపిమ, నిహతో త్వమసి అన్తక.

౧౪౩.

‘‘నక్ఖత్తాని నమస్సన్తా, అగ్గిం పరిచరం వనే;

యథాభుచ్చమజానన్తా, బాలా సుద్ధిమమఞ్ఞథ.

౧౪౪.

‘‘అహఞ్చ ఖో నమస్సన్తీ, సమ్బుద్ధం పురిసుత్తమం;

పముత్తా [పరిముత్తా (సీ. స్యా.)] సబ్బదుక్ఖేహి, సత్థుసాసనకారికా’’తి.

… ఖేమా థేరీ….

౪. సుజాతాథేరీగాథా

౧౪౫.

‘‘అలఙ్కతా సువసనా, మాలినీ చన్దనోక్ఖితా;

సబ్బాభరణసఞ్ఛన్నా, దాసీగణపురక్ఖతా.

౧౪౬.

‘‘అన్నం పానఞ్చ ఆదాయ, ఖజ్జం భోజ్జం అనప్పకం;

గేహతో నిక్ఖమిత్వాన, ఉయ్యానమభిహారయిం.

౧౪౭.

‘‘తత్థ రమిత్వా కీళిత్వా, ఆగచ్ఛన్తీ సకం ఘరం;

విహారం దట్ఠుం పావిసిం, సాకేతే అఞ్జనం వనం.

౧౪౮.

‘‘దిస్వాన లోకపజ్జోతం, వన్దిత్వాన ఉపావిసిం;

సో మే ధమ్మమదేసేసి, అనుకమ్పాయ చక్ఖుమా.

౧౪౯.

‘‘సుత్వా చ ఖో మహేసిస్స, సచ్చం సమ్పటివిజ్ఝహం;

తత్థేవ విరజం ధమ్మం, ఫుసయిం అమతం పదం.

౧౫౦.

‘‘తతో విఞ్ఞాతసద్ధమ్మా, పబ్బజిం అనగారియం;

తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, అమోఘం బుద్ధసాసన’’న్తి.

… సుజాతా థేరీ….

౫. అనోపమాథేరీగాథా

౧౫౧.

‘‘ఉచ్చే కులే అహం జాతా, బహువిత్తే మహద్ధనే;

వణ్ణరూపేన సమ్పన్నా, ధీతా మజ్ఝస్స [మేఘస్స (సీ.), మేఘిస్స (స్యా.)] అత్రజా.

౧౫౨.

‘‘పత్థితా రాజపుత్తేహి, సేట్ఠిపుత్తేహి గిజ్ఝితా [సేట్ఠిపుత్తేహి భిజ్ఝితా (సీ.)];

పితు మే పేసయీ దూతం, దేథ మయ్హం అనోపమం.

౧౫౩.

‘‘యత్తకం తులితా ఏసా, తుయ్హం ధీతా అనోపమా;

తతో అట్ఠగుణం దస్సం, హిరఞ్ఞం రతనాని చ.

౧౫౪.

‘‘సాహం దిస్వాన సమ్బుద్ధం, లోకజేట్ఠం అనుత్తరం;

తస్స పాదాని వన్దిత్వా, ఏకమన్తం ఉపావిసిం.

౧౫౫.

‘‘సో మే ధమ్మమదేసేసి, అనుకమ్పాయ గోతమో;

నిసిన్నా ఆసనే తస్మిం, ఫుసయిం తతియం ఫలం.

౧౫౬.

‘‘తతో కేసాని ఛేత్వాన, పబ్బజిం అనగారియం;

అజ్జ మే సత్తమీ రత్తి, యతో తణ్హా విసోసితా’’తి.

… అనోపమా థేరీ….

౬. మహాపజాపతిగోతమీథేరీగాథా

౧౫౭.

‘‘బుద్ధ వీర నమో త్యత్థు, సబ్బసత్తానముత్తమ;

యో మం దుక్ఖా పమోచేసి, అఞ్ఞఞ్చ బహుకం జనం.

౧౫౮.

‘‘సబ్బదుక్ఖం పరిఞ్ఞాతం, హేతుతణ్హా విసోసితా;

భావితో అట్ఠఙ్గికో [అరియట్ఠఙ్గికో (సీ. క.), భావితట్ఠఙ్గికో (స్యా.)] మగ్గో, నిరోధో ఫుసితో మయా.

౧౫౯.

‘‘మాతా పుత్తో పితా భాతా, అయ్యకా చ పురే అహుం;

యథాభుచ్చమజానన్తీ, సంసరింహం అనిబ్బిసం.

౧౬౦.

‘‘దిట్ఠో హి మే సో భగవా, అన్తిమోయం సముస్సయో;

విక్ఖీణో జాతిసంసారో, నత్థి దాని పునబ్భవో.

౧౬౧.

‘‘ఆరద్ధవీరియే పహితత్తే, నిచ్చం దళ్హపరక్కమే;

సమగ్గే సావకే పస్సే, ఏసా బుద్ధాన వన్దనా.

౧౬౨.

‘‘బహూనం [బహున్నం (సీ. స్యా.)] వత అత్థాయ, మాయా జనయి గోతమం;

బ్యాధిమరణతున్నానం, దుక్ఖక్ఖన్ధం బ్యపానుదీ’’తి.

… మహాపజాపతిగోతమీ థేరీ….

౭. గుత్తాథేరీగాథా

౧౬౩.

‘‘గుత్తే యదత్థం పబ్బజ్జా, హిత్వా పుత్తం వసుం పియం;

తమేవ అనుబ్రూహేహి, మా చిత్తస్స వసం గమి.

౧౬౪.

‘‘చిత్తేన వఞ్చితా సత్తా, మారస్స విసయే రతా;

అనేకజాతిసంసారం, సన్ధావన్తి అవిద్దసూ.

౧౬౫.

‘‘కామచ్ఛన్దఞ్చ బ్యాపాదం, సక్కాయదిట్ఠిమేవ చ;

సీలబ్బతపరామాసం, విచికిచ్ఛఞ్చ పఞ్చమం.

౧౬౬.

‘‘సంయోజనాని ఏతాని, పజహిత్వాన భిక్ఖునీ;

ఓరమ్భాగమనీయాని, నయిదం పునరేహిసి.

౧౬౭.

‘‘రాగం మానం అవిజ్జఞ్చ, ఉద్ధచ్చఞ్చ వివజ్జియ;

సంయోజనాని ఛేత్వాన, దుక్ఖస్సన్తం కరిస్ససి.

౧౬౮.

‘‘ఖేపేత్వా జాతిసంసారం, పరిఞ్ఞాయ పునబ్భవం;

దిట్ఠేవ ధమ్మే నిచ్ఛాతా, ఉపసన్తా చరిస్సతీ’’తి.

… గుత్తా థేరీ….

౮. విజయాథేరీగాథా

౧౬౯.

‘‘చతుక్ఖత్తుం పఞ్చక్ఖత్తుం, విహారా ఉపనిక్ఖమిం;

అలద్ధా చేతసో సన్తిం, చిత్తే అవసవత్తినీ.

౧౭౦.

‘‘భిక్ఖునిం ఉపసఙ్కమ్మ, సక్కచ్చం పరిపుచ్ఛహం;

సా మే ధమ్మమదేసేసి, ధాతుఆయతనాని చ.

౧౭౧.

‘‘చత్తారి అరియసచ్చాని, ఇన్ద్రియాని బలాని చ;

బోజ్ఝఙ్గట్ఠఙ్గికం మగ్గం, ఉత్తమత్థస్స పత్తియా.

౧౭౨.

‘‘తస్సాహం వచనం సుత్వా, కరోన్తీ అనుసాసనిం;

రత్తియా పురిమే యామే, పుబ్బజాతిమనుస్సరిం.

౧౭౩.

‘‘రత్తియా మజ్ఝిమే యామే, దిబ్బచక్ఖుం విసోధయిం;

రత్తియా పచ్ఛిమే యామే, తమోఖన్ధం పదాలయిం.

౧౭౪.

‘‘పీతిసుఖేన చ కాయం, ఫరిత్వా విహరిం తదా;

సత్తమియా పాదే పసారేసిం, తమోఖన్ధం పదాలియా’’తి.

… విజయా థేరీ….

ఛక్కనిపాతో నిట్ఠితో.

౭. సత్తకనిపాతో

౧. ఉత్తరాథేరీగాథా

౧౭౫.

‘‘‘ముసలాని గహేత్వాన, ధఞ్ఞం కోట్టేన్తి మాణవా;

పుత్తదారాని పోసేన్తా, ధనం విన్దన్తి మాణవా.

౧౭౬.

‘‘‘ఘటేథ బుద్ధసాసనే, యం కత్వా నానుతప్పతి;

ఖిప్పం పాదాని ధోవిత్వా, ఏకమన్తం నిసీదథ.

౧౭౭.

‘‘‘చిత్తం ఉపట్ఠపేత్వాన, ఏకగ్గం సుసమాహితం;

పచ్చవేక్ఖథ సఙ్ఖారే, పరతో నో చ అత్తతో’.

౧౭౮.

‘‘తస్సాహం వచనం సుత్వా, పటాచారానుసాసనిం;

పాదే పక్ఖాలయిత్వాన, ఏకమన్తే ఉపావిసిం.

౧౭౯.

‘‘రత్తియా పురిమే యామే, పుబ్బజాతిమనుస్సరిం;

రత్తియా మజ్ఝిమే యామే, దిబ్బచక్ఖుం విసోధయిం.

౧౮౦.

‘‘రత్తియా పచ్ఛిమే యామే, తమోక్ఖన్ధం పదాలయిం;

తేవిజ్జా అథ వుట్ఠాసిం, కతా తే అనుసాసనీ.

౧౮౧.

‘‘సక్కంవ దేవా తిదసా, సఙ్గామే అపరాజితం;

పురక్ఖత్వా విహస్సామి, తేవిజ్జామ్హి అనాసవా’’.

… ఉత్తరా థేరీ….

౨. చాలాథేరీగాథా

౧౮౨.

‘‘సతిం ఉపట్ఠపేత్వాన, భిక్ఖునీ భావితిన్ద్రియా;

పటివిజ్ఝి పదం సన్తం, సఙ్ఖారూపసమం సుఖం’’.

౧౮౩.

‘‘కం ను ఉద్దిస్స ముణ్డాసి, సమణీ వియ దిస్ససి;

న చ రోచేసి పాసణ్డే, కిమిదం చరసి మోముహా’’.

౧౮౪.

‘‘ఇతో బహిద్ధా పాసణ్డా, దిట్ఠియో ఉపనిస్సితా;

న తే ధమ్మం విజానన్తి, న తే ధమ్మస్స కోవిదా.

౧౮౫.

‘‘అత్థి సక్యకులే జాతో, బుద్ధో అప్పటిపుగ్గలో;

సో మే ధమ్మమదేసేసి, దిట్ఠీనం సమతిక్కమం.

౧౮౬.

‘‘దుక్ఖం దుక్ఖసముప్పాదం, దుక్ఖస్స చ అతిక్కమం;

అరియం చట్ఠఙ్గికం మగ్గం, దుక్ఖూపసమగామినం.

౧౮౭.

‘‘తస్సాహం వచనం సుత్వా, విహరిం సాసనే రతా;

తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.

౧౮౮.

‘‘సబ్బత్థ విహతా నన్దీ, తమోఖన్ధో పదాలితో;

ఏవం జానాహి పాపిమ, నిహతో త్వమసి అన్తక’’.

… చాలా థేరీ….

౩. ఉపచాలాథేరీగాథా

౧౮౯.

‘‘సతిమతీ చక్ఖుమతీ, భిక్ఖునీ భావితిన్ద్రియా;

పటివిజ్ఝిం పదం సన్తం, అకాపురిససేవితం’’.

౧౯౦.

‘‘కిం ను జాతిం న రోచేసి, జాతో కామాని భుఞ్జతి;

భుఞ్జాహి కామరతియో, మాహు పచ్ఛానుతాపినీ’’.

౧౯౧.

‘‘జాతస్స మరణం హోతి, హత్థపాదాన ఛేదనం;

వధబన్ధపరిక్లేసం, జాతో దుక్ఖం నిగచ్ఛతి.

౧౯౨.

‘‘అత్థి సక్యకులే జాతో, సమ్బుద్ధో అపరాజితో;

సో మే ధమ్మమదేసేసి, జాతియా సమతిక్కమం.

౧౯౩.

‘‘దుక్ఖం దుక్ఖసముప్పాదం, దుక్ఖస్స చ అతిక్కమం;

అరియం చట్ఠఙ్గికం మగ్గం, దుక్ఖూపసమగామినం.

౧౯౪.

‘‘తస్సాహం వచనం సుత్వా, విహరిం సాసనే రతా;

తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.

౧౯౫.

‘‘సబ్బత్థ విహతా నన్దీ, తమోఖన్ధో పదాలితో;

ఏవం జానాహి పాపిమ, నిహతో త్వమసి అన్తక’’.

… ఉపచాలా థేరీ….

సత్తకనిపాతో నిట్ఠితో.

౮. అట్ఠకనిపాతో

౧. సీసూపచాలాథేరీగాథా

౧౯౬.

‘‘భిక్ఖునీ సీలసమ్పన్నా, ఇన్ద్రియేసు సుసంవుతా;

అధిగచ్ఛే పదం సన్తం, అసేచనకమోజవం’’.

౧౯౭.

‘‘తావతింసా చ యామా చ, తుసితా చాపి దేవతా;

నిమ్మానరతినో దేవా, యే దేవా వసవత్తినో;

తత్థ చిత్తం పణీధేహి, యత్థ తే వుసితం పురే’’.

౧౯౮.

‘‘తావతింసా చ యామా చ, తుసితా చాపి దేవతా;

నిమ్మానరతినో దేవా, యే దేవా వసవత్తినో.

౧౯౯.

‘‘కాలం కాలం భవాభవం, సక్కాయస్మిం పురక్ఖతా;

అవీతివత్తా సక్కాయం, జాతిమరణసారినో.

౨౦౦.

‘‘సబ్బో ఆదీపితో లోకో, సబ్బో లోకో పదీపితో;

సబ్బో పజ్జలితో లోకో, సబ్బో లోకో పకమ్పితో.

౨౦౧.

‘‘అకమ్పియం అతులియం, అపుథుజ్జనసేవితం;

బుద్ధో ధమ్మమదేసేసి, తత్థ మే నిరతో మనో.

౨౦౨.

‘‘తస్సాహం వచనం సుత్వా, విహరిం సాసనే రతా;

తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.

౨౦౩.

‘‘సబ్బత్థ విహతా నన్దీ, తమోఖన్ధో పదాలితో;

ఏవం జానాహి పాపిమ, నిహతో త్వమసి అన్తక’’.

… సీసూపచాలా థేరీ….

అట్ఠకనిపాతో నిట్ఠితో.

౯. నవకనిపాతో

౧. వడ్ఢమాతుథేరీగాథా

౨౦౪.

‘‘మా సు తే వడ్ఢ లోకమ్హి, వనథో ఆహు కుదాచనం;

మా పుత్తక పునప్పునం, అహు దుక్ఖస్స భాగిమా.

౨౦౫.

‘‘సుఖఞ్హి వడ్ఢ మునయో, అనేజా ఛిన్నసంసయా;

సీతిభూతా దమప్పత్తా, విహరన్తి అనాసవా.

౨౦౬.

‘‘తేహానుచిణ్ణం ఇసీభి, మగ్గం దస్సనపత్తియా;

దుక్ఖస్సన్తకిరియాయ, త్వం వడ్ఢ అనుబ్రూహయ’’.

౨౦౭.

‘‘విసారదావ భణసి, ఏతమత్థం జనేత్తి మే;

మఞ్ఞామి నూన మామికే, వనథో తే న విజ్జతి’’.

౨౦౮.

‘‘యే కేచి వడ్ఢ సఙ్ఖారా, హీనా ఉక్కట్ఠమజ్ఝిమా;

అణూపి అణుమత్తోపి, వనథో మే న విజ్జతి.

౨౦౯.

‘‘సబ్బే మే ఆసవా ఖీణా, అప్పమత్తస్స ఝాయతో;

తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

౨౧౦.

‘‘ఉళారం వత మే మాతా, పతోదం సమవస్సరి;

పరమత్థసఞ్హితా గాథా, యథాపి అనుకమ్పికా.

౨౧౧.

‘‘తస్సాహం వచనం సుత్వా, అనుసిట్ఠిం జనేత్తియా;

ధమ్మసంవేగమాపాదిం, యోగక్ఖేమస్స పత్తియా.

౨౧౨.

‘‘సోహం పధానపహితత్తో, రత్తిన్దివమతన్దితో;

మాతరా చోదితో సన్తో, అఫుసిం సన్తిముత్తమం’’.

… వడ్ఢమాతా థేరీ….

నవకనిపాతో నిట్ఠితో.

౧౦. ఏకాదసనిపాతో

౧. కిసాగోతమీథేరీగాథా

౨౧౩.

‘‘కల్యాణమిత్తతా మునినా, లోకం ఆదిస్స వణ్ణితా;

కల్యాణమిత్తే భజమానో, అపి బాలో పణ్డితో అస్స.

౨౧౪.

‘‘భజితబ్బా సప్పురిసా, పఞ్ఞా తథా వడ్ఢతి భజన్తానం;

భజమానో సప్పురిసే, సబ్బేహిపి దుక్ఖేహి పముచ్చేయ్య.

౨౧౫.

‘‘దుక్ఖఞ్చ విజానేయ్య, దుక్ఖస్స చ సముదయం నిరోధం;

అట్ఠఙ్గికఞ్చ మగ్గం, చత్తారిపి అరియసచ్చాని.

౨౧౬.

‘‘దుక్ఖో ఇత్థిభావో, అక్ఖాతో పురిసదమ్మసారథినా;

సపత్తికమ్పి హి దుక్ఖం, అప్పేకచ్చా సకిం విజాతాయో.

౨౧౭.

‘‘గలకే అపి కన్తన్తి, సుఖుమాలినియో విసాని ఖాదన్తి;

జనమారకమజ్ఝగతా, ఉభోపి బ్యసనాని అనుభోన్తి.

౨౧౮.

‘‘ఉపవిజఞ్ఞా గచ్ఛన్తీ, అద్దసాహం పతిం మతం;

పన్థమ్హి విజాయిత్వాన, అప్పత్తావ సకం ఘరం.

౨౧౯.

‘‘ద్వే పుత్తా కాలకతా, పతీ చ పన్థే మతో కపణికాయ;

మాతా పితా చ భాతా, డయ్హన్తి చ ఏకచితకాయం.

౨౨౦.

‘‘ఖీణకులీనే కపణే, అనుభూతం తే దుఖం అపరిమాణం;

అస్సూ చ తే పవత్తం, బహూని చ జాతిసహస్సాని.

౨౨౧.

‘‘వసితా సుసానమజ్ఝే, అథోపి ఖాదితాని పుత్తమంసాని;

హతకులికా సబ్బగరహితా, మతపతికా అమతమధిగచ్ఛిం.

౨౨౨.

‘‘భావితో మే మగ్గో, అరియో అట్ఠఙ్గికో అమతగామీ;

నిబ్బానం సచ్ఛికతం, ధమ్మాదాసం అవేక్ఖింహం [అపేక్ఖిహం (సీ.)].

౨౨౩.

‘‘అహమమ్హి కన్తసల్లా, ఓహితభారా కతఞ్హి కరణీయం;

కిసా గోతమీ థేరీ, విముత్తచిత్తా ఇమం భణీ’’తి.

… కిసా గోతమీ థేరీ….

ఏకాదసనిపాతో నిట్ఠితో.

౧౧. ద్వాదసకనిపాతో

౧. ఉప్పలవణ్ణాథేరీగాథా

౨౨౪.

‘‘ఉభో మాతా చ ధీతా చ, మయం ఆసుం [ఆభుం (సీ.)] సపత్తియో;

తస్సా మే అహు సంవేగో, అబ్భుతో లోమహంసనో.

౨౨౫.

‘‘ధిరత్థు కామా అసుచీ, దుగ్గన్ధా బహుకణ్టకా;

యత్థ మాతా చ ధీతా చ, సభరియా మయం అహుం.

౨౨౬.

‘‘కామేస్వాదీనవం దిస్వా, నేక్ఖమ్మం దట్ఠు ఖేమతో;

సా పబ్బజ్జిం రాజగహే, అగారస్మానగారియం.

౨౨౭.

‘‘పుబ్బేనివాసం జానామి, దిబ్బచక్ఖుం విసోధితం;

చేతోపరిచ్చఞాణఞ్చ, సోతధాతు విసోధితా.

౨౨౮.

‘‘ఇద్ధీపి మే సచ్ఛికతా, పత్తో మే ఆసవక్ఖయో;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.

౨౨౯.

‘‘ఇద్ధియా అభినిమ్మిత్వా, చతురస్సం రథం అహం;

బుద్ధస్స పాదే వన్దిత్వా, లోకనాథస్స తాదినో’’ [సిరీమతో (స్యా. క.)].

౨౩౦.

‘‘సుపుప్ఫితగ్గం ఉపగమ్మ పాదపం, ఏకా తువం తిట్ఠసి సాలమూలే [రుక్ఖమూలే (స్యా. క.)];

న చాపి తే దుతియో అత్థి కోచి, న త్వం బాలే భాయసి ధుత్తకానం’’.

౨౩౧.

‘‘సతం సహస్సానిపి ధుత్తకానం, సమాగతా ఏదిసకా భవేయ్యుం;

లోమం న ఇఞ్జే నపి సమ్పవేధే, కిం మే తువం మార కరిస్ససేకో.

౨౩౨.

‘‘ఏసా అన్తరధాయామి, కుచ్ఛిం వా పవిసామి తే;

భముకన్తరే తిట్ఠామి, తిట్ఠన్తిం మం న దక్ఖసి.

౨౩౩.

‘‘చిత్తమ్హి వసీభూతాహం, ఇద్ధిపాదా సుభావితా;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.

౨౩౪.

‘‘సత్తిసూలూపమా కామా, ఖన్ధాసం అధికుట్టనా;

యం త్వం ‘కామరతిం’ బ్రూసి, ‘అరతీ’ దాని సా మమ.

౨౩౫.

‘‘సబ్బత్థ విహతా నన్దీ, తమోఖన్ధో పదాలితో;

ఏవం జానాహి పాపిమ, నిహతో త్వమసి అన్తకా’’తి.

… ఉప్పలవణ్ణా థేరీ….

ద్వాదసనిపాతో నిట్ఠితో.

౧౨. సోళసనిపాతో

౧. పుణ్ణాథేరీగాథా

౨౩౬.

‘‘ఉదహారీ అహం సీతే [ఉదకమాహరిం సీతే (సీ.)], సదా ఉదకమోతరిం;

అయ్యానం దణ్డభయభీతా, వాచాదోసభయట్టితా.

౨౩౭.

‘‘కస్స బ్రాహ్మణ త్వం భీతో, సదా ఉదకమోతరి;

వేధమానేహి గత్తేహి, సీతం వేదయసే భుసం’’.

౨౩౮.

జానన్తీ వత మం [జానన్తీ చ తువం (క.)] భోతి, పుణ్ణికే పరిపుచ్ఛసి;

కరోన్తం కుసలం కమ్మం, రున్ధన్తం కతపాపకం.

౨౩౯.

‘‘యో చ వుడ్ఢో దహరో వా, పాపకమ్మం పకుబ్బతి;

దకాభిసేచనా సోపి, పాపకమ్మా పముచ్చతి’’.

౨౪౦.

‘‘కో ను తే ఇదమక్ఖాసి, అజానన్తస్స అజానకో;

దకాభిసేచనా నామ, పాపకమ్మా పముచ్చతి.

౨౪౧.

‘‘సగ్గం నూన గమిస్సన్తి, సబ్బే మణ్డూకకచ్ఛపా;

నాగా [నక్కా (సీ.)] చ సుసుమారా చ, యే చఞ్ఞే ఉదకే చరా.

౨౪౨.

‘‘ఓరబ్భికా సూకరికా, మచ్ఛికా మిగబన్ధకా;

చోరా చ వజ్ఝఘాతా చ, యే చఞ్ఞే పాపకమ్మినో;

దకాభిసేచనా తేపి, పాపకమ్మా పముచ్చరే.

౨౪౩.

‘‘సచే ఇమా నదియో తే, పాపం పుబ్బే కతం వహుం;

పుఞ్ఞమ్పిమా వహేయ్యుం తే, తేన త్వం పరిబాహిరో.

౨౪౪.

‘‘యస్స బ్రాహ్మణ త్వం భీతో, సదా ఉదకమోతరి;

తమేవ బ్రహ్మే మా కాసి, మా తే సీతం ఛవిం హనే’’.

౨౪౫.

‘‘కుమ్మగ్గపటిపన్నం మం, అరియమగ్గం సమానయి;

దకాభిసేచనా భోతి, ఇమం సాటం దదామి తే’’.

౨౪౬.

‘‘తుయ్హేవ సాటకో హోతు, నాహమిచ్ఛామి సాటకం;

సచే భాయసి దుక్ఖస్స, సచే తే దుక్ఖమప్పియం.

౨౪౭.

‘‘మాకాసి పాపకం కమ్మం, ఆవి వా యది వా రహో;

సచే చ పాపకం కమ్మం, కరిస్ససి కరోసి వా.

౨౪౮.

‘‘న తే దుక్ఖా పముత్యత్థి, ఉపేచ్చాపి [ఉప్పచ్చాపి (అట్ఠ. పాఠన్తరం)] పలాయతో;

సచే భాయసి దుక్ఖస్స, సచే తే దుక్ఖమప్పియం.

౨౪౯.

‘‘ఉపేహి సరణం బుద్ధం, ధమ్మం సఙ్ఘఞ్చ తాదినం;

సమాదియాహి సీలాని, తం తే అత్థాయ హేహితి’’.

౨౫౦.

‘‘ఉపేమి సరణం బుద్ధం, ధమ్మం సఙ్ఘఞ్చ తాదినం;

సమాదియామి సీలాని, తం మే అత్థాయ హేహితి.

౨౫౧.

‘‘బ్రహ్మబన్ధు పురే ఆసిం, అజ్జమ్హి సచ్చబ్రాహ్మణో;

తేవిజ్జో వేదసమ్పన్నో, సోత్తియో చమ్హి న్హాతకో’’తి.

… పుణ్ణా థేరీ….

సోళసనిపాతో నిట్ఠితో.

౧౩. వీసతినిపాతో

౧. అమ్బపాలీథేరీగాథా

౨౫౨.

‘‘కాళకా భమరవణ్ణసాదిసా, వేల్లితగ్గా మమ ముద్ధజా అహుం;

తే జరాయ సాణవాకసాదిసా, సచ్చవాదివచనం అనఞ్ఞథా.

౨౫౩.

‘‘వాసితోవ సురభీ కరణ్డకో, పుప్ఫపూర మమ ఉత్తమఙ్గజో [ఉత్తమఙ్గభూతో (క.)].

తం జరాయథ సలోమగన్ధికం, సచ్చవాదివచనం అనఞ్ఞథా.

౨౫౪.

‘‘కాననంవ సహితం సురోపితం, కోచ్ఛసూచివిచితగ్గసోభితం;

తం జరాయ విరలం తహిం తహిం, సచ్చవాదివచనం అనఞ్ఞథా.

౨౫౫.

‘‘కణ్హఖన్ధకసువణ్ణమణ్డితం, సోభతే సువేణీహిలఙ్కతం;

తం జరాయ ఖలితం సిరం కతం, సచ్చవాదివచనం అనఞ్ఞథా.

౨౫౬.

‘‘చిత్తకారసుకతావ లేఖికా, సోభరే సు భముకా పురే మమ;

తా జరాయ వలిభిప్పలమ్బితా, సచ్చవాదివచనం అనఞ్ఞథా.

౨౫౭.

‘‘భస్సరా సురుచిరా యథా మణీ, నేత్తహేసుమభినీలమాయతా;

తే జరాయభిహతా న సోభరే, సచ్చవాదివచనం అనఞ్ఞథా.

౨౫౮.

‘‘సణ్హతుఙ్గసదిసీ చ నాసికా, సోభతే సు అభియోబ్బనం పతి;

సా జరాయ ఉపకూలితా వియ, సచ్చవాదివచనం అనఞ్ఞథా.

౨౫౯.

‘‘కఙ్కణం వ సుకతం సునిట్ఠితం, సోభరే సు మమ కణ్ణపాళియో;

తా జరాయ వలిభిప్పలమ్బితా, సచ్చవాదివచనం అనఞ్ఞథా.

౨౬౦.

‘‘పత్తలీమకులవణ్ణసాదిసా, సోభరే సు దన్తా పురే మమ;

తే జరాయ ఖణ్డితా చాసితా [పీతకా (సీ.)], సచ్చవాదివచనం అనఞ్ఞథా.

౨౬౧.

‘‘కాననమ్హి వనసణ్డచారినీ, కోకిలావ మధురం నికూజిహం;

తం జరాయ ఖలితం తహిం తహిం, సచ్చవాదివచనం అనఞ్ఞథా.

౨౬౨.

‘‘సణ్హకమ్బురివ సుప్పమజ్జితా, సోభతే సు గీవా పురే మమ;

సా జరాయ భగ్గా [భఞ్జితా (?)] వినామితా, సచ్చవాదివచనం అనఞ్ఞథా.

౨౬౩.

‘‘వట్టపలిఘసదిసోపమా ఉభో, సోభరే సు బాహా పురే మమ;

తా జరాయ యథ పాటలిబ్బలితా [యథా పాటలిప్పలితా (సీ. స్యా. క.)], సచ్చవాదివచనం అనఞ్ఞథా.

౨౬౪.

‘‘సణ్హముద్దికసువణ్ణమణ్డితా, సోభరే సు హత్థా పురే మమ;

తే జరాయ యథా మూలమూలికా, సచ్చవాదివచనం అనఞ్ఞథా.

౨౬౫.

‘‘పీనవట్టసహితుగ్గతా ఉభో, సోభరే [సోభతే (అట్ఠ.)] సు థనకా పురే మమ;

థేవికీవ లమ్బన్తి నోదకా, సచ్చవాదివచనం అనఞ్ఞథా.

౨౬౬.

‘‘కఞ్చనస్సఫలకంవ సమ్మట్ఠం, సోభతే సు కాయో పురే మమ;

సో వలీహి సుఖుమాహి ఓతతో, సచ్చవాదివచనం అనఞ్ఞథా.

౨౬౭.

‘‘నాగభోగసదిసోపమా ఉభో, సోభరే సు ఊరూ పురే మమ;

తే జరాయ యథా వేళునాళియో, సచ్చవాదివచనం అనఞ్ఞథా.

౨౬౮.

‘‘సణ్హనూపురసువణ్ణమణ్డితా, సోభరే సు జఙ్ఘా పురే మమ;

తా జరాయ తిలదణ్డకారివ, సచ్చవాదివచనం అనఞ్ఞథా.

౨౬౯.

‘‘తూలపుణ్ణసదిసోపమా ఉభో, సోభరే సు పాదా పురే మమ;

తే జరాయ ఫుటితా వలీమతా, సచ్చవాదివచనం అనఞ్ఞథా.

౨౭౦.

‘‘ఏదిసో అహు అయం సముస్సయో, జజ్జరో బహుదుక్ఖానమాలయో;

సోపలేపపతితో జరాఘరో, సచ్చవాదివచనం అనఞ్ఞథా’’.

… అమ్బపాలీ థేరీ….

౨. రోహినీథేరీగాథా

౨౭౧.

‘‘‘సమణా’తి భోతి సుపి [భోతి త్వం సయసి (సీ.), భోతి మం విపస్సి (స్యా.)], ‘సమణా’తి పబుజ్ఝసి [పటిబుజ్ఝసి (సీ. స్యా.)];

సమణానేవ [సమణానమేవ (సీ. స్యా.)] కిత్తేసి, సమణీ నూన [సమణీ ను (క.)] భవిస్ససి.

౨౭౨.

‘‘విపులం అన్నఞ్చ పానఞ్చ, సమణానం పవేచ్చసి [పయచ్ఛసి (సీ.)];

రోహినీ దాని పుచ్ఛామి, కేన తే సమణా పియా.

౨౭౩.

‘‘అకమ్మకామా అలసా, పరదత్తూపజీవినో;

ఆసంసుకా సాదుకామా, కేన తే సమణా పియా’’.

౨౭౪.

‘‘చిరస్సం వత మం తాత, సమణానం పరిపుచ్ఛసి;

తేసం తే కిత్తయిస్సామి, పఞ్ఞాసీలపరక్కమం.

౨౭౫.

‘‘కమ్మకామా అనలసా, కమ్మసేట్ఠస్స కారకా;

రాగం దోసం పజహన్తి, తేన మే సమణా పియా.

౨౭౬.

‘‘తీణి పాపస్స మూలాని, ధునన్తి సుచికారినో;

సబ్బం పాపం పహీనేసం, తేన మే సమణా పియా.

౨౭౭.

‘‘కాయకమ్మం సుచి నేసం, వచీకమ్మఞ్చ తాదిసం;

మనోకమ్మం సుచి నేసం, తేన మే సమణా పియా.

౨౭౮.

‘‘విమలా సఙ్ఖముత్తావ, సుద్ధా సన్తరబాహిరా;

పుణ్ణా సుక్కాన ధమ్మానం [సుక్కేహి ధమ్మేహి (సీ. స్యా. అట్ఠ.)], తేన మే సమణా పియా.

౨౭౯.

‘‘బహుస్సుతా ధమ్మధరా, అరియా ధమ్మజీవినో;

అత్థం ధమ్మఞ్చ దేసేన్తి, తేన మే సమణా పియా.

౨౮౦.

‘‘బహుస్సుతా ధమ్మధరా, అరియా ధమ్మజీవినో;

ఏకగ్గచిత్తా సతిమన్తో, తేన మే సమణా పియా.

౨౮౧.

‘‘దూరఙ్గమా సతిమన్తో, మన్తభాణీ అనుద్ధతా;

దుక్ఖస్సన్తం పజానన్తి, తేన మే సమణా పియా.

౨౮౨.

‘‘యస్మా గామా పక్కమన్తి, న విలోకేన్తి కిఞ్చనం;

అనపేక్ఖావ గచ్ఛన్తి, తేన మే సమణా పియా.

౨౮౩.

‘‘న తేసం కోట్ఠే ఓపేన్తి, న కుమ్భిం న ఖళోపియం;

పరినిట్ఠితమేసానా, తేన మే సమణా పియా.

౨౮౪.

‘‘న తే హిరఞ్ఞం గణ్హన్తి, న సువణ్ణం న రూపియం;

పచ్చుప్పన్నేన యాపేన్తి, తేన మే సమణా పియా.

౨౮౫.

‘‘నానాకులా పబ్బజితా, నానాజనపదేహి చ;

అఞ్ఞమఞ్ఞం పియాయన్తి [పిహయన్తి (క.)], తేన మే సమణా పియా’’.

౨౮౬.

‘‘అత్థాయ వత నో భోతి, కులే జాతాసి రోహినీ;

సద్ధా బుద్ధే చ ధమ్మే చ, సఙ్ఘే చ తిబ్బగారవా.

౨౮౭.

‘‘తువం హేతం పజానాసి, పుఞ్ఞక్ఖేత్తం అనుత్తరం;

అమ్హమ్పి ఏతే సమణా, పటిగణ్హన్తి దక్ఖిణం’’.

౨౮౮.

‘‘పతిట్ఠితో హేత్థ యఞ్ఞో, విపులో నో భవిస్సతి;

సచే భాయసి దుక్ఖస్స, సచే తే దుక్ఖమప్పియం.

౨౮౯.

‘‘ఉపేహి సరణం బుద్ధం, ధమ్మం సఙ్ఘఞ్చ తాదినం;

సమాదియాహి సీలాని, తం తే అత్థాయ హేహితి’’.

౨౯౦.

‘‘ఉపేమి సరణం బుద్ధం, ధమ్మం సఙ్ఘఞ్చ తాదినం;

సమాదియామి సీలాని, తం మే అత్థాయ హేహితి.

౨౯౧.

‘‘బ్రహ్మబన్ధు పురే ఆసిం, సో ఇదానిమ్హి బ్రాహ్మణో;

తేవిజ్జో సోత్తియో చమ్హి, వేదగూ చమ్హి న్హాతకో’’.

… రోహినీ థేరీ….

౩. చాపాథేరీగాథా

౨౯౨.

‘‘లట్ఠిహత్థో పురే ఆసి, సో దాని మిగలుద్దకో;

ఆసాయ పలిపా ఘోరా, నాసక్ఖి పారమేతవే.

౨౯౩.

‘‘సుమత్తం మం మఞ్ఞమానా, చాపా పుత్తమతోసయి;

చాపాయ బన్ధనం ఛేత్వా, పబ్బజిస్సం పునోపహం.

౨౯౪.

‘‘మా మే కుజ్ఝి మహావీర, మా మే కుజ్ఝి మహాముని;

న హి కోధపరేతస్స, సుద్ధి అత్థి కుతో తపో.

౨౯౫.

‘‘పక్కమిస్సఞ్చ నాళాతో, కోధ నాళాయ వచ్ఛతి;

బన్ధన్తీ ఇత్థిరూపేన, సమణే ధమ్మజీవినో’’ [ధమ్మజీవినే (క.)].

౨౯౬.

‘‘ఏహి కాళ నివత్తస్సు, భుఞ్జ కామే యథా పురే;

అహఞ్చ తే వసీకతా, యే చ మే సన్తి ఞాతకా’’.

౨౯౭.

‘‘ఏత్తో చాపే చతుబ్భాగం, యథా భాససి త్వఞ్చ మే;

తయి రత్తస్స పోసస్స, ఉళారం వత తం సియా’’.

౨౯౮.

‘‘కాళఙ్గినింవ తక్కారిం, పుప్ఫితం గిరిముద్ధని;

ఫుల్లం దాలిమలట్ఠింవ, అన్తోదీపేవ పాటలిం.

౨౯౯.

‘‘హరిచన్దనలిత్తఙ్గిం, కాసికుత్తమధారినిం;

తం మం రూపవతిం సన్తిం, కస్స ఓహాయ గచ్ఛసి’’.

౩౦౦.

‘‘సాకున్తికోవ సకుణిం [సకుణం (స్యా.)], యథా బన్ధితుమిచ్ఛతి;

ఆహరిమేన రూపేన, న మం త్వం బాధయిస్ససి’’.

౩౦౧.

‘‘ఇమఞ్చ మే పుత్తఫలం, కాళ ఉప్పాదితం తయా;

తం మం పుత్తవతిం సన్తిం, కస్స ఓహాయ గచ్ఛసి’’.

౩౦౨.

‘‘జహన్తి పుత్తే సప్పఞ్ఞా, తతో ఞాతీ తతో ధనం;

పబ్బజన్తి మహావీరా, నాగో ఛేత్వావ బన్ధనం’’.

౩౦౩.

‘‘ఇదాని తే ఇమం పుత్తం, దణ్డేన ఛురికాయ వా;

భూమియం వా నిసుమ్భిస్సం [నిసుమ్భేయ్యం (సీ.)], పుత్తసోకా న గచ్ఛసి’’.

౩౦౪.

‘‘సచే పుత్తం సిఙ్గాలానం, కుక్కురానం పదాహిసి;

న మం పుత్తకత్తే జమ్మి, పునరావత్తయిస్ససి’’.

౩౦౫.

‘‘హన్ద ఖో దాని భద్దన్తే, కుహిం కాళ గమిస్ససి;

కతమం గామనిగమం, నగరం రాజధానియో’’.

౩౦౬.

‘‘అహుమ్హ పుబ్బే గణినో, అస్సమణా సమణమానినో;

గామేన గామం విచరిమ్హ, నగరే రాజధానియో.

౩౦౭.

‘‘ఏసో హి భగవా బుద్ధో, నదిం నేరఞ్జరం పతి;

సబ్బదుక్ఖప్పహానాయ, ధమ్మం దేసేతి పాణినం;

తస్సాహం సన్తికం గచ్ఛం, సో మే సత్థా భవిస్సతి’’.

౩౦౮.

‘‘వన్దనం దాని వజ్జాసి, లోకనాథం అనుత్తరం;

పదక్ఖిణఞ్చ కత్వాన, ఆదిసేయ్యాసి దక్ఖిణం’’.

౩౦౯.

‘‘ఏతం ఖో లబ్భమమ్హేహి, యథా భాససి త్వఞ్చ మే;

వన్దనం దాని తే వజ్జం, లోకనాథం అనుత్తరం;

పదక్ఖిణఞ్చ కత్వాన, ఆదిసిస్సామి దక్ఖిణం’’.

౩౧౦.

తతో చ కాళో పక్కామి, నదిం నేరఞ్జరం పతి;

సో అద్దసాసి సమ్బుద్ధం, దేసేన్తం అమతం పదం.

౩౧౧.

దుక్ఖం దుక్ఖసముప్పాదం, దుక్ఖస్స చ అతిక్కమం;

అరియం చట్ఠఙ్గికం మగ్గం, దుక్ఖూపసమగామినం.

౩౧౨.

తస్స పాదాని వన్దిత్వా, కత్వాన నం [కత్వానహం (సీ.)] పదక్ఖిణం;

చాపాయ ఆదిసిత్వాన, పబ్బజిం అనగారియం;

తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.

… చాపా థేరీ….

౪. సున్దరీథేరీగాథా

౩౧౩.

‘‘పేతాని భోతి పుత్తాని, ఖాదమానా తువం పురే;

తువం దివా చ రత్తో చ, అతీవ పరితప్పసి.

౩౧౪.

‘‘సాజ్జ సబ్బాని ఖాదిత్వా, సతపుత్తాని [సత్త పుత్తాని (స్యా.)] బ్రాహ్మణీ;

వాసేట్ఠి కేన వణ్ణేన, న బాళ్హం పరితప్పసి’’.

౩౧౫.

‘‘బహూని పుత్తసతాని, ఞాతిసఙ్ఘసతాని చ;

ఖాదితాని అతీతంసే, మమ తుయ్హఞ్చ బ్రాహ్మణ.

౩౧౬.

‘‘సాహం నిస్సరణం ఞత్వా, జాతియా మరణస్స చ;

సోచామి న రోదామి, న చాపి పరితప్పయిం’’.

౩౧౭.

‘‘అబ్భుతం వత వాసేట్ఠి, వాచం భాససి ఏదిసిం;

కస్స త్వం ధమ్మమఞ్ఞాయ, గిరం [థిరం (సీ.)] భాససి ఏదిసిం’’.

౩౧౮.

‘‘ఏస బ్రాహ్మణ సమ్బుద్ధో, నగరం మిథిలం పతి;

సబ్బదుక్ఖప్పహానాయ, ధమ్మం దేసేసి పాణినం.

౩౧౯.

‘‘తస్స బ్రహ్మే [బ్రాహ్మణ (సీ. స్యా.)] అరహతో, ధమ్మం సుత్వా నిరూపధిం;

తత్థ విఞ్ఞాతసద్ధమ్మా, పుత్తసోకం బ్యపానుదిం’’.

౩౨౦.

‘‘సో అహమ్పి గమిస్సామి, నగరం మిథిలం పతి;

అప్పేవ మం సో భగవా, సబ్బదుక్ఖా పమోచయే’’.

౩౨౧.

అద్దస బ్రాహ్మణో బుద్ధం, విప్పముత్తం నిరూపధిం;

స్వస్స ధమ్మమదేసేసి, ముని దుక్ఖస్స పారగూ.

౩౨౨.

దుక్ఖం దుక్ఖసముప్పాదం, దుక్ఖస్స చ అతిక్కమం;

అరియం చట్ఠఙ్గికం మగ్గం, దుక్ఖూపసమగామినం.

౩౨౩.

తత్థ విఞ్ఞాతసద్ధమ్మో, పబ్బజ్జం సమరోచయి;

సుజాతో తీహి రత్తీహి, తిస్సో విజ్జా అఫస్సయి.

౩౨౪.

‘‘ఏహి సారథి గచ్ఛాహి, రథం నియ్యాదయాహిమం;

ఆరోగ్యం బ్రాహ్మణిం వజ్జ [వజ్జా (సీ.)], ‘పబ్బజి [పబ్బజితో (సీ.)] దాని బ్రాహ్మణో;

సుజాతో తీహి రత్తీహి, తిస్సో విజ్జా అఫస్సయి’’’.

౩౨౫.

తతో చ రథమాదాయ, సహస్సఞ్చాపి సారథి;

ఆరోగ్యం బ్రాహ్మణివోచ, ‘‘పబ్బజి దాని బ్రాహ్మణో;

సుజాతో తీహి రత్తీహి, తిస్సో విజ్జా అఫస్సయి’’.

౩౨౬.

‘‘ఏతఞ్చాహం అస్సరథం, సహస్సఞ్చాపి సారథి;

తేవిజ్జం బ్రాహ్మణం సుత్వా [ఞత్వా (సీ.)], పుణ్ణపత్తం దదామి తే’’.

౩౨౭.

‘‘తుయ్హేవ హోత్వస్సరథో, సహస్సఞ్చాపి బ్రాహ్మణి;

అహమ్పి పబ్బజిస్సామి, వరపఞ్ఞస్స సన్తికే’’.

౩౨౮.

‘‘హత్థీ గవస్సం మణికుణ్డలఞ్చ, ఫీతఞ్చిమం గహవిభవం పహాయ;

పితా పబ్బజితో తుయ్హం, భుఞ్జ భోగాని సున్దరి; తువం దాయాదికా కులే’’.

౩౨౯.

‘‘హత్థీ గవస్సం మణికుణ్డలఞ్చ, రమ్మం చిమం గహవిభవం పహాయ;

పితా పబ్బజితో మయ్హం, పుత్తసోకేన అట్టితో;

అహమ్పి పబ్బజిస్సామి, భాతుసోకేన అట్టితా’’.

౩౩౦.

‘‘సో తే ఇజ్ఝతు సఙ్కప్పో, యం త్వం పత్థేసి సున్దరీ;

ఉత్తిట్ఠపిణ్డో ఉఞ్ఛో చ, పంసుకూలఞ్చ చీవరం;

ఏతాని అభిసమ్భోన్తీ, పరలోకే అనాసవా’’.

౩౩౧.

‘‘సిక్ఖమానాయ మే అయ్యే, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;

పుబ్బేనివాసం జానామి, యత్థ మే వుసితం పురే.

౩౩౨.

‘‘తువం నిస్సాయ కల్యాణీ, థేరీ సఙ్ఘస్స సోభనే;

తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.

౩౩౩.

‘‘అనుజానాహి మే అయ్యే, ఇచ్ఛే సావత్థి గన్తవే;

సీహనాదం నదిస్సామి, బుద్ధసేట్ఠస్స సన్తికే’’.

౩౩౪.

‘‘పస్స సున్దరి సత్థారం, హేమవణ్ణం హరిత్తచం;

అదన్తానం దమేతారం, సమ్బుద్ధమకుతోభయం’’.

౩౩౫.

‘‘పస్స సున్దరిమాయన్తిం, విప్పముత్తం నిరూపధిం;

వీతరాగం విసంయుత్తం, కతకిచ్చమనాసవం.

౩౩౬.

‘‘బారాణసీతో నిక్ఖమ్మ, తవ సన్తికమాగతా;

సావికా తే మహావీర, పాదే వన్దతి సున్దరీ’’.

౩౩౭.

‘‘తువం బుద్ధో తువం సత్థా, తుయ్హం ధీతామ్హి బ్రాహ్మణ;

ఓరసా ముఖతో జాతా, కతకిచ్చా అనాసవా’’.

౩౩౮.

‘‘తస్సా తే స్వాగతం భద్దే, తతో [అథో (క.)] తే అదురాగతం;

ఏవఞ్హి దన్తా ఆయన్తి, సత్థు పాదాని వన్దికా;

వీతరాగా విసంయుత్తా, కతకిచ్చా అనాసవా’’.

… సున్దరీ థేరీ….

౫. సుభాకమ్మారధీతుథేరీగాథా

౩౩౯.

‘‘దహరాహం సుద్ధవసనా, యం పురే ధమ్మమస్సుణిం;

తస్సా మే అప్పమత్తాయ, సచ్చాభిసమయో అహు.

౩౪౦.

‘‘తతోహం సబ్బకామేసు, భుసం అరతిమజ్ఝగం;

సక్కాయస్మిం భయం దిస్వా, నేక్ఖమ్మమేవ [నేక్ఖమ్మఞ్ఞేవ (సీ.), నేక్ఖమ్మస్సేవ (స్యా.)] పీహయే.

౩౪౧.

‘‘హిత్వానహం ఞాతిగణం, దాసకమ్మకరాని చ;

గామఖేత్తాని ఫీతాని, రమణీయే పమోదితే.

౩౪౨.

‘‘పహాయహం పబ్బజితా, సాపతేయ్యమనప్పకం;

ఏవం సద్ధాయ నిక్ఖమ్మ, సద్ధమ్మే సుప్పవేదితే.

౩౪౩.

‘‘నేతం [న మేతం (సీ. స్యా.)] అస్స పతిరూపం, ఆకిఞ్చఞ్ఞఞ్హి పత్థయే;

యో [యా (స్యా.)] జాతరూపం రజతం, ఛడ్డేత్వా [థపేత్వా (క.)] పునరాగమే [పునరాగహే (క.)].

౩౪౪.

‘‘రజతం జాతరూపం వా, న బోధాయ న సన్తియా;

నేతం సమణసారుప్పం, న ఏతం అరియద్ధనం.

౩౪౫.

‘‘లోభనం మదనఞ్చేతం, మోహనం రజవడ్ఢనం;

సాసఙ్కం బహుఆయాసం, నత్థి చేత్థ ధువం ఠితి.

౩౪౬.

‘‘ఏత్థ రత్తా పమత్తా చ, సఙ్కిలిట్ఠమనా నరా;

అఞ్ఞమఞ్ఞేన బ్యారుద్ధా, పుథు కుబ్బన్తి మేధగం.

౩౪౭.

‘‘వధో బన్ధో పరిక్లేసో, జాని సోకపరిద్దవో;

కామేసు అధిపన్నానం, దిస్సతే బ్యసనం బహుం.

౩౪౮.

‘‘తం మం ఞాతీ అమిత్తావ, కిం వో కామేసు యుఞ్జథ;

జానాథ మం పబ్బజితం, కామేసు భయదస్సినిం.

౩౪౯.

‘‘న హిరఞ్ఞసువణ్ణేన, పరిక్ఖీయన్తి ఆసవా;

అమిత్తా వధకా కామా, సపత్తా సల్లబన్ధనా.

౩౫౦.

‘‘తం మం ఞాతీ అమిత్తావ, కిం వో కామేసు యుఞ్జథ;

జానాథ మం పబ్బజితం, ముణ్డం సఙ్ఘాటిపారుతం.

౩౫౧.

‘‘ఉత్తిట్ఠపిణ్డో ఉఞ్ఛో చ, పంసుకూలఞ్చ చీవరం;

ఏతం ఖో మమ సారుప్పం, అనగారూపనిస్సయో.

౩౫౨.

‘‘వన్తా మహేసీహి కామా, యే దిబ్బా యే చ మానుసా;

ఖేమట్ఠానే విముత్తా తే, పత్తా తే అచలం సుఖం.

౩౫౩.

‘‘మాహం కామేహి సఙ్గచ్ఛిం, యేసు తాణం న విజ్జతి;

అమిత్తా వధకా కామా, అగ్గిక్ఖన్ధూపమా దుఖా.

౩౫౪.

‘‘పరిపన్థో ఏస భయో, సవిఘాతో సకణ్టకో;

గేధో సువిసమో చేసో [లేపో (సీ.)], మహన్తో మోహనాముఖో.

౩౫౫.

‘‘ఉపసగ్గో భీమరూపో, కామా సప్పసిరూపమా;

యే బాలా అభినన్దన్తి, అన్ధభూతా పుథుజ్జనా.

౩౫౬.

‘‘కామపఙ్కేన సత్తా హి, బహూ లోకే అవిద్దసూ;

పరియన్తం న జానన్తి, జాతియా మరణస్స చ.

౩౫౭.

‘‘దుగ్గతిగమనం మగ్గం, మనుస్సా కామహేతుకం;

బహుం వే పటిపజ్జన్తి, అత్తనో రోగమావహం.

౩౫౮.

‘‘ఏవం అమిత్తజననా, తాపనా సంకిలేసికా;

లోకామిసా బన్ధనీయా, కామా మరణబన్ధనా [చరణబన్ధనా (సీ.)].

౩౫౯.

‘‘ఉమ్మాదనా ఉల్లపనా, కామా చిత్తప్పమద్దినో;

సత్తానం సఙ్కిలేసాయ, ఖిప్పం [ఖిపం (సీ.)] మారేన ఓడ్డితం.

౩౬౦.

‘‘అనన్తాదీనవా కామా, బహుదుక్ఖా మహావిసా;

అప్పస్సాదా రణకరా, సుక్కపక్ఖవిసోసనా [విసోసకా (సీ.)].

౩౬౧.

‘‘సాహం ఏతాదిసం కత్వా, బ్యసనం కామహేతుకం;

న తం పచ్చాగమిస్సామి, నిబ్బానాభిరతా సదా.

౩౬౨.

‘‘రణం కరిత్వా [తరిత్వా (సీ.)] కామానం, సీతిభావాభికఙ్ఖినీ;

అప్పమత్తా విహస్సామి, సబ్బసంయోజనక్ఖయే.

౩౬౩.

‘‘అసోకం విరజం ఖేమం, అరియట్ఠఙ్గికం ఉజుం;

తం మగ్గం అనుగచ్ఛామి, యేన తిణ్ణా మహేసినో’’.

౩౬౪.

ఇమం పస్సథ ధమ్మట్ఠం, సుభం కమ్మారధీతరం;

అనేజం ఉపసమ్పజ్జ, రుక్ఖమూలమ్హి ఝాయతి.

౩౬౫.

అజ్జట్ఠమీ పబ్బజితా, సద్ధా సద్ధమ్మసోభనా;

వినీతుప్పలవణ్ణాయ, తేవిజ్జా మచ్చుహాయినీ.

౩౬౬.

సాయం భుజిస్సా అనణా, భిక్ఖునీ భావితిన్ద్రియా;

సబ్బయోగవిసంయుత్తా, కతకిచ్చా అనాసవా.

౩౬౭.

తం సక్కో దేవసఙ్ఘేన, ఉపసఙ్కమ్మ ఇద్ధియా;

నమస్సతి భూతపతి, సుభం కమ్మారధీతరన్తి.

… సుభా కమ్మారధీతా థేరీ….

వీసతినిపాతో నిట్ఠితో.

౧౪. తింసనిపాతో

౧. సుభాజీవకమ్బవనికాథేరీగాథా

౩౬౮.

జీవకమ్బవనం రమ్మం, గచ్ఛన్తిం భిక్ఖునిం సుభం;

ధుత్తకో సన్నివారేసి [తం నివారేసి (క.)], తమేనం అబ్రవీ సుభా.

౩౬౯.

‘‘కిం తే అపరాధితం మయా, యం మం ఓవరియాన తిట్ఠసి;

న హి పబ్బజితాయ ఆవుసో, పురిసో సమ్ఫుసనాయ కప్పతి.

౩౭౦.

‘‘గరుకే మమ సత్థుసాసనే, యా సిక్ఖా సుగతేన దేసితా;

పరిసుద్ధపదం అనఙ్గణం, కిం మం ఓవరియాన తిట్ఠసి.

౩౭౧.

‘‘ఆవిలచిత్తో అనావిలం, సరజో వీతరజం అనఙ్గణం;

సబ్బత్థ విముత్తమానసం, కిం మం ఓవరియాన తిట్ఠసి’’.

౩౭౨.

‘‘దహరా చ అపాపికా చసి, కిం తే పబ్బజ్జా కరిస్సతి;

నిక్ఖిప కాసాయచీవరం, ఏహి రమామ సుపుప్ఫితే [రమామసే పుప్ఫితే (సీ. స్యా.)] వనే.

౩౭౩.

‘‘మధురఞ్చ పవన్తి సబ్బసో, కుసుమరజేన సముట్ఠితా దుమా;

పఠమవసన్తో సుఖో ఉతు, ఏహి రమామ సుపుప్ఫితే వనే.

౩౭౪.

‘‘కుసుమితసిఖరా చ పాదపా, అభిగజ్జన్తివ మాలుతేరితా;

కా తుయ్హం రతి భవిస్సతి, యది ఏకా వనమోగహిస్ససి [వనమోతరిస్ససి (సీ.), వనమోగాహిస్ససి (స్యా. క.)].

౩౭౫.

‘‘వాళమిగసఙ్ఘసేవితం, కుఞ్జరమత్తకరేణులోళితం;

అసహాయికా గన్తుమిచ్ఛసి, రహితం భింసనకం మహావనం.

౩౭౬.

‘‘తపనీయకతావ ధీతికా, విచరసి చిత్తలతేవ అచ్ఛరా;

కాసికసుఖుమేహి వగ్గుభి, సోభసీ సువసనేహి నూపమే.

౩౭౭.

‘‘అహం తవ వసానుగో సియం, యది విహరేమసే [యదిపి విహరేసి (క.)] కాననన్తరే;

న హి మత్థి తయా పియత్తరో, పాణో కిన్నరిమన్దలోచనే.

౩౭౮.

‘‘యది మే వచనం కరిస్ససి, సుఖితా ఏహి అగారమావస;

పాసాదనివాతవాసినీ, పరికమ్మం తే కరోన్తు నారియో.

౩౭౯.

‘‘కాసికసుఖుమాని ధారయ, అభిరోపేహి [అభిరోహేహి (సీ.)] చ మాలవణ్ణకం;

కఞ్చనమణిముత్తకం బహుం, వివిధం ఆభరణం కరోమి తే.

౩౮౦.

‘‘సుధోతరజపచ్ఛదం సుభం, గోణకతూలికసన్థతం నవం;

అభిరుహ సయనం మహారహం, చన్దనమణ్డితసారగన్ధికం;

౩౮౧.

‘‘ఉప్పలం చుదకా సముగ్గతం, యథా తం అమనుస్ససేవితం;

ఏవం త్వం బ్రహ్మచారినీ, సకేసఙ్గేసు జరం గమిస్ససి’’.

౩౮౨.

‘‘కిం తే ఇధ సారసమ్మతం, కుణపపూరమ్హి సుసానవడ్ఢనే;

భేదనధమ్మే కళేవరే [కలేవరే (సీ. క.)], యం దిస్వా విమనో ఉదిక్ఖసి’’.

౩౮౩.

‘‘అక్ఖీని చ తురియారివ, కిన్నరియారివ పబ్బతన్తరే;

తవ మే నయనాని దక్ఖియ, భియ్యో కామరతీ పవడ్ఢతి.

౩౮౪.

‘‘ఉప్పలసిఖరోపమాని తే, విమలే హాటకసన్నిభే ముఖే;

తవ మే నయనాని దక్ఖియ [నయనానుదిక్ఖియ (సీ.)], భియ్యో కామగుణో పవడ్ఢతి.

౩౮౫.

‘‘అపి దూరగతా సరమ్హసే, ఆయతపమ్హే విసుద్ధదస్సనే;

హి మత్థి తయా పియత్తరా, నయనా కిన్నరిమన్దలోచనే’’.

౩౮౬.

‘‘అపథేన పయాతుమిచ్ఛసి, చన్దం కీళనకం గవేససి;

మేరుం లఙ్ఘేతుమిచ్ఛసి, యో త్వం బుద్ధసుతం మగ్గయసి.

౩౮౭.

‘‘నత్థి హి లోకే సదేవకే, రాగో యత్థపి దాని మే సియా;

నపి నం జానామి కీరిసో, అథ మగ్గేన హతో సమూలకో.

౩౮౮.

‘‘ఇఙ్గాలకుయావ [ఇఙ్ఘాళఖుయావ (స్యా.)] ఉజ్ఝితో, విసపత్తోరివ అగ్గితో కతో [అగ్ఘతో హతో (సీ.)];

నపి నం పస్సామి కీరిసో, అథ మగ్గేన హతో సమూలకో.

౩౮౯.

‘‘యస్సా సియా అపచ్చవేక్ఖితం, సత్థా వా అనుపాసితో సియా;

త్వం తాదిసికం పలోభయ, జానన్తిం సో ఇమం విహఞ్ఞసి.

౩౯౦.

‘‘మయ్హఞ్హి అక్కుట్ఠవన్దితే, సుఖదుక్ఖే చ సతీ ఉపట్ఠితా;

సఙ్ఖతమసుభన్తి జానియ, సబ్బత్థేవ మనో న లిమ్పతి.

౩౯౧.

‘‘సాహం సుగతస్స సావికా, మగ్గట్ఠఙ్గికయానయాయినీ;

ఉద్ధటసల్లా అనాసవా, సుఞ్ఞాగారగతా రమామహం.

౩౯౨.

‘‘దిట్ఠా హి మయా సుచిత్తితా, సోమ్భా దారుకపిల్లకాని వా;

తన్తీహి చ ఖీలకేహి చ, వినిబద్ధా వివిధం పనచ్చకా.

౩౯౩.

‘‘తమ్హుద్ధటే తన్తిఖీలకే, విస్సట్ఠే వికలే పరిక్రితే [పరిపక్ఖీతే (సీ.), పరిపక్కతే (స్యా.)];

న విన్దేయ్య ఖణ్డసో కతే, కిమ్హి తత్థ మనం నివేసయే.

౩౯౪.

‘‘తథూపమా దేహకాని మం, తేహి ధమ్మేహి వినా న వత్తన్తి;

ధమ్మేహి వినా న వత్తతి, కిమ్హి తత్థ మనం నివేసయే.

౩౯౫.

‘‘యథా హరితాలేన మక్ఖితం, అద్దస చిత్తికం భిత్తియా కతం;

తమ్హి తే విపరీతదస్సనం, సఞ్ఞా మానుసికా నిరత్థికా.

౩౯౬.

‘‘మాయం వియ అగ్గతో కతం, సుపినన్తేవ సువణ్ణపాదపం;

ఉపగచ్ఛసి అన్ధ రిత్తకం, జనమజ్ఝేరివ రుప్పరూపకం [రూపరూపకం (క.)].

౩౯౭.

‘‘వట్టనిరివ కోటరోహితా, మజ్ఝే పుబ్బుళకా సఅస్సుకా;

పీళకోళికా చేత్థ జాయతి, వివిధా చక్ఖువిధా చ పిణ్డితా’’.

౩౯౮.

ఉప్పాటియ చారుదస్సనా, న చ పజ్జిత్థ అసఙ్గమానసా;

‘‘హన్ద తే చక్ఖుం హరస్సు తం’’, తస్స నరస్స అదాసి తావదే.

౩౯౯.

తస్స చ విరమాసి తావదే, రాగో తత్థ ఖమాపయీ చ నం;

‘‘సోత్థి సియా బ్రహ్మచారినీ, న పునో ఏదిసకం భవిస్సతి’’.

౪౦౦.

‘‘ఆసాదియ [ఆహనియ (స్యా. క.)] ఏదిసం జనం, అగ్గిం పజ్జలితం వ లిఙ్గియ;

గణ్హియ ఆసీవిసం వియ, అపి ను సోత్థి సియా ఖమేహి నో’’.

౪౦౧.

ముత్తా చ తతో సా భిక్ఖునీ, అగమీ బుద్ధవరస్స సన్తికం;

పస్సియ వరపుఞ్ఞలక్ఖణం, చక్ఖు ఆసి యథా పురాణకన్తి.

… సుభా జీవకమ్బవనికా థేరీ….

తింసనిపాతో నిట్ఠితో.

౧౫. చత్తాలీసనిపాతో

౧. ఇసిదాసీథేరీగాథా

౪౦౨.

నగరమ్హి కుసుమనామే, పాటలిపుత్తమ్హి పథవియా మణ్డే;

సక్యకులకులీనాయో, ద్వే భిక్ఖునియో హి గుణవతియో.

౪౦౩.

ఇసిదాసీ తత్థ ఏకా, దుతియా బోధీతి సీలసమ్పన్నా చ;

ఝానజ్ఝాయనరతాయో, బహుస్సుతాయో ధుతకిలేసాయో.

౪౦౪.

తా పిణ్డాయ చరిత్వా, భత్తత్థం [భత్తత్తం (సీ.)] కరియ ధోతపత్తాయో;

రహితమ్హి సుఖనిసిన్నా, ఇమా గిరా అబ్భుదీరేసుం.

౪౦౫.

‘‘పాసాదికాసి అయ్యే, ఇసిదాసి వయోపి తే అపరిహీనో;

కిం దిస్వాన బ్యాలికం, అథాసి నేక్ఖమ్మమనుయుత్తా’’.

౪౦౬.

ఏవమనుయుఞ్జియమానా సా, రహితే ధమ్మదేసనాకుసలా;

ఇసిదాసీ వచనమబ్రవి, ‘‘సుణ బోధి యథామ్హి పబ్బజితా.

౪౦౭.

‘‘ఉజ్జేనియా పురవరే, మయ్హం పితా సీలసంవుతో సేట్ఠి;

తస్సమ్హి ఏకధీతా, పియా మనాపా చ దయితా చ.

౪౦౮.

‘‘అథ మే సాకేతతో వరకా, ఆగచ్ఛుముత్తమకులీనా;

సేట్ఠీ పహూతరతనో, తస్స మమం సుణ్హమదాసి తాతో.

౪౦౯.

‘‘సస్సుయా సస్సురస్స చ, సాయం పాతం పణామముపగమ్మ;

సిరసా కరోమి పాదే, వన్దామి యథామ్హి అనుసిట్ఠా.

౪౧౦.

‘‘యా మయ్హం సామికస్స, భగినియో భాతునో పరిజనో వా;

తమేకవరకమ్పి దిస్వా, ఉబ్బిగ్గా ఆసనం దేమి.

౪౧౧.

‘‘అన్నేన చ పానేన చ, ఖజ్జేన చ యఞ్చ తత్థ సన్నిహితం;

ఛాదేమి ఉపనయామి చ, దేమి చ యం యస్స పతిరూపం.

౪౧౨.

‘‘కాలేన ఉపట్ఠహిత్వా [ఉట్ఠహిత్వా (స్యా. క.), ఉపట్ఠహితుం (?)], ఘరం సముపగమామి ఉమ్మారే;

ధోవన్తీ హత్థపాదే, పఞ్జలికా సామికముపేమి.

౪౧౩.

‘‘కోచ్ఛం పసాదం అఞ్జనిఞ్చ, ఆదాసకఞ్చ గణ్హిత్వా;

పరికమ్మకారికా వియ, సయమేవ పతిం విభూసేమి.

౪౧౪.

‘‘సయమేవ ఓదనం సాధయామి, సయమేవ భాజనం ధోవన్తీ;

మాతావ ఏకపుత్తకం, తథా [తదా (సీ.)] భత్తారం పరిచరామి.

౪౧౫.

‘‘ఏవం మం భత్తికతం, అనురత్తం కారికం నిహతమానం;

ఉట్ఠాయికం [ఉట్ఠాహికం (క.)] అనలసం, సీలవతిం దుస్సతే భత్తా.

౪౧౬.

‘‘సో మాతరఞ్చ పితరఞ్చ, భణతి ‘ఆపుచ్ఛహం గమిస్సామి;

ఇసిదాసియా న సహ వచ్ఛం, ఏకాగారేహం [ఏకఘరేప’హం (?)] సహ వత్థుం’.

౪౧౭.

‘‘‘మా ఏవం పుత్త అవచ, ఇసిదాసీ పణ్డితా పరిబ్యత్తా;

ఉట్ఠాయికా అనలసా, కిం తుయ్హం న రోచతే పుత్త’.

౪౧౮.

‘‘‘న చ మే హింసతి కిఞ్చి, న చహం ఇసిదాసియా సహ వచ్ఛం;

దేస్సావ మే అలం మే, అపుచ్ఛాహం [ఆపుచ్ఛాహం (స్యా.), ఆపుచ్ఛహం-నాపుచ్ఛహం (?)] గమిస్సామి’.

౪౧౯.

‘‘తస్స వచనం సుణిత్వా, సస్సు ససురో చ మం అపుచ్ఛింసు;

‘కిస్స [కింస (?)] తయా అపరద్ధం, భణ విస్సట్ఠా యథాభూతం’.

౪౨౦.

‘‘‘నపిహం అపరజ్ఝం కిఞ్చి, నపి హింసేమి న భణామి దుబ్బచనం;

కిం సక్కా కాతుయ్యే, యం మం విద్దేస్సతే భత్తా’.

౪౨౧.

‘‘తే మం పితుఘరం పటినయింసు, విమనా దుఖేన అధిభూతా;

‘పుత్తమనురక్ఖమానా, జితామ్హసే రూపినిం లక్ఖిం’.

౪౨౨.

‘‘అథ మం అదాసి తాతో, అడ్ఢస్స ఘరమ్హి దుతియకులికస్స;

తతో ఉపడ్ఢసుఙ్కేన, యేన మం విన్దథ సేట్ఠి.

౪౨౩.

‘‘తస్సపి ఘరమ్హి మాసం, అవసిం అథ సోపి మం పటిచ్ఛరయి [పటిచ్ఛసి (సీ. క.), పటిచ్ఛతి (స్యా.), పటిచ్ఛరతి (క.)];

దాసీవ ఉపట్ఠహన్తిం, అదూసికం సీలసమ్పన్నం.

౪౨౪.

‘‘భిక్ఖాయ చ విచరన్తం, దమకం దన్తం మే పితా భణతి;

‘హోహిసి [సోహిసి (సబ్బత్థ)] మే జామాతా, నిక్ఖిప పోట్ఠిఞ్చ [పోన్తిం (సీ. స్యా.)] ఘటికఞ్చ’.

౪౨౫.

‘‘సోపి వసిత్వా పక్ఖం [పక్కమథ (సీ.)], అథ తాతం భణతి ‘దేహి మే పోట్ఠిం;

ఘటికఞ్చ మల్లకఞ్చ, పునపి భిక్ఖం చరిస్సామి’.

౪౨౬.

‘‘అథ నం భణతీ తాతో, అమ్మా సబ్బో చ మే ఞాతిగణవగ్గో;

‘కిం తే న కీరతి ఇధ, భణ ఖిప్పం తం తే కరిహి’తి.

౪౨౭.

‘‘ఏవం భణితో భణతి, ‘యది మే అత్తా సక్కోతి అలం మయ్హం;

ఇసిదాసియా న సహ వచ్ఛం, ఏకఘరేహం సహ వత్థుం’.

౪౨౮.

‘‘విస్సజ్జితో గతో సో, అహమ్పి ఏకాకినీ విచిన్తేమి;

‘ఆపుచ్ఛితూన గచ్ఛం, మరితుయే [మరితాయే (సీ.), మరితుం (స్యా.)] వా పబ్బజిస్సం వా’.

౪౨౯.

‘‘అథ అయ్యా జినదత్తా, ఆగచ్ఛీ గోచరాయ చరమానా;

తాతకులం వినయధరీ, బహుస్సుతా సీలసమ్పన్నా.

౪౩౦.

‘‘తం దిస్వాన అమ్హాకం, ఉట్ఠాయాసనం తస్సా పఞ్ఞాపయిం;

నిసిన్నాయ చ పాదే, వన్దిత్వా భోజనమదాసిం.

౪౩౧.

‘‘అన్నేన చ పానేన చ, ఖజ్జేన చ యఞ్చ తత్థ సన్నిహితం;

సన్తప్పయిత్వా అవచం, ‘అయ్యే ఇచ్ఛామి పబ్బజితుం’.

౪౩౨.

‘‘అథ మం భణతీ తాతో, ‘ఇధేవ పుత్తక [పుత్తికే (స్యా. క.)] చరాహి త్వం ధమ్మం;

అన్నేన చ పానేన చ, తప్పయ సమణే ద్విజాతీ చ’.

౪౩౩.

‘‘అథహం భణామి తాతం, రోదన్తీ అఞ్జలిం పణామేత్వా;

‘పాపఞ్హి మయా పకతం, కమ్మం తం నిజ్జరేస్సామి’.

౪౩౪.

‘‘అథ మం భణతీ తాతో, ‘పాపుణ బోధిఞ్చ అగ్గధమ్మఞ్చ;

నిబ్బానఞ్చ లభస్సు, యం సచ్ఛికరీ ద్విపదసేట్ఠో’.

౪౩౫.

‘‘మాతాపితూ అభివాదయిత్వా, సబ్బఞ్చ ఞాతిగణవగ్గం;

సత్తాహం పబ్బజితా, తిస్సో విజ్జా అఫస్సయిం.

౪౩౬.

‘‘జానామి అత్తనో సత్త, జాతియో యస్సయం ఫలవిపాకో;

తం తవ ఆచిక్ఖిస్సం, తం ఏకమనా నిసామేహి.

౪౩౭.

‘‘నగరమ్హి ఏరకచ్ఛే [ఏరకకచ్ఛే (స్యా. క.)], సువణ్ణకారో అహం పహూతధనో;

యోబ్బనమదేన మత్తో సో, పరదారం అసేవిహం.

౪౩౮.

‘‘సోహం తతో చవిత్వా, నిరయమ్హి అపచ్చిసం చిరం;

పక్కో తతో చ ఉట్ఠహిత్వా, మక్కటియా కుచ్ఛిమోక్కమిం.

౪౩౯.

‘‘సత్తాహజాతకం మం, మహాకపి యూథపో నిల్లచ్ఛేసి;

తస్సేతం కమ్మఫలం, యథాపి గన్త్వాన పరదారం.

౪౪౦.

‘‘సోహం తతో చవిత్వా, కాలం కరిత్వా సిన్ధవారఞ్ఞే;

కాణాయ చ ఖఞ్జాయ చ, ఏళకియా కుచ్ఛిమోక్కమిం.

౪౪౧.

‘‘ద్వాదస వస్సాని అహం, నిల్లచ్ఛితో దారకే పరివహిత్వా;

కిమినావట్టో అకల్లో, యథాపి గన్త్వాన పరదారం.

౪౪౨.

‘‘సోహం తతో చవిత్వా, గోవాణిజకస్స గావియా జాతో;

వచ్ఛో లాఖాతమ్బో, నిల్లచ్ఛితో ద్వాదసే మాసే.

౪౪౩.

‘‘వోఢూన [తే పున (స్యా. క.), వోధున (క. అట్ఠ.)] నఙ్గలమహం, సకటఞ్చ ధారయామి;

అన్ధోవట్టో అకల్లో, యథాపి గన్త్వాన పరదారం.

౪౪౪.

‘‘సోహం తతో చవిత్వా, వీథియా దాసియా ఘరే జాతో;

నేవ మహిలా న పురిసో, యథాపి గన్త్వాన పరదారం.

౪౪౫.

‘‘తింసతివస్సమ్హి మతో, సాకటికకులమ్హి దారికా జాతా;

కపణమ్హి అప్పభోగే, ధనిక [అణిక (అట్ఠ.), తంసంవణ్ణనాయమ్పి అత్థయుత్తి గవేసితబ్బా] పురిసపాతబహులమ్హి.

౪౪౬.

‘‘తం మం తతో సత్థవాహో, ఉస్సన్నాయ విపులాయ వడ్ఢియా;

ఓకడ్ఢతి విలపన్తిం, అచ్ఛిన్దిత్వా కులఘరస్మా.

౪౪౭.

‘‘అథ సోళసమే వస్సే, దిస్వా మం పత్తయోబ్బనం కఞ్ఞం;

ఓరున్ధతస్స పుత్తో, గిరిదాసో నామ నామేన.

౪౪౮.

‘‘తస్సపి అఞ్ఞా భరియా, సీలవతీ గుణవతీ యసవతీ చ;

అనురత్తా [అనువత్తా (క.)] భత్తారం, తస్సాహం [తస్స తం (?)] విద్దేసనమకాసిం.

౪౪౯.

‘‘తస్సేతం కమ్మఫలం, యం మం అపకీరితూన గచ్ఛన్తి;

దాసీవ ఉపట్ఠహన్తిం, తస్సపి అన్తో కతో మయా’’తి.

… ఇసిదాసీ థేరీ….

చత్తాలీసనిపాతో నిట్ఠితో.

౧౬. మహానిపాతో

౧. సుమేధాథేరీగాథా

౪౫౦.

మన్తావతియా నగరే, రఞ్ఞో కోఞ్చస్స అగ్గమహేసియా;

ధీతా ఆసిం సుమేధా, పసాదితా సాసనకరేహి.

౪౫౧.

సీలవతీ చిత్తకథా, బహుస్సుతా బుద్ధసాసనే వినీతా;

మాతాపితరో ఉపగమ్మ, భణతి ‘‘ఉభయో నిసామేథ.

౪౫౨.

‘‘నిబ్బానాభిరతాహం, అసస్సతం భవగతం యదిపి దిబ్బం;

కిమఙ్గం పన [కిమఙ్గ పన (సీ. స్యా.), కిం పన (?)] తుచ్ఛా కామా, అప్పస్సాదా బహువిఘాతా.

౪౫౩.

‘‘కామా కటుకా ఆసీవిసూపమా, యేసు ముచ్ఛితా బాలా;

తే దీఘరత్తం నిరయే, సమప్పితా హఞ్ఞన్తే దుక్ఖితా [హఞ్ఞరే దుఖితా (?)].

౪౫౪.

‘‘సోచన్తి పాపకమ్మా, వినిపాతే పాపవద్ధినో సదా;

కాయేన చ వాచాయ చ, మనసా చ అసంవుతా బాలా.

౪౫౫.

‘‘బాలా తే దుప్పఞ్ఞా, అచేతనా దుక్ఖసముదయోరుద్ధా;

దేసన్తే అజానన్తా, న బుజ్ఝరే అరియసచ్చాని.

౪౫౬.

‘‘సచ్చాని అమ్మ బుద్ధవరదేసితాని, తే బహుతరా అజానన్తా యే;

అభినన్దన్తి భవగతం, పిహేన్తి దేవేసు ఉపపత్తిం.

౪౫౭.

‘‘దేవేసుపి ఉపపత్తి, అసస్సతా భవగతే అనిచ్చమ్హి;

న చ సన్తసన్తి బాలా, పునప్పునం జాయితబ్బస్స.

౪౫౮.

‘‘చత్తారో వినిపాతా, దువే [ద్వే (సబ్బత్థ)] చ గతియో కథఞ్చి లబ్భన్తి;

న చ వినిపాతగతానం, పబ్బజ్జా అత్థి నిరయేసు.

౪౫౯.

‘‘అనుజానాథ మం ఉభయో, పబ్బజితుం దసబలస్స పావచనే;

అప్పోస్సుక్కా ఘటిస్సం, జాతిమరణప్పహానాయ.

౪౬౦.

‘‘కిం భవగతే [భవగతేన (స్యా.)] అభినన్దితేన, కాయకలినా అసారేన;

భవతణ్హాయ నిరోధా, అనుజానాథ పబ్బజిస్సామి.

౪౬౧.

‘‘బుద్ధానం ఉప్పాదో వివజ్జితో, అక్ఖణో ఖణో లద్ధో;

సీలాని బ్రహ్మచరియం, యావజీవం న దూసేయ్యం’’.

౪౬౨.

ఏవం భణతి సుమేధా, మాతాపితరో ‘‘న తావ ఆహారం;

ఆహరిస్సం [ఆహరియామి (సీ.), ఆహారిసం (?)] గహట్ఠా, మరణవసం గతావ హేస్సామి’’.

౪౬౩.

మాతా దుక్ఖితా రోదతి పితా చ, అస్సా సబ్బసో సమభిహతో;

ఘటేన్తి సఞ్ఞాపేతుం, పాసాదతలే ఛమాపతితం.

౪౬౪.

‘‘ఉట్ఠేహి పుత్తక కిం సోచితేన, దిన్నాసి వారణవతిమ్హి;

రాజా అనీకరత్తో [అణీకదత్తో (సీ. స్యా.)], అభిరూపో తస్స త్వం దిన్నా.

౪౬౫.

‘‘అగ్గమహేసీ భవిస్ససి, అనికరత్తస్స రాజినో భరియా;

సీలాని బ్రహ్మచరియం, పబ్బజ్జా దుక్కరా పుత్తక.

౪౬౬.

‘‘రజ్జే ఆణాధనమిస్సరియం, భోగా సుఖా దహరికాసి;

భుఞ్జాహి కామభోగే, వారేయ్యం హోతు తే పుత్త’’.

౪౬౭.

అథ నే భణతి సుమేధా, ‘‘మా ఏదిసికాని భవగతమసారం;

పబ్బజ్జా వా హోహితి, మరణం వా మే న చేవ వారేయ్యం.

౪౬౮.

‘‘కిమివ పూతికాయమసుచిం, సవనగన్ధం భయానకం కుణపం;

అభిసంవిసేయ్యం భస్తం, అసకిం పగ్ఘరితం అసుచిపుణ్ణం.

౪౬౯.

‘‘కిమివ తాహం జానన్తీ, వికులకం మంససోణితుపలిత్తం;

కిమికులాలయం సకుణభత్తం, కళేవరం కిస్స దియ్యతి.

౪౭౦.

‘‘నిబ్బుయ్హతి సుసానం, అచిరం కాయో అపేతవిఞ్ఞాణో;

ఛుద్ధో [ఛడ్డితో (స్యా.), ఛుట్ఠో (క.)] కళిఙ్గరం వియ, జిగుచ్ఛమానేహి ఞాతీహి.

౪౭౧.

‘‘ఛుద్ధూన [ఛడ్డూన (స్యా.), ఛుట్ఠూన (క.)] నం సుసానే, పరభత్తం న్హాయన్తి [న్హాయరే (?)] జిగుచ్ఛన్తా;

నియకా మాతాపితరో, కిం పన సాధారణా జనతా.

౪౭౨.

‘‘అజ్ఝోసితా అసారే, కళేవరే అట్ఠిన్హారుసఙ్ఘాతే;

ఖేళస్సుచ్చారస్సవ, పరిపుణ్ణే [ఖేళస్సుచ్చారపస్సవపరిపుణ్ణే (సీ.)] పూతికాయమ్హి.

౪౭౩.

‘‘యో నం వినిబ్భుజిత్వా, అబ్భన్తరమస్స బాహిరం కయిరా;

గన్ధస్స అసహమానా, సకాపి మాతా జిగుచ్ఛేయ్య.

౪౭౪.

‘‘ఖన్ధధాతుఆయతనం, సఙ్ఖతం జాతిమూలకం దుక్ఖం;

యోనిసో అనువిచినన్తీ, వారేయ్యం కిస్స ఇచ్ఛేయ్యం.

౪౭౫.

‘‘దివసే దివసే తిసత్తి, సతాని నవనవా పతేయ్యుం కాయమ్హి;

వస్ససతమ్పి చ ఘాతో, సేయ్యో దుక్ఖస్స చేవం ఖయో.

౪౭౬.

‘‘అజ్ఝుపగచ్ఛే ఘాతం, యో విఞ్ఞాయేవం సత్థునో వచనం;

‘దీఘో తేసం [వో (క.)] సంసారో, పునప్పునం హఞ్ఞమానానం’.

౪౭౭.

‘‘దేవేసు మనుస్సేసు చ, తిరచ్ఛానయోనియా అసురకాయే;

పేతేసు చ నిరయేసు చ, అపరిమితా దిస్సరే ఘాతా.

౪౭౮.

‘‘ఘాతా నిరయేసు బహూ, వినిపాతగతస్స పీళియమానస్స [కిలిస్సమానస్స (స్యా. క.)];

దేవేసుపి అత్తాణం, నిబ్బానసుఖా పరం నత్థి.

౪౭౯.

‘‘పత్తా తే నిబ్బానం, యే యుత్తా దసబలస్స పావచనే;

అప్పోస్సుక్కా ఘటేన్తి, జాతిమరణప్పహానాయ.

౪౮౦.

‘‘అజ్జేవ తాతభినిక్ఖమిస్సం, భోగేహి కిం అసారేహి;

నిబ్బిన్నా మే కామా, వన్తసమా తాలవత్థుకతా’’.

౪౮౧.

సా చేవం భణతి పితరమనీకరత్తో చ యస్స సా దిన్నా;

ఉపయాసి వారణవతే, వారేయ్యముపట్ఠితే కాలే.

౪౮౨.

అథ అసితనిచితముదుకే, కేసే ఖగ్గేన ఛిన్దియ సుమేధా;

పాసాదం పిదహిత్వా [పిధేత్వా (సీ. స్యా.), పిధిత్వా (క.)], పఠమజ్ఝానం సమాపజ్జి.

౪౮౩.

సా చ తహిం సమాపన్నా, అనీకరత్తో చ ఆగతో నగరం;

పాసాదే చ [పాసాదేవ (సీ. స్యా.)] సుమేధా, అనిచ్చసఞ్ఞం [అనిచ్చసఞ్ఞా (సబ్బత్థ)] సుభావేతి.

౪౮౪.

సా చ మనసి కరోతి, అనీకరత్తో చ ఆరుహీ తురితం;

మణికనకభూసితఙ్గో, కతఞ్జలీ యాచతి సుమేధం.

౪౮౫.

‘‘రజ్జే ఆణాధనమిస్సరియం, భోగా సుఖా దహరికాసి;

భుఞ్జాహి కామభోగే, కామసుఖా దుల్లభా లోకే.

౪౮౬.

‘‘నిస్సట్ఠం తే రజ్జం, భోగే భుఞ్జస్సు దేహి దానాని;

మా దుమ్మనా అహోసి, మాతాపితరో తే దుక్ఖితా’’ [మాతాపితరో చ తే దుఖితా (?)].

౪౮౭.

తం తం భణతి సుమేధా, కామేహి అనత్థికా విగతమోహా;

‘‘మా కామే అభినన్ది, కామేస్వాదీనవం పస్స.

౪౮౮.

‘‘చాతుద్దీపో రాజా మన్ధాతా, ఆసి కామభోగిన మగ్గో;

అతిత్తో కాలఙ్కతో, న చస్స పరిపూరితా ఇచ్ఛా.

౪౮౯.

‘‘సత్త రతనాని వస్సేయ్య, వుట్ఠిమా దసదిసా సమన్తేన;

న చత్థి తిత్తి కామానం, అతిత్తావ మరన్తి నరా.

౪౯౦.

‘‘అసిసూనూపమా కామా, కామా సప్పసిరోపమా;

ఉక్కోపమా అనుదహన్తి, అట్ఠికఙ్కల [కఙ్ఖల (సీ.)] సన్నిభా.

౪౯౧.

‘‘అనిచ్చా అద్ధువా కామా, బహుదుక్ఖా మహావిసా;

అయోగుళోవ సన్తత్తో, అఘమూలా దుఖప్ఫలా.

౪౯౨.

‘‘రుక్ఖప్ఫలూపమా కామా, మంసపేసూపమా దుఖా;

సుపినోపమా వఞ్చనియా, కామా యాచితకూపమా.

౪౯౩.

‘‘సత్తిసూలూపమా కామా, రోగో గణ్డో అఘం నిఘం;

అఙ్గారకాసుసదిసా, అఘమూలం భయం వధో.

౪౯౪.

‘‘ఏవం బహుదుక్ఖా కామా, అక్ఖాతా అన్తరాయికా;

గచ్ఛథ న మే భగవతే, విస్సాసో అత్థి అత్తనో.

౪౯౫.

‘‘కిం మమ పరో కరిస్సతి, అత్తనో సీసమ్హి డయ్హమానమ్హి;

అనుబన్ధే జరామరణే, తస్స ఘాతాయ ఘటితబ్బం’’.

౪౯౬.

ద్వారం అపాపురిత్వానహం [అవాపురిత్వాహం (సీ.)], మాతాపితరో అనీకరత్తఞ్చ;

దిస్వాన ఛమం నిసిన్నే, రోదన్తే ఇదమవోచం.

౪౯౭.

‘‘దీఘో బాలానం సంసారో, పునప్పునఞ్చ రోదతం;

అనమతగ్గే పితు మరణే, భాతు వధే అత్తనో చ వధే.

౪౯౮.

‘‘అస్సు థఞ్ఞం రుధిరం, సంసారం అనమతగ్గతో సరథ;

సత్తానం సంసరతం, సరాహి అట్ఠీనఞ్చ సన్నిచయం.

౪౯౯.

‘‘సర చతురోదధీ [సరస్సు చతురో ఉదధీ (?)], ఉపనీతే అస్సుథఞ్ఞరుధిరమ్హి;

సర ఏకకప్పమట్ఠీనం, సఞ్చయం విపులేన సమం.

౫౦౦.

‘‘అనమతగ్గే సంసరతో, మహిం [మహామహిం (?)] జమ్బుదీపముపనీతం;

కోలట్ఠిమత్తగుళికా, మాతా మాతుస్వేవ నప్పహోన్తి.

౫౦౧.

‘‘తిణకట్ఠసాఖాపలాసం [సర తిణకట్ఠసాఖాపలాసం (సీ.)], ఉపనీతం అనమతగ్గతో సర;

చతురఙ్గులికా ఘటికా, పితుపితుస్వేవ నప్పహోన్తి.

౫౦౨.

‘‘సర కాణకచ్ఛపం పుబ్బసముద్దే, అపరతో చ యుగఛిద్దం;

సిరం [సర (సీ.)] తస్స చ పటిముక్కం, మనుస్సలాభమ్హి ఓపమ్మం.

౫౦౩.

‘‘సర రూపం ఫేణపిణ్డోపమస్స, కాయకలినో అసారస్స;

ఖన్ధే పస్స అనిచ్చే, సరాహి నిరయే బహువిఘాతే.

౫౦౪.

‘‘సర కటసిం వడ్ఢేన్తే, పునప్పునం తాసు తాసు జాతీసు;

సర కుమ్భీలభయాని చ, సరాహి చత్తారి సచ్చాని.

౫౦౫.

‘‘అమతమ్హి విజ్జమానే, కిం తవ పఞ్చకటుకేన పీతేన;

సబ్బా హి కామరతియో, కటుకతరా పఞ్చకటుకేన.

౫౦౬.

‘‘అమతమ్హి విజ్జమానే, కిం తవ కామేహి యే పరిళాహా [సపరిళాహా (సీ. అట్ఠ.)];

సబ్బా హి కామరతియో, జలితా కుథితా కమ్పితా సన్తాపితా.

౫౦౭.

‘‘అసపత్తమ్హి సమానే, కిం తవ కామేహి యే బహుసపత్తా;

రాజగ్గిచోరఉదకప్పియేహి, సాధారణా కామా బహుసపత్తా.

౫౦౮.

‘‘మోక్ఖమ్హి విజ్జమానే, కిం తవ కామేహి యేసు వధబన్ధో;

కామేసు హి అసకామా, వధబన్ధదుఖాని అనుభోన్తి.

౫౦౯.

‘‘ఆదీపితా తిణుక్కా, గణ్హన్తం దహన్తి నేవ ముఞ్చన్తం;

ఉక్కోపమా హి కామా, దహన్తి యే తే న ముఞ్చన్తి.

౫౧౦.

‘‘మా అప్పకస్స హేతు, కామసుఖస్స విపులం జహీ సుఖం;

మా పుథులోమోవ బళిసం, గిలిత్వా పచ్ఛా విహఞ్ఞసి.

౫౧౧.

‘‘కామం కామేసు దమస్సు, తావ సునఖోవ సఙ్ఖలాబద్ధో;

కాహిన్తి ఖు తం కామా, ఛాతా సునఖంవ చణ్డాలా.

౫౧౨.

‘‘అపరిమితఞ్చ దుక్ఖం, బహూని చ చిత్తదోమనస్సాని;

అనుభోహిసి కామయుత్తో, పటినిస్సజ [పటినిస్సర (సీ.)] అద్ధువే కామే.

౫౧౩.

‘‘అజరమ్హి విజ్జమానే, కిం తవ కామేహి [యేసు జరాయ చ; మరణబ్యాధిహి గహితా (?)] యేసు జరా;

మరణబ్యాధిగహితా [యేసు జరాయ చ; మరణబ్యాధిహి గహితా (?)], సబ్బా సబ్బత్థ జాతియో.

౫౧౪.

‘‘ఇదమజరమిదమమరం [ఇదం అజరం ఇదం అమరం (?)], ఇదమజరామరం పదమసోకం;

అసపత్తమసమ్బాధం, అఖలితమభయం నిరుపతాపం.

౫౧౫.

‘‘అధిగతమిదం బహూహి, అమతం అజ్జాపి చ లభనీయమిదం;

యో యోనిసో పయుఞ్జతి, న చ సక్కా అఘటమానేన’’.

౫౧౬.

ఏవం భణతి సుమేధా, సఙ్ఖారగతే రతిం అలభమానా;

అనునేన్తీ అనికరత్తం, కేసే చ ఛమం ఖిపి సుమేధా.

౫౧౭.

ఉట్ఠాయ అనికరత్తో, పఞ్జలికో యాచితస్సా పితరం సో;

‘‘విస్సజ్జేథ సుమేధం, పబ్బజితుం విమోక్ఖసచ్చదస్సా’’.

౫౧౮.

విస్సజ్జితా మాతాపితూహి, పబ్బజి సోకభయభీతా;

ఛ అభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, అగ్గఫలం సిక్ఖమానాయ.

౫౧౯.

అచ్ఛరియమబ్భుతం తం, నిబ్బానం ఆసి రాజకఞ్ఞాయ;

పుబ్బేనివాసచరితం, యథా బ్యాకరి పచ్ఛిమే కాలే.

౫౨౦.

‘‘భగవతి కోణాగమనే, సఙ్ఘారామమ్హి నవనివేసమ్హి;

సఖియో తిస్సో జనియో, విహారదానం అదాసిమ్హ.

౫౨౧.

‘‘దసక్ఖత్తుం సతక్ఖత్తుం, దససతక్ఖత్తుం సతాని చ సతక్ఖత్తుం;

దేవేసు ఉప్పజ్జిమ్హ, కో పన వాదో మనుస్సేసు.

౫౨౨.

‘‘దేవేసు మహిద్ధికా అహుమ్హ, మానుసకమ్హి కో పన వాదో;

సత్తరతనస్స మహేసీ, ఇత్థిరతనం అహం ఆసిం.

౫౨౩.

‘‘సో హేతు సో పభవో, తం మూలం సావ సాసనే ఖన్తీ;

తం పఠమసమోధానం, తం ధమ్మరతాయ నిబ్బానం’’.

౫౨౪.

ఏవం కరోన్తి యే సద్దహన్తి, వచనం అనోమపఞ్ఞస్స;

నిబ్బిన్దన్తి భవగతే, నిబ్బిన్దిత్వా విరజ్జన్తీతి.

ఇత్థం సుదం సుమేధా థేరీ గాథాయో అభాసిత్థాతి.

మహానిపాతో నిట్ఠితో.

సమత్తా థేరీగాథాయో.

గాథాసతాని చత్తారి, అసీతి పున చుద్దస [గాథాసఙ్ఖ్యా ఇధ అనుక్కమణికగణనావసేన పాకటా];

థేరియేకుత్తరసతా [థేరీయేకుత్తరఛసతా (?) తింసమత్తాపి పఞ్చసతమత్తాపి థేరియో ఏకతో ఆగతా మనసికాతబ్బా], సబ్బా తా ఆసవక్ఖయాతి.

థేరీగాథాపాళి నిట్ఠితా.