📜
నమో తస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స
ఖుద్దకనికాయే
థేరాపదానపాళి
(పఠమో భాగో)
౧. బుద్ధవగ్గో
౧. బుద్ధఅపదానం
తథాగతం ¶ ¶ ¶ జేతవనే వసన్తం, అపుచ్ఛి వేదేహమునీ నతఙ్గో;
‘‘సబ్బఞ్ఞుబుద్ధా కిర నామ హోన్తి, భవన్తి తే హేతుభి కేహి వీర’’.
తదాహ సబ్బఞ్ఞువరో మహేసీ, ఆనన్దభద్దం మధురస్సరేన;
‘‘యే పుబ్బబుద్ధేసు [సబ్బబుద్ధేసు (స్యా.)] కతాధికారా, అలద్ధమోక్ఖా జినసాసనేసు.
‘‘తేనేవ సమ్బోధిముఖేన ధీరా, అజ్ఝాసయేనాపి మహాబలేన;
పఞ్ఞాయ తేజేన సుతిక్ఖపఞ్ఞా, సబ్బఞ్ఞుభావం అనుపాపుణన్తి.
‘‘అహమ్పి ¶ ¶ పుబ్బబుద్ధేసు, బుద్ధత్తమభిపత్థయిం,
మనసాయేవ హుత్వాన, ధమ్మరాజా అసఙ్ఖియా.
‘‘అథ ¶ ¶ బుద్ధాపదానాని, సుణాథ సుద్ధమానసా;
తింసపారమిసమ్పుణ్ణా, ధమ్మరాజా అసఙ్ఖియా.
‘‘సమ్బోధిం బుద్ధసేట్ఠానం, ససఙ్ఘే లోకనాయకే;
దసఙ్గులీ నమస్సిత్వా, సిరసా అభివాదయిం [అభివాదయే (స్యా.)].
‘‘యావతా బుద్ధఖేత్తేసు, రతనా విజ్జన్తిసఙ్ఖియా;
ఆకాసట్ఠా చ భూమట్ఠా [భుమ్మట్ఠా (సీ. స్యా.)], మనసా సబ్బమాహరిం.
‘‘తత్థ రూపియభూమియం, పాసాదం మాపయిం అహం;
నేకభుమ్మం రతనమయం, ఉబ్బిద్ధం నభముగ్గతం.
‘‘విచిత్తథమ్భం సుకతం, సువిభత్తం మహారహం;
కనకమయసఙ్ఘాటం, కోన్తచ్ఛత్తేహి మణ్డితం.
‘‘పఠమా వేళురియా భూమి, విమలబ్భసమా సుభా;
నళినజలజాకిణ్ణా, వరకఞ్చనభూమియా.
‘‘పవాళంసా పవాళవణ్ణా, కాచి లోహితకా సుభా;
ఇన్దగోపకవణ్ణాభా, భూమి ఓభాసతీ దిసా.
‘‘సువిభత్తా ఘరముఖా, నియ్యూహా సీహపఞ్జరా;
చతురో వేదికా జాలా, గన్ధావేళా మనోరమా.
‘‘నీలా పీతా లోహితకా, ఓదాతా సుద్ధకాళకా;
కూటాగారవరూపేతా, సత్తరతనభూసితా.
‘‘ఓలోకమయా ¶ పదుమా, వాళవిహఙ్గసోభితా;
నక్ఖత్తతారకాకిణ్ణా, చన్దసూరేహి [చన్దసురియేహి (సీ. స్యా.)] మణ్డితా.
‘‘హేమజాలేన ¶ సఞ్ఛన్నా, సోణ్ణకిఙ్కిణికాయుతా;
వాతవేగేన కూజన్తి, సోణ్ణమాలా మనోరమా.
‘‘మఞ్జేట్ఠకం లోహితకం, పీతకం హరిపిఞ్జరం;
నానారఙ్గేహి సమ్పీతం [సంచిత్తం (స్యా.)], ఉస్సితద్ధజమాలినీ [మాలినిం (సీ.)].
‘‘న నం [నానా (సీ. స్యా.)] బహూనేకసతా, ఫలికా రజతామయా;
మణిమయా లోహితఙ్గా, మసారగల్లమయా తథా;
నానాసయనవిచిత్తా, సణ్హకాసికసన్థతా.
‘‘కమ్పలా ¶ ¶ దుకూలా చీనా, పట్టుణ్ణా పణ్డుపావురా;
వివిధత్థరణం సబ్బం, మనసా పఞ్ఞపేసహం.
‘‘తాసు తాస్వేవ భూమీసు, రతనకూటలఙ్కతం;
మణివేరోచనా ఉక్కా, ధారయన్తా సుతిట్ఠరే.
‘‘సోభన్తి ఏసికా థమ్భా, సుభా కఞ్చనతోరణా;
జమ్బోనదా సారమయా, అథో రజతమయాపి చ.
‘‘నేకా సన్ధీ సువిభత్తా, కవాటగ్గళచిత్తితా;
ఉభతో పుణ్ణఘటానేకా, పదుముప్పలసంయుతా.
‘‘అతీతే సబ్బబుద్ధే చ, ససఙ్ఘే లోకనాయకే;
పకతివణ్ణరూపేన, నిమ్మినిత్వా ససావకే.
‘‘తేన ద్వారేన పవిసిత్వా, సబ్బే బుద్ధా ససావకా;
సబ్బసోణ్ణమయే పీఠే, నిసిన్నా అరియమణ్డలా.
‘‘యే చ ఏతరహి అత్థి, బుద్ధా లోకే అనుత్తరా;
అతీతే ¶ వత్తమానా చ, భవనం సబ్బే సమాహరిం.
‘‘పచ్చేకబుద్ధేనేకసతే, సయమ్భూ అపరాజితే;
అతీతే వత్తమానే చ, భవనం సబ్బే సమాహరిం.
‘‘కప్పరుక్ఖా బహూ అత్థి, యే దిబ్బా యే చ మానుసా;
సబ్బం దుస్సం సమాహన్తా, అచ్ఛాదేమి తిచీవరం.
‘‘ఖజ్జం భోజ్జం సాయనీయం, సమ్పన్నం పానభోజనం;
మణిమయే సుభే పత్తే, సంపూరేత్వా అదాసహం.
‘‘దిబ్బవత్థసమా హుత్వా, మట్ఠా [మట్టా (సీ.)] చీవరసంయుతా;
మధురా సక్ఖరా చేవ, తేలా చ మధుఫాణితా.
‘‘తప్పితా పరమన్నేన, సబ్బే తే అరియమణ్డలా;
రతనగబ్భం ¶ పవిసిత్వా, కేసరీవ గుహాసయా.
‘‘మహారహమ్హి సయనే, సీహసేయ్యమకప్పయుం;
సమ్పజానా సముట్ఠాయ, సయనే [సేయ్యే (స్యా.)] పల్లఙ్కమాభుజుం.
‘‘గోచరం ¶ సబ్బబుద్ధానం, ఝానరతిసమప్పితా;
అఞ్ఞే ధమ్మాని దేసేన్తి, అఞ్ఞే కీళన్తి ఇద్ధియా.
‘‘అఞ్ఞే ¶ అభిఞ్ఞా అప్పేన్తి, అభిఞ్ఞా వసిభావితా;
వికుబ్బనా వికుబ్బన్తి, అఞ్ఞేనేకసహస్సియో.
‘‘బుద్ధాపి బుద్ధే పుచ్ఛన్తి, విసయం సబ్బఞ్ఞుమాలయం;
గమ్భీరం నిపుణం ఠానం, పఞ్ఞాయ వినిబుజ్ఝరే.
‘‘సావకా బుద్ధే పుచ్ఛన్తి, బుద్ధా పుచ్ఛన్తి సావకే;
అఞ్ఞమఞ్ఞఞ్చ ¶ పుచ్ఛిత్వా [పుచ్ఛన్తి (సీ. స్యా.)], అఞ్ఞోఞ్ఞం బ్యాకరోన్తి తే.
‘‘బుద్ధా పచ్చేకబుద్ధా చ, సావకా పరిచారకా;
ఏవం సకాయ రతియా, పాసాదేభిరమన్తి తే.
‘‘ఛత్తా తిట్ఠన్తు రతనా, కఞ్చనావేళపన్తికా;
ముత్తాజాలపరిక్ఖిత్తా, సబ్బే ధారేన్తు [ధారేన్తి (క.)] మత్థకే.
‘‘భవన్తు చేళవితానా, సోణ్ణతారకచిత్తితా;
విచిత్తమల్యవితతా, సబ్బే ధారేన్తు మత్థకే.
‘‘వితతా మల్యదామేహి, గన్ధదామేహి సోభితా;
దుస్సదామపరికిణ్ణా, రతనదామభూసితా.
‘‘పుప్ఫాభికిణ్ణా సుచిత్తా, సురభిగన్ధభూసితా;
గన్ధపఞ్చఙ్గులికతా [గన్ధపఞ్చఙ్గులం కతా (అట్ఠ.)], హేమచ్ఛదనఛాదితా.
‘‘చతుద్దిసా పోక్ఖరఞ్ఞో, పదుముప్పలసన్థతా;
సోవణ్ణరూపా ఖాయన్తు, పద్మంరేణురజుగ్గతా.
‘‘పుప్ఫన్తు పాదపా సబ్బే, పాసాదస్స సమన్తతో;
సయఞ్చ పుప్ఫా ముఞ్చిత్వా, గన్త్వా భవనమోకిరుం.
‘‘సిఖినో తత్థ నచ్చన్తు, దిబ్బహంసా పకూజరే;
కరవీకా చ గాయన్తు, దిజసఙ్ఘా సమన్తతో.
‘‘భేరియో సబ్బా వజ్జన్తు, వీణా సబ్బా రసన్తు [రవన్తు (సీ. స్యా.)] తా;
సబ్బా సఙ్గీతి వత్తన్తు, పాసాదస్స సమన్తతో.
‘‘యావతా ¶ ¶ ¶ బుద్ధఖేత్తమ్హి, చక్కవాళే తతో పరే;
మహన్తా జోతిసమ్పన్నా, అచ్ఛిన్నా రతనామయా.
‘‘తిట్ఠన్తు సోణ్ణపల్లఙ్కా, దీపరుక్ఖా జలన్తు తే;
భవన్తు ఏకపజ్జోతా, దససహస్సిపరమ్పరా.
‘‘గణికా లాసికా చేవ, నచ్చన్తు అచ్ఛరాగణా;
నానారఙ్గా పదిస్సన్తు, పాసాదస్స సమన్తతో.
‘‘దుమగ్గే ¶ పబ్బతగ్గే వా, సినేరుగిరిముద్ధని;
ఉస్సాపేమి ధజం సబ్బం, విచిత్తం పఞ్చవణ్ణికం.
‘‘నరా నాగా చ గన్ధబ్బా, సబ్బే దేవా ఉపేన్తు తే;
నమస్సన్తా పఞ్జలికా, పాసాదం పరివారయుం.
‘‘యం కిఞ్చి కుసలం కమ్మం, కత్తబ్బం కిరియం మమ;
కాయేన వాచా మనసా, తిదసే సుకతం కతం.
‘‘యే సత్తా సఞ్ఞినో అత్థి, యే చ సత్తా అసఞ్ఞినో;
కతం పుఞ్ఞఫలం మయ్హం, సబ్బే భాగీ భవన్తు తే.
‘‘యేసం కతం సువిదితం, దిన్నం పుఞ్ఞఫలం మయా;
యే చ తత్థ [తస్మిం (సీ. క.)] న జానన్తి, దేవా గన్త్వా నివేదయుం.
‘‘సబ్బలోకమ్హి [సబ్బే లోకమ్హి (స్యా. క.)] యే సత్తా, జీవన్తాహారహేతుకా;
మనుఞ్ఞం భోజనం సబ్బం [సబ్బే (స్యా.)], లభన్తు మమ చేతసా.
‘‘మనసా దానం మయా దిన్నం, మనసా పసాదమావహిం;
పూజితా సబ్బసమ్బుద్ధా, పచ్చేకా జినసావకా.
‘‘తేన ¶ కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘దువే భవే పజానామి, దేవత్తే అథ మానుసే;
అఞ్ఞం గతిం న జానామి, మనసా పత్థనాఫలం.
‘‘దేవానం అధికో హోమి, భవామి మనుజాధిపో;
రూపలక్ఖణసమ్పన్నో, పఞ్ఞాయ అసమో భవే.
‘‘భోజనం వివిధం సేట్ఠం, రతనఞ్చ అనప్పకం;
వివిధాని చ వత్థాని, నభా [నభసా (స్యా.)] ఖిప్పం ఉపేన్తి మం.
‘‘పథబ్యా ¶ పబ్బతే చేవ, ఆకాసే ఉదకే వనే;
యం యం హత్థం పసారేమి, దిబ్బా భక్ఖా ఉపేన్తి మం.
‘‘పథబ్యా ¶ పబ్బతే చేవ, ఆకాసే ఉదకే వనే;
యం యం హత్థం పసారేమి, రతనా సబ్బే ఉపేన్తి మం.
‘‘పథబ్యా ¶ పబ్బతే చేవ, ఆకాసే ఉదకే వనే;
యం యం హత్థం పసారేమి, సబ్బే గన్ధా ఉపేన్తి మం.
‘‘పథబ్యా పబ్బతే చేవ, ఆకాసే ఉదకే వనే;
యం యం [యత్థ (స్యా.), యఞ్ఞం (క.)] హత్థం పసారేమి, సబ్బే యానా ఉపేన్తి మం.
‘‘పథబ్యా పబ్బతే చేవ, ఆకాసే ఉదకే వనే;
యం యం హత్థం పసారేమి, సబ్బే మాలా ఉపేన్తి మం.
‘‘పథబ్యా పబ్బతే చేవ, ఆకాసే ఉదకే వనే;
యం యం హత్థం పసారేమి, అలఙ్కారా ఉపేన్తి మం.
‘‘పథబ్యా ¶ పబ్బతే చేవ, ఆకాసే ఉదకే వనే;
యం యం హత్థం పసారేమి, సబ్బా కఞ్ఞా ఉపేన్తి మం.
‘‘పథబ్యా పబ్బతే చేవ, ఆకాసే ఉదకే వనే;
యం యం హత్థం పసారేమి, మధుసక్ఖరా ఉపేన్తి మం.
‘‘పథబ్యా పబ్బతే చేవ, ఆకాసే ఉదకే వనే;
యం యం హత్థం పసారేమి, సబ్బే ఖజ్జా ఉపేన్తి మం.
‘‘అధనే అద్ధిక [అద్ధికే (స్యా.)] జనే, యాచకే చ పథావినో;
దదామిహం [దదామిహ (సీ.) దదామి తం (స్యా.)] దానవరం, సమ్బోధివరపత్తియా.
‘‘నాదేన్తో పబ్బతం సేలం, గజ్జేన్తో బహలం గిరిం;
సదేవకం హాసయన్తో, బుద్ధో లోకే భవామహం.
‘‘దిసా దసవిధా లోకే, యాయతో నత్థి అన్తకం;
తస్మిఞ్చ దిసాభాగమ్హి, బుద్ధఖేత్తా అసఙ్ఖియా.
‘‘పభా పకిత్తితా మయ్హం, యమకా రంసివాహనా;
ఏత్థన్తరే రంసిజాలం, ఆలోకో విపులో భవే.
‘‘ఏత్తకే ¶ లోకధాతుమ్హి, సబ్బే పస్సన్తు మం జనా;
సబ్బే మం అనువత్తన్తు, యావ బ్రహ్మనివేసనం [సబ్బేవ సుమనా హోన్తు, సబ్బే మం అనువత్తరే (సీ. స్యా.)].
‘‘విసిట్ఠమధునాదేన, అమతభేరిమాహనిం;
ఏత్థన్తరే జనా సబ్బే, సుణన్తు మధురం గిరం.
‘‘ధమ్మమేఘేన వస్సన్తే, సబ్బే హోన్తు అనాసవా;
యేత్థ పచ్ఛిమకా సత్తా, సోతాపన్నా భవన్తు తే.
‘‘దత్వా ¶ ¶ దాతబ్బకం దానం, సీలం పూరేత్వా అసేసతో;
నేక్ఖమ్మపారమిం గన్త్వా, పత్తో సమ్బోధిముత్తమం.
‘‘పణ్డితే ¶ పరిపుచ్ఛిత్వా, కత్వా వీరియముత్తమం;
ఖన్తియా పారమిం గన్త్వా, పత్తో సమ్బోధిముత్తమం.
‘‘కత్వా దళ్హమధిట్ఠానం, సచ్చపారమి పూరియ;
మేత్తాయ పారమిం గన్త్వా, పత్తో సమ్బోధిముత్తమం.
‘‘లాభాలాభే సుఖే దుక్ఖే, సమ్మానే చావమాననే [సమ్మానే చ విమాననే (క.) సమ్మాననే విమాననే (స్యా.)];
సబ్బత్థ సమకో హుత్వా, పత్తో సమ్బోధిముత్తమం.
‘‘కోసజ్జం భయతో దిస్వా, వీరియం చాపి ఖేమతో;
ఆరద్ధవీరియా హోథ, ఏసా బుద్ధానుసాసనీ.
‘‘వివాదం భయతో దిస్వా, అవివాదఞ్చ ఖేమతో;
సమగ్గా సఖిలా హోథ, ఏసా బుద్ధానుసాసనీ.
‘‘పమాదం భయతో దిస్వా, అప్పమాదఞ్చ ఖేమతో;
భావేథట్ఠఙ్గికం మగ్గం, ఏసా బుద్ధానుసాసనీ.
‘‘సమాగతా బహూ బుద్ధా, అరహన్తా [అరహన్తో (స్యా.)] చ సబ్బసో;
సమ్బుద్ధే అరహన్తే చ, వన్దమానా నమస్సథ.
‘‘ఏవం అచిన్తియా బుద్ధా, బుద్ధధమ్మా అచిన్తియా;
అచిన్తియే పసన్నానం, విపాకో హోతి అచిన్తియో’’’.
ఇత్థం సుదం భగవా అత్తనో బుద్ధచరియం సమ్భావయమానో బుద్ధాపదానియం [బుద్ధచరియం (సీ.) బుద్ధచరితం (స్యా.)] నామ ధమ్మపరియాయం అభాసిత్థాతి.
బుద్ధాపదానం సమత్తం.
౨. పచ్చేకబుద్ధఅపదానం
అథ ¶ ¶ పచ్చేకబుద్ధాపదానం సుణాథ –
‘‘తథాగతం ¶ జేతవనే వసన్తం, అపుచ్ఛి వేదేహమునీ నతఙ్గో;
‘పచ్చేకబుద్ధా కిర నామ హోన్తి, భవన్తి తే హేతుభి కేహి వీర’ [ధీర (సీ.) ధీరా (స్యా.)].
‘‘తదాహ ¶ సబ్బఞ్ఞువరో మహేసీ, ఆనన్దభద్దం మధురస్సరేన;
‘యే పుబ్బబుద్ధేసు [సబ్బబుద్ధేసు (స్యా. క.)] కతాధికారా, అలద్ధమోక్ఖా జినసాసనేసు.
‘‘‘తేనేవ సంవేగముఖేన ధీరా, వినాపి బుద్ధేహి సుతిక్ఖపఞ్ఞా;
ఆరమ్మణేనాపి పరిత్తకేన, పచ్చేకబోధిం అనుపాపుణన్తి.
‘‘‘సబ్బమ్హి లోకమ్హి మమం ఠపేత్వా, పచ్చేకబుద్ధేహి సమోవ నత్థి;
తేసం ఇమం వణ్ణపదేసమత్తం, వక్ఖామహం సాధు మహామునీనం.
‘‘‘సయమేవ ¶ బుద్ధానం మహాఇసీనం, సాధూని వాక్యాని మధూవ [మధుంవ (సీ.)] ఖుద్దం;
అనుత్తరం భేసజం పత్థయన్తా, సుణాథ సబ్బేసు పసన్నచిత్తా.
‘‘‘పచ్చేకబుద్ధానం సమాగతానం, పరమ్పరం బ్యాకరణాని యాని;
ఆదీనవో యఞ్చ విరాగవత్థుం, యథా చ బోధిం అనుపాపుణింసు.
‘‘‘సరాగవత్థూసు ¶ ¶ విరాగసఞ్ఞీ, రత్తమ్హి లోకమ్హి విరత్తచిత్తా;
హిత్వా పపఞ్చే జితఫన్దితాని [విదియ ఫన్దితాని (సీ.) జితబన్ధితాని (క.)], తథేవ బోధిం అనుపాపుణింసు.
‘‘‘సబ్బేసు భూతేసు నిధాయ దణ్డం, అవిహేఠయం అఞ్ఞతరమ్పి తేసం;
మేత్తేన చిత్తేన హితానుకమ్పీ, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘సబ్బేసు భూతేసు నిధాయ దణ్డం, అవిహేఠయం అఞ్ఞతరమ్పి తేసం;
న పుత్తమిచ్ఛేయ్య కుతో సహాయం, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘సంసగ్గజాతస్స ¶ భవన్తి స్నేహా, స్నేహన్వయం దుక్ఖమిదం పహోతి;
ఆదీనవం స్నేహజం పేక్ఖమానో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘మిత్తే సుహజ్జే అనుకమ్పమానో, హాపేతి అత్థం పటిబద్ధచిత్తో;
ఏతం భయం సన్థవే పేక్ఖమానో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘వంసో విసాలోవ యథా విసత్తో, పుత్తేసు దారేసు చ యా అపేక్ఖా;
వంసే కళీరోవ అసజ్జమానో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘మిగో అరఞ్ఞమ్హి యథా అబద్ధో, యేనిచ్ఛకం గచ్ఛతి గోచరాయ;
విఞ్ఞూ నరో సేరితం పేక్ఖమానో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘ఆమన్తనా ¶ హోతి సహాయమజ్ఝే, వాసే చ [వాసే (సీ. స్యా.) సుత్తనిపాతేపి ‘‘చ‘‘కారో నత్థి] ఠానే గమనే చారికాయ;
అనభిజ్ఝితం సేరితం పేక్ఖమానో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘ఖిడ్డా ¶ రతీ హోతి సహాయమజ్ఝే, పుత్తేసు పేమం విపులఞ్చ హోతి;
పియవిప్పయోగం ¶ విజిగుచ్ఛమానో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘చాతుద్దిసో ¶ అప్పటిఘో చ హోతి, సన్తుస్సమానో ఇతరీతరేన;
పరిస్సయానం సహితా అఛమ్భీ, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘దుస్సఙ్గహా పబ్బజితాపి ఏకే, అథో గహట్ఠా ఘరమావసన్తా;
అప్పోస్సుక్కో పరపుత్తేసు హుత్వా, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘ఓరోపయిత్వా గిహిబ్యఞ్జనాని, సఞ్ఛిన్నపత్తో యథా కోవిళారో;
ఛేత్వాన వీరో గిహిబన్ధనాని, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘సచే లభేథ నిపకం సహాయం, సద్ధిం చరం సాధువిహారిధీరం;
అభిభుయ్య సబ్బాని పరిస్సయాని, చరేయ్య తేనత్తమనో సతీమా.
‘‘‘నో ¶ చే లభేథ నిపకం సహాయం, సద్ధిం చరం సాధువిహారిధీరం;
రాజావ రట్ఠం విజితం పహాయ, ఏకో చరే మాతఙ్గరఞ్ఞేవ నాగో.
‘‘‘అద్ధా ¶ పసంసామ సహాయసమ్పదం, సేట్ఠా సమా సేవితబ్బా సహాయా;
ఏతే అలద్ధా అనవజ్జభోజీ, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘దిస్వా సువణ్ణస్స పభస్సరాని, కమ్మారపుత్తేన సునిట్ఠితాని;
సఙ్ఘట్టమానాని దువే భుజస్మిం, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘ఏవం దుతీయేన సహా మమస్స, వాచాభిలాపో అభిసజ్జనా వా;
ఏతం భయం ఆయతిం పేక్ఖమానో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘కామా ¶ హి చిత్రా మధురా మనోరమా, విరూపరూపేన మథేన్తి చిత్తం;
ఆదీనవం కామగుణేసు దిస్వా, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘ఈతీ ¶ చ గణ్డో చ ఉపద్దవో చ, రోగో చ సల్లఞ్చ భయఞ్చ మేతం;
ఏతం భయం కామగుణేసు దిస్వా, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘సీతఞ్చ ఉణ్హఞ్చ ఖుదం పిపాసం, వాతాతపే డంససరీసపే [డంససిరింసపే (సీ. స్యా.)] చ;
సబ్బానిపేతాని అభిబ్భవిత్వా [అభిసంభవిత్వా (సుత్తనిపాతే)], ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘నాగోవ యూథాని వివజ్జయిత్వా, సఞ్జాతఖన్ధో పదుమీ ఉళారో;
యథాభిరన్తం విహరం అరఞ్ఞే, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘అట్ఠానతం ¶ సఙ్గణికారతస్స, యం ఫస్సయే [ఫుస్సయే (స్యా.)] సామయికం విముత్తిం;
ఆదిచ్చబన్ధుస్స వచో నిసమ్మ, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘దిట్ఠీవిసూకాని ఉపాతివత్తో, పత్తో నియామం పటిలద్ధమగ్గో;
ఉప్పన్నఞాణోమ్హి అనఞ్ఞనేయ్యో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘నిల్లోలుపో ¶ ¶ నిక్కుహో నిప్పిపాసో, నిమ్మక్ఖ [నిమ్మక్ఖో (స్యా.)] నిద్ధన్తకసావమోహో;
నిరాసయో [నిరాసాసో (క.)] సబ్బలోకే భవిత్వా, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘పాపం సహాయం పరివజ్జయేథ, అనత్థదస్సిం విసమే నివిట్ఠం;
సయం న సేవే పసుతం పమత్తం, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘బహుస్సుతం ధమ్మధరం భజేథ, మిత్తం ఉళారం పటిభానవన్తం;
అఞ్ఞాయ ¶ అత్థాని వినేయ్య కఙ్ఖం, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘ఖిడ్డం రతిం కామసుఖఞ్చ లోకే, అనలఙ్కరిత్వా అనపేక్ఖమానో;
విభూసట్ఠానా విరతో సచ్చవాదీ, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘పుత్తఞ్చ దారం పితరఞ్చ మాతరం, ధనాని ధఞ్ఞాని చ బన్ధవాని;
హిత్వాన కామాని యథోధికాని, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘సఙ్గో ¶ ¶ ఏసో పరిత్తమేత్థ సోఖ్యం, అప్పస్సాదో దుక్ఖమేవేత్థ భియ్యో;
గళో [గాహో (సీ.) కణ్డో (స్యా.) గాళ్హో (క.)] ఏసో ఇతి ఞత్వా మతిమా, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘సన్దాలయిత్వాన సంయోజనాని, జాలంవ భేత్వా సలిలమ్బుచారీ;
అగ్గీవ దడ్ఢం అనివత్తమానో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘ఓక్ఖిత్తచక్ఖూ న చ పాదలోలో, గుత్తిన్ద్రియో రక్ఖితమానసానో;
అనవస్సుతో అపరిడయ్హమానో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘ఓహారయిత్వా గిహిబ్యఞ్జనాని, సఞ్ఛన్నపత్తో యథా పారిఛత్తో;
కాసాయవత్థో అభినిక్ఖమిత్వా, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘రసేసు గేధం అకరం అలోలో, అనఞ్ఞపోసీ సపదానచారీ;
కులే కులే అప్పటిబద్ధచిత్తో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘పహాయ ¶ పఞ్చావరణాని చేతసో, ఉపక్కిలేసే బ్యపనుజ్జ సబ్బే;
అనిస్సితో ఛేజ్జ సినేహదోసం, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘విపిట్ఠికత్వాన ¶ సుఖఞ్చ దుక్ఖం, పుబ్బేవ సోమనస్సదోమనస్సం;
లద్ధానుపేక్ఖం సమథం విసుద్ధం, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘ఆరద్ధవీరియో ¶ పరమత్థపత్తియా, అలీనచిత్తో అకుసీతవుత్తి;
దళ్హనిక్కమో థామబలూపపన్నో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘పటిసల్లానం ఝానమరిఞ్చమానో, ధమ్మేసు నిచ్చం అనుధమ్మచారీ;
ఆదీనవం సమ్మసితా భవేసు, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘తణ్హక్ఖయం ¶ పత్థయమప్పమత్తో, అనేళమూగో సుతవా సతీమా;
సఙ్ఖాతధమ్మో నియతో పధానవా, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘సీహోవ ¶ సద్దేసు అసన్తసన్తో, వాతోవ జాలమ్హి అసజ్జమానో;
పదుమంవ తోయేన అలిమ్పమానో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘సీహో యథా దాఠబలీ పసయ్హ, రాజా మిగానం అభిభుయ్య చారీ;
సేవేథ పన్తాని సేనాసనాని, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘మేత్తం ఉపేక్ఖం కరుణం విముత్తిం, ఆసేవమానో ముదితఞ్చ కాలే;
సబ్బేన లోకేన అవిరుజ్ఝమానో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘రాగఞ్చ దోసఞ్చ పహాయ మోహం, సన్దాలయిత్వాన సంయోజనాని;
అసన్తసం జీవితసఙ్ఖయమ్హి, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘భజన్తి ¶ ¶ సేవన్తి చ కారణత్థా, నిక్కారణా దుల్లభా అజ్జ మిత్తా;
అత్తత్థపఞ్ఞా అసుచీమనుస్సా, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.
‘‘‘విసుద్ధసీలా ¶ సువిసుద్ధపఞ్ఞా, సమాహితా జాగరియానుయుత్తా;
విపస్సకా ధమ్మవిసేసదస్సీ, మగ్గఙ్గబోజ్ఝఙ్గగతే విజఞ్ఞా.
‘‘‘సుఞ్ఞప్పణిధిఞ్చ తథానిమిత్తం [సుఞ్ఞతప్పణీహితఞ్చానిమిత్తం (సీ.)], ఆసేవయిత్వా జినసాసనమ్హి;
యే సావకత్తం న వజన్తి ధీరా, భవన్తి పచ్చేకజినా సయమ్భూ.
‘‘‘మహన్తధమ్మా బహుధమ్మకాయా, చిత్తిస్సరా సబ్బదుక్ఖోఘతిణ్ణా;
ఉదగ్గచిత్తా పరమత్థదస్సీ, సీహోపమా ఖగ్గవిసాణకప్పా.
‘‘‘సన్తిన్ద్రియా సన్తమనా సమాధీ, పచ్చన్తసత్తేసు పతిప్పచారా [పచ్చత్తగమ్భీరమతప్పచారా (సీ.)];
దీపా పరత్థ ఇధ విజ్జలన్తా, పచ్చేకబుద్ధా సతతం హితామే.
‘‘‘పహీనసబ్బావరణా జనిన్దా, లోకప్పదీపా ఘనకఞ్చనాభా;
నిస్సంసయం లోకసుదక్ఖిణేయ్యా, పచ్చేకబుద్ధా సతతప్పితామే.
‘‘‘పచ్చేకబుద్ధానం ¶ సుభాసితాని, చరన్తి లోకమ్హి సదేవకమ్హి;
సుత్వా తథా యే న కరోన్తి బాలా, చరన్తి దుక్ఖేసు పునప్పునం తే.
‘‘‘పచ్చేకబుద్ధానం ¶ సుభాసితాని, మధుం యథా ఖుద్దమవస్సవన్తం;
సుత్వా తథా యే పటిపత్తియుత్తా, భవన్తి తే సచ్చదసా సపఞ్ఞా’.
‘‘పచ్చేకబుద్ధేహి ¶ జినేహి భాసితా, కథా [గాథా (సీ. స్యా.)] ఉళారా అభినిక్ఖమిత్వా;
తా సక్యసీహేన నరుత్తమేన, పకాసితా ధమ్మవిజాననత్థం.
‘‘లోకానుకమ్పాయ ¶ ఇమాని తేసం, పచ్చేకబుద్ధాన వికుబ్బితాని;
సంవేగసఙ్గమతివడ్ఢనత్థం, సయమ్భుసీహేన పకాసితానీ’’తి.
పచ్చేకబుద్ధాపదానం సమత్తం.
౩-౧. సారిపుత్తత్థేరఅపదానం
అథ థేరాపదానం సుణాథ –
‘‘హిమవన్తస్స ¶ ¶ అవిదూరే, లమ్బకో నామ పబ్బతో;
అస్సమో సుకతో మయ్హం, పణ్ణసాలా సుమాపితా.
‘‘ఉత్తానకూలా నదికా, సుపతిత్థా మనోరమా;
సుసుద్ధపుళినాకిణ్ణా, అవిదూరే మమస్సమం.
‘‘అసక్ఖరా అపబ్భారా, సాదు అప్పటిగన్ధికా;
సన్దతీ నదికా తత్థ, సోభయన్తా మమస్సమం.
‘‘కుమ్భీలా మకరా చేత్థ, సుసుమారా [సుంసుమారా (సీ. స్యా. )] చ కచ్ఛపా;
చరన్తి నదియా తత్థ, సోభయన్తా మమస్సమం.
‘‘పాఠీనా పావుసా మచ్ఛా, బలజా [వజలా (సీ. స్యా.) జలజా (పీ.)] ముఞ్జరోహితా;
వగ్గళా [వగ్గులా (సీ.) వగ్గుళా (స్యా.) మగ్గురా (థేరగాథా)] పపతాయన్తా, సోభయన్తి [పపతాయన్తి, సోభయన్తా (క.)] మమస్సమం.
‘‘ఉభో ¶ కూలేసు నదియా, పుప్ఫినో ఫలినో దుమా;
ఉభతో అభిలమ్బన్తా, సోభయన్తి [అభిలమ్బన్తి సోభయన్తా (క.)] మమస్సమం.
‘‘అమ్బా సాలా చ తిలకా, పాటలీ సిన్దువారకా [సిన్దువారికా (బహూసు)];
దిబ్బగన్ధా సమ్పవన్తి, పుప్ఫితా మమ అస్సమే.
‘‘చమ్పకా సళలా నీపా [నిమ్బా (క.)], నాగపున్నాగకేతకా;
దిబ్బగన్ధా సమ్పవన్తి, పుప్ఫితా మమ అస్సమే.
‘‘అతిముత్తా ¶ అసోకా చ, భగినీమాలా చ పుప్ఫితా;
అఙ్కోలా బిమ్బిజాలా [బిమ్బజాలా (క.)] చ, పుప్ఫితా మమ అస్సమే.
‘‘కేతకా ¶ కన్దలి [కదలీ (స్యా.)] చేవ, గోధుకా తిణసూలికా;
దిబ్బగన్ధం సమ్పవన్తా, సోభయన్తి మమస్సమం.
‘‘కణికారా ¶ కణ్ణికా చ, అసనా అజ్జునా బహూ;
దిబ్బగన్ధం సమ్పవన్తా, సోభయన్తి మమస్సమం.
‘‘పున్నాగా గిరిపున్నాగా, కోవిళారా చ పుప్ఫితా;
దిబ్బగన్ధం సమ్పవన్తా, సోభయన్తి మమస్సమం.
‘‘ఉద్ధాలకా చ కుటజా, కదమ్బా వకులా బహూ;
దిబ్బగన్ధం సమ్పవన్తా, సోభయన్తి మమస్సమం.
‘‘ఆళకా ఇసిముగ్గా చ, కదలిమాతులుఙ్గియో;
గన్ధోదకేన సంవడ్ఢా, ఫలాని ధారయన్తి తే.
‘‘అఞ్ఞే పుప్ఫన్తి పదుమా, అఞ్ఞే జాయన్తి కేసరీ;
అఞ్ఞే ఓపుప్ఫా పదుమా, పుప్ఫితా తళాకే తదా.
‘‘గబ్భం గణ్హన్తి పదుమా, నిద్ధావన్తి ములాళియో;
సింఘాటిపత్తమాకిణ్ణా, సోభన్తి తళాకే తదా.
‘‘నయితా అమ్బగన్ధీ చ, ఉత్తలీ బన్ధుజీవకా;
దిబ్బగన్ధా సమ్పవన్తి, పుప్ఫితా తళాకే తదా.
‘‘పాఠీనా పావుసా మచ్ఛా, బలజా ముఞ్జరోహితా;
సంగులా మగ్గురా [మఙ్గురా (సీ. క.)] చేవ, వసన్తి తళాకే తదా.
‘‘కుమ్భీలా ¶ ¶ సుసుమారా చ, తన్తిగాహా చ రక్ఖసా;
ఓగుహా [ఓగాహా (స్యా.)] అజగరా చ, వసన్తి తళాకే తదా.
‘‘పారేవతా రవిహంసా, చక్కవాకా నదీచరా;
కోకిలా సుకసాళికా, ఉపజీవన్తి తం సరం.
‘‘కుక్కుత్థకా కుళీరకా, వనే పోక్ఖరసాతకా;
దిన్దిభా సువపోతా చ, ఉపజీవన్తి తం సరం.
‘‘హంసా ¶ కోఞ్చా మయూరా చ, కోకిలా తమ్బచూళకా [తమ్బచూళికా (సీ.)];
పమ్పకా జీవంజీవా చ, ఉపజీవన్తి తం సరం.
‘‘కోసికా పోట్ఠసీసా చ, కురరా సేనకా బహూ;
మహాకాళా చ సకుణా, ఉపజీవన్తి తం సరం.
‘‘పసదా చ వరాహా చ, చమరా గణ్డకా బహూ [వకా భేరణ్డకా బహూ (సీ. స్యా.)];
రోహిచ్చా సుకపోతా [సుత్తపోతా (స్యా.)] చ, ఉపజీవన్తి తం సరం.
‘‘సీహబ్యగ్ఘా ¶ చ దీపీ చ, అచ్ఛకోకతరచ్ఛకా;
తిధా పభిన్నమాతఙ్గా, ఉపజీవన్తి తం సరం.
‘‘కిన్నరా వానరా చేవ, అథోపి వనకమ్మికా;
చేతా చ లుద్దకా చేవ, ఉపజీవన్తి తం సరం.
‘‘తిన్దుకాని పియాలాని, మధుకా కాసుమారయో [కాసమారియో (స్యా.)];
ధువం ఫలాని ధారేన్తి, అవిదూరే మమస్సమం.
‘‘కోసమ్బా [కోసుమ్భా (సీ. స్యా.)] సళలా నిమ్బా [సళలా నీపా (సీ. స్యా.) పనసా అమ్బా (?)], సాదుఫలసమాయుతా;
ధువం ఫలాని ధారేన్తి, అవిదూరే మమస్సమం.
‘‘హరీతకా ¶ ఆమలకా, అమ్బజమ్బువిభీతకా;
కోలా భల్లాతకా బిల్లా, ఫలాని ధారయన్తి తే.
‘‘ఆలువా చ కళమ్బా చ, బిళాలీతక్కళాని చ;
జీవకా సుతకా చేవ, బహుకా మమ అస్సమే.
‘‘అస్సమస్సావిదూరమ్హి, తళాకాసుం సునిమ్మితా;
అచ్ఛోదకా సీతజలా, సుపతిత్థా మనోరమా.
‘‘పదుముప్పలసఞ్ఛన్నా ¶ , పుణ్డరీకసమాయుతా;
మన్దాలకేహి సఞ్ఛన్నా, దిబ్బగన్ధో పవాయతి.
‘‘ఏవం సబ్బఙ్గసమ్పన్నే, పుప్ఫితే ఫలితే వనే;
సుకతే అస్సమే రమ్మే, విహరామి అహం తదా.
‘‘సీలవా వతసమ్పన్నో [వత్తసమ్పన్నో (స్యా.)], ఝాయీ ఝానరతో సదా;
పఞ్చాభిఞ్ఞాబలప్పత్తో, సురుచి నామ తాపసో.
‘‘చతువీససహస్సాని, సిస్సా మయ్హం ఉపట్ఠహు;
సబ్బేవ బ్రాహ్మణా ఏతే, జాతిమన్తో యసస్సినో.
‘‘లక్ఖణే ఇతిహాసే చ, సనిఘణ్టుసకేటుభే;
పదకా వేయ్యాకరణా, సధమ్మే పారమిం గతా.
‘‘ఉప్పాతేసు ¶ నిమిత్తేసు, లక్ఖణేసు చ కోవిదా;
పథబ్యా భూమన్తలిక్ఖే, మమ సిస్సా సుసిక్ఖితా.
‘‘అప్పిచ్ఛా నిపకా ఏతే, అప్పాహారా అలోలుపా;
లాభాలాభేన సన్తుట్ఠా, పరివారేన్తి మం సదా.
‘‘ఝాయీ ¶ ¶ ఝానరతా ధీరా, సన్తచిత్తా సమాహితా;
ఆకిఞ్చఞ్ఞం పత్థయన్తా, పరివారేన్తి మం సదా.
‘‘అభిఞ్ఞాపారమిప్పత్తా, పేత్తికే గోచరే రతా;
అన్తలిక్ఖచరా ధీరా, పరివారేన్తి మం సదా.
‘‘సంవుతా ఛసు ద్వారేసు, అనేజా రక్ఖితిన్ద్రియా;
అసంసట్ఠా చ తే ధీరా, మమ సిస్సా దురాసదా.
‘‘పల్లఙ్కేన నిసజ్జాయ, ఠానచఙ్కమనేన చ;
వీతినామేన్తి తే రత్తిం, మమ సిస్సా దురాసదా.
‘‘రజనీయే న రజ్జన్తి, దుస్సనీయే న దుస్సరే;
మోహనీయే న ముయ్హన్తి, మమ సిస్సా దురాసదా.
‘‘ఇద్ధిం వీమంసమానా తే, వత్తన్తి నిచ్చకాలికం;
పథవిం [పఠవిం (సీ. స్యా.)] తే పకమ్పేన్తి, సారమ్భేన దురాసదా.
‘‘కీళమానా చ తే సిస్సా, కీళన్తి ఝానకీళితం;
జమ్బుతో ఫలమానేన్తి, మమ సిస్సా దురాసదా.
‘‘అఞ్ఞే ¶ గచ్ఛన్తి గోయానం, అఞ్ఞే పుబ్బవిదేహకం [పుబ్బవిదేహనం (స్యా. క.)];
అఞ్ఞే చ ఉత్తరకురుం, ఏసనాయ దురాసదా.
‘‘పురతో పేసేన్తి ఖారిం, పచ్ఛతో చ వజన్తి తే;
చతువీససహస్సేహి, ఛాదితం హోతి అమ్బరం.
‘‘అగ్గిపాకీ అనగ్గీ చ, దన్తోదుక్ఖలికాపి చ;
అస్మేన కోట్టితా కేచి, పవత్తఫలభోజనా.
‘‘ఉదకోరోహణా ¶ కేచి, సాయం పాతో సుచీరతా;
తోయాభిసేచనకరా, మమ సిస్సా దురాసదా.
‘‘పరూళ్హకచ్ఛనఖలోమా, పఙ్కదన్తా రజస్సిరా;
గన్ధితా సీలగన్ధేన, మమ సిస్సా దురాసదా.
‘‘పాతోవ ¶ సన్నిపతిత్వా, జటిలా ఉగ్గతాపనా;
లాభాలాభం పకిత్తేత్వా, గచ్ఛన్తి అమ్బరే తదా.
‘‘ఏతేసం పక్కమన్తానం, మహాసద్దో పవత్తతి;
అజినచమ్మసద్దేన, ముదితా హోన్తి దేవతా.
‘‘దిసోదిసం ¶ పక్కమన్తి, అన్తలిక్ఖచరా ఇసీ;
సకే బలేనుపత్థద్ధా, తే గచ్ఛన్తి యదిచ్ఛకం.
‘‘పథవీకమ్పకా ఏతే, సబ్బేవ నభచారినో;
ఉగ్గతేజా దుప్పసహా, సాగరోవ అఖోభియా.
‘‘ఠానచఙ్కమినో కేచి, కేచి నేసజ్జికా ఇసీ;
పవత్తభోజనా కేచి, మమ సిస్సా దురాసదా.
‘‘మేత్తావిహారినో ఏతే, హితేసీ సబ్బపాణినం;
అనత్తుక్కంసకా సబ్బే, న తే వమ్భేన్తి కస్సచి.
‘‘సీహరాజావసమ్భీతా, గజరాజావ థామవా;
దురాసదా బ్యగ్ఘారివ, ఆగచ్ఛన్తి మమన్తికే.
‘‘విజ్జాధరా దేవతా చ, నాగగన్ధబ్బరక్ఖసా;
కుమ్భణ్డా దానవా గరుళా, ఉపజీవన్తి తం సరం.
‘‘తే ¶ ¶ జటాఖారిభరితా, అజినుత్తరవాసనా;
అన్తలిక్ఖచరా సబ్బే, ఉపజీవన్తి తం సరం.
‘‘సదానుచ్ఛవికా [తదానుచ్ఛవికా (స్యా. క.)] ఏతే, అఞ్ఞమఞ్ఞం సగారవా;
చతుబ్బీససహస్సానం, ఖిపితసద్దో న విజ్జతి.
‘‘పాదే పాదం నిక్ఖిపన్తా, అప్పసద్దా సుసంవుతా;
ఉపసఙ్కమ్మ సబ్బేవ [సబ్బే తే (స్యా.)], సిరసా వన్దరే మమం.
‘‘తేహి సిస్సేహి పరివుతో, సన్తేహి చ తపస్సిభి;
వసామి అస్సమే తత్థ, ఝాయీ ఝానరతో అహం.
‘‘ఇసీనం సీలగన్ధేన, పుప్ఫగన్ధేన చూభయం;
ఫలీనం ఫలగన్ధేన, గన్ధితో హోతి అస్సమో.
‘‘రత్తిన్దివం న జానామి, అరతి మే న విజ్జతి;
సకే సిస్సే ఓవదన్తో, భియ్యో హాసం లభామహం.
‘‘పుప్ఫానం పుప్ఫమానానం, ఫలానఞ్చ విపచ్చతం;
దిబ్బగన్ధా పవాయన్తి, సోభయన్తా మమస్సమం.
‘‘సమాధిమ్హా ¶ వుట్ఠహిత్వా, ఆతాపీ నిపకో అహం;
ఖారిభారం గహేత్వాన, వనం అజ్ఝోగహిం అహం.
‘‘ఉప్పాతే ¶ సుపినే చాపి, లక్ఖణేసు సుసిక్ఖితో;
పవత్తమానం [వత్తమానం (క.)] మన్తపదం, ధారయామి అహం తదా.
‘‘అనోమదస్సీ భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
వివేకకామో సమ్బుద్ధో, హిమవన్తముపాగమి.
‘‘అజ్ఝోగాహేత్వా ¶ హిమవన్తం, అగ్గో కారుణికో ముని;
పల్లఙ్కం ఆభుజిత్వాన, నిసీది పురిసుత్తమో.
‘‘తమద్దసాహం సమ్బుద్ధం, సప్పభాసం మనోరమం;
ఇన్దీవరంవ జలితం, ఆదిత్తంవ హుతాసనం.
‘‘జలన్తం దీపరుక్ఖంవ, విజ్జుతం గగణే యథా;
సుఫుల్లం సాలరాజంవ, అద్దసం లోకనాయకం.
‘‘అయం ¶ నాగో మహావీరో, దుక్ఖస్సన్తకరో ముని;
ఇమం దస్సనమాగమ్మ, సబ్బదుక్ఖా పముచ్చరే.
‘‘దిస్వానాహం దేవదేవం, లక్ఖణం ఉపధారయిం;
బుద్ధో ను ఖో న వా బుద్ధో, హన్ద పస్సామి చక్ఖుమం.
‘‘సహస్సారాని చక్కాని, దిస్సన్తి చరణుత్తమే;
లక్ఖణానిస్స దిస్వాన, నిట్ఠం గచ్ఛిం తథాగతే.
‘‘సమ్మజ్జనిం గహేత్వాన, సమ్మజ్జిత్వానహం తదా;
అథ పుప్ఫే సమానేత్వా, బుద్ధసేట్ఠం అపూజయిం.
‘‘పూజయిత్వాన తం బుద్ధం, ఓఘతిణ్ణమనాసవం;
ఏకంసం అజినం కత్వా, నమస్సిం లోకనాయకం.
‘‘యేన ఞాణేన సమ్బుద్ధో, విహరతి [విహరిత్థ (సీ.), విహరేతి (క.)] అనాసవో;
తం ఞాణం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘సముద్ధరసిమం [సముద్ధరయిమం (స్యా.)] లోకం, సయమ్భూ అమితోదయ;
తవ దస్సనమాగమ్మ, కఙ్ఖాసోతం తరన్తి తే.
‘‘‘తువం ¶ సత్థా చ కేతు చ, ధజో యూపో చ పాణినం;
పరాయణో [పరాయనో (స్యా. క.)] పతిట్ఠా చ, దీపో చ ద్విపదుత్తమో.
‘‘‘సక్కా సముద్దే ఉదకం, పమేతుం ఆళ్హకేన వా;
న త్వేవ తవ సబ్బఞ్ఞు, ఞాణం సక్కా పమేతవే.
‘‘‘ధారేతుం ¶ పథవిం సక్కా, ఠపేత్వా తులమణ్డలే;
న త్వేవ తవ సబ్బఞ్ఞు, ఞాణం సక్కా ధరేతవే.
‘‘‘ఆకాసో ¶ మినితుం సక్కా, రజ్జుయా అఙ్గులేన వా;
న త్వేవ తవ సబ్బఞ్ఞు, ఞాణం సక్కా పమేతవే.
‘‘‘మహాసముద్దే ఉదకం, పథవీ చాఖిలా జటం [పథవిం చాఖిలఞ్జహే (స్యా.)];
బుద్ధఞాణం ఉపాదాయ, ఉపమాతో న యుజ్జరే.
‘‘‘సదేవకస్స లోకస్స, చిత్తం యేసం పవత్తతి;
అన్తోజాలీకతా [అన్తోజాలగతా (పీ.)] ఏతే, తవ ఞాణమ్హి చక్ఖుమ.
‘‘‘యేన ¶ ఞాణేన పత్తోసి, కేవలం బోధిముత్తమం;
తేన ఞాణేన సబ్బఞ్ఞు, మద్దసీ పరతిత్థియే’.
‘‘ఇమా గాథా థవిత్వాన, సురుచి నామ తాపసో;
అజినం పత్థరిత్వాన, పథవియం నిసీది సో.
‘‘చుల్లాసీతిసహస్సాని, అజ్ఝోగాళ్హో మహణ్ణవే;
అచ్చుగతో తావదేవ, గిరిరాజా పవుచ్చతి.
‘‘తావ అచ్చుగ్గతో నేరు, ఆయతో విత్థతో చ సో;
చుణ్ణితో అణుభేదేన, కోటిసతసహస్ససో [సహస్సియో (స్యా. క.)].
‘‘లక్ఖే ¶ ఠపియమానమ్హి, పరిక్ఖయమగచ్ఛథ;
న త్వేవ తవ సబ్బఞ్ఞు, ఞాణం సక్కా పమేతవే.
‘‘సుఖుమచ్ఛికేన జాలేన, ఉదకం యో పరిక్ఖిపే;
యే కేచి ఉదకే పాణా, అన్తోజాలీకతా సియుం.
‘‘తథేవ హి మహావీర, యే కేచి పుథుతిత్థియా;
దిట్ఠిగహనపక్ఖన్దా [పక్ఖన్తా (సీ. స్యా.)], పరామాసేన మోహితా.
‘‘తవ సుద్ధేన ఞాణేన, అనావరణదస్సినా;
అన్తోజాలీకతా ఏతే, ఞాణం తే నాతివత్తరే.
‘‘భగవా తమ్హి సమయే, అనోమదస్సీ మహాయసో;
వుట్ఠహిత్వా సమాధిమ్హా, దిసం ఓలోకయీ జినో.
‘‘అనోమదస్సిమునినో, నిసభో నామ సావకో;
పరివుతో సతసహస్సేహి, సన్తచిత్తేహి తాదిభి.
‘‘ఖీణాసవేహి ¶ సుద్ధేహి, ఛళభిఞ్ఞేహి ఝాయిభి;
చిత్తమఞ్ఞాయ బుద్ధస్స, ఉపేసి లోకనాయకం.
‘‘అన్తలిక్ఖే ఠితా తత్థ, పదక్ఖిణమకంసు తే;
నమస్సన్తా పఞ్జలికా, ఓతరుం [ఓరుహుం (స్యా.)] బుద్ధసన్తికే.
‘‘అనోమదస్సీ భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసిదిత్వా, సితం పాతుకరీ జినో.
‘‘వరుణో ¶ నాముపట్ఠాకో, అనోమదస్సిస్స సత్థునో;
ఏకంసం చీవరం కత్వా, అపుచ్ఛి లోకనాయకం.
‘‘‘కో ¶ ¶ ను ఖో భగవా హేతు, సితకమ్మస్స సత్థునో;
న హి బుద్ధా అహేతూహి, సితం పాతుకరోన్తి తే’.
‘‘అనోమదస్సీ భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
భిక్ఖుమజ్ఝే నిసీదిత్వా, ఇమం గాథం అభాసథ.
‘‘‘యో మం పుప్ఫేన పూజేసి, ఞాణఞ్చాపి అనుత్థవి;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణోథ మమ భాసతో.
‘‘‘బుద్ధస్స గిరమఞ్ఞాయ, సబ్బే దేవా సమాగతా;
సద్ధమ్మం సోతుకామా తే, సమ్బుద్ధముపసఙ్కముం.
‘‘‘దససు లోకధాతూసు, దేవకాయా మహిద్ధికా;
సద్ధమ్మం సోతుకామా తే, సమ్బుద్ధముపసఙ్కముం.
‘‘‘హత్థీ అస్సా రథా పత్తీ, సేనా చ చతురఙ్గినీ;
పరివారేస్సన్తిమం నిచ్చం, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘‘సట్ఠితూరియసహస్సాని, భేరియో సమలఙ్కతా;
ఉపట్ఠిస్సన్తిమం నిచ్చం, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘‘సోళసిత్థిసహస్సాని, నారియో సమలఙ్కతా;
విచిత్తవత్థాభరణా, ఆముత్తమణికుణ్డలా.
‘‘‘అళారపమ్హా హసులా, సుసఞ్ఞా తనుమజ్ఝిమా;
పరివారేస్సన్తిమం నిచ్చం, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘‘కప్పసతసహస్సాని, దేవలోకే రమిస్సతి;
సహస్సక్ఖత్తుం చక్కవత్తీ, రాజా రట్ఠే భవిస్సతి.
‘‘‘సహస్సక్ఖత్తుం ¶ ¶ దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం [అసఙ్ఖయం (స్యా. క.) ఏవముపరిపి].
‘‘‘పచ్ఛిమే భవసమ్పత్తే [పచ్ఛిమభవే సమ్పత్తే (సీ.)], మనుస్సత్తం గమిస్సతి;
బ్రాహ్మణీ సారియా నామ, ధారయిస్సతి కుచ్ఛినా.
‘‘‘మాతుయా ¶ నామగోత్తేన, పఞ్ఞాయిస్సతియం నరో;
సారిపుత్తోతి నామేన, తిక్ఖపఞ్ఞో భవిస్సతి.
‘‘‘అసీతికోటీ ఛడ్డేత్వా, పబ్బజిస్సతికిఞ్చనో;
గవేసన్తో సన్తిపదం, చరిస్సతి మహిం ఇమం.
‘‘‘అప్పరిమేయ్యే ఇతో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
సారిపుత్తోతి నామేన, హేస్సతి అగ్గసావకో.
‘‘‘అయం ¶ భాగీరథీ [భాగీరసీ (స్యా. క.)] గఙ్గా, హిమవన్తా పభావితా;
మహాసముద్దమప్పేతి, తప్పయన్తీ మహోదధిం [మహోదధీ (?) గఙ్గాదిమహానదియోతి అత్థో].
‘‘‘తథేవాయం సారిపుత్తో, సకే తీసు విసారదో;
పఞ్ఞాయ పారమిం గన్త్వా, తప్పయిస్సతి పాణినే [పాణినో (సీ. స్యా.)].
‘‘‘హిమవన్తముపాదాయ, సాగరఞ్చ మహోదధిం;
ఏత్థన్తరే యం పులినం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘‘తమ్పి సక్కా అసేసేన, సఙ్ఖాతుం గణనా యథా;
న త్వేవ సారిపుత్తస్స, పఞ్ఞాయన్తో భవిస్సతి.
‘‘‘లక్ఖే ¶ ఠపియమానమ్హి, ఖీయే గఙ్గాయ వాలుకా;
న త్వేవ సారిపుత్తస్స, పఞ్ఞాయన్తో భవిస్సతి.
‘‘‘మహాసముద్దే ఊమియో, గణనాతో అసఙ్ఖియా;
తథేవ సారిపుత్తస్స, పఞ్ఞాయన్తో న హేస్సతి.
‘‘‘ఆరాధయిత్వా సమ్బుద్ధం, గోతమం సక్యపుఙ్గవం;
పఞ్ఞాయ పారమిం గన్త్వా, హేస్సతి అగ్గసావకో.
‘‘‘పవత్తితం ధమ్మచక్కం, సక్యపుత్తేన తాదినా;
అనువత్తేస్సతి సమ్మా, వస్సేన్తో ధమ్మవుట్ఠియో.
‘‘‘సబ్బమేతం ¶ అభిఞ్ఞాయ, గోతమో సక్యపుఙ్గవో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, అగ్గట్ఠానే ఠపేస్సతి’.
‘‘అహో ¶ మే సుకతం కమ్మం, అనోమదస్సిస్స సత్థునో;
యస్సాహం కారం [యస్సాధికారం (స్యా.)] కత్వాన, సబ్బత్థ పారమిం గతో.
‘‘అపరిమేయ్యే కతం కమ్మం, ఫలం దస్సేసి మే ఇధ;
సుముత్తో సరవేగోవ, కిలేసే ఝాపయిం అహం.
‘‘అసఙ్ఖతం గవేసన్తో, నిబ్బానం అచలం పదం;
విచినం తిత్థియే సబ్బే, ఏసాహం సంసరిం భవే.
‘‘యథాపి బ్యాధితో పోసో, పరియేసేయ్య ఓసధం;
విచినేయ్య వనం [ధనం (స్యా. క.)] సబ్బం, బ్యాధితో పరిముత్తియా.
‘‘అసఙ్ఖతం గవేసన్తో, నిబ్బానం అమతం పదం;
అబ్బోకిణ్ణం [అబ్బోచ్ఛిన్నం (అట్ఠ.)] పఞ్చసతం, పబ్బజిం ఇసిపబ్బజం.
‘‘జటాభారేన ¶ భరితో, అజినుత్తరనివాసనో;
అభిఞ్ఞాపారమిం గన్త్వా, బ్రహ్మలోకం అగచ్ఛిహం.
‘‘నత్థి ¶ బాహిరకే సుద్ధి, ఠపేత్వా జినసాసనం;
యే కేచి బుద్ధిమా సత్తా, సుజ్ఝన్తి జినసాసనే.
‘‘అత్తకారమయం [అత్థకారమయం (క.)] ఏతం, నయిదం ఇతిహీతిహం;
అసఙ్ఖతం గవేసన్తో, కుతిత్థే [కుతిత్థం (సీ. స్యా.)] సఞ్చరిం అహం.
‘‘యథా సారత్థికో పోసో, కదలిం ఛేత్వాన ఫాలయే;
న తత్థ సారం విన్దేయ్య, సారేన రిత్తకో హి సో.
‘‘తథేవ తిత్థియా లోకే, నానాదిట్ఠీ బహుజ్జనా;
అసఙ్ఖతేన రిత్తాసే, సారేన కదలీ యథా.
‘‘పచ్ఛిమే భవసమ్పత్తే, బ్రహ్మబన్ధు అహోసహం;
మహాభోగం ఛడ్డేత్వాన, పబ్బజిం అనగారియం.
పఠమభాణవారం.
‘‘అజ్ఝాయకో మన్తధరో, తిణ్ణం వేదాన పారగూ;
బ్రాహ్మణో సఞ్చయో [సఞ్జయో (సీ. స్యా. పీ.)] నామ, తస్స మూలే వసామహం.
‘‘సావకో ¶ తే మహావీర, అస్సజి నామ బ్రాహ్మణో;
దురాసదో ఉగ్గతేజో, పిణ్డాయ చరతీ తదా.
‘‘తమద్దసాసిం ¶ సప్పఞ్ఞం, మునిం మోనే సమాహితం;
సన్తచిత్తం మహానాగం, సుఫుల్లం పదుమం యథా.
‘‘దిస్వా ¶ మే చిత్తముప్పజ్జి, సుదన్తం సుద్ధమానసం;
ఉసభం పవరం వీరం, అరహాయం భవిస్సతి.
‘‘పాసాదికో ఇరియతి, అభిరూపో సుసంవుతో;
ఉత్తమే దమథే దన్తో, అమతదస్సీ భవిస్సతి.
‘‘యంనూనాహం ఉత్తమత్థం, పుచ్ఛేయ్యం తుట్ఠమానసం;
సో మే పుట్ఠో కథేస్సతి, పటిపుచ్ఛామహం తదా.
‘‘పిణ్డపాతం [పిణ్డచారం (స్యా.)] చరన్తస్స, పచ్ఛతో అగమాసహం;
ఓకాసం పటిమానేన్తో, పుచ్ఛితుం అమతం పదం.
‘‘వీథిన్తరే అనుప్పత్తం, ఉపగన్త్వాన పుచ్ఛహం;
‘కథం గోత్తోసి త్వం వీర, కస్స సిస్సోసి మారిస’.
‘‘సో మే పుట్ఠో వియాకాసి, అసమ్భీతోవ కేసరీ;
‘బుద్ధో లోకే సముప్పన్నో, తస్స సిస్సోమ్హి ఆవుసో’.
‘‘‘కీదిసం ¶ తే మహావీర, అనుజాత మహాయస;
బుద్ధస్స సాసనం ధమ్మం, సాధు మే కథయస్సు భో’.
‘‘సో మే పుట్ఠో కథీ సబ్బం, గమ్భీరం నిపుణం పదం;
తణ్హాసల్లస్స హన్తారం, సబ్బదుక్ఖాపనూదనం.
‘‘‘యే ధమ్మా హేతుప్పభవా, తేసం హేతుం తథాగతో ఆహ;
తేసఞ్చ యో నిరోధో, ఏవం వాదీ మహాసమణో’.
‘‘సోహం విస్సజ్జితే పఞ్హే, పఠమం ఫలమజ్ఝగం;
విరజో విమలో ఆసిం, సుత్వాన జినసాసనం.
‘‘సుత్వాన ¶ మునినో వాక్యం, పస్సిత్వా ధమ్మముత్తమం;
పరియోగాళ్హసద్ధమ్మో, ఇమం గాథమభాసహం.
‘‘‘ఏసేవ ¶ ధమ్మో యది తావదేవ, పచ్చబ్యథపదమసోకం;
అదిట్ఠం అబ్భతీతం, బహుకేహి కప్పనహుతేహి’.
‘‘స్వాహం ధమ్మం గవేసన్తో, కుతిత్థే సఞ్చరిం అహం;
సో మే అత్థో అనుప్పత్తో, కాలో మే నప్పమజ్జితుం.
‘‘తోసితోహం ¶ అస్సజినా, పత్వాన అచలం పదం;
సహాయకం గవేసన్తో, అస్సమం అగమాసహం.
‘‘దూరతోవ మమం దిస్వా, సహాయో మే సుసిక్ఖితో;
ఇరియాపథసమ్పన్నో [ఇరియాపథం మమం దిస్వా (క.)], ఇదం వచనమబ్రవి.
‘‘‘పసన్నముఖనేత్తోసి, మునిభావోవ దిస్సతి;
అమతాధిగతో కచ్చి, నిబ్బానమచ్చుతం పదం.
‘‘‘సుభానురూపో ఆయాసి, ఆనేఞ్జకారితో వియ;
దన్తోవ దన్తదమథో [దన్తోవుత్తమదమథో (సీ.) దన్తోవ దన్త దమథే (స్యా.)], ఉపసన్తోసి బ్రాహ్మణ.
‘‘‘అమతం మయాధిగతం, సోకసల్లాపనూదనం;
త్వమ్పి తం అధిగచ్ఛేసి [అధిగచ్ఛాహి (సీ.), అధిగచ్ఛేహి (స్యా.), అధిగతోసి (?)], గచ్ఛామ బుద్ధసన్తికం’.
‘‘సాధూతి సో పటిస్సుత్వా, సహాయో మే సుసిక్ఖితో;
హత్థేన హత్థం గణ్హిత్వా, ఉపగమ్మ [ఉపాగమి (సీ.), ఉపాగమ్మ (స్యా.)] తవన్తికం.
‘‘ఉభోపి పబ్బజిస్సామ, సక్యపుత్త తవన్తికే;
తవ సాసనమాగమ్మ, విహరామ అనాసవా.
‘‘కోలితో ¶ ఇద్ధియా సేట్ఠో, అహం పఞ్ఞాయ పారగో;
ఉభోవ ఏకతో హుత్వా, సాసనం సోభయామసే.
‘‘అపరియోసితసఙ్కప్పో ¶ , కుతిత్థే సఞ్చరిం అహం;
తవ దస్సనమాగమ్మ, సఙ్కప్పో పూరితో మమ.
‘‘పథవియం పతిట్ఠాయ, పుప్ఫన్తి సమయే దుమా;
దిబ్బగన్ధా సమ్పవన్తి, తోసేన్తి సబ్బపాణినం.
‘‘తథేవాహం మహావీర, సక్యపుత్త మహాయస;
సాసనే తే పతిట్ఠాయ, సమయేసామి పుప్ఫితుం.
‘‘విముత్తిపుప్ఫం ¶ ఏసన్తో, భవసంసారమోచనం;
విముత్తిపుప్ఫలాభేన, తోసేమి సబ్బపాణినం.
‘‘యావతా బుద్ధఖేత్తమ్హి, ఠపేత్వాన మహామునిం;
పఞ్ఞాయ సదిసో నత్థి, తవ పుత్తస్స చక్ఖుమ.
‘‘సువినీతా చ తే సిస్సా, పరిసా చ సుసిక్ఖితా;
ఉత్తమే దమథే దన్తా, పరివారేన్తి తం సదా.
‘‘ఝాయీ ¶ ఝానరతా ధీరా, సన్తచిత్తా సమాహితా;
మునీ మోనేయ్యసమ్పన్నా, పరివారేన్తి తం సదా.
‘‘అప్పిచ్ఛా నిపకా ధీరా, అప్పాహారా అలోలుపా;
లాభాలాభేన సన్తుట్ఠా, పరివారేన్తి తం సదా.
‘‘ఆరఞ్ఞికా ధుతరతా, ఝాయినో లూఖచీవరా;
వివేకాభిరతా ధీరా, పరివారేన్తి తం సదా.
‘‘పటిపన్నా ¶ ఫలట్ఠా చ, సేఖా ఫలసమఙ్గినో;
ఆసీసకా [ఆసింసకా (సీ. స్యా.)] ఉత్తమత్థం, పరివారేన్తి తం సదా.
‘‘సోతాపన్నా చ విమలా, సకదాగామినో చ యే;
అనాగామీ చ అరహా, పరివారేన్తి తం సదా.
‘‘సతిపట్ఠానకుసలా, బోజ్ఝఙ్గభావనారతా;
సావకా తే బహూ సబ్బే, పరివారేన్తి తం సదా.
‘‘ఇద్ధిపాదేసు కుసలా, సమాధిభావనారతా;
సమ్మప్పధానానుయుత్తా, పరివారేన్తి తం సదా.
‘‘తేవిజ్జా ఛళభిఞ్ఞా చ, ఇద్ధియా పారమిం గతా;
పఞ్ఞాయ పారమిం పత్తా, పరివారేన్తి తం సదా.
‘‘ఏదిసా తే మహావీర, తవ సిస్సా సుసిక్ఖితా;
దురాసదా ఉగ్గతేజా, పరివారేన్తి తం సదా.
‘‘తేహి సిస్సేహి పరివుతో, సఞ్ఞతేహి తపస్సిభి;
మిగరాజావసమ్భీతో, ఉళురాజావ సోభసి.
‘‘పథవియం పతిట్ఠాయ, రుహన్తి ధరణీరుహా;
వేపుల్లతం పాపుణన్తి, ఫలఞ్చ దస్సయన్తి తే.
‘‘పథవీసదిసో ¶ ¶ త్వంసి, సక్యపుత్త మహాయస;
సాసనే తే పతిట్ఠాయ, లభన్తి అమతం ఫలం.
‘‘సిన్ధు సరస్సతీ చేవ, నదియో చన్దభాగికా;
గఙ్గా చ యమునా చేవ, సరభూ చ అథో మహీ.
‘‘ఏతాసం ¶ సన్దమానానం, సాగరో సమ్పటిచ్ఛతి;
జహన్తి పురిమం నామం, సాగరోతేవ ఞాయతి.
‘‘తథేవిమే ¶ చతుబ్బణ్ణా, పబ్బజిత్వా తవన్తికే;
జహన్తి పురిమం నామం, బుద్ధపుత్తాతి ఞాయరే.
‘‘యథాపి చన్దో విమలో, గచ్ఛం ఆకాసధాతుయా;
సబ్బే తారగణే లోకే, ఆభాయ అతిరోచతి.
‘‘తథేవ త్వం మహావీర, పరివుతో దేవమానుసే;
ఏతే సబ్బే అతిక్కమ్మ, జలసి సబ్బదా తువం.
‘‘గమ్భీరే ఉట్ఠితా ఊమీ, న వేలమతివత్తరే;
సబ్బా వేలంవ ఫుసన్తి [సబ్బావ వేలం ఫుసన్తి (సీ.), సబ్బా వేలం పఫుస్సన్తి (స్యా.)], సఞ్చుణ్ణా వికిరన్తి తా.
‘‘తథేవ తిత్థియా లోకే, నానాదిట్ఠీ బహుజ్జనా;
ధమ్మం వాదితుకామా తే, నాతివత్తన్తి తం మునిం.
‘‘సచే చ తం పాపుణన్తి, పటివాదేహి చక్ఖుమ;
తవన్తికం ఉపాగన్త్వా, సఞ్చుణ్ణావ భవన్తి తే.
‘‘యథాపి ఉదకే జాతా, కుముదా మన్దాలకా బహూ;
ఉపలిమ్పన్తి [ఉపలిప్పన్తి (?)] తోయేన, కద్దమకలలేన చ.
‘‘తథేవ బహుకా సత్తా, లోకే జాతా విరూహరే;
అట్టితా రాగదోసేన, కద్దమే కుముదం యథా.
‘‘యథాపి పదుమం జలజం, జలమజ్ఝే విరూహతి;
న సో లిమ్పతి తోయేన, పరిసుద్ధో హి కేసరీ.
‘‘తథేవ ¶ త్వం మహావీర, లోకే జాతో మహాముని;
నోపలిమ్పసి లోకేన, తోయేన పదుమం యథా.
‘‘యథాపి రమ్మకే మాసే, బహూ పుప్ఫన్తి వారిజా;
నాతిక్కమన్తి తం మాసం, సమయో పుప్ఫనాయ సో.
‘‘తథేవ ¶ ¶ ¶ త్వం మహావీర, పుప్ఫితో తే విముత్తియా;
సాసనం నాతివత్తన్తి, పదుమం వారిజం యథా.
‘‘సుపుప్ఫితో సాలరాజా, దిబ్బగన్ధం పవాయతి;
అఞ్ఞసాలేహి పరివుతో, సాలరాజావ సోభతి.
‘‘తథేవ త్వం మహావీర, బుద్ధఞాణేన పుప్ఫితో;
భిక్ఖుసఙ్ఘపరివుతో, సాలరాజావ సోభసి.
‘‘యథాపి సేలో హిమవా, ఓసధో సబ్బపాణినం;
నాగానం అసురానఞ్చ, దేవతానఞ్చ ఆలయో.
‘‘తథేవ త్వం మహావీర, ఓసధో వియ పాణినం;
తేవిజ్జా ఛళభిఞ్ఞా చ, ఇద్ధియా పారమిం గతా.
‘‘అనుసిట్ఠా మహావీర, తయా కారుణికేన తే;
రమన్తి ధమ్మరతియా, వసన్తి తవ సాసనే.
‘‘మిగరాజా యథా సీహో, అభినిక్ఖమ్మ ఆసయా;
చతుద్దిసానువిలోకేత్వా [విలోకేత్వా (సీ. స్యా.), నులోకేత్వా (క.)],
తిక్ఖత్తుం అభినాదతి.
‘‘సబ్బే మిగా ఉత్తసన్తి, మిగరాజస్స గజ్జతో;
తథా హి జాతిమా ఏసో, పసూ తాసేతి సబ్బదా.
‘‘గజ్జతో ¶ తే మహావీర, వసుధా సమ్పకమ్పతి;
బోధనేయ్యావబుజ్ఝన్తి, తసన్తి మారకాయికా.
‘‘తసన్తి తిత్థియా సబ్బే, నదతో తే మహాముని;
కాకా సేనావ విబ్భన్తా, మిగరఞ్ఞా యథా మిగా.
‘‘యే కేచి గణినో లోకే, సత్థారోతి పవుచ్చరే;
పరమ్పరాగతం ధమ్మం, దేసేన్తి పరిసాయ తే.
‘‘న హేవం త్వం మహావీర, ధమ్మం దేసేసి పాణినం;
సామం సచ్చాని బుజ్ఝిత్వా, కేవలం బోధిపక్ఖియం.
‘‘ఆసయానుసయం ఞత్వా, ఇన్ద్రియానం బలాబలం;
భబ్బాభబ్బే విదిత్వాన, మహామేఘోవ గజ్జసి.
‘‘చక్కవాళపరియన్తా ¶ , నిసిన్నా పరిసా భవే;
నానాదిట్ఠీ విచినన్తా [విచిన్తేన్తి (స్యా.), విచినన్తం (క.)], విమతిచ్ఛేదనాయ తం.
‘‘సబ్బేసం ¶ చిత్తమఞ్ఞాయ, ఓపమ్మకుసలో ముని;
ఏకం పఞ్హం కథేన్తోవ, విమతిం ఛిన్దసి [ఛిన్ది (స్యా. క.)] పాణినం.
‘‘ఉపతిస్ససదిసేహేవ, వసుధా పూరితా భవే;
సబ్బేవ తే పఞ్జలికా, కిత్తయుం లోకనాయకం.
‘‘కప్పం వా తే కిత్తయన్తా, నానావణ్ణేహి కిత్తయుం;
పరిమేతుం న సక్కేయ్యుం [న కప్పేయ్యుం (స్యా.), న పప్పేయ్యుం (క.)], అప్పమేయ్యో తథాగతో.
‘‘యథాసకేన ¶ థామేన, కిత్తితో హి మయా జినో;
కప్పకోటీపి కిత్తేన్తా, ఏవమేవ పకిత్తయుం.
‘‘సచే ¶ హి కోచి దేవో వా, మనుస్సో వా సుసిక్ఖితో;
పమేతుం పరికప్పేయ్య, విఘాతంవ లభేయ్య సో.
‘‘సాసనే తే పతిట్ఠాయ, సక్యపుత్త మహాయస;
పఞ్ఞాయ పారమిం గన్త్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘తిత్థియే సమ్పమద్దామి, వత్తేమి జినసాసనం;
ధమ్మసేనాపతి అజ్జ, సక్యపుత్తస్స సాసనే.
‘‘అపరిమేయ్యే కతం కమ్మం, ఫలం దస్సేసి మే ఇధ;
సుఖిత్తో సరవేగోవ, కిలేసే ఝాపయీ మమ [ఝాపయిం మమ (స్యా.), ఝాపయిం అహం (క.)].
‘‘యో కోచి మనుజో భారం, ధారేయ్య మత్థకే సదా;
భారేన దుక్ఖితో అస్స, భారేహి భరితో తథా.
‘‘డయ్హమానో తీహగ్గీహి, భవేసు సంసరిం అహం;
భరితో భవభారేన, గిరిం ఉచ్చారితో యథా.
‘‘ఓరోపితో చ మే భారో, భవా ఉగ్ఘాటితా మయా;
కరణీయం కతం సబ్బం, సక్యపుత్తస్స సాసనే.
‘‘యావతా బుద్ధఖేత్తమ్హి, ఠపేత్వా సక్యపుఙ్గవం;
అహం అగ్గోమ్హి పఞ్ఞాయ, సదిసో మే న విజ్జతి.
‘‘సమాధిమ్హి ¶ సుకుసలో, ఇద్ధియా పారమిం గతో;
ఇచ్ఛమానో చహం అజ్జ, సహస్సం అభినిమ్మినే.
‘‘అనుపుబ్బవిహారస్స ¶ , వసీభూతో మహాముని;
కథేసి సాసనం మయ్హం, నిరోధో సయనం మమ.
‘‘దిబ్బచక్ఖు ¶ విసుద్ధం మే, సమాధికుసలో అహం;
సమ్మప్పధానానుయుత్తో, బోజ్ఝఙ్గభావనారతో.
‘‘సావకేన హి పత్తబ్బం, సబ్బమేవ కతం మయా;
లోకనాథం ఠపేత్వాన, సదిసో మే న విజ్జతి.
‘‘సమాపత్తీనం కుసలో [సమాపత్తినయకుసలో (సీ.)], ఝానవిమోక్ఖాన ఖిప్పపటిలాభీ;
బోజ్ఝఙ్గభావనారతో, సావకగుణపారమిగతోస్మి.
‘‘సావకగుణేనపి ¶ ఫుస్సేన [సావకగుణఫుస్సేన (స్యా.)], బుద్ధియా పరిసుత్తమభారవా [పురిసుత్తమగారవా (స్యా.), పురిసుత్తమభారవా (క.)];
యం సద్ధాసఙ్గహితం [సద్ధాయ సఙ్గహితం (సీ.), సద్దాసఙ్గహితం (స్యా.)] చిత్తం, సదా సబ్రహ్మచారీసు.
‘‘ఉద్ధతవిసోవ సప్పో, ఛిన్నవిసాణోవ ఉసభో;
నిక్ఖిత్తమానదప్పోవ [దబ్బోవ (క.)], ఉపేమి గరుగారవేన గణం.
‘‘యది రూపినీ భవేయ్య, పఞ్ఞా మే వసుమతీపి [వసుమతీ (సీ. క.) వసుపతీనం (స్యా.)] న సమేయ్య;
అనోమదస్సిస్స [అనోమదస్సి (?)] భగవతో, ఫలమేతం ఞాణథవనాయ.
‘‘పవత్తితం ధమ్మచక్కం, సక్యపుత్తేన తాదినా;
అనువత్తేమహం సమ్మా, ఞాణథవనాయిదం ఫలం.
‘‘మా మే కదాచి పాపిచ్ఛో, కుసీతో హీనవీరియో;
అప్పస్సుతో అనాదరో [అనాచారో (సబ్బత్థ) థేరగా. ౯౮౭ పస్సితబ్బా], సమేతో అహు కత్థచి.
‘‘బహుస్సుతో చ మేధావీ, సీలేసు సుసమాహితో;
చేతోసమథానుయుత్తో, అపి ముద్ధని తిట్ఠతు.
‘‘తం వో వదామి భద్దన్తే, యావన్తేత్థ సమాగతా;
అప్పిచ్ఛా హోథ సన్తుట్ఠా, ఝాయీ ఝానరతా సదా.
‘‘యమహం ¶ ¶ ¶ పఠమం దిస్వా, విరజో విమలో అహుం;
సో మే ఆచరియో ధీరో, అస్సజి నామ సావకో.
‘‘తస్సాహం వాహసా అజ్జ, ధమ్మసేనాపతీ అహుం;
సబ్బత్థ పారమిం పత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘యో మే ఆచరియో ఆసి, అస్సజి నామ సావకో;
యస్సం దిసాయం వసతి, ఉస్సీసమ్హి కరోమహం.
‘‘మమ కమ్మం సరిత్వాన, గోతమో సక్యపుఙ్గవో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, అగ్గట్ఠానే ఠపేసి మం.
[ఇమా ద్వే గాథాయో స్యామపోత్థకే న సన్తి]
కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా.
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి, బుద్ధసేట్ఠస్స సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం [ఇమా ద్వే గాథారో స్యామపోత్థకే న సన్తి].
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో [చతస్సో చ (సీ.)], విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సారిపుత్తో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
సారిపుత్తత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౩-౨. మహామోగ్గల్లానత్థేరఅపదానం
‘‘అనోమదస్సీ భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
విహాసి హిమవన్తమ్హి, దేవసఙ్ఘపురక్ఖతో.
‘‘వరుణో నామ నామేన, నాగరాజా అహం తదా;
కామరూపీ వికుబ్బామి, మహోదధినివాసహం.
‘‘సఙ్గణియం ¶ గణం హిత్వా, తూరియం పట్ఠపేసహం;
సమ్బుద్ధం పరివారేత్వా, వాదేసుం అచ్ఛరా తదా.
‘‘వజ్జమానేసు ¶ తూరేసు, దేవా తూరాని [తురియేసు, దేవా తురియాని (సీ. స్యా.)] వజ్జయుం;
ఉభిన్నం సద్దం సుత్వాన, బుద్ధోపి సమ్పబుజ్ఝథ.
‘‘నిమన్తేత్వాన సమ్బుద్ధం, సకం భవనుపాగమిం;
ఆసనం పఞ్ఞపేత్వాన, కాలమారోచయిం అహం.
‘‘ఖీణాసవసహస్సేహి, పరివుతో లోకనాయకో;
ఓభాసేన్తో దిసా సబ్బా, భవనం మే ఉపాగమి.
‘‘ఉపవిట్ఠం ¶ మహావీరం, దేవదేవం నరాసభం;
సభిక్ఖుసఙ్ఘం తప్పేసిం [సన్తప్పేసిం (స్యా.), తప్పేమి (క.)], అన్నపానేనహం తదా.
‘‘అనుమోది మహావీరో, సయమ్భూ అగ్గపుగ్గలో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యో సో [యం సో (క.)] సఙ్ఘం అపూజేసి, బుద్ధఞ్చ లోకనాయకం;
తేన చిత్తప్పసాదేన, దేవలోకం గమిస్సతి.
‘‘‘సత్తసత్తతిక్ఖత్తుఞ్చ, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
పథబ్యా రజ్జం అట్ఠసతం, వసుధం ఆవసిస్సతి.
‘‘‘పఞ్చపఞ్ఞాసక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;
భోగా అసఙ్ఖియా తస్స, ఉప్పజ్జిస్సన్తి తావదే.
‘‘‘అపరిమేయ్యే ¶ ఇతో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన [నామేన (సీ.)], సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘నిరయా ¶ సో చవిత్వాన, మనుస్సతం గమిస్సతి;
కోలితో నామ నామేన, బ్రహ్మబన్ధు భవిస్సతి.
‘‘‘సో పచ్ఛా పబ్బజిత్వాన, కుసలమూలేన చోదితో;
గోతమస్స భగవతో, దుతియో హేస్సతి సావకో.
‘‘‘ఆరద్ధవీరియో పహితత్తో, ఇద్ధియా పారమిం గతో;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో’.
‘‘పాపమిత్తోపనిస్సాయ, కామరాగవసం గతో;
మాతరం పితరఞ్చాపి, ఘాతయిం దుట్ఠమానసో.
‘‘యం ¶ యం యోనుపపజ్జామి, నిరయం అథ మానుసం;
పాపకమ్మసమఙ్గితా, భిన్నసీసో మరామహం.
‘‘ఇదం పచ్ఛిమకం మయ్హం, చరిమో వత్తతే భవో;
ఇధాపి ఏదిసో మయ్హం, మరణకాలే భవిస్సతి.
‘‘పవివేకమనుయుత్తో, సమాధిభావనారతో;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.
‘‘ధరణిమ్పి సుగమ్భీరం, బహలం దుప్పధంసియం;
వామఙ్గుట్ఠేన ఖోభేయ్యం, ఇద్ధియా పారమిం గతో.
‘‘అస్మిమానం న పస్సామి, మానో మయ్హం న విజ్జతి;
సామణేరే ఉపాదాయ, గరుచిత్తం కరోమహం.
‘‘అపరిమేయ్యే ఇతో కప్పే, యం కమ్మమభినీహరిం;
తాహం భూమిమనుప్పత్తో, పత్తోమ్హి ఆసవక్ఖయం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
మహామోగ్గల్లానత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩-౩. మహాకస్సపత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరస్స ¶ భగవతో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
నిబ్బుతే లోకనాథమ్హి, పూజం కుబ్బన్తి సత్థునో.
‘‘ఉదగ్గచిత్తా జనతా, ఆమోదితపమోదితా;
తేసు సంవేగజాతేసు, పీతి మే ఉదపజ్జథ.
‘‘ఞాతిమిత్తే సమానేత్వా, ఇదం వచనమబ్రవిం;
పరినిబ్బుతో మహావీరో, హన్ద పూజం కరోమసే.
‘‘సాధూతి తే పటిస్సుత్వా, భియ్యో హాసం జనింసు మే;
బుద్ధస్మిం లోకనాథమ్హి, కాహామ పుఞ్ఞసఞ్చయం.
‘‘అగ్ఘియం ¶ సుకతం కత్వా, సతహత్థసముగ్గతం;
దియడ్ఢహత్థపత్థటం, విమానం నభముగ్గతం.
‘‘కత్వాన హమ్మియం తత్థ, తాలపన్తీహి చిత్తితం;
సకం చిత్తం పసాదేత్వా, చేతియం పూజయుత్తమం.
‘‘అగ్గిక్ఖన్ధోవ ¶ జలితో, కింసుకో ఇవ [సాలరాజావ (సీ.)] ఫుల్లితో;
ఇన్దలట్ఠీవ ఆకాసే, ఓభాసేతి చతుద్దిసా.
‘‘తత్థ చిత్తం పసాదేత్వా, కత్వాన కుసలం బహుం;
పుబ్బకమ్మం సరిత్వాన, తిదసం ఉపపజ్జహం.
‘‘సహస్సయుత్తం ¶ హయవాహిం, దిబ్బయానమధిట్ఠితో;
ఉబ్బిద్ధం భవనం మయ్హం, సత్తభూమం సముగ్గతం.
‘‘కూటాగారసహస్సాని, సబ్బసోణ్ణమయా అహుం;
జలన్తి సకతేజేన, దిసా సబ్బా పభాసయం.
‘‘సన్తి అఞ్ఞేపి నియ్యూహా, లోహితఙ్గమయా తదా;
తేపి జోతన్తి ఆభాయ, సమన్తా చతురో దిసా.
‘‘పుఞ్ఞకమ్మాభినిబ్బత్తా, కూటాగారా సునిమ్మితా;
మణిమయాపి జోతన్తి, దిసా దస [దిసోదిసం (స్యా.)] సమన్తతో.
‘‘తేసం ఉజ్జోతమానానం, ఓభాసో విపులో అహు;
సబ్బే దేవే అభిభోమి, పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.
‘‘సట్ఠికప్పసహస్సమ్హి ¶ , ఉబ్బిద్ధో నామ ఖత్తియో;
చాతురన్తో విజితావీ, పథవిం ఆవసిం అహం.
‘‘తథేవ భద్దకే కప్పే, తింసక్ఖత్తుం అహోసహం;
సకకమ్మాభిరద్ధోమ్హి, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘సత్తరతనసమ్పన్నో, చతుదీపమ్హి ఇస్సరో;
తత్థాపి భవనం మయ్హం, ఇన్దలట్ఠీవ ఉగ్గతం.
‘‘ఆయామతో ¶ ¶ చతుబ్బీసం, విత్థారేన చ ద్వాదస;
రమ్మణం [రమ్మకం (సీ. స్యా.)] నామ నగరం, దళ్హపాకారతోరణం.
‘‘ఆయామతో పఞ్చసతం, విత్థారేన తదడ్ఢకం;
ఆకిణ్ణం జనకాయేహి, తిదసానం పురం వియ.
‘‘యథా సూచిఘరే సూచీ, పక్ఖిత్తా పణ్ణవీసతి;
అఞ్ఞమఞ్ఞం పఘట్టేన్తి, ఆకిణ్ణం హోతి లఙ్కతం [తం తదా (సీ.), సతతా (స్యా.), సఙ్కరం (?)].
‘‘ఏవమ్పి నగరం మయ్హం, హత్థిస్సరథసంకులం;
మనుస్సేహి సదాకిణ్ణం, రమ్మణం నగరుత్తమం.
‘‘తత్థ భుత్వా పివిత్వా చ, పున దేవత్తనం గతో [పునపి దేవతఙ్గతో (క.)].
భవే పచ్ఛిమకే మయ్హం, అహోసి కులసమ్పదా.
‘‘బ్రాహ్మఞ్ఞకులసమ్భూతో ¶ , మహారతనసఞ్చయో;
అసీతికోటియో హిత్వా, హిరఞ్ఞస్సాపి పబ్బజిం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మహాకస్సపో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
మహాకస్సపత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౩-౪. అనురుద్ధత్థేరఅపదానం
‘‘సుమేధం ¶ భగవన్తాహం, లోకజేట్ఠం నరాసభం;
వూపకట్ఠం విహరన్తం, అద్దసం లోకనాయకం.
‘‘ఉపగన్త్వాన సమ్బుద్ధం, సుమేధం లోకనాయకం;
అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, బుద్ధసేట్ఠమయాచహం.
‘‘అనుకమ్ప ¶ మహావీర, లోకజేట్ఠ నరాసభ;
పదీపం తే పదస్సామి, రుక్ఖమూలమ్హి ఝాయతో.
‘‘అధివాసేసి సో ధీరో, సయమ్భూ వదతం వరో;
దుమేసు వినివిజ్ఝిత్వా, యన్తం యోజియహం తదా.
‘‘సహస్సవట్టిం ¶ పాదాసిం, బుద్ధస్స లోకబన్ధునో;
సత్తాహం పజ్జలిత్వాన, దీపా వూపసమింసు మే.
‘‘తేన చిత్తప్పసాదేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, విమానముపపజ్జహం.
‘‘ఉపపన్నస్స దేవత్తం, బ్యమ్హం ఆసి సునిమ్మితం;
సమన్తతో పజ్జలతి, దీపదానస్సిదం ఫలం.
‘‘సమన్తా ¶ యోజనసతం, విరోచేసిమహం తదా;
సబ్బే దేవే అభిభోమి, దీపదానస్సిదం ఫలం.
‘‘తింసకప్పాని ¶ దేవిన్దో, దేవరజ్జమకారయిం;
న మం కేచీతిమఞ్ఞన్తి, దీపదానస్సిదం ఫలం.
‘‘అట్ఠవీసతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం;
దివా రత్తిఞ్చ పస్సామి, సమన్తా యోజనం తదా.
‘‘సహస్సలోకం ఞాణేన, పస్సామి సత్థు సాసనే;
దిబ్బచక్ఖుమనుప్పత్తో, దీపదానస్సిదం ఫలం.
‘‘సుమేధో నామ సమ్బుద్ధో, తింసకప్పసహస్సితో;
తస్స దీపో మయా దిన్నో, విప్పసన్నేన చేతసా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అనురుద్ధో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అనురుద్ధత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౩-౫. పుణ్ణమన్తాణిపుత్తత్థేరఅపదానం
‘‘అజ్ఝాయకో మన్తధరో, తిణ్ణం వేదాన పారగూ;
పురక్ఖతోమ్హి సిస్సేహి, ఉపగచ్ఛిం నరుత్తమం.
‘‘పదుముత్తరో ¶ లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
మమ కమ్మం పకిత్తేసి, సఙ్ఖిత్తేన మహాముని.
‘‘తాహం ¶ ధమ్మం సుణిత్వాన, అభివాదేత్వాన సత్థునో;
అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, పక్కమిం [పక్కామిం (సీ. స్యా.)] దక్ఖిణాముఖో.
‘‘సఙ్ఖిత్తేన ¶ సుణిత్వాన, విత్థారేన అభాసయిం [అదేసయిం (సీ. స్యా.)];
సబ్బే సిస్సా అత్తమనా, సుత్వాన మమ భాసతో;
సకం దిట్ఠిం వినోదేత్వా, బుద్ధే చిత్తం పసాదయుం.
‘‘సఙ్ఖిత్తేనపి దేసేమి, విత్థారేన తథేవహం [దేసేసిం విత్థారేనపి భాసయిం (క.)];
అభిధమ్మనయఞ్ఞూహం ¶ , కథావత్థువిసుద్ధియా;
సబ్బేసం విఞ్ఞాపేత్వాన, విహరామి అనాసవో.
‘‘ఇతో పఞ్చసతే కప్పే, చతురో సుప్పకాసకా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చతుదీపమ్హి ఇస్సరా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పుణ్ణో మన్తాణిపుత్తో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పుణ్ణమన్తాణిపుత్తత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౩-౬. ఉపాలిత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే హంసవతియా, సుజాతో నామ బ్రాహ్మణో;
అసీతికోటినిచయో, పహూతధనధఞ్ఞవా.
‘‘అజ్ఝాయకో మన్తధరో, తిణ్ణం వేదాన పారగూ;
లక్ఖణే ఇతిహాసే చ, సధమ్మే పారమిం గతో.
‘‘పరిబ్బాజా ¶ ఏకసిఖా [ఏకభిక్ఖా (క.)], గోతమా
బుద్ధసావకా [సబ్బత్థపి ఏవమేవ దిస్సతి].
చరకా తాపసా చేవ, చరన్తి మహియా తదా.
‘‘తేపి మం పరివారేన్తి, బ్రాహ్మణో విస్సుతో ఇతి;
బహుజ్జనో మం పూజేతి, నాహం పూజేమి కిఞ్చనం.
‘‘పూజారహం ¶ న పస్సామి, మానత్థద్ధో అహం తదా;
బుద్ధోతి వచనం నత్థి, తావ నుప్పజ్జతే జినో.
‘‘అచ్చయేన ¶ అహోరత్తం, పదుముత్తరనామకో [నాయకో (సీ. స్యా.)];
సబ్బం తమం వినోదేత్వా, లోకే ఉప్పజ్జి చక్ఖుమా.
‘‘విత్థారికే బాహుజఞ్ఞే, పుథుభూతే చ సాసనే;
ఉపాగమి తదా బుద్ధో, నగరం హంససవ్హయం.
‘‘పితు అత్థాయ ¶ సో బుద్ధో, ధమ్మం దేసేసి చక్ఖుమా;
తేన కాలేన పరిసా, సమన్తా యోజనం తదా.
‘‘సమ్మతో మనుజానం సో, సునన్దో నామ తాపసో;
యావతా బుద్ధపరిసా, పుప్ఫేహచ్ఛాదయీ తదా.
‘‘చతుసచ్చం పకాసేన్తే, సేట్ఠే చ [హేట్ఠా చ (క.)] పుప్ఫమణ్డపే;
కోటిసతసహస్సానం, ధమ్మాభిసమయో అహు.
‘‘సత్తరత్తిన్దివం బుద్ధో, వస్సేత్వా ధమ్మవుట్ఠియో;
అట్ఠమే దివసే పత్తే, సునన్దం కిత్తయీ జినో.
‘‘దేవలోకే మనుస్సే వా, సంసరన్తో అయం భవే;
సబ్బేసం పవరో హుత్వా, భవేసు సంసరిస్సతి.
‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి ¶ , ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
మన్తాణిపుత్తో పుణ్ణోతి, హేస్సతి సత్థు సావకో.
‘‘ఏవం కిత్తయి సమ్బుద్ధో, సునన్దం తాపసం తదా;
హాసయన్తో జనం సబ్బం, దస్సయన్తో సకం బలం.
‘‘కతఞ్జలీ నమస్సన్తి, సునన్దం తాపసం జనా;
బుద్ధే కారం కరిత్వాన, సోధేసి గతిమత్తనో.
‘‘తత్థ మే అహు సఙ్కప్పో, సుత్వాన మునినో వచం;
అహమ్పి కారం కస్సామి, యథా పస్సామి గోతమం.
‘‘ఏవాహం ¶ చిన్తయిత్వాన, కిరియం చిన్తయిం మమ;
క్యాహం కమ్మం ఆచరామి, పుఞ్ఞక్ఖేత్తే అనుత్తరే.
‘‘అయఞ్చ పాఠికో భిక్ఖు, సబ్బపాఠిస్స సాసనే;
వినయే అగ్గనిక్ఖిత్తో, తం ఠానం పత్థయే అహం.
‘‘ఇదం ¶ మే అమితం భోగం, అక్ఖోభం సాగరూపమం;
తేన భోగేన బుద్ధస్స, ఆరామం మాపయే అహం.
‘‘సోభనం నామ ఆరామం, నగరస్స పురత్థతో;
కిణిత్వా [కీత్వా (సీ.), కిత్వా (క.)] సతసహస్సేన, సఙ్ఘారామం అమాపయిం.
‘‘కూటాగారే ¶ చ పాసాదే, మణ్డపే హమ్మియే గుహా;
చఙ్కమే సుకతే కత్వా, సఙ్ఘారామం అమాపయిం.
‘‘జన్తాఘరం ¶ అగ్గిసాలం, అథో ఉదకమాళకం;
న్హానఘరం మాపయిత్వా, భిక్ఖుసఙ్ఘస్సదాసహం.
‘‘ఆసన్దియో పీఠకే చ, పరిభోగే చ భాజనే;
ఆరామికఞ్చ భేసజ్జం, సబ్బమేతం అదాసహం.
‘‘ఆరక్ఖం పట్ఠపేత్వాన, పాకారం కారయిం దళ్హం;
మా నం కోచి విహేఠేసి, సన్తచిత్తాన తాదినం.
‘‘సతసహస్సేనావాసం [ఆవాసం సతసహస్సేన (సీ.), ఆవాసే సతసహస్సే (స్యా.)], సఙ్ఘారామే అమాపయిం;
వేపుల్లం తం మాపయిత్వా [వేపుల్లతం పాపయిత్వా (సీ.)], సమ్బుద్ధం ఉపనామయిం.
‘‘నిట్ఠాపితో మయారామో, సమ్పటిచ్ఛ తువం ముని;
నియ్యాదేస్సామి తం వీర [తే వీర (సీ.), తం ధీర (స్యా.)], అధివాసేహి చక్ఖుమ.
‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, అధివాసేసి నాయకో.
‘‘అధివాసనమఞ్ఞాయ, సబ్బఞ్ఞుస్స మహేసినో;
భోజనం పటియాదేత్వా, కాలమారోచయిం అహం.
‘‘ఆరోచితమ్హి కాలమ్హి, పదుముత్తరనాయకో;
ఖీణాసవసహస్సేహి, ఆరామం మే ఉపాగమి.
‘‘నిసిన్నం ¶ కాలమఞ్ఞాయ, అన్నపానేన తప్పయిం;
భుత్తావిం కాలమఞ్ఞాయ, ఇదం వచనమబ్రవిం.
‘‘కీతో సతసహస్సేన, తత్తకేనేవ కారితో;
సోభనో నామ ఆరామో, సమ్పటిచ్ఛ తువం ముని.
‘‘ఇమినారామదానేన ¶ , చేతనాపణిధీహి చ;
భవే నిబ్బత్తమానోహం, లభామి మమ పత్థితం.
‘‘పటిగ్గహేత్వా ¶ సమ్బుద్ధో, సఙ్ఘారామం సుమాపితం;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇదం వచనమబ్రవి.
‘‘యో సో బుద్ధస్స పాదాసి, సఙ్ఘారామం సుమాపితం;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘హత్థీ ¶ అస్సా రథా పత్తీ, సేనా చ చతురఙ్గినీ;
పరివారేస్సన్తిమం నిచ్చం, సఙ్ఘారామస్సిదం ఫలం.
‘‘సట్ఠి తూరసహస్సాని [తురియసహస్సాని (సీ. స్యా.)], భేరియో సమలఙ్కతా;
పరివారేస్సన్తిమం నిచ్చం, సఙ్ఘారామస్సిదం ఫలం.
‘‘ఛళసీతిసహస్సాని, నారియో సమలఙ్కతా;
విచిత్తవత్థాభరణా, ఆముత్తమణికుణ్డలా.
‘‘అళారపమ్హా హసులా, సుసఞ్ఞా తనుమజ్ఝిమా;
పరివారేస్సన్తిమం నిచ్చం, సఙ్ఘారామస్సిదం ఫలం.
‘‘తింసకప్పసహస్సాని, దేవలోకే రమిస్సతి;
సహస్సక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్సతి.
‘‘దేవరాజేన పత్తబ్బం, సబ్బం పటిలభిస్సతి;
అనూనభోగో హుత్వాన, దేవరజ్జం కరిస్సతి.
‘‘సహస్సక్ఖత్తుం చక్కవత్తీ, రాజా రట్ఠే భవిస్సతి;
పథబ్యా రజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి ¶ , ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘తస్స ¶ ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
ఉపాలి నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో.
‘‘వినయే పారమిం పత్వా, ఠానాఠానే చ కోవిదో;
జినసాసనం ధారేన్తో, విహరిస్సతినాసవో.
‘‘సబ్బమేతం అభిఞ్ఞాయ, గోతమో సక్యపుఙ్గవో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఏతదగ్గే ఠపేస్సతి.
‘‘అపరిమేయ్యుపాదాయ, పత్థేమి తవ సాసనం;
సో మే అత్థో అనుప్పత్తో, సబ్బసంయోజనక్ఖయో.
‘‘యథా ¶ సూలావుతో పోసో, రాజదణ్డేన తజ్జితో;
సూలే సాతం అవిన్దన్తో, పరిముత్తింవ ఇచ్ఛతి.
‘‘తథేవాహం ¶ మహావీర, భవదణ్డేన తజ్జితో;
కమ్మసూలావుతో సన్తో, పిపాసావేదనట్టితో.
‘‘భవే సాతం న విన్దామి, డయ్హన్తో తీహి అగ్గిభి;
పరిముత్తిం గవేసామి, యథాపి రాజదణ్డితో.
‘‘యథా ¶ విసాదో పురిసో, విసేన పరిపీళితో;
అగదం సో గవేసేయ్య, విసఘాతాయుపాలనం [విసఘాతాయుపాయనం (స్యా. క.)].
‘‘గవేసమానో పస్సేయ్య, అగదం విసఘాతకం;
తం పివిత్వా సుఖీ అస్స, విసమ్హా పరిముత్తియా.
‘‘తథేవాహం మహావీర, యథా విసహతో నరో;
సమ్పీళితో అవిజ్జాయ, సద్ధమ్మాగదమేసహం.
‘‘ధమ్మాగదం గవేసన్తో, అద్దక్ఖిం సక్యసాసనం;
అగ్గం సబ్బోసధానం తం, సబ్బసల్లవినోదనం.
‘‘ధమ్మోసధం పివిత్వాన, విసం సబ్బం సమూహనిం;
అజరామరం సీతిభావం, నిబ్బానం ఫస్సయిం అహం.
‘‘యథా భూతట్టితో పోసో, భూతగ్గాహేన పీళితో;
భూతవేజ్జం గవేసేయ్య, భూతస్మా పరిముత్తియా.
‘‘గవేసమానో ¶ పస్సేయ్య, భూతవిజ్జాసు కోవిదం;
తస్స సో విహనే భూతం, సమూలఞ్చ వినాసయే.
‘‘తథేవాహం ¶ మహావీర, తమగ్గాహేన పీళితో;
ఞాణాలోకం గవేసామి, తమతో పరిముత్తియా.
‘‘అథద్దసం సక్యమునిం, కిలేసతమసోధనం;
సో మే తమం వినోదేసి, భూతవేజ్జోవ భూతకం.
‘‘సంసారసోతం సఞ్ఛిన్దిం, తణ్హాసోతం నివారయిం;
భవం ఉగ్ఘాటయిం సబ్బం, భూతవేజ్జోవ మూలతో.
‘‘గరుళో యథా ఓపతతి, పన్నగం భక్ఖమత్తనో;
సమన్తా యోజనసతం, విక్ఖోభేతి మహాసరం.
‘‘పన్నగం ¶ సో గహేత్వాన, అధోసీసం విహేఠయం;
ఆదాయ సో పక్కమతి, యేనకామం విహఙ్గమో.
‘‘తథేవాహం మహావీర, యథాపి గరుళో బలీ;
అసఙ్ఖతం గవేసన్తో, దోసే విక్ఖాలయిం అహం.
‘‘దిట్ఠో అహం ధమ్మవరం, సన్తిపదమనుత్తరం;
ఆదాయ విహరామేతం, గరుళో పన్నగం యథా.
‘‘ఆసావతీ నామ లతా, జాతా చిత్తలతావనే;
తస్సా వస్ససహస్సేన, ఏకం నిబ్బత్తతే ఫలం.
‘‘తం ¶ దేవా పయిరుపాసన్తి, తావదూరఫలే సతి;
దేవానం సా పియా ఏవం, ఆసావతీ లతుత్తమా.
‘‘సతసహస్సుపాదాయ, తాహం పరిచరే ముని;
సాయం పాతం నమస్సామి, దేవా ఆసావతిం యథా.
‘‘అవఞ్ఝా పారిచరియా, అమోఘా చ నమస్సనా;
దూరాగతమ్పి మం సన్తం, ఖణోయం న విరాధయి.
‘‘పటిసన్ధిం న పస్సామి, విచినన్తో భవే అహం;
నిరూపధి విప్పముత్తో [విప్పయుత్తో (క.)], ఉపసన్తో చరామహం.
‘‘యథాపి ¶ పదుమం నామ, సూరియరంసేన పుప్ఫతి;
తథేవాహం మహావీర, బుద్ధరంసేన పుప్ఫితో.
‘‘యథా బలాకయోనిమ్హి, న విజ్జతి పుమో [పుమా (సీ. స్యా.)] సదా;
మేఘేసు గజ్జమానేసు, గబ్భం గణ్హన్తి తా సదా.
‘‘చిరమ్పి గబ్భం ధారేన్తి, యావ మేఘో న గజ్జతి;
భారతో పరిముచ్చన్తి, యదా మేఘో పవస్సతి.
‘‘పదుముత్తరబుద్ధస్స ¶ , ధమ్మమేఘేన గజ్జతో;
సద్దేన ధమ్మమేఘస్స, ధమ్మగబ్భం అగణ్హహం.
సతసహస్సుపాదాయ, పుఞ్ఞగబ్భం ధరేమహం;
నప్పముచ్చామి భారతో, ధమ్మమేఘో న గజ్జతి.
‘‘యదా తువం సక్యముని, రమ్మే కపిలవత్థవే;
గజ్జసి ధమ్మమేఘేన, భారతో పరిముచ్చహం.
‘‘సుఞ్ఞతం ¶ అనిమిత్తఞ్చ, తథాప్పణిహితమ్పి చ;
చతురో చ ఫలే సబ్బే, ధమ్మేవం విజనయిం [విజటయిం (క.) బలాకానం విజాయనూపమాయ సంసన్దేత్వా అత్థో వేదితబ్బో] అహం.
దుతియభాణవారం.
‘‘అపరిమేయ్యుపాదాయ, పత్థేమి తవ సాసనం;
సో మే అత్థో అనుప్పత్తో, సన్తిపదమనుత్తరం.
‘‘వినయే ¶ పారమిం పత్తో, యథాపి పాఠికో ఇసి;
న మే సమసమో అత్థి, ధారేమి సాసనం అహం.
‘‘వినయే ఖన్ధకే చాపి, తికచ్ఛేదే చ పఞ్చకే [పఞ్చమే (సీ.)];
ఏత్థ మే విమతి నత్థి, అక్ఖరే బ్యఞ్జనేపి వా.
‘‘నిగ్గహే పటికమ్మే చ, ఠానాఠానే చ కోవిదో;
ఓసారణే వుట్ఠాపనే, సబ్బత్థ పారమిం గతో.
‘‘వినయే ఖన్ధకే వాపి, నిక్ఖిపిత్వా పదం అహం;
ఉభతో వినివేఠేత్వా, రసతో ఓసరేయ్యహం.
‘‘నిరుత్తియా ¶ ¶ సుకుసలో, అత్థానత్థే చ కోవిదో;
అనఞ్ఞాతం మయా నత్థి, ఏకగ్గో సత్థు సాసనే.
‘‘రూపదక్ఖో [రూపరక్ఖో (?) మిలిన్దపఞ్హో ధమ్మనగరాధికారే పస్సితబ్బం] అహం అజ్జ, సక్యపుత్తస్స సాసనే;
కఙ్ఖం సబ్బం వినోదేమి, ఛిన్దామి సబ్బసంసయం.
‘‘పదం అనుపదఞ్చాపి, అక్ఖరఞ్చాపి బ్యఞ్జనం;
నిదానే పరియోసానే, సబ్బత్థ కోవిదో అహం.
‘‘యథాపి రాజా బలవా, నిగ్గణ్హిత్వా పరన్తపే;
విజినిత్వాన సఙ్గామం, నగరం తత్థ మాపయే.
‘‘పాకారం పరిఖఞ్చాపి, ఏసికం ద్వారకోట్ఠకం;
అట్టాలకే చ వివిధే, కారయే నగరే బహూ.
‘‘సిఙ్ఘాటకం చచ్చరఞ్చ, సువిభత్తన్తరాపణం;
కారయేయ్య సభం తత్థ, అత్థానత్థవినిచ్ఛయం.
‘‘నిగ్ఘాతత్థం అమిత్తానం, ఛిద్దాఛిద్దఞ్చ జానితుం;
బలకాయస్స రక్ఖాయ, సేనాపచ్చం ఠపేతి [థపేసి (క.)] సో.
‘‘ఆరక్ఖత్థాయ ¶ భణ్డస్స, నిధానకుసలం నరం;
మా మే భణ్డం వినస్సీతి, భణ్డరక్ఖం ఠపేతి సో.
‘‘మమత్తో [మామకో (సీ.), సమగ్గో (స్యా.)]
హోతి యో రఞ్ఞో, వుద్ధిం యస్స చ ఇచ్ఛతి.
తస్సాధికరణం దేతి, మిత్తస్స పటిపజ్జితుం.
‘‘ఉప్పాతేసు నిమిత్తేసు, లక్ఖణేసు చ కోవిదం;
అజ్ఝాయకం మన్తధరం, పోరోహిచ్చే ఠపేతి సో.
‘‘ఏతేహఙ్గేహి ¶ ¶ సమ్పన్నో, ఖత్తియోతి పవుచ్చతి;
సదా రక్ఖన్తి రాజానం, చక్కవాకోవ దుక్ఖితం.
‘‘తథేవ త్వం మహావీర, హతామిత్తోవ ఖత్తియో;
సదేవకస్స లోకస్స, ధమ్మరాజాతి వుచ్చతి.
‘‘తిత్థియే నిహనిత్వాన [నీహరిత్వాన (స్యా. క.)], మారఞ్చాపి ససేనకం;
తమన్ధకారం విధమిత్వా, ధమ్మనగరం అమాపయి.
‘‘సీలం ¶ పాకారకం తత్థ, ఞాణం తే ద్వారకోట్ఠకం;
సద్ధా తే ఏసికా వీర, ద్వారపాలో చ సంవరో.
‘‘సతిపట్ఠానమట్టాలం, పఞ్ఞా తే చచ్చరం మునే;
ఇద్ధిపాదఞ్చ సిఙ్ఘాటం, ధమ్మవీథి సుమాపితా.
‘‘సుత్తన్తం అభిధమ్మఞ్చ, వినయఞ్చాపి కేవలం;
నవఙ్గం బుద్ధవచనం, ఏసా ధమ్మసభా తవ.
‘‘సుఞ్ఞతం అనిమిత్తఞ్చ, విహారఞ్చప్పణీహితం;
ఆనేఞ్జఞ్చ నిరోధో చ, ఏసా ధమ్మకుటీ తవ.
‘‘పఞ్ఞాయ అగ్గో నిక్ఖిత్తో [అగ్గనిక్ఖిత్తో (సీ.)], పటిభానే చ కోవిదో;
సారిపుత్తోతి నామేన, ధమ్మసేనాపతీ తవ.
‘‘చుతూపపాతకుసలో, ఇద్ధియా పారమిం గతో;
కోలితో నామ నామేన, పోరోహిచ్చో తవం మునే.
‘‘పోరాణకవంసధరో, ఉగ్గతేజో దురాసదో;
ధుతవాదీగుణేనగ్గో, అక్ఖదస్సో తవం మునే.
‘‘బహుస్సుతో ¶ ధమ్మధరో, సబ్బపాఠీ చ సాసనే;
ఆనన్దో నామ నామేన, ధమ్మారక్ఖో [ధమ్మరక్ఖో (స్యా.)] తవం మునే.
‘‘ఏతే ¶ సబ్బే అతిక్కమ్మ, పమేసి భగవా మమం;
వినిచ్ఛయం మే పాదాసి, వినయే విఞ్ఞుదేసితం.
‘‘యో కోచి వినయే పఞ్హం, పుచ్ఛతి బుద్ధసావకో;
తత్థ మే చిన్తనా నత్థి, తఞ్ఞేవత్థం కథేమహం.
‘‘యావతా బుద్ధఖేత్తమ్హి, ఠపేత్వా తం మహాముని;
వినయే మాదిసో నత్థి, కుతో భియ్యో భవిస్సతి.
‘‘భిక్ఖుసఙ్ఘే ¶ నిసీదిత్వా, ఏవం గజ్జతి గోతమో;
ఉపాలిస్స సమో నత్థి, వినయే ఖన్ధకేసు చ.
‘‘యావతా బుద్ధభణితం, నవఙ్గం సత్థుసాసనం;
వినయోగధం తం [వినయోగధితం (సీ. అట్ఠ.), వినయే కథితం (స్యా.)] సబ్బం,
వినయమూలపస్సినో [వినయం మూలన్తి పస్సతో (సీ.)].
‘‘మమ ¶ కమ్మం సరిత్వాన, గోతమో సక్యపుఙ్గవో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఏతదగ్గే ఠపేసి మం.
‘‘సతసహస్సుపాదాయ, ఇమం ఠానం అపత్థయిం;
సో మే అత్థో అనుప్పత్తో, వినయే పారమిం గతో.
‘‘సక్యానం నన్దిజననో, కప్పకో ఆసహం పురే;
విజహిత్వాన తం జాతిం, పుత్తో జాతో మహేసినో.
‘‘ఇతో దుతియకే కప్పే, అఞ్జసో నామ ఖత్తియో;
అనన్తతేజో అమితయసో, భూమిపాలో మహద్ధనో.
‘‘తస్స ¶ రఞ్ఞో అహం పుత్తో, చన్దనో నామ ఖత్తియో;
జాతిమదేనుపత్థద్ధో, యసభోగమదేన చ.
‘‘నాగసతసహస్సాని, సబ్బాలఙ్కారభూసితా;
తిధాపభిన్నా మాతఙ్గా, పరివారేన్తి మం సదా.
‘‘సబలేహి పరేతోహం, ఉయ్యానం గన్తుకామకో;
ఆరుయ్హ సిరికం నాగం, నగరా నిక్ఖమిం తదా.
‘‘చరణేన చ సమ్పన్నో, గుత్తద్వారో సుసంవుతో;
దేవలో నామ సమ్బుద్ధో, ఆగచ్ఛి పురతో మమ.
‘‘పేసేత్వా సిరికం నాగం, బుద్ధం ఆసాదయిం తదా;
తతో సఞ్జాతకోపో సో [జాతకోపోవ (స్యా.)], నాగో నుద్ధరతే పదం.
‘‘నాగం ¶ రుణ్ణమనం [రుట్ఠమనం (పీ. అట్ఠ.), దుట్ఠమనం (సీ. అట్ఠ.), రుద్ధపదం (?)] దిస్వా, బుద్ధే కోధం అకాసహం;
విహేసయిత్వా సమ్బుద్ధం, ఉయ్యానం అగమాసహం.
‘‘సాతం తత్థ న విన్దామి, సిరో పజ్జలితో యథా;
పరిళాహేన డయ్హామి, మచ్ఛోవ బళిసాదకో.
‘‘ససాగరన్తా ¶ పథవీ, ఆదిత్తా వియ హోతి మే;
పితు సన్తికుపాగమ్మ, ఇదం వచనమబ్రవిం.
‘‘ఆసీవిసంవ కుపితం, అగ్గిక్ఖన్ధంవ ఆగతం;
మత్తంవ కుఞ్జరం దన్తిం, యం సయమ్భుమసాదయిం.
‘‘ఆసాదితో ¶ మయా బుద్ధో, ఘోరో ఉగ్గతపో జినో;
పురా సబ్బే వినస్సామ, ఖమాపేస్సామ తం మునిం.
‘‘నో ¶ చే తం నిజ్ఝాపేస్సామ, అత్తదన్తం సమాహితం;
ఓరేన సత్తదివసా, రట్ఠం మే విధమిస్సతి.
‘‘సుమేఖలో కోసియో చ, సిగ్గవో చాపి సత్తకో [సత్తుకో (సీ.)];
ఆసాదయిత్వా ఇసయో, దుగ్గతా తే సరట్ఠకా.
‘‘యదా కుప్పన్తి ఇసయో, సఞ్ఞతా బ్రహ్మచారినో;
సదేవకం వినాసేన్తి, ససాగరం సపబ్బతం.
‘‘తియోజనసహస్సమ్హి, పురిసే సన్నిపాతయిం;
అచ్చయం దేసనత్థాయ, సయమ్భుం ఉపసఙ్కమిం.
‘‘అల్లవత్థా అల్లసిరా, సబ్బేవ పఞ్జలీకతా;
బుద్ధస్స పాదే నిపతిత్వా, ఇదం వచనమబ్రవుం [మబ్రవిం (క.)].
‘‘ఖమస్సు త్వం మహావీర, అభియాచతి తం జనో;
పరిళాహం వినోదేహి, మా నో రట్ఠం వినాసయ.
‘‘సదేవమానుసా సబ్బే, సదానవా సరక్ఖసా;
అయోమయేన కుటేన, సిరం భిన్దేయ్యు మే సదా.
‘‘దకే [ఉదకే (సీ. స్యా.)] అగ్గి న సణ్ఠాతి, బీజం సేలే న రూహతి;
అగదే కిమి న సణ్ఠాతి, కోపో బుద్ధే న జాయతి.
‘‘యథా చ భూమి అచలా, అప్పమేయ్యో చ సాగరో;
అనన్తకో చ ఆకాసో, ఏవం బుద్ధా అఖోభియా.
‘‘సదా ¶ ఖన్తా మహావీరా, ఖమితా చ తపస్సినో;
ఖన్తానం ఖమితానఞ్చ, గమనం తం [వో (స్యా.)] న విజ్జతి.
‘‘ఇదం ¶ వత్వాన సమ్బుద్ధో, పరిళాహం వినోదయం;
మహాజనస్స పురతో, నభం అబ్భుగ్గమి తదా.
‘‘తేన ¶ కమ్మేనహం వీర, హీనత్తం అజ్ఝుపాగతో;
సమతిక్కమ్మ తం జాతిం, పావిసిం అభయం పురం.
‘‘తదాపి ¶ మం మహావీర, డయ్హమానం సుసణ్ఠితం;
పరిళాహం వినోదేసి, సయమ్భుఞ్చ ఖమాపయిం.
‘‘అజ్జాపి మం మహావీర, డయ్హమానం తిహగ్గిభి;
నిబ్బాపేసి తయో అగ్గీ, సీతిభావఞ్చ పాపయిం [పాపయీ (సీ.)].
యేసం సోతావధానత్థి, సుణాథ మమ భాసతో;
అత్థం తుమ్హం పవక్ఖామి, యథా దిట్ఠం పదం మమ.
‘‘సయమ్భుం తం విమానేత్వా, సన్తచిత్తం సమాహితం;
తేన కమ్మేనహం అజ్జ, జాతోమ్హి నీచయోనియం.
‘‘మా వో ఖణం విరాధేథ, ఖణాతీతా హి సోచరే;
సదత్థే వాయమేయ్యాథ, ఖణో వో పటిపాదితో.
‘‘ఏకచ్చానఞ్చ వమనం, ఏకచ్చానం విరేచనం;
విసం హలాహలం ఏకే, ఏకచ్చానఞ్చ ఓసధం.
‘‘వమనం పటిపన్నానం, ఫలట్ఠానం విరేచనం;
ఓసధం ఫలలాభీనం, పుఞ్ఞక్ఖేత్తం గవేసినం.
‘‘సాసనేన విరుద్ధానం, విసం హలాహలం యథా;
ఆసీవిసో దిట్ఠవిసో [దట్ఠవిసో (స్యా. అట్ఠ.)], ఏవం ఝాపేతి తం నరం.
‘‘సకిం ¶ పీతం హలాహలం, ఉపరున్ధతి జీవితం;
సాసనేన విరుజ్ఝిత్వా, కప్పకోటిమ్హి డయ్హతి.
‘‘ఖన్తియా అవిహింసాయ, మేత్తచిత్తవతాయ చ;
సదేవకం సో తారతి, తస్మా తే అవిరాధియా [అవిరోధియో (సీ.), తే అవిరోధియా (స్యా.)].
‘‘లాభాలాభే న సజ్జన్తి, సమ్మాననవిమాననే;
పథవీసదిసా బుద్ధా, తస్మా తే న విరాధియా [తే న విరోధియా (సీ. స్యా.)].
‘‘దేవదత్తే ¶ చ వధకే, చోరే అఙ్గులిమాలకే;
రాహులే ధనపాలే చ, సబ్బేసం సమకో ముని.
‘‘ఏతేసం ¶ పటిఘో నత్థి, రాగోమేసం న విజ్జతి;
సబ్బేసం సమకో బుద్ధో, వధకస్సోరసస్స చ.
‘‘పన్థే ¶ దిస్వాన కాసావం, ఛడ్డితం మీళ్హమక్ఖితం;
సిరస్మిం అఞ్జలిం కత్వా, వన్దితబ్బం ఇసిద్ధజం.
‘‘అబ్భతీతా చ యే బుద్ధా, వత్తమానా అనాగతా;
ధజేనానేన సుజ్ఝన్తి, తస్మా ఏతే నమస్సియా.
‘‘సత్థుకప్పం సువినయం, ధారేమి హదయేనహం;
నమస్సమానో వినయం, విహరిస్సామి సబ్బదా.
‘‘వినయో ఆసయో మయ్హం, వినయో ఠానచఙ్కమం;
కప్పేమి వినయే వాసం, వినయో మమ గోచరో.
‘‘వినయే పారమిప్పత్తో, సమథే చాపి కోవిదో;
ఉపాలి తం మహావీర, పాదే వన్దతి సత్థునో.
‘‘సో ¶ అహం విచరిస్సామి, గామా గామం పురా పురం;
నమస్సమానో సమ్బుద్ధం, ధమ్మస్స చ సుధమ్మతం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
సబ్బాసవా పరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి, బుద్ధసేట్ఠస్స సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉపాలి థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉపాలిత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౩-౭. అఞ్ఞాసికోణ్డఞ్ఞత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరసమ్బుద్ధం, లోకజేట్ఠం వినాయకం;
బుద్ధభూమిమనుప్పత్తం, పఠమం అద్దసం అహం.
‘‘యావతా ¶ బోధియా మూలే, యక్ఖా సబ్బే సమాగతా;
సమ్బుద్ధం పరివారేత్వా, వన్దన్తి పఞ్జలీకతా.
‘‘సబ్బే ¶ ¶ దేవా తుట్ఠమనా, ఆకాసే సఞ్చరన్తి తే;
బుద్ధో అయం అనుప్పత్తో, అన్ధకారతమోనుదో.
‘‘తేసం ¶ హాసపరేతానం, మహానాదో అవత్తథ;
కిలేసే ఝాపయిస్సామ, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే.
‘‘దేవానం గిరమఞ్ఞాయ, వాచాసభిముదీరిహం;
హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, ఆదిభిక్ఖమదాసహం.
‘‘మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, సత్థా లోకే అనుత్తరో;
దేవసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘సత్తాహం అభినిక్ఖమ్మ, బోధిం అజ్ఝగమం అహం;
ఇదం మే పఠమం భత్తం, బ్రహ్మచారిస్స యాపనం.
‘‘‘తుసితా హి ఇధాగన్త్వా, యో మే భిక్ఖం ఉపానయి;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణోథ మమ భాసతో.
‘‘‘తింసకప్పసహస్సాని [తింసమత్తే కప్పసగస్సే (స్యా. క.)], దేవరజ్జం కరిస్సతి;
సబ్బే దేవే అభిభోత్వా, తిదివం ఆవసిస్సతి.
‘‘‘దేవలోకా చవిత్వాన, మనుస్సత్తం గమిస్సతి;
సహస్సధా చక్కవత్తీ, తత్థ రజ్జం కరిస్సతి.
‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తిదసా సో చవిత్వాన, మనుస్సత్తం గమిస్సతి;
అగారా పబ్బజిత్వాన, ఛబ్బస్సాని వసిస్సతి.
‘‘‘తతో సత్తమకే వస్సే, బుద్ధో సచ్చం కథేస్సతి;
కోణ్డఞ్ఞో నామ నామేన, పఠమం సచ్ఛికాహితి’.
‘‘నిక్ఖన్తేనానుపబ్బజిం ¶ , పధానం సుకతం మయా;
కిలేసే ఝాపనత్థాయ, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘అభిగన్త్వాన సబ్బఞ్ఞూ, బుద్ధో లోకే సదేవకే;
ఇసినామే మిగారఞ్ఞే [ఇమినా మే మహారఞ్ఞం (స్యా.), ఇమినా మే మిగారఞ్ఞం (క.)], అమతభేరిమాహని.
‘‘సో ¶ ¶ దాని పత్తో అమతం, సన్తిపదమనుత్తరం;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అఞ్ఞాసికోణ్డఞ్ఞో [అఞ్ఞాతకోణ్డఞ్ఞో (సీ.), అఞ్ఞా కోణ్డఞ్ఞో (స్యా.)] థేరో ఇమా
గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అఞ్ఞాసికోణ్డఞ్ఞత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౩-౮. పిణ్డోలభారద్వాజత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో నామ జినో, సయమ్భూ అగ్గపుగ్గలో;
పురతో హిమవన్తస్స, చిత్తకూటే వసీ తదా.
‘‘అభీతరూపో తత్థాసిం, మిగరాజా చతుక్కమో;
తస్స సద్దం సుణిత్వాన, విక్ఖమ్భన్తి బహుజ్జనా.
‘‘సుఫుల్లం పదుమం గయ్హ, ఉపగచ్ఛిం నరాసభం;
వుట్ఠితస్స సమాధిమ్హా, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘చాతుద్దిసం ¶ నమస్సిత్వా, బుద్ధసేట్ఠం నరుత్తమం;
సకం చిత్తం పసాదేత్వా, సీహనాదం నదిం అహం [తదా (స్యా.)].
‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
సకాసనే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘బుద్ధస్స గిరమఞ్ఞాయ, సబ్బే దేవా సమాగతా;
ఆగతో వదతం సేట్ఠో, ధమ్మం సోస్సామ తం మయం.
‘‘‘తేసం హాసపరేతానం, పురతో లోకనాయకో;
మమ సద్దం [కమ్మం (?)] పకిత్తేసి, దీఘదస్సీ మహాముని’.
‘‘యేనిదం పదుమం దిన్నం, సీహనాదో చ నాదితో;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘ఇతో ¶ అట్ఠమకే కప్పే, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;
సత్తరతనసమ్పన్నో చతుదీపమ్హి ఇస్సరో.
‘‘‘కారయిస్సతి ఇస్సరియం [ఇస్సరం (స్యా. క.)], మహియా చతుసట్ఠియా;
పదుమో నామ నామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి ¶ ¶ , ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘పకాసితే పావచనే, బ్రహ్మబన్ధు భవిస్సతి;
బ్రహ్మఞ్ఞా అభినిక్ఖమ్మ, పబ్బజిస్సతి తావదే’.
‘‘పధానపహితత్తో సో, ఉపసన్తో నిరూపధి;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో.
‘‘విజనే ¶ పన్తసేయ్యమ్హి, వాళమిగసమాకులే;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పిణ్డోలభారద్వాజో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పిణ్డోలభారద్వాజత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౩-౯. ఖదిరవనియరేవతత్థేరఅపదానం
‘‘గఙ్గా భాగీరథీ నామ, హిమవన్తా పభావితా;
కుతిత్థే నావికో ఆసిం, ఓరిమే చ తరిం [ఓరిమం చ తరే (స్యా.)] అహం.
‘‘పదుముత్తరో నాయకో, సమ్బుద్ధో ద్విపదుత్తమో;
వసీ సతసహస్సేహి, గఙ్గాతీరముపాగతో [పుబ్బే మయ్హం సుతం ఆసి,§‘‘పదుముత్తరనాయకో; వసీసతసహస్సేహి, గఙ్గాసోతం తరిస్సతి‘‘; (సీ.)].
‘‘బహూ నావా సమానేత్వా, వడ్ఢకీహి [చమ్మకేహి (క.)] సుసఙ్ఖతం;
నావాయ [నావానం (క.)] ఛదనం కత్వా, పటిమానిం నరాసభం.
‘‘ఆగన్త్వాన ¶ చ సమ్బుద్ధో, ఆరూహి తఞ్చ నావకం;
వారిమజ్ఝే ఠితో సత్థా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యో సో తారేసి సమ్బుద్ధం, సఙ్ఘఞ్చాపి అనాసవం;
తేన చిత్తప్పసాదేన, దేవలోకే రమిస్సతి.
‘‘‘నిబ్బత్తిస్సతి తే బ్యమ్హం, సుకతం నావసణ్ఠితం;
ఆకాసే పుప్ఫఛదనం, ధారయిస్సతి సబ్బదా.
‘‘‘అట్ఠపఞ్ఞాసకప్పమ్హి ¶ , తారకో [తారణో (స్యా.)] నామ ఖత్తియో;
చాతురన్తో విజితావీ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.
‘‘‘సత్తపఞ్ఞాసకప్పమ్హి ¶ ¶ , చమ్మకో [చమ్పకో (సీ.), చమ్బకో (స్యా.)] నామ ఖత్తియో;
ఉగ్గచ్ఛన్తోవ సూరియో, జోతిస్సతి మహబ్బలో.
‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తిదసా సో చవిత్వాన, మనుస్సత్తం గమిస్సతి;
రేవతో నామ నామేన, బ్రహ్మబన్ధు భవిస్సతి.
‘‘‘అగారా నిక్ఖమిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;
గోతమస్స భగవతో, సాసనే పబ్బజిస్సతి.
‘‘‘సో పచ్ఛా పబ్బజిత్వాన, యుత్తయోగో విపస్సకో;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో’.
‘‘వీరియం [విరియం (సీ. స్యా.)] మే ధురధోరయ్హం, యోగక్ఖేమాధివాహనం;
ధారేమి అన్తిమం దేహం, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే.
‘‘సతసహస్సే కతం కమ్మం, ఫలం దస్సేసి మే ఇధ;
సుముత్తో సరవేగోవ, కిలేసే ఝాపయీ మమ.
‘‘తతో మం వననిరతం, దిస్వా లోకన్తగూ ముని;
వనవాసిభిక్ఖూనగ్గం, పఞ్ఞపేసి మహామతి.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా ఖదిరవనియో రేవతో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఖదిరవనియరేవతత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౩-౧౦. ఆనన్దత్థేరఅపదానం
‘‘ఆరామద్వారా ¶ నిక్ఖమ్మ, పదుముత్తరో మహాముని;
వస్సేన్తో అమతం వుట్ఠిం, నిబ్బాపేసి మహాజనం.
‘‘సతసహస్సం తే ధీరా, ఛళభిఞ్ఞా మహిద్ధికా;
పరివారేన్తి సమ్బుద్ధం, ఛాయావ అనపాయినీ [అనుపాయినీ (స్యా. క.)].
‘‘హత్థిక్ఖన్ధగతో ఆసిం, సేతచ్ఛత్తం వరుత్తమం;
సుచారురూపం దిస్వాన, విత్తి మే ఉదపజ్జథ.
‘‘ఓరుయ్హ ¶ హత్థిఖన్ధమ్హా, ఉపగచ్ఛిం నరాసభం;
రతనామయఛత్తం మే, బుద్ధసేట్ఠస్స ధారయిం.
‘‘మమ ¶ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, పదుముత్తరో మహాఇసి;
తం కథం ఠపయిత్వాన, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యో సో ఛత్తమధారేసి, సోణ్ణాలఙ్కారభూసితం;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణోథ మమ భాసతో.
‘‘‘ఇతో గన్త్వా అయం పోసో, తుసితం ఆవసిస్సతి;
అనుభోస్సతి సమ్పత్తిం, అచ్ఛరాహి పురక్ఖతో.
‘‘‘చతుత్తింసతిక్ఖత్తుఞ్చ, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
బలాధిపో అట్ఠసతం, వసుధం ఆవసిస్సతి.
‘‘‘అట్ఠపఞ్ఞాసక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;
పదేసరజ్జం విపులం, మహియా కారయిస్సతి.
‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి ¶ , ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘సక్యానం ¶ కులకేతుస్స, ఞాతిబన్ధు భవిస్సతి;
ఆనన్దో నామ నామేన, ఉపట్ఠాకో మహేసినో.
‘‘‘ఆతాపీ నిపకో చాపి, బాహుసచ్చే సుకోవిదో;
నివాతవుత్తి అత్థద్ధో, సబ్బపాఠీ భవిస్సతి.
‘‘‘పధానపహితత్తో సో, ఉపసన్తో నిరూపధి;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో.
‘‘‘సన్తి ఆరఞ్ఞకా నాగా, కుఞ్జరా సట్ఠిహాయనా;
తిధాపభిన్నా మాతఙ్గా, ఈసాదన్తా ఉరూళ్హవా.
‘‘‘అనేకసతసహస్సా, పణ్డితాపి మహిద్ధికా;
సబ్బే తే బుద్ధనాగస్స, న హోన్తు పణిధిమ్హి తే’ [న హోన్తి పరివిమ్భితా (స్యా.), న హోన్తి పణిధిమ్హి తే (క.)].
‘‘ఆదియామే నమస్సామి, మజ్ఝిమే అథ పచ్ఛిమే;
పసన్నచిత్తో సుమనో, బుద్ధసేట్ఠం ఉపట్ఠహిం.
‘‘ఆతాపీ నిపకో చాపి, సమ్పజానో పతిస్సతో;
సోతాపత్తిఫలం పత్తో, సేఖభూమీసు కోవిదో.
‘‘సతసహస్సితో ¶ కప్పే, యం కమ్మమభినీహరిం;
తాహం భూమిమనుప్పత్తో, ఠితా సద్ధమ్మమాచలా [ఠితో సద్ధమ్మమాచలో (సీ.), ఠితా సద్ధా మహప్ఫలా (స్యా.)].
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి, బుద్ధసేట్ఠస్స సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఆనన్దో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఆనన్దత్థేరస్సాపదానం దసమం.
తస్సుద్దానం –
బుద్ధో ¶ పచ్చేకబుద్ధో చ, సారిపుత్తో చ కోలితో;
కస్సపో అనురుద్ధో చ, పుణ్ణత్థేరో ఉపాలి చ.
అఞ్ఞాసికోణ్డఞ్ఞో పిణ్డోలో, రేవతానన్దపణ్డితో;
ఛసతాని చ పఞ్ఞాస, గాథాయో సబ్బపిణ్డితా.
అపదానే బుద్ధవగ్గో పఠమో.
౨. సీహాసనియవగ్గో
౧. సీహాసనదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘నిబ్బుతే ¶ ¶ ¶ లోకనాథమ్హి, సిద్ధత్థే ద్విపదుత్తమే [దిపదుత్తమే (సీ. స్యా.)];
విత్థారికే పావచనే, బాహుజఞ్ఞమ్హి సాసనే.
‘‘పసన్నచిత్తో సుమనో, సీహాసనమకాసహం;
సీహాసనం కరిత్వాన, పాదపీఠమకాసహం.
‘‘సీహాసనే చ వస్సన్తే, ఘరం తత్థ అకాసహం;
తేన చిత్తప్పసాదేన, తుసితం ఉపపజ్జహం.
‘‘ఆయామేన ¶ చతుబ్బీస, యోజనం ఆసి [యోజనాసింసు (స్యా. క.)] తావదే;
విమానం సుకతం మయ్హం, విత్థారేన చతుద్దస.
‘‘సతం [సత్త (స్యా.)] కఞ్ఞాసహస్సాని, పరివారేన్తి మం సదా;
సోణ్ణమయఞ్చ పల్లఙ్కం, బ్యమ్హే ఆసి సునిమ్మితం.
‘‘హత్థియానం అస్సయానం, దిబ్బయానం ఉపట్ఠితం;
పాసాదా సివికా చేవ, నిబ్బత్తన్తి యదిచ్ఛకం.
‘‘మణిమయా చ పల్లఙ్కా, అఞ్ఞే సారమయా బహూ;
నిబ్బత్తన్తి మమం సబ్బే, సీహాసనస్సిదం ఫలం.
‘‘సోణ్ణమయా రూపిమయా, ఫలికావేళురియామయా;
పాదుకా అభిరూహామి, పాదపీఠస్సిదం ఫలం.
‘‘చతున్నవుతితో [చతునవుతే ఇతో (సీ. స్యా.)] కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.
‘‘తేసత్తతిమ్హితో కప్పే, ఇన్దనామా తయో జనా;
ద్వేసత్తతిమ్హితో కప్పే, తయో సుమననామకా.
‘‘సమసత్తతితో కప్పే, తయో వరుణనామకా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చతుదీపమ్హి ఇస్సరా.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సీహాసనదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సీహాసనదాయకత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. ఏకత్థమ్భికత్థేరఅపదానం
‘‘సిద్ధత్థస్స ¶ ¶ భగవతో, మహాపూగగణో అహు;
సరణం గతా చ తే బుద్ధం, సద్దహన్తి తథాగతం.
‘‘సబ్బే సఙ్గమ్మ మన్తేత్వా, మాళం కుబ్బన్తి సత్థునో;
ఏకత్థమ్భం అలభన్తా, విచినన్తి బ్రహావనే.
‘‘తేహం అరఞ్ఞే దిస్వాన, ఉపగమ్మ గణం తదా;
అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, పరిపుచ్ఛిం గణం అహం.
‘‘తే మే పుట్ఠా వియాకంసు, సీలవన్తో ఉపాసకా;
మాళం మయం కత్తుకామా, ఏకత్థమ్భో న లబ్భతి.
‘‘ఏకత్థమ్భం మమం దేథ, అహం దస్సామి సత్థునో;
ఆహరిస్సామహం థమ్భం, అప్పోస్సుక్కా భవన్తు తే [భవన్తు వో (సీ.), భవాథ వో (?)].
‘‘తే మే థమ్భం పవేచ్ఛింసు, పసన్నా తుట్ఠమానసా;
తతో పటినివత్తిత్వా, అగమంసు సకం ఘరం.
‘‘అచిరం గతే పూగగణే, థమ్భం అహాసహం తదా;
హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, పఠమం ఉస్సపేసహం.
‘‘తేన చిత్తప్పసాదేన, విమానం ఉపపజ్జహం;
ఉబ్బిద్ధం భవనం మయ్హం, సత్తభూమం [సతభూమం (సీ. క.)] సముగ్గతం.
‘‘వజ్జమానాసు భేరీసు, పరిచారేమహం సదా;
పఞ్చపఞ్ఞాసకప్పమ్హి, రాజా ఆసిం యసోధరో.
‘‘తత్థాపి ¶ ¶ భవనం మయ్హం, సత్తభూమం సముగ్గతం;
కూటాగారవరూపేతం, ఏకత్థమ్భం మనోరమం.
‘‘ఏకవీసతికప్పమ్హి, ఉదేనో నామ ఖత్తియో;
తత్రాపి భవనం మయ్హం, సత్తభూమం సముగ్గతం.
‘‘యం ¶ యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;
అనుభోమి సుఖం సబ్బం [సబ్బమేతం (స్యా.)], ఏకత్థమ్భస్సిదం ఫలం.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, యం థమ్భమదదం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఏకత్థమ్భస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకత్థమ్భికో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఏకత్థమ్భికత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. నన్దత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరస్స భగవతో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
వత్థం ఖోమం మయా దిన్నం, సయమ్భుస్స మహేసినో.
‘‘తం మే బుద్ధో వియాకాసి, జలజుత్తరనామకో;
‘ఇమినా వత్థదానేన, హేమవణ్ణో భవిస్ససి.
‘‘‘ద్వే ¶ సమ్పత్తీ అనుభోత్వా, కుసలమూలేహి చోదితో;
గోతమస్స భగవతో, కనిట్ఠో త్వం భవిస్ససి.
‘‘‘రాగరత్తో సుఖసీలో, కామేసు గేధమాయుతో;
బుద్ధేన చోదితో సన్తో, తదా [తతో (స్యా.)] త్వం పబ్బజిస్ససి.
‘‘‘పబ్బజిత్వాన త్వం తత్థ, కుసలమూలేన చోదితో;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్ససినాసవో’.
‘‘సత్త ¶ [సత (స్యా.)] కప్పసహస్సమ్హి, చతురో చేళనామకా;
సట్ఠి కప్పసహస్సమ్హి, ఉపచేలా చతుజ్జనా.
‘‘పఞ్చ కప్పసహస్సమ్హి, చేళావ చతురో జనా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చతుదీపమ్హి ఇస్సరా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా నన్దో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
నన్దత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. చూళపన్థకత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ ¶ నామ జినో, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
గణమ్హా వూపకట్ఠో సో, హిమవన్తే వసీ తదా.
‘‘అహమ్పి ¶ హిమవన్తమ్హి, వసామి అస్సమే తదా;
అచిరాగతం మహావీరం, ఉపేసిం లోకనాయకం.
‘‘పుప్ఫచ్ఛత్తం గహేత్వాన, ఉపగచ్ఛిం నరాసభం;
సమాధిం సమాపజ్జన్తం, అన్తరాయమకాసహం.
‘‘ఉభో హత్థేహి పగ్గయ్హ, పుప్ఫచ్ఛత్తం అదాసహం;
పటిగ్గహేసి భగవా, పదుముత్తరో మహాముని.
‘‘సబ్బే దేవా అత్తమనా, హిమవన్తం ఉపేన్తి తే;
సాధుకారం పవత్తేసుం, అనుమోదిస్సతి చక్ఖుమా.
‘‘ఇదం వత్వాన తే దేవా, ఉపగచ్ఛుం నరుత్తమం;
ఆకాసే ధారయన్తస్స [ధారయన్తం మే (క), ధారయతో మే (?)], పదుమచ్ఛత్తముత్తమం.
‘‘సతపత్తఛత్తం పగ్గయ్హ, అదాసి తాపసో మమ;
‘తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘పఞ్చవీసతికప్పాని, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
చతుత్తింసతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.
‘‘‘యం ¶ యం యోనిం సంసరతి, దేవత్తం అథ మానుసం;
అబ్భోకాసే పతిట్ఠన్తం, పదుమం ధారయిస్సతి’.
‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన [నామేన (సీ. క.)], సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘పకాసితే పావచనే, మనుస్సత్తం లభిస్సతి;
మనోమయమ్హి కాయమ్హి, ఉత్తమో సో భవిస్సతి.
‘‘‘ద్వే ¶ భాతరో భవిస్సన్తి, ఉభోపి పన్థకవ్హయా;
అనుభోత్వా ఉత్తమత్థం, జోతయిస్సన్తి సాసనం’.
‘‘సోహం ¶ అట్ఠారసవస్సో [సో అట్ఠారసవస్సోహం (స్యా.)], పబ్బజిం అనగారియం;
విసేసాహం న విన్దామి, సక్యపుత్తస్స సాసనే.
‘‘దన్ధా మయ్హం గతీ ఆసి, పరిభూతో పురే అహుం [అహం (స్యా.)];
భాతా చ మం పణామేసి, గచ్ఛ దాని సకం ఘరం.
‘‘సోహం పణామితో సన్తో, సఙ్ఘారామస్స కోట్ఠకే;
దుమ్మనో తత్థ అట్ఠాసిం, సామఞ్ఞస్మిం అపేక్ఖవా.
‘‘భగవా ¶ తత్థ [అథేత్థ సత్థా (సీ. స్యా.)] ఆగచ్ఛి, సీసం మయ్హం పరామసి;
బాహాయ మం గహేత్వాన, సఙ్ఘారామం పవేసయి.
‘‘అనుకమ్పాయ మే సత్థా, అదాసి పాదపుఞ్ఛనిం;
ఏవం సుద్ధం అధిట్ఠేహి, ఏకమన్తమధిట్ఠహం.
‘‘హత్థేహి తమహం గయ్హ, సరిం కోకనదం అహం;
తత్థ చిత్తం విముచ్చి మే, అరహత్తం అపాపుణిం.
‘‘మనోమయేసు కాయేసు, సబ్బత్థ పారమిం గతో;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా చూళపన్థకో [చుల్లపన్థకో (సీ. స్యా.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
చూళపన్థకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. పిలిన్దవచ్ఛత్థేరఅపదానం
‘‘నిబ్బుతే ¶ ¶ లోకనాథమ్హి, సుమేధే అగ్గపుగ్గలే;
పసన్నచిత్తో సుమనో, థూపపూజం అకాసహం.
‘‘యే చ ఖీణాసవా తత్థ, ఛళభిఞ్ఞా మహిద్ధికా;
తేహం తత్థ సమానేత్వా, సఙ్ఘభత్తం అకాసహం.
‘‘సుమేధస్స భగవతో, ఉపట్ఠాకో తదా అహు;
సుమేధో నామ నామేన, అనుమోదిత్థ సో తదా.
‘‘తేన చిత్తప్పసాదేన, విమానం ఉపపజ్జహం;
ఛళాసీతిసహస్సాని, అచ్ఛరాయో రమింసు మే.
‘‘మమేవ ¶ అనువత్తన్తి, సబ్బకామేహి తా సదా;
అఞ్ఞే దేవే అభిభోమి, పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.
‘‘పఞ్చవీసతికప్పమ్హి, వరుణో నామ ఖత్తియో;
విసుద్ధభోజనో [సుసుద్ధభోజనో (సీ.)] ఆసిం, చక్కవత్తీ అహం తదా.
‘‘న తే బీజం పవపన్తి, నపి నీయన్తి నఙ్గలా;
అకట్ఠపాకిమం సాలిం, పరిభుఞ్జన్తి మానుసా.
‘‘తత్థ ¶ రజ్జం కరిత్వాన, దేవత్తం పున గచ్ఛహం;
తదాపి ఏదిసా మయ్హం, నిబ్బత్తా భోగసమ్పదా.
‘‘న మం మిత్తా అమిత్తా వా, హింసన్తి సబ్బపాణినో;
సబ్బేసమ్పి పియో హోమి, పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.
‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి ¶ , యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, గన్ధాలేపస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇమస్మిం భద్దకే కప్పే, ఏకో ఆసిం జనాధిపో;
మహానుభావో రాజాహం [రాజీసి (స్యా. క.)], చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘సోహం పఞ్చసు సీలేసు, ఠపేత్వా జనతం బహుం;
పాపేత్వా సుగతింయేవ, దేవతానం పియో అహుం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పిలిన్దవచ్ఛో [పిలిన్దివచ్ఛో (సీ.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పిలిన్దవచ్ఛత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. రాహులత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరస్స భగవతో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
సత్తభూమమ్హి పాసాదే, ఆదాసం సన్థరిం అహం.
‘‘ఖీణాసవసహస్సేహి, పరికిణ్ణో మహాముని;
ఉపాగమి గన్ధకుటిం, ద్విపదిన్దో [దిపదిన్దో (సీ. స్యా.)] నరాసభో.
‘‘విరోచేన్తో [విరోచయం (స్యా.)] గన్ధకుటిం, దేవదేవో నరాసభో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే ఠితో సత్థా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యేనాయం ¶ ¶ జోతితా సేయ్యా, ఆదాసోవ సుసన్థతో;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘సోణ్ణమయా రూపిమయా, అథో వేళురియామయా;
నిబ్బత్తిస్సన్తి పాసాదా, యే కేచి మనసో పియా.
‘‘‘చతుసట్ఠిక్ఖత్తుం ¶ దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
సహస్సక్ఖత్తుం చక్కవత్తీ, భవిస్సతి అనన్తరా.
‘‘‘ఏకవీసతికప్పమ్హి, విమలో నామ ఖత్తియో;
చాతురన్తో విజితావీ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.
‘‘‘నగరం రేణువతీ నామ, ఇట్ఠకాహి సుమాపితం;
ఆయామతో తీణి సతం, చతురస్ససమాయుతం.
‘‘‘సుదస్సనో నామ పాసాదో, విస్సకమ్మేన మాపితో [విసుకమ్మేన§మాపితో (క.), విస్సకమ్మేన నిమ్మితో (సీ.)];
కూటాగారవరూపేతో, సత్తరతనభూసితో.
‘‘‘దససద్దావివిత్తం ¶ తం [అవివిత్తం (సీ.)], విజ్జాధరసమాకులం;
సుదస్సనంవ నగరం, దేవతానం భవిస్సతి.
‘‘‘పభా నిగ్గచ్ఛతే తస్స, ఉగ్గచ్ఛన్తేవ సూరియే;
విరోచేస్సతి తం నిచ్చం, సమన్తా అట్ఠయోజనం.
‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తుసితా సో చవిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;
గోతమస్స భగవతో, అత్రజో సో భవిస్సతి.
‘‘‘సచే ¶ వసేయ్య [సచా’వసేయ్య (?)] అగారం, చక్కవత్తీ భవేయ్య సో;
అట్ఠానమేతం యం తాదీ, అగారే రతిమజ్ఝగా.
‘‘‘నిక్ఖమిత్వా అగారమ్హా, పబ్బజిస్సతి సుబ్బతో;
రాహులో నామ నామేన, అరహా సో భవిస్సతి’.
‘‘కికీవ అణ్డం రక్ఖేయ్య, చామరీ వియ వాలధిం;
నిపకో సీలసమ్పన్నో, మమం రక్ఖి మహాముని [ఏవం రక్ఖిం మహాముని (సీ. క.), మమం దక్ఖి మహాముని (స్యా.)].
‘‘తస్సాహం ధమ్మమఞ్ఞాయ, విహాసిం సాసనే రతో;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా రాహులో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
రాహులత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. ఉపసేనవఙ్గన్తపుత్తత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరం ¶ భగవన్తం, లోకజేట్ఠం నరాసభం;
పబ్భారమ్హి నిసీదన్తం, ఉపగచ్ఛిం నరుత్తమం.
‘‘కణికారపుప్ఫం ¶ [కణికారం పుప్ఫితం (సీ. స్యా.)] దిస్వా, వణ్టే ఛేత్వానహం తదా;
అలఙ్కరిత్వా ఛత్తమ్హి, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘పిణ్డపాతఞ్చ ¶ పాదాసిం, పరమన్నం సుభోజనం;
బుద్ధేన నవమే తత్థ, సమణే అట్ఠ భోజయిం.
‘‘అనుమోది మహావీరో, సయమ్భూ అగ్గపుగ్గలో;
ఇమినా ఛత్తదానేన, పరమన్నపవేచ్ఛనా.
‘‘తేన చిత్తప్పసాదేన, సమ్పత్తిమనుభోస్ససి;
ఛత్తింసక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్సతి.
‘‘ఏకవీసతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి [యం వదన్తి సుమేధోతి, భూరిపఞ్ఞం సుమేధసం; కప్పేతో సతసహస్సే, ఏస బుద్ధో భవిస్సతి; (క.)].
‘‘సాసనే దిబ్బమానమ్హి, మనుస్సత్తం గమిస్సతి;
తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో.
‘‘ఉపసేనోతి నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో;
[ఇదం పాదద్వయం థేరగాథాఅట్ఠకథాయమేవ దిస్సతి] సమన్తపాసాదికత్తా, అగ్గట్ఠానే ఠపేస్సతి
[ఇదం పాదద్వయం థేరగాథాఅట్ఠకథాయమేవ దిస్సతి].
‘‘చరిమం వత్తతే మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
ధారేమి అన్తిమం దేహం, జేత్వా మారం సవాహనం [సవాహినిం (?)].
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా ఉపసేనో వఙ్గన్తపుత్తో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉపసేనవఙ్గన్తపుత్తత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
తతియభాణవారం.
౮. రట్ఠపాలత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరస్స ¶ ¶ ¶ భగవతో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
వరనాగో మయా దిన్నో, ఈసాదన్తో ఉరూళ్హవా.
‘‘సేతచ్ఛత్తో పసోభితో, సకప్పనో సహత్థిపో;
అగ్ఘాపేత్వాన తం సబ్బం, సఙ్ఘారామం అకారయిం.
‘‘చతుపఞ్ఞాససహస్సాని, పాసాదే కారయిం అహం;
మహోఘదానం [మహాభత్తం (సీ.), మహోఘఞ్చ (క.), మహాదానం (?)] కరిత్వాన, నియ్యాదేసిం మహేసినో.
‘‘అనుమోది మహావీరో, సయమ్భూ అగ్గపుగ్గలో;
సబ్బే జనే హాసయన్తో, దేసేసి అమతం పదం.
‘‘తం మే బుద్ధో వియాకాసి, జలజుత్తరనామకో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘చతుపఞ్ఞాససహస్సాని, పాసాదే కారయీ అయం;
కథయిస్సామి విపాకం, సుణోథ మమ భాసతో.
‘‘‘అట్ఠారససహస్సాని, కూటాగారా భవిస్సరే;
బ్యమ్హుత్తమమ్హి నిబ్బత్తా, సబ్బసోణ్ణమయా చ తే.
‘‘‘పఞ్ఞాసక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
అట్ఠపఞ్ఞాసక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.
‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘దేవలోకా ¶ చవిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;
అడ్ఢే కులే మహాభోగే, నిబ్బత్తిస్సతి తావదే.
‘‘‘సో పచ్ఛా పబ్బజిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;
రట్ఠపాలోతి నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో.
‘‘‘పధానపహితత్తో ¶ సో, ఉపసన్తో నిరూపధి;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో’.
‘‘ఉట్ఠాయ అభినిక్ఖమ్మ, జహితా భోగసమ్పదా;
ఖేళపిణ్డేవ భోగమ్హి, పేమం మయ్హం న విజ్జతి.
‘‘వీరియం ¶ ¶ మే ధురధోరయ్హం, యోగక్ఖేమాధివాహనం;
ధారేమి అన్తిమం దేహం, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా రట్ఠపాలో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
రట్ఠపాలత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. సోపాకత్థేరఅపదానం
‘‘పబ్భారం సోధయన్తస్స [సేవయన్తస్స (సీ. క.)], విపినే పబ్బతుత్తమే;
సిద్ధత్థో నామ భగవా, ఆగచ్ఛి మమ సన్తికం.
‘‘బుద్ధం ¶ ఉపగతం దిస్వా, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
సన్థరం సన్థరిత్వాన [పఞ్ఞపేత్వాన (స్యా. అట్ఠ)], పుప్ఫాసనమదాసహం.
‘‘పుప్ఫాసనే నిసీదిత్వా, సిద్ధత్థో లోకనాయకో;
మమఞ్చ గతిమఞ్ఞాయ, అనిచ్చతముదాహరి.
‘‘‘అనిచ్చా వత సఙ్ఖారా, ఉప్పాదవయధమ్మినో;
ఉప్పజ్జిత్వా నిరుజ్ఝన్తి, తేసం వూపసమో సుఖో’.
‘‘ఇదం వత్వాన సబ్బఞ్ఞూ, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
నభం అబ్భుగ్గమి వీరో, హంసరాజావ అమ్బరే.
‘‘సకం దిట్ఠిం జహిత్వాన, భావయానిచ్చసఞ్ఞహం;
ఏకాహం భావయిత్వాన, తత్థ కాలం కతో అహం.
‘‘ద్వే సమ్పత్తీ అనుభోత్వా, సుక్కమూలేన చోదితో;
పచ్ఛిమే భవే సమ్పత్తే, సపాకయోనుపాగమిం.
‘‘అగారా అభినిక్ఖమ్మ, పబ్బజిం అనగారియం;
జాతియా సత్తవస్సోహం, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘ఆరద్ధవీరియో ¶ ¶ పహితత్తో, సీలేసు సుసమాహితో;
తోసేత్వాన మహానాగం, అలత్థం ఉపసమ్పదం.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుప్ఫదానస్సిదం ఫలం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం సఞ్ఞం భావయిం తదా;
తం సఞ్ఞం భావయన్తస్స, పత్తో మే ఆసవక్ఖయో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సోపాకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సోపాకత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. సుమఙ్గలత్థేరఅపదానం
‘‘ఆహుతిం యిట్ఠుకామోహం, పటియాదేత్వాన భోజనం;
బ్రాహ్మణే పటిమానేన్తో, విసాలే మాళకే ఠితో.
‘‘అథద్దసాసిం సమ్బుద్ధం, పియదస్సిం మహాయసం;
సబ్బలోకవినేతారం, సయమ్భుం అగ్గపుగ్గలం.
‘‘భగవన్తం జుతిమన్తం, సావకేహి పురక్ఖతం;
ఆదిచ్చమివ రోచన్తం, రథియం పటిపన్నకం.
‘‘అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, సకం చిత్తం పసాదయిం;
మనసావ నిమన్తేసిం, ‘ఆగచ్ఛతు మహాముని’.
‘‘మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, సత్థా లోకే అనుత్తరో;
ఖీణాసవసహస్సేహి, మమ ద్వారం ఉపాగమి.
‘‘నమో తే పురిసాజఞ్ఞ, నమో తే పురిసుత్తమ;
పాసాదం అభిరూహిత్వా, సీహాసనే నిసీదతం [నిసీద త్వం (సీ.)].
‘‘దన్తో ¶ ¶ దన్తపరివారో, తిణ్ణో తారయతం వరో;
పాసాదం అభిరూహిత్వా, నిసీది పవరాసనే.
‘‘యం మే అత్థి సకే గేహే, ఆమిసం పచ్చుపట్ఠితం;
తాహం బుద్ధస్స పాదాసిం, పసన్నో సేహి పాణిభి.
‘‘పసన్నచిత్తో ¶ సుమనో, వేదజాతో కతఞ్జలీ;
బుద్ధసేట్ఠం నమస్సామి, అహో బుద్ధస్సుళారతా.
‘‘అట్ఠన్నం ¶ పయిరూపాసతం, భుఞ్జం ఖీణాసవా బహూ;
తుయ్హేవేసో ఆనుభావో, సరణం తం ఉపేమహం.
‘‘పియదస్సీ చ భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యో సో సఙ్ఘం అభోజేసి, ఉజుభూతం సమాహితం;
తథాగతఞ్చ సమ్బుద్ధం, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘సత్తవీసతిక్ఖత్తుం సో, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
సకకమ్మాభిరద్ధో సో, దేవలోకే రమిస్సతి.
‘‘‘దస అట్ఠ చక్ఖత్తుం [దసఞ్చట్ఠక్ఖత్థుం (సీ.), దస చట్ఠక్ఖత్తుం (స్యా.)] సో, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;
పథబ్యా రజ్జం పఞ్చసతం, వసుధం ఆవసిస్సతి’.
‘‘అరఞ్ఞవనమోగ్గయ్హ, కాననం బ్యగ్ఘసేవితం;
పధానం పదహిత్వాన, కిలేసా ఝాపితా మయా.
‘‘అట్ఠారసే కప్పసతే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, భత్తదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సుమఙ్గలో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సుమఙ్గలత్థేరస్సాపదానం దసమం.
తస్సుద్దానం –
సీహాసనీ ¶ ఏకథమ్భీ, నన్దో చ చూళపన్థకో;
పిలిన్దరాహులో చేవ, వఙ్గన్తో రట్ఠపాలకో.
సోపాకో మఙ్గలో చేవ, దసేవ దుతియే వగ్గే;
సతఞ్చ అట్ఠతింస చ, గాథా చేత్థ పకాసితా.
సీహాసనియవగ్గో దుతియో.
౩. సుభూతివగ్గో
౧. సుభూతిత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే ¶ ¶ ¶ , నిసభో నామ పబ్బతో;
అస్సమో సుకతో మయ్హం, పణ్ణసాలా సుమాపితా.
‘‘కోసియో నామ నామేన, జటిలో ఉగ్గతాపనో;
ఏకాకియో [ఏకాకికో (క.)] అదుతియో, వసామి నిసభే తదా.
‘‘ఫలం మూలఞ్చ పణ్ణఞ్చ, న భుఞ్జామి అహం తదా;
పవత్తంవ సుపాతాహం [పవత్తపణ్డుపత్తాని (సీ.)], ఉపజీవామి తావదే.
‘‘నాహం ¶ కోపేమి ఆజీవం, చజమానోపి జీవితం;
ఆరాధేమి సకం చిత్తం, వివజ్జేమి అనేసనం.
‘‘రాగూపసంహితం చిత్తం, యదా ఉప్పజ్జతే మమ;
సయంవ పచ్చవేక్ఖామి, ఏకగ్గో తం దమేమహం.
‘‘‘రజ్జసే రజ్జనీయే చ, దుస్సనీయే చ దుస్ససే;
ముయ్హసే మోహనీయే చ, నిక్ఖమస్సు వనా తువం.
‘‘‘విసుద్ధానం అయం వాసో, నిమ్మలానం తపస్సినం;
మా ఖో విసుద్ధం దూసేసి, నిక్ఖమస్సు వనా తువం.
‘‘‘అగారికో భవిత్వాన, యదా పుత్తం [సదాయుత్తం (సీ.), యదాయుత్తం (స్యా.)], లభిస్ససి;
ఉభోపి మా విరాధేసి, నిక్ఖమస్సు వనా తువం.
‘‘‘ఛవాలాతం యథా కట్ఠం, న క్వచి కిచ్చకారకం;
నేవ గామే అరఞ్ఞే వా, న హి తం కట్ఠసమ్మతం.
‘‘‘ఛవాలాతూపమో త్వంసి, న గిహీ నాపి సఞ్ఞతో;
ఉభతో ముత్తకో అజ్జ, నిక్ఖమస్సు వనా తువం.
‘‘‘సియా ను ఖో తవ ఏతం, కో పజానాతి తే ఇదం;
సద్ధాధురం వహిసి [సద్ధాధురం జహసి (సీ.), సీఘం ధురం వహిసి (స్యా.)] మే, కోసజ్జబహులాయ చ.
‘‘‘జిగుచ్ఛిస్సన్తి ¶ ¶ తం విఞ్ఞూ, అసుచిం నాగరికో యథా;
ఆకడ్ఢిత్వాన ఇసయో, చోదయిస్సన్తి తం సదా.
‘‘‘తం విఞ్ఞూ పవదిస్సన్తి, సమతిక్కన్తసాసనం;
సంవాసం అలభన్తో హి, కథం జీవిహిసి [జీవిస్ససి (సీ.)] తువం.
‘‘‘తిధాపభిన్నం ¶ ¶ మాతఙ్గం, కుఞ్జరం సట్ఠిహాయనం;
బలీ నాగో ఉపగన్త్వా, యూథా నీహరతే గజం.
‘‘‘యూథా వినిస్సటో సన్తో, సుఖం సాతం న విన్దతి;
దుక్ఖితో విమనో హోతి, పజ్ఝాయన్తో పవేధతి.
‘‘‘తథేవ జటిలా తమ్పి, నీహరిస్సన్తి దుమ్మతిం;
తేహి త్వం నిస్సటో సన్తో, సుఖం సాతం న లచ్ఛసి.
‘‘‘దివా వా యది వా రత్తిం, సోకసల్లసమప్పితో;
డయ్హసి పరిళాహేన, గజో యూథావ నిస్సటో.
‘‘‘జాతరూపం యథా కూటం, నేవ ఝాయతి [యాయతి (స్యా.)] కత్థచి;
తథా సీలవిహీనో త్వం, న ఝాయిస్ససి [యారిస్సతి (స్యా.)] కత్థచి.
‘‘‘అగారం వసమానోపి, కథం జీవిహిసి తువం;
మత్తికం పేత్తికఞ్చాపి, నత్థి తే నిహితం ధనం.
‘‘‘సయం కమ్మం కరిత్వాన, గత్తే సేదం పమోచయం;
ఏవం జీవిహిసి గేహే, సాధు తే తం న రుచ్చతి.
‘‘‘ఏవాహం తత్థ వారేమి, సంకిలేసగతం మనం;
నానాధమ్మకథం కత్వా, పాపా చిత్తం నివారయిం’.
‘‘ఏవం మే విహరన్తస్స, అప్పమాదవిహారినో;
తింసవస్ససహస్సాని, విపినే మే అతిక్కముం.
‘‘అప్పమాదరతం దిస్వా, ఉత్తమత్థం గవేసకం;
పదుముత్తరసమ్బుద్ధో, ఆగచ్ఛి మమ సన్తికం.
‘‘తిమ్బరూసకవణ్ణాభో ¶ , అప్పమేయ్యో అనూపమో;
రూపేనాసదిసో బుద్ధో, ఆకాసే చఙ్కమీ తదా.
‘‘సుఫుల్లో ¶ సాలరాజావ, విజ్జూవబ్భఘనన్తరే;
ఞాణేనాసదిసో బుద్ధో, ఆకాసే చఙ్కమీ తదా.
‘‘సీహరాజా ¶ వసమ్భీతో [ఛమ్భితో (క.)],
గజరాజావ దప్పితో [దమ్మితో (క.)].
లాసితో [అభీతో (స్యా.)] బ్యగ్ఘరాజావ, ఆకాసే చఙ్కమీ తదా.
‘‘సిఙ్గీనిక్ఖసవణ్ణాభో, ఖదిరఙ్గారసన్నిభో;
మణి యథా జోతిరసో, ఆకాసే చఙ్కమీ తదా.
‘‘విసుద్ధకేలాసనిభో ¶ , పుణ్ణమాయేవ చన్దిమా;
మజ్ఝన్హికేవ [మజ్ఝన్తికేవ (సబ్బత్థ)] సూరియో, ఆకాసే చఙ్కమీ తదా.
‘‘దిస్వా నభే చఙ్కమన్తం, ఏవం చిన్తేసహం తదా;
‘దేవో ను ఖో అయం సత్తో, ఉదాహు మనుజో అయం.
‘‘‘న మే సుతో వా దిట్ఠో వా, మహియా ఏదిసో నరో;
అపి మన్తపదం అత్థి, అయం సత్థా భవిస్సతి’.
‘‘ఏవాహం చిన్తయిత్వాన, సకం చిత్తం పసాదయిం;
నానాపుప్ఫఞ్చ గన్ధఞ్చ, సన్నిపాతేసహం [సన్నిపాతేత్వాహం (సీ.)] తదా.
‘‘పుప్ఫాసనం పఞ్ఞపేత్వా, సాధుచిత్తం మనోరమం;
నరసారథినం అగ్గం, ఇదం వచనమబ్రవిం.
‘‘‘ఇదం మే ఆసనం వీర, పఞ్ఞత్తం తవనుచ్ఛవం;
హాసయన్తో మమం చిత్తం, నిసీద కుసుమాసనే’.
‘‘నిసీది ¶ తత్థ భగవా, అసమ్భీతోవ [అఛమ్భితోవ (క.)] కేసరీ;
సత్తరత్తిన్దివం బుద్ధో, పవరే కుసుమాసనే.
‘‘నమస్సమానో అట్ఠాసిం, సత్తరత్తిన్దివం అహం;
వుట్ఠహిత్వా సమాధిమ్హా, సత్థా లోకే అనుత్తరో;
మమ కమ్మం పకిత్తేన్తో, ఇదం వచనమబ్రవి.
‘‘‘భావేహి బుద్ధానుస్సతిం, భావనానమనుత్తరం;
ఇమం సతిం భావయిత్వా, పూరయిస్ససి మానసం.
‘‘‘తింసకప్పసహస్సాని, దేవలోకే రమిస్ససి;
అసీతిక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్ససి;
సహస్సక్ఖత్తుం చక్కవత్తీ, రాజా రట్ఠే భవిస్ససి.
‘‘‘పదేసరజ్జం ¶ విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం;
అనుభోస్ససి తం సబ్బం, బుద్ధానుస్సతియా ఫలం.
‘‘‘భవాభవే ¶ సంసరన్తో, మహాభోగం లభిస్ససి;
భోగే తే ఊనతా నత్థి, బుద్ధానుస్సతియా ఫలం.
‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘అసీతికోటిం ఛడ్డేత్వా, దాసే కమ్మకరే బహూ;
గోతమస్స భగవతో, సాసనే పబ్బజిస్ససి.
‘‘‘ఆరాధయిత్వా సమ్బుద్ధం, గోతమం సక్యపుఙ్గవం;
సుభూతి నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో.
‘‘‘భిక్ఖుసఙ్ఘే ¶ ¶ నిసీదిత్వా, దక్ఖిణేయ్యగుణమ్హి తం;
తథారణవిహారే చ, ద్వీసు అగ్గే ఠపేస్సతి’.
‘‘ఇదం వత్వాన సమ్బుద్ధో, జలజుత్తమనామకో;
నభం అబ్భుగ్గమీ వీరో, హంసరాజావ అమ్బరే.
‘‘సాసితో లోకనాథేన, నమస్సిత్వా తథాగతం;
సదా భావేమి ముదితో, బుద్ధానుస్సతిముత్తమం.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసం అగచ్ఛహం.
‘‘అసీతిక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జమకారయిం;
సహస్సక్ఖత్తుం రాజా చ, చక్కవత్తీ అహోసహం.
‘‘పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం;
అనుభోమి సుసమ్పత్తిం, బుద్ధానుస్సతియా ఫలం.
‘‘భవాభవే సంసరన్తో, మహాభోగం లభామహం;
భోగే మే ఊనతా నత్థి, బుద్ధానుస్సతియా ఫలం.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధానుస్సతియా ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సుభూతి థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సుభూతిత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. ఉపవానత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ ¶ నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
జలిత్వా అగ్గిక్ఖన్ధోవ, సమ్బుద్ధో పరినిబ్బుతో.
‘‘మహాజనా సమాగమ్మ, పూజయిత్వా తథాగతం;
చితం కత్వాన సుకతం, సరీరం అభిరోపయుం.
‘‘సరీరకిచ్చం కత్వాన, ధాతుం తత్థ సమానయుం;
సదేవమానుసా సబ్బే, బుద్ధథూపం అకంసు తే.
‘‘పఠమా ¶ కఞ్చనమయా, దుతియాసి మణీమయా;
తతియా రూపియమయా, చతుత్థీ ఫలికామయా.
‘‘తథా [తత్థ (స్యా. క.)] పఞ్చమియా భూమి [నేమి (సీ.)], లోహితఙ్గమయా అహు;
ఛట్ఠా మసారగల్లస్స, సబ్బరతనమయూపరి.
‘‘జఙ్ఘా మణిమయా ఆసి, వేదికా రతనమయా;
సబ్బసోణ్ణమయో థూపో, ఉద్ధం యోజనముగ్గతో.
‘‘దేవా తత్థ సమాగన్త్వా, ఏకతో మన్తయుం తదా;
మయమ్పి థూపం కస్సామ, లోకనాథస్స తాదినో.
‘‘ధాతు ఆవేణికా నత్థి, సరీరం ఏకపిణ్డితం;
ఇమమ్హి బుద్ధథూపమ్హి, కస్సామ కఞ్చుకం మయం.
‘‘దేవా సత్తహి రత్నేహి [సత్తరతనేహి (సీ.)], అఞ్ఞం వడ్ఢేసు యోజనం;
థూపో ద్వియోజనుబ్బేధో, తిమిరం బ్యపహన్తి సో.
‘‘నాగా ¶ తత్థ సమాగన్త్వా, ఏకతో మన్తయుం తదా;
మనుస్సా చేవ దేవా చ, బుద్ధథూపం అకంసు తే.
‘‘మా ¶ నో పమత్తా అస్సుమ్హ [అస్సుమ్హా (సీ. స్యా.), ఆసిమ్హా (?)], అప్పమత్తా సదేవకా;
మయమ్పి థూపం కస్సామ, లోకనాథస్స తాదినో.
‘‘ఇన్దనీలం మహానీలం, అథో జోతిరసం మణిం;
ఏకతో సన్నిపాతేత్వా, బుద్ధథూపం అఛాదయుం.
‘‘సబ్బం మణిమయం ఆసి, తావతా బుద్ధచేతియం;
తియోజనసముబ్బిద్ధం [తీణి యోజనముబ్బిద్ధం (సీ. క.)], ఆలోకకరణం తదా.
‘‘గరుళా ¶ చ సమాగన్త్వా, ఏకతో మన్తయుం తదా;
మనుస్సా దేవా నాగా చ, బుద్ధథూపం అకంసు తే.
‘‘‘మా నో పమత్తా అస్సుమ్హ, అప్పమత్తా సదేవకా;
మయమ్పి థూపం కస్సామ, లోకనాథస్స తాదినో’.
‘‘సబ్బం మణిమయం థూపం, అకరుం తే చ కఞ్చుకం [సబ్బమణిమయం థూపే, అకరుత్తరకఞ్చుకం (సీ.)];
యోజనం తేపి వడ్ఢేసుం, ఆయతం బుద్ధచేతియం.
‘‘చతుయోజనముబ్బిద్ధో, బుద్ధథూపో విరోచతి;
ఓభాసేతి దిసా సబ్బా, సతరంసీవ ఉగ్గతో.
‘‘కుమ్భణ్డా చ సమాగన్త్వా, ఏకతో మన్తయుం తదా;
మనుస్సా చేవ దేవా చ, నాగా చ గరుళా తథా.
పచ్చేకం బుద్ధసేట్ఠస్స, అకంసు థూపముత్తమం.
‘‘‘మా నో పమత్తా అస్సుమ్హ, అప్పమత్తా సదేవకా;
మయమ్పి థూపం కస్సామ, లోకనాథస్స తాదినో;
రతనేహి ఛాదేస్సామ, ఆయతం బుద్ధచేతియం’.
‘‘యోజనం తేపి వడ్ఢేసుం, ఆయతం బుద్ధచేతియం;
పఞ్చయోజనముబ్బిద్ధో, థూపో ఓభాసతే తదా.
‘‘యక్ఖా ¶ తత్థ సమాగన్త్వా, ఏకతో మన్తయుం తదా;
మనుస్సా దేవా నాగా చ, గరుళా కుమ్భఅణ్డకా.
‘‘పచ్చేకం బుద్ధసేట్ఠస్స, అకంసు థూపముత్తమం;
‘మా నో పమత్తా అస్సుమ్హ, అప్పమత్తా సదేవకా.
‘‘‘మయమ్పి ¶ ¶ థూపం కస్సామ, లోకనాథస్స తాదినో;
ఫలికాహి ఛాదేస్సామ, ఆయతం బుద్ధచేతియం’.
‘‘యోజనం తేపి వడ్ఢేసుం, ఆయతం బుద్ధచేతియం;
ఛ యోజనాని ఉబ్బిద్ధో, థూపో ఓభాసతే తదా.
‘‘గన్ధబ్బా చ సమాగన్త్వా, ఏకతో మన్తయుం తదా;
‘మనుజా దేవతా నాగా, గరుళా కుమ్భయక్ఖకా.
‘‘‘సబ్బేకంసు బుద్ధథూపం, మయమేత్థ అకారకా;
మయమ్పి థూపం కస్సామ, లోకనాథస్స తాదినో’.
‘‘వేదియో ¶ సత్త కత్వాన, ఛత్తమారోపయింసు తే;
సబ్బసోణ్ణమయం థూపం, గన్ధబ్బా కారయుం తదా.
‘‘సత్తయోజనముబ్బిద్ధో, థూపో ఓభాసతే తదా;
రత్తిన్దివా న ఞాయన్తి, ఆలోకో హోతి [ఆలోకా హోన్తి (స్యా. క.)] సబ్బదా.
‘‘అభిభోన్తి ¶ న తస్సాభా, చన్దసూరా సతారకా;
సమన్తా యోజనసతే, పదీపోపి న పజ్జలి.
‘‘తేన కాలేన యే కేచి, థూపం పూజేన్తి మానుసా;
న తే థూపమారుహన్తి, అమ్బరే ఉక్ఖిపన్తి తే.
‘‘దేవేహి ఠపితో యక్ఖో, అభిసమ్మతనామకో;
ధజం వా పుప్ఫదామం వా, అభిరోపేతి ఉత్తరి.
‘‘న తే పస్సన్తి తం యక్ఖం, దామం పస్సన్తి గచ్ఛతో;
ఏవం పస్సిత్వా గచ్ఛన్తా, సబ్బే గచ్ఛన్తి సుగ్గతిం.
‘‘విరుద్ధా [విసద్ధా (సీ.)] యే పావచనే, పసన్నా యే చ సాసనే;
పాటిహేరం దట్ఠుకామా, థూపం పూజేన్తి మానుసా.
‘‘నగరే హంసవతియా, అహోసిం భతకో [వరకో (స్యా. క.)] తదా;
ఆమోదితం జనం దిస్వా, ఏవం చిన్తేసహం తదా.
‘‘‘ఉళారో భగవా హేసో, యస్స ధాతుధరేదిసం;
ఇమా చ జనతా తుట్ఠా, కారం కుబ్బం న తప్పరే [కుబ్బన్తనప్పకం (సీ.)].
‘‘‘అహమ్పి ¶ కారం కస్సామి, లోకనాథస్స తాదినో;
తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, భవిస్సామి అనాగతే’.
‘‘సుధోతం ¶ రజకేనాహం, ఉత్తరేయ్యపటం మమ;
వేళగ్గే ఆలగేత్వాన, ధజం ఉక్ఖిపిమమ్బరే.
‘‘అభిసమ్మతకో గయ్హ, అమ్బరేహాసి మే ధజం;
వాతేరితం ధజం దిస్వా, భియ్యో హాసం జనేసహం.
‘‘తత్థ ¶ చిత్తం పసాదేత్వా, సమణం ఉపసఙ్కమిం;
తం భిక్ఖుం అభివాదేత్వా, విపాకం పుచ్ఛహం ధజే.
‘‘సో మే కథేసి ఆనన్ద, పీతిసఞ్జననం మమ;
‘తస్స ధజస్స విపాకం, అనుభోస్ససి సబ్బదా.
‘‘‘హత్థీ ¶ అస్సా రథా పత్తీ, సేనా చ చతురఙ్గినీ;
పరివారేస్సన్తి తం నిచ్చం, ధజదానస్సిదం ఫలం.
‘‘‘సట్ఠితూరియసహస్సాని, భేరియో సమలఙ్కతా;
పరివారేస్సన్తి తం నిచ్చం, ధజదానస్సిదం ఫలం.
‘‘‘ఛళాసీతిసహస్సాని, నారియో సమలఙ్కతా;
విచిత్తవత్థాభరణా, ఆముత్తమణికుణ్డలా.
‘‘‘అళారపమ్హా హసులా, సుసఞ్ఞా తనుమజ్ఝిమా;
పరివారేస్సన్తి తం నిచ్చం, ధజదానస్సిదం ఫలం.
‘‘‘తింసకప్పసహస్సాని, దేవలోకే రమిస్ససి;
అసీతిక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్ససి.
‘‘‘సహస్సక్ఖత్తుం రాజా చ, చక్కవత్తీ భవిస్ససి;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘దేవలోకా చవిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;
పుఞ్ఞకమ్మేన సంయుత్తో, బ్రహ్మబన్ధు భవిస్ససి.
‘‘‘అసీతికోటిం ¶ ఛడ్డేత్వా, దాసే కమ్మకరే బహూ;
గోతమస్స భగవతో, సాసనే పబ్బజిస్ససి.
‘‘‘ఆరాధయిత్వా ¶ సమ్బుద్ధం, గోతమం సక్యపుఙ్గవం;
ఉపవానోతి నామేన, హేస్ససి సత్థు సావకో’.
‘‘సతసహస్సే కతం కమ్మం, ఫలం దస్సేసి మే ఇధ;
సుముత్తో సరవేగోవ కిలేసే ఝాపయీ మమ.
‘‘చక్కవత్తిస్స సన్తస్స, చతుదీపిస్సరస్స మే;
తియోజనాని సమన్తా, ఉస్సీసన్తి ధజా సదా.
‘‘సతసహస్సితో ¶ కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ధజదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా ఉపవానో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉపవానత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. తిసరణగమనియత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే చన్దవతియా [బన్ధుమతియా (అట్ఠ.)], మాతుఉపట్ఠాకో [మాతుపట్ఠాయకో (సీ.), మాతుపట్ఠానకో (స్యా.)] అహుం;
అన్ధా మాతా పితా మయ్హం, తే పోసేమి అహం తదా.
‘‘రహోగతో ¶ నిసీదిత్వా, ఏవం చిన్తేసహం తదా;
పోసేన్తో మాతాపితరో, పబ్బజ్జం న లభామహం.
‘‘మహన్ధకారపిహితా [తమన్ధకారపిహితా (స్యా.)], తివిధగ్గీహి డయ్హరే;
ఏతాదిసే భవే [భయే (సీ.)] జాతే, నత్థి కోచి వినాయకో.
‘‘బుద్ధో లోకే సముప్పన్నో, దిప్పతి [దిబ్బతి (క.)] [జినసాసనం (సీ.)] దాని సాసనం;
సక్కా ఉద్ధరితుం అత్తా, పుఞ్ఞకామేన జన్తునా.
‘‘ఉగ్గయ్హ తీణి సరణే, పరిపుణ్ణాని గోపయిం;
తేన కమ్మేన సుకతేన, పటిమోక్ఖామి దుగ్గతిం.
‘‘నిసభో ¶ నామ సమణో, బుద్ధస్స అగ్గసావకో;
తమహం ఉపగన్త్వాన, సరణగమనం గహిం.
‘‘వస్ససతసహస్సాని, ఆయు విజ్జతి తావదే;
తావతా సరణగమనం, పరిపుణ్ణం అగోపయిం.
‘‘చరిమే వత్తమానమ్హి, సరణం తం అనుస్సరిం;
తేన కమ్మేన సుకతేన, తావతింసం అగచ్ఛహం.
‘‘దేవలోకగతో సన్తో, పుఞ్ఞకమ్మసమాహితో;
యం దేసం [యం యం దేసం (స్యా.)] ఉపపజ్జామి [ఉపగచ్ఛామి (సీ.)], అట్ఠ హేతూ లభామహం.
‘‘దిసాసు ¶ పూజితో హోమి, తిక్ఖపఞ్ఞో భవామహం;
సబ్బే దేవానువత్తన్తి, అమితభోగం లభామహం.
‘‘సువణ్ణవణ్ణో సబ్బత్థ, పటికన్తో భవామహం;
మిత్తానం అచలో హోమి, యసో అబ్భుగ్గతో మమం.
‘‘అసీతిక్ఖత్తు ¶ దేవిన్దో, దేవరజ్జమకారయిం;
దిబ్బసుఖం అనుభవిం, అచ్ఛరాహి పురక్ఖతో.
‘‘పఞ్చసత్తతిక్ఖత్తుఞ్చ ¶ , చక్కవత్తీ అహోసహం;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘పచ్ఛిమే భవే సమ్పత్తే, పుఞ్ఞకమ్మసమాహితో;
పురే సావత్థియం జాతో, మహాసాలే సుఅడ్ఢకే.
‘‘నగరా నిక్ఖమిత్వాన, దారకేహి పురక్ఖతో;
హసఖిడ్డసమఙ్గీహం [సాహం ఖిడ్డసమఙ్గీ (స్యా.)], సఙ్ఘారామం ఉపాగమిం.
‘‘తత్థద్దసాసిం [తత్థద్దసాహం (క.)] సమణం, విప్పముత్తం నిరూపధిం;
సో మే ధమ్మమదేసేసి, సరణఞ్చ అదాసి మే.
‘‘సోహం సుత్వాన సరణం, సరణం మే అనుస్సరిం;
ఏకాసనే నిసీదిత్వా, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘జాతియా సత్తమే వస్సే, అరహత్తమపాపుణిం;
ఉపసమ్పాదయి బుద్ధో, గుణమఞ్ఞాయ చక్ఖుమా.
‘‘అపరిమేయ్యే ¶ ఇతో కప్పే, సరణాని అగచ్ఛహం;
తతో మే సుకతం కమ్మం, ఫలం దస్సేసి మే ఇధ.
‘‘సుగోపితం మే సరణం, మానసం సుప్పణీహితం;
అనుభోత్వా యసం సబ్బం, పత్తోమ్హి అచలం పదం.
‘‘యేసం సోతావధానత్థి, సుణోథ మమ భాసతో;
అహం [అత్థం (స్యా.)] వో కథయిస్సామి, సామం దిట్ఠం పదం మమ.
‘‘‘బుద్ధో ¶ లోకే సముప్పన్నో, వత్తతే జినసాసనం;
అమతా వాదితా భేరీ, సోకసల్లవినోదనా.
‘‘‘యథాసకేన థామేన, పుఞ్ఞక్ఖేత్తే అనుత్తరే;
అధికారం కరేయ్యాథ, పస్సయిస్సథ నిబ్బుతిం.
‘‘‘పగ్గయ్హ తీణి సరణే, పఞ్చసీలాని గోపియ;
బుద్ధే చిత్తం పసాదేత్వా, దుక్ఖస్సన్తం కరిస్సథ.
‘‘‘సమ్మా ధమ్మం భావేత్వాన [మమోపమం కరిత్వాన (సీ. స్యా.)], సీలాని ¶ పరిగోపియ;
అచిరం అరహత్తం వో, సబ్బేపి పాపుణిస్సథ.
‘‘‘తేవిజ్జో ఇద్ధిపత్తోమ్హి, చేతోపరియకోవిదో;
సావకో తే మహావీర, సరణో [చరణే (సీ. స్యా.)] వన్దతి సత్థునో’.
‘‘అపరిమేయ్యే ¶ ఇతో కప్పే, సరణం బుద్ధస్స గచ్ఛహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సరణం గమనే ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తిసరణగమనియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తిసరణగమనియత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. పఞ్చసీలసమాదానియత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే చన్దవతియా, భతకో ఆసహం తదా;
పరకమ్మాయనే యుత్తో, పబ్బజ్జం న లభామహం.
‘‘మహన్ధకారపిహితా ¶ ¶ , తివిధగ్గీహి డయ్హరే;
కేన ను ఖో ఉపాయేన, విసంయుత్తో భవే అహం.
‘‘దేయ్యధమ్మో చ మే నత్థి, వరాకో భతకో అహం;
యంనూనాహం పఞ్చసీలం, రక్ఖేయ్యం పరిపూరయం.
‘‘అనోమదస్సిస్స మునినో, నిసభో నామ సావకో;
తమహం ఉపసఙ్కమ్మ, పఞ్చసిక్ఖాపదగ్గహిం.
‘‘వస్ససతసహస్సాని, ఆయు విజ్జతి తావదే;
తావతా పఞ్చసీలాని, పరిపుణ్ణాని గోపయిం.
‘‘మచ్చుకాలే చ సమ్పత్తే, దేవా అస్సాసయన్తి మం;
‘రథో సహస్సయుత్తో తే, మారిసాయం [మారిసస్స (క.)] ఉపట్ఠితో’.
‘‘వత్తన్తే చరిమే చిత్తే, మమ సీలం అనుస్సరిం;
తేన కమ్మేన సుకతేన, తావతింసం అగచ్ఛహం.
‘‘తింసక్ఖత్తుఞ్చ ¶ దేవిన్దో, దేవరజ్జమకారయిం;
దిబ్బసుఖం [దిబ్బం సుఖం (సీ.)] అనుభవిం, అచ్ఛరాహి పురక్ఖతో.
‘‘పఞ్చసత్తతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘దేవలోకా చవిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;
పురే వేసాలియం జాతో, మహాసాలే సుఅడ్ఢకే.
‘‘వస్సూపనాయికే ¶ కాలే, దిప్పన్తే [దిబ్బన్తి (క.)] జినసాసనే;
మాతా చ మే పితా చేవ, పఞ్చసిక్ఖాపదగ్గహుం.
‘‘సహ ¶ సుత్వానహం సీలం, మమ సీలం అనుస్సరిం;
ఏకాసనే నిసీదిత్వా, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘జాతియా పఞ్చవస్సేన, అరహత్తమపాపుణిం;
ఉపసమ్పాదయి బుద్ధో, గుణమఞ్ఞాయ చక్ఖుమా.
‘‘పరిపుణ్ణాని గోపేత్వా, పఞ్చసిక్ఖాపదానహం;
అపరిమేయ్యే ఇతో కప్పే, వినిపాతం న గచ్ఛహం.
‘‘స్వాహం ¶ యసమనుభవిం, తేసం సీలాన వాహసా;
కప్పకోటిమ్పి కిత్తేన్తో, కిత్తయే ఏకదేసకం.
‘‘పఞ్చసీలాని గోపేత్వా, తయో హేతూ లభామహం;
దీఘాయుకో మహాభోగో, తిక్ఖపఞ్ఞో భవామహం.
‘‘సంకిత్తేన్తో చ [పకిత్తేన్తోవ (సీ.), పకిత్తేన్తే చ (స్యా.)] సబ్బేసం, అభిమత్తఞ్చ పోరిసం;
భవాభవే సంసరిత్వా, ఏతే ఠానే లభామహం.
‘‘అపరిమేయ్యసీలేసు, వత్తన్తా జినసావకా;
భవేసు యది రజ్జేయ్యుం, విపాకో కీదిసో భవే.
‘‘సుచిణ్ణం మే పఞ్చసీలం, భతకేన తపస్సినా [విపస్సినా (సీ.)];
తేన సీలేనహం అజ్జ, మోచయిం సబ్బబన్ధనా.
‘‘అపరిమేయ్యే ఇతో కప్పే, పఞ్చసీలాని గోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పఞ్చసీలానిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా పఞ్చసీలసమాదానియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పఞ్చసీలసమాదానియత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. అన్నసంసావకత్థేరఅపదానం
‘‘సువణ్ణవణ్ణం ¶ సమ్బుద్ధం, గచ్ఛన్తం అన్తరాపణే;
కఞ్చనగ్ఘియసంకాసం, బాత్తింసవరలక్ఖణం.
‘‘సిద్ధత్థం ¶ లోకపజ్జోతం, అప్పమేయ్యం అనోపమం;
అలత్థం పరమం పీతిం, దిస్వా దన్తం జుతిన్ధరం.
‘‘సమ్బుద్ధం అభినామేత్వా, భోజయిం తం మహామునిం;
మహాకారుణికో లోకే [నాథో (సీ.)], అనుమోది మమం తదా.
‘‘తస్మిం ¶ మహాకారుణికే, పరమస్సాసకారకే;
బుద్ధే చిత్తం పసాదేత్వా, కప్పం సగ్గమ్హి మోదహం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, భిక్ఖాదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అన్నసంసావకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అన్నసంసావకత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. ధూపదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సిద్ధత్థస్స ¶ భగవతో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
కుటిధూపం మయా దిన్నం, విప్పసన్నేన చేతసా.
యం యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;
సబ్బేసమ్పి పియో హోమి, ధూపదానస్సిదం ఫలం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం ధూపమదదిం తదా [యం ధూపనమదాసహం (క.)];
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ధూపదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ధూపదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ధూపదాయకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. పులినపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘విపస్సిస్స ¶ ¶ భగవతో, బోధియా పాదపుత్తమే;
పురాణపులినం హిత్వా [ఛడ్డేత్వా (సీ. స్యా.)], సుద్ధపులినమాకిరిం.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, యం పులినమదాసహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పులినదానస్సిదం ఫలం.
‘‘తింసతిమే ¶ [తిపఞ్ఞాసే (సీ. స్యా.)] ఇతో కప్పే, రాజా ఆసిం జనాధిభూ;
మహాపులిననామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పులినపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పులినపూజకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. ఉత్తియత్థేరఅపదానం
‘‘చన్దభాగానదీతీరే, సుసుమారో అహం తదా;
సగోచరప్పసుతోహం [సభోజనపసుతాహం (స్యా. క.)], నదీతిత్థం అగచ్ఛహం.
‘‘సిద్ధత్థో తమ్హి సమయే, సయమ్భూ అగ్గపుగ్గలో;
నదిం తరితుకామో సో, నదీతిత్థం ఉపాగమి.
‘‘ఉపాగతే చ [ఉపాగతమ్హి (స్యా. క.)] సమ్బుద్ధే, అహమ్పి తత్థుపాగమిం;
ఉపగన్త్వాన సమ్బుద్ధం, ఇమం వాచం ఉదీరయిం.
‘‘‘అభిరూహ మహావీర, తారేస్సామి అహం తువం;
పేత్తికం విసయం మయ్హం, అనుకమ్ప మహాముని’.
‘‘మమ ఉగ్గజ్జనం సుత్వా, అభిరూహి మహాముని;
హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, తారేసిం లోకనాయకం.
‘‘నదియా ¶ పారిమే తీరే, సిద్ధత్థో లోకనాయకో;
అస్సాసేసి మమం తత్థ, అమతం పాపుణిస్ససి.
‘‘తమ్హా ¶ కాయా చవిత్వాన, దేవలోకం ఆగచ్ఛహం;
దిబ్బసుఖం అనుభవిం, అచ్ఛరాహి పురక్ఖతో.
‘‘సత్తక్ఖత్తుఞ్చ ¶ దేవిన్దో, దేవరజ్జమకాసహం;
తీణిక్ఖత్తుం చక్కవత్తీ, మహియా ఇస్సరో అహుం.
‘‘వివేకమనుయుత్తోహం ¶ , నిపకో చ సుసంవుతో;
ధారేమి అన్తిమం దేహం, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, తారేసిం యం నరాసభం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, తరణాయ ఇదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉత్తియో [ఉత్తిరియో (సీ.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉత్తియత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. ఏకఞ్జలికత్థేరఅపదానం
‘‘సువణ్ణవణ్ణం సమ్బుద్ధం, గచ్ఛన్తం అన్తరాపణే;
విపస్సిం సత్థవాహగ్గం, నరవరం వినాయకం.
‘‘అదన్తదమనం ¶ తాదిం, మహావాదిం మహామతిం;
దిస్వా పసన్నో సుమనో, ఏకఞ్జలిమకాసహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యమఞ్జలిం కరిం [యం అఞ్జలిమకరిం (స్యా.), అఞ్జలిమకరిం (క.)] తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, అఞ్జలిస్స ఇదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకఞ్జలికో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఏకఞ్జలికత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. ఖోమదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే ¶ ¶ బన్ధుమతియా, అహోసిం వాణిజో తదా;
తేనేవ దారం పోసేమి, రోపేమి బీజసమ్పదం.
‘‘రథియం పటిపన్నస్స, విపస్సిస్స మహేసినో;
ఏకం ఖోమం మయా దిన్నం, కుసలత్థాయ సత్థునో.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, యం ఖోమమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఖోమదానస్సిదం ఫలం.
‘‘సత్తరసే [సత్తవీసే (సీ. స్యా.)] ఇతో కప్పే, ఏకో సిన్ధవసన్ధనో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చతుదీపమ్హి ఇస్సరో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఖోమదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఖోమదాయకత్థేరస్సాపదానం దసమం.
తస్సుద్దానం –
సుసూతి ఉపవానో చ, సరణో సీలగాహకో;
అన్నసంసావకో ఖోమదాయీ చ, దసేవ తతియే గణే;
అఞ్జలీ ఖోమదాయీ చ, దసేవ తతియే గణే;
పఞ్చాలీసీతిసతం వుత్తా, గాథాయో సబ్బపిణ్డితా.
సుభూతివగ్గో తతియో.
చతుత్థభాణవారం.
౪. కుణ్డధానవగ్గో
౧. కుణ్డధానత్థేరఅపదానం
‘‘సత్తాహం ¶ ¶ పటిసల్లీనం, సయమ్భుం అగ్గపుగ్గలం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, బుద్ధసేట్ఠం ఉపట్ఠహిం.
‘‘వుట్ఠితం కాలమఞ్ఞాయ, పదుముత్తరం మహామునిం;
మహన్తిం కదలీకణ్ణిం, గహేత్వా ఉపగచ్ఛహం.
‘‘పటిగ్గహేత్వా ¶ [పటిగ్గహేసి (స్యా. క.)] భగవా, సబ్బఞ్ఞూ [తం ఫలం (సీ.)] లోకనాయకో;
మమ చిత్తం పసాదేన్తో, పరిభుఞ్జి మహాముని.
‘‘పరిభుఞ్జిత్వా సమ్బుద్ధో, సత్థవాహో అనుత్తరో;
సకాసనే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యే ¶ చ సన్తి సమితారో [యే వసన్తి సమేతారో (సీ.)], యక్ఖా ఇమమ్హి పబ్బతే;
అరఞ్ఞే భూతభబ్యాని [భూతగణా సబ్బే (స్యా.)], సుణన్తు వచనం మమ’.
‘‘యో సో బుద్ధం ఉపట్ఠాసి, మిగరాజంవ కేసరిం [మిగరాజావ కేసరీ (సీ.)];
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘ఏకాదసఞ్చక్ఖత్తుం, సో [సోయమేకాదసక్ఖత్తుం (సీ.)] దేవరాజా భవిస్సతి;
చతుతింసతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.
‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘అక్కోసిత్వాన సమణే, సీలవన్తే అనాసవే;
పాపకమ్మవిపాకేన, నామధేయ్యం లభిస్సతి [భవిస్సతి (క.)].
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
కుణ్డధానోతి నామేన, సావకో సో భవిస్సతి’.
‘‘పవివేకమనుయుత్తో, ఝాయీ ఝానరతో అహం;
తోసయిత్వాన సత్థారం, విహరామి అనాసవో.
‘‘సావకేహి ¶ ¶ [సావకగ్గేహి (సీ.)] పరివుతో, భిక్ఖుసఙ్ఘపురక్ఖతో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, సలాకం గాహయీ జినో.
‘‘ఏకంసం ¶ చీవరం కత్వా, వన్దిత్వా లోకనాయకం;
వదతం వరస్స పురతో, పఠమం అగ్గహేసహం.
‘‘తేన కమ్మేన భగవా, దససహస్సీకమ్పకో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, అగ్గట్ఠానే ఠపేసి మం.
‘‘వీరియం మే ధురధోరయ్హం, యోగక్ఖేమాధివాహనం;
ధారేమి అన్తిమం దేహం, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కుణ్డధానో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కుణ్డధానత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. సాగతత్థేరఅపదానం
‘‘సోభితో ¶ నామ నామేన, అహోసిం బ్రాహ్మణో తదా;
పురక్ఖతో ససిస్సేహి, ఆరామం అగమాసహం.
‘‘భగవా తమ్హి సమయే, భిక్ఖుసఙ్ఘపురక్ఖతో;
ఆరామద్వారా నిక్ఖమ్మ, అట్ఠాసి పురిసుత్తమో.
‘‘తమద్దసాసిం సమ్బుద్ధం, దన్తం దన్తపురక్ఖతం;
సకం చిత్తం పసాదేత్వా, సన్థవిం లోకనాయకం.
‘‘యే కేచి పాదపా సబ్బే, మహియా తే విరూహరే;
బుద్ధిమన్తో ¶ తథా సత్తా, రుహన్తి జినసాసనే.
‘‘సత్థవాహోసి సప్పఞ్ఞో, మహేసి బహుకే జనే;
విపథా ఉద్ధరిత్వాన, పథం ఆచిక్ఖసే తువం.
‘‘దన్తో ¶ దన్తపరికిణ్ణో [పురక్ఖతో (స్యా.)], ఝాయీ ఝానరతేహి చ;
ఆతాపీ పహితత్తేహి, ఉపసన్తేహి తాదిభి.
‘‘అలఙ్కతో పరిసాహి, పుఞ్ఞఞాణేహి సోభతి;
పభా నిద్ధావతే తుయ్హం, సూరియోదయనే యథా.
‘‘పసన్నచిత్తం ¶ దిస్వాన, మహేసీ పదుముత్తరో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే ఠితో సత్థా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యో సో హాసం జనేత్వాన, మమం కిత్తేసి బ్రాహ్మణో;
కప్పానం సతసహస్సం, దేవలోకే రమిస్సతి.
‘‘‘తుసితా హి చవిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;
గోతమస్స భగవతో, సాసనే పబ్బజిస్సతి.
‘‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, అరహత్తం [తుట్ఠహట్ఠం (స్యా. క.)] లభిస్సతి;
సాగతో నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో’.
‘‘పబ్బజిత్వాన కాయేన, పాపకమ్మం వివజ్జయిం;
వచీదుచ్చరితం హిత్వా, ఆజీవం పరిసోధయిం.
‘‘ఏవం ¶ విహరమానోహం, తేజోధాతూసు కోవిదో;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సాగతో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సాగతత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. మహాకచ్చానత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరనాథస్స, పదుమం నామ చేతియం;
సిలాసనం [సీహాసనం (క.)] కారయిత్వా, సువణ్ణేనాభిలేపయిం.
‘‘రతనామయఛత్తఞ్చ, పగ్గయ్హ వాళబీజనిం [వాళబీజనీ (సీ. స్యా.)];
బుద్ధస్స అభిరోపేసిం, లోకబన్ధుస్స తాదినో.
‘‘యావతా ¶ దేవతా భుమ్మా [భూమా (క.)], సబ్బే సన్నిపతుం తదా;
రతనామయఛత్తానం, విపాకం కథయిస్సతి.
‘‘తఞ్చ సబ్బం సుణిస్సామ, కథయన్తస్స సత్థునో;
భియ్యో హాసం జనేయ్యామ, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే.
‘‘హేమాసనే నిసీదిత్వా, సయమ్భూ అగ్గపుగ్గలో;
భిక్ఖుసఙ్ఘపరిబ్యూళ్హో [పరిబ్బూళ్హో (సీ.)], ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యేనిదం ¶ ఆసనం దిన్నం, సోవణ్ణం రతనామయం;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘తింసకప్పాని ¶ దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
సమన్తా యోజనసతం, ఆభాయాభిభవిస్సతి.
‘‘‘మనుస్సలోకమాగన్త్వా, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;
పభస్సరోతి నామేన, ఉగ్గతేజో భవిస్సతి.
‘‘‘దివా వా యది వా రత్తిం, సతరంసీవ ఉగ్గతో;
సమన్తా అట్ఠరతనం, ఉజ్జోతిస్సతి ఖత్తియో.
‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తుసితా ¶ హి చవిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;
కచ్చానో నామ నామేన, బ్రహ్మబన్ధు భవిస్సతి.
‘‘‘సో పచ్ఛా పబ్బజిత్వాన, అరహా హేస్సతినాసవో;
గోతమో లోకపజ్జోతో, అగ్గట్ఠానే ఠపేస్సతి.
‘‘‘సంఖిత్తపుచ్ఛితం [సంఖిత్తం పుచ్ఛితం (స్యా. క.)] పఞ్హం, విత్థారేన కథేస్సతి;
కథయన్తో చ తం పఞ్హం, అజ్ఝాసయం [అజ్ఝాసం (సీ.), అబ్భాసం (క.)] పూరయిస్సతి’.
‘‘అడ్ఢే కులే అభిజాతో, బ్రాహ్మణో మన్తపారగూ;
ఓహాయ ధనధఞ్ఞాని, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘సంఖిత్తేనపి పుచ్ఛన్తే, విత్థారేన కథేమహం;
అజ్ఝాసయం తేసం పూరేమి, తోసేమి ద్విపదుత్తమం.
‘‘తోసితో ¶ మే మహావీరో, సయమ్భూ అగ్గపుగ్గలో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఏతదగ్గే ఠపేసి మం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మహాకచ్చానో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
మహాకచ్చానత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. కాళుదాయిత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరబుద్ధస్స ¶ , లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
అద్ధానం పటిపన్నస్స, చరతో చారికం తదా.
‘‘సుఫుల్లం పదుమం గయ్హ, ఉప్పలం మల్లికఞ్చహం;
పరమన్నం గహేత్వాన, అదాసిం సత్థునో అహం.
‘‘పరిభుఞ్జి మహావీరో, పరమన్నం సుభోజనం;
తఞ్చ పుప్ఫం గహేత్వాన, జనస్స సమ్పదస్సయి.
‘‘ఇట్ఠం కన్తం [కన్తయిదం (స్యా.)], పియం లోకే, జలజం పుప్ఫముత్తమం;
సుదుక్కరం కతం తేన, యో మే పుప్ఫం అదాసిదం.
‘‘యో ¶ పుప్ఫమభిరోపేసి, పరమన్నఞ్చదాసి మే;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘దస అట్ఠ చక్ఖత్తుం [దస చట్ఠక్ఖత్తుం (సీ.), దసమట్ఠక్ఖత్తుం (స్యా.)] సో, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
ఉప్పలం పదుమఞ్చాపి, మల్లికఞ్చ తదుత్తరి.
‘‘‘అస్స ¶ పుఞ్ఞవిపాకేన, దిబ్బగన్ధసమాయుతం;
ఆకాసే ఛదనం కత్వా, ధారయిస్సతి తావదే.
‘‘‘పఞ్చవీసతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;
పథబ్యా రజ్జం పఞ్చసతం, వసుధం ఆవసిస్సతి.
‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన [నామేన (సీ. స్యా. క.)], సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘సకకమ్మాభిరద్ధో ¶ సో, సుక్కమూలేన చోదితో;
సక్యానం నన్దిజననో, ఞాతిబన్ధు భవిస్సతి.
‘‘‘సో పచ్ఛా పబ్బజిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో.
‘‘‘పటిసమ్భిదమనుప్పత్తం, కతకిచ్చమనాసవం;
గోతమో లోకబన్ధు తం [సో (సీ.)], ఏతదగ్గే ఠపేస్సతి.
‘‘‘పధానపహితత్తో సో, ఉపసన్తో నిరూపధి;
ఉదాయీ నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో’.
‘‘రాగో ¶ దోసో చ మోహో చ, మానో మక్ఖో చ ధంసితో;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.
‘‘తోసయిఞ్చాపి సమ్బుద్ధం, ఆతాపీ నిపకో అహం;
పసాదితో [పమోదితో (సీ.)] చ సమ్బుద్ధో, ఏతదగ్గే ఠపేసి మం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా కాళుదాయీ థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;
కాళుదాయీథేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. మోఘరాజత్థేరఅపదానం
‘‘అత్థదస్సీ ¶ తు భగవా, సయమ్భూ అపరాజితో;
భిక్ఖుసఙ్ఘపరిబ్యూళ్హో, రథియం పటిపజ్జథ.
‘‘సిస్సేహి సమ్పరివుతో, ఘరమ్హా అభినిక్ఖమిం;
నిక్ఖమిత్వానహం తత్థ, అద్దసం లోకనాయకం.
‘‘అభివాదియ సమ్బుద్ధం, సిరే కత్వాన అఞ్జలిం;
సకం చిత్తం పసాదేత్వా, సన్థవిం లోకనాయకం.
‘‘యావతా రూపినో సత్తా, అరూపీ వా అసఞ్ఞినో;
సబ్బే తే తవ ఞాణమ్హి, అన్తో హోన్తి సమోగధా.
‘‘సుఖుమచ్ఛికజాలేన ¶ , ఉదకం యో పరిక్ఖిపే;
యే కేచి ఉదకే పాణా, అన్తోజాలే భవన్తి తే.
‘‘యేసఞ్చ చేతనా అత్థి, రూపినో చ అరూపినో;
సబ్బే తే తవ ఞాణమ్హి, అన్తో హోన్తి సమోగధా.
‘‘సముద్ధరసిమం లోకం, అన్ధకారసమాకులం;
తవ ధమ్మం సుణిత్వాన, కఙ్ఖాసోతం తరన్తి తే.
‘‘అవిజ్జానివుతే లోకే, అన్ధకారేన ఓత్థటే;
తవ ¶ ఞాణమ్హి జోతన్తే, అన్ధకారా పధంసితా.
‘‘తువం చక్ఖూసి సబ్బేసం, మహాతమపనూదనో;
తవ ధమ్మం సుణిత్వాన, నిబ్బాయతి బహుజ్జనో.
‘‘పుటకం ¶ పూరయిత్వాన [పీఠరం (సీ.), పుతరం (స్యా.)], మధుఖుద్దమనేళకం;
ఉభో హత్థేహి పగ్గయ్హ, ఉపనేసిం మహేసినో.
‘‘పటిగ్గణ్హి మహావీరో, సహత్థేన మహా ఇసీ;
భుఞ్జిత్వా తఞ్చ సబ్బఞ్ఞూ, వేహాసం నభముగ్గమి.
‘‘అన్తలిక్ఖే ఠితో సత్థా, అత్థదస్సీ నరాసభో;
మమ చిత్తం పసాదేన్తో, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యేనిదం థవితం ఞాణం, బుద్ధసేట్ఠో చ థోమితో;
తేన చిత్తప్పసాదేన, దుగ్గతిం సో న గచ్ఛతి.
‘‘‘చతుద్దసఞ్చక్ఖత్తుం [చతుసట్ఠిఞ్చ (స్యా.)] సో, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
పథబ్యా రజ్జం అట్ఠసతం, వసుధం ఆవసిస్సతి.
‘‘‘పఞ్చేవ ¶ సతక్ఖత్తుఞ్చ [అథ పఞ్చసతక్ఖత్తుం (సీ.)], చక్కవత్తీ భవిస్సతి;
పదేసరజ్జం అసఙ్ఖేయ్యం, మహియా కారయిస్సతి.
‘‘‘అజ్ఝాయకో మన్తధరో, తిణ్ణం వేదాన పారగూ;
గోతమస్స భగవతో, సాసనే పబ్బజిస్సతి.
‘‘‘గమ్భీరం నిపుణం అత్థం, ఞాణేన విచినిస్సతి;
మోఘరాజాతి నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో.
‘‘‘తీహి ¶ విజ్జాహి సమ్పన్నం, కతకిచ్చమనాసవం;
గోతమో ¶ సత్థవాహగ్గో, ఏతదగ్గే ఠపేస్సతి’.
‘‘హిత్వా మానుసకం యోగం, ఛేత్వాన భవబన్ధనం;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా మోఘరాజో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;
మోఘరాజత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. అధిముత్తత్థేరఅపదానం
‘‘నిబ్బుతే లోకనాథమ్హి, అత్థదస్సీనరుత్తమే;
ఉపట్ఠహిం భిక్ఖుసఙ్ఘం, విప్పసన్నేన చేతసా.
‘‘నిమన్తేత్వా ¶ భిక్ఖుసఙ్ఘం [సంఘరతనం (సీ. స్యా.)], ఉజుభూతం సమాహితం;
ఉచ్ఛునా మణ్డపం కత్వా, భోజేసిం సఙ్ఘముత్తమం.
‘‘యం యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;
సబ్బే సత్తే అభిభోమి [అతిభోమి (సీ. క.)], పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.
‘‘అట్ఠారసే కప్పసతే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఉచ్ఛుదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అధిముత్తో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;
అధిముత్తత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. లసుణదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే ¶ , తాపసో ఆసహం తదా;
లసుణం ఉపజీవామి, లసుణం మయ్హభోజనం.
‘‘ఖారియో ¶ పూరయిత్వాన, సఙ్ఘారామమగచ్ఛహం;
హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, సఙ్ఘస్స లసుణం అదం.
‘‘విపస్సిస్స నరగ్గస్స, సాసనే నిరతస్సహం;
సఙ్ఘస్స లసుణం దత్వా, కప్పం సగ్గమ్హి మోదహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, లసుణం యమదం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, లసుణస్స ఇదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా లసుణదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;
లసుణదాయకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. ఆయాగదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘నిబ్బుతే ¶ లోకనాథమ్హి, సిఖిమ్హి వదతం వరే;
హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, అవన్దిం థూపముత్తమం.
‘‘వడ్ఢకీహి ¶ కథాపేత్వా, మూలం దత్వానహం తదా;
హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, ఆయాగం కారపేసహం.
‘‘అట్ఠ కప్పాని దేవేసు, అబ్బోకిణ్ణం [అబ్బోచ్ఛిన్నం (సీ.)] వసిం అహం;
అవసేసేసు కప్పేసు, వోకిణ్ణం సంసరిం అహం.
‘‘కాయే విసం న కమతి, సత్థాని న చ హన్తి మే;
ఉదకేహం న మియ్యామి, ఆయాగస్స ఇదం ఫలం.
‘‘యదిచ్ఛామి అహం వస్సం, మహామేఘో పవస్సతి;
దేవాపి మే వసం ఏన్తి, పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.
‘‘సత్తరతనసమ్పన్నో, తిసక్ఖత్తుం అహోసహం;
న మం కేచావజానన్తి, పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.
‘‘ఏకత్తింసే ¶ ఇతో కప్పే, ఆయాగం యమకారయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఆయాగస్స ఇదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఆయాగదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఆయాగదాయకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. ధమ్మచక్కికత్థేరఅపదానం
‘‘సిద్ధత్థస్స ¶ భగవతో, సీహాసనస్స సమ్ముఖా;
ధమ్మచక్కం మే ఠపితం, సుకతం విఞ్ఞువణ్ణితం.
‘‘చారువణ్ణోవ సోభామి, సయోగ్గబలవాహనో;
పరివారేన్తి మం నిచ్చం, అనుయన్తా బహుజ్జనా.
‘‘సట్ఠితూరియసహస్సేహి, పరిచారేమహం సదా;
పరివారేన సోభామి, పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం చక్కం ఠపయిం అహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ధమ్మచక్కస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇతో ఏకాదసే కప్పే, అట్ఠాసింసు జనాధిపా;
సహస్సరాజనామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ధమ్మచక్కికో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ధమ్మచక్కికత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. కప్పరుక్ఖియత్థేరఅపదానం
‘‘సిద్ధత్థస్స భగవతో, థూపసేట్ఠస్స సమ్ముఖా;
విచిత్తదుస్సే లగేత్వా [లగ్గేత్వా (సీ. స్యా.)], కప్పరుక్ఖం ఠపేసహం.
‘‘యం ¶ ¶ యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;
సోభయన్తో మమ ద్వారం, కప్పరుక్ఖో పతిట్ఠతి.
‘‘అహఞ్చ ¶ పరిసా చేవ, యే కేచి మమ వస్సితా [నిస్సితా (సీ.)];
తమ్హా దుస్సం గహేత్వాన, నివాసేమ మయం సదా [తదా (స్యా.)].
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం రుక్ఖం ఠపయిం అహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, కప్పరుక్ఖస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇతో చ సత్తమే కప్పే, సుచేళా అట్ఠ ఖత్తియా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కప్పరుక్ఖియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కప్పరుక్ఖియత్థేరస్సాపదానం దసమం.
కుణ్డధానవగ్గో చతుత్థో.
తస్సుద్దానం –
కుణ్డసాగతకచ్చానా, ఉదాయీ మోఘరాజకో;
అధిముత్తో లసుణదో, ఆయాగీ ధమ్మచక్కికో;
కప్పరుక్ఖీ చ దసమో, గాథా ద్వయదససతం [గాథాయో ద్వాదససతం (సీ.)].
౫. ఉపాలివగ్గో
౧. భాగినేయ్యుపాలిత్థేరఅపదానం
‘‘ఖీణాసవసహస్సేహి ¶ ¶ , పరివుతో [పరేతో (క. అట్ఠ)] లోకనాయకో;
వివేకమనుయుత్తో సో, గచ్ఛతే పటిసల్లితుం.
‘‘అజినేన నివత్థోహం, తిదణ్డపరిధారకో;
భిక్ఖుసఙ్ఘపరిబ్యూళ్హం, అద్దసం లోకనాయకం.
‘‘ఏకంసం ¶ అజినం కత్వా, సిరే కత్వాన అఞ్జలిం;
సమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా, సన్థవిం లోకనాయకం.
‘‘యథాణ్డజా చ సంసేదా, ఓపపాతీ జలాబుజా;
కాకాదిపక్ఖినో సబ్బే, అన్తలిక్ఖచరా సదా.
‘‘యే కేచి పాణభూతత్థి, సఞ్ఞినో వా అసఞ్ఞినో;
సబ్బే తే తవ ఞాణమ్హి, అన్తో హోన్తి సమోగధా.
‘‘గన్ధా చ పబ్బతేయ్యా యే, హిమవన్తనగుత్తమే;
సబ్బే తే తవ సీలమ్హి, కలాయపి న యుజ్జరే.
‘‘మోహన్ధకారపక్ఖన్దో, అయం లోకో సదేవకో;
తవ ఞాణమ్హి జోతన్తే, అన్ధకారా విధంసితా.
‘‘యథా అత్థఙ్గతే సూరియే, హోన్తి సత్తా తమోగతా;
ఏవం బుద్ధే అనుప్పన్నే, హోతి లోకో తమోగతో.
‘‘యథోదయన్తో ఆదిచ్చో, వినోదేతి తమం సదా;
తథేవ త్వం బుద్ధసేట్ఠ, విద్ధంసేసి తమం సదా.
‘‘పధానపహితత్తోసి ¶ , బుద్ధో లోకే సదేవకే;
తవ కమ్మాభిరద్ధేన, తోసేసి జనతం బహుం.
‘‘తం సబ్బం అనుమోదిత్వా, పదుముత్తరో మహాముని;
నభం అబ్భుగ్గమీ ధీరో, హంసరాజావ అమ్బరే.
‘‘అబ్భుగ్గన్త్వాన ¶ సమ్బుద్ధో, మహేసి పదుముత్తరో;
అన్తలిక్ఖే ఠితో సత్థా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘యేనిదం ¶ థవితం ఞాణం, ఓపమ్మేహి సమాయుతం;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘అట్ఠారసఞ్చ ఖత్తుం సో, దేవరాజా భవిస్సతి;
పథబ్యా రజ్జం తిసతం, వసుధం ఆవసిస్సతి.
‘‘‘పఞ్చవీసతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తుసితా హి చవిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;
హీనోవ జాతియా సన్తో, ఉపాలి నామ హేస్సతి.
‘‘‘సో ¶ పచ్ఛా పబ్బజిత్వాన, విరాజేత్వాన పాపకం;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో.
‘‘‘తుట్ఠో చ గోతమో బుద్ధో, సక్యపుత్తో మహాయసో;
వినయాధిగతం తస్స, ఏతదగ్గే ఠపేస్సతి’.
‘‘సద్ధాయాహం ¶ పబ్బజితో, కతకిచ్చో అనాసవో;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.
‘‘భగవా చానుకమ్పీ మం, వినయేహం విసారదో;
సకకమ్మాభిరద్ధో చ, విహరామి అనాసవో.
‘‘సంవుతో పాతిమోక్ఖమ్హి, ఇన్ద్రియేసు చ పఞ్చసు;
ధారేమి వినయం సబ్బం, కేవలం రతనాకరం [రతనగ్ఘరం (క.)].
‘‘మమఞ్చ గుణమఞ్ఞాయ, సత్థా లోకే అనుత్తరో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఏతదగ్గే ఠపేసి మం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉపాలిథేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
భాగినేయ్యుపాలిత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. సోణకోళివిసత్థేరఅపదానం
‘‘అనోమదస్సిస్స ¶ ¶ మునినో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
సుధాయ లేపనం కత్వా, చఙ్కమం కారయిం అహం.
‘‘నానావణేహి పుప్ఫేహి, చఙ్కమం సన్థరిం అహం;
ఆకాసే వితానం కత్వా, భోజయిం బుద్ధముత్తమం.
‘‘అఞ్జలిం ¶ పగ్గహేత్వాన, అభివాదేత్వాన సుబ్బతం [పుప్ఫకం (క.)];
దీఘసాలం భగవతో, నియ్యాదేసిమహం తదా.
‘‘మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, సత్థా లోకే అనుత్తరో;
పటిగ్గహేసి భగవా, అనుకమ్పాయ చక్ఖుమా.
‘‘పటిగ్గహేత్వాన సమ్బుద్ధో, దక్ఖిణేయ్యో సదేవకే;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యో సో హట్ఠేన చిత్తేన, దీఘసాలం అదాసి [అకాసి (సీ.)] మే;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘ఇమస్స ¶ మచ్చుకాలమ్హి, పుఞ్ఞకమ్మసమఙ్గినో;
సహస్సయుత్తస్సరథో, ఉపట్ఠిస్సతి తావదే.
‘‘‘తేన యానేనయం పోసో, దేవలోకం గమిస్సతి;
అనుమోదిస్సరే దేవా, సమ్పత్తే కుసలబ్భవే [కుసలే భవే (సీ. స్యా.)].
‘‘‘మహారహం బ్యమ్హం సేట్ఠం, రతనమత్తికలేపనం;
కూటాగారవరూపేతం, బ్యమ్హం అజ్ఝావసిస్సతి.
‘‘‘తింసకప్పసహస్సాని, దేవలోకే రమిస్సతి;
పఞ్చవీసతి కప్పాని, దేవరాజా భవిస్సతి.
‘‘‘సత్తసత్తతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;
యసోధరసనామా [యసేధరా సమానా (సీ.)] తే, సబ్బేపి ఏకనామకా.
‘‘‘ద్వే సమ్పత్తీ అనుభోత్వా, వడ్ఢేత్వా [చినిత్వా (స్యా.)] పుఞ్ఞసఞ్చయం;
అట్ఠవీసతికప్పమ్హి, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.
‘‘‘తత్రాపి ¶ ¶ బ్యమ్హం పవరం, విస్సకమ్మేన మాపితం;
దససద్దావివిత్తం తం, పురమజ్ఝావసిస్సతి.
‘‘‘అపరిమేయ్యే ¶ ఇతో కప్పే, భూమిపాలో మహిద్ధికో;
ఓక్కాకో నామ నామేన, రాజా రట్ఠే భవిస్సతి.
‘‘‘సోళసిత్థిసహస్సానం, సబ్బాసం పవరా చ సా [పవరావ యా (స్యా.), పవరా పియా (?)];
అభిజాతా ఖత్తియానీ, నవ పుత్తే జనేస్సతి.
‘‘‘నవ పుత్తే జనేత్వాన, ఖత్తియానీ మరిస్సతి;
తరుణీ చ పియా కఞ్ఞా, మహేసిత్తం కరిస్సతి.
‘‘‘ఓక్కాకం తోసయిత్వాన, వరం కఞ్ఞా లభిస్సతి;
వరం లద్ధాన సా కఞ్ఞా, పుత్తే పబ్బాజయిస్సతి.
‘‘‘పబ్బాజితా చ తే సబ్బే, గమిస్సన్తి నగుత్తమం;
జాతిభేదభయా సబ్బే, భగినీహి వసిస్సరే [సంవసిస్సరే (సీ.)].
‘‘‘ఏకా చ కఞ్ఞా బ్యాధీహి, భవిస్సతి పరిక్ఖతా [పురక్ఖతా (స్యా. క.)];
మా నో జాతి పభిజ్జీతి, నిఖణిస్సన్తి ఖత్తియా.
‘‘‘ఖత్తియో నీహరిత్వాన, తాయ సద్ధిం వసిస్సతి;
భవిస్సతి తదా భేదో, ఓక్కాకకులసమ్భవో.
‘‘‘తేసం ¶ పజా భవిస్సన్తి, కోళియా నామ జాతియా;
తత్థ మానుసకం భోగం, అనుభోస్సతినప్పకం.
‘‘‘తమ్హా కాయా చవిత్వాన, దేవలోకం గమిస్సతి;
తత్రాపి పవరం బ్యమ్హం, లభిస్సతి మనోరమం.
‘‘‘దేవలోకా ¶ చవిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;
ఆగన్త్వాన మనుస్సత్తం, సోణో నామ భవిస్సతి.
‘‘‘ఆరద్ధవీరియో పహితత్తో, పదహం సత్థు సాసనే;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో.
‘‘‘అనన్తదస్సీ భగవా, గోతమో సక్యపుఙ్గవో;
విసేసఞ్ఞూ మహావీరో, అగ్గట్ఠానే ఠపేస్సతి’.
‘‘వుట్ఠమ్హి ¶ దేవే చతురఙ్గులమ్హి, తిణే అనిలేరితఅఙ్గణమ్హి;
ఠత్వాన యోగస్స పయుత్తతాదినో, తతోత్తరిం పారమతా న విజ్జతి.
‘‘ఉత్తమే దమథే దన్తో, చిత్తం మే సుపణీహితం;
భారో మే ఓహితో సబ్బో, నిబ్బుతోమ్హి అనాసవో.
‘‘అఙ్గీరసో ¶ మహానాగో, అభిజాతోవ కేసరీ;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఏతదగ్గే ఠపేసి మం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సోణో కోళివిసో [కోళియవేస్సో (సీ. స్యా.), కోటికణ్ణో (క.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సోణకోళివిసత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. కాళిగోధాపుత్తభద్దియత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరసమ్బుద్ధం ¶ , మేత్తచిత్తం మహామునిం;
ఉపేతి జనతా సబ్బా, సబ్బలోకగ్గనాయకం.
‘‘సత్తుకఞ్చ బద్ధకఞ్చ [వత్థం సేనాసనఞ్చేవ (సీ.), సత్తుకఞ్చ పదకఞ్చ (సీ. అట్ఠ.), సత్తుకఞ్చ పవాకఞ్చ (స్యా.)], ఆమిసం పానభోజనం;
దదన్తి సత్థునో సబ్బే, పుఞ్ఞక్ఖేత్తే అనుత్తరే.
‘‘అహమ్పి ¶ దానం దస్సామి, దేవదేవస్స తాదినో;
బుద్ధసేట్ఠం నిమన్తేత్వా, సఙ్ఘమ్పి చ అనుత్తరం.
‘‘ఉయ్యోజితా మయా చేతే, నిమన్తేసుం తథాగతం;
కేవలం భిక్ఖుసఙ్ఘఞ్చ, పుఞ్ఞక్ఖేత్తం అనుత్తరం.
‘‘సతసహస్సపల్లఙ్కం, సోవణ్ణం గోనకత్థతం;
తూలికాపటలికాయ, ఖోమకప్పాసికేహి చ;
మహారహం పఞ్ఞాపయిం, ఆసనం బుద్ధయుత్తకం.
‘‘పదుముత్తరో ¶ లోకవిదూ, దేవదేవో నరాసభో;
భిక్ఖుసఙ్ఘపరిబ్యూళ్హో, మమ ద్వారముపాగమి.
‘‘పచ్చుగ్గన్త్వాన సమ్బుద్ధం, లోకనాథం యసస్సినం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, అభినామయిం సఙ్ఘరం [సకం ఘరం (సీ.)].
‘‘భిక్ఖూనం సతసహస్సం, బుద్ధఞ్చ లోకనాయకం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, పరమన్నేన తప్పయిం.
‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే ¶ నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యేనిదం ఆసనం దిన్నం, సోవణ్ణం గోనకత్థతం;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘చతుసత్తతిక్ఖత్తుం ¶ సో, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
అనుభోస్సతి సమ్పత్తిం, అచ్ఛరాహి పురక్ఖతో.
‘‘‘పదేసరజ్జం సహస్సం, వసుధం ఆవసిస్సతి;
ఏకపఞ్ఞాసక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.
‘‘‘సబ్బాసు భవయోనీసు, ఉచ్చాకులీ [ఉచ్చాకులే (క.)] భవిస్సతి;
సో చ పచ్ఛా పబ్బజిత్వా, సుక్కమూలేన చోదితో;
భద్దియో నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో.
‘‘‘వివేకమనుయుత్తోమ్హి, పన్తసేననివాసహం;
ఫలఞ్చాధిగతం సబ్బం, చత్తక్లేసోమ్హి అజ్జహం.
‘‘‘మమ సబ్బం [కమ్మం (?)] అభిఞ్ఞాయ, సబ్బఞ్ఞూ లోకనాయకో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఏతదగ్గే ఠపేసి మం’.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా భద్దియో కాళిగోధాయ పుత్తో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
భద్దియస్స కాళిగోధాయ పుత్తత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. సన్నిట్ఠాపకత్థేరఅపదానం
‘‘అరఞ్ఞే ¶ ¶ కుటికం కత్వా, వసామి పబ్బతన్తరే;
లాభాలాభేన సన్తుట్ఠో, యసేన అయసేన చ.
‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
వసీసతసహస్సేహి [భిక్ఖుసతసహస్సేహి (స్యా.)], ఆగచ్ఛి మమ సన్తికం.
‘‘ఉపాగతం మహానాగం [మహావీరం (సీ.)], జలజుత్తమనామకం;
తిణసన్థరం [తిణత్థరం (క.)] పఞ్ఞాపేత్వా, అదాసిం సత్థునో అహం.
‘‘పసన్నచిత్తో సుమనో, ఆమణ్డం పానీయఞ్చహం;
అదాసిం ఉజుభూతస్స, విప్పసన్నేన చేతసా.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే [సతసహస్సే ఇతో కప్పే (సీ.)], యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఆమణ్డస్స ఇదం ఫలం.
‘‘ఏకతాలీసకప్పమ్హి, ఏకో ఆసిం అరిన్దమో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సన్నిట్ఠాపకో [సన్నిధాపకో (సీ.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సన్నిట్ఠాపకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. పఞ్చహత్థియత్థేరఅపదానం
‘‘సుమేధో ¶ నామ సమ్బుద్ధో, గచ్ఛతే అన్తరాపణే;
ఓక్ఖిత్తచక్ఖు [ఖిత్తచక్ఖు (క. సీ. క.)] మితభాణీ, సతిమా సంవుతిన్ద్రియో.
‘‘పఞ్చ ఉప్పలహత్థాని, ఆవేళత్థం అహంసు మే;
తేన బుద్ధం అపూజేసిం, పసన్నో సేహి పాణిభి.
‘‘ఆరోపితా ¶ చ తే పుప్ఫా, ఛదనం అస్సు సత్థునో;
సమాధింసు [సంసావింసు (సీ.)] మహానాగం, సిస్సా ఆచరియం యథా.
‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి ¶ , యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో వీసకప్పసతే, అహేసుం పఞ్చ ఖత్తియా;
హత్థియా నామ నామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పఞ్చహత్థియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పఞ్చహత్థియత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. పదుమచ్ఛదనియత్థేరఅపదానం
‘‘నిబ్బుతే లోకనాథమ్హి, విపస్సిమ్హగ్గపుగ్గలే;
సుఫుల్లపదుమం గయ్హ, చితమారోపయిం అహం.
‘‘ఆరోపితే ¶ చ చితకే, వేహాసం నభముగ్గమి;
ఆకాసే ఛదనం [ఆకాసచ్ఛదనం (సీ.)] కత్వా, చితకమ్హి అధారయి.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘సత్తతాలీసితో ¶ కప్పే, పదుమిస్సరనామకో;
చాతురన్తో విజితావీ, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పదుమచ్ఛదనియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;
పదుమచ్ఛదనియత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. సయనదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సిద్ధత్థస్స భగవతో, మేత్తచిత్తస్స తాదినో;
సయనగ్గం మయా దిన్నం, దుస్సభణ్డేహి [దుస్సభణ్డేన (స్యా.)] అత్థతం.
‘‘పటిగ్గహేసి ¶ భగవా, కప్పియం సయనాసనం;
ఉట్ఠాయ సయనా [ఆసనా (సీ.)] తమ్హా, వేహాసం ఉగ్గమీ జినో.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, యం సయనమదాసహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సయనస్స ఇదం ఫలం.
‘‘ఏకపఞ్ఞాసితో ¶ కప్పే, వరకో [వరుణో (సీ. స్యా.)] దేవసవ్హయో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సయనదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సయనదాయకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. చఙ్కమనదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘అత్థదస్సిస్స మునినో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
ఇట్ఠకాహి చినిత్వాన, చఙ్కమం కారయిం అహం.
‘‘ఉచ్చతో పఞ్చరతనం, చఙ్కమం సాధుమాపితం;
ఆయామతో హత్థసతం, భావనీయ్యం మనోరమం.
‘‘పటిగ్గహేసి భగవా, అత్థదస్సీ నరుత్తమో;
హత్థేన పులినం గయ్హ, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘ఇమినా ¶ పులినదానేన, చఙ్కమం సుకతేన చ;
సత్తరతనసమ్పన్నం, పులినం అనుభోస్సతి.
‘‘‘తీణి కప్పాని దేవేసు, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
అనుభోస్సతి సమ్పత్తిం, అచ్ఛరాహి పురక్ఖతో.
‘‘‘మనుస్సలోకమాగన్త్వా ¶ , రాజా రట్ఠే భవిస్సతి;
తిక్ఖత్తుం చక్కవత్తీ చ, మహియా సో భవిస్సతి’.
‘‘అట్ఠారసే కప్పసతే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, చఙ్కమస్స ఇదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా చఙ్కమనదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
చఙ్కమనదాయకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. సుభద్దత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
జనతం ఉద్ధరిత్వాన, నిబ్బాయతి మహాయసో.
‘‘నిబ్బాయన్తే చ సమ్బుద్ధే, దససహస్సి కమ్పథ;
జనకాయో మహా ఆసి, దేవా సన్నిపతుం తదా.
‘‘చన్దనం పూరయిత్వాన, తగరామల్లికాహి చ;
హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, ఆరోపయిం [ఆలేపేసిం (సీ.), ఆరోపేసిం (స్యా.)] నరుత్తమం.
‘‘మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, సత్థా లోకే అనుత్తరో;
నిపన్నకోవ సమ్బుద్ధో, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యో ¶ మే పచ్ఛిమకే కాలే, గన్ధమాలేన [గన్ధమల్లేన (స్యా. క.) నపుంసకేకత్తం మనసికాతబ్బం] ఛాదయి;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘ఇతో చుతో అయం పోసో, తుసితకాయం గమిస్సతి;
తత్థ రజ్జం కరిత్వాన, నిమ్మానం సో గమిస్సతి.
‘‘‘ఏతేనేవ ఉపాయేన, దత్వా మాలం [మల్యం (సీ.), మల్లం (స్యా. క.)] వరుత్తమం;
సకకమ్మాభిరద్ధో సో, సమ్పత్తిం అనుభోస్సతి.
‘‘‘పునాపి ¶ తుసితే కాయే, నిబ్బత్తిస్సతియం నరో;
తమ్హా కాయా చవిత్వాన, మనుస్సత్తం గమిస్సతి.
‘‘‘సక్యపుత్తో మహానాగో, అగ్గో లోకే సదేవకే;
బోధయిత్వా బహూ సత్తే, నిబ్బాయిస్సతి చక్ఖుమా.
‘‘‘తదా ¶ సోపగతో సన్తో, సుక్కమూలేన చోదితో;
ఉపసఙ్కమ్మ సమ్బుద్ధం, పఞ్హం పుచ్ఛిస్సతి తదా.
‘‘‘హాసయిత్వాన సమ్బుద్ధో, సబ్బఞ్ఞూ లోకనాయకో;
పుఞ్ఞకమ్మం పరిఞ్ఞాయ, సచ్చాని వివరిస్సతి.
‘‘‘ఆరద్ధో చ అయం పఞ్హో, తుట్ఠో ఏకగ్గమానసో;
సత్థారం అభివాదేత్వా, పబ్బజ్జం యాచయిస్సతి.
‘‘‘పసన్నమానసం దిస్వా, సకకమ్మేన తోసితం;
పబ్బాజేస్సతి సో బుద్ధో, అగ్గమగ్గస్స కోవిదో.
‘‘‘వాయమిత్వానయం పోసో, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో’.
పఞ్చమభాణవారం.
‘‘పుబ్బకమ్మేన ¶ ¶ సంయుత్తో, ఏకగ్గో సుసమాహితో;
బుద్ధస్స ఓరసో పుత్తో, ధమ్మజోమ్హి సునిమ్మితో.
‘‘ధమ్మరాజం ఉపగమ్మ, అపుచ్ఛిం పఞ్హముత్తమం;
కథయన్తో చ మే పఞ్హం, ధమ్మసోతం ఉపానయి.
‘‘తస్సాహం ధమ్మమఞ్ఞాయ, విహాసిం సాసనే రతో;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, జలజుత్తమనాయకో;
నిబ్బాయి అనుపాదానో, దీపోవ తేలసఙ్ఖయా.
‘‘సత్తయోజనికం ఆసి, థూపఞ్చ రతనామయం;
ధజం తత్థ అపూజేసిం, సబ్బభద్దం మనోరమం.
‘‘కస్సపస్స చ బుద్ధస్స, తిస్సో నామగ్గసావకో;
పుత్తో మే ఓరసో ఆసి, దాయాదో జినసాసనే.
‘‘తస్స హీనేన మనసా, వాచం భాసిం అభద్దకం;
తేన కమ్మవిపాకేన, పచ్ఛా మే ఆసి భద్దకం [పచ్ఛిమే అద్దసం జినం (సీ.)].
‘‘ఉపవత్తనే ¶ సాలవనే, పచ్ఛిమే సయనే ముని;
పబ్బాజేసి మహావీరో, హితో కారుణికో జినో.
‘‘అజ్జేవ ¶ దాని పబ్బజ్జా, అజ్జేవ ఉపసమ్పదా;
అజ్జేవ పరినిబ్బానం, సమ్ముఖా ద్విపదుత్తమే.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా సుభద్దో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సుభద్దత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. చున్దత్థేరఅపదానం
‘‘సిద్ధత్థస్స భగవతో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
అగ్ఘియం కారయిత్వాన, జాతిపుప్ఫేహి ఛాదయిం.
‘‘నిట్ఠాపేత్వాన తం పుప్ఫం, బుద్ధస్స ఉపనామయిం;
పుప్ఫావసేసం పగ్గయ్హ, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘కఞ్చనగ్ఘియసఙ్కాసం ¶ , బుద్ధం లోకగ్గనాయకం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, పుప్ఫగ్ఘియముపానయిం.
‘‘వితిణ్ణకఙ్ఖో సమ్బుద్ధో, తిణ్ణోఘేహి పురక్ఖతో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘దిబ్బగన్ధం పవాయన్తం, యో మే పుప్ఫగ్ఘియం అదా;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘ఇతో చుతో అయం పోసో, దేవసఙ్ఘపురక్ఖతో;
జాతిపుప్ఫేహి పరికిణ్ణో, దేవలోకం గమిస్సతి.
‘‘‘ఉబ్బిద్ధం భవనం తస్స, సోవణ్ణఞ్చ మణీమయం;
బ్యమ్హం పాతుభవిస్సతి, పుఞ్ఞకమ్మప్పభావితం.
‘‘‘చతుసత్తతిక్ఖత్తుం ¶ సో, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
అనుభోస్సతి సమ్పత్తిం, అచ్ఛరాహి పురక్ఖతో.
‘‘‘పథబ్యా రజ్జం తిసతం, వసుధం ఆవసిస్సతి;
పఞ్చసత్తతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.
‘‘‘దుజ్జయో ¶ నామ నామేన, హేస్సతి మనుజాధిపో;
అనుభోత్వాన తం పుఞ్ఞం, సకకమ్మం అపస్సితో [సకకమ్మూపసంహితో (స్యా.)].
‘‘‘వినిపాతం ¶ అగన్త్వాన, మనుస్సత్తం గమిస్సతి;
హిరఞ్ఞం తస్స [హిరఞ్ఞస్స చ (సీ. క.)] నిచితం, కోటిసతమనప్పకం.
‘‘‘నిబ్బత్తిస్సతి యోనిమ్హి, బ్రాహ్మణే సో భవిస్సతి;
వఙ్గన్తస్స సుతో ధీమా, సారియా ఓరసో పియో.
‘‘‘సో చ పచ్ఛా పబ్బజిత్వా, అఙ్గీరసస్స సాసనే;
చూళచున్దోతి [చూలచున్దోతి (సీ.)] నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో.
‘‘‘సామణేరోవ సో సన్తో, ఖీణాసవో భవిస్సతి;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో’.
‘‘ఉపట్ఠహిం మహావీరం, అఞ్ఞే చ పేసలే బహూ;
భాతరం మే చుపట్ఠాసిం, ఉత్తమత్థస్స పత్తియా.
‘‘భాతరం మే ఉపట్ఠిత్వా, ధాతుం పత్తమ్హి ఓహియ [ఓపియ (సీ.), ఓచియ (స్యా.)];
సమ్బుద్ధం ఉపనామేసిం, లోకజేట్ఠం నరాసభం.
‘‘ఉభో ¶ హత్థేహి పగ్గయ్హ, బుద్ధో లోకే సదేవకే;
సన్దస్సయన్తో తం ధాతుం, కిత్తయి అగ్గసావకం.
‘‘చిత్తఞ్చ ¶ సువిముత్తం మే, సద్ధా మయ్హం పతిట్ఠితా;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.
‘‘పటిసమ్భిదానుప్పత్తా, విమోక్ఖాపి చ ఫస్సితా [పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే (స్యా.)];
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా చున్దో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
చున్దత్థేరస్సాపదానం దసమం.
ఉపాలివగ్గో పఞ్చమో.
తస్సుద్దానం –
ఉపాలి సోణో భద్దియో, సన్నిట్ఠాపకహత్థియో;
ఛదనం సేయ్యచఙ్కమం, సుభద్దో చున్దసవ్హయో;
గాథాసతం సతాలీసం [చ తాలీసం (సీ. స్యా.)], చతస్సో చ తదుత్తరి.
౬. బీజనివగ్గో
౧. విధూపనదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరబుద్ధస్స ¶ ¶ , లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
బీజనికా [వీజనికా (సీ. స్యా.)] మయా దిన్నా, ద్విపదిన్దస్స తాదినో.
‘‘సకం చిత్తం పసాదేత్వా, పగ్గహేత్వాన అఞ్జలిం;
సమ్బుద్ధమభివాదేత్వా, పక్కమిం ఉత్తరాముఖో.
‘‘బీజనిం ¶ పగ్గహేత్వాన, సత్థా లోకగ్గనాయకో [లోకే అనుత్తరో (సీ.)];
భిక్ఖుసఙ్ఘే ఠితో సన్తో, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘ఇమినా బీజనిదానేన, చిత్తస్స పణిధీహి [చేతనాపణిధీహి (అఞ్ఞత్థ)] చ;
కప్పానం సతసహస్సం, వినిపాతం న గచ్ఛతి’.
‘‘ఆరద్ధవీరియో పహితత్తో, చేతోగుణసమాహితో;
జాతియా సత్తవస్సోహం, అరహత్తం అపాపుణిం.
‘‘సట్ఠికప్పసహస్సమ్హి, బీజమానసనామకా;
సోళసాసింసు రాజానో, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా విధూపనదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
విధూపనదాయకత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. సతరంసిత్థేరఅపదానం
‘‘ఉబ్బిద్ధం సేలమారుయ్హ, నిసీది పురిసుత్తమో;
పబ్బతస్సావిదూరమ్హి, బ్రాహ్మణో మన్తపారగూ.
‘‘ఉపవిట్ఠం ¶ మహావీరం, దేవదేవం నరాసభం;
అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, సన్థవిం లోకనాయకం.
‘‘‘ఏస ¶ ¶ బుద్ధో మహావీరో, వరధమ్మప్పకాసకో;
జలతి అగ్గిఖన్ధోవ, భిక్ఖుసఙ్ఘపురక్ఖతో.
‘‘‘మహాసముద్దోవ‘క్ఖుబ్భో [’క్ఖోభో (సీ. స్యా.)], అణ్ణవోవ దురుత్తరో;
మిగరాజావసమ్భీతో [ఛమ్భితో (క.)], ధమ్మం దేసేతి చక్ఖుమా’.
‘‘మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, పదుముత్తరనాయకో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే ఠితో సత్థా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యేనాయం [యేనాహం (క.)] అఞ్జలీ దిన్నో, బుద్ధసేట్ఠో చ థోమితో;
తింసకప్పసహస్సాని, దేవరజ్జం కరిస్సతి.
‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, అఙ్గీరససనామకో;
వివట్టచ్ఛదో [వివత్థచ్ఛద్దో (సీ.)] సమ్బుద్ధో, ఉప్పజ్జిస్సతి తావదే.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
సతరంసీతి నామేన, అరహా సో భవిస్సతి’.
‘‘జాతియా సత్తవస్సోహం, పబ్బజిం అనగారియం;
సతరంసిమ్హి నామేన, పభా నిద్ధావతే మమ.
‘‘మణ్డపే రుక్ఖమూలే వా, ఝాయీ ఝానరతో అహం;
ధారేమి అన్తిమం దేహం, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే.
‘‘సట్ఠికప్పసహస్సమ్హి, చతురో రామనామకా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా సతరంసి థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సతరంసిత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. సయనదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరబుద్ధస్స, సబ్బలోకానుకమ్పినో;
సయనం తస్స పాదాసిం, విప్పసన్నేన చేతసా.
‘‘తేన ¶ ¶ సయనదానేన, సుఖేత్తే బీజసమ్పదా;
భోగా నిబ్బత్తరే తస్స, సయనస్స ఇదం ఫలం.
‘‘ఆకాసే సేయ్యం కప్పేమి, ధారేమి పథవిం ఇమం;
పాణేసు మే ఇస్సరియం, సయనస్స ఇదం ఫలం.
‘‘పఞ్చకప్పసహస్సమ్హి, అట్ఠ ఆసుం మహాతేజా [మహావరా (సీ.), మహావీరా (స్యా.)];
చతుత్తింసే కప్పసతే, చతురో చ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సయనదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సయనదాయకత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. గన్ధోదకియత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరబుద్ధస్స ¶ , మహాబోధిమహో అహు;
విచిత్తం ఘటమాదాయ, గన్ధోదకమదాసహం.
‘‘న్హానకాలే చ బోధియా, మహామేఘో పవస్సథ;
నిన్నాదో చ మహా ఆసి, అసనియా ఫలన్తియా.
‘‘తేనేవాసనివేగేన, తత్థ కాలఙ్కతో [కాలకతో (సీ. స్యా.)] అహం [అహుం (సీ.)];
దేవలోకే ఠితో సన్తో, ఇమా గాథా అభాసహం.
‘‘‘అహో ¶ బుద్ధో అహో ధమ్మో, అహో నో సత్థుసమ్పదా;
కళేవరం [కలేబరం (సీ.)] మే పతితం, దేవలోకే రమామహం.
‘‘‘ఉబ్బిద్ధం భవనం మయ్హం, సతభూమం సముగ్గతం;
కఞ్ఞాసతసహస్సాని, పరివారేన్తి మం సదా.
‘‘‘ఆబాధా మే న విజ్జన్తి, సోకో మయ్హం న విజ్జతి;
పరిళాహం న పస్సామి, పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.
‘‘‘అట్ఠవీసే కప్పసతే, రాజా సంవసితో అహుం;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో’.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా గన్ధోదకియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
గన్ధోదకియత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. ఓపవయ్హత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరబుద్ధస్స ¶ ¶ , ఆజానీయమదాసహం;
నియ్యాదేత్వాన సమ్బుద్ధే [సమ్బుద్ధం (సీ. క.)], అగమాసిం సకం ఘరం.
‘‘దేవలో నామ నామేన, సత్థునో అగ్గసావకో;
వరధమ్మస్స దాయాదో, ఆగచ్ఛి మమ సన్తికం.
‘‘సపత్తభారో భగవా, ఆజానేయ్యో న కప్పతి;
తవ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, అధివాసేసి చక్ఖుమా.
‘‘అగ్ఘాపేత్వా వాతజవం, సిన్ధవం సీఘవాహనం;
పదుముత్తరబుద్ధస్స, ఖమనీయమదాసహం.
‘‘యం యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం [దేవే చ మానుసే భవే (సీ. క.)];
ఖమనీయం వాతజవం, చిత్తం నిబ్బత్తతే [ఆజానీయా వాతజవా, విత్తి నిబ్బత్తరే (స్యా.), ఖమనీయా వాతజవా, చిత్తా నిబ్బత్తరే (సీ.)] మమ.
‘‘లాభం ¶ తేసం సులద్ధంవ, యే లభన్తుపసమ్పదం;
పునపి పయిరుపాసేయ్యం, బుద్ధో లోకే సచే భవే.
‘‘అట్ఠవీసతిక్ఖత్తుంహం, రాజా ఆసిం మహబ్బలో;
చాతురన్తో విజితావీ, జమ్బుసణ్డస్స [జమ్బుదీపస్స (స్యా.), జమ్బుమణ్డస్స (క.)] జమ్బుఇస్సరో.
‘‘ఇదం పచ్ఛిమకం మయ్హం, చరిమో వత్తతే భవో;
పత్తోస్మి అచలం ఠానం, హిత్వా జయపరాజయం.
‘‘చతుతింససహస్సమ్హి, మహాతేజోసి ఖత్తియో;
సతరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఓపవయ్హో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఓపవయ్హత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. సపరివారాసనత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరబుద్ధస్స, పిణ్డపాతం అదాసహం;
గన్త్వా కిలిట్ఠకం ఠానం [తం భోజనట్ఠానం (సీ.)], మల్లికాహి పరిక్ఖితం [పరిక్ఖిపిం (సీ.)].
‘‘తమ్హాసనమ్హి ¶ ఆసీనో, బుద్ధో లోకగ్గనాయకో;
అకిత్తయి పిణ్డపాతం, ఉజుభూతో సమాహితో.
‘‘యథాపి భద్దకే ఖేత్తే, బీజం అప్పమ్పి రోపితం;
సమ్మా ధారం పవేచ్ఛన్తే, ఫలం తోసేతి కస్సకం.
‘‘తథేవాయం పిణ్డపాతో, సుఖేత్తే రోపితో తయా;
భవే నిబ్బత్తమానమ్హి, ఫలం తే [నిబ్బత్తమానం హి, ఫలతో (సీ.)] తోసయిస్సతి [తప్పయిస్సతి (క.)].
‘‘ఇదం వత్వాన సమ్బుద్ధో, జలజుత్తమనామకో;
పిణ్డపాతం గహేత్వాన, పక్కామి ఉత్తరాముఖో.
‘‘సంవుతో పాతిమోక్ఖస్మిం, ఇన్ద్రియేసు చ పఞ్చసు;
పవివేకమనుయుత్తో, విహరామి అనాసవో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సపరివారాసనో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సపరివారాసనత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. పఞ్చదీపకత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరబుద్ధస్స, సబ్బభూతానుకమ్పినో;
సద్దహిత్వాన [సుసణ్ఠహిత్వా (సీ.)] సద్ధమ్మే, ఉజుదిట్ఠి అహోసహం.
‘‘పదీపదానం ¶ పాదాసిం, పరివారేత్వాన బోధియం;
సద్దహన్తో పదీపాని, అకరిం తావదే అహం.
‘‘యం యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;
ఆకాసే ఉక్కం ధారేన్తి, దీపదానస్సిదం ఫలం.
‘‘తిరోకుట్టం తిరోసేలం, సమతిగ్గయ్హ పబ్బతం;
సమన్తా యోజనసతం, దస్సనం అనుభోమహం.
‘‘తేన కమ్మావసేసేన, పత్తోమ్హి ఆసవక్ఖయం;
ధారేమి అన్తిమం దేహం, ద్విపదిన్దస్స సాసనే.
‘‘చతుత్తింసే కప్పసతే, సతచక్ఖుసనామకా;
రాజాహేసుం మహాతేజా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పఞ్చదీపకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పఞ్చదీపకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. ధజదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరబుద్ధస్స, బోధియా పాదపుత్తమే;
హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, ధజమారోపయిం అహం.
‘‘పతితపత్తాని గణ్హిత్వా, బహిద్ధా ఛడ్డయిం అహం;
అన్తోసుద్ధం బహిసుద్ధం, అధిముత్తమనాసవం.
‘‘సమ్ముఖా వియ సమ్బుద్ధం, అవన్దిం బోధిముత్తమం;
పదుముత్తరో ¶ లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో.
‘‘భిక్ఖుసఙ్ఘే ఠితో సత్థా, ఇమా గాథా అభాసథ;
‘‘‘ఇమినా ధజదానేన, ఉపట్ఠానేన చూభయం.
‘‘‘కప్పానం సతసహస్సం, దుగ్గతిం సో న గచ్ఛతి;
దేవేసు దేవసోభగ్యం, అనుభోస్సతినప్పకం.
‘‘‘అనేకసతక్ఖత్తుఞ్చ ¶ , రాజా రట్ఠే భవిస్సతి;
ఉగ్గతో నామ నామేన, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.
‘‘‘సమ్పత్తిం ¶ అనుభోత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;
గోతమస్స భగవతో, సాసనేభిరమిస్సతి’.
‘‘పధానపహితత్తోమ్హి, ఉపసన్తో నిరూపధి;
ధారేమి అన్తిమం దేహం, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే.
‘‘ఏకపఞ్ఞాససహస్సే, కప్పే ఉగ్గతసవ్హయో [సవ్హయా (స్యా.)];
పఞ్ఞాససతసహస్సే, ఖత్తియో మేఘసవ్హయో [ఖత్తియా ఖేమసవ్హయా (స్యా.)].
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ధజదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ధజదాయకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. పదుమత్థేరఅపదానం
‘‘చతుసచ్చం ¶ పకాసేన్తో, వరధమ్మప్పవత్తకో;
వస్సతే [వస్సేతి (?)] అమతం వుట్ఠిం, నిబ్బాపేన్తో మహాజనం.
‘‘సధజం [సదణ్డం (సీ.)] పదుమం గయ్హ, అడ్ఢకోసే ఠితో అహం;
పదుముత్తరమునిస్స, పహట్ఠో ఉక్ఖిపిమమ్బరే.
‘‘ఆగచ్ఛన్తే చ పదుమే, అబ్భుతో ఆసి తావదే;
మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, పగ్గణ్హి వదతం వరో.
‘‘కరసేట్ఠేన ¶ పగ్గయ్హ, జలజం పుప్ఫముత్తమం;
భిక్ఖుసఙ్ఘే ఠితో సత్థా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యేనిదం పదుమం ఖిత్తం, సబ్బఞ్ఞుమ్హి వినాయకే [సబ్బఞ్ఞుతమనాయకే (స్యా. క.)];
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘తింసకప్పాని ¶ ¶ దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
పథబ్యా రజ్జం సత్తసతం, వసుధం ఆవసిస్సతి.
‘‘‘తత్థ పత్తం గణేత్వాన, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;
ఆకాసతో పుప్ఫవుట్ఠి, అభివస్సిస్సతీ తదా.
‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ నామేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో’.
‘‘నిక్ఖమిత్వాన కుచ్ఛిమ్హా, సమ్పజానో పతిస్సతో;
జాతియా పఞ్చవస్సోహం, అరహత్తం అపాపుణిం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పదుమో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పదుమత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. అసనబోధియత్థేరఅపదానం
‘‘జాతియా ¶ ¶ సత్తవస్సోహం, అద్దసం లోకనాయకం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, ఉపగచ్ఛిం నరుత్తమం.
‘‘తిస్సస్సాహం భగవతో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, రోపయిం బోధిముత్తమం.
‘‘అసనో నామధేయ్యేన, ధరణీరుహపాదపో;
పఞ్చవస్సే పరిచరిం, అసనం బోధిముత్తమం.
‘‘పుప్ఫితం పాదపం దిస్వా, అబ్భుతం లోమహంసనం;
సకం కమ్మం పకిత్తేన్తో, బుద్ధసేట్ఠం ఉపాగమిం.
‘‘తిస్సో తదా సో సమ్బుద్ధో, సయమ్భూ అగ్గపుగ్గలో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యేనాయం ¶ రోపితా బోధి, బుద్ధపూజా చ సక్కతా;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘తింసకప్పాని దేవేసు, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
చతుసట్ఠి చక్ఖత్తుం సో, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.
‘‘‘తుసితా ¶ హి చవిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;
ద్వే సమ్పత్తీ అనుభోత్వా, మనుస్సత్తే రమిస్సతి.
‘‘‘పధానపహితత్తో సో, ఉపసన్తో నిరూపధి;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో’.
‘‘వివేకమనుయుత్తోహం ¶ , ఉపసన్తో నిరూపధి;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, బోధిం రోపేసహం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బోధిరోపస్సిదం ఫలం.
‘‘చతుసత్తతితో కప్పే, దణ్డసేనోతి విస్సుతో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ తదా అహుం.
‘‘తేసత్తతిమ్హితో కప్పే, సత్తాహేసుం మహీపతీ;
సమన్తనేమినామేన, రాజానో చక్కవత్తినో.
‘‘పణ్ణవీసతితో ¶ కప్పే, పుణ్ణకో నామ ఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అసనబోధియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అసనబోధియత్థేరస్సాపదానం దసమం.
బీజనివగ్గో ఛట్ఠో.
తస్సుద్దానం –
బీజనీ సతరంసీ చ, సయనోదకివాహియో;
పరివారో పదీపఞ్చ, ధజో పదుమపూజకో;
బోధి చ దసమో వుత్తో, గాథా ద్వేనవుతి తథా.
౭. సకచిన్తనియవగ్గో
౧. సకచిన్తనియత్థేరఅపదానం
‘‘పవనం ¶ ¶ ¶ కాననం దిస్వా, అప్పసద్దమన్నావిలం;
ఇసీనం అనుచిణ్ణంవ, ఆహుతీనం పటిగ్గహం.
‘‘థూపం కత్వాన పులినం [వేళునా (అట్ఠ.), వేళినం (స్యా.)], నానాపుప్ఫం సమోకిరిం;
సమ్ముఖా వియ సమ్బుద్ధం, నిమ్మితం అభివన్దహం.
‘‘సత్తరతనసమ్పన్నో ¶ , రాజా రట్ఠమ్హి ఇస్సరో;
సకకమ్మాభిరద్ధోహం, పుప్ఫపూజాయిదం [థూపపూజాయిదం (సీ.)] ఫలం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుప్ఫపూజాయిదం [థూపపూజాయిదం (సీ.)] ఫలం.
‘‘అసీతికప్పేనన్తయసో, చక్కవత్తీ అహోసహం;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చతుదీపమ్హి ఇస్సరో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సకచిన్తనియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సకచిన్తనియత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. అవోపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘విహారా అభినిక్ఖమ్మ, అబ్భుట్ఠహియ [అబ్భుట్ఠాసి చ (స్యా. క.)] చఙ్కమే;
చతుసచ్చం పకాసన్తో, దేసేతి [దేసేన్తో (స్యా. క.)] అమతం పదం.
‘‘సిఖిస్స ¶ గిరమఞ్ఞాయ, బుద్ధసేట్ఠస్స తాదినో;
నానాపుప్ఫం గహేత్వాన, ఆకాసమ్హి సమోకిరిం.
‘‘తేన ¶ కమ్మేన ద్విపదిన్ద, లోకజేట్ఠ నరాసభ;
పత్తోమ్హి అచలం ఠానం, హిత్వా జయపరాజయం.
‘‘ఏకత్తింసే ¶ ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుప్ఫపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో వీసతికప్పమ్హి, సుమేధో నామ ఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అవోపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అవోపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. పచ్చాగమనియత్థేరఅపదానం
‘‘సిన్ధుయా ¶ నదియా తీరే, చక్కవాకో అహం తదా;
సుద్ధసేవాలభక్ఖోహం, పాపేసు చ సుసఞ్ఞతో.
‘‘అద్దసం విరజం బుద్ధం, గచ్ఛన్తం అనిలఞ్జసే;
తుణ్డేన సాలం పగ్గయ్హ, విపస్సిస్సాభిరోపయిం.
‘‘యస్స ¶ సద్ధా తథాగతే, అచలా సుపతిట్ఠితా;
తేన చిత్తప్పసాదేన, దుగ్గతిం సో న గచ్ఛతి.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి, బుద్ధసేట్ఠస్స సన్తికే;
విహఙ్గమేన సన్తేన, సుబీజం రోపితం మయా.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం [పుప్ఫపూజాయిదం (సీ.)] ఫలం.
‘‘సుచారుదస్సనా నామ, అట్ఠేతే ఏకనామకా;
కప్పే సత్తరసే ఆసుం, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పచ్చాగమనియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పచ్చాగమనియత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. పరప్పసాదకత్థేరఅపదానం
‘‘ఉసభం ¶ ¶ పవరం వీరం, మహేసిం విజితావినం;
సువణ్ణవణ్ణం సమ్బుద్ధం, కో దిస్వా నప్పసీదతి.
‘‘హిమవావాపరిమేయ్యో, సాగరోవ దురుత్తరో;
తథేవ ఝానం బుద్ధస్స, కో దిస్వా నప్పసీదతి.
‘‘వసుధా యథాప్పమేయ్యా, చిత్తా వనవటంసకా;
తథేవ ¶ సీలం బుద్ధస్స, కో దిస్వా నప్పసీదతి.
‘‘అనిలఞ్జసాసఙ్ఖుబ్భో [అనిలజోవ అసఙ్ఖోభో (సీ.)], యథాకాసో అసఙ్ఖియో;
తథేవ ఞాణం బుద్ధస్స, కో దిస్వా నప్పసీదతి.
‘‘ఇమాహి ¶ చతుగాథాహి, బ్రాహ్మణో సేనసవ్హయో;
బుద్ధసేట్ఠం థవిత్వాన, సిద్ధత్థం అపరాజితం.
‘‘చతున్నవుతికప్పాని, దుగ్గతిం నుపపజ్జథ;
సుగతిం సుఖసమ్పత్తిం [సుగతీసు సుసుమ్పత్తిం (సీ. స్యా.)], అనుభోసిమనప్పకం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, థవిత్వా లోకనాయకం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, థోమనాయ [థోమనస్స (స్యా.)] ఇదం ఫలం.
‘‘చాతుద్దసమ్హి కప్పమ్హి, చతురో ఆసుముగ్గతా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పరప్పసాదకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పరప్పసాదకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. భిసదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘వేస్సభూ నామ నామేన, ఇసీనం తతియో అహు;
కాననం వనమోగయ్హ, విహాసి పురిసుత్తమో.
‘‘భిసముళాలం ¶ ¶ ¶ గణ్హిత్వా, అగమం బుద్ధసన్తికం;
తఞ్చ బుద్ధస్స పాదాసిం, పసన్నో సేహి పాణిభి.
‘‘కరేన చ పరామట్ఠో, వేస్సభూవరబుద్ధినా;
సుఖాహం నాభిజానామి, సమం తేన కుతోత్తరిం.
‘‘చరిమో వత్తతే మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
హత్థినాగేన సన్తేన, కుసలం రోపితం మయా [నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో (స్యా.)].
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, భిసదానస్సిదం ఫలం.
‘‘సమోధానా చ రాజానో, సోళస మనుజాధిపా;
కప్పమ్హి చుద్దసే [తేరసే (సీ. స్యా.)] ఆసుం, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా భిసదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
భిసదాయకత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. సుచిన్తితత్థేరఅపదానం
‘‘గిరిదుగ్గచరో ¶ ఆసిం, అభిజాతోవ కేసరీ;
మిగసఙ్ఘం వధిత్వాన, జీవామి పబ్బతన్తరే.
‘‘అత్థదస్సీ ¶ తు భగవా, సబ్బఞ్ఞూ వదతం వరో;
మముద్ధరితుకామో సో, ఆగచ్ఛి పబ్బతుత్తమం.
‘‘పసదఞ్చ మిగం హన్త్వా, భక్ఖితుం సముపాగమిం;
భగవా తమ్హి సమయే, భిక్ఖమానో [సిక్ఖాచారో (స్యా.)] ఉపాగమి.
‘‘వరమంసాని పగ్గయ్హ, అదాసిం తస్స సత్థునో;
అనుమోది మహావీరో, నిబ్బాపేన్తో మమం తదా.
‘‘తేన ¶ చిత్తప్పసాదేన, గిరిదుగ్గం పవిసిం అహం;
పీతిం ఉప్పాదయిత్వాన, తత్థ కాలఙ్కతో అహం.
‘‘ఏతేన ¶ మంసదానేన, చిత్తస్స పణిధీహి చ;
పన్నరసే కప్పసతే, దేవలోకే రమిం అహం.
‘‘అవసేసేసు కప్పేసు, కుసలం చిన్తితం [నిచితం (సీ.), కరితం (స్యా.)] మయా;
తేనేవ మంసదానేన, బుద్ధానుస్సరణేన చ.
‘‘అట్ఠత్తింసమ్హి కప్పమ్హి, అట్ఠ దీఘాయునామకా;
సట్ఠిమ్హితో కప్పసతే, దువే వరుణనామకా [సరణనామకా (స్యా.)].
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సుచిన్తితో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సుచిన్తితత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. వత్థదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘పక్ఖిజాతో ¶ ¶ తదా ఆసిం, సుపణ్ణో గరుళాధిపో;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, గచ్ఛన్తం గన్ధమాదనం.
‘‘జహిత్వా గరుళవణ్ణం, మాణవకం అధారయిం;
ఏకం వత్థం మయా దిన్నం, ద్విపదిన్దస్స తాదినో.
‘‘తఞ్చ దుస్సం పటిగ్గయ్హ, బుద్ధో లోకగ్గనాయకో;
అన్తలిక్ఖే ఠితో సత్థా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘ఇమినా వత్థదానేన, చిత్తస్స పణిధీహి చ;
పహాయ గరుళం యోనిం, దేవలోకే రమిస్సతి’.
‘‘అత్థదస్సీ తు భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
వత్థదానం పసంసిత్వా, పక్కామి ఉత్తరాముఖో.
‘‘భవే నిబ్బత్తమానమ్హి, హోన్తి మే వత్థసమ్పదా;
ఆకాసే ఛదనం హోతి, వత్థదానస్సిదం ఫలం.
‘‘అరుణవా ¶ [అరుణకా (సీ.), అరుణసా (స్యా.)] సత్త జనా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా;
ఛత్తింసతిమ్హి ఆసింసు, కప్పమ్హి మనుజాధిపా.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా వత్థదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
వత్థదాయకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. అమ్బదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘అనోమదస్సీ ¶ భగవా, నిసిన్నో పబ్బతన్తరే;
మేత్తాయ అఫరి లోకే, అప్పమాణే నిరూపధి.
‘‘కపి అహం తదా ఆసిం, హిమవన్తే నగుత్తమే;
దిస్వా అనోమదస్సిం తం [అనోమం అమితం (సీ.), అనోమమధితం (స్యా.)], బుద్ధే చిత్తం పసాదయిం.
‘‘అవిదూరే హిమవన్తస్స, అమ్బాసుం ఫలినో తదా;
తతో పక్కం గహేత్వాన, అమ్బం సమధుకం అదం.
‘‘తం ¶ మే బుద్ధో వియాకాసి, అనోమదస్సీ మహాముని;
ఇమినా మధుదానేన, అమ్బదానేన చూభయం.
‘‘సత్తపఞ్ఞాసకప్పమ్హి, దేవలోకే రమిస్సతి;
అవసేసేసు కప్పేసు, వోకిణ్ణం సంసరిస్సతి.
‘‘ఖేపేత్వా పాపకం కమ్మం, పరిపక్కాయ బుద్ధియా;
వినిపాతమగన్త్వాన, కిలేసే ఝాపయిస్సతి.
‘‘దమేన ఉత్తమేనాహం, దమితోమ్హి మహేసినా;
పత్తోమ్హి అచలం ఠానం, హిత్వా జయపరాజయం.
‘‘సత్తసత్తతికప్పసతే, అమ్బట్ఠజసనామకా;
చతుద్దస తే రాజానో, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా అమ్బదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అమ్బదాయకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. సుమనత్థేరఅపదానం
‘‘సుమనో ¶ ¶ నామ నామేన, మాలాకారో అహం తదా;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, లోకాహుతిపటిగ్గహం.
‘‘ఉభో హత్థేహి పగ్గయ్హ, సుమనం పుప్ఫముత్తమం;
బుద్ధస్స అభిరోపేసిం, సిఖినో లోకబన్ధునో.
‘‘ఇమాయ పుప్ఫపూజాయ, చేతనాపణిధీహి చ;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం [పుప్ఫపూజాయిదం (సీ.)] ఫలం.
‘‘ఛబ్బీసతిమ్హి కప్పమ్హి, చత్తారోసుం మహాయసా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, రాజానో చక్కవత్తినో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సుమనో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సుమనత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. పుప్ఫచఙ్కోటియత్థేరఅపదానం
‘‘అభీతరూపం ¶ ¶ సీహంవ, గరుళగ్గంవ పక్ఖినం;
బ్యగ్ఘూసభంవ పవరం, అభిజాతంవ కేసరిం.
‘‘సిఖిం తిలోకసరణం, అనేజం అపరాజితం;
నిసిన్నం సమణానగ్గం, భిక్ఖుసఙ్ఘపురక్ఖతం.
‘‘చఙ్కోటకే [చఙ్గోటకే (సీ.)] ఠపేత్వాన, అనోజం పుప్ఫముత్తమం;
సహ చఙ్కోటకేనేవ, బుద్ధసేట్ఠం సమోకిరిం.
‘‘తేన చిత్తప్పసాదేన, ద్విపదిన్ద నరాసభ;
పత్తోమ్హి అచలం ఠానం, హిత్వా జయపరాజయం.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘సమ్పుణ్ణే ¶ ¶ తింసకప్పమ్హి, దేవభూతిసనామకా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, పఞ్చాసుం చక్కవత్తినో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పుప్ఫచఙ్కోటియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పుప్ఫచఙ్కోటియత్థేరస్సాపదానం దసమం.
సకచిన్తనియవగ్గో సత్తమో.
తస్సుద్దానం –
సకచిన్తీ ¶ అవోపుప్ఫీ, సపచ్చాగమనేన చ;
పరప్పసాదీ భిసదో, సుచిన్తి వత్థదాయకో.
అమ్బదాయీ చ సుమనో, పుప్ఫచఙ్కోటకీపి చ;
గాథేకసత్తతి వుత్తా, గణితా అత్థదస్సిభి.
౮. నాగసమాలవగ్గో
౧. నాగసమాలత్థేరఅపదానం
‘‘అపాటలిం ¶ ¶ ¶ అహం పుప్ఫం, ఉజ్ఝితం సుమహాపథే;
థూపమ్హి అభిరోపేసిం, సిఖినో లోకబన్ధునో.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, థూపపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో పన్నరసే కప్పే, భూమియో [పుప్ఫియో (స్యా.)] నామ ఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా నాగసమాలో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
నాగసమాలత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. పదసఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘అక్కన్తఞ్చ ¶ పదం దిస్వా, తిస్సస్సాదిచ్చబన్ధునో;
హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, పదే చిత్తం పసాదయిం.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం సఞ్ఞమలభిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పదసఞ్ఞాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో సత్తమకే కప్పే, సుమేధో నామ ఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవతీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పదసఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పదసఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. బుద్ధసఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘దుమగ్గే ¶ ¶ ¶ పంసుకూలికం, లగ్గం దిస్వాన సత్థునో;
తతో తమఞ్జలిం కత్వా, పంసుకూలం అవన్దహం.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధసఞ్ఞాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో ¶ చతుత్థకే కప్పే, దుమసారోసి ఖత్తియో;
చాతురన్తో విజితావీ, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా బుద్ధసఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
బుద్ధసఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. భిసాలువదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘కాననం వనమోగయ్హ, వసామి విపినే అహం;
విపస్సిం అద్దసం బుద్ధం, ఆహుతీనం పటిగ్గహం.
‘‘భిసాలువఞ్చ పాదాసిం, ఉదకం హత్థధోవనం;
వన్దిత్వా సిరసా పాదే, పక్కామి ఉత్తరాముఖో.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, భిసాలువమదం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇతో తతియకే కప్పే, భిససమ్మతఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా భిసాలువదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
భిసాలువదాయకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
ఛట్ఠభాణవారం.
౫. ఏకసఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘ఖణ్డో ¶ ¶ ¶ నామాసి నామేన, విపస్సిస్సగ్గసావకో;
ఏకా భిక్ఖా మయా దిన్నా, లోకాహుతిపటిగ్గహే.
‘‘తేన చిత్తప్పసాదేన, ద్విపదిన్ద నరాసభ;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఏకభిక్ఖాయిదం ఫలం.
‘‘చత్తాలీసమ్హితో కప్పే, వరుణో నామ ఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకసఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఏకసఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. తిణసన్థరదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే, మహాజాతస్సరో అహు;
సతపత్తేహి సఞ్ఛన్నో, నానాసకుణమాలయో.
‘‘తమ్హి ¶ న్హత్వా చ పిత్వా [పీత్వా (సీ. స్యా.)] చ, అవిదూరే వసామహం;
అద్దసం సమణానగ్గం, గచ్ఛన్తం అనిలఞ్జసే.
‘‘మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, సత్థా లోకే అనుత్తరో;
అబ్భతో ఓరుహిత్వాన, భూమియంఠాసి తావదే.
‘‘విసాణేన [లాయనేన (స్యా.)] తిణం గయ్హ, నిసీదనమదాసహం;
నిసీది భగవా తత్థ, తిస్సో లోకగ్గనాయకో.
‘‘సకం చిత్తం పసాదేత్వా, అవన్ది లోకనాయకం;
పటికుటికో [ఉక్కుటికో (స్యా. క.)] అపసక్కిం, నిజ్ఝాయన్తో మహామునిం.
‘‘తేన చిత్తప్పసాదేన, నిమ్మానం ఉపపజ్జహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సన్థరస్స ఇదం ఫలం.
‘‘ఇతో ¶ ¶ దుతియకే కప్పే, మిగ [మిత్త (స్యా.)] సమ్మతఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తిణసన్థరదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తిణసన్థరదాయకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. సూచిదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి, సమ్బుద్ధో లోకనాయకో;
సుమేధో నామ నామేన, బాత్తింసవరలక్ఖణో.
‘‘తస్స ¶ కఞ్చనవణ్ణస్స, ద్విపదిన్దస్స తాదినో;
పఞ్చ సూచీ మయా దిన్నా, సిబ్బనత్థాయ చీవరం.
‘‘తేనేవ సూచిదానేన, నిపుణత్థవిపస్సకం;
తిక్ఖం లహుఞ్చ ఫాసుఞ్చ, ఞాణం మే ఉదపజ్జథ.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
ధారేమి అన్తిమం దేహం, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే.
‘‘ద్విపదాధిపతీ నామ, రాజానో చతురో అహుం;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సూచిదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సూచిదాయకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. పాటలిపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘సువణ్ణవణ్ణం సమ్బుద్ధం, గచ్ఛన్తం అన్తరాపణే;
కఞ్చనగ్ఘియసఙ్కాసం, బాత్తింసవరలక్ఖణం.
‘‘సేట్ఠిపుత్తో ¶ తదా ఆసిం, సుఖుమాలో సుఖేధితో;
ఉచ్ఛఙ్గే పాటలిపుప్ఫం, కత్వాన [కత్వా తం (సీ. స్యా.)] అభిసంహరిం.
‘‘హట్ఠో ¶ ¶ హట్ఠేన చిత్తేన, పుప్ఫేహి అభిపూజయిం;
తిస్సం లోకవిదుం నాథం, నరదేవం నమస్సహం.
‘‘ద్వేనవుతే ¶ ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుప్ఫపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో తేసట్ఠికప్పమ్హి, అభిసమ్మతనామకో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పాటలిపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పాటలిపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. ఠితఞ్జలియత్థేరఅపదానం
‘‘మిగలుద్దో పురే ఆసిం, అరఞ్ఞే కాననే అహం;
తత్థ అద్దసం [తత్థద్దసాసిం (సీ. స్యా.)] సమ్బుద్ధం, బాత్తింసవరలక్ఖణం.
‘‘తత్థాహం అఞ్జలిం కత్వా, పక్కామిం పాచినాముఖో;
అవిదూరే నిసిన్నస్స, నియకే పణ్ణసన్థరే.
‘‘తతో మే అసనీపాతో, మత్థకే నిపతీ తదా;
సోహం మరణకాలమ్హి, అకాసిం పునరఞ్జలిం.
‘‘ద్వేనవుతే ¶ ఇతో కప్పే, అఞ్జలిం అకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, అఞ్జలిస్స ఇదం ఫలం.
‘‘చతుపణ్ణాసకప్పమ్హి, మిగకేతుసనామకో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఠితఞ్జలియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఠితఞ్జలియత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. తిపదుమియత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ ¶ నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
దన్తో దన్తపరివుతో, నగరా నిక్ఖమీ తదా.
‘‘నగరే ¶ హంసవతియం, అహోసిం మాలికో తదా;
యం తత్థ ఉత్తమం తోణి, పద్మపుప్ఫాని [ఉత్తమం పుప్ఫం, తీణి పుప్ఫాని (సీ.)] అగ్గహిం.
‘‘అద్దసం విరజం బుద్ధం, పటిమగ్గన్తరాపణే;
సహ [సోహం (సీ.)] దిస్వాన సమ్బుద్ధం, ఏవం చిన్తేసహం తదా.
‘‘కిం మే ఇమేహి పుప్ఫేహి, రఞ్ఞో ఉపనితేహి మే;
గామం వా గామఖేత్తం వా, సహస్సం వా లభేయ్యహం.
‘‘అదన్తదమనం ¶ వీరం, సబ్బసత్తసుఖావహం;
లోకనాథం పూజయిత్వా, లచ్ఛామి అమతం ధనం.
‘‘ఏవాహం చిన్తయిత్వాన, సకం చిత్తం పసాదయిం;
తీణి లోహితకే గయ్హ, ఆకాసే ఉక్ఖిపిం తదా.
‘‘మయా ఉక్ఖిత్తమత్తమ్హి, ఆకాసే పత్థరింసు తే;
ధారింసు మత్థకే తత్థ, ఉద్ధంవణ్టా అధోముఖా.
‘‘యే కేచి మనుజా దిస్వా, ఉక్కుట్ఠిం సమ్పవత్తయుం;
దేవతా అన్తలిక్ఖమ్హి, సాధుకారం పవత్తయుం.
‘‘అచ్ఛేరం లోకే ఉప్పన్నం, బుద్ధసేట్ఠస్స వాహసా;
సబ్బే ధమ్మం సుణిస్సామ, పుప్ఫానం వాహసా మయం.
‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
వీథియఞ్హి ఠితో సన్తో, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యో సో బుద్ధం అపూజేసి, రత్తపద్మేహి [రత్తపదుమేహి (సీ. స్యా.)] మాణవో;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘తింసకప్పసహస్సాని, దేవలోకే రమిస్సతి;
తింసకప్పాని [తింసక్ఖత్తుఞ్చ (స్యా.)] దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్సతి.
‘‘‘మహావిత్థారికం ¶ నామ, బ్యమ్హం హేస్సతి తావదే;
తియోజనసతుబ్బిద్ధం, దియడ్ఢసతవిత్థతం.
‘‘‘చత్తారిసతసహస్సాని ¶ , నియ్యూహా చ సుమాపితా;
కూటాగారవరూపేతా, మహాసయనమణ్డితా.
‘‘‘కోటిసతసహస్సియో ¶ ¶ , పరివారేస్సన్తి అచ్ఛరా;
కుసలా నచ్చగీతస్స, వాదితేపి పదక్ఖిణా.
‘‘‘ఏతాదిసే బ్యమ్హవరే, నారీగణసమాకులే;
వస్సిస్సతి పుప్ఫవస్సో, దిబ్బో [పద (క.)] లోహితకో సదా.
‘‘‘భిత్తిఖీలే నాగదన్తే, ద్వారబాహాయ తోరణే;
చక్కమత్తా లోహితకా, ఓలమ్బిస్సన్తి తావదే.
‘‘‘పత్తేన పత్తసఞ్ఛన్నే, అన్తోబ్యమ్హవరే ఇమం;
అత్థరిత్వా పారుపిత్వా, తువట్టిస్సన్తి తావదే.
‘‘‘భవనం పరివారేత్వా, సమన్తా సతయోజనే;
తేపి పద్మా [తే విసుద్ధా (సీ. స్యా.)] లోహితకా, దిబ్బగన్ధం పవాయరే.
‘‘‘పఞ్చసత్తతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘‘సమ్పత్తియో దువే భుత్వా, అనీతి అనుపద్దవో;
సమ్పత్తే పరియోసానే, నిబ్బానం పాపుణిస్సతి’ [ఫస్సయిస్సతి (సీ.), పస్సయిస్సతి (క.)].
‘‘సుదిట్ఠో వత మే బుద్ధో, వాణిజ్జం సుపయోజితం;
పద్మాని తీణి పూజేత్వా, అనుభోసిం తిసమ్పదా [అనుభూయన్తి సమ్పదా (క.)].
‘‘అజ్జ మే ధమ్మప్పత్తస్స, విప్పముత్తస్స సబ్బసో;
సుపుప్ఫితం లోహితకం, ధారయిస్సతి మత్థకే.
‘‘మమ కమ్మం కథేన్తస్స, పదుముత్తరసత్థునో;
సతపాణసహస్సానం, ధమ్మాభిసమయో అహు.
‘‘సతసహస్సితో ¶ కప్పే, యం బుద్ధమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, తిపదుమానిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
సబ్బాసవా పరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తిపదుమియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తిపదుమియత్థేరస్సాపదానం దసమం.
నాగసమాలవగ్గో అట్ఠమో.
తస్సుద్దానం –
నాగసమాలో పదసఞ్ఞీ, సఞ్ఞకాలువదాయకో;
ఏకసఞ్ఞీ తిణసన్థారో, సూచిపాటలిపుప్ఫియో;
ఠితఞ్జలీ తిపదుమీ, గాథాయో పఞ్చసత్తతి.
౯. తిమిరవగ్గో
౧. తిమిరపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘చన్దభాగానదీతీరే ¶ ¶ ¶ , అనుసోతం వజామహం;
నిసిన్నం సమణం దిస్వా, విప్పసన్నమనావిలం.
‘‘తత్థ చిత్తం పసాదేత్వా [పసాదేసిం (స్యా.)], ఏవం చిన్తేసహం తదా;
తారయిస్సతి తిణ్ణోయం, దన్తోయం దమయిస్సతి.
‘‘అస్సాసిస్సతి అస్సత్థో, సన్తో చ సమయిస్సతి;
మోచయిస్సతి ముత్తో చ, నిబ్బాపేస్సతి నిబ్బుతో.
‘‘ఏవాహం చిన్తయిత్వాన, సిద్ధత్థస్స మహేసినో;
గహేత్వా తిమిరపుప్ఫం, మత్థకే ఓకిరిం అహం [తదా (స్యా.)].
‘‘అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, కత్వా చ నం పదక్ఖిణం;
వన్దిత్వా సత్థునో పాదే, పక్కామిం అపరం దిసం.
‘‘అచిరం గతమత్తం మం, మిగరాజా విహేఠయి;
పపాతమనుగచ్ఛన్తో, తత్థేవ పపతిం అహం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుప్ఫపూజాయిదం [బుద్ధపూజాయిదం (సీ. స్యా.)] ఫలం.
‘‘ఛప్పఞ్ఞాసమ్హి ¶ కప్పమ్హి, సత్తేవాసుం మహాయసా [మహారహా (స్యా. క.)];
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా ¶ సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తిమిరపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తిమిరపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. గతసఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘జాతియా ¶ ¶ సత్తవస్సోహం, పబ్బజిం అనగారియం;
అవన్దిం సత్థునో పాదే, విప్పసన్నేన చేతసా.
‘‘సత్తనఙ్గలకీపుప్ఫే, ఆకాసే ఉక్ఖిపిం అహం;
తిస్సం బుద్ధం సముద్దిస్స, అనన్తగుణసాగరం.
‘‘సుగతానుగతం మగ్గం, పూజేత్వా హట్ఠమానసో;
అఞ్జలిఞ్చ [అఞ్జలిస్స (క.)] తదాకాసిం, పసన్నో సేహి పాణిభి.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో అట్ఠమకే కప్పే, తయో అగ్గిసిఖా అహు;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా గతసఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
గతసఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. నిపన్నఞ్జలికత్థేరఅపదానం
‘‘రుక్ఖమూలే ¶ ¶ నిసిన్నోహం, బ్యాధితో పరమేన చ;
పరమకారుఞ్ఞపత్తోమ్హి, అరఞ్ఞే కాననే అహం.
‘‘అనుకమ్పం ఉపాదాయ, తిస్సో సత్థా ఉపేసి మం;
సోహం నిపన్నకో సన్తో, సిరే కత్వాన అఞ్జలిం.
‘‘పసన్నచిత్తో సుమనో, సబ్బసత్తానముత్తమం;
సమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా, తత్థ కాలఙ్కతో అహం.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం వన్దిం పురిసుత్తమం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, వన్దనాయ ఇదం ఫలం.
‘‘ఇతో ¶ పఞ్చమకే కప్పే, పఞ్చేవాసుం మహాసిఖా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా నిపన్నఞ్జలికో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
నిపన్నఞ్జలికత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. అధోపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘అభిభూ నామ సో భిక్ఖు, సిఖినో అగ్గసావకో;
మహానుభావో తేవిజ్జో, హిమవన్తం ఉపాగమి.
‘‘అహమ్పి ¶ హిమవన్తమ్హి, రమణీయస్సమే ఇసి;
వసామి అప్పమఞ్ఞాసు, ఇద్ధీసు చ తదా వసీ.
‘‘పక్ఖిజాతో వియాకాసే, పబ్బతం అధివత్తయిం [అభిపత్థయిం (స్యా.), అభిమత్థయిం (క.), అధివత్థయిన్తి పబ్బతస్స ఉపరి గచ్ఛిన్తిఅత్థో];
అధోపుప్ఫం గహేత్వాన, ఆగచ్ఛిం [అగచ్ఛిం (క.)] పబ్బతం అహం.
‘‘సత్త పుప్ఫాని గణ్హిత్వా, మత్థకే ఓకిరిం అహం;
ఆలోకితే [ఆలోకితో (స్యా.)] చ వీరేన, పక్కామిం పాచినాముఖో.
‘‘ఆవాసం ¶ అభిసమ్భోసిం, పత్వాన అస్సమం అహం;
ఖారిభారం గహేత్వాన, పాయాసిం [పావిసిం (సీ.)] పబ్బతన్తరం.
‘‘అజగరో మం పీళేసి, ఘోరరూపో మహబ్బలో;
పుబ్బకమ్మం సరిత్వాన, తత్థ కాలఙ్కతో అహం.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుప్ఫపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అధోపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అధోపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. రంసిసఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘పబ్బతే ¶ ¶ హిమవన్తమ్హి, వాసం కప్పేసహం పురే;
అజినుత్తరవాసోహం, వసామి పబ్బతన్తరే.
‘‘సువణ్ణవణ్ణం ¶ ¶ సమ్బుద్ధం, సతరంసింవ భాణుమం;
వనన్తరగతం దిస్వా, సాలరాజంవ పుప్ఫితం.
‘‘రంస్యా [రంసే (స్యా. క.)] చిత్తం పసాదేత్వా, విపస్సిస్స మహేసినో;
పగ్గయ్హ అఞ్జలిం వన్దిం, సిరసా ఉక్కుటీ [సిరసా ఉక్కుటికో (స్యా.), సిరసుక్కుటికో (క.)] అహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, రంసిసఞ్ఞాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా రంసిసఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
రంసిసఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. దుతియరంసిసఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘పబ్బతే హిమవన్తమ్హి, వాకచీరధరో అహం;
చఙ్కమఞ్చ సమారూళ్హో, నిసీదిం పాచినాముఖో.
‘‘పబ్బతే సుగతం దిస్వా, ఫుస్సం ఝానరతం తదా;
అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, రంస్యా చిత్తం పసాదయిం.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం సఞ్ఞమలభిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, రంసిసఞ్ఞాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా రంసిసఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
దుతియరంసిసఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. ఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘పబ్బతే ¶ హిమవన్తమ్హి, ఖరాజినధరో అహం;
ఫుస్సం జినవరం దిస్వా, ఫలహత్థో ఫలం అదం.
‘‘యమహం ఫలమదాసిం, విప్పసన్నేన చేతసా;
భవే నిబ్బత్తమానమ్హి, ఫలం నిబ్బత్తతే మమ.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం ఫలం అదదిం అహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఫలదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. సద్దసఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘పబ్బతే ¶ ¶ హిమవన్తమ్హి, వసామి పణ్ణసన్థరే;
ఫుస్సస్స ధమ్మం భణతో, సద్దే చిత్తం పసాదయిం.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సద్దసఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సద్దసఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. బోధిసిఞ్చకత్థేరఅపదానం
‘‘విపస్సిస్స భగవతో, మహాబోధిమహో అహు;
పబ్బజ్జుపగతో సన్తో, ఉపగచ్ఛిం అహం తదా.
‘‘కుసుమోదకమాదాయ ¶ , బోధియా ఓకిరిం అహం;
మోచయిస్సతి నో ముత్తో, నిబ్బాపేస్సతి నిబ్బుతో.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం బోధిమభిసిఞ్చయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బోధిసిఞ్చాయిదం ఫలం.
‘‘తేత్తింసే ¶ వత్తమానమ్హి, కప్పే ఆసుం జనాధిపా;
ఉదకసేచనా నామ, అట్ఠేతే చక్కవత్తినో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా బోధిసిఞ్చకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
బోధిసిఞ్చకత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. పదుమపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘పోక్ఖరవనం ¶ ¶ పవిట్ఠో, భఞ్జన్తో పదుమానిహం;
తత్థద్దసం ఫుస్సం బుద్ధం [అద్దసం ఫుస్ససమ్బుద్ధం (సీ. స్యా.)], బాత్తింసవరలక్ఖణం.
‘‘పదుమపుప్ఫం గహేత్వాన, ఆకాసే ఉక్ఖిపిం అహం;
పాపకమ్మం సరిత్వాన, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘పబ్బజిత్వాన కాయేన, మనసా సంవుతేన చ;
వచీదుచ్చరితం హిత్వా, ఆజీవం పరిసోధయిం.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పదుమాభాసనామా చ, అట్ఠారస మహీపతీ;
అట్ఠారసేసు కప్పేసు, అట్ఠతాలీసమాసిసుం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పదుమపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;
పదుమపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం దసమం.
తిమిరవగ్గో నవమో.
తస్సుద్దానం –
తిమిరనఙ్గలీపుప్ఫ, నిప్పన్నఞ్జలికో అధో;
ద్వే రంసిసఞ్ఞీ ఫలదో, సద్దసఞ్ఞీ చ సేచకో;
పద్మపుప్ఫీ చ గాథాయో, ఛప్పఞ్ఞాస పకిత్తితా.
౧౦. సుధావగ్గో
౧. సుధాపిణ్డియత్థేరఅపదానం
‘‘పూజారహే ¶ ¶ ¶ పూజయతో, బుద్ధే యది వ సావకే;
పపఞ్చసమతిక్కన్తే, తిణ్ణసోకపరిద్దవే.
‘‘తే తాదిసే పూజయతో, నిబ్బుతే అకుతోభయే;
న సక్కా పుఞ్ఞం సఙ్ఖాతుం, ఇమేత్తమపి [ఇదమ్మత్తన్తి (సీ.), ఇమేత్థమపి (క.)] కేనచి.
‘‘చతున్నమపి దీపానం, ఇస్సరం యోధ కారయే;
ఏకిస్సా పూజనాయేతం, కలం నాగ్ఘతి సోళసిం.
‘‘సిద్ధత్థస్స ¶ నరగ్గస్స, చేతియే ఫలితన్తరే;
సుధాపిణ్డో మయా దిన్నో, విప్పసన్నేన చేతసా.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పటిసఙ్ఖారస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇతో తింసతికప్పమ్హి, పటిసఙ్ఖారసవ్హయా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, తేరస చక్కవత్తినో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సుధాపిణ్డియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సుధాపిణ్డియత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. సుచిన్తికత్థేరఅపదానం
‘‘తిస్సస్స లోకనాథస్స, సుద్ధపీఠమదాసహం;
హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, బుద్ధస్సాదిచ్చబన్ధునో.
‘‘అట్ఠారసే ¶ [అట్ఠతింసే (సీ. స్యా.)] ఇతో కప్పే, రాజా ఆసిం మహారుచి;
భోగో చ విపులో ఆసి, సయనఞ్చ అనప్పకం.
‘‘పీఠం ¶ బుద్ధస్స దత్వాన, విప్పసన్నేన చేతసా;
అనుభోమి సకం కమ్మం, పుబ్బే సుకతమత్తనో.
‘‘ద్వేనవుతే ¶ ఇతో కప్పే, యం పీఠమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పీఠదానస్సిదం ఫలం.
‘‘అట్ఠతింసే ఇతో కప్పే, తయో తే చక్కవత్తినో;
రుచి ఉపరుచి చేవ, మహారుచి తతియకో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సుచిన్తికో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సుచిన్తికత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. అడ్ఢచేళకత్థేరఅపదానం
‘‘తిస్సస్సాహం భగవతో, ఉపడ్ఢదుస్సమదాసహం;
పరమకాపఞ్ఞపత్తోమ్హి [పరమకారుఞ్ఞపత్తోమ్హి (స్యా. క.)], దుగ్గతేన [దుగ్గన్ధేన (సీ.)] సమప్పితో.
‘‘ఉపడ్ఢదుస్సం దత్వాన, కప్పం సగ్గమ్హి మోదహం;
అవసేసేసు కప్పేసు, కుసలం కారితం మయా.
‘‘ద్వేనవుతే ¶ ఇతో కప్పే, యం దుస్సమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, దుస్సదానస్సిదం ఫలం.
‘‘ఏకూనపఞ్ఞాసకప్పమ్హి [ఏకపఞ్ఞాసకప్పమ్హి (స్యా.)], రాజానో చక్కవత్తినో;
సమన్తచ్ఛదనా నామ, బాత్తింసాసుం [ఖత్తియాసుం (స్యా. క.)] జనాధిపా.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అడ్ఢచేళకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అడ్ఢచేళకత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. సూచిదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘కమ్మారోహం ¶ ¶ పురే ఆసిం, బన్ధుమాయం పురుత్తమే;
సూచిదానం మయా దిన్నం, విపస్సిస్స మహేసినో.
‘‘వజిరగ్గసమం ఞాణం, హోతి కమ్మేన తాదిసం;
విరాగోమ్హి విముత్తోమ్హి [విభవోమ్హి విభత్తోమ్హి (క.)], పత్తోమ్హి ఆసవక్ఖయం.
‘‘అతీతే ¶ చ భవే సబ్బే, వత్తమానే చనాగతే [అతీతా చ భవా సబ్బే, వత్తమానా చ’నాగతా (స్యా. క.)];
ఞాణేన విచినిం సబ్బం, సూచిదానస్సిదం ఫలం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, సత్తాసుం వజిరవ్హయా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సూచిదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సూచిదాయకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. గన్ధమాలియత్థేరఅపదానం
‘‘సిద్ధత్థస్స ¶ భగవతో, గన్ధథూపం అకాసహం;
సుమనేహి పటిచ్ఛన్నం, బుద్ధానుచ్ఛవికం కతం.
‘‘కఞ్చనగ్ఘియసఙ్కాసం, బుద్ధం లోకగ్గనాయకం;
ఇన్దీవరంవ జలితం, ఆదిత్తంవ హుతాసనం.
‘‘బ్యగ్ఘూసభంవ పవరం, అభిజాతంవ కేసరిం;
నిసిన్నం సమణానగ్గం, భిక్ఖుసఙ్ఘపురక్ఖతం.
‘‘వన్దిత్వా సత్థునో పాదే, పక్కామిం ఉత్తరాముఖో;
చతున్నవుతితో కప్పే, గన్ధమాలం యతో అదం.
‘‘బుద్ధే కతస్స కారస్స, ఫలేనాహం విసేసతో;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘చత్తారీసమ్హి ఏకూనే, కప్పే ఆసింసు సోళస;
దేవగన్ధసనామా తే, రాజానో చక్కవత్తినో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా గన్ధమాలియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
గన్ధమాలియత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. తిపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘మిగలుద్దో ¶ ¶ పురే ఆసిం, అరఞ్ఞే కాననే అహం [బ్రహా (స్యా.)];
పాటలిం హరితం దిస్వా, తీణి పుప్ఫాని ఓకిరిం.
‘‘పతితపత్తాని [సత్తపత్తాని (సీ.), సతపత్తాని (క.), సుక్ఖపణ్ణాని (స్యా.)] గణ్హిత్వా, బహి ఛడ్డేసహం తదా;
అన్తోసుద్ధం బహిసుద్ధం, సువిముత్తం అనాసవం.
‘‘సమ్ముఖా వియ సమ్బుద్ధం, విపస్సిం లోకనాయకం;
పాటలిం అభివాదేత్వా, తత్థ కాలఙ్కతో అహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం బోధిమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బోధిపూజాయిదం ఫలం.
‘‘సమన్తపాసాదికా నామ, తేరసాసింసు రాజినో;
ఇతో తేత్తింసకప్పమ్హి [తింసతికప్పమ్హి (స్యా.)], చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తిపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తిపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. మధుపిణ్డికత్థేరఅపదానం
‘‘విపినే ¶ [వివనే (స్యా. అట్ఠ.)] కాననే దిస్వా, అప్పసద్దే నిరాకులే;
సిద్ధత్థం ఇసినం సేట్ఠం, ఆహుతీనం పటిగ్గహం.
‘‘నిబ్బుతత్తం ¶ [నిబ్బుతగ్గం (క.), నిబ్బూతికం (స్యా.)] మహానాగం, నిసభాజానియం యథా;
ఓసధింవ విరోచన్తం, దేవసఙ్ఘనమస్సితం.
‘‘విత్తి మమాహు తావదే [విత్తి మే పాహునా తావ (సీ. స్యా.)], ఞాణం ఉప్పజ్జి తావదే;
వుట్ఠితస్స సమాధిమ్హా, మధుం దత్వాన సత్థునో.
‘‘వన్దిత్వా ¶ సత్థునో పాదే, పక్కామిం పాచినాముఖో;
చతుత్తింసమ్హి కప్పమ్హి, రాజా ఆసిం సుదస్సనో.
‘‘మధు భిసేహి సవతి, భోజనమ్హి చ తావదే;
మధువస్సం పవస్సిత్థ, పుబ్బకమ్మస్సిదం ఫలం.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, యం మధుం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, మధుదానస్సిదం ఫలం.
‘‘చతుత్తింసే ఇతో కప్పే, చత్తారో తే సుదస్సనా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా మధుపిణ్డికో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
మధుపిణ్డికత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. సేనాసనదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సిద్ధత్థస్స భగవతో, అదాసిం పణ్ణసన్థరం;
సమన్తా ఉపహారఞ్చ, కుసుమం ఓకిరిం అహం.
‘‘పాసాదేవం గుణం రమ్మం [పాసాదే చ గుహం రమ్మం (స్యా.)], అనుభోమి మహారహం;
మహగ్ఘాని చ పుప్ఫాని, సయనేభిసవన్తి మే.
‘‘సయనేహం తువట్టామి, విచిత్తే పుప్ఫసన్థతే;
పుప్ఫవుట్ఠి చ సయనే, అభివస్సతి తావదే.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, అదాసిం పణ్ణసన్థరం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సన్థరస్స ఇదం ఫలం.
‘‘తిణసన్థరకా నామ, సత్తేతే చక్కవత్తినో;
ఇతో తే పఞ్చమే కప్పే, ఉప్పజ్జింసు జనాధిపా.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సేనాసనదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సేనాసనదాయకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. వేయ్యావచ్చకత్థేరఅపదానం
‘‘విపస్సిస్స ¶ ¶ భగవతో, మహాపూగగణో అహు;
వేయ్యావచ్చకరో ఆసిం, సబ్బకిచ్చేసు వావటో [బ్యావటో (సీ. స్యా.)].
‘‘దేయ్యధమ్మో చ మే నత్థి, సుగతస్స మహేసినో;
అవన్దిం సత్థునో పాదే, విప్పసన్నేన చేతసా.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, వేయ్యావచ్చం అకాసహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, వేయ్యావచ్చస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇతో చ అట్ఠమే కప్పే, రాజా ఆసిం సుచిన్తితో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా వేయ్యావచ్చకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
వేయ్యావచ్చకత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. బుద్ధుపట్ఠాకత్థేరఅపదానం
‘‘విపస్సిస్స భగవతో, అహోసిం సఙ్ఖధమ్మకో;
నిచ్చుపట్ఠానయుత్తోమ్హి, సుగతస్స మహేసినో.
‘‘ఉపట్ఠానఫలం ¶ ¶ పస్స, లోకనాథస్స తాదినో;
సట్ఠితూరియసహస్సాని, పరివారేన్తి మం సదా.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, ఉపట్ఠహిం మహాఇసిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఉపట్ఠానస్సిదం ఫలం.
‘‘చతువీసే [చతునవుతే (స్యా.)] ఇతో కప్పే, మహానిగ్ఘోసనామకా;
సోళసాసింసు రాజానో, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా బుద్ధుపట్ఠాకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
బుద్ధుపట్ఠాకత్థేరస్సాపదానం దసమం.
సుధావగ్గో దసమో.
తస్సుద్దానం –
సుధా ¶ సుచిన్తి చేళఞ్చ, సూచీ చ గన్ధమాలియో;
తిపుప్ఫియో మధుసేనా, వేయ్యావచ్చో చుపట్ఠకో;
సమసట్ఠి చ గాథాయో, అస్మిం వగ్గే పకిత్తితా.
అథ వగ్గుద్దానం –
బుద్ధవగ్గో హి పఠమో, సీహాసని సుభూతి చ;
కుణ్డధానో ఉపాలి చ, బీజనిసకచిన్తి చ.
నాగసమాలో ¶ తిమిరో, సుధావగ్గేన తే దస;
చతుద్దససతా గాథా, పఞ్చపఞ్ఞాసమేవ చ.
బుద్ధవగ్గదసకం.
పఠమసతకం సమత్తం.
౧౧. భిక్ఖదాయివగ్గో
౧. భిక్ఖదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సువణ్ణవణ్ణం ¶ ¶ ¶ సమ్బుద్ధం, ఆహుతీనం పటిగ్గహం;
పవరా [పవనా (స్యా.)] అభినిక్ఖన్తం, వనా నిబ్బనమాగతం [వానా నిబ్బానమాగతం (స్యా.)].
‘‘కటచ్ఛుభిక్ఖం పాదాసిం, సిద్ధత్థస్స మహేసినో;
పఞ్ఞాయ ఉపసన్తస్స, మహావీరస్స తాదినో.
‘‘పదేనానుపదాయన్తం [పదేనానుపదాయన్తో (సీ. స్యా.)], నిబ్బాపేన్తే మహాజనం;
ఉళారా విత్తి మే జాతా, బుద్ధే ఆదిచ్చబన్ధునే [విత్తి మే పాహునా తావ, బుద్ధస్సాదిచ్చబన్ధునో (స్యా.)].
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, భిక్ఖాదానస్సిదం ఫలం.
‘‘సత్తాసీతిమ్హితో కప్పే, మహారేణు సనామకా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, సత్తేతే చక్కవత్తినో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా భిక్ఖదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
భిక్ఖదాయకత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. ఞాణసఞ్ఞికత్థేరఅపదానం
‘‘సువణ్ణవణ్ణం సమ్బుద్ధం, నిసభాజానియం యథా;
తిధాపభిన్నం మాతఙ్గం, కుఞ్జరంవ మహేసినం.
‘‘ఓభాసేన్తం దిసా సబ్బా, ఉళురాజంవ పూరితం;
రథియం పటిపజ్జన్తం, లోకజేట్ఠం అపస్సహం.
‘‘ఞాణే ¶ ¶ చిత్తం పసాదేత్వా, పగ్గహేత్వాన అఞ్జలిం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, సిద్ధత్థమభివాదయిం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఞాణసఞ్ఞాయిదం ఫలం.
‘‘తేసత్తతిమ్హితో కప్పే, సోళసాసుం నరుత్తమా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఞాణసఞ్ఞికో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఞాణసఞ్ఞికత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. ఉప్పలహత్థియత్థేరఅపదానం
‘‘తివరాయం ¶ నివాసీహం, అహోసిం మాలికో తదా;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, సిద్ధత్థం లోకపూజితం [లోకనాయకం (సీ.)].
‘‘పసన్నచిత్తో సుమనో, పుప్ఫహత్థమదాసహం;
యత్థ యత్థుపపజ్జామి, తస్స కమ్మస్స వాహసా.
‘‘అనుభోమి ఫలం ఇట్ఠం, పుబ్బే సుకతమత్తనో;
పరిక్ఖిత్తో సుమల్లేహి, పుప్ఫదానస్సిదం ఫలం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుప్ఫపూజాయిదం [బుద్ధపూజాయిదం (సీ.)] ఫలం.
‘‘చతున్నవుతుపాదాయ, ఠపేత్వా వత్తమానకం;
పఞ్చరాజసతా తత్థ, నజ్జసమసనామకా [నజ్జుపమసనామకా (సీ. స్యా.)].
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉప్పలహత్థియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉప్పలహత్థియత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. పదపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘సిద్ధత్థస్స ¶ ¶ భగవతో, జాతిపుప్ఫమదాసహం;
పాదేసు సత్త పుప్ఫాని, హాసేనోకిరితాని మే.
‘‘తేన ¶ కమ్మేనహం అజ్జ, అభిభోమి నరామరే;
ధారేమి అన్తిమం దేహం, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుప్ఫపూజాయిదం ఫలం.
‘‘సమన్తగన్ధనామాసుం, తేరస చక్కవత్తినో;
ఇతో పఞ్చమకే కప్పే, చాతురన్తా జనాధిపా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పదపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పదపూజకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. ముట్ఠిపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘సుదస్సనోతి నామేన, మాలాకారో అహం తదా;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, లోకజేట్ఠం నరాసభం.
‘‘జాతిపుప్ఫం గహేత్వాన, పూజయిం పదుముత్తరం;
విసుద్ధచక్ఖు సుమనో, దిబ్బచక్ఖుం సమజ్ఝగం.
‘‘ఏతిస్సా పుప్ఫపూజాయ, చిత్తస్స పణిధీహి చ;
కప్పానం సతసహస్సం, దుగ్గతిం నుపపజ్జహం.
‘‘సోళసాసింసు ¶ రాజానో, దేవుత్తరసనామకా;
ఛత్తింసమ్హి ఇతో కప్పే, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ముట్ఠిపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ముట్ఠిపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. ఉదకపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘సువణ్ణవణ్ణం ¶ ¶ సమ్బుద్ధం, గచ్ఛన్తం అనిలఞ్జసే;
ఘతాసనంవ జలితం, ఆదిత్తంవ హుతాసనం.
‘‘పాణినా ఉదకం గయ్హ, ఆకాసే ఉక్ఖిపిం అహం;
సమ్పటిచ్ఛి మహావీరో, బుద్ధో కారుణికో ఇసి [మయి (స్యా.)].
‘‘అన్తలిక్ఖే ¶ ఠితో సత్థా, పదుముత్తరనామకో;
మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, ఇమం గాథం అభాసథ.
‘‘‘ఇమినా దకదానేన, పీతిఉప్పాదనేన చ;
కప్పసతసహస్సమ్పి, దుగ్గతిం నుపపజ్జతి’ [నుపపజ్జసి (క.)].
‘‘తేన కమ్మేన ద్విపదిన్ద, లోకజేట్ఠ నరాసభ;
పత్తోమ్హి అచలం ఠానం, హిత్వా జయపరాజయం.
‘‘సహస్సరాజనామేన ¶ , తయో తే చక్కవత్తినో;
పఞ్చసట్ఠికప్పసతే, చాతురన్తా జనాధిపా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉదకపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉదకపూజకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. నళమాలియత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరబుద్ధస్స, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
తిణత్థరే నిసిన్నస్స, ఉపసన్తస్స తాదినో.
‘‘నళమాలం గహేత్వాన, బన్ధిత్వా [బీజిత్వా (క.)] బీజనిం అహం;
బుద్ధస్స ఉపనామేసిం, ద్విపదిన్దస్స తాదినో.
‘‘పటిగ్గహేత్వా సబ్బఞ్ఞూ, బీజనిం లోకనాయకో;
మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, ఇమం గాథం అభాసథ.
‘‘‘యథా ¶ మే కాయో నిబ్బాతి, పరిళాహో న విజ్జతి;
తథేవ తివిధగ్గీహి, చిత్తం తవ విముచ్చతు’.
‘‘సబ్బే ¶ దేవా సమాగచ్ఛుం, యే కేచి వననిస్సితా;
సోస్సామ బుద్ధవచనం, హాసయన్తఞ్చ దాయకం.
‘‘నిసిన్నో ¶ భగవా తత్థ, దేవసఙ్ఘపురక్ఖతో;
దాయకం సమ్పహంసేన్తో, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘ఇమినా బీజనిదానేన, చిత్తస్స పణిధీహి చ;
సుబ్బతో నామ నామేన, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.
‘‘‘తేన ¶ కమ్మావసేసేన, సుక్కమూలేన చోదితో;
మాలుతో నామ నామేన, చక్కవత్తీ భవిస్సతి’.
‘‘‘ఇమినా బీజనిదానేన, సమ్మానవిపులేన చ;
కప్పసతసహస్సమ్పి, దుగ్గతిం నుపపజ్జతి.
‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి, సుబ్బతా అట్ఠతింస తే;
ఏకూనతింససహస్సే, అట్ఠ మాలుతనామకా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా నళమాలియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
నళమాలియత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
సత్తమభాణవారం.
౮. ఆసనుపట్ఠాహకత్థేరఅపదానం
‘‘కాననం వనమోగయ్హ, అప్పసద్దం నిరాకులం;
సీహాసనం మయా దిన్నం, అత్థదస్సిస్స తాదినో.
‘‘మాలాహత్థం ¶ గహేత్వాన, కత్వా చ నం పదక్ఖిణం;
సత్థారం పయిరుపాసిత్వా, పక్కామిం ఉత్తరాముఖో.
‘‘తేన ¶ కమ్మేన ద్విపదిన్ద, లోకజేట్ఠ నరాసభ;
సన్నిబ్బాపేమి [సన్దిట్ఠాపేమి (క.)] అత్తానం, భవా సబ్బే సమూహతా.
‘‘అట్ఠారసకప్పసతే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సీహాసనస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇతో ¶ సత్తకప్పసతే, సన్నిబ్బాపక [సన్నిట్ఠో నామ (క.)] ఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఆసనుపట్ఠాహకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఆసనుపట్ఠాహకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. బిళాలిదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే ¶ , వసామి పణ్ణసన్థరే;
ఘాసేసు గేధమాపన్నో, సేయ్యసీలో చహం [సేయసీలోవహం (స్యా. క.)] తదా.
‘‘ఖణన్తాలు [ఖణమాలు (స్యా.)] కలమ్బాని, బిళాలితక్కలాని చ;
కోలం భల్లాతకం బిల్లం, ఆహత్వా పటియాదితం.
‘‘పదుముత్తరో ¶ లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, ఆగచ్ఛి మమ సన్తికం.
‘‘ఉపాగతం మహానాగం, దేవదేవం నరాసభం;
బిళాలిం పగ్గహేత్వాన, పత్తమ్హి ఓకిరిం అహం.
‘‘పరిభుఞ్జి మహావీరో, తోసయన్తో మమం తదా;
పరిభుఞ్జిత్వాన సబ్బఞ్ఞూ, ఇమం గాథం అభాసథ.
‘‘‘సకం చిత్తం పసాదేత్వా, బిళాలిం మే అదా తువం;
కప్పానం సతసహస్సం, దుగ్గతిం నుపపజ్జసి’.
‘‘చరిమం ¶ వత్తతే మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
ధారేమి అన్తిమం దేహం, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే.
‘‘చతుపఞ్ఞాసితో కప్పే, సుమేఖలియసవ్హయో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా బిళాలిదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
బిళాలిదాయకత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. రేణుపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘సువణ్ణవణ్ణం ¶ ¶ ¶ సమ్బుద్ధం, సతరంసింవ భాణుమం;
ఓభాసేన్తం దిసా సబ్బా, ఉళురాజంవ పూరితం.
‘‘పురక్ఖతం సావకేహి, సాగరేహేవ మేదనిం;
నాగం పగ్గయ్హ రేణూహి, విపస్సిస్సాభిరోపయిం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం రేణుమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పణ్ణతాలీసితో కప్పే, రేణు నామాసి ఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా రేణుపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
రేణుపూజకత్థేరస్సాపదానం దసమం.
భిక్ఖదాయివగ్గో ఏకాదసమో.
తస్సుద్దానం –
భిక్ఖదాయీ ఞాణసఞ్ఞీ, హత్థియో పదపూజకో;
ముట్ఠిపుప్ఫీ ఉదకదో, నళమాలి ఉపట్ఠకో;
బిళాలిదాయీ రేణు చ, గాథాయో ఛ చ సట్ఠి చ.
౧౨. మహాపరివారవగ్గో
౧. మహాపరివారకత్థేరఅపదానం
‘‘విపస్సీ ¶ ¶ ¶ నామ భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
అట్ఠసట్ఠిసహస్సేహి, పావిసి బన్ధుమం తదా.
‘‘నగరా అభినిక్ఖమ్మ, అగమం దీపచేతియం;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, ఆహుతీనం పటిగ్గహం.
‘‘చుల్లాసీతిసహస్సాని, యక్ఖా మయ్హం ఉపన్తికే;
ఉపట్ఠహన్తి సక్కచ్చం [మం నిచ్చం (క.)], ఇన్దంవ తిదసా గణా.
‘‘భవనా ¶ అభినిక్ఖమ్మ, దుస్సం పగ్గయ్హహం తదా;
సిరసా అభివాదేసిం, తఞ్చాదాసిం మహేసినో.
‘‘అహో బుద్ధో అహో ధమ్మో, అహో నో సత్థు సమ్పదా;
బుద్ధస్స ఆనుభావేన, వసుధాయం పకమ్పథ.
‘‘తఞ్చ అచ్ఛరియం దిస్వా, అబ్భుతం లోమహంసనం;
బుద్ధే చిత్తం పసాదేమి, ద్విపదిన్దమ్హి తాదినే.
‘‘సోహం చిత్తం పసాదేత్వా, దుస్సం దత్వాన సత్థునో;
సరణఞ్చ ఉపాగచ్ఛిం, సామచ్చో సపరిజ్జనో.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో పన్నరసే కప్పే, సోళసాసుం సువాహనా [సోళసాసింసు వాహనో (స్యా.)];
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మహాపరివారకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
మహాపరివారకత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. సుమఙ్గలత్థేరఅపదానం
‘‘అత్థదస్సీ ¶ ¶ జినవరో, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
విహారా అభినిక్ఖమ్మ, తళాకం ఉపసఙ్కమి.
‘‘న్హత్వా పిత్వా చ సమ్బుద్ధో, ఉత్తరిత్వేకచీవరో;
అట్ఠాసి భగవా తత్థ, విలోకేన్తో దిసోదిసం.
‘‘భవనే ఉపవిట్ఠోహం, అద్దసం లోకనాయకం;
హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, అప్ఫోటేసిం అహం తదా.
‘‘సతరంసింవ జోతన్తం, పభాసన్తంవ కఞ్చనం [ఇమినా పాదద్వయేన పురిమపాదద్వయస్స పురతో భవితబ్బం];
నచ్చగీతే పయుత్తోహం, పఞ్చఙ్గతూరియమ్హి చ.
‘‘యం యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;
సబ్బే సత్తే అభిభోమి, విపులో హోతి మే యసో [అయఞ్చ గాథా పరిగ్గహేతిగాథాయ అనన్తరమేవ ఠాతుం యుత్తా].
‘‘నమో ¶ తే పురిసాజఞ్ఞ, నమో తే పురిసుత్తమ;
అత్తానం తోసయిత్వాన, పరే తోసేసి త్వం ముని.
‘‘పరిగ్గహే ¶ [పరిగ్గయ్హ (సీ.), పరిగ్గహిత్వా (స్యా.), పరిగ్గహేన (క.)] నిసీదిత్వా, హాసం కత్వాన సుబ్బతే;
ఉపట్ఠహిత్వా సమ్బుద్ధం, తుసితం ఉపపజ్జహం.
‘‘సోళసేతో కప్పసతే, ద్వినవఏకచిన్తితా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సుమఙ్గలో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సుమఙ్గలత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. సరణగమనియత్థేరఅపదానం
‘‘ఉభిన్నం దేవరాజూనం, సఙ్గామో సముపట్ఠితో;
అహోసి సముపబ్యూళ్హో [సముపబ్బూళ్హో (సీ.)], మహాఘోసో అవత్తథ [పవత్తథ (సీ.)].
‘‘పదుముత్తరో ¶ లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
అన్తలిక్ఖే ఠితో సత్థా, సంవేజేసి మహాజనం.
‘‘సబ్బే ¶ దేవా అత్తమనా, నిక్ఖిత్తకవచావుధా;
సమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా, ఏకగ్గాసింసు తావదే.
‘‘మయ్హం [అమ్హం (సీ.)] సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, వాచాసభిముదీరయి;
అనుకమ్పకో లోకవిదూ, నిబ్బాపేసి మహాజనం.
‘‘పదుట్ఠచిత్తో ¶ మనుజో, ఏకపాణం విహేఠయం;
తేన చిత్తప్పదోసేన, అపాయం ఉపపజ్జతి.
‘‘సఙ్గామసీసే నాగోవ, బహూ పాణే విహేఠయం;
నిబ్బాపేథ సకం చిత్తం, మా హఞ్ఞిత్థో పునప్పునం.
‘‘ద్విన్నమ్పి యక్ఖరాజూనం, సేనా సా విమ్హితా అహు [సేనాయో విమ్హితా అహూ (సీ.), సేనాపి సమితా అహు (స్యా.)];
సరణఞ్చ ఉపాగచ్ఛుం, లోకజేట్ఠం సుతాదినం.
‘‘సఞ్ఞాపేత్వాన ¶ జనతం, పదముద్ధరి [ఉద్ధరి పన (సీ. స్యా.)] చక్ఖుమా;
పేక్ఖమానోవ దేవేహి, పక్కామి ఉత్తరాముఖో.
‘‘పఠమం సరణం గచ్ఛిం, ద్విపదిన్దస్స తాదినో;
కప్పానం సతసహస్సం, దుగ్గతిం నుపపజ్జహం.
‘‘మహాదున్దుభినామా చ, సోళసాసుం రథేసభా;
తింసకప్పసహస్సమ్హి, రాజానో చక్కవత్తినో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సరణగమనియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సరణగమనియత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. ఏకాసనియత్థేరఅపదానం
‘‘వరుణో నామ నామేన, దేవరాజా అహం తదా;
ఉపట్ఠహేసిం సమ్బుద్ధం, సయోగ్గబలవాహనో.
‘‘నిబ్బుతే ¶ ¶ లోకనాథమ్హి, అత్థదస్సీనరుత్తమే;
తూరియం సబ్బమాదాయ, అగమం బోధిముత్తమం.
‘‘వాదితేన చ నచ్చేన, సమ్మతాళసమాహితో;
సమ్ముఖా వియ సమ్బుద్ధం, ఉపట్ఠిం బోధిముత్తమం.
‘‘ఉపట్ఠహిత్వా ¶ తం బోధిం, ధరణీరుహపాదపం;
పల్లఙ్కం ఆభుజిత్వాన, తత్థ కాలఙ్కతో అహం.
‘‘సకకమ్మాభిరద్ధోహం, పసన్నో బోధిముత్తమే;
తేన చిత్తప్పసాదేన, నిమ్మానం ఉపపజ్జహం.
‘‘సట్ఠితూరియసహస్సాని, పరివారేన్తి మం సదా;
మనుస్సేసు చ దేవేసు, వత్తమానం భవాభవే.
‘‘తివిధగ్గీ నిబ్బుతా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
ధారేమి అన్తిమం దేహం, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే [అయఞ్చ గాథా పటిసమ్భిదా చతస్సేతిగాథాయ ఏకసమ్బన్ధా భవితం యుత్తా].
‘‘సుబాహూ ¶ నామ నామేన, చతుత్తింసాసు ఖత్తియా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, పఞ్చకప్పసతే ఇతో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకాసనియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఏకాసనియత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. సువణ్ణపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘విపస్సీ ¶ నామ భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
నిసిన్నో జనకాయస్స, దేసేసి అమతం పదం.
‘‘తస్సాహం ధమ్మం సుత్వాన, ద్విపదిన్దస్స తాదినో;
సోణ్ణపుప్ఫాని చత్తారి, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘సువణ్ణచ్ఛదనం ఆసి, యావతా పరిసా తదా;
బుద్ధాభా చ సువణ్ణాభా, ఆలోకో విపులో అహు.
‘‘ఉదగ్గచిత్తో ¶ సుమనో, వేదజాతో కతఞ్జలీ;
విత్తిసఞ్జననో తేసం, దిట్ఠధమ్మసుఖావహో.
‘‘ఆయాచిత్వాన సమ్బుద్ధం, వన్దిత్వాన చ సుబ్బతం;
పామోజ్జం జనయిత్వాన, సకం భవనుపాగమిం.
‘‘భవనే ఉపవిట్ఠోహం, బుద్ధసేట్ఠం అనుస్సరిం;
తేన చిత్తప్పసాదేన, తుసితం ఉపపజ్జహం.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘సోళసాసింసు రాజానో, నేమిసమ్మతనామకా;
తేతాలీసే ఇతో కప్పే, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా సువణ్ణపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సువణ్ణపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. చితకపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘వసామి ¶ రాజాయతనే, సామచ్చో సపరిజ్జనో;
పరినిబ్బుతే భగవతి, సిఖినో లోకబన్ధునో.
‘‘పసన్నచిత్తో సుమనో, చితకం అగమాసహం;
తూరియం తత్థ వాదేత్వా, గన్ధమాలం సమోకిరిం.
‘‘చితమ్హి పూజం కత్వాన, వన్దిత్వా చితకం అహం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, సకం భవనుపాగమిం.
‘‘భవనే ఉపవిట్ఠోహం, చితపూజం అనుస్సరిం;
తేన కమ్మేన ద్విపదిన్ద, లోకజేట్ఠ నరాసభ.
‘‘అనుభోత్వాన సమ్పత్తిం, దేవేసు మానుసేసు చ;
పత్తోమ్హి అచలం ఠానం, హిత్వా జయపరాజయం.
‘‘ఏకత్తింసే ¶ ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, చితపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఏకూనతింసకప్పమ్హి, ఇతో సోళస రాజానో;
ఉగ్గతా నామ నామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా చితకపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
చితకపూజకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. బుద్ధసఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘యదా ¶ విపస్సీ లోకగ్గో, ఆయుసఙ్ఖారమోస్సజి;
పథవీ సమ్పకమ్పిత్థ, మేదనీ జలమేఖలా.
‘‘ఓతతం విత్థతం [ఓతతం వితతం (స్యా.)] మయ్హం, సువిచిత్తవటంసకం [సుచిచిత్తం పపఞ్చకం (స్యా.)];
భవనమ్పి పకమ్పిత్థ, బుద్ధస్స ఆయుసఙ్ఖయే.
‘‘తాసో ¶ మయ్హం సముప్పన్నో, భవనే సమ్పకమ్పితే;
ఉప్పాదో [ఉప్పాతో (?)] ను కిమత్థాయ, ఆలోకో విపులో అహు.
‘‘వేస్సవణో ఇధాగమ్మ, నిబ్బాపేసి మహాజనం;
పాణభూతే [పాణభుతం (స్యా.), పాణభూనం (సీ. క.)] భయం నత్థి, ఏకగ్గా హోథ సంవుతా [సగారవా (స్యా.)].
‘‘అహో బుద్ధో అహో ధమ్మో, అహో నో సత్థు సమ్పదా;
యస్మిం ఉప్పజ్జమానమ్హి, పథవీ [పఠవీ (సీ. స్యా.)] సమ్పకమ్పతి.
‘‘బుద్ధానుభావం కిత్తేత్వా, కప్పం సగ్గమ్హి మోదహం;
అవసేసేసు కప్పేసు, కుసలం చరితం [కరితం (సీ. స్యా.), కారితం (క.)] మయా.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, యం సఞ్ఞమలభిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధసఞ్ఞాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో ¶ చుద్దసకప్పమ్హి, రాజా ఆసిం పతాపవా;
సమితో నామ నామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా బుద్ధసఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
బుద్ధసఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. మగ్గసఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరబుద్ధస్స, సావకా వనచారినో;
విప్పనట్ఠా బ్రహారఞ్ఞే, అన్ధావ అనుసుయ్యరే [అనుసుయరే (సీ.)].
‘‘అనుస్సరిత్వా ¶ సమ్బుద్ధం, పదుముత్తరనాయకం;
తస్స తే మునినో పుత్తా, విప్పనట్ఠా మహావనే.
‘‘భవనా ఓరుహిత్వాన, అగమిం భిక్ఖుసన్తికం;
తేసం మగ్గఞ్చ ఆచిక్ఖిం, భోజనఞ్చ అదాసహం.
‘‘తేన కమ్మేన ద్విపదిన్ద, లోకజేట్ఠ నరాసభ;
జాతియా సత్తవస్సోహం, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘సచక్ఖూ ¶ నామ నామేన, ద్వాదస చక్కవత్తినో;
సత్తరతనసమ్పన్నా, పఞ్చకప్పసతే ఇతో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మగ్గసఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
మగ్గసఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. పచ్చుపట్ఠానసఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘అత్థదస్సిమ్హి సుగతే, నిబ్బుతే సమనన్తరా;
యక్ఖయోనిం ఉపపజ్జిం, యసం పత్తో చహం తదా.
‘‘దుల్లద్ధం ¶ వత మే ఆసి, దుప్పభాతం దురుట్ఠితం;
యం మే భోగే విజ్జమానే, పరినిబ్బాయి చక్ఖుమా.
‘‘మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, సాగరో నామ సావకో;
మముద్ధరితుకామో సో, ఆగచ్ఛి మమ సన్తికం.
‘‘కిం ను సోచసి మా భాయి, చర ధమ్మం సుమేధస;
అనుప్పదిన్నా బుద్ధేన, సబ్బేసం బీజసమ్పదా.
‘‘సో చే పూజేయ్య సమ్బుద్ధం, తిట్ఠన్తం లోకనాయకం;
ధాతుం సాసపమత్తమ్పి, నిబ్బుతస్సాపి పూజయే.
‘‘సమే ¶ చిత్తప్పసాదమ్హి, సమం పుఞ్ఞం మహగ్గతం;
తస్మా థూపం కరిత్వాన, పూజేహి జినధాతుయో.
‘‘సాగరస్స వచో సుత్వా, బుద్ధథూపం అకాసహం;
పఞ్చవస్సే పరిచరిం, మునినో థూపముత్తమం.
‘‘తేన ¶ కమ్మేన ద్విపదిన్ద, లోకజేట్ఠ నరాసభ;
సమ్పత్తిం అనుభోత్వాన, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘భూరిపఞ్ఞా చ చత్తారో, సత్తకప్పసతే ఇతో;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పచ్చుపట్ఠానసఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పచ్చుపట్ఠానసఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. జాతిపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘జాయన్తస్స ¶ విపస్సిస్స, ఆలోకో విపులో అహు;
పథవీ చ పకమ్పిత్థ, ససాగరా సపబ్బతా.
‘‘నేమిత్తా చ వియాకంసు, బుద్ధో లోకే భవిస్సతి;
అగ్గో చ సబ్బసత్తానం, జనతం ఉద్ధరిస్సతి.
‘‘నేమిత్తానం ¶ ¶ సుణిత్వాన, జాతిపూజమకాసహం;
ఏదిసా పూజనా నత్థి, యాదిసా జాతిపూజనా.
‘‘సఙ్ఖరిత్వాన [సంహరిత్వాన (సీ. స్యా.), సఙ్కరిత్వాన (క.)]
కుసలం, సకం చిత్తం పసాదయిం.
జాతిపూజం కరిత్వాన, తత్థ కాలఙ్కతో అహం.
‘‘యం యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;
సబ్బే సత్తే అభిభోమి, జాతిపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ధాతియో మం ఉపట్ఠన్తి, మమ చిత్తవసానుగా;
న తా సక్కోన్తి కోపేతుం, జాతిపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పూజమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, జాతిపూజాయిదం ఫలం.
‘‘సుపారిచరియా నామ, చతుత్తింస జనాధిపా;
ఇతో తతియకప్పమ్హి, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా జాతిపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
జాతిపూజకత్థేరస్సాపదానం దసమం.
మహాపరివారవగ్గో ద్వాదసమో.
తస్సుద్దానం –
పరివారసుమఙ్గలా, సరణాసనపుప్ఫియా;
చితపూజీ బుద్ధసఞ్ఞీ, మగ్గుపట్ఠానజాతినా;
గాథాయో ¶ నవుతి వుత్తా, గణితాయో విభావిహి.
౧౩. సేరేయ్యవగ్గో
౧. సేరేయ్యకత్థేరఅపదానం
‘‘అజ్ఝాయకో ¶ ¶ ¶ మన్తధరో, తిణ్ణం వేదాన పారగూ;
అబ్భోకాసే ఠితో సన్తో, అద్దసం లోకనాయకం.
‘‘సీహం యథా వనచరం, బ్యగ్ఘరాజంవ నిత్తసం;
తిధాపభిన్నమాతఙ్గం, కుఞ్జరంవ మహేసినం.
‘‘సేరేయ్యకం గహేత్వాన, ఆకాసే ఉక్ఖిపిం [నిక్ఖిపిం (క.)] అహం;
బుద్ధస్స ఆనుభావేన, పరివారేన్తి సబ్బసో [సబ్బతో (సీ.)].
‘‘అధిట్ఠహి మహావీరో, సబ్బఞ్ఞూ లోకనాయకో;
సమన్తా పుప్ఫచ్ఛదనా, ఓకిరింసు నరాసభం.
‘‘తతో సా పుప్ఫకఞ్చుకా, అన్తోవణ్టా బహిముఖా;
సత్తాహం ఛదనం కత్వా, తతో అన్తరధాయథ.
‘‘తఞ్చ అచ్ఛరియం దిస్వా, అబ్భుతం లోమహంసనం;
బుద్ధే చిత్తం పసాదేసిం, సుగతే లోకనాయకే.
‘‘తేన చిత్తప్పసాదేన, సుక్కమూలేన చోదితో;
కప్పానం సతసహస్సం, దుగ్గతిం నుపపజ్జహం.
‘‘పన్నరససహస్సమ్హి ¶ , కప్పానం పఞ్చవీసతి;
వీతమలా [చిత్తమాలా (సీ.), విలామాలా (స్యా.)] సమానా చ, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సేరేయ్యకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సేరేయ్యకత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. పుప్ఫథూపియత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే ¶ ¶ , కుక్కురో నామ [కుక్కుటో నామ (సీ.)] పబ్బతో;
వేమజ్ఝే తస్స వసతి, బ్రాహ్మణో మన్తపారగూ.
‘‘పఞ్చ సిస్ససహస్సాని, పరివారేన్తి మం సదా;
పుబ్బుట్ఠాయీ చ తే ఆసుం, మన్తేసు చ విసారదా.
‘‘బుద్ధో ¶ లోకే సముప్పన్నో, తం విజానాథ నో భవం;
అసీతిబ్యఞ్జనానస్స, బాత్తింసవరలక్ఖణా.
‘‘బ్యామప్పభో జినవరో, ఆదిచ్చోవ విరోచతి;
సిస్సానం వచనం సుత్వా, బ్రాహ్మణో మన్తపారగూ.
‘‘అస్సమా అభినిక్ఖమ్మ, దిసం పుచ్ఛతి సిస్సకే [బ్రాహ్మణో (స్యా.)];
యమ్హి దేసే మహావీరో, వసతి లోకనాయకో.
‘‘తాహం దిసం నమస్సిస్సం, జినం అప్పటిపుగ్గలం;
ఉదగ్గచిత్తో సుమనో, పూజేసిం తం తథాగతం.
‘‘ఏథ ¶ సిస్సా గమిస్సామ, దక్ఖిస్సామ తథాగతం;
వన్దిత్వా సత్థునో పాదే, సోస్సామ జినసాసనం.
‘‘ఏకాహం అభినిక్ఖమ్మ, బ్యాధిం పటిలభిం అహం;
బ్యాధినా పీళితో సన్తో, సాలం వాసయితుం గమిం.
‘‘సబ్బే సిస్సే సమానేత్వా, అపుచ్ఛిం తే తథాగతం;
కీదిసం లోకనాథస్స, గుణం పరమబుద్ధినో.
‘‘తే మే పుట్ఠా వియాకంసు, యథా దస్సావినో తథా;
సక్కచ్చం బుద్ధసేట్ఠం తం, దేసేసుం [దస్సేసుం (సీ. స్యా.)] మమ సమ్ముఖా.
‘‘తేసాహం వచనం సుత్వా, సకం చిత్తం పసాదయిం;
పుప్ఫేహి థూపం కత్వాన, తత్థ కాలఙ్కతో అహం.
‘‘తే మే సరీరం ఝాపేత్వా, అగముం బుద్ధసన్తికం;
అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, సత్థారమభివాదయుం.
‘‘పుప్ఫేహి థూపం కత్వాన, సుగతస్స మహేసినో;
కప్పానం సతసహస్సం, దుగ్గతిం నుపపజ్జహం.
‘‘చత్తాలీససహస్సమ్హి ¶ ¶ , కప్పే సోళస ఖత్తియా;
నామేనగ్గిసమా నామ, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘వీసకప్పసహస్సమ్హి, రాజానో చక్కవత్తినో;
ఘతాసనసనామావ, అట్ఠత్తింస మహీపతీ.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా పుప్ఫథూపియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పుప్ఫథూపియత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. పాయసదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సువణ్ణవణ్ణో ¶ సమ్బుద్ధో, బాత్తింసవరలక్ఖణో;
పవనా [పధానో (క.)] అభినిక్ఖన్తో, భిక్ఖుసఙ్ఘపురక్ఖతో [సువణ్ణవణ్ణం …పే… పురక్ఖతం-ఏవం దుతియన్తవసేన సీ. స్యా. పోత్థకేసు దిస్సతి].
‘‘మహచ్చా [సహత్థా (స్యా. క.)] కంసపాతియా, వడ్ఢేత్వా పాయసం [పాయాసం (స్యా. క.)] అహం;
ఆహుతిం యిట్ఠుకామో సో, ఉపనేసిం బలిం అహం.
‘‘భగవా తమ్హి సమయే, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
చఙ్కమం సుసమారూళ్హో, అమ్బరే అనిలాయనే.
‘‘తఞ్చ అచ్ఛరియం దిస్వా, అబ్భుతం లోమహంసనం;
ఠపయిత్వా కంసపాతిం, విపస్సిం అభివాదయిం.
‘‘తువం దేవోసి [బుద్ధోసి (స్యా.)] సబ్బఞ్ఞూ, సదేవే సహమానుసే;
అనుకమ్పం ఉపాదాయ, పటిగణ్హ మహాముని.
‘‘పటిగ్గహేసి భగవా, సబ్బఞ్ఞూ లోకనాయకో;
మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, సత్థా లోకే మహాముని [అనుత్తరో (స్యా.)].
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పాయసస్స [పాయాసస్స (స్యా. క.)] ఇదం ఫలం.
‘‘ఏకతాలీసితో ¶ కప్పే, బుద్ధో నామాసి ఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పాయసదాయకో [పాయాసదాయకో (స్యా. క.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పాయసదాయకత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. గన్ధోదకియత్థేరఅపదానం
‘‘నిసజ్జ ¶ పాసాదవరే, విపస్సిం అద్దసం జినం;
కకుధం విలసన్తంవ, సబ్బఞ్ఞుం తమనాసకం [సబ్బఞ్ఞుత్తమనాయకం (స్యా.), సబ్బఞ్ఞుతమనాసవం (క.)].
‘‘పాసాదస్సావిదూరే చ, గచ్ఛతి లోకనాయకో;
పభా నిద్ధావతే తస్స, యథా చ సతరంసినో.
‘‘గన్ధోదకఞ్చ ¶ పగ్గయ్హ, బుద్ధసేట్ఠం సమోకిరిం;
తేన చిత్తప్పసాదేన, తత్థ కాలఙ్కతో అహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం గన్ధోదకమాకిరిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, సుగన్ధో నామ ఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా గన్ధోదకియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
గన్ధోదకియత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. సమ్ముఖాథవికత్థేరఅపదానం
‘‘జాయమానే విపస్సిమ్హి, నిమిత్తం బ్యాకరిం అహం;
‘నిబ్బాపయిఞ్చ [నిబ్బాపయం చ (సీ. స్యా.), నిబ్బాపయన్తో (?)] జనతం, బుద్ధో లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘యస్మిఞ్చ ¶ జాయమానస్మిం, దససహస్సి కమ్పతి;
సో దాని భగవా సత్థా, ధమ్మం దేసేతి చక్ఖుమా.
‘‘‘యస్మిఞ్చ జాయమానస్మిం, ఆలోకో విపులో అహు;
సో దాని భగవా సత్థా, ధమ్మం దేసేతి చక్ఖుమా.
‘‘‘యస్మిఞ్చ జాయమానస్మిం, సరితాయో న సన్దయుం [సన్దిసుం (సీ. స్యా.)];
సో దాని భగవా సత్థా, ధమ్మం దేసేతి చక్ఖుమా.
‘‘‘యస్మిఞ్చ జాయమానస్మిం, అవీచగ్గి న పజ్జలి;
సో దాని భగవా సత్థా, ధమ్మం దేసేతి చక్ఖుమా.
‘‘‘యస్మిఞ్చ ¶ జాయమానస్మిం, పక్ఖిసఙ్ఘో న సంచరి;
సో దాని భగవా సత్థా, ధమ్మం దేసేతి చక్ఖుమా.
‘‘‘యస్మిఞ్చ జాయమానస్మిం, వాతక్ఖన్ధో న వాయతి;
సో దాని భగవా సత్థా, ధమ్మం దేసేతి చక్ఖుమా.
‘‘‘యస్మిఞ్చ ¶ జాయమానస్మిం, సబ్బరతనాని జోతయుం [జోతిసుం (సీ. స్యా.)];
సో దాని భగవా సత్థా, ధమ్మం దేసేతి చక్ఖుమా.
‘‘‘యస్మిఞ్చ జాయమానస్మిం, సత్తాసుం పదవిక్కమా;
సో దాని భగవా సత్థా, ధమ్మం దేసేతి చక్ఖుమా.
‘‘‘జాతమత్తో ¶ చ సమ్బుద్ధో, దిసా సబ్బా విలోకయి;
వాచాసభిముదీరేసి, ఏసా బుద్ధాన ధమ్మతా’.
‘‘సంవేజయిత్వా జనతం, థవిత్వా లోకనాయకం;
సమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా, పక్కామిం పాచినాముఖో.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం బుద్ధమభిథోమయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, థోమనాయ ఇదం ఫలం.
‘‘ఇతో నవుతికప్పమ్హి, సమ్ముఖాథవికవ్హయో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పథవీదున్దుభి నామ [దుద్దసి నామ (క.)], ఏకూననవుతిమ్హితో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘అట్ఠాసీతిమ్హితో ¶ కప్పే, ఓభాసో నామ ఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘సత్తాసీతిమ్హితో కప్పే, సరితచ్ఛేదనవ్హయో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘అగ్గినిబ్బాపనో నామ, కప్పానం ఛళసీతియా;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘గతిపచ్ఛేదనో నామ, కప్పానం పఞ్చసీతియా;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘రాజా ¶ వాతసమో నామ, కప్పానం చుల్లసీతియా;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘రతనపజ్జలో ¶ నామ, కప్పానం తేఅసీతియా;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పదవిక్కమనో నామ, కప్పానం ద్వేఅసీతియా;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘రాజా విలోకనో నామ, కప్పానం ఏకసీతియా;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘గిరసారోతి నామేన, కప్పేసీతిమ్హి ఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సమ్ముఖాథవికో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సమ్ముఖాథవికత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. కుసుమాసనియత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే ¶ ¶ ధఞ్ఞవతియా, అహోసిం బ్రాహ్మణో తదా;
లక్ఖణే ఇతిహాసే చ, సనిఘణ్డుసకేటుభే.
‘‘పదకో ¶ వేయ్యాకరణో, నిమిత్తకోవిదో అహం;
మన్తే చ సిస్సే వాచేసిం, తిణ్ణం వేదాన పారగూ.
‘‘పఞ్చ ఉప్పలహత్థాని, పిట్ఠియం ఠపితాని మే;
ఆహుతిం యిట్ఠుకామోహం, పితుమాతుసమాగమే.
‘‘తదా విపస్సీ భగవా, భిక్ఖుసఙ్ఘపురక్ఖతో;
ఓభాసేన్తో దిసా సబ్బా, ఆగచ్ఛతి నరాసభో.
‘‘ఆసనం పఞ్ఞపేత్వాన, నిమన్తేత్వా మహామునిం;
సన్థరిత్వాన తం పుప్ఫం, అభినేసిం సకం ఘరం.
‘‘యం మే అత్థి సకే గేహే, ఆమిసం పచ్చుపట్ఠితం;
తాహం బుద్ధస్స పాదాసిం, పసన్నో సేహి పాణిభి.
‘‘భుత్తావిం కాలమఞ్ఞాయ, పుప్ఫహత్థమదాసహం;
అనుమోదిత్వాన సబ్బఞ్ఞూ, పక్కామి ఉత్తరాముఖో.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, యం పుప్ఫమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుప్ఫదానస్సిదం ఫలం.
‘‘అనన్తరం ఇతో కప్పే, రాజాహుం వరదస్సనో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కుసుమాసనియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కుసుమాసనియత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. ఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘అజ్ఝాయకో మన్తధరో, తిణ్ణం వేదాన పారగూ;
హిమవన్తస్సావిదూరే, వసామి అస్సమే అహం.
‘‘అగ్గిహుత్తఞ్చ మే అత్థి, పుణ్డరీకఫలాని చ;
పుటకే నిక్ఖిపిత్వాన, దుమగ్గే లగ్గితం మయా.
‘‘పదుముత్తరో ¶ ¶ లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
మముద్ధరితుకామో సో, భిక్ఖన్తో మముపాగమి.
‘‘పసన్నచిత్తో సుమనో, ఫలం బుద్ధస్సదాసహం;
విత్తిసఞ్జననో మయ్హం, దిట్ఠధమ్మసుఖావహో.
‘‘సువణ్ణవణ్ణో సమ్బుద్ధో, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
అన్తలిక్ఖే ఠితో సత్థా, ఇమం గాథం అభాసథ.
‘‘‘ఇమినా ఫలదానేన, చేతనాపణిధీహి చ;
కప్పానం సతసహస్సం, దుగ్గతిం నుపపజ్జసి’.
‘‘తేనేవ ¶ సుక్కమూలేన, అనుభోత్వాన సమ్పదా;
పత్తోమ్హి అచలం ఠానం, హిత్వా జయపరాజయం.
‘‘ఇతో సత్తసతే కప్పే, రాజా ఆసిం సుమఙ్గలో;
సత్తరతనసమ్పన్నో చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఫలదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. ఞాణసఞ్ఞికత్థేరఅపదానం
‘‘పబ్బతే హిమవన్తమ్హి, వసామి పబ్బతన్తరే;
పులినం సోభనం దిస్వా, బుద్ధసేట్ఠం అనుస్సరిం.
‘‘ఞాణే ఉపనిధా నత్థి, సఙ్ఖారం [సఙ్గామం (సీ. స్యా.), సఙ్ఖాతం (థేరగాథా అట్ఠ.)] నత్థి సత్థునో;
సబ్బధమ్మం అభిఞ్ఞాయ, ఞాణేన అధిముచ్చతి.
‘‘నమో తే పురిసాజఞ్ఞ, నమో తే పురిసుత్తమ;
ఞాణేన తే సమో నత్థి, యావతా ఞాణముత్తమం.
‘‘ఞాణే చిత్తం పసాదేత్వా, కప్పం సగ్గమ్హి మోదహం;
అవసేసేసు కప్పేసు, కుసలం చరితం [కరితం (సీ. స్యా.), కిరియం (క.)] మయా.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ ¶ కప్పే, యం సఞ్ఞమలభిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఞాణసఞ్ఞాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో సత్తతికప్పమ్హి [తేసత్తతికప్పే (సీ. స్యా.)], ఏకో పులినపుప్ఫియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఞాణసఞ్ఞికో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఞాణసఞ్ఞికత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. గణ్ఠిపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘సువణ్ణవణ్ణో సమ్బుద్ధో, విపస్సీ దక్ఖిణారహో;
పురక్ఖతో సావకేహి, ఆరామా అభినిక్ఖమి.
‘‘దిస్వానహం బుద్ధసేట్ఠం, సబ్బఞ్ఞుం తమనాసకం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, గణ్ఠిపుప్ఫం [గతమగ్గం (స్యా. క.)] అపూజయిం.
‘‘తేన ¶ చిత్తప్పసాదేన, ద్విపదిన్దస్స తాదినో;
హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, పున వన్దిం తథాగతం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఏకతాలీసితో ¶ కప్పే, చరణో నామ ఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా గణ్ఠిపుప్ఫియో [గన్ధపుప్ఫియో (స్యా. క.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
గణ్ఠిపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. పదుమపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే ¶ , గోతమో నామ పబ్బతో;
నానారుక్ఖేహి సఞ్ఛన్నో, మహాభూతగణాలయో.
‘‘వేమజ్ఝమ్హి చ తస్సాసి, అస్సమో అభినిమ్మితో;
పురక్ఖతో ససిస్సేహి, వసామి అస్సమే అహం.
‘‘ఆయన్తు ¶ మే సిస్సగణా, పదుమం ఆహరన్తు మే;
బుద్ధపూజం కరిస్సామి, ద్విపదిన్దస్స తాదినో.
‘‘ఏవన్తి తే పటిస్సుత్వా, పదుమం ఆహరింసు మే;
తథా నిమిత్తం కత్వాహం, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘సిస్సే తదా సమానేత్వా, సాధుకం అనుసాసహం;
మా ఖో తుమ్హే పమజ్జిత్థ, అప్పమాదో సుఖావహో.
‘‘ఏవం ¶ సమనుసాసిత్వా, తే సిస్సే వచనక్ఖమే;
అప్పమాదగుణే యుత్తో, తదా కాలఙ్కతో అహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఏకపఞ్ఞాసకప్పమ్హి, రాజా ఆసిం జలుత్తమో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పదుమపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;
పదుమపూజకత్థేరస్సాపదానం దసమం.
సేరేయ్యవగ్గో తేరసమో.
తస్సుద్దానం –
సేరేయ్యకో పుప్ఫథూపి, పాయసో గన్ధథోమకో;
ఆసని ఫలసఞ్ఞీ చ, గణ్ఠిపదుమపుప్ఫియో;
పఞ్చుత్తరసతా గాథా, గణితా అత్థదస్సిభి.
౧౪. సోభితవగ్గో
౧. సోభితత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ ¶ ¶ నామ జినో, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
మహతో జనకాయస్స, దేసేతి అమతం పదం.
‘‘తస్సాహం వచనం సుత్వా, వాచాసభిముదీరితం [వాచాసభిముదీరయిం (?)];
అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, ఏకగ్గో ఆసహం తదా.
‘‘యథా ¶ సముద్దో ఉదధీనమగ్గో, నేరూ నగానం పవరో సిలుచ్చయో;
తథేవ యే చిత్తవసేన వత్తరే, న బుద్ధఞాణస్స కలం ఉపేన్తి తే.
‘‘ధమ్మవిధిం [ధమ్మే విధిం (సీ.)] ఠపేత్వాన, బుద్ధో కారుణికో ఇసి;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యో సో ఞాణం పకిత్తేసి, బుద్ధమ్హి లోకనాయకే;
కప్పానం సతసహస్సం, దుగ్గతిం న గమిస్సతి.
‘‘‘కిలేసే ఝాపయిత్వాన, ఏకగ్గో సుసమాహితో;
సోభితో నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో’.
‘‘పఞ్ఞాసే ¶ కప్పసహస్సే, సత్తేవాసుం యసుగ్గతా [సముగ్గతా (స్యా.)];
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సోభితో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సోభితత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. సుదస్సనత్థేరఅపదానం
‘‘వినతా ¶ ¶ నదియా [విత్థతాయ నదియా (స్యా.)] తీరే, పిలక్ఖు [పిలక్ఖో (సీ. థేరగాథా అట్ఠ.)] ఫలితో అహు;
తాహం రుక్ఖం గవేసన్తో, అద్దసం లోకనాయకం.
‘‘కేతకం పుప్ఫితం దిస్వా, వణ్టే ఛేత్వానహం తదా;
బుద్ధస్స అభిరోపేసిం, సిఖినో లోకబన్ధునో.
‘‘యేన ఞాణేన పత్తోసి, అచ్చుతం అమతం పదం;
తం ఞాణం అభిపూజేమి, బుద్ధసేట్ఠ మహాముని.
‘‘ఞాణమ్హి పూజం కత్వాన, పిలక్ఖుమద్దసం అహం;
పటిలద్ధోమ్హి తం పఞ్ఞం [తం సఞ్ఞం (స్యా.), తం పుఞ్ఞం (క.)], ఞాణపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఏకత్తింసే ¶ ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఞాణపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో ¶ తేరసకప్పమ్హి, ద్వాదసాసుం ఫలుగ్గతా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహప్ఫలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సుదస్సనో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సుదస్సనత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. చన్దనపూజనకత్థేరఅపదానం
‘‘చన్దభాగానదీతీరే, అహోసిం కిన్నరో తదా;
పుప్ఫభక్ఖో చహం ఆసిం, పుప్ఫానివసనో తథా [పుప్ఫానం వసనో అహం (స్యా.)].
‘‘అత్థదస్సీ తు భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
విపినగ్గేన నియ్యాసి, హంసరాజావ అమ్బరే.
‘‘నమో తే పురిసాజఞ్ఞ, చిత్తం తే సువిసోధితం;
పసన్నముఖవణ్ణోసి, విప్పసన్నముఖిన్ద్రియో.
‘‘ఓరోహిత్వాన ¶ ఆకాసా, భూరిపఞ్ఞో సుమేధసో;
సఙ్ఘాటిం పత్థరిత్వాన, పల్లఙ్కేన ఉపావిసి.
‘‘విలీనం ¶ చన్దనాదాయ, అగమాసిం జినన్తికం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘అభివాదేత్వాన ¶ సమ్బుద్ధం, లోకజేట్ఠం నరాసభం;
పామోజ్జం జనయిత్వాన, పక్కామిం ఉత్తరాముఖో.
‘‘అట్ఠారసే కప్పసతే, చన్దనం యం అపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘చతుద్దసే కప్పసతే, ఇతో ఆసింసు తే తయో;
రోహణీ నామ [రోహితా నామ (సీ.), రోహిణీ నామ (స్యా.)] నామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా చన్దనపూజనకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;
చన్దనపూజనకత్థేరస్సాపదానం తతియం.
అట్ఠమభాణవారం.
౪. పుప్ఫచ్ఛదనియత్థేరఅపదానం
‘‘సునన్దో ¶ నామ నామేన, బ్రాహ్మణో మన్తపారగూ;
అజ్ఝాయకో యాచయోగో, వాజపేయ్యం అయాజయి.
‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, అగ్గో కారుణికో ఇసి;
జనతం అనుకమ్పన్తో, అమ్బరే చఙ్కమీ తదా.
‘‘చఙ్కమిత్వాన సమ్బుద్ధో, సబ్బఞ్ఞూ లోకనాయకో;
మేత్తాయ అఫరి సత్తే, అప్పమాణే [అప్పమాణం (సీ. స్యా.)] నిరూపధి.
‘‘వణ్టే ¶ ఛేత్వాన పుప్ఫాని, బ్రాహ్మణో మన్తపారగూ;
సబ్బే సిస్సే సమానేత్వా, ఆకాసే ఉక్ఖిపాపయి.
‘‘యావతా ¶ నగరం ఆసి, పుప్ఫానం ఛదనం తదా;
బుద్ధస్స ఆనుభావేన, సత్తాహం న విగచ్ఛథ.
‘‘తేనేవ సుక్కమూలేన, అనుభోత్వాన సమ్పదా;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, తిణ్ణో లోకే విసత్తికం.
‘‘ఏకారసే ¶ కప్పసతే, పఞ్చతింసాసు ఖత్తియా;
అమ్బరంససనామా తే, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పుప్ఫచ్ఛదనియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పుప్ఫచ్ఛదనియత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. రహోసఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే, వసభో నామ పబ్బతో;
తస్మిం పబ్బతపాదమ్హి, అస్సమో ఆసి మాపితో.
‘‘తీణి సిస్ససహస్సాని, వాచేసిం బ్రాహ్మణో [బ్రాహ్మణే (సీ.)] తదా;
సంహరిత్వాన [సంసావిత్వాన (స్యా.)] తే సిస్సే, ఏకమన్తం ఉపావిసిం.
‘‘ఏకమన్తం ¶ ¶ నిసీదిత్వా, బ్రాహ్మణో మన్తపారగూ;
బుద్ధవేదం గవేసన్తో [పవేసన్తో (క.)], ఞాణే చిత్తం పసాదయిం.
‘‘తత్థ చిత్తం పసాదేత్వా, నిసీదిం పణ్ణసన్థరే;
పల్లఙ్కం ఆభుజిత్వాన, తత్థ కాలఙ్కతో అహం.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం సఞ్ఞమలభిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఞాణసఞ్ఞాయిదం ఫలం.
‘‘సత్తవీసతికప్పమ్హి, రాజా సిరిధరో అహు;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా రహోసఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
రహోసఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. చమ్పకపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘కణికారంవ జోతన్తం, నిసిన్నం పబ్బతన్తరే;
ఓభాసేన్తం దిసా సబ్బా, ఓసధిం వియ తారకం [ఓసధీ వియ తారకా (క.)].
‘‘తయో ¶ మాణవకా ఆసుం, సకే సిప్పే సుసిక్ఖితా;
ఖారిభారం గహేత్వాన, అన్వేన్తి మమ పచ్ఛతో.
‘‘పుటకే ¶ సత్త పుప్ఫాని, నిక్ఖిత్తాని తపస్సినా;
గహేత్వా తాని ఞాణమ్హి, వేస్సభుస్సాభిరోపయిం.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఞాణపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఏకూనతింసకప్పమ్హి, విపులాభ [విహతాభా (స్యా.)] సనామకో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ [రాజా హోసి (క.)] మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా చమ్పకపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;
చమ్పకపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. అత్థసన్దస్సకత్థేరఅపదానం
‘‘విసాలమాళే ¶ ఆసీనో, అద్దసం లోకనాయకం;
ఖీణాసవం బలప్పత్తం, భిక్ఖుసఙ్ఘపురక్ఖతం.
‘‘సతసహస్సా ¶ తేవిజ్జా, ఛళభిఞ్ఞా మహిద్ధికా;
పరివారేన్తి సమ్బుద్ధం, కో దిస్వా నప్పసీదతి.
‘‘ఞాణే ఉపనిధా యస్స, న విజ్జతి సదేవకే;
అనన్తఞాణం సమ్బుద్ధం, కో దిస్వా నప్పసీదతి.
‘‘ధమ్మకాయఞ్చ ¶ దీపేన్తం, కేవలం రతనాకరం;
వికప్పేతుం [వికోపేతుం (సీ. స్యా.)] న సక్కోన్తి, కో దిస్వా నప్పసీదతి.
‘‘ఇమాహి తీహి గాథాహి, నారదోవ్హయవచ్ఛలో [సరగచ్ఛియో (సీ.), పురగచ్ఛియో (స్యా.)];
పదుముత్తరం థవిత్వాన, సమ్బుద్ధం అపరాజితం.
‘‘తేన చిత్తప్పసాదేన, బుద్ధసన్థవనేన చ;
కప్పానం సతసహస్సం, దుగ్గతిం, నుపపజ్జహం.
‘‘ఇతో తింసకప్పసతే, సుమిత్తో నామ ఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అత్థసన్దస్సకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అత్థసన్దస్సకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. ఏకపసాదనియత్థేరఅపదానం
‘‘నారదో ఇతి మే నామం [నారదో ఇతి నామేన (స్యా. క.) ఉపరి తేవీసతిమవగ్గే పన ఛట్ఠాపదానే ‘‘మే నామం‘‘ఇచ్చేవ దిస్సతి], కేసవో ఇతి మం విదూ;
కుసలాకుసలం ఏసం, అగమం బుద్ధసన్తికం.
‘‘మేత్తచిత్తో కారుణికో, అత్థదస్సీ మహాముని;
అస్సాసయన్తో సత్తే సో, ధమ్మం దేసేతి చక్ఖుమా.
‘‘సకం ¶ చిత్తం పసాదేత్వా, సిరే కత్వాన అఞ్జలిం;
సత్థారం అభివాదేత్వా, పక్కామిం పాచినాముఖో.
‘‘సత్తరసే ¶ ¶ కప్పసతే, రాజా ఆసి మహీపతి;
అమిత్తతాపనో నామ, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకపసాదనియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఏకపసాదనియత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. సాలపుప్ఫదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘మిగరాజా తదా ఆసిం, అభిజాతో సుకేసరీ;
గిరిదుగ్గం గవేసన్తో, అద్దసం లోకనాయకం.
‘‘అయం ను ఖో మహావీరో, నిబ్బాపేతి మహాజనం;
యంనూనాహం ఉపాసేయ్యం, దేవదేవం నరాసభం.
‘‘సాఖం సాలస్స భఞ్జిత్వా, సకోసం పుప్ఫమాహరిం;
ఉపగన్త్వాన సమ్బుద్ధం, అదాసిం పుప్ఫముత్తమం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుప్ఫదానస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇతో ¶ ¶ చ నవమే కప్పే, విరోచనసనామకా;
తయో ఆసింసు రాజానో, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సాలపుప్ఫదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సాలపుప్ఫదాయకత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. పియాలఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘పారావతో ¶ [పరోధకో (స్యా.)] తదా ఆసిం, పరం అనుపరోధకో;
పబ్భారే సేయ్యం కప్పేమి, అవిదూరే సిఖిసత్థునో.
‘‘సాయం పాతఞ్చ పస్సామి, బుద్ధం లోకగ్గనాయకం;
దేయ్యధమ్మో చ మే నత్థి, ద్విపదిన్దస్స తాదినో.
‘‘పియాలఫలమాదాయ ¶ , అగమం బుద్ధసన్తికం;
పటిగ్గహేసి భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో.
‘‘తతో పరం ఉపాదాయ, పరిచారిం వినాయకం;
తేన చిత్తప్పసాదేన, తత్థ కాలఙ్కతో అహం.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం ఫలం అదదిం అహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇతో ¶ పన్నరసే కప్పే, తయో ఆసుం పియాలినో;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పియాలఫలదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పియాలఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం దసమం.
సోభితవగ్గో చుద్దసమో.
తస్సుద్దానం –
సోభితసుదస్సనో చ, చన్దనో పుప్ఫఛదనో;
రహో చమ్పకపుప్ఫీ చ, అత్థసన్దస్సకేన చ.
ఏకపసాదీ [ఏకరంసి (స్యా.)] సాలదదో, దసమో ఫలదాయకో;
గాథాయో సత్తతి ద్వే చ, గణితాయో విభావిభి.
౧౫. ఛత్తవగ్గో
౧. అతిఛత్తియత్థేరఅపదానం
‘‘పరినిబ్బుతే ¶ ¶ ¶ భగవతి, అత్థదస్సీనరుత్తమే;
ఛత్తాతిఛత్తం [ఛత్తాధిఛత్తం (సీ.)] కారేత్వా, థూపమ్హి అభిరోపయిం.
‘‘కాలేన కాలమాగన్త్వా, నమస్సిం లోకనాయకం [సత్థు చేతియం (సీ.)];
పుప్ఫచ్ఛదనం కత్వాన, ఛత్తమ్హి అభిరోపయిం.
‘‘సత్తరసే కప్పసతే, దేవరజ్జమకారయిం;
మనుస్సత్తం న గచ్ఛామి, థూపపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అతిఛత్తియో [అధిఛత్తియో (సీ. స్యా.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అతిఛత్తియత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. థమ్భారోపకత్థేరఅపదానం
‘‘నిబ్బుతే ¶ లోకనాథమ్హి, ధమ్మదస్సీనరాసభే;
ఆరోపేసిం ధజత్థమ్భం, బుద్ధసేట్ఠస్స చేతియే.
‘‘నిస్సేణిం మాపయిత్వాన, థూపసేట్ఠం సమారుహిం;
జాతిపుప్ఫం గహేత్వాన, థూపమ్హి అభిరోపయిం.
‘‘అహో ¶ బుద్ధో అహో ధమ్మో, అహో నో సత్థు సమ్పదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, థూపపూజాయిదం ఫలం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, థూపసీఖసనామకా;
సోళసాసింసు రాజానో, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా థమ్భారోపకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
థమ్భారోపకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. వేదికారకత్థేరఅపదానం
‘‘నిబ్బుతే లోకనాథమ్హి, పియదస్సీనరుత్తమే;
పసన్నచిత్తో సుమనో, ముత్తావేదిమకాసహం.
‘‘మణీహి పరివారేత్వా, అకాసిం వేదిముత్తమం;
వేదికాయ మహం కత్వా, తత్థ కాలఙ్కతో అహం.
‘‘యం యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;
మణీ ధారేన్తి ఆకాసే, పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.
‘‘సోళసితో కప్పసతే, మణిప్పభాసనామకా;
ఛత్తింసాసింసు [బాత్తింసాసింసు (సీ. స్యా.)] రాజానో, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా వేదికారకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
వేదికారకత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. సపరివారియత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ నామ జినో, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
జలిత్వా అగ్గిక్ఖన్ధోవ, సమ్బుద్ధో పరినిబ్బుతో.
‘‘నిబ్బుతే చ మహావీరే, థూపో విత్థారికో అహు;
దూరతోవ [అహోరత్తం (సీ.), థూపదత్తం (స్యా.)] ఉపట్ఠేన్తి, ధాతుగేహవరుత్తమే.
‘‘పసన్నచిత్తో సుమనో, అకం చన్దనవేదికం;
దిస్సతి థూపఖన్ధో చ [దీయతి ధూమక్ఖన్ధో చ (సీ.), దీయతి ధూపగన్ధో చ (స్యా.)], థూపానుచ్ఛవికో తదా.
‘‘భవే ¶ నిబ్బత్తమానమ్హి, దేవత్తే అథ మానుసే;
ఓమత్తం మే న పస్సామి, పుబ్బకమ్మస్సిదం ఫలం.
‘‘పఞ్చదసకప్పసతే ¶ , ఇతో అట్ఠ జనా అహుం;
సబ్బే సమత్తనామా తే, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా సపరివారియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సపరివారియత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. ఉమాపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘నిబ్బుతే లోకమహితే [లోకనాథమ్హి (సీ.)], ఆహుతీనం పటిగ్గహే;
సిద్ధత్థమ్హి భగవతి, మహాథూపమహో అహు.
‘‘మహే పవత్తమానమ్హి, సిద్ధత్థస్స మహేసినో;
ఉమాపుప్ఫం [ఉమ్మాపుప్ఫం (సబ్బత్థ)] గహేత్వాన, థూపమ్హి అభిరోపయిం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, థూపపూజాయిదం [పుప్ఫపూజాయిదం (స్యా.), బుద్ధపూజాయిదం (క.)] ఫలం.
‘‘ఇతో చ నవమే కప్పే, సోమదేవసనామకా;
పఞ్చాసీతిసు రాజానో, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉమాపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉమాపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. అనులేపదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘అనోమదస్సీమునినో ¶ ¶ , బోధివేదిమకాసహం;
సుధాయ పిణ్డం దత్వాన, పాణికమ్మం అకాసహం.
‘‘దిస్వా ¶ తం సుకతం కమ్మం, అనోమదస్సీ నరుత్తమో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే ఠితో సత్థా, ఇమం గాథం అభాసథ.
‘‘‘ఇమినా సుధకమ్మేన, చేతనాపణిధీహి చ;
సమ్పత్తిం అనుభోత్వాన, దుక్ఖస్సన్తం కరిస్సతి’.
‘‘పసన్నముఖవణ్ణోమ్హి ¶ , ఏకగ్గో సుసమాహితో;
ధారేమి అన్తిమం దేహం, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే.
‘‘ఇతో కప్పసతే ఆసిం, పరిపుణ్ణే అనూనకే [పరిపుణ్ణో అనూనకో (స్యా.)];
రాజా సబ్బఘనో నామ, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అనులేపదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అనులేపదాయకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. మగ్గదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘ఉత్తరిత్వాన ¶ నదికం, వనం గచ్ఛతి చక్ఖుమా;
తమద్దసాసిం సమ్బుద్ధం, సిద్ధత్థం వరలక్ఖణం.
‘‘కుదాల [కుద్దాల (సీ. స్యా.)] పిటకమాదాయ, సమం కత్వాన తం పథం;
సత్థారం అభివాదేత్వా, సకం చిత్తం పసాదయిం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, మగ్గదానస్సిదం ఫలం.
‘‘సత్తపఞ్ఞాసకప్పమ్హి, ఏకో ఆసిం జనాధిపో;
నామేన సుప్పబుద్ధోతి, నాయకో సో నరిస్సరో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మగ్గదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
మగ్గదాయకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. ఫలకదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘యానకారో ¶ ¶ పురే ఆసిం, దారుకమ్మే సుసిక్ఖితో;
చన్దనం ఫలకం కత్వా, అదాసిం లోకబన్ధునో.
‘‘పభాసతి ¶ ఇదం బ్యమ్హం, సువణ్ణస్స సునిమ్మితం;
హత్థియానం అస్సయానం, దిబ్బయానం ఉపట్ఠితం.
‘‘పాసాదా ¶ సివికా చేవ, నిబ్బత్తన్తి యదిచ్ఛకం;
అక్ఖుబ్భం [అక్ఖోభం (సీ.)] రతనం మయ్హం, ఫలకస్స ఇదం ఫలం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, ఫలకం యమహం దదిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలకస్స ఇదం ఫలం.
‘‘సత్తపఞ్ఞాసకప్పమ్హి, చతురో నిమ్మితావ్హయా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఫలకదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఫలకదాయకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. వటంసకియత్థేరఅపదానం
‘‘సుమేధో నామ నామేన, సయమ్భూ అపరాజితో;
వివేకమనుబ్రూహన్తో, అజ్ఝోగహి మహావనం.
‘‘సళలం పుప్ఫితం దిస్వా, గన్థిత్వాన [బన్ధిత్వాన (సీ.)] వటంసకం;
బుద్ధస్స అభిరోపేసిం, సమ్ముఖా లోకనాయకం.
‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి ¶ , యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఊనవీసే కప్పసతే, సోళసాసుం సునిమ్మితా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా వటంసకియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
వటంసకియత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. పల్లఙ్కదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సుమేధస్స ¶ భగవతో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
పల్లఙ్కో హి మయా దిన్నో, సఉత్తరసపచ్ఛదో.
‘‘సత్తరతనసమ్పన్నో ¶ , పల్లఙ్కో ఆసి సో తదా;
మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, నిబ్బత్తతి సదా మమ.
‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి, పల్లఙ్కమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పల్లఙ్కస్స ఇదం ఫలం.
‘‘వీసకప్పసహస్సమ్హి, సువణ్ణాభా తయో జనా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పల్లఙ్కదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పల్లఙ్కదాయకత్థేరస్సాపదానం దసమం.
ఛత్తవగ్గో పన్నరసమో.
తస్సుద్దానం –
ఛత్తం థమ్భో చ వేది చ, పరివారుమపుప్ఫియో;
అనులేపో చ మగ్గో చ, ఫలకో చ వటంసకో;
పల్లఙ్కదాయీ చ గాథాయో, ఛప్పఞ్ఞాస పకిత్తితాతి.
౧౬. బన్ధుజీవకవగ్గో
౧. బన్ధుజీవకత్థేరఅపదానం
‘‘చన్దంవ ¶ ¶ ¶ విమలం సుద్ధం, విప్పసన్నమనావిలం;
నన్దీభవపరిక్ఖీణం, తిణ్ణం లోకే విసత్తికం.
‘‘నిబ్బాపయన్తం జనతం, తిణ్ణం [దిస్వా (?)] తారయతం వరం [తారయతం మునిం (స్యా.)];
మునిం వనమ్హి ఝాయన్తం [వనస్మిం ఝాయమానం తం (సీ. స్యా.)], ఏకగ్గం సుసమాహితం.
‘‘బన్ధుజీవకపుప్ఫాని, లగేత్వా సుత్తకేనహం;
బుద్ధస్స అభిరోపయిం, సిఖినో లోకబన్ధునో.
‘‘ఏకత్తింసే ¶ ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో సత్తమకే కప్పే, మనుజిన్దో మహాయసో;
సమన్తచక్ఖు నామాసి, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా బన్ధుజీవకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
బన్ధుజీవకత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. తమ్బపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘పరకమ్మాయనే ¶ యుత్తో, అపరాధం అకాసహం;
వనన్తం అభిధావిస్సం, భయవేరసమప్పితో.
‘‘పుప్ఫితం పాదపం దిస్వా, పిణ్డిబన్ధం సునిమ్మితం;
తమ్బపుప్ఫం గహేత్వాన, బోధియం ఓకిరిం అహం.
‘‘సమ్మజ్జిత్వాన ¶ తం బోధిం, పాటలిం పాదపుత్తమం;
పల్లఙ్కం ఆభుజిత్వాన, బోధిమూలే ఉపావిసిం.
‘‘గతమగ్గం ¶ గవేసన్తా, ఆగచ్ఛుం మమ సన్తికం;
తే చ దిస్వానహం తత్థ, ఆవజ్జిం బోధిముత్తమం.
‘‘వన్దిత్వాన అహం బోధిం, విప్పసన్నేన చేతసా;
అనేకతాలే పపతిం, గిరిదుగ్గే భయానకే.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బోధిపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో చ తతియే కప్పే, రాజా సుసఞ్ఞతో అహం [సంథుసితో అహుం (సీ.)];
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తమ్బపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తమ్బపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. వీథిసమ్మజ్జకత్థేరఅపదానం
‘‘ఉదేన్తం ¶ ¶ సతరంసింవ, పీతరంసింవ [సితరంసింవ (సీ. స్యా.)] భాణుమం;
పన్నరసే యథా చన్దం, నియ్యన్తం లోకనాయకం.
‘‘అట్ఠసట్ఠిసహస్సాని, సబ్బే ఖీణాసవా అహుం;
పరివారింసు సమ్బుద్ధం, ద్విపదిన్దం నరాసభం.
‘‘సమ్మజ్జిత్వాన తం వీథిం, నియ్యన్తే లోకనాయకే;
ఉస్సాపేసిం ధజం తత్థ, విప్పసన్నేన చేతసా.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం ధజం అభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ధజదానస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇతో చతుత్థకే కప్పే, రాజాహోసిం మహబ్బలో;
సబ్బాకారేన సమ్పన్నో, సుధజో ఇతి విస్సుతో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా వీథిసమ్మజ్జకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
వీథిసమ్మజ్జకత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. కక్కారుపుప్ఫపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘దేవపుత్తో ¶ అహం సన్తో, పూజయిం సిఖినాయకం;
కక్కారుపుప్ఫం పగ్గయ్హ, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘ఏకత్తింసే ¶ ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో చ నవమే కప్పే, రాజా సత్తుత్తమో అహుం;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కక్కారుపుప్ఫపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కక్కారుపుప్ఫపూజకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. మన్దారవపుప్ఫపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘దేవపుత్తో ¶ అహం సన్తో, పూజయిం సిఖినాయకం;
మన్దారవేన పుప్ఫేన, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘సత్తాహం ఛదనం ఆసి, దిబ్బం మాలం తథాగతే;
సబ్బే జనా సమాగన్త్వా, నమస్సింసు తథాగతం.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో చ దసమే కప్పే, రాజాహోసిం జుతిన్ధరో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మన్దారవపుప్ఫపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
మన్దారవపుప్ఫపూజకత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. కదమ్బపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే ¶ , కుక్కుటో నామ పబ్బతో;
తమ్హి పబ్బతపాదమ్హి, సత్త బుద్ధా వసన్తి తే.
‘‘కదమ్బం పుప్ఫితం దిస్వా, దీపరాజంవ ఉగ్గతం;
ఉభో హత్థేహి పగ్గయ్హ, సత్త బుద్ధే సమోకిరిం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, సత్తాసుం పుప్ఫనామకా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కదమ్బపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;
కదమ్బపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. తిణసూలకత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే ¶ ¶ , భూతగణో నామ పబ్బతో;
వసతేకో జినో తత్థ, సయమ్భూ లోకనిస్సటో.
‘‘తిణసూలం గహేత్వాన, బుద్ధస్స అభిరోపయిం;
ఏకూనసతసహస్సం, కప్పం న వినిపాతికో.
‘‘ఇతో ఏకాదసే కప్పే, ఏకోసిం ధరణీరుహో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తిణసూలకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తిణసూలకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. నాగపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘సువచ్ఛో ¶ నామ నామేన, బ్రాహ్మణో మన్తపారగూ;
పురక్ఖతో ససిస్సేహి, వసతే పబ్బతన్తరే.
‘‘పదుముత్తరో నామ జినో, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
మముద్ధరితుకామో సో, ఆగచ్ఛి మమ సన్తికం.
‘‘వేహాసమ్హి ¶ చఙ్కమతి, ధూపాయతి జలతే తథా;
హాసం మమం విదిత్వాన, పక్కామి పాచినాముఖో.
‘‘తఞ్చ అచ్ఛరియం దిస్వా, అబ్భుతం లోమహంసనం;
నాగపుప్ఫం గహేత్వాన, గతమగ్గమ్హి ఓకిరిం.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం పుప్ఫం ఓకిరిం అహం;
తేన చిత్తప్పసాదేన, దుగ్గతిం నుపపజ్జహం.
‘‘ఏకత్తింసే కప్పసతే [ఏకతింసే ఇతో కమ్మే (స్యా.)], రాజా ఆసి మహారహో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా నాగపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
నాగపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. పున్నాగపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘కాననం ¶ వనమోగయ్హ, వసామి లుద్దకో అహం;
పున్నాగం పుప్ఫితం దిస్వా, బుద్ధసేట్ఠం అనుస్సరిం.
‘‘తం ¶ పుప్ఫం ఓచినిత్వాన, సుగన్ధం గన్ధితం సుభం;
థూపం కరిత్వా పులినే, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘ద్వేనవుతే ¶ ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఏకమ్హి నవుతే కప్పే, ఏకో ఆసిం తమోనుదో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పున్నాగపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పున్నాగపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. కుముదదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే, మహాజాతస్సరో అహు;
పదుముప్పలసఞ్ఛన్నో, పుణ్డరీకసమోత్థటో.
‘‘కుకుత్థో నామ నామేన, తత్థాసిం సకుణో తదా;
సీలవా బుద్ధిసమ్పన్నో, పుఞ్ఞాపుఞ్ఞేసు కోవిదో.
‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
జాతస్సరస్సావిదూరే, సఞ్చరిత్థ మహాముని.
‘‘జలజం కుముదం ఛేత్వా, ఉపనేసిం మహేసినో;
మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, పటిగ్గహి మహాముని.
‘‘తఞ్చ ¶ దానం దదిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;
కప్పానం సతసహస్సం, దుగ్గతిం నుపపజ్జహం.
‘‘సోళసేతో కప్పసతే, ఆసుం వరుణనామకా;
అట్ఠ ఏతే జనాధిపా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కుముదదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కుముదదాయకత్థేరస్సాపదానం దసమం.
బన్ధుజీవకవగ్గో సోళసమో.
తస్సుద్దానం –
బన్ధుజీవో తమ్బపుప్ఫీ, వీథికక్కారుపుప్ఫియో;
మన్దారవో కదమ్బీ చ, సూలకో నాగపుప్ఫియో;
పున్నాగో కోముదీ గాథా, ఛప్పఞ్ఞాస పకిత్తితాతి.
౧౭. సుపారిచరియవగ్గో
౧. సుపారిచరియత్థేరఅపదానం
‘‘పదుమో ¶ ¶ ¶ నామ నామేన, ద్విపదిన్దో నరాసభో;
పవనా అభినిక్ఖమ్మ, ధమ్మం దేసేతి చక్ఖుమా.
‘‘యక్ఖానం సమయో ఆసి, అవిదూరే మహేసినో;
యేన కిచ్చేన సమ్పత్తా, అజ్ఝాపేక్ఖింసు తావదే.
‘‘బుద్ధస్స గిరమఞ్ఞాయ, అమతస్స చ దేసనం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, అప్ఫోటేత్వా ఉపట్ఠహిం.
‘‘సుచిణ్ణస్స ఫలం పస్స, ఉపట్ఠానస్స సత్థునో;
తింసకప్పసహస్సేసు, దుగ్గతిం నుపపజ్జహం.
‘‘ఊనతింసే కప్పసతే, సమలఙ్కతనామకో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సుపారిచరియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సుపారిచరియత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. కణవేరపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘సిద్ధత్థో ¶ ¶ నామ భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
పురక్ఖతో సావకేహి, నగరం పటిపజ్జథ.
‘‘రఞ్ఞో అన్తేపురే ఆసిం, గోపకో అభిసమ్మతో;
పాసాదే ఉపవిట్ఠోహం, అద్దసం లోకనాయకం.
‘‘కణవేరం ¶ [కరవీరం (సక్కతానులోమం), కణవీరం (పాకత)] గహేత్వాన, భిక్ఖుసఙ్ఘే సమోకిరిం;
బుద్ధస్స విసుం కత్వాన, తతో భియ్యో సమోకిరిం.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం [రోపయిం (స్యా.)];
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘సత్తాసీతిమ్హితో కప్పే, చతురాసుం మహిద్ధికా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కణవేరపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కణవేరపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. ఖజ్జకదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘తిస్సస్స ఖో భగవతో, పుబ్బే ఫలమదాసహం;
నాళికేరఞ్చ పాదాసిం, ఖజ్జకం అభిసమ్మతం.
‘‘బుద్ధస్స ¶ తమహం దత్వా, తిస్సస్స తు మహేసినో;
మోదామహం కామకామీ, ఉపపజ్జిం [కామకారీ, ఉపపజ్జం (సీ.)] యమిచ్ఛకం [సబ్బత్థపి ఏవమేవ దిస్సతి].
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇతో తేరసకప్పమ్హి, రాజా ఇన్దసమో అహు;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఖజ్జకదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఖజ్జకదాయకత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. దేసపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘అత్థదస్సీ ¶ తు భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
అబ్భుగ్గన్త్వాన వేహాసం, గచ్ఛతే అనిలఞ్జసే.
‘‘యమ్హి ¶ ¶ దేసే ఠితో సత్థా, అబ్భుగ్గచ్ఛి మహాముని;
తాహం దేసం అపూజేసిం, పసన్నో సేహి పాణిభి.
‘‘అట్ఠారసే కప్పసతే, అద్దసం యం మహామునిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, దేసపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఏకాదసే ¶ కప్పసతే, గోసుజాతసనామకో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా దేసపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
దేసపూజకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. కణికారఛత్తియత్థేరఅపదానం
‘‘వేస్సభూ నామ సమ్బుద్ధో, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
దివావిహారాయ ముని, ఓగాహయి మహావనం.
‘‘కణికారం ఓచినిత్వా, ఛత్తం కత్వానహం తదా;
పుప్ఫచ్ఛదనం కత్వాన, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో వీసతికప్పమ్హి, సోణ్ణాభా అట్ఠ ఖత్తియా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా కణికారఛత్తియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కణికారఛత్తియత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. సప్పిదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘ఫుస్సో ¶ ¶ నామాసి [నామాథ (సీ.)] భగవా, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
గచ్ఛతే వీథియం వీరో, నిబ్బాపేన్తో మహాజనం.
‘‘అనుపుబ్బేన ¶ భగవా, ఆగచ్ఛి మమ సన్తికం;
తతో తం [తతోహం (సీ. స్యా.)] పత్తం పగ్గయ్హ, సప్పితేలమదాసహం.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం సప్పిమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సప్పిదానస్సిదం ఫలం.
‘‘ఛప్పఞ్ఞాసే ఇతో కప్పే, ఏకో ఆసి సమోదకో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సప్పిదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సప్పిదాయకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. యూథికపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘చన్దభాగానదీతీరే ¶ , అనుసోతం వజామహం;
సయమ్భుం అద్దసం తత్థ, సాలరాజంవ ఫుల్లితం.
‘‘పుప్ఫం యూథికమాదాయ, ఉపగచ్ఛిం మహామునిం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘సత్తసట్ఠిమ్హితో కప్పే, ఏకో సాముద్ధరో అహు;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా యూథికపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
యూథికపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. దుస్సదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘తివరాయం ¶ ¶ పురే రమ్మే, రాజపుత్తోసహం [రాజపుత్తో అహం (సీ. స్యా.)] తదా;
పణ్ణాకారం లభిత్వాన, ఉపసన్తస్సదాసహం.
‘‘అధివాసేసి ¶ ¶ భగవా, వత్థం [నవం (క.)] హత్థేన ఆమసి;
సిద్ధత్థో అధివాసేత్వా, వేహాసం నభముగ్గమి.
‘‘బుద్ధస్స గచ్ఛమానస్స, దుస్సా ధావన్తి పచ్ఛతో;
తత్థ చిత్తం పసాదేసిం, బుద్ధో నో అగ్గపుగ్గలో.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం దుస్సమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, దుస్సదానస్సిదం ఫలం.
‘‘సత్తసట్ఠిమ్హితో కప్పే, చక్కవత్తీ తదా అహు;
పరిసుద్ధోతి నామేన, మనుజిన్దో మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా దుస్సదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
దుస్సదాయకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. సమాదపకత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే బన్ధుమతియా, మహాపూగగణో అహు;
తేసాహం పవరో ఆసిం, మమ బద్ధచరా [పట్ఠచరా (స్యా.)] చ తే.
‘‘సబ్బే తే సన్నిపాతేత్వా, పుఞ్ఞకమ్మే సమాదయిం;
మాళం కస్సామ సఙ్ఘస్స, పుఞ్ఞక్ఖేత్తం అనుత్తరం.
‘‘సాధూతి ¶ తే పటిస్సుత్వా, మమ ఛన్దవసానుగా;
నిట్ఠాపేత్వా చ తం మాళం, విపస్సిస్స అదమ్హసే.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం మాళమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, మాళదానస్సిదం ఫలం.
‘‘ఏకూనసత్తతికప్పే ¶ [ఏకూనసట్ఠికప్పమ్హి (సీ. స్యా.)],
ఏకో ఆసి జనాధిపో.
ఆదేయ్యో నామ నామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సమాదపకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సమాదపకత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. పఞ్చఙ్గులియత్థేరఅపదానం
‘‘తిస్సో ¶ ¶ నామాసి భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
పవిసతి గన్ధకుటిం, విహారకుసలో ముని.
‘‘సుగన్ధమాలమాదాయ, అగమాసిం జినన్తికం;
అపసద్దో చ సమ్బుద్ధే, పఞ్చఙ్గులిమదాసహం.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం గన్ధమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పఞ్చఙ్గులిస్సిదం [పఞ్చఙ్గులియిదం (సీ.)] ఫలం.
‘‘ద్వేసత్తతిమ్హితో ¶ కప్పే, రాజా ఆసిం సయమ్పభో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పఞ్చఙ్గులియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;
పఞ్చఙ్గులియత్థేరస్సాపదానం దసమం.
సుపారిచరియవగ్గో సత్తరసమో.
తస్సుద్దానం –
సుపారిచరి కణవేరీ, ఖజ్జకో దేసపూజకో;
కణికారో సప్పిదదో, యూథికో దుస్సదాయకో;
మాళో చ పఞ్చఙ్గులికో, చతుపఞ్ఞాస గాథకాతి.
౧౮. కుముదవగ్గో
౧. కుముదమాలియత్థేరఅపదానం
‘‘పబ్బతే ¶ ¶ ¶ హిమవన్తమ్హి, మహాజాతస్సరో అహు;
తత్థజో రక్ఖసో ఆసిం, ఘోరరూపో మహబ్బలో.
‘‘కుముదం పుప్ఫతే తత్థ, చక్కమత్తాని జాయరే;
ఓచినామి చ తం పుప్ఫం, బలినో సమితిం తదా.
‘‘అత్థదస్సీ ¶ తు భగవా, ద్విపదిన్దో నరాసభో;
పుప్ఫసఙ్కోచితం [పుప్ఫం సఙ్కోచితం (సీ. స్యా.), పుప్ఫం సమోచితం (?)] దిస్వా, ఆగచ్ఛి మమ సన్తికం.
‘‘ఉపాగతఞ్చ సమ్బుద్ధం, దేవదేవం నరాసభం;
సబ్బఞ్చ పుప్ఫం పగ్గయ్హ, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘యావతా హిమవన్తన్తా, పరిసా సా [హిమవన్తస్మిం, యావ మాలా (స్యా.)] తదా అహు;
తావచ్ఛదనసమ్పన్నో, అగమాసి తథాగతో.
‘‘అట్ఠారసే కప్పసతే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో పన్నరసే కప్పే, సత్తాహేసుం జనాధిపా;
సహస్సరథనామా తే, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా కుముదమాలియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కుముదమాలియత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. నిస్సేణిదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘కోణ్డఞ్ఞస్స ¶ భగవతో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
ఆరోహత్థాయ పాసాదం, నిస్సేణీ కారితా మయా.
‘‘తేన ¶ చిత్తప్పసాదేన, అనుభోత్వాన సమ్పదా;
ధారేమి అన్తిమం దేహం, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే.
‘‘ఏకత్తింసమ్హి కప్పానం, సహస్సమ్హి తయో అహుం [మహా (సీ. స్యా.)];
సమ్బహులా నామ రాజానో, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా నిస్సేణిదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
నిస్సేణిదాయకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. రత్తిపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘మిగలుద్దో ¶ పురే ఆసిం, అరఞ్ఞే కాననే అహం;
విపస్సిం అద్దసం బుద్ధం, దేవదేవం నరాసభం.
‘‘రత్తికం ¶ పుప్ఫితం దిస్వా, కుటజం ధరణీరుహం;
సమూలం పగ్గహేత్వాన, ఉపనేసిం మహేసినో.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుప్ఫదానస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇతో చ అట్ఠమే కప్పే, సుప్పసన్నసనామకో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, రాజాహోసిం మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా రత్తిపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
రత్తిపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. ఉదపానదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘విపస్సినో ¶ భగవతో, ఉదపానో కతో మయా;
పిణ్డపాతఞ్చ దత్వాన [గహేత్వాన (స్యా.)], నియ్యాదేసిమహం తదా.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఉదపానస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా ఉదపానదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉదపానదాయకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. సీహాసనదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘నిబ్బుతే లోకనాథమ్హి, పదుముత్తరనాయకే;
పసన్నచిత్తో సుమనో, సీహాసనమదాసహం.
‘‘బహూహి గన్ధమాలేహి, దిట్ఠధమ్మసుఖావహే;
తత్థ పూజఞ్చ కత్వాన, నిబ్బాయతి బహుజ్జనో.
‘‘పసన్నచిత్తో ¶ సుమనో, వన్దిత్వా బోధిముత్తమం;
కప్పానం సతసహస్సం, దుగ్గతిం నుపపజ్జహం.
‘‘పన్నరససహస్సమ్హి, కప్పానం అట్ఠ ఆసు తే [అట్ఠ ఆసయుం (క.)];
సిలుచ్చయసనామా చ, రాజానో చక్కవత్తినో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సీహాసనదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;
సీహాసనదాయకత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. మగ్గదత్తికత్థేరఅపదానం
‘‘అనోమదస్సీ ¶ భగవా, ద్విపదిన్దో నరాసభో;
దిట్ఠధమ్మసుఖత్థాయ, అబ్భోకాసమ్హి చఙ్కమి.
‘‘ఉద్ధతే ¶ ¶ పాదే పుప్ఫాని, సోభం ముద్ధని తిట్ఠరే;
పసన్నచిత్తో సుమనో, వన్దిత్వా పుప్ఫమోకిరిం.
‘‘వీసకప్పసహస్సమ్హి, ఇతో పఞ్చ జనా అహుం;
పుప్ఫచ్ఛదనియా నామ, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మగ్గదత్తికో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
మగ్గదత్తికత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. ఏకదీపియత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరస్స మునినో, సళలే బోధిముత్తమే;
పసన్నచిత్తో సుమనో, ఏకదీపం అదాసహం.
‘‘భవే నిబ్బత్తమానమ్హి, నిబ్బత్తే పుఞ్ఞసఞ్చయే;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, దీపదానస్సిదం ఫలం.
‘‘సోళసే ¶ కప్పసహస్సే, ఇతో తే చతురో జనా;
చన్దాభా నామ నామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకదీపియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఏకదీపియత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
నవమం భాణవారం.
౮. మణిపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘ఓరేన ¶ హిమవన్తస్స, నదికా సమ్పవత్తథ;
తస్సా చానుపఖేత్తమ్హి, సయమ్భూ వసతే తదా.
‘‘మణిం ¶ పగ్గయ్హ పల్లఙ్కం, సాధుచిత్తం మనోరమం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, యం మణిం అభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో చ ద్వాదసే కప్పే, సతరంసీసనామకా;
అట్ఠ తే ఆసుం రాజానో, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా మణిపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
మణిపూజకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. తికిచ్ఛకత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే బన్ధుమతియా, వేజ్జో ఆసిం సుసిక్ఖితో;
ఆతురానం సదుక్ఖానం, మహాజనసుఖావహో.
‘‘బ్యాధితం సమణం దిస్వా, సీలవన్తం మహాజుతిం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, భేసజ్జమదదిం తదా.
‘‘అరోగో ఆసి తేనేవ, సమణో సంవుతిన్ద్రియో;
అసోకో నామ నామేన, ఉపట్ఠాకో విపస్సినో.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం ఓసధమదాసహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, భేసజ్జస్స ఇదం ఫలం.
‘‘ఇతో చ అట్ఠమే కప్పే, సబ్బోసధసనామకో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తికిచ్ఛకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తికిచ్ఛకత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. సఙ్ఘుపట్ఠాకత్థేరఅపదానం
‘‘వేస్సభుమ్హి ¶ ¶ ¶ భగవతి, అహోసారామికో అహం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, ఉపట్ఠిం సఙ్ఘముత్తమం.
‘‘ఏకత్తింసే ¶ ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఉపట్ఠానస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇతో తే సత్తమే కప్పే, సత్తేవాసుం సమోదకా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సఙ్ఘుపట్ఠాకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సఙ్ఘుపట్ఠాకత్థేరస్సాపదానం దసమం.
కుముదవగ్గో అట్ఠారసమో.
తస్సుద్దానం –
కుముదో అథ నిస్సేణీ, రత్తికో ఉదపానదో;
సీహాసనీ మగ్గదదో, ఏకదీపీ మణిప్పదో;
తికిచ్ఛకో ఉపట్ఠాకో, ఏకపఞ్ఞాస గాథకాతి.
౧౯. కుటజపుప్ఫియవగ్గో
౧. కుటజపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘సువణ్ణవణ్ణం ¶ ¶ ¶ సమ్బుద్ధం, సతరంసింవ ఉగ్గతం;
దిసం అనువిలోకేన్తం, గచ్ఛన్తం అనిలఞ్జసే.
‘‘కుటజం పుప్ఫితం దిస్వా, సంవిత్థతసమోత్థతం;
రుక్ఖతో ఓచినిత్వాన, ఫుస్సస్స అభిరోపయిం.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో సత్తరసే కప్పే, తయో ఆసుం సుపుప్ఫితా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కుటజపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కుటజపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. బన్ధుజీవకత్థేరఅపదానం
‘‘సిద్ధత్థో ¶ నామ సమ్బుద్ధో, సయమ్భూ సబ్భి వణ్ణితో;
సమాధిం సో సమాపన్నో, నిసీది పబ్బతన్తరే.
‘‘జాతస్సరే ¶ గవేసన్తో, దకజం పుప్ఫముత్తమం;
బన్ధుజీవకపుప్ఫాని, అద్దసం సమనన్తరం.
‘‘ఉభో హత్థేహి పగ్గయ్హ, ఉపాగచ్ఛిం మహామునిం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, సిద్ధత్థస్సాభిరోపయిం.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో ¶ చాతుద్దసే కప్పే, ఏకో ఆసిం జనాధిపో;
సముద్దకప్పో నామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా బన్ధుజీవకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
బన్ధుజీవకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. కోటుమ్బరియత్థేరఅపదానం
‘‘కణికారంవ జోతన్తం, నిసిన్నం పబ్బతన్తరే;
అప్పమేయ్యంవ ఉదధిం, విత్థతం ధరణిం యథా.
‘‘పూజితం [పరేతం (సీ.)] దేవసఙ్ఘేన, నిసభాజానియం యథా;
హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, ఉపాగచ్ఛిం నరుత్తమం.
‘‘సత్తపుప్ఫాని ¶ పగ్గయ్హ, కోటుమ్బరసమాకులం;
బుద్ధస్స అభిరోపేసిం, సిఖినో లోకబన్ధునో.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో వీసతికప్పమ్హి, మహానేలసనామకో;
ఏకో ఆసి మహాతేజో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కోటుమ్బరియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కోటుమ్బరియత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. పఞ్చహత్థియత్థేరఅపదానం
‘‘తిస్సో ¶ నామాసి భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
పురక్ఖతో సావకేహి, రథియం పటిపజ్జథ.
‘‘పఞ్చ ¶ ¶ ఉప్పలహత్థా చ, చాతురా ఠపితా మయా;
ఆహుతిం దాతుకామోహం, పగ్గణ్హిం వతసిద్ధియా [పుత్తోమ్హి హితసిద్ధియా (స్యా.)].
‘‘సువణ్ణవణ్ణం సమ్బుద్ధం, గచ్ఛన్తం అన్తరాపణే;
బుద్ధరంసీహి ఫుట్ఠోస్మి [బుద్ధరంస్యాభిఫుట్ఠోమ్హి (సీ.), బుద్ధరంసాభిఘుట్ఠోస్మి (క.)], పూజేసిం ద్విపదుత్తమం.
‘‘ద్వేనవుతే ¶ ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో తేరసకప్పమ్హి, పఞ్చ సుసభసమ్మతా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పఞ్చహత్థియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పఞ్చహత్థియత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. ఇసిముగ్గదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘ఉదేన్తం సతరంసింవ, పీతరంసింవ [సితరంసింవ (సీ.)] భాణుమం;
కకుధం విలసన్తంవ, పదుముత్తరనాయకం.
‘‘ఇసిముగ్గాని పిసిత్వా [ఇసిసుగ్గాని పింసేత్వా (సీ.), ఇసిముగ్గం నిమన్తేత్వా (స్యా.)], మధుఖుద్దే అనీళకే;
పాసాదేవ ఠితో సన్తో, అదాసిం లోకబన్ధునో.
‘‘అట్ఠసతసహస్సాని, అహేసుం బుద్ధసావకా;
సబ్బేసం పత్తపూరేన్తం [పత్తపూరం తం (సీ.)], తతో చాపి బహుత్తరం.
‘‘తేన చిత్తప్పసాదేన, సుక్కమూలేన చోదితో;
కప్పానం సతసహస్సం, దుగ్గతిం నుపపజ్జహం.
‘‘చత్తాలీసమ్హి ¶ ¶ సహస్సే, కప్పానం అట్ఠతింస తే;
ఇసిముగ్గసనామా [మహిసమన్తనామా (స్యా.)] తే, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఇసిముగ్గదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఇసిముగ్గదాయకత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. బోధిఉపట్ఠాకత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే ¶ రమ్మవతియా, ఆసిం మురజవాదకో;
నిచ్చుపట్ఠానయుత్తోమ్హి, గతోహం బోధిముత్తమం.
‘‘సాయం పాతం ఉపట్ఠిత్వా, సుక్కమూలేన చోదితో;
అట్ఠారసకప్పసతే, దుగ్గతిం నుపపజ్జహం.
‘‘పన్నరసే కప్పసతే, ఇతో ఆసిం జనాధిపో;
మురజో [దమథో (స్యా.)] నామ నామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా బోధిఉపట్ఠాకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
బోధిఉపట్ఠాకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. ఏకచిన్తికత్థేరఅపదానం
‘‘యదా ¶ దేవో [దేవా (క.)] దేవకాయా, చవతే [చవన్తి (క.)] ఆయుసఙ్ఖయా;
తయో సద్దా నిచ్ఛరన్తి, దేవానం అనుమోదతం.
‘ఇతో భో సుగతిం గచ్ఛ, మనుస్సానం సహబ్యతం;
మనుస్సభూతో సద్ధమ్మే, లభ సద్ధం అనుత్తరం.
‘‘‘సా తే సద్ధా నివిట్ఠాస్స, మూలజాతా పతిట్ఠితా;
యావజీవం అసంహీరా, సద్ధమ్మే సుప్పవేదితే.
‘‘‘కాయేన ¶ ¶ కుసలం కత్వా, వాచాయ కుసలం బహుం;
మనసా కుసలం కత్వా, అబ్యాపజ్జం [అబ్యాపజ్ఝం (స్యా.), అప్పమాణం (ఇతివుత్తకే ౮౩)] నిరూపధిం.
‘‘‘తతో ఓపధికం పుఞ్ఞం, కత్వా దానేన తం బహుం;
అఞ్ఞేపి మచ్చే సద్ధమ్మే, బ్రహ్మచరియే నివేసయ’.
‘‘ఇమాయ అనుకమ్పాయ, దేవా దేవం యదా విదూ;
చవన్తం అనుమోదన్తి, ఏహి దేవ పునప్పునం [దేవపురం పున (స్యా.)].
‘‘సంవేగో మే [సంవిగ్గోహం (స్యా.)] తదా ఆసి, దేవసఙ్ఘే సమాగతే;
కంసు నామ అహం యోనిం, గమిస్సామి ఇతో చుతో.
‘‘మమ ¶ సంవేగమఞ్ఞాయ, సమణో భావితిన్ద్రియో;
మముద్ధరితుకామో సో, ఆగచ్ఛి మమ సన్తికం.
‘‘సుమనో నామ నామేన, పదుముత్తరసావకో;
అత్థధమ్మానుసాసిత్వా, సంవేజేసి మమం తదా.
‘‘తస్సాహం ¶ వచనం సుత్వా, బుద్ధే చిత్తం పసాదయిం;
తం ధీరం అభివాదేత్వా, తత్థ కాలంకతో అహం.
‘‘ఉపపజ్జిం స [ఉపపజ్జిస్సం (సీ.)] తత్థేవ, సుక్కమూలేన చోదితో;
కప్పానం సతసహస్సం, దుగ్గతిం నుపపజ్జహం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకచిన్తికో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఏకచిన్తికత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. తికణ్ణిపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘దేవభూతో అహం సన్తో, అచ్ఛరాహి పురక్ఖతో;
పుబ్బకమ్మం సరిత్వాన, బుద్ధసేట్ఠం అనుస్సరిం.
‘‘తికణ్ణిపుప్ఫం [కింకణిపుప్ఫం (క.)] పగ్గయ్హ, సకం చిత్తం పసాదయిం;
బుద్ధమ్హి అభిరోపేసిం, విపస్సిమ్హి నరాసభే.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘తేసత్తతిమ్హితో కప్పే, చతురాసుం రముత్తమా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తికణ్ణిపుప్ఫియో [కింకణికపుప్ఫియో (క.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తికణ్ణిపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. ఏకచారియత్థేరఅపదానం
‘‘తావతింసేసు ¶ ¶ దేవేసు, మహాఘోసో తదా అహు;
బుద్ధో చ లోకే నిబ్బాతి, మయఞ్చమ్హ సరాగినో.
‘‘తేసం సంవేగజాతానం, సోకసల్లసమఙ్గినం;
సబలేన ఉపత్థద్ధో, అగమం బుద్ధసన్తికం.
‘‘మన్దారవం గహేత్వాన, సఙ్గీతి [సణ్హితం (సీ.), సఙ్గితం (స్యా.)] అభినిమ్మితం;
పరినిబ్బుతకాలమ్హి, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘సబ్బే దేవానుమోదింసు, అచ్ఛరాయో చ మే తదా;
కప్పానం సతసహస్సం, దుగ్గతిం నుపపజ్జహం.
‘‘సట్ఠికప్పసహస్సమ్హి, ఇతో సోళస తే జనా;
మహామల్లజనా నామ, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా ఏకచారియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఏకచారియత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. తివణ్టిపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘అభిభూతం ¶ పనిజ్ఝన్తి [అభిభూతోపనిజ్ఝన్తి (సీ.)], సబ్బే సఙ్గమ్మ తే మమం [అభిభుం థేరం పనిజ్ఝామ, సబ్బే సఙ్గమ్మ తే మయం (స్యా.)];
తేసం నిజ్ఝాయమానానం, పరిళాహో అజాయథ.
‘‘సునన్దో నామ నామేన, బుద్ధస్స సావకో తదా;
ధమ్మదస్సిస్స మునినో, ఆగచ్ఛి మమ సన్తికం.
‘‘యే మే బద్ధచరా ఆసుం, తే మే పుప్ఫం అదుం తదా;
తాహం పుప్ఫం గహేత్వాన, సావకే అభిరోపయిం.
‘‘సోహం కాలంకతో తత్థ, పునాపి ఉపపజ్జహం;
అట్ఠారసే కప్పసతే, వినిపాతం న గచ్ఛహం.
‘‘తేరసేతో ¶ కప్పసతే, అట్ఠాసుం ధూమకేతునో;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తివణ్టిపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;
తివణ్టిపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం దసమం.
కుటజపుప్ఫియవగ్గో ఏకూనవీసతిమో.
తస్సుద్దానం –
కుటజో ¶ బన్ధుజీవీ చ, కోటుమ్బరికహత్థియో;
ఇసిముగ్గో చ బోధి చ, ఏకచిన్తీ తికణ్ణికో;
ఏకచారీ తివణ్టి చ, గాథా ద్వాసట్ఠి కిత్తితాతి.
౨౦. తమాలపుప్ఫియవగ్గో
౧. తమాలపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘చుల్లాసీతిసహస్సాని ¶ ¶ , థమ్భా సోవణ్ణయా అహూ;
దేవలట్ఠిపటిభాగం, విమానం మే సునిమ్మితం.
‘‘తమాలపుప్ఫం పగ్గయ్హ, విప్పసన్నేన చేతసా;
బుద్ధస్స అభిరోపయిం, సిఖినో లోకబన్ధునో.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో వీసతిమే కప్పే, చన్దతిత్తోతి ఏకకో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా తమాలపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తమాలపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. తిణసన్థారకత్థేరఅపదానం
‘‘యదా ¶ వనవాసీ [యం దాయవాసికో (సీ.)] ఇసి, తిణం లాయతి సత్థునో;
సబ్బే పదక్ఖిణావట్టా [పదక్ఖిణావత్తా (సీ. స్యా.)], పథబ్యా [పుథవ్యా (సీ.)] నిపతింసు తే.
‘‘తమహం తిణమాదాయ, సన్థరిం ధరణుత్తమే;
తీణేవ తాలపత్తాని, ఆహరిత్వానహం తదా.
‘‘తిణేన ¶ ఛదనం కత్వా, సిద్ధత్థస్స అదాసహం;
సత్తాహం ధారయుం తస్స [తత్థ (స్యా.)], దేవమానుససత్థునో.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం తిణం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, తిణదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పఞ్చసట్ఠిమ్హితో ¶ కప్పే, చత్తారోసుం మహద్ధనా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తిణసన్థారకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తిణసన్థారకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. ఖణ్డపుల్లియత్థేరఅపదానం
‘‘ఫుస్సస్స ¶ ఖో భగవతో, థూపో ఆసి మహావనే;
కుఞ్జరేహి తదా భిన్నో, పరూళ్హో పాదపో [పరూళ్హపాదపో (సీ.), సంరూళ్హో పాదపో (స్యా.)] తహిం.
‘‘విసమఞ్చ సమం కత్వా, సుధాపిణ్డం అదాసహం;
తిలోకగరునో తస్స, గుణేహి పరితోసితో [పరితో సుతో (క.)].
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సుధాపిణ్డస్సిదం ఫలం.
‘‘సత్తసత్తతికప్పమ్హి, జితసేనాసుం సోళస;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఖణ్డఫుల్లియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఖణ్డపుల్లియత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. అసోకపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘తివరాయం ¶ [తిపురాయం (స్యా.)] పురే రమ్మే, రాజుయ్యానం అహు తదా;
ఉయ్యానపాలో తత్థాసిం, రఞ్ఞో బద్ధచరో అహం.
‘‘పదుమో ¶ ¶ ¶ నామ నామేన, సయమ్భూ సప్పభో అహు;
నిసిన్నం [నిసిన్నో (క.)] పుణ్డరీకమ్హి, ఛాయా న జహి తం మునిం.
‘‘అసోకం పుప్ఫితం దిస్వా, పిణ్డిభారం సుదస్సనం;
బుద్ధస్స అభిరోపేసిం, జలజుత్తమనామినో.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘సత్తతింసమ్హితో కప్పే, సోళస అరణఞ్జహా [అరుణఞ్జహా (సీ.)];
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అసోకపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అసోకపూజకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. అఙ్కోలకత్థేరఅపదానం
‘‘అఙ్కోలం పుప్ఫితం దిస్వా, మాలావరం సకోసకం [సమోగధం (స్యా.)];
ఓచినిత్వాన తం పుప్ఫం, అగమం బుద్ధసన్తికం.
‘‘సిద్ధత్థో తమ్హి సమయే, పతిలీనో మహాముని;
ముహుత్తం పటిమానేత్వా, గుహాయం పుప్ఫమోకిరిం.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుప్ఫదానస్సిదం [బుద్ధపూజాయిదం (సీ. స్యా.)] ఫలం.
‘‘ఛత్తింసమ్హి ఇతో కప్పే, ఆసేకో దేవగజ్జితో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అఙ్కోలకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అఙ్కోలకత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. కిసలయపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే ¶ ¶ ¶ ద్వారవతియా, మాలావచ్ఛో మమం అహు;
ఉదపానో చ తత్థేవ, పాదపానం విరోహనో.
‘‘సబలేన ఉపత్థద్ధో, సిద్ధత్థో అపరాజితో;
మమానుకమ్పమానో సో, గచ్ఛతే అనిలఞ్జసే.
‘‘అఞ్ఞం కిఞ్చి న పస్సామి, పూజాయోగ్గం మహేసినో;
అసోకం పల్లవం దిస్వా, ఆకాసే ఉక్ఖిపిం అహం.
‘‘బుద్ధస్స తే కిసలయా, గచ్ఛతో యన్తి పచ్ఛతో;
తాహం దిస్వాన సంవిజిం [సోహం దిస్వాన తం ఇద్ధిం (సీ. స్యా.)], అహో బుద్ధస్సుళారతా.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, పల్లవం అభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘సత్తతింసే [సత్తవీసే (సీ. స్యా.)] ఇతో కప్పే, ఏకో ఏకిస్సరో అహు;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కిసలయపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కిసలయపూజకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. తిన్దుకదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘గిరిదుగ్గచరో ఆసిం, మక్కటో థామవేగికో;
ఫలినం తిన్దుకం దిస్వా, బుద్ధసేట్ఠం అనుస్సరిం.
‘‘నిక్ఖమిత్వా కతిపాహం, విచినిం లోకనాయకం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, సిద్ధత్థం తిభవన్తగుం.
‘‘మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, సత్థా లోకే అనుత్తరో;
ఖీణాసవసహస్సేహి, ఆగచ్ఛి మమ సన్తికం.
‘‘పామోజ్జం ¶ జనయిత్వాన, ఫలహత్థో ఉపాగమిం;
పటిగ్గహేసి భగవా, సబ్బఞ్ఞూ వదతం వరో.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ ¶ ¶ కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘సత్తపఞ్ఞాసకప్పమ్హి, ఉపనన్దసనామకో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తిన్దుకదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తిన్దుకదాయకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. ముట్ఠిపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘సుమేధో నామ భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
పచ్ఛిమే అనుకమ్పాయ, పధానం పదహీ జినో.
‘‘తస్స చఙ్కమమానస్స, ద్విపదిన్దస్స తాదినో;
గిరినేలస్స పుప్ఫానం, ముట్ఠిం బుద్ధస్స రోపయిం.
‘‘తేన చిత్తప్పసాదేన, సుక్కమూలేన చోదితో;
తింసకప్పసహస్సాని, దుగ్గతిం నుపపజ్జహం.
‘‘తేవీసతికప్పసతే, సునేలో నామ ఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, ఏకో ఆసిం మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ముట్ఠిపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ముట్ఠిపూజకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. కింకణికపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘సుమఙ్గలోతి నామేన, సయమ్భూ అపరాజితో;
పవనా నిక్ఖమిత్వాన, నగరం పావిసీ జినో.
‘‘పిణ్డచారం ¶ చరిత్వాన, నిక్ఖమ్మ నగరా ముని;
కతకిచ్చోవ సమ్బుద్ధో, సో వసీ వనమన్తరే.
‘‘కింకణిపుప్ఫం ¶ ¶ పగ్గయ్హ, బుద్ధస్స అభిరోపయిం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, సయమ్భుస్స మహేసినో.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఛళాసీతిమ్హితో కప్పే, అపిలాసిసనామకో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా కింకణికపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కింకణికపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. యూథికపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో నామ జినో, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
పవనా నిక్ఖమిత్వాన, విహారం యాతి చక్ఖుమా.
‘‘ఉభో హత్థేహి పగ్గయ్హ, యూథికం పుప్ఫముత్తమం;
బుద్ధస్స అభిరోపయిం, మేత్తచిత్తస్స తాదినో.
‘‘తేన చిత్తప్పసాదేన, అనుభోత్వాన సమ్పదా;
కప్పానం సతసహస్సం, దుగ్గతిం నుపపజ్జహం.
‘‘ఇతో పఞ్ఞాసకప్పేసు, ఏకో ఆసిం జనాధిపో;
సమిత్తనన్దనో నామ, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా యూథికపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;
యూథికపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం దసమం.
తమాలపుప్ఫియవగ్గో వీసతిమో.
తస్సుద్దానం ¶ –
తమాలతిణసన్థారో ¶ , ఖణ్డఫుల్లి అసోకియో;
అఙ్కోలకీ కిసలయో, తిన్దుకో నేలపుప్ఫియో;
కింకణికో యూథికో చ, గాథా పఞ్ఞాస అట్ఠ చాతి.
అథ ¶ వగ్గుద్దానం –
భిక్ఖాదాయీ ¶ పరివారో, సేరేయ్యో సోభితో తథా;
ఛత్తఞ్చ బన్ధుజీవీ చ, సుపారిచరియోపి చ.
కుముదో కుటజో చేవ, తమాలి దసమో కతో;
ఛసతాని చ గాథాని, ఛసట్ఠి చ తతుత్తరి.
భిక్ఖావగ్గదసకం.
దుతియసతకం సమత్తం.
౨౧. కణికారపుప్ఫియవగ్గో
౧. కణికారపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘కణికారం ¶ ¶ ¶ పుప్ఫితం దిస్వా, ఓచినిత్వానహం తదా;
తిస్సస్స అభిరోపేసిం, ఓఘతిణ్ణస్స తాదినో.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పఞ్చత్తింసే ఇతో కప్పే, అరుణపాణీతి విస్సుతో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కణికారపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కణికారపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. మినేలపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘సువణ్ణవణ్ణో భగవా, సతరంసీ పతాపవా;
చఙ్కమనం సమారూళ్హో, మేత్తచిత్తో సిఖీసభో.
‘‘పసన్నచిత్తో సుమనో, వన్దిత్వా [థోమేత్వా (స్యా.)] ఞాణముత్తమం;
మినేలపుప్ఫం పగ్గయ్హ, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘ఏకత్తింసే ¶ ¶ ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఏకూనతింసకప్పమ్హి, సుమేఘఘననామకో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మినేలపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
మినేలపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. కిఙ్కణిపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘కఞ్చనగ్ఘియసఙ్కాసో, సబ్బఞ్ఞూ లోకనాయకో;
ఓదకం దహమోగ్గయ్హ, సినాయి లోకనాయకో.
‘‘పగ్గయ్హ కిఙ్కణిం [కిఙ్కిణిం (సీ.)] పుప్ఫం, విపస్సిస్సాభిరోపయిం;
ఉదగ్గచిత్తో సుమనో, ద్విపదిన్దస్స తాదినో.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘సత్తవీసతికప్పమ్హి, రాజా భీమరథో అహు;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కిఙ్కణిపుప్ఫియో [కిఙ్కిణికపుప్ఫియో (సీ.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కిఙ్కణిపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. తరణియత్థేరఅపదానం
‘‘అత్థదస్సీ తు భగవా, ద్విపదిన్దో నరాసభో;
పురక్ఖతో సావకేహి, గఙ్గాతీరముపాగమి.
‘‘సమతిత్తి కాకపేయ్యా, గఙ్గా ఆసి దురుత్తరా;
ఉత్తారయిం భిక్ఖుసఙ్ఘం, బుద్ధఞ్చ ద్విపదుత్తమం.
‘‘అట్ఠారసే ¶ కప్పసతే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, తరణాయ ఇదం ఫలం.
‘‘తేరసేతో ¶ కప్పసతే, పఞ్చ సబ్బోభవా [సబ్భోగవా (సీ.)] అహుం;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పచ్ఛిమే ¶ చ భవే అస్మిం, జాతోహం బ్రాహ్మణే కులే;
సద్ధిం తీహి సహాయేహి, పబ్బజిం సత్థు సాసనే.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తరణియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;
తరణియత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. నిగ్గుణ్డిపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘విపస్సిస్స ¶ భగవతో, ఆసిమారామికో అహం;
నిగ్గుణ్డిపుప్ఫం పగ్గయ్హ, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పఞ్చవీసే [పఞ్చతింసే (సీ. స్యా.)] ఇతో కప్పే, ఏకో ఆసిం జనాధిపో;
మహాపతాపనామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా నిగ్గుణ్డిపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
నిగ్గుణ్డిపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. ఉదకదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘భుఞ్జన్తం సమణం దిస్వా, విప్పసన్నమనావిలం;
ఘటేనోదకమాదాయ, సిద్ధత్థస్స అదాసహం.
‘‘నిమ్మలో ¶ హోమహం అజ్జ, విమలో ఖీణసంసయో;
భవే నిబ్బత్తమానమ్హి, ఫలం నిబ్బత్తతే మమ [సుభం (సీ.)].
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, ఉదకం యమదాసహం [యం తదా అదం (సీ.), అదదిం తదా (స్యా.)];
దుగ్గతిం నాభిజానామి, దకదానస్సిదం ఫలం.
‘‘ఏకసట్ఠిమ్హితో కప్పే, ఏకోవ విమలో అహు;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉదకదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉదకదాయకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. సలలమాలియత్థేరఅపదానం
‘‘కణికారంవ ¶ ¶ జోతన్తం, నిసిన్నం పబ్బతన్తరే;
ఓభాసేన్తం దిసా సబ్బా, సిద్ధత్థం నరసారథిం.
‘‘ధనుం అద్వేజ్ఝం కత్వాన, ఉసుం సన్నయ్హహం తదా;
పుప్ఫం సవణ్టం ఛేత్వాన, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఏకపఞ్ఞాసితో కప్పే, ఏకో ఆసిం జుతిన్ధరో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సలలమాలియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సలలమాలియత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. కోరణ్డపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘అక్కన్తఞ్చ ¶ పదం దిస్వా, చక్కాలఙ్కారభూసితం;
పదేనానుపదం యన్తో, విపస్సిస్స మహేసినో.
‘‘కోరణ్డం పుప్ఫితం దిస్వా, సమూలం పూజితం మయా;
హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, అవన్దిం పదముత్తమం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘సత్తపఞ్ఞాసకప్పమ్హి, ఏకో వీతమలో అహుం;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా కోరణ్డపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కోరణ్డపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. ఆధారదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘ఆధారకం ¶ ¶ మయా దిన్నం, సిఖినో లోకబన్ధునో;
ధారేమి పథవిం సబ్బం, కేవలం వసుధం ఇమం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
ధారేమి అన్తిమం దేహం, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే.
‘‘సత్తవీసే ఇతో కప్పే, అహేసుం చతురో జనా;
సమన్తవరణా నామ, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఆధారదాయకో [పరియాదానియో (క.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఆధారదాయకత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. పాపనివారియత్థేరఅపదానం
‘‘తిస్సస్స ¶ తు భగవతో, దేవదేవస్స తాదినో;
ఏకచ్ఛత్తం మయా దిన్నం, విప్పసన్నేన చేతసా.
‘‘నివుతం హోతి మే పాపం, కుసలస్సుపసమ్పదా;
ఆకాసే ఛత్తం ధారేన్తి, పుబ్బకమ్మస్సిదం ఫలం.
‘‘చరిమం ¶ వత్తతే మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
ధారేమి అన్తిమం దేహం, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం ఛత్తమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఛత్తదానస్సిదం ఫలం.
‘‘ద్వేసత్తతిమ్హితో కప్పే, అట్ఠాసింసు జనాధిపా;
మహానిదాననామేన, రాజానో చక్కవత్తినో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పాపనివారియో [వాతాతపనివారియో (సీ.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;
పాపనివారియత్థేరస్సాపదానం దసమం.
కణికారపుప్ఫియవగ్గో ఏకవీసతిమో.
తస్సుద్దానం ¶ –
కణికారో మినేలఞ్చ, కిఙ్కణి తరణేన చ;
నిగ్గుణ్డిపుప్ఫీ దకదో, సలలో చ కురణ్డకో;
ఆధారకో పాపవారీ, అట్ఠతాలీస గాథకాతి.
౨౨. హత్థివగ్గో
౧. హత్థిదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సిద్ధత్థస్స ¶ ¶ ¶ భగవతో, ద్విపదిన్దస్స తాదినో;
నాగసేట్ఠో మయా దిన్నో, ఈసాదన్తో ఉరూళ్హవా.
‘‘ఉత్తమత్థం అనుభోమి, సన్తిపదమనుత్తరం;
నాగదానం [అగ్గదానం (సీ. క.)] మయా దిన్నం, సబ్బలోకహితేసినో.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం నాగ [దాన (సీ. క.)] మదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, నాగదానస్సిదం ఫలం.
‘‘అట్ఠసత్తతికప్పమ్హి, సోళసాసింసు ఖత్తియా;
సమన్తపాసాదికా నామ, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా హత్థిదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
హత్థిదాయకత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. పానధిదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘ఆరఞ్ఞికస్స ఇసినో, చిరరత్తతపస్సినో [ఝాయినో, మేత్తచిత్తతపస్సినో (స్యా.)];
బుద్ధస్స [ధమ్మస్స (స్యా. క.)] భావితత్తస్స, అదాసిం పానధిం అహం.
‘‘తేన ¶ కమ్మేన ద్విపదిన్ద, లోకజేట్ఠ నరాసభ;
దిబ్బయానం [సబ్బం యానం (సీ.)] అనుభోమి, పుబ్బకమ్మస్సిదం ఫలం.
‘‘చతున్నవుతే ¶ ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పానధిస్స ఇదం ఫలం.
‘‘సత్తసత్తతితో ¶ ¶ కప్పే, అట్ఠ ఆసింసు ఖత్తియా;
సుయానా నామ నామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పానధిదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పానధిదాయకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. సచ్చసఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘వేస్సభూ తమ్హి సమయే, భిక్ఖుసఙ్ఘపురక్ఖతో;
దేసేతి అరియసచ్చాని, నిబ్బాపేన్తో మహాజనం.
‘‘పరమకారుఞ్ఞపత్తోమ్హి, సమితిం అగమాసహం;
సోహం నిసిన్నకో సన్తో, ధమ్మమస్సోసి సత్థునో.
‘‘తస్సాహం ధమ్మం సుత్వాన, దేవలోకం అగచ్ఛహం;
తింసకప్పాని దేవేసు, అవసిం తత్థహం పురే.
‘‘ఏకత్తింసే ¶ ఇతో కప్పే, యం సఞ్ఞమలభిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సచ్చసఞ్ఞాయిదం ఫలం.
‘‘ఛబ్బీసమ్హి ఇతో కప్పే, ఏకో ఆసిం జనాధిపో;
ఏకఫుసితనామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సచ్చసఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సచ్చసఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. ఏకసఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘దుమగ్గే పంసుకూలికం [పంసుకూలకం (?)], లగ్గం దిస్వాన సత్థునో;
అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, పంసుకూలం అవన్దహం.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం సఞ్ఞమలభిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పఞ్చవీసే ¶ ¶ ¶ ఇతో కప్పే, ఏకో ఆసిం జనాధిపో;
అమితాభోతి నామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా ఏకసఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఏకసఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. రంసిసఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘ఉదేన్తం సతరంసింవ, పీతరంసింవ [సితరంసిం వ (సీ. స్యా.)] భాణుమం;
బ్యగ్ఘూసభంవ పవరం, సుజాతం పబ్బతన్తరే.
‘‘బుద్ధస్స ఆనుభావో సో, జలతే పబ్బతన్తరే;
రంసే [రంస్యా (?)] చిత్తం పసాదేత్వా, కప్పం సగ్గమ్హి మోదహం.
‘‘అవసేసేసు కప్పేసు, కుసలం చరితం మయా;
తేన చిత్తప్పసాదేన, బుద్ధానుస్సతియాపి చ.
‘‘తింసకప్పసహస్సేతో, యం సఞ్ఞమలభిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధసఞ్ఞాయిదం ఫలం.
‘‘సత్తపఞ్ఞాసకప్పమ్హి, ఏకో ఆసిం జనాధిపో;
సుజాతో నామ నామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా రంసిసఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
రంసిసఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. సన్ధితత్థేరఅపదానం
‘‘అస్సత్థే ¶ హరితోభాసే, సంవిరూళ్హమ్హి పాదపే;
ఏకం బుద్ధగతం సఞ్ఞం, అలభింహం [అలభిస్సం (సీ.)] పతిస్సతో.
‘‘ఏకత్తింసే ¶ ఇతో కప్పే, యం సఞ్ఞమలభిం తదా;
తస్సా సఞ్ఞాయ వాహసా, పత్తో మే ఆసవక్ఖయో.
‘‘ఇతో ¶ తేరసకప్పమ్హి, ధనిట్ఠో నామ ఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సన్ధితో [సణ్ఠితో (సీ.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సన్ధితత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. తాలవణ్టదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘తాలవణ్టం మయా దిన్నం, తిస్సస్సాదిచ్చబన్ధునో;
గిమ్హనిబ్బాపనత్థాయ, పరిళాహోపసన్తియా.
‘‘సన్నిబ్బాపేమి రాగగ్గిం, దోసగ్గిఞ్చ తదుత్తరిం;
నిబ్బాపేమి చ మోహగ్గిం, తాలవణ్టస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
ధారేమి అన్తిమం దేహం, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, తాలవణ్టస్సిదం ఫలం.
‘‘తేసట్ఠిమ్హి ఇతో కప్పే, మహానామసనామకో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తాలవణ్టదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తాలవణ్టదాయకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. అక్కన్తసఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘కుసాటకం ¶ గహేత్వాన, ఉపజ్ఝాయస్సహం పురే;
మన్తఞ్చ అనుసిక్ఖామి, గన్థాదోసస్స [కణ్డభేదస్స (సీ.), గణ్డభేదస్స (స్యా.)] పత్తియా.
‘‘అద్దసం విరజం బుద్ధం, ఆహుతీనం పటిగ్గహం;
ఉసభం పవరం అగ్గం, తిస్సం బుద్ధం గణుత్తమం [గజుత్తమం (స్యా.)].
‘‘కుసాటకం ¶ పత్థరితం, అక్కమన్తం నరుత్తమం;
సముగ్గతం మహావీరం, లోకజేట్ఠం నరాసభం.
‘‘దిస్వా ¶ ¶ తం లోకపజ్జోతం, విమలం చన్దసన్నిభం;
అవన్దిం సత్థునో పాదే, విప్పసన్నేన చేతసా.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం అదాసిం కుసాటకం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, కుసాటకస్సిదం ఫలం.
‘‘సత్తతింసే ఇతో కప్పే, ఏకో ఆసిం జనాధిపో;
సునన్దో నామ నామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అక్కన్తసఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;
అక్కన్తసఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. సప్పిదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘నిసిన్నో పాసాదవరే, నారీగణపురక్ఖతో;
బ్యాధితం సమణం దిస్వా, అభినామేసహం ఘరం.
‘‘ఉపవిట్ఠం మహావీరం, దేవదేవం నరాసభం;
సప్పితేలం మయా దిన్నం, సిద్ధత్థస్స మహేసినో.
‘‘పస్సద్ధదరథం దిస్వా, విప్పసన్నముఖిన్ద్రియం;
వన్దిత్వా సత్థునో పాదే, అనుసంసావయిం పురే.
‘‘దిస్వా ¶ ¶ మం సుప్పసన్నత్తం [సుప్పసన్నన్తం (స్యా. క.) సుప్పసన్నచిత్తన్తి అత్థో], ఇద్ధియా పారమిఙ్గతో;
నభం అబ్భుగ్గమీ ధీరో, హంసరాజావ అమ్బరే.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సప్పితేలస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇతో సత్తరసే కప్పే, జుతిదేవ [దుతిదేవ (స్యా.), తుతిదేవ (క.)] సనామకో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సప్పిదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సప్పిదాయకత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. పాపనివారియత్థేరఅపదానం
‘‘పియదస్సిస్స ¶ భగవతో, చఙ్కమం సోధితం మయా;
నళకేహి పటిచ్ఛన్నం, వాతాతపనివారణం.
‘‘పాపం వివజ్జనత్థాయ, కుసలస్సుపసమ్పదా;
కిలేసానం పహానాయ, పదహిం సత్థు సాసనే.
‘‘ఇతో ¶ ఏకాదసే కప్పే, అగ్గిదేవోతి విస్సుతో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పాపనివారియో [వాతాతపనివారియో (?)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పాపనివారియత్థేరస్సాపదానం దసమం.
హత్థివగ్గో బావీసతిమో.
తస్సుద్దానం –
హత్థి పానధి సచ్చఞ్చ, ఏకసఞ్ఞి చ రంసికో;
సన్ధితో తాలవణ్టఞ్చ, తథా అక్కన్తసఞ్ఞకో;
సప్పి పాపనివారీ చ, చతుప్పఞ్ఞాస గాథకాతి.
౨౩. ఆలమ్బణదాయకవగ్గో
౧. ఆలమ్బణదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘అత్థదస్సిస్స ¶ ¶ ¶ భగవతో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
ఆలమ్బణం మయా దిన్నం, ద్విపదిన్దస్స తాదినో.
‘‘ధరణిం పటిపజ్జామి, విపులం సాగరప్పరం;
పాణేసు చ ఇస్సరియం, వత్తేమి వసుధాయ చ.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘ఇతో ద్వేసట్ఠికప్పమ్హి, తయో ఆసింసు ఖత్తియా;
ఏకాపస్సితనామా తే, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఆలమ్బణదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఆలమ్బణదాయకత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. అజినదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, గణసత్థారకో అహం;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, ఆహుతీనం పటిగ్గహం.
‘‘చమ్మఖణ్డం ¶ మయా దిన్నం, సిఖినో లోకబన్ధునో;
తేన కమ్మేన ద్విపదిన్ద, లోకజేట్ఠ నరాసభ.
‘‘సమ్పత్తిం ¶ అనుభోత్వాన, కిలేసే ఝాపయిం అహం;
ధారేమి అన్తిమం దేహం, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే.
‘‘ఏకత్తింసే ¶ ఇతో కప్పే, అజినం యం అదాసహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, అజినస్స ఇదం ఫలం.
‘‘ఇతో పఞ్చమకే కప్పే, రాజా ఆసిం సుదాయకో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అజినదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అజినదాయకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. ద్వేరతనియత్థేరఅపదానం
‘‘మిగలుద్దో పురే ఆసిం, అరఞ్ఞే కాననే అహం;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, ఆహుతీనం పటిగ్గహం.
‘‘మంసపేసి మయా దిన్నా, విపస్సిస్స మహేసినో;
సదేవకస్మిం లోకస్మిం, ఇస్సరం కారయామహం.
‘‘ఇమినా ¶ మంసదానేన, రతనం నిబ్బత్తతే మమ;
దువేమే రతనా లోకే, దిట్ఠధమ్మస్స పత్తియా.
‘‘తేహం సబ్బే అనుభోమి, మంసదానస్స సత్తియా;
గత్తఞ్చ ముదుకం మయ్హం, పఞ్ఞా నిపుణవేదనీ.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం మంసమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, మంసదానస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇతో చతుత్థకే కప్పే, ఏకో ఆసిం జనాధిపో;
మహారోహితనామో సో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ద్వేరతనియో [ద్విరతనియో (సీ.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ద్వేరతనియత్థేరస్సాపదానం తతియం.
దసమం భాణవారం.
౪. ఆరక్ఖదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సిద్ధత్థస్స ¶ భగవతో, వేది కారాపితా [వేదికా కారితా (స్యా.)] మయా;
ఆరక్ఖో చ మయా దిన్నో, సుగతస్స మహేసినో.
‘‘తేన ¶ కమ్మవిసేసేన, న పస్సిం భయభేరవం;
కుహిఞ్చి ఉపపన్నస్స, తాసో మయ్హం న విజ్జతి.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ ¶ కప్పే, యం వేదిం కారయిం పురే;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, వేదికాయ ఇదం ఫలం.
‘‘ఇతో ఛట్ఠమ్హి కప్పమ్హి, అపస్సేనసనామకో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఆరక్ఖదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఆరక్ఖదాయకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. అబ్యాధికత్థేరఅపదానం
‘‘విపస్సిస్స భగవతో, అగ్గిసాలం అదాసహం;
బ్యాధికానఞ్చ ఆవాసం, ఉణ్హోదకపటిగ్గహం.
‘‘తేన కమ్మేనయం మయ్హం, అత్తభావో సునిమ్మితో;
బ్యాధాహం నాభిజానామి, పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం సాలమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, అగ్గిసాలాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో చ సత్తమే కప్పే, ఏకోసిం అపరాజితో [ఏకో ఆసిం నరాధిపో (స్యా.)];
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అబ్యాధికో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అబ్యాధికత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. అఙ్కోలపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘నారదో ¶ ¶ [వరదో (క.)] ఇతి మే నామం, కస్సపో ఇతి మం విదూ;
అద్దసం సమణానగ్గం, విపస్సిం దేవసక్కతం.
‘‘అనుబ్యఞ్జనధరం బుద్ధం, ఆహుతీనం పటిగ్గహం;
అఙ్కోలపుప్ఫం [వకులపుప్ఫం (స్యా.), బకోలపుప్ఫం (క.)] పగ్గయ్హ, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘చతుసత్తతితో కప్పే, రోమసో నామ ఖత్తియో;
ఆముక్కమాలాభరణో, సయోగ్గబలవాహనో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అఙ్కోలపుప్ఫియో [వకులపుప్ఫియో (స్యా.), బకోలపుప్ఫియో (క.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అఙ్కోలపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. సోవణ్ణవటంసకియత్థేరఅపదానం
‘‘ఉయ్యానభూమిం ¶ నియ్యన్తో, అద్దసం లోకనాయకం;
వటంసకం గహేత్వాన, సోవణ్ణం సాధునిమ్మితం.
‘‘సీఘం తతో సమారుయ్హ, హత్థిక్ఖన్ధగతో అహం;
బుద్ధస్స అభిరోపేసిం, సిఖినో లోకబన్ధునో.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుప్ఫపూజాయిదం ఫలం.
‘‘సత్తవీసే ఇతో కప్పే, ఏకో ఆసిం జనాధిపో;
మహాపతాపనామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సోవణ్ణవటంసకియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సోవణ్ణవటంసకియత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. మిఞ్జవటంసకియత్థేరఅపదానం
‘‘నిబ్బుతే ¶ లోకనాథమ్హి, సిఖిమ్హి వదతం వరే;
వటంసకేహి ఆకిణ్ణం, బోధిపూజం అకాసహం.
‘‘ఏకత్తింసే ¶ ఇతో కప్పే, యం పూజమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బోధిపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో ఛబ్బీసతికప్పే, అహుం మేఘబ్భనామకో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మిఞ్జవటంసకియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
మిఞ్జవటంసకియత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. సుకతావేళియత్థేరఅపదానం
‘‘అసితో ¶ నామ నామేన, మాలాకారో అహం [అహుం (?)] తదా;
ఆవేళం పగ్గహేత్వాన, రఞ్ఞో దాతుం వజామహం.
‘‘అసమ్పత్తోమ్హి [అసమ్పత్తమ్హి (సీ.), అసమ్పత్తోవ (?)] రాజానం, అద్దసం సిఖినాయకం;
హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పఞ్చవీసే ¶ ఇతో కప్పే, రాజాహోసిం మహబ్బలో;
వేభారో నామ నామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సుకతావేళియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సుకతావేళియత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. ఏకవన్దనియత్థేరఅపదానం
‘‘ఉసభం ¶ పవరం వీరం, వేస్సభుం విజితావినం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, బుద్ధసేట్ఠమవన్దహం.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, వన్దనాయ ఇదం ఫలం.
‘‘చతువీసతికప్పమ్హి, వికతానన్దనామకో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకవన్దనియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఏకవన్దనియత్థేరస్సాపదానం దసమం.
ఆలమ్బణదాయకవగ్గో తేవీసతిమో.
తస్సుద్దానం –
ఆలమ్బణఞ్చ ¶ అజినం, మంసదారక్ఖదాయకో;
అబ్యాధి అఙ్కోలం [వకులం (స్యా.), బకుళం (క.)] సోణ్ణం, మిఞ్జఆవేళవన్దనం;
పఞ్చపఞ్ఞాస గాథాయో, గణితా అత్థదస్సిభి.
౨౪. ఉదకాసనవగ్గో
౧. ఉదకాసనదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘ఆరామద్వారా ¶ ¶ ¶ నిక్ఖమ్మ, ఫలకం సన్థరిం అహం;
ఉదకఞ్చ ఉపట్ఠాసిం, ఉత్తమత్థస్స పత్తియా.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఆసనే చోదకే ఫలం.
‘‘ఇతో పన్నరసే కప్పే, అభిసామసమవ్హయో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉదకాసనదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉదకాసనదాయకత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. భాజనపాలకత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే ¶ బన్ధుమతియా, కుమ్భకారో అహం తదా;
భాజనం అనుపాలేసిం, భిక్ఖుసఙ్ఘస్స తావదే.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, భాజనం అనుపాలయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, భాజనస్స ఇదం ఫలం.
‘‘తేపఞ్ఞాసే ఇతో కప్పే, అనన్తజాలినామకో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా భాజనపాలకో [భాజనదాయకో (సీ. స్యా.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
భాజనపాలకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. సాలపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘అరుణవతియా ¶ ¶ నగరే, అహోసిం పూపికో తదా;
మమ ద్వారేన గచ్ఛన్తం, సిఖినం అద్దసం జినం.
‘‘బుద్ధస్స పత్తం పగ్గయ్హ, సాలపుప్ఫం అదాసహం;
సమ్మగ్గతస్స బుద్ధస్స, విప్పసన్నేన చేతసా.
‘‘ఏకత్తింసే ¶ ¶ ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిదాసహం [యం ఖజ్జకమదాసహం (సీ.), యం ఖజ్జమభిదాసహం (క.) సాలపుప్ఫనామకం ఖజ్జకం వా భవేయ్య];
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సాలపుప్ఫస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇతో చుద్దసకప్పమ్హి, అహోసిం అమితఞ్జలో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సాలపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సాలపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. కిలఞ్జదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘తివరాయం పురే రమ్మే, నళకారో అహం తదా;
సిద్ధత్థే లోకపజ్జోతే, పసన్నా జనతా తహిం.
‘‘పూజత్థం లోకనాథస్స, కిలఞ్జం పరియేసతి;
బుద్ధపూజం కరోన్తానం, కిలఞ్జం అదదిం అహం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, కిలఞ్జస్స ఇదం ఫలం.
‘‘సత్తసత్తతికప్పమ్హి, రాజా ఆసిం జలద్ధరో [జుతిన్ధరో (సీ.)];
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కిలఞ్జదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కిలఞ్జదాయకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. వేదికారకత్థేరఅపదానం
‘‘విపస్సినో ¶ ¶ భగవతో, బోధియా పాదపుత్తమే;
పసన్నచిత్తో సుమనో, కారేసిం వేదికం అహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, కారేసిం వేదికం అహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, వేదికాయ ఇదం ఫలం.
‘‘ఇతో ¶ ఏకాదసే కప్పే, అహోసిం సూరియస్సమో;
సత్తరత్తనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా వేదికారకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
వేదికారకత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. వణ్ణకారత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే ¶ అరుణవతియా, వణ్ణకారో అహం తదా;
చేతియే దుస్సభణ్డాని, నానావణ్ణం రజేసహం [రజిం అహం (క.), రజేమహం (స్యా.)].
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం వణ్ణం రజయిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, వణ్ణదానస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇతో తేవీసతికప్పే, వణ్ణసమ [చన్దుపమ (సీ.), చన్దసమ (స్యా.)] సనామకో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా వణ్ణకారో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
వణ్ణకారత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. పియాలపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘మిగలుద్దో ¶ పురే ఆసిం, అరఞ్ఞే కాననే అహం;
పియాలం పుప్ఫితం దిస్వా, గతమగ్గే ఖిపిం అహం.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ ¶ కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పియాలపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పియాలపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. అమ్బయాగదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సకే ¶ సిప్పే అపత్థద్ధో, అగమం కాననం అహం;
సమ్బుద్ధం యన్తం దిస్వాన, అమ్బయాగం అదాసహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, అమ్బయాగస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అమ్బయాగదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అమ్బయాగదాయకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. జగతికారకత్థేరఅపదానం
‘‘నిబ్బుతే ¶ లోకనాథమ్హి, అత్థదస్సి నరుత్తమే;
జగతీ కారితా మయ్హం, బుద్ధస్స థూపముత్తమే.
‘‘అట్ఠారసే కప్పసతే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, జగతియా ఇదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా జగతికారకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
జగతికారకత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. వాసిదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘కమ్మారోహం ¶ పురే ఆసిం, తివరాయం పురుత్తమే;
ఏకా వాసి మయా దిన్నా, సయమ్భుం అపరాజితం [సయమ్భుమ్హిపరాజితే (?)].
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం వాసిమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, వాసిదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా వాసిదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
వాసిదాయకత్థేరస్సాపదానం దసమం.
ఉదకాసనవగ్గో చతువీసతిమో.
తస్సుద్దానం ¶ –
ఉదకాసనభాజనం, సాలపుప్ఫీ కిలఞ్జకో;
వేదికా వణ్ణకారో చ, పియాలఅమ్బయాగదో;
జగతీ వాసిదాతా చ, గాథా తింస చ అట్ఠ చ.
౨౫. తువరదాయకవగ్గో
౧. తువరదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘మిగలుద్దో ¶ ¶ ¶ పురే ఆసిం, అరఞ్ఞే కాననే అహం;
భరిత్వా తువరమాదాయ [భరిత్వా తురవమాదాయ (క.), భజ్జితం తువరమాదాయ (?) ఏత్థ తువరన్తి ముగ్గకలాయసదిసం తువరట్ఠిన్తి తదట్ఠకథా; తువరో ధఞ్ఞభేదేతి సక్కతాభిధానే], సఙ్ఘస్స అదదిం అహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, తువరస్స ఇదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తువరదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తువరదాయకత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. నాగకేసరియత్థేరఅపదానం
‘‘ధనుం అద్వేజ్ఝం కత్వాన, వనమజ్ఝోగహిం అహం;
కేసరం ఓగతం [ఓసరం (స్యా.), ఓసటం (సీ.)] దిస్వా, పతపత్తం సముట్ఠితం.
‘‘ఉభో హత్థేహి పగ్గయ్హ, సిరే కత్వాన అఞ్జలిం;
బుద్ధస్స అభిరోపేసిం, తిస్సస్స లోకబన్ధునో.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘తేసత్తతిమ్హి ¶ కప్పమ్హి [సత్తసత్తతిమే కప్పే (స్యా.)], సత్త కేసరనామకా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా నాగకేసరియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
నాగకేసరియత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. నళినకేసరియత్థేరఅపదానం
‘‘జాతస్సరస్స ¶ ¶ ¶ వేమజ్ఝే, వసామి జలకుక్కుటో;
అద్దసాహం [అథద్దసం (సీ. స్యా.)] దేవదేవం, గచ్ఛన్తం అనిలఞ్జసే.
‘‘తుణ్డేన కేసరిం [కేసరం (స్యా.)] గయ్హ, విప్పసన్నేన చేతసా;
బుద్ధస్స అభిరోపేసిం, తిస్సస్స లోకబన్ధునో.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘తేసత్తతిమ్హి కప్పమ్హి, సత్త కేసరనామకా [సతపత్తసనామకో (సీ. స్యా.)];
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా నళినకేసరియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
నళినకేసరియత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. విరవపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘ఖీణాసవసహస్సేహి, నియ్యాతి లోకనాయకో;
విరవపుప్ఫమాదాయ [విరవిపుప్ఫం పగ్గయ్హ (సీ.)], బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా విరవపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
విరవపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. కుటిధూపకత్థేరఅపదానం
‘‘సిద్ధత్థస్స ¶ భగవతో, అహోసిం కుటిగోపకో;
కాలేన కాలం ధూపేసిం, పసన్నో సేహి పాణిభి.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ధూపదానస్సిదం [బుద్ధపూజాయిదం (సీ.)] ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కుటిధూపకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కుటిధూపకత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. పత్తదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘పరమేన దమథేన, సిద్ధత్థస్స మహేసినో;
పత్తదానం మయా దిన్నం, ఉజుభూతస్స తాదినో.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పత్తదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పత్తదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పత్తదాయకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. ధాతుపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘నిబ్బుతే లోకనాథమ్హి, సిద్ధత్థమ్హి నరుత్తమే;
ఏకా ధాతు మయా లద్ధా, ద్విపదిన్దస్స తాదినో.
‘‘తాహం ¶ ధాతుం గహేత్వాన, బుద్ధస్సాదిచ్చబన్ధునో;
పఞ్చవస్సే పరిచరిం, తిట్ఠన్తంవ నరుత్తమం.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, యం ధాతుం పూజయిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ధాతుపట్ఠహనే ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ధాతుపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ధాతుపూజకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. సత్తలిపుప్ఫపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘సత్త ¶ సత్తలిపుప్ఫాని, సీసే కత్వానహం తదా;
బుద్ధస్స అభిరోపేసిం, వేస్సభుమ్హి నరుత్తమే [విభత్తివిపల్లాసో చిన్తేతబ్బో].
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సత్తలిపుప్ఫపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సత్తలిపుప్ఫపూజకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. బిమ్బిజాలియత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ నామ జినో, సయమ్భూ అగ్గపుగ్గలో;
చతుసచ్చం పకాసేతి, దీపేతి అమతం పదం.
‘‘బిమ్బిజాలకపుప్ఫాని [బిమ్బజాలకపుప్ఫాని (క.)], పుథు కత్వానహం తదా;
బుద్ధస్స అభిరోపేసిం, ద్విపదిన్దస్స తాదినో.
‘‘అట్ఠసట్ఠిమ్హితో కప్పే, చతురో కిఞ్జకేసరా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా బిమ్బిజాలియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
బిమ్బిజాలియత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. ఉద్దాలకదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘కకుధో నామ నామేన, సయమ్భూ అపరాజితో;
పవనా నిక్ఖమిత్వాన, అనుప్పత్తో మహానదిం.
‘‘ఉద్దాలకం ¶ గహేత్వాన, సయమ్భుస్స అదాసహం;
సంయతస్సుజుభూతస్స, పసన్నమానసో అహం.
‘‘ఏకత్తింసే ¶ ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుప్ఫదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉద్దాలకదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉద్దాలకదాయకత్థేరస్సాపదానం దసమం.
తువరదాయకవగ్గో పఞ్చవీసతిమో.
తస్సుద్దానం ¶ –
తువరనాగనళినా, విరవీ కుటిధూపకో;
పత్తో ధాతుసత్తలియో, బిమ్బి ఉద్దాలకేన చ;
సత్తతింసతి గాథాయో, గణితాయో విభావిభి.
౨౬. థోమకవగ్గో
౧. థోమకత్థేరఅపదానం
‘‘దేవలోకే ¶ ¶ ¶ ఠితో సన్తో, విపస్సిస్స మహేసినో;
ధమ్మం సుణిత్వా ముదితో, ఇమం వాచం అభాసహం.
‘‘‘నమో తే పురిసాజఞ్ఞ, నమో తే పురిసుత్తమ;
బహుజ్జనం [బహుం జనం (సీ.)] తారయసి, దేసేన్తో అమతం పదం’.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం వాచమభణిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, థోమనాయ ఇదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా థోమకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
థోమకత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. ఏకాసనదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘విజహిత్వా దేవవణ్ణం, సభరియో ఇధాగమిం;
అధికారం కత్తుకామో, బుద్ధసేట్ఠస్స సాసనే.
‘‘దేవలో నామ నామేన, పదుముత్తరసావకో;
తస్స భిక్ఖా మయా దిన్నా, విప్పసన్నేన చేతసా.
‘‘సతసహస్సితో ¶ కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పిణ్డపాతస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకాసనదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఏకాసనదాయకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. చితకపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘ఆనన్దో ¶ ¶ ¶ నామ సమ్బుద్ధో, సయమ్భూ అపరాజితో;
అరఞ్ఞే పరినిబ్బాయి, అమనుస్సమ్హి కాననే.
‘‘దేవలోకా ఇధాగన్త్వా, చితం కత్వానహం తదా;
సరీరం తత్థ ఝాపేసిం, సక్కారఞ్చ అకాసహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా చితకపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
చితకపూజకత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. తిచమ్పకపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే ¶ , వికతో [వికనో (సీ. స్యా.)] నామ పబ్బతో;
తస్స వేమజ్ఝే వసతి, సమణో భావితిన్ద్రియో.
‘‘దిస్వాన తస్సోపసమం, విప్పసన్నేన చేతసా;
తీణి చమ్పకపుప్ఫాని, గహేత్వాన సమోకిరిం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తిచమ్పకపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తిచమ్పకపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. సత్తపాటలియత్థేరఅపదానం
‘‘కణికారంవ జోతన్తం, నిసిన్నం పబ్బతన్తరే;
సత్త పాటలిపుప్ఫాని, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ ¶ కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సత్తపాటలియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సత్తపాటలియత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. ఉపాహనదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘అహోసిం ¶ చన్దనో నామ, సమ్బుద్ధస్సత్రజో తదా;
ఏకోపాహనో మయా దిన్నో, బోధిం సమ్పజ్జ మే తువం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పానధిం [యముపాహనం (సీ.), యం పాదుం (స్యా.)] దదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఉపాహనస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉపాహనదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉపాహనదాయకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. మఞ్జరిపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘మఞ్జరికం కరిత్వాన, రథియం పటిపజ్జహం;
అద్దసం సమణానగ్గం, భిక్ఖుసఙ్ఘపురక్ఖతం.
‘‘పసన్నచిత్తో ¶ సుమనో, పరమాయ చ పీతియా;
ఉభో హత్థేహి పగ్గయ్హ, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుప్ఫపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో ¶ తేసత్తతికప్పే, ఏకో ఆసిం మహీపతి;
జోతియో నామ నామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మఞ్జరిపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
మఞ్జరిపూజకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. పణ్ణదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘పబ్బతే ¶ హిమవన్తమ్హి, వాకచీరధరో అహం;
అలోణపణ్ణభక్ఖోమ్హి, నియమేసు చ సంవుతో.
‘‘పాతరాసే అనుప్పత్తే, సిద్ధత్థో ఉపగచ్ఛి మం;
తాహం బుద్ధస్స పాదాసిం, పసన్నో సేహి పాణిభి.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, యం పణ్ణమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పణ్ణదానస్సిదం ఫలం.
‘‘సత్తవీసతికప్పమ్హి ¶ , రాజా ఆసిం సదత్థియో [యదత్థియో (సీ. స్యా.)];
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పణ్ణదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పణ్ణదాయకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. కుటిదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘విపినచారీ సమ్బుద్ధో, రుక్ఖమూలే వసీ తదా;
పణ్ణసాలం కరిత్వాన, అదాసిం అపరాజితే.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పణ్ణకుటికం అదం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, కుటిదానస్సిదం ఫలం.
‘‘అట్ఠవీసే ¶ [అట్ఠతింసే (స్యా.)] ఇతో కప్పే, సోళసాసింసు రాజానో;
సబ్బత్థ అభివస్సీతి, వుచ్చరే చక్కవత్తినో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కుటిదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కుటిదాయకత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. అగ్గపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘సువణ్ణవణ్ణం ¶ ¶ సమ్బుద్ధం, నిసిన్నం పబ్బతన్తరే;
ఓభాసయన్తం రంసేన [రంసియా (స్యా.)], సిఖినం సిఖినం యథా.
‘‘అగ్గజం పుప్ఫమాదాయ, ఉపాగచ్ఛిం నరుత్తమం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పఞ్చవీసతికప్పమ్హి, అహోసి అమితోగతో [అమితవ్హయో (సీ.)];
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అగ్గపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అగ్గపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం దసమం.
థోమకవగ్గో ఛబ్బీసతిమో.
తస్సుద్దానం –
థోమకేకాసనచితకం, చమ్పకో సత్తపాటలి;
పానధి ¶ [పాహనో (సీ.), పాదు (స్యా.)] మఞ్జరీ పణ్ణం, కుటిదో అగ్గపుప్ఫియో;
గాథాయో గణితా చేత్థ, ఏకతాలీసమేవ చాతి.
౨౭. పదుముక్ఖిపవగ్గో
౧. ఆకాసుక్ఖిపియత్థేరఅపదానం
‘‘సువణ్ణవణ్ణం ¶ ¶ సిద్ధత్థం, గచ్ఛన్తం అన్తరాపణే;
జలజగ్గే దువే గయ్హ, ఉపాగచ్ఛిం నరాసభం.
‘‘ఏకఞ్చ పుప్ఫం పాదేసు, బుద్ధసేట్ఠస్స నిక్ఖిపిం;
ఏకఞ్చ పుప్ఫం పగ్గయ్హ, ఆకాసే ఉక్ఖిపిం అహం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుప్ఫదానస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇతో ఛత్తింసకప్పమ్హి, ఏకో ఆసిం మహీపతి;
అన్తలిక్ఖకరో నామ, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఆకాసుక్ఖిపియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఆకాసుక్ఖిపియత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. తేలమక్ఖియత్థేరఅపదానం
‘‘సిద్ధత్థమ్హి ¶ భగవతి, నిబ్బుతమ్హి నరాసభే;
బోధియా వేదికాయాహం, తేలం మక్ఖేసి తావదే.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, యం తేలం మక్ఖయిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, మక్ఖనాయ ఇదం ఫలం.
‘‘చతువీసే ఇతో కప్పే, సుచ్ఛవి నామ ఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తేలమక్ఖియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తేలమక్ఖియత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. అడ్ఢచన్దియత్థేరఅపదానం
‘‘తిస్సస్స ¶ ఖో భగవతో, బోధియా పాదపుత్తమే;
అడ్ఢచన్దం మయా దిన్నం, ధరణీరుహపాదపే.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం చన్ద [యం పుప్ఫ (క.)] మభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బోధిపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పఞ్చవీసే ¶ ఇతో కప్పే, దేవలో నామ ఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అడ్ఢచన్దియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అడ్ఢచన్దియత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. పదీపదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘దేవభూతో అహం సన్తో, ఓరుయ్హ పథవిం తదా;
పదీపే పఞ్చ పాదాసిం, పసన్నో సేహి పాణిభి.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం పదీపమదం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, దీపదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పఞ్చపఞ్ఞాసకే కప్పే, ఏకో ఆసిం మహీపతి;
సమన్తచక్ఖునామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పదీపదాయకో [అపణ్ణదీపియో (సీ. క.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పదీపదాయకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. బిళాలిదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే ¶ ¶ ¶ , రోమసో నామ పబ్బతో;
తమ్హి పబ్బతపాదమ్హి, సమణో భావితిన్ద్రియో.
‘‘బిళాలియో ¶ గహేత్వాన, సమణస్స అదాసహం;
అనుమోది మహావీరో, సయమ్భూ అపరాజితో.
‘‘బిళాలీ తే మమ దిన్నా, విప్పసన్నేన చేతసా;
భవే నిబ్బత్తమానమ్హి, ఫలం నిబ్బత్తతం తవ.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం బిళాలిమదాసహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బిళాలియా ఇదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా బిళాలిదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
బిళాలిదాయకత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. మచ్ఛదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘చన్దభాగానదీతీరే, ఉక్కుసో ఆసహం తదా;
మహన్తం మచ్ఛం పగ్గయ్హ, సిద్ధత్థమునినో అదం.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, యం మచ్ఛమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, మచ్ఛదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మచ్ఛదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
మచ్ఛదాయకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. జవహంసకత్థేరఅపదానం
‘‘చన్దభాగానదీతీరే, ఆసిం వనచరో తదా;
సిద్ధత్థం అద్దసం బుద్ధం, గచ్ఛన్తం అనిలఞ్జసే.
‘‘అఞ్జలిం ¶ పగ్గహేత్వాన, ఉల్లోకేన్తో మహామునిం;
సకం చిత్తం పసాదేత్వా, అవన్దిం నాయకం అహం.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ ¶ కప్పే, యమవన్దిం నరాసభం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, వన్దనాయ ఇదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా జవహంసకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
జవహంసకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. సళలపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘చన్దభాగానదీతీరే ¶ , అహోసిం కిన్నరో తదా;
విపస్సిం అద్దసం బుద్ధం, రంసిజాలసమాకులం.
‘‘పసన్నచిత్తో సుమనో, పరమాయ చ పీతియా;
పగ్గయ్హ సళలం పుప్ఫం, విపస్సిం ఓకిరిం అహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సళలపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సళలపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. ఉపాగతాసయత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్స వేమజ్ఝే, సరో ఆసి సునిమ్మితో;
తత్థాహం రక్ఖసో ఆసిం, హేఠసీలో భయానకో.
‘‘అనుకమ్పకో కారుణికో, విపస్సీ లోకనాయకో;
మముద్ధరితుకామో సో, ఆగచ్ఛి మమ సన్తికం.
‘‘ఉపాగతం ¶ మహావీరం, దేవదేవం నరాసభం;
ఆసయా అభినిక్ఖమ్మ, అవన్దిం సత్థునో అహం.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ ¶ కప్పే, యం వన్దిం పురిసుత్తమం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, వన్దనాయ ఇదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉపాగతాసయో [ఉపాగతహాసనియో (స్యా.), ఉపాగతాహాసనియో (క.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉపాగతాసయత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. తరణియత్థేరఅపదానం
‘‘సువణ్ణవణ్ణో ¶ సమ్బుద్ధో, విపస్సీ దక్ఖిణారహో;
నదీతీరే ఠితో సత్థా, భిక్ఖుసఙ్ఘపురక్ఖతో.
‘‘నావా న విజ్జతే తత్థ, సన్తారణీ మహణ్ణవే;
నదియా అభినిక్ఖమ్మ, తారేసిం లోకనాయకం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం తారేసిం నరుత్తమం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, తరణాయ ఇదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా తరణియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తరణియత్థేరస్సాపదానం దసమం.
పదుముక్ఖిపవగ్గో సత్తవీసతిమో.
తస్సుద్దానం –
ఉక్ఖిపీ తేలచన్దీ చ, దీపదో చ బిళాలిదో;
మచ్ఛో జవో సళలదో, రక్ఖసో తరణో దస;
గాథాయో చేత్థ సఙ్ఖాతా, తాలీసం చేకమేవ చాతి.
౨౮. సువణ్ణబిబ్బోహనవగ్గో
౧. సువణ్ణబిబ్బోహనియత్థేరఅపదానం
‘‘ఏకాసనం ¶ ¶ ¶ అహమదం, పసన్నో సేహి పాణిభి;
బిబ్బోహనఞ్చ [బిమ్బోహనఞ్చ (సీ. పీ.)] పాదాసిం, ఉత్తమత్థస్స పత్తియా.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, బిబ్బోహనమదాసహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బిబ్బోహనస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇతో తేసట్ఠిమే కప్పే, అసమో నామ ఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సువణ్ణబిబ్బోహనియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సువణ్ణబిబ్బోహనియత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. తిలముట్ఠిదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘మమ ¶ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, సత్థా లోకగ్గనాయకో;
మనోమయేన కాయేన, ఇద్ధియా ఉపసఙ్కమి.
‘‘సత్థారం ఉపసఙ్కన్తం, వన్దిత్వా పురిసుత్తమం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, తిలముట్ఠిమదాసహం.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, తిలముట్ఠియిదం ఫలం.
‘‘ఇతో సోళసకప్పమ్హి, తన్తిసో [ఖన్తియో (స్యా.)] నామ ఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తిలముట్ఠిదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తిలముట్ఠిదాయకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. చఙ్కోటకియత్థేరఅపదానం
‘‘మహాసముద్దం ¶ నిస్సాయ, వసతీ పబ్బతన్తరే;
పచ్చుగ్గన్త్వాన కత్వాన [పచ్చుగ్గన్త్వాన’కాసహం (అట్ఠ.), పచ్చుగ్గమనం కత్వాన (?)], చఙ్కోటక [చఙ్గోటక (సీ.)] మదాసహం.
‘‘సిద్ధత్థస్స మహేసినో, సబ్బసత్తానుకమ్పినో [సయమ్భుస్సానుకమ్పినో (స్యా.)];
పుప్ఫచఙ్కోటకం దత్వా, కప్పం సగ్గమ్హి మోదహం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, చఙ్కోటకమదం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, చఙ్కోటకస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా చఙ్కోటకియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
చఙ్కోటకియత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. అబ్భఞ్జనదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘కోణ్డఞ్ఞస్స ¶ భగవతో, వీతరాగస్స తాదినో;
ఆకాససమచిత్తస్స [అకక్కసచిత్తస్సాథ (అట్ఠ.)], నిప్పపఞ్చస్స ఝాయినో.
‘‘సబ్బమోహాతివత్తస్స, సబ్బలోకహితేసినో;
అబ్భఞ్జనం మయా దిన్నం, ద్విపదిన్దస్స తాదినో.
‘‘అపరిమేయ్యే ఇతో కప్పే, అబ్భఞ్జనమదం తదా [అమ్భఞ్జనమదాసహం (స్యా.)];
దుగ్గతిం నాభిజానామి, అబ్భఞ్జనస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇతో పన్నరసే కప్పే, చిరప్పో నామ ఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అబ్భఞ్జనదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అబ్భఞ్జనదాయకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. ఏకఞ్జలికత్థేరఅపదానం
‘‘ఉదుమ్బరే ¶ ¶ ¶ వసన్తస్స, నియతే పణ్ణసన్థరే;
వుత్థోకాసో మయా దిన్నో, సమణస్స మహేసినో.
‘‘తిస్సస్స ద్విపదిన్దస్స, లోకనాథస్స తాదినో;
అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, సన్థరిం పుప్ఫసన్థరం.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం కరిం పుప్ఫసన్థరం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సన్థరస్స ఇదం ఫలం.
‘‘ఇతో చుద్దసకప్పమ్హి, అహోసిం మనుజాధిపో;
ఏకఅఞ్జలికో నామ, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకఞ్జలికో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఏకఞ్జలికత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. పోత్థకదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సత్థారం ¶ ధమ్మమారబ్భ, సఙ్ఘఞ్చాపి మహేసినం;
పోత్థదానం మయా దిన్నం, దక్ఖిణేయ్యే అనుత్తరే.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పోత్థదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పోత్థకదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పోత్థకదాయకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. చితకపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘చన్దభాగానదీతీరే, అనుసోతం వజామహం;
సత్త మాలువపుప్ఫాని, చితమారోపయిం అహం.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ ¶ కప్పే, చితకం యమపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, చితపూజాయిదం ఫలం.
‘‘సత్తసట్ఠిమ్హితో కప్పే, పటిజగ్గసనామకా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, సత్తాసుం చక్కవత్తినో [పటిజగ్గసనామకో; సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో (స్యా.)].
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా చితకపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
చితకపూజకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. ఆలువదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘పబ్బతే ¶ హిమవన్తమ్హి, మహాసిన్ధు సుదస్సనా;
తత్థద్దసం వీతరాగం, సుప్పభాసం సుదస్సనం.
‘‘పరమోపసమే యుత్తం, దిస్వా విమ్హితమానసో;
ఆలువం తస్స పాదాసిం, పసన్నో సేహి పాణిభి.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం ఫలమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఆలువస్స ఇదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా ఆలువదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఆలువదాయకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. ఏకపుణ్డరీకత్థేరఅపదానం
‘‘రోమసో ¶ నామ నామేన, సయమ్భూ సుబ్బతో [సప్పభో (స్యా.)] తదా;
పుణ్డరీకం మయా దిన్నం, విప్పసన్నేన చేతసా.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, పుణ్డరీకమదం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుణ్డరీకస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకపుణ్డరీకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఏకపుణ్డరీకత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. తరణీయత్థేరఅపదానం
‘‘మహాపథమ్హి విసమే, సేతు కారాపితో మయా;
తరణత్థాయ లోకస్స, పసన్నో సేహి పాణిభి.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యో సేతు కారితో మయా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సేతుదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పఞ్చపఞ్ఞాసితో కప్పే, ఏకో ఆసిం సమోగధో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తరణీయో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తరణీయత్థేరస్సాపదానం దసమం.
సువణ్ణబిబ్బోహనవగ్గో అట్ఠవీసతిమో.
తస్సుద్దానం –
సువణ్ణం ¶ తిలముట్ఠి చ, చఙ్కోటబ్భఞ్జనఞ్జలీ;
పోత్థకో చితమాలువా, ఏకపుణ్డరీ సేతునా;
ద్వేచత్తాలీస గాథాయో, గణితాయో విభావిభీతి.
ఏకాదసమం భాణవారం.
౨౯. పణ్ణదాయకవగ్గో
౧. పణ్ణదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘పణ్ణసాలే ¶ ¶ ¶ నిసిన్నోమ్హి, పణ్ణభోజనభోజనో;
ఉపవిట్ఠఞ్చ మం సన్తం, ఉపాగచ్ఛి మహాఇసి [మహాముని (సీ.)].
‘‘సిద్ధత్థో లోకపజ్జోతో, సబ్బలోకతికిచ్ఛకో;
తస్స పణ్ణం మయా దిన్నం, నిసిన్నం [నిసిన్నస్స (స్యా. అట్ఠ.)] పణ్ణసన్థరే.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం పణ్ణమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పణ్ణదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పణ్ణదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పణ్ణదాయకత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. ఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సినేరుసమసన్తోసో ¶ , ధరణీసమ [ధరణీధర (సీ. స్యా.)] సాదిసో;
వుట్ఠహిత్వా సమాధిమ్హా, భిక్ఖాయ మముపట్ఠితో.
‘‘హరీతకం [హరీతకిం (స్యా.)] ఆమలకం, అమ్బజమ్బువిభీతకం;
కోలం భల్లాతకం బిల్లం, ఫారుసకఫలాని చ.
‘‘సిద్ధత్థస్స మహేసిస్స, సబ్బలోకానుకమ్పినో;
తఞ్చ సబ్బం మయా దిన్నం, విప్పసన్నేన చేతసా.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘సత్తపఞ్ఞాసితో ¶ కప్పే, ఏకజ్ఝో నామ ఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఫలదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. పచ్చుగ్గమనియత్థేరఅపదానం
‘‘సీహం ¶ యథా వనచరం, నిసభాజానియం యథా;
కకుధం విలసన్తంవ, ఆగచ్ఛన్తం నరాసభం.
‘‘సిద్ధత్థం ¶ లోకపజ్జోతం, సబ్బలోకతికిచ్ఛకం;
అకాసిం పచ్చుగ్గమనం, విప్పసన్నేన చేతసా.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, పచ్చుగ్గచ్ఛిం నరాసభం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పచ్చుగ్గమనే ఇదం ఫలం.
‘‘సత్తతింసే [సత్తవీసే (సీ. స్యా.)] ఇతో కప్పే, ఏకో ఆసిం జనాధిపో;
సపరివారోతి నామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పచ్చుగ్గమనియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పచ్చుగ్గమనియత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. ఏకపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘దక్ఖిణమ్హి దువారమ్హి, పిసాచో ఆసహం తదా;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, పీతరంసింవ భాణుమం.
‘‘విపస్సిస్స నరగ్గస్స, సబ్బలోకహితేసినో;
ఏకపుప్ఫం మయా దిన్నం, ద్విపదిన్దస్స తాదినో.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఏకపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. మఘవపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘నమ్మదానదియా తీరే, సయమ్భూ అపరాజితో;
సమాధిం సో సమాపన్నో, విప్పసన్నో అనావిలో.
‘‘దిస్వా పసన్నసుమనో, సమ్బుద్ధం అపరాజితం;
తాహం మఘవపుప్ఫేన, సయమ్భుం పూజయిం తదా.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మఘవపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
మఘవపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. ఉపట్ఠాకదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘రథియం ¶ పటిపజ్జన్తం, ఆహుతీనం పటిగ్గహం;
ద్విపదిన్దం మహానాగం, లోకజేట్ఠం నరాసభం.
‘‘పక్కోసాపియ తస్సాహం, సబ్బలోకహితేసినో;
ఉపట్ఠాకో మయా దిన్నో, సిద్ధత్థస్స మహేసినో.
‘‘పటిగ్గహేత్వా [పటిగ్గహేసి (క.)] సమ్బుద్ధో, నియ్యాదేసి మహాముని [మహాఇసి (క.)];
ఉట్ఠాయ ఆసనా తమ్హా, పక్కామి పాచినాముఖో.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, ఉపట్ఠాకమదం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఉపట్ఠానస్సిదం ఫలం.
‘‘సత్తపఞ్ఞాసితో కప్పే, బలసేనసనామకో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉపట్ఠాకదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉపట్ఠాకదాయకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. అపదానియత్థేరఅపదానం
‘‘అపదానం సుగతానం, కిత్తయింహం మహేసినం;
పాదే చ సిరసా వన్దిం, పసన్నో సేహి పాణిభి.
‘‘ద్వేనవుతే ¶ ఇతో కప్పే, అపదానం పకిత్తయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, కిత్తనాయ ఇదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అపదానియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అపదానియత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. సత్తాహపబ్బజితత్థేరఅపదానం
‘‘విపస్సిస్స ¶ భగవతో, సఙ్ఘో సక్కతమానితో;
బ్యసనం మే అనుప్పత్తం, ఞాతిభేదో పురే అహు.
‘‘పబ్బజ్జం ఉపగన్త్వాన, బ్యసనుపసమాయహం;
సత్తాహాభిరతో తత్థ, సత్థుసాసనకమ్యతా.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యమహం పబ్బజిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పబ్బజ్జాయ ఇదం ఫలం.
‘‘సత్తసట్ఠిమ్హితో ¶ కప్పే, సత్త ఆసుం మహీపతీ;
సునిక్ఖమాతి ఞాయన్తి, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా సత్తాహపబ్బజితో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సత్తాహపబ్బజితత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. బుద్ధుపట్ఠాయికత్థేరఅపదానం
‘‘వేటమ్భినీతి ¶ [వేటమ్బరీతి (సీ.), వేధమ్భినీతి (స్యా.)] మే నామం, పితుసన్తం [పితా’సన్తం (?)] మమం తదా;
మమ హత్థం గహేత్వాన, ఉపానయి మహామునిం.
‘‘ఇమేమం ఉద్దిసిస్సన్తి, బుద్ధా లోకగ్గనాయకా;
తేహం ఉపట్ఠిం సక్కచ్చం, పసన్నో సేహి పాణిభి.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, బుద్ధే ఉపట్ఠహిం [పరిచరిం (సీ. స్యా.)] తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఉపట్ఠానస్సిదం ఫలం.
‘‘తేవీసమ్హి ఇతో కప్పే, చతురో ఆసు ఖత్తియా;
సమణుపట్ఠాకా నామ, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా బుద్ధుపట్ఠాయికో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
బుద్ధుపట్ఠాయికత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. పుబ్బఙ్గమియత్థేరఅపదానం
‘‘చుల్లాసీతిసహస్సాని ¶ ¶ , పబ్బజిమ్హ అకిఞ్చనా;
తేసం పుబ్బఙ్గమో ఆసిం, ఉత్తమత్థస్స పత్తియా.
‘‘సరాగా ¶ సభవా [సమోహా (స్యా.)] చేతే, విప్పసన్నమనావిలా;
ఉపట్ఠహింసు సక్కచ్చం, పసన్నా సేహి పాణిభి.
‘‘ఖీణాసవా వన్తదోసా, కతకిచ్చా అనాసవా;
ఫరింసు మేత్తచిత్తేన, సయమ్భూ అపరాజితా.
‘‘తేసం ఉపట్ఠహిత్వాన, సమ్బుద్ధానం పతిస్సతో;
మరణఞ్చ అనుప్పత్తో, దేవత్తఞ్చ అగమ్హసే.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం సీలమనుపాలయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సఞ్ఞమస్స ఇదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పుబ్బఙ్గమియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పుబ్బఙ్గమియత్థేరస్సాపదానం దసమం.
పణ్ణదాయకవగ్గో ఏకూనతింసతిమో.
తస్సుద్దానం –
పణ్ణం ఫలం పచ్చుగ్గమం, ఏకపుప్ఫి చ మఘవా;
ఉపట్ఠాకాపదానఞ్చ ¶ , పబ్బజ్జా బుద్ధుపట్ఠాకో;
పుబ్బఙ్గమో చ గాథాయో, అట్ఠతాలీస కిత్తితా.
౩౦. చితకపూజకవగ్గో
౧. చితకపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘అజితో ¶ ¶ నామ నామేన, అహోసిం బ్రాహ్మణో తదా;
ఆహుతిం యిట్ఠుకామోహం, నానాపుప్ఫం సమానయిం.
‘‘జలన్తం చితకం దిస్వా, సిఖినో లోకబన్ధునో;
తఞ్చ పుప్ఫం సమానేత్వా, చితకే ఓకిరిం అహం.
‘‘ఏకత్తింసే ¶ ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘సత్తవీసే [సత్తతింసే (క.)] ఇతో కప్పే, సత్తాసుం మనుజాధిపా;
సుపజ్జలితనామా తే, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా చితకపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
చితకపూజకత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. పుప్ఫధారకత్థేరఅపదానం
‘‘వాకచీరధరో ¶ ఆసిం, అజినుత్తరవాసనో;
అభిఞ్ఞా పఞ్చ నిబ్బత్తా, చన్దస్స పరిమజ్జకో.
‘‘విపస్సిం లోకపజ్జోతం, దిస్వా అభిగతం మమం;
పారిచ్ఛత్తకపుప్ఫాని, ధారేసిం సత్థునో అహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ధారణాయ ఇదం ఫలం.
‘‘సత్తాసీతిమ్హితో ¶ కప్పే, ఏకో ఆసిం మహీపతి;
సమన్తధారణో నామ, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పుప్ఫధారకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పుప్ఫధారకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. ఛత్తదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘పుత్తో మమ పబ్బజితో, కాసాయవసనో తదా;
సో చ బుద్ధత్తం సమ్పత్తో, నిబ్బుతో లోకపూజితో.
‘‘విచినన్తో ¶ సకం పుత్తం, అగమం పచ్ఛతో అహం;
నిబ్బుతస్స మహన్తస్స, చితకం అగమాసహం.
‘‘పగ్గయ్హ అఞ్జలిం తత్థ, వన్దిత్వా చితకం అహం;
సేతచ్ఛత్తఞ్చ పగ్గయ్హ, ఆరోపేసిం అహం తదా.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం ఛత్తమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఛత్తదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పఞ్చవీసే ¶ ఇతో కప్పే, సత్త ఆసుం జనాధిపా;
మహారహసనామా తే, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఛత్తదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఛత్తదాయకత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. సద్దసఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘అనుగ్గతమ్హి ఆదిచ్చే, పనాదో [పసాదో (స్యా. అట్ఠ.)] విపులో అహు;
బుద్ధసేట్ఠస్స లోకమ్హి, పాతుభావో మహేసినో.
‘‘ఘోస [సద్ద (సీ. స్యా.)] మస్సోసహం ¶ తత్థ, న చ పస్సామి తం జినం;
మరణఞ్చ అనుప్పత్తో, బుద్ధసఞ్ఞమనుస్సరిం.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ ¶ కప్పే, యం సఞ్ఞమలభిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సద్దసఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సద్దసఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. గోసీసనిక్ఖేపకత్థేరఅపదానం
‘‘ఆరామద్వారా నిక్ఖమ్మ, గోసీసం సన్థతం మయా;
అనుభోమి సకం కమ్మం, పుబ్బకమ్మస్సిదం ఫలం.
‘‘ఆజానియా వాతజవా, సిన్ధవా సీఘవాహనా;
అనుభోమి సబ్బమేతం, గోసీసస్స ఇదం ఫలం.
‘‘అహో కారం పరమకారం, సుఖత్తే సుకతం మయా;
సఙ్ఘే కతస్స కారస్స, న అఞ్ఞం కలమగ్ఘతి.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం సీసం సన్థరిం అహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సన్థరస్స ఇదం ఫలం.
‘‘పఞ్చసత్తతికప్పమ్హి, సుప్పతిట్ఠితనామకో;
ఏకో ఆసిం మహాతేజో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా గోసీసనిక్ఖేపకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
గోసీసనిక్ఖేపకత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. పాదపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘పబ్బతే ¶ ¶ హిమవన్తమ్హి, అహోసిం కిన్నరో తదా;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, పీతరంసింవ భాణుమం.
‘‘ఉపేతం తమహం [ఉపేతోపి తదా (స్యా.), ఉపేసిం తమహం (?)] బుద్ధం, విపస్సిం లోకనాయకం;
చన్దనం తగరఞ్చాపి, పాదే ఓసిఞ్చహం తదా.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, యం పాదం అభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పాదపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పాదపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పాదపూజకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. దేసకిత్తకత్థేరఅపదానం
‘‘ఉపసాలకనామోహం ¶ , అహోసిం బ్రాహ్మణో తదా;
కాననం వనమోగాళ్హం, లోకజేట్ఠం నరాసభం.
‘‘దిస్వాన వన్దిం పాదేసు, లోకాహుతిపటిగ్గహం;
పసన్నచిత్తం మం ఞత్వా, బుద్ధో అన్తరధాయథ.
‘‘కాననా అభినిక్ఖమ్మ, బుద్ధసేట్ఠమనుస్సరిం;
తం దేసం కిత్తయిత్వాన, కప్పం సగ్గమ్హి మోదహం.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం దేసమభికిత్తయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, కిత్తనాయ ఇదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా దేసకిత్తకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
దేసకిత్తకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. సరణగమనియత్థేరఅపదానం
‘‘పబ్బతే ¶ హిమవన్తమ్హి, అహోసిం లుద్దకో తదా;
విపస్సిం అద్దసం బుద్ధం, లోకజేట్ఠం నరాసభం.
‘‘ఉపాసిత్వాన ¶ సమ్బుద్ధం, వేయ్యావచ్చమకాసహం;
సరణఞ్చ ఉపాగచ్ఛిం, ద్విపదిన్దస్స తాదినో.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, సరణం ఉపగచ్ఛహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సరణాగమనప్ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సరణగమనియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సరణగమనియత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. అమ్బపిణ్డియత్థేరఅపదానం
‘‘రోమసో నామ నామేన, దానవో ఇతి విస్సుతో;
అమ్బపిణ్డీ మయా దిన్నా [అమ్బపిణ్డో మయా దిన్నో (స్యా.)], విపస్సిస్స మహేసినో.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యమమ్బమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, అమ్బదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అమ్బపిణ్డియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అమ్బపిణ్డియత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. అనుసంసావకత్థేరఅపదానం
‘‘పిణ్డాయ ¶ చరమానాహం, విపస్సిమద్దసం జినం;
ఉళుఙ్గభిక్ఖం పాదాసిం, ద్విపదిన్దస్స తాదినో.
‘‘పసన్నచిత్తో ¶ సుమనో, అభివాదేసహం తదా;
అనుసంసావయిం బుద్ధం, ఉత్తమత్థస్స పత్తియా.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, అనుసంసావయిం అహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, అనుసంసావనా ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అనుసంసావకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అనుసంసావకత్థేరస్సాపదానం దసమం.
చితకపూజకవగ్గో తింసతిమో.
తస్సుద్దానం –
చితకం ¶ పారిఛత్తో చ, సద్దగోసీససన్థరం;
పాదో పదేసం సరణం, అమ్బో సంసావకోపి చ;
అట్ఠతాలీస గాథాయో, గణితాయో విభావిభి.
అథ ¶ వగ్గుద్దానం –
కణికారో ¶ హత్థిదదో, ఆలమ్బణుదకాసనం;
తువరం థోమకో చేవ, ఉక్ఖేపం సీసుపధానం.
పణ్ణదో చితపూజీ చ, గాథాయో చేవ సబ్బసో;
చత్తారి చ సతానీహ, ఏకపఞ్ఞాసమేవ చ.
పఞ్చవీససతా సబ్బా, ద్వాసత్తతి తదుత్తరి;
తిసతం అపదానానం, గణితా అత్థదస్సిభి.
కణికారవగ్గదసకం.
తతియసతకం సమత్తం.
౩౧. పదుమకేసరవగ్గో
౧. పదుమకేసరియత్థేరఅపదానం
‘‘ఇసిసఙ్ఘే ¶ ¶ అహం పుబ్బే, ఆసిం మాతఙ్గవారణో;
మహేసీనం పసాదేన, పద్మకేసరమోకిరిం.
‘‘పచ్చేకజినసేట్ఠేసు, ధుతరాగేసు తాదిసు;
తేసు చిత్తం పసాదేత్వా, కప్పం సగ్గమ్హి మోదహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, కేసరం ఓకిరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా పదుమకేసరియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పదుమకేసరియత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. సబ్బగన్ధియత్థేరఅపదానం
‘‘గన్ధమాలం మయా దిన్నం, విపస్సిస్స మహేసినో;
అదాసిం ఉజుభూతస్స, కోసేయ్యవత్థముత్తమం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం వత్థమదదిం [గన్ధమదదిం (స్యా.)] పురే;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, గన్ధదానస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇతో ¶ పన్నరసే కప్పే, సుచేళో నామ ఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సబ్బగన్ధియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సబ్బగన్ధియత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. పరమన్నదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘కణికారంవ ¶ ¶ జోతన్తం, ఉదయన్తంవ భాణుమం;
విపస్సిం అద్దసం బుద్ధం, లోకజేట్ఠం నరాసభం.
‘‘అఞ్జలిం ¶ పగ్గహేత్వాన, అభినేసిం సకం ఘరం;
అభినేత్వాన సమ్బుద్ధం, పరమన్నమదాసహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, పరమన్నమదిం [పరమన్నం దదిం (సీ.), పరమన్నమదం (స్యా.)] తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పరమన్నస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పరమన్నదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పరమన్నదాయకత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. ధమ్మసఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘విపస్సినో భగవతో, మహాబోధిమహో అహు;
రుక్ఖట్ఠస్సేవ సమ్బుద్ధో, [రుక్ఖట్ఠేయేవ సమ్బుద్ధే (సీ.), రుక్ఖట్ఠో ఇవ సమ్బుద్ధో (అట్ఠ.) ఏత్థ రుక్ఖట్ఠస్సేవ బోధిమహకారజనస్స సమ్బుద్ధో చతుసచ్చం పకాసేతీతి అత్థోపి సక్కా ఞాతుం] లోకజేట్ఠో నరాసభో [లోకజేట్ఠే నరాసభే (సీ.)].
‘‘భగవా తమ్హి సమయే, భిక్ఖుసఙ్ఘపురక్ఖతో;
చతుసచ్చం పకాసేతి, వాచాసభిముదీరయం.
‘‘సఙ్ఖిత్తేన చ దేసేన్తో, విత్థారేన చ దేసయం [దేసయి (స్యా.), భాసతి (క.)];
వివట్టచ్ఛదో సమ్బుద్ధో, నిబ్బాపేసి మహాజనం.
‘‘తస్సాహం ధమ్మం సుత్వాన, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
వన్దిత్వా సత్థునో పాదే, పక్కామిం ఉత్తరాముఖో.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, యం ధమ్మమసుణిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ధమ్మసవస్సిదం ఫలం.
‘‘తేత్తింసమ్హి ¶ ఇతో కప్పే, ఏకో ఆసిం మహీపతి;
సుతవా నామ నామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ధమ్మసఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ధమ్మసఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. ఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘భాగీరథీనదీతీరే ¶ ¶ , అహోసి అస్సమో తదా;
తమహం అస్సమం గచ్ఛిం, ఫలహత్థో అపేక్ఖవా.
‘‘విపస్సిం తత్థ అద్దక్ఖిం, పీతరంసింవ భాణుమం;
యం మే అత్థి ఫలం సబ్బం, అదాసిం సత్థునో అహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా ఫలదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. సమ్పసాదకత్థేరఅపదానం
‘‘‘నమో తే బుద్ధ వీరత్థు, విప్పముత్తోసి సబ్బధి;
బ్యసనమ్హి [బ్యసనం హి (సీ.)] అనుప్పత్తో, తస్స మే సరణం భవ’.
‘‘సిద్ధత్థో తస్స బ్యాకాసి, లోకే అప్పటిపుగ్గలో;
‘మహోదధిసమో సఙ్ఘో, అప్పమేయ్యో అనుత్తరో.
‘‘‘తత్థ త్వం విరజే ఖేత్తే, అనన్తఫలదాయకే;
సఙ్ఘే చిత్తం పసాదేత్వా, సుబీజం వాప [చాపి (సీ.), వాపి (స్యా.)] రోపయ.
‘‘ఇదం ¶ వత్వాన సబ్బఞ్ఞూ, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
మమేవ అనుసాసిత్వా, వేహాసం నభముగ్గమి.
‘‘అచిరం గతమత్తమ్హి, సబ్బఞ్ఞుమ్హి నరాసభే;
మరణం సమనుప్పత్తో, తుసితం ఉపపజ్జహం.
‘‘తదాహం విరజే ఖేత్తే, అనన్తఫలదాయకే;
సఙ్ఘే చిత్తం పసాదేత్వా, కప్పం సగ్గమ్హి మోదహం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, పసాదమలభిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పసాదస్స ఇదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సమ్పసాదకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సమ్పసాదకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. ఆరామదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సిద్ధత్థస్స ¶ భగవతో, ఆరామో రోపితో మయా;
సన్దచ్ఛాయేసు [సీతఛాయేసు (స్యా.), సన్తచ్ఛాయేసు (క.)] రుక్ఖేసు, ఉపాసన్తేసు పక్ఖిసు.
‘‘అద్దసం విరజం బుద్ధం, ఆహుతీనం పటిగ్గహం;
ఆరామం అభినామేసిం, లోకజేట్ఠం నరాసభం.
‘‘హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, ఫలం పుప్ఫమదాసహం;
తతో జాతప్పసాదోవ, తం వనం పరిణామయిం.
‘‘బుద్ధస్స యమిదం దాసిం, విప్పసన్నేన చేతసా;
భవే నిబ్బత్తమానమ్హి, నిబ్బత్తతి ఫలం మమ.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం ఆరామమదం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఆరామస్స ఇదం ఫలం.
‘‘సత్తతింసే ఇతో కప్పే, సత్తాసుం ముదుసీతలా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఆరామదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఆరామదాయకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. అనులేపదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘అత్థదస్సిస్స మునినో, అద్దసం సావకం అహం;
నవకమ్మం కరోన్తస్స, సీమాయ ఉపగచ్ఛహం.
‘‘నిట్ఠితే నవకమ్మే చ, అనులేపమదాసహం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, పుఞ్ఞక్ఖేత్తే అనుత్తరే.
‘‘అట్ఠారసే ¶ కప్పసతే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, అనులేపస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అనులేపదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అనులేపదాయకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. బుద్ధసఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘ఉదేన్తం ¶ ¶ సతరంసింవ, పీతరంసింవ భాణుమం;
వనన్తరగతం సన్తం, లోకజేట్ఠం నరాసభం.
‘‘అద్దసం సుపినన్తేన, సిద్ధత్థం లోకనాయకం;
తత్థ చిత్తం పసాదేత్వా, సుగతిం ఉపపజ్జహం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం సఞ్ఞమలభిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధసఞ్ఞాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా బుద్ధసఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
బుద్ధసఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. పబ్భారదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘పియదస్సినో భగవతో, పబ్భారో సోధితో మయా;
ఘటకఞ్చ ఉపట్ఠాసిం, పరిభోగాయ తాదినో.
‘‘తం మే బుద్ధో వియాకాసి, పియదస్సీ మహాముని;
సహస్సకణ్డో సతభేణ్డు [సతగేణ్డు (స్యా. క.)], ధజాలు హరితామయో.
‘‘నిబ్బత్తిస్సతి ¶ సో యూపో, రతనఞ్చ అనప్పకం;
పబ్భారదానం దత్వాన, కప్పం సగ్గమ్హి మోదహం.
‘‘ఇతో బాత్తింసకప్పమ్హి, సుసుద్ధో నామ ఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పబ్భారదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పబ్భారదాయకత్థేరస్సాపదానం దసమం.
పదుమకేసరవగ్గో ఏకతింసతిమో.
తస్సుద్దానం –
కేసరం గన్ధమన్నఞ్చ, ధమ్మసఞ్ఞీ ఫలేన చ;
పసాదారామదాయీ చ, లేపకో బుద్ధసఞ్ఞకో;
పబ్భారదో చ గాథాయో, ఏకపఞ్ఞాస కిత్తితా.
౩౨. ఆరక్ఖదాయకవగ్గో
౧. ఆరక్ఖదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘ధమ్మదస్సిస్స ¶ ¶ ¶ ¶ మునినో, వతి కారాపితా మయా;
ఆరక్ఖో చ మయా దిన్నో, ద్విపదిన్దస్స తాదినో.
‘‘అట్ఠారసే కప్పసతే, యం కమ్మమకరిం తదా;
తేన కమ్మవిసేసేన, పత్తో మే ఆసవక్ఖయో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఆరక్ఖదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఆరక్ఖదాయకత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. భోజనదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సుజాతో సాలలట్ఠీవ, సోభఞ్జనమివుగ్గతో;
ఇన్దలట్ఠిరివాకాసే, విరోచతి సదా జినో.
‘‘తస్స దేవాతిదేవస్స, వేస్సభుస్స మహేసినో;
అదాసి భోజనమహం, విప్పసన్నేన చేతసా.
‘‘తం మే బుద్ధో అనుమోది, సయమ్భూ అపరాజితో;
భవే నిబ్బత్తమానమ్హి, ఫలం నిబ్బత్తతూ తవ.
‘‘ఏకత్తింసే ¶ ఇతో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, భోజనస్స ఇదం ఫలం.
‘‘పఞ్చవీసే ఇతో కప్పే, ఏకో ఆసిం అమిత్తకో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా భోజనదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
భోజనదాయకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. గతసఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘ఆకాసేవ ¶ పదం నత్థి, అమ్బరే అనిలఞ్జసే;
సిద్ధత్థం జినమద్దక్ఖిం, గచ్ఛన్తం తిదివఙ్గణే [తిదివఙ్గణం (స్యా. క.)].
‘‘అనిలేనేరితం దిస్వా, సమ్మాసమ్బుద్ధచీవరం;
విత్తి మమాహు తావదే [విత్తి మే పాహుణా తావ (స్యా.), విత్తి మే తావదే జాతా (సీ.)], దిస్వాన గమనం మునిం [మునే (సీ.)].
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, యం సఞ్ఞమలభిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధసఞ్ఞాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా గతసఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
గతసఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. సత్తపదుమియత్థేరఅపదానం
‘‘నదీకూలే వసామహం, నేసాదో నామ బ్రాహ్మణో;
సతపత్తేహి పుప్ఫేహి, సమ్మజ్జిత్వాన అస్సమం.
‘‘సువణ్ణవణ్ణం సమ్బుద్ధం, సిద్ధత్థం లోకనాయకం;
దిస్వా నభేన [వనేన (స్యా. క.)] గచ్ఛన్తం, హాసో మే ఉదపజ్జథ.
‘‘పచ్చుగ్గన్త్వాన సమ్బుద్ధం, లోకజేట్ఠం నరాసభం;
అస్సమం అతినామేత్వా, జలజగ్గేహి ఓకిరిం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఇతో తే సత్తమే కప్పే, చతురో పాదపావరా;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సత్తపదుమియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సత్తపదుమియత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. పుప్ఫాసనదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సువణ్ణవణ్ణం ¶ సమ్బుద్ధం, పీతరంసింవ [సతరంసింవ (సీ. స్యా.)] భాణుమం;
అవిదూరేన గచ్ఛన్తం, సిద్ధత్థం అపరాజితం.
‘‘తస్స పచ్చుగ్గమిత్వాన, పవేసేత్వాన అస్సమం;
పుప్ఫాసనం మయా దిన్నం, విప్పసన్నేన చేతసా.
‘‘అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, వేదజాతో తదా అహం;
బుద్ధే చిత్తం పసాదేత్వా, తం కమ్మం పరిణామయిం.
‘‘యం ¶ మే అత్థి కతం పుఞ్ఞం, సయమ్భుమ్హపరాజితే;
సబ్బేన తేన కుసలేన, విమలో హోమి సాసనే.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, పుప్ఫాసనమదం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుప్ఫాసనస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పుప్ఫాసనదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పుప్ఫాసనదాయకత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. ఆసనసన్థవికత్థేరఅపదానం
‘‘చేతియం ఉత్తమం నామ, సిఖినో లోకబన్ధునో;
అరఞ్ఞే ఇరీణే వనే, అన్ధాహిణ్డామహం తదా.
‘‘పవనా ¶ నిక్ఖమన్తేన, దిట్ఠం సీహాసనం మయా;
ఏకంసం అఞ్జలిం కత్వా, సన్థవిం [థవిస్సం (సీ.)] లోకనాయకం.
‘‘దివసభాగం ¶ థవిత్వాన, బుద్ధం లోకగ్గనాయకం;
హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, ఇమం వాచం ఉదీరయిం.
‘‘‘నమో ¶ తే పురిసాజఞ్ఞ, నమో తే పురిసుత్తమ;
సబ్బఞ్ఞూసి మహావీర, లోకజేట్ఠ నరాసభ’.
‘‘అభిత్థవిత్వా సిఖినం, నిమిత్తకరణేనహం;
ఆసనం అభివాదేత్వా, పక్కామిం ఉత్తరాముఖో.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం థవిం వదతం వరం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, థోమనాయ ఇదం ఫలం.
‘‘సత్తవీసే ఇతో కప్పే, అతులా సత్త ఆసు తే;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఆసనసన్థవికో [ఆసనసన్థవకో (?), ఆసనథవికో (క.), ఆసనత్థవికో (సీ. స్యా.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఆసనసన్థవికత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. సద్దసఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘సుదస్సనో ¶ మహావీరో, దేసేతి అమతం పదం;
పరివుతో సావకేహి, వసతి ఘరముత్తమే.
‘‘తాయ ¶ వాచాయ మధురాయ, సఙ్గణ్హాతి [సఙ్గణ్హన్తే (సీ.)] మహాజనం;
ఘోసో చ విపులో ఆసి, ఆసీసో [ఆసంసో (సీ.)] దేవమానుసే.
‘‘నిగ్ఘోససద్దం సుత్వాన, సిద్ధత్థస్స మహేసినో;
సద్దే చిత్తం పసాదేత్వా, అవన్దిం లోకనాయకం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం సఞ్ఞమలభిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధసఞ్ఞాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సద్దసఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సద్దసఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. తిరంసియత్థేరఅపదానం
‘‘కేసరిం ¶ అభిజాతంవ, అగ్గిక్ఖన్ధంవ పబ్బతే;
ఓభాసేన్తం దిసా సబ్బా [నివాసేన్తం (క.), దిసాసిన్నం (స్యా.)], సిద్ధత్థం పబ్బతన్తరే.
‘‘సూరియస్స చ ఆలోకం, చన్దాలోకం తథేవ చ;
బుద్ధాలోకఞ్చ దిస్వాన, విత్తి మే ఉదపజ్జథ.
‘‘తయో ఆలోకే దిస్వాన, సమ్బుద్ధం [బుద్ధఞ్చ (సీ.)] సావకుత్తమం;
ఏకంసం అజినం కత్వా, సన్థవిం లోకనాయకం.
‘‘తయో ¶ హి ఆలోకకరా, లోకే లోకతమోనుదా;
చన్దో చ సూరియో చాపి, బుద్ధో చ లోకనాయకో.
‘‘ఓపమ్మం ఉపదస్సేత్వా, కిత్తితో మే మహాముని;
బుద్ధస్స వణ్ణం కిత్తేత్వా, కప్పం సగ్గమ్హి మోదహం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం బుద్ధమభికిత్తయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, కిత్తనాయ ఇదం ఫలం.
‘‘ఏకసట్ఠిమ్హితో ¶ కప్పే, ఏకో ఞాణధరో అహు;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తిరంసియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తిరంసియత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. కన్దలిపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘సిన్ధుయా ¶ నదియా తీరే, అహోసిం కస్సకో తదా;
పరకమ్మాయనే యుత్తో, పరభత్తం అపస్సితో.
‘‘సిన్ధుం అనుచరన్తోహం, సిద్ధత్థం జినమద్దసం;
సమాధినా నిసిన్నంవ, సతపత్తంవ పుప్ఫితం.
‘‘సత్త ¶ కన్దలిపుప్ఫాని, వణ్టే ఛేత్వానహం తదా;
మత్థకే అభిరోపేసిం, బుద్ధస్సాదిచ్చబన్ధునో.
‘‘సువణ్ణవణ్ణం ¶ సమ్బుద్ధం, అనుకూలే సమాహితం;
తిధాపభిన్నమాతఙ్గం, కుఞ్జరంవ దురాసదం.
‘‘తమహం ఉపగన్త్వాన, నిపకం భావితిన్ద్రియం;
అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, అవన్దిం సత్థునో అహం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కన్దలిపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కన్దలిపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. కుముదమాలియత్థేరఅపదానం
‘‘ఉసభం పవరం వీరం, మహేసిం విజితావినం;
విపస్సినం మహావీరం, అభిజాతంవ కేసరిం.
‘‘రథియం పటిపజ్జన్తం, ఆహుతీనం పటిగ్గహం;
గహేత్వా కుముదం మాలం, బుద్ధసేట్ఠం సమోకిరిం.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ ¶ కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కుముదమాలియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కుముదమాలియత్థేరస్సాపదానం దసమం.
ఆరక్ఖదాయకవగ్గో బాత్తింసతిమో [బత్తింసతిమో (సీ. స్యా.)].
తస్సుద్దానం –
ఆరక్ఖదో భోజనదో, గతసఞ్ఞీ పదుమియో;
పుప్ఫాసనీ సన్థవికో, సద్దసఞ్ఞీ తిరంసియో;
కన్దలికో కుముదీ చ, సత్తపఞ్ఞాస గాథకాతి.
౩౩. ఉమాపుప్ఫియవగ్గో
౧. ఉమాపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘సమాహితం ¶ ¶ ¶ సమాపన్నం, సిద్ధత్థమపరాజితం;
సమాధినా ఉపవిట్ఠం, అద్దసాహం నరుత్తమం.
‘‘ఉమాపుప్ఫం గహేత్వాన, బుద్ధస్స అభిరోపయిం;
సబ్బపుప్ఫా ఏకసీసా, ఉద్ధంవణ్టా అధోముఖా.
‘‘సుచిత్తా వియ తిట్ఠన్తే, ఆకాసే పుప్ఫసన్థరా;
తేన చిత్తప్పసాదేన, తుసితం ఉపపజ్జహం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పఞ్చపఞ్ఞాసితో కప్పే, ఏకో ఆసిం మహీపతి;
సమన్తఛదనో నామ, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉమాపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉమాపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. పులినపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘కకుధం ¶ ¶ విలసన్తంవ, నిసభాజానియం యథా;
ఓసధింవ విరోచన్తం, ఓభాసన్తం నరాసభం.
‘‘అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, అవన్దిం సత్థునో అహం;
సత్థారం పరివణ్ణేసిం, సకకమ్మేన తోసయిం [తోసితో (సీ.)].
‘‘సుసుద్ధం ¶ పులినం గయ్హ, గతమగ్గే సమోకిరిం;
ఉచ్ఛఙ్గేన గహేత్వాన, విపస్సిస్స మహేసినో.
‘‘తతో ¶ ఉపడ్ఢపులినం, విప్పసన్నేన చేతసా;
దివావిహారే ఓసిఞ్చిం, ద్విపదిన్దస్స తాదినో.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, పులినం యమసిఞ్చహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పులినస్స ఇదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పులినపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పులినపూజకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. హాసజనకత్థేరఅపదానం
‘‘దుమగ్గే పంసుకూలకం [పంసుకూలికం (స్యా. క.)], లగ్గం దిస్వాన సత్థునో;
అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, భియ్యో ఉచ్చారితం మయా.
‘‘దూరతో ¶ పన దిస్వాన [పతిదిస్వాన (సీ. స్యా.)], హాసో మే ఉదపజ్జథ;
అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, భియ్యో చిత్తం పసాదయిం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం సఞ్ఞమలభిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధసఞ్ఞాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా హాసజనకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
హాసజనకత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. యఞ్ఞసామికత్థేరఅపదానం
‘‘జాతియా ¶ సత్తవస్సోహం, అహోసిం మన్తపారగూ;
కులవత్తం [కులవంసం (సీ. స్యా.)] అధారేసిం, యఞ్ఞో ఉస్సాహితో మయా.
‘‘చుల్లాసీతిసహస్సాని ¶ , పసూ హఞ్ఞన్తి మే తదా;
సారథమ్భుపనీతాని [తారస్మీహి ఉపనీతాని (క.), సారస్మింహి ఉపనీతాని (స్యా.)], యఞ్ఞత్థాయ ఉపట్ఠితా.
‘‘ఉక్కాముఖపహట్ఠోవ ¶ , ఖదిరఙ్గారసన్నిభో;
ఉదయన్తోవ సూరియో, పుణ్ణమాయేవ [పుణ్ణమాసేవ (సీ.)] చన్దిమా.
‘‘సిద్ధత్థో సబ్బసిద్ధత్థో, తిలోకమహితో హితో;
ఉపగన్త్వాన సమ్బుద్ధో, ఇదం వచనమబ్రవి.
‘‘‘అహింసా ¶ సబ్బపాణీనం, కుమార మమ రుచ్చతి;
థేయ్యా చ అతిచారా చ, మజ్జపానా చ ఆరతి.
‘‘‘రతి చ సమచరియాయ, బాహుసచ్చం కతఞ్ఞుతా;
దిట్ఠే ధమ్మే పరత్థ చ, ధమ్మా ఏతే పసంసియా.
‘‘‘ఏతే ధమ్మే భావయిత్వా, సబ్బసత్తహితే రతో [హితేసితో (క.)];
బుద్ధే చిత్తం పసాదేత్వా, భావేహి మగ్గముత్తమం’.
‘‘ఇదం వత్వాన సబ్బఞ్ఞూ, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
మమేవం అనుసాసిత్వా, వేహాసం ఉగ్గతో గతో.
‘‘పుబ్బే చిత్తం విసోధేత్వా, పచ్ఛా చిత్తం పసాదయిం;
తేన చిత్తప్పసాదేన, తుసితం ఉపపజ్జహం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యదా చిత్తం పసాదయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధసఞ్ఞాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా యఞ్ఞసామికో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
యఞ్ఞసామికత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. నిమిత్తసఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘చన్దభాగానదీతీరే ¶ , వసామి అస్సమే అహం;
సువణ్ణమిగమద్దక్ఖిం, చరన్తం విపినే అహం.
‘‘మిగే ¶ ¶ చిత్తం పసాదేత్వా, లోకజేట్ఠం అనుస్సరిం;
తేన చిత్తప్పసాదేన, అఞ్ఞే బుద్ధే అనుస్సరిం.
‘‘అబ్భతీతా చ యే బుద్ధా, వత్తమానా అనాగతా;
ఏవమేవం విరోచన్తి, మిగరాజావ తే తయో.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, యం సఞ్ఞమలభిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధసఞ్ఞాయిదం ఫలం.
‘‘సత్తవీసే ఇతో కప్పే, ఏకో ఆసిం మహీపతి;
అరఞ్ఞసత్థో నామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా నిమిత్తసఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
నిమిత్తసఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. అన్నసంసావకత్థేరఅపదానం
‘‘సువణ్ణవణ్ణం సమ్బుద్ధం, గచ్ఛన్తం అన్తరాపణే;
కఞ్చనగ్ఘియసఙ్కాసం, బాత్తింసవరలక్ఖణం.
‘‘సిద్ధత్థం సబ్బసిద్ధత్థం, అనేజం అపరాజితం;
సమ్బుద్ధం అతినామేత్వా, భోజయిం తం మహామునిం.
‘‘ముని ¶ కారుణికో లోకే, ఓభాసయి మమం తదా;
బుద్ధే చిత్తం పసాదేత్వా, కప్పం సగ్గమ్హి మోదహం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, భిక్ఖాదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అన్నసంసావకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;
అన్నసంసావకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. నిగ్గుణ్డిపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘యదా ¶ ¶ దేవో దేవకాయా, చవతే ఆయుసఙ్ఖయా;
తయో సద్దా నిచ్ఛరన్తి, దేవానం అనుమోదతం.
‘‘‘ఇతో భో సుగతిం గచ్ఛ, మనుస్సానం సహబ్యతం;
మనుస్సభూతో సద్ధమ్మే, లభ సద్ధం అనుత్తరం.
‘‘‘సా ¶ తే సద్ధా నివిట్ఠాస్స, మూలజాతా పతిట్ఠితా;
యావజీవం అసంహీరా, సద్ధమ్మే సుప్పవేదితే.
‘‘‘కాయేన కుసలం కత్వా, వాచాయ కుసలం బహుం;
మనసా కుసలం కత్వా, అబ్యాపజ్జం నిరూపధిం.
‘‘‘తతో ¶ ఓపధికం పుఞ్ఞం, కత్వా దానేన తం బహుం;
అఞ్ఞేపి మచ్చే సద్ధమ్మే, బ్రహ్మచరియే నివేసయ’.
‘‘ఇమాయ అనుకమ్పాయ, దేవాదేవం యదా విదూ;
చవన్తం అనుమోదన్తి, ఏహి దేవ పునప్పునం [దేవపురం పున (సీ.)].
‘‘సంవేగో మే [సంవిగ్గోహం (స్యా.)] తదా ఆసి, దేవసఙ్ఘే సమాగతే;
కంసు నామ అహం యోనిం, గమిస్సామి ఇతో చుతో.
‘‘మమ సంవేగమఞ్ఞాయ, సమణో భావితిన్ద్రియో;
మముద్ధరితుకామో సో, ఆగచ్ఛి మమ సన్తికం.
‘‘సుమనో నామ నామేన, పదుముత్తరసావకో;
అత్థధమ్మానుసాసిత్వా, సంవేజేసి మమం తదా.
ద్వాదసమం భాణవారం.
‘‘తస్సాహం వచనం సుత్వా, బుద్ధే చిత్తం పసాదయిం;
తం ధీరం అభివాదేత్వా, తత్థ కాలంకతో అహం.
‘‘ఉపపజ్జిం స [ఉపపజ్జిస్సం (సీ.)] తత్థేవ, సుక్కమూలేన చోదితో;
వసన్తో మాతుకుచ్ఛిమ్హి, పున ధారేతి మాతుయా.
‘‘తమ్హా కాయా చవిత్వాన, తిదసే ఉపపజ్జహం;
ఏత్థన్తరే న పస్సామి, దోమనస్సమహం తదా.
‘‘తావతింసా ¶ ¶ చవిత్వాన, మాతుకుచ్ఛిం సమోక్కమిం;
నిక్ఖమిత్వాన కుచ్ఛిమ్హా, కణ్హసుక్కం అజానహం.
‘‘జాతియా ¶ సత్తవస్సోవ [జాతియా సత్తవస్సేన (స్యా.)], ఆరామం పావిసిం అహం;
గోతమస్స భగవతో, సక్యపుత్తస్స తాదినో.
‘‘విత్థారికే [విత్థారితే (సీ. క.)] పావచనే, బాహుజఞ్ఞమ్హి సాసనే;
అద్దసం సాసనకరే, భిక్ఖవో తత్థ సత్థునో.
‘‘సావత్థి ¶ నామ నగరం, రాజా తత్థాసి కోసలో;
రథేన నాగయుత్తేన, ఉపేసి బోధిముత్తమం.
‘‘తస్సాహం నాగం దిస్వాన, పుబ్బకమ్మం అనుస్సరిం;
అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, సమయం అగమాసహం.
‘‘జాతియా సత్తవస్సోవ, పబ్బజిం అనగారియం;
యో సో బుద్ధం ఉపట్ఠాసి, ఆనన్దో నామ సావకో.
‘‘గతిమా ధితిమా చేవ, సతిమా చ బహుస్సుతో;
రఞ్ఞో చిత్తం పసాదేన్తో, నియ్యాదేసి మహాజుతి.
‘‘తస్సాహం ధమ్మం సుత్వాన, పుబ్బకమ్మం అనుస్సరిం;
తత్థేవ ఠితకో సన్తో, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘ఏకంసం చీవరం కత్వా, సిరే కత్వాన అఞ్జలిం;
సమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా, ఇమం వాచం ఉదీరయిం.
‘‘‘పదుముత్తరబుద్ధస్స, ద్విపదిన్దస్స సత్థునో;
నిగ్గుణ్డిపుప్ఫం పగ్గయ్హ, సీహాసనే ఠపేసహం.
‘‘‘తేన కమ్మేన ద్విపదిన్ద, లోకజేట్ఠ నరాసభ;
పత్తోమ్హి అచలం ఠానం, హిత్వా జయపరాజయం’.
‘‘పఞ్చవీససహస్సమ్హి ¶ , కప్పానం మనుజాధిపా;
అబ్బుదనిరబ్బుదాని, అట్ఠట్ఠాసింసు ఖత్తియా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా నిగ్గుణ్డిపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
నిగ్గుణ్డిపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. సుమనావేళియత్థేరఅపదానం
‘‘వేస్సభుస్స ¶ ¶ భగవతో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
సబ్బే జనా సమాగమ్మ, మహాపూజం కరోన్తి తే.
‘‘సుధాయ పిణ్డం కత్వాన, ఆవేళం సుమనాయహం;
సీహాసనస్స పురతో, అభిరోపేసహం తదా.
‘‘సబ్బే ¶ జనా సమాగమ్మ, పేక్ఖన్తి పుప్ఫముత్తమం;
కేనిదం పూజితం పుప్ఫం, బుద్ధసేట్ఠస్స తాదినో.
‘‘తేన చిత్తప్పసాదేన, నిమ్మానం ఉపపజ్జహం;
అనుభోమి [అనుభోసిం (సీ.)] సకం కమ్మం, పుబ్బే సుకతమత్తనో.
‘‘యం యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;
సబ్బేసానం పియో హోమి, పుప్ఫపూజాయిదం ఫలం.
‘‘నాభిజానామి ¶ కాయేన, వాచాయ ఉద చేతసా;
సంయతానం తపస్సీనం, కతం అక్కోసితం మయా.
‘‘తేన సుచరితేనాహం, చిత్తస్స పణిధీహి చ;
సబ్బేసం పూజితో హోమి, అనక్కోసస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇతో ఏకాదసే కప్పే, సహస్సారోసి ఖత్తియో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సుమనావేళియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సుమనావేళియత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. పుప్ఫచ్ఛత్తియత్థేరఅపదానం
‘‘సిద్ధత్థస్స భగవతో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
సచ్చం పకాసయన్తస్స, నిబ్బాపేన్తస్స పాణినో.
‘‘జలజం ¶ ఆహరిత్వాన, సతపత్తం మనోరమం;
పుప్ఫస్స ఛత్తం కత్వాన, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘సిద్ధత్థో ¶ ¶ చ లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే ఠితో సత్థా, ఇమం గాథం అభాసథ.
‘‘‘యో మే చిత్తం పసాదేత్వా, పుప్ఫచ్ఛత్తం అధారయిం;
తేన చిత్తప్పసాదేన, దుగ్గతిం సో న గచ్ఛతి’.
‘‘ఇదం వత్వాన సమ్బుద్ధో, సిద్ధత్థో లోకనాయకో;
ఉయ్యోజేత్వాన పరిసం, వేహాసం నభముగ్గమి.
‘‘వుట్ఠితే ¶ నరదేవమ్హి, సేతచ్ఛత్తమ్పి వుట్ఠహి;
పురతో బుద్ధసేట్ఠస్స, గచ్ఛతి ఛత్తముత్తమం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం ఛత్తం అభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుప్ఫచ్ఛత్తస్సిదం ఫలం.
‘‘చతుసత్తతికప్పమ్హి, అట్ఠ జలసిఖా అహూ;
సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పుప్ఫచ్ఛత్తియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పుప్ఫచ్ఛత్తియత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. సపరివారఛత్తదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
ఆకాసే జలవుట్ఠీవ వస్సతే [వస్సతి (సీ. స్యా.), వస్సేతి (?)] ధమ్మవుట్ఠియా.
‘‘తమద్దసాసిం ¶ సమ్బుద్ధం, దేసేన్తం అమతం పదం;
సకం చిత్తం పసాదేత్వా, అగమాసిం సకం ఘరం.
‘‘ఛత్తం అలఙ్కతం గయ్హ, ఉపగచ్ఛిం నరుత్తమం;
హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, ఆకాసే ఉక్ఖిపిం అహం.
‘‘సుసఙ్గహితయానంవ ¶ , దన్తోవ సావకుత్తమో;
ఉపగన్త్వాన సమ్బుద్ధం, మత్థకే సమ్పతిట్ఠహి.
‘‘అనుకమ్పకో కారుణికో, బుద్ధో లోకగ్గనాయకో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యేన ఛత్తమిదం దిన్నం, అలఙ్కతం మనోరమం;
తేన చిత్తప్పసాదేన, దుగ్గతిం సో న గచ్ఛతి.
‘‘‘సత్తక్ఖత్తుఞ్చ ¶ దేవేసు, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
బాత్తింసక్ఖత్తుఞ్చ రాజా, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.
‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ¶ ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో’.
‘‘బుద్ధస్స గిరమఞ్ఞాయ, వాచాసభిముదీరితం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, భియ్యో హాసం జనేసహం.
‘‘జహిత్వా మానుసం యోనిం, దిబ్బం యోనిం [దేవయోనిం (సీ.), దిబ్బయోనిం (స్యా.)] మజ్ఝగం;
విమానముత్తమం మయ్హం, అబ్భుగ్గతం మనోరమం.
‘‘విమానా ¶ నిక్ఖమన్తస్స, సేతచ్ఛత్తం ధరీయతి;
తదా సఞ్ఞం పటిలభిం, పుబ్బకమ్మస్సిదం ఫలం.
‘‘దేవలోకా చవిత్వాన, మనుస్సత్తఞ్చ ఆగమిం;
ఛత్తింసక్ఖత్తుం చక్కవత్తీ, సత్తకప్పసతమ్హితో.
‘‘తమ్హా కాయా చవిత్వాన, ఆగచ్ఛిం [అగఞ్ఛిం (?)] తిదసం పురం;
సంసరిత్వానుపుబ్బేన, మానుసం పునరాగమిం.
‘‘ఓక్కన్తం మాతుకుచ్ఛిం మం, సేత్తచ్ఛత్తం అధారయుం;
జాతియా సత్తవస్సోహం, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘సునన్దో నామ నామేన, బ్రాహ్మణో మన్తపారగూ;
ఫలికం ఛత్తమాదాయ, సావకగ్గస్స సో తదా.
‘‘అనుమోది ¶ మహావీరో, సారిపుత్తో మహాకథీ;
సుత్వానుమోదనం తస్స, పుబ్బకమ్మమనుస్సరిం.
‘‘అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, సకం చిత్తం పసాదయిం;
సరిత్వా పురిమం కమ్మం, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘ఉట్ఠాయ ఆసనా తమ్హా, సిరే కత్వాన అఞ్జలిం;
సమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా, ఇమం వాచం ఉదీరియిం.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, బుద్ధో లోకే అనుత్తరో;
పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో.
‘‘తస్స ఛత్తం మయా దిన్నం, విచిత్తం సమలఙ్కతం;
ఉభో హత్థేహి పగ్గణ్హి, సయమ్భూ అగ్గపుగ్గలో.
‘‘అహో ¶ ¶ బుద్ధో అహో ధమ్మో, అహో నో సత్థుసమ్పదా;
ఏకచ్ఛత్తస్స దానేన, దుగ్గతిం నుపపజ్జహం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సపరివారఛత్తదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సపరివారఛత్తదాయకత్థేరస్సాపదానం దసమం.
ఉమాపుప్ఫియవగ్గో తేత్తింసతిమో.
తస్సుద్దానం –
ఉమాపుప్ఫఞ్చ పులినం, హాసో యఞ్ఞో నిమిత్తకో;
సంసావకో నిగ్గుణ్డీ చ, సుమనం పుప్ఫఛత్తకో;
సపరివారఛత్తో చ, గాథా సత్తసతుత్తరాతి.
౩౪. గన్ధోదకవగ్గో
౧. గన్ధధూపియత్థేరఅపదానం
‘‘సిద్ధత్థస్స ¶ ¶ ¶ భగవతో, గన్ధధూపం అదాసహం;
సుమనేహి పటిచ్ఛన్నం, బుద్ధానుచ్ఛవికఞ్చ తం.
‘‘కఞ్చనగ్ఘియసఙ్కాసం, బుద్ధం లోకగ్గనాయకం;
ఇన్దీవరంవ జలితం, ఆదిత్తంవ హుతాసనం.
‘‘బ్యగ్ఘుసభంవ పవరం, అభిజాతంవ కేసరిం;
నిసిన్నం సమణానగ్గం, భిక్ఖుసఙ్ఘపురక్ఖతం.
‘‘దిస్వా చిత్తం పసాదేత్వా, పగ్గహేత్వాన అఞ్జలిం;
వన్దిత్వా సత్థునో పాదే, పక్కామిం ఉత్తరాముఖో.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం గన్ధమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, గన్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా గన్ధధూపియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
గన్ధధూపియత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. ఉదకపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘సువణ్ణవణ్ణం ¶ సమ్బుద్ధం, గచ్ఛన్తం అనిలఞ్జసే;
ఘతాసనంవ జలితం, ఆదిత్తంవ హుతాసనం.
‘‘పాణినా ఉదకం గయ్హ, ఆకాసే ఉక్ఖిపిం అహం;
సమ్పటిచ్ఛి మహావీరో, బుద్ధో కారుణికో ఇసి.
‘‘అన్తలిక్ఖే ఠితో సత్థా, పదుముత్తరనామకో;
మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, ఇమం గాథమభాసథ.
‘‘‘ఇమినా ¶ దకదానేన, పీతిఉప్పాదనేన చ;
కప్పసతసహస్సమ్పి, దుగ్గతిం నుపపజ్జసి’.
‘‘తేన ¶ కమ్మేన ద్విపదిన్ద, లోకజేట్ఠ నరాసభ;
పత్తోమ్హి అచలం ఠానం, హిత్వా జయపరాజయం.
‘‘సహస్సరాజనామేన, తయో చ చక్కవత్తినో;
పఞ్చసట్ఠికప్పసతే, చాతురన్తా జనాధిపా.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉదకపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉదకపూజకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. పున్నాగపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘కాననం ¶ వనమోగయ్హ, వసామి లుద్దకో అహం;
పున్నాగం పుప్ఫితం దిస్వా, బుద్ధసేట్ఠం అనుస్సరిం.
‘‘తం పుప్ఫం ఓచినిత్వాన, సుగన్ధం గన్ధితం సుభం;
థూపం కత్వాన పులినే, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఏకమ్హి నవుతే కప్పే, ఏకో ఆసిం తమోనుదో;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పున్నాగపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పున్నాగపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. ఏకదుస్సదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే హంసవతియా, అహోసిం తిణహారకో;
తిణహారేన జీవామి, తేన పోసేమి దారకే.
‘‘పదుముత్తరో ¶ ¶ నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
తమన్ధకారం నాసేత్వా, ఉప్పజ్జి లోకనాయకో.
‘‘సకే ¶ ఘరే నిసీదిత్వా, ఏవం చిన్తేసహం తదా;
‘బుద్ధో లోకే సముప్పన్నో, దేయ్యధమ్మో చ నత్థి మే.
‘‘‘ఇదం మే సాటకం ఏకం, నత్థి మే కోచి దాయకో;
దుక్ఖో నిరయసమ్ఫస్సో, రోపయిస్సామి దక్ఖిణం’.
‘‘ఏవాహం చిన్తయిత్వాన, సకం చిత్తం పసాదయిం;
ఏకం దుస్సం గహేత్వాన, బుద్ధసేట్ఠస్సదాసహం.
‘‘ఏకం దుస్సం దదిత్వాన, ఉక్కుట్ఠిం సమ్పవత్తయిం;
యది బుద్ధో తువం వీర, తారేహి మం మహాముని.
‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
మమ దానం పకిత్తేన్తో, అకా మే అనుమోదనం.
‘‘‘ఇమినా ఏకదుస్సేన, చేతనాపణిధీహి చ;
కప్పసతసహస్సాని, వినిపాతం న గచ్ఛతి.
‘‘‘ఛత్తింసక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
తేత్తింసక్ఖత్తుం రాజా చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘‘దేవలోకే మనుస్సే వా, సంసరన్తో తువం భవే;
రూపవా గుణసమ్పన్నో, అనవక్కన్తదేహవా;
అక్ఖోభం అమితం దుస్సం, లభిస్ససి యదిచ్ఛకం’.
‘‘ఇదం ¶ వత్వాన సమ్బుద్ధో, జలజుత్తమనామకో;
నభం అబ్భుగ్గమీ ధీరో, హంసరాజావ అమ్బరే.
‘‘యం యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;
భోగే మే ఊనతా నత్థి, ఏకదుస్సస్సిదం ఫలం.
‘‘పదుద్ధారే పదుద్ధారే, దుస్సం నిబ్బత్తతే మమం;
హేట్ఠా దుస్సమ్హి తిట్ఠామి, ఉపరి ఛదనం మమ.
‘‘చక్కవాళముపాదాయ, సకాననం సపబ్బతం;
ఇచ్ఛమానో చహం అజ్జ, దుస్సేహి ఛాదయేయ్యహం.
‘‘తేనేవ ¶ ఏకదుస్సేన, సంసరన్తో భవాభవే;
సువణ్ణవణ్ణో హుత్వాన, సంసరామి భవాభవే.
‘‘విపాకం ఏకదుస్సస్స, నజ్ఝగం కత్థచిక్ఖయం;
అయం మే అన్తిమా జాతి, విపచ్చతి ఇధాపి మే.
‘‘సతసహస్సితో ¶ కప్పే, యం దుస్సమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఏకదుస్సస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకదుస్సదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఏకదుస్సదాయకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. ఫుసితకమ్పియత్థేరఅపదానం
‘‘విపస్సీ ¶ ¶ నామ [సబ్బత్థపి ఏవమేవ దిస్సతి]
సమ్బుద్ధో, లోకజేట్ఠో నరాసభో.
ఖీణాసవేహి సహితో, సఙ్ఘారామే వసీ తదా.
‘‘ఆరామద్వారా నిక్ఖమ్మ, విపస్సీ [సబ్బత్థపి ఏవమేవ దిస్సతి] లోకనాయకో;
సహ సతసహస్సేహి, అట్ఠ [సహస్ససతసిస్సేహి, అట్ఠ (క.), అట్ఠ సతసహస్సేహి, సహ (?)] ఖీణాసవేహి సో.
‘‘అజినేన నివత్థోహం, వాకచీరధరోపి చ;
కుసుమోదకమాదాయ [కుసుమ్భోదక… (సీ. స్యా.)], సమ్బుద్ధం ఉపసఙ్కమిం.
‘‘సకం చిత్తం పసాదేత్వా, వేదజాతో కతఞ్జలీ;
కుసుమోదకమాదాయ, బుద్ధమబ్భుక్కిరిం అహం.
‘‘తేన కమ్మేన సమ్బుద్ధో, జలజుత్తమనామకో [సబ్బత్థపి ఏవమేవ దిస్సతి];
మమ కమ్మం పకిత్తేత్వా, అగమా యేన పత్థితం.
‘‘ఫుసితా ¶ పఞ్చసహస్సా, యేహి పూజేసహం జినం;
అడ్ఢతేయ్యసహస్సేహి, దేవరజ్జం అకారయిం.
‘‘అడ్ఢతేయ్యసహస్సేహి, చక్కవత్తీ అహోసహం;
అవసేసేన కమ్మేన, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘దేవరాజా యదా హోమి [అహోసిం (స్యా. క.)], మనుజాధిపతీ యదా [తదా (స్యా. క.)];
తమేవ నామధేయ్యం మే, ఫుసితో నామ హోమహం.
‘‘దేవభూతస్స సన్తస్స, అథాపి మానుసస్స వా;
సమన్తా బ్యామతో మయ్హం, ఫుసితంవ పవస్సతి.
‘‘భవా ¶ ¶ ఉగ్ఘాటితా మయ్హం, కిలేసా ఝాపితా మమ;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణో, ఫుసితస్స ఇదం ఫలం.
‘‘చన్దనస్సేవ మే కాయా, తథా గన్ధో పవాయతి;
సరీరతో మమ గన్ధో, అడ్ఢకోసే పవాయతి.
‘‘దిబ్బగన్ధం సమ్పవన్తం, పుఞ్ఞకమ్మసమఙ్గినం;
గన్ధం ఘత్వాన జానన్తి, ఫుసితో ఆగతో ఇధ.
‘‘సాఖాపలాసకట్ఠాని ¶ , తిణానిపి చ సబ్బసో;
మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, గన్ధో సమ్పజ్జతే ఖణే.
‘‘సతసహస్సితో [సబ్బత్థపి ఏవమేవ దిస్సతి] కప్పే, చన్దనం అభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫుసితస్స ఇదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఫుసితకమ్పియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఫుసితకమ్పియత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. పభఙ్కరత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరభగవతో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
విపినే చేతియం ఆసి, వాళమిగసమాకులే.
‘‘న ¶ ¶ కోచి విసహి గన్తుం, చేతియం అభివన్దితుం;
తిణకట్ఠలతోనద్ధం, పలుగ్గం ఆసి చేతియం.
‘‘వనకమ్మికో తదా ఆసిం, పితుమాతుమతేనహం [పితుపేతామహేనహం (సీ.), పితాపేతామహేనహం (స్యా.)];
అద్దసం విపినే థూపం, లుగ్గం తిణలతాకులం.
‘‘దిస్వానాహం బుద్ధథూపం, గరుచిత్తం ఉపట్ఠహిం;
బుద్ధసేట్ఠస్స థూపోయం, పలుగ్గో అచ్ఛతీ వనే.
‘‘నచ్ఛన్నం నప్పతిరూపం, జానన్తస్స గుణాగుణం;
బుద్ధథూపం అసోధేత్వా, అఞ్ఞం కమ్మం పయోజయే.
‘‘తిణకట్ఠఞ్చ వల్లిఞ్చ, సోధయిత్వాన చేతియే;
వన్దిత్వా అట్ఠ వారాని [అట్ఠ ఠానాని (క.)], పటికుటికో అగచ్ఛహం.
‘‘తేన ¶ కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘తత్థ మే సుకతం బ్యమ్హం, సోవణ్ణం సపభస్సరం;
సట్ఠియోజనముబ్బిద్ధం, తింసయోజనవిత్థతం.
‘‘తిసతాని చ వారాని, దేవరజ్జమకారయిం;
పఞ్చవీసతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం.
‘‘భవాభవే సంసరన్తో, మహాభోగం లభామహం;
భోగే మే ఊనతా నత్థి, సోధనాయ ఇదం ఫలం.
‘‘సివికా ¶ హత్థిఖన్ధేన, విపినే గచ్ఛతో మమ;
యం యం దిసాహం గచ్ఛామి, సరణం సమ్పతే [సిజ్ఝతే (క.)] వనం.
‘‘ఖాణుం ¶ వా కణ్టకం వాపి, నాహం పస్సామి చక్ఖునా;
పుఞ్ఞకమ్మేన సంయుత్తో, సయమేవాపనీయరే.
‘‘కుట్ఠం గణ్డో కిలాసో చ, అపమారో వితచ్ఛికా;
దద్దు కచ్ఛు [కణ్డు (స్యా.)] చ మే నత్థి, సోధనాయ ఇదం ఫలం.
‘‘అఞ్ఞమ్పి ¶ మే అచ్ఛరియం, బుద్ధథూపస్స సోధనే [బుద్ధథూపమ్హి సోధితే (స్యా.)];
నాభిజానామి మే కాయే, జాతం పిళకబిన్దుకం.
‘‘అఞ్ఞమ్పి మే అచ్ఛరియం, బుద్ధథూపమ్హి సోధితే [సబ్బత్థపి ఏవమేవ దిస్సతి, తథా ఉపరిపి];
దువే భవే సంసరామి, దేవత్తే అథ మానుసే.
‘‘అఞ్ఞమ్పి మే అచ్ఛరియం, బుద్ధథూపమ్హి సోధితే;
సువణ్ణవణ్ణో సబ్బత్థ, సప్పభాసో భవామహం.
‘‘అఞ్ఞమ్పి మే అచ్ఛరియం, బుద్ధథూపమ్హి సోధితే;
అమనాపం వివజ్జతి, మనాపం ఉపతిట్ఠతి.
‘‘అఞ్ఞమ్పి మే అచ్ఛరియం, బుద్ధథూపమ్హి సోధితే;
విసుద్ధం హోతి మే చిత్తం, ఏకగ్గం సుసమాహితం.
‘‘అఞ్ఞమ్పి మే అచ్ఛరియం, బుద్ధథూపమ్హి సోధితే;
ఏకాసనే నిసీదిత్వా, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సోధనాయ ఇదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా పభఙ్కరో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పభఙ్కరత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. తిణకుటిదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే బన్ధుమతియా, అహోసిం పరకమ్మికో;
పరకమ్మాయనే యుత్తో, పరభత్తం అపస్సితో.
‘‘రహోగతో నిసీదిత్వా, ఏవం చిన్తేసహం తదా;
బుద్ధో లోకే సముప్పన్నో, అధికారో చ నత్థి మే.
‘‘కాలో ¶ మే గతిం [కాలో గతిం మే (సీ. స్యా.)] సోధేతుం, ఖణో మే పటిపాదితో;
దుక్ఖో నిరయసమ్ఫస్సో, అపుఞ్ఞానఞ్హి పాణినం.
‘‘ఏవాహం చిన్తయిత్వాన, కమ్మసామిం ఉపాగమిం;
ఏకాహం కమ్మం యాచిత్వా, విపినం పావిసిం అహం.
‘‘తిణకట్ఠఞ్చ ¶ వల్లిఞ్చ, ఆహరిత్వానహం తదా;
తిదణ్డకే ఠపేత్వాన, అకం తిణకుటిం అహం.
‘‘సఙ్ఘస్సత్థాయ కుటికం, నియ్యాదేత్వాన [నియ్యాతేత్వాన (సీ.)] తం అహం;
తదహేయేవ ఆగన్త్వా, కమ్మసామిం ఉపాగమిం.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, తావతింసమగచ్ఛహం;
తత్థ మే సుకతం బ్యమ్హం, కుటికాయ సునిమ్మితం [తిణకుటికాయ నిమ్మితం (సీ.)].
‘‘సహస్సకణ్డం ¶ సతభేణ్డు, ధజాలు హరితామయం;
సతసహస్సనియ్యూహా, బ్యమ్హే పాతుభవింసు మే.
‘‘యం యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;
మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, పాసాదో ఉపతిట్ఠతి.
‘‘భయం వా ఛమ్భితత్తం వా, లోమహంసో న విజ్జతి;
తాసం మమ న జానామి, తిణకుటికాయిదం [తిణకుటియిదం (క.)] ఫలం.
‘‘సీహబ్యగ్ఘా చ దీపీ చ, అచ్ఛకోకతరచ్ఛకా [తరచ్ఛయో (స్యా. క.)];
సబ్బే మం పరివజ్జేన్తి, తిణకుటికాయిదం ఫలం.
‘‘సరీసపా ¶ [సిరింసపా (సీ. స్యా.), సరింసపా (క.)] చ భూతా చ, అహీ కుమ్భణ్డరక్ఖసా;
తేపి మం పరివజ్జేన్తి, తిణకుటికాయిదం ఫలం.
‘‘న పాపసుపినస్సాపి, సరామి దస్సనం మమ;
ఉపట్ఠితా సతి మయ్హం, తిణకుటికాయిదం ఫలం.
‘‘తాయేవ తిణకుటికాయ, అనుభోత్వాన సమ్పదా;
గోతమస్స భగవతో, ధమ్మం సచ్ఛికరిం అహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, తిణకుటికాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా తిణకుటిదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తిణకుటిదాయకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. ఉత్తరేయ్యదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే ¶ ¶ హంసవతియా, అహోసిం బ్రాహ్మణో తదా;
అజ్ఝాయకో మన్తధరో, తిణ్ణం వేదాన పారగూ.
‘‘పురక్ఖతో ససిస్సేహి, జాతిమా చ సుసిక్ఖితో;
తోయాభిసేచనత్థాయ, నగరా నిక్ఖమిం తదా.
‘‘పదుముత్తరో నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
ఖీణాసవసహస్సేహి, పావిసీ నగరం జినో.
‘‘సుచారురూపం దిస్వాన, ఆనేఞ్జకారితం వియ;
పరివుతం అరహన్తేహి, దిస్వా చిత్తం పసాదయిం.
‘‘సిరస్మిం అఞ్జలిం కత్వా, నమస్సిత్వాన సుబ్బతం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, ఉత్తరీయమదాసహం.
‘‘ఉభో హత్థేహి పగ్గయ్హ, సాటకం ఉక్ఖిపిం అహం;
యావతా బుద్ధపరిసా, తావ ఛాదేసి సాటకో.
‘‘పిణ్డచారం చరన్తస్స, మహాభిక్ఖుగణాదినో;
ఛదం కరోన్తో అట్ఠాసి, హాసయన్తో మమం తదా.
‘‘ఘరతో ¶ ¶ నిక్ఖమన్తస్స, సయమ్భూ అగ్గపుగ్గలో;
వీథియంవ ఠితో సత్థా, అకా మే [అకాసి (స్యా.)] అనుమోదనం.
‘‘పసన్నచిత్తో సుమనో, యో మే అదాసి సాటకం;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణోథ మమ భాసతో.
‘‘‘తింసకప్పసహస్సాని, దేవలోకే రమిస్సతి;
పఞ్ఞాసక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్సతి.
‘‘‘దేవలోకే వసన్తస్స, పుఞ్ఞకమ్మసమఙ్గినో;
సమన్తా యోజనసతం, దుస్సచ్ఛన్నం భవిస్సతి.
‘‘‘ఛత్తింసక్ఖత్తుం రాజా చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘‘భవే సంసరమానస్స, పుఞ్ఞకమ్మసమఙ్గినో;
మనసా పత్థితం సబ్బం, నిబ్బత్తిస్సతి తావదే.
‘‘‘కోసేయ్యకమ్బలియాని ¶ [కోసేయ్యకమ్బలీయాని (సీ.)], ఖోమకప్పాసికాని చ;
మహగ్ఘాని చ దుస్సాని, పటిలచ్ఛతియం నరో.
‘‘‘మనసా ¶ పత్థితం సబ్బం, పటిలచ్ఛతియం నరో;
ఏకదుస్సస్స విపాకం, అనుభోస్సతి సబ్బదా.
‘‘‘సో పచ్ఛా పబ్బజిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;
గోతమస్స భగవతో, ధమ్మం సచ్ఛికరిస్సతి’.
‘‘అహో మే సుకతం కమ్మం, సబ్బఞ్ఞుస్స మహేసినో;
ఏకాహం సాటకం దత్వా, పత్తోమ్హి అమతం పదం.
‘‘మణ్డపే ¶ రుక్ఖమూలే వా, వసతో సుఞ్ఞకే ఘరే;
ధారేతి దుస్సఛదనం, సమన్తా బ్యామతో మమ.
‘‘అవిఞ్ఞత్తం నివాసేమి [అవిఞ్ఞత్తాని సేవామి (?)], చీవరం పచ్చయఞ్చహం;
లాభీ [లాభిమ్హి (స్యా.)] అన్నస్స పానస్స, ఉత్తరేయ్యస్సిదం ఫలం.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, వత్థదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉత్తరేయ్యదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉత్తరేయ్యదాయకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. ధమ్మసవనియత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
చతుసచ్చం పకాసేన్తో, సన్తారేసి బహుం జనం.
‘‘అహం తేన సమయేన, జటిలో ఉగ్గతాపనో;
ధునన్తో వాకచీరాని, గచ్ఛామి అమ్బరే తదా.
‘‘బుద్ధసేట్ఠస్స ఉపరి, గన్తుం న విసహామహం;
పక్ఖీవ సేలమాసజ్జ [సేలమాపజ్జ (స్యా.)], గమనం న లభామహం.
‘‘న ¶ ¶ మే ఇదం భూతపుబ్బం, ఇరియస్స వికోపనం;
దకే యథా ఉమ్ముజ్జిత్వా, ఏవం గచ్ఛామి అమ్బరే.
‘‘ఉళారభూతో ¶ మనుజో, హేట్ఠాసీనో [హేట్ఠాపి నో (క.)] భవిస్సతి;
హన్ద మేనం గవేసిస్సం, అపి అత్థం లభేయ్యహం.
‘‘ఓరోహన్తో అన్తలిక్ఖా, సద్దమస్సోసి సత్థునో;
అనిచ్చతం కథేన్తస్స, తమహం ఉగ్గహిం తదా.
‘‘అనిచ్చసఞ్ఞముగ్గయ్హ, అగమాసిం మమస్సమం;
యావతాయుం వసిత్వాన, తత్థ కాలఙ్కతో అహం.
‘‘చరిమే వత్తమానమ్హి, తం ధమ్మసవనం [ధమ్మసవణం (సీ.)] సరిం;
తేన కమ్మేన సుకతేన, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘తింసకప్పసహస్సాని, దేవలోకే రమిం అహం;
ఏకపఞ్ఞాసక్ఖత్తుఞ్చ, దేవరజ్జమకారయిం.
‘‘ఏకసత్తతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘పితుగేహే నిసీదిత్వా, సమణో భావితిన్ద్రియో;
గాథాయ పరిదీపేన్తో, అనిచ్చతముదాహరి [అనిచ్చవత్థుదాహరి (స్యా. క.)].
‘‘అనుస్సరామి తం సఞ్ఞం, సంసరన్తో భవాభవే;
న కోటిం పటివిజ్ఝామి [న కోచి పటివజ్జామి (క.)], నిబ్బానం అచ్చుతం పదం [అయం గాథా ఉపరి ౪౩ వగ్గే సత్తమాపదానే పురిమగాథాయ పురేతరం దిస్సతి].
‘‘అనిచ్చా వత సఙ్ఖారా, ఉప్పాదవయధమ్మినో;
ఉప్పజ్జిత్వా నిరుజ్ఝన్తి, తేసం వూపసమో సుఖో.
‘‘సహ ¶ ¶ గాథం సుణిత్వాన, పుబ్బకమ్మం అనుస్సరిం;
ఏకాసనే నిసీదిత్వా, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘జాతియా సత్తవస్సోహం, అరహత్తమపాపుణిం;
ఉపసమ్పాదయి బుద్ధో, గుణమఞ్ఞాయ చక్ఖుమా.
‘‘దారకోవ ¶ అహం సన్తో, కరణీయం సమాపయిం;
కిం మే కరణీయం అజ్జ, సక్యపుత్తస్స సాసనే.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సద్ధమ్మసవనే ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ధమ్మసవనియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ధమ్మసవనియత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. ఉక్ఖిత్తపదుమియత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే ¶ హంసవతియా, అహోసిం మాలికో తదా;
ఓగాహేత్వా పదుమసరం, సతపత్తం ఓచినామహం.
‘‘పదుముత్తరో నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
సహ సతసహస్సేహి [సతసహస్ససిస్సేహి (క.)], సన్తచిత్తేహి తాదిభి.
‘‘ఖీణాసవేహి ¶ సుద్ధేహి, ఛళభిఞ్ఞేహి ఝాయిభి [సో తదా (సీ.), సో సహ (క.)];
మమ వుద్ధిం సమన్వేసం, ఆగచ్ఛి మమ సన్తికం [మమ సన్తికే (సీ.), పురిసుత్తమో (స్యా. క.)].
‘‘దిస్వానహం దేవదేవం, సయమ్భుం లోకనాయకం;
వణ్టే ఛేత్వా సతపత్తం, ఉక్ఖిపిమమ్బరే తదా.
‘‘యది బుద్ధో తువం వీర, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
సయం గన్త్వా సతపత్తా, మత్థకే ధారయన్తు తే.
‘‘అధిట్ఠహి మహావీరో, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
బుద్ధస్స ఆనుభావేన, మత్థకే ధారయింసు తే.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘తత్థ ¶ ¶ మే సుకతం బ్యమ్హం, సతపత్తన్తి వుచ్చతి;
సట్ఠియోజనముబ్బిద్ధం, తింసయోజనవిత్థతం.
‘‘సహస్సక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జమకారయిం;
పఞ్చసత్తతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం.
‘‘పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం;
అనుభోమి సకం కమ్మం, పుబ్బే సుకతమత్తనో.
‘‘తేనేవేకపదుమేన, అనుభోత్వాన సమ్పదా;
గోతమస్స భగవతో, ధమ్మం సచ్ఛికరిం అహం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘సతసహస్సితో ¶ కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఏకపదుమస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉక్ఖిత్తపదుమియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉక్ఖిత్తపదుమియత్థేరస్సాపదానం దసమం.
గన్ధోదకవగ్గో చతుతింసతిమో.
తస్సుద్దానం –
గన్ధధూపో ఉదకఞ్చ, పున్నాగ ఏకదుస్సకా;
ఫుసితో చ పభఙ్కరో, కుటిదో ఉత్తరీయకో.
సవనీ ఏకపదుమీ, గాథాయో సబ్బపిణ్డితా;
ఏకం గాథాసతఞ్చేవ, చతుతాలీసమేవ చ.
౩౫. ఏకపదుమియవగ్గో
౧. ఏకపదుమియత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ ¶ ¶ నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
భవాభవే విభావేన్తో, తారేసి జనతం బహుం.
‘‘హంసరాజా తదా హోమి, దిజానం పవరో అహం;
జాతస్సరం సమోగయ్హ, కీళామి హంసకీళితం.
‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
జాతస్సరస్స ఉపరి, ఆగచ్ఛి తావదే జినో.
‘‘దిస్వానహం దేవదేవం, సయమ్భుం లోకనాయకం;
వణ్టే ఛేత్వాన పదుమం, సతపత్తం మనోరమం.
‘‘ముఖతుణ్డేన పగ్గయ్హ, పసన్నో లోకనాయకే [విప్పసన్నేన చేతసా (స్యా.)];
ఉక్ఖిపిత్వాన గగణే [ఉక్ఖిపిత్వా నలాటేన (క.)], బుద్ధసేట్ఠం అపూజయిం.
‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
అన్తలిక్ఖే ఠితో సత్థా, అకా మే అనుమోదనం.
‘‘‘ఇమినా ఏకపదుమేన, చేతనాపణిధీహి చ;
కప్పానం సతసహస్సం, వినిపాతం న గచ్ఛసి’.
‘‘ఇదం వత్వాన సమ్బుద్ధో, జలజుత్తమనామకో;
మమ కమ్మం పకిత్తేత్వా, అగమా యేన పత్థితం.
‘‘సతసహస్సితో ¶ ¶ కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకపదుమియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఏకపదుమియత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. తీణుప్పలమాలియత్థేరఅపదానం
‘‘చన్దభాగానదీతీరే ¶ ¶ , అహోసిం వానరో తదా;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, నిసిన్నం పబ్బతన్తరే.
‘‘ఓభాసేన్తం దిసా సబ్బా, సాలరాజంవ ఫుల్లితం;
లక్ఖణబ్యఞ్జనూపేతం, దిస్వా అత్తమనో అహుం.
‘‘ఉదగ్గచిత్తో సుమనో, పీతియా హట్ఠమానసో;
తీణి ఉప్పలపుప్ఫాని, మత్థకే అభిరోపయిం.
‘‘పుప్ఫాని అభిరోపేత్వా, విపస్సిస్స మహేసినో;
సగారవో భవిత్వాన [గమిత్వాన (సీ.), నమిత్వాన (క.)], పక్కామిం ఉత్తరాముఖో.
‘‘గచ్ఛన్తో పటికుటికో, విప్పసన్నేన చేతసా;
సేలన్తరే పతిత్వాన [పపతిత్వా (స్యా. క.)], పాపుణిం జీవితక్ఖయం.
‘‘తేన ¶ కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం [పురిమం జాతిం (?) ఉపరి ౩౮ వగ్గే తతియాపదానే ఏవమేవ దిస్సతి], తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘సతానం ¶ తీణిక్ఖత్తుఞ్చ, దేవరజ్జం అకారయిం;
సతానం పఞ్చక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తీణుప్పలమాలియో [తిఉప్పలమాలియో (సీ.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తీణుప్పలమాలియత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. ధజదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘తిస్సో నామ అహు సత్థా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
తయోపధిక్ఖయే [తస్సోపధిక్ఖయే (సీ.)] దిస్వా, ధజం ఆరోపితం మయా.
‘‘తేన ¶ కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘సతానం ¶ తీణిక్ఖత్తుఞ్చ, దేవరజ్జం అకారయిం;
సతానం పఞ్చక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం.
‘‘పదేసరజ్జం ¶ విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం;
అనుభోమి సకం కమ్మం, పుబ్బే సుకతమత్తనో.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ధజదానస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇచ్ఛమానో చహం అజ్జ, సకాననం సపబ్బతం;
ఖోమదుస్సేన ఛాదేయ్యం, తదా మయ్హం కతే ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ధజదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ధజదాయకత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. తికిఙ్కణిపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే, భూతగణో నామ పబ్బతో;
తత్థద్దసం పంసుకూలం, దుమగ్గమ్హి విలగ్గితం.
‘‘తీణి కిఙ్కణిపుప్ఫాని, ఓచినిత్వానహం తదా;
హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, పంసుకూలం అపూజయిం.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, తిణ్ణం పుప్ఫానిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తికిఙ్కణిపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తికిఙ్కణిపూజకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. నళాగారికత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే ¶ , హారితో నామ పబ్బతో;
సయమ్భూ నారదో నామ, రుక్ఖమూలే వసీ తదా.
‘‘నళాగారం కరిత్వాన, తిణేన ఛాదయిం అహం;
చఙ్కమం సోధయిత్వాన, సయమ్భుస్స అదాసహం.
‘‘చతుద్దససు ¶ కప్పేసు, దేవలోకే రమిం అహం;
చతుసత్తతిక్ఖత్తుఞ్చ, దేవరజ్జం అకారయిం.
‘‘చతుసత్తతి [సత్తసత్తతి (సీ.)] క్ఖత్తుఞ్చ ¶ , చక్కవత్తీ అహోసహం;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘ఉబ్బిద్ధం భవనం మయ్హం, ఇన్దలట్ఠీవ ఉగ్గతం;
సహస్సథమ్భం అతులం, విమానం సపభస్సరం.
‘‘ద్వే సమ్పత్తీ అనుభోత్వా, సుక్కమూలేన చోదితో;
గోతమస్స భగవతో, సాసనే పబ్బజిం అహం.
‘‘పధానపహితత్తోమ్హి ¶ , ఉపసన్తో నిరూపధి;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా నళాగారికో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
నళాగారికత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. చమ్పకపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే, జాపలో [చాపలో (సీ.), ఛాపలో (స్యా.)] నామ పబ్బతో;
బుద్ధో సుదస్సనో నామ, విహాసి పబ్బతన్తరే.
‘‘పుప్ఫం హేమవన్తం [హేమవతం (సీ.), హేమవణ్ణం (స్యా.)] గయ్హ, గచ్ఛం వేహాయసేనహం;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, ఓఘతిణ్ణమనాసవం.
‘‘సత్త ¶ చమ్పకపుప్ఫాని, సీసే కత్వానహం తదా;
బుద్ధస్స అభిరోపేసిం, సయమ్భుస్స మహేసినో.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా చమ్పకపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
చమ్పకపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. పదుమపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే ¶ , రోమసో నామ పబ్బతో;
బుద్ధోపి సమ్భవో నామ, అబ్భోకాసే వసీ తదా.
‘‘భవనా నిక్ఖమిత్వాన, పదుమం ధారయిం అహం;
ఏకాహం ధారయిత్వాన, పున భవనుపాగమిం.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పదుమపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పదుమపూజకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
తేరసమం భాణవారం.
౮. తిణముట్ఠిదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే, లమ్బకో నామ పబ్బతో;
ఉపతిస్సో నామ సమ్బుద్ధో, అబ్భోకాసమ్హి చఙ్కమి.
‘‘మిగలుద్దో ¶ ¶ తదా ఆసిం, అరఞ్ఞే కాననే అహం;
దిస్వాన తం దేవదేవం, సయమ్భుం అపరాజితం.
‘‘విప్పసన్నేన చిత్తేన, తదా తస్స మహేసినో;
నిసీదనత్థం బుద్ధస్స, తిణముట్ఠిమదాసహం.
‘‘దత్వాన దేవదేవస్స, భియ్యో చిత్తం పసాదయిం;
సమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా, పక్కామిం ఉత్తరాముఖో.
‘‘అచిరం గతమత్తం మం, మిగరాజా అపోథయి [అహేఠయి (సీ. స్యా.)];
సీహేన పోథితో [పాతితో (సీ. స్యా.)] సన్తో, తత్థ కాలఙ్కతో అహం.
‘‘ఆసన్నే మే కతం కమ్మం, బుద్ధసేట్ఠే అనాసవే;
సుముత్తో సరవేగోవ, దేవలోకం అగఞ్ఛహం.
‘‘యూపో ¶ తత్థ సుభో ఆసి, పుఞ్ఞకమ్మాభినిమ్మితో;
సహస్సకణ్డో సతభేణ్డు, ధజాలు హరితామయో.
‘‘పభా నిద్ధావతే తస్స, సతరంసీవ ఉగ్గతో;
ఆకిణ్ణో దేవకఞ్ఞాహి, ఆమోదిం కామకామహం.
‘‘దేవలోకా చవిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;
ఆగన్త్వాన మనుస్సత్తం, పత్తోమ్హి ఆసవక్ఖయం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, నిసీదనమదాసహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, తిణముట్ఠియిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా తిణముట్ఠిదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తిణముట్ఠిదాయకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. తిన్దుకఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘కణికారంవ ¶ జోతన్తం, నిసిన్నం పబ్బతన్తరే;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, ఓఘతిణ్ణమనాసవం.
‘‘తిన్దుకం ¶ సఫలం దిస్వా, భిన్దిత్వాన సకోసకం [సకోటకం (సీ.), సకోటికం (స్యా.)];
పసన్నచిత్తో సుమనో, సయమ్భుస్స మదాసహం [వేస్సభుస్స అదాసహం (సీ.)].
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం ఫలమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తిన్దుకఫలదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తిన్దుకఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. ఏకఞ్జలియత్థేరఅపదానం
‘‘రోమసో [రేవతో (సీ.)] నామ సమ్బుద్ధో, నదీకూలే వసీ తదా;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, పీతరంసింవ భాణుమం.
‘‘ఉక్కాముఖపహట్ఠంవ ¶ ¶ , ఖదిరఙ్గారసన్నిభం;
ఓసధింవ విరోచన్తం, ఏకఞ్జలిమకాసహం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం అఞ్జలిమకాసహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, అఞ్జలియా ఇదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకఞ్జలియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఏకఞ్జలియత్థేరస్సాపదానం దసమం.
ఏకపదుమియవగ్గో పఞ్చతింసతిమో.
తస్సుద్దానం –
పదుమీ ఉప్పలమాలీ, ధజో కిఙ్కణికం నళం [కిఙ్కణికో నళో (సీ.)];
చమ్పకో పదుమో ముట్ఠి, తిన్దుకేకఞ్జలీ తథా;
ఛ చ సట్ఠి చ గాథాయో, గణితాయో విభావిభి.
౩౬. సద్దసఞ్ఞకవగ్గో
౧. సద్దసఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘మిగలుద్దో ¶ ¶ ¶ ¶ పురే ఆసిం, అరఞ్ఞే కాననే అహం;
తత్థద్దసాసిం సమ్బుద్ధం, దేవసఙ్ఘపురక్ఖతం.
‘‘చతుసచ్చం పకాసేన్తం, ఉద్ధరన్తం మహాజనం;
అస్సోసిం మధురం వాచం, కరవీకరుదోపమం [రుతోపమం (?)].
‘‘బ్రహ్మసరస్స మునినో, సిఖినో లోకబన్ధునో;
ఘోసే చిత్తం పసాదేత్వా, పత్తోమ్హి ఆసవక్ఖయం.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పసాదస్స ఇదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సద్దసఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సద్దసఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. యవకలాపియత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే అరుణవతియా, ఆసిం యవసికో తదా;
పన్థే దిస్వాన సమ్బుద్ధం, యవకలాపం సన్థరిం [యవకలాపమవత్థరిం (సీ.)].
‘‘అనుకమ్పకో ¶ కారుణికో, సిఖీ లోకగ్గనాయకో;
మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, నిసీది యవసన్థరే.
‘‘దిస్వా నిసిన్నం విమలం, మహాఝాయిం వినాయకం;
పామోజ్జం జనయిత్వాన, తత్థ కాలఙ్కతో అహం.
‘‘ఏకత్తింసే ¶ ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, యవత్థరే ఇదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా యవకలాపియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
యవకలాపియత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. కింసుకపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘కింసుకం ¶ పుప్ఫితం దిస్వా, పగ్గహేత్వాన అఞ్జలిం;
బుద్ధం సరిత్వా సిద్ధత్థం, ఆకాసే అభిపూజయిం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా కింసుకపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కింసుకపూజకత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. సకోసకకోరణ్డదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘అక్కన్తఞ్చ పదం దిస్వా, సిఖినో లోకబన్ధునో;
ఏకంసం అజినం కత్వా, పదసేట్ఠం అవన్దహం.
‘‘కోరణ్డం పుప్ఫితం దిస్వా, పాదపం ధరణీరుహం;
సకోసకం [సకోటకం (సీ. స్యా.)] గహేత్వాన, పదచక్కం అపూజయిం.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పదపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సకోసక [సకోటక (సీ. స్యా.)] కోరణ్డదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సకోసకకోరణ్డదాయకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. దణ్డదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘కాననం ¶ ¶ వనమోగయ్హ, వేళుం ఛేత్వానహం తదా;
ఆలమ్బనం కరిత్వాన, సఙ్ఘస్స అదదం అహం.
‘‘తేన ¶ చిత్తప్పసాదేన, సుబ్బతే అభివాదియ;
ఆలమ్బనమ్పి దత్వాన, పక్కామిం ఉత్తరాముఖో.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం దణ్డమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, దణ్డదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా దణ్డదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
దణ్డదాయకత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. అమ్బయాగుదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సతరంసీ ¶ నామ సమ్బుద్ధో, సయమ్భూ అపరాజితో;
వుట్ఠహిత్వా సమాధిమ్హా, భిక్ఖాయ మముపాగమి.
‘‘పచ్చేకబుద్ధం దిస్వాన, అమ్బయాగుం అదాసహం;
విప్పసన్నమనం తస్స, విప్పసన్నేన చేతసా.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, అమ్బయాగుయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా అమ్బయాగుదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అమ్బయాగుదాయకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. సుపుటకపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘దివావిహారా నిక్ఖన్తో, విపస్సీ లోకనాయకో;
భిక్ఖాయ విచరన్తో సో, మమ సన్తికుపాగమి.
‘‘తతో ¶ ¶ పతీతో సుమనో, బుద్ధసేట్ఠస్స తాదినో;
లోణసుపుటకం దత్వా, కప్పం సగ్గమ్హి మోదహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుటకమదాసహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుటకస్స ఇదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సుపుటకపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సుపుటకపూజకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. మఞ్చదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘విపస్సినో భగవతో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
ఏకం మఞ్చం మయా దిన్నం, పసన్నేన సపాణినా.
‘‘హత్థియానం ¶ అస్సయానం, దిబ్బయానం సమజ్ఝగం;
తేన మఞ్చకదానేన, పత్తోమ్హి ఆసవక్ఖయం.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, యం మఞ్చమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, మఞ్చదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మఞ్చదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
మఞ్చదాయకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. సరణగమనియత్థేరఅపదానం
‘‘ఆరుహిమ్హ తదా నావం, భిక్ఖు చాజీవకో చహం;
నావాయ భిజ్జమానాయ, భిక్ఖు మే సరణం అదా.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యఞ్చ మే సరణం అదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సరణాగమనే ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సరణగమనియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సరణగమనియత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. పిణ్డపాతికత్థేరఅపదానం
‘‘తిస్సో ¶ ¶ నామాసి సమ్బుద్ధో, విహాసి విపినే తదా;
తుసితా హి ఇధాగన్త్వా, పిణ్డపాతం అదాసహం.
‘‘సమ్బుద్ధమభివాదేత్వా, తిస్సం నామ మహాయసం;
సకం చిత్తం పసాదేత్వా, తుసితం అగమాసహం.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పిణ్డపాతస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పిణ్డపాతికో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పిణ్డపాతికత్థేరస్సాపదానం దసమం.
సద్దసఞ్ఞకవగ్గో ఛత్తింసతిమో.
తస్సుద్దానం –
సద్దసఞ్ఞీ యవసికో, కింసుకోరణ్డపుప్ఫియో;
ఆలమ్బనో అమ్బయాగు, సుపుటీ మఞ్చదాయకో;
సరణం పిణ్డపాతో చ, గాథా తాలీసమేవ చ.
౩౭. మన్దారవపుప్ఫియవగ్గో
౧. మన్దారవపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘తావతింసా ¶ ¶ ¶ ¶ ఇధాగన్త్వా, మఙ్గలో నామ మాణవో;
మన్దారవం గహేత్వాన, విపస్సిస్స మహేసినో.
‘‘సమాధినా నిసిన్నస్స, మత్థకే ధారయిం అహం;
సత్తాహం ధారయిత్వాన, దేవలోకం పునాగమిం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మన్దారవపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
మన్దారవపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. కక్కారుపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘యామా దేవా ఇధాగన్త్వా, గోతమం సిరివచ్ఛసం;
కక్కారుమాలం [గోక్ఖనుమాలం (సీ.)] పగ్గయ్హ, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం బుద్ధమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కక్కారుపుప్ఫియో [గోక్ఖనుపుప్ఫియో (క.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కక్కారుపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. భిసముళాలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘ఫుస్సో ¶ ¶ నామాసి సమ్బుద్ధో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
వివేకకామో సబ్బఞ్ఞూ [సప్పఞ్ఞో (సీ. స్యా.)], ఆగఞ్ఛి మమ సన్తికే.
‘‘తస్మిం చిత్తం పసాదేత్వా, మహాకారుణికే జినే;
భిసముళాలం పగ్గయ్హ, బుద్ధసేట్ఠస్సదాసహం.
‘‘ద్వేనవుతే ¶ ఇతో కప్పే, యం భిసమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, భిసదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా భిసముళాలదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
భిసముళాలదాయకత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. కేసరపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘విజ్జాధరో ¶ తదా ఆసిం, హిమవన్తమ్హి పబ్బతే;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, చఙ్కమన్తం మహాయసం.
‘‘తీణి కేసరపుప్ఫాని [కేసరిపుప్ఫాని (సీ.)], సీసే కత్వానహం తదా;
ఉపసఙ్కమ్మ సమ్బుద్ధం, వేస్సభుం అభిపూజయిం.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కేసరపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కేసరపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. అఙ్కోలపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘పదుమో నామ సమ్బుద్ధో, చిత్తకూటే వసీ తదా;
దిస్వాన తం అహం బుద్ధం, సయమ్భుం అపరాజితం [ఉపగచ్ఛిహం (సీ. స్యా.)].
‘‘అఙ్కోలం ¶ ¶ పుప్ఫితం దిస్వా, ఓచినిత్వానహం తదా;
ఉపగన్త్వాన సమ్బుద్ధం, పూజయిం పదుమం జినం.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అఙ్కోలపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అఙ్కోలపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. కదమ్బపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘సువణ్ణవణ్ణం సమ్బుద్ధం, గచ్ఛన్తం అన్తరాపణే;
కఞ్చనగ్ఘియసఙ్కాసం, బాత్తింసవరలక్ఖణం.
‘‘నిసజ్జ పాసాదవరే, అద్దసం లోకనాయకం;
కదమ్బపుప్ఫం పగ్గయ్హ, విపస్సిం అభిపూజయిం.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, యం బుద్ధమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కదమ్బపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కదమ్బపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. ఉద్దాలకపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘అనోమో ¶ [సుజాతో (స్యా.), అనుమో (క.)] నామ సమ్బుద్ధో, గఙ్గాకూలే వసీ తదా;
ఉద్దాలకం గహేత్వాన, పూజయిం అపరాజితం.
‘‘ఏకత్తింసే ¶ ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉద్దాలకపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉద్దాలకపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. ఏకచమ్పకపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘ఉపసన్తో ¶ చ సమ్బుద్ధో, వసతీ పబ్బతన్తరే;
ఏకచమ్పకమాదాయ, ఉపగచ్ఛిం నరుత్తమం.
‘‘పసన్నచిత్తో సుమనో, పచ్చేకమునిముత్తమం;
ఉభోహత్థేహి పగ్గయ్హ, పూజయిం అపరాజితం.
‘‘పఞ్చసట్ఠిమ్హితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకచమ్పకపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఏకచమ్పకపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. తిమిరపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘చన్దభాగానదీతీరే, అనుసోతం వజామహం;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, సాలరాజంవ ఫుల్లితం.
‘‘పసన్నచిత్తో ¶ సుమనో, పచ్చేకమునిముత్తమం;
గహేత్వా తిమిరం పుప్ఫం, మత్థకే ఓకిరిం అహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తిమిరపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తిమిరపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. సళలపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘చన్దభాగానదీతీరే ¶ , అహోసిం కిన్నరో తదా;
తత్థద్దసం దేవదేవం, చఙ్కమన్తం నరాసభం.
‘‘ఓచినిత్వాన ¶ సళలం, పుప్ఫం బుద్ధస్సదాసహం;
ఉపసిఙ్ఘి మహావీరో, సళలం దేవగన్ధికం.
‘‘పటిగ్గహేత్వా సమ్బుద్ధో, విపస్సీ లోకనాయకో;
ఉపసిఙ్ఘి మహావీరో, పేక్ఖమానస్స మే సతో.
‘‘పసన్నచిత్తో సుమనో, వన్దిత్వా ద్విపదుత్తమం;
అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, పున పబ్బతమారుహిం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సళలపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సళలపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం దసమం.
మన్దారవపుప్ఫియవగ్గో సత్తతింసతిమో.
తస్సుద్దానం –
మన్దారవఞ్చ కక్కారు, భిసకేసరపుప్ఫియో;
అఙ్కోలకో ¶ కదమ్బీ చ, ఉద్దాలీ ఏకచమ్పకో;
తిమిరం సళలఞ్చేవ, గాథా తాలీసమేవ చ.
౩౮. బోధివన్దనవగ్గో
౧. బోధివన్దకత్థేరఅపదానం
‘‘పాటలిం ¶ ¶ ¶ హరితం దిస్వా, పాదపం ధరణీరుహం;
ఏకంసం అఞ్జలిం కత్వా, అవన్దిం పాటలిం అహం.
‘‘అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, గరుం కత్వాన మానసం;
అన్తోసుద్ధం బహిసుద్ధం, సువిముత్తమనాసవం.
‘‘విపస్సిం లోకమహితం, కరుణాఞాణసాగరం;
సమ్ముఖా వియ సమ్బుద్ధం, అవన్దిం పాటలిం అహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం బోధిమభివన్దహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, వన్దనాయ ఇదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా బోధివన్దకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
బోధివన్దకత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. పాటలిపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘విపస్సీ ¶ నామ భగవా, సయమ్భూ అగ్గపుగ్గలో;
పురక్ఖతో ససిస్సేహి, పావిసి బన్ధుమం జినో.
‘‘తీణి పాటలిపుప్ఫాని, ఉచ్ఛఙ్గే ఠపితాని మే;
సీసం న్హాయితుకామోవ, నదీతిత్థం అగచ్ఛహం.
‘‘నిక్ఖమ్మ బన్ధుమతియా, అద్దసం లోకనాయకం;
ఇన్దీవరంవ జలితం, ఆదిత్తంవ హుతాసనం.
‘‘బ్యగ్ఘూసభంవ ¶ పవరం, అభిజాతంవ కేసరిం;
గచ్ఛన్తం సమణానగ్గం, భిక్ఖుసఙ్ఘపురక్ఖతం.
‘‘తస్మిం ¶ పసన్నో [సమణే (క.)] సుగతే, కిలేసమలధోవనే;
గహేత్వా తీణి పుప్ఫాని, బుద్ధసేట్ఠం అపూజయిం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పాటలిపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పాటలిపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. తీణుప్పలమాలియత్థేరఅపదానం
‘‘చన్దభాగానదీతీరే ¶ ¶ , అహోసిం వానరో తదా;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, నిసిన్నం పబ్బతన్తరే.
‘‘ఓభాసేన్తం దిసా సబ్బా, సాలరాజంవ ఫుల్లితం;
లక్ఖణబ్యఞ్జనూపేతం, దిస్వానత్తమనో అహం.
‘‘ఉదగ్గచిత్తో సుమనో, పీతియా హట్ఠమానసో;
తీణి ఉప్పలపుప్ఫాని, మత్థకే అభిరోపయిం.
‘‘పూజయిత్వాన పుప్ఫాని, ఫుస్సస్సాహం మహేసినో;
సగారవో భవిత్వాన, పక్కామిం ఉత్తరాముఖో.
‘‘గచ్ఛన్తో పటికుటికో, విప్పసన్నేన చేతసా;
సేలన్తరే పతిత్వాన, పాపుణిం జీవితక్ఖయం.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా పురిమం జాతిం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘సతానం తీణిక్ఖత్తుఞ్చ, దేవరజ్జమకారయిం;
సతానం పఞ్చక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా తీణుప్పలమాలియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తీణుప్పలమాలియత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. పట్టిపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘యదా నిబ్బాయి సమ్బుద్ధో, మహేసీ పదుముత్తరో;
సమాగమ్మ జనా సబ్బే, సరీరం నీహరన్తి తే.
‘‘నీహరన్తే సరీరమ్హి, వజ్జమానాసు భేరిసు;
పసన్నచిత్తో సుమనో, పట్టిపుప్ఫం అపూజయిం.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సరీరపూజితే ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి, మమ బుద్ధస్స [బుద్ధసేట్ఠస్స (సీ.)] సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పట్టిపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పట్టిపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. సత్తపణ్ణియత్థేరఅపదానం
‘‘సుమనో ¶ నామ సమ్బుద్ధో, ఉప్పజ్జి లోకనాయకో;
పసన్నచిత్తో సుమనో, సత్తపణ్ణిమపూజయిం.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, సత్తపణ్ణిమపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సత్తపణ్ణిపూజాయిదం [సత్తపణ్ణిస్సిదం (సీ.)] ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సత్తపణ్ణియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సత్తపణ్ణియత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. గన్ధముట్ఠియత్థేరఅపదానం
[ఇధ గాథాద్ధం ఊనం వియ దిస్సతి] ‘‘చితకే కరీయమానే, నానాగన్ధే సమాహతే;
పసన్నచిత్తో సుమనో, గన్ధముట్ఠిమపూజయిం.
‘‘సతసహస్సితో ¶ కప్పే, చితకం యం అపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, చితపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా గన్ధముట్ఠియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
గన్ధముట్ఠియత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. చితకపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘పరినిబ్బుతే భగవతి, జలజుత్తమనామకే;
ఆరోపితమ్హి చితకే, సాలపుప్ఫమపూజయిం.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, చితపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ¶ ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా చితకపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
చితకపూజకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. సుమనతాలవణ్టియత్థేరఅపదానం
‘‘సిద్ధత్థస్స ¶ భగవతో, తాలవణ్టమదాసహం;
సుమనేహి పటిచ్ఛన్నం, ధారయామి మహారహం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, తాలవణ్టమదాసహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, తాలవణ్టస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా సుమనతాలవణ్టియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సుమనతాలవణ్టియత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. సుమనదామియత్థేరఅపదానం
‘‘సిద్ధత్థస్స భగవతో, న్హాతకస్స తపస్సినో;
కత్వాన సుమనదామం, ధారయిం పురతో ఠితో.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం దామం ధారయిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సుమనధారణే ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సుమనదామియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సుమనదామియత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. కాసుమారిఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘కణికారంవ ¶ ¶ జోతన్తం, నిసిన్నం పబ్బతన్తరే;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, లోకజేట్ఠం నరాసభం.
‘‘పసన్నచిత్తో ¶ సుమనో, సిరే కత్వాన అఞ్జలిం;
కాసుమారిఫలం గయ్హ, బుద్ధసేట్ఠస్సదాసహం.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం ఫలమదదిం అహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కాసుమారిఫలదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కాసుమారిఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం దసమం.
బోధివన్దనవగ్గో అట్ఠతింసతిమో.
తస్సుద్దానం –
బోధి పాటలి ఉప్పలీ, పట్టి చ సత్తపణ్ణియో;
గన్ధముట్ఠి ¶ చ చితకో, తాలం సుమనదామకో;
కాసుమారిఫలీ చేవ, గాథా ఏకూనసట్ఠికా.
౩౯. అవటఫలవగ్గో
౧. అవటఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సతరంసి ¶ ¶ నామ భగవా, సయమ్భూ అపరాజితో;
వివేకకామో సమ్బుద్ధో, గోచరాయాభినిక్ఖమి.
‘‘ఫలహత్థో అహం దిస్వా, ఉపగచ్ఛిం నరాసభం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, అవటం [అవణ్టం (సీ.), అమ్బటం (స్యా.)] అదదిం ఫలం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం ఫలమదదిం అహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి, మమ బుద్ధస్స సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా అవటఫలదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అవటఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. లబుజదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే బన్ధుమతియా, ఆసిం ఆరామికో తదా;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, గచ్ఛన్తం అనిలఞ్జసే.
‘‘లబుజస్స ఫలం గయ్హ, బుద్ధసేట్ఠస్సదాసహం;
ఆకాసే ఠితకో సన్తో, పటిగణ్హి మహాయసో.
‘‘విత్తిసఞ్జననం ¶ మయ్హం, దిట్ఠధమ్మసుఖావహం;
ఫలం బుద్ధస్స దత్వాన, విప్పసన్నేన చేతసా.
‘‘అధిగచ్ఛిం ¶ తదా పీతిం, విపులఞ్చ సుఖుత్తమం;
ఉప్పజ్జతేవ రతనం, నిబ్బత్తస్స తహిం తహిం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం ఫలమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా లబుజదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
లబుజదాయకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. ఉదుమ్బరఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘వినతానదియా తీరే, విహాసి పురిసుత్తమో;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, ఏకగ్గం సుసమాహితం.
‘‘తస్మిం పసన్నమానసో, కిలేసమలధోవనే;
ఉదుమ్బరఫలం గయ్హ, బుద్ధసేట్ఠస్సదాసహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం ఫలమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా ఉదుమ్బరఫలదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉదుమ్బరఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. పిలక్ఖఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘వనన్తరే ¶ ¶ ¶ బుద్ధం దిస్వా, అత్థదస్సిం మహాయసం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, పిలక్ఖస్సాదదిం ఫలం [పిలక్ఖస్స ఫలం అదం (సీ.), పిలక్ఖుస్స ఫలం అదం (స్యా.)].
‘‘అట్ఠారసే కప్పసతే, యం ఫలమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పిలక్ఖఫలదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పిలక్ఖఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. ఫారుసఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సువణ్ణవణ్ణం ¶ సమ్బుద్ధం, ఆహుతీనం పటిగ్గహం;
రథియం పటిపజ్జన్తం, ఫారుసఫలమదాసహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం ఫలమదదిం అహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఫారుసఫలదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఫారుసఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. వల్లిఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సబ్బే ¶ జనా సమాగమ్మ, అగమింసు వనం తదా;
ఫలమన్వేసమానా తే, అలభింసు ఫలం తదా.
‘‘తత్థద్దసాసిం ¶ ¶ సమ్బుద్ధం, సయమ్భుం అపరాజితం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, వల్లిఫలమదాసహం.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం ఫలమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా వల్లిఫలదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
వల్లిఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. కదలిఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘కణికారంవ జలితం, పుణ్ణమాయేవ [పుణ్ణమాసేవ (సీ. క.)] చన్దిమం;
జలన్తం దీపరుక్ఖంవ, అద్దసం లోకనాయకం.
‘‘కదలిఫలం పగ్గయ్హ, అదాసిం సత్థునో అహం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, వన్దిత్వాన అపక్కమిం.
‘‘ఏకత్తింసే ¶ ఇతో కప్పే, యం ఫలమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కదలిఫలదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కదలిఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. పనసఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘అజ్జునో ¶ నామ సమ్బుద్ధో, హిమవన్తే వసీ తదా;
చరణేన చ సమ్పన్నో, సమాధికుసలో ముని.
‘‘కుమ్భమత్తం ¶ గహేత్వాన, పనసం జీవజీవకం [దేవగన్ధికం (౪౧ వగ్గే, ౫ అపదానే)];
ఛత్తపణ్ణే ఠపేత్వాన, అదాసిం సత్థునో అహం.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం ఫలమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పనసఫలదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పనసఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. సోణకోటివీసత్థేరఅపదానం
‘‘విపస్సినో ¶ పావచనే, ఏకం లేణం మయా కతం;
చాతుద్దిసస్స సఙ్ఘస్స, బన్ధుమారాజధానియా.
‘‘దుస్సేహి భూమిం లేణస్స, సన్థరిత్వా పరిచ్చజిం;
ఉదగ్గచిత్తో సుమనో, అకాసిం పణిధిం తదా.
‘‘ఆరాధయేయ్యం సమ్బుద్ధం, పబ్బజ్జఞ్చ లభేయ్యహం;
అనుత్తరఞ్చ నిబ్బానం, ఫుసేయ్యం సన్తిముత్తమం.
‘‘తేనేవ సుక్కమూలేన, కప్పే [కప్పం (సీ.), కప్ప (క.)] నవుతి సంసరిం;
దేవభూతో మనుస్సో చ, కతపుఞ్ఞో విరోచహం.
‘‘తతో ¶ కమ్మావసేసేన, ఇధ పచ్ఛిమకే భవే;
చమ్పాయం అగ్గసేట్ఠిస్స, జాతోమ్హి ఏకపుత్తకో.
‘‘జాతమత్తస్స ¶ మే సుత్వా, పితు ఛన్దో అయం అహు;
దదామహం కుమారస్స, వీసకోటీ అనూనకా.
‘‘చతురఙ్గులా చ మే లోమా, జాతా పాదతలే ఉభో;
సుఖుమా ముదుసమ్ఫస్సా, తూలాపిచుసమా సుభా.
‘‘అతీతా నవుతి కప్పా, అయం ఏకో చ ఉత్తరి;
నాభిజానామి నిక్ఖిత్తే, పాదే భూమ్యా అసన్థతే.
‘‘ఆరాధితో ¶ మే సమ్బుద్ధో, పబ్బజిం అనగారియం;
అరహత్తఞ్చ మే పత్తం, సీతిభూతోమ్హి నిబ్బుతో.
‘‘అగ్గో ఆరద్ధవీరియానం, నిద్దిట్ఠో సబ్బదస్సినా;
ఖీణాసవోమ్హి అరహా, ఛళభిఞ్ఞో మహిద్ధికో.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, లేణదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
‘‘థేరో ¶ కోటివీసో [కోటివిసో (స్యా. క.), కోళివిసో (అఞ్ఞట్ఠానేసు)] సోణో, భిక్ఖుసఙ్ఘస్స అగ్గతో;
పఞ్హం పుట్ఠో వియాకాసి, అనోతత్తే మహాసరే’’తి.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సోణో కోటివీసో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సోణకోటివీసత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. పుబ్బకమ్మపిలోతికబుద్ధఅపదానం
‘‘అనోతత్తసరాసన్నే ¶ , రమణీయే సిలాతలే;
నానారతనపజ్జోతే, నానాగన్ధవనన్తరే.
‘‘మహతా భిక్ఖుసఙ్ఘేన, పరేతో [ఉపేతో (ఉదానట్ఠకథాయం ౪ వగ్గే, ౮ సుత్తే)] లోకనాయకో;
ఆసీనో బ్యాకరీ తత్థ, పుబ్బకమ్మాని అత్తనో.
[సుణాథ భిక్ఖవే మయ్హం, యం కమ్మం పకతం మయా; ఏకం అరఞ్ఞికం భిక్ఖుం, దిస్వా దిన్నం పిలోతికం; పత్థితం పఠమం బుద్ధం, బుద్ధత్తాయ మయా తదా; పిలోతియస్స కమ్మస్స, బుద్ధత్తేపి విపచ్చతి; గోపాలకో పురే ఆసిం, గావిం పాజేతి గోచరం; పివన్తిం ఉదకం ఆవిలం, గావిం దిస్వా నివారయిం; తేన కమ్మవిపాకేన, ఇధ పచ్ఛిమకే భవే; విపాసితో యదిచ్ఛకం, న హి పాతుం లభామహం (స్యా.)] ‘‘సుణాథ ¶ భిక్ఖవో మయ్హం, యం కమ్మం పకతం మయా;
పిలోతికస్స కమ్మస్స, బుద్ధత్తేపి విపచ్చతి [సుణాథ భిక్ఖవే మయ్హం, యం కమ్మం పకతం మయా; ఏకం అరఞ్ఞికం భిక్ఖుం, దిస్వా దిన్నం పిలోతికం; పత్థితం పఠమం బుద్ధం, బుద్ధత్తాయ మయా తదా; పిలోతియస్స కమ్మస్స, బుద్ధత్తేపి విపచ్చతి; గోపాలకో పురే ఆసిం, గావిం పాజేతి గోచరం; పివన్తిం ఉదకం ఆవిలం, గావిం దిస్వా నివారయిం; తేన కమ్మవిపాకేన, ఇధ పచ్ఛిమకే భవే; విపాసితో యదిచ్ఛకం, న హి పాతుం లభామహం (స్యా.)].
[౧]
‘‘మునాళి ¶ నామహం ధుత్తో, పుబ్బే అఞ్ఞాసు జాతిసు [అఞ్ఞాయ జాతియా (ఉదాన అట్ఠ.)];
పచ్చేకబుద్ధం సురభిం [సరభుం (సీ.)], అబ్భాచిక్ఖిం అదూసకం.
‘‘తేన కమ్మవిపాకేన, నిరయే సంసరిం చిరం;
బహూవస్ససహస్సాని, దుక్ఖం వేదేసి వేదనం.
‘‘తేన కమ్మావసేసేన, ఇధ పచ్ఛిమకే భవే;
అబ్భక్ఖానం మయా లద్ధం, సున్దరికాయ కారణా.
[౨]
‘‘సబ్బాభిభుస్స ¶ బుద్ధస్స, నన్దో నామాసి సావకో;
తం అబ్భక్ఖాయ నిరయే, చిరం సంసరితం మయా.
‘‘దసవస్ససహస్సాని, నిరయే సంసరిం చిరం;
మనుస్సభావం లద్ధాహం, అబ్భక్ఖానం బహుం లభిం.
‘‘తేన కమ్మావసేసేన, చిఞ్చమానవికా మమం;
అబ్భాచిక్ఖి అభూతేన, జనకాయస్స అగ్గతో.
[౩]
‘‘బ్రాహ్మణో సుతవా ఆసిం, అహం సక్కతపూజితో;
మహావనే పఞ్చసతే, మన్తే వాచేమి మాణవే.
‘‘తత్థాగతో ¶ [తమాగతో (క.)] ఇసి భీమో, పఞ్చాభిఞ్ఞో మహిద్ధికో;
తం చాహం ఆగతం దిస్వా, అబ్భాచిక్ఖిం అదూసకం.
‘‘తతోహం అవచం సిస్సే, కామభోగీ అయం ఇసి;
మయ్హమ్పి భాసమానస్స, అనుమోదింసు మాణవా.
‘‘తతో మాణవకా సబ్బే, భిక్ఖమానం కులే కులే;
మహాజనస్స ఆహంసు, కామభోగీ అయం ఇసి.
‘‘తేన ¶ ¶ కమ్మవిపాకేన, పఞ్చ భిక్ఖుసతా ఇమే;
అబ్భక్ఖానం లభుం సబ్బే, సున్దరికాయ కారణా.
[౪]
‘‘వేమాతుభాతరం పుబ్బే, ధనహేతు హనిం అహం;
పక్ఖిపిం గిరిదుగ్గస్మిం, సిలాయ చ అపింసయిం.
‘‘తేన కమ్మవిపాకేన, దేవదత్తో సిలం ఖిపి;
అఙ్గుట్ఠం పింసయీ పాదే, మమ పాసాణసక్ఖరా.
[౫]
‘‘పురేహం దారకో హుత్వా, కీళమానో మహాపథే;
పచ్చేకబుద్ధం దిస్వాన, మగ్గే సకలికం [సక్ఖలికం (క.)] ఖిపిం [దహిం (స్యా.)].
‘‘తేన కమ్మవిపాకేన, ఇధ పచ్ఛిమకే భవే;
వధత్థం మం దేవదత్తో, అభిమారే పయోజయి.
[౬]
‘‘హత్థారోహో ¶ పురే ఆసిం, పచ్చేకమునిముత్తమం;
పిణ్డాయ విచరన్తం తం, ఆసాదేసిం గజేనహం.
‘‘తేన కమ్మవిపాకేన, భన్తో [దన్తో (క.)] నాళాగిరీ గజో;
గిరిబ్బజే పురవరే, దారుణో సముపాగమి [మం ఉపాగమి (సీ.)].
[౭]
‘‘రాజాహం ¶ పత్థివో [పత్తికో (స్యా. క.), ఖత్తియో (ఉదాన అట్ఠ.)] ఆసిం, సత్తియా పురిసం హనిం;
తేన కమ్మవిపాకేన, నిరయే పచ్చిసం భుసం.
‘‘కమ్మునో తస్స సేసేన, ఇదాని సకలం మమ;
పాదే ఛవిం పకప్పేసి [పకోపేసి (సీ.)], న హి కమ్మం వినస్సతి.
[౮]
‘‘అహం కేవట్టగామస్మిం, అహుం కేవట్టదారకో;
మచ్ఛకే ఘాతితే దిస్వా, జనయిం సోమనస్సకం [సోమనస్సహం (ఉదాన అట్ఠ.)].
‘‘తేన ¶ కమ్మవిపాకేన, సీసదుక్ఖం అహూ మమ;
సబ్బే సక్కా చ హఞ్ఞింసు, యదా హని విటటూభో [విటటుభో (స్యా. క.)].
[౯]
‘‘ఫుస్సస్సాహం పావచనే, సావకే పరిభాసయిం;
యవం ఖాదథ భుఞ్జథ, మా చ భుఞ్జథ సాలయో.
‘‘తేన కమ్మవిపాకేన, తేమాసం ఖాదితం యవం;
నిమన్తితో బ్రాహ్మణేన, వేరఞ్జాయం వసిం తదా.
[౧౦]
‘‘నిబ్బుద్ధే వత్తమానమ్హి, మల్లపుత్తం నిహేఠయిం [నిసేధయిం (స్యా. క.)];
తేన కమ్మవిపాకేన, పిట్ఠిదుక్ఖం అహూ మమ.
[౧౧]
‘‘తికిచ్ఛకో అహం ఆసిం, సేట్ఠిపుత్తం విరేచయిం;
తేన కమ్మవిపాకేన, హోతి పక్ఖన్దికా మమ.
[౧౨]
‘‘అవచాహం జోతిపాలో, సుగతం కస్సపం తదా;
కుతో ను బోధి ముణ్డస్స, బోధి పరమదుల్లభా.
‘‘తేన ¶ ¶ ¶ కమ్మవిపాకేన, అచరిం దుక్కరం బహుం;
ఛబ్బస్సానురువేళాయం, తతో బోధిమపాపుణిం.
‘‘నాహం ఏతేన మగ్గేన, పాపుణిం బోధిముత్తమం;
కుమ్మగ్గేన గవేసిస్సం, పుబ్బకమ్మేన వారితో.
‘‘పుఞ్ఞపాపపరిక్ఖీణో, సబ్బసన్తాపవజ్జితో;
అసోకో అనుపాయాసో, నిబ్బాయిస్సమనాసవో.
‘‘ఏవం జినో వియాకాసి, భిక్ఖుసఙ్ఘస్స అగ్గతో;
సబ్బాభిఞ్ఞాబలప్పత్తో, అనోతత్తే మహాసరే’’తి.
ఇత్థం ¶ సుదం భగవా అత్తనో పుబ్బచరితం కమ్మపిలోతికం నామ బుద్ధాపదానధమ్మపరియాయం అభాసిత్థాతి.
పుబ్బకమ్మపిలోతికం నామ బుద్ధాపదానం దసమం.
అవటఫలవగ్గో ఏకూనచత్తాలీసమో.
తస్సుద్దానం –
అవటం లబుజఞ్చేవ, ఉదుమ్బరపిలక్ఖు చ;
ఫారు వల్లీ చ కదలీ, పనసో కోటివీసకో.
పుబ్బకమ్మపిలోతి చ, అపదానం మహేసినో;
గాథాయో ఏకనవుతి, గణితాయో విభావిభి.
చుద్దసమం భాణవారం.
౪౦. పిలిన్దవచ్ఛవగ్గో
౧. పిలిన్దవచ్ఛత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే ¶ ¶ ¶ ¶ హంసవతియా, ఆసిం దోవారికో అహం;
అక్ఖోభం అమితం భోగం, ఘరే సన్నిచితం మమ.
‘‘రహోగతో నిసీదిత్వా, పహంసిత్వాన మానసం [సమ్పహంసిత్వ మానసం (సీ.)];
నిసజ్జ పాసాదవరే, ఏవం చిన్తేసహం తదా.
(చిన్తనాకారో)
‘‘‘బహూ మేధిగతా భోగా, ఫీతం అన్తేపురం మమ;
రాజాపి [రాజిసి (క.)] సన్నిమన్తేసి, ఆనన్దో పథవిస్సరో.
‘‘‘అయఞ్చ బుద్ధో ఉప్పన్నో, అధిచ్చుప్పత్తికో ముని;
సంవిజ్జన్తి చ మే భోగా, దానం దస్సామి సత్థునో.
‘‘‘పదుమేన రాజపుత్తేన, దిన్నం దానవరం జినే;
హత్థినాగే చ పల్లఙ్కే, అపస్సేనఞ్చనప్పకం.
‘‘‘అహమ్పి దానం దస్సామి, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
అదిన్నపుబ్బమఞ్ఞేసం, భవిస్సం ఆదికమ్మికో.
‘‘‘చిన్తేత్వాహం బహువిధం, యాగే యస్స సుఖంఫలం;
పరిక్ఖారదానమద్దక్ఖిం, మమ సఙ్కప్పపూరణం.
‘‘‘పరిక్ఖారాని దస్సామి, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
అదిన్నపుబ్బమఞ్ఞేసం, భవిస్సం ఆదికమ్మికో’.
(దానవత్థుసమ్పాదనం)
‘‘నళకారే ¶ ఉపాగమ్మ, ఛత్తం కారేసి తావదే;
ఛత్తసతసహస్సాని, ఏకతో సన్నిపాతయిం.
‘‘దుస్ససతసహస్సాని, ఏకతో సన్నిపాతయిం;
పత్తసతసహస్సాని, ఏకతో సన్నిపాతయిం.
‘‘వాసియో ¶ ¶ సత్థకే చాపి, సూచియో నఖఛేదనే;
హేట్ఠాఛత్తే ఠపాపేసిం, కారేత్వా తదనుచ్ఛవే.
‘‘విధూపనే తాలవణ్టే, మోరహత్థే చ చామరే;
పరిస్సావనే తేలధారే [తేలధరే (సీ.)], కారయిం తదనుచ్ఛవే.
‘‘సూచిఘరే అంసబద్ధే, అథోపి కాయబన్ధనే;
ఆధారకే చ సుకతే, కారయిం తదనుచ్ఛవే.
‘‘పరిభోగభాజనే చ, అథోపి లోహథాలకే;
భేసజ్జే ¶ పూరయిత్వాన, హేట్ఠాఛత్తే ఠపేసహం.
‘‘వచం ఉసీరం లట్ఠిమధుం, పిప్ఫలీ మరిచాని చ;
హరీతకిం సిఙ్గీవేరం, సబ్బం పూరేసి భాజనే.
‘‘ఉపాహనా పాదుకాయో, అథో ఉదకపుఞ్ఛనే;
కత్తరదణ్డే సుకతే, కారయిం తదనుచ్ఛవే.
‘‘ఓసధఞ్జననాళీ చ [ఓసధం అఞ్జనాపిచ (స్యా.)], సలాకా ధమ్మకుత్తరా;
కుఞ్చికా పఞ్చవణ్ణేహి, సిబ్బితే కుఞ్చికాఘరే.
‘‘ఆయోగే ధూమనేత్తే చ, అథోపి దీపధారకే;
తుమ్బకే చ కరణ్డే చ, కారయిం తదనుచ్ఛవే.
‘‘సణ్డాసే ¶ పిప్ఫలే చేవ, అథోపి మలహారకే;
భేసజ్జథవికే చేవ, కారయిం తదనుచ్ఛవే.
‘‘ఆసన్దియో పీఠకే చ, పల్లఙ్కే చతురోమయే;
తదనుచ్ఛవే కారయిత్వా, హేట్ఠాఛత్తే ఠపేసహం.
‘‘ఉణ్ణాభిసీ తూలభిసీ, అథోపి పీఠికాభిసీ [పీఠకాభిసీ (స్యా. క.)];
బిమ్బోహనే [బిబ్బోహనే (స్యా. క.)] చ సుకతే, కారయిం తదనుచ్ఛవే.
‘‘కురువిన్దే మధుసిత్థే, తేలం హత్థప్పతాపకం;
సిపాటిఫలకే సుచీ, మఞ్చం అత్థరణేన చ.
‘‘సేనాసనే పాదపుఞ్ఛే, సయనాసనదణ్డకే;
దన్తపోణే చ ఆటలీ [కథలిం (స్యా.)], సీసాలేపనగన్ధకే.
‘‘అరణీ ¶ ఫలపీఠే [పలాలపీఠే (సీ.)] చ, పత్తపిధానథాలకే;
ఉదకస్స కటచ్ఛూ చ, చుణ్ణకం రజనమ్బణం [రజనమ్మణం (సీ.)].
‘‘సమ్మజ్జనం ¶ [సమ్ముఞ్జనం (స్యా.), సమ్మజ్జనిం, సమ్ముఞ్జనిం (?)] ఉదపత్తం, తథా వస్సికసాటికం;
నిసీదనం కణ్డుచ్ఛాది, అథ అన్తరవాసకం.
‘‘ఉత్తరాసఙ్గసఙ్ఘాటీ, నత్థుకం ముఖసోధనం;
బిళఙ్గలోణం పహూతఞ్చ [లోణభూతఞ్చ (క.)], మధుఞ్చ దధిపానకం.
‘‘ధూపం [ధూమం (క.)] సిత్థం పిలోతిఞ్చ, ముఖపుఞ్ఛనసుత్తకం;
దాతబ్బం నామ యం అత్థి, యఞ్చ కప్పతి సత్థునో.
‘‘సబ్బమేతం సమానేత్వా, ఆనన్దం ఉపసఙ్కమిం;
ఉపసఙ్కమ్మ ¶ రాజానం, జనేతారం మహేసినో [మహేసినం (సీ.), మహాయసం (స్యా.), మహిస్సరం (క.)];
సిరసా ¶ అభివాదేత్వా, ఇదం వచనమబ్రవిం.
(దానోకాసయాచనా)
‘‘‘ఏకతో జాతసంవద్ధా, ఉభిన్నం ఏకతో మనం [యసో (స్యా.), మనో (?)];
సాధారణా సుఖదుక్ఖే, ఉభో చ అనువత్తకా.
‘‘‘అత్థి చేతసికం దుక్ఖం, తవాధేయ్యం అరిన్దమ;
యది సక్కోసి తం దుక్ఖం, వినోదేయ్యాసి ఖత్తియ.
‘‘‘తవ దుక్ఖం మమ దుక్ఖం, ఉభిన్నం ఏకతో మనో [మనం (సీ. స్యా.)];
నిట్ఠితన్తి విజానాహి, మమాధేయ్యం సచే తువం.
‘‘‘జానాహి ఖో మహారాజ, దుక్ఖం మే దుబ్బినోదయం;
పహు సమానో గజ్జసు, ఏకం తే దుచ్చజం వరం.
‘‘‘యావతా విజితే అత్థి, యావతా మమ జీవితం;
ఏతేహి యది తే అత్థో, దస్సామి అవికమ్పితో.
‘‘‘గజ్జితం ఖో తయా దేవ, మిచ్ఛా తం బహు గజ్జితం;
జానిస్సామి తువం అజ్జ, సబ్బధమ్మే [సచ్చధమ్మే (?)] పతిట్ఠితం.
‘‘‘అతిబాళ్హం ¶ నిపీళేసి, దదమానస్స మే సతో;
కిం తే మే పీళితేనత్థో, పత్థితం తే కథేహి మే.
‘‘‘ఇచ్ఛామహం మహారాజ, బుద్ధసేట్ఠం అనుత్తరం;
భోజయిస్సామి సమ్బుద్ధం, వజ్జం [వఞ్చుం (?)] మే మాహు జీవితం.
‘‘‘అఞ్ఞం తేహం వరం దమ్మి, మా యాచిత్థో తథాగతం [అయాచితో తథాగతో (స్యా. క.)];
అదేయ్యో కస్సచి బుద్ధో, మణి జోతిరసో యథా.
‘‘‘నను ¶ తే గజ్జితం దేవ, యావ జీవితమత్తనో [విజితమత్థితం (క.), జీవితమత్థికం (స్యా.)];
జీవితం ¶ [విజితం (క.)] దదమానేన, యుత్తం దాతుం తథాగతం.
‘‘‘ఠపనీయో మహావీరో, అదేయ్యో కస్సచి జినో;
న మే పటిస్సుతో బుద్ధో, వరస్సు అమితం ధనం.
‘‘‘వినిచ్ఛయం పాపుణామ, పుచ్ఛిస్సామ వినిచ్ఛయే;
యథాసణ్ఠం [యథాసన్తం (సీ.)] కథేస్సన్తి, పటిపుచ్ఛామ తం తథా.
‘‘‘రఞ్ఞో హత్థే గహేత్వాన, అగమాసిం వినిచ్ఛయం;
పురతో అక్ఖదస్సానం, ఇదం వచనమబ్రవిం.
‘‘‘సుణన్తు ¶ మే అక్ఖదస్సా, రాజా వరమదాసి మే;
న కిఞ్చి ఠపయిత్వాన, జీవితమ్పి [విజితంపి (క.)] పవారయి.
‘‘‘తస్స మే వరదిన్నస్స, బుద్ధసేట్ఠం వరిం అహం;
సుదిన్నో హోతి మే బుద్ధో, ఛిన్దథ సంసయం మమ.
‘‘‘సోస్సామ తవ వచనం, భూమిపాలస్స రాజినో;
ఉభిన్నం వచనం సుత్వా, ఛిన్దిస్సామేత్థ సంసయం.
‘‘‘సబ్బం దేవ తయా దిన్నం, ఇమస్స సబ్బగాహికం [సబ్బగాహితం (స్యా. క.)];
న కిఞ్చి ఠపయిత్వాన, జీవితమ్పి పవారయి.
‘‘‘కిచ్ఛప్పత్తోవ హుత్వాన, యాచీ వరమనుత్తరం [యావజీవమనుత్తరం (స్యా. క.)];
ఇమం సుదుక్ఖితం ఞత్వా, అదాసిం సబ్బగాహికం.
‘‘‘పరాజయో ¶ తువం [తవం (సీ.)] దేవ, అస్స దేయ్యో తథాగతో;
ఉభిన్నం సంసయో ఛిన్నో, యథాసణ్ఠమ్హి [యథాసన్తమ్హి (సీ.)] తిట్ఠథ.
‘‘‘రాజా తత్థేవ ఠత్వాన, అక్ఖదస్సేతదబ్రవి;
సమ్మా ¶ మయ్హమ్పి దేయ్యాథ, పున బుద్ధం లభామహం.
‘‘‘పూరేత్వా తవ సఙ్కప్పం, భోజయిత్వా తథాగతం;
పున దేయ్యాసి [దేయ్యాథ (క.)] సమ్బుద్ధం, ఆనన్దస్స యసస్సినో’.
(నిమన్తనకథా)
‘‘అక్ఖదస్సేభివాదేత్వా, ఆనన్దఞ్చాపి ఖత్తియం;
తుట్ఠో పముదితో హుత్వా, సమ్బుద్ధముపసఙ్కమిం.
‘‘ఉపసఙ్కమ్మ సమ్బుద్ధం, ఓఘతిణ్ణమనాసవం;
సిరసా అభివాదేత్వా, ఇదం వచనమబ్రవిం.
‘వసీసతసహస్సేహి ¶ , అధివాసేహి చక్ఖుమ;
హాసయన్తో మమ చిత్తం, నివేసనముపేహి మే’.
‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, అధివాసేసి చక్ఖుమా.
‘‘అధివాసనమఞ్ఞాయ, అభివాదియ సత్థునో;
హట్ఠో ఉదగ్గచిత్తోహం, నివేసనముపాగమిం.
(దానపటియాదనం)
‘‘మిత్తామచ్చే సమానేత్వా, ఇదం వచనమబ్రవిం;
‘సుదుల్లభో మయా లద్ధో, మణి జోతిరసో యథా.
‘‘‘కేన తం పూజయిస్సామ, అప్పమేయ్యో అనూపమో;
అతులో అసమో ధీరో, జినో అప్పటిపుగ్గలో.
‘‘‘తథాసమసమో చేవ, అదుతియో నరాసభో;
దుక్కరం అధికారఞ్హి, బుద్ధానుచ్ఛవికం మయా.
‘‘‘నానాపుప్ఫే ¶ సమానేత్వా, కరోమ పుప్ఫమణ్డపం;
బుద్ధానుచ్ఛవికం ¶ ఏతం, సబ్బపూజా భవిస్సతి’.
‘‘ఉప్పలం ¶ పదుమం వాపి, వస్సికం అధిముత్తకం [అతిముత్తకం (?)];
చమ్పకం [చన్దనం (క.)] నాగపుప్ఫఞ్చ, మణ్డపం కారయిం అహం.
‘‘సతాసనసహస్సాని, ఛత్తచ్ఛాయాయ పఞ్ఞపిం;
పచ్ఛిమం ఆసనం మయ్హం, అధికం సతమగ్ఘతి.
‘‘సతాసనసహస్సాని, ఛత్తచ్ఛాయాయ పఞ్ఞపిం;
పటియాదేత్వా అన్నపానం, కాలం ఆరోచయిం అహం.
‘‘ఆరోచితమ్హి కాలమ్హి, పదుముత్తరో మహాముని;
వసీసతసహస్సేహి, నివేసనముపేసి మే.
‘‘ధారేన్తం ఉపరిచ్ఛత్తం [ధారేన్తముపరిచ్ఛత్తే (సీ.)], సుఫుల్లపుప్ఫమణ్డపే;
వసీసతసహస్సేహి, నిసీది పురిసుత్తమో.
‘‘‘ఛత్తసతసహస్సాని, సతసహస్సమాసనం;
కప్పియం అనవజ్జఞ్చ, పటిగణ్హాహి చక్ఖుమ’.
‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
మమం తారేతుకామో సో, సమ్పటిచ్ఛి మహాముని.
(దానకథా)
‘‘భిక్ఖునో ¶ ఏకమేకస్స, పచ్చేకం పత్తమదాసహం;
జహింసు సుమ్భకం [పుబ్బకం (సీ.), సమ్భతం (స్యా.), మత్తికం (?)] పత్తం, లోహపత్తం అధారయుం.
‘‘సత్తరత్తిన్దివం బుద్ధో, నిసీది పుప్ఫమణ్డపే;
బోధయన్తో బహూ సత్తే, ధమ్మచక్కం పవత్తయి.
‘‘ధమ్మచక్కం పవత్తేన్తో, హేట్ఠతో పుప్ఫమణ్డపే;
చుల్లాసీతిసహస్సానం ¶ , ధమ్మాభిసమయో అహు.
‘‘సత్తమే దివసే పత్తే, పదుముత్తరో మహాముని;
ఛత్తచ్ఛాయాయమాసీనో, ఇమా గాథా అభాసథ.
(బ్యాకరణం)
‘‘‘అనూనకం దానవరం, యో మే పాదాసి మాణవో;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘హత్థీ ¶ అస్సా రథా పత్తీ, సేనా చ చతురఙ్గినీ;
పరివారేస్సన్తిమం [తం (స్యా.)] నిచ్చం, సబ్బదానస్సిదం ఫలం.
‘‘‘హత్థియానం అస్సయానం, సివికా సన్దమానికా;
ఉపట్ఠిస్సన్తిమం నిచ్చం, సబ్బదానస్సిదం ఫలం.
‘‘‘సట్ఠి రథసహస్సాని, సబ్బాలఙ్కారభూసితా;
పరివారేస్సన్తిమం నిచ్చం, సబ్బదానస్సిదం ఫలం.
‘‘‘సట్ఠి ¶ తూరియసహస్సాని, భేరియో సమలఙ్కతా;
వజ్జయిస్సన్తిమం నిచ్చం, సబ్బదానస్సిదం ఫలం.
‘‘‘ఛళాసీతిసహస్సాని, నారియో సమలఙ్కతా;
విచిత్తవత్థాభరణా, ఆముక్కమణికుణ్డలా [ఆముత్తమణికుణ్డలా (సీ. స్యా.)].
‘‘‘అళారపమ్హా హసులా, సుసఞ్ఞా తనుమజ్ఝిమా;
పరివారేస్సన్తిమం నిచ్చం, సబ్బదానస్సిదం ఫలం.
‘‘‘తింసకప్పసహస్సాని, దేవలోకే రమిస్సతి;
సహస్సక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్సతి.
‘‘‘సహస్సక్ఖత్తుం రాజా చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;
పదేసరజ్జం ¶ విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘‘దేవలోకే ¶ వసన్తస్స, పుఞ్ఞకమ్మసమఙ్గినో;
దేవలోకపరియన్తం, రతనఛత్తం ధరిస్సతి.
‘‘‘ఇచ్ఛిస్సతి యదా ఛాయం [యదా వాయం (స్యా. క.)], ఛదనం దుస్సపుప్ఫజం;
ఇమస్స చిత్తమఞ్ఞాయ, నిబద్ధం ఛాదయిస్సతి.
‘‘‘దేవలోకా చవిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;
పుఞ్ఞకమ్మేన సంయుత్తో, బ్రహ్మబన్ధు భవిస్సతి.
‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన [నామేన (సబ్బత్థ) ఏవముపరిపి; అట్ఠథాయం పన పుబ్బే గోత్తేనాతిపదం వణ్ణితం], సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘సబ్బమేతం అభిఞ్ఞాయ, గోతమో సక్యపుఙ్గవో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఏతదగ్గే ఠపేస్సతి.
‘‘‘పిలిన్దవచ్ఛనామేన ¶ [పిలిన్దివచ్ఛనామేన (సీ.)], హేస్సతి సత్థుసావకో;
దేవానం అసురానఞ్చ, గన్ధబ్బానఞ్చ సక్కతో.
‘‘‘భిక్ఖూనం భిక్ఖునీనఞ్చ, గిహీనఞ్చ తథేవ సో;
పియో హుత్వాన సబ్బేసం, విహరిస్సతినాసవో’.
(దానానిసంసకథా)
‘‘సతసహస్సే కతం కమ్మం, ఫలం దస్సేసి మే ఇధ;
సుముత్తో సరవేగోవ, కిలేసే ఝాపయీ మమ [ఝాపయిస్సతి (సీ. క.), ఝాపయిం అహం (స్యా.)].
‘‘అహో మే సుకతం కమ్మం, పుఞ్ఞక్ఖేత్తే అనుత్తరే;
యత్థ కారం కరిత్వాన, పత్తోమ్హి అచలం పదం.
‘‘అనూనకం దానవరం, అదాసి యో [సో (క.)] హి మాణవో;
ఆదిపుబ్బఙ్గమో ¶ ఆసి, తస్స దానస్సిదం ఫలం.
(౧. ఛత్తానిసంసో)
‘‘ఛత్తే చ సుగతే దత్వా [ఛత్తే సుగతే దత్వాన (సీ. స్యా.)], సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
అట్ఠానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘సీతం ¶ ఉణ్హం న జానామి, రజోజల్లం న లిమ్పతి;
అనుపద్దవో అనీతి చ, హోమి అపచితో సదా.
‘‘సుఖుమచ్ఛవికో హోమి, విసదం హోతి మానసం;
ఛత్తసతసహస్సాని, భవే సంసరతో మమ.
‘‘సబ్బాలఙ్కారయుత్తాని ¶ , తస్స కమ్మస్స వాహసా;
ఇమం జాతిం ఠపేత్వాన, మత్థకే ధారయన్తి మే.
‘‘కస్మా [తస్మా (స్యా. క.)] ఇమాయ జాతియా, నత్థి మే ఛత్తధారణా;
మమ సబ్బం కతం కమ్మం, విముత్తిఛత్తపత్తియా.
(౨. దుస్సానిసంసో)
‘‘దుస్సాని సుగతే దత్వా, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
అట్ఠానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘సువణ్ణవణ్ణో ¶ విరజో, సప్పభాసో పతాపవా;
సినిద్ధం హోతి మే గత్తం, భవే సంసరతో మమ.
‘‘దుస్ససతసహస్సాని, సేతా పీతా చ లోహితా;
ధారేన్తి మత్థకే మయ్హం, దుస్సదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కోసేయ్యకమ్బలియాని, ఖోమకప్పాసికాని చ;
సబ్బత్థ పటిలభామి, తేసం నిస్సన్దతో అహం.
(౩. పత్తానిసంసో)
‘‘పత్తే సుగతే దత్వాన, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
దసానిసంసే ¶ అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘సువణ్ణథాలే మణిథాలే, రజతేపి చ థాలకే;
లోహితఙ్గమయే థాలే, పరిభుఞ్జామి సబ్బదా.
‘‘అనుపద్దవో అనీతి చ, హోమి అపచితో సదా;
లాభీ అన్నస్స పానస్స, వత్థస్స సయనస్స చ.
‘‘న వినస్సన్తి మే భోగా, ఠితచిత్తో భవామహం;
ధమ్మకామో సదా హోమి, అప్పక్లేసో అనాసవో.
‘‘దేవలోకే మనుస్సే వా, అనుబన్ధా ఇమే గుణా;
ఛాయా యథాపి రుక్ఖస్స, సబ్బత్థ న జహన్తి మం.
(౪. వాసిఆనిసంసో)
‘‘చిత్తబన్ధనసమ్బద్ధా [చిత్తబన్ధనసమ్పన్నా (క.)], సుకతా వాసియో బహూ;
దత్వాన బుద్ధసేట్ఠస్స, సఙ్ఘస్స చ తథేవహం.
‘‘అట్ఠానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ;
సూరో ¶ హోమవిసారీ చ, వేసారజ్జేసు పారమీ.
‘‘ధితివీరియవా ¶ హోమి, పగ్గహీతమనో సదా;
కిలేసచ్ఛేదనం ఞాణం, సుఖుమం అతులం సుచిం;
సబ్బత్థ పటిలభామి, తస్స నిస్సన్దతో అహం.
(౫. సత్థకానిసంసో)
‘‘అకక్కసే ¶ అఫరుసే, సుధోతే సత్థకే బహూ;
పసన్నచిత్తో దత్వాన, బుద్ధే సఙ్ఘే తథేవ చ.
‘‘పఞ్చానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ;
కల్యాణమిత్తం [కల్యాణచిత్తం (సీ.)] వీరియం, ఖన్తిఞ్చ మేత్తసత్థకం.
‘‘తణ్హాసల్లస్స ¶ ఛిన్నత్తా, పఞ్ఞాసత్థం అనుత్తరం;
వజిరేన సమం ఞాణం, తేసం నిస్సన్దతో లభే.
(౬. సూచిఆనిసంసో)
‘‘సూచియో సుగతే దత్వా, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
పఞ్చానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘న సంసయో కఙ్ఖచ్ఛేదో, అభిరూపో చ భోగవా;
తిక్ఖపఞ్ఞో సదా హోమి, సంసరన్తో భవాభవే.
‘‘గమ్భీరం నిపుణం ఠానం, అత్థం ఞాణేన పస్సయిం;
వజిరగ్గసమం ఞాణం, హోతి మే తమఘాతనం.
(౭. నఖచ్ఛేదనానిసంసో)
‘‘నఖచ్ఛేదనే సుగతే, దత్వా సఙ్ఘే గణుత్తమే;
పఞ్చానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘దాసిదాసే [దాసిదాస (క.)] గవస్సే చ, భతకే నాటకే [ఆరక్ఖకే (సీ.)] బహూ;
న్హాపితే భత్తకే సూదే, సబ్బత్థేవ లభామహం.
(౮. విధూపనతాలవణ్టానిసంసో)
‘‘విధూపనే సుగతే దత్వా, తాలవణ్టే చ సోభణే;
అట్ఠానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘సీతం ఉణ్హం న జానామి, పరిళాహో న విజ్జతి;
దరథం నాభిజానామి, చిత్తసన్తాపనం మమ.
‘‘రాగగ్గి ¶ దోసమోహగ్గి, మానగ్గి దిట్ఠిఅగ్గి చ;
సబ్బగ్గీ నిబ్బుతా మయ్హం, తస్స నిస్సన్దతో మమ.
(౯. మోరహత్థ-చామరం)
‘‘మోరహత్థే ¶ చామరియో, దత్వా సఙ్ఘే గణుత్తమే;
ఉపసన్తకిలేసోహం, విహరామి అనఙ్గణో.
(౧౦. పరిస్సావన-ధమ్మకరం)
‘‘పరిస్సావనే ¶ ¶ సుగతే, దత్వా ధమ్మకరుత్తమే [దత్వా సుకతే ధమ్మకుత్తరే (స్యా. క.)];
పఞ్చానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘సబ్బేసం సమతిక్కమ్మ, దిబ్బం ఆయుం లభామహం;
అప్పసయ్హో సదా హోమి, చోరపచ్చత్థికేహి వా.
‘‘సత్థేన వా విసేన వా, విహేసమ్పి న కుబ్బతే;
అన్తరామరణం నత్థి, తేసం నిస్సన్దతో మమ.
(౧౧. తేలధారానిసంసో)
‘‘తేలధారే సుగతే దత్వా, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
పఞ్చానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘సుచారురూపో సుభద్దో [సుగదో (సీ.), సువాచో (?)], సుసముగ్గతమానసో;
అవిక్ఖిత్తమనో హోమి, సబ్బారక్ఖేహి రక్ఖితో.
(౧౨. సూచిఘరానిసంసో)
‘‘సూచిఘరే సుగతే దత్వా, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
తీణానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘చేతోసుఖం కాయసుఖం, ఇరియాపథజం సుఖం;
ఇమే గుణే పటిలభే, తస్స నిస్సన్దతో అహం.
(౧౩. అంసబద్ధానిసంసో)
‘‘అంసబద్ధే జినే దత్వా, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
తీణానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘సద్ధమ్మే ¶ గాధం [చేతోఞాణం చ (సీ.)] విన్దామి, సరామి దుతియం భవం;
సబ్బత్థ సుచ్ఛవీ హోమి, తస్స నిస్సన్దతో అహం.
(౧౪. కాయబన్ధనానిసంసో)
‘‘కాయబన్ధే జినే దత్వా, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
ఛానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘సమాధీసు ¶ ¶ న కమ్పామి, వసీ హోమి సమాధిసు;
అభేజ్జపరిసో హోమి, ఆదేయ్యవచనో సదా.
‘‘ఉపట్ఠితసతి హోమి, తాసో మయ్హం న విజ్జతి;
దేవలోకే మనుస్సే వా, అనుబన్ధా ఇమే గుణా.
(౧౫. ఆధారకానిసంసో)
‘‘ఆధారకే జినే దత్వా, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
పఞ్చవణ్ణేహి దాయాదో [పఞ్చవణ్ణే భయాభావో (స్యా.)], అచలో హోమి కేనచి.
‘‘యే ¶ కేచి మే సుతా ధమ్మా, సతిఞాణప్పబోధనా;
ధతా [ఠితా (క.)] మే న వినస్సన్తి, భవన్తి సువినిచ్ఛితా.
(౧౬. భాజనానిసంసో)
‘‘భాజనే పరిభోగే చ, దత్వా బుద్ధే గణుత్తమే;
తీణానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘సోణ్ణమయే మణిమయే, అథోపి ఫలికామయే;
లోహితఙ్గమయే చేవ, లభామి భాజనే అహం.
‘‘భరియా దాసదాసీ [సబ్బత్థపి ఏవమేవ దిస్సతి] చ, హత్థిస్సరథపత్తికే;
ఇత్థీ పతిబ్బతా చేవ, పరిభోగాని సబ్బదా.
‘‘విజ్జా మన్తపదే చేవ, వివిధే ఆగమే బహూ;
సబ్బం సిప్పం నిసామేమి, పరిభోగాని సబ్బదా.
(౧౭. థాలకానిసంసో)
‘‘థాలకే సుగతే దత్వా, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
తీణానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘సోణ్ణమయే ¶ మణిమయే, అథోపి ఫలికామయే;
లోహితఙ్గమయే చేవ, లభామి థాలకే అహం.
‘‘అసత్థకే ¶ [అసత్థకే (సీ.), అస్సట్ఠకే (స్యా.)] ఫలమయే, అథో పోక్ఖరపత్తకే;
మధుపానకసఙ్ఖే చ, లభామి థాలకే అహం.
‘‘వత్తే గుణే పటిపత్తి, ఆచారకిరియాసు చ;
ఇమే గుణే పటిలభే, తస్స నిస్సన్దతో అహం.
(౧౮. భేసజ్జానిసంసో)
‘‘భేసజ్జం ¶ సుగతే దత్వా, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
దసానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘ఆయువా బలవా ధీరో, వణ్ణవా యసవా సుఖీ;
అనుపద్దవో అనీతి చ, హోమి అపచితో సదా;
న మే పియవియోగత్థి, తస్స నిస్సన్దతో మమ.
(౧౯. ఉపాహనానిసంసో)
‘‘ఉపాహనే జినే దత్వా, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
తీణానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘హత్థియానం అస్సయానం, సివికా సన్దమానికా;
సట్ఠిసతసహస్సాని, పరివారేన్తి మం సదా.
‘‘మణిమయా తమ్బమయా [కమ్బలికా (సీ. క.)], సోణ్ణరజతపాదుకా;
నిబ్బత్తన్తి పదుద్ధారే, భవే సంసరతో మమ.
‘‘నియామం ¶ సతి ధావన్తి [నియమం పటిధావన్తీ (సీ.), నియామం పటిధావన్తి (స్యా.)], ఆగుఆచారసోధనం [ఆచారగుణసోధనం (సీ. స్యా.)];
ఇమే గుణే పటిలభే, తస్స నిస్సన్దతో అహం.
(౨౦. పాదుకానిసంసో)
‘‘పాదుకే సుగతే దత్వా, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
ఇద్ధిపాదుకమారుయ్హ, విహరామి యదిచ్ఛకం.
(౨౧. ఉదకపుఞ్ఛనానిసంసో)
‘‘ఉదకపుచ్ఛనచోళే ¶ , దత్వా బుద్ధే గణుత్తమే;
పఞ్చానిసంసే ¶ అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘సువణ్ణవణ్ణో విరజో, సప్పభాసో పతాపవా;
సినిద్ధం హోతి మే గత్తం, రజోజల్లం న లిమ్పతి;
ఇమే గుణే పటిలభే, తస్స నిస్సన్దతో అహం.
(౨౨. కత్తరదణ్డానిసంసో)
‘‘కత్తరదణ్డే సుగతే, దత్వా సఙ్ఘే గణుత్తమే;
ఛానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘పుత్తా ¶ మయ్హం బహూ హోన్తి, తాసో మయ్హం న విజ్జతి;
అప్పసయ్హో సదా హోమి, సబ్బారక్ఖేహి రక్ఖితో;
ఖలితమ్పి [ఖలితం మం (సీ. క.)] న జానామి, అభన్తం మానసం మమ.
(౨౩. ఓసధఞ్జనానిసంసో)
‘‘ఓసధం అఞ్జనం దత్వా, బుద్ధే సఙ్ఘే గణుత్తమే;
అట్ఠానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘విసాలనయనో హోమి, సేతపీతో చ లోహితో;
అనావిలపసన్నక్ఖో, సబ్బరోగవివజ్జితో.
‘‘లభామి దిబ్బనయనం, పఞ్ఞాచక్ఖుం అనుత్తరం;
ఇమే గుణే పటిలభే, తస్స నిస్సన్దతో అహం.
(౨౪. కుఞ్చికానిసంసో)
‘‘కుఞ్చికే సుగతే దత్వా, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
ధమ్మద్వారవివరణం, లభామి ఞాణకుఞ్చికం.
(౨౫. కుఞ్చికాఘరానిసంసో)
‘‘కుఞ్చికానం ఘరే దత్వా, బుద్ధే సఙ్ఘే గణుత్తమే;
ద్వానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ;
అప్పకోధో ¶ అనాయాసో, సంసరన్తో భవే అహం.
(౨౬. ఆయోగానిసంసో)
‘‘ఆయోగే ¶ సుగతే దత్వా, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
పఞ్చానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘సమాధీసు న కమ్పామి, వసీ హోమి సమాధిసు;
అభేజ్జపరిసో హోమి, ఆదేయ్యవచనో సదా;
జాయతి భోగసమ్పత్తి, భవే సంసరతో మమ.
(౨౭. ధూమనేత్తానిసంసో)
‘‘ధూమనేత్తే జినే దత్వా, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
తీణానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘సతి ¶ మే ఉజుకా హోతి, సుసమ్బన్ధా చ న్హారవో;
లభామి దిబ్బనయనం [దిబ్బసయనం (స్యా.)], తస్స నిస్సన్దతో అహం.
(౨౮. దీపధారానిసంసో)
‘‘దీపధారే ¶ [దీపట్ఠానే (సీ.), దీపదానే (స్యా.), దీపట్ఠాపే (క.)] జినే దత్వా, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
తీణానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘జాతిమా అఙ్గసమ్పన్నో, పఞ్ఞవా బుద్ధసమ్మతో [బుద్ధిసమ్మతో (సీ. క.)];
ఇమే గుణే పటిలభే, తస్స నిస్సన్దతో అహం.
(౨౯. తుమ్బక-కరణ్డో)
‘‘తుమ్బకే చ కరణ్డే చ, దత్వా బుద్ధే గణుత్తమే;
దసానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘సుగుత్తో [సదాగుత్తో (సీ. స్యా.) సంగుత్తో (క.)] సుఖసమఙ్గీ, మహాయసో తథాగతి;
విపత్తివిగతో [విభత్తిగత్తో (స్యా.)] సుఖుమాలో, సబ్బీతిపరివజ్జితో.
‘‘విపులే చ గుణే లాభీ, సమావ చలనా మమ;
సువివజ్జితఉబ్బేగో, తుమ్బకే చ కరణ్డకే.
‘‘లభామి ¶ చతురో వణ్ణే, హత్థిస్సరతనాని చ;
తాని మే న వినస్సన్తి, తుమ్బదానే ఇదం ఫలం.
(౩౦. మలహరణానిసంసో)
‘‘మలహరణియో ¶ [అఞ్జననాళియో (సీ.), హత్థలిలఙ్గకే (స్యా. పీ.), హత్థలిలఙ్గతే (క.)] దత్వా, బుద్ధే సఙ్ఘే గణుత్తమే;
పఞ్చానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘సబ్బలక్ఖణసమ్పన్నో, ఆయుపఞ్ఞాసమాహితో;
సబ్బాయాసవినిముత్తో, కాయో మే హోతి సబ్బదా.
(౩౧. పిప్ఫలానిసంసో)
‘‘తణుధారే సునిసితే, సఙ్ఘే దత్వాన పిప్ఫలే;
కిలేసకన్తనం ఞాణం, లభామి అతులం సుచిం.
(౩౨. భణ్డాసానిసంసో)
‘‘సణ్డాసే సుగతే దత్వా, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
కిలేసభఞ్జనం [కిలేసలుఞ్చనం (సీ. స్యా. పీ.)] ఞాణం, లభామి అతులం సుచిం.
(౩౩. నత్థుకానిసంసో)
‘‘నత్థుకే [థవికే (?) భేసజ్జథవికేతి హి పుబ్బే వుత్తం] సుగతే దత్వా, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
అట్ఠానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘సద్ధం ¶ సీలం హిరిఞ్చాపి, అథ ఓత్తప్పియం గుణం;
సుతం చాగఞ్చ ఖన్తిఞ్చ, పఞ్ఞం మే అట్ఠమం గుణం.
(౩౪. పీఠకానిసంసో)
‘‘పీఠకే ¶ సుగతే దత్వా, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
పఞ్చానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘ఉచ్చే కులే పజాయామి, మహాభోగో భవామహం;
సబ్బే మం అపచాయన్తి, కిత్తి అబ్భుగ్గతా మమ.
‘‘కప్పసతసహస్సాని, పల్లఙ్కా చతురస్సకా;
పరివారేన్తి మం నిచ్చం, సంవిభాగరతో అహం.
(౩౫. భిసిఆనిసంసో)
‘‘భిసియో ¶ ¶ సుగతే దత్వా, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
ఛానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘సమసుగత్తోపచితో, ముదుకో చారుదస్సనో;
లభామి ఞాణపరివారం, భిసిదానస్సిదం ఫలం.
‘‘తూలికా వికతికాయో, కట్టిస్సా [కట్ఠిస్సా (సీ.), కుట్టకా (క.)] చిత్తకా బహూ;
వరపోత్థకే కమ్బలే చ, లభామి వివిధే అహం.
‘‘పావారికే చ ముదుకే, ముదుకాజినవేణియో;
లభామి వివిధత్థారే [వివిధట్ఠానే (స్యా. క.)], భిసిదానస్సిదం ఫలం.
‘‘యతో సరామి అత్తానం, యతో పత్తోస్మి విఞ్ఞుతం;
అతుచ్ఛో ఝానమఞ్చోమ్హి, భిసిదానస్సిదం ఫలం.
(౩౬. బిబ్బోహనానిసంసో)
‘‘బిబ్బోహనే జినే దత్వా, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
ఛానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘ఉణ్ణికే పదుమకే చ, అథో లోహితచన్దనే;
బిబ్బోహనే ఉపాధేమి, ఉత్తమఙ్గం సదా మమ.
‘‘అట్ఠఙ్గికే మగ్గవరే, సామఞ్ఞే చతురో ఫలే;
తేసు ఞాణం ఉప్పాదేత్వా [ఉపనేత్వా (సీ.)], విహరే నిచ్చకాలికం.
‘‘దానే ¶ దమే సంయమే చ, అప్పమఞ్ఞాసు రూపిసు;
తేసు ఞాణం ఉప్పాదేత్వా [ఉపనేత్వా (సీ.)], విహరే సబ్బకాలికం.
‘‘వత్తే గుణే పటిపత్తి, ఆచారకిరియాసు చ;
తేసు ఞాణం ఉప్పాదేత్వా [ఞాణం ఉపదహిత్వాన (సీ.)], విహరే సబ్బదా అహం.
‘‘చఙ్కమే ¶ వా పధానే వా, వీరియే బోధిపక్ఖియే;
తేసు ఞాణం ఉప్పాదేత్వా, విహరామి యదిచ్ఛకం.
‘‘సీలం ¶ ¶ సమాధి పఞ్ఞా చ, విముత్తి చ అనుత్తరా;
తేసు ఞాణం ఉప్పాదేత్వా [ఞాణం ఉపదహిత్వాన (సీ.)], విహరామి సుఖం అహం.
(౩౭. ఫలపీఠానిసంసో)
‘‘ఫలపీఠే [పలాలపీట్ఠే (సీ.)] జినే దత్వా, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
ద్వానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘సోణ్ణమయే మణిమయే, దన్తసారమయే బహూ;
పల్లఙ్కసేట్ఠే విన్దామి, ఫలపీఠస్సిదం ఫలం.
(౩౮. పాదపీఠానిసంసో)
‘‘పాదపీఠే జినే దత్వా, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
ద్వానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ;
లభామి బహుకే యానే, పాదపీఠస్సిదం ఫలం.
‘‘దాసీ దాసా చ భరియా, యే చఞ్ఞే అనుజీవినో;
సమ్మా పరిచరన్తే మం, పాదపీఠస్సిదం ఫలం.
(౩౯. తేలబ్భఞ్జనానిసంసో)
‘‘తేలఅబ్భఞ్జనే [తేలానబ్భఞ్జనే (సీ.)] దత్వా, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
పఞ్చానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘అబ్యాధితా రూపవతా, ఖిప్పం ధమ్మనిసన్తితా;
లాభితా అన్నపానస్స, ఆయుపఞ్చమకం మమ.
(౪౦. సప్పితేలానిసంసో)
‘‘సప్పితేలఞ్చ దత్వాన, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
పఞ్చానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘థామవా రూపసమ్పన్నో, పహట్ఠతనుజో సదా;
అబ్యాధి ¶ విసదో హోమి, సప్పితేలస్సిదం ఫలం.
(౪౧. ముఖసోధనకానిసంసో)
‘‘ముఖసోధనకం ¶ ¶ దత్వా, బుద్ధే సఙ్ఘే గణుత్తమే;
పఞ్చానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘విసుద్ధకణ్ఠో మధురస్సరో, కాససాసవివజ్జితో;
ఉప్పలగన్ధో ముఖతో, ఉపవాయతి మే సదా.
(౪౨. దధిఆనిసంసో)
‘‘దధిం దత్వాన సమ్పన్నం, బుద్ధే సఙ్ఘే గణుత్తమే;
భుఞ్జామి అమతం భత్తం [విత్తం (సీ. క.)], వరం కాయగతాసతిం.
(౪౩. మధుఆనిసంసో)
‘‘వణ్ణగన్ధరసోపేతం, మధుం దత్వా జినే గణే;
అనూపమం అతులియం, పివే ముత్తిరసం అహం.
(౪౪.రసానిసంసో)
‘‘యథాభూతం ¶ రసం దత్వా, బుద్ధే సఙ్ఘే గణుత్తమే;
చతురో ఫలే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
(౪౫. అన్నపానానిసంసో)
‘‘అన్నం పానఞ్చ దత్వాన, బుద్ధే సఙ్ఘే గణుత్తమే;
దసానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘ఆయువా బలవా ధీరో, వణ్ణవా యసవా సుఖీ;
లాభీ అన్నస్స పానస్స, సూరో పఞ్ఞాణవా సదా;
ఇమే గుణే పటిలభే, సంసరన్తో భవే అహం.
(౪౬. ధూపానిసంసో)
‘‘ధూపం [ధూమం (సీ. క.)] దత్వాన సుగతే, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
దసానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘సుగన్ధదేహో యసవా, సీఘపఞ్ఞో చ కిత్తిమా;
తిక్ఖపఞ్ఞో భూరిపఞ్ఞో, హాసగమ్భీరపఞ్ఞవా.
‘‘వేపుల్లజవనపఞ్ఞో ¶ ¶ , సంసరన్తో భవాభవే;
తస్సేవ వాహసా దాని, పత్తో సన్తిసుఖం సివం.
(సాధారణానిసంసో)
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి, మమ బుద్ధస్స సన్తికే [బుద్ధసేట్ఠస్స సన్తికే (?) ఏవముపరిపి; ఏతదేవ హి ఉపాలిత్థేరాపదానట్ఠకథాయం వణ్ణితం];
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పిలిన్దవచ్ఛో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పిలిన్దవచ్ఛత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. సేలత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే హంసవతియా, వీథిసామీ అహోసహం;
మమ ఞాతీ సమానేత్వా, ఇదం వచనమబ్రవిం.
‘‘‘బుద్ధో లోకే సముప్పన్నో, పుఞ్ఞక్ఖేత్తో అనుత్తరో [పుఞ్ఞక్ఖేత్తం అనుత్తరం (సీ.)];
ఆసి సో [ఆసీసో (సీ.), ఆధారో (పీ.)] సబ్బలోకస్స, ఆహుతీనం పటిగ్గహో.
‘‘‘ఖత్తియా నేగమా చేవ, మహాసాలా చ బ్రాహ్మణా;
పసన్నచిత్తా సుమనా, పూగధమ్మం అకంసు తే.
‘‘‘హత్థారోహా ¶ అనీకట్ఠా, రథికా పత్తికారకా;
పసన్నచిత్తా సుమనా, పూగధమ్మం అకంసు తే.
‘‘‘ఉగ్గా ¶ చ రాజపుత్తా చ, వేసియానా చ బ్రాహ్మణా;
పసన్నచిత్తా సుమనా, పూగధమ్మం అకంసు తే.
‘‘‘ఆళారికా ¶ కప్పకా [ఆళారికా చ సూదా (స్యా.)] చ, న్హాపకా మాలకారకా;
పసన్నచిత్తా సుమనా, పూగధమ్మం అకంసు తే.
‘‘‘రజకా పేసకారా చ, చమ్మకారా చ న్హాపితా;
పసన్నచిత్తా సుమనా, పూగధమ్మం అకంసు తే.
‘‘‘ఉసుకారా భమకారా, చమ్మకారా చ తచ్ఛకా;
పసన్నచిత్తా సుమనా, పూగధమ్మం అకంసు తే.
‘‘‘కమ్మారా ¶ సోణ్ణకారా చ, తిపులోహకరా తథా;
పసన్నచిత్తా సుమనా, పూగధమ్మం అకంసు తే.
‘‘‘భతకా చేటకా చేవ, దాసకమ్మకరా బహూ;
యథాసకేన థామేన, పూగధమ్మం అకంసు తే.
‘‘‘ఉదహారా కట్ఠహారా, కస్సకా తిణహారకా;
యథాసకేన థామేన, పూగధమ్మం అకంసు తే.
‘‘‘పుప్ఫికా మాలికా చేవ, పణ్ణికా ఫలహారకా;
యథాసకేన థామేన, పూగధమ్మం అకంసు తే.
‘‘‘గణికా కుమ్భదాసీ చ, పూవికా [సూపికా (క.)] మచ్ఛికాపి చ;
యథాసకేన థామేన, పూగధమ్మం అకంసు తే.
‘‘‘ఏథ ¶ సబ్బే సమాగన్త్వా, గణం బన్ధామ ఏకతో;
అధికారం కరిస్సామ, పుఞ్ఞక్ఖేత్తే అనుత్తరే’.
‘‘తే మే సుత్వాన వచనం, గణం బన్ధింసు తావదే;
ఉపట్ఠానసాలం సుకతం, భిక్ఖుసఙ్ఘస్స కారయుం.
‘‘నిట్ఠాపేత్వాన తం సాలం, ఉదగ్గో తుట్ఠమానసో;
పరేతో తేహి సబ్బేహి, సమ్బుద్ధముపసఙ్కమిం.
‘‘ఉపసఙ్కమ్మ సమ్బుద్ధం, లోకనాథం నరాసభం;
వన్దిత్వా సత్థునో పాదే, ఇదం వచనమబ్రవిం.
‘‘‘ఇమే తీణి సతా వీర, పురిసా ఏకతో గణా;
ఉపట్ఠానసాలం సుకతం, నియ్యాదేన్తి [నియ్యాతేన్తి (సీ.)] తువం [తవం (సీ.), తవ (స్యా.)] ముని’.
‘‘భిక్ఖుసఙ్ఘస్స ¶ పురతో, సమ్పటిచ్ఛత్వ చక్ఖుమా;
తిణ్ణం సతానం పురతో, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘తిసతాపి చ జేట్ఠో చ, అనువత్తింసు ఏకతో;
సమ్పత్తిఞ్హి [సమ్పత్తీహి (స్యా. క.)] కరిత్వాన, సబ్బే అనుభవిస్సథ.
‘‘‘పచ్ఛిమే ¶ భవే సమ్పత్తే, సీతిభావమనుత్తరం;
అజరం అమతం సన్తం, నిబ్బానం ఫస్సయిస్సథ’.
‘‘ఏవం బుద్ధో వియాకాసి, సబ్బఞ్ఞూ సమణుత్తరో;
బుద్ధస్స వచనం సుత్వా, సోమనస్సం పవేదయిం.
‘‘తింస ¶ కప్పసహస్సాని, దేవలోకే రమిం అహం;
దేవాధిపో పఞ్చసతం, దేవరజ్జమకారయిం.
‘‘సహస్సక్ఖత్తుం ¶ రాజా చ, చక్కవత్తీ అహోసహం;
దేవరజ్జం కరోన్తస్స, మహాదేవా అవన్దిసుం.
‘‘ఇధ మానుసకే రజ్జం [రజ్జే (సీ.)], పరిసా హోన్తి బన్ధవా;
పచ్ఛిమే భవే సమ్పత్తే, వాసేట్ఠో నామ బ్రాహ్మణో.
‘‘అసీతికోటి నిచయో, తస్స పుత్తో అహోసహం;
సేలో ఇతి మమ నామం, ఛళఙ్గే పారమిం గతో.
‘‘జఙ్ఘావిహారం విచరం, ససిస్సేహి పురక్ఖతో;
జటాభారికభరితం, కేణియం నామ తాపసం.
‘‘పటియత్తాహుతిం దిస్వా, ఇదం వచనమబ్రవిం;
‘ఆవాహో వా వివాహో వా, రాజా వా తే నిమన్తితో’.
‘‘ఆహుతిం [నాహుతిం (?)] యిట్ఠుకామోహం, బ్రాహ్మణే దేవసమ్మతే;
న నిమన్తేమి రాజానం, ఆహుతీ మే న విజ్జతి.
‘‘న చత్థి మయ్హమావాహో, వివాహో మే న విజ్జతి;
సక్యానం నన్దిజననో, సేట్ఠో లోకే సదేవకే.
‘‘సబ్బలోకహితత్థాయ, సబ్బసత్తసుఖావహో;
సో మే నిమన్తితో అజ్జ, తస్సేతం పటియాదనం.
‘‘తిమ్బరూసకవణ్ణాభో ¶ , అప్పమేయ్యో అనూపమో;
రూపేనాసదిసో బుద్ధో, స్వాతనాయ నిమన్తితో.
‘‘ఉక్కాముఖపహట్ఠోవ, ఖదిరఙ్గారసన్నిభో;
విజ్జూపమో మహావీరో, సో మే బుద్ధో నిమన్తితో.
‘‘పబ్బతగ్గే ¶ యథా అచ్చి, పుణ్ణమాయేవ చన్దిమా;
నళగ్గివణ్ణసఙ్కాసో, సో మే బుద్ధో నిమన్తితో.
‘‘అసమ్భీతో భయాతీతో, భవన్తకరణో ముని;
సీహూపమో మహావీరో, సో మే బుద్ధో నిమన్తితో.
‘‘కుసలో ¶ బుద్ధధమ్మేహి, అపసయ్హో పరేహి సో;
నాగూపమో మహావీరో, సో మే బుద్ధో నిమన్తితో.
‘‘సద్ధమ్మాచారకుసలో ¶ , బుద్ధనాగో అసాదిసో;
ఉసభూపమో మహావీరో, సో మే బుద్ధో నిమన్తితో.
‘‘అనన్తవణ్ణో అమితయసో, విచిత్తసబ్బలక్ఖణో;
సక్కూపమో మహావీరో, సో మే బుద్ధో నిమన్తితో.
‘‘వసీ గణీ పతాపీ చ, తేజస్సీ చ దురాసదో;
బ్రహ్మూపమో మహావీరో, సో మే బుద్ధో నిమన్తితో.
‘‘పత్తధమ్మో దసబలో, బలాతిబలపారగో;
ధరణూపమో మహావీరో, సో మే బుద్ధో నిమన్తితో.
‘‘సీలవీచిసమాకిణ్ణో, ధమ్మవిఞ్ఞాణఖోభితో;
ఉదధూపమో మహావీరో, సో మే బుద్ధో నిమన్తితో.
‘‘దురాసదో దుప్పసహో, అచలో ఉగ్గతో బ్రహా;
నేరూపమో మహావీరో, సో మే బుద్ధో నిమన్తితో.
‘‘అనన్తఞాణో అసమసమో, అతులో అగ్గతం గతో;
గగనూపమో మహావీరో, సో మే బుద్ధో నిమన్తితో.
పన్నరసమం భాణవారం.
‘‘పతిట్ఠా ¶ భయభీతానం, తాణో సరణగామినం;
అస్సాసకో మహావీరో, సో మే బుద్ధో నిమన్తితో.
‘‘ఆసయో ¶ బుద్ధిమన్తానం, పుఞ్ఞక్ఖేత్తం సుఖేసినం;
రతనాకరో మహావీరో, సో మే బుద్ధో నిమన్తితో.
‘‘అస్సాసకో వేదకరో, సామఞ్ఞఫలదాయకో;
మేఘూపమో మహావీరో, సో మే బుద్ధో నిమన్తితో.
‘‘లోకచక్ఖు మహాతేజో, సబ్బతమవినోదనో;
సూరియూపమో మహావీరో, సో మే బుద్ధో నిమన్తితో.
‘‘ఆరమ్మణవిముత్తీసు, సభావదస్సనో ముని;
చన్దూపమో మహావీరో, సో మే బుద్ధో నిమన్తితో.
‘‘బుద్ధో సముస్సితో లోకే, లక్ఖణేహి అలఙ్కతో;
అప్పమేయ్యో మహావీరో, సో మే బుద్ధో నిమన్తితో.
‘‘యస్స ఞాణం అప్పమేయ్యం, సీలం యస్స అనూపమం;
విముత్తి అసదిసా యస్స, సో మే బుద్ధో నిమన్తితో.
‘‘యస్స ధీతి అసదిసా, థామో యస్స అచిన్తియో;
యస్స పరక్కమో జేట్ఠో, సో మే బుద్ధో నిమన్తితో.
‘‘రాగో ¶ దోసో చ మోహో చ, విసా సబ్బే సమూహతా;
అగదూపమో మహావీరో, సో మే బుద్ధో నిమన్తితో.
‘‘క్లేసబ్యాధిబహుదుక్ఖ ¶ సబ్బతమవినోదనో [వినోదకో (సీ. స్యా.)];
వేజ్జూపమో మహావీరో, సో మే బుద్ధో నిమన్తితో.
‘‘బుద్ధోతి ¶ భో యం వదేసి, ఘోసోపేసో సుదుల్లభో;
బుద్ధో బుద్ధోతి సుత్వాన, పీతి మే ఉదపజ్జథ.
‘‘అబ్భన్తరం అగణ్హన్తం, పీతి మే బహి నిచ్ఛరే;
సోహం పీతిమనో సన్తో, ఇదం వచనమబ్రవిం.
‘‘‘కహం ను ఖో సో భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
తత్థ గన్త్వా నమస్సిస్సం, సామఞ్ఞఫలదాయకం’.
‘‘‘పగ్గయ్హ దక్ఖిణం బాహుం, వేదజాతో కతఞ్జలీ;
ఆచిక్ఖి మే ధమ్మరాజం, సోకసల్లవినోదనం.
‘‘‘ఉదేన్తంవ ¶ మహామేఘం, నీలం అఞ్జనసన్నిభం;
సాగరం వియ దిస్సన్తం, పస్ససేతం మహావనం.
‘‘‘ఏత్థ సో వసతే బుద్ధో, అదన్తదమకో ముని;
వినయన్తో చ వేనేయ్యే, బోధేన్తో బోధిపక్ఖియే.
‘‘‘పిపాసితోవ ఉదకం, భోజనంవ జిఘచ్ఛితో;
గావీ యథా వచ్ఛగిద్ధా, ఏవాహం విచినిం జినం.
‘‘‘ఆచారఉపచారఞ్ఞూ, ధమ్మానుచ్ఛవిసంవరం;
సిక్ఖాపేమి సకే సిస్సే, గచ్ఛన్తే జినసన్తికం.
‘‘‘దురాసదా భగవన్తో, సీహావ ఏకచారినో;
పదే పదం నిక్ఖిపన్తా, ఆగచ్ఛేయ్యాథ మాణవా.
‘‘‘ఆసీవిసో యథా ఘోరో, మిగరాజావ కేసరీ;
మత్తోవ కుఞ్జరో దన్తీ, ఏవం బుద్ధా దురాసదా.
‘‘‘ఉక్కాసితఞ్చ ¶ ఖిపితం, అజ్ఝుపేక్ఖియ మాణవా;
పదే పదం నిక్ఖిపన్తా, ఉపేథ బుద్ధసన్తికం.
‘‘‘పటిసల్లానగరుకా, అప్పసద్దా దురాసదా;
దురూపసఙ్కమా బుద్ధా, గరూ హోన్తి సదేవకే.
‘‘‘యదాహం ¶ పఞ్హం పుచ్ఛామి, పటిసమ్మోదయామి వా;
అప్పసద్దా తదా హోథ, మునిభూతావ తిట్ఠథ.
‘‘‘యం ¶ సో దేసేతి సమ్బుద్ధో [సద్ధమ్మం (సీ. స్యా.)], ఖేమం నిబ్బానపత్తియా;
తమేవత్థం నిసామేథ, సద్ధమ్మసవనం సుఖం’.
‘‘ఉపసఙ్కమ్మ సమ్బుద్ధం, సమ్మోదిం మునినా అహం;
తం కథం వీతిసారేత్వా, లక్ఖణే ఉపధారయిం.
‘‘లక్ఖణే ద్వే చ కఙ్ఖామి, పస్సామి తింసలక్ఖణే;
కోసోహితవత్థగుయ్హం, ఇద్ధియా దస్సయీ ముని.
‘‘జివ్హం నిన్నామయిత్వాన, కణ్ణసోతే చ నాసికే;
పటిమసి నలాటన్తం, కేవలం ఛాదయీ జినో.
‘‘తస్సాహం ¶ లక్ఖణే దిస్వా, పరిపుణ్ణే సబ్యఞ్జనే;
బుద్ధోతి నిట్ఠం గన్త్వాన, సహ సిస్సేహి పబ్బజిం.
‘‘సతేహి తీహి సహితో, పబ్బజిం అనగారియం;
అద్ధమాసే అసమ్పత్తే, సబ్బే పత్తామ్హ నిబ్బుతిం.
‘‘ఏకతో కమ్మం కత్వాన, పుఞ్ఞక్ఖేత్తే అనుత్తరే;
ఏకతో సంసరిత్వాన, ఏకతో వినివత్తయుం.
‘‘గోపానసియో ¶ దత్వాన, పూగధమ్మే వసిం అహం;
తేన కమ్మేన సుకతేన, అట్ఠ హేతూ లభామహం.
‘‘దిసాసు పూజితో హోమి, భోగా చ అమితా మమ;
పతిట్ఠా హోమి సబ్బేసం, తాసో మమ న విజ్జతి.
‘‘బ్యాధయో మే న విజ్జన్తి, దీఘాయుం పాలయామి చ;
సుఖుమచ్ఛవికో హోమి, ఆవాసే పత్థితే వసే [ఆవాసే పత్తే వస్సే (స్యా.), ఆవాసేవ ఠితే వసే (క.)].
‘‘అట్ఠ గోపానసీ దత్వా, పూగధమ్మే వసిం అహం;
పటిసమ్భిదారహత్తఞ్చ, ఏతం మే అపరట్ఠమం.
‘‘సబ్బవోసితవోసానో, కతకిచ్చో అనాసవో;
అట్ఠగోపానసీ నామ, తవ పుత్తో మహాముని.
‘‘పఞ్చ థమ్భాని దత్వాన, పూగధమ్మే వసిం అహం;
తేన కమ్మేన సుకతేన, పఞ్చ హేతూ లభామహం.
‘‘అచలో ¶ హోమి మేత్తాయ, అనూనఙ్గో భవామహం;
ఆదేయ్యవచనో హోమి, న ధంసేమి యథా అహం.
‘‘అభన్తం హోతి మే చిత్తం, అఖిలో హోమి కస్సచి;
తేన కమ్మేన సుకతేన, విమలో హోమి సాసనే.
‘‘సగారవో ¶ సప్పతిస్సో, కతకిచ్చో అనాసవో;
సావకో తే మహావీర, భిక్ఖు తం వన్దతే ముని.
‘‘కత్వా సుకతపల్లఙ్కం, సాలాయం పఞ్ఞపేసహం;
తేన కమ్మేన సుకతేన, పఞ్చ హేతూ లభామహం.
‘‘ఉచ్చే ¶ ¶ కులే పజాయిత్వా, మహాభోగో భవామహం;
సబ్బసమ్పత్తికో హోమి, మచ్ఛేరం మే న విజ్జతి.
‘‘గమనే పత్థితే మయ్హం, పల్లఙ్కో ఉపతిట్ఠతి;
సహ పల్లఙ్కసేట్ఠేన, గచ్ఛామి మమ పత్థితం.
‘‘తేన పల్లఙ్కదానేన, తమం సబ్బం వినోదయిం;
సబ్బాభిఞ్ఞాబలప్పత్తో, థేరో [సేలో (?)] వన్దతి తం ముని.
‘‘పరకిచ్చత్తకిచ్చాని, సబ్బకిచ్చాని సాధయిం;
తేన కమ్మేన సుకతేన, పావిసిం అభయం పురం.
‘‘పరినిట్ఠితసాలమ్హి, పరిభోగమదాసహం;
తేన కమ్మేన సుకతేన, సేట్ఠత్తం అజ్ఝుపాగతో.
‘‘యే కేచి దమకా లోకే, హత్థిఅస్సే దమేన్తి యే;
కరిత్వా కారణా నానా, దారుణేన దమేన్తి తే.
‘‘న హేవం త్వం మహావీర, దమేసి నరనారియో;
అదణ్డేన అసత్థేన, దమేసి ఉత్తమే దమే.
‘‘దానస్స వణ్ణే కిత్తేన్తో, దేసనాకుసలో ముని;
ఏకపఞ్హం కథేన్తోవ, బోధేసి తిసతే ముని.
‘‘దన్తా మయం సారథినా, సువిముత్తా అనాసవా;
సబ్బాభిఞ్ఞాబలపత్తా, నిబ్బుతా ఉపధిక్ఖయే.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
అతిక్కన్తా భయా సబ్బే, సాలాదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సేలో సపరిసో భగవతో సన్తికే ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సేలత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. సబ్బకిత్తికత్థేరఅపదానం
‘‘కణికారంవ ¶ ¶ జలితం [జోతన్తం (సీ.)], దీపరుక్ఖంవ ఉజ్జలం [జోతితం (స్యా.)];
ఓసధింవ విరోచన్తం, విజ్జుతం గగనే యథా.
‘‘అసమ్భీతం అనుత్తాసిం, మిగరాజంవ కేసరిం;
ఞాణాలోకం పకాసేన్తం, మద్దన్తం తిత్థియే గణే.
‘‘ఉద్ధరన్తం ఇమం లోకం, ఛిద్దన్తం సబ్బసంసయం;
గజ్జన్తం [అసమ్భీతం (స్యా.), గచ్ఛన్తం (క.)] మిగరాజంవ, అద్దసం లోకనాయకం.
‘‘జటాజినధరో ఆసిం, బ్రహా ఉజు పతాపవా;
వాకచీరం గహేత్వాన, పాదమూలే అపత్థరిం.
‘‘కాళానుసారియం గయ్హ, అనులిమ్పిం తథాగతం;
సమ్బుద్ధమనులిమ్పేత్వా, సన్థవిం లోకనాయకం.
‘‘సముద్ధరసిమం ¶ లోకం, ఓఘతిణ్ణ [ఓఘతిణ్ణో (స్యా. క.)] మహాముని;
ఞాణాలోకేన జోతేసి, నావటం [పవరం (స్యా.), వజిర (పీ.)] ఞాణముత్తమం.
‘‘ధమ్మచక్కం [తువం చక్కం (క.)] పవత్తేసి, మద్దసే పరతిత్థియే;
ఉసభో జితసఙ్గామో, సమ్పకమ్పేసి మేదనిం.
‘‘మహాసముద్దే ఊమియో, వేలన్తమ్హి పభిజ్జరే;
తథేవ తవ ఞాణమ్హి, సబ్బదిట్ఠీ పభిజ్జరే.
‘‘సుఖుమచ్ఛికజాలేన, సరమ్హి సమ్పతానితే;
అన్తోజాలికతా [జాలగతా (సీ.)] పాణా, పీళితా హోన్తి తావదే.
‘‘తథేవ తిత్థియా లోకే, పుథుపాసణ్డనిస్సితా [మూళ్హా సచ్చవినిస్సటా (స్యా.), ముట్ఠసచ్చవినిస్సటా (క.)];
అన్తోఞాణవరే తుయ్హం, పరివత్తన్తి మారిస.
‘‘పతిట్ఠా ¶ వుయ్హతం ఓఘే, త్వఞ్హి నాథో అబన్ధునం;
భయట్టితానం సరణం, ముత్తిత్థీనం పరాయణం.
‘‘ఏకవీరో ¶ అసదిసో, మేత్తాకరుణసఞ్చయో [సఞ్ఞుతో (స్యా.)];
అసమో సుసమో సన్తో [సుసీలో అసమో సన్తో (సీ.), పఞ్ఞవా యుత్తచాగో చ (స్యా.)], వసీ తాదీ జితఞ్జయో.
‘‘ధీరో ¶ విగతసమ్మోహో, అనేజో అకథంకథీ;
తుసితో [వుసితో (సీ.)] వన్తదోసోసి, నిమ్మలో సంయతో సుచి.
‘‘సఙ్గాతిగో హతమదో [గతమదో (స్యా.), తమనుదో (క.)], తేవిజ్జో తిభవన్తగో;
సీమాతిగో ధమ్మగరు, గతత్థో హితవబ్భుతో [హితవప్పథో (సీ. స్యా.)].
‘‘తారకో ¶ త్వం యథా నావా, నిధీవస్సాసకారకో;
అసమ్భీతో యథా సీహో, గజరాజావ దప్పితో.
‘‘థోమేత్వా దసగాథాహి, పదుముత్తరం మహాయసం;
వన్దిత్వా సత్థునో పాదే, తుణ్హీ అట్ఠాసహం తదా.
‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే ఠితో సత్థా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యో మే సీలఞ్చ ఞాణఞ్చ, సద్ధమ్మఞ్చాపి వణ్ణయి [ధమ్మఞ్చాపి పకిత్తయి (సీ. స్యా.)];
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘సట్ఠి కప్పసహస్సాని, దేవలోకే రమిస్సతి;
అఞ్ఞే దేవేభిభవిత్వా, ఇస్సరం కారయిస్సతి.
‘‘‘సో పచ్ఛా పబ్బజిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;
గోతమస్స భగవతో, సాసనే పబ్బజిస్సతి.
‘‘‘పబ్బజిత్వాన కాయేన, పాపకమ్మం వివజ్జియ;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో’.
‘‘యథాపి మేఘో థనయం, తప్పేతి మేదినిం ఇమం;
తథేవ త్వం మహావీర, ధమ్మేన తప్పయీ మమం.
‘‘సీలం పఞ్ఞఞ్చ ధమ్మఞ్చ, థవిత్వా లోకనాయకం;
పత్తోమ్హి పరమం సన్తిం, నిబ్బానం పదమచ్చుతం.
‘‘అహో ¶ నూన స భగవా, చిరం తిట్ఠేయ్య చక్ఖుమా;
అఞ్ఞాతఞ్చ విజానేయ్యుం, ఫుసేయ్యుం [అఞ్ఞాతఞ్చాపి జానేయ్య, పస్సేయ్య (క.)] అమతం పదం.
‘‘అయం ¶ ¶ మే పచ్ఛిమా జాతి, భవా సబ్బే సమూహతా;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం బుద్ధమభిథోమయిం
దుగ్గతిం నాభిజానామి, కిత్తనాయ ఇదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
సబ్బాసవా పరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సబ్బకిత్తికో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సబ్బకిత్తికత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. మధుదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సిన్ధుయా నదియా తీరే, సుకతో అస్సమో మమ;
తత్థ వాచేమహం సిస్సే, ఇతిహాసం సలక్ఖణం.
‘‘ధమ్మకామా వినీతా తే, సోతుకామా సుసాసనం;
ఛళఙ్గే పారమిప్పత్తా, సిన్ధుకూలే వసన్తి తే.
‘‘ఉప్పాతగమనే ¶ చేవ, లక్ఖణేసు చ కోవిదా;
ఉత్తమత్థం గవేసన్తా, వసన్తి విపినే తదా.
‘‘సుమేధో నామ సమ్బుద్ధో, లోకే ఉప్పజ్జి తావదే;
అమ్హాకం అనుకమ్పన్తో, ఉపాగచ్ఛి వినాయకో.
‘‘ఉపాగతం మహావీరం, సుమేధం లోకనాయకం;
తిణసన్థారకం కత్వా, లోకజేట్ఠస్సదాసహం.
‘‘విపినాతో ¶ మధుం గయ్హ, బుద్ధసేట్ఠస్సదాసహం;
సమ్బుద్ధో పరిభుఞ్జిత్వా, ఇదం వచనమబ్రవి.
‘‘‘యో తం అదాసి మధుం మే, పసన్నో సేహి పాణిభి;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘ఇమినా మధుదానేన, తిణసన్థారకేన చ;
తింస కప్పసహస్సాని, దేవలోకే రమిస్సతి.
‘‘‘తింస ¶ కప్పసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో.
‘‘‘దేవలోకా ఇధాగన్త్వా, మాతుకుచ్ఛిం ఉపాగతే;
మధువస్సం పవస్సిత్థ, ఛాదయం మధునా మహిం’.
‘‘మయి నిక్ఖన్తమత్తమ్హి, కుచ్ఛియా చ సుదుత్తరా;
తత్రాపి మధువస్సం మే, వస్సతే నిచ్చకాలికం.
‘‘అగారా ¶ ¶ అభినిక్ఖమ్మ, పబ్బజిం అనగారియం;
లాభీ అన్నస్స పానస్స, మధుదానస్సిదం ఫలం.
‘‘సబ్బకామసమిద్ధోహం, భవిత్వా దేవమానుసే;
తేనేవ మధుదానేన, పత్తోమ్హి ఆసవక్ఖయం.
‘‘వుట్ఠమ్హి దేవే చతురఙ్గులే తిణే, సమ్పుప్ఫితే [సుపుప్ఫితే (స్యా.)] ధరణీరుహే సఞ్ఛన్నే [వప్పదేసే (స్యా.)];
సుఞ్ఞే ఘరే మణ్డపరుక్ఖమూలకే, వసామి నిచ్చం సుఖితో అనాసవో.
‘‘మజ్ఝే మహన్తే హీనే చ [మజ్ఝే మయ్హం భవా అస్సు (స్యా. పీ. క.)], భవే సబ్బే అతిక్కమిం [యే భవే సమతిక్కమిం (స్యా. క.), యో భవేసు పకిత్తయి (క.)];
అజ్జ మే ఆసవా ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, మధుదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
సబ్బాసవా పరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మధుదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
మధుదాయకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. పదుమకూటాగారియత్థేరఅపదానం
‘‘పియదస్సీ ¶ నామ భగవా, సయమ్భూ లోకనాయకో;
వివేకకామో సమ్బుద్ధో, సమాధికుసలో ముని.
‘‘వనసణ్డం ¶ సమోగయ్హ, పియదస్సీ మహాముని;
పంసుకూలం పత్థరిత్వా, నిసీది పురిసుత్తమో.
‘‘మిగలుద్దో పురే ఆసిం, అరఞ్ఞే [విపినే (సీ.), ఇరినే (స్యా. క.)] కాననే అహం;
పసదం మిగమేసన్తో, ఆహిణ్డామి అహం తదా.
‘‘తత్థద్దసాసిం సమ్బుద్ధం, ఓఘతిణ్ణమనాసవం;
పుప్ఫితం సాలరాజంవ, సతరంసింవ ఉగ్గతం.
‘‘దిస్వానహం దేవదేవం, పియదస్సిం మహాయసం;
జాతస్సరం సమోగయ్హ, పదుమం ఆహరిం తదా.
‘‘ఆహరిత్వాన పదుమం, సతపత్తం మనోరమం;
కూటాగారం కరిత్వాన, ఛాదయిం పదుమేనహం.
‘‘అనుకమ్పకో ¶ కారుణికో, పియదస్సీ మహాముని;
సత్తరత్తిన్దివం బుద్ధో, కూటాగారే వసీ జినో.
‘‘పురాణం ఛడ్డయిత్వాన, నవేన ఛాదయిం అహం;
అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, అట్ఠాసిం తావదే అహం.
‘‘వుట్ఠహిత్వా ¶ సమాధిమ్హా, పియదస్సీ మహాముని;
దిసం అనువిలోకేన్తో, నిసీది లోకనాయకో.
‘‘తదా ¶ సుదస్సనో నామ, ఉపట్ఠాకో మహిద్ధికో;
చిత్తమఞ్ఞాయ బుద్ధస్స, పియదస్సిస్స సత్థునో.
‘‘అసీతియా సహస్సేహి, భిక్ఖూహి పరివారితో;
వనన్తే సుఖమాసీనం, ఉపేసి లోకనాయకం.
‘‘యావతా వనసణ్డమ్హి, అధివత్థా చ దేవతా;
బుద్ధస్స చిత్తమఞ్ఞాయ, సబ్బే సన్నిపతుం తదా.
‘‘సమాగతేసు యక్ఖేసు, కుమ్భణ్డే సహరక్ఖసే;
భిక్ఖుసఙ్ఘే చ సమ్పత్తే, గాథా పబ్యాహరీ [సబ్యాహరీ (స్యా.), మాబ్యాహరీ (సీ.)] జినో.
‘‘‘యో మం సత్తాహం పూజేసి, ఆవాసఞ్చ అకాసి మే;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘సుదుద్దసం సునిపుణం, గమ్భీరం సుప్పకాసితం;
ఞాణేన కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘చతుద్దసాని ¶ కప్పాని, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
కూటాగారం మహన్తస్స [బ్రహం తస్స (సీ. స్యా.)], పద్మపుప్ఫేహి ఛాదితం.
‘‘‘ఆకాసే ధారయిస్సతి, పుప్ఫకమ్మస్సిదం [పుబ్బకమ్మస్సిదం (స్యా.)] ఫలం;
చతుబ్బీసే [చతుద్దసే (స్యా.)] కప్పసతే, వోకిణ్ణం సంసరిస్సతి.
‘‘‘తత్థ పుప్ఫమయం బ్యమ్హం, ఆకాసే ధారయిస్సతి;
యథా పదుమపత్తమ్హి, తోయం న ఉపలిమ్పతి.
‘‘‘తథేవీమస్స ఞాణమ్హి, కిలేసా నోపలిమ్పరే;
మనసా వినివట్టేత్వా, పఞ్చ నీవరణే అయం.
‘‘‘చిత్తం ¶ జనేత్వా నేక్ఖమ్మే, అగారా పబ్బజిస్సతి;
తతో పుప్ఫమయే బ్యమ్హే, ధారేన్తే [పుప్ఫమయం బ్యమ్హం, ధారేన్తం (స్యా. క.)] నిక్ఖమిస్సతి.
‘‘‘రుక్ఖమూలే వసన్తస్స, నిపకస్స సతీమతో;
తత్థ పుప్ఫమయం బ్యమ్హం, మత్థకే ధారయిస్సతి.
‘‘‘చీవరం ¶ ¶ పిణ్డపాతఞ్చ, పచ్చయం సయనాసనం;
దత్వాన భిక్ఖుసఙ్ఘస్స, నిబ్బాయిస్సతినాసవో’.
‘‘కూటాగారేన చరతా [చరణా (సీ. పీ. క.), చరితే (స్యా.)], పబ్బజ్జం అభినిక్ఖమిం;
రుక్ఖమూలే వసన్తమ్పి [వసన్తమ్హి (సీ.), వసతోపి (?)], కూటాగారం ధరీయతి.
‘‘చీవరే పిణ్డపాతే చ, చేతనా మే న విజ్జతి;
పుఞ్ఞకమ్మేన సంయుత్తో, లభామి పరినిట్ఠితం.
‘‘గణనాతో అసఙ్ఖేయ్యా, కప్పకోటీ బహూ మమ;
రిత్తకా తే అతిక్కన్తా, పముత్తా లోకనాయకా.
‘‘అట్ఠారసే కప్పసతే, పియదస్సీ వినాయకో;
తమహం పయిరుపాసిత్వా, ఇమం యోనిం ఉపాగతో.
‘‘ఇధ పస్సామి [ఇధద్దసాసిం (సీ.)] సమ్బుద్ధం, అనోమం నామ చక్ఖుమం;
తమహం ఉపగన్త్వాన, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘దుక్ఖస్సన్తకరో బుద్ధో, మగ్గం మే దేసయీ జినో;
తస్స ధమ్మం సుణిత్వాన, పత్తోమ్హి అచలం పదం.
‘‘తోసయిత్వాన సమ్బుద్ధం, గోతమం సక్యపుఙ్గవం;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.
‘‘అట్ఠారసే ¶ ¶ కప్పసతే, యం బుద్ధమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
సబ్బాసవా పరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పదుమకూటాగారియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పదుమకూటాగారియత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. బాకులత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే ¶ , సోభితో నామ పబ్బతో;
అస్సమో సుకతో మయ్హం, సకసిస్సేహి మాపితో.
‘‘మణ్డపా చ బహూ తత్థ, పుప్ఫితా సిన్దువారకా;
కపిత్థా చ బహూ తత్థ, పుప్ఫితా జీవజీవకా [చమ్పకా నాగకేతకా (స్యా.)].
‘‘నిగ్గుణ్డియో బహూ తత్థ, బదరామలకాని చ;
ఫారుసకా అలాబూ చ, పుణ్డరీకా చ పుప్ఫితా.
‘‘ఆళకా ¶ [అళక్కా (స్యా.)] బేలువా తత్థ, కదలీ మాతులుఙ్గకా;
మహానామా బహూ తత్థ, అజ్జునా చ పియఙ్గుకా.
‘‘కోసమ్బా ¶ సళలా నిమ్బా [నీపా (సీ.)], నిగ్రోధా చ కపిత్థనా;
ఏదిసో అస్సమో మయ్హం, ససిస్సోహం తహిం వసిం.
‘‘అనోమదస్సీ భగవా, సయమ్భూ లోకనాయకో;
గవేసం పటిసల్లానం, మమస్సమముపాగమి.
‘‘ఉపేతమ్హి మహావీరే, అనోమదస్సిమహాయసే;
ఖణేన లోకనాథస్స, వాతాబాధో సముట్ఠహి.
‘‘విచరన్తో అరఞ్ఞమ్హి, అద్దసం లోకనాయకం;
ఉపగన్త్వాన సమ్బుద్ధం, చక్ఖుమన్తం మహాయసం.
‘‘ఇరియఞ్చాపి దిస్వాన, ఉపలక్ఖేసహం తదా;
అసంసయఞ్హి బుద్ధస్స, బ్యాధి నో ఉదపజ్జథ.
‘‘ఖిప్పం ¶ అస్సమమాగఞ్ఛిం, మమ సిస్సాన సన్తికే;
భేసజ్జం కత్తుకామోహం, సిస్సే ఆమన్తయిం తదా.
‘‘పటిస్సుణిత్వాన మే వాక్యం, సిస్సా సబ్బే సగారవా;
ఏకజ్ఝం సన్నిపతింసు, సత్థుగారవతా మమ.
‘‘ఖిప్పం పబ్బతమారుయ్హ, సబ్బోసధమహాసహం [మకాసహం (స్యా. క.)];
పానీయయోగం [పానీయయోగ్గం (సీ.)] కత్వాన, బుద్ధసేట్ఠస్సదాసహం.
‘‘పరిభుత్తే ¶ మహావీరే, సబ్బఞ్ఞులోకనాయకే;
ఖిప్పం వాతో వూపసమి, సుగతస్స మహేసినో.
‘‘పస్సద్ధం ¶ దరథం దిస్వా, అనోమదస్సీ మహాయసో;
సకాసనే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యో మే పాదాసి భేసజ్జం, బ్యాధిఞ్చ సమయీ మమ;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘కప్పసతసహస్సాని, దేవలోకే రమిస్సతి;
వాదితే తూరియే తత్థ, మోదిస్సతి సదా అయం.
‘‘‘మనుస్సలోకమాగన్త్వా, సుక్కమూలేన చోదితో;
సహస్సక్ఖత్తుం రాజా చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.
‘‘‘పఞ్చపఞ్ఞాసకప్పమ్హి, అనోమో నామ ఖత్తియో;
చాతురన్తో విజితావీ, జమ్బుమణ్డస్స [జమ్బుదీపస్స (స్యా.)] ఇస్సరో.
‘‘‘సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో;
తావతింసేపి ఖోభేత్వా, ఇస్సరం కారయిస్సతి.
‘‘‘దేవభూతో ¶ మనుస్సో వా, అప్పాబాధో భవిస్సతి;
పరిగ్గహం వివజ్జేత్వా, బ్యాధిం లోకే తరిస్సతి.
‘‘‘అప్పరిమేయ్యే ఇతో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో.
‘‘‘కిలేసే ఝాపయిత్వాన, తణ్హాసోతం తరిస్సతి;
బాకులో [బక్కులో (సీ. స్యా.)] నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో.
‘‘‘ఇదం ¶ ¶ సబ్బం అభిఞ్ఞాయ, గోతమో సక్యపుఙ్గవో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఏతదగ్గే ఠపేస్సతి’.
‘‘అనోమదస్సీ భగవా, సయమ్భూ లోకనాయకో;
వివేకానువిలోకేన్తో, మమస్సమముపాగమి.
‘‘ఉపాగతం ¶ మహావీరం, సబ్బఞ్ఞుం లోకనాయకం;
సబ్బోసధేన తప్పేసిం, పసన్నో సేహి పాణిభి.
‘‘తస్స మే సుకతం కమ్మం, సుఖేత్తే బీజసమ్పదా;
ఖేపేతుం నేవ సక్కోమి, తదా హి సుకతం మమ.
‘‘లాభా మమ సులద్ధం మే, యోహం అద్దక్ఖి నాయకం;
తేన కమ్మావసేసేన, పత్తోమ్హి అచలం పదం.
‘‘సబ్బమేతం అభిఞ్ఞాయ, గోతమో సక్యపుఙ్గవో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఏతదగ్గే ఠపేసి మం.
‘‘అపరిమేయ్యే ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, భేసజ్జస్స ఇదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
సబ్బాసవా పరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా బాకులో [బక్కులో (సీ. స్యా.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;
బాకులత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. గిరిమానన్దత్థేరఅపదానం
‘‘భరియా మే కాలఙ్కతా, పుత్తో సీవథికం గతో;
మాతా పితా మతా భాతా, ఏకచితమ్హి [మాతా పితా చ భాతా చ, ఏకచితకమ్హి (సీ. స్యా.)] డయ్హరే.
‘‘తేన సోకేన సన్తత్తో, కిసో పణ్డు అహోసహం;
చిత్తక్ఖేపో చ మే ఆసి, తేన సోకేన అట్టితో.
‘‘సోకసల్లపరేతోహం ¶ , వనన్తముపసఙ్కమిం;
పవత్తఫలం భుఞ్జిత్వా, రుక్ఖమూలే వసామహం.
‘‘సుమేధో ¶ ¶ నామ సమ్బుద్ధో, దుక్ఖస్సన్తకరో జినో;
మముద్ధరితుకామో సో, ఆగఞ్ఛి మమ సన్తికం.
‘‘పదసద్దం సుణిత్వాన, సుమేధస్స మహేసినో;
పగ్గహేత్వానహం సీసం, ఉల్లోకేసిం మహామునిం.
‘‘ఉపాగతే మహావీరే, పీతి మే ఉదపజ్జథ;
తదాసిమేకగ్గమనో, దిస్వా తం లోకనాయకం.
‘‘సతిం పటిలభిత్వాన, పణ్ణముట్ఠిమదాసహం;
నిసీది భగవా తత్థ, అనుకమ్పాయ చక్ఖుమా.
‘‘నిసజ్జ ¶ తత్థ భగవా, సుమేధో లోకనాయకో;
ధమ్మం మే కథయీ బుద్ధో, సోకసల్లవినోదనం.
‘‘‘అనవ్హితా తతో ఆగుం, అననుఞ్ఞాతా ఇతో గతా;
యథాగతా తథా గతా, తత్థ కా పరిదేవనా.
‘‘‘యథాపి పథికా సత్తా, వస్సమానాయ వుట్ఠియా;
సభణ్డా ఉపగచ్ఛన్తి, వస్సస్సాపతనాయ తే.
‘‘‘వస్సే చ తే ఓరమితే, సమ్పయన్తి యదిచ్ఛకం;
ఏవం మాతా పితా తుయ్హం, తత్థ కా పరిదేవనా.
‘‘‘ఆగన్తుకా పాహునకా, చలితేరితకమ్పితా;
ఏవం మాతా పితా తుయ్హం, తత్థ కా పరిదేవనా.
‘‘‘యథాపి ఉరగో జిణ్ణం, హిత్వా గచ్ఛతి సం తచం [సంతనుం (స్యా. క.)];
ఏవం మాతా పితా తుయ్హం, సం తనుం ఇధ హీయరే’.
‘‘బుద్ధస్స గిరమఞ్ఞాయ, సోకసల్లం వివజ్జయిం;
పామోజ్జం జనయిత్వాన, బుద్ధసేట్ఠం అవన్దహం.
‘‘వన్దిత్వాన మహానాగం, పూజయిం గిరిమఞ్జరిం [గిరిమఞ్జరిమపూజయిం (సీ. స్యా.)];
దిబ్బగన్ధం సమ్పవన్తం [దిబ్బగన్ధేన సమ్పన్నం (సీ. స్యా.)], సుమేధం లోకనాయకం.
‘‘పూజయిత్వాన సమ్బుద్ధం, సిరే కత్వాన అఞ్జలిం;
అనుస్సరం గుణగ్గాని, సన్థవిం లోకనాయకం.
‘‘నిత్తిణ్ణోసి ¶ ¶ [నిత్తణ్హోసి (సీ.), వితిణ్ణోసి (స్యా.)] మహావీర, సబ్బఞ్ఞు లోకనాయక;
సబ్బే సత్తే ఉద్ధరసి, ఞాణేన త్వం మహామునే.
‘‘విమతిం ¶ ¶ ద్వేళ్హకం వాపి, సఞ్ఛిన్దసి మహామునే;
పటిపాదేసి మే మగ్గం, తవ ఞాణేన చక్ఖుమ.
‘‘అరహా వసిపత్తా [సిద్ధిపత్తా (సీ. స్యా.)] చ, ఛళభిఞ్ఞా మహిద్ధికా;
అన్తలిక్ఖచరా ధీరా, పరివారేన్తి తావదే.
‘‘పటిపన్నా చ సేఖా చ, ఫలట్ఠా సన్తి సావకా;
సూరోదయేవ పదుమా, పుప్ఫన్తి తవ సావకా.
‘‘మహాసముద్దోవక్ఖోభో, అతులోపి [యథా సముద్దో అక్ఖోభో, అతులో చ (సీ.)] దురుత్తరో;
ఏవం ఞాణేన సమ్పన్నో, అప్పమేయ్యోసి చక్ఖుమ.
‘‘వన్దిత్వాహం లోకజినం, చక్ఖుమన్తం మహాయసం;
పుథు దిసా నమస్సన్తో, పటికుటికో అగఞ్ఛహం.
‘‘దేవలోకా చవిత్వాన, సమ్పజానో పతిస్సతో;
ఓక్కమిం మాతుయా కుచ్ఛిం, సన్ధావన్తో భవాభవే.
‘‘అగారా అభినిక్ఖమ్మ, పబ్బజిం అనగారియం;
ఆతాపీ నిపకో ఝాయీ, పటిసల్లానగోచరో.
‘‘పధానం పదహిత్వాన, తోసయిత్వా మహామునిం;
చన్దోవబ్భఘనా ముత్తో, విచరామి అహం సదా.
‘‘వివేకమనుయుత్తోమ్హి, ఉపసన్తో నిరూపధి;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.
‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి, యం బుద్ధమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
సబ్బాసవా పరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా గిరిమానన్దో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
గిరిమానన్దత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. సళలమణ్డపియత్థేరఅపదానం
‘‘నిబ్బుతే ¶ ¶ కకుసన్ధమ్హి, బ్రాహ్మణమ్హి వుసీమతి;
గహేత్వా సళలం మాలం, మణ్డపం కారయిం అహం.
‘‘తావతింసగతో సన్తో, లభామి బ్యమ్హముత్తమం;
అఞ్ఞే దేవేతిరోచామి, పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.
‘‘దివా వా యది వా రత్తిం, చఙ్కమన్తో ఠితో చహం;
ఛన్నో సళలపుప్ఫేహి, పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇమస్మింయేవ కప్పమ్హి, యం బుద్ధమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సళలమణ్డపియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సళలమణ్డపియత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. సబ్బదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘మహాసముద్దం ఓగయ్హ, భవనం మే సునిమ్మితం;
సునిమ్మితా పోక్ఖరణీ, చక్కవాకపకూజితా.
‘‘మన్దాలకేహి సఞ్ఛన్నా, పదుముప్పలకేహి చ;
నదీ చ సన్దతే తత్థ, సుపతిత్థా మనోరమా.
‘‘మచ్ఛకచ్ఛపసఞ్ఛన్నా ¶ , నానాదిజసమోత్థతా;
మయూరకోఞ్చాభిరుదా, కోకిలాదీహి వగ్గుహి.
‘‘పారేవతా రవిహంసా చ, చక్కవాకా నదీచరా;
దిన్దిభా సాళికా చేత్థ, పమ్మకా [పమ్పకా (సీ.), చప్పకా (స్యా.)] జీవజీవకా.
‘‘హంసా ¶ కోఞ్చాపి నదితా [కోఞ్చాభినదితా (సీ. స్యా.)], కోసియా పిఙ్గలా బహూ;
సత్తరతనసమ్పన్నా, మణిముత్తికవాలుకా.
‘‘సబ్బసోణ్ణమయా ¶ రుక్ఖా, నానాగన్ధసమేరితా;
ఉజ్జోతేన్తి దివారత్తిం, భవనం సబ్బకాలికం.
‘‘సట్ఠి ¶ తూరియసహస్సాని, సాయం పాతో పవజ్జరే;
సోళసిత్థిసహస్సాని, పరివారేన్తి మం సదా.
‘‘అభినిక్ఖమ్మ భవనా, సుమేధం లోకనాయకం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, వన్దయిం తం మహాయసం.
‘‘సమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా, ససఙ్ఘం తం నిమన్తయిం;
అధివాసేసి సో ధీరో, సుమేధో లోకనాయకో.
‘‘మమ ధమ్మకథం కత్వా, ఉయ్యోజేసి మహాముని;
సమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా, భవనం మే ఉపాగమిం.
‘‘ఆమన్తయిం పరిజనం, సబ్బే సన్నిపతాథ [సన్నిపతత్థ (క.)] వో;
పుబ్బణ్హసమయం బుద్ధో, భవనం ఆగమిస్సతి.
‘‘లాభా అమ్హం సులద్ధం నో, యే వసామ తవన్తికే;
మయమ్పి బుద్ధసేట్ఠస్స, పూజం కస్సామ సత్థునో.
‘‘అన్నపనం పట్ఠపేత్వా, కాలం ఆరోచయిం అహం;
వసీసతసహస్సేహి, ఉపేసి లోకనాయకో.
‘‘పఞ్చఙ్గికేహి తూరియేహి, పచ్చుగ్గమనమకాసహం;
సబ్బసోణ్ణమయే పీఠే, నిసీది పురిసుత్తమో.
‘‘ఉపరిచ్ఛదనం ¶ ఆసి, సబ్బసోణ్ణమయం తదా;
బీజనియో పవాయన్తి, భిక్ఖుసఙ్ఘస్స అన్తరే.
‘‘పహూతేనన్నపానేన ¶ , భిక్ఖుసఙ్ఘమతప్పయిం;
పచ్చేకదుస్సయుగళే, భిక్ఖుసఙ్ఘస్సదాసహం.
‘‘యం వదన్తి సుమేధోతి, లోకాహుతిపటిగ్గహం;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘యో మే అన్నేన పానేన, సబ్బే ఇమే చ తప్పయిం;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘అట్ఠారసే కప్పసతే, దేవలోకే రమిస్సతి;
సహస్సక్ఖత్తుం రాజా చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.
‘‘ఉప్పజ్జతి ¶ [ఉపగచ్ఛతి (సీ.)] యం యోనిం, దేవత్తం అథ మానుసం;
సబ్బదా సబ్బసోవణ్ణం, ఛదనం ధారయిస్సతి.
‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకుసలసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘తస్స ¶ ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో.
‘‘‘భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, సీహనాదం నదిస్సతి;
చితకే ఛత్తం ధారేన్తి, హేట్ఠా ఛత్తమ్హి డయ్హథ’.
‘‘సామఞ్ఞం మే అనుప్పత్తం, కిలేసా ఝాపితా మయా;
మణ్డపే రుక్ఖమూలే వా, సన్తాపో మే న విజ్జతి.
‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి ¶ , యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సబ్బదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సబ్బదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సబ్బదాయకత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. అజితత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
అజ్ఝోగాహేత్వా హిమవన్తం, నిసీది లోకనాయకో.
‘‘నాహం అద్దక్ఖిం [పస్సామి (?)] సమ్బుద్ధం, నపి సద్దం సుణోమహం;
మమ భక్ఖం గవేసన్తో, ఆహిణ్డామి వనే అహం [తదా (సీ.)].
‘‘తత్థద్దస్సాసిం సమ్బుద్ధం, ద్వత్తింసవరలక్ఖణం;
దిస్వాన విత్తిమాపజ్జిం [చిత్తమాపజ్జి (సీ.), చిత్తమాపజ్జిం (స్యా.)], సత్తో కో నామయం భవే.
‘‘లక్ఖణాని ¶ విలోకేత్వా, మమ విజ్జం అనుస్సరిం;
సుతఞ్హి మేతం వుడ్ఢానం, పణ్డితానం సుభాసితం.
‘‘తేసం ¶ యథా తం వచనం, అయం బుద్ధో భవిస్సతి;
యంనూనాహం సక్కరేయ్యం, గతిం మే సోధయిస్సతి.
‘‘ఖిప్పం అస్సమమాగన్త్వా, మధుతేలం గహిం అహం;
కోలమ్బకం గహేత్వాన, ఉపగచ్ఛిం వినాయకం [నరాసభం (సీ.)].
‘‘తిదణ్డకే గహేత్వాన, అబ్భోకాసే ఠపేసహం;
పదీపం పజ్జలిత్వాన, అట్ఠక్ఖత్తుం అవన్దహం.
‘‘సత్తరత్తిన్దివం ¶ బుద్ధో, నిసీది పురిసుత్తమో;
తతో రత్యా వివసానే, వుట్ఠాసి లోకనాయకో.
‘‘పసన్నచిత్తో సుమనో, సబ్బరత్తిన్దివం అహం;
దీపం బుద్ధస్స పాదాసిం, పసన్నో సేహి పాణిభి.
‘‘సబ్బే వనా గన్ధమయా, పబ్బతే గన్ధమాదనే;
బుద్ధస్స ఆనుభావేన, ఆగచ్ఛుం బుద్ధసన్తికం [ఉపగచ్ఛుం తదా జినం (సీ.)].
‘‘యే కేచి పుప్ఫగన్ధాసే, పుప్ఫితా ధరణీరుహా;
బుద్ధస్స ఆనుభావేన, సబ్బే సన్నిపతుం తదా.
‘‘యావతా హిమవన్తమ్హి, నాగా చ గరుళా ఉభో;
ధమ్మఞ్చ సోతుకామా తే, ఆగచ్ఛుం బుద్ధసన్తికం.
‘‘దేవలో ¶ నామ సమణో, బుద్ధస్స అగ్గసావకో;
వసీసతసహస్సేహి, బుద్ధసన్తికుపాగమి.
‘‘పదుముత్తరో ¶ లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యో మే దీపం పదీపేసి, పసన్నో సేహి పాణిభి;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘సట్ఠి కప్పసహస్సాని, దేవలోకే రమిస్సతి;
సహస్సక్ఖత్తుం రాజా చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.
సోళసమం భాణవారం.
‘‘‘ఛత్తిసక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
పథవియం సత్తసతం, విపులం రజ్జం కరిస్సతి.
‘‘‘పదేసరజ్జం ¶ విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం;
ఇమినా దీపదానేన, దిబ్బచక్ఖు భవిస్సతి.
‘‘‘సమన్తతో అట్ఠకోసం [అడ్ఢకోసం (సీ. స్యా.)], పస్సిస్సతి అయం సదా;
దేవలోకా చవన్తస్స, నిబ్బత్తన్తస్స జన్తునో.
‘‘‘దివా వా యది వా రత్తిం, పదీపం ధారయిస్సతి;
జాయమానస్స సత్తస్స, పుఞ్ఞకమ్మసమఙ్గినో.
‘‘‘యావతా నగరం ఆసి, తావతా జోతయిస్సతి;
ఉపపజ్జతి యం యోనిం, దేవత్తం అథ మానుసం.
‘‘‘అస్సేవ దీపదానస్స, [అట్ఠదీపఫలేన హి; ఉపట్ఠిస్సన్తిమం జన్తుం (స్యా.), అట్ఠ దీపా ఫలేన హి; న జహిస్సన్తి’మం జన్తుం (?)] అట్ఠదీపఫలేన హి;
న జయిస్సన్తిమం జన్తూ [అట్ఠదీపఫలేన హి; ఉపట్ఠిస్సన్తిమం జన్తుం (స్యా.), అట్ఠ దీపా ఫలేన హి; న జహిస్సన్తి’మం జన్తుం (?)], దీపదానస్సిదం ఫలం.
‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి ¶ ¶ , ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో.
‘‘‘తోసయిత్వాన ¶ సమ్బుద్ధం, గోతమం సక్యపుఙ్గవం;
అజితో నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో’.
‘‘సట్ఠి కప్పసహస్సాని, దేవలోకే రమిం అహం;
తత్రాపి మే దీపసతం, జోతతే నిచ్చకాలికం [సబ్బకాలికం (సీ.)].
‘‘దేవలోకే మనుస్సే వా, నిద్ధావన్తి పభా మమ;
బుద్ధసేట్ఠం సరిత్వాన, భియ్యో హాసం జనేసహం.
‘‘తుసితాహం చవిత్వాన, ఓక్కమిం మాతుకుచ్ఛియం;
జాయమానస్స సన్తస్స, ఆలోకో విపులో అహు.
‘‘అగారా అభినిక్ఖమ్మ, పబ్బజిం అనగారియం;
బావరిం ఉపసఙ్కమ్మ, సిస్సత్తం అజ్ఝుపాగమిం.
‘‘హిమవన్తే వసన్తోహం, అస్సోసిం లోకనాయకం;
ఉత్తమత్థం గవేసన్తో, ఉపగచ్ఛిం వినాయకం.
‘‘దన్తో బుద్ధో దమేతావీ, ఓఘతిణ్ణో నిరూపధి;
నిబ్బానం కథయీ బుద్ధో, సబ్బదుక్ఖప్పమోచనం.
‘‘తం ¶ మే ఆగమనం సిద్ధం, తోసితోహం మహామునిం;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘సతసహస్సితో ¶ కప్పే, యం దీపమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, దీపదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అజితో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అజితత్థేరస్సాపదానం దసమం.
పిలిన్దవచ్ఛవగ్గో చత్తాలీసమో.
తస్సుద్దానం ¶ –
పిలిన్దవచ్ఛో సేలో చ, సబ్బకిత్తీ మధుందదో;
కూటాగారీ బాకులో చ, గిరి సళలసవ్హయో.
సబ్బదో ¶ అజితో చేవ, గాథాయో గణితా ఇహ;
సతాని పఞ్చ గాథానం, వీసతి చ తదుత్తరీతి.
అథ వగ్గుద్దానం –
పదుమారక్ఖదో ¶ చేవ, ఉమా గన్ధోదకేన చ;
ఏకపద్మ సద్దసఞ్ఞీ, మన్దారం బోధివన్దకో.
అవటఞ్చ పిలిన్ది [ఏవమేవ దిస్సతి] చ, గాథాయో గణితా ఇహ;
చతుసత్తతి గాథాయో, ఏకాదస సతాని చ.
పదుమవగ్గదసకం.
చతుత్థసతకం సమత్తం.
౪౧. మేత్తేయ్యవగ్గో
౧. తిస్సమేత్తేయ్యత్థేరఅపదానం
‘‘పబ్భారకూటం ¶ ¶ ¶ ¶ నిస్సాయ, సోభితో నామ తాపసో;
పవత్తఫలం భుఞ్జిత్వా, వసతి పబ్బతన్తరే.
‘‘అగ్గిం దారుం ఆహరిత్వా, ఉజ్జాలేసిం అహం తదా;
ఉత్తమత్థం గవేసన్తో, బ్రహ్మలోకూపపత్తియా.
‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
మముద్ధరితుకామో సో, ఆగచ్ఛి మమ సన్తికే.
‘‘కిం కరోసి మహాపుఞ్ఞ, దేహి మే అగ్గిదారుకం;
అహమగ్గిం పరిచరే, తతో మే సుద్ధి హోహితి [హేహితి (సీ.)].
‘‘సుభద్దకో త్వం మనుజే, దేవతే త్వం పజానసి;
తువం అగ్గిం పరిచర, హన్ద తే అగ్గిదారుకం.
‘‘తతో కట్ఠం గహేత్వాన, అగ్గిం ఉజ్జాలయీ జినో;
న తత్థ కట్ఠం పజ్ఝాయి, పాటిహేరం మహేసినో.
‘‘న తే అగ్గి పజ్జలతి, ఆహుతీ తే న విజ్జతి;
నిరత్థకం వతం తుయ్హం, అగ్గిం పరిచరస్సు మే.
‘‘కీదిసో సో [తే (స్యా. క.)] మహావీర, అగ్గి తవ పవుచ్చతి;
మయ్హమ్పి కథయస్సేతం, ఉభో పరిచరామసే.
‘‘హేతుధమ్మనిరోధాయ ¶ , కిలేససమణాయ చ;
ఇస్సామచ్ఛరియం హిత్వా, తయో ఏతే మమాహుతీ.
‘‘కీదిసో త్వం మహావీర, కథం గోత్తోసి మారిస;
ఆచారపటిపత్తి తే, బాళ్హం ఖో మమ రుచ్చతి.
‘‘ఖత్తియమ్హి ¶ కులే జాతో, అభిఞ్ఞాపారమిం గతో;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణో, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘యది ¶ ¶ బుద్ధోసి సబ్బఞ్ఞూ, పభఙ్కర తమోనుద;
నమస్సిస్సామి తం దేవ, దుక్ఖస్సన్తకరో తువం.
‘‘పత్థరిత్వాజినచమ్మం, నిసీదనమదాసహం;
నిసీద నాథ సబ్బఞ్ఞు, ఉపట్ఠిస్సామహం తువం.
‘‘నిసీది భగవా తత్థ, అజినమ్హి సువిత్థతే;
నిమన్తయిత్వా సమ్బుద్ధం, పబ్బతం అగమాసహం.
‘‘ఖారిభారఞ్చ పూరేత్వా, తిన్దుకఫలమాహరిం;
మధునా యోజయిత్వాన, ఫలం బుద్ధస్సదాసహం.
‘‘మమ నిజ్ఝాయమానస్స, పరిభుఞ్జి తదా జినో;
తత్థ చిత్తం పసాదేసిం, పేక్ఖన్తో లోకనాయకం.
‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
మమస్సమే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యో మం ఫలేన తప్పేసి, పసన్నో సేహి పాణిభి;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘పఞ్చవీసతిక్ఖత్తుం ¶ సో, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
సహస్సక్ఖత్తుం రాజా చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, పుబ్బకమ్మసమఙ్గినో;
అన్నం పానఞ్చ వత్థఞ్చ, సయనఞ్చ మహారహం.
‘‘‘పుఞ్ఞకమ్మేన సంయుత్తా, నిబ్బత్తిస్సన్తి తావదే;
సదా పముదితో చాయం, భవిస్సతి అనామయో.
‘‘‘ఉపపజ్జతి యం యోనిం, దేవత్తం అథ మానుసం;
సబ్బత్థ సుఖితో హుత్వా, మనుస్సత్తం గమిస్సతి.
‘‘‘అజ్ఝాయకో మన్తధరో, తిణ్ణం వేదాన పారగూ;
సమ్బుద్ధం ఉపగన్త్వాన, అరహా సో భవిస్సతి’.
‘‘యతో సరామి అత్తానం, యతో పత్తోస్మి విఞ్ఞుతం;
భోగే మే ఊనతా నత్థి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘వరధమ్మమనుప్పత్తో, రాగదోసే సమూహనిం;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణో, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి, మమ బుద్ధస్స సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా తిస్సమేత్తేయ్యో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తిస్సమేత్తేయ్యత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. పుణ్ణకత్థేరఅపదానం
‘‘పబ్భారకూటం ¶ నిస్సాయ, సయమ్భూ అపరాజితో;
ఆబాధికో చ సో [ఆబాధికో గరు (సీ.)] బుద్ధో, వసతి పబ్బతన్తరే.
‘‘మమ అస్సమసామన్తా, పనాదో ఆసి తావదే;
బుద్ధే నిబ్బాయమానమ్హి, ఆలోకో ఉదపజ్జథ [ఆసి తావదే (స్యా. క.)].
‘‘యావతా వనసణ్డస్మిం, అచ్ఛకోకతరచ్ఛకా;
వాళా చ [బ్యగ్ఘా (సీ.)] కేసరీ సబ్బే, అభిగజ్జింసు తావదే.
‘‘ఉప్పాతం తమహం దిస్వా, పబ్భారం అగమాసహం;
తత్థద్దస్సాసిం సమ్బుద్ధం, నిబ్బుతం అపరాజితం.
‘‘సుఫుల్లం సాలరాజంవ, సతరంసింవ ఉగ్గతం;
వీతచ్చికంవ అఙ్గారం, నిబ్బుతం అపరాజితం.
‘‘తిణం కట్ఠఞ్చ పూరేత్వా, చితకం తత్థకాసహం;
చితకం సుకతం కత్వా, సరీరం ఝాపయిం అహం.
‘‘సరీరం ఝాపయిత్వాన, గన్ధతోయం సమోకిరిం;
అన్తలిక్ఖే ఠితో యక్ఖో, నామమగ్గహి తావదే.
‘‘యం ¶ ¶ పూరితం [తం పూరితం (స్యా.), సప్పురిస (క.)] తయా కిచ్చం, సయమ్భుస్స మహేసినో;
పుణ్ణకో నామ నామేన, సదా హోహి తువం [యదా హోసి తువం (స్యా.), సదా హోహితి త్వం (క.)] మునే.
‘‘తమ్హా కాయా చవిత్వాన, దేవలోకం అగచ్ఛహం;
తత్థ దిబ్బమయో గన్ధో, అన్తలిక్ఖా పవస్సతి [అన్తలిక్ఖే పవాయతి (సీ.)].
‘‘తత్రాపి నామధేయ్యం మే, పుణ్ణకోతి అహూ తదా;
దేవభూతో మనుస్సో వా, సఙ్కప్పం పూరయామహం.
‘‘ఇదం పచ్ఛిమకం మయ్హం, చరిమో వత్తతే భవో;
ఇధాపి పుణ్ణకో నామ, నామధేయ్యం పకాసతి.
‘‘తోసయిత్వాన ¶ సమ్బుద్ధం, గోతమం సక్యపుఙ్గవం;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, తనుకిచ్చస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పుణ్ణకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పుణ్ణకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. మేత్తగుత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే ¶ ¶ , అసోకో నామ పబ్బతో;
తత్థాసి అస్సమో మయ్హం, విస్సకమ్మేన [విసుకమ్మేన (సీ. స్యా. క.)] మాపితో.
‘‘సుమేధో నామ సమ్బుద్ధో, అగ్గో కారుణికో ముని;
నివాసయిత్వా పుబ్బణ్హే, పిణ్డాయ మే [మం (సీ.)] ఉపాగమి.
‘‘ఉపాగతం ¶ మహావీరం, సుమేధం లోకనాయకం;
పగ్గయ్హ సుగతపత్తం [సుగతం పత్తం (సీ.), సుభకం పత్తం (పీ.)], సప్పితేలం అపూరయిం [సప్పితేలేన పూరయిం (సీ.), సప్పితేలస్స’పూరయిం (?)].
‘‘దత్వానహం బుద్ధసేట్ఠే, సుమేధే లోకనాయకే;
అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, భియ్యో [భీయో (సీ.), భీయ్యో (పీ.)] హాసం జనేసహం.
‘‘ఇమినా సప్పిదానేన, చేతనాపణిధీహి చ;
దేవభూతో మనుస్సో వా, లభామి విపులం సుఖం.
‘‘వినిపాతం వివజ్జేత్వా, సంసరామి భవాభవే;
తత్థ చిత్తం పణిధిత్వా, లభామి అచలం పదం.
‘‘లాభా తుయ్హం సులద్ధం తే, యం మం అద్దక్ఖి బ్రాహ్మణ;
మమ దస్సనమాగమ్మ, అరహత్తం భవిస్సతి [అరహా త్వం భవిస్ససి (సీ. పీ.), అరహత్తం గమిస్ససి (స్యా.)].
‘‘విస్సత్థో [విస్సట్ఠో (స్యా. పీ.), విసట్ఠో (క.)] హోహి మా భాయి, అధిగన్త్వా మహాయసం;
మమఞ్హి సప్పిం దత్వాన, పరిమోక్ఖసి జాతియా.
‘‘ఇమినా ¶ సప్పిదానేన, చేతనాపణిధీహి చ;
దేవభూతో మనుస్సో వా, లభసే విపులం సుఖం.
‘‘ఇమినా ¶ సప్పిదానేన, మేత్తచిత్తవతాయ చ;
అట్ఠారసే కప్పసతే, దేవలోకే రమిస్ససి.
‘‘అట్ఠతింసతిక్ఖత్తుఞ్చ, దేవరాజా భవిస్ససి;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘ఏకపఞ్ఞాసక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్ససి;
చాతురన్తో విజితావీ, జమ్బుమణ్డస్స [జమ్బుసణ్డస్స (సీ. పీ.)] ఇస్సరో.
‘‘మహాసముద్దోవక్ఖోభో, దుద్ధరో పథవీ యథా;
ఏవమేవ చ తే భోగా, అప్పమేయ్యా భవిస్సరే.
‘‘సట్ఠికోటీ హిరఞ్ఞస్స, చజిత్వా [చత్వాన (సీ. క.), దత్వాన (స్యా. పీ.)] పబ్బజిం అహం;
కిం కుసలం గవేసన్తో, బావరిం ఉపసఙ్కమిం.
‘‘తత్థ ¶ ¶ మన్తే అధీయామి, ఛళఙ్గం నామ లక్ఖణం;
తమన్ధకారం విధమం, ఉప్పజ్జి త్వం మహాముని.
‘‘తవ దస్సనకామోహం, ఆగతోమ్హి మహాముని;
తవ ధమ్మం సుణిత్వాన, పత్తోమ్హి అచలం పదం.
‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి, సప్పిం బుద్ధస్సదాసహం;
ఏత్థన్తరే నాభిజానే, సప్పిం విఞ్ఞాపితం [విఞ్ఞాపితా (?)] మయా.
‘‘మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, ఉప్పజ్జతి యదిచ్ఛకం;
చిత్తమఞ్ఞాయ నిబ్బత్తం, సబ్బే సన్తప్పయామహం.
‘‘అహో బుద్ధా అహో ధమ్మా [అహో బుద్ధో అహో ధమ్మో (సీ.) థేరగా. ౨౦౧ థేరగాథాయ తదట్ఠకథాయ చ సంసన్దేతబ్బం], అహో నో సత్థు సమ్పదా;
థోకఞ్హి సప్పిం దత్వాన, అప్పమేయ్యం లభామహం.
‘‘మహాసముద్దే ¶ ఉదకం, యావతా నేరుపస్సతో;
మమ సప్పిం ఉపాదాయ, కలభాగం న హేస్సతి [హిస్సతి (స్యా. క.), ఏస్సతి (సీ.)].
‘‘యావతా చక్కవాళస్స, కరియన్తస్స [కారయన్తస్స (స్యా.), కయిరన్తస్స (పీ.), ఆహరన్తస్స (క.)] రాసితో;
మమ నిబ్బత్తవత్థానం [మయా నివత్థవత్థానం (పీ.)], ఓకాసో సో న సమ్మతి.
‘‘పబ్బతరాజా హిమవా, పవరోపి సిలుచ్చయో;
మమానులిత్తగన్ధస్స, ఉపనిధిం [ఉపనిధం (సీ. స్యా. క.), ఉపనీయం (పీ.)] న హేస్సతి.
‘‘వత్థం ¶ గన్ధఞ్చ సప్పిఞ్చ, అఞ్ఞఞ్చ దిట్ఠధమ్మికం;
అసఙ్ఖతఞ్చ నిబ్బానం, సప్పిదానస్సిదం ఫలం.
‘‘సతిపట్ఠానసయనో, సమాధిఝానగోచరో;
బోజ్ఝఙ్గభోజనో [… జననో (స్యా. క.)] అజ్జ, సప్పిదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మేత్తగూ థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
మేత్తగుత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. ధోతకత్థేరఅపదానం
‘‘గఙ్గా ¶ ¶ భాగీరథీ నామ, హిమవన్తా పభావితా [హిమవన్తప్పభావితా (సీ.)];
హంసవతియా ద్వారేన, అనుసన్దతి తావదే.
‘‘సోభితో నామ ఆరామో, గఙ్గాకూలే సుమాపితో;
తత్థ పదుముత్తరో బుద్ధో, వసతే లోకనాయకో.
‘‘తిదసేహి ¶ యథా ఇన్దో, మనుజేహి పురక్ఖతో;
నిసీది తత్థ భగవా, అసమ్భీతోవ కేసరీ.
‘‘నగరే హంసవతియా, వసామి [అహోసిం (స్యా.)] బ్రాహ్మణో అహం;
ఛళఙ్గో నామ నామేన, ఏవంనామో మహాముని.
‘‘అట్ఠారస సిస్ససతా, పరివారేన్తి మం తదా;
తేహి సిస్సేహి సమితో, గఙ్గాతీరం ఉపాగమిం.
‘‘తత్థద్దసాసిం సమణే, నిక్కుహే ధోతపాపకే;
భాగీరథిం తరన్తేహం [తరన్తోహం (స్యా. పీ.)], ఏవం చిన్తేసి తావదే.
‘‘సాయం పాతం [సాయపాతం (పీ.)] తరన్తామే, బుద్ధపుత్తా మహాయసా;
విహేసయన్తి అత్తానం, తేసం అత్తా విహఞ్ఞతి.
‘‘సదేవకస్స లోకస్స, బుద్ధో అగ్గో పవుచ్చతి;
నత్థి మే దక్ఖిణే కారం, గతిమగ్గవిసోధనం.
‘‘యంనూన ¶ బుద్ధసేట్ఠస్స, సేతుం గఙ్గాయ కారయే;
కారాపేత్వా ఇమం కమ్మం [సేతుం (స్యా.)], సన్తరామి ఇమం భవం.
‘‘సతసహస్సం ¶ దత్వాన, సేతుం కారాపయిం అహం;
సద్దహన్తో కతం కారం, విపులం మే భవిస్సతి.
‘‘కారాపేత్వాన తం సేతుం, ఉపేసిం లోకనాయకం;
సిరసి అఞ్జలిం కత్వా, ఇమం వచనమబ్రవిం.
‘‘‘సతసహస్సస్స వయం [వయం సతసహస్సంవ (క.)], దత్వా [కత్వా (సీ. పీ.)] కారాపితో మయా;
తవత్థాయ మహాసేతు, పటిగ్గణ్హ మహామునే.
‘‘‘పదుముత్తరో ¶ లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యో మే సేతుం అకారేసి, పసన్నో సేహి పాణిభి;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
(సేతుదానఆనిసంసో)
‘‘‘దరితో పబ్బతతో వా, రుక్ఖతో పతితోపియం;
చుతోపి లచ్ఛతీ ఠానం, సేతుదానస్సిదం ఫలం.
‘‘‘విరూళ్హమూలసన్తానం, నిగ్రోధమివ మాలుతో;
అమిత్తా నప్పసహన్తి, సేతుదానస్సిదం ఫలం.
‘‘‘నాస్స చోరా పసహన్తి, నాతిమఞ్ఞన్తి ఖత్తియా;
సబ్బే తరిస్సతామిత్తే, సేతుదానస్సిదం ఫలం.
‘‘‘అబ్భోకాసగతం ¶ సన్తం, కఠినాతపతాపితం;
పుఞ్ఞకమ్మేన సంయుత్తం, న భవిస్సతి వేదనా [తావదే (క.)].
‘‘‘దేవలోకే మనుస్సే వా, హత్థియానం సునిమ్మితం;
తస్స సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, నిబ్బత్తిస్సతి తావదే.
‘‘‘సహస్సస్సా ¶ వాతజవా, సిన్ధవా సీఘవాహనా;
సాయం పాతం ఉపేస్సన్తి, సేతుదానస్సిదం ఫలం.
‘‘‘ఆగన్త్వాన మనుస్సత్తం, సుఖితోయం భవిస్సతి;
వేహాసం [ఇహాపి (సీ. స్యా. పీ.)] మనుజస్సేవ, హత్థియానం భవిస్సతి.
‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ¶ ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో’.
‘‘అహో మే సుకతం కమ్మం, జలజుత్తమనామకే;
తత్థ కారం కరిత్వాన, పత్తోహం ఆసవక్ఖయం.
‘‘పధానం పహితత్తోమ్హి, ఉపసన్తో నిరూపధి;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ధోతకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ధోతకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. ఉపసీవత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే ¶ , అనోమో నామ పబ్బతో;
అస్సమో సుకతో మయ్హం, పణ్ణసాలా సుమాపితా.
‘‘నదీ చ సన్దతీ తత్థ, సుపతిత్థా మనోరమా;
అనూపతిత్థే జాయన్తి, పదుముప్పలకా బహూ.
‘‘పాఠీనా పావుసా మచ్ఛా, బలజా ముఞ్జరోహితా;
మచ్ఛకచ్ఛపసఞ్ఛన్నా [మచ్ఛకచ్ఛపసమ్పన్నా (?)], నదికా సన్దతే తదా.
‘‘తిమిరా పుప్ఫితా తత్థ, అసోకా ఖుద్దమాలకా;
పున్నాగా గిరిపున్నాగా, సమ్పవన్తి మమస్సమం.
‘‘కుటజా ¶ పుప్ఫితా తత్థ, తిణసూలవనాని చ;
సాలా చ సళలా తత్థ, చమ్పకా పుప్ఫితా బహూ.
‘‘అజ్జునా అతిముత్తా చ, మహానామా చ పుప్ఫితా;
అసనా మధుగన్ధీ చ, పుప్ఫితా తే మమస్సమే.
‘‘ఉద్దాలకా పాటలికా, యూథికా చ పియఙ్గుకా;
బిమ్బిజాలకసఞ్ఛన్నా, సమన్తా అడ్ఢయోజనం.
‘‘మాతగ్గారా ¶ [మాతఙ్గవా (సీ.), మాతకరా (స్యా.), మాతఙ్గా వా (పీ.)] సత్తలియో, పాటలీ సిన్దువారకా;
అఙ్కోలకా బహూ తత్థ, తాలకుట్ఠి [తాలకూటా (సీ. స్యా.), తాలకుట్ఠా (పీ.)] చ పుప్ఫితా;
సేలేయ్యకా బహూ తత్థ, పుప్ఫితా మమ అస్సమే.
‘‘ఏతేసు ¶ పుప్ఫజాతేసు [పుప్ఫమానేసు (సీ. పీ.)], సోభన్తి పాదపా బహూ;
సమన్తా ¶ తేన గన్ధేన, వాయతే మమ అస్సమో.
‘‘హరీతకా ఆమలకా, అమ్బజమ్బువిభీతకా [విభిటకా (సీ.)];
కోలా భల్లాతకా బిల్లా, ఫారుసకఫలాని చ.
‘‘తిన్దుకా చ పియాలా చ, మధుకా కాసుమారయో;
లబుజా పనసా తత్థ, కదలీ బదరీఫలా [మన్దరిఫలా (క.), చన్దరీఫలా (స్యా. పీ.)].
‘‘అమ్బాటకా బహూ తత్థ, వల్లికారఫలాని చ;
బీజపూరసపారియో [చిరసంరసపాకా చ (స్యా.), విటపా చ సపాకా చ (పీ), విదపరపదాదయో (క.)], ఫలితా మమ అస్సమే.
‘‘ఆళకా ఇసిముగ్గా చ, తతో మోదఫలా బహూ;
అవటా పక్కభరితా [సక్కరారితా (క.)], పిలక్ఖుదుమ్బరాని చ.
‘‘పిప్ఫిలీ మరీచా తత్థ, నిగ్రోధా చ కపిత్థనా;
ఉదుమ్బరకా బహవో, కణ్డుపణ్ణా చ హరియో [కణ్డపక్కా చ పారియో (సీ. స్యా. పీ.)].
‘‘ఏతే చఞ్ఞే చ బహవో, ఫలితా అస్సమే మమ;
పుప్ఫరుక్ఖాపి బహవో, పుప్ఫితా మమ అస్సమే.
‘‘ఆలువా చ కళమ్బా చ, బిళాలీ తక్కలాని చ;
ఆలకా తాలకా చేవ, విజ్జన్తి అస్సమే మమ.
‘‘అస్సమస్సావిదూరే మే, మహాజాతస్సరో అహు;
అచ్ఛోదకో సీతజలో, సుపతిత్థో మనోరమో.
‘‘పదుముప్పలా బహూ తత్థ, పుణ్డరీకసమాయుతా;
మన్దాలకేహి ¶ సఞ్ఛన్నా, నానాగన్ధసమేరితా.
‘‘గబ్భం గణ్హన్తి పదుమా, అఞ్ఞే పుప్ఫన్తి కేసరీ;
ఓపుప్ఫపత్తా ¶ తిట్ఠన్తి, పదుమాకణ్ణికా బహూ.
‘‘మధు భిసమ్హా సవతి, ఖీరం సప్పి ములాళిభి;
సమన్తా తేన గన్ధేన, నానాగన్ధసమేరితా.
‘‘కుముదా ¶ అమ్బగన్ధి చ, నయితా దిస్సరే బహూ;
జాతస్సరస్సానుకూలం, కేతకా పుప్ఫితా బహూ.
‘‘సుఫుల్లా ¶ బన్ధుజీవా చ, సేతవారీ సుగన్ధికా;
కుమ్భిలా సుసుమారా చ, గహకా తత్థ జాయరే.
‘‘ఉగ్గాహకా అజగరా, తత్థ జాతస్సరే బహూ;
పాఠీనా పావుసా మచ్ఛా, బలజా ముఞ్జరోహితా.
‘‘మచ్ఛకచ్ఛపసఞ్ఛన్నా, అథో పపటకాహి [పమ్పటకేహి (సీ.), సపటకేహి (స్యా.), పప్పటకేహి (పీ)] చ;
పారేవతా రవిహంసా, కుకుత్థా [కుక్కుత్థా (స్యా. క.), కుత్థకా (పీ.)] చ నదీచరా.
‘‘దిన్దిభా [టిట్టిభా (పీ.)] చక్కవాకా చ, పమ్పకా జీవజీవకా;
కలన్దకా ఉక్కుసా చ, సేనకా ఉద్ధరా బహూ.
‘‘కోట్ఠకా సుకపోతా చ, తులియా చమరా బహూ;
కారేనియో [కాసేనియా (స్యా.)] చ తిలకా [కిలకా (క.)], ఉపజీవన్తి తం సరం.
‘‘సీహా బ్యగ్ఘా చ దీపీ చ, అచ్ఛకోకతరచ్ఛకా;
వానరా కిన్నరా చేవ, దిస్సన్తి మమ అస్సమే.
‘‘తాని గన్ధాని ఘాయన్తో, భక్ఖయన్తో ఫలానహం;
గన్ధోదకం పివన్తో చ, వసామి మమ అస్సమే.
‘‘ఏణీమిగా వరాహా చ, పసదా ఖుద్దరూపకా;
అగ్గికా ¶ జోతికా చేవ, వసన్తి మమ అస్సమే.
‘‘హంసా కోఞ్చా మయూరా చ, సాలికాపి చ కోకిలా;
మజ్జారికా [మఞ్జరికా (సీ. స్యా. పీ.)] బహూ తత్థ, కోసికా పోట్ఠసీసకా.
‘‘పిసాచా దానవా చేవ, కుమ్భణ్డా రక్ఖసా బహూ;
గరుళా పన్నగా చేవ, వసన్తి మమ అస్సమే.
‘‘మహానుభావా ఇసయో, సన్తచిత్తా సమాహితా;
కమణ్డలుధరా ¶ సబ్బే, అజినుత్తరవాసనా;
జటాభారభరితావ [తే జటాభారభరితా (సీ. పీ.), జటాభారభరితా చ (స్యా.)], వసన్తి మమ అస్సమే.
‘‘యుగమత్తఞ్చ ¶ పేక్ఖన్తా, నిపకా సన్తవుత్తినో;
లాభాలాభేన సన్తుట్ఠా, వసన్తి మమ అస్సమే.
‘‘వాకచీరం ధునన్తా తే, ఫోటేన్తాజినచమ్మకం;
సబలేహి ఉపత్థద్ధా, గచ్ఛన్తి అమ్బరే తదా.
‘‘న తే దకం ఆహరన్తి, కట్ఠం వా అగ్గిదారుకం;
సయఞ్చ ఉపసమ్పన్నా, పాటిహీరస్సిదం ఫలం.
‘‘లోహదోణిం ¶ గహేత్వాన, వనమజ్ఝే వసన్తి తే;
కుఞ్జరావ మహానాగా, అసమ్భీతావ కేసరీ.
‘‘అఞ్ఞే గచ్ఛన్తి గోయానం, అఞ్ఞే పుబ్బవిదేహకం [పుబ్బవిదేహనం (స్యా. పీ. క.)];
అఞ్ఞే చ ఉత్తరకురుం, సకం బలమవస్సితా [బలమపస్సితా (స్యా. పీ. క.)].
‘‘తతో పిణ్డం ఆహరిత్వా, పరిభుఞ్జన్తి ఏకతో;
సబ్బేసం పక్కమన్తానం, ఉగ్గతేజాన తాదినం.
‘‘అజినచమ్మసద్దేన ¶ , వనం సద్దాయతే తదా;
ఏదిసా తే మహావీర, సిస్సా ఉగ్గతపా మమ.
‘‘పరివుతో అహం తేహి, వసామి మమ అస్సమే;
తోసితా సకకమ్మేన, వినీతాపి సమాగతా.
‘‘ఆరాధయింసు మం ఏతే, సకకమ్మాభిలాసినో;
సీలవన్తో చ నిపకా, అప్పమఞ్ఞాసు కోవిదా.
‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
సమయం సంవిదిత్వాన, ఉపగచ్ఛి వినాయకో.
‘‘ఉపగన్త్వాన సమ్బుద్ధో, ఆతాపీ నిపకో ముని;
పత్తం పగ్గయ్హ సమ్బుద్ధో, భిక్ఖాయ మముపాగమి.
‘‘ఉపాగతం మహావీరం, జలజుత్తమనాయకం;
తిణసన్థరం [తిణత్థరం (స్యా.), తిణత్థతం (క.)] పఞ్ఞాపేత్వా, సాలపుప్ఫేహి ఓకిరిం.
‘‘నిసాదేత్వాన ¶ [నిసీదేత్వాన (సీ.), నిసీదిత్వాన (స్యా. పీ.)] సమ్బుద్ధం, హట్ఠో సంవిగ్గమానసో;
ఖిప్పం పబ్బతమారుయ్హ, అగళుం [అగరుం (సీ.)] అగ్గహిం అహం.
‘‘కుమ్భమత్తం గహేత్వాన, పనసం దేవగన్ధికం;
ఖన్ధే ఆరోపయిత్వాన, ఉపగచ్ఛిం వినాయకం.
‘‘ఫలం ¶ బుద్ధస్స దత్వాన, అగళుం అనులిమ్పహం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, బుద్ధసేట్ఠం అవన్దిహం.
‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
ఇసిమజ్ఝే ¶ నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యో మే ఫలఞ్చ అగళుం, ఆసనఞ్చ అదాసి మే;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘గామే ¶ వా యది వారఞ్ఞే, పబ్భారేసు గుహాసు వా;
ఇమస్స చిత్తమఞ్ఞాయ, నిబ్బత్తిస్సతి భోజనం.
‘‘‘దేవలోకే మనుస్సే వా, ఉపపన్నో అయం నరో;
భోజనేహి చ వత్థేహి, పరిసం తప్పయిస్సతి.
‘‘‘ఉపపజ్జతి యం యోనిం, దేవత్తం అథ మానుసం;
అక్ఖోభభోగో హుత్వాన, సంసరిస్సతియం నరో.
‘‘‘తింసకప్పసహస్సాని, దేవలోకే రమిస్సతి;
సహస్సక్ఖత్తుం రాజా చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.
‘‘‘ఏకసత్తతిక్ఖత్తుఞ్చ, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో [(ఉపసీవో నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో) (స్యా.)];
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరిస్సతినాసవో’.
‘‘సులద్ధలాభో లద్ధో మే, యోహం అద్దక్ఖిం నాయకం;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘గామే ¶ ¶ వా యది వారఞ్ఞే, పబ్భారేసు గుహాసు వా;
మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, భోజనం హోతి మే సదా.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉపసీవో [ఉపసివో (క.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉపసీవత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. నన్దకత్థేరఅపదానం
‘‘మిగలుద్దో ¶ పురే ఆసిం, అరఞ్ఞే కాననే అహం;
పసదం మిగమేసన్తో, సయమ్భుం అద్దసం అహం [జినం (సీ.)].
‘‘అనురుద్ధో ¶ నామ సమ్బుద్ధో, సయమ్భూ అపరాజితో;
వివేకకామో సో ధీరో, వనమజ్ఝోగహీ తదా.
‘‘చతుదణ్డే గహేత్వాన, చతుట్ఠానే ఠపేసహం;
మణ్డపం సుకతం కత్వా, పద్మపుప్ఫేహి ఛాదయిం.
‘‘మణ్డపం ¶ ఛాదయిత్వాన, సయమ్భుం అభివాదయిం;
ధనుం తత్థేవ నిక్ఖిప్ప, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘నచిరం పబ్బజితస్స [పబ్బజితస్స అచిరం (సీ.)], బ్యాధి మే ఉదపజ్జథ;
పుబ్బకమ్మం సరిత్వాన, తత్థ కాలఙ్కతో అహం.
‘‘పుబ్బకమ్మేన సంయుత్తో, తుసితం అగమాసహం;
తత్థ సోణ్ణమయం బ్యమ్హం, నిబ్బత్తతి యదిచ్ఛకం.
‘‘సహస్సయుత్తం హయవాహిం, దిబ్బయానమధిట్ఠితో;
ఆరుహిత్వాన తం యానం, గచ్ఛామహం యదిచ్ఛకం.
‘‘తతో ¶ మే నియ్యమానస్స, దేవభూతస్స మే సతో;
సమన్తా యోజనసతం, మణ్డపో మే ధరీయతి.
‘‘సయనేహం తువట్టామి, అచ్ఛన్నే [అచ్చన్తం (సీ.), అచ్చన్త (పీ.)] పుప్ఫసన్థతే;
అన్తలిక్ఖా చ పదుమా, వస్సన్తే నిచ్చకాలికం.
‘‘మరీచికే ఫన్దమానే, తప్పమానే చ ఆతపే;
న మం తాపేతి ఆతాపో, మణ్డపస్స ఇదం ఫలం.
‘‘దుగ్గతిం సమతిక్కన్తో, అపాయా పిహితా మమ;
మణ్డపే రుక్ఖమూలే వా, సన్తాపో మే న విజ్జతి.
‘‘మహీసఞ్ఞం అధిట్ఠాయ, లోణతోయం తరామహం;
తస్స మే సుకతం కమ్మం, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘అపథమ్పి [అబ్భమ్హి (స్యా. క.)] పథం కత్వా, గచ్ఛామి అనిలఞ్జసే;
అహో మే సుకతం కమ్మం, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పుబ్బేనివాసం ¶ ¶ జానామి, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;
ఆసవా మే పరిక్ఖీణా, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘జహితా పురిమా జాతి, బుద్ధస్స ఓరసో అహం;
దాయాదోమ్హి చ సద్ధమ్మే, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఆరాధితోమ్హి ¶ సుగతం, గోతమం సక్యపుఙ్గవం;
ధమ్మధజో ధమ్మదాయాదో [ధమ్మాదాసో (క.)], బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఉపట్ఠిత్వాన సమ్బుద్ధం, గోతమం సక్యపుఙ్గవం;
పారఙ్గమనియం మగ్గం, అపుచ్ఛిం లోకనాయకం.
‘‘అజ్ఝిట్ఠో కథయీ బుద్ధో, గమ్భీరం నిపుణం పదం;
తస్సాహం ధమ్మం సుత్వాన, పత్తోమ్హి ఆసవక్ఖయం.
‘‘అహో మే సుకతం కమ్మం, పరిముత్తోమ్హి జాతియా;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణో, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా నన్దకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
నన్దకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. హేమకత్థేరఅపదానం
‘‘పబ్భారకూటం ¶ నిస్సాయ, అనోమో నామ తాపసో;
అస్సమం సుకతం కత్వా, పణ్ణసాలే వసీ తదా.
‘‘సిద్ధం తస్స తపో కమ్మం, సిద్ధిపత్తో సకే బలే;
సకసామఞ్ఞవిక్కన్తో, ఆతాపీ నిపకో ముని.
‘‘విసారదో ససమయే, పరవాదే చ కోవిదో;
పట్ఠో భూమన్తలిక్ఖమ్హి, ఉప్పాతమ్హి చ కోవిదో.
‘‘వీతసోకో నిరారమ్భో, అప్పాహారో అలోలుపో;
లాభాలాభేన సన్తుట్ఠో, ఝాయీ ఝానరతో ముని.
‘‘పియదస్సీ నామ సమ్బుద్ధో, అగ్గో కారుణికో ముని;
సత్తే తారేతుకామో సో, కరుణాయ ఫరీ తదా.
‘‘బోధనేయ్యం ¶ జనం దిస్వా, పియదస్సీ మహాముని;
చక్కవాళసహస్సమ్పి, గన్త్వా ఓవదతే ముని.
‘‘మముద్ధరితుకామో ¶ సో, మమస్సమముపాగమి;
న దిట్ఠో మే జినో పుబ్బే, న సుతోపి చ కస్సచి.
‘‘ఉప్పాతా సుపినా మయ్హం, లక్ఖణా సుప్పకాసితా;
పట్ఠో భూమన్తలిక్ఖమ్హి, నక్ఖత్తపదకోవిదో.
‘‘సోహం బుద్ధస్స సుత్వాన, తత్థ చిత్తం పసాదయిం;
తిట్ఠన్తో [భుఞ్జన్తో (సీ. పీ. క.)] వా నిసిన్నో వా, సరామి నిచ్చకాలికం.
‘‘మయి ¶ ఏవం సరన్తమ్హి, భగవాపి అనుస్సరి;
బుద్ధం అనుస్సరన్తస్స, పీతి మే హోతి తావదే.
‘‘కాలఞ్చ ¶ పునరాగమ్మ, ఉపేసి మం మహాముని;
సమ్పత్తేపి న జానామి, అయం బుద్ధో మహాముని.
‘‘అనుకమ్పకో కారుణికో, పియదస్సీ మహాముని;
సఞ్జానాపేసి అత్తానం, ‘అహం బుద్ధో సదేవకే’.
‘‘సఞ్జానిత్వాన సమ్బుద్ధం, పియదస్సిం మహామునిం;
సకం చిత్తం పసాదేత్వా, ఇదం వచనమబ్రవిం.
‘‘‘అఞ్ఞే [సబ్బే (స్యా.)] పీఠే చ పల్లఙ్కే, ఆసన్దీసు నిసీదరే;
తువమ్పి సబ్బదస్సావీ, నిసీద రతనాసనే’.
‘‘సబ్బరతనమయం పీఠం, నిమ్మినిత్వాన తావదే;
పియదస్సిస్స మునినో, అదాసిం ఇద్ధినిమ్మితం.
‘‘రతనే చ నిసిన్నస్స, పీఠకే ఇద్ధినిమ్మితే;
కుమ్భమత్తం జమ్బుఫలం, అదాసిం తావదే అహం.
‘‘మమ హాసం జనేత్వాన, పరిభుఞ్జి మహాముని;
తదా చిత్తం పసాదేత్వా, సత్థారం అభివాదయిం.
‘‘పియదస్సీ తు భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
రతనాసనమాసీనో, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యో మే రతనమయం పీఠం, అమతఞ్చ ఫలం అదా;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘సత్తసత్తతి ¶ కప్పాని, దేవలోకే రమిస్సతి;
పఞ్చసత్తతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.
‘‘‘ద్వత్తింసక్ఖత్తుం ¶ దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘‘సోణ్ణమయం ¶ రూపిమయం, పల్లఙ్కం సుకతం బహుం;
లోహితఙ్గమయఞ్చేవ, లచ్ఛతి రతనామయం.
‘‘‘చఙ్కమన్తమ్పి మనుజం, పుఞ్ఞకమ్మసమఙ్గినం;
పల్లఙ్కాని అనేకాని, పరివారేస్సరే తదా.
‘‘‘కూటాగారా ¶ చ పాసాదా, సయనఞ్చ మహారహం;
ఇమస్స చిత్తమఞ్ఞాయ, నిబ్బత్తిస్సన్తి తావదే.
‘‘‘సట్ఠి నాగసహస్సాని, సబ్బాలఙ్కారభూసితా;
సువణ్ణకచ్ఛా మాతఙ్గా, హేమకప్పనవాససా [హేమకప్పనివాసనా (సీ. స్యా.), హేమకప్పనివాససా (క.)].
‘‘‘ఆరూళ్హా గామణీయేహి, తోమరఙ్కుసపాణిభి;
ఇమం పరిచరిస్సన్తి, రత్నపీఠస్సిదం ఫలం.
‘‘‘సట్ఠి అస్ససహస్సాని, సబ్బాలఙ్కారభూసితా;
ఆజానీయావ జాతియా, సిన్ధవా సీఘవాహినో.
‘‘‘ఆరూళ్హా గామణీయేహి, ఇల్లియాచాపధారిభి;
తేపిమం పరిచరిస్సన్తి, రత్నపీఠస్సిదం ఫలం.
‘‘‘సట్ఠి రథసహస్సాని, సబ్బాలఙ్కారభూసితా;
దీపా అథోపి వేయగ్ఘా, సన్నద్ధా ఉస్సితద్ధజా.
‘‘‘ఆరూళ్హా ¶ గామణీయేహి, చాపహత్థేహి వమ్మిభి;
పరివారేస్సన్తిమం నిచ్చం, రత్నపీఠస్సిదం ఫలం.
‘‘‘సట్ఠి ధేనుసహస్సాని, దోహఞ్ఞా పుఙ్గవూసభే;
వచ్ఛకే జనయిస్సన్తి, రత్నపీఠస్సిదం ఫలం.
‘‘‘సోళసిత్థిసహస్సాని, సబ్బాలఙ్కారభూసితా;
విచిత్తవత్థాభరణా, ఆముక్కమణికుణ్డలా.
‘‘‘అళారపమ్హా హసులా, సుసఞ్ఞా తనుమజ్ఝిమా;
పరివారేస్సన్తిమం నిచ్చం, రత్నపీఠస్సిదం ఫలం.
‘‘‘అట్ఠారసే కప్పసతే, గోతమో నామ చక్ఖుమా;
తమన్ధకారం విధమిత్వా, బుద్ధో లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ¶ దస్సనమాగమ్మ, పబ్బజిస్సతికిఞ్చనో;
తోసయిత్వాన సత్థారం, సాసనేభిరమిస్సతి.
‘‘‘తస్స ¶ ధమ్మం సుణిత్వాన, కిలేసే ఘాతయిస్సతి;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో’.
‘‘వీరియం ¶ మే ధురధోరయ్హం, యోగక్ఖేమాధివాహనం;
ఉత్తమత్థం పత్థయన్తో, సాసనే విహరామహం.
‘‘ఇదం పచ్ఛిమకం మయ్హం, చరిమో వత్తతే భవో;
సబ్బాసవా పరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా హేమకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;
హేమకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
సత్తరసమం భాణవారం.
౮. తోదేయ్యత్థేరఅపదానం
‘‘రాజా అజితఞ్జయో [రాజాసి విజయో (సీ. అట్ఠ.), రాజా విజితజయో (స్యా.)] నామ, కేతుమతీపురుత్తమే;
సూరో విక్కమసమ్పన్నో, పురమజ్ఝావసీ తదా.
‘‘తస్స రఞ్ఞో పమత్తస్స, అటవియో సముట్ఠహుం;
ఓతారా [ఉత్తరా (స్యా.), ఓచరా (పీ.)] తుణ్డికా చేవ, రట్ఠం విద్ధంసయుం తదా.
‘‘పచ్చన్తే కుపితే ఖిప్పం, సన్నిపాతేసిరిన్దమో;
భటే చేవ బలత్థే చ, అరిం నిగ్గాహయి తదా.
‘‘హత్థారోహా అనీకట్ఠా, సూరా చ చమ్మయోధినో;
ధనుగ్గహా చ ఉగ్గా చ, సబ్బే సన్నిపతుం తదా.
‘‘ఆళారికా చ కప్పకా, న్హాపకా మాలకారకా;
సూరా విజితసఙ్గామా, సబ్బే సన్నిపతుం తదా.
‘‘ఖగ్గహత్థా ¶ చ పురిసా, చాపహత్థా చ వమ్మినో;
లుద్దా విజితసఙ్గామా, సబ్బే సన్నిపతుం తదా.
‘‘తిధాపభిన్నా ¶ ¶ మాతఙ్గా, కుఞ్జరా సట్ఠిహాయనా;
సువణ్ణకచ్ఛాలఙ్కారా, సబ్బే సన్నిపతుం తదా.
‘‘ఖమా సీతస్స ఉణ్హస్స, ఉక్కారుహరణస్స చ;
యోధాజీవా కతకమ్మా, సబ్బే సన్నిపతుం తదా.
‘‘సఙ్ఖసద్దం ¶ భేరిసద్దం, అథో ఉతుజ [ఉద్ధవ (సీ.), ఉద్దట (స్యా.)] సద్దకం;
ఏతేహి తే హాసయన్తా, సబ్బే సన్నిపతుం తదా.
‘‘తిసూలకోన్తిమన్తేహి [తిసూలకోన్తమన్తేహి (సీ.), కవచేహి తోమరేహి (సీ.), ధనూహి తోమరేహి (స్యా.)] చ;
కోట్టేన్తానం నిపాతేన్తా [కోట్టయన్తా నివత్తేన్తా (స్యా.)], సబ్బే సన్నిపతుం తదా.
‘‘కిమేవాతినిసామేత్వా [కవచానివాసేత్వా (స్యా.)], సరాజా అజితఞ్జయో [అజినం జినో (సీ.), అజితఞ్జినో (స్యా.)];
సట్ఠి పాణసహస్సాని, సూలే ఉత్తాసయిం తదా.
‘‘సద్దం మానుసకాకంసు, అహో రాజా అధమ్మికో;
నిరయే పచ్చమానస్స, కదా అన్తో భవిస్సతి.
‘‘సయనేహం తువట్టేన్తో, పస్సామి నిరయే తదా;
న సుపామి దివారత్తిం, సూలేన తజ్జయన్తి మం.
‘‘కిం పమాదేన రజ్జేన, వాహనేన బలేన చ;
న తే పహోన్తి ధారేతుం, తాపయన్తి [తాసయన్తి (సీ. స్యా.)] మమం సదా.
‘‘కిం మే పుత్తేహి దారేహి, రజ్జేన సకలేన చ;
యంనూన పబ్బజేయ్యాహం, గతిమగ్గం విసోధయే.
‘‘సట్ఠి ¶ నాగసహస్సాని, సబ్బాలఙ్కారభూసితే;
సువణ్ణకచ్ఛే మాతఙ్గే, హేమకప్పనవాససే.
‘‘ఆరూళ్హే గామణీయేహి, తోమరఙ్కుసపాణిభి;
సఙ్గామావచరే ఠానే, అనపేక్ఖో విహాయహం;
సకకమ్మేన సన్తత్తో, నిక్ఖమిం అనగారియం.
‘‘సట్ఠి ¶ అస్ససహస్సాని, సబ్బాలఙ్కారభూసితే;
ఆజానీయేవ జాతియా, సిన్ధవే సీఘవాహనే.
‘‘ఆరూళ్హే గామణీయేహి, చాపహత్థేహి వమ్మిభి;
పహారేత్వాన [పహాయిత్వాన (సీ. పీ.), ఛడ్డయిత్వాన (స్యా.)] తే సబ్బే, నిక్ఖమిం అనగారియం.
‘‘సట్ఠి ¶ రథసహస్సాని, సబ్బాలఙ్కారభూసితే;
దీపే అథోపి వేయగ్ఘే, సన్నద్ధే ఉస్సితద్ధజే;
తే సబ్బే పరిహారేత్వా [పరివజ్జేత్వా (స్యా.), పరిహాయిత్వా (పీ.)], పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘సట్ఠి ¶ ధేనుసహస్సాని, సబ్బా కంసూపధారణా;
తాయోపి [గావియో (స్యా.), ధేనుయో (క.)] ఛడ్డయిత్వాన, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘సట్ఠి ఇత్థిసహస్సాని, సబ్బాలఙ్కారభూసితా;
విచిత్తవత్థాభరణా, ఆముక్కమణికుణ్డలా.
‘‘అళారపమ్హా హసులా, సుసఞ్ఞా తనుమజ్ఝిమా;
తా హిత్వా కన్దమానాయో, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘సట్ఠి గామసహస్సాని, పరిపుణ్ణాని సబ్బసో;
ఛడ్డయిత్వాన తం రజ్జం, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘నగరా ¶ నిక్ఖమిత్వాన, హిమవన్తముపాగమిం;
భాగీరథీనదీతీరే, అస్సమం మాపయిం అహం.
‘‘పణ్ణసాలం కరిత్వాన, అగ్యాగారం అకాసహం;
ఆరద్ధవీరియో పహితత్తో, వసామి అస్సమే అహం.
‘‘మణ్డపే రుక్ఖమూలే వా, సుఞ్ఞాగారే చ ఝాయతో;
న తు విజ్జతి తాసో మే, న పస్సే భయభేరవం.
‘‘సుమేధో నామ సమ్బుద్ధో, అగ్గో కారుణికో ముని;
ఞాణాలోకేన జోతన్తో, లోకే ఉప్పజ్జి తావదే.
‘‘మమ అస్సమసామన్తా, యక్ఖో ఆసి మహిద్ధికో;
బుద్ధసేట్ఠమ్హి ఉప్పన్నే, ఆరోచేసి మమం తదా.
‘‘బుద్ధో ¶ లోకే సముప్పన్నో, సుమేధో నామ చక్ఖుమా;
తారేతి జనతం సబ్బం, తమ్పి సో తారయిస్సతి.
‘‘యక్ఖస్స వచనం సుత్వా, సంవిగ్గో ఆసి తావదే;
బుద్ధో బుద్ధోతి చిన్తేన్తో, అస్సమం పటిసామయిం.
‘‘అగ్గిదారుఞ్చ ఛడ్డేత్వా, సంసామేత్వాన సన్థతం;
అస్సమం అభివన్దిత్వా, నిక్ఖమిం విపినా అహం.
‘‘తతో చన్దనమాదాయ, గామా గామం పురా పురం;
దేవదేవం గవేసన్తో, ఉపగచ్ఛిం వినాయకం.
‘‘భగవా ¶ తమ్హి సమయే, సుమేధో లోకనాయకో;
చతుసచ్చం పకాసేన్తో, బోధేతి జనతం బహుం.
‘‘అఞ్జలిం ¶ పగ్గహేత్వాన, సీసే కత్వాన చన్దనం;
సమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా, ఇమా గాథా అభాసహం.
‘‘‘వస్సికే పుప్ఫమానమ్హి, సన్తికే ఉపవాయతి;
త్వం వీర గుణగన్ధేన, దిసా సబ్బా పవాయసి.
‘‘‘చమ్పకే నాగవనికే, అతిముత్తకకేతకే;
సాలేసు పుప్ఫమానేసు, అనువాతం పవాయతి.
‘‘‘తవ ¶ గన్ధం సుణిత్వాన, హిమవన్తా ఇధాగమిం;
పూజేమి తం మహావీర, లోకజేట్ఠ మహాయస’.
‘‘వరచన్దనేనానులిమ్పిం, సుమేధం లోకనాయకం;
సకం చిత్తం పసాదేత్వా, తుణ్హీ అట్ఠాసి తావదే.
‘‘సుమేధో నామ భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యో మే గుణే పకిత్తేసి, చన్దనఞ్చ అపూజయి;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘ఆదేయ్యవాక్యవచనో, బ్రహ్మా ఉజు పతాపవా;
పఞ్చవీసతికప్పాని, సప్పభాసో భవిస్సతి.
‘‘‘ఛబ్బీసతికప్పసతే, దేవలోకే రమిస్సతి;
సహస్సక్ఖత్తుం రాజా చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.
‘‘‘తేత్తింసక్ఖత్తుం ¶ దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘‘తతో ¶ చుతోయం మనుజో, మనుస్సత్తం గమిస్సతి;
పుఞ్ఞకమ్మేన సంయుత్తో, బ్రహ్మబన్ధు భవిస్సతి.
‘‘‘అజ్ఝాయకో మన్తధరో, తిణ్ణం వేదాన పారగూ;
తిలక్ఖణేన సమ్పన్నో, బావరీ నామ బ్రాహ్మణో.
‘‘‘తస్స సిస్సో భవిత్వాన, హేస్సతి మన్తపారగూ;
ఉపగన్త్వాన సమ్బుద్ధం, గోతమం సక్యపుఙ్గవం.
‘‘‘పుచ్ఛిత్వా ¶ నిపుణే పఞ్హే, భావయిత్వాన అఞ్జసం [హాసయిత్వాన మానసం (స్యా.), భావయిత్వాన సఞ్చయం (క.)];
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరిస్సతినాసవో’.
‘‘తివిధగ్గి నిబ్బుతా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తోదేయ్యో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తోదేయ్యత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. జతుకణ్ణిత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే ¶ హంసవతియా, సేట్ఠిపుత్తో అహోసహం;
సమప్పితో కామగుణే, పరిచారేమహం తదా.
‘‘తతో ¶ [తయో (సీ.)] పాసాదమారుయ్హ, మహాభోగే వలఞ్జకో [ఉబ్బిద్ధా గేహలుఞ్జకా (క.), ఉబ్బిద్ధాగేహలఞ్ఛకా (సీ.)];
తత్థ నచ్చేహి గీతేహి, పరిచారేమహం తదా.
‘‘తూరియా ¶ ఆహతా మయ్హం, సమ్మతాళసమాహితా;
నచ్చన్తా [రఞ్జన్తీ (స్యా.), రజ్జన్తా (క.)] ఇత్థియో సబ్బా, హరన్తియేవ మే మనో.
‘‘చేలాపికా [చేలావకా (స్యా.), వేలామికా (పీ.)] లామణికా [వామనికా (స్యా. పీ.)], కుఞ్జవాసీ తిమజ్ఝికా [కుఞ్జవా సీహిమజ్ఝితా (స్యా.), కుజ్జా వా సీహిమజ్ఝికా (పీ.)];
లఙ్ఘికా సోకజ్ఝాయీ చ, పరివారేన్తి మం సదా.
‘‘వేతాళినో కుమ్భథూనీ, నటా చ నచ్చకా బహూ;
నటకా నాటకా చేవ, పరివారేన్తి మం సదా.
‘‘కప్పకా న్హాపకా సూదా, మాలాకారా సుపాసకా [సుమాపకా (సీ. స్యా.)];
జల్లా మల్లా చ తే సబ్బే, పరివారేన్తి మం సదా.
‘‘ఏతేసు కీళమానేసు, సిక్ఖితే కతుపాసనే;
రత్తిన్దివం న జానామి, ఇన్దోవ తిదసఙ్గణే.
‘‘అద్ధికా పథికా సబ్బే, యాచకా వరకా బహూ;
ఉపగచ్ఛన్తి తే నిచ్చం, భిక్ఖయన్తా మమం ఘరం.
‘‘సమణా ¶ బ్రాహ్మణా చేవ, పుఞ్ఞక్ఖేత్తా అనుత్తరా;
వడ్ఢయన్తా మమం పుఞ్ఞం, ఆగచ్ఛన్తి మమం ఘరం.
‘‘పటగా [పటకా (సీ. స్యా.), పదకా (పీ.)] లటుకా [లటకా (సీ.)] సబ్బే, నిగణ్ఠా పుప్ఫసాటకా;
తేదణ్డికా ¶ ఏకసిఖా, ఆగచ్ఛన్తి మమం ఘరం.
‘‘ఆజీవకా విలుత్తావీ, గోధమ్మా దేవధమ్మికా;
రజోజల్లధరా ఏతే, ఆగచ్ఛన్తి మమం ఘరం.
‘‘పరిత్తకా సన్తిపత్తా [పరివత్తకా సిద్ధిపత్తా (సీ. స్యా. పీ.)], కోధపుగ్గనికా [కోణ్డపుగ్గణికా (సీ.), కోణ్డపుగ్గలికా (పీ.)] బహూ;
తపస్సీ వనచారీ చ, ఆగచ్ఛన్తి మమం ఘరం.
‘‘ఓడ్డకా దమిళా చేవ, సాకుళా మలవాళకా [మలయాలకా (సీ. స్యా. పీ.)];
సవరా యోనకా చేవ, ఆగచ్ఛన్తి మమం ఘరం.
‘‘అన్ధకా ¶ ¶ ముణ్డకా సబ్బే, కోటలా హనువిన్దకా [కోలకా సానువిన్దకా (సీ. పీ.)];
ఆరావచీనరట్ఠా చ, ఆగచ్ఛన్తి మమం ఘరం.
‘‘అలసన్దకా [అలసన్తా (క.)] పల్లవకా, ధమ్మరా నిగ్గమానుసా [బబ్బరా భగ్గకారుసా (సీ.)];
గేహికా [రోహితా (సీ.), బాహికా (పీ.)] చేతపుత్తా చ, ఆగచ్ఛన్తి మమం ఘరం.
‘‘మాధురకా కోసలకా, కలిఙ్గా [కాసికా (సీ.)] హత్థిపోరికా;
ఇసిణ్డా మక్కలా చేవ, ఆగచ్ఛన్తి మమం ఘరం.
‘‘చేలావకా ఆరబ్భా [అరమ్మా (సీ. పీ.)] చ, ఓఘుళ్హా [ఓక్కలా (సీ.)] మేఘలా బహూ;
ఖుద్దకా సుద్దకా చేవ, ఆగచ్ఛన్తి మమం ఘరం.
‘‘రోహణా సిన్ధవా చేవ, చితకా ఏకకణ్ణికా;
సురట్ఠా అపరన్తా చ, ఆగచ్ఛన్తి మమం ఘరం.
‘‘సుప్పారకా కుమారా [కికుమారా (సీ. పీ.)] చ, మల్లసోవణ్ణభూమికా [మలయా సోణ్ణభూమికా (సీ. స్యా. పీ.)];
వజ్జీతఙ్గా [వజ్జీ తారా (సీ.), వజ్జీహారా (స్యా. పీ.)] చ తే సబ్బే, ఆగచ్ఛన్తి మమం ఘరం.
‘‘నళకారా ¶ పేసకారా, చమ్మకారా చ తచ్ఛకా;
కమ్మారా కుమ్భకారా చ, ఆగచ్ఛన్తి మమం ఘరం.
‘‘మణికారా లోహకారా, సోణ్ణకారా చ దుస్సికా;
తిపుకారా చ తే సబ్బే, ఆగచ్ఛన్తి మమం ఘరం.
‘‘ఉసుకారా భమకారా, పేసకారా చ గన్ధికా;
రజకా తున్నవాయా చ, ఆగచ్ఛన్తి మమం ఘరం.
‘‘తేలికా ¶ కట్ఠహారా చ, ఉదహారా చ పేస్సికా;
సూపికా సూపరక్ఖా చ, ఆగచ్ఛన్తి మమం ఘరం.
‘‘దోవారికా ¶ అనీకట్ఠా, బన్ధికా [వన్దికా (సీ.), గన్థికా (స్యా.), సన్దికా (పీ.)] పుప్ఫఛడ్డకా;
హత్థారుహా హత్థిపాలా, ఆగచ్ఛన్తి మమం ఘరం.
‘‘ఆనన్దస్స ¶ మహారఞ్ఞో [ఆనన్దస్స నామ రఞ్ఞో (స్యా.), అరిన్దమనామ రఞ్ఞో (పీ.)], మమత్థస్స [పమత్తస్స (సీ. పీ.), సమగ్గస్స (స్యా.)] అదాసహం;
సత్తవణ్ణేన రతనేన, ఊనత్థం [ఊనత్తం (సీ. స్యా. పీ.)] పూరయామహం.
‘‘యే మయా కిత్తితా సబ్బే, నానావణ్ణా బహూ జనా;
తేసాహం చిత్తమఞ్ఞాయ, తప్పయిం రతనేనహం.
‘‘వగ్గూసు భాసమానాసు, వజ్జమానాసు భేరిసు;
సఙ్ఖేసు ధమయన్తేసు, సకగేహే రమామహం.
‘‘భగవా తమ్హి సమయే, పదుముత్తరనాయకో;
వసీసతసహస్సేహి, పరిక్ఖీణాసవేహి సో.
‘‘భిక్ఖూహి సహితో వీథిం, పటిపజ్జిత్థ చక్ఖుమా;
ఓభాసేన్తో దిసా సబ్బా, దీపరుక్ఖోవ జోతతి.
‘‘వజ్జన్తి ¶ భేరియో సబ్బా, గచ్ఛన్తే లోకనాయకే;
పభా నిద్ధావతే తస్స, సతరంసీవ ఉగ్గతో.
‘‘కవాటన్తరికాయాపి, పవిట్ఠేన చ రస్మినా;
అన్తోఘరేసు విపులో, ఆలోకో ఆసి తావదే.
‘‘పభం దిస్వాన బుద్ధస్స, పారిసజ్జే అవోచహం;
నిస్సంసయం బుద్ధసేట్ఠో, ఇమం వీథిముపాగతో.
‘‘ఖిప్పం ఓరుయ్హ పాసాదా, అగమిం అన్తరాపణం;
సమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా, ఇదం వచనమబ్రవిం.
‘‘‘అనుకమ్పతు మే బుద్ధో, జలజుత్తమనాయకో;
వసీసతసహస్సేహి, అధివాసేసి సో ముని’.
‘‘నిమన్తేత్వాన సమ్బుద్ధం, అభినేసిం సకం ఘరం;
తత్థ అన్నేన పానేన, సన్తప్పేసిం మహామునిం.
‘‘భుత్తావిం కాలమఞ్ఞాయ, బుద్ధసేట్ఠస్స తాదినో;
సతఙ్గికేన తూరియేన, బుద్ధసేట్ఠం ఉపట్ఠహిం.
‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
అన్తోఘరే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యో ¶ ¶ ¶ మం తూరియేహుపట్ఠాసి, అన్నపానఞ్చదాసి మే;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘పహూతభక్ఖో హుత్వాన, సహిరఞ్ఞో సభోజనో;
చతుదీపే ఏకరజ్జం, కారయిస్సతియం నరో.
‘‘‘పఞ్చసీలే ¶ సమాదాయ, దసకమ్మపథే తతో;
సమాదాయ పవత్తేన్తో, పరిసం సిక్ఖాపయిస్సతి.
‘‘‘తూరియసతసహస్సాని, భేరియో సమలఙ్కతా;
వజ్జయిస్సన్తిమం నిచ్చం, ఉపట్ఠానస్సిదం ఫలం.
‘‘‘తింసకప్పసహస్సాని, దేవలోకే రమిస్సతి;
చతుసట్ఠిక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్సతి.
‘‘‘చతుసట్ఠిక్ఖత్తుం రాజా, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘ఉపపజ్జతి యం యోనిం, దేవత్తం అథ మానుసం;
అనూనభోగో హుత్వాన, మనుస్సత్తం గమిస్సతి.
‘‘‘అజ్ఝాయకో భవిత్వాన, తిణ్ణం వేదాన పారగూ;
ఉత్తమత్థం గవేసన్తో, చరిస్సతి మహిం ఇమం.
‘‘‘సో పచ్ఛా పబ్బజిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;
గోతమస్స భగవతో, సాసనేభిరమిస్సతి.
‘‘‘ఆరాధయిత్వాన సమ్బుద్ధం, గోతమం సక్యపుఙ్గవం;
కిలేసే ఝాపయిత్వాన, అరహాయం భవిస్సతి’.
‘‘విపినే బ్యగ్ఘరాజావ, మిగరాజావ కేసరీ;
అభీతో విహరామజ్జ, సక్యపుత్తస్స సాసనే.
‘‘దేవలోకే ¶ మనుస్సే వా, దలిద్దే దుగ్గతిమ్హి వా;
నిబ్బత్తిం మే న పస్సామి, ఉపట్ఠానస్సిదం ఫలం.
‘‘వివేకమనుయుత్తోమ్హి ¶ , ఉపసన్తో నిరూపధి;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా జతుకణ్ణిత్థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
జతుకణ్ణిత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. ఉదేనత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే ¶ , పదుమో నామ పబ్బతో;
అస్సమో సుకతో మయ్హం, పణ్ణసాలా సుమాపితా.
‘‘నదియో సన్దరే తత్థ, సుపతిత్థా మనోరమా;
అచ్ఛోదకా సీతజలా, సన్దరే నదియో సదా.
‘‘పాఠీనా ¶ పావుసా మచ్ఛా, బలజా ముఞ్జరోహితా;
సోభేన్తా నదియో ఏతే, వసన్తి నదియా సదా.
‘‘అమ్బజమ్బూహి సఞ్ఛన్నా, కరేరితిలకా తథా;
ఉద్దాలకా పాటలియో, సోభేన్తి మమ అస్సమం.
‘‘అఙ్కోలకా బిమ్బిజాలా, మాయాకారీ చ పుప్ఫితా;
గన్ధేన ఉపవాయన్తా, సోభేన్తి మమ అస్సమం.
‘‘అతిముత్తా సత్తలికా, నాగా సాలా చ పుప్ఫితా;
దిబ్బగన్ధం సమ్పవన్తా, సోభేన్తి మమ అస్సమం.
‘‘కోసమ్బా సళలా నీపా, అట్ఠఙ్గాపి చ పుప్ఫితా [అట్ఠఙ్గా చ సుపుప్ఫితా (సీ.), కట్ఠఙ్గా చ సుపుప్ఫితా (పీ.)];
దిబ్బగన్ధం సమ్పవన్తా, సోభేన్తి మమ అస్సమం.
‘‘హరీతకా ఆమలకా, అమ్బజమ్బువిభీతకా;
కోలా భల్లాతకా బిల్లా, ఫలాని బహు అస్సమే.
‘‘కలమ్బా ¶ కన్దలీ తత్థ, పుప్ఫన్తి మమ అస్సమే;
దిబ్బగన్ధం [దిబ్బగన్ధా (సీ. స్యా. పీ.) ఏవం పరత్థపి] సమ్పవన్తా, సోభేన్తి మమ అస్సమం.
‘‘అసోకపిణ్డివారీ ¶ చ [అసోకపిణ్డీ చ వరీ (సీ. స్యా.), అసోకపిణ్డీ చ వారీ (పీ.)], నిమ్బరుక్ఖా చ పుప్ఫితా;
దిబ్బగన్ధం సమ్పవన్తా, సోభేన్తి మమ అస్సమం.
‘‘పున్నాగా గిరిపున్నాగా, తిమిరా తత్థ పుప్ఫితా;
దిబ్బగన్ధం సమ్పవన్తా, సోభేన్తి మమ అస్సమం.
‘‘నిగ్గుణ్డీ సిరినిగ్గుణ్డీ, చమ్పరుక్ఖేత్థ పుప్ఫితా;
దిబ్బగన్ధం సమ్పవన్తా, సోభేన్తి మమ అస్సమం.
‘‘అవిదూరే ¶ పోక్ఖరణీ, చక్కవాకూపకూజితా;
మన్దాలకేహి సఞ్ఛన్నా, పదుముప్పలకేహి చ.
‘‘అచ్ఛోదకా ¶ సీతజలా, సుపతిత్థా మనోరమా;
అచ్ఛా ఫలికసమానా, సోభేన్తి మమ అస్సమం.
‘‘పదుమా పుప్ఫరే తత్థ, పుణ్డరీకా చ ఉప్పలా;
మన్దాలకేహి సఞ్ఛన్నా, సోభేన్తి మమ అస్సమం.
‘‘పాఠీనా పావుసా మచ్ఛా, బలజా ముఞ్జరోహితా;
విచరన్తావ తే తత్థ, సోభేన్తి మమ అస్సమం.
‘‘కుమ్భీలా సుసుమారా చ, కచ్ఛపా చ గహా బహూ;
ఓగహా అజగరా చ, సోభేన్తి మమ అస్సమం.
‘‘పారేవతా రవిహంసా, చక్కవాకా నదీచరా;
దిన్దిభా సాళికా చేత్థ, సోభేన్తి మమ అస్సమం.
‘‘నయితా అమ్బగన్ధీ చ, కేతకా తత్థ పుప్ఫితా;
దిబ్బగన్ధం సమ్పవన్తా, సోభేన్తి మమ అస్సమం.
‘‘సీహా బ్యగ్ఘా చ దీపీ చ, అచ్ఛకోకతరచ్ఛకా;
అనుసఞ్చరన్తా పవనే, సోభేన్తి మమ అస్సమం.
‘‘జటాభారేన భరితా, అజినుత్తరవాసనా;
అనుసఞ్చరన్తా పవనే, సోభేన్తి మమ అస్సమం.
‘‘అజినానిధరా ¶ ఏతే, నిపకా సన్తవుత్తినో;
అప్పాహారావ తే సబ్బే, సోభేన్తి మమ అస్సమం.
‘‘ఖారిభారం ¶ గహేత్వాన, అజ్ఝోగయ్హ వనం తదా;
మూలఫలాని భుఞ్జన్తా, వసన్తి అస్సమే తదా.
‘‘న ¶ తే దారుం ఆహరన్తి, ఉదకం పాదధోవనం;
సబ్బేసం ఆనుభావేన, సయమేవాహరీయతి.
‘‘చుల్లాసీతిసహస్సాని, ఇసయేత్థ సమాగతా;
సబ్బేవ ఝాయినో ఏతే, ఉత్తమత్థగవేసకా.
‘‘తపస్సినో బ్రహ్మచారీ, చోదేన్తా అప్పనావ తే;
అమ్బరావచరా సబ్బే, వసన్తి అస్సమే తదా.
‘‘పఞ్చాహం సన్నిపతన్తి, ఏకగ్గా సన్తవుత్తినో;
అఞ్ఞోఞ్ఞం అభివాదేత్వా, పక్కమన్తి దిసాముఖా.
‘‘పదుముత్తరో నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
తమన్ధకారం విధమం, ఉప్పజ్జి తావదే జినో.
‘‘మమ ¶ అస్సమసామన్తా, యక్ఖో ఆసి మహిద్ధికో;
సో మే సంసిత్థ సమ్బుద్ధం, జలజుత్తమనాయకం.
‘‘ఏస బుద్ధో సముప్పన్నో, పదుముత్తరో మహాముని;
ఖిప్పం గన్త్వాన సమ్బుద్ధం, పయిరూపాస మారిస.
‘‘యక్ఖస్స వచనం సుత్వా, విప్పసన్నేన చేతసా;
అస్సమం సంసామేత్వాన, నిక్ఖమిం విపినా తదా.
‘‘చేళేవ డయ్హమానమ్హి, నిక్ఖమిత్వాన అస్సమా;
ఏకరత్తిం నివాసేత్వా [నివసిత్వా (సీ.), నివాసేన (?)], ఉపగచ్ఛిం వినాయకం.
‘‘పదుముత్తరో ¶ లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
చతుసచ్చం పకాసేన్తో, దేసేసి అమతం పదం.
‘‘సుఫుల్లం పదుమం గయ్హ, ఉపగన్త్వా మహేసినో;
పసన్నచిత్తో సుమనో, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘పూజయిత్వాన ¶ సమ్బుద్ధం, జలజుత్తమనాయకం;
ఏకంసం అజినం కత్వా, సన్థవిం లోకనాయకం.
‘‘యేన ఞాణేన సమ్బుద్ధో, వసతీహ అనాసవో;
తం ఞాణం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘సంసారసోతం ఛిన్దిత్వా, తారేసి సబ్బపాణినం;
తవ ధమ్మం సుణిత్వాన, తణ్హాసోతం తరన్తి తే.
‘‘‘తువం ¶ సత్థా చ కేతు చ, ధజో యూపో చ పాణినం;
పరాయణో పతిట్ఠా చ, దీపో చ ద్విపదుత్తమ [దిపదుత్తమ (సీ. స్యా. పీ.)].
‘‘‘యావతా గణినో లోకే, సత్థవాహా పవుచ్చరే;
తువం అగ్గోసి సబ్బఞ్ఞు, తవ అన్తోగధావ తే.
‘‘‘తవ ఞాణేన సబ్బఞ్ఞు, తారేసి జనతం బహుం;
తవ దస్సనమాగమ్మ, దుక్ఖస్సన్తం కరిస్సరే.
‘‘‘యే కేచిమే గన్ధజాతా, లోకే వాయన్తి చక్ఖుమ;
తవ గన్ధసమో నత్థి, పుఞ్ఞక్ఖేత్తే మహామునే’.
‘‘‘తిరచ్ఛానయోనిం నిరయం, పరిమోచేసి [పరిమోచేహి (స్యా. క.)] చక్ఖుమ;
అసఙ్ఖతం పదం సన్తం, దేసేసి [దేసేహి (స్యా. క.)] త్వం మహామునే’.
‘‘పదుముత్తరో ¶ లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యో ¶ మే ఞాణం అపూజేసి, పసన్నో సేహి పాణిభి;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘తింసకప్పసహస్సాని, దేవలోకే రమిస్సతి;
సహస్సక్ఖత్తుం రాజా చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి’.
‘‘సులద్ధలాభం లద్ధోమ్హి, తోసయిత్వాన సుబ్బతం;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉదేనో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉదేనత్థేరస్సాపదానం దసమం.
మేత్తేయ్యవగ్గో ఏకచత్తాలీసమో.
తస్సుద్దానం –
మేత్తేయ్యో పుణ్ణకో థేరో, మేత్తగూ ధోతకోపి చ;
ఉపసివో ¶ చ నన్దో చ, హేమకో సత్తమో తహిం.
తోదేయ్యో జతుకణ్ణీ చ, ఉదేనో చ మహాయసో;
తీణి గాథాసతానేత్థ, అసీతి తీణి చుత్తరిం.
౪౨. భద్దాలివగ్గో
౧. భద్దాలిత్థేరఅపదానం
‘‘సుమేధో ¶ ¶ ¶ నామ సమ్బుద్ధో, అగ్గో కారుణికో ముని;
వివేకకామో లోకగ్గో, హిమవన్తముపాగమి.
‘‘అజ్ఝోగాహేత్వా హిమవం, సుమేధో లోకనాయకో;
పల్లఙ్కం ఆభుజిత్వాన, నిసీది పురిసుత్తమో.
‘‘సమాధిం సో సమాపన్నో, సుమేధో లోకనాయకో;
సత్తరత్తిన్దివం బుద్ధో, నిసీది పురిసుత్తమో.
‘‘ఖారిభారం [ఖారికాజం (సీ.)] గహేత్వాన, వనమజ్ఝోగహిం అహం;
తత్థద్దసాసిం సమ్బుద్ధం, ఓఘతిణ్ణమనాసవం.
‘‘సమ్మజ్జనిం గహేత్వాన, సమ్మజ్జిత్వాన అస్సమం;
చతుదణ్డే ఠపేత్వాన, అకాసిం మణ్డపం తదా.
‘‘సాలపుప్ఫం ¶ ఆహరిత్వా, మణ్డపం ఛాదయిం అహం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, అభివన్దిం తథాగతం.
‘‘యం ¶ వదన్తి సుమేధోతి, భూరిపఞ్ఞం సుమేధసం;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘బుద్ధస్స గిరమఞ్ఞాయ, సబ్బే దేవా సమాగముం;
అసంసయం బుద్ధసేట్ఠో, ధమ్మం దేసేతి చక్ఖుమా.
‘‘‘సుమేధో నామ సమ్బుద్ధో, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
దేవసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యో మే సత్తాహం మణ్డపం, ధారయీ సాలఛాదితం;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘దేవభూతో మనుస్సో వా, హేమవణ్ణో భవిస్సతి;
పహూతభోగో హుత్వాన, కామభోగీ భవిస్సతి.
‘‘‘సట్ఠి ¶ ¶ నాగసహస్సాని, సబ్బాలఙ్కారభూసితా;
సువణ్ణకచ్ఛా మాతఙ్గా, హేమకప్పనవాససా.
‘‘‘ఆరూళ్హా గామణీయేహి, తోమరఙ్కుసపాణిభి;
సాయం పాతో [సాయపాతో (పీ.)] ఉపట్ఠానం, ఆగమిస్సన్తిమం నరం;
తేహి నాగేహి పరివుతో, రమిస్సతి అయం నరో.
‘‘‘సట్ఠి అస్ససహస్సాని, సబ్బాలఙ్కారభూసితా;
ఆజానీయావ జాతియా, సిన్ధవా సీఘవాహినో.
‘‘‘ఆరూళ్హా గామణీయేహి, ఇల్లియాచాపధారిభి;
పరివారేస్సన్తిమం నిచ్చం, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘‘సట్ఠి రథసహస్సాని, సబ్బాలఙ్కారభూసితా;
దీపా ¶ అథోపి వేయగ్ఘా, సన్నద్ధా ఉస్సితద్ధజా.
‘‘‘ఆరూళ్హా గామణీయేహి, చాపహత్థేహి వమ్మిభి;
పరివారేస్సన్తిమం నిచ్చం, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘‘సట్ఠి గామసహస్సాని, పరిపుణ్ణాని సబ్బసో;
పహూతధనధఞ్ఞాని, సుసమిద్ధాని సబ్బసో;
సదా పాతుభవిస్సన్తి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘‘హత్థీ అస్సా రథా పత్తీ, సేనా చ చతురఙ్గినీ;
పరివారేస్సన్తిమం నిచ్చం, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘‘అట్ఠారసే కప్పసతే, దేవలోకే రమిస్సతి;
సహస్సక్ఖత్తుం రాజా చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.
‘‘‘సతానం ¶ తీణిక్ఖత్తుఞ్చ, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరిస్సతినాసవో’.
‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి ¶ , అద్దసం లోకనాయకం;
ఏత్థన్తరముపాదాయ, గవేసిం అమతం పదం.
‘‘లాభా ¶ మయ్హం సులద్ధం మే, యమహఞ్ఞాసి సాసనం;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘నమో ¶ తే పురిసాజఞ్ఞ, నమో తే పురిసుత్తమ;
తవ ఞాణం పకిత్తేత్వా, పత్తోమ్హి అచలం పదం.
‘‘యం యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;
సబ్బత్థ సుఖితో హోమి, ఫలం మే ఞాణకిత్తనే.
‘‘ఇదం పచ్ఛిమకం మయ్హం, చరిమో వత్తతే భవో;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి, మమ బుద్ధస్స సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా భద్దాలిత్థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
భద్దాలిత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. ఏకఛత్తియత్థేరఅపదానం
‘‘చన్దభాగానదీతీరే, అస్సమో సుకతో మమ;
సుసుద్ధపులినాకిణ్ణో, పన్నసాలా సుమాపితా.
‘‘ఉత్తానకూలా నదికా, సుపతిత్థా మనోరమా;
మచ్ఛకచ్ఛపసమ్పన్నా [… సఞ్ఛన్నా (క.)], సుసుమారనిసేవితా.
‘‘అచ్ఛా ¶ ¶ దీపీ చ మయూరా, కరవీకా చ సాళికా;
కూజన్తి సబ్బదా ఏతే, సోభయన్తా మమస్సమం.
‘‘కోకిలా మఞ్జుభాణీ చ, హంసా చ మధురస్సరా;
అభికూజన్తి తే తత్థ, సోభయన్తా మమస్సమం.
‘‘సీహా బ్యగ్ఘా వరాహా చ, అచ్ఛ [వక (సీ. పీ.), బకా (స్యా.), వకా (క.)] కోకతరచ్ఛకా;
గిరిదుగ్గమ్హి నాదేన్తి, సోభయన్తా మమస్సమం.
‘‘ఏణీమిగా ¶ ¶ చ సరభా, భేరణ్డా సూకరా బహూ;
గిరిదుగ్గమ్హి నాదేన్తి, సోభయన్తా మమస్సమం.
‘‘ఉద్దాలకా చమ్పకా చ, పాటలీ సిన్దువారకా;
అతిముత్తా అసోకా చ, సోభయన్తి మమస్సమం [పుప్ఫన్తి మమ అస్సమే (సీ. పీ.)].
‘‘అఙ్కోలా యూథికా చేవ, సత్తలీ బిమ్బిజాలికా;
కణికారా చ పుప్ఫన్తి, సోభయన్తా మమస్సమం [కణికాకణికారా చ, పుప్ఫన్తి మమ అస్సమే (సీ. స్యా. పీ.)].
‘‘నాగా సాలా చ సళలా, పుణ్డరీకేత్థ పుప్ఫితా;
దిబ్బగన్ధం సమ్పవన్తా, సోభయన్తి మమస్సమం.
‘‘అజ్జునా అసనా చేత్థ, మహానామా చ పుప్ఫితా;
సాలా చ కఙ్గుపుప్ఫా చ, సోభయన్తి మమస్సమం.
‘‘అమ్బా జమ్బూ చ తిలకా, నిమ్బా చ సాలకల్యాణీ;
దిబ్బగన్ధం సమ్పవన్తా, సోభయన్తి మమస్సమం.
‘‘అసోకా చ కపిట్ఠా చ, గిరిమాలేత్థ [భగినిమాలేత్థ (సీ. పీ.), భగినిమాలా చ (స్యా.)] పుప్ఫితా;
దిబ్బగన్ధం సమ్పవన్తా, సోభయన్తి మమస్సమం.
‘‘కదమ్బా ¶ కదలీ చేవ, ఇసిముగ్గా చ రోపితా;
ధువం ఫలాని ధారేన్తి, సోభయన్తా మమస్సమం.
‘‘హరీతకా ఆమలకా, అమ్బజమ్బువిభీతకా;
కోలా భల్లాతకా బిల్లా, ఫలినో మమ అస్సమే.
‘‘అవిదూరే ¶ పోక్ఖరణీ, సుపతిత్థా మనోరమా;
మన్దాలకేహి సఞ్ఛన్నా, పదుముప్పలకేహి చ.
‘‘గబ్భం గణ్హన్తి పదుమా, అఞ్ఞే పుప్ఫన్తి కేసరీ;
ఓపత్తకణ్ణికా చేవ, పుప్ఫన్తి మమ అస్సమే.
‘‘పాఠీనా పావుసా మచ్ఛా, బలజా ముఞ్జరోహితా;
అచ్ఛోదకమ్హి విచరం, సోభయన్తి మమస్సమం.
‘‘నయితా అమ్బగన్ధీ చ, అనుకూలే చ కేతకా;
దిబ్బగన్ధం సమ్పవన్తా, సోభయన్తి మమస్సమం.
‘‘మధు భిసమ్హా సవతి, ఖీరసప్పి ముళాలిభి;
దిబ్బగన్ధం సమ్పవన్తా, సోభయన్తి మమస్సమం.
‘‘పులినా ¶ సోభనా తత్థ, ఆకిణ్ణా జలసేవితా;
ఓపుప్ఫా పుప్ఫితా సేన్తి, సోభయన్తా మమస్సమం.
‘‘జటాభారేన ¶ భరితా, అజినుత్తరవాసనా;
వాకచీరధరా సబ్బే, సోభయన్తి మమస్సమం.
‘‘యుగమత్తమపేక్ఖన్తా, నిపకా సన్తవుత్తినో;
కామభోగే అనపేక్ఖా, వసన్తి మమ అస్సమే.
‘‘పరూళ్హకచ్ఛనఖలోమా ¶ , పఙ్కదన్తా రజస్సిరా;
రజోజల్లధరా సబ్బే, వసన్తి మమ అస్సమే.
‘‘అభిఞ్ఞాపారమిప్పత్తా, అన్తలిక్ఖచరా చ తే;
ఉగ్గచ్ఛన్తా నభం ఏతే, సోభయన్తి మమస్సమం.
‘‘తేహి సిస్సేహి పరివుతో, వసామి విపినే తదా;
రత్తిన్దివం న జానామి, సదా ఝానసమప్పితో.
‘‘భగవా తమ్హి సమయే, అత్థదస్సీ మహాముని;
తమన్ధకారం నాసేన్తో, ఉప్పజ్జి లోకనాయకో.
‘‘అథ అఞ్ఞతరో సిస్సో, ఆగచ్ఛి మమ సన్తికం;
మన్తే అజ్ఝేతుకామో సో, ఛళఙ్గం నామ లక్ఖణం.
‘‘బుద్ధో ¶ లోకే సముప్పన్నో, అత్థదస్సీ మహాముని;
చతుసచ్చం పకాసేన్తో, దేసేతి అమతం పదం.
‘‘తుట్ఠహట్ఠో పముదితో, ధమ్మన్తరగతాసయో;
అస్సమా అభినిక్ఖమ్మ, ఇదం వచనమబ్రవిం.
‘‘‘బుద్ధో లోకే సముప్పన్నో, ద్వత్తింసవరలక్ఖణో;
ఏథ సబ్బే గమిస్సామ, సమ్మాసమ్బుద్ధసన్తికం’.
‘‘ఓవాదపటికరా తే, సధమ్మే పారమిం గతా;
సాధూతి సమ్పటిచ్ఛింసు, ఉత్తమత్థగవేసకా.
‘‘జటాభారభరితా తే [జటాభారేన భరితా (క.)], అజినుత్తరవాసనా;
ఉత్తమత్థం గవేసన్తా, నిక్ఖమింసు వనా తదా.
‘‘భగవా ¶ తమ్హి సమయే, అత్థదస్సీ మహాయసో;
చతుసచ్చం పకాసేన్తో, దేసేతి అమతం పదం.
‘‘సేతచ్ఛత్తం ¶ గహేత్వాన, బుద్ధసేట్ఠస్స ధారయిం;
ఏకాహం ధారయిత్వాన, బుద్ధసేట్ఠం అవన్దహం.
‘‘అత్థదస్సీ తు భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యో మే ఛత్తం అధారేసి, పసన్నో సేహి పాణిభి;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘ఇమస్స జాయమానస్స, దేవత్తే అథ మానుసే;
ధారేస్సతి సదా ఛత్తం, ఛత్తదానస్సిదం ఫలం.
‘‘‘సత్తసత్తతికప్పాని ¶ , దేవలోకే రమిస్సతి;
సహస్సక్ఖత్తుం రాజా చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.
‘‘‘సత్తసత్తతిక్ఖత్తుఞ్చ, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘‘అట్ఠారసే కప్పసతే, గోతమో సక్యపుఙ్గవో;
తమన్ధకారం నాసేన్తో, ఉప్పజ్జిస్సతి చక్ఖుమా.
‘‘‘తస్స ¶ ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరిస్సతినాసవో’.
‘‘యతో అహం కమ్మమకం, ఛత్తం బుద్ధస్స ధారయం;
ఏత్థన్తరే న జానామి, సేతచ్ఛత్తం అధారితం.
‘‘ఇదం ¶ పచ్ఛిమకం మయ్హం, చరిమో వత్తతే భవో;
ఛత్తధారణమజ్జాపి, వత్తతే నిచ్చకాలికం.
‘‘అహో మే సుకతం కమ్మం, అత్థదస్సిస్స తాదినో;
సబ్బాసవా పరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకఛత్తియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;
ఏకఛత్తియత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. తిణసూలకఛాదనియత్థేరఅపదానం
‘‘జాతిం ¶ జరఞ్చ మరణం, పచ్చవేక్ఖిం అహం తదా;
ఏకకో అభినిక్ఖమ్మ, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘చరమానోనుపుబ్బేన, గఙ్గాతీరం ఉపాగమిం;
తత్థద్దసాసిం పథవిం, గఙ్గాతీరే సమున్నతం.
‘‘అస్సమం తత్థ మాపేత్వా, వసామి అస్సమే అహం;
సుకతో చఙ్కమో మయ్హం, నానాదిజగణాయుతో.
‘‘మముపేన్తి చ విస్సత్థా, కూజన్తి చ మనోహరం;
రమమానో సహ తేహి, వసామి అస్సమే అహం.
‘‘మమ ¶ అస్సమసామన్తా, మిగరాజా చతుక్కమో;
ఆసయా అభినిక్ఖమ్మ, గజ్జి సో అసనీ వియ.
‘‘నదితే ¶ ¶ మిగరాజే చ, హాసో మే ఉదపజ్జథ;
మిగరాజం గవేసన్తో, అద్దసం లోకనాయకం.
‘‘దిస్వానాహం దేవదేవం, తిస్సం లోకగ్గనాయకం;
హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, పూజయిం నాగకేసరం.
‘‘ఉగ్గచ్ఛన్తంవ సూరియం, సాలరాజంవ పుప్ఫితం;
ఓసధింవ విరోచన్తం, సన్థవిం లోకనాయకం.
‘‘‘తవ ఞాణేన సబ్బఞ్ఞు, మోచేసిమం సదేవకం;
తవం ఆరాధయిత్వాన, జాతియా పరిముచ్చరే.
‘‘‘అదస్సనేన సబ్బఞ్ఞు, బుద్ధానం సబ్బదస్సినం;
పతన్తివీచినిరయం, రాగదోసేహి ఓఫుటా [ఓత్థటా (స్యా.)].
‘‘‘తవ దస్సనమాగమ్మ, సబ్బఞ్ఞు లోకనాయక;
పముచ్చన్తి భవా సబ్బా, ఫుసన్తి అమతం పదం.
‘‘‘యదా బుద్ధా చక్ఖుమన్తో, ఉప్పజ్జన్తి పభఙ్కరా;
కిలేసే ఝాపయిత్వాన, ఆలోకం దస్సయన్తి తే’.
‘‘కిత్తయిత్వాన సమ్బుద్ధం, తిస్సం లోకగ్గనాయకం;
హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, తిణసూలం అపూజయిం.
‘‘మమ ¶ ¶ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, తిస్సో లోకగ్గనాయకో;
సకాసనే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యో మం పుప్ఫేహి ఛాదేసి, పసన్నో సేహి పాణిభి;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘పఞ్చవీసతిక్ఖత్తుం సో, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
పఞ్చసత్తతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.
‘‘‘పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం;
తస్స కమ్మనిస్సన్దేన [కమ్మస్స నిస్సన్దో (సీ. స్యా. పీ.)], పుప్ఫానం పూజనాయ చ [సో (స్యా. పీ.)].
‘‘‘సీసంన్హాతో చయం పోసో, పుప్ఫమాకఙ్ఖతే యది [సాయం పాతో చయం పోసో, పుప్ఫేహి మం అఛాదయి (స్యా.)];
పుఞ్ఞకమ్మేన సంయుత్తం [సంయుత్తో (సీ. స్యా. పీ.)], పురతో పాతుభవిస్సతి.
‘‘‘యం ¶ యం ఇచ్ఛతి కామేహి, తం తం పాతుభవిస్సతి;
సఙ్కప్పం పరిపూరేత్వా, నిబ్బాయిస్సతినాసవో’.
అట్ఠారసమం భాణవారం.
‘‘కిలేసే ఝాపయిత్వాన, సమ్పజానో పతిస్సతో;
ఏకాసనే నిసీదిత్వా, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘చఙ్కమన్తో ¶ నిపజ్జన్తో, నిసిన్నో ఉద వా ఠితో;
బుద్ధసేట్ఠం సరిత్వాన, విహరామి అహం సదా.
‘‘చీవరే పిణ్డపాతే చ, పచ్చయే సయనాసనే;
తత్థ మే ఊనతా నత్థి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘సో దాని పత్తో అమతం, సన్తం పదమనుత్తరం;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.
‘‘ద్వేనవుతే ¶ ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తిణసూలకఛాదనియో [తిణసూలికఛాదనియో (క.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తిణసూలకఛాదనియత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. మధుమంసదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే ¶ బన్ధుమతియా, సూకరికో అహోసహం;
ఉక్కోటం రన్ధయిత్వాన [ఉక్కోటకం రన్ధయిత్వా (సీ. స్యా.)], మధుమంసమ్హి [మధుసప్పిమ్హి (పీ.), మధుం మంసమ్హి (క.)] ఓకిరిం.
‘‘సన్నిపాతం ¶ అహం గన్త్వా, ఏకం పత్తం గహేసహం;
పూరయిత్వాన తం పత్తం, భిక్ఖుసఙ్ఘస్సదాసహం.
‘‘యోత్థ థేరతరో భిక్ఖు, నియ్యాదేసి మమం తదా;
ఇమినా పత్తపూరేన, లభస్సు విపులం సుఖం.
‘‘దువే సమ్పత్తియో భుత్వా, సుక్కమూలేన చోదితో;
పచ్ఛిమే వత్తమానమ్హి, కిలేసే ఝాపయిస్సతి.
‘‘తత్థ ¶ చిత్తం పసాదేత్వా, తావతింసమగచ్ఛహం;
తత్థ భుత్వా పివిత్వా చ, లభామి విపులం సుఖం.
‘‘మణ్డపే రుక్ఖమూలే వా, పుబ్బకమ్మం అనుస్సరిం;
అన్నపానాభివస్సో మే, అభివస్సతి తావదే.
‘‘ఇదం పచ్ఛిమకం మయ్హం, చరిమో వత్తతే భవో;
ఇధాపి అన్నపానం మే, వస్సతే సబ్బకాలికం.
‘‘తేనేవ మధుదానేన [మంసదానేన (సీ. పీ.)], సన్ధావిత్వా భవే అహం;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, మధుదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మధుమంసదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
మధుమంసదాయకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. నాగపల్లవత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే ¶ ¶ బన్ధుమతియా, రాజుయ్యానే వసామహం;
మమ అస్సమసామన్తా, నిసీది లోకనాయకో.
‘‘నాగపల్లవమాదాయ ¶ , బుద్ధస్స అభిరోపయిం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, సుగతం అభివాదయిం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పల్లవమపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా నాగపల్లవో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
నాగపల్లవత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. ఏకదీపియత్థేరఅపదానం
‘‘పరినిబ్బుతే సుగతే, సిద్ధత్థే లోకనాయకే;
సదేవమానుసా సబ్బే, పూజేన్తి ద్విపదుత్తమం.
‘‘ఆరోపితే ¶ చ చితకే, సిద్ధత్థే లోకనాయకే;
యథాసకేన థామేన, చితం పూజేన్తి సత్థునో.
‘‘అవిదూరే చితకస్స, దీపం ఉజ్జాలయిం అహం;
యావ ఉదేతి సూరియో, దీపం మే తావ ఉజ్జలి.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘తత్థ మే సుకతం బ్యమ్హం, ఏకదీపీతి ఞాయతి;
దీపసతసహస్సాని, బ్యమ్హే పజ్జలరే మమ.
‘‘ఉదయన్తోవ ¶ సూరియో, దేహో మే జోతతే సదా;
సప్పభాహి సరీరస్స, ఆలోకో హోతి మే సదా.
‘‘తిరోకుట్టం ¶ [తిరోకుడ్డం (సీ. స్యా. క.)] తిరోసేలం, సమతిగ్గయ్హ [సబ్బత్థపి ఏవమేవ దిస్సతి] పబ్బతం;
సమన్తా యోజనసతం, పస్సామి చక్ఖునా అహం.
‘‘సత్తసత్తతిక్ఖత్తుఞ్చ ¶ , దేవలోకే రమిం అహం;
ఏకతింసతిక్ఖత్తుఞ్చ, దేవరజ్జమకారయిం.
‘‘అట్ఠవీసతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘దేవలోకా చవిత్వాన, నిబ్బత్తిం మాతుకుచ్ఛియం;
మాతుకుచ్ఛిగతస్సాపి, అక్ఖి మే న నిమీలతి.
‘‘జాతియా చతువస్సోహం, పబ్బజిం అనగారియం;
అడ్ఢమాసే అసమ్పత్తే, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘దిబ్బచక్ఖుం ¶ విసోధేసిం, భవా సబ్బే సమూహతా;
సబ్బే కిలేసా సఞ్ఛిన్నా, ఏకదీపస్సిదం ఫలం.
‘‘తిరోకుట్టం తిరోసేలం, పబ్బతఞ్చాపి కేవలం;
సమతిక్కమ్మ [సబ్బత్థపీ ఏవమేవ దిస్సతి] పస్సామి, ఏకదీపస్సిదం ఫలం.
‘‘విసమా మే సమా హోన్తి, అన్ధకారో న విజ్జతి;
నాహం పస్సామి తిమిరం, ఏకదీపస్సిదం ఫలం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం దీపమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఏకదీపస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకదీపియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఏకదీపియత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. ఉచ్ఛఙ్గపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే బన్ధుమతియా, అహోసిం మాలికో తదా;
ఉచ్ఛఙ్గం పూరయిత్వాన, అగమం అన్తరాపణం.
‘‘భగవా ¶ ¶ ¶ తమ్హి సమయే, భిక్ఖుసఙ్ఘపురక్ఖతో;
మహతా ఆనుభావేన, నియ్యాతి లోకనాయకో.
‘‘దిస్వాన ¶ లోకపజ్జోతం, విపస్సిం లోకతారణం;
పుప్ఫం పగ్గయ్హ ఉచ్ఛఙ్గా, బుద్ధసేట్ఠం అపూజయిం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉచ్ఛఙ్గపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉచ్ఛఙ్గపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. యాగుదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘అతిథిం [అతీతం (క.)] మే గహేత్వాన, అగచ్ఛిం గామకం తదా;
సమ్పుణ్ణనదికం దిస్వా, సఙ్ఘారామం ఉపాగమిం.
‘‘ఆరఞ్ఞకా ధుతధరా, ఝాయినో లూఖచీవరా;
వివేకాభిరతా ధీరా, సఙ్ఘారామే వసన్తి తే.
‘‘గతి ¶ తేసం ఉపచ్ఛిన్నా, సువిముత్తాన తాదినం;
పిణ్డాయ తే న గచ్ఛన్తి, ఓరుద్ధనదితాయ హి [ఓరుద్ధనదికాయతిం (స్యా.)].
‘‘పసన్నచిత్తో సుమనో, వేదజాతో కతఞ్జలీ;
తణ్డులం మే గహేత్వాన, యాగుదానం అదాసహం.
‘‘పఞ్చన్నం యాగుం దత్వాన, పసన్నో సేహి పాణిభి;
సకకమ్మాభిరద్ధోహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘మణిమయఞ్చ ¶ మే బ్యమ్హం, నిబ్బత్తి తిదసే గణే;
నారీగణేహి సహితో, మోదామి బ్యమ్హముత్తమే.
‘‘తేత్తింసక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జమకారయిం;
తింసక్ఖత్తుం చక్కవత్తీ, మహారజ్జమకారయిం.
‘‘పదేసరజ్జం ¶ విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం;
దేవలోకే మనుస్సే వా, అనుభోత్వా సయం [యసం (స్యా.)] అహం.
‘‘పచ్ఛిమే భవే సమ్పత్తే, పబ్బజిం అనగారియం;
సహ ఓరోపితే కేసే, సబ్బం సమ్పటివిజ్ఝహం.
‘‘ఖయతో వయతో చాపి, సమ్మసన్తో కళేవరం;
పురే సిక్ఖాపదాదానా, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘సుదిన్నం ¶ మే దానవరం, వాణిజ్జం సమ్పయోజితం;
తేనేవ యాగుదానేన, పత్తోమ్హి అచలం పదం.
‘‘సోకం పరిద్దవం బ్యాధిం, దరథం చిత్తతాపనం;
నాభిజానామి ఉప్పన్నం, యాగుదానస్సిదం ఫలం.
‘‘యాగుం ¶ సఙ్ఘస్స దత్వాన, పుఞ్ఞక్ఖేత్తే అనుత్తరే;
పఞ్చానిసంసే అనుభోమి, అహో యాగుసుయిట్ఠతా.
‘‘అబ్యాధితా రూపవతా, ఖిప్పం ధమ్మనిసన్తితా [నిబుజ్ఝితా (స్యా.)];
లాభితా అన్నపానస్స, ఆయు పఞ్చమకం మమ.
‘‘యో కోచి వేదం జనయం, సఙ్ఘే యాగుం దదేయ్య సో;
ఇమాని పఞ్చ ఠానాని, పటిగణ్హేయ్య పణ్డితో.
‘‘కరణీయం కతం సబ్బం, భవా ఉగ్ఘాటితా మయా;
సబ్బాసవా పరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘సో అహం విచరిస్సామి, గామా గామం పురా పురం;
నమస్సమానో సమ్బుద్ధం, ధమ్మస్స చ సుధమ్మతం.
‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, యాగుదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా యాగుదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
యాగుదాయకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. పత్థోదనదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘వనచారీ ¶ ¶ పురే ఆసిం, సతతం వనకమ్మికో;
పత్థోదనం గహేత్వాన, కమ్మన్తం అగమాసహం.
‘‘తత్థద్దసాసిం సమ్బుద్ధం, సయమ్భుం అపరాజితం;
వనా పిణ్డాయ నిక్ఖన్తం, దిస్వా చిత్తం పసాదయిం.
‘‘పరకమ్మాయనే [వయకమ్మాయనే (క.)] యుత్తో, పుఞ్ఞఞ్చ మే న విజ్జతి;
అయం పత్థోదనో అత్థి, భోజయిస్సామహం [భోజయిస్సామి మం (స్యా.)] మునిం.
‘‘పత్థోదనం గహేత్వాన, సయమ్భుస్స అదాసహం;
మమ నిజ్ఝాయమానస్స, పరిభుఞ్జి తదా ముని.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘ఛత్తింసక్ఖత్తుం ¶ దేవిన్దో, దేవరజ్జమకారయిం;
తేత్తింసక్ఖత్తుం రాజా చ, చక్కవత్తీ అహోసహం.
‘‘పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం;
సుఖితో యసవా హోమి, పత్థోదనస్సిదం ఫలం.
‘‘భవాభవే సంసరన్తో, లభామి అమితం ధనం;
భోగే మే ఊనతా నత్థి, పత్థోదనస్సిదం ఫలం.
‘‘నదీసోతపటిభాగా ¶ , భోగా నిబ్బత్తరే మమ;
పరిమేతుం న సక్కోమి, పత్థోదనస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇమం ¶ ఖాద ఇమం భుఞ్జ, ఇమమ్హి సయనే సయ;
తేనాహం సుఖితో హోమి, పత్థోదనస్సిదం ఫలం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పత్థోదనస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పత్థోదనదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పత్థోదనదాయకత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. మఞ్చదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘పరినిబ్బుతే కారుణికే, సిద్ధత్థే లోకనాయకే;
విత్థారికే పావచనే, దేవమానుససక్కతే.
‘‘చణ్డాలో ఆసహం తత్థ, ఆసన్దిపీఠకారకో;
తేన కమ్మేన జీవామి, తేన పోసేమి దారకే.
‘‘ఆసన్దిం సుకతం కత్వా, పసన్నో సేహి పాణిభి;
సయమేవుపగన్త్వాన, భిక్ఖుసఙ్ఘస్సదాసహం.
‘‘తేన ¶ కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘దేవలోకగతో సన్తో, మోదామి తిదసే గణే;
సయనాని మహగ్ఘాని, నిబ్బత్తన్తి యదిచ్ఛకం.
‘‘పఞ్ఞాసక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జమకారయిం;
అసీతిక్ఖత్తుం రాజా చ, చక్కవత్తీ అహోసహం.
‘‘పదేసరజ్జం ¶ ¶ విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం;
సుఖితో యసవా హోమి, మఞ్చదానస్సిదం ఫలం.
‘‘దేవలోకా చవిత్వాన, ఏమి చే మానుసం భవం;
మహారహా సుసయనా, సయమేవ భవన్తి మే.
‘‘అయం పచ్ఛిమకో మయ్హం, చరిమో వత్తతే భవో;
అజ్జాపి సయనే కాలే [సయనకాలే (స్యా.)], సయనం ఉపతిట్ఠతి.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, మఞ్చదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా మఞ్చదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
మఞ్చదాయకత్థేరస్సాపదానం దసమం.
భద్దాలివగ్గో బాచత్తాలీసమో.
తస్సుద్దానం –
భద్దాలీ ఏకఛత్తో చ, తిణసూలో చ మంసదో;
నాగపల్లవికో దీపీ, ఉచ్ఛఙ్గి యాగుదాయకో.
పత్థోదనీ మఞ్చదదో, గాథాయో గణితా చిహ;
ద్వేసతాని చ గాథానం, గాథా చేకా తదుత్తరి.