📜

నమో తస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స

ఖుద్దకనికాయే

థేరాపదానపాళి

(పఠమో భాగో)

౧. బుద్ధవగ్గో

౧. బుద్ధఅపదానం

౧.

తథాగతం ¶ ¶ ¶ జేతవనే వసన్తం, అపుచ్ఛి వేదేహమునీ నతఙ్గో;

‘‘సబ్బఞ్ఞుబుద్ధా కిర నామ హోన్తి, భవన్తి తే హేతుభి కేహి వీర’’.

౨.

తదాహ సబ్బఞ్ఞువరో మహేసీ, ఆనన్దభద్దం మధురస్సరేన;

‘‘యే పుబ్బబుద్ధేసు [సబ్బబుద్ధేసు (స్యా.)] కతాధికారా, అలద్ధమోక్ఖా జినసాసనేసు.

౩.

‘‘తేనేవ సమ్బోధిముఖేన ధీరా, అజ్ఝాసయేనాపి మహాబలేన;

పఞ్ఞాయ తేజేన సుతిక్ఖపఞ్ఞా, సబ్బఞ్ఞుభావం అనుపాపుణన్తి.

౪.

‘‘అహమ్పి ¶ ¶ పుబ్బబుద్ధేసు, బుద్ధత్తమభిపత్థయిం,

మనసాయేవ హుత్వాన, ధమ్మరాజా అసఙ్ఖియా.

౫.

‘‘అథ ¶ ¶ బుద్ధాపదానాని, సుణాథ సుద్ధమానసా;

తింసపారమిసమ్పుణ్ణా, ధమ్మరాజా అసఙ్ఖియా.

౬.

‘‘సమ్బోధిం బుద్ధసేట్ఠానం, ససఙ్ఘే లోకనాయకే;

దసఙ్గులీ నమస్సిత్వా, సిరసా అభివాదయిం [అభివాదయే (స్యా.)].

౭.

‘‘యావతా బుద్ధఖేత్తేసు, రతనా విజ్జన్తిసఙ్ఖియా;

ఆకాసట్ఠా చ భూమట్ఠా [భుమ్మట్ఠా (సీ. స్యా.)], మనసా సబ్బమాహరిం.

౮.

‘‘తత్థ రూపియభూమియం, పాసాదం మాపయిం అహం;

నేకభుమ్మం రతనమయం, ఉబ్బిద్ధం నభముగ్గతం.

౯.

‘‘విచిత్తథమ్భం సుకతం, సువిభత్తం మహారహం;

కనకమయసఙ్ఘాటం, కోన్తచ్ఛత్తేహి మణ్డితం.

౧౦.

‘‘పఠమా వేళురియా భూమి, విమలబ్భసమా సుభా;

నళినజలజాకిణ్ణా, వరకఞ్చనభూమియా.

౧౧.

‘‘పవాళంసా పవాళవణ్ణా, కాచి లోహితకా సుభా;

ఇన్దగోపకవణ్ణాభా, భూమి ఓభాసతీ దిసా.

౧౨.

‘‘సువిభత్తా ఘరముఖా, నియ్యూహా సీహపఞ్జరా;

చతురో వేదికా జాలా, గన్ధావేళా మనోరమా.

౧౩.

‘‘నీలా పీతా లోహితకా, ఓదాతా సుద్ధకాళకా;

కూటాగారవరూపేతా, సత్తరతనభూసితా.

౧౪.

‘‘ఓలోకమయా ¶ పదుమా, వాళవిహఙ్గసోభితా;

నక్ఖత్తతారకాకిణ్ణా, చన్దసూరేహి [చన్దసురియేహి (సీ. స్యా.)] మణ్డితా.

౧౫.

‘‘హేమజాలేన ¶ సఞ్ఛన్నా, సోణ్ణకిఙ్కిణికాయుతా;

వాతవేగేన కూజన్తి, సోణ్ణమాలా మనోరమా.

౧౬.

‘‘మఞ్జేట్ఠకం లోహితకం, పీతకం హరిపిఞ్జరం;

నానారఙ్గేహి సమ్పీతం [సంచిత్తం (స్యా.)], ఉస్సితద్ధజమాలినీ [మాలినిం (సీ.)].

౧౭.

‘‘న నం [నానా (సీ. స్యా.)] బహూనేకసతా, ఫలికా రజతామయా;

మణిమయా లోహితఙ్గా, మసారగల్లమయా తథా;

నానాసయనవిచిత్తా, సణ్హకాసికసన్థతా.

౧౮.

‘‘కమ్పలా ¶ ¶ దుకూలా చీనా, పట్టుణ్ణా పణ్డుపావురా;

వివిధత్థరణం సబ్బం, మనసా పఞ్ఞపేసహం.

౧౯.

‘‘తాసు తాస్వేవ భూమీసు, రతనకూటలఙ్కతం;

మణివేరోచనా ఉక్కా, ధారయన్తా సుతిట్ఠరే.

౨౦.

‘‘సోభన్తి ఏసికా థమ్భా, సుభా కఞ్చనతోరణా;

జమ్బోనదా సారమయా, అథో రజతమయాపి చ.

౨౧.

‘‘నేకా సన్ధీ సువిభత్తా, కవాటగ్గళచిత్తితా;

ఉభతో పుణ్ణఘటానేకా, పదుముప్పలసంయుతా.

౨౨.

‘‘అతీతే సబ్బబుద్ధే చ, ససఙ్ఘే లోకనాయకే;

పకతివణ్ణరూపేన, నిమ్మినిత్వా ససావకే.

౨౩.

‘‘తేన ద్వారేన పవిసిత్వా, సబ్బే బుద్ధా ససావకా;

సబ్బసోణ్ణమయే పీఠే, నిసిన్నా అరియమణ్డలా.

౨౪.

‘‘యే చ ఏతరహి అత్థి, బుద్ధా లోకే అనుత్తరా;

అతీతే ¶ వత్తమానా చ, భవనం సబ్బే సమాహరిం.

౨౫.

‘‘పచ్చేకబుద్ధేనేకసతే, సయమ్భూ అపరాజితే;

అతీతే వత్తమానే చ, భవనం సబ్బే సమాహరిం.

౨౬.

‘‘కప్పరుక్ఖా బహూ అత్థి, యే దిబ్బా యే చ మానుసా;

సబ్బం దుస్సం సమాహన్తా, అచ్ఛాదేమి తిచీవరం.

౨౭.

‘‘ఖజ్జం భోజ్జం సాయనీయం, సమ్పన్నం పానభోజనం;

మణిమయే సుభే పత్తే, సంపూరేత్వా అదాసహం.

౨౮.

‘‘దిబ్బవత్థసమా హుత్వా, మట్ఠా [మట్టా (సీ.)] చీవరసంయుతా;

మధురా సక్ఖరా చేవ, తేలా చ మధుఫాణితా.

౨౯.

‘‘తప్పితా పరమన్నేన, సబ్బే తే అరియమణ్డలా;

రతనగబ్భం ¶ పవిసిత్వా, కేసరీవ గుహాసయా.

౩౦.

‘‘మహారహమ్హి సయనే, సీహసేయ్యమకప్పయుం;

సమ్పజానా సముట్ఠాయ, సయనే [సేయ్యే (స్యా.)] పల్లఙ్కమాభుజుం.

౩౧.

‘‘గోచరం ¶ సబ్బబుద్ధానం, ఝానరతిసమప్పితా;

అఞ్ఞే ధమ్మాని దేసేన్తి, అఞ్ఞే కీళన్తి ఇద్ధియా.

౩౨.

‘‘అఞ్ఞే ¶ అభిఞ్ఞా అప్పేన్తి, అభిఞ్ఞా వసిభావితా;

వికుబ్బనా వికుబ్బన్తి, అఞ్ఞేనేకసహస్సియో.

౩౩.

‘‘బుద్ధాపి బుద్ధే పుచ్ఛన్తి, విసయం సబ్బఞ్ఞుమాలయం;

గమ్భీరం నిపుణం ఠానం, పఞ్ఞాయ వినిబుజ్ఝరే.

౩౪.

‘‘సావకా బుద్ధే పుచ్ఛన్తి, బుద్ధా పుచ్ఛన్తి సావకే;

అఞ్ఞమఞ్ఞఞ్చ ¶ పుచ్ఛిత్వా [పుచ్ఛన్తి (సీ. స్యా.)], అఞ్ఞోఞ్ఞం బ్యాకరోన్తి తే.

౩౫.

‘‘బుద్ధా పచ్చేకబుద్ధా చ, సావకా పరిచారకా;

ఏవం సకాయ రతియా, పాసాదేభిరమన్తి తే.

౩౬.

‘‘ఛత్తా తిట్ఠన్తు రతనా, కఞ్చనావేళపన్తికా;

ముత్తాజాలపరిక్ఖిత్తా, సబ్బే ధారేన్తు [ధారేన్తి (క.)] మత్థకే.

౩౭.

‘‘భవన్తు చేళవితానా, సోణ్ణతారకచిత్తితా;

విచిత్తమల్యవితతా, సబ్బే ధారేన్తు మత్థకే.

౩౮.

‘‘వితతా మల్యదామేహి, గన్ధదామేహి సోభితా;

దుస్సదామపరికిణ్ణా, రతనదామభూసితా.

౩౯.

‘‘పుప్ఫాభికిణ్ణా సుచిత్తా, సురభిగన్ధభూసితా;

గన్ధపఞ్చఙ్గులికతా [గన్ధపఞ్చఙ్గులం కతా (అట్ఠ.)], హేమచ్ఛదనఛాదితా.

౪౦.

‘‘చతుద్దిసా పోక్ఖరఞ్ఞో, పదుముప్పలసన్థతా;

సోవణ్ణరూపా ఖాయన్తు, పద్మంరేణురజుగ్గతా.

౪౧.

‘‘పుప్ఫన్తు పాదపా సబ్బే, పాసాదస్స సమన్తతో;

సయఞ్చ పుప్ఫా ముఞ్చిత్వా, గన్త్వా భవనమోకిరుం.

౪౨.

‘‘సిఖినో తత్థ నచ్చన్తు, దిబ్బహంసా పకూజరే;

కరవీకా చ గాయన్తు, దిజసఙ్ఘా సమన్తతో.

౪౩.

‘‘భేరియో సబ్బా వజ్జన్తు, వీణా సబ్బా రసన్తు [రవన్తు (సీ. స్యా.)] తా;

సబ్బా సఙ్గీతి వత్తన్తు, పాసాదస్స సమన్తతో.

౪౪.

‘‘యావతా ¶ ¶ ¶ బుద్ధఖేత్తమ్హి, చక్కవాళే తతో పరే;

మహన్తా జోతిసమ్పన్నా, అచ్ఛిన్నా రతనామయా.

౪౫.

‘‘తిట్ఠన్తు సోణ్ణపల్లఙ్కా, దీపరుక్ఖా జలన్తు తే;

భవన్తు ఏకపజ్జోతా, దససహస్సిపరమ్పరా.

౪౬.

‘‘గణికా లాసికా చేవ, నచ్చన్తు అచ్ఛరాగణా;

నానారఙ్గా పదిస్సన్తు, పాసాదస్స సమన్తతో.

౪౭.

‘‘దుమగ్గే ¶ పబ్బతగ్గే వా, సినేరుగిరిముద్ధని;

ఉస్సాపేమి ధజం సబ్బం, విచిత్తం పఞ్చవణ్ణికం.

౪౮.

‘‘నరా నాగా చ గన్ధబ్బా, సబ్బే దేవా ఉపేన్తు తే;

నమస్సన్తా పఞ్జలికా, పాసాదం పరివారయుం.

౪౯.

‘‘యం కిఞ్చి కుసలం కమ్మం, కత్తబ్బం కిరియం మమ;

కాయేన వాచా మనసా, తిదసే సుకతం కతం.

౫౦.

‘‘యే సత్తా సఞ్ఞినో అత్థి, యే చ సత్తా అసఞ్ఞినో;

కతం పుఞ్ఞఫలం మయ్హం, సబ్బే భాగీ భవన్తు తే.

౫౧.

‘‘యేసం కతం సువిదితం, దిన్నం పుఞ్ఞఫలం మయా;

యే చ తత్థ [తస్మిం (సీ. క.)] న జానన్తి, దేవా గన్త్వా నివేదయుం.

౫౨.

‘‘సబ్బలోకమ్హి [సబ్బే లోకమ్హి (స్యా. క.)] యే సత్తా, జీవన్తాహారహేతుకా;

మనుఞ్ఞం భోజనం సబ్బం [సబ్బే (స్యా.)], లభన్తు మమ చేతసా.

౫౩.

‘‘మనసా దానం మయా దిన్నం, మనసా పసాదమావహిం;

పూజితా సబ్బసమ్బుద్ధా, పచ్చేకా జినసావకా.

౫౪.

‘‘తేన ¶ కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;

జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.

౫౫.

‘‘దువే భవే పజానామి, దేవత్తే అథ మానుసే;

అఞ్ఞం గతిం న జానామి, మనసా పత్థనాఫలం.

౫౬.

‘‘దేవానం అధికో హోమి, భవామి మనుజాధిపో;

రూపలక్ఖణసమ్పన్నో, పఞ్ఞాయ అసమో భవే.

౫౭.

‘‘భోజనం వివిధం సేట్ఠం, రతనఞ్చ అనప్పకం;

వివిధాని చ వత్థాని, నభా [నభసా (స్యా.)] ఖిప్పం ఉపేన్తి మం.

౫౮.

‘‘పథబ్యా ¶ పబ్బతే చేవ, ఆకాసే ఉదకే వనే;

యం యం హత్థం పసారేమి, దిబ్బా భక్ఖా ఉపేన్తి మం.

౫౯.

‘‘పథబ్యా ¶ పబ్బతే చేవ, ఆకాసే ఉదకే వనే;

యం యం హత్థం పసారేమి, రతనా సబ్బే ఉపేన్తి మం.

౬౦.

‘‘పథబ్యా ¶ పబ్బతే చేవ, ఆకాసే ఉదకే వనే;

యం యం హత్థం పసారేమి, సబ్బే గన్ధా ఉపేన్తి మం.

౬౧.

‘‘పథబ్యా పబ్బతే చేవ, ఆకాసే ఉదకే వనే;

యం యం [యత్థ (స్యా.), యఞ్ఞం (క.)] హత్థం పసారేమి, సబ్బే యానా ఉపేన్తి మం.

౬౨.

‘‘పథబ్యా పబ్బతే చేవ, ఆకాసే ఉదకే వనే;

యం యం హత్థం పసారేమి, సబ్బే మాలా ఉపేన్తి మం.

౬౩.

‘‘పథబ్యా పబ్బతే చేవ, ఆకాసే ఉదకే వనే;

యం యం హత్థం పసారేమి, అలఙ్కారా ఉపేన్తి మం.

౬౪.

‘‘పథబ్యా ¶ పబ్బతే చేవ, ఆకాసే ఉదకే వనే;

యం యం హత్థం పసారేమి, సబ్బా కఞ్ఞా ఉపేన్తి మం.

౬౫.

‘‘పథబ్యా పబ్బతే చేవ, ఆకాసే ఉదకే వనే;

యం యం హత్థం పసారేమి, మధుసక్ఖరా ఉపేన్తి మం.

౬౬.

‘‘పథబ్యా పబ్బతే చేవ, ఆకాసే ఉదకే వనే;

యం యం హత్థం పసారేమి, సబ్బే ఖజ్జా ఉపేన్తి మం.

౬౭.

‘‘అధనే అద్ధిక [అద్ధికే (స్యా.)] జనే, యాచకే చ పథావినో;

దదామిహం [దదామిహ (సీ.) దదామి తం (స్యా.)] దానవరం, సమ్బోధివరపత్తియా.

౬౮.

‘‘నాదేన్తో పబ్బతం సేలం, గజ్జేన్తో బహలం గిరిం;

సదేవకం హాసయన్తో, బుద్ధో లోకే భవామహం.

౬౯.

‘‘దిసా దసవిధా లోకే, యాయతో నత్థి అన్తకం;

తస్మిఞ్చ దిసాభాగమ్హి, బుద్ధఖేత్తా అసఙ్ఖియా.

౭౦.

‘‘పభా పకిత్తితా మయ్హం, యమకా రంసివాహనా;

ఏత్థన్తరే రంసిజాలం, ఆలోకో విపులో భవే.

౭౧.

‘‘ఏత్తకే ¶ లోకధాతుమ్హి, సబ్బే పస్సన్తు మం జనా;

సబ్బే మం అనువత్తన్తు, యావ బ్రహ్మనివేసనం [సబ్బేవ సుమనా హోన్తు, సబ్బే మం అనువత్తరే (సీ. స్యా.)].

౭౨.

‘‘విసిట్ఠమధునాదేన, అమతభేరిమాహనిం;

ఏత్థన్తరే జనా సబ్బే, సుణన్తు మధురం గిరం.

౭౩.

‘‘ధమ్మమేఘేన వస్సన్తే, సబ్బే హోన్తు అనాసవా;

యేత్థ పచ్ఛిమకా సత్తా, సోతాపన్నా భవన్తు తే.

౭౪.

‘‘దత్వా ¶ ¶ దాతబ్బకం దానం, సీలం పూరేత్వా అసేసతో;

నేక్ఖమ్మపారమిం గన్త్వా, పత్తో సమ్బోధిముత్తమం.

౭౫.

‘‘పణ్డితే ¶ పరిపుచ్ఛిత్వా, కత్వా వీరియముత్తమం;

ఖన్తియా పారమిం గన్త్వా, పత్తో సమ్బోధిముత్తమం.

౭౬.

‘‘కత్వా దళ్హమధిట్ఠానం, సచ్చపారమి పూరియ;

మేత్తాయ పారమిం గన్త్వా, పత్తో సమ్బోధిముత్తమం.

౭౭.

‘‘లాభాలాభే సుఖే దుక్ఖే, సమ్మానే చావమాననే [సమ్మానే చ విమాననే (క.) సమ్మాననే విమాననే (స్యా.)];

సబ్బత్థ సమకో హుత్వా, పత్తో సమ్బోధిముత్తమం.

౭౮.

‘‘కోసజ్జం భయతో దిస్వా, వీరియం చాపి ఖేమతో;

ఆరద్ధవీరియా హోథ, ఏసా బుద్ధానుసాసనీ.

౭౯.

‘‘వివాదం భయతో దిస్వా, అవివాదఞ్చ ఖేమతో;

సమగ్గా సఖిలా హోథ, ఏసా బుద్ధానుసాసనీ.

౮౦.

‘‘పమాదం భయతో దిస్వా, అప్పమాదఞ్చ ఖేమతో;

భావేథట్ఠఙ్గికం మగ్గం, ఏసా బుద్ధానుసాసనీ.

౮౧.

‘‘సమాగతా బహూ బుద్ధా, అరహన్తా [అరహన్తో (స్యా.)] చ సబ్బసో;

సమ్బుద్ధే అరహన్తే చ, వన్దమానా నమస్సథ.

౮౨.

‘‘ఏవం అచిన్తియా బుద్ధా, బుద్ధధమ్మా అచిన్తియా;

అచిన్తియే పసన్నానం, విపాకో హోతి అచిన్తియో’’’.

ఇత్థం సుదం భగవా అత్తనో బుద్ధచరియం సమ్భావయమానో బుద్ధాపదానియం [బుద్ధచరియం (సీ.) బుద్ధచరితం (స్యా.)] నామ ధమ్మపరియాయం అభాసిత్థాతి.

బుద్ధాపదానం సమత్తం.

౨. పచ్చేకబుద్ధఅపదానం

అథ ¶ ¶ పచ్చేకబుద్ధాపదానం సుణాథ –

౮౩.

‘‘తథాగతం ¶ జేతవనే వసన్తం, అపుచ్ఛి వేదేహమునీ నతఙ్గో;

‘పచ్చేకబుద్ధా కిర నామ హోన్తి, భవన్తి తే హేతుభి కేహి వీర’ [ధీర (సీ.) ధీరా (స్యా.)].

౮౪.

‘‘తదాహ ¶ సబ్బఞ్ఞువరో మహేసీ, ఆనన్దభద్దం మధురస్సరేన;

‘యే పుబ్బబుద్ధేసు [సబ్బబుద్ధేసు (స్యా. క.)] కతాధికారా, అలద్ధమోక్ఖా జినసాసనేసు.

౮౫.

‘‘‘తేనేవ సంవేగముఖేన ధీరా, వినాపి బుద్ధేహి సుతిక్ఖపఞ్ఞా;

ఆరమ్మణేనాపి పరిత్తకేన, పచ్చేకబోధిం అనుపాపుణన్తి.

౮౬.

‘‘‘సబ్బమ్హి లోకమ్హి మమం ఠపేత్వా, పచ్చేకబుద్ధేహి సమోవ నత్థి;

తేసం ఇమం వణ్ణపదేసమత్తం, వక్ఖామహం సాధు మహామునీనం.

౮౭.

‘‘‘సయమేవ ¶ బుద్ధానం మహాఇసీనం, సాధూని వాక్యాని మధూవ [మధుంవ (సీ.)] ఖుద్దం;

అనుత్తరం భేసజం పత్థయన్తా, సుణాథ సబ్బేసు పసన్నచిత్తా.

౮౮.

‘‘‘పచ్చేకబుద్ధానం సమాగతానం, పరమ్పరం బ్యాకరణాని యాని;

ఆదీనవో యఞ్చ విరాగవత్థుం, యథా చ బోధిం అనుపాపుణింసు.

౮౯.

‘‘‘సరాగవత్థూసు ¶ ¶ విరాగసఞ్ఞీ, రత్తమ్హి లోకమ్హి విరత్తచిత్తా;

హిత్వా పపఞ్చే జితఫన్దితాని [విదియ ఫన్దితాని (సీ.) జితబన్ధితాని (క.)], తథేవ బోధిం అనుపాపుణింసు.

౯౦.

‘‘‘సబ్బేసు భూతేసు నిధాయ దణ్డం, అవిహేఠయం అఞ్ఞతరమ్పి తేసం;

మేత్తేన చిత్తేన హితానుకమ్పీ, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౯౧.

‘‘‘సబ్బేసు భూతేసు నిధాయ దణ్డం, అవిహేఠయం అఞ్ఞతరమ్పి తేసం;

న పుత్తమిచ్ఛేయ్య కుతో సహాయం, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౯౨.

‘‘‘సంసగ్గజాతస్స ¶ భవన్తి స్నేహా, స్నేహన్వయం దుక్ఖమిదం పహోతి;

ఆదీనవం స్నేహజం పేక్ఖమానో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౯౩.

‘‘‘మిత్తే సుహజ్జే అనుకమ్పమానో, హాపేతి అత్థం పటిబద్ధచిత్తో;

ఏతం భయం సన్థవే పేక్ఖమానో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౯౪.

‘‘‘వంసో విసాలోవ యథా విసత్తో, పుత్తేసు దారేసు చ యా అపేక్ఖా;

వంసే కళీరోవ అసజ్జమానో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౯౫.

‘‘‘మిగో అరఞ్ఞమ్హి యథా అబద్ధో, యేనిచ్ఛకం గచ్ఛతి గోచరాయ;

విఞ్ఞూ నరో సేరితం పేక్ఖమానో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౯౬.

‘‘‘ఆమన్తనా ¶ హోతి సహాయమజ్ఝే, వాసే చ [వాసే (సీ. స్యా.) సుత్తనిపాతేపి ‘‘చ‘‘కారో నత్థి] ఠానే గమనే చారికాయ;

అనభిజ్ఝితం సేరితం పేక్ఖమానో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౯౭.

‘‘‘ఖిడ్డా ¶ రతీ హోతి సహాయమజ్ఝే, పుత్తేసు పేమం విపులఞ్చ హోతి;

పియవిప్పయోగం ¶ విజిగుచ్ఛమానో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౯౮.

‘‘‘చాతుద్దిసో ¶ అప్పటిఘో చ హోతి, సన్తుస్సమానో ఇతరీతరేన;

పరిస్సయానం సహితా అఛమ్భీ, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౯౯.

‘‘‘దుస్సఙ్గహా పబ్బజితాపి ఏకే, అథో గహట్ఠా ఘరమావసన్తా;

అప్పోస్సుక్కో పరపుత్తేసు హుత్వా, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౦౦.

‘‘‘ఓరోపయిత్వా గిహిబ్యఞ్జనాని, సఞ్ఛిన్నపత్తో యథా కోవిళారో;

ఛేత్వాన వీరో గిహిబన్ధనాని, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౦౧.

‘‘‘సచే లభేథ నిపకం సహాయం, సద్ధిం చరం సాధువిహారిధీరం;

అభిభుయ్య సబ్బాని పరిస్సయాని, చరేయ్య తేనత్తమనో సతీమా.

౧౦౨.

‘‘‘నో ¶ చే లభేథ నిపకం సహాయం, సద్ధిం చరం సాధువిహారిధీరం;

రాజావ రట్ఠం విజితం పహాయ, ఏకో చరే మాతఙ్గరఞ్ఞేవ నాగో.

౧౦౩.

‘‘‘అద్ధా ¶ పసంసామ సహాయసమ్పదం, సేట్ఠా సమా సేవితబ్బా సహాయా;

ఏతే అలద్ధా అనవజ్జభోజీ, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౦౪.

‘‘‘దిస్వా సువణ్ణస్స పభస్సరాని, కమ్మారపుత్తేన సునిట్ఠితాని;

సఙ్ఘట్టమానాని దువే భుజస్మిం, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౦౫.

‘‘‘ఏవం దుతీయేన సహా మమస్స, వాచాభిలాపో అభిసజ్జనా వా;

ఏతం భయం ఆయతిం పేక్ఖమానో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౦౬.

‘‘‘కామా ¶ హి చిత్రా మధురా మనోరమా, విరూపరూపేన మథేన్తి చిత్తం;

ఆదీనవం కామగుణేసు దిస్వా, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౦౭.

‘‘‘ఈతీ ¶ చ గణ్డో చ ఉపద్దవో చ, రోగో చ సల్లఞ్చ భయఞ్చ మేతం;

ఏతం భయం కామగుణేసు దిస్వా, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౦౮.

‘‘‘సీతఞ్చ ఉణ్హఞ్చ ఖుదం పిపాసం, వాతాతపే డంససరీసపే [డంససిరింసపే (సీ. స్యా.)] చ;

సబ్బానిపేతాని అభిబ్భవిత్వా [అభిసంభవిత్వా (సుత్తనిపాతే)], ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౦౯.

‘‘‘నాగోవ యూథాని వివజ్జయిత్వా, సఞ్జాతఖన్ధో పదుమీ ఉళారో;

యథాభిరన్తం విహరం అరఞ్ఞే, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౧౦.

‘‘‘అట్ఠానతం ¶ సఙ్గణికారతస్స, యం ఫస్సయే [ఫుస్సయే (స్యా.)] సామయికం విముత్తిం;

ఆదిచ్చబన్ధుస్స వచో నిసమ్మ, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౧౧.

‘‘‘దిట్ఠీవిసూకాని ఉపాతివత్తో, పత్తో నియామం పటిలద్ధమగ్గో;

ఉప్పన్నఞాణోమ్హి అనఞ్ఞనేయ్యో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౧౨.

‘‘‘నిల్లోలుపో ¶ ¶ నిక్కుహో నిప్పిపాసో, నిమ్మక్ఖ [నిమ్మక్ఖో (స్యా.)] నిద్ధన్తకసావమోహో;

నిరాసయో [నిరాసాసో (క.)] సబ్బలోకే భవిత్వా, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౧౩.

‘‘‘పాపం సహాయం పరివజ్జయేథ, అనత్థదస్సిం విసమే నివిట్ఠం;

సయం న సేవే పసుతం పమత్తం, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౧౪.

‘‘‘బహుస్సుతం ధమ్మధరం భజేథ, మిత్తం ఉళారం పటిభానవన్తం;

అఞ్ఞాయ ¶ అత్థాని వినేయ్య కఙ్ఖం, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౧౫.

‘‘‘ఖిడ్డం రతిం కామసుఖఞ్చ లోకే, అనలఙ్కరిత్వా అనపేక్ఖమానో;

విభూసట్ఠానా విరతో సచ్చవాదీ, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౧౬.

‘‘‘పుత్తఞ్చ దారం పితరఞ్చ మాతరం, ధనాని ధఞ్ఞాని చ బన్ధవాని;

హిత్వాన కామాని యథోధికాని, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౧౭.

‘‘‘సఙ్గో ¶ ¶ ఏసో పరిత్తమేత్థ సోఖ్యం, అప్పస్సాదో దుక్ఖమేవేత్థ భియ్యో;

గళో [గాహో (సీ.) కణ్డో (స్యా.) గాళ్హో (క.)] ఏసో ఇతి ఞత్వా మతిమా, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౧౮.

‘‘‘సన్దాలయిత్వాన సంయోజనాని, జాలంవ భేత్వా సలిలమ్బుచారీ;

అగ్గీవ దడ్ఢం అనివత్తమానో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౧౯.

‘‘‘ఓక్ఖిత్తచక్ఖూ న చ పాదలోలో, గుత్తిన్ద్రియో రక్ఖితమానసానో;

అనవస్సుతో అపరిడయ్హమానో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౨౦.

‘‘‘ఓహారయిత్వా గిహిబ్యఞ్జనాని, సఞ్ఛన్నపత్తో యథా పారిఛత్తో;

కాసాయవత్థో అభినిక్ఖమిత్వా, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౨౧.

‘‘‘రసేసు గేధం అకరం అలోలో, అనఞ్ఞపోసీ సపదానచారీ;

కులే కులే అప్పటిబద్ధచిత్తో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౨౨.

‘‘‘పహాయ ¶ పఞ్చావరణాని చేతసో, ఉపక్కిలేసే బ్యపనుజ్జ సబ్బే;

అనిస్సితో ఛేజ్జ సినేహదోసం, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౨౩.

‘‘‘విపిట్ఠికత్వాన ¶ సుఖఞ్చ దుక్ఖం, పుబ్బేవ సోమనస్సదోమనస్సం;

లద్ధానుపేక్ఖం సమథం విసుద్ధం, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౨౪.

‘‘‘ఆరద్ధవీరియో ¶ పరమత్థపత్తియా, అలీనచిత్తో అకుసీతవుత్తి;

దళ్హనిక్కమో థామబలూపపన్నో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౨౫.

‘‘‘పటిసల్లానం ఝానమరిఞ్చమానో, ధమ్మేసు నిచ్చం అనుధమ్మచారీ;

ఆదీనవం సమ్మసితా భవేసు, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౨౬.

‘‘‘తణ్హక్ఖయం ¶ పత్థయమప్పమత్తో, అనేళమూగో సుతవా సతీమా;

సఙ్ఖాతధమ్మో నియతో పధానవా, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౨౭.

‘‘‘సీహోవ ¶ సద్దేసు అసన్తసన్తో, వాతోవ జాలమ్హి అసజ్జమానో;

పదుమంవ తోయేన అలిమ్పమానో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౨౮.

‘‘‘సీహో యథా దాఠబలీ పసయ్హ, రాజా మిగానం అభిభుయ్య చారీ;

సేవేథ పన్తాని సేనాసనాని, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౨౯.

‘‘‘మేత్తం ఉపేక్ఖం కరుణం విముత్తిం, ఆసేవమానో ముదితఞ్చ కాలే;

సబ్బేన లోకేన అవిరుజ్ఝమానో, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౩౦.

‘‘‘రాగఞ్చ దోసఞ్చ పహాయ మోహం, సన్దాలయిత్వాన సంయోజనాని;

అసన్తసం జీవితసఙ్ఖయమ్హి, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౩౧.

‘‘‘భజన్తి ¶ ¶ సేవన్తి చ కారణత్థా, నిక్కారణా దుల్లభా అజ్జ మిత్తా;

అత్తత్థపఞ్ఞా అసుచీమనుస్సా, ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో.

౧౩౨.

‘‘‘విసుద్ధసీలా ¶ సువిసుద్ధపఞ్ఞా, సమాహితా జాగరియానుయుత్తా;

విపస్సకా ధమ్మవిసేసదస్సీ, మగ్గఙ్గబోజ్ఝఙ్గగతే విజఞ్ఞా.

౧౩౩.

‘‘‘సుఞ్ఞప్పణిధిఞ్చ తథానిమిత్తం [సుఞ్ఞతప్పణీహితఞ్చానిమిత్తం (సీ.)], ఆసేవయిత్వా జినసాసనమ్హి;

యే సావకత్తం న వజన్తి ధీరా, భవన్తి పచ్చేకజినా సయమ్భూ.

౧౩౪.

‘‘‘మహన్తధమ్మా బహుధమ్మకాయా, చిత్తిస్సరా సబ్బదుక్ఖోఘతిణ్ణా;

ఉదగ్గచిత్తా పరమత్థదస్సీ, సీహోపమా ఖగ్గవిసాణకప్పా.

౧౩౫.

‘‘‘సన్తిన్ద్రియా సన్తమనా సమాధీ, పచ్చన్తసత్తేసు పతిప్పచారా [పచ్చత్తగమ్భీరమతప్పచారా (సీ.)];

దీపా పరత్థ ఇధ విజ్జలన్తా, పచ్చేకబుద్ధా సతతం హితామే.

౧౩౬.

‘‘‘పహీనసబ్బావరణా జనిన్దా, లోకప్పదీపా ఘనకఞ్చనాభా;

నిస్సంసయం లోకసుదక్ఖిణేయ్యా, పచ్చేకబుద్ధా సతతప్పితామే.

౧౩౭.

‘‘‘పచ్చేకబుద్ధానం ¶ సుభాసితాని, చరన్తి లోకమ్హి సదేవకమ్హి;

సుత్వా తథా యే న కరోన్తి బాలా, చరన్తి దుక్ఖేసు పునప్పునం తే.

౧౩౮.

‘‘‘పచ్చేకబుద్ధానం ¶ సుభాసితాని, మధుం యథా ఖుద్దమవస్సవన్తం;

సుత్వా తథా యే పటిపత్తియుత్తా, భవన్తి తే సచ్చదసా సపఞ్ఞా’.

౧౩౯.

‘‘పచ్చేకబుద్ధేహి ¶ జినేహి భాసితా, కథా [గాథా (సీ. స్యా.)] ఉళారా అభినిక్ఖమిత్వా;

తా సక్యసీహేన నరుత్తమేన, పకాసితా ధమ్మవిజాననత్థం.

౧౪౦.

‘‘లోకానుకమ్పాయ ¶ ఇమాని తేసం, పచ్చేకబుద్ధాన వికుబ్బితాని;

సంవేగసఙ్గమతివడ్ఢనత్థం, సయమ్భుసీహేన పకాసితానీ’’తి.

పచ్చేకబుద్ధాపదానం సమత్తం.

౩-౧. సారిపుత్తత్థేరఅపదానం

అథ థేరాపదానం సుణాథ –

౧౪౧.

‘‘హిమవన్తస్స ¶ ¶ అవిదూరే, లమ్బకో నామ పబ్బతో;

అస్సమో సుకతో మయ్హం, పణ్ణసాలా సుమాపితా.

౧౪౨.

‘‘ఉత్తానకూలా నదికా, సుపతిత్థా మనోరమా;

సుసుద్ధపుళినాకిణ్ణా, అవిదూరే మమస్సమం.

౧౪౩.

‘‘అసక్ఖరా అపబ్భారా, సాదు అప్పటిగన్ధికా;

సన్దతీ నదికా తత్థ, సోభయన్తా మమస్సమం.

౧౪౪.

‘‘కుమ్భీలా మకరా చేత్థ, సుసుమారా [సుంసుమారా (సీ. స్యా. )] చ కచ్ఛపా;

చరన్తి నదియా తత్థ, సోభయన్తా మమస్సమం.

౧౪౫.

‘‘పాఠీనా పావుసా మచ్ఛా, బలజా [వజలా (సీ. స్యా.) జలజా (పీ.)] ముఞ్జరోహితా;

వగ్గళా [వగ్గులా (సీ.) వగ్గుళా (స్యా.) మగ్గురా (థేరగాథా)] పపతాయన్తా, సోభయన్తి [పపతాయన్తి, సోభయన్తా (క.)] మమస్సమం.

౧౪౬.

‘‘ఉభో ¶ కూలేసు నదియా, పుప్ఫినో ఫలినో దుమా;

ఉభతో అభిలమ్బన్తా, సోభయన్తి [అభిలమ్బన్తి సోభయన్తా (క.)] మమస్సమం.

౧౪౭.

‘‘అమ్బా సాలా చ తిలకా, పాటలీ సిన్దువారకా [సిన్దువారికా (బహూసు)];

దిబ్బగన్ధా సమ్పవన్తి, పుప్ఫితా మమ అస్సమే.

౧౪౮.

‘‘చమ్పకా సళలా నీపా [నిమ్బా (క.)], నాగపున్నాగకేతకా;

దిబ్బగన్ధా సమ్పవన్తి, పుప్ఫితా మమ అస్సమే.

౧౪౯.

‘‘అతిముత్తా ¶ అసోకా చ, భగినీమాలా చ పుప్ఫితా;

అఙ్కోలా బిమ్బిజాలా [బిమ్బజాలా (క.)] చ, పుప్ఫితా మమ అస్సమే.

౧౫౦.

‘‘కేతకా ¶ కన్దలి [కదలీ (స్యా.)] చేవ, గోధుకా తిణసూలికా;

దిబ్బగన్ధం సమ్పవన్తా, సోభయన్తి మమస్సమం.

౧౫౧.

‘‘కణికారా ¶ కణ్ణికా చ, అసనా అజ్జునా బహూ;

దిబ్బగన్ధం సమ్పవన్తా, సోభయన్తి మమస్సమం.

౧౫౨.

‘‘పున్నాగా గిరిపున్నాగా, కోవిళారా చ పుప్ఫితా;

దిబ్బగన్ధం సమ్పవన్తా, సోభయన్తి మమస్సమం.

౧౫౩.

‘‘ఉద్ధాలకా చ కుటజా, కదమ్బా వకులా బహూ;

దిబ్బగన్ధం సమ్పవన్తా, సోభయన్తి మమస్సమం.

౧౫౪.

‘‘ఆళకా ఇసిముగ్గా చ, కదలిమాతులుఙ్గియో;

గన్ధోదకేన సంవడ్ఢా, ఫలాని ధారయన్తి తే.

౧౫౫.

‘‘అఞ్ఞే పుప్ఫన్తి పదుమా, అఞ్ఞే జాయన్తి కేసరీ;

అఞ్ఞే ఓపుప్ఫా పదుమా, పుప్ఫితా తళాకే తదా.

౧౫౬.

‘‘గబ్భం గణ్హన్తి పదుమా, నిద్ధావన్తి ములాళియో;

సింఘాటిపత్తమాకిణ్ణా, సోభన్తి తళాకే తదా.

౧౫౭.

‘‘నయితా అమ్బగన్ధీ చ, ఉత్తలీ బన్ధుజీవకా;

దిబ్బగన్ధా సమ్పవన్తి, పుప్ఫితా తళాకే తదా.

౧౫౮.

‘‘పాఠీనా పావుసా మచ్ఛా, బలజా ముఞ్జరోహితా;

సంగులా మగ్గురా [మఙ్గురా (సీ. క.)] చేవ, వసన్తి తళాకే తదా.

౧౫౯.

‘‘కుమ్భీలా ¶ ¶ సుసుమారా చ, తన్తిగాహా చ రక్ఖసా;

ఓగుహా [ఓగాహా (స్యా.)] అజగరా చ, వసన్తి తళాకే తదా.

౧౬౦.

‘‘పారేవతా రవిహంసా, చక్కవాకా నదీచరా;

కోకిలా సుకసాళికా, ఉపజీవన్తి తం సరం.

౧౬౧.

‘‘కుక్కుత్థకా కుళీరకా, వనే పోక్ఖరసాతకా;

దిన్దిభా సువపోతా చ, ఉపజీవన్తి తం సరం.

౧౬౨.

‘‘హంసా ¶ కోఞ్చా మయూరా చ, కోకిలా తమ్బచూళకా [తమ్బచూళికా (సీ.)];

పమ్పకా జీవంజీవా చ, ఉపజీవన్తి తం సరం.

౧౬౩.

‘‘కోసికా పోట్ఠసీసా చ, కురరా సేనకా బహూ;

మహాకాళా చ సకుణా, ఉపజీవన్తి తం సరం.

౧౬౪.

‘‘పసదా చ వరాహా చ, చమరా గణ్డకా బహూ [వకా భేరణ్డకా బహూ (సీ. స్యా.)];

రోహిచ్చా సుకపోతా [సుత్తపోతా (స్యా.)] చ, ఉపజీవన్తి తం సరం.

౧౬౫.

‘‘సీహబ్యగ్ఘా ¶ చ దీపీ చ, అచ్ఛకోకతరచ్ఛకా;

తిధా పభిన్నమాతఙ్గా, ఉపజీవన్తి తం సరం.

౧౬౬.

‘‘కిన్నరా వానరా చేవ, అథోపి వనకమ్మికా;

చేతా చ లుద్దకా చేవ, ఉపజీవన్తి తం సరం.

౧౬౭.

‘‘తిన్దుకాని పియాలాని, మధుకా కాసుమారయో [కాసమారియో (స్యా.)];

ధువం ఫలాని ధారేన్తి, అవిదూరే మమస్సమం.

౧౬౮.

‘‘కోసమ్బా [కోసుమ్భా (సీ. స్యా.)] సళలా నిమ్బా [సళలా నీపా (సీ. స్యా.) పనసా అమ్బా (?)], సాదుఫలసమాయుతా;

ధువం ఫలాని ధారేన్తి, అవిదూరే మమస్సమం.

౧౬౯.

‘‘హరీతకా ¶ ఆమలకా, అమ్బజమ్బువిభీతకా;

కోలా భల్లాతకా బిల్లా, ఫలాని ధారయన్తి తే.

౧౭౦.

‘‘ఆలువా చ కళమ్బా చ, బిళాలీతక్కళాని చ;

జీవకా సుతకా చేవ, బహుకా మమ అస్సమే.

౧౭౧.

‘‘అస్సమస్సావిదూరమ్హి, తళాకాసుం సునిమ్మితా;

అచ్ఛోదకా సీతజలా, సుపతిత్థా మనోరమా.

౧౭౨.

‘‘పదుముప్పలసఞ్ఛన్నా ¶ , పుణ్డరీకసమాయుతా;

మన్దాలకేహి సఞ్ఛన్నా, దిబ్బగన్ధో పవాయతి.

౧౭౩.

‘‘ఏవం సబ్బఙ్గసమ్పన్నే, పుప్ఫితే ఫలితే వనే;

సుకతే అస్సమే రమ్మే, విహరామి అహం తదా.

౧౭౪.

‘‘సీలవా వతసమ్పన్నో [వత్తసమ్పన్నో (స్యా.)], ఝాయీ ఝానరతో సదా;

పఞ్చాభిఞ్ఞాబలప్పత్తో, సురుచి నామ తాపసో.

౧౭౫.

‘‘చతువీససహస్సాని, సిస్సా మయ్హం ఉపట్ఠహు;

సబ్బేవ బ్రాహ్మణా ఏతే, జాతిమన్తో యసస్సినో.

౧౭౬.

‘‘లక్ఖణే ఇతిహాసే చ, సనిఘణ్టుసకేటుభే;

పదకా వేయ్యాకరణా, సధమ్మే పారమిం గతా.

౧౭౭.

‘‘ఉప్పాతేసు ¶ నిమిత్తేసు, లక్ఖణేసు చ కోవిదా;

పథబ్యా భూమన్తలిక్ఖే, మమ సిస్సా సుసిక్ఖితా.

౧౭౮.

‘‘అప్పిచ్ఛా నిపకా ఏతే, అప్పాహారా అలోలుపా;

లాభాలాభేన సన్తుట్ఠా, పరివారేన్తి మం సదా.

౧౭౯.

‘‘ఝాయీ ¶ ¶ ఝానరతా ధీరా, సన్తచిత్తా సమాహితా;

ఆకిఞ్చఞ్ఞం పత్థయన్తా, పరివారేన్తి మం సదా.

౧౮౦.

‘‘అభిఞ్ఞాపారమిప్పత్తా, పేత్తికే గోచరే రతా;

అన్తలిక్ఖచరా ధీరా, పరివారేన్తి మం సదా.

౧౮౧.

‘‘సంవుతా ఛసు ద్వారేసు, అనేజా రక్ఖితిన్ద్రియా;

అసంసట్ఠా చ తే ధీరా, మమ సిస్సా దురాసదా.

౧౮౨.

‘‘పల్లఙ్కేన నిసజ్జాయ, ఠానచఙ్కమనేన చ;

వీతినామేన్తి తే రత్తిం, మమ సిస్సా దురాసదా.

౧౮౩.

‘‘రజనీయే న రజ్జన్తి, దుస్సనీయే న దుస్సరే;

మోహనీయే న ముయ్హన్తి, మమ సిస్సా దురాసదా.

౧౮౪.

‘‘ఇద్ధిం వీమంసమానా తే, వత్తన్తి నిచ్చకాలికం;

పథవిం [పఠవిం (సీ. స్యా.)] తే పకమ్పేన్తి, సారమ్భేన దురాసదా.

౧౮౫.

‘‘కీళమానా చ తే సిస్సా, కీళన్తి ఝానకీళితం;

జమ్బుతో ఫలమానేన్తి, మమ సిస్సా దురాసదా.

౧౮౬.

‘‘అఞ్ఞే ¶ గచ్ఛన్తి గోయానం, అఞ్ఞే పుబ్బవిదేహకం [పుబ్బవిదేహనం (స్యా. క.)];

అఞ్ఞే చ ఉత్తరకురుం, ఏసనాయ దురాసదా.

౧౮౭.

‘‘పురతో పేసేన్తి ఖారిం, పచ్ఛతో చ వజన్తి తే;

చతువీససహస్సేహి, ఛాదితం హోతి అమ్బరం.

౧౮౮.

‘‘అగ్గిపాకీ అనగ్గీ చ, దన్తోదుక్ఖలికాపి చ;

అస్మేన కోట్టితా కేచి, పవత్తఫలభోజనా.

౧౮౯.

‘‘ఉదకోరోహణా ¶ కేచి, సాయం పాతో సుచీరతా;

తోయాభిసేచనకరా, మమ సిస్సా దురాసదా.

౧౯౦.

‘‘పరూళ్హకచ్ఛనఖలోమా, పఙ్కదన్తా రజస్సిరా;

గన్ధితా సీలగన్ధేన, మమ సిస్సా దురాసదా.

౧౯౧.

‘‘పాతోవ ¶ సన్నిపతిత్వా, జటిలా ఉగ్గతాపనా;

లాభాలాభం పకిత్తేత్వా, గచ్ఛన్తి అమ్బరే తదా.

౧౯౨.

‘‘ఏతేసం పక్కమన్తానం, మహాసద్దో పవత్తతి;

అజినచమ్మసద్దేన, ముదితా హోన్తి దేవతా.

౧౯౩.

‘‘దిసోదిసం ¶ పక్కమన్తి, అన్తలిక్ఖచరా ఇసీ;

సకే బలేనుపత్థద్ధా, తే గచ్ఛన్తి యదిచ్ఛకం.

౧౯౪.

‘‘పథవీకమ్పకా ఏతే, సబ్బేవ నభచారినో;

ఉగ్గతేజా దుప్పసహా, సాగరోవ అఖోభియా.

౧౯౫.

‘‘ఠానచఙ్కమినో కేచి, కేచి నేసజ్జికా ఇసీ;

పవత్తభోజనా కేచి, మమ సిస్సా దురాసదా.

౧౯౬.

‘‘మేత్తావిహారినో ఏతే, హితేసీ సబ్బపాణినం;

అనత్తుక్కంసకా సబ్బే, న తే వమ్భేన్తి కస్సచి.

౧౯౭.

‘‘సీహరాజావసమ్భీతా, గజరాజావ థామవా;

దురాసదా బ్యగ్ఘారివ, ఆగచ్ఛన్తి మమన్తికే.

౧౯౮.

‘‘విజ్జాధరా దేవతా చ, నాగగన్ధబ్బరక్ఖసా;

కుమ్భణ్డా దానవా గరుళా, ఉపజీవన్తి తం సరం.

౧౯౯.

‘‘తే ¶ ¶ జటాఖారిభరితా, అజినుత్తరవాసనా;

అన్తలిక్ఖచరా సబ్బే, ఉపజీవన్తి తం సరం.

౨౦౦.

‘‘సదానుచ్ఛవికా [తదానుచ్ఛవికా (స్యా. క.)] ఏతే, అఞ్ఞమఞ్ఞం సగారవా;

చతుబ్బీససహస్సానం, ఖిపితసద్దో న విజ్జతి.

౨౦౧.

‘‘పాదే పాదం నిక్ఖిపన్తా, అప్పసద్దా సుసంవుతా;

ఉపసఙ్కమ్మ సబ్బేవ [సబ్బే తే (స్యా.)], సిరసా వన్దరే మమం.

౨౦౨.

‘‘తేహి సిస్సేహి పరివుతో, సన్తేహి చ తపస్సిభి;

వసామి అస్సమే తత్థ, ఝాయీ ఝానరతో అహం.

౨౦౩.

‘‘ఇసీనం సీలగన్ధేన, పుప్ఫగన్ధేన చూభయం;

ఫలీనం ఫలగన్ధేన, గన్ధితో హోతి అస్సమో.

౨౦౪.

‘‘రత్తిన్దివం న జానామి, అరతి మే న విజ్జతి;

సకే సిస్సే ఓవదన్తో, భియ్యో హాసం లభామహం.

౨౦౫.

‘‘పుప్ఫానం పుప్ఫమానానం, ఫలానఞ్చ విపచ్చతం;

దిబ్బగన్ధా పవాయన్తి, సోభయన్తా మమస్సమం.

౨౦౬.

‘‘సమాధిమ్హా ¶ వుట్ఠహిత్వా, ఆతాపీ నిపకో అహం;

ఖారిభారం గహేత్వాన, వనం అజ్ఝోగహిం అహం.

౨౦౭.

‘‘ఉప్పాతే ¶ సుపినే చాపి, లక్ఖణేసు సుసిక్ఖితో;

పవత్తమానం [వత్తమానం (క.)] మన్తపదం, ధారయామి అహం తదా.

౨౦౮.

‘‘అనోమదస్సీ భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;

వివేకకామో సమ్బుద్ధో, హిమవన్తముపాగమి.

౨౦౯.

‘‘అజ్ఝోగాహేత్వా ¶ హిమవన్తం, అగ్గో కారుణికో ముని;

పల్లఙ్కం ఆభుజిత్వాన, నిసీది పురిసుత్తమో.

౨౧౦.

‘‘తమద్దసాహం సమ్బుద్ధం, సప్పభాసం మనోరమం;

ఇన్దీవరంవ జలితం, ఆదిత్తంవ హుతాసనం.

౨౧౧.

‘‘జలన్తం దీపరుక్ఖంవ, విజ్జుతం గగణే యథా;

సుఫుల్లం సాలరాజంవ, అద్దసం లోకనాయకం.

౨౧౨.

‘‘అయం ¶ నాగో మహావీరో, దుక్ఖస్సన్తకరో ముని;

ఇమం దస్సనమాగమ్మ, సబ్బదుక్ఖా పముచ్చరే.

౨౧౩.

‘‘దిస్వానాహం దేవదేవం, లక్ఖణం ఉపధారయిం;

బుద్ధో ను ఖో న వా బుద్ధో, హన్ద పస్సామి చక్ఖుమం.

౨౧౪.

‘‘సహస్సారాని చక్కాని, దిస్సన్తి చరణుత్తమే;

లక్ఖణానిస్స దిస్వాన, నిట్ఠం గచ్ఛిం తథాగతే.

౨౧౫.

‘‘సమ్మజ్జనిం గహేత్వాన, సమ్మజ్జిత్వానహం తదా;

అథ పుప్ఫే సమానేత్వా, బుద్ధసేట్ఠం అపూజయిం.

౨౧౬.

‘‘పూజయిత్వాన తం బుద్ధం, ఓఘతిణ్ణమనాసవం;

ఏకంసం అజినం కత్వా, నమస్సిం లోకనాయకం.

౨౧౭.

‘‘యేన ఞాణేన సమ్బుద్ధో, విహరతి [విహరిత్థ (సీ.), విహరేతి (క.)] అనాసవో;

తం ఞాణం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.

౨౧౮.

‘‘‘సముద్ధరసిమం [సముద్ధరయిమం (స్యా.)] లోకం, సయమ్భూ అమితోదయ;

తవ దస్సనమాగమ్మ, కఙ్ఖాసోతం తరన్తి తే.

౨౧౯.

‘‘‘తువం ¶ సత్థా చ కేతు చ, ధజో యూపో చ పాణినం;

పరాయణో [పరాయనో (స్యా. క.)] పతిట్ఠా చ, దీపో చ ద్విపదుత్తమో.

౨౨౦.

‘‘‘సక్కా సముద్దే ఉదకం, పమేతుం ఆళ్హకేన వా;

న త్వేవ తవ సబ్బఞ్ఞు, ఞాణం సక్కా పమేతవే.

౨౨౧.

‘‘‘ధారేతుం ¶ పథవిం సక్కా, ఠపేత్వా తులమణ్డలే;

న త్వేవ తవ సబ్బఞ్ఞు, ఞాణం సక్కా ధరేతవే.

౨౨౨.

‘‘‘ఆకాసో ¶ మినితుం సక్కా, రజ్జుయా అఙ్గులేన వా;

న త్వేవ తవ సబ్బఞ్ఞు, ఞాణం సక్కా పమేతవే.

౨౨౩.

‘‘‘మహాసముద్దే ఉదకం, పథవీ చాఖిలా జటం [పథవిం చాఖిలఞ్జహే (స్యా.)];

బుద్ధఞాణం ఉపాదాయ, ఉపమాతో న యుజ్జరే.

౨౨౪.

‘‘‘సదేవకస్స లోకస్స, చిత్తం యేసం పవత్తతి;

అన్తోజాలీకతా [అన్తోజాలగతా (పీ.)] ఏతే, తవ ఞాణమ్హి చక్ఖుమ.

౨౨౫.

‘‘‘యేన ¶ ఞాణేన పత్తోసి, కేవలం బోధిముత్తమం;

తేన ఞాణేన సబ్బఞ్ఞు, మద్దసీ పరతిత్థియే’.

౨౨౬.

‘‘ఇమా గాథా థవిత్వాన, సురుచి నామ తాపసో;

అజినం పత్థరిత్వాన, పథవియం నిసీది సో.

౨౨౭.

‘‘చుల్లాసీతిసహస్సాని, అజ్ఝోగాళ్హో మహణ్ణవే;

అచ్చుగతో తావదేవ, గిరిరాజా పవుచ్చతి.

౨౨౮.

‘‘తావ అచ్చుగ్గతో నేరు, ఆయతో విత్థతో చ సో;

చుణ్ణితో అణుభేదేన, కోటిసతసహస్ససో [సహస్సియో (స్యా. క.)].

౨౨౯.

‘‘లక్ఖే ¶ ఠపియమానమ్హి, పరిక్ఖయమగచ్ఛథ;

న త్వేవ తవ సబ్బఞ్ఞు, ఞాణం సక్కా పమేతవే.

౨౩౦.

‘‘సుఖుమచ్ఛికేన జాలేన, ఉదకం యో పరిక్ఖిపే;

యే కేచి ఉదకే పాణా, అన్తోజాలీకతా సియుం.

౨౩౧.

‘‘తథేవ హి మహావీర, యే కేచి పుథుతిత్థియా;

దిట్ఠిగహనపక్ఖన్దా [పక్ఖన్తా (సీ. స్యా.)], పరామాసేన మోహితా.

౨౩౨.

‘‘తవ సుద్ధేన ఞాణేన, అనావరణదస్సినా;

అన్తోజాలీకతా ఏతే, ఞాణం తే నాతివత్తరే.

౨౩౩.

‘‘భగవా తమ్హి సమయే, అనోమదస్సీ మహాయసో;

వుట్ఠహిత్వా సమాధిమ్హా, దిసం ఓలోకయీ జినో.

౨౩౪.

‘‘అనోమదస్సిమునినో, నిసభో నామ సావకో;

పరివుతో సతసహస్సేహి, సన్తచిత్తేహి తాదిభి.

౨౩౫.

‘‘ఖీణాసవేహి ¶ సుద్ధేహి, ఛళభిఞ్ఞేహి ఝాయిభి;

చిత్తమఞ్ఞాయ బుద్ధస్స, ఉపేసి లోకనాయకం.

౨౩౬.

‘‘అన్తలిక్ఖే ఠితా తత్థ, పదక్ఖిణమకంసు తే;

నమస్సన్తా పఞ్జలికా, ఓతరుం [ఓరుహుం (స్యా.)] బుద్ధసన్తికే.

౨౩౭.

‘‘అనోమదస్సీ భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;

భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసిదిత్వా, సితం పాతుకరీ జినో.

౨౩౮.

‘‘వరుణో ¶ నాముపట్ఠాకో, అనోమదస్సిస్స సత్థునో;

ఏకంసం చీవరం కత్వా, అపుచ్ఛి లోకనాయకం.

౨౩౯.

‘‘‘కో ¶ ¶ ను ఖో భగవా హేతు, సితకమ్మస్స సత్థునో;

న హి బుద్ధా అహేతూహి, సితం పాతుకరోన్తి తే’.

౨౪౦.

‘‘అనోమదస్సీ భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;

భిక్ఖుమజ్ఝే నిసీదిత్వా, ఇమం గాథం అభాసథ.

౨౪౧.

‘‘‘యో మం పుప్ఫేన పూజేసి, ఞాణఞ్చాపి అనుత్థవి;

తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణోథ మమ భాసతో.

౨౪౨.

‘‘‘బుద్ధస్స గిరమఞ్ఞాయ, సబ్బే దేవా సమాగతా;

సద్ధమ్మం సోతుకామా తే, సమ్బుద్ధముపసఙ్కముం.

౨౪౩.

‘‘‘దససు లోకధాతూసు, దేవకాయా మహిద్ధికా;

సద్ధమ్మం సోతుకామా తే, సమ్బుద్ధముపసఙ్కముం.

౨౪౪.

‘‘‘హత్థీ అస్సా రథా పత్తీ, సేనా చ చతురఙ్గినీ;

పరివారేస్సన్తిమం నిచ్చం, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.

౨౪౫.

‘‘‘సట్ఠితూరియసహస్సాని, భేరియో సమలఙ్కతా;

ఉపట్ఠిస్సన్తిమం నిచ్చం, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.

౨౪౬.

‘‘‘సోళసిత్థిసహస్సాని, నారియో సమలఙ్కతా;

విచిత్తవత్థాభరణా, ఆముత్తమణికుణ్డలా.

౨౪౭.

‘‘‘అళారపమ్హా హసులా, సుసఞ్ఞా తనుమజ్ఝిమా;

పరివారేస్సన్తిమం నిచ్చం, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.

౨౪౮.

‘‘‘కప్పసతసహస్సాని, దేవలోకే రమిస్సతి;

సహస్సక్ఖత్తుం చక్కవత్తీ, రాజా రట్ఠే భవిస్సతి.

౨౪౯.

‘‘‘సహస్సక్ఖత్తుం ¶ ¶ దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్సతి;

పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం [అసఙ్ఖయం (స్యా. క.) ఏవముపరిపి].

౨౫౦.

‘‘‘పచ్ఛిమే భవసమ్పత్తే [పచ్ఛిమభవే సమ్పత్తే (సీ.)], మనుస్సత్తం గమిస్సతి;

బ్రాహ్మణీ సారియా నామ, ధారయిస్సతి కుచ్ఛినా.

౨౫౧.

‘‘‘మాతుయా ¶ నామగోత్తేన, పఞ్ఞాయిస్సతియం నరో;

సారిపుత్తోతి నామేన, తిక్ఖపఞ్ఞో భవిస్సతి.

౨౫౨.

‘‘‘అసీతికోటీ ఛడ్డేత్వా, పబ్బజిస్సతికిఞ్చనో;

గవేసన్తో సన్తిపదం, చరిస్సతి మహిం ఇమం.

౨౫౩.

‘‘‘అప్పరిమేయ్యే ఇతో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;

గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.

౨౫౪.

‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;

సారిపుత్తోతి నామేన, హేస్సతి అగ్గసావకో.

౨౫౫.

‘‘‘అయం ¶ భాగీరథీ [భాగీరసీ (స్యా. క.)] గఙ్గా, హిమవన్తా పభావితా;

మహాసముద్దమప్పేతి, తప్పయన్తీ మహోదధిం [మహోదధీ (?) గఙ్గాదిమహానదియోతి అత్థో].

౨౫౬.

‘‘‘తథేవాయం సారిపుత్తో, సకే తీసు విసారదో;

పఞ్ఞాయ పారమిం గన్త్వా, తప్పయిస్సతి పాణినే [పాణినో (సీ. స్యా.)].

౨౫౭.

‘‘‘హిమవన్తముపాదాయ, సాగరఞ్చ మహోదధిం;

ఏత్థన్తరే యం పులినం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.

౨౫౮.

‘‘‘తమ్పి సక్కా అసేసేన, సఙ్ఖాతుం గణనా యథా;

న త్వేవ సారిపుత్తస్స, పఞ్ఞాయన్తో భవిస్సతి.

౨౫౯.

‘‘‘లక్ఖే ¶ ఠపియమానమ్హి, ఖీయే గఙ్గాయ వాలుకా;

న త్వేవ సారిపుత్తస్స, పఞ్ఞాయన్తో భవిస్సతి.

౨౬౦.

‘‘‘మహాసముద్దే ఊమియో, గణనాతో అసఙ్ఖియా;

తథేవ సారిపుత్తస్స, పఞ్ఞాయన్తో న హేస్సతి.

౨౬౧.

‘‘‘ఆరాధయిత్వా సమ్బుద్ధం, గోతమం సక్యపుఙ్గవం;

పఞ్ఞాయ పారమిం గన్త్వా, హేస్సతి అగ్గసావకో.

౨౬౨.

‘‘‘పవత్తితం ధమ్మచక్కం, సక్యపుత్తేన తాదినా;

అనువత్తేస్సతి సమ్మా, వస్సేన్తో ధమ్మవుట్ఠియో.

౨౬౩.

‘‘‘సబ్బమేతం ¶ అభిఞ్ఞాయ, గోతమో సక్యపుఙ్గవో;

భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, అగ్గట్ఠానే ఠపేస్సతి’.

౨౬౪.

‘‘అహో ¶ మే సుకతం కమ్మం, అనోమదస్సిస్స సత్థునో;

యస్సాహం కారం [యస్సాధికారం (స్యా.)] కత్వాన, సబ్బత్థ పారమిం గతో.

౨౬౫.

‘‘అపరిమేయ్యే కతం కమ్మం, ఫలం దస్సేసి మే ఇధ;

సుముత్తో సరవేగోవ, కిలేసే ఝాపయిం అహం.

౨౬౬.

‘‘అసఙ్ఖతం గవేసన్తో, నిబ్బానం అచలం పదం;

విచినం తిత్థియే సబ్బే, ఏసాహం సంసరిం భవే.

౨౬౭.

‘‘యథాపి బ్యాధితో పోసో, పరియేసేయ్య ఓసధం;

విచినేయ్య వనం [ధనం (స్యా. క.)] సబ్బం, బ్యాధితో పరిముత్తియా.

౨౬౮.

‘‘అసఙ్ఖతం గవేసన్తో, నిబ్బానం అమతం పదం;

అబ్బోకిణ్ణం [అబ్బోచ్ఛిన్నం (అట్ఠ.)] పఞ్చసతం, పబ్బజిం ఇసిపబ్బజం.

౨౬౯.

‘‘జటాభారేన ¶ భరితో, అజినుత్తరనివాసనో;

అభిఞ్ఞాపారమిం గన్త్వా, బ్రహ్మలోకం అగచ్ఛిహం.

౨౭౦.

‘‘నత్థి ¶ బాహిరకే సుద్ధి, ఠపేత్వా జినసాసనం;

యే కేచి బుద్ధిమా సత్తా, సుజ్ఝన్తి జినసాసనే.

౨౭౧.

‘‘అత్తకారమయం [అత్థకారమయం (క.)] ఏతం, నయిదం ఇతిహీతిహం;

అసఙ్ఖతం గవేసన్తో, కుతిత్థే [కుతిత్థం (సీ. స్యా.)] సఞ్చరిం అహం.

౨౭౨.

‘‘యథా సారత్థికో పోసో, కదలిం ఛేత్వాన ఫాలయే;

న తత్థ సారం విన్దేయ్య, సారేన రిత్తకో హి సో.

౨౭౩.

‘‘తథేవ తిత్థియా లోకే, నానాదిట్ఠీ బహుజ్జనా;

అసఙ్ఖతేన రిత్తాసే, సారేన కదలీ యథా.

౨౭౪.

‘‘పచ్ఛిమే భవసమ్పత్తే, బ్రహ్మబన్ధు అహోసహం;

మహాభోగం ఛడ్డేత్వాన, పబ్బజిం అనగారియం.

పఠమభాణవారం.

౨౭౫.

‘‘అజ్ఝాయకో మన్తధరో, తిణ్ణం వేదాన పారగూ;

బ్రాహ్మణో సఞ్చయో [సఞ్జయో (సీ. స్యా. పీ.)] నామ, తస్స మూలే వసామహం.

౨౭౬.

‘‘సావకో ¶ తే మహావీర, అస్సజి నామ బ్రాహ్మణో;

దురాసదో ఉగ్గతేజో, పిణ్డాయ చరతీ తదా.

౨౭౭.

‘‘తమద్దసాసిం ¶ సప్పఞ్ఞం, మునిం మోనే సమాహితం;

సన్తచిత్తం మహానాగం, సుఫుల్లం పదుమం యథా.

౨౭౮.

‘‘దిస్వా ¶ మే చిత్తముప్పజ్జి, సుదన్తం సుద్ధమానసం;

ఉసభం పవరం వీరం, అరహాయం భవిస్సతి.

౨౭౯.

‘‘పాసాదికో ఇరియతి, అభిరూపో సుసంవుతో;

ఉత్తమే దమథే దన్తో, అమతదస్సీ భవిస్సతి.

౨౮౦.

‘‘యంనూనాహం ఉత్తమత్థం, పుచ్ఛేయ్యం తుట్ఠమానసం;

సో మే పుట్ఠో కథేస్సతి, పటిపుచ్ఛామహం తదా.

౨౮౧.

‘‘పిణ్డపాతం [పిణ్డచారం (స్యా.)] చరన్తస్స, పచ్ఛతో అగమాసహం;

ఓకాసం పటిమానేన్తో, పుచ్ఛితుం అమతం పదం.

౨౮౨.

‘‘వీథిన్తరే అనుప్పత్తం, ఉపగన్త్వాన పుచ్ఛహం;

‘కథం గోత్తోసి త్వం వీర, కస్స సిస్సోసి మారిస’.

౨౮౩.

‘‘సో మే పుట్ఠో వియాకాసి, అసమ్భీతోవ కేసరీ;

‘బుద్ధో లోకే సముప్పన్నో, తస్స సిస్సోమ్హి ఆవుసో’.

౨౮౪.

‘‘‘కీదిసం ¶ తే మహావీర, అనుజాత మహాయస;

బుద్ధస్స సాసనం ధమ్మం, సాధు మే కథయస్సు భో’.

౨౮౫.

‘‘సో మే పుట్ఠో కథీ సబ్బం, గమ్భీరం నిపుణం పదం;

తణ్హాసల్లస్స హన్తారం, సబ్బదుక్ఖాపనూదనం.

౨౮౬.

‘‘‘యే ధమ్మా హేతుప్పభవా, తేసం హేతుం తథాగతో ఆహ;

తేసఞ్చ యో నిరోధో, ఏవం వాదీ మహాసమణో’.

౨౮౭.

‘‘సోహం విస్సజ్జితే పఞ్హే, పఠమం ఫలమజ్ఝగం;

విరజో విమలో ఆసిం, సుత్వాన జినసాసనం.

౨౮౮.

‘‘సుత్వాన ¶ మునినో వాక్యం, పస్సిత్వా ధమ్మముత్తమం;

పరియోగాళ్హసద్ధమ్మో, ఇమం గాథమభాసహం.

౨౮౯.

‘‘‘ఏసేవ ¶ ధమ్మో యది తావదేవ, పచ్చబ్యథపదమసోకం;

అదిట్ఠం అబ్భతీతం, బహుకేహి కప్పనహుతేహి’.

౨౯౦.

‘‘స్వాహం ధమ్మం గవేసన్తో, కుతిత్థే సఞ్చరిం అహం;

సో మే అత్థో అనుప్పత్తో, కాలో మే నప్పమజ్జితుం.

౨౯౧.

‘‘తోసితోహం ¶ అస్సజినా, పత్వాన అచలం పదం;

సహాయకం గవేసన్తో, అస్సమం అగమాసహం.

౨౯౨.

‘‘దూరతోవ మమం దిస్వా, సహాయో మే సుసిక్ఖితో;

ఇరియాపథసమ్పన్నో [ఇరియాపథం మమం దిస్వా (క.)], ఇదం వచనమబ్రవి.

౨౯౩.

‘‘‘పసన్నముఖనేత్తోసి, మునిభావోవ దిస్సతి;

అమతాధిగతో కచ్చి, నిబ్బానమచ్చుతం పదం.

౨౯౪.

‘‘‘సుభానురూపో ఆయాసి, ఆనేఞ్జకారితో వియ;

దన్తోవ దన్తదమథో [దన్తోవుత్తమదమథో (సీ.) దన్తోవ దన్త దమథే (స్యా.)], ఉపసన్తోసి బ్రాహ్మణ.

౨౯౫.

‘‘‘అమతం మయాధిగతం, సోకసల్లాపనూదనం;

త్వమ్పి తం అధిగచ్ఛేసి [అధిగచ్ఛాహి (సీ.), అధిగచ్ఛేహి (స్యా.), అధిగతోసి (?)], గచ్ఛామ బుద్ధసన్తికం’.

౨౯౬.

‘‘సాధూతి సో పటిస్సుత్వా, సహాయో మే సుసిక్ఖితో;

హత్థేన హత్థం గణ్హిత్వా, ఉపగమ్మ [ఉపాగమి (సీ.), ఉపాగమ్మ (స్యా.)] తవన్తికం.

౨౯౭.

‘‘ఉభోపి పబ్బజిస్సామ, సక్యపుత్త తవన్తికే;

తవ సాసనమాగమ్మ, విహరామ అనాసవా.

౨౯౮.

‘‘కోలితో ¶ ఇద్ధియా సేట్ఠో, అహం పఞ్ఞాయ పారగో;

ఉభోవ ఏకతో హుత్వా, సాసనం సోభయామసే.

౨౯౯.

‘‘అపరియోసితసఙ్కప్పో ¶ , కుతిత్థే సఞ్చరిం అహం;

తవ దస్సనమాగమ్మ, సఙ్కప్పో పూరితో మమ.

౩౦౦.

‘‘పథవియం పతిట్ఠాయ, పుప్ఫన్తి సమయే దుమా;

దిబ్బగన్ధా సమ్పవన్తి, తోసేన్తి సబ్బపాణినం.

౩౦౧.

‘‘తథేవాహం మహావీర, సక్యపుత్త మహాయస;

సాసనే తే పతిట్ఠాయ, సమయేసామి పుప్ఫితుం.

౩౦౨.

‘‘విముత్తిపుప్ఫం ¶ ఏసన్తో, భవసంసారమోచనం;

విముత్తిపుప్ఫలాభేన, తోసేమి సబ్బపాణినం.

౩౦౩.

‘‘యావతా బుద్ధఖేత్తమ్హి, ఠపేత్వాన మహామునిం;

పఞ్ఞాయ సదిసో నత్థి, తవ పుత్తస్స చక్ఖుమ.

౩౦౪.

‘‘సువినీతా చ తే సిస్సా, పరిసా చ సుసిక్ఖితా;

ఉత్తమే దమథే దన్తా, పరివారేన్తి తం సదా.

౩౦౫.

‘‘ఝాయీ ¶ ఝానరతా ధీరా, సన్తచిత్తా సమాహితా;

మునీ మోనేయ్యసమ్పన్నా, పరివారేన్తి తం సదా.

౩౦౬.

‘‘అప్పిచ్ఛా నిపకా ధీరా, అప్పాహారా అలోలుపా;

లాభాలాభేన సన్తుట్ఠా, పరివారేన్తి తం సదా.

౩౦౭.

‘‘ఆరఞ్ఞికా ధుతరతా, ఝాయినో లూఖచీవరా;

వివేకాభిరతా ధీరా, పరివారేన్తి తం సదా.

౩౦౮.

‘‘పటిపన్నా ¶ ఫలట్ఠా చ, సేఖా ఫలసమఙ్గినో;

ఆసీసకా [ఆసింసకా (సీ. స్యా.)] ఉత్తమత్థం, పరివారేన్తి తం సదా.

౩౦౯.

‘‘సోతాపన్నా చ విమలా, సకదాగామినో చ యే;

అనాగామీ చ అరహా, పరివారేన్తి తం సదా.

౩౧౦.

‘‘సతిపట్ఠానకుసలా, బోజ్ఝఙ్గభావనారతా;

సావకా తే బహూ సబ్బే, పరివారేన్తి తం సదా.

౩౧౧.

‘‘ఇద్ధిపాదేసు కుసలా, సమాధిభావనారతా;

సమ్మప్పధానానుయుత్తా, పరివారేన్తి తం సదా.

౩౧౨.

‘‘తేవిజ్జా ఛళభిఞ్ఞా చ, ఇద్ధియా పారమిం గతా;

పఞ్ఞాయ పారమిం పత్తా, పరివారేన్తి తం సదా.

౩౧౩.

‘‘ఏదిసా తే మహావీర, తవ సిస్సా సుసిక్ఖితా;

దురాసదా ఉగ్గతేజా, పరివారేన్తి తం సదా.

౩౧౪.

‘‘తేహి సిస్సేహి పరివుతో, సఞ్ఞతేహి తపస్సిభి;

మిగరాజావసమ్భీతో, ఉళురాజావ సోభసి.

౩౧౫.

‘‘పథవియం పతిట్ఠాయ, రుహన్తి ధరణీరుహా;

వేపుల్లతం పాపుణన్తి, ఫలఞ్చ దస్సయన్తి తే.

౩౧౬.

‘‘పథవీసదిసో ¶ ¶ త్వంసి, సక్యపుత్త మహాయస;

సాసనే తే పతిట్ఠాయ, లభన్తి అమతం ఫలం.

౩౧౭.

‘‘సిన్ధు సరస్సతీ చేవ, నదియో చన్దభాగికా;

గఙ్గా చ యమునా చేవ, సరభూ చ అథో మహీ.

౩౧౮.

‘‘ఏతాసం ¶ సన్దమానానం, సాగరో సమ్పటిచ్ఛతి;

జహన్తి పురిమం నామం, సాగరోతేవ ఞాయతి.

౩౧౯.

‘‘తథేవిమే ¶ చతుబ్బణ్ణా, పబ్బజిత్వా తవన్తికే;

జహన్తి పురిమం నామం, బుద్ధపుత్తాతి ఞాయరే.

౩౨౦.

‘‘యథాపి చన్దో విమలో, గచ్ఛం ఆకాసధాతుయా;

సబ్బే తారగణే లోకే, ఆభాయ అతిరోచతి.

౩౨౧.

‘‘తథేవ త్వం మహావీర, పరివుతో దేవమానుసే;

ఏతే సబ్బే అతిక్కమ్మ, జలసి సబ్బదా తువం.

౩౨౨.

‘‘గమ్భీరే ఉట్ఠితా ఊమీ, న వేలమతివత్తరే;

సబ్బా వేలంవ ఫుసన్తి [సబ్బావ వేలం ఫుసన్తి (సీ.), సబ్బా వేలం పఫుస్సన్తి (స్యా.)], సఞ్చుణ్ణా వికిరన్తి తా.

౩౨౩.

‘‘తథేవ తిత్థియా లోకే, నానాదిట్ఠీ బహుజ్జనా;

ధమ్మం వాదితుకామా తే, నాతివత్తన్తి తం మునిం.

౩౨౪.

‘‘సచే చ తం పాపుణన్తి, పటివాదేహి చక్ఖుమ;

తవన్తికం ఉపాగన్త్వా, సఞ్చుణ్ణావ భవన్తి తే.

౩౨౫.

‘‘యథాపి ఉదకే జాతా, కుముదా మన్దాలకా బహూ;

ఉపలిమ్పన్తి [ఉపలిప్పన్తి (?)] తోయేన, కద్దమకలలేన చ.

౩౨౬.

‘‘తథేవ బహుకా సత్తా, లోకే జాతా విరూహరే;

అట్టితా రాగదోసేన, కద్దమే కుముదం యథా.

౩౨౭.

‘‘యథాపి పదుమం జలజం, జలమజ్ఝే విరూహతి;

న సో లిమ్పతి తోయేన, పరిసుద్ధో హి కేసరీ.

౩౨౮.

‘‘తథేవ ¶ త్వం మహావీర, లోకే జాతో మహాముని;

నోపలిమ్పసి లోకేన, తోయేన పదుమం యథా.

౩౨౯.

‘‘యథాపి రమ్మకే మాసే, బహూ పుప్ఫన్తి వారిజా;

నాతిక్కమన్తి తం మాసం, సమయో పుప్ఫనాయ సో.

౩౩౦.

‘‘తథేవ ¶ ¶ ¶ త్వం మహావీర, పుప్ఫితో తే విముత్తియా;

సాసనం నాతివత్తన్తి, పదుమం వారిజం యథా.

౩౩౧.

‘‘సుపుప్ఫితో సాలరాజా, దిబ్బగన్ధం పవాయతి;

అఞ్ఞసాలేహి పరివుతో, సాలరాజావ సోభతి.

౩౩౨.

‘‘తథేవ త్వం మహావీర, బుద్ధఞాణేన పుప్ఫితో;

భిక్ఖుసఙ్ఘపరివుతో, సాలరాజావ సోభసి.

౩౩౩.

‘‘యథాపి సేలో హిమవా, ఓసధో సబ్బపాణినం;

నాగానం అసురానఞ్చ, దేవతానఞ్చ ఆలయో.

౩౩౪.

‘‘తథేవ త్వం మహావీర, ఓసధో వియ పాణినం;

తేవిజ్జా ఛళభిఞ్ఞా చ, ఇద్ధియా పారమిం గతా.

౩౩౫.

‘‘అనుసిట్ఠా మహావీర, తయా కారుణికేన తే;

రమన్తి ధమ్మరతియా, వసన్తి తవ సాసనే.

౩౩౬.

‘‘మిగరాజా యథా సీహో, అభినిక్ఖమ్మ ఆసయా;

చతుద్దిసానువిలోకేత్వా [విలోకేత్వా (సీ. స్యా.), నులోకేత్వా (క.)],

తిక్ఖత్తుం అభినాదతి.

౩౩౭.

‘‘సబ్బే మిగా ఉత్తసన్తి, మిగరాజస్స గజ్జతో;

తథా హి జాతిమా ఏసో, పసూ తాసేతి సబ్బదా.

౩౩౮.

‘‘గజ్జతో ¶ తే మహావీర, వసుధా సమ్పకమ్పతి;

బోధనేయ్యావబుజ్ఝన్తి, తసన్తి మారకాయికా.

౩౩౯.

‘‘తసన్తి తిత్థియా సబ్బే, నదతో తే మహాముని;

కాకా సేనావ విబ్భన్తా, మిగరఞ్ఞా యథా మిగా.

౩౪౦.

‘‘యే కేచి గణినో లోకే, సత్థారోతి పవుచ్చరే;

పరమ్పరాగతం ధమ్మం, దేసేన్తి పరిసాయ తే.

౩౪౧.

‘‘న హేవం త్వం మహావీర, ధమ్మం దేసేసి పాణినం;

సామం సచ్చాని బుజ్ఝిత్వా, కేవలం బోధిపక్ఖియం.

౩౪౨.

‘‘ఆసయానుసయం ఞత్వా, ఇన్ద్రియానం బలాబలం;

భబ్బాభబ్బే విదిత్వాన, మహామేఘోవ గజ్జసి.

౩౪౩.

‘‘చక్కవాళపరియన్తా ¶ , నిసిన్నా పరిసా భవే;

నానాదిట్ఠీ విచినన్తా [విచిన్తేన్తి (స్యా.), విచినన్తం (క.)], విమతిచ్ఛేదనాయ తం.

౩౪౪.

‘‘సబ్బేసం ¶ చిత్తమఞ్ఞాయ, ఓపమ్మకుసలో ముని;

ఏకం పఞ్హం కథేన్తోవ, విమతిం ఛిన్దసి [ఛిన్ది (స్యా. క.)] పాణినం.

౩౪౫.

‘‘ఉపతిస్ససదిసేహేవ, వసుధా పూరితా భవే;

సబ్బేవ తే పఞ్జలికా, కిత్తయుం లోకనాయకం.

౩౪౬.

‘‘కప్పం వా తే కిత్తయన్తా, నానావణ్ణేహి కిత్తయుం;

పరిమేతుం న సక్కేయ్యుం [న కప్పేయ్యుం (స్యా.), న పప్పేయ్యుం (క.)], అప్పమేయ్యో తథాగతో.

౩౪౭.

‘‘యథాసకేన ¶ థామేన, కిత్తితో హి మయా జినో;

కప్పకోటీపి కిత్తేన్తా, ఏవమేవ పకిత్తయుం.

౩౪౮.

‘‘సచే ¶ హి కోచి దేవో వా, మనుస్సో వా సుసిక్ఖితో;

పమేతుం పరికప్పేయ్య, విఘాతంవ లభేయ్య సో.

౩౪౯.

‘‘సాసనే తే పతిట్ఠాయ, సక్యపుత్త మహాయస;

పఞ్ఞాయ పారమిం గన్త్వా, విహరామి అనాసవో.

౩౫౦.

‘‘తిత్థియే సమ్పమద్దామి, వత్తేమి జినసాసనం;

ధమ్మసేనాపతి అజ్జ, సక్యపుత్తస్స సాసనే.

౩౫౧.

‘‘అపరిమేయ్యే కతం కమ్మం, ఫలం దస్సేసి మే ఇధ;

సుఖిత్తో సరవేగోవ, కిలేసే ఝాపయీ మమ [ఝాపయిం మమ (స్యా.), ఝాపయిం అహం (క.)].

౩౫౨.

‘‘యో కోచి మనుజో భారం, ధారేయ్య మత్థకే సదా;

భారేన దుక్ఖితో అస్స, భారేహి భరితో తథా.

౩౫౩.

‘‘డయ్హమానో తీహగ్గీహి, భవేసు సంసరిం అహం;

భరితో భవభారేన, గిరిం ఉచ్చారితో యథా.

౩౫౪.

‘‘ఓరోపితో చ మే భారో, భవా ఉగ్ఘాటితా మయా;

కరణీయం కతం సబ్బం, సక్యపుత్తస్స సాసనే.

౩౫౫.

‘‘యావతా బుద్ధఖేత్తమ్హి, ఠపేత్వా సక్యపుఙ్గవం;

అహం అగ్గోమ్హి పఞ్ఞాయ, సదిసో మే న విజ్జతి.

౩౫౬.

‘‘సమాధిమ్హి ¶ సుకుసలో, ఇద్ధియా పారమిం గతో;

ఇచ్ఛమానో చహం అజ్జ, సహస్సం అభినిమ్మినే.

౩౫౭.

‘‘అనుపుబ్బవిహారస్స ¶ , వసీభూతో మహాముని;

కథేసి సాసనం మయ్హం, నిరోధో సయనం మమ.

౩౫౮.

‘‘దిబ్బచక్ఖు ¶ విసుద్ధం మే, సమాధికుసలో అహం;

సమ్మప్పధానానుయుత్తో, బోజ్ఝఙ్గభావనారతో.

౩౫౯.

‘‘సావకేన హి పత్తబ్బం, సబ్బమేవ కతం మయా;

లోకనాథం ఠపేత్వాన, సదిసో మే న విజ్జతి.

౩౬౦.

‘‘సమాపత్తీనం కుసలో [సమాపత్తినయకుసలో (సీ.)], ఝానవిమోక్ఖాన ఖిప్పపటిలాభీ;

బోజ్ఝఙ్గభావనారతో, సావకగుణపారమిగతోస్మి.

౩౬౧.

‘‘సావకగుణేనపి ¶ ఫుస్సేన [సావకగుణఫుస్సేన (స్యా.)], బుద్ధియా పరిసుత్తమభారవా [పురిసుత్తమగారవా (స్యా.), పురిసుత్తమభారవా (క.)];

యం సద్ధాసఙ్గహితం [సద్ధాయ సఙ్గహితం (సీ.), సద్దాసఙ్గహితం (స్యా.)] చిత్తం, సదా సబ్రహ్మచారీసు.

౩౬౨.

‘‘ఉద్ధతవిసోవ సప్పో, ఛిన్నవిసాణోవ ఉసభో;

నిక్ఖిత్తమానదప్పోవ [దబ్బోవ (క.)], ఉపేమి గరుగారవేన గణం.

౩౬౩.

‘‘యది రూపినీ భవేయ్య, పఞ్ఞా మే వసుమతీపి [వసుమతీ (సీ. క.) వసుపతీనం (స్యా.)] న సమేయ్య;

అనోమదస్సిస్స [అనోమదస్సి (?)] భగవతో, ఫలమేతం ఞాణథవనాయ.

౩౬౪.

‘‘పవత్తితం ధమ్మచక్కం, సక్యపుత్తేన తాదినా;

అనువత్తేమహం సమ్మా, ఞాణథవనాయిదం ఫలం.

౩౬౫.

‘‘మా మే కదాచి పాపిచ్ఛో, కుసీతో హీనవీరియో;

అప్పస్సుతో అనాదరో [అనాచారో (సబ్బత్థ) థేరగా. ౯౮౭ పస్సితబ్బా], సమేతో అహు కత్థచి.

౩౬౬.

‘‘బహుస్సుతో చ మేధావీ, సీలేసు సుసమాహితో;

చేతోసమథానుయుత్తో, అపి ముద్ధని తిట్ఠతు.

౩౬౭.

‘‘తం వో వదామి భద్దన్తే, యావన్తేత్థ సమాగతా;

అప్పిచ్ఛా హోథ సన్తుట్ఠా, ఝాయీ ఝానరతా సదా.

౩౬౮.

‘‘యమహం ¶ ¶ ¶ పఠమం దిస్వా, విరజో విమలో అహుం;

సో మే ఆచరియో ధీరో, అస్సజి నామ సావకో.

౩౬౯.

‘‘తస్సాహం వాహసా అజ్జ, ధమ్మసేనాపతీ అహుం;

సబ్బత్థ పారమిం పత్వా, విహరామి అనాసవో.

౩౭౦.

‘‘యో మే ఆచరియో ఆసి, అస్సజి నామ సావకో;

యస్సం దిసాయం వసతి, ఉస్సీసమ్హి కరోమహం.

౩౭౧.

‘‘మమ కమ్మం సరిత్వాన, గోతమో సక్యపుఙ్గవో;

భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, అగ్గట్ఠానే ఠపేసి మం.

౩౭౨.

[ఇమా ద్వే గాథాయో స్యామపోత్థకే న సన్తి]

కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా.

నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.

౩౭౩.

‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి, బుద్ధసేట్ఠస్స సన్తికే;

తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం [ఇమా ద్వే గాథారో స్యామపోత్థకే న సన్తి].

౩౭౪.

‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో [చతస్సో చ (సీ.)], విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సారిపుత్తో థేరో ఇమా గాథాయో

అభాసిత్థాతి.

సారిపుత్తత్థేరస్సాపదానం పఠమం.

౩-౨. మహామోగ్గల్లానత్థేరఅపదానం

౩౭౫.

‘‘అనోమదస్సీ భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;

విహాసి హిమవన్తమ్హి, దేవసఙ్ఘపురక్ఖతో.

౩౭౬.

‘‘వరుణో నామ నామేన, నాగరాజా అహం తదా;

కామరూపీ వికుబ్బామి, మహోదధినివాసహం.

౩౭౭.

‘‘సఙ్గణియం ¶ గణం హిత్వా, తూరియం పట్ఠపేసహం;

సమ్బుద్ధం పరివారేత్వా, వాదేసుం అచ్ఛరా తదా.

౩౭౮.

‘‘వజ్జమానేసు ¶ తూరేసు, దేవా తూరాని [తురియేసు, దేవా తురియాని (సీ. స్యా.)] వజ్జయుం;

ఉభిన్నం సద్దం సుత్వాన, బుద్ధోపి సమ్పబుజ్ఝథ.

౩౭౯.

‘‘నిమన్తేత్వాన సమ్బుద్ధం, సకం భవనుపాగమిం;

ఆసనం పఞ్ఞపేత్వాన, కాలమారోచయిం అహం.

౩౮౦.

‘‘ఖీణాసవసహస్సేహి, పరివుతో లోకనాయకో;

ఓభాసేన్తో దిసా సబ్బా, భవనం మే ఉపాగమి.

౩౮౧.

‘‘ఉపవిట్ఠం ¶ మహావీరం, దేవదేవం నరాసభం;

సభిక్ఖుసఙ్ఘం తప్పేసిం [సన్తప్పేసిం (స్యా.), తప్పేమి (క.)], అన్నపానేనహం తదా.

౩౮౨.

‘‘అనుమోది మహావీరో, సయమ్భూ అగ్గపుగ్గలో;

భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.

౩౮౩.

‘‘‘యో సో [యం సో (క.)] సఙ్ఘం అపూజేసి, బుద్ధఞ్చ లోకనాయకం;

తేన చిత్తప్పసాదేన, దేవలోకం గమిస్సతి.

౩౮౪.

‘‘‘సత్తసత్తతిక్ఖత్తుఞ్చ, దేవరజ్జం కరిస్సతి;

పథబ్యా రజ్జం అట్ఠసతం, వసుధం ఆవసిస్సతి.

౩౮౫.

‘‘‘పఞ్చపఞ్ఞాసక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;

భోగా అసఙ్ఖియా తస్స, ఉప్పజ్జిస్సన్తి తావదే.

౩౮౬.

‘‘‘అపరిమేయ్యే ¶ ఇతో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;

గోతమో నామ గోత్తేన [నామేన (సీ.)], సత్థా లోకే భవిస్సతి.

౩౮౭.

‘‘‘నిరయా ¶ సో చవిత్వాన, మనుస్సతం గమిస్సతి;

కోలితో నామ నామేన, బ్రహ్మబన్ధు భవిస్సతి.

౩౮౮.

‘‘‘సో పచ్ఛా పబ్బజిత్వాన, కుసలమూలేన చోదితో;

గోతమస్స భగవతో, దుతియో హేస్సతి సావకో.

౩౮౯.

‘‘‘ఆరద్ధవీరియో పహితత్తో, ఇద్ధియా పారమిం గతో;

సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో’.

౩౯౦.

‘‘పాపమిత్తోపనిస్సాయ, కామరాగవసం గతో;

మాతరం పితరఞ్చాపి, ఘాతయిం దుట్ఠమానసో.

౩౯౧.

‘‘యం ¶ యం యోనుపపజ్జామి, నిరయం అథ మానుసం;

పాపకమ్మసమఙ్గితా, భిన్నసీసో మరామహం.

౩౯౨.

‘‘ఇదం పచ్ఛిమకం మయ్హం, చరిమో వత్తతే భవో;

ఇధాపి ఏదిసో మయ్హం, మరణకాలే భవిస్సతి.

౩౯౩.

‘‘పవివేకమనుయుత్తో, సమాధిభావనారతో;

సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.

౩౯౪.

‘‘ధరణిమ్పి సుగమ్భీరం, బహలం దుప్పధంసియం;

వామఙ్గుట్ఠేన ఖోభేయ్యం, ఇద్ధియా పారమిం గతో.

౩౯౫.

‘‘అస్మిమానం న పస్సామి, మానో మయ్హం న విజ్జతి;

సామణేరే ఉపాదాయ, గరుచిత్తం కరోమహం.

౩౯౬.

‘‘అపరిమేయ్యే ఇతో కప్పే, యం కమ్మమభినీహరిం;

తాహం భూమిమనుప్పత్తో, పత్తోమ్హి ఆసవక్ఖయం.

౩౯౭.

‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

మహామోగ్గల్లానత్థేరస్సాపదానం దుతియం.

౩-౩. మహాకస్సపత్థేరఅపదానం

౩౯౮.

‘‘పదుముత్తరస్స ¶ భగవతో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;

నిబ్బుతే లోకనాథమ్హి, పూజం కుబ్బన్తి సత్థునో.

౩౯౯.

‘‘ఉదగ్గచిత్తా జనతా, ఆమోదితపమోదితా;

తేసు సంవేగజాతేసు, పీతి మే ఉదపజ్జథ.

౪౦౦.

‘‘ఞాతిమిత్తే సమానేత్వా, ఇదం వచనమబ్రవిం;

పరినిబ్బుతో మహావీరో, హన్ద పూజం కరోమసే.

౪౦౧.

‘‘సాధూతి తే పటిస్సుత్వా, భియ్యో హాసం జనింసు మే;

బుద్ధస్మిం లోకనాథమ్హి, కాహామ పుఞ్ఞసఞ్చయం.

౪౦౨.

‘‘అగ్ఘియం ¶ సుకతం కత్వా, సతహత్థసముగ్గతం;

దియడ్ఢహత్థపత్థటం, విమానం నభముగ్గతం.

౪౦౩.

‘‘కత్వాన హమ్మియం తత్థ, తాలపన్తీహి చిత్తితం;

సకం చిత్తం పసాదేత్వా, చేతియం పూజయుత్తమం.

౪౦౪.

‘‘అగ్గిక్ఖన్ధోవ ¶ జలితో, కింసుకో ఇవ [సాలరాజావ (సీ.)] ఫుల్లితో;

ఇన్దలట్ఠీవ ఆకాసే, ఓభాసేతి చతుద్దిసా.

౪౦౫.

‘‘తత్థ చిత్తం పసాదేత్వా, కత్వాన కుసలం బహుం;

పుబ్బకమ్మం సరిత్వాన, తిదసం ఉపపజ్జహం.

౪౦౬.

‘‘సహస్సయుత్తం ¶ హయవాహిం, దిబ్బయానమధిట్ఠితో;

ఉబ్బిద్ధం భవనం మయ్హం, సత్తభూమం సముగ్గతం.

౪౦౭.

‘‘కూటాగారసహస్సాని, సబ్బసోణ్ణమయా అహుం;

జలన్తి సకతేజేన, దిసా సబ్బా పభాసయం.

౪౦౮.

‘‘సన్తి అఞ్ఞేపి నియ్యూహా, లోహితఙ్గమయా తదా;

తేపి జోతన్తి ఆభాయ, సమన్తా చతురో దిసా.

౪౦౯.

‘‘పుఞ్ఞకమ్మాభినిబ్బత్తా, కూటాగారా సునిమ్మితా;

మణిమయాపి జోతన్తి, దిసా దస [దిసోదిసం (స్యా.)] సమన్తతో.

౪౧౦.

‘‘తేసం ఉజ్జోతమానానం, ఓభాసో విపులో అహు;

సబ్బే దేవే అభిభోమి, పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.

౪౧౧.

‘‘సట్ఠికప్పసహస్సమ్హి ¶ , ఉబ్బిద్ధో నామ ఖత్తియో;

చాతురన్తో విజితావీ, పథవిం ఆవసిం అహం.

౪౧౨.

‘‘తథేవ భద్దకే కప్పే, తింసక్ఖత్తుం అహోసహం;

సకకమ్మాభిరద్ధోమ్హి, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.

౪౧౩.

‘‘సత్తరతనసమ్పన్నో, చతుదీపమ్హి ఇస్సరో;

తత్థాపి భవనం మయ్హం, ఇన్దలట్ఠీవ ఉగ్గతం.

౪౧౪.

‘‘ఆయామతో ¶ ¶ చతుబ్బీసం, విత్థారేన చ ద్వాదస;

రమ్మణం [రమ్మకం (సీ. స్యా.)] నామ నగరం, దళ్హపాకారతోరణం.

౪౧౫.

‘‘ఆయామతో పఞ్చసతం, విత్థారేన తదడ్ఢకం;

ఆకిణ్ణం జనకాయేహి, తిదసానం పురం వియ.

౪౧౬.

‘‘యథా సూచిఘరే సూచీ, పక్ఖిత్తా పణ్ణవీసతి;

అఞ్ఞమఞ్ఞం పఘట్టేన్తి, ఆకిణ్ణం హోతి లఙ్కతం [తం తదా (సీ.), సతతా (స్యా.), సఙ్కరం (?)].

౪౧౭.

‘‘ఏవమ్పి నగరం మయ్హం, హత్థిస్సరథసంకులం;

మనుస్సేహి సదాకిణ్ణం, రమ్మణం నగరుత్తమం.

౪౧౮.

‘‘తత్థ భుత్వా పివిత్వా చ, పున దేవత్తనం గతో [పునపి దేవతఙ్గతో (క.)].

భవే పచ్ఛిమకే మయ్హం, అహోసి కులసమ్పదా.

౪౧౯.

‘‘బ్రాహ్మఞ్ఞకులసమ్భూతో ¶ , మహారతనసఞ్చయో;

అసీతికోటియో హిత్వా, హిరఞ్ఞస్సాపి పబ్బజిం.

౪౨౦.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మహాకస్సపో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

మహాకస్సపత్థేరస్సాపదానం తతియం.

౩-౪. అనురుద్ధత్థేరఅపదానం

౪౨౧.

‘‘సుమేధం ¶ భగవన్తాహం, లోకజేట్ఠం నరాసభం;

వూపకట్ఠం విహరన్తం, అద్దసం లోకనాయకం.

౪౨౨.

‘‘ఉపగన్త్వాన సమ్బుద్ధం, సుమేధం లోకనాయకం;

అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, బుద్ధసేట్ఠమయాచహం.

౪౨౩.

‘‘అనుకమ్ప ¶ మహావీర, లోకజేట్ఠ నరాసభ;

పదీపం తే పదస్సామి, రుక్ఖమూలమ్హి ఝాయతో.

౪౨౪.

‘‘అధివాసేసి సో ధీరో, సయమ్భూ వదతం వరో;

దుమేసు వినివిజ్ఝిత్వా, యన్తం యోజియహం తదా.

౪౨౫.

‘‘సహస్సవట్టిం ¶ పాదాసిం, బుద్ధస్స లోకబన్ధునో;

సత్తాహం పజ్జలిత్వాన, దీపా వూపసమింసు మే.

౪౨౬.

‘‘తేన చిత్తప్పసాదేన, చేతనాపణిధీహి చ;

జహిత్వా మానుసం దేహం, విమానముపపజ్జహం.

౪౨౭.

‘‘ఉపపన్నస్స దేవత్తం, బ్యమ్హం ఆసి సునిమ్మితం;

సమన్తతో పజ్జలతి, దీపదానస్సిదం ఫలం.

౪౨౮.

‘‘సమన్తా ¶ యోజనసతం, విరోచేసిమహం తదా;

సబ్బే దేవే అభిభోమి, దీపదానస్సిదం ఫలం.

౪౨౯.

‘‘తింసకప్పాని ¶ దేవిన్దో, దేవరజ్జమకారయిం;

న మం కేచీతిమఞ్ఞన్తి, దీపదానస్సిదం ఫలం.

౪౩౦.

‘‘అట్ఠవీసతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం;

దివా రత్తిఞ్చ పస్సామి, సమన్తా యోజనం తదా.

౪౩౧.

‘‘సహస్సలోకం ఞాణేన, పస్సామి సత్థు సాసనే;

దిబ్బచక్ఖుమనుప్పత్తో, దీపదానస్సిదం ఫలం.

౪౩౨.

‘‘సుమేధో నామ సమ్బుద్ధో, తింసకప్పసహస్సితో;

తస్స దీపో మయా దిన్నో, విప్పసన్నేన చేతసా.

౪౩౩.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అనురుద్ధో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

అనురుద్ధత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.

౩-౫. పుణ్ణమన్తాణిపుత్తత్థేరఅపదానం

౪౩౪.

‘‘అజ్ఝాయకో మన్తధరో, తిణ్ణం వేదాన పారగూ;

పురక్ఖతోమ్హి సిస్సేహి, ఉపగచ్ఛిం నరుత్తమం.

౪౩౫.

‘‘పదుముత్తరో ¶ లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;

మమ కమ్మం పకిత్తేసి, సఙ్ఖిత్తేన మహాముని.

౪౩౬.

‘‘తాహం ¶ ధమ్మం సుణిత్వాన, అభివాదేత్వాన సత్థునో;

అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, పక్కమిం [పక్కామిం (సీ. స్యా.)] దక్ఖిణాముఖో.

౪౩౭.

‘‘సఙ్ఖిత్తేన ¶ సుణిత్వాన, విత్థారేన అభాసయిం [అదేసయిం (సీ. స్యా.)];

సబ్బే సిస్సా అత్తమనా, సుత్వాన మమ భాసతో;

సకం దిట్ఠిం వినోదేత్వా, బుద్ధే చిత్తం పసాదయుం.

౪౩౮.

‘‘సఙ్ఖిత్తేనపి దేసేమి, విత్థారేన తథేవహం [దేసేసిం విత్థారేనపి భాసయిం (క.)];

అభిధమ్మనయఞ్ఞూహం ¶ , కథావత్థువిసుద్ధియా;

సబ్బేసం విఞ్ఞాపేత్వాన, విహరామి అనాసవో.

౪౩౯.

‘‘ఇతో పఞ్చసతే కప్పే, చతురో సుప్పకాసకా;

సత్తరతనసమ్పన్నా, చతుదీపమ్హి ఇస్సరా.

౪౪౦.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పుణ్ణో మన్తాణిపుత్తో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

పుణ్ణమన్తాణిపుత్తత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.

౩-౬. ఉపాలిత్థేరఅపదానం

౪౪౧.

‘‘నగరే హంసవతియా, సుజాతో నామ బ్రాహ్మణో;

అసీతికోటినిచయో, పహూతధనధఞ్ఞవా.

౪౪౨.

‘‘అజ్ఝాయకో మన్తధరో, తిణ్ణం వేదాన పారగూ;

లక్ఖణే ఇతిహాసే చ, సధమ్మే పారమిం గతో.

౪౪౩.

‘‘పరిబ్బాజా ¶ ఏకసిఖా [ఏకభిక్ఖా (క.)], గోతమా

బుద్ధసావకా [సబ్బత్థపి ఏవమేవ దిస్సతి].

చరకా తాపసా చేవ, చరన్తి మహియా తదా.

౪౪౪.

‘‘తేపి మం పరివారేన్తి, బ్రాహ్మణో విస్సుతో ఇతి;

బహుజ్జనో మం పూజేతి, నాహం పూజేమి కిఞ్చనం.

౪౪౫.

‘‘పూజారహం ¶ న పస్సామి, మానత్థద్ధో అహం తదా;

బుద్ధోతి వచనం నత్థి, తావ నుప్పజ్జతే జినో.

౪౪౬.

‘‘అచ్చయేన ¶ అహోరత్తం, పదుముత్తరనామకో [నాయకో (సీ. స్యా.)];

సబ్బం తమం వినోదేత్వా, లోకే ఉప్పజ్జి చక్ఖుమా.

౪౪౭.

‘‘విత్థారికే బాహుజఞ్ఞే, పుథుభూతే చ సాసనే;

ఉపాగమి తదా బుద్ధో, నగరం హంససవ్హయం.

౪౪౮.

‘‘పితు అత్థాయ ¶ సో బుద్ధో, ధమ్మం దేసేసి చక్ఖుమా;

తేన కాలేన పరిసా, సమన్తా యోజనం తదా.

౪౪౯.

‘‘సమ్మతో మనుజానం సో, సునన్దో నామ తాపసో;

యావతా బుద్ధపరిసా, పుప్ఫేహచ్ఛాదయీ తదా.

౪౫౦.

‘‘చతుసచ్చం పకాసేన్తే, సేట్ఠే చ [హేట్ఠా చ (క.)] పుప్ఫమణ్డపే;

కోటిసతసహస్సానం, ధమ్మాభిసమయో అహు.

౪౫౧.

‘‘సత్తరత్తిన్దివం బుద్ధో, వస్సేత్వా ధమ్మవుట్ఠియో;

అట్ఠమే దివసే పత్తే, సునన్దం కిత్తయీ జినో.

౪౫౨.

‘‘దేవలోకే మనుస్సే వా, సంసరన్తో అయం భవే;

సబ్బేసం పవరో హుత్వా, భవేసు సంసరిస్సతి.

౪౫౩.

‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి ¶ , ఓక్కాకకులసమ్భవో;

గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.

౪౫౪.

‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;

మన్తాణిపుత్తో పుణ్ణోతి, హేస్సతి సత్థు సావకో.

౪౫౫.

‘‘ఏవం కిత్తయి సమ్బుద్ధో, సునన్దం తాపసం తదా;

హాసయన్తో జనం సబ్బం, దస్సయన్తో సకం బలం.

౪౫౬.

‘‘కతఞ్జలీ నమస్సన్తి, సునన్దం తాపసం జనా;

బుద్ధే కారం కరిత్వాన, సోధేసి గతిమత్తనో.

౪౫౭.

‘‘తత్థ మే అహు సఙ్కప్పో, సుత్వాన మునినో వచం;

అహమ్పి కారం కస్సామి, యథా పస్సామి గోతమం.

౪౫౮.

‘‘ఏవాహం ¶ చిన్తయిత్వాన, కిరియం చిన్తయిం మమ;

క్యాహం కమ్మం ఆచరామి, పుఞ్ఞక్ఖేత్తే అనుత్తరే.

౪౫౯.

‘‘అయఞ్చ పాఠికో భిక్ఖు, సబ్బపాఠిస్స సాసనే;

వినయే అగ్గనిక్ఖిత్తో, తం ఠానం పత్థయే అహం.

౪౬౦.

‘‘ఇదం ¶ మే అమితం భోగం, అక్ఖోభం సాగరూపమం;

తేన భోగేన బుద్ధస్స, ఆరామం మాపయే అహం.

౪౬౧.

‘‘సోభనం నామ ఆరామం, నగరస్స పురత్థతో;

కిణిత్వా [కీత్వా (సీ.), కిత్వా (క.)] సతసహస్సేన, సఙ్ఘారామం అమాపయిం.

౪౬౨.

‘‘కూటాగారే ¶ చ పాసాదే, మణ్డపే హమ్మియే గుహా;

చఙ్కమే సుకతే కత్వా, సఙ్ఘారామం అమాపయిం.

౪౬౩.

‘‘జన్తాఘరం ¶ అగ్గిసాలం, అథో ఉదకమాళకం;

న్హానఘరం మాపయిత్వా, భిక్ఖుసఙ్ఘస్సదాసహం.

౪౬౪.

‘‘ఆసన్దియో పీఠకే చ, పరిభోగే చ భాజనే;

ఆరామికఞ్చ భేసజ్జం, సబ్బమేతం అదాసహం.

౪౬౫.

‘‘ఆరక్ఖం పట్ఠపేత్వాన, పాకారం కారయిం దళ్హం;

మా నం కోచి విహేఠేసి, సన్తచిత్తాన తాదినం.

౪౬౬.

‘‘సతసహస్సేనావాసం [ఆవాసం సతసహస్సేన (సీ.), ఆవాసే సతసహస్సే (స్యా.)], సఙ్ఘారామే అమాపయిం;

వేపుల్లం తం మాపయిత్వా [వేపుల్లతం పాపయిత్వా (సీ.)], సమ్బుద్ధం ఉపనామయిం.

౪౬౭.

‘‘నిట్ఠాపితో మయారామో, సమ్పటిచ్ఛ తువం ముని;

నియ్యాదేస్సామి తం వీర [తే వీర (సీ.), తం ధీర (స్యా.)], అధివాసేహి చక్ఖుమ.

౪౬౮.

‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;

మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, అధివాసేసి నాయకో.

౪౬౯.

‘‘అధివాసనమఞ్ఞాయ, సబ్బఞ్ఞుస్స మహేసినో;

భోజనం పటియాదేత్వా, కాలమారోచయిం అహం.

౪౭౦.

‘‘ఆరోచితమ్హి కాలమ్హి, పదుముత్తరనాయకో;

ఖీణాసవసహస్సేహి, ఆరామం మే ఉపాగమి.

౪౭౧.

‘‘నిసిన్నం ¶ కాలమఞ్ఞాయ, అన్నపానేన తప్పయిం;

భుత్తావిం కాలమఞ్ఞాయ, ఇదం వచనమబ్రవిం.

౪౭౨.

‘‘కీతో సతసహస్సేన, తత్తకేనేవ కారితో;

సోభనో నామ ఆరామో, సమ్పటిచ్ఛ తువం ముని.

౪౭౩.

‘‘ఇమినారామదానేన ¶ , చేతనాపణిధీహి చ;

భవే నిబ్బత్తమానోహం, లభామి మమ పత్థితం.

౪౭౪.

‘‘పటిగ్గహేత్వా ¶ సమ్బుద్ధో, సఙ్ఘారామం సుమాపితం;

భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇదం వచనమబ్రవి.

౪౭౫.

‘‘యో సో బుద్ధస్స పాదాసి, సఙ్ఘారామం సుమాపితం;

తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.

౪౭౬.

‘‘హత్థీ ¶ అస్సా రథా పత్తీ, సేనా చ చతురఙ్గినీ;

పరివారేస్సన్తిమం నిచ్చం, సఙ్ఘారామస్సిదం ఫలం.

౪౭౭.

‘‘సట్ఠి తూరసహస్సాని [తురియసహస్సాని (సీ. స్యా.)], భేరియో సమలఙ్కతా;

పరివారేస్సన్తిమం నిచ్చం, సఙ్ఘారామస్సిదం ఫలం.

౪౭౮.

‘‘ఛళసీతిసహస్సాని, నారియో సమలఙ్కతా;

విచిత్తవత్థాభరణా, ఆముత్తమణికుణ్డలా.

౪౭౯.

‘‘అళారపమ్హా హసులా, సుసఞ్ఞా తనుమజ్ఝిమా;

పరివారేస్సన్తిమం నిచ్చం, సఙ్ఘారామస్సిదం ఫలం.

౪౮౦.

‘‘తింసకప్పసహస్సాని, దేవలోకే రమిస్సతి;

సహస్సక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్సతి.

౪౮౧.

‘‘దేవరాజేన పత్తబ్బం, సబ్బం పటిలభిస్సతి;

అనూనభోగో హుత్వాన, దేవరజ్జం కరిస్సతి.

౪౮౨.

‘‘సహస్సక్ఖత్తుం చక్కవత్తీ, రాజా రట్ఠే భవిస్సతి;

పథబ్యా రజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.

౪౮౩.

‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి ¶ , ఓక్కాకకులసమ్భవో;

గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.

౪౮౪.

‘‘తస్స ¶ ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;

ఉపాలి నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో.

౪౮౫.

‘‘వినయే పారమిం పత్వా, ఠానాఠానే చ కోవిదో;

జినసాసనం ధారేన్తో, విహరిస్సతినాసవో.

౪౮౬.

‘‘సబ్బమేతం అభిఞ్ఞాయ, గోతమో సక్యపుఙ్గవో;

భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఏతదగ్గే ఠపేస్సతి.

౪౮౭.

‘‘అపరిమేయ్యుపాదాయ, పత్థేమి తవ సాసనం;

సో మే అత్థో అనుప్పత్తో, సబ్బసంయోజనక్ఖయో.

౪౮౮.

‘‘యథా ¶ సూలావుతో పోసో, రాజదణ్డేన తజ్జితో;

సూలే సాతం అవిన్దన్తో, పరిముత్తింవ ఇచ్ఛతి.

౪౮౯.

‘‘తథేవాహం ¶ మహావీర, భవదణ్డేన తజ్జితో;

కమ్మసూలావుతో సన్తో, పిపాసావేదనట్టితో.

౪౯౦.

‘‘భవే సాతం న విన్దామి, డయ్హన్తో తీహి అగ్గిభి;

పరిముత్తిం గవేసామి, యథాపి రాజదణ్డితో.

౪౯౧.

‘‘యథా ¶ విసాదో పురిసో, విసేన పరిపీళితో;

అగదం సో గవేసేయ్య, విసఘాతాయుపాలనం [విసఘాతాయుపాయనం (స్యా. క.)].

౪౯౨.

‘‘గవేసమానో పస్సేయ్య, అగదం విసఘాతకం;

తం పివిత్వా సుఖీ అస్స, విసమ్హా పరిముత్తియా.

౪౯౩.

‘‘తథేవాహం మహావీర, యథా విసహతో నరో;

సమ్పీళితో అవిజ్జాయ, సద్ధమ్మాగదమేసహం.

౪౯౪.

‘‘ధమ్మాగదం గవేసన్తో, అద్దక్ఖిం సక్యసాసనం;

అగ్గం సబ్బోసధానం తం, సబ్బసల్లవినోదనం.

౪౯౫.

‘‘ధమ్మోసధం పివిత్వాన, విసం సబ్బం సమూహనిం;

అజరామరం సీతిభావం, నిబ్బానం ఫస్సయిం అహం.

౪౯౬.

‘‘యథా భూతట్టితో పోసో, భూతగ్గాహేన పీళితో;

భూతవేజ్జం గవేసేయ్య, భూతస్మా పరిముత్తియా.

౪౯౭.

‘‘గవేసమానో ¶ పస్సేయ్య, భూతవిజ్జాసు కోవిదం;

తస్స సో విహనే భూతం, సమూలఞ్చ వినాసయే.

౪౯౮.

‘‘తథేవాహం ¶ మహావీర, తమగ్గాహేన పీళితో;

ఞాణాలోకం గవేసామి, తమతో పరిముత్తియా.

౪౯౯.

‘‘అథద్దసం సక్యమునిం, కిలేసతమసోధనం;

సో మే తమం వినోదేసి, భూతవేజ్జోవ భూతకం.

౫౦౦.

‘‘సంసారసోతం సఞ్ఛిన్దిం, తణ్హాసోతం నివారయిం;

భవం ఉగ్ఘాటయిం సబ్బం, భూతవేజ్జోవ మూలతో.

౫౦౧.

‘‘గరుళో యథా ఓపతతి, పన్నగం భక్ఖమత్తనో;

సమన్తా యోజనసతం, విక్ఖోభేతి మహాసరం.

౫౦౨.

‘‘పన్నగం ¶ సో గహేత్వాన, అధోసీసం విహేఠయం;

ఆదాయ సో పక్కమతి, యేనకామం విహఙ్గమో.

౫౦౩.

‘‘తథేవాహం మహావీర, యథాపి గరుళో బలీ;

అసఙ్ఖతం గవేసన్తో, దోసే విక్ఖాలయిం అహం.

౫౦౪.

‘‘దిట్ఠో అహం ధమ్మవరం, సన్తిపదమనుత్తరం;

ఆదాయ విహరామేతం, గరుళో పన్నగం యథా.

౫౦౫.

‘‘ఆసావతీ నామ లతా, జాతా చిత్తలతావనే;

తస్సా వస్ససహస్సేన, ఏకం నిబ్బత్తతే ఫలం.

౫౦౬.

‘‘తం ¶ దేవా పయిరుపాసన్తి, తావదూరఫలే సతి;

దేవానం సా పియా ఏవం, ఆసావతీ లతుత్తమా.

౫౦౭.

‘‘సతసహస్సుపాదాయ, తాహం పరిచరే ముని;

సాయం పాతం నమస్సామి, దేవా ఆసావతిం యథా.

౫౦౮.

‘‘అవఞ్ఝా పారిచరియా, అమోఘా చ నమస్సనా;

దూరాగతమ్పి మం సన్తం, ఖణోయం న విరాధయి.

౫౦౯.

‘‘పటిసన్ధిం న పస్సామి, విచినన్తో భవే అహం;

నిరూపధి విప్పముత్తో [విప్పయుత్తో (క.)], ఉపసన్తో చరామహం.

౫౧౦.

‘‘యథాపి ¶ పదుమం నామ, సూరియరంసేన పుప్ఫతి;

తథేవాహం మహావీర, బుద్ధరంసేన పుప్ఫితో.

౫౧౧.

‘‘యథా బలాకయోనిమ్హి, న విజ్జతి పుమో [పుమా (సీ. స్యా.)] సదా;

మేఘేసు గజ్జమానేసు, గబ్భం గణ్హన్తి తా సదా.

౫౧౨.

‘‘చిరమ్పి గబ్భం ధారేన్తి, యావ మేఘో న గజ్జతి;

భారతో పరిముచ్చన్తి, యదా మేఘో పవస్సతి.

౫౧౩.

‘‘పదుముత్తరబుద్ధస్స ¶ , ధమ్మమేఘేన గజ్జతో;

సద్దేన ధమ్మమేఘస్స, ధమ్మగబ్భం అగణ్హహం.

౫౧౪.

సతసహస్సుపాదాయ, పుఞ్ఞగబ్భం ధరేమహం;

నప్పముచ్చామి భారతో, ధమ్మమేఘో న గజ్జతి.

౫౧౫.

‘‘యదా తువం సక్యముని, రమ్మే కపిలవత్థవే;

గజ్జసి ధమ్మమేఘేన, భారతో పరిముచ్చహం.

౫౧౬.

‘‘సుఞ్ఞతం ¶ అనిమిత్తఞ్చ, తథాప్పణిహితమ్పి చ;

చతురో చ ఫలే సబ్బే, ధమ్మేవం విజనయిం [విజటయిం (క.) బలాకానం విజాయనూపమాయ సంసన్దేత్వా అత్థో వేదితబ్బో] అహం.

దుతియభాణవారం.

౫౧౭.

‘‘అపరిమేయ్యుపాదాయ, పత్థేమి తవ సాసనం;

సో మే అత్థో అనుప్పత్తో, సన్తిపదమనుత్తరం.

౫౧౮.

‘‘వినయే ¶ పారమిం పత్తో, యథాపి పాఠికో ఇసి;

న మే సమసమో అత్థి, ధారేమి సాసనం అహం.

౫౧౯.

‘‘వినయే ఖన్ధకే చాపి, తికచ్ఛేదే చ పఞ్చకే [పఞ్చమే (సీ.)];

ఏత్థ మే విమతి నత్థి, అక్ఖరే బ్యఞ్జనేపి వా.

౫౨౦.

‘‘నిగ్గహే పటికమ్మే చ, ఠానాఠానే చ కోవిదో;

ఓసారణే వుట్ఠాపనే, సబ్బత్థ పారమిం గతో.

౫౨౧.

‘‘వినయే ఖన్ధకే వాపి, నిక్ఖిపిత్వా పదం అహం;

ఉభతో వినివేఠేత్వా, రసతో ఓసరేయ్యహం.

౫౨౨.

‘‘నిరుత్తియా ¶ ¶ సుకుసలో, అత్థానత్థే చ కోవిదో;

అనఞ్ఞాతం మయా నత్థి, ఏకగ్గో సత్థు సాసనే.

౫౨౩.

‘‘రూపదక్ఖో [రూపరక్ఖో (?) మిలిన్దపఞ్హో ధమ్మనగరాధికారే పస్సితబ్బం] అహం అజ్జ, సక్యపుత్తస్స సాసనే;

కఙ్ఖం సబ్బం వినోదేమి, ఛిన్దామి సబ్బసంసయం.

౫౨౪.

‘‘పదం అనుపదఞ్చాపి, అక్ఖరఞ్చాపి బ్యఞ్జనం;

నిదానే పరియోసానే, సబ్బత్థ కోవిదో అహం.

౫౨౫.

‘‘యథాపి రాజా బలవా, నిగ్గణ్హిత్వా పరన్తపే;

విజినిత్వాన సఙ్గామం, నగరం తత్థ మాపయే.

౫౨౬.

‘‘పాకారం పరిఖఞ్చాపి, ఏసికం ద్వారకోట్ఠకం;

అట్టాలకే చ వివిధే, కారయే నగరే బహూ.

౫౨౭.

‘‘సిఙ్ఘాటకం చచ్చరఞ్చ, సువిభత్తన్తరాపణం;

కారయేయ్య సభం తత్థ, అత్థానత్థవినిచ్ఛయం.

౫౨౮.

‘‘నిగ్ఘాతత్థం అమిత్తానం, ఛిద్దాఛిద్దఞ్చ జానితుం;

బలకాయస్స రక్ఖాయ, సేనాపచ్చం ఠపేతి [థపేసి (క.)] సో.

౫౨౯.

‘‘ఆరక్ఖత్థాయ ¶ భణ్డస్స, నిధానకుసలం నరం;

మా మే భణ్డం వినస్సీతి, భణ్డరక్ఖం ఠపేతి సో.

౫౩౦.

‘‘మమత్తో [మామకో (సీ.), సమగ్గో (స్యా.)]

హోతి యో రఞ్ఞో, వుద్ధిం యస్స చ ఇచ్ఛతి.

తస్సాధికరణం దేతి, మిత్తస్స పటిపజ్జితుం.

౫౩౧.

‘‘ఉప్పాతేసు నిమిత్తేసు, లక్ఖణేసు చ కోవిదం;

అజ్ఝాయకం మన్తధరం, పోరోహిచ్చే ఠపేతి సో.

౫౩౨.

‘‘ఏతేహఙ్గేహి ¶ ¶ సమ్పన్నో, ఖత్తియోతి పవుచ్చతి;

సదా రక్ఖన్తి రాజానం, చక్కవాకోవ దుక్ఖితం.

౫౩౩.

‘‘తథేవ త్వం మహావీర, హతామిత్తోవ ఖత్తియో;

సదేవకస్స లోకస్స, ధమ్మరాజాతి వుచ్చతి.

౫౩౪.

‘‘తిత్థియే నిహనిత్వాన [నీహరిత్వాన (స్యా. క.)], మారఞ్చాపి ససేనకం;

తమన్ధకారం విధమిత్వా, ధమ్మనగరం అమాపయి.

౫౩౫.

‘‘సీలం ¶ పాకారకం తత్థ, ఞాణం తే ద్వారకోట్ఠకం;

సద్ధా తే ఏసికా వీర, ద్వారపాలో చ సంవరో.

౫౩౬.

‘‘సతిపట్ఠానమట్టాలం, పఞ్ఞా తే చచ్చరం మునే;

ఇద్ధిపాదఞ్చ సిఙ్ఘాటం, ధమ్మవీథి సుమాపితా.

౫౩౭.

‘‘సుత్తన్తం అభిధమ్మఞ్చ, వినయఞ్చాపి కేవలం;

నవఙ్గం బుద్ధవచనం, ఏసా ధమ్మసభా తవ.

౫౩౮.

‘‘సుఞ్ఞతం అనిమిత్తఞ్చ, విహారఞ్చప్పణీహితం;

ఆనేఞ్జఞ్చ నిరోధో చ, ఏసా ధమ్మకుటీ తవ.

౫౩౯.

‘‘పఞ్ఞాయ అగ్గో నిక్ఖిత్తో [అగ్గనిక్ఖిత్తో (సీ.)], పటిభానే చ కోవిదో;

సారిపుత్తోతి నామేన, ధమ్మసేనాపతీ తవ.

౫౪౦.

‘‘చుతూపపాతకుసలో, ఇద్ధియా పారమిం గతో;

కోలితో నామ నామేన, పోరోహిచ్చో తవం మునే.

౫౪౧.

‘‘పోరాణకవంసధరో, ఉగ్గతేజో దురాసదో;

ధుతవాదీగుణేనగ్గో, అక్ఖదస్సో తవం మునే.

౫౪౨.

‘‘బహుస్సుతో ¶ ధమ్మధరో, సబ్బపాఠీ చ సాసనే;

ఆనన్దో నామ నామేన, ధమ్మారక్ఖో [ధమ్మరక్ఖో (స్యా.)] తవం మునే.

౫౪౩.

‘‘ఏతే ¶ సబ్బే అతిక్కమ్మ, పమేసి భగవా మమం;

వినిచ్ఛయం మే పాదాసి, వినయే విఞ్ఞుదేసితం.

౫౪౪.

‘‘యో కోచి వినయే పఞ్హం, పుచ్ఛతి బుద్ధసావకో;

తత్థ మే చిన్తనా నత్థి, తఞ్ఞేవత్థం కథేమహం.

౫౪౫.

‘‘యావతా బుద్ధఖేత్తమ్హి, ఠపేత్వా తం మహాముని;

వినయే మాదిసో నత్థి, కుతో భియ్యో భవిస్సతి.

౫౪౬.

‘‘భిక్ఖుసఙ్ఘే ¶ నిసీదిత్వా, ఏవం గజ్జతి గోతమో;

ఉపాలిస్స సమో నత్థి, వినయే ఖన్ధకేసు చ.

౫౪౭.

‘‘యావతా బుద్ధభణితం, నవఙ్గం సత్థుసాసనం;

వినయోగధం తం [వినయోగధితం (సీ. అట్ఠ.), వినయే కథితం (స్యా.)] సబ్బం,

వినయమూలపస్సినో [వినయం మూలన్తి పస్సతో (సీ.)].

౫౪౮.

‘‘మమ ¶ కమ్మం సరిత్వాన, గోతమో సక్యపుఙ్గవో;

భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఏతదగ్గే ఠపేసి మం.

౫౪౯.

‘‘సతసహస్సుపాదాయ, ఇమం ఠానం అపత్థయిం;

సో మే అత్థో అనుప్పత్తో, వినయే పారమిం గతో.

౫౫౦.

‘‘సక్యానం నన్దిజననో, కప్పకో ఆసహం పురే;

విజహిత్వాన తం జాతిం, పుత్తో జాతో మహేసినో.

౫౫౧.

‘‘ఇతో దుతియకే కప్పే, అఞ్జసో నామ ఖత్తియో;

అనన్తతేజో అమితయసో, భూమిపాలో మహద్ధనో.

౫౫౨.

‘‘తస్స ¶ రఞ్ఞో అహం పుత్తో, చన్దనో నామ ఖత్తియో;

జాతిమదేనుపత్థద్ధో, యసభోగమదేన చ.

౫౫౩.

‘‘నాగసతసహస్సాని, సబ్బాలఙ్కారభూసితా;

తిధాపభిన్నా మాతఙ్గా, పరివారేన్తి మం సదా.

౫౫౪.

‘‘సబలేహి పరేతోహం, ఉయ్యానం గన్తుకామకో;

ఆరుయ్హ సిరికం నాగం, నగరా నిక్ఖమిం తదా.

౫౫౫.

‘‘చరణేన చ సమ్పన్నో, గుత్తద్వారో సుసంవుతో;

దేవలో నామ సమ్బుద్ధో, ఆగచ్ఛి పురతో మమ.

౫౫౬.

‘‘పేసేత్వా సిరికం నాగం, బుద్ధం ఆసాదయిం తదా;

తతో సఞ్జాతకోపో సో [జాతకోపోవ (స్యా.)], నాగో నుద్ధరతే పదం.

౫౫౭.

‘‘నాగం ¶ రుణ్ణమనం [రుట్ఠమనం (పీ. అట్ఠ.), దుట్ఠమనం (సీ. అట్ఠ.), రుద్ధపదం (?)] దిస్వా, బుద్ధే కోధం అకాసహం;

విహేసయిత్వా సమ్బుద్ధం, ఉయ్యానం అగమాసహం.

౫౫౮.

‘‘సాతం తత్థ న విన్దామి, సిరో పజ్జలితో యథా;

పరిళాహేన డయ్హామి, మచ్ఛోవ బళిసాదకో.

౫౫౯.

‘‘ససాగరన్తా ¶ పథవీ, ఆదిత్తా వియ హోతి మే;

పితు సన్తికుపాగమ్మ, ఇదం వచనమబ్రవిం.

౫౬౦.

‘‘ఆసీవిసంవ కుపితం, అగ్గిక్ఖన్ధంవ ఆగతం;

మత్తంవ కుఞ్జరం దన్తిం, యం సయమ్భుమసాదయిం.

౫౬౧.

‘‘ఆసాదితో ¶ మయా బుద్ధో, ఘోరో ఉగ్గతపో జినో;

పురా సబ్బే వినస్సామ, ఖమాపేస్సామ తం మునిం.

౫౬౨.

‘‘నో ¶ చే తం నిజ్ఝాపేస్సామ, అత్తదన్తం సమాహితం;

ఓరేన సత్తదివసా, రట్ఠం మే విధమిస్సతి.

౫౬౩.

‘‘సుమేఖలో కోసియో చ, సిగ్గవో చాపి సత్తకో [సత్తుకో (సీ.)];

ఆసాదయిత్వా ఇసయో, దుగ్గతా తే సరట్ఠకా.

౫౬౪.

‘‘యదా కుప్పన్తి ఇసయో, సఞ్ఞతా బ్రహ్మచారినో;

సదేవకం వినాసేన్తి, ససాగరం సపబ్బతం.

౫౬౫.

‘‘తియోజనసహస్సమ్హి, పురిసే సన్నిపాతయిం;

అచ్చయం దేసనత్థాయ, సయమ్భుం ఉపసఙ్కమిం.

౫౬౬.

‘‘అల్లవత్థా అల్లసిరా, సబ్బేవ పఞ్జలీకతా;

బుద్ధస్స పాదే నిపతిత్వా, ఇదం వచనమబ్రవుం [మబ్రవిం (క.)].

౫౬౭.

‘‘ఖమస్సు త్వం మహావీర, అభియాచతి తం జనో;

పరిళాహం వినోదేహి, మా నో రట్ఠం వినాసయ.

౫౬౮.

‘‘సదేవమానుసా సబ్బే, సదానవా సరక్ఖసా;

అయోమయేన కుటేన, సిరం భిన్దేయ్యు మే సదా.

౫౬౯.

‘‘దకే [ఉదకే (సీ. స్యా.)] అగ్గి న సణ్ఠాతి, బీజం సేలే న రూహతి;

అగదే కిమి న సణ్ఠాతి, కోపో బుద్ధే న జాయతి.

౫౭౦.

‘‘యథా చ భూమి అచలా, అప్పమేయ్యో చ సాగరో;

అనన్తకో చ ఆకాసో, ఏవం బుద్ధా అఖోభియా.

౫౭౧.

‘‘సదా ¶ ఖన్తా మహావీరా, ఖమితా చ తపస్సినో;

ఖన్తానం ఖమితానఞ్చ, గమనం తం [వో (స్యా.)] న విజ్జతి.

౫౭౨.

‘‘ఇదం ¶ వత్వాన సమ్బుద్ధో, పరిళాహం వినోదయం;

మహాజనస్స పురతో, నభం అబ్భుగ్గమి తదా.

౫౭౩.

‘‘తేన ¶ కమ్మేనహం వీర, హీనత్తం అజ్ఝుపాగతో;

సమతిక్కమ్మ తం జాతిం, పావిసిం అభయం పురం.

౫౭౪.

‘‘తదాపి ¶ మం మహావీర, డయ్హమానం సుసణ్ఠితం;

పరిళాహం వినోదేసి, సయమ్భుఞ్చ ఖమాపయిం.

౫౭౫.

‘‘అజ్జాపి మం మహావీర, డయ్హమానం తిహగ్గిభి;

నిబ్బాపేసి తయో అగ్గీ, సీతిభావఞ్చ పాపయిం [పాపయీ (సీ.)].

౫౭౬.

యేసం సోతావధానత్థి, సుణాథ మమ భాసతో;

అత్థం తుమ్హం పవక్ఖామి, యథా దిట్ఠం పదం మమ.

౫౭౭.

‘‘సయమ్భుం తం విమానేత్వా, సన్తచిత్తం సమాహితం;

తేన కమ్మేనహం అజ్జ, జాతోమ్హి నీచయోనియం.

౫౭౮.

‘‘మా వో ఖణం విరాధేథ, ఖణాతీతా హి సోచరే;

సదత్థే వాయమేయ్యాథ, ఖణో వో పటిపాదితో.

౫౭౯.

‘‘ఏకచ్చానఞ్చ వమనం, ఏకచ్చానం విరేచనం;

విసం హలాహలం ఏకే, ఏకచ్చానఞ్చ ఓసధం.

౫౮౦.

‘‘వమనం పటిపన్నానం, ఫలట్ఠానం విరేచనం;

ఓసధం ఫలలాభీనం, పుఞ్ఞక్ఖేత్తం గవేసినం.

౫౮౧.

‘‘సాసనేన విరుద్ధానం, విసం హలాహలం యథా;

ఆసీవిసో దిట్ఠవిసో [దట్ఠవిసో (స్యా. అట్ఠ.)], ఏవం ఝాపేతి తం నరం.

౫౮౨.

‘‘సకిం ¶ పీతం హలాహలం, ఉపరున్ధతి జీవితం;

సాసనేన విరుజ్ఝిత్వా, కప్పకోటిమ్హి డయ్హతి.

౫౮౩.

‘‘ఖన్తియా అవిహింసాయ, మేత్తచిత్తవతాయ చ;

సదేవకం సో తారతి, తస్మా తే అవిరాధియా [అవిరోధియో (సీ.), తే అవిరోధియా (స్యా.)].

౫౮౪.

‘‘లాభాలాభే న సజ్జన్తి, సమ్మాననవిమాననే;

పథవీసదిసా బుద్ధా, తస్మా తే న విరాధియా [తే న విరోధియా (సీ. స్యా.)].

౫౮౫.

‘‘దేవదత్తే ¶ చ వధకే, చోరే అఙ్గులిమాలకే;

రాహులే ధనపాలే చ, సబ్బేసం సమకో ముని.

౫౮౬.

‘‘ఏతేసం ¶ పటిఘో నత్థి, రాగోమేసం న విజ్జతి;

సబ్బేసం సమకో బుద్ధో, వధకస్సోరసస్స చ.

౫౮౭.

‘‘పన్థే ¶ దిస్వాన కాసావం, ఛడ్డితం మీళ్హమక్ఖితం;

సిరస్మిం అఞ్జలిం కత్వా, వన్దితబ్బం ఇసిద్ధజం.

౫౮౮.

‘‘అబ్భతీతా చ యే బుద్ధా, వత్తమానా అనాగతా;

ధజేనానేన సుజ్ఝన్తి, తస్మా ఏతే నమస్సియా.

౫౮౯.

‘‘సత్థుకప్పం సువినయం, ధారేమి హదయేనహం;

నమస్సమానో వినయం, విహరిస్సామి సబ్బదా.

౫౯౦.

‘‘వినయో ఆసయో మయ్హం, వినయో ఠానచఙ్కమం;

కప్పేమి వినయే వాసం, వినయో మమ గోచరో.

౫౯౧.

‘‘వినయే పారమిప్పత్తో, సమథే చాపి కోవిదో;

ఉపాలి తం మహావీర, పాదే వన్దతి సత్థునో.

౫౯౨.

‘‘సో ¶ అహం విచరిస్సామి, గామా గామం పురా పురం;

నమస్సమానో సమ్బుద్ధం, ధమ్మస్స చ సుధమ్మతం.

౫౯౩.

‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;

సబ్బాసవా పరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.

౫౯౪.

‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి, బుద్ధసేట్ఠస్స సన్తికే;

తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.

౫౯౫.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉపాలి థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

ఉపాలిత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.

౩-౭. అఞ్ఞాసికోణ్డఞ్ఞత్థేరఅపదానం

౫౯౬.

‘‘పదుముత్తరసమ్బుద్ధం, లోకజేట్ఠం వినాయకం;

బుద్ధభూమిమనుప్పత్తం, పఠమం అద్దసం అహం.

౫౯౭.

‘‘యావతా ¶ బోధియా మూలే, యక్ఖా సబ్బే సమాగతా;

సమ్బుద్ధం పరివారేత్వా, వన్దన్తి పఞ్జలీకతా.

౫౯౮.

‘‘సబ్బే ¶ ¶ దేవా తుట్ఠమనా, ఆకాసే సఞ్చరన్తి తే;

బుద్ధో అయం అనుప్పత్తో, అన్ధకారతమోనుదో.

౫౯౯.

‘‘తేసం ¶ హాసపరేతానం, మహానాదో అవత్తథ;

కిలేసే ఝాపయిస్సామ, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే.

౬౦౦.

‘‘దేవానం గిరమఞ్ఞాయ, వాచాసభిముదీరిహం;

హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, ఆదిభిక్ఖమదాసహం.

౬౦౧.

‘‘మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, సత్థా లోకే అనుత్తరో;

దేవసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.

౬౦౨.

‘‘‘సత్తాహం అభినిక్ఖమ్మ, బోధిం అజ్ఝగమం అహం;

ఇదం మే పఠమం భత్తం, బ్రహ్మచారిస్స యాపనం.

౬౦౩.

‘‘‘తుసితా హి ఇధాగన్త్వా, యో మే భిక్ఖం ఉపానయి;

తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణోథ మమ భాసతో.

౬౦౪.

‘‘‘తింసకప్పసహస్సాని [తింసమత్తే కప్పసగస్సే (స్యా. క.)], దేవరజ్జం కరిస్సతి;

సబ్బే దేవే అభిభోత్వా, తిదివం ఆవసిస్సతి.

౬౦౫.

‘‘‘దేవలోకా చవిత్వాన, మనుస్సత్తం గమిస్సతి;

సహస్సధా చక్కవత్తీ, తత్థ రజ్జం కరిస్సతి.

౬౦౬.

‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;

గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.

౬౦౭.

‘‘‘తిదసా సో చవిత్వాన, మనుస్సత్తం గమిస్సతి;

అగారా పబ్బజిత్వాన, ఛబ్బస్సాని వసిస్సతి.

౬౦౮.

‘‘‘తతో సత్తమకే వస్సే, బుద్ధో సచ్చం కథేస్సతి;

కోణ్డఞ్ఞో నామ నామేన, పఠమం సచ్ఛికాహితి’.

౬౦౯.

‘‘నిక్ఖన్తేనానుపబ్బజిం ¶ , పధానం సుకతం మయా;

కిలేసే ఝాపనత్థాయ, పబ్బజిం అనగారియం.

౬౧౦.

‘‘అభిగన్త్వాన సబ్బఞ్ఞూ, బుద్ధో లోకే సదేవకే;

ఇసినామే మిగారఞ్ఞే [ఇమినా మే మహారఞ్ఞం (స్యా.), ఇమినా మే మిగారఞ్ఞం (క.)], అమతభేరిమాహని.

౬౧౧.

‘‘సో ¶ ¶ దాని పత్తో అమతం, సన్తిపదమనుత్తరం;

సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.

౬౧౨.

‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అఞ్ఞాసికోణ్డఞ్ఞో [అఞ్ఞాతకోణ్డఞ్ఞో (సీ.), అఞ్ఞా కోణ్డఞ్ఞో (స్యా.)] థేరో ఇమా

గాథాయో అభాసిత్థాతి.

అఞ్ఞాసికోణ్డఞ్ఞత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.

౩-౮. పిణ్డోలభారద్వాజత్థేరఅపదానం

౬౧౩.

‘‘పదుముత్తరో నామ జినో, సయమ్భూ అగ్గపుగ్గలో;

పురతో హిమవన్తస్స, చిత్తకూటే వసీ తదా.

౬౧౪.

‘‘అభీతరూపో తత్థాసిం, మిగరాజా చతుక్కమో;

తస్స సద్దం సుణిత్వాన, విక్ఖమ్భన్తి బహుజ్జనా.

౬౧౫.

‘‘సుఫుల్లం పదుమం గయ్హ, ఉపగచ్ఛిం నరాసభం;

వుట్ఠితస్స సమాధిమ్హా, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.

౬౧౬.

‘‘చాతుద్దిసం ¶ నమస్సిత్వా, బుద్ధసేట్ఠం నరుత్తమం;

సకం చిత్తం పసాదేత్వా, సీహనాదం నదిం అహం [తదా (స్యా.)].

౬౧౭.

‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;

సకాసనే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.

౬౧౮.

‘‘‘బుద్ధస్స గిరమఞ్ఞాయ, సబ్బే దేవా సమాగతా;

ఆగతో వదతం సేట్ఠో, ధమ్మం సోస్సామ తం మయం.

౬౧౯.

‘‘‘తేసం హాసపరేతానం, పురతో లోకనాయకో;

మమ సద్దం [కమ్మం (?)] పకిత్తేసి, దీఘదస్సీ మహాముని’.

౬౨౦.

‘‘యేనిదం పదుమం దిన్నం, సీహనాదో చ నాదితో;

తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.

౬౨౧.

‘‘‘ఇతో ¶ అట్ఠమకే కప్పే, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;

సత్తరతనసమ్పన్నో చతుదీపమ్హి ఇస్సరో.

౬౨౨.

‘‘‘కారయిస్సతి ఇస్సరియం [ఇస్సరం (స్యా. క.)], మహియా చతుసట్ఠియా;

పదుమో నామ నామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.

౬౨౩.

‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి ¶ ¶ , ఓక్కాకకులసమ్భవో;

గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.

౬౨౪.

‘పకాసితే పావచనే, బ్రహ్మబన్ధు భవిస్సతి;

బ్రహ్మఞ్ఞా అభినిక్ఖమ్మ, పబ్బజిస్సతి తావదే’.

౬౨౫.

‘‘పధానపహితత్తో సో, ఉపసన్తో నిరూపధి;

సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో.

౬౨౬.

‘‘విజనే ¶ పన్తసేయ్యమ్హి, వాళమిగసమాకులే;

సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో.

౬౨౭.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పిణ్డోలభారద్వాజో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

పిణ్డోలభారద్వాజత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.

౩-౯. ఖదిరవనియరేవతత్థేరఅపదానం

౬౨౮.

‘‘గఙ్గా భాగీరథీ నామ, హిమవన్తా పభావితా;

కుతిత్థే నావికో ఆసిం, ఓరిమే చ తరిం [ఓరిమం చ తరే (స్యా.)] అహం.

౬౨౯.

‘‘పదుముత్తరో నాయకో, సమ్బుద్ధో ద్విపదుత్తమో;

వసీ సతసహస్సేహి, గఙ్గాతీరముపాగతో [పుబ్బే మయ్హం సుతం ఆసి,§‘‘పదుముత్తరనాయకో; వసీసతసహస్సేహి, గఙ్గాసోతం తరిస్సతి‘‘; (సీ.)].

౬౩౦.

‘‘బహూ నావా సమానేత్వా, వడ్ఢకీహి [చమ్మకేహి (క.)] సుసఙ్ఖతం;

నావాయ [నావానం (క.)] ఛదనం కత్వా, పటిమానిం నరాసభం.

౬౩౧.

‘‘ఆగన్త్వాన ¶ చ సమ్బుద్ధో, ఆరూహి తఞ్చ నావకం;

వారిమజ్ఝే ఠితో సత్థా, ఇమా గాథా అభాసథ.

౬౩౨.

‘‘‘యో సో తారేసి సమ్బుద్ధం, సఙ్ఘఞ్చాపి అనాసవం;

తేన చిత్తప్పసాదేన, దేవలోకే రమిస్సతి.

౬౩౩.

‘‘‘నిబ్బత్తిస్సతి తే బ్యమ్హం, సుకతం నావసణ్ఠితం;

ఆకాసే పుప్ఫఛదనం, ధారయిస్సతి సబ్బదా.

౬౩౪.

‘‘‘అట్ఠపఞ్ఞాసకప్పమ్హి ¶ , తారకో [తారణో (స్యా.)] నామ ఖత్తియో;

చాతురన్తో విజితావీ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.

౬౩౫.

‘‘‘సత్తపఞ్ఞాసకప్పమ్హి ¶ ¶ , చమ్మకో [చమ్పకో (సీ.), చమ్బకో (స్యా.)] నామ ఖత్తియో;

ఉగ్గచ్ఛన్తోవ సూరియో, జోతిస్సతి మహబ్బలో.

౬౩౬.

‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;

గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.

౬౩౭.

‘‘‘తిదసా సో చవిత్వాన, మనుస్సత్తం గమిస్సతి;

రేవతో నామ నామేన, బ్రహ్మబన్ధు భవిస్సతి.

౬౩౮.

‘‘‘అగారా నిక్ఖమిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;

గోతమస్స భగవతో, సాసనే పబ్బజిస్సతి.

౬౩౯.

‘‘‘సో పచ్ఛా పబ్బజిత్వాన, యుత్తయోగో విపస్సకో;

సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో’.

౬౪౦.

‘‘వీరియం [విరియం (సీ. స్యా.)] మే ధురధోరయ్హం, యోగక్ఖేమాధివాహనం;

ధారేమి అన్తిమం దేహం, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే.

౬౪౧.

‘‘సతసహస్సే కతం కమ్మం, ఫలం దస్సేసి మే ఇధ;

సుముత్తో సరవేగోవ, కిలేసే ఝాపయీ మమ.

౬౪౨.

‘‘తతో మం వననిరతం, దిస్వా లోకన్తగూ ముని;

వనవాసిభిక్ఖూనగ్గం, పఞ్ఞపేసి మహామతి.

౬౪౩.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా ఖదిరవనియో రేవతో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

ఖదిరవనియరేవతత్థేరస్సాపదానం నవమం.

౩-౧౦. ఆనన్దత్థేరఅపదానం

౬౪౪.

‘‘ఆరామద్వారా ¶ నిక్ఖమ్మ, పదుముత్తరో మహాముని;

వస్సేన్తో అమతం వుట్ఠిం, నిబ్బాపేసి మహాజనం.

౬౪౫.

‘‘సతసహస్సం తే ధీరా, ఛళభిఞ్ఞా మహిద్ధికా;

పరివారేన్తి సమ్బుద్ధం, ఛాయావ అనపాయినీ [అనుపాయినీ (స్యా. క.)].

౬౪౬.

‘‘హత్థిక్ఖన్ధగతో ఆసిం, సేతచ్ఛత్తం వరుత్తమం;

సుచారురూపం దిస్వాన, విత్తి మే ఉదపజ్జథ.

౬౪౭.

‘‘ఓరుయ్హ ¶ హత్థిఖన్ధమ్హా, ఉపగచ్ఛిం నరాసభం;

రతనామయఛత్తం మే, బుద్ధసేట్ఠస్స ధారయిం.

౬౪౮.

‘‘మమ ¶ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, పదుముత్తరో మహాఇసి;

తం కథం ఠపయిత్వాన, ఇమా గాథా అభాసథ.

౬౪౯.

‘‘‘యో సో ఛత్తమధారేసి, సోణ్ణాలఙ్కారభూసితం;

తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణోథ మమ భాసతో.

౬౫౦.

‘‘‘ఇతో గన్త్వా అయం పోసో, తుసితం ఆవసిస్సతి;

అనుభోస్సతి సమ్పత్తిం, అచ్ఛరాహి పురక్ఖతో.

౬౫౧.

‘‘‘చతుత్తింసతిక్ఖత్తుఞ్చ, దేవరజ్జం కరిస్సతి;

బలాధిపో అట్ఠసతం, వసుధం ఆవసిస్సతి.

౬౫౨.

‘‘‘అట్ఠపఞ్ఞాసక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;

పదేసరజ్జం విపులం, మహియా కారయిస్సతి.

౬౫౩.

‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి ¶ , ఓక్కాకకులసమ్భవో;

గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.

౬౫౪.

‘‘‘సక్యానం ¶ కులకేతుస్స, ఞాతిబన్ధు భవిస్సతి;

ఆనన్దో నామ నామేన, ఉపట్ఠాకో మహేసినో.

౬౫౫.

‘‘‘ఆతాపీ నిపకో చాపి, బాహుసచ్చే సుకోవిదో;

నివాతవుత్తి అత్థద్ధో, సబ్బపాఠీ భవిస్సతి.

౬౫౬.

‘‘‘పధానపహితత్తో సో, ఉపసన్తో నిరూపధి;

సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో.

౬౫౭.

‘‘‘సన్తి ఆరఞ్ఞకా నాగా, కుఞ్జరా సట్ఠిహాయనా;

తిధాపభిన్నా మాతఙ్గా, ఈసాదన్తా ఉరూళ్హవా.

౬౫౮.

‘‘‘అనేకసతసహస్సా, పణ్డితాపి మహిద్ధికా;

సబ్బే తే బుద్ధనాగస్స, న హోన్తు పణిధిమ్హి తే’ [న హోన్తి పరివిమ్భితా (స్యా.), న హోన్తి పణిధిమ్హి తే (క.)].

౬౫౯.

‘‘ఆదియామే నమస్సామి, మజ్ఝిమే అథ పచ్ఛిమే;

పసన్నచిత్తో సుమనో, బుద్ధసేట్ఠం ఉపట్ఠహిం.

౬౬౦.

‘‘ఆతాపీ నిపకో చాపి, సమ్పజానో పతిస్సతో;

సోతాపత్తిఫలం పత్తో, సేఖభూమీసు కోవిదో.

౬౬౧.

‘‘సతసహస్సితో ¶ కప్పే, యం కమ్మమభినీహరిం;

తాహం భూమిమనుప్పత్తో, ఠితా సద్ధమ్మమాచలా [ఠితో సద్ధమ్మమాచలో (సీ.), ఠితా సద్ధా మహప్ఫలా (స్యా.)].

౬౬౨.

‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి, బుద్ధసేట్ఠస్స సన్తికే;

తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.

౬౬౩.

‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఆనన్దో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

ఆనన్దత్థేరస్సాపదానం దసమం.

తస్సుద్దానం –

బుద్ధో ¶ పచ్చేకబుద్ధో చ, సారిపుత్తో చ కోలితో;

కస్సపో అనురుద్ధో చ, పుణ్ణత్థేరో ఉపాలి చ.

అఞ్ఞాసికోణ్డఞ్ఞో పిణ్డోలో, రేవతానన్దపణ్డితో;

ఛసతాని చ పఞ్ఞాస, గాథాయో సబ్బపిణ్డితా.

అపదానే బుద్ధవగ్గో పఠమో.

౨. సీహాసనియవగ్గో

౧. సీహాసనదాయకత్థేరఅపదానం

౧.

‘‘నిబ్బుతే ¶ ¶ ¶ లోకనాథమ్హి, సిద్ధత్థే ద్విపదుత్తమే [దిపదుత్తమే (సీ. స్యా.)];

విత్థారికే పావచనే, బాహుజఞ్ఞమ్హి సాసనే.

౨.

‘‘పసన్నచిత్తో సుమనో, సీహాసనమకాసహం;

సీహాసనం కరిత్వాన, పాదపీఠమకాసహం.

౩.

‘‘సీహాసనే చ వస్సన్తే, ఘరం తత్థ అకాసహం;

తేన చిత్తప్పసాదేన, తుసితం ఉపపజ్జహం.

౪.

‘‘ఆయామేన ¶ చతుబ్బీస, యోజనం ఆసి [యోజనాసింసు (స్యా. క.)] తావదే;

విమానం సుకతం మయ్హం, విత్థారేన చతుద్దస.

౫.

‘‘సతం [సత్త (స్యా.)] కఞ్ఞాసహస్సాని, పరివారేన్తి మం సదా;

సోణ్ణమయఞ్చ పల్లఙ్కం, బ్యమ్హే ఆసి సునిమ్మితం.

౬.

‘‘హత్థియానం అస్సయానం, దిబ్బయానం ఉపట్ఠితం;

పాసాదా సివికా చేవ, నిబ్బత్తన్తి యదిచ్ఛకం.

౭.

‘‘మణిమయా చ పల్లఙ్కా, అఞ్ఞే సారమయా బహూ;

నిబ్బత్తన్తి మమం సబ్బే, సీహాసనస్సిదం ఫలం.

౮.

‘‘సోణ్ణమయా రూపిమయా, ఫలికావేళురియామయా;

పాదుకా అభిరూహామి, పాదపీఠస్సిదం ఫలం.

౯.

‘‘చతున్నవుతితో [చతునవుతే ఇతో (సీ. స్యా.)] కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;

దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.

౧౦.

‘‘తేసత్తతిమ్హితో కప్పే, ఇన్దనామా తయో జనా;

ద్వేసత్తతిమ్హితో కప్పే, తయో సుమననామకా.

౧౧.

‘‘సమసత్తతితో కప్పే, తయో వరుణనామకా;

సత్తరతనసమ్పన్నా, చతుదీపమ్హి ఇస్సరా.

౧౨.

‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సీహాసనదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

సీహాసనదాయకత్థేరస్సాపదానం పఠమం.

౨. ఏకత్థమ్భికత్థేరఅపదానం

౧౩.

‘‘సిద్ధత్థస్స ¶ ¶ భగవతో, మహాపూగగణో అహు;

సరణం గతా చ తే బుద్ధం, సద్దహన్తి తథాగతం.

౧౪.

‘‘సబ్బే సఙ్గమ్మ మన్తేత్వా, మాళం కుబ్బన్తి సత్థునో;

ఏకత్థమ్భం అలభన్తా, విచినన్తి బ్రహావనే.

౧౫.

‘‘తేహం అరఞ్ఞే దిస్వాన, ఉపగమ్మ గణం తదా;

అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, పరిపుచ్ఛిం గణం అహం.

౧౬.

‘‘తే మే పుట్ఠా వియాకంసు, సీలవన్తో ఉపాసకా;

మాళం మయం కత్తుకామా, ఏకత్థమ్భో న లబ్భతి.

౧౭.

‘‘ఏకత్థమ్భం మమం దేథ, అహం దస్సామి సత్థునో;

ఆహరిస్సామహం థమ్భం, అప్పోస్సుక్కా భవన్తు తే [భవన్తు వో (సీ.), భవాథ వో (?)].

౧౮.

‘‘తే మే థమ్భం పవేచ్ఛింసు, పసన్నా తుట్ఠమానసా;

తతో పటినివత్తిత్వా, అగమంసు సకం ఘరం.

౧౯.

‘‘అచిరం గతే పూగగణే, థమ్భం అహాసహం తదా;

హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, పఠమం ఉస్సపేసహం.

౨౦.

‘‘తేన చిత్తప్పసాదేన, విమానం ఉపపజ్జహం;

ఉబ్బిద్ధం భవనం మయ్హం, సత్తభూమం [సతభూమం (సీ. క.)] సముగ్గతం.

౨౧.

‘‘వజ్జమానాసు భేరీసు, పరిచారేమహం సదా;

పఞ్చపఞ్ఞాసకప్పమ్హి, రాజా ఆసిం యసోధరో.

౨౨.

‘‘తత్థాపి ¶ ¶ భవనం మయ్హం, సత్తభూమం సముగ్గతం;

కూటాగారవరూపేతం, ఏకత్థమ్భం మనోరమం.

౨౩.

‘‘ఏకవీసతికప్పమ్హి, ఉదేనో నామ ఖత్తియో;

తత్రాపి భవనం మయ్హం, సత్తభూమం సముగ్గతం.

౨౪.

‘‘యం ¶ యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;

అనుభోమి సుఖం సబ్బం [సబ్బమేతం (స్యా.)], ఏకత్థమ్భస్సిదం ఫలం.

౨౫.

‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, యం థమ్భమదదం తదా;

దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఏకత్థమ్భస్సిదం ఫలం.

౨౬.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకత్థమ్భికో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

ఏకత్థమ్భికత్థేరస్సాపదానం దుతియం.

౩. నన్దత్థేరఅపదానం

౨౭.

‘‘పదుముత్తరస్స భగవతో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;

వత్థం ఖోమం మయా దిన్నం, సయమ్భుస్స మహేసినో.

౨౮.

‘‘తం మే బుద్ధో వియాకాసి, జలజుత్తరనామకో;

‘ఇమినా వత్థదానేన, హేమవణ్ణో భవిస్ససి.

౨౯.

‘‘‘ద్వే ¶ సమ్పత్తీ అనుభోత్వా, కుసలమూలేహి చోదితో;

గోతమస్స భగవతో, కనిట్ఠో త్వం భవిస్ససి.

౩౦.

‘‘‘రాగరత్తో సుఖసీలో, కామేసు గేధమాయుతో;

బుద్ధేన చోదితో సన్తో, తదా [తతో (స్యా.)] త్వం పబ్బజిస్ససి.

౩౧.

‘‘‘పబ్బజిత్వాన త్వం తత్థ, కుసలమూలేన చోదితో;

సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్ససినాసవో’.

౩౨.

‘‘సత్త ¶ [సత (స్యా.)] కప్పసహస్సమ్హి, చతురో చేళనామకా;

సట్ఠి కప్పసహస్సమ్హి, ఉపచేలా చతుజ్జనా.

౩౩.

‘‘పఞ్చ కప్పసహస్సమ్హి, చేళావ చతురో జనా;

సత్తరతనసమ్పన్నా, చతుదీపమ్హి ఇస్సరా.

౩౪.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా నన్దో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

నన్దత్థేరస్సాపదానం తతియం.

౪. చూళపన్థకత్థేరఅపదానం

౩౫.

‘‘పదుముత్తరో ¶ ¶ నామ జినో, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;

గణమ్హా వూపకట్ఠో సో, హిమవన్తే వసీ తదా.

౩౬.

‘‘అహమ్పి ¶ హిమవన్తమ్హి, వసామి అస్సమే తదా;

అచిరాగతం మహావీరం, ఉపేసిం లోకనాయకం.

౩౭.

‘‘పుప్ఫచ్ఛత్తం గహేత్వాన, ఉపగచ్ఛిం నరాసభం;

సమాధిం సమాపజ్జన్తం, అన్తరాయమకాసహం.

౩౮.

‘‘ఉభో హత్థేహి పగ్గయ్హ, పుప్ఫచ్ఛత్తం అదాసహం;

పటిగ్గహేసి భగవా, పదుముత్తరో మహాముని.

౩౯.

‘‘సబ్బే దేవా అత్తమనా, హిమవన్తం ఉపేన్తి తే;

సాధుకారం పవత్తేసుం, అనుమోదిస్సతి చక్ఖుమా.

౪౦.

‘‘ఇదం వత్వాన తే దేవా, ఉపగచ్ఛుం నరుత్తమం;

ఆకాసే ధారయన్తస్స [ధారయన్తం మే (క), ధారయతో మే (?)], పదుమచ్ఛత్తముత్తమం.

౪౧.

‘‘సతపత్తఛత్తం పగ్గయ్హ, అదాసి తాపసో మమ;

‘తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.

౪౨.

‘‘‘పఞ్చవీసతికప్పాని, దేవరజ్జం కరిస్సతి;

చతుత్తింసతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.

౪౩.

‘‘‘యం ¶ యం యోనిం సంసరతి, దేవత్తం అథ మానుసం;

అబ్భోకాసే పతిట్ఠన్తం, పదుమం ధారయిస్సతి’.

౪౪.

‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;

గోతమో నామ గోత్తేన [నామేన (సీ. క.)], సత్థా లోకే భవిస్సతి.

౪౫.

‘‘‘పకాసితే పావచనే, మనుస్సత్తం లభిస్సతి;

మనోమయమ్హి కాయమ్హి, ఉత్తమో సో భవిస్సతి.

౪౬.

‘‘‘ద్వే ¶ భాతరో భవిస్సన్తి, ఉభోపి పన్థకవ్హయా;

అనుభోత్వా ఉత్తమత్థం, జోతయిస్సన్తి సాసనం’.

౪౭.

‘‘సోహం ¶ అట్ఠారసవస్సో [సో అట్ఠారసవస్సోహం (స్యా.)], పబ్బజిం అనగారియం;

విసేసాహం న విన్దామి, సక్యపుత్తస్స సాసనే.

౪౮.

‘‘దన్ధా మయ్హం గతీ ఆసి, పరిభూతో పురే అహుం [అహం (స్యా.)];

భాతా చ మం పణామేసి, గచ్ఛ దాని సకం ఘరం.

౪౯.

‘‘సోహం పణామితో సన్తో, సఙ్ఘారామస్స కోట్ఠకే;

దుమ్మనో తత్థ అట్ఠాసిం, సామఞ్ఞస్మిం అపేక్ఖవా.

౫౦.

‘‘భగవా ¶ తత్థ [అథేత్థ సత్థా (సీ. స్యా.)] ఆగచ్ఛి, సీసం మయ్హం పరామసి;

బాహాయ మం గహేత్వాన, సఙ్ఘారామం పవేసయి.

౫౧.

‘‘అనుకమ్పాయ మే సత్థా, అదాసి పాదపుఞ్ఛనిం;

ఏవం సుద్ధం అధిట్ఠేహి, ఏకమన్తమధిట్ఠహం.

౫౨.

‘‘హత్థేహి తమహం గయ్హ, సరిం కోకనదం అహం;

తత్థ చిత్తం విముచ్చి మే, అరహత్తం అపాపుణిం.

౫౩.

‘‘మనోమయేసు కాయేసు, సబ్బత్థ పారమిం గతో;

సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.

౫౪.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా చూళపన్థకో [చుల్లపన్థకో (సీ. స్యా.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

చూళపన్థకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.

౫. పిలిన్దవచ్ఛత్థేరఅపదానం

౫౫.

‘‘నిబ్బుతే ¶ ¶ లోకనాథమ్హి, సుమేధే అగ్గపుగ్గలే;

పసన్నచిత్తో సుమనో, థూపపూజం అకాసహం.

౫౬.

‘‘యే చ ఖీణాసవా తత్థ, ఛళభిఞ్ఞా మహిద్ధికా;

తేహం తత్థ సమానేత్వా, సఙ్ఘభత్తం అకాసహం.

౫౭.

‘‘సుమేధస్స భగవతో, ఉపట్ఠాకో తదా అహు;

సుమేధో నామ నామేన, అనుమోదిత్థ సో తదా.

౫౮.

‘‘తేన చిత్తప్పసాదేన, విమానం ఉపపజ్జహం;

ఛళాసీతిసహస్సాని, అచ్ఛరాయో రమింసు మే.

౫౯.

‘‘మమేవ ¶ అనువత్తన్తి, సబ్బకామేహి తా సదా;

అఞ్ఞే దేవే అభిభోమి, పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.

౬౦.

‘‘పఞ్చవీసతికప్పమ్హి, వరుణో నామ ఖత్తియో;

విసుద్ధభోజనో [సుసుద్ధభోజనో (సీ.)] ఆసిం, చక్కవత్తీ అహం తదా.

౬౧.

‘‘న తే బీజం పవపన్తి, నపి నీయన్తి నఙ్గలా;

అకట్ఠపాకిమం సాలిం, పరిభుఞ్జన్తి మానుసా.

౬౨.

‘‘తత్థ ¶ రజ్జం కరిత్వాన, దేవత్తం పున గచ్ఛహం;

తదాపి ఏదిసా మయ్హం, నిబ్బత్తా భోగసమ్పదా.

౬౩.

‘‘న మం మిత్తా అమిత్తా వా, హింసన్తి సబ్బపాణినో;

సబ్బేసమ్పి పియో హోమి, పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.

౬౪.

‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి ¶ , యం దానమదదిం తదా;

దుగ్గతిం నాభిజానామి, గన్ధాలేపస్సిదం ఫలం.

౬౫.

‘‘ఇమస్మిం భద్దకే కప్పే, ఏకో ఆసిం జనాధిపో;

మహానుభావో రాజాహం [రాజీసి (స్యా. క.)], చక్కవత్తీ మహబ్బలో.

౬౬.

‘‘సోహం పఞ్చసు సీలేసు, ఠపేత్వా జనతం బహుం;

పాపేత్వా సుగతింయేవ, దేవతానం పియో అహుం.

౬౭.

‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పిలిన్దవచ్ఛో [పిలిన్దివచ్ఛో (సీ.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

పిలిన్దవచ్ఛత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.

౬. రాహులత్థేరఅపదానం

౬౮.

‘‘పదుముత్తరస్స భగవతో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;

సత్తభూమమ్హి పాసాదే, ఆదాసం సన్థరిం అహం.

౬౯.

‘‘ఖీణాసవసహస్సేహి, పరికిణ్ణో మహాముని;

ఉపాగమి గన్ధకుటిం, ద్విపదిన్దో [దిపదిన్దో (సీ. స్యా.)] నరాసభో.

౭౦.

‘‘విరోచేన్తో [విరోచయం (స్యా.)] గన్ధకుటిం, దేవదేవో నరాసభో;

భిక్ఖుసఙ్ఘే ఠితో సత్థా, ఇమా గాథా అభాసథ.

౭౧.

‘‘‘యేనాయం ¶ ¶ జోతితా సేయ్యా, ఆదాసోవ సుసన్థతో;

తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.

౭౨.

‘‘‘సోణ్ణమయా రూపిమయా, అథో వేళురియామయా;

నిబ్బత్తిస్సన్తి పాసాదా, యే కేచి మనసో పియా.

౭౩.

‘‘‘చతుసట్ఠిక్ఖత్తుం ¶ దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్సతి;

సహస్సక్ఖత్తుం చక్కవత్తీ, భవిస్సతి అనన్తరా.

౭౪.

‘‘‘ఏకవీసతికప్పమ్హి, విమలో నామ ఖత్తియో;

చాతురన్తో విజితావీ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.

౭౫.

‘‘‘నగరం రేణువతీ నామ, ఇట్ఠకాహి సుమాపితం;

ఆయామతో తీణి సతం, చతురస్ససమాయుతం.

౭౬.

‘‘‘సుదస్సనో నామ పాసాదో, విస్సకమ్మేన మాపితో [విసుకమ్మేన§మాపితో (క.), విస్సకమ్మేన నిమ్మితో (సీ.)];

కూటాగారవరూపేతో, సత్తరతనభూసితో.

౭౭.

‘‘‘దససద్దావివిత్తం ¶ తం [అవివిత్తం (సీ.)], విజ్జాధరసమాకులం;

సుదస్సనంవ నగరం, దేవతానం భవిస్సతి.

౭౮.

‘‘‘పభా నిగ్గచ్ఛతే తస్స, ఉగ్గచ్ఛన్తేవ సూరియే;

విరోచేస్సతి తం నిచ్చం, సమన్తా అట్ఠయోజనం.

౭౯.

‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;

గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.

౮౦.

‘‘‘తుసితా సో చవిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;

గోతమస్స భగవతో, అత్రజో సో భవిస్సతి.

౮౧.

‘‘‘సచే ¶ వసేయ్య [సచా’వసేయ్య (?)] అగారం, చక్కవత్తీ భవేయ్య సో;

అట్ఠానమేతం యం తాదీ, అగారే రతిమజ్ఝగా.

౮౨.

‘‘‘నిక్ఖమిత్వా అగారమ్హా, పబ్బజిస్సతి సుబ్బతో;

రాహులో నామ నామేన, అరహా సో భవిస్సతి’.

౮౩.

‘‘కికీవ అణ్డం రక్ఖేయ్య, చామరీ వియ వాలధిం;

నిపకో సీలసమ్పన్నో, మమం రక్ఖి మహాముని [ఏవం రక్ఖిం మహాముని (సీ. క.), మమం దక్ఖి మహాముని (స్యా.)].

౮౪.

‘‘తస్సాహం ధమ్మమఞ్ఞాయ, విహాసిం సాసనే రతో;

సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.

౮౫.

‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా రాహులో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

రాహులత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.

౭. ఉపసేనవఙ్గన్తపుత్తత్థేరఅపదానం

౮౬.

‘‘పదుముత్తరం ¶ భగవన్తం, లోకజేట్ఠం నరాసభం;

పబ్భారమ్హి నిసీదన్తం, ఉపగచ్ఛిం నరుత్తమం.

౮౭.

‘‘కణికారపుప్ఫం ¶ [కణికారం పుప్ఫితం (సీ. స్యా.)] దిస్వా, వణ్టే ఛేత్వానహం తదా;

అలఙ్కరిత్వా ఛత్తమ్హి, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.

౮౮.

‘‘పిణ్డపాతఞ్చ ¶ పాదాసిం, పరమన్నం సుభోజనం;

బుద్ధేన నవమే తత్థ, సమణే అట్ఠ భోజయిం.

౮౯.

‘‘అనుమోది మహావీరో, సయమ్భూ అగ్గపుగ్గలో;

ఇమినా ఛత్తదానేన, పరమన్నపవేచ్ఛనా.

౯౦.

‘‘తేన చిత్తప్పసాదేన, సమ్పత్తిమనుభోస్ససి;

ఛత్తింసక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్సతి.

౯౧.

‘‘ఏకవీసతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;

పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.

౯౨.

‘‘సతసహస్సితో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;

గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి [యం వదన్తి సుమేధోతి, భూరిపఞ్ఞం సుమేధసం; కప్పేతో సతసహస్సే, ఏస బుద్ధో భవిస్సతి; (క.)].

౯౩.

‘‘సాసనే దిబ్బమానమ్హి, మనుస్సత్తం గమిస్సతి;

తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో.

౯౪.

‘‘ఉపసేనోతి నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో;

[ఇదం పాదద్వయం థేరగాథాఅట్ఠకథాయమేవ దిస్సతి] సమన్తపాసాదికత్తా, అగ్గట్ఠానే ఠపేస్సతి

[ఇదం పాదద్వయం థేరగాథాఅట్ఠకథాయమేవ దిస్సతి].

౯౫.

‘‘చరిమం వత్తతే మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;

ధారేమి అన్తిమం దేహం, జేత్వా మారం సవాహనం [సవాహినిం (?)].

౯౬.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా ఉపసేనో వఙ్గన్తపుత్తో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

ఉపసేనవఙ్గన్తపుత్తత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.

తతియభాణవారం.

౮. రట్ఠపాలత్థేరఅపదానం

౯౭.

‘‘పదుముత్తరస్స ¶ ¶ ¶ భగవతో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;

వరనాగో మయా దిన్నో, ఈసాదన్తో ఉరూళ్హవా.

౯౮.

‘‘సేతచ్ఛత్తో పసోభితో, సకప్పనో సహత్థిపో;

అగ్ఘాపేత్వాన తం సబ్బం, సఙ్ఘారామం అకారయిం.

౯౯.

‘‘చతుపఞ్ఞాససహస్సాని, పాసాదే కారయిం అహం;

మహోఘదానం [మహాభత్తం (సీ.), మహోఘఞ్చ (క.), మహాదానం (?)] కరిత్వాన, నియ్యాదేసిం మహేసినో.

౧౦౦.

‘‘అనుమోది మహావీరో, సయమ్భూ అగ్గపుగ్గలో;

సబ్బే జనే హాసయన్తో, దేసేసి అమతం పదం.

౧౦౧.

‘‘తం మే బుద్ధో వియాకాసి, జలజుత్తరనామకో;

భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.

౧౦౨.

‘‘‘చతుపఞ్ఞాససహస్సాని, పాసాదే కారయీ అయం;

కథయిస్సామి విపాకం, సుణోథ మమ భాసతో.

౧౦౩.

‘‘‘అట్ఠారససహస్సాని, కూటాగారా భవిస్సరే;

బ్యమ్హుత్తమమ్హి నిబ్బత్తా, సబ్బసోణ్ణమయా చ తే.

౧౦౪.

‘‘‘పఞ్ఞాసక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్సతి;

అట్ఠపఞ్ఞాసక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.

౧౦౫.

‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;

గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.

౧౦౬.

‘‘‘దేవలోకా ¶ చవిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;

అడ్ఢే కులే మహాభోగే, నిబ్బత్తిస్సతి తావదే.

౧౦౭.

‘‘‘సో పచ్ఛా పబ్బజిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;

రట్ఠపాలోతి నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో.

౧౦౮.

‘‘‘పధానపహితత్తో ¶ సో, ఉపసన్తో నిరూపధి;

సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో’.

౧౦౯.

‘‘ఉట్ఠాయ అభినిక్ఖమ్మ, జహితా భోగసమ్పదా;

ఖేళపిణ్డేవ భోగమ్హి, పేమం మయ్హం న విజ్జతి.

౧౧౦.

‘‘వీరియం ¶ ¶ మే ధురధోరయ్హం, యోగక్ఖేమాధివాహనం;

ధారేమి అన్తిమం దేహం, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే.

౧౧౧.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా రట్ఠపాలో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

రట్ఠపాలత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.

౯. సోపాకత్థేరఅపదానం

౧౧౨.

‘‘పబ్భారం సోధయన్తస్స [సేవయన్తస్స (సీ. క.)], విపినే పబ్బతుత్తమే;

సిద్ధత్థో నామ భగవా, ఆగచ్ఛి మమ సన్తికం.

౧౧౩.

‘‘బుద్ధం ¶ ఉపగతం దిస్వా, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;

సన్థరం సన్థరిత్వాన [పఞ్ఞపేత్వాన (స్యా. అట్ఠ)], పుప్ఫాసనమదాసహం.

౧౧౪.

‘‘పుప్ఫాసనే నిసీదిత్వా, సిద్ధత్థో లోకనాయకో;

మమఞ్చ గతిమఞ్ఞాయ, అనిచ్చతముదాహరి.

౧౧౫.

‘‘‘అనిచ్చా వత సఙ్ఖారా, ఉప్పాదవయధమ్మినో;

ఉప్పజ్జిత్వా నిరుజ్ఝన్తి, తేసం వూపసమో సుఖో’.

౧౧౬.

‘‘ఇదం వత్వాన సబ్బఞ్ఞూ, లోకజేట్ఠో నరాసభో;

నభం అబ్భుగ్గమి వీరో, హంసరాజావ అమ్బరే.

౧౧౭.

‘‘సకం దిట్ఠిం జహిత్వాన, భావయానిచ్చసఞ్ఞహం;

ఏకాహం భావయిత్వాన, తత్థ కాలం కతో అహం.

౧౧౮.

‘‘ద్వే సమ్పత్తీ అనుభోత్వా, సుక్కమూలేన చోదితో;

పచ్ఛిమే భవే సమ్పత్తే, సపాకయోనుపాగమిం.

౧౧౯.

‘‘అగారా అభినిక్ఖమ్మ, పబ్బజిం అనగారియం;

జాతియా సత్తవస్సోహం, అరహత్తమపాపుణిం.

౧౨౦.

‘‘ఆరద్ధవీరియో ¶ ¶ పహితత్తో, సీలేసు సుసమాహితో;

తోసేత్వాన మహానాగం, అలత్థం ఉపసమ్పదం.

౧౨౧.

‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;

దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుప్ఫదానస్సిదం ఫలం.

౧౨౨.

‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం సఞ్ఞం భావయిం తదా;

తం సఞ్ఞం భావయన్తస్స, పత్తో మే ఆసవక్ఖయో.

౧౨౩.

‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సోపాకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

సోపాకత్థేరస్సాపదానం నవమం.

౧౦. సుమఙ్గలత్థేరఅపదానం

౧౨౪.

‘‘ఆహుతిం యిట్ఠుకామోహం, పటియాదేత్వాన భోజనం;

బ్రాహ్మణే పటిమానేన్తో, విసాలే మాళకే ఠితో.

౧౨౫.

‘‘అథద్దసాసిం సమ్బుద్ధం, పియదస్సిం మహాయసం;

సబ్బలోకవినేతారం, సయమ్భుం అగ్గపుగ్గలం.

౧౨౬.

‘‘భగవన్తం జుతిమన్తం, సావకేహి పురక్ఖతం;

ఆదిచ్చమివ రోచన్తం, రథియం పటిపన్నకం.

౧౨౭.

‘‘అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, సకం చిత్తం పసాదయిం;

మనసావ నిమన్తేసిం, ‘ఆగచ్ఛతు మహాముని’.

౧౨౮.

‘‘మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, సత్థా లోకే అనుత్తరో;

ఖీణాసవసహస్సేహి, మమ ద్వారం ఉపాగమి.

౧౨౯.

‘‘నమో తే పురిసాజఞ్ఞ, నమో తే పురిసుత్తమ;

పాసాదం అభిరూహిత్వా, సీహాసనే నిసీదతం [నిసీద త్వం (సీ.)].

౧౩౦.

‘‘దన్తో ¶ ¶ దన్తపరివారో, తిణ్ణో తారయతం వరో;

పాసాదం అభిరూహిత్వా, నిసీది పవరాసనే.

౧౩౧.

‘‘యం మే అత్థి సకే గేహే, ఆమిసం పచ్చుపట్ఠితం;

తాహం బుద్ధస్స పాదాసిం, పసన్నో సేహి పాణిభి.

౧౩౨.

‘‘పసన్నచిత్తో ¶ సుమనో, వేదజాతో కతఞ్జలీ;

బుద్ధసేట్ఠం నమస్సామి, అహో బుద్ధస్సుళారతా.

౧౩౩.

‘‘అట్ఠన్నం ¶ పయిరూపాసతం, భుఞ్జం ఖీణాసవా బహూ;

తుయ్హేవేసో ఆనుభావో, సరణం తం ఉపేమహం.

౧౩౪.

‘‘పియదస్సీ చ భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;

భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.

౧౩౫.

‘‘‘యో సో సఙ్ఘం అభోజేసి, ఉజుభూతం సమాహితం;

తథాగతఞ్చ సమ్బుద్ధం, సుణాథ మమ భాసతో.

౧౩౬.

‘‘‘సత్తవీసతిక్ఖత్తుం సో, దేవరజ్జం కరిస్సతి;

సకకమ్మాభిరద్ధో సో, దేవలోకే రమిస్సతి.

౧౩౭.

‘‘‘దస అట్ఠ చక్ఖత్తుం [దసఞ్చట్ఠక్ఖత్థుం (సీ.), దస చట్ఠక్ఖత్తుం (స్యా.)] సో, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;

పథబ్యా రజ్జం పఞ్చసతం, వసుధం ఆవసిస్సతి’.

౧౩౮.

‘‘అరఞ్ఞవనమోగ్గయ్హ, కాననం బ్యగ్ఘసేవితం;

పధానం పదహిత్వాన, కిలేసా ఝాపితా మయా.

౧౩౯.

‘‘అట్ఠారసే కప్పసతే, యం దానమదదిం తదా;

దుగ్గతిం నాభిజానామి, భత్తదానస్సిదం ఫలం.

౧౪౦.

‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సుమఙ్గలో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

సుమఙ్గలత్థేరస్సాపదానం దసమం.

తస్సుద్దానం –

సీహాసనీ ¶ ఏకథమ్భీ, నన్దో చ చూళపన్థకో;

పిలిన్దరాహులో చేవ, వఙ్గన్తో రట్ఠపాలకో.

సోపాకో మఙ్గలో చేవ, దసేవ దుతియే వగ్గే;

సతఞ్చ అట్ఠతింస చ, గాథా చేత్థ పకాసితా.

సీహాసనియవగ్గో దుతియో.

౩. సుభూతివగ్గో

౧. సుభూతిత్థేరఅపదానం

౧.

‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే ¶ ¶ ¶ , నిసభో నామ పబ్బతో;

అస్సమో సుకతో మయ్హం, పణ్ణసాలా సుమాపితా.

౨.

‘‘కోసియో నామ నామేన, జటిలో ఉగ్గతాపనో;

ఏకాకియో [ఏకాకికో (క.)] అదుతియో, వసామి నిసభే తదా.

౩.

‘‘ఫలం మూలఞ్చ పణ్ణఞ్చ, న భుఞ్జామి అహం తదా;

పవత్తంవ సుపాతాహం [పవత్తపణ్డుపత్తాని (సీ.)], ఉపజీవామి తావదే.

౪.

‘‘నాహం ¶ కోపేమి ఆజీవం, చజమానోపి జీవితం;

ఆరాధేమి సకం చిత్తం, వివజ్జేమి అనేసనం.

౫.

‘‘రాగూపసంహితం చిత్తం, యదా ఉప్పజ్జతే మమ;

సయంవ పచ్చవేక్ఖామి, ఏకగ్గో తం దమేమహం.

౬.

‘‘‘రజ్జసే రజ్జనీయే చ, దుస్సనీయే చ దుస్ససే;

ముయ్హసే మోహనీయే చ, నిక్ఖమస్సు వనా తువం.

౭.

‘‘‘విసుద్ధానం అయం వాసో, నిమ్మలానం తపస్సినం;

మా ఖో విసుద్ధం దూసేసి, నిక్ఖమస్సు వనా తువం.

౮.

‘‘‘అగారికో భవిత్వాన, యదా పుత్తం [సదాయుత్తం (సీ.), యదాయుత్తం (స్యా.)], లభిస్ససి;

ఉభోపి మా విరాధేసి, నిక్ఖమస్సు వనా తువం.

౯.

‘‘‘ఛవాలాతం యథా కట్ఠం, న క్వచి కిచ్చకారకం;

నేవ గామే అరఞ్ఞే వా, న హి తం కట్ఠసమ్మతం.

౧౦.

‘‘‘ఛవాలాతూపమో త్వంసి, న గిహీ నాపి సఞ్ఞతో;

ఉభతో ముత్తకో అజ్జ, నిక్ఖమస్సు వనా తువం.

౧౧.

‘‘‘సియా ను ఖో తవ ఏతం, కో పజానాతి తే ఇదం;

సద్ధాధురం వహిసి [సద్ధాధురం జహసి (సీ.), సీఘం ధురం వహిసి (స్యా.)] మే, కోసజ్జబహులాయ చ.

౧౨.

‘‘‘జిగుచ్ఛిస్సన్తి ¶ ¶ తం విఞ్ఞూ, అసుచిం నాగరికో యథా;

ఆకడ్ఢిత్వాన ఇసయో, చోదయిస్సన్తి తం సదా.

౧౩.

‘‘‘తం విఞ్ఞూ పవదిస్సన్తి, సమతిక్కన్తసాసనం;

సంవాసం అలభన్తో హి, కథం జీవిహిసి [జీవిస్ససి (సీ.)] తువం.

౧౪.

‘‘‘తిధాపభిన్నం ¶ ¶ మాతఙ్గం, కుఞ్జరం సట్ఠిహాయనం;

బలీ నాగో ఉపగన్త్వా, యూథా నీహరతే గజం.

౧౫.

‘‘‘యూథా వినిస్సటో సన్తో, సుఖం సాతం న విన్దతి;

దుక్ఖితో విమనో హోతి, పజ్ఝాయన్తో పవేధతి.

౧౬.

‘‘‘తథేవ జటిలా తమ్పి, నీహరిస్సన్తి దుమ్మతిం;

తేహి త్వం నిస్సటో సన్తో, సుఖం సాతం న లచ్ఛసి.

౧౭.

‘‘‘దివా వా యది వా రత్తిం, సోకసల్లసమప్పితో;

డయ్హసి పరిళాహేన, గజో యూథావ నిస్సటో.

౧౮.

‘‘‘జాతరూపం యథా కూటం, నేవ ఝాయతి [యాయతి (స్యా.)] కత్థచి;

తథా సీలవిహీనో త్వం, న ఝాయిస్ససి [యారిస్సతి (స్యా.)] కత్థచి.

౧౯.

‘‘‘అగారం వసమానోపి, కథం జీవిహిసి తువం;

మత్తికం పేత్తికఞ్చాపి, నత్థి తే నిహితం ధనం.

౨౦.

‘‘‘సయం కమ్మం కరిత్వాన, గత్తే సేదం పమోచయం;

ఏవం జీవిహిసి గేహే, సాధు తే తం న రుచ్చతి.

౨౧.

‘‘‘ఏవాహం తత్థ వారేమి, సంకిలేసగతం మనం;

నానాధమ్మకథం కత్వా, పాపా చిత్తం నివారయిం’.

౨౨.

‘‘ఏవం మే విహరన్తస్స, అప్పమాదవిహారినో;

తింసవస్ససహస్సాని, విపినే మే అతిక్కముం.

౨౩.

‘‘అప్పమాదరతం దిస్వా, ఉత్తమత్థం గవేసకం;

పదుముత్తరసమ్బుద్ధో, ఆగచ్ఛి మమ సన్తికం.

౨౪.

‘‘తిమ్బరూసకవణ్ణాభో ¶ , అప్పమేయ్యో అనూపమో;

రూపేనాసదిసో బుద్ధో, ఆకాసే చఙ్కమీ తదా.

౨౫.

‘‘సుఫుల్లో ¶ సాలరాజావ, విజ్జూవబ్భఘనన్తరే;

ఞాణేనాసదిసో బుద్ధో, ఆకాసే చఙ్కమీ తదా.

౨౬.

‘‘సీహరాజా ¶ వసమ్భీతో [ఛమ్భితో (క.)],

గజరాజావ దప్పితో [దమ్మితో (క.)].

లాసితో [అభీతో (స్యా.)] బ్యగ్ఘరాజావ, ఆకాసే చఙ్కమీ తదా.

౨౭.

‘‘సిఙ్గీనిక్ఖసవణ్ణాభో, ఖదిరఙ్గారసన్నిభో;

మణి యథా జోతిరసో, ఆకాసే చఙ్కమీ తదా.

౨౮.

‘‘విసుద్ధకేలాసనిభో ¶ , పుణ్ణమాయేవ చన్దిమా;

మజ్ఝన్హికేవ [మజ్ఝన్తికేవ (సబ్బత్థ)] సూరియో, ఆకాసే చఙ్కమీ తదా.

౨౯.

‘‘దిస్వా నభే చఙ్కమన్తం, ఏవం చిన్తేసహం తదా;

‘దేవో ను ఖో అయం సత్తో, ఉదాహు మనుజో అయం.

౩౦.

‘‘‘న మే సుతో వా దిట్ఠో వా, మహియా ఏదిసో నరో;

అపి మన్తపదం అత్థి, అయం సత్థా భవిస్సతి’.

౩౧.

‘‘ఏవాహం చిన్తయిత్వాన, సకం చిత్తం పసాదయిం;

నానాపుప్ఫఞ్చ గన్ధఞ్చ, సన్నిపాతేసహం [సన్నిపాతేత్వాహం (సీ.)] తదా.

౩౨.

‘‘పుప్ఫాసనం పఞ్ఞపేత్వా, సాధుచిత్తం మనోరమం;

నరసారథినం అగ్గం, ఇదం వచనమబ్రవిం.

౩౩.

‘‘‘ఇదం మే ఆసనం వీర, పఞ్ఞత్తం తవనుచ్ఛవం;

హాసయన్తో మమం చిత్తం, నిసీద కుసుమాసనే’.

౩౪.

‘‘నిసీది ¶ తత్థ భగవా, అసమ్భీతోవ [అఛమ్భితోవ (క.)] కేసరీ;

సత్తరత్తిన్దివం బుద్ధో, పవరే కుసుమాసనే.

౩౫.

‘‘నమస్సమానో అట్ఠాసిం, సత్తరత్తిన్దివం అహం;

వుట్ఠహిత్వా సమాధిమ్హా, సత్థా లోకే అనుత్తరో;

మమ కమ్మం పకిత్తేన్తో, ఇదం వచనమబ్రవి.

౩౬.

‘‘‘భావేహి బుద్ధానుస్సతిం, భావనానమనుత్తరం;

ఇమం సతిం భావయిత్వా, పూరయిస్ససి మానసం.

౩౭.

‘‘‘తింసకప్పసహస్సాని, దేవలోకే రమిస్ససి;

అసీతిక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్ససి;

సహస్సక్ఖత్తుం చక్కవత్తీ, రాజా రట్ఠే భవిస్ససి.

౩౮.

‘‘‘పదేసరజ్జం ¶ విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం;

అనుభోస్ససి తం సబ్బం, బుద్ధానుస్సతియా ఫలం.

౩౯.

‘‘‘భవాభవే ¶ సంసరన్తో, మహాభోగం లభిస్ససి;

భోగే తే ఊనతా నత్థి, బుద్ధానుస్సతియా ఫలం.

౪౦.

‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;

గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.

౪౧.

‘‘‘అసీతికోటిం ఛడ్డేత్వా, దాసే కమ్మకరే బహూ;

గోతమస్స భగవతో, సాసనే పబ్బజిస్ససి.

౪౨.

‘‘‘ఆరాధయిత్వా సమ్బుద్ధం, గోతమం సక్యపుఙ్గవం;

సుభూతి నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో.

౪౩.

‘‘‘భిక్ఖుసఙ్ఘే ¶ ¶ నిసీదిత్వా, దక్ఖిణేయ్యగుణమ్హి తం;

తథారణవిహారే చ, ద్వీసు అగ్గే ఠపేస్సతి’.

౪౪.

‘‘ఇదం వత్వాన సమ్బుద్ధో, జలజుత్తమనామకో;

నభం అబ్భుగ్గమీ వీరో, హంసరాజావ అమ్బరే.

౪౫.

‘‘సాసితో లోకనాథేన, నమస్సిత్వా తథాగతం;

సదా భావేమి ముదితో, బుద్ధానుస్సతిముత్తమం.

౪౬.

‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;

జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసం అగచ్ఛహం.

౪౭.

‘‘అసీతిక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జమకారయిం;

సహస్సక్ఖత్తుం రాజా చ, చక్కవత్తీ అహోసహం.

౪౮.

‘‘పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం;

అనుభోమి సుసమ్పత్తిం, బుద్ధానుస్సతియా ఫలం.

౪౯.

‘‘భవాభవే సంసరన్తో, మహాభోగం లభామహం;

భోగే మే ఊనతా నత్థి, బుద్ధానుస్సతియా ఫలం.

౫౦.

‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;

దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధానుస్సతియా ఫలం.

౫౧.

‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సుభూతి థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

సుభూతిత్థేరస్సాపదానం పఠమం.

౨. ఉపవానత్థేరఅపదానం

౫౨.

‘‘పదుముత్తరో ¶ ¶ నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;

జలిత్వా అగ్గిక్ఖన్ధోవ, సమ్బుద్ధో పరినిబ్బుతో.

౫౩.

‘‘మహాజనా సమాగమ్మ, పూజయిత్వా తథాగతం;

చితం కత్వాన సుకతం, సరీరం అభిరోపయుం.

౫౪.

‘‘సరీరకిచ్చం కత్వాన, ధాతుం తత్థ సమానయుం;

సదేవమానుసా సబ్బే, బుద్ధథూపం అకంసు తే.

౫౫.

‘‘పఠమా ¶ కఞ్చనమయా, దుతియాసి మణీమయా;

తతియా రూపియమయా, చతుత్థీ ఫలికామయా.

౫౬.

‘‘తథా [తత్థ (స్యా. క.)] పఞ్చమియా భూమి [నేమి (సీ.)], లోహితఙ్గమయా అహు;

ఛట్ఠా మసారగల్లస్స, సబ్బరతనమయూపరి.

౫౭.

‘‘జఙ్ఘా మణిమయా ఆసి, వేదికా రతనమయా;

సబ్బసోణ్ణమయో థూపో, ఉద్ధం యోజనముగ్గతో.

౫౮.

‘‘దేవా తత్థ సమాగన్త్వా, ఏకతో మన్తయుం తదా;

మయమ్పి థూపం కస్సామ, లోకనాథస్స తాదినో.

౫౯.

‘‘ధాతు ఆవేణికా నత్థి, సరీరం ఏకపిణ్డితం;

ఇమమ్హి బుద్ధథూపమ్హి, కస్సామ కఞ్చుకం మయం.

౬౦.

‘‘దేవా సత్తహి రత్నేహి [సత్తరతనేహి (సీ.)], అఞ్ఞం వడ్ఢేసు యోజనం;

థూపో ద్వియోజనుబ్బేధో, తిమిరం బ్యపహన్తి సో.

౬౧.

‘‘నాగా ¶ తత్థ సమాగన్త్వా, ఏకతో మన్తయుం తదా;

మనుస్సా చేవ దేవా చ, బుద్ధథూపం అకంసు తే.

౬౨.

‘‘మా ¶ నో పమత్తా అస్సుమ్హ [అస్సుమ్హా (సీ. స్యా.), ఆసిమ్హా (?)], అప్పమత్తా సదేవకా;

మయమ్పి థూపం కస్సామ, లోకనాథస్స తాదినో.

౬౩.

‘‘ఇన్దనీలం మహానీలం, అథో జోతిరసం మణిం;

ఏకతో సన్నిపాతేత్వా, బుద్ధథూపం అఛాదయుం.

౬౪.

‘‘సబ్బం మణిమయం ఆసి, తావతా బుద్ధచేతియం;

తియోజనసముబ్బిద్ధం [తీణి యోజనముబ్బిద్ధం (సీ. క.)], ఆలోకకరణం తదా.

౬౫.

‘‘గరుళా ¶ చ సమాగన్త్వా, ఏకతో మన్తయుం తదా;

మనుస్సా దేవా నాగా చ, బుద్ధథూపం అకంసు తే.

౬౬.

‘‘‘మా నో పమత్తా అస్సుమ్హ, అప్పమత్తా సదేవకా;

మయమ్పి థూపం కస్సామ, లోకనాథస్స తాదినో’.

౬౭.

‘‘సబ్బం మణిమయం థూపం, అకరుం తే చ కఞ్చుకం [సబ్బమణిమయం థూపే, అకరుత్తరకఞ్చుకం (సీ.)];

యోజనం తేపి వడ్ఢేసుం, ఆయతం బుద్ధచేతియం.

౬౮.

‘‘చతుయోజనముబ్బిద్ధో, బుద్ధథూపో విరోచతి;

ఓభాసేతి దిసా సబ్బా, సతరంసీవ ఉగ్గతో.

౬౯.

‘‘కుమ్భణ్డా చ సమాగన్త్వా, ఏకతో మన్తయుం తదా;

మనుస్సా చేవ దేవా చ, నాగా చ గరుళా తథా.

పచ్చేకం బుద్ధసేట్ఠస్స, అకంసు థూపముత్తమం.

౭౦.

‘‘‘మా నో పమత్తా అస్సుమ్హ, అప్పమత్తా సదేవకా;

మయమ్పి థూపం కస్సామ, లోకనాథస్స తాదినో;

రతనేహి ఛాదేస్సామ, ఆయతం బుద్ధచేతియం’.

౭౧.

‘‘యోజనం తేపి వడ్ఢేసుం, ఆయతం బుద్ధచేతియం;

పఞ్చయోజనముబ్బిద్ధో, థూపో ఓభాసతే తదా.

౭౨.

‘‘యక్ఖా ¶ తత్థ సమాగన్త్వా, ఏకతో మన్తయుం తదా;

మనుస్సా దేవా నాగా చ, గరుళా కుమ్భఅణ్డకా.

౭౩.

‘‘పచ్చేకం బుద్ధసేట్ఠస్స, అకంసు థూపముత్తమం;

‘మా నో పమత్తా అస్సుమ్హ, అప్పమత్తా సదేవకా.

౭౪.

‘‘‘మయమ్పి ¶ ¶ థూపం కస్సామ, లోకనాథస్స తాదినో;

ఫలికాహి ఛాదేస్సామ, ఆయతం బుద్ధచేతియం’.

౭౫.

‘‘యోజనం తేపి వడ్ఢేసుం, ఆయతం బుద్ధచేతియం;

ఛ యోజనాని ఉబ్బిద్ధో, థూపో ఓభాసతే తదా.

౭౬.

‘‘గన్ధబ్బా చ సమాగన్త్వా, ఏకతో మన్తయుం తదా;

‘మనుజా దేవతా నాగా, గరుళా కుమ్భయక్ఖకా.

౭౭.

‘‘‘సబ్బేకంసు బుద్ధథూపం, మయమేత్థ అకారకా;

మయమ్పి థూపం కస్సామ, లోకనాథస్స తాదినో’.

౭౮.

‘‘వేదియో ¶ సత్త కత్వాన, ఛత్తమారోపయింసు తే;

సబ్బసోణ్ణమయం థూపం, గన్ధబ్బా కారయుం తదా.

౭౯.

‘‘సత్తయోజనముబ్బిద్ధో, థూపో ఓభాసతే తదా;

రత్తిన్దివా న ఞాయన్తి, ఆలోకో హోతి [ఆలోకా హోన్తి (స్యా. క.)] సబ్బదా.

౮౦.

‘‘అభిభోన్తి ¶ న తస్సాభా, చన్దసూరా సతారకా;

సమన్తా యోజనసతే, పదీపోపి న పజ్జలి.

౮౧.

‘‘తేన కాలేన యే కేచి, థూపం పూజేన్తి మానుసా;

న తే థూపమారుహన్తి, అమ్బరే ఉక్ఖిపన్తి తే.

౮౨.

‘‘దేవేహి ఠపితో యక్ఖో, అభిసమ్మతనామకో;

ధజం వా పుప్ఫదామం వా, అభిరోపేతి ఉత్తరి.

౮౩.

‘‘న తే పస్సన్తి తం యక్ఖం, దామం పస్సన్తి గచ్ఛతో;

ఏవం పస్సిత్వా గచ్ఛన్తా, సబ్బే గచ్ఛన్తి సుగ్గతిం.

౮౪.

‘‘విరుద్ధా [విసద్ధా (సీ.)] యే పావచనే, పసన్నా యే చ సాసనే;

పాటిహేరం దట్ఠుకామా, థూపం పూజేన్తి మానుసా.

౮౫.

‘‘నగరే హంసవతియా, అహోసిం భతకో [వరకో (స్యా. క.)] తదా;

ఆమోదితం జనం దిస్వా, ఏవం చిన్తేసహం తదా.

౮౬.

‘‘‘ఉళారో భగవా హేసో, యస్స ధాతుధరేదిసం;

ఇమా చ జనతా తుట్ఠా, కారం కుబ్బం న తప్పరే [కుబ్బన్తనప్పకం (సీ.)].

౮౭.

‘‘‘అహమ్పి ¶ కారం కస్సామి, లోకనాథస్స తాదినో;

తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, భవిస్సామి అనాగతే’.

౮౮.

‘‘సుధోతం ¶ రజకేనాహం, ఉత్తరేయ్యపటం మమ;

వేళగ్గే ఆలగేత్వాన, ధజం ఉక్ఖిపిమమ్బరే.

౮౯.

‘‘అభిసమ్మతకో గయ్హ, అమ్బరేహాసి మే ధజం;

వాతేరితం ధజం దిస్వా, భియ్యో హాసం జనేసహం.

౯౦.

‘‘తత్థ ¶ చిత్తం పసాదేత్వా, సమణం ఉపసఙ్కమిం;

తం భిక్ఖుం అభివాదేత్వా, విపాకం పుచ్ఛహం ధజే.

౯౧.

‘‘సో మే కథేసి ఆనన్ద, పీతిసఞ్జననం మమ;

‘తస్స ధజస్స విపాకం, అనుభోస్ససి సబ్బదా.

౯౨.

‘‘‘హత్థీ ¶ అస్సా రథా పత్తీ, సేనా చ చతురఙ్గినీ;

పరివారేస్సన్తి తం నిచ్చం, ధజదానస్సిదం ఫలం.

౯౩.

‘‘‘సట్ఠితూరియసహస్సాని, భేరియో సమలఙ్కతా;

పరివారేస్సన్తి తం నిచ్చం, ధజదానస్సిదం ఫలం.

౯౪.

‘‘‘ఛళాసీతిసహస్సాని, నారియో సమలఙ్కతా;

విచిత్తవత్థాభరణా, ఆముత్తమణికుణ్డలా.

౯౫.

‘‘‘అళారపమ్హా హసులా, సుసఞ్ఞా తనుమజ్ఝిమా;

పరివారేస్సన్తి తం నిచ్చం, ధజదానస్సిదం ఫలం.

౯౬.

‘‘‘తింసకప్పసహస్సాని, దేవలోకే రమిస్ససి;

అసీతిక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్ససి.

౯౭.

‘‘‘సహస్సక్ఖత్తుం రాజా చ, చక్కవత్తీ భవిస్ససి;

పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.

౯౮.

‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;

గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.

౯౯.

‘‘‘దేవలోకా చవిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;

పుఞ్ఞకమ్మేన సంయుత్తో, బ్రహ్మబన్ధు భవిస్ససి.

౧౦౦.

‘‘‘అసీతికోటిం ¶ ఛడ్డేత్వా, దాసే కమ్మకరే బహూ;

గోతమస్స భగవతో, సాసనే పబ్బజిస్ససి.

౧౦౧.

‘‘‘ఆరాధయిత్వా ¶ సమ్బుద్ధం, గోతమం సక్యపుఙ్గవం;

ఉపవానోతి నామేన, హేస్ససి సత్థు సావకో’.

౧౦౨.

‘‘సతసహస్సే కతం కమ్మం, ఫలం దస్సేసి మే ఇధ;

సుముత్తో సరవేగోవ కిలేసే ఝాపయీ మమ.

౧౦౩.

‘‘చక్కవత్తిస్స సన్తస్స, చతుదీపిస్సరస్స మే;

తియోజనాని సమన్తా, ఉస్సీసన్తి ధజా సదా.

౧౦౪.

‘‘సతసహస్సితో ¶ కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;

దుగ్గతిం నాభిజానామి, ధజదానస్సిదం ఫలం.

౧౦౫.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా ఉపవానో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

ఉపవానత్థేరస్సాపదానం దుతియం.

౩. తిసరణగమనియత్థేరఅపదానం

౧౦౬.

‘‘నగరే చన్దవతియా [బన్ధుమతియా (అట్ఠ.)], మాతుఉపట్ఠాకో [మాతుపట్ఠాయకో (సీ.), మాతుపట్ఠానకో (స్యా.)] అహుం;

అన్ధా మాతా పితా మయ్హం, తే పోసేమి అహం తదా.

౧౦౭.

‘‘రహోగతో ¶ నిసీదిత్వా, ఏవం చిన్తేసహం తదా;

పోసేన్తో మాతాపితరో, పబ్బజ్జం న లభామహం.

౧౦౮.

‘‘మహన్ధకారపిహితా [తమన్ధకారపిహితా (స్యా.)], తివిధగ్గీహి డయ్హరే;

ఏతాదిసే భవే [భయే (సీ.)] జాతే, నత్థి కోచి వినాయకో.

౧౦౯.

‘‘బుద్ధో లోకే సముప్పన్నో, దిప్పతి [దిబ్బతి (క.)] [జినసాసనం (సీ.)] దాని సాసనం;

సక్కా ఉద్ధరితుం అత్తా, పుఞ్ఞకామేన జన్తునా.

౧౧౦.

‘‘ఉగ్గయ్హ తీణి సరణే, పరిపుణ్ణాని గోపయిం;

తేన కమ్మేన సుకతేన, పటిమోక్ఖామి దుగ్గతిం.

౧౧౧.

‘‘నిసభో ¶ నామ సమణో, బుద్ధస్స అగ్గసావకో;

తమహం ఉపగన్త్వాన, సరణగమనం గహిం.

౧౧౨.

‘‘వస్ససతసహస్సాని, ఆయు విజ్జతి తావదే;

తావతా సరణగమనం, పరిపుణ్ణం అగోపయిం.

౧౧౩.

‘‘చరిమే వత్తమానమ్హి, సరణం తం అనుస్సరిం;

తేన కమ్మేన సుకతేన, తావతింసం అగచ్ఛహం.

౧౧౪.

‘‘దేవలోకగతో సన్తో, పుఞ్ఞకమ్మసమాహితో;

యం దేసం [యం యం దేసం (స్యా.)] ఉపపజ్జామి [ఉపగచ్ఛామి (సీ.)], అట్ఠ హేతూ లభామహం.

౧౧౫.

‘‘దిసాసు ¶ పూజితో హోమి, తిక్ఖపఞ్ఞో భవామహం;

సబ్బే దేవానువత్తన్తి, అమితభోగం లభామహం.

౧౧౬.

‘‘సువణ్ణవణ్ణో సబ్బత్థ, పటికన్తో భవామహం;

మిత్తానం అచలో హోమి, యసో అబ్భుగ్గతో మమం.

౧౧౭.

‘‘అసీతిక్ఖత్తు ¶ దేవిన్దో, దేవరజ్జమకారయిం;

దిబ్బసుఖం అనుభవిం, అచ్ఛరాహి పురక్ఖతో.

౧౧౮.

‘‘పఞ్చసత్తతిక్ఖత్తుఞ్చ ¶ , చక్కవత్తీ అహోసహం;

పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.

౧౧౯.

‘‘పచ్ఛిమే భవే సమ్పత్తే, పుఞ్ఞకమ్మసమాహితో;

పురే సావత్థియం జాతో, మహాసాలే సుఅడ్ఢకే.

౧౨౦.

‘‘నగరా నిక్ఖమిత్వాన, దారకేహి పురక్ఖతో;

హసఖిడ్డసమఙ్గీహం [సాహం ఖిడ్డసమఙ్గీ (స్యా.)], సఙ్ఘారామం ఉపాగమిం.

౧౨౧.

‘‘తత్థద్దసాసిం [తత్థద్దసాహం (క.)] సమణం, విప్పముత్తం నిరూపధిం;

సో మే ధమ్మమదేసేసి, సరణఞ్చ అదాసి మే.

౧౨౨.

‘‘సోహం సుత్వాన సరణం, సరణం మే అనుస్సరిం;

ఏకాసనే నిసీదిత్వా, అరహత్తమపాపుణిం.

౧౨౩.

‘‘జాతియా సత్తమే వస్సే, అరహత్తమపాపుణిం;

ఉపసమ్పాదయి బుద్ధో, గుణమఞ్ఞాయ చక్ఖుమా.

౧౨౪.

‘‘అపరిమేయ్యే ¶ ఇతో కప్పే, సరణాని అగచ్ఛహం;

తతో మే సుకతం కమ్మం, ఫలం దస్సేసి మే ఇధ.

౧౨౫.

‘‘సుగోపితం మే సరణం, మానసం సుప్పణీహితం;

అనుభోత్వా యసం సబ్బం, పత్తోమ్హి అచలం పదం.

౧౨౬.

‘‘యేసం సోతావధానత్థి, సుణోథ మమ భాసతో;

అహం [అత్థం (స్యా.)] వో కథయిస్సామి, సామం దిట్ఠం పదం మమ.

౧౨౭.

‘‘‘బుద్ధో ¶ లోకే సముప్పన్నో, వత్తతే జినసాసనం;

అమతా వాదితా భేరీ, సోకసల్లవినోదనా.

౧౨౮.

‘‘‘యథాసకేన థామేన, పుఞ్ఞక్ఖేత్తే అనుత్తరే;

అధికారం కరేయ్యాథ, పస్సయిస్సథ నిబ్బుతిం.

౧౨౯.

‘‘‘పగ్గయ్హ తీణి సరణే, పఞ్చసీలాని గోపియ;

బుద్ధే చిత్తం పసాదేత్వా, దుక్ఖస్సన్తం కరిస్సథ.

౧౩౦.

‘‘‘సమ్మా ధమ్మం భావేత్వాన [మమోపమం కరిత్వాన (సీ. స్యా.)], సీలాని ¶ పరిగోపియ;

అచిరం అరహత్తం వో, సబ్బేపి పాపుణిస్సథ.

౧౩౧.

‘‘‘తేవిజ్జో ఇద్ధిపత్తోమ్హి, చేతోపరియకోవిదో;

సావకో తే మహావీర, సరణో [చరణే (సీ. స్యా.)] వన్దతి సత్థునో’.

౧౩౨.

‘‘అపరిమేయ్యే ¶ ఇతో కప్పే, సరణం బుద్ధస్స గచ్ఛహం;

దుగ్గతిం నాభిజానామి, సరణం గమనే ఫలం.

౧౩౩.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తిసరణగమనియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

తిసరణగమనియత్థేరస్సాపదానం తతియం.

౪. పఞ్చసీలసమాదానియత్థేరఅపదానం

౧౩౪.

‘‘నగరే చన్దవతియా, భతకో ఆసహం తదా;

పరకమ్మాయనే యుత్తో, పబ్బజ్జం న లభామహం.

౧౩౫.

‘‘మహన్ధకారపిహితా ¶ ¶ , తివిధగ్గీహి డయ్హరే;

కేన ను ఖో ఉపాయేన, విసంయుత్తో భవే అహం.

౧౩౬.

‘‘దేయ్యధమ్మో చ మే నత్థి, వరాకో భతకో అహం;

యంనూనాహం పఞ్చసీలం, రక్ఖేయ్యం పరిపూరయం.

౧౩౭.

‘‘అనోమదస్సిస్స మునినో, నిసభో నామ సావకో;

తమహం ఉపసఙ్కమ్మ, పఞ్చసిక్ఖాపదగ్గహిం.

౧౩౮.

‘‘వస్ససతసహస్సాని, ఆయు విజ్జతి తావదే;

తావతా పఞ్చసీలాని, పరిపుణ్ణాని గోపయిం.

౧౩౯.

‘‘మచ్చుకాలే చ సమ్పత్తే, దేవా అస్సాసయన్తి మం;

‘రథో సహస్సయుత్తో తే, మారిసాయం [మారిసస్స (క.)] ఉపట్ఠితో’.

౧౪౦.

‘‘వత్తన్తే చరిమే చిత్తే, మమ సీలం అనుస్సరిం;

తేన కమ్మేన సుకతేన, తావతింసం అగచ్ఛహం.

౧౪౧.

‘‘తింసక్ఖత్తుఞ్చ ¶ దేవిన్దో, దేవరజ్జమకారయిం;

దిబ్బసుఖం [దిబ్బం సుఖం (సీ.)] అనుభవిం, అచ్ఛరాహి పురక్ఖతో.

౧౪౨.

‘‘పఞ్చసత్తతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం;

పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.

౧౪౩.

‘‘దేవలోకా చవిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;

పురే వేసాలియం జాతో, మహాసాలే సుఅడ్ఢకే.

౧౪౪.

‘‘వస్సూపనాయికే ¶ కాలే, దిప్పన్తే [దిబ్బన్తి (క.)] జినసాసనే;

మాతా చ మే పితా చేవ, పఞ్చసిక్ఖాపదగ్గహుం.

౧౪౫.

‘‘సహ ¶ సుత్వానహం సీలం, మమ సీలం అనుస్సరిం;

ఏకాసనే నిసీదిత్వా, అరహత్తమపాపుణిం.

౧౪౬.

‘‘జాతియా పఞ్చవస్సేన, అరహత్తమపాపుణిం;

ఉపసమ్పాదయి బుద్ధో, గుణమఞ్ఞాయ చక్ఖుమా.

౧౪౭.

‘‘పరిపుణ్ణాని గోపేత్వా, పఞ్చసిక్ఖాపదానహం;

అపరిమేయ్యే ఇతో కప్పే, వినిపాతం న గచ్ఛహం.

౧౪౮.

‘‘స్వాహం ¶ యసమనుభవిం, తేసం సీలాన వాహసా;

కప్పకోటిమ్పి కిత్తేన్తో, కిత్తయే ఏకదేసకం.

౧౪౯.

‘‘పఞ్చసీలాని గోపేత్వా, తయో హేతూ లభామహం;

దీఘాయుకో మహాభోగో, తిక్ఖపఞ్ఞో భవామహం.

౧౫౦.

‘‘సంకిత్తేన్తో చ [పకిత్తేన్తోవ (సీ.), పకిత్తేన్తే చ (స్యా.)] సబ్బేసం, అభిమత్తఞ్చ పోరిసం;

భవాభవే సంసరిత్వా, ఏతే ఠానే లభామహం.

౧౫౧.

‘‘అపరిమేయ్యసీలేసు, వత్తన్తా జినసావకా;

భవేసు యది రజ్జేయ్యుం, విపాకో కీదిసో భవే.

౧౫౨.

‘‘సుచిణ్ణం మే పఞ్చసీలం, భతకేన తపస్సినా [విపస్సినా (సీ.)];

తేన సీలేనహం అజ్జ, మోచయిం సబ్బబన్ధనా.

౧౫౩.

‘‘అపరిమేయ్యే ఇతో కప్పే, పఞ్చసీలాని గోపయిం;

దుగ్గతిం నాభిజానామి, పఞ్చసీలానిదం ఫలం.

౧౫౪.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా పఞ్చసీలసమాదానియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

పఞ్చసీలసమాదానియత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.

౫. అన్నసంసావకత్థేరఅపదానం

౧౫౫.

‘‘సువణ్ణవణ్ణం ¶ సమ్బుద్ధం, గచ్ఛన్తం అన్తరాపణే;

కఞ్చనగ్ఘియసంకాసం, బాత్తింసవరలక్ఖణం.

౧౫౬.

‘‘సిద్ధత్థం ¶ లోకపజ్జోతం, అప్పమేయ్యం అనోపమం;

అలత్థం పరమం పీతిం, దిస్వా దన్తం జుతిన్ధరం.

౧౫౭.

‘‘సమ్బుద్ధం అభినామేత్వా, భోజయిం తం మహామునిం;

మహాకారుణికో లోకే [నాథో (సీ.)], అనుమోది మమం తదా.

౧౫౮.

‘‘తస్మిం ¶ మహాకారుణికే, పరమస్సాసకారకే;

బుద్ధే చిత్తం పసాదేత్వా, కప్పం సగ్గమ్హి మోదహం.

౧౫౯.

‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;

దుగ్గతిం నాభిజానామి, భిక్ఖాదానస్సిదం ఫలం.

౧౬౦.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అన్నసంసావకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

అన్నసంసావకత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.

౬. ధూపదాయకత్థేరఅపదానం

౧౬౧.

‘‘సిద్ధత్థస్స ¶ భగవతో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;

కుటిధూపం మయా దిన్నం, విప్పసన్నేన చేతసా.

౧౬౨.

యం యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;

సబ్బేసమ్పి పియో హోమి, ధూపదానస్సిదం ఫలం.

౧౬౩.

‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం ధూపమదదిం తదా [యం ధూపనమదాసహం (క.)];

దుగ్గతిం నాభిజానామి, ధూపదానస్సిదం ఫలం.

౧౬౪.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ధూపదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

ధూపదాయకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.

౭. పులినపూజకత్థేరఅపదానం

౧౬౫.

‘‘విపస్సిస్స ¶ ¶ భగవతో, బోధియా పాదపుత్తమే;

పురాణపులినం హిత్వా [ఛడ్డేత్వా (సీ. స్యా.)], సుద్ధపులినమాకిరిం.

౧౬౬.

‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, యం పులినమదాసహం;

దుగ్గతిం నాభిజానామి, పులినదానస్సిదం ఫలం.

౧౬౭.

‘‘తింసతిమే ¶ [తిపఞ్ఞాసే (సీ. స్యా.)] ఇతో కప్పే, రాజా ఆసిం జనాధిభూ;

మహాపులిననామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.

౧౬౮.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పులినపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

పులినపూజకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.

౮. ఉత్తియత్థేరఅపదానం

౧౬౯.

‘‘చన్దభాగానదీతీరే, సుసుమారో అహం తదా;

సగోచరప్పసుతోహం [సభోజనపసుతాహం (స్యా. క.)], నదీతిత్థం అగచ్ఛహం.

౧౭౦.

‘‘సిద్ధత్థో తమ్హి సమయే, సయమ్భూ అగ్గపుగ్గలో;

నదిం తరితుకామో సో, నదీతిత్థం ఉపాగమి.

౧౭౧.

‘‘ఉపాగతే చ [ఉపాగతమ్హి (స్యా. క.)] సమ్బుద్ధే, అహమ్పి తత్థుపాగమిం;

ఉపగన్త్వాన సమ్బుద్ధం, ఇమం వాచం ఉదీరయిం.

౧౭౨.

‘‘‘అభిరూహ మహావీర, తారేస్సామి అహం తువం;

పేత్తికం విసయం మయ్హం, అనుకమ్ప మహాముని’.

౧౭౩.

‘‘మమ ఉగ్గజ్జనం సుత్వా, అభిరూహి మహాముని;

హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, తారేసిం లోకనాయకం.

౧౭౪.

‘‘నదియా ¶ పారిమే తీరే, సిద్ధత్థో లోకనాయకో;

అస్సాసేసి మమం తత్థ, అమతం పాపుణిస్ససి.

౧౭౫.

‘‘తమ్హా ¶ కాయా చవిత్వాన, దేవలోకం ఆగచ్ఛహం;

దిబ్బసుఖం అనుభవిం, అచ్ఛరాహి పురక్ఖతో.

౧౭౬.

‘‘సత్తక్ఖత్తుఞ్చ ¶ దేవిన్దో, దేవరజ్జమకాసహం;

తీణిక్ఖత్తుం చక్కవత్తీ, మహియా ఇస్సరో అహుం.

౧౭౭.

‘‘వివేకమనుయుత్తోహం ¶ , నిపకో చ సుసంవుతో;

ధారేమి అన్తిమం దేహం, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే.

౧౭౮.

‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, తారేసిం యం నరాసభం;

దుగ్గతిం నాభిజానామి, తరణాయ ఇదం ఫలం.

౧౭౯.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉత్తియో [ఉత్తిరియో (సీ.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

ఉత్తియత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.

౯. ఏకఞ్జలికత్థేరఅపదానం

౧౮౦.

‘‘సువణ్ణవణ్ణం సమ్బుద్ధం, గచ్ఛన్తం అన్తరాపణే;

విపస్సిం సత్థవాహగ్గం, నరవరం వినాయకం.

౧౮౧.

‘‘అదన్తదమనం ¶ తాదిం, మహావాదిం మహామతిం;

దిస్వా పసన్నో సుమనో, ఏకఞ్జలిమకాసహం.

౧౮౨.

‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యమఞ్జలిం కరిం [యం అఞ్జలిమకరిం (స్యా.), అఞ్జలిమకరిం (క.)] తదా;

దుగ్గతిం నాభిజానామి, అఞ్జలిస్స ఇదం ఫలం.

౧౮౩.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకఞ్జలికో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

ఏకఞ్జలికత్థేరస్సాపదానం నవమం.

౧౦. ఖోమదాయకత్థేరఅపదానం

౧౮౪.

‘‘నగరే ¶ ¶ బన్ధుమతియా, అహోసిం వాణిజో తదా;

తేనేవ దారం పోసేమి, రోపేమి బీజసమ్పదం.

౧౮౫.

‘‘రథియం పటిపన్నస్స, విపస్సిస్స మహేసినో;

ఏకం ఖోమం మయా దిన్నం, కుసలత్థాయ సత్థునో.

౧౮౬.

‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, యం ఖోమమదదిం తదా;

దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఖోమదానస్సిదం ఫలం.

౧౮౭.

‘‘సత్తరసే [సత్తవీసే (సీ. స్యా.)] ఇతో కప్పే, ఏకో సిన్ధవసన్ధనో;

సత్తరతనసమ్పన్నో, చతుదీపమ్హి ఇస్సరో.

౧౮౮.

‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఖోమదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

ఖోమదాయకత్థేరస్సాపదానం దసమం.

తస్సుద్దానం –

సుసూతి ఉపవానో చ, సరణో సీలగాహకో;

అన్నసంసావకో ఖోమదాయీ చ, దసేవ తతియే గణే;

అఞ్జలీ ఖోమదాయీ చ, దసేవ తతియే గణే;

పఞ్చాలీసీతిసతం వుత్తా, గాథాయో సబ్బపిణ్డితా.

సుభూతివగ్గో తతియో.

చతుత్థభాణవారం.

౪. కుణ్డధానవగ్గో

౧. కుణ్డధానత్థేరఅపదానం

౧.

‘‘సత్తాహం ¶ ¶ పటిసల్లీనం, సయమ్భుం అగ్గపుగ్గలం;

పసన్నచిత్తో సుమనో, బుద్ధసేట్ఠం ఉపట్ఠహిం.

౨.

‘‘వుట్ఠితం కాలమఞ్ఞాయ, పదుముత్తరం మహామునిం;

మహన్తిం కదలీకణ్ణిం, గహేత్వా ఉపగచ్ఛహం.

౩.

‘‘పటిగ్గహేత్వా ¶ [పటిగ్గహేసి (స్యా. క.)] భగవా, సబ్బఞ్ఞూ [తం ఫలం (సీ.)] లోకనాయకో;

మమ చిత్తం పసాదేన్తో, పరిభుఞ్జి మహాముని.

౪.

‘‘పరిభుఞ్జిత్వా సమ్బుద్ధో, సత్థవాహో అనుత్తరో;

సకాసనే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.

౫.

‘‘‘యే ¶ చ సన్తి సమితారో [యే వసన్తి సమేతారో (సీ.)], యక్ఖా ఇమమ్హి పబ్బతే;

అరఞ్ఞే భూతభబ్యాని [భూతగణా సబ్బే (స్యా.)], సుణన్తు వచనం మమ’.

౬.

‘‘యో సో బుద్ధం ఉపట్ఠాసి, మిగరాజంవ కేసరిం [మిగరాజావ కేసరీ (సీ.)];

తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.

౭.

‘‘‘ఏకాదసఞ్చక్ఖత్తుం, సో [సోయమేకాదసక్ఖత్తుం (సీ.)] దేవరాజా భవిస్సతి;

చతుతింసతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.

౮.

‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;

గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.

౯.

‘‘‘అక్కోసిత్వాన సమణే, సీలవన్తే అనాసవే;

పాపకమ్మవిపాకేన, నామధేయ్యం లభిస్సతి [భవిస్సతి (క.)].

౧౦.

‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;

కుణ్డధానోతి నామేన, సావకో సో భవిస్సతి’.

౧౧.

‘‘పవివేకమనుయుత్తో, ఝాయీ ఝానరతో అహం;

తోసయిత్వాన సత్థారం, విహరామి అనాసవో.

౧౨.

‘‘సావకేహి ¶ ¶ [సావకగ్గేహి (సీ.)] పరివుతో, భిక్ఖుసఙ్ఘపురక్ఖతో;

భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, సలాకం గాహయీ జినో.

౧౩.

‘‘ఏకంసం ¶ చీవరం కత్వా, వన్దిత్వా లోకనాయకం;

వదతం వరస్స పురతో, పఠమం అగ్గహేసహం.

౧౪.

‘‘తేన కమ్మేన భగవా, దససహస్సీకమ్పకో;

భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, అగ్గట్ఠానే ఠపేసి మం.

౧౫.

‘‘వీరియం మే ధురధోరయ్హం, యోగక్ఖేమాధివాహనం;

ధారేమి అన్తిమం దేహం, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే.

౧౬.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కుణ్డధానో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

కుణ్డధానత్థేరస్సాపదానం పఠమం.

౨. సాగతత్థేరఅపదానం

౧౭.

‘‘సోభితో ¶ నామ నామేన, అహోసిం బ్రాహ్మణో తదా;

పురక్ఖతో ససిస్సేహి, ఆరామం అగమాసహం.

౧౮.

‘‘భగవా తమ్హి సమయే, భిక్ఖుసఙ్ఘపురక్ఖతో;

ఆరామద్వారా నిక్ఖమ్మ, అట్ఠాసి పురిసుత్తమో.

౧౯.

‘‘తమద్దసాసిం సమ్బుద్ధం, దన్తం దన్తపురక్ఖతం;

సకం చిత్తం పసాదేత్వా, సన్థవిం లోకనాయకం.

౨౦.

‘‘యే కేచి పాదపా సబ్బే, మహియా తే విరూహరే;

బుద్ధిమన్తో ¶ తథా సత్తా, రుహన్తి జినసాసనే.

౨౧.

‘‘సత్థవాహోసి సప్పఞ్ఞో, మహేసి బహుకే జనే;

విపథా ఉద్ధరిత్వాన, పథం ఆచిక్ఖసే తువం.

౨౨.

‘‘దన్తో ¶ దన్తపరికిణ్ణో [పురక్ఖతో (స్యా.)], ఝాయీ ఝానరతేహి చ;

ఆతాపీ పహితత్తేహి, ఉపసన్తేహి తాదిభి.

౨౩.

‘‘అలఙ్కతో పరిసాహి, పుఞ్ఞఞాణేహి సోభతి;

పభా నిద్ధావతే తుయ్హం, సూరియోదయనే యథా.

౨౪.

‘‘పసన్నచిత్తం ¶ దిస్వాన, మహేసీ పదుముత్తరో;

భిక్ఖుసఙ్ఘే ఠితో సత్థా, ఇమా గాథా అభాసథ.

౨౫.

‘‘‘యో సో హాసం జనేత్వాన, మమం కిత్తేసి బ్రాహ్మణో;

కప్పానం సతసహస్సం, దేవలోకే రమిస్సతి.

౨౬.

‘‘‘తుసితా హి చవిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;

గోతమస్స భగవతో, సాసనే పబ్బజిస్సతి.

౨౭.

‘‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, అరహత్తం [తుట్ఠహట్ఠం (స్యా. క.)] లభిస్సతి;

సాగతో నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో’.

౨౮.

‘‘పబ్బజిత్వాన కాయేన, పాపకమ్మం వివజ్జయిం;

వచీదుచ్చరితం హిత్వా, ఆజీవం పరిసోధయిం.

౨౯.

‘‘ఏవం ¶ విహరమానోహం, తేజోధాతూసు కోవిదో;

సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.

౩౦.

‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సాగతో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

సాగతత్థేరస్సాపదానం దుతియం.

౩. మహాకచ్చానత్థేరఅపదానం

౩౧.

‘‘పదుముత్తరనాథస్స, పదుమం నామ చేతియం;

సిలాసనం [సీహాసనం (క.)] కారయిత్వా, సువణ్ణేనాభిలేపయిం.

౩౨.

‘‘రతనామయఛత్తఞ్చ, పగ్గయ్హ వాళబీజనిం [వాళబీజనీ (సీ. స్యా.)];

బుద్ధస్స అభిరోపేసిం, లోకబన్ధుస్స తాదినో.

౩౩.

‘‘యావతా ¶ దేవతా భుమ్మా [భూమా (క.)], సబ్బే సన్నిపతుం తదా;

రతనామయఛత్తానం, విపాకం కథయిస్సతి.

౩౪.

‘‘తఞ్చ సబ్బం సుణిస్సామ, కథయన్తస్స సత్థునో;

భియ్యో హాసం జనేయ్యామ, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే.

౩౫.

‘‘హేమాసనే నిసీదిత్వా, సయమ్భూ అగ్గపుగ్గలో;

భిక్ఖుసఙ్ఘపరిబ్యూళ్హో [పరిబ్బూళ్హో (సీ.)], ఇమా గాథా అభాసథ.

౩౬.

‘‘‘యేనిదం ¶ ఆసనం దిన్నం, సోవణ్ణం రతనామయం;

తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.

౩౭.

‘‘‘తింసకప్పాని ¶ దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్సతి;

సమన్తా యోజనసతం, ఆభాయాభిభవిస్సతి.

౩౮.

‘‘‘మనుస్సలోకమాగన్త్వా, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;

పభస్సరోతి నామేన, ఉగ్గతేజో భవిస్సతి.

౩౯.

‘‘‘దివా వా యది వా రత్తిం, సతరంసీవ ఉగ్గతో;

సమన్తా అట్ఠరతనం, ఉజ్జోతిస్సతి ఖత్తియో.

౪౦.

‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;

గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.

౪౧.

‘‘‘తుసితా ¶ హి చవిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;

కచ్చానో నామ నామేన, బ్రహ్మబన్ధు భవిస్సతి.

౪౨.

‘‘‘సో పచ్ఛా పబ్బజిత్వాన, అరహా హేస్సతినాసవో;

గోతమో లోకపజ్జోతో, అగ్గట్ఠానే ఠపేస్సతి.

౪౩.

‘‘‘సంఖిత్తపుచ్ఛితం [సంఖిత్తం పుచ్ఛితం (స్యా. క.)] పఞ్హం, విత్థారేన కథేస్సతి;

కథయన్తో చ తం పఞ్హం, అజ్ఝాసయం [అజ్ఝాసం (సీ.), అబ్భాసం (క.)] పూరయిస్సతి’.

౪౪.

‘‘అడ్ఢే కులే అభిజాతో, బ్రాహ్మణో మన్తపారగూ;

ఓహాయ ధనధఞ్ఞాని, పబ్బజిం అనగారియం.

౪౫.

‘‘సంఖిత్తేనపి పుచ్ఛన్తే, విత్థారేన కథేమహం;

అజ్ఝాసయం తేసం పూరేమి, తోసేమి ద్విపదుత్తమం.

౪౬.

‘‘తోసితో ¶ మే మహావీరో, సయమ్భూ అగ్గపుగ్గలో;

భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఏతదగ్గే ఠపేసి మం.

౪౭.

‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మహాకచ్చానో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

మహాకచ్చానత్థేరస్సాపదానం తతియం.

౪. కాళుదాయిత్థేరఅపదానం

౪౮.

‘‘పదుముత్తరబుద్ధస్స ¶ , లోకజేట్ఠస్స తాదినో;

అద్ధానం పటిపన్నస్స, చరతో చారికం తదా.

౪౯.

‘‘సుఫుల్లం పదుమం గయ్హ, ఉప్పలం మల్లికఞ్చహం;

పరమన్నం గహేత్వాన, అదాసిం సత్థునో అహం.

౫౦.

‘‘పరిభుఞ్జి మహావీరో, పరమన్నం సుభోజనం;

తఞ్చ పుప్ఫం గహేత్వాన, జనస్స సమ్పదస్సయి.

౫౧.

‘‘ఇట్ఠం కన్తం [కన్తయిదం (స్యా.)], పియం లోకే, జలజం పుప్ఫముత్తమం;

సుదుక్కరం కతం తేన, యో మే పుప్ఫం అదాసిదం.

౫౨.

‘‘యో ¶ పుప్ఫమభిరోపేసి, పరమన్నఞ్చదాసి మే;

తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.

౫౩.

‘‘‘దస అట్ఠ చక్ఖత్తుం [దస చట్ఠక్ఖత్తుం (సీ.), దసమట్ఠక్ఖత్తుం (స్యా.)] సో, దేవరజ్జం కరిస్సతి;

ఉప్పలం పదుమఞ్చాపి, మల్లికఞ్చ తదుత్తరి.

౫౪.

‘‘‘అస్స ¶ పుఞ్ఞవిపాకేన, దిబ్బగన్ధసమాయుతం;

ఆకాసే ఛదనం కత్వా, ధారయిస్సతి తావదే.

౫౫.

‘‘‘పఞ్చవీసతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;

పథబ్యా రజ్జం పఞ్చసతం, వసుధం ఆవసిస్సతి.

౫౬.

‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;

గోతమో నామ గోత్తేన [నామేన (సీ. స్యా. క.)], సత్థా లోకే భవిస్సతి.

౫౭.

‘‘‘సకకమ్మాభిరద్ధో ¶ సో, సుక్కమూలేన చోదితో;

సక్యానం నన్దిజననో, ఞాతిబన్ధు భవిస్సతి.

౫౮.

‘‘‘సో పచ్ఛా పబ్బజిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;

సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో.

౫౯.

‘‘‘పటిసమ్భిదమనుప్పత్తం, కతకిచ్చమనాసవం;

గోతమో లోకబన్ధు తం [సో (సీ.)], ఏతదగ్గే ఠపేస్సతి.

౬౦.

‘‘‘పధానపహితత్తో సో, ఉపసన్తో నిరూపధి;

ఉదాయీ నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో’.

౬౧.

‘‘రాగో ¶ దోసో చ మోహో చ, మానో మక్ఖో చ ధంసితో;

సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.

౬౨.

‘‘తోసయిఞ్చాపి సమ్బుద్ధం, ఆతాపీ నిపకో అహం;

పసాదితో [పమోదితో (సీ.)] చ సమ్బుద్ధో, ఏతదగ్గే ఠపేసి మం.

౬౩.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా కాళుదాయీ థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;

కాళుదాయీథేరస్సాపదానం చతుత్థం.

౫. మోఘరాజత్థేరఅపదానం

౬౪.

‘‘అత్థదస్సీ ¶ తు భగవా, సయమ్భూ అపరాజితో;

భిక్ఖుసఙ్ఘపరిబ్యూళ్హో, రథియం పటిపజ్జథ.

౬౫.

‘‘సిస్సేహి సమ్పరివుతో, ఘరమ్హా అభినిక్ఖమిం;

నిక్ఖమిత్వానహం తత్థ, అద్దసం లోకనాయకం.

౬౬.

‘‘అభివాదియ సమ్బుద్ధం, సిరే కత్వాన అఞ్జలిం;

సకం చిత్తం పసాదేత్వా, సన్థవిం లోకనాయకం.

౬౭.

‘‘యావతా రూపినో సత్తా, అరూపీ వా అసఞ్ఞినో;

సబ్బే తే తవ ఞాణమ్హి, అన్తో హోన్తి సమోగధా.

౬౮.

‘‘సుఖుమచ్ఛికజాలేన ¶ , ఉదకం యో పరిక్ఖిపే;

యే కేచి ఉదకే పాణా, అన్తోజాలే భవన్తి తే.

౬౯.

‘‘యేసఞ్చ చేతనా అత్థి, రూపినో చ అరూపినో;

సబ్బే తే తవ ఞాణమ్హి, అన్తో హోన్తి సమోగధా.

౭౦.

‘‘సముద్ధరసిమం లోకం, అన్ధకారసమాకులం;

తవ ధమ్మం సుణిత్వాన, కఙ్ఖాసోతం తరన్తి తే.

౭౧.

‘‘అవిజ్జానివుతే లోకే, అన్ధకారేన ఓత్థటే;

తవ ¶ ఞాణమ్హి జోతన్తే, అన్ధకారా పధంసితా.

౭౨.

‘‘తువం చక్ఖూసి సబ్బేసం, మహాతమపనూదనో;

తవ ధమ్మం సుణిత్వాన, నిబ్బాయతి బహుజ్జనో.

౭౩.

‘‘పుటకం ¶ పూరయిత్వాన [పీఠరం (సీ.), పుతరం (స్యా.)], మధుఖుద్దమనేళకం;

ఉభో హత్థేహి పగ్గయ్హ, ఉపనేసిం మహేసినో.

౭౪.

‘‘పటిగ్గణ్హి మహావీరో, సహత్థేన మహా ఇసీ;

భుఞ్జిత్వా తఞ్చ సబ్బఞ్ఞూ, వేహాసం నభముగ్గమి.

౭౫.

‘‘అన్తలిక్ఖే ఠితో సత్థా, అత్థదస్సీ నరాసభో;

మమ చిత్తం పసాదేన్తో, ఇమా గాథా అభాసథ.

౭౬.

‘‘‘యేనిదం థవితం ఞాణం, బుద్ధసేట్ఠో చ థోమితో;

తేన చిత్తప్పసాదేన, దుగ్గతిం సో న గచ్ఛతి.

౭౭.

‘‘‘చతుద్దసఞ్చక్ఖత్తుం [చతుసట్ఠిఞ్చ (స్యా.)] సో, దేవరజ్జం కరిస్సతి;

పథబ్యా రజ్జం అట్ఠసతం, వసుధం ఆవసిస్సతి.

౭౮.

‘‘‘పఞ్చేవ ¶ సతక్ఖత్తుఞ్చ [అథ పఞ్చసతక్ఖత్తుం (సీ.)], చక్కవత్తీ భవిస్సతి;

పదేసరజ్జం అసఙ్ఖేయ్యం, మహియా కారయిస్సతి.

౭౯.

‘‘‘అజ్ఝాయకో మన్తధరో, తిణ్ణం వేదాన పారగూ;

గోతమస్స భగవతో, సాసనే పబ్బజిస్సతి.

౮౦.

‘‘‘గమ్భీరం నిపుణం అత్థం, ఞాణేన విచినిస్సతి;

మోఘరాజాతి నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో.

౮౧.

‘‘‘తీహి ¶ విజ్జాహి సమ్పన్నం, కతకిచ్చమనాసవం;

గోతమో ¶ సత్థవాహగ్గో, ఏతదగ్గే ఠపేస్సతి’.

౮౨.

‘‘హిత్వా మానుసకం యోగం, ఛేత్వాన భవబన్ధనం;

సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.

౮౩.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా మోఘరాజో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;

మోఘరాజత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.

౬. అధిముత్తత్థేరఅపదానం

౮౪.

‘‘నిబ్బుతే లోకనాథమ్హి, అత్థదస్సీనరుత్తమే;

ఉపట్ఠహిం భిక్ఖుసఙ్ఘం, విప్పసన్నేన చేతసా.

౮౫.

‘‘నిమన్తేత్వా ¶ భిక్ఖుసఙ్ఘం [సంఘరతనం (సీ. స్యా.)], ఉజుభూతం సమాహితం;

ఉచ్ఛునా మణ్డపం కత్వా, భోజేసిం సఙ్ఘముత్తమం.

౮౬.

‘‘యం యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;

సబ్బే సత్తే అభిభోమి [అతిభోమి (సీ. క.)], పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.

౮౭.

‘‘అట్ఠారసే కప్పసతే, యం దానమదదిం తదా;

దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఉచ్ఛుదానస్సిదం ఫలం.

౮౮.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అధిముత్తో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;

అధిముత్తత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.

౭. లసుణదాయకత్థేరఅపదానం

౮౯.

‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే ¶ , తాపసో ఆసహం తదా;

లసుణం ఉపజీవామి, లసుణం మయ్హభోజనం.

౯౦.

‘‘ఖారియో ¶ పూరయిత్వాన, సఙ్ఘారామమగచ్ఛహం;

హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, సఙ్ఘస్స లసుణం అదం.

౯౧.

‘‘విపస్సిస్స నరగ్గస్స, సాసనే నిరతస్సహం;

సఙ్ఘస్స లసుణం దత్వా, కప్పం సగ్గమ్హి మోదహం.

౯౨.

‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, లసుణం యమదం తదా;

దుగ్గతిం నాభిజానామి, లసుణస్స ఇదం ఫలం.

౯౩.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా లసుణదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;

లసుణదాయకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.

౮. ఆయాగదాయకత్థేరఅపదానం

౯౪.

‘‘నిబ్బుతే ¶ లోకనాథమ్హి, సిఖిమ్హి వదతం వరే;

హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, అవన్దిం థూపముత్తమం.

౯౫.

‘‘వడ్ఢకీహి ¶ కథాపేత్వా, మూలం దత్వానహం తదా;

హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, ఆయాగం కారపేసహం.

౯౬.

‘‘అట్ఠ కప్పాని దేవేసు, అబ్బోకిణ్ణం [అబ్బోచ్ఛిన్నం (సీ.)] వసిం అహం;

అవసేసేసు కప్పేసు, వోకిణ్ణం సంసరిం అహం.

౯౭.

‘‘కాయే విసం న కమతి, సత్థాని న చ హన్తి మే;

ఉదకేహం న మియ్యామి, ఆయాగస్స ఇదం ఫలం.

౯౮.

‘‘యదిచ్ఛామి అహం వస్సం, మహామేఘో పవస్సతి;

దేవాపి మే వసం ఏన్తి, పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.

౯౯.

‘‘సత్తరతనసమ్పన్నో, తిసక్ఖత్తుం అహోసహం;

న మం కేచావజానన్తి, పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.

౧౦౦.

‘‘ఏకత్తింసే ¶ ఇతో కప్పే, ఆయాగం యమకారయిం;

దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఆయాగస్స ఇదం ఫలం.

౧౦౧.

‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఆయాగదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

ఆయాగదాయకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.

౯. ధమ్మచక్కికత్థేరఅపదానం

౧౦౨.

‘‘సిద్ధత్థస్స ¶ భగవతో, సీహాసనస్స సమ్ముఖా;

ధమ్మచక్కం మే ఠపితం, సుకతం విఞ్ఞువణ్ణితం.

౧౦౩.

‘‘చారువణ్ణోవ సోభామి, సయోగ్గబలవాహనో;

పరివారేన్తి మం నిచ్చం, అనుయన్తా బహుజ్జనా.

౧౦౪.

‘‘సట్ఠితూరియసహస్సేహి, పరిచారేమహం సదా;

పరివారేన సోభామి, పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.

౧౦౫.

‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం చక్కం ఠపయిం అహం;

దుగ్గతిం నాభిజానామి, ధమ్మచక్కస్సిదం ఫలం.

౧౦౬.

‘‘ఇతో ఏకాదసే కప్పే, అట్ఠాసింసు జనాధిపా;

సహస్సరాజనామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.

౧౦౭.

‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ధమ్మచక్కికో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

ధమ్మచక్కికత్థేరస్సాపదానం నవమం.

౧౦. కప్పరుక్ఖియత్థేరఅపదానం

౧౦౮.

‘‘సిద్ధత్థస్స భగవతో, థూపసేట్ఠస్స సమ్ముఖా;

విచిత్తదుస్సే లగేత్వా [లగ్గేత్వా (సీ. స్యా.)], కప్పరుక్ఖం ఠపేసహం.

౧౦౯.

‘‘యం ¶ ¶ యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;

సోభయన్తో మమ ద్వారం, కప్పరుక్ఖో పతిట్ఠతి.

౧౧౦.

‘‘అహఞ్చ ¶ పరిసా చేవ, యే కేచి మమ వస్సితా [నిస్సితా (సీ.)];

తమ్హా దుస్సం గహేత్వాన, నివాసేమ మయం సదా [తదా (స్యా.)].

౧౧౧.

‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం రుక్ఖం ఠపయిం అహం;

దుగ్గతిం నాభిజానామి, కప్పరుక్ఖస్సిదం ఫలం.

౧౧౨.

‘‘ఇతో చ సత్తమే కప్పే, సుచేళా అట్ఠ ఖత్తియా;

సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.

౧౧౩.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కప్పరుక్ఖియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

కప్పరుక్ఖియత్థేరస్సాపదానం దసమం.

కుణ్డధానవగ్గో చతుత్థో.

తస్సుద్దానం –

కుణ్డసాగతకచ్చానా, ఉదాయీ మోఘరాజకో;

అధిముత్తో లసుణదో, ఆయాగీ ధమ్మచక్కికో;

కప్పరుక్ఖీ చ దసమో, గాథా ద్వయదససతం [గాథాయో ద్వాదససతం (సీ.)].

౫. ఉపాలివగ్గో

౧. భాగినేయ్యుపాలిత్థేరఅపదానం

౧.

‘‘ఖీణాసవసహస్సేహి ¶ ¶ , పరివుతో [పరేతో (క. అట్ఠ)] లోకనాయకో;

వివేకమనుయుత్తో సో, గచ్ఛతే పటిసల్లితుం.

౨.

‘‘అజినేన నివత్థోహం, తిదణ్డపరిధారకో;

భిక్ఖుసఙ్ఘపరిబ్యూళ్హం, అద్దసం లోకనాయకం.

౩.

‘‘ఏకంసం ¶ అజినం కత్వా, సిరే కత్వాన అఞ్జలిం;

సమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా, సన్థవిం లోకనాయకం.

౪.

‘‘యథాణ్డజా చ సంసేదా, ఓపపాతీ జలాబుజా;

కాకాదిపక్ఖినో సబ్బే, అన్తలిక్ఖచరా సదా.

౫.

‘‘యే కేచి పాణభూతత్థి, సఞ్ఞినో వా అసఞ్ఞినో;

సబ్బే తే తవ ఞాణమ్హి, అన్తో హోన్తి సమోగధా.

౬.

‘‘గన్ధా చ పబ్బతేయ్యా యే, హిమవన్తనగుత్తమే;

సబ్బే తే తవ సీలమ్హి, కలాయపి న యుజ్జరే.

౭.

‘‘మోహన్ధకారపక్ఖన్దో, అయం లోకో సదేవకో;

తవ ఞాణమ్హి జోతన్తే, అన్ధకారా విధంసితా.

౮.

‘‘యథా అత్థఙ్గతే సూరియే, హోన్తి సత్తా తమోగతా;

ఏవం బుద్ధే అనుప్పన్నే, హోతి లోకో తమోగతో.

౯.

‘‘యథోదయన్తో ఆదిచ్చో, వినోదేతి తమం సదా;

తథేవ త్వం బుద్ధసేట్ఠ, విద్ధంసేసి తమం సదా.

౧౦.

‘‘పధానపహితత్తోసి ¶ , బుద్ధో లోకే సదేవకే;

తవ కమ్మాభిరద్ధేన, తోసేసి జనతం బహుం.

౧౧.

‘‘తం సబ్బం అనుమోదిత్వా, పదుముత్తరో మహాముని;

నభం అబ్భుగ్గమీ ధీరో, హంసరాజావ అమ్బరే.

౧౨.

‘‘అబ్భుగ్గన్త్వాన ¶ సమ్బుద్ధో, మహేసి పదుముత్తరో;

అన్తలిక్ఖే ఠితో సత్థా, ఇమా గాథా అభాసథ.

౧౩.

‘‘యేనిదం ¶ థవితం ఞాణం, ఓపమ్మేహి సమాయుతం;

తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.

౧౪.

‘‘‘అట్ఠారసఞ్చ ఖత్తుం సో, దేవరాజా భవిస్సతి;

పథబ్యా రజ్జం తిసతం, వసుధం ఆవసిస్సతి.

౧౫.

‘‘‘పఞ్చవీసతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;

పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.

౧౬.

‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;

గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.

౧౭.

‘‘‘తుసితా హి చవిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;

హీనోవ జాతియా సన్తో, ఉపాలి నామ హేస్సతి.

౧౮.

‘‘‘సో ¶ పచ్ఛా పబ్బజిత్వాన, విరాజేత్వాన పాపకం;

సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో.

౧౯.

‘‘‘తుట్ఠో చ గోతమో బుద్ధో, సక్యపుత్తో మహాయసో;

వినయాధిగతం తస్స, ఏతదగ్గే ఠపేస్సతి’.

౨౦.

‘‘సద్ధాయాహం ¶ పబ్బజితో, కతకిచ్చో అనాసవో;

సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.

౨౧.

‘‘భగవా చానుకమ్పీ మం, వినయేహం విసారదో;

సకకమ్మాభిరద్ధో చ, విహరామి అనాసవో.

౨౨.

‘‘సంవుతో పాతిమోక్ఖమ్హి, ఇన్ద్రియేసు చ పఞ్చసు;

ధారేమి వినయం సబ్బం, కేవలం రతనాకరం [రతనగ్ఘరం (క.)].

౨౩.

‘‘మమఞ్చ గుణమఞ్ఞాయ, సత్థా లోకే అనుత్తరో;

భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఏతదగ్గే ఠపేసి మం.

౨౪.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;

ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉపాలిథేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

భాగినేయ్యుపాలిత్థేరస్సాపదానం పఠమం.

౨. సోణకోళివిసత్థేరఅపదానం

౨౫.

‘‘అనోమదస్సిస్స ¶ ¶ మునినో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;

సుధాయ లేపనం కత్వా, చఙ్కమం కారయిం అహం.

౨౬.

‘‘నానావణేహి పుప్ఫేహి, చఙ్కమం సన్థరిం అహం;

ఆకాసే వితానం కత్వా, భోజయిం బుద్ధముత్తమం.

౨౭.

‘‘అఞ్జలిం ¶ పగ్గహేత్వాన, అభివాదేత్వాన సుబ్బతం [పుప్ఫకం (క.)];

దీఘసాలం భగవతో, నియ్యాదేసిమహం తదా.

౨౮.

‘‘మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, సత్థా లోకే అనుత్తరో;

పటిగ్గహేసి భగవా, అనుకమ్పాయ చక్ఖుమా.

౨౯.

‘‘పటిగ్గహేత్వాన సమ్బుద్ధో, దక్ఖిణేయ్యో సదేవకే;

భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.

౩౦.

‘‘‘యో సో హట్ఠేన చిత్తేన, దీఘసాలం అదాసి [అకాసి (సీ.)] మే;

తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.

౩౧.

‘‘‘ఇమస్స ¶ మచ్చుకాలమ్హి, పుఞ్ఞకమ్మసమఙ్గినో;

సహస్సయుత్తస్సరథో, ఉపట్ఠిస్సతి తావదే.

౩౨.

‘‘‘తేన యానేనయం పోసో, దేవలోకం గమిస్సతి;

అనుమోదిస్సరే దేవా, సమ్పత్తే కుసలబ్భవే [కుసలే భవే (సీ. స్యా.)].

౩౩.

‘‘‘మహారహం బ్యమ్హం సేట్ఠం, రతనమత్తికలేపనం;

కూటాగారవరూపేతం, బ్యమ్హం అజ్ఝావసిస్సతి.

౩౪.

‘‘‘తింసకప్పసహస్సాని, దేవలోకే రమిస్సతి;

పఞ్చవీసతి కప్పాని, దేవరాజా భవిస్సతి.

౩౫.

‘‘‘సత్తసత్తతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;

యసోధరసనామా [యసేధరా సమానా (సీ.)] తే, సబ్బేపి ఏకనామకా.

౩౬.

‘‘‘ద్వే సమ్పత్తీ అనుభోత్వా, వడ్ఢేత్వా [చినిత్వా (స్యా.)] పుఞ్ఞసఞ్చయం;

అట్ఠవీసతికప్పమ్హి, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.

౩౭.

‘‘‘తత్రాపి ¶ ¶ బ్యమ్హం పవరం, విస్సకమ్మేన మాపితం;

దససద్దావివిత్తం తం, పురమజ్ఝావసిస్సతి.

౩౮.

‘‘‘అపరిమేయ్యే ¶ ఇతో కప్పే, భూమిపాలో మహిద్ధికో;

ఓక్కాకో నామ నామేన, రాజా రట్ఠే భవిస్సతి.

౩౯.

‘‘‘సోళసిత్థిసహస్సానం, సబ్బాసం పవరా చ సా [పవరావ యా (స్యా.), పవరా పియా (?)];

అభిజాతా ఖత్తియానీ, నవ పుత్తే జనేస్సతి.

౪౦.

‘‘‘నవ పుత్తే జనేత్వాన, ఖత్తియానీ మరిస్సతి;

తరుణీ చ పియా కఞ్ఞా, మహేసిత్తం కరిస్సతి.

౪౧.

‘‘‘ఓక్కాకం తోసయిత్వాన, వరం కఞ్ఞా లభిస్సతి;

వరం లద్ధాన సా కఞ్ఞా, పుత్తే పబ్బాజయిస్సతి.

౪౨.

‘‘‘పబ్బాజితా చ తే సబ్బే, గమిస్సన్తి నగుత్తమం;

జాతిభేదభయా సబ్బే, భగినీహి వసిస్సరే [సంవసిస్సరే (సీ.)].

౪౩.

‘‘‘ఏకా చ కఞ్ఞా బ్యాధీహి, భవిస్సతి పరిక్ఖతా [పురక్ఖతా (స్యా. క.)];

మా నో జాతి పభిజ్జీతి, నిఖణిస్సన్తి ఖత్తియా.

౪౪.

‘‘‘ఖత్తియో నీహరిత్వాన, తాయ సద్ధిం వసిస్సతి;

భవిస్సతి తదా భేదో, ఓక్కాకకులసమ్భవో.

౪౫.

‘‘‘తేసం ¶ పజా భవిస్సన్తి, కోళియా నామ జాతియా;

తత్థ మానుసకం భోగం, అనుభోస్సతినప్పకం.

౪౬.

‘‘‘తమ్హా కాయా చవిత్వాన, దేవలోకం గమిస్సతి;

తత్రాపి పవరం బ్యమ్హం, లభిస్సతి మనోరమం.

౪౭.

‘‘‘దేవలోకా ¶ చవిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;

ఆగన్త్వాన మనుస్సత్తం, సోణో నామ భవిస్సతి.

౪౮.

‘‘‘ఆరద్ధవీరియో పహితత్తో, పదహం సత్థు సాసనే;

సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో.

౪౯.

‘‘‘అనన్తదస్సీ భగవా, గోతమో సక్యపుఙ్గవో;

విసేసఞ్ఞూ మహావీరో, అగ్గట్ఠానే ఠపేస్సతి’.

౫౦.

‘‘వుట్ఠమ్హి ¶ దేవే చతురఙ్గులమ్హి, తిణే అనిలేరితఅఙ్గణమ్హి;

ఠత్వాన యోగస్స పయుత్తతాదినో, తతోత్తరిం పారమతా న విజ్జతి.

౫౧.

‘‘ఉత్తమే దమథే దన్తో, చిత్తం మే సుపణీహితం;

భారో మే ఓహితో సబ్బో, నిబ్బుతోమ్హి అనాసవో.

౫౨.

‘‘అఙ్గీరసో ¶ మహానాగో, అభిజాతోవ కేసరీ;

భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఏతదగ్గే ఠపేసి మం.

౫౩.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సోణో కోళివిసో [కోళియవేస్సో (సీ. స్యా.), కోటికణ్ణో (క.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

సోణకోళివిసత్థేరస్సాపదానం దుతియం.

౩. కాళిగోధాపుత్తభద్దియత్థేరఅపదానం

౫౪.

‘‘పదుముత్తరసమ్బుద్ధం ¶ , మేత్తచిత్తం మహామునిం;

ఉపేతి జనతా సబ్బా, సబ్బలోకగ్గనాయకం.

౫౫.

‘‘సత్తుకఞ్చ బద్ధకఞ్చ [వత్థం సేనాసనఞ్చేవ (సీ.), సత్తుకఞ్చ పదకఞ్చ (సీ. అట్ఠ.), సత్తుకఞ్చ పవాకఞ్చ (స్యా.)], ఆమిసం పానభోజనం;

దదన్తి సత్థునో సబ్బే, పుఞ్ఞక్ఖేత్తే అనుత్తరే.

౫౬.

‘‘అహమ్పి ¶ దానం దస్సామి, దేవదేవస్స తాదినో;

బుద్ధసేట్ఠం నిమన్తేత్వా, సఙ్ఘమ్పి చ అనుత్తరం.

౫౭.

‘‘ఉయ్యోజితా మయా చేతే, నిమన్తేసుం తథాగతం;

కేవలం భిక్ఖుసఙ్ఘఞ్చ, పుఞ్ఞక్ఖేత్తం అనుత్తరం.

౫౮.

‘‘సతసహస్సపల్లఙ్కం, సోవణ్ణం గోనకత్థతం;

తూలికాపటలికాయ, ఖోమకప్పాసికేహి చ;

మహారహం పఞ్ఞాపయిం, ఆసనం బుద్ధయుత్తకం.

౫౯.

‘‘పదుముత్తరో ¶ లోకవిదూ, దేవదేవో నరాసభో;

భిక్ఖుసఙ్ఘపరిబ్యూళ్హో, మమ ద్వారముపాగమి.

౬౦.

‘‘పచ్చుగ్గన్త్వాన సమ్బుద్ధం, లోకనాథం యసస్సినం;

పసన్నచిత్తో సుమనో, అభినామయిం సఙ్ఘరం [సకం ఘరం (సీ.)].

౬౧.

‘‘భిక్ఖూనం సతసహస్సం, బుద్ధఞ్చ లోకనాయకం;

పసన్నచిత్తో సుమనో, పరమన్నేన తప్పయిం.

౬౨.

‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;

భిక్ఖుసఙ్ఘే ¶ నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.

౬౩.

‘‘‘యేనిదం ఆసనం దిన్నం, సోవణ్ణం గోనకత్థతం;

తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.

౬౪.

‘‘‘చతుసత్తతిక్ఖత్తుం ¶ సో, దేవరజ్జం కరిస్సతి;

అనుభోస్సతి సమ్పత్తిం, అచ్ఛరాహి పురక్ఖతో.

౬౫.

‘‘‘పదేసరజ్జం సహస్సం, వసుధం ఆవసిస్సతి;

ఏకపఞ్ఞాసక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.

౬౬.

‘‘‘సబ్బాసు భవయోనీసు, ఉచ్చాకులీ [ఉచ్చాకులే (క.)] భవిస్సతి;

సో చ పచ్ఛా పబ్బజిత్వా, సుక్కమూలేన చోదితో;

భద్దియో నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో.

౬౭.

‘‘‘వివేకమనుయుత్తోమ్హి, పన్తసేననివాసహం;

ఫలఞ్చాధిగతం సబ్బం, చత్తక్లేసోమ్హి అజ్జహం.

౬౮.

‘‘‘మమ సబ్బం [కమ్మం (?)] అభిఞ్ఞాయ, సబ్బఞ్ఞూ లోకనాయకో;

భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఏతదగ్గే ఠపేసి మం’.

౬౯.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా భద్దియో కాళిగోధాయ పుత్తో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

భద్దియస్స కాళిగోధాయ పుత్తత్థేరస్సాపదానం తతియం.

౪. సన్నిట్ఠాపకత్థేరఅపదానం

౭౦.

‘‘అరఞ్ఞే ¶ ¶ కుటికం కత్వా, వసామి పబ్బతన్తరే;

లాభాలాభేన సన్తుట్ఠో, యసేన అయసేన చ.

౭౧.

‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;

వసీసతసహస్సేహి [భిక్ఖుసతసహస్సేహి (స్యా.)], ఆగచ్ఛి మమ సన్తికం.

౭౨.

‘‘ఉపాగతం మహానాగం [మహావీరం (సీ.)], జలజుత్తమనామకం;

తిణసన్థరం [తిణత్థరం (క.)] పఞ్ఞాపేత్వా, అదాసిం సత్థునో అహం.

౭౩.

‘‘పసన్నచిత్తో సుమనో, ఆమణ్డం పానీయఞ్చహం;

అదాసిం ఉజుభూతస్స, విప్పసన్నేన చేతసా.

౭౪.

‘‘సతసహస్సితో కప్పే [సతసహస్సే ఇతో కప్పే (సీ.)], యం దానమదదిం తదా;

దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఆమణ్డస్స ఇదం ఫలం.

౭౫.

‘‘ఏకతాలీసకప్పమ్హి, ఏకో ఆసిం అరిన్దమో;

సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.

౭౬.

‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సన్నిట్ఠాపకో [సన్నిధాపకో (సీ.)] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

సన్నిట్ఠాపకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.

౫. పఞ్చహత్థియత్థేరఅపదానం

౭౭.

‘‘సుమేధో ¶ నామ సమ్బుద్ధో, గచ్ఛతే అన్తరాపణే;

ఓక్ఖిత్తచక్ఖు [ఖిత్తచక్ఖు (క. సీ. క.)] మితభాణీ, సతిమా సంవుతిన్ద్రియో.

౭౮.

‘‘పఞ్చ ఉప్పలహత్థాని, ఆవేళత్థం అహంసు మే;

తేన బుద్ధం అపూజేసిం, పసన్నో సేహి పాణిభి.

౭౯.

‘‘ఆరోపితా ¶ చ తే పుప్ఫా, ఛదనం అస్సు సత్థునో;

సమాధింసు [సంసావింసు (సీ.)] మహానాగం, సిస్సా ఆచరియం యథా.

౮౦.

‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి ¶ , యం పుప్ఫమభిరోపయిం;

దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.

౮౧.

‘‘ఇతో వీసకప్పసతే, అహేసుం పఞ్చ ఖత్తియా;

హత్థియా నామ నామేన, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.

౮౨.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పఞ్చహత్థియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

పఞ్చహత్థియత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.

౬. పదుమచ్ఛదనియత్థేరఅపదానం

౮౩.

‘‘నిబ్బుతే లోకనాథమ్హి, విపస్సిమ్హగ్గపుగ్గలే;

సుఫుల్లపదుమం గయ్హ, చితమారోపయిం అహం.

౮౪.

‘‘ఆరోపితే ¶ చ చితకే, వేహాసం నభముగ్గమి;

ఆకాసే ఛదనం [ఆకాసచ్ఛదనం (సీ.)] కత్వా, చితకమ్హి అధారయి.

౮౫.

‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;

దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.

౮౬.

‘‘సత్తతాలీసితో ¶ కప్పే, పదుమిస్సరనామకో;

చాతురన్తో విజితావీ, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.

౮౭.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పదుమచ్ఛదనియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;

పదుమచ్ఛదనియత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.

౭. సయనదాయకత్థేరఅపదానం

౮౮.

‘‘సిద్ధత్థస్స భగవతో, మేత్తచిత్తస్స తాదినో;

సయనగ్గం మయా దిన్నం, దుస్సభణ్డేహి [దుస్సభణ్డేన (స్యా.)] అత్థతం.

౮౯.

‘‘పటిగ్గహేసి ¶ భగవా, కప్పియం సయనాసనం;

ఉట్ఠాయ సయనా [ఆసనా (సీ.)] తమ్హా, వేహాసం ఉగ్గమీ జినో.

౯౦.

‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, యం సయనమదాసహం;

దుగ్గతిం నాభిజానామి, సయనస్స ఇదం ఫలం.

౯౧.

‘‘ఏకపఞ్ఞాసితో ¶ కప్పే, వరకో [వరుణో (సీ. స్యా.)] దేవసవ్హయో;

సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.

౯౨.

‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.

ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సయనదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.

సయనదాయకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.

౮. చఙ్కమనదాయకత్థేరఅపదానం

౯౩.

‘‘అత్థదస్సిస్స మునినో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;

ఇట్ఠకాహి చినిత్వాన, చఙ్కమం కారయిం అహం.

౯౪.

‘‘ఉచ్చతో పఞ్చరతనం, చఙ్కమం సాధుమాపితం;

ఆయామతో హత్థసతం, భావనీయ్యం మనోరమం.

౯౫.

‘‘పటిగ్గహేసి భగవా, అత్థదస్సీ నరుత్తమో;

హత్థేన పులినం గయ్హ, ఇమా గాథా అభాసథ.

౯౬.

‘‘‘ఇమినా ¶ పులినదానేన, చఙ్కమం సుకతేన చ;

సత్తరతనసమ్పన్నం, పులినం అనుభోస్సతి.

౯౭.