📜
నమో తస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స
ఖుద్దకనికాయే
థేరాపదానపాళి
(దుతియో భాగో)
౪౩. సకింసమ్మజ్జకవగ్గో
౧. సకింసమ్మజ్జకత్థేరఅపదానం
‘‘విపస్సినో ¶ ¶ ¶ భగవతో, పాటలిం బోధిముత్తమం;
దిస్వావ తం పాదపగ్గం, తత్థ చిత్తం పసాదయిం.
‘‘సమ్మజ్జనిం గహేత్వాన, బోధిం సమ్మజ్జి తావదే;
సమ్మజ్జిత్వాన తం బోధిం, అవన్దిం పాటలిం అహం.
‘‘తత్థ చిత్తం పసాదేత్వా, సిరే కత్వాన అఞ్జలిం;
నమస్సమానో తం బోధిం, గఞ్ఛిం పటికుటిం అహం.
‘‘తాదిమగ్గేన ¶ గచ్ఛామి, సరన్తో బోధిముత్తమం;
అజగరో మం పీళేసి, ఘోరరూపో మహబ్బలో.
‘‘ఆసన్నే ¶ మే కతం కమ్మం, ఫలేన తోసయీ మమం;
కళేవరం మే గిలతి, దేవలోకే రమామహం.
‘‘అనావిలం మమ చిత్తం, విసుద్ధం పణ్డరం సదా;
సోకసల్లం న జానామి, చిత్తసన్తాపనం మమ.
‘‘కుట్ఠం గణ్డో కిలాసో చ, అపమారో వితచ్ఛికా;
దద్దు కణ్డు చ మే నత్థి, ఫలం సమ్మజ్జనాయిదం [సమ్మజ్జనే ఇదం (సీ.)].
‘‘సోకో ¶ చ పరిదేవో చ, హదయే మే న విజ్జతి;
అభన్తం ఉజుకం చిత్తం, ఫలం సమ్మజ్జనాయిదం.
‘‘సమాధీసు ¶ న మజ్జామి [సమాధీసు న సజ్జామి (సీ.), సమాధిం పున పజ్జామి (స్యా)], విసదం హోతి మానసం;
యం యం సమాధిమిచ్ఛామి, సో సో సమ్పజ్జతే మమం.
‘‘రజనీయే న రజ్జామి, అథో దుస్సనియేసు [దోసనియేసు (సీ. స్యా. క.)] చ;
మోహనీయే న ముయ్హామి, ఫలం సమ్మజ్జనాయిదం.
‘‘ఏకనవుతితో [ఏకనవుతే ఇతో (సీ. స్యా.)] కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలం సమ్మజ్జనాయిదం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి, మమ బుద్ధస్స సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సకింసమ్మజ్జకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
సకింసమ్మజ్జకత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. ఏకదుస్సదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే ¶ హంసవతియా, అహోసిం తిణహారకో;
తిణహారేన జీవామి, తేన పోసేమి దారకే.
‘‘పదుముత్తరో నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
తమన్ధకారం నాసేత్వా, ఉప్పజ్జి లోకనాయకో.
‘‘సకే ¶ ఘరే నిసీదిత్వా, ఏవం చిన్తేసి తావదే;
‘బుద్ధో లోకే సముప్పన్నో, దేయ్యధమ్మో న విజ్జతి.
‘‘‘ఇదం ¶ మే సాటకం ఏకం, నత్థి మే కోచి దాయకో;
దుక్ఖో నిరయసమ్ఫస్సో, రోపయిస్సామి దక్ఖిణం’.
‘‘ఏవాహం చిన్తయిత్వాన, సకం చిత్తం పసాదయిం;
ఏకం దుస్సం గహేత్వాన, బుద్ధసేట్ఠస్సదాసహం.
‘‘ఏకం ¶ దుస్సం దదిత్వాన, ఉక్కుట్ఠిం సమ్పవత్తయిం;
‘యది బుద్ధో తువం వీర, తారేహి మం మహాముని’.
‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
మమ దానం పకిత్తేన్తో, అకా మే అనుమోదనం.
‘‘‘ఇమినా ఏకదుస్సేన, చేతనాపణిధీహి చ;
కప్పసతసహస్సాని, వినిపాతం న గచ్ఛసి.
‘‘‘ఛత్తింసక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్ససి;
తేత్తింసక్ఖత్తుం రాజా చ, చక్కవత్తీ [చక్కవత్తి (స్యా.)] భవిస్ససి.
‘‘‘పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం [అసఙ్కయం (స్యా. క.) ఏవముపరిపి];
దేవలోకే మనుస్సే వా, సంసరన్తో తువం భవే.
‘‘‘రూపవా గుణసమ్పన్నో, అనవక్కన్తదేహవా [అనువత్తన్త… (స్యా)];
అక్ఖోభం అమితం దుస్సం, లభిస్ససి యదిచ్ఛకం’.
‘‘ఇదం వత్వాన సమ్బుద్ధో, జలజుత్తమనామకో;
నభం అబ్భుగ్గమీ వీరో [ధీరో (సీ. స్యా.)], హంసరాజావ అమ్బరే.
‘‘యం ¶ యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;
భోగే మే ఊనతా నత్థి, ఏకదుస్సస్సిదం ఫలం.
‘‘పదుద్ధారే ¶ పదుద్ధారే, దుస్సం నిబ్బత్తతే మమం;
హేట్ఠా దుస్సమ్హి తిట్ఠామి, ఉపరిచ్ఛదనం మమ.
‘‘చక్కవాళం ఉపాదాయ, సకాననం సపబ్బతం;
ఇచ్ఛమానో చహం అజ్జ, దుస్సేహచ్ఛాదయేయ్య తం.
‘‘తేనేవ ఏకదుస్సేన, సంసరన్తో భవాభవే;
సువణ్ణవణ్ణో హుత్వాన, సంసరామి భవాభవే.
‘‘విపాకం ¶ విఏకదుస్సస్స, నాజ్ఝగం కత్థచిక్ఖయం;
అయం మే అన్తిమా జాతి, విపచ్చతి ఇధాపి మే.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం దుస్సమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఏకదుస్సస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకదుస్సదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;
ఏకదుస్సదాయకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. ఏకాసనదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే ¶ ¶ , గోసితో నామ పబ్బతో;
అస్సమో సుకతో మయ్హం, పణ్ణసాలా సుమాపితా.
‘‘నారదో నామ నామేన, కస్సపో ఇతి మం విదూ;
సుద్ధిమగ్గం గవేసన్తో, వసామి గోసితే తదా.
‘‘పదుముత్తరో నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
వివేకకామో సమ్బుద్ధో, అగఞ్ఛి అనిలఞ్జసా.
‘‘వనగ్గే గచ్ఛమానస్స, దిస్వా రంసిం మహేసినో;
కట్ఠమఞ్చం పఞ్ఞాపేత్వా, అజినఞ్చ అపత్థరిం.
‘‘ఆసనం ¶ పఞ్ఞాపేత్వాన, సిరే కత్వాన అఞ్జలిం;
సోమనస్సం పవేదిత్వా, ఇదం వచనమబ్రవిం.
‘‘‘సల్లకత్తో మహావీర, ఆతురానం తికిచ్ఛకో;
మమం రోగపరేతస్స [రాగ… (స్యా.)], తికిచ్ఛం దేహి నాయక.
‘‘‘కల్లత్థికా యే పస్సన్తి, బుద్ధసేట్ఠ తువం మునే;
ధువత్థసిద్ధిం పప్పోన్తి, ఏతేసం అజరో [జజ్జరో (సీ. పీ. క.)] భవే.
‘‘‘న ¶ మే దేయ్యధమ్మో అత్థి, పవత్తఫలభోజిహం;
ఇదం మే ఆసనం అత్థి [న మే దేయ్యం తవ అత్థి (సీ. స్యా.)], నిసీద కట్ఠమఞ్చకే’.
‘‘నిసీది తత్థ భగవా, అసమ్భీతోవ [అచ్ఛమ్భితోవ (స్యా. క.)] కేసరీ;
ముహుత్తం వీతినామేత్వా, ఇదం వచనమబ్రవి.
‘‘‘విసట్ఠో ¶ [విస్సత్థో (సీ. పీ), విస్సట్ఠో (స్యా. క.)] హోహి మా భాయి, లద్ధో జోతిరసో తయా;
యం తుయ్హం పత్థితం సబ్బం, పరిపూరిస్సతినాగతే [పరిపూరిస్సతాసనం (స్యా. క.)].
‘‘‘న మోఘం తం కతం తుయ్హం, పుఞ్ఞక్ఖేత్తే అనుత్తరే;
సక్కా ఉద్ధరితుం అత్తా, యస్స చిత్తం పణీహితం [సునీహితం (స్యా.)].
‘‘‘ఇమినాసనదానేన, చేతనాపణిధీహి చ;
కప్పసతసహస్సాని, వినిపాతం న గచ్ఛసి.
‘‘‘పఞ్ఞాసక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్ససి;
అసీతిక్ఖత్తుం రాజా చ, చక్కవత్తీ భవిస్ససి.
‘‘‘పదేసరజ్జం ¶ విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం;
సబ్బత్థ సుఖితో హుత్వా, సంసారే సంసరిస్ససి’.
‘‘ఇదం వత్వాన సమ్బుద్ధో, జలజుత్తమనామకో;
నభం అబ్భుగ్గమీ వీరో, హంసరాజావ అమ్బరే.
‘‘హత్థియానం అస్సయానం, సరథం సన్దమానికం;
లభామి సబ్బమేవేతం, ఏకాసనస్సిదం ఫలం.
‘‘కాననం పవిసిత్వాపి, యదా ఇచ్ఛామి ఆసనం;
మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, పల్లఙ్కో ఉపతిట్ఠతి.
‘‘వారిమజ్ఝగతో సన్తో, యదా ఇచ్ఛామి ఆసనం;
మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, పల్లఙ్కో ఉపతిట్ఠతి.
‘‘యం ¶ యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;
పల్లఙ్కసతసహస్సాని, పరివారేన్తి మం సదా.
‘‘దువే ¶ ¶ భవే సంసరామి, దేవత్తే అథ మానుసే;
దువే కులే పజాయామి, ఖత్తియే అథ బ్రాహ్మణే.
‘‘ఏకాసనం దదిత్వాన, పుఞ్ఞక్ఖేత్తే అనుత్తరే;
ధమ్మపల్లఙ్కమాదాయ [ధమ్మపల్లఙ్కమఞ్ఞాయ (స్యా. క.)], విహరామి అనాసవో.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఏకాసనస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకాసనదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
ఏకాసనదాయకత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. సత్తకదమ్బపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే, కుక్కుటో [కదమ్బో (సీ. స్యా. పీ.)] నామ పబ్బతో;
తమ్హి పబ్బతపాదమ్హి, సత్త బుద్ధా వసింసు తే.
‘‘కదమ్బం పుప్ఫితం దిస్వా, పగ్గహేత్వాన అఞ్జలిం;
సత్త మాలా గహేత్వాన, పుఞ్ఞచిత్తేన [పుణ్ణచిత్తేన (క.)] ఓకిరిం.
‘‘తేన ¶ కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సత్తకదమ్బపుప్ఫియో థేరో ఇమా
గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సత్తకదమ్బపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. కోరణ్డపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘వనకమ్మికో పురే ఆసిం, పితుమాతుమతేనహం [పితుపితామహేనహం (సీ. స్యా. పీ.)];
పసుమారేన జీవామి, కుసలం మే న విజ్జతి.
‘‘మమ ఆసయసామన్తా, తిస్సో లోకగ్గనాయకో;
పదాని తీణి దస్సేసి, అనుకమ్పాయ చక్ఖుమా.
‘‘అక్కన్తే చ పదే దిస్వా, తిస్సనామస్స సత్థునో;
హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, పదే చిత్తం పసాదయిం.
‘‘కోరణ్డం ¶ పుప్ఫితం దిస్వా, పాదపం ధరణీరుహం;
సకోసకం గహేత్వాన, పదసేట్ఠమపూజయిం.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘యం యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;
కోరణ్డవణ్ణకోయేవ, సుప్పభాసో భవామహం.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పదపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కోరణ్డపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;
కోరణ్డపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. ఘతమణ్డదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సుచిన్తితం ¶ ¶ భగవన్తం, లోకజేట్ఠం నరాసభం;
ఉపవిట్ఠం మహారఞ్ఞం, వాతాబాధేన పీళితం.
‘‘దిస్వా ¶ చిత్తం పసాదేత్వా, ఘతమణ్డముపానయిం;
కతత్తా ¶ ఆచితత్తా చ, గఙ్గా భాగీరథీ అయం.
‘‘మహాసముద్దా చత్తారో, ఘతం సమ్పజ్జరే మమ;
అయఞ్చ పథవీ ఘోరా, అప్పమాణా అసఙ్ఖియా.
‘‘మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, భవతే మధుసక్కరా;
చాతుద్దీపా [చతుద్దిసా (స్యా.)] ఇమే రుక్ఖా, పాదపా ధరణీరుహా.
‘‘మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, కప్పరుక్ఖా భవన్తి తే;
పఞ్ఞాసక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జమకారయిం.
‘‘ఏకపఞ్ఞాసక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఘతమణ్డస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఘతమణ్డదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
ఘతమణ్డదాయకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. ఏకధమ్మస్సవనియత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
చతుసచ్చం పకాసేన్తో, సన్తారేసి బహుం జనం.
‘‘అహం ¶ ¶ తేన సమయేన, జటిలో ఉగ్గతాపనో;
ధునన్తో వాకచీరాని, గచ్ఛామి అమ్బరే తదా.
‘‘బుద్ధసేట్ఠస్స ఉపరి, గన్తుం న విసహామహం;
పక్ఖీవ సేలమాసజ్జ, గమనం న లభామహం.
‘‘ఉదకే వోక్కమిత్వాన, ఏవం గచ్ఛామి అమ్బరే;
న మే ఇదం భూతపుబ్బం, ఇరియాపథవికోపనం.
‘‘హన్ద మేతం గవేసిస్సం, అప్పేవత్థం లభేయ్యహం;
ఓరోహన్తో అన్తలిక్ఖా, సద్దమస్సోసి సత్థునో.
‘‘సరేన రజనీయేన, సవనీయేన వగ్గునా;
అనిచ్చతం కథేన్తస్స, తఞ్ఞేవ ఉగ్గహిం తదా;
అనిచ్చసఞ్ఞముగ్గయ్హ ¶ , అగమాసిం మమస్సమం.
‘‘యావతాయుం వసిత్వాన, తత్థ కాలఙ్కతో అహం;
చరిమే వత్తమానమ్హి, సద్ధమ్మస్సవనం సరిం.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘తింసకప్పసహస్సాని, దేవలోకే రమిం అహం;
ఏకపఞ్ఞాసక్ఖత్తుఞ్చ ¶ , దేవరజ్జమకారయిం.
‘‘ఏకవీసతిక్ఖత్తుఞ్చ [ఏకతింసతి… (స్యా.)], చక్కవత్తీ అహోసహం;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘అనుభోమి సకం పుఞ్ఞం, సుఖితోహం భవాభవే;
అనుస్సరామి తం సఞ్ఞం, సంసరన్తో భవాభవే;
న కోటిం పటివిజ్ఝామి, నిబ్బానం అచ్చుతం పదం.
‘‘పితుగేహే నిసీదిత్వా, సమణో భావితిన్ద్రియో;
కథంస [కథయం (సీ. పీ. క.)] పరిదీపేన్తో, అనిచ్చతముదాహరి.
‘‘‘అనిచ్చా వత సఙ్ఖారా, ఉప్పాదవయధమ్మినో;
ఉప్పజ్జిత్వా నిరుజ్ఝన్తి, తేసం వూపసమో సుఖో’.
‘‘సహ ¶ గాథం సుణిత్వాన, పుబ్బసఞ్ఞమనుస్సరిం;
ఏకాసనే నిసీదిత్వా, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘జాతియా ¶ సత్తవస్సేన, అరహత్తమపాపుణిం;
ఉపసమ్పాదయీ బుద్ధో, ధమ్మస్సవనస్సిదం ఫలం.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం ధమ్మమసుణిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ధమ్మస్సవనస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకధమ్మస్సవనియో థేరో ఇమా
గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఏకధమ్మస్సవనియత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. సుచిన్తితత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే హంసవతియా, అహోసిం కస్సకో తదా;
కసికమ్మేన జీవామి, తేన పోసేమి దారకే.
‘‘సుసమ్పన్నం ¶ తదా ఖేత్తం, ధఞ్ఞం మే ఫలినం [ఫలితం (సీ. పీ.)] అహు;
పాకకాలే చ సమ్పత్తే, ఏవం చిన్తేసహం తదా.
‘‘నచ్ఛన్నం నప్పతిరూపం, జానన్తస్స గుణాగుణం;
యోహం సఙ్ఘే అదత్వాన, అగ్గం భుఞ్జేయ్య చే తదా [మత్తనా (స్యా.)].
‘‘అయం బుద్ధో అసమసమో, ద్వత్తింసవరలక్ఖణో;
తతో పభావితో సఙ్ఘో, పుఞ్ఞక్ఖేత్తో అనుత్తరో.
‘‘తత్థ దస్సామహం దానం, నవసస్సం పురే పురే;
ఏవాహం చిన్తయిత్వాన, హట్ఠో పీణితమానసో [పీతిక… (స్యా.)].
‘‘ఖేత్తతో ¶ ధఞ్ఞమాహత్వా, సమ్బుద్ధం ఉపసఙ్కమిం;
ఉపసఙ్కమ్మ సమ్బుద్ధం, లోకజేట్ఠం నరాసభం;
వన్దిత్వా సత్థునో పాదే, ఇదం వచనమబ్రవిం.
‘‘‘నవసస్సఞ్చ సమ్పన్నం, ఆయాగోసి [ఇధ హోసి (స్యా.)] చ త్వం మునే;
అనుకమ్పముపాదాయ ¶ , అధివాసేహి చక్ఖుమ’.
‘‘పదుముత్తరో ¶ లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, ఇదం వచనమబ్రవి.
‘‘‘చత్తారో చ పటిపన్నా, చత్తారో చ ఫలే ఠితా;
ఏస సఙ్ఘో ఉజుభూతో, పఞ్ఞాసీలసమాహితో;
యజన్తానం మనుస్సానం, పుఞ్ఞపేక్ఖాన పాణినం.
‘‘‘కరోతోపధికం పుఞ్ఞం, సఙ్ఘే దిన్నం మహప్ఫలం;
తస్మిం సఙ్ఘేవ [సంఘే చ (స్యా. పీ.)] దాతబ్బం, తవ సస్సం తథేతరం.
‘‘‘సఙ్ఘతో ఉద్దిసిత్వాన, భిక్ఖూ నేత్వాన సంఘరం;
పటియత్తం ఘరే సన్తం, భిక్ఖుసఙ్ఘస్స దేహి త్వం’.
‘‘సఙ్ఘతో ఉద్దిసిత్వాన, భిక్ఖూ నేత్వాన సంఘరం;
యం ఘరే పటియత్తం మే, భిక్ఖుసఙ్ఘస్సదాసహం.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘తత్థ మే సుకతం బ్యమ్హం, సోవణ్ణం సప్పభస్సరం;
సట్ఠియోజనముబ్బేధం, తింసయోజనవిత్థతం.
ఏకూనవీసతిమం భాణవారం.
‘‘ఆకిణ్ణం భవనం మయ్హం, నారీగణసమాకులం;
తత్థ భుత్వా పివిత్వా చ, వసామి తిదసే అహం.
‘‘సతానం ¶ తీణిక్ఖత్తుఞ్చ, దేవరజ్జమకారయిం;
సతానం పఞ్చక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘భవాభవే ¶ ¶ సంసరన్తో, లభామి అమితం ధనం;
భోగే మే ఊనతా నత్థి, నవసస్సస్సిదం ఫలం.
‘‘హత్థియానం అస్సయానం, సివికం సన్దమానికం;
లభామి సబ్బమేవేతం [సబ్బమేతమ్పి (క.)], నవసస్సస్సిదం ఫలం.
‘‘నవవత్థం నవఫలం, నవగ్గరసభోజనం;
లభామి సబ్బమేవేతం, నవసస్సస్సిదం ఫలం.
‘‘కోసేయ్యకమ్బలియాని ¶ , ఖోమకప్పాసికాని చ;
లభామి సబ్బమేవేతం, నవసస్సస్సిదం ఫలం.
‘‘దాసీగణం దాసగణం, నారియో చ అలఙ్కతా;
లభామి సబ్బమేవేతం, నవసస్సస్సిదం ఫలం.
‘‘న మం సీతం వా ఉణ్హం వా, పరిళాహో న విజ్జతి;
అథో చేతసికం దుక్ఖం, హదయే మే న విజ్జతి.
‘‘ఇదం ఖాద ఇదం భుఞ్జ, ఇమమ్హి సయనే సయ;
లభామి సబ్బమేవేతం, నవసస్సస్సిదం ఫలం.
‘‘అయం పచ్ఛిమకో దాని, చరిమో వత్తతే భవో;
అజ్జాపి దేయ్యధమ్మో మే, ఫలం తోసేసి సబ్బదా.
‘‘నవసస్సం ¶ దదిత్వాన, సఙ్ఘే గణవరుత్తమే;
అట్ఠానిసంసే అనుభోమి, కమ్మానుచ్ఛవికే మమ.
‘‘వణ్ణవా యసవా హోమి, మహాభోగో అనీతికో;
మహాపక్ఖో [మహాభక్ఖో (స్యా. క.)] సదా హోమి, అభేజ్జపరిసో సదా.
‘‘సబ్బే మం అపచాయన్తి, యే కేచి పథవిస్సితా;
దేయ్యధమ్మా చ యే కేచి, పురే పురే లభామహం.
‘‘భిక్ఖుసఙ్ఘస్స వా మజ్ఝే, బుద్ధసేట్ఠస్స సమ్ముఖా;
సబ్బేపి సమతిక్కమ్మ, దేన్తి మమేవ దాయకా.
‘‘పఠమం నవసస్సఞ్హి, దత్వా సఙ్ఘే గణుత్తమే;
ఇమానిసంసే అనుభోమి, నవసస్సస్సిదం ఫలం.
‘‘సతసహస్సితో ¶ కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, నవసస్సస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో;
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సుచిన్తితో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
సుచిన్తితత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. సోవణ్ణకిఙ్కణియత్థేరఅపదానం
‘‘సద్ధాయ ¶ ¶ ¶ అభినిక్ఖమ్మ, పబ్బజిం అనగారియం;
వాకచీరధరో ఆసిం, తపోకమ్మమపస్సితో.
‘‘అత్థదస్సీ తు భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
ఉప్పజ్జి తమ్హి సమయే, తారయన్తో మహాజనం.
‘‘బలఞ్చ వత మే ఖీణం, బ్యాధినా పరమేన తం;
బుద్ధసేట్ఠం సరిత్వాన, పులినే థూపముత్తమం.
‘‘కరిత్వా హట్ఠచిత్తోహం, సహత్థేన [పసాదేన (క.)] సమోకిరిం;
సోణ్ణకిఙ్కణిపుప్ఫాని, ఉదగ్గమనసో అహం.
‘‘సమ్ముఖా వియ సమ్బుద్ధం, థూపం పరిచరిం అహం;
తేన చేతోపసాదేన, అత్థదస్సిస్స తాదినో.
‘‘దేవలోకం గతో సన్తో, లభామి విపులం సుఖం;
సువణ్ణవణ్ణో తత్థాసిం, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘అసీతికోటియో మయ్హం, నారియో సమలఙ్కతా;
సదా మయ్హం ఉపట్ఠన్తి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘సట్ఠితురియసహస్సాని [సట్ఠితూరియ… (క.)], భేరియో పణవాని చ;
సఙ్ఖా చ డిణ్డిమా తత్థ, వగ్గూ వజ్జన్తి [నదన్తి (సీ.), వదన్తి (పీ.)] దున్దుభీ.
‘‘చుల్లాసీతిసహస్సాని ¶ , హత్థినో సమలఙ్కతా;
తిధాపభిన్నమాతఙ్గా, కుఞ్జరా సట్ఠిహాయనా.
‘‘హేమజాలాభిసఞ్ఛన్నా ¶ , ఉపట్ఠానం కరోన్తి మే;
బలకాయే గజే చేవ, ఊనతా మే న విజ్జతి.
‘‘సోణ్ణకిఙ్కణిపుప్ఫానం, విపాకం అనుభోమహం;
అట్ఠపఞ్ఞాసక్ఖత్తుఞ్చ, దేవరజ్జమకారయిం.
‘‘ఏకసత్తతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం;
పథబ్యా రజ్జం ఏకసతం, మహియా కారయిం అహం.
‘‘సో దాని అమతం పత్తో, అసఙ్ఖతం సుదుద్దసం [గమ్భీరం దుద్దసం పదం (స్యా.)];
సంయోజనపరిక్ఖీణో, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘అట్ఠారసే ¶ కప్పసతే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సోవణ్ణకిఙ్కణియో థేరో ఇమా
గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సోవణ్ణకిఙ్కణియత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. సోణ్ణకోన్తరికత్థేరఅపదానం
‘‘మనోభావనియం ¶ బుద్ధం, అత్తదన్తం సమాహితం;
ఇరియమానం బ్రహ్మపథే, చిత్తవూపసమే రతం.
‘‘నిత్తిణ్ణఓఘం సమ్బుద్ధం, ఝాయిం ఝానరతం మునిం;
ఉపతిత్థం సమాపన్నం, ఇన్దివరదలప్పభం.
‘‘అలాబునోదకం గయ్హ, బుద్ధసేట్ఠం ఉపాగమిం;
బుద్ధస్స పాదే ధోవిత్వా, అలాబుకమదాసహం.
‘‘ఆణాపేసి ¶ చ సమ్బుద్ధో, పదుముత్తరనామకో;
‘ఇమినా దకమాహత్వా, పాదమూలే ఠపేహి మే’.
‘‘సాధూతిహం పటిస్సుత్వా, సత్థుగారవతాయ చ;
దకం అలాబునాహత్వా, బుద్ధసేట్ఠం ఉపాగమిం.
‘‘అనుమోది మహావీరో, చిత్తం నిబ్బాపయం మమ;
‘ఇమినాలాబుదానేన, సఙ్కప్పో తే సమిజ్ఝతు’.
‘‘పన్నరసేసు కప్పేసు, దేవలోకే రమిం అహం;
తింసతిక్ఖత్తుం రాజా చ, చక్కవత్తీ అహోసహం.
‘‘దివా వా యది వా రత్తిం, చఙ్కమన్తస్స తిట్ఠతో;
సోవణ్ణం కోన్తరం గయ్హ, తిట్ఠతే పురతో మమ.
‘‘బుద్ధస్స ¶ దత్వానలాబుం, లభామి సోణ్ణకోన్తరం;
అప్పకమ్పి కతం కారం, విపులం హోతి తాదిసు.
‘‘సతసహస్సితో ¶ కప్పే, యంలాబుమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, అలాబుస్స ఇదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సోణ్ణకోన్తరికో థేరో ఇమా
గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సోణ్ణకోన్తరికత్థేరస్సాపదానం దసమం.
సకింసమ్మజ్జకవగ్గో తేచత్తాలీసమో.
తస్సుద్దానం –
సకింసమ్మజ్జకో ¶ థేరో, ఏకదుస్సీ ఏకాసనీ;
కదమ్బకోరణ్డకదో, ఘతస్సవనికోపి చ.
సుచిన్తికో కిఙ్కణికో, సోణ్ణకోన్తరికోపి చ;
ఏకగాథాసతఞ్చేత్థ, ఏకసత్తతిమేవ చ.
౪౪. ఏకవిహారివగ్గో
౧. ఏకవిహారికత్థేరఅపదానం
‘‘ఇమమ్హి ¶ ¶ ¶ భద్దకే కప్పే, బ్రహ్మబన్ధు మహాయసో;
కస్సపో నామ గోత్తేన, ఉప్పజ్జి వదతం వరో.
‘‘నిప్పపఞ్చో నిరాలమ్బో, ఆకాససమమానసో;
సుఞ్ఞతాబహులో తాదీ, అనిమిత్తరతో వసీ.
‘‘అసఙ్గచిత్తో నిక్లేసో [నిల్లేపో (స్యా. క.)], అసంసట్ఠో కులే గణే;
మహాకారుణికో వీరో, వినయోపాయకోవిదో.
‘‘ఉయ్యుత్తో పరకిచ్చేసు, వినయన్తో సదేవకే;
నిబ్బానగమనం మగ్గం, గతిం పఙ్కవిసోసనం.
‘‘అమతం పరమస్సాదం, జరామచ్చునివారణం;
మహాపరిసమజ్ఝే సో, నిసిన్నో లోకతారకో.
‘‘కరవీకరుతో [కరవీకరుదో (స్యా. పీ. క.)] నాథో, బ్రహ్మఘోసో తథాగతో;
ఉద్ధరన్తో మహాదుగ్గా, విప్పనట్ఠే అనాయకే.
‘‘దేసేన్తో విరజం ధమ్మం, దిట్ఠో మే లోకనాయకో;
తస్స ధమ్మం సుణిత్వాన, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘పబ్బజిత్వా తదాపాహం, చిన్తేన్తో జినసాసనం;
ఏకకోవ వనే రమ్మే, వసిం సంసగ్గపీళితో.
‘‘సక్కాయవూపకాసో ¶ మే, హేతుభూతో మమాభవీ [మమాగమీ (స్యా. పీ.)];
మనసో వూపకాసస్స, సంసగ్గభయదస్సినో.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి, మమ బుద్ధస్స సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకవిహారికో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
ఏకవిహారికత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. ఏకసఙ్ఖియత్థేరఅపదానం
‘‘విపస్సినో భగవతో, మహాబోధిమహో అహు;
మహాజనా సమాగమ్మ, పూజేన్తి బోధిముత్తమం.
‘‘న హి తం ఓరకం మఞ్ఞే, బుద్ధసేట్ఠో భవిస్సతి;
యస్సాయం ఈదిసా బోధి, పూజనీయా [ఈదిసో బోధి, పూజనీయో (స్యా.)] చ సత్థునో.
‘‘తతో సఙ్ఖం గహేత్వాన, బోధిరుక్ఖముపట్ఠహిం;
ధమన్తో సబ్బదివసం, అవన్దిం బోధిముత్తమం.
‘‘ఆసన్నకే కతం కమ్మం, దేవలోకం అపాపయీ;
కళేవరం మే పతితం, దేవలోకే రమామహం.
‘‘సట్ఠితురియసహస్సాని ¶ , తుట్ఠహట్ఠా పమోదితా;
సదా మయ్హం ఉపట్ఠన్తి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఏకసత్తతిమే కప్పే, రాజా ఆసిం సుదస్సనో;
చాతురన్తో విజితావీ, జమ్బుమణ్డస్స ఇస్సరో.
‘‘తతో అఙ్గసతా తురియా [తూరా (సీ. క.)], పరివారేన్తి మం సదా;
అనుభోమి సకం కమ్మం, ఉపట్ఠానస్సిదం ఫలం.
‘‘యం యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;
మాతుకుచ్ఛిగతస్సాపి, వజ్జరే భేరియో సదా.
‘‘ఉపట్ఠిత్వాన సమ్బుద్ధం, అనుభుత్వాన సమ్పదా;
సివం సుఖేమం అమతం, పత్తోమ్హి అచలం పదం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకసఙ్ఖియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
ఏకసఙ్ఖియత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. పాటిహీరసఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ ¶ నామ జినో, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
వసీసతసహస్సేహి, నగరం పావిసీ తదా.
‘‘నగరం పవిసన్తస్స, ఉపసన్తస్స తాదినో;
రతనాని పజ్జోతింసు [పనాదింసు (పీ.)], నిగ్ఘోసో ఆసి తావదే.
‘‘బుద్ధస్స ఆనుభావేన, భేరీ వజ్జుమఘట్టితా;
సయం వీణా పవజ్జన్తి, బుద్ధస్స పవిసతో పురం.
‘‘బుద్ధసేట్ఠం నమస్సామి [న పస్సామి (సీ.)], పదుముత్తరమహామునిం;
పాటిహీరఞ్చ పస్సిత్వా, తత్థ చిత్తం పసాదయిం.
‘‘అహో బుద్ధో అహో ధమ్మో, అహో నో సత్థుసమ్పదా;
అచేతనాపి తురియా, సయమేవ పవజ్జరే.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం సఞ్ఞమలభిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధసఞ్ఞాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా పాటిహీరసఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
పాటిహీరసఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. ఞాణత్థవికత్థేరఅపదానం
‘‘కణికారంవ ¶ ¶ జలితం, దీపరుక్ఖంవ జోతితం;
కఞ్చనంవ విరోచన్తం, అద్దసం ద్విపదుత్తమం.
‘‘కమణ్డలుం ఠపేత్వాన, వాకచీరఞ్చ కుణ్డికం;
ఏకంసం అజినం కత్వా, బుద్ధసేట్ఠం థవిం అహం.
‘‘‘తమన్ధకారం విధమం, మోహజాలసమాకులం;
ఞాణాలోకం దస్సేత్వాన, నిత్తిణ్ణోసి మహాముని.
‘‘‘సముద్ధరసిమం లోకం, సబ్బావన్తమనుత్తరం;
ఞాణే తే ఉపమా నత్థి, యావతాజగతోగతి [యావతా చ గతోగతి (పీ. క.)].
‘‘‘తేన ఞాణేన సబ్బఞ్ఞూ, ఇతి బుద్ధో పవుచ్చతి;
వన్దామి తం మహావీరం, సబ్బఞ్ఞుతమనావరం’.
‘‘సతసహస్సితో ¶ కప్పే, బుద్ధసేట్ఠం థవిం అహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఞాణత్థవాయిదం ఫలం;
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో;
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఞాణత్థవికో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
ఞాణత్థవికత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. ఉచ్ఛుఖణ్డికత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే బన్ధుమతియా, ద్వారపాలో అహోసహం;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, సబ్బధమ్మాన పారగుం.
‘‘ఉచ్ఛుఖణ్డికమాదాయ, బుద్ధసేట్ఠస్సదాసహం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, విపస్సిస్స మహేసినో.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ ¶ కప్పే, యం ఉచ్ఛుమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఉచ్ఛుఖణ్డస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉచ్ఛుఖణ్డికో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
ఉచ్ఛుఖణ్డికత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. కళమ్బదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘రోమసో ¶ నామ సమ్బుద్ధో, వసతే పబ్బతన్తరే;
కళమ్బం తస్స పాదాసిం, పసన్నో సేహి పాణిభి.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, కళమ్బస్స ఇదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కళమ్బదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
కళమ్బదాయకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. అమ్బాటకదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘విపినే ¶ బుద్ధం దిస్వాన, సయమ్భుం అపరాజితం;
అమ్బాటకం గహేత్వాన, సయమ్భుస్స అదాసహం.
‘‘ఏకతింసే ¶ ఇతో కప్పే, యం ఫలమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అమ్బాటకదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
అమ్బాటకదాయకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. హరీతకదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘హరీతకం ఆమలకం, అమ్బజమ్బువిభీతకం;
కోలం భల్లాతకం బిల్లం, సయమేవ హరామహం.
‘‘దిస్వాన పబ్భారగతం, ఝాయిం ఝానరతం మునిం;
ఆబాధేన ఆపీళేన్తం, అదుతీయం మహామునిం.
‘‘హరీతకం గహేత్వాన, సయమ్భుస్స అదాసహం;
ఖాదమత్తమ్హి భేసజ్జే, బ్యాధి పస్సమ్భి [పస్సద్ధి (క.)] తావదే.
‘‘పహీనదరథో బుద్ధో, అనుమోదమకాసి మే;
‘భేసజ్జదానేనిమినా, బ్యాధివూపసమేన చ.
‘‘‘దేవభూతో మనుస్సో వా, జాతో వా అఞ్ఞజాతియా;
సబ్బత్థ సుఖితో హోతు, మా చ తే బ్యాధిమాగమా’.
‘‘ఇదం ¶ వత్వాన సమ్బుద్ధో, సయమ్భూ అపరాజితో;
నభం అబ్భుగ్గమీ ధీరో, హంసరాజావ అమ్బరే.
‘‘యతో హరీతకం దిన్నం, సయమ్భుస్స మహేసినో;
ఇమం జాతిం ఉపాదాయ, బ్యాధి మే నుపపజ్జథ.
‘‘అయం పచ్ఛిమకో మయ్హం, చరిమో వత్తతే భవో;
తిస్సో విజ్జా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, భేసజ్జమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, భేసజ్జస్స ఇదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ¶ ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా హరీతకదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
హరీతకదాయకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. అమ్బపిణ్డియత్థేరఅపదానం
‘‘హత్థిరాజా తదా ఆసిం, ఈసాదన్తో ఉరుళ్హవా;
విచరన్తో బ్రహారఞ్ఞే, అద్దసం లోకనాయకం.
‘‘అమ్బపిణ్డం ¶ గహేత్వాన, అదాసిం సత్థునో అహం;
పటిగ్గణ్హి మహావీరో, సిద్ధత్థో లోకనాయకో.
‘‘మమ నిజ్ఝాయమానస్స, పరిభుఞ్జి తదా జినో;
తత్థ చిత్తం పసాదేత్వా, తుసితం ఉపపజ్జహం.
‘‘తతో అహం చవిత్వాన, చక్కవత్తీ అహోసహం;
ఏతేనేవ ఉపాయేన, అనుభుత్వాన సమ్పదా.
‘‘పధానపహితత్తోహం, ఉపసన్తో నిరూపధి;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం ఫలమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అమ్బపిణ్డియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
అమ్బపిణ్డియత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. అమ్బఫలియత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరబుద్ధస్స ¶ ¶ ¶ , లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
పిణ్డాయ విచరన్తస్స, ధారతో ఉత్తమం యసం.
‘‘అగ్గఫలం గహేత్వాన, విప్పసన్నేన చేతసా;
దక్ఖిణేయ్యస్స వీరస్స, అదాసిం సత్థునో అహం.
‘‘తేన కమ్మేన ద్విపదిన్ద [దిపదిన్ద (సీ. స్యా. పీ.)], లోకజేట్ఠ నరాసభ;
పత్తోమ్హి అచలం ఠానం, హిత్వా జయపరాజయం.
‘‘సతసహస్సితో ¶ కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, అగ్గదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అమ్బఫలియో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;
అమ్బఫలియత్థేరస్సాపదానం దసమం.
ఏకవిహారివగ్గో చతుచత్తాలీసమో.
తస్సుద్దానం –
థేరో ¶ ఏకవిహారీ చ, సఙ్ఖియో పాటిహీరకో;
థవికో ఉచ్ఛుఖణ్డీ చ, కళమ్బఅమ్బాటకదో.
హరీతకమ్బపిణ్డీ చ, అమ్బదో దసమో యతి;
ఛళసీతి చ గాథాయో, గణితాయో విభావిభి.
౪౫. విభీతకవగ్గో
౧. విభీతకమిఞ్జియత్థేరఅపదానం
‘‘కకుసన్ధో ¶ ¶ ¶ మహావీరో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
గణమ్హా వూపకట్ఠో సో, అగమాసి వనన్తరం.
‘‘బీజమిఞ్జం గహేత్వాన, లతాయ ఆవుణిం అహం;
భగవా తమ్హి సమయే, ఝాయతే పబ్బతన్తరే.
‘‘దిస్వానహం దేవదేవం, విప్పసన్నేన చేతసా;
దక్ఖిణేయ్యస్స వీరస్స, బీజమిఞ్జమదాసహం.
‘‘ఇమస్మింయేవ కప్పమ్హి, యం మిఞ్జమదదిం [ఫలమదదిం (సీ. పీ.), బీజమదదిం (స్యా.)] తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బీజమిఞ్జస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి, మమ బుద్ధస్స సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా విభీతకమిఞ్జియో [విభేదక… (స్యా. క.)] థేరో ఇమా
గాథాయో అభాసిత్థాతి.
విభీతకమిఞ్జియత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. కోలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘అజినేన ¶ ¶ ¶ నివత్థోహం, వాకచీరధరో తదా;
ఖారియా పూరయిత్వాన, కోలంహాసిం మమస్సమం [ఖారిభారం హరిత్వాన, కోలమాహరిమస్సమం (సీ. పీ.)].
‘‘తమ్హి ¶ కాలే సిఖీ బుద్ధో, ఏకో అదుతియో అహు;
మమస్సమం ఉపాగచ్ఛి, జానన్తో సబ్బకాలికం.
‘‘సకం చిత్తం పసాదేత్వా, వన్దిత్వాన చ సుబ్బతం;
ఉభో హత్థేహి పగ్గయ్హ, కోలం బుద్ధస్సదాసహం.
‘‘ఏకతింసే ఇతో కప్పే, యం ఫలమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, కోలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కోలదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
కోలదాయకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. బిల్లియత్థేరఅపదానం
‘‘చన్దభాగానదీతీరే ¶ , అస్సమో సుకతో మమ;
బిల్లరుక్ఖేహి [బేలువరుక్ఖేహి (స్యా.)] ఆకిణ్ణో, నానాదుమనిసేవితో.
‘‘సుగన్ధం బేలువం దిస్వా, బుద్ధసేట్ఠమనుస్సరిం;
ఖారిభారం పూరయిత్వా, తుట్ఠో సంవిగ్గమానసో.
‘‘కకుసన్ధం ఉపాగమ్మ, బిల్లపక్కమదాసహం;
పుఞ్ఞక్ఖేత్తస్స వీరస్స, విప్పసన్నేన చేతసా.
‘‘ఇమస్మింయేవ కప్పస్మిం, యం ఫలమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా బిల్లియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
బిల్లియత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. భల్లాతదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సువణ్ణవణ్ణం ¶ ¶ సమ్బుద్ధం, ద్వత్తింసవరలక్ఖణం;
విపినగ్గేన [పవనగ్గేన (సీ. స్యా. పీ.)] గచ్ఛన్తం, సాలరాజంవ ఫుల్లితం.
‘‘తిణత్థరం పఞ్ఞాపేత్వా, బుద్ధసేట్ఠం అయాచహం;
‘అనుకమ్పతు మం బుద్ధో, భిక్ఖం ఇచ్ఛామి దాతవే’.
‘‘అనుకమ్పకో కారుణికో, అత్థదస్సీ మహాయసో;
మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, ఓరూహి మమ అస్సమే.
‘‘ఓరోహిత్వాన సమ్బుద్ధో, నిసీది పణ్ణసన్థరే;
భల్లాతకం గహేత్వాన, బుద్ధసేట్ఠస్సదాసహం.
‘‘మమ నిజ్ఝాయమానస్స, పరిభుఞ్జి తదా జినో;
తత్థ చిత్తం పసాదేత్వా, అభివన్దిం తదా జినం.
‘‘అట్ఠారసే కప్పసతే, యం ఫలమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా భల్లాతదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
భల్లాతదాయకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. ఉత్తలిపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘నిగ్రోధే ¶ ¶ హరితోభాసే, సంవిరుళ్హమ్హి పాదపే;
ఉత్తలిమాలం [ఉమ్మా మాలం హి (స్యా.)] పగ్గయ్హ, బోధియా అభిరోపయిం.
‘‘ఇమస్మింయేవ కప్పమ్హి, యం బోధిమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బోధిపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉత్తలిపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
ఉత్తలిపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. అమ్బాటకియత్థేరఅపదానం
‘‘సుపుప్ఫితం ¶ సాలవనం, ఓగయ్హ వేస్సభూ ముని;
నిసీది గిరిదుగ్గేసు, అభిజాతోవ కేసరీ.
‘‘పసన్నచిత్తో ¶ సుమనో, అమ్బాటకమపూజయిం;
పుఞ్ఞక్ఖేత్తం అనుత్తరం [మహావీరం (సీ. స్యా.)], పసన్నో సేహి పాణిభి.
‘‘ఏకతింసే ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతి నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అమ్బాటకియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
అమ్బాటకియత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. సీహాసనికత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరస్స ¶ ¶ భగవతో, సబ్బభూతహితేసినో;
పసన్నచిత్తో సుమనో, సీహాసనమదాసహం.
‘‘దేవలోకే మనుస్సే వా, యత్థ యత్థ వసామహం;
లభామి విపులం బ్యమ్హం, సీహాసనస్సిదం ఫలం.
‘‘సోణ్ణమయా రూపిమయా, లోహితఙ్గమయా [లోహితఙ్కమయా (సీ. స్యా. పీ.)] బహూ;
మణిమయా చ పల్లఙ్కా, నిబ్బత్తన్తి మమం సదా.
‘‘బోధియా ¶ ఆసనం కత్వా, జలజుత్తమనామినో;
ఉచ్చే కులే పజాయామి, అహో ధమ్మసుధమ్మతా.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, సీహాసనమకాసహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సీహాసనస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సీహాసనికో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
సీహాసనికత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. పాదపీఠియత్థేరఅపదానం
‘‘సుమేధో ¶ నామ సమ్బుద్ధో, అగ్గో కారుణికో ముని;
తారయిత్వా బహూ సత్తే, నిబ్బుతో సో మహాయసో.
‘‘సీహాసనస్స సామన్తా, సుమేధస్స మహేసినో;
పసన్నచిత్తో సుమనో, పాదపీఠమకారయిం.
‘‘కత్వాన కుసలం కమ్మం, సుఖపాకం సుఖుద్రయం;
పుఞ్ఞకమ్మేన సంయుత్తో, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘తత్థ ¶ ¶ ¶ మే వసమానస్స, పుఞ్ఞకమ్మసమఙ్గినో;
పదాని ఉద్ధరన్తస్స, సోణ్ణపీఠా భవన్తి మే.
‘‘లాభా తేసం సులద్ధం వో, యే లభన్తి ఉపస్సుతిం;
నిబ్బుతే కారం కత్వాన, లభన్తి విపులం సుఖం.
‘‘మయాపి సుకతం కమ్మం, వాణిజ్జం సుప్పయోజితం;
పాదపీఠం కరిత్వాన, సోణ్ణపీఠం లభామహం.
‘‘యం యం దిసం పక్కమామి, కేనచి కిచ్చయేనహం [పచ్చయేనహం (సీ. పీ.)];
సోణ్ణపీఠే అక్కమామి [సోణ్ణపీఠేన కమామి (క.)], పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.
‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పాదపీఠస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పాదపీఠియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
పాదపీఠియత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. వేదికారకత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరస్స ¶ భగవతో, బోధియా పాదపుత్తమే;
వేదికం సుకతం కత్వా, సకం చిత్తం పసాదయిం.
‘‘అతోళారాని [అథోళారాని (సీ. పీ.), అగ్గోళారాని (స్యా.)] భణ్డాని, కతాని అకతాని చ;
అన్తలిక్ఖా పవస్సన్తి, వేదికాయ ఇదం ఫలం.
‘‘ఉభతో బ్యూళ్హసఙ్గామే, పక్ఖన్దన్తో భయానకే;
భయభేరవం న పస్సామి, వేదికాయ ఇదం ఫలం.
‘‘మమ ¶ ¶ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, బ్యమ్హం నిబ్బత్తతే సుభం;
సయనాని మహగ్ఘాని, వేదికాయ ఇదం ఫలం.
‘‘సతసహస్సితో ¶ కప్పే, యం వేదికమకారయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, వేదికాయ ఇదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా వేదికారకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
వేదికారకత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. బోధిఘరదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సిద్ధత్థస్స ¶ భగవతో, ద్విపదిన్దస్స తాదినో;
పసన్నచిత్తో సుమనో, బోధిఘరమకారయిం.
‘‘తుసితం ఉపపన్నోమ్హి, వసామి రతనే ఘరే;
న మే సీతం వా ఉణ్హం వా, వాతో గత్తే న సమ్ఫుసే.
‘‘పఞ్చసట్ఠిమ్హితో కప్పే, చక్కవత్తీ అహోసహం;
కాసికం నామ నగరం, విస్సకమ్మేన [విసుకమ్మేన (స్యా. క.)] మాపితం.
‘‘దసయోజనఆయామం, అట్ఠయోజనవిత్థతం;
న తమ్హి నగరే అత్థి, కట్ఠం వల్లీ చ మత్తికా.
‘‘తిరియం యోజనం ఆసి, అద్ధయోజనవిత్థతం;
మఙ్గలో నామ పాసాదో, విస్సకమ్మేన మాపితో.
‘‘చుల్లాసీతిసహస్సాని, థమ్భా సోణ్ణమయా అహుం;
మణిమయా చ నియ్యూహా, ఛదనం రూపియం అహు.
‘‘సబ్బసోణ్ణమయం ¶ ఘరం, విస్సకమ్మేన మాపితం;
అజ్ఝావుత్థం మయా ఏతం, ఘరదానస్సిదం ఫలం.
‘‘తే సబ్బే అనుభోత్వాన, దేవమానుసకే భవే;
అజ్ఝపత్తోమ్హి నిబ్బానం, సన్తిపదమనుత్తరం.
‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి, బోధిఘరమకారయిం;
దుగ్గతిం ¶ నాభిజానామి, ఘరదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా బోధిఘరదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
బోధిఘరదాయకత్థేరస్సాపదానం దసమం.
విభీతకవగ్గో పఞ్చచత్తాలీసమో.
తస్సుద్దానం –
విభీతకీ కోలఫలీ, బిల్లభల్లాతకప్పదో;
ఉత్తలమ్బటకీ చేవ, ఆసనీ పాదపీఠకో.
వేదికో బోధిఘరికో, గాథాయో గణితాపి చ;
ఏకూనాసీతికా సబ్బా, అస్మిం వగ్గే పకిత్తితా.
౪౬. జగతిదాయకవగ్గో
౧. జగతిదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘ధమ్మదస్సిస్స ¶ ¶ ¶ మునినో, బోధియా పాదపుత్తమే;
పసన్నచిత్తో సుమనో, జగతిం కారయిం అహం.
‘‘దరితో పబ్బతతో వా, రుక్ఖతో పతితో అహం;
చుతో పతిట్ఠం విన్దామి, జగతియా ఇదం ఫలం.
‘‘న మే చోరా విహేసన్తి, నాతిమఞ్ఞన్తి ఖత్తియా [పసహన్తి, నాతిమఞ్ఞతి ఖత్తియో (సీ. పీ.)];
సబ్బామిత్తేతిక్కమామి, జగతియా ఇదం ఫలం.
‘‘యం యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;
సబ్బత్థ పూజితో హోమి, జగతియా ఇదం ఫలం.
‘‘అట్ఠారసే కప్పసతే, జగతిం కారయిం అహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, జగతిదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి, మమ బుద్ధస్స సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా జగతిదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
జగతిదాయకత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. మోరహత్థియత్థేరఅపదానం
‘‘మోరహత్థం ¶ ¶ గహేత్వాన, ఉపేసిం లోకనాయకం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, మోరహత్థమదాసహం.
‘‘ఇమినా ¶ మోరహత్థేన, చేతనాపణిధీహి చ;
నిబ్బాయింసు తయో అగ్గీ, లభామి విపులం సుఖం.
‘‘అహో బుద్ధో అహో ధమ్మో, అహో నో సత్థుసమ్పదా;
దత్వానహం మోరహత్థం, లభామి విపులం సుఖం.
‘‘తియగ్గీ [తిధగ్గీ (స్యా. క.), తివగ్గీ (పీ.)] నిబ్బుతా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
సబ్బాసవా పరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘ఏకతింసే ఇతో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, మోరహత్థస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా మోరహత్థియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
మోరహత్థియత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. సీహాసనబీజియత్థేరఅపదానం
‘‘తిస్సస్సాహం భగవతో, బోధిరుక్ఖమవన్దియం;
పగ్గయ్హ బీజనిం తత్థ, సీహాసనమబీజహం [మబీజయిం (సీ.), మవిజ్జహం (స్యా.)].
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, సీహాసనమబీజహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బీజనాయ ఇదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సీహాసనబీజియో థేరో ఇమా
గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సీహాసనబీజియత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. తిణుక్కధారియత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరబుద్ధస్స ¶ ¶ , బోధియా పాదపుత్తమే;
పసన్నచిత్తో సుమనో, తయో ఉక్కే అధారయిం.
‘‘సతసహస్సితో ¶ కప్పే, సోహం ఉక్కమధారయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఉక్కదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తిణుక్కధారియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
తిణుక్కధారియత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. అక్కమనదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘కకుసన్ధస్స మునినో, బ్రాహ్మణస్స వుసీమతో;
దివావిహారం వజతో, అక్కమనమదాసహం.
‘‘ఇమస్మింయేవ కప్పమ్హి, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, అక్కమనస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అక్కమనదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
అక్కమనదాయకత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. వనకోరణ్డియత్థేరఅపదానం
‘‘సిద్ధత్థస్స భగవతో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
వనకోరణ్డమాదాయ, బుద్ధస్స అభిరోపయిం.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా వనకోరణ్డియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
వనకోరణ్డియత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
వీసతిమం భాణవారం.
౭. ఏకఛత్తియత్థేరఅపదానం
‘‘అఙ్గారజాతా ¶ ¶ పథవీ, కుక్కుళానుగతా మహీ;
పదుముత్తరో భగవా, అబ్భోకాసమ్హి చఙ్కమి.
‘‘పణ్డరం ఛత్తమాదాయ, అద్ధానం పటిపజ్జహం;
తత్థ దిస్వాన సమ్బుద్ధం, విత్తి మే ఉపపజ్జథ.
‘‘మరీచియోత్థటా ¶ [మరిచిమోఫునా (స్యా.), మరీచివోఫుటా (పీ.)] భూమి, అఙ్గారావ మహీ అయం;
ఉపహన్తి [ఉపవాయన్తి (సీ. పీ.)] మహావాతా, సరీరస్సాసుఖేపనా [సరీరకాయుఖేపనా (స్యా.)].
‘‘సీతం ఉణ్హం విహనన్తం [విహనతి (స్యా. క.)], వాతాతపనివారణం;
పటిగ్గణ్హ ఇమం ఛత్తం, ఫస్సయిస్సామి [పస్సయిస్సామి (క.)] నిబ్బుతిం.
‘‘అనుకమ్పకో కారుణికో, పదుముత్తరో మహాయసో;
మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, పటిగ్గణ్హి తదా జినో.
‘‘తింసకప్పాని దేవిన్దో, దేవరజ్జమకారయిం;
సతానం పఞ్చక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం.
‘‘పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం;
అనుభోమి సకం కమ్మం, పుబ్బే సుకతమత్తనో.
‘‘అయం ¶ మే పచ్ఛిమా జాతి, చరిమో వత్తతే భవో;
అజ్జాపి సేతచ్ఛత్తం మే, సబ్బకాలం ధరీయతి.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం ఛత్తమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఛత్తదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకఛత్తియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
ఏకఛత్తియత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. జాతిపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘పరినిబ్బుతే భగవతి, పదుముత్తరే మహాయసే;
పుప్ఫవటంసకే కత్వా [పుప్ఫచఙ్కోటకే గహేత్వా (స్యా.)], సరీరమభిరోపయిం.
‘‘తత్థ చిత్తం పసాదేత్వా, నిమ్మానం అగమాసహం;
దేవలోకగతో సన్తో, పుఞ్ఞకమ్మం సరామహం.
‘‘అమ్బరా ¶ ¶ పుప్ఫవస్సో మే, సబ్బకాలం పవస్సతి;
సంసరామి మనుస్సే చే [వే (స్యా.)], రాజా హోమి మహాయసో.
‘‘తహిం కుసుమవస్సో మే, అభివస్సతి సబ్బదా;
తస్సేవ [కాయేసు (స్యా.), కాయేవ (పీ.)] పుప్ఫపూజాయ, వాహసా సబ్బదస్సినో.
‘‘అయం పచ్ఛిమకో మయ్హం, చరిమో వత్తతే భవో;
అజ్జాపి పుప్ఫవస్సో మే, అభివస్సతి సబ్బదా.
‘‘సతసహస్సితో ¶ కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, దేహపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా జాతిపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
జాతిపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. పట్టిపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘నీహరన్తే సరీరమ్హి, వజ్జమానాసు భేరిసు;
పసన్నచిత్తో సుమనో, పట్టిపుప్ఫమపూజయిం [సత్తి… (స్యా. పీ.)].
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, దేహపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పట్టిపుప్ఫియో [సత్తిపణ్ణియో (స్యా. పీ.)] థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
పట్టిపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. గన్ధపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘చితాసు ¶ కురుమానాసు [చిత్తేసు కయిరమానేసు (సీ.)], నానాగన్ధే సమాహటే;
పసన్నచిత్తో సుమనో, గన్ధముట్ఠిమపూజయిం.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, చితకం యమపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, చితపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా గన్ధపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
గన్ధపూజకత్థేరస్సాపదానం దసమం.
జగతిదాయకవగ్గో ఛచత్తాలీసమో.
తస్సుద్దానం –
జగతీ ¶ మోరహత్థీ చ, ఆసనీ ఉక్కధారకో;
అక్కమి వనకోరణ్డి, ఛత్తదో జాతిపూజకో.
పట్టిపుప్ఫీ చ యో థేరో, దసమో గన్ధపూజకో;
సత్తసట్ఠి చ గాథాయో, గణితాయో విభావిభి.
౪౭. సాలకుసుమియవగ్గో
౧. సాలకుసుమియత్థేరఅపదానం
‘‘పరినిబ్బుతే ¶ ¶ ¶ భగవతి, జలజుత్తమనామకే;
ఆరోపితమ్హి చితకే, సాలపుప్ఫమపూజయిం.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం [పుప్ఫమభిపుజయిం (స్యా.)];
దుగ్గతిం నాభిజానామి, చితపూజాయిదం [బుద్ధపూజాయిదం (స్యా.)] ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి, మమ బుద్ధస్స సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సాలకుసుమియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
సాలకుసుమియత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. చితకపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘ఝాయమానస్స భగవతో, సిఖినో లోకబన్ధునో;
అట్ఠ చమ్పకపుప్ఫాని, చితకం అభిరోపయిం.
‘‘ఏకతింసే ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;
దుగ్గతిం ¶ నాభిజానామి, చితపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ ¶ సుదం ఆయస్మా చితకపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
చితకపూజకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. చితకనిబ్బాపకత్థేరఅపదానం
‘‘దయ్హమానే ¶ సరీరమ్హి, వేస్సభుస్స మహేసినో;
గన్ధోదకం గహేత్వాన, చితం నిబ్బాపయిం అహం.
‘‘ఏకతింసే ఇతో కప్పే, చితం నిబ్బాపయిం అహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, గన్ధోదకస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా చితకనిబ్బాపకో థేరో ఇమా
గాథాయో అభాసిత్థాతి.
చితకనిబ్బాపకత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. సేతుదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘విపస్సినో భగవతో, చఙ్కమన్తస్స సమ్ముఖా;
పసన్నచిత్తో సుమనో, సేతుం కారాపయిం అహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం సేతుం కారయిం అహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సేతుదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా సేతుదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
సేతుదాయకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. సుమనతాలవణ్టియత్థేరఅపదానం
‘‘సిద్ధత్థస్స ¶ ¶ భగవతో, తాలవణ్టమదాసహం;
సుమనేహి పటిచ్ఛన్నం, ధారయామి మహాయసం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, తాలవణ్టమదాసహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, తాలవణ్టస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సుమనతాలవణ్టియో థేరో ఇమా
గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సుమనతాలవణ్టియత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. అవటఫలియత్థేరఅపదానం
‘‘సతరంసీ ¶ నామ భగవా, సయమ్భూ అపరాజితో;
వివేకకామో సమ్బుద్ధో, గోచరాయాభినిక్ఖమి.
‘‘ఫలహత్థో అహం దిస్వా, ఉపగచ్ఛిం నరాసభం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, అదాసిం అవటం ఫలం.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అవటఫలియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
అవటఫలియత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. లబుజఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే ¶ బన్ధుమతియా, ఆరామికో అహం తదా;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, గచ్ఛన్తం అనిలఞ్జసే.
‘‘లబుజం ఫలమాదాయ, బుద్ధసేట్ఠస్సదాసహం;
ఆకాసేవ ఠితో సన్తో, పటిగ్గణ్హి మహాయసో.
‘‘విత్తిసఞ్జననో మయ్హం, దిట్ఠధమ్మసుఖావహో;
ఫలం బుద్ధస్స దత్వాన, విప్పసన్నేన చేతసా.
‘‘అధిగఞ్ఛిం తదా పీతిం, విపులం సుఖముత్తమం;
ఉప్పజ్జతేవ [ఉప్పజ్జతే మే (స్యా.)] రతనం, నిబ్బత్తస్స తహిం తహిం.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా లబుజఫలదాయకో థేరో ఇమా
గాథాయో అభాసిత్థాతి.
లబుజఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. పిలక్ఖఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘వనన్తరే ¶ ¶ బుద్ధం దిస్వా [వనన్తే బుద్ధం దిస్వాన (సీ. పీ.)], అత్థదస్సిం మహాయసం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, పిలక్ఖస్స [పిలక్ఖుస్స (పీ.)] ఫలం అదా.
‘‘అట్ఠారసే కప్పసతే, యం ఫలం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పిలక్ఖఫలదాయకో థేరో ఇమా
గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పిలక్ఖఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. సయంపటిభానియత్థేరఅపదానం
‘‘కకుధం విలసన్తంవ, దేవదేవం నరాసభం;
రథియం పటిపజ్జన్తం, కో దిస్వా న పసీదతి.
‘‘తమన్ధకారం నాసేత్వా, సన్తారేత్వా బహుం జనం;
ఞాణాలోకేన జోతన్తం, కో దిస్వా న పసీదతి.
‘‘వసీసతసహస్సేహి, నీయన్తం లోకనాయకం;
ఉద్ధరన్తం బహూ సత్తే, కో దిస్వా న పసీదతి.
‘‘ఆహనన్తం [ఆహనిత్వా (స్యా. క.)] ధమ్మభేరిం, మద్దన్తం తిత్థియే గణే;
సీహనాదం వినదన్తం, కో దిస్వా న పసీదతి.
‘‘యావతా బ్రహ్మలోకతో, ఆగన్త్వాన సబ్రహ్మకా;
పుచ్ఛన్తి నిపుణే పఞ్హే, కో దిస్వా న పసీదతి.
‘‘యస్సఞ్జలిం కరిత్వాన, ఆయాచన్తి సదేవకా;
తేన పుఞ్ఞం అనుభోన్తి, కో దిస్వా న పసీదతి.
‘‘సబ్బే ¶ జనా సమాగన్త్వా, సమ్పవారేన్తి చక్ఖుమం;
న వికమ్పతి అజ్ఝిట్ఠో, కో దిస్వా న పసీదతి.
‘‘నగరం ¶ పవిసతో యస్స, రవన్తి భేరియో బహూ;
వినదన్తి గజా మత్తా, కో దిస్వా న పసీదతి.
‘‘వీథియా [రథియా (సీ.)] గచ్ఛతో యస్స, సబ్బాభా జోతతే సదా;
అబ్భున్నతా సమా హోన్తి, కో దిస్వా న పసీదతి.
‘‘బ్యాహరన్తస్స ¶ బుద్ధస్స, చక్కవాళమ్పి సుయ్యతి;
సబ్బే సత్తే విఞ్ఞాపేతి, కో దిస్వా న పసీదతి.
‘‘సతసహస్సితో ¶ కప్పే, యం బుద్ధమభికిత్తయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, కిత్తనాయ ఇదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సయంపటిభానియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
సయంపటిభానియత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. నిమిత్తబ్యాకరణియత్థేరఅపదానం
‘‘అజ్ఝోగాహేత్వా హిమవం, మన్తే వాచే మహం తదా;
చతుపఞ్ఞాససహస్సాని, సిస్సా మయ్హం ఉపట్ఠహుం.
‘‘అధితా ¶ వేదగూ సబ్బే, ఛళఙ్గే పారమిం గతా;
సకవిజ్జాహుపత్థద్ధా, హిమవన్తే వసన్తి తే.
‘‘చవిత్వా తుసితా కాయా, దేవపుత్తో మహాయసో;
ఉప్పజ్జి మాతుకుచ్ఛిస్మిం, సమ్పజానో పతిస్సతో.
‘‘సమ్బుద్ధే ఉపపజ్జన్తే, దససహస్సి కమ్పథ;
అన్ధా చక్ఖుం అలభింసు, ఉప్పజ్జన్తమ్హి నాయకే.
‘‘సబ్బాకారం ¶ పకమ్పిత్థ, కేవలా వసుధా అయం;
నిగ్ఘోససద్దం సుత్వాన, ఉబ్బిజ్జింసు [విమ్హయింసు (స్యా. క.)] మహాజనా.
‘‘సబ్బే జనా సమాగమ్మ, ఆగచ్ఛుం మమ సన్తికం;
వసుధాయం పకమ్పిత్థ, కిం విపాకో భవిస్సతి.
‘‘అవచాసిం [విదస్సామి (స్యా.)] తదా తేసం, మా భేథ [మా రోద (క.), మాభాయిత్థ (స్యా.)] నత్థి వో భయం;
విసట్ఠా హోథ సబ్బేపి, ఉప్పాదోయం సువత్థికో [సుఖత్థికో (స్యా.)].
‘‘అట్ఠహేతూహి ¶ సమ్ఫుస్స [అట్ఠహేతూహి సమ్ఫస్స (స్యా. పీ.), అత్థహేతు నిసంసయం (క.)], వసుధాయం పకమ్పతి;
తథా నిమిత్తా దిస్సన్తి, ఓభాసో విపులో మహా.
‘‘అసంసయం బుద్ధసేట్ఠో, ఉప్పజ్జిస్సతి చక్ఖుమా;
సఞ్ఞాపేత్వాన జనతం, పఞ్చసీలే కథేసహం.
‘‘సుత్వాన ¶ పఞ్చ సీలాని, బుద్ధుప్పాదఞ్చ దుల్లభం;
ఉబ్బేగజాతా సుమనా, తుట్ఠహట్ఠా అహంసు తే.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం నిమిత్తం వియాకరిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బ్యాకరణస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా నిమిత్తబ్యాకరణియో థేరో ఇమా
గాథాయో అభాసిత్థాతి.
నిమిత్తబ్యాకరణియత్థేరస్సాపదానం దసమం.
సాలకుసుమియవగ్గో సత్తచత్తాలీసమో.
తస్సుద్దానం –
సాలకుసుమియో థేరో, పూజా నిబ్బాపకోపి చ;
సేతుదో తాలవణ్టీ చ, అవటలబుజప్పదో.
పిలక్ఖపటిభానీ చ, వేయ్యాకరణియో దిజో;
ద్వేసత్తతి చ గాథాయో, గణితాయో విభావిభి.
౪౮. నళమాలివగ్గో
౧. నళమాలియత్థేరఅపదానం
‘‘సువణ్ణవణ్ణం ¶ ¶ ¶ సమ్బుద్ధం, ఆహుతీనం పటిగ్గహం;
విపినగ్గేన గచ్ఛన్తం, అద్దసం లోకనాయకం.
‘‘నళమాలం గహేత్వాన, నిక్ఖమన్తో చ తావదే;
తత్థద్దసాసిం సమ్బుద్ధం, ఓఘతిణ్ణమనాసవం.
‘‘పసన్నచిత్తో సుమనో, నళమాలమపూజయిం;
దక్ఖిణేయ్యం మహావీరం, సబ్బలోకానుకమ్పకం.
‘‘ఏకతింసే ఇతో కప్పే, యం మాలమభిరోపయిం [పుప్ఫమభిరోపయిం (సీ. స్యా. పీ.)];
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి, మమ బుద్ధస్స సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా నళమాలియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
నళమాలియత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. మణిపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ ¶ ¶ నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
వివేకకామో సమ్బుద్ధో, గచ్ఛతే అనిలఞ్జసే.
‘‘అవిదూరే హిమవన్తస్స, మహాజాతస్సరో అహు;
తత్థ మే భవనం ఆసి, పుఞ్ఞకమ్మేన సంయుతం.
‘‘భవనా ¶ అభినిక్ఖమ్మ, అద్దసం లోకనాయకం;
ఇన్దీవరంవ జలితం, ఆదిత్తంవ హుతాసనం.
‘‘విచినం నద్దసం పుప్ఫం, పూజయిస్సన్తి నాయకం;
సకం చిత్తం పసాదేత్వా, అవన్దిం సత్థునో అహం.
‘‘మమ సీసే మణిం గయ్హ, పూజయిం లోకనాయకం;
ఇమాయ మణిపూజాయ, విపాకో హోతు భద్దకో.
‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
అన్తలిక్ఖే ఠితో సత్థా, ఇమం గాథం అభాసథ.
‘సో తే ఇజ్ఝతు సఙ్కప్పో, లభస్సు విపులం సుఖం;
ఇమాయ మణిపూజాయ, అనుభోహి మహాయసం’.
‘‘ఇదం వత్వాన భగవా, జలజుత్తమనామకో;
అగమాసి బుద్ధసేట్ఠో, యత్థ చిత్తం పణీహితం.
‘‘సట్ఠికప్పాని దేవిన్దో, దేవరజ్జమకారయిం;
అనేకసతక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం.
‘‘పుబ్బకమ్మం ¶ సరన్తస్స, దేవభూతస్స మే సతో;
మణి నిబ్బత్తతే మయ్హం, ఆలోకకరణో మమం.
‘‘ఛళసీతిసహస్సాని, నారియో మే పరిగ్గహా;
విచిత్తవత్థాభరణా, ఆముక్కమణికుణ్డలా [ఆముత్తమణికుణ్డలా (సీ. స్యా. పీ.)].
‘‘అళారపమ్హా హసులా, సుసఞ్ఞా తనుమజ్ఝిమా;
పరివారేన్తి మం నిచ్చం, మణిపూజాయిదం ఫలం.
‘‘సోణ్ణమయా మణిమయా, లోహితఙ్గమయా తథా;
భణ్డా మే సుకతా హోన్తి, యదిచ్ఛసి [యదిచ్ఛాయ (సీ. పీ.)] పిళన్ధనా.
‘‘కూటాగారా ¶ గహారమ్మా, సయనఞ్చ మహారహం;
మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, నిబ్బత్తన్తి యదిచ్ఛకం.
‘‘లాభా తేసం సులద్ధఞ్చ, యే లభన్తి ఉపస్సుతిం;
పుఞ్ఞక్ఖేత్తం మనుస్సానం, ఓసధం సబ్బపాణినం.
‘‘మయ్హమ్పి ¶ ¶ సుకతం కమ్మం, యోహం అదక్ఖి నాయకం;
వినిపాతా పముత్తోమ్హి, పత్తోమ్హి అచలం పదం.
‘‘యం యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;
దివసఞ్చేవ రత్తిఞ్చ [సమన్తా సత్తరతనా (సీ. పీ. క.)], ఆలోకో హోతి మే సదా.
‘‘తాయేవ మణిపూజాయ, అనుభోత్వాన సమ్పదా;
ఞాణాలోకో మయా దిట్ఠో, పత్తోమ్హి అచలం పదం.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం మణిం అభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, మణిపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మణిపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
మణిపూజకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. ఉక్కాసతికత్థేరఅపదానం
‘‘కోసికో నామ భగవా, చిత్తకూటే వసీ తదా;
ఝాయీ ఝానరతో బుద్ధో, వివేకాభిరతో ముని.
‘‘అజ్ఝోగాహేత్వా [అజ్ఝోగహేత్వా (సీ. స్యా. పీ.)] హిమవన్తం, నారీగణపురక్ఖతో;
అద్దసం కోసికం బుద్ధం, పుణ్ణమాయేవ చన్దిమం.
‘‘ఉక్కాసతే గహేత్వాన, పరివారేసహం తదా;
సత్తరత్తిన్దివం ఠత్వా [బుద్ధో (స్యా. క.)], అట్ఠమేన అగచ్ఛహం.
‘‘వుట్ఠితం ¶ కోసికం బుద్ధం, సయమ్భుం అపరాజితం;
పసన్నచిత్తో వన్దిత్వా, ఏకం భిక్ఖం అదాసహం.
‘‘తేన కమ్మేన ద్విపదిన్ద, లోకజేట్ఠ నరాసభ;
ఉప్పజ్జిం తుసితే కాయే, ఏకభిక్ఖాయిదం ఫలం.
‘‘దివసఞ్చేవ ¶ ¶ రత్తిఞ్చ, ఆలోకో హోతి మే సదా;
సమన్తా యోజనసతం, ఓభాసేన ఫరామహం.
‘‘పఞ్చపఞ్ఞాసకప్పమ్హి, చక్కవత్తీ అహోసహం;
చాతురన్తో విజితావీ, జమ్బుమణ్డస్స [జమ్బుసణ్డస్స (పీ.)] ఇస్సరో.
‘‘తదా మే నగరం ఆసి, ఇద్ధం ఫీతం సునిమ్మితం;
తింసయోజనమాయామం, విత్థారేన చ వీసతి.
‘‘సోభణం నామ నగరం, విస్సకమ్మేన మాపితం;
దససద్దావివిత్తం తం, సమ్మతాళసమాహితం.
‘‘న ¶ తమ్హి నగరే అత్థి, వల్లికట్ఠఞ్చ మత్తికా;
సబ్బసోణ్ణమయంయేవ, జోతతే నిచ్చకాలికం.
‘‘చతుపాకారపరిక్ఖిత్తం, తయో ఆసుం మణిమయా;
వేమజ్ఝే తాలపన్తీ చ, విస్సకమ్మేన మాపితా.
‘‘దససహస్సపోక్ఖరఞ్ఞో, పదుముప్పలఛాదితా;
పుణ్డరీకేహి [పుణ్డరీకాది (స్యా.)] సఞ్ఛన్నా, నానాగన్ధసమీరితా.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం ఉక్కం ధారయిం అహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఉక్కధారస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉక్కాసతికో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
ఉక్కాసతికత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. సుమనబీజనియత్థేరఅపదానం
‘‘విపస్సినో ¶ భగవతో, బోధియా పాదపుత్తమే;
సుమనో బీజనిం గయ్హ, అబీజిం బోధిముత్తమం.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, అబీజిం బోధిముత్తమం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బీజనాయ ఇదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సుమనబీజనియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
సుమనబీజనియత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. కుమ్మాసదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘ఏసనాయ ¶ చరన్తస్స, విపస్సిస్స మహేసినో;
రిత్తకం పత్తం దిస్వాన, కుమ్మాసం పూరయిం అహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం భిక్ఖం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, కుమ్మాసస్స ఇదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కుమ్మాసదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
కుమ్మాసదాయకత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. కుసట్ఠకదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘కస్సపస్స ¶ ¶ భగవతో, బ్రాహ్మణస్స వుసీమతో;
పసన్నచిత్తో సుమనో, కుసట్ఠకమదాసహం.
‘‘ఇమస్మింయేవ కప్పస్మిం, కుసట్ఠకమదాసహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, కుసట్ఠకస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కుసట్ఠకదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
కుసట్ఠకదాయకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. గిరిపున్నాగియత్థేరఅపదానం
‘‘సోభితో నామ సమ్బుద్ధో, చిత్తకూటే వసీ తదా;
గహేత్వా గిరిపున్నాగం, సయమ్భుం అభిపూజయిం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం బుద్ధమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా గిరిపున్నాగియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
గిరిపున్నాగియత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. వల్లికారఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సుమనో ¶ నామ సమ్బుద్ధో, తక్కరాయం వసీ తదా;
వల్లికారఫలం గయ్హ, సయమ్భుస్స అదాసహం.
‘‘ఏకతింసే ఇతో కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా వల్లికారఫలదాయకో థేరో ఇమా
గాథాయో అభాసిత్థాతి.
వల్లికారఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. పానధిదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘అనోమదస్సీ ¶ భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
దివావిహారా నిక్ఖమ్మ, పథమారుహి [పీతిమారుయ్హి (స్యా.)] చక్ఖుమా.
‘‘పానధిం ¶ సుకతం గయ్హ, అద్ధానం పటిపజ్జహం;
తత్థద్దసాసిం సమ్బుద్ధం, పత్తికం చారుదస్సనం.
‘‘సకం చిత్తం పసాదేత్వా, నీహరిత్వాన పానధిం;
పాదమూలే ఠపేత్వాన, ఇదం వచనమబ్రవిం.
‘‘‘అభిరూహ మహావీర, సుగతిన్ద వినాయక;
ఇతో ఫలం లభిస్సామి, సో మే అత్థో సమిజ్ఝతు’.
‘‘అనోమదస్సీ భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
పానధిం అభిరూహిత్వా, ఇదం వచనమబ్రవి.
‘‘‘యో పానధిం మే అదాసి, పసన్నో సేహి పాణిభి;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో’.
‘‘బుద్ధస్స ¶ గిరమఞ్ఞాయ, సబ్బే దేవా సమాగతా;
ఉదగ్గచిత్తా సుమనా, వేదజాతా కతఞ్జలీ.
‘‘పానధీనం పదానేన, సుఖితోయం భవిస్సతి;
పఞ్చపఞ్ఞాసక్ఖత్తుఞ్చ, దేవరజ్జం కరిస్సతి.
‘‘సహస్సక్ఖత్తుం రాజా చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘అపరిమేయ్యే ఇతో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన [నామేన (సబ్బత్థ)], సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘తస్స ¶ ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో.
‘‘దేవలోకే ¶ మనుస్సే వా, నిబ్బత్తిస్సతి పుఞ్ఞవా;
దేవయానపటిభాగం, యానం పటిలభిస్సతి.
‘‘పాసాదా సివికా వయ్హం, హత్థినో సమలఙ్కతా;
రథా వాజఞ్ఞసంయుత్తా, సదా పాతుభవన్తి మే.
‘‘అగారా నిక్ఖమన్తోపి, రథేన నిక్ఖమిం అహం;
కేసేసు ఛిజ్జమానేసు, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘లాభా మయ్హం సులద్ధం మే, వాణిజ్జం సుప్పయోజితం;
దత్వాన పానధిం ఏకం, పత్తోమ్హి అచలం పదం.
‘‘అపరిమేయ్యే ఇతో కప్పే, యం పానధిమదాసహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పానధిస్స ఇదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పానధిదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
పానధిదాయకత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. పులినచఙ్కమియత్థేరఅపదానం
‘‘మిగలుద్దో ¶ ¶ పురే ఆసిం, అరఞ్ఞే కాననే అహం;
వాతమిగం గవేసన్తో, చఙ్కమం అద్దసం అహం.
‘‘ఉచ్ఛఙ్గేన పులినం [పుళినం (సీ. స్యా. పీ. క.)] గయ్హ, చఙ్కమే ఓకిరిం అహం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, సుగతస్స సిరీమతో.
‘‘ఏకతింసే ఇతో కప్పే, పులినం ఓకిరిం అహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పులినస్స ఇదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పులినచఙ్కమియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
పులినచఙ్కమియత్థేరస్సాపదానం దసమం.
నళమాలివగ్గో అట్ఠచత్తాలీసమో.
తస్సుద్దానం –
నళమాలీ మణిదదో, ఉక్కాసతికబీజనీ;
కుమ్మాసో చ కుసట్ఠో చ, గిరిపున్నాగియోపి చ.
వల్లికారో ¶ పానధిదో, అథో పులినచఙ్కమో;
గాథాయో పఞ్చనవుతి, గణితాయో విభావిభి.
౪౯. పంసుకూలవగ్గో
౧. పంసుకూలసఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘తిస్సో ¶ ¶ నామాసి భగవా, సయమ్భూ అగ్గపుగ్గలో;
పంసుకూలం ఠపేత్వాన, విహారం పావిసీ జినో.
‘‘వినతం [సజ్జితం (స్యా.), తియన్తం (పీ.)] ధనుమాదాయ, భక్ఖత్థాయ చరిం అహం;
మణ్డలగ్గం గహేత్వాన, కాననం పావిసిం అహం.
‘‘తత్థద్దసం ¶ పంసుకూలం, దుమగ్గే లగ్గితం తదా;
చాపం తత్థేవ నిక్ఖిప్ప, సిరే కత్వాన అఞ్జలిం.
‘‘పసన్నచిత్తో సుమనో, విపులాయ చ పీతియా;
బుద్ధసేట్ఠం సరిత్వాన, పంసుకూలం అవన్దహం.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, పంసుకూలమవన్దహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, వన్దనాయ ఇదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి, మమ బుద్ధస్స సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పంసుకూలసఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
పంసుకూలసఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. బుద్ధసఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘అజ్ఝాయకో ¶ మన్తధరో, తిణ్ణం వేదాన పారగూ;
లక్ఖణే ఇతిహాసే చ, సనిఘణ్డుసకేటుభే.
‘‘నదీసోతపటిభాగా ¶ , సిస్సా ఆయన్తి మే తదా;
తేసాహం మన్తే [మన్తం (స్యా. క.)] వాచేమి, రత్తిన్దివమతన్దితో.
‘‘సిద్ధత్థో నామ సమ్బుద్ధో, లోకే ఉప్పజ్జి తావదే;
తమన్ధకారం నాసేత్వా, ఞాణాలోకం పవత్తయి.
‘‘మమ అఞ్ఞతరో సిస్సో, సిస్సానం సో కథేసి మే;
సుత్వాన తే ఏతమత్థం, ఆరోచేసుం మమం తదా.
‘‘బుద్ధో లోకే సముప్పన్నో, సబ్బఞ్ఞూ లోకనాయకో;
తస్సానువత్తతి జనో, లాభో అమ్హం న విజ్జతి [న హేస్సతి (సీ. పీ.)].
‘‘అధిచ్చుప్పత్తికా బుద్ధా, చక్ఖుమన్తో మహాయసా;
యంనూనాహం బుద్ధసేట్ఠం, పస్సేయ్యం లోకనాయకం.
‘‘అజినం ¶ మే గహేత్వాన, వాకచీరం కమణ్డలుం;
అస్సమా అభినిక్ఖమ్మ, సిస్సే ఆమన్తయిం అహం.
‘‘ఓదుమ్బరికపుప్ఫంవ, చన్దమ్హి ససకం యథా;
వాయసానం యథా ఖీరం, దుల్లభో లోకనాయకో [దుల్లభా లోకనాయకా (సీ.), దుల్లభం లోకనాయకం (స్యా. పీ. క.)].
‘‘బుద్ధో లోకమ్హి ఉప్పన్నో, మనుస్సత్తమ్పి దుల్లభం;
ఉభోసు విజ్జమానేసు, సవనఞ్చ సుదుల్లభం.
‘‘బుద్ధో లోకే సముప్పన్నో, చక్ఖుం లచ్ఛామ నో భవం;
ఏథ సబ్బే గమిస్సామ, సమ్మాసమ్బుద్ధసన్తికం.
‘‘కమణ్డలుధరా ¶ సబ్బే, ఖరాజిననివాసినో;
తే జటా భారభరితా, నిక్ఖముం విపినా తదా.
‘‘యుగమత్తం పేక్ఖమానా, ఉత్తమత్థం గవేసినో;
ఆసత్తిదోసరహితా, అసమ్భీతావ కేసరీ.
‘‘అప్పకిచ్చా అలోలుప్పా, నిపకా సన్తవుత్తినో;
ఉఞ్ఛాయ చరమానా తే, బుద్ధసేట్ఠముపాగముం.
‘‘దియడ్ఢయోజనే ¶ సేసే, బ్యాధి మే ఉపపజ్జథ;
బుద్ధసేట్ఠం సరిత్వాన, తత్థ కాలఙ్కతో అహం.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, యం సఞ్ఞమలభిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధసఞ్ఞాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా బుద్ధసఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
బుద్ధసఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. భిసదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘ఓగయ్హ యం [ఓగయ్హాహం (సీ. స్యా. పీ.)] పోక్ఖరణిం, నానాకుఞ్జరసేవితం;
ఉద్ధరామి భిసం తత్థ, ఘాసహేతు [అసనహేతు (స్యా.)] అహం తదా.
‘‘భగవా తమ్హి సమయే, పదుముత్తరసవ్హయో;
రత్తమ్బరధరో [రత్తకమ్బలధరో (స్యా.)] బుద్ధో, గచ్ఛతి అనిలఞ్జసే.
‘‘ధునన్తో పంసుకూలాని, సద్దమస్సోసహం తదా;
ఉద్ధం నిజ్ఝాయమానోహం, అద్దసం లోకనాయకం.
‘‘తత్థేవ ఠితకో సన్తో, ఆయాచిం లోకనాయకం;
మధుం భిసేహి సవతి, ఖీరం సప్పిం ముళాలిభి.
‘‘పటిగ్గణ్హాతు మే బుద్ధో, అనుకమ్పాయ చక్ఖుమా;
తతో కారుణికో సత్థా, ఓరుహిత్వా మహాయసో.
‘‘పటిగ్గణ్హి మమం భిక్ఖం, అనుకమ్పాయ చక్ఖుమా;
పటిగ్గహేత్వా సమ్బుద్ధో, అకా మే అనుమోదనం.
‘‘‘సుఖీ ¶ హోతు [హోహి (సీ. స్యా. పీ. క.)] మహాపుఞ్ఞ, గతి తుయ్హం సమిజ్ఝతు;
ఇమినా భిసదానేన, లభస్సు విపులం సుఖం’.
‘‘ఇదం ¶ ¶ వత్వాన సమ్బుద్ధో, జలజుత్తమనామకో;
భిక్ఖమాదాయ సమ్బుద్ధో, అమ్బరేనాగమా జినో.
‘‘తతో ¶ భిసం గహేత్వాన, ఆగచ్ఛిం మమ అస్సమం;
భిసం రుక్ఖే లగేత్వాన [లగ్గిత్వాన (స్యా. క.)], మమ దానమనుస్సరిం.
‘‘మహావాతో వుట్ఠహిత్వా, సఞ్చాలేసి వనం తదా;
ఆకాసో అభినాదిత్థ, అసనియా ఫలన్తియా.
‘‘తతో మే అసనిపాతో, మత్థకే నిపతీ తదా;
సోహం నిసిన్నకో సన్తో, తత్థ కాలఙ్కతో అహుం.
‘‘పుఞ్ఞకమ్మేన సంయుత్తో, తుసితం ఉపపజ్జహం;
కళేవరం మే పతితం, దేవలోకే రమిం అహం.
‘‘ఛళసీతిసహస్సాని, నారియో సమలఙ్కతా;
సాయపాతం [సాయం పాతం (స్యా. క.)] ఉపట్ఠన్తి, భిసదానస్సిదం ఫలం.
‘‘మనుస్సయోనిమాగన్త్వా, సుఖితో హోమహం సదా;
భోగే మే ఊనతా నత్థి, భిసదానస్సిదం ఫలం.
‘‘అనుకమ్పితకో తేన, దేవదేవేన తాదినా;
సబ్బాసవా పరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం భిసం [భిక్ఖం (సబ్బత్థ)] అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, భిసదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా భిసదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
భిసదాయకత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. ఞాణథవికత్థేరఅపదానం
‘‘దక్ఖిణే ¶ హిమవన్తస్స, సుకతో అస్సమో మమ;
ఉత్తమత్థం గవేసన్తో, వసామి విపినే తదా.
‘‘లాభాలాభేన ¶ సన్తుట్ఠో, మూలేన చ ఫలేన చ;
అన్వేసన్తో ఆచరియం, వసామి ఏకకో అహం.
‘‘సుమేధో నామ సమ్బుద్ధో, లోకే ఉప్పజ్జి తావదే;
చతుసచ్చం పకాసేతి, ఉద్ధరన్తో మహాజనం.
‘‘నాహం సుణోమి సమ్బుద్ధం, నపి మే కోచి సంసతి [భాసతి (సీ.), సాసతి (స్యా. పీ.)];
అట్ఠవస్సే అతిక్కన్తే, అస్సోసిం లోకనాయకం.
‘‘అగ్గిదారుం ¶ నీహరిత్వా, సమ్మజ్జిత్వాన అస్సమం;
ఖారిభారం గహేత్వాన, నిక్ఖమిం విపినా అహం.
‘‘ఏకరత్తిం ¶ వసన్తోహం, గామేసు నిగమేసు చ;
అనుపుబ్బేన చన్దవతిం, తదాహం ఉపసఙ్కమిం.
‘‘భగవా తమ్హి సమయే, సుమేధో లోకనాయకో;
ఉద్ధరన్తో బహూ సత్తే, దేసేతి అమతం పదం.
‘‘జనకాయమతిక్కమ్మ, వన్దిత్వా జినసాగరం;
ఏకంసం అజినం కత్వా, సన్థవిం లోకనాయకం.
‘‘‘తువం సత్థా చ కేతు చ, ధజో యూపో చ పాణినం;
పరాయనో [పరాయణో (సీ. పీ.)] పతిట్ఠా చ, దీపో చ ద్విపదుత్తమో.
ఏకవీసతిమం భాణవారం.
‘‘‘నేపుఞ్ఞో దస్సనే వీరో, తారేసి జనతం తువం;
నత్థఞ్ఞో తారకో లోకే, తవుత్తరితరో మునే.
‘‘‘సక్కా థేవే [హవే (సీ. పీ.) భవే (స్యా. క.)] కుసగ్గేన, పమేతుం సాగరుత్తమే [సాగరుత్తమో (సీ. స్యా. పీ.)];
నత్వేవ తవ సబ్బఞ్ఞు, ఞాణం సక్కా పమేతవే.
‘‘‘తులదణ్డే ¶ [తులమణ్డలే (సీ. పీ.)] ఠపేత్వాన, మహిం [మహీ (స్యా. పీ.)] సక్కా ధరేతవే;
నత్వేవ తవ పఞ్ఞాయ, పమాణమత్థి చక్ఖుమ.
‘‘‘ఆకాసో మినితుం సక్కా, రజ్జుయా అఙ్గులేన వా;
నత్వేవ తవ సబ్బఞ్ఞు, సీలం సక్కా పమేతవే.
‘‘‘మహాసముద్దే ¶ ఉదకం, ఆకాసో చ వసున్ధరా;
పరిమేయ్యాని ఏతాని, అప్పమేయ్యోసి చక్ఖుమ’.
‘‘ఛహి ¶ గాథాహి సబ్బఞ్ఞుం, కిత్తయిత్వా మహాయసం;
అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, తుణ్హీ అట్ఠాసహం తదా.
‘‘యం వదన్తి సుమేధోతి, భూరిపఞ్ఞం సుమేధసం;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యో మే ఞాణం పకిత్తేసి, విప్పసన్నేన చేతసా;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘సత్తసత్తతి కప్పాని, దేవలోకే రమిస్సతి;
సహస్సక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్సతి.
‘‘‘అనేకసతక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘‘దేవభూతో ¶ మనుస్సో వా, పుఞ్ఞకమ్మసమాహితో;
అనూనమనసఙ్కప్పో, తిక్ఖపఞ్ఞో భవిస్సతి’.
‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘అగారా అభినిక్ఖమ్మ, పబ్బజిస్సతి కిఞ్చనో;
జాతియా సత్తవస్సేన, అరహత్తం ఫుసిస్సతి.
‘‘యతో సరామి అత్తానం, యతో పత్తోస్మి సాసనం;
ఏత్థన్తరే న జానామి, చేతనం అమనోరమం.
‘‘సంసరిత్వా భవే సబ్బే, సమ్పత్తానుభవిం అహం;
భోగే ¶ మే ఊనతా నత్థి, ఫలం ఞాణస్స థోమనే.
‘‘తియగ్గీ నిబ్బుతా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
సబ్బాసవా పరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి ¶ , యం ఞాణమథవిం అహం [మభిథోమయిం (సీ. పీ.), మభిథోమహం (స్యా.)];
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలం ఞాణస్స థోమనే.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఞాణథవికో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
ఞాణథవికత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. చన్దనమాలియత్థేరఅపదానం
‘‘పఞ్చ కామగుణే హిత్వా, పియరూపే మనోరమే;
అసీతికోటియో హిత్వా, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘పబ్బజిత్వాన కాయేన, పాపకమ్మం వివజ్జయిం;
వచీదుచ్చరితం హిత్వా, నదీకూలే వసామహం.
‘‘ఏకకం ¶ మం విహరన్తం, బుద్ధసేట్ఠో ఉపాగమి;
నాహం జానామి బుద్ధోతి, అకాసిం పటిసన్థరం [పటిసన్ధారం (క.)].
‘‘కరిత్వా పటిసన్థారం, నామగోత్తమపుచ్ఛహం;
‘దేవతానుసి గన్ధబ్బో, అదు సక్కో పురిన్దదో.
‘‘‘కో వా త్వం కస్స వా పుత్తో, మహాబ్రహ్మా ఇధాగతో;
విరోచేసి దిసా సబ్బా, ఉదయం సూరియో యథా.
‘‘‘సహస్సారాని ¶ చక్కాని, పాదే దిస్సన్తి మారిస;
కో వా త్వం కస్స వా పుత్తో, కథం జానేము తం మయం;
నామగోత్తం పవేదేహి, సంసయం అపనేహి మే’.
‘‘‘నమ్హి దేవో న గన్ధబ్బో, నమ్హి [నాపి (సీ.)] సక్కో పురిన్దదో;
బ్రహ్మభావో చ మే నత్థి, ఏతేసం ఉత్తమో అహం.
‘‘‘అతీతో విసయం తేసం, దాలయిం కామబన్ధనం;
సబ్బే కిలేసే ఝాపేత్వా, పత్తో సమ్బోధిముత్తమం’.
‘‘తస్స ¶ ¶ వాచం సుణిత్వాహం, ఇదం వచనమబ్రవిం;
‘యది బుద్ధోతి సబ్బఞ్ఞూ, నిసీద త్వం మహామునే.
‘తమహం పూజయిస్సామి, దుక్ఖస్సన్తకరో తువం’;
‘‘పత్థరిత్వా జినచమ్మం, అదాసి సత్థునో అహం.
‘‘నిసీది తత్థ భగవా, సీహోవ గిరిగబ్భరే;
ఖిప్పం పబ్బతమారుయ్హ, అమ్బస్స ఫలమగ్గహిం.
‘‘సాలకల్యాణికం పుప్ఫం, చన్దనఞ్చ మహారహం;
ఖిప్పం ¶ పగ్గయ్హ తం సబ్బం, ఉపేత్వా లోకనాయకం.
‘‘ఫలం బుద్ధస్స దత్వాన, సాలపుప్ఫమపూజయిం;
చన్దనం అనులిమ్పిత్వా, అవన్దిం సత్థునో అహం.
‘‘పసన్నచిత్తో సుమనో, విపులాయ చ పీతియా;
అజినమ్హి నిసీదిత్వా, సుమేధో లోకనాయకో.
‘‘మమ కమ్మం పకిత్తేసి, హాసయన్తో మమం తదా;
‘ఇమినా ఫలదానేన, గన్ధమాలేహి చూభయం.
‘‘‘పఞ్చవీసే కప్పసతే, దేవలోకే రమిస్సతి;
అనూనమనసఙ్కప్పో, వసవత్తీ భవిస్సతి.
‘‘‘ఛబ్బీసతికప్పసతే, మనుస్సత్తం గమిస్సతి;
భవిస్సతి చక్కవత్తీ, చాతురన్తో మహిద్ధికో.
‘‘‘వేభారం నామ నగరం, విస్సకమ్మేన మాపితం;
హేస్సతి సబ్బసోవణ్ణం, నానారతనభూసితం.
‘‘‘ఏతేనేవ ఉపాయేన, సంసరిస్సతి సో భవే [యోనిసో (స్యా. పీ.)];
సబ్బత్థ పూజితో హుత్వా, దేవత్తే అథ మానుసే.
‘‘‘పచ్ఛిమే భవే సమ్పత్తే, బ్రహ్మబన్ధు భవిస్సతి;
అగారా అభినిక్ఖమ్మ, అనగారీ భవిస్సతి;
అభిఞ్ఞాపారగూ హుత్వా, నిబ్బాయిస్సతినాసవో’.
‘‘ఇదం ¶ వత్వాన సమ్బుద్ధో, సుమేధో లోకనాయకో;
మమ నిజ్ఝాయమానస్స, పక్కామి అనిలఞ్జసే.
‘‘తేన ¶ ¶ కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘తుసితతో ¶ చవిత్వాన, నిబ్బత్తిం మాతుకుచ్ఛియం;
భోగే మే ఊనతా నత్థి, యమ్హి గబ్భే వసామహం.
‘‘మాతుకుచ్ఛిగతే మయి, అన్నపానఞ్చ భోజనం;
మాతుయా మమ ఛన్దేన, నిబ్బత్తతి యదిచ్ఛకం.
‘‘జాతియా పఞ్చవస్సేన, పబ్బజిం అనగారియం;
ఓరోపితమ్హి కేసమ్హి, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘పుబ్బకమ్మం గవేసన్తో, ఓరేన నాద్దసం అహం;
తింసకప్పసహస్సమ్హి, మమ కమ్మమనుస్సరిం.
‘‘నమో తే పురిసాజఞ్ఞ, నమో తే పురిసుత్తమ;
తవ సాసనమాగమ్మ, పత్తోమ్హి అచలం పదం.
‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి, యం బుద్ధమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా చన్దనమాలియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
చన్దనమాలియత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. ధాతుపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘నిబ్బుతే లోకనాథమ్హి, సిద్ధత్థే లోకనాయకే;
మమ ఞాతీ సమానేత్వా, ధాతుపూజం అకాసహం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం ధాతుమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ధాతుపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ధాతుపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
ధాతుపూజకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. పులినుప్పాదకత్థేరఅపదానం
‘‘పబ్బతే ¶ ¶ హిమవన్తమ్హి, దేవలో నామ తాపసో;
తత్థ మే చఙ్కమో ఆసి, అమనుస్సేహి మాపితో.
‘‘జటాభారేన ¶ [జటాభారస్స (స్యా. క.)] భరితో, కమణ్డలుధరో సదా;
ఉత్తమత్థం గవేసన్తో, విపినా నిక్ఖమిం తదా.
‘‘చుల్లాసీతిసహస్సాని, సిస్సా మయ్హం ఉపట్ఠహుం;
సకకమ్మాభిపసుతా, వసన్తి విపినే తదా.
‘‘అస్సమా అభినిక్ఖమ్మ, అకం పులినచేతియం;
నానాపుప్ఫం సమానేత్వా, తం చేతియమపూజయిం.
‘‘తత్థ చిత్తం పసాదేత్వా, అస్సమం పవిసామహం;
సబ్బే సిస్సా సమాగన్త్వా, ఏతమత్థం పుచ్ఛింసు మం [ఏతమత్థమపుచ్ఛు మం (సీ.), ఏతమత్తం అపుచ్ఛింసు (స్యా. క.)].
‘‘‘పులినేన కతో థూపో [కతో థూపే (సీ.)], యం త్వం దేవ [దేవం (సీ. పీ.)] మస్సతి;
మయమ్పి ఞాతుమిచ్ఛామ, పుట్ఠో ఆచిక్ఖ నో తువం’.
‘‘‘నిద్దిట్ఠా ను [నిద్దిట్ఠా నో (సీ. పీ.), దిట్ఠానో వో (స్యా.)] మన్తపదే, చక్ఖుమన్తో మహాయసా;
తే ఖో అహం నమస్సామి, బుద్ధసేట్ఠే మహాయసే’.
‘‘‘కీదిసా తే మహావీరా, సబ్బఞ్ఞూ లోకనాయకా;
కథంవణ్ణా కథంసీలా, కీదిసా తే మహాయసా’.
‘‘‘బాత్తింసలక్ఖణా ¶ బుద్ధా, చత్తాలీసదిజాపి చ;
నేత్తా గోపఖుమా తేసం, జిఞ్జుకా ఫలసన్నిభా.
‘‘‘గచ్ఛమానా చ తే బుద్ధా, యుగమత్తఞ్చ పేక్ఖరే;
న తేసం జాణు నదతి, సన్ధిసద్దో న సుయ్యతి.
‘‘‘గచ్ఛమానా చ సుగతా, ఉద్ధరన్తావ గచ్ఛరే;
పఠమం దక్ఖిణం పాదం, బుద్ధానం ఏస ధమ్మతా.
‘‘‘అసమ్భీతా ¶ చ తే బుద్ధా, మిగరాజావ కేసరీ;
నేవుక్కంసేన్తి అత్తానం, నో చ వమ్భేన్తి పాణినం.
‘‘‘మానావమానతో ముత్తా, సమా సబ్బేసు పాణిసు;
అనత్తుక్కంసకా బుద్ధా, బుద్ధానం ఏస ధమ్మతా.
‘‘‘ఉప్పజ్జన్తా ¶ చ సమ్బుద్ధా, ఆలోకం దస్సయన్తి తే;
ఛప్పకారం పకమ్పేన్తి, కేవలం వసుధం ఇమం.
‘‘‘పస్సన్తి ¶ నిరయఞ్చేతే, నిబ్బాతి నిరయో తదా;
పవస్సతి మహామేఘో, బుద్ధానం ఏస ధమ్మతా.
‘‘‘ఈదిసా తే మహానాగా, అతులా చ [తే (స్యా. క.)] మహాయసా;
వణ్ణతో అనతిక్కన్తా, అప్పమేయ్యా తథాగతా’.
‘‘‘అనుమోదింసు మే వాక్యం, సబ్బే సిస్సా సగారవా;
తథా చ పటిపజ్జింసు, యథాసత్తి యథాబలం’.
‘‘పటిపూజేన్తి పులినం, సకకమ్మాభిలాసినో;
సద్దహన్తా మమ వాక్యం, బుద్ధసక్కతమానసా [బుద్ధత్తగతమానసా (సీ. స్యా. పీ.)].
‘‘తదా చవిత్వా తుసితా, దేవపుత్తో మహాయసో;
ఉప్పజ్జి మాతుకుచ్ఛిమ్హి, దససహస్సి కమ్పథ.
‘‘అస్సమస్సావిదూరమ్హి, చఙ్కమమ్హి ఠితో అహం;
సబ్బే సిస్సా సమాగన్త్వా, ఆగచ్ఛుం మమ సన్తికే.
‘‘ఉసభోవ మహీ నదతి, మిగరాజావ కూజతి;
సుసుమారోవ [సుంసుమారోవ (సీ. స్యా. పీ.)] సళతి, కిం విపాకో భవిస్సతి.
‘‘యం ¶ ¶ పకిత్తేమి సమ్బుద్ధం, సికతాథూపసన్తికే;
సో దాని భగవా సత్థా, మాతుకుచ్ఛిముపాగమి.
‘‘తేసం ధమ్మకథం వత్వా, కిత్తయిత్వా మహామునిం;
ఉయ్యోజేత్వా సకే సిస్సే, పల్లఙ్కమాభుజిం అహం.
‘‘బలఞ్చ వత మే ఖీణం, బ్యాధినా [బ్యాధితో (సీ. స్యా. పీ. క.)] పరమేన తం;
బుద్ధసేట్ఠం సరిత్వాన, తత్థ కాలఙ్కతో [కాలకతో (సీ. పీ.)] అహం.
‘‘సబ్బే సిస్సా సమాగన్త్వా, అకంసు చితకం తదా;
కళేవరఞ్చ మే గయ్హ, చితకం అభిరోపయుం.
‘‘చితకం పరివారేత్వా, సీసే కత్వాన అఞ్జలిం;
సోకసల్లపరేతా తే, విక్కన్దింసు సమాగతా.
‘‘తేసం లాలప్పమానానం, అగమం చితకం తదా;
‘అహం ఆచరియో తుమ్హం, మా సోచిత్థ సుమేధసా.
‘‘‘సదత్థే ¶ వాయమేయ్యాథ, రత్తిన్దివమతన్దితా;
మా వో పమత్తా అహుత్థ [అహువత్థ (సీ.)], ఖణో వో పటిపాదితో’.
‘‘సకే సిస్సేనుసాసిత్వా, దేవలోకం పునాగమిం;
అట్ఠారస చ కప్పాని, దేవలోకే రమామహం.
‘‘సతానం ¶ పఞ్చక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం;
అనేకసతక్ఖత్తుఞ్చ, దేవరజ్జమకారయిం.
‘‘అవసేసేసు కప్పేసు, వోకిణ్ణో [వోకిణ్ణం (సీ. స్యా. క.)] సంసరిం అహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఉప్పాదస్స ఇదం ఫలం [పులినపూజాయిదం ఫలం (సీ.)].
‘‘యథా ¶ కోముదికే మాసే, బహూ పుప్ఫన్తి పాదపా;
తథేవాహమ్పి సమయే, పుప్ఫితోమ్హి మహేసినా.
‘‘వీరియం మే ధురధోరయ్హం, యోగక్ఖేమాధివాహనం;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం బుద్ధమభికిత్తయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, కిత్తనాయ ఇదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పులినుప్పాదకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
పులినుప్పాదకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. తరణియత్థేరఅపదానం
‘‘అత్థదస్సీ తు భగవా, సయమ్భూ లోకనాయకో;
వినతా నదియా తీరం [తీరే (స్యా. పీ. క.)], ఉపాగచ్ఛి తథాగతో.
‘‘ఉదకా అభినిక్ఖమ్మ, కచ్ఛపో వారిగోచరో;
బుద్ధం తారేతుకామోహం, ఉపేసిం లోకనాయకం.
‘‘‘అభిరూహతు ¶ ¶ మం బుద్ధో, అత్థదస్సీ మహాముని;
అహం తం తారయిస్సామి, దుక్ఖస్సన్తకరో తువం’.
‘‘మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, అత్థదస్సీ మహాయసో;
అభిరూహిత్వా మే పిట్ఠిం, అట్ఠాసి లోకనాయకో.
‘‘యతో సరామి అత్తానం, యతో పత్తోస్మి విఞ్ఞుతం;
సుఖం మే తాదిసం నత్థి, ఫుట్ఠే పాదతలే యథా.
‘‘ఉత్తరిత్వాన సమ్బుద్ధో, అత్థదస్సీ మహాయసో;
నదీతీరమ్హి ఠత్వాన, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యావతా ¶ వత్తతే చిత్తం, గఙ్గాసోతం తరామహం;
అయఞ్చ కచ్ఛపో రాజా, తారేసి మమ పఞ్ఞవా.
‘‘‘ఇమినా బుద్ధతరణేన, మేత్తచిత్తవతాయ చ;
అట్ఠారసే కప్పసతే, దేవలోకే రమిస్సతి.
‘‘‘దేవలోకా ఇధాగన్త్వా, సుక్కమూలేన చోదితో;
ఏకాసనే నిసీదిత్వా, కఙ్ఖాసోతం తరిస్సతి.
‘‘‘యథాపి ¶ భద్దకే ఖేత్తే, బీజం అప్పమ్పి రోపితం;
సమ్మాధారే పవచ్ఛన్తే, ఫలం తోసేతి కస్సకం [కస్సకే (స్యా.)].
‘‘‘తథేవిదం బుద్ధఖేత్తం, సమ్మాసమ్బుద్ధదేసితం;
సమ్మాధారే పవచ్ఛన్తే, ఫలం మం తోసయిస్సతి’.
‘‘పధానపహితత్తోమ్హి, ఉపసన్తో నిరూపధి;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.
‘‘అట్ఠారసే ¶ కప్పసతే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, తరణాయ ఇదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తరణియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
తరణియత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. ధమ్మరుచియత్థేరఅపదానం
‘‘యదా ¶ దీపఙ్కరో బుద్ధో, సుమేధం బ్యాకరీ జినో;
‘అపరిమేయ్యే ఇతో కప్పే, అయం బుద్ధో భవిస్సతి.
‘‘‘ఇమస్స జనికా మాతా, మాయా నామ భవిస్సతి;
పితా సుద్ధోదనో నామ, అయం హేస్సతి గోతమో.
‘‘‘పధానం పదహిత్వాన, కత్వా దుక్కరకారికం;
అస్సత్థమూలే సమ్బుద్ధో, బుజ్ఝిస్సతి మహాయసో.
‘‘‘ఉపతిస్సో కోలితో చ, అగ్గా హేస్సన్తి సావకా;
ఆనన్దో నామ నామేన [ఆనన్దో నాముపట్ఠాకో (స్యా.)], ఉపట్ఠిస్సతిమం జినం.
‘‘‘ఖేమా ¶ ఉప్పలవణ్ణా చ, అగ్గా హేస్సన్తి సావికా;
చిత్తో ఆళవకో చేవ, అగ్గా హేస్సన్తుపాసకా.
‘‘‘ఖుజ్జుత్తరా ¶ నన్దమాతా, అగ్గా హేస్సన్తుపాసికా;
బోధి ఇమస్స వీరస్స, అస్సత్థోతి పవుచ్చతి’.
‘‘ఇదం ¶ సుత్వాన వచనం, అసమస్స మహేసినో;
ఆమోదితా నరమరూ, నమస్సన్తి కతఞ్జలీ.
‘‘తదాహం మాణవో ఆసిం, మేఘో నామ సుసిక్ఖితో;
సుత్వా బ్యాకరణం సేట్ఠం, సుమేధస్స మహామునే.
‘‘సంవిసట్ఠో భవిత్వాన, సుమేధే కరుణాసయే [కరుణాలయే (స్యా.)];
పబ్బజన్తఞ్చ తం వీరం, సహావ అనుపబ్బజిం.
‘‘సంవుతో పాతిమోక్ఖస్మిం, ఇన్ద్రియేసు చ పఞ్చసు;
సుద్ధాజీవో సతో వీరో, జినసాసనకారకో.
‘‘ఏవం విహరమానోహం, పాపమిత్తేన కేనచి;
నియోజితో అనాచారే, సుమగ్గా పరిధంసితో.
‘‘వితక్కవసికో హుత్వా, సాసనతో అపక్కమిం;
పచ్ఛా తేన కుమిత్తేన, పయుత్తో మాతుఘాతనం.
‘‘అకరిం ఆనన్తరియం [అకరిం నన్తరియఞ్చ (స్యా. క.)], ఘాతయిం దుట్ఠమానసో;
తతో చుతో మహావీచిం, ఉపపన్నో సుదారుణం.
‘‘వినిపాతగతో ¶ సన్తో, సంసరిం దుక్ఖితో చిరం;
న పునో అద్దసం వీరం, సుమేధం నరపుఙ్గవం.
‘‘అస్మిం ¶ కప్పే సముద్దమ్హి, మచ్ఛో ఆసిం తిమిఙ్గలో;
దిస్వాహం సాగరే నావం, గోచరత్థముపాగమిం.
‘‘దిస్వా మం వాణిజా భీతా, బుద్ధసేట్ఠమనుస్సరుం;
గోతమోతి మహాఘోసం, సుత్వా తేహి ఉదీరితం.
‘‘పుబ్బసఞ్ఞం సరిత్వాన, తతో కాలఙ్కతో అహం;
సావత్థియం కులే ఇద్ధే, జాతో బ్రాహ్మణజాతియం.
‘‘ఆసిం ధమ్మరుచి నామ, సబ్బపాపజిగుచ్ఛకో;
దిస్వాహం లోకపజ్జోతం, జాతియా సత్తవస్సికో.
‘‘మహాజేతవనం ¶ గన్త్వా, పబ్బజిం అనగారియం;
ఉపేమి బుద్ధం తిక్ఖత్తుం, రత్తియా దివసస్స చ.
‘‘తదా దిస్వా ముని ఆహ, చిరం ధమ్మరుచీతి మం;
తతోహం అవచం బుద్ధం, పుబ్బకమ్మపభావితం.
‘‘సుచిరం సతపుఞ్ఞలక్ఖణం, పతిపుబ్బేన విసుద్ధపచ్చయం;
అహమజ్జసుపేక్ఖనం ¶ వత, తవ పస్సామి నిరుపమం విగ్గహం [నిరూపమగ్గహం (సీ.)].
‘‘సుచిరం విహతత్తమో మయా, సుచిరక్ఖేన నదీ విసోసితా;
సుచిరం అమలం విసోధితం, నయనం ఞాణమయం మహామునే.
‘‘చిరకాలసమఙ్గితో ¶ [చిరకాలం సమాగతో (పీ.)] తయా, అవినట్ఠో పునరన్తరం చిరం;
పునరజ్జసమాగతో తయా, న హి నస్సన్తి కతాని గోతమ.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ధమ్మరుచియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
ధమ్మరుచియత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. సాలమణ్డపియత్థేరఅపదానం
‘‘అజ్ఝోగాహేత్వా ¶ సాలవనం, సుకతో అస్సమో మమ;
సాలపుప్ఫేహి సఞ్ఛన్నో, వసామి విపినే తదా.
‘‘పియదస్సీ చ భగవా, సయమ్భూ అగ్గపుగ్గలో;
వివేకకామో సమ్బుద్ధో, సాలవనముపాగమి.
‘‘అస్సమా అభినిక్ఖమ్మ, పవనం అగమాసహం;
మూలఫలం గవేసన్తో, ఆహిణ్డామి వనే తదా.
‘‘తత్థద్దసాసిం ¶ సమ్బుద్ధం, పియదస్సిం మహాయసం;
సునిసిన్నం సమాపన్నం, విరోచన్తం మహావనే.
‘‘చతుదణ్డే ¶ ఠపేత్వాన, బుద్ధస్స ఉపరీ అహం;
మణ్డపం సుకతం కత్వా, సాలపుప్ఫేహి ఛాదయిం.
‘‘సత్తాహం ధారయిత్వాన, మణ్డపం సాలఛాదితం;
తత్థ చిత్తం పసాదేత్వా, బుద్ధసేట్ఠమవన్దహం.
‘‘భగవా ¶ తమ్హి సమయే, వుట్ఠహిత్వా సమాధితో;
యుగమత్తం పేక్ఖమానో, నిసీది పురిసుత్తమో.
‘‘సావకో వరుణో నామ, పియదస్సిస్స సత్థునో;
వసీసతసహస్సేహి, ఉపగచ్ఛి వినాయకం.
‘‘పియదస్సీ చ భగవా, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, సితం పాతుకరీ జినో.
‘‘అనురుద్ధో ఉపట్ఠాకో, పియదస్సిస్స సత్థునో;
ఏకంసం చీవరం కత్వా, అపుచ్ఛిత్థ మహామునిం.
‘‘‘కో ను ఖో భగవా హేతు, సితకమ్మస్స సత్థునో;
కారణే విజ్జమానమ్హి, సత్థా పాతుకరే సితం’.
‘‘‘సత్తాహం సాలచ్ఛదనం [పుప్ఫఛదనం (సీ. స్యా. పీ.)], యో మే ధారేసి మాణవో;
తస్స కమ్మం సరిత్వాన, సితం పాతుకరిం అహం.
‘‘‘అనోకాసం న పస్సామి, యత్థ [యం తం (స్యా. పీ. క.)] పుఞ్ఞం విపచ్చతి;
దేవలోకే ¶ మనుస్సే వా, ఓకాసోవ న సమ్మతి.
‘‘‘దేవలోకే ¶ వసన్తస్స, పుఞ్ఞకమ్మసమఙ్గినో;
యావతా పరిసా తస్స, సాలచ్ఛన్నా భవిస్సతి.
‘‘‘తత్థ దిబ్బేహి నచ్చేహి, గీతేహి వాదితేహి చ;
రమిస్సతి సదా సన్తో, పుఞ్ఞకమ్మసమాహితో.
‘‘‘యావతా పరిసా తస్స, గన్ధగన్ధీ భవిస్సతి;
సాలస్స పుప్ఫవస్సో చ, పవస్సిస్సతి తావదే.
‘‘‘తతో చుతోయం మనుజో, మానుసం ఆగమిస్సతి;
ఇధాపి సాలచ్ఛదనం, సబ్బకాలం ధరిస్సతి [ధరియతి (సీ. పీ.)].
‘‘‘ఇధ ¶ నచ్చఞ్చ గీతఞ్చ, సమ్మతాళసమాహితం;
పరివారేస్సన్తి మం నిచ్చం, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘‘ఉగ్గచ్ఛన్తే చ సూరియే, సాలవస్సం పవస్సతి;
పుఞ్ఞకమ్మేన సంయుత్తం, వస్సతే సబ్బకాలికం.
‘‘‘అట్ఠారసే కప్పసతే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో.
‘‘‘ధమ్మం అభిసమేన్తస్స, సాలచ్ఛన్నం భవిస్సతి;
చితకే ఝాయమానస్స, ఛదనం తత్థ హేస్సతి’.
‘‘విపాకం కిత్తయిత్వాన, పియదస్సీ మహాముని;
పరిసాయ ధమ్మం దేసేసి, తప్పేన్తో ధమ్మవుట్ఠియా.
‘‘తింసకప్పాని ¶ ¶ దేవేసు, దేవరజ్జమకారయిం;
సట్ఠి చ సత్తక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం.
‘‘దేవలోకా ఇధాగన్త్వా, లభామి విపులం సుఖం;
ఇధాపి సాలచ్ఛదనం, మణ్డపస్స ఇదం ఫలం.
‘‘అయం పచ్ఛిమకో మయ్హం, చరిమో వత్తతే భవో;
ఇధాపి సాలచ్ఛదనం, హేస్సతి సబ్బకాలికం.
‘‘మహామునిం తోసయిత్వా, గోతమం సక్యపుఙ్గవం;
పత్తోమ్హి అచలం ఠానం, హిత్వా జయపరాజయం.
‘‘అట్ఠారసే ¶ కప్పసతే, యం బుద్ధమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా సాలమణ్డపియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
సాలమణ్డపియత్థేరస్సాపదానం దసమం.
పంసుకూలవగ్గో ఏకూనపఞ్ఞాసమో.
తస్సుద్దానం –
పంసుకూలం ¶ బుద్ధసఞ్ఞీ, భిసదో ఞాణకిత్తకో;
చన్దనీ ధాతుపూజీ చ, పులినుప్పాదకోపి చ.
తరణో ధమ్మరుచికో, సాలమణ్డపియో తథా;
సతాని ద్వే హోన్తి గాథా, ఊనవీసతిమేవ చ.
౫౦. కిఙ్కణిపుప్ఫవగ్గో
౧. తికిఙ్కణిపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘కణికారంవ ¶ ¶ ¶ జోతన్తం, నిసిన్నం పబ్బతన్తరే;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, విపస్సిం లోకనాయకం.
‘‘తీణి కిఙ్కణిపుప్ఫాని, పగ్గయ్హ అభిరోపయిం;
సమ్బుద్ధమభిపూజేత్వా, గచ్ఛామి దక్ఖిణాముఖో.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం బుద్ధమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి, మమ బుద్ధస్స సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తికిఙ్కణిపుప్ఫియో థేరో ఇమా
గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తికిఙ్కణిపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. పంసుకూలపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే ¶ ¶ , ఉదఙ్గణో నామ పబ్బతో;
తత్థద్దసం పంసుకూలం, దుమగ్గమ్హి విలమ్బితం.
‘‘తీణి కిఙ్కణిపుప్ఫాని, ఓచినిత్వానహం తదా;
హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, పంసుకూలమపూజయిం.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పూజిత్వా అరహద్ధజం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పంసుకూలపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
పంసుకూలపూజకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. కోరణ్డపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘వనకమ్మికో ¶ పురే ఆసిం, పితుమాతుమతేనహం [పితుపేతామహేనహం (సీ. స్యా. పీ.)];
పసుమారేన జీవామి, కుసలం మే న విజ్జతి.
‘‘మమ ఆసయసామన్తా, తిస్సో లోకగ్గనాయకో;
పదాని తీణి దస్సేసి, అనుకమ్పాయ చక్ఖుమా.
‘‘అక్కన్తే చ పదే దిస్వా, తిస్సనామస్స సత్థునో;
హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, పదే చిత్తం పసాదయిం.
‘‘కోరణ్డం పుప్ఫితం దిస్వా, పాదపం ధరణీరుహం;
సకోసకం గహేత్వాన, పదసేట్ఠమపూజయిం [పదసేట్ఠే అపూజయిం (సీ. పీ.)].
‘‘తేన ¶ ¶ కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘యం యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;
కోరణ్డకఛవి హోమి, సుప్పభాసో [సపభాసో (సీ. స్యా. పీ. క.)] భవామహం.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పదపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కోరణ్డపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
కోరణ్డపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. కింసుకపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘కింసుకం పుప్ఫితం దిస్వా, పగ్గహేత్వాన అఞ్జలిం;
బుద్ధసేట్ఠం సరిత్వాన, ఆకాసే అభిపూజయిం.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘ఏకతింసే ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కింసుకపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
కింసుకపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. ఉపడ్ఢదుస్సదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరభగవతో ¶ ¶ , సుజాతో నామ సావకో;
పంసుకూలం గవేసన్తో, సఙ్కారే చరతే [చరతీ (సీ. క.)] తదా.
‘‘నగరే హంసవతియా, పరేసం భతకో అహం;
ఉపడ్ఢదుస్సం దత్వాన, సిరసా అభివాదయిం.
‘‘తేన ¶ కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘తేత్తింసక్ఖత్తుం ¶ దేవిన్దో, దేవరజ్జమకారయిం;
సత్తసత్తతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం.
‘‘పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం;
ఉపడ్ఢదుస్సదానేన, మోదామి అకుతోభయో.
‘‘ఇచ్ఛమానో చహం అజ్జ, సకాననం సపబ్బతం;
ఖోమదుస్సేహి ఛాదేయ్యం, అడ్ఢదుస్సస్సిదం ఫలం.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, అడ్ఢదుస్సస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉపడ్ఢదుస్సదాయకో థేరో ఇమా
గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉపడ్ఢదుస్సదాయకత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. ఘతమణ్డదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సుచిన్తితం భగవన్తం, లోకజేట్ఠం నరాసభం;
ఉపవిట్ఠం మహారఞ్ఞం, వాతాబాధేన పీళితం.
‘‘దిస్వా ¶ చిత్తం పసాదేత్వా, ఘతమణ్డముపానయిం;
కతత్తా ఆచితత్తా [ఉపచితత్తా (స్యా. క.)] చ, గఙ్గా భాగీరథీ అయం.
‘‘మహాసముద్దా చత్తారో, ఘతం సమ్పజ్జరే మమ;
అయఞ్చ పథవీ ఘోరా, అప్పమాణా అసఙ్ఖియా.
‘‘మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, భవతే మధుసక్కరా [మధుసక్ఖరా (స్యా. క.)];
చాతుద్దీపా ఇమే రుక్ఖా, పాదపా ధరణీరుహా.
‘‘మమ ¶ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, కప్పరుక్ఖా భవన్తి తే;
పఞ్ఞాసక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జమకారయిం.
‘‘ఏకపఞ్ఞాసక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘చతున్నవుతితో [ఛనవుతే ఇతో (సీ.)] కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఘతమణ్డస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఘతమణ్డదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
ఘతమణ్డదాయకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. ఉదకదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరబుద్ధస్స ¶ , భిక్ఖుసఙ్ఘే అనుత్తరే;
పసన్నచిత్తో సుమనో, పానీఘటమపూరయిం.
‘‘పబ్బతగ్గే దుమగ్గే వా, ఆకాసే వాథ భూమియం;
యదా పానీయమిచ్ఛామి, ఖిప్పం నిబ్బత్తతే మమ.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, దకదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉదకదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
ఉదకదాయకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. పులినథూపియత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే ¶ , యమకో నామ పబ్బతో;
అస్సమో సుకతో మయ్హం, పణ్ణసాలా సుమాపితా.
‘‘నారదో నామ నామేన, జటిలో ఉగ్గతాపనో;
చతుద్దససహస్సాని, సిస్సా పరిచరన్తి మం.
‘‘పటిసల్లీనకో సన్తో, ఏవం చిన్తేసహం తదా;
‘సబ్బో జనో మం పూజేతి, నాహం పూజేమి కిఞ్చనం.
‘‘‘న మే ఓవాదకో అత్థి, వత్తా కోచి న విజ్జతి;
అనాచరియుపజ్ఝాయో, వనే వాసం ఉపేమహం.
‘‘‘ఉపాసమానో యమహం, గరుచిత్తం ఉపట్ఠహే;
సో మే ఆచరియో నత్థి, వనవాసో నిరత్థకో.
‘‘‘ఆయాగం మే గవేసిస్సం, గరుం భావనియం తథా;
సావస్సయో వసిస్సామి, న కోచి గరహిస్సతి’.
‘‘ఉత్తానకూలా నదికా, సుపతిత్థా మనోరమా;
సంసుద్ధపులినాకిణ్ణా, అవిదూరే మమస్సమం.
‘‘నదిం ¶ అమరికం నామ, ఉపగన్త్వానహం తదా;
సంవడ్ఢయిత్వా పులినం, అకం పులినచేతియం.
‘‘యే ¶ తే అహేసుం సమ్బుద్ధా, భవన్తకరణా మునీ;
తేసం ఏతాదిసో థూపో, తం నిమిత్తం కరోమహం.
‘‘కరిత్వా ¶ పులినం [పుళినే (సీ. స్యా. పీ.)] థూపం, సోవణ్ణం మాపయిం అహం;
సోణ్ణకిఙ్కణిపుప్ఫాని, సహస్సే తీణి పూజయిం.
‘‘సాయపాతం నమస్సామి, వేదజాతో కతఞ్జలీ;
సమ్ముఖా వియ సమ్బుద్ధం, వన్దిం పులినచేతియం.
‘‘యదా కిలేసా జాయన్తి, వితక్కా గేహనిస్సితా;
సరామి సుకతం థూపం, పచ్చవేక్ఖామి తావదే.
‘‘ఉపనిస్సాయ విహరం, సత్థవాహం వినాయకం;
కిలేసే సంవసేయ్యాసి, న యుత్తం తవ మారిస.
‘‘సహ ¶ ఆవజ్జితే థూపే, గారవం హోతి మే తదా;
కువితక్కే వినోదేసిం, నాగో తుత్తట్టితో యథా.
‘‘ఏవం విహరమానం మం, మచ్చురాజాభిమద్దథ;
తత్థ కాలఙ్కతో సన్తో, బ్రహ్మలోకమగచ్ఛహం.
‘‘యావతాయుం వసిత్వాన, తిదివే [తిదసే (సీ. పీ.)] ఉపపజ్జహం;
అసీతిక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జమకారయిం.
‘‘సతానం తీణిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘సోణ్ణకిఙ్కణిపుప్ఫానం ¶ [తేసం కిఙ్కణిపుప్ఫానం (సీ.)], విపాకం అనుభోమహం;
ధాతీసతసహస్సాని, పరివారేన్తి మం [మే (క.)] భవే.
‘‘థూపస్స పరిచిణ్ణత్తా, రజోజల్లం న లిమ్పతి;
గత్తే సేదా న ముచ్చన్తి, సుప్పభాసో భవామహం.
‘‘అహో మే సుకతో థూపో, సుదిట్ఠామరికా నదీ;
థూపం కత్వాన పులినం, పత్తోమ్హి అచలం పదం.
‘‘కుసలం కత్తుకామేన, జన్తునా సారగాహినా;
నత్థి ఖేత్తం అఖేత్తం వా, పటిపత్తీవ సాధకా [సారికా (పీ.), సారకా (స్యా.), సారతా (క.)].
‘‘యథాపి బలవా పోసో, అణ్ణవం తరితుస్సహే;
పరిత్తం కట్ఠమాదాయ, పక్ఖన్దేయ్య మహాసరం.
‘‘ఇమాహం కట్ఠం నిస్సాయ, తరిస్సామి మహోదధిం;
ఉస్సాహేన వీరియేన, తరేయ్య ఉదధిం నరో.
‘‘తథేవ ¶ ¶ మే కతం కమ్మం, పరిత్తం థోకకఞ్చ యం;
తం కమ్మం ఉపనిస్సాయ, సంసారం సమతిక్కమిం.
‘‘పచ్ఛిమే భవే సమ్పత్తే, సుక్కమూలేన చోదితో;
సావత్థియం పురే జాతో, మహాసాలే సుఅడ్ఢకే.
‘‘సద్ధా మాతా పితా మయ్హం, బుద్ధస్స సరణం గతా;
ఉభో దిట్ఠపదా ఏతే, అనువత్తన్తి సాసనం.
‘‘బోధిపపటికం ¶ గయ్హ, సోణ్ణథూపమకారయుం;
సాయపాతం [సాయం పాతం (స్యా. క.)] నమస్సన్తి, సక్యపుత్తస్స సమ్ముఖా.
‘‘ఉపోసథమ్హి ¶ దివసే, సోణ్ణథూపం వినీహరుం;
బుద్ధస్స వణ్ణం కిత్తేన్తా, తియామం వీతినామయుం.
‘‘సహ దిస్వానహం [పసాదేత్వానహం (క.)] థూపం, సరిం పులినచేతియం;
ఏకాసనే నిసీదిత్వా, అరహత్తమపాపుణిం.
ద్వావీసతిమం భాణవారం.
‘‘గవేసమానో తం వీరం, ధమ్మసేనాపతిద్దసం;
అగారా నిక్ఖమిత్వాన, పబ్బజిం తస్స సన్తికే.
‘‘జాతియా సత్తవస్సేన, అరహత్తమపాపుణిం;
ఉపసమ్పాదయీ బుద్ధో, గుణమఞ్ఞాయ చక్ఖుమా.
‘‘దారకేనేవ సన్తేన, కిరియం నిట్ఠితం మయా;
కతం మే కరణీయజ్జ, సక్యపుత్తస్స సాసనే.
‘‘సబ్బవేరభయాతీతో, సబ్బసఙ్గాతిగో [సబ్బసఙ్కాతితో (క.)] ఇసి;
సావకో తే మహావీర, సోణ్ణథూపస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా పులినథూపియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
పులినథూపియత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. నళకుటిదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే ¶ ¶ , హారితో నామ పబ్బతో;
సయమ్భూ నారదో నామ, రుక్ఖమూలే వసీ తదా.
‘‘నళాగారం ¶ కరిత్వాన, తిణేన ఛాదయిం అహం;
చఙ్కమం సోధయిత్వాన, సయమ్భుస్స అదాసహం.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘తత్థ మే సుకతం బ్యమ్హం, నళకుటికనిమ్మితం;
సట్ఠియోజనముబ్బేధం, తింసయోజనవిత్థతం.
‘‘చతుద్దసేసు కప్పేసు, దేవలోకే రమిం అహం;
ఏకసత్తతిక్ఖత్తుఞ్చ, దేవరజ్జమకారయిం.
‘‘చతుతింసతిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘ధమ్మపాసాదమారుయ్హ, సబ్బాకారవరూపమం;
యదిచ్ఛకాహం విహరే, సక్యపుత్తస్స సాసనే.
‘‘ఏకతింసే ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, నళకుటియిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా నళకుటిదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
నళకుటిదాయకత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. పియాలఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘మిగలుద్దో ¶ పురే ఆసిం, విపినే విచరం తదా;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, సబ్బధమ్మాన పారగుం.
‘‘పియాలఫలమాదాయ, బుద్ధసేట్ఠస్సదాసహం;
పుఞ్ఞక్ఖేత్తస్స వీరస్స, పసన్నో సేహి పాణిభి.
‘‘ఏకతింసే ¶ ఇతో కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పియాలఫలదాయకో థేరో ఇమా
గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పియాలఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం దసమం.
కిఙ్కణిపుప్ఫవగ్గో పఞ్ఞాసమో.
తస్సుద్దానం –
కిఙ్కణీ పంసుకూలఞ్చ, కోరణ్డమథ కింసుకం;
ఉపడ్ఢదుస్సీ ఘతదో, ఉదకం థూపకారకో.
నళకారీ చ నవమో, పియాలఫలదాయకో;
సతమేకఞ్చ గాథానం, నవకఞ్చ తదుత్తరి.
అథ వగ్గుద్దానం –
మేత్తేయ్యవగ్గో భద్దాలి, సకింసమ్మజ్జకోపి చ;
ఏకవిహారీ విభీతకీ, జగతీ సాలపుప్ఫియో.
నళాగారం పంసుకూలం, కిఙ్కణిపుప్ఫియో తథా;
అసీతి ద్వే చ గాథాయో, చతుద్దససతాని చ.
మేత్తేయ్యవగ్గదసకం.
పఞ్చమసతకం సమత్తం.
౫౧. కణికారవగ్గో
౧. తికణికారపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘సుమేధో ¶ ¶ ¶ నామ సమ్బుద్ధో, బాత్తింసవరలక్ఖణో;
వివేకకామో సమ్బుద్ధో, హిమవన్తముపాగమిం.
‘‘అజ్ఝోగయ్హ హిమవన్తం, అగ్గో కారుణికో ముని;
పల్లఙ్కమాభుజిత్వాన, నిసీది పురిసుత్తమో.
‘‘విజ్జాధరో తదా ఆసిం, అన్తలిక్ఖచరో అహం;
తిసూలం సుకతం గయ్హ, గచ్ఛామి అమ్బరే తదా.
‘‘పబ్బతగ్గే యథా అగ్గి, పుణ్ణమాయేవ చన్దిమా;
వనే ఓభాసతే బుద్ధో, సాలరాజావ ఫుల్లితో.
‘‘వనగ్గా ¶ నిక్ఖమిత్వాన, బుద్ధరంసీభిధావరే;
నళగ్గివణ్ణసఙ్కాసా, దిస్వా చిత్తం పసాదయిం.
‘‘విచినం అద్దసం పుప్ఫం, కణికారం దేవగన్ధికం;
తీణి పుప్ఫాని ఆదాయ, బుద్ధసేట్ఠమపూజయిం.
‘‘బుద్ధస్స ఆనుభావేన, తీణి పుప్ఫాని మే తదా;
ఉద్ధంవణ్టా అధోపత్తా, ఛాయం కుబ్బన్తి సత్థునో.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘తత్థ ¶ మే సుకతం బ్యమ్హం, కణికారీతి ఞాయతి;
సట్ఠియోజనముబ్బేధం, తింసయోజనవిత్థతం.
‘‘సహస్సకణ్డం సతభేణ్డు [సతగేణ్డు (స్యా.)], ధజాలుహరితామయం;
సతసహస్సనియ్యూహా, బ్యమ్హే పాతుభవింసు మే.
‘‘సోణ్ణమయా మణిమయా, లోహితఙ్గమయాపి చ;
ఫలికాపి చ పల్లఙ్కా, యేనిచ్ఛకా యదిచ్ఛకా [యేనిచ్ఛయా యదిచ్ఛకం (స్యా.), యదిచ్ఛకాయదిచ్ఛకా (క.)].
‘‘మహారహఞ్చ ¶ ¶ సయనం, తూలికావికతీయుతం;
ఉద్ధలోమికఏకన్తం, బిమ్బోహనసమాయుతం [బిబ్బోహనసమాయుతం… (స్యా. క.)].
‘‘భవనా నిక్ఖమిత్వాన, చరన్తో దేవచారికం;
యదా ఇచ్ఛామి గమనం, దేవసఙ్ఘపురక్ఖతో.
‘‘పుప్ఫస్స హేట్ఠా తిట్ఠామి, ఉపరిచ్ఛదనం మమ;
సమన్తా యోజనసతం, కణికారేహి ఛాదితం.
‘‘సట్ఠితురియసహస్సాని, సాయపాతముపట్ఠహుం;
పరివారేన్తి మం నిచ్చం, రత్తిన్దివమతన్దితా.
‘‘తత్థ నచ్చేహి గీతేహి, తాళేహి వాదితేహి చ;
రమామి ఖిడ్డారతియా, మోదామి కామకామిహం.
‘‘తత్థ భుత్వా పివిత్వా చ, మోదామి తిదసే తదా;
నారీగణేహి సహితో, మోదామి బ్యమ్హముత్తమే.
‘‘సతానం పఞ్చక్ఖత్తుఞ్చ, దేవరజ్జమకారయిం;
సతానం తీణిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం;
పదేసరజ్జం ¶ విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘భవాభవే సంసరన్తో, మహాభోగం లభామహం;
భోగే మే ఊనతా నత్థి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘దువే ¶ భవే సంసరామి, దేవత్తే అథ మానుసే;
అఞ్ఞం గతిం న జానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘దువే కులే పజాయామి, ఖత్తియే చాపి బ్రాహ్మణే;
నీచే కులే న జాయామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘హత్థియానం అస్సయానం, సివికం సన్దమానికం;
లభామి సబ్బమేవేతం, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘దాసీగణం దాసగణం, నారియో సమలఙ్కతా;
లభామి సబ్బమేవేతం, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కోసేయ్యకమ్బలియాని, ఖోమకప్పాసికాని చ;
లభామి సబ్బమేవేతం, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘నవవత్థం ¶ ¶ నవఫలం, నవగ్గరసభోజనం;
లభామి సబ్బమేవేతం, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఇమం ఖాద ఇమం భుఞ్జ, ఇమమ్హి సయనే సయ;
లభామి సబ్బమేవేతం, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘సబ్బత్థ పూజితో హోమి, యసో అబ్భుగ్గతో మమ;
మహాపక్ఖో సదా హోమి, అభేజ్జపరిసో సదా;
ఞాతీనం ఉత్తమో హోమి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘సీతం ¶ ఉణ్హం న జానామి, పరిళాహో న విజ్జతి;
అథో చేతసికం దుక్ఖం, హదయే మే న విజ్జతి.
‘‘సువణ్ణవణ్ణో హుత్వాన, సంసరామి భవాభవే;
వేవణ్ణియం న జానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘దేవలోకా చవిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;
సావత్థియం పురే జాతో, మహాసాలే సుఅడ్ఢకే.
‘‘పఞ్చ కామగుణే హిత్వా, పబ్బజిం అనగారియం;
జాతియా సత్తవస్సోహం, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘ఉపసమ్పాదయీ బుద్ధో, గుణమఞ్ఞాయ చక్ఖుమా;
తరుణో పూజనీయోహం, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘దిబ్బచక్ఖు విసుద్ధం మే, సమాధికుసలో అహం;
అభిఞ్ఞాపారమిప్పత్తో, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా అనుప్పత్తో, ఇద్ధిపాదేసు కోవిదో;
ధమ్మేసు పారమిప్పత్తో, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి ¶ , యం బుద్ధమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి, మమ బుద్ధస్స సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తికణికారపుప్ఫియో థేరో ఇమా
గాథాయో అభాసిత్థాతి.
తికణికారపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. ఏకపత్తదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే హంసవతియా, కుమ్భకారో అహోసహం;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, ఓఘతిణ్ణమనాసవం.
‘‘సుకతం మత్తికాపత్తం, బుద్ధసేట్ఠస్సదాసహం;
పత్తం దత్వా భగవతో, ఉజుభూతస్స తాదినో.
‘‘భవే నిబ్బత్తమానోహం, సోణ్ణథాలే లభామహం;
రూపిమయే చ సోవణ్ణే, తట్టికే చ మణీమయే.
‘‘పాతియో పరిభుఞ్జామి, పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం;
యసానఞ్చ ధనానఞ్చ [యససావ జనానఞ్చ (స్యా.)], అగ్గభూతో [పత్తభూతో (సీ. పీ.)] చ హోమహం.
‘‘యథాపి భద్దకే ఖేత్తే, బీజం అప్పమ్పి రోపితం;
సమ్మాధారం పవచ్ఛన్తే, ఫలం తోసేతి కస్సకం.
‘‘తథేవిదం పత్తదానం, బుద్ధఖేత్తమ్హి రోపితం;
పీతిధారే పవస్సన్తే, ఫలం మం తోసయిస్సతి.
‘‘యావతా ఖేత్తా విజ్జన్తి, సఙ్ఘాపి చ గణాపి చ;
బుద్ధఖేత్తసమో నత్థి, సుఖదో సబ్బపాణినం.
‘‘నమో ¶ తే పురిసాజఞ్ఞ, నమో తే పురిసుత్తమ;
ఏకపత్తం దదిత్వాన, పత్తోమ్హి అచలం పదం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పత్తమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పత్తదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఏకపత్తదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
ఏకపత్తదాయకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. కాసుమారఫలియత్థేరఅపదానం
‘‘కణికారంవ ¶ జోతన్తం, నిసిన్నం పబ్బతన్తరే;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, లోకజేట్ఠం నరాసభం.
‘‘పసన్నచిత్తో సుమనో, సిరే కత్వాన అఞ్జలిం;
కాసుమారికమాదాయ, బుద్ధసేట్ఠస్సదాసహం.
‘‘ఏకతింసే ఇతో కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కాసుమారఫలియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
కాసుమారఫలియత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. అవటఫలియత్థేరఅపదానం
‘‘సహస్సరంసీ భగవా, సయమ్భూ అపరాజితో;
వివేకా ఉట్ఠహిత్వాన, గోచరాయాభినిక్ఖమి.
‘‘ఫలహత్థో ¶ అహం దిస్వా, ఉపగచ్ఛిం నరాసభం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, అవటం అదదిం ఫలం.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అవటఫలియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
అవటఫలియత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. పాదఫలియత్థేరఅపదానం
‘‘సువణ్ణవణ్ణం సమ్బుద్ధం, ఆహుతీనం పటిగ్గహం;
రథియం పటిపజ్జన్తం, పాదఫలం [వారఫలం (సీ.), చారఫలం (స్యా.), పారఫలం (పీ.)] అదాసహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పాదఫలియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
పాదఫలియత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. మాతులుఙ్గఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘కణికారంవ ¶ ¶ జలితం, పుణ్ణమాయేవ చన్దిమం;
జలన్తం దీపరుక్ఖంవ, అద్దసం లోకనాయకం.
‘‘మాతులుఙ్గఫలం ¶ గయ్హ, అదాసిం సత్థునో అహం;
దక్ఖిణేయ్యస్స వీరస్స [ధీరస్స (సీ.)], పసన్నో సేహి పాణిభి.
‘‘ఏకతింసే ఇతో కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మాతులుఙ్గఫలదాయకో థేరో ఇమా
గాథాయో అభాసిత్థాతి.
మాతులుఙ్గఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. అజేలిఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘అజ్జునో [అజినో (స్యా.)] నామ సమ్బుద్ధో, హిమవన్తే వసీ తదా;
చరణేన చ సమ్పన్నో, సమాధికుసలో ముని.
‘‘కుమ్భమత్తం ¶ గహేత్వాన, అజేలిం [అఞ్జలిం (స్యా.), అజేలం (పీ.)] జీవజీవకం;
ఛత్తపణ్ణం గహేత్వాన, అదాసిం సత్థునో అహం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అజేలిఫలదాయకో థేరో ఇమా
గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అజేలిఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. అమోదఫలియత్థేరఅపదానం
‘‘సువణ్ణవణ్ణం ¶ ¶ ¶ సమ్బుద్ధం, ఆహుతీనం పటిగ్గహం;
రథియం పటిపజ్జన్తం, అమోదమదదిం ఫలం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అమోదఫలియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
అమోదఫలియత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. తాలఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సతరంసీ నామ భగవా, సయమ్భూ అపరాజితో;
వివేకా వుట్ఠహిత్వాన, గోచరాయాభినిక్ఖమి.
‘‘ఫలహత్థో అహం దిస్వా, ఉపగచ్ఛిం నరాసభం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, తాలఫలం అదాసహం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా తాలఫలదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
తాలఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. నాళికేరఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే ¶ ¶ బన్ధుమతియా, ఆరామికో అహం తదా;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, గచ్ఛన్తం అనిలఞ్జసే.
‘‘నాళికేరఫలం గయ్హ, బుద్ధసేట్ఠస్సదాసహం;
ఆకాసే ఠితకో సన్తో, పటిగ్గణ్హి మహాయసో.
‘‘విత్తిసఞ్జననో ¶ మయ్హం, దిట్ఠధమ్మసుఖావహో;
ఫలం బుద్ధస్స దత్వాన, విప్పసన్నేన చేతసా.
‘‘అధిగచ్ఛిం తదా పీతిం, విపులఞ్చ సుఖుత్తమం;
ఉప్పజ్జతేవ రతనం, నిబ్బత్తస్స తహిం తహిం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘దిబ్బచక్ఖు విసుద్ధం మే, సమాధికుసలో అహం;
అభిఞ్ఞాపారమిప్పత్తో, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… ¶ కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా నాళికేరఫలదాయకో థేరో ఇమా
గాథాయో అభాసిత్థాతి.
నాళికేరఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం దసమం.
కణికారవగ్గో ఏకపఞ్ఞాసమో.
తస్సుద్దానం –
కణికారేకపత్తా చ, కాసుమారీ తథావటా;
పాదఞ్చ మాతులుఙ్గఞ్చ, అజేలీమోదమేవ చ.
తాలం తథా నాళికేరం, గాథాయో గణితా విహ;
ఏకం గాథాసతం హోతి, ఊనాధికవివజ్జితం.
౫౨. ఫలదాయకవగ్గో
౧. కురఞ్చియఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘మిగలుద్దో ¶ ¶ ¶ పురే ఆసిం, విపినే విచరం అహం;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, సబ్బధమ్మాన పారగుం.
‘‘కురఞ్చియఫలం గయ్హ, బుద్ధసేట్ఠస్సదాసహం;
పుఞ్ఞక్ఖేత్తస్స తాదినో, పసన్నో సేహి పాణిభి.
‘‘ఏకతింసే ఇతో కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి, బుద్ధసేట్ఠస్స సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కురఞ్చియఫలదాయకో థేరో ఇమా
గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కురఞ్చియఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. కపిత్థఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘సువణ్ణవణ్ణం ¶ సమ్బుద్ధం, ఆహుతీనం పటిగ్గహం;
రథియం పటిపజ్జన్తం, కపిత్థం [కపిట్ఠం (స్యా.)] అదదిం ఫలం.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కపిత్థఫలదాయకో థేరో ఇమా
గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కపిత్థఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. కోసమ్బఫలియత్థేరఅపదానం
‘‘కకుధం విలసన్తంవ, దేవదేవం నరాసభం;
రథియం పటిపజ్జన్తం, కోసమ్బం [కోసుమ్బం (సీ. స్యా. పీ.)] అదదిం తదా.
‘‘ఏకతింసే ఇతో కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కోసమ్బఫలియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
కోసమ్బఫలియత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. కేతకపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘వినతానదియా తీరే, విహాసి పురిసుత్తమో;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, ఏకగ్గం సుసమాహితం.
‘‘మధుగన్ధస్స ¶ పుప్ఫేన, కేతకస్స అహం తదా;
పసన్నచిత్తో సుమనో, బుద్ధసేట్ఠమపూజయిం.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ ¶ కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… ¶ కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కేతకపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
కేతకపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. నాగపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘సువణ్ణవణ్ణం సమ్బుద్ధం, ఆహుతీనం పటిగ్గహం;
రథియం పటిపజ్జన్తం, నాగపుప్ఫం అపూజయిం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా నాగపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
నాగపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. అజ్జునపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘చన్దభాగానదీతీరే ¶ ¶ , అహోసిం కిన్నరో తదా;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, సయమ్భుం అపరాజితం.
‘‘పసన్నచిత్తో సుమనో, వేదజాతో కతఞ్జలీ;
గహేత్వా అజ్జునం పుప్ఫం, సయమ్భుం అభిపూజయిం.
‘‘తేన ¶ కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా కిన్నరం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘ఛత్తింసక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జమకారయిం;
దసక్ఖత్తుం చక్కవత్తీ, మహారజ్జమకారయిం.
‘‘పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం;
సుఖేత్తే వప్పితం బీజం, సయమ్భుమ్హి అహో మమ [అహోసి మే (స్యా.)].
‘‘కుసలం విజ్జతే మయ్హం, పబ్బజిం అనగారియం;
పూజారహో అహం అజ్జ, సక్యపుత్తస్స సాసనే.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా అజ్జునపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
అజ్జునపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. కుటజపుప్ఫియత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే, వసలో [చావలో (సీ. పీ.), అచ్చయో (స్యా.)] నామ పబ్బతో;
బుద్ధో సుదస్సనో నామ, వసతే పబ్బతన్తరే.
‘‘పుప్ఫం హేమవన్తం గయ్హ, వేహాసం అగమాసహం;
తత్థద్దసాసిం సమ్బుద్ధం, ఓఘతిణ్ణమనాసవం.
‘‘పుప్ఫం ¶ కుటజమాదాయ, సిరే కత్వాన అఞ్జలిం [కత్వానహం తదా (స్యా. పీ. క.)];
బుద్ధస్స అభిరోపేసిం, సయమ్భుస్స మహేసినో.
‘‘ఏకతింసే ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కుటజపుప్ఫియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
కుటజపుప్ఫియత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. ఘోససఞ్ఞకత్థేరఅపదానం
‘‘మిగలుద్దో ¶ పురే ఆసిం, అరఞ్ఞే విపినే అహం;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, దేవసఙ్ఘపురక్ఖతం.
‘‘చతుసచ్చం పకాసేన్తం, దేసేన్తం అమతం పదం;
అస్సోసిం మధురం ధమ్మం, సిఖినో లోకబన్ధునో.
‘‘ఘోసే చిత్తం పసాదేసిం, అసమప్పటిపుగ్గలే;
తత్థ చిత్తం పసాదేత్వా, ఉత్తరిం [అతరిం (సీ. పీ.)] దుత్తరం భవం.
‘‘ఏకతింసే ఇతో కప్పే, యం సఞ్ఞమలభిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఘోససఞ్ఞాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఘోససఞ్ఞకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
ఘోససఞ్ఞకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. సబ్బఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘వరుణో ¶ ¶ ¶ నామ నామేన, బ్రాహ్మణో మన్తపారగూ;
ఛడ్డేత్వా దసపుత్తాని, వనమజ్ఝోగహిం తదా.
‘‘అస్సమం ¶ సుకతం కత్వా, సువిభత్తం మనోరమం;
పణ్ణసాలం కరిత్వాన, వసామి విపినే అహం.
‘‘పదుముత్తరో లోకవిదూ, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
మముద్ధరితుకామో సో, ఆగచ్ఛి మమ అస్సమం.
‘‘యావతా వనసణ్డమ్హి, ఓభాసో విపులో అహు;
బుద్ధస్స ఆనుభావేన, పజ్జలీ విపినం తదా.
‘‘దిస్వాన తం పాటిహీరం, బుద్ధసేట్ఠస్స తాదినో;
పత్తపుటం గహేత్వాన, ఫలేన పూజయిం అహం.
‘‘ఉపగన్త్వాన సమ్బుద్ధం, సహఖారిమదాసహం;
అనుకమ్పాయ మే బుద్ధో, ఇదం వచనమబ్రవి.
‘ఖారిభారం గహేత్వాన, పచ్ఛతో ఏహి మే తువం;
పరిభుత్తే చ సఙ్ఘమ్హి, పుఞ్ఞం తవ భవిస్సతి’.
‘‘పుటకన్తం గహేత్వాన, భిక్ఖుసఙ్ఘస్సదాసహం;
తత్థ చిత్తం పసాదేత్వా, తుసితం ఉపపజ్జహం.
‘‘తత్థ దిబ్బేహి నచ్చేహి, గీతేహి వాదితేహి చ;
పుఞ్ఞకమ్మేన సంయుత్తం, అనుభోమి సదా సుఖం.
‘‘యం ¶ యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;
భోగే మే ఊనతా నత్థి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘యావతా చతురో దీపా, ససముద్దా సపబ్బతా;
ఫలం బుద్ధస్స దత్వాన, ఇస్సరం కారయామహం.
‘‘యావతా మే పక్ఖిగణా, ఆకాసే ఉప్పతన్తి చే;
తేపి మం వసమన్వేన్తి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘యావతా వనసణ్డమ్హి, యక్ఖా భూతా చ రక్ఖసా;
కుమ్భణ్డా గరుళా చాపి, పారిచరియం ఉపేన్తి మే.
‘‘కుమ్భా ¶ ¶ సోణా మధుకారా, డంసా చ మకసా ఉభో;
తేపి మం వసమన్వేన్తి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘సుపణ్ణా ¶ నామ సకుణా, పక్ఖిజాతా మహబ్బలా;
తేపి మం సరణం యన్తి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘యేపి దీఘాయుకా నాగా, ఇద్ధిమన్తో మహాయసా;
తేపి మం వసమన్వేన్తి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘సీహా బ్యగ్ఘా చ దీపీ చ, అచ్ఛకోకతరచ్ఛకా;
తేపి మం వసమన్వేన్తి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘ఓసధీతిణవాసీ చ, యే చ ఆకాసవాసినో;
సబ్బే మం సరణం యన్తి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘సుదుద్దసం సునిపుణం, గమ్భీరం సుప్పకాసితం;
ఫస్సయిత్వా [ఫుసయిత్వా (క.)] విహరామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘విమోక్ఖే ¶ అట్ఠ ఫుసిత్వా, విహరామి అనాసవో;
ఆతాపీ నిపకో చాహం, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘యే ఫలట్ఠా బుద్ధపుత్తా, ఖీణదోసా మహాయసా;
అహమఞ్ఞతరో తేసం, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘అభిఞ్ఞాపారమిం గన్త్వా, సుక్కమూలేన చోదితో;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, విహరామి అనాసవో.
‘‘తేవిజ్జా ఇద్ధిపత్తా చ, బుద్ధపుత్తా మహాయసా;
దిబ్బసోతసమాపన్నా, తేసం అఞ్ఞతరో అహం.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సబ్బఫలదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
సబ్బఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. పదుమధారికత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే ¶ ¶ ¶ , రోమసో నామ పబ్బతో;
బుద్ధోపి సమ్భవో నామ, అబ్భోకాసే వసీ తదా.
‘‘భవనా నిక్ఖమిత్వాన, పదుమం ధారయిం అహం;
ఏకాహం ధారయిత్వాన, భవనం పునరాగమిం.
‘‘ఏకతింసే ¶ ఇతో కప్పే, యం బుద్ధమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా పదుమధారికో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
పదుమధారికత్థేరస్సాపదానం దసమం.
ఫలదాయకవగ్గో ద్వేపఞ్ఞాసమో.
తస్సుద్దానం –
కురఞ్చియం కపిత్థఞ్చ, కోసమ్బమథ కేతకం;
నాగపుప్ఫజ్జునఞ్చేవ, కుటజీ ఘోససఞ్ఞకో.
థేరో ¶ చ సబ్బఫలదో, తథా పదుమధారికో;
అసీతి చేత్థ గాథాయో, తిస్సో గాథా తదుత్తరి.
౫౩. తిణదాయకవగ్గో
౧. తిణముట్ఠిదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘హిమవన్తస్సావిదూరే ¶ ¶ , లమ్బకో నామ పబ్బతో;
తత్థేవ తిస్సో [తత్థోపతిస్సో (సీ. పీ. క.)] సమ్బుద్ధో, అబ్భోకాసమ్హి చఙ్కమి.
‘‘మిగలుద్దో పురే ఆసిం, అరఞ్ఞే కాననే అహం;
దిస్వాన తం దేవదేవం, తిణముట్ఠిమదాసహం.
‘‘నిసీదనత్థం బుద్ధస్స, దత్వా చిత్తం పసాదయిం;
సమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా, పక్కామిం [పక్కమిం (క.)] ఉత్తరాముఖో.
‘‘అచిరం గతమత్తస్స [గతమత్తం మం (సీ. స్యా.)], మిగరాజా అపోథయి [అహేఠయి (సీ. స్యా. పీ.)];
సీహేన పోథితో [పాతితో (సీ. పీ.), ఘాటితో (స్యా.)] సన్తో, తత్థ కాలఙ్కతో అహం.
‘‘ఆసన్నే మే కతం కమ్మం, బుద్ధసేట్ఠే అనాసవే;
సుముత్తో సరవేగోవ, దేవలోకమగచ్ఛహం.
‘‘యూపో తత్థ సుభో ఆసి, పుఞ్ఞకమ్మాభినిమ్మితో;
సహస్సకణ్డో సతభేణ్డు, ధజాలు హరితామయో.
‘‘పభా ¶ నిద్ధావతే తస్స, సతరంసీవ ఉగ్గతో;
ఆకిణ్ణో దేవకఞ్ఞాహి, ఆమోదిం కామకామిహం.
‘‘దేవలోకా ¶ చవిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;
ఆగన్త్వాన మనుస్సత్తం, పత్తోమ్హి ఆసవక్ఖయం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, నిసీదనమదాసహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, తిణముట్ఠే ఇదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి, మమ బుద్ధస్స సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా తిణముట్ఠిదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
తిణముట్ఠిదాయకత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. మఞ్చదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘విపస్సినో భగవతో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
ఏకమఞ్చం [ఏకం వేచ్చం (స్యా.), ఏకపచ్ఛం (పీ.)] మయా దిన్నం, పసన్నేన సపాణినా.
‘‘హత్థియానం అస్సయానం, దిబ్బయానం సమజ్ఝగం;
తేన మఞ్చకదానేన, పత్తోమ్హి ఆసవక్ఖయం.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, యం మఞ్చమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, మఞ్చదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మఞ్చదాయకో [వేచ్చకదాయకో (స్యా.), సద్దసఞ్ఞికవగ్గేపి ఇదం§అపదానం దిస్సతి] థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
మఞ్చదాయకత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. సరణగమనియత్థేరఅపదానం
‘‘ఆరుహిమ్హ తదా నావం, భిక్ఖు చాజీవికో చహం;
నావాయ భిజ్జమానాయ, భిక్ఖు మే సరణం అదా.
‘‘ఏకతింసే ¶ ఇతో కప్పే, యం సో మే సరణం అదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సరణగమనే ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సరణగమనియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
సరణగమనియత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. అబ్భఞ్జనదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘నగరే ¶ బన్ధుమతియా, రాజుయ్యానే వసామహం;
చమ్మవాసీ తదా ఆసిం, కమణ్డలుధరో అహం.
‘‘అద్దసం విమలం బుద్ధం, సయమ్భుం అపరాజితం;
పధానం పహితత్తం తం, ఝాయిం ఝానరతం వసిం [ఇసిం (స్యా.)].
‘‘సబ్బకామసమిద్ధిఞ్చ, ఓఘతిణ్ణమనాసవం;
దిస్వా పసన్నో సుమనో, అబ్భఞ్జనమదాసహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, అబ్భఞ్జనస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా అబ్భఞ్జనదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
అబ్భఞ్జనదాయకత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. సుపటదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘దివావిహారా ¶ ¶ నిక్ఖన్తో, విపస్సీ లోకనాయకో;
లహుం సుపటకం [సుపటికం (స్యా.), పూపపవం (పీ.)] దత్వా, కప్పం సగ్గమ్హి మోదహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, సుపటకమదాసహం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సుపటస్స ఇదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సుపటదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
సుపటదాయకత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. దణ్డదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘కాననం వనమోగయ్హ, వేళుం ఛేత్వానహం తదా;
ఆలమ్బణం కరిత్వాన, సఙ్ఘస్స అదదిం బహుం [అహం (సీ. స్యా. పీ.)].
‘‘తేన ¶ చిత్తప్పసాదేన, సుబ్బతే అభివాదియ;
ఆలమ్బదణ్డం దత్వాన, పక్కామిం ఉత్తరాముఖో.
‘‘చతున్నవుతితో ¶ కప్పే, యం దణ్డమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, దణ్డదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా దణ్డదాయకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
దణ్డదాయకత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
తేవీసతిమం భాణవారం.
౭. గిరినేలపూజకత్థేరఅపదానం
‘‘మిగలుద్దో ¶ పురే ఆసిం, విపినే విచరం అహం;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, సబ్బధమ్మాన పారగుం.
‘‘తస్మిం మహాకారుణికే, సబ్బసత్తహితే రతే;
పసన్నచిత్తో సుమనో, నేలపుప్ఫమపూజయిం.
‘‘ఏకతింసే ¶ ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా గిరినేలపూజకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
గిరినేలపూజకత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. బోధిసమ్మజ్జకత్థేరఅపదానం
‘‘అహం పురే బోధిపత్తం, ఉజ్ఝితం చేతియఙ్గణే;
తం గహేత్వాన ఛడ్డేసిం, అలభిం వీసతీగుణే.
‘‘తస్స కమ్మస్స తేజేన, సంసరన్తో భవాభవే;
దువే భవే సంసరామి, దేవత్తే చాపి మానుసే.
‘‘దేవలోకా చవిత్వాన, ఆగన్త్వా మానుసం భవం;
దువే కులే పజాయామి, ఖత్తియే చాపి బ్రాహ్మణే.
‘‘అఙ్గపచ్చఙ్గసమ్పన్నో, ఆరోహపరిణాహవా;
అభిరూపో సుచి హోమి, సమ్పుణ్ణఙ్గో అనూనకో.
‘‘దేవలోకే ¶ ¶ మనుస్సే వా, జాతో వా యత్థ కత్థచి;
భవే సువణ్ణవణ్ణో చ, ఉత్తత్తకనకూపమో.
‘‘ముదుకా ¶ ¶ మద్దవా స్నిద్ధా [ముదు మద్దవా సినిద్ధా (స్యా.)], సుఖుమా సుకుమారికా;
ఛవి మే సబ్బదా హోతి, బోధిపత్తే సుఛడ్డితే [సుఛడ్డినే (సీ.)].
‘‘యతో కుతోచి గతీసు, సరీరే సముదాగతే;
న లిమ్పతి రజోజల్లం, విపాకో పత్తఛడ్డితే.
‘‘ఉణ్హే వాతాతపే తస్స, అగ్గితాపేన వా పన;
గత్తే సేదా న ముచ్చన్తి, విపాకో పత్తఛడ్డితే.
‘‘కుట్ఠం గణ్డో కిలాసో చ, తిలకా పిళకా తథా;
న హోన్తి కాయే దద్దు చ, విపాకో పత్తఛడ్డితే.
‘‘అపరమ్పి గుణం తస్స, నిబ్బత్తతి భవాభవే;
రోగా న హోన్తి కాయస్మిం, విపాకో పత్తఛడ్డితే.
‘‘అపరమ్పి గుణం తస్స, నిబ్బత్తతి భవాభవే;
న హోతి చిత్తజా పీళా, విపాకో పత్తఛడ్డితే.
‘‘అపరమ్పి గుణం తస్స, నిబ్బత్తతి భవాభవే;
అమిత్తా న భవన్తస్స, విపాకో పత్తఛడ్డితే.
‘‘అపరమ్పి గుణం తస్స, నిబ్బత్తతి భవాభవే;
అనూనభోగో భవతి, విపాకో పత్తఛడ్డితే.
‘‘అపరమ్పి గుణం తస్స, నిబ్బత్తతి భవాభవే;
అగ్గిరాజూహి చోరేహి, న హోతి ఉదకే భయం.
‘‘అపరమ్పి ¶ గుణం తస్స, నిబ్బత్తతి భవాభవే;
దాసిదాసా అనుచరా, హోన్తి చిత్తానువత్తకా.
‘‘యమ్హి ఆయుప్పమాణమ్హి, జాయతే మానుసే భవే;
తతో న హాయతే ఆయు, తిట్ఠతే యావతాయుకం.
‘‘అబ్భన్తరా చ బాహిరా [బహిచరా (సీ. పీ. క.)], నేగమా చ సరట్ఠకా;
నుయుత్తా హోన్తి సబ్బేపి, వుద్ధికామా సుఖిచ్ఛకా.
‘‘భోగవా యసవా హోమి, సిరిమా ఞాతిపక్ఖవా;
అపేతభయసన్తాసో, భవేహం సబ్బతో భవే.
‘‘దేవా ¶ ¶ మనుస్సా అసురా, గన్ధబ్బా యక్ఖరక్ఖసా;
సబ్బే తే పరిరక్ఖన్తి, భవే సంసరతో సదా.
‘‘దేవలోకే మనుస్సే చ, అనుభోత్వా ఉభో యసే;
అవసానే చ నిబ్బానం, సివం పత్తో అనుత్తరం.
‘‘సమ్బుద్ధముద్దిసిత్వాన, బోధిం వా తస్స సత్థునో;
యో పుఞ్ఞం పసవే పోసో, తస్స కిం నామ దుల్లభం.
‘‘మగ్గే ¶ ఫలే ఆగమే చ, ఝానాభిఞ్ఞాగుణేసు చ;
అఞ్ఞేసం అధికో హుత్వా, నిబ్బాయామి అనాసవో.
‘‘పురేహం బోధియా పత్తం, ఛడ్డేత్వా హట్ఠమానసో;
ఇమేహి వీసతఙ్గేహి, సమఙ్గీ హోమి సబ్బదా.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా బోధిసమ్మజ్జకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
బోధిసమ్మజ్జకత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. ఆమణ్డఫలదాయకత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
వుట్ఠహిత్వా సమాధిమ్హా, చఙ్కమీ లోకనాయకో.
‘‘ఖారిభారం గహేత్వాన, ఆహరన్తో ఫలం తదా;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, చఙ్కమన్తం మహామునిం.
‘‘పసన్నచిత్తో సుమనో, సిరే కత్వాన అఞ్జలిం;
సమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా, ఆమణ్డమదదిం ఫలం.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఆమణ్డస్స ఇదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఆమణ్డఫలదాయకో థేరో ఇమా
గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఆమణ్డఫలదాయకత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. సుగన్ధత్థేరఅపదానం
‘‘ఇమమ్హి భద్దకే కప్పే, బ్రహ్మబన్ధు మహాయసో;
కస్సపో నామ గోత్తేన [నామేన (సబ్బత్థ)], ఉప్పజ్జి వదతం వరో.
‘‘అనుబ్యఞ్జనసమ్పన్నో, బాత్తింసవరలక్ఖణో;
బ్యామప్పభాపరివుతో, రంసిజాలసమోత్థటో [రంసిజాలసమోసటో (సీ. పీ.)].
‘‘అస్సాసేతా యథా చన్దో, సూరియోవ పభఙ్కరో;
నిబ్బాపేతా యథా మేఘో, సాగరోవ గుణాకరో.
‘‘ధరణీరివ ¶ సీలేన, హిమవావ సమాధినా;
ఆకాసో వియ పఞ్ఞాయ, అసఙ్గో అనిలో యథా.
‘‘స కదాచి మహావీరో, పరిసాసు విసారదో;
సచ్చాని సమ్పకాసేతి, ఉద్ధరన్తో మహాజనం.
‘‘తదా హి బారాణసియం, సేట్ఠిపుత్తో మహాయసో;
ఆసహం ధనధఞ్ఞస్స [అనన్తధనధఞ్ఞస్స (క.)], పహూతస్స బహూ తదా.
‘‘జఙ్ఘావిహారం విచరం, మిగదాయముపేచ్చహం [ముపేసహం (క.)];
అద్దసం విరజం బుద్ధం, దేసేన్తం అమతం పదం.
‘‘విసట్ఠకన్తవచనం ¶ , కరవీకసమస్సరం;
హంసరుతేహి [హంసదున్దుభి (స్యా. పీ.)] నిగ్ఘోసం, విఞ్ఞాపేన్తం మహాజనం.
‘‘దిస్వా ¶ దేవాతిదేవం తం, సుత్వావ మధురం గిరం;
పహాయనప్పకే భోగే, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘ఏవం ¶ పబ్బజితో చాహం, న చిరేన బహుస్సుతో;
అహోసిం ధమ్మకథికో, విచిత్తపటిభాణవా.
‘‘మహాపరిసమజ్ఝేహం, హట్ఠచిత్తో పునప్పునం;
వణ్ణయిం హేమవణ్ణస్స, వణ్ణం వణ్ణవిసారదో.
‘‘ఏస ఖీణాసవో బుద్ధో, అనీఘో ఛిన్నసంసయో;
సబ్బకమ్మక్ఖయం పత్తో, విముత్తోపధిసఙ్ఖయే.
‘‘ఏస సో భగవా బుద్ధో, ఏస సీహో అనుత్తరో;
సదేవకస్స లోకస్స, బ్రహ్మచక్కప్పవత్తకో.
‘‘దన్తో దమేతా సన్తో చ, సమేతా నిబ్బుతో ఇసి;
నిబ్బాపేతా చ అస్సత్థో, అస్సాసేతా మహాజనం.
‘‘వీరో సూరో చ విక్కన్తో [ధీరో చ (సీ. పీ.)], పఞ్ఞో కారుణికో వసీ;
విజితావీ చ స జినో, అప్పగబ్బో అనాలయో.
‘‘అనేఞ్జో అచలో ధీమా, అమోహో అసమో ముని;
ధోరయ్హో ఉసభో నాగో, సీహో సక్కో గరూసుపి.
‘‘విరాగో విమలో బ్రహ్మా, వాదీ సూరో రణఞ్జహో;
అఖిలో చ విసల్లో చ, అసమో సంయతో [వుసభో (స్యా.), పయతో (పీ.)] సుచి.
‘‘బ్రాహ్మణో ¶ ¶ సమణో నాథో, భిసక్కో సల్లకత్తకో;
యోధో బుద్ధో సుతాసుతో [సుతో సుతో (సీ. పీ.)], అచలో ముదితో సితో [దితో (సీ.)].
‘‘ధాతా ధతా చ సన్తి చ, కత్తా నేతా పకాసితా;
సమ్పహంసితా భేత్తా చ, ఛేత్తా సోతా పసంసితా.
‘‘అఖిలో చ విసల్లో చ, అనీఘో అకథంకథీ;
అనేజో విరజో కత్తా, గన్ధా వత్తా పసంసితా.
‘‘తారేతా అత్థకారేతా, కారేతా సమ్పదారితా;
పాపేతా సహితా కన్తా, హన్తా ఆతాపీ తాపసో [హన్తా, తాపితా చ విసోసితా (స్యా.)].
‘‘సమచిత్తో ¶ [సచ్చట్ఠితో (స్యా.)] సమసమో, అసహాయో దయాలయో [దయాసయో (సీ.)];
అచ్ఛేరసత్తో [అచ్ఛేరమన్తో (స్యా.)] అకుహో, కతావీ ఇసిసత్తమో.
‘‘నిత్తిణ్ణకఙ్ఖో నిమ్మానో, అప్పమేయ్యో అనూపమో;
సబ్బవాక్యపథాతీతో, సచ్చ నేయ్యన్తగూ [సబ్బనేయ్యన్తికో (స్యా.)] జినో.
‘‘సత్తసారవరే ¶ [సతరంసీవరే (స్యా.)] తస్మిం, పసాదో అమతావహో;
తస్మా బుద్ధే చ ధమ్మే చ, సఙ్ఘే సద్ధా మహత్థికా [మహిద్ధికా (సీ. క.)].
‘‘గుణేహి ఏవమాదీహి, తిలోకసరణుత్తమం;
వణ్ణేన్తో పరిసామజ్ఝే, అకం [కథిం (స్యా.)] ధమ్మకథం అహం.
‘‘తతో చుతాహం తుసితే, అనుభోత్వా మహాసుఖం;
తతో చుతో మనుస్సేసు, జాతో హోమి సుగన్ధికో.
‘‘నిస్సాసో ముఖగన్ధో చ, దేహగన్ధో తథేవ మే;
సేదగన్ధో చ సతతం, సబ్బగన్ధోవ హోతి మే [సబ్బగన్ధోతిసేతి మే (సీ. పీ.)].
‘‘ముఖగన్ధో ¶ సదా మయ్హం, పదుముప్పలచమ్పకో;
పరిసన్తో [ఆదిసన్తో (సీ.), అతికన్తో (స్యా.), అతిసన్తో (పీ.)] సదా వాతి, సరీరో చ తథేవ మే.
‘‘గుణత్థవస్స సబ్బన్తం, ఫలం తు [ఫలన్తం (స్యా.)] పరమబ్భుతం;
ఏకగ్గమనసా సబ్బే, వణ్ణయిస్సం [భాసితస్స (స్యా.)] సుణాథ మే.
‘‘గుణం ¶ బుద్ధస్స వత్వాన, హితాయ చ న సదిసం [హితాయ జనసన్ధిసు (సీ. పీ.), హితాయ నం సుఖావహం (స్యా.)];
సుఖితో [సుచిత్తో (స్యా.)] హోమి సబ్బత్థ, సఙ్ఘో వీరసమాయుతో [సరద్ధనిసమాయుతో (సీ.)].
‘‘యసస్సీ సుఖితో కన్తో, జుతిమా పియదస్సనో;
వత్తా అపరిభూతో చ, నిద్దోసో పఞ్ఞవా తథా.
‘‘ఖీణే ఆయుసి [పాసుసి (స్యా.)] నిబ్బానం, సులభం బుద్ధభత్తినో;
తేసం హేతుం పవక్ఖామి, తం సుణాథ యథాతథం.
‘‘సన్తం ¶ యసం భగవతో, విధినా అభివాదయం;
తత్థ తత్థూపపన్నోపి [యత్థ తత్థూపపన్నోపి (సీ. పీ.)], యసస్సీ తేన హోమహం.
‘‘దుక్ఖస్సన్తకరం బుద్ధం, ధమ్మం సన్తమసఙ్ఖతం;
వణ్ణయం సుఖదో ఆసిం, సత్తానం సుఖితో తతో.
‘‘గుణం వదన్తో బుద్ధస్స, బుద్ధపీతిసమాయుతో;
సకన్తిం పరకన్తిఞ్చ, జనయిం తేన కన్తిమా.
‘‘జినో తే తిత్థికాకిణ్ణే [జనోఘే తిత్థకాకిణ్ణే (సీ. పీ.), జినో యో తిత్థికాతిణ్ణో (స్యా.)], అభిభుయ్య కుతిత్థియే;
గుణం వదన్తో జోతేసిం [థోమేసిం (స్యా.)], నాయకం జుతిమా తతో.
‘‘పియకారీ జనస్సాపి, సమ్బుద్ధస్స గుణం వదం;
సరదోవ ససఙ్కోహం, తేనాసిం పియదస్సనో.
‘‘యథాసత్తివసేనాహం ¶ ¶ , సబ్బవాచాహి సన్థవిం;
సుగతం తేన వాగిసో, విచిత్తపటిభానవా.
‘‘యే బాలా విమతిం పత్తా, పరిభోన్తి మహామునిం;
నిగ్గహిం తే సద్ధమ్మేన, పరిభూతో న తేనహం [పరిభూతేన తేనహం (స్యా.)].
‘‘బుద్ధవణ్ణేన సత్తానం, కిలేసే అపనేసహం;
నిక్కిలేసమనో హోమి, తస్స కమ్మస్స వాహసా.
‘‘సోతూనం ¶ వుద్ధిమజనిం [బుద్ధిమజనిం (సీ. పీ.)], బుద్ధానుస్సతిదేసకో;
తేనాహమాసిం [తేనాపి చాసిం (స్యా.)] సప్పఞ్ఞో, నిపుణత్థవిపస్సకో.
‘‘సబ్బాసవపరిక్ఖీణో, తిణ్ణసంసారసాగరో;
సిఖీవ అనుపాదానో, పాపుణిస్సామి నిబ్బుతిం.
‘‘ఇమస్మింయేవ కప్పస్మిం, యమహం సన్థవిం జినం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధవణ్ణస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సుగన్ధో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
సుగన్ధత్థేరస్సాపదానం దసమం.
తిణదాయకవగ్గో తేపఞ్ఞాసమో.
తస్సుద్దానం –
తిణదో ¶ మఞ్చదో చేవ, సరణబ్భఞ్జనప్పదో;
సుపటో దణ్డదాయీ చ, నేలపూజీ తథేవ చ.
బోధిసమ్మజ్జకో మణ్డో, సుగన్ధో దసమోతి చ;
గాథాసతం సతేవీసం, గణితఞ్చేత్థ సబ్బసో.
౫౪. కచ్చాయనవగ్గో
౧. మహాకచ్చాయనత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ ¶ ¶ నామ జినో, అనేజో అజితం జయో;
సతసహస్సే కప్పానం, ఇతో ఉప్పజ్జి నాయకో.
‘‘వీరో కమలపత్తక్ఖో, ససఙ్కవిమలాననో;
కనకాచలసఙ్కాసో [కఞ్చనతచసఙ్కాసో (స్యా.)], రవిదిత్తిసమప్పభో.
‘‘సత్తనేత్తమనోహారీ, వరలక్ఖణభూసితో;
సబ్బవాక్యపథాతీతో, మనుజామరసక్కతో.
‘‘సమ్బుద్ధో బోధయం సత్తే, వాగీసో మధురస్సరో;
కరుణానిబన్ధసన్తానో, పరిసాసు విసారదో.
‘‘దేసేతి ¶ మధురం ధమ్మం, చతుసచ్చూపసంహితం;
నిముగ్గే మోహపఙ్కమ్హి, సముద్ధరతి పాణినే.
‘‘తదా ఏకచరో హుత్వా, తాపసో హిమవాలయో;
నభసా మానుసం లోకం, గచ్ఛన్తో జినమద్దసం.
‘‘ఉపేచ్చ సన్తికం తస్స, అస్సోసిం ధమ్మదేసనం;
వణ్ణయన్తస్స వీరస్స, సావకస్స మహాగుణం.
‘‘సఙ్ఖిత్తేన మయా వుత్తం, విత్థారేన పకాసయం;
పరిసం మఞ్చ తోసేతి, యథా కచ్చాయనో అయం.
‘‘‘నాహం ¶ ఏవమిధేకచ్చం [ఏవంవిధం కఞ్చి (సీ. పీ.)], అఞ్ఞం పస్సామి సావకం;
తస్మాతదగ్గే [తస్మేతదగ్గే (సీ.)] ఏసగ్గో, ఏవం ధారేథ భిక్ఖవో’.
‘‘తదాహం విమ్హితో హుత్వా, సుత్వా వాక్యం మనోరమం;
హిమవన్తం గమిత్వాన, ఆహిత్వా [ఆహత్వా (సీ. పీ.)] పుప్ఫసఞ్చయం.
‘‘పూజేత్వా లోకసరణం, తం ఠానమభిపత్థయిం;
తదా మమాసయం ఞత్వా, బ్యాకాసి స రణఞ్జహో.
‘‘‘పస్సథేతం ¶ ఇసివరం, నిద్ధన్తకనకత్తచం;
ఉద్ధగ్గలోమం పీణంసం, అచలం పఞ్జలిం ఠితం.
‘‘‘హాసం ¶ సుపుణ్ణనయనం, బుద్ధవణ్ణగతాసయం;
ధమ్మజం ఉగ్గహదయం [ధమ్మంవ విగ్గహవరం (సీ.), ధమ్మపటిగ్గహవరం (పీ.)], అమతాసిత్తసన్నిభం’.
‘‘కచ్చానస్స గుణం సుత్వా, తం ఠానం పత్థయం ఠితో;
అనాగతమ్హి అద్ధానే, గోతమస్స మహామునే.
‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
కచ్చానో నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో.
‘‘బహుస్సుతో మహాఞాణీ, అధిప్పాయవిదూ మునే;
పాపుణిస్సతి తం ఠానం, యథాయం బ్యాకతో మయా.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘దువే భవే సంసరామి, దేవత్తే అథ మానుసే;
అఞ్ఞం గతిం న గచ్ఛామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘దువే ¶ కులే పజాయామి, ఖత్తియే అథ బ్రాహ్మణే;
నీచే కులే న జాయామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పచ్ఛిమే ¶ చ భవే దాని, జాతో ఉజ్జేనియం పురే [జాతో, ఉజ్జేనియం పురే రమే (స్యా.)];
పజ్జోతస్స చ చణ్డస్స, పురోహితదిజాధినో [పురోహితదిజాతినో (సీ. పీ.)].
‘‘పుత్తో తిరిటివచ్ఛస్స [తిరిటవచ్ఛస్స (సీ.), తిపితివచ్ఛస్స (స్యా.)], నిపుణో వేదపారగూ;
మాతా చ చన్దిమా నామ, కచ్చానోహం వరత్తచో.
‘‘వీమంసనత్థం బుద్ధస్స, భూమిపాలేన పేసితో;
దిస్వా మోక్ఖపురద్వారం, నాయకం గుణసఞ్చయం.
‘‘సుత్వా చ విమలం వాక్యం, గతిపఙ్కవిసోసనం;
పాపుణిం అమతం సన్తం, సేసేహి సహ సత్తహి.
‘‘అధిప్పాయవిదూ జాతో, సుగతస్స మహామతే;
ఠపితో ఏతదగ్గే చ, సుసమిద్ధమనోరథో.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం ¶ ¶ వత మే ఆసి, మమ బుద్ధస్స సన్తికే;
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి, మమ బుద్ధస్స సన్తికే; తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మహాకచ్చాయనో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
మహాకచ్చాయనత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. వక్కలిత్థేరఅపదానం
‘‘ఇతో ¶ సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి నాయకో;
అనోమనామో అమితో, నామేన పదుముత్తరో.
‘‘పదుమాకారవదనో, పదుమామలసుచ్ఛవీ;
లోకేనానుపలిత్తోవ తోయేన పదుమం యథా.
‘‘వీరో పదుమపత్తక్ఖో, కన్తో చ పదుమం యథా;
పదుముత్తరగన్ధోవ, తస్మా సో పదుముత్తరో.
‘‘లోకజేట్ఠో చ నిమ్మానో, అన్ధానం నయనూపమో;
సన్తవేసో గుణనిధి, కరుణామతిసాగరో.
‘‘స కదాచి మహావీరో, బ్రహ్మాసురసురచ్చితో;
సదేవమనుజాకిణ్ణే, జనమజ్ఝే జినుత్తమో [జనుత్తమో (స్యా. పీ.), అనుత్తమో (క.) వఙ్గీసత్థేరాపదానేపి].
‘‘వదనేన సుగన్ధేన, మధురేన రుతేన చ;
రఞ్జయం పరిసం సబ్బం, సన్థవీ సావకం సకం.
‘‘సద్ధాధిముత్తో ¶ సుమతి, మమ దస్సనలాలసో [దస్సనసాలయో (స్యా.)];
నత్థి ఏతాదిసో అఞ్ఞో, యథాయం భిక్ఖు వక్కలి.
‘‘తదాహం హంసవతియం, నగరే బ్రాహ్మణత్రజో;
హుత్వా సుత్వా చ తం వాక్యం, తం ఠానమభిరోచయిం.
‘‘ససావకం ¶ తం విమలం, నిమన్తేత్వా తథాగతం;
సత్తాహం భోజయిత్వాన, దుస్సేహచ్ఛాదయిం తదా.
‘‘నిపచ్చ ¶ ¶ సిరసా తస్స, అనన్తగుణసాగరే;
నిముగ్గో పీతిసమ్పుణ్ణో, ఇదం వచనమబ్రవిం.
‘‘‘యో సో తయా సన్థవితో, ఇతో సత్తమకే ముని [ఇధ సద్ధాధిముత్తో ఇసి (స్యా.), ఇతో సత్తమకేహని (సీ. పీ.)];
భిక్ఖు సద్ధావతం అగ్గో, తాదిసో హోమహం మునే’.
‘‘ఏవం వుత్తే మహావీరో, అనావరణదస్సనో;
ఇమం వాక్యం ఉదీరేసి, పరిసాయ మహాముని.
‘‘‘పస్సథేతం మాణవకం, పీతమట్ఠనివాసనం;
హేమయఞ్ఞోపచితఙ్గం [హేమయఞ్ఞోపవీతఙ్గం (సీ.)], జననేత్తమనోహరం.
‘‘‘ఏసో అనాగతద్ధానే, గోతమస్స మహేసినో;
అగ్గో సద్ధాధిముత్తానం, సావకోయం భవిస్సతి.
‘‘‘దేవభూతో మనుస్సో వా, సబ్బసన్తాపవజ్జితో;
సబ్బభోగపరిబ్యూళ్హో, సుఖితో సంసరిస్సతి.
‘‘‘సతసహస్సితో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
వక్కలి నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో’.
‘‘తేన కమ్మవిసేసేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘సబ్బత్థ సుఖితో హుత్వా, సంసరన్తో భవాభవే;
సావత్థియం పురే జాతో, కులే అఞ్ఞతరే అహం.
‘‘నోనీతసుఖుమాలం ¶ మం, జాతపల్లవకోమలం;
మన్దం ఉత్తానసయనం, పిసాచభయతజ్జితా.
‘‘పాదమూలే మహేసిస్స, సాయేసుం దీనమానసా;
ఇమం దదామ తే నాథ, సరణం హోహి నాయక.
‘‘తదా ¶ ¶ పటిగ్గహి సో మం, భీతానం సరణో ముని;
జాలినా చక్కఙ్కితేన [సఙ్కలఙ్కేన (సీ.)], ముదుకోమలపాణినా.
‘‘తదా పభుతి తేనాహం, అరక్ఖేయ్యేన రక్ఖితో;
సబ్బవేరవినిముత్తో [సబ్బబ్యాధివినిముత్తో (స్యా.), సబ్బూపధివినిముత్తో (పీ.)], సుఖేన పరివుద్ధితో.
‘‘సుగతేన ¶ వినా భూతో, ఉక్కణ్ఠామి ముహుత్తకం;
జాతియా సత్తవస్సోహం, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘సబ్బపారమిసమ్భూతం, నీలక్ఖినయనం [లఙ్కినీలయనం (సీ.)] వరం;
రూపం సబ్బసుభాకిణ్ణం, అతిత్తో విహరామహం [విహయామహం (సీ. పీ.)].
‘‘బుద్ధరూపరతిం [బుద్ధో రూపరతిం (సీ.)] ఞత్వా, తదా ఓవది మం జినో;
‘అలం వక్కలి కిం రూపే, రమసే బాలనన్దితే.
‘‘‘యో హి పస్సతి సద్ధమ్మం, సో మం పస్సతి పణ్డితో;
అపస్సమానో సద్ధమ్మం, మం పస్సమ్పి న పస్సతి.
‘‘‘అనన్తాదీనవో కాయో, విసరుక్ఖసమూపమో;
ఆవాసో సబ్బరోగానం, పుఞ్జో దుక్ఖస్స కేవలో.
‘‘‘నిబ్బిన్దియ తతో రూపే, ఖన్ధానం ఉదయబ్బయం;
పస్స ఉపక్కిలేసానం, సుఖేనన్తం గమిస్సతి’.
‘‘ఏవం ¶ తేనానుసిట్ఠోహం, నాయకేన హితేసినా;
గిజ్ఝకూటం సమారుయ్హ, ఝాయామి గిరికన్దరే.
‘‘ఠితో పబ్బతపాదమ్హి, అస్సాసయి [మమాహసో (సీ.)] మహాముని;
వక్కలీతి జినో వాచం, తం సుత్వా ముదితో అహం.
‘‘పక్ఖన్దిం సేలపబ్భారే, అనేకసతపోరిసే;
తదా బుద్ధానుభావేన, సుఖేనేవ మహిం గతో.
‘‘పునోపి [పునాపి (స్యా.), ముని మం (క.)] ధమ్మం దేసేతి, ఖన్ధానం ఉదయబ్బయం;
తమహం ధమ్మమఞ్ఞాయ, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘సుమహాపరిసమజ్ఝే ¶ , తదా మం చరణన్తగో;
అగ్గం సద్ధాధిముత్తానం, పఞ్ఞపేసి మహామతి.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా వక్కలిత్థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
వక్కలిత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. మహాకప్పినత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
ఉదితో అజటాకాసే [జగదాకాసే (సీ.), జలదాకాసే (పీ.)], రవీవ సరదమ్బరే.
‘‘వచనాభాయ బోధేతి, వేనేయ్యపదుమాని సో;
కిలేసపఙ్కం సోసేతి, మతిరంసీహి నాయకో.
‘‘తిత్థియానం యసే [యసో (సీ. పీ.)] హన్తి, ఖజ్జోతాభా యథా రవి;
సచ్చత్థాభం పకాసేతి, రతనంవ దివాకరో.
‘‘గుణానం ఆయతిభూతో, రతనానంవ సాగరో;
పజ్జున్నోరివ భూతాని, ధమ్మమేఘేన వస్సతి.
‘‘అక్ఖదస్సో తదా ఆసిం, నగరే హంససవ్హయే;
ఉపేచ్చ ధమ్మమస్సోసిం, జలజుత్తమనామినో.
‘‘ఓవాదకస్స భిక్ఖూనం, సావకస్స కతావినో;
గుణం పకాసయన్తస్స, తప్పయన్తస్స [తోసయన్తస్స (సీ.), హాసయన్తస్స (స్యా.), వాసయన్తస్స (పీ.)] మే మనం.
‘‘సుత్వా పతీతో సుమనో, నిమన్తేత్వా తథాగతం;
ససిస్సం భోజయిత్వాన, తం ఠానమభిపత్థయిం.
‘‘తదా ¶ హంససమభాగో, హంసదున్దుభినిస్సనో [హంసదున్దుభిసుస్సరో (సీ.)];
పస్సథేతం మహామత్తం, వినిచ్ఛయవిసారదం.
‘‘పతితం పాదమూలే మే, సముగ్గతతనూరుహం;
జీమూతవణ్ణం పీణంసం, పసన్ననయనాననం.
‘‘పరివారేన ¶ మహతా, రాజయుత్తం మహాయసం;
ఏసో కతావినో ఠానం, పత్థేతి ముదితాసయో.
‘‘‘ఇమినా ¶ ¶ పణిపాతేన, చాగేన పణిధీహి చ [పిణ్డపాతేన, చేతనా పణిధీహి చ (సీ.)];
కప్పసతసహస్సాని, నుపపజ్జతి దుగ్గతిం.
‘‘‘దేవేసు దేవసోభగ్గం, మనుస్సేసు మహన్తతం;
అనుభోత్వాన సేసేన [అభుత్వావ సేసేన (సీ.), అనుభోత్వావ సేసేన (స్యా.)], నిబ్బానం పాపుణిస్సతి.
‘‘‘సతసహస్సితో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
కప్పినో నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో’.
‘‘తతోహం సుకతం కారం, కత్వాన జినసాసనే;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తుసితం అగమాసహం.
‘‘దేవమానుసరజ్జాని, సతసో అనుసాసియ;
బారాణసియమాసన్నే, జాతో కేనియజాతియం.
‘‘సహస్సపరివారేన [సతసహస్సపరివారో (స్యా.)], సపజాపతికో అహం;
పఞ్చ పచ్చేకబుద్ధానం, సతాని సముపట్ఠహిం.
‘‘తేమాసం భోజయిత్వాన, పచ్ఛాదమ్హ తిచీవరం;
తతో చుతా మయం సబ్బే, అహుమ్హ తిదసూపగా.
‘‘పునో సబ్బే మనుస్సత్తం, అగమిమ్హ తతో చుతా;
కుక్కుటమ్హి పురే జాతా, హిమవన్తస్స పస్సతో.
‘‘కప్పినో ¶ ¶ నామహం ఆసిం, రాజపుత్తో మహాయసో;
సేసామచ్చకులే జాతా, మమేవ పరివారయుం.
‘‘మహారజ్జసుఖం పత్తో, సబ్బకామసమిద్ధిమా;
వాణిజేహి సమక్ఖాతం, బుద్ధుప్పాదమహం సుణిం.
‘‘‘బుద్ధో లోకే సముప్పన్నో, అసమో ఏకపుగ్గలో;
సో పకాసేతి సద్ధమ్మం, అమతం సుఖముత్తమం.
‘‘‘సుయుత్తా తస్స సిస్సా చ, సుముత్తా చ అనాసవా’;
‘‘సుత్వా నేసం సువచనం, సక్కరిత్వాన వాణిజే.
‘‘పహాయ రజ్జం సామచ్చో, నిక్ఖమిం బుద్ధమామకో;
నదిం దిస్వా మహాచన్దం, పూరితం సమతిత్తికం.
‘‘అప్పతిట్ఠం ¶ అనాలమ్బం, దుత్తరం సీఘవాహినిం;
గుణం సరిత్వా బుద్ధస్స, సోత్థినా సమతిక్కమిం.
‘‘‘భవసోతం సచే బుద్ధో, తిణ్ణో లోకన్తగూ విదూ [విభూ (క.)];
ఏతేన సచ్చవజ్జేన, గమనం మే సమిజ్ఝతు.
‘‘‘యది ¶ సన్తిగమో మగ్గో, మోక్ఖో చచ్చన్తికం [మోక్ఖదం సన్తికం (స్యా.)] సుఖం;
ఏతేన సచ్చవజ్జేన, గమనం మే సమిజ్ఝతు.
‘‘‘సఙ్ఘో చే తిణ్ణకన్తారో, పుఞ్ఞక్ఖేత్తో అనుత్తరో;
ఏతేన సచ్చవజ్జేన, గమనం మే సమిజ్ఝతు’.
‘‘సహ కతే సచ్చవరే, మగ్గా అపగతం జలం;
తతో సుఖేన ఉత్తిణ్ణో, నదీతీరే మనోరమే.
‘‘నిసిన్నం ¶ అద్దసం బుద్ధం, ఉదేన్తంవ పభఙ్కరం;
జలన్తం హేమసేలంవ, దీపరుక్ఖంవ జోతితం.
‘‘ససింవ తారాసహితం, సావకేహి పురక్ఖతం;
వాసవం వియ వస్సన్తం, దేసనాజలదన్తరం [దేవేన జలనన్దనం (స్యా. పీ.)].
‘‘వన్దిత్వాన సహామచ్చో, ఏకమన్తముపావిసిం;
తతో నో ఆసయం [తతో అజ్ఝాసయం (స్యా.)] ఞత్వా, బుద్ధో ధమ్మమదేసయి.
‘‘సుత్వాన ¶ ధమ్మం విమలం, అవోచుమ్హ మయం జినం;
‘పబ్బాజేహి మహావీర, నిబ్బిన్దామ్హ [నిబ్బిన్నామ్హ (సీ. పీ.), ఓతిణ్ణమ్హ (స్యా.)] మయం భవే’.
‘‘‘స్వక్ఖాతో భిక్ఖవే ధమ్మో, దుక్ఖన్తకరణాయ వో;
చరథ బ్రహ్మచరియం’, ఇచ్చాహ మునిసత్తమో.
‘‘సహ వాచాయ సబ్బేపి, భిక్ఖువేసధరా మయం;
అహుమ్హ ఉపసమ్పన్నా, సోతాపన్నా చ సాసనే.
‘‘తతో జేతవనం గన్త్వా, అనుసాసి వినాయకో;
అనుసిట్ఠో జినేనాహం, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘తతో భిక్ఖుసహస్సాని [భిక్ఖుసహస్సం తం (సీ. పీ.)], అనుసాసిమహం తదా;
మమానుసాసనకరా, తేపి ఆసుం అనాసవా.
‘‘జినో తస్మిం గుణే తుట్ఠో, ఏతదగ్గే ఠపేసి మం;
భిక్ఖుఓవాదకానగ్గో, కప్పినోతి మహాజనే.
‘‘సతసహస్సే ¶ కతం కమ్మం, ఫలం దస్సేసి మే ఇధ;
పముత్తో సరవేగోవ, కిలేసే ఝాపయిం [ఝాపయీ (సీ.)] మమ.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మహాకప్పినో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
మహాకప్పినత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. దబ్బమల్లపుత్తత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ నామ జినో, సబ్బలోకవిదూ ముని;
ఇతో సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి చక్ఖుమా.
‘‘ఓవాదకో విఞ్ఞాపకో, తారకో సబ్బపాణినం;
దేసనాకుసలో బుద్ధో, తారేసి జనతం బహుం.
‘‘అనుకమ్పకో ¶ కారుణికో, హితేసీ సబ్బపాణినం;
సమ్పత్తే తిత్థియే సబ్బే, పఞ్చసీలే పతిట్ఠపి [పతిట్ఠహి (స్యా. క.)].
‘‘ఏవం నిరాకులం ఆసి, సుఞ్ఞతం [సుఞ్ఞకం (సీ.) ఏవముపరిపి] తిత్థియేహి చ;
విచిత్తం అరహన్తేహి, వసీభూతేహి తాదిభి.
‘‘రతనానట్ఠపఞ్ఞాసం, ఉగ్గతో సో మహాముని;
కఞ్చనగ్ఘియసఙ్కాసో, బాత్తింసవరలక్ఖణో.
‘‘వస్ససతసహస్సాని ¶ , ఆయు విజ్జతి తావదే;
తావతా తిట్ఠమానో సో, తారేసి జనతం బహుం.
‘‘తదాహం హంసవతియం, సేట్ఠిపుత్తో మహాయసో;
ఉపేత్వా లోకపజ్జోతం, అస్సోసిం ధమ్మదేసనం.
‘‘సేనాసనాని భిక్ఖూనం, పఞ్ఞాపేన్తం ససావకం;
కిత్తయన్తస్స వచనం, సుణిత్వా ముదితో అహం.
‘‘అధికారం ¶ ససఙ్ఘస్స, కత్వా తస్స మహేసినో;
నిపచ్చ సిరసా పాదే, తం ఠానమభిపత్థయిం.
‘‘తదాహ స మహావీరో, మమ కమ్మం పకిత్తయం;
‘యో ససఙ్ఘమభోజేసి, సత్తాహం లోకనాయకం.
‘‘‘సోయం కమలపత్తక్ఖో, సీహంసో కనకత్తచో;
మమ పాదమూలే నిపతి [పతితో (పీ.)], పత్థయం ఠానముత్తమం.
‘‘‘సతసహస్సితో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘సావకో తస్స బుద్ధస్స, దబ్బో నామేన విస్సుతో;
సేనాసనపఞ్ఞాపకో, అగ్గో హేస్సతియం తదా’.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘సతానం తీణిక్ఖత్తుఞ్చ, దేవరజ్జమకారయిం;
సతానం పఞ్చక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం.
‘‘పదేసరజ్జం ¶ ¶ ¶ విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం;
సబ్బత్థ సుఖితో ఆసిం, తస్స కమ్మస్స వాహసా.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, విపస్సీ నామ నాయకో;
ఉప్పజ్జి చారుదస్సనో [చారునయనో (సీ. స్యా. పీ.)], సబ్బధమ్మవిపస్సకో.
‘‘దుట్ఠచిత్తో ఉపవదిం, సావకం తస్స తాదినో;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణం, సుద్ధోతి చ విజానియ.
‘‘తస్సేవ నరవీరస్స, సావకానం మహేసినం;
సలాకఞ్చ గహేత్వాన [సలాకం పగ్గహేత్వాన (సీ. పీ.)], ఖీరోదనమదాసహం.
‘‘ఇమమ్హి భద్దకే కప్పే, బ్రహ్మబన్ధు మహాయసో;
కస్సపో నామ గోత్తేన, ఉప్పజ్జి వదతం వరో.
‘‘సాసనం జోతయిత్వాన, అభిభుయ్య కుతిత్థియే;
వినేయ్యే వినయిత్వావ, నిబ్బుతో సో ససావకో.
‘‘ససిస్సే నిబ్బుతే నాథే, అత్థమేన్తమ్హి సాసనే;
దేవా కన్దింసు సంవిగ్గా, ముత్తకేసా రుదమ్ముఖా.
‘‘నిబ్బాయిస్సతి ¶ ధమ్మక్ఖో, న పస్సిస్సామ సుబ్బతే;
న సుణిస్సామ సద్ధమ్మం, అహో నో అప్పపుఞ్ఞతా.
‘‘తదాయం పథవీ సబ్బా, అచలా సా చలాచలా [చలాచలీ (సీ.), పులాపులీ (స్యా.)];
సాగరో చ ససోకోవ, వినదీ కరుణం గిరం.
‘‘చతుద్దిసా దున్దుభియో, నాదయింసు అమానుసా;
సమన్తతో అసనియో, ఫలింసు చ భయావహా.
‘‘ఉక్కా ¶ పతింసు నభసా, ధూమకేతు చ దిస్సతి;
సధూమా జాలవట్టా చ [సబ్బథలజసత్తా చ (సీ.)], రవింసు కరుణం మిగా.
‘‘ఉప్పాదే దారుణే దిస్వా, సాసనత్థఙ్గసూచకే;
సంవిగ్గా భిక్ఖవో సత్త, చిన్తయిమ్హ మయం తదా.
‘‘సాసనేన వినామ్హాకం, జీవితేన అలం మయం;
పవిసిత్వా మహారఞ్ఞం, యుఞ్జామ జినసాసనం.
‘‘అద్దసమ్హ ¶ తదారఞ్ఞే, ఉబ్బిద్ధం సేలముత్తమం;
నిస్సేణియా తమారుయ్హ, నిస్సేణిం పాతయిమ్హసే.
‘‘తదా ¶ ఓవది నో థేరో, బుద్ధుప్పాదో సుదుల్లభో;
సద్ధాతిదుల్లభా లద్ధా, థోకం సేసఞ్చ సాసనం.
‘‘నిపతన్తి ఖణాతీతా, అనన్తే దుక్ఖసాగరే;
తస్మా పయోగో కత్తబ్బో, యావ ఠాతి మునే మతం [యావ తిట్ఠతి సాసనం (స్యా.)].
‘‘అరహా ఆసి సో థేరో, అనాగామీ తదానుగో;
సుసీలా ఇతరే యుత్తా, దేవలోకం అగమ్హసే.
‘‘నిబ్బుతో తిణ్ణసంసారో, సుద్ధావాసే చ ఏకకో;
అహఞ్చ పక్కుసాతి చ, సభియో బాహియో తథా.
‘‘కుమారకస్సపో చేవ, తత్థ తత్థూపగా మయం;
సంసారబన్ధనా ముత్తా, గోతమేనానుకమ్పితా.
‘‘మల్లేసు కుసినారాయం, జాతో గబ్భేవ మే సతో;
మాతా మతా చితారుళ్హా, తతో నిప్పతితో అహం.
‘‘పతితో ¶ దబ్బపుఞ్జమ్హి, తతో దబ్బోతి విస్సుతో;
బ్రహ్మచారీబలేనాహం, విముత్తో సత్తవస్సికో.
‘‘ఖీరోదనబలేనాహం ¶ , పఞ్చహఙ్గేహుపాగతో;
ఖీణాసవోపవాదేన, పాపేహి బహుచోదితో.
‘‘ఉభో పుఞ్ఞఞ్చ పాపఞ్చ, వీతివత్తోమ్హి దానిహం;
పత్వాన పరమం సన్తిం, విహరామి అనాసవో.
‘‘సేనాసనం పఞ్ఞాపయిం, హాసయిత్వాన సుబ్బతే;
జినో తస్మిం గుణే తుట్ఠో, ఏతదగ్గే ఠపేసి మం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా దబ్బమల్లపుత్తో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
దబ్బమల్లపుత్తత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. కుమారకస్సపత్థేరఅపదానం
‘‘ఇతో ¶ సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి నాయకో;
సబ్బలోకహితో వీరో, పదుముత్తరనామకో.
‘‘తదాహం ¶ బ్రాహ్మణో హుత్వా, విస్సుతో వేదపారగూ;
దివావిహారం విచరం, అద్దసం లోకనాయకం.
‘‘చతుసచ్చం ¶ పకాసేన్తం, బోధయన్తం సదేవకం;
విచిత్తకథికానగ్గం, వణ్ణయన్తం మహాజనే.
‘‘తదా ముదితచిత్తోహం, నిమన్తేత్వా తథాగతం;
నానారత్తేహి వత్థేహి, అలఙ్కరిత్వాన మణ్డపం.
‘‘నానారతనపజ్జోతం, ససఙ్ఘం భోజయిం తహిం;
భోజయిత్వాన సత్తాహం, నానగ్గరసభోజనం.
‘‘నానాచిత్తేహి [నానావణ్ణేహి (సీ.)] పుప్ఫేహి, పూజయిత్వా ససావకం [మహావీరం (క.)];
నిపచ్చ పాదమూలమ్హి, తం ఠానం పత్థయిం అహం.
‘‘తదా ¶ మునివరో ఆహ, కరుణేకరసాసయో [కరుణో కరుణాలయో (స్యా.)];
‘పస్సథేతం దిజవరం, పదుమాననలోచనం.
‘‘‘పీతిపామోజ్జబహులం, సముగ్గతతనూరుహం;
హాసమ్హితవిసాలక్ఖం, మమ సాసనలాలసం.
‘‘‘పతితం పాదమూలే మే, ఏకావత్థసుమానసం [ఏకవత్థం సుమానసం (స్యా. క.)];
ఏస పత్థేతి తం ఠానం, విచిత్తకథికత్తనం [విచిత్తకథికత్తదం (సీ. పీ.)].
‘‘‘సతసహస్సితో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
కుమారకస్సపో నామ, హేస్సతి సత్థు సావకో.
‘‘‘విచిత్తపుప్ఫదుస్సానం ¶ , రతనానఞ్చ వాహసా;
విచిత్తకథికానం సో, అగ్గతం పాపుణిస్సతి’.
‘‘తేన ¶ కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘పరిబ్భమం భవాభవే [భవాకాసే (సీ. పీ.)], రఙ్గమజ్ఝే యథా నటో;
సాఖమిగత్రజో హుత్వా, మిగియా కుచ్ఛిమోక్కమిం.
‘‘తదా మయి కుచ్ఛిగతే, వజ్ఝవారో ఉపట్ఠితో;
సాఖేన చత్తా మే మాతా, నిగ్రోధం సరణం గతా.
‘‘తేన సా మిగరాజేన, మరణా పరిమోచితా;
పరిచ్చజిత్వా సపాణం [సంపాణం (సీ. పీ.)], మమేవం ఓవదీ తదా.
‘‘‘నిగ్రోధమేవ సేవేయ్య, న సాఖముపసంవసే;
నిగ్రోధస్మిం మతం సేయ్యో, యఞ్చే సాఖమ్హి జీవితం’.
‘‘తేనానుసిట్ఠా మిగయూథపేన, అహఞ్చ మాతా చ తథేతరే చ [చితరే చ (స్యా.), తస్సోవాదేన (పీ.), చితరే చ తస్సోవాదం (క.)];
ఆగమ్మ ¶ రమ్మం తుసితాధివాసం, గతా పవాసం సఘరం యథేవ.
‘‘పునో కస్సపవీరస్స, అత్థమేన్తమ్హి సాసనే;
ఆరుయ్హ సేలసిఖరం, యుఞ్జిత్వా జినసాసనం.
‘‘ఇదానాహం రాజగహే, జాతో సేట్ఠికులే అహుం;
ఆపన్నసత్తా మే మాతా, పబ్బజి అనగారియం.
‘‘సగబ్భం ¶ ¶ తం విదిత్వాన, దేవదత్తముపానయుం;
సో అవోచ ‘వినాసేథ, పాపికం భిక్ఖునిం ఇమం’.
‘‘ఇదానిపి మునిన్దేన, జినేన అనుకమ్పితా;
సుఖినీ అజనీ మయ్హం, మాతా భిక్ఖునుపస్సయే.
‘‘తం విదిత్వా మహీపాలో, కోసలో మం అపోసయి;
కుమారపరిహారేన, నామేనాహఞ్చ కస్సపో.
‘‘మహాకస్సపమాగమ్మ, అహం కుమారకస్సపో;
వమ్మికసదిసం కాయం, సుత్వా బుద్ధేన దేసితం.
‘‘తతో ¶ చిత్తం విముచ్చి మే, అనుపాదాయ సబ్బసో;
పాయాసిం దమయిత్వాహం, ఏతదగ్గమపాపుణిం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కుమారకస్సపో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
కుమారకస్సపత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
చతువీసతిమం భాణవారం.
౬. బాహియత్థేరఅపదానం
‘‘ఇతో ¶ సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి నాయకో;
మహప్పభో తిలోకగ్గో, నామేన పదుముత్తరో.
‘‘ఖిప్పాభిఞ్ఞస్స భిక్ఖుస్స, గుణం కిత్తయతో మునే;
సుత్వా ఉదగ్గచిత్తోహం, కారం కత్వా మహేసినో.
‘‘దత్వా సత్తాహికం దానం, ససిస్సస్స మునే అహం;
అభివాదియ సమ్బుద్ధం, తం ఠానం పత్థయిం తదా.
‘‘తతో మం బ్యాకరి బుద్ధో, ‘ఏతం పస్సథ బ్రాహ్మణం;
పతితం పాదమూలే మే, చరియం పచ్చవేక్ఖణం [పసన్ననయనాననం (సీ.), పీనసమ్పన్నవేక్ఖణం (స్యా.), పీణంసం పచ్చవేక్ఖణం (పీ.)].
‘‘‘హేమయఞ్ఞోపచితఙ్గం ¶ ¶ , అవదాతతనుత్తచం;
పలమ్బబిమ్బతమ్బోట్ఠం, సేతతిణ్హసమం దిజం.
‘‘‘గుణథామబహుతరం, సముగ్గతతనూరుహం;
గుణోఘాయతనీభూతం, పీతిసమ్ఫుల్లితాననం.
‘‘‘ఏసో పత్థయతే ఠానం, ఖిప్పాభిఞ్ఞస్స భిక్ఖునో;
అనాగతే మహావీరో, గోతమో నామ హేస్సతి.
‘‘‘తస్స ¶ ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
బాహియో నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో’.
‘‘తదా హి తుట్ఠో వుట్ఠాయ, యావజీవం మహామునే;
కారం కత్వా చుతో సగ్గం, అగం సభవనం యథా.
‘‘దేవభూతో ¶ మనుస్సో వా, సుఖితో తస్స కమ్మునో;
వాహసా సంసరిత్వాన, సమ్పత్తిమనుభోమహం.
‘‘పున కస్సపవీరస్స, అత్థమేన్తమ్హి [అత్థఙ్గతమ్హి (స్యా.)] సాసనే;
ఆరుయ్హ సేలసిఖరం, యుఞ్జిత్వా జినసాసనం.
‘‘విసుద్ధసీలో సప్పఞ్ఞో, జినసాసనకారకో;
తతో చుతా పఞ్చ జనా, దేవలోకం అగమ్హసే.
‘‘తతోహం బాహియో జాతో, భారుకచ్ఛే పురుత్తమే;
తతో నావాయ పక్ఖన్దో [పక్ఖన్తో (సీ.), పక్కన్తో (పీ.)], సాగరం అప్పసిద్ధియం [అత్థసిద్ధియం (క.)].
‘‘తతో నావా అభిజ్జిత్థ, గన్త్వాన కతిపాహకం;
తదా భీసనకే ఘోరే, పతితో మకరాకరే.
‘‘తదాహం వాయమిత్వాన, సన్తరిత్వా మహోదధిం;
సుప్పాదపట్టనవరం [సుప్పారపట్టనవరం (సీ. పీ.)], సమ్పత్తో మన్దవేధితో [మన్దమేధికో (సీ.), మన్దవేదితో (స్యా.), మద్దవేరతం (క.)].
‘‘దారుచీరం నివాసేత్వా, గామం పిణ్డాయ పావిసిం;
తదాహ సో జనో తుట్ఠో, అరహాయమిధాగతో.
‘‘ఇమం అన్నేన పానేన, వత్థేన సయనేన చ;
భేసజ్జేన చ సక్కత్వా, హేస్సామ సుఖితా మయం.
‘‘పచ్చయానం తదా లాభీ, తేహి సక్కతపూజితో;
అరహాహన్తి సఙ్కప్పం, ఉప్పాదేసిం అయోనిసో.
‘‘తతో ¶ ¶ మే చిత్తమఞ్ఞాయ, చోదయీ పుబ్బదేవతా;
‘న త్వం ఉపాయమగ్గఞ్ఞూ, కుతో త్వం అరహా భవే’.
‘‘చోదితో ¶ తాయ సంవిగ్గో, తదాహం పరిపుచ్ఛి తం;
‘కే వా ఏతే కుహిం లోకే, అరహన్తో నరుత్తమా.
‘‘‘సావత్థియం ¶ కోసలమన్దిరే జినో, పహూతపఞ్ఞో వరభూరిమేధసో;
సో సక్యపుత్తో అరహా అనాసవో, దేసేతి ధమ్మం అరహత్తపత్తియా.
‘‘‘తదస్స సుత్వా వచనం సుపీణితో [పీణిత్వా (క.)], నిధింవ లద్ధా కపణోతి విమ్హితో;
ఉదగ్గచిత్తో అరహత్తముత్తమం, సుదస్సనం దట్ఠుమనన్తగోచరం.
‘‘‘తదా తతో నిక్ఖమిత్వాన సత్థునో [నిక్ఖమితున సత్థువరం (సీ.)], సదా జినం పస్సామి విమలాననం [పరాజినం పస్సామి కమలాననం (క.)];
ఉపేచ్చ రమ్మం విజితవ్హయం వనం, దిజే అపుచ్ఛిం కుహిం లోకనన్దనో.
‘‘‘తతో అవోచుం నరదేవవన్దితో, పురం పవిట్ఠో అసనేసనాయ సో;
ససోవ [పచ్చేహి (సీ. స్యా.)] ఖిప్పం మునిదస్సనుస్సుకో, ఉపేచ్చ వన్దాహి తమగ్గపుగ్గలం’.
‘‘తతోహం తువటం గన్త్వా, సావత్థిం పురముత్తమం;
విచరన్తం తమద్దక్ఖిం, పిణ్డత్థం అపిహాగిధం.
‘‘పత్తపాణిం ¶ అలోలక్ఖం, పాచయన్తం పీతాకరం [భాజయన్తం వియామతం (సీ.), జోతయన్తం ఇధామతం (స్యా.), భాజయన్తం ఇదంమతం (పీ.)];
సిరీనిలయసఙ్కాసం, రవిదిత్తిహరాననం.
‘‘తం సమేచ్చ నిపచ్చాహం, ఇదం వచనమబ్రవిం;
‘కుపథే విప్పనట్ఠస్స, సరణం హోహి గోతమ.
‘‘‘పాణసన్తారణత్థాయ ¶ , పిణ్డాయ విచరామహం;
న తే ధమ్మకథాకాలో, ఇచ్చాహ మునిసత్తమో’.
‘‘తదా పునప్పునం బుద్ధం, ఆయాచిం ధమ్మలాలసో;
యో మే ధమ్మమదేసేసి, గమ్భీరం సుఞ్ఞతం పదం.
‘‘తస్స ¶ ధమ్మం సుణిత్వాన, పాపుణిం ఆసవక్ఖయం;
పరిక్ఖీణాయుకో సన్తో, అహో సత్థానుకమ్పకో.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘ఏవం థేరో వియాకాసి, బాహియో దారుచీరియో;
సఙ్కారకూటే పతితో, భూతావిట్ఠాయ గావియా.
‘‘అత్తనో ¶ పుబ్బచరియం, కిత్తయిత్వా మహామతి;
పరినిబ్బాయి సో థేరో [వీరో (సీ.), ధీరో (స్యా.)], సావత్థియం పురుత్తమే.
‘‘నగరా ¶ నిక్ఖమన్తో తం, దిస్వాన ఇసిసత్తమో;
దారుచీరధరం ధీరం, బాహియం బాహితాగమం.
‘‘భూమియం పతితం దన్తం, ఇన్దకేతూవ పాతితం;
గతాయుం సుక్ఖకిలేసం [గతాయు సంగతక్లేసం (సీ. పీ.), తదాయు సఙ్కతాలేసం (క.)], జినసాసనకారకం.
‘‘తతో ఆమన్తయీ సత్థా, సావకే సాసనే రతే;
‘గణ్హథ నేత్వా [హుత్వా (స్యా. పీ. క.)] ఝాపేథ, తనుం సబ్రహ్మచారినో.
‘‘‘థూపం కరోథ పూజేథ, నిబ్బుతో సో మహామతి;
ఖిప్పాభిఞ్ఞానమేసగ్గో, సావకో మే వచోకరో.
‘‘‘సహస్సమపి చే గాథా, అనత్థపదసఞ్హితా;
ఏకం గాథాపదం సేయ్యో, యం సుత్వా ఉపసమ్మతి.
‘‘‘యత్థ ఆపో చ పథవీ, తేజో వాయో న గాధతి;
న తత్థ సుక్కా జోతన్తి, ఆదిచ్చో న పకాసతి.
‘‘‘న తత్థ చన్దిమా భాతి, తమో తత్థ న విజ్జతి;
యదా చ అత్తనా వేది, మునిమోనేన బ్రాహ్మణో.
‘‘‘అథ ¶ రూపా అరూపా చ, సుఖదుక్ఖా విముచ్చతి’;
ఇచ్చేవం అభణీ నాథో, తిలోకసరణో ముని’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా బాహియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
బాహియత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. మహాకోట్ఠికత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ ¶ నామ జినో, సబ్బలోకవిదూ ముని;
ఇతో సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి చక్ఖుమా.
‘‘ఓవాదకో విఞ్ఞాపకో, తారకో సబ్బపాణినం;
దేసనాకుసలో బుద్ధో, తారేసి జనతం బహుం.
‘‘అనుకమ్పకో ¶ కారుణికో, హితేసీ సబ్బపాణినం;
సమ్పత్తే తిత్థియే సబ్బే, పఞ్చసీలే పతిట్ఠపి.
‘‘ఏవం నిరాకులం ఆసి, సుఞ్ఞతం తిత్థియేహి చ;
విచిత్తం అరహన్తేహి, వసీభూతేహి తాదిభి.
‘‘రతనానట్ఠపఞ్ఞాసం, ఉగ్గతో సో మహాముని;
కఞ్చనగ్ఘియసఙ్కాసో, బాత్తింసవరలక్ఖణో.
‘‘వస్ససతసహస్సాని, ఆయు విజ్జతి తావదే;
తావతా తిట్ఠమానో సో, తారేసి జనతం బహుం.
‘‘తదాహం హంసవతియం, బ్రాహ్మణో వేదపారగూ;
ఉపేచ్చ సబ్బలోకగ్గం [సబ్బసారగ్గం (సీ.), సత్తపారగం (పీ.)], అస్సోసిం ధమ్మదేసనం.
‘‘తదా సో సావకం వీరో, పభిన్నమతిగోచరం;
అత్థే ధమ్మే నిరుత్తే చ, పటిభానే చ కోవిదం.
‘‘ఠపేసి ఏతదగ్గమ్హి, తం సుత్వా ముదితో అహం;
ససావకం జినవరం, సత్తాహం భోజయిం తదా.
‘‘దుస్సేహచ్ఛాదయిత్వాన ¶ , ససిస్సం బుద్ధిసాగరం [బుద్ధసాగరం (క.)];
నిపచ్చ పాదమూలమ్హి, తం ఠానం పత్థయిం అహం.
‘‘తతో ¶ అవోచ లోకగ్గో, ‘పస్సథేతం దిజుత్తమం;
వినతం పాదమూలే మే, కమలోదరసప్పభం.
‘‘‘బుద్ధసేట్ఠస్స [సేట్ఠం బుద్ధస్స (స్యా. క.)] భిక్ఖుస్స, ఠానం పత్థయతే అయం;
తాయ సద్ధాయ చాగేన, సద్ధమ్మస్సవనేన [తేన ధమ్మస్సవేన (సీ. పీ. క.)] చ.
‘‘‘సబ్బత్థ సుఖితో హుత్వా, సంసరిత్వా భవాభవే;
అనాగతమ్హి అద్ధానే, లచ్ఛసే తం మనోరథం.
‘‘‘సతసహస్సితో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ¶ ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
కోట్ఠికో నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో’.
‘‘తం సుత్వా ముదితో హుత్వా, యావజీవం తదా జినం;
మేత్తచిత్తో పరిచరిం, సతో పఞ్ఞాసమాహితో.
‘‘తేన ¶ కమ్మవిపాకేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘సతానం తీణిక్ఖత్తుఞ్చ, దేవరజ్జమకారయిం;
సతానం పఞ్చక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం.
‘‘పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం;
సబ్బత్థ సుఖితో ఆసిం, తస్స కమ్మస్స వాహసా.
‘‘దువే ¶ భవే సంసరామి, దేవత్తే అథ మానుసే;
అఞ్ఞం గతిం న గచ్ఛామి, సుచిణ్ణస్స ఇదం ఫలం.
‘‘దువే కులే పజాయామి, ఖత్తియే అథ బ్రాహ్మణే;
‘‘నీచే కులే న జాయామి, సుచిణ్ణస్స ఇదం ఫలం.
‘‘పచ్ఛిమే భవే సమ్పత్తే, బ్రహ్మబన్ధు అహోసహం;
సావత్థియం విప్పకులే, పచ్చాజాతో మహద్ధనే.
‘‘మాతా చన్దవతీ నామ, పితా మే అస్సలాయనో;
యదా మే పితరం బుద్ధో, వినయీ సబ్బసుద్ధియా.
‘‘తదా ¶ పసన్నో సుగతే, పబ్బజిం అనగారియం;
మోగ్గల్లానో ఆచరియో, ఉపజ్ఝా సారిసమ్భవో.
‘‘కేసేసు ఛిజ్జమానేసు, దిట్ఠి ఛిన్నా సమూలికా;
నివాసేన్తో చ కాసావం, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘అత్థధమ్మనిరుత్తీసు, పటిభానే చ మే మతి;
పభిన్నా తేన లోకగ్గో, ఏతదగ్గే ఠపేసి మం.
‘‘అసన్దిట్ఠం వియాకాసిం, ఉపతిస్సేన పుచ్ఛితో;
పటిసమ్భిదాసు తేనాహం, అగ్గో సమ్బుద్ధసాసనే.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా మహాకోట్ఠికో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
మహాకోట్ఠికత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. ఉరువేళకస్సపత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ ¶ నామ జినో, సబ్బలోకవిదూ ముని;
ఇతో సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి చక్ఖుమా.
‘‘ఓవాదకో విఞ్ఞాపకో, తారకో సబ్బపాణినం;
దేసనాకుసలో బుద్ధో, తారేసి జనతం బహుం.
‘‘అనుకమ్పకో కారుణికో, హితేసీ సబ్బపాణినం;
సమ్పత్తే తిత్థియే సబ్బే, పఞ్చసీలే పతిట్ఠపి.
‘‘ఏవం నిరాకులం ఆసి, సుఞ్ఞతం తిత్థియేహి చ;
విచిత్తం అరహన్తేహి, వసీభూతేహి తాదిభి.
‘‘రతనానట్ఠపఞ్ఞాసం, ఉగ్గతో సో మహాముని;
కఞ్చనగ్ఘియసఙ్కాసో, బాత్తింసవరలక్ఖణో.
‘‘వస్ససతసహస్సాని ¶ , ఆయు విజ్జతి తావదే;
తావతా తిట్ఠమానో సో, తారేసి జనతం బహుం.
‘‘తదాహం హంసవతియా, బ్రాహ్మణో సాధుసమ్మతో;
ఉపేచ్చ లోకపజ్జోతం, అస్సోసిం ధమ్మదేసనం.
‘‘తదా ¶ మహాపరిసతిం, మహాపరిససావకం;
ఠపేన్తం ఏతదగ్గమ్హి, సుత్వాన ముదితో అహం.
‘‘మహతా పరివారేన, నిమన్తేత్వా మహాజినం;
బ్రాహ్మణానం సహస్సేన, సహదానమదాసహం.
‘‘మహాదానం దదిత్వాన, అభివాదియ నాయకం;
ఏకమన్తం ఠితో హట్ఠో, ఇదం వచనమబ్రవిం.
‘‘‘తయి సద్ధాయ మే వీర, అధికారగుణేన చ;
పరిసా మహతీ హోతు, నిబ్బత్తస్స తహిం తహిం’.
‘‘తదా అవోచ పరిసం, గజగజ్జితసుస్సరో;
కరవీకరుతో సత్థా, ‘ఏతం పస్సథ బ్రాహ్మణం.
‘‘‘హేమవణ్ణం మహాబాహుం, కమలాననలోచనం;
ఉదగ్గతనుజం హట్ఠం, సద్ధవన్తం గుణే మమ.
‘‘‘ఏస ¶ పత్థయతే ఠానం [పత్థయి తం ఠానం (స్యా.)], సీహఘోసస్స భిక్ఖునో;
అనాగతమ్హి అద్ధానే, లచ్ఛసే తం మనోరథం.
‘‘‘సతసహస్సితో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ¶ ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
కస్సపో నామ గోత్తేన, హేస్సతి సత్థు సావకో’.
‘‘ఇతో ద్వేనవుతే కప్పే, అహు సత్థా అనుత్తరో;
అనూపమో అసదిసో, ఫుస్సో లోకగ్గనాయకో.
‘‘సో ¶ చ సబ్బం తమం హన్త్వా, విజటేత్వా మహాజటం;
వస్సతే అమతం వుట్ఠిం, తప్పయన్తో సదేవకం.
‘‘తదా ¶ హి బారాణసియం, రాజా పచ్చా అహుమ్హసే;
భాతరోమ్హ తయో సబ్బే, సంవిసట్ఠావ రాజినో.
‘‘వీరఙ్గరూపా బలినో, సఙ్గామే అపరాజితా;
తదా కుపితపచ్చన్తో [కుప్పతి పచ్చన్తో (క.)], అమ్హే ఆహ మహీపతి.
‘‘‘ఏథ గన్త్వాన పచ్చన్తం, సోధేత్వా అట్టవీబలం;
ఖేమం విజిరితం కత్వా, పున దేథాతి భాసథ’.
‘‘తతో మయం అవోచుమ్హ, యది దేయ్యాసి నాయకం;
ఉపట్ఠానాయ అమ్హాకం, సాధయిస్సామ వో తతో.
‘‘తతో మయం లద్ధవరా, భూమిపాలేన పేసితా;
నిక్ఖిత్తసత్థం పచ్చన్తం, కత్వా పునరుపచ్చ తం.
‘‘యాచిత్వా సత్థుపట్ఠానం, రాజానం లోకనాయకం;
మునివీరం లభిత్వాన, యావజీవం యజిమ్హ తం.
‘‘మహగ్ఘాని చ వత్థాని, పణీతాని రసాని చ;
సేనాసనాని రమ్మాని, భేసజ్జాని హితాని చ.
‘‘దత్వా ససఙ్ఘమునినో [ససంఘస్స మునే (సీ. పీ.)], ధమ్మేనుప్పాదితాని నో;
సీలవన్తో కారుణికా, భావనాయుత్తమానసా.
‘‘సద్ధా పరిచరిత్వాన, మేత్తచిత్తేన నాయకం;
నిబ్బుతే తమ్హి లోకగ్గే, పూజం కత్వా యథాబలం.
‘‘తతో ¶ ¶ చుతా సన్తుసితం [తావతింసం (స్యా.)], గతా తత్థ మహాసుఖం;
అనుభూతా మయం సబ్బే, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘మాయాకారో ¶ యథా రఙ్గే [లద్ధో (స్యా. పీ.)], దస్సేసి వికతిం బహుం;
తథా భవే భమన్తోహం [గమేన్తోహం (క.), భవన్తోహం (స్యా.)], విదేహాధిపతీ అహుం.
‘‘గుణాచేళస్స వాక్యేన, మిచ్ఛాదిట్ఠిగతాసయో;
నరకం మగ్గమారూళ్హో, రుచాయ మమ ధీతుయా.
‘‘ఓవాదం నాదియిత్వాన, బ్రహ్మునా నారదేనహం;
బహుధా సంసితో సన్తో, దిట్ఠిం హిత్వాన పాపికం.
‘‘పూరయిత్వా ¶ విసేసేన, దస కమ్మపథానిహం;
హిత్వాన దేహమగమిం, సగ్గం సభవనం యథా.
‘‘పచ్ఛిమే భవే సమ్పత్తే, బ్రహ్మబన్ధు అహోసహం;
బారాణసియం ఫీతాయం, జాతో విప్పమహాకులే.
‘‘మచ్చుబ్యాధిజరా భీతో, ఓగాహేత్వా మహావనం [జహిత్వాన మహాధనం (సీ.), జహిత్వా చ మహాధనం (పీ.)];
నిబ్బానం పదమేసన్తో, జటిలేసు పరిబ్బజిం.
‘‘తదా ద్వే భాతరో మయ్హం, పబ్బజింసు మయా సహ;
ఉరువేళాయం మాపేత్వా, అస్సమం నివసిం అహం.
‘‘కస్సపో నామ గోత్తేన, ఉరువేళనివాసికో [ఉరువేళాయ నివసిం (స్యా.)];
తతో మే ఆసి పఞ్ఞత్తి, ఉరువేళకస్సపో ఇతి.
‘‘నదీసకాసే భాతా మే, నదీకస్సపసవ్హయో;
ఆసీ సకాసనామేన, గయాయం గయాకస్సపో.
‘‘ద్వే ¶ సతాని కనిట్ఠస్స, తీణి మజ్ఝస్స భాతునో;
మమ పఞ్చ సతానూనా, సిస్సా సబ్బే మమానుగా.
‘‘తదా ఉపేచ్చ మం బుద్ధో, కత్వాన వివిధాని మే [కత్వా నానావిధాని మే (సీ.)];
పాటిహీరాని లోకగ్గో, వినేసి నరసారథి.
‘‘సహస్సపరివారేన, అహోసిం ఏహిభిక్ఖుకో;
తేహేవ సహ సబ్బేహి, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘తే ¶ చేవఞ్ఞే చ బహవో, సిస్సా మం పరివారయుం;
సాసితుఞ్చ సమత్థోహం, తతో మం ఇసిసత్తమో.
‘‘మహాపరిసభావస్మిం ¶ , ఏతదగ్గే ఠపేసి మం;
అహో బుద్ధే కతం కారం, సఫలం మే అజాయథ.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉరువేళకస్సపో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
ఉరువేళకస్సపత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. రాధత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ నామ జినో, సబ్బలోకవిదూ ముని;
ఇతో సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి చక్ఖుమా.
‘‘ఓవాదకో విఞ్ఞాపకో, తారకో సబ్బపాణినం;
దేసనాకుసలో బుద్ధో, తారేసి జనతం బహుం.
‘‘అనుకమ్పకో కారుణికో, హితేసీ సబ్బపాణినం;
సమ్పత్తే తిత్థియే సబ్బే, పఞ్చసీలే పతిట్ఠపి.
‘‘ఏవం నిరాకులం ఆసి, సుఞ్ఞతం తిత్థియేహి చ;
విచిత్తం అరహన్తేహి, వసీభూతేహి తాదిభి.
‘‘రతనానట్ఠపఞ్ఞాసం, ఉగ్గతో సో మహాముని;
కఞ్చనగ్ఘియసఙ్కాసో, బాత్తింసవరలక్ఖణో.
‘‘వస్ససతసహస్సాని, ఆయు విజ్జతి తావదే;
తావతా తిట్ఠమానో సో, తారేసి జనతం బహుం.
‘‘తదాహం హంసవతియం, బ్రాహ్మణో మన్తపారగూ;
ఉపేచ్చ తం నరవరం, అస్సోసిం ధమ్మదేసనం.
‘‘పఞ్ఞపేన్తం మహావీరం, పరిసాసు విసారదం;
పటిభానేయ్యకం భిక్ఖుం, ఏతదగ్గే వినాయకం.
‘‘తదాహం కారం కత్వాన, ససఙ్ఘే లోకనాయకే;
నిపచ్చ సిరసా పాదే, తం ఠానం అభిపత్థయిం.
‘‘తతో ¶ మం భగవా ఆహ, సిఙ్గీనిక్ఖసమప్పభో;
సరేన రజనీయేన, కిలేసమలహారినా.
‘‘‘సుఖీ ¶ ¶ భవస్సు దీఘాయు, సిజ్ఝతు పణిధీ తవ;
ససఙ్ఘే మే కతం కారం, అతీవ విపులం తయా.
‘‘‘సతసహస్సితో ¶ కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
రాధోతి నామధేయ్యేన, హేస్సతి సత్థు సావకో.
‘‘‘స తే హేతుగుణే తుట్ఠో, సక్యపుత్తో నరాసభో [ఇదం పాదద్వయం స్యామమూలే నత్థీ];
పటిభానేయ్యకానగ్గం, పఞ్ఞపేస్సతి నాయకో’.
‘‘తం సుత్వా ముదితో హుత్వా, యావజీవం తదా జినం;
మేత్తచిత్తో పరిచరిం, సతో పఞ్ఞాసమాహితో.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘సతానం తీణిక్ఖత్తుఞ్చ, దేవరజ్జమకారయిం;
సతానం పఞ్చక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం.
‘‘పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం;
సబ్బత్థ సుఖితో ఆసిం, తస్స కమ్మస్స వాహసా.
‘‘పచ్ఛిమే భవే సమ్పత్తే, గిరిబ్బజపురుత్తమే;
జాతో విప్పకులే నిద్ధే, వికలచ్ఛాదనాసనే.
‘‘కటచ్ఛుభిక్ఖం పాదాసిం, సారిపుత్తస్స తాదినో;
యదా ¶ జిణ్ణో చ వుద్ధో చ, తదారామముపాగమిం.
‘‘పబ్బజతి న మం కోచి [పబ్బాజేన్తి న మం కేచి (సీ. స్యా పీ.)], జిణ్ణదుబ్బలథామకం;
తేన దీనో వివణ్ణఙ్గో [వివణ్ణకో (క.)], సోకో చాసిం తదా అహం.
‘‘దిస్వా మహాకారుణికో, మమమాహ [మమాహ సో (సీ.), మమాహ చ (పీ.)] మహాముని;
‘కిమత్థం పుత్తసోకట్టో, బ్రూహి తే చిత్తజం రుజం’.
‘‘‘పబ్బజ్జం న లభే వీర, స్వాక్ఖాతే తవ సాసనే;
తేన సోకేన దీనోస్మి, సరణం హోహి నాయక’.
‘‘తదా ¶ భిక్ఖూ సమానేత్వా, అపుచ్ఛి మునిసత్తమో;
‘ఇమస్స అధికారం యే, సరన్తి బ్యాహరన్తు తే’.
‘‘సారిపుత్తో ¶ తదావోచ, ‘కారమస్స సరామహం;
కటచ్ఛుభిక్ఖం దాపేసి, పిణ్డాయ చరతో మమ’.
‘‘‘సాధు సాధు కతఞ్ఞూసి, సారిపుత్త ఇమం తువం;
పబ్బాజేహి దిజం వుడ్ఢం, హేస్సతాజానియో అయం’.
‘‘తతో ¶ అలత్థం పబ్బజ్జం, కమ్మవాచోపసమ్పదం;
న చిరేనేవ కాలేన, పాపుణిం ఆసవక్ఖయం.
‘‘సక్కచ్చం మునినో వాక్యం, సుణామి ముదితో యతో;
పటిభానేయ్యకానగ్గం, తతో మం ఠపయీ జినో.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా రాధో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
రాధత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. మోఘరాజత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో నామ జినో, సబ్బలోకవిదూ ముని;
ఇతో సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి చక్ఖుమా.
‘‘ఓవాదకో విఞ్ఞాపకో, తారకో సబ్బపాణినం;
దేసనాకుసలో బుద్ధో, తారేసి జనతం బహుం.
‘‘అనుకమ్పకో కారుణికో, హితేసీ సబ్బపాణినం;
సమ్పత్తే తిత్థియే సబ్బే, పఞ్చసీలే పతిట్ఠపి.
‘‘ఏవం నిరాకులం ఆసి, సుఞ్ఞతం తిత్థియేహి చ;
విచిత్తం అరహన్తేహి, వసీభూతేహి తాదిభి.
‘‘రతనానట్ఠపఞ్ఞాసం ¶ , ఉగ్గతో సో మహాముని;
కఞ్చనగ్ఘియసఙ్కాసో, బాత్తింసవరలక్ఖణో.
‘‘వస్ససతసహస్సాని ¶ , ఆయు విజ్జతి తావదే;
తావతా తిట్ఠమానో సో, తారేసి జనతం బహుం.
‘‘తదాహం ¶ హంసవతియం, కులే అఞ్ఞతరే అహుం;
పరకమ్మాయనే యుత్తో, నత్థి మే కిఞ్చి సంధనం.
‘‘పటిక్కమనసాలాయం, వసన్తో కతభూమియం;
అగ్గిం ఉజ్జాలయిం తత్థ, దళ్హం కణ్హాసి సా [కణ్హా సియా (సీ. పీ.), డయ్హకణ్హా సిలా (స్యా.)] హీ.
‘‘తదా పరిసతిం నాథో, చతుసచ్చపకాసకో;
సావకం సమ్పకిత్తేసి, లూఖచీవరధారకం.
‘‘తస్స తమ్హి గుణే తుట్ఠో, పణిపచ్చ [పతిపజ్జ (స్యా.)] తథాగతం;
లూఖచీవరధారగ్గం, పత్థయిం ఠానముత్తమం.
‘‘తదా అవోచ భగవా, సావకే పదుముత్తరో;
‘పస్సథేతం పురిసకం, కుచేలం తనుదేహకం.
‘‘‘పీతిప్పసన్నవదనం ¶ , సద్ధాధనసమన్వితం [సద్ధాస్నేహసమన్వతం (క.)];
ఉదగ్గతనుజం హట్ఠం, అచలం సాలపిణ్డితం.
‘‘‘ఏసో పత్థేతి తం ఠానం, సచ్చసేనస్స భిక్ఖునో;
లూఖచీవరధారిస్స, తస్స వణ్ణసితాసయో [వణ్ణగతాసయో (సీ. స్యా. పీ.)].
‘‘తం సుత్వా ముదితో హుత్వా, నిపచ్చ సిరసా జినం;
యావజీవం సుభం కమ్మం, కరిత్వా జినసాసనే.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసూపగో అహం.
‘‘పటిక్కమనసాలాయం, భూమిదాహకకమ్మునా;
సమసహస్సం నిరయే, అదయ్హిం వేదనాట్టితో.
‘‘తేన ¶ కమ్మావసేసేన, పఞ్చ జాతిసతానిహం;
మనుస్సో కులజో హుత్వా, జాతియా లక్ఖణఙ్కితో.
‘‘పఞ్చ ¶ జాతిసతానేవ, కుట్ఠరోగసమప్పితో;
మహాదుక్ఖం అనుభవిం, తస్స కమ్మస్స వాహసా.
‘‘ఇమస్మిం భద్దకే కప్పే, ఉపరిట్ఠం యసస్సినం;
పిణ్డపాతేన తప్పేసిం, పసన్నమానసో అహం.
‘‘తేన ¶ కమ్మవిసేసేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘పచ్ఛిమే భవే సమ్పత్తే, అజాయిం ఖత్తియే కులే;
పితునో అచ్చయేనాహం, మహారజ్జసమప్పితో.
‘‘కుట్ఠరోగాధిభూతోహం, న రతిం న సుఖం లభే;
మోఘం రజ్జం సుఖం యస్మా, మోఘరాజా తతో అహం.
‘‘కాయస్స దోసం దిస్వాన, పబ్బజిం అనగారియం;
బావరిస్స దిజగ్గస్స, సిస్సత్తం అజ్ఝుపాగమిం.
‘‘మహతా పరివారేన, ఉపేచ్చ నరనాయకం;
అపుచ్ఛిం నిపుణం పఞ్హం, తం వీరం వాదిసూదనం.
‘‘‘అయం లోకో పరో లోకో, బ్రహ్మలోకో సదేవకో;
దిట్ఠిం నో [దిట్ఠా నో (సీ.), దిట్ఠం నో (పీ.), దిట్ఠిం తే (స్యా.)] నాభిజానామి, గోతమస్స యసస్సినో.
‘‘‘ఏవాభిక్కన్తదస్సావిం ¶ , అత్థి పఞ్హేన ఆగమం;
కథం లోకం అవేక్ఖన్తం, మచ్చురాజా న పస్సతి’.
‘‘‘సుఞ్ఞతో ¶ లోకం అవేక్ఖస్సు, మోఘరాజ సదా సతో;
అత్తానుదిట్ఠిం ఉహచ్చ, ఏవం మచ్చుతరో సియా.
‘‘‘ఏవం లోకం అవేక్ఖన్తం, మచ్చురాజా న పస్సతి’;
ఇతి మం అభణి బుద్ధో, సబ్బరోగతికిచ్ఛకో.
‘‘సహ గాథావసానేన, కేసమస్సువివజ్జితో;
కాసావవత్థవసనో, ఆసిం భిక్ఖు తథారహా.
‘‘సఙ్ఘికేసు విహారేసు, న వసిం రోగపీళితో;
మా విహారో పదుస్సీతి, వాతరోగేహి పీళితో [వాచాయాభిసుపీళితో (స్యా. పీ.), వాతరోగీ సుపీళితో (క.)].
‘‘సఙ్కారకూటా ¶ ఆహిత్వా, సుసానా రథికాహి చ;
తతో సఙ్ఘాటిం కరిత్వా, ధారయిం లూఖచీవరం.
‘‘మహాభిసక్కో తస్మిం మే, గుణే తుట్ఠో వినాయకో;
లూఖచీవరధారీనం, ఏతదగ్గే ఠపేసి మం.
‘‘పుఞ్ఞపాపపరిక్ఖీణో, సబ్బరోగవివజ్జితో;
సిఖీవ అనుపాదానో, నిబ్బాయిస్సమనాసవో.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం ఆయస్మా మోఘరాజా థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
మోఘరాజత్థేరస్సాపదానం దసమం.
కచ్చాయనవగ్గో చతుపఞ్ఞాసమో.
తస్సుద్దానం –
కచ్చానో వక్కలీ థేరో, మహాకప్పినసవ్హయో;
దబ్బో కుమారనామో చ, బాహియో కోట్ఠికో వసీ.
ఉరువేళకస్సపో రాధో, మోఘరాజా చ పణ్డితో;
తీణి గాథాసతానేత్థ, బాసట్ఠి చేవ పిణ్డితా.
౫౫. భద్దియవగ్గో
౧. లకుణ్డభద్దియత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ ¶ ¶ ¶ నామ జినో, సబ్బధమ్మేసు చక్ఖుమా;
ఇతో సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి నాయకో.
‘‘తదాహం హంసవతియం, సేట్ఠిపుత్తో మహద్ధనో;
జఙ్ఘావిహారం విచరం, సఙ్ఘారామం అగచ్ఛహం.
‘‘తదా సో లోకపజ్జోతో, ధమ్మం దేసేసి నాయకో;
మఞ్జుస్సరానం పవరం, సావకం అభికిత్తయి.
‘‘తం సుత్వా ముదితో హుత్వా, కారం కత్వా మహేసినో;
వన్దిత్వా సత్థునో పాదే, తం ఠానమభిపత్థయిం.
‘‘తదా బుద్ధో వియాకాసి, సఙ్ఘమజ్ఝే వినాయకో;
‘అనాగతమ్హి అద్ధానే, లచ్ఛసే తం మనోరథం.
‘‘‘సతసహస్సితో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
భద్దియో నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో’.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘ద్వేనవుతే ¶ ఇతో కప్పే, ఫుస్సో ఉప్పజ్జి నాయకో;
దురాసదో దుప్పసహో, సబ్బలోకుత్తమో జినో.
‘‘చరణేన చ సమ్పన్నో, బ్రహా ఉజు పతాపవా;
హితేసీ సబ్బసత్తానం [సబ్బపాణీనం (సీ.)], బహుం మోచేసి బన్ధనా.
‘‘నన్దారామవనే తస్స, అహోసిం ఫుస్సకోకిలో [పుస్సకోకిలో (సీ. స్యా.)];
గన్ధకుటిసమాసన్నే, అమ్బరుక్ఖే వసామహం.
‘‘తదా ¶ పిణ్డాయ గచ్ఛన్తం, దక్ఖిణేయ్యం జినుత్తమం;
దిస్వా చిత్తం పసాదేత్వా, మఞ్జునాభినికూజహం [మఞ్జునాదేన కూజహం (సీ. పీ.)].
‘‘రాజుయ్యానం ¶ తదా గన్త్వా, సుపక్కం కనకత్తచం;
అమ్బపిణ్డం గహేత్వాన, సమ్బుద్ధస్సోపనామయిం.
‘‘తదా మే చిత్తమఞ్ఞాయ, మహాకారుణికో జినో;
ఉపట్ఠాకస్స హత్థతో, పత్తం పగ్గణ్హి నాయకో.
‘‘అదాసిం ¶ హట్ఠచిత్తోహం [తుట్ఠచిత్తోహం (సీ.)], అమ్బపిణ్డం మహామునే;
పత్తే పక్ఖిప్ప పక్ఖేహి, పఞ్జలిం [పక్ఖేహఞ్జలిం (సీ.)] కత్వాన మఞ్జునా.
‘‘సరేన రజనీయేన, సవనీయేన వగ్గునా;
వస్సన్తో బుద్ధపూజత్థం, నీళం [నిద్దం (స్యా. పీ.)] గన్త్వా నిపజ్జహం.
‘‘తదా ముదితచిత్తం మం, బుద్ధపేమగతాసయం;
సకుణగ్ఘి ఉపాగన్త్వా, ఘాతయీ దుట్ఠమానసో.
‘‘తతో చుతోహం తుసితే, అనుభోత్వా మహాసుఖం;
మనుస్సయోనిమాగచ్ఛిం, తస్స కమ్మస్స వాహసా.
‘‘ఇమమ్హి ¶ భద్దకే కప్పే, బ్రహ్మబన్ధు మహాయసో;
కస్సపో నామ గోత్తేన, ఉప్పజ్జి వదతం వరో.
‘‘సాసనం జోతయిత్వా సో, అభిభుయ్య కుతిత్థియే;
వినయిత్వాన వేనేయ్యే, నిబ్బుతో సో ససావకో.
‘‘నిబ్బుతే తమ్హి లోకగ్గే, పసన్నా జనతా బహూ;
పూజనత్థాయ బుద్ధస్స, థూపం కుబ్బన్తి సత్థునో.
‘‘‘సత్తయోజనికం థూపం, సత్తరతనభూసితం;
కరిస్సామ మహేసిస్స’, ఇచ్చేవం మన్తయన్తి తే.
‘‘కికినో కాసిరాజస్స, తదా సేనాయ నాయకో;
హుత్వాహం అప్పమాణస్స, పమాణం చేతియే వదిం.
‘‘తదా తే మమ వాక్యేన, చేతియం యోజనుగ్గతం;
అకంసు నరవీరస్స, నానారతనభూసితం.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘పచ్ఛిమే ¶ ¶ చ భవే దాని, జాతో సేట్ఠికులే అహం;
సావత్థియం పురవరే, ఇద్ధే ఫీతే మహద్ధనే.
‘‘పురప్పవేసే సుగతం, దిస్వా విమ్హితమానసో;
పబ్బజిత్వాన న చిరం, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘చేతియస్స పమాణం యం, అకరిం తేన కమ్మునా;
లకుణ్డకసరీరోహం, జాతో పరిభవారహో.
‘‘సరేన ¶ మధురేనాహం, పూజిత్వా ఇసిసత్తమం;
మఞ్జుస్సరానం భిక్ఖూనం, అగ్గత్తమనుపాపుణిం.
‘‘ఫలదానేన ¶ బుద్ధస్స, గుణానుస్సరణేన చ;
సామఞ్ఞఫలసమ్పన్నో, విహరామి అనాసవో.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి, బుద్ధసేట్ఠస్స సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా లకుణ్డభద్దియో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
లకుణ్డభద్దియత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. కఙ్ఖారేవతత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో నామ జినో, సబ్బధమ్మేసు చక్ఖుమా;
ఇతో సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి నాయకో.
‘‘సీహహను బ్రహ్మగిరో, హంసదున్దుభినిస్సనో [హంసదున్దుభినిస్సరో (సీ.) … నిస్సవనో (పీ.) … సావనో (స్యా.)];
నాగవిక్కన్తగమనో, చన్దసూరాదికప్పభో.
‘‘మహామతీ ¶ మహావీరో, మహాఝాయీ మహాబలో [మహాగతి (స్యా.), మహాహితో (పీ.)];
మహాకారుణికో నాథో, మహాతమపనూదనో [మహాతమవిధంసనో (స్యా.), మహాతమనిసూదనో (పీ.)].
‘‘స ¶ ¶ కదాచి తిలోకగ్గో, వేనేయ్యం వినయం బహుం [వేనేయ్యే వినియం బహూ (సీ.)];
ధమ్మం దేసేసి సమ్బుద్ధో, సత్తాసయవిదూ ముని.
‘‘ఝాయిం ఝానరతం వీరం, ఉపసన్తం అనావిలం;
వణ్ణయన్తో పరిసతిం, తోసేసి [తోసేతి (స్యా. పీ. క.)] జనతం జినో.
‘‘తదాహం హంసవతియం, బ్రాహ్మణో వేదపారగూ;
ధమ్మం సుత్వాన ముదితో, తం ఠానమభిపత్థయిం.
‘‘తదా జినో వియాకాసి, సఙ్ఘమజ్ఝే వినాయకో;
‘ముదితో హోహి త్వం బ్రహ్మే, లచ్ఛసే తం మనోరథం.
‘‘‘సతసహస్సితో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
రేవతో నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో’.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘పచ్ఛిమే చ భవే దాని, జాతోహం కోలియే పురే;
ఖత్తియే కులసమ్పన్నే, ఇద్ధే ఫీతే మహద్ధనే.
‘‘యదా ¶ కపిలవత్థుస్మిం, బుద్ధో ధమ్మమదేసయి;
తదా పసన్నో సుగతే, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘కఙ్ఖా మే బహులా ఆసి, కప్పాకప్పే తహిం తహిం;
సబ్బం తం వినయీ బుద్ధో, దేసేత్వా ధమ్మముత్తమం.
‘‘తతోహం ¶ తిణ్ణసంసారో, సదా ఝానసుఖే రతో;
విహరామి తదా బుద్ధో, మం దిస్వా ఏతదబ్రవి.
‘‘‘యా ¶ కాచి కఙ్ఖా ఇధ వా హురం వా, సకవేదియా వా పరవేదియా వా;
యే ఝాయినో తా పజహన్తి సబ్బా, ఆతాపినో బ్రహ్మచరియం చరన్తా’.
‘‘సతసహస్సే కతం కమ్మం, ఫలం దస్సేసి మే ఇధ;
సుముత్తో సరవేగోవ కిలేసే ఝాపయిం మమ.
‘‘తతో ఝానరతం దిస్వా, బుద్ధో లోకన్తగూ ముని;
ఝాయీనం భిక్ఖూనం అగ్గో, పఞ్ఞాపేతి మహామతి.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కఙ్ఖారేవతో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
కఙ్ఖారేవతత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. సీవలిత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ నామ జినో, సబ్బధమ్మేసు చక్ఖుమా;
ఇతో సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి నాయకో.
‘‘సీలం తస్స అసఙ్ఖేయ్యం, సమాధి వజిరూపమో;
అసఙ్ఖేయ్యం ఞాణవరం, విముత్తి చ అనోపమా.
‘‘మనుజామరనాగానం, బ్రహ్మానఞ్చ సమాగమే;
సమణబ్రాహ్మణాకిణ్ణే, ధమ్మం దేసేసి నాయకో.
‘‘ససావకం మహాలాభిం, పుఞ్ఞవన్తం జుతిన్ధరం;
ఠపేసి ఏతదగ్గమ్హి, పరిసాసు విసారదో.
‘‘తదాహం ఖత్తియో ఆసిం, నగరే హంససవ్హయే;
సుత్వా జినస్స తం వాక్యం, సావకస్స గుణం బహుం.
‘‘నిమన్తయిత్వా ¶ ¶ సత్తాహం, భోజయిత్వా ససావకం;
మహాదానం దదిత్వాన, తం ఠానమభిపత్థయిం.
‘‘తదా మం వినతం పాదే, దిస్వాన పురిసాసభో;
సరేన మహతా వీరో [సుస్సరేన మహావీరో (సీ. పీ.)], ఇదం వచనమబ్రవి.
‘‘‘తతో జినస్స వచనం, సోతుకామా మహాజనా;
దేవదానవగన్ధబ్బా, బ్రహ్మానో చ మహిద్ధికా’.
‘‘సమణబ్రాహ్మణా చేవ, నమస్సింసు కతఞ్జలీ;
‘నమో తే పురిసాజఞ్ఞ, నమో తే పురిసుత్తమ.
‘‘‘ఖత్తియేన ¶ ¶ మహాదానం, దిన్నం సత్తాహికమ్పి వో [సత్తహికం మి వో (సీ.), సత్తహికాధికం (స్యా.), సత్తహికం విభో (పీ.)];
సోతుకామా ఫలం తస్స, బ్యాకరోహి మహామునే’.
‘‘తతో అవోచ భగవా, ‘సుణాథ మమ భాసితం;
అప్పమేయ్యమ్హి బుద్ధమ్హి, ససఙ్ఘమ్హి పతిట్ఠితా [సంఘమ్హి సుప్పతిట్ఠితా (సీ. పీ.)].
‘‘‘దక్ఖిణా తాయ [దక్ఖిణాదాయ (స్యా. పీ.)] కో వత్తా, అప్పమేయ్యఫలా హి సా;
అపి చే స మహాభోగో, ఠానం పత్థేతి ఉత్తమం.
‘‘‘లాభీ విపులలాభానం, యథా భిక్ఖు సుదస్సనో;
తథాహమ్పి భవేయ్యన్తి, లచ్ఛసే తం అనాగతే.
‘‘‘సతసహస్సితో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
సీవలి నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో’.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసూపగో అహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, విపస్సీ లోకనాయకో;
ఉప్పజ్జి చారుదస్సనో, సబ్బధమ్మవిపస్సకో.
‘‘తదాహం ¶ బన్ధుమతియం, కులస్సఞ్ఞతరస్స చ;
దయితో పస్సితో చేవ, ఆసిం కమ్మన్తవావటో [కమ్మన్తబ్యావటో (సీ. స్యా. క.)].
‘‘తదా అఞ్ఞతరో పూగో, విపస్సిస్స మహేసినో;
పరివేసం అకారయి, మహన్తమతివిస్సుతం.
‘‘నిట్ఠితే ¶ ¶ చ మహాదానే, దదుం ఖజ్జకసఞ్హితం;
నవం దధిం మధుఞ్చేవ, విచినం నేవ అద్దసుం.
‘‘తదాహం తం గహేత్వాన, నవం దధిం మధుమ్పి చ;
కమ్మస్సామిఘరం గచ్ఛిం, తమేసన్తా మమద్దసుం.
‘‘సహస్సమపి దత్వాన, నాలభింసు చ తం ద్వయం;
తతోహం ఏవం చిన్తేసిం, ‘నేతం హేస్సతి ఓరకం.
‘‘‘యథా ఇమే జనా సబ్బే, సక్కరోన్తి తథాగతం;
అహమ్పి కారం కస్సామి, ససఙ్ఘే లోకనాయకే’.
‘‘తదాహమేవం ¶ చిన్తేత్వా, దధిం మధుఞ్చ ఏకతో;
మద్దిత్వా లోకనాథస్స, ససఙ్ఘస్స అదాసహం.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘పునాహం బారాణసియం, రాజా హుత్వా మహాయసో;
సత్తుకస్స తదా దుట్ఠో, ద్వారరోధమకారయిం.
‘‘తదా తపస్సినో రుద్ధా, ఏకాహం రక్ఖితా అహుం;
తతో తస్స విపాకేన, పాపతిం [పాపిట్ఠం (స్యా.) పాపత్తం (క.)] నిరయం భుసం.
‘‘పచ్ఛిమే చ భవే దాని, జాతోహం కోలియే పురే;
సుప్పవాసా చ మే మాతా, మహాలి లిచ్ఛవీ పితా.
‘‘ఖత్తియే పుఞ్ఞకమ్మేన, ద్వారరోధస్స వాహసా;
సత్త వస్సాని నివసిం, మాతుకుచ్ఛిమ్హి దుక్ఖితో.
‘‘సత్తాహం ¶ ద్వారమూళ్హోహం, మహాదుక్ఖసమప్పితో;
మాతా మే ఛన్దదానేన, ఏవం ఆసి సుదుక్ఖితా.
‘‘సువత్థితోహం ¶ నిక్ఖన్తో, బుద్ధేన అనుకమ్పితో;
నిక్ఖన్తదివసేయేవ, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘ఉపజ్ఝా సారిపుత్తో మే, మోగ్గల్లానో మహిద్ధికో;
కేసే ఓరోపయన్తో మే, అనుసాసి మహామతి.
‘‘కేసేసు ¶ ఛిజ్జమానేసు, అరహత్తమపాపుణిం;
దేవా నాగా మనుస్సా చ, పచ్చయే ఉపనేన్తి మే.
‘‘పదుముత్తరనాథఞ్చ, విపస్సిఞ్చ వినాయకం;
యం పూజయిం పముదితో, పచ్చయేహి విసేసతో.
‘‘తతో తేసం విసేసేన, కమ్మానం విపులుత్తమం;
లాభం లభామి సబ్బత్థ, వనే గామే జలే థలే.
‘‘రేవతం దస్సనత్థాయ, యదా యాతి వినాయకో;
తింసభిక్ఖుసహస్సేహి, సహ లోకగ్గనాయకో.
‘‘తదా దేవోపణీతేహి, మమత్థాయ మహామతి;
పచ్చయేహి మహావీరో, ససఙ్ఘో లోకనాయకో.
‘‘ఉపట్ఠితో ¶ మయా బుద్ధో, గన్త్వా రేవతమద్దస;
తతో జేతవనం గన్త్వా, ఏతదగ్గే ఠపేసి మం.
‘‘‘లాభీనం సీవలి అగ్గో, మమ సిస్సేసు భిక్ఖవో’;
సబ్బలోకహితో సత్థా, కిత్తయీ పరిసాసు మం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సీవలిథేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
సీవలిత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. వఙ్గీసత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో నామ జినో, సబ్బధమ్మేసు చక్ఖుమా;
ఇతో సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి నాయకో.
‘‘యథాపి ¶ సాగరే ఊమి, గగనే వియ తారకా;
ఏవం పావచనం తస్స, అరహన్తేహి చిత్తితం.
‘‘సదేవాసురనాగేహి, మనుజేహి పురక్ఖతో;
సమణబ్రాహ్మణాకిణ్ణే, జనమజ్ఝే జినుత్తమో.
‘‘పభాహి అనురఞ్జన్తో, లోకే [లోకం (సీ.)] లోకన్తగూ జినో;
వచనేన విబోధేన్తో, వేనేయ్యపదుమాని సో.
‘‘వేసారజ్జేహి సమ్పన్నో, చతూహి పురిసుత్తమో;
పహీనభయసారజ్జో, ఖేమప్పత్తో విసారదో.
‘‘ఆసభం ¶ ¶ పవరం ఠానం, బుద్ధభూమిఞ్చ కేవలం;
పటిజానాతి లోకగ్గో, నత్థి సఞ్చోదకో క్వచి.
‘‘సీహనాదమసమ్భీతం, నదతో తస్స తాదినో;
దేవో నరో వా బ్రహ్మా వా, పటివత్తా న విజ్జతి.
‘‘దేసేన్తో ¶ పవరం ధమ్మం, సన్తారేన్తో సదేవకం;
ధమ్మచక్కం పవత్తేతి, పరిసాసు విసారదో.
‘‘పటిభానవతం అగ్గం, సావకం సాధుసమ్మతం;
గుణం బహుం పకిత్తేత్వా, ఏతదగ్గే ఠపేసి తం.
‘‘తదాహం హంసవతియం, బ్రాహ్మణో సాధుసమ్మతో;
సబ్బవేదవిదూ జాతో, వాగీసో వాదిసూదనో.
‘‘ఉపేచ్చ తం మహావీరం, సుత్వాహం ధమ్మదేసనం;
పీతివరం పటిలభిం, సావకస్స గుణే రతో.
‘‘నిమన్తేత్వావ సుగతం, ససఙ్ఘం లోకనన్దనం;
సత్తాహం భోజయిత్వాహం, దుస్సేహచ్ఛాదయిం తదా.
‘‘నిపచ్చ సిరసా పాదే, కతోకాసో కతఞ్జలీ;
ఏకమన్తం ఠితో హట్ఠో, సన్థవిం జినముత్తమం.
‘‘‘నమో తే వాదిమద్దన [వాదిసద్దుల (సీ. పీ.), వాదిసూదన (స్యా.)], నమో తే ఇసిసత్తమ [పురిసుత్తమ (సీ. పీ.)];
నమో తే సబ్బలోకగ్గ, నమో తే అభయఙ్కర.
‘‘‘నమో ¶ తే మారమథన [మారమసన (అట్ఠ.)], నమో తే దిట్ఠిసూదన;
నమో తే సన్తిసుఖద, నమో తే సరణఙ్కర.
‘‘‘అనాథానం ¶ భవం నాథో, భీతానం అభయప్పదో;
విస్సామభూమి [విస్సాసం భూమి (స్యా.), విస్సానభూమి (పీ.)] సన్తానం, సరణం సరణేసినం’.
‘‘ఏవమాదీహి సమ్బుద్ధం, సన్థవిత్వా మహాగుణం;
అవోచం వాదిసూదస్స [వాదిసూరస్స (సీ. స్యా. పీ.)], గతిం పప్పోమి భిక్ఖునో.
‘‘తదా అవోచ భగవా, అనన్తపటిభానవా;
‘యో సో బుద్ధం అభోజేసి, సత్తాహం సహసావకం.
‘‘‘గుణఞ్చ మే పకిత్తేసి, పసన్నో సేహి పాణిభి;
ఏసో పత్థయతే ఠానం, వాదిసూదస్స భిక్ఖునో.
‘‘‘అనాగతమ్హి ¶ అద్ధానే, లచ్ఛసే తం మనోరథం;
దేవమానుససమ్పత్తిం, అనుభోత్వా అనప్పకం.
‘‘‘సతసహస్సితో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ¶ ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
వఙ్గీసో నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో’.
‘‘తం సుత్వా ముదితో హుత్వా, యావజీవం తదా జినం;
పచ్చయేహి ఉపట్ఠాసిం, మేత్తచిత్తో తథాగతం.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తుసితం [తావతింసం (స్యా.)] అగమాసహం.
‘‘పచ్ఛిమే చ భవే దాని, జాతో విప్పకులే [పరిబ్బాజకులే (సీ. స్యా. పీ.)] అహం;
పచ్చాజాతో [సమ్పత్తో చ (క.)] యదా ఆసిం, జాతియా సత్తవస్సికో.
‘‘సబ్బవేదవిదూ ¶ జాతో, వాదసత్థవిసారదో;
వాదిస్సరో [వగ్గుస్సరో (స్యా. పీ.)] చిత్తకథీ, పరవాదప్పమద్దనో.
‘‘వఙ్గే జాతోతి వఙ్గీసో, వచనే ఇస్సరోతి వా;
వఙ్గీసో ఇతి మే నామం, అభవీ లోకసమ్మతం.
‘‘యదాహం ¶ విఞ్ఞుతం పత్తో, ఠితో పఠమయోబ్బనే;
తదా రాజగహే రమ్మే, సారిపుత్తమహద్దసం [మథద్దసం (సీ. పీ.), చ అద్దసం (స్యా.)].
పఞ్చవీసతిమం భాణవారం.
‘‘పిణ్డాయ విచరన్తం తం, పత్తపాణిం సుసంవుతం;
అలోలక్ఖిం మితభాణిం, యుగమత్తం నిదక్ఖితం [నిరిక్ఖతం (సీ. పీ.), ఉదిక్ఖతం (స్యా.)].
‘‘తం దిస్వా విమ్హితో హుత్వా, అవోచం మమనుచ్ఛవం [మననుచ్ఛవం (సీ. స్యా.)];
కణికారంవ నిచితం [కణికారపరిచితం (పీ.), ఖణికం ఠానరచితం (సీ.)], చిత్తం గాథాపదం అహం.
‘‘ఆచిక్ఖి సో మే సత్థారం, సమ్బుద్ధం లోకనాయకం;
తదా సో పణ్డితో వీరో, ఉత్తరిం [ఉత్తరం (సీ. పీ.)] సమవోచ మే.
‘‘విరాగసంహితం వాక్యం, కత్వా దుద్దసముత్తమం;
విచిత్తపటిభానేహి, తోసితో తేన తాదినా.
‘‘నిపచ్చ సిరసా పాదే, ‘పబ్బాజేహీ’తి మం బ్రవి;
తతో మం స మహాపఞ్ఞో, బుద్ధసేట్ఠముపానయి.
‘‘నిపచ్చ సిరసా పాదే, నిసీదిం సత్థు సన్తికే;
మమాహ వదతం సేట్ఠో, కచ్చి వఙ్గీస జానాసి [సచ్చం వఙ్గీస కచ్చి తే (స్యా.)].
‘‘కిఞ్చి ¶ సిప్పన్తి తస్సాహం, ‘జానామీ’తి చ అబ్రవిం;
మతసీసం ¶ ¶ వనచ్ఛుద్ధం, అపి బారసవస్సికం;
తవ విజ్జావిసేసేన, సచే సక్కోసి వాచయ [భాసయ (సీ. పీ.)].
‘‘ఆమోతి మే పటిఞ్ఞాతే, తీణి సీసాని దస్సయి;
నిరయనరదేవేసు, ఉపపన్నే అవాచయిం.
‘‘తదా ఖీణాసవస్సేవ [పచ్చేకబుద్ధస్స (సీ. పీ.)], సీసం దస్సేసి నాయకో;
తతోహం విహతారబ్భో, పబ్బజ్జం సమయాచిసం.
‘‘పబ్బజిత్వాన సుగతం, సన్థవామి తహిం తహిం;
తతో మం కబ్బవిత్తోసి [కవిచిత్తోతి (స్యా. పీ.)], ఉజ్ఝాయన్తిహ భిక్ఖవో.
‘‘తతో ¶ వీమంసనత్థం మే, ఆహ బుద్ధో వినాయకో;
తక్కికా పనిమా గాథా, ఠానసో పటిభన్తి తం.
‘‘న కబ్బవిత్తోహం వీర, ఠానసో పటిభన్తి మం;
తేన హి దాని వఙ్గీస, ఠానసో సన్థవాహి మం.
‘‘తదాహం సన్థవిం వీరం, గాథాహి ఇసిసత్తమం;
ఠానసో మే తదా తుట్ఠో, జినో అగ్గే ఠపేసి మం.
‘‘పటిభానేన చిత్తేన, అఞ్ఞేసమతిమఞ్ఞహం;
పేసలే తేన సంవిగ్గో, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘‘పటిభానవతం అగ్గో, అఞ్ఞో కోచి న విజ్జతి;
యథాయం భిక్ఖు వఙ్గీసో, ఏవం ధారేథ భిక్ఖవో’.
‘‘సతసహస్సే కతం కమ్మం, ఫలం దస్సేసి మే ఇధ;
సుముత్తో సరవేగోవ కిలేసే ఝాపయిం మమ.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా వఙ్గీసో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
వఙ్గీసత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. నన్దకత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ ¶ నామ జినో, సబ్బధమ్మేసు చక్ఖుమా;
ఇతో సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి నాయకో.
‘‘హితాయ సబ్బసత్తానం, సుఖాయ వదతం వరో;
అత్థాయ పురిసాజఞ్ఞో, పటిపన్నో సదేవకే.
‘‘యసగ్గపత్తో సిరిమా, కిత్తివణ్ణభతో [కిత్తివణ్ణ భటో (స్యా. క.)] జినో;
పూజితో సబ్బలోకస్స, దిసా సబ్బాసు విస్సుతో.
‘‘ఉత్తిణ్ణవిచికిచ్ఛో ¶ సో, వీతివత్తకథంకథో;
పరిపుణ్ణమనసఙ్కప్పో, పత్తో సమ్బోధిముత్తమం.
‘‘అనుప్పన్నస్స మగ్గస్స, ఉప్పాదేతా నరుత్తమో;
అనక్ఖాతఞ్చ అక్ఖాసి, అసఞ్జాతఞ్చ సఞ్జనీ.
‘‘మగ్గఞ్ఞూ ¶ మగ్గవిదూ [సో మగ్గవిదూ (సీ. పీ.)] చ, మగ్గక్ఖాయీ నరాసభో;
మగ్గస్స కుసలో సత్థా, సారథీనం వరుత్తమో [నరుత్తమో (స్యా.)].
‘‘తదా మహాకారుణికో, ధమ్మం దేసేసి నాయకో;
నిముగ్గే కామపఙ్కమ్హి [మోహపఙ్కమ్హి (సీ. స్యా.), మోహమగ్గమ్హి (పీ.)], సముద్ధరతి పాణినే.
‘‘భిక్ఖునీనం ఓవదనే, సావకం సేట్ఠసమ్మతం;
వణ్ణయం ఏతదగ్గమ్హి, పఞ్ఞపేసి మహాముని.
‘‘తం సుత్వాహం పముదితో, నిమన్తేత్వా తథాగతం;
భోజయిత్వా ససఙ్ఘం తం, పత్థయిం ఠానముత్తమం.
‘‘తదా పముదితో నాథో, మం అవోచ మహాఇసి;
‘సుఖీ భవస్సు దీఘావు [దీఘాయు (సీ. స్యా.)], లచ్ఛసే తం మనోరథం.
‘‘‘సతసహస్సితో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
నన్దకో నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో’.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసూపగో అహం.
‘‘పచ్ఛిమే ¶ చ భవే దాని, జాతో సేట్ఠికులే అహం;
సావత్థియం పురే వరే, ఇద్ధే ఫీతే మహద్ధనే.
‘‘పురప్పవేసే సుగతం, దిస్వా విమ్హితమానసో;
జేతారామపటిగ్గాహే, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘నచిరేనేవ ¶ ¶ కాలేన, అరహత్తమపాపుణిం;
తతోహం తిణ్ణసంసారో, సాసితో సబ్బదస్సినా.
‘‘భిక్ఖునీనం ¶ ధమ్మకథం, పటిపుచ్ఛాకరిం అహం;
సాసితా తా మయా సబ్బా, అభవింసు అనాసవా.
‘‘సతాని పఞ్చనూనాని, తదా తుట్ఠో మహాహితో;
భిక్ఖునీనం ఓవదతం, అగ్గట్ఠానే ఠపేసి మం.
‘‘సతసహస్సే కతం కమ్మం, ఫలం దస్సేసి మే ఇధ;
సుముత్తో సరవేగోవ, కిలేసే ఝాపయిం మమ.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా నన్దకో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
నన్దకత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. కాళుదాయిత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో నామ జినో, సబ్బధమ్మేసు చక్ఖుమా;
ఇతో సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి నాయకో.
‘‘నాయకానం ¶ వరో సత్థా, గుణాగుణవిదూ జినో;
కతఞ్ఞూ కతవేదీ చ, తిత్థే యోజేతి పాణినే [పాణినో (సీ. స్యా పీ.)].
‘‘సబ్బఞ్ఞుతేన ఞాణేన, తులయిత్వా దయాసయో;
దేసేతి పవరం ధమ్మం, అనన్తగుణసఞ్చయో.
‘‘స ¶ కదాచి మహావీరో, అనన్తజినసంసరి [అనన్తజనసంసది (సీ.), అనన్తజనసంసుధి (స్యా.), అనన్తజనసంసరీ (పీ.)];
దేసేతి మధురం ధమ్మం, చతుసచ్చూపసఞ్హితం.
‘‘సుత్వాన తం ధమ్మవరం, ఆదిమజ్ఝన్తసోభణం;
పాణసతసహస్సానం, ధమ్మాభిసమయో అహు.
‘‘నిన్నాదితా తదా భూమి, గజ్జింసు చ పయోధరా;
సాధుకారం పవత్తింసు, దేవబ్రహ్మనరాసురా.
‘‘‘అహో ¶ కారుణికో సత్థా, అహో సద్ధమ్మదేసనా;
అహో భవసముద్దమ్హి, నిముగ్గే ఉద్ధరీ జినో’.
‘‘ఏవం పవేదజాతేసు, సనరామరబ్రహ్మసు;
కులప్పసాదకానగ్గం, సావకం వణ్ణయీ జినో.
‘‘తదాహం హంసవతియం, జాతోమచ్చకులే అహుం;
పాసాదికో దస్సనియో, పహూతధనధఞ్ఞవా.
‘‘హంసారామముపేచ్చాహం ¶ , వన్దిత్వా తం తథాగతం;
సుణిత్వా మధురం ధమ్మం, కారం కత్వా చ తాదినో.
‘‘నిపచ్చ పాదమూలేహం, ఇమం వచనమబ్రవిం;
‘కులప్పసాదకానగ్గో, యో తయా సన్థుతో [యో తవ సాసనే (స్యా.)] మునే.
‘‘‘తాదిసో ¶ హోమహం వీర [తాదిసోహం మహావీర (స్యా. క.)], బుద్ధసేట్ఠస్స సాసనే’;
తదా మహాకారుణికో, సిఞ్చన్తో వా మతేన మం.
‘‘ఆహ మం ‘పుత్త ఉత్తిట్ఠ, లచ్ఛసే తం మనోరథం;
కథం నామ జినే కారం, కత్వాన విఫలో సియా.
‘‘‘సతసహస్సితో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
ఉదాయి నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో’.
‘‘తం సుత్వా ముదితో హుత్వా, యావజీవం తదా జినం;
మేత్తచిత్తో పరిచరిం, పచ్చయేహి వినాయకం.
‘‘తేన కమ్మవిపాకేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘పచ్ఛిమే ¶ చ భవే దాని, రమ్మే కపిలవత్థవే;
జాతో మహామచ్చకులే, సుద్ధోదనమహీపతే [సుద్ధోదనో మహీపతి (స్యా.)].
‘‘తదా అజాయి సిద్ధత్థో, రమ్మే లుమ్బినికాననే;
హితాయ సబ్బలోకస్స, సుఖాయ చ నరాసభో.
‘‘తదహేవ ¶ అహం జాతో, సహ తేనేవ వడ్ఢితో;
పియో సహాయో దయితో, వియత్తో నీతికోవిదో.
‘‘ఏకూనతింసో వయసా, నిక్ఖమిత్వా అగారతో [నిక్ఖన్తో పబ్బజిత్థసో (సీ. స్యా.)];
ఛబ్బస్సం వీతినామేత్వా, ఆసి బుద్ధో వినాయకో.
‘‘జేత్వా ¶ ససేనకం మారం, ఖేపయిత్వాన ఆసవే;
భవణ్ణవం తరిత్వాన, బుద్ధో ఆసి సదేవకే.
‘‘ఇసివ్హయం గమిత్వాన [ఇసివ్హయం పతనం గన్త్వా (స్యా.)], వినేత్వా పఞ్చవగ్గియే;
తతో వినేసి భగవా, గన్త్వా గన్త్వా తహిం తహిం.
‘‘వేనేయ్యే వినయన్తో సో, సఙ్గణ్హన్తో సదేవకం;
ఉపేచ్చ మగధే గిరిం [మాగదగిరిం (సీ.), మఙ్గలాగిరిం (పీ.)], విహరిత్థ తదా జినో.
‘‘తదా ¶ సుద్ధోదనేనాహం, భూమిపాలేన పేసితో;
గన్త్వా దిస్వా దసబలం, పబ్బజిత్వారహా అహుం.
‘‘తదా మహేసిం యాచిత్వా, పాపయిం కపిలవ్హయం;
తతో పురాహం గన్త్వాన, పసాదేసిం మహాకులం.
‘‘జినో తస్మిం గుణే తుట్ఠో, మం మహాపరిసాయ సో [మమాహ పురిసాసభో (స్యా. పీ.)];
కులప్పసాదకానగ్గం, పఞ్ఞాపేసి వినాయకో.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కాళుదాయిథేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
కాళుదాయిత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. అభయత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ ¶ నామ జినో, సబ్బధమ్మేసు చక్ఖుమా;
ఇతో సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి నాయకో.
‘‘సరణగమనే ¶ కిఞ్చి, నివేసేసి తథాగతో;
కిఞ్చి సీలే నివేసేసి, దసకమ్మపథుత్తమే.
‘‘దేతి కస్సచి సో వీరో, సామఞ్ఞఫలముత్తమం;
సమాపత్తీ తథా అట్ఠ, తిస్సో విజ్జా పవచ్ఛతి.
‘‘ఛళభిఞ్ఞాసు యోజేసి, కిఞ్చి సత్తం నరుత్తమో;
దేతి కస్సచి నాథో సో, చతస్సో పటిసమ్భిదా.
‘‘బోధనేయ్యం పజం దిస్వా, అసఙ్ఖేయ్యమ్పి యోజనం [అసఙ్ఖేయ్యేపి యోజనే సీ. స్యా. పీ.)];
ఖణేన ఉపగన్త్వాన, వినేతి నరసారథి.
‘‘తదాహం హంసవతియం, అహోసిం బ్రాహ్మణత్రజో;
పారగూ సబ్బవేదానం, వేయ్యాకరణసమ్మతో.
‘‘నిరుత్తియా చ కుసలో, నిఘణ్డుమ్హి విసారదో;
పదకో కేటుభవిదూ, ఛన్దోవిచితికోవిదో.
‘‘జఙ్ఘావిహారం విచరం, హంసారామముపేచ్చహం;
అద్దసం వరదం [వదతం (సీ. పీ.), పవరం (స్యా.)] సేట్ఠం, మహాజనపురక్ఖతం.
‘‘దేసేన్తం విరజం ధమ్మం, పచ్చనీకమతీ అహం;
ఉపేత్వా తస్స కల్యాణం, సుత్వాన విమలం అహం [వాక్యాని, సుత్వాన విమలానహం (సీ. స్యా. పీ.)].
‘‘బ్యాహతం ¶ ¶ పునరుత్తం వా, అపత్థం వా నిరత్థకం;
నాద్దసం తస్స మునినో, తతో పబ్బజితో అహం.
‘‘నచిరేనేవ కాలేన, సబ్బసత్తవిసారదో;
నిపుణో బుద్ధవచనే, అహోసిం గుణిసమ్మతో.
‘‘తదా చతస్సో గాథాయో, గన్థయిత్వా సుబ్యఞ్జనా;
సన్థవిత్వా తిలోకగ్గం, దేసయిస్సం దినే దినే.
‘‘విరత్తోసి మహావీరో, సంసారే సభయే వసం;
కరుణాయ న నిబ్బాయి, తతో కారుణికో ముని.
‘‘పుథుజ్జనో ¶ వయో సన్తో, న కిలేసవసో అహు;
సమ్పజానో సతియుత్తో, తస్మా ఏసో అచిన్తియో.
‘‘దుబ్బలాని ¶ కిలేసాని, యస్సాసయగతాని మే;
ఞాణగ్గిపరిదడ్ఢాని, న ఖీయింసు తమబ్భుతం.
‘‘యో సబ్బలోకస్స గరు, లోకో [లోకే (స్యా. క.)] యస్స తథా గరు;
తథాపి లోకాచరియో, లోకో తస్సానువత్తకో.
‘‘ఏవమాదీహి సమ్బుద్ధం, కిత్తయం ధమ్మదేసనం;
యావజీవం కరిత్వాన, గతో సగ్గం తతో చుతో.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం బుద్ధమభికిత్తయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, కిత్తనాయ ఇదం ఫలం.
‘‘దేవలోకే మహారజ్జం, పాదేసిం కఞ్చనగ్ఘియం [దిబ్బానుభోజహం తదా (స్యా.), రజ్జం పాదేసి కంచయం (సీ.)];
చక్కవత్తీ మహారజ్జం, బహుసోనుభవిం అహం.
‘‘దువే ¶ భవే పజాయామి, దేవత్తే అథ మానుసే;
అఞ్ఞం గతిం న జానామి, కిత్తనాయ ఇదం ఫలం.
‘‘దువే కులే పజాయామి, ఖత్తియే అథ బ్రాహ్మణే;
నీచే కులే న జాయామి, కిత్తనాయ ఇదం ఫలం.
‘‘పచ్ఛిమే చ భవే దాని, గిరిబ్బజపురుత్తమే;
రఞ్ఞోహం బిమ్బిసారస్స, పుత్తో నామేన చాభయో.
‘‘పాపమిత్తవసం గన్త్వా, నిగణ్ఠేన విమోహితో;
పేసితో నాటపుత్తేన, బుద్ధసేట్ఠముపేచ్చహం.
‘‘పుచ్ఛిత్వా ¶ నిపుణం పఞ్హం, సుత్వా బ్యాకరణుత్తమం;
పబ్బజిత్వాన నచిరం, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘కిత్తయిత్వా జినవరం, కిత్తితో హోమి సబ్బదా;
సుగన్ధదేహవదనో, ఆసిం సుఖసమప్పితో.
‘‘తిక్ఖహాసలహుపఞ్ఞో, మహాపఞ్ఞో తథేవహం;
విచిత్తపటిభానో చ, తస్స కమ్మస్స వాహసా.
‘‘అభిత్థవిత్వా పదుముత్తరాహం, పసన్నచిత్తో అసమం సయమ్భుం;
న గచ్ఛి కప్పాని అపాయభూమిం, సతం సహస్సాని బలేన తస్స.
‘‘కిలేసా ¶ ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అభయో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
అభయత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. లోమసకఙ్గియత్థేరఅపదానం
‘‘ఇమమ్హి భద్దకే కప్పే, బ్రహ్మబన్ధు మహాయసో;
కస్సపో నామ గోత్తేన, ఉప్పజ్జి వదతం వరో.
‘‘తదాహం చన్దనో చేవ, పబ్బజిత్వాన సాసనే;
ఆపాణకోటికం ధమ్మం, పూరయిత్వాన సాసనే.
‘‘తతో చుతా సన్తుసితం, ఉపపన్నా ఉభో మయం;
తత్థ దిబ్బేహి నచ్చేహి, గీతేహి వాదితేహి చ.
‘‘రూపాదిదసహఙ్గేహి, అభిభోత్వాన సేసకే;
యావతాయుం వసిత్వాన, అనుభోత్వా మహాసుఖం.
‘‘తతో చవిత్వా తిదసం, చన్దనో ఉపపజ్జథ;
అహం కపిలవత్థుస్మిం, అజాయిం సాకియత్రజో.
‘‘యదా ఉదాయిత్థేరేన, అజ్ఝిట్ఠో లోకనాయకో;
అనుకమ్పియ సక్యానం, ఉపేసి కపిలవ్హయం.
‘‘తదాతిమానినో ¶ సక్యా, న బుద్ధస్స గుణఞ్ఞునో;
పణమన్తి న సమ్బుద్ధం, జాతిథద్ధా అనాదరా.
‘‘తేసం ¶ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, ఆకాసే చఙ్కమీ జినో;
పజ్జున్నో వియ వస్సిత్థ, పజ్జలిత్థ యథా సిఖీ.
‘‘దస్సేత్వా రూపమతులం, పున అన్తరధాయథ;
ఏకోపి హుత్వా బహుధా, అహోసి పునరేకకో.
‘‘అన్ధకారం ¶ ¶ పకాసఞ్చ, దస్సయిత్వా అనేకధా;
పాటిహేరం కరిత్వాన, వినయీ ఞాతకే ముని.
‘‘చాతుద్దీపో మహామేఘో, తావదేవ పవస్సథ;
తదా హి జాతకం బుద్ధో, వేస్సన్తరమదేసయి.
‘‘తదా తే ఖత్తియా సబ్బే, నిహన్త్వా జాతిజం మదం;
ఉపేసుం సరణం బుద్ధం, ఆహ సుద్ధోదనో తదా.
‘‘‘ఇదం తతియం తవ భూరిపఞ్ఞ, పాదాని వన్దామి సమన్తచక్ఖు;
యదాభిజాతో పథవీ పకమ్పయీ, యదా చ తం నజ్జహి జమ్బుఛాయా’.
‘‘తదా బుద్ధానుభావం తం, దిస్వా విమ్హితమానసో;
పబ్బజిత్వాన తత్థేవ, నివసిం మాతుపూజకో.
‘‘చన్దనో దేవపుత్తో మం, ఉపగన్త్వానుపుచ్ఛథ;
భద్దేకరత్తస్స తదా, సఙ్ఖేపవిత్థారం నయం.
‘‘చోదితోహం ¶ తదా తేన, ఉపేచ్చ నరనాయకం;
భద్దేకరత్తం సుత్వాన, సంవిగ్గో వనమామకో.
‘‘తదా మాతరమపుచ్ఛిం, వనే వచ్ఛామి ఏకకో;
సుఖుమాలోతి మే మాతా, వారయీ తం [తే (స్యా. పీ. క.)] తదా వచం.
‘‘కాసం [దబ్బం (సీ. స్యా. పీ.)] కుసం పోటకిలం, ఉసీరం ముఞ్జపబ్బజం [ముఞ్జబబ్బజం (సీ. పీ.)];
ఉరసా పనుదిస్సామి, వివేకమనుబ్రూహయం.
‘‘తదా వనం పవిట్ఠోహం, సరిత్వా జినసాసనం;
భద్దేకరత్తఓవాదం, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘‘అతీతం ¶ నాన్వాగమేయ్య, నప్పటికఙ్ఖే అనాగతం;
యదతీతం పహీనం తం, అప్పత్తఞ్చ అనాగతం.
‘‘‘పచ్చుప్పన్నఞ్చ యో ధమ్మం, తత్థ తత్థ విపస్సతి;
అసంహీరం అసంకుప్పం, తం విద్వా మనుబ్రూహయే.
‘‘‘అజ్జేవ కిచ్చమాతప్పం, కో జఞ్ఞా మరణం సువే;
న హి నో సఙ్గరం [సఙ్కరం (క.)] తేన, మహాసేనేన మచ్చునా.
‘‘‘ఏవంవిహారిం ¶ ఆతాపిం, అహోరత్తమతన్దితం;
తం వే భద్దేకరత్తోతి, సన్తో ఆచిక్ఖతే ముని’.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా లోమసకఙ్గియో [లోమసఙ్ఖియో (స్యా. క.)] థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
లోమసకఙ్గియత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. వనవచ్ఛత్థేరఅపదానం
‘‘ఇమమ్హి భద్దకే కప్పే, బ్రహ్మబన్ధు మహాయసో;
కస్సపో నామ గోత్తేన, ఉప్పజ్జి వదతం వరో.
‘‘తదాహం పబ్బజిత్వాన, తస్స బుద్ధస్స సాసనే;
యావజీవం చరిత్వాన, బ్రహ్మచారం తతో చుతో.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘తతో చుతో అరఞ్ఞమ్హి, కపోతో ఆసహం తహిం;
వసతే గుణసమ్పన్నో, భిక్ఖు ఝానరతో సదా.
‘‘మేత్తచిత్తో కారుణికో, సదా పముదితాననో;
ఉపేక్ఖకో మహావీరో, అప్పమఞ్ఞాసు కోవిదో.
‘‘వినీవరణసఙ్కప్పే, సబ్బసత్తహితాసయే;
విసట్ఠో నచిరేనాసిం, తస్మిం సుగతసావకే.
‘‘ఉపేచ్చ ¶ పాదమూలమ్హి, నిసిన్నస్స తదాస్సమే;
కదాచి సామిసం దేతి, ధమ్మం దేసేసి చేకదా.
‘‘తదా ¶ విపులపేమేన, ఉపాసిత్వా జినత్రజం;
తతో చుతో గతో సగ్గం, పవాసో సఘరం యథా.
‘‘సగ్గా ¶ చుతో మనుస్సేసు, నిబ్బత్తో పుఞ్ఞకమ్మునా;
అగారం ఛడ్డయిత్వాన, పబ్బజిం బహుసో అహం.
‘‘సమణో ¶ తాపసో విప్పో, పరిబ్బజో తథేవహం;
హుత్వా వసిం అరఞ్ఞమ్హి, అనేకసతసో అహం.
‘‘పచ్ఛిమే చ భవే దాని, రమ్మే కపిలవత్థవే;
వచ్ఛగోత్తో దిజో తస్స, జాయాయ అహమోక్కమిం.
‘‘మాతు మే దోహళో ఆసి, తిరోకుచ్ఛిగతస్స మే;
జాయమానసమీపమ్హి, వనవాసాయ నిచ్ఛయో.
‘‘తతో మే అజనీ మాతా, రమణీయే వనన్తరే;
గబ్భతో నిక్ఖమన్తం మం, కాసాయేన పటిగ్గహుం.
‘‘తతో కుమారో సిద్ధత్థో, జాతో సక్యకులద్ధజో;
తస్స మిత్తో పియో ఆసిం, సంవిసట్ఠో సుమానియో.
‘‘సత్తసారేభినిక్ఖన్తే, ఓహాయ విపులం యసం;
అహమ్పి పబ్బజిత్వాన, హిమవన్తముపాగమిం.
‘‘వనాలయం భావనీయం, కస్సపం ధుతవాదికం;
దిస్వా సుత్వా జినుప్పాదం, ఉపేసిం నరసారథిం.
‘‘సో మే ధమ్మమదేసేసి, సబ్బత్థం సమ్పకాసయం;
తతోహం పబ్బజిత్వాన, వనమేవ పునాగమం [పునాగమిం (సీ. పీ.), పునోక్కమం (స్యా.)].
‘‘తత్థాప్పమత్తో ¶ విహరం, ఛళభిఞ్ఞా అఫస్సయిం [అపస్సయిం (స్యా. క.)];
అహో సులద్ధలాభోమ్హి, సుమిత్తేనానుకమ్పితో.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా వనవచ్ఛో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
వనవచ్ఛత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. చూళసుగన్ధత్థేరఅపదానం
‘‘ఇమమ్హి ¶ ¶ ¶ భద్దకే కప్పే, బ్రహ్మబన్ధు మహాయసో;
కస్సపో నామ గోత్తేన, ఉప్పజ్జి వదతం వరో.
‘‘అనుబ్యఞ్జనసమ్పన్నో, బాత్తింసవరలక్ఖణో;
బ్యామప్పభాపరివుతో, రంసిజాలసమోత్థటో.
‘‘అస్సాసేతా యథా చన్దో, సూరియోవ పభఙ్కరో;
నిబ్బాపేతా యథా మేఘో, సాగరోవ గుణాకరో.
‘‘ధరణీరివ సీలేన, హిమవావ సమాధినా;
ఆకాసో వియ పఞ్ఞాయ, అసఙ్గో అనిలో యథా.
‘‘తదాహం ¶ బారాణసియం, ఉపపన్నో మహాకులే;
పహూతధనధఞ్ఞస్మిం, నానారతనసఞ్చయే.
‘‘మహతా పరివారేన, నిసిన్నం లోకనాయకం;
ఉపేచ్చ ధమ్మమస్సోసిం, అమతంవ మనోహరం.
‘‘ద్వత్తింసలక్ఖణధరో, సనక్ఖత్తోవ చన్దిమా;
అనుబ్యఞ్జనసమ్పన్నో, సాలరాజావ ఫుల్లితో.
‘‘రంసిజాలపరిక్ఖిత్తో, దిత్తోవ కనకాచలో;
బ్యామప్పభాపరివుతో, సతరంసీ దివాకరో.
‘‘సోణ్ణాననో జినవరో, సమణీవ [రమ్మణీవ (స్యా.)] సిలుచ్చయో;
కరుణాపుణ్ణహదయో, గుణేన వియ సాగరో.
‘‘లోకవిస్సుతకిత్తి చ, సినేరూవ నగుత్తమో;
యససా విత్థతో వీరో, ఆకాససదిసో ముని.
‘‘అసఙ్గచిత్తో సబ్బత్థ, అనిలో వియ నాయకో;
పతిట్ఠా సబ్బభూతానం, మహీవ మునిసత్తమో.
‘‘అనుపలిత్తో లోకేన, తోయేన పదుమం యథా;
కువాదగచ్ఛదహనో, అగ్గిఖన్ధోవ సోభసి [సోభతి (సీ.), సో వసి (స్యా. క.)].
‘‘అగధో వియ సబ్బత్థ, కిలేసవిసనాసకో;
గన్ధమాదనసేలోవ, గుణగన్ధవిభూసితో.
‘‘గుణానం ¶ ¶ ఆకరో వీరో, రతనానంవ సాగరో;
సిన్ధూవ వనరాజీనం, కిలేసమలహారకో.
‘‘విజయీవ ¶ ¶ మహాయోధో, మారసేనావమద్దనో;
చక్కవత్తీవ సో రాజా, బోజ్ఝఙ్గరతనిస్సరో.
‘‘మహాభిసక్కసఙ్కాసో, దోసబ్యాధితికిచ్ఛకో;
సల్లకత్తో యథా వేజ్జో, దిట్ఠిగణ్డవిఫాలకో.
‘‘సో తదా లోకపజ్జోతో, సనరామరసక్కతో;
పరిసాసు నరాదిచ్చో, ధమ్మం దేసయతే జినో.
‘‘దానం దత్వా మహాభోగో, సీలేన సుగతూపగో;
భావనాయ చ నిబ్బాతి, ఇచ్చేవమనుసాసథ.
‘‘దేసనం తం మహస్సాదం, ఆదిమజ్ఝన్తసోభణం;
సుణన్తి పరిసా సబ్బా, అమతంవ మహారసం.
‘‘సుత్వా సుమధురం ధమ్మం, పసన్నో జినసాసనే;
సుగతం సరణం గన్త్వా, యావజీవం నమస్సహం.
‘‘మునినో గన్ధకుటియా, ఓపుఞ్జేసిం [ఉబ్బట్టేసిం (స్యా.)] తదా మహిం;
చతుజ్జాతేన గన్ధేన, మాసే అట్ఠ దినేస్వహం.
‘‘పణిధాయ సుగన్ధత్తం, సరీరవిస్సగన్ధినో [సరీరస్స విగన్ధినో (సీ. స్యా. పీ.)];
తదా జినో వియాకాసి, సుగన్ధతనులాభితం.
‘‘‘యో యం గన్ధకుటిభూమిం, గన్ధేనోపుఞ్జతే సకిం;
తేన కమ్మవిపాకేన, ఉపపన్నో తహిం తహిం.
‘‘‘సుగన్ధదేహో సబ్బత్థ, భవిస్సతి అయం నరో;
గుణగన్ధయుత్తో హుత్వా, నిబ్బాయిస్సతినాసవో’.
‘‘తేన ¶ కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘పచ్ఛిమే చ భవే దాని, జాతో విప్పకులే అహం;
గబ్భం మే వసతో మాతా, దేహేనాసి సుగన్ధితా.
‘‘యదా ¶ చ మాతుకుచ్ఛిమ్హా, నిక్ఖమామి తదా పురీ [పురం (స్యా. క.)];
సావత్థిసబ్బగన్ధేహి, వాసితా వియ వాయథ.
‘‘పుప్ఫవస్సఞ్చ ¶ సురభి, దిబ్బగన్ధం మనోరమం;
ధూపాని చ మహగ్ఘాని, ఉపవాయింసు తావదే.
‘‘దేవా ¶ చ సబ్బగన్ధేహి, ధూపపుప్ఫేహి తం ఘరం;
వాసయింసు సుగన్ధేన, యస్మిం జాతో అహం ఘరే.
‘‘యదా చ తరుణో భద్దో, పఠమే యోబ్బనే ఠితో;
తదా సేలం [సేసం (స్యా.)] సపరిసం, వినేత్వా నరసారథి.
‘‘తేహి సబ్బేహి పరివుతో [సహితో (సీ. స్యా. పీ.)], సావత్థిపురమాగతో;
తదా బుద్ధానుభావం తం, దిస్వా పబ్బజితో అహం.
‘‘సీలం సమాధిపఞ్ఞఞ్చ, విముత్తిఞ్చ అనుత్తరం;
భావేత్వా చతురో ధమ్మే, పాపుణిం ఆసవక్ఖయం.
‘‘యదా పబ్బజితో చాహం, యదా చ అరహా అహుం;
నిబ్బాయిస్సం యదా చాహం, గన్ధవస్సో తదా అహు.
‘‘సరీరగన్ధో చ సదాతిసేతి [సదా వాసేతి (క.)] మే, మహారహం చన్దనచమ్పకుప్పలం;
తథేవ ¶ గన్ధే ఇతరే చ సబ్బసో, పసయ్హ వాయామి తతో తహిం [యహిం (స్యా.)] తహిం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా చూళసుగన్ధో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి;
చూళసుగన్ధత్థేరస్సాపదానం దసమం.
భద్దియవగ్గో పఞ్చపఞ్ఞాసమో.
తస్సుద్దానం ¶ –
భద్దియో రేవతో థేరో, మహాలాభీ చ సీవలీ;
వఙ్గీసో నన్దకో చేవ, కాళుదాయీ తథాభయో.
లోమసో వనవచ్ఛో చ, సుగన్ధో చేవ దసమో;
తీణి గాథాసతా తత్థ, సోళసా చ తదుత్తరి.
అథ ¶ వగ్గుద్దానం –
కణికారవ్హయో వగ్గో, ఫలదో తిణదాయకో;
కచ్చానో భద్దియో వగ్గో, గాథాయో గణితా చిమా.
నవగాథాసతానీహ ¶ ¶ , చతురాసీతియేవ చ;
సపఞ్ఞాసం పఞ్చసతం, అపదానా పకాసితా.
సహ ఉదానగాథాహి, ఛసహస్సాని హోన్తిమా;
ద్వేసతాని చ గాథానం, అట్ఠారస తదుత్తరి.
౫౬. యసవగ్గో
౧. యసత్థేరఅపదానం
‘‘మహాసముద్దం ¶ ¶ ఓగ్గయ్హ, భవనం మే సునిమ్మితం;
సునిమ్మితా పోక్ఖరణీ, చక్కవాకూపకూజితా.
‘‘మన్దారకేహి సఞ్ఛన్నా, పదుముప్పలకేహి చ;
నదీ చ సన్దతే తత్థ, సుపతిత్థా మనోరమా.
‘‘మచ్ఛకచ్ఛపసఞ్ఛన్నా, నానాదిజసమోత్థటా [నానామిగసమోత్థటా (స్యా.)];
మయూరకోఞ్చాభిరుదా, కోకిలాదీహి వగ్గుహి.
‘‘పారేవతా రవిహంసా, చక్కవాకా నదీచరా;
తిత్తిరా సాళికా చేత్థ, పావకా [సమ్బకా (క.)] జీవంజీవకా.
‘‘హంసాకోఞ్చాభినదితా, కోసియా పిఙ్గలా [పిఙ్గలీ (సీ.), సిఙ్గలీ, సిఙ్ఘలీ (క.)] బహూ;
సత్తరతనసమ్పన్నా, మణిముత్తపవాళికా.
‘‘సబ్బే సోణ్ణమయా రుక్ఖా, నానాఖన్ధసమేరితా;
ఉజ్జోతేన్తి దివారత్తిం, భవనం సబ్బకాలికం.
‘‘సట్ఠితురియసహస్సాని, సాయం పాతో పవజ్జరే;
సోళసిత్థిసహస్సాని, పరివారేన్తి మం సదా.
‘‘అభినిక్ఖమ్మ భవనా, సుమేధం లోకనాయకం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, వన్దయిం తం [సబ్బదస్సిం (క.)] మహాయసం.
‘‘సమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా, ససఙ్ఘం తం నిమన్తయిం;
అధివాసేసి సో ధీరో, సుమేధో లోకనాయకో.
‘‘మమ ధమ్మకథం కత్వా, ఉయ్యోజేసి మహాముని;
సమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా, భవనం మే ఉపాగమిం.
‘‘ఆమన్తయిం పరిజనం, సబ్బే సన్నిపతుం తదా;
‘పుబ్బణ్హసమయం బుద్ధో, భవనం ఆగమిస్సతి’.
‘‘‘లాభా ¶ అమ్హం సులద్ధా నో, యే వసామ తవన్తికే;
మయమ్పి బుద్ధసేట్ఠస్స, పూజయిస్సామ సత్థునో’.
‘‘అన్నం ¶ పానం పట్ఠపేత్వా, కాలం ఆరోచయిం అహం;
వసీసతసహస్సేహి, ఉపేసి లోకనాయకో.
‘‘పఞ్చఙ్గికేహి తురియేహి, పచ్చుగ్గమమకాసహం;
సబ్బసోణ్ణమయే పీఠే, నిసీది పురిసుత్తమో.
‘‘ఉపరిచ్ఛదనం ఆసి, సబ్బసోణ్ణమయం తదా;
బీజనీయో పవాయన్తి, భిక్ఖుసఙ్ఘం అనుత్తరం.
‘‘పహూతేనన్నపానేన, భిక్ఖుసఙ్ఘం అతప్పయిం;
పచ్చేకదుస్సయుగలే, భిక్ఖుసఙ్ఘస్సదాసహం.
‘‘యం వదేతి సుమేధో సో, ఆహుతీనం పటిగ్గహో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘యో మం అన్నేన పానేన, సబ్బే ఇమే చ తప్పయి;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘అట్ఠారసే కప్పసతే, దేవలోకే రమిస్సతి;
సహస్సక్ఖత్తుం రాజాయం, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.
‘‘‘ఉపగచ్ఛతి యం యోనిం, దేవత్తం అథ మానుసం;
సబ్బసోణ్ణమయం తస్స, ఛదనం ధారయిస్సతి.
‘‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో.
‘‘‘భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, సీహనాదం నదిస్సతి’;
చితకే ఛత్తం ధారేన్తి, హేట్ఠా ఛత్తమ్హి డయ్హథ.
‘‘సామఞ్ఞం మే అనుప్పత్తం, కిలేసా ఝాపితా మయా;
మణ్డపే రుక్ఖమూలే వా, సన్తాసో మే న విజ్జతి.
‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, సబ్బదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి, మమ బుద్ధస్స సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా యసో థేరో ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
యసత్థేరస్సాపదానం పఠమం.
౨. నదీకస్సపత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరస్స భగవతో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
పిణ్డచారం చరన్తస్స, వారతో ఉత్తమం యసం;
అగ్గఫలం గహేత్వాన, అదాసిం సత్థునో అహం.
‘‘తేన కమ్మేన దేవిన్దో, లోకజేట్ఠో నరాసభో;
సమ్పత్తోమ్హి అచలం ఠానం, హిత్వా జయపరాజయం.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, అగ్గదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా నదీకస్సపో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
నదీకస్సపత్థేరస్సాపదానం దుతియం.
౩. గయాకస్సపత్థేరఅపదానం
‘‘అజినచమ్మవత్థోహం ¶ [అజినవత్తం నివత్తోహం (సీ.)], ఖారిభారధరో తదా;
ఖారికం హారయిత్వాన, కోలం అహాసి అస్సమం.
‘‘భగవా తమ్హి సమయే, ఏకో అదుతియో జినో;
మమస్సమం ఉపాగచ్ఛి, జోతేన్తో సబ్బకాలికం.
‘‘సకం చిత్తం పసాదేత్వా, అభివాదేత్వాన సుబ్బతం;
ఉభో హత్థేహి పగ్గయ్హ, కోలం బుద్ధస్సదాసహం.
‘‘ఏకతింసే ¶ ఇతో కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, కోలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా గయాకస్సపో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
గయాకస్సపత్థేరస్సాపదానం తతియం.
౪. కిమిలత్థేరఅపదానం
‘‘నిబ్బుతే కకుసన్ధమ్హి, బ్రాహ్మణమ్హి వుసీమతి;
గహేత్వా సలలం మాలం, మణ్డపం కారయిం అహం.
‘‘తావతింసం గతో సన్తో, లభిమ్హ [లభామి (క.)] బ్యమ్హముత్తమం;
అఞ్ఞే దేవేతిరోచామి, పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.
‘‘దివా వా యది వా రత్తిం, చఙ్కమన్తో ఠితో చహం;
ఛన్నో సలలపుప్ఫేహి, పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.
‘‘ఇమస్మింయేవ కప్పమ్హి, యం బుద్ధమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా కిమిలో [కిమ్బిలో (సీ.)] థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
కిమిలత్థేరస్సాపదానం చతుత్థం.
౫. వజ్జీపుత్తత్థేరఅపదానం
‘‘సహస్సరంసీ భగవా, సయమ్భూ అపరాజితో;
వివేకా వుట్ఠహిత్వాన, గోచరాయాభినిక్ఖమి.
‘‘ఫలహత్థో ¶ అహం దిస్వా, ఉపగచ్ఛిం నరాసభం;
పసన్నచిత్తో సుమనో, సవణ్టం అదదిం ఫలం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా వజ్జీపుత్తో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
వజ్జీపుత్తత్థేరస్సాపదానం పఞ్చమం.
౬. ఉత్తరత్థేరఅపదానం
‘‘సుమేధో నామ సమ్బుద్ధో, బాత్తింసవరలక్ఖణో;
వివేకకామో భగవా, హిమవన్తముపాగమి.
‘‘అజ్ఝోగాహేత్వా హిమవన్తం, అగ్గో కారుణికో ముని;
పల్లఙ్కం ఆభుజిత్వాన, నిసీది పురిసుత్తమో.
‘‘విజ్జధరో ¶ తదా ఆసిం, అన్తలిక్ఖచరో అహం;
తిసూలం సుగతం గయ్హ, గచ్ఛామి అమ్బరే తదా.
‘‘పబ్బతగ్గే యథా అగ్గి, పుణ్ణమాయేవ చన్దిమా;
వనం ఓభాసతే బుద్ధో, సాలరాజావ ఫుల్లితో.
‘‘వనగ్గా నిక్ఖమిత్వాన, బుద్ధరంసీభిధావరే [బుద్ధరంసీ విధావరే (సీ. క.)];
నళగ్గివణ్ణసఙ్కాసా [నళగ్గివ నసఙ్కాసం (సీ.)], దిస్వా చిత్తం పసాదయిం.
‘‘విచినం అద్దసం పుప్ఫం, కణికారం దేవగన్ధికం;
తీణి పుప్ఫాని ఆదాయ, బుద్ధసేట్ఠమపూజయిం.
‘‘బుద్ధస్స ఆనుభావేన, తీణి పుప్ఫాని మే తదా;
ఉద్ధం వణ్టా అధోపత్తా, ఛాయం కుబ్బన్తి సత్థునో.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘తత్థ మే సుకతం బ్యమ్హం, కణికారీతి [కణికారోతి (సీ.)] ఞాయతి;
సట్ఠియోజనముబ్బేధం, తింసయోజనవిత్థతం.
‘‘సహస్సకణ్డం ¶ సతభేణ్డు, ధజాలు హరితామయం;
సతసహస్సనియ్యూహా [సతసహస్సాని బ్యూహాని (సీ.)], బ్యమ్హే పాతుభవింసు [పాతురహంసు (సీ.), పాతురహింసు (క.)] మే.
‘‘సోణ్ణమయా మణిమయా, లోహితఙ్కమయాపి చ;
ఫలికాపి చ పల్లఙ్కా, యేనిచ్ఛకా యదిచ్ఛకా.
‘‘మహారహఞ్చ సయనం, తూలికా వికతీయుతం;
ఉద్ధలోమిఞ్చ ఏకన్తం, బిమ్బోహనసమాయుతం.
‘‘భవనా నిక్ఖమిత్వాన, చరన్తో దేవచారికం;
యథా ఇచ్ఛామి [యథా గచ్ఛామి (సీ.)] గమనం, దేవసఙ్ఘపురక్ఖతో.
‘‘పుప్ఫస్స హేట్ఠా తిట్ఠామి, ఉపరిచ్ఛదనం మమ;
సమన్తా యోజనసతం, కణికారేహి ఛాదితం.
‘‘సట్ఠితురియసహస్సాని ¶ , సాయపాతం ఉపట్ఠహుం;
పరివారేన్తి మం నిచ్చం, రత్తిన్దివమతన్దితా.
‘‘తత్థ నచ్చేహి గీతేహి, తాలేహి వాదితేహి చ;
రమామి ఖిడ్డా రతియా, మోదామి కామకామహం.
‘‘తత్థ భుత్వా పివిత్వా చ, మోదామి తిదసే తదా;
నారీగణేహి సహితో, మోదామి బ్యమ్హముత్తమే.
‘‘సతానం పఞ్చక్ఖత్తుఞ్చ, దేవరజ్జమకారయిం;
సతానం తీణిక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ అహోసహం;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘భవే భవే సంసరన్తో, మహాభోగం లభామహం;
భోగే మే ఊనతా నత్థి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘దువే భవే సంసరామి, దేవత్తే అథ మానుసే;
అఞ్ఞం గతిం న జానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘దువే కులే పజాయామి [యత్థ పచ్ఛా పజాయామి (సీ.)], ఖత్తియే చాపి బ్రాహ్మణే;
నీచే కులే న జాయామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘హత్థియానం అస్సయానం, సివికం సన్దమానికం;
లభామి సబ్బమేవేతం, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘దాసీగణం దాసగణం, నారియో సమలఙ్కతా;
లభామి సబ్బమేవేతం, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కోసేయ్యకమ్బలియాని, ఖోమకప్పాసికాని చ;
లభామి సబ్బమేవేతం, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘నవవత్థం ¶ నవఫలం, నవగ్గరసభోజనం;
లభామి సబ్బమేవేతం, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఇమం ఖాద ఇమం భుఞ్జ, ఇమమ్హి సయనే సయ;
లభామి సబ్బమేవేతం, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘సబ్బత్థ పూజితో హోమి, యసో అచ్చుగ్గతో మమ;
మహాపక్ఖో [మహేసక్ఖో (క.)] సదా హోమి, అభేజ్జపరిసో సదా;
ఞాతీనం ఉత్తమో హోమి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘సీతం ¶ ఉణ్హం న జానామి, పరిళాహో న విజ్జతి;
అథో చేతసికం దుక్ఖం, హదయే మే న విజ్జతి.
‘‘సువణ్ణవణ్ణో హుత్వాన, సంసరామి భవాభవే;
వేవణ్ణియం న జానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘దేవలోకా చవిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;
సావత్థియం పురే జాతో, మహాసాలేసు అడ్ఢకే.
‘‘పఞ్చ కామగుణే హిత్వా, పబ్బజిం అనగారియం;
జాతియా సత్తవస్సోహం, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘ఉపసమ్పదాయీ బుద్ధో, గుణమఞ్ఞాయ చక్ఖుమా;
తరుణో పూజనీయోహం, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘దిబ్బచక్ఖువిసుద్ధం మే, సమాధికుసలో అహం;
అభిఞ్ఞాపారమిప్పత్తో, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘పటిసమ్భిదా అనుప్పత్తో, ఇద్ధిపాదేసు కోవిదో;
ధమ్మేసు పారమిప్పత్తో, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి, యం బుద్ధమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉత్తరో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
ఉత్తరత్థేరస్సాపదానం ఛట్ఠం.
౭. అపరఉత్తరత్థేరఅపదానం
‘‘నిబ్బుతే ¶ లోకనాథమ్హి, సిద్ధత్థే లోకనాయకే;
మమ ఞాతీ సమానేత్వా, ధాతుపూజం అకాసహం.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం ధాతుమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ధాతుపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా అపరఉత్తరత్థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
అపరస్స ఉత్తరత్థేరస్సాపదానం సత్తమం.
౮. భద్దజిత్థేరఅపదానం
‘‘ఓగయ్హ యం పోక్ఖరణిం, నానాకుఞ్జరసేవితం;
ఉద్ధరామి భిసం తత్థ, ఘాసహేతు అహం తదా.
‘‘భగవా తమ్హి సమయే, పదుముత్తరసవ్హయో;
రత్తమ్బరధరో బుద్ధో, గచ్ఛతే అనిలఞ్జసే.
‘‘ధునన్తో పంసుకూలాని, సద్దం అస్సోసహం తదా;
ఉద్ధం నిజ్ఝాయమానోహం, అద్దసం లోకనాయకం.
‘‘తత్థేవ ఠితకో సన్తో, ఆయాచిం లోకనాయకం;
మధుం భిసేహి సహితం, ఖీరం సప్పిం ముళాలికం [మధుం భిసేహి పచతి, ఖీరసప్పి ములాలిభి (క.) భిసదాయకత్థేరాపదానేపి].
‘‘పటిగ్గణ్హాతు మే బుద్ధో, అనుకమ్పాయ చక్ఖుమా;
తతో కారుణికో సత్థా, ఓరోహిత్వా మహాయసో.
‘‘పటిగ్గణ్హి మమ భిక్ఖం, అనుకమ్పాయ చక్ఖుమా;
పటిగ్గహేత్వా సమ్బుద్ధో, అకా మే అనుమోదనం.
‘‘‘సుఖీ హోతు మహాపుఞ్ఞ, గతి తుయ్హం సమిజ్ఝతు;
ఇమినా భిసదానేన, లభస్సు విపులం సుఖం’.
‘‘ఇదం ¶ వత్వాన సమ్బుద్ధో, జలజుత్తమనామకో;
భిక్ఖమాదాయ సమ్బుద్ధో, ఆకాసేనాగమా జినో.
‘‘తతో భిసం గహేత్వాన, అగచ్ఛిం మమ అస్సమం;
భిసం రుక్ఖే లగ్గేత్వాన, మమ దానం అనుస్సరిం.
‘‘మహావాతో ¶ ఉట్ఠహిత్వా, సఞ్చాలేసి వనం తదా;
ఆకాసో అభినాదిత్థ, అసనీ చ ఫలీ తదా.
‘‘తతో మే అసనీపాతో, మత్థకే నిపతీ తదా;
సోహం నిసిన్నకో సన్తో, తత్థ కాలఙ్కతో అహం.
‘‘పుఞ్ఞకమ్మేన సఞ్ఞుత్తో, తుసితం ఉపపజ్జహం;
కళేవరం మే పతితం, దేవలోకే రమామహం.
‘‘ఛళసీతిసహస్సాని, నారియో సమలఙ్కతా;
సాయం పాతం ఉపట్ఠన్తి, భిసదానస్సిదం ఫలం.
‘‘మనుస్సయోనిమాగన్త్వా, సుఖితో హోమహం తదా;
భోగా మే ఊనతా నత్థి, భిసదానస్సిదం ఫలం.
‘‘అనుకమ్పితకో తేన, దేవదేవేన తాదినా;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం భిసం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, భిసదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా భద్దజిత్థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
భద్దజిత్థేరస్సాపదానం అట్ఠమం.
౯. సివకత్థేరఅపదానం
‘‘ఏసనాయ చరన్తస్స, విపస్సిస్స మహేసినో;
రిత్తకం పత్తం దిస్వాన, కుమ్మాసం పూరయిం అహం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం భిక్ఖమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, కుమ్మాసస్స ఇదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా సివకత్థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
సివకత్థేరస్సాపదానం నవమం.
౧౦. ఉపవానత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
జలిత్వా అగ్గిక్ఖన్ధోవ, సమ్బుద్ధో పరినిబ్బుతో.
‘‘మహాజనా సమాగమ్మ, పూజయిత్వా తథాగతం;
చితం కత్వాన సుగతం, సరీరం అభిరోపయుం.
‘‘సరీరకిచ్చం కత్వాన, ధాతుం తత్థ సమానయుం;
సదేవమనుస్సా సబ్బే, బుద్ధథూపం అకంసు తే.
‘‘పఠమా కఞ్చనమయా, దుతియా చ మణిమయా;
తతియా రూపియమయా, చతుత్థీ ఫలికామయా.
‘‘తత్థ పఞ్చమికా చేవ [తత్థ పఞ్చమికా చేతి (సీ.)], లోహితఙ్కమయా అహు;
ఛట్ఠా మసారగల్లస్స, సబ్బం రతనమయూపరి.
‘‘జఙ్ఘా మణిమయా ఆసి, వేదికా రతనామయా;
సబ్బసోణ్ణమయో థూపో, ఉద్ధం యోజనముగ్గతో.
‘‘దేవా తత్థ సమాగన్త్వా, ఏకతో మన్తయుం తదా;
‘మయమ్పి థూపం కస్సామ, లోకనాథస్స తాదినో.
‘‘‘ధాతు ఆవేణికా నత్థి, సరీరం ఏకపిణ్డితం;
ఇమమ్హి బుద్ధథూపమ్హి, కస్సామ కఞ్చుకం మయం’.
‘‘దేవా సత్తహి రత్నేహి, అఞ్ఞం వడ్ఢేసుం యోజనం;
థూపో ద్వియోజనుబ్బేధో, తిమిరం బ్యపహన్తి సో.
‘‘నాగా తత్థ సమాగన్త్వా, ఏకతో మన్తయుం తదా;
‘మనుస్సా చేవ దేవా చ, బుద్ధథూపం అకంసు తే.
‘‘‘మా ¶ నో పమత్తా అస్సుమ్హ, అప్పమత్తా సదేవకా;
మయమ్పి థూపం కస్సామ, లోకనాథస్స తాదినో’.
‘‘ఇన్దనీలం ¶ మహానీలం, అథో జోతిరసం మణిం;
ఏకతో సన్నిపాతేత్వా, బుద్ధథూపం అఛాదయుం.
‘‘సబ్బం మణిమయం ఆసి, యావతా [తావతా (క.)] బుద్ధచేతియం;
తియోజనసముబ్బేధం, ఆలోకకరణం తదా.
‘‘గరుళా చ సమాగన్త్వా, ఏకతో మన్తయుం తదా;
‘మనుస్సా దేవనాగా చ, బుద్ధపూజం అకంసు తే.
‘‘‘మా నో పమత్తా అస్సుమ్హ, అప్పమత్తా సదేవకా;
మయమ్పి థూపం కస్సామ, లోకనాథస్స తాదినో’.
‘‘సబ్బం మణిమయం థూపం, అకరుం తే చ కఞ్చుకం;
యోజనం తేపి వడ్ఢేసుం, ఆయతం బుద్ధచేతియం.
‘‘చతుయోజనముబ్బేధో, బుద్ధథూపో విరోచతి;
ఓభాసేతి దిసా సబ్బా, సతరంసీవ ఉగ్గతో.
‘‘కుమ్భణ్డా చ సమాగన్త్వా, ఏకతో మన్తయుం తదా;
‘మనుస్సా చేవ దేవా చ, నాగా చ గరుళా తథా.
‘‘‘పచ్చేకం బుద్ధసేట్ఠస్స, అకంసు థూపముత్తమం;
మా నో పమత్తా అస్సుమ్హ, అప్పమత్తా సదేవకా.
‘‘‘మయమ్పి థూపం కస్సామ, లోకనాథస్స తాదినో;
రతనేహి ఛాదేస్సామ, ఆయతం బుద్ధచేతియం’.
‘‘యోజనం తేపి వడ్ఢేసుం, ఆయతం బుద్ధచేతియం;
పఞ్చయోజనముబ్బేధో, థూపో ఓభాసతే తదా.
‘‘యక్ఖా తత్థ సమాగన్త్వా, ఏకతో మన్తయుం తదా;
‘మనుస్సా దేవనాగా చ, గరుళా చ కుమ్భణ్డకా.
‘‘‘పచ్చేకం బుద్ధసేట్ఠస్స, అకంసు థూపముత్తమం;
మా నో పమత్తా అస్సుమ్హ, అప్పమత్తా సదేవకా.
‘‘‘మయమ్పి ¶ థూపం కస్సామ, లోకనాథస్స తాదినో;
ఫలికా ఛాదయిస్సామ, ఆయతం బుద్ధచేతియం’.
‘‘యోజనం తేపి వడ్ఢేసుం, ఆయతం బుద్ధచేతియం;
ఛయోజనికముబ్బేధో, థూపో ఓభాసతే తదా.
‘‘గన్ధబ్బా చ సమాగన్త్వా, ఏకతో మన్తయుం తదా;
‘మనుజా దేవతా నాగా, కుమ్భణ్డా గరుళా తథా [కుమ్భణ్డా చ యక్ఖా తథా (సీ.)].
‘‘‘సబ్బే అకంసు బుద్ధథూపం, మయమేత్థ అకారకా;
మయమ్పి థూపం కస్సామ, లోకనాథస్స తాదినో’.
‘‘వేదియో ¶ సత్త కత్వాన, ధజం ఛత్తం అకంసు తే;
సబ్బసోణ్ణమయం థూపం, గన్ధబ్బా కారయుం తదా.
‘‘సత్తయోజనముబ్బేధో, థూపో ఓభాసతే తదా;
రత్తిన్దివా న ఞాయన్తి, ఆలోకో హోతి సబ్బదా.
‘‘అభిభోన్తి న తస్సాభా, చన్దసూరా సతారకా;
సమన్తా యోజనసతే, పదీపోపి న పజ్జలి.
‘‘తేన కాలేన యే కేచి, థూపం పూజేన్తి మానుసా;
న తే థూపం ఆరుహన్తి, అమ్బరే ఉక్ఖిపన్తి తే.
‘‘దేవేహి ఠపితో యక్ఖో, అభిసమ్మతనామకో;
ధజం వా పుప్ఫదామం వా, అభిరోపేతి ఉత్తరిం.
‘‘న తే పస్సన్తి తం యక్ఖం, దామం పస్సన్తి గచ్ఛతో;
ఏవం పస్సిత్వా గచ్ఛన్తా, సబ్బే గచ్ఛన్తి సుగ్గతిం.
‘‘విరుద్ధా యే పావచనే, పసన్నా యే చ సాసనే;
పాటిహీరం దట్ఠుకామా, థూపం పూజేన్తి మానుసా.
‘‘నగరే హంసవతియా, అహోసిం భతకో తదా;
ఆమోదితం జనం దిస్వా, ఏవం చిన్తేసహం తదా.
‘‘‘ఉళారో భగవా నేసో, యస్స ధాతుఘరే దిసం;
ఇమా చ జనతా తుట్ఠా, కారం కుబ్బం న తప్పరే.
‘‘‘అహమ్పి ¶ కారం కస్సామి, లోకనాథస్స తాదినో;
తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, భవిస్సామి అనాగతే’.
‘‘సుధోతం రజకేనాహం, ఉత్తరేయ్యం పటం మమ;
వేళగ్గే ఆలగ్గేత్వాన, ధజం ఉక్ఖిపిమమ్బరే.
‘‘అభిసమ్మతకో గయ్హ, అమ్బరే హాసి మే ధజం;
వాతేరితం ధజం దిస్వా, భియ్యో హాసం జనేసహం.
‘‘తత్థ చిత్తం పసాదేత్వా, సమణం ఉపసఙ్కమిం;
తం భిక్ఖుం అభివాదేత్వా, విపాకం పుచ్ఛహం ధజే.
‘‘సో మే కథేసి ఆనన్దీ, పీతిసఞ్జననం మమ;
‘తస్స ధజస్స విపాకం, అనుభోస్ససి సబ్బదా.
‘‘‘హత్థిఅస్సరథాపత్తీ, సేనా చ చతురఙ్గినీ;
పరివారేస్సన్తి తం నిచ్చం, ధజదానస్సిదం ఫలం.
‘‘‘సట్ఠితురియసహస్సాని, భేరియో సమలఙ్కతా;
పరివారేస్సన్తి తం నిచ్చం, ధజదానస్సిదం ఫలం.
‘‘‘ఛళసీతిసహస్సాని ¶ , నారియో సమలఙ్కతా;
విచిత్తవత్థాభరణా, ఆముక్కమణికుణ్డలా.
‘‘‘ఆళారపమ్హా హసులా, సుసఞ్ఞా [సుత్థనా (సీ.) అప. థేర ౨.౪౮.౧౯ మణిపూజకత్థేరాపదానేపి] తనుమజ్ఝిమా;
పరివారేస్సన్తి తం నిచ్చం, ధజదానస్సిదం ఫలం.
‘‘‘తింసకప్పసహస్సాని, దేవలోకే రమిస్ససి;
అసీతిక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్ససి.
‘‘‘సహస్సక్ఖత్తుం రాజా చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి;
పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం.
‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘దేవలోకా చవిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;
పుఞ్ఞకమ్మేన సఞ్ఞుత్తో, బ్రహ్మబన్ధు భవిస్ససి.
‘‘‘అసీతికోటిం ¶ ఛడ్డేత్వా, దాసే కమ్మకరే బహూ;
గోతమస్స భగవతో, సాసనే పబ్బజిస్ససి.
‘‘‘ఆరాధయిత్వా సమ్బుద్ధం, గోతమం సక్యపుఙ్గవం;
ఉపవానోతి నామేన, హేస్ససి సత్థు సావకో’.
‘‘సతసహస్సే కతం కమ్మం, ఫలం దస్సేసి మే ఇధ;
సుముత్తో సరవేగోవ, కిలేసే ఝాపయిం [కిలేసా ఝాపితా (సీ.)] మమ.
‘‘చక్కవత్తిస్స సన్తస్స, చాతుద్దీపిస్సరస్స మే;
తీణి యోజనాని సామన్తా, ఉస్సీయన్తి ధజా సదా.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ధజదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా ఉపవానత్థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
ఉపవానత్థేరస్సాపదానం దసమం.
౧౧. రట్ఠపాలత్థేరఅపదానం
‘‘పదుముత్తరస్స ¶ భగవతో, లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
వరనాగో మయా దిన్నో, ఈసాదన్తో ఉరూళ్హవా.
‘‘సేతచ్ఛత్తోపసోభితో, సకప్పనో [సీదబ్బనో (సీ.)] సహత్థిపో;
అగ్ఘాపేత్వాన తం సబ్బం, సఙ్ఘారామం అకారయిం.
‘‘చతుపఞ్ఞాససహస్సాని, పాసాదే కారయిం అహం;
మహోఘదానం [మహగ్ఘఞ్చ (సీ.), మయా భత్తం (క.) అప. థేర ౧.౨.౯౯] కరిత్వాన, నియ్యాదేసిం మహేసినో.
‘‘అనుమోది ¶ మహావీరో, సయమ్భూ అగ్గపుగ్గలో;
సబ్బే జనే హాసయన్తో, దేసేసి అమతం పదం.
‘‘తం మే బుద్ధో వియాకాసి, జలజుత్తమనామకో;
భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘చతుపఞ్ఞాససహస్సాని, పాసాదే కారయీ అయం;
కథయిస్సామి విపాకం, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘అట్ఠారససహస్సాని, కూటాగారా భవిస్సరే;
బ్యమ్హుత్తమమ్హి నిబ్బత్తా, సబ్బసోణ్ణమయా చ తే.
‘‘‘పఞ్ఞాసక్ఖత్తుం దేవిన్దో, దేవరజ్జం కరిస్సతి;
అట్ఠపఞ్ఞాసక్ఖత్తుఞ్చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.
‘‘‘కప్పసతసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘దేవలోకా చవిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;
అడ్ఢే కులే మహాభోగే, నిబ్బత్తిస్సతి తావదే.
‘‘‘సో పచ్ఛా పబ్బజిత్వాన, సుక్కమూలేన చోదితో;
రట్ఠపాలోతి నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో.
‘‘‘పధానపహితత్తో సో, ఉపసన్తో నిరూపధి;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో’.
‘‘ఉట్ఠాయ అభినిక్ఖమ్మ, జహితా భోగసమ్పదా;
ఖేళపిణ్డేవ భోగమ్హి, పేమం మయ్హం న విజ్జతి.
‘‘వీరియం మే ధురధోరయ్హం, యోగక్ఖేమాధివాహనం;
ధారేమి అన్తిమం దేహం, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవో.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఆయస్మా రట్ఠపాలో థేరో ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
రట్ఠపాలత్థేరస్సాపదానం ఏకాదసమం.
యసవగ్గో ఛపఞ్ఞాసమో.
తస్సుద్దానం –
యసో నదీకస్సపో చ, గయాకిమిలవజ్జినో;
దువే ఉత్తరా భద్దజీ, సివకో ఉపవాహనో;
రట్ఠపాలో ఏకసతం, గాథానం పఞ్చనవుతి.
థేరాపదానం సమత్తం.
ఏత్తావతా బుద్ధాపదానఞ్చ పచ్చేకాపదానఞ్చ థేరాపదానఞ్చ
సమత్తాని.
నమో తస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స
ఖుద్దకనికాయే
థేరీఅపదానపాళి
౧. సుమేధావగ్గో
౧. సుమేధాథేరీఅపదానం
అథ థేరికాపదానాని సుణాథ –
‘‘భగవతి ¶ ¶ ¶ ¶ కోణాగమనే, సఙ్ఘారామమ్హి నవనివేసనమ్హి [నివేసమ్హి (స్యా.)];
సఖియో తిస్సో జనియో, విహారదానం అదాసిమ్హ.
‘‘దసక్ఖత్తుం సతక్ఖత్తుం, దససతక్ఖత్తుం సతానఞ్చ సతక్ఖత్తుం [సతాని చ సత్తక్ఖత్తుం (సీ. క.)];
దేవేసు ఉపపజ్జిమ్హ, కో వాదో మానుసే భవే.
‘‘దేవే ¶ మహిద్ధికా అహుమ్హ, మానుసకమ్హి కో వాదో;
సత్తరతనమహేసీ [సత్తరతనస్స మహేసీ (సీ. పీ.)], ఇత్థిరతనం అహం భవిం.
‘‘ఇధ సఞ్చితకుసలా [తత్థ సఞ్చితం కుసలం (స్యా.)], సుసమిద్ధకులప్పజా;
ధనఞ్జానీ చ ఖేమా చ, అహమ్పి చ తయో జనా.
‘‘ఆరామం సుకతం కత్వా, సబ్బావయవమణ్డితం;
బుద్ధప్పముఖసఙ్ఘస్స, నియ్యాదేత్వా సమోదితా.
‘‘యత్థ ¶ యత్థూపపజ్జామి, తస్స కమ్మస్స వాహసా;
దేవేసు అగ్గతం పత్తా, మనుస్సేసు తథేవ చ.
‘‘ఇమస్మింయేవ కప్పమ్హి, బ్రహ్మబన్ధు మహాయసో;
కస్సపో నామ గోత్తేన, ఉప్పజ్జి వదతం వరో.
‘‘ఉపట్ఠాకో ¶ మహేసిస్స, తదా ఆసి నరిస్సరో;
కాసిరాజా కికీ నామ, బారాణసిపురుత్తమే.
‘‘తస్సాసుం సత్త ధీతరో, రాజకఞ్ఞా సుఖేధితా [సుఖేథితా (స్యా.)];
బుద్ధోపట్ఠాననిరతా, బ్రహ్మచరియం చరింసు తా.
‘‘తాసం సహాయికా హుత్వా, సీలేసు సుసమాహితా;
దత్వా దానాని సక్కచ్చం, అగారేవ వతం [అగారేవ వత్తం (స్యా.)] చరిం.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసూపగా అహం.
‘‘తతో చుతా యామమగం [యామసగ్గం (స్యా.)], తతోహం తుసితం గతా;
తతో చ నిమ్మానరతిం, వసవత్తిపురం తతో.
‘‘యత్థ యత్థూపపజ్జామి, పుఞ్ఞకమ్మసమోహితా;
తత్థ తత్థేవ రాజూనం, మహేసిత్తమకారయిం.
‘‘తతో ¶ చుతా మనుస్సత్తే, రాజూనం చక్కవత్తినం;
మణ్డలీనఞ్చ రాజూనం, మహేసిత్తమకారయిం.
‘‘సమ్పత్తిమనుభోత్వాన, దేవేసు మానుసేసు చ;
సబ్బత్థ సుఖితా హుత్వా, నేకజాతీసు సంసరిం.
‘‘సో హేతు చ సో పభవో, తమ్మూలం సాసనే ఖమం [తమ్మూలం సా చ సాసనే ఖన్తి (సీ. పీ. క.)];
పఠమం తం సమోధానం, తం ధమ్మరతాయ నిబ్బానం [నిబ్బుతం (స్యా.)].
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగీవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి, మమ బుద్ధస్స [బుద్ధసేట్ఠస్స (సీ. స్యా. క.)] సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం సుమేధా భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సుమేధాథేరియాపదానం పఠమం.
౨. మేఖలాదాయికాథేరీఅపదానం
‘‘సిద్ధత్థస్స భగవతో, థూపకారాపికా అహుం [థూపకార మకాసహం (స్యా.)];
మేఖలికా మయా దిన్నా, నవకమ్మాయ సత్థునో.
‘‘నిట్ఠితే చ మహాథూపే, మేఖలం పునదాసహం;
లోకనాథస్స మునినో, పసన్నా సేహి పాణిభి.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం మేఖలమదం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, థూపకారస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం మేఖలాదాయికా భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
మేఖలాదాయికాథేరియాపదానం దుతియం.
౩. మణ్డపదాయికాథేరీఅపదానం
‘‘కోణాగమనబుద్ధస్స ¶ , మణ్డపో కారితో మయా;
ధువం తిచీవరందాసిం [థూపఞ్చ పవరమదం (స్యా.), ధువఞ్చ చీవరం అదం (పీ.)], బుద్ధస్స లోకబన్ధునో.
‘‘యం యం జనపదం యామి, నిగమే రాజధానియో;
సబ్బత్థ పూజితో హోమి, పుఞ్ఞకమ్మస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం మణ్డపదాయికా భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
మణ్డపదాయికాథేరియాపదానం తతియం.
౪. సఙ్కమనత్థాథేరీఅపదానం
‘‘విపస్సిస్స భగవతో [కోణ్డఞ్ఞస్స భగవతో (స్యా. పీ.)], లోకజేట్ఠస్స తాదినో;
రథియం పటిపన్నస్స, తారయన్తస్స పాణినో.
‘‘ఘరతో ¶ నిక్ఖమిత్వాన, అవకుజ్జా నిపజ్జహం;
అనుకమ్పకో లోకనాథో, సిరసి [సీసన్తే (సీ. క.)] అక్కమీ మమ [తదా (స్యా. పీ.)].
‘‘అక్కమిత్వాన సిరసి [సమ్బుద్ధో (క.)], అగమా లోకనాయకో;
తేన చిత్తప్పసాదేన, తుసితం అగమాసహం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం సఙ్కమనత్థా [సఙ్కమనదా (స్యా.)] భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సఙ్కమనత్థాథేరియాపదానం చతుత్థం.
౫. నళమాలికాథేరీఅపదానం
‘‘చన్దభాగానదీతీరే ¶ , అహోసిం కిన్నరీ తదా;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, సయమ్భుం అపరాజితం.
‘‘పసన్నచిత్తా సుమనా, వేదజాతా కతఞ్జలీ;
నళమాలం గహేత్వాన, సయమ్భుం అభిపూజయిం.
‘‘తేన ¶ కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా కిన్నరీదేహం, అగచ్ఛిం తిదసం గతిం.
‘‘ఛత్తింసదేవరాజూనం ¶ , మహేసిత్తమకారయిం;
దసన్నం చక్కవత్తీనం, మహేసిత్తమకారయిం;
సంవేజేత్వాన మే చిత్తం [వేదయిత్వాన కుసలం (స్యా.), సంవేదయిత్వా కుసలం (పీ.)], పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా [భవా సంఘాతితా మమ (క.)];
సబ్బాసవపరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పుప్ఫపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం నళమాలికా థేరీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
నళమాలికాథేరియాపదానం పఞ్చమం.
౬. ఏకపిణ్డపాతదాయికాథేరీఅపదానం
‘‘నగరే బన్ధుమతియా, బన్ధుమా నామ ఖత్తియో;
తస్స రఞ్ఞో అహుం భరియా, ఏకజ్ఝం చారయామహం [ఏకచ్చం వాదయామహం (స్యా.)].
‘‘రహోగతా ¶ ¶ నిసీదిత్వా, ఏవం చిన్తేసహం తదా;
‘ఆదాయ గమనీయఞ్హి, కుసలం నత్థి మే కతం.
‘‘‘మహాభితాపం ¶ కటుకం, ఘోరరూపం సుదారుణం;
నిరయం నూన గచ్ఛామి, ఏత్థ మే నత్థి సంసయో’.
‘‘రాజానం ఉపసఙ్కమ్మ, ఇదం వచనమబ్రవిం;
‘ఏకం మే సమణం దేహి, భోజయిస్సామి ఖత్తియ’.
‘‘అదాసి మే మహారాజా, సమణం భావితిన్ద్రియం;
తస్స పత్తం గహేత్వాన, పరమన్నేన పూరయిం [తప్పయిం (సీ.)].
‘‘పూరయిత్వా ¶ పరమన్నం, గన్ధాలేపం అకాసహం;
జాలేన పిదహిత్వాన, వత్థయుగేన [పీతచోళేన (స్యా.), మహానేలేన (పీ.)] ఛాదయిం.
‘‘ఆరమ్మణం మమం ఏతం, సరామి యావజీవిహం;
తత్థ చిత్తం పసాదేత్వా, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘తింసానం దేవరాజూనం, మహేసిత్తమకారయిం;
మనసా పత్థితం మయ్హం, నిబ్బత్తతి యథిచ్ఛితం [యతిచ్ఛకం (స్యా.), యదిచ్ఛకం (పీ. క.)].
‘‘వీసానం చక్కవత్తీనం, మహేసిత్తమకారయిం;
ఓచితత్తావ [ఉపచితత్తా (స్యా.)] హుత్వాన, సంసరామి భవేస్వహం.
‘‘సబ్బబన్ధనముత్తాహం, అపేతా మే ఉపాదికా;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం ¶ నాభిజానామి, పిణ్డపాతస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఏకపిణ్డపాతదాయికా భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఏకపిణ్డపాతదాయికాథేరియాపదానం ఛట్ఠం.
౭. కటచ్ఛుభిక్ఖాదాయికాథేరీఅపదానం
‘‘పిణ్డచారం ¶ చరన్తస్స, తిస్సనామస్స సత్థునో;
కటచ్ఛుభిక్ఖం పగ్గయ్హ, బుద్ధసేట్ఠస్స దాసహం.
‘‘పటిగ్గహేత్వా ¶ సమ్బుద్ధో, తిస్సో లోకగ్గనాయకో;
వీథియా సణ్ఠితో సత్థా, అకా మే అనుమోదనం.
‘‘‘కటచ్ఛుభిక్ఖం ¶ దత్వాన, తావతింసం గమిస్ససి;
ఛత్తింసదేవరాజూనం, మహేసిత్తం కరిస్ససి.
‘‘‘పఞ్ఞాసం చక్కవత్తీనం, మహేసిత్తం కరిస్ససి;
మనసా పత్థితం సబ్బం, పటిలచ్ఛసి సబ్బదా.
‘‘‘సమ్పత్తిం ¶ అనుభోత్వాన, పబ్బజిస్ససికిఞ్చనా;
సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్ససినాసవా’.
‘‘ఇదం వత్వాన సమ్బుద్ధో, తిస్సో లోకగ్గనాయకో;
నభం అబ్భుగ్గమీ వీరో, హంసరాజావ అమ్బరే.
‘‘సుదిన్నం మే దానవరం [సుదిన్నమేవ మే దానం (స్యా.)], సుయిట్ఠా యాగసమ్పదా;
కటచ్ఛుభిక్ఖం దత్వాన, పత్తాహం అచలం పదం.
‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, భిక్ఖాదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం కటచ్ఛుభిక్ఖాదాయికా భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కటచ్ఛుభిక్ఖాదాయికాథేరియాపదానం సత్తమం.
౮. సత్తుప్పలమాలికాథేరీఅపదానం
‘‘నగరే ¶ అరుణవతియా, అరుణో నామ [అరుణవా నామ (సీ. పీ.)] త్తియో;
తస్స రఞ్ఞో అహుం భరియా, వారితం వారయామహం [చారికం చారయామహం (సీ.), న గులం పాదయామహం (స్యా.), న మాలం పాదయామహం (పీ.)].
‘‘సత్తమాలం ¶ గహేత్వాన, ఉప్పలా దేవగన్ధికా;
నిసజ్జ పాసాదవరే, ఏవం చిన్తేసి తావదే.
‘‘‘కిం ¶ మే ఇమాహి మాలాహి, సిరసారోపితాహి మే;
వరం మే బుద్ధసేట్ఠస్స, ఞాణమ్హి అభిరోపితం’.
‘‘సమ్బుద్ధం ¶ పటిమానేన్తీ, ద్వారాసన్నే నిసీదహం;
‘యదా ఏహితి సమ్బుద్ధో, పూజయిస్సం మహామునిం’.
‘‘కకుధో విలసన్తోవ, మిగరాజావ కేసరీ;
భిక్ఖుసఙ్ఘేన సహితో, ఆగచ్ఛి వీథియా జినో.
‘‘బుద్ధస్స రంసిం దిస్వాన, హట్ఠా సంవిగ్గమానసా;
ద్వారం అవాపురిత్వాన [అపాపుణిత్వా (స్యా.)], బుద్ధసేట్ఠమపూజయిం.
‘‘సత్త ఉప్పలపుప్ఫాని, పరికిణ్ణాని [సువిత్థిణ్ణాని (స్యా.)] అమ్బరే;
ఛదిం కరోన్తో బుద్ధస్స, మత్థకే ధారయన్తి తే.
‘‘ఉదగ్గచిత్తా సుమనా, వేదజాతా కతఞ్జలీ;
తత్థ చిత్తం పసాదేత్వా, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘మహానేలస్స ఛాదనం, ధారేన్తి మమ ముద్ధని;
దిబ్బగన్ధం పవాయామి, సత్తుప్పలస్సిదం ఫలం.
‘‘కదాచి నీయమానాయ, ఞాతిసఙ్ఘేన మే తదా;
యావతా పరిసా మయ్హం, మహానేలం ధరీయతి.
‘‘సత్తతి దేవరాజూనం, మహేసిత్తమకారయిం;
సబ్బత్థ ఇస్సరా హుత్వా, సంసరామి భవాభవే.
‘‘తేసట్ఠి ¶ చక్కవత్తీనం, మహేసిత్తమకారయిం;
సబ్బే మమనువత్తన్తి, ఆదేయ్యవచనా అహుం.
‘‘ఉప్పలస్సేవ మే వణ్ణో, గన్ధో చేవ పవాయతి;
దుబ్బణ్ణియం న జానామి [దుగ్గతిం నాభిజానామి (స్యా. పీ.)], బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘ఇద్ధిపాదేసు ¶ కుసలా, బోజ్ఝఙ్గభావనా రతా;
అభిఞ్ఞాపారమిప్పత్తా, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘సతిపట్ఠానకుసలా, సమాధిఝానగోచరా;
సమ్మప్పధానమనుయుత్తా, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘వీరియం ¶ మే ధురధోరయ్హం, యోగక్ఖేమాధివాహనం;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘ఏకతింసే ¶ ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం సత్తుప్పలమాలికా భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సత్తుప్పలమాలికాథేరియాపదానం అట్ఠమం.
౯. పఞ్చదీపికాథేరీఅపదానం
‘‘నగరే ¶ హంసవతియా, చారికీ [చారినిం (స్యా.)] ఆసహం తదా;
ఆరామేన చ ఆరామం, చరామి కుసలత్థికా.
‘‘కాళపక్ఖమ్హి దివసే, అద్దసం బోధిముత్తమం;
తత్థ చిత్తం పసాదేత్వా, బోధిమూలే నిసీదహం.
‘‘గరుచిత్తం ఉపట్ఠేత్వా, సిరే కత్వాన అఞ్జలిం;
సోమనస్సం పవేదేత్వా, ఏవం చిన్తేసి తావదే.
‘‘‘యది బుద్ధో అమితగుణో, అసమప్పటిపుగ్గలో;
దస్సేతు పాటిహీరం మే, బోధి ఓభాసతు అయం’.
‘‘సహ ఆవజ్జితే మయ్హం, బోధి పజ్జలి తావదే;
సబ్బసోణ్ణమయా ఆసి, దిసా సబ్బా విరోచతి.
‘‘సత్తరత్తిన్దివం ¶ [సత్తరత్తిదివం (పీ. క.)] తత్థ, బోధిమూలే నిసీదహం;
సత్తమే దివసే పత్తే, దీపపూజం అకాసహం.
‘‘ఆసనం పరివారేత్వా, పఞ్చదీపాని పజ్జలుం;
యావ ఉదేతి సూరియో, దీపా మే పజ్జలుం తదా.
‘‘తేన ¶ కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘తత్థ మే సుకతం బ్యమ్హం, పఞ్చదీపాతి వుచ్చతి;
సట్ఠియోజనముబ్బేధం [సతయోజనముబ్బేధం (సీ. స్యా. పీ.)], తింసయోజనవిత్థతం [సట్ఠి… (స్యా. పీ.)].
‘‘అసఙ్ఖియాని ¶ దీపాని, పరివారే జలన్తి మే;
యావతా దేవభవనం, దీపాలోకేన జోతతి.
‘‘పరమ్ముఖా ¶ నిసీదిత్వా [పురత్థాభిముఖా సన్తి (స్యా.), పురత్థాభిముఖా థితా (పీ.)], యది ఇచ్ఛామి పస్సితుం;
ఉద్ధం అధో చ తిరియం, సబ్బం పస్సామి చక్ఖునా.
‘‘యావతా అభికఙ్ఖామి, దట్ఠుం సుగతదుగ్గతే [సుకతదుక్కతే (పీ.];
తత్థ ఆవరణం నత్థి, రుక్ఖేసు పబ్బతేసు వా.
‘‘అసీతి దేవరాజూనం, మహేసిత్తమకారయిం;
సతానం చక్కవత్తీనం, మహేసిత్తమకారయిం.
‘‘యం యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;
దీపసతసహస్సాని, పరివారే జలన్తి మే.
‘‘దేవలోకా చవిత్వాన, ఉప్పజ్జిం మాతుకుచ్ఛియం;
మాతుకుచ్ఛిగతా సన్తీ [మాతుకుచ్ఛిగతం సన్తిం (సీ.)], అక్ఖి మే న నిమీలతి.
‘‘దీపసతసహస్సాని, పుఞ్ఞకమ్మసమఙ్గితా;
జలన్తి సూతికాగేహే [సూతిఘరే పజ్జలన్తి (సబ్బత్థ)], పఞ్చదీపానిదం ఫలం.
‘‘పచ్ఛిమే భవే సమ్పత్తే, మానసం వినివత్తయిం;
అజరామతం సీతిభావం, నిబ్బానం ఫస్సయిం అహం.
‘‘జాతియా సత్తవస్సాహం, అరహత్తమపాపుణిం;
ఉపసమ్పాదయీ బుద్ధో, గుణమఞ్ఞాయ గోతమో.
‘‘మణ్డపే రుక్ఖమూలే వా, పాసాదేసు గుహాసు వా;
సుఞ్ఞాగారే ¶ వసన్తియా [చ ఝాయన్తే (సీ.), చ ఝాయన్తా (పీ.), పజ్ఝాయన్తా (స్యా.)], పఞ్చదీపా జలన్తి మే.
‘‘దిబ్బచక్ఖు ¶ ¶ విసుద్ధం మే, సమాధికుసలా అహం;
అభిఞ్ఞాపారమిప్పత్తా, పఞ్చదీపానిదం ఫలం.
‘‘సబ్బవోసితవోసానా, కతకిచ్చా అనాసవా;
పఞ్చదీపా మహావీర, పాదే వన్దామి [వన్దతి (సీ. క.)] చక్ఖుమ.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం దీపమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పఞ్చదీపానిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం పఞ్చదీపికా భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పఞ్చదీపికాథేరియాపదానం నవమం.
౧౦. ఉదకదాయికాథేరీఅపదానం
‘‘నగరే బన్ధుమతియా, అహోసిం ఉదహారికా;
ఉదహారేన జీవామి, తేన పోసేమి దారకే.
‘‘దేయ్యధమ్మో చ మే నత్థి, పుఞ్ఞక్ఖేత్తే అనుత్తరే;
కోట్ఠకం ఉపసఙ్కమ్మ, ఉదకం పట్ఠపేసహం.
‘‘తేన ¶ కమ్మేన సుకతేన, తావతింసమగచ్ఛహం;
తత్థ మే సుకతం బ్యమ్హం, ఉదహారేన నిమ్మితం.
‘‘అచ్ఛరానం సహస్సస్స, అహఞ్హి పవరా తదా;
దసట్ఠానేహి తా సబ్బా, అభిభోమి సదా అహం.
‘‘పఞ్ఞాసం దేవరాజూనం, మహేసిత్తమకారయిం;
వీసతిచక్కవత్తీనం, మహేసిత్తమకారయిం.
‘‘దువే భవే సంసరామి, దేవత్తే అథ మానుసే;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, దకదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పబ్బతగ్గే ¶ ¶ దుమగ్గే వా, అన్తలిక్ఖే చ భూమియం;
యదా ఉదకమిచ్ఛామి, ఖిప్పం పటిలభామహం.
‘‘అవుట్ఠికా దిసా నత్థి, సన్తత్తా కుథితాపి [సన్తత్తా కుథితా న చ (సీ. పీ.), సన్తత్తా ఖుప్పితా హి మే (స్యా.)] చ;
మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, మహామేఘో పవస్సతి.
‘‘కదాచి నీయమానాయ, ఞాతిసఙ్ఘేన మే తదా;
యదా ఇచ్ఛామహం వస్సం, మహామేఘో అజాయథ.
‘‘ఉణ్హం వా పరిళాహో వా, సరీరే మే న విజ్జతి;
కాయే చ మే రజో నత్థి, దకదానస్సిదం ఫలం.
‘‘విసుద్ధమనసా ¶ అజ్జ, అపేతమనపాపికా;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం దకం అదదిం తదా;
దుగ్గతిం ¶ నాభిజానామి, దకదానస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఉదకదాయికా భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉదకదాయికాథేరియాపదానం దసమం.
సుమేధావగ్గో పఠమో.
తస్సుద్దానం –
సుమేధా మేఖలాదాయీ, మణ్డపం సఙ్కమం దదా;
నళమాలీ పిణ్డదదా, కటచ్ఛు ఉప్పలప్పదా.
దీపదా దకదా చేవ, గాథాయో గణితా ఇహ;
ఏకగాథాసతఞ్చేవ, తింసతి చ తదుత్తరి [సత్తరసం తదుత్తరి (స్యా.), సత్తాదస తదుత్తరిం (పీ.)].
౨. ఏకూపోసథికవగ్గో
౧. ఏకూపోసథికాథేరీఅపదానం
‘‘నగరే ¶ ¶ ¶ బన్ధుమతియా, బన్ధుమా నామ ఖత్తియో;
దివసే పుణ్ణమాయ సో, ఉపవసి ఉపోసథం.
‘‘అహం తేన సమయేన, కుమ్భదాసీ అహం తహిం;
దిస్వా సరాజకం సేనం, ఏవాహం చిన్తయిం తదా.
‘రాజాపి రజ్జం ఛడ్డేత్వా, ఉపవసి ఉపోసథం;
సఫలం నూన తం కమ్మం, జనకాయో పమోదితో’.
‘‘యోనిసో ¶ పచ్చవేక్ఖిత్వా, దుగ్గచ్చఞ్చ [దుగ్గతిఞ్చ (స్యా.)] దలిద్దతం [దళిద్దతం (సీ.)];
మానసం సమ్పహంసిత్వా, ఉపవసిం ఉపోసథం.
‘‘అహం ఉపోసథం కత్వా, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే;
తేన కమ్మేన సుకతేన, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘తత్థ మే సుకతం బ్యమ్హం, ఉబ్భయోజనముగ్గతం [ఉద్ధం యోజనముగ్గతం (సీ. స్యా. పీ.)];
కూటాగారవరూపేతం, మహాసనసుభూసితం.
‘‘అచ్ఛరా సతసహస్సా, ఉపతిట్ఠన్తి మం సదా;
అఞ్ఞే దేవే అతిక్కమ్మ, అతిరోచామి సబ్బదా.
‘‘చతుసట్ఠి దేవరాజూనం, మహేసిత్తమకారయిం;
తేసట్ఠి చక్కవత్తీనం, మహేసిత్తమకారయిం.
‘‘సువణ్ణవణ్ణా ¶ హుత్వాన, భవేసు సంసరామహం;
సబ్బత్థ పవరా హోమి, ఉపోసథస్సిదం ఫలం.
‘‘హత్థియానం అస్సయానం, రథయానఞ్చ సీవికం [కేవలం (సీ. స్యా. పీ.)];
లభామి సబ్బమేవేతం, ఉపోసథస్సిదం ఫలం.
‘‘సోణ్ణమయం రూపిమయం, అథోపి ఫలికామయం;
లోహితఙ్గమయఞ్చేవ, సబ్బం పటిలభామహం.
‘‘కోసేయ్యకమ్బలియాని ¶ , ఖోమకప్పాసికాని చ;
మహగ్ఘాని చ వత్థాని, సబ్బం పటిలభామహం.
‘‘అన్నం ¶ పానం ఖాదనీయం, వత్థసేనాసనాని చ;
సబ్బమేతం పటిలభే, ఉపోసథస్సిదం ఫలం.
‘‘వరగన్ధఞ్చ మాలఞ్చ, చుణ్ణకఞ్చ విలేపనం;
సబ్బమేతం పటిలభే, ఉపోసథస్సిదం ఫలం.
‘‘కూటాగారఞ్చ పాసాదం, మణ్డపం హమ్మియం గుహం;
సబ్బమేతం పటిలభే, ఉపోసథస్సిదం ఫలం.
‘‘జాతియా సత్తవస్సాహం, పబ్బజిం అనగారియం;
అడ్ఢమాసే అసమ్పత్తే, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఉపోసథస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఏకూపోసథికా భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఏకూపోసథికాథేరియాపదానం పఠమం.
౨. సళలపుప్ఫికాథేరీఅపదానం
‘‘చన్దభాగానదీతీరే, అహోసిం కిన్నరీ తదా;
అద్దసాహం దేవదేవం, చఙ్కమన్తం నరాసభం.
‘‘ఓచినిత్వాన సళలం, బుద్ధసేట్ఠస్సదాసహం;
ఉపసిఙ్ఘి మహావీరో, సళలం దేవగన్ధికం.
‘‘పటిగ్గహేత్వా ¶ సమ్బుద్ధో, విపస్సీ లోకనాయకో;
ఉపసిఙ్ఘి మహావీరో, పేక్ఖమానాయ మే తదా.
‘‘అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, వన్దిత్వా ద్విపదుత్తమం [దిపదుత్తమం (సీ. స్యా. పీ.)];
సకం చిత్తం పసాదేత్వా, తతో పబ్బతమారుహిం.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, యం పుప్ఫమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం సళలపుప్ఫికా భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సళలపుప్ఫికాథేరియాపదానం దుతియం.
౩. మోదకదాయికాథేరీఅపదానం
‘‘నగరే బన్ధుమతియా, కుమ్భదాసీ అహోసహం;
మమ భాగం గహేత్వాన, గచ్ఛం ఉదకహారికా [ఉదకహారికం (సీ.), ఉదకహారికే (స్యా.)].
‘‘పన్థమ్హి సమణం దిస్వా, సన్తచిత్తం సమాహతం;
పసన్నచిత్తా సుమనా, మోదకే తీణిదాసహం.
‘‘తేన ¶ కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
ఏకనవుతికప్పాని [ఏకూనతింసకప్పాని (స్యా.)], వినిపాతం నగచ్ఛహం.
‘‘సమ్పత్తి తం [సమ్పత్తిఞ్చ (స్యా.), సమ్పత్తికం (క.)] కరిత్వాన, సబ్బం అనుభవిం అహం;
మోదకే తీణి దత్వాన, పత్తాహం అచలం పదం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం మోదకదాయికా భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
మోదకదాయికాథేరియాపదానం తతియం.
౪. ఏకాసనదాయికాథేరీఅపదానం
‘‘నగరే ¶ హంసవతియా, అహోసిం బాలికా [మాలికా (స్యా. పీ.)] తదా;
మాతా చ మే పితా చేవ, కమ్మన్తం అగమంసు తే.
‘‘మజ్ఝన్హికమ్హి సూరియే, అద్దసం సమణం అహం;
వీథియా అనుగచ్ఛన్తం, ఆసనం పఞ్ఞపేసహం.
‘‘గోనకావికతికాహి [గోనకచిత్తకాదీహి (సీ.)], పఞ్ఞపేత్వా మమాసనం;
పసన్నచిత్తా సుమనా, ఇదం వచనమబ్రవిం.
‘‘‘సన్తత్తా కుథితా భూమి, సూరో మజ్ఝన్హికే ఠితో;
మాలుతా చ న వాయన్తి, కాలో చేవేత్థ మేహితి [చేత్థ ఉపట్ఠితో (సీ.), చేవత్థం ఏతి తం (పీ.)].
‘‘‘పఞ్ఞత్తమాసనమిదం, తవత్థాయ మహాముని;
అనుకమ్పం ఉపాదాయ, నిసీద మమ ఆసనే’.
‘‘నిసీది తత్థ సమణో, సుదన్తో సుద్ధమానసో;
తస్స పత్తం గహేత్వాన, యథారన్ధం అదాసహం.
‘‘తేన ¶ కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘తత్థ మే సుకతం బ్యమ్హం, ఆసనేన సునిమ్మితం;
సట్ఠియోజనముబ్బేధం, తింసయోజనవిత్థతం.
‘‘సోణ్ణమయా ¶ మణిమయా, అథోపి ఫలికామయా;
లోహితఙ్గమయా చేవ, పల్లఙ్కా వివిధా మమ.
‘‘తూలికా వికతికాహి, కట్టిస్సచిత్తకాహి చ;
ఉద్దఏకన్తలోమీ చ, పల్లఙ్కా మే సుసణ్ఠితా [సుసన్థతా (సీ.)].
‘‘యదా ¶ ఇచ్ఛామి గమనం, హాసఖిడ్డసమప్పితా;
సహ పల్లఙ్కసేట్ఠేన, గచ్ఛామి మమ పత్థితం.
‘‘అసీతి దేవరాజూనం, మహేసిత్తమకారయిం;
సత్తతి చక్కవత్తీనం, మహేసిత్తమకారయిం.
‘‘భవాభవే ¶ సంసరన్తీ, మహాభోగం లభామహం;
భోగే మే ఊనతా నత్థి, ఏకాసనస్సిదం ఫలం [ఏకాసనఫలం ఇదం (సబ్బత్థ) ఏవముపరిపి].
‘‘దువే భవే సంసరామి, దేవత్తే అథ మానుసే;
అఞ్ఞే భవే న జానామి, ఏకాసనస్సిదం ఫలం.
‘‘దువే కులే పజాయామి, ఖత్తియే చాపి బ్రాహ్మణే;
ఉచ్చాకులీనా [ఉచ్చాకులికా (స్యా. పీ. క.)] సబ్బత్థ, ఏకాసనస్సిదం ఫలం.
‘‘దోమనస్సం న జానామి, చిత్తసన్తాపనం మమ;
వేవణ్ణియం న జానామి, ఏకాసనస్సిదం ఫలం.
‘‘ధాతియో ¶ మం ఉపట్ఠన్తి, ఖుజ్జా చేలాపికా [ఖేలాపికా (సీ.), చేలావికా (పీ.)] బహూ;
అఙ్కేన అఙ్కం గచ్ఛామి, ఏకాసనస్సిదం ఫలం.
‘‘అఞ్ఞా న్హాపేన్తి భోజేన్తి, అఞ్ఞా రమేన్తి మం సదా;
అఞ్ఞా గన్ధం విలిమ్పన్తి, ఏకాసనస్సిదం ఫలం [అఞ్ఞా మమేవ న్హాపేన్తి, అఞ్ఞా భోజేన్తి భోజనం; అఞ్ఞా మం అలఙ్కరోన్తి, అఞ్ఞా రమేన్తి మం సద్ధా; (స్యా.)].
‘‘మణ్డపే రుక్ఖమూలే వా, సుఞ్ఞాగారే వసన్తియా;
మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, పల్లఙ్కో ఉపతిట్ఠతి.
‘‘అయం పచ్ఛిమకో మయ్హం, చరిమో వత్తతే భవో;
అజ్జాపి రజ్జం ఛడ్డేత్వా, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఏకాసనస్సిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఏకాసనదాయికా భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఏకాసనదాయికాథేరియాపదానం చతుత్థం.
౫. పఞ్చదీపదాయికాథేరీఅపదానం
‘‘నగరే ¶ ¶ ¶ ¶ హంసవతియా, చారికీ [చారికా (సీ. స్యా.)] ఆసహం తదా;
ఆరామేన చ ఆరామం [ఆరామేన విహారేన (స్యా. పీ.)], చరామి కుసలత్థికా.
‘‘కాళపక్ఖమ్హి దివసే, అద్దసం బోధిముత్తమం;
తత్థ చిత్తం పసాదేత్వా, బోధిమూలే నిసీదహం.
‘‘గరుచిత్తం ఉపట్ఠేత్వా, సిరే కత్వాన అఞ్జలిం;
సోమనస్సం పవేదేత్వా, ఏవం చిన్తేసి తావదే.
‘‘‘యది బుద్ధో అమితగుణో, అసమప్పటిపుగ్గలో;
దస్సేతు పాటిహీరం మే, బోధి ఓభాసతు అయం’.
‘‘సహ ఆవజ్జితే మయ్హం, బోధి పజ్జలి తావదే;
సబ్బసోణ్ణమయా ఆసి, దిసా సబ్బా విరోచతి.
‘‘సత్తరత్తిన్దివం తత్థ, బోధిమూలే నిసీదహం;
సత్తమే దివసే పత్తే, దీపపూజం అకాసహం.
‘‘ఆసనం పరివారేత్వా, పఞ్చ దీపాని పజ్జలుం;
యావ ఉదేతి సూరియో, దీపా మే పజ్జలుం తదా.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘తత్థ మే సుకతం బ్యమ్హం, పఞ్చదీపాతి వుచ్చతి;
సట్ఠియోజనముబ్బేధం, తింసయోజనవిత్థతం.
‘‘అసఙ్ఖియాని ¶ దీపాని, పరివారే జలింసు మే;
యావతా దేవభవనం, దీపాలోకేన జోతతి.
‘‘పరమ్ముఖా [పుబ్బముఖా (స్యా.)] నిసీదిత్వా, యది ఇచ్ఛామి పస్సితుం;
ఉద్ధం అధో చ తిరియం, సబ్బం పస్సామి చక్ఖునా.
‘‘యావతా అభికఙ్ఖామి, దట్ఠుం సుగతదుగ్గతే [సుకతదుక్కటే (పీ.)];
తత్థ ఆవరణం నత్థి, రుక్ఖేసు పబ్బతేసు వా.
‘‘అసీతి దేవరాజూనం, మహేసిత్తమకారయిం;
సతానం చక్కవత్తీనం, మహేసిత్తమకారయిం.
‘‘యం ¶ ¶ ¶ యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;
దీపసతసహస్సాని, పరివారే జలన్తి మే.
‘‘దేవలోకా చవిత్వాన, ఉప్పజ్జిం మాతుకుచ్ఛియం;
మాతుకుచ్ఛిగతా సన్తీ, అక్ఖి మే న నిమీలతి.
‘‘దీపసతసహస్సాని, పుఞ్ఞకమ్మసమఙ్గితా;
జలన్తి సూతికాగేహే, పఞ్చదీపానిదం ఫలం.
‘‘పచ్ఛిమే భవే సమ్పత్తే, మానసం వినివత్తయిం;
అజరామతం సీతిభావం, నిబ్బానం ఫస్సయిం అహం.
‘‘జాతియా సత్తవస్సాహం, అరహత్తమపాపుణిం;
ఉపసమ్పాదయీ బుద్ధో, గుణమఞ్ఞాయ గోతమో.
‘‘మణ్డపే రుక్ఖమూలే వా, సుఞ్ఞాగారే వసన్తియా;
సదా పజ్జలతే దీపం, పఞ్చదీపానిదం ఫలం.
‘‘దిబ్బచక్ఖు విసుద్ధం ¶ మే, సమాధికుసలా అహం;
అభిఞ్ఞాపారమిప్పత్తా, పఞ్చదీపానిదం ఫలం.
‘‘సబ్బవోసితవోసానా, కతకిచ్చా అనాసవా;
పఞ్చదీపా మహావీర, పాదే వన్దామి చక్ఖుమ.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం దీపమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పఞ్చదీపానిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం పఞ్చదీపదాయికా భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పఞ్చదీపదాయికాథేరియాపదానం పఞ్చమం.
౬. నళమాలికాథేరీఅపదానం
‘‘చన్దభాగానదీతీరే ¶ , అహోసిం కిన్నరీ తదా;
అద్దసం విరజం బుద్ధం, సయమ్భుం అపరాజితం.
‘‘పసన్నచిత్తా ¶ ¶ సుమనా, వేదజాతా కతఞ్జలీ;
నళమాలం గహేత్వాన, సయమ్భుం అభిపూజయిం.
‘‘తేన ¶ కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా కిన్నరీదేహం [మానసం దేహం (సీ. పీ. క.) సుమేధావగ్గేపి], తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘ఛత్తింసదేవరాజూనం, మహేసిత్తమకారయిం;
మనసా పత్థితం మయ్హం, నిబ్బత్తతి యథిచ్ఛితం.
‘‘దసన్నం చక్కవత్తీనం, మహేసిత్తమకారయిం;
ఓచితత్తావ [సుచితత్తావ (పీ.)] హుత్వాన, సంసరామి భవేస్వహం.
‘‘కుసలం విజ్జతే మయ్హం, పబ్బజిం అనగారియం;
పూజారహా అహం అజ్జ, సక్యపుత్తస్స సాసనే.
‘‘విసుద్ధమనసా అజ్జ, అపేతమనపాపికా;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం బుద్ధమభిపూజయిం;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, నళమాలాయిదం ఫలం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం నళమాలికా భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
నళమాలికాథేరియాపదానం ఛట్ఠం.
౭. మహాపజాపతిగోతమీథేరీఅపదానం
‘‘ఏకదా ¶ ¶ లోకపజ్జోతో, వేసాలియం మహావనే;
కూటాగారే సుసాలాయం, వసతే నరసారథి.
‘‘తదా జినస్స మాతుచ్ఛా, మహాగోతమి భిక్ఖునీ;
తహిం కతే [తహింయేవ (స్యా.)] పురే రమ్మే, వసీ భిక్ఖునుపస్సయే.
‘‘భిక్ఖునీహి ¶ విముత్తాహి, సతేహి సహ పఞ్చహి;
రహోగతాయ తస్సేవం, చితస్సాసి [చిత్తస్సాపి (స్యా.)] వితక్కితం.
‘‘బుద్ధస్స పరినిబ్బానం, సావకగ్గయుగస్స వా;
రాహులానన్దనన్దానం, నాహం లచ్ఛామి పస్సితుం.
‘‘బుద్ధస్స పరినిబ్బానా, సావకగ్గయుగస్స వా;
మహాకస్సపనన్దానం, ఆనన్దరాహులాన చ.
‘‘పటికచ్చాయుసఙ్ఖారం [పటిగచ్చాయుసఙ్ఖారే (సీ.)] ¶ , ఓసజ్జిత్వాన నిబ్బుతిం;
గచ్ఛేయ్యం లోకనాథేన, అనుఞ్ఞాతా మహేసినా.
‘‘తథా పఞ్చసతానమ్పి, భిక్ఖునీనం వితక్కితం;
ఆసి ఖేమాదికానమ్పి, ఏతదేవ వితక్కితం.
‘‘భూమిచాలో తదా ఆసి, నాదితా దేవదున్దుభీ;
ఉపస్సయాధివత్థాయో, దేవతా సోకపీళితా.
‘‘విలపన్తా సుకరుణం [సకరుణం (సీ. స్యా. పీ.)], తత్థస్సూని పవత్తయుం;
మిత్తా [సబ్బా (స్యా. పీ.)] భిక్ఖునియో తాహి, ఉపగన్త్వాన గోతమిం.
‘‘నిపచ్చ సిరసా పాదే, ఇదం వచనమబ్రవుం;
‘తత్థ తోయలవాసిత్తా, మయమయ్యే రహోగతా.
‘‘‘సా ¶ చలా చలితా భూమి, నాదితా దేవదున్దుభీ;
పరిదేవా చ సుయ్యన్తే, కిమత్థం నూన గోతమీ’.
‘‘తదా అవోచ సా సబ్బం, యథాపరివితక్కితం;
తాయోపి సబ్బా ఆహంసు, యథాపరివితక్కితం.
‘‘‘యది తే రుచితం అయ్యే, నిబ్బానం పరమం సివం;
నిబ్బాయిస్సామ సబ్బాపి, బుద్ధానుఞ్ఞాయ సుబ్బతే.
‘‘‘మయం ¶ సహావ నిక్ఖన్తా, ఘరాపి చ భవాపి చ;
సహాయేవ గమిస్సామ, నిబ్బానం పదముత్తమం’.
‘‘‘నిబ్బానాయ వజన్తీనం, కిం వక్ఖామీ’తి సా వదం;
సహ సబ్బాహి నిగ్గఞ్ఛి, భిక్ఖునీనిలయా తదా.
‘‘ఉపస్సయే ¶ యాధివత్థా, దేవతా తా ఖమన్తు మే;
భిక్ఖునీనిలయస్సేదం, పచ్ఛిమం దస్సనం మమ.
‘‘న జరా మచ్చు వా యత్థ, అప్పియేహి సమాగమో;
పియేహి న వియోగోత్థి, తం వజిస్సం [తం వజ్జియం (స్యా.)] అసఙ్ఖతం.
‘‘అవీతరాగా తం సుత్వా, వచనం సుగతోరసా;
సోకట్టా పరిదేవింసు, అహో నో అప్పపుఞ్ఞతా.
‘‘భిక్ఖునీనిలయో ¶ సుఞ్ఞో, భూతో తాహి వినా అయం;
పభాతే వియ తారాయో, న దిస్సన్తి జినోరసా.
‘‘నిబ్బానం గోతమీ యాతి, సతేహి సహ పఞ్చహి;
నదీసతేహివ సహ, గఙ్గా పఞ్చహి సాగరం.
‘‘రథియాయ ¶ వజన్తియో [వజన్తిం తం (సీ.), వజన్తి తం (స్యా.), వజన్తానం (పీ.)], దిస్వా సద్ధా ఉపాసికా;
ఘరా నిక్ఖమ్మ పాదేసు, నిపచ్చ ఇదమబ్రవుం.
‘‘‘పసీదస్సు మహాభోగే, అనాథాయో విహాయ నో;
తయా న యుత్తా [యుత్తం (సీ. స్యా. పీ.)] నిబ్బాతుం, ఇచ్ఛట్టా విలపింసు తా’.
‘‘తాసం సోకపహానత్థం, అవోచ మధురం గిరం;
‘రుదితేన అలం పుత్తా, హాసకాలోయమజ్జ వో.
‘‘‘పరిఞ్ఞాతం మయా దుక్ఖం, దుక్ఖహేతు వివజ్జితో;
నిరోధో మే సచ్ఛికతో, మగ్గో చాపి సుభావితో.
పఠమం భాణవారం.
‘‘‘పరిచిణ్ణో మయా సత్థా, కతం బుద్ధస్స సాసనం;
ఓహితో గరుకో భారో, భవనేత్తి సమూహతా.
‘‘‘యస్సత్థాయ పబ్బజితా, అగారస్మానగారియం;
సో మే అత్థో అనుప్పత్తో, సబ్బసంయోజనక్ఖయో.
‘‘‘బుద్ధో ¶ తస్స చ సద్ధమ్మో, అనూనో యావ తిట్ఠతి;
నిబ్బాతుం తావ కాలో మే, మా మం సోచథ పుత్తికా.
‘‘‘కోణ్డఞ్ఞానన్దనన్దాదీ ¶ , తిట్ఠన్తి రాహులో జినో;
సుఖితో సహితో సఙ్ఘో, హతదబ్బా చ తిత్థియా.
‘‘‘ఓక్కాకవంసస్స యసో, ఉస్సితో మారమద్దనో;
నను సమ్పతి కాలో మే, నిబ్బానత్థాయ పుత్తికా.
‘‘‘చిరప్పభుతి ¶ యం మయ్హం, పత్థితం అజ్జ సిజ్ఝతే;
ఆనన్దభేరికాలోయం, కిం వో అస్సూహి పుత్తికా.
‘‘‘సచే మయి దయా అత్థి, యది చత్థి కతఞ్ఞుతా;
సద్ధమ్మట్ఠితియా సబ్బా, కరోథ వీరియం దళ్హం.
‘‘‘థీనం అదాసి పబ్బజ్జం, సమ్బుద్ధో యాచితో మయా;
తస్మా యథాహం నన్దిస్సం, తథా తమనుతిట్ఠథ’.
‘‘తా ఏవమనుసాసిత్వా, భిక్ఖునీహి పురక్ఖతా;
ఉపేచ్చ బుద్ధం వన్దిత్వా, ఇదం వచనమబ్రవి.
‘‘‘అహం ¶ సుగత తే మాతా, త్వఞ్చ వీర పితా మమ;
సద్ధమ్మసుఖద [సద్ధమ్మసుఖదో (సీ. స్యా. పీ.)] నాథ, తయా జాతామ్హి గోతమ.
‘‘‘సంవద్ధితోయం సుగత, రూపకాయో మయా తవ;
అనిన్దితో [ఆనన్దియో (స్యా.), అనిన్దియో (పీ.)] ధమ్మకాయో [ధమ్మతను (సీ. పీ. క.)], మమ సంవద్ధితో తయా.
‘‘‘ముహుత్తం తణ్హాసమణం, ఖీరం త్వం పాయితో మయా;
తయాహం సన్తమచ్చన్తం, ధమ్మఖీరఞ్హి [ధమ్మఖీరమ్పి (స్యా., క.)] పాయితా.
‘‘‘బన్ధనారక్ఖనే మయ్హం, అణణో [అనణో (సీ. స్యా. పీ.)] త్వం మహామునే;
పుత్తకామా థియో యాచం, లభన్తి తాదిసం సుతం.
‘‘‘మన్ధాతాదినరిన్దానం, యా మాతా సా భవణ్ణవే;
నిముగ్గాహం తయా పుత్త, తారితా భవసాగరా.
‘‘‘రఞ్ఞో మాతా మహేసీతి, సులభం నామమిత్థినం;
బుద్ధమాతాతి యం నామం, ఏతం పరమదుల్లభం.
‘‘‘తఞ్చ ¶ లద్ధం మహావీర, పణిధానం మమం తయా;
అణుకం వా మహన్తం వా, తం సబ్బం పూరితం మయా.
‘‘‘పరినిబ్బాతుమిచ్ఛామి ¶ ¶ , విహాయేమం కళేవరం;
అనుజానాహి మే వీర, దుక్ఖన్తకర నాయక.
‘‘‘చక్కఙ్కుసధజాకిణ్ణే, పాదే కమలకోమలే;
పసారేహి పణామం తే, కరిస్సం పుత్తఉత్తమే [పుత్తపేమసా (సీ. పీ.), పుత్తపేమహం (స్యా.)].
‘‘‘సువణ్ణరాసిసఙ్కాసం, సరీరం కురు పాకటం;
కత్వా దేహం సుదిట్ఠం తే, సన్తిం గచ్ఛామి నాయక’.
‘‘ద్వత్తింసలక్ఖణూపేతం, సుప్పభాలఙ్కతం తనుం;
సఞ్ఝాఘనావ బాలక్కం, మాతుచ్ఛం దస్సయీ జినో.
‘‘ఫుల్లారవిన్దసంకాసే, తరుణాదిచ్చసప్పభే;
చక్కఙ్కితే పాదతలే, తతో సా సిరసా పతి.
‘‘‘పణమామి నరాదిచ్చ, ఆదిచ్చకులకేతుకం;
పచ్ఛిమే మరణే మయ్హం [సరణం మయ్హం (స్యా.)], న తం ఇక్ఖామహం పునో.
‘‘‘ఇత్థియో ¶ నామ లోకగ్గ, సబ్బదోసాకరా మతా;
యది కో చత్థి దోసో మే, ఖమస్సు కరుణాకర.
‘‘‘ఇత్థికానఞ్చ పబ్బజ్జం, హం తం యాచిం పునప్పునం;
తత్థ చే అత్థి దోసో మే, తం ఖమస్సు నరాసభ.
‘‘‘మయా భిక్ఖునియో వీర, తవానుఞ్ఞాయ సాసితా;
తత్ర చే అత్థి దున్నీతం, తం ఖమస్సు ఖమాధిప [ఖమాధితి (స్యా.), ఖమాపితో (క.)].
‘‘‘అక్ఖన్తే ¶ నామ ఖన్తబ్బం, కిం భవే గుణభూసనే;
కిముత్తరం తే వక్ఖామి, నిబ్బానాయ వజన్తియా.
‘‘‘సుద్ధే అనూనే మమ భిక్ఖుసఙ్ఘే, లోకా ఇతో నిస్సరితుం ఖమన్తే;
పభాతకాలే బ్యసనఙ్గతానం, దిస్వాన నియ్యాతివ చన్దలేఖా’.
‘‘‘తదేతరా భిక్ఖునియో జినగ్గం, తారావ చన్దానుగతా సుమేరుం;
పదక్ఖిణం కచ్చ నిపచ్చ పాదే, ఠితా ముఖన్తం సముదిక్ఖమానా.
‘‘‘న ¶ తిత్తిపుబ్బం తవ దస్సనేన, చక్ఖుం న సోతం తవ భాసితేన;
చిత్తం మమం కేవలమేకమేవ, పప్పుయ్య తం ధమ్మరసేన తిత్తి.
‘‘‘నదతో పరిసాయం తే, వాదితబ్బపహారినో;
యే తే దక్ఖన్తి వదనం, ధఞ్ఞా తే నరపుఙ్గవ.
‘‘‘దీఘఙ్గులీ ¶ తమ్బనఖే, సుభే ఆయతపణ్హికే;
యే పాదే పణమిస్సన్తి [పణమాయన్తి (స్యా.)], తేపి ధఞ్ఞా గుణన్ధర.
‘‘‘మధురాని ¶ పహట్ఠాని, దోసగ్ఘాని హితాని చ;
యే తే వాక్యాని సుయ్యన్తి, తేపి ధఞ్ఞా నరుత్తమ.
‘‘‘ధఞ్ఞాహం ¶ తే మహావీర, పాదపూజనతప్పరా [మానపూజనతప్పరా (క.)];
తిణ్ణసంసారకన్తారా, సువాక్యేన సిరీమతో’.
‘‘తతో సా అనుసావేత్వా [అనుమానే త్వా (క.)], భిక్ఖుసఙ్ఘమ్పి సుబ్బతా;
రాహులానన్దనన్దే చ, వన్దిత్వా ఇదమబ్రవి.
‘‘‘ఆసీవిసాలయసమే, రోగావాసే కళేవరే;
నిబ్బిన్దా దుక్ఖసఙ్ఘాటే, జరామరణగోచరే.
‘‘‘నానాకలిమలాకిణ్ణే [నానాకుణపమలాకిణ్ణే (స్యా.), నానాకాళమలాకిణ్ణే (క.)], పరాయత్తే నిరీహకే;
తేన నిబ్బాతుమిచ్ఛామి, అనుమఞ్ఞథ పుత్తకా’.
‘‘నన్దో రాహులభద్దో చ, వీతసోకా నిరాసవా;
ఠితాచలట్ఠితి థిరా, ధమ్మతమనుచిన్తయుం.
‘‘‘ధిరత్థు సఙ్ఖతం లోలం, అసారం కదలూపమం;
మాయామరీచిసదిసం, ఇతరం అనవట్ఠితం.
‘‘‘యత్థ నామ జినస్సాయం, మాతుచ్ఛా బుద్ధపోసికా;
గోతమీ నిధనం యాతి, అనిచ్చం సబ్బసఙ్ఖతం’.
‘‘ఆనన్దో చ తదా సేఖో, సోకట్టో [కనిట్ఠో (స్యా.)] జినవచ్ఛలో;
తత్థస్సూని కరోన్తో సో, కరుణం పరిదేవతి.
‘‘హా సన్తిం [భాసన్తీ (స్యా.)] గోతమీ యాతి, నూన బుద్ధోపి నిబ్బుతిం;
గచ్ఛతి న చిరేనేవ, అగ్గిరివ నిరిన్ధనో.
‘‘ఏవం ¶ విలాపమానం తం, ఆనన్దం ఆహ గోతమీ;
సుతసాగరగమ్భీర ¶ , బుద్ధోపట్ఠానతప్పర.
‘‘‘న యుత్తం సోచితుం పుత్త, హాసకాలే ఉపట్ఠితే;
తయా మే సరణం పుత్త, నిబ్బానం తముపాగతం.
‘‘‘తయా తాత సమజ్ఝిట్ఠో, పబ్బజ్జం అనుజాని నో;
మా పుత్త విమనో హోహి, సఫలో తే పరిస్సమో.
‘‘‘యం ¶ ¶ న దిట్ఠం పురాణేహి, తిత్థికాచరియేహిపి;
తం పదం సుకుమారీహి, సత్తవస్సాహి వేదితం.
‘‘‘బుద్ధసాసనపాలేత, పచ్ఛిమం దస్సనం తవ;
తత్థ గచ్ఛామహం పుత్త, గతో యత్థ న దిస్సతే.
‘‘‘కదాచి ధమ్మం దేసేన్తో, ఖిపీ లోకగ్గనాయకో;
తదాహం ఆసీసవాచం, అవోచం అనుకమ్పికా.
‘‘‘చిరం జీవ మహావీర, కప్పం తిట్ఠ మహామునే;
సబ్బలోకస్స అత్థాయ, భవస్సు అజరామరో.
‘‘‘తం తథావాదినిం బుద్ధో, మమం సో ఏతదబ్రవి;
‘న హేవం వన్దియా బుద్ధా, యథా వన్దసి గోతమీ.
‘‘‘కథం చరహి సబ్బఞ్ఞూ, వన్దితబ్బా తథాగతా;
కథం అవన్దియా బుద్ధా, తం మే అక్ఖాహి పుచ్ఛితో.
‘‘‘ఆరద్ధవీరియే పహితత్తే, నిచ్చం దళ్హపరక్కమే;
సమగ్గే సావకే పస్స, ఏతం బుద్ధానవన్దనం.
‘‘‘తతో ఉపస్సయం గన్త్వా, ఏకికాహం విచిన్తయిం;
సమగ్గపరిసం నాథో, రోధేసి తిభవన్తగో.
‘‘‘హన్దాహం ¶ పరినిబ్బిస్సం, మా విపత్తితమద్దసం;
ఏవాహం చిన్తయిత్వాన, దిస్వాన ఇసిసత్తమం.
‘‘‘పరినిబ్బానకాలం మే, ఆరోచేసిం [ఆరోచేమి (స్యా.)] వినాయకం;
తతో సో సమనుఞ్ఞాసి, కాలం జానాహి గోతమీ.
‘‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘‘థీనం ధమ్మాభిసమయే, యే బాలా విమతిం గతా;
తేసం దిట్ఠిప్పహానత్థం, ఇద్ధిం దస్సేహి గోతమీ’.
‘‘తదా నిపచ్చ సమ్బుద్ధం, ఉప్పతిత్వాన అమ్బరం;
ఇద్ధీ అనేకా దస్సేసి, బుద్ధానుఞ్ఞాయ గోతమీ.
‘‘ఏకికా బహుధా ఆసి, బహుకా చేతికా తథా;
ఆవిభావం తిరోభావం, తిరోకుట్టం [తిరోకుడ్డం (స్యా.)] తిరోనగం.
‘‘అసజ్జమానా ¶ ¶ అగమా, భూమియమ్పి నిముజ్జథ;
అభిజ్జమానే ఉదకే, అగఞ్ఛి మహియా యథా.
‘‘సకుణీవ తథాకాసే, పల్లఙ్కేన కమీ తదా;
వసం వత్తేసి కాయేన, యావ బ్రహ్మనివేసనం.
‘‘సినేరుం ¶ దణ్డం కత్వాన, ఛత్తం కత్వా మహామహిం;
సమూలం పరివత్తేత్వా, ధారయం చఙ్కమీ నభే.
‘‘ఛస్సూరోదయకాలేవ, లోకఞ్చాకాసి ధూమికం;
యుగన్తే వియ లోకం సా, జాలామాలాకులం అకా.
‘‘ముచలిన్దం మహాసేలం, మేరుమూలనదన్తరే [మేరుమన్దారదద్దరే (సీ. పీ.), మేరుం మన్దారదన్తరే (స్యా.)];
సాసపారివ సబ్బాని, ఏకేనగ్గహి ముట్ఠినా.
‘‘అఙ్గులగ్గేన ఛాదేసి, భాకరం సనిసాకరం;
చన్దసూరసహస్సాని, ఆవేళమివ ధారయి.
‘‘చతుసాగరతోయాని, ధారయీ ఏకపాణినా;
యుగన్తజలదాకారం, మహావస్సం పవస్సథ.
‘‘చక్కవత్తిం సపరిసం, మాపయీ సా నభత్తలే;
గరుళం ద్విరదం సీహం, వినదన్తం పదస్సయి.
‘‘ఏకికా అభినిమ్మిత్వా, అప్పమేయ్యం భిక్ఖునీగణం;
పున అన్తరధాపేత్వా, ఏకికా మునిమబ్రవి.
‘‘‘మాతుచ్ఛా ¶ తే మహావీర, తవ సాసనకారికా;
అనుప్పత్తా సకం అత్థం, పాదే వన్దామి చక్ఖుమ’.
‘‘దస్సేత్వా వివిధా ఇద్ధీ, ఓరోహిత్వా నభత్తలా;
వన్దిత్వా లోకపజ్జోతం, ఏకమన్తం నిసీది సా.
‘‘సా వీసవస్ససతికా, జాతియాహం మహామునే;
అలమేత్తావతా వీర, నిబ్బాయిస్సామి నాయక.
‘‘తదాతివిమ్హితా ¶ సబ్బా, పరిసా సా కతఞ్జలీ;
అవోచయ్యే కథం ఆసి, అతులిద్ధిపరక్కమా.
‘‘పదుముత్తరో ¶ నామ జినో, సబ్బధమ్మేసు చక్ఖుమా;
ఇతో సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి నాయకో.
‘‘తదాహం ¶ హంసవతియం, జాతామచ్చకులే అహుం;
సబ్బోపకారసమ్పన్నే, ఇద్ధే ఫీతే మహద్ధనే.
‘‘కదాచి పితునా సద్ధిం, దాసిగణపురక్ఖతా;
మహతా పరివారేన, తం ఉపేచ్చ నరాసభం.
‘‘వాసవం వియ వస్సన్తం, ధమ్మమేఘం అనాసవం [పవస్సయం (క.)];
సరదాదిచ్చసదిసం, రంసిజాలసముజ్జలం [రంసిమాలాకులం జినం (సీ. స్యా.), రంసిజాలాకులం జినం (పీ.)].
‘‘దిస్వా చిత్తం పసాదేత్వా, సుత్వా చస్స సుభాసితం;
మాతుచ్ఛం భిక్ఖునిం అగ్గే, ఠపేన్తం నరనాయకం.
‘‘సుత్వా దత్వా మహాదానం, సత్తాహం తస్స తాదినో;
ససఙ్ఘస్స నరగ్గస్స, పచ్చయాని బహూని చ.
‘‘నిపచ్చ పాదమూలమ్హి, తం ఠానమభిపత్థయిం;
తతో మహాపరిసతిం, అవోచ ఇసిసత్తమో.
‘‘‘యా ససఙ్ఘం అభోజేసి, సత్తాహం లోకనాయకం;
తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.
‘‘‘సతసహస్సితో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ¶ ¶ ధమ్మేసు దాయాదా, ఓరసా ధమ్మనిమ్మితా;
గోతమీ నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావికా.
‘‘‘తస్స బుద్ధస్స మాతుచ్ఛా, జీవితాపాదికా [జీవితపాలికా (స్యా.)] అయం;
రత్తఞ్ఞూనఞ్చ అగ్గత్తం, భిక్ఖునీనం లభిస్సతి’.
‘‘తం సుత్వాన పమోదిత్వా [తం సుత్వాహం పముదితా (సీ. స్యా. పీ.)], యావజీవం తదా జినం;
పచ్చయేహి ఉపట్ఠిత్వా, తతో కాలఙ్కతా అహం.
‘‘తావతింసేసు దేవేసు, సబ్బకామసమిద్ధిసు;
నిబ్బత్తా దసహఙ్గేహి, అఞ్ఞే అభిభవిం అహం.
‘‘రూపసద్దేహి గన్ధేహి, రసేహి ఫుసనేహి చ;
ఆయునాపి చ వణ్ణేన, సుఖేన యససాపి చ.
‘‘తథేవాధిపతేయ్యేన, అధిగయ్హ విరోచహం;
అహోసిం అమరిన్దస్స, మహేసీ దయితా తహిం.
‘‘సంసారే ¶ ¶ సంసరన్తీహం, కమ్మవాయుసమేరితా;
కాసిస్స రఞ్ఞో విసయే, అజాయిం దాసగామకే.
‘‘పఞ్చదాససతానూనా, నివసన్తి తహిం తదా;
సబ్బేసం తత్థ యో జేట్ఠో, తస్స జాయా అహోసహం.
‘‘సయమ్భునో పఞ్చసతా, గామం పిణ్డాయ పావిసుం;
తే దిస్వాన అహం తుట్ఠా, సహ సబ్బాహి ఇత్థిభి [ఞాతిభి (సీ. స్యా. పీ.)].
‘‘పూగా హుత్వావ సబ్బాయో [కత్వా పఞ్చసతకుటీ (సీ. స్యా.)], చతుమాసే ఉపట్ఠహుం [ఉపట్ఠియ (సీ. స్యా. పీ.)];
తిచీవరాని దత్వాన, సంసరిమ్హ [పసన్నామ్హ (స్యా.)] ససామికా.
‘‘తతో ¶ చుతా సబ్బాపి తా, తావతింసగతా మయం;
పచ్ఛిమే చ భవే దాని, జాతా దేవదహే పురే.
‘‘పితా అఞ్జనసక్కో మే, మాతా మమ సులక్ఖణా;
తతో కపిలవత్థుస్మిం, సుద్ధోదనఘరం గతా.
‘‘సేసా [సబ్బా (స్యా.)] సక్యకులే జాతా, సక్యానం ఘరమాగముం;
అహం విసిట్ఠా సబ్బాసం, జినస్సాపాదికా అహుం.
‘‘మమ ¶ పుత్తోభినిక్ఖమ్మ [స మే పుత్తో… (స్యా.)], బుద్ధో ఆసి వినాయకో;
పచ్ఛాహం పబ్బజిత్వాన, సతేహి సహ పఞ్చహి.
‘‘సాకియానీహి ధీరాహి, సహ సన్తిసుఖం ఫుసిం;
యే తదా పుబ్బజాతియం, అమ్హాకం ఆసు సామినో.
‘‘సహపుఞ్ఞస్స కత్తారో, మహాసమయకారకా;
ఫుసింసు అరహత్తం తే, సుగతేనానుకమ్పితా.
‘‘తదేతరా భిక్ఖునియో, ఆరుహింసు నభత్తలం;
సంగతా [ఖగతా (సీ.)] వియ తారాయో, విరోచింసు మహిద్ధికా.
‘‘ఇద్ధీ అనేకా దస్సేసుం, పిళన్ధవికతిం యథా;
కమ్మారో కనకస్సేవ, కమ్మఞ్ఞస్స సుసిక్ఖితో [పుణ్ణకమ్మేసు సిక్ఖితా (స్యా.)].
‘‘దస్సేత్వా పాటిహీరాని, విచిత్తాని [వివిధాని (స్యా.)] బహూని చ;
తోసేత్వా వాదిపవరం, మునిం సపరిసం తదా.
‘‘ఓరోహిత్వాన గగనా, వన్దిత్వా ఇసిసత్తమం;
అనుఞ్ఞాతా నరగ్గేన, యథాఠానే నిసీదిసుం.
‘‘‘అహోనుకమ్పికా ¶ అమ్హం, సబ్బాసం చిర గోతమీ;
వాసితా తవ పుఞ్ఞేహి, పత్తా నో ఆసవక్ఖయం.
‘‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా అమ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగీవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామ అనాసవా.
‘‘‘స్వాగతం వత నో ఆసి, బుద్ధసేట్ఠస్స సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘‘ఇద్ధీసు చ వసీ హోమ, దిబ్బాయ సోతధాతుయా;
చేతోపరియఞాణస్స, వసీ హోమ మహామునే.
‘‘‘పుబ్బేనివాసం జానామ, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘‘అత్థే ¶ ధమ్మే చ నేరుత్తే, పటిభానే [పటిభాణే (సీ. స్యా.)] చ విజ్జతి;
ఞాణం అమ్హం మహావీర, ఉప్పన్నం తవ సన్తికే.
‘‘‘అస్మాభి పరిచిణ్ణోసి, మేత్తచిత్తాహి నాయక;
అనుజానాహి సబ్బాసం [సబ్బాయో (స్యా. పీ.)], నిబ్బానాయ మహామునే’.
‘‘నిబ్బాయిస్సామ ఇచ్చేవం, కిం వక్ఖామి వదన్తియో;
యస్స దాని చ వో కాలం, మఞ్ఞథాతి జినోబ్రవి.
‘‘గోతమీఆదికా తాయో, తదా భిక్ఖునియో జినం;
వన్దిత్వా ఆసనా తమ్హా, వుట్ఠాయ అగమింసు తా.
‘‘మహతా ¶ జనకాయేన, సహ లోకగ్గనాయకో;
అనుసంయాయీ సో [అనుసంసావయీ (స్యా. క.)] వీరో, మాతుచ్ఛం యావకోట్ఠకం.
‘‘తదా నిపతి పాదేసు, గోతమీ లోకబన్ధునో;
సహేవ తాహి సబ్బాహి, పచ్ఛిమం పాదవన్దనం.
‘‘‘ఇదం పచ్ఛిమకం మయ్హం, లోకనాథస్స దస్సనం;
న పునో అమతాకారం, పస్సిస్సామి ముఖం తవ.
‘‘‘న చ మే వన్దనం [వదనం (క.)] వీర, తవ పాదే సుకోమలే;
సమ్ఫుసిస్సతి లోకగ్గ, అజ్జ గచ్ఛామి నిబ్బుతిం’.
‘‘రూపేన ¶ కిం తవానేన, దిట్ఠే ధమ్మే యథాతథే;
సబ్బం సఙ్ఖతమేవేతం, అనస్సాసికమిత్తరం.
‘‘సా సహ తాహి గన్త్వాన, భిక్ఖునుపస్సయం సకం;
అడ్ఢపల్లఙ్కమాభుజ్జ, నిసీది పరమాసనే.
‘‘తదా ఉపాసికా తత్థ, బుద్ధసాసనవచ్ఛలా;
తస్సా పవత్తిం సుత్వాన, ఉపేసుం పాదవన్దికా.
‘‘కరేహి ఉరం పహన్తా, ఛిన్నమూలా యథా లతా;
రోదన్తా కరుణం రవం, సోకట్టా భూమిపాతితా.
‘‘మా ¶ నో సరణదే నాథే, విహాయ గమి నిబ్బుతిం;
నిపతిత్వాన యాచామ, సబ్బాయో సిరసా మయం.
‘‘యా ¶ పధానతమా తాసం, సద్ధా పఞ్ఞా ఉపాసికా;
తస్సా సీసం పమజ్జన్తీ, ఇదం వచనమబ్రవి.
‘‘‘అలం ¶ పుత్తా విసాదేన, మారపాసానువత్తినా;
అనిచ్చం సఙ్ఖతం సబ్బం, వియోగన్తం చలాచలం’.
‘‘తతో సా తా విసజ్జిత్వా, పఠమం ఝానముత్తమం;
దుతియఞ్చ తతియఞ్చ, సమాపజ్జి చతుత్థకం.
‘‘ఆకాసాయతనఞ్చేవ, విఞ్ఞాణాయతనం తథా;
ఆకిఞ్చం నేవసఞ్ఞఞ్చ, సమాపజ్జి యథాక్కమం.
‘‘పటిలోమేన ఝానాని, సమాపజ్జిత్థ గోతమీ;
యావతా పఠమం ఝానం, తతో యావచతుత్థకం.
‘‘తతో వుట్ఠాయ నిబ్బాయి, దీపచ్చీవ నిరాసవా [నిరాసనా (సీ. పీ.)];
భూమిచాలో మహా ఆసి, నభసా విజ్జుతా పతి.
‘‘పనాదితా దున్దుభియో, పరిదేవింసు దేవతా;
పుప్ఫవుట్ఠీ చ గగనా, అభివస్సథ మేదనిం.
‘‘కమ్పితో మేరురాజాపి, రఙ్గమజ్ఝే యథా నటో;
సోకేన చాతిదీనోవ విరవో ఆసి సాగరో.
‘‘దేవా నాగాసురా బ్రహ్మా, సంవిగ్గాహింసు తఙ్ఖణే;
‘అనిచ్చా వత సఙ్ఖారా, యథాయం విలయం గతా’.
‘‘యా ¶ చే మం పరివారింసు, సత్థు సాసనకారికా;
తాయోపి అనుపాదానా, దీపచ్చి వియ [దీపసిఖా వియ (స్యా.)] నిబ్బుతా.
‘‘హా యోగా విప్పయోగన్తా, హానిచ్చం సబ్బసఙ్ఖతం;
హా జీవితం వినాసన్తం, ఇచ్చాసి పరిదేవనా.
‘‘తతో ¶ దేవా చ బ్రహ్మా చ, లోకధమ్మానువత్తనం;
కాలానురూపం కుబ్బన్తి, ఉపేత్వా ఇసిసత్తమం.
‘‘తదా ¶ ఆమన్తయీ సత్థా, ఆనన్దం సుతసాగరం [సుతిసాగరం (సీ. స్యా. పీ.)];
‘గచ్ఛానన్ద నివేదేహి, భిక్ఖూనం మాతు నిబ్బుతిం’.
‘‘తదానన్దో ¶ నిరానన్దో, అస్సునా పుణ్ణలోచనో;
గగ్గరేన సరేనాహ, ‘సమాగచ్ఛన్తు భిక్ఖవో.
‘‘‘పుబ్బదక్ఖిణపచ్ఛాసు, ఉత్తరాయ చ సన్తికే;
సుణన్తు భాసితం మయ్హం, భిక్ఖవో సుగతోరసా.
‘‘‘యా వడ్ఢయి పయత్తేన, సరీరం పచ్ఛిమం మునే;
సా గోతమీ గతా సన్తిం, తారావ సూరియోదయే.
‘‘‘బుద్ధమాతాతి పఞ్ఞత్తిం [సఞ్ఞత్తిం (స్యా.)], ఠపయిత్వా గతాసమం;
న యత్థ పఞ్చనేత్తోపి, గతిం [గతం (సీ. పీ.), తత్థ (స్యా.)] దక్ఖతి నాయకో.
‘‘‘యస్సత్థి సుగతే సద్ధా, యో చ పియో మహామునే;
బుద్ధమాతుస్స [బుద్ధమాతరి (సీ.), బుద్ధస్స మాతు (స్యా.)] సక్కారం, కరోతు సుగతోరసో’.
‘‘సుదూరట్ఠాపి తం సుత్వా, సీఘమాగచ్ఛు భిక్ఖవో;
కేచి బుద్ధానుభావేన, కేచి ఇద్ధీసు కోవిదా.
‘‘కూటాగారవరే రమ్మే, సబ్బసోణ్ణమయే సుభే;
మఞ్చకం సమారోపేసుం, యత్థ సుత్తాసి గోతమీ.
‘‘చత్తారో లోకపాలా తే, అంసేహి సమధారయుం;
సేసా సక్కాదికా దేవా, కూటాగారే సమగ్గహుం.
‘‘కూటాగారాని ¶ సబ్బాని, ఆసుం పఞ్చసతానిపి;
సరదాదిచ్చవణ్ణాని, విస్సకమ్మకతాని హి.
‘‘సబ్బా తాపి భిక్ఖునియో, ఆసుం మఞ్చేసు సాయితా;
దేవానం ఖన్ధమారుళ్హా, నియ్యన్తి అనుపుబ్బసో.
‘‘సబ్బసో ¶ ఛాదితం ఆసి, వితానేన నభత్తలం;
సతారా చన్దసూరా చ, లఞ్ఛితా కనకామయా.
‘‘పటాకా ¶ ఉస్సితానేకా, వితతా పుప్ఫకఞ్చుకా;
ఓగతాకాసపదుమా [ఓగతాకాసధూమావ (పీ.)], మహియా పుప్ఫముగ్గతం.
‘‘దస్సన్తి చన్దసూరియా, పజ్జలన్తి చ తారకా;
మజ్ఝం గతోపి చాదిచ్చో, న తాపేసి ససీ యథా.
‘‘దేవా ¶ దిబ్బేహి గన్ధేహి, మాలేహి సురభీహి చ;
వాదితేహి చ నచ్చేహి, సఙ్గీతీహి చ పూజయుం.
‘‘నాగాసురా చ బ్రహ్మానో, యథాసత్తి యథాబలం;
పూజయింసు చ నియ్యన్తిం, నిబ్బుతం బుద్ధమాతరం.
‘‘సబ్బాయో పురతో నీతా, నిబ్బుతా సుగతోరసా;
గోతమీ నియ్యతే పచ్ఛా, సక్కతా బుద్ధపోసికా.
‘‘పురతో దేవమనుజా, సనాగాసురబ్రహ్మకా;
పచ్ఛా ససావకో బుద్ధో, పూజత్థం యాతి మాతుయా.
‘‘బుద్ధస్స పరినిబ్బానం, నేదిసం ఆసి యాదిసం;
గోతమీపరినిబ్బానం, అతేవచ్ఛరియం [అతీవచ్ఛరియం (సబ్బత్థ) మోగల్లానబ్యాకరణం ఓలోకేతబ్బం] అహు.
‘‘బుద్ధో ¶ బుద్ధస్స నిబ్బానే [న బుద్ధో బుద్ధనిబ్బానే (స్యా. పీ.)], నోపటియాది [నోపదిస్సతి (సీ. పీ.), సారిపుత్తాది (స్యా.)] భిక్ఖవో;
బుద్ధో గోతమినిబ్బానే, సారిపుత్తాదికా తథా [యథా (స్యా.)].
‘‘చితకాని కరిత్వాన, సబ్బగన్ధమయాని తే;
గన్ధచుణ్ణపకిణ్ణాని, ఝాపయింసు చ తా తహిం.
‘‘సేసభాగాని డయ్హింసు, అట్ఠీ సేసాని సబ్బసో;
ఆనన్దో చ తదావోచ, సంవేగజనకం వచో.
‘‘‘గోతమీ నిధనం యాతా, డయ్హఞ్చస్సా సరీరకం;
సఙ్కేతం బుద్ధనిబ్బానం, న చిరేన భవిస్సతి’.
‘‘తతో గోతమిధాతూని, తస్సా పత్తగతాని సో;
ఉపనామేసి నాథస్స, ఆనన్దో బుద్ధచోదితో.
‘‘పాణినా తాని పగ్గయ్హ, అవోచ ఇసిసత్తమో;
‘మహతో సారవన్తస్స, యథా రుక్ఖస్స తిట్ఠతో.
‘‘‘యో ¶ ¶ సో మహత్తరో ఖన్ధో, పలుజ్జేయ్య అనిచ్చతా;
తథా భిక్ఖునిసఙ్ఘస్స, గోతమీ పరినిబ్బుతా.
‘‘‘అహో అచ్ఛరియం మయ్హం [ఆనన్ద పస్స బుద్ధస్స (స్యా.)], నిబ్బుతాయపి మాతుయా;
సరీరమత్తసేసాయ, నత్థి సోకపరిద్దవో [న సోకపరిదేవనా (స్యా.)].
‘‘‘న ¶ సోచియా పరేసం సా, తిణ్ణసంసారసాగరా;
పరివజ్జితసన్తాపా, సీతిభూతా సునిబ్బుతా.
‘‘‘పణ్డితాసి మహాపఞ్ఞా, పుథుపఞ్ఞా తథేవ చ;
రత్తఞ్ఞూ భిక్ఖునీనం సా, ఏవం ధారేథ భిక్ఖవో.
‘‘‘ఇద్ధీసు ¶ చ వసీ ఆసి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా;
చేతోపరియఞాణస్స, వసీ ఆసి చ గోతమీ.
‘‘‘పుబ్బేనివాసమఞ్ఞాసి, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణా, నత్థి తస్సా పునబ్భవో.
‘‘‘అత్థధమ్మనిరుత్తీసు, పటిభానే తథేవ చ;
పరిసుద్ధం అహు ఞాణం, తస్మా సోచనియా న సా.
‘‘‘అయోఘనహతస్సేవ, జలతో జాతవేదస్స;
అనుపుబ్బూపసన్తస్స, యథా న ఞాయతే గతి.
‘‘‘ఏవం సమ్మా విముత్తానం, కామబన్ధోఘతారినం;
పఞ్ఞాపేతుం గతి నత్థి, పత్తానం అచలం సుఖం.
‘‘‘అత్తదీపా తతో హోథ, సతిపట్ఠానగోచరా;
భావేత్వా సత్తబోజ్ఝఙ్గే, దుక్ఖస్సన్తం కరిస్సథ’’’.
ఇత్థం సుదం మహాపజాపతిగోతమీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
మహాపజాపతిగోతమీథేరియాపదానం సత్తమం.
౮. ఖేమాథేరీఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో నామ జినో, సబ్బధమ్మేసు చక్ఖుమా;
ఇతో సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి నాయకో.
‘‘తదాహం ¶ ¶ హంసవతియం, జాతా సేట్ఠికులే అహుం [అహు (స్యా.)];
నానారతనపజ్జోతే, మహాసుఖసమప్పితా.
‘‘ఉపేత్వా ¶ తం మహావీరం, అస్సోసిం ధమ్మదేసనం;
తతో జాతప్పసాదాహం, ఉపేమి సరణం జినం.
‘‘మాతరం ¶ పితరం చాహం, ఆయాచిత్వా వినాయకం;
నిమన్తయిత్వా సత్తాహం, భోజయిం సహసావకం.
‘‘అతిక్కన్తే చ సత్తాహే, మహాపఞ్ఞానముత్తమం;
భిక్ఖునిం ఏతదగ్గమ్హి, ఠపేసి నరసారథి.
‘‘తం సుత్వా ముదితా హుత్వా, పునో తస్స మహేసినో;
కారం కత్వాన తం ఠానం, పణిపచ్చ పణీదహిం.
‘‘తతో మమ జినో [మం స జినో (స్యా.)] ఆహ, ‘సిజ్ఝతం పణిధీ తవ;
ససఙ్ఘే మే కతం కారం, అప్పమేయ్యఫలం తయా.
‘‘‘సతసహస్సితో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదా, ఓరసా ధమ్మనిమ్మితా;
ఏతదగ్గమనుప్పత్తా, ఖేమా నామ భవిస్సతి’.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసూపగా అహం.
‘‘తతో చుతా యామమగం, తతోహం తుసితం గతా;
తతో చ నిమ్మానరతిం, వసవత్తిపురం తతో.
‘‘యత్థ ¶ యత్థూపపజ్జామి, తస్స కమ్మస్స వాహసా;
తత్థ తత్థేవ రాజూనం, మహేసిత్తమకారయిం.
‘‘తతో చుతా మనుస్సత్తే, రాజూనం చక్కవత్తినం;
మణ్డలీనఞ్చ రాజూనం, మహేసిత్తమకారయిం.
‘‘సమ్పత్తిం అనుభోత్వాన, దేవేసు మనుజేసు చ;
సబ్బత్థ సుఖితా హుత్వా, నేకకప్పేసు సంసరిం.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, విపస్సీ లోకనాయకో;
ఉప్పజ్జి చారుదస్సనో [చారునయనో (సీ. పీ.)], సబ్బధమ్మవిపస్సకో.
‘‘తమహం ¶ ¶ లోకనాయకం, ఉపేత్వా నరసారథిం;
ధమ్మం భణితం సుత్వాన, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘దసవస్ససహస్సాని ¶ , తస్స వీరస్స సాసనే;
బ్రహ్మచరియం చరిత్వాన, యుత్తయోగా బహుస్సుతా.
‘‘పచ్చయాకారకుసలా, చతుసచ్చవిసారదా;
నిపుణా చిత్తకథికా, సత్థుసాసనకారికా.
‘‘తతో చుతాహం తుసితం, ఉపపన్నా యసస్సినీ;
అభిభోమి తహిం అఞ్ఞే, బ్రహ్మచారీఫలేనహం.
‘‘యత్థ యత్థూపపన్నాహం, మహాభోగా మహద్ధనా;
మేధావినీ సీలవతీ [రూపవతీ (సీ. స్యా. పీ.)], వినీతపరిసాపి చ.
‘‘భవామి తేన కమ్మేన, యోగేన జినసాసనే;
సబ్బా సమ్పత్తియో మయ్హం, సులభా మనసో పియా.
‘‘యోపి ¶ మే భవతే భత్తా, యత్థ యత్థ గతాయపి;
విమానేతి న మం కోచి, పటిపత్తిబలేన మే.
‘‘ఇమమ్హి భద్దకే కప్పే, బ్రహ్మబన్ధు మహాయసో;
నామేన కోణాగమనో, ఉప్పజ్జి వదతం వరో.
‘‘తదా హి బారాణసియం, సుసమిద్ధకులప్పజా [సుసమిద్ధి… (స్యా.)];
ధనఞ్జానీ సుమేధా చ, అహమ్పి చ తయో జనా.
‘‘సఙ్ఘారామమదాసిమ్హ, దానసహాయికా పురే [నేకే సహస్సికే మునే (స్యా.), దానం సహస్సికం మునే (పీ.)];
సఙ్ఘస్స చ విహారమ్పి [ససంఘస్స విహారం హి (స్యా. పీ.)], ఉద్దిస్స కారికా [దాయికా (పీ.)] మయం.
‘‘తతో చుతా మయం సబ్బా, తావతింసూపగా అహుం;
యససా అగ్గతం పత్తా, మనుస్సేసు తథేవ చ.
‘‘ఇమస్మింయేవ కప్పమ్హి, బ్రహ్మబన్ధు మహాయసో;
కస్సపో నామ గోత్తేన, ఉప్పజ్జి వదతం వరో.
‘‘ఉపట్ఠాకో మహేసిస్స, తదా ఆసి నరిస్సరో;
కాసిరాజా కికీ నామ, బారాణసిపురుత్తమే.
‘‘తస్సాసిం ¶ జేట్ఠికా ధీతా, సమణీ ఇతి విస్సుతా;
ధమ్మం సుత్వా జినగ్గస్స, పబ్బజ్జం సమరోచయిం.
‘‘అనుజాని ¶ ¶ న నో తాతో, అగారేవ తదా మయం;
వీసవస్ససహస్సాని, విచరిమ్హ అతన్దితా.
‘‘కోమారిబ్రహ్మచరియం, రాజకఞ్ఞా సుఖేధితా;
బుద్ధోపట్ఠాననిరతా, ముదితా సత్త ధీతరో.
‘‘సమణీ ¶ సమణగుత్తా చ, భిక్ఖునీ భిక్ఖుదాయికా;
ధమ్మా చేవ సుధమ్మా చ, సత్తమీ సఙ్ఘదాయికా.
‘‘అహం ఉప్పలవణ్ణా చ, పటాచారా చ కుణ్డలా;
కిసాగోతమీ ధమ్మదిన్నా, విసాఖా హోతి సత్తమీ.
‘‘కదాచి సో నరాదిచ్చో, ధమ్మం దేసేసి అబ్భుతం;
మహానిదానసుత్తన్తం, సుత్వా తం పరియాపుణిం.
‘‘తేహి కమ్మేహి సుకతేహి, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘పచ్ఛిమే చ భవే దాని, సాకలాయ పురుత్తమే;
రఞ్ఞో మద్దస్స ధీతామ్హి, మనాపా దయితా పియా.
‘‘సహ మే జాతమత్తమ్హి, ఖేమం తమ్హి పురే అహు;
తతో ఖేమాతి నామం మే, గుణతో ఉపపజ్జథ.
‘‘యదాహం యోబ్బనం పత్తా, రూపలావఞ్ఞభూసితా [రూపవణ్ణవిభూసితా (స్యా.), రూపవన్తా విభూసితా (పీ.), రూపవిలాసభూసితా (క.)];
తదా అదాసి మం తాతో, బిమ్బిసారస్స రాజినో.
‘‘తస్సాహం సుప్పియా ఆసిం, రూపకే లాయనే రతా;
రూపానం దోసవాదీతి, న ఉపేసిం మహాదయం.
‘‘బిమ్బిసారో తదా రాజా, మమానుగ్గహబుద్ధియా;
వణ్ణయిత్వా వేళువనం, గాయకే గాపయీ మమం.
‘‘రమ్మం వేళువనం యేన, న దిట్ఠం సుగతాలయం;
న తేన నన్దనం దిట్ఠం, ఇతి మఞ్ఞామసే మయం.
‘‘యేన ¶ ¶ వేళువనం దిట్ఠం, నరనన్దననన్దనం;
సుదిట్ఠం నన్దనం తేన, అమరిన్దసునన్దనం.
‘‘విహాయ ¶ నన్దనం దేవా, ఓతరిత్వా మహీతలం [మహీతలే (స్యా. పీ.)];
రమ్మం వేళువనం దిస్వా, న తప్పన్తి సువిమ్హితా.
‘‘రాజపుఞ్ఞేన ¶ నిబ్బత్తం, బుద్ధపుఞ్ఞేన భూసితం;
కో వత్తా తస్స నిస్సేసం, వనస్స గుణసఞ్చయం.
‘‘తం సుత్వా వనసమిద్ధం, మమ సోతమనోహరం;
దట్ఠుకామా తముయ్యానం, రఞ్ఞో ఆరోచయిం తదా.
‘‘మహతా పరివారేన, తదా చ సో [తదా మం సో (స్యా. పీ.)] మహీపతి;
మం పేసేసి [సంపేసేసి (స్యా.), సమ్పాపేసి (పీ.)] తముయ్యానం, దస్సనాయ సముస్సుకం.
‘‘గచ్ఛ పస్స మహాభోగే, వనం నేత్తరసాయనం;
యం సదా భాతి సిరియా, సుగతాభానురఞ్జితం.
‘‘యదా చ పిణ్డాయ ముని, గిరిబ్బజపురుత్తమం;
పవిట్ఠోహం తదాయేవ, వనం దట్ఠుముపాగమిం.
‘‘తదా తం ఫుల్లవిపినం, నానాభమరకూజితం;
కోకిలాగీతసహితం, మయూరగణనచ్చితం.
‘‘అప్పసద్దమనాకిణ్ణం, నానాచఙ్కమభూసితం;
కుటిమణ్డపసఙ్కిణ్ణం, యోగీవరవిరాజితం.
‘‘విచరన్తీ అమఞ్ఞిస్సం, సఫలం నయనం మమ;
తత్థాపి తరుణం భిక్ఖుం, యుత్తం దిస్వా విచిన్తయిం.
‘‘‘ఈదిసే ¶ విపినే రమ్మే, ఠితోయం నవయోబ్బనే;
వసన్తమివ కన్తేన, రూపేన చ సమన్వితో.
‘‘‘నిసిన్నో రుక్ఖమూలమ్హి, ముణ్డో సఙ్ఘాటిపారుతో;
ఝాయతే వతయం భిక్ఖు, హిత్వా విసయజం రతిం.
‘‘‘నను నామ గహట్ఠేన, కామం భుత్వా యథాసుఖం;
పచ్ఛా జిణ్ణేన ధమ్మోయం, చరితబ్బో సుభద్దకో’.
‘‘సుఞ్ఞకన్తి ¶ ¶ విదిత్వాన, గన్ధగేహం జినాలయం;
ఉపేత్వా జినమద్దక్ఖం, ఉదయన్తంవ భాకరం.
‘‘ఏకకం సుఖమాసీనం, బీజమానం వరిత్థియా;
దిస్వానేవం విచిన్తేసిం, నాయం లూఖో నరాసభో.
‘‘సా కఞ్ఞా కనకాభాసా, పదుమాననలోచనా;
బిమ్బోట్ఠీ కున్దదసనా, మనోనేత్తరసాయనా.
‘‘హేమదోలాభసవనా ¶ [హేమదోలా సువదీనా (స్యా.)], కలికాకారసుత్థనీ [కలసాకారసుత్తనీ (సీ. పీ.), కమలాకారసుత్తనీ (స్యా.)];
వేదిమజ్ఝావ సుస్సోణీ [కనుమజ్ఝావ సుస్సోణీ (సీ.), వేదిమజ్ఝా వరసోణీ (స్యా. పీ.)], రమ్భోరు చారుభూసనా.
‘‘రత్తంసకుపసంబ్యానా, నీలమట్ఠనివాసనా;
అతప్పనేయ్యరూపేన, హాసభావసమన్వితా [హావభావసమన్వితా (సీ.), సబ్బాభరణమణ్డితా (స్యా.)].
‘‘దిస్వా తమేవం చిన్తేసిం, అహోయమభిరూపినీ;
న మయానేన నేత్తేన, దిట్ఠపుబ్బా కుదాచనం.
‘‘తతో జరాభిభూతా సా, వివణ్ణా వికతాననా;
భిన్నదన్తా సేతసిరా, సలాలా వదనాసుచి.
‘‘సఙ్ఖిత్తకణ్ణా ¶ సేతక్ఖీ, లమ్బాసుభపయోధరా;
వలివితతసబ్బఙ్గీ, సిరావితతదేహినీ.
‘‘నతఙ్గా దణ్డదుతియా, ఉప్ఫాసులికతా [ఉప్పణ్డుపణ్డుకా (సీ. స్యా.)] కిసా;
పవేధమానా పతితా, నిస్ససన్తీ ముహుం ముహుం.
‘‘తతో మే ఆసి సంవేగో, అబ్భుతో లోమహంసనో;
ధిరత్థు రూపం అసుచిం, రమన్తే యత్థ బాలిసా.
‘‘తదా మహాకారుణికో, దిస్వా సంవిగ్గమానసం;
ఉదగ్గచిత్తో సుగతో, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘ఆతురం ¶ అసుచిం పూతిం, పస్స ఖేమే సముస్సయం;
ఉగ్ఘరన్తం పగ్ఘరన్తం, బాలానం అభినన్దితం.
‘‘‘అసుభాయ ¶ చిత్తం భావేహి, ఏకగ్గం సుసమాహితం;
సతి కాయగతా త్యత్థు, నిబ్బిదా బహులా భవ.
‘‘‘యథా ఇదం తథా ఏతం, యథా ఏతం తథా ఇదం;
అజ్ఝత్తఞ్చ బహిద్ధా చ, కాయే ఛన్దం విరాజయ.
‘‘‘అనిమిత్తఞ్చ భావేహి, మానానుసయముజ్జహ;
తతో మానాభిసమయా, ఉపసన్తా చరిస్ససి.
‘‘‘యే రాగరత్తానుపతన్తి సోతం, సయం కతం మక్కటకోవ జాలం;
ఏతమ్పి ఛేత్వాన పరిబ్బజన్తి, న పేక్ఖినో [అనపేక్ఖినో (సీ. స్యా. పీ.)] కామసుఖం పహాయ’.
‘‘తతో ¶ కల్లితచిత్తం [కల్లికచిత్తం (స్యా.), కలికచిత్తం (పీ.)] మం, ఞత్వాన నరసారథి;
మహానిదానం దేసేసి, సుత్తన్తం వినయాయ మే.
‘‘సుత్వా ¶ సుత్తన్తసేట్ఠం తం, పుబ్బసఞ్ఞమనుస్సరిం;
తత్థ ఠితావహం సన్తీ, ధమ్మచక్ఖుం విసోధయిం.
‘‘నిపతిత్వా మహేసిస్స, పాదమూలమ్హి తావదే;
అచ్చయం దేసనత్థాయ, ఇదం వచనమబ్రవిం.
‘‘‘నమో తే సబ్బదస్సావీ, నమో తే కరుణాకర;
నమో తే తిణ్ణసంసార, నమో తే అమతం దద.
‘‘‘దిట్ఠిగహనపక్ఖన్దా [… పక్ఖన్తా (సీ. స్యా.)], కామరాగవిమోహితా;
తయా సమ్మా ఉపాయేన, వినీతా వినయే రతా.
‘‘‘అదస్సనేన విభోగా [విబ్భోగా (సీ.), విహితా (స్యా.)], తాదిసానం మహేసినం;
అనుభోన్తి మహాదుక్ఖం, సత్తా సంసారసాగరే.
‘‘‘యదాహం లోకసరణం, అరణం అరణన్తగుం [మరణన్తగం (స్యా.)];
నాద్దసామి అదూరట్ఠం, దేసయామి [దేసేస్సామి (స్యా.)] తమచ్చయం.
‘‘‘మహాహితం ¶ వరదదం, అహితోతి విసఙ్కితా;
నోపేసిం రూపనిరతా, దేసయామి తమచ్చయం’.
‘‘తదా ¶ మధురనిగ్ఘోసో, మహాకారుణికో జినో;
అవోచ తిట్ఠ ఖేమేతి, సిఞ్చన్తో అమతేన మం.
‘‘తదా పణమ్య సిరసా, కత్వా చ నం పదక్ఖిణం;
గన్త్వా దిస్వా నరపతిం, ఇదం వచనమబ్రవిం.
‘‘‘అహో ¶ సమ్మా ఉపాయో తే, చిన్తితోయమరిన్దమ;
వనదస్సనకామాయ, దిట్ఠో నిబ్బానతో ముని.
‘‘‘యది తే రుచ్చతే రాజ [రాజా (స్యా.)], సాసనే తస్స తాదినో;
పబ్బజిస్సామి రూపేహం, నిబ్బిన్నా మునివాణినా’ [మునిభాణినా (స్యా. పీ.)].
దుతియం భాణవారం.
‘‘అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, తదాహ స మహీపతి;
‘అనుజానామి తే భద్దే, పబ్బజ్జా తవ సిజ్ఝతు’.
‘‘పబ్బజిత్వా తదా చాహం, అద్ధమాసే [సత్తమాసే (స్యా.)] ఉపట్ఠితే;
దీపోదయఞ్చ భేదఞ్చ, దిస్వా సంవిగ్గమానసా.
‘‘నిబ్బిన్నా ¶ సబ్బసఙ్ఖారే, పచ్చయాకారకోవిదా;
చతురోఘే అతిక్కమ్మ, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘ఇద్ధీసు చ వసీ ఆసిం, దిబ్బాయ సోతధాతుయా;
చేతోపరియఞాణస్స, వసీ చాపి భవామహం.
‘‘పుబ్బేనివాసం జానామి, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘అత్థధమ్మనిరుత్తీసు, పటిభానే తథేవ చ;
పరిసుద్ధం మమ ఞాణం, ఉప్పన్నం బుద్ధసాసనే.
‘‘కుసలాహం విసుద్ధీసు, కథావత్థువిసారదా;
అభిధమ్మనయఞ్ఞూ చ, వసిప్పత్తామ్హి సాసనే.
‘‘తతో ¶ ¶ తోరణవత్థుస్మిం, రఞ్ఞా కోసలసామినా;
పుచ్ఛితా నిపుణే పఞ్హే, బ్యాకరోన్తీ యథాతథం.
‘‘తదా స రాజా సుగతం, ఉపసఙ్కమ్మ పుచ్ఛథ;
తథేవ బుద్ధో బ్యాకాసి, యథా తే బ్యాకతా మయా.
‘‘జినో తస్మిం గుణే తుట్ఠో, ఏతదగ్గే ఠపేసి మం;
మహాపఞ్ఞానమగ్గాతి, భిక్ఖునీనం నరుత్తమో.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఖేమా భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఖేమాథేరియాపదానం అట్ఠమం.
౯. ఉప్పలవణ్ణాథేరీఅపదానం
‘‘భిక్ఖునీ ఉప్పలవణ్ణా, ఇద్ధియా పారమిం గతా;
వన్దిత్వా సత్థునో పాదే, ఇదం వచనమబ్రవి.
‘‘‘నిత్థిణ్ణా ¶ జాతిసంసారం [జాతిసంసారా (పీ.)], పత్తాహం అచలం పదం;
సబ్బదుక్ఖం మయా ఖీణం, ఆరోచేమి మహాముని.
‘‘‘యావతా ¶ పరిసా అత్థి, పసన్నా జినసాసనే;
యస్సా చ మేపరాధోత్థి, ఖమన్తు జినసమ్ముఖా.
‘‘‘సంసారే సంసరన్తియా [సంసరన్తా మే (స్యా.)], ఖలితం మే సచే భవే;
ఆరోచేమి మహావీర, అపరాధం ఖమస్సు తం [మే (స్యా.)].
‘‘‘ఇద్ధిఞ్చాపి నిదస్సేహి, మమ సాసనకారికే;
చతస్సో పరిసా అజ్జ, కఙ్ఖం ఛిన్దాహి యావతా.
‘‘‘ధీతా తుయ్హం మహావీర, పఞ్ఞవన్త జుతిన్ధర;
బహుఞ్చ దుక్కరం కమ్మం, కతం మే అతిదుక్కరం.
‘‘‘ఉప్పలస్సేవ ¶ మే వణ్ణో, నామేనుప్పలనామికా;
సావికా తే మహావీర, పాదే వన్దామి చక్ఖుమ.
‘‘‘రాహులో చ అహఞ్చేవ, నేకజాతిసతే బహూ;
ఏకస్మిం సమ్భవే జాతా, సమానఛన్దమానసా.
‘‘‘నిబ్బత్తి ఏకతో హోతి, జాతియాపి చ ఏకతో [జాతీసు బహుసో మమ (సీ.)];
పచ్ఛిమే భవే సమ్పత్తే, ఉభోపి నానాసమ్భవా.
‘‘‘పుత్తో చ రాహులో నామ, ధీతా ఉప్పలసవ్హయా;
పస్స వీర మమం ఇద్ధిం, బలం దస్సేమి సత్థునో.
‘‘‘మహాసముద్దే ¶ చతురో, పక్ఖిపి హత్థపాతియం;
తేలం హత్థగతఞ్చేవ, ఖిడ్డో [వేజ్జో (సీ. పీ.)] కోమారకో యథా.
‘‘‘ఉబ్బత్తయిత్వా పథవిం, పక్ఖిపి హత్థపాతియం;
చిత్తం ముఞ్జం యథా నామ, లుఞ్చి కోమారకో యువా.
‘‘‘చక్కవాళసమం ¶ పాణిం, ఛాదయిత్వాన మత్థకే;
వస్సాపేత్వాన ఫుసితం, నానావణ్ణం పునప్పునం.
‘‘‘భూమిం ఉదుక్ఖలం కత్వా, ధఞ్ఞం కత్వాన సక్ఖరం;
సినేరుం ముసలం కత్వా, మద్ది కోమారికా యథా.
‘‘‘ధీతాహం బుద్ధసేట్ఠస్స, నామేనుప్పలసవ్హయా;
అభిఞ్ఞాసు వసీభూతా, తవ సాసనకారికా.
‘‘‘నానావికుబ్బనం ¶ కత్వా, దస్సేత్వా లోకనాయకం;
నామగోత్తఞ్చ సావేత్వా [పకాసేత్వా (స్యా.)], పాదే వన్దామి చక్ఖుమ.
‘‘‘ఇద్ధీసు చ వసీ హోమి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా;
చేతోపరియఞాణస్స, వసీ హోమి మహామునే.
‘‘‘పుబ్బేనివాసం జానామి, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘‘అత్థధమ్మనిరుత్తీసు, పటిభానే తథేవ చ;
ఞాణం మే విమలం [విపులం (స్యా.)] సుద్ధం, సభావేన మహేసినో.
‘‘‘పురిమానం ¶ జినగ్గానం, సఙ్గమం తే నిదస్సితం [సమ్ముఖా చ పరమ్ముఖా (సీ.)];
అధికారం బహుం మయ్హం, తుయ్హత్థాయ మహాముని.
‘‘‘యం మయా పూరితం కమ్మం, కుసలం సర మే ముని;
తవత్థాయ మహావీర, పుఞ్ఞం ఉపచితం మయా.
‘‘‘అభబ్బట్ఠానే వజ్జేత్వా, వారయన్తీ [పరివజ్జన్తి (సీ.), పరిపాచేన్తో (స్యా.)] అనాచరం;
తవత్థాయ మహావీర, చత్తం మే జీవితుత్తమం.
‘‘‘దసకోటిసహస్సాని ¶ , అదాసిం మమ జీవితం;
పరిచ్చత్తా చ మే హోమి, తవత్థాయ మహాముని.
‘‘‘తదాతివిమ్హితా సబ్బా, సిరసావ కతఞ్జలీ;
అవోచయ్యే కథం ఆసి, అతులిద్ధిపరక్కమా’.
‘‘సతసహస్సితో ¶ కప్పే, నాగకఞ్ఞా అహం తదా;
విమలా నామ నామేన, కఞ్ఞానం సాధుసమ్మతా.
‘‘మహోరగో మహానాగో, పసన్నో జినసాసనే;
పదుముత్తరం మహాతేజం, నిమన్తేసి ససావకం.
‘‘రతనమయం మణ్డపం, పల్లఙ్కం రతనామయం;
రతనం వాలుకాకిణ్ణం, ఉపభోగం రతనామయం.
‘‘మగ్గఞ్చ పటియాదేసి, రతనద్ధజభూసితం;
పచ్చుగ్గన్త్వాన సమ్బుద్ధం, వజ్జన్తో తూరియేహి సో.
‘‘పరిసాహి చ చతూహి [పరిసాహి చతూహి సో (సీ.), పరిసాహి చతస్సో హి (పీ.)], పరివుతో [సహితో (సీ.), ఫరతే (స్యా.), పరేతో (పీ.)] లోకనాయకో;
మహోరగస్స భవనే, నిసీది పరమాసనే.
‘‘అన్నం ¶ పానం ఖాదనీయం, భోజనఞ్చ మహారహం;
వరం వరఞ్చ పాదాసి, నాగరాజా మహాయసం.
‘‘భుఞ్జిత్వాన సమ్బుద్ధో, పత్తం ధోవిత్వా యోనిసో;
అనుమోదనీయంకాసి, నాగకఞ్ఞా మహిద్ధికా.
‘‘సబ్బఞ్ఞుం ¶ ఫుల్లితం దిస్వా, నాగకఞ్ఞా మహాయసం;
పసన్నం సత్థునో చిత్తం, సునిబన్ధఞ్చ మానసం.
‘‘మమఞ్చ ¶ చిత్తమఞ్ఞాయ, జలజుత్తమనామకో;
తస్మిం ఖణే మహావీరో, భిక్ఖునిం దస్సయిద్ధియా.
‘‘ఇద్ధీ అనేకా దస్సేసి, భిక్ఖునీ సా విసారదా;
పమోదితా వేదజాతా, సత్థారం ఇదమబ్రవి [ఏతదబ్రవిం (స్యా. పీ.)].
‘‘‘అద్దసాహం ఇమం ఇద్ధిం, సుమనం ఇతరాయపి;
కథం అహోసి సా వీర, ఇద్ధియా సువిసారదా’.
‘‘‘ఓరసా ముఖతో జాతా, ధీతా మమ మహిద్ధికా;
మమానుసాసనికరా, ఇద్ధియా సువిసారదా’.
‘‘బుద్ధస్స వచనం సుత్వా, ఏవం పత్థేసహం తదా [తుట్ఠా ఏవం అవోచహం (స్యా.), ఏవమహోసహం తదా (క.)];
అహమ్పి తాదిసా హోమి, ఇద్ధియా సువిసారదా.
‘‘పమోదితాహం ¶ సుమనా, పత్థే ఉత్తమమానసా [పత్తఉత్తమమానసా (సీ. స్యా. పీ.)];
అనాగతమ్హి అద్ధానే, ఈదిసా హోమి నాయక.
‘‘మణిమయమ్హి పల్లఙ్కే, మణ్డపమ్హి పభస్సరే;
అన్నపానేన తప్పేత్వా, ససఙ్ఘం లోకనాయకం.
‘‘నాగానం పవరం పుప్ఫం, అరుణం నామ ఉప్పలం;
వణ్ణం మే ఈదిసం హోతు, పూజేసిం లోకనాయకం.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘తతో చుతాహం మనుజే, ఉపపన్నా సయమ్భునో;
ఉప్పలేహి పటిచ్ఛన్నం, పిణ్డపాతమదాసహం.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, విపస్సీ నామ నాయకో;
ఉప్పజ్జి చారుదస్సనో, సబ్బధమ్మేసు చక్ఖుమా.
‘‘సేట్ఠిధీతా ¶ తదా హుత్వా, బారాణసిపురుత్తమే;
నిమన్తేత్వాన సమ్బుద్ధం, ససఙ్ఘం లోకనాయకం.
‘‘మహాదానం ¶ దదిత్వాన, ఉప్పలేహి వినాయకం;
పూజయిత్వా చేతసావ [చ తేహేవ (స్యా. పీ.)], వణ్ణసోభం అపత్థయిం.
‘‘ఇమమ్హి భద్దకే కప్పే, బ్రహ్మబన్ధు మహాయసో;
కస్సపో నామ గోత్తేన, ఉప్పజ్జి వదతం వరో.
‘‘ఉపట్ఠాకో మహేసిస్స, తదా ఆసి నరిస్సరో;
కాసిరాజా కికీ నామ, బారాణసిపురుత్తమే.
‘‘తస్సాసిం దుతియా ధీతా, సమణగుత్తసవ్హయా;
ధమ్మం సుత్వా జినగ్గస్స, పబ్బజ్జం సమరోచయిం.
‘‘అనుజాని న నో తాతో, అగారేవ తదా మయం;
వీసవస్ససహస్సాని, విచరిమ్హ అతన్దితా.
‘‘కోమారిబ్రహ్మచరియం, రాజకఞ్ఞా సుఖేధితా;
బుద్ధోపట్ఠాననిరతా, ముదితా సత్తధీతరో.
‘‘సమణీ సమణగుత్తా చ, భిక్ఖునీ భిక్ఖుదాయికా [భిక్ఖుదాసికా (సీ. స్యా.)];
ధమ్మా చేవ సుధమ్మా చ, సత్తమీ సఙ్ఘదాయికా [సంఘదాసికా (సీ. స్యా.)].
‘‘అహం ఖేమా చ సప్పఞ్ఞా, పటాచారా చ కుణ్డలా;
కిసాగోతమీ ధమ్మదిన్నా, విసాఖా హోతి సత్తమీ.
‘‘తేహి ¶ ¶ కమ్మేహి సుకతేహి, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘తతో చుతా మనుస్సేసు, ఉపపన్నా మహాకులే;
పీతం మట్ఠం వరం దుస్సం, అదం అరహతో అహం.
‘‘తతో చుతారిట్ఠపురే, జాతా విప్పకులే అహం;
ధీతా తిరిటివచ్ఛస్స, ఉమ్మాదన్తీ మనోహరా.
‘‘తతో చుతా జనపదే, కులే అఞ్ఞతరే అహం;
పసూతా నాతిఫీతమ్హి, సాలిం గోపేమహం తదా.
‘‘దిస్వా పచ్చేకసమ్బుద్ధం, పఞ్చలాజాసతానిహం;
దత్వా పదుమచ్ఛన్నాని, పఞ్చ పుత్తసతానిహం.
‘‘పత్థయిం ¶ ¶ తేపి పత్థేసుం, మధుం దత్వా సయమ్భునో;
తతో చుతా అరఞ్ఞేహం, అజాయిం పదుమోదరే.
‘‘కాసిరఞ్ఞో మహేసీహం, హుత్వా సక్కతపూజితా;
అజనిం రాజపుత్తానం, అనూనం సతపఞ్చకం.
‘‘యదా తే యోబ్బనప్పత్తా, కీళన్తా జలకీళితం;
దిస్వా ఓపత్తపదుమం, ఆసుం పచ్చేకనాయకా.
‘‘సాహం తేహి వినాభూతా, సుతవీరేహి సోకినీ [సుతవరేహి సోకినీ (సీ. స్యా.)];
చుతా ఇసిగిలిపస్సే, గామకమ్హి అజాయిహం.
‘‘యదా బుద్ధా సుతమతీ, సుతానం భత్తునోపి చ [కసతం తదా (సీ.), అత్తనోపి చ (స్యా.)];
యాగుం ఆదాయ గచ్ఛన్తీ, అట్ఠ పచ్చేకనాయకే.
‘‘భిక్ఖాయ ¶ గామం గచ్ఛన్తే, దిస్వా పుత్తే అనుస్సరిం;
ఖీరధారా వినిగ్గచ్ఛి, తదా మే పుత్తపేమసా.
‘‘తతో తేసం అదం యాగుం, పసన్నా సేహి పాణిభి;
తతో చుతాహం తిదసం, నన్దనం ఉపపజ్జహం.
‘‘అనుభోత్వా సుఖం దుక్ఖం, సంసరిత్వా భవాభవే;
తవత్థాయ మహావీర, పరిచ్చత్తఞ్చ జీవితం.
‘‘ఏవం ¶ బహువిధం దుక్ఖం, సమ్పత్తీ చ బహుబ్బిధా;
పచ్ఛిమే భవే సమ్పత్తే, జాతా సావత్థియం పురే.
‘‘మహాధనసేట్ఠికులే, సుఖితే సజ్జితే తథా;
నానారతనపజ్జోతే, సబ్బకామసమిద్ధినే.
‘‘సక్కతా పూజితా చేవ, మానితాపచితా తథా;
రూపసీరిమనుప్పత్తా [రూపసోభగ్గసమ్పన్నా (సీ.)], కులేసు అతిసక్కతా [అభిసమ్మతా (సీ.)].
‘‘అతీవ పత్థితా చాసిం, రూపభోగసిరీహి చ;
పత్థితా సేట్ఠిపుత్తేహి, అనేకేహి సతేహిపి.
‘‘అగారం పజహిత్వాన, పబ్బజిం అనగారియం;
అడ్ఢమాసే అసమ్పత్తే, చతుసచ్చమపాపుణిం.
‘‘ఇద్ధియా ¶ అభినిమ్మిత్వా, చతురస్సం రథం అహం;
బుద్ధస్స పాదే వన్దిస్సం, లోకనాథస్స తాదినో.
‘‘‘సుపుప్ఫితగ్గం ¶ ఉపగమ్మ పాదపం [భిక్ఖునీ (సీ. పీ. క.) థేరీగా. ౨౩౦], ఏకా తువం తిట్ఠసి సాలమూలే;
న ¶ చాపి తే దుతియో అత్థి కోచి [న చత్థి తే దుతియా వణ్ణధాతు (సీ. పీ. క.)], బాలే న త్వం భాయసి ధుత్తకానం’.
‘‘‘సతం సహస్సానిపి ధుత్తకానం [సహస్సానమ్పి ధుత్తకానం (పీ.) థేరీగా. ౨౩౧], సమాగతా ఏదిసకా భవేయ్యుం;
లోమం న ఇఞ్జే న సమ్పవేధే, కిం మే తువం మార కరిస్ససేకో [న మార భాయామి తవేకికాపి (సీ. క.) … తమేకికాసిం (పీ.)].
‘‘‘ఏసా అన్తరధాయామి, కుచ్ఛిం వా పవిసామి తే;
భముకన్తరికాయమ్పి, తిట్ఠన్తిం మం న దక్ఖసి.
‘‘‘చిత్తస్మిం వసీభూతామ్హి, ఇద్ధిపాదా సుభావితా;
సబ్బబన్ధనముత్తామ్హి, న తం భాయామి ఆవుసో.
‘‘‘సత్తిసూలూపమా కామా, ఖన్ధాసం అధికుట్టనా;
యం త్వం కామరతిం బ్రూసి, అరతీ దాని సా మమ.
‘‘‘సబ్బత్థ ¶ విహతా నన్దీ, తమోఖన్ధో పదాలితో;
ఏవం జానాహి పాపిమ, నిహతో త్వమసి అన్తక’.
‘‘జినో తమ్హి గుణే తుట్ఠో, ఏతదగ్గే ఠపేసి మం;
అగ్గా ఇద్ధిమతీనన్తి, పరిసాసు వినాయకో.
‘‘పరిచిణ్ణో మయా సత్థా, కతం బుద్ధస్స సాసనం;
ఓహితో గరుకో భారో, భవనేత్తి సమూహతా.
‘‘యస్సత్థాయ పబ్బజితా, అగారస్మానగారియం;
సో మే అత్థో అనుప్పత్తో, సబ్బసంయోజనక్ఖయో.
‘‘చీవరం ¶ ¶ పిణ్డపాతఞ్చ, పచ్చయం సయనాసనం;
ఖణేన ఉపనామేన్తి, సహస్సాని సమన్తతో.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా;
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఉప్పలవణ్ణా భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉప్పలవణ్ణాథేరియాపదానం నవమం.
౧౦. పటాచారాథేరీఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
ఇతో సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి నాయకో.
‘‘తదాహం హంసవతియం, జాతా సేట్ఠికులే అహుం;
నానారతనపజ్జోతే, మహాసుఖసమప్పితా.
‘‘ఉపేత్వా తం మహావీరం, అస్సోసిం ధమ్మదేసనం;
తతో జాతపసాదాహం, ఉపేసిం సరణం జినం.
‘‘తతో వినయధారీనం, అగ్గం వణ్ణేసి నాయకో;
భిక్ఖునిం లజ్జినిం తాదిం, కప్పాకప్పవిసారదం.
‘‘తదా ¶ ముదితచిత్తాహం, తం ఠానమభికఙ్ఖినీ;
నిమన్తేత్వా దసబలం, ససఙ్ఘం లోకనాయకం.
‘‘భోజయిత్వాన సత్తాహం, దదిత్వావ తిచీవరం [దదిత్వా పత్తచీవరం (స్యా.)];
నిపచ్చ సిరసా పాదే, ఇదం వచనమబ్రవిం.
‘‘‘యా తయా వణ్ణితా వీర, ఇతో అట్ఠమకే ముని;
తాదిసాహం భవిస్సామి, యది సిజ్ఝతి నాయక’.
‘‘తదా ¶ అవోచ మం సత్థా, ‘భద్దే మా భాయి అస్సస;
అనాగతమ్హి అద్ధానే, లచ్ఛసే తం మనోరథం.
‘‘‘సతసహస్సితో ¶ కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదా, ఓరసా ధమ్మనిమ్మితా;
పటాచారాతి నామేన, హేస్సతి సత్థు సావికా’.
‘‘తదాహం ముదితా [పముదీ (క.)] హుత్వా, యావజీవం తదా జినం;
మేత్తచిత్తా పరిచరిం, ససఙ్ఘం లోకనాయకం.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘ఇమమ్హి భద్దకే కప్పే, బ్రహ్మబన్ధు మహాయసో;
కస్సపో నామ గోత్తేన, ఉప్పజ్జి వదతం వరో.
‘‘ఉపట్ఠాకో ¶ మహేసిస్స, తదా ఆసి నరిస్సరో;
కాసిరాజా కికీ నామ, బారాణసిపురుత్తమే.
‘‘తస్సాసిం ¶ తతియా ధీతా, భిక్ఖునీ ఇతి విస్సుతా;
ధమ్మం సుత్వా జినగ్గస్స, పబ్బజ్జం సమరోచయిం.
‘‘అనుజాని న నో తాతో, అగారేవ తదా మయం;
వీసవస్ససహస్సాని, విచరిమ్హ అతన్దితా.
‘‘కోమారిబ్రహ్మచరియం, రాజకఞ్ఞా సుఖేధితా;
బుద్ధోపట్ఠాననిరతా, ముదితా సత్తధీతరో.
‘‘సమణీ సమణగుత్తా చ, భిక్ఖునీ భిక్ఖుదాయికా;
ధమ్మా చేవ సుధమ్మా చ, సత్తమీ సఙ్ఘదాయికా.
‘‘అహం ఉప్పలవణ్ణా చ, ఖేమా భద్దా చ భిక్ఖునీ;
కిసాగోతమీ ధమ్మదిన్నా, విసాఖా హోతి సత్తమీ.
‘‘తేహి కమ్మేహి సుకతేహి, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘పచ్ఛిమే చ భవే దాని, జాతా సేట్ఠికులే అహం;
సావత్థియం పురవరే, ఇద్ధే ఫీతే మహద్ధనే.
‘‘యదా ¶ చ యోబ్బనూపేతా, వితక్కవసగా అహం;
నరం జారపతిం దిస్వా, తేన సద్ధిం అగచ్ఛహం.
‘‘ఏకపుత్తపసూతాహం ¶ , దుతియో కుచ్ఛియా మమం;
తదాహం మాతాపితరో, ఓక్ఖామీతి [ఇక్ఖామీతి (స్యా.), దక్ఖామీతి (సీ.)] సునిచ్ఛితా.
‘‘నారోచేసిం పతిం మయ్హం, తదా తమ్హి పవాసితే;
ఏకికా నిగ్గతా గేహా, గన్తుం సావత్థిముత్తమం.
‘‘తతో ¶ మే సామి ఆగన్త్వా, సమ్భావేసి పథే మమం;
తదా మే కమ్మజా వాతా, ఉప్పన్నా అతిదారుణా.
‘‘ఉట్ఠితో చ మహామేఘో, పసూతిసమయే మమ;
దబ్బత్థాయ తదా గన్త్వా, సామి సప్పేన మారితో.
‘‘తదా విజాతదుక్ఖేన, అనాథా కపణా అహం;
కున్నదిం పూరితం దిస్వా, గచ్ఛన్తీ సకులాలయం.
‘‘బాలం ¶ ఆదాయ అతరిం, పారకూలే చ ఏకకం;
సాయేత్వా [పాయేత్వా (స్యా.), పాతేత్వా (క.)] బాలకం పుత్తం, ఇతరం తరణాయహం.
‘‘నివత్తా ఉక్కుసో హాసి, తరుణం విలపన్తకం;
ఇతరఞ్చ వహీ సోతో, సాహం సోకసమప్పితా.
‘‘సావత్థినగరం గన్త్వా, అస్సోసిం సజనే మతే;
తదా అవోచం సోకట్టా, మహాసోకసమప్పితా.
‘‘ఉభో పుత్తా కాలఙ్కతా, పన్థే మయ్హం పతీ మతో;
మాతా పితా చ భాతా చ, ఏకచితమ్హి డయ్హరే.
‘‘తదా కిసా చ పణ్డు చ, అనాథా దీనమానసా;
ఇతో తతో భమన్తీహం [గచ్ఛన్తీహం (స్యా.), గమేన్తీహం (క.)], అద్దసం నరసారథిం.
‘‘తతో అవోచ మం సత్థా, ‘పుత్తే మా సోచి అస్సస;
అత్తానం తే గవేసస్సు, కిం నిరత్థం విహఞ్ఞసి.
‘‘‘న సన్తి పుత్తా తాణాయ, న ఞాతీ నపి బన్ధవా;
అన్తకేనాధిపన్నస్స, నత్థి ఞాతీసు తాణతా’.
‘‘తం ¶ ¶ సుత్వా మునినో వాక్యం, పఠమం ఫలమజ్ఝగం;
పబ్బజిత్వాన నచిరం, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘ఇద్ధీసు ¶ చ వసీ హోమి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా;
పరచిత్తాని జానామి, సత్థుసాసనకారికా.
‘‘పుబ్బేనివాసం జానామి, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;
ఖేపేత్వా ఆసవే సబ్బే, విసుద్ధాసిం సునిమ్మలా.
‘‘తతోహం వినయం సబ్బం, సన్తికే సబ్బదస్సినో;
ఉగ్గహిం సబ్బవిత్థారం, బ్యాహరిఞ్చ యథాతథం.
‘‘జినో తస్మిం గుణే తుట్ఠో, ఏతదగ్గే ఠపేసి మం;
అగ్గా వినయధారీనం, పటాచారావ ఏకికా.
‘‘పరిచిణ్ణో మయా సత్థా, కతం బుద్ధస్స సాసనం;
ఓహితో గరుకో భారో, భవనేత్తి సమూహతా.
‘‘యస్సత్థాయ పబ్బజితా, అగారస్మానగారియం;
సో మే అత్థో అనుప్పత్తో, సబ్బసంయోజనక్ఖయో.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం పటాచారా భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పటాచారాథేరియాపదానం దసమం.
ఏకూపోసథికవగ్గో దుతియో.
తస్సుద్దానం –
ఏకూపోసథికా చేవ, సళలా చాథ మోదకా;
ఏకాసనా పఞ్చదీపా, నళమాలీ చ గోతమీ.
ఖేమా ఉప్పలవణ్ణా చ, పటాచారా చ భిక్ఖునీ;
గాథా సతాని పఞ్చేవ, నవ చాపి తదుత్తరి.
౩. కుణ్డలకేసీవగ్గో
౧. కుణ్డలకేసాథేరీఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ ¶ ¶ నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
ఇతో సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి నాయకో.
‘‘తదాహం హంసవతియం, జాతా సేట్ఠికులే అహుం;
నానారతనపజ్జోతే, మహాసుఖసమప్పితా.
‘‘ఉపేత్వా ¶ తం మహావీరం, అస్సోసిం ధమ్మదేసనం;
తతో జాతప్పసాదాహం, ఉపేసిం సరణం జినం.
‘‘తదా మహాకారుణికో, పదుముత్తరనామకో;
ఖిప్పాభిఞ్ఞానమగ్గన్తి, ఠపేసి భిక్ఖునిం సుభం.
‘‘తం సుత్వా ముదితా హుత్వా, దానం దత్వా మహేసినో;
నిపచ్చ సిరసా పాదే, తం ఠానమభిపత్థయిం.
‘‘అనుమోది మహావీరో, ‘భద్దే యం తేభిపత్థితం;
సమిజ్ఝిస్సతి తం సబ్బం, సుఖినీ హోహి నిబ్బుతా.
‘‘‘సతసహస్సితో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదా, ఓరసా ధమ్మనిమ్మితా;
భద్దాకుణ్డలకేసాతి, హేస్సతి సత్థు సావికా’.
‘‘తేన ¶ కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘తతో చుతా యామమగం, తతోహం తుసితం గతా;
తతో చ నిమ్మానరతిం, వసవత్తిపురం తతో.
‘‘యత్థ యత్థూపపజ్జామి, తస్స కమ్మస్స వాహసా;
తత్థ తత్థేవ రాజూనం, మహేసిత్తమకారయిం.
‘‘తతో ¶ చుతా మనుస్సేసు, రాజూనం చక్కవత్తినం;
మణ్డలీనఞ్చ రాజూనం, మహేసిత్తమకారయిం.
‘‘సమ్పత్తిం ¶ అనుభోత్వాన, దేవేసు మానుసేసు చ;
సబ్బత్థ సుఖితా హుత్వా, నేకకప్పేసు సంసరిం.
‘‘ఇమమ్హి భద్దకే కప్పే, బ్రహ్మబన్ధు మహాయసో;
కస్సపో నామ గోత్తేన, ఉప్పజ్జి వదతం వరో.
‘‘ఉపట్ఠాకో మహేసిస్స, తదా ఆసి నరిస్సరో;
కాసిరాజా కికీ నామ, బారాణసిపురుత్తమే.
‘‘తస్స ధీతా చతుత్థాసిం, భిక్ఖుదాయీతి విస్సుతా;
ధమ్మం సుత్వా జినగ్గస్స, పబ్బజ్జం సమరోచయిం.
‘‘అనుజాని న నో తాతో, అగారేవ తదా మయం;
వీసవస్ససహస్సాని, విచరిమ్హ అతన్దితా.
‘‘కోమారిబ్రహ్మచరియం, రాజకఞ్ఞా సుఖేధితా;
బుద్ధోపట్ఠాననిరతా, ముదితా సత్త ధీతరో.
‘‘సమణీ ¶ సమణగుత్తా చ, భిక్ఖునీ భిక్ఖుదాయికా;
ధమ్మా చేవ సుధమ్మా చ, సత్తమీ సఙ్ఘదాయికా.
‘‘ఖేమా ¶ ఉప్పలవణ్ణా చ, పటాచారా అహం తదా;
కిసాగోతమీ ధమ్మదిన్నా, విసాఖా హోతి సత్తమీ.
‘‘తేహి కమ్మేహి సుకతేహి, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘పచ్ఛిమే చ భవే దాని, గిరిబ్బజపురుత్తమే;
జాతా సేట్ఠికులే ఫీతే, యదాహం యోబ్బనే ఠితా.
‘‘చోరం వధత్థం నీయన్తం, దిస్వా రత్తా తహిం అహం;
పితా మే తం సహస్సేన, మోచయిత్వా వధా తతో.
‘‘అదాసి తస్స మం తాతో, విదిత్వాన మనం మమ;
తస్సాహమాసిం విసట్ఠా, అతీవ దయితా హితా.
‘‘సో మే భూసనలోభేన, బలిమజ్ఝాసయో [ఖలితజ్ఝాసయో (సీ.), బలిం పచ్చాహరం (స్యా.), మాలపచ్ఛాహతం (పీ.)] దిసో;
చోరప్పపాతం నేత్వాన, పబ్బతం చేతయీ వధం.
‘‘తదాహం ¶ ¶ పణమిత్వాన, సత్తుకం సుకతఞ్జలీ;
రక్ఖన్తీ అత్తనో పాణం, ఇదం వచనమబ్రవిం.
‘‘‘ఇదం సువణ్ణకేయూరం, ముత్తా వేళురియా బహూ;
సబ్బం హరస్సు [వరస్సు (క.)] భద్దన్తే, మఞ్చ దాసీతి సావయ’.
‘‘‘ఓరోపయస్సు కల్యాణీ, మా బాళ్హం పరిదేవసి;
న చాహం అభిజానామి, అహన్త్వా ధనమాభతం’.
‘‘‘యతో ¶ సరామి అత్తానం, యతో పత్తోస్మి విఞ్ఞుతం;
న చాహం అభిజానామి, అఞ్ఞం పియతరం తయా’.
‘‘‘ఏహి తం ఉపగూహిస్సం, కత్వాన తం పదక్ఖిణం;
న చ దాని పునో అత్థి [తం వన్దామి పున నత్థి (స్యా.)], మమ తుయ్హఞ్చ సఙ్గమో.
‘‘‘న హి సబ్బేసు ఠానేసు, పురిసో హోతి పణ్డితో;
ఇత్థీపి పణ్డితా హోతి, తత్థ తత్థ విచక్ఖణా.
‘‘‘న హి సబ్బేసు ఠానేసు, పురిసో హోతి పణ్డితో;
ఇత్థీపి పణ్డితా హోతి, లహుం అత్థవిచిన్తికా.
‘‘‘లహుఞ్చ ¶ వత ఖిప్పఞ్చ, నికట్ఠే [నేకత్థే (సీ. స్యా.)] సమచేతయిం;
మిగం ఉణ్ణా యథా ఏవం [చిత్తపుణ్ణాయ తానేవ (స్యా.), మిగం పుణ్ణాయ తేనేవ (పీ.)], తదాహం సత్తుకం వధిం.
‘‘‘యో చ ఉప్పతితం అత్థం, న ఖిప్పమనుబుజ్ఝతి;
సో హఞ్ఞతే మన్దమతి, చోరోవ గిరిగబ్భరే.
‘‘‘యో చ ఉప్పతితం అత్థం, ఖిప్పమేవ నిబోధతి;
ముచ్చతే సత్తుసమ్బాధా, తదాహం సత్తుకా యథా’.
‘‘తదాహం పాతయిత్వాన, గిరిదుగ్గమ్హి సత్తుకం;
సన్తికం సేతవత్థానం, ఉపేత్వా పబ్బజిం అహం.
‘‘సణ్డాసేన చ కేసే మే, లుఞ్చిత్వా సబ్బసో తదా;
పబ్బజిత్వాన సమయం, ఆచిక్ఖింసు నిరన్తరం.
‘‘తతో తం ఉగ్గహేత్వాహం, నిసీదిత్వాన ఏకికా;
సమయం తం విచిన్తేసిం, సువానో మానుసం కరం.
‘‘ఛిన్నం ¶ ¶ గయ్హ సమీపే మే, పాతయిత్వా అపక్కమి;
దిస్వా నిమిత్తమలభిం, హత్థం తం పుళవాకులం.
‘‘తతో ¶ ఉట్ఠాయ సంవిగ్గా, అపుచ్ఛిం సహధమ్మికే;
తే అవోచుం విజానన్తి, తం అత్థం సక్యభిక్ఖవో.
‘‘సాహం తమత్థం పుచ్ఛిస్సం, ఉపేత్వా బుద్ధసావకే;
తే మమాదాయ గచ్ఛింసు, బుద్ధసేట్ఠస్స సన్తికం.
‘‘సో మే ధమ్మమదేసేసి, ఖన్ధాయతనధాతుయో;
అసుభానిచ్చదుక్ఖాతి, అనత్తాతి చ నాయకో.
‘‘తస్స ధమ్మం సుణిత్వాహం, ధమ్మచక్ఖుం విసోధయిం;
తతో విఞ్ఞాతసద్ధమ్మా, పబ్బజ్జం ఉపసమ్పదం.
‘‘ఆయాచితో తదా ఆహ, ‘ఏహి భద్దే’తి నాయకో;
తదాహం ఉపసమ్పన్నా, పరిత్తం తోయమద్దసం.
‘‘పాదపక్ఖాలనేనాహం ¶ , ఞత్వా సఉదయబ్బయం;
తథా సబ్బేపి సఙ్ఖారే, ఈదిసం చిన్తయిం [సఙ్ఖారా, ఇతి సంచిన్తయిం (సీ. స్యా. పీ.)] తదా.
‘‘తతో చిత్తం విముచ్చి మే, అనుపాదాయ సబ్బసో;
ఖిప్పాభిఞ్ఞానమగ్గం మే, తదా పఞ్ఞాపయీ జినో.
‘‘ఇద్ధీసు చ వసీ హోమి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా;
పరచిత్తాని జానామి, సత్థుసాసనకారికా.
‘‘పుబ్బేనివాసం జానామి, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;
ఖేపేత్వా ఆసవే సబ్బే, విసుద్ధాసిం సునిమ్మలా.
‘‘పరిచిణ్ణో ¶ మయా సత్థా, కతం బుద్ధస్స సాసనం;
ఓహితో గరుకో భారో, భవనేత్తి సమూహతా.
‘‘యస్సత్థాయ పబ్బజితా, అగారస్మానగారియం;
సో మే అత్థో అనుప్పత్తో, సబ్బసంయోజనక్ఖయో.
‘‘అత్థధమ్మనిరుత్తీసు, పటిభానే తథేవ చ;
ఞాణం మే విమలం సుద్ధం, బుద్ధసేట్ఠస్స సాసనే.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగీవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి, మమ బుద్ధస్స సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం భద్దాకుణ్డలకేసా భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కుణ్డలకేసాథేరియాపదానం పఠమం.
౨. కిసాగోతమీథేరీఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
ఇతో సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి నాయకో.
‘‘తదాహం ¶ హంసవతియం, జాతా అఞ్ఞతరే కులే;
ఉపేత్వా తం నరవరం, సరణం సముపాగమిం.
‘‘ధమ్మఞ్చ తస్స అస్సోసిం, చతుసచ్చూపసఞ్హితం;
మధురం పరమస్సాదం, వట్టసన్తిసుఖావహం [చిత్తసన్తి … (స్యా.)].
‘‘తదా చ భిక్ఖునిం వీరో, లూఖచీవరధారినిం;
ఠపేన్తో ఏతదగ్గమ్హి, వణ్ణయీ పురిసుత్తమో.
‘‘జనేత్వానప్పకం ¶ పీతిం, సుత్వా భిక్ఖునియా గుణే;
కారం కత్వాన బుద్ధస్స, యథాసత్తి యథాబలం.
‘‘నిపచ్చ మునివరం తం, తం ఠానమభిపత్థయిం;
తదానుమోది సమ్బుద్ధో, ఠానలాభాయ నాయకో.
‘‘‘సతసహస్సితో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదా, ఓరసా ధమ్మనిమ్మితా;
కిసాగోతమీ [గోతమీ నామ (సీ. క.)] నామేన, హేస్సతి సత్థు సావికా’.
‘‘తం ¶ సుత్వా ముదితా హుత్వా, యావజీవం తదా జినం;
మేత్తచిత్తా పరిచరిం, పచ్చయేహి వినాయకం.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘ఇమమ్హి ¶ భద్దకే కప్పే, బ్రహ్మబన్ధు మహాయసో;
కస్సపో నామ గోత్తేన, ఉప్పజ్జి వదతం వరో.
‘‘ఉపట్ఠాకో ¶ మహేసిస్స, తదా ఆసి నరిస్సరో;
కాసిరాజా కికీ నామ, బారాణసిపురుత్తమే.
‘‘పఞ్చమీ తస్స ధీతాసిం, ధమ్మా నామేన విస్సుతా;
ధమ్మం సుత్వా జినగ్గస్స, పబ్బజ్జం సమరోచయిం.
‘‘అనుజాని న నో తాతో, అగారేవ తదా మయం;
వీసవస్ససహస్సాని, విచరిమ్హ అతన్దితా.
‘‘కోమారిబ్రహ్మచరియం, రాజకఞ్ఞా సుఖేధితా;
బుద్ధోపట్ఠాననిరతా, ముదితా సత్త ధీతరో.
‘‘సమణీ సమణగుత్తా చ, భిక్ఖునీ భిక్ఖుదాయికా;
ధమ్మా చేవ సుధమ్మా చ, సత్తమీ సఙ్ఘదాయికా.
‘‘ఖేమా ఉప్పలవణ్ణా చ, పటాచారా చ కుణ్డలా;
అహఞ్చ ధమ్మదిన్నా చ, విసాఖా హోతి సత్తమీ.
‘‘తేహి కమ్మేహి సుకతేహి, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘పచ్ఛిమే చ భవే దాని, జాతా సేట్ఠికులే అహం;
దుగ్గతే అధనే నట్ఠే [నీచే (స్యా.), నిద్ధే (పీ.)], గతా చ సధనం కులం.
‘‘పతిం ఠపేత్వా సేసా మే, దేస్సన్తి అధనా ఇతి;
యదా చ పసూతా [ససుతా (సీ. పీ.)] ఆసిం, సబ్బేసం దయితా తదా.
‘‘యదా ¶ సో తరుణో భద్దో [పుత్తో (సీ. స్యా.)], కోమలకో [కోమారకో (స్యా.), కోమలఙ్గో (సీ. పీ.)] సుఖేధితో;
సపాణమివ కన్తో మే, తదా యమవసం గతో.
‘‘సోకట్టా ¶ దీనవదనా ¶ , అస్సునేత్తా రుదమ్ముఖా;
మతం కుణపమాదాయ, విలపన్తీ గమామహం.
‘‘తదా ఏకేన సన్దిట్ఠా, ఉపేత్వాభిసక్కుత్తమం;
అవోచం దేహి భేసజ్జం, పుత్తసఞ్జీవనన్తి భో.
‘‘న విజ్జన్తే మతా యస్మిం, గేహే సిద్ధత్థకం తతో;
ఆహరాతి జినో ఆహ, వినయోపాయకోవిదో.
‘‘తదా ¶ గమిత్వా సావత్థిం, న లభిం తాదిసం ఘరం;
కుతో సిద్ధత్థకం తస్మా, తతో లద్ధా సతిం అహం.
‘‘కుణపం ఛడ్డయిత్వాన, ఉపేసిం లోకనాయకం;
దూరతోవ మమం దిస్వా, అవోచ మధురస్సరో.
‘‘‘యో చ వస్ససతం జీవే, అపస్సం ఉదయబ్బయం;
ఏకాహం జీవితం సేయ్యో, పస్సతో ఉదయబ్బయం.
‘‘‘న గామధమ్మో నిగమస్స ధమ్మో, న చాపియం ఏకకులస్స ధమ్మో;
సబ్బస్స లోకస్స సదేవకస్స, ఏసేవ ధమ్మో యదిదం అనిచ్చతా’.
‘‘సాహం సుత్వానిమా [సహసుత్వానిమా (క.)] గాథా, ధమ్మచక్ఖుం విసోధయిం;
తతో విఞ్ఞాతసద్ధమ్మా, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘తథా పబ్బజితా సన్తీ, యుఞ్జన్తీ జినసాసనే;
న చిరేనేవ కాలేన, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘ఇద్ధీసు ¶ చ వసీ హోమి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా;
పరచిత్తాని జానామి, సత్థుసాసనకారికా.
‘‘పుబ్బేనివాసం జానామి, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;
ఖేపేత్వా ఆసవే సబ్బే, విసుద్ధాసిం సునిమ్మలా.
‘‘పరిచిణ్ణో మయా సత్థా, కతం బుద్ధస్స సాసనం;
ఓహితో గరుకో భారో, భవనేత్తి సమూహతా.
‘‘యస్సత్థాయ ¶ ¶ పబ్బజితా, అగారస్మానగారియం;
సో మే అత్థో అనుప్పత్తో, సబ్బసంయోజనక్ఖయో.
‘‘అత్థధమ్మనిరుత్తీసు, పటిభానే తథేవ చ;
ఞాణం మే విమలం సుద్ధం, బుద్ధసేట్ఠస్స వాహసా.
‘‘సఙ్కారకూటా ఆహిత్వా, సుసానా రథియాపి చ;
తతో సఙ్ఘాటికం కత్వా, లూఖం ధారేమి చీవరం.
‘‘జినో తస్మిం గుణే తుట్ఠో, లూఖచీవరధారణే;
ఠపేసి ఏతదగ్గమ్హి, పరిసాసు వినాయకో.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం ¶ సుదం కిసాగోతమీ భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
కిసాగోతమీథేరియాపదానం దుతియం.
౩. ధమ్మదిన్నాథేరీఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
ఇతో సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి నాయకో.
‘‘తదాహం హంసవతియం, కులే అఞ్ఞతరే అహుం;
పరకమ్మకారీ ఆసిం, నిపకా సీలసంవుతా.
‘‘పదుముత్తరబుద్ధస్స, సుజాతో అగ్గసావకో;
విహారా అభినిక్ఖమ్మ, పిణ్డపాతాయ [పత్తమాదాయ (క.)] గచ్ఛతి.
‘‘ఘటం గహేత్వా గచ్ఛన్తీ, తదా ఉదకహారికా;
తం దిస్వా అదదం పూపం, పసన్నా సేహి పాణిభి.
‘‘పటిగ్గహేత్వా తత్థేవ, నిసిన్నో పరిభుఞ్జి సో;
తతో నేత్వాన తం గేహం, అదాసిం తస్స భోజనం.
‘‘తతో ¶ మే అయ్యకో తుట్ఠో, అకరీ సుణిసం సకం;
సస్సుయా సహ గన్త్వాన, సమ్బుద్ధం అభివాదయిం.
‘‘తదా సో ధమ్మకథికం, భిక్ఖునిం పరికిత్తయం;
ఠపేసి ఏతదగ్గమ్హి, తం సుత్వా ముదితా అహం.
‘‘నిమన్తయిత్వా ¶ సుగతం, ససఙ్ఘం లోకనాయకం;
మహాదానం దదిత్వాన, తం ఠానమభిపత్థయిం.
‘‘తతో ¶ మం సుగతో ఆహ, ఘననిన్నాదసుస్సరో [ఘననిన్నాదసుస్సరే (క.)];
‘మముపట్ఠాననిరతే, ససఙ్ఘపరివేసికే.
‘‘‘సద్ధమ్మస్సవనే ¶ యుత్తే, గుణవద్ధితమానసే;
భద్దే భవస్సు ముదితా, లచ్ఛసే పణిధీఫలం.
‘‘‘సతసహస్సితో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదా, ఓరసా ధమ్మనిమ్మితా;
ధమ్మదిన్నాతి నామేన, హేస్సతి సత్థు సావికా’.
‘‘తం సుత్వా ముదితా హుత్వా, యావజీవం మహామునిం;
మేత్తచిత్తా పరిచరిం, పచ్చయేహి వినాయకం.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘ఇమమ్హి భద్దకే కప్పే, బ్రహ్మబన్ధు మహాయసో;
కస్సపో నామ గోత్తేన, ఉప్పజ్జి వదతం వరో.
‘‘ఉపట్ఠాకో మహేసిస్స, తదా ఆసి నరిస్సరో;
కాసిరాజా కికీ నామ, బారాణసిపురుత్తమే.
‘‘ఛట్ఠా తస్సాసహం ధీతా, సుధమ్మా ఇతి విస్సుతా;
ధమ్మం సుత్వా జినగ్గస్స, పబ్బజ్జం సమరోచయిం.
‘‘అనుజాని న నో తాతో, అగారేవ తదా మయం;
వీసవస్ససహస్సాని, విచరిమ్హ అతన్దితా.
తతియం భాణవారం.
‘‘కోమారిబ్రహ్మచరియం ¶ ¶ , రాజకఞ్ఞా సుఖేధితా;
బుద్ధోపట్ఠాననిరతా, ముదితా సత్త ధీతరో.
‘‘సమణీ సమణగుత్తా చ, భిక్ఖునీ భిక్ఖుదాయికా;
ధమ్మా చేవ సుధమ్మా చ, సత్తమీ సఙ్ఘదాయికా.
‘‘ఖేమా ఉప్పలవణ్ణా చ, పటాచారా చ కుణ్డలా;
గోతమీ చ అహఞ్చేవ, విసాఖా హోతి సత్తమీ.
‘‘తేహి కమ్మేహి సుకతేహి, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘పచ్ఛిమే ¶ ¶ చ భవే దాని, గిరిబ్బజపురుత్తమే;
జాతా సేట్ఠికులే ఫీతే, సబ్బకామసమిద్ధినే.
‘‘యదా రూపగుణూపేతా, పఠమే యోబ్బనే ఠితా;
తదా పరకులం గన్త్వా, వసిం సుఖసమప్పితా.
‘‘ఉపేత్వా లోకసరణం, సుణిత్వా ధమ్మదేసనం;
అనాగామిఫలం పత్తో, సామికో మే సుబుద్ధిమా.
‘‘తదాహం అనుజానేత్వా, పబ్బజిం అనగారియం;
న చిరేనేవ కాలేన, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘తదా ఉపాసకో సో మం, ఉపగన్త్వా అపుచ్ఛథ;
గమ్భీరే నిపుణే పఞ్హే, తే సబ్బే బ్యాకరిం అహం.
‘‘జినో తస్మిం గుణే తుట్ఠో, ఏతదగ్గే ఠపేసి మం;
‘భిక్ఖునిం ధమ్మకథికం, నాఞ్ఞం పస్సామి ఏదిసిం.
‘ధమ్మదిన్నా ¶ యథా ధీరా, ఏవం ధారేథ భిక్ఖవో’;
‘‘ఏవాహం పణ్డితా హోమి [జాతా (సీ.), నామ (స్యా.)], నాయకేనానుకమ్పితా.
‘‘పరిచిణ్ణో మయా సత్థా, కతం బుద్ధస్స సాసనం;
ఓహితో గరుకో భారో, భవనేత్తి సమూహతా.
‘‘యస్సత్థాయ పబ్బజితా, అగారస్మానగారియం;
సో మే అత్థో అనుప్పత్తో, సబ్బసంయోజనక్ఖయో.
‘‘ఇద్ధీసు ¶ చ వసీ హోమి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా;
పరచిత్తాని జానామి, సత్థుసాసనకారికా.
‘‘పుబ్బేనివాసం జానామి, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;
ఖేపేత్వా ఆసవే సబ్బే, విసుద్ధాసిం సునిమ్మలా.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ధమ్మదిన్నా భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ధమ్మదిన్నాథేరియాపదానం తతియం.
౪. సకులాథేరీఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ ¶ నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
ఇతో సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి నాయకో.
‘‘హితాయ సబ్బసత్తానం, సుఖాయ వదతం వరో;
అత్థాయ పురిసాజఞ్ఞో, పటిపన్నో సదేవకే.
‘‘యసగ్గపత్తో ¶ సిరిమా, కిత్తివణ్ణగతో జినో;
పూజితో సబ్బలోకస్స, దిసాసబ్బాసు విస్సుతో.
‘‘ఉత్తిణ్ణవిచికిచ్ఛో సో, వీతివత్తకథంకథో;
సమ్పుణ్ణమనసఙ్కప్పో, పత్తో సమ్బోధిముత్తమం.
‘‘అనుప్పన్నస్స మగ్గస్స, ఉప్పాదేతా నరుత్తమో;
అనక్ఖాతఞ్చ అక్ఖాసి, అసఞ్జాతఞ్చ సఞ్జనీ.
‘‘మగ్గఞ్ఞూ చ మగ్గవిదూ, మగ్గక్ఖాయీ నరాసభో;
మగ్గస్స కుసలో సత్థా, సారథీనం వరుత్తమో.
‘‘మహాకారుణికో సత్థా, ధమ్మం దేసేసి నాయకో;
నిముగ్గే కామపఙ్కమ్హి, సముద్ధరతి పాణినే.
‘‘తదాహం హంసవతియం, జాతా ఖత్తియనన్దనా;
సురూపా సధనా చాపి, దయితా చ సిరీమతీ.
‘‘ఆనన్దస్స ¶ మహారఞ్ఞో, ధీతా పరమసోభణా;
వేమాతా [వేమాతు (సీ.)] భగినీ చాపి, పదుముత్తరనామినో.
‘‘రాజకఞ్ఞాహి ¶ సహితా, సబ్బాభరణభూసితా;
ఉపాగమ్మ మహావీరం, అస్సోసిం ధమ్మదేసనం.
‘‘తదా హి సో లోకగరు, భిక్ఖునిం దిబ్బచక్ఖుకం;
కిత్తయం పరిసామజ్ఝే [చతుపరిసాయ మజ్ఝే (స్యా.)], అగ్గట్ఠానే ఠపేసి తం.
‘‘సుణిత్వా తమహం హట్ఠా, దానం దత్వాన సత్థునో;
పూజిత్వాన చ సమ్బుద్ధం, దిబ్బచక్ఖుం అపత్థయిం.
‘‘తతో అవోచ మం సత్థా, ‘నన్దే లచ్ఛసి పత్థితం;
పదీపధమ్మదానానం, ఫలమేతం సునిచ్ఛితం.
‘‘‘సతసహస్సితో ¶ కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదా, ఓరసా ధమ్మనిమ్మితా;
సకులా నామ నామేన [సకులాతి చ నామేన (స్యా.)], హేస్సతి సత్థు సావికా’.
‘‘తేన ¶ కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘ఇమమ్హి భద్దకే కప్పే, బ్రహ్మబన్ధు మహాయసో;
కస్సపో నామ గోత్తేన, ఉప్పజ్జి వదతం వరో.
‘‘పరిబ్బాజకినీ ఆసిం, తదాహం ఏకచారినీ;
భిక్ఖాయ విచరిత్వాన, అలభిం తేలమత్తకం.
‘‘తేన దీపం పదీపేత్వా, ఉపట్ఠిం సబ్బసంవరిం;
చేతియం ద్విపదగ్గస్స [దిపదగ్గస్స (సీ. స్యా. పీ.)], విప్పసన్నేన చేతసా.
‘‘తేన ¶ కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘యత్థ యత్థూపపజ్జామి, తస్స కమ్మస్స వాహసా;
పజ్జలన్తి [సఞ్జలన్తి (స్యా. క.), సంచరన్తి (పీ.)] మహాదీపా, తత్థ తత్థ గతాయ మే.
‘‘తిరోకుట్టం ¶ తిరోసేలం, సమతిగ్గయ్హ పబ్బతం;
పస్సామహం యదిచ్ఛామి, దీపదానస్సిదం ఫలం.
‘‘విసుద్ధనయనా హోమి, యససా చ జలామహం;
సద్ధాపఞ్ఞావతీ చేవ, దీపదానస్సిదం ఫలం.
‘‘పచ్ఛిమే చ భవే దాని, జాతా విప్పకులే అహం;
పహూతధనధఞ్ఞమ్హి, ముదితే రాజపూజితే.
‘‘అహం సబ్బఙ్గసమ్పన్నా, సబ్బాభరణభూసితా;
పురప్పవేసే సుగతం, వాతపానే ఠితా అహం.
‘‘దిస్వా జలన్తం యససా, దేవమనుస్ససక్కతం;
అనుబ్యఞ్జనసమ్పన్నం, లక్ఖణేహి విభూసితం.
‘‘ఉదగ్గచిత్తా సుమనా, పబ్బజ్జం సమరోచయిం;
న చిరేనేవ కాలేన, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘ఇద్ధీసు ¶ చ వసీ హోమి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా;
పరచిత్తాని జానామి, సత్థుసాసనకారికా.
‘‘పుబ్బేనివాసం జానామి, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;
ఖేపేత్వా ఆసవే సబ్బే, విసుద్ధాసిం సునిమ్మలా.
‘‘పరిచిణ్ణో ¶ మయా సత్థా, కతం బుద్ధస్స సాసనం;
ఓహితో గరుకో భారో, భవనేత్తి సమూహతా.
‘‘యస్సత్థాయ ¶ పబ్బజితా, అగారస్మానగారియం;
సో మే అత్థో అనుప్పత్తో, సబ్బసంయోజనక్ఖయో.
‘‘తతో మహాకారుణికో, ఏతదగ్గే ఠపేసి మం;
దిబ్బచక్ఖుకానం అగ్గా, సకులాతి నరుత్తమో.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం సకులా భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సకులాథేరియాపదానం చతుత్థం.
౫. నన్దాథేరీఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
ఇతో సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి నాయకో.
‘‘ఓవాదకో విఞ్ఞాపకో, తారకో సబ్బపాణినం;
దేసనాకుసలో బుద్ధో, తారేసి జనతం బహుం.
‘‘అనుకమ్పకో ¶ కారుణికో, హితేసీ సబ్బపాణినం;
సమ్పత్తే తిత్థియే సబ్బే, పఞ్చసీలే పతిట్ఠపి.
‘‘ఏవం నిరాకులం ఆసి, సుఞ్ఞతం తిత్థియేహి చ;
విచిత్తం అరహన్తేహి, వసీభూతేహి తాదిభి.
‘‘రతనానట్ఠపఞ్ఞాసం ¶ , ఉగ్గతోవ మహాముని;
కఞ్చనగ్ఘియసఙ్కాసో, బాత్తింసవరలక్ఖణో.
‘‘వస్ససతసహస్సాని, ఆయు విజ్జతి తావదే;
తావతా తిట్ఠమానో సో, తారేసి జనతం బహుం.
‘‘తదాహం హంసవతియం, జాతా సేట్ఠికులే అహుం;
నానారతనపజ్జోతే, మహాసుఖసమప్పితా.
‘‘ఉపేత్వా తం మహావీరం, అస్సోసిం ధమ్మదేసనం;
అమతం పరమస్సాదం, పరమత్థనివేదకం.
‘‘తదా నిమన్తయిత్వాన, ససఙ్ఘం లోకనాయకం;
దత్వా తస్స మహాదానం, పసన్నా సేహి పాణిభి.
‘‘ఝాయినీనం ¶ భిక్ఖునీనం, అగ్గట్ఠానమపత్థయిం;
నిపచ్చ సిరసా ధీరం, ససఙ్ఘం లోకనాయకం.
‘‘తదా అదన్తదమకో, తిలోకసరణో పభూ;
బ్యాకాసి నరసారథి, ‘లచ్ఛసే తం సుపత్థితం.
‘‘‘సతసహస్సితో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ¶ ధమ్మేసు దాయాదా, ఓరసా ధమ్మనిమ్మితా;
నన్దాతి నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావికా’.
‘‘తం ¶ సుత్వా ముదితా హుత్వా, యావజీవం తదా జినం;
మేత్తచిత్తా పరిచరిం, పచ్చయేహి వినాయకం.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘తతో చుతా యామమగం, తతోహం తుసితం గతా [అగం (సీ. పీ. క.)];
తతో చ నిమ్మానరతిం, వసవత్తిపురం తతో [గతా (స్యా.)].
‘‘యత్థ యత్థూపపజ్జామి, తస్స కమ్మస్స వాహసా;
తత్థ తత్థేవ రాజూనం, మహేసిత్తమకారయిం.
‘‘తతో చుతా మనుస్సత్తే, రాజానం చక్కవత్తినం;
మణ్డలీనఞ్చ రాజూనం, మహేసిత్తమకారయిం.
‘‘సమ్పత్తిం ¶ అనుభోత్వాన, దేవేసు మనుజేసు చ;
సబ్బత్థ సుఖితా హుత్వా, నేకకప్పేసు సంసరిం.
‘‘పచ్ఛిమే భవే సమ్పత్తే, సురమ్మే [పురస్మిం (స్యా.)] కపిలవ్హయే;
రఞ్ఞో సుద్ధోదనస్సాహం, ధీతా ఆసిం అనిన్దితా.
‘‘సిరియా [సిరింవ (సీ.), రంసిరివ (స్యా.)] రూపినిం దిస్వా, నన్దితం ఆసి తం కులం;
తేన నన్దాతి మే నామం, సున్దరం పవరం అహు.
‘‘యువతీనఞ్చ సబ్బాసం, కల్యాణీతి చ విస్సుతా;
తస్మిమ్పి నగరే రమ్మే, ఠపేత్వా తం యసోధరం.
‘‘జేట్ఠో ¶ భాతా తిలోకగ్గో, పచ్ఛిమో [మజ్ఝిమో (పీ.)] అరహా తథా;
ఏకాకినీ గహట్ఠాహం, మాతరా పరిచోదితా.
‘‘‘సాకియమ్హి ¶ కులే జాతా, పుత్తే బుద్ధానుజా తువం;
నన్దేనపి వినా భూతా, అగారే కిం ను అచ్ఛసి.
‘‘‘జరావసానం యోబ్బఞ్ఞం, రూపం అసుచిసమ్మతం;
రోగన్తమపిచారోగ్యం, జీవితం మరణన్తికం.
‘‘‘ఇదమ్పి తే సుభం రూపం, ససీకన్తం మనోహరం;
భూసనానం అలఙ్కారం, సిరిసఙ్ఘాటసన్నిభం.
‘‘‘పుఞ్జితం ¶ లోకసారంవ, నయనానం రసాయనం;
పుఞ్ఞానం కిత్తిజననం, ఉక్కాకకులనన్దనం.
‘‘‘న చిరేనేవ కాలేన, జరా సమధిసేస్సతి [సమభిభోస్సతి (సీ. స్యా.), సమధిహేస్సతి (పీ.)];
విహాయ గేహం కారుఞ్ఞే [కారుఞ్ఞే (సీ. పీ.), పారయ్హిం (స్యా.)], చర ధమ్మమనిన్దితే’.
‘‘సుత్వాహం మాతు వచనం, పబ్బజిం అనగారియం;
దేహేన న తు చిత్తేన, రూపయోబ్బనలాళితా.
‘‘మహతా చ పయత్తేన, ఝానజ్ఝేన పరం మమ;
కాతుఞ్చ వదతే మాతా, న చాహం తత్థ ఉస్సుకా.
‘‘తతో మహాకారుణికో, దిస్వా మం కామలాలసం [కమలాననం (స్యా.)];
నిబ్బిన్దనత్థం రూపస్మిం, మమ చక్ఖుపథే జినో.
‘‘సకేన ఆనుభావేన, ఇత్థిం మాపేసి సోభినిం;
దస్సనీయం సురుచిరం, మమతోపి సురూపినిం.
‘‘తమహం ¶ ¶ విమ్హితా దిస్వా, అతివిమ్హితదేహినిం;
చిన్తయిం సఫలం మేతి, నేత్తలాభఞ్చ మానుసం.
‘‘తమహం ఏహి సుభగే, యేనత్థో తం వదేహి మే;
కులం తే నామగోత్తఞ్చ, వద మే యది తే పియం.
‘న ¶ వఞ్చకాలో సుభగే [పఞ్హకాలో సుభణే (సీ. స్యా. పీ.)], ఉచ్ఛఙ్గే మం నివాసయ;
సీదన్తీవ మమఙ్గాని, పసుప్పయ ముహుత్తకం’.
‘‘తతో సీసం మమఙ్కే సా, కత్వా సయి సులోచనా;
తస్సా నలాటే పతితా, లుద్ధా [లూతా (స్యా.)] పరమదారుణా.
‘‘సహ తస్సా నిపాతేన, పిళకా ఉపపజ్జథ;
పగ్ఘరింసు పభిన్నా చ, కుణపా పుబ్బలోహితా.
‘‘పభిన్నం వదనఞ్చాపి, కుణపం పూతిగన్ధనం;
ఉద్ధుమాతం వినిలఞ్చ, పుబ్బఞ్చాపి సరీరకం.
‘‘సా పవేదితసబ్బఙ్గీ, నిస్ససన్తీ ముహుం ముహుం;
వేదయన్తీ సకం దుక్ఖం, కరుణం పరిదేవయి.
‘‘‘దుక్ఖేన ¶ దుక్ఖితా హోమి, ఫుసయన్తి చ వేదనా;
మహాదుక్ఖే నిముగ్గమ్హి, సరణం హోహి మే సఖీ’.
‘‘‘కుహిం వదనసోభం తే, కుహిం తే తుఙ్గనాసికా;
తమ్బబిమ్బవరోట్ఠం తే, వదనం తే కుహిం గతం.
‘‘‘కుహిం ససీనిభం వణ్ణం, కమ్బుగీవా కుహిం గతా;
దోళాలోలావ [దామామాలఞ్చ (స్యా.), దోలోలుల్లావ (క.)] తే కణ్ణా, వేవణ్ణం సముపాగతా.
‘‘‘మకుళఖారకాకారా ¶ [మకులమ్బురూహాకారా (సీ.), మకుళపదుమాకారా (స్యా.)], కలికావ [కలసావ (సీ. స్యా. పీ.)] పయోధరా;
పభిన్నా పూతికుణపా, దుట్ఠగన్ధిత్తమాగతా.
‘‘‘వేదిమజ్ఝావ సుస్సోణీ [తనుమజ్ఝా పుథుస్సోణీ (సీ. స్యా.), వేదిమజ్ఝా పుథుస్సోణీ (పీ.)], సూనావ నీతకిబ్బిసా;
జాతా అమేజ్ఝభరితా, అహో రూపమసస్సతం.
‘‘‘సబ్బం సరీరసఞ్జాతం, పూతిగన్ధం భయానకం;
సుసానమివ బీభచ్ఛం, రమన్తే యత్థ బాలిసా’.
‘‘తదా ¶ మహాకారుణికో, భాతా మే లోకనాయకో;
దిస్వా సంవిగ్గచిత్తం మం, ఇమా గాథా అభాసథ.
‘‘‘ఆతురం ¶ కుణపం పూతిం, పస్స నన్దే సముస్సయం;
అసుభాయ చిత్తం భావేహి, ఏకగ్గం సుసమాహితం.
‘‘‘యథా ఇదం తథా ఏతం, యథా ఏతం తథా ఇదం;
దుగ్గన్ధం పూతికం వాతి, బాలానం అభినన్దితం.
‘‘‘ఏవమేతం అవేక్ఖన్తీ, రత్తిన్దివమతన్దితా;
తతో సకాయ పఞ్ఞాయ, అభినిబ్బిజ్ఝ దక్ఖసి’.
‘‘తతోహం అతిసంవిగ్గా, సుత్వా గాథా సుభాసితా;
తత్రట్ఠితావహం సన్తీ, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘యత్థ యత్థ నిసిన్నాహం, సదా ఝానపరాయనా;
జినో తస్మిం గుణే తుట్ఠో, ఏతదగ్గే ఠపేసి మం.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం ¶ ¶ వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం నన్దా భిక్ఖునీ జనపదకల్యాణీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
నన్దాథేరియాపదానం పఞ్చమం.
౬. సోణాథేరీఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
ఇతో సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి నాయకో.
‘‘తదా సేట్ఠికులే జాతా, సుఖితా పూజితా పియా;
ఉపేత్వా తం మునివరం, అస్సోసిం మధురం వచం.
‘‘ఆరద్ధవీరియానగ్గం, వణ్ణేసి [వణ్ణేతి (స్యా.)] భిక్ఖునిం జినో;
తం సుత్వా ముదితా హుత్వా, కారం కత్వాన సత్థునో.
‘‘అభివాదియ సమ్బుద్ధం, ఠానం తం పత్థయిం తదా;
అనుమోది మహావీరో, ‘సిజ్ఝతం పణిధీ తవ.
‘‘‘సతసహస్సితో ¶ కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ¶ ¶ ధమ్మేసు దాయాదా, ఓరసా ధమ్మనిమ్మితా;
సోణాతి నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావికా’.
‘‘తం సుత్వా ముదితా హుత్వా, యావజీవం తదా జినం;
మేత్తచిత్తా పరిచరిం, పచ్చయేహి వినాయకం.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘పచ్ఛిమే చ భవే దాని, జాతా సేట్ఠికులే అహం;
సావత్థియం పురవరే, ఇద్ధే ఫీతే మహద్ధనే.
‘‘యదా ¶ చ యోబ్బనప్పత్తా, గన్త్వా పతికులం అహం;
దస పుత్తాని అజనిం, సురూపాని విసేసతో.
‘‘సుఖేధితా చ తే సబ్బే, జననేత్తమనోహరా;
అమిత్తానమ్పి రుచితా, మమ పగేవ తే పియా.
‘‘తతో మయ్హం అకామాయ, దసపుత్తపురక్ఖతో;
పబ్బజిత్థ స మే భత్తా, దేవదేవస్స సాసనే.
‘‘తదేకికా విచిన్తేసిం, జీవితేనాలమత్థు మే;
చత్తాయ పతిపుత్తేహి, వుడ్ఢాయ చ వరాకియా.
‘‘అహమ్పి తత్థ గచ్ఛిస్సం, సమ్పత్తో యత్థ మే పతి;
ఏవాహం చిన్తయిత్వాన, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘తతో చ మం భిక్ఖునియో, ఏకం భిక్ఖునుపస్సయే;
విహాయ గచ్ఛుమోవాదం, తాపేహి ఉదకం ఇతి.
‘‘తదా ¶ ఉదకమాహిత్వా, ఓకిరిత్వాన కుమ్భియా;
చుల్లే ఠపేత్వా ఆసీనా, తతో చిత్తం సమాదహిం.
‘‘ఖన్ధే అనిచ్చతో దిస్వా, దుక్ఖతో చ అనత్తతో;
ఖేపేత్వా ఆసవే సబ్బే, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘తదాగన్త్వా భిక్ఖునియో, ఉణ్హోదకమపుచ్ఛిసుం;
తేజోధాతుమధిట్ఠాయ, ఖిప్పం సన్తాపయిం జలం.
‘‘విమ్హితా ¶ ¶ తా జినవరం, ఏతమత్థమసావయుం;
తం సుత్వా ముదితో నాథో, ఇమం గాథం అభాసథ.
‘‘‘యో చ వస్ససతం జీవే, కుసీతో హీనవీరియో;
ఏకాహం జీవితం సేయ్యో, వీరియమారభతో దళ్హం’.
‘‘ఆరాధితో మహావీరో, మయా సుప్పటిపత్తియా;
ఆరద్ధవీరియానగ్గం, మమాహ స మహాముని.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం సోణా భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సోణాథేరియాపదానం ఛట్ఠం.
౭. భద్దకాపిలానీథేరీఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ [సబ్బధమ్మేసు చక్ఖుమా (సీ. పీ.)];
ఇతో సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి నాయకో.
‘‘తదాహు హంసవతియం, విదేహో నామ నామతో [నామకో (స్యా. పీ.)];
సేట్ఠీ పహూతరతనో, తస్స జాయా అహోసహం.
‘‘కదాచి సో నరాదిచ్చం, ఉపేచ్చ సపరిజ్జనో;
ధమ్మమస్సోసి బుద్ధస్స, సబ్బదుక్ఖభయప్పహం [దుక్ఖక్ఖయావహం (స్యా.)].
‘‘సావకం ధుతవాదానం, అగ్గం కిత్తేసి నాయకో;
సుత్వా సత్తాహికం దానం, దత్వా బుద్ధస్స తాదినో.
‘‘నిపచ్చ సిరసా పాదే, తం ఠానమభిపత్థయిం;
స హాసయన్తో పరిసం, తదా హి నరపుఙ్గవో.
‘‘సేట్ఠినో అనుకమ్పాయ, ఇమా గాథా అభాసథ;
‘లచ్ఛసే పత్థితం ఠానం, నిబ్బుతో హోహి పుత్తక.
‘‘‘సతసహస్సితో ¶ ¶ కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
కస్సపో నామ గోత్తేన, హేస్సతి సత్థు సావకో’.
‘‘తం సుత్వా ముదితో హుత్వా, యావజీవం తదా జినం;
మేత్తచిత్తో పరిచరి, పచ్చయేహి వినాయకం.
‘‘సాసనం ¶ జోతయిత్వాన, సో మద్దిత్వా కుతిత్థియే;
వేనేయ్యం వినయిత్వా చ, నిబ్బుతో సో ససావకో.
‘‘నిబ్బుతే ¶ తమ్హి లోకగ్గే, పూజనత్థాయ సత్థునో;
ఞాతిమిత్తే సమానేత్వా, సహ తేహి అకారయి.
‘‘సత్తయోజనికం థూపం, ఉబ్బిద్ధం రతనామయం;
జలన్తం సతరంసింవ, సాలరాజంవ ఫుల్లితం.
‘‘సత్తసతసహస్సాని, పాతియో [చాతియో (స్యా.)] తత్థ కారయి;
నళగ్గీ వియ జోతన్తీ [జోతన్తే (స్యా. పీ.)], రతనేహేవ సత్తహి.
‘‘గన్ధతేలేన పూరేత్వా, దీపానుజ్జలయీ తహిం;
పూజనత్థాయ [పూజత్థాయ (సీ. క.)] మహేసిస్స, సబ్బభూతానుకమ్పినో.
‘‘సత్తసతసహస్సాని, పుణ్ణకుమ్భాని కారయి;
రతనేహేవ పుణ్ణాని, పూజనత్థాయ మహేసినో.
‘‘మజ్ఝే అట్ఠట్ఠకుమ్భీనం, ఉస్సితా కఞ్చనగ్ఘియో;
అతిరోచన్తి వణ్ణేన, సరదేవ దివాకరో.
‘‘చతుద్వారేసు సోభన్తి, తోరణా రతనామయా;
ఉస్సితా ఫలకా రమ్మా, సోభన్తి రతనామయా.
‘‘విరోచన్తి పరిక్ఖిత్తా [పరిక్ఖాయో (స్యా.)], అవటంసా సునిమ్మితా;
ఉస్సితాని పటాకాని, రతనాని విరోచరే.
‘‘సురత్తం సుకతం చిత్తం, చేతియం రతనామయం;
అతిరోచతి వణ్ణేన, ససఞ్ఝోవ [ససజ్ఝావ (స్యా. క.), ససఞ్జావ (పీ.)] దివాకరో.
‘‘థూపస్స ¶ ¶ వేదియో తిస్సో, హరితాలేన పూరయి;
ఏకం మనోసిలాయేకం, అఞ్జనేన చ ఏకికం.
‘‘పూజం ¶ ఏతాదిసం రమ్మం, కారేత్వా వరవాదినో;
అదాసి దానం సఙ్ఘస్స, యావజీవం యథాబలం.
‘‘సహావ సేట్ఠినా తేన, తాని పుఞ్ఞాని సబ్బసో;
యావజీవం కరిత్వాన, సహావ సుగతిం గతా.
‘‘సమ్పత్తియోనుభోత్వాన, దేవత్తే అథ మానుసే;
ఛాయా వియ సరీరేన, సహ తేనేవ సంసరిం.
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, విపస్సీ నామ నాయకో;
ఉప్పజ్జి చారుదస్సనో, సబ్బధమ్మవిపస్సకో.
‘‘తదాయం బన్ధుమతియం, బ్రాహ్మణో సాధుసమ్మతో;
అడ్ఢో సన్తో గుణేనాపి [సత్థాగమేనాసి (సీ.)], ధనేన చ సుదుగ్గతో.
‘‘తదాపి తస్సాహం ఆసిం, బ్రాహ్మణీ సమచేతసా;
కదాచి సో దిజవరో, సఙ్గమేసి మహామునిం.
‘‘నిసిన్నం జనకాయమ్హి, దేసేన్తం అమతం పదం;
సుత్వా ధమ్మం పముదితో, అదాసి ఏకసాటకం.
‘‘ఘరమేకేన వత్థేన, గన్త్వానేతం స మబ్రవి [మమబ్రవి (సీ. స్యా. పీ.)];
‘అనుమోద మహాపుఞ్ఞం [మహాపఞ్ఞే (సీ.), మహాపుఞ్ఞే (స్యా. క.)], దిన్నం బుద్ధస్స సాటకం’.
‘‘తదాహం అఞ్జలిం కత్వా, అనుమోదిం సుపీణితా [సువిదితా (స్యా.), సుపీతియా (క.)];
‘సుదిన్నో సాటకో సామి, బుద్ధసేట్ఠస్స తాదినో’.
‘‘సుఖితో ¶ సజ్జితో హుత్వా, సంసరన్తో భవాభవే;
బారాణసిపురే రమ్మే, రాజా ఆసి మహీపతి.
‘‘తదా ¶ తస్స మహేసీహం, ఇత్థిగుమ్బస్స ఉత్తమా;
తస్సాతి దయితా [తస్సావి దుతియికా (స్యా.)] ఆసిం, పుబ్బస్నేహేన భత్తునో [చుత్తరి (స్యా. పీ. క.)].
‘‘పిణ్డాయ విచరన్తే తే [సో (సీ. స్యా. పీ.)], అట్ఠ పచ్చేకనాయకే;
దిస్వా పముదితో హుత్వా, దత్వా పిణ్డం మహారహం.
‘‘పునో నిమన్తయిత్వాన, కత్వా రతనమణ్డపం;
కమ్మారేహి కతం పత్తం [కతం ఛత్తం (సీ.), కతమట్ఠం (స్యా.)], సోవణ్ణం వత తత్తకం.
‘‘సమానేత్వాన తే సబ్బే, తేసం దానమదాసి సో;
సోణ్ణాసనే పవిట్ఠానం, పసన్నో సేహి పాణిభి.
‘‘తమ్పి ¶ దానం సహాదాసిం, కాసిరాజేనహం తదా;
పునాహం బారాణసియం, జాతా కాసికగామకే.
‘‘కుటుమ్బికకులే ¶ ఫీతే, సుఖితో సో సభాతుకో;
జేట్ఠస్స భాతునో జాయా, అహోసిం సుపతిబ్బతా.
‘‘పచ్చేకబుద్ధం దిస్వాన, కనియస్స మమ భత్తునో [భత్తుకనియసో (స్యా.)];
భాగన్నం తస్స దత్వాన, ఆగతే తమ్హి పావదిం.
‘‘నాభినన్దిత్థ సో దానం, తతో తస్స అదాసహం;
ఉఖా [బుద్ధా (స్యా.)] ఆనియ తం అన్నం, పునో తస్సేవ సో అదా.
‘‘తదన్నం ఛడ్డయిత్వాన, దుట్ఠా బుద్ధస్సహం తదా;
పత్తం కలలపుణ్ణం తం, అదాసిం తస్స తాదినో.
‘‘దానే ¶ చ గహణే చేవ, అపచే పదుసేపి చ;
సమచిత్తముఖం దిస్వా, తదాహం సంవిజిం భుసం.
‘‘పునో ¶ పత్తం గహేత్వాన, సోధయిత్వా సుగన్ధినా;
పసన్నచిత్తా పూరేత్వా, సఘతం సక్కరం అదం.
‘‘యత్థ యత్థూపపజ్జామి, సురూపా హోమి దానతో;
బుద్ధస్స అపకారేన, దుగ్గన్ధా వదనేన చ.
‘‘పున కస్సపవీరస్స, నిధాయన్తమ్హి చేతియే;
సోవణ్ణం ఇట్ఠకం వరం, అదాసిం ముదితా అహం.
‘‘చతుజ్జాతేన గన్ధేన, నిచయిత్వా తమిట్ఠకం;
ముత్తా దుగ్గన్ధదోసమ్హా, సబ్బఙ్గసుసమాగతా.
‘‘సత్తపాతిసహస్సాని, రతనేహేవ సత్తహి;
కారేత్వా ఘతపూరాని, వట్టీని [వట్టీయో (సీ.)] చ సహస్ససో.
‘‘పక్ఖిపిత్వా పదీపేత్వా, ఠపయిం సత్తపన్తియో;
పూజనత్థం లోకనాథస్స, విప్పసన్నేన చేతసా.
‘‘తదాపి తమ్హి పుఞ్ఞమ్హి, భాగినీయి విసేసతో;
పున కాసీసు సఞ్జాతో, సుమిత్తా ఇతి విస్సుతో.
‘‘తస్సాహం భరియా ఆసిం, సుఖితా సజ్జితా పియా;
తదా పచ్చేకమునినో, అదాసిం ఘనవేఠనం.
‘‘తస్సాపి ¶ ¶ భాగినీ ఆసిం, మోదిత్వా దానముత్తమం;
పునాపి కాసిరట్ఠమ్హి, జాతో కోలియజాతియా.
‘‘తదా ¶ కోలియపుత్తానం, సతేహి సహ పఞ్చహి;
పఞ్చపచ్చేకబుద్ధానం, సతాని సముపట్ఠహి.
‘‘తేమాసం తప్పయిత్వాన [వాసయిత్వాన (స్యా. పీ.)], అదాసి చ తిచీవరే [తిచీవరం (స్యా.)];
జాయా తస్స తదా ఆసిం, పుఞ్ఞకమ్మపథానుగా.
‘‘తతో ¶ చుతో అహు రాజా, నన్దో నామ మహాయసో;
తస్సాపి మహేసీ ఆసిం, సబ్బకామసమిద్ధినీ.
‘‘తదా రాజా భవిత్వాన, బ్రహ్మదత్తో మహీపతి;
పదుమవతీపుత్తానం, పచ్చేకమునినం తదా.
‘‘సతాని పఞ్చనూనాని, యావజీవం ఉపట్ఠహిం;
రాజుయ్యానే నివాసేత్వా, నిబ్బుతాని చ పూజయిం.
‘‘చేతియాని చ కారేత్వా, పబ్బజిత్వా ఉభో మయం;
భావేత్వా అప్పమఞ్ఞాయో, బ్రహ్మలోకం అగమ్హసే.
‘‘తతో చుతో మహాతిత్థే, సుజాతో పిప్ఫలాయనో;
మాతా సుమనదేవీతి, కోసిగోత్తో దిజో పితా.
‘‘అహం మద్దే జనపదే, సాకలాయ పురుత్తమే;
కప్పిలస్స దిజస్సాసిం, ధీతా మాతా సుచీమతి.
‘‘ఘనకఞ్చనబిమ్బేన, నిమ్మినిత్వాన మం పితా;
అదా కస్సపధీరస్స, కామేహి వజ్జితస్సమం.
‘‘కదాచి సో కారుణికో, గన్త్వా కమ్మన్తపేక్ఖకో;
కాకాదికేహి ఖజ్జన్తే, పాణే దిస్వాన సంవిజి.
‘‘ఘరేవాహం ¶ తిలే జాతే, దిస్వానాతపతాపనే;
కిమి కాకేహి ఖజ్జన్తే, సంవేగమలభిం తదా.
‘‘తదా సో పబ్బజీ ధీరో, అహం తమనుపబ్బజిం;
పఞ్చవస్సాని నివసిం, పరిబ్బాజవతే [పరిబ్బాజపథే (స్యా. పీ.)] అహం.
‘‘యదా ¶ పబ్బజితా ఆసి, గోతమీ జినపోసికా;
తదాహం తముపగన్త్వా, బుద్ధేన అనుసాసితా.
‘‘న ¶ చిరేనేవ కాలేన, అరహత్తమపాపుణిం;
అహో కల్యాణమిత్తత్తం, కస్సపస్స సిరీమతో.
‘‘సుతో బుద్ధస్స దాయాదో, కస్సపో సుసమాహితో;
పుబ్బేనివాసం యో వేది, సగ్గాపాయఞ్చ పస్సతి.
‘‘అథో ¶ జాతిక్ఖయం పత్తో, అభిఞ్ఞావోసితో ముని;
ఏతాహి తీహి విజ్జాహి, తేవిజ్జో హోతి బ్రాహ్మణో.
‘‘తథేవ భద్దకాపిలానీ [భద్దాకాపిలానీ (సీ. పీ.)], తేవిజ్జా మచ్చుహాయినీ;
ధారేతి అన్తిమం దేహం, జిత్వా మారం సవాహనం.
‘‘దిస్వా ఆదీనవం లోకే, ఉభో పబ్బజితా మయం;
త్యమ్హ ఖీణాసవా దన్తా, సీతిభూతామ్హ నిబ్బుతా.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం భద్దకాపిలానీ భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
భద్దకాపిలానీథేరియాపదానం సత్తమం.
౮. యసోధరాథేరీఅపదానం
ఏకస్మిం సమయే రమ్మే, ఇద్ధే రాజగహే పురే;
పబ్భారమ్హి వరేకమ్హి, వసన్తే నరనాయకే.
వసన్తియా తమ్హి నగరే, రమ్మే భిక్ఖునుపస్సయే;
యసోధరాభిక్ఖునియా, ఏవం ఆసి వితక్కితం.
‘‘సుద్ధోదనో మహారాజా, గోతమీ చ పజాపతీ;
అభిఞ్ఞాతా మహాథేరా, థేరియో చ మహిద్ధికా.
‘‘సన్తిం ¶ గతావ ఆసుం తే, దీపచ్చీవ నిరాసవా;
లోకనాథే ధరన్తేవ, అహమ్పి చ సివం పదం.
‘‘గమిస్సామీతి ¶ చిన్తేత్వా, పస్సన్తీ ఆయుమత్తనో;
పస్సిత్వా ఆయుసఙ్ఖారం, తదహేవ ఖయం గతం.
‘‘పత్తచీవరమాదాయ, నిక్ఖమిత్వా సకస్సమా;
పురక్ఖతా భిక్ఖునీభి, సతేహి సహస్సేహి సా [సహ పఞ్చహి (సీ. పీ.)].
‘‘మహిద్ధికా మహాపఞ్ఞా, సమ్బుద్ధం ఉపసఙ్కమి;
సమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా, సత్థునో చక్కలక్ఖణే;
నిసిన్నా ఏకమన్తమ్హి, ఇదం వచనమబ్రవి.
‘‘‘అట్ఠసత్తతివస్సాహం, పచ్ఛిమో వత్తతే వయో [పచ్ఛిమా వత్తయి వయా (స్యా.)];
పబ్భారమ్హి అనుప్పత్తా, ఆరోచేమి మహాముని.
‘‘‘పరిపక్కో వయో మయ్హం, పరిత్తం మమ జీవితం;
పహాయ వో గమిస్సామి, కతం మే సరణమత్తనో.
‘‘‘వయమ్హి పచ్ఛిమే కాలే, మరణం ఉపరుద్ధతి;
అజ్జరత్తిం మహావీర, పాపుణిస్సామి నిబ్బుతిం.
‘‘‘నత్థి జాతి జరా బ్యాధి, మరణఞ్చ మహామునే;
అజరామరణం పురం, గమిస్సామి అసఙ్ఖతం.
‘‘‘యావతా పరిసా నామ, సముపాసన్తి సత్థునో;
అపరాధమజానన్తీ [సచే మేత్థి (సీ.), పజానన్తీ (క.)], ఖమన్తం సమ్ముఖా మునే.
‘‘‘సంసరిత్వా ¶ ¶ చ సంసారే, ఖలితఞ్చే మమం తయి;
ఆరోచేమి మహావీర, అపరాధం ఖమస్సు మే’.
‘‘సుత్వాన వచనం తస్సా, మునిన్దో ఇదమబ్రవి;
‘కిముత్తరం తే వక్ఖామి, నిబ్బానాయ వజన్తియా.
‘‘‘ఇద్ధిఞ్చాపి నిదస్సేహి, మమ సాసనకారికే;
పరిసానఞ్చ సబ్బాసం, కఙ్ఖం ఛిన్దస్సు యావతా’.
‘‘సుత్వా తం మునినో వాచం, భిక్ఖునీ సా యసోధరా;
వన్దిత్వా మునిరాజం తం, ఇదం వచనమబ్రవి.
‘‘‘యసోధరా ¶ అహం వీర, అగారే తే పజాపతి;
సాకియమ్హి కులే జాతా, ఇత్థిఅఙ్గే పతిట్ఠితా.
‘‘‘థీనం సతసహస్సానం, నవుతీనం ఛదుత్తరి;
అగారే తే అహం వీర, పామోక్ఖా సబ్బా ఇస్సరా.
‘‘‘రూపాచారగుణూపేతా ¶ , యోబ్బనట్ఠా పియంవదా;
సబ్బా మం అపచాయన్తి, దేవతా వియ మానుసా.
‘‘‘కఞ్ఞాసతసహస్సపముఖా, సక్యపుత్తనివేసనే;
సమానసుఖదుక్ఖతా, దేవతా వియ నన్దనే.
‘‘‘కామధాతుమతిక్కమ్మ [కామధాతుమతిక్కన్తా (సీ. స్యా. పీ. క.)], సణ్ఠితా రూపధాతుయా;
రూపేన సదిసా నత్థి, ఠపేత్వా లోకనాయకం.
‘‘‘సమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా, ఇద్ధిం దస్సేసి సత్థునో;
నేకా నానావిధాకారా, మహాఇద్ధీపి దస్సయీ [ఏవమాదీని వత్వాన, ఉపతిత్వాన అమ్బరం; ఇద్ధీ అనేకా దస్సేసి, బుద్ధానుఞ్ఞా యసోధరా; (సీ.)].
‘‘‘చక్కవాళసమం కాయం, సీసం ఉత్తరతో కురు;
ఉభో పక్ఖా దువే దీపా, జమ్బుదీపం సరీరతో.
‘‘‘దక్ఖిణఞ్చ సరం పిఞ్ఛం, నానాసాఖా తు పత్తకా;
చన్దఞ్చ సూరియఞ్చక్ఖి, మేరుపబ్బతతో సిఖం.
‘‘‘చక్కవాలగిరిం ¶ తుణ్డం, జమ్బురుక్ఖం సమూలకం;
బీజమానా ఉపాగన్త్వా, వన్దన్తీ లోకనాయకం.
‘‘‘హత్థివణ్ణం తథేవస్సం, పబ్బతం జలధిం తథా;
చన్దిమం సూరియం మేరుం, సక్కవణ్ణఞ్చ దస్సయి.
‘‘‘యసోధరా ¶ అహం వీర, పాదే వన్దామి చక్ఖుమ;
సహస్సలోకధాతూనం, ఫుల్లపద్మేన ఛాదయి.
‘‘‘బ్రహ్మవణ్ణఞ్చ మాపేత్వా, ధమ్మం దేసేసి సుఞ్ఞతం;
యసోధరా అహం వీర, పాదే వన్దామి చక్ఖుమ.
‘‘‘ఇద్ధీసు చ వసీ హోమి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా;
చేతోపరియఞాణస్స, వసీ హోమి మహాముని.
‘‘‘పుబ్బేనివాసం ¶ జానామి, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘‘అత్థధమ్మనిరుత్తీసు, పటిభానే తథేవ చ;
ఞాణం మయ్హం మహావీర, ఉప్పన్నం తవ సన్తికే.
‘‘‘పుబ్బానం లోకనాథానం, సఙ్గమం తే నిదస్సితం [సుదస్సితం (స్యా. పీ. క.)];
అధికారం బహుం మయ్హం, తుయ్హత్థాయ మహామునే.
‘‘‘యం ¶ మయ్హం పూరితం కమ్మం, కుసలం సరసే మునే;
తుయ్హత్థాయ మహావీర, పుఞ్ఞం ఉపచితం మయా.
‘‘‘అభబ్బట్ఠానే వజ్జేత్వా, వారయిత్వా అనాచరం;
తుయ్హత్థాయ మహావీర, సఞ్చత్తం జీవితం మయా.
‘‘‘నేకకోటిసహస్సాని ¶ , భరియత్థాయదాసి మం;
న తత్థ విమనా హోమి, తుయ్హత్థాయ మహాముని.
‘‘‘నేకకోటిసహస్సాని, ఉపకారాయదాసి మం;
న తత్థ విమనా హోమి, తుయ్హత్థాయ మహాముని.
‘‘‘నేకకోటిసహస్సాని, భోజనత్థాయదాసి మం;
న తత్థ విమనా హోమి, తుయ్హత్థాయ మహాముని.
‘‘‘నేకకోటిసహస్సాని, జీవితాని పరిచ్చజిం;
భయమోక్ఖం కరిస్సన్తి, దదామి మమ జీవితం.
‘‘‘అఙ్గగతే [అఙ్గే ఏవం (క.)] అలఙ్కారే, వత్థే నానావిధే బహూ;
ఇత్థిమణ్డే న గూహామి, తుయ్హత్థాయ మహాముని.
‘‘‘ధనధఞ్ఞపరిచ్చాగం ¶ , గామాని నిగమాని చ;
ఖేత్తం పుత్తా చ ధీతా చ, పరిచ్చత్తా మహాముని.
‘‘‘హత్థీ అస్సా గవా చాపి, దాసియో పరిచారికా;
తుయ్హత్థాయ మహావీర, పరిచ్చత్తా అసఙ్ఖియా.
‘‘‘యం మయ్హం పటిమన్తేసి [పతిమన్తేసి (సీ.)], దానం దస్సామి యాచకే;
విమనం మే న పస్సామి, దదతో దానముత్తమం.
‘‘‘నానావిధం ¶ బహుం దుక్ఖం, సంసారే చ బహుబ్బిధే;
తుయ్హత్థాయ మహావీర, అనుభుత్తం అసఙ్ఖియం.
‘‘‘సుఖప్పత్తానుమోదామి, న చ దుక్ఖేసు దుమ్మనా;
సబ్బత్థ తులితా హోమి, తుయ్హత్థాయ మహాముని.
‘‘‘అనుమగ్గేన ¶ సమ్బుద్ధో, యం ధమ్మం అభినీహరి;
అనుభోత్వా సుఖం దుక్ఖం, పత్తో బోధిం మహాముని.
‘‘‘బ్రహ్మదేవఞ్చ సమ్బుద్ధం, గోతమం లోకనాయకం;
అఞ్ఞేసం లోకనాథానం, సఙ్గమం తే బహుం మయా.
‘‘‘అధికారం ¶ బహుం మయ్హం, తుయ్హత్థాయ మహాముని;
గవేసతో బుద్ధధమ్మే, అహం తే పరిచారికా.
‘‘‘కప్పే చ సతసహస్సే, చతురో చ అసఙ్ఖియే;
దీపఙ్కరో మహావీరో, ఉప్పజ్జి లోకనాయకో.
‘‘‘పచ్చన్తదేసవిసయే, నిమన్తేత్వా తథాగతం;
తస్స ఆగమనం మగ్గం, సోధేన్తి తుట్ఠమానసా.
‘‘‘తేన కాలేన సో ఆసి, సుమేధో నామ బ్రాహ్మణో;
మగ్గఞ్చ పటియాదేసి, ఆయతో [ఆయతం (సీ.)] సబ్బదస్సినో.
‘‘‘తేన కాలేనహం ఆసిం, కఞ్ఞా బ్రాహ్మణసమ్భవా;
సుమిత్తానామ నామేన, ఉపగచ్ఛిం సమాగమం.
‘‘‘అట్ఠ ఉప్పలహత్థాని, పూజనత్థాయ సత్థునో;
ఆదాయ జనసంమజ్ఝే, అద్దసం ఇసి ముగ్గతం.
‘‘‘చిరానుగతం ¶ దయితం [చిరానుపరి ఆసీనం (సీ.)], అతిక్కన్తం మనోహరం;
దిస్వా తదా అమఞ్ఞిస్సం, సఫలం జీవితం మమ.
‘‘‘పరక్కమం తం సఫలం, అద్దసం ఇసినో తదా;
పుబ్బకమ్మేన సమ్బుద్ధే, చిత్తఞ్చాపి పసీది మే.
‘‘‘భియ్యో ¶ చిత్తం పసాదేసిం, ఇసే ఉగ్గతమానసే;
దేయ్యం అఞ్ఞం న పస్సామి, దేమి పుప్ఫాని తే ఇసి.
‘‘‘పఞ్చహత్థా ¶ తవ హోన్తు, తయో హోన్తు మమం ఇసే;
తేన సద్ధిం సమా హోన్తు, బోధత్థాయ తవం ఇసే’.
చతుత్థం భాణవారం.
‘‘ఇసి గహేత్వా పుప్ఫాని, ఆగచ్ఛన్తం మహాయసం;
పూజేసి జనసంమజ్ఝే, బోధత్థాయ మహాఇసి.
‘‘పస్సిత్వా జనసంమజ్ఝే, దీపఙ్కరో మహాముని;
వియాకాసి మహావీరో, ఇసి ముగ్గతమానసం.
‘‘అపరిమేయ్యే ఇతో కప్పే, దీపఙ్కరో మహాముని;
మమ కమ్మం వియాకాసి, ఉజుభావం మహాముని.
‘‘‘సమచిత్తా ¶ సమకమ్మా, సమకారీ భవిస్సతి;
పియా హేస్సతి కమ్మేన, తుయ్హత్థాయ మహాఇసి [మహాఇసే (స్యా.)].
‘‘‘సుదస్సనా సుపియా చ, మనాపా పియవాదినీ;
తస్స ధమ్మేసు దాయాదా, విహరిస్సతి ఇద్ధికా.
‘‘‘యథాపి భణ్డసాముగ్గం, అనురక్ఖతి సామినో;
ఏవం కుసలధమ్మానం, అనురక్ఖిస్సతే అయం.
‘‘‘తస్స తే [తస్స తం (స్యా.)] అనుకమ్పన్తీ, పూరయిస్సతి పారమీ;
సీహోవ పఞ్జరం భేత్వా [హిత్వా (స్యా.), హేత్వా (పీ.)], పాపుణిస్సతి బోధియం’.
‘‘అపరిమేయ్యే ¶ ఇతో కప్పే, యం మం బుద్ధో వియాకరీ;
తం వాచం అనుమోదేన్తీ, ఏవంకారీ భవిం అహం.
‘‘తస్స ¶ కమ్మస్స సుకతస్స, తత్థ చిత్తం పసాదయిం;
దేవమనుస్సకం యోనిం, అనుభోత్వా అసఙ్ఖియం.
‘‘సుఖదుక్ఖేనుభోత్వాహం, దేవేసు మానుసేసు చ;
పచ్ఛిమే భవే సమ్పత్తే, అజాయిం సాకియే కులే.
‘‘రూపవతీ భోగవతీ, యససీలవతీ తతో;
సబ్బఙ్గసమ్పదా హోమి, కులేసు అభిసక్కతా.
‘‘లాభం ¶ సిలోకం సక్కారం, లోకధమ్మసమాగమం;
చిత్తఞ్చ దుక్ఖితం నత్థి, వసామి అకుతోభయా.
‘‘వుత్తఞ్హేతం భగవతా, రఞ్ఞో అన్తేపురే తదా;
ఖత్తియానం పురే వీర, ఉపకారఞ్చ నిద్దిసి.
‘‘ఉపకారా చ యా నారీ, యా చ నారీ సుఖే దుఖే;
అత్థక్ఖాయీ చ యా నారీ, యా చ నారీనుకమ్పికా.
‘‘పఞ్చకోటిసతా బుద్ధా, నవకోటిసతాని చ;
ఏతేసం దేవదేవానం, మహాదానం పవత్తయిం.
‘‘అధికారం మహా [సదా (పీ.) ఏవముపరిపి] మయ్హం, ధమ్మరాజ సుణోహి మే;
ఏకాదసకోటిసతా, బుద్ధా ద్వాదస కోటియో [హోన్తి లోకగ్గనాయకా (సీ. స్యా.), పణ్ణాకోటిసతాని చ (పీ.)].
‘‘ఏతేసం దేవదేవానం, మహాదానం పవత్తయిం;
అధికారం మహా మయ్హం, ధమ్మరాజ సుణోహి మే.
‘‘‘వీసకోటిసతా ¶ ¶ బుద్ధా, తింసకోటిసతాని చ;
ఏతేసం దేవదేవానం, మహాదానం పవత్తయిం.
‘‘‘అధికారం మహా మయ్హం, ధమ్మరాజ సుణోహి మే;
చత్తాలీసకోటిసతా, పఞ్ఞాస కోటిసతాని చ.
‘‘‘ఏతేసం ¶ దేవదేవానం, మహాదానం పవత్తయిం;
అధికారం మహా మయ్హం, ధమ్మరాజ సుణోహి మే.
‘‘‘సట్ఠికోటిసతా బుద్ధా, సత్తతికోటిసతాని చ;
ఏతేసం దేవదేవానం, మహాదానం పవత్తయిం.
‘‘‘అధికారం మహా మయ్హం, ధమ్మరాజ సుణోహి మే;
అసీతికోటిసతా బుద్ధా, నవుతికోటిసతాని చ.
‘‘‘ఏతేసం దేవదేవానం, మహాదానం పవత్తయిం;
అధికారం మహా మయ్హం, ధమ్మరాజ సుణోహి మే.
‘‘‘కోటిసతసహస్సాని, హోన్తి లోకగ్గనాయకా;
ఏతేసం దేవదేవానం, మహాదానం పవత్తయిం.
‘‘‘అధికారం ¶ మహా మయ్హం, ధమ్మరాజ సుణోహి మే;
నవకోటిసహస్సాని, అపరే లోకనాయకా.
‘‘‘ఏతేసం దేవదేవానం, మహాదానం పవత్తయిం;
అధికారం మహా మయ్హం, ధమ్మరాజ సుణోహి మే.
‘‘‘కోటిసతసహస్సాని, పఞ్చాసీతిమహేసినం;
పఞ్చాసీతికోటిసతా, సత్తతింసా చ కోటియో.
‘‘‘ఏతేసం ¶ దేవదేవానం, మహాదానం పవత్తయిం;
అధికారం మహా మయ్హం, ధమ్మరాజ సుణోహి మే.
‘‘‘పచ్చేకబుద్ధా వీతరాగా [ధుతరాగా (పీ. క.)], అట్ఠట్ఠమకకోటియో [అట్ఠమత్తక… (సీ.), అట్ఠమత్థక… (స్యా.)];
అధికారం మహా మయ్హం, ధమ్మరాజ సుణోహి మే.
‘‘‘ఖీణాసవా వీతమలా, అసఙ్ఖియా బుద్ధసావకా;
అధికారం మహా మయ్హం, ధమ్మరాజ సుణోహి మే.
‘‘‘ఏవం ధమ్మే సుచిణ్ణానం, సదా ధమ్మస్స చారినం;
ధమ్మచారీ సుఖం సేతి, అస్మిం లోకే పరమ్హి చ.
‘‘‘ధమ్మం ¶ చరే సుచరితం, న నం దుచ్చరితం చరే;
ధమ్మచారీ సుఖం సేతి, అస్మిం లోకే పరమ్హి చ.
‘‘‘నిబ్బిన్దిత్వాన సంసారే, పబ్బజిం అనగారియం;
సహస్సపరివారేన, పబ్బజిత్వా అకిఞ్చనా.
‘‘‘అగారం విజహిత్వాన, పబ్బజిం అనగారియం;
అడ్ఢమాసే అసమ్పత్తే, చతుసచ్చమపాపుణిం.
‘‘‘చీవరం పిణ్డపాతఞ్చ, పచ్చయం సయనాసనం;
ఉపనేన్తి బహూ జనా, సాగరేయేవ ఊమియో.
‘‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’.
‘‘ఏవం బహువిధం దుక్ఖం, సమ్పత్తీ చ బహుబ్బిధా;
విసుద్ధిభావం సమ్పత్తా, లభామి సబ్బసమ్పదా.
‘‘యా ¶ దదాతి సకత్తానం, పుఞ్ఞత్థాయ మహేసినో;
సహాయసమ్పదా హోన్తి, నిబ్బానపదమసఙ్ఖతం.
‘‘పరిక్ఖీణం అతీతఞ్చ, పచ్చుప్పన్నం అనాగతం;
సబ్బకమ్మం మమం ఖీణం, పాదే వన్దామి చక్ఖుమ’’.
ఇత్థం సుదం యసోధరా భిక్ఖునీ భగవతో సమ్ముఖా ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
యసోధరాథేరియాపదానం అట్ఠమం.
౯. యసోధరాపముఖదసభిక్ఖునీసహస్సఅపదానం
‘‘కప్పే ¶ చ సతసహస్సే, చతురో చ అసఙ్ఖియే;
దీపఙ్కరో నామ జినో, ఉప్పజ్జి లోకనాయకో.
‘‘దీపఙ్కరో మహావీరో, వియాకాసి వినాయకో;
సుమేధఞ్చ సుమిత్తఞ్చ, సమానసుఖదుక్ఖతం.
‘‘సదేవకఞ్చ ¶ పస్సన్తో, విచరన్తో సదేవకం;
తేసం పకిత్తనే అమ్హే, ఉపగమ్మ సమాగమం.
‘‘అమ్హం ¶ సబ్బపతి హోహి [సబ్బా పతీ హోన్తి (పీ.)], అనాగతసమాగమే;
సబ్బావ తుయ్హం భరియా, మనాపా పియవాదికా.
‘‘దానం సీలమయం సబ్బం, భావనా చ సుభావితా;
దీఘరత్తఞ్చ నో [దీఘరత్తమిదం (స్యా. క.)] సబ్బం, పరిచ్చత్తం మహామునే.
‘‘గన్ధం విలేపనం మాలం, దీపఞ్చ రతనామయం;
యంకిఞ్చి పత్థితం సబ్బం, పరిచ్చత్తం మహాముని.
‘‘అఞ్ఞం వాపి కతం కమ్మం, పరిభోగఞ్చ మానుసం;
దీఘరత్తఞ్హి నో సబ్బం, పరిచ్చత్తం మహాముని.
‘‘అనేకజాతిసంసారం, బహుం పుఞ్ఞమ్పి నో కతం;
ఇస్సరమనుభోత్వాన, సంసరిత్వా భవాభవే.
‘‘పచ్ఛిమే ¶ భవే సమ్పత్తే, సక్యపుత్తనివేసనే;
నానాకులూపపన్నాయో, అచ్ఛరా కామవణ్ణినీ.
‘‘లాభగ్గేన యసం పత్తా, పూజితా సబ్బసక్కతా;
లాభియో అన్నపానానం, సదా సమ్మానితా మయం.
‘‘అగారం పజహిత్వాన, పబ్బజిమ్హనగారియం;
అడ్ఢమాసే అసమ్పత్తే, సబ్బా పత్తామ్హ నిబ్బుతిం.
‘‘లాభియో అన్నపానానం, వత్థసేనాసనాని చ;
ఉపేన్తి పచ్చయా సబ్బే, సదా సక్కతపూజితా.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా అమ్హం…పే… విహరామ అనాసవా.
‘‘స్వాగతం ¶ వత నో ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం యసోధరాపముఖాని దసభిక్ఖునీసహస్సాని భగవతో సమ్ముఖా ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
యసోధరాపముఖదసభిక్ఖునీసహస్సాపదానం నవమం.
౧౦. యసోధరాపముఖఅట్ఠారసభిక్ఖునీసహస్సఅపదానం
‘‘అట్ఠారససహస్సాని ¶ , భిక్ఖునీ సక్యసమ్భవా;
యసోధరాపముఖాని, సమ్బుద్ధం ఉపసఙ్కముం.
‘‘అట్ఠారససహస్సాని, సబ్బా హోన్తి మహిద్ధికా;
వన్దన్తీ మునినో పాదే, ఆరోచేన్తి యథాబలం.
‘‘‘జాతి ఖీణా జరా బ్యాధి, మరణఞ్చ మహాముని;
అనాసవం పదం సన్తం, అమతం యామ నాయక.
‘‘‘ఖలితఞ్చే పురే అత్థి, సబ్బాసమ్పి మహాముని;
అపరాధమజానన్తీ, ఖమ అమ్హం వినాయక.
‘‘‘ఇద్ధిఞ్చాపి నిదస్సేథ, మమ సాసనకారికా;
పరిసానఞ్చ సబ్బాసం, కఙ్ఖం ఛిన్దథ యావతా.
‘‘‘యసోధరా ¶ మహావీర, మనాపా పియదస్సనా;
సబ్బా ¶ తుయ్హం మహావీర, అగారస్మిం పజాపతి.
‘‘‘థీనం సతసహస్సానం, నవుతీనం ఛదుత్తరి;
అగారే తే మయం వీర, పామోక్ఖా సబ్బా ఇస్సరా.
‘‘‘రూపాచారగుణూపేతా, యోబ్బనట్ఠా పియంవదా;
సబ్బా నో అపచాయన్తి, దేవతా వియ మానుసా.
‘‘‘అట్ఠారససహస్సాని, సబ్బా సాకియసమ్భవా;
యసోధరాసహస్సాని, పామోక్ఖా ఇస్సరా తదా.
‘‘‘కామధాతుమతిక్కమ్మ ¶ , సణ్ఠితా రూపధాతుయా;
రూపేన సదిసా నత్థి, సహస్సానం మహాముని.
‘‘‘సమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా, ఇద్ధిం దస్సంసు సత్థునో;
నేకా నానావిధాకారా, మహాఇద్ధీపి దస్సయుం.
‘‘‘చక్కవాళసమం కాయం, సీసం ఉత్తరతో కురు;
ఉభో పక్ఖా దువే దీపా, జమ్బుదీపం సరీరతో.
‘‘‘దక్ఖిణఞ్చ సరం పిఞ్ఛం, నానాసాఖా తు పత్తకా;
చన్దఞ్చ సూరియఞ్చక్ఖి, మేరుపబ్బతతో సిఖం.
‘‘‘చక్కవాళగిరిం ¶ తుణ్డం, జమ్బురుక్ఖం సమూలకం;
బీజమానా ఉపాగన్త్వా, వన్దన్తీ లోకనాయకం.
‘‘‘హత్థివణ్ణం తథేవస్సం, పబ్బతం జలధిం తథా;
చన్దఞ్చ సూరియం మేరుం, సక్కవణ్ణఞ్చ దస్సయుం.
‘‘‘యసోధరా ¶ మయం వీర, పాదే వన్దామ చక్ఖుమ;
తవ చిరపభావేన, నిప్ఫన్నా నరనాయక.
‘‘‘ఇద్ధీసు చ వసీ హోమ, దిబ్బాయ సోతధాతుయా;
చేతోపరియఞాణస్స, వసీ హోమ మహామునే.
‘‘‘పుబ్బేనివాసం జానామ, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘‘అత్థధమ్మనిరుత్తీసు, పటిభానే తథేవ చ;
ఞాణం అమ్హం మహావీర, ఉప్పన్నం తవ సన్తికే.
‘‘‘పుబ్బానం ¶ లోకనాథానం, సఙ్గమం నో నిదస్సితం;
అధికారా బహూ అమ్హం, తుయ్హత్థాయ మహామునే.
‘‘‘యం అమ్హం పూరితం కమ్మం, కుసలం సరసే మునే;
తుయ్హత్థాయ మహావీర, పుఞ్ఞానుపచితాని నో.
‘‘‘అభబ్బట్ఠానే వజ్జేత్వా, వారయిమ్హ అనాచరం;
తుయ్హత్థాయ మహావీర, చత్తాని జీవితాని నో [సఞ్చత్తం జీవితమ్పి నో (స్యా.)].
‘‘‘నేకకోటిసహస్సాని ¶ , భరియత్థాయదాసి నో;
న తత్థ విమనా హోమ, తుయ్హత్థాయ మహామునే.
‘‘‘నేకకోటిసహస్సాని, ఉపకారాయదాసి నో;
న తత్థ విమనా హోమ, తుయ్హత్థాయ మహామునే.
‘‘‘నేకకోటిసహస్సాని, భోజనత్థాయదాసి నో;
న తత్థ విమనా హోమ, తుయ్హత్థాయ మహామునే.
‘‘‘నేకకోటిసహస్సాని ¶ , జీవితాని చజిమ్హసే [చజిమ్హ నో (పీ. క.)];
భయమోక్ఖం కరిస్సామ, జీవితాని చజిమ్హసే.
‘‘‘అఙ్గగతే అలఙ్కారే, వత్థే నానావిధే బహూ;
ఇత్థిభణ్డే న గూహామ, తుయ్హత్థాయ మహామునే.
‘‘‘ధనధఞ్ఞపరిచ్చాగం ¶ , గామాని నిగమాని చ;
ఖేత్తం పుత్తా చ ధీతా చ, పరిచ్చత్తా మహామునే.
‘‘‘హత్థీ అస్సా గవా చాపి, దాసియో పరిచారికా;
తుయ్హత్థాయ మహావీర, పరిచ్చత్తం అసఙ్ఖియం.
‘‘‘యం అమ్హే పటిమన్తేసి, దానం దస్సామ యాచకే;
విమనం నో న పస్సామ, దదతో దానముత్తమం.
‘‘‘నానావిధం బహుం దుక్ఖం, సంసారే చ బహుబ్బిధే;
తుయ్హత్థాయ మహావీర, అనుభుత్తం అసఙ్ఖియం.
‘‘‘సుఖప్పత్తానుమోదామ, న చ దుక్ఖేసు దుమ్మనా;
సబ్బత్థ తులితా హోమ, తుయ్హత్థాయ మహామునే.
‘‘‘అనుమగ్గేన ¶ సమ్బుద్ధో, యం ధమ్మం అభినీహరి;
అనుభోత్వా సుఖం దుక్ఖం, పత్తో బోధిం మహామునే.
‘‘‘బ్రహ్మదేవఞ్చ సమ్బుద్ధం, గోతమం లోకనాయకం;
అఞ్ఞేసం లోకనాథానం, సఙ్గమం తేహి నో బహూ.
‘‘‘అధికారం బహుం అమ్హే, తుయ్హత్థాయ మహామునే;
గవేసతో బుద్ధధమ్మే, మయం తే పరిచారికా.
‘‘‘కప్పే ¶ చ సతసహస్సే, చతురో చ అసఙ్ఖియే;
దీపఙ్కరో మహావీరో, ఉప్పజ్జి లోకనాయకో.
‘‘‘పచ్చన్తదేసవిసయే, నిమన్తేత్వా తథాగతం;
తస్స ఆగమనం మగ్గం, సోధేన్తి తుట్ఠమానసా.
‘‘‘తేన ¶ కాలేన సో ఆసి, సుమేధో నామ బ్రాహ్మణో;
మగ్గఞ్చ పటియాదేసి, ఆయతో సబ్బదస్సినో.
‘‘‘తేన కాలేన అహుమ్హ, సబ్బా బ్రాహ్మణసమ్భవా;
థలూదజాని పుప్ఫాని, ఆహరిమ్హ సమాగమం.
‘‘‘తస్మిం సో సమయే బుద్ధో, దీపఙ్కరో మహాయసో;
వియాకాసి మహావీరో, ఇసిముగ్గతమానసం.
‘‘‘చలతీ రవతీ పుథవీ, సఙ్కమ్పతి సదేవకే;
తస్స కమ్మం పకిత్తేన్తే, ఇసిముగ్గతమానసం.
‘‘‘దేవకఞ్ఞా ¶ మనుస్సా చ, మయఞ్చాపి సదేవకా;
నానాపూజనీయం భణ్డం, పూజయిత్వాన పత్థయుం.
‘‘‘తేసం బుద్ధో వియాకాసి, జోతిదీప సనామకో;
అజ్జ యే పత్థితా అత్థి, తే భవిస్సన్తి సమ్ముఖా.
‘‘‘అపరిమేయ్యే ఇతో కప్పే, యం నో బుద్ధో వియాకరి;
తం వాచమనుమోదేన్తా, ఏవంకారీ అహుమ్హ నో.
‘‘‘తస్స కమ్మస్స సుకతస్స, తస్స చిత్తం పసాదయుం;
దేవమానుసికం యోనిం, అనుభోత్వా అసఙ్ఖియం.
‘‘‘సుఖదుక్ఖేనుభోత్వాన ¶ , దేవేసు మానుసేసు చ;
పచ్ఛిమే భవే సమ్పత్తే, జాతామ్హ సాకియే కులే.
‘‘‘రూపవతీ ¶ భోగవతీ, యససీలవతీ తతో;
సబ్బఙ్గసమ్పదా హోమ, కులేసు అభిసక్కతా.
‘‘‘లాభం సిలోకం సక్కారం, లోకధమ్మసమాగమం;
చిత్తఞ్చ దుక్ఖితం నత్థి, వసామ అకుతోభయా.
‘‘‘వుత్తఞ్హేతం భగవతా, రఞ్ఞో అన్తేపురే తదా;
ఖత్తియానం పురే వీర [తాసం (స్యా.)], ఉపకారఞ్చ నిద్దిసి.
‘‘‘ఉపకారా చ యా నారీ, యా చ నారీ సుఖే దుఖే;
అత్థక్ఖాయీ చ యా నారీ, యా చ నారీనుకమ్పికా.
‘‘‘ధమ్మం ¶ చరే సుచరితం, న నం దుచ్చరితం చరే;
ధమ్మచారీ సుఖం సేతి, అస్మిం లోకే పరమ్హి చ.
‘‘‘అగారం విజహిత్వాన, పబ్బజిమ్హనగారియం;
అడ్ఢమాసే అసమ్పత్తే, చతుసచ్చం ఫుసిమ్హ నో.
‘‘‘చీవరం పిణ్డపాతఞ్చ, పచ్చయం సయనాసనం;
ఉపనేన్తి బహూ అమ్హే, సాగరస్సేవ ఊమియో.
‘‘‘కిలేసా ఝాపితా అమ్హం [మయ్హం (స్యా.), అమ్హాకం (క.)], భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగీవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామ అనాసవా.
‘‘‘స్వాగతం వత నో ఆసి, మమ బుద్ధస్స సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’.
‘‘ఏవం బహువిధం దుక్ఖం, సమ్పత్తీ చ బహుబ్బిధా;
విసుద్ధభావం సమ్పత్తా, లభామ సబ్బసమ్పదా.
‘‘యా దదన్తి సకత్తానం, పుఞ్ఞత్థాయ మహేసినో;
సహాయసమ్పదా హోన్తి, నిబ్బానపదమసఙ్ఖతం.
‘‘పరిక్ఖీణం అతీతఞ్చ, పచ్చుప్పన్నం అనాగతం;
సబ్బకమ్మమ్పి నో ఖీణం, పాదే వన్దామ చక్ఖుమ.
‘‘నిబ్బానాయ ¶ వదన్తీనం, కిం వో వక్ఖామ ఉత్తరి;
సన్తసఙ్ఖతదోసఞ్హి, పప్పోథ [సన్తసఙ్ఖతదోసో యో, పజ్జోతం (స్యా. పీ. క.)] అమతం పదం’’.
ఇత్థం సుదం యసోధరాపముఖాని అట్ఠారసభిక్ఖునీసహస్సాని భగవతో సమ్ముఖా ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
యసోధరాపముఖఅట్ఠారసభిక్ఖునీసహస్సాపదానం దసమం.
కుణ్డలకేసీవగ్గో తతియో.
తస్సుద్దానం –
కుణ్డలా గోతమీ చేవ, ధమ్మదిన్నా చ సకులా;
వరనన్దా చ సోణా చ, కాపిలానీ యసోధరా.
దససహస్సభిక్ఖునీ, అట్ఠారససహస్సకా;
గాథాసతాని చత్తారి, ఛ చ సత్తతిమేవ చ [అట్ఠసత్తతిమేవ చ (స్యా.)].
౪. ఖత్తియావగ్గో
౧. యసవతీపముఖఅట్ఠారసభిక్ఖునీసహస్సఅపదానం
‘‘భవా ¶ ¶ ¶ ¶ సబ్బే పరిక్ఖీణా, భవా సన్తి విమోచితా;
సబ్బాసవా చ నో నత్థి, ఆరోచేమ మహామునే.
‘‘పురిమం కుసలం కమ్మం [పరికమ్మఞ్చ కుసలం (స్యా.)], యం కిఞ్చి సాధుపత్థితం;
పరిభోగమయం దిన్నం, తుయ్హత్థాయ మహామునే.
‘‘బుద్ధపచ్చేకబుద్ధానం, సావకానఞ్చ పత్థితం [బుద్ధానం సావకానఞ్చ (సీ. క.)];
పరిభోగమయం దిన్నం, తుయ్హత్థాయ మహామునే.
‘‘ఉచ్చనీచమయం కమ్మం, భిక్ఖూనం సాధుపత్థితం;
ఉచ్చాకులపరికమ్మం, కతమేతం మహామునే [కతమ్హేహి మహామునే (స్యా. పీ.)].
‘‘తేనేవ సుక్కమూలేన, చోదితా కమ్మసమ్పదా;
మానుసికమతిక్కన్తా, జాయింసు ఖత్తియే కులే.
‘‘ఉప్పత్తే చ కతే కమ్మే, జాతియా వాపి ఏకతో;
పచ్ఛిమే ఏకతో జాతా, ఖత్తియా కులసమ్భవా.
‘‘రూపవతీ భోగవతీ, లాభసక్కారపూజితా;
అన్తేపురే మహావీర, దేవానం వియ నన్దనే.
‘‘నిబ్బిన్దిత్వా అగారమ్హా, పబ్బజిమ్హనగారియం;
కతిపాహం ఉపాదాయ, సబ్బా పత్తామ్హ నిబ్బుతిం.
‘‘చీవరం ¶ పిణ్డపాతఞ్చ, పచ్చయం సయనాసనం;
ఉపనేన్తి బహూ అమ్హే, సదా సక్కతపూజితా.
‘‘కిలేసా ఝాపితా అమ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగీవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామ అనాసవా.
‘‘స్వాగతం వత నో ఆసి, మమ బుద్ధస్స సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం యసవతీపముఖాని ఖత్తియకఞ్ఞాభిక్ఖునియో అట్ఠారససహస్సాని భగవతో సమ్ముఖా ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
యసవతీపముఖఅట్ఠారసభిక్ఖునీసహస్సాపదానం పఠమం.
౨. చతురాసీతిభిక్ఖునీసహస్సఅపదానం
‘‘చుల్లాసీతిసహస్సాని ¶ , బ్రాహ్మఞ్ఞకులసమ్భవా [బ్రాహ్మణకులసమ్భవా (స్యా. క.)];
సుఖుమాలహత్థపాదా, పురే తుయ్హం మహామునే.
‘‘వేస్ససుద్దకులే జాతా, దేవా నాగా చ కిన్నరా;
చాతుద్దీపా బహూ కఞ్ఞా, పురే తుయ్హం మహామునే.
‘‘కాచి పబ్బజితా అత్థి, సబ్బదస్సావినో [సచ్చదస్సావినో (సీ. పీ.)] హూ;
దేవా చ కిన్నరా నాగా, ఫుసిస్సన్తి అనాగతే.
‘‘అనుభోత్వా యసం సబ్బం, పత్వాన సబ్బసమ్పదా;
తుమ్హం ¶ [త్వయి (సీ. పీ.)] పసాదం పటిలద్ధా, బుజ్ఝిస్సన్తి అనాగతే.
‘‘అమ్హే బ్రాహ్మణధీతా తు, బ్రాహ్మఞ్ఞకులసమ్భవా;
పేక్ఖతో నో [లక్ఖణా చ (స్యా.)] మహావీర, పాదే వన్దామ చక్ఖుమ.
‘‘ఉపహతా భవా సబ్బే, మూలతణ్హా సమూహతా;
సముచ్ఛిన్నా అనుసయా, పుఞ్ఞసఙ్ఖారదాలితా.
‘‘సమాధిగోచరా సబ్బా, సమాపత్తివసీ కతా;
ఝానేన ధమ్మరతియా, విహరిస్సామ నో సదా.
‘‘భవనేత్తి అవిజ్జా చ, సఙ్ఖారాపి చ ఖేపితా;
సుదుద్దసం పదం గన్త్వా, అనుజానాథ [అనుజానిమ్హ (స్యా. పీ. క.)] నాయక.
‘‘ఉపకారా మమం తుమ్హే, దీఘరత్తం కతావినో;
చతున్నం సంసయం ఛేత్వా, సబ్బా గచ్ఛన్తు నిబ్బుతిం.
‘‘వన్దిత్వా ¶ ¶ మునినో పాదే, కత్వా ఇద్ధివికుబ్బనం;
కాచి దస్సేన్తి ఆలోకం, అన్ధకారమథాపరా.
‘‘దస్సేన్తి చన్దసూరియే, సాగరఞ్చ సమచ్ఛకం;
సినేరుం పరిభణ్డఞ్చ, దస్సేన్తి పారిఛత్తకం.
‘‘తావతింసఞ్చ భవనం, యామం దస్సేన్తి ఇద్ధియా;
తుసితం నిమ్మితే దేవే, వసవత్తీ మహిస్సరే.
‘‘బ్రహ్మానో కాచి దస్సేన్తి, చఙ్కమఞ్చ మహారహం;
బ్రహ్మవణ్ణఞ్చ మాపేత్వా, ధమ్మం దేసేన్తి సుఞ్ఞతం.
‘‘నానావికుబ్బనం కత్వా, ఇద్ధిం దస్సియ సత్థునో;
దస్సయింసు ¶ బలం సబ్బా, పాదే వన్దింసు సత్థునో.
‘‘ఇద్ధీసు ¶ చ వసీ హోమ, దిబ్బాయ సోతధాతుయా;
చేతోపరియఞాణస్స, వసీ హోమ మహామునే.
‘‘పుబ్బేనివాసం జానామ, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘అత్థధమ్మనిరుత్తీసు, పటిభానే తథేవ చ;
ఞాణం అమ్హం మహావీర, ఉప్పన్నం తవ సన్తికే.
‘‘పుబ్బానం లోకనాథానం, సఙ్గమం నో నిదస్సితం;
అధికారం బహుం అమ్హం, తుయ్హత్థాయ మహామునే.
‘‘యం అమ్హేహి కతం కమ్మం, కుసలం సర తం మునే;
తుయ్హత్థాయ మహావీర, పుఞ్ఞానుపచితాని నో.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, పదుముత్తరో మహాముని;
పురం హంసవతీ నామ, సమ్బుద్ధస్స కులాసయం.
‘‘ద్వారేన హంసవతియా, గఙ్గా సన్దతి సబ్బదా;
ఉబ్బళ్హా నదియా భిక్ఖూ, గమనం న లభన్తి తే.
‘‘దివసం ద్వే తయో చేవ, సత్తాహం మాసికం తతో;
చతుమాసమ్పి సమ్పుణ్ణం, గమనం న లభన్తి తే.
‘‘తదా అహు సత్తసారో, జటిలో నామ రట్ఠికో;
ఓరుద్ధే [ఓరతీరే (స్యా.)] భిక్ఖవో దిస్వా, సేతుం గఙ్గాయ కారయి.
‘‘తదా ¶ ¶ ¶ సతసహస్సేహి, సేతుం గఙ్గాయ కారయి;
సఙ్ఘస్స ఓరిమే తీరే, విహారఞ్చ అకారయి.
‘‘ఇత్థియో పురిసా చేవ, ఉచ్చనీచకులాని చ;
తస్స సేతుం విహారఞ్చ [తేసు సేతువిహారేసు (సీ.), తస్స సేతూ విహారే చ (పీ.)], సమభాగం అకంసు తే.
‘‘అమ్హే అఞ్ఞే చ మానుజా, విప్పసన్నేన చేతసా;
తస్స ధమ్మేసు దాయాదా, నగరే జనపదేసు చ.
‘‘ఇత్థీ పుమా కుమారా చ, బహూ చేవ కుమారికా;
సేతునో చ విహారస్స, వాలుకా ఆకిరింసు తే.
‘‘వీథిం ¶ సమ్మజ్జనం కత్వా, కదలీపుణ్ణఘటే ధజే;
ధూపం చుణ్ణఞ్చ మాలఞ్చ, కారం కత్వాన సత్థునో.
‘‘సేతువిహారే కారేత్వా, నిమన్తేత్వా వినాయకం;
మహాదానం దదిత్వాన, సమ్బోధిం అభిపత్థయిం.
‘‘పదుముత్తరో మహావీరో, తారకో సబ్బపాణినం;
అనుమోదనీయంకాసి, జటిలస్స మహాముని [కత్వా, వియాకాసి మహాముని (స్యా.)].
‘‘‘సతసహస్సాతిక్కన్తే, కప్పో హేస్సతి భద్దకో;
భవాభవేనుభోత్వాన, పాపుణిస్సతి బోధియం.
‘‘‘కాచి హత్థపరికమ్మం, కతావీ నరనారియో;
అనాగతమ్హి అద్ధానే, సబ్బా హేస్సన్తి సమ్ముఖా’.
‘‘తేన కమ్మవిపాకేన, చేతనాపణిధీహి చ;
ఉప్పన్నా దేవభవనం, తుయ్హం తా పరిచారికా.
‘‘దిబ్బసుఖం ¶ అసఙ్ఖియం, మానుసఞ్చ అసఙ్ఖియం;
తుయ్హం తే పరిచారేమ, సంసరిమ్హ భవాభవే.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, సుకతం కమ్మసమ్పదం;
సుఖుమాలీ మనుస్సానం, అథో దేవపురే వరే.
‘‘రూపభోగయసే చేవ, అథో కిత్తిఞ్చ సక్కతం [కిత్తిసుఖం పియం (స్యా.)];
లభామ సతతం సబ్బం, సుకతం కమ్మసమ్పదం.
‘‘పచ్ఛిమే ¶ భవే సమ్పత్తే, జాతామ్హ బ్రాహ్మణే కులే;
సుఖుమాలహత్థపాదా, సక్యపుత్తనివేసనే.
‘‘సబ్బకాలమ్పి ¶ పథవిం, న పస్సామ న లఙ్కతం;
చిక్ఖల్లభూమిమసుచిం [చిక్ఖల్లం భూమిం గమనం (స్యా.)], న పస్సామ మహామునే.
‘‘అగారం వసన్తే అమ్హే, సక్కారం సబ్బకాలికం;
ఉపనేన్తి సదా సబ్బం, పుబ్బకమ్మఫలేన నో [పుబ్బకమ్మఫలం తతో (సీ. పీ.)].
‘‘అగారం ¶ పజహిత్వాన, పబ్బజిత్వానగారియం;
సంసారపథనిత్థిణ్ణా, వీతరాగా భవామసే [నత్థి దాని పునబ్భవో (సీ. స్యా. పీ.)].
‘‘చీవరం పిణ్డపాతఞ్చ, పచ్చయం సయనాసనం;
ఉపనేన్తి సదా అమ్హే, సహస్సాని తతో తతో.
‘‘కిలేసా ఝాపితా అమ్హం…పే… విహరామ అనాసవా.
‘‘స్వాగతం ¶ వత నో ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం చతురాసీతిబ్రాహ్మణకఞ్ఞాభిక్ఖునీసహస్సాని భగవతో సమ్ముఖా ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
చతురాసీతిభిక్ఖునీసహస్సాపదానం దుతియం.
౩. ఉప్పలదాయికాథేరీఅపదానం
‘‘నగరే అరుణవతియా, అరుణో నామ ఖత్తియో;
తస్స రఞ్ఞో అహుం భరియా, ఏకజ్ఝం చారయామహం.
‘‘రహోగతా నిసీదిత్వా, ఏవం చిన్తేసహం తదా;
‘కుసలం మే కతం నత్థి, ఆదాయ గమియం మమ.
‘‘‘మహాభితాపం కటుకం, ఘోరరూపం సుదారుణం;
నిరయం నూన గచ్ఛామి, ఏత్థ మే నత్థి సంసయో’.
‘‘ఏవాహం ¶ చిన్తయిత్వాన, పహంసేత్వాన మానసం;
రాజానం ఉపగన్త్వాన, ఇదం వచనమబ్రవిం.
‘‘‘ఇత్థీ నామ మయం దేవ, పురిసానిత్తరా అహు [పురిసానుగతా సదా (సీ.), పురిసా న భవామ నో (స్యా.), పురిసానం భరా మయం (పీ.)];
ఏకం మే సమణం దేహి, భోజయిస్సామి ఖత్తియ’.
‘‘అదాసి ¶ మే తదా రాజా, సమణం భావితిన్ద్రియం;
తస్స పత్తం గహేత్వాన, పరమన్నేన పూరయిం.
‘‘పూరేత్వా ¶ ¶ పరమం అన్నం, సహ సుగన్ధలేపనం;
మహాచేలేన ఛాదిత్వా, అదాసిం తుట్ఠమానసా.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘సహస్సదేవరాజూనం, మహేసిత్తమకారయిం;
సహస్సచక్కవత్తీనం, మహేసిత్తమకారయిం.
‘‘పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం;
నానావిధం బహుం అఞ్ఞం, తస్స కమ్మఫలం తతో.
‘‘ఉప్పలస్సేవ మే వణ్ణో, అభిరూపా సుదస్సనా;
ఇత్థిసబ్బఙ్గసమ్పన్నా, అభిజాతా జుతిన్ధరా.
‘‘పచ్ఛిమే భవే సమ్పత్తే, అజాయిం సాకియే కులే;
నారీసహస్సపామోక్ఖా, సుద్ధోదనసుతస్సహం.
‘‘నిబ్బిన్దిత్వా అగారేహం, పబ్బజిం అనగారియం;
సత్తమీరత్తిసమ్పత్తా [సత్తమింరత్తిమపత్తా (సీ. స్యా. పీ.)], చతుసచ్చమపాపుణిం.
‘‘చీవరం పిణ్డపాతఞ్చ, పచ్చయం సయనాసనం;
పరిమేతుం న సక్కోమి, పిణ్డపాతస్సిదం ఫలం.
‘‘యం మయ్హం పూరితం కమ్మం, కుసలం సరసే ముని;
తుయ్హత్థాయ మహావీర, పరిచత్తం బహుం మయా.
‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, పిణ్డపాతస్సిదం ఫలం.
‘‘ద్వే ¶ ¶ గతియో పజానామి, దేవత్తం అథ మానుసం;
అఞ్ఞం గతిం న జానామి, పిణ్డపాతస్సిదం ఫలం.
‘‘ఉచ్చే కులే పజాయామి, మహాసాలే [తయో సాల (క.)] మహద్ధనే;
అఞ్ఞే కులే న జాయామి, పిణ్డపాతస్సిదం ఫలం.
‘‘భవాభవే సంసరిత్వా, సుక్కమూలేన చోదితా;
అమనాపం న పస్సామి, సోమనస్సకతం ఫలం.
‘‘ఇద్ధీసు ¶ ¶ చ వసీ హోమి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా;
చేతోపరియఞాణస్స, వసీ హోమి మహామునే.
‘‘పుబ్బేనివాసం జానామి, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘అత్థధమ్మనిరుత్తీసు, పటిభానే తథేవ చ;
ఞాణం మమ మహావీర, ఉప్పన్నం తవ సన్తికే.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం ఉప్పలదాయికా భిక్ఖునీ భగవతో సమ్ముఖా ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
ఉప్పలదాయికాథేరియాపదానం తతియం.
౪. సిఙ్గాలమాతుథేరీఅపదానం
‘‘పదుముత్తరో ¶ నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;
ఇతో సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి నాయకో.
‘‘తదాహం హంసవతియం, జాతామచ్చకులే అహుం;
నానారతనపజ్జోతే, ఇద్ధే ఫీతే మహద్ధనే.
‘‘పితునా సహ గన్త్వాన, మహాజనపురక్ఖతా;
ధమ్మం బుద్ధస్స సుత్వాన, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘పబ్బజిత్వాన ¶ కాయేన, పాపకమ్మం వివజ్జయిం;
వచీదుచ్చరితం హిత్వా, ఆజీవం పరిసోధయిం.
‘‘బుద్ధే పసన్నా ధమ్మే చ, సఙ్ఘే చ తిబ్బగారవా;
సద్ధమ్మస్సవనే యుత్తా, బుద్ధదస్సనలాలసా [బుద్ధదస్సనసాలయా (స్యా.)].
‘‘అగ్గం సద్ధాధిముత్తానం, అస్సోసిం భిక్ఖునిం తదా;
తం ఠానం పత్థయిత్వాన, తిస్సో సిక్ఖా అపూరయిం.
‘‘తతో ¶ మం సుగతో ఆహ, కరుణానుగతాసయో;
‘యస్స సద్ధా తథాగతే, అచలా సుప్పతిట్ఠితా;
సీలఞ్చ ¶ యస్స కల్యాణం, అరియకన్తం పసంసితం.
‘‘‘సఙ్ఘే పసాదో యస్సత్థి, ఉజుభూతఞ్చ దస్సనం;
అదలిద్దోతి తం ఆహు, అమోఘం తస్స జీవితం.
‘‘‘తస్మా సద్ధఞ్చ సీలఞ్చ, పసాదం ధమ్మదస్సనం;
అనుయుఞ్జేథ ¶ మేధావీ, సరం బుద్ధాన [బుద్ధానుసాసనం (సీ.), బుద్ధానం సాసనం (స్యా.)] సాసనం’.
‘‘తం సుత్వాహం పముదితా, అపుచ్ఛిం పణిధిం మమ;
తదా అనోమో అమితో, బ్యాకరిత్థ వినాయకో;
‘బుద్ధే పసన్నా కల్యాణీ, లచ్ఛసే తం సుపత్థితం.
‘‘‘సతసహస్సితో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
‘‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదా, ఓరసా ధమ్మనిమ్మితా;
సిఙ్గాలకస్స [సిగాలకస్స (సీ. పీ.)] మాతాతి, హేస్సతి సత్థు సావికా’.
‘‘తం సుత్వా ముదితా హుత్వా, యావజీవం తదా జినం;
మేత్తచిత్తా పరిచరిం, పటిపత్తీహి నాయకం.
‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘పచ్ఛిమే చ భవే దాని, గిరిబ్బజపురుత్తమే;
జాతా సేట్ఠికులే ఫీతే, మహారతనసఞ్చయే.
‘‘పుత్తో ¶ సిఙ్గాలకో నామ, మమాసి విపథే రతో;
దిట్ఠిగహనపక్ఖన్దో, దిసాపూజనతప్పరో.
‘‘నానాదిసా నమస్సన్తం [నమస్సతి (స్యా.)], పిణ్డాయ నగరం వజం;
తం దిస్వా ఓవదీ బుద్ధో, మగ్గే ఠత్వా వినాయకో.
‘‘తస్స దేసయతో ధమ్మం, పనాదో విమ్హయో అహు;
ద్వేకోటినరనారీనం, ధమ్మాభిసమయో అహు.
‘‘తదాహం ¶ పరిసం గన్త్వా, సుత్వా సుగతభాసితం;
సోతాపత్తిఫలం పత్తా, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘న ¶ ¶ చిరేనేవ కాలేన, బుద్ధదస్సనలాలసా;
అనుస్సతిం తం భావేత్వా, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘దస్సనత్థాయ బుద్ధస్స, సబ్బదా చ వజామహం;
అతిత్తాయేవ పస్సామి, రూపం నయననన్దనం.
‘‘సబ్బపారమిసమ్భూతం, లక్ఖీనిలయనం వరం;
రూపం సబ్బసుభాకిణ్ణం, అతిత్తా విహరామహం.
‘‘జినో తస్మిం గుణే తుట్ఠో, ఏతదగ్గే ఠపేసి మం;
సిఙ్గాలకస్స యా మాతా, అగ్గా సద్ధాధిముత్తికా [సంఘవిముత్తికా (పీ.), మమాధిముత్తికా (క.)].
‘‘ఇద్ధీసు చ వసీ హోమి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా;
చేతోపరియఞాణస్స, వసీ హోమి మహాముని.
‘‘పుబ్బేనివాసం జానామి, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘అత్థధమ్మనిరుత్తీసు, పటిభానే తథేవ చ;
ఞాణం మమ మహావీర, ఉప్పన్నం తవ సన్తికే.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం సిఙ్గాలమాతా భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సిఙ్గాలమాతుథేరియాపదానం చతుత్థం.
౫. సుక్కాథేరీఅపదానం
‘‘ఏకనవుతితో ¶ కప్పే, విపస్సీ నామ నాయకో;
ఉప్పజ్జి చారుదస్సనో, సబ్బధమ్మవిపస్సకో.
‘‘తదాహం బన్ధుమతియం, జాతా అఞ్ఞతరే కులే;
ధమ్మం సుత్వాన మునినో, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘బహుస్సుతా ¶ ధమ్మధరా, పటిభానవతీ తథా;
విచిత్తకథికా చాపి, జినసాసనకారికా.
‘‘తదా ¶ ధమ్మకథం కత్వా, హితాయ జనతం బహుం [జనతాయ హితం బహుం (సీ.) … సదా (స్యా.), హితాయ జనసంసరిం (పీ.)];
తతో చుతాహం తుసితం, ఉపపన్నా యసస్సినీ.
‘‘ఏకతింసే ఇతో కప్పే, సిఖీ వియ సిఖీ జినో;
తపన్తో యససా లోకే [లోకం (స్యా. పీ.)], ఉప్పజ్జి వదతం వరో.
‘‘తదాపి పబ్బజిత్వాన, బుద్ధసాసనకోవిదా;
జోతేత్వా జినవాక్యాని, తతోపి తిదివం గతా.
‘‘ఏకతింసేవ కప్పమ్హి, వేస్సభూ నామ నాయకో;
ఉప్పజ్జిత్థ మహాఞాణీ, తదాపి చ తథేవహం.
‘‘పబ్బజిత్వా ¶ ధమ్మధరా, జోతయిం జినసాసనం;
గన్త్వా మరుపురం రమ్మం, అనుభోసిం మహాసుఖం.
‘‘ఇమమ్హి భద్దకే కప్పే, కకుసన్ధో జినుత్తమో;
ఉప్పజ్జి నరసరణో [నరసద్దూలో (సీ. స్యా. పీ.)], తదాపి చ తథేవహం.
‘‘పబ్బజిత్వా మునిమతం, జోతయిత్వా యథాయుకం;
తతో చుతాహం తిదివం, అగం సభవనం యథా.
‘‘ఇమస్మింయేవ కప్పమ్హి, కోణాగమననాయకో;
ఉప్పజ్జి లోకసరణో, అరణో అమతఙ్గతో [వదతం వరో, సబ్బసత్తానముత్తమో (స్యా.)].
‘‘తదాపి పబ్బజిత్వాన, సాసనే తస్స తాదినో;
బహుస్సుతా ధమ్మధరా, జోతయిం జినసాసనం.
‘‘ఇమస్మింయేవ ¶ కప్పమ్హి, కస్సపో మునిముత్తమో;
ఉప్పజ్జి లోకసరణో, అరణో మరణన్తగూ.
‘‘తస్సాపి నరవీరస్స, పబ్బజిత్వాన సాసనే;
పరియాపుటసద్ధమ్మా, పరిపుచ్ఛావిసారదా.
‘‘సుసీలా లజ్జినీ చేవ, తీసు సిక్ఖాసు కోవిదా;
బహుం ధమ్మకథం కత్వా, యావజీవం మహామునే.
‘‘తేన ¶ కమ్మవిపాకేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘పచ్ఛిమే ¶ చ భవే దాని, గిరిబ్బజపురుత్తమే;
జాతా సేట్ఠికులే ఫీతే, మహారతనసఞ్చయే.
‘‘యదా ¶ భిక్ఖుసహస్సేన, పరివుతో లోకనాయకో;
ఉపాగమి రాజగహం, సహస్సక్ఖేన వణ్ణితో.
‘‘‘దన్తో దన్తేహి సహ పురాణజటిలేహి, విప్పముత్తో విప్పముత్తేహి;
సిఙ్గీనిక్ఖసవణ్ణో, రాజగహం పావిసి భగవా’.
‘‘దిస్వా బుద్ధానుభావం తం, సుత్వావ గుణసఞ్చయం;
బుద్ధే చిత్తం పసాదేత్వా, పూజయిం తం యథాబలం.
‘‘అపరేన చ కాలేన, ధమ్మదిన్నాయ సన్తికే;
అగారా నిక్ఖమిత్వాన, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘కేసేసు ఛిజ్జమానేసు, కిలేసే ఝాపయిం అహం;
ఉగ్గహిం సాసనం సబ్బం, పబ్బజిత్వాచిరేనహం.
‘‘తతో ధమ్మమదేసేసిం, మహాజనసమాగమే;
ధమ్మే దేసియమానమ్హి, ధమ్మాభిసమయో అహు.
‘‘నేకపాణసహస్సానం, తం విదిత్వాతివిమ్హితో;
అభిప్పసన్నో మే యక్ఖో, భమిత్వాన గిరిబ్బజం.
‘‘కిం మే కతా రాజగహే మనుస్సా, మధుం పీతావ అచ్ఛరే;
యే సుక్కం న ఉపాసన్తి, దేసేన్తిం అమతం పదం.
‘‘తఞ్చ ¶ అప్పటివానీయం, అసేచనకమోజవం;
పివన్తి మఞ్ఞే సప్పఞ్ఞా, వలాహకమివద్ధగూ.
‘‘ఇద్ధీసు ¶ చ వసీ హోమి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా;
చేతోపరియఞాణస్స, వసీ హోమి మహామునే.
‘‘పుబ్బేనివాసం జానామి, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘అత్థధమ్మనిరుత్తీసు ¶ , పటిభానే తథేవ చ;
ఞాణం మమ మహావీర, ఉప్పన్నం తవ సన్తికే.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం సుక్కా భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
సుక్కాథేరియాపదానం పఞ్చమం.
పఞ్చమం భాణవారం.
౬. అభిరూపనన్దాథేరీఅపదానం
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, విపస్సీ నామ నాయకో;
ఉప్పజ్జి చారుదస్సనో, సబ్బధమ్మేసు చక్ఖుమా.
‘‘తదాహం బన్ధుమతియం, ఇద్ధే ఫీతే మహాకులే;
జాతా ¶ సురూపా దయితా, పూజనీయా జనస్స చ.
‘‘ఉపగన్త్వా మహావీరం, విపస్సిం లోకనాయకం;
ధమ్మం సుణిత్వా సరణం, ఉపేసిం నరనాయకం.
‘‘సీలేసు సంవుతా హుత్వా, నిబ్బుతే చ నరుత్తమే;
ధాతుథూపస్స ఉపరి, సోణ్ణచ్ఛత్తమపూజయిం.
‘‘ముత్తచాగా సీలవతీ, యావజీవం తతో చుతా;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసూపగా అహం.
‘‘తదా ¶ దసహి ఠానేహి, అధిభోత్వాన సేసకే [అధిభోత్వా అసేసతో (స్యా.)];
రూపసద్దేహి గన్ధేహి, రసేహి ఫుసనేహి చ.
‘‘ఆయునాపి చ వణ్ణేన, సుఖేన యససాపి చ;
తథేవాధిపతేయ్యేన, అధిగయ్హ విరోచహం.
‘‘పచ్ఛిమే చ భవే దాని, జాతాహం కపిలవ్హయే;
ధీతా ఖేమకసక్కస్స, నన్దా నామాతి విస్సుతా.
‘‘అభిరూపసమ్పదమ్పి [అభిరుపం ఉపపదం (సీ.), అభిరుపం ఉప్పాదం (పీ.)], అహు మే కన్తిసూచకం;
యదాహం యోబ్బనప్పత్తా, రూపలావఞ్ఞభూసితా.
‘‘తదా ¶ ¶ [తదా మమత్థం (సీ.), ఇధ మమత్తే (స్యా. క.)] మత్థే సక్యానం, వివాదో సుమహా అహు;
పబ్బాజేసి తతో తాతో, మా సక్యా వినస్సింసుతి.
‘‘పబ్బజిత్వా తథాగతం, రూపదేస్సిం నరుత్తమం;
సుత్వాన నోపగచ్ఛామి, మమ రూపేన గబ్బితా.
‘‘ఓవాదమ్పి ¶ న గచ్ఛామి, బుద్ధదస్సనభీరుతా;
తదా జినో ఉపాయేన, ఉపనేత్వా ససన్తికం.
‘‘తిస్సిత్థియో [తిస్సో థీయో (సీ. పీ.)] నిదస్సేసి, ఇద్ధియా మగ్గకోవిదో;
అచ్ఛరారూపసదిసం, తరుణిం జరితం [జరికం (స్యా. క.)] మతం.
‘‘తాయో దిస్వా సుసంవిగ్గా, విరత్తాసే కళేవరే;
అట్ఠాసిం భవనిబ్బిన్దా, తదా మం ఆహ నాయకో.
‘‘‘ఆతురం అసుచిం పూతిం, పస్స నన్దే సముస్సయం;
ఉగ్ఘరన్తం పగ్ఘరన్తం, బాలానం అభినన్దితం.
‘‘‘అసుభాయ చిత్తం భావేహి, ఏకగ్గం సుసమాహితం;
యథా ఇదం తథా ఏతం, యథా ఏతం తథా ఇదం.
‘‘‘ఏవమేతం అవేక్ఖన్తీ, రత్తిన్దివమతన్దితా;
తతో సకాయ పఞ్ఞాయ, అభినిబ్బిజ్ఝ వచ్ఛసి’.
‘‘తస్సా ¶ మే అప్పమత్తాయ, విచరన్తియా [విచరన్త్వాధ (సీ.), విచినన్తీధ (స్యా. పీ.)] యోనిసో;
యథాభూతం అయం కాయో, దిట్ఠో సన్తరబాహిరో.
‘‘అథ నిబ్బిన్దహం కాయే, అజ్ఝత్తఞ్చ విరజ్జహం;
అప్పమత్తా విసంయుత్తా, ఉపసన్తామ్హి నిబ్బుతా.
‘‘ఇద్ధీసు చ వసీ హోమి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా;
చేతోపరియఞాణస్స, వసీ హోమి మహామునే.
‘‘పుబ్బేనివాసం జానామి, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణా ¶ , నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘అత్థధమ్మనిరుత్తీసు, పటిభానే తథేవ చ;
ఞాణం మమ మహావీర, ఉప్పన్నం తవ సన్తికే.
‘‘కిలేసా ¶ ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం అభిరూపనన్దా భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అభిరూపనన్దాథేరియాపదానం ఛట్ఠం.
౭. అడ్ఢకాసిథేరీఅపదానం
‘‘ఇమమ్హి భద్దకే కప్పే, బ్రహ్మబన్ధు మహాయసో;
కస్సపో నామ గోత్తేన, ఉప్పజ్జి వదతం వరో.
‘‘తదాహం పబ్బజిత్వాన, తస్స బుద్ధస్స సాసనే;
సంవుతా పాతిమోక్ఖమ్హి, ఇన్ద్రియేసు చ పఞ్చసు.
‘‘మత్తఞ్ఞునీ చ అసనే, యుత్తా జాగరియేపి చ;
వసన్తీ యుత్తయోగాహం, భిక్ఖునిం విగతాసవం.
‘‘అక్కోసిం దుట్ఠచిత్తాహం, గణికేతి భణిం తదా;
తేన పాపేన కమ్మేన, నిరయమ్హి అపచ్చిసం.
‘‘తేన ¶ ¶ కమ్మావసేసేన, అజాయిం గణికాకులే;
బహుసోవ పరాధీనా, పచ్ఛిమాయ చ జాతియం.
‘‘కాసీసు సేట్ఠికులజా, బ్రహ్మచారీబలేనహం;
అచ్ఛరా వియ దేవేసు, అహోసిం రూపసమ్పదా.
‘‘దిస్వాన దస్సనీయం మం, గిరిబ్బజపురుత్తమే;
గణికత్తే నివేసేసుం, అక్కోసనబలేన మే.
‘‘సాహం సుత్వాన సద్ధమ్మం, బుద్ధసేట్ఠేన దేసితం;
పుబ్బవాసనసమ్పన్నా, పబ్బజిం అనగారియం.
‘‘తదూపసమ్పదత్థాయ, గచ్ఛన్తీ జినసన్తికం;
మగ్గే ధుత్తే ఠితే సుత్వా, లభిం దూతోపసమ్పదం.
‘‘సబ్బకమ్మం ¶ ¶ పరిక్ఖీణం, పుఞ్ఞం పాపం తథేవ చ;
సబ్బసంసారముత్తిణ్ణా, గణికత్తఞ్చ ఖేపితం.
‘‘ఇద్ధీసు చ వసీ హోమి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా;
చేతోపరియఞాణస్స, వసీ హోమి మహామునే.
‘‘పుబ్బేనివాసం జానామి, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘అత్థధమ్మనిరుత్తీసు, పటిభానే తథేవ చ;
ఞాణం మమ మహావీర, ఉప్పన్నం తవ సన్తికే.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం అడ్ఢకాసి భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
అడ్ఢకాసిథేరియాపదానం సత్తమం.
౮. పుణ్ణికాథేరీఅపదానం
‘‘విపస్సినో భగవతో, సిఖినో వేస్సభుస్స చ;
కకుసన్ధస్స మునినో, కోణాగమనతాదినో.
‘‘కస్సపస్స ¶ చ బుద్ధస్స, పబ్బజిత్వాన సాసనే;
భిక్ఖునీ సీలసమ్పన్నా, నిపకా సంవుతిన్ద్రియా.
‘‘బహుస్సుతా ధమ్మధరా, ధమ్మత్థపటిపుచ్ఛికా;
ఉగ్గహేతా చ ధమ్మానం, సోతా పయిరుపాసితా.
‘‘దేసేన్తీ జనమజ్ఝేహం, అహోసిం జినసాసనే;
బాహుసచ్చేన తేనాహం, పేసలా అతిమఞ్ఞిసం.
‘‘పచ్ఛిమే ¶ చ భవే దాని, సావత్థియం పురుత్తమే;
అనాథపిణ్డినో గేహే, జాతాహం కుమ్భదాసియా.
‘‘గతా ఉదకహారియం, సోత్థియం దిజమద్దసం;
సీతట్టం తోయమజ్ఝమ్హి, తం దిస్వా ఇదమబ్రవిం.
‘‘‘ఉదహారీ ¶ ¶ అహం సీతే, సదా ఉదకమోతరిం;
అయ్యానం దణ్డభయభీతా, వాచాదోసభయట్టితా [వాచారోసభయట్టితా (స్యా.)].
‘‘‘కస్స బ్రాహ్మణ త్వం భీతో, సదా ఉదకమోతరి;
వేధమానేహి గత్తేహి, సీతం వేదయసే భుసం’.
‘‘‘జానన్తీ వత మం భోతి, పుణ్ణికే పరిపుచ్ఛసి;
కరోన్తం కుసలం కమ్మం, రున్ధన్తం [నిద్ధన్తం (సీ. పీ.), నుదన్తం (స్యా.)] కతపాపకం.
‘‘‘యో చే వుడ్ఢో దహరో వా, పాపకమ్మం పకుబ్బతి;
దకాభిసిఞ్చనా సోపి [భోతి (సీ. క.) థేరీగా. ౨౩౯], పాపకమ్మా పముచ్చతి’.
‘‘ఉత్తరన్తస్స అక్ఖాసిం, ధమ్మత్థసంహితం పదం;
తఞ్చ సుత్వా స సంవిగ్గో [సుసంవిగ్గో (స్యా.)], పబ్బజిత్వారహా అహు.
‘‘పూరేన్తీ ఊనకసతం, జాతా దాసికులే యతో;
తతో పుణ్ణాతి నామం మే, భుజిస్సం మం అకంసు తే.
‘‘సేట్ఠిం తతోనుజానేత్వా [తతో అనుమోదేత్వా (సీ. స్యా.), తతో అనుమానేత్వా (పీ.)], పబ్బజిం అనగారియం;
న చిరేనేవ కాలేన, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘ఇద్ధీసు ¶ చ వసీ హోమి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా;
చేతోపరియఞాణస్స, వసీ హోమి మహామునే.
‘‘పుబ్బేనివాసం జానామి, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘అత్థధమ్మనిరుత్తీసు, పటిభానే తథేవ చ;
ఞాణం ¶ మే విమలం సుద్ధం, బుద్ధసేట్ఠస్స వాహసా.
‘‘భావనాయ మహాపఞ్ఞా, సుతేనేవ సుతావినీ;
మానేన నీచకులజా, న హి కమ్మం వినస్సతి [పనస్సతి (స్యా.)].
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం పుణ్ణికా భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పుణ్ణికాథేరియాపదానం అట్ఠమం.
౯. అమ్బపాలిథేరీఅపదానం
‘‘యో ¶ రంసిఫుసితావేళో, ఫుస్సో నామ మహాముని;
తస్సాహం భగినీ ఆసిం, అజాయిం ఖత్తియే కులే.
‘‘తస్స ధమ్మం సుణిత్వాహం, విప్పసన్నేన చేతసా;
మహాదానం దదిత్వాన, పత్థయిం రూపసమ్పదం.
‘‘ఏకతింసే ఇతో కప్పే, సిఖీ లోకగ్గనాయకో;
ఉప్పన్నో లోకపజ్జోతో, తిలోకసరణో జినో.
‘‘తదారుణపురే రమ్మే, బ్రాహ్మఞ్ఞకులసమ్భవా;
విముత్తచిత్తం కుపితా, భిక్ఖునిం అభిసాపయిం.
‘‘వేసికావ ¶ అనాచారా, జినసాసనదూసికా;
ఏవం అక్కోసయిత్వాన, తేన పాపేన కమ్మునా.
‘‘దారుణం ¶ నిరయం గన్త్వా, మహాదుక్ఖసమప్పితా;
తతో చుతా మనుస్సేసు, ఉపపన్నా తపస్సినీ.
‘‘దసజాతిసహస్సాని, గణికత్తమకారయిం;
తమ్హా పాపా న ముచ్చిస్సం, భుత్వా దుట్ఠవిసం యథా.
‘‘బ్రహ్మచరియమసేవిస్సం [బ్రహ్మవేసమసేవిస్సం (స్యా.), బ్రహ్మచేరమసేవిస్సం (పీ.)], కస్సపే జినసాసనే;
తేన కమ్మవిపాకేన, అజాయిం తిదసే పురే.
‘‘పచ్ఛిమే భవే సమ్పత్తే, అహోసిం ఓపపాతికా;
అమ్బసాఖన్తరే జాతా, అమ్బపాలీతి తేనహం.
‘‘పరివుతా ¶ పాణకోటీహి, పబ్బజిం జినసాసనే;
పత్తాహం అచలం ఠానం, ధీతా బుద్ధస్స ఓరసా.
‘‘ఇద్ధీసు చ వసీ హోమి, సోతధాతువిసుద్ధియా;
చేతోపరియఞాణస్స, వసీ హోమి మహామునే.
‘‘పుబ్బేనివాసం జానామి, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘అత్థధమ్మనిరుత్తీసు, పటిభానే తథేవ చ;
ఞాణం మే విమలం సుద్ధం, బుద్ధసేట్ఠస్స వాహసా.
‘‘కిలేసా ¶ ఝాపితా మయ్హం…పే… విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా చతస్సో…పే… కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం అమ్బపాలి భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో
అభాసిత్థాతి.
అమ్బపాలిథేరియాపదానం నవమం.
౧౦. పేసలాథేరీఅపదానం
‘‘ఇమమ్హి భద్దకే కప్పే, బ్రహ్మబన్ధు మహాయసో;
కస్సపో నామ గోత్తేన, ఉప్పజ్జి వదతం వరో.
‘‘సావత్థియం ¶ పురే వరే, ఉపాసకకులే అహం;
పసూతా తం [నం (స్యా.)] జినవరం, దిస్వా సుత్వా చ దేసనం.
‘‘తం వీరం సరణం గన్త్వా, సీలాని చ సమాదియిం;
కదాచి సో మహావీరో, మహాజనసమాగమే.
‘‘అత్తనో అభిసమ్బోధిం, పకాసేసి నరాసభో;
అననుస్సుతధమ్మేసు, పుబ్బే దుక్ఖాదికేసు చ.
‘‘చక్ఖు ఞాణఞ్చ పఞ్ఞా చ, విజ్జాలోకో చ ఆసి మే;
తం సుత్వా ఉగ్గహేత్వాన, పరిపుచ్ఛిఞ్చ భిక్ఖవో.
‘‘తేన ¶ కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
‘‘పచ్ఛిమే ¶ చ భవే దాని, జాతా సేట్ఠిమహాకులే;
ఉపేచ్చ బుద్ధం సద్ధమ్మం, సుత్వా సచ్చూపసంహితం.
‘‘పబ్బజిత్వాచిరేనేవ, సచ్చత్థాని [సబ్బత్థాని (స్యా. క.)] విచిన్తయం;
ఖేపేత్వా ఆసవే సబ్బే, అరహత్తమపాపుణిం.
‘‘ఇద్ధీసు చ వసీ హోమి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా;
చేతోపరియఞాణస్స, వసీ హోమి మహామునే.
‘‘పుబ్బేనివాసం జానామి, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;
సబ్బాసవపరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.
‘‘అత్థధమ్మనిరుత్తీసు, పటిభానే తథేవ చ;
ఞాణం మే విమలం సుద్ధం, బుద్ధసేట్ఠస్స వాహసా.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం, భవా సబ్బే సమూహతా;
నాగీవ బన్ధనం ఛేత్వా, విహరామి అనాసవా.
‘‘స్వాగతం ¶ వత మే ఆసి, మమ బుద్ధస్స సన్తికే;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
‘‘పటిసమ్భిదా ¶ చతస్సో, విమోక్ఖాపి చ అట్ఠిమే;
ఛళభిఞ్ఞా సచ్ఛికతా, కతం బుద్ధస్స సాసనం’’.
ఇత్థం సుదం పేసలా [సేలా (స్యా. పీ.)] భిక్ఖునీ ఇమా గాథాయో అభాసిత్థాతి.
పేసలాథేరియాపదానం దసమం.
ఖత్తియావగ్గో చతుత్థో.
తస్సుద్దానం –
ఖత్తియా ¶ బ్రాహ్మణీ చేవ, తథా ఉప్పలదాయికా;
సిఙ్గాలమాతా సుక్కా చ, అభిరూపా అడ్ఢకాసికా.
పుణ్ణా చ అమ్బపాలీ చ, పేసలాతి చ తా దస;
గాథాయో ద్విసతానేత్థ, ద్విచత్తాలీస చుత్తరి.
అథ ¶ వగ్గుద్దానం –
సుమేధా ఏకూపోసథా, కుణ్డలకేసీ ఖత్తియా;
సహస్సం తిసతా గాథా, సత్తతాలీస పిణ్డితా.
సహ ఉద్దానగాథాహి, గణితాయో విభావిభి;
సహస్సం తిసతం గాథా, సత్తపఞ్ఞాసమేవ చాతి.
థేరికాపదానం సమత్తం.
అపదానపాళి సమత్తా.