మూల > సుత్తపిటక > ఖుద్దకనికాయ

THA Vol 2
MMR Vol 2
VRI Vol 2
PTS Vol 0

Misc. Paragraph

ఖుద్దకనికాయే

చరియాపిటకపాళి

నమో తస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స

‘‘కప్పే ¶ ¶ ¶ ¶ చ సతసహస్సే, చతురో చ అసఙ్ఖియే;

ఏత్థన్తరే యం చరితం, సబ్బం తం బోధిపాచనం.

‘‘అతీతకప్పే చరితం, ఠపయిత్వా భవాభవే;

ఇమమ్హి కప్పే చరితం, పవక్ఖిస్సం సుణోహి మే.

‘‘యదా అహం బ్రహారఞ్ఞే, సుఞ్ఞే విపినకాననే;

అజ్ఝోగాహేత్వా [అజ్ఝోగహేత్వా (సీ. స్యా.)] విహరామి, అకిత్తి నామ తాపసో.

‘‘తదా ¶ మం తపతేజేన, సన్తత్తో తిదివాభిభూ;

ధారేన్తో బ్రాహ్మణవణ్ణం, భిక్ఖాయ మం ఉపాగమి.

‘‘పవనా ఆభతం పణ్ణం, అతేలఞ్చ అలోణికం;

మమ ద్వారే ఠితం దిస్వా, సకటాహేన ఆకిరిం.

‘‘తస్స దత్వానహం పణ్ణం, నిక్కుజ్జిత్వాన భాజనం;

పునేసనం జహిత్వాన, పావిసిం పణ్ణసాలకం.

‘‘దుతియమ్పి ¶ తతియమ్పి, ఉపగఞ్ఛి మమన్తికం;

అకమ్పితో అనోలగ్గో, ఏవమేవమదాసహం.

‘‘న ¶ మే తప్పచ్చయా అత్థి, సరీరస్మిం వివణ్ణియం;

పీతిసుఖేన రతియా, వీతినామేమి తం దివం.

‘‘యది మాసమ్పి ద్వేమాసం, దక్ఖిణేయ్యం వరం లభే;

అకమ్పితో అనోలీనో, దదేయ్యం దానముత్తమం.

‘‘న తస్స దానం దదమానో, యసం లాభఞ్చ పత్థయిం;

సబ్బఞ్ఞుతం పత్థయానో, తాని కమ్మాని ఆచరి’’న్తి.

‘‘పునాపరం ¶ యదా హోమి, బ్రాహ్మణో సఙ్ఖసవ్హయో;

మహాసముద్దం తరితుకామో, ఉపగచ్ఛామి పట్టనం.

‘‘తత్థద్దసం పటిపథే, సయమ్భుం అపరాజితం;

కన్తారద్ధానం పటిపన్నం [కన్తారద్ధానపటిపన్నం (సీ. స్యా.)], తత్తాయ కఠినభూమియా.

‘‘తమహం పటిపథే దిస్వా, ఇమమత్థం విచిన్తయిం;

‘ఇదం ఖేత్తం అనుప్పత్తం, పుఞ్ఞకామస్స జన్తునో.

‘‘‘యథా కస్సకో పురిసో, ఖేత్తం దిస్వా మహాగమం;

తత్థ బీజం న రోపేతి, న సో ధఞ్ఞేన అత్థికో.

‘‘‘ఏవమేవాహం ¶ ¶ పుఞ్ఞకామో, దిస్వా ఖేత్తవరుత్తమం;

యది తత్థ కారం న కరోమి, నాహం పుఞ్ఞేన అత్థికో.

‘‘‘యథా అమచ్చో ముద్దికామో, రఞ్ఞో అన్తేపురే జనే;

న దేతి తేసం ధనధఞ్ఞం, ముద్దితో పరిహాయతి.

‘‘‘ఏవమేవాహం పుఞ్ఞకామో, విపులం దిస్వాన దక్ఖిణం;

యది తస్స దానం న దదామి, పరిహాయిస్సామి పుఞ్ఞతో’.

‘‘ఏవాహం చిన్తయిత్వాన, ఓరోహిత్వా ఉపాహనా;

తస్స పాదాని వన్దిత్వా, అదాసిం ఛత్తుపాహనం.

‘‘తేనేవాహం ¶ సతగుణతో, సుఖుమాలో సుఖేధితో;

అపి చ దానం పరిపూరేన్తో, ఏవం తస్స అదాసహ’’న్తి.

‘‘పునాపరం యదా హోమి, ఇన్దపత్థే [ఇన్దపత్తే (సీ. క.)] పురుత్తమే;

రాజా ధనఞ్చయో నామ, కుసలే దసహుపాగతో.

‘‘కలిఙ్గరట్ఠవిసయా, బ్రాహ్మణా ఉపగఞ్ఛు మం;

ఆయాచుం మం హత్థినాగం, ధఞ్ఞం మఙ్గలసమ్మతం.

‘‘‘అవుట్ఠికో జనపదో, దుబ్భిక్ఖో ఛాతకో మహా;

దదాహి పవరం నాగం, నీలం అఞ్జనసవ్హయం.

‘‘‘న ¶ ¶ మే యాచకమనుప్పత్తే, పటిక్ఖేపో అనుచ్ఛవో;

మా మే భిజ్జి సమాదానం, దస్సామి విపులం గజం’.

‘‘నాగం గహేత్వా సోణ్డాయ, భిఙ్గారే [భిఙ్కారే (సీ.)] రతనామయే;

జలం హత్థే ఆకిరిత్వా, బ్రాహ్మణానం అదం గజం.

‘‘తస్స నాగే పదిన్నమ్హి, అమచ్చా ఏతదబ్రవుం;

‘కిం ను తుయ్హం వరం నాగం, యాచకానం పదస్ససి.

‘‘‘ధఞ్ఞం ¶ మఙ్గలసమ్పన్నం, సఙ్గామవిజయుత్తమం;

తస్మిం నాగే పదిన్నమ్హి, కిం తే రజ్జం కరిస్సతి.

‘‘‘రజ్జమ్పి మే దదే సబ్బం, సరీరం దజ్జమత్తనో;

సబ్బఞ్ఞుతం పియం మయ్హం, తస్మా నాగం అదాసహ’’’న్తి.

‘‘కుసావతిమ్హి నగరే, యదా ఆసిం మహీపతి;

మహాసుదస్సనో నామ, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.

‘‘తత్థాహం ¶ దివసే తిక్ఖత్తుం, ఘోసాపేమి తహిం తహిం;

‘కో కిం ఇచ్ఛతి పత్థేతి, కస్స కిం దీయతూ ధనం.

‘‘‘కో ఛాతకో కో తసితో, కో మాలం కో విలేపనం;

నానారత్తాని వత్థాని, కో నగ్గో పరిదహిస్సతి.

‘‘‘కో పథే ఛత్తమాదేతి, కోపాహనా ముదూ సుభా’;

ఇతి ¶ సాయఞ్చ పాతో చ, ఘోసాపేమి తహిం తహిం.

‘‘న తం దససు ఠానేసు, నపి ఠానసతేసు వా;

అనేకసతఠానేసు, పటియత్తం యాచకే ధనం.

‘‘దివా వా యది వా రత్తిం, యది ఏతి వనిబ్బకో;

లద్ధా యదిచ్ఛకం భోగం, పూరహత్థోవ గచ్ఛతి.

‘‘ఏవరూపం మహాదానం, అదాసిం యావజీవికం;

నపాహం దేస్సం ధనం దమ్మి, నపి నత్థి నిచయో మయి.

‘‘యథాపి ఆతురో నామ, రోగతో పరిముత్తియా;

ధనేన వేజ్జం తప్పేత్వా, రోగతో పరిముచ్చతి.

‘‘తథేవాహం జానమానో, పరిపూరేతుమసేసతో;

ఊనమనం పూరయితుం, దేమి దానం వనిబ్బకే;

నిరాలయో అపచ్చాసో, సమ్బోధిమనుపత్తియా’’తి.

‘‘పునాపరం ¶ ¶ యదా హోమి, సత్తరాజపురోహితో;

పూజితో నరదేవేహి, మహాగోవిన్దబ్రాహ్మణో.

‘‘తదాహం సత్తరజ్జేసు, యం మే ఆసి ఉపాయనం;

తేన దేమి మహాదానం, అక్ఖోబ్భం [అక్ఖోభం (స్యా. కం.)] సాగరూపమం.

‘‘న ¶ ¶ మే దేస్సం ధనం ధఞ్ఞం, నపి నత్థి నిచయో మయి;

సబ్బఞ్ఞుతం పియం మయ్హం, తస్మా దేమి వరం ధన’’న్తి.

‘‘పునాపరం యదా హోమి, మిథిలాయం పురుత్తమే;

నిమి నామ మహారాజా, పణ్డితో కుసలత్థికో.

‘‘తదాహం మాపయిత్వాన, చతుస్సాలం చతుమ్ముఖం;

తత్థ దానం పవత్తేసిం, మిగపక్ఖినరాదినం.

‘‘అచ్ఛాదనఞ్చ సయనం, అన్నం పానఞ్చ భోజనం;

అబ్బోచ్ఛిన్నం కరిత్వాన, మహాదానం పవత్తయిం.

‘‘యథాపి సేవకో సామిం, ధనహేతుముపాగతో;

కాయేన వాచా మనసా, ఆరాధనీయమేసతి.

‘‘తథేవాహం సబ్బభవే, పరియేసిస్సామి బోధిజం;

దానేన సత్తే తప్పేత్వా, ఇచ్ఛామి బోధిముత్తమ’’న్తి.

‘‘పునాపరం ¶ ¶ యదా హోమి, ఏకరాజస్స అత్రజో;

నగరే పుప్ఫవతియా, కుమారో చన్దసవ్హయో.

‘‘తదాహం ¶ యజనా ముత్తో, నిక్ఖన్తో యఞ్ఞవాటతో;

సంవేగం జనయిత్వాన, మహాదానం పవత్తయిం.

‘‘నాహం పివామి ఖాదామి, నపి భుఞ్జామి భోజనం;

దక్ఖిణేయ్యే అదత్వాన, అపి ఛప్పఞ్చరత్తియో.

‘‘యథాపి ¶ వాణిజో నామ, కత్వాన భణ్డసఞ్చయం;

యత్థ లాభో మహా హోతి, తత్థ తం [తత్థ నం (సీ.), తత్థ (క.)] హరతి భణ్డకం.

‘‘తథేవ సకభుత్తాపి, పరే దిన్నం మహప్ఫలం;

తస్మా పరస్స దాతబ్బం, సతభాగో భవిస్సతి.

‘‘ఏతమత్థవసం ఞత్వా, దేమి దానం భవాభవే;

న పటిక్కమామి దానతో, సమ్బోధిమనుపత్తియా’’తి.

‘‘అరిట్ఠసవ్హయే నగరే, సివినామాసి ఖత్తియో;

నిసజ్జ పాసాదవరే, ఏవం చిన్తేసహం తదా.

‘‘‘యం కిఞ్చి మానుసం దానం, అదిన్నం మే న విజ్జతి;

యోపి యాచేయ్య మం చక్ఖుం, దదేయ్యం అవికమ్పితో’.

‘‘మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, సక్కో దేవానమిస్సరో;

నిసిన్నో దేవపరిసాయ, ఇదం వచనమబ్రవి.

‘‘‘నిసజ్జ ¶ పాసాదవరే, సివిరాజా మహిద్ధికో;

చిన్తేన్తో వివిధం దానం, అదేయ్యం సో న పస్సతి.

‘‘‘తథం ¶ ను వితథం నేతం, హన్ద వీమంసయామి తం;

ముహుత్తం ఆగమేయ్యాథ, యావ జానామి తం మనం’.

‘‘పవేధమానో పలితసిరో, వలిగత్తో [వలితగత్తో (సీ.)] జరాతురో;

అన్ధవణ్ణోవ హుత్వాన, రాజానం ఉపసఙ్కమి.

‘‘సో ¶ తదా పగ్గహేత్వాన, వామం దక్ఖిణబాహు చ;

సిరస్మిం అఞ్జలిం కత్వా, ఇదం వచనమబ్రవి.

‘‘‘యాచామి తం మహారాజ, ధమ్మిక రట్ఠవడ్ఢన;

తవ దానరతా కిత్తి, ఉగ్గతా దేవమానుసే.

‘‘‘ఉభోపి ¶ నేత్తా నయనా, అన్ధా ఉపహతా మమ;

ఏకం మే నయనం దేహి, త్వమ్పి ఏకేన యాపయ’.

‘‘తస్సాహం వచనం సుత్వా, హట్ఠో సంవిగ్గమానసో;

కతఞ్జలీ వేదజాతో, ఇదం వచనమబ్రవిం.

‘‘‘ఇదానాహం చిన్తయిత్వాన, పాసాదతో ఇధాగతో;

త్వం మమ చిత్తమఞ్ఞాయ, నేత్తం యాచితుమాగతో.

‘‘‘అహో మే మానసం సిద్ధం, సఙ్కప్పో పరిపూరితో;

అదిన్నపుబ్బం దానవరం, అజ్జ దస్సామి యాచకే.

‘‘‘ఏహి సివక ఉట్ఠేహి, మా దన్ధయి మా పవేధయి;

ఉభోపి నయనం దేహి, ఉప్పాటేత్వా వణిబ్బకే’.

‘‘తతో ¶ సో చోదితో మయ్హం, సివకో వచనం కరో;

ఉద్ధరిత్వాన పాదాసి, తాలమిఞ్జంవ యాచకే.

‘‘దదమానస్స దేన్తస్స, దిన్నదానస్స మే సతో;

చిత్తస్స అఞ్ఞథా నత్థి, బోధియాయేవ కారణా.

‘‘న మే దేస్సా ఉభో చక్ఖూ, అత్తా న మే న దేస్సియో;

సబ్బఞ్ఞుతం పియం మయ్హం, తస్మా చక్ఖుం అదాసహ’’న్తి.

‘‘యా ¶ మే అహోసి జనికా, ఫుస్సతీ [ఫుసతీ (సీ.)] నామ ఖత్తియా;

సా అతీతాసు జాతీసు, సక్కస్స మహేసీ పియా.

‘‘తస్సా ఆయుక్ఖయం ఞత్వా, దేవిన్దో ఏతదబ్రవి;

‘దదామి తే దస వరే, వరభద్దే యదిచ్ఛసి’.

‘‘ఏవం వుత్తా చ సా దేవీ, సక్కం పునిదమబ్రవి;

‘కిం ను మే అపరాధత్థి, కిం ను దేస్సా అహం తవ;

రమ్మా చావేసి మం ఠానా, వాతోవ ధరణీరుహం’.

‘‘ఏవం ¶ వుత్తో చ సో సక్కో, పున తస్సిదమబ్రవి;

‘న చేవ తే కతం పాపం, న చ మే త్వంసి అప్పియా.

‘‘‘ఏత్తకంయేవ ¶ తే ఆయు, చవనకాలో భవిస్సతి;

పటిగ్గణ్హ మయా దిన్నే, వరే దస వరుత్తమే’.

‘‘సక్కేన ¶ సా దిన్నవరా, తుట్ఠహట్ఠా పమోదితా;

మమం అబ్భన్తరం కత్వా, ఫుస్సతీ దస వరే వరీ.

‘‘తతో చుతా సా ఫుస్సతీ, ఖత్తియే ఉపపజ్జథ;

జేతుత్తరమ్హి నగరే, సఞ్జయేన సమాగమి.

‘‘యదాహం ఫుస్సతియా కుచ్ఛిం, ఓక్కన్తో పియమాతుయా;

మమ తేజేన మే మాతా, సదా దానరతా అహు.

‘‘అధనే ఆతురే జిణ్ణే, యాచకే అద్ధికే [పథికే (క.)] జనే;

సమణే బ్రాహ్మణే ఖీణే, దేతి దానం అకిఞ్చనే.

‘‘దస మాసే ధారయిత్వాన, కరోన్తే పురం పదక్ఖిణం;

వేస్సానం వీథియా మజ్ఝే, జనేసి ఫుస్సతీ మమం.

‘‘న మయ్హం మత్తికం నామం, నపి పేత్తికసమ్భవం;

జాతేత్థ వేస్సవీథియా, తస్మా వేస్సన్తరో అహు.

‘‘యదాహం దారకో హోమి, జాతియా అట్ఠవస్సికో;

తదా నిసజ్జ పాసాదే, దానం దాతుం విచిన్తయిం.

‘‘‘హదయం ¶ దదేయ్యం చక్ఖుం, మంసమ్పి రుధిరమ్పి చ;

దదేయ్యం కాయం సావేత్వా, యది కోచి యాచయే మమం’.

‘‘సభావం చిన్తయన్తస్స, అకమ్పితమసణ్ఠితం;

అకమ్పి తత్థ పథవీ, సినేరువనవటంసకా.

‘‘అన్వద్ధమాసే పన్నరసే, పుణ్ణమాసే ఉపోసథే;

పచ్చయం నాగమారుయ్హ, దానం దాతుం ఉపాగమిం.

‘‘కలిఙ్గరట్ఠవిసయా ¶ , బ్రాహ్మణా ఉపగఞ్ఛు మం;

అయాచుం మం హత్థినాగం, ధఞ్ఞం మఙ్గలసమ్మతం.

‘‘అవుట్ఠికో ¶ జనపదో, దుబ్భిక్ఖో ఛాతకో మహా;

దదాహి పవరం నాగం, సబ్బసేతం గజుత్తమం.

‘‘దదామి న వికమ్పామి, యం మం యాచన్తి బ్రాహ్మణా;

సన్తం నప్పతిగూహామి [నప్పతిగుయ్హామి (సీ. క.)], దానే మే రమతే మనో.

‘‘న మే యాచకమనుప్పత్తే, పటిక్ఖేపో అనుచ్ఛవో;

‘మా మే భిజ్జి సమాదానం, దస్సామి విపులం గజం’.

‘‘నాగం గహేత్వా సోణ్డాయ, భిఙ్గారే రతనామయే;

జలం హత్థే ఆకిరిత్వా, బ్రాహ్మణానం అదం గజం.

‘‘పునాపరం దదన్తస్స, సబ్బసేతం గజుత్తమం;

తదాపి పథవీ కమ్పి, సినేరువనవటంసకా.

‘‘తస్స నాగస్స దానేన, సివయో కుద్ధా సమాగతా;

పబ్బాజేసుం సకా రట్ఠా, ‘వఙ్కం గచ్ఛతు పబ్బతం’.

‘‘తేసం నిచ్ఛుభమానానం, అకమ్పిత్థమసణ్ఠితం;

మహాదానం పవత్తేతుం, ఏకం వరమయాచిసం.

‘‘యాచితా ¶ సివయో సబ్బే, ఏకం వరమదంసు మే;

సావయిత్వా కణ్ణభేరిం, మహాదానం దదామహం.

‘‘అథేత్థ వత్తతీ సద్దో, తుములో భేరవో మహా;

దానేనిమం నీహరన్తి, పున దానం దదాతయం.

‘‘హత్థిం ¶ అస్సే రథే దత్వా, దాసిం దాసం గవం ధనం;

మహాదానం దదిత్వాన, నగరా నిక్ఖమిం తదా.

‘‘నిక్ఖమిత్వాన ¶ నగరా, నివత్తిత్వా విలోకితే;

తదాపి పథవీ కమ్పి, సినేరువనవటంసకా.

‘‘చతువాహిం రథం దత్వా, ఠత్వా చాతుమ్మహాపథే;

ఏకాకియో అదుతియో, మద్దిదేవిం ఇదమబ్రవిం.

‘‘‘త్వం మద్ది కణ్హం గణ్హాహి, లహుకా ఏసా కనిట్ఠికా;

అహం జాలిం గహేస్సామి, గరుకో భాతికో హి సో’.

‘‘పదుమం ¶ పుణ్డరీకంవ, మద్దీ కణ్హాజినగ్గహీ;

అహం సువణ్ణబిమ్బంవ, జాలిం ఖత్తియమగ్గహిం.

‘‘అభిజాతా సుఖుమాలా, ఖత్తియా చతురో జనా;

విసమం సమం అక్కమన్తా, వఙ్కం గచ్ఛామ పబ్బతం.

‘‘యే కేచి మనుజా ఏన్తి, అనుమగ్గే పటిప్పథే;

మగ్గన్తే పటిపుచ్ఛామ, ‘కుహిం వఙ్కన్త [వఙ్కత (సీ.)] పబ్బతో’.

‘‘తే తత్థ అమ్హే పస్సిత్వా, కరుణం గిరముదీరయుం;

దుక్ఖం తే పటివేదేన్తి, దూరే వఙ్కన్తపబ్బతో.

‘‘యది పస్సన్తి పవనే, దారకా ఫలినే దుమే;

తేసం ఫలానం హేతుమ్హి, ఉపరోదన్తి దారకా.

‘‘రోదన్తే దారకే దిస్వా, ఉబ్బిద్ధా [ఉబ్బిగ్గా (స్యా. కం.)] విపులా దుమా;

సయమేవోణమిత్వాన, ఉపగచ్ఛన్తి దారకే.

‘‘ఇదం ¶ అచ్ఛరియం దిస్వా, అబ్భుతం లోమహంసనం;

సాహుకారం [సాధుకారం (సబ్బత్థ)] పవత్తేసి, మద్దీ సబ్బఙ్గసోభనా.

‘‘అచ్ఛేరం వత లోకస్మిం, అబ్భుతం లోమహంసనం;

వేస్సన్తరస్స తేజేన, సయమేవోణతా దుమా.

‘‘సఙ్ఖిపింసు పథం యక్ఖా, అనుకమ్పాయ దారకే;

నిక్ఖన్తదివసేనేవ [నిక్ఖన్తదివసేయేవ (సీ.)], చేతరట్ఠముపాగముం.

‘‘సట్ఠిరాజసహస్సాని, తదా వసన్తి మాతులే;

సబ్బే పఞ్జలికా హుత్వా, రోదమానా ఉపాగముం.

‘‘తత్థ వత్తేత్వా సల్లాపం, చేతేహి చేతపుత్తేహి;

తే తతో నిక్ఖమిత్వాన, వఙ్కం అగము పబ్బతం.

‘‘ఆమన్తయిత్వా ¶ దేవిన్దో, విస్సకమ్మం [విసుకమ్మం (క.)] మహిద్ధికం;

అస్సమం సుకతం రమ్మం, పణ్ణసాలం సుమాపయ.

‘‘సక్కస్స వచనం సుత్వా, విస్సకమ్మో మహిద్ధికో;

అస్సమం ¶ సుకతం రమ్మం, పణ్ణసాలం సుమాపయి.

‘‘అజ్ఝోగాహేత్వా ¶ పవనం, అప్పసద్దం నిరాకులం;

చతురో జనా మయం తత్థ, వసామ పబ్బతన్తరే.

‘‘అహఞ్చ మద్దిదేవీ చ, జాలీ కణ్హాజినా చుభో;

అఞ్ఞమఞ్ఞం సోకనుదా, వసామ అస్సమే తదా.

‘‘దారకే అనురక్ఖన్తో, అసుఞ్ఞో హోమి అస్సమే;

మద్దీ ఫలం ఆహరిత్వా, పోసేతి సా తయో జనే.

‘‘పవనే ¶ వసమానస్స, అద్ధికో మం ఉపాగమి;

ఆయాచి పుత్తకే మయ్హం, జాలిం కణ్హాజినం చుభో.

‘‘యాచకం ఉపగతం దిస్వా, హాసో మే ఉపపజ్జథ;

ఉభో పుత్తే గహేత్వాన, అదాసిం బ్రాహ్మణే తదా.

‘‘సకే పుత్తే చజన్తస్స, జూజకే బ్రాహ్మణే యదా;

తదాపి పథవీ కమ్పి, సినేరువనవటంసకా.

‘‘పునదేవ సక్కో ఓరుయ్హ, హుత్వా బ్రాహ్మణసన్నిభో;

ఆయాచి మం మద్దిదేవిం, సీలవన్తిం పతిబ్బతం.

‘‘మద్దిం హత్థే గహేత్వాన, ఉదకఞ్జలి పూరియ;

పసన్నమనసఙ్కప్పో, తస్స మద్దిం అదాసహం.

‘‘మద్దియా దీయమానాయ, గగనే దేవా పమోదితా;

తదాపి పథవీ కమ్పి, సినేరువనవటంసకా.

‘‘జాలిం కణ్హాజినం ధీతం, మద్దిదేవిం పతిబ్బతం;

చజమానో న చిన్తేసిం, బోధియాయేవ కారణా.

‘‘న మే దేస్సా ఉభో పుత్తా, మద్దిదేవీ న దేస్సియా;

సబ్బఞ్ఞుతం పియం మయ్హం, తస్మా పియే అదాసహం.

‘‘పునాపరం బ్రహారఞ్ఞే, మాతాపితుసమాగమే;

కరుణం పరిదేవన్తే, సల్లపన్తే సుఖం దుఖం.

‘‘హిరోత్తప్పేన ¶ గరునా [గరునం (స్యా. క.)], ఉభిన్నం ఉపసఙ్కమి;

తదాపి పథవీ కమ్పి, సినేరువనవటంసకా.

‘‘పునాపరం ¶ ¶ బ్రహారఞ్ఞా, నిక్ఖమిత్వా సఞాతిభి;

పవిసామి పురం రమ్మం, జేతుత్తరం పురుత్తమం.

‘‘రతనాని సత్త వస్సింసు, మహామేఘో పవస్సథ;

తదాపి పథవీ కమ్పి, సినేరువనవటంసకా.

‘‘అచేతనాయం పథవీ, అవిఞ్ఞాయ సుఖం దుఖం;

సాపి దానబలా మయ్హం, సత్తక్ఖత్తుం పకమ్పథా’’తి.

‘‘పునాపరం ¶ యదా హోమి, ససకో పవనచారకో;

తిణపణ్ణసాకఫలభక్ఖో, పరహేఠనవివజ్జితో.

‘‘మక్కటో చ సిఙ్గాలో చ, సుత్తపోతో చహం తదా;

వసామ ఏకసామన్తా, సాయం పాతో చ దిస్సరే [సాయం పాతో పదిస్సరే (క.)].

‘‘అహం తే అనుసాసామి, కిరియే కల్యాణపాపకే;

‘పాపాని పరివజ్జేథ, కల్యాణే అభినివిస్సథ’.

‘‘ఉపోసథమ్హి దివసే, చన్దం దిస్వాన పూరితం;

ఏతేసం తత్థ ఆచిక్ఖిం, దివసో అజ్జుపోసథో.

‘‘దానాని పటియాదేథ, దక్ఖిణేయ్యస్స దాతవే;

దత్వా దానం దక్ఖిణేయ్యే, ఉపవస్సథుపోసథం.

‘‘తే ¶ మే సాధూతి వత్వాన, యథాసత్తి యథాబలం;

దానాని పటియాదేత్వా, దక్ఖిణేయ్యం గవేసిసుం [గవేసయ్యుం (క.)].

‘‘అహం నిసజ్జ చిన్తేసిం, దానం దక్ఖిణనుచ్ఛవం;

‘యదిహం లభే దక్ఖిణేయ్యం, కిం మే దానం భవిస్సతి.

‘‘‘న ¶ మే అత్థి తిలా ముగ్గా, మాసా వా తణ్డులా ఘతం;

అహం తిణేన యాపేమి, న సక్కా తిణ దాతవే.

‘‘‘యది ¶ కోచి ఏతి దక్ఖిణేయ్యో, భిక్ఖాయ మమ సన్తికే;

దజ్జాహం సకమత్తానం, న సో తుచ్ఛో గమిస్సతి’.

‘‘మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, సక్కో బ్రాహ్మణవణ్ణినా;

ఆసయం మే ఉపాగచ్ఛి, దానవీమంసనాయ మే.

‘‘తమహం దిస్వాన సన్తుట్ఠో, ఇదం వచనమబ్రవిం;

‘సాధు ఖోసి అనుప్పత్తో, ఘాసహేతు మమన్తికే.

‘‘‘అదిన్నపుబ్బం దానవరం, అజ్జ దస్సామి తే అహం;

తువం సీలగుణూపేతో, అయుత్తం తే పరహేఠనం.

‘‘‘ఏహి అగ్గిం పదీపేహి, నానాకట్ఠే సమానయ;

అహం పచిస్సమత్తానం, పక్కం త్వం భక్ఖయిస్ససి’.

‘‘‘సాధూ’తి సో హట్ఠమనో, నానాకట్ఠే సమానయి;

మహన్తం అకాసి చితకం, కత్వా అఙ్గారగబ్భకం.

‘‘అగ్గిం తత్థ పదీపేసి, యథా సో ఖిప్పం మహా భవే;

ఫోటేత్వా రజగతే గత్తే, ఏకమన్తం ఉపావిసిం.

‘‘యదా ¶ మహాకట్ఠపుఞ్జో, ఆదిత్తో ధమధమాయతి [ధుమధుమాయతి (సీ.), ధమమాయతి (క.)];

తదుప్పతిత్వా పపతిం, మజ్ఝే జాలసిఖన్తరే.

‘‘యథా ¶ సీతోదకం నామ, పవిట్ఠం యస్స కస్సచి;

సమేతి దరథపరిళాహం, అస్సాదం దేతి పీతి చ.

‘‘తథేవ జలితం అగ్గిం, పవిట్ఠస్స మమం తదా;

సబ్బం సమేతి దరథం, యథా సీతోదకం వియ.

‘‘ఛవిం చమ్మం మంసం న్హారుం, అట్ఠిం హదయబన్ధనం;

కేవలం సకలం కాయం, బ్రాహ్మణస్స అదాసహ’’న్తి.

అకిత్తిబ్రాహ్మణో ¶ సఙ్ఖో, కురురాజా ధనఞ్చయో;

మహాసుదస్సనో రాజా, మహాగోవిన్దబ్రాహ్మణో.

నిమి చన్దకుమారో చ, సివి వేస్సన్తరో ససో;

అహమేవ తదా ఆసిం, యో తే దానవరే అదా.

ఏతే దానపరిక్ఖారా, ఏతే దానస్స పారమీ;

జీవితం యాచకే దత్వా, ఇమం పారమి పూరయిం.

భిక్ఖాయ ఉపగతం దిస్వా, సకత్తానం పరిచ్చజిం;

దానేన మే సమో నత్థి, ఏసా మే దానపారమీతి.

‘‘యదా ¶ ¶ ¶ ¶ అహోసిం పవనే, కుఞ్జరో మాతుపోసకో;

న తదా అత్థి మహియా, గుణేన మమ సాదిసో.

‘‘పవనే దిస్వా వనచరో, రఞ్ఞో మం పటివేదయి;

‘తవానుచ్ఛవో మహారాజ, గజో వసతి కాననే.

‘‘‘న తస్స పరిక్ఖాయత్థో, నపి ఆళకకాసుయా;

సహ గహితే [సమం గహితే (సీ.)] సోణ్డాయ, సయమేవ ఇధేహి’తి.

‘‘తస్స తం వచనం సుత్వా, రాజాపి తుట్ఠమానసో;

పేసేసి హత్థిదమకం, ఛేకాచరియం సుసిక్ఖితం.

‘‘గన్త్వా సో హత్థిదమకో, అద్దస పదుమస్సరే;

భిసముళాలం [భిసమూలం (క.)] ఉద్ధరన్తం, యాపనత్థాయ మాతుయా.

‘‘విఞ్ఞాయ మే సీలగుణం, లక్ఖణం ఉపధారయి;

‘ఏహి పుత్తా’తి పత్వాన, మమ సోణ్డాయ అగ్గహి.

‘‘యం మే తదా పాకతికం, సరీరానుగతం బలం;

అజ్జ నాగసహస్సానం, బలేన సమసాదిసం.

‘‘యదిహం తేసం పకుప్పేయ్యం, ఉపేతానం గహణాయ మం;

పటిబలో భవే తేసం, యావ రజ్జమ్పి మానుసం.

‘‘అపి ¶ చాహం సీలరక్ఖాయ, సీలపారమిపూరియా;

న కరోమి చిత్తే అఞ్ఞథత్తం, పక్ఖిపన్తం మమాళకే.

‘‘యది తే మం తత్థ కోట్టేయ్యుం, ఫరసూహి తోమరేహి చ;

నేవ తేసం పకుప్పేయ్యం, సీలఖణ్డభయా మమా’’తి.

‘‘పునాపరం ¶ ¶ ¶ యదా హోమి, భూరిదత్తో మహిద్ధికో;

విరూపక్ఖేన మహారఞ్ఞా, దేవలోకమగఞ్ఛహం.

‘‘తత్థ పస్సిత్వాహం దేవే, ఏకన్తం సుఖసమప్పితే;

తం సగ్గగమనత్థాయ, సీలబ్బతం సమాదియిం.

‘‘సరీరకిచ్చం కత్వాన, భుత్వా యాపనమత్తకం;

చతురో అఙ్గే అధిట్ఠాయ, సేమి వమ్మికముద్ధని.

‘‘ఛవియా చమ్మేన మంసేన, నహారుఅట్ఠికేహి వా;

యస్స ఏతేన కరణీయం, దిన్నంయేవ హరాతు సో.

‘‘సంసితో అకతఞ్ఞునా, ఆలమ్పాయనో [ఆలమ్బణో (సీ.)] మమగ్గహి;

పేళాయ పక్ఖిపిత్వాన, కీళేతి మం తహిం తహిం.

‘‘పేళాయ పక్ఖిపన్తేపి, సమ్మద్దన్తేపి పాణినా;

ఆలమ్పాయనే [ఆలమ్బణే (సీ.)] న కుప్పామి, సీలఖణ్డభయా మమ.

‘‘సకజీవితపరిచ్చాగో ¶ , తిణతో లహుకో మమ;

సీలవీతిక్కమో మయ్హం, పథవీఉప్పతనం వియ.

‘‘నిరన్తరం జాతిసతం, చజేయ్యం మమ జీవితం;

నేవ సీలం పభిన్దేయ్యం, చతుద్దీపాన హేతుపి.

‘‘అపి చాహం సీలరక్ఖాయ, సీలపారమిపూరియా;

న కరోమి చిత్తే అఞ్ఞథత్తం, పక్ఖిపన్తమ్పి పేళకే’’తి.

‘‘పునాపరం యదా హోమి, చమ్పేయ్యకో మహిద్ధికో;

తదాపి ధమ్మికో ఆసిం, సీలబ్బతసమప్పితో.

‘‘తదాపి ¶ మం ధమ్మచారిం, ఉపవుత్థం ఉపోసథం;

అహితుణ్డికో గహేత్వాన, రాజద్వారమ్హి కీళతి.

‘‘యం ¶ యం సో వణ్ణం చిన్తయి, నీలంవ పీతలోహితం;

తస్స చిత్తానువత్తన్తో, హోమి చిన్తితసన్నిభో.

‘‘థలం ¶ కరేయ్యముదకం, ఉదకమ్పి థలం కరే;

యదిహం తస్స పకుప్పేయ్యం, ఖణేన ఛారికం కరే.

‘‘యది చిత్తవసీ హేస్సం, పరిహాయిస్సామి సీలతో;

సీలేన పరిహీనస్స, ఉత్తమత్థో న సిజ్ఝతి.

‘‘కామం ¶ భిజ్జతుయం కాయో, ఇధేవ వికిరీయతు;

నేవ సీలం పభిన్దేయ్యం, వికిరన్తే భుసం వియా’’తి.

‘‘పునాపరం యదా హోమి, చూళబోధి సుసీలవా;

భవం దిస్వాన భయతో, నేక్ఖమ్మం అభినిక్ఖమిం.

‘‘యా మే దుతియికా ఆసి, బ్రాహ్మణీ కనకసన్నిభా;

సాపి వట్టే అనపేక్ఖా, నేక్ఖమ్మం అభినిక్ఖమి.

‘‘నిరాలయా ఛిన్నబన్ధూ, అనపేక్ఖా కులే గణే;

చరన్తా గామనిగమం, బారాణసిముపాగముం.

‘‘తత్థ వసామ నిపకా, అసంసట్ఠా కులే గణే;

నిరాకులే అప్పసద్దే, రాజుయ్యానే వసాముభో.

‘‘ఉయ్యానదస్సనం గన్త్వా, రాజా అద్దస బ్రాహ్మణిం;

ఉపగమ్మ మమం పుచ్ఛి, ‘తుయ్హేసా కా కస్స భరియా’.

‘‘ఏవం వుత్తే అహం తస్స, ఇదం వచనమబ్రవిం;

‘న మయ్హం భరియా ఏసా, సహధమ్మా ఏకసాసనీ’.

‘‘తిస్సా ¶ [తస్సా (సీ.)] సారత్తగధితో, గాహాపేత్వాన చేటకే;

నిప్పీళయన్తో బలసా, అన్తేపురం పవేసయి.

‘‘ఓదపత్తకియా ¶ మయ్హం, సహజా ఏకసాసనీ;

ఆకడ్ఢిత్వా నయన్తియా, కోపో మే ఉపపజ్జథ.

‘‘సహ ¶ కోపే సముప్పన్నే, సీలబ్బతమనుస్సరిం;

తత్థేవ కోపం నిగ్గణ్హిం, నాదాసిం వడ్ఢితూపరి.

‘‘యది నం బ్రాహ్మణిం కోచి, కోట్టేయ్య తిణ్హసత్తియా;

నేవ సీలం పభిన్దేయ్యం, బోధియాయేవ కారణా.

‘‘న మేసా బ్రాహ్మణీ దేస్సా, నపి మే బలం న విజ్జతి;

సబ్బఞ్ఞుతం పియం మయ్హం, తస్మా సీలానురక్ఖిస’’న్తి.

‘‘పునాపరం ¶ యదా హోమి, మహింసో పవనచారకో;

పవడ్ఢకాయో బలవా, మహన్తో భీమదస్సనో.

‘‘పబ్భారే గిరిదుగ్గే [వనదుగ్గే (సీ.)] చ, రుక్ఖమూలే దకాసయే;

హోతేత్థ ఠానం మహింసానం, కోచి కోచి తహిం తహిం.

‘‘విచరన్తో బ్రహారఞ్ఞే, ఠానం అద్దస భద్దకం;

తం ఠానం ఉపగన్త్వాన, తిట్ఠామి చ సయామి చ.

‘‘అథేత్థ కపిమాగన్త్వా, పాపో అనరియో లహు;

ఖన్ధే నలాటే భముకే, ముత్తేతి ఓహనేతితం.

‘‘సకిమ్పి దివసం దుతియం, తతియం చతుత్థమ్పి చ;

దూసేతి మం సబ్బకాలం, తేన హోమి ఉపద్దుతో.

‘‘మమం ¶ ఉపద్దుతం దిస్వా, యక్ఖో మం ఇదమబ్రవి;

‘నాసేహేతం ఛవం పాపం, సిఙ్గేహి చ ఖురేహి చ’.

‘‘ఏవం ¶ వుత్తే తదా యక్ఖే, అహం తం ఇదమబ్రవిం;

‘కిం త్వం మక్ఖేసి కుణపేన, పాపేన అనరియేన మం.

‘‘‘యదిహం ¶ తస్స పకుప్పేయ్యం, తతో హీనతరో భవే;

సీలఞ్చ మే పభిజ్జేయ్య, విఞ్ఞూ చ గరహేయ్యు మం.

‘‘‘హీళితా జీవితా వాపి, పరిసుద్ధేన మతం వరం;

క్యాహం జీవితహేతూపి, కాహామిం పరహేఠనం’.

‘‘మమేవాయం మఞ్ఞమానో, అఞ్ఞేపేవం కరిస్సతి;

తేవ తస్స వధిస్సన్తి, సా మే ముత్తి భవిస్సతి.

‘‘హీనమజ్ఝిమఉక్కట్ఠే, సహన్తో అవమానితం;

ఏవం లభతి సప్పఞ్ఞో, మనసా యథా పత్థిత’’న్తి.

‘‘పునాపరం యదా హోమి, సుతత్తకనకసన్నిభో;

మిగరాజా రురునామ, పరమసీలసమాహితో.

‘‘రమ్మే పదేసే రమణీయే, వివిత్తే అమనుస్సకే;

తత్థ వాసం ఉపగఞ్ఛిం, గఙ్గాకూలే మనోరమే.

‘‘అథ ¶ ఉపరి గఙ్గాయ, ధనికేహి పరిపీళితో;

పురిసో గఙ్గాయ పపతి, ‘జీవామి వా మరామి వా’.

‘‘రత్తిన్దివం ¶ సో గఙ్గాయ, వుయ్హమానో మహోదకే;

రవన్తో కరుణం రవం, మజ్ఝే గఙ్గాయ గచ్ఛతి.

‘‘తస్సాహం సద్దం సుత్వాన, కరుణం పరిదేవతో;

గఙ్గాయ తీరే ఠత్వాన, అపుచ్ఛిం ‘కోసి త్వం నరో’.

‘‘సో మే పుట్ఠో చ బ్యాకాసి, అత్తనో కరణం తదా;

‘ధనికేహి భీతో తసితో, పక్ఖన్దోహం మహానదిం’.

‘‘తస్స ¶ కత్వాన కారుఞ్ఞం, చజిత్వా మమ జీవితం;

పవిసిత్వా నీహరిం తస్స, అన్ధకారమ్హి రత్తియా.

‘‘అస్సత్థకాలమఞ్ఞాయ, తస్సాహం ఇదమబ్రవిం;

‘ఏకం తం వరం యాచామి, మా మం కస్సచి పావద’.

‘‘నగరం ¶ గన్త్వాన ఆచిక్ఖి, పుచ్ఛితో ధనహేతుకో;

రాజానం సో గహేత్వాన, ఉపగఞ్ఛి మమన్తికం.

‘‘యావతా కరణం సబ్బం, రఞ్ఞో ఆరోచితం మయా;

రాజా సుత్వాన వచనం, ఉసుం తస్స పకప్పయి;

‘ఇధేవ ఘాతయిస్సామి, మిత్తదుబ్భిం [మిత్తదూభిం (సీ.)] అనారియం’.

‘‘తమహం అనురక్ఖన్తో, నిమ్మినిం మమ అత్తనా;

‘తిట్ఠతేసో మహారాజ, కామకారో భవామి తే’.

‘‘అనురక్ఖిం మమ సీలం, నారక్ఖిం మమ జీవితం;

సీలవా హి తదా ఆసిం, బోధియాయేవ కారణా’’తి.

‘‘పునాపరం ¶ యదా హోమి, జటిలో ఉగ్గతాపనో;

మాతఙ్గో నామ నామేన, సీలవా సుసమాహితో.

‘‘అహఞ్చ బ్రాహ్మణో ఏకో, గఙ్గాకూలే వసాముభో;

అహం వసామి ఉపరి, హేట్ఠా వసతి బ్రాహ్మణో.

‘‘విచరన్తో అనుకూలమ్హి, ఉద్ధం మే అస్సమద్దస;

తత్థ మం పరిభాసేత్వా, అభిసపి ముద్ధఫాలనం.

‘‘యదిహం తస్స పకుప్పేయ్యం, యది సీలం న గోపయే;

ఓలోకేత్వానహం తస్స, కరేయ్యం ఛారికం వియ.

‘‘యం ¶ సో తదా మం అభిసపి, కుపితో దుట్ఠమానసో;

తస్సేవ మత్థకే నిపతి, యోగేన తం పమోచయిం.

‘‘అనురక్ఖిం ¶ మమ సీలం, నారక్ఖిం మమ జీవితం;

సీలవా హి తదా ఆసిం, బోధియాయేవ కారణా’’తి.

‘‘పునాపరం ¶ యదా హోమి, మహాపక్ఖో మహిద్ధికో;

ధమ్మో నామ మహాయక్ఖో, సబ్బలోకానుకమ్పకో.

‘‘దసకుసలకమ్మపథే ¶ , సమాదపేన్తో మహాజనం;

చరామి గామనిగమం, సమిత్తో సపరిజ్జనో.

‘‘పాపో కదరియో యక్ఖో, దీపేన్తో దస పాపకే;

సోపేత్థ మహియా చరతి, సమిత్తో సపరిజ్జనో.

‘‘ధమ్మవాదీ అధమ్మో చ, ఉభో పచ్చనికా మయం;

ధురే ధురం ఘట్టయన్తా, సమిమ్హా పటిపథే ఉభో.

‘‘కలహో వత్తతీ భేస్మా, కల్యాణపాపకస్స చ;

మగ్గా ఓక్కమనత్థాయ, మహాయుద్ధో ఉపట్ఠితో.

‘‘యదిహం తస్స కుప్పేయ్యం, యది భిన్దే తపోగుణం;

సహపరిజనం తస్స, రజభూతం కరేయ్యహం.

‘‘అపిచాహం సీలరక్ఖాయ, నిబ్బాపేత్వాన మానసం;

సహ జనేనోక్కమిత్వా, పథం పాపస్స దాసహం.

‘‘సహ పథతో ఓక్కన్తే, కత్వా చిత్తస్స నిబ్బుతిం;

వివరం అదాసి పథవీ, పాపయక్ఖస్స తావదే’’తి.

‘‘పఞ్చాలరట్ఠే ¶ ¶ నగరవరే, కపిలాయం [కమ్పిలాయం (సీ.), కప్పిలాయం (స్యా.)] పురుత్తమే;

రాజా జయద్దిసో నామ, సీలగుణముపాగతో.

‘‘తస్స ¶ రఞ్ఞో అహం పుత్తో, సుతధమ్మో సుసీలవా;

అలీనసత్తో గుణవా, అనురక్ఖపరిజనో సదా.

‘‘పితా మే మిగవం గన్త్వా, పోరిసాదం ఉపాగమి;

సో మే పితుమగ్గహేసి, ‘భక్ఖోసి మమ మా చలి’.

‘‘తస్స ¶ తం వచనం సుత్వా, భీతో తసితవేధితో;

ఊరుక్ఖమ్భో అహు తస్స, దిస్వాన పోరిసాదకం.

‘‘మిగవం గహేత్వా ముఞ్చస్సు, కత్వా ఆగమనం పున;

బ్రాహ్మణస్స ధనం దత్వా, పితా ఆమన్తయీ మమం.

‘‘‘రజ్జం పుత్త పటిపజ్జ, మా పమజ్జి పురం ఇదం;

కతం మే పోరిసాదేన, మమ ఆగమనం పున’.

‘‘మాతాపితూ చ వన్దిత్వా, నిమ్మినిత్వాన అత్తనా;

నిక్ఖిపిత్వా ధనుం ఖగ్గం, పోరిసాదం ఉపాగమిం.

‘‘ససత్థహత్థూపగతం, కదాచి సో తసిస్సతి;

తేన భిజ్జిస్సతి సీలం, పరిత్తాసం [పరితాసం (సీ.)] కతే మయి.

‘‘సీలఖణ్డభయా మయ్హం, తస్స దేస్సం న బ్యాహరిం;

మేత్తచిత్తో హితవాదీ, ఇదం వచనమబ్రవిం.

‘‘‘ఉజ్జాలేహి మహాఅగ్గిం, పపతిస్సామి రుక్ఖతో;

త్వం పక్కకాలమఞ్ఞాయ [సుపక్కకాలమఞ్ఞాయ (పీ.)], భక్ఖయ మం పితామహ’.

‘‘ఇతి సీలవతం హేతు, నారక్ఖిం మమ జీవితం;

పబ్బాజేసిం చహం తస్స, సదా పాణాతిపాతిక’’న్తి.

‘‘పునాపరం ¶ ¶ ¶ యదా హోమి, సఙ్ఖపాలో మహిద్ధికో;

దాఠావుధో ఘోరవిసో, ద్విజివ్హో ఉరగాధిభూ.

‘‘చతుప్పథే మహామగ్గే, నానాజనసమాకులే;

చతురో అఙ్గే అధిట్ఠాయ, తత్థ వాసమకప్పయిం.

‘‘ఛవియా చమ్మేన మంసేన, నహారుఅట్ఠికేహి వా;

యస్స ఏతేన కరణీయం, దిన్నంయేవ హరాతు సో.

‘‘అద్దసంసు ¶ భోజపుత్తా, ఖరా లుద్దా అకారుణా;

ఉపగఞ్ఛుం మమం తత్థ, దణ్డముగ్గరపాణినో.

‘‘నాసాయ వినివిజ్ఝిత్వా, నఙ్గుట్ఠే పిట్ఠికణ్టకే;

కాజే ఆరోపయిత్వాన, భోజపుత్తా హరింసు మం.

‘‘ససాగరన్తం పథవిం, సకాననం సపబ్బతం;

ఇచ్ఛమానో చహం తత్థ, నాసావాతేన ఝాపయే.

‘‘సూలేహి వినివిజ్ఝన్తే, కోట్టయన్తేపి సత్తిభి;

భోజపుత్తే న కుప్పామి, ఏసా మే సీలపారమీ’’తి.

హత్థినాగో ¶ భూరిదత్తో, చమ్పేయ్యో బోధి మహింసో;

రురు మాతఙ్గో ధమ్మో చ, అత్రజో చ జయద్దిసో.

ఏతే నవ సీలబలా, పరిక్ఖారా పదేసికా;

జీవితం పరిరక్ఖిత్వా, సీలాని అనురక్ఖిసం.

సఙ్ఖపాలస్స మే సతో, సబ్బకాలమ్పి జీవితం;

యస్స కస్సచి నియ్యత్తం, తస్మా సా సీలపారమీతి.

‘‘యదాహం ¶ ¶ ¶ అమితయసో, రాజపుత్తో యుధఞ్జయో;

ఉస్సావబిన్దుం సూరియాతపే, పతితం దిస్వాన సంవిజిం.

‘‘తఞ్ఞేవాధిపతిం కత్వా, సంవేగమనుబ్రూహయిం;

మాతాపితూ చ వన్దిత్వా, పబ్బజ్జమనుయాచహం.

‘‘యాచన్తి మం పఞ్జలికా, సనేగమా సరట్ఠకా;

‘అజ్జేవ పుత్త పటిపజ్జ, ఇద్ధం ఫీతం మహామహిం’.

‘‘సరాజకే సహోరోధే, సనేగమే సరట్ఠకే;

కరుణం పరిదేవన్తే, అనపేక్ఖోవ పరిచ్చజిం.

‘‘కేవలం పథవిం రజ్జం, ఞాతిపరిజనం యసం;

చజమానో న చిన్తేసిం, బోధియాయేవ కారణా.

‘‘మాతాపితా న మే దేస్సా, నపి మే దేస్సం మహాయసం;

సబ్బఞ్ఞుతం పియం మయ్హం, తస్మా రజ్జం పరిచ్చజి’’న్తి.

‘‘పునాపరం ¶ యదా హోమి, ఇన్దపత్థే పురుత్తమే;

కామితో దయితో పుత్తో, సోమనస్సోతి విస్సుతో.

‘‘సీలవా గుణసమ్పన్నో, కల్యాణపటిభానవా;

వుడ్ఢాపచాయీ హిరీమా, సఙ్గహేసు చ కోవిదో.

‘‘తస్స ¶ రఞ్ఞో పతికరో, అహోసి కుహకతాపసో;

ఆరామం మాలావచ్ఛఞ్చ, రోపయిత్వాన జీవతి.

‘‘తమహం ¶ దిస్వాన కుహకం, థుసరాసింవ అతణ్డులం;

దుమంవ అన్తో సుసిరం, కదలింవ అసారకం.

‘‘నత్థిమస్స ¶ సతం ధమ్మో, సామఞ్ఞాపగతో అయం;

హిరీసుక్కధమ్మజహితో, జీవితవుత్తికారణా.

‘‘కుపితో అహు [అహోసి (సీ.), ఆసి (స్యా.)] పచ్చన్తో, అటవీహి పరన్తిహి;

తం నిసేధేతుం గచ్ఛన్తో, అనుసాసి పితా మమం.

‘‘‘మా పమజ్జి తువం తాత, జటిలం ఉగ్గతాపనం;

యదిచ్ఛకం పవత్తేహి, సబ్బకామదదో హి సో’.

‘‘తమహం గన్త్వానుపట్ఠానం, ఇదం వచనమబ్రవిం;

‘కచ్చి తే గహపతి కుసలం, కిం వా తే ఆహరీయతు’.

‘‘తేన సో కుపితో ఆసి, కుహకో మాననిస్సితో;

‘ఘాతాపేమి తువం అజ్జ, రట్ఠా పబ్బాజయామి వా’.

‘‘నిసేధయిత్వా ¶ పచ్చన్తం, రాజా కుహకమబ్రవి;

‘కచ్చి తే భన్తే ఖమనీయం, సమ్మానో తే పవత్తితో’.

‘‘తస్స ఆచిక్ఖతీ పాపో, కుమారో యథా నాసియో;

తస్స తం వచనం సుత్వా, ఆణాపేసి మహీపతి.

‘‘‘సీసం తత్థేవ ఛిన్దిత్వా, కత్వాన చతుఖణ్డికం;

రథియా రథియం దస్సేథ, సా గతి జటిలహీళితా’.

‘‘తత్థ కారణికా గన్త్వా, చణ్డా లుద్దా అకారుణా;

మాతుఅఙ్కే నిసిన్నస్స, ఆకడ్ఢిత్వా నయన్తి మం.

‘‘తేసాహం ఏవమవచం, బన్ధతం గాళ్హబన్ధనం;

‘రఞ్ఞో దస్సేథ మం ఖిప్పం, రాజకిరియాని అత్థి మే’.

‘‘తే మం రఞ్ఞో దస్సయింసు, పాపస్స పాపసేవినో;

దిస్వాన తం సఞ్ఞాపేసిం, మమఞ్చ వసమానయిం.

‘‘సో మం తత్థ ఖమాపేసి, మహారజ్జమదాసి మే;

సోహం తమం దాలయిత్వా, పబ్బజిం అనగారియం.

‘‘న ¶ మే దేస్సం మహారజ్జం, కామభోగో న దేస్సియో;

సబ్బఞ్ఞుతం పియం మయ్హం, తస్మా రజ్జం పరిచ్చజి’’న్తి.

‘‘పునాపరం ¶ ¶ ¶ యదా హోమి, కాసిరాజస్స అత్రజో;

అయోఘరమ్హి సంవడ్ఢో, నామేనాసి అయోఘరో.

‘‘దుక్ఖేన జీవితో లద్ధో, సంపీళే పతిపోసితో;

అజ్జేవ పుత్త పటిపజ్జ, కేవలం వసుధం ఇమం.

‘‘సరట్ఠకం సనిగమం, సజనం వన్దిత్వ ఖత్తియం;

అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, ఇదం వచనమబ్రవిం.

‘‘‘యే కేచి మహియా సత్తా, హీనముక్కట్ఠమజ్ఝిమా;

నిరారక్ఖా సకే గేహే, వడ్ఢన్తి సకఞాతిభి.

‘‘‘ఇదం లోకే ఉత్తరియం, సంపీళే మమ పోసనం;

అయోఘరమ్హి సంవడ్ఢో, అప్పభే చన్దసూరియే.

‘‘‘పూతికుణపసమ్పుణ్ణా, ముచ్చిత్వా మాతు కుచ్ఛితో;

తతో ఘోరతరే దుక్ఖే, పున పక్ఖిత్తయోఘరే.

‘‘‘యదిహం తాదిసం పత్వా, దుక్ఖం పరమదారుణం;

రజ్జేసు యది రజ్జామి [రఞ్జామి (సీ.)], పాపానం ఉత్తమో సియం.

‘‘‘ఉక్కణ్ఠితోమ్హి కాయేన, రజ్జేనమ్హి అనత్థికో;

నిబ్బుతిం పరియేసిస్సం, యత్థ మం మచ్చు న మద్దియే’.

‘‘ఏవాహం చిన్తయిత్వాన, విరవన్తే మహాజనే;

నాగోవ బన్ధనం ఛేత్వా, పావిసిం కాననం వనం.

‘‘మాతాపితా ¶ ¶ న మే దేస్సా, నపి మే దేస్సం మహాయసం;

సబ్బఞ్ఞుతం పియం మయ్హం, తస్మా రజ్జం పరిచ్చజి’’న్తి.

‘‘పునాపరం యదా హోమి, కాసీనం పురవరుత్తమే;

భగినీ చ భాతరో సత్త, నిబ్బత్తా సోత్థియే కులే.

‘‘ఏతేసం ¶ పుబ్బజో ఆసిం, హిరీసుక్కముపాగతో;

భవం దిస్వాన భయతో, నేక్ఖమ్మాభిరతో అహం.

‘‘మాతాపితూహి ¶ పహితా, సహాయా ఏకమానసా;

కామేహి మం నిమన్తేన్తి, ‘కులవంసం ధరేహి’తి.

‘‘యం తేసం వచనం వుత్తం, గిహీధమ్మే సుఖావహం;

తం మే అహోసి కఠినం, తత్త [సన్తత్త (క.)] ఫాలసమం వియ.

‘‘తే మం తదా ఉక్ఖిపన్తం, పుచ్ఛింసు పత్థితం మమ;

‘కిం త్వం పత్థయసే సమ్మ, యది కామే న భుఞ్జసి’.

‘‘తేసాహం ఏవమవచం, అత్థకామో హితేసినం;

‘నాహం పత్థేమి గిహీభావం, నేక్ఖమ్మాభిరతో అహం’.

‘‘తే మయ్హం వచనం సుత్వా, పితుమాతు చ సావయుం;

మాతాపితా ఏవమాహు, ‘సబ్బేవ పబ్బజామ భో’.

‘‘ఉభో ¶ మాతాపితా మయ్హం, భగినీ చ సత్త భాతరో;

అమితధనం ఛడ్డయిత్వా, పావిసిమ్హా మహావన’’న్తి.

‘‘పునాపరం ¶ యదా హోమి, నగరే బ్రహ్మవడ్ఢనే;

తత్థ కులవరే సేట్ఠే, మహాసాలే అజాయహం.

‘‘తదాపి లోకం దిస్వాన, అన్ధీభూతం తమోత్థటం;

చిత్తం భవతో పతికుటతి, తుత్తవేగహతం వియ.

‘‘దిస్వాన వివిధం పాపం, ఏవం చిన్తేసహం తదా;

‘కదాహం గేహా నిక్ఖమ్మ, పవిసిస్సామి కాననం’.

‘‘తదాపి మం నిమన్తేసుం, కామభోగేహి ఞాతయో;

తేసమ్పి ఛన్దమాచిక్ఖిం, ‘మా నిమన్తేథ తేహి మం’.

‘‘యో ¶ మే కనిట్ఠకో భాతా, నన్దో నామాసి పణ్డితో;

సోపి మం అనుసిక్ఖన్తో, పబ్బజ్జం సమరోచయి.

‘‘అహం సోణో చ నన్దో చ, ఉభో మాతాపితా మమ;

తదాపి భోగే ఛడ్డేత్వా, పావిసిమ్హా మహావన’’న్తి.

‘‘పునాపరం ¶ ¶ యదా హోమి, కాసిరాజస్స అత్రజో;

మూగపక్ఖోతి నామేన, తేమియోతి వదన్తి మం.

‘‘సోళసిత్థిసహస్సానం, న విజ్జతి పుమో తదా [సదా (సీ.)];

అహోరత్తానం అచ్చయేన, నిబ్బత్తో అహమేకకో.

‘‘కిచ్ఛా లద్ధం పియం పుత్తం, అభిజాతం జుతిన్ధరం;

సేతచ్ఛత్తం ధారయిత్వాన, సయనే పోసేతి మం పితా.

‘‘నిద్దాయమానో సయనవరే, పబుజ్ఝిత్వానహం తదా;

అద్దసం పణ్డరం ఛత్తం, యేనాహం నిరయం గతో.

‘‘సహ ¶ దిట్ఠస్స మే ఛత్తం, తాసో ఉప్పజ్జి భేరవో;

వినిచ్ఛయం సమాపన్నో, ‘కథాహం ఇమం ముఞ్చిస్సం’.

‘‘పుబ్బసాలోహితా మయ్హం, దేవతా అత్థకామినీ;

సా మం దిస్వాన దుక్ఖితం, తీసు ఠానేసు యోజయి.

‘‘‘మా పణ్డిచ్చయం విభావయ, బాలమతో భవ సబ్బపాణినం;

సబ్బో తం జనో ఓచినాయతు, ఏవం తవ అత్థో భవిస్సతి’.

‘‘ఏవం వుత్తాయహం తస్సా, ఇదం వచనమబ్రవిం;

‘కరోమి తే తం వచనం, యం త్వం భణసి దేవతే;

అత్థకామాసి మే అమ్మ, హితకామాసి దేవతే’.

‘‘తస్సాహం వచనం సుత్వా, సాగరేవ థలం లభిం;

హట్ఠో ¶ సంవిగ్గమానసో, తయో అఙ్గే అధిట్ఠహిం.

‘‘మూగో ¶ అహోసిం బధిరో, పక్ఖో గతివివజ్జితో;

ఏతే అఙ్గే అధిట్ఠాయ, వస్సాని సోళసం వసిం.

‘‘తతో మే హత్థపాదే చ, జివ్హం సోతఞ్చ మద్దియ;

అనూనతం మే పస్సిత్వా, ‘కాళకణ్ణీ’తి నిన్దిసుం.

‘‘తతో జానపదా సబ్బే, సేనాపతిపురోహితా;

సబ్బే ఏకమనా హుత్వా, ఛడ్డనం అనుమోదిసుం.

‘‘సోహం తేసం మతిం సుత్వా, హట్ఠో సంవిగ్గమానసో;

యస్సత్థాయ తపోచిణ్ణో, సో మే అత్థో సమిజ్ఝథ.

‘‘న్హాపేత్వా అనులిమ్పిత్వా, వేఠేత్వా రాజవేఠనం;

ఛత్తేన అభిసిఞ్చిత్వా, కారేసుం పురం పదక్ఖిణం.

‘‘సత్తాహం ధారయిత్వాన, ఉగ్గతే రవిమణ్డలే;

రథేన మం నీహరిత్వా, సారథీ వనముపాగమి.

‘‘ఏకోకాసే ¶ రథం కత్వా, సజ్జస్సం హత్థముచ్చితో [హత్థముఞ్చితో (సీ. స్యా.)];

సారథీ ఖణతీ కాసుం, నిఖాతుం పథవియా మమం.

‘‘అధిట్ఠితమధిట్ఠానం, తజ్జేన్తో వివిధకారణా;

న భిన్దిం తమధిట్ఠానం, బోధియాయేవ కారణా.

‘‘మాతాపితా న మే దేస్సా, అత్తా మే న చ దేస్సియో;

సబ్బఞ్ఞుతం పియం మయ్హం, తస్మా వతమధిట్ఠహిం.

‘‘ఏతే ¶ ¶ అఙ్గే అధిట్ఠాయ, వస్సాని సోళసం వసిం;

అధిట్ఠానేన మే సమో నత్థి, ఏసా మే అధిట్ఠానపారమీ’’తి.

‘‘యదా అహం కపి ఆసిం, నదీకూలే దరీసయే;

పీళితో సుసుమారేన, గమనం న లభామహం.

‘‘యమ్హోకాసే ¶ అహం ఠత్వా, ఓరా పారం పతామహం;

తత్థచ్ఛి సత్తు వధకో, కుమ్భీలో లుద్దదస్సనో.

‘‘సో మం అసంసి ‘ఏహీ’తి, ‘అహంపేమీ’తి తం వతిం;

తస్స మత్థకమక్కమ్మ, పరకూలే పతిట్ఠహిం.

‘‘న తస్స అలికం భణితం, యథా వాచం అకాసహం;

సచ్చేన మే సమో నత్థి, ఏసా మే సచ్చపారమీ’’తి.

‘‘పునాపరం యదా హోమి, తాపసో సచ్చసవ్హయో;

సచ్చేన లోకం పాలేసిం, సమగ్గం జనమకాసహ’’న్తి.

‘‘పునాపరం ¶ ¶ ¶ యదా హోమి, మగధే వట్టపోతకో;

అజాతపక్ఖో తరుణో, మంసపేసి కులావకే.

‘‘ముఖతుణ్డకేనాహరిత్వా [ముఖతుణ్డేనాహరిత్వా (సీ.)], మాతా పోసయతీ మమం;

తస్సా ఫస్సేన జీవామి, నత్థి మే కాయికం బలం.

‘‘సంవచ్ఛరే గిమ్హసమయే, దవడాహో [వనదాహో (క.)] పదిప్పతి;

ఉపగచ్ఛతి అమ్హాకం, పావకో కణ్హవత్తనీ.

‘‘ధమధమా ఇతిఏవం, సద్దాయన్తో మహాసిఖీ;

అనుపుబ్బేన ఝాపేన్తో, అగ్గి మమముపాగమి.

‘‘అగ్గివేగభయాతీతా, తసితా మాతాపితా మమ;

కులావకే మం ఛడ్డేత్వా, అత్తానం పరిమోచయుం.

‘‘పాదే ¶ పక్ఖే పజహామి, నత్థి మే కాయికం బలం;

సోహం అగతికో తత్థ, ఏవం చిన్తేసహం తదా.

‘‘‘యేసాహం ఉపధావేయ్యం, భీతో తసితవేధితో;

తే మం ఓహాయ పక్కన్తా, కథం మే అజ్జ కాతవే.

‘‘‘అత్థి లోకే సీలగుణో, సచ్చం సోచేయ్యనుద్దయా;

తేన సచ్చేన కాహామి, సచ్చకిరియముత్తమం.

‘‘‘ఆవేజ్జేత్వా ధమ్మబలం, సరిత్వా పుబ్బకే జినే;

సచ్చబలమవస్సాయ, సచ్చకిరియమకాసహం.

‘‘‘సన్తి ¶ పక్ఖా అపతనా, సన్తి పాదా అవఞ్చనా;

మాతాపితా చ నిక్ఖన్తా, జాతవేద పటిక్కమ’.

‘‘సహసచ్చే కతే మయ్హం, మహాపజ్జలితో సిఖీ;

వజ్జేసి సోళసకరీసాని, ఉదకం పత్వా యథా సిఖీ;

సచ్చేన మే సమో నత్థి, ఏసా మే సచ్చపారమీ’’తి.

‘‘పునాపరం ¶ ¶ యదా హోమి, మచ్ఛరాజా మహాసరే;

ఉణ్హే సూరియసన్తాపే, సరే ఉదక ఖీయథ.

‘‘తతో కాకా చ గిజ్ఝా చ, కఙ్కా [బకా (సీ.)] కులలసేనకా;

భక్ఖయన్తి దివారత్తిం, మచ్ఛే ఉపనిసీదియ.

‘‘ఏవం చిన్తేసహం తత్థ, సహ ఞాతీహి పీళితో;

‘కేన ను ఖో ఉపాయేన, ఞాతీ దుక్ఖా పమోచయే’.

‘‘విచిన్తయిత్వా ధమ్మత్థం, సచ్చం అద్దస పస్సయం;

సచ్చే ఠత్వా పమోచేసిం, ఞాతీనం తం అతిక్ఖయం.

‘‘అనుస్సరిత్వా సతం ధమ్మం, పరమత్థం విచిన్తయం;

అకాసి సచ్చకిరియం, యం లోకే ధువసస్సతం.

‘‘‘యతో ¶ సరామి అత్తానం, యతో పత్తోస్మి విఞ్ఞుతం;

నాభిజానామి సఞ్చిచ్చ, ఏకపాణమ్పి హింసితం.

‘‘‘ఏతేన ¶ సచ్చవజ్జేన, పజ్జున్నో అభివస్సతు;

అభిత్థనయ పజ్జున్న, నిధిం కాకస్స నాసయ;

కాకం సోకాయ రన్ధేహి, మచ్ఛే సోకా పమోచయ’.

‘‘సహకతే సచ్చవరే, పజ్జున్నో అభిగజ్జియ;

థలం నిన్నఞ్చ పూరేన్తో, ఖణేన అభివస్సథ.

‘‘ఏవరూపం సచ్చవరం, కత్వా వీరియముత్తమం;

వస్సాపేసిం మహామేఘం, సచ్చతేజబలస్సితో;

సచ్చేన మే సమో నత్థి, ఏసా మే సచ్చపారమీ’’తి.

‘‘పునాపరం ¶ యదా హోమి, కణ్హదీపాయనో ఇసి;

పరోపఞ్ఞాసవస్సాని, అనభిరతోచరిం అహం.

‘‘న కోచి ఏతం జానాతి, అనభిరతిమనం మమ;

అహఞ్హి కస్సచి నాచిక్ఖిం, అరతి మే చరతి మానసే.

‘‘సబ్రహ్మచారీ ¶ మణ్డబ్యో, సహాయో మే మహాఇసి;

పుబ్బకమ్మసమాయుత్తో, సూలమారోపనం లభి.

‘‘తమహం ఉపట్ఠహిత్వాన, ఆరోగ్యమనుపాపయిం;

ఆపుచ్ఛిత్వాన ఆగఞ్ఛిం, యం మయ్హం సకమస్సమం.

‘‘సహాయో ¶ బ్రాహ్మణో మయ్హం, భరియం ఆదాయ పుత్తకం;

తయో జనా సమాగన్త్వా, ఆగఞ్ఛుం పాహునాగతం.

‘‘సమ్మోదమానో తేహి సహ, నిసిన్నో సకమస్సమే;

దారకో వట్టమనుక్ఖిపం, ఆసీవిసమకోపయి.

‘‘తతో సో వట్టగతం మగ్గం, అన్వేసన్తో కుమారకో;

ఆసీవిసస్స హత్థేన, ఉత్తమఙ్గం పరామసి.

‘‘తస్స ¶ ఆమసనే కుద్ధో, సప్పో విసబలస్సితో;

కుపితో పరమకోపేన, అడంసి దారకం ఖణే.

‘‘సహదట్ఠో ఆసీవిసేన [అతివిసేన (పీ. క.)], దారకో పపతి [పతతి (క.)] భూమియం;

తేనాహం దుక్ఖితో ఆసిం, మమ వాహసి తం దుక్ఖం.

‘‘త్యాహం అస్సాసయిత్వాన, దుక్ఖితే సోకసల్లితే;

పఠమం అకాసిం కిరియం, అగ్గం సచ్చం వరుత్తమం.

‘‘‘సత్తాహమేవాహం పసన్నచిత్తో, పుఞ్ఞత్థికో అచరిం బ్రహ్మచరియం;

అథాపరం యం చరితం మమేదం, వస్సాని పఞ్ఞాససమాధికాని.

‘‘‘అకామకో వాహి అహం చరామి, ఏతేన సచ్చేన సువత్థి హోతు;

‘‘సహ ¶ ¶ సచ్చే కతే మయ్హం, విసవేగేన వేధితో;

అబుజ్ఝిత్వాన వుట్ఠాసి, అరోగో చాసి మాణవో;

సచ్చేన మే సమో నత్థి, ఏసా మే సచ్చపారమీ’’తి.

‘‘పునాపరం యదా హోమి, సుతసోమో మహీపతి;

గహితో పోరిసాదేన, బ్రాహ్మణే సఙ్గరం సరిం.

‘‘ఖత్తియానం ఏకసతం, ఆవుణిత్వా కరత్తలే;

ఏతేసం పమిలాపేత్వా, యఞ్ఞత్థే ఉపనయీ మమం.

‘‘అపుచ్ఛి ¶ మం పోరిసాదో, ‘కిం త్వం ఇచ్ఛసి నిస్సజం;

యథామతి తే కాహామి, యది మే త్వం పునేహిసి’.

‘‘తస్స ¶ పటిస్సుణిత్వాన, పణ్హే ఆగమనం మమ;

ఉపగన్త్వా పురం రమ్మం, రజ్జం నియ్యాదయిం తదా.

‘‘అనుస్సరిత్వా సతం ధమ్మం, పుబ్బకం జినసేవితం;

బ్రాహ్మణస్స ధనం దత్వా, పోరిసాదం ఉపాగమిం.

‘‘నత్థి మే సంసయో తత్థ, ఘాతయిస్సతి వా న వా;

సచ్చవాచానురక్ఖన్తో, జీవితం చజితుముపాగమిం;

సచ్చేన మే సమో నత్థి, ఏసా మే సచ్చపారమీ’’తి.

‘‘సామో ¶ ¶ యదా వనే ఆసిం, సక్కేన అభినిమ్మితో;

పవనే సీహబ్యగ్ఘే చ, మేత్తాయముపనామయిం.

‘‘సీహబ్యగ్ఘేహి దీపీహి, అచ్ఛేహి మహిసేహి చ;

పసదమిగవరాహేహి, పరివారేత్వా వనే వసిం.

‘‘న మం కోచి ఉత్తసతి, నపి భాయామి కస్సచి;

మేత్తాబలేనుపత్థద్ధో, రమామి పవనే తదా’’తి.

‘‘పునాపరం యదా హోమి, ఏకరాజాతి విస్సుతో;

పరమం సీలం అధిట్ఠాయ, పసాసామి మహామహిం.

‘‘దస కుసలకమ్మపథే, వత్తామి అనవసేసతో;

చతూహి సఙ్గహవత్థూహి, సఙ్గణ్హామి [సఙ్గహామి (క.)] మహాజనం.

‘‘ఏవం మే అప్పమత్తస్స, ఇధ లోకే పరత్థ చ;

దబ్బసేనో ¶ ఉపగన్త్వా, అచ్ఛిన్దన్తో పురం మమ.

‘‘రాజూపజీవే ¶ నిగమే, సబలట్ఠే సరట్ఠకే;

సబ్బం హత్థగతం కత్వా, కాసుయా నిఖణీ మమం.

‘‘అమచ్చమణ్డలం రజ్జం, ఫీతం అన్తేపురం మమ;

అచ్ఛిన్దిత్వాన గహితం, పియం పుత్తంవ పస్సహం;

మేత్తాయ మే సమో నత్థి, ఏసా మే మేత్తాపారమీ’’తి.

‘‘సుసానే ¶ ¶ సేయ్యం కప్పేమి, ఛవట్ఠికం ఉపనిధాయహం;

గామణ్డలా [గోమణ్డలా (సీ.), గామమణ్డలా (స్యా.)] ఉపాగన్త్వా, రూపం దస్సేన్తినప్పకం.

‘‘అపరే గన్ధమాలఞ్చ, భోజనం వివిధం బహుం;

ఉపాయనానూపనేన్తి, హట్ఠా సంవిగ్గమానసా.

‘‘యే మే దుక్ఖం ఉపహరన్తి, యే చ దేన్తి సుఖం మమ;

సబ్బేసం సమకో హోమి, దయా కోపో న విజ్జతి.

‘‘సుఖదుక్ఖే తులాభూతో, యసేసు అయసేసు చ;

సబ్బత్థ సమకో హోమి, ఏసా మే ఉపేక్ఖాపారమీ’’తి.

యుధఞ్జయో సోమనస్సో, అయోఘరభిసేన చ;

సోణనన్దో మూగపక్ఖో, కపిరాజా సచ్చసవ్హయో.

వట్టకో మచ్ఛరాజా చ, కణ్హదీపాయనో ఇసి;

సుతసోమో పున ఆసిం [ఆసి (స్యా.)], సామో చ ఏకరాజహు;

ఉపేక్ఖాపారమీ ఆసి, ఇతి వుత్థం [వుత్తం (సబ్బత్థ) అట్ఠకథా ఓలోకేతబ్బా] మహేసినా.

ఏవం ¶ బహుబ్బిధం దుక్ఖం, సమ్పత్తీ చ బహుబ్బిధా [సమ్పత్తి చ బహువిధా (సీ.), సమ్పత్తిం చ బహువిధం (క.)];

భవాభవే అనుభవిత్వా, పత్తో సమ్బోధిముత్తమం.

దత్వా దాతబ్బకం దానం, సీలం పూరేత్వా అసేసతో;

నేక్ఖమ్మే పారమిం గన్త్వా, పత్తో సమ్బోధిముత్తమం.

పణ్డితే ¶ పరిపుచ్ఛిత్వా, వీరియం కత్వాన ముత్తమం;

ఖన్తియా పారమిం గన్త్వా, పత్తో సమ్బోధిముత్తమం.

కత్వా దళ్హమధిట్ఠానం, సచ్చవాచానురక్ఖియ;

మేత్తాయ ¶ పారమిం గన్త్వా, పత్తో సమ్బోధిముత్తమం.

లాభాలాభే ¶ యసాయసే, సమ్మాననావమాననే;

సబ్బత్థ సమకో హుత్వా, పత్తో సమ్బోధిముత్తమం.

కోసజ్జం భయతో దిస్వా, వీరియారమ్భఞ్చ ఖేమతో;

ఆరద్ధవీరియా హోథ, ఏసా బుద్ధానుసాసనీ.

వివాదం భయతో దిస్వా, అవివాదఞ్చ ఖేమతో;

సమగ్గా సఖిలా హోథ, ఏసా బుద్ధానుసాసనీ.

పమాదం భయతో దిస్వా, అప్పమాదఞ్చ ఖేమతో;

భావేథట్ఠఙ్గికం మగ్గం, ఏసా బుద్ధానుసాసనీ.

ఇత్థం సుదం భగవా అత్తనో పుబ్బచరియం సమ్భావయమానో బుద్ధాపదానియం నామ ధమ్మపరియాయం అభాసిత్థాతి.