📜

నమో తస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స

వినయపిటకే

పారాజికపాళి

వేరఞ్జకణ్డం

౧. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా వేరఞ్జాయం విహరతి నళేరుపుచిమన్దమూలే మహతా భిక్ఖుసఙ్ఘేన సద్ధిం పఞ్చమత్తేహి భిక్ఖుసతేహి. అస్సోసి ఖో వేరఞ్జో బ్రాహ్మణో – ‘‘సమణో ఖలు, భో, గోతమో సక్యపుత్తో సక్యకులా పబ్బజితో వేరఞ్జాయం విహరతి నళేరుపుచిమన్దమూలే మహతా భిక్ఖుసఙ్ఘేన సద్ధిం పఞ్చమత్తేహి భిక్ఖుసతేహి. తం ఖో పన భవన్తం గోతమం ఏవం కల్యాణో కిత్తిసద్దో అబ్భుగ్గతో – ‘ఇతిపి సో భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో విజ్జాచరణసమ్పన్నో సుగతో లోకవిదూ అనుత్తరో పురిసదమ్మసారథి సత్థా దేవమనుస్సానం బుద్ధో భగవా [భగవాతి (స్యా.), దీ. ని. ౧.౧౫౭, అబ్భుగ్గతాకారేన పన సమేతి]. సో ఇమం లోకం సదేవకం సమారకం సబ్రహ్మకం సస్సమణబ్రాహ్మణిం పజం సదేవమనుస్సం సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా పవేదేతి. సో ధమ్మం దేసేతి ఆదికల్యాణం మజ్ఝేకల్యాణం పరియోసానకల్యాణం సాత్థం సబ్యఞ్జనం; కేవలపరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం పకాసేతి; సాధు ఖో పన తథారూపానం అరహతం దస్సనం హోతీ’’’తి.

౨. [ఇతో పరం యావ పారా. ౧౫-౧౬ పదక్ఖిణం కత్వా పక్కామీతి పాఠో అ. ని. ౮.౧౧] అథ ఖో వేరఞ్జో బ్రాహ్మణో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవతా సద్ధిం సమ్మోది. సమ్మోదనీయం కథం సారణీయం వీతిసారేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో వేరఞ్జో బ్రాహ్మణో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘సుతం మేతం, భో గోతమ – ‘న సమణో గోతమో బ్రాహ్మణే జిణ్ణే వుడ్ఢే మహల్లకే అద్ధగతే వయోఅనుప్పత్తే అభివాదేతి వా పచ్చుట్ఠేతి వా ఆసనేన వా నిమన్తేతీ’తి. తయిదం, భో గోతమ, తథేవ? న హి భవం గోతమో బ్రాహ్మణే జిణ్ణే వుడ్ఢే మహల్లకే అద్ధగతే వయోఅనుప్పత్తే అభివాదేతి వా పచ్చుట్ఠేతి వా ఆసనేన వా నిమన్తేతి? తయిదం, భో గోతమ, న సమ్పన్నమేవా’’తి.

‘‘నాహం తం, బ్రాహ్మణ, పస్సామి సదేవకే లోకే సమారకే సబ్రహ్మకే సస్సమణబ్రాహ్మణియా పజాయ సదేవమనుస్సాయ యమహం అభివాదేయ్యం వా పచ్చుట్ఠేయ్యం వా ఆసనేన వా నిమన్తేయ్యం. యఞ్హి, బ్రాహ్మణ, తథాగతో అభివాదేయ్య వా పచ్చుట్ఠేయ్య వా ఆసనేన వా నిమన్తేయ్య, ముద్ధాపి తస్స విపతేయ్యా’’తి.

౩. ‘‘అరసరూపో భవం గోతమో’’తి? ‘‘అత్థి ఖ్వేస, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘అరసరూపో సమణో గోతమో’తి. యే తే, బ్రాహ్మణ, రూపరసా సద్దరసా గన్ధరసా రసరసా ఫోట్ఠబ్బరసా తే తథాగతస్స పహీనా ఉచ్ఛిన్నమూలా తాలావత్థుకతా అనభావంకతా [అనభావకతా (సీ.) అనభావంగతా (స్యా.)] ఆయతిం అనుప్పాదధమ్మా. అయం ఖో, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘అరసరూపో సమణో గోతమో’తి, నో చ ఖో యం త్వం సన్ధాయ వదేసీ’’తి.

౪. ‘‘నిబ్భోగో భవం గోతమో’’తి? ‘‘అత్థి ఖ్వేస, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘నిబ్భోగో సమణో గోతమో’తి. యే తే, బ్రాహ్మణ, రూపభోగా సద్దభోగా గన్ధభోగా రసభోగా ఫోట్ఠబ్బభోగా తే తథాగతస్స పహీనా ఉచ్ఛిన్నమూలా తాలావత్థుకతా అనభావంకతా ఆయతిం అనుప్పాదధమ్మా. అయం ఖో, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘నిబ్భోగో సమణో గోతమో’తి, నో చ ఖో యం త్వం సన్ధాయ వదేసీ’’తి.

౫. ‘‘అకిరియవాదో భవం గోతమో’’తి? ‘‘అత్థి ఖ్వేస, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘అకిరియవాదో సమణో గోతమో’తి. అహఞ్హి, బ్రాహ్మణ, అకిరియం వదామి కాయదుచ్చరితస్స వచీదుచ్చరితస్స మనోదుచ్చరితస్స. అనేకవిహితానం పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం అకిరియం వదామి. అయం ఖో, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘అకిరియవాదో సమణో గోతమో’తి, నో చ ఖో యం త్వం సన్ధాయ వదేసీ’’తి.

౬. ‘‘ఉచ్ఛేదవాదో భవం గోతమో’’తి? ‘‘అత్థి ఖ్వేస, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘ఉచ్ఛేదవాదో సమణో గోతమో’తి. అహఞ్హి, బ్రాహ్మణ, ఉచ్ఛేదం వదామి రాగస్స దోసస్స మోహస్స. అనేకవిహితానం పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం ఉచ్ఛేదం వదామి. అయం ఖో, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘ఉచ్ఛేదవాదో సమణో గోతమో’తి, నో చ ఖో యం త్వం సన్ధాయ వదేసీ’’తి.

౭. ‘‘జేగుచ్ఛీ భవం గోతమో’’తి? ‘‘అత్థి ఖ్వేస, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘జేగుచ్ఛీ సమణో గోతమో’తి. అహఞ్హి, బ్రాహ్మణ, జిగుచ్ఛామి కాయదుచ్చరితేన వచీదుచ్చరితేన మనోదుచ్చరితేన. అనేకవిహితానం పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం సమాపత్తియా జిగుచ్ఛామి. అయం ఖో, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘జేగుచ్ఛీ సమణో గోతమో’తి, నో చ ఖో యం త్వం సన్ధాయ వదేసీ’’తి.

౮. ‘‘వేనయికో భవం గోతమో’’తి? ‘‘అత్థి ఖ్వేస, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘వేనయికో సమణో గోతమో’తి. అహఞ్హి, బ్రాహ్మణ, వినయాయ ధమ్మం దేసేమి రాగస్స దోసస్స మోహస్స. అనేకవిహితానం పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం వినయాయ ధమ్మం దేసేమి. అయం ఖో, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘వేనయికో సమణో గోతమో’తి, నో చ ఖో యం త్వం సన్ధాయ వదేసీ’’తి.

౯. ‘‘తపస్సీ భవం గోతమో’’తి? ‘‘అత్థి ఖ్వేస, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘తపస్సీ సమణో గోతమో’తి. తపనీయాహం, బ్రాహ్మణ, పాపకే అకుసలే ధమ్మే వదామి, కాయదుచ్చరితం వచీదుచ్చరితం మనోదుచ్చరితం. యస్స ఖో, బ్రాహ్మణ, తపనీయా పాపకా అకుసలా ధమ్మా పహీనా ఉచ్ఛిన్నమూలా తాలావత్థుకతా అనభావంకతా ఆయతిం అనుప్పాదధమ్మా తమహం తపస్సీతి వదామి. తథాగతస్స ఖో, బ్రాహ్మణ, తపనీయా పాపకా అకుసలా ధమ్మా పహీనా ఉచ్ఛిన్నమూలా తాలావత్థుకతా అనభావంకతా ఆయతిం అనుప్పాదధమ్మా. అయం ఖో, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘తపస్సీ సమణో గోతమో’తి, నో చ ఖో యం త్వం సన్ధాయ వదేసీ’’తి.

౧౦. ‘‘అపగబ్భో భవం గోతమో’’తి? ‘‘అత్థి ఖ్వేస, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘అపగబ్భో సమణో గోతమో’తి. యస్స ఖో, బ్రాహ్మణ, ఆయతిం గబ్భసేయ్యా పునబ్భవాభినిబ్బత్తి పహీనా ఉచ్ఛిన్నమూలా తాలావత్థుకతా అనభావంకతా ఆయతిం అనుప్పాదధమ్మా తమహం అపగబ్భోతి వదామి. తథాగతస్స ఖో, బ్రాహ్మణ, ఆయతిం గబ్భసేయ్యా పునబ్భవాభినిబ్బత్తి పహీనా ఉచ్ఛిన్నమూలా తాలావత్థుకతా అనభావంకతా ఆయతిం అనుప్పాదధమ్మా. అయం ఖో, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘అపగబ్భో సమణో గోతమో’తి, నో చ ఖో యం త్వం సన్ధాయ వదేసి’’.

౧౧. ‘‘సేయ్యథాపి, బ్రాహ్మణ, కుక్కుటియా అణ్డాని అట్ఠ వా దస వా ద్వాదస వా. తానస్సు కుక్కుటియా సమ్మా అధిసయితాని సమ్మా పరిసేదితాని సమ్మా పరిభావితాని. యో ను ఖో తేసం కుక్కుటచ్ఛాపకానం పఠమతరం పాదనఖసిఖాయ వా ముఖతుణ్డకేన వా అణ్డకోసం పదాలేత్వా సోత్థినా అభినిబ్భిజ్జేయ్య, కిన్తి స్వాస్స వచనీయో – ‘‘జేట్ఠో వా కనిట్ఠో వా’’తి? ‘‘జేట్ఠోతిస్స, భో గోతమ, వచనీయో. సో హి నేసం జేట్ఠో హోతీ’’తి. ‘‘ఏవమేవ ఖో అహం, బ్రాహ్మణ, అవిజ్జాగతాయ పజాయ అణ్డభూతాయ పరియోనద్ధాయ అవిజ్జణ్డకోసం పదాలేత్వా ఏకోవ లోకే అనుత్తరం సమ్మాసమ్బోధిం అభిసమ్బుద్ధో. స్వాహం, బ్రాహ్మణ, జేట్ఠో సేట్ఠో లోకస్స’’.

‘‘ఆరద్ధం ఖో పన మే, బ్రాహ్మణ, వీరియం [విరియం (సీ. స్యా.)] అహోసి అసల్లీనం, ఉపట్ఠితా సతి అసమ్ముట్ఠా [అప్పముట్ఠా (సీ. స్యా.)], పస్సద్ధో కాయో అసారద్ధో, సమాహితం చిత్తం ఏకగ్గం. సో ఖో అహం, బ్రాహ్మణ, వివిచ్చేవ కామేహి వివిచ్చ అకుసలేహి ధమ్మేహి సవితక్కం సవిచారం వివేకజం పీతిసుఖం పఠమం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహాసిం. వితక్కవిచారానం వూపసమా అజ్ఝత్తం సమ్పసాదనం చేతసో ఏకోదిభావం అవితక్కం అవిచారం సమాధిజం పీతిసుఖం దుతియం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహాసిం. పీతియా చ విరాగా ఉపేక్ఖకో చ విహాసిం సతో చ సమ్పజానో, సుఖఞ్చ కాయేన పటిసంవేదేసిం, యం తం అరియా ఆచిక్ఖన్తి – ‘ఉపేక్ఖకో సతిమా సుఖవిహారీ’తి తతియం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహాసిం. సుఖస్స చ పహానా దుక్ఖస్స చ పహానా పుబ్బేవ సోమనస్సదోమనస్సానం అత్థఙ్గమా అదుక్ఖమసుఖం ఉపేక్ఖాసతిపారిసుద్ధిం చతుత్థం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహాసిం.

౧౨. ‘‘సో ఏవం సమాహితే చిత్తే పరిసుద్ధే పరియోదాతే అనఙ్గణే విగతూపక్కిలేసే ముదుభూతే కమ్మనియే ఠితే ఆనేఞ్జప్పత్తే పుబ్బేనివాసానుస్సతిఞాణాయ చిత్తం అభినిన్నామేసిం. సో అనేకవిహితం పుబ్బేనివాసం అనుస్సరామి, సేయ్యథిదం – ఏకమ్పి జాతిం ద్వేపి జాతియో తిస్సోపి జాతియో చతస్సోపి జాతియో పఞ్చపి జాతియో దసపి జాతియో వీసమ్పి జాతియో తింసమ్పి జాతియో చత్తాలీసమ్పి జాతియో పఞ్ఞాసమ్పి జాతియో జాతిసతమ్పి, జాతిసహస్సమ్పి జాతిసతసహస్సమ్పి, అనేకేపి సంవట్టకప్పే అనేకేపి వివట్టకప్పే అనేకేపి సంవట్టవివట్టకప్పే – ‘అముత్రాసిం ఏవంనామో ఏవంగోత్తో ఏవంవణ్ణో ఏవమాహారో ఏవంసుఖదుక్ఖప్పటిసంవేదీ ఏవమాయుపరియన్తో; సో తతో చుతో అముత్ర ఉదపాదిం; తత్రాపాసిం ఏవంనామో ఏవంగోత్తో ఏవంవణ్ణో ఏవమాహారో ఏవంసుఖదుక్ఖప్పటిసంవేదీ ఏవమాయుపరియన్తో; సో తతో చుతో ఇధూపపన్నోతి. ఇతి సాకారం సఉద్దేసం అనేకవిహితం పుబ్బేనివాసం అనుస్సరామి. అయం ఖో మే, బ్రాహ్మణ, రత్తియా పఠమే యామే పఠమా విజ్జా అధిగతా, అవిజ్జా విహతా, విజ్జా ఉప్పన్నా, తమో విహతో, ఆలోకో ఉప్పన్నో – యథా తం అప్పమత్తస్స ఆతాపినో పహితత్తస్స విహరతో. అయం ఖో మే, బ్రాహ్మణ, పఠమాభినిబ్భిదా అహోసి కుక్కుటచ్ఛాపకస్సేవ అణ్డకోసమ్హా.

౧౩. ‘‘సో ఏవం సమాహితే చిత్తే పరిసుద్ధే పరియోదాతే అనఙ్గణే విగతూపక్కిలేసే ముదుభూతే కమ్మనియే ఠితే ఆనేఞ్జప్పత్తే సత్తానం చుతూపపాతఞాణాయ చిత్తం అభినిన్నామేసిం. సో దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన [అతిక్కన్తమానుస్సకేన (క.)] సత్తే పస్సామి చవమానే ఉపపజ్జమానే హీనే పణీతే సువణ్ణే దుబ్బణ్ణే. సుగతే దుగ్గతే యథాకమ్మూపగే సత్తే పజానామి – ‘ఇమే వత భోన్తో సత్తా కాయదుచ్చరితేన సమన్నాగతా వచీదుచ్చరితేన సమన్నాగతా మనోదుచ్చరితేన సమన్నాగతా అరియానం ఉపవాదకా మిచ్ఛాదిట్ఠికా మిచ్ఛాదిట్ఠికమ్మసమాదానా; తే కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపన్నా. ఇమే వా పన భోన్తో సత్తా కాయసుచరితేన సమన్నాగతా వచీసుచరితేన సమన్నాగతా మనోసుచరితేన సమన్నాగతా అరియానం అనుపవాదకా సమ్మాదిట్ఠికా సమ్మాదిట్ఠికమ్మసమాదానా; తే కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపన్నా’తి. ఇతి దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన సత్తే పస్సామి చవమానే ఉపపజ్జమానే హీనే పణీతే సువణ్ణే దుబ్బణ్ణే. సుగతే దుగ్గతే యథాకమ్మూపగే సత్తే పజానామి. అయం ఖో మే, బ్రాహ్మణ, రత్తియా మజ్ఝిమే యామే దుతియా విజ్జా అధిగతా, అవిజ్జా విహతా, విజ్జా ఉప్పన్నా, తమో విహతో, ఆలోకో ఉప్పన్నో – యథా తం అప్పమత్తస్స ఆతాపినో పహితత్తస్స విహరతో. అయం ఖో మే, బ్రాహ్మణ, దుతియాభినిబ్భిదా అహోసి కుక్కుటచ్ఛాపకస్సేవ అణ్డకోసమ్హా.

౧౪. ‘‘సో ఏవం సమాహితే చిత్తే పరిసుద్ధే పరియోదాతే అనఙ్గణే విగతూపక్కిలేసే ముదుభూతే కమ్మనియే ఠితే ఆనేఞ్జప్పత్తే ఆసవానం ఖయఞాణాయ చిత్తం అభినిన్నామేసిం. సో ‘ఇదం దుక్ఖ’న్తి యథాభూతం అబ్భఞ్ఞాసిం, ‘అయం దుక్ఖసముదయో’తి యథాభూతం అబ్భఞ్ఞాసిం, ‘అయం దుక్ఖనిరోధో’తి యథాభూతం అబ్భఞ్ఞాసిం, ‘అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’తి యథాభూతం అబ్భఞ్ఞాసిం; ‘ఇమే ఆసవా’తి యథాభూతం అబ్భఞ్ఞాసిం, ‘అయం ఆసవసముదయో’తి యథాభూతం అబ్భఞ్ఞాసిం, ‘అయం ఆసవనిరోధో’తి యథాభూతం అబ్భఞ్ఞాసిం, ‘అయం ఆసవనిరోధగామినీ పటిపదా’తి యథాభూతం అబ్భఞ్ఞాసిం. తస్స మే ఏవం జానతో ఏవం పస్సతో కామాసవాపి చిత్తం విముచ్చిత్థ భవాసవాపి చిత్తం విముచ్చిత్థ అవిజ్జాసవాపి చిత్తం విముచ్చిత్థ. విముత్తస్మిం విముత్తమితి ఞాణం అహోసి. ‘ఖీణా జాతి, వుసితం బ్రహ్మచరియం, కతం కరణీయం, నాపరం ఇత్థత్తాయా’తి అబ్భఞ్ఞాసిం. అయం ఖో మే, బ్రాహ్మణ, రత్తియా పచ్ఛిమే యామే తతియా విజ్జా అధిగతా, అవిజ్జా విహతా, విజ్జా ఉప్పన్నా, తమో విహతో, ఆలోకో ఉప్పన్నో – యథా తం అప్పమత్తస్స ఆతాపినో పహితత్తస్స విహరతో. అయం ఖో మే, బ్రాహ్మణ, తతియాభినిబ్భిదా అహోసి – కుక్కుటచ్ఛాపకస్సేవ అణ్డకోసమ్హా’’తి.

౧౫. ఏవం వుత్తే, వేరఞ్జో బ్రాహ్మణో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘జేట్ఠో భవం గోతమో, సేట్ఠో భవం గోతమో! అభిక్కన్తం, భో గోతమ, అభిక్కన్తం, భో గోతమ!! సేయ్యథాపి, భో గోతమ, నిక్కుజ్జితం వా ఉక్కుజ్జేయ్య, పటిచ్ఛన్నం వా వివరేయ్య, మూళ్హస్స వా మగ్గం ఆచిక్ఖేయ్య, అన్ధకారే వా తేలపజ్జోతం ధారేయ్య – చక్ఖుమన్తో రూపాని దక్ఖన్తీతి, ఏవమేవం భోతా గోతమేన అనేకపరియాయేన ధమ్మో పకాసితో. ఏసాహం భవన్తం గోతమం సరణం గచ్ఛామి ధమ్మఞ్చ భిక్ఖుసఙ్ఘఞ్చ. ఉపాసకం మం భవం గోతమో ధారేతు అజ్జతగ్గే పాణుపేతం సరణం గతం. అధివాసేతు చ మే భవం గోతమో వేరఞ్జాయం వస్సావాసం సద్ధిం భిక్ఖుసఙ్ఘేనా’’తి. అధివాసేసి భగవా తుణ్హీభావేన. అథ ఖో వేరఞ్జో బ్రాహ్మణో భగవతో అధివాసనం విదిత్వా ఉట్ఠాయాసనా భగవన్తం అభివాదేత్వా పదక్ఖిణం కత్వా పక్కామి.

౧౬. తేన ఖో పన సమయేన వేరఞ్జా దుబ్భిక్ఖా హోతి ద్వీహితికా సేతట్ఠికా సలాకావుత్తా న సుకరా ఉఞ్ఛేన పగ్గహేన యాపేతుం. తేన ఖో పన సమయేన ఉత్తరాపథకా [ఉత్తరాహకా (సీ.)] అస్సవాణిజా [అస్సవణిజా (క.)] పఞ్చమత్తేహి అస్ససతేహి వేరఞ్జం వస్సావాసం ఉపగతా హోన్తి. తేహి అస్సమణ్డలికాసు భిక్ఖూనం పత్థపత్థపులకం [పత్థపత్థమూలకం (క.)] పఞ్ఞత్తం హోతి. భిక్ఖూ పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ వేరఞ్జం పిణ్డాయ పవిసిత్వా పిణ్డం అలభమానా అస్సమణ్డలికాసు పిణ్డాయ చరిత్వా పత్థపత్థపులకం ఆరామం ఆహరిత్వా ఉదుక్ఖలే కోట్టేత్వా కోట్టేత్వా పరిభుఞ్జన్తి. ఆయస్మా పనానన్దో పత్థపులకం సిలాయం పిసిత్వా భగవతో ఉపనామేతి. తం భగవా పరిభుఞ్జతి.

అస్సోసి ఖో భగవా ఉదుక్ఖలసద్దం. జానన్తాపి తథాగతా పుచ్ఛన్తి, జానన్తాపి న పుచ్ఛన్తి; కాలం విదిత్వా పుచ్ఛన్తి, కాలం విదిత్వా న పుచ్ఛన్తి; అత్థసంహితం తథాగతా పుచ్ఛన్తి, నో అనత్థసంహితం. అనత్థసంహితే సేతుఘాతో తథాగతానం. ద్వీహి ఆకారేహి బుద్ధా భగవన్తో భిక్ఖూ పటిపుచ్ఛన్తి – ధమ్మం వా దేసేస్సామ, సావకానం వా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞపేస్సామాతి [పఞ్ఞాపేస్సామాతి (సీ. స్యా.)]. అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘కిం ను ఖో సో, ఆనన్ద, ఉదుక్ఖలసద్దో’’తి? అథ ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘సాధు సాధు, ఆనన్ద! తుమ్హేహి, ఆనన్ద సప్పురిసేహి విజితం. పచ్ఛిమా జనతా సాలిమంసోదనం అతిమఞ్ఞిస్సతీ’’తి.

౧౭. అథ ఖో ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో [మహామోగ్గలానో (క.)] యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఏతరహి, భన్తే, వేరఞ్జా దుబ్భిక్ఖా ద్వీహితికా సేతట్ఠికా సలాకావుత్తా. న సుకరా ఉఞ్ఛేన పగ్గహేన యాపేతుం. ఇమిస్సా, భన్తే, మహాపథవియా హేట్ఠిమతలం సమ్పన్నం – సేయ్యథాపి ఖుద్దమధుం అనీలకం ఏవమస్సాదం. సాధాహం, భన్తే, పథవిం పరివత్తేయ్యం. భిక్ఖూ పప్పటకోజం పరిభుఞ్జిస్సన్తీ’’తి. ‘‘యే పన తే, మోగ్గల్లాన, పథవినిస్సితా పాణా తే కథం కరిస్ససీ’’తి? ‘‘ఏకాహం, భన్తే, పాణిం అభినిమ్మినిస్సామి – సేయ్యథాపి మహాపథవీ. యే పథవినిస్సితా పాణా తే తత్థ సఙ్కామేస్సామి. ఏకేన హత్థేన పథవిం పరివత్తేస్సామీ’’తి. ‘‘అలం, మోగ్గల్లాన, మా తే రుచ్చి పథవిం పరివత్తేతుం. విపల్లాసమ్పి సత్తా పటిలభేయ్యు’’న్తి. ‘‘సాధు, భన్తే, సబ్బో భిక్ఖుసఙ్ఘో ఉత్తరకురుం పిణ్డాయ గచ్ఛేయ్యా’’తి. ‘‘అలం, మోగ్గల్లాన, మా తే రుచ్చి సబ్బస్స భిక్ఖుసఙ్ఘస్స ఉత్తరకురుం పిణ్డాయ గమన’’న్తి.

౧౮. అథ ఖో ఆయస్మతో సారిపుత్తస్స రహోగతస్స పటిసల్లీనస్స ఏవం చేతసో పరివితక్కో ఉదపాది – ‘‘కతమేసానం ఖో బుద్ధానం భగవన్తానం బ్రహ్మచరియం న చిరట్ఠితికం అహోసి; కతమేసానం బుద్ధానం భగవన్తానం బ్రహ్మచరియం చిరట్ఠితికం అహోసీ’’తి? అథ ఖో ఆయస్మా సారిపుత్తో సాయన్హసమయం [సాయణ్హసమయం (సీ.)] పటిసల్లానా వుట్ఠితో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో ఆయస్మా సారిపుత్తో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఇధ మయ్హం, భన్తే, రహోగతస్స పటిసల్లీనస్స ఏవం చేతసో పరివితక్కో ఉదపాది – ‘కతమేసానం ఖో బుద్ధానం భగవన్తానం బ్రహ్మచరియం న చిరట్ఠితికం అహోసి, కతమేసానం బుద్ధానం భగవన్తానం బ్రహ్మచరియం చిరట్ఠితికం అహోసీ’తి. ‘కతమేసానం ను ఖో, భన్తే, బుద్ధానం భగవన్తానం బ్రహ్మచరియం న చిరట్ఠితికం అహోసి, కతమేసానం బుద్ధానం భగవన్తానం బ్రహ్మచరియం చిరట్ఠితికం అహోసీ’’’తి?

‘‘భగవతో చ, సారిపుత్త, విపస్సిస్స భగవతో చ సిఖిస్స భగవతో చ వేస్సభుస్స బ్రహ్మచరియం న చిరట్ఠితికం అహోసి. భగవతో చ, సారిపుత్త, కకుసన్ధస్స భగవతో చ కోణాగమనస్స భగవతో చ కస్సపస్స బ్రహ్మచరియం చిరట్ఠితికం అహోసీ’’తి.

౧౯. ‘‘కో ను ఖో, భన్తే, హేతు కో పచ్చయో, యేన భగవతో చ విపస్సిస్స భగవతో చ సిఖిస్స భగవతో చ వేస్సభుస్స బ్రహ్మచరియం న చిరట్ఠితికం అహోసీ’’తి? ‘‘భగవా చ, సారిపుత్త, విపస్సీ భగవా చ సిఖీ భగవా చ వేస్సభూ కిలాసునో అహేసుం సావకానం విత్థారేన ధమ్మం దేసేతుం. అప్పకఞ్చ నేసం అహోసి సుత్తం గేయ్యం వేయ్యాకరణం గాథా ఉదానం ఇతివుత్తకం జాతకం అబ్భుతధమ్మం వేదల్లం. అపఞ్ఞత్తం సావకానం సిక్ఖాపదం. అనుద్దిట్ఠం పాతిమోక్ఖం. తేసం బుద్ధానం భగవన్తానం అన్తరధానేన బుద్ధానుబుద్ధానం సావకానం అన్తరధానేన యే తే పచ్ఛిమా సావకా నానానామా నానాగోత్తా నానాజచ్చా నానాకులా పబ్బజితా తే తం బ్రహ్మచరియం ఖిప్పఞ్ఞేవ అన్తరధాపేసుం. సేయ్యథాపి, సారిపుత్త, నానాపుప్ఫాని ఫలకే నిక్ఖిత్తాని సుత్తేన అసఙ్గహితాని తాని వాతో వికిరతి విధమతి విద్ధంసేతి. తం కిస్స హేతు? యథా తం సుత్తేన అసఙ్గహితత్తా. ఏవమేవ ఖో, సారిపుత్త, తేసం బుద్ధానం భగవన్తానం అన్తరధానేన బుద్ధానుబుద్ధానం సావకానం అన్తరధానేన యే తే పచ్ఛిమా సావకా నానానామా నానాగోత్తా నానాజచ్చా నానాకులా పబ్బజితా తే తం బ్రహ్మచరియం ఖిప్పఞ్ఞేవ అన్తరధాపేసుం.

‘‘అకిలాసునో చ తే భగవన్తో అహేసుం సావకే చేతసా చేతో పరిచ్చ ఓవదితుం. భూతపుబ్బం, సారిపుత్త, వేస్సభూ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో అఞ్ఞతరస్మిం భింసనకే [భీసనకే (క.)] వనసణ్డే సహస్సం భిక్ఖుసఙ్ఘం చేతసా చేతో పరిచ్చ ఓవదతి అనుసాసతి – ‘ఏవం వితక్కేథ, మా ఏవం వితక్కయిత్థ; ఏవం మనసికరోథ, మా ఏవం మనసాకత్థ [మనసాకరిత్థ (క.)]; ఇదం పజహథ, ఇదం ఉపసమ్పజ్జ విహరథా’తి. అథ ఖో, సారిపుత్త, తస్స భిక్ఖుసహస్సస్స వేస్సభునా భగవతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన ఏవం ఓవదియమానానం ఏవం అనుసాసియమానానం అనుపాదాయ ఆసవేహి చిత్తాని విముచ్చింసు. తత్ర సుదం, సారిపుత్త, భింసనకస్స వనసణ్డస్స భింసనకతస్మిం హోతి – యో కోచి అవీతరాగో తం వనసణ్డం పవిసతి, యేభుయ్యేన లోమాని హంసన్తి. అయం ఖో, సారిపుత్త, హేతు అయం పచ్చయో యేన భగవతో చ విపస్సిస్స భగవతో చ సిఖిస్స భగవతో చ వేస్సభుస్స బ్రహ్మచరియం న చిరట్ఠితికం అహోసీ’’తి.

౨౦. ‘‘కో పన, భన్తే, హేతు కో పచ్చయో యేన భగవతో చ కకుసన్ధస్స భగవతో చ కోణాగమనస్స భగవతో చ కస్సపస్స బ్రహ్మచరియం చిరట్ఠితికం అహోసీ’’తి? ‘‘భగవా చ, సారిపుత్త, కకుసన్ధో భగవా చ కోణాగమనో భగవా చ కస్సపో అకిలాసునో అహేసుం సావకానం విత్థారేన ధమ్మం దేసేతుం. బహుఞ్చ నేసం అహోసి సుత్తం గేయ్యం వేయ్యాకరణం గాథా ఉదానం ఇతివుత్తకం జాతకం అబ్భుతధమ్మం వేదల్లం, పఞ్ఞత్తం సావకానం సిక్ఖాపదం, ఉద్దిట్ఠం పాతిమోక్ఖం. తేసం బుద్ధానం భగవన్తానం అన్తరధానేన బుద్ధానుబుద్ధానం సావకానం అన్తరధానేన యే తే పచ్ఛిమా సావకా నానానామా నానాగోత్తా నానాజచ్చా నానాకులా పబ్బజితా తే తం బ్రహ్మచరియం చిరం దీఘమద్ధానం ఠపేసుం. సేయ్యథాపి, సారిపుత్త, నానాపుప్ఫాని ఫలకే నిక్ఖిత్తాని సుత్తేన సుసఙ్గహితాని తాని వాతో న వికిరతి న విధమతి న విద్ధంసేతి. తం కిస్స హేతు? యథా తం సుత్తేన సుసఙ్గహితత్తా. ఏవమేవ ఖో, సారిపుత్త, తేసం బుద్ధానం భగవన్తానం అన్తరధానేన బుద్ధానుబుద్ధానం సావకానం అన్తరధానేన యే తే పచ్ఛిమా సావకా నానానామా నానాగోత్తా నానాజచ్చా నానాకులా పబ్బజితా తే తం బ్రహ్మచరియం చిరం దీఘమద్ధానం ఠపేసుం. అయం ఖో, సారిపుత్త, హేతు అయం పచ్చయో యేన భగవతో చ కకుసన్ధస్స భగవతో చ కోణాగమనస్స భగవతో చ కస్సపస్స బ్రహ్మచరియం చిరట్ఠితికం అహోసీ’’తి.

౨౧. అథ ఖో ఆయస్మా సారిపుత్తో ఉట్ఠాయాసనా ఏకంసం ఉత్తరాసఙ్గం కరిత్వా యేన భగవా తేనఞ్జలిం పణామేత్వా భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఏతస్స, భగవా, కాలో! ఏతస్స, సుగత, కాలో! యం భగవా సావకానం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞపేయ్య [పఞ్ఞాపేయ్య (సీ. స్యా.)], ఉద్దిసేయ్య పాతిమోక్ఖం, యథయిదం బ్రహ్మచరియం అద్ధనియం అస్స చిరట్ఠితిక’’న్తి. ‘‘ఆగమేహి త్వం, సారిపుత్త! ఆగమేహి త్వం, సారిపుత్త! తథాగతోవ తత్థ కాలం జానిస్సతి. న తావ, సారిపుత్త, సత్థా సావకానం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞపేతి ఉద్దిసతి [న ఉద్దిసతి (సీ.)] పాతిమోక్ఖం యావ న ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి. యతో చ ఖో, సారిపుత్త, ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి, అథ సత్థా సావకానం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞపేతి ఉద్దిస్సతి పాతిమోక్ఖం తేసంయేవ ఆసవట్ఠానీయానం ధమ్మానం పటిఘాతాయ. న తావ, సారిపుత్త, ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి యావ న సఙ్ఘో రత్తఞ్ఞుమహత్తం పత్తో హోతి. యతో చ ఖో, సారిపుత్త, సఙ్ఘో రత్తఞ్ఞుమహత్తం పత్తో హోతి అథ ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి, అథ, సత్థా సావకానం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞపేతి ఉద్దిసతి పాతిమోక్ఖం తేసంయేవ ఆసవట్ఠానీయానం ధమ్మానం పటిఘాతాయ. న తావ, సారిపుత్త, ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి, యావ న సఙ్ఘో వేపుల్లమహత్తం పత్తో హోతి. యతో చ ఖో, సారిపుత్త, సఙ్ఘో వేపుల్లమహత్తం పత్తో హోతి, అథ ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి, అథ సత్థా సావకానం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞపేతి ఉద్దిసతి పాతిమోక్ఖం తేసంయేవ ఆసవట్ఠానీయానం ధమ్మానం పటిఘాతాయ. న తావ, సారిపుత్త, ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి, యావ న సఙ్ఘో లాభగ్గమహత్తం పత్తో హోతి. యతో చ ఖో, సారిపుత్త, సఙ్ఘో లాభగ్గమహత్తం పత్తో హోతి, అథ ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి, అథ సత్థా సావకానం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞపేతి ఉద్దిసతి పాతిమోక్ఖం తేసంయేవ ఆసవట్ఠానీయానం ధమ్మానం పటిఘాతాయ. న తావ, సారిపుత్త, ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి, యావ న సఙ్ఘో బాహుసచ్చమహత్తం పత్తో హోతి. యతో చ ఖో, సారిపుత్త, సఙ్ఘో బాహుసచ్చమహత్తం పత్తో హోతి, అథ ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి, అథ సత్థా సావకానం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞపేతి ఉద్దిసతి పాతిమోక్ఖం తేసంయేవ ఆసవట్ఠానీయానం ధమ్మానం పటిఘాతాయ. నిరబ్బుదో హి, సారిపుత్త, భిక్ఖుసఙ్ఘో నిరాదీనవో అపగతకాళకో సుద్ధో సారే పతిట్ఠితో. ఇమేసఞ్హి, సారిపుత్త, పఞ్చన్నం భిక్ఖుసతానం యో పచ్ఛిమకో భిక్ఖు సో సోతాపన్నో అవినిపాతధమ్మో నియతో సమ్బోధిపరాయణో’’తి.

౨౨. అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘ఆచిణ్ణం ఖో పనేతం, ఆనన్ద, తథాగతానం యేహి నిమన్తితా వస్సం వసన్తి, న తే అనపలోకేత్వా జనపదచారికం పక్కమన్తి. ఆయామానన్ద, వేరఞ్జం బ్రాహ్మణం అపలోకేస్సామా’’తి. ‘‘ఏవం భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పచ్చస్సోసి. అథ ఖో భగవా నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ ఆయస్మతా ఆనన్దేన పచ్ఛాసమణేన యేన వేరఞ్జస్స బ్రాహ్మణస్స నివేసనం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. అథ ఖో వేరఞ్జో బ్రాహ్మణో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నం ఖో వేరఞ్జం బ్రాహ్మణం భగవా ఏతదవోచ – ‘‘నిమన్తితమ్హ తయా, బ్రాహ్మణ, వస్సంవుట్ఠా [వస్సంవుత్థా (సీ. స్యా. క.)], అపలోకేమ తం, ఇచ్ఛామ మయం జనపదచారికం పక్కమితు’’న్తి. ‘‘సచ్చం, భో గోతమ, నిమన్తితత్థ మయా వస్సంవుట్ఠా; అపి చ, యో దేయ్యధమ్మో సో న దిన్నో. తఞ్చ ఖో నో అసన్తం, నోపి అదాతుకమ్యతా, తం కుతేత్థ లబ్భా బహుకిచ్చా ఘరావాసా బహుకరణీయా. అధివాసేతు మే భవం గోతమో స్వాతనాయ భత్తం సద్ధిం భిక్ఖుసఙ్ఘేనా’’తి. అధివాసేసి భగవా తుణ్హీభావేన. అథ ఖో భగవా వేరఞ్జం బ్రాహ్మణం ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేత్వా సమాదపేత్వా సముత్తేజేత్వా సమ్పహంసేత్వా ఉట్ఠాయాసనా పక్కామి. అథ ఖో వేరఞ్జో బ్రాహ్మణో తస్సా రత్తియా అచ్చయేన సకే నివేసనే పణీతం ఖాదనీయం భోజనీయం పటియాదాపేత్వా భగవతో కాలం ఆరోచాపేసి – ‘‘కాలో, భో గోతమ, నిట్ఠితం భత్త’’న్తి.

౨౩. అథ ఖో భగవా పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ యేన వేరఞ్జస్స బ్రాహ్మణస్స నివేసనం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది సద్ధిం భిక్ఖుసఙ్ఘేన. అథ ఖో వేరఞ్జో బ్రాహ్మణో బుద్ధప్పముఖం భిక్ఖుసఙ్ఘం పణీతేన ఖాదనీయేన భోజనీయేన సహత్థా సన్తప్పేత్వా సమ్పవారేత్వా భగవన్తం భుత్తావిం ఓనీతపత్తపాణిం [ఓణీతపత్తపాణిం (క.)] తిచీవరేన అచ్ఛాదేసి, ఏకమేకఞ్చ భిక్ఖుం ఏకమేకేన దుస్సయుగేన అచ్ఛాదేసి. అథ ఖో భగవా వేరఞ్జం బ్రాహ్మణం ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేత్వా సమాదపేత్వా సముత్తేజేత్వా సమ్పహంసేత్వా ఉట్ఠాయాసనా పక్కామి. అథ ఖో భగవా వేరఞ్జాయం యథాభిరన్తం విహరిత్వా అనుపగమ్మ సోరేయ్యం సఙ్కస్సం కణ్ణకుజ్జం యేన పయాగపతిట్ఠానం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పయాగపతిట్ఠానే గఙ్గం నదిం ఉత్తరిత్వా యేన బారాణసీ తదవసరి. అథ ఖో భగవా బారాణసియం యథాభిరన్తం విహరిత్వా యేన వేసాలీ తేన చారికం పక్కామి. అనుపుబ్బేన చారికం చరమానో యేన వేసాలీ తదవసరి. తత్ర సుదం భగవా వేసాలియం విహరతి మహావనే కూటాగారసాలాయన్తి.

వేరఞ్జభాణవారో నిట్ఠితో.

౧. పారాజికకణ్డం

౧. పఠమపారాజికం

సుదిన్నభాణవారో

౨౪. తేన ఖో పన సమయేన వేసాలియా అవిదూరే కలన్దగామో నామ అత్థి [కలన్దగామో నామ హోతి (సీ.), కలన్దగామో హోతి (స్యా.)]. తత్థ సుదిన్నో నామ కలన్దపుత్తో సేట్ఠిపుత్తో హోతి. అథ ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో సమ్బహులేహి [సమ్పహూలేహి (సీ.)] సహాయకేహి సద్ధిం వేసాలిం అగమాసి కేనచిదేవ కరణీయేన. తేన ఖో పన సమయేన భగవా మహతియా పరిసాయ పరివుతో ధమ్మం దేసేన్తో నిసిన్నో హోతి. అద్దస ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో భగవన్తం మహతియా పరిసాయ పరివుతం ధమ్మం దేసేన్తం నిసిన్నం. దిస్వానస్స ఏతదహోసి – ‘‘యంనూనాహమ్పి ధమ్మం సుణేయ్య’’న్తి. అథ ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో యేన సా పరిసా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నస్స ఖో సుదిన్నస్స కలన్దపుత్తస్స ఏతదహోసి – ‘‘యథా యథా ఖో అహం భగవతా ధమ్మం దేసితం ఆజానామి, నయిదం సుకరం అగారం అజ్ఝావసతా ఏకన్తపరిపుణ్ణం ఏకన్తపరిసుద్ధం సఙ్ఖలిఖితం బ్రహ్మచరియం చరితుం; యంనూనాహం కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజేయ్య’’న్తి. అథ ఖో సా పరిసా భగవతా ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సితా సమాదపితా సముత్తేజితా సమ్పహంసితా ఉట్ఠాయాసనా భగవన్తం అభివాదేత్వా పదక్ఖిణం కత్వా పక్కామి.

౨౫. అథ ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో అచిరవుట్ఠితాయ పరిసాయ యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘యథా యథాహం, భన్తే, భగవతా ధమ్మం దేసితం ఆజానామి, నయిదం సుకరం అగారం అజ్ఝావసతా ఏకన్తపరిపుణ్ణం ఏకన్తపరిసుద్ధం సఙ్ఖలిఖితం బ్రహ్మచరియం చరితుం; ఇచ్ఛామహం, భన్తే, కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజితుం. పబ్బాజేతు మం భగవా’’తి. ‘‘అనుఞ్ఞాతోసి పన త్వం, సుద్దిన్న, మాతాపితూహి అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి? ‘‘న ఖో అహం, భన్తే, అనుఞ్ఞాతో మాతాపితూహి అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి. ‘‘న ఖో, సుదిన్న, తథాగతా అననుఞ్ఞాతం మాతాపితూహి పుత్తం పబ్బాజేన్తీ’’తి. ‘‘సోహం, భన్తే, తథా కరిస్సామి యథా మం మాతాపితరో అనుజానిస్సన్తి అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి.

౨౬. అథ ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో వేసాలియం తం కరణీయం తీరేత్వా యేన కలన్దగామో యేన మాతాపితరో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా మాతాపితరో ఏతదవోచ – ‘‘అమ్మతాతా, యథా యథాహం భగవతా ధమ్మం దేసితం ఆజానామి, నయిదం సుకరం అగారం అజ్ఝావసతా ఏకన్తపరిపుణ్ణం ఏకన్తపరిసుద్ధం సఙ్ఖలిఖితం బ్రహ్మచరియం చరితుం; ఇచ్ఛామహం కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజితుం. అనుజానాథ మం అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి. ఏవం వుత్తే సుదిన్నస్స కలన్దపుత్తస్స మాతాపితరో సుదిన్నం కలన్దపుత్తం ఏతదవోచుం – ‘‘త్వం ఖోసి, తాత సుదిన్న, అమ్హాకం ఏకపుత్తకో పియో మనాపో సుఖేధితో సుఖపరిహతో. న త్వం, తాత సుదిన్న, కిఞ్చి దుక్ఖస్స జానాసి. మరణేనపి మయం తే అకామకా వినా భవిస్సామ, కిం పన మయం తం జీవన్తం అనుజానిస్సామ అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి. దుతియమ్పి ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో మాతాపితరో ఏతదవోచ – ‘‘అమ్మతాతా, యథా యథాహం భగవతా ధమ్మం దేసితం ఆజానామి, నయిదం సుకరం అగారం అజ్ఝావసతా ఏకన్తపరిపుణ్ణం ఏకన్తపరిసుద్ధం సఙ్ఖలిఖితం బ్రహ్మచరియం చరితుం; ఇచ్ఛామహం కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజితుం. అనుజానాథ మం అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి. దుతియమ్పి ఖో సుదిన్నస్స కలన్దపుత్తస్స మాతాపితరో సుదిన్నం కలన్దపుత్తం ఏతదవోచుం – ‘‘త్వం ఖోసి, తాత సుదిన్న, అమ్హాకం ఏకపుత్తకో పియో మనాపో సుఖేధితో సుఖపరిహతో. న త్వం, తాత సుదిన్న, కిఞ్చి దుక్ఖస్స జానాసి. మరణేనపి మయం తే అకామకా వినా భవిస్సామ, కిం పన మయం తం జీవన్తం అనుజానిస్సామ అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి! తతియమ్పి ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో మాతాపితరో ఏతదవోచ – ‘‘అమ్మతాతా, యథా యథాహం భగవతా ధమ్మం దేసితం ఆజానామి, నయిదం సుకరం అగారం అజ్ఝావసతా ఏకన్తపరిపుణ్ణం ఏకన్తపరిసుద్ధం సఙ్ఖలిఖితం బ్రహ్మచరియం చరితుం; ఇచ్ఛామహం కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజితుం. అనుజానాథ మం అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి. తతియమ్పి ఖో సుదిన్నస్స కలన్దపుత్తస్స మాతాపితరో సుదిన్నం కలన్దపుత్తం ఏతదవోచుం – ‘‘త్వం ఖోసి, తాత సుదిన్న, అమ్హాకం ఏకపుత్తకో పియో మనాపో సుఖేధితో సుఖపరిహతో. న త్వం, తాత సుదిన్న, కిఞ్చి దుక్ఖస్స జానాసి. మరణేనపి మయం తే అకామకా వినా భవిస్సామ, కిం పన మయం తం జీవన్తం అనుజానిస్సామ అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి!

౨౭. అథ ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో – ‘‘న మం మాతాపితరో అనుజానన్తి అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి, తత్థేవ అనన్తరహితాయ భూమియా నిపజ్జి – ఇధేవ మే మరణం భవిస్సతి పబ్బజ్జా వాతి. అథ ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో ఏకమ్పి భత్తం న భుఞ్జి, ద్వేపి భత్తాని న భుఞ్జి, తీణిపి భత్తాని న భుఞ్జి, చత్తారిపి భత్తాని న భుఞ్జి, పఞ్చపి భత్తాని న భుఞ్జి, ఛపి భత్తాని న భుఞ్జి, సత్తపి భత్తాని న భుఞ్జి.

౨౮. అథ ఖో సుదిన్నస్స కలన్దపుత్తస్స మాతాపితరో సుదిన్నం కలన్దపుత్తం ఏతదవోచుం – ‘‘త్వం ఖోసి, తాత సుదిన్న, అమ్హాకం ఏకపుత్తకో పియో మనాపో సుఖేధితో సుఖపరిహతో. న త్వం, తాత సుదిన్న, కిఞ్చి దుక్ఖస్స జానాసి. మరణేనపి మయం తే అకామకా వినా భవిస్సామ, కిం పన మయం తం జీవన్తం అనుజానిస్సామ అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయ? ఉట్ఠేహి, తాత సుదిన్న, భుఞ్జ చ పివ చ పరిచారేహి చ, భుఞ్జన్తో పివన్తో పరిచారేన్తో కామే పరిభుఞ్జన్తో పుఞ్ఞాని కరోన్తో అభిరమస్సు. న తం మయం అనుజానామ అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి. ఏవం వుత్తే సుదిన్నో కలన్దపుత్తో తుణ్హీ అహోసి. దుతియమ్పి ఖో…పే… తతియమ్పి ఖో సుదిన్నస్స కలన్దపుత్తస్స మాతాపితరో సుదిన్నం కలన్దపుత్తం ఏతదవోచుం – ‘‘త్వం ఖోసి, తాత సుదిన్న, అమ్హాకం ఏకపుత్తకో పియో మనాపో సుఖేధితో సుఖపరిహతో. న త్వం, తాత సుదిన్న, కిఞ్చి దుక్ఖస్స జానాసి. మరణేనపి మయం తే అకామకా వినా భవిస్సామ, కిం పన మయం తం జీవన్తం అనుజానిస్సామ అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయ! ఉట్ఠేహి, తాత సుదిన్న, భుఞ్జ చ పివ చ పరిచారేహి చ, భుఞ్జన్తో పివన్తో పరిచారేన్తో కామే పరిభుఞ్జన్తో పుఞ్ఞాని కరోన్తో అభిరమస్సు. న తం మయం అనుజానామ అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి. తతియమ్పి ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో తుణ్హీ అహోసి.

అథ ఖో సుదిన్నస్స కలన్దపుత్తస్స సహాయకా యేన సుదిన్నో కలన్దపుత్తో తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా సుదిన్నం కలన్దపుత్తం ఏతదవోచుం – ‘‘త్వం ఖోసి, సమ్మ సుదిన్న, మాతాపితూనం ఏకపుత్తకో పియో మనాపో సుఖేధితో సుఖపరిహతో. న త్వం, సమ్మ సుదిన్న, కిఞ్చి దుక్ఖస్స జానాసి. మరణేనపి తే మాతాపితరో అకామకా వినా భవిస్సన్తి, కిం పన తం జీవన్తం అనుజానిస్సన్తి అగారస్మా అనగారియం పబ్బజాయ! ఉట్ఠేహి, సమ్మ సుదిన్న, భుఞ్జ చ పివ చ పరిచారేహి చ, భుఞ్జన్తో పివన్తో పరిచారేన్తో కామే పరిభుఞ్జన్తో పుఞ్ఞాని కరోన్తో అభిరమస్సు, న తం మాతాపితరో అనుజానిస్సన్తి అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి. ఏవం వుత్తే, సుదిన్నో కలన్దపుత్తో తుణ్హీ అహోసి. దుతియమ్పి ఖో…పే… తతియమ్పి ఖో సుదిన్నస్స కలన్దపుత్తస్స సహాయకా సుదిన్నం కలన్దపుత్తం ఏతదవోచుం – ‘‘త్వం ఖోసి, సమ్మ సుదిన్న…పే… తతియమ్పి ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో తుణ్హీ అహోసి.

౨౯. అథ ఖో సుదిన్నస్స కలన్దపుత్తస్స సహాయకా యేన సుదిన్నస్స కలన్దపుత్తస్స మాతాపితరో తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా సుదిన్నస్స కలన్దపుత్తస్స మాతాపితరో ఏతదవోచుం – ‘‘అమ్మతాతా, ఏసో సుదిన్నో అనన్తరహితాయ భూమియా నిపన్నో – ‘ఇధేవ మే మరణం భవిస్సతి పబ్బజ్జా వా’తి. సచే తుమ్హే సుదిన్నం నానుజానిస్సథ అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయ, తత్థేవ మరణం ఆగమిస్సతి. సచే పన తుమ్హే సుదిన్నం అనుజానిస్సథ అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయ, పబ్బజితమ్పి నం దక్ఖిస్సథ. సచే సుదిన్నో నాభిరమిస్సతి అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయ, కా తస్స అఞ్ఞా గతి భవిస్సతి, ఇధేవ పచ్చాగమిస్సతి. అనుజానాథ సుదిన్నం అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి. ‘‘అనుజానామ, తాతా, సుదిన్నం అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి. అథ ఖో సుదిన్నస్స కలన్దపుత్తస్స సహాయకా యేన సుదిన్నో కలన్దపుత్తో తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా సుదిన్నం కలన్దపుత్తం ఏతదవోచుం – ‘‘ఉట్ఠేహి, సమ్మ సుదిన్న, అనుఞ్ఞాతోసి మాతాపితూహి అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి.

౩౦. అథ ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో – ‘‘అనుఞ్ఞాతోమ్హి కిర మాతాపితూహి అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి, హట్ఠో ఉదగ్గో పాణినా గత్తాని పరిపుఞ్ఛన్తో వుట్ఠాసి. అథ ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో కతిపాహం బలం గాహేత్వా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసన్నో ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘అనుఞ్ఞాతో [అనుఞ్ఞాతోమ్హి (సీ. స్యా.)] అహం, భన్తే, మాతాపితూహి అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయ. పబ్బాజేతు మం భగవా’’తి. అలత్థ ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో భగవతో సన్తికే పబ్బజ్జం, అలత్థ ఉపసమ్పదం. అచిరూపసమ్పన్నో చ పనాయస్మా సుదిన్నో ఏవరూపే ధుతగుణే సమాదాయ వత్తతి, ఆరఞ్ఞికో హోతి పిణ్డపాతికో పంసుకూలికో సపదానచారికో, అఞ్ఞతరం వజ్జిగామం ఉపనిస్సాయ విహరతి.

తేన ఖో పన సమయేన వజ్జీ దుబ్భిక్ఖా హోతి ద్వీహితికా సేతట్ఠికా సలాకావుత్తా, న సుకరా ఉఞ్ఛేన పగ్గహేన యాపేతుం. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స ఏతదహోసి – ‘‘ఏతరహి ఖో వజ్జీ దుబ్భిక్ఖా ద్వీహితికా సేతట్ఠికా సలాకావుత్తా, న సుకరా ఉఞ్ఛేన పగ్గహేన యాపేతుం. బహూ ఖో పన మే వేసాలియం ఞాతీ అడ్ఢా మహద్ధనా మహాభోగా పహూతజాతరూపరజతా పహూతవిత్తూపకరణా పహూతధనధఞ్ఞా. యంనూనాహం ఞాతీ ఉపనిస్సాయ విహరేయ్యం! ఞాతీ మం [ఞాతకాపి మం (స్యా.)] నిస్సాయ దానాని దస్సన్తి పుఞ్ఞాని కరిస్సన్తి, భిక్ఖూ చ లాభం లచ్ఛన్తి, అహఞ్చ పిణ్డకేన న కిలమిస్సామీ’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా సుదిన్నో సేనాసనం సంసామేత్వా పత్తచీవరమాదాయ యేన వేసాలీ తేన పక్కామి. అనుపుబ్బేన యేన వేసాలీ తదవసరి. తత్ర సుదం ఆయస్మా సుదిన్నో వేసాలియం విహరతి మహావనే కూటాగారసాలాయం. అస్సోసుం ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స ఞాతకా – ‘‘సుదిన్నో కిర కలన్దపుత్తో వేసాలిం అనుప్పత్తో’’తి. తే ఆయస్మతో సుదిన్నస్స సట్ఠిమత్తే థాలిపాకే భత్తాభిహారం అభిహరింసు. అథ ఖో ఆయస్మా సుదిన్నో తే సట్ఠిమత్తే థాలిపాకే భిక్ఖూనం విస్సజ్జేత్వా పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ కలన్దగామం పిణ్డాయ పావిసి. కలన్దగామే సపదానం పిణ్డాయ చరమానో యేన సకపితు నివేసనం తేనుపసఙ్కమి.

౩౧. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మతో సుదిన్నస్స ఞాతిదాసీ ఆభిదోసికం కుమ్మాసం ఛడ్డేతుకామా [ఛట్టేతుకామా (క.)] హోతి. అథ ఖో ఆయస్మా సుదిన్నో తం ఞాతిదాసిం ఏతదవోచ – ‘‘సచే తం, భగిని, ఛడ్డనీయధమ్మం, ఇధ మే పత్తే ఆకిరా’’తి. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స ఞాతిదాసీ తం ఆభిదోసికం కుమ్మాసం ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పత్తే ఆకిరన్తీ హత్థానఞ్చ పాదానఞ్చ సరస్స చ నిమిత్తం అగ్గహేసి. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స ఞాతిదాసీ యేనాయస్మతో సుదిన్నస్స మాతా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మతో సుదిన్నస్స మాతరం ఏతదవోచ – ‘‘యగ్ఘేయ్యే, జానేయ్యాసి, అయ్యపుత్తో సుదిన్నో అనుప్పత్తో’’తి. ‘‘సచే, జే, త్వం సచ్చం భణసి, అదాసిం తం కరోమీ’’తి.

౩౨. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా సుదిన్నో తం ఆభిదోసికం కుమ్మాసం అఞ్ఞతరం కుట్టమూలం [కుడ్డమూలం (సీ. స్యా.)] నిస్సాయ పరిభుఞ్జతి. పితాపి ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స కమ్మన్తా ఆగచ్ఛన్తో అద్దస ఆయస్మన్తం సుదిన్నం తం ఆభిదోసికం కుమ్మాసం అఞ్ఞతరం కుట్టమూలం నిస్సాయ పరిభుఞ్జన్తం. దిస్వాన యేనాయస్మా సుదిన్నో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం సుదిన్నం ఏతదవోచ – ‘‘అత్థి నామ, తాత సుదిన్న, ఆభిదోసికం కుమ్మాసం పరిభుఞ్జిస్ససి! నను నామ, తాత సుదిన్న, సకం గేహం గన్తబ్బ’’న్తి? ‘‘అగమిమ్హ [అగమమ్హా (క.)] ఖో తే గహపతి, గేహం. తతోయం ఆభిదోసికో కుమ్మాసో’’తి. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పితా ఆయస్మతో సుదిన్నస్స బాహాయం గహేత్వా ఆయస్మన్తం సుదిన్నం ఏతదవోచ – ‘‘ఏహి, తాత సుదిన్న, ఘరం గమిస్సామా’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా సుదిన్నో యేన సకపితు నివేసనం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పితా ఆయస్మన్తం సుదిన్నం ఏతదవోచ – ‘‘భుఞ్జ, తాత సుదిన్నా’’తి. ‘‘అలం, గహపతి, కతం మే అజ్జ భత్తకిచ్చ’’న్తి. ‘‘అధివాసేహి, తాత సుదిన్న, స్వాతనాయ భత్త’’న్తి. అధివాసేసి ఖో ఆయస్మా సుదిన్నో తుణ్హీభావేన. అథ ఖో ఆయస్మా సుదిన్నో ఉట్ఠాయాసనా పక్కామి.

౩౩. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స మాతా తస్సా రత్తియా అచ్చయేన హరితేన గోమయేన పథవిం ఓపుఞ్జాపేత్వా [ఓపుచ్ఛాపేత్వా (సీ. స్యా.)] ద్వే పుఞ్జే కారాపేసి – ఏకం హిరఞ్ఞస్స, ఏకం సువణ్ణస్స. తావ మహన్తా పుఞ్జా అహేసుం, ఓరతో ఠితో పురిసో పారతో ఠితం పురిసం న పస్సతి; పారతో ఠితో పురిసో ఓరతో ఠితం పురిసం న పస్సతి. తే పుఞ్జే కిలఞ్జేహి పటిచ్ఛాదాపేత్వా మజ్ఝే ఆసనం పఞ్ఞాపేత్వా తిరోకరణీయం పరిక్ఖిపిత్వా ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికం ఆమన్తేసి – ‘‘తేన హి, వధు, యేన అలఙ్కారేన అలఙ్కతా పుత్తస్స మే సుదిన్నస్స పియా అహోసి మనాపా తేన అలఙ్కారేన అలఙ్కరా’’తి. ‘‘ఏవం, అయ్యే’’తి, ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికా ఆయస్మతో సుదిన్నస్స మాతుయా పచ్చస్సోసి.

౩౪. అథ ఖో ఆయస్మా సుదిన్నో పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ యేన సకపితు నివేసనం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పితా యేనాయస్మా సుదిన్నో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తే పుఞ్జే వివరాపేత్వా ఆయస్మన్తం సుదిన్నం ఏతదవోచ – ‘‘ఇదం తే, తాత సుదిన్న, మాతు మత్తికం ఇత్థికాయ ఇత్థిధనం, అఞ్ఞం పేత్తికం అఞ్ఞం పితామహం. లబ్భా, తాత సుదిన్న, హీనాయావత్తిత్వా భోగా చ భుఞ్జితుం పుఞ్ఞాని చ కాతుం. ఏహి త్వం, తాత సుదిన్న, హీనాయావత్తిత్వా భోగే చ భుఞ్జస్సు పుఞ్ఞాని చ కరోహీ’’తి. ‘‘తాత, న ఉస్సహామి న విసహామి, అభిరతో అహం బ్రహ్మచరియం చరామీ’’తి. దుతియమ్పి ఖో…పే… తతియమ్పి ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పితా ఆయస్మన్తం సుదిన్నం ఏతదవోచ – ‘‘ఇదం తే, తాత సుదిన్న, మాతు మత్తికం, ఇత్థికాయ ఇత్థిధనం, అఞ్ఞం పేత్తికం, అఞ్ఞం పితామహం. లబ్భా, తాత సుదిన్న, హీనాయావత్తిత్వా భోగా చ భుఞ్జితుం పుఞ్ఞాని చ కాతుం. ఏహి త్వం, తాత సుదిన్న, హీనాయావత్తిత్వా భోగే చ భుఞ్జస్సు పుఞ్ఞాని చ కరోహీ’’తి. ‘‘వదేయ్యామ ఖో తం, గహపతి, సచే త్వం నాతికడ్ఢేయ్యాసీ’’తి. ‘‘వదేహి, తాత సుదిన్నా’’తి. తేన హి త్వం, గహపతి, మహన్తే మహన్తే సాణిపసిబ్బకే కారాపేత్వా హిరఞ్ఞసువణ్ణస్స పూరాపేత్వా సకటేహి నిబ్బాహాపేత్వా మజ్ఝే గఙ్గాయ సోతే ఓపాతేహి [ఓసాదేహి (సీ. స్యా.)]. తం కిస్స హేతు? యఞ్హి తే, గహపతి, భవిస్సతి తతోనిదానం భయం వా ఛమ్భితత్తం వా లోమహంసో వా ఆరక్ఖో వా సో తే న భవిస్సతీ’’తి. ఏవం వుత్తే, ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పితా అనత్తమనో అహోసి – ‘‘కథఞ్హి నామ పుత్తో సుదిన్నో ఏవం వక్ఖతీ’’తి!

౩౫. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పితా ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికం ఆమన్తేసి – ‘‘తేన హి, వధు, త్వం పియా చ మనాపా చ [త్వమ్పి యాచ (సీ.)]. అప్పేవ నామ పుత్తో సుదిన్నో తుయ్హమ్పి వచనం కరేయ్యా’’తి! అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికా ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పాదేసు గహేత్వా ఆయస్మన్తం సుదిన్నం ఏతదవోచ – ‘‘కీదిసా నామ తా, అయ్యపుత్త, అచ్ఛరాయో యాసం త్వం హేతు బ్రహ్మచరియం చరసీ’’తి? ‘‘న ఖో అహం, భగిని, అచ్ఛరానం హేతు బ్రహ్మచరియం చరామీ’’తి. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికా – ‘‘అజ్జతగ్గే మం అయ్యపుత్తో సుదిన్నో భగినివాదేన సముదాచరతీ’’తి, తత్థేవ ముచ్ఛితా పపతా.

అథ ఖో ఆయస్మా సుదిన్నో పితరం ఏతదవోచ – ‘‘సచే, గహపతి, భోజనం దాతబ్బం దేథ, మా నో విహేఠయిత్థా’’తి. ‘‘భుఞ్జ, తాత సుదిన్నా’’తి. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స మాతా చ పితా చ ఆయస్మన్తం సుదిన్నం పణీతేన ఖాదనీయేన భోజనీయేన సహత్థా సన్తప్పేసుం సమ్పవారేసుం. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స మాతా ఆయస్మన్తం సుదిన్నం భుత్తావిం ఓనీతపత్తపాణిం ఏతదవోచ – ‘‘ఇదం, తాత సుదిన్న, కులం అడ్ఢం మహద్ధనం మహాభోగం పహూతజాతరూపరజతం పహూతవిత్తూపకరణం పహూతధనధఞ్ఞం. లబ్భా, తాత సుదిన్న, హీనాయావత్తిత్వా భోగా చ భుఞ్జితుం పుఞ్ఞాని చ కాతుం. ఏహి త్వం, తాత సుదిన్న, హీనాయావత్తిత్వా భోగే చ భుఞ్జస్సు పుఞ్ఞాని చ కరోహీ’’తి. ‘‘అమ్మ, న ఉస్సహామి న విసహామి, అభిరతో అహం బ్రహ్మచరియం చరామీ’’తి. దుతియమ్పి ఖో…పే… తతియమ్పి ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స మాతా ఆయస్మన్తం సుదిన్నం ఏతదవోచ – ‘‘ఇదం, తాత సుదిన్న, కులం అడ్ఢం మహద్ధనం మహాభోగం పహూతజాతరూపరజతం పహూతవిత్తూపకరణం పహూతధనధఞ్ఞం [పహూతధనధఞ్ఞం (ప. చరామీతి) ఇతిపాఠో సబ్బత్థ నత్థి, ఊనో మఞ్ఞే]. తేన హి, తాత సుదిన్న, బీజకమ్పి దేహి – మా నో అపుత్తకం సాపతేయ్యం లిచ్ఛవయో అతిహరాపేసు’’న్తి. ‘‘ఏతం ఖో మే, అమ్మ, సక్కా కాతు’’న్తి. ‘‘కహం పన, తాత సుదిన్న, ఏతరహి విహరసీ’’తి? ‘‘మహావనే, అమ్మా’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా సుదిన్నో ఉట్ఠాయాసనా పక్కామి.

౩౬. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స మాతా ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికం ఆమన్తేసి – ‘‘తేన హి, వధు, యదా ఉతునీ హోసి, పుప్ఫం తే ఉప్పన్నం హోతి, అథ మే ఆరోచేయ్యాసీ’’తి. ‘‘ఏవం అయ్యే’’తి ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికా ఆయస్మతో సుదిన్నస్స మాతుయా పచ్చస్సోసి. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికా నచిరస్సేవ ఉతునీ అహోసి, పుప్ఫంసా ఉప్పజ్జి. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికా ఆయస్మతో సుదిన్నస్స మాతరం ఏతదవోచ – ‘‘ఉతునీమ్హి, అయ్యే, పుప్ఫం మే ఉప్పన్న’’న్తి. ‘‘తేన హి, వధు, యేన అలఙ్కారేన అలఙ్కతా పుత్తస్స సుదిన్నస్స పియా అహోసి మనాపా తేన అలఙ్కారేన అలఙ్కరా’’తి. ‘‘ఏవం అయ్యే’’తి ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికా ఆయస్మతో సుదిన్నస్స మాతుయా పచ్చస్సోసి. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స మాతా ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికం ఆదాయ యేన మహావనం యేనాయస్మా సుదిన్నో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం సుదిన్నం ఏతదవోచ – ‘‘ఇదం, తాత సుదిన్న, కులం అడ్ఢం మహద్ధనం మహాభోగం పహూతజాతరూపరజతం పహూతవిత్తూపకరణం పహూతధనధఞ్ఞం. లబ్భా, తాత సుదిన్న, హీనాయావత్తిత్వా భోగా చ భుఞ్జితుం పుఞ్ఞాని చ కాతుం. ఏహి త్వం, తాత సుదిన్న, హీనాయావత్తిత్వా భోగే చ భుఞ్జస్సు పుఞ్ఞాని చ కరోహీ’’తి. ‘‘అమ్మ, న ఉస్సహామి న విసహామి, అభిరతో అహం బ్రహ్మచరియం చరామీ’’తి. దుతియమ్పి ఖో…పే… తతియమ్పి ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స మాతా ఆయస్మన్తం సుదిన్నం ఏతదవోచ – ‘‘ఇదం, తాత సుదిన్న, కులం అడ్ఢం మహద్ధనం మహాభోగం పహూతజాతరూపరజతం పహూతవిత్తూపకరణం పహూతధనధఞ్ఞం. తేన హి, తాత సుదిన్న, బీజకమ్పి దేహి – మా నో అపుత్తకం సాపతేయ్యం లిచ్ఛవయో అతిహరాపేసు’’న్తి. ‘‘ఏతం ఖో మే, అమ్మ, సక్కా కాతు’’న్తి, పురాణదుతియికాయ బాహాయం గహేత్వా మహావనం అజ్ఝోగాహేత్వా అపఞ్ఞత్తే సిక్ఖాపదే అనాదీనవదస్సో పురాణదుతియికాయ తిక్ఖత్తుం మేథునం ధమ్మం అభివిఞ్ఞాపేసి. సా తేన గబ్భం గణ్హి. భుమ్మా దేవా సద్దమనుస్సావేసుం – ‘‘నిరబ్బుదో వత, భో, భిక్ఖుసఙ్ఘో నిరాదీనవో; సుదిన్నేన కలన్దపుత్తేన అబ్బుదం ఉప్పాదితం, ఆదీనవో ఉప్పాదితో’’తి. భుమ్మానం దేవానం సద్దం సుత్వా చాతుమహారాజికా [చాతుమ్మహారాజికా (సీ. స్యా.)] దేవా సద్దమనుస్సావేసుం…పే… తావతింసా దేవా… యామా దేవా … తుసితా దేవా… నిమ్మానరతీ దేవా… పరనిమ్మితవసవత్తీ దేవా… బ్రహ్మకాయికా దేవా సద్దమనుస్సావేసుం – ‘‘నిరబ్బుదో వత, భో, భిక్ఖుసఙ్ఘో నిరాదీనవో; సుదిన్నేన కలన్దపుత్తేన అబ్బుదం ఉప్పాదితం, ఆదీనవో ఉప్పాదితో’’తి. ఇతిహ తేన ఖణేన తేన ముహుత్తేన యావ బ్రహ్మలోకా సద్దో అబ్భుగ్గచ్ఛి.

అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికా తస్స గబ్భస్స పరిపాకమన్వాయ పుత్తం విజాయి. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స సహాయకా తస్స దారకస్స ‘బీజకో’తి నామం అకంసు. ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికాయ బీజకమాతాతి నామం అకంసు. ఆయస్మతో సుదిన్నస్స బీజకపితాతి నామం అకంసు. తే అపరేన సమయేన ఉభో అగారస్మా అనగారియం పబ్బజిత్వా అరహత్తం సచ్ఛాకంసు.

౩౭. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స అహుదేవ కుక్కుచ్చం, అహు విప్పటిసారో – ‘‘అలాభా వత మే, న వత మే లాభా! దుల్లద్ధం వత మే, న వత మే సులద్ధం! యోహం ఏవం స్వాక్ఖాతే ధమ్మవినయే పబ్బజిత్వా నాసక్ఖిం యావజీవం పరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం చరితు’’న్తి. సో తేనేవ కుక్కుచ్చేన తేన విప్పటిసారేన కిసో అహోసి లూఖో దుబ్బణ్ణో ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతో ధమనిసన్థతగత్తో అన్తోమనో లీనమనో దుక్ఖీ దుమ్మనో విప్పటిసారీ పజ్ఝాయి.

౩౮. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స సహాయకా భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం సుదిన్నం ఏతదవోచుం – ‘‘పుబ్బే ఖో త్వం, ఆవుసో సుదిన్న, వణ్ణవా అహోసి పీణిన్ద్రియో పసన్నముఖవణ్ణో విప్పసన్నఛవివణ్ణో; సో దాని త్వం ఏతరహి కిసో లూఖో దుబ్బణ్ణో ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతో ధమనిసన్థతగత్తో అన్తోమనో లీనమనో దుక్ఖీ దుమ్మనో విప్పటిసారీ పజ్ఝాయసి. కచ్చి నో త్వం, ఆవుసో సుదిన్న, అనభిరతో బ్రహ్మచరియం చరసీ’’తి? ‘‘న ఖో అహం, ఆవుసో, అనభిరతో బ్రహ్మచరియం చరామి. అత్థి మే పాపకమ్మం కతం; పురాణదుతియికాయ మేథునో ధమ్మో పటిసేవితో; తస్స మయ్హం, ఆవుసో, అహుదేవ కుక్కుచ్చం అహు విప్పటిసారో – ‘అలాభా వత మే, న వత మే లాభా; దుల్లద్ధం వత మే, న వత మే సులద్ధం; యోహం ఏవం స్వాక్ఖాతే ధమ్మవినయే పబ్బజిత్వా నాసక్ఖిం యావజీవం పరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం చరితు’’న్తి. ‘‘అలఞ్హి తే, ఆవుసో సుదిన్న, కుక్కుచ్చాయ అలం విప్పటిసారాయ యం త్వం ఏవం స్వాక్ఖాతే ధమ్మవినయే పబ్బజిత్వా న సక్ఖిస్ససి యావజీవం పరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం చరితుం. నను, ఆవుసో, భగవతా అనేకపరియాయేన విరాగాయ ధమ్మో దేసితో, నో సరాగాయ; విసంయోగాయ ధమ్మో దేసితో, నో సంయోగాయ; అనుపాదానాయ ధమ్మో దేసితో, నో సఉపాదానాయ. తత్థ నామ త్వం, ఆవుసో, భగవతా విరాగాయ ధమ్మే దేసితే సరాగాయ చేతేస్ససి, విసంయోగాయ ధమ్మే దేసితే సంయోగాయ చేతేస్ససి, అనుపాదానాయ ధమ్మే దేసితే సఉపాదానాయ చేతేస్ససి! నను, ఆవుసో, భగవతా అనేకపరియాయేన రాగవిరాగాయ ధమ్మో దేసితో, మదనిమ్మదనాయ పిపాసవినయాయ ఆలయసముగ్ఘాతాయ వట్టుపచ్ఛేదాయ తణ్హాక్ఖయాయ విరాగాయ నిరోధాయ నిబ్బానాయ ధమ్మో దేసితో! నను, ఆవుసో, భగవతా అనేకపరియాయేన కామానం పహానం అక్ఖాతం, కామసఞ్ఞానం పరిఞ్ఞా అక్ఖాతా, కామపిపాసానం పటివినయో అక్ఖాతో, కామవితక్కానం సముగ్ఘాతో అక్ఖాతో, కామపరిళాహానం వూపసమో అక్ఖాతో! నేతం, ఆవుసో, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ, పసన్నానం వా భియ్యోభావాయ. అథ ఖ్వేతం, ఆవుసో, అప్పసన్నానఞ్చేవ అప్పసాదాయ పసన్నానఞ్చ ఏకచ్చానం అఞ్ఞథత్తాయా’’తి.

౩౯. అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం సుదిన్నం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా ఆయస్మన్తం సుదిన్నం పటిపుచ్ఛి – ‘‘సచ్చం కిర త్వం, సుదిన్న, పురాణదుతియికాయ మేథునం ధమ్మం పటిసేవీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా – ‘‘అననుచ్ఛవికం [అననుచ్ఛవియం (సీ.)], మోఘపురిస, అననులోమికం అప్పటిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, ఏవం స్వాక్ఖాతే ధమ్మవినయే పబ్బజిత్వా న సక్ఖిస్ససి యావజీవం పరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం చరితుం! నను మయా, మోఘపురిస, అనేకపరియాయేన విరాగాయ ధమ్మో దేసితో, నో సరాగాయ; విసంయోగాయ ధమ్మో దేసితో, నో సంయోగాయ; అనుపాదానాయ ధమ్మో దేసితో, నో సఉపాదానాయ! తత్థ నామ త్వం, మోఘపురిస, మయా విరాగాయ ధమ్మే దేసితే సరాగాయ చేతేస్ససి, విసంయోగాయ ధమ్మే దేసితే సంయోగాయ చేతేస్ససి, అనుపాదానాయ ధమ్మే దేసితే సఉపాదానాయ చేతేస్ససి! నను మయా, మోఘపురిస, అనేకపరియాయేన రాగవిరాగాయ ధమ్మో దేసితో! మదనిమ్మదనాయ పిపాసవినయాయ ఆలయసముగ్ఘాతాయ వట్టుపచ్ఛేదాయ తణ్హాక్ఖయాయ విరాగాయ నిరోధాయ నిబ్బానాయ ధమ్మో దేసితో! నను మయా, మోఘపురిస, అనేకపరియాయేన కామానం పహానం అక్ఖాతం, కామసఞ్ఞానం పరిఞ్ఞా అక్ఖాతా, కామపిపాసానం పటివినయో అక్ఖాతో, కామవితక్కానం సముగ్ఘాతో అక్ఖాతో, కామపరిళాహానం వూపసమో అక్ఖాతో! వరం తే, మోఘపురిస, ఆసివిసస్స [ఆసీవిసస్స (సీ. స్యా.)] ఘోరవిసస్స ముఖే అఙ్గజాతం పక్ఖిత్తం, న త్వేవ మాతుగామస్స అఙ్గజాతే అఙ్గజాతం పక్ఖిత్తం. వరం తే, మోఘపురిస, కణ్హసప్పస్స ముఖే అఙ్గజాతం పక్ఖిత్తం, న త్వేవ మాతుగామస్స అఙ్గజాతే అఙ్గజాతం పక్ఖిత్తం. వరం తే, మోఘపురిస, అఙ్గారకాసుయా ఆదిత్తాయ సమ్పజ్జలితాయ సజోతిభూతాయ అఙ్గజాతం పక్ఖిత్తం, న త్వేవ మాతుగామస్స అఙ్గజాతే అఙ్గజాతం పక్ఖిత్తం. తం కిస్స హేతు? తతోనిదానఞ్హి, మోఘపురిస, మరణం వా నిగచ్ఛేయ్య మరణమత్తం వా దుక్ఖం, న త్వేవ తప్పచ్చయా కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జేయ్య. ఇతోనిదానఞ్చ ఖో, మోఘపురిస, కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జేయ్య. తత్థ నామ త్వం, మోఘపురిస, యం త్వం అసద్ధమ్మం గామధమ్మం వసలధమ్మం దుట్ఠుల్లం ఓదకన్తికం రహస్సం ద్వయంద్వయసమాపత్తిం సమాపజ్జిస్ససి, బహూనం ఖో త్వం, మోఘపురిస, అకుసలానం ధమ్మానం ఆదికత్తా పుబ్బఙ్గమో. నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ, పసన్నానం వా భియ్యోభావాయ; అథ ఖ్వేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానఞ్చేవ అప్పసాదాయ, పసన్నానఞ్చ ఏకచ్చానం అఞ్ఞథత్తాయా’’తి.

అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం సుదిన్నం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా దుబ్భరతాయ దుప్పోసతాయ మహిచ్ఛతాయ అసన్తుట్ఠితాయ [అసన్తుట్ఠతాయ (స్యా.)] సఙ్గణికాయ కోసజ్జస్స అవణ్ణం భాసిత్వా అనేకపరియాయేన సుభరతాయ సుపోసతాయ అప్పిచ్ఛస్స సన్తుట్ఠస్స సల్లేఖస్స ధుతస్స పాసాదికస్స అపచయస్స వీరియారమ్భస్స [వీరియారబ్భస్స (క.)] వణ్ణం భాసిత్వా భిక్ఖూనం తదనుచ్ఛవికం తదనులోమికం ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘తేన హి, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞపేస్సామి [పఞ్ఞాపేస్సామి (సీ. స్యా.)] దస అత్థవసే పటిచ్చ – సఙ్ఘసుట్ఠుతాయ, సఙ్ఘఫాసుతాయ, దుమ్మఙ్కూనం పుగ్గలానం నిగ్గహాయ, పేసలానం భిక్ఖూనం ఫాసువిహారాయ, దిట్ఠధమ్మికానం ఆసవానం సంవరాయ, సమ్పరాయికానం ఆసవానం పటిఘాతాయ, అప్పసన్నానం పసాదాయ, పసన్నానం భియ్యోభావాయ, సద్ధమ్మట్ఠితియా, వినయానుగ్గహాయ. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

‘‘యో పన భిక్ఖు మేథునం ధమ్మం పటిసేవేయ్య, పారాజికో హోతి అసంవాసో’’తి.

ఏవఞ్చిదం భగవతా భిక్ఖూనం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం హోతి.

సుదిన్నభాణవారో నిట్ఠితో.

మక్కటీవత్థు

౪౦. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు వేసాలియం మహావనే మక్కటిం ఆమిసేన ఉపలాపేత్వా తస్సా మేథునం ధమ్మం పటిసేవతి. అథ ఖో సో భిక్ఖు పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరం ఆదాయ వేసాలిం పిణ్డాయ పావిసి. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా భిక్ఖూ సేనాసనచారికం ఆహిణ్డన్తా యేన తస్స భిక్ఖునో విహారో తేనుపసఙ్కమింసు. అద్దస ఖో సా మక్కటీ తే భిక్ఖూ దూరతోవ ఆగచ్ఛన్తే. దిస్వాన యేన తే భిక్ఖూ తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తేసం భిక్ఖూనం పురతో కటిమ్పి చాలేసి ఛేప్పమ్పి చాలేసి, కటిమ్పి ఓడ్డి, నిమిత్తమ్పి అకాసి. అథ ఖో తేసం భిక్ఖూనం ఏతదహోసి – ‘‘నిస్సంసయం ఖో సో భిక్ఖు ఇమిస్సా మక్కటియా మేథునం ధమ్మం పటిసేవతీ’’తి. ఏకమన్తం నిలీయింసు. అథ ఖో సో భిక్ఖు వేసాలియం పిణ్డాయ చరిత్వా పిణ్డపాతం ఆదాయ పటిక్కమి.

౪౧. అథ ఖో సా మక్కటీ యేన సో భిక్ఖు తేనుపసఙ్కమి. అథ ఖో సో భిక్ఖు తం పిణ్డపాతం ఏకదేసం భుఞ్జిత్వా ఏకదేసం తస్సా మక్కటియా అదాసి. అథ ఖో సా మక్కటీ తం పిణ్డపాతం భుఞ్జిత్వా తస్స భిక్ఖునో కటిం ఓడ్డి. అథ ఖో సో భిక్ఖు తస్సా మక్కటియా మేథునం ధమ్మం పటిసేవతి. అథ ఖో తే భిక్ఖూ తం భిక్ఖుం ఏతదవోచుం – ‘‘నను, ఆవుసో, భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం; కిస్స త్వం, ఆవుసో, మక్కటియా మేథునం ధమ్మం పటిసేవసీ’’తి? ‘‘సచ్చం, ఆవుసో, భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం; తఞ్చ ఖో మనుస్సిత్థియా, నో తిరచ్ఛానగతాయా’’తి. ‘‘నను, ఆవుసో, తథేవ తం హోతి. అననుచ్ఛవికం, ఆవుసో, అననులోమికం అప్పటిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ త్వం, ఆవుసో, ఏవం స్వాక్ఖాతే ధమ్మవినయే పబ్బజిత్వా న సక్ఖిస్ససి యావజీవం పరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం చరితుం! నను, ఆవుసో, భగవతా అనేకపరియాయేన విరాగాయ ధమ్మో దేసితో, నో సరాగాయ…పే… కామపరిళాహానం వూపసమో అక్ఖాతో! నేతం, ఆవుసో, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ పసన్నానం వా భియ్యోభావాయ. అథ ఖ్వేతం, ఆవుసో, అప్పసన్నానఞ్చేవ అప్పసాదాయ, పసన్నానఞ్చ ఏకచ్చానం అఞ్ఞథత్తాయా’’తి. అథ ఖో తే భిక్ఖూ తం భిక్ఖుం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం అరోచేసుం.

౪౨. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా తం భిక్ఖుం పటిపుచ్ఛి – ‘‘సచ్చం కిర త్వం, భిక్ఖు, మక్కటియా మేథునం ధమ్మం పటిసేవీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా – ‘‘అననుచ్ఛవికం, మోఘపురిస, అననులోమికం అప్పతిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, ఏవం స్వాక్ఖాతే ధమ్మవినయే పబ్బజిత్వా న సక్ఖిస్ససి యావజీవం పరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం చరితుం! నను మయా, మోఘపురిస, అనేకపరియాయేన విరాగాయ ధమ్మో దేసితో, నో సరాగాయ …పే… కామపరిళాహానం వూపసమో అక్ఖాతో! వరం తే, మోఘపురిస, ఆసీవిసస్స ఘోరవిసస్స ముఖే అఙ్గజాతం పక్ఖిత్తం, న త్వేవ మక్కటియా అఙ్గజాతే అఙ్గజాతం పక్ఖిత్తం. వరం తే, మోఘపురిస, కణ్హసప్పస్స ముఖే అఙ్గజాతం పక్ఖిత్తం, న త్వేవ మక్కటియా అఙ్గజాతే అఙ్గజాతం పక్ఖిత్తం. వరం తే, మోఘపురిస, అఙ్గారకాసుయా ఆదిత్తాయ సమ్పజ్జలితాయ సజోతిభూతాయ అఙ్గజాతం పక్ఖిత్తం, న త్వేవ మక్కటియా అఙ్గజాతే అఙ్గజాతం పక్ఖిత్తం. తం కిస్స హేతు? తతోనిదానఞ్హి, మోఘపురిస, మరణం వా నిగచ్ఛేయ్య మరణమత్తం వా దుక్ఖం; న త్వేవ తప్పచ్చయా కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జేయ్య. ఇతోనిదానఞ్చ ఖో, మోఘపురిస, కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జేయ్య. తత్థ నామ త్వం, మోఘపురిస, యం త్వం అసద్ధమ్మం గామధమ్మం వసలధమ్మం దుట్ఠుల్లం ఓదకన్తికం రహస్సం ద్వయంద్వయసమాపత్తిం సమాపజ్జిస్ససి! నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

‘‘యో పన భిక్ఖు మేథునం ధమ్మం పటిసేవేయ్య అన్తమసో తిరచ్ఛానగతాయపి, పారాజికో హోతి అసంవాసో’’తి.

ఏవఞ్చిదం భగవతా భిక్ఖూనం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం హోతి.

మక్కటీవత్థు నిట్ఠితం.

సన్థతభాణవారో

౪౩. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా వేసాలికా వజ్జిపుత్తకా భిక్ఖూ యావదత్థం భుఞ్జింసు, యావదత్థం సుపింసు, యావదత్థం న్హాయింసు. యావదత్థం భుఞ్జిత్వా యావదత్థం సుపిత్వా యావదత్థం న్హాయిత్వా అయోనిసో మనసి కరిత్వా సిక్ఖం అపచ్చక్ఖాయ దుబ్బల్యం అనావికత్వా మేథునం ధమ్మం పటిసేవింసు. తే అపరేన సమయేన ఞాతిబ్యసనేనపి ఫుట్ఠా భోగబ్యసనేనపి ఫుట్ఠా రోగబ్యసనేనపి ఫుట్ఠా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవం వదన్తి – ‘‘న మయం, భన్తే ఆనన్ద, బుద్ధగరహినో న ధమ్మగరహినో న సఙ్ఘగరహినో; అత్తగరహినో మయం, భన్తే ఆనన్ద, అనఞ్ఞగరహినో. మయమేవమ్హా అలక్ఖికా మయం అప్పపుఞ్ఞా, యే మయం ఏవం స్వాక్ఖాతే ధమ్మవినయే పబ్బజిత్వా నాసక్ఖిమ్హా యావజీవం పరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం చరితుం. ఇదాని చేపి [ఇదానిపి చే (స్యా.)] మయం, భన్తే ఆనన్ద, లభేయ్యామ భగవతో సన్తికే పబ్బజ్జం లభేయ్యామ ఉపసమ్పదం, ఇదానిపి మయం విపస్సకా కుసలానం ధమ్మానం పుబ్బరత్తాపరరత్తం బోధిపక్ఖికానం ధమ్మానం భావనానుయోగమనుయుత్తా విహరేయ్యామ. సాధు, భన్తే ఆనన్ద, భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేహీ’’తి. ‘‘ఏవమావుసో’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో వేసాలికానం వజ్జిపుత్తకానం పటిస్సుణిత్వా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి.

‘‘అట్ఠానమేతం, ఆనన్ద, అనవకాసో యం తథాగతో వజ్జీనం వా వజ్జిపుత్తకానం వా కారణా సావకానం పారాజికం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం సమూహనేయ్యా’’తి.

అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘యో, భిక్ఖవే [యో పన భిక్ఖవే భిక్ఖు (సీ.) యో ఖో భిక్ఖవే భిక్ఖు (స్యా.)], సిక్ఖం అపచ్చక్ఖాయ దుబ్బల్యం అనావికత్వా మేథునం ధమ్మం పటిసేవతి సో ఆగతో న ఉపసమ్పాదేతబ్బో; యో చ ఖో, భిక్ఖవే [యో చ ఖో భిక్ఖవే భిక్ఖు (సీ. స్యా.)], సిక్ఖం పచ్చక్ఖాయ దుబ్బల్యం ఆవికత్వా మేథునం ధమ్మం పటిసేవతి సో ఆగతో ఉపసమ్పాదేతబ్బో. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౪౪. ‘‘యో పన భిక్ఖు భిక్ఖూనం సిక్ఖాసాజీవసమాపన్నో సిక్ఖం అపచ్చక్ఖాయ దుబ్బల్యం అనావికత్వా మేథునం ధమ్మం పటిసేవేయ్య అన్తమసో తిరచ్ఛానగతాయపి, పారాజికో హోతి అసంవాసో’’తి.

౪౫. యో పనాతి యో యాదిసో యథాయుత్తో యథాజచ్చో యథానామో యథాగోత్తో యథాసీలో యథావిహారీ యథాగోచరో థేరో వా నవో వా మజ్ఝిమో వా. ఏసో వుచ్చతి ‘యో పనా’తి.

[విభ. ౫౧౦, ఝానవిభఙ్గేపి] భిక్ఖూతి భిక్ఖకోతి భిక్ఖు, భిక్ఖాచరియం అజ్ఝుపగతోతి భిక్ఖు, భిన్నపటధరోతి భిక్ఖు, సమఞ్ఞాయ భిక్ఖు, పటిఞ్ఞాయ భిక్ఖు, ఏహి భిక్ఖూతి భిక్ఖు, తీహి సరణగమనేహి ఉపసమ్పన్నోతి భిక్ఖు, భద్రో భిక్ఖు, సారో భిక్ఖు, సేఖో భిక్ఖు, అసేఖో భిక్ఖు, సమగ్గేన సఙ్ఘేన ఞత్తిచతుత్థేన కమ్మేన అకుప్పేన ఠానారహేన ఉపసమ్పన్నోతి భిక్ఖు. తత్ర య్వాయం భిక్ఖు సమగ్గేన సఙ్ఘేన ఞత్తిచతుత్థేన కమ్మేన అకుప్పేన ఠానారహేన ఉపసమ్పన్నో, అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

[దీ. ని. ౩.౩౦౫] సిక్ఖాతి తిస్సో సిక్ఖా – అధిసీలసిక్ఖా, అధిచిత్తసిక్ఖా, అధిపఞ్ఞాసిక్ఖా. తత్ర యాయం అధిసీలసిక్ఖా, అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతా సిక్ఖాతి.

సాజీవం నామ యం భగవతా పఞ్ఞత్తం సిక్ఖాపదం, ఏతం సాజీవం నామ. తస్మిం సిక్ఖతి, తేన వుచ్చతి సాజీవసమాపన్నోతి.

సిక్ఖం అపచ్చక్ఖాయ దుబ్బల్యం అనావికత్వాతి అత్థి, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ అపచ్చక్ఖాతా; అత్థి, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ పచ్చక్ఖాతా.

‘‘కథఞ్చ, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ అపచ్చక్ఖాతా. ఇధ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు ఉక్కణ్ఠితో అనభిరతో సామఞ్ఞా చవితుకామో భిక్ఖుభావం అట్టీయమానో హరాయమానో జిగుచ్ఛమానో గిహిభావం పత్థయమానో ఉపాసకభావం పత్థయమానో ఆరామికభావం పత్థయమానో సామణేరభావం పత్థయమానో తిత్థియభావం పత్థయమానో తిత్థియసావకభావం పత్థయమానో అస్సమణభావం పత్థయమానో అసక్యపుత్తియభావం పత్థయమానో – ‘యంనూనాహం బుద్ధం పచ్చక్ఖేయ్య’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ఏవమ్పి, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ అపచ్చక్ఖాతా.

‘‘అథ వా పన ఉక్కణ్ఠితో అనభిరతో సామఞ్ఞా చవితుకామో భిక్ఖుభావం అట్టీయమానో హరాయమానో జిగుచ్ఛమానో గిహిభావం పత్థయమానో…పే… అసక్యపుత్తియభావం పత్థయమానో – ‘యంనూనాహం ధమ్మం పచ్చక్ఖేయ్య’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి…పే… యంనూనాహం సఙ్ఘం… యంనూనాహం సిక్ఖం… యంనూనాహం వినయం… యంనూనాహం పాతిమోక్ఖం… యంనూనాహం ఉద్దేసం… యంనూనాహం ఉపజ్ఝాయం… యంనూనాహం ఆచరియం… యంనూనాహం సద్ధివిహారికం… యంనూనాహం అన్తేవాసికం… యంనూనాహం సమానుపజ్ఝాయకం… యంనూనాహం సమానాచరియకం యంనూనాహం సబ్రహ్మచారిం పచ్చక్ఖేయ్య’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ‘యంనూనాహం గిహీ అస్స’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ‘యంనూనాహం ఉపాసకో అస్స’న్తి… ‘యంనూనాహం ఆరామికో అస్స’న్తి… ‘యంనూనాహం సామణేరో అస్స’న్తి… ‘యంనూనాహం తిత్థియో అస్స’న్తి… ‘యంనూనాహం తిత్థియసావకో అస్స’న్తి… ‘యంనూనాహం అస్సమణో అస్స’న్తి… ‘యంనూనాహం అసక్యపుత్తియో అస్స’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ఏవమ్పి, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ అపచ్చక్ఖాతా.

౪౬. ‘‘అథ వా పన ఉక్కణ్ఠితో అనభిరతో సామఞ్ఞా చవితుకామో భిక్ఖుభావం అట్టీయమానో హరాయమానో జిగుచ్ఛమానో గిహిభావం పత్థయమానో…పే… అసక్యపుత్తియభావం పత్థయమానో – ‘యది పనాహం బుద్ధం పచ్చక్ఖేయ్య’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి…పే… ‘యది పనాహం అసక్యపుత్తియో అస్స’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి…పే… ‘అపాహం బుద్ధం పచ్చక్ఖేయ్య’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి…పే… ‘అపాహం అసక్యపుత్తియో అస్స’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి…పే… ‘హన్దాహం బుద్ధం పచ్చక్ఖేయ్య’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి…పే… ‘హన్దాహం అసక్యపుత్తియో అస్స’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి…పే… ‘హోతి మే బుద్ధం పచ్చక్ఖేయ్య’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి…పే… ‘హోతి మే అసక్యపుత్తియో అస్స’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ఏవమ్పి, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ అపచ్చక్ఖాతా.

౪౭. ‘‘అథ వా పన ఉక్కణ్ఠితో అనభిరతో సామఞ్ఞా చవితుకామో భిక్ఖుభావం అట్టీయమానో హరాయమానో జిగుచ్ఛమానో గిహిభావం పత్థయమానో…పే… అసక్యపుత్తియభావం పత్థయమానో ‘మాతరం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘పితరం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘భాతరం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘భగినిం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘పుత్తం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘ధీతరం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘పజాపతిం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘ఞాతకే సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘మిత్తే సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘గామం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘నిగమం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘ఖేత్తం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘వత్థుం సరామి’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘హిరఞ్ఞం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘సువణ్ణం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘సిప్పం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘పుబ్బే హసితం లపితం కీళితం సమనుస్సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ఏవమ్పి, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ అపచ్చక్ఖాతా.

౪౮. ‘‘అథ వా పన ఉక్కణ్ఠితో అనభిరతో సామఞ్ఞా చవితుకామో భిక్ఖుభావం అట్టీయమానో హరాయమానో జిగుచ్ఛమానో గిహిభావం పత్థయమానో…పే… అసక్యపుత్తియభావం పత్థయమానో – ‘మాతా మే అత్థి, సా మయా పోసేతబ్బా’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘పితా మే అత్థి, సో మయా పోసేతబ్బో’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘భాతా మే అత్థి, సో మయా పోసేతబ్బో’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘భగినీ మే అత్థి, సా మయా పోసేతబ్బా’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘పుత్తో మే అత్థి, సో మయా పోసేతబ్బో’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘ధీతా మే అత్థి, సా మయా పోసేతబ్బా’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘పజాపతి మే అత్థి, సా మయా పోసేతబ్బా’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి … ‘ఞాతకా మే అత్థి, తే మయా పోసేతబ్బా’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘మిత్తా మే అత్థి, తే మయా పోసేతబ్బా’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ఏవమ్పి, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ అపచ్చక్ఖాతా.

౪౯. ‘‘అథ వా పన ఉక్కణ్ఠితో అనభిరతో సామఞ్ఞా చవితుకామో భిక్ఖుభావం అట్టీయమానో హరాయమానో జిగుచ్ఛమానో గిహిభావం పత్థయమానో…పే… అసక్యపుత్తియభావం పత్థయమానో – ‘మాతా మే అత్థి, సా మం పోసేస్సతీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘పితా మే అత్థి, సో మం పోసేస్సతీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘భాతా మే అత్థి, సో మం పోసేస్సతీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘భగినీ మే అత్థి, సా మం పోసేస్సతీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘పుత్తో మే అత్థి, సో మం పోసేస్సతీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘ధీతా మే అత్థి, సా మం పోసేస్సతీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘పజాపతి మే అత్థి, సా మం పోసేస్సతీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘ఞాతకా మే అత్థి, తే మం పోసేస్సన్తీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘మిత్తా మే అత్థి, తే మం పోసేస్సన్తీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘గామో మే అత్థి, తేనాహం జీవిస్సామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘నిగమో మే అత్థి, తేనాహం జీవిస్సామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘ఖేత్తం మే అత్థి, తేనాహం జీవిస్సామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘వత్థు మే అత్థి, తేనాహం జీవిస్సామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘హిరఞ్ఞం మే అత్థి, తేనాహం జీవిస్సామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘సువణ్ణం మే అత్థి, తేనాహం జీవిస్సామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘సిప్పం మే అత్థి, తేనాహం జీవిస్సామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ఏవమ్పి, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ అపచ్చక్ఖాతా.

౫౦. ‘‘అథ వా పన ఉక్కణ్ఠితో అనభిరతో సామఞ్ఞా చవితుకామో భిక్ఖుభావం అట్టీయమానో హరాయమానో జిగుచ్ఛమానో గిహిభావం పత్థయమానో…పే… అసక్యపుత్తియభావం పత్థయమానో ‘దుక్కర’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘న సుకర’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘దుచ్చర’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘న సుచర’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘న ఉస్సహామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘న విసహామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘న రమామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘నాభిరమామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ఏవమ్పి ఖో, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ అపచ్చక్ఖాతా.

౫౧. ‘‘కథఞ్చ, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ పచ్చక్ఖాతా? ఇధ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు ఉక్కణ్ఠితో అనభిరతో సామఞ్ఞా చవితుకామో భిక్ఖుభావం అట్టీయమానో హరాయమానో జిగుచ్ఛమానో గిహిభావం పత్థయమానో…పే… అసక్యపుత్తియభావం పత్థయమానో – ‘బుద్ధం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ఏవమ్పి, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ పచ్చక్ఖాతా.

‘‘అథ వా పన ఉక్కణ్ఠితో అనభిరతో సామఞ్ఞా చవితుకామో భిక్ఖుభావం అట్టీయమానో హరాయమానో జిగుచ్ఛమానో గిహిభావం పత్థయమానో…పే… అసక్యపుత్తియభావం పత్థయమానో – ‘ధమ్మం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘సఙ్ఘం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘సిక్ఖం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘వినయం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘పాతిమోక్ఖం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘ఉద్దేసం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘ఉపజ్ఝాయం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘ఆచరియం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘సద్ధివిహారికం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘అన్తేవాసికం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘సమానుపజ్ఝాయకం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘సమానాచరియకం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘సబ్రహ్మచారిం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘గిహీతి మం ధారేహీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘ఉపాసకోతి మం ధారేహీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘ఆరామికోతి మం ధారేహీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘సామణేరోతి మం ధారేహీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘తిత్థియోతి మం ధారేహీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘తిత్థియసావకోతి మం ధారేహీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘అస్సమణోతి మం ధారేహీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘అసక్యపుత్తియోతి మం ధారేహీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ఏవమ్పి, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ పచ్చక్ఖాతా.

౫౨. ‘‘అథ వా పన ఉక్కణ్ఠితో అనభిరతో సామఞ్ఞా చవితుకామో భిక్ఖుభావం అట్టీయమానో హరాయమానో జిగుచ్ఛమానో గిహిభావం పత్థయమానో…పే… అసక్యపుత్తియభావం పత్థయమానో – ‘అలం మే బుద్ధేనా’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి…పే… ‘అలం మే సబ్రహ్మచారీహీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ఏవమ్పి…పే… అథ వా పన…పే… ‘కిం ను మే బుద్ధేనా’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి…పే… ‘కిం ను మే సబ్రహ్మచారీహీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘న మమత్థో బుద్ధేనా’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి…పే… ‘న మమత్థో సబ్రహ్మచారీహీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘సుముత్తాహం బుద్ధేనా’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి…పే… ‘సుముత్తాహం సబ్రహ్మచారీహీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ఏవమ్పి, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ పచ్చక్ఖాతా.

౫౩. ‘‘యాని వా పనఞ్ఞానిపి అత్థి బుద్ధవేవచనాని వా ధమ్మవేవచనాని వా సఙ్ఘవేవచనాని వా సిక్ఖావేవచనాని వా వినయవేవచనాని వా పాతిమోక్ఖవేవచనాని వా ఉద్దేసవేవచనాని వా ఉపజ్ఝాయవేవచనాని వా ఆచరియవేవచనాని వా సద్ధివిహారికవేవచనాని వా అన్తేవాసికవేవచనాని వా సమానుపజ్ఝాయకవేవచనాని వా సమానాచరియకవేవచనాని వా సబ్రహ్మచారివేవచనాని వా గిహివేవచనాని వా ఉపాసకవేవచనాని వా ఆరామికవేవచనాని వా సామణేరవేవచనాని వా తిత్థియవేవచనాని వా తిత్థియసావకవేవచనాని వా అస్సమణవేవచనాని వా అసక్యపుత్తియవేవచనాని వా, తేహి ఆకారేహి తేహి లిఙ్గేహి తేహి నిమిత్తేహి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ఏవం ఖో, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ పచ్చక్ఖాతా.

౫౪. ‘‘కథఞ్చ, భిక్ఖవే, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా? ఇధ, భిక్ఖవే, యేహి ఆకారేహి యేహి లిఙ్గేహి యేహి నిమిత్తేహి సిక్ఖా పచ్చక్ఖాతా హోతి తేహి ఆకారేహి తేహి లిఙ్గేహి తేహి నిమిత్తేహి ఉమ్మత్తకో సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. ఉమ్మత్తకస్స సన్తికే సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. ఖిత్తచిత్తో సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. ఖిత్తచిత్తస్స సన్తికే సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. వేదనాట్టో సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. వేదనాట్టస్స సన్తికే సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. దేవతాయ సన్తికే సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. తిరచ్ఛానగతస్స సన్తికే సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. అరియకేన మిలక్ఖస్స [మిలక్ఖకస్స (సీ. స్యా.) మిలక్ఖుస్స (క.)] సన్తికే సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, సో చ న పటివిజానాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. మిలక్ఖకేన అరియకస్స సన్తికే సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, సో చ న పటివిజానాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. అరియకేన అరియస్స సన్తికే సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, సో చ న పటివిజానాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. మిలక్ఖకేన మిలక్ఖస్స సన్తికే సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, సో చ న పటివిజానాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. దవాయ సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. రవాయ సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. అసావేతుకామో సావేతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. సావేతుకామో న సావేతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. అవిఞ్ఞుస్స సావేతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. విఞ్ఞుస్స న సావేతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. సబ్బసో వా పన న సావేతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. ఏవం ఖో, భిక్ఖవే, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా’’.

౫౫. [మహాని. ౪౯, ౫౦, ౫౧] మేథునధమ్మో నామ యో సో అసద్ధమ్మో గామధమ్మో వసలధమ్మో దుట్ఠుల్లం ఓదకన్తికం రహస్సం ద్వయంద్వయసమాపత్తి, ఏసో మేథునధమ్మో నామ.

పటిసేవతి నామ యో నిమిత్తేన నిమిత్తం అఙ్గజాతేన అఙ్గజాతం అన్తమసో తిలఫలమత్తమ్పి పవేసేతి, ఏసో పటిసేవతి నామ.

అన్తమసో తిరచ్ఛానగతాయపీతి తిరచ్ఛానగతిత్థియాపి మేథునం ధమ్మం పటిసేవిత్వా అస్సమణో హోతి అసక్యపుత్తియో, పగేవ మనుస్సిత్థియా. తేన వుచ్చతి – ‘అన్తమసో తిరచ్ఛానగతాయపీ’తి.

పారాజికో హోతీతి సేయ్యథాపి నామ పురిసో సీసచ్ఛిన్నో అభబ్బో తేన సరీరబన్ధనేన జీవితుం, ఏవమేవ భిక్ఖు మేథునం ధమ్మం పటిసేవిత్వా అస్సమణో హోతి అసక్యపుత్తియో. తేన వుచ్చతి – ‘పారాజికో హోతీ’తి.

అసంవాసోతి సంవాసో నామ ఏకకమ్మం ఏకుద్దేసో సమసిక్ఖతా – ఏసో సంవాసో నామ. సో తేన సద్ధిం నత్థి. తేన వుచ్చతి – ‘అసంవాసో’తి.

౫౬. తిస్సో ఇత్థియో – మనుస్సిత్థీ, అమనుస్సిత్థీ, తిరచ్ఛానగతిత్థీ. తయో ఉభతోబ్యఞ్జనకా – మనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకో, అమనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకో, తిరచ్ఛానగతుభతోబ్యఞ్జనకో. తయో పణ్డకా – మనుస్సపణ్డకో, అమనుస్సపణ్డకో, తిరచ్ఛానగతపణ్డకో. తయో పురిసా – మనుస్సపురిసో, అమనుస్సపురిసో, తిరచ్ఛానగతపురిసో.

మనుస్సిత్థియా తయో మగ్గే మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – వచ్చమగ్గే, పస్సావమగ్గే, ముఖే. అమనుస్సిత్థియా…పే… తిరచ్ఛానగతిత్థియా తయో మగ్గే మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – వచ్చమగ్గే, పస్సావమగ్గే, ముఖే. మనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకస్స… అమనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకస్స… తిరచ్ఛానగతుభతోబ్యఞ్జనకస్స తయో మగ్గే మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – వచ్చమగ్గే, పస్సావమగ్గే, ముఖే. మనుస్సపణ్డకస్స ద్వే మగ్గే మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – వచ్చమగ్గే, ముఖే. అమనుస్సపణ్డకస్స… తిరచ్ఛానగతపణ్డకస్స… మనుస్సపురిసస్స… అమనుస్సపురిసస్స… తిరచ్ఛానగతపురిసస్స ద్వే మగ్గే మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – వచ్చమగ్గే, ముఖే.

౫౭. భిక్ఖుస్స సేవనచిత్తం ఉపట్ఠితే మనుస్సిత్థియా వచ్చమగ్గం అఙ్గజాతం పవేసేన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స. భిక్ఖుస్స సేవనచిత్తం ఉపట్ఠితే మనుస్సిత్థియా పస్సావమగ్గం… ముఖం అఙ్గజాతం పవేసేన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స. భిక్ఖుస్స సేవనచిత్తం ఉపట్ఠితే అమనుస్సిత్థియా… తిరచ్ఛానగతిత్థియా… మనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకస్స… అమనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకస్స… తిరచ్ఛానగతుభతోబ్యఞ్జనకస్స… వచ్చమగ్గం పస్సావమగ్గం ముఖం అఙ్గజాతం పవేసేన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స. భిక్ఖుస్స సేవనచిత్తం ఉపట్ఠితే మనుస్సపణ్డకస్స వచ్చమగ్గం ముఖం అఙ్గజాతం పవేసేన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స. భిక్ఖుస్స సేవనచిత్తం ఉపట్ఠితే అమనుస్సపణ్డకస్స… తిరచ్ఛానగతపణ్డకస్స… మనుస్సపురిసస్స… అమనుస్సపురిసస్స… తిరచ్ఛానగతపురిసస్స వచ్చమగ్గం ముఖం అఙ్గజాతం పవేసేన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

౫౮. భిక్ఖుపచ్చత్థికా మనుస్సిత్థిం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి [పవిసనం సాదయతి (క.)], పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. భిక్ఖుపచ్చత్థికా మనుస్సిత్థిం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం న సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. భిక్ఖుపచ్చత్థికా మనుస్సిత్థిం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం న సాదియతి, పవిట్ఠం న సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. భిక్ఖుపచ్చత్థికా మనుస్సిత్థిం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం న సాదియతి, పవిట్ఠం న సాదియతి, ఠితం న సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి ఆపత్తి పారాజికస్స. భిక్ఖుపచ్చత్థికా మనుస్సిత్థిం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం న సాదియతి, పవిట్ఠం న సాదియతి, ఠితం న సాదియతి, ఉద్ధరణం న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా మనుస్సిత్థిం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా పస్సావమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

౫౯. భిక్ఖుపచ్చత్థికా మనుస్సిత్థిం జాగరన్తిం… సుత్తం… మత్తం… ఉమ్మత్తం… పమత్తం… మతం అక్ఖాయితం… మతం యేభుయ్యేన అక్ఖాయితం…పే… ఆపత్తి పారాజికస్స. మతం యేభుయ్యేన ఖాయితం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… పస్సావమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా అమనుస్సిత్థిం… తిరచ్ఛానగతిత్థిం… మనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకం… అమనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకం… తిరచ్ఛానగతుభతోబ్యఞ్జనకం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… పస్సావమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా తిరచ్ఛానగతుభతోబ్యఞ్జనకం జాగరన్తం… సుత్తం… మత్తం… ఉమ్మత్తం… పమత్తం… మతం అక్ఖాయితం… మతం యేభుయ్యేన అక్ఖాయితం…పే… ఆపత్తి పారాజికస్స. మతం యేభుయ్యేన ఖాయితం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… పస్సావమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా మనుస్సపణ్డకం… అమనుస్సపణ్డకం… తిరచ్ఛానగతపణ్డకం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా తిరచ్ఛానగతపణ్డకం జాగరన్తం… సుత్తం… మత్తం… ఉమ్మత్తం… పమత్తం… మతం అక్ఖాయితం … మతం యేభుయ్యేన అక్ఖాయితం…పే… ఆపత్తి పారాజికస్స. మతం యేభుయ్యేన ఖాయితం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

౬౦. భిక్ఖుపచ్చత్థికా మనుస్సపురిసం… అమనుస్సపురిసం… తిరచ్ఛానగతపురిసం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా తిరచ్ఛానగతపురిసం జాగరన్తం… సుత్తం… మత్తం… ఉమ్మత్తం… పమత్తం… మతం అక్ఖాయితం… మతం యేభుయ్యేన అక్ఖాయితం…పే… ఆపత్తి పారాజికస్స. మతం యేభుయ్యేన ఖాయితం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

౬౧. భిక్ఖుపచ్చత్థికా మనుస్సిత్థిం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… పస్సావమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి సన్థతాయ అసన్థతస్స, అసన్థతాయ సన్థతస్స, సన్థతాయ సన్థతస్స, అసన్థతాయ అసన్థతస్స. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా మనుస్సిత్థిం జాగరన్తిం… సుత్తం… మత్తం… ఉమ్మత్తం… పమత్తం… మతం అక్ఖాయితం… మతం యేభుయ్యేన అక్ఖాయితం…పే… ఆపత్తి పారాజికస్స. మతం యేభుయ్యేన ఖాయితం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… పస్సావమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి, సన్థతాయ అసన్థతస్స, అసన్థతాయ సన్థతస్స, సన్థతాయ సన్థతస్స, అసన్థతాయ అసన్థతస్స. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా అమనుస్సిత్థిం… తిరచ్ఛానగతిత్థిం… మనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకం… అమనస్సుభతోబ్యఞ్జనకం … తిరచ్ఛానగతుభతోబ్యఞ్జనకం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… పస్సావమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి సన్థతస్స అసన్థతస్స, అసన్థతస్స సన్థతస్స, సన్థతస్స సన్థతస్స, అసన్థతస్స అసన్థతస్స. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా తిరచ్ఛానగతుభతోబ్యఞ్జనకం జాగరన్తం… సుత్తం… మత్తం… ఉమ్మత్తం… పమత్తం… మతం అక్ఖాయితం… మతం యేభుయ్యేన అక్ఖాయితం…పే… ఆపత్తి పారాజికస్స. మతం యేభుయ్యేన ఖాయితం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… పస్సావమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి, సన్థతస్స అసన్థతస్స, అసన్థతస్స సన్థతస్స, సన్థతస్స సన్థతస్స, అసన్థతస్స అసన్థతస్స. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

౬౨. భిక్ఖుపచ్చత్థికా మనుస్సపణ్డకం… అమనుస్సపణ్డకం… తిరచ్ఛానగతపణ్డకం… మనుస్సపురిసం… అమనుస్సపురిసం… తిరచ్ఛానగతపురిసం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి సన్థతస్స అసన్థతస్స, అసన్థతస్స సన్థతస్స, సన్థతస్స సన్థతస్స, అసన్థతస్స అసన్థతస్స. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా తిరచ్ఛానగతపురిసం జాగరన్తం… సుత్తం… మత్తం… ఉమ్మత్తం… పమత్తం… మతం అక్ఖాయితం… మతం యేభుయ్యేన అక్ఖాయితం…పే… ఆపత్తి పారాజికస్స. మతం యేభుయ్యేన ఖాయితం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి, సన్థతస్స అసన్థతస్స, అసన్థతస్స సన్థతస్స, సన్థతస్స సన్థతస్స, అసన్థతస్స అసన్థతస్స. సో చ పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

౬౩. భిక్ఖుపచ్చత్థికా భిక్ఖుం మనుస్సిత్థియా సన్తికే ఆనేత్వా అఙ్గజాతేన వచ్చమగ్గం… పస్సావమగ్గం… ముఖం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా భిక్ఖుం మనుస్సిత్థియా జాగరన్తియా… సుత్తాయ… మత్తాయ… ఉమ్మత్తాయ… పమత్తాయ … మతాయ అక్ఖాయితాయ… మతాయ యేభుయ్యేన అక్ఖాయితాయ…పే… ఆపత్తి పారాజికస్స. మతాయ యేభుయ్యేన ఖాయితాయ సన్తికే ఆనేత్వా అఙ్గజాతేన వచ్చమగ్గం… పస్సావమగ్గం… ముఖం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా భిక్ఖుం అమనుస్సిత్థియా… తిరచ్ఛానగతిత్థియా… మనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకస్స… అమనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకస్స… తిరచ్ఛానగతుభతోబ్యఞ్జనకస్స… మనుస్సపణ్డకస్స… అమనుస్సపణ్డకస్స… తిరచ్ఛానగతపణ్డకస్స… మనుస్సపురిసస్స… అమనుస్సపురిసస్స… తిరచ్ఛానగతపురిసస్స సన్తికే ఆనేత్వా అఙ్గజాతేన వచ్చమగ్గం… ముఖం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా భిక్ఖుం తిరచ్ఛానగతపురిసస్స జాగరన్తస్స… సుత్తస్స… మత్తస్స… ఉమ్మత్తస్స… పమత్తస్స… మతస్స అక్ఖాయితస్స… మతస్స యేభుయ్యేన అక్ఖాయితస్స…పే… ఆపత్తి పారాజికస్స. మతస్స యేభుయ్యేన ఖాయితస్స సన్తికే ఆనేత్వా అఙ్గజాతేన వచ్చమగ్గం… ముఖం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

౬౪. భిక్ఖుపచ్చత్థికా భిక్ఖుం మనుస్సిత్థియా సన్తికే ఆనేత్వా అఙ్గజాతేన వచ్చమగ్గం… పస్సావమగ్గం… ముఖం అభినిసీదేన్తి సన్థతస్స అసన్థతాయ, అసన్థతస్స సన్థతాయ, సన్థతస్స సన్థతాయ, అసన్థతస్స అసన్థతాయ. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా భిక్ఖుం మనుస్సిత్థియా జాగరన్తియా… సుత్తాయ… మత్తాయ… ఉమ్మత్తాయ… పమత్తాయ… మతాయ అక్ఖాయితాయ… మతాయ యేభుయ్యేన అక్ఖాయితాయ…పే… ఆపత్తి పారాజికస్స. మతాయ యేభుయ్యేన ఖాయితాయ సన్తికే ఆనేత్వా అఙ్గజాతేన వచ్చమగ్గం… పస్సావమగ్గం… ముఖం అభినిసీదేన్తి సన్థతస్స అసన్థతాయ, అసన్థతస్స సన్థతాయ, సన్థతస్స సన్థతాయ, అసన్థతస్స అసన్థతాయ. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా భిక్ఖుం అమనుస్సిత్థియా… తిరచ్ఛానగతిత్థియా… మనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకస్స… అమనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకస్స… తిరచ్ఛానగతుభతోబ్యఞ్జనకస్స… మనుస్సపణ్డకస్స… అమనుస్సపణ్డకస్స… తిరచ్ఛానగతపణ్డకస్స… మనుస్సపురిసస్స… అమనుస్సపురిసస్స… తిరచ్ఛానగతపురిసస్స సన్తికే ఆనేత్వా అఙ్గజాతేన వచ్చమగ్గం… ముఖం అభినిసీదేన్తి సన్థతస్స అసన్థతస్స, అసన్థతస్స సన్థతస్స, సన్థతస్స సన్థతస్స, అసన్థతస్స అసన్థతస్స. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

౬౫. భిక్ఖుపచ్చత్థికా భిక్ఖుం తిరచ్ఛానగతపురిసస్స జాగరన్తస్స… సుత్తస్స… మత్తస్స… ఉమ్మత్తస్స… పమత్తస్స… మతస్స అక్ఖాయితస్స… మతస్స యేభుయ్యేన అక్ఖాయితస్స…పే… ఆపత్తి పారాజికస్స. మతస్స యేభుయ్యేన ఖాయితస్స సన్తికే ఆనేత్వా అఙ్గజాతేన వచ్చమగ్గం… ముఖం అభినిసీదేన్తి సన్థతస్స అసన్థతస్స, అసన్థతస్స సన్థతస్స, సన్థతస్స సన్థతస్స, అసన్థతస్స అసన్థతస్స. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

యథా భిక్ఖుపచ్చత్థికా విత్థారితా, ఏవం విత్థారేతబ్బా.

రాజపచ్చత్థికా… చోరపచ్చత్థికా… ధుత్తపచ్చత్థికా… ఉప్పళగన్ధపచ్చత్థికా. సంఖిత్తం.

౬౬. మగ్గేన మగ్గం పవేసేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. మగ్గేన అమగ్గం పవేసేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. అమగ్గేన మగ్గం పవేసేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. అమగ్గేన అమగ్గం పవేసేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

భిక్ఖు సుత్తభిక్ఖుమ్హి విప్పటిపజ్జతి; పటిబుద్ధో సాదియతి, ఉభో నాసేతబ్బా. పటిబుద్ధో న సాదియతి, దూసకో నాసేతబ్బో. భిక్ఖు సుత్తసామణేరమ్హి విప్పటిపజ్జతి; పటిబుద్ధో సాదియతి, ఉభో నాసేతబ్బా. పటిబుద్ధో న సాదియతి, దూసకో నాసేతబ్బో. సామణేరో సుత్తభిక్ఖుమ్హి విప్పటిపజ్జతి; పటిబుద్ధో సాదియతి, ఉభో నాసేతబ్బా. పటిబుద్ధో న సాదియతి, దూసకో నాసేతబ్బో. సామణేరో సుత్తసామణేరమ్హి విప్పటిపజ్జతి; పటిబుద్ధో సాదియతి, ఉభో నాసేతబ్బా. పటిబుద్ధో న సాదియతి, దూసకో నాసేతబ్బో.

అనాపత్తి అజానన్తస్స, అసాదియన్తస్స, ఉమ్మత్తకస్స, ఖిత్తచిత్తస్స, వేదనాట్టస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

సన్థతభాణవారో నిట్ఠితో.

వినీతవత్థుఉద్దానగాథా

మక్కటీ వజ్జిపుత్తా చ, గిహీ నగ్గో చ తిత్థియా;

దారికుప్పలవణ్ణా చ, బ్యఞ్జనేహిపరే దువే.

మాతా ధీతా భగినీ చ, జాయా చ ముదు లమ్బినా;

ద్వే వణా లేపచిత్తఞ్చ, దారుధీతలికాయ చ.

సున్దరేన సహ పఞ్చ, పఞ్చ సివథికట్ఠికా;

నాగీ యక్ఖీ చ పేతీ చ, పణ్డకోపహతో ఛుపే.

భద్దియే అరహం సుత్తో, సావత్థియా చతురో పరే;

వేసాలియా తయో మాలా, సుపినే భారుకచ్ఛకో.

సుపబ్బా సద్ధా భిక్ఖునీ, సిక్ఖమానా సామణేరీ చ;

వేసియా పణ్డకో గిహీ, అఞ్ఞమఞ్ఞం వుడ్ఢపబ్బజితో మిగోతి.

వినీతవత్థు

౬౭. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మక్కటియా మేథునం ధమ్మం పటిసేవి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం, కచ్చి ను ఖో అహం పారాజికం ఆపత్తిం ఆపన్నో’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా వేసాలికా వజ్జిపుత్తకా భిక్ఖూ సిక్ఖం అపచ్చక్ఖాయ దుబ్బల్యం అనావికత్వా మేథునం ధమ్మం పటిసేవింసు. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం, కచ్చి ను ఖో మయం పారాజికం ఆపత్తిం ఆపన్నా’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘ఆపత్తిం తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఆపన్నా పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు – ‘ఏవం మే అనాపత్తి భవిస్సతీ’తి, గిహిలిఙ్గేన మేథునం ధమ్మం పటిసేవి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం, కచ్చి ను ఖో అహం పారాజికం ఆపత్తిం ఆపన్నో’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు – ‘ఏవం మే అనాపత్తి భవిస్సతీ’తి, నగ్గో హుత్వా మేథునం ధమ్మం పటిసేవి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు – ‘ఏవం మే అనాపత్తి భవిస్సతీ’తి, కుసచీరం నివాసేత్వా… వాకచీరం నివాసేత్వా… ఫలకచీరం నివాసేత్వా… కేసకమ్బలం నివాసేత్వా… వాలకమ్బలం నివాసేత్వా… ఉలూకపక్ఖికం నివాసేత్వా… అజినక్ఖిపం నివాసేత్వా మేథునం ధమ్మం పటిసేవి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పిణ్డచారికో భిక్ఖు పీఠకే నిపన్నం దారికం పస్సిత్వా సారత్తో అఙ్గుట్ఠం అఙ్గజాతం పవేసేసి. సా కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్సా’’తి.

౬౮. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో మాణవకో ఉప్పలవణ్ణాయ భిక్ఖునియా పటిబద్ధచిత్తో హోతి. అథ ఖో సో మాణవకో ఉప్పలవణ్ణాయ భిక్ఖునియా గామం పిణ్డాయ పవిట్ఠాయ కుటికం పవిసిత్వా నిలీనో అచ్ఛి. ఉప్పలవణ్ణా భిక్ఖునీ పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతపటిక్కన్తా పాదే పక్ఖాలేత్వా కుటికం పవిసిత్వా మఞ్చకే నిసీది. అథ ఖో సో మాణవకో ఉప్పలవణ్ణం భిక్ఖునిం ఉగ్గహేత్వా దూసేసి. ఉప్పలవణ్ణా భిక్ఖునీ భిక్ఖునీనం ఏతమత్థం ఆరోచేసి. భిక్ఖునియో భిక్ఖూనం ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. భిక్ఖూ భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, అసాదియన్తియా’’తి.

౬౯. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో ఇత్థిలిఙ్గం పాతుభూతం హోతి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, తంయేవ ఉపజ్ఝం తమేవ ఉపసమ్పదం తానియేవ [తాని (సీ. స్యా.)] వస్సాని భిక్ఖునీహి సఙ్గమితుం [సఙ్కమితుం (సీ. స్యా.)]. యా ఆపత్తియో భిక్ఖూనం భిక్ఖునీహి సాధారణా తా ఆపత్తియో భిక్ఖునీనం సన్తికే వుట్ఠాతుం. యా ఆపత్తియో భిక్ఖూనం భిక్ఖునీహి అసాధారణా తాహి ఆపత్తీహి అనాపత్తీ’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరిస్సా భిక్ఖునియా పురిసలిఙ్గం పాతుభూతం హోతి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, తంయేవ ఉపజ్ఝం తమేవ ఉపసమ్పదం తానియేవ [తాని (సీ. స్యా.)] వస్సాని భిక్ఖూహి సఙ్గమితుం [సఙ్కమితుం (సీ. స్యా.)]. యా ఆపత్తియో భిక్ఖునీనం భిక్ఖూహి సాధారణా తా ఆపత్తియో భిక్ఖూనం సన్తికే వుట్ఠాతుం. యా ఆపత్తియో భిక్ఖునీనం భిక్ఖూహి అసాధారణా తాహి ఆపత్తీహి అనాపత్తీ’’తి.

౭౦. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు – ‘ఏవం మే అనాపత్తి భవిస్సతీ’తి, మాతుయా మేథునం ధమ్మం పటిసేవి… ధీతుయా మేథునం ధమ్మం పటిసేవి… భగినియా మేథునం ధమ్మం పటిసేవి… తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పురాణదుతియికాయ మేథునం ధమ్మం పటిసేవి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౭౧. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ముదుపిట్ఠికో హోతి. సో అనభిరతియా పీళితో అత్తనో అఙ్గజాతం ముఖేన అగ్గహేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పరాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు లమ్బీ హోతి. సో అనభిరతియా పీళితో అత్తనో అఙ్గజాతం అత్తనో వచ్చమగ్గం పవేసేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మతసరీరం పస్సి. తస్మిఞ్చ సరీరే అఙ్గజాతసామన్తా వణో హోతి. సో – ‘ఏవం మే అనాపత్తి భవిస్సతీ’తి, అఙ్గజాతే అఙ్గజాతం పవేసేత్వా వణేన నీహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మతసరీరం పస్సి. తస్మిఞ్చ సరీరే అఙ్గజాతసామన్తా వణో హోతి. సో – ‘ఏవం మే అనాపత్తి భవిస్సతీ’తి, వణే అఙ్గజాతం పవేసేత్వా అఙ్గజాతేన నీహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో లేపచిత్తస్స నిమిత్తం అఙ్గజాతేన ఛుపి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో దారుధీతలికాయ నిమిత్తం అఙ్గజాతేన ఛుపి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

౭౨. తేన ఖో పన సమయేన సున్దరో నామ భిక్ఖు రాజగహా పబ్బజితో రథికాయ [రథియాయ (క.)] గచ్ఛతి. అఞ్ఞతరా ఇత్థీ – ‘ముహుత్తం [ఇత్థీ తం పస్సిత్వా ఏతదవోచ ముహుత్తం (స్యా.)], భన్తే, ఆగమేహి, వన్దిస్సామీ’తి సా వన్దన్తీ అన్తరవాసకం ఉక్ఖిపిత్వా ముఖేన అఙ్గజాతం అగ్గహేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘సాదియి త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, సాదియి’’న్తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అసాదియన్తస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ భిక్ఖుం పస్సిత్వా ఏతదవోచ – ‘‘ఏహి, భన్తే, మేథునం ధమ్మం పటిసేవా’’తి. ‘‘అలం, భగిని, నేతం కప్పతీ’’తి. ‘‘ఏహి, భన్తే, అహం వాయమిస్సామి, త్వం మా వాయమి, ఏవం తే అనాపత్తి భవిస్సతీ’’తి. సో భిక్ఖు తథా అకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ భిక్ఖుం పస్సిత్వా ఏతదవోచ – ‘‘ఏహి, భన్తే, మేథునం ధమ్మం పటిసేవా’’తి. ‘‘అలం, భగిని, నేతం కప్పతీ’’తి. ‘‘ఏహి భన్తే, త్వం వాయమ, అహం న వాయమిస్సామి, ఏవం తే అనాపత్తి భవిస్సతీ’’తి. సో భిక్ఖు తథా అకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ భిక్ఖుం పస్సిత్వా ఏతదవోచ – ‘‘ఏహి, భన్తే, మేథునం ధమ్మం పటిసేవా’’తి. ‘‘అలం, భగిని, నేతం కప్పతీ’’తి. ‘‘ఏహి, భన్తే, అబ్భన్తరం ఘట్టేత్వా బహి మోచేహి…పే… బహి ఘట్టేత్వా అబ్భన్తరం మోచేహి, ఏవం తే అనాపత్తి భవిస్సతీ’’తి. సో భిక్ఖు తథా అకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౭౩. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సివథికం గన్త్వా అక్ఖాయితం సరీరం పస్సిత్వా తస్మిం మేథునం ధమ్మం పటిసేవి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సివథికం గన్త్వా యేభుయ్యేన అక్ఖాయితం సరీరం పస్సిత్వా తస్మిం మేథునం ధమ్మం పటిసేవి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సివథికం గన్త్వా యేభుయ్యేన ఖాయితం సరీరం పస్సిత్వా తస్మిం మేథునం ధమ్మం పటిసేవి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సివథికం గన్త్వా ఛిన్నసీసం పస్సిత్వా వట్టకతే ముఖే ఛుపన్తం అఙ్గజాతం పవేసేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సివథికం గన్త్వా ఛిన్నసీసం పస్సిత్వా వట్టకతే ముఖే అచ్ఛుపన్తం అఙ్గజాతం పవేసేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరిస్సా ఇత్థియా పటిబద్ధచిత్తో హోతి. సా కాలఙ్కతా [కాలకతా (సీ. స్యా.)] సుసానే ఛడ్డితా. అట్ఠికాని విప్పకిణ్ణాని హోన్తి. అథ ఖో సో భిక్ఖు సివథికం గన్త్వా అట్ఠికాని సఙ్కడ్ఢిత్వా నిమిత్తే అఙ్గజాతం పటిపాదేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు నాగియా మేథునం ధమ్మం పటిసేవి… యక్ఖినియా మేథునం ధమ్మం పటిసేవి… పేతియా మేథునం ధమ్మం పటిసేవి … పణ్డకస్స మేథునం ధమ్మం పటిసేవి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఉపహతిన్ద్రియో హోతి. సో – ‘నాహం వేదియామి [వేదయామి (క.)] సుఖం వా దుక్ఖం వా, అనాపత్తి మే భవిస్సతీ’తి, మేథునం ధమ్మం పటిసేవి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘వేదయి వా సో, భిక్ఖవే, మోఘపురిసో న వా వేదయి, ఆపత్తి పారాజికస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు – ‘ఇత్థియా మేథునం ధమ్మం పటిసేవిస్సామీ’తి, ఛుపితమత్తే విప్పటిసారీ అహోసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్సా’’తి.

౭౪. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు భద్దియే జాతియావనే దివావిహారగతో నిపన్నో హోతి. తస్స అఙ్గమఙ్గాని వాతూపత్థద్ధాని హోన్తి. అఞ్ఞతరా ఇత్థీ పస్సిత్వా అఙ్గజాతే అభినిసీదిత్వా యావదత్థం కత్వా పక్కామి. భిక్ఖూ కిలిన్నం పస్సిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘పఞ్చహి, భిక్ఖవే, ఆకారేహి అఙ్గజాతం కమ్మనియం హోతి – రాగేన, వచ్చేన, పస్సావేన, వాతేన, ఉచ్చాలిఙ్గపాణకదట్ఠేన. ఇమేహి ఖో, భిక్ఖవే, పఞ్చహాకారేహి అఙ్గజాతం కమ్మనియం హోతి. అట్ఠానమేతం, భిక్ఖవే, అనవకాసో యం తస్స భిక్ఖునో రాగేన అఙ్గజాతం కమ్మనియం అస్స. అరహం సో, భిక్ఖవే, భిక్ఖు. అనాపత్తి, భిక్ఖవే, తస్స భిక్ఖునో’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సావత్థియా అన్ధవనే దివావిహారగతో నిపన్నో హోతి. అఞ్ఞతరా గోపాలికా పస్సిత్వా అఙ్గజాతే అభినిసీది. సో భిక్ఖు పవేసనం సాదియి, పవిట్ఠం సాదియి, ఠితం సాదియి, ఉద్ధరణం సాదియి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సావత్థియా అన్ధవనే దివావిహారగతో నిపన్నో హోతి. అఞ్ఞతరా అజపాలికా పస్సిత్వా… అఞ్ఞతరా కట్ఠహారికా పస్సిత్వా… అఞ్ఞతరా గోమయహారికా పస్సిత్వా అఙ్గజాతే అభినిసీది. సో భిక్ఖు పవేసనం సాదియి, పవిట్ఠం సాదియి, ఠితం సాదియి, ఉద్ధరణం సాదియి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౭౫. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు వేసాలియం మహావనే దివావిహారగతో నిపన్నో హోతి. అఞ్ఞతరా ఇత్థీ పస్సిత్వా అఙ్గజాతే అభినిసీదిత్వా యావదత్థం కత్వా సామన్తా హసమానా ఠితా హోతి. సో భిక్ఖు పటిబుజ్ఝిత్వా తం ఇత్థిం ఏతదవోచ – ‘‘తుయ్హిదం కమ్మ’’న్తి? ‘‘ఆమ, మయ్హం కమ్మ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘సాదియి త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, జానామీ’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అజానన్తస్సా’’తి.

౭౬. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు వేసాలియం మహావనే దివావిహారగతో రుక్ఖం అపస్సాయ నిపన్నో హోతి. అఞ్ఞతరా ఇత్థీ పస్సిత్వా అఙ్గజాతే అభినిసీది. సో భిక్ఖు సహసా వుట్ఠాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘సాదియి త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, సాదియి’’న్తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అసాదియన్తస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు వేసాలియం మహావనే దివావిహారగతో రుక్ఖం అపస్సాయ నిపన్నో హోతి. అఞ్ఞతరా ఇత్థీ పస్సిత్వా అఙ్గజాతే అభినిసీది. సో భిక్ఖు అక్కమిత్వా పవత్తేసి [పవట్టేసి (సీ. స్యా.)]. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘సాదియి త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, సాదియి’’న్తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అసాదియన్తస్సా’’తి.

౭౭. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు వేసాలియం మహావనే కూటాగారసాలాయం దివావిహారగతో ద్వారం వివరిత్వా నిపన్నో హోతి. తస్స అఙ్గమఙ్గాని వాతూపత్థద్ధాని హోన్తి. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా ఇత్థియో గన్ధఞ్చ మాలఞ్చ ఆదాయ ఆరామం ఆగమంసు విహారపేక్ఖికాయో. అథ ఖో తా ఇత్థియో తం భిక్ఖుం పస్సిత్వా అఙ్గజాతే అభినిసీదిత్వా యావదత్థం కత్వా, పురిసూసభో వతాయన్తి వత్వా గన్ధఞ్చ మాలఞ్చ ఆరోపేత్వా పక్కమింసు. భిక్ఖూ కిలిన్నం పస్సిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘పఞ్చహి, భిక్ఖవే, ఆకారేహి అఙ్గజాతం కమ్మనియం హోతి – రాగేన, వచ్చేన, పస్సావేన, వాతేన, ఉచ్చాలిఙ్గపాణకదట్ఠేన. ఇమేహి ఖో, భిక్ఖవే, పఞ్చహాకారేహి అఙ్గజాతం కమ్మనియం హోతి. అట్ఠానమేతం, భిక్ఖవే, అనవకాసో, యం తస్స భిక్ఖునో రాగేన అఙ్గజాతం కమ్మనియం అస్స. అరహం సో, భిక్ఖవే, భిక్ఖు. అనాపత్తి, భిక్ఖవే, తస్స భిక్ఖునో. అనుజానామి, భిక్ఖవే, దివా పటిసల్లీయన్తేన ద్వారం సంవరిత్వా పటిసల్లీయితు’’న్తి.

౭౮. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భారుకచ్ఛకో భిక్ఖు సుపినన్తే [సుపినన్తేన (సీ. స్యా.)] పురాణదుతియికాయ మేథునం ధమ్మం పటిసేవిత్వా – ‘అస్సమణో అహం, విబ్భమిస్సామీ’తి, భారుకచ్ఛం గచ్ఛన్తో అన్తరామగ్గే ఆయస్మన్తం ఉపాలిం పస్సిత్వా ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ఆయస్మా ఉపాలి ఏవమాహ – ‘‘అనాపత్తి, ఆవుసో, సుపినన్తేనా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన రాజగహే సుపబ్బా నామ ఉపాసికా ముధప్పసన్నా [ముద్ధప్పసన్నా (సీ.)] హోతి. సా ఏవందిట్ఠికా హోతి – ‘‘యా మేథునం ధమ్మం దేతి సా అగ్గదానం దేతీ’’తి. సా భిక్ఖుం పస్సిత్వా ఏతదవోచ – ‘‘ఏహి, భన్తే, మేథునం ధమ్మం పటిసేవా’’తి. ‘‘అలం, భగిని, నేతం కప్పతీ’’తి. ‘‘ఏహి, భన్తే, ఊరున్తరికాయ [ఊరన్తరికాయ (సీ.)] ఘట్టేహి, ఏవం తే అనాపత్తి భవిస్సతీ’’తి…పే… ఏహి, భన్తే, నాభియం ఘట్టేహి… ఏహి, భన్తే, ఉదరవట్టియం ఘట్టేహి… ఏహి, భన్తే, ఉపకచ్ఛకే ఘట్టేహి… ఏహి, భన్తే, గీవాయం ఘట్టేహి… ఏహి, భన్తే, కణ్ణచ్ఛిద్దే ఘట్టేహి… ఏహి, భన్తే, కేసవట్టియం ఘట్టేహి… ఏహి, భన్తే, అఙ్గులన్తరికాయ ఘట్టేహి… ‘‘ఏహి, భన్తే, హత్థేన ఉపక్కమిత్వా మోచేస్సామి, ఏవం తే అనాపత్తి భవిస్సతీ’’తి. సో భిక్ఖు తథా అకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్సా’’తి.

౭౯. తేన ఖో పన సమయేన సావత్థియం సద్ధా నామ ఉపాసికా ముధప్పసన్నా హోతి. సా ఏవందిట్ఠికా హోతి – ‘‘యా మేథునం ధమ్మం దేతి సా అగ్గదానం దేతీ’’తి. సా భిక్ఖుం పస్సిత్వా ఏతదవోచ – ‘‘ఏహి, భన్తే, మేథునం ధమ్మం పటిసేవా’’తి. ‘‘అలం, భగిని, నేతం కప్పతీ’’తి. ‘‘ఏహి, భన్తే, ఊరున్తరికాయ ఘట్టేహి…పే… ఏహి, భన్తే, హత్థేన ఉపక్కమిత్వా మోచేస్సామి, ఏవం తే అనాపత్తి భవిస్సతీ’’తి. సో భిక్ఖు తథా అకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్సా’’తి.

౮౦. తేన ఖో పన సమయేన వేసాలియం లిచ్ఛవికుమారకా భిక్ఖుం గహేత్వా భిక్ఖునియా విప్పటిపాదేసుం… సిక్ఖమానాయ విప్పటిపాదేసుం… సామణేరియా విప్పటిపాదేసుం. ఉభో సాదియింసు. ఉభో నాసేతబ్బా. ఉభో న సాదియింసు. ఉభిన్నం అనాపత్తి.

౮౧. తేన ఖో పన సమయేన వేసాలియం లిచ్ఛవికుమారకా భిక్ఖుం గహేత్వా వేసియా విప్పటిపాదేసుం… పణ్డకే విప్పటిపాదేసుం… గిహినియా విప్పటిపాదేసుం. భిక్ఖు సాదియి. భిక్ఖు నాసేతబ్బో. భిక్ఖు న సాదియి. భిక్ఖుస్స అనాపత్తి.

తేన ఖో పన సమయేన వేసాలియం లిచ్ఛవికుమారకా భిక్ఖూ గహేత్వా అఞ్ఞమఞ్ఞం విప్పటిపాదేసుం. ఉభో సాదియింసు. ఉభో నాసేతబ్బా. ఉభో న సాదియింసు. ఉభిన్నం అనాపత్తి.

౮౨. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో వుడ్ఢపబ్బజితో భిక్ఖు పురాణదుతియికాయ దస్సనం అగమాసి. సా – ‘ఏహి, భన్తే, విబ్భమా’తి అగ్గహేసి. సో భిక్ఖు పటిక్కమన్తో ఉత్తానో పరిపతి. సా ఉబ్భజిత్వా [ఉబ్భుజిత్వా (సీ. స్యా.)] అఙ్గజాతే [అఙ్గజాతేన (సీ.)] అభినిసీది. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి …పే… ‘‘సాదియి త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, సాదియి’’న్తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అసాదియన్తస్సా’’తి.

౮౩. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అరఞ్ఞే విహరతి. మిగపోతకో తస్స పస్సావట్ఠానం ఆగన్త్వా పస్సావం పివన్తో ముఖేన అఙ్గజాతం అగ్గహేసి. సో భిక్ఖు సాదియి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

పఠమపారాజికం సమత్తం.

౨. దుతియపారాజికం

౮౪. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా రాజగహే విహరతి గిజ్ఝకూటే పబ్బతే. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా సన్దిట్ఠా సమ్భత్తా భిక్ఖూ ఇసిగిలిపస్సే తిణకుటియో కరిత్వా వస్సం ఉపగచ్ఛింసు. ఆయస్మాపి ధనియో కుమ్భకారపుత్తో తిణకుటికం కరిత్వా వస్సం ఉపగచ్ఛి. అథ ఖో తే భిక్ఖూ వస్సంవుట్ఠా తేమాసచ్చయేన తిణకుటియో భిన్దిత్వా తిణఞ్చ కట్ఠఞ్చ పటిసామేత్వా జనపదచారికం పక్కమింసు. ఆయస్మా పన ధనియో కుమ్భకారపుత్తో తత్థేవ వస్సం వసి, తత్థ హేమన్తం, తత్థ గిమ్హం. అథ ఖో ఆయస్మతో ధనియస్స కుమ్భకారపుత్తస్స గామం పిణ్డాయ పవిట్ఠస్స తిణహారియో కట్ఠహారియో తిణకుటికం భిన్దిత్వా తిణఞ్చ కట్ఠఞ్చ ఆదాయ అగమంసు. దుతియమ్పి ఖో ఆయస్మా ధనియో కుమ్భకారపుత్తో తిణఞ్చ కట్ఠఞ్చ సంకడ్ఢిత్వా తిణకుటికం అకాసి. దుతియమ్పి ఖో ఆయస్మతో ధనియస్స కుమ్భకారపుత్తస్స గామం పిణ్డాయ పవిట్ఠస్స తిణహారియో కట్ఠహారియో తిణకుటికం భిన్దిత్వా తిణఞ్చ కట్ఠఞ్చ ఆదాయ అగమంసు. తతియమ్పి ఖో ఆయస్మా ధనియో కుమ్భకారపుత్తో తిణఞ్చ కట్ఠఞ్చ సంకడ్ఢిత్వా తిణకుటికం అకాసి. తతియమ్పి ఖో ఆయస్మతో ధనియస్స కుమ్భకారపుత్తస్స గామం పిణ్డాయ పవిట్ఠస్స తిణహారియో కట్ఠహారియో తిణకుటికం భిన్దిత్వా తిణఞ్చ కట్ఠఞ్చ ఆదాయ అగమంసు.

అథ ఖో ఆయస్మతో ధనియస్స కుమ్భకారపుత్తస్స ఏతదహోసి – ‘‘యావతతియకం ఖో మే గామం పిణ్డాయ పవిట్ఠస్స తిణహారియో కట్ఠహారియో తిణకుటికం భిన్దిత్వా తిణఞ్చ కట్ఠఞ్చ ఆదాయ అగమంసు. అహం ఖో పన సుసిక్ఖితో అనవయో సకే ఆచరియకే కుమ్భకారకమ్మే పరియోదాతసిప్పో. యంనూనాహం సామం చిక్ఖల్లం మద్దిత్వా సబ్బమత్తికామయం కుటికం కరేయ్య’’న్తి! అథ ఖో ఆయస్మా ధనియో కుమ్భకారపుత్తో సామం చిక్ఖల్లం మద్దిత్వా సబ్బమత్తికామయం కుటికం కరిత్వా తిణఞ్చ కట్ఠఞ్చ గోమయఞ్చ సంకడ్ఢిత్వా తం కుటికం పచి. సా అహోసి కుటికా అభిరూపా దస్సనీయా పాసాదికా లోహితికా [లోహితకా (స్యా.)], సేయ్యథాపి ఇన్దగోపకో. సేయ్యథాపి నామ కిఙ్కణికసద్దో [కిఙ్కిణికసద్దో (సీ. స్యా.)] ఏవమేవం తస్సా కుటికాయ సద్దో అహోసి.

౮౫. అథ ఖో భగవా సమ్బహులేహి భిక్ఖూహి సద్ధిం గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దస తం కుటికం అభిరూపం దస్సనీయం పాసాదికం లోహితికం. దిస్వాన భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘కిం ఏతం, భిక్ఖవే, అభిరూపం దస్సనీయం పాసాదికం లోహితికం, సేయ్యథాపి ఇన్దగోపకో’’తి? అథ ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. విగరహి బుద్ధో భగవా – ‘‘అననుచ్ఛవికం, భిక్ఖవే, తస్స మోఘపురిసస్స అననులోమికం అప్పతిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ సో, భిక్ఖవే, మోఘపురిసో సబ్బమత్తికామయం కుటికం కరిస్సతి! న హి నామ, భిక్ఖవే, తస్స మోఘపురిసస్స పాణేసు అనుద్దయా అనుకమ్పా అవిహేసా భవిస్సతి! గచ్ఛథేతం, భిక్ఖవే, కుటికం భిన్దథ. మా పచ్ఛిమా జనతా పాణేసు పాతబ్యతం ఆపజ్జి. న చ, భిక్ఖవే, సబ్బమత్తికామయా కుటికా కాతబ్బా. యో కరేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి, ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో పటిస్సుణిత్వా యేన సా కుటికా తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా తం కుటికం భిన్దింసు. అథ ఖో ఆయస్మా ధనియో కుమ్భకారపుత్తో తే భిక్ఖూ ఏతదవోచ – ‘‘కిస్స మే తుమ్హే, ఆవుసో, కుటికం భిన్దథా’’తి? ‘‘భగవా, ఆవుసో, భేదాపేతీ’’తి. ‘‘భిన్దథావుసో, సచే ధమ్మస్సామీ భేదాపేతీ’’తి.

౮౬. అథ ఖో ఆయస్మతో ధనియస్స కుమ్భకారపుత్తస్స ఏతదహోసి – ‘‘యావతతియకం ఖో మే గామం పిణ్డాయ పవిట్ఠస్స తిణహారియో కట్ఠహారియో తిణకుటికం భిన్దిత్వా తిణఞ్చ కట్ఠఞ్చ ఆదాయ అగమంసు. యాపి మయా సబ్బమత్తికామయా కుటికా కతా సాపి భగవతా భేదాపితా. అత్థి చ మే దారుగహే గణకో సన్దిట్ఠో. యంనూనాహం దారుగహే గణకం దారూని యాచిత్వా దారుకుటికం కరేయ్య’’న్తి. అథ ఖో ఆయస్మా ధనియో కుమ్భకారపుత్తో యేన దారుగహే గణకో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా దారుగహే గణకం ఏతదవోచ – ‘‘యావతతియకం ఖో మే, ఆవుసో, గామం పిణ్డాయ పవిట్ఠస్స తిణహారియో కట్ఠహారియో తిణకుటికం భిన్దిత్వా తిణఞ్చ కట్ఠఞ్చ ఆదాయ అగమంసు. యాపి మయా సబ్బమత్తికామయా కుటికా కతా సాపి భగవతా భేదాపితా. దేహి మే, ఆవుసో, దారూని. ఇచ్ఛామి దారుకుటికం [దారుకుడ్డికం కుటికం (సీ.)] కాతు’’న్తి. ‘‘నత్థి, భన్తే, తాదిసాని దారూని యానాహం అయ్యస్స దదేయ్యం. అత్థి, భన్తే, దేవగహదారూని నగరపటిసఙ్ఖారికాని ఆపదత్థాయ నిక్ఖిత్తాని. సచే తాని దారూని రాజా దాపేతి హరాపేథ, భన్తే’’తి. ‘‘దిన్నాని, ఆవుసో, రఞ్ఞా’’తి. అథ ఖో దారుగహే గణకస్స ఏతదహోసి – ‘‘ఇమే ఖో సమణా సక్యపుత్తియా ధమ్మచారినో సమచారినో [సమ్మచారినో (క.)] బ్రహ్మచారినో సచ్చవాదినో సీలవన్తో కల్యాణధమ్మా. రాజాపిమేసం అభిప్పసన్నో. నారహతి అదిన్నం దిన్నన్తి వత్తు’’న్తి. అథ ఖో దారుగహే గణకో ఆయస్మన్తం ధనియం కుమ్భకారపుత్తం ఏతదవోచ – ‘‘హరాపేథ, భన్తే’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా ధనియో కుమ్భకారపుత్తో తాని దారూని ఖణ్డాఖణ్డికం ఛేదాపేత్వా సకటేహి నిబ్బాహాపేత్వా దారుకుటికం అకాసి.

౮౭. అథ ఖో వస్సకారో బ్రాహ్మణో మగధమహామత్తో రాజగహే కమ్మన్తే అనుసఞ్ఞాయమానో యేన దారుగహే గణకో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా దారుగహే గణకం ఏతదవోచ – ‘‘యాని తాని, భణే, దేవగహదారూని నగరపటిసఙ్ఖారికాని ఆపదత్థాయ నిక్ఖిత్తాని కహం తాని దారూనీ’’తి? ‘‘తాని, సామి, దారూని దేవేన అయ్యస్స ధనియస్స కుమ్భకారపుత్తస్స దిన్నానీ’’తి. అథ ఖో వస్సకారో బ్రాహ్మణో మగధమహామత్తో అనత్తమనో అహోసి – ‘‘కథఞ్హి నామ దేవో దేవగహదారూని నగరపటిసఙ్ఖారికాని ఆపదత్థాయ నిక్ఖిత్తాని ధనియస్స కుమ్భకారపుత్తస్స దస్సతీ’’తి! అథ ఖో వస్సకారో బ్రాహ్మణో మగధమహామత్తో యేన రాజా మాగధో సేనియో బిమ్బిసారో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా రాజానం మాగధం సేనియం బిమ్బిసారం ఏతదవోచ – ‘‘సచ్చం కిర, దేవేన [సచ్చం కిర దేవ దేవేన (సీ.)] దేవగహదారూని నగరపటిసఙ్ఖారికాని ఆపదత్థాయ నిక్ఖిత్తాని ధనియస్స కుమ్భకారపుత్తస్స దిన్నానీ’’తి? ‘‘కో ఏవమాహా’’తి? ‘‘దారుగహే గణకో, దేవా’’తి. ‘‘తేన హి, బ్రాహ్మణ, దారుగహే గణకం ఆణాపేహీ’’తి. అథ ఖో వస్సకారో బ్రాహ్మణో మగధమహామత్తో దారుగహే గణకం బన్ధం [బద్ధం (సీ.)] ఆణాపేసి. అద్దస ఖో ఆయస్మా ధనియో కుమ్భకారపుత్తో దారుగహే గణకం బన్ధం నియ్యమానం. దిస్వాన దారుగహే గణకం ఏతదవోచ – ‘‘కిస్స త్వం, ఆవుసో, బన్ధో నియ్యాసీ’’తి? ‘‘తేసం, భన్తే, దారూనం కిచ్చా’’తి. ‘‘గచ్ఛావుసో, అహమ్పి ఆగచ్ఛామీ’’తి. ‘‘ఏయ్యాసి, భన్తే, పురాహం హఞ్ఞామీ’’తి.

౮౮. అథ ఖో ఆయస్మా ధనియో కుమ్భకారపుత్తో యేన రఞ్ఞో మాగధస్స సేనియస్స బిమ్బిసారస్స నివేసనం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. అథ ఖో రాజా మాగధో సేనియో బిమ్బిసారో యేనాయస్మా ధనియో కుమ్భకారపుత్తో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ధనియం కుమ్భకారపుత్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో రాజా మాగధో సేనియో బిమ్బిసారో ఆయస్మన్తం ధనియం కుమ్భకారపుత్తం ఏతదవోచ – ‘‘సచ్చం కిర మయా, భన్తే, దేవగహదారూని నగరపటిసఙ్ఖారికాని ఆపదత్థాయ నిక్ఖిత్తాని అయ్యస్స దిన్నానీ’’తి? ‘‘ఏవం, మహారాజా’’తి. ‘‘మయం ఖో, భన్తే, రాజానో నామ బహుకిచ్చా బహుకరణీయా, దత్వాపి న సరేయ్యామ; ఇఙ్ఘ, భన్తే, సరాపేహీ’’తి. ‘‘సరసి త్వం, మహారాజ, పఠమాభిసిత్తో ఏవరూపిం వాచం భాసితా – ‘‘దిన్నఞ్ఞేవ సమణబ్రాహ్మణానం తిణకట్ఠోదకం పరిభుఞ్జన్తూ’’తి. ‘‘సరామహం, భన్తే. సన్తి, భన్తే, సమణబ్రాహ్మణా లజ్జినో కుక్కుచ్చకా సిక్ఖాకామా. తేసం అప్పమత్తకేపి కుక్కుచ్చం ఉప్పజ్జతి. తేసం మయా సన్ధాయ భాసితం, తఞ్చ ఖో అరఞ్ఞే అపరిగ్గహితం. సో త్వం, భన్తే, తేన లేసేన దారూని అదిన్నం హరితుం మఞ్ఞసి! కథఞ్హి నామ మాదిసో సమణం వా బ్రాహ్మణం వా విజితే వసన్తం హనేయ్య వా బన్ధేయ్య వా పబ్బాజేయ్య వా! గచ్ఛ, భన్తే, లోమేన త్వం ముత్తోసి. మాస్సు పునపి ఏవరూపం అకాసీ’’తి. మనుస్సా ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘అలజ్జినో ఇమే సమణా సక్యపుత్తియా దుస్సీలా ముసావాదినో. ఇమే హి నామ ధమ్మచారినో సమచారినో బ్రాహ్మచారినో సచ్చవాదినో సీలవన్తో కల్యాణధమ్మా పటిజానిస్సన్తి! నత్థి ఇమేసం సామఞ్ఞం, నత్థి ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం. నట్ఠం ఇమేసం సామఞ్ఞం, నట్ఠం ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం. కుతో ఇమేసం సామఞ్ఞం, కుతో ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం! అపగతా ఇమే సామఞ్ఞా, అపగతా ఇమే బ్రహ్మఞ్ఞా. రాజానమ్పి ఇమే వఞ్చేన్తి, కిం పనఞ్ఞే మనుస్సే’’తి! అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తేసం మనుస్సానం ఉజ్ఝాయన్తానం ఖియ్యన్తానం విపాచేన్తానం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా సన్తుట్ఠా లజ్జినో కుక్కుచ్చకా సిక్ఖాకామా తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ధనియో కుమ్భకారపుత్తో రఞ్ఞో దారూని అదిన్నం ఆదియిస్సతీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ధనియం కుమ్భకారపుత్తం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా ఆయస్మన్తం ధనియం కుమ్భకారపుత్తం పటిపుచ్ఛి – ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ధనియ, రఞ్ఞో దారూని అదిన్నం ఆదియీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా – ‘‘అననుచ్ఛవికం, మోఘపురిస, అననులోమికం అప్పతిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, రఞ్ఞో దారూని అదిన్నం ఆదియిస్ససి! నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ పసన్నానం వా భియ్యోభావాయ; అథఖ్వేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానఞ్చేవ అప్పసాదాయ పసన్నానఞ్చ ఏకచ్చానం అఞ్ఞథత్తాయా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పురాణవోహారికో మహామత్తో భిక్ఖూసు పబ్బజితో భగవతో అవిదూరే నిసిన్నో హోతి. అథ ఖో భగవా తం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘కిత్తకేన ఖో భిక్ఖు రాజా మాగధో సేనియో బిమ్బిసారో చోరం గహేత్వా హనతి వా బన్ధతి వా పబ్బాజేతి వా’’తి? ‘‘పాదేన వా, భగవా, పాదారహేన వా’’తి [పాదారహేనవా అతిరేకపాదేనవాతి (స్యా.)]. తేన ఖో పన సమయేన రాజగహే పఞ్చమాసకో పాదో హోతి. అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ధనియం కుమ్భకారపుత్తం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా దుబ్భరతాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౮౯. ‘‘యో పన భిక్ఖు అదిన్నం థేయ్యసఙ్ఖాతం ఆదియేయ్య, యథారూపే అదిన్నాదానే రాజానో చోరం గహేత్వా హనేయ్యుం వా బన్ధేయ్యుం వా పబ్బాజేయ్యుం వా – ‘చోరోసి బాలోసి మూళ్హోసి థేనోసీ’తి, తథారూపం భిక్ఖు అదిన్నం ఆదియమానో అయమ్పి పారాజికో హోతి అసంవాసో’’తి.

ఏవఞ్చిదం భగవతా భిక్ఖూనం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం హోతి.

౯౦. తేన ఖో పన సమయేన ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ రజకత్థరణం గన్త్వా రజకభణ్డికం అవహరిత్వా ఆరామం హరిత్వా భాజేసుం. భిక్ఖూ ఏవమాహంసు – ‘‘మహాపుఞ్ఞత్థ తుమ్హే, ఆవుసో. బహుం తుమ్హాకం చీవరం ఉప్పన్న’’న్తి. ‘‘కుతో ఆవుసో, అమ్హాకం పుఞ్ఞం, ఇదాని మయం రజకత్థరణం గన్త్వా రజకభణ్డికం అవహరిమ్హా’’తి. ‘‘నను, ఆవుసో, భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం. కిస్స తుమ్హే, ఆవుసో, రజకభణ్డికం అవహరిత్థా’’తి? ‘‘సచ్చం, ఆవుసో, భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం. తఞ్చ ఖో గామే, నో అరఞ్ఞే’’తి. ‘‘నను, ఆవుసో, తథేవేతం హోతి. అననుచ్ఛవికం, ఆవుసో, అననులోమికం అప్పతిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ తుమ్హే, ఆవుసో, రజకభణ్డికం అవహరిస్సథ! నేతం, ఆవుసో, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ పసన్నానం వా భియ్యోభావాయ; అథఖ్వేతం, ఆవుసో, అప్పసన్నానఞ్చేవ అప్పసాదాయ పసన్నానఞ్చ ఏకచ్చానం అఞ్ఞథత్తాయా’’తి. అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ పటిపుచ్ఛి – ‘‘సచ్చం కిర తుమ్హే, భిక్ఖవే, రజకత్థరణం గన్త్వా రజకభణ్డికం అవహరిత్థా’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా – ‘‘అననుచ్ఛవికం, మోఘపురిసా, అననులోమికం అప్పటిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ తుమ్హే, మోఘపురిసా, రజకభణ్డికం అవహరిస్సథ! నేతం, మోఘపురిసా, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ పసన్నానం వా భియ్యోభావాయ; అథ ఖ్వేతం, మోఘపురిసా, అప్పసన్నానఞ్చేవ అప్పసాదాయ పసన్నానఞ్చ ఏకచ్చానం అఞ్ఞథత్తాయా’’తి. అథ ఖో భగవా ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా దుబ్భరతాయ…పే… వీరియారమ్భస్స వణ్ణం భాసిత్వా భిక్ఖూనం తదనుచ్ఛవికం తదనులోమికం ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి…పే… ‘‘ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౯౧. ‘‘యో పన భిక్ఖు గామా వా అరఞ్ఞా వా అదిన్నం థేయ్యసఙ్ఖాతం ఆదియేయ్య, యథారూపే అదిన్నాదానే రాజానో చోరం గహేత్వా హనేయ్యుం వా బన్ధేయ్యుం వా పబ్బాజేయ్యుం వా – ‘చోరోసి బాలోసి మూళ్హోసి థేనోసీ’తి, తథారూపం భిక్ఖు అదిన్నం ఆదియమానో అయమ్పి పారాజికో హోతి అసంవాసో’’తి.

౯౨. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

గామో నామ ఏకకుటికోపి గామో, ద్వికుటికోపి గామో, తికుటికోపి గామో, చతుకుటికోపి గామో, సమనుస్సోపి గామో, అమనుస్సోపి గామో, పరిక్ఖిత్తోపి గామో, అపరిక్ఖిత్తోపి గామో, గోనిసాదినివిట్ఠోపి గామో, యోపి సత్థో అతిరేకచతుమాసనివిట్ఠో సోపి వుచ్చతి గామో.

గామూపచారో నామ పరిక్ఖిత్తస్స గామస్స ఇన్దఖీలే [ఇన్దఖిలే (క.)] ఠితస్స మజ్ఝిమస్స పురిసస్స లేడ్డుపాతో, అపరిక్ఖిత్తస్స గామస్స ఘరూపచారే ఠితస్స మజ్ఝిమస్స పురిసస్స లేడ్డుపాతో.

అరఞ్ఞం నామ ఠపేత్వా గామఞ్చ గామూపచారఞ్చ అవసేసం అరఞ్ఞం నామ.

అదిన్నం నామం యం అదిన్నం అనిస్సట్ఠం అపరిచ్చత్తం రక్ఖితం గోపితం మమాయితం పరపరిగ్గహితం. ఏతం అదిన్నం నామ.

థేయ్యసఙ్ఖాతన్తి థేయ్యచిత్తో అవహరణచిత్తో.

ఆదియేయ్యాతి ఆదియేయ్య హరేయ్య అవహరేయ్య ఇరియాపథం వికోపేయ్య ఠానా చావేయ్య సఙ్కేతం వీతినామేయ్య.

యథారూపం నామ పాదం వా పాదారహం వా అతిరేకపాదం వా.

రాజానో నామ పథబ్యారాజా పదేసరాజా మణ్డలికా అన్తరభోగికా అక్ఖదస్సా మహామత్తా, యే వా పన ఛేజ్జభేజ్జం కరోన్తా అనుసాసన్తి. ఏతే రాజానో నామ.

చోరో నామ యో పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం అదిన్నం థేయ్యసఙ్ఖాతం ఆదియతి. ఏసో చోరో నామ.

హనేయ్యుం వాతి హత్థేన వా పాదేన వా కసాయ వా వేత్తేన వా అడ్ఢదణ్డకేన వా ఛేజ్జాయ వా హనేయ్యుం.

బన్ధేయ్యుం వాతి రజ్జుబన్ధనేన వా అన్దుబన్ధనేన వా సఙ్ఖలికబన్ధనేన వా ఘరబన్ధనేన వా నగరబన్ధనేన వా గామబన్ధనేన వా నిగమబన్ధనేన వా బన్ధేయ్యుం, పురిసగుత్తిం వా కరేయ్యుం.

పబ్బాజేయ్యుం వాతి గామా వా నిగమా వా నగరా వా జనపదా వా జనపదపదేసా వా పబ్బాజేయ్యుం.

చోరోసి బాలోసి మూళ్హోసి థేనోసీతి పరిభాసో ఏసో.

తథారూపం నామ పాదం వా పాదారహం వా అతిరేకపాదం వా.

ఆదియమానోతి ఆదియమానో హరమానో అవహరమానో ఇరియాపథం వికోపయమానో ఠానా చావయమానో సఙ్కేతం వీతినామయమానో.

అయమ్పీతి పురిమం ఉపాదాయ వుచ్చతి.

పారాజికో హోతీతి సేయ్యథాపి నామ పణ్డుపలాసో బన్ధనా పవుత్తో [హరితత్తాయ (సీ. స్యా.)] అభబ్బో హరితత్థాయ [హరితత్తాయ (సీ. స్యా.)], ఏవమేవ భిక్ఖు పాదం వా పాదారహం వా అతిరేకపాదం వా అదిన్నం థేయ్యసఙ్ఖాతం ఆదియిత్వా అస్సమణో హోతి అసక్యపుత్తియో. తేన వుచ్చతి – ‘పారాజికో హోతీ’తి.

అసంవాసోతి సంవాసో నామ ఏకకమ్మం ఏకుద్దేసో సమసిక్ఖతా. ఏసో సంవాసో నామ. సో తేన సద్ధిం నత్థి. తేన వుచ్చతి – ‘అసంవాసో’తి.

౯౩. భూమట్ఠం థలట్ఠం ఆకాసట్ఠం వేహాసట్ఠం ఉదకట్ఠం నావట్ఠం యానట్ఠం భారట్ఠం ఆరామట్ఠం విహారట్ఠం ఖేత్తట్ఠం వత్థుట్ఠం గామట్ఠం అరఞ్ఞట్ఠం ఉదకం దన్తపోణం [దన్తపోనం (సీ. క.)] వనప్పతి హరణకం ఉపనిధి సుఙ్కఘాతం పాణో అపదం ద్విపదం చతుప్పదం బహుప్పదం ఓచరకో ఓణిరక్ఖో సంవిదావహారో సఙ్కేతకమ్మం నిమిత్తకమ్మన్తి.

౯౪. భూమట్ఠం నామ భణ్డం భూమియం నిక్ఖిత్తం హోతి నిఖాతం పటిచ్ఛన్నం. భూమట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి కుదాలం వా పిటకం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తత్థ జాతకం కట్ఠం వా లతం వా ఛిన్దతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తత్థ పంసుం ఖణతి వా బ్యూహతి [వియూహతి (స్యా.)] వా ఉద్ధరతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. కుమ్భిం ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. అత్తనో భాజనం పవేసేత్వా పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. అత్తనో భాజనగతం వా కరోతి ముట్ఠిం వా ఛిన్దతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. సుత్తారుళ్హం భణ్డం పామఙ్గం వా కణ్ఠసుత్తకం వా కటిసుత్తకం వా సాటకం వా వేఠనం వా థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. కోటియం గహేత్వా ఉచ్చారేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఘంసన్తో నీహరతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. అన్తమసో కేసగ్గమత్తమ్పి కుమ్భిముఖా మోచేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. సప్పిం వా తేలం వా మధుం వా ఫాణితం వా పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో ఏకేన పయోగేన పివతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. తత్థేవ భిన్దతి వా ఛడ్డేతి వా ఝాపేతి వా అపరిభోగం వా కరోతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౯౫. థలట్ఠం నామ భణ్డం థలే నిక్ఖిత్తం హోతి. థలట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౯౬. ఆకాసట్ఠం నామ భణ్డం ఆకాసగతం హోతి. మోరో వా కపిఞ్జరో వా తిత్తిరో వా వట్టకో వా, సాటకం వా వేఠనం వా హిరఞ్ఞం వా సువణ్ణం వా ఛిజ్జమానం పతతి. ఆకాసట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. గమనం ఉపచ్ఛిన్దతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౯౭. వేహాసట్ఠం నామ భణ్డం వేహాసగతం హోతి. మఞ్చే వా పీఠే వా చీవరవంసే వా చీవరరజ్జుయా వా భిత్తిఖిలే వా నాగదన్తే వా రుక్ఖే వా లగ్గితం హోతి, అన్తమసో పత్తాధారకేపి. వేహాసట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౯౮. ఉదకట్ఠం నామ భణ్డం ఉదకే నిక్ఖిత్తం హోతి. ఉదకట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. నిముజ్జతి వా ఉమ్ముజ్జతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. తత్థ జాతకం ఉప్పలం వా పదుమం వా పుణ్డరీకం వా భిసం వా మచ్ఛం వా కచ్ఛపం వా పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౯౯. నావా నామ యాయ తరతి. నావట్ఠం నామ భణ్డం నావాయ నిక్ఖిత్తం హోతి. ‘‘నావట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీ’’తి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. నావం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. బన్ధనం మోచేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. బన్ధనం మోచేత్వా ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఉద్ధం వా అధో వా తిరియం వా అన్తమసో కేసగ్గమత్తమ్పి సఙ్కామేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౦౦. యానం నామ వయ్హం రథో సకటం సన్దమానికా. యానట్ఠం నామ భణ్డం యానే నిక్ఖిత్తం హోతి. యానట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. యానం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౦౧. భారో నామ సీసభారో ఖన్ధభారో కటిభారో ఓలమ్బకో. సీసే భారం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఖన్ధం ఓరోపేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ఖన్ధే భారం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. కటిం ఓరోపేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. కటియా భారం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. హత్థేన గణ్హాతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. హత్థే భారం థేయ్యచిత్తో భూమియం నిక్ఖిపతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. థేయ్యచిత్తో భూమితో గణ్హాతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౦౨. ఆరామో నామ పుప్ఫారామో ఫలారామో. ఆరామట్ఠం నామ భణ్డం ఆరామే చతూహి ఠానేహి నిక్ఖిత్తం హోతి – భూమట్ఠం థలట్ఠం, ఆకాసట్ఠం, వేహాసట్ఠం. ఆరామట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. తత్థ జాతకం మూలం వా తచం వా పత్తం వా పుప్ఫం వా ఫలం వా పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ఆరామం అభియుఞ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సామికస్స విమతిం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. సామికో న మయ్హం భవిస్సతీతి ధురం నిక్ఖిపతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ధమ్మం చరన్తో సామికం పరాజేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ధమ్మం చరన్తో పరజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

౧౦౩. విహారట్ఠం నామ భణ్డం విహారే చతూహి ఠానేహి నిక్ఖిత్తం హోతి – భూమట్ఠం, థలట్ఠం, ఆకాసట్ఠం, వేహాసట్ఠం. విహారట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. విహారం అభియుఞ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సామికస్స విమతిం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. సామికో న మయ్హం భవిస్సతీతి ధురం నిక్ఖిపతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ధమ్మం చరన్తో సామికం పరాజేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ధమ్మం చరన్తో పరజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

౧౦౪. ఖేత్తం నామ యత్థ పుబ్బణ్ణం వా అపరణ్ణం వా జాయతి. ఖేత్తట్ఠం నామ భణ్డం ఖేత్తే చతూహి ఠానేహి నిక్ఖిత్తం హోతి – భూమట్ఠం, థలట్ఠం, ఆకాసట్ఠం, వేహాసట్ఠం. ఖేత్తట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి, దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. తత్థ జాతకం పుబ్బణ్ణం వా అపరణ్ణం వా పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ఖేత్తం అభియుఞ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సామికస్స విమతిం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. సామికో న మయ్హం భవిస్సతీతి ధురం నిక్ఖిపతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ధమ్మం చరన్తో సామికం పరాజేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ధమ్మం చరన్తో పరజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఖిలం వా రజ్జుం వా వతిం వా మరియాదం వా సఙ్కామేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఏకం పయోగం అనాగతే, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. తస్మిం పయోగే ఆగతే, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౦౫. వత్థు నామ ఆరామవత్థు విహారవత్థు. వత్థుట్ఠం నామ భణ్డం వత్థుస్మిం చతూహి ఠానేహి నిక్ఖిత్తం హోతి – భూమట్ఠం, థలట్ఠం, ఆకాసట్ఠం, వేహాసట్ఠం. వత్థుట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. వత్థుం అభియుఞ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సామికస్స విమతిం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. సామికో న మయ్హం భవిస్సతీతి ధురం నిక్ఖిపతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ధమ్మం చరన్తో సామికం పరాజేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ధమ్మం చరన్తో పరజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఖీలం వా రజ్జుం వా వతిం వా పాకారం వా సఙ్కామేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఏకం పయోగం అనాగతే ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. తస్మిం పయోగే ఆగతే ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౦౬. గామట్ఠం నామ భణ్డం గామే చతూహి ఠానేహి నిక్ఖిత్తం హోతి – భూమట్ఠం, థలట్ఠం, ఆకాసట్ఠం, వేహాసట్ఠం. గామట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౦౭. అరఞ్ఞం నామ యం మనుస్సానం పరిగ్గహితం హోతి, తం అరఞ్ఞం. అరఞ్ఞట్ఠం నామ భణ్డం అరఞ్ఞే చతూహి ఠానేహి నిక్ఖిత్తం హోతి – భూమట్ఠం, థలట్ఠం, ఆకాసట్ఠం, వేహాసట్ఠం. అరఞ్ఞట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. తత్థ జాతకం కట్ఠం వా లతం వా తిణం వా పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౦౮. ఉదకం నామ భాజనగతం వా హోతి పోక్ఖరణియా వా తళాకే వా. థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. అత్తనో భాజనం పవేసేత్వా పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం ఉదకం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. అత్తనో భాజనగతం కరోతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. మరియాదం భిన్దతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. మరియాదం భిన్దిత్వా పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం ఉదకం నిక్ఖామేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. అతిరేకమాసకం వా ఊనపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం ఉదకం నిక్ఖామేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మాసకం వా ఊనమాసకం వా అగ్ఘనకం ఉదకం నిక్ఖామేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౧౦౯. దన్తపోణం నామ ఛిన్నం వా అచ్ఛిన్నం వా. పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౧౦. వనప్పతి నామ యో మనుస్సానం పరిగ్గహితో హోతి రుక్ఖో పరిభోగో. థేయ్యచిత్తో ఛిన్దతి, పహారే పహారే ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఏకం పహారం అనాగతే, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. తస్మిం పహారే ఆగతే, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౧౧. హరణకం నామ అఞ్ఞస్స హరణకం భణ్డం. థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. సహభణ్డహారకం పదసా నేస్సామీతి పఠమం పాదం సఙ్కామేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. దుతియం పాదం సఙ్కామేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. పతితం భణ్డం గహేస్సామీతి పాతాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. పతితం భణ్డం పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౧౨. ఉపనిధి నామ ఉపనిక్ఖిత్తం భణ్డం. దేహి మే భణ్డన్తి వుచ్చమానో నాహం గణ్హామీతి భణతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సామికస్స విమతిం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. సామికో న మయ్హం దస్సతీతి ధురం నిక్ఖిపతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ధమ్మం చరన్తో సామికం పరాజేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ధమ్మం చరన్తో పరజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

౧౧౩. సుఙ్కఘాతం నామ రఞ్ఞా ఠపితం హోతి పబ్బతఖణ్డే వా నదీతిత్థే వా గామద్వారే వా – ‘అత్ర పవిట్ఠస్స సుఙ్కం గణ్హన్తూ’తి. తత్ర పవిసిత్వా రాజగ్గం [రాజగ్ఘం (సీ. స్యా.)] భణ్డం పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. పఠమం పాదం సుఙ్కఘాతం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. దుతియం పాదం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. అన్తోసుఙ్కఘాతే ఠితో బహిసుఙ్కఘాతం పాతేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. సుఙ్కం పరిహరతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౧౧౪. పాణో నామ మనుస్సపాణో వుచ్చతి. థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. పదసా నేస్సామీతి పఠమం పాదం సఙ్కామేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. దుతియం పాదం సఙ్కామేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

అపదం నామ అహి మచ్ఛా. పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౧౫. ద్విపదం నామ మనుస్సా, పక్ఖజాతా. థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. పదసా నేస్సామీతి పఠమం పాదం సఙ్కామేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. దుతియం పాదం సఙ్కామేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౧౬. చతుప్పదం నామ – హత్థీ అస్సా ఓట్ఠా గోణా గద్రభా పసుకా. థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. పదసా నేస్సామీతి పఠమం పాదం సఙ్కామేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. దుతియం పాదం సఙ్కామేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. తతియం పాదం సఙ్కామేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. చతుత్థం పాదం సఙ్కామేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౧౭. బహుప్పదం నామ – విచ్ఛికా సతపదీ ఉచ్చాలిఙ్గపాణకా. పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. పదసా నేస్సామీతి సఙ్కామేతి, పదే పదే ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. పచ్ఛిమం పాదం సఙ్కామేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౧౮. ఓచరకో నామ భణ్డం ఓచరిత్వా ఆచిక్ఖతి – ‘‘ఇత్థన్నామం భణ్డం అవహరా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో తం భణ్డం అవహరతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స.

ఓణిరక్ఖో నామ ఆహటం భణ్డం గోపేన్తో పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

సంవిదావహారో నామ సమ్బహులా సంవిదహిత్వా ఏకో భణ్డం అవహరతి, ఆపత్తి సబ్బేసం పారాజికస్స.

౧౧౯. సఙ్కేతకమ్మం నామ సఙ్కేతం కరోతి – ‘‘పురేభత్తం వా పచ్ఛాభత్తం వా రత్తిం వా దివా వా తేన సఙ్కేతేన తం భణ్డం అవహరా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తేన సఙ్కేతేన తం భణ్డం అవహరతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స. తం సఙ్కేతం పురే వా పచ్ఛా వా తం భణ్డం అవహరతి, మూలట్ఠస్స అనాపత్తి. అవహారకస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౨౦. నిమిత్తకమ్మం నామ నిమిత్తం కరోతి. అక్ఖిం వా నిఖణిస్సామి భముకం వా ఉక్ఖిపిస్సామి సీసం వా ఉక్ఖిపిస్సామి, తేన నిమిత్తేన తం భణ్డం అవహరాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తేన నిమిత్తేన తం భణ్డం అవహరతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స. తం నిమిత్తం పురే వా పచ్ఛా వా తం భణ్డం అవహరతి, మూలట్ఠస్స అనాపత్తి. అవహారకస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౨౧. భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం భణ్డం అవహరా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో తం మఞ్ఞమానో తం అవహరతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం భణ్డం అవహరా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో తం మఞ్ఞమానో అఞ్ఞం అవహరతి, మూలట్ఠస్స అనాపత్తి. అవహారకస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం భణ్డం అవహరా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో అఞ్ఞం మఞ్ఞమానో తం అవహరతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం భణ్డం అవహరా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో అఞ్ఞం మఞ్ఞమానో అఞ్ఞం అవహరతి, మూలట్ఠస్స అనాపత్తి. అవహారకస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామస్స పావద – ‘ఇత్థన్నామో ఇత్థన్నామస్స పావదతు – ఇత్థన్నామో ఇత్థన్నామం భణ్డం అవహరతూ’’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో ఇతరస్స ఆరోచేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అవహారకో పటిగ్గణ్హాతి, మూలట్ఠస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. సో తం భణ్డం అవహరతి, ఆపత్తి సబ్బేసం పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామస్స పావద – ‘ఇత్థన్నామో ఇత్థన్నామస్స పావదతు – ఇత్థన్నామో ఇత్థన్నామం భణ్డం అవహరతూ’’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో అఞ్ఞం ఆణాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అవహారకో పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో తం భణ్డం అవహరతి, మూలట్ఠస్స అనాపత్తి. ఆణాపకస్స చ అవహారకస్స చ ఆపత్తి పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం భణ్డం అవహరా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో గన్త్వా పున పచ్చాగచ్ఛతి – ‘‘నాహం సక్కోమి తం భణ్డం అవహరితు’’న్తి. సో పున ఆణాపేతి – ‘‘యదా సక్కోసి తదా తం భణ్డం అవహరా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో తం భణ్డం అవహరతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం భణ్డం అవహరా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో ఆణాపేత్వా విప్పటిసారీ న సావేతి – ‘‘మా అవహరీ’’తి. సో తం భణ్డం అవహరతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం భణ్డం అవహరా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో ఆణాపేత్వా విప్పటిసారీ సావేతి – ‘‘మా అవహరీ’’తి. సో ‘‘ఆణత్తో అహం తయా’’తి, తం భణ్డం అవహరతి, మూలట్ఠస్స అనాపత్తి. అవహారకస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం భణ్డం అవహరా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో ఆణాపేత్వా విప్పటిసారీ సావేతి – ‘‘మా అవహరీ’’తి. సో ‘‘సాధూ’’తి [సుట్ఠూతి (క.)]? ఓరమతి, ఉభిన్నం అనాపత్తి.

౧౨౨. పఞ్చహి ఆకారేహి అదిన్నం ఆదియన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పరపరిగ్గహితఞ్చ హోతి, పరపరిగ్గహితసఞ్ఞీ చ, గరుకో చ హోతి పరిక్ఖారో, పఞ్చమాసకో వా అతిరేకపఞ్చమాసకో వా, థేయ్యచిత్తఞ్చ పచ్చుపట్ఠితం హోతి. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౨౩. పఞ్చహి ఆకారేహి అదిన్నం ఆదియన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స – పరపరిగ్గహితఞ్చ హోతి, పరపరిగ్గహితసఞ్ఞీ చ, లహుకో చ హోతి పరిక్ఖారో, అతిరేకమాసకో వా ఊనపఞ్చమాసకో వా, థేయ్యచిత్తఞ్చ పచ్చుపట్ఠితం హోతి. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

౧౨౪. పఞ్చహి ఆకారేహి అదిన్నం ఆదియన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స. పరపరిగ్గహితఞ్చ హోతి, పరపరిగ్గహితసఞ్ఞీ చ, లహుకో చ హోతి పరిక్ఖారో, మాసకో వా ఊనమాసకో వా, థేయ్యచిత్తఞ్చ పచ్చుపట్ఠితం హోతి. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౧౨౫. ఛహి ఆకారేహి అదిన్నం ఆదియన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స. న చ సకసఞ్ఞీ, న చ విస్సాసగ్గాహీ, న చ తావకాలికం, గరుకో చ హోతి పరిక్ఖారో, పఞ్చమాసకో వా అతిరేకపఞ్చమాసకో వా, థేయ్యచిత్తఞ్చ పచ్చుపట్ఠితం హోతి. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౨౬. ఛహి ఆకారేహి అదిన్నం ఆదియన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. న చ సకసఞ్ఞీ, న చ విస్సాసగ్గాహీ, న చ తావకాలికం, లహుకో చ హోతి పరిక్ఖారో అతిరేకమాసకో వా ఊనపఞ్చమాసకో వా, థేయ్యచిత్తఞ్చ పచ్చుపట్ఠితం హోతి. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

౧౨౭. ఛహి ఆకారేహి అదిన్నం ఆదియన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స. న చ సకసఞ్ఞీ, న చ విస్సాసగ్గాహీ, న చ తావకాలికం, లహుకో చ హోతి పరిక్ఖారో, మాసకో వా ఊనమాసకో వా, థేయ్యచిత్తఞ్చ పచ్చుపట్ఠితం హోతి. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౧౨౮. పఞ్చహి ఆకారేహి అదిన్నం ఆదియన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స. న చ పరపరిగ్గహితం హోతి, పరపరిగ్గహితసఞ్ఞీ చ, గరుకో చ హోతి పరిక్ఖారో, పఞ్చమాసకో వా అతిరేకపఞ్చమాసకో వా, థేయ్యచిత్తఞ్చ పచ్చుపట్ఠితం హోతి. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౧౨౯. పఞ్చహి ఆకారేహి అదిన్నం ఆదియన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స. న చ పరపరిగ్గహితం హోతి, పరపరిగ్గహితసఞ్ఞీ చ, లహుకో చ హోతి పరిక్ఖారో, అతిరేకమాసకో వా ఊనపఞ్చమాసకో వా, థేయ్యచిత్తఞ్చ పచ్చుపట్ఠితం హోతి. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౧౩౦. పఞ్చహి ఆకారేహి అదిన్నం ఆదియన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స. న చ పరపరిగ్గహితం హోతి, పరపరిగ్గహితసఞ్ఞీ చ, లహుకో చ హోతి పరిక్ఖారో, మాసకో వా ఊనమాసకో వా, థేయ్యచిత్తఞ్చ పచ్చుపట్ఠితం హోతి. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౧౩౧. అనాపత్తి ససఞ్ఞిస్స, విస్సాసగ్గాహే, తావకాలికే, పేతపరిగ్గహే, తిరచ్ఛానగతపరిగ్గహే, పంసుకూలసఞ్ఞిస్స, ఉమ్మత్తకస్స, (ఖిత్తచిత్తస్స వేదనాట్టస్స) [(ఖిత్తచిత్తస్స వేదనాట్టస్స) కత్థచి నత్థి] ఆదికమ్మికస్సాతి.

అదిన్నాదానమ్హి పఠమభాణవారో నిట్ఠితో.

వినీతవత్థుఉద్దానగాథా

రజకేహి పఞ్చ అక్ఖాతా, చతురో అత్థరణేహి చ;

అన్ధకారేన వే పఞ్చ, పఞ్చ హారణకేన చ.

నిరుత్తియా పఞ్చ అక్ఖాతా, వాతేహి అపరే దువే;

అసమ్భిన్నే కుసాపాతో, జన్తగ్గేన [జన్తాఘరేన (స్యా.)] సహా దస.

విఘాసేహి పఞ్చ అక్ఖాతా, పఞ్చ చేవ అమూలకా;

దుబ్భిక్ఖే కురమంసఞ్చ [కూరమంసఞ్చ (స్యా.)], పూవసక్ఖలిమోదకా.

ఛపరిక్ఖారథవికా, భిసివంసా న నిక్ఖమే;

ఖాదనీయఞ్చ విస్సాసం, ససఞ్ఞాయపరే దువే.

సత్త నావహరామాతి, సత్త చేవ అవాహరుం;

సఙ్ఘస్స అవహరుం సత్త, పుప్ఫేహి అపరే దువే.

తయో చ వుత్తవాదినో, మణి తీణి అతిక్కమే;

సూకరా చ మిగా మచ్ఛా, యానఞ్చాపి పవత్తయి.

దువే పేసీ దువే దారూ, పంసుకూలం దువే దకా;

అనుపుబ్బవిధానేన, తదఞ్ఞో న పరిపూరయి.

సావత్థియా చతురో ముట్ఠీ, ద్వే విఘాసా దువే తిణా;

సఙ్ఘస్స భాజయుం సత్త, సత్త చేవ అస్సామికా.

దారుదకా మత్తికా ద్వే తిణాని;

సఙ్ఘస్స సత్త అవహాసి సేయ్యం;

సస్సామికం న చాపి నీహరేయ్య;

హరేయ్య సస్సామికం తావకాలికం.

చమ్పా రాజగహే చేవ, వేసాలియా చ అజ్జుకో;

బారాణసీ చ కోసమ్బీ, సాగలా దళ్హికేన చాతి.

వినీతవత్థు

౧౩౨. తేన ఖో పన సమయేన ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ రజకత్థరణం గన్త్వా రజకభణ్డికం అవహరింసు. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం. కచ్చి ను ఖో మయం పారాజికం ఆపత్తిం ఆపన్నా’’తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘ఆపత్తిం తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఆపన్నా పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు రజకత్థరణం గన్త్వా మహగ్ఘం దుస్సం పస్సిత్వా థేయ్యచిత్తం ఉప్పాదేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం, కచ్చి ను ఖో అహం పారాజికం ఆపత్తిం ఆపన్నో’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, చిత్తుప్పాదే’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు రజకత్థరణం గన్త్వా మహగ్ఘం దుస్సం పస్సిత్వా థేయ్యచిత్తో ఆమసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు రజకత్థరణం గన్త్వా మహగ్ఘం దుస్సం పస్సిత్వా థేయ్యచిత్తో ఫన్దాపేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు రజకత్థరణం గన్త్వా మహగ్ఘం దుస్సం పస్సిత్వా థేయ్యచిత్తో ఠానా చావేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౩౩. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పిణ్డచారికో భిక్ఖు మహగ్ఘం ఉత్తరత్థరణం పస్సిత్వా థేయ్యచిత్తం ఉప్పాదేసి…పే… థేయ్యచిత్తో ఆమసి…పే… థేయ్యచిత్తో ఫన్దాపేసి…పే… థేయ్యచిత్తో ఠానా చావేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౩౪. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు దివా భణ్డం పస్సిత్వా నిమిత్తం అకాసి – ‘రత్తిం అవహరిస్సామీ’తి. సో తం మఞ్ఞమానో తం అవహరి…పే… తం మఞ్ఞమానో అఞ్ఞం అవహరి…పే… అఞ్ఞం మఞ్ఞమానో తం అవహరి…పే… అఞ్ఞం మఞ్ఞమానో అఞ్ఞం అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు దివా భణ్డం పస్సిత్వా నిమిత్తం అకాసి – ‘‘రత్తిం అవహరిస్సామీ’’తి. సో తం మఞ్ఞమానో అత్తనో భణ్డం అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞస్స భణ్డం హరన్తో సీసే భారం థేయ్యచిత్తో ఆమసి…పే… థేయ్యచిత్తో ఫన్దాపేసి…పే… థేయ్యచిత్తో ఖన్ధం ఓరోపేసి…పే… ఖన్ధే భారం థేయ్యచిత్తో ఆమసి…పే… థేయ్యచిత్తో ఫన్దాపేసి…పే… థేయ్యచిత్తో కటిం ఓరోపేసి…పే… కటియా భారం థేయ్యచిత్తో ఆమసి…పే… థేయ్యచిత్తో ఫన్దాపేసి…పే… థేయ్యచిత్తో హత్థేన అగ్గహేసి…పే… హత్థే భారం థేయ్యచిత్తో భూమియం నిక్ఖిపి…పే… థేయ్యచిత్తో భూమితో అగ్గహేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౩౫. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అజ్ఝోకాసే చీవరం పత్థరిత్వా విహారం పావిసి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు – ‘మాయిదం చీవరం నస్సీ’తి, పటిసామేసి. సో నిక్ఖమిత్వా తం భిక్ఖుం పుచ్ఛి – ‘‘ఆవుసో, మయ్హం చీవరం కేన అవహట’’న్తి? సో ఏవమాహ – ‘‘మయా అవహట’’న్తి. ‘‘సో తం ఆదియి, అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే…. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నిరుత్తిపథో అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నిరుత్తిపథే’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పీఠే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా. పీఠే నిసీదనం నిక్ఖిపిత్వా… హేట్ఠాపీఠే పత్తం నిక్ఖిపిత్వా విహారం పావిసి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు – ‘‘మాయం పత్తో నస్సీ’’తి పటిసామేసి. సో నిక్ఖమిత్వా తం భిక్ఖుం పుచ్ఛి – ‘‘ఆవుసో, మయ్హం పత్తో కేన అవహటో’’తి? సో ఏవమాహ – ‘‘మయా అవహటో’’తి. ‘‘సో తం ఆదియి, అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నిరుత్తిపథే’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా భిక్ఖునీ వతియా చీవరం పత్థరిత్వా విహారం పావిసి. అఞ్ఞతరా భిక్ఖునీ – ‘మాయిదం చీవరం నస్సీ’తి పటిసామేసి. సా నిక్ఖమిత్వా తం భిక్ఖునిం పుచ్ఛి – ‘‘అయ్యే, మయ్హం చీవరం కేన అవహట’’న్తి? సా ఏవమాహ – ‘‘మయా అవహట’’న్తి. ‘‘సా తం ఆదియి, అస్సమణీసి త్వ’’న్తి. తస్సా కుక్కుచ్చం అహోసి. అథ ఖో సా భిక్ఖునీ భిక్ఖునీనం ఏతమత్థం ఆరోచేసి. భిక్ఖునియో భిక్ఖూనం ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. భిక్ఖూ భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, నిరుత్తిపథే’’తి.

౧౩౬. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు వాతమణ్డలికాయ ఉక్ఖిత్తం సాటకం పస్సిత్వా సామికానం దస్సామీతి, అగ్గహేసి. సామికా తం భిక్ఖుం చోదేసుం – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం భిక్ఖూ’’తి? ‘‘అథేయ్యచిత్తో అహం, భగవా’’తి. అనాపత్తి, భిక్ఖు, అథేయ్యచిత్తస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు వాతమణ్డలికాయ ఉక్ఖిత్తం వేఠనం పస్సిత్వా ‘పురే సామికా పస్సన్తీ’తి థేయ్యచిత్తో అగ్గహేసి. సామికా తం భిక్ఖుం చోదేసుం – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౩౭. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సుసానం గన్త్వా అభిన్నే సరీరే పంసుకూలం అగ్గహేసి. తస్మిఞ్చ సరీరే పేతో అధివత్థో హోతి. అథ ఖో సో పేతో తం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘మా, భన్తే, మయ్హం సాటకం అగ్గహేసీ’’తి. సో భిక్ఖు అనాదియన్తో అగమాసి. అథ ఖో తం సరీరం ఉట్ఠహిత్వా తస్స భిక్ఖునో పిట్ఠితో పిట్ఠితో అనుబన్ధి. అథ ఖో సో భిక్ఖు విహారం పవిసిత్వా ద్వారం థకేసి. అథ ఖో తం సరీరం తత్థేవ పరిపతి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. న చ, భిక్ఖవే, అభిన్నే సరీరే పంసుకూలం గహేతబ్బం. సో గణ్హేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

౧౩౮. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సఙ్ఘస్స చీవరే భాజీయమానే థేయ్యచిత్తో కుసం సఙ్కామేత్వా చీవరం అగ్గహేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౩౯. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా ఆనన్దో జన్తాఘరే అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో అన్తరవాసకం అత్తనో మఞ్ఞమానో నివాసేసి. అథ ఖో సో భిక్ఖు ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఏతదవోచ – ‘‘కిస్స మే త్వం, ఆవుసో ఆనన్ద, అన్తరవాసకం నివాసేసీ’’తి? ‘‘సకసఞ్ఞీ అహం, ఆవుసో’’తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, సకసఞ్ఞిస్సా’’తి.

౧౪౦. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా భిక్ఖూ గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తా సీహవిఘాసం పస్సిత్వా పచాపేత్వా పరిభుఞ్జింసు. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, సీహవిఘాసే’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా భిక్ఖూ గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తా బ్యగ్ఘవిఘాసం పస్సిత్వా… దీపివిఘాసం పస్సిత్వా… తరచ్ఛవిఘాసం పస్సిత్వా… కోకవిఘాసం పస్సిత్వా పచాపేత్వా పరిభుఞ్జింసు. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, తిరచ్ఛానగతపరిగ్గహే’’తి.

౧౪౧. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సఙ్ఘస్స ఓదనే భాజీయమానే – ‘అపరస్స భాగం దేహీ’తి అమూలకం అగ్గహేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి సమ్పజానముసావాదే పాచిత్తియస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సఙ్ఘస్స ఖాదనీయే భాజియమానే… సఙ్ఘస్స పూవే భాజియమానే… సఙ్ఘస్స ఉచ్ఛుమ్హి భాజియమానే… సఙ్ఘస్స తిమ్బరూసకే భాజియమానే – ‘అపరస్స భాగం దేహీ’తి అమూలకం అగ్గహేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే…. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి సమ్పజానముసావాదే పాచిత్తియస్సా’’తి.

౧౪౨. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు దుబ్భిక్ఖే ఓదనీయఘరం పవిసిత్వా పత్తపూరం ఓదనం థేయ్యచిత్తో అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు దుబ్భిక్ఖే సూనఘరం [సూనాఘరం (సీ. స్యా)] పవిసిత్వా పత్తపూరం మంసం థేయ్యచిత్తో అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు దుబ్భిక్ఖే పూవఘరం పవిసిత్వా పత్తపూరం పూవం థేయ్యచిత్తో అవహరి…పే… పత్తపూరా సక్ఖలియో థేయ్యచిత్తో అవహరి…పే… పత్తపూరే మోదకే థేయ్యచిత్తో అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౪౩. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు దివా పరిక్ఖారం పస్సిత్వా నిమిత్తం అకాసి – ‘‘రత్తిం అవహరిస్సామీ’’తి. సో తం మఞ్ఞమానో తం అవహరి…పే… తం మఞ్ఞమానో అఞ్ఞం అవహరి…పే… అఞ్ఞం మఞ్ఞమానో తం అవహరి…పే… అఞ్ఞం మఞ్ఞమానో అఞ్ఞం అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు దివా పరిక్ఖారం పస్సిత్వా నిమిత్తం అకాసి – ‘‘రత్తిం అవహరిస్సామీ’’తి. సో తం మఞ్ఞమానో అత్తనో పరిక్ఖారం అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

౧౪౪. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పీఠే థవికం పస్సిత్వా – ‘‘ఇతో గణ్హన్తో పారాజికో భవిస్సామీ’’తి సహ పీఠకేన సఙ్కామేత్వా అగ్గహేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సఙ్ఘస్స భిసిం థేయ్యచిత్తో అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౪౫. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు చీవరవంసే చీవరం థేయ్యచిత్తో అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు విహారే చీవరం అవహరిత్వా – ‘‘ఇతో నిక్ఖమన్తో పారాజికో భవిస్సామీ’’తి విహారా న నిక్ఖమి…పే… భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘నిక్ఖమి [నిక్ఖమేయ్య (సీ. స్యా.)] వా సో, భిక్ఖవే, మోఘపురిసో న వా నిక్ఖమి [నిక్ఖమేయ్య (సీ. స్యా.)], ఆపత్తి పారాజికస్సా’’తి.

౧౪౬. తేన ఖో పన సమయేన ద్వే భిక్ఖూ సహాయకా హోన్తి. ఏకో భిక్ఖు గామం పిణ్డాయ పావిసి. దుతియో భిక్ఖు సఙ్ఘస్స ఖాదనీయే భాజీయమానే సహాయకస్స భాగం గహేత్వా తస్స విస్ససన్తో పరిభుఞ్జి. సో జానిత్వా తం చోదేసి – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కిం చిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘విస్సాసగ్గాహో అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, విస్సాసగ్గాహే’’తి.

౧౪౭. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా భిక్ఖూ చీవరకమ్మం కరోన్తి. సఙ్ఘస్స ఖాదనీయే భాజీయమానే సబ్బేసం పటివిసా ఆహరిత్వా ఉపనిక్ఖిత్తా హోన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో పటివిసం అత్తనో మఞ్ఞమానో పరిభుఞ్జి. సో జానిత్వా తం చోదేసి – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘సకసఞ్ఞీ అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సకసఞ్ఞిస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా భిక్ఖూ చీవరకమ్మం కరోన్తి. సఙ్ఘస్స ఖాదనీయే భాజియమానే అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో పత్తేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో పటివిసో ఆహరిత్వా ఉపనిక్ఖిత్తో హోతి. పత్తసామికో భిక్ఖు అత్తనో మఞ్ఞమానో పరిభుఞ్జి. సో జానిత్వా తం చోదేసి – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సకసఞ్ఞిస్సా’’తి.

౧౪౮. తేన ఖో పన సమయేన అమ్బచోరకా అమ్బం పాతేత్వా భణ్డికం ఆదాయ అగమంసు. సామికా తే చోరకే అనుబన్ధింసు. చోరకా సామికే పస్సిత్వా భణ్డికం పాతేత్వా పలాయింసు. భిక్ఖూ పంసుకూలసఞ్ఞినో పటిగ్గహాపేత్వా పరిభుఞ్జింసు. సామికా తే భిక్ఖూ చోదేసుం – ‘‘అస్సమణాత్థ తుమ్హే’’తి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘కించిత్తా తుమ్హే, భిక్ఖవే’’తి? ‘‘పంసుకూలసఞ్ఞినో మయం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పంసుకూలసఞ్ఞిస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన జమ్బుచోరకా… లబుజచోరకా… పనసచోరకా… తాలపక్కచోరకా… ఉచ్ఛుచోరకా… తిమ్బరూసకచోరకా తిమ్బరూసకే ఉచ్చినిత్వా భణ్డికం ఆదాయ అగమంసు. సామికా తే చోరకే అనుబన్ధింసు. చోరకా సామికే పస్సిత్వా భణ్డికం పాతేత్వా పలాయింసు. భిక్ఖూ పంసుకూలసఞ్ఞినో పటిగ్గహాపేత్వా పరిభుఞ్జింసు. సామికా తే భిక్ఖూ చోదేసుం – ‘‘అస్సమణాత్థ తుమ్హే’’తి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పంసుకూలసఞ్ఞిస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అమ్బచోరకా అమ్బం పాతేత్వా భణ్డికం ఆదాయ అగమంసు. సామికా తే చోరకే అనుబన్ధింసు. చోరకా సామికే పస్సిత్వా భణ్డికం పాతేత్వా పలాయింసు. భిక్ఖూ – ‘పురే సామికా పస్సన్తీ’తి, థేయ్యచిత్తా పరిభుఞ్జింసు. సామికా తే భిక్ఖూ చోదేసుం – ‘‘అస్సమణాత్థ తుమ్హే’’తి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఆపన్నా పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన జమ్బుచోరకా… లబుజచోరకా… పనసచోరకా… తాలపక్కచోరకా… ఉచ్ఛుచోరకా… తిమ్బరూసకచోరకా తిమ్బరూసకే ఉచ్చినిత్వా భణ్డికం ఆదాయ అగమంసు. సామికా తే చోరకే అనుబన్ధింసు. చోరకా సామికే పస్సిత్వా భణ్డికం పాతేత్వా పలాయింసు. భిక్ఖూ – ‘పురే సామికా పస్సన్తీ’తి, థేయ్యచిత్తా పరిభుఞ్జింసు. సామికా తే భిక్ఖూ చోదేసుం – ‘‘అస్సమణాత్థ తుమ్హే’’తి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఆపన్నా పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సఙ్ఘస్స అమ్బం థేయ్యచిత్తో అవహరి… సఙ్ఘస్స జమ్బుం… సఙ్ఘస్స లబుజం… సఙ్ఘస్స పనసం… సఙ్ఘస్స తాలపక్కం… సఙ్ఘస్స ఉచ్ఛుం… సఙ్ఘస్స తిమ్బరూసకం థేయ్యచిత్తో అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౪౯. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పుప్ఫారామం గన్త్వా ఓచితం పుప్ఫం పఞ్చమాసగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పుప్ఫారామం గన్త్వా పుప్ఫం ఓచినిత్వా పఞ్చమాసగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౫౦. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గామకం గచ్ఛన్తో అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, తుయ్హం ఉపట్ఠాకకులం వుత్తో వజ్జేమీ’’తి. సో గన్త్వా ఏకం సాటకం ఆహరాపేత్వా అత్తనా పరిభుఞ్జి. సో జానిత్వా తం చోదేసి – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. న చ, భిక్ఖవే, వుత్తో వజ్జేమీతి వత్తబ్బో. యో వదేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గామకం గచ్ఛతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు తం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, మయ్హం ఉపట్ఠాకకులం వుత్తో వజ్జేహీ’’తి. సో గన్త్వా యుగసాటకం ఆహరాపేత్వా ఏకం అత్తనా పరిభుఞ్జి, ఏకం తస్స భిక్ఖునో అదాసి. సో జానిత్వా తం చోదేసి – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. న చ, భిక్ఖవే, వుత్తో వజ్జేహీతి వత్తబ్బో. యో వదేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గామకం గచ్ఛన్తో అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, తుయ్హం ఉపట్ఠాకకులం వుత్తో వజ్జేమీ’’తి. సోపి ఏవమాహ – ‘‘వుత్తో వజ్జేహీ’’తి. సో గన్త్వా ఆళ్హకం సప్పిం తులం గుళం దోణం తణ్డులం ఆహరాపేత్వా అత్తనా పరిభుఞ్జి. సో జానిత్వా తం చోదేసి – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. న చ, భిక్ఖవే, వుత్తో వజ్జేమీతి వత్తబ్బో, న చ వుత్తో వజ్జేహీతి వత్తబ్బో. యో వదేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

౧౫౧. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పురిసో మహగ్ఘం మణిం ఆదాయ అఞ్ఞతరేన భిక్ఖునా సద్ధిం అద్ధానమగ్గప్పటిపన్నో హోతి. అథ ఖో సో పురిసో సుఙ్కట్ఠానం పస్సిత్వా తస్స భిక్ఖునో అజానన్తస్స థవికాయ మణిం పక్ఖిపిత్వా సుఙ్కట్ఠానం అతిక్కమిత్వా అగ్గహేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, జానామీ’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అజానన్తస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పురిసో మహగ్ఘం మణిం ఆదాయ అఞ్ఞతరేన భిక్ఖునా సద్ధిం అద్ధానమగ్గప్పటిపన్నో హోతి. అథ ఖో సో పురిసో సుఙ్కట్ఠానం పస్సిత్వా గిలానాలయం కరిత్వా అత్తనో భణ్డికం తస్స భిక్ఖునో అదాసి. అథ ఖో సో పురిసో సుఙ్కట్ఠానం అతిక్కమిత్వా తం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఆహర మే, భన్తే, భణ్డికం; నాహం అకల్లకో’’తి. ‘‘కిస్స పన త్వం, ఆవుసో, ఏవరూపం అకాసీ’’తి? అథ ఖో సో పురిసో తస్స భిక్ఖునో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, జానామీ’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అజానన్తస్సా’’తి.

౧౫౨. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సత్థేన సద్ధిం అద్ధానమగ్గప్పటిపన్నో హోతి. అఞ్ఞతరో పురిసో తం భిక్ఖుం ఆమిసేన ఉపలాపేత్వా సుఙ్కట్ఠానం పస్సిత్వా మహగ్ఘం మణిం తస్స భిక్ఖునో అదాసి – ‘‘ఇమం, భన్తే, మణిం సుఙ్కట్ఠానం అతిక్కామేహీ’’తి. అథ ఖో సో భిక్ఖు తం మణిం సుఙ్కట్ఠానం అతిక్కామేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౫౩. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పాసే బన్ధం సూకరం కారుఞ్ఞేన ముఞ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘కారుఞ్ఞాధిప్పాయో అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, కారుఞ్ఞాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పాసే బన్ధం సూకరం – ‘‘పురే సామికా పస్సన్తీ’’తి, థేయ్యచిత్తో ముఞ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పాసే బన్ధం మిగం కారుఞ్ఞేన ముఞ్చి… పాసే బన్ధం మిగం – ‘‘పురే సామికా పస్సన్తీ’’తి, థేయ్యచిత్తో ముఞ్చి … కుమినే బన్ధే మచ్ఛే కారుఞ్ఞేన ముఞ్చి… కుమినే బన్ధే మచ్ఛే – ‘‘పురే సామికా పస్సన్తీ’’తి థేయ్యచిత్తో ముఞ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు యానే భణ్డం పస్సిత్వా – ‘‘ఇతో గణ్హన్తో పారాజికో భవిస్సామీ’’తి, అతిక్కమిత్వా పవట్టేత్వా [పవత్తేత్వా (క.)] అగ్గహేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు కులలేన ఉక్ఖిత్తం మంసపేసిం – ‘‘సామికానం దస్సామీ’’తి అగ్గహేసి. సామికా తం భిక్ఖుం చోదేసుం – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అథేయ్యచిత్తస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు కులలేన ఉక్ఖిత్తం మంసపేసిం – ‘‘పురే సామికా పస్సన్తీ’’తి, థేయ్యచిత్తో అగ్గహేసి. సామికా తం భిక్ఖుం చోదేసుం – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౫౪. తేన ఖో పన సమయేన మనుస్సా ఉళుమ్పం బన్ధిత్వా అచిరవతియా నదియా ఓసారేన్తి. బన్ధనే ఛిన్నే కట్ఠాని విప్పకిణ్ణాని అగమంసు. భిక్ఖూ పంసుకూలసఞ్ఞినో ఉత్తారేసుం. సామికా తే భిక్ఖూ చోదేసుం – ‘‘అస్సమణాత్థ తుమ్హే’’తి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పంసుకూలసఞ్ఞిస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన మనుస్సా ఉళుమ్పం బన్ధిత్వా అచిరవతియా నదియా ఓసారేన్తి. బన్ధనే ఛిన్నే కట్ఠాని విప్పకిణ్ణాని అగమంసు. భిక్ఖూ – ‘‘పురే సామికా పస్సన్తీ’’తి, థేయ్యచిత్తా ఉత్తారేసుం. సామికా తే భిక్ఖూ చోదేసుం – ‘‘అస్సమణాత్థ తుమ్హే’’తి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఆపన్నా పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో గోపాలకో రుక్ఖే సాటకం ఆలగ్గేత్వా ఉచ్చారం అగమాసి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పంసుకూలసఞ్ఞీ అగ్గహేసి. అథ ఖో సో గోపాలకో తం భిక్ఖుం చోదేసి – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పంసుకూలసఞ్ఞిస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో నదిం తరన్తస్స రజకానం హత్థతో ముత్తం సాటకం పాదే లగ్గం హోతి. సో భిక్ఖు – ‘‘సామికానం దస్సామీ’’తి అగ్గహేసి. సామికా తం భిక్ఖుం చోదేసుం – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అథేయ్యచిత్తస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో నదిం తరన్తస్స రజకానం హత్థతో ముత్తం సాటకం పాదే లగ్గం హోతి. సో భిక్ఖు – ‘‘పురే సామికా పస్సన్తీ’’తి, థేయ్యచిత్తో అగ్గహేసి. సామికా తం భిక్ఖుం చోదేసుం – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౫౫. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సప్పికుమ్భిం పస్సిత్వా థోకం థోకం పరిభుఞ్జి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా భిక్ఖూ సంవిదహిత్వా అగమంసు – ‘‘భణ్డం అవహరిస్సామా’’తి. ఏకో భణ్డం అవహరి. తే ఏవమాహంసు – ‘‘న మయం పారాజికా. యో అవహటో సో పారాజికో’’తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం… ‘‘ఆపత్తిం తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఆపన్నా పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా భిక్ఖూ సంవిదహిత్వా భణ్డం అవహరిత్వా భాజేసుం. తేహి భాజీయమానే ఏకమేకస్స పటివిసో న పఞ్చమాసకో పూరి. తే ఏవమాహంసు – ‘‘న మయం పారాజికా’’తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘ఆపత్తిం తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఆపన్నా పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సావత్థియం దుబ్భిక్ఖే ఆపణికస్స తణ్డులముట్ఠిం థేయ్యచిత్తో అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సావత్థియం దుబ్భిక్ఖే ఆపణికస్స ముగ్గముట్ఠిం… మాసముట్ఠిం… తిలముట్ఠిం థేయ్యచిత్తో అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన సావత్థియం అన్ధవనే చోరకా గావిం హన్త్వా మంసం ఖాదిత్వా సేసకం పటిసామేత్వా అగమంసు. భిక్ఖూ పంసుకూలసఞ్ఞినో పటిగ్గహాపేత్వా పరిభుఞ్జింసు. చోరకా తే భిక్ఖూ చోదేసుం – ‘‘అస్సమణాత్థ తుమ్హే’’తి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పంసుకూలసఞ్ఞిస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన సావత్థియం అన్ధవనే చోరకా సూకరం హన్త్వా మంసం ఖాదిత్వా సేసకం పటిసామేత్వా అగమంసు. భిక్ఖూ పంసుకూలసఞ్ఞినో పటిగ్గహాపేత్వా పరిభుఞ్జింసు. చోరకా తే భిక్ఖూ చోదేసుం – ‘‘అస్సమణాత్థ తుమ్హే’’తి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పంసుకూలసఞ్ఞిస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు తిణక్ఖేత్తం గన్త్వా లూతం తిణం పఞ్చమాసగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి …పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు తిణక్ఖేత్తం గన్త్వా తిణం లాయిత్వా పఞ్చమాసగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౫౬. తేన ఖో పన సమయేన ఆగన్తుకా భిక్ఖూ సఙ్ఘస్స అమ్బం భాజాపేత్వా పరిభుఞ్జింసు. ఆవాసికా భిక్ఖూ తే భిక్ఖూ చోదేసుం – ‘‘అస్సమణాత్థ తుమ్హే’’తి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘కించిత్తా తుమ్హే, భిక్ఖవే’’తి? ‘‘పరిభోగత్థాయ [పరిభోగత్థా (సీ.)] మయం భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పరిభోగత్థాయా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఆగన్తుకా భిక్ఖూ సఙ్ఘస్స జమ్బుం… సఙ్ఘస్స లబుజం… సఙ్ఘస్స పనసం… సఙ్ఘస్స తాలపక్కం… సఙ్ఘస్స ఉచ్ఛుం… సఙ్ఘస్స తిమ్బరూసకం భాజాపేత్వా పరిభుఞ్జింసు. ఆవాసికా భిక్ఖూ తే భిక్ఖూ చోదేసుం – ‘‘అస్సమణాత్థ, తుమ్హే’’తి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పరిభోగత్థాయా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అమ్బపాలకా భిక్ఖూనం అమ్బఫలం దేన్తి. భిక్ఖూ – ‘‘గోపేతుం ఇమే ఇస్సరా, నయిమే దాతు’’న్తి, కుక్కుచ్చాయన్తా న పటిగ్గణ్హన్తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, గోపకస్స దానే’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన జమ్బుపాలకా… లబుజపాలకా… పనసపాలకా… తాలపక్కపాలకా… ఉచ్ఛుపాలకా… తిమ్బరూసకపాలకా భిక్ఖూనం తిమ్బరూసకం దేన్తి. భిక్ఖూ – ‘‘గోపేతుం ఇమే ఇస్సరా, నయిమే దాతు’’న్తి, కుక్కుచ్చాయన్తా న పటిగ్గణ్హన్తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, గోపకస్స దానే’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సఙ్ఘస్స దారుం తావకాలికం హరిత్వా అత్తనో విహారస్స కుట్టం ఉపత్థమ్భేసి. భిక్ఖూ తం భిక్ఖుం చోదేసుం – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘తావకాలికో అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, తావకాలికే’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సఙ్ఘస్స ఉదకం థేయ్యచిత్తో అవహరి… సఙ్ఘస్స మత్తికం థేయ్యచిత్తో అవహరి… సఙ్ఘస్స పుఞ్జకితం తిణం థేయ్యచిత్తో అవహరి… తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సఙ్ఘస్స పుఞ్జకితం తిణం థేయ్యచిత్తో ఝాపేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సఙ్ఘస్స మఞ్చం థేయ్యచిత్తో అవహరి… తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సఙ్ఘస్స పీఠం… సఙ్ఘస్స భిసిం… సఙ్ఘస్స బిబ్బోహనం [బిమ్బోహనం (సీ. స్యా.)] … సఙ్ఘస్స కవాటం… సఙ్ఘస్స ఆలోకసన్ధిం… సఙ్ఘస్స గోపానసిం థేయ్యచిత్తో అవహరి… తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౫౭. [చూళవ. ౩౨౪] తేన ఖో పన సమయేన భిక్ఖూ అఞ్ఞతరస్స ఉపాసకస్స విహారపరిభోగం సేనాసనం అఞ్ఞత్ర పరిభుఞ్జన్తి. అథ ఖో సో ఉపాసకో ఉజ్ఝాయతి ఖియ్యతి విపాచేతి – ‘‘కథఞ్హి నామ భదన్తా అఞ్ఞత్ర పరిభోగం అఞ్ఞత్ర పరిభుఞ్జిస్సన్తీ’’తి! భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘న, భిక్ఖవే, అఞ్ఞత్ర పరిభోగో అఞ్ఞత్ర పరిభుఞ్జితబ్బో. యో పరిభుఞ్జేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

[చూళవ. ౩౨౪] తేన ఖో పన సమయేన భిక్ఖూ ఉపోసథగ్గమ్పి సన్నిసజ్జమ్పి హరితుం కుక్కుచ్చాయన్తా ఛమాయం నిసీదన్తి. గత్తానిపి చీవరానిపి పంసుకితాని హోన్తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, తావకాలికం హరితు’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన చమ్పాయం థుల్లనన్దాయ భిక్ఖునియా అన్తేవాసినీ భిక్ఖునీ థుల్లనన్దాయ భిక్ఖునియా ఉపట్ఠాకకులం గన్త్వా – ‘‘అయ్యా ఇచ్ఛతి తేకటులయాగుం పాతు’’న్తి, పచాపేత్వా హరిత్వా అత్తనా పరిభుఞ్జి. సా జానిత్వా తం చోదేసి – ‘‘అస్సమణీసి త్వ’’న్తి. తస్సా కుక్కుచ్చం అహోసి. అథ ఖో సా భిక్ఖునీ భిక్ఖునీనం ఏతమత్థం ఆరోచేసి. భిక్ఖునియో భిక్ఖూనం ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. భిక్ఖూ భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స; ఆపత్తి సమ్పజానముసావాదే పాచిత్తియస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన రాజగహే థుల్లనన్దాయ భిక్ఖునియా అన్తేవాసినీ భిక్ఖునీ థుల్లనన్దాయ భిక్ఖునియా ఉపట్ఠాకకులం గన్త్వా – ‘‘అయ్యా ఇచ్ఛతి మధుగోళకం ఖాదితు’’న్తి, పచాపేత్వా హరిత్వా అత్తనా పరిభుఞ్జి. సా జానిత్వా తం చోదేసి – ‘‘అస్సమణీసి త్వ’’న్తి. తస్సా కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స; ఆపత్తి సమ్పజానముసావాదే పాచిత్తియస్సా’’తి.

౧౫౮. తేన ఖో పన సమయేన వేసాలియం ఆయస్మతో అజ్జుకస్స ఉపట్ఠాకస్స గహపతినో ద్వే దారకా హోన్తి – పుత్తో చ భాగినేయ్యో చ. అథ ఖో సో గహపతి ఆయస్మన్తం అజ్జుకం ఏతదవోచ – ‘‘ఇమం, భన్తే, ఓకాసం యో ఇమేసం ద్విన్నం దారకానం సద్ధో హోతి పసన్నో తస్స ఆచిక్ఖేయ్యాసీ’’తి [ఆచిక్ఖేయ్యాసీతి సో కాలమకాసి (స్యా.)]. తేన ఖో పన సమయేన తస్స గహపతినో భాగినేయ్యో సద్ధో హోతి పసన్నో. అథ ఖో ఆయస్మా అజ్జుకో తం ఓకాసం తస్స దారకస్స ఆచిక్ఖి. సో తేన సాపతేయ్యేన కుటుమ్బఞ్చ సణ్ఠపేసి దానఞ్చ పట్ఠపేసి. అథ ఖో తస్స గహపతినో పుత్తో ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఏతదవోచ – ‘‘కో ను ఖో, భన్తే ఆనన్ద, పితునో దాయజ్జో – పుత్తో వా భాగినేయ్యో వా’’తి? ‘‘పుత్తో ఖో, ఆవుసో, పితునో దాయజ్జో’’తి. ‘‘అయం, భన్తే, అయ్యో అజ్జుకో అమ్హాకం సాపతేయ్యం అమ్హాకం మేథునకస్స ఆచిక్ఖీ’’తి. ‘‘అస్సమణో, ఆవుసో, ఆయస్మా అజ్జుకో’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా అజ్జుకో ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఏతదవోచ – ‘‘దేహి మే, ఆవుసో ఆనన్ద, వినిచ్ఛయ’’న్తి. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా ఉపాలి ఆయస్మతో అజ్జుకస్స పక్ఖో హోతి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉపాలి ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఏతదవోచ – ‘‘యో ను ఖో, ఆవుసో ఆనన్ద, సామికేన ‘ఇమం ఓకాసం ఇత్థన్నామస్స ఆచిక్ఖేయ్యాసీ’తి వుత్తో తస్స ఆచిక్ఖతి, కిం సో ఆపజ్జతీ’’తి? ‘‘న, భన్తే, కిఞ్చి ఆపజ్జతి, అన్తమసో దుక్కటమత్తమ్పీ’’తి. ‘‘అయం, ఆవుసో, ఆయస్మా అజ్జుకో సామికేన – ‘ఇమం ఓకాసం ఇత్థన్నామస్స ఆచిక్ఖా’తి వుత్తో తస్స ఆచిక్ఖతి; అనాపత్తి, ఆవుసో, ఆయస్మతో అజ్జుకస్సా’’తి.

౧౫౯. తేన ఖో పన సమయేన బారాణసియం ఆయస్మతో పిలిన్దవచ్ఛస్స ఉపట్ఠాకకులం చోరేహి ఉపద్దుతం హోతి. ద్వే చ దారకా నీతా హోన్తి. అథ ఖో ఆయస్మా పిలిన్దవచ్ఛో తే దారకే ఇద్ధియా ఆనేత్వా పాసాదే ఠపేసి. మనుస్సా తే దారకే పస్సిత్వా – ‘‘అయ్యస్సాయం పిలిన్దవచ్ఛస్స ఇద్ధానుభావో’’తి, ఆయస్మన్తే పిలిన్దవచ్ఛే అభిప్పసీదింసు. భిక్ఖూ ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా పిలిన్దవచ్ఛో చోరేహి నీతే దారకే ఆనేస్సతీ’’తి! భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే [ఇద్ధిమతో (సీ.), ఇద్ధిమన్తస్స (స్యా.)], ఇద్ధిమస్స ఇద్ధివిసయే’’తి.

౧౬౦. తేన ఖో పన సమయేన ద్వే భిక్ఖూ సహాయకా హోన్తి – పణ్డుకో చ కపిలో చ. ఏకో గామకే విహరతి, ఏకో కోసమ్బియం. అథ ఖో తస్స భిక్ఖునో గామకా కోసమ్బిం గచ్ఛన్తస్స అన్తరామగ్గే నదిం తరన్తస్స సూకరికానం హత్థతో ముత్తా మేదవట్టి పాదే లగ్గా హోతి. సో భిక్ఖు – ‘‘సామికానం దస్సామీ’’తి అగ్గహేసి. సామికా తం భిక్ఖుం చోదేసుం – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తం ఉత్తిణ్ణం గోపాలికా [అఞ్ఞతరా గోపాలికా (సీ. స్యా.)] పస్సిత్వా ఏతదవోచ – ‘‘ఏహి, భన్తే, మేథునం ధమ్మం పటిసేవా’’తి. సో – ‘‘పకతియాపాహం అస్సమణో’’తి తస్సా మేథునం ధమ్మం పటిసేవిత్వా కోసమ్బిం గన్త్వా భిక్ఖూనం ఏతమత్థం ఆరోచేసి. భిక్ఖూ భగవతో ఏతమత్థం ఓరోచేసుం. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, అదిన్నాదానే పారాజికస్స; ఆపత్తి మేథునధమ్మసమాయోగే పారాజికస్సా’’తి.

౧౬౧. తేన ఖో పన సమయేన సాగలాయం ఆయస్మతో దళ్హికస్స సద్ధివిహారికో భిక్ఖు అనభిరతియా పీళితో ఆపణికస్స వేఠనం అవహరిత్వా ఆయస్మన్తం దళ్హికం ఏతదవోచ – ‘‘అస్సమణో అహం, భన్తే, విబ్భమిస్సామీ’’తి. ‘‘కిం తయా, ఆవుసో, కత’’న్తి? సో తమత్థం ఆరోచేసి. ఆహరాపేత్వా అగ్ఘాపేసి. తం అగ్ఘాపేన్తం న పఞ్చమాసకే అగ్ఘతి. ‘‘అనాపత్తి, ఆవుసో, పారాజికస్సా’’తి. ధమ్మకథం అకాసి. సో భిక్ఖు అభిరమతీతి [అభిరమీతి (సీ. స్యా.)].

దుతియపారాజికం సమత్తం.

౩. తతియపారాజికం

౧౬౨. [ఇదం వత్థు సం. ని. ౫.౯౮౫] తేన సమయేన బుద్ధో భగవా వేసాలియం విహరతి మహావనే కూటాగారసాలాయం. తేన ఖో పన సమయేన భగవా భిక్ఖూనం అనేకపరియాయేన అసుభకథం కథేతి, అసుభాయ వణ్ణం భాసతి, అసుభభావనాయ వణ్ణం భాసతి, ఆదిస్స ఆదిస్స అసుభసమాపత్తియా వణ్ణం భాసతి. అథ ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘ఇచ్ఛామహం, భిక్ఖవే, అద్ధమాసం పటిసల్లీయితుం. నమ్హి కేనచి ఉపసఙ్కమితబ్బో, అఞ్ఞత్ర ఏకేన పిణ్డపాతనీహారకేనా’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి, ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో పటిస్సుణిత్వా నాస్సుధ కోచి భగవన్తం ఉపసఙ్కమతి, అఞ్ఞత్ర ఏకేన పిణ్డపాతనీహారకేన. భిక్ఖూ – ‘‘భగవా ఖో అనేకపరియాయేన అసుభకథం కథేతి, అసుభాయ వణ్ణం భాసతి, అసుభభావనాయ వణ్ణం భాసతి, ఆదిస్స ఆదిస్స అసుభసమాపత్తియా వణ్ణం భాసతీ’’తి (తే) [( ) (?) ఏవముపరిపి ఈదిసేసు ఠానేసు] అనేకాకారవోకారం అసుభభావనానుయోగమనుయుత్తా విహరన్తి. తే సకేన కాయేన అట్టీయన్తి హరాయన్తి జిగుచ్ఛన్తి. సేయ్యథాపి నామ ఇత్థీ వా పురిసో వా దహరో యువా మణ్డనకజాతికో సీసంన్హాతో అహికుణపేన వా కుక్కురకుణపేన వా మనుస్సకుణపేన వా కణ్ఠే ఆసత్తేన అట్టీయేయ్య హరాయేయ్య జిగుచ్ఛేయ్య, ఏవమేవ తే భిక్ఖూ సకేన కాయేన అట్టీయన్తా హరాయన్తా జిగుచ్ఛన్తా అత్తనాపి అత్తానం జీవితా వోరోపేన్తి, అఞ్ఞమఞ్ఞమ్పి జీవితా వోరోపేన్తి, మిగలణ్డికమ్పి సమణకుత్తకం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవం వదన్తి – ‘‘సాధు నో, ఆవుసో, జీవితా వోరోపేహి. ఇదం తే పత్తచీవరం భవిస్సతీ’’తి. అథ ఖో మిగలణ్డికో సమణకుత్తకో పత్తచీవరేహి భటో సమ్బహులే భిక్ఖూ జీవితా వోరోపేత్వా లోహితకం [లోహితగతం (క.)] అసిం ఆదాయ యేన వగ్గముదా నదీ తేనుపసఙ్కమి.

౧౬౩. అథ ఖో మిగలణ్డికస్స సమణకుత్తకస్స లోహితకం తం అసిం ధోవన్తస్స అహుదేవ కుక్కుచ్చం అహు విప్పటిసారో – ‘‘అలాభా వత మే, న వత మే లాభా; దుల్లద్ధం వత మే, న వత మే సులద్ధం. బహుం వత మయా అపుఞ్ఞం పసుతం, యోహం భిక్ఖూ సీలవన్తే కల్యాణధమ్మే జీవితా వోరోపేసి’’న్తి. అథ ఖో అఞ్ఞతరా మారకాయికా దేవతా అభిజ్జమానే ఉదకే ఆగన్త్వా మిగలణ్డికం సమణకుత్తకం ఏతదవోచ – ‘‘సాధు సాధు సప్పురిస, లాభా తే సప్పురిస, సులద్ధం తే సప్పురిస. బహుం తయా సప్పురిస పుఞ్ఞం పసుతం, యం త్వం అతిణ్ణే తారేసీ’’తి. అథ ఖో మిగలణ్డికో సమణకుత్తకో – ‘‘లాభా కిర మే, సులద్ధం కిర మే, బహుం కిర మయా పుఞ్ఞం పసుతం, అతిణ్ణో కిరాహం తారేమీ’’తి తిణ్హం అసిం ఆదాయ విహారేన విహారం పరివేణేన పరివేణం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవం వదేతి – ‘‘కో అతిణ్ణో, కం తారేమీ’’తి? తత్థ యే తే భిక్ఖూ అవీతరాగా తేసం తస్మిం సమయే హోతియేవ భయం హోతి ఛమ్భితత్తం హోతి లోమహంసో. యే పన తే భిక్ఖూ వీతరాగా తేసం తస్మిం సమయే న హోతి భయం న హోతి ఛమ్భితత్తం న హోతి లోమహంసో. అథ ఖో మిగలణ్డికో సమణకుత్తకో ఏకమ్పి భిక్ఖుం ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి, ద్వేపి భిక్ఖూ ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి, తయోపి భిక్ఖూ ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి, చత్తారోపి భిక్ఖూ ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి, పఞ్చపి భిక్ఖూ ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి, దసపి భిక్ఖూ ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి, వీసమ్పి భిక్ఖూ ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి, తింసమ్పి భిక్ఖూ ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి, చత్తాలీసమ్పి భిక్ఖూ ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి, పఞ్ఞాసమ్పి భిక్ఖూ ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి, సట్ఠిమ్పి భిక్ఖూ ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి.

౧౬౪. అథ ఖో భగవా తస్స అద్ధమాసస్స అచ్చయేన పటిసల్లానా వుట్ఠితో ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘కిం ను ఖో, ఆనన్ద, తనుభూతో వియ భిక్ఖుసఙ్ఘో’’తి? ‘‘తథా హి పన, భన్తే, భగవా భిక్ఖూనం అనేకపరియాయేన అసుభకథం కథేతి, అసుభాయ వణ్ణం భాసతి, అసుభభావనాయ వణ్ణం భాసతి, ఆదిస్స ఆదిస్స అసుభసమాపత్తియా వణ్ణం భాసతి. తే చ, భన్తే, భిక్ఖూ – ‘భగవా ఖో అనేకపరియాయేన అసుభకథం కథేతి, అసుభాయ వణ్ణం భాసతి, అసుభభావనాయ వణ్ణం భాసతి, ఆదిస్స ఆదిస్స అసుభసమాపత్తియా వణ్ణం భాసతీ’తి, తే అనేకాకారవోకారం అసుభభావనానుయోగమనుయుత్తా విహరన్తి. తే సకేన కాయేన అట్టీయన్తి హరాయన్తి జిగుచ్ఛన్తి. సేయ్యథాపి నామ ఇత్థీ వా పురిసో వా దహరో యువా మణ్డనకజాతికో సీసంన్హాతో అహికుణపేన వా కుక్కురకుణపేన వా మనుస్సకుణపేన వా కణ్ఠే ఆసత్తేన అట్టీయేయ్య హరాయేయ్య జిగుచ్ఛేయ్య, ఏవమేవ తే భిక్ఖూ సకేన కాయేన అట్టీయన్తా హరాయన్తా జిగుచ్ఛన్తా అత్తనాపి అత్తానం జీవితా వోరోపేన్తి, అఞ్ఞమఞ్ఞమ్పి జీవితా వోరోపేన్తి, మిగలణ్డికమ్పి సమణకుత్తకం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవం వదన్తి – ‘సాధు నో, ఆవుసో, జీవితా వోరోపేహి. ఇదం తే పత్తచీవరం భవిస్సతీ’తి. అథ ఖో, భన్తే, మిగలణ్డికో సమణకుత్తకో పత్తచీవరేహి భటో ఏకమ్పి భిక్ఖుం ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి…పే… సట్ఠిమ్పి భిక్ఖూ ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి. సాధు, భన్తే, భగవా అఞ్ఞం పరియాయం ఆచిక్ఖతు యథాయం భిక్ఖుసఙ్ఘో అఞ్ఞాయ సణ్ఠహేయ్యా’’తి. ‘‘తేనహానన్ద, యావతికా భిక్ఖూ వేసాలిం ఉపనిస్సాయ విహరన్తి తే సబ్బే ఉపట్ఠానసాలాయం సన్నిపాతేహీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి, ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పటిస్సుణిత్వా యావతికా భిక్ఖూ వేసాలిం ఉపనిస్సాయ విహరన్తి తే సబ్బే ఉపట్ఠానసాలాయం సన్నిపాతేత్వా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘సన్నిపతితో, భన్తే భిక్ఖుసఙ్ఘో; యస్స దాని, భన్తే, భగవా కాలం మఞ్ఞతీ’’తి.

౧౬౫. అథ ఖో భగవా యేన ఉపట్ఠానసాలా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. నిసజ్జ ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘అయమ్పి ఖో, భిక్ఖవే, ఆనాపానస్సతిసమాధి భావితో బహులీకతో సన్తో చేవ పణీతో చ అసేచనకో చ సుఖో చ విహారో ఉప్పన్నుప్పన్నే చ పాపకే అకుసలే ధమ్మే ఠానసో అన్తరధాపేతి వూపసమేతి. సేయ్యథాపి, భిక్ఖవే, గిమ్హానం పచ్ఛిమే మాసే ఉహతం [ఊహతం (క.)] రజోజల్లం తమేనం మహా అకాలమేఘో ఠానసో అన్తరధాపేతి వూపసమేతి, ఏవమేవ ఖో, భిక్ఖవే, ఆనాపానస్సతిసమాధి భావితో బహులీకతో సన్తో చేవ పణీతో చ అసేచనకో చ సుఖో చ విహారో ఉప్పన్నుప్పన్నే చ పాపకే అకుసలే ధమ్మే ఠానసో అన్తరధాపేతి వూపసమేతి. కథం భావితో చ, భిక్ఖవే, ఆనాపానస్సతిసమాధి కథం బహులీకతో సన్తో చేవ పణీతో చ అసేచనకో చ సుఖో చ విహారో ఉప్పన్నుప్పన్నే చ పాపకే అకుసలే ధమ్మే ఠానసో అన్తరధాపేతి వూపసమేతి? ఇధ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు అరఞ్ఞగతో వా రుక్ఖమూలగతో వా సుఞ్ఞాగారగతో వా నిసీదతి పల్లఙ్కం ఆభుజిత్వా ఉజుం కాయం పణిధాయ పరిముఖం సతిం ఉపట్ఠపేత్వా. సో సతోవ అస్ససతి సతో పస్ససతి. దీఘం వా అస్ససన్తో దీఘం అస్ససామీతి పజానాతి, దీఘం వా పస్ససన్తో దీఘం పస్ససామీతి పజానాతి. రస్సం వా అస్ససన్తో రస్సం అస్ససామీతి పజానాతి, రస్సం వా పస్ససన్తో రస్సం పస్ససామీతి పజానాతి. సబ్బకాయప్పటిసంవేదీ అస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. సబ్బకాయప్పటిసంవేదీ పస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. పస్సమ్భయం కాయసఙ్ఖారం అస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. పస్సమ్భయం కాయసఙ్ఖారం పస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. పీతిప్పటిసంవేదీ అస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. పీతిప్పటిసంవేదీ పస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. సుఖప్పటిసంవేదీ అస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. సుఖప్పటిసంవేదీ పస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. చిత్తసఙ్ఖారప్పటిసంవేదీ అస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. చిత్తసఙ్ఖారప్పటిసంవేదీ పస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. పస్సమ్భయం చిత్తసఙ్ఖారం అస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. పస్సమ్భయం చిత్తసఙ్ఖారం పస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. చిత్తప్పటిసంవేదీ అస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. చిత్తప్పటిసంవేదీ పస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. అభిప్పమోదయం చిత్తం…పే… సమాదహం చిత్తం…పే… విమోచయం చిత్తం…పే… అనిచ్చానుపస్సీ…పే… విరాగానుపస్సీ…పే… నిరోధానుపస్సీ…పే… పటినిస్సగ్గానుపస్సీ అస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. పటినిస్సగ్గానుపస్సీ పస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. ఏవం భావితో ఖో, భిక్ఖవే, ఆనాపానస్సతిసమాధి ఏవం బహులీకతో సన్తో చేవ పణీతో చ అసేచనకో చ సుఖో చ విహారో ఉప్పన్నుప్పన్నే చ పాపకే అకుసలే ధమ్మే ఠానసో అన్తరధాపేతి వూపసమేతీ’’తి.

౧౬౬. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా భిక్ఖూ పటిపుచ్ఛి – ‘‘సచ్చం కిర, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ అత్తనాపి అత్తానం జీవితా వోరోపేన్తి, అఞ్ఞమఞ్ఞమ్పి జీవితా వోరోపేన్తి మిగలణ్డికమ్పి సమణకుత్తకం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవం వదన్తి – ‘సాధు నో, ఆవుసో, జీవితా వోరోపేహి, ఇదం తే పత్తచీవరం భవిస్సతీ’’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా – ‘‘అననుచ్ఛవికం, భిక్ఖవే, తేసం భిక్ఖూనం అననులోమికం అప్పటిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ తే, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ అత్తనాపి అత్తానం జీవితా వోరోపేస్సన్తి, అఞ్ఞమఞ్ఞమ్పి జీవితా వోరోపేస్సన్తి, మిగలణ్డికమ్పి సమణకుత్తకం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవం వక్ఖన్తి – ‘సాధు నో, ఆవుసో, జీవితా వోరోపేహి, ఇదం తే పత్తచీవరం భవిస్సతీ’తి. నేతం, భిక్ఖవే, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౧౬౭. ‘‘యో పన భిక్ఖు సఞ్చిచ్చ మనుస్సవిగ్గహం జీవితా వోరోపేయ్య సత్థహారకం వాస్స పరియేసేయ్య, అయమ్పి పారాజికో హోతి అసంవాసో’’తి.

ఏవఞ్చిదం భగవతా భిక్ఖూనం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం హోతి.

౧౬౮. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో ఉపాసకో గిలానో హోతి. తస్స పజాపతి అభిరూపా హోతి దస్సనీయా పాసాదికా. ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ తస్సా ఇత్థియా పటిబద్ధచిత్తా హోన్తి. అథ ఖో ఛబ్బగ్గియానం భిక్ఖూనం ఏతదహోసి – ‘‘సచే ఖో సో, ఆవుసో, ఉపాసకో జీవిస్సతి న మయం తం ఇత్థిం లభిస్సామ. హన్ద మయం, ఆవుసో, తస్స ఉపాసకస్స మరణవణ్ణం సంవణ్ణేమా’’తి. అథ ఖో ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ యేన సో ఉపాసకో తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా తం ఉపాసకం ఏతదవోచుం – ‘‘త్వం ఖోసి, ఉపాసక, కతకల్యాణో కతకుసలో కతభీరుత్తాణో అకతపాపో అకతలుద్దో అకతకిబ్బిసో. కతం తయా కల్యాణం, అకతం తయా పాపం. కిం తుయ్హిమినా పాపకేన దుజ్జీవితేన! మతం తే జీవితా సేయ్యో. ఇతో త్వం కాలఙ్కతో కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జిస్ససి. తత్థ దిబ్బేహి పఞ్చహి కామగుణేహి సమప్పితో సమఙ్గీభూతో పరిచారేస్ససీ’’తి.

౧౬౯. అథ ఖో సో ఉపాసకో – ‘‘సచ్చం ఖో అయ్యా ఆహంసు. అహఞ్హి కతకల్యాణో కతకుసలో కతభీరుత్తాణో అకతపాపో అకతలుద్దో అకతకిబ్బిసో. కతం మయా కల్యాణం, అకతం మయా పాపం. కిం మయ్హిమినా పాపకేన దుజ్జీవితేన! మతం మే జీవితా సేయ్యో. ఇతో అహం కాలఙ్కతో కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జిస్సామి. తత్థ దిబ్బేహి పఞ్చహి కామగుణేహి సమప్పితో సమఙ్గీభూతో పరిచారేస్సామీ’’తి, సో అసప్పాయాని చేవ భోజనాని భుఞ్జి అసప్పాయాని చ ఖాదనీయాని ఖాది అసప్పాయాని చ సాయనీయాని సాయి అసప్పాయాని చ పానాని పివి. తస్స అసప్పాయాని చేవ భోజనాని భుఞ్జతో అసప్పాయాని చ ఖాదనీయాని ఖాదతో అసప్పాయాని చ సాయనీయాని సాయతో అసప్పాయాని చ పానాని పివతో ఖరో ఆబాధో ఉప్పజ్జి. సో తేనేవ ఆబాధేన కాలమకాసి. తస్స పజాపతి ఉజ్ఝాయతి ఖియ్యతి విపాచేతి – ‘‘అలజ్జినో ఇమే సమణా సక్యపుత్తియా దుస్సీలా ముసావాదినో. ఇమే హి నామ ధమ్మచారినో సమచారినో బ్రహ్మచారినో సచ్చవాదినో సీలవన్తో కల్యాణధమ్మా పటిజానిస్సన్తి! నత్థి ఇమేసం సామఞ్ఞం నత్థి ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం, నట్ఠం ఇమేసం సామఞ్ఞం నట్ఠం ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం, కుతో ఇమేసం సామఞ్ఞం కుతో ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం, అపగతా ఇమే సామఞ్ఞా అపగతా ఇమే బ్రహ్మఞ్ఞా. ఇమే మే సామికస్స మరణవణ్ణం సంవణ్ణేసుం. ఇమేహి మే సామికో మారితో’’తి. అఞ్ఞేపి మనుస్సా ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘అలజ్జినో ఇమే సమణా సక్యపుత్తియా దుస్సీలా ముసావాదినో. ఇమే హి నామ ధమ్మచారినో సమచారినో బ్రహ్మచారినో సచ్చవాదినో సీలవన్తో కల్యాణధమ్మా పటిజానిస్సన్తి! నత్థి ఇమేసం సామఞ్ఞం నత్థి ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం, నట్ఠం ఇమేసం సామఞ్ఞం నట్ఠం ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం, కుతో ఇమేసం సామఞ్ఞం కుతో ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం, అపగతా ఇమే సామఞ్ఞా అపగతా ఇమే బ్రహ్మఞ్ఞా. ఇమే ఉపాసకస్స మరణవణ్ణం సంవణ్ణేసుం. ఇమేహి ఉపాసకో మారితో’’తి. అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తేసం మనుస్సానం ఉజ్ఝాయన్తానం ఖియ్యన్తానం విపాచేన్తానం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ ఉపాసకస్స మరణవణ్ణం సంవణ్ణిస్సన్తీ’’తి!

౧౭౦. అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఉపాసకస్స మరణవణ్ణం సంవణ్ణేథా’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా – ‘‘అననుచ్ఛవికం, మోఘపురిసా, అననులోమికం అప్పటిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ తుమ్హే, మోఘపురిసా, ఉపాసకస్స మరణవణ్ణం సంవణ్ణిస్సథ! నేతం, మోఘపురిసా, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౧౭౧. ‘‘యో పన భిక్ఖు సఞ్చిచ్చ మనుస్సవిగ్గహం జీవితా వోరోపేయ్య సత్థహారకం వాస్స పరియేసేయ్య మరణవణ్ణం వా సంవణ్ణేయ్య మరణాయ వా సమాదపేయ్య – ‘అమ్భో పురిస, కిం తుయ్హిమినా పాపకేన దుజ్జీవితేన, మతం తే జీవితా సేయ్యో’తి, ఇతి చిత్తమనో చిత్తసఙ్కప్పో అనేకపరియాయేన మరణవణ్ణం వా సంవణ్ణేయ్య, మరణాయ వా సమాదపేయ్య, అయమ్పి పారాజికో హోతి అసంవాసో’’తి.

౧౭౨. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

సఞ్చిచ్చాతి జానన్తో సఞ్జానన్తో చేచ్చ అభివితరిత్వా వీతిక్కమో.

మనుస్సవిగ్గహో నామ యం మాతుకుచ్ఛిస్మిం పఠమం చిత్తం ఉప్పన్నం పఠమం విఞ్ఞాణం పాతుభూతం, యావ మరణకాలా ఏత్థన్తరే ఏసో మనుస్సవిగ్గహో నామ.

జీవితా వోరోపేయ్యాతి జీవితిన్ద్రియం ఉపచ్ఛిన్దతి ఉపరోధేతి సన్తతిం వికోపేతి.

సత్థహారకం వాస్స పరియేసేయ్యాతి అసిం వా సత్తిం వా భేణ్డిం వా [భేన్దిం వా (క.)] లగుళం వా [సూలంవా లగుళంవా (స్యా.)] పాసాణం వా సత్థం వా విసం వా రజ్జుం వా.

మరణవణ్ణం వా సంవణ్ణేయ్యాతి జీవితే ఆదీనవం దస్సేతి, మరణే వణ్ణం భణతి.

మరణాయ వా సమాదపేయ్యాతి సత్థం వా ఆహర, విసం వా ఖాద, రజ్జుయా వా ఉబ్బన్ధిత్వా కాలఙ్కరోహీతి.

అమ్భో పురిసాతి ఆలపనాధివచనమేతం.

కిం తుయ్హిమినా పాపకేన దుజ్జీవితేనాతి పాపకం నామ జీవితం అడ్ఢానం జీవితం ఉపాదాయ దలిద్దానం జీవితం పాపకం లామకం, సధనానం జీవితం ఉపాదాయ అధనానం జీవితం పాపకం, దేవానం జీవితం ఉపాదాయ మనుస్సానం జీవితం పాపకం.

దుజ్జీవితం నామ హత్థచ్ఛిన్నస్స పాదచ్ఛిన్నస్స హత్థపాదచ్ఛిన్నస్స కణ్ణచ్ఛిన్నస్స నాసచ్ఛిన్నస్స కణ్ణనాసచ్ఛిన్నస్స, ఇమినా చ పాపకేన ఇమినా చ దుజ్జీవితేన మతం తే జీవితా సేయ్యోతి.

ఇతి చిత్తమనోతి యం చిత్తం తం మనో, యం మనో తం చిత్తం.

చిత్తసఙ్కప్పోతి మరణసఞ్ఞీ మరణచేతనో మరణాధిప్పాయో.

అనేకపరియాయేనాతి ఉచ్చావచేహి ఆకారేహి.

మరణవణ్ణం వా సంవణ్ణేయ్యాతి జీవితే ఆదీనవం దస్సేతి, మరణే వణ్ణం భణతి – ‘‘ఇతో త్వం కాలఙ్కతో కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జిస్ససి, తత్థ దిబ్బేహి పఞ్చహి కామగుణేహి సమప్పితో సమఙ్గీభూతో పరిచారేస్ససీ’’తి.

మరణాయ వా సమాదపేయ్యాతి సత్థం వా ఆహర, విసం వా ఖాద, రజ్జుయా వా ఉబ్బన్ధిత్వా కాలఙ్కరోహి, సోబ్భే వా నరకే వా పపాతే వా పపతాతి.

అయమ్పీతి పురిమే ఉపాదాయ వుచ్చతి.

పారాజికో హోతీతి సేయ్యథాపి నామ పుథుసిలా ద్విధా భిన్నా [ద్వేధా భిన్నా (స్యా.)] అప్పటిసన్ధికా హోతి, ఏవమేవ భిక్ఖు సఞ్చిచ్చ మనుస్సవిగ్గహం జీవితా వోరోపేత్వా అస్సమణో హోతి అసక్యపుత్తియో. తేన వుచ్చతి – ‘పారాజికో హోతీ’తి.

అసంవాసోతి సంవాసో నామ ఏకకమ్మం ఏకుద్దేసో సమసిక్ఖతా – ఏసో సంవాసో నామ. సో తేన సద్ధిం నత్థి, తేన వుచ్చతి అసంవాసోతి.

౧౭౩. సామం, అధిట్ఠాయ, దూతేన, దూతపరంపరాయ, విసక్కియేన దూతేన, గతపచ్చాగతేన దూతేన, అరహో రహోసఞ్ఞీ, రహో అరహోసఞ్ఞీ, అరహో అరహోసఞ్ఞీ, రహో రహోసఞ్ఞీ కాయేన సంవణ్ణేతి, వాచాయ సంవణ్ణేతి, కాయేన వాచాయ సంవణ్ణేతి, దూతేన సంవణ్ణేతి, లేఖాయ సంవణ్ణేతి, ఓపాతం అపస్సేనం, ఉపనిక్ఖిపనం, భేసజ్జం, రూపూపహారో, సద్దూపహారో, గన్ధూపహారో, రసూపహారో, ఫోట్ఠబ్బూపహారో, ధమ్మూపహారో, ఆచిక్ఖనా, అనుసాసనీ, సఙ్కేతకమ్మం, నిమిత్తకమ్మన్తి.

౧౭౪. సామన్తి సయం హనతి కాయేన వా కాయపటిబద్ధేన వా నిస్సగ్గియేన వా.

అధిట్ఠాయాతి అధిట్ఠహిత్వా ఆణాపేతి – ‘‘ఏవం విజ్ఝ, ఏవం పహర, ఏవం ఘాతేహీ’’తి.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం జీవితా వోరోపేహీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో తం మఞ్ఞమానో తం జీవితా వోరోపేతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం జీవితా వోరోపేహీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో తం మఞ్ఞమానో అఞ్ఞం జీవితా వోరోపేత్తి, మూలట్ఠస్స అనాపత్తి. వధకస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం జీవితా వోరోపేహీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో అఞ్ఞం మఞ్ఞమానో తం జీవితా వోరోపేతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం జీవితా వోరోపేహీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో అఞ్ఞం మఞ్ఞమానో అఞ్ఞం జీవితా వోరోపేతి; మూలట్ఠస్స అనాపత్తి, వధకస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామస్స పావద – ‘ఇత్థన్నామో ఇత్థన్నామస్స పావదతు – ఇత్థన్నామో ఇత్థన్నామం జీవితా వోరోపేతూ’’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో ఇతరస్స ఆరోచేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. వధకో పటిగ్గణ్హాతి, మూలట్ఠస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. సో తం జీవితా వోరోపేతి, ఆపత్తి సబ్బేసం పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామస్స పావద – ‘ఇత్థన్నామో ఇత్థన్నామస్స పావదతు – ఇత్థన్నామో ఇత్థన్నామం జీవితా వోరోపేతూ’’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో అఞ్ఞం ఆణాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. వధకో పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో తం జీవితా వోరోపేతి, మూలట్ఠస్స అనాపత్తి; ఆణాపకస్స చ వధకస్స చ ఆపత్తి పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం జీవితా వోరోపేహీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో గన్త్వా పున పచ్చాగచ్ఛతి – ‘‘నాహం సక్కోమి తం జీవితా వోరోపేతు’’న్తి. సో పున ఆణాపేతి – ‘‘యదా సక్కోసి తదా తం జీవితా వోరోపేహీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో తం జీవితా వోరోపేతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం జీవితా వోరోపేహీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో ఆణాపేత్వా విప్పటిసారీ న సావేతి – ‘‘మా ఘాతేహీ’’తి. సో తం జీవితా వోరోపేతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం జీవితా వోరోపేహీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో ఆణాపేత్వా విప్పటిసారీ సావేతి – ‘‘మా ఘాతేహీ’’తి. సో – ‘‘ఆణత్తో అహం తయా’’తి తం జీవితా వోరోపేతి, మూలట్ఠస్స అనాపత్తి. వధకస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం జీవితా వోరోపేహీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో ఆణాపేత్వా విప్పటిసారీ సావేతి – ‘‘మా ఘాతేహీ’’తి. సో సాధూతి ఓరమతి, ఉభిన్నం అనాపత్తి.

౧౭౫. అరహో రహోసఞ్ఞీ ఉల్లపతి – ‘‘అహో ఇత్థన్నామో హతో అస్సా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. రహో అరహోసఞ్ఞీ ఉల్లపతి – ‘‘అహో ఇత్థన్నామో హతో అస్సా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అరహో అరహోసఞ్ఞీ ఉల్లపతి – ‘‘అహో ఇత్థన్నామో హతో అస్సా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. రహో రహోసఞ్ఞీ ఉల్లపతి – ‘‘అహో ఇత్థన్నామో హతో అస్సా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

కాయేన సంవణ్ణేతి నామ కాయేన వికారం కరోతి – ‘‘యో ఏవం మరతి సో ధనం వా లభతి యసం వా లభతి సగ్గం వా గచ్ఛతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తాయ సంవణ్ణనాయ మరిస్సామీతి దుక్ఖం వేదనం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

వాచాయ సంవణ్ణేతి నామ వాచాయ భణతి – ‘‘యో ఏవం మరతి సో ధనం వా లభతి యసం వా లభతి సగ్గం వా గచ్ఛతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తాయ సంవణ్ణనాయ మరిస్సామీతి దుక్ఖం వేదనం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

కాయేన వాచాయ సంవణ్ణేతి నామ కాయేన చ వికారం కరోతి, వాచాయ చ భణతి – ‘‘యో ఏవం మరతి సో ధనం వా లభతి యసం వా లభతి సగ్గం వా గచ్ఛతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తాయ సంవణ్ణనాయ మరిస్సామీతి దుక్ఖం వేదనం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

దూతేన సంవణ్ణేతి నామ దూతస్స సాసనం ఆరోచేతి – ‘‘యో ఏవం మరతి సో ధనం వా లభతి యసం వా లభతి సగ్గం వా గచ్ఛతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. దూతస్స సాసనం సుత్వా మరిస్సామీతి దుక్ఖం వేదనం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౭౬. లేఖాయ సంవణ్ణేతి నామ లేఖం ఛిన్దతి – ‘‘యో ఏవం మరతి సో ధనం వా లభతి యసం వా లభతి సగ్గం వా గచ్ఛతీ’’తి, అక్ఖరక్ఖరాయ ఆపత్తి దుక్కటస్స. లేఖం పస్సిత్వా మరిస్సామీతి దుక్ఖం వేదనం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

ఓపాతం నామ మనుస్సం ఉద్దిస్స ఓపాతం ఖనతి – ‘‘పపతిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. పపతితే దుక్ఖా వేదనా ఉప్పజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. అనోదిస్స ఓపాతం ఖనతి – ‘‘యో కోచి పపతిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. మనుస్సో తస్మిం పపతతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. పపతితే దుక్ఖా వేదనా ఉప్పజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. యక్ఖో వా పేతో వా తిరచ్ఛానగతమనుస్సవిగ్గహో వా తస్మిం పపతతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. పపతితే దుక్ఖా వేదనా ఉప్పజ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. మరతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. తిరచ్ఛానగతో తస్మిం పపతతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. పపతితే దుక్ఖా వేదనా ఉప్పజ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. మరతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

౧౭౭. అపస్సేనం నామ అపస్సేనే సత్థం వా ఠపేతి విసేన వా మక్ఖేతి దుబ్బలం వా కరోతి సోబ్భే వా నరకే వా పపాతే వా ఠపేతి – ‘‘పపతిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సత్థేన వా విసేన వా పపతితేన వా దుక్ఖా వేదనా ఉప్పజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

ఉపనిక్ఖిపనం నామ అసిం వా సత్తిం వా భేణ్డిం వా లగుళం వా పాసాణం వా సత్థం వా విసం వా రజ్జుం వా ఉపనిక్ఖిపతి – ‘‘ఇమినా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ‘‘తేన మరిస్సామీ’’తి దుక్ఖం వేదనం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

భేసజ్జం నామ సప్పిం వా నవనీతం వా తేలం వా మధుం వా ఫాణితం వా దేతి – ‘‘ఇమం సాయిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తం సాయితే దుక్ఖా వేదనా ఉప్పజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౭౮. రూపూపహారో నామ అమనాపికం రూపం ఉపసంహరతి భయానకం భేరవం – ‘‘ఇమం పస్సిత్వా ఉత్తసిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తం పస్సిత్వా ఉత్తసతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. మనాపికం రూపం ఉపసంహరతి [ఉపసంహరతి పేమనీయం హదయఙ్గమం (స్యా.)] – ‘‘ఇమం పస్సిత్వా అలాభకేన సుస్సిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తం పస్సిత్వా అలాభకేన సుస్సతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

సద్దూపహారో నామ అమనాపికం సద్దం ఉపసంహరతి భయానకం భేరవం – ‘‘ఇమం సుత్వా ఉత్తసిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తం సుత్వా ఉత్తసతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. మనాపికం సద్దం ఉపసంహరతి పేమనీయం హదయఙ్గమం – ‘‘ఇమం సుత్వా అలాభకేన సుస్సిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తం సుత్వా అలాభకేన సుస్సతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

గన్ధూపహారో నామ అమనాపికం గన్ధం ఉపసంహరతి జేగుచ్ఛం పాటికుల్యం [పటికూలం (?)] – ‘‘ఇమం ఘాయిత్వా జేగుచ్ఛతా పాటికుల్యతా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తం ఘాయితే జేగుచ్ఛతా పాటికుల్యతా దుక్ఖా వేదనా ఉప్పజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. మనాపికం గన్ధం ఉపసంహరతి – ‘‘ఇమం ఘాయిత్వా అలాభకేన సుస్సిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తం ఘాయిత్వా అలాభకేన సుస్సతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

రసూపహారో నామ అమనాపికం రసం ఉపసంహరతి జేగుచ్ఛం పాటికుల్యం [పటికూలం (?)] – ‘‘ఇమం సాయిత్వా జేగుచ్ఛతా పాటికుల్యతా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తం సాయితే జేగుచ్ఛతా పాటికుల్యతా దుక్ఖా వేదనా ఉప్పజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. మనాపికం రసం ఉపసంహరతి – ‘‘ఇమం సాయిత్వా అలాభకేన సుస్సిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తం సాయిత్వా అలాభకేన సుస్సతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

ఫోట్ఠబ్బూపహారో నామ అమనాపికం ఫోట్ఠబ్బం ఉపసంహరతి దుక్ఖసమ్ఫస్సం ఖరసమ్ఫస్సం – ‘‘ఇమినా ఫుట్ఠో మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తేన ఫుట్ఠస్స దుక్ఖా వేదనా ఉప్పజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. మనాపికం ఫోట్ఠబ్బం ఉపసంహరతి సుఖసమ్ఫస్సం ముదుసమ్ఫస్సం – ‘‘ఇమినా ఫుట్ఠో అలాభకేన సుస్సిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తేన ఫుట్ఠో అలాభకేన సుస్సతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

ధమ్మూపహారో నామ నేరయికస్స నిరయకథం కథేతి – ‘‘ఇమం సుత్వా ఉత్తసిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తం సుత్వా ఉత్తసతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. కల్యాణకమ్మస్స సగ్గకథం కథేతి – ‘‘ఇమం సుత్వా అధిముత్తో మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తం సుత్వా అధిముత్తో మరిస్సామీతి దుక్ఖం వేదనం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౭౯. ఆచిక్ఖనా నామ పుట్ఠో భణతి – ‘‘ఏవం మరస్సు. యో ఏవం మరతి సో ధనం వా లభతి యసం వా లభతి సగ్గం వా గచ్ఛతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తాయ ఆచిక్ఖనాయ మరిస్సామీతి దుక్ఖం వేదనం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

అనుసాసనీ నామ అపుట్ఠో భణతి – ‘‘ఏవం మరస్సు. యో ఏవం మరతి సో ధనం వా లభతి యసం వా లభతి సగ్గం వా గచ్ఛతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తాయ అనుసాసనియా మరిస్సామీతి దుక్ఖం వేదనం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

సఙ్కేతకమ్మం నామ సఙ్కేతం కరోతి పురేభత్తం వా పచ్ఛాభత్తం వా రత్తిం వా దివా వా – ‘‘తేన సఙ్కేతేన తం జీవితా వోరోపేహీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తేన సఙ్కేతేన తం జీవితా వోరోపేతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స. తం సఙ్కేతం పురే వా పచ్ఛా వా తం జీవితా వోరోపేతి, మూలట్ఠస్స అనాపత్తి, వధకస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

నిమిత్తకమ్మం నామ నిమిత్తం కరోతి – ‘‘అక్ఖిం వా నిఖణిస్సామి భముకం వా ఉక్ఖిపిస్సామి సీసం వా ఉక్ఖిపిస్సామి, తేన నిమిత్తేన తం జీవితా వోరోపేహీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తేన నిమిత్తేన తం జీవితా వోరోపేతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స. తం నిమిత్తం పురే వా పచ్ఛా వా తం జీవితా వోరోపేతి, మూలట్ఠస్స అనాపత్తి, వధకస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

అనాపత్తి అసఞ్చిచ్చ అజానన్తస్స నమరణాధిప్పాయస్స ఉమ్మత్తకస్స [ఉమ్మత్తకస్స ఖిత్తచిత్తస్స వేదనాట్టస్స (స్యా.)] ఆదికమ్మికస్సాతి.

మనుస్సవిగ్గహపారాజికమ్హి పఠమభాణవారో నిట్ఠితో.

వినీతవత్థుఉద్దానగాథా

సంవణ్ణనా నిసీదన్తో, ముసలోదుక్ఖలేన చ;

వుడ్ఢపబ్బజితాభిసన్నో, అగ్గవీమంసనావిసం.

తయో చ వత్థుకమ్మేహి, ఇట్ఠకాహిపరే తయో;

వాసీ గోపానసీ చేవ, అట్టకోతరణం పతి.

సేదం నత్థుఞ్చ సమ్బాహో, న్హాపనబ్భఞ్జనేన చ;

ఉట్ఠాపేన్తో నిపాతేన్తో, అన్నపానేన మారణం.

జారగబ్భో సపత్తీ చ, మాతా పుత్తం ఉభో వధి;

ఉభో న మియ్యరే మద్దా, తాపం వఞ్ఝా విజాయినీ.

పతోదం నిగ్గహే యక్ఖో, వాళయక్ఖఞ్చ పాహిణి;

తం మఞ్ఞమానో పహరి, సగ్గఞ్చ నిరయం భణే.

ఆళవియా తయో రుక్ఖా, దాయేహి అపరే తయో;

మా కిలమేసి న తుయ్హం, తక్కం సోవీరకేన చాతి.

వినీతవత్థు

౧౮౦. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తస్స భిక్ఖూ కారుఞ్ఞేన మరణవణ్ణం సంవణ్ణేసుం. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం, కచ్చి ను ఖో మయం పారాజికం ఆపత్తిం ఆపన్నా’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘ఆపత్తిం తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఆపన్నా పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పిణ్డచారికో భిక్ఖు పీఠకే పిలోతికాయ పటిచ్ఛన్నం దారకం నిసీదన్తో ఓత్థరిత్వా మారేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం, కచ్చి ను ఖో అహం పారాజికం ఆపత్తిం ఆపన్నో’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. న చ, భిక్ఖవే, అప్పటివేక్ఖిత్వా ఆసనే నిసీదితబ్బం; యో నిసీదేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు భత్తగ్గే అన్తరఘరే ఆసనం పఞ్ఞపేన్తో ముసలే ఉస్సితే ఏకం ముసలం అగ్గహేసి. దుతియో ముసలో పరిపతిత్వా అఞ్ఞతరస్స దారకస్స మత్థకే అవత్థాసి. సో కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘అసఞ్చిచ్చ అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అసఞ్చిచ్చా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు భత్తగ్గే అన్తరఘరే ఆసనం పఞ్ఞపేన్తో ఉదుక్ఖలభణ్డికం అక్కమిత్వా పవట్టేసి. అఞ్ఞతరం దారకం ఓత్థరిత్వా మారేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అసఞ్చిచ్చా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన పితాపుత్తా భిక్ఖూసు పబ్బజితా హోన్తి. కాలే ఆరోచితే పుత్తో పితరం ఏతదవోచ – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, సఙ్ఘో తం పతిమానేతీ’’తి పిట్ఠియం గహేత్వా పణామేసి. సో పపతిత్వా కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, మరణాధిప్పాయో’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన పితాపుత్తా భిక్ఖూసు పబ్బజితా హోన్తి. కాలే ఆరోచితే పుత్తో పితరం ఏతదవోచ – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, సఙ్ఘో తం పతిమానేతీ’’తి మరణాధిప్పాయో పిట్ఠియం గహేత్వా పణామేసి. సో పపతిత్వా కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన పితాపుత్తా భిక్ఖూసు పబ్బజితా హోన్తి. కాలే ఆరోచితే పుత్తో పితరం ఏతదవోచ – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, సఙ్ఘో తం పతిమానేతీ’’తి మరణాధిప్పాయో పిట్ఠియం గహేత్వా పణామేసి. సో పపతిత్వా న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౧౮౧. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో భుఞ్జన్తస్స మంసం కణ్ఠే విలగ్గం హోతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు తస్స భిక్ఖునో గీవాయం పహారం అదాసి. సలోహితం మంసం పతి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో భుఞ్జన్తస్స మంసం కణ్ఠే విలగ్గం హోతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో తస్స భిక్ఖునో గీవాయం పహారం అదాసి. సలోహితం మంసం పతి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో భుఞ్జన్తస్స మంసం కణ్ఠే విలగ్గం హోతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో తస్స భిక్ఖునో గీవాయం పహారం అదాసి. సలోహితం మంసం పతి. సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పిణ్డచారికో భిక్ఖు విసగతం పిణ్డపాతం లభిత్వా పటిక్కమనం హరిత్వా భిక్ఖూనం అగ్గకారికం అదాసి. తే భిక్ఖూ కాలమకంసు. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, జానామీ’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అజానన్తస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు వీమంసాధిప్పాయో అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో విసం అదాసి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘వీమంసాధిప్పాయో అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౧౮౨. తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా [ఆళవికా (స్యా.)] భిక్ఖూ విహారవత్థుం కరోన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు హేట్ఠా హుత్వా సిలం ఉచ్చారేసి. ఉపరిమేన భిక్ఖునా దుగ్గహితా సిలా హేట్ఠిమస్స భిక్ఖునో మత్థకే అవత్థాసి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అసఞ్చిచ్చా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా భిక్ఖూ విహారవత్థుం కరోన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు హేట్ఠా హుత్వా సిలం ఉచ్చారేసి. ఉపరిమో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో హేట్ఠిమస్స భిక్ఖునో మత్థకే సిలం ముఞ్చి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా భిక్ఖూ విహారస్స కుట్టం ఉట్ఠాపేన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు హేట్ఠా హుత్వా ఇట్ఠకం ఉచ్చారేసి. ఉపరిమేన భిక్ఖునా దుగ్గహితా ఇట్ఠకా హేట్ఠిమస్స భిక్ఖునో మత్థకే అవత్థాసి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపతి, భిక్ఖు, అసఞ్చిచ్చా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా భిక్ఖూ విహారస్స కుట్టం ఉట్ఠాపేన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు హేట్ఠా హుత్వా ఇట్ఠకం ఉచ్చారేసి. ఉపరిమో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో హేట్ఠిమస్స భిక్ఖునో మత్థకే ఇట్ఠకం ముఞ్చి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౧౮౩. తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా భిక్ఖూ నవకమ్మం కరోన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు హేట్ఠా హుత్వా వాసిం ఉచ్చారేసి. ఉపరిమేన భిక్ఖునా దుగ్గహితా వాసీ హేట్ఠిమస్స భిక్ఖునో మత్థకే అవత్థాసి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అసఞ్చిచ్చా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా భిక్ఖూ నవకమ్మం కరోన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు హేట్ఠా హుత్వా వాసిం ఉచ్చారేసి. ఉపరిమో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో హేట్ఠిమస్స భిక్ఖునో మత్థకే వాసిం ముఞ్చి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా భిక్ఖూ నవకమ్మం కరోన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు హేట్ఠా హుత్వా గోపానసిం ఉచ్చారేసి. ఉపరిమేన భిక్ఖునా దుగ్గహితా గోపానసీ హేట్ఠిమస్స భిక్ఖునో మత్థకే అవత్థాసి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అసఞ్చిచ్చా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా భిక్ఖూ నవకమ్మం కరోన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు హేట్ఠా హుత్వా గోపానసిం ఉచ్చారేసి. ఉపరిమో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో హేట్ఠిమస్స భిక్ఖునో మత్థకే గోపానసిం ముఞ్చి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా భిక్ఖూ నవకమ్మం కరోన్తా అట్టకం బన్ధన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, అత్రట్ఠితో బన్ధాహీ’’తి. సో తత్రట్ఠితో బన్ధన్తో పరిపతిత్వా కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, మరణాధిప్పాయో’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా భిక్ఖూ నవకమ్మం కరోన్తా అట్టకం బన్ధన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, అత్రట్ఠితో బన్ధాహీ’’తి. సో తత్రట్ఠితో బన్ధన్తో పరిపతిత్వా కాలమకాసి…పే… పరిపతిత్వా న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు విహారం ఛాదేత్వా ఓతరతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు తం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, ఇతో ఓతరాహీ’’తి. సో తేన ఓతరన్తో పరిపతిత్వా కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు విహారం ఛాదేత్వా ఓతరతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో తం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, ఇతో ఓతరాహీ’’తి. సో తేన ఓతరన్తో పరిపతిత్వా కాలమకాసి…పే… పరిపతిత్వా న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అనభిరతియా పీళితో గిజ్ఝకూటం పబ్బతం అభిరుహిత్వా పపాతే పపతన్తో అఞ్ఞతరం విలీవకారం ఓత్థరిత్వా మారేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. న చ, భిక్ఖవే, అత్తానం పాతేతబ్బం. యో పాతేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ గిజ్ఝకూటం పబ్బతం అభిరుహిత్వా దవాయ సిలం పవిజ్ఝింసు. సా అఞ్ఞతరం గోపాలకం ఓత్థరిత్వా మారేసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి …పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స. న చ, భిక్ఖవే, దవాయ సిలా పవిజ్ఝితబ్బా. యో పవిజ్ఝేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

౧౮౪. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ సేదేసుం. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ మరణాధిప్పాయా సేదేసుం. సో భిక్ఖు కాలమకాసి.…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో సీసాభితాపో హోతి. తస్స భిక్ఖూ నత్థుం అదంసు. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో సీసాభితాపో హోతి. తస్స భిక్ఖూ మరణాధిప్పాయా నత్థుం అదంసు. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ సమ్బాహేసుం. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ మరణాధిప్పాయా సమ్బాహేసుం. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖు న్హాపేసుం. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ మరణాధిప్పాయా న్హాపేసుం. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ తేలేన అబ్భఞ్జింసు. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ మరణాధిప్పాయా తేలేన అబ్భఞ్జింసు. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౧౮౫. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ ఉట్ఠాపేసుం. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ మరణాధిప్పాయా ఉట్ఠాపేసుం. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ నిపాతేసుం. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ మరణాధిప్పాయా నిపాతేసుం. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తస్స భిక్ఖూ అన్నం అదంసు. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తస్స భిక్ఖూ మరణాధిప్పాయా అన్నం అదంసు. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తస్స భిక్ఖు పానం అదంసు. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తస్స భిక్ఖూ మరణాధిప్పాయా పానం అదంసు. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౧౮౬. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ పవుత్థపతికా జారేన గబ్భినీ హోతి. సా కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఇఙ్ఘాయ్య గబ్భపాతనం జానాహీ’’తి. ‘‘సుట్ఠు, భగినీ’’తి తస్సా గబ్భపాతనం అదాసి. దారకో కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స పురిసస్స ద్వే పజాపతియో హోన్తి – ఏకా వఞ్ఝా, ఏకా విజాయినీ. వఞ్ఝా ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘సచే సా, భన్తే, విజాయిస్సతి సబ్బస్స కుటుమ్బస్స ఇస్సరా భవిస్సతి. ఇఙ్ఘాయ్య, తస్సా గబ్భపాతనం జానాహీ’’తి.‘‘సుట్ఠు, భగినీ’’తి తస్సా గబ్భపాతనం అదాసి. దారకో కాలమకాసి, మాతా న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స పురిసస్స ద్వే పజాపతియో హోన్తి – ఏకా వఞ్ఝా, ఏకా విజాయినీ. వఞ్ఝా ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘సచే సా, భన్తే, విజాయిస్సతి సబ్బస్స కుటుమ్బస్స ఇస్సరా భవిస్సతి. ఇఙ్ఘాయ్య, తస్సా గబ్భపాతనం జానాహీ’’తి. ‘‘సుట్ఠు, భగినీ’’తి తస్సా గబ్భపాతనం అదాసి. మాతా కాలమకాసి, దారకో న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స పురిసస్స ద్వే పజాపతియో హోన్తి – ఏకా వఞ్ఝా, ఏకా విజాయినీ. వఞ్ఝా ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘సచే సా, భన్తే, విజాయిస్సతి సబ్బస్స కుటుమ్బస్స ఇస్సరా భవిస్సతి. ఇఙ్ఘాయ్య, తస్సా గబ్భపాతనం జానాహీ’’తి. ‘‘సుట్ఠు, భగినీ’’తి తస్సా గబ్భపాతనం అదాసి. ఉభో కాలమకంసు…పే… ఉభో న కాలమకంసు. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౧౮౭. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా గబ్భినీ ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఇఙ్ఘాయ్య, గబ్భపాతనం జానాహీ’’తి. ‘‘తేన హి, భగిని, మద్దస్సూ’’తి. సా మద్దాపేత్వా గబ్భం పాతేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా గబ్భినీ ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఇఙ్ఘాయ్య, గబ్భపాతనం జానాహీ’’తి. ‘‘తేన హి, భగిని, తాపేహీ’’తి. సా తాపేత్వా గబ్భం పాతేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా వఞ్ఝా ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఇఙ్ఘాయ్య, భేసజ్జం జానాహి యేనాహం విజాయేయ్య’’న్తి. ‘‘సుట్ఠు, భగినీ’’తి తస్సా భేసజ్జం అదాసి. సా కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా విజాయినీ ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఇఙ్ఘాయ్య, భేసజ్జం జానాహి యేనాహం న విజాయేయ్య’’న్తి. ‘‘సుట్ఠు, భగినీ’’తి తస్సా భేసజ్జం అదాసి. సా కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ సత్తరసవగ్గియం భిక్ఖుం అఙ్గులిపతోదకేన హాసేసుం. సో భిక్ఖు ఉత్తన్తో అనస్సాసకో కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్సా’’తి [పారాజికస్స, ఆపత్తి పాచిత్తియస్సాతి (స్యా.)].

తేన ఖో పన సమయేన సత్తరసవగ్గియా భిక్ఖూ ఛబ్బగ్గియం భిక్ఖుం కమ్మం కరిస్సామాతి ఓత్థరిత్వా మారేసుం. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భూతవేజ్జకో భిక్ఖు యక్ఖం జీవితా వోరోపేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం వాళయక్ఖవిహారం పాహేసి. తం యక్ఖా జీవితా వోరోపేసుం. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం వాళయక్ఖవిహారం పాహేసి. తం యక్ఖా జీవితా వోరోపేసుం…పే… తం యక్ఖా జీవితా న వోరోపేసుం. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం వాళకన్తారం పాహేసి. తం వాళా జీవితా వోరోపేసుం. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం వాళకన్తారం పాహేసి. తం వాళా జీవితా వోరోపేసుం…పే… తం వాళా జీవితా న వోరోపేసుం. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం చోరకన్తారం పాహేసి. తం చోరా జీవితా వోరోపేసుం. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం చోరకన్తారం పాహేసి. తం చోరా జీవితా వోరోపేసుం…పే… తం చోరా జీవితా న వోరోపేసుం. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౧౮౮. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు తం మఞ్ఞమానో తం జీవితా వోరోపేసి…పే… తం మఞ్ఞమానో అఞ్ఞం జీవితా వోరోపేసి…పే… అఞ్ఞం మఞ్ఞమానో తం జీవితా వోరోపేసి…పే… అఞ్ఞం మఞ్ఞమానో అఞ్ఞం జీవితా వోరోపేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అమనుస్సేన గహితో హోతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు తస్స భిక్ఖునో పహారం అదాసి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అమనుస్సేన గహితో హోతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో తస్స భిక్ఖునో పహారం అదాసి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు కల్యాణకమ్మస్స సగ్గకథం కథేసి. సో అధిముత్తో కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో కల్యాణకమ్మస్స సగ్గకథం కథేసి. సో అధిముత్తో కాలమకాసి…పే… సో అధిముత్తో న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు నేరయికస్స నిరయకథం కథేసి. సో ఉత్తసిత్వా కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో నేరయికస్స నిరయకథం కథేసి. సో ఉత్తసిత్వా కాలమకాసి…పే… సో ఉత్తసిత్వా న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౧౮౯. తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా భిక్ఖూ నవకమ్మం కరోన్తా రుక్ఖం ఛిన్దన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, అత్రట్ఠితో ఛిన్దాహీ’’తి. తం తత్రట్ఠితం ఛిన్దన్తం రుక్ఖో ఓత్థరిత్వా మారేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా భిక్ఖూ నవకమ్మం కరోన్తా రుక్ఖం ఛిన్దన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, అత్రట్ఠితో ఛిన్దాహీ’’తి. తం తత్రట్ఠితం ఛిన్దన్తం రుక్ఖో ఓత్థరిత్వా మారేసి…పే… రుక్ఖో ఓత్థరిత్వా న మారేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౧౯౦. తేన ఖో పన సమయేన ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ దాయం ఆలిమ్పేసుం [ఆళిమ్పేసుం (స్యా. క.)]; మనుస్సా దడ్ఢా కాలమకంసు. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ మరణాధిప్పాయా దాయం ఆలిమ్పేసుం. మనుస్సా దడ్ఢా కాలమకంసు…పే… మనుస్సా దడ్ఢా న కాలమకంసు. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౧౯౧. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఆఘాతనం గన్త్వా చోరఘాతం ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, మాయిమం కిలమేసి. ఏకేన పహారేన జీవితా వోరోపేహీ’’తి. ‘‘సుట్ఠు, భన్తే’’తి ఏకేన పహారేన జీవితా వోరోపేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఆఘాతనం గన్త్వా చోరఘాతం ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, మాయిమం కిలమేసి. ఏకేన పహారేన జీవితా వోరోపేహీ’’తి. సో – ‘‘నాహం తుయ్హం వచనం కరిస్సామీ’’తి తం జీవితా వోరోపేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

౧౯౨. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పురిసో ఞాతిఘరే హత్థపాదచ్ఛిన్నో ఞాతకేహి సమ్పరికిణ్ణో హోతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు తే మనుస్సే ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, ఇచ్ఛథ ఇమస్స మరణ’’న్తి? ‘‘ఆమ, భన్తే, ఇచ్ఛామా’’తి. ‘‘తేన హి తక్కం పాయేథా’’తి. తే తం తక్కం పాయేసుం. సో కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పురిసో కులఘరే హత్థపాదచ్ఛిన్నో ఞాతకేహి సమ్పరికిణ్ణో హోతి. అఞ్ఞతరా భిక్ఖునీ తే మనుస్సే ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, ఇచ్ఛథ ఇమస్స మరణ’’న్తి? ‘‘ఆమయ్యే, ఇచ్ఛామా’’తి. ‘‘తేన హి లోణసోవీరకం పాయేథా’’తి. తే తం లోణసోవీరకం పాయేసుం. సో కాలమకాసి. తస్సా కుక్కుచ్చం అహోసి. అథ ఖో సా భిక్ఖునీ భిక్ఖునీనం ఏతమత్థం ఆరోచేసి. భిక్ఖునియో భిక్ఖూనం ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. భిక్ఖూ భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘ఆపత్తిం సా, భిక్ఖవే, భిక్ఖునీ ఆపన్నా పారాజిక’’న్తి.

తతియపారాజికం సమత్తం.

౪. చతుత్థపారాజికం

౧౯౩. [ఇదం వత్థు పాచి. ౬౭] తేన సమయేన బుద్ధో భగవా వేసాలియం విహరతి మహావనే కూటాగారసాలాయం. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా సన్దిట్ఠా సమ్భత్తా భిక్ఖూ వగ్గుముదాయ నదియా తీరే వస్సం ఉపగచ్ఛింసు. తేన ఖో పన సమయేన వజ్జీ దుబ్భిక్ఖా హోతి ద్వీహితికా సేతట్ఠికా సలాకావుత్తా, న సుకరా ఉఞ్ఛేన పగ్గహేన యాపేతుం. అథ ఖో తేసం భిక్ఖూనం ఏతదహోసి – ‘‘ఏతరహి ఖో వజ్జీ దుబ్భిక్ఖా ద్వీహితికా సేతట్ఠికా సలాకావుత్తా, న సుకరా ఉఞ్ఛేన పగ్గహేన యాపేతుం. కేన ను ఖో మయం ఉపాయేన సమగ్గా సమ్మోదమానా అవివదమానా ఫాసుకం వస్సం వసేయ్యామ, న చ పిణ్డకేన కిలమేయ్యామా’’తి? ఏకచ్చే ఏవమాహంసు – ‘‘హన్ద మయం, ఆవుసో, గిహీనం కమ్మన్తం అధిట్ఠేమ, ఏవం తే అమ్హాకం దాతుం మఞ్ఞిస్సన్తి. ఏవం మయం సమగ్గా సమ్మోదమానా అవివదమానా ఫాసుకం వస్సం వసిస్సామ, న చ పిణ్డకేన కిలమిస్సామా’’తి. ఏకచ్చే ఏవమాహంసు – ‘‘అలం, ఆవుసో, కిం గిహీనం కమ్మన్తం అధిట్ఠితేన! హన్ద మయం, ఆవుసో, గిహీనం దూతేయ్యం హరామ, ఏవం తే అమ్హాకం దాతుం మఞ్ఞిస్సన్తి. ఏవం మయం సమగ్గా సమ్మోదమానా అవివదమానా ఫాసుకం వస్సం వసిస్సామ, న చ పిణ్డకేన కిలమిస్సామా’’తి. ఏకచ్చే ఏవమాహంసు – ‘‘అలం, ఆవుసో, కిం గిహీనం కమ్మన్తం అధిట్ఠితేన! కిం గిహీనం దూతేయ్యం హటేన! హన్ద మయం, ఆవుసో, గిహీనం అఞ్ఞమఞ్ఞస్స ఉత్తరిమనుస్సధమ్మస్స వణ్ణం భాసిస్సామ – ‘అసుకో భిక్ఖు పఠమస్స ఝానస్స లాభీ, అసుకో భిక్ఖు దుతియస్స ఝానస్స లాభీ, అసుకో భిక్ఖు తతియస్స ఝానస్స లాభీ, అసుకో భిక్ఖు చతుత్థస్స ఝానస్స లాభీ, అసుకో భిక్ఖు సోతాపన్నో, అసుకో భిక్ఖు సకదాగామీ, అసుకో భిక్ఖు అనాగామీ, అసుకో భిక్ఖు అరహా, అసుకో భిక్ఖు తేవిజ్జో, అసుకో భిక్ఖు ఛళభిఞ్ఞో’తి. ఏవం తే అమ్హాకం దాతుం మఞ్ఞిస్సన్తి. ఏవం మయం సమగ్గా సమ్మోదమానా అవివదమానా ఫాసుకం వస్సం వసిస్సామ, న చ పిణ్డకేన కిలమిస్సామా’’తి. ‘‘ఏసోయేవ ఖో, ఆవుసో, సేయ్యో యో అమ్హాకం గిహీనం అఞ్ఞమఞ్ఞస్స ఉత్తరిమనుస్సధమ్మస్స వణ్ణో భాసితో’’తి.

౧౯౪. అథ ఖో తే భిక్ఖూ గిహీనం అఞ్ఞమఞ్ఞస్స ఉత్తరిమనుస్సధమ్మస్స వణ్ణం భాసింసు – ‘‘అసుకో భిక్ఖు పఠమస్స ఝానస్స లాభీ…పే… అసుకో భిక్ఖు ఛళభిఞ్ఞో’’తి. అథ ఖో తే మనుస్సా – ‘‘లాభా వత నో, సులద్ధం వత నో, యేసం వత నో ఏవరూపా భిక్ఖూ వస్సం ఉపగతా; న వత నో ఇతో పుబ్బే ఏవరూపా భిక్ఖూ వస్సం ఉపగతా యథయిమే భిక్ఖూ సీలవన్తో కల్యాణధమ్మా’’తి, తే న తాదిసాని భోజనాని అత్తనా పరిభుఞ్జన్తి మాతాపితూనం దేన్తి పుత్తదారస్స దేన్తి దాసకమ్మకరపోరిసస్స దేన్తి మిత్తామచ్చానం దేన్తి ఞాతిసాలోహితానం దేన్తి, యాదిసాని భిక్ఖూనం దేన్తి. తే న తాదిసాని ఖాదనీయాని సాయనీయాని పానాని అత్తనా ఖాదన్తి సాయన్తి పివన్తి మాతాపితూనం దేన్తి పుత్తదారస్స దేన్తి దాసకమ్మకరపోరిసస్స దేన్తి మిత్తామచ్చానం దేన్తి ఞాతిసాలోహితానం దేన్తి, యాదిసాని భిక్ఖూనం దేన్తి. అథ ఖో తే భిక్ఖూ వణ్ణవా అహేసుం పీణిన్ద్రియా పసన్నముఖవణ్ణా విప్పసన్నఛవివణ్ణా.

ఆచిణ్ణం ఖో పనేతం వస్సంవుట్ఠానం భిక్ఖూనం భగవన్తం దస్సనాయ ఉపసఙ్కమితుం. అథ ఖో తే భిక్ఖూ వస్సంవుట్ఠా తేమాసచ్చయేన సేనాసనం సంసామేత్వా పత్తచీవరం ఆదాయ యేన వేసాలీ తేన పక్కమింసు. అనుపుబ్బేన యేన వేసాలీ మహావనం కూటాగారసాలా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీదింసు.

తేన ఖో పన సమయేన దిసాసు వస్సంవుట్ఠా భిక్ఖూ కిసా హోన్తి లూఖా దుబ్బణ్ణా ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతా ధమనిసన్థతగత్తా; వగ్గుముదాతీరియా పన భిక్ఖూ వణ్ణవా హోన్తి పీణిన్ద్రియా పసన్నముఖవణ్ణా విప్పసన్నఛవివణ్ణా. ఆచిణ్ణం ఖో పనేతం బుద్ధానం భగవన్తానం ఆగన్తుకేహి భిక్ఖూహి సద్ధిం పటిసమ్మోదితుం. అథ ఖో భగవా వగ్గుముదాతీరియే భిక్ఖూ ఏతదవోచ – ‘‘కచ్చి, భిక్ఖవే, ఖమనీయం కచ్చి యాపనీయం కచ్చి సమగ్గా సమ్మోదమానా అవివదమానా ఫాసుకం వస్సం వసిత్థ న చ పిణ్డకేన కిలమిత్థా’’తి? ‘‘ఖమనీయం, భగవా, యాపనీయం, భగవా. సమగ్గా చ మయం, భన్తే, సమ్మోదమానా అవివదమానా ఫాసుకం వస్సం వసిమ్హా, న చ పిణ్డకేన కిలమిమ్హా’’తి. జానన్తాపి తథాగతా పుచ్ఛన్తి, జానన్తాపి న పుచ్ఛన్తి…పే… ద్వీహాకారేహి బుద్ధా భగవన్తో భిక్ఖూ పటిపుచ్ఛన్తి – ధమ్మం వా దేసేస్సామ, సావకానం వా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞాపేస్సామాతి. అథ ఖో భగవా వగ్గుముదాతీరియే భిక్ఖూ ఏతదవోచ – ‘‘యథా కథం పన తుమ్హే, భిక్ఖవే, సమగ్గా సమ్మోదమానా అవివదమానా ఫాసుకం వస్సం వసిత్థ న చ పిణ్డకేన కిలమిత్థా’’తి? అథ ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం – ‘‘కచ్చి పన వో, భిక్ఖవే, భూత’’న్తి? ‘‘అభూతం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా – ‘‘అననుచ్ఛవికం, మోఘపురిసా, అననులోమికం అప్పతిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ తుమ్హే, మోఘపురిసా, ఉదరస్స కారణా గిహీనం అఞ్ఞమఞ్ఞస్స ఉత్తరిమనుస్సధమ్మస్స వణ్ణం భాసిస్సథ! వరం తుమ్హేహి, మోఘపురిసా, తిణ్హేన గోవికన్తనేన [గోవికత్తనేన (సీ. క.)] కుచ్ఛిం పరికన్తో, న త్వేవ ఉదరస్స కారణా గిహీనం అఞ్ఞమఞ్ఞస్స ఉత్తరిమనుస్సధమ్మస్స వణ్ణో భాసితో! తం కిస్స హేతు? తతో నిదానఞ్హి, మోఘపురిసా, మరణం వా నిగచ్ఛేయ్య మరణమత్తం వా దుక్ఖం, న త్వేవ తప్పచ్చయా కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జేయ. ఇతో నిదానఞ్చ ఖో, మోఘపురిసా, కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జేయ్య. నేతం, మోఘపురిసా, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ’’…పే… విగరహిత్వా ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి –

౧౯౫. ‘‘పఞ్చిమే, భిక్ఖవే, మహాచోరా సన్తో సంవిజ్జమానా లోకస్మిం. కతమే పఞ్చ? ఇధ, భిక్ఖవే, ఏకచ్చస్స మహాచోరస్స ఏవం హోతి – ‘కుదాస్సు నామాహం సతేన వా సహస్సేన వా పరివుతో గామనిగమరాజధానీసు ఆహిణ్డిస్సామి హనన్తో ఘాతేన్తో ఛిన్దన్తో ఛేదాపేన్తో పచన్తో పాచేన్తో’తి! సో అపరేన సమయేన సతేన వా సహస్సేన వా పరివుతో గామనిగమరాజధానీసు ఆహిణ్డతి హనన్తో ఘాతేన్తో ఛిన్దన్తో ఛేదాపేన్తో పచన్తో పాచేన్తో. ఏవమేవ ఖో, భిక్ఖవే, ఇధేకచ్చస్స పాపభిక్ఖునో ఏవం హోతి – ‘కుదాస్సు నామాహం సతేన వా సహస్సేన వా పరివుతో గామనిగమరాజధానీసు చారికం చరిస్సామి సక్కతో గరుకతో మానితో పూజితో అపచితో గహట్ఠానఞ్చేవ పబ్బజితానఞ్చ, లాభీ చీవరపిణ్డపాతసేనాసనగిలానప్పచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారాన’న్తి! సో అపరేన సమయేన సతేన వా సహస్సేన వా పరివుతో గామనిగమరాజధానీసు చారికం చరతి సక్కతో గరుకతో మానితో పూజితో అపచితో గహట్ఠానఞ్చేవ పబ్బజితానఞ్చ, లాభీ చీవరపిణ్డపాతసేనాసనగిలానప్పచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారానం. అయం, భిక్ఖవే, పఠమో మహాచోరో సన్తో సంవిజ్జమానో లోకస్మిం.

‘‘పున చపరం, భిక్ఖవే, ఇధేకచ్చో పాపభిక్ఖు తథాగతప్పవేదితం ధమ్మవినయం పరియాపుణిత్వా అత్తనో దహతి. అయం, భిక్ఖవే, దుతియో మహాచోరో సన్తో సంవిజ్జమానో లోకస్మిం.

‘‘పున చపరం, భిక్ఖవే, ఇధేకచ్చో పాపభిక్ఖు సుద్ధం బ్రహ్మచారిం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం చరన్తం అమూలకేన అబ్రహ్మచరియేన అనుద్ధంసేతి. అయం, భిక్ఖవే, తతియో మహాచోరో సన్తో సంవిజ్జమానో లోకస్మిం.

‘‘పున చపరం, భిక్ఖవే, ఇధేకచ్చో పాపభిక్ఖు యాని తాని సఙ్ఘస్స గరుభణ్డాని గరుపరిక్ఖారాని, సేయ్యథిదం – ఆరామో ఆరామవత్థు విహారో విహారవత్థు మఞ్చో పీఠం భిసి బిమ్బోహనం [బిమ్బోహనం (సీ. స్యా.)] లోహకుమ్భీ లోహభాణకం లోహవారకో లోహకటాహం వాసీ పరసు [ఫరసు (సీ. స్యా.)] కుఠారీ కుదాలో నిఖాదనం వల్లి వేళు ముఞ్జం పబ్బజం తిణం మత్తికా దారుభణ్డం మత్తికాభణ్డం, తేహి గిహీం సఙ్గణ్హాతి ఉపలాపేతి. అయం, భిక్ఖవే, చతుత్థో మహాచోరో సన్తో సంవిజ్జమానో లోకస్మిం.

‘‘సదేవకే, భిక్ఖవే, లోకే సమారకే సబ్రహ్మకే సస్సమణబ్రాహ్మణియా పజాయ సదేవమనుస్సాయ అయం అగ్గో మహాచోరో యో అసన్తం అభూతం ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపతి. తం కిస్స హేతు? థేయ్యాయ వో, భిక్ఖవే, రట్ఠపిణ్డో భుత్తో’’తి.

[సం. ని. ౧.౩౫] అఞ్ఞథా సన్తమత్తానం, అఞ్ఞథా యో పవేదయే;

నికచ్చ కితవస్సేవ, భుత్తం థేయ్యేన తస్స తం.

[ధ. ప. ౩౦౭ ధమ్మపదేపి] కాసావకణ్ఠా బహవో, పాపధమ్మా అసఞ్ఞతా;

పాపా పాపేహి కమ్మేహి, నిరయం తే ఉపపజ్జరే.

[ధ. ప. ౩౦౭ ధమ్మపదేపి] సేయ్యో అయోగుళో భుత్తో, తత్తో అగ్గిసిఖూపమో;

యఞ్చే భుఞ్జేయ్య దుస్సీలో, రట్ఠపిణ్డం అసఞ్ఞతోతి.

అథ ఖో భగవా తే వగ్గుముదాతీరియే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా దుబ్భరతాయ దుప్పోసతాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

‘‘యో పన భిక్ఖు అనభిజానం ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం అత్తుపనాయికం అలమరియఞాణదస్సనం సముదాచరేయ్య – ‘ఇతి జానామి ఇతి పస్సామీ’తి, తతో అపరేన సమయేన సమనుగ్గాహీయమానో వా అసమనుగ్గాహీయమానో వా ఆపన్నో విసుద్ధాపేక్ఖో ఏవం వదేయ్య – ‘అజానమేవం, ఆవుసో, అవచం జానామి, అపస్సం పస్సామి. తుచ్ఛం ముసా విలపి’న్తి, అయమ్పి పారాజికో హోతి అసంవాసో’’తి.

ఏవఞ్చిదం భగవతా భిక్ఖూనం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం హోతి.

౧౯౬. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా భిక్ఖూ అదిట్ఠే దిట్ఠసఞ్ఞినో అపత్తే పత్తసఞ్ఞినో అనధిగతే అధిగతసఞ్ఞినో అసచ్ఛికతే సచ్ఛికతసఞ్ఞినో అధిమానేన అఞ్ఞం బ్యాకరింసు. తేసం అపరేన సమయేన రాగాయపి చిత్తం నమతి దోసాయపి చిత్తం నమతి మోహాయపి చిత్తం నమతి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం. మయఞ్చమ్హ అదిట్ఠే దిట్ఠసఞ్ఞినో అపత్తే పత్తసఞ్ఞినో అనధిగతే అధిగతసఞ్ఞినో అసచ్ఛికతే సచ్ఛికతసఞ్ఞినో, అధిమానేన అఞ్ఞం బ్యాకరిమ్హా. కచ్చి ను ఖో మయం పారాజికం ఆపత్తిం ఆపన్నా’’తి? తే ఆయస్మతో ఆనన్దస్స ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘హోన్తి యే తే, ఆనన్ద [హోన్తి యేవానన్ద (స్యా.), హోన్తి తే ఆనన్ద (సీ.)], భిక్ఖూ అదిట్ఠే దిట్ఠసఞ్ఞినో అపత్తే పత్తసఞ్ఞినో అనధిగతే అధిగతసఞ్ఞినో అసచ్ఛికతే సచ్ఛికతసఞ్ఞినో అధిమానేన అఞ్ఞం బ్యాకరోన్తి. తఞ్చ ఖో ఏతం అబ్బోహారిక’’న్తి.

‘‘ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౧౯౭. ‘‘యో పన భిక్ఖు అనభిజానం ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం అత్తుపనాయికం అలమరియఞాణదస్సనం సముదాచరేయ్య – ‘ఇతి జానామి ఇతి పస్సామీ’తి, తతో అపరేన సమయేన సమనుగ్గాహీయమానో వా అసమనుగ్గాహీయమానో వా ఆపన్నో విసుద్ధాపేక్ఖో ఏవం వదేయ్య – ‘అజానమేవం, ఆవుసో, అవచం జానామి, అపస్సం పస్సామి. తుచ్ఛం ముసా విలపి’న్తి, అఞ్ఞత్ర అధిమానా, అయమ్పి పారాజికో హోతి అసంవాసో’’తి.

౧౯౮. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

అనభిజానన్తి అసన్తం అభూతం అసంవిజ్జమానం అజానన్తో అపస్సన్తో అత్తని కుసలం ధమ్మం – అత్థి మే కుసలో ధమ్మోతి.

[పాచి. ౭౦] ఉత్తరిమనుస్సధమ్మో నామ ఝానం విమోక్ఖో [విమోక్ఖం (సీ. స్యా.)] సమాధి సమాపత్తి ఞాణదస్సనం మగ్గభావనా ఫలసచ్ఛికిరియా కిలేసప్పహానం వినీవరణతా చిత్తస్స సుఞ్ఞాగారే అభిరతి.

అత్తుపనాయికన్తి తే వా కుసలే ధమ్మే అత్తని ఉపనేతి అత్తానం వా తేసు కుసలేసు ధమ్మేసు ఉపనేతి.

ఞాణన్తి తిస్సో విజ్జా. దస్సనన్తి యం ఞాణం తం దస్సనం. యం దస్సనం తం ఞాణం.

సముదాచరేయ్యాతి ఆరోచేయ్య ఇత్థియా వా పురిసస్స వా గహట్ఠస్స వా పబ్బజితస్స వా.

ఇతి జానామి ఇతి పస్సామీతి జానామహం ఏతే ధమ్మే, పస్సామహం ఏతే ధమ్మే అత్థి చ ఏతే ధమ్మా మయి, అహఞ్చ ఏతేసు ధమ్మేసు సన్దిస్సామీతి.

తతో అపరేన సమయేనాతి యస్మిం ఖణే సముదాచిణ్ణం హోతి తం ఖణం తం లయం తం ముహుత్తం వీతివత్తే.

సమనుగ్గాహీయమానోతి యం వత్థు పటిఞ్ఞాతం హోతి తస్మిం వత్థుస్మిం సమనుగ్గాహీయమానో – ‘‘కిన్తే అధిగతం, కిన్తి తే అధిగతం, కదా తే అధిగతం, కత్థ తే అధిగతం, కతమే తే కిలేసా పహీనా, కతమేసం త్వం ధమ్మానం లాభీ’’తి.

అసమనుగ్గాహీయమానోతి న కేనచి వుచ్చమానో.

ఆపన్నోతి పాపిచ్ఛో ఇచ్ఛాపకతో అసన్తం అభూతం ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపిత్వా పారాజికం ఆపత్తిం ఆపన్నో హోతి.

విసుద్ధాపేక్ఖోతి గిహీ వా హోతుకామో ఉపాసకో వా హోతుకామో ఆరామికో వా హోతుకామో సామణేరో వా హోతుకామో.

అజానమేవం, ఆవుసో, అవచం – జానామి, అపస్సం పస్సామీతి నాహం ఏతే ధమ్మే జానామి, నాహం ఏతే ధమ్మే పస్సామి, నత్థి చ ఏతే ధమ్మా మయి, న చాహం ఏతేసు ధమ్మేసు సన్దిస్సామీతి.

తుచ్ఛం ముసా విలపిన్తి తుచ్ఛకం మయా భణితం, ముసా మయా భణితం, అభూతం మయా భణితం, అజానన్తేన మయా భణితం.

అఞ్ఞత్ర అధిమానాతి ఠపేత్వా అధిమానం.

అయమ్పీతి పురిమే ఉపాదాయ వుచ్చతి.

పారాజికో హోతీతి సేయ్యథాపి నామ తాలో మత్థకచ్ఛిన్నో అభబ్బో పున విరూళ్హియా, ఏవమేవ భిక్ఖు పాపిచ్ఛో ఇచ్ఛాపకతో అసన్తం అభూతం ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపిత్వా అస్సమణో హోతి అసక్యపుత్తియో. తేన వుచ్చతి – ‘‘పారాజికో హోతీ’’తి.

అసంవాసోతి సంవాసో నామ ఏకకమ్మం ఏకుద్దేసో సమసిక్ఖతా – ఏసో సంవాసో నామ. సో తేన సద్ధిం నత్థి. తేన వుచ్చతి – ‘‘అసంవాసో’’తి.

౧౯౯. ఉత్తరిమనుస్సధమ్మో నామ ఝానం విమోక్ఖో సమాధి సమాపత్తి ఞాణదస్సనం మగ్గభావనా ఫలసచ్ఛికిరియా కిలేసప్పహానం వినీవరణతా చిత్తస్స సుఞ్ఞాగారే అభిరతి.

[పాచి. ౭౦] ఝానన్తి పఠమం ఝానం దుతియం ఝానం తతియం ఝానం చతుత్థం ఝానం.

[పాచి. ౭౦] విమోక్ఖోతి సుఞ్ఞతో విమోక్ఖో అనిమిత్తో విమోక్ఖో అప్పణిహితో విమోక్ఖో.

[పాచి. ౭౦] సమాధీతి సుఞ్ఞతో సమాధి అనిమిత్తో సమాధి అప్పణిహితో సమాధి.

[పాచి. ౭౦] సమాపత్తీతి సుఞ్ఞతా సమాపత్తి అనిమిత్తా సమాపత్తి అప్పణిహితా సమాపత్తి.

[పాచి. ౭౦] ఞాణదస్సనన్తి తిస్సో విజ్జా.

[పాచి. ౭౦] మగ్గభావనాతి చత్తారో సతిపట్ఠానా, చత్తారో సమ్మప్పధానా, చత్తారో ఇద్ధిపాదా, పఞ్చిన్ద్రియాని, పఞ్చ బలాని, సత్త బోజ్ఝఙ్గా, అరియో అట్ఠఙ్గికో మగ్గో.

[పాచి. ౭౦] ఫలసచ్ఛికిరియాతి సోతాపత్తిఫలస్స సచ్ఛికిరియా, సకదాగామిఫలస్స సచ్ఛికిరియా, అనాగామిఫలస్స సచ్ఛికిరియా, అరహత్తస్స [అరహత్తఫలస్స (స్యా.)] సచ్ఛికిరియా.

[పాచి. ౭౦] కిలేసప్పహానన్తి రాగస్స పహానం దోసస్స పహానం మోహస్స పహానం.

[పాచి. ౭౦] వినీవరణతా చిత్తస్సాతి రాగా చిత్తం వినీవరణతా, దోసా చిత్తం వినీవరణతా, మోహా చిత్తం వినీవరణతా.

[పాచి. ౭౦] సుఞ్ఞాగారే అభిరతీతి పఠమేన ఝానేన సుఞ్ఞాగారే అభిరతి, దుతియేన ఝానేన సుఞ్ఞాగారే అభిరతి, తతియేన ఝానేన సుఞ్ఞాగారే అభిరతి, చతుత్థేన ఝానేన సుఞ్ఞాగారే అభిరతి.

౨౦౦. తీహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స, పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి.

చతూహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం.

పఞ్చహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం వినిధాయ ఖన్తిం.

ఛహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం.

సత్తహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

౨౦౧. తీహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జామీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి.

చతూహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జామీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం.

పఞ్చహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జామీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం.

ఛహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జామీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం.

సత్తహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జామీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

౨౦౨. తీహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపన్నోతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి.

చతూహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపన్నోతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం.

పఞ్చహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపన్నోతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం.

ఛహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపన్నోతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం.

సత్తహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపన్నోతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

౨౦౩. తీహాకారేహి పఠమస్స ఝానస్స లాభీమ్హీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి.

చతూహాకారేహి పఠమస్స ఝానస్స లాభీమ్హీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం.

పఞ్చహాకారేహి పఠమస్స ఝానస్స లాభీమ్హీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం.

ఛహాకారేహి పఠమస్స ఝానస్స లాభీమ్హీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం.

సత్తహాకారేహి పఠమస్స ఝానస్స లాభీమ్హీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

౨౦౪. తీహాకారేహి పఠమస్స ఝానస్స వసీమ్హీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి.

చతూహాకారేహి పఠమస్స ఝానస్స వసీమ్హీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం.

పఞ్చహాకారేహి పఠమస్స ఝానస్స వసీమ్హీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం.

ఛహాకారేహి పఠమస్స ఝానస్స వసీమ్హీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం.

సత్తహాకారేహి పఠమస్స ఝానస్స వసీమ్హీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

౨౦౫. తీహాకారేహి పఠమం ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి.

చతూహాకారేహి పఠమం ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం.

పఞ్చహాకారేహి పఠమం ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం.

ఛహాకారేహి పఠమం ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం.

సత్తహాకారేహి పఠమం ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

యథా ఇదం పఠమం ఝానం విత్థారితం తం సబ్బమ్పి విత్థారేతబ్బం.

౨౦౬. తీహాకారేహి…పే… సత్తహాకారేహి దుతియం ఝానం…పే… తతియం ఝానం…పే… చతుత్థం ఝానం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… చతుత్థస్స ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… చతుత్థం ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స. పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

౨౦౭. తీహాకారేహి సుఞ్ఞతం విమోక్ఖం… అనిమిత్తం విమోక్ఖం… అప్పణిహితం విమోక్ఖం… సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… అప్పణిహితస్స విమోక్ఖస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… అప్పణిహితో విమోక్ఖో సచ్ఛికతో మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స…పే….

తీహాకారేహి సుఞ్ఞతం సమాధిం… అనిమిత్తం సమాధిం… అప్పణిహితం సమాధిం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… అప్పణిహితస్స సమాధిస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… అప్పణిహితో సమాధి సచ్ఛికతో మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి సుఞ్ఞతం సమాపత్తిం… అనిమిత్తం సమాపత్తిం… అప్పణిహితం సమాపత్తిం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… అప్పణిహితాయ సమాపత్తియా లాభీమ్హి… వసీమ్హి… అప్పణిహితా సమాపత్తి సచ్ఛికతా మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి తిస్సో విజ్జా సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి సమాపన్నో… తిస్సన్నం విజ్జానం లాభీమ్హి… వసీమ్హి… తిస్సో విజ్జా సచ్ఛికతా మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి చత్తారో సతిపట్ఠానే… చత్తారో సమ్మప్పధానే… చత్తారో ఇద్ధిపాదే సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… చతున్నం ఇద్ధిపాదానం లాభీమ్హి… వసీమ్హి… చత్తారో ఇద్ధిపాదా సచ్ఛికతా మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి పఞ్చిన్ద్రియాని… పఞ్చ బలాని సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో … పఞ్చన్నం బలానం లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఞ్చబలాని సచ్ఛికతాని మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి సత్త బోజ్ఝఙ్గే సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… సత్తన్నం బోజ్ఝఙ్గానం లాభీమ్హి… వసీమ్హి… సత్త బోజ్ఝఙ్గా సచ్ఛికతా మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి అరియం అట్ఠఙ్గికం మగ్గం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… అరియస్స అట్ఠఙ్గికస్స మగ్గస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… అరియో అట్ఠఙ్గికో మగ్గో సచ్ఛికతో మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి సోతాపత్తిఫలం… సకదాగామిఫలం… అనాగామిఫలం… అరహత్తం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… అరహత్తస్స లాభీమ్హి వసీమ్హి అరహత్తం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి రాగో మే చత్తో వన్తో ముత్తో పహీనో పటినిస్సట్ఠో ఉక్ఖేటితో సముక్ఖేటితోతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి దోసో మే చత్తో వన్తో ముత్తో పహీనో పటినిస్సట్ఠో ఉక్ఖేటితో సముక్ఖేటితోతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి మోహో మే చత్తో వన్తో ముత్తో పహీనో పటినిస్సట్ఠో ఉక్ఖేటితో సముక్ఖేటితోతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి రాగా మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి దోసా మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి …పే… సత్తహాకారేహి మోహా మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

సుద్ధికం నిట్ఠితం.

౨౦౮. తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం దుతియఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… పఠమస్స చ ఝానస్స దుతియస్స చ ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం దుతియఞ్చ ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స…పే….

తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం తతియఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… పఠమస్స చ ఝానస్స తతియస్స చ ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం తతియఞ్చ ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం చతుత్థఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… పఠమస్స చ ఝానస్స చతుత్థస్స చ ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం చతుత్థఞ్చ ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం సుఞ్ఞతఞ్చ విమోక్ఖం… పఠమఞ్చ ఝానం అనిమిత్తఞ్చ విమోక్ఖం… పఠమఞ్చ ఝానం అప్పణిహితఞ్చ విమోక్ఖం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… పఠమస్స చ ఝానస్స అప్పణిహితస్స చ విమోక్ఖస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం అప్పణిహితో చ విమోక్ఖో సచ్ఛికతో మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం సుఞ్ఞతఞ్చ సమాధిం… పఠమఞ్చ ఝానం అనిమిత్తఞ్చ సమాధిం… పఠమఞ్చ ఝానం అప్పణిహితఞ్చ సమాధిం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో పఠమస్స చ ఝానస్స అప్పణిహితస్స చ సమాధిస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం అప్పణిహితో చ సమాధి సచ్ఛికతో మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం సుఞ్ఞతఞ్చ సమాపత్తిం… పఠమఞ్చ ఝానం అనిమిత్తఞ్చ సమాపత్తిం… పఠమఞ్చ ఝానం అప్పణిహితఞ్చ సమాపత్తిం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో పఠమస్స చ ఝానస్స అప్పణిహితాయ చ సమాపత్తియా లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం అప్పణిహితా చ సమాపత్తి సచ్ఛికతా మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం తిస్సో చ విజ్జా సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… పఠమస్స చ ఝానస్స తిస్సన్నఞ్చ విజ్జానం లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం తిస్సో చ విజ్జా సచ్ఛికతా మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం చత్తారో చ సతిపట్ఠానే… పఠమఞ్చ ఝానం చత్తారో చ సమ్మప్పధానే… పఠమఞ్చ ఝానం చత్తారో చ ఇద్ధిపాదే సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… పఠమస్స చ ఝానస్స చతున్నఞ్చ ఇద్ధిపాదానం లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం చత్తారో చ ఇద్ధిపాదా సచ్ఛికతా మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం పఞ్చ చ ఇన్ద్రియాని… పఠమఞ్చ ఝానం పఞ్చ చ బలాని సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… పఠమస్స చ ఝానస్స పఞ్చన్నఞ్చ బలానం లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం పఞ్చ చ బలాని సచ్ఛికతాని మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

౨౦౯. తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం సత్త చ బోజ్ఝఙ్గే సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… పఠమస్స చ ఝానస్స సత్తన్నఞ్చ బోజ్ఝఙ్గానం లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం సత్త చ బోజ్ఝఙ్గా సచ్ఛికతా మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం అరియఞ్చ అట్ఠఙ్గికం మగ్గం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… పఠమస్స చ ఝానస్స అరియస్స చ అట్ఠఙ్గికస్స మగ్గస్స లాభీమ్హి వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం అరియో చ అట్ఠఙ్గికో మగ్గో సచ్ఛికతో మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం సోతాపత్తిఫలఞ్చ… పఠమఞ్చ ఝానం సకదాగామిఫలఞ్చ… పఠమఞ్చ ఝానం అనాగామిఫలఞ్చ… పఠమఞ్చ ఝానం అరహత్తఞ్చ సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… పఠమస్స చ ఝానస్స అరహత్తస్స చ లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం అరహత్తఞ్చ సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… పఠమస్స చ ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం సచ్ఛికతం మయా, రాగో చ మే చత్తో… దోసో చ మే చత్తో… మోహో చ మే చత్తో వన్తో ముత్తో పహీనో పటినిస్సట్ఠో ఉక్ఖేటితో సముక్ఖేటితోతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి…పే… సత్తహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… పఠమస్స చ ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం సచ్ఛికతం మయా, రాగా చ మే చిత్తం వినీవరణం… దోసా చ మే చిత్తం వినీవరణం… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స. పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

ఖణ్డచక్కం నిట్ఠితం.

౨౧౦. తీహాకారేహి దుతియఞ్చ ఝానం తతియఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… దుతియస్స చ ఝానస్స తతియస్స చ ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… దుతియఞ్చ ఝానం తతియఞ్చ ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి దుతియఞ్చ ఝానం చతుత్థఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… దుతియస్స చ ఝానస్స చతుత్థస్స చ ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… దుతియఞ్చ ఝానం చతుత్థఞ్చ ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి దుతియఞ్చ ఝానం సుఞ్ఞతఞ్చ విమోక్ఖం… అనిమిత్తఞ్చ విమోక్ఖం… అప్పణిహితఞ్చ విమోక్ఖం… సుఞ్ఞతఞ్చ సమాధిం… అనిమిత్తఞ్చ సమాధిం… అప్పణిహితఞ్చ సమాధిం… సుఞ్ఞతఞ్చ సమాపత్తిం… అనిమిత్తఞ్చ సమాపత్తిం… అప్పణిహితఞ్చ సమాపత్తిం… తిస్సో చ విజ్జా… చత్తారో చ సతిపట్ఠానే… చత్తారో చ సమ్మప్పధానే… చత్తారో చ ఇద్ధిపాదే… పఞ్చ చ ఇన్ద్రియాని… పఞ్చ చ బలాని… సత్త చ బోజ్ఝఙ్గే… అరియఞ్చ అట్ఠఙ్గికం మగ్గం… సోతాపత్తిఫలఞ్చ… సకదాగామిఫలఞ్చ… అనాగామిఫలఞ్చ… అరహత్తఞ్చ సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… దుతియస్స చ ఝానస్స అరహత్తస్స చ లాభీమ్హి… వసీమ్హి… దుతియఞ్చ ఝానం అరహత్తఞ్చ సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి దుతియఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… దుతియస్స చ ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… దుతియఞ్చ ఝానం సచ్ఛికతం మయా, రాగో చ మే చత్తో… దోసో చ మే చత్తో… మోహో చ మే చత్తో వన్తో ముత్తో పహీనో పటినిస్సట్ఠో ఉక్ఖేటితో సముక్ఖేటితో. రాగా చ మే చిత్తం వినీవరణం… దోసా చ మే చిత్తం వినీవరణం… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి …పే… సత్తహాకారేహి దుతియఞ్చ ఝానం పఠమఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… దుతియస్స చ ఝానస్స పఠమస్స చ ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… దుతియఞ్చ ఝానం పఠమఞ్చ ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స…పే… వినిధాయ భావం.

బద్ధచక్కం.

ఏవం ఏకేకం మూలం కాతున బద్ధచక్కం పరివత్తకం కత్తబ్బం.

ఇదం సంఖిత్తం.

౨౧౧. తీహాకారేహి తతియఞ్చ ఝానం చతుత్థఞ్చ ఝానం…పే… తతియఞ్చ ఝానం అరహత్తఞ్చ సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… తతియస్స చ ఝానస్స అరహత్తస్స చ లాభీమ్హి… వసీమ్హి… తతియఞ్చ ఝానం అరహత్తఞ్చ సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి తతియఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… తతియస్స చ ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… తతియఞ్చ ఝానం సచ్ఛికతం మయా, రాగో చ మే చత్తో… దోసో చ మే చత్తో… మోహో చ మే చత్తో వన్తో ముత్తో పహీనో పటినిస్సట్ఠో ఉక్ఖేటితో సముక్ఖేటితో. రాగా చ మే చిత్తం వినీవరణం… దోసా చ మే చిత్తం వినీవరణం… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి తతియఞ్చ ఝానం పఠమఞ్చ ఝానం… తతియఞ్చ ఝానం దుతియఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… తతియస్స చ ఝానస్స దుతియస్స చ ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… తతియఞ్చ ఝానం దుతియఞ్చ ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం పఠమఞ్చ ఝానం…పే… దుతియఞ్చ ఝానం… తతియఞ్చ ఝానం… చతుత్థఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిం సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం చతుత్థస్స చ ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం చతుత్థఞ్చ ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

౨౧౨. తీహాకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం సుఞ్ఞతఞ్చ విమోక్ఖం… అనిమిత్తఞ్చ విమోక్ఖం… అప్పణిహితఞ్చ విమోక్ఖం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం అప్పణిహితస్స చ విమోక్ఖస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం అప్పణిహితో చ విమోక్ఖో సచ్ఛికతో మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం సుఞ్ఞతఞ్చ సమాధిం… అనిమిత్తఞ్చ సమాధిం… అప్పణిహితఞ్చ సమాధిం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం అప్పణిహితస్స చ సమాధిస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం అప్పణిహితో చ సమాధి సచ్ఛికతో మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం సుఞ్ఞతఞ్చ సమాపత్తిం… అనిమిత్తఞ్చ సమాపత్తిం… అప్పణిహితఞ్చ సమాపత్తిం సమాపజ్జిం సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం అప్పణిహితాయ చ సమాపత్తియా లాభీమ్హి… వసీమ్హి… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం అప్పణిహితా చ సమాపత్తి సచ్ఛికతా మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం తిస్సో చ విజ్జా సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… ‘మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం తిస్సన్నఞ్చ విజ్జానం లాభీమ్హి… వసీమ్హి… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం తిస్సో చ విజ్జా సచ్ఛికతా మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం చత్తారో చ సతిపట్ఠానే… చత్తారో చ సమ్మప్పధానే… చత్తారో చ ఇద్ధిపాదే సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం చతున్నఞ్చ ఇద్ధిపాదానం లాభీమ్హి… వసీమ్హి… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం చత్తారో చ ఇద్ధిపాదా సచ్ఛికతా మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

౨౧౩. తీహాకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం పఞ్చ చ ఇన్ద్రియాని… పఞ్చ చ బలాని సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం పఞ్చన్నఞ్చ బలానం లాభీమ్హి… వసీమ్హి… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం పఞ్చ చ బలాని సచ్ఛికతాని మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం సత్త చ బోజ్ఝఙ్గే సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం సత్తన్నఞ్చ బోజ్ఝఙ్గానం లాభీమ్హి … వసీమ్హి… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం సత్త చ బోజ్ఝఙ్గా సచ్ఛికతా మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం అరియఞ్చ అట్ఠఙ్గికం మగ్గం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం అరియస్స చ అట్ఠఙ్గికస్స మగ్గస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం అరియో చ అట్ఠఙ్గికో మగ్గో సచ్ఛికతో మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం సోతాపత్తిఫలఞ్చ… సకదాగామిఫలఞ్చ… అనాగామిఫలఞ్చ… అరహత్తఞ్చ సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం అరహత్తస్స చ లాభీమ్హి… వసీమ్హి… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం అరహత్తఞ్చ సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం, రాగో చ మే చత్తో… దోసో చ మే చత్తో… మోహో చ మే చత్తో వన్తో ముత్తో పహీనో పటినిస్సట్ఠో ఉక్ఖేటితో సముక్ఖేటితోతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి…పే… సత్తహాకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం రాగా చ మే చిత్తం వినీవరణం… దోసా చ మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

ఏకమూలకం నిట్ఠితం. [ఏకమూలకం సఙ్ఖిత్తం నిట్ఠితం (స్యా.)]

యథా ఏకమూలకం విత్థారితం ఏవమేవ దుమూలకాదిపి విత్థారేతబ్బం.

ఇదం సబ్బమూలకం

౨౧౪. తీహాకారేహి …పే… సత్తహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం దుతియఞ్చ ఝానం తతియఞ్చ ఝానం చతుత్థఞ్చ ఝానం సుఞ్ఞతఞ్చ విమోక్ఖం అనిమిత్తఞ్చ విమోక్ఖం అప్పణిహితఞ్చ విమోక్ఖం సుఞ్ఞతఞ్చ సమాధిం అనిమిత్తఞ్చ సమాధిం అప్పణిహితఞ్చ సమాధిం సుఞ్ఞతఞ్చ సమాపత్తిం అనిమిత్తఞ్చ సమాపత్తిం అప్పణిహితఞ్చ సమాపత్తిం తిస్సో చ విజ్జా చత్తారో చ సతిపట్ఠానే చత్తారో చ సమ్మప్పధానే చత్తారో చ ఇద్ధిపాదే పఞ్చ చ ఇన్ద్రియాని పఞ్చ చ బలాని సత్త చ బోజ్ఝఙ్గే అరియఞ్చ అట్ఠఙ్గికం మగ్గం సోతాపత్తిఫలఞ్చ సకదాగామిఫలఞ్చ అనాగామిఫలఞ్చ అరహత్తఞ్చ సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో…పే… రాగో చ మే చత్తో, దోసో చ మే చత్తో, మోహో చ మే చత్తో వన్తో ముత్తో పహీనో పటినిస్సట్ఠో ఉక్ఖేటితో సముక్ఖేటితో. రాగా చ మే చిత్తం వినీవరణం, దోసా చ మే చిత్తం వినీవరణం, మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స. పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

సబ్బమూలకం నిట్ఠితం.

సుద్ధికవారకథా నిట్ఠితా.

౨౧౫. తీహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జిన్తి వత్తుకామో దుతియం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

తీహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జిన్తి వత్తుకామో తతియం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

తీహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జిన్తి వత్తుకామో చతుత్థం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

తీహాకారేహి …పే… సత్తహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జిన్తి వత్తుకామో సుఞ్ఞతం విమోక్ఖం… అనిమిత్తం విమోక్ఖం… అప్పణిహితం విమోక్ఖం… సుఞ్ఞతం సమాధిం… అనిమిత్తం సమాధిం… అప్పణిహితం సమాధిం… సుఞ్ఞతం సమాపత్తిం… అనిమిత్తం సమాపత్తిం… అప్పణిహితం సమాపత్తిం… తిస్సో విజ్జా… చత్తారో సతిపట్ఠానే… చత్తారో సమ్మప్పధానే… చత్తారో ఇద్ధిపాదే… పఞ్చిన్ద్రియాని… పఞ్చ బలాని… సత్త బోజ్ఝఙ్గే… అరియం అట్ఠఙ్గికం మగ్గం… సోతాపత్తిఫలం… సకదాగామిఫలం… అనాగామిఫలం… అరహత్తం సమాపజ్జిం…పే… రాగో మే చత్తో… దోసో మే చత్తో… మోహో మే చత్తో వన్తో ముత్తో పహీనో పటినిస్సట్ఠో ఉక్ఖేటితో సముక్ఖేటితో. రాగా మే చిత్తం వినీవరణం… దోసా మే చిత్తం వినీవరణం… మోహా మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

వత్థువిసారకస్స ఏకమూలకస్స ఖణ్డచక్కం నిట్ఠితం.

౨౧౬. తీహాకారేహి దుతియం ఝానం సమాపజ్జిన్తి వత్తుకామో తతియం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

తీహాకారేహి దుతియం ఝానం సమాపజ్జిన్తి వత్తుకామో చతుత్థం ఝానం సమాపజ్జిన్తి…పే… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

తీహాకారేహి…పే… సత్తహాకారేహి దుతియం ఝానం సమాపజ్జిన్తి వత్తుకామో పఠమం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… వినిధాయ భావం.

వత్థువిసారకస్స ఏకమూలకస్స బద్ధచక్కం.

మూలం సంఖిత్తం.

౨౧౭. తీహాకారేహి మోహా మే చిత్తం వినీవరణన్తి వత్తుకామో పఠమం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

తీహాకారేహి…పే… సత్తహాకారేహి మోహా మే చిత్తం వినీవరణన్తి వత్తుకామో దోసా మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… వినిధాయ భావం.

వత్థువిసారకస్స ఏకమూలకం నిట్ఠితం.

యథా ఏకమూలకం విత్థారితం ఏవమేవ దుమూలకాదిపి విత్థారేతబ్బం.

ఇదం సబ్బమూలకం

౨౧౮. తీహాకారేహి…పే… సత్తహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం దుతియఞ్చ ఝానం తతియఞ్చ ఝానం చతుత్థఞ్చ ఝానం సుఞ్ఞతఞ్చ విమోక్ఖం అనిమిత్తఞ్చ విమోక్ఖం అప్పణిహితఞ్చ విమోక్ఖం సుఞ్ఞతఞ్చ సమాధిం అనిమిత్తఞ్చ సమాధిం అప్పణిహితఞ్చ సమాధిం సుఞ్ఞతఞ్చ సమాపత్తిం అనిమిత్తఞ్చ సమాపత్తిం అప్పణిహితఞ్చ సమాపత్తిం తిస్సో చ విజ్జా చత్తారో చ సతిపట్ఠానే చత్తారో చ సమ్మప్పధానే చత్తారో చ ఇద్ధిపాదే పఞ్చ చ ఇన్ద్రియాని పఞ్చ చ బలాని సత్త చ బోజ్ఝఙ్గే అరియఞ్చ అట్ఠఙ్గికం మగ్గం సోతాపత్తిఫలఞ్చ సకదాగామిఫలఞ్చ అనాగామిఫలఞ్చ అరహత్తఞ్చ సమాపజ్జిం…పే… రాగో చ మే చత్తో… దోసో చ మే చత్తో… మోహో చ మే చత్తో వన్తో ముత్తో పహీనో పటినిస్సట్ఠో ఉక్ఖేటితో సముక్ఖేటితో. రాగా చ మే చిత్తం వినీవరణం… దోసా చ మే చిత్తం వినీవరణన్తి వత్తుకామో మోహా మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. [[ ] ఏత్థన్తరే పాఠా స్యామపోత్థకే నత్థి]

౨౧౯. తీహాకారేహి దుతియఞ్చ ఝానం తతియఞ్చ ఝానం చతుత్థఞ్చ ఝానం సుఞ్ఞతఞ్చ విమోక్ఖం అనిమిత్తఞ్చ విమోక్ఖం అప్పణిహితఞ్చ విమోక్ఖం సుఞ్ఞతఞ్చ సమాధిం అనిమిత్తఞ్చ సమాధిం అప్పణిహితఞ్చ సమాధిం సుఞ్ఞతఞ్చ సమాపత్తిం అనిమిత్తఞ్చ సమాపత్తిం అప్పణిహితఞ్చ సమాపత్తిం తిస్సో చ విజ్జా చత్తారో చ సతిపట్ఠానే చత్తారో చ సమ్మప్పధానే చత్తారో చ ఇద్ధిపాదే పఞ్చ చ ఇన్ద్రియాని పఞ్చ చ బలాని సత్త చ బోజ్ఝఙ్గే అరియఞ్చ అట్ఠఙ్గికం మగ్గం సోతాపత్తిఫలఞ్చ సకదాగామిఫలఞ్చ అనాగామిఫలఞ్చ అరహత్తఞ్చ సమాపజ్జిం…పే… రాగో చ మే చత్తో… దోసో చ మే చత్తో… మోహో చ మే చత్తో వన్తో ముత్తో పహీనో పటినిస్సట్ఠో ఉక్ఖేటితో సముక్ఖేటితో. రాగా చ మే చిత్తం వినీవరణం… దోసా చ మే చిత్తం వినీవరణం… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణన్తి వత్తుకామో పఠమం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

తీహాకారేహి తతియఞ్చ ఝానం చతుత్థఞ్చ ఝానం…పే… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం పఠమఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిన్తి వత్తుకామో దుతియం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

తీహాకారేహి…పే… సత్తహాకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం పఠమఞ్చ ఝానం దుతియఞ్చ ఝానం తతియఞ్చ ఝానం చతుత్థఞ్చ ఝానం…పే… రాగా చ మే చిత్తం వినీవరణన్తి వత్తుకామో దోసా మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

వత్థువిసారకస్స సబ్బమూలకం నిట్ఠితం.

వత్థువిసారకస్స చక్కపేయ్యాలం నిట్ఠితం.

వత్థుకామవారకథా నిట్ఠితా.

౨౨౦. తీహాకారేహి యో తే విహారే వసి సో భిక్ఖు పఠమం ఝానం సమాపజ్జి… సమాపజ్జతి… సమాపన్నో… సో భిక్ఖు పఠమస్స ఝానస్స లాభీ… వసీ… తేన భిక్ఖునా పఠమం ఝానం సచ్ఛికతన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స.

చతూహాకారేహి … పఞ్చహాకారేహి… ఛహాకారేహి… సత్తహాకారేహి యో తే విహారే వసి సో భిక్ఖు పఠమం ఝానం సమాపజ్జి… సమాపజ్జతి… సమాపన్నో… సో భిక్ఖు పఠమస్స ఝానస్స లాభీ… వసీ… తేన భిక్ఖునా పఠమం ఝానం సచ్ఛికతన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స. పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

తీహాకారేహి యో తే విహారే వసి సో భిక్ఖు దుతియం ఝానం… తతియం ఝానం… చతుత్థం ఝానం… సుఞ్ఞతం విమోక్ఖం… అనిమిత్తం విమోక్ఖం… అప్పణిహితం విమోక్ఖం… సుఞ్ఞతం సమాధిం… అనిమిత్తం సమాధిం… అప్పణిహితం సమాధిం… సుఞ్ఞతం సమాపత్తిం… అనిమిత్తం సమాపత్తిం… అప్పణిహితం సమాపత్తిం… తిస్సో విజ్జా… చత్తారో సతిపట్ఠానే… చత్తారో సమ్మప్పధానే… చత్తారో ఇద్ధిపాదే… పఞ్చ ఇన్ద్రియాని… పఞ్చ బలాని… సత్త బోజ్ఝఙ్గే… అరియం అట్ఠఙ్గికం మగ్గం… సోతాపత్తిఫలం… సకదాగామిఫలం… అనాగామిఫలం… అరహత్తం సమాపజ్జి… సమాపజ్జతి… సమాపన్నో… సో భిక్ఖు అరహత్తస్స లాభీ… వసీ… తేన భిక్ఖునా అరహత్తం సచ్ఛికతన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స.

తీహాకారేహి యో తే విహారే వసి, తస్స భిక్ఖునో రాగో చత్తో… దోసో చత్తో… మోహో చత్తో వన్తో ముత్తో పహీనో పటినిస్సట్ఠో ఉక్ఖేటితో సముక్ఖేటితోతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స.

తీహాకారేహి…పే… సత్తహాకారేహి యో తే విహారే వసి, తస్స భిక్ఖునో రాగా చిత్తం వినీవరణం… దోసా చిత్తం వినీవరణం… మోహా చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

తీహాకారేహి…పే… సత్తహాకారేహి యో తే విహారే వసి సో భిక్ఖు సుఞ్ఞాగారే పఠమం ఝానం… దుతియం ఝానం… తతియం ఝానం… చతుత్థం ఝానం సమాపజ్జి … సమాపజ్జతి… సమాపన్నో… సో భిక్ఖు సుఞ్ఞాగారే చతుత్థస్స ఝానస్స లాభీ… వసీ… తేన భిక్ఖునా సుఞ్ఞాగారే చతుత్థం ఝానం సచ్ఛికతన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స. పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి భణితస్స హోతి, ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

యథా ఇదం విత్థారితం ఏవమేవ సేసానిపి విత్థారేతబ్బాని.

౨౨౧. తీహాకారేహి…పే… సత్తహాకారేహి యో తే చీవరం పరిభుఞ్జి… యో తే పిణ్డపాతం పరిభుఞ్జి… యో తే సేనాసనం పరిభుఞ్జి… యో తే గిలానప్పచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారం పరిభుఞ్జి సో భిక్ఖు సుఞ్ఞాగారే చతుత్థం ఝానం సమాపజ్జి… సమాపజ్జతి… సమాపన్నో… సో భిక్ఖు సుఞ్ఞాగారే చతుత్థస్స ఝానస్స లాభీ… వసీ… తేన భిక్ఖునా సుఞ్ఞాగారే చతుత్థం ఝానం సచ్ఛికతన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… వినిధాయ భావం.

తీహాకారేహి…పే… సత్తహాకారేహి యేన తే విహారో పరిభుత్తో… యేన తే చీవరం పరిభుత్తం… యేన తే పిణ్డపాతో పరిభుత్తో… యేన తే సేనాసనం పరిభుత్తం… యేన తే గిలానప్పచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారో పరిభుత్తో… సో భిక్ఖు సుఞ్ఞాగారే చతుత్థం ఝానం సమాపజ్జి… సమాపజ్జతి… సమాపన్నో… సో భిక్ఖు సుఞ్ఞాగారే చతుత్థస్స ఝానస్స లాభీ… వసీ… తేన భిక్ఖునా సుఞ్ఞాగారే చతుత్థం ఝానం సచ్ఛికతన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… వినిధాయ భావం.

తీహాకారేహి …పే… సత్తహాకారేహి యం త్వం ఆగమ్మ విహారం అదాసి… చీవరం అదాసి… పిణ్డపాతం అదాసి… సేనాసనం అదాసి… గిలానప్పచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారం అదాసి సో భిక్ఖు సుఞ్ఞాగారే చతుత్థం ఝానం సమాపజ్జి… సమాపజ్జతి… సమాపన్నో… సో భిక్ఖు సుఞ్ఞాగారే చతుత్థస్స ఝానస్స లాభీ… వసీ… తేన భిక్ఖునా సుఞ్ఞాగారే చతుత్థం ఝానం సచ్ఛికతన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స. పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

పేయ్యాలపన్నరసకం నిట్ఠితం.

పచ్చయప్పటిసంయుత్తవారకథా నిట్ఠితా.

ఉత్తరిమనుస్సధమ్మచక్కపేయ్యాలం నిట్ఠితం.

౨౨౨. అనాపత్తి అధిమానేన, అనుల్లపనాధిప్పాయస్స, ఉమ్మత్తకస్స, ఖిత్తచిత్తస్స, వేదనాట్టస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

వినీతవత్థుఉద్దానగాథా

అధిమానే [అధిమానేన (పీ.)] అరఞ్ఞమ్హి, పిణ్డోపజ్ఝారియాపథో;

సంయోజనా రహోధమ్మా, విహారో పచ్చుపట్ఠితో.

న దుక్కరం వీరియమథోపి మచ్చునో;

భాయావుసో విప్పటిసారి సమ్మా;

విరియేన యోగేన ఆరాధనాయ;

అథ వేదనాయ అధివాసనా దువే.

బ్రాహ్మణే పఞ్చ వత్థూని, అఞ్ఞం బ్యాకరణా తయో;

అగారావరణా కామా, రతి చాపి అపక్కమి.

అట్ఠి పేసి ఉభో గావఘాతకా;

పిణ్డో సాకుణికో నిచ్ఛవి ఓరబ్భి;

అసి చ సూకరికో సత్తి మాగవి;

ఉసు చ కారణికో సూచి సారథి.

యో చ సిబ్బీయతి సూచకో హి సో;

అణ్డభారి అహు గామకూటకో;

కూపే నిముగ్గో హి సో పారదారికో;

గూథఖాదీ అహు దుట్ఠబ్రాహ్మణో.

నిచ్ఛవిత్థీ అతిచారినీ అహు;

మఙ్గులిత్థీ అహు ఇక్ఖణిత్థికా;

ఓకిలినీ హి సపత్తఙ్గారోకిరి;

సీసచ్ఛిన్నో అహు చోరఘాతకో.

భిక్ఖు భిక్ఖునీ సిక్ఖమానా;

సామణేరో అథ సామణేరికా;

కస్సపస్స వినయస్మిం పబ్బజం;

పాపకమ్మమకరింసు తావదే.

తపోదా రాజగహే యుద్ధం, నాగానోగాహనేన చ;

సోభితో అరహం భిక్ఖు, పఞ్చకప్పసతం సరేతి.

వినీతవత్థు

౨౨౩. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అధిమానేన అఞ్ఞం బ్యాకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం. కచ్చి ను ఖో అహం పారాజికం ఆపత్తిం ఆపన్నో’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అధిమానేనా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పణిధాయ అరఞ్ఞే విహరతి – ‘‘ఏవం మం జనో సమ్భావేస్సతీ’’తి. తం జనో సమ్భావేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. న చ, భిక్ఖవే, పణిధాయ అరఞ్ఞే వత్థబ్బం. యో వసేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పణిధాయ పిణ్డాయ చరతి – ‘‘ఏవం మం జనో సమ్భావేస్సతీ’’తి. తం జనో సమ్భావేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. న చ, భిక్ఖవే, పణిధాయ పిణ్డాయ చరితబ్బం. యో చరేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘యే, ఆవుసో, అమ్హాకం ఉపజ్ఝాయస్స సద్ధివిహారికా సబ్బేవ అరహన్తో’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘ఉల్లపనాధిప్పాయో అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘యే, ఆవుసో, అమ్హాకం ఉపజ్ఝాయస్స అన్తేవాసికా సబ్బేవ మహిద్ధికా మహానుభావా’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘ఉల్లపనాధిప్పాయో అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పణిధాయ చఙ్కమతి… పణిధాయ తిట్ఠతి… పణిధాయ నిసీదతి… పణిధాయ సేయ్యం కప్పేతి – ‘‘ఏవం మం జనో సమ్భావేస్సతీ’’తి. తం జనో సమ్భావేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. న చ, భిక్ఖవే, పణిధాయ సేయ్యా కప్పేతబ్బా. యో కప్పేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపతి. సోపి ఏవమాహ – ‘‘మయ్హమ్పి, ఆవుసో, సంయోజనా పహీనా’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౨౨౪. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు రహోగతో ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపతి. పరచిత్తవిదూ భిక్ఖు తం భిక్ఖుం అపసాదేసి – ‘‘మా, ఆవుసో, ఏవరూపం అభణి. నత్థేసో తుయ్హ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు రహోగతో ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపతి. దేవతా తం భిక్ఖుం అపసాదేసి – ‘‘మా, భన్తే, ఏవరూపం అభణి. నత్థేసో తుయ్హ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరం ఉపాసకం ఏతదవోచ – ‘‘యో, ఆవుసో, తుయ్హం విహారే వసతి సో భిక్ఖు అరహా’’తి. సో చ తస్స విహారే వసతి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘ఉల్లపనాధిప్పాయో అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరం ఉపాసకం ఏతదవోచ – ‘‘యం త్వం, ఆవుసో, ఉపట్ఠేసి చీవరపిణ్డపాతసేనాసనగిలానప్పచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారేన సో భిక్ఖు అరహా’’తి. సో చ తం ఉపట్ఠేతి చీవరపిణ్డపాతసేనాసనగిలానప్పచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారేన. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘ఉల్లపనాధిప్పాయో అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౨౨౫. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ ఏతదవోచుం – ‘‘అత్థాయస్మతో ఉత్తరిమనుస్సధమ్మో’’తి? ‘‘నావుసో, దుక్కరం అఞ్ఞం బ్యాకాతు’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘యే ఖో తే భగవతో సావకా తే ఏవం వదేయ్యుం. అహఞ్చమ్హి న భగవతో సావకో. కచ్చి ను ఖో అహం పారాజికం ఆపత్తిం ఆపన్నో’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘అనుల్లపనాధిప్పాయో అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అనుల్లపనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ ఏతదవోచుం – ‘‘అత్థాయస్మతో ఉత్తరిమనుస్సధమ్మో’’తి? ‘‘ఆరాధనీయో ఖో, ఆవుసో, ధమ్మో ఆరద్ధవీరియేనా’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అనుల్లపనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ ఏతదవోచుం – ‘‘మా ఖో, ఆవుసో, భాయీ’’తి. నాహం, ఆవుసో, మచ్చునో భాయామీ’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అనుల్లపనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ ఏతదవోచుం – ‘‘మా ఖో, ఆవుసో, భాయీ’’తి. ‘‘యో నూనావుసో, విప్పటిసారీ అస్స సో భాయేయ్యా’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అనుల్లపనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ ఏతదవోచుం – ‘‘అత్థాయస్మతో ఉత్తరిమనుస్సధమ్మో’’తి? ‘‘ఆరాధనీయో ఖో, ఆవుసో, ధమ్మో సమ్మాపయుత్తేనా’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అనుల్లపనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ ఏతదవోచుం – ‘‘అత్థాయస్మతో ఉత్తరిమనుస్సధమ్మో’’తి? ‘‘ఆరాధనీయో ఖో, ఆవుసో, ధమ్మో ఆరద్ధవీరియేనా’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అనుల్లపనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ ఏతదవోచుం – ‘‘అత్థాయస్మతో ఉత్తరిమనుస్సధమ్మో’’తి? ‘‘ఆరాధనీయో ఖో, ఆవుసో, ధమ్మో యుత్తయోగేనా’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అనుల్లపనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ ఏతదవోచుం – ‘‘కచ్చావుసో, ఖమనీయం, కచ్చి యాపనీయ’’న్తి? ‘‘నావుసో, సక్కా యేన వా తేన వా అధివాసేతు’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అనుల్లపనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ ఏతదవోచుం – ‘‘కచ్చావుసో ఖమనీయం, కచ్చి యాపనీయ’’న్తి? ‘‘నావుసో, సక్కా పుథుజ్జనేన అధివాసేతు’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘ఉల్లపనాధిప్పాయో అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౨౨౬. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో బ్రాహ్మణో భిక్ఖూ నిమన్తేత్వా ఏతదవోచ – ‘‘ఆయన్తు, భోన్తో అరహన్తో’’తి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘మయఞ్చమ్హ న అరహన్తో [అనరహన్తో (సీ.)]. అయఞ్చ బ్రాహ్మణో అమ్హే అరహన్తవాదేన సముదాచరతి. కథం ను ఖో అమ్హేహి పటిపజ్జితబ్బ’’న్తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పసాదభఞ్ఞే’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో బ్రాహ్మణో భిక్ఖూ నిమన్తేత్వా ఏతదవోచ – ‘‘నిసీదన్తు, భోన్తో అరహన్తో’’తి… ‘‘భుఞ్జన్తు, భోన్తో అరహన్తో’’తి… ‘‘తప్పేన్తు, భోన్తో అరహన్తో’’తి… ‘‘గచ్ఛన్తు, భోన్తో అరహన్తో’’తి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘మయఞ్చమ్హ న అరహన్తో. అయఞ్చ బ్రాహ్మణో అమ్హే అరహన్తవాదేన సముదాచరతి. కథం ను ఖో అమ్హేహి పటిపజ్జితబ్బ’’న్తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పసాదభఞ్ఞే’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపతి. సోపి ఏవమాహ – ‘‘మయ్హమ్పి, ఆవుసో, ఆసవా పహీనా’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపతి. సోపి ఏవమాహ – ‘‘మయ్హమ్పి, ఆవుసో, ఏతే ధమ్మా సంవిజ్జన్తీ’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపతి. సోపి ఏవమాహ – ‘‘అహమ్పావుసో, తేసు ధమ్మేసు సన్దిస్సామీ’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఞాతకా ఏతదవోచుం – ‘‘ఏహి, భన్తే, అగారం అజ్ఝావసా’’తి. ‘‘అభబ్బో ఖో, ఆవుసో, మాదిసో అగారం అజ్ఝావసితు’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అనుల్లపనాధిప్పాయస్సా’’తి.

౨౨౭. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఞాతకా ఏతదవోచుం – ‘‘ఏహి, భన్తే, కామే పరిభుఞ్జా’’తి. ‘‘ఆవటా మే, ఆవుసో, కామా’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అనుల్లపనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఞాతకా ఏతదవోచుం – ‘‘అభిరమసి, భన్తే’’తి? ‘‘అభిరతో అహం, ఆవుసో, పరమాయ అభిరతియా’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి. ‘‘యే ఖో తే భగవతో సావకా తే ఏవం వదేయ్యుం! అహఞ్చమ్హి న భగవతో సావకో. కచ్చి ను ఖో అహం పారాజికం ఆపత్తిం ఆపన్నో’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘అనుల్లపనాధిప్పాయో అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అనుల్లపనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా భిక్ఖూ కతికం కత్వా అఞ్ఞతరస్మిం ఆవాసే వస్సం ఉపగచ్ఛింసు – ‘‘యో ఇమమ్హా ఆవాసా పఠమం పక్కమిస్సతి తం మయం అరహాతి జానిస్సామా’’తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు – ‘‘మం అరహాతి జానన్తూ’’తి, తమ్హా ఆవాసా పఠమం పక్కామి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౨౨౮. [ఇమాని వత్థుని సం. ని. ౨.౨౦౨ ఆగతాని] తేన సమయేన బుద్ధో భగవా రాజగహే విహరతి వేళువనే కలన్దకనివాపే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా చ లక్ఖణో ఆయస్మా చ మహామోగ్గల్లానో గిజ్ఝకూటే పబ్బతే విహరన్తి. అథ ఖో ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరం ఆదాయ యేనాయస్మా లక్ఖణో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం లక్ఖణం ఏతదవోచ – ‘‘ఆయామావుసో లక్ఖణ, రాజగహం పిణ్డాయ పవిసిస్సామా’’తి. ‘‘ఏవమావుసో’’తి ఖో ఆయస్మా లక్ఖణో ఆయస్మతో మహామోగ్గల్లానస్స పచ్చస్సోసి. అథ ఖో ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అఞ్ఞతరస్మిం పదేసే సితం పాత్వాకాసి. అథ ఖో ఆయస్మా లక్ఖణో ఆయస్మన్తం మహామోగ్గల్లానం ఏతదవోచ – ‘‘కో ను ఖో, ఆవుసో మోగ్గల్లాన, హేతు కో పచ్చయో సితస్స పాతుకమ్మాయా’’తి? ‘‘అకాలో ఖో, ఆవుసో లక్ఖణ, ఏతస్స పఞ్హస్స [పఞ్హస్స బ్యాకరణాయ (స్యా.)]. భగవతో మం సన్తికే ఏతం పఞ్హం పుచ్ఛాతి. అథ ఖో ఆయస్మా చ లక్ఖణో ఆయస్మా చ మహామోగ్గల్లానో రాజగహే పిణ్డాయ చరిత్వా పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతపటిక్కన్తా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీదింసు. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో ఆయస్మా లక్ఖణో ఆయస్మన్తం మహామోగ్గల్లానం ఏతదవోచ – ‘‘ఇధాయస్మా మహామోగ్గల్లానో గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అఞ్ఞతరస్మిం పదేసే సితం పాత్వాకాసి. కో ను ఖో, ఆవుసో మోగ్గల్లాన, హేతు కో పచ్చయో సితస్స పాతుకమ్మాయా’’తి? ‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం అట్ఠికసఙ్ఖలికం వేహాసం గచ్ఛన్తిం. తమేనం గిజ్ఝాపి కాకాపి కులలాపి అనుపతిత్వా అనుపతిత్వా ఫాసుళన్తరికాహి వితుడేన్తి [వితుదేన్తి వితచ్ఛేన్తి విరాజేన్తి (స్యా.)]. సా సుదం అట్టస్సరం కరోతి. తస్స మయ్హం, ఆవుసో, ఏతదహోసి – ‘అచ్ఛరియం వత భో, అబ్భుతం వత భో, ఏవరూపోపి నామ సత్తో భవిస్సతి! ఏవరూపోపి నామ యక్ఖో భవిస్సతి! ఏవరూపోపి నామ అత్తభావప్పటిలాభో భవిస్సతీ’’’తి! భిక్ఖూ ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో ఉల్లపతీ’’తి. అథ ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘చక్ఖుభూతా వత, భిక్ఖవే, సావకా విహరన్తి. ఞాణభూతా వత, భిక్ఖవే, సావకా విహరన్తి. యత్ర హి నామ సావకో ఏవరూపం ఞస్సతి వా దక్ఖతి వా సక్ఖిం వా కరిస్సతి. పుబ్బేవ మే సో, భిక్ఖవే, సత్తో దిట్ఠో అహోసి. అపి చాహం న బ్యాకాసిం. అహఞ్చేతం బ్యాకరేయ్యం పరే చ మే న సద్దహేయ్యుం. యే మే న సద్దహేయ్యుం తేసం తం అస్స దీఘరత్తం అహితాయ దుక్ఖాయ. ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే గోఘాతకో అహోసి. సో తస్స కమ్మస్స విపాకేన బహూని వస్సాని బహూని వస్ససతాని బహూని వస్ససహస్సాని బహూని వస్ససతసహస్సాని నిరయే పచ్చిత్వా తస్సేవ కమ్మస్స విపాకావసేసేన ఏవరూపం అత్తభావప్పటిలాభం పటిసంవేదేతి. సచ్చం, భిక్ఖవే, మోగ్గల్లానో ఆహ. అనాపత్తి, భిక్ఖవే, మోగ్గల్లానస్సా’’తి.

౨౨౯. ‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం మంసపేసిం వేహాసం గచ్ఛన్తిం. తమేనం గిజ్ఝాపి కాకాపి కులలాపి అనుపతిత్వా అనుపతిత్వా వితచ్ఛేన్తి విభజ్జేన్తి [వితుదేన్తి వితచ్ఛేన్తి విరాజేన్తి (స్యా.)]. సా సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే గోఘాతకో అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం మంసపిణ్డం వేహాసం గచ్ఛన్తం. తమేనం గిజ్ఝాపి కాకాపి కులలాపి అనుపతిత్వా అనుపతిత్వా వితచ్ఛేన్తి విభజ్జేన్తి. సో సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే సాకుణికో అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం నిచ్ఛవిం పురిసం వేహాసం గచ్ఛన్తం. తమేనం గిజ్ఝాపి కాకాపి కులలాపి అనుపతిత్వా అనుపతిత్వా వితచ్ఛేన్తి విభజ్జేన్తి. సో సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే ఓరబ్భికో అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం అసిలోమం పురిసం వేహాసం గచ్ఛన్తం. తస్స తే అసీ ఉప్పతిత్వా ఉప్పతిత్వా తస్సేవ కాయే నిపతన్తి. సో సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే సూకరికో అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం సత్తిలోమం పురిసం వేహాసం గచ్ఛన్తం. తస్స తా సత్తియో ఉప్పతిత్వా ఉప్పతిత్వా తస్సేవ కాయే నిపతన్తి. సో సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే మాగవికో అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం ఉసులోమం పురిసం వేహాసం గచ్ఛన్తం. తస్స తే ఉసూ ఉప్పతిత్వా ఉప్పతిత్వా తస్సేవ కాయే నిపతన్తి. సో సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే కారణికో అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం సూచిలోమం పురిసం వేహాసం గచ్ఛన్తం. తస్స తా సూచియో ఉప్పతిత్వా ఉప్పతిత్వా తస్సేవ కాయే నిపతన్తి. సో సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే సారథికో అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం సూచిలోమం పురిసం వేహాసం గచ్ఛన్తం. తస్స తా సూచియో సీసే పవిసిత్వా ముఖతో నిక్ఖమన్తి; ముఖే పవిసిత్వా ఉరతో నిక్ఖమన్తి; ఉరే పవిసిత్వా ఉదరతో నిక్ఖమన్తి; ఉదరే పవిసిత్వా ఊరూహి నిక్ఖమన్తి; ఊరూసు పవిసిత్వా జఙ్ఘాహి నిక్ఖమన్తి; జఙ్ఘాసు పవిసిత్వా పాదేహి నిక్ఖమన్తి. సో సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే సూచకో అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం కుమ్భణ్డం పురిసం వేహాసం గచ్ఛన్తం. సో గచ్ఛన్తోపి తేవ అణ్డే ఖన్ధే ఆరోపేత్వా గచ్ఛతి, నిసీదన్తోపి తేస్వేవ అణ్డేసు నిసీదతి. తమేనం గిజ్ఝాపి కాకాపి కులలాపి అనుపతిత్వా అనుపతిత్వా వితచ్ఛేన్తి విభజ్జేన్తి. సో సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే గామకూటో అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం పురిసం గూథకూపే ససీసకం నిముగ్గం…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే పారదారికో అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం పురిసం గూథకూపే ససీసకం నిముగ్గం ఉభోహి హత్థేహి గూథం ఖాదన్తం…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే దుట్ఠబ్రాహ్మణో అహోసి. సో కస్సపస్స సమ్మాసమ్బుద్ధస్స పావచనే భిక్ఖుసఙ్ఘం భత్తేన నిమన్తేత్వా దోణియో [దోణియో (ఇతిపి)] గూథస్స పూరాపేత్వా కాలం ఆరోచాపేత్వా ఏతదవోచ – ‘అతో [ఇతో (స్యా.) అహో (ఇతిపి)], భోన్తో, యావదత్థం భుఞ్జన్తు చేవ హరన్తు చా’’’తి…పే….

౨౩౦. ‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం నిచ్ఛవిం ఇత్థిం వేహాసం గచ్ఛన్తిం. తమేనం గిజ్ఝాపి కాకాపి కులలాపి అనుపతిత్వా అనుపతిత్వా వితచ్ఛేన్తి విభజ్జేన్తి. సా సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసా, భిక్ఖవే, ఇత్థీ ఇమస్మింయేవ రాజగహే అతిచారినీ అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం ఇత్థిం దుగ్గన్ధం మఙ్గులిం వేహాసం గచ్ఛన్తిం. తమేనం గిజ్ఝాపి కాకాపి కులలాపి అనుపతిత్వా అనుపతిత్వా వితచ్ఛేన్తి విభజ్జేన్తి. సా సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసా, భిక్ఖవే, ఇత్థీ ఇమస్మింయేవ రాజగహే ఇక్ఖణికా అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం ఇత్థిం ఉప్పక్కం ఓకిలినిం ఓకిరినిం వేహాసం గచ్ఛన్తిం. సా సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసా, భిక్ఖవే, ఇత్థీ కాలిఙ్గస్స రఞ్ఞో అగ్గమహేసీ అహోసి. సా ఇస్సాపకతా సపత్తిం అఙ్గారకటాహేన ఓకిరి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం అసీసకం కబన్ధం వేహాసం గచ్ఛన్తం. తస్స ఉరే అక్ఖీని చేవ హోన్తి ముఖఞ్చ. తమేనం గిజ్ఝాపి కాకాపి కులలాపి అనుపతిత్వా అనుపతిత్వా వితచ్ఛేన్తి విభజ్జేన్తి. సో సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే హారికో నామ చోరఘాతకో అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం భిక్ఖుం వేహాసం గచ్ఛన్తం. తస్స సఙ్ఘాటిపి ఆదిత్తా సమ్పజ్జలితా సజోతిభూతా, పత్తోపి ఆదిత్తో సమ్పజ్జలితో సజోతిభూతో, కాయబన్ధనమ్పి ఆదిత్తం సమ్పజ్జలితం సజోతిభూతం, కాయోపి ఆదిత్తో సమ్పజ్జలితో సజోతిభూతో. సో సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, భిక్ఖు కస్సపస్స సమ్మాసమ్బుద్ధస్స పావచనే పాపభిక్ఖు అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం భిక్ఖునిం… అద్దసం సిక్ఖమానం… అద్దసం సామణేరం… అద్దసం సామణేరిం వేహాసం గచ్ఛన్తిం. తస్సా సఙ్ఘాటిపి ఆదిత్తా సమ్పజ్జలితా సజోతిభూతా, పత్తోపి ఆదిత్తో సమ్పజ్జలితో సజోతిభూతో, కాయబన్ధనమ్పి ఆదిత్తం సమ్పజ్జలితం సజోతిభూతం, కాయోపి ఆదిత్తో సమ్పజ్జలితో సజోతిభూతో. సా సుదం అట్టస్సరం కరోతి. తస్స మయ్హం, ఆవుసో, ఏతదహోసి – ‘అచ్ఛరియం వత భో, అబ్భుతం వత భో, ఏవరూపోపి నామ సత్తో భవిస్సతి! ఏవరూపోపి నామ యక్ఖో భవిస్సతి! ఏవరూపోపి నామ అత్తభావప్పటిలాభో భవిస్సతీ’’’తి! భిక్ఖూ ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో ఉల్లపతీ’’తి.

అథ ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘చక్ఖుభూతా వత, భిక్ఖవే, సావకా విహరన్తి. ఞాణభూతా వత, భిక్ఖవే, సావకా విహరన్తి. యత్ర హి నామ సావకో ఏవరూపం ఞస్సతి వా దక్ఖతి వా సక్ఖిం వా కరిస్సతి! పుబ్బేవ మే సా, భిక్ఖవే, సామణేరీ దిట్ఠా అహోసి. అపి చాహం న బ్యాకాసిం. అహఞ్చేతం బ్యాకరేయ్యం పరే చ మే న సద్దహేయ్యుం. యే మే న సద్దహేయ్యుం తేసం తం అస్స దీఘరత్తం అహితాయ దుక్ఖాయ. ఏసా, భిక్ఖవే, సామణేరీ కస్సపస్స సమ్మాసమ్బుద్ధస్స పావచనే పాపసామణేరీ అహోసి. సా తస్స కమ్మస్స విపాకేన బహూని వస్సాని బహూని వస్ససతాని బహూని వస్ససహస్సాని బహూని వస్ససతసహస్సాని నిరయే పచ్చిత్వా తస్సేవ కమ్మస్స విపాకావసేసేన ఏవరూపం అత్తభావప్పటిలాభం పటిసంవేదేతి. సచ్చం, భిక్ఖవే, మోగ్గల్లానో ఆహ. అనాపత్తి, భిక్ఖవే, మోగ్గల్లానస్సా’’తి.

౨౩౧. అథ ఖో ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘యతాయం, ఆవుసో, తపోదా సన్దతి సో దహో అచ్ఛోదకో సీతోదకో సాతోదకో సేతకో సుప్పతిత్థో రమణీయో పహూతమచ్ఛకచ్ఛపో చక్కమత్తాని చ పదుమాని పుప్ఫన్తీ’’తి. భిక్ఖూ ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో ఏవం వక్ఖతి – ‘యతాయం, ఆవుసో, తపోదా సన్దతి సో దహో అచ్ఛోదకో సీతోదకో సాతోదకో సేతకో సుప్పతిత్థో రమణీయో పహూతమచ్ఛకచ్ఛపో చక్కమత్తాని చ పదుమాని పుప్ఫన్తీ’తి. అథ చ పనాయం తపోదా కుథితా సన్దతి. ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో ఉల్లపతీ’’తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘యతాయం, భిక్ఖవే, తపోదా సన్దతి సో దహో అచ్ఛోదకో సీతోదకో సాతోదకో సేతకో సుప్పతిత్థో రమణీయో పహూతమచ్ఛకచ్ఛపో చక్కమత్తాని చ పదుమాని పుప్ఫన్తి. అపి చాయం, భిక్ఖవే, తపోదా ద్విన్నం మహానిరయానం అన్తరికాయ ఆగచ్ఛతి. తేనాయం తపోదా కుథితా సన్దతి. సచ్చం, భిక్ఖవే, మోగ్గల్లానో ఆహ. అనాపత్తి, భిక్ఖవే, మోగ్గల్లానస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన రాజా మాగధో సేనియో బిమ్బిసారో లిచ్ఛవీహి సద్ధిం సఙ్గామేన్తో పభగ్గో అహోసి. అథ రాజా పచ్ఛా సేనం సఙ్కడ్ఢిత్వా లిచ్ఛవయో పరాజేసి. సఙ్గామే చ నన్ది చరతి – ‘‘రఞ్ఞా లిచ్ఛవీ పభగ్గా’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘రాజా, ఆవుసో, లిచ్ఛవీహి పభగ్గో’’తి. భిక్ఖూ ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో ఏవం వక్ఖతి – ‘రాజా, ఆవుసో, లిచ్ఛవీహి పభగ్గో’తి! సఙ్గామే చ నన్దిం చరతి – ‘రఞ్ఞా లిచ్ఛవీ పభగ్గా’తి! ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో ఉల్లపతీ’’తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘పఠమం, భిక్ఖవే, రాజా లిచ్ఛవీహి పభగ్గో. అథ రాజా పచ్ఛా సేనం సఙ్కడ్ఢిత్వా లిచ్ఛవయో పరాజేసి. సచ్చం, భిక్ఖవే, మోగ్గల్లానో ఆహ. అనాపత్తి, భిక్ఖవే, మోగ్గల్లానస్సా’’తి.

౨౩౨. అథ ఖో ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, సప్పినికాయ నదియా తీరే ఆనేఞ్జం సమాధిం సమాపన్నో నాగానం ఓగయ్హ ఉత్తరన్తానం కోఞ్చం కరోన్తానం సద్దం అస్సోసి’’న్తి. భిక్ఖూ ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో ఆనేఞ్జం సమాధిం సమాపన్నో సద్దం సోస్సతి! ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో ఉల్లపతీ’’తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అత్థేసో, భిక్ఖవే, సమాధి సో చ ఖో అపరిసుద్ధో. సచ్చం, భిక్ఖవే, మోగ్గల్లానో ఆహ. అనాపత్తి, భిక్ఖవే, మోగ్గల్లానస్సా’’తి.

అథ ఖో ఆయస్మా సోభితో భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘అహం, ఆవుసో, పఞ్చ కప్పసతాని అనుస్సరామీ’’తి. భిక్ఖూ ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా సోభితో ఏవం వక్ఖతి – ‘అహం, ఆవుసో, పఞ్చ కప్పసతాని అనుస్సరామీ’తి! ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఆయస్మా సోభితో ఉల్లపతీ’’తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అత్థేసా, భిక్ఖవే, సోభితస్స. సా చ ఖో ఏకాయేవ జాతి. సచ్చం, భిక్ఖవే, సోభితో ఆహ. అనాపత్తి, భిక్ఖవే, సోభితస్సాతి.

చతుత్థపారాజికం సమత్తం.

౨౩౩. ఉద్దిట్ఠా ఖో ఆయస్మన్తో చత్తారో పారాజికా ధమ్మా, యేసం భిక్ఖు అఞ్ఞతరం వా అఞ్ఞతరం వా ఆపజ్జిత్వా న లభతి భిక్ఖూహి సద్ధిం సంవాసం, యథా పురే తథా పచ్ఛా, పారాజికో హోతి అసంవాసో. తత్థాయస్మన్తే పుచ్ఛామి – ‘‘కచ్చిత్థ పరిసుద్ధా’’? దుతియమ్పి పుచ్ఛామి – ‘‘కచ్చిత్థ పరిసుద్ధా’’? తతియమ్పి పుచ్ఛామి – ‘‘కచ్చిత్థ పరిసుద్ధా’’? పరిసుద్ధేత్థాయస్మన్తో, తస్మా తుణ్హీ, ఏవమేతం ధారయామీతి.

పారాజికం నిట్ఠితం.

తస్సుద్దానం –

మేథునాదిన్నాదానఞ్చ, మనుస్సవిగ్గహుత్తరి;

పారాజికాని చత్తారి, ఛేజ్జవత్థూ అసంసయాతి.

పారాజికకణ్డం నిట్ఠితం.

౨. సఙ్ఘాదిసేసకణ్డం

౧. సుక్కవిస్సట్ఠిసిక్ఖాపదం

ఇమే ఖో పనాయస్మన్తో తేరస సఙ్ఘాదిసేసా

ధమ్మా ఉద్దేసం ఆగచ్ఛన్తి.

౨౩౪. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా సేయ్యసకో అనభిరతో బ్రహ్మచరియం చరతి. సో తేన కిసో హోతి లూఖో దుబ్బణ్ణో ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతో ధమనిసన్థతగత్తో. అద్దస ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ ఆయస్మన్తం సేయ్యసకం కిసం లూఖం దుబ్బణ్ణం ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతం ధమనిసన్థతగత్తం. దిస్వాన ఆయస్మన్తం సేయ్యసకం ఏతదవోచ – ‘‘కిస్స త్వం, ఆవుసో సేయ్యసక, కిసో లూఖో దుబ్బణ్ణో ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతో ధమనిసన్థతగత్తో? కచ్చి నో త్వం, ఆవుసో సేయ్యసక, అనభిరతో బ్రహ్మచరియం చరసీ’’తి? ‘‘ఏవమావుసో’’తి. ‘‘తేన హి త్వం, ఆవుసో సేయ్యసక, యావదత్థం భుఞ్జ యావదత్థం సుప యావదత్థం న్హాయ. యావదత్థం భుఞ్జిత్వా యావదత్థం సుపిత్వా యావదత్థం న్హాయిత్వా యదా తే అనభిరతి ఉప్పజ్జతి రాగో చిత్తం అనుద్ధంసేతి తదా హత్థేన ఉపక్కమిత్వా అసుచిం మోచేహీ’’తి. ‘‘కిం ను ఖో, ఆవుసో, కప్పతి ఏవరూపం కాతు’’న్తి? ‘‘ఆమ, ఆవుసో. అహమ్పి ఏవం కరోమీ’’తి.

అథ ఖో ఆయస్మా సేయ్యసకో యావదత్థం భుఞ్జి యావదత్థం సుపి యావదత్థం న్హాయి. యావదత్థం భుఞ్జిత్వా యావదత్థం సుపిత్వా యావదత్థం న్హాయిత్వా యదా అనభిరతి ఉప్పజ్జతి రాగో చిత్తం అనుద్ధంసేతి తదా హత్థేన ఉపక్కమిత్వా అసుచిం మోచేసి. అథ ఖో ఆయస్మా సేయ్యసకో అపరేన సమయేన వణ్ణవా అహోసి పీణిన్ద్రియో పసన్నముఖవణ్ణో విప్పసన్నఛవివణ్ణో. అథ ఖో ఆయస్మతో సేయ్యసకస్స సహాయకా భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం సేయ్యసకం ఏతదవోచుం – ‘‘పుబ్బే ఖో త్వం, ఆవుసో సేయ్యసక, కిసో అహోసి లూఖో దుబ్బణ్ణో ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతో ధమనిసన్థతగత్తో. సో దాని త్వం ఏతరహి వణ్ణవా పీణిన్ద్రియో పసన్నముఖవణ్ణో విప్పసన్నఛవివణ్ణో. కిం ను ఖో త్వం, ఆవుసో సేయ్యసక, భేసజ్జం కరోసీ’’తి? ‘‘న ఖో అహం, ఆవుసో, భేసజ్జం కరోమి. అపిచాహం యావదత్థం భుఞ్జామి యావదత్థం సుపామి యావదత్థం న్హాయామి. యావదత్థం భుఞ్జిత్వా యావదత్థం సుపిత్వా యావదత్థం న్హాయిత్వా యదా మే అనభిరతి ఉప్పజ్జతి రాగో చిత్తం అనుద్ధంసేతి తదా హత్థేన ఉపక్కమిత్వా అసుచిం మోచేమీ’’తి. ‘‘కిం పన త్వం, ఆవుసో సేయ్యసక, యేనేవ హత్థేన సద్ధాదేయ్యం భుఞ్జసి తేనేవ హత్థేన ఉపక్కమిత్వా అసుచిం మోచేసీ’’తి? ‘‘ఏవమావుసో’’తి. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా సేయ్యసకో హత్థేన ఉపక్కమిత్వా అసుచిం మోచేస్సతీ’’తి!

అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం సేయ్యసకం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా ఆయస్మన్తం సేయ్యసకం పటిపుచ్ఛి – ‘‘సచ్చం కిర త్వం, సేయ్యసక, హత్థేన ఉపక్కమిత్వా అసుచిం మోచేసీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా – ‘‘అననుచ్ఛవికం, మోఘపురిస, అననులోమికం అప్పతిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, హత్థేన ఉపక్కమిత్వా అసుచిం మోచేస్ససి! నను మయా, మోఘపురిస, అనేకపరియాయేన విరాగాయ ధమ్మో దేసితో నో సరాగాయ, విసఞ్ఞోగాయ ధమ్మో దేసితో నో సఞ్ఞోగాయ, అనుపాదానాయ ధమ్మో దేసితో నో సఉపాదానాయ! తత్థ నామ త్వం, మోఘపురిస, మయా విరాగాయ ధమ్మే దేసితే సరాగాయ చేతేస్ససి, విసఞ్ఞోగాయ ధమ్మే దేసితే సఞ్ఞోగాయ చేతేస్ససి, అనుపాదానాయ ధమ్మే దేసితే సఉపాదానాయ చేతేస్ససి! నను మయా, మోఘపురిస, అనేకపరియాయేన రాగవిరాగాయ ధమ్మో దేసితో, మదనిమ్మదనాయ పిపాసవినయాయ ఆలయసముగ్ఘాతాయ వట్టుపచ్ఛేదాయ తణ్హక్ఖయాయ విరాగాయ నిరోధాయ నిబ్బానాయ ధమ్మో దేసితో? నను మయా, మోఘపురిస, అనేకపరియాయేన కామానం పహానం అక్ఖాతం, కామసఞ్ఞానం పరిఞ్ఞా అక్ఖాతా, కామపిపాసానం పటివినయో అక్ఖాతో, కామవితక్కానం సముగ్ఘాతో అక్ఖాతో, కామపరిళాహానం వూపసమో అక్ఖాతో? నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ, పసన్నానం వా భియ్యోభావాయ. అథ ఖ్వేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానఞ్చేవ అప్పసాదాయ, పసన్నానఞ్చ ఏకచ్చానం అఞ్ఞథత్తాయా’’తి. అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం సేయ్యసకం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా దుబ్భరతాయ…పే… ‘‘ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

‘‘సఞ్చేతనికా సుక్కవిస్సట్ఠి [విసట్ఠి (సీ. స్యా.)] సఙ్ఘాదిసేసో’’తి.

ఏవఞ్చిదం భగవతా భిక్ఖూనం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం హోతి.

౨౩౫. తేన ఖో పన సమయేన భిక్ఖూ పణీతభోజనాని భుఞ్జిత్వా ముట్ఠస్సతీ అసమ్పజానా నిద్దం ఓక్కమన్తి. తేసం ముట్ఠస్సతీనం అసమ్పజానానం నిద్దం ఓక్కమన్తానం సుపినన్తేన అసుచి ముచ్చతి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం – ‘సఞ్చేతనికా సుక్కవిస్సట్ఠి సఙ్ఘాదిసేసో’తి. అమ్హాకఞ్చ సుపినన్తేన అసుచి ముచ్చతి. అత్థి చేత్థ చేతనా లబ్భతి. కచ్చి ను ఖో మయం సఙ్ఘాదిసేసం ఆపత్తిం ఆపన్నా’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అత్థేసా, భిక్ఖవే, చేతనా; సా చ ఖో అబ్బోహారికాతి. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౨౩౬. ‘‘సఞ్చేతనికా సుక్కవిస్సట్ఠి అఞ్ఞత్ర సుపినన్తా సఙ్ఘాదిసేసో’’తి.

౨౩౭. సఞ్చేతనికాతి జానన్తో సఞ్జానన్తో చేచ్చ అభివితరిత్వా వీతిక్కమో.

సుక్కన్తి దస సుక్కాని – నీలం పీతకం లోహితకం ఓదాతం తక్కవణ్ణం దకవణ్ణం తేలవణ్ణం ఖీరవణ్ణం దధివణ్ణం సప్పివణ్ణం.

విస్సట్ఠీతి ఠానతో చావనా వుచ్చతి విస్సట్ఠీతి.

అఞ్ఞత్ర సుపినన్తాతి ఠపేత్వా సుపినన్తం.

సఙ్ఘాదిసేసోతి సఙ్ఘోవ తస్సా ఆపత్తియా పరివాసం దేతి, మూలాయ పటికస్సతి, మానత్తం దేతి, అబ్భేతి; న సమ్బహులా, న ఏకపుగ్గలో. తేన వుచ్చతి – ‘‘సఙ్ఘాదిసేసో’’తి. తస్సేవ ఆపత్తినికాయస్స నామకమ్మం అధివచనం. తేనపి వుచ్చతి – ‘‘సఙ్ఘాదిసేసో’’తి.

అజ్ఝత్తరూపే మోచేతి, బహిద్ధారూపే మోచేతి, అజ్ఝత్తబహిద్ధారూపే మోచేతి, ఆకాసే కటిం కమ్పేన్తో మోచేతి; రాగూపత్థమ్భే మోచేతి, వచ్చూపత్థమ్భే మోచేతి, పస్సావూపత్థమ్భే మోచేతి, వాతూపత్థమ్భే మోచేతి, ఉచ్చాలిఙ్గపాణకదట్ఠూపత్థమ్భే మోచేతి; ఆరోగ్యత్థాయ మోచేతి, సుఖత్థాయ మోచేతి, భేసజ్జత్థాయ మోచేతి, దానత్థాయ మోచేతి, పుఞ్ఞత్థాయ మోచేతి, యఞ్ఞత్థాయ మోచేతి, సగ్గత్థాయ మోచేతి, బీజత్థాయ మోచేతి, వీమంసత్థాయ మోచేతి, దవత్థాయ మోచేతి; నీలం మోచేతి, పీతకం మోచేతి, లోహితకం మోచేతి, ఓదాతం మోచేతి, తక్కవణ్ణం మోచేతి, దకవణ్ణం మోచేతి, తేలవణ్ణం మోచేతి, ఖీరవణ్ణం మోచేతి, దధివణ్ణం మోచేతి, సప్పివణ్ణం మోచేతి.

౨౩౮. అజ్ఝత్తరూపేతి అజ్ఝత్తం ఉపాదిన్నే [ఉపాదిణ్ణే (సీ. క.)] రూపే.

బహిద్ధారూపేతి బహిద్ధా ఉపాదిన్నే వా అనుపాదిన్నే వా.

అజ్ఝత్తబహిద్ధారూపేతి తదుభయే.

ఆకాసే కటిం కమ్పేన్తోతి ఆకాసే వాయమన్తస్స అఙ్గజాతం కమ్మనియం హోతి.

రాగూపత్థమ్భేతి రాగేన పీళితస్స అఙ్గజాతం కమ్మనియం హోతి.

వచ్చూపత్థమ్భేతి వచ్చేన పీళితస్స అఙ్గజాతం కమ్మనియం హోతి.

పస్సావూపత్థమ్భేతి పస్సావేన పీళితస్స అఙ్గజాతం కమ్మనియం హోతి.

వాతూపత్థమ్భేతి వాతేన పీళితస్స అఙ్గజాతం కమ్మనియం హోతి.

ఉచ్చాలిఙ్గపాణకదట్ఠూపత్థమ్భేతి ఉచ్చాలిఙ్గపాణకదట్ఠేన అఙ్గజాతం కమ్మనియం హోతి.

౨౩౯. ఆరోగ్యత్థాయాతి అరోగో భవిస్సామి.

సుఖత్థాయాతి సుఖం వేదనం ఉప్పాదేస్సామి.

భేసజ్జత్థాయాతి భేసజ్జం భవిస్సతి.

దానత్థాయాతి దానం దస్సామి.

పుఞ్ఞత్థాయాతి పుఞ్ఞం భవిస్సతి.

యఞ్ఞత్థాయాతి యఞ్ఞం యజిస్సామి.

సగ్గత్థాయాతి సగ్గం గమిస్సామి.

బీజత్థాయాతి బీజం భవిస్సతి.

వీమంసత్థాయాతి నీలం భవిస్సతి, పీతకం భవిస్సతి, లోహితకం భవిస్సతి, ఓదాతం భవిస్సతి, తక్కవణ్ణం భవిస్సతి, దకవణ్ణం భవిస్సతి, తేలవణ్ణం భవిస్సతి, ఖీరవణ్ణం భవిస్సతి, దధివణ్ణం భవిస్సతి, సప్పివణ్ణం భవిస్సతీతి.

దవత్థాయాతి ఖిడ్డాధిప్పాయో.

౨౪౦. అజ్ఝత్తరూపే చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

బహిద్ధారూపే చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

అజ్ఝత్తబహిద్ధారూపే చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఆకాసే కటిం కమ్పేన్తో చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

రాగూపత్థమ్భే చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

వచ్చూపత్థమ్భే చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పస్సావూపత్థమ్భే చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

వాతూపత్థమ్భే చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఉచ్చాలిఙ్గపాణకదట్ఠూపత్థమ్భే చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఆరోగ్యత్థాయ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సుఖత్థాయ…పే… భేసజ్జత్థాయ… దానత్థాయ… పుఞ్ఞత్థాయ… యఞ్ఞత్థాయ… సగ్గత్థాయ… బీజత్థాయ… వీమంసత్థాయ… దవత్థాయ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

నీలం చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పీతకం… లోహితకం… ఓదాతం… తక్కవణ్ణం… దకవణ్ణం… తేలవణ్ణం… ఖీరవణ్ణం… దధివణ్ణం… సప్పివణ్ణం చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సుద్ధికం నిట్ఠితం.

ఆరోగ్యత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఆరోగ్యత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ…పే… ఆరోగ్యత్థఞ్చ దానత్థఞ్చ… ఆరోగ్యత్థఞ్చ పుఞ్ఞత్థఞ్చ… ఆరోగ్యత్థఞ్చ యఞ్ఞత్థఞ్చ… ఆరోగ్యత్థఞ్చ సగ్గత్థఞ్చ… ఆరోగ్యత్థఞ్చ బీజత్థఞ్చ… ఆరోగ్యత్థఞ్చ వీమంసత్థఞ్చ… ఆరోగ్యత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకస్స ఖణ్డచక్కం నిట్ఠితం.

౨౪౧. సుఖత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సుఖత్థఞ్చ దానత్థఞ్చ…పే… సుఖత్థఞ్చ పుఞ్ఞత్థఞ్చ… సుఖత్థఞ్చ యఞ్ఞత్థఞ్చ… సుఖత్థఞ్చ సగ్గత్థఞ్చ… సుఖత్థఞ్చ బీజత్థఞ్చ… సుఖత్థఞ్చ వీమంసత్థఞ్చ… సుఖత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సుఖత్థఞ్చ ఆరోగ్యత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

౨౪౨. భేసజ్జత్థఞ్చ దానత్థఞ్చ…పే… భేసజ్జత్థఞ్చ పుఞ్ఞత్థఞ్చ… భేసజ్జత్థఞ్చ యఞ్ఞత్థఞ్చ… భేసజ్జత్థఞ్చ సగ్గత్థఞ్చ… భేసజ్జత్థఞ్చ బీజత్థఞ్చ… భేసజ్జత్థఞ్చ వీమంసత్థఞ్చ… భేసజ్జత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

భేసజ్జత్థఞ్చ ఆరోగ్యత్థఞ్చ…పే… భేసజ్జత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దానత్థఞ్చ పుఞ్ఞత్థఞ్చ…పే… దానత్థఞ్చ యఞ్ఞత్థఞ్చ… దానత్థఞ్చ సగ్గత్థఞ్చ… దానత్థఞ్చ బీజత్థఞ్చ… దానత్థఞ్చ వీమంసత్థఞ్చ… దానత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దానత్థఞ్చ ఆరోగ్యత్థఞ్చ…పే… దానత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ… దానత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పుఞ్ఞత్థఞ్చ యఞ్ఞత్థఞ్చ…పే… పుఞ్ఞత్థఞ్చ సగ్గత్థఞ్చ… పుఞ్ఞత్థఞ్చ బీజత్థఞ్చ… పుఞ్ఞత్థఞ్చ వీమంసత్థఞ్చ… పుఞ్ఞత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పుఞ్ఞత్థఞ్చ ఆరోగ్యత్థఞ్చ…పే… పుఞ్ఞత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ… పుఞ్ఞత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ… పుఞ్ఞత్థఞ్చ దానత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

యఞ్ఞత్థఞ్చ సగ్గత్థఞ్చ…పే… యఞ్ఞత్థఞ్చ బీజత్థఞ్చ… యఞ్ఞత్థఞ్చ వీమంసత్థఞ్చ … యఞ్ఞత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

యఞ్ఞత్థఞ్చ ఆరోగ్యత్థఞ్చ…పే… యఞ్ఞత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ… యఞ్ఞత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ… యఞ్ఞత్థఞ్చ దానత్థఞ్చ… యఞ్ఞత్థఞ్చ పుఞ్ఞత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సగ్గత్థఞ్చ బీజత్థఞ్చ…పే… సగ్గత్థఞ్చ వీమంసత్థఞ్చ… సగ్గత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సగ్గత్థఞ్చ ఆరోగ్యత్థఞ్చ…పే… సగ్గత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ… సగ్గత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ… సగ్గత్థఞ్చ దానత్థఞ్చ… సగ్గత్థఞ్చ పుఞ్ఞత్థఞ్చ… సగ్గత్థఞ్చ యఞ్ఞత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

బీజత్థఞ్చ వీమంసత్థఞ్చ…పే… బీజత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

బీజత్థఞ్చ ఆరోగ్యత్థఞ్చ…పే… బీజత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ… బీజత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ… బీజత్థఞ్చ దానత్థఞ్చ… బీజత్థఞ్చ పుఞ్ఞత్థఞ్చ… బీజత్థఞ్చ యఞ్ఞత్థఞ్చ… బీజత్థఞ్చ సగ్గత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

వీమంసత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

వీమంసత్థఞ్చ ఆరోగ్యత్థఞ్చ…పే… వీమంసత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ… వీమంసత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ… వీమంసత్థఞ్చ దానత్థఞ్చ… వీమంసత్థఞ్చ పుఞ్ఞత్థఞ్చ… వీమంసత్థఞ్చ యఞ్ఞత్థఞ్చ… వీమంసత్థఞ్చ సగ్గత్థఞ్చ… వీమంసత్థఞ్చ బీజత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దవత్థఞ్చ ఆరోగ్యత్థఞ్చ…పే… దవత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ… దవత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ… దవత్థఞ్చ దానత్థఞ్చ… దవత్థఞ్చ పుఞ్ఞత్థఞ్చ… దవత్థఞ్చ యఞ్ఞత్థఞ్చ… దవత్థఞ్చ సగ్గత్థఞ్చ… దవత్థఞ్చ బీజత్థఞ్చ… దవత్థఞ్చ వీమంసత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకస్స బద్ధచక్కం నిట్ఠితం.

ఆరోగ్యత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స…పే… ఆరోగ్యత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దుమూలకస్స ఖణ్డచక్కం.

సుఖత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ దానత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స…పే… సుఖత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ…పే… సుఖత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ ఆరోగ్యత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దుమూలకస్స బద్ధచక్కం సంఖిత్తం.

వీమంసత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ ఆరోగ్యత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స. వీమంసత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ బీజత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దుమూలకం నిట్ఠితం.

తిమూలకమ్పి చతుమూలకమ్పి పఞ్చమూలకమ్పి ఛమూలకమ్పి సత్తమూలకమ్పి అట్ఠమూలకమ్పి నవమూలకమ్పి ఏవమేవ విత్థారేతబ్బం.

ఇదం సబ్బమూలకం.

౨౪౩. ఆరోగ్యత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ దానత్థఞ్చ పుఞ్ఞత్థఞ్చ యఞ్ఞత్థఞ్చ సగ్గత్థఞ్చ బీజత్థఞ్చ వీమంసత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సబ్బమూలకం నిట్ఠితం.

౨౪౪. నీలఞ్చ పీతకఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

నీలఞ్చ లోహితకఞ్చ…పే… నీలఞ్చ ఓదాతఞ్చ… నీలఞ్చ తక్కవణ్ణఞ్చ… నీలఞ్చ దకవణ్ణఞ్చ… నీలఞ్చ తేలవణ్ణఞ్చ… నీలఞ్చ ఖీరవణ్ణఞ్చ… నీలఞ్చ దధివణ్ణఞ్చ… నీలఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చత్తి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకస్స ఖణ్డచక్కం నిట్ఠితం.

౨౪౫. పీతకఞ్చ లోహితకఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పీతకఞ్చ ఓదాతఞ్చ…పే… పీతకఞ్చ తక్కవణ్ణఞ్చ… పీతకఞ్చ దకవణ్ణఞ్చ… పీతకఞ్చ తేలవణ్ణఞ్చ… పీతకఞ్చ ఖీరవణ్ణఞ్చ… పీతకఞ్చ దధివణ్ణఞ్చ… పీతకఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పీతకఞ్చ నీలఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకస్స బద్ధచక్కం.

౨౪౬. లోహితకఞ్చ ఓదాతఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

లోహితకఞ్చ తక్కవణ్ణఞ్చ…పే… లోహితకఞ్చ దకవణ్ణఞ్చ… లోహితకఞ్చ తేలవణ్ణఞ్చ… లోహితకఞ్చ ఖీరవణ్ణఞ్చ… లోహితకఞ్చ దధివణ్ణఞ్చ… లోహితకఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

లోహితకఞ్చ నీలఞ్చ…పే… లోహితకఞ్చ పీతకఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఓదాతఞ్చ తక్కవణ్ణఞ్చ…పే… ఓదాతఞ్చ దకవణ్ణఞ్చ… ఓదాతఞ్చ తేలవణ్ణఞ్చ… ఓదాతఞ్చ ఖీరవణ్ణఞ్చ… ఓదాతఞ్చ దధివణ్ణఞ్చ… ఓదాతఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఓదాతఞ్చ నీలఞ్చ…పే… ఓదాతఞ్చ పీతకఞ్చ… ఓదాతఞ్చ లోహితకఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

తక్కవణ్ణఞ్చ దకవణ్ణఞ్చ…పే… తక్కవణ్ణఞ్చ తేలవణ్ణఞ్చ… తక్కవణ్ణఞ్చ ఖీరవణ్ణఞ్చ… తక్కవణ్ణఞ్చ దధివణ్ణఞ్చ… తక్కవణ్ణఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

తక్కవణ్ణఞ్చ నీలఞ్చ…పే… తక్కవణ్ణఞ్చ పీతకఞ్చ… తక్కవణ్ణఞ్చ లోహితకఞ్చ… తక్కవణ్ణఞ్చ ఓదాతఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దకవణ్ణఞ్చ తేలవణ్ణఞ్చ…పే… దకవణ్ణఞ్చ ఖీరవణ్ణఞ్చ… దకవణ్ణఞ్చ దధివణ్ణఞ్చ… దకవణ్ణఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దకవణ్ణఞ్చ నీలఞ్చ…పే… దకవణ్ణఞ్చ పీతకఞ్చ… దకవణ్ణఞ్చ లోహితకఞ్చ… దకవణ్ణఞ్చ ఓదాతఞ్చ… దకవణ్ణఞ్చ తక్కవణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

తేలవణ్ణఞ్చ ఖీరవణ్ణఞ్చ…పే… తేలవణ్ణఞ్చ దధివణ్ణఞ్చ… తేలవణ్ణఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

తేలవణ్ణఞ్చ నీలఞ్చ…పే… తేలవణ్ణఞ్చ పీతకఞ్చ… తేలవణ్ణఞ్చ లోహితకఞ్చ… తేలవణ్ణఞ్చ ఓదాతఞ్చ… తేలవణ్ణఞ్చ తక్కవణ్ణఞ్చ… తేలవణ్ణఞ్చ దకవణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఖీరవణ్ణఞ్చ దధివణ్ణఞ్చ…పే… ఖీరవణ్ణఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఖీరవణ్ణఞ్చ నీలఞ్చ…పే… ఖీరవణ్ణఞ్చ పీతకఞ్చ… ఖీరవణ్ణఞ్చ లోహితకఞ్చ… ఖీరవణ్ణఞ్చ ఓదాతఞ్చ… ఖీరవణ్ణఞ్చ తక్కవణ్ణఞ్చ… ఖీరవణ్ణఞ్చ దకవణ్ణఞ్చ… ఖీరవణ్ణఞ్చ తేలవణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దధివణ్ణఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దధివణ్ణఞ్చ నీలఞ్చ…పే… దధివణ్ణఞ్చ పీతకఞ్చ… దధివణ్ణఞ్చ లోహితకఞ్చ… దధివణ్ణఞ్చ ఓదాతఞ్చ… దధివణ్ణఞ్చ తక్కవణ్ణఞ్చ… దధివణ్ణఞ్చ దకవణ్ణఞ్చ… దధివణ్ణఞ్చ తేలవణ్ణఞ్చ… దధివణ్ణఞ్చ ఖీరవణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సప్పివణ్ణఞ్చ నీలఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సప్పివణ్ణఞ్చ పీతకఞ్చ…పే… సప్పివణ్ణఞ్చ లోహితకఞ్చ… సప్పివణ్ణఞ్చ ఓదాతఞ్చ… సప్పివణ్ణఞ్చ తక్కవణ్ణఞ్చ… సప్పివణ్ణఞ్చ దకవణ్ణఞ్చ… సప్పివణ్ణఞ్చ తేలవణ్ణఞ్చ… సప్పివణ్ణఞ్చ ఖీరవణ్ణఞ్చ … సప్పివణ్ణఞ్చ దధివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకస్స బద్ధచక్కం నిట్ఠితం.

నీలఞ్చ పీతకఞ్చ లోహితకఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స…పే… నీలఞ్చ పీతకఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దుమూలకస్స ఖణ్డచక్కం.

పీతకఞ్చ లోహితకఞ్చ ఓదాతఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స…పే… పీతకఞ్చ లోహితకఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ…పే… పీతకఞ్చ లోహితకఞ్చ నీలఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దుమూలకస్స బద్ధచక్కం సంఖిత్తం.

దధివణ్ణఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ నీలఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స…పే… దధివణ్ణఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ ఖీరవణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దుమూలకం నిట్ఠితం.

తిమూలకమ్పి చతుమూలకమ్పి పఞ్చమూలకమ్పి ఛమూలకమ్పి సత్తమూలకమ్పి అట్ఠమూలకమ్పి నవమూలకమ్పి ఏవమేవ విత్థారేతబ్బం.

ఇదం సబ్బమూలకం.

౨౪౭. నీలఞ్చ పీతకఞ్చ లోహితకఞ్చ ఓదాతఞ్చ తక్కవణ్ణఞ్చ దకవణ్ణఞ్చ తేలవణ్ణఞ్చ ఖీరవణ్ణఞ్చ దధివణ్ణఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సబ్బమూలకం నిట్ఠితం.

౨౪౮. ఆరోగ్యత్థఞ్చ నీలఞ్చ [ఆరోగ్యత్థం నీలం (?)] చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఆరోగ్యత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ నీలఞ్చ పీతకఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఆరోగ్యత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ నీలఞ్చ పీతకఞ్చ లోహితకఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఉభతో వడ్ఢకం ఏవమేవ వడ్ఢేతబ్బం.

ఆరోగ్యత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ దానత్థఞ్చ పుఞ్ఞత్థఞ్చ యఞ్ఞత్థఞ్చ సగ్గత్థఞ్చ బీజత్థఞ్చ వీమంసత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ నీలఞ్చ పీతకఞ్చ లోహితకఞ్చ ఓదాతఞ్చ తక్కవణ్ణఞ్చ దకవణ్ణఞ్చ తేలవణ్ణఞ్చ ఖీరవణ్ణఞ్చ దధివణ్ణఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

మిస్సకచక్కం నిట్ఠితం.

౨౪౯. నీలం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి పీతకం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

నీలం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి లోహితకం…పే… ఓదాతం … తక్కవణ్ణం… దకవణ్ణం… తేలవణ్ణం… ఖీరవణ్ణం… దధివణ్ణం… సప్పివణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఖణ్డచక్కం నిట్ఠితం.

౨౫౦. పీతకం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి లోహితకం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పీతకం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి ఓదాతం…పే… తక్కవణ్ణం… దకవణ్ణం… తేలవణ్ణం… ఖీరవణ్ణం… దధివణ్ణం… సప్పివణ్ణం… నీలం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

బద్ధచక్కమూలం సంఖిత్తం.

౨౫౧. సప్పివణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి నీలం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సప్పివణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి పీతకం…పే… లోహితకం… ఓదాతం … తక్కవణ్ణం… దకవణ్ణం… తేలవణ్ణం… ఖీరవణ్ణం… దధివణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

కుచ్ఛిచక్కం నిట్ఠితం.

౨౫౨. పీతకం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి నీలం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

లోహితకం…పే… ఓదాతం… తక్కవణ్ణం… దకవణ్ణం… తేలవణ్ణం… ఖీరవణ్ణం… దధివణ్ణం… సప్పివణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి నీలం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పిట్ఠిచక్కస్స పఠమం గమనం నిట్ఠితం.

౨౫౩. లోహితకం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి పీతకం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఓదాతం…పే… తక్కవణ్ణం… దకవణ్ణం… తేలవణ్ణం… ఖీరవణ్ణం

… దధివణ్ణం… సప్పివణ్ణం… నీలం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి పీతకం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పిట్ఠిచక్కస్స దుతియం గమనం నిట్ఠితం.

౨౫౪. ఓదాతం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి లోహితకం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

తక్కవణ్ణం…పే… దకవణ్ణం… తేలవణ్ణం… ఖీరవణ్ణం… దధివణ్ణం…

సప్పివణ్ణం… నీలం … పీతకం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి లోహితకం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పిట్ఠిచక్కస్స తతియం గమనం నిట్ఠితం.

౨౫౫. తక్కవణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి ఓదాతం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దకవణ్ణం…పే… తేలవణ్ణం… ఖీరవణ్ణం… దధివణ్ణం… సప్పివణ్ణం… నీలం… పీతకం… లోహితకం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి ఓదాతం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పిట్ఠిచక్కస్స చతుత్థం గమనం నిట్ఠితం.

౨౫౬. దకవణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి తక్కవణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

తేలవణ్ణం …పే… ఖీరవణ్ణం… దధివణ్ణం… సప్పివణ్ణం… నీల…

పీతకం… లోహితకం… ఓదాతం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి తక్కవణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పిట్ఠిచక్కస్స పఞ్చమం గమనం నిట్ఠితం.

౨౫౭. తేలవణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి దకవణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఖీరవణ్ణం…పే… దధివణ్ణం… సప్పివణ్ణం… నీలం … పీతకం… లోహితకం…

ఓదాతం… తక్కవణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి దకవణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పిట్ఠిచక్కస్స ఛట్ఠం గమనం నిట్ఠితం.

౨౫౮. ఖీరవణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి తేలవణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దధివణ్ణం…పే… సప్పివణ్ణం… నీలం… పీతకం… లోహితకం… ఓదాతం… తక్కవణ్ణం… దకవణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి తేలవణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పిట్ఠిచక్కస్స సత్తమం గమనం నిట్ఠితం.

౨౫౯. దధివణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి ఖీరవణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సప్పివణ్ణం…పే… నీలం… పీతకం… లోహితకం… ఓదాతం… తక్కవణ్ణం… దకవణ్ణం… తేలవణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి ఖీరవణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పిట్ఠిచక్కస్స అట్ఠమం గమనం నిట్ఠితం.

౨౬౦. సప్పివణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి దధివణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

నీలం…పే… పీతకం… లోహితకం… ఓదాతం… తక్కవణ్ణం… దకవణ్ణం… తేలవణ్ణం… ఖీరవణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి దధివణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పిట్ఠిచక్కస్స నవమం గమనం నిట్ఠితం.

౨౬౧. నీలం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి సప్పివణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పీతకం …పే… లోహితకం… ఓదాతం… తక్కవణ్ణం… దకవణ్ణం … తేలవణ్ణం… ఖీరవణ్ణం… దధివణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి సప్పివణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పిట్ఠిచక్కస్స దసమం గమనం నిట్ఠితం.

పిట్ఠిచక్కం నిట్ఠితం.

౨౬౨. చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

చేతేతి ఉపక్కమతి న ముచ్చతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

చేతేతి న ఉపక్కమతి ముచ్చతి, అనాపత్తి.

చేతేతి న ఉపక్కమతి న ముచ్చతి, అనాపత్తి.

న చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, అనాపత్తి.

న చేతేతి ఉపక్కమతి న ముచ్చతి, అనాపత్తి.

న చేతేతి న ఉపక్కమతి ముచ్చతి, అనాపత్తి.

న చేతేతి న ఉపక్కమతి న ముచ్చతి, అనాపత్తి.

అనాపత్తి సుపినన్తేన, నమోచనాధిప్పాయస్స, ఉమ్మత్తకస్స, ఖిత్తచిత్తస్స, వేదనాట్టస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

వినీతవత్థుఉద్దానగాథా

సుపినోచ్చారపస్సావో, వితక్కుణ్హోదకేన చ;

భేసజ్జం కణ్డువం మగ్గో, వత్థి జన్తాఘరుపక్కమో [జన్తగ్గుపక్కమో (సీ.), జన్తాఘరం ఊరు (స్యా.)].

సామణేరో చ సుత్తో చ, ఊరు ముట్ఠినా పీళయి;

ఆకాసే థమ్భం నిజ్ఝాయి, ఛిద్దం కట్ఠేన ఘట్టయి.

సోతో ఉదఞ్జలం ధావం, పుప్ఫావలియం పోక్ఖరం;

వాలికా కద్దముస్సేకో [కద్దమోసేకో (?)], సయనఙ్గుట్ఠకేన చాతి.

వినీతవత్థు

౨౬౩. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో సుపినన్తేన అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం, కచ్చి ను ఖో అహం సఙ్ఘాదిసేసం ఆపత్తిం ఆపన్నో’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సుపినన్తేనా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో ఉచ్చారం కరోన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, మోచనాధిప్పాయో’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో పస్సావం కరోన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో కామవితక్కం వితక్కేన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, వితక్కేన్తస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో ఉణ్హోదకేన న్హాయన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, మోచనాధిప్పాయో’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స ఉణ్హోదకేన న్హాయన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స ఉణ్హోదకేన న్హాయన్తస్స అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో అఙ్గజాతే వణో హోతి. భేసజ్జేన [తస్స భేసజ్జేన (?)] ఆలిమ్పేన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో అఙ్గజాతే వణో హోతి. మోచనాధిప్పాయస్స [తస్స మోచనామిప్పాయస్స (స్యా.)] భేసజ్జేన ఆలిమ్పేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో అణ్డం కణ్డువన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స అణ్డం కణ్డువన్తస్స [కణ్డూవన్తస్స (సీ.)] అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౨౬౪. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మగ్గం గచ్ఛన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స మగ్గం గచ్ఛన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో వత్థిం గహేత్వా పస్సావం కరోన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స వత్థిం గహేత్వా పస్సావం కరోన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో జన్తాఘరే ఉదరవట్టిం తాపేన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స జన్తాఘరే ఉదరవట్టిం తాపేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో జన్తాఘరే ఉపజ్ఝాయస్స పిట్ఠిపరికమ్మం కరోన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స జన్తాఘరే ఉపజ్ఝాయస్స పిట్ఠిపరికమ్మం కరోన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౨౬౫. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో ఊరుం ఘట్టాపేన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స ఊరుం ఘట్టాపేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మోచనాధిప్పాయో అఞ్ఞతరం సామణేరం ఏతదవోచ – ‘‘ఏహి మే త్వం, ఆవుసో సామణేర, అఙ్గజాతం గణ్హాహీ’’తి. సో తస్స అఙ్గజాతం అగ్గహేసి. తస్సేవ అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సుత్తస్స సామణేరస్స అఙ్గజాతం అగ్గహేసి. తస్సేవ అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి …పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

౨౬౬. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స ఊరూహి అఙ్గజాతం పీళేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స ముట్ఠినా అఙ్గజాతం పీళేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స ఆకాసే కటిం కమ్పేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో కాయం థమ్భేన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స కాయం థమ్భేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో మాతుగామస్స అఙ్గజాతం ఉపనిజ్ఝాయి. తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స. న చ, భిక్ఖవే, సారత్తేన మాతుగామస్స అఙ్గజాతం ఉపనిజ్ఝాయితబ్బం. యో ఉపనిజ్ఝాయేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

౨౬౭. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స తాళచ్ఛిద్దం అఙ్గజాతం పవేసేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స కట్ఠేన అఙ్గజాతం ఘట్టేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో పటిసోతే న్హాయన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స పటిసోతే న్హాయన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో ఉదఞ్జలం కీళన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స ఉదఞ్జలం కీళన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో ఉదకే ధావన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స ఉదకే ధావన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో పుప్ఫావలియం [పుప్ఫావళియం (స్యా. క.)] కీళన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స పుప్ఫావలియం కీళన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౨౬౮. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో పోక్ఖరవనే ధావన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స పోక్ఖరవనే ధావన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స వాలికం అఙ్గజాతం పవేసేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స కద్దమం అఙ్గజాతం పవేసేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో ఉదకేన అఙ్గజాతం ఓసిఞ్చన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స ఉదకేన అఙ్గజాతం ఓసిఞ్చన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స సయనే అఙ్గజాతం ఘట్టేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స అఙ్గుట్ఠేన అఙ్గజాతం ఘట్టేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం, కచ్చి ను ఖో అహం సఙ్ఘాదిసేసం ఆపత్తిం ఆపన్నో’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

సుక్కవిస్సట్ఠిసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం పఠమం.

౨. కాయసంసగ్గసిక్ఖాపదం

౨౬౯. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా ఉదాయీ అరఞ్ఞే విహరతి. తస్సాయస్మతో విహారో అభిరూపో హోతి దస్సనీయో పాసాదికో, మజ్ఝేగబ్భో, సమన్తాపరియాగారో, సుపఞ్ఞత్తం మఞ్చపీఠం భిసిబిమ్బోహనం, పానీయం పరిభోజనీయం సుపట్ఠితం, పరివేణం సుసమ్మట్ఠం. బహూ మనుస్సా ఆయస్మతో ఉదాయిస్స విహారపేక్ఖకా ఆగచ్ఛన్తి. అఞ్ఞతరోపి బ్రాహ్మణో సపజాపతికో యేనాయస్మా ఉదాయీ తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఏతదవోచ – ‘‘ఇచ్ఛామ మయం భోతో ఉదాయిస్స విహారం పేక్ఖితు’’న్తి. ‘‘తేన హి, బ్రాహ్మణ, పేక్ఖస్సూ’’తి, అవాపురణం [అపాపురణం (స్యా.)] ఆదాయ ఘటికం ఉగ్ఘాటేత్వా కవాటం పణామేత్వా విహారం పావిసి. సోపి ఖో బ్రాహ్మణో ఆయస్మతో ఉదాయిస్స పిట్ఠితో పావిసి. సాపి ఖో బ్రాహ్మణీ తస్స బ్రాహ్మణస్స పిట్ఠితో పావిసి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ ఏకచ్చే వాతపానే వివరన్తో ఏకచ్చే వాతపానే థకేన్తో గబ్భం అనుపరిగన్త్వా పిట్ఠితో ఆగన్త్వా తస్సా బ్రాహ్మణియా అఙ్గమఙ్గాని పరామసి. అథ ఖో సో బ్రాహ్మణో ఆయస్మతా ఉదాయినా సద్ధిం పటిసమ్మోదిత్వా అగమాసి. అథ ఖో సో బ్రాహ్మణో అత్తమనో అత్తమనవాచం నిచ్ఛారేసి – ‘‘ఉళారా ఇమే సమణా సక్యపుత్తియా యే ఇమే ఏవరూపే అరఞ్ఞే విహరన్తి. భవమ్పి ఉదాయీ ఉళారో యో ఏవరూపే అరఞ్ఞే విహరతీ’’తి.

ఏవం వుత్తే సా బ్రాహ్మణీ తం బ్రాహ్మణం ఏతదవోచ – ‘‘కుతో తస్స ఉళారత్తతా! యథేవ మే త్వం అఙ్గమఙ్గాని పరామసి ఏవమేవ మే సమణో ఉదాయీ అఙ్గమఙ్గాని పరామసీ’’తి. అథ ఖో సో బ్రాహ్మణో ఉజ్ఝాయతి ఖియ్యతి విపాచేతి – ‘‘అలజ్జినో ఇమే సమణా సక్యపుత్తియా దుస్సీలా ముసావాదినో. ఇమే హి నామ ధమ్మచారినో సమచారినో బ్రహ్మచారినో సచ్చవాదినో సీలవన్తో కల్యాణధమ్మా పటిజానిస్సన్తి! నత్థి ఇమేసం సామఞ్ఞం నత్థి ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం, నట్ఠం ఇమేసం సామఞ్ఞం నట్ఠం ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం, కుతో ఇమేసం సామఞ్ఞం కుతో ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం, అపగతా ఇమే సామఞ్ఞా అపగతా ఇమే బ్రహ్మఞ్ఞా. కథఞ్హి నామ సమణో ఉదాయీ మమ భరియాయ అఙ్గమఙ్గాని పరామసిస్సతి! న హి సక్కా కులిత్థీహి కులధీతాహి కులకుమారీహి కులసుణ్హాహి కులదాసీహి ఆరామం వా విహారం వా గన్తుం. సచే [సచే హి (స్యా.)] కులిత్థియో కులధీతరో [కులధీతాయో (సీ. స్యా.)] కులకుమారియో కులసుణ్హాయో కులదాసియో ఆరామం వా విహారం వా గచ్ఛేయ్యుం, తాపి సమణా సక్యపుత్తియా దూసేయ్యు’’న్తి!

అస్సోసుం ఖో భిక్ఖు తస్స బ్రాహ్మణస్స ఉజ్ఝాయన్తస్స ఖియ్యన్తస్స విపాచేన్తస్స. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ఉదాయీ మాతుగామేన సద్ధిం కాయసంసగ్గం సమాపజ్జిస్సతీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఉదాయిం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం పటిపుచ్ఛి – ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ఉదాయి, మాతుగామేన సద్ధిం కాయసంసగ్గం సమాపజ్జసీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా – ‘‘అననుచ్ఛవికం, మోఘపురిస, అననులోమికం అప్పతిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, మాతుగామేన సద్ధిం కాయసంసగ్గం సమాపజ్జిస్ససి! నను మయా, మోఘపురిస, అనేకపరియాయేన విరాగాయ ధమ్మో దేసితో నో సరాగాయ…పే… కామపరిళాహానం వూపసమో అక్ఖాతో. నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౨౭౦. ‘‘యో పన భిక్ఖు ఓతిణ్ణో విపరిణతేన చిత్తేన మాతుగామేన సద్ధిం కాయసంసగ్గం సమాపజ్జేయ్య హత్థగ్గాహం వా వేణిగ్గాహం వా అఞ్ఞతరస్స వా అఞ్ఞతరస్స వా అఙ్గస్స పరామసనం, సఙ్ఘాదిసేసో’’తి.

౨౭౧. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

ఓతిణ్ణో నామ సారత్తో అపేక్ఖవా పటిబద్ధచిత్తో.

విపరిణతన్తి రత్తమ్పి చిత్తం విపరిణతం. దుట్ఠమ్పి చిత్తం విపరిణతం. మూళ్హమ్పి చిత్తం విపరిణతం. అపిచ, రత్తం చిత్తం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతం విపరిణతన్తి.

మాతుగామో నామ మనుస్సిత్థీ, న యక్ఖీ న పేతీ, న తిరచ్ఛానగతా. అన్తమసో తదహుజాతాపి దారికా, పగేవ మహత్తరీ.

సద్ధిన్తి ఏకతో.

కాయసంసగ్గం సమాపజ్జేయ్యాతి అజ్ఝాచారో వుచ్చతి.

హత్థో నామ కప్పరం ఉపాదాయం యావ అగ్గనఖా.

వేణీ నామ సుద్ధకేసా వా, సుత్తమిస్సా వా, మాలామిస్సా వా, హిరఞ్ఞమిస్సా వా, సువణ్ణమిస్సా వా, ముత్తామిస్సా వా, మణిమిస్సా వా.

అఙ్గం నామ హత్థఞ్చ వేణిఞ్చ ఠపేత్వా అవసేసం అఙ్గం నామ.

౨౭౨. ఆమసనా, పరామసనా, ఓమసనా, ఉమ్మసనా, ఓలఙ్ఘనా, ఉల్లఙ్ఘనా, ఆకడ్ఢనా, పతికడ్ఢనా, అభినిగ్గణ్హనా, అభినిప్పీళనా, గహణం, ఛుపనం.

ఆమసనా నామ ఆమట్ఠమత్తా.

పరామసనా నామ ఇతోచితో చ సంచోపనా.

ఓమసనా నామ హేట్ఠా ఓరోపనా.

ఉమ్మసనా నామ ఉద్ధం ఉచ్చారణా.

ఓలఙ్ఘనా నామ హేట్ఠా ఓనమనా.

ఉల్లఙ్ఘనా నామ ఉద్ధం ఉచ్చారణా.

ఆకడ్ఢనా నామ ఆవిఞ్ఛనా [ఆవిఞ్జనా (సీ. స్యా.)].

పతికడ్ఢనా నామ పతిప్పణామనా.

అభినిగ్గణ్హనా నామ అఙ్గం గహేత్వా నిప్పీళనా.

అభినిప్పీళనా నామ కేనచి సహ నిప్పీళనా.

గహణం నామ గహితమత్తం.

ఛుపనం నామ ఫుట్ఠమత్తం.

సఙ్ఘాదిసేసోతి…పే… తేనపి వుచ్చతి సఙ్ఘాదిసేసోతి.

౨౭౩. ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ భిక్ఖు చ. నం ఇత్థియా కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి ఓమసతి ఉమ్మసతి ఓలఙ్ఘేతి ఉల్లఙ్ఘేతి ఆకడ్ఢతి పతికడ్ఢతి అభినిగ్గణ్హాతి అభినిప్పీళేతి గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఇత్థీ చ హోతి వేమతికో సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

ఇత్థీ చ హోతి పణ్డకసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

ఇత్థీ చ హోతి పురిససఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

ఇత్థీ చ హోతి తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

పణ్డకో చ హోతి పణ్డకసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం పణ్డకస్స కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

పణ్డకో చ హోతి వేమతికో సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం పణ్డకస్స కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

పణ్డకో చ హోతి పురిససఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం పణ్డకస్స కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

పణ్డకో చ హోతి తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం పణ్డకస్స కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

పణ్డకో చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం పణ్డకస్స కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

పురిసో చ హోతి పురిససఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం పురిసస్స కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

పురిసో చ హోతి వేమతికో…పే… పురిసో చ హోతి తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ… పురిసో చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ… పురిసో చ హోతి పణ్డకసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం పురిసస్స కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

తిరచ్ఛానగతో చ హోతి తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం తిరచ్ఛానగతస్స కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

తిరచ్ఛానగతో చ హోతి వేమతికో…పే… తిరచ్ఛానగతో చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ… తిరచ్ఛానగతో చ హోతి పణ్డకసఞ్ఞీ… తిరచ్ఛానగతో చ హోతి. పురిససఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం తిరచ్ఛానగతస్స కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

ఏకమూలకం నిట్ఠితం.

౨౭౪. ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం సఙ్ఘాదిసేసానం.

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం వేమతికో సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం థుల్లచ్చయానం.

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం పణ్డకసఞ్ఞీ…పే… పురిససఞ్ఞీ… తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ ద్విన్నం ఇత్థీనం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం థుల్లచ్చయానం.

ద్వే పణ్డకా ద్విన్నం పణ్డకానం పణ్డకసఞ్ఞీ సారత్తో చ భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం పణ్డకానం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం థుల్లచ్చయానం.

ద్వే పణ్డకా ద్విన్నం పణ్డకానం వేమతికో…పే… పురిససఞ్ఞీ… తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ… ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం పణ్డకానం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం.

ద్వే పురిసా ద్విన్నం పురిసానం పురిససఞ్ఞీ సారత్తో చ భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం పురిసానం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం.

ద్వే పురిసా ద్విన్నం పురిసానం వేమతికో…పే… తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ… ఇత్థిసఞ్ఞీ… పణ్డకసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం పురిసానం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం.

ద్వే తిరచ్ఛానగతా ద్విన్నం తిరచ్ఛానగతానం తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం తిరచ్ఛానగతానం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం.

ద్వే తిరచ్ఛానగతా ద్విన్నం తిరచ్ఛానగతానం వేమతికో…పే… ఇత్థిసఞ్ఞీ… పణ్డకసఞ్ఞీ … పురిససఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం తిరచ్ఛానగతానం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం.

౨౭౫. ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స.

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం వేమతికో సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయేన దుక్కటస్స.

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం పణ్డకసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం థుల్లచ్చయానం.

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం పురిససఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయేన దుక్కటస్స.

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయేన దుక్కటస్స.

ఇత్థీ చ పురిసో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స.

ఇత్థీ చ పురిసో చ ఉభిన్నం వేమతికో…పే… పణ్డకసఞ్ఞీ… పురిససఞ్ఞీ… తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయేన దుక్కటస్స.

ఇత్థీ చ తిరచ్ఛానగతో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స.

ఇత్థీ చ తిరచ్ఛానగతో చ ఉభిన్నం వేమతికో…పే… పణ్డకసఞ్ఞీ… పురిససఞ్ఞీ … తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయేన దుక్కటస్స.

పణ్డకో చ పురిసో చ ఉభిన్నం పణ్డకసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయేన దుక్కటస్స.

పణ్డకో చ పురిసో చ ఉభిన్నం వేమతికో…పే… పురిససఞ్ఞీ… తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ… ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం.

పణ్డకో చ తిరచ్ఛానగతో చ ఉభిన్నం పణ్డకసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయేన దుక్కటస్స.

పణ్డకో చ తిరచ్ఛానగతో చ ఉభిన్నం వేమతికో…పే… పురిససఞ్ఞీ… తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ… ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం.

పురిసో చ తిరచ్ఛానగతో చ ఉభిన్నం పురిససఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం.

పురిసో చ తిరచ్ఛానగతో చ ఉభిన్నం వేమతికో…పే… తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ… ఇత్థిసఞ్ఞీ… పణ్డకసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం.

దుమూలకం నిట్ఠితం.

౨౭౬. ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా కాయేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం కాయేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం థుల్లచ్చయానం …పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయేన దుక్కటస్స…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా కాయపటిబద్ధేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం కాయపటిబద్ధేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం థుల్లచ్చయానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయపటిబద్ధేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయేన దుక్కటస్స…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా కాయపటిబద్ధేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం కాయపటిబద్ధేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయపటిబద్ధేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా నిస్సగ్గియేన కాయం ఆమసతి ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం నిస్సగ్గియేన కాయం ఆమసతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం నిస్సగ్గియేన కాయం ఆమసతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా నిస్సగ్గియేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం నిస్సగ్గియేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం నిస్సగ్గియేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా నిస్సగ్గియేన నిస్సగ్గియం ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం నిస్సగ్గియేన నిస్సగ్గియం ఆమసతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం నిస్సగ్గియేన నిస్సగ్గియం ఆమసతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

భిక్ఖుపేయ్యాలో నిట్ఠితో.

౨౭౭. ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థీ చ నం భిక్ఖుస్స కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి ఓమసతి ఉమ్మసతి ఓలఙ్ఘేతి ఉల్లఙ్ఘేతి ఆకడ్ఢతి పతికడ్ఢతి అభినిగ్గణ్హాతి అభినిప్పీళేతి గణ్హాతి ఛుపతి, సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థియో చ నం భిక్ఖుస్స కాయేన కాయం ఆమసన్తి పరామసన్తి ఓమసన్తి ఉమ్మసన్తి ఓలఙ్ఘేన్తి ఉల్లఙ్ఘేన్తి ఆకడ్ఢన్తి పతికడ్ఢన్తి అభినిగ్గణ్హన్తి అభినిప్పీళేన్తి గణ్హన్తి ఛుపన్తి, సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి ద్విన్నం సఙ్ఘాదిసేసానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఉభో చ నం భిక్ఖుస్స కాయేన కాయం ఆమసన్తి పరామసన్తి…పే… గణ్హన్తి ఛుపన్తి, సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థీ చ నం భిక్ఖుస్స కాయేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థియో చ నం భిక్ఖుస్స కాయేన కాయపటిబద్ధం ఆమసన్తి పరామసన్తి…పే… గణ్హన్తి ఛుపన్తి, సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి ద్విన్నం థుల్లచ్చయానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఉభో చ నం భిక్ఖుస్స కాయేన కాయపటిబద్ధం ఆమసన్తి పరామసన్తి…పే… గణ్హన్తి ఛుపన్తి, సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయేన దుక్కటస్స…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థీ చ నం భిక్ఖుస్స కాయపటిబద్ధేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థియో చ నం భిక్ఖుస్స కాయపటిబద్ధేన కాయం ఆమసన్తి పరామసన్తి…పే… గణ్హన్తి ఛుపన్తి, సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి ద్విన్నం థుల్లచ్చయానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఉభో చ నం భిక్ఖుస్స కాయపటిబద్ధేన కాయం ఆమసన్తి పరామసన్తి…పే… గణ్హన్తి ఛుపన్తి, సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయేన దుక్కటస్స…పే….

౨౭౮. ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థీ చ నం భిక్ఖుస్స కాయపటిబద్ధేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థియో చ నం భిక్ఖుస్స కాయపటిబద్ధేన కాయపటిబద్ధం ఆమసన్తి పరామసన్తి…పే… గణ్హన్తి ఛుపన్తి, సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఉభో చ నం భిక్ఖుస్స కాయపటిబద్ధేన కాయపటిబద్ధం ఆమసన్తి పరామసన్తి…పే… గణ్హన్తి ఛుపన్తి, సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థీ చ నం భిక్ఖుస్స నిస్సగ్గియేన కాయం ఆమసతి. సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థియో చ నం భిక్ఖుస్స నిస్సగ్గియేన కాయం ఆమసన్తి. సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఉభో చ నం భిక్ఖుస్స నిస్సగ్గియేన కాయం ఆమసన్తి. సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థీ చ నం భిక్ఖుస్స నిస్సగ్గియేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి. సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థియో చ నం భిక్ఖుస్స నిస్సగ్గియేన కాయపటిబద్ధం ఆమసన్తి. సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఉభో చ నం భిక్ఖుస్స నిస్సగ్గియేన కాయపటిబద్ధం ఆమసన్తి. సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థీ చ నం భిక్ఖుస్స నిస్సగ్గియేన నిస్సగ్గియం ఆమసతి. సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి, న చ ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థియో చ నం భిక్ఖుస్స నిస్సగ్గియేన నిస్సగ్గియం ఆమసన్తి. సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి, న చ ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఉభో చ నం భిక్ఖుస్స నిస్సగ్గియేన నిస్సగ్గియం ఆమసన్తి. సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి, న చ ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

౨౭౯. సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి, న చ ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

సేవనాధిప్పాయో న చ కాయేన వాయమతి, ఫస్సం పటివిజానాతి, అనాపత్తి.

సేవనాధిప్పాయో న చ కాయేన వాయమతి, న చ ఫస్సం పటివిజానాతి, అనాపత్తి.

మోక్ఖాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి, ఫస్సం పటివిజానాతి, అనాపత్తి.

మోక్ఖాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి, న చ ఫస్సం పటివిజానాతి, అనాపత్తి.

మోక్ఖాధిప్పాయో న చ కాయేన వాయమతి, ఫస్సం పటివిజానాతి, అనాపత్తి.

మోక్ఖాధిప్పాయో న చ కాయేన వాయమతి, న చ ఫస్సం పటివిజానాతి, అనాపత్తి.

౨౮౦. అనాపత్తి అసఞ్చిచ్చ, అసతియా, అజానన్తస్స, అసాదియన్తస్స, ఉమ్మత్తకస్స, ఖిత్తచిత్తస్స, వేదనాట్టస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

వినీతవత్థుఉద్దానగాథా

మాతా ధీతా భగినీ చ, జాయా యక్ఖీ చ పణ్డకో;

సుత్తా మతా తిరచ్ఛానా, దారుధితలికాయ చ.

సమ్పీళే సఙ్కమో మగ్గో, రుక్ఖో నావా చ రజ్జు చ;

దణ్డో పత్తం పణామేసి, వన్దే వాయమి నచ్ఛుపేతి.

వినీతవత్థు

౨౮౧. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మాతుయా మాతుపేమేన ఆమసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం, కచ్చి ను ఖో అహం సఙ్ఘాదిసేసం ఆపత్తిం ఆపన్నో’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ధీతుయా ధీతుపేమేన ఆమసి…పే… భగినియా భగినిపేమేన ఆమసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పురాణదుతియికాయ కాయసంసగ్గం సమాపజ్జి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు యక్ఖినియా కాయసంసగ్గం సమాపజ్జి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పణ్డకస్స కాయసంసగ్గం సమాపజ్జి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సుత్తిత్థియా కాయసంసగ్గం సమాపజ్జి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మతిత్థియా కాయసంసగ్గం సమాపజ్జి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు తిరచ్ఛానగతిత్థియా కాయసంసగ్గం సమాపజ్జి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు దారుధీతలికాయ కాయసంసగ్గం సమాపజ్జి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

౨౮౨. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా ఇత్థియో అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం సమ్పీళేత్వా బాహాపరమ్పరాయ ఆనేసుం. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘సాదియి త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, సాదియి’’న్తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖూ, అసాదియన్తస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఇత్థియా అభిరూళ్హం సఙ్కమం సారత్తో సఞ్చాలేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఇత్థిం పటిపథే పస్సిత్వా సారత్తో అంసకూటేన పహారం అదాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఇత్థియా అభిరూళ్హం రుక్ఖం సారత్తో సఞ్చాలేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఇత్థియా అభిరూళ్హం నావం సారత్తో సఞ్చాలేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఇత్థియా గహితం రజ్జుం సారత్తో ఆవిఞ్ఛి [ఆవిఞ్జి (సీ. స్యా.)]. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఇత్థియా గహితం దణ్డం సారత్తో ఆవిఞ్ఛి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో ఇత్థిం పత్తేన పణామేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఇత్థియా వన్దన్తియా సారత్తో పాదం ఉచ్చారేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఇత్థిం గహేస్సామీతి వాయమిత్వా న ఛుపి.

తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

కాయసంసగ్గసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం దుతియం.

౩. దుట్ఠుల్లవాచాసిక్ఖాపదం

౨౮౩. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా ఉదాయీ అరఞ్ఞే విహరతి. తస్సాయస్మతో విహారో అభిరూపో హోతి దస్సనీయో పాసాదికో. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా ఇత్థియో ఆరామం ఆగమంసు విహారపేక్ఖికాయో. అథ ఖో తా ఇత్థియో యేనాయస్మా ఉదాయీ తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఏతదవోచుం – ‘‘ఇచ్ఛామ మయం, భన్తే, అయ్యస్స విహారం పేక్ఖితు’’న్తి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ తా ఇత్థియో విహారం పేక్ఖాపేత్వా తాసం ఇత్థీనం వచ్చమగ్గం పస్సావమగ్గం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి యాచతిపి ఆయాచతిపి పుచ్ఛతిపి పటిపుచ్ఛతిపి ఆచిక్ఖతిపి అనుసాసతిపి అక్కోసతిపి. యా తా ఇత్థియో ఛిన్నికా ధుత్తికా అహిరికాయో తా ఆయస్మతా ఉదాయినా సద్ధిం ఉహసన్తిపి ఉల్లపన్తిపి ఉజ్జగ్ఘన్తిపి ఉప్పణ్డేన్తిపి. యా పన తా ఇత్థియో హిరిమనా తా నిక్ఖమిత్వా భిక్ఖూ ఉజ్ఝాపేన్తి – ‘‘ఇదం, భన్తే, నచ్ఛన్నం నప్పతిరూపం. సామికేనపి మయం ఏవం వుత్తా న ఇచ్ఛేయ్యామ, కిం పనాయ్యేన ఉదాయినా’’తి. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ఉదాయీ మాతుగామం దుట్ఠుల్లాహి వాచాహి ఓభాసిస్సతీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఉదాయిం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం పటిపుచ్ఛి – ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ఉదాయి, మాతుగామం దుట్ఠుల్లాహి వాచాహి ఓభాససీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా – ‘‘అననుచ్ఛవికం, మోఘపురిస, అననులోమికం అప్పతిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, మాతుగామం దుట్ఠుల్లాహి వాచాహి ఓభాసిస్ససి! నను మయా, మోఘపురిస, అనేకపరియాయేన విరాగాయ ధమ్మో దేసితో నో సరాగాయ…పే… కామపరిళాహానం వూపసమో అక్ఖాతో. నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౨౮౪. ‘‘యో పన భిక్ఖు ఓతిణ్ణో విపరిణతేన చిత్తేన మాతుగామం దుట్ఠుల్లాహి వాచాహి ఓభాసేయ్య యథా తం యువా యువతిం మేథునుపసంహితాహి, సఙ్ఘాదిసేసో’’తి.

౨౮౫. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

ఓతిణ్ణో నామ సారత్తో అపేక్ఖవా పటిబద్ధచిత్తో.

విపరిణతన్తి రత్తమ్పి చిత్తం విపరిణతం, దుట్ఠమ్పి చిత్తం విపరిణతం మూళ్హమ్పి చిత్తం విపరిణతం. అపిచ, రత్తం చిత్తం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతం విపరిణతన్తి.

మాతుగామో నామ మనుస్సిత్థీ, న యక్ఖీ, న పేతీ, న తిరచ్ఛానగతా. విఞ్ఞూ పటిబలా సుభాసితదుబ్భాసితం దుట్ఠుల్లాదుట్ఠుల్లం ఆజానితుం.

దుట్ఠుల్లా నామ వాచా వచ్చమగ్గపస్సావమగ్గమేథునధమ్మప్పటిసంయుత్తా వాచా.

ఓభాసేయ్యాతి అజ్ఝాచారో వుచ్చతి.

యథా తం యువా యువతిన్తి దహరో దహరిం, తరుణో తరుణిం, కామభోగీ కామభోగినిం.

మేథునుపసంహితాహీతి మేథునధమ్మప్పటిసంయుత్తాహి.

సఙ్ఘాదిసేసోతి …పే… తేనపి వుచ్చతి సఙ్ఘాదిసేసోతి.

ద్వే మగ్గే ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి, అవణ్ణమ్పి భణతి, యాచతిపి, ఆయాచతిపి, పుచ్ఛతిపి, పటిపుచ్ఛతిపి, ఆచిక్ఖతిపి, అనుసాసతిపి, అక్కోసతిపి.

వణ్ణం భణతి నామ ద్వే మగ్గే థోమేతి వణ్ణేతి పసంసతి.

అవణ్ణం భణతి నామ ద్వే మగ్గే ఖుంసేతి వమ్భేతి గరహతి.

యాచతి నామ దేహి మే, అరహసి మే దాతున్తి.

ఆయాచతి నామ కదా తే మాతా పసీదిస్సతి, కదా తే పితా పసీదిస్సతి, కదా తే దేవతాయో పసీదిస్సన్తి, కదా [కదా తే (స్యా.)] సుఖణో సులయో సుముహుత్తో భవిస్సతి, కదా తే మేథునం ధమ్మం లభిస్సామీతి.

పుచ్ఛతి నామ కథం త్వం సామికస్స దేసి, కథం జారస్స దేసీతి?

పటిపుచ్ఛతి నామ ఏవం కిర త్వం సామికస్స దేసి, ఏవం జారస్స దేసీతి.

ఆచిక్ఖతి నామ పుట్ఠో భణతి – ‘‘ఏవం దేహి. ఏవం దేన్తా సామికస్స పియా భవిస్ససి మనాపా చా’’తి.

అనుసాసతి నామ అపుట్ఠో భణతి – ‘‘ఏవం దేహి. ఏవం దేన్తా సామికస్స పియా భవిస్సతి మనాపా చా’’తి.

అక్కోసతి నామ అనిమిత్తాసి, నిమిత్తమత్తాసి, అలోహితాసి, ధువలోహితాసి, ధువచోళాసి, పగ్ఘరన్తీసి, సిఖరణీసి, ఇత్థిపణ్డకాసి, వేపురిసికాసి, సమ్భిన్నాసి, ఉభతోబ్యఞ్జనాసీతి.

౨౮౬. ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా వచ్చమగ్గం పస్సావమగ్గం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి యాచతిపి ఆయాచతిపి పుచ్ఛతిపి పటిపుచ్ఛతిపి ఆచిక్ఖతిపి అనుసాసతిపి అక్కోసతిపి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం వచ్చమగ్గం పస్సావమగ్గం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణంపి భణతి…పే… అక్కోసతిపి, ఆపత్తి ద్విన్నం సఙ్ఘాదిసేసానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం వచ్చమగ్గం పస్సావమగ్గం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి…పే… అక్కోసతిపి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా వచ్చమగ్గం పస్సావమగ్గం ఠపేత్వా అధక్ఖకం ఉబ్భజాణుమణ్డలం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి…పే… అక్కోసతిపి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం వచ్చమగ్గం పస్సావమగ్గం ఠపేత్వా అధక్ఖకం ఉబ్భజాణుమణ్డలం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి…పే… అక్కోసతిపి, ఆపత్తి ద్విన్నం థుల్లచ్చయానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం వచ్చమగ్గం పస్సావమగ్గం ఠపేత్వా అధక్ఖకం ఉబ్భజాణుమణ్డలం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి…పే… అక్కోసతిపి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయేన దుక్కటస్స…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా ఉబ్భక్ఖకం అధోజాణుమణ్డలం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి…పే… అక్కోసతిపి, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం ఉబ్భక్ఖకం అధోజాణుమణ్డలం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి…పే… అక్కోసతిపి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం ఉబ్భక్ఖకం అధోజాణుమణ్డలం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి…పే… అక్కోసతిపి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా కాయపటిబద్ధం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి…పే… అక్కోసతిపి, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం కాయపటిబద్ధం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి…పే… అక్కోసతిపి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయపటిబద్ధం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి…పే… అక్కోసతిపి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

౨౮౭. అనాపత్తి అత్థపురేక్ఖారస్స, ధమ్మపురేక్ఖారస్స, అనుసాసనిపురేక్ఖారస్స, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

వినీతవత్థుఉద్దానగాథా

లోహితం కక్కసాకిణ్ణం, ఖరం దీఘఞ్చ వాపితం;

కచ్చి సంసీదతి మగ్గో, సద్ధా దానేన కమ్మునాతి.

వినీతవత్థు

౨౮౮. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ నవరత్తం కమ్బలం పారుతా హోతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో తం ఇత్థిం ఏతదవోచ – ‘‘లోహితం ఖో తే, భగినీ’’తి. సా న పటివిజాని. ‘‘ఆమాయ్య, నవరత్తో కమ్బలో’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం, కచ్చి ను ఖో అహం సఙ్ఘాదిసేసం ఆపత్తిం ఆపన్నో’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ ఖరకమ్బలం పారుతా హోతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో తం ఇత్థిం ఏతదవోచ – ‘‘కక్కసలోమం ఖో తే, భగినీ’’తి. సా న పటివిజాని. ‘‘ఆమాయ్య, ఖరకమ్బలకో’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ నవావుతం కమ్బలం పారుతా హోతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో తం ఇత్థిం ఏతదవోచ – ‘‘ఆకిణ్ణలోమం ఖో తే, భగినీ’’తి. సా న పటివిజాని. ‘‘ఆమాయ్య, నవావుతో కమ్బలో’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ ఖరకమ్బలం పారుతా హోతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో తం ఇత్థిం ఏతదవోచ – ‘‘ఖరలోమం ఖో తే, భగినీ’’తి. సా న పటివిజాని. ‘‘ఆమాయ్య, ఖరకమ్బలకో’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ పావారం [దీఘపావారం (స్యా.)] పారుతా హోతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో తం ఇత్థిం ఏతదవోచ – ‘‘దీఘలోమం ఖో తే, భగినీ’’తి. సా న పటివిజాని. ‘‘ఆమాయ్య, పావారో’’ [దీఘపావారో (స్యా.)] తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

౨౮౯. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ ఖేత్తం వపాపేత్వా ఆగచ్ఛతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో తం ఇత్థిం ఏతదవోచ – ‘‘వాపితం ఖో తే, భగినీ’’తి? సా న పటివిజాని. ‘‘ఆమాయ్య, నో చ ఖో పటివుత్త’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పరిబ్బాజికం పటిపథే పస్సిత్వా సారత్తో తం పరిబ్బాజికం ఏతదవోచ – ‘‘కచ్చి, భగిని, మగ్గో సంసీదతీ’’తి? సా న పటివిజాని. ‘‘ఆమ భిక్ఖు, పటిపజ్జిస్ససీ’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో అఞ్ఞతరం ఇత్థిం ఏతదవోచ – ‘‘సద్ధాసి త్వం, భగిని. అపిచ, యం సామికస్స దేసి తం నామ్హాకం దేసీ’’తి. ‘‘కిం, భన్తే’’తి? ‘‘మేథునధమ్మ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో అఞ్ఞతరం ఇత్థిం ఏతదవోచ – ‘‘సద్ధాసి త్వం, భగిని. అపిచ, యం అగ్గదానం తం నామ్హాకం దేసీ’’తి. ‘‘కిం, భన్తే, అగ్గదాన’’న్తి? ‘‘మేథునధమ్మ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ కమ్మం కరోతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో తం ఇత్థిం ఏతదవోచ – ‘‘తిట్ఠ, భగిని, అహం కరిస్సామీతి…పే… నిసీద, భగిని, అహం కరిస్సామీతి…పే… నిపజ్జ, భగిని, అహం కరిస్సామీ’’తి. సా న పటివిజాని. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

దుట్ఠుల్లవాచాసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం తతియం.

౪. అత్తకామపారిచరియసిక్ఖాపదం

౨౯౦. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా ఉదాయీ సావత్థియం కులూపకో హోతి, బహుకాని కులాని ఉపసఙ్కమతి. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ మతపతికా అభిరూపా హోతి దస్సనీయా పాసాదికా. అథ ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ యేన తస్సా ఇత్థియా నివేసనం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. అథ ఖో సా ఇత్థీ యేనాయస్మా ఉదాయీ తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నం ఖో తం ఇత్థిం ఆయస్మా ఉదాయీ ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేసి సమాదపేసి సముత్తేజేసి సమ్పహంసేసి. అథ ఖో సా ఇత్థీ ఆయస్మతా ఉదాయినా ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సితా సమాదపితా సముత్తేజితా సమ్పహంసితా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఏతదవోచ – ‘‘వదేయ్యాథ, భన్తే, యేన అత్థో. పటిబలా మయం అయ్యస్స దాతుం యదిదం చీవరపిణ్డపాతసేనాసనగిలానప్పచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖార’’న్తి.

‘‘న ఖో తే, భగిని, అమ్హాకం దుల్లభా యదిదం చీవరపిణ్డపాతసేనాసనగిలానప్పచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారా. అపిచ, యో అమ్హాకం దుల్లభో తం దేహీ’’తి. ‘‘కిం, భన్తే’’తి? ‘‘మేథునధమ్మ’’న్తి. ‘‘అత్థో, భన్తే’’తి? ‘‘అత్థో, భగినీ’’తి. ‘‘ఏహి, భన్తే’’తి, ఓవరకం పవిసిత్వా సాటకం నిక్ఖిపిత్వా మఞ్చకే ఉత్తానా నిపజ్జి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ యేన సా ఇత్థీ తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా – ‘‘కో ఇమం వసలం దుగ్గన్ధం ఆమసిస్సతీ’’తి, నిట్ఠుహిత్వా పక్కామి. అథ ఖో సా ఇత్థీ ఉజ్ఝాయతి ఖియ్యతి విపాచేతి – ‘‘అలజ్జినో ఇమే సమణా సక్యపుత్తియా దుస్సీలా ముసావాదినో. ఇమే హి నామ ధమ్మచారినో సమచారినో బ్రహ్మచారినో సచ్చవాదినో సీలవన్తో కల్యాణధమ్మా పటిజానిస్సన్తి! నత్థి ఇమేసం సామఞ్ఞం నత్థి ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం, నట్ఠం ఇమేసం సామఞ్ఞం నట్ఠం ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం, కుతో ఇమేసం సామఞ్ఞం కుతో ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం, అపగతా ఇమే సామఞ్ఞా అపగతా ఇమే బ్రహ్మఞ్ఞా. కథఞ్హి నామ సమణో ఉదాయీ మం సామం మేథునధమ్మం యాచిత్వా, ‘కో ఇమం వసలం దుగ్గన్ధం ఆమసిస్సతీ’’తి నిట్ఠుహిత్వా పక్కమిస్సతి! కిం మే పాపకం కిం మే దుగ్గన్ధం, కస్సాహం కేన హాయామీ’’తి? అఞ్ఞాపి ఇత్థియో ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘అలజ్జినో ఇమే సమణా సక్యపుత్తియా దుస్సీలా ముసావాదినో…పే… కథఞ్హి నామ సమణో ఉదాయీ ఇమిస్సా సామం మేథునధమ్మం యాచిత్వా, ‘కో ఇమం వసలం దుగ్గన్ధం ఆమసిస్సతీ’తి నిట్ఠుహిత్వా పక్కమిస్సతి! కిం ఇమిస్సా పాపకం కిం ఇమిస్సా దుగ్గన్ధం, కస్సాయం కేన హాయతీ’’తి? అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తాసం ఇత్థీనం ఉజ్ఝాయన్తీనం ఖియ్యన్తీనం విపాచేన్తీనం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ఉదాయీ మాతుగామస్స సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసిస్సతీ’’తి!

అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఉదాయిం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం పటిపుచ్ఛి – ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ఉదాయి, మాతుగామస్స సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాససీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా – ‘‘అననుచ్ఛవికం, మోఘపురిస, అననులోమికం అప్పతిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, మాతుగామస్స సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసిస్ససి! నను మయా, మోఘపురిస, అనేకపరియాయేన విరాగాయ ధమ్మో దేసితో నో సరాగాయ…పే… కామపరిళాహానం వూపసమో అక్ఖాతో? నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౨౯౧. ‘‘యో పన భిక్ఖు ఓతిణ్ణో విపరిణతేన చిత్తేన మాతుగామస్స సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసేయ్య – ‘ఏతదగ్గం, భగిని, పారిచరియానం యా మాదిసం సీలవన్తం కల్యాణధమ్మం బ్రహ్మచారిం ఏతేన ధమ్మేన పరిచరేయ్యాతి మేథునుపసంహితేన’, సఙ్ఘాదిసేసో’’తి.

౨౯౨. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

ఓతిణ్ణో నామ సారత్తో అపేక్ఖవా పటిబద్ధచిత్తో.

విపరిణతన్తి రత్తమ్పి చిత్తం విపరిణత్తం, దుట్ఠమ్పి చిత్తం విపరిణతం, మూళ్హమ్పి చిత్తం విపరిణతం. అపిచ, రత్తం చిత్తం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతం విపరిణతన్తి.

మాతుగామో నామ మనుస్సిత్థీ, న యక్ఖీ, న పేతీ, న తిరచ్ఛానగతా. విఞ్ఞూ పటిబలా సుభాసితదుబ్భాసితం దుట్ఠల్లాదుట్ఠుల్లం ఆజానితుం.

మాతుగామస్స సన్తికేతి మాతుగామస్స సామన్తా, మాతుగామస్స అవిదూరే.

అత్తకామన్తి అత్తనో కామం అత్తనో హేతుం అత్తనో అధిప్పాయం అత్తనో పారిచరియం.

ఏతదగ్గన్తి ఏతం అగ్గం ఏతం సేట్ఠం ఏతం మోక్ఖం ఏతం ఉత్తమం ఏతం పవరం.

యాతి ఖత్తియీ [ఖత్తియా (స్యా.)] వా బ్రాహ్మణీ వా వేస్సీ వా సుద్దీ వా.

మాదిసన్తి ఖత్తియం వా బ్రాహ్మణం వా వేస్సం వా సుద్దం వా.

సీలవన్తన్తి పాణాతిపాతా పటివిరతం, అదిన్నాదానా పటివిరతం, ముసావాదా పటివిరతం.

బ్రహ్మచారిన్తి మేథునధమ్మా పటివిరతం.

కల్యాణధమ్మో నామ తేన చ సీలేన తేన చ బ్రహ్మచరియేన కల్యాణధమ్మో హోతి.

ఏతేన ధమ్మేనాతి మేథునధమ్మేన.

పరిచరేయ్యాతి అభిరమేయ్య.

మేథునుపసంహితేనాతి మేథునధమ్మప్పటిసంయుత్తేన.

సఙ్ఘాదిసేసోతి…పే… తేనపి వుచ్చతి సఙ్ఘాదిసేసోతి.

౨౯౩. ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఇత్థీ చ హోతి వేమతికో…పే… పణ్డకసఞ్ఞీ… పురిససఞ్ఞీ… తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

పణ్డకో చ హోతి పణ్డకసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం పణ్డకస్స సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

పణ్డకో చ హోతి వేమతికో…పే… పురిససఞ్ఞీ… తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ… ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం పణ్డకస్స సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

పురిసో చ హోతి…పే… తిరచ్ఛానగతో చ హోతి తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ…పే… వేమతికో ఇత్థిసఞ్ఞీ… పణ్డకసఞ్ఞీ… పురిససఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం తిరచ్ఛానగతస్స సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసతి, ఆపత్తి ద్విన్నం సఙ్ఘాదిసేసానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే….

౨౯౪. అనాపత్తి ‘‘చీవరపిణ్డపాతసేనాసనగిలానప్పచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారేన ఉపట్ఠహా’’తి భణతి, ఉమ్మత్తకస్స ఆదికమ్మికస్సాతి.

వినీతవత్థుఉద్దానగాథా

కథం వఞ్ఝా లభే పుత్తం, పియా చ సుభగా సియం;

కిం దజ్జం కేనుపట్ఠేయ్యం, కథం గచ్ఛేయ్యం సుగ్గతిన్తి.

వినీతవత్థు

౨౯౫. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా వఞ్ఝా ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘కథాహం, భన్తే, విజాయేయ్య’’న్తి? ‘‘తేన హి, భగిని, అగ్గదానం దేహీ’’తి. ‘‘కిం, భన్తే, అగ్గదాన’’న్తి? ‘‘మేథునధమ్మ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా విజాయినీ ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘కథాహం, భన్తే, పుత్తం లభేయ్య’’న్తి? ‘‘తేన హి, భగిని, అగ్గదానం దేహీ’’తి. ‘‘కిం, భన్తే, అగ్గదాన’’న్తి? ‘‘మేథునధమ్మ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘కథాహం, భన్తే, సామికస్స పియా అస్స’’న్తి? ‘‘తేన హి, భగిని, అగ్గదానం దేహీ’’తి. ‘‘కిం, భన్తే, అగ్గదాన’’న్తి? ‘‘మేథునధమ్మ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘కథాహం, భన్తే, సుభగా అస్స’’న్తి? ‘‘తేన హి, భగిని, అగ్గదానం దేహీ’’తి. ‘‘కిం, భన్తే, అగ్గదాన’’న్తి? ‘‘మేథునధమ్మ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘క్యాహం, భన్తే, అయ్యస్స దజ్జామీ’’తి? ‘‘అగ్గదానం, భగినీ’’తి. ‘‘కిం, భన్తే, అగ్గదాన’’న్తి? ‘‘మేథునధమ్మ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘కేనాహం, భన్తే, అయ్యం ఉపట్ఠేమీ’’తి? ‘‘అగ్గదానేన, భగినీ’’తి. ‘‘కిం, భన్తే, అగ్గదాన’’న్తి? ‘‘మేథునధమ్మ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘కథాహం,

భన్తే, సుగతిం గచ్ఛేయ్య’’న్తి? ‘‘తేన హి, భగిని, అగ్గదానం దేహీ’’తి. ‘‘కిం, భన్తే, అగ్గదాన’’న్తి? ‘‘మేథునధమ్మ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

అత్తకామపారిచరియసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం చతుత్థం.

౫. సఞ్చరిత్తసిక్ఖాపదం

౨౯౬. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా ఉదాయీ సావత్థియం కులూపకో హోతి. బహుకాని కులాని ఉపసఙ్కమతి. యత్థ పస్సతి కుమారకం వా అపజాపతికం, కుమారికం వా అపతికం, కుమారకస్స మాతాపితూనం సన్తికే కుమారికాయ వణ్ణం భణతి – ‘‘అముకస్స కులస్స కుమారికా అభిరూపా దస్సనీయా పాసాదికా పణ్డితా బ్యత్తా మేధావినీ దక్ఖా అనలసా. ఛన్నా సా కుమారికా ఇమస్స కుమారకస్సా’’తి. తే ఏవం వదన్తి – ‘‘ఏతే ఖో, భన్తే, అమ్హే న జానన్తి – ‘కే వా ఇమే కస్స వా’తి. సచే, భన్తే, అయ్యో దాపేయ్య ఆనేయ్యామ మయం తం కుమారికం ఇమస్స కుమారకస్సా’’తి. కుమారికాయ మాతాపితూనం సన్తికే కుమారకస్స వణ్ణం భణతి – ‘‘అముకస్స కులస్స కుమారకో అభిరూపో దస్సనీయో పాసాదికో పణ్డితో బ్యత్తో మేధావీ దక్ఖో అనలసో. ఛన్నాయం కుమారికా తస్స కుమారకస్సా’’తి [ఛన్నో సో కుమారకో ఇమిస్సా కుమారికాయాతి (స్యా.)]. తే ఏవం వదన్తి – ‘‘ఏతే ఖో, భన్తే, అమ్హే న జానన్తి – ‘కే వా ఇమే కస్స వా’తి, కిస్మిం వియ కుమారికాయ వత్తుం. సచే, భన్తే, అయ్యో యాచాపేయ్య దజ్జేయ్యామ మయం ఇమం కుమారికం తస్స కుమారకస్సా’’తి. ఏతేనేవ ఉపాయేన ఆవాహానిపి కారాపేతి, వివాహానిపి కారాపేతి, వారేయ్యానిపి కారాపేతి.

౨౯౭. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరిస్సా పురాణగణకియా ధీతా అభిరూపా హోతి దస్సనీయా పాసాదికా. తిరోగామకా ఆజీవకసావకా ఆగన్త్వా తం గణకిం ఏతదవోచుం – ‘‘దేహాయ్యే, ఇమం కుమారికం అమ్హాకం కుమారకస్సా’’తి. సా ఏవమాహ – ‘‘అహం ఖ్వయ్యో [ఖ్వయ్యా (స్యా.), ఖ్వాయ్యో (క.)] తుమ్హే న జానామి – ‘కే వా ఇమే కస్స వా’తి. అయఞ్చ మే ఏకధీతికా, తిరోగామో చ గన్తబ్బో, నాహం దస్సామీ’’తి. మనుస్సా తే ఆజీవకసావకే ఏతదవోచుం – ‘‘కిస్స తుమ్హే, అయ్యో, ఆగతత్థా’’తి? ‘‘ఇధ మయం, అయ్యో, అముకం నామ గణకిం ధీతరం యాచిమ్హా అమ్హాకం కుమారకస్స. సా ఏవమాహ – ‘అహం, ఖ్వయ్యో తుమ్హే న జానామి – కే వా ఇమే కస్స వా’తి. అయఞ్చ మే ఏకధీతికా, తిరోగామో చ గన్తబ్బో, నాహం దస్సామీ’’తి. ‘‘కిస్స తుమ్హే, అయ్యో, తం గణకిం ధీతరం యాచిత్థ? నను అయ్యో ఉదాయీ వత్తబ్బో. అయ్యో ఉదాయీ దాపేస్సతీ’’తి.

అథ ఖో తే ఆజీవకసావకా యేనాయస్మా ఉదాయీ తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఏతదవోచుం – ‘‘ఇధ మయం, భన్తే, అముకం నామ గణకిం ధీతరం యాచిమ్హా అమ్హాకం కుమారకస్స. సా ఏవమాహ – ‘అహం ఖ్వయ్యో తుమ్హే న జానామి – కే వా ఇమే కస్స వాతి. అయఞ్చ మే ఏకధీతికా, తిరోగామో చ గన్తబ్బో, నాహం దస్సామీ’తి. సాధు, భన్తే, అయ్యో తం గణకిం ధీతరం దాపేతు అమ్హాకం కుమారకస్సా’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ యేన సా గణకీ తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తం గణకిం ఏతదవోచ – ‘‘కిస్సిమేసం ధీతరం న దేసీ’’తి? ‘‘అహం ఖ్వయ్య, ఇమే న జానామి – ‘కే వా ఇమే కస్స వా’తి. అయఞ్చ మే ఏకధీతికా, తిరోగామో చ గన్తబ్బో, నాహం దస్సామీ’’తి. ‘‘దేహిమేసం. అహం ఇమే జానామీ’’తి. ‘‘సచే, భన్తే, అయ్యో జానాతి, దస్సామీ’’తి. అథ ఖో సా గణకీ తేసం ఆజీవకసావకానం ధీతరం అదాసి. అథ ఖో తే ఆజీవకసావకా తం కుమారికం నేత్వా మాసంయేవ సుణిసభోగేన భుఞ్జింసు. తతో అపరేన దాసిభోగేన భుఞ్జన్తి.

అథ ఖో సా కుమారికా మాతుయా సన్తికే దూతం పాహేసి – ‘‘అహమ్హి దుగ్గతా దుక్ఖితా, న సుఖం లభామి. మాసంయేవ మం సుణిసభోగేన భుఞ్జింసు. తతో అపరేన దాసిభోగేన భుఞ్జన్తి. ఆగచ్ఛతు మే మాతా, మం నేస్సతూ’’తి. అథ ఖో సా గణకీ యేన తే ఆజీవకసావకా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తే ఆజీవకసావకే ఏతదవోచ – ‘‘మాయ్యో, ఇమం కుమారికం దాసిభోగేన భుఞ్జిత్థ. సుణిసభోగేన ఇమం కుమారికం భుఞ్జథా’’తి. తే ఏవమాహంసు – ‘‘నత్థమ్హాకం తయా సద్ధిం ఆహారూపహారో, సమణేన సద్ధిం అమ్హాకం ఆహారూపహారో. గచ్ఛ త్వం. న మయం తం జానామా’’తి. అథ ఖో సా గణకీ తేహి ఆజీవకసావకేహి అపసాదితా పునదేవ సావత్థిం పచ్చాగఞ్ఛి. దుతియమ్పి ఖో సా కుమారికా మాతుయా సన్తికే దూతం పాహేసి – ‘‘అహమ్హి దుగ్గతా దుక్ఖితా, న సుఖం లభామి. మాసంయేవ మం సుణిసభోగేన భుఞ్జింసు. తతో అపరేన దాసిభోగేన భుఞ్జన్తి. ఆగచ్ఛతు మే మాతా, మం నేస్సతూ’’తి. అథ ఖో సా గణకీ యేనాయస్మా ఉదాయీ తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఏతదవోచ – ‘‘సా కిర, భన్తే, కుమారికా దుగ్గతా దుక్ఖితా, న సుఖం లభతి. మాసంయేవ నం సుణిసభోగేన భుఞ్జింసు. తతో అపరేన దాసిభోగేన భుఞ్జన్తి. వదేయ్యాథ, భన్తే – ‘మాయ్యో, ఇమం కుమారికం దాసిభోగేన భుఞ్జిత్థ. సుణిసభోగేన ఇమం కుమారికం భుఞ్జిథా’’’తి.

అథ ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ యేన తే ఆజీవకసావకా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తే ఆజీవకసావకే ఏతదవోచ – ‘‘మాయ్యో, ఇమం కుమారికం దాసిభోగేన భుజ్జిత్థ. సుణిసభోగేన ఇమం కుమారికం భుఞ్జథా’’తి. తే ఏవమాహంసు – ‘‘నత్థమ్హాకం తయా సద్ధిం ఆహారూపహారో, గణకియా సద్ధిం అమ్హాకం ఆహారూపహారో. సమణేన భవితబ్బం అబ్యావటేన. సమణో అస్స సుసమణో, గచ్ఛ త్వం, న మయం తం జానామా’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ తేహి ఆజీవకసావకేహి అపసాదితో పునదేవ సావత్థిం పచ్చాగఞ్ఛి. తతియమ్పి ఖో సా కుమారికా మాతుయా సన్తికే దూతం పాహేసి – ‘‘అహమ్హి దుగ్గతా దుక్ఖితా, న సుఖం లభామి. మాసంయేవ మం సుణిసభోగేన భుఞ్జింసు. తతో అపరేన దాసిభోగేన భుఞ్జన్తి. ఆగచ్ఛతు మే మాతా, మం నేస్సతూ’’తి. దుతియమ్పి ఖో సా గణకీ యేనాయస్మా ఉదాయీ తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఏతదవోచ – ‘‘సా కిర, భన్తే, కుమారికా దుగ్గతా దుక్ఖితా, న సుఖం లభతి. మాసంయేవ నం సుణిసభోగేన భుఞ్జింసు. తతో అపరేన దాసిభోగేన భుఞ్జన్తి. వదేయ్యాథ, భన్తే – ‘మాయ్యో, ఇమం కుమారికం దాసిభోగేన భుఞ్జిత్థ, సుణిసభోగేన ఇమం కుమారికం భుఞ్జథా’’’తి. ‘‘పఠమంపాహం తేహి ఆజీవకసావకేహి అపసాదితో. గచ్ఛ త్వం. నాహం గమిస్సామీ’’తి.

౨౯౮. అథ ఖో సా గణకీ ఉజ్ఝాయతి ఖియ్యతి విపాచేతి – ‘‘ఏవం దుగ్గతో హోతు అయ్యో ఉదాయీ, ఏవం దుక్ఖితో హోతు అయ్యో ఉదాయీ, ఏవం మా సుఖం లభతు అయ్యో ఉదాయీ, యథా మే కుమారికా దుగ్గతా దుక్ఖితా న సుఖం లభతి పాపికాయ సస్సుయా పాపకేన ససురేన పాపకేన సామికేనా’’తి. సాపి ఖో కుమారికా ఉజ్ఝాయతి ఖియ్యతి విపాచేతి – ‘‘ఏవం దుగ్గతో హోతు అయ్యో ఉదాయీ, ఏవం దుక్ఖితో హోతు అయ్యో ఉదాయీ, ఏవం మా సుఖం లభతు అయ్యో ఉదాయీ, యథాహం దుగ్గతా దుక్ఖితా న సుఖం లభామి పాపికాయ సస్సుయా పాపకేన ససురేన పాపకేన సామికేనా’’తి. అఞ్ఞాపి ఇత్థియో అసన్తుట్ఠా సస్సూహి వా ససురేహి వా సామికేహి వా, తా ఏవం ఓయాచన్తి – ‘‘ఏవం దుగ్గతో హోతు అయ్యో ఉదాయీ, ఏవం దుక్ఖితో హోతు అయ్యో ఉదాయీ, ఏవం మా సుఖం లభతు అయ్యో ఉదాయీ, యథా మయం దుగ్గతా దుక్ఖితా న సుఖం లభామ పాపికాహి సస్సూహి పాపకేహి ససురేహి పాపకేహి సామికేహీ’’తి. యా పన తా ఇత్థియో సన్తుట్ఠా సస్సూహి వా ససురేహి వా సామికేహి వా తా ఏవం ఆయాచన్తి – ‘‘ఏవం సుఖితో హోతు అయ్యో ఉదాయీ, ఏవం సజ్జితో హోతు అయ్యో ఉదాయీ, ఏవం సుఖమేధో [సుఖమేధితో (సీ. క.)] హోతు అయ్యో ఉదాయీ, యథా మయం సుఖితా సజ్జితా సుఖమేధా భద్దికాహి సస్సూహి భద్దకేహి ససురేహి భద్దకేహి సామికేహీ’’తి.

అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ ఏకచ్చానం ఇత్థీనం ఓయాచన్తీనం ఏకచ్చానం ఇత్థీనం ఆయాచన్తీనం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ఉదాయీ సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జిస్సతీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఉదాయిం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం పటిపుచ్ఛి – ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ఉదాయి, సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జసీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జసి! నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౨౯౯. ‘‘యో పన భిక్ఖు సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జేయ్య, ఇత్థియా వా పురిసమతిం పురిసస్స వా ఇత్థిమతిం, జాయత్తనే వా జారత్తనే వా, సఙ్ఘాదిసేసో’’తి.

ఏవఞ్చిదం భగవతా భిక్ఖూనం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం హోతి.

౩౦౦. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా ధుత్తా ఉయ్యానే పరిచారేన్తా అఞ్ఞతరిస్సా వేసియా సన్తికే దూతం పాహేసుం – ‘‘ఆగచ్ఛతు ఉయ్యానే, పరిచారేస్సామా’’తి. సా ఏవమాహ – ‘‘అహం ఖ్వయ్యో తుమ్హే న జానామి – ‘కే వా ఇమే కస్స వా’తి. అహఞ్చమ్హి బహుభణ్డా బహుపరిక్ఖారా, బహినగరఞ్చ గన్తబ్బం. నాహం గమిస్సామీ’’తి. అథ ఖో సో దూతో తేసం ధుత్తానం ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ఏవం వుత్తే, అఞ్ఞతరో పురిసో తే ధుత్తే ఏతదవోచ – ‘‘కిస్స తుమ్హే అయ్యో ఏతం వేసిం యాచిత్థ? నను అయ్యో ఉదాయీ వత్తబ్బో! అయ్యో ఉదాయీ ఉయ్యోజేస్సతీ’’తి. ఏవం వుత్తే, అఞ్ఞతరో ఉపాసకో తం పురిసం ఏతదవోచ – ‘‘మాయ్యో ఏవం అవచ. న కప్పతి సమణానం సక్యపుత్తియానం ఏవరూపం కాతుం. నాయ్యో ఉదాయీ ఏవం కరిస్సతీ’’తి. ఏవం వుత్తే, ‘‘కరిస్సతి న కరిస్సతీ’’తి అబ్భుతమకంసు. అథ ఖో తే ధుత్తా యేనాయస్మా ఉదాయీ తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఏతదవోచుం – ‘‘ఇధ మయం, భన్తే, ఉయ్యానే పరిచారేన్తా అసుకాయ నామ వేసియా సన్తికే దూతం పహిణిమ్హా – ‘ఆగచ్ఛతు ఉయ్యానే, పరిచారేస్సామా’తి. సా ఏవమాహ – ‘అహం ఖ్వయ్యో తుమ్హే న జానామి – కే వా ఇమే కస్స వాతి, అహఞ్చమ్హి బహుభణ్డా బహుపరిక్ఖారా, బహినగరఞ్చ గన్తబ్బం. నాహం గమిస్సామీ’తి. సాధు, భన్తే, అయ్యో తం వసిం ఉయ్యోజేతూ’’తి.

అథ ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ యేన సా వేసీ తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తం వేసిం ఏతదవోచ – ‘‘కిస్సిమేసం న గచ్ఛసీ’’తి? ‘‘అహం ఖ్వయ్య ఇమే న జానామి – ‘కే వా ఇమే కస్స వా’తి. అహఞ్చమ్హి బహుభణ్డా బహుపరిక్ఖారా, బహినగరఞ్చ గన్తబ్బం. నాహం గమిస్సామీ’’తి. ‘‘గచ్ఛిమేసం. అహం ఇమే జానామీ’’తి. ‘‘సచే, భన్తే, అయ్యో జానాతి అహం గమిస్సామీ’’తి. అథ ఖో తే ధుత్తా తం వేసిం ఆదాయ ఉయ్యానం అగమంసు. అథ ఖో సో ఉపాసకో ఉజ్ఝాయతి ఖియ్యతి విపాచేతి – ‘‘కథఞ్హి నామ అయ్యో ఉదాయీ తఙ్ఖణికం సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జిస్సతీ’’తి. అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తస్స ఉపాసకస్స ఉజ్ఝాయన్తస్స ఖియ్యన్తస్స విపాచేన్తస్స. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ఉదాయీ తఙ్ఖణికం సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జిస్సతీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఉదాయిం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ఉదాయి, తఙ్ఖణికం సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జసీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… ‘‘కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, తఙ్ఖణికం సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జిస్ససి? నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౩౦౧. ‘‘యో పన భిక్ఖు సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జేయ్య, ఇత్థియా వా పురిసమతిం పురిసస్స వా ఇత్థిమతిం, జాయత్తనే వా జారత్తనే వా, అన్తమసో తఙ్ఖణికాయపి, సఙ్ఘాదిసేసో’’తి.

౩౦౨. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జేయ్యాతి ఇత్థియా వా పహితో పురిసస్స సన్తికే గచ్ఛతి, పురిసేన వా పహితో ఇత్థియా సన్తికే గచ్ఛతి.

ఇత్థియా వా పురిసమతిన్తి పురిసస్స మతిం ఇత్థియా ఆరోచేతి.

పురిసస్స వా ఇత్థిమతిన్తి ఇత్థియా మతిం పురిసస్స ఆరోచేతి.

జాయత్తనే వాతి జాయా భవిస్ససి.

జారత్తనే వాతి జారీ భవిస్ససి.

అన్తమసో తఙ్ఖణికాయపీతి ముహుత్తికా భవిస్ససి.

సఙ్ఘాదిసేసోతి…పే… తేనపి వుచ్చతి సఙ్ఘాదిసేసోతి.

౩౦౩. దస ఇత్థియో – మాతురక్ఖితా పితురక్ఖితా మాతాపితురక్ఖితా భాతురక్ఖితా భగినిరక్ఖితా ఞాతిరక్ఖితా గోత్తరక్ఖితా ధమ్మరక్ఖితా సారక్ఖా సపరిదణ్డా.

దస భరియాయో – ధనక్కీతా ఛన్దవాసినీ భోగవాసినీ పటవాసినీ ఓదపత్తకినీ ఓభటచుమ్బటా దాసీ చ భరియా చ కమ్మకారీ చ భరియా చ ధజాహటా ముహుత్తికా.

౩౦౪. మాతురక్ఖితా నామ మాతా రక్ఖతి గోపేతి ఇస్సరియం కారేతి వసం వత్తేతి.

పితురక్ఖితా నామ పితా రక్ఖతి గోపేతి ఇస్సరియం కారేతి వసం వత్తేతి.

మాతాపితురక్ఖితా నామ మాతాపితరో రక్ఖన్తి గోపేన్తి ఇస్సరియం కారేన్తి వసం వత్తేన్తి.

భాతురక్ఖితా నామ భాతా రక్ఖతి గోపేతి ఇస్సరియం కారేతి వసం వత్తేతి.

భగినిరక్ఖితా నామ భగినీ రక్ఖతి గోపేతి ఇస్సరియం కారేతి వసం వత్తేతి.

ఞాతిరక్ఖితా నామ ఞాతకా రక్ఖన్తి గోపేన్తి ఇస్సరియం కారేన్తి వసం వత్తేన్తి.

గోత్తరక్ఖితా నామ సగోత్తా రక్ఖన్తి గోపేన్తి ఇస్సరియం కారేన్తి వసం వత్తేన్తి.

ధమ్మరక్ఖితా నామ సహధమ్మికా రక్ఖన్తి గోపేన్తి ఇస్సరియం కారేన్తి వసం వత్తేన్తి.

సారక్ఖా నామ గబ్భేపి పరిగ్గహితా హోతి – మయ్హం ఏసాతి. అన్తమసో మాలాగుళపరిక్ఖిత్తాపి.

సపరిదణ్డా నామ కేహిచి దణ్డో ఠపితో హోతి – యో ఇత్థన్నామం ఇత్థిం గచ్ఛతి ఏత్తకో దణ్డోతి.

ధనక్కీతా నామ ధనేన కిణిత్వా వాసేతి.

ఛన్దవాసినీ నామ పియో పియం వాసేతి.

భోగవాసినీ నామ భోగం దత్వా వాసేతి.

పటవాసినీ నామ పటం దత్వా వాసేతి.

ఓదపత్తకినీ నామ ఉదకపత్తం ఆమసిత్వా వాసేతి.

ఓభటచుమ్బటా నామ చుమ్బటం ఓరోపేత్వా వాసేతి.

దాసీ నామ దాసీ చేవ హోతి భరియా చ.

కమ్మకారీ నామ కమ్మకారీ చేవ హోతి భరియా చ.

ధజాహటా నామ కరమరానీతా వుచ్చతి.

ముహుత్తికా నామ తఙ్ఖణికా వుచ్చతి.

౩౦౫. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం పితురక్ఖితం బ్రూహి…పే… మాతాపితురక్ఖితం బ్రూహి… భాతురక్ఖితం బ్రూహి… భగినిరక్ఖితం బ్రూహి… ఞాతిరక్ఖితం బ్రూహి… గోత్తరక్ఖితం బ్రూహి… ధమ్మరక్ఖితం బ్రూహి… సారక్ఖం బ్రూహి… సపరిదణ్డం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

నిక్ఖేపపదాని.

౩౦౬. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితఞ్చ పితురక్ఖితఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితఞ్చ మాతాపితురఅఖతఞ్చ…పే…

మాతురక్ఖితఞ్చ భాతురక్ఖితఞ్చ… మాతురక్ఖితఞ్చ భగినిరక్ఖితఞ్చ… మాతురక్ఖితఞ్చ ఞాతిరక్ఖితఞ్చ… మాతురక్ఖితఞ్చ గోత్తరక్ఖితఞ్చ… మాతురక్ఖితఞ్చ ధమ్మరక్ఖితఞ్చ… మాతురక్ఖితఞ్చ సారక్ఖఞ్చ… మాతురక్ఖితఞ్చ సపరిదణ్డఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఖణ్డచక్కం.

౩౦౭. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం పితురక్ఖితఞ్చ మాతాపితురక్ఖితఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం పితురక్ఖితఞ్చ భాతురక్ఖితఞ్చ…పే… పితురక్ఖితఞ్చ భగినిరక్ఖితఞ్చ… పితురక్ఖితఞ్చ ఞాతిరక్ఖితఞ్చ… పితురక్ఖితఞ్చ గోత్తరక్ఖితఞ్చ… పితురక్ఖితఞ్చ ధమ్మరక్ఖితఞ్చ… పితురక్ఖితఞ్చ సారక్ఖఞ్చ… పితురక్ఖితఞ్చ సపరిదణ్డఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం పితురక్ఖితఞ్చ మాతురక్ఖితఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

బద్ధచక్కం మూలం సంఖిత్తం.

౩౦౮. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం సపరిదణ్డఞ్చ మాతురక్ఖితఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం సపరిదణ్డఞ్చ పితురఅఖతఞ్చ…పే…

సపరిదణ్డఞ్చ మాతాపితురక్ఖితఞ్చ… సపరిదణ్డఞ్చ భాతురక్ఖితఞ్చ… సపరిదణ్డఞ్చ భగినిరక్ఖితఞ్చ… సపరిదణ్డఞ్చ ఞాతిరక్ఖితఞ్చ… సపరిదణ్డఞ్చ గోత్తరక్ఖితఞ్చ… సపరిదణ్డఞ్చ ధమ్మరక్ఖితఞ్చ… సపరిదణ్డఞ్చ సారక్ఖఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకం నిట్ఠితం.

ఏవం దుమూలకమ్పి తిమూలకమ్పి యావ నవమూలకం కాతబ్బం.

ఇదం దసమూలకం

౩౦౯. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితఞ్చ పితురక్ఖితఞ్చ మాతాపితురక్ఖితఞ్చ భాతురక్ఖితఞ్చ భగినిరక్ఖితఞ్చ ఞాతిరక్ఖితఞ్చ గోత్తరక్ఖితఞ్చ ధమ్మరక్ఖితఞ్చ సారక్ఖఞ్చ సపరిదణ్డఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ధనక్కీతాచక్కం నిట్ఠితం.

౩౧౦. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ…పే… భోగవాసినీ… పటవాసినీ… ఓదపత్తకినీ… ఓభటచుమ్బటా… దాసీ చ భరియా చ… కమ్మకారీ చ భరియా చ… ధజాహటా… ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం పితురక్ఖితం బ్రూహి…పే… మాతాపితురక్ఖితం బ్రూహి… భాతురక్ఖితం బ్రూహి… భగినిరక్ఖితం బ్రూహి… ఞాతిరక్ఖితం బ్రూహి… గోత్తరక్ఖితం బ్రూహి… ధమ్మరక్ఖితం బ్రూహి… సారక్ఖం బ్రూహి… సపరిదణ్డం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

నిక్ఖేపపదాని.

౩౧౧. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితఞ్చ పితురక్ఖితఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితఞ్చ మాతాపితురక్ఖితఞ్చ…పే… మాతురక్ఖితఞ్చ సపరిదణ్డఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఖణ్డచక్కం.

౩౧౨. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం పితురక్ఖితఞ్చ మాతాపితురక్ఖితఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం పితురక్ఖితఞ్చ భాతురక్ఖితఞ్చ…పే… పితురక్ఖితఞ్చ సపరిదణ్డఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం పితురక్ఖితఞ్చ మాతురక్ఖితఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

బద్ధచక్కం మూలం సంఖిత్తం.

౩౧౩. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం సపరిదణ్డఞ్చ మాతురక్ఖితఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం సపరిదణ్డఞ్చ పితురక్ఖితఞ్చ…పే… సపరిదణ్డఞ్చ సారక్ఖఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకం నిట్ఠితం.

దుమూలకాదీనిపి ఏవమేవ కాతబ్బాని.

ఇదం దసమూలకం

౩౧౪. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితఞ్చ పితురక్ఖితఞ్చ మాతాపితురక్ఖితఞ్చ భాతురక్ఖితఞ్చ భగినిరక్ఖితఞ్చ ఞాతిరక్ఖితఞ్చ గోత్తరక్ఖితఞ్చ ధమ్మరక్ఖితఞ్చ సారక్ఖఞ్చ సపరిదణ్డఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ముహుత్తికాచక్కం నిట్ఠితం.

౩౧౫. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ…పే… భోగవాసినీ… పటవాసినీ… ఓదపత్తకినీ… ఓభటచుమ్బటా… దాసీ చ భరియా చ… కమ్మకారీ చ భరియా చ… ధజాహటా… ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

నిక్ఖేపపదాని.

౩౧౬. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ భోగవాసినీ చ…పే… ధనక్కీతా చ పటవాసినీ చ… ధనక్కీతా చ ఓదపత్తకినీ చ… ధనక్కీతా చ ఓభటచుమ్బటా చ… ధనక్కీతా చ దాసీ చ భరియా చ… ధనక్కీతా చ కమ్మకారీ చ భరియా చ… ధనక్కీతా చ ధజాహటా చ… ధనక్కీతా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఖణ్డచక్కం.

౩౧౭. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ…పే… ఛన్దవాసినీ చ ముహుత్తికా చ… ఛన్దవాసినీ చ ధనక్కీతా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

బద్ధచక్కం మూలం సంఖిత్తం.

౩౧౮. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ముహుత్తికా చ ధనక్కీతా చ…పే… ముహుత్తికా చ ఛన్దవాసినీ చ…పే… ముహుత్తికా చ ధజాహటా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకం నిట్ఠితం.

దుమూలకాదీనిపి ఏవమేవ కాతబ్బాని.

ఇదం దసమూలకం

౩౧౯. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ పటవాసినీ చ ఓదపత్తకినీ చ ఓభటచుమ్బటా చ దాసీ చ భరియా చ కమ్మకారీ చ భరియా చ ధజాహటా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

మాతురక్ఖితాచక్కం నిట్ఠితం.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం పితురక్ఖితం…పే… మాతాపితురక్ఖితం… భాతురక్ఖితం… భగినిరక్ఖితం … ఞాతిరక్ఖితం… గోత్తరక్ఖితం… ధమ్మరక్ఖితం … సారక్ఖం… సపరిదణ్డం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం సపరిదణ్డం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ…పే… భోగవాసినీ, పటవాసినీ, ఓదపత్తకినీ, ఓభటచుమ్బటా, దాసీ చ భరియా చ, కమ్మకారీ చ భరియా చ, ధజాహటా, ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

నిక్ఖేపపదాని.

౩౨౦. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం సపరిదణ్డం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం సపరిదణ్డం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ భోగవాసినీ చ…పే… ధనక్కీతా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఖణ్డచక్కం.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం సపరిదణ్డం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ…పే… ఛన్దవాసినీ చ ముహుత్తికా చ, ఛన్దవాసినీ చ ధనక్కీతా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

బద్ధచక్కం మూలం సంఖిత్తం.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం సపరిదణ్డం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ముహుత్తికా చ ధనక్కీతా చ…పే… ముహుత్తికా చ ఛన్దవాసినీ చ, ముహుత్తికా చ ధజాహటా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకం నిట్ఠితం.

దుమూలకమ్పి తిమూలకమ్పి యావ నవమూలకం ఏవమేవ కాతబ్బం.

ఇదం దసమూలకం.

౩౨౧. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం సపరిదణ్డం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ పటవాసినీ చ ఓదపత్తకినీ చ ఓభటచుమ్బటా చ దాసీ చ భరియా చ కమ్మకారీ చ భరియా చ ధజాహటా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సపరిదణ్డాచక్కం నిట్ఠితం.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితఞ్చ పితురక్ఖితఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితఞ్చ పితురక్ఖితఞ్చ మాతాపితురక్ఖితఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏవం ఉభతోవడ్ఢకం కాతబ్బం.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితఞ్చ పితురక్ఖితఞ్చ మాతాపితురక్ఖితఞ్చ భాతురక్ఖితఞ్చ భగినిరక్ఖితఞ్చ ఞాతిరక్ఖితఞ్చ గోత్తరక్ఖితఞ్చ ధమ్మరక్ఖితఞ్చ సారక్ఖఞ్చ సపరిదణ్డఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ పటవాసినీ చ ఓదపత్తకినీ చ ఓభటచుమ్బటా చ దాసీ చ భరియా చ కమ్మకారీ చ భరియా చ ధజాహటా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఉభతోవడ్ఢకం నిట్ఠితం.

పురిసస్స మాతా భిక్ఖుం పహిణతి…పే… పురిసస్స పితా భిక్ఖుం పహిణతి…పే… పురిసస్స మాతాపితరో భిక్ఖుం పహిణన్తి…పే… పురిసస్స భాతా భిక్ఖుం పహిణతి…పే… పురిసస్స భగినీ భిక్ఖుం పహిణతి…పే… పురిసస్స ఞాతకా భిక్ఖుం పహిణన్తి…పే… పురిసస్స గోత్తా భిక్ఖుం పహిణన్తి…పే… పురిసస్స సహధమ్మికా భిక్ఖుం పహిణన్తి…పే….

పురిసస్స పేయ్యాలో విత్థారేతబ్బో.

ఉభతోవడ్ఢకం యథా పురిమనయో తథేవ విత్థారేతబ్బం.

౩౨౨. మాతురక్ఖితాయ మాతా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోతు ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

మాతురక్ఖితాయ మాతా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోతు ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ…పే… భోగవాసినీ, పటవాసినీ, ఓదపత్తకినీ, ఓభటచుమ్బటా, దాసీ చ భరియా చ, కమ్మకారీ చ భరియా చ, ధజాహటా, ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

నిక్ఖేపపదాని.

౩౨౩. మాతురక్ఖితాయ మాతా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోతు ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చ…పే… ధనక్కీతా చ భోగవాసినీ చ, ధనక్కీతా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఖణ్డచక్కం.

౩౨౪. మాతురక్ఖితాయ మాతా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోతు ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ…పే… ఛన్దవాసినీ చ ముహుత్తికా చ, ఛన్దవాసినీ చ ధనక్కీతా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

బద్ధచక్కం మూలం సంఖిత్తం.

౩౨౫. మాతురక్ఖితాయ మాతా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోతు ఇత్థన్నామస్స భరియా ముహుత్తికా చ ధనక్కీతా చ…పే… ముహుత్తికా చ ఛన్దవాసినీ చ…పే… ముహుత్తికా చ ధజాహటా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకం నిట్ఠితం.

దుమూలకమ్పి తిమూలకమ్పి యావ నవమూలకం ఏవమేవ కాతబ్బం.

ఇదం దసమూలకం

౩౨౬. మాతురక్ఖితాయ మాతా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోతు ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ పటవాసినీ చ ఓదపత్తకినీ చ ఓభటచుమ్బటా చ దాసీ చ భరియా చ కమ్మకారీ చ భరియా చ ధజాహటా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

మాతుచక్కం నిట్ఠితం.

పితురక్ఖితాయ పితా భిక్ఖుం పహిణతి…పే… మాతాపితురక్ఖితాయ మాతాపితరో భిక్ఖుం పహిణన్తి… భాతురక్ఖితాయ భాతా భిక్ఖుం పహిణతి… భగినిరక్ఖితాయ భగినీ భిక్ఖుం పహిణతి… ఞాతిరక్ఖితాయ ఞాతకా భిక్ఖుం పహిణన్తి… గోత్తరక్ఖితాయ గోత్తా [సగోత్తా (?)] భిక్ఖుం పహిణన్తి… ధమ్మరక్ఖితాయ సహధమ్మికా భిక్ఖుం పహిణన్తి… సారక్ఖాయ యేన పరిగ్గహితా హోతి సో భిక్ఖుం పహిణతి… సపరిదణ్డాయ యేన దణ్డో ఠపితో హోతి సో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోతు ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సపరిదణ్డాయ యేన దణ్డో ఠపితో హోతి సో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోతు ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ…పే… భోగవాసినీ… పటవాసినీ… ఓదపత్తకినీ… ఓభటచుమ్బటా… దాసీ చ భరియా చ… కమ్మకారీ చ భరియా చ… ధజాహటా… ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

నిక్ఖేపపదాని.

౩౨౭. సపరిదణ్డాయ యేన దణ్డో ఠపితో హోతి సో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోతు ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చ…పే… ధనక్కీతా చ భోగవాసినీ చ… ధనక్కీతా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఖణ్డచక్కం.

౩౨౮. సపరిదణ్డాయ యేన దణ్డో ఠపితో హోతి సో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోతు ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ…పే… ఛన్దవాసినీ చ ముహుత్తికా చ… ఛన్దవాసినీ చ ధనక్కీతా చా’’’ తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

బద్ధచక్కం మూలం సంఖిత్తం.

౩౨౯. సపరిదణ్డాయ యేన దణ్డో, ఠపితో హోతి సో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోతు ఇత్థన్నామస్స భరియా ముహుత్తికా చ ధనక్కీతా చ…పే… ముహుత్తికా చ ఛన్దవాసినీ చ…పే… ముహుత్తికా చ ధజాహటా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకం నిట్ఠితం.

దుమూలకమ్పి తిమూలకమ్పి యావ నవమూలకం ఏవమేవ కాతబ్బం.

ఇదం దసమూలకం

౩౩౦. సపరిదణ్డాయ యేన దణ్డో ఠపితో హోతి సో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోతు ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ పటవాసినీ చ ఓదపత్తకినీ చ ఓభటచుమ్బటా చ దాసీ చ భరియా చ కమ్మకారీ చ భరియా చ ధజాహటా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దణ్డఠపితచక్కం నిట్ఠితం.

మాతురక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

మాతురక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ…పే… భోగవాసినీ… పటవాసినీ… ఓదపత్తకినీ… ఓభటచుమ్బటా… దాసీ చ భరియా చ… కమ్మకారీ చ భరియా చ… ధజాహటా… ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

నిక్ఖేపపదాని.

౩౩౧. మాతురక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

మాతురక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ భోగవాసినీ చ…పే… ధనక్కీతా చ పటవాసినీ చ…పే… ధనక్కీతా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఖణ్డచక్కం.

౩౩౨. మాతురక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ…పే… ఛన్దవాసినీ చ ముహుత్తికా చ… ఛన్దవాసినీ చ ధనక్కీతా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

బద్ధచక్కం మూలం సంఖిత్తం.

మాతురక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ముహుత్తికా చ ధనక్కీతా చ…పే… ముహుత్తికా చ ఛన్దవాసినీ చ…పే… ముహుత్తికా చ ధజాహటా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకం నిట్ఠితం.

దుమూలకాదీనిపి ఏవమేవ కాతబ్బాని.

ఇదం దసమూలకం

౩౩౩. మాతురక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ పటవాసినీ చ ఓదపత్తకినీ చ ఓభటచుమ్బటా చ దాసీ చ భరియా చ కమ్మకారీ చ భరియా చ ధజాహటా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

అపరం మాతురక్ఖితాచక్కం నిట్ఠితం.

పితురక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి…పే… మాతాపితురక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి… భాతురక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి… భగినిరక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి… ఞాతిరక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి… గోత్తరక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి… ధమ్మరక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి… సారక్ఖా భిక్ఖుం పహిణతి… సపరిదణ్డా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సపరిదణ్డా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ…పే… భోగవాసినీ… పటవాసినీ… ఓదపత్తకినీ… ఓభటచుమ్బటా… దాసీ చ భరియా చ… కమ్మకారీ చ భరియా చ… ధజాహటా… ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

నిక్ఖేపపదాని.

౩౩౪. సపరిదణ్డా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చ…పే… ధనక్కీతా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఖణ్డచక్కం.

౩౩౫. సపరిదణ్డా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ…పే… ఛన్దవాసినీ చ ముహుత్తికా చ… ఛన్దవాసినీ చ ధనక్కీతా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

బద్ధచక్కం మూలం సంఖిత్తం.

౩౩౬. సపరిదణ్డా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ముహుత్తికా చ ధనక్కీతా చ…పే… ముహుత్తికా చ ఛన్దవాసినీ చ…పే… ముహుత్తికా చ ధజాహటా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకం నిట్ఠితం.

దుమూలకాదీనిపి ఏవమేవ కాతబ్బాని.

ఇదం దసమూలకం

౩౩౭. సపరిదణ్డా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ పటవాసినీ చ ఓదపత్తకినీ చ ఓభటచుమ్బటా చ దాసీ చ భరియా చ కమ్మకారీ చ భరియా చ ధజాహటా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

అపరం సపరిదణ్డాచక్కం నిట్ఠితం.

సబ్బం చక్కపేయ్యాలం నిట్ఠితం.

౩౩౮. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి న పచ్చాహరతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. పటిగ్గణ్హాతి న వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. పటిగ్గణ్హాతి న వీమంసతి న పచ్చాహరతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. న పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. న పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి న పచ్చాహరతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. న పటిగ్గణ్హాతి న వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. న పటిగ్గణ్హాతి న వీమంసతి న పచ్చాహరతి, అనాపత్తి.

పురిసో సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆణాపేతి – ‘‘గచ్ఛథ, భన్తే, ఇత్థన్నామం ఇత్థిం వీమంసథా’’తి. సబ్బే పటిగ్గణ్హన్తి సబ్బే వీమంసన్తి సబ్బే పచ్చాహరన్తి, ఆపత్తి సబ్బేసం సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆణాపేతి – ‘‘గచ్ఛథ, భన్తే, ఇత్థన్నామం ఇత్థిం వీమంసథా’’తి. సబ్బే పటిగ్గణ్హన్తి సబ్బే వీమంసన్తి ఏకం పచ్చాహరాపేన్తి, ఆపత్తి సబ్బేసం సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆణాపేతి – ‘‘గచ్ఛథ, భన్తే, ఇత్థన్నామం ఇత్థిం వీమంసథా’’తి. సబ్బే పటిగ్గణ్హన్తి, ఏకం వీమంసాపేత్వా సబ్బే పచ్చాహరన్తి, ఆపత్తి సబ్బేసం సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆణాపేతి – ‘‘గచ్ఛథ, భన్తే, ఇత్థన్నామం ఇత్థిం వీమంసథా’’తి. సబ్బే పటిగ్గణ్హన్తి, ఏకం వీమంసాపేత్వా ఏకం పచ్చాహరాపేన్తి, ఆపత్తి సబ్బేసం సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం ఇత్థిం వీమంసా’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం ఇత్థిం వీమంసా’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి అన్తేవాసిం పచ్చాహరాపేతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం ఇత్థిం వీమంసా’’తి. పటిగ్గణ్హాతి అన్తేవాసిం వీమంసాపేత్వా అత్తనా పచ్చాహరతి ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం ఇత్థి విమంసా’’తి. పటిగ్గణ్హాతి అన్తేవాసిం వీమంసాపేతి అన్తేవాసీ వీమంసిత్వా బహిద్ధా పచ్చాహరతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం థుల్లచ్చయస్స.

౩౩౯. గచ్ఛన్తో సమ్పాదేతి, ఆగచ్ఛన్తో విసంవాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

గచ్ఛన్తో విసంవాదేతి, ఆగచ్ఛన్తో సమ్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

గచ్ఛన్తో సమ్పాదేతి, ఆగచ్ఛన్తో సమ్పాదేతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

గచ్ఛన్తో విసంవాదేతి, ఆగచ్ఛన్తో విసంవాదేతి, అనాపత్తి.

౩౪౦. అనాపత్తి సఙ్ఘస్స వా చేతియస్స వా గిలానస్స వా కరణీయేన గచ్ఛతి, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

వినీతవత్థుఉద్దానగాథా

సుత్తా మతా చ నిక్ఖన్తా, అనిత్థీ ఇత్థిపణ్డకా;

కలహం కత్వాన సమ్మోది, సఞ్చరిత్తఞ్చ పణ్డకేతి.

వినీతవత్థు

౩౪౧. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పురిసో అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఆణాపేసి – [ఆణాపేతి (స్యా. క.)] ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం ఇత్థిం వీమంసా’’తి. సో గన్త్వా మనుస్సే పుచ్ఛి – ‘‘కహం ఇత్థన్నామా’’తి? ‘‘సుత్తా, భన్తే’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం, కచ్చి ను ఖో అహం సఙ్ఘాదిసేసం ఆపత్తిం ఆపన్నో’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పురిసో అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఆణాపేసి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం ఇత్థిం వీమంసా’’తి. సో గన్త్వా మనుస్సే పుచ్ఛి – ‘‘కహం ఇత్థన్నామా’’తి? ‘‘మతా, భన్తే’’తి…పే… ‘‘నిక్ఖన్తా, భన్తే’’తి… ‘‘అనిత్థీ, భన్తే’’తి… ‘‘ఇత్థిపణ్డకా, భన్తే’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ సామికేన సహ భణ్డిత్వా మాతుఘరం అగమాసి. కులూపకో భిక్ఖు సమ్మోదనీయం అకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అలంవచనీయా, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాలంవచనీయా, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నాలంవచనీయాయా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పణ్డకే సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

సఞ్చరిత్తసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం పఞ్చమం.

౬. కుటికారసిక్ఖాపదం

౩౪౨. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా రాజగహే విహరతి వేళువనే కలన్దకనివాపే. తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా భిక్ఖూ సఞ్ఞాచికాయో కుటియో కారాపేన్తి అస్సామికాయో అత్తుద్దేసికాయో అప్పమాణికాయో. తాయో న నిట్ఠానం గచ్ఛన్తి. తే యాచనబహులా విఞ్ఞత్తిబహులా విహరన్తి – ‘‘పురిసం దేథ, పురిసత్థకరం దేథ, గోణం దేథ, సకటం దేథ, వాసిం దేథ, పరసుం దేథ, కుఠారిం దేథ, కుదాలం దేథ, నిఖాదనం దేథ, వల్లిం దేథ, వేళుం దేథ, ముఞ్జం దేథ, పబ్బజం దేథ, తిణం దేథ, మత్తికం దేథా’’తి. మనుస్సా ఉపద్దుతా యాచనాయ ఉపద్దుతా విఞ్ఞత్తియా భిక్ఖూ దిస్వా ఉబ్బిజ్జన్తిపి ఉత్తసన్తిపి పలాయన్తిపి అఞ్ఞేనపి గచ్ఛన్తి అఞ్ఞేనపి ముఖం కరోన్తి ద్వారమ్పి థకేన్తి, గావిమ్పి దిస్వా పలాయన్తి భిక్ఖూతి మఞ్ఞమానా.

అథ ఖో ఆయస్మా మహాకస్సపో రాజగహే వస్సంవుట్ఠో యేన ఆళవీ తేన పక్కామి. అనుపుబ్బేన యేన ఆళవీ తదవసరి. తత్ర సుదం ఆయస్మా మహాకస్సపో ఆళవియం విహరతి అగ్గాళవే చేతియే. అథ ఖో ఆయస్మా మహాకస్సపో పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ ఆళవిం పిణ్డాయ పావిసి. మనుస్సా ఆయస్మన్తం మహాకస్సపం పస్సిత్వా ఉబ్బిజ్జన్తిపి ఉత్తసన్తిపి పలాయన్తిపి అఞ్ఞేనపి గచ్ఛన్తి అఞ్ఞేనపి ముఖం కరోన్తి ద్వారమ్పి థకేన్తి. అథ ఖో ఆయస్మా మహాకస్సపో ఆళవియం పిణ్డాయ చరిత్వా పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతప్పటిక్కన్తో భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘పుబ్బాయం, ఆవుసో, ఆళవీ సుభిక్ఖా అహోసి సులభపిణ్డా సుకరా ఉఞ్ఛేన పగ్గహేన యాపేతుం; ఏతరహి పనాయం ఆళవీ దుబ్భిక్ఖా దుల్లభపిణ్డా, న సుకరా ఉఞ్ఛేన పగ్గహేన యాపేతుం. కో ను ఖో, ఆవుసో, హేతు కో పచ్చయో, యేనాయం ఆళవీ దుబ్భిక్ఖా దుల్లభపిణ్డా, న సుకరా ఉఞ్ఛేన పగ్గహేన యాపేతు’’న్తి? అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మతో మహాకస్సపస్స ఏతమత్థం ఆరోచేసుం.

౩౪౩. అథ ఖో భగవా రాజగహే యథాభిరన్తం విహరిత్వా యేన ఆళవీ తేన చారికం పక్కామి. అనుపుబ్బేన చారికం చరమానో యేన ఆళవీ తదవసరి. తత్ర సుదం భగవా ఆళవియం విహరతి అగ్గాళవే చేతియే. అథ ఖో ఆయస్మా మహాకస్సపో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో ఆయస్మా మహాకస్సపో భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా ఆళవకే భిక్ఖూ పటిపుచ్ఛి – ‘‘సచ్చం కిర తుమ్హే, భిక్ఖవే, సఞ్ఞాచికాయో కుటియో కారాపేథ అస్సామికాయో అత్తుద్దేసికాయో అప్పమాణికాయో. తాయో న నిట్ఠానం గచ్ఛన్తి. తే తుమ్హే యాచనబహులా విఞ్ఞత్తిబహులా విహరథ – ‘పురిసం దేథ పురిసత్థకరం దేథ…పే… తిణం దేథ మత్తికం దేథా’తి. మనుస్సా ఉపద్దుతా యాచనాయ ఉపద్దుతా విఞ్ఞత్తియా భిక్ఖూ దిస్వా ఉబ్బిజ్జన్తిపి ఉత్తసన్తిపి పలాయన్తిపి అఞ్ఞేనపి గచ్ఛన్తి అఞ్ఞేనపి ముఖం కరోన్తి ద్వారమ్పి థకేన్తి, గావిమ్పి దిస్వా పలాయన్తి భిక్ఖూతి మఞ్ఞమానా’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… ‘‘కథఞ్హి నామ తుమ్హే, మోఘపురిసా, సంయాచికాయో కుటియో కారాపేస్సథ అస్సామికాయో అత్తుద్దేసికాయో అప్పమాణికాయో! తాయో న నిట్ఠానం గచ్ఛన్తి. తే తుమ్హే యాచనబహులా విఞ్ఞత్తిబహులా విహరిస్సథ – ‘పురిసం దేథ పురిసత్థకరం దేథ…పే… తిణం దేథ మత్తికం దేథా’తి! నేతం మోఘపురిసా, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే…’’ విగరహిత్వా ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి –

౩౪౪. ‘‘భూతపుబ్బం, భిక్ఖవే, ద్వే భాతరో ఇసయో గఙ్గం నదిం ఉపనిస్సాయ విహరింసు. అథ ఖో, భిక్ఖవే, మణికణ్ఠో నాగరాజా గఙ్గం నదిం ఉత్తరిత్వా యేన కనిట్ఠో ఇసి తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా కనిట్ఠం ఇసిం సత్తక్ఖత్తుం భోగేహి పరిక్ఖిపిత్వా ఉపరిముద్ధని మహన్తం ఫణం కరిత్వా అట్ఠాసి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, కనిట్ఠో ఇసి తస్స నాగస్స భయా కిసో అహోసి లూఖో దుబ్బణ్ణో ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతో ధమనిసన్థతగత్తో. అద్దస ఖో, భిక్ఖవే, జేట్ఠో ఇసి కనిట్ఠం ఇసిం కిసం లూఖం దుబ్బణ్ణం ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతం ధమనిసన్థతగత్తం. దిస్వాన కనిట్ఠం ఇసిం ఏతదవోచ – ‘‘కిస్స త్వం, భో, కిసో లూఖో దుబ్బణ్ణో ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతో ధమనిసన్థతగత్తో’’తి? ‘‘ఇధ, భో, మణికణ్ఠో నాగరాజా గఙ్గం నదిం ఉత్తరిత్వా యేనాహం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా మం సత్తక్ఖత్తుం భోగేహి పరిక్ఖిపిత్వా ఉపరిముద్ధని మహన్తం ఫణం కరిత్వా అట్ఠాసి. తస్సాహం, భో, నాగస్స భయా [భయామ్హి (సీ.)] కిసో లూఖో దుబ్బణ్ణో ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతో ధమనిసన్థతగత్తో’’తి. ‘‘ఇచ్ఛసి పన త్వం, భో, తస్స నాగస్స అనాగమన’’న్తి? ‘‘ఇచ్ఛామహం, భో, తస్స నాగస్స అనాగమన’’న్తి. ‘‘అపి పన త్వం, భో, తస్స నాగస్స కిఞ్చి పస్ససీ’’తి? ‘‘పస్సామహం, భో, మణిమస్స [మణిస్స (సీ. క.)] కణ్ఠే పిలన్ధన’’న్తి. ‘‘తేన హి త్వం, భో, తం నాగం మణిం యాచ – ‘మణిం మే, భో, దేహి; మణినా మే అత్థో’’’తి.

అథ ఖో, భిక్ఖవే, మణికణ్ఠో నాగరాజా గఙ్గం నదిం ఉత్తరిత్వా యేన కనిట్ఠో ఇసి తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకమన్తం అట్ఠాసి. ఏకమన్తం ఠితం ఖో, భిక్ఖవే, మణికణ్ఠం నాగరాజానం కనిట్ఠో ఇసి ఏతదవోచ – ‘‘మణిం మే, భో, దేహి; మణినా మే అత్థో’’తి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, మణికణ్ఠో నాగరాజా – ‘భిక్ఖు మణిం యాచతి, భిక్ఖుస్స మణినా అత్థో’తి ఖిప్పఞ్ఞేవ అగమాసి. దుతియమ్పి ఖో, భిక్ఖవే, మణికణ్ఠో నాగరాజా గఙ్గం నదిం ఉత్తరిత్వా యేన కనిట్ఠో ఇసి తేనుపసఙ్కమి. అద్దస ఖో, భిక్ఖవే, కనిట్ఠో ఇసి మణికణ్ఠం నాగరాజానం దూరతోవ ఆగచ్ఛన్తం. దిస్వాన మణికణ్ఠం నాగరాజానం ఏతదవోచ – ‘‘మణిం మే, భో, దేహి; మణినా మే అత్థో’’తి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, మణికణ్ఠో నాగరాజా – ‘‘భిక్ఖు మణిం యాచతి, భిక్ఖుస్స మణినా అత్థో’’తి తతోవ పటినివత్తి. తతియమ్పి ఖో, భిక్ఖవే, మణికణ్ఠో నాగరాజా గఙ్గం నదిం ఉత్తరతి. అద్దస ఖో, భిక్ఖవే, కనిట్ఠో ఇసి మణికణ్ఠం నాగరాజానం గఙ్గం నదిం ఉత్తరన్తం. దిస్వాన మణికణ్ఠం నాగరాజానం ఏతదవోచ – ‘‘మణిం మే, భో, దేహి; మణినా మే అత్థో’’తి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, మణికణ్ఠో నాగరాజా కనిట్ఠం ఇసిం గాథాహి అజ్ఝభాసి –

[జా. ౧.౩.౭ మణికణ్ఠజాతకేపి] ‘‘మమన్నపానం విపులం ఉళారం,

ఉప్పజ్జతీమస్స మణిస్స హేతు;

తం తే న దస్సం అతియాచకోసి;

న చాపి తే అస్సమమాగమిస్సం.

[జా. ౧.౩.౮ మణికణ్ఠజాతకేపి] ‘‘సుసూ యథా సక్ఖరధోతపాణీ;

తాసేసి మం సేలమాయాచమానో;

తం తే న దస్సం అతియాచకోసి;

న చాపి తే అస్సమమాగమిస్స’’న్తి.

అథ ఖో, భిక్ఖవే, మణికణ్ఠో నాగరాజా – ‘‘భిక్ఖు మణిం యాచతి, భిక్ఖుస్స మణినా అత్థో’’తి పక్కామి. తథా పక్కన్తోవ [తదాపక్కన్తోవ (క.)] అహోసి, న పున పచ్చాగఞ్ఛి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, కనిట్ఠో ఇసి తస్స నాగస్స దస్సనీయస్స అదస్సనేన భియ్యోసోమత్తాయ కిసో అహోసి లూఖో దుబ్బణ్ణో, ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతో ధమనిసన్థతగత్తో. అద్దస ఖో, భిక్ఖవే, జేట్ఠో ఇసి కనిట్ఠం ఇసిం భియ్యోసోమత్తాయ కిసం లూఖం దుబ్బణ్ణం ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతం ధమనిసన్థతగత్తం. దిస్వాన కనిట్ఠం ఇసిం ఏతదవోచ – ‘‘కిస్స త్వం, భో, భియ్యోసోమత్తాయ కిసో లూఖో దుబ్బణ్ణో ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతో ధమనిసన్థతగత్తో’’తి? ‘‘తస్సాహం, భో, నాగస్స దస్సనీయస్స అదస్సనేన భియ్యోసోమత్తాయ కిసో లూఖో దుబ్బణ్ణో ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతో ధమనిసన్థతగత్తో’’తి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, జేట్ఠో ఇసి కనిట్ఠం ఇసిం గాథాయ అజ్ఝభాసి –

[జా. ౧.౩.౯ మణికణ్ఠజాతకేపి] ‘‘న తం యాచే యస్స పియం జిగీసే,

విదేస్సో [దేస్సో (సీ.), దేస్సో చ (స్యా.)] హోతి అతియాచనాయ;

నాగో మణిం యాచితో బ్రాహ్మణేన;

అదస్సనఞ్ఞేవ తదజ్ఝగమా’’తి.

తేసఞ్హి నామ, భిక్ఖవే, తిరచ్ఛానగతానం పాణానం అమనాపా భవిస్సతి యాచనా అమనాపా విఞ్ఞత్తి. కిమఙ్గం [కిమఙ్గ (సీ.)] పన మనుస్సభూతానం!

౩౪౫. ‘‘భూతపుబ్బం, భిక్ఖవే, అఞ్ఞతరో భిక్ఖు హిమవన్తపస్సే విహరతి అఞ్ఞతరస్మిం వనసణ్డే. తస్స ఖో, భిక్ఖవే, వనసణ్డస్స అవిదూరే మహన్తం నిన్నం పల్లలం. అథ ఖో,

వాసాయ ఉపగచ్ఛతి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, సో భిక్ఖు తస్స సకుణసఙ్ఘస్స సద్దేన ఉబ్బాళ్హో యేనాహం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా మం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నం ఖో అహం, భిక్ఖవే, తం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘కచ్చి, భిక్ఖు, ఖమనీయం కచ్చి యాపనీయం కచ్చిసి అప్పకిలమథేన అద్ధానం ఆగతో? కుతో చ త్వం, భిక్ఖు, ఆగచ్ఛసీ’తి? ‘ఖమనీయం, భగవా, యాపనీయం, భగవా. అప్పకిలమథేన చాహం, భన్తే, అద్ధానం ఆగతో. అత్థి, భన్తే, హిమవన్తపస్సే మహావనసణ్డో. తస్స ఖో పన, భన్తే, వనసణ్డస్స అవిదూరే మహన్తం నిన్నం పల్లలం. అథ ఖో, భన్తే, మహాసకుణసఙ్ఘో తస్మిం పల్లలే దివసం గోచరం చరిత్వా సాయం తం వనసణ్డం వాసాయ ఉపగచ్ఛతి. తతో అహం, భగవా, ఆగచ్ఛామి – తస్స సకుణసఙ్ఘస్స సద్దేన ఉబ్బాళ్హో’తి. ‘ఇచ్ఛసి పన త్వం, భిక్ఖు, తస్స సకుణసఙ్ఘస్స అనాగమన’న్తి? ‘ఇచ్ఛామహం, భగవా, తస్స సకుణసఙ్ఘస్స అనాగమన’న్తి. ‘తేన హి త్వం, భిక్ఖు, తత్థ గన్త్వా తం వనసణ్డం అజ్ఝోగాహేత్వా రత్తియా పఠమం యామం తిక్ఖత్తుం సద్దమనుస్సావేహి – సుణన్తు మే, భోన్తో సకుణా, యావతికా ఇమస్మిం వనసణ్డే వాసం ఉపగతా, పత్తేన మే అత్థో. ఏకేకం మే, భోన్తో, పత్తం దదన్తూ’తి. రత్తియా మజ్ఝిమం యామం… రత్తియా పచ్ఛిమం యామం తిక్ఖత్తుం సద్దమనుస్సావేహి – ‘సుణన్తు మే, భోన్తో సకుణా, యావతికా ఇమస్మిం వనసణ్డే వాసం ఉపగతా, పత్తేన మే అత్థో. ఏకేకం మే, భోన్తో, పత్తం దదన్తూ’తి.

‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, సో భిక్ఖు తత్థ గన్త్వా తం వనసణ్డం అజ్ఝోగాహేత్వా రత్తియా పఠమం యామం తిక్ఖత్తుం సద్దమనుస్సావేసి – ‘సుణన్తు మే, భోన్తో సకుణా, యావతికా ఇమస్మిం వనసణ్డే వాసం ఉపగతా, పత్తేన మే అత్థో. ఏకేకం మే, భోన్తో, పత్తం దదన్తూ’తి. రత్తియా మజ్ఝిమ యామం… రత్తియా పచ్ఛిమం యామం తిక్ఖత్తుం సద్దమనుస్సావేసి – ‘సుణన్తు మే, భోన్తో సకుణా, యావతికా ఇమస్మిం వనసణ్డే వాసం ఉపగతా, పత్తేన మే అత్థో. ఏకేకం మే, భోన్తో, పత్తం దదన్తూ’తి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, సో సకుణసఙ్ఘో – ‘భిక్ఖు పత్తం యాచతి భిక్ఖుస్స పత్తేన అత్థో’తి తమ్హా వనసణ్డా పక్కామి. తథా పక్కన్తోవ అహోసి న పున పచ్చాగఞ్ఛి. తేసఞ్హి నామ, భిక్ఖవే, తిరచ్ఛానగతానం పాణానం అమనాపా భవిస్సతి యాచనా అమనాపా విఞ్ఞత్తి. కిమఙ్గం పన మనుస్సభూతానం’’!

౩౪౬. ‘‘భూతపుబ్బం, భిక్ఖవే, రట్ఠపాలస్స కులపుత్తస్స పితా రట్ఠపాలం కులపుత్తం గాథాయ అజ్ఝభాసి –

‘అపాహం తే న జానామి, రట్ఠపాల బహూ జనా;

[జా. ౧.౭.౫౪] తే మం సఙ్గమ్మ యాచన్తి, కస్మా మం త్వం న యాచసీ’తి.

[జా. ౧.౭.౫౫] ‘యాచకో అప్పియో హోతి, యాచం అదదమప్పియో;

తస్మాహం తం న యాచామి, మా మే విదేస్సనా అహూ’తి.

‘‘సో హి నామ, భిక్ఖవే, రట్ఠపాలో కులపుత్తో సకం పితరం ఏవం వక్ఖతి. కిమఙ్గం పన జనో జనం!

౩౪౭. ‘‘గిహీనం, భిక్ఖవే, దుస్సంహరాని భోగాని సమ్భతానిపి దురక్ఖియాని. తత్థ నామ తుమ్హే, మోఘపురిసా, ఏవం దుస్సంహరేసు భోగేసు సమ్భతేసుపి దురక్ఖియేసు యాచనబహులా విఞ్ఞత్తిబహులా విహరిస్సథ – ‘పురిసం దేథ, పురిసత్థకరం దేథ, గోణం దేథ, సకటం దేథ, వాసిం దేథ, పరసుం దేథ, కుఠారిం దేథ, కుదాలం దేథ, నిఖాదనం దేథ, వల్లిం దేథ, వేళుం దేథ, ముఞ్జం దేథ, పబ్బజం దేథ, తిణం దేథ, మత్తికం దేథా’’తి! నేతం, మోఘపురిసా, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౩౪౮. ‘‘సఞ్ఞాచికాయ పన భిక్ఖునా కుటిం కారయమానేన అస్సామికం అత్తుద్దేసం పమాణికా కారేతబ్బా. తత్రిదం పమాణం – దీఘసో ద్వాదస విదత్థియో, సుగతవిదత్థియా; తిరియం సత్తన్తరా. భిక్ఖూ అభినేతబ్బా వత్థుదేసనాయ. తేహి భిక్ఖూహి వత్థు దేసేతబ్బం – అనారమ్భం [అనారబ్భం (క.)] సపరిక్కమనం. సారమ్భే [సారబ్భే (క.)] చే భిక్ఖు వత్థుస్మిం అపరిక్కమనే సఞ్ఞాచికాయ కుటిం కారేయ్య, భిక్ఖూ వా అనభినేయ్య వత్థుదేసనాయ, పమాణం వా అతిక్కామేయ్య, సఙ్ఘాదిసేసో’’తి.

౩౪౯. సఞ్ఞాచికా నామ సయం యాచిత్వా పురిసమ్పి పురిసత్థకరమ్పి గోణమ్పి సకటమ్పి వాసిమ్పి పరసుమ్పి కుఠారిమ్పి కుదాలమ్పి నిఖాదనమ్పి వల్లిమ్పి వేళుమ్పి ముఞ్జమ్పి పబ్బజమ్పి తిణమ్పి మత్తికమ్పి.

కుటి నామ ఉల్లిత్తా వా హోతి అవలిత్తా వా ఉల్లిత్తావలిత్తా వా.

కారయమానేనాతి కరోన్తో వా కారాపేన్తో వా.

అస్సామికన్తి న అఞ్ఞో కోచి సామికో హోతి, ఇత్థీ వా పురిసో వా గహట్ఠో వా పబ్బజితో వా.

అత్తుద్దేసన్తి అత్తనో అత్థాయ.

పమాణికా కారేతబ్బా. తత్రిదం పమాణం – దీఘసో ద్వాదస విదత్థియో, సుగతవిదత్థియాతి బాహిరిమేన మానేన.

తిరియం సత్తన్తరాతి అబ్భన్తరిమేన మానేన.

భిక్ఖూ అభినేతబ్బా వత్థుదేసనాయాతి తేన కుటికారకేన భిక్ఖునా కుటివత్థుం సోధేత్వా సఙ్ఘం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకంసం ఉత్తరాసఙ్గం కరిత్వా వుడ్ఢానం భిక్ఖూనం పాదే వన్దిత్వా ఉక్కుటికం నిసీదిత్వా అఞ్జలిం పగ్గహేత్వా ఏవమస్స వచనీయో – ‘‘అహం, భన్తే, సఞ్ఞాచికాయ కుటిం కత్తుకామో అస్సామికం అత్తుద్దేసం. సోహం, భన్తే, సఙ్ఘం కుటివత్థుఓలోకనం యాచామీ’’తి. దుతియమ్పి యాచితబ్బా. తతియమ్పి యాచితబ్బా. సచే సబ్బో సఙ్ఘో ఉస్సహతి కుటివత్థుం ఓలోకేతుం, సబ్బేన సఙ్ఘేన ఓలోకేతబ్బం. నో చే సబ్బో సఙ్ఘో ఉస్సహతి కుటివత్థుం ఓలోకేతుం, యే తత్థ హోన్తి భిక్ఖూ బ్యత్తా పటిబలా సారమ్భం అనారమ్భం సపరిక్కమనం అపరిక్కమనం జానితుం తే యాచిత్వా సమ్మన్నితబ్బా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, సమ్మన్నితబ్బా. బ్యత్తేన భిక్ఖునా పటిబలేన సఙ్ఘో ఞాపేతబ్బో –

౩౫౦. ‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. అయం ఇత్థన్నామో భిక్ఖు సఞ్ఞాచికాయ కుటిం కత్తుకామో అస్సామికం అత్తుద్దేసం. సో సఙ్ఘం కుటివత్థుఓలోకనం యాచతి. యది సఙ్ఘస్స పత్తకల్లం, సఙ్ఘో ఇత్థన్నామఞ్చ ఇత్థన్నామఞ్చ భిక్ఖూ సమ్మన్నేయ్య ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో కుటివత్థుం ఓలోకేతుం. ఏసా ఞత్తి.

‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. అయం ఇత్థన్నామో భిక్ఖు సఞ్ఞాచికాయ కుటిం కత్తుకామో అస్సామికం అత్తుద్దేసం. సో సఙ్ఘం కుటివత్థుఓలోకనం యాచతి. సఙ్ఘో ఇత్థన్నామఞ్చ ఇత్థన్నామఞ్చ భిక్ఖూ సమ్మన్నతి ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో కుటివత్థుం ఓలోకేతుం. యస్సాయస్మతో ఖమతి ఇత్థన్నామస్స చ ఇత్థన్నామస్స చ భిక్ఖూనం సమ్ముతి [సమ్మతి (స్యా.)] ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో కుటివత్థుం ఓలోకేతుం, సో తుణ్హస్స; యస్స నక్ఖమతి, సో భాసేయ్య.

‘‘సమ్మతా సఙ్ఘేన ఇత్థన్నామో చ ఇత్థన్నామో చ భిక్ఖూ ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో కుటివత్థుం ఓలోకేతుం. ఖమతి సఙ్ఘస్స, తస్మా తుణ్హీ, ఏవమేతం ధారయామీ’’తి.

౩౫౧. తేహి సమ్మతేహి భిక్ఖూహి తత్థ గన్త్వా కుటివత్థు ఓలోకేతబ్బం, సారమ్భం అనారమ్భం సపరిక్కమనం అపరిక్కమనం జానితబ్బం. సచే సారమ్భం హోతి అపరిక్కమనం, ‘మా ఇధ కరీ’తి వత్తబ్బో. సచే అనారమ్భం హోతి సపరిక్కమనం, సఙ్ఘస్స ఆరోచేతబ్బం – ‘అనారమ్భం సపరిక్కమన’న్తి. తేన కుటికారకేన భిక్ఖునా సఙ్ఘం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకంసం ఉత్తరాసఙ్గం కరిత్వా వుడ్ఢానం భిక్ఖూనం పాదే వన్దిత్వా ఉక్కుటికం నిసీదిత్వా అఞ్జలిం పగ్గహేత్వా ఏవమస్స వచనీయో – ‘‘అహం, భన్తే, సఞ్ఞాచికాయ కుటిం కత్తుకామో అస్సామికం అత్తుద్దేసం. సోహం, భన్తే, సఙ్ఘం కుటివత్థుదేసనం యాచామీ’’తి. దుతియమ్పి యాచితబ్బా. తతియమ్పి యాచితబ్బా. బ్యత్తేన భిక్ఖునా పటిబలేన సఙ్ఘో ఞాపేతబ్బో –

౩౫౨. ‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. అయం ఇత్థన్నామో భిక్ఖు సఞ్ఞాచికాయ కుటిం కత్తుకామో అస్సామికం అత్తుద్దేసం. సో సఙ్ఘం కుటివత్థుదేసనం యాచతి. యది సఙ్ఘస్స పత్తకల్లం, సఙ్ఘో ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో కుటివత్థుం దేసేయ్య. ఏసా ఞత్తి.

‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. అయం ఇత్థన్నామో భిక్ఖు సఞ్ఞాచికాయ కుటిం కత్తుకామో అస్సామికం అత్తుద్దేసం. సో సఙ్ఘం కుటివత్థుదేసనం యాచతి. సఙ్ఘో ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో కుటివత్థుం దేసేతి. యస్సాయస్మతో ఖమతి ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో కుటివత్థుస్స దేసనా, సో తుణ్హస్స; యస్స నక్ఖమతి, సో భాసేయ్య.

‘‘దేసితం సఙ్ఘేన ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో కుటివత్థు. ఖమతి సఙ్ఘస్స, తస్మా తుణ్హీ, ఏవమేతం ధారయామీ’’తి.

౩౫౩. సారమ్భం నామ కిపిల్లికానం వా ఆసయో హోతి, ఉపచికానం వా ఆసయో హోతి, ఉన్దురానం వా ఆసయో హోతి, అహీనం వా ఆసయో హోతి, విచ్ఛికానం వా ఆసయో హోతి, సతపదీనం వా ఆసయో హోతి, హత్థీనం వా ఆసయో హోతి, అస్సానం వా ఆసయో హోతి, సీహానం వా ఆసయో హోతి, బ్యగ్ఘానం వా ఆసయో హోతి, దీపీనం వా ఆసయో హోతి, అచ్ఛానం వా ఆసయో హోతి, తరచ్ఛానం వా ఆసయో హోతి, యేసం కేసఞ్చి తిరచ్ఛానగతానం పాణానం ఆసయో హోతి, పుబ్బణ్ణనిస్సితం వా హోతి, అపరణ్ణనిస్సితం వా హోతి, అబ్భాఘాతనిస్సితం వా హోతి, ఆఘాతననిస్సితం వా హోతి, సుసాననిస్సితం వా హోతి, ఉయ్యాననిస్సితం వా హోతి, రాజవత్థునిస్సితం వా హోతి, హత్థిసాలానిస్సితం వా హోతి, అస్ససాలానిస్సితం వా హోతి, బన్ధనాగారనిస్సితం వా హోతి, పానాగారనిస్సితం వా హోతి, సూననిస్సితం వా హోతి, రచ్ఛానిస్సితం వా హోతి, చచ్చరనిస్సితం వా హోతి, సభానిస్సితం వా హోతి, సంసరణనిస్సితం వా [సఞ్చరణనిస్సితం వా (క.)] హోతి. ఏతం సారమ్భం నామ.

అపరిక్కమనం నామ న సక్కా హోతి యథాయుత్తేన సకటేన అనుపరిగన్తుం సమన్తా నిస్సేణియా అనుపరిగన్తుం. ఏతం అపరిక్కమనం నామ.

అనారమ్భం నామ న కిపిల్లికానం వా ఆసయో హోతి, న ఉపచికానం వా ఆసయో హోతి, న ఉన్దురానం వా ఆసయో హోతి, న అహీనం వా ఆసయో హోతి, న విచ్ఛికానం వా ఆసయో హోతి, న సతపదీనం వా ఆసయో హోతి…పే… న సంసరణనిస్సితం వా హోతి. ఏతం అనారమ్భం నామ.

సపరిక్కమనం నామ సక్కా హోతి యథాయుత్తేన సకటేన అనుపరిగన్తుం, సమన్తా నిస్సేణియా అనుపరిగన్తుం. ఏతం సపరిక్కమనం నామ.

సఞ్ఞాచికా నామ సయం యాచిత్వా పురిసమ్పి పురిసత్థకరమ్పి…పే… మత్తికమ్పి.

కుటి నామ ఉల్లిత్తా వా హోతి వా అవలిత్తా వా ఉల్లిత్తావలిత్తా వా.

కారేయ్యాతి కరోతి వా కారాపేతి వా.

భిక్ఖూ వా అనభినేయ్య, వత్థుదేసనాయ పమాణం వా అతిక్కామేయ్యాతి ఞత్తిదుతియేన కమ్మేన కుటివత్థుం న దేసాపేత్వా, ఆయామతో వా విత్థారతో వా అన్తమసో కేసగ్గమత్తమ్పి అతిక్కామేత్వా కరోతి వా కారాపేతి వా, పయోగే పయోగే దుక్కటం. ఏకం పిణ్డం అనాగతే ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. తస్మిం పిణ్డే ఆగతే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సఙ్ఘాదిసేసోతి…పే… తేనపి వుచ్చతి సఙ్ఘాదిసేసోతి.

౩౫౪. భిక్ఖు కుటిం కరోతి అదేసితవత్థుకం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన ద్విన్నం దుక్కటానం. భిక్ఖు కుటిం కరోతి అదేసితవత్థుకం సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స. భిక్ఖు కుటిం కరోతి అదేసితవత్థుకం అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స. భిక్ఖు కుటిం కరోతి అదేసితవత్థుకం అనారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

౩౫౫. భిక్ఖు కుటిం కరోతి దేసితవత్థుకం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం. భిక్ఖు కుటిం కరోతి దేసితవత్థుకం సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స. భిక్ఖు కుటిం కరోతి దేసితవత్థుకం అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స. భిక్ఖు కుటిం కరోతి దేసితవత్థుకం అనారమ్భం సపరిక్కమనం, అనాపత్తి.

భిక్ఖు కుటిం కరోతి పమాణాతిక్కన్తం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన ద్విన్నం దుక్కటానం. భిక్ఖు కుటిం కరోతి పమాణాతిక్కన్తం సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స. భిక్ఖు కుటిం కరోతి పమాణాతిక్కన్తం అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స. భిక్ఖు కుటిం కరోతి పమాణాతిక్కన్తం అనారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

భిక్ఖు కుటిం కరోతి పమాణికం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం. భిక్ఖు కుటిం కరోతి పమాణికం సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స. భిక్ఖు కుటిం కరోతి పమాణికం అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స. భిక్ఖు కుటిం కరోతి పమాణికం అనారమ్భం సపరిక్కమనం, అనాపత్తి.

భిక్ఖు కుటిం కరోతి అదేసితవత్థుకం పమాణాతిక్కన్తం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం సఙ్ఘాదిసేసేన ద్విన్నం దుక్కటానం. భిక్ఖు కుటిం కరోతి అదేసితవత్థుకం పమాణాతిక్కన్తం సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స. భిక్ఖు కుటిం కరోతి అదేసితవత్థుకం పమాణాతిక్కన్తం అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స. భిక్ఖు కుటిం కరోతి అదేసితవత్థుకం పమాణాతిక్కన్తం అనారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం సఙ్ఘాదిసేసానం.

భిక్ఖు కుటిం కరోతి దేసితవత్థుకం పమాణికం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం. భిక్ఖు కుటిం కరోతి దేసితవత్థుకం పమాణికం సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స. భిక్ఖు కుటిం కరోతి దేసితవత్థుకం పమాణికం అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స. భిక్ఖు కుటిం కరోతి దేసితవత్థుకం పమాణికం అనారమ్భం సపరిక్కమనం, అనాపత్తి.

౩౫౬. భిక్ఖు సమాదిసతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి అదేసితవత్థుకం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

భిక్ఖు సమాదిసతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి దేసితవత్థుకం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, అనాపత్తి.

భిక్ఖు సమాదిసతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి పమాణాతిక్కన్తం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

భిక్ఖు సమాదిసతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి పమాణికం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, అనాపత్తి.

భిక్ఖు సమాదిసతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి అదేసితవత్థుకం పమాణాతిక్కన్తం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం సఙ్ఘాదిసేసేన ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం సఙ్ఘాదిసేసానం.

భిక్ఖు సమాదిసతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి దేసితవత్థుకం పమాణికం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, అనాపత్తి.

౩౫౭. భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. న చ సమాదిసతి – ‘‘దేసితవత్థుకా చ హోతు అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి అదేసితవత్థుకం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. న చ సమాదిసతి – ‘‘దేసితవత్థుకా చ హోతు అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి దేసితవత్థుకం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, అనాపత్తి.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. న చ సమాదిసతి – ‘‘పమాణికా చ హోతు అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి పమాణాతిక్కన్తం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. న చ సమాదిసతి – ‘‘పమాణికా చ హోతు అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి పమాణికం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, అనాపత్తి.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. న చ సమాదిసతి – ‘‘దేసితవత్థుకా చ హోతు పమాణికా చ అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి అదేసితవత్థుకం పమాణాతిక్కన్తం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం సఙ్ఘాదిసేసేన ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స …పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం సఙ్ఘాదిసేసానం.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. న చ సమాదిసతి – ‘‘దేసితవత్థుకా చ హోతు పమాణికా చ అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి దేసితవత్థుకం పమాణికం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, అనాపత్తి.

౩౫౮. భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. సమాదిసతి చ – ‘‘దేసితవత్థుకా చ హోతు అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి అదేసితవత్థుకం సారమ్భం అపరిక్కమనం. సో సుణాతి – ‘‘కుటి కిర మే కయిరతి అదేసితవత్థుకా సారమ్భా అపరిక్కమనా’’తి. తేన భిక్ఖునా సామం వా గన్తబ్బం దూతో వా పాహేతబ్బో – ‘‘దేసితవత్థుకా చ హోతు అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి. నో చే సామం వా గచ్ఛేయ్య దూతం వా పహిణేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. సమాదిసతి చ – ‘‘దేసితవత్థుకా చ హోతు అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి అదేసితవత్థుకం సారమ్భం సపరిక్కమనం. సో సుణాతి – ‘‘కుటి కిర మే కయిరతి అదేసితవత్థుకా సారమ్భా సపరిక్కమనా’’తి. తేన భిక్ఖునా సామం వా గన్తబ్బం దూతో వా పాహేతబ్బో – ‘‘దేసితవత్థుకా చ హోతు అనారమ్భా చా’’తి. నో చే సామం వా గచ్ఛేయ్య దూతం వా పహిణేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. సమాదిసతి చ – ‘‘దేసితవత్థుకా చ హోతు అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి అదేసితవత్థుకం అనారమ్భం అపరిక్కమనం. సో సుణాతి – ‘‘కుటి కిర మే కయిరతి అదేసితవత్థుకా అనారమ్భా అపరిక్కమనా’’తి. తేన భిక్ఖునా సామం వా గన్తబ్బం దూతో వా పాహేతబ్బో – ‘‘దేసితవత్థుకా చ హోతు సపరిక్కమనా చా’’తి. నో చే సామం వా గచ్ఛేయ్య దూతం వా పహిణేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. సమాదిసతి చ – ‘‘దేసితవత్థుకా చ హోతు అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి అదేసితవత్థుకం అనారమ్భం సపరిక్కమనం. సో సుణాతి – ‘‘కుటి కిర మే కయిరతి అదేసితవత్థుకా అనారమ్భా సపరిక్కమనా’’తి. తేన భిక్ఖునా సామం వా గన్తబ్బం దూతో వా పాహేతబ్బో – ‘‘దేసితవత్థుకా హోతూ’’తి. నో చే సామం వా గచ్ఛేయ్య దూతం వా పహిణేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. సమాదిసతి చ – ‘‘దేసితవత్థుకా చ హోతు అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి దేసితవత్థుకం సారమ్భం అపరిక్కమనం. సో సుణాతి – ‘‘కుటి కిర మే కయిరతి దేసితవత్థుకా సారమ్భా అపరిక్కమనా’’తి. తేన భిక్ఖునా సామం వా గన్తబ్బం దూతో వా పాహేతబ్బో – ‘‘అనారమ్భా చ హోతు సపరిక్కమనా చా’’తి. నో చే సామం వా గచ్ఛేయ్య దూతం వా పహిణేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. సమాదిసతి చ – ‘‘దేసితవత్థుకా చ హోతు అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి దేసితవత్థుకం సారమ్భం సపరిక్కమనం. సో సుణాతి – ‘‘కుటి కిర మే కయిరతి దేసితవత్థుకా సారమ్భా సపరిక్కమనా’’తి. తేన భిక్ఖునా సామం వా గన్తబ్బం దూతో వా పాహేతబ్బో – ‘‘అనారమ్భా హోతూ’’తి. నో చే సామం వా గచ్ఛేయ్య దూతం వా పహిణేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. సమాదిసతి చ – ‘‘దేసితవత్థుకా చ హోతు అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి దేసితవత్థుకం అనారమ్భం అపరిక్కమనం. సో సుణాతి – ‘‘కుటి కిర మే కయిరతి దేసితవత్థుకా అనారమ్భా అపరిక్కమనా’’తి. తేన భిక్ఖునా సామం వా గన్తబ్బం దూతో వా పాహేతబ్బో – ‘‘సపరిక్కమనా హోతూ’’తి. నో చే సామం వా గచ్ఛేయ్య దూతం వా పహిణేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. సమాదిసతి చ – ‘‘దేసితవత్థుకా చ హోతు అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి దేసితవత్థుకం అనారమ్భం సపరిక్కమనం, అనాపత్తి.

౩౫౯. భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. సమాదిసతి చ – ‘‘పమాణికా చ హోతు అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి పమాణాతిక్కన్తం సారమ్భం అపరిక్కమనం. సో సుణాతి – ‘‘కుటి కిర మే కయిరతి పమాణాతిక్కన్తా సారమ్భా అపరిక్కమనా’’తి. తేన భిక్ఖునా సామం వా గన్తబ్బం దూతో వా పాహేతబ్బో – ‘‘పమాణికా చ హోతు అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి…పే… ‘‘పమాణికా చ హోతు అనారమ్భా చా’’తి…పే… ‘‘పమాణికా చ హోతు సపరిక్కమనా చా’’తి…పే… ‘‘పమాణికా హోతూ’’తి. నో చే సామం వా గచ్ఛేయ్య దూతం వా పహిణేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. సమాదిసతి చ – ‘‘పమాణికా చ హోతు అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి పమాణికం సారమ్భం అపరిక్కమనం. సో సుణాతి – ‘‘కుటి కిర మే కయిరతి పమాణికా సారమ్భా అపరిక్కమనా’’తి. తేన భిక్ఖునా సామం వా గన్తబ్బం దూతో వా పాహేతబ్బో – ‘‘అనారమ్భా చ హోతు సపరిక్కమనా చా’’తి…పే… ‘‘అనారమ్భా హోతూ’’తి…పే… ‘‘సపరిక్కమనా హోతూ’’తి…పే… అనాపత్తి.

౩౬౦. భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. సమాదిసతి చ – ‘‘దేసితవత్థుకా చ హోతు పమాణికా చ అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి అదేసితవత్థుకం పమాణాతిక్కన్తం సారమ్భం అపరిక్కమనం. సో సుణాతి – ‘‘కుటి కిర మే కయిరతి అదేసితవత్థుకా పమాణాతిక్కన్తా సారమ్భా అపరిక్కమనా’’తి. తేన భిక్ఖునా సామం వా గన్తబ్బం దూతో వా పాహేతబ్బో – ‘‘దేసితవత్థుకా చ హోతు పమాణికా చ అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి…పే… ‘‘దేసితవత్థుకా చ హోతు పమాణికా చ అనారమ్భా చా’’తి…పే… ‘‘దేసితవత్థుకా చ హోతు పమాణికా చ సపరిక్కమనా చా’’తి…పే… ‘‘దేసితవత్థుకా చ హోతు పమాణికా చా’’తి. నో చే సామం వా గచ్ఛేయ్య దూతం వా పహిణేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. సమాదిసతి చ – ‘‘దేసితవత్థుకా చ హోతు పమాణికా చ అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి దేసితవత్థుకం పమాణికం సారమ్భం అపరిక్కమనం. సో సుణాతి – ‘‘కుటి కిర మే కయిరతి దేసితవత్థుకా పమాణికా సారమ్భా అపరిక్కమనా’’తి. తేన భిక్ఖునా సామం వా గన్తబ్బం దూతో వా పాహేతబ్బో – ‘‘అనారమ్భా చ హోతు సపరిక్కమనా చా’’తి…పే… ‘‘అనారమ్భా హోతూ’’తి…పే… ‘‘సపరిక్కమనా హోతూ’’తి…పే… అనాపత్తి.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. సమాదిసతి చ – ‘‘దేసితవత్థుకా చ హోతు అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి అదేసితవత్థుకం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం తిణ్ణం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం దుక్కటస్స.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. సమాదిసతి చ – ‘‘దేసితవత్థుకా చ హోతు అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి దేసితవత్థుకం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం ద్విన్నం దుక్కాటనం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, అనాపత్తి.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. సమాదిసతి చ – ‘‘పమాణికా చ హోతు అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి పమాణాతిక్కన్తం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం తిణ్ణం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం ఆపత్తి కారుకానం దుక్కటస్స.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. సమాదిసతి చ – ‘‘పమాణికా చ హోతు అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి పమాణికం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, అనాపత్తి.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. సమాదిసతి చ – ‘‘దేసితవత్థుకా చ హోతు పమాణికా చ అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి అదేసితవత్థుకం పమాణాతిక్కన్తం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం చతున్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం తిణ్ణం దుక్కటానం…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం తిణ్ణం దుక్కటానం…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం ద్విన్నం దుక్కటానం.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. సమాదిసతి చ – ‘‘దేసితవత్థుకా చ హోతు పమాణికా చ అనారమ్భా చ సపరిక్కమనా చా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి దేసితవత్థుకం పమాణికం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, అనాపత్తి.

౩౬౧. భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి అదేసితవత్థుకం సారమ్భం అపరిక్కమనం. సో చే విప్పకతే ఆగచ్ఛతి, తేన భిక్ఖునా సా కుటి అఞ్ఞస్స వా దాతబ్బా భిన్దిత్వా వా పున కాతబ్బా. నో చే అఞ్ఞస్స వా దదేయ్య భిన్దిత్వా వా పున కారేయ్య, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన ద్విన్నం దుక్కటానం.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి అదేసితవత్థుకం సారమ్భం సపరిక్కమనం. సో చే విప్పకతే ఆగచ్ఛతి, తేన భిక్ఖునా సా కుటి అఞ్ఞస్స వా దాతబ్బా భిన్దిత్వా వా పున కాతబ్బా. నో చే అఞ్ఞస్స వా దదేయ్య భిన్దిత్వా వా పున కారేయ్య, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం…పే… ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం…పే… ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి దేసితవత్థుకం సారమ్భం అపరిక్కమనం. సో చే విప్పకతే ఆగచ్ఛతి, తేన భిక్ఖునా సా కుటి అఞ్ఞస్స వా దాతబ్బా భిన్దిత్వా వా పున కాతబ్బా. నో చే అఞ్ఞస్స వా దదేయ్య భిన్దిత్వా వా పున కారేయ్య, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, అనాపత్తి.

౩౬౨. భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి పమాణాతిక్కన్తం సారమ్భం అపరిక్కమనం. సో చే విప్పకతే ఆగచ్ఛతి, తేన భిక్ఖునా సా కుటి అఞ్ఞస్స వా దాతబ్బా భిన్దిత్వా వా పున కాతబ్బా. నో చే అఞ్ఞస్స వా దదేయ్య భిన్దిత్వా వా పున కారేయ్య, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి పమాణికం సారమ్భం అపరిక్కమనం. సో చే విప్పకతే ఆగచ్ఛతి, తేన భిక్ఖునా సా కుటి అఞ్ఞస్స వా దాతబ్బా భిన్దిత్వా వా పున కాతబ్బా. నో చే అఞ్ఞస్స వా దదేయ్య భిన్దిత్వా వా పున కారేయ్య, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, అనాపత్తి.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి అదేసితవత్థుకం పమాణాతిక్కన్తం సారమ్భం అపరిక్కమనం. సో చే విప్పకతే ఆగచ్ఛతి, తేన భిక్ఖునా సా కుటి అఞ్ఞస్స వా దాతబ్బా భిన్దిత్వా వా పున కాతబ్బా. నో చే అఞ్ఞస్స వా దదేయ్య భిన్దిత్వా వా పున కారేయ్య, ఆపత్తి ద్విన్నం సఙ్ఘాదిసేసేన ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం సఙ్ఘాదిసేసానం.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి దేసితవత్థుకం పమాణికం సారమ్భం అపరిక్కమనం. సో చే విప్పకతే ఆగచ్ఛతి, తేన భిక్ఖునా సా కుటి అఞ్ఞస్స వా దాతబ్బా భిన్దిత్వా వా పున కాతబ్బా. నో చే అఞ్ఞస్స వా దదేయ్య భిన్దిత్వా వా పున కారేయ్య, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కాటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి దేసితవత్థుకం పమాణికం అనారమ్భం సపరిక్కమనం, అనాపత్తి.

౩౬౩. అత్తనా విప్పకతం అత్తనా పరియోసాపేతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

అత్తనా విప్పకతం పరేహి పరియోసాపేతి [పరియోసావాపేతి (క.)], ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పరేహి విప్పకతం అత్తనా పరియోసాపేతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పరేహి విప్పకతం పరేహి పరియోసాపేతి [పరియోసావాపేతి (క.)], ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

౩౬౪. అనాపత్తి లేణే గుహాయ తిణకుటికాయ అఞ్ఞస్సత్థాయ వాసాగారం ఠపేత్వా సబ్బత్థ, అనాపత్తి ఉమ్మత్తకస్స ఆదికమ్మికస్సాతి.

కుటికారసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం ఛట్ఠం.

౭. విహారకారసిక్ఖాపదం

౩౬౫. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా కోసమ్బియం విహరతి ఘోసితారామే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మతో ఛన్నస్స ఉపట్ఠాకో గహపతి ఆయస్మన్తం ఛన్నం ఏతదవోచ – ‘‘విహారవత్థుం, భన్తే, జానాహి అయ్యస్స విహారం కారాపేస్సామీ’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా ఛన్నో విహారవత్థుం సోధేన్తో అఞ్ఞతరం చేతియరుక్ఖం ఛేదాపేసి గామపూజితం నిగమపూజితం నగరపూజితం జనపదపూజితం రట్ఠపూజితం. మనుస్సా ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ సమణా సక్యపుత్తియా చేతియరుక్ఖం ఛేదాపేస్సన్తి గామపూజితం నిగమపూజితం నగరపూజితం జనపదపూజితం రట్ఠపూజితం! ఏకిన్ద్రియం సమణా సక్యపుత్తియా జీవం విహేఠేన్తీ’’ [విహేఠేస్సన్తి (కత్థచి)] తి. అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తేసం మనుస్సానం ఉజ్ఝాయన్తానం ఖియ్యన్తానం విపాచేన్తానం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ఛన్నో చేతియరుక్ఖం ఛేదాపేస్సతి గామపూజితం…పే… రట్ఠపూజిత’’న్తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఛన్నం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ఛన్న, చేతియరుక్ఖం ఛేదాపేసి గామపూజితం…పే… రట్ఠపూజిత’’న్తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… ‘‘కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, చేతియరుక్ఖం ఛేదాపేస్ససి గామపూజితం నిగమపూజితం నగరపూజితం జనపదపూజితం రట్ఠపూజితం! జీవసఞ్ఞినో హి, మోఘపురిస, మనుస్సా రుక్ఖస్మిం. నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౩౬౬. ‘‘మహల్లకం పన భిక్ఖునా విహారం కారయమానేన సస్సామికం అత్తుద్దేసం భిక్ఖూ అభినేతబ్బా వత్థుదేసనాయ. తేహి భిక్ఖూహి వత్థు దేసేతబ్బం అనారమ్భం సపరిక్కమనం. సారమ్భే చే భిక్ఖు వత్థుస్మిం అపరిక్కమనే మహల్లకం విహారం కారేయ్య భిక్ఖూ వా అనభినేయ్య వత్థుదేసనాయ, సఙ్ఘాదిసేసో’’తి.

౩౬౭. మహల్లకో నామ విహారో సస్సామికో వుచ్చతి.

విహారో నామ ఉల్లిత్తో వా హోతి అవలిత్తో వా ఉల్లిత్తావలిత్తో వా.

కారయమానేనాతి కరోన్తో వా కారాపేన్తో వా.

సస్సామికన్తి అఞ్ఞో కోచి సామికో హోతి ఇత్థీ వా పురిసో వా గహట్ఠో వా పబ్బజితో వా.

అత్తుద్దేసన్తి అత్తనో అత్థాయ.

భిక్ఖూ అభినేతబ్బా వత్థుదేసనాయాతి తేన విహారకారకేన భిక్ఖునా విహారవత్థుం సోధేత్వా సఙ్ఘం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకంసం ఉత్తరాసఙ్గం కరిత్వా వుడ్ఢానం భిక్ఖూనం పాదే వన్దిత్వా ఉక్కుటికం నిసీదిత్వా అఞ్జలిం పగ్గహేత్వా ఏవమస్స వచనీయో – ‘‘అహం, భన్తే, మహల్లకం విహారం కత్తుకామో సస్సామికం అత్తుద్దేసం. సోహం, భన్తే, సఙ్ఘం విహారవత్థుఓలోకనం యాచామీ’’తి. దుతియమ్పి యాచితబ్బా. తతియమ్పి యాచితబ్బా. సచే సబ్బో సఙ్ఘో ఉస్సహతి విహారవత్థుం ఓలోకేతుం సబ్బేన సఙ్ఘేన ఓలోకేతబ్బం. నో చే సబ్బో సఙ్ఘో ఉస్సహతి విహారవత్థుం ఓలోకేతుం, యే తత్థ హోన్తి భిక్ఖూ బ్యత్తా పటిబలా సారమ్భం అనారమ్భం సపరిక్కమనం అపరిక్కమనం జానితుం తే యాచిత్వా సమ్మన్నితబ్బా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, సమ్మన్నితబ్బా. బ్యత్తేన భిక్ఖునా పటిబలేన సఙ్ఘో ఞాపేతబ్బో –

౩౬౮. ‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. అయం ఇత్థన్నామో భిక్ఖు మహల్లకం విహారం కత్తుకామో సస్సామికం అత్తుద్దేసం. సో సఙ్ఘం విహారవత్థుఓలోకనం యాచతి. యది సఙ్ఘస్స పత్తకల్లం, సఙ్ఘో ఇత్థన్నామఞ్చ ఇత్థన్నామఞ్చ భిక్ఖు సమ్మన్నేయ్య ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో విహారవత్థుం ఓలోకేతుం. ఏసా ఞత్తి.

‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. అయం ఇత్థన్నామో భిక్ఖు మహల్లకం విహారం కత్తుకామో సస్సామికం అత్తుద్దేసం. సో సఙ్ఘం విహారవత్థుఓలోకనం యాచతి. సఙ్ఘో ఇత్థన్నామఞ్చ ఇత్థన్నామఞ్చ భిక్ఖూ సమ్మన్నతి ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో విహారవత్థుం ఓలోకేతుం. యస్సాయస్మతో ఖమతి ఇత్థన్నామస్స చ ఇత్థన్నామస్స చ భిక్ఖూనం సమ్ముతి ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో విహారవత్థుం ఓలోకేతుం, సో తుణ్హస్స; యస్స నక్ఖమతి, సో భాసేయ్య.

‘‘సమ్మతా సఙ్ఘేన ఇత్థన్నామో చ ఇత్థన్నామో చ భిక్ఖూ ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో విహారవత్థుం ఓలోకేతుం. ఖమతి సఙ్ఘస్స, తస్మా తుణ్హీ, ఏవమేతం ధారయామీ’’తి.

౩౬౯. తేహి సమ్మతేహి భిక్ఖూహి తత్థ గన్త్వా విహారవత్థు ఓలోకేతబ్బం; సారమ్భం అనారమ్భం సపరిక్కమనం అపరిక్కమనం జానితబ్బం. సచే సారమ్భం హోతి అపరిక్కమనం, ‘మాయిధ కరీ’తి వత్తబ్బో. సచే అనారమ్భం హోతి సపరిక్కమనం, సఙ్ఘస్స ఆరోచేతబ్బం – ‘అనారమ్భం సపరిక్కమన’న్తి. తేన విహారకారకేన భిక్ఖునా సఙ్ఘం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకంసం ఉత్తరాసఙ్గం కరిత్వా వుడ్ఢానం భిక్ఖూనం పాదే వన్దిత్వా ఉక్కుటికం నిసీదిత్వా అఞ్జలిం పగ్గహేత్వా ఏవమస్స వచనీయో – ‘‘అహం, భన్తే, మహల్లకం విహారం కత్తుకామో సస్సామికం అత్తుద్దేసం. సోహం, భన్తే, సఙ్ఘం విహారవత్థుదేసనం యాచామీ’’తి. దుతియమ్పి యాచితబ్బా. తతియమ్పి యాచితబ్బా. బ్యత్తేన భిక్ఖునా పటిబలేన సఙ్ఘో ఞాపేతబ్బో –

౩౭౦. ‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. అయం ఇత్థన్నామో భిక్ఖు మహల్లకం విహారం కత్తుకామో సస్సామికం అత్తుద్దేసం. సో సఙ్ఘం విహారవత్థుదేసనం యాచతి. యది సఙ్ఘస్స పత్తకల్లం, సఙ్ఘో ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో విహారవత్థుం దేసేయ్య. ఏసా ఞత్తి.

‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. అయం ఇత్థన్నామో భిక్ఖు మహల్లకం విహారం కత్తుకామో సస్సామికం అత్తుద్దేసం. సో సఙ్ఘం విహారవత్థుదేసనం యాచతి. సఙ్ఘో ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో విహారవత్థుం దేసేతి. యస్సాయస్మతో ఖమతి ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో విహారవత్థుస్స దేసనా, సో తుణ్హస్స; యస్స నక్ఖమతి, సో భాసేయ్య.

‘‘దేసితం సఙ్ఘేన ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో విహారవత్థుం. ఖమతి సఙ్ఘస్స, తస్మా తుణ్హీ, ఏవమేతం ధారయామీ’’తి.

౩౭౧. సారమ్భం నామ కిపిల్లికానం వా ఆసయో హోతి, ఉపచికానం వా ఆసయో హోతి, ఉన్దూరానం వా…పే… అహీనం వా విచ్ఛికానం వా సతపదీనం వా హత్థీనం వా అస్సానం వా సీహానం వా బ్యగ్ఘానం వా దీపీనం వా అచ్ఛానం వా తరచ్ఛానం వా ఆసయో హోతి, యేసం కేసఞ్చి తిరచ్ఛానగతానం పాణానం ఆసయో హోతి, పుబ్బణ్ణనిస్సితం వా హోతి, అపరణ్ణనిస్సితం వా హోతి, అబ్భాఘాతనిస్సితం వా హోతి, ఆఘాతననిస్సితం వా హోతి, సుసాననిస్సితం వా హోతి, ఉయ్యాననిస్సితం వా హోతి, రాజవత్థునిస్సితం వా హోతి, హత్థిసాలానిస్సితం వా హోతి, అస్ససాలానిస్సితం వా హోతి, బన్ధనాగారనిస్సితం వా హోతి, పానాగారనిస్సితం వా హోతి, సూననిస్సితం వా హోతి, రచ్ఛానిస్సితం వా హోతి, చచ్చరనిస్సితం వా హోతి, సభానిస్సితం వా హోతి, సంసరణనిస్సితం వా హోతి. ఏతం సారమ్భం నామ.

అపరిక్కమనం నామ న సక్కా హోతి యథాయుత్తేన సకటేన అనుపరిగన్తుం, సమన్తా నిస్సేణియా అనుపరిగన్తుం. ఏతం అపరిక్కమనం నామ.

అనారమ్భం నామ న కిపిల్లికానం వా ఆసయో హోతి…పే… న సంసరణనిస్సితం వా హోతి. ఏతం అనారమ్భం నామ.

సపరిక్కమనం నామ సక్కా హోతి యథాయుత్తేన సకటేన అనుపరిగన్తుం, సమన్తా నిస్సేణియా అనుపరిగన్తుం. ఏతం సపరిక్కమనం నామ.

మహల్లకో నామ విహారో సస్సామికో వుచ్చతి.

విహారో నామ ఉల్లిత్తో వా హోతి అవలిత్తో వా ఉల్లిత్తావలిత్తో వా.

కారేయ్యాతి కరోతి వా కారాపేతి వా.

భిక్ఖూ వా అనభినేయ్య వత్థుదేసనాయాతి ఞత్తిదుతియేన కమ్మేన విహారవత్థుం న దేసాపేత్వా కరోతి వా కారాపేతి వా, పయోగే దుక్కటం. ఏకం పిణ్డం అనాగతే, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. తస్మిం పిణ్డే ఆగతే, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సఙ్ఘాదిసేసోతి…పే… తేనపి వుచ్చతి – ‘సఙ్ఘాదిసేసో’తి.

౩౭౨. భిక్ఖు విహారం కరోతి అదేసితవత్థుకం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన ద్విన్నం దుక్కటానం. భిక్ఖు విహారం కరోతి అదేసితవత్థుకం సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స. భిక్ఖు విహారం కరోతి అదేసితవత్థుకం అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స. భిక్ఖు విహారం కరోతి అదేసితవత్థుకం అనారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

భిక్ఖు విహారం కరోతి దేసితవత్థుకం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం. భిక్ఖు విహారం కరోతి దేసితవత్థుకం సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స. భిక్ఖు విహారం కరోతి దేసితవత్థుకం అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స. భిక్ఖు విహారం కరోతి దేసితవత్థుకం అనారమ్భం సపరిక్కమనం, అనాపత్తి.

౩౭౩. భిక్ఖు సమాదిసతి – ‘‘విహారం మే కరోథా’’తి. తస్స విహారం కరోన్తి అదేసితవత్థుకం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

భిక్ఖు సమాదిసతి – ‘‘విహారం మే కరోథా’’తి. తస్స విహారం కరోన్తి దేసితవత్థుకం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, అనాపత్తి.

౩౭౪. భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘విహారం మే కరోథా’’తి. న చ సమాదిసతి – ‘‘దేసితవత్థుకో చ హోతు అనారమ్భో చ సపరిక్కమనో చా’’తి. తస్స విహారం కరోన్తి అదేసితవత్థుకం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘విహారం మే కరోథా’’తి. న చ సమాదిసతి – ‘‘దేసితవత్థుకో చ హోతు అనారమ్భో చ సపరిక్కమనో చా’’తి. తస్స విహారం కరోన్తి దేసితవత్థుకం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, అనాపత్తి.

౩౭౫. భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘విహారం మే కరోథా’’తి. సమాదిసతి చ – ‘‘దేసితవత్థుకో చ హోతు అనారమ్భో చ సపరిక్కమనో చా’’తి. తస్స విహారం కరోన్తి అదేసితవత్థుకం సారమ్భం అపరిక్కమనం. సో సుణాతి – ‘‘విహారో కిర మే కయిరతి అదేసితవత్థుకో సారమ్భో అపరిక్కమనో’’తి. తేన భిక్ఖునా సామం వా గన్తబ్బం దూతో వా పాహేతబ్బో – ‘‘దేసితవత్థుకో చ హోతు అనారమ్భో చ సపరిక్కమనో చా’’తి …పే… ‘‘దేసితవత్థుకో చ హోతు అనారమ్భో చా’’తి…పే… ‘‘దేసితవత్థుకో చ హోతు సపరిక్కమనో చా’’తి …పే… ‘‘దేసితవత్థుకో హోతూ’’తి. నో చే సామం వా గచ్ఛేయ్య దూతం వా పహిణేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘విహారం మే కరోథా’’తి. సమాదిసతి చ – ‘‘దేసితవత్థుకో చ హోతు అనారమ్భో చ సపరిక్కమనో చా’’తి. తస్స విహారం కరోన్తి దేసితవత్థుకం సారమ్భం అపరిక్కమనం. సో సుణాతి – ‘‘విహారో కిర మే కయిరతి దేసితవత్థుకో సారమ్భో అపరిక్కమనో’’తి. తేన భిక్ఖునా సామం వా గన్తబ్బం దూతో వా పాహేతబ్బో – ‘‘అనారమ్భో చ హోతు సపరిక్కమనో చా’’తి…పే… ‘‘అనారమ్భో హోతూ’’తి ‘‘సపరిక్కమనో హోతూ’’తి, అనాపత్తి.

౩౭౬. భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘విహారం మే కరోథా’’తి. సమాదిసతి చ – ‘‘దేసితవత్థుకో చ హోతు అనారమ్భో చ సపరిక్కమనో చా’’తి. తస్స విహారం కరోన్తి అదేసితవత్థుకం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం తిణ్ణం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం దుక్కటస్స.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘విహారం మే కరోథా’’తి. సమాదిసతి చ – ‘‘దేసితవత్థుకో చ హోతు అనారమ్భో చ సపరిక్కమనో చా’’తి. తస్స విహారం కరోన్తి దేసితవత్థుకం సారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి కారుకానం దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, అనాపత్తి.

౩౭౭. భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘విహారం మే కరోథా’’తి. తస్స విహారం కరోన్తి అదేసితవత్థుకం సారమ్భం అపరిక్కమనం. సో చే విప్పకతే ఆగచ్ఛతి, తేన భిక్ఖునా సో విహారో అఞ్ఞస్స వా దాతబ్బో భిన్దిత్వా వా పున కాతబ్బో. నో చే అఞ్ఞస్స వా దదేయ్య భిన్దిత్వా వా పున కారేయ్య, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

భిక్ఖు సమాదిసిత్వా పక్కమతి – ‘‘విహారం మే కరోథా’’తి. తస్స విహారం కరోన్తి దేసితవత్థుకం సారమ్భం అపరిక్కమనం. సో చే విప్పకతే ఆగచ్ఛతి, తేన భిక్ఖునా సో విహారో అఞ్ఞస్స వా దాతబ్బో భిన్దిత్వా వా పున కాతబ్బో. నో చే అఞ్ఞస్స వా దదేయ్య భిన్దిత్వా వా పున కారేయ్య, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే… సారమ్భం సపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం అపరిక్కమనం, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… అనారమ్భం సపరిక్కమనం, అనాపత్తి.

౩౭౮. అత్తనా విప్పకతం అత్తనా పరియోసాపేతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

అత్తనా విప్పకతం పరేహి పరియోసాపేతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పరేహి విప్పకతం అత్తనా పరియోసాపేతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పరేహి విప్పకతం పరేహి పరియోసాపేతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

౩౭౯. అనాపత్తి లేణే గుహాయ తిణకుటికాయ అఞ్ఞస్సత్థాయ వాసాగారం ఠపేత్వా సబ్బత్థ. అనాపత్తి ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

విహారకారసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం సత్తమం.

౮. దుట్ఠదోససిక్ఖాపదం

౩౮౦. [ఇదం వత్థు చూళవ. ౧౮౯] తేన సమయేన బుద్ధో భగవా రాజగహే విహరతి వేళువనే కలన్దకనివాపే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మతా దబ్బేన మల్లపుత్తేన జాతియా సత్తవస్సేన అరహత్తం సచ్ఛికతం హోతి. యం కిఞ్చి [యఞ్చ కిఞ్చి (సీ. క.)] సావకేన పత్తబ్బం సబ్బం తేన అనుప్పత్తం హోతి. నత్థి చస్స కిఞ్చి ఉత్తరి కరణీయం, కతస్స వా పతిచయో. అథ ఖో ఆయస్మతో దబ్బస్స మల్లపుత్తస్స రహోగతస్స పటిసల్లీనస్స ఏవం చేతసో పరివితక్కో ఉదపాది – ‘‘మయా ఖో జాతియా సత్తవస్సేన అరహత్తం సచ్ఛికతం. యం కిఞ్చి సావకేన పత్తబ్బం సబ్బం మయా అనుప్పత్తం. నత్థి చ మే కిఞ్చి ఉత్తరి కరణీయం, కతస్స వా పతిచయో. కిన్ను ఖో అహం సఙ్ఘస్స వేయ్యావచ్చం కరేయ్య’’న్తి?

అథ ఖో ఆయస్మతో దబ్బస్స మల్లపుత్తస్స ఏతదహోసి – ‘‘యంనూనాహం సఙ్ఘస్స సేనాసనఞ్చ పఞ్ఞపేయ్యం భత్తాని చ ఉద్దిసేయ్య’’న్తి. అథ ఖో ఆయస్మా దబ్బో మల్లపుత్తో సాయన్హసమయం పటిసల్లానా వుట్ఠితో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో ఆయస్మా దబ్బో మల్లపుత్తో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఇధ మయ్హం, భన్తే, రహోగతస్స పటిసల్లీనస్స ఏవం చేతసో పరివితక్కో ఉదపాది మయా ఖో జాతియా సత్తవస్సేన అరహత్తం సచ్ఛికతం, యం కిఞ్చి సావకేన పత్తబ్బం, సబ్బం మయా అనుపత్తం, నత్థి చ మే కిఞ్చి ఉత్తరి కరణీయం, కతస్స వా పతిచయో, కిం ను ఖో అహం సఙ్ఘస్స వేయ్యావచ్చం కరేయ్య’’న్తి. తస్స మయ్హం భన్తే, ఏతదహోసి యంనూనాహం ‘‘సఙ్ఘస్స సేనాసనఞ్చ పఞ్ఞపేయ్యం భత్తాని చ ఉద్దిసేయ్యన్తి. ఇచ్ఛామహం, భన్తే, సఙ్ఘస్స సేనాసనఞ్చ పఞ్ఞపేతుం భత్తాని చ ఉద్దిసితు’’న్తి. ‘‘సాధు సాధు, దబ్బ. తేన హి త్వం, దబ్బ, సఙ్ఘస్స సేనాసనఞ్చ పఞ్ఞపేహి భత్తాని చ ఉద్దిసా’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా దబ్బో మల్లపుత్తో భగవతో పచ్చస్సోసి. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘తేన హి, భిక్ఖవే, సఙ్ఘో దబ్బం మల్లపుత్తం సేనాసనపఞ్ఞాపకఞ్చ భత్తుద్దేసకఞ్చ సమ్మన్నతు. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, సమ్మన్నితబ్బో. పఠమం దబ్బో మల్లపుత్తో యాచితబ్బో. యాచిత్వా బ్యత్తేన భిక్ఖునా పటిబలేన సఙ్ఘో ఞాపేతబ్బో –

౩౮౧. ‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. యది సఙ్ఘస్స పత్తకల్లం సఙ్ఘో ఆయస్మన్తం దబ్బం మల్లపుత్తం సేనాసనపఞ్ఞాపకఞ్చ భత్తుద్దేసకఞ్చ సమ్మన్నేయ్య. ఏసా ఞత్తి.

‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. సఙ్ఘో ఆయస్మన్తం దబ్బం మల్లపుత్తం సేనాసనపఞ్ఞాపకఞ్చ భత్తుద్దేసకఞ్చ సమ్మన్నతి. యస్సాయస్మతో ఖమతి ఆయస్మతో దబ్బస్స మల్లపుత్తస్స సేనాసనపఞ్ఞాపకస్స చ భత్తుద్దేసకస్స చ సమ్ముతి, సో తుణ్హస్స; యస్స నక్ఖమతి, సో భాసేయ్య.

‘‘సమ్మతో సఙ్ఘేన ఆయస్మా దబ్బో మల్లపుత్తో సేనాసనపఞ్ఞాపకో చ భత్తుద్దేసకో చ. ఖమతి సఙ్ఘస్స, తస్మా తుణ్హీ, ఏవమేతం ధారయామీ’’తి.

౩౮౨. సమ్మతో చ పనాయస్మా దబ్బో మల్లపుత్తో సభాగానం భిక్ఖూనం ఏకజ్ఝం సేనాసనం పఞ్ఞపేతి. యే తే భిక్ఖూ సుత్తన్తికా తేసం ఏకజ్ఝం సేనాసనం పఞ్ఞపేతి – ‘‘తే అఞ్ఞమఞ్ఞం సుత్తన్తం సఙ్గాయిస్సన్తీ’’తి. యే తే భిక్ఖూ వినయధరా తేసం ఏకజ్ఝం సేనాసనం పఞ్ఞపేతి – ‘‘తే అఞ్ఞమఞ్ఞం వినయం వినిచ్ఛినిస్సన్తీ’’తి [వినిచ్ఛిస్సన్తీతి (క.)]. యే తే భిక్ఖూ ధమ్మకథికా తేసం ఏకజ్ఝం సేనాసనం పఞ్ఞపేతి – ‘‘తే అఞ్ఞమఞ్ఞం ధమ్మం సాకచ్ఛిస్సన్తీ’’తి. యే తే భిక్ఖూ ఝాయినో తేసం ఏకజ్ఝం సేనాసనం పఞ్ఞపేతి – ‘‘తే అఞ్ఞమఞ్ఞం న బ్యాబాధిస్సన్తీ’’తి [న బ్యాబాహిస్సన్తీతి (క.)]. యే తే భిక్ఖూ తిరచ్ఛానకథికా కాయదళ్హిబహులా [కాయదడ్ఢిబహులా (సీ.)] విహరన్తి తేసమ్పి ఏకజ్ఝం సేనాసనం పఞ్ఞపేతి – ‘‘ఇమాయపిమే ఆయస్మన్తో రతియా అచ్ఛిస్సన్తీ’’తి. యేపి తే భిక్ఖూ వికాలే ఆగచ్ఛన్తి తేసమ్పి తేజోధాతుం సమాపజ్జిత్వా తేనేవ ఆలోకేన సేనాసనం పఞ్ఞపేతి. అపిసు భిక్ఖూ సఞ్చిచ్చ వికాలే ఆగచ్ఛన్తి – ‘‘మయం ఆయస్మతో దబ్బస్స మల్లపుత్తస్స ఇద్ధిపాటిహారియం పస్సిస్సామా’’తి.

తే ఆయస్మన్తం దబ్బం మల్లపుత్తం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవం వదన్తి – ‘‘అమ్హాకం, ఆవుసో దబ్బ, సేనాసనం పఞ్ఞపేహీ’’తి. తే ఆయస్మా దబ్బో మల్లపుత్తో ఏవం వదేతి – ‘‘కత్థాయస్మన్తా ఇచ్ఛన్తి, కత్థ పఞ్ఞపేమీ’’తి? తే సఞ్చిచ్చ దూరే అపదిసన్తి – ‘‘అమ్హాకం, ఆవుసో దబ్బ, గిజ్ఝకూటే పబ్బతే సేనాసనం పఞ్ఞపేహి. అమ్హాకం, ఆవుసో, చోరపపాతే సేనాసనం పఞ్ఞపేహి. అమ్హాకం, ఆవుసో, ఇసిగిలిపస్సే కాళసిలాయం సేనాసనం పఞ్ఞపేహి. అమ్హాకం, ఆవుసో, వేభారపస్సే సత్తపణ్ణిగుహాయం సేనాసనం పఞ్ఞపేహి. అమ్హాకం, ఆవుసో, సీతవనే సప్పసోణ్డికపబ్భారే సేనాసనం పఞ్ఞపేహి. అమ్హాకం, ఆవుసో, గోతమకకన్దరాయం సేనాసనం పఞ్ఞపేహి. అమ్హాకం, ఆవుసో, తిన్దుకకన్దరాయం సేనాసనం పఞ్ఞపేహి. అమ్హాకం, ఆవుసో, తపోదకన్దరాయం సేనాసనం పఞ్ఞపేహి. అమ్హాకం, ఆవుసో, తపోదారామే సేనాసనం పఞ్ఞపేహి. అమ్హాకం, ఆవుసో, జీవకమ్బవనే సేనాసనం పఞ్ఞపేహి. అమ్హాకం, ఆవుసో, మద్దకుచ్ఛిస్మిం మిగదాయే సేనాసనం పఞ్ఞపేహీ’’తి.

తేసం ఆయస్మా దబ్బో మల్లపుత్తో తేజోధాతుం సమాపజ్జిత్వా అఙ్గులియా జలమానాయ పురతో పురతో గచ్ఛతి. తేపి తేనేవ ఆలోకేన ఆయస్మతో దబ్బస్స మల్లపుత్తస్స పిట్ఠితో పిట్ఠితో గచ్ఛన్తి. తేసం ఆయస్మా దబ్బో మల్లపుత్తో ఏవం సేనాసనం పఞ్ఞపేతి – ‘‘అయం మఞ్చో, ఇదం పీఠం, అయం భిసి, ఇదం బిమ్బోహనం, ఇదం వచ్చట్ఠానం, ఇదం పస్సావట్ఠానం, ఇదం పానీయం, ఇదం పరిభోజనీయం, అయం కత్తరదణ్డో, ఇదం సఙ్ఘస్స కతికసణ్ఠానం, ఇమం కాలం పవిసితబ్బం, ఇమం కాలం నిక్ఖమితబ్బ’’న్తి. తేసం ఆయస్మా దబ్బో మల్లపుత్తో ఏవం సేనాసనం పఞ్ఞపేత్వా పునదేవ వేళువనం పచ్చాగచ్ఛతి.

౩౮౩. తేన ఖో పన సమయేన మేత్తియభూమజకా [భుమ్మజకా (సీ. స్యా.)] భిక్ఖూ నవకా చేవ హోన్తి అప్పపుఞ్ఞా చ. యాని సఙ్ఘస్స లామకాని సేనాసనాని తాని తేసం పాపుణన్తి లామకాని చ భత్తాని. తేన ఖో పన సమయేన రాజగహే మనుస్సా ఇచ్ఛన్తి థేరానం భిక్ఖూనం అభిసఙ్ఖారికం పిణ్డపాతం దాతుం సప్పిమ్పి తేలమ్పి ఉత్తరిభఙ్గమ్పి. మేత్తియభూమజకానం పన భిక్ఖూనం పాకతికం దేన్తి యథారన్ధం కణాజకం బిలఙ్గదుతియం. తే పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతప్పటిక్కన్తా థేరే భిక్ఖూ పుచ్ఛన్తి – ‘‘తుమ్హాకం, ఆవుసో, భత్తగ్గే కిం అహోసి? తుమ్హాకం, ఆవుసో, భత్తగ్గే కిం అహోసీ’’తి? ఏకచ్చే థేరా ఏవం వదన్తి – ‘‘అమ్హాకం, ఆవుసో, సప్పి అహోసి తేలం అహోసి ఉత్తరిభఙ్గం అహోసీ’’తి. మేత్తియభూమజకా పన భిక్ఖూ ఏవం వదన్తి – ‘‘అమ్హాకం, ఆవుసో, న కిఞ్చి అహోసి, పాకతికం యథారన్ధం కణాజకం బిలఙ్గదుతియ’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన కల్యాణభత్తికో గహపతి సఙ్ఘస్స చతుక్కభత్తం దేతి నిచ్చభత్తం. సో భత్తగ్గే సపుత్తదారో ఉపతిట్ఠిత్వా పరివిసతి. అఞ్ఞే ఓదనేన పుచ్ఛన్తి, అఞ్ఞే సూపేన పుచ్ఛన్తి, అఞ్ఞే తేలేన పుచ్ఛన్తి, అఞ్ఞే ఉత్తరిభఙ్గేన పుచ్ఛన్తి. తేన ఖో పన సమయేన కల్యాణభత్తికస్స గహపతినో భత్తం స్వాతనాయ మేత్తియభూమజకానం భిక్ఖూనం ఉద్దిట్ఠం హోతి. అథ ఖో కల్యాణభత్తికో గహపతి ఆరామం అగమాసి కేనచిదేవ కరణీయేన. సో యేనాయస్మా దబ్బో మల్లపుత్తో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం దబ్బం మల్లపుత్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నం ఖో కల్యాణభత్తికం గహపతిం ఆయస్మా దబ్బో మల్లపుత్తో ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేసి సమాదపేసి సముత్తేజేసి సమ్పహంసేసి. అథ ఖో కల్యాణభత్తికో గహపతి ఆయస్మతా దబ్బేన మల్లపుత్తేన ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సితో సమాదపితో సముత్తేజితో సమ్పహంసితో ఆయస్మన్తం దబ్బం మల్లపుత్తం ఏతదవోచ – ‘‘కస్స, భన్తే, అమ్హాకం ఘరే స్వాతనాయ భత్తం ఉద్దిట్ఠ’’న్తి? ‘‘మేత్తియభూమజకానం ఖో, గహపతి, భిక్ఖూనం తుమ్హాకం ఘరే స్వాతనాయ భత్తం ఉద్దిట్ఠ’’న్తి. అథ ఖో కల్యాణభత్తికో గహపతి అనత్తమనో అహోసి – ‘‘కథఞ్హి నామ పాపభిక్ఖూ అమ్హాకం ఘరే భుఞ్జిస్సన్తీ’’తి! ఘరం గన్త్వా దాసిం ఆణాపేసి – ‘‘యే, జే, స్వే భత్తికా ఆగచ్ఛన్తి తే కోట్ఠకే ఆసనం పఞ్ఞపేత్వా కణాజకేన బిలఙ్గదుతియేన పరివిసా’’తి. ‘‘ఏవం అయ్యా’’తి ఖో సా దాసీ కల్యాణభత్తికస్స గహపతినో పచ్చస్సోసి.

అథ ఖో మేత్తియభూమజకా భిక్ఖూ – ‘‘హియ్యో ఖో, ఆవుసో, అమ్హాకం కల్యాణభత్తికస్స గహపతినో ఘరే భత్తం ఉద్దిట్ఠం, స్వే అమ్హే కల్యాణభత్తికో గహపతి సపుత్తదారో ఉపతిట్ఠిత్వా పరివిసిస్సతి; అఞ్ఞే ఓదనేన పుచ్ఛిస్సన్తి, అఞ్ఞే సూపేన పుచ్ఛిస్సన్తి, అఞ్ఞే తేలేన పుచ్ఛిస్సన్తి, అఞ్ఞే ఉత్తరిభఙ్గేన పుచ్ఛిస్సన్తీ’’తి. తే తేనేవ సోమనస్సేన న చిత్తరూపం రత్తియా సుపింసు. అథ ఖో మేత్తియభూమజకా భిక్ఖూ పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరం ఆదాయ యేన కల్యాణభత్తికస్స గహపతినో నివేసనం తేనుపసఙ్కమింసు. అద్దసా ఖో సా దాసీ మేత్తియభూమజకే భిక్ఖూ దూరతోవ ఆగచ్ఛన్తే. దిస్వాన కోట్ఠకే ఆసనం పఞ్ఞపేత్వా మేత్తియభూమజకే భిక్ఖూ ఏతదవోచ – ‘‘నిసీదథ, భన్తే’’తి. అథ ఖో మేత్తియభూమజకానం భిక్ఖూనం ఏతదహోసి – ‘‘నిస్సంసయం ఖో న తావ భత్తం సిద్ధం భవిస్సతి! యథా [యావ (సీ.)] మయం కోట్ఠకే నిసీదేయ్యామా’’తి [నిసీదాపీయేయ్యామాతి (సీ.), నిసీదాపీయామాతి (స్యా.)]. అథ ఖో సా దాసీ కణాజకేన బిలఙ్గదుతియేన ఉపగచ్ఛి – ‘‘భుఞ్జథ, భన్తే’’తి. ‘‘మయం ఖో, భగిని, నిచ్చభత్తికా’’తి. ‘‘జానామి అయ్యా నిచ్చభత్తికాత్థ. అపిచాహం హియ్యోవ గహపతినా ఆణత్తా – ‘యే, జే, స్వే భత్తికా ఆగచ్ఛన్తి తే కోట్ఠకే ఆసనం పఞ్ఞపేత్వా కణాజకేన బిలఙ్గదుతియేన పరివిసా’తి. భుఞ్జథ, భన్తే’’తి. అథ ఖో మేత్తియభూమజకా భిక్ఖూ – ‘‘హియ్యో ఖో, ఆవుసో, కల్యాణభత్తికో గహపతి ఆరామం అగమాసి దబ్బస్స మల్లపుత్తస్స సన్తికే. నిస్సంసయం ఖో మయం దబ్బేన మల్లపుత్తేన గహపతినో అన్తరే [సన్తికే (స్యా. కం. క.)] పరిభిన్నా’’తి. తే తేనేవ దోమనస్సేన న చిత్తరూపం భుఞ్జింసు. అథ ఖో మేత్తియభూమజకా భిక్ఖూ పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతప్పటిక్కన్తా ఆరామం గన్త్వా పత్తచీవరం పటిసామేత్వా బహారామకోట్ఠకే సఙ్ఘాటిపల్లత్థికాయ నిసీదింసు తుణ్హీభూతా మఙ్కుభూతా పత్తక్ఖన్ధా అధోముఖా పజ్ఝాయన్తా అప్పటిభానా.

అథ ఖో మేత్తియా భిక్ఖునీ యేన మేత్తియభూమజకా భిక్ఖూ తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా మేత్తియభూమజకే భిక్ఖూ ఏతదవోచ – ‘‘వన్దామి, అయ్యా’’తి. ఏవం వుత్తే మేత్తియభూమజకా భిక్ఖూ నాలపింసు. దుతియమ్పి ఖో…పే… తతియమ్పి ఖో మేత్తియా భిక్ఖునీ మేత్తియభూమజకే భిక్ఖూ ఏతదవోచ – ‘‘వన్దామి, అయ్యా’’తి. తతియమ్పి ఖో మేత్తియభూమజకా భిక్ఖూ నాలపింసు. ‘‘క్యాహం అయ్యానం అపరజ్ఝామి? కిస్స మం అయ్యా నాలపన్తీ’’తి? ‘‘తథా హి పన త్వం, భగిని, అమ్హే దబ్బేన మల్లపుత్తేన విహేఠీయమానే అజ్ఝుపేక్ఖసీ’’తి? ‘‘క్యాహం, అయ్యా, కరోమీ’’తి? ‘‘సచే ఖో త్వం, భగిని, ఇచ్ఛేయ్యాసి అజ్జేవ భగవా దబ్బం మల్లపుత్తం నాసాపేయ్యా’’తి. ‘‘క్యాహం, అయ్యా, కరోమి, కిం మయా సక్కా కాతు’’న్తి? ‘‘ఏహి త్వం, భగిని, యేన భగవా తేనుపసఙ్కమ; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం ఏవం వదేహి – ‘ఇదం, భన్తే, నచ్ఛన్నం నప్పతిరూపం. యాయం, భన్తే, దిసా అభయా అనీతికా అనుపద్దవా సాయం దిసా సభయా సఈతికా సఉపద్దవా. యతో నివాతం తతో సవాతం [పవాతం (సీ. స్యా.)]. ఉదకం మఞ్ఞే ఆదిత్తం. అయ్యేనమ్హి దబ్బేన మల్లపుత్తేన దూసితా’’’తి. ‘‘ఏవం, అయ్యా’’తి ఖో మేత్తియా భిక్ఖునీ మేత్తియభూమజకానం భిక్ఖూనం పటిస్సుత్వా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం అట్ఠాసి. ఏకమన్తం ఠితా ఖో మేత్తియా భిక్ఖునీ భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఇదం, భన్తే, నచ్ఛన్నం నప్పతిరూపం. యాయం, భన్తే, దిసా అభయా అనీతికా అనుపద్దవా సాయం దిసా సభయా సఈతికా సఉపద్దవా. యతో నివాతం తతో సవాతం. ఉదకం మఞ్ఞే ఆదిత్తం! అయ్యేనమ్హి దబ్బేన మల్లపుత్తేన దూసితా’’తి.

౩౮౪. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా ఆయస్మన్తం దబ్బం మల్లపుత్తం పటిపుచ్ఛి – ‘‘సరసి త్వం, దబ్బ, ఏవరూపం కత్తా యథాయం భిక్ఖునీ ఆహా’’తి? ‘‘యథా మం, భన్తే, భగవా జానాతీ’’తి. దుతియమ్పి ఖో భగవా…పే… తతియమ్పి ఖో భగవా ఆయస్మన్తం దబ్బం మల్లపుత్తం ఏతదవోచ – ‘‘సరసి త్వం, దబ్బ, ఏవరూపం కత్తా యథాయం భిక్ఖునీ ఆహా’’తి? ‘‘యథా మం, భన్తే, భగవా జానాతీ’’తి. ‘‘న ఖో, దబ్బ, దబ్బా ఏవం నిబ్బేఠేన్తి. సచే తయా కతం కతన్తి వదేహి, సచే తయా అకతం అకతన్తి వదేహీ’’తి. ‘‘యతో అహం, భన్తే, జాతో నాభిజానామి సుపినన్తేనపి మేథునం ధమ్మం పటిసేవితా, పగేవ జాగరో’’తి! అథ ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘తేన హి, భిక్ఖవే, మేత్తియం భిక్ఖునిం నాసేథ. ఇమే చ భిక్ఖూ అనుయుఞ్జథా’’తి. ఇదం వత్వా భగవా ఉట్ఠాయాసనా విహారం పావిసి.

అథ ఖో తే భిక్ఖూ మేత్తియం భిక్ఖునిం నాసేసుం. అథ ఖో మేత్తియభూమజకా భిక్ఖూ తే భిక్ఖూ ఏతదవోచుం – ‘‘మావుసో, మేత్తియం భిక్ఖునిం నాసేథ. న సా కిఞ్చి అపరజ్ఝతి. అమ్హేహి సా ఉస్సాహితా కుపితేహి అనత్తమనేహి చావనాధిప్పాయేహీ’’తి. ‘‘కిం పన తుమ్హే, ఆవుసో, ఆయస్మన్తం దబ్బం మల్లపుత్తం అమూలకేన పారాజికేన ధమ్మేన అనుద్ధంసేథా’’తి? ‘‘ఏవమావుసో’’తి. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ మేత్తియభూమజకా భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం దబ్బం మల్లపుత్తం అమూలకేన పారాజికేన ధమ్మేన అనుద్ధంసేస్సన్తీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ మేత్తియభూమజకే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర తుమ్హే, భిక్ఖవే, దబ్బం మల్లపుత్తం అమూలకేన పారాజికేన ధమ్మేన అనుద్ధంసేథా’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… ‘‘కథఞ్హి నామ తుమ్హే, మోఘపురిసా, దబ్బం మల్లపుత్తం అమూలకేన పారాజికేన ధమ్మేన అనుద్ధంసేస్సథ! నేతం, మోఘపురిసా, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౩౮౫. యో పన భిక్ఖు భిక్ఖుం దుట్ఠో దోసో అప్పతీతో అమూలకేన పారాజికేన ధమ్మేన అనుద్ధంసేయ్య – ‘అప్పేవ నామ నం ఇమమ్హా బ్రహ్మచరియా చావేయ్య’న్తి, తతో అపరేన సమయేన సమనుగ్గాహీయమానో వా అసమనుగ్గాహీయమానో వా అమూలకఞ్చేవ తం అధికరణం హోతి భిక్ఖు చ దోసం పతిట్ఠాతి, సఙ్ఘాదిసేసో’’తి.

౩౮౬. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

భిక్ఖున్తి అఞ్ఞం భిక్ఖుం.

దుట్ఠో దోసోతి కుపితో అనత్తమనో అనభిరద్ధో ఆహతచిత్తో ఖిలజాతో.

అప్పతీతోతి తేన చ కోపేన తేన చ దోసేన తాయ చ అనత్తమనతాయ తాయ చ అనభిరద్ధియా అప్పతీతో హోతి.

అమూలకం నామ అదిట్ఠం అసుతం అపరిసఙ్కితం.

పారాజికేన ధమ్మేనాతి చతున్నం అఞ్ఞతరేన.

అనుద్ధంసేయ్యాతి చోదేతి వా చోదాపేతి వా.

అప్పేవ నామ నం ఇమమ్హా బ్రహ్మచరియా చావేయ్యన్తి భిక్ఖుభావా చావేయ్యం, సమణధమ్మా చావేయ్యం, సీలక్ఖన్ధా చావేయ్యం, తపోగుణా చావేయ్యం.

తతో అపరేన సమయేనాతి యస్మిం ఖణే అనుద్ధంసితో హోతి తం ఖణం తం లయం తం ముహుత్తం వీతివత్తే.

సమనుగ్గాహీయమానోతి యేన వత్థునా అనుద్ధంసితో హోతి తస్మిం వత్థుస్మిం సమనుగ్గాహీయమానో.

అసమనుగ్గాహీయమానోతి న కేనచి వుచ్చమానో.

అధికరణం నామ చత్తారి అధికరణాని – వివాదాధికరణం, అనువాదాధికరణం, ఆపత్తాధికరణం, కిచ్చాధికరణం.

భిక్ఖు చ దోసం పతిట్ఠాతీతి తుచ్ఛకం మయా భణితం, ముసా మయా భణితం, అభూతం మయా భణితం, అజానన్తేన మయా భణితం.

సఙ్ఘాదిసేసోతి…పే… తేనపి వుచ్చతి సఙ్ఘాదిసేసోతి.

౩౮౭. అదిట్ఠస్స హోతి పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపజ్జన్తో. తఞ్చే చోదేతి – ‘‘దిట్ఠో మయా, పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి, అసక్యపుత్తియోసి, నత్థి తయా సద్ధిం ఉపోసథో వా పవారణా వా సఙ్ఘకమ్మం వా’’తి, ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

అసుతస్స హోతి – ‘‘పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నో’’తి. తఞ్చే చోదేతి – ‘‘సుతో మయా, పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి, అసక్యపుత్తియోసి, నత్థి తయా సద్ధిం ఉపోసథో వా పవారణా వా సఙ్ఘకమ్మం వా’’తి, ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

అపరిసఙ్కితస్స హోతి – ‘‘పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నో’’తి. తఞ్చే చోదేతి – ‘‘పరిసఙ్కితో మయా, పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి, అసక్యపుత్తియోసి, నత్థి తయా సద్ధిం ఉపోసథో వా పవారణా వా సఙ్ఘకమ్మం వా’’తి, ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

అదిట్ఠస్స హోతి పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపజ్జన్తో. తఞ్చే చోదేతి – ‘‘దిట్ఠో మయా సుతో చ, పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి’’…పే… ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

అదిట్ఠస్స హోతి పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపజ్జన్తో. తఞ్చే చోదేతి – ‘‘దిట్ఠో మయా పరిసఙ్కితో చ, పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి’’…పే… ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

అదిట్ఠస్స హోతి పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపజ్జన్తో. తఞ్చే చోదేతి – ‘‘దిట్ఠో మయా సుతో చ పరిసఙ్కితో చ, పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి’’…పే… ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

అసుతస్స హోతి – ‘‘పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నో’’తి. తఞ్చే చోదేతి – ‘‘సుతో మయా పరిసఙ్కితో చ…పే… సుతో మయా దిట్ఠో చ…పే… సుతో మయా పరిసఙ్కితో చ దిట్ఠో చ, పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి’’…పే… ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

అపరిసఙ్కితస్స హోతి – ‘‘పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నో’’తి. తఞ్చే చోదేతి – ‘‘పరిసఙ్కితో మయా దిట్ఠో చ…పే… పరిసఙ్కితో మయా సుతో చ…పే… పరిసఙ్కితో మయా దిట్ఠో చ సుతో చ, పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి’’…పే… ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దిట్ఠస్స హోతి పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపజ్జన్తో. తఞ్చే చోదేతి – ‘‘సుతో మయా పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి’’…పే… ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దిట్ఠస్స హోతి పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపజ్జన్తో. తఞ్చే చోదేతి – ‘‘పరిసఙ్కితో మయా, పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి’’…పే… ‘‘సుతో మయా పరిసఙ్కితో చ, పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి’’…పే… ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సుతస్స హోతి – ‘‘పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నో’’తి. తఞ్చే చోదేతి – ‘‘పరిసఙ్కితో మయా, పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి…పే… దిట్ఠో మయా, పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి…పే… పరిసఙ్కితో మయా దిట్ఠో చ, పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి’’…పే… ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పరిసఙ్కితస్స హోతి – ‘‘పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నో’’తి. తఞ్చే చోదేతి – ‘‘దిట్ఠో మయా, పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి…పే… సుతో మయా, పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి…పే… దిట్ఠో మయా సుతో చ, పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి, అసక్యపుత్తియోసి’’…పే… ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దిట్ఠస్స హోతి పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపజ్జన్తో. దిట్ఠే వేమతికో దిట్ఠం నో కప్పేతి దిట్ఠం నస్సరతి దిట్ఠం పముట్ఠో హోతి…పే… సుతే వేమతికో సుతం నో కప్పేతి సుతం నస్సరతి సుతం పముట్ఠో హోతి…పే… పరిసఙ్కితే వేమతికో పరిసఙ్కితం నో కప్పేతి పరిసఙ్కితం నస్సరతి పరిసఙ్కితం పముట్ఠో హోతి. తఞ్చే చోదేతి – ‘‘పరిసఙ్కితో మయా దిట్ఠో చ…పే… పరిసఙ్కితో మయా సుతో చ…పే… పరిసఙ్కితో మయా దిట్ఠో చ సుతో చ, పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి, అసక్యపుత్తియోసి, నత్థి తయా సద్ధిం ఉపోసథో వా పవారణా వా సఙ్ఘకమ్మం వా’’తి, ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

౩౮౮. అదిట్ఠస్స హోతి పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపజ్జన్తో. తఞ్చే చోదాపేతి – ‘‘దిట్ఠోసి, పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి, అసక్యపుత్తియోసి, నత్థి తయా సద్ధిం ఉపోసథో వా పవారణా వా సఙ్ఘకమ్మం వా’’తి, ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

అసుతస్స హోతి – ‘‘పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నో’’తి…పే… అపరిసఙ్కితస్స హోతి – ‘‘పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నో’’తి. తఞ్చే చోదాపేతి – ‘‘పరిసఙ్కితోసి, పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి’’…పే… ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

అదిట్ఠస్స హోతి పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపజ్జన్తో. తఞ్చే చోదాపేతి – ‘‘దిట్ఠోసి సుతోసి…పే… దిట్ఠోసి పరిసఙ్కితోసి…పే… దిట్ఠోసి సుతోసి పరిసఙ్కితోసి, పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి’’…పే… అసుతస్స హోతి – ‘‘పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నో’’తి…పే… అపరిసఙ్కితస్స హోతి – ‘‘పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నో’’తి. తఞ్చే చోదాపేతి – ‘‘పరిసఙ్కితోసి, దిట్ఠోసి…పే… పరిసఙ్కితోసి, సుతోసి…పే… పరిసఙ్కితోసి, దిట్ఠోసి, సుతోసి, పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి’’…పే… ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దిట్ఠస్స హోతి పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపజ్జన్తో. తఞ్చే చోదాపేతి – ‘‘సుతోసి’’…పే… తఞ్చే చోదాపేతి – ‘‘పరిసఙ్కితోసి’’…పే… తఞ్చే చోదాపేతి – ‘‘సుతోసి, పరిసఙ్కితోసి, పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి’’…పే… ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సుతస్స హోతి – ‘‘పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నో’’తి…పే… పరిసఙ్కితస్స హోతి – ‘‘పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నో’’తి. తఞ్చే ‘‘దిట్ఠోసి’’…పే… తఞ్చే చోదాపేతి – ‘‘సుతోసి’’…పే… తఞ్చే చోదాపేతి – ‘‘దిట్ఠోసి, సుతోసి, పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి’’…పే… ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దిట్ఠస్స హోతి పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపజ్జన్తో. దిట్ఠే వేమతికో దిట్ఠం నో కప్పేతి దిట్ఠం నస్సరతి దిట్ఠం పముట్ఠో హోతి…పే… సుతే వేమతికో సుతం నో కప్పేతి సుతం నస్సరతి సుతం పముట్ఠో హోతి…పే… పరిసఙ్కితే వేమతికో పరిసఙ్కితం నో కప్పేతి పరిసఙ్కితం నస్సరతి పరిసఙ్కితం పముట్ఠో హోతి. తఞ్చే చోదాపేతి – ‘‘పరిసఙ్కితోసి, దిట్ఠోసి’’…పే… పరిసఙ్కితం పముట్ఠో హోతి, తఞ్చే చోదాపేతి – ‘‘పరిసఙ్కితోసి సుతోసి’’…పే… పరిసఙ్కితం పముట్ఠో హోతి, తఞ్చే చోదాపేతి – ‘‘పరిసఙ్కితోసి, దిట్ఠోసి, సుతోసి, పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి, అసక్యపుత్తియోసి, నత్థి తయా సద్ధిం ఉపోసథో వా పవారణా వా సఙ్ఘకమ్మం వా’’తి, ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

౩౮౯. అసుద్ధే సుద్ధదిట్ఠి, సుద్ధే అసుద్ధదిట్ఠి, అసుద్ధే అసుద్ధదిట్ఠి, సుద్ధే సుద్ధదిట్ఠి.

అసుద్ధో హోతి పుగ్గలో అఞ్ఞతరం పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నో. తఞ్చే సుద్ధదిట్ఠి సమానో అనోకాసం కారాపేత్వా చావనాధిప్పాయో వదేతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స.

అసుద్ధో హోతి పుగ్గలో అఞ్ఞతరం పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నో. తఞ్చే సుద్ధదిట్ఠి సమానో ఓకాసం కారాపేత్వా చావనాధిప్పాయో వదేతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

అసుద్ధో హోతి పుగ్గలో అఞ్ఞతరం పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నో. తఞ్చే సుద్ధదిట్ఠి సమానో అనోకాసం కారాపేత్వా అక్కోసాధిప్పాయో వదేతి, ఆపత్తి ఓమసవాదేన దుక్కటస్స.

అసుద్ధో హోతి పుగ్గలో అఞ్ఞతరం పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నో. తఞ్చే సుద్ధదిట్ఠి సమానో ఓకాసం కారాపేత్వా అక్కోసాధిప్పాయో వదేతి, ఆపత్తి ఓమసవాదస్స.

సుద్ధో హోతి పుగ్గలో అఞ్ఞతరం పారాజికం ధమ్మం అనజ్ఝాపన్నో. తఞ్చే అసుద్ధదిట్ఠి సమానో అనోకాసం కారాపేత్వా చావనాధిప్పాయో వదేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

సుద్ధో హోతి పుగ్గలో అఞ్ఞతరం పారాజికం ధమ్మం అనజ్ఝాపన్నో. తఞ్చే అసుద్ధదిట్ఠి సమానో ఓకాసం కారాపేత్వా చావనాధిప్పాయో వదేతి, అనాపత్తి.

సుద్ధో హోతి పుగ్గలో అఞ్ఞతరం పారాజికం ధమ్మం అనజ్ఝాపన్నో. తఞ్చే అసుద్ధదిట్ఠి సమానో అనోకాసం కారాపేత్వా అక్కోసాధిప్పాయో వదేతి, ఆపత్తి ఓమసవాదేన దుక్కటస్స.

సుద్ధో హోతి పుగ్గలో అఞ్ఞతరం పారాజికం ధమ్మం అనజ్ఝాపన్నో. తఞ్చే అసుద్ధదిట్ఠి సమానో ఓకాసం కారాపేత్వా అక్కోసాధిప్పాయో వదేతి, ఆపత్తి ఓమసవాదస్స.

అసుద్ధో హోతి పుగ్గలో అఞ్ఞతరం పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నో. తఞ్చే అసుద్ధదిట్ఠి సమానో అనోకాసం కారాపేత్వా చావనాధిప్పాయో వదేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

అసుద్ధో హోతి పుగ్గలో అఞ్ఞతరం పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నో. తఞ్చే అసుద్ధదిట్ఠి సమానో ఓకాసం కారాపేత్వా చావనాధిప్పాయో వదేతి, అనాపత్తి.

అసుద్ధో హోతి పుగ్గలో అఞ్ఞతరం పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నో. తఞ్చే అసుద్ధదిట్ఠి సమానో అనోకాసం కారాపేత్వా అక్కోసాధిప్పాయో వదేతి, ఆపత్తి ఓమసవాదేన దుక్కటస్స.

అసుద్ధో హోతి పుగ్గలో అఞ్ఞతరం పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నో. తఞ్చే అసుద్ధదిట్ఠి సమానో ఓకాసం కారాపేత్వా అక్కోసాధిప్పాయో వదేతి, ఆపత్తి ఓమసవాదస్స.

సుద్ధో హోతి పుగ్గలో అఞ్ఞతరం పారాజికం ధమ్మం అనజ్ఝాపన్నో. తఞ్చే సుద్ధదిట్ఠి సమానో అనోకాసం కారాపేత్వా చావనాధిప్పాయో వదేతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స.

సుద్ధో హోతి పుగ్గలో అఞ్ఞతరం పారాజికం ధమ్మం అనజ్ఝాపన్నో. తఞ్చే సుద్ధదిట్ఠి సమానో ఓకాసం కారాపేత్వా చావనాధిప్పాయో వదేతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సుద్ధో హోతి పుగ్గలో అఞ్ఞతరం పారాజికం ధమ్మం అనజ్ఝాపన్నో. తఞ్చే సుద్ధదిట్ఠి సమానో అనోకాసం కారాపేత్వా అక్కోసాధిప్పాయో వదేతి, ఆపత్తి ఓమసవాదేన దుక్కటస్స.

సుద్ధో హోతి పుగ్గలో అఞ్ఞతరం పారాజికం ధమ్మం అనజ్ఝాపన్నో తఞ్చే సుద్ధదిట్ఠి సమానో ఓకాసం కారాపేత్వా అక్కోసాధిప్పాయో వదేతి, ఆపత్తి ఓమసవాదస్స.

౩౯౦. అనాపత్తి సుద్ధే అసుద్ధదిట్ఠిస్స, అసుద్ధే అసుద్ధదిట్ఠిస్స, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

దుట్ఠదోససిక్ఖాపదం నిట్ఠితం అట్ఠమం.

౯. దుతియదుట్ఠదోససిక్ఖాపదం

౩౯౧. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా రాజగహే విహరతి వేళువనే కలన్దకనివాపే. తేన ఖో పన సమయేన మేత్తియభూమజకా భిక్ఖూ గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తా అద్దసంసు ఛగలకం [ఛకలకం (స్యా.)] అజికాయ విప్పటిపజ్జన్తం. దిస్వాన ఏవమాహంసు – ‘‘హన్ద మయం, ఆవుసో, ఇమం ఛగలకం దబ్బం మల్లపుత్తం నామ కరోమ. ఇమం అజికం మేత్తియం నామ భిక్ఖునిం కరోమ. ఏవం మయం వోహరిస్సామ. పుబ్బే మయం, ఆవుసో, దబ్బం మల్లపుత్తం సుతేన అవోచుమ్హా. ఇదాని పన అమ్హేహి సామం దిట్ఠో మేత్తియాయ భిక్ఖునియా విప్పటిపజ్జన్తో’’తి. తే తం ఛగలకం దబ్బం మల్లపుత్తం నామ అకంసు. తం అజికం మేత్తియం నామ భిక్ఖునిం అకంసు. తే భిక్ఖూనం ఆరోచేసుం – ‘‘పుబ్బే మయం, ఆవుసో, దబ్బం మల్లపుత్తం సుతేన అవోచుమ్హా. ఇదాని పన అమ్హేహి సామం దిట్ఠో మేత్తియాయ భిక్ఖునియా విప్పటిపజ్జన్తో’’తి. భిక్ఖూ ఏవమాహంసు – ‘‘మావుసో, ఏవం అవచుత్థ. నాయస్మా దబ్బో మల్లపుత్తో ఏవం కరిస్సతీ’’తి.

అథ ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా ఆయస్మన్తం దబ్బం మల్లపుత్తం పటిపుచ్ఛి – ‘‘సరసి త్వం, దబ్బ, ఏవరూపం కత్తా యథయిమే భిక్ఖూ ఆహంసూ’’తి? ‘‘యథా మం, భన్తే, భగవా జానాతీ’’తి. దుతియమ్పి ఖో భగవా…పే… తతియమ్పి ఖో భగవా ఆయస్మన్తం దబ్బం మల్లపుత్తం ఏతదవోచ – ‘‘సరసి త్వం, దబ్బ, ఏవరూపం కత్తా యథయిమే భిక్ఖూ ఆహంసూ’’తి? ‘‘యథా మం, భన్తే, భగవా జానాతీ’’తి. ‘‘న ఖో, దబ్బ, దబ్బా ఏవం నిబ్బేఠేన్తి. సచే తయా కతం కతన్తి వదేహి, సచే తయా అకతం అకతన్తి వదేహీ’’తి. ‘‘యతో అహం, భన్తే, జాతో నాభిజానామి సుపినన్తేనపి మేథునధమ్మం పటిసేవితా, పగేవ జాగరో’’తి! అథ ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘తేన హి, భిక్ఖువే, ఇమే భిక్ఖూ అనుయుఞ్జథా’’తి. ఇదం వత్వా భగవా ఉట్ఠాయాసనా విహారం పావిసి.

అథ ఖో తే భిక్ఖూ మేత్తియభూమజకే భిక్ఖూ అనుయుఞ్జింసు. తే భిక్ఖూహి అనుయుఞ్జీయమానా భిక్ఖూనం ఏతమత్థం ఆరోచేసుం – ‘‘కిం పన తుమ్హే, ఆవుసో, ఆయస్మన్తం దబ్బం మల్లపుత్తం అఞ్ఞభాగియస్స అధికరణస్స కిఞ్చిదేసం లేసమత్తం ఉపాదాయ పారాజికేన ధమ్మేన అనుద్ధంసేథా’’తి? ‘‘ఏవమావుసో’’తి. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ మేత్తియభూమజకా భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం దబ్బం మల్లపుత్తం అఞ్ఞభాగియస్స అధికరణస్స కిఞ్చి దేసం లేసమత్తం ఉపాదాయ పారాజికేన ధమ్మేన అనుద్ధంసేస్సన్తీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ మేత్తియభూమజకే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర తుమ్హే, భిక్ఖవే, దబ్బం మల్లపుత్తం అఞ్ఞభాగియస్స అధికరణస్స కిఞ్చి దేసం లేసమత్తం ఉపాదాయ పారాజికేన ధమ్మేన అనుద్ధంసేథా’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… ‘‘కథఞ్హి నామ తుమ్హే, మోఘపురిసా, దబ్బం మల్లపుత్తం అఞ్ఞభాగియస్స అధికరణస్స కిఞ్చి దేసం లేసమత్తం ఉపాదాయ పారాజికేన ధమ్మేన అనుద్ధంసేస్సథ! నేతం, మోఘపురిసా, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౩౯౨. ‘‘యో పన భిక్ఖు భిక్ఖుం దుట్ఠో దోసో అప్పతీతో అఞ్ఞభాగియస్స అధికరణస్స కిఞ్చిదేసం లేసమత్తం ఉపాదాయ పారాజికేన ధమ్మేన అనుద్ధంసేయ్య – ‘అప్పేవ నామ నం ఇమమ్హా బ్రహ్మచరియా చావేయ్య’న్తి. తతో అపరేన సమయేన సమనుగ్గాహీయమానో వా అసమనుగ్గాహీయమానో వా అఞ్ఞభాగియఞ్చేవ తం అధికరణం హోతి కోచిదేసో లేసమత్తో ఉపాదిన్నో, భిక్ఖు చ దోసం పతిట్ఠాతి, సఙ్ఘాదిసేసో’’తి.

౩౯౩. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

భిక్ఖున్తి అఞ్ఞం భిక్ఖుం.

దుట్ఠో దోసోతి కుపితో అనత్తమనో అనభిరద్ధో ఆహతచిత్తో ఖిలజాతో.

అప్పతీతోతి తేన చ కోపేన, తేన చ దోసేన, తాయ చ అనత్తమనతాయ, తాయ చ అనభిరద్ధియా అప్పతీతో హోతి.

అఞ్ఞభాగియస్స అధికరణస్సాతి ఆపత్తఞ్ఞభాగియం వా హోతి అధికరణఞ్ఞభాగియం వా. కథం అధికరణం అధికరణస్స అఞ్ఞభాగియం? వివాదాధికరణం అనువాదాధికరణస్స ఆపత్తాధికరణస్స కిచ్చాధికరణస్స అఞ్ఞభాగియం. అనువాదాధికరణం ఆపత్తాధికరణస్స కిచ్చాధికరణస్స వివాదాధికరణస్స అఞ్ఞభాగియం. ఆపత్తాధికరణం కిచ్చాధికరణస్స వివాదాధికరణస్స అనువాదాధికరణస్స అఞ్ఞభాగియం. కిచ్చాధికరణం వివాదాధికరణస్స అనువాదాధికరణస్స ఆపత్తాధికరణస్స అఞ్ఞభాగియం. ఏవం అధికరణం అధికరణస్స అఞ్ఞభాగియం.

కథం అధికరణం అధికరణస్స తబ్భాగియం? వివాదాధికరణం వివాదాధికరణస్స తబ్భాగియం. అనువాదాధికరణం అనువాదాధికరణస్స తబ్భాగియం. ఆపత్తాధికరణం ఆపత్తాధికరణస్స సియా తబ్భాగియం సియా అఞ్ఞభాగియం.

కథం ఆపత్తాధికరణం ఆపత్తాధికరణస్స అఞ్ఞభాగియం? మేథునధమ్మపారాజికాపత్తి అదిన్నాదానపారాజికాపత్తియా మనుస్సవిగ్గహపారాజికాపత్తియా ఉత్తరిమనుస్సధమ్మపారాజికాపత్తియా అఞ్ఞభాగియా. అదిన్నాదానపారాజికాపత్తి మనుస్సవిగ్గహపారాజికాపత్తియా ఉత్తరిమనుస్సధమ్మపారాజికాపత్తియా మేథునధమ్మపారాజికాపత్తియా అఞ్ఞభాగియా. మనుస్సవిగ్గహపారాజికాపత్తి ఉత్తరిమనుస్సధమ్మపారాజికాపత్తియా మేథునధమ్మపారాజికాపత్తియా అదిన్నాదానపారాజికాపత్తియా అఞ్ఞభాగియా. ఉత్తరిమనుస్సధమ్మపారాజికాపత్తి మేథునధమ్మపారాజికాపత్తియా అదిన్నాదానపారాజికాపత్తియా మనుస్సవిగ్గహపారాజికాపత్తియా అఞ్ఞభాగియా. ఏవం ఆపత్తాధికరణం ఆపత్తాధికరణస్స అఞ్ఞభాగియం.

కథం ఆపత్తాధికరణం ఆపత్తాధికరణస్స తబ్భాగియం? మేథునధమ్మపారాజికాపత్తి మేథునధమ్మపారాజికాపత్తియా తబ్భాగియా. అదిన్నాదానపారాజికాపత్తి అదిన్నాదానపారాజికాపత్తియా తబ్భాగియా. మనుస్సవిగ్గహపారాజికాపత్తి మనుస్సవిగ్గహపారాజికాపత్తియా తబ్భాగియా. ఉత్తరిమనుస్సధమ్మపారాజికాపత్తి ఉత్తరిమనుస్సధమ్మపారాజికాపత్తియా తబ్భాగియా. ఏవం ఆపత్తాధికరణం ఆపత్తాధికరణస్స తబ్భాగియం.

కిచ్చాధికరణం కిచ్చాధికరణస్స తబ్భాగియం. ఏవం అధికరణం అధికరణస్స తబ్భాగియం.

౩౯౪. కిఞ్చి దేసం లేసమత్తం ఉపాదాయాతి లేసో నామ దస లేసా – జాతిలేసో, నామలేసో, గోత్తలేసో, లిఙ్గలేసో, ఆపత్తిలేసో, పత్తలేసో, చీవరలేసో, ఉపజ్ఝాయలేసో, ఆచరియలేసో, సేనాసనలేసో.

౩౯౫. జాతిలేసో నామ ఖత్తియో దిట్ఠో హోతి పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపజ్జన్తో. అఞ్ఞం ఖత్తియం పస్సిత్వా చోదేతి – ‘‘ఖత్తియో మయా దిట్ఠో [ఏత్థ ‘‘పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపజ్జన్తో’’తి పాఠో ఊనో మఞ్ఞే, అట్ఠకథాయం హి ‘‘ఖత్తియో మయా దిట్ఠో పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపజ్జన్తో’’తి దిస్సతి]. పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి, అసక్యపుత్తియోసి, నత్థి తయా సద్ధిం ఉపోసథో వా పవారణా వా సఙ్ఘకమ్మం వా’’తి, ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

బ్రాహ్మణో దిట్ఠో హోతి…పే… వేస్సో దిట్ఠో హోతి…పే… సుద్దో దిట్ఠో హోతి పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపజ్జన్తో. అఞ్ఞం సుద్దం పస్సిత్వా చోదేతి – ‘‘సుద్దో మయా దిట్ఠో. పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి, అసక్యపుత్తియోసి’’…పే… ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

౩౯౬. నామలేసో నామ బుద్ధరక్ఖితో దిట్ఠో హోతి…పే… ధమ్మరక్ఖితో దిట్ఠో హోతి…పే… సఙ్ఘరక్ఖితో దిట్ఠో హోతి పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపజ్జన్తో. అఞ్ఞం సఙ్ఘరక్ఖితం పస్సిత్వా చోదేతి – ‘‘సఙ్ఘరక్ఖితో మయా దిట్ఠో. పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి, అసక్యపుత్తియోసి’’…పే… ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

౩౯౭. గోత్తలేసో నామ గోతమో దిట్ఠో హోతి…పే… మోగ్గల్లానో దిట్ఠో హోతి…పే… కచ్చాయనో దిట్ఠో హోతి…పే… వాసిట్ఠో దిట్ఠో హోతి పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపజ్జన్తో. అఞ్ఞం వాసిట్ఠం పస్సిత్వా చోదేతి – ‘‘వాసిట్ఠో మయా దిట్ఠో. పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి, అసక్యపుత్తియోసి’’…పే… ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

౩౯౮. లిఙ్గలేసో నామ దీఘో దిట్ఠో హోతి…పే… రస్సో దిట్ఠో హోతి…పే… కణ్హో దిట్ఠో హోతి…పే… ఓదాతో దిట్ఠో హోతి పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపజ్జన్తో. అఞ్ఞం ఓదాతం పస్సిత్వా చోదేతి – ‘‘ఓదాతో మయా దిట్ఠో. పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి, అసక్యపుత్తియోసి’’…పే… ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

౩౯౯. ఆపత్తిలేసో నామ లహుకం ఆపత్తిం ఆపజ్జన్తో దిట్ఠో హోతి. తఞ్చే పారాజికేన చోదేతి – ‘‘అస్సమణోసి, అసక్యపుత్తియోసి…పే… ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

౪౦౦. పత్తలేసో నామ లోహపత్తధరో దిట్ఠో హోతి…పే… సాటకపత్తధరో దిట్ఠో హోతి…పే… సుమ్భకపత్తధరో దిట్ఠో హోతి పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపజ్జన్తో. అఞ్ఞం సుమ్భకపత్తధరం పస్సిత్వా చోదేతి – ‘‘సుమ్భకపత్తధరో మయా దిట్ఠో. పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి, అసక్యపుత్తియోసి’’…పే… ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

౪౦౧. చీవరలేసో నామ పంసుకూలికో దిట్ఠో హోతి…పే… గహపతిచీవరధరో దిట్ఠో హోతి పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపజ్జన్తో. అఞ్ఞం గహపతిచీవరధరం పస్సిత్వా చోదేతి – ‘‘గహపతిచీవరధరో మయా దిట్ఠో. పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి, అసక్యపుత్తియోసి’’…పే… ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

౪౦౨. ఉపజ్ఝాయలేసో నామ ఇత్థన్నామస్స సద్ధివిహారికో దిట్ఠో హోతి పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపజ్జన్తో. అఞ్ఞం ఇత్థన్నామస్స సద్ధివిహారికం పస్సిత్వా చోదేతి – ‘‘ఇత్థన్నామస్స సద్ధివిహారికో మయా దిట్ఠో. పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి, అసక్యపుత్తియోసి’’…పే… ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

౪౦౩. ఆచరియలేసో నామ ఇత్థన్నామస్స అన్తేవాసికో దిట్ఠో హోతి పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపజ్జన్తో. అఞ్ఞం ఇత్థన్నామస్స అన్తేవాసికం పస్సిత్వా చోదేతి – ‘‘ఇత్థన్నామస్స అన్తేవాసికో మయా దిట్ఠో. పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి, అసక్యపుత్తియోసి’’…పే… ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

౪౦౪. సేనాసనలేసో నామ ఇత్థన్నామసేనాసనవాసికో దిట్ఠో హోతి పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపజ్జన్తో. అఞ్ఞం ఇత్థన్నామసేనాసనవాసికం పస్సిత్వా చోదేతి – ‘‘ఇత్థన్నామసేనాసనవాసికో మయా దిట్ఠో. పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నోసి, అస్సమణోసి, అసక్యపుత్తియోసి, నత్థి తయా సద్ధిం ఉపోసథో వా పవారణా వా సఙ్ఘకమ్మం వా’’తి, ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

౪౦౫. పారాజికేన ధమ్మేనాతి చతున్నం అఞ్ఞతరేన.

అనుద్ధంసేయ్యాతి చోదేతి వా చోదాపేతి వా.

అప్పేవ నామ నం ఇమమ్హా బ్రహ్మచరియాచావేయ్యన్తి భిక్ఖుభావా చావేయ్యం, సమణధమ్మా చావేయ్యం, సీలక్ఖన్ధా చావేయ్యం, తపోగుణా చావేయ్యం.

తతో అపరేన సమయేనాతి యస్మిం ఖణే అనుద్ధంసితో హోతి, తం ఖణం తం లయం తం ముహుత్తం వీతివత్తే.

సమనుగ్గాహీయమానోతి యేన వత్థునా అనుద్ధంసితో హోతి తస్మిం వత్థుస్మిం సమనుగ్గాహీయమానో.

అసమనుగ్గాహీయమానోతి న కేనచి వుచ్చమానో.

అధికరణం నామ చత్తారి అధికరణాని – వివాదాధికరణం, అనువాదాధికరణం, ఆపత్తాధికరణం, కిచ్చాధికరణం.

కోచి దేసో లేసమత్తో ఉపాదిన్నోతి తేసం దసన్నం లేసానం అఞ్ఞతరో లేసో ఉపాదిన్నో హోతి.

భిక్ఖు చ దోసం పతిట్ఠాతీతి తుచ్ఛకం మయా భణితం, ముసా మయా భణితం, అభూతం మయా భణితం, అజానన్తేన మయా భణితం.

సఙ్ఘాదిసేసోతి …పే… తేనపి వుచ్చతి సఙ్ఘాదిసేసోతి.

౪౦౬. భిక్ఖు సఙ్ఘాదిసేసం అజ్ఝాపజ్జన్తో దిట్ఠో హోతి, సఙ్ఘాదిసేసే సఙ్ఘాదిసేసదిట్ఠి హోతి. తఞ్చే పారాజికేన చోదేతి – ‘‘అస్సమణోసి, అసక్యపుత్తియోసి, నత్థి తయా సద్ధిం ఉపోసథో వా పవారణా వా సఙ్ఘకమ్మం వా’’తి, ఏవమ్పి ఆపత్తఞ్ఞభాగియం హోతి లేసో చ ఉపాదిన్నో, ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

భిక్ఖు సఙ్ఘాదిసేసం అజ్ఝాపజ్జన్తో దిట్ఠో హోతి, సఙ్ఘాదిసేసే థుల్లచ్చయదిట్ఠి హోతి…పే… పాచిత్తియదిట్ఠి హోతి… పాటిదేసనీయదిట్ఠి హోతి… దుక్కటదిట్ఠి హోతి… దుబ్భాసితదిట్ఠి హోతి. తఞ్చే పారాజికేన చోదేతి – ‘‘అస్సమణోసి’’…పే… ఏవమ్పి ఆపత్తఞ్ఞభాగియం హోతి లేసో చ ఉపాదిన్నో, ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

భిక్ఖు థుల్లచ్చయం అజ్ఝాపజ్జన్తో దిట్ఠో హోతి థుల్లచ్చయే థుల్లచ్చయదిట్ఠి హోతి…పే… థుల్లచ్చయే పాచిత్తియదిట్ఠి హోతి… పాటిదేసనీయదిట్ఠి హోతి… దుక్కటదిట్ఠి హోతి… దుబ్భాసితదిట్ఠి హోతి… సఙ్ఘాదిసేసదిట్ఠి హోతి. తఞ్చే పారాజికేన చోదేతి – ‘‘అస్సమణోసి’’ …పే… ఏవమ్పి ఆపత్తఞ్ఞభాగియం హోతి లేసో చ ఉపాదిన్నో, ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

భిక్ఖు పాచిత్తియం…పే… పాటిదేసనీయం… దుక్కటం… దుబ్భాసితం అజ్ఝాపజ్జన్తో దిట్ఠో హోతి, దుబ్భాసితే దుబ్భాసితదిట్ఠి హోతి…పే… దుబ్భాసితే సఙ్ఘాదిసేసదిట్ఠి హోతి… థుల్లచ్చయదిట్ఠి హోతి… పాచిత్తియదిట్ఠి హోతి… పాటిదేసనీయదిట్ఠి హోతి… దుక్కటదిట్ఠి హోతి. తఞ్చే పారాజికేన చోదేతి – ‘‘అస్సమణోసి, అసక్యపుత్తియోసి, నత్థి తయా సద్ధిం ఉపోసథో వా పవారణా వా సఙ్ఘకమ్మం వా’’తి, ఏవమ్పి ఆపత్తఞ్ఞభాగియం హోతి లేసో చ ఉపాదిన్నో, ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకేకం మూలం కాతున చక్కం బన్ధితబ్బం.

౪౦౭. భిక్ఖు సఙ్ఘాదిసేసం అజ్ఝాపజ్జన్తో దిట్ఠో హోతి సఙ్ఘాదిసేసే సఙ్ఘాదిసేసదిట్ఠి హోతి. తఞ్చే పారాజికేన చోదాపేతి – ‘‘అస్సమణోసి’’…పే… ఏవమ్పి ఆపత్తఞ్ఞభాగియం హోతి లేసో చ ఉపాదిన్నో, ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

భిక్ఖు సఙ్ఘాదిసేసం అజ్ఝాపజ్జన్తో దిట్ఠో హోతి, సఙ్ఘాదిసేసే థుల్లచ్చయదిట్ఠి హోతి…పే… పాచిత్తియదిట్ఠి హోతి… పాటిదేసనీయదిట్ఠి హోతి… దుక్కటదిట్ఠి హోతి… దుబ్భాసితదిట్ఠి హోతి. తఞ్చే పారాజికేన చోదాపేతి – ‘‘అస్సమణోసి’’…పే… ఏవమ్పి ఆపత్తఞ్ఞభాగియం హోతి లేసో చ ఉపాదిన్నో, ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

భిక్ఖు థుల్లచ్చయం అజ్ఝాపజ్జన్తో దిట్ఠో హోతి థుల్లచ్చయే థుల్లచ్చయదిట్ఠి హోతి…పే… థుల్లచ్చయే పాచిత్తియదిట్ఠి హోతి… పాటిదేసనీయదిట్ఠి హోతి… దుక్కటదిట్ఠి హోతి… దుబ్భాసితదిట్ఠి హోతి… సఙ్ఘాదిసేసదిట్ఠి హోతి. తఞ్చే పారాజికేన చోదాపేతి – ‘‘అస్సమణోసి’’…పే… ఏవమ్పి ఆపత్తఞ్ఞభాగియం హోతి లేసో చ ఉపాదిన్నో, ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

భిక్ఖు పాచిత్తియం…పే… పాటిదేసనీయం… దుక్కటం… దుబ్భాసితం అజ్ఝాపజ్జన్తో దిట్ఠో హోతి దుబ్భాసితే దుబ్భాసితదిట్ఠి హోతి…పే… దుబ్భాసితే సఙ్ఘాదిసేసదిట్ఠి హోతి… థుల్లచ్చయదిట్ఠి హోతి… పాచిత్తియదిట్ఠి హోతి… పాటిదేసనీయదిట్ఠి హోతి… దుక్కటదిట్ఠి హోతి. తఞ్చే పారాజికేన చోదాపేతి – ‘‘అస్సమణోసి, అసక్యపుత్తియోసి, నత్థి తయా సద్ధిం ఉపోసథో వా పవారణా వా సఙ్ఘకమ్మం వా’’తి, ఏవమ్పి ఆపత్తఞ్ఞభాగియం హోతి లేసో చ ఉపాదిన్నో, ఆపత్తి వాచాయ, వాచాయ సఙ్ఘాదిసేసస్స.

౪౦౮. అనాపత్తి తథాసఞ్ఞీ చోదేతి వా చోదాపేతి వా, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

దుతియదుట్ఠదోససిక్ఖాపదం నిట్ఠితం నవమం.

౧౦. సఙ్ఘభేదసిక్ఖాపదం

౪౦౯. [ఇదం వత్థు చూళవ. ౩౪౩] తేన సమయేన బుద్ధో భగవా రాజగహే విహరతి వేళువనే కలన్దకనివాపే. అథ ఖో దేవదత్తో యేన కోకాలికో కటమోదకతిస్సకో [కటమోరకతిస్సకో (సీ. స్యా.)] ఖణ్డదేవియా పుత్తో సముద్దదత్తో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా కోకాలికం కటమోదకతిస్సకం ఖణ్డదేవియా పుత్తం సముద్దదత్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఏథ మయం, ఆవుసో, సమణస్స గోతమస్స సఙ్ఘభేదం కరిస్సామ చక్కభేద’’న్తి. ఏవం వుత్తే కోకాలికో దేవదత్తం ఏతదవోచ – ‘‘సమణో ఖో, ఆవుసో, గోతమో మహిద్ధికో మహానుభావో. కథం మయం సమణస్స గోతమస్స సఙ్ఘభేదం కరిస్సామ చక్కభేద’’న్తి? ‘‘ఏథ మయం, ఆవుసో, సమణం గోతమం ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్చ వత్థూని యాచిస్సామ – ‘భగవా, భన్తే, అనేకపరియాయేన అప్పిచ్ఛస్స సన్తుట్ఠస్స సల్లేఖస్స ధుతస్స పాసాదికస్స అపచయస్స వీరియారమ్భస్స [వీరియారబ్భస్స (క.)] వణ్ణవాదీ. ఇమాని, భన్తే, పఞ్చ వత్థూని అనేకపరియాయేన అప్పిచ్ఛతాయ సన్తుట్ఠియా సల్లేఖాయ ధుతతాయ పాసాదికతాయ అపచయాయ వీరియారమ్భాయ సంవత్తన్తి. సాధు, భన్తే, భిక్ఖూ యావజీవం ఆరఞ్ఞికా అస్సు; యో గామన్తం ఓసరేయ్య, వజ్జం నం ఫుసేయ్య. యావజీవం పిణ్డపాతికా అస్సు; యో నిమన్తనం సాదియేయ్య, వజ్జం నం ఫుసేయ్య. యావజీవం పంసుకూలికా అస్సు; యో గహపతిచీవరం సాదియేయ్య, వజ్జం నం ఫుసేయ్య. యావజీవం రుక్ఖమూలికా అస్సు; యో ఛన్నం ఉపగచ్ఛేయ్య, వజ్జం నం ఫుసేయ్య. యావజీవం మచ్ఛమంసం న ఖాదేయ్యుం; యో మచ్ఛమంసం ఖాదేయ్య, వజ్జం నం ఫుసేయ్యా’తి. ఇమాని సమణో గోతమో నానుజానిస్సతి. తే మయం ఇమేహి పఞ్చహి వత్థూహి జనం సఞ్ఞాపేస్సామాతి. సక్కా ఖో, ఆవుసో, ఇమేహి పఞ్చహి వత్థూహి సమణస్స గోతమస్స సఙ్ఘభేదో కాతుం చక్కభేదో. లూఖపసన్నా హి, ఆవుసో, మనుస్సా’’తి.

అథ ఖో దేవదత్తో సపరిసో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో దేవదత్తో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘భగవా, భన్తే, అనేకపరియాయేన అప్పిచ్ఛస్స…పే… వీరియారమ్భస్స వణ్ణవాదీ. ఇమాని, భన్తే, పఞ్చ వత్థూని అనేకపరియాయేన అప్పిచ్ఛతాయ…పే… వీరియారమ్భాయ సంవత్తన్తి. సాధు, భన్తే, భిక్ఖూ యావజీవం ఆరఞ్ఞికా అస్సు; యో గామన్తం ఓసరేయ్య వజ్జం నం ఫుసేయ్య…పే… యావజీవం మచ్ఛమంసం న ఖాదేయ్యుం, యో మచ్ఛమంసం ఖాదేయ్య వజ్జం నం ఫుసేయ్యా’’తి. ‘‘అలం, దేవదత్త, యో ఇచ్ఛతి ఆరఞ్ఞికో హోతు, యో ఇచ్ఛతి గామన్తే విహరతు; యో ఇచ్ఛతి పిణ్డపాతికో హోతు, యో ఇచ్ఛతి నిమన్తనం సాదియతు; యో ఇచ్ఛతి పంసుకూలికో హోతు, యో ఇచ్ఛతి గహపతిచీవరం సాదియతు. అట్ఠమాసే ఖో మయా, దేవదత్త, రుక్ఖమూలసేనాసనం అనుఞ్ఞాతం, తికోటిపరిసుద్ధం మచ్ఛమంసం – అదిట్ఠం అసుతం అపరిసఙ్కిత’’న్తి. అథ ఖో దేవదత్తో – ‘‘న భగవా ఇమాని పఞ్చ వత్థూని అనుజానాతీ’’తి హట్ఠో ఉదగ్గో సపరిసో ఉట్ఠాయాసనా భగవన్తం అభివాదేత్వా పదక్ఖిణం కత్వా పక్కామి.

౪౧౦. అథ ఖో దేవదత్తో సపరిసో రాజగహం పవిసిత్వా పఞ్చహి వత్థూహి జనం సఞ్ఞాపేసి – ‘‘మయం, ఆవుసో, సమణం గోతమం ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్చ వత్థూని యాచిమ్హా – ‘భగవా, భన్తే, అనేకపరియాయేన అప్పిచ్ఛస్స సన్తుట్ఠస్స సల్లేఖస్స ధుతస్స పాసాదికస్స అపచయస్స వీరియారమ్భస్స వణ్ణవాదీ. ఇమాని, భన్తే, పఞ్చ వత్థూని అనేకపరియాయేన అప్పిచ్ఛతాయ సన్తుట్ఠియా సల్లేఖాయ ధుతతాయ పాసాదికతాయ అపచయాయ వీరియారమ్భాయ సంవత్తన్తి. సాధు, భన్తే, భిక్ఖూ యావజీవం ఆరఞ్ఞికా అస్సు; యో గామన్తం ఓసరేయ్య, వజ్జం నం ఫుసేయ్య. యావజీవం పిణ్డపాతికా అస్సు; యో నిమన్తనం సాదియేయ్య, వజ్జం నం ఫుసేయ్య. యావజీవం పంసుకూలికా అస్సు; యో గహపతిచీవరం సాదియేయ్య, వజ్జం నం ఫుసేయ్య. యావజీవం రుక్ఖమూలికా అస్సు; యో ఛన్నం ఉపగచ్ఛేయ్య, వజ్జం నం ఫుసేయ్య. యావజీవం మచ్ఛమంసం న ఖాదేయ్యుం; యో మచ్ఛమంసం ఖాదేయ్య, వజ్జం నం ఫుసేయ్యా’తి. ఇమాని సమణో గోతమో నానుజానాతి. తే మయం ఇమేహి పఞ్చహి వత్థూహి సమాదాయ వత్తామా’’తి. తత్థ యే తే మనుస్సా అస్సద్ధా అప్పసన్నా దుబ్బుద్ధినో తే ఏవమాహంసు – ‘‘ఇమే ఖో సమణా సక్యపుత్తియా ధుతా సల్లేఖవుత్తినో, సమణో పన గోతమో బాహుల్లికో బాహుల్లాయ చేతేతీ’’తి. యే పన తే మనుస్సా సద్ధా పసన్నా పణ్డితా బ్యత్తా బుద్ధిమన్తో తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ దేవదత్తో భగవతో సఙ్ఘభేదాయ పరక్కమిస్సతి చక్కభేదాయా’’తి! అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తేసం మనుస్సానం ఉజ్ఝాయన్తానం ఖియ్యన్తానం విపాచేన్తానం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ దేవదత్తో సఙ్ఘభేదాయ పరక్కమిస్సతి చక్కభేదాయా’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ దేవదత్తం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర త్వం, దేవదత్త, సఙ్ఘభేదాయ పరక్కమసి చక్కభేదాయా’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… ‘‘కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, సఙ్ఘభేదాయ పరక్కమిస్ససి చక్కభేదాయ! నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౪౧౧. ‘‘యో పన భిక్ఖు సమగ్గస్స సఙ్ఘస్స భేదాయ పరక్కమేయ్య, భేదనసంవత్తనికం వా అధికరణం సమాదాయ పగ్గయ్హ తిట్ఠేయ్య, సో భిక్ఖు భిక్ఖూహి ఏవమస్స వచనీయో – ‘మాయస్మా సమగ్గస్స సఙ్ఘస్స భేదాయ పరక్కమి, భేదనసంవత్తనికం వా అధికరణం సమాదాయ పగ్గయ్హ అట్ఠాసి. సమేతాయస్మా సఙ్ఘేన. సమగ్గో హి సఙ్ఘో సమ్మోదమానో అవివదమానో ఏకుద్దేసో ఫాసు విహరతీ’తి. ఏవఞ్చ సో భిక్ఖు భిక్ఖూహి వుచ్చమానో తథేవ పగ్గణ్హేయ్య , సో భిక్ఖు భిక్ఖూహి యావతతియం సమనుభాసితబ్బో తస్స పటినిస్సగ్గాయ. యావతతియఞ్చే సమనుభాసియమానో తం పటినిస్సజ్జేయ్య, ఇచ్చేతం కుసలం; నో చే పటినిస్సజ్జేయ్య, సఙ్ఘాదిసేసో’’తి.

౪౧౨. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

సమగ్గో నామ సఙ్ఘో సమానసంవాసకో సమానసీమాయం ఠితో.

భేదాయ పరక్కమేయ్యాతి – ‘‘కథం ఇమే నానా అస్సు, వినా అస్సు, వగ్గా అస్సూ’’తి పక్ఖం పరియేసతి, గణం బన్ధతి.

భేదనసంవత్తనికం వా అధికరణన్తి అట్ఠారసభేదకరవత్థూని.

సమాదాయాతి ఆదాయ.

పగ్గయ్హాతి దీపేయ్య.

తిట్ఠేయ్యాతి న పటినిస్సజ్జేయ్య.

సో భిక్ఖూతి యో సో సఙ్ఘభేదకో భిక్ఖు.

భిక్ఖూహీతి అఞ్ఞేహి భిక్ఖూహి.

యే పస్సన్తి, యే సుణన్తి, తేహి వత్తబ్బో – ‘‘మాయస్మా సమగ్గస్స సఙ్ఘస్స భేదాయ పరక్కమి, భేదనసంవత్తనికం వా అధికరణం సమాదాయ పగ్గయ్హ అట్ఠాసి. సమేతాయస్మా సఙ్ఘేన. సమగ్గో హి సఙ్ఘో సమ్మోదమానో అవివదమానో ఏకుద్దేసో ఫాసు విహరతీ’’తి. దుతియమ్పి వత్తబ్బో. తతియమ్పి వత్తబ్బో. సచే పటినిస్సజ్జతి, ఇచ్చేతం కుసలం; నో చే పటినిస్సజ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సుత్వా న వదన్తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో భిక్ఖు సఙ్ఘమజ్ఝమ్పి ఆకడ్ఢిత్వా వత్తబ్బో – ‘‘మాయస్మా సమగ్గస్స సఙ్ఘస్స భేదాయ పరక్కమి, భేదనసంవత్తనికం వా అధికరణం సమాదాయ పగ్గయ్హ అట్ఠాసి. సమేతాయస్మా సఙ్ఘేన. సమగ్గో హి సఙ్ఘో సమ్మోదమానో అవివదమానో ఏకుద్దేసో ఫాసు విహరతీ’’తి. దుతియమ్పి వత్తబ్బో. తతియమ్పి వత్తబ్బో. సచే పటినిస్సజ్జతి, ఇచ్చేతం కుసలం; నో చే పటినిస్సజ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో భిక్ఖు సమనుభాసితబ్బో – ‘‘ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, సమనుభాసితబ్బో. బ్యత్తేన భిక్ఖునా పటిబలేన సఙ్ఘో ఞాపేతబ్బో –

౪౧౩. ‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. అయం ఇత్థన్నామో భిక్ఖు సమగ్గస్స సఙ్ఘస్స భేదాయ పరక్కమతి. సో తం వత్థుం న పటినిస్సజ్జతి. యది సఙ్ఘస్స పత్తకల్లం, సఙ్ఘో ఇత్థన్నామం భిక్ఖుం సమనుభాసేయ్య తస్స వత్థుస్స పటినిస్సగ్గాయ. ఏసా ఞత్తి.

‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. అయం ఇత్థన్నామో భిక్ఖు సమగ్గస్స సఙ్ఘస్స భేదాయ పరక్కమతి. సో తం వత్థుం న పటినిస్సజ్జతి. సఙ్ఘో ఇత్థన్నామం భిక్ఖుం సమనుభాసతి తస్స వత్థుస్స పటినిస్సగ్గాయ. యస్సాయస్మతో ఖమతి ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో సమనుభాసనా తస్స వత్థుస్స పటినిస్సగ్గాయ, సో తుణ్హస్స; యస్స నక్ఖమతి, సో భాసేయ్య.

‘‘దుతియమ్పి ఏతమత్థం వదామి…పే… తతియమ్పి ఏతమత్థం వదామి – సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. అయం ఇత్థన్నామో భిక్ఖు సమగ్గస్స సఙ్ఘస్స భేదాయ పరక్కమతి. సో తం వత్థుం న పటినిస్సజ్జతి. సఙ్ఘో ఇత్థన్నామం భిక్ఖుం సమనుభాసతి తస్స వత్థుస్స పటినిస్సగ్గాయ. యస్సాయస్మతో ఖమతి ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో సమనుభాసనా తస్స వత్థుస్స పటినిస్సగ్గాయ, సో తుణ్హస్స; యస్స నక్ఖమతి, సో భాసేయ్య.

‘‘సమనుభట్ఠో సఙ్ఘేన ఇత్థన్నామో భిక్ఖు తస్స వత్థుస్స పటినిస్సగ్గాయ. ఖమతి సఙ్ఘస్స, తస్మా తుణ్హీ, ఏవమేతం ధారయామీ’’తి.

౪౧౪. ఞత్తియా దుక్కటం, ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా, కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స. సఙ్ఘాదిసేసం అజ్ఝాపజ్జన్తస్స ఞత్తియా దుక్కటం, ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా పటిప్పస్సమ్భన్తి.

సఙ్ఘాదిసేసోతి…పే… తేనపి వుచ్చతి సఙ్ఘాదిసేసోతి.

౪౧౫. ధమ్మకమ్మే ధమ్మకమ్మసఞ్ఞీ న పటినిస్సజ్జతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ధమ్మకమ్మే వేమతికో న పటినిస్సజ్జతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ధమ్మకమ్మే అధమ్మకమ్మసఞ్ఞీ న పటినిస్సజ్జతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

అధమ్మకమ్మే ధమ్మకమ్మసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

అధమ్మకమ్మే వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

అధమ్మకమ్మే అధమ్మకమ్మసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౪౧౬. అనాపత్తి అసమనుభాసన్తస్స, పటినిస్సజ్జన్తస్స, ఉమ్మత్తకస్స, ఖిత్తచిత్తస్స, వేదనాట్టస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

సఙ్ఘభేదసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం దసమం.

౧౧. భేదానువత్తకసిక్ఖాపదం

౪౧౭. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా రాజగహే విహరతి వేళువనే కలన్దకనివాపే. తేన ఖో పన సమయేన దేవదత్తో సఙ్ఘభేదాయ పరక్కమతి చక్కభేదాయ. భిక్ఖూ ఏవమాహంసు – ‘‘అధమ్మవాదీ దేవదత్తో, అవినయవాదీ దేవదత్తో. కథఞ్హి నామ దేవదత్తో సఙ్ఘభేదాయ పరక్కమిస్సతి చక్కభేదాయా’’తి! ఏవం వుత్తే కోకాలికో కటమోదకతిస్సకో ఖణ్డదేవియా పుత్తో సముద్దదత్తో తే భిక్ఖూ ఏతదవోచుం – ‘‘మాయస్మన్తో ఏవం అవచుత్థ. ధమ్మవాదీ దేవదత్తో, వినయవాదీ దేవదత్తో. అమ్హాకఞ్చ దేవదత్తో ఛన్దఞ్చ రుచిఞ్చ ఆదాయ వోహరతి జానాతి నో భాసతి అమ్హాకంపేతం ఖమతీ’’తి. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ భిక్ఖూ దేవదత్తస్స సఙ్ఘభేదాయ పరక్కమన్తస్స అనువత్తకా భవిస్సన్తి వగ్గవాదకా’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ తే అనువత్తకే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ దేవదత్తస్స సఙ్ఘభేదాయ పరక్కమన్తస్స అనువత్తకా హోన్తి వగ్గవాదకా’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… ‘‘కథఞ్హి నామ తే, భిక్ఖవే, మోఘపురిసా దేవదత్తస్స సఙ్ఘభేదాయ పరక్కమన్తస్స అనువత్తకా భవిస్సన్తి వగ్గవాదకా! నేతం, భిక్ఖవే, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౪౧౮. ‘‘తస్సేవ ఖో పన భిక్ఖుస్స భిక్ఖూ హోన్తి అనువత్తకా వగ్గవాదకా ఏకో వా ద్వే వా తయో వా. తే ఏవం వదేయ్యుం – ‘మాయస్మన్తో ఏతం భిక్ఖుం కిఞ్చి అవచుత్థ. ధమ్మవాదీ చేసో భిక్ఖు, వినయవాదీ చేసో భిక్ఖు. అమ్హాకఞ్చేసో భిక్ఖు ఛన్దఞ్చ రుచిఞ్చ ఆదాయ వోహరతి జానాతి నో భాసతి అమ్హాకమ్పేతం ఖమతీ’తి, తే భిక్ఖూ భిక్ఖూహి ఏవమస్సు వచనీయా – ‘మాయస్మన్తో ఏవం అవచుత్థ, న చేసో భిక్ఖు ధమ్మవాదీ, న చేసో భిక్ఖు వినయవాదీ, మాయస్మన్తానమ్పి సఙ్ఘభేదో రుచ్చిత్థ, సమేతాయస్మన్తానం సఙ్ఘేన, సమగ్గో హి సఙ్ఘో సమ్మోదమానో అవివదమానో ఏకుద్దేసో ఫాసు విహరతీ’తి. ఏవఞ్చ తే భిక్ఖూ భిక్ఖూహి వుచ్చమానా తథేవ పగ్గణ్హేయ్యుం, తే భిక్ఖూ భిక్ఖూహి యావతతియం సమనుభాసితబ్బా తస్స పటినిస్సగ్గాయ. యావతతియఞ్చే సమనుభాసియమానా తం పటినిస్సజ్జేయ్యుం, ఇచ్చేతం కుసలం, నో చే పటినిస్సజ్జేయ్యుం, సఙ్ఘాదిసేసో’’తి.

౪౧౯. తస్సేవ ఖో పనాతి తస్స సఙ్ఘభేదకస్స భిక్ఖునో.

భిక్ఖూ హోన్తీతి అఞ్ఞే భిక్ఖూ హోన్తి.

అనువత్తకాతి యందిట్ఠికో సో హోతి యంఖన్తికో యంరుచికో తేపి తందిట్ఠికా హోన్తి తంఖన్తికా తంరుచికా.

వగ్గవాదకాతి తస్స వణ్ణాయ పక్ఖాయ ఠితా హోన్తి.

ఏకో వా ద్వే వా తయో వాతి ఏకో వా హోతి ద్వే వా తయో వా. తే ఏవం వదేయ్యుం – ‘‘మాయస్మన్తో ఏతం భిక్ఖుం కిఞ్చి అవచుత్థ, ధమ్మవాదీ చేసో భిక్ఖు, వినయవాదీ చేసో భిక్ఖు, అమ్హాకఞ్చేసో భిక్ఖు ఛన్దఞ్చ రుచిఞ్చ ఆదాయ వోహరతి జానాతి నో భాసతి అమ్హాకంపేతం ఖమతీ’తి.

తే భిక్ఖూతి యే తే అనువత్తకా భిక్ఖూ.

భిక్ఖూహీతి అఞ్ఞేహి భిక్ఖూహి.

యే పస్సన్తి యే సుణన్తి తేహి వత్తబ్బా – ‘‘మాయస్మన్తో ఏవం అవచుత్థ. న చేసో భిక్ఖు ధమ్మవాదీ, న చేసో భిక్ఖు వినయవాదీ. మాయస్మన్తానమ్పి సఙ్ఘభేదో రుచ్చిత్థ. సమేతాయస్మన్తానం సఙ్ఘేన. సమగ్గో హి సఙ్ఘో సమ్మోదమానో అవివదమానో ఏకుద్దేసో ఫాసు విహరతీ’’తి. దుతియమ్పి వత్తబ్బా. తతియమ్పి వత్తబ్బా. సచే పటినిస్సజ్జన్తి, ఇచ్చేతం కుసలం; నో చే పటినిస్సజ్జన్తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సుత్వా న వదన్తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తే భిక్ఖూ సఙ్ఘమజ్ఝమ్పి ఆకడ్ఢిత్వా వత్తబ్బా – ‘‘మాయస్మన్తో ఏవం అవచుత్థ. న చేసో భిక్ఖు ధమ్మవాదీ, న చేసో భిక్ఖు వినయవాదీ. మాయస్మన్తానమ్పి సఙ్ఘభేదో రుచ్చిత్థ. సమేతాయస్మన్తానం సఙ్ఘేన. సమగ్గో హి సఙ్ఘో సమ్మోదమానో అవివదమానో ఏకుద్దేసో ఫాసు విహరతీ’’తి. దుతియమ్పి వత్తబ్బా. తతియమ్పి వత్తబ్బా. సచే పటినిస్సజ్జన్తి, ఇచ్చేతం కుసలం; నో చే పటినిస్సజ్జన్తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తే భిక్ఖూ సమనుభాసితబ్బా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, సమనుభాసితబ్బా. బ్యత్తేన భిక్ఖునా పటిబలేన సఙ్ఘో ఞాపేతబ్బో –

౪౨౦. ‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. ఇత్థన్నామో చ ఇత్థనామో చ భిక్ఖూ ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో సఙ్ఘభేదాయ పరక్కమన్తస్స అనువత్తకా వగ్గవాదకా. తే తం వత్థుం న పటినిస్సజ్జన్తి. యది సఙ్ఘస్స పత్తకల్లం, సఙ్ఘో ఇత్థన్నామఞ్చ ఇత్థన్నామఞ్చ భిక్ఖూ సమనుభాసేయ్య తస్స వత్థుస్స పటినిస్సగ్గాయ. ఏసా ఞత్తి.

‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. ఇత్థన్నామో చ ఇత్థన్నామో చ భిక్ఖూ ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో సఙ్ఘభేదాయ పరక్కమన్తస్స అనువత్తకా వగ్గవాదకా. తే తం వత్థుం న పటినిస్సజ్జన్తి. సఙ్ఘో ఇత్థన్నామఞ్చ ఇత్థన్నామఞ్చ భిక్ఖూ సమనుభాసతి తస్స వత్థుస్స పటినిస్సగ్గాయ. యస్సాయస్మతో ఖమతి ఇత్థన్నామస్స చ ఇత్థన్నామస్స చ భిక్ఖూనం సమనుభాసనా తస్స వత్థుస్స పటినిస్సగ్గాయ, సో తుణ్హస్స; యస్స నక్ఖమతి, సో భాసేయ్య.

‘‘దుతియమ్పి ఏతమత్థం వదామి…పే… తతియమ్పి ఏతమత్థం వదామి – సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. ఇత్థన్నామో చ ఇత్థన్నామో చ భిక్ఖూ ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో సఙ్ఘభేదాయ పరక్కమన్తస్స అనువత్తకా వగ్గవాదకా. తే తం వత్థుం న పటినిస్సజ్జన్తి. సఙ్ఘో ఇత్థన్నామఞ్చ ఇత్థన్నామఞ్చ భిక్ఖూ సమనుభాసతి తస్స వత్థుస్స పటినిస్సగ్గాయ. యస్సాయస్మతో ఖమతి ఇత్థన్నామస్స చ ఇత్థన్నామస్స చ భిక్ఖూనం సమనుభాసనా తస్స వత్థుస్స పటినిస్సగ్గాయ, సో తుణ్హస్స; యస్స నక్ఖమతి, సో భాసేయ్య.

‘‘సమనుభట్ఠా సఙ్ఘేన ఇత్థన్నామో చ ఇత్థన్నామో చ భిక్ఖూ తస్స వత్థుస్స పటినిస్సగ్గాయ. ఖమతి సఙ్ఘస్స, తస్మా తుణ్హీ, ఏవమేతం ధారయామీ’’తి.

౪౨౧. ఞత్తియా దుక్కటం, ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా, కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స. సఙ్ఘాదిసేసం అజ్ఝాపజ్జన్తానం ఞత్తియా దుక్కటం, ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా పటిప్పస్సమ్భన్తి. ద్వే తయో ఏకతో సమనుభాసితబ్బా, తదుత్తరి న సమనుభాసితబ్బా.

సఙ్ఘాదిసేసోతి…పే… తేనపి వుచ్చతి ‘‘సఙ్ఘాదిసేసో’’తి.

౪౨౨. ధమ్మకమ్మే ధమ్మకమ్మసఞ్ఞీ న పటినిస్సజ్జన్తి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ధమ్మకమ్మే వేమతికా న పటినిస్సజ్జన్తి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ధమ్మకమ్మే అధమ్మకమ్మసఞ్ఞీ న పటినిస్సజ్జన్తి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

అధమ్మకమ్మే ధమ్మకమ్మసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

అధమ్మకమ్మే వేమతికా, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

అధమ్మకమ్మే అధమ్మకమ్మసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౪౨౩. అనాపత్తి అసమనుభాసన్తానం, పటినిస్సజ్జన్తానం, ఉమ్మత్తకానం, ఖిత్తచిత్తానం, వేదనాట్టానం, ఆదికమ్మికానన్తి.

భేదానువత్తకసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం ఏకాదసమం.

౧౨. దుబ్బచసిక్ఖాపదం

౪౨౪. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా కోసమ్బియం విహరతి ఘోసితారామే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా ఛన్నో అనాచరం ఆచరతి. భిక్ఖూ ఏవమాహంసు – ‘‘మావుసో, ఛన్న, ఏవరూపం అకాసి. నేతం కప్పతీ’’తి. సో ఏవం వదేతి – ‘‘కిం ను ఖో నామ తుమ్హే, ఆవుసో, మం వత్తబ్బం మఞ్ఞథ? అహం ఖో నామ తుమ్హే వదేయ్యం. అమ్హాకం బుద్ధో అమ్హాకం ధమ్మో అమ్హాకం అయ్యపుత్తేన ధమ్మో అభిసమితో. సేయ్యథాపి నామ మహావాతో వాయన్తో తిణకట్ఠపణ్ణసటం [తిణకట్ఠపణ్ణకసటం (క.)] ఏకతో ఉస్సారేయ్య, సేయ్యథా వా పన నదీ పబ్బతేయ్యా సఙ్ఖసేవాలపణకం ఏకతో ఉస్సారేయ్య, ఏవమేవ తుమ్హే నానానామా నానాగోత్తా నానాజచ్చా నానాకులా పబ్బజితా ఏకతో ఉస్సరితా. కిం ను ఖో నామ తుమ్హే, ఆవుసో, మం వత్తబ్బం మఞ్ఞథ? అహం ఖో నామ తుమ్హే వదేయ్యం! అమ్హాకం బుద్ధో అమ్హాకం ధమ్మో అమ్హాకం అయ్యపుత్తేన ధమ్మో అభిసమితో’’తి. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ఛన్నో భిక్ఖూహి సహధమ్మికం వుచ్చమానో అత్తానం అవచనీయం కరిస్సతీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఛన్నం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ఛన్న, భిక్ఖూహి సహధమ్మికం వుచ్చమానో అత్తానం అవచనీయం కరోసీ’’తి? ‘‘సచ్చం భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… ‘‘కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, భిక్ఖూహి సహధమ్మికం వుచ్చమానో అత్తానం అవచనీయం కరిస్ససి! నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౪౨౫. ‘‘భిక్ఖు పనేవ దుబ్బచజాతికో హోతి ఉద్దేసపరియాపన్నేసు సిక్ఖాపదేసు భిక్ఖూహి సహధమ్మికం వుచ్చమానో అత్తానం అవచనీయం కరోతి – ‘మా మం ఆయస్మన్తో కిఞ్చి అవచుత్థ కల్యాణం వా పాపకం వా, అహంపాయస్మన్తే న కిఞ్చి వక్ఖామి కల్యాణం వా పాపకం వా, విరమథాయస్మన్తో మమ వచనాయా’తి, సో భిక్ఖు భిక్ఖూహి ఏవమస్స వచనీయో – ‘మాయస్మా అత్తానం అవచనీయం అకాసి, వచనీయమేవాయస్మా అత్తానం కరోతు, ఆయస్మాపి భిక్ఖూ వదేతు సహధమ్మేన, భిక్ఖూపి ఆయస్మన్తం వక్ఖన్తి సహధమ్మేన. ఏవం సంవద్ధా హి తస్స భగవతో పరిసా యదిదం అఞ్ఞమఞ్ఞవచనేన అఞ్ఞమఞ్ఞవుట్ఠాపనేనాతి. ఏవఞ్చ సో భిక్ఖుం భిక్ఖూహి వుచ్చమానో తథేవ పగ్గణ్హేయ్య, సో భిక్ఖు భిక్ఖూహి యావతతియం సమనుభాసితబ్బో తస్స పటినిస్సగ్గాయ. యావతతియఞ్చే సమనుభాసీయమానో తం పటినిస్సజ్జేయ్య, ఇచ్చేతం కుసలం; నో చే పటినిస్సజ్జేయ్య, సఙ్ఘాదిసేసో’’తి.

౪౨౬. భిక్ఖూ పనేవ దుబ్బచజాతికో హోతీతి దుబ్బచో హోతి దోవచస్సకరణేహి ధమ్మేహి సమన్నాగతో అక్ఖమో అప్పదక్ఖిణగ్గాహీ అనుసాసనిం.

ఉద్దేసపరియాపన్నేసు సిక్ఖాపదేసూతి పాతిమోక్ఖపరియాపన్నేసు సిక్ఖాపదేసు.

భిక్ఖూహీతి అఞ్ఞేహి భిక్ఖూహి.

సహధమ్మికం నామ యం భగవతా పఞ్ఞత్తం సిక్ఖాపదం, ఏతం సహధమ్మికం నామ.

తేన వుచ్చమానో అత్తానం అవచనీయం కరోతి – ‘‘మా మం ఆయస్మన్తో కిఞ్చి అవచుత్థ కల్యాణం వా పాపకం వా, అహంపాయస్మన్తే న కిఞ్చి వక్ఖామి కల్యాణం వా పాపకం వా. విరమథాయస్మన్తో మమ వచనాయా’’తి.

సో భిక్ఖూతి యో సో దుబ్బచజాతికో భిక్ఖు.

భిక్ఖూహీతి అఞ్ఞేహి భిక్ఖూహి. యే పస్సన్తి యే సుణన్తి తేహి వత్తబ్బో – ‘‘మాయస్మా అత్తానం అవచనీయం అకాసి. వచనీయమేవ ఆయస్మా అత్తానం కరోతు. ఆయస్మాపి భిక్ఖూ వదేతు సహధమ్మేన, భిక్ఖూపి ఆయస్మన్తం వక్ఖన్తి సహధమ్మేన. ఏవం సంవద్ధా హి తస్స భగవతో పరిసా యదిదం అఞ్ఞమఞ్ఞవచనేన అఞ్ఞమఞ్ఞవుట్ఠాపనేనా’’తి. దుతియమ్పి వత్తబ్బో. తతియమ్పి వత్తబ్బో. సచే పటినిస్సజ్జతి, ఇచ్చేతం కుసలం; నో చే పటినిస్సజ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సుత్వా న వదన్తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో భిక్ఖు సఙ్ఘమజ్ఝమ్పి ఆకడ్ఢిత్వా వత్తబ్బో – ‘‘మాయస్మా అత్తానం అవచనీయం అకాసి…పే… అఞ్ఞమఞ్ఞవుట్ఠాపనేనా’’తి. దుతియమ్పి వత్తబ్బో. తతియమ్పి వత్తబ్బో. సచే పటినిస్సజ్జతి, ఇచ్చేతం కుసలం; నో చే పటినిస్సజ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో భిక్ఖు సమనుభాసితబ్బో. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, సమనుభాసితబ్బో. బ్యత్తేన భిక్ఖునా పటిబలేన సఙ్ఘో ఞాపేతబ్బో –

౪౨౭. ‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. అయం ఇత్థన్నామో భిక్ఖు భిక్ఖూహి సహధమ్మికం వుచ్చమానో అత్తానం అవచనీయం కరోతి. సో తం వత్థుం న పటినిస్సజ్జతి. యది సఙ్ఘస్స పత్తకల్లం, సఙ్ఘో ఇత్థన్నామం భిక్ఖుం సమనుభాసేయ్య తస్స వత్థుస్స పటినిస్సగ్గాయ. ఏసా ఞత్తి.

‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. అయం ఇత్థన్నామో భిక్ఖు భిక్ఖూహి సహధమ్మికం వుచ్చమానో అత్తానం అవచనీయం కరోతి. సో తం వత్థుం న పటినిస్సజ్జతి. సఙ్ఘో ఇత్థన్నామం భిక్ఖుం సమనుభాసతి తస్స వత్థుస్స పటినిస్సగ్గాయ. యస్సాయస్మతో ఖమతి ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో సమనుభాసనా తస్స వత్థుస్స పటినిస్సగ్గాయ, సో తుణ్హస్స; యస్స నక్ఖమతి, సో భాసేయ్య.

‘‘దుతియమ్పి ఏతమత్థం వదామి…పే… తతియమ్పి ఏతమత్థం వదామి – ‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. అయం ఇత్థన్నామో భిక్ఖు భిక్ఖూహి సహధమ్మికం వుచ్చమానో అత్తానం అవచనీయం కరోతి. సో తం వత్థుం న పటినిస్సజ్జతి. సఙ్ఘో ఇత్థన్నామం భిక్ఖుం సమనుభాసతి తస్స వత్థుస్స పటినిస్సగ్గాయ. యస్సాయస్మతో ఖమతి ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో సమనుభాసనా తస్స వత్థుస్స పటినిస్సగ్గాయ, సో తుణ్హస్స; యస్స నక్ఖమతి, సో భాసేయ్య.

‘‘సమనుభట్ఠో సఙ్ఘేన ఇత్థన్నామో భిక్ఖు తస్స వత్థుస్స పటినిస్సగ్గాయ. ఖమతి సఙ్ఘస్స, తస్మా తుణ్హీ, ఏవమేతం ధారయామీ’’తి.

౪౨౮. ఞత్తియా దుక్కటం, ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా, కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స. సఙ్ఘాదిసేసం అజ్ఝాపజ్జన్తస్స ఞత్తియా దుక్కటం, ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా పటిప్పస్సమ్భన్తి.

సఙ్ఘాదిసేసోతి…పే… తేనపి వుచ్చతి సఙ్ఘాదిసేసోతి.

౪౨౯. ధమ్మకమ్మే ధమ్మకమ్మసఞ్ఞీ న పటినిస్సజ్జతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ధమ్మకమ్మే వేమతికో న పటినిస్సజ్జతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ధమ్మకమ్మే అధమ్మకమ్మసఞ్ఞీ న పటినిస్సజ్జతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

అధమ్మకమ్మే ధమ్మకమ్మసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

అధమ్మకమ్మే వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

అధమ్మకమ్మే అధమ్మకమ్మసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౪౩౦. అనాపత్తి అసమనుభాసన్తస్స, పటినిస్సజ్జన్తస్స, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

దుబ్బచసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం ద్వాదసమం.

౧౩. కులదూసకసిక్ఖాపదం

౪౩౧. [ఇదం వత్థు చూళవ. ౨౧] తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన అస్సజిపునబ్బసుకా నామ [నామ భిక్ఖూ (క.)] కీటాగిరిస్మిం ఆవాసికా హోన్తి అలజ్జినో పాపభిక్ఖూ. తే [చూళవ. ౨౯౩] ఏవరూపం అనాచారం ఆచరన్తి – మాలావచ్ఛం రోపేన్తిపి రోపాపేన్తిపి, సిఞ్చన్తిపి సిఞ్చాపేన్తిపి, ఓచినన్తిపి ఓచినాపేన్తిపి, గన్థేన్తిపి గన్థాపేన్తిపి, ఏకతోవణ్టికమాలం కరోన్తిపి కారాపేన్తిపి, ఉభతోవణ్టికమాలం కరోన్తిపి కారాపేన్తిపి, మఞ్జరికం కరోన్తిపి కారాపేన్తిపి, విధూతికం కరోన్తిపి కారాపేన్తిపి, వటంసకం కరోన్తిపి కారాపేన్తిపి, ఆవేళం కరోన్తిపి కారాపేన్తిపి, ఉరచ్ఛదం కరోన్తిపి కారాపేన్తిపి. తే కులిత్థీనం కులధీతానం కులకుమారీనం కులసుణ్హానం కులదాసీనం ఏకతోవణ్టికమాలం హరన్తిపి హరాపేన్తిపి, ఉభతోవణ్టికమాలం హరన్తిపి హరాపేన్తిపి, మఞ్జరికం హరన్తిపి హరాపేన్తిపి, విధూతికం హరన్తిపి హరాపేన్తిపి, వటంసకం హరన్తిపి హరాపేన్తిపి, ఆవేళం హరన్తిపి హరాపేన్తిపి, ఉరచ్ఛదం హరన్తిపి హరాపేన్తిపి. తే కులిత్థీహి కులధీతాహి కులకుమారీహి కులసుణ్హాహి కులదాసీహి సద్ధిం ఏకభాజనేపి భుఞ్జన్తి, ఏకథాలకేపి పివన్తి, ఏకాసనేపి నిసీదన్తి, ఏకమఞ్చేపి తువట్టేన్తి, ఏకత్థరణాపి తువట్టేన్తి, ఏకపావురణాపి తువట్టేన్తి, ఏకత్థరణపావురణాపి తువట్టేన్తి, వికాలేపి భుఞ్జన్తి, మజ్జమ్పి పివన్తి, మాలాగన్ధవిలేపనమ్పి ధారేన్తి, నచ్చన్తిపి గాయన్తిపి వాదేన్తిపి లాసేన్తిపి, నచ్చన్తియాపి నచ్చన్తి, నచ్చన్తియాపి గాయన్తి, నచ్చన్తియాపి వాదేన్తి, నచ్చన్తియాపి లాసేన్తి, గాయన్తియాపి నచ్చన్తి, గాయన్తియాపి గాయన్తి, గాయన్తియాపి వాదేన్తి, గాయన్తియాపి లాసేన్తి, వాదేన్తియాపి నచ్చన్తి, వాదేన్తియాపి గాయన్తి, వాదేన్తియాపి వాదేన్తి, వాదేన్తియాపి లాసేన్తి, లాసేన్తియాపి నచ్చన్తి, లాసేన్తియాపి గాయన్తి, లాసేన్తియాపి వాదేన్తి, లాసేన్తియాపి లాసేన్తి. అట్ఠపదేపి కీళన్తి, దసపదేపి కీళన్తి, ఆకాసేపి కీళన్తి, పరిహారపథేపి కీళన్తి, సన్తికాయపి కీళన్తి, ఖలికాయపి కీళన్తి, ఘటికాయపి కీళన్తి, సలాకహత్థేనపి కీళన్తి, అక్ఖేనపి కీళన్తి, పఙ్గచీరేనపి కీళన్తి, వఙ్కకేనపి కీళన్తి, మోక్ఖచికాయపి కీళన్తి, చిఙ్గులకేనపి కీళన్తి, పత్తాళ్హకేనపి కీళన్తి, రథకేనపి కీళన్తి, ధనుకేనపి కీళన్తి, అక్ఖరికాయపి కీళన్తి, మనేసికాయపి కీళన్తి, యథావజ్జేనపి కీళన్తి. హత్థిస్మిమ్పి సిక్ఖన్తి, అస్సస్మిమ్పి సిక్ఖన్తి, రథస్మిమ్పి సిక్ఖన్తి, ధనుస్మిమ్పి సిక్ఖన్తి, థరుస్మిమ్పి సిక్ఖన్తి, హత్థిస్సపి పురతో ధావన్తి, అస్సస్సపి పురతో ధావన్తి, రథస్సపి పురతో [పురతో ధావన్తి (స్యా.)] ధావన్తిపి ఆధావన్తిపి, ఉస్సేళేన్తిపి, అప్ఫోటేన్తిపి, నిబ్బుజ్ఝన్తిపి, ముట్ఠీహిపి యుజ్ఝన్తి, రఙ్గమజ్ఝేపి సఙ్ఘాటిం పత్థరిత్వా నచ్చకిం [నచ్చన్తిం (సీ. స్యా.)] ఏవం వదన్తి – ఇధ, భగిని, నచ్చస్సూతి, నలాటికమ్పి దేన్తి, వివిధమ్పి అనాచారం ఆచరన్తి.

౪౩౨. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు కాసీసు వస్సంవుట్ఠో సావత్థిం గచ్ఛన్తో భగవన్తం దస్సనాయ, యేన కీటాగిరి తదవసరి. అథ ఖో సో భిక్ఖు పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ కీటాగిరిం పిణ్డాయ పావిసి పాసాదికేన అభిక్కన్తేన పటిక్కన్తేన ఆలోకితేన విలోకితేన సమిఞ్జితేన పసారితేన ఓక్ఖిత్తచక్ఖు ఇరియాపథసమ్పన్నో. మనుస్సా తం భిక్ఖుం పస్సిత్వా ఏవమాహంసు – ‘‘క్వాయం అబలబలో వియ మన్దమన్దో వియ భాకుటికభాకుటికో వియ? కో ఇమస్స ఉపగతస్స పిణ్డకం దస్సతి? అమ్హాకం పన అయ్యా అస్సజిపునబ్బసుకా సణ్హా సఖిలా సుఖసమ్భాసా మిహితపుబ్బఙ్గమా ఏహిస్వాగతవాదినో అబ్భాకుటికా ఉత్తానముఖా పుబ్బభాసినో. తేసం ఖో నామ పిణ్డో దాతబ్బో’’తి.

అద్దసా ఖో అఞ్ఞతరో ఉపాసకో తం భిక్ఖుం కీటాగిరిస్మిం పిణ్డాయ చరన్తం. దిస్వాన యేన సో భిక్ఖు తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తం భిక్ఖుం అభివాదేత్వా ఏతదవోచ – ‘‘అపి, భన్తే, పిణ్డో లబ్భతీ’’తి? ‘‘న ఖో, ఆవుసో, పిణ్డో లబ్భతీ’’తి. ‘‘ఏహి, భన్తే, ఘరం గమిస్సామా’’తి. అథ ఖో సో ఉపాసకో తం భిక్ఖుం ఘరం నేత్వా భోజేత్వా ఏతదవోచ – ‘‘కహం, భన్తే, అయ్యో గమిస్సతీ’’తి? ‘‘సావత్థిం ఖో అహం, ఆవుసో, గమిస్సామి భగవన్తం దస్సనాయా’’తి. ‘‘తేన హి, భన్తే, మమ వచనేన భగవతో పాదే సిరసా వన్ద, ఏవఞ్చ వదేహి – ‘దుట్ఠో, భన్తే, కీటాగిరిస్మిం ఆవాసో. అస్సజిపునబ్బసుకా నామ కీటాగిరిస్మిం ఆవాసికా అలజ్జినో పాపభిక్ఖూ. తే ఏవరూపం అనాచారం ఆచరన్తి – మాలావచ్ఛం రోపేన్తిపి రోపాపేన్తిపి, సిఞ్చన్తిపి సిఞ్చాపేన్తిపి…పే… వివిధమ్పి అనాచారం ఆచరన్తి. యేపి తే, భన్తే, మనుస్సా పుబ్బే సద్ధా అహేసుం పసన్నా తేపి ఏతరహి అస్సద్ధా అప్పసన్నా. యానిపి తాని సఙ్ఘస్స పుబ్బే దానపథాని తానిపి ఏతరహి ఉపచ్ఛిన్నాని. రిఞ్చన్తి పేసలా భిక్ఖూ, నివసన్తి పాపభిక్ఖూ. సాధు, భన్తే, భగవా కీటాగిరిం భిక్ఖూ పహిణేయ్య యథాయం కీటాగిరిస్మిం ఆవాసో సణ్ఠహేయ్యా’’’తి.

ఏవమావుసోతి ఖో సో భిక్ఖు తస్స ఉపాసకస్స పటిస్సుత్వా యేన సావత్థి తేన పక్కామి. అనుపుబ్బేన యేన సావత్థి జేతవనం అనాథపిణ్డికస్స ఆరామో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఆచిణ్ణం ఖో పనేతం బుద్ధానం భగవన్తానం ఆగన్తుకేహి భిక్ఖూహి సద్ధిం పటిసమ్మోదితుం. అథ ఖో భగవా తం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘కచ్చి, భిక్ఖు, ఖమనీయం కచ్చి యాపనీయం, కచ్చిసి అప్పకిలమథేన అద్ధానం ఆగతో, కుతో చ త్వం భిక్ఖు ఆగచ్ఛసీ’’తి? ‘‘ఖమనీయం, భగవా, యాపనీయం, భగవా. అప్పకిలమథేన చాహం, భన్తే, అద్ధానం ఆగతో. ఇధాహం, భన్తే, కాసీసు వస్సంవుట్ఠో సావత్థిం ఆగచ్ఛన్తో భగవన్తం దస్సనాయ యేన కీటాగిరి తదవసరిం. అథ ఖ్వాహం, భన్తే, పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ కీటాగిరిం పిణ్డాయ పావిసిం. అద్దసా ఖో మం, భన్తే, అఞ్ఞతరో ఉపాసకో కీటాగిరిస్మిం పిణ్డాయ చరన్తం. దిస్వాన యేనాహం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా మం అభివాదేత్వా ఏతదవోచ – ‘అపి, భన్తే, పిణ్డో లబ్భతీ’తి? ‘న ఖో, ఆవుసో, పిణ్డో లబ్భతీ’తి. ‘ఏహి, భన్తే, ఘరం గమిస్సామా’తి. అథ ఖో, భన్తే, సో ఉపాసకో మం ఘరం నేత్వా భోజేత్వా ఏతదవోచ – ‘కహం, భన్తే, అయ్యో గమిస్ససీ’తి? ‘సావత్థిం ఖో అహం, ఆవుసో, గమిస్సామి భగవన్తం దస్సనాయా’తి. తేన హి, భన్తే, మమ వచనేన భగవతో పాదే సిరసా వన్ద, ఏవఞ్చ వదేహి – ‘దుట్ఠో, భన్తే, కీటాగిరిస్మిం ఆవాసో, అస్సజిపునబ్బసుకా నామ కీటాగిరిస్మిం ఆవాసికా అలజ్జినో పాపభిక్ఖూ. తే ఏవరూపం అనాచారం ఆచరన్తి – మాలావచ్ఛం రోపేన్తిపి రోపాపేన్తిపి, సిఞ్చన్తిపి సిఞ్చాపేన్తిపి…పే… వివిధమ్పి అనాచారం ఆచరన్తి. యేపి తే, భన్తే, మనుస్సా పుబ్బే సద్ధా అహేసుం పసన్నా తేపి ఏతరహి అస్సద్ధా అప్పసన్నా, యానిపి తాని సఙ్ఘస్స పుబ్బే దానపథాని తానిపి ఏతరహి ఉపచ్ఛిన్నాని, రిఞ్చన్తి పేసలా భిక్ఖూ నివసన్తి పాపభిక్ఖూ. సాధు, భన్తే, భగవా కీటాగిరిం భిక్ఖూ పహిణేయ్య యథాయం కీటాగిరిస్మిం ఆవాసో సణ్ఠహేయ్యా’తి. తతో అహం, భగవా, ఆగచ్ఛామీ’’తి.

౪౩౩. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా భిక్ఖూ పటిపుచ్ఛి – ‘‘సచ్చం కిర, భిక్ఖవే, అస్సజిపునబ్బసుకా నామ కీటాగిరిస్మిం ఆవాసికా అలజ్జినో పాపభిక్ఖూ తే ఏవరూపం అనాచారం ఆచరన్తి – మాలావచ్ఛం రోపేన్తిపి రోపాపేన్తిపి, సిఞ్చన్తిపి సిఞ్చాపేన్తిపి …పే… వివిధమ్పి అనాచారం ఆచరన్తి, యేపి తే, భిక్ఖవే, మనుస్సా పుబ్బే సద్ధా అహేసుం పసన్నా తేపి ఏతరహి అస్సద్ధా అప్పసన్నా; యానిపి తాని సఙ్ఘస్స పుబ్బే దానపథాని తానిపి ఏతరహి ఉపచ్ఛిన్నాని; రిఞ్చన్తి పేసలా భిక్ఖూ నివసన్తి పాపభిక్ఖూ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… ‘‘కథఞ్హి నామ తే, భిక్ఖవే, మోఘపురిసా ఏవరూపం అనాచారం ఆచరిస్సన్తి – మాలావచ్ఛం రోపేస్సన్తిపి రోపాపేస్సన్తిపి, సఞ్చిస్సన్తిపి సిఞ్చాపేస్సన్తిపి, ఓచినిస్సన్తిపి ఓచినాపేస్సన్తిపి, గన్థిస్సన్తిపి గన్థాపేస్సన్తిపి, ఏకతోవణ్టికమాలం కరిస్సన్తిపి కారాపేస్సన్తిపి, ఉభతోవణ్టికమాలం కరిస్సన్తిపి కారాపేస్సన్తిపి, మఞ్జరికం కరిస్సన్తిపి కారాపేస్సన్తిపి, విధూతికం కరిస్సన్తిపి కారాపేస్సన్తిపి, వటంసకం కరిస్సన్తిపి కారాపేస్సన్తిపి, ఆవేళం కరిస్సన్తిపి కారాపేస్సన్తిపి, ఉరచ్ఛదం కరిస్సన్తిపి కారాపేస్సన్తిపి. తే కులిత్థీనం కులధీతానం కులకుమారీనం కులసుణ్హానం కులదాసీనం ఏకతోవణ్టికమాలం హరిస్సన్తిపి హారాపేస్సన్తిపి, ఉభతోవణ్టికమాలం హరిస్సన్తిపి హారాపేస్సన్తిపి, మఞ్జరికం హరిస్సన్తిపి హారాపేస్సన్తిపి, విధూతికం హరిస్సన్తిపి హారాపేస్సన్తిపి, వటంసకం హరిస్సన్తిపి హారాపేస్సన్తిపి, ఆవేళం హరిస్సన్తిపి హారాపేస్సన్తిపి, ఉరచ్ఛదం హరిస్సన్తిపి హారాపేస్సన్తిపి. తే కులిత్థీహి కులధీతాహి కులకుమారీహి కులసుణ్హాహి కులదాసీహి సద్ధిం ఏకభాజనేపి భుఞ్జిస్సన్తి, ఏకథాలకేపి పివిస్సన్తి, ఏకాసనేపి నిసీదిస్సన్తి, ఏకమఞ్చేపి తువట్టిస్సన్తి, ఏకత్థరణాపి తువట్టిస్సన్తి, ఏకపావురణాపి తువట్టిస్సన్తి, ఏకత్థరణపావురణాపి తువట్టిస్సన్తి, వికాలేపి భుఞ్జిస్సన్తి, మజ్జమ్పి పివిస్సన్తి, మాలాగన్ధవిలేపనమ్పి ధారిస్సన్తి, నచ్చిస్సన్తిపి గాయిస్సన్తిపి వాదేస్సన్తిపి లాసేస్సన్తిపి, నచ్చన్తియాపి నచ్చిస్సన్తి నచ్చన్తియాపి గాయిస్సన్తి నచ్చన్తియాపి వాదేస్సన్తి నచ్చన్తియాపి లాసేస్సన్తి, గాయన్తియాపి నచ్చిస్సన్తి గాయన్తియాపి గాయిస్సన్తి గాయన్తియాపి వాదేస్సన్తి గాయన్తియాపి లాసేస్సన్తి, వాదేన్తియాపి నచ్చిస్సన్తి వాదేన్తియాపి గాయిస్సన్తి వాదేన్తియాపి వాదేస్సన్తి వాదేన్తియాపి లాసేస్సన్తి, లాసేన్తియాపి నచ్చిస్సన్తి లాసేన్తియాపి గాయిస్సన్తి లాసేన్తియాపి వాదేస్సన్తి లాసేన్తియాపి లాసేస్సన్తి, అట్ఠపదేపి కీళిస్సన్తి దసపదేపి కీళిస్సన్తి, అకాసేపి కీళిస్సన్తి, పరిహారపథేపి కీళిస్సన్తి, సన్తికాయపి కీళిస్సన్తి, ఖలికాయపి కీళిస్సన్తి, ఘటికాయపి కీళిస్సన్తి, సలాకహత్థేనపి కీళిస్సన్తి, అక్ఖేనపి కీళిస్సన్తి, పఙ్గచీరేనపి కీళిస్సన్తి, వఙ్కకేనపి కీళిస్సన్తి, మోక్ఖచికాయపి కీళిస్సన్తి, చిఙ్గులకేనపి కీళిస్సన్తి, పత్తాళ్హకేనపి కీళిస్సన్తి, రథకేనపి కీళిస్సన్తి, ధనుకేనపి కీళిస్సన్తి, అక్ఖరికాయపి కీళిస్సన్తి, మనేసికాయపి కీళిస్సన్తి, యథావజ్జేనపి కీళిస్సన్తి, హత్థిస్మిమ్పి సిక్ఖిస్సన్తి, అస్సస్మిమ్పి సిక్ఖిస్సన్తి, రథస్మిమ్పి సిక్ఖిస్సన్తి, ధనుస్మిమ్పి సిక్ఖిస్సన్తి, థరుస్మిమ్పి సిక్ఖిస్సన్తి, హత్థిస్సపి పురతో ధావిస్సన్తి, అస్సస్సపి పురతో ధావిస్సన్తి, రథస్సపి పురతో [పురతో ధావిస్సన్తి (స్యా.)] ధావిస్సన్తిపి ఆధావిస్సన్తిపి, ఉస్సేళేస్సన్తిపి, అప్ఫోటేస్సన్తిపి, నిబ్బుజ్ఝిస్సన్తిపి, ముట్ఠీహిపి యుజ్ఝిస్సన్తి, రఙ్గమజ్ఝేపి సఙ్ఘాటిం పత్థరిత్వా నచ్చకిం ఏవం వక్ఖన్తి ‘‘ఇధ భగిని నచ్చస్సూ’’తి నలాటికమ్పి దస్సన్తి, వివిధమ్పి అనాచారం ఆచరిస్సన్తి! నేతం, భిక్ఖవే, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… విగరహిత్వా ధమ్మిం కథం కత్వా సారిపుత్తమోగ్గల్లానే ఆమన్తేసి – ‘‘గచ్ఛథ తుమ్హే, సారిపుత్తా, కీటాగిరిం గన్త్వా అస్సజిపునబ్బసుకానం భిక్ఖూనం కీటాగిరిస్మా పబ్బాజనీయకమ్మం కరోథ. తుమ్హాకం ఏతే సద్ధివిహారికా’’తి.

‘‘కథం మయం, భన్తే, అస్సజిపునబ్బసుకానం భిక్ఖూనం కీటాగిరిస్మా పబ్బాజనీయకమ్మం కరోమ? చణ్డా తే భిక్ఖూ ఫరుసా’’తి. ‘‘తేన హి తుమ్హే, సారిపుత్తా, బహుకేహి భిక్ఖూహి సద్ధిం గచ్ఛథా’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో సారిపుత్తమోగ్గల్లానా భగవతో పచ్చస్సోసుం. ‘‘ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, కాతబ్బం. పఠమం అస్సజిపునబ్బసుకా భిక్ఖూ చోదేతబ్బా. చోదేత్వా సారేతబ్బా. సారేత్వా ఆపత్తిం రోపేతబ్బా. ఆపత్తిం రోపేత్వా బ్యత్తేన భిక్ఖునా పటిబలేన సఙ్ఘో ఞాపేతబ్బో –

౪౩౪. ‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. ఇమే అస్సజిపునబ్బసుకా భిక్ఖూ కులదూసకా పాపసమాచారా. ఇమేసం పాపకా సమాచారా దిస్సన్తి చేవ సుయ్యన్తి చ. కులాని చ ఇమేహి దుట్ఠాని దిస్సన్తి చేవ సుయ్యన్తి చ. యది సఙ్ఘస్స పత్తకల్లం, సఙ్ఘో అస్సజిపునబ్బసుకానం భిక్ఖూనం కీటాగిరిస్మా పబ్బాజనీయకమ్మం కరేయ్య – ‘న అస్సజిపునబ్బసుకేహి భిక్ఖూహి కీటాగిరిస్మిం వత్థబ్బ’న్తి. ఏసా ఞత్తి.

‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. ఇమే అస్సజిపునబ్బసుకా భిక్ఖూ కులదూసకా పాపసమాచారా. ఇమేసం పాపకా సమాచారా దిస్సన్తి చేవ సుయ్యన్తి చ. కులాని చ ఇమేహి దుట్ఠాని దిస్సన్తి చేవ సుయ్యన్తి చ. సఙ్ఘో అస్సజిపునబ్బసుకానం భిక్ఖూనం కీటాగిరిస్మా పబ్బాజనీయకమ్మం కరోతి – ‘న అస్సజిపునబ్బసుకేహి భిక్ఖూహి కీటాగిరిస్మిం వత్థబ్బ’న్తి. యస్సాయస్మతో ఖమతి అస్సజిపునబ్బసుకానం భిక్ఖూనం కీటాగిరిస్మా పబ్బాజనీయకమ్మస్స కరణం – ‘న అస్సజిపునబ్బసుకేహి భిక్ఖూహి కీటాగిరిస్మిం వత్థబ్బ’న్తి, సో తుణ్హస్స; యస్స నక్ఖమతి, సో భాసేయ్య.

‘‘దుతియమ్పి ఏతమత్థం వదామి…పే… తతియమ్పి ఏతమత్థం వదామి – సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో…పే… సో భాసేయ్య.

‘‘కతం సఙ్ఘేన అస్సజిపునబ్బసుకానం భిక్ఖూనం కీటాగిరిస్మా పబ్బాజనీయకమ్మం – ‘న అస్సజిపునబ్బసుకేహి భిక్ఖూహి కీటాగిరిస్మిం వత్థబ్బ’న్తి. ఖమతి సఙ్ఘస్స, తస్మా తుణ్హీ, ఏవమేతం ధారయామీ’’తి.

౪౩౫. అథ ఖో సారిపుత్తమోగ్గల్లానప్పముఖో భిక్ఖుసఙ్ఘో కీటాగిరిం గన్త్వా అస్సజిపునబ్బసుకానం భిక్ఖూనం కీటాగిరిస్మా పబ్బాజనీయకమ్మం అకాసి – ‘న అస్సజిపునబ్బసుకేహి భిక్ఖూహి కీటాగిరిస్మిం వత్థబ్బ’న్తి. తే సఙ్ఘేన పబ్బాజనీయకమ్మకతా న సమ్మా వత్తన్తి, న లోమం పాతేన్తి, న నేత్థారం వత్తన్తి, న భిక్ఖూ ఖమాపేన్తి, అక్కోసన్తి పరిభాసన్తి ఛన్దగామితా దోసగామితా మోహగామితా భయగామితా పాపేన్తి, పక్కమన్తిపి, విబ్భమన్తిపి. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ అస్సజిపునబ్బసుకా భిక్ఖూ సఙ్ఘేన పబ్బాజనీయకమ్మకతా న సమ్మా వత్తిస్సన్తి, న లోమం పాతేస్సన్తి, న నేత్థారం వత్తిస్సన్తి, న భిక్ఖూ ఖమాపేస్సన్తి, అక్కోసిస్సన్తి పరిభాసిస్సన్తి, ఛన్దగామితా దోసగామితా మోహగామితా భయగామితా పాపేస్సన్తి పక్కమిస్సన్తిపి విబ్భమిస్సన్తిపీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ అస్సజిపునబ్బసుకే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర, భిక్ఖవే, అస్సజిపునబ్బసుకా భిక్ఖూ సఙ్ఘేన పబ్బాజనీయకమ్మకతా న సమ్మా వత్తన్తి…పే… విబ్భమన్తిపీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౪౩౬. ‘‘భిక్ఖు పనేవ అఞ్ఞతరం గామం వా నిగమం వా ఉపనిస్సాయ విహరతి కులదూసకో పాపసమాచారో. తస్స ఖో పాపకా సమాచారా దిస్సన్తి చేవ సుయ్యన్తి చ, కులాని చ తేన దుట్ఠాని దిస్సన్తి చేవ సుయ్యన్తి చ. సో భిక్ఖు భిక్ఖూహి ఏవమస్స వచనీయో – ‘ఆయస్మా ఖో కులదూసకో పాపసమాచారో, ఆయస్మతో ఖో పాపకా సమాచారా దిస్సన్తి చేవ సుయ్యన్తి చ, కులాని చాయస్మతా దుట్ఠాని దిస్సన్తి చేవ సుయ్యన్తి చ. పక్కమతాయస్మా ఇమమ్హా ఆవాసా. అలం తే ఇధ వాసేనా’తి. ఏవఞ్చ సో భిక్ఖు భిక్ఖూహి వుచ్చమానో తే భిక్ఖూ ఏవం వదేయ్య – ‘ఛన్దగామినో చ భిక్ఖూ దోసగామినో చ భిక్ఖూ మోహగామినో చ భిక్ఖూ భయగామినో చ భిక్ఖూ తాదిసికాయ ఆపత్తియా ఏకచ్చం పబ్బాజేన్తి ఏకచ్చం న పబ్బాజేన్తీ’తి, సో భిక్ఖు భిక్ఖూహి ఏవమస్స వచనీయో – ‘మాయస్మా ఏవం అవచ. న చ భిక్ఖూ ఛన్దగామినో. న చ భిక్ఖూ దోసగామినో. న చ భిక్ఖూ మోహగామినో. న చ భిక్ఖూ భయగామినో. ఆయస్మా ఖో కులదూసకో పాపసమాచారో. ఆయస్మతో ఖో పాపకా సమాచారా దిస్సన్తి చేవ సుయ్యన్తి చ. కులాని చాయస్మతా దుట్ఠాని దిస్సన్తి చేవ సుయ్యన్తి చ. పక్కమతాయస్మా ఇమమ్హా ఆవాసా. అలం తే ఇధ వాసేనా’తి. ఏవఞ్చ సో భిక్ఖు భిక్ఖూహి వుచ్చమానో తథేవ పగ్గణ్హేయ్య, సో భిక్ఖు భిక్ఖూహి యావతతియం సమనుభాసితబ్బో తస్స పటినిస్సగ్గాయ. యావతతియఞ్చే సమనుభాసీయమానో తం పటినిస్సజ్జేయ్య, ఇచ్చేతం కుసలం; నో చే పటినిస్సజ్జేయ్య, సఙ్ఘాదిసేసో’’తి.

౪౩౭. భిక్ఖు పనేవ అఞ్ఞతరం గామం వా నిగమం వాతి గామోపి నిగమోపి నగరమ్పి గామో చేవ నిగమో చ.

ఉపనిస్సాయ విహరతీతి తత్థ పటిబద్ధా హోన్తి చీవరపిణ్డపాతసేనాసనగిలానప్పచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారా.

కులం నామ చత్తారి కులాని – ఖత్తియకులం, బ్రాహ్మణకులం, వేస్సకులం, సుద్దకులం.

కులదూసకోతి కులాని దూసేతి పుప్ఫేన వా ఫలేన వా చుణ్ణేన వా మత్తికాయ వా దన్తకట్ఠేన వా వేళుయా వా [వేళునా వా (స్యా.)] వేజ్జికాయ వా జఙ్ఘపేసనికేన వా.

పాపసమాచారోతి మాలావచ్ఛం రోపేతిపి రోపాపేతిపి, సిఞ్చతిపి సిఞ్చాపేతిపి, ఓచినాతిపి ఓచినాపేతిపి, గన్థేతిపి గన్థాపేతిపి.

దిస్సన్తి చేవ సుయ్యన్తి చాతి యే సంముఖా తే పస్సన్తి, యే తిరోక్ఖా తే సుణన్తి.

కులాని చ తేన దుట్ఠానీతి పుబ్బే సద్ధా హుత్వా తం ఆగమ్మ అస్సద్ధా హోన్తి, పసన్నా హుత్వా అప్పసన్నా హోన్తి.

దిస్సన్తి చేవ సుయ్యన్తి చాతి యే సంముఖా తే పస్సన్తి, యే తిరోక్ఖా తే సుణన్తి.

సో భిక్ఖూతి యో సో కులదూసకో భిక్ఖు.

భిక్ఖూహీతి అఞ్ఞేహి భిక్ఖూహి. యే పస్సన్తి యే సుణన్తి. తేహి వత్తబ్బో – ‘‘ఆయస్మా ఖో కులదూసకో పాపసమాచారో. ఆయస్మతో ఖో పాపకా సమాచారా దిస్సన్తి చేవ సుయ్యన్తి చ. కులాని చాయస్మతా దుట్ఠాని దిస్సన్తి చేవ సుయ్యన్తి చ. పక్కమతాయస్మా ఇమమ్హా ఆవాసా. అలం తే ఇధ వాసేనా’’తి.

ఏవఞ్చ సో భిక్ఖు భిక్ఖూహి వుచ్చమానో తే భిక్ఖూ ఏవం వదేయ్య – ‘‘ఛన్దగామినో చ భిక్ఖూ, దోసగామినో చ భిక్ఖూ, మోహగామినో చ భిక్ఖూ, భయగామినో చ భిక్ఖూ. తాదిసికాయ ఆపత్తియా ఏకచ్చం పబ్బాజేన్తి ఏకచ్చం న పబ్బాజేన్తీ’’తి.

సో భిక్ఖూతి యో సో కమ్మకతో భిక్ఖు.

భిక్ఖూహీతి అఞ్ఞేహి భిక్ఖూహి. యే పస్సన్తి యే సుణన్తి తేహి వత్తబ్బో – ‘‘మాయస్మా ఏవం అవచ. న చ భిక్ఖూ ఛన్దగామినో, న చ భిక్ఖూ దోసగామినో, న చ భిక్ఖూ మోహగామినో, న చ భిక్ఖూ భయగామినో. ఆయస్మా ఖో కులదూసకో పాపసమాచారో. ఆయస్మతో ఖో పాపకా సమాచారా దిస్సన్తి చేవ సుయ్యన్తి చ. కులాని చాయస్మతా దుట్ఠాని దిస్సన్తి చేవ సుయ్యన్తి చ. పక్కమతాయస్మా ఇమమ్హా ఆవాసా. అలం తే ఇధ వాసేనా’’తి. దుతియమ్పి వత్తబ్బో. తతియమ్పి వత్తబ్బో.

సచే పటినిస్సజ్జతి, ఇచ్చేతం కుసలం. నో చే పటినిస్సజ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సుత్వా న వదన్తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో భిక్ఖు సఙ్ఘమజ్ఝమ్పి ఆకడ్ఢిత్వా వత్తబ్బో – ‘‘మాయస్మా ఏవం అవచ. న చ భిక్ఖూ ఛన్దగామినో, న చ భిక్ఖూ దోసగామినో, న చ భిక్ఖూ మోహగామినో, న చ భిక్ఖూ భయగామినో. ఆయస్మా ఖో కులదూసకో పాపసమాచారో. ఆయస్మతో ఖో పాపకా సమాచారా దిస్సన్తి చేవ సుయ్యన్తి చ. కులాని చాయస్మతా దుట్ఠాని దిస్సన్తి చేవ సుయ్యన్తి చ. పక్కమతాయస్మా ఇమమ్హా ఆవాసా. అలం తే ఇధ వాసేనా’’తి. దుతియమ్పి వత్తబ్బో. తతియమ్పి వత్తబ్బో. సచే పటినిస్సజ్జతి, ఇచ్చేతం కుసలం. నో చే పటినిస్సజ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో భిక్ఖు సమనుభాసితబ్బో. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, సమనుభాసితబ్బో. బ్యత్తేన భిక్ఖునా పటిబలేన సఙ్ఘో ఞాపేతబ్బో –

౪౩౮. ‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. అయం ఇత్థన్నామో భిక్ఖు సఙ్ఘేన పబ్బాజనీయకమ్మకతో భిక్ఖూ ఛన్దగామితా దోసగామితా మోహగామితా భయగామితా పాపేతి. సో తం వత్థుం న పటినిస్సజ్జతి. యది సఙ్ఘస్స పత్తకల్లం, సఙ్ఘో ఇత్థన్నామం భిక్ఖుం సమనుభాసేయ్య తస్స వత్థుస్స పటినిస్సగ్గాయ. ఏసా ఞత్తి.

‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. అయం ఇత్థన్నామో భిక్ఖు సఙ్ఘేన పబ్బాజనీయకమ్మకతో భిక్ఖూ ఛన్దగామితా దోసగామితా మోహగామితా భయగామితా పాపేతి. సో తం వత్థుం న పటినిస్సజ్జతి. సఙ్ఘో ఇత్థన్నామం భిక్ఖుం సమనుభాసతి తస్స వత్థుస్స పటినిస్సగ్గాయ. యస్సాయస్మతో ఖమతి ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో సమనుభాసనా తస్స వత్థుస్స పటినిస్సగ్గాయ, సో తుణ్హస్స; యస్స నక్ఖమతి, సో భాసేయ్య.

‘‘దుతియమ్పి ఏతమత్థం వదామి…పే… తతియమ్పి ఏతమత్థం వదామి…పే….

‘‘సమనుభట్ఠో సఙ్ఘేన ఇత్థన్నామో భిక్ఖు తస్స వత్థుస్స పటినిస్సగ్గాయ. ఖమతి సఙ్ఘస్స, తస్మా తుణ్హీ, ఏవమేతం ధారయామీ’’తి.

౪౩౯. ఞత్తియా దుక్కటం, ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా, కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స. సఙ్ఘాదిసేసం అజ్ఝాపజ్జన్తస్స ఞత్తియా దుక్కటం, ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా పటిప్పస్సమ్భన్తి.

సఙ్ఘాదిసేసోతి సఙ్ఘోవ తస్సా ఆపత్తియా పరివాసం దేతి, మూలాయ పటికస్సతి, మానత్తం దేతి, అబ్భేతి; న సమ్బహులా, న ఏకపుగ్గలో. తేన వుచ్చతి – ‘సఙ్ఘాదిసేసో’తి, తస్సేవ ఆపత్తినికాయస్స నామకమ్మం అధివచనం. తేనపి వుచ్చతి సఙ్ఘాదిసేసోతి.

౪౪౦. ధమ్మకమ్మే ధమ్మకమ్మసఞ్ఞీ న పటినిస్సజ్జతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ధమ్మకమ్మే వేమతికో న పటినిస్సజ్జతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ధమ్మకమ్మే అధమ్మకమ్మసఞ్ఞీ న పటినిస్సజ్జతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

అధమ్మకమ్మే ధమ్మకమ్మసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

అధమ్మకమ్మే వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

అధమ్మకమ్మే అధమ్మకమ్మసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౪౪౧. అనాపత్తి అసమనుభాసన్తస్స, పటినిస్సజ్జన్తస్స, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

కులదూసకసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం తేరసమం.

౪౪౨. ఉద్దిట్ఠా ఖో, ఆయస్మన్తో, తేరస సఙ్ఘాదిసేసా ధమ్మా, నవ పఠమాపత్తికా, చత్తారో యావతతియకా. యేసం భిక్ఖు అఞ్ఞతరం వా అఞ్ఞతరం వా ఆపజ్జిత్వా యావతీహం జానం పటిచ్ఛాదేతి తావతీహం తేన భిక్ఖునా అకామా పరివత్థబ్బం. పరివుత్థపరివాసేన భిక్ఖునా ఉత్తరి ఛారత్తం భిక్ఖుమానత్తాయ పటిపజ్జితబ్బం. చిణ్ణమానత్తో భిక్ఖు యత్థ సియా వీసతిగణో భిక్ఖుసఙ్ఘో తత్థ సో భిక్ఖు అబ్భేతబ్బో. ఏకేనపి చే ఊనో వీసతిగణో భిక్ఖుసఙ్ఘో తం భిక్ఖుం అబ్భేయ్య, సో చ భిక్ఖు అనబ్భితో, తే చ భిక్ఖూ గారయ్హా, అయం తత్థ సామీచి. తత్థాయస్మన్తే పుచ్ఛామి – ‘కచ్చిత్థ పరిసుద్ధా’? దుతియమ్పి పుచ్ఛామి – ‘కచ్చిత్థ పరిసుద్ధా’? తతియమ్పి పుచ్ఛామి – ‘కచ్చిత్థ పరిసుద్ధా’? పరిసుద్ధేత్థాయస్మన్తో. తస్మా తుణ్హీ, ఏవమేతం ధారయామీతి.

తేరసకం నిట్ఠితం.

తస్సుద్దానం –

విస్సట్ఠి కాయసంసగ్గం, దుట్ఠుల్లం అత్తకామఞ్చ;

సఞ్చరిత్తం కుటీ చేవ, విహారో చ అమూలకం.

కిఞ్చిలేసఞ్చ భేదో చ, తస్సేవ అనువత్తకా;

దుబ్బచం కులదూసఞ్చ, సఙ్ఘాదిసేసా తేరసాతి.

సఙ్ఘాదిసేసకణ్డం నిట్ఠితం.

౩. అనియతకణ్డం

౧. పఠమఅనియతసిక్ఖాపదం

ఇమే ఖో పనాయస్మన్తో ద్వే అనియతా ధమ్మా

ఉద్దేసం ఆగచ్ఛన్తి.

౪౪౩. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా ఉదాయీ సావత్థియం కులూపకో హోతి, బహుకాని కులాని ఉపసఙ్కమతి. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మతో ఉదాయిస్స ఉపట్ఠాకకులస్స కుమారికా అఞ్ఞతరస్స కులస్స కుమారకస్స దిన్నా హోతి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ యేన తం కులం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా మనుస్సే పుచ్ఛి – ‘‘కహం ఇత్థన్నామా’’తి? తే ఏవమాహంసు – ‘‘దిన్నా, భన్తే, అముకస్స కులస్స కుమారకస్సా’’తి. తమ్పి ఖో కులం ఆయస్మతో ఉదాయిస్స ఉపట్ఠాకం హోతి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ యేన తం కులం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా మనుస్సే పుచ్ఛి – ‘‘కహం ఇత్థన్నామా’’తి? తే ఏవమాహంసు – ‘‘ఏసాయ్య, ఓవరకే నిసిన్నా’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ యేన సా కుమారికా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తస్సా కుమారికాయ సద్ధిం ఏకో ఏకాయ రహో పటిచ్ఛన్నే ఆసనే అలంకమ్మనియే నిసజ్జం కప్పేసి కాలయుత్తం సముల్లపన్తో కాలయుత్తం ధమ్మం భణన్తో.

తేన ఖో పన సమయేన విసాఖా మిగారమాతా బహుపుత్తా హోతి బహునత్తా అరోగపుత్తా అరోగనత్తా అభిమఙ్గలసమ్మతా. మనుస్సా యఞ్ఞేసు ఛణేసు ఉస్సవేసు విసాఖం మిగారమాతరం పఠమం భోజేన్తి. అథ ఖో విసాఖా మిగారమాతా నిమన్తితా తం కులం అగమాసి. అద్దసా ఖో విసాఖా మిగారమాతా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం తస్సా కుమారికాయ సద్ధిం ఏకం ఏకాయ రహో పటిచ్ఛన్నే ఆసనే అలంకమ్మనియే నిసిన్నం. దిస్వాన ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఏతదవోచ – ‘‘ఇదం, భన్తే, నచ్ఛన్నం నప్పతిరూపం యం అయ్యో మాతుగామేన సద్ధిం ఏకో ఏకాయ రహో పటిచ్ఛన్నే ఆసనే అలంకమ్మనియే నిసజ్జం కప్పేతి. కిఞ్చాపి, భన్తే, అయ్యో అనత్థికో తేన ధమ్మేన, అపిచ దుస్సద్ధాపయా అప్పసన్నా మనుస్సా’’తి. ఏవమ్పి ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ విసాఖాయ మిగారమాతుయా వుచ్చమానో నాదియి. అథ ఖో విసాఖా మిగారమాతా నిక్ఖమిత్వా భిక్ఖూనం ఏతమత్థం ఆరోచేసి. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ఉదాయీ మాతుగామేన సద్ధిం ఏకో ఏకాయ రహో పటిచ్ఛన్నే ఆసనే అలంకమ్మనియే నిసజ్జం కప్పేస్సతీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఉదాయిం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ఉదాయి, మాతుగామేన సద్ధిం ఏకో ఏకాయ రహో పటిచ్ఛన్నే ఆసనే అలంకమ్మనియే నిసజ్జం కప్పేసీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, మాతుగామేన సద్ధిం ఏకో ఏకాయ రహో పటిచ్ఛన్నే ఆసనే అలంకమ్మనియే నిసజ్జం కప్పేస్ససి! నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౪౪౪. ‘‘యో పన భిక్ఖు మాతుగామేన సద్ధిం ఏకో ఏకాయ రహో పటిచ్ఛన్నే ఆసనే అలంకమ్మనియే నిసజ్జం కప్పేయ్య, తమేనం సద్ధేయ్యవచసా ఉపాసికా దిస్వా తిణ్ణం ధమ్మానం అఞ్ఞతరేన వదేయ్య – పారాజికేన వా సఙ్ఘాదిసేసేన వా పాచిత్తియేన వా, నిసజ్జం భిక్ఖు పటిజానమానో తిణ్ణం ధమ్మానం అఞ్ఞతరేన కారేతబ్బో – పారాజికేన వా సఙ్ఘాదిసేసేన వా పాచిత్తియేన వా యేన వా సా సద్ధేయ్యవచసా ఉపాసికా వదేయ్య, తేన సో భిక్ఖు కారేతబ్బో. అయం ధమ్మో అనియతో’’తి.

౪౪౫. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

మాతుగామో నామ మనుస్సిత్థీ, న యక్ఖీ న పేతీ న తిరచ్ఛానగతా. అన్తమసో తదహుజాతాపి దారికా, పగేవ మహత్తరీ.

సద్ధిన్తి ఏకతో.

ఏకో ఏకాయాతి భిక్ఖు చేవ హోతి మాతుగామో చ.

రహో నామ చక్ఖుస్స రహో, సోతస్స రహో. చక్ఖుస్స రహోనామ న సక్కా హోతి అక్ఖిం వా నిఖణీయమానే భముకం వా ఉక్ఖిపీయమానే సీసం వా ఉక్ఖిపీయమానే పస్సితుం. సోతస్స రహోనామ న సక్కా హోతి పకతికథా సోతుం.

పటిచ్ఛన్నం నామ ఆసనం కుట్టేన వా [కుడ్డేన వా (సీ. స్యా.)] కవాటేన వా కిలఞ్జేన వా సాణిపాకారేన వా రుక్ఖేన వా థమ్భేన వా కోత్థళియా వా యేన కేనచి పటిచ్ఛన్నం హోతి.

అలంకమ్మనియేతి సక్కా హోతి మేథునం ధమ్మం పటిసేవితుం.

నిసజ్జం కప్పేయ్యాతి మాతుగామే నిసిన్నే భిక్ఖు ఉపనిసిన్నో వా హోతి ఉపనిపన్నో వా. భిక్ఖు నిసిన్నే మాతుగామో ఉపనిసిన్నో వా హోతి ఉపనిపన్నో వా. ఉభో వా నిసిన్నా హోన్తి ఉభో వా నిపన్నా.

సద్ధేయ్యవచసా నామ ఆగతఫలా అభిసమేతావినీ విఞ్ఞాతసాసనా.

ఉపాసికా నామ బుద్ధం సరణం గతా, ధమ్మం సరణం గతా, సఙ్ఘం సరణం గతా.

దిస్వాతి పస్సిత్వా.

తిణ్ణం ధమ్మానం అఞ్ఞతరేన వదేయ్య – పారాజికేన వా సఙ్ఘాదిసేసేన వా పాచిత్తియేన వా. నిసజ్జం భిక్ఖు పటిజానమానో తిణ్ణం ధమ్మానం అఞ్ఞతరేన కారేతబ్బో – పారాజికేన వా సఙ్ఘాదిసేసేన వా పాచిత్తియేన వా. యేన వా సా సద్ధేయ్యవచసా ఉపాసికా వదేయ్య తేన సో భిక్ఖు కారేతబ్బో.

౪౪౬. సా చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘అయ్యో మయా దిట్ఠో నిసిన్నో మాతుగామస్స మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తో’’తి, సో చ తం పటిజానాతి, ఆపత్తియా కారేతబ్బో. సా చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘అయ్యో మయా దిట్ఠో నిసిన్నో మాతుగామస్స మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తో’’తి, సో చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘సచ్చాహం నిసిన్నో, నో చ ఖో మేథునం ధమ్మం పటిసేవి’’న్తి, నిసజ్జాయ కారేతబ్బో. సా చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘అయ్యో మయా దిట్ఠో నిసిన్నో మాతుగామస్స మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తో’’తి, సో చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘నాహం నిసిన్నో, అపిచ ఖో నిపన్నో’’తి, నిపజ్జాయ కారేతబ్బో. సా చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘అయ్యో మయా దిట్ఠో నిసిన్నో మాతుగామస్స మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తో’’తి, సో చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘నాహం నిసిన్నో అపిచ ఖో ఠితో’’తి, న కారేతబ్బో.

౪౪౭. సా చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘అయ్యో మయా దిట్ఠో నిపన్నో మాతుగామస్స మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తో’’తి, సో చ తం పటిజానాతి, ఆపత్తియా కారేతబ్బో. సా చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘అయ్యో మయా దిట్ఠో నిపన్నో మాతుగామస్స మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తో’’తి, సో చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘సచ్చాహం నిపన్నో, నో చ ఖో మేథునం ధమ్మం పటిసేవి’’న్తి, నిపజ్జాయ కారేతబ్బో. సా చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘అయ్యో మయా దిట్ఠో నిపన్నో మాతుగామస్స మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తో’’తి, సో చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘నాహం నిపన్నో, అపిచ ఖో నిసిన్నో’’తి, నిసజ్జాయ కారేతబ్బో. సా చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘అయ్యో మయా దిట్ఠో నిపన్నో మాతుగామస్స మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తో’’తి, సో చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘నాహం నిపన్నో అపిచ ఖో ఠితో’’తి, న కారేతబ్బో.

౪౪౮. సా చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘అయ్యో మయా దిట్ఠో నిసిన్నో మాతుగామేన సద్ధిం కాయసంసగ్గం సమాపజ్జన్తో’’తి, సో చ తం పటిజానాతి, ఆపత్తియా కారేతబ్బో…పే… సచ్చాహం నిసిన్నో నో చ ఖో కాయసంసగ్గం సమాపజ్జిన్తి, నిసజ్జాయ కారేతబ్బో…పే… నాహం నిసిన్నో అపిచ ఖో నిపన్నోతి, నిపజ్జాయ కారేతబ్బో…పే… నాహం నిసిన్నో అపిచ ఖో ఠితోతి, న కారేతబ్బో.

సా చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘అయ్యో మయా దిట్ఠో నిపన్నో మాతుగామేన సద్ధిం కాయసంసగ్గం సమాపజ్జన్తో’’తి, సో చ తం పటిజానాతి, ఆపత్తియా కారేతబ్బో…పే… సచ్చాహం నిపన్నో, నో చ ఖో కాయసంసగ్గం సమాపజ్జిన్తి, నిపజ్జాయ కారేతబ్బో…పే… నాహం నిపన్నో, అపిచ ఖో నిసిన్నోతి, నిసజ్జాయ కారేతబ్బో…పే… నాహం నిపన్నో, అపిచ ఖో ఠితోతి, న కారేతబ్బో.

౪౪౯. సా చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘అయ్యో మయా దిట్ఠో మాతుగామేన సద్ధిం ఏకో ఏకాయ రహో పటిచ్ఛన్నే ఆసనే అలంకమ్మనియే నిసిన్నో’’తి, సో చ తం పటిజానాతి, నిసజ్జాయ కారేతబ్బో…పే… నాహం నిసిన్నో అపిచ ఖో నిపన్నోతి, నిపజ్జాయ కారేతబ్బో…పే… నాహం నిసిన్నో, అపిచ ఖో ఠితోతి, న కారేతబ్బో.

౪౫౦. సా చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘అయ్యో మయా దిట్ఠో మాతుగామేన సద్ధిం ఏకో ఏకాయ రహో పటిచ్ఛన్నే ఆసనే అలంకమ్మనియే నిపన్నో’’తి, సో చ తం పటిజానాతి, నిపజ్జాయ కారేతబ్బో…పే… నాహం నిపన్నో, అపిచ ఖో నిసిన్నోతి, నిసజ్జాయ కారేతబ్బో…పే… నాహం నిపన్నో, అపిచ ఖో ఠితోతి, న కారేతబ్బో.

అనియతోతి న నియతో, పారాజికం వా సఙ్ఘాదిసేసో వా పాచిత్తియం వా.

౪౫౧. గమనం పటిజానాతి, నిసజ్జం పటిజానాతి, ఆపత్తిం పటిజానాతి, ఆపత్తియా కారేతబ్బో. గమనం పటిజానాతి, నిసజ్జం న పటిజానాతి, ఆపత్తిం పటిజానాతి, ఆపత్తియా కారేతబ్బో. గమనం పటిజానాతి, నిసజ్జం పటిజానాతి, ఆపత్తిం న పటిజానాతి, నిసజ్జాయ కారేతబ్బో. గమనం పటిజానాతి, నిసజ్జం న పటిజానాతి, ఆపత్తిం న పటిజానాతి, న కారేతబ్బో.

గమనం న పటిజానాతి, నిసజ్జం పటిజానాతి, ఆపత్తిం పటిజానాతి, ఆపత్తియా

కారేతబ్బో. గమనం న పటిజానాతి, నిసజ్జం న పటిజానాతి, ఆపత్తిం పటిజానాతి, ఆపత్తియా కారేతబ్బో. గమనం న పటిజానాతి, నిసజ్జం పటిజానాతి, ఆపత్తిం న పటిజానాతి, నిసజ్జాయ కారేతబ్బో. గమనం న పటిజానాతి, నిసజ్జం న పటిజానాతి, ఆపత్తిం న పటిజానాతి, న కారేతబ్బోతి.

పఠమో అనియతో నిట్ఠితో.

౨. దుతియఅనియతసిక్ఖాపదం

౪౫౨. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా ఉదాయీ – ‘‘భగవతా పటిక్ఖిత్తం మాతుగామేన సద్ధిం ఏకో ఏకాయ రహో పటిచ్ఛన్నే ఆసనే అలంకమ్మనియే నిసజ్జం కప్పేతు’’న్తి తస్సాయేవ కుమారికాయ సద్ధిం ఏకో ఏకాయ రహో నిసజ్జం కప్పేసి కాలయుత్తం సముల్లపన్తో కాలయుత్తం ధమ్మం భణన్తో. దుతియమ్పి ఖో విసాఖా మిగారమాతా నిమన్తితా తం కులం అగమాసి. అద్దసా ఖో విసాఖా మిగారమాతా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం తస్సాయేవ కుమారికాయ సద్ధిం ఏకం ఏకాయ రహో నిసిన్నం. దిస్వాన ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఏతదవోచ – ‘‘ఇదం, భన్తే, నచ్ఛన్నం నప్పతిరూపం యం అయ్యో మాతుగామేన సద్ధిం ఏకో ఏకాయ రహో నిసజ్జం కప్పేతి. కిఞ్చాపి, భన్తే, అయ్యో అనత్థికో తేన ధమ్మేన, అపిచ దుస్సద్ధాపయా అప్పసన్నా మనుస్సా’’తి. ఏవమ్పి ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ విసాఖాయ మిగారమాతుయా వుచ్చమానో నాదియి. అథ ఖో విసాఖా మిగారమాతా నిక్ఖమిత్వా భిక్ఖూనం ఏతమత్థం ఆరోచేసి. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ఉదాయీ మాతుగామేన సద్ధిం ఏకో ఏకాయ రహో నిసజ్జం కప్పేస్సతీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఉదాయిం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం …పే… ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ఉదాయి, మాతుగామేన సద్ధిం ఏకో ఏకాయ రహో నిసజ్జం కప్పేసీ’’తి? ‘‘సచ్చం భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, మాతుగామేన సద్ధిం ఏకో ఏకాయ రహో నిసజ్జం కప్పేస్ససి! నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౪౫౩. ‘‘న హేవ ఖో పన పటిచ్ఛన్నం ఆసనం హోతి నాలం కమ్మనియం, అలఞ్చ ఖో హోతి మాతుగామం దుట్ఠుల్లాహి వాచాహి ఓభాసితుం. యో పన భిక్ఖు తథారూపే ఆసనే మాతుగామేన సద్ధిం ఏకో ఏకాయ రహో నిసజ్జం కప్పేయ్య, తమేనం సద్ధేయ్యవచసా ఉపాసికా దిస్వా ద్విన్నం ధమ్మానం అఞ్ఞతరేన వదేయ్య – సఙ్ఘాదిసేసేన వా పాచిత్తియేన వా. నిసజ్జం భిక్ఖు పటిజానమానో ద్విన్నం ధమ్మానం అఞ్ఞతరేన కారేతబ్బో – సఙ్ఘాదిసేసేన వా పాచిత్తియేన వా. యేన వా సా సద్ధేయ్యవచసా ఉపాసికా వదేయ్య తేన సో భిక్ఖు కారేతబ్బో. అయమ్పి ధమ్మో అనియతో’’తి.

౪౫౪. న హేవ ఖో పన పటిచ్ఛన్నం ఆసనం హోతీతి అప్పటిచ్ఛన్నం హోతి కుట్టేన వా కవాటేన వా కిలఞ్జేన వా సాణిపాకారేన వా రుక్ఖేన వా థమ్భేన వా కోత్థళియా వా యేన కేనచి అప్పటిచ్ఛన్నం హోతి.

నాలం కమ్మనియన్తి న సక్కా హోతి మేథునం ధమ్మం పటిసేవితుం.

అలఞ్చ ఖో హోతి మాతుగామం దుట్ఠుల్లాహి వాచాహి ఓభాసితున్తి సక్కా హోతి మాతుగామం దుట్ఠుల్లాహి వాచాహి ఓభాసితుం.

యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

తథారూపే ఆసనేతి ఏవరూపే ఆసనే.

మాతుగామో నామ మనుస్సిత్థీ, న యక్ఖీ న పేతీ న తిరచ్ఛానగతా, విఞ్ఞూ పటిబలా సుభాసితదుబ్భాసితం దుట్ఠుల్లాదుట్ఠుల్లం ఆజానితుం.

సద్ధిన్తి ఏకతో.

ఏకో ఏకాయాతి భిక్ఖు చేవ హోతి మాతుగామో చ.

రహో నామ చక్ఖుస్స రహో, సోతస్స రహో. చక్ఖుస్స రహో నామ న సక్కా హోతి అక్ఖిం వా నిఖణీయమానే భముకం వా ఉక్ఖిపీయమానే సీసం వా ఉక్ఖిపీయమానే పస్సితుం. సోతస్స రహో నామ న సక్కా హోతి పకతికథా సోతుం.

నిసజ్జం కప్పేయ్యాతి మాతుగామే నిసిన్నే భిక్ఖు ఉపనిసిన్నో వా హోతి ఉపనిపన్నో వా. భిక్ఖు నిసిన్నే మాతుగామో ఉపనిసిన్నో వా హోతి ఉపనిపన్నో వా. ఉభో వా నిసిన్నా హోన్తి ఉభో వా నిపన్నా.

సద్ధేయ్యవచసా నామ ఆగతఫలా అభిసమేతావినీ విఞ్ఞాతసాసనా.

ఉపాసికా నామ బుద్ధం సరణం గతా, ధమ్మం సరణం గతా, సఙ్ఘం సరణం గతా.

దిస్వాతి పస్సిత్వా.

ద్విన్నం ధమ్మానం అఞ్ఞతరేన వదేయ్య సఙ్ఘాదిసేసేన వా పాచిత్తియేన వా. నిసజ్జం భిక్ఖు పటిజానమానో ద్విన్నం ధమ్మానం అఞ్ఞతరేన కారేతబ్బో – సఙ్ఘాదిసేసేన వా పాచిత్తియేన వా. యేన వా సా సద్ధేయ్యవచసా ఉపాసికా వదేయ్య, తేన సో భిక్ఖు కారేతబ్బో.

౪౫౫. సా చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘అయ్యో మయా దిట్ఠో నిసిన్నో మాతుగామేన సద్ధిం కాయసంసగ్గం సమాపజ్జన్తో’’తి, సో చ తం పటిజానాతి, ఆపత్తియా కారేతబ్బో. సా చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘అయ్యో మయా దిట్ఠో నిసిన్నో మాతుగామేన సద్ధిం కాయసంసగ్గం సమాపజ్జన్తో’’తి, సో చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘సచ్చాహం నిసిన్నో, నో చ ఖో కాయసంసగ్గం సమాపజ్జి’’న్తి, నిసజ్జాయ కారేతబ్బో…పే… నాహం నిసిన్నో, అపిచ ఖో నిపన్నోతి, నిపజ్జాయ కారేతబ్బో…పే… నాహం నిసిన్నో, అపిచ ఖో ఠితోతి, న కారేతబ్బో.

సా చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘అయ్యో మయా దిట్ఠో నిపన్నో మాతుగామేన సద్ధిం కాయసంసగ్గం సమాపజ్జన్తో’’తి, సో చ తం పటిజానాతి, ఆపత్తియా కారేతబ్బో…పే… సచ్చాహం నిపన్నో, నో చ ఖో కాయసంసగ్గం సమాపజ్జిన్తి, నిపజ్జాయ కారేతబ్బో…పే… నాహం నిపన్నో, అపిచ ఖో నిసిన్నోతి, నిసజ్జాయ కారేతబ్బో …పే… నాహం నిపన్నో, అపిచ ఖో ఠితోతి, న కారేతబ్బో.

సా చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘అయ్యస్స మయా సుతం నిసిన్నస్స మాతుగామం దుట్ఠుల్లాహి వాచాహి ఓభాసన్తస్సా’’తి, సో చ తం పటిజానాతి, ఆపత్తియా కారేతబ్బో. సా చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘అయ్యస్స మయా సుతం నిసిన్నస్స మాతుగామం దుట్ఠుల్లాహి వాచాహి ఓభాసన్తస్సా’’తి, సో చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘సచ్చాహం నిసిన్నో, నో చ ఖో దుట్ఠుల్లాహి వాచాహి ఓభాసి’’న్తి, నిసజ్జాయ కారేతబ్బో…పే… నాహం నిసిన్నో, అపిచ ఖో నిపన్నోతి, నిపజ్జాయ కారేతబ్బో…పే… నాహం నిసిన్నో, అపిచ ఖో ఠితోతి, న కారేతబ్బో.

సా చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘అయ్యస్స మయా సుతం నిపన్నస్స మాతుగామం దుట్ఠుల్లాహి వాచాహి ఓభాసన్తస్సా’’తి, సో చ తం పటిజానాతి, ఆపత్తియా కారేతబ్బో…పే… సచ్చాహం నిపన్నో నో చ ఖో దుట్ఠుల్లాహి వాచాహి ఓభాసిన్తి, నిపజ్జాయ కారేతబ్బో…పే… నాహం నిపన్నో, అపిచ ఖో నిసిన్నోతి, నిసజ్జాయ కారేతబ్బో…పే… నాహం నిపన్నో, అపిచ ఖో ఠితోతి, న కారేతబ్బో.

౪౫౬. సా చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘అయ్యో మయా దిట్ఠో మాతుగామేన సద్ధిం ఏకో ఏకాయ రహో నిసిన్నో’’తి, సో చ తం పటిజానాతి, నిసజ్జాయ కారేతబ్బో…పే… నాహం నిసిన్నో, అపిచ ఖో నిపన్నోతి, నిపజ్జాయ కారేతబ్బో…పే… నాహం నిసిన్నో, అపిచ ఖో ఠితోతి, న కారేతబ్బో.

సా చే ఏవం వదేయ్య – ‘‘అయ్యో మయా దిట్ఠో మాతుగామేన సద్ధిం ఏకో ఏకాయ రహో నిపన్నో’’తి, సో చ తం పటిజానాతి, నిపజ్జాయ కారేతబ్బో…పే… నాహం నిపన్నో, అపిచ ఖో నిసిన్నోతి, నిసజ్జాయ కారేతబ్బో…పే… నాహం నిపన్నో, అపిచ ఖో ఠితోతి, న కారేతబ్బో.

అయమ్పీతి పురిమం ఉపాదాయ వుచ్చతి.

అనియతోతి న నియతో, సఙ్ఘాదిసేసో వా పాచిత్తియం వా.

౪౫౭. గమనం పటిజానాతి నిసజ్జం పటిజానాతి ఆపత్తిం పటిజానాతి, ఆపత్తియా కారేతబ్బో. గమనం పటిజానాతి నిసజ్జం న పటిజానాతి ఆపత్తిం పటిజానాతి, ఆపత్తియా కారేతబ్బో. గమనం పటిజానాతి నిసజ్జం పటిజానాతి ఆపత్తిం న పటిజానాతి, నిసజ్జాయ కారేతబ్బో. గమనం పటిజానాతి నిసజ్జం న పటిజానాతి ఆపత్తిం న పటిజానాతి, న కారేతబ్బో.

గమనం న పటిజానాతి నిసజ్జం పటిజానాతి ఆపత్తిం పటిజానాతి, ఆపత్తియా కారేతబ్బో. గమనం న పటిజానాతి నిసజ్జం న పటిజానాతి ఆపత్తిం పటిజానాతి, ఆపత్తియా కారేతబ్బో. గమనం న పటిజానాతి నిసజ్జం పటిజానాతి ఆపత్తిం న పటిజానాతి, నిసజ్జాయ కారేతబ్బో. గమనం న పటిజానాతి నిసజ్జం న పటిజానాతి ఆపత్తిం న పటిజానాతి, న కారేతబ్బోతి.

దుతియో అనియతో నిట్ఠితో.

౪౫౮. ఉద్దిట్ఠా ఖో ఆయస్మన్తో ద్వే అనియతా ధమ్మా. తత్థాయస్మన్తే పుచ్ఛామి – ‘‘కచ్చిత్థ పరిసుద్ధా’’? దుతియమ్పి పుచ్ఛామి – ‘‘కచ్చిత్థ పరిసుద్ధా’’? తతియమ్పి పుచ్ఛామి – ‘‘కచ్చిత్థ పరిసుద్ధా’’? పరిసుద్ధేత్థాయస్మన్తో; తస్మా తుణ్హీ, ఏవమేతం ధారయామీతి.

తస్సుద్దానం –

అలం కమ్మనియఞ్చేవ, తథేవ చ నహేవ ఖో;

అనియతా సుపఞ్ఞత్తా, బుద్ధసేట్ఠేన తాదినాతి.

అనియతకణ్డం నిట్ఠితం.

౪. నిస్సగ్గియకణ్డం

౧. చీవరవగ్గో

౧. పఠమకథినసిక్ఖాపదం

ఇమే ఖో పనాయస్మన్తో తింస నిస్సగ్గియా పాచిత్తియా

ధమ్మా ఉద్దేసం ఆగచ్ఛన్తి.

౪౫౯. తేనే సమయేన బుద్ధో భగవా వేసాలియం విహరతి గోతమకే చేతియే. తేన ఖో పన సమయేన భగవతా భిక్ఖూనం తిచీవరం అనుఞ్ఞాతం హోతి. ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ – ‘‘భగవతా తిచీవరం అనుఞ్ఞాత’’న్తి అఞ్ఞేనేవ తిచీవరేన గామం పవిసన్తి, అఞ్ఞేన తిచీవరేన ఆరామే అచ్ఛన్తి, అఞ్ఞేన తిచీవరేన నహానం ఓతరన్తి. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ అతిరేకచీవరం ధారేస్సన్తీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర తుమ్హే, భిక్ఖవే, అతిరేకచీవరం ధారేథా’’తి? ‘‘సచ్చం భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ తుమ్హే, మోఘపురిసా, అతిరేకచీవరం ధారేస్సథ! నేతం, మోఘపురిసా, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౪౬౦. ‘‘యో పన భిక్ఖు అతిరేకచీవరం ధారేయ్య, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

ఏవఞ్చిదం భగవతా భిక్ఖూనం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం హోతి.

౪౬౧. [మహావ. ౩౪౭] తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మతో ఆనన్దస్స అతిరేకచీవరం ఉప్పన్నం హోతి. ఆయస్మా చ ఆనన్దో తం చీవరం ఆయస్మతో సారిపుత్తస్స దాతుకామో హోతి. ఆయస్మా చ సారిపుత్తో సాకేతే విహరతి. అథ ఖో ఆయస్మతో ఆనన్దస్స ఏతదహోసి – ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం – ‘న అతిరేకచీవరం ధారేతబ్బ’న్తి. ఇదఞ్చ మే అతిరేకచీవరం ఉప్పన్నం. అహఞ్చిమం చీవరం ఆయస్మతో సారిపుత్తస్స దాతుకామో. ఆయస్మా చ సారిపుత్తో సాకేతే విహరతి. కథం ను ఖో మయా పటిపజ్జితబ్బ’’న్తి? అథ ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘కీవచిరం పనానన్ద, సారిపుత్తో ఆగచ్ఛిస్సతీ’’తి? ‘‘నవమం వా, భగవా, దివసం దసమం వా’’తి. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, దసాహపరమం అతిరేకచీవరం ధారేతుం. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౪౬౨. ‘‘నిట్ఠితచీవరస్మిం భిక్ఖునా ఉబ్భతస్మిం కథినే దసాహపరమం అతిరేకచీవరం ధారేతబ్బం. తం అతిక్కామయతో నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౪౬౩. నిట్ఠితచీవరస్మిన్తి భిక్ఖునో చీవరం కతం వా హోతి నట్ఠం వా వినట్ఠం వా దడ్ఢం వా చీవరాసా వా ఉపచ్ఛిన్నా.

ఉబ్భతస్మిం కథినేతి అట్ఠన్నం మాతికానం అఞ్ఞతరాయ మాతికాయ ఉబ్భతం హోతి, సఙ్ఘేన వా అన్తరా ఉబ్భతం హోతి.

దసాహపరమన్తి దసాహపరమతా ధారేతబ్బం.

అతిరేకచీవరం నామ అనధిట్ఠితం అవికప్పితం.

చీవరం నామ ఛన్నం చీవరానం అఞ్ఞతరం చీవరం, వికప్పనుపగం పచ్ఛిమం.

తం అతిక్కామయతో నిస్సగ్గియం హోతీ [హోతీతి ఇదం పదం సబ్బపోత్థకేసు అత్థి, సిక్ఖాపదే పన నత్థి, ఏవముపరిపి] తి ఏకాదసే అరుణుగ్గమనే నిస్సగ్గియం హోతి. నిస్సజ్జితబ్బం సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బం. తేన భిక్ఖునా సఙ్ఘం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకంసం ఉత్తరాసఙ్గం కరిత్వా వుడ్ఢానం భిక్ఖూనం పాదే వన్దిత్వా ఉక్కుటికం నిసీదిత్వా అఞ్జలిం పగ్గహేత్వా ఏవమస్స వచనీయో – ‘‘ఇదం మే, భన్తే, చీవరం దసాహాతిక్కన్తం నిస్సగ్గియం, ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీ’’తి. నిస్సజ్జిత్వా ఆపత్తి దేసేతబ్బా. బ్యత్తేన భిక్ఖునా పటిబలేన ఆపత్తి పటిగ్గహేతబ్బా. నిస్సట్ఠచీవరం దాతబ్బం.

౪౬౪. ‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. ఇదం చీవరం ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో నిస్సగ్గియం సఙ్ఘస్స నిస్సట్ఠం. యది సఙ్ఘస్స పత్తకల్లం, సఙ్ఘో ఇమం చీవరం ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో దదేయ్యా’’తి.

౪౬౫. తేన భిక్ఖునా సమ్బహులే భిక్ఖూ ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకంసం ఉత్తరాసఙ్గం కరిత్వా వుడ్ఢానం భిక్ఖూనం పాదే వన్దిత్వా ఉక్కుటికం నిసీదిత్వా అఞ్జలిం పగ్గహేత్వా ఏవమస్సు వచనీయా – ‘‘ఇదం మే, భన్తే, చీవరం దసాహాతిక్కన్తం నిస్సగ్గియం. ఇమాహం ఆయస్మన్తానం నిస్సజ్జామీ’’తి. నిస్సజ్జిత్వా ఆపత్తి దేసేతబ్బా. బ్యత్తేన భిక్ఖునా పటిబలేన ఆపత్తి పటిగ్గహేతబ్బా. నిస్సట్ఠచీవరం దాతబ్బం.

౪౬౬. ‘‘సుణన్తు మే ఆయస్మన్తా. ఇదం చీవరం ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో నిస్సగ్గియం ఆయస్మన్తానం నిస్సట్ఠం. యదాయస్మన్తానం పత్తకల్లం, ఆయస్మన్తా ఇమం చీవరం ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో దదేయ్యు’’న్తి.

౪౬౭. తేన భిక్ఖునా ఏకం భిక్ఖుం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకంసం ఉత్తరాసఙ్గం కరిత్వా ఉక్కుటికం నిసీదిత్వా అఞ్జలిం పగ్గహేత్వా ఏవమస్స వచనీయో – ‘‘ఇదం మే, ఆవుసో, చీవరం దసాహాతిక్కన్తం నిస్సగ్గియం. ఇమాహం ఆయస్మతో నిస్సజ్జామీ’’తి. నిస్సజ్జిత్వా ఆపత్తి దేసేతబ్బా. తేన భిక్ఖునా ఆపత్తి పటిగ్గహేతబ్బా. నిస్సట్ఠచీవరం దాతబ్బం – ‘‘ఇమం చీవరం ఆయస్మతో దమ్మీ’’తి.

౪౬౮. దసాహాతిక్కన్తే అతిక్కన్తసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. దసాహాతిక్కన్తే వేమతికో, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. దసాహాతిక్కన్తే అనతిక్కన్తసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అనధిట్ఠితే అధిట్ఠితసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అవికప్పితే వికప్పితసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అవిస్సజ్జితే విస్సజ్జితసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అనట్ఠే నట్ఠసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అవినట్ఠే వినట్ఠసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అదడ్ఢే దడ్ఢసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అవిలుత్తే విలుత్తసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

నిస్సగ్గియం చీవరం అనిస్సజ్జిత్వా పరిభుఞ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. దసాహానతిక్కన్తే అతిక్కన్తసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. దసాహానతిక్కన్తే వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. దసాహానతిక్కన్తే అనతిక్కన్తసఞ్ఞీ, అనాపత్తి.

౪౬౯. అనాపత్తి అన్తోదసాహం అధిట్ఠేతి, వికప్పేతి, విస్సజ్జేతి, నస్సతి, వినస్సతి, డయ్హతి, అచ్ఛిన్దిత్వా గణ్హన్తి, విస్సాసం గణ్హన్తి, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

౪౭౦. తేన ఖో పన సమయేన ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ నిస్సట్ఠచీవరం న దేన్తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘న, భిక్ఖవే, నిస్సట్ఠచీవరం న దాతబ్బం. యో న దదేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

కథినసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం పఠమం.

౨. ఉదోసితసిక్ఖాపదం

౪౭౧. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన భిక్ఖూ భిక్ఖూనం హత్థే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా సన్తరుత్తరేన జనపదచారికం పక్కమన్తి. తాని చీవరాని చిరం నిక్ఖిత్తాని కణ్ణకితాని హోన్తి. తాని భిక్ఖూ ఓతాపేన్తి. అద్దసా ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో సేనాసనచారికం ఆహిణ్డన్తో తే భిక్ఖూ తాని చీవరాని ఓతాపేన్తే. దిస్వాన యేన తే భిక్ఖూ తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తే భిక్ఖూ ఏతదవోచ – ‘‘కస్సిమాని, ఆవుసో, చీవరాని కణ్ణకితానీ’’తి? అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మతో ఆనన్దస్స ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ఆయస్మా ఆనన్దో ఉజ్ఝాయతి ఖియ్యతి విపాచేతి – ‘‘కథఞ్హి నామ భిక్ఖూ భిక్ఖూనం హత్థే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా సన్తరుత్తరేన జనపదచారికం పక్కమిస్సన్తీ’’తి! అథ ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో తే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి…పే… ‘‘సచ్చం కిర, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ భిక్ఖూనం హత్థే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా సన్తరుత్తరేన జనపదచారికం పక్కమన్తీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ తే, భిక్ఖవే, మోఘపురిసా భిక్ఖూనం హత్థే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా సన్తరుత్తరేన జనపదచారికం పక్కమిస్సన్తి! నేతం, భిక్ఖవే, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౪౭౨. ‘‘నిట్ఠితచీవరస్మిం భిక్ఖునా ఉబ్భతస్మిం కథినే ఏకరత్తమ్పి చే భిక్ఖు తిచీవరేన విప్పవసేయ్య, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

ఏవఞ్చిదం భగవతా భిక్ఖూనం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం హోతి.

౪౭౩. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు కోసమ్బియం గిలానో హోతి. ఞాతకా తస్స భిక్ఖునో సన్తికే దూతం పాహేసుం – ‘‘ఆగచ్ఛతు భదన్తో, మయం, ఉపట్ఠహిస్సామా’’తి. భిక్ఖూపి ఏవమాహంసు – ‘‘గచ్ఛావుసో, ఞాతకా తం ఉపట్ఠహిస్సన్తీ’’తి. సో ఏవమాహ – ‘‘భగవతావుసో, సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం – ‘న తిచీవరేన విప్పవసితబ్బ’న్తి. అహఞ్చమ్హి గిలానో. న సక్కోమి తిచీవరం ఆదాయ పక్కమితుం. నాహం గమిస్సామీ’’తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, గిలానస్స భిక్ఖునో తిచీవరేన అవిప్పవాససమ్ముతిం దాతుం. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, దాతబ్బా. తేన గిలానేన భిక్ఖునా సఙ్ఘం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకంసం ఉత్తరాసఙ్గం కరిత్వా వుడ్ఢానం భిక్ఖూనం పాదే వన్దిత్వా ఉక్కుటికం నిసీదిత్వా అఞ్జలిం పగ్గహేత్వా ఏవమస్స వచనీయో – ‘అహం, భన్తే, గిలానో. న సక్కోమి తిచీవరం ఆదాయ పక్కమితుం. సోహం, భన్తే, సఙ్ఘం తిచీవరేన అవిప్పవాససమ్ముతిం యాచామీ’తి. దుతియమ్పి యాచితబ్బా. తతియమ్పి యాచితబ్బా. బ్యత్తేన భిక్ఖునా పటిబలేన సఙ్ఘో ఞాపేతబ్బో –

౪౭౪. ‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. అయం ఇత్థన్నామో భిక్ఖు గిలానో. న సక్కోతి తిచీవరం ఆదాయ పక్కమితుం. సో సఙ్ఘం తిచీవరేన అవిప్పవాససమ్ముతిం యాచతి. యది సఙ్ఘస్స పత్తకల్లం, సఙ్ఘో ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో తిచీవరేన అవిప్పవాససమ్ముతిం దదేయ్య. ఏసా ఞత్తి.

‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. అయం ఇత్థన్నామో భిక్ఖు గిలానో. న సక్కోతి తిచీవరం ఆదాయ పక్కమితుం. సో సఙ్ఘం తిచీవరేన అవిప్పవాససమ్ముతిం యాచతి. సఙ్ఘో ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో తిచీవరేన అవిప్పవాససమ్ముతిం దేతి. యస్సాయస్మతో ఖమతి ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో తిచీవరేన అవిప్పవాససమ్ముతియా దానం, సో తుణ్హస్స; యస్స నక్ఖమతి, సో భాసేయ్య.

‘‘దిన్నా సఙ్ఘేన ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో తిచీవరేన అవిప్పవాససమ్ముతి. ఖమతి సఙ్ఘస్స, తస్మా తుణ్హీ, ఏవమేతం ధారయామీ’’తి.

ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౪౭౫. ‘‘నిట్ఠితచీవరస్మిం భిక్ఖునా ఉబ్భతస్మిం కథినే ఏకరత్తమ్పి చే భిక్ఖు తిచీవరేన విప్పవసేయ్య, అఞ్ఞత్ర భిక్ఖుసమ్ముతియా, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౪౭౬. ‘‘నిట్ఠితచీవరస్మిన్తి భిక్ఖునో చీవరం కతం వా హోతి నట్ఠం వా వినట్ఠం వా దడ్ఢం వా చీవరాసా వా ఉపచ్ఛిన్నా.

ఉబ్భతస్మిం కథినేతి అట్ఠన్నం మాతికానం అఞ్ఞతరాయ మాతికాయ ఉబ్భతం హోతి, సఙ్ఘేన వా అన్తరా ఉబ్భతం హోతి.

ఏకరత్తమ్పి చే భిక్ఖు తిచీవరేన విప్పవసేయ్యాతి సఙ్ఘాటియా వా ఉత్తరాసఙ్గేన వా అన్తరవాసకేన వా.

అఞ్ఞత్ర భిక్ఖుసమ్ముతియాతి ఠపేత్వా భిక్ఖుసమ్ముతిం.

నిస్సగ్గియం హోతీతి సహ అరుణుగ్గమనా [అరుణుగ్గమనేన (సీ. స్యా.)] నిస్సగ్గియం హోతి. నిస్సజ్జితబ్బం సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బం…పే… ఇదం మే, భన్తే, చీవరం రత్తివిప్పవుత్థం [రత్తిం విప్పవుత్థం (సీ.)] అఞ్ఞత్ర భిక్ఖుసమ్ముతియా నిస్సగ్గియం, ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీతి…పే… దదేయ్యాతి…పే… దదేయ్యున్తి…పే… ఆయస్మతో దమ్మీతి.

౪౭౭. గామో ఏకూపచారో నానూపచారో. నివేసనం ఏకూపచారం నానూపచారం. ఉదోసితో ఏకూపచారో నానూపచారో. అట్టో ఏకూపచారో నానూపచారో. మాళో ఏకూపచారో నానూపచారో. పాసాదో ఏకూపచారో నానూపచారో. హమ్మియం ఏకూపచారం నానూపచారం. నావా ఏకూపచారా నానూపచారా. సత్థో ఏకూపచారో నానూపచారో. ఖేత్తం ఏకూపచారం నానూపచారం. ధఞ్ఞకరణం ఏకూపచారం నానూపచారం. ఆరామో ఏకూపచారో నానూపచారో. విహారో ఏకూపచారో నానూపచారో. రుక్ఖమూలం ఏకూపచారం నానూపచారం. అజ్ఝోకాసో ఏకూపచారో నానూపచారో.

౪౭౮. గామో ఏకూపచారో నామ ఏకకులస్స గామో హోతి పరిక్ఖిత్తో చ. అన్తోగామే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా అన్తోగామే వత్థబ్బం. అపరిక్ఖిత్తో హోతి, యస్మిం ఘరే చీవరం నిక్ఖిత్తం హోతి తస్మిం ఘరే వత్థబ్బం, హత్థపాసా వా న విజహితబ్బం.

౪౭౯. నానాకులస్స గామో హోతి పరిక్ఖిత్తో చ. యస్మిం ఘరే చీవరం నిక్ఖిత్తం హోతి తస్మిం ఘరే వత్థబ్బం సభాయే వా ద్వారమూలే వా, హత్థపాసా వా న విజహితబ్బం. సభాయం గచ్ఛన్తేన హత్థపాసే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా సభాయే వా వత్థబ్బం ద్వారమూలే వా, హత్థపాసా వా న విజహితబ్బం. సభాయే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా సభాయే వా వత్థబ్బం ద్వారమూలే వా, హత్థపాసా వా న విజహితబ్బం. అపరిక్ఖిత్తో హోతి, యస్మిం ఘరే చీవరం నిక్ఖిత్తం హోతి తస్మిం ఘరే వత్థబ్బం, హత్థపాసా వా న విజహితబ్బం.

౪౮౦. ఏకకులస్స నివేసనం హోతి పరిక్ఖిత్తఞ్చ, నానాగబ్భా నానాఓవరకా. అన్తోనివేసనే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా అన్తోనివేసనే వత్థబ్బం. అపరిక్ఖిత్తం హోతి, యస్మిం గబ్భే చీవరం నిక్ఖిత్తం హోతి తస్మిం గబ్భే వత్థబ్బం, హత్థపాసా వా న విజహితబ్బం.

౪౮౧. నానాకులస్స నివేసనం హోతి పరిక్ఖిత్తఞ్చ, నానాగబ్భా నానాఓవరకా. యస్మిం గబ్భే చీవరం నిక్ఖిత్తం హోతి తస్మిం గబ్భే వత్థబ్బం ద్వారమూలే వా, హత్థపాసా వా న విజహితబ్బం. అపరిక్ఖిత్తం హోతి, యస్మిం గబ్భే చీవరం నిక్ఖిత్తం హోతి తస్మిం గబ్భే వత్థబ్బం, హత్థపాసా వా న విజహితబ్బం.

౪౮౨. ఏకకులస్స ఉదోసితో హోతి పరిక్ఖిత్తో చ, నానాగబ్భా నానాఓవరకా. అన్తోఉదోసితే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా అన్తోఉదోసితే వత్థబ్బం. అపరిక్ఖిత్తో హోతి, యస్మిం గబ్భే చీవరం నిక్ఖిత్తం హోతి తస్మిం గబ్భే వత్థబ్బం, హత్థపాసా వా న విజహితబ్బం.

౪౮౩. నానాకులస్స ఉదోసితో హోతి పరిక్ఖిత్తో చ, నానాగబ్భా నానాఓవరకా. యస్మిం గబ్భే చీవరం నిక్ఖిత్తం హోతి తస్మిం గబ్భే వత్థబ్బం ద్వారమూలే వా, హత్థపాసా వా న విజహితబ్బం. అపరిక్ఖిత్తో హోతి, యస్మిం గబ్భే చీవరం నిక్ఖిత్తం హోతి తస్మిం గబ్భే వత్థబ్బం, హత్థపాసా వా న విజహితబ్బం.

౪౮౪. ఏకకులస్స అట్టో హోతి, అన్తోఅట్టే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా అన్తోఅట్టే వత్థబ్బం. నానాకులస్స అట్టో హోతి, నానాగబ్భా నానాఓవరకా. యస్మిం గబ్భే చీవరం నిక్ఖిత్తం హోతి తస్మిం గబ్భే వత్థబ్బం ద్వారమూలే వా, హత్థపాసా వా న విజహితబ్బం.

౪౮౫. ఏకకులస్స మాళో హోతి, అన్తోమాళే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా అన్తోమాళే వత్థబ్బం. నానాకులస్స మాళో హోతి నానాగబ్భా నానాఓవరకా, యస్మిం గబ్భే చీవరం నిక్ఖిత్తం హోతి తస్మిం గబ్భే వత్థబ్బం ద్వారమూలే వా, హత్థపాసా వా న విజహితబ్బం.

౪౮౬. ఏకకులస్స పాసాదో హోతి, అన్తోపాసాదే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా అన్తోపాసాదే వత్థబ్బం. నానాకులస్స పాసాదో హోతి, నానాగబ్భా నానాఓవరకా. యస్మిం గబ్భే చీవరం నిక్ఖిత్తం హోతి తస్మిం గబ్భే వత్థబ్బం ద్వారమూలే వా, హత్థపాసా వా న విజహితబ్బం.

౪౮౭. ఏకకులస్స హమ్మియం హోతి. అన్తోహమ్మియే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా అన్తోహమ్మియే వత్థబ్బం. నానాకులస్స హమ్మియం హోతి, నానాగబ్భా నానాఓవరకా. యస్మిం గబ్భే చీవరం నిక్ఖిత్తం హోతి తస్మిం గబ్భే వత్థబ్బం ద్వారమూలే వా, హత్థపాసా వా న విజహితబ్బం.

౪౮౮. ఏకకులస్స నావా హోతి. అన్తోనావాయ చీవరం నిక్ఖిపిత్వా అన్తోనావాయ వత్థబ్బం. నానాకులస్స నావా హోతి నానాగబ్భా నానాఓవరకా. యస్మిం ఓవరకే చీవరం నిక్ఖిత్తం హోతి తస్మిం ఓవరకే వత్థబ్బం, హత్థపాసా వా న విజహితబ్బం.

౪౮౯. ఏకకులస్స సత్థో హోతి. సత్థే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా పురతో వా పచ్ఛతో వా సత్తబ్భన్తరా న విజహితబ్బా, పస్సతో అబ్భన్తరం న విజహితబ్బం. నానాకులస్స సత్థో హోతి, సత్థే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా హత్థపాసా న విజహితబ్బం.

౪౯౦. ఏకకులస్స ఖేత్తం హోతి పరిక్ఖిత్తఞ్చ. అన్తోఖేత్తే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా అన్తోఖేత్తే వత్థబ్బం. అపరిక్ఖిత్తం హోతి, హత్థపాసా న విజహితబ్బం. నానాకులస్స ఖేత్తం హోతి పరిక్ఖిత్తఞ్చ. అన్తోఖేత్తే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా ద్వారమూలే వా వత్థబ్బం, హత్థపాసా వా న విజహితబ్బం. అపరిక్ఖిత్తం హోతి, హత్థపాసా న విజహితబ్బం.

౪౯౧. ఏకకులస్స ధఞ్ఞకరణం హోతి పరిక్ఖిత్తఞ్చ. అన్తోధఞ్ఞకరణే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా అన్తోధఞ్ఞకరణే వత్థబ్బం. అపరిక్ఖిత్తం హోతి, హత్థపాసా న విజహితబ్బం. నానాకులస్స ధఞ్ఞకరణం హోతి పరిక్ఖిత్తఞ్చ. అన్తోధఞ్ఞకరణే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా ద్వారమూలే వా వత్థబ్బం, హత్థపాసా వా న విజహితబ్బం. అపరిక్ఖిత్తం హోతి, హత్థపాసా న విజహితబ్బం.

౪౯౨. ఏకకులస్స ఆరామో హోతి పరిక్ఖిత్తో చ. అన్తోఆరామే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా అన్తోఆరామే వత్థబ్బం. అపరిక్ఖిత్తో హోతి, హత్థపాసా న విజహితబ్బం. నానాకులస్స ఆరామో హోతి పరిక్ఖిత్తో చ. అన్తోఆరామే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా ద్వారమూలే వా వత్థబ్బం, హత్థపాసా వా న విజహితబ్బం. అపరిక్ఖిత్తో హోతి, హత్థపాసా న విజహితబ్బం.

౪౯౩. ఏకకులస్స విహారో హోతి పరిక్ఖిత్తో చ. అన్తోవిహారే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా అన్తోవిహారే వత్థబ్బం. అపరిక్ఖిత్తో హోతి, యస్మిం విహారే చీవరం నిక్ఖిత్తం హోతి తస్మిం విహారే వత్థబ్బం, హత్థపాసా వా న విజహితబ్బం. నానాకులస్స విహారో హోతి పరిక్ఖిత్తో చ. యస్మిం విహారే చీవరం నిక్ఖిత్తం హోతి తస్మిం విహారే వత్థబ్బం ద్వారమూలే వా, హత్థపాసా వా న విజహితబ్బం. అపరిక్ఖిత్తో హోతి, యస్మిం విహారే చీవరం నిక్ఖిత్తం హోతి తస్మిం విహారే వత్థబ్బం, హత్థపాసా వా న విజహితబ్బం.

౪౯౪. ఏకకులస్స రుక్ఖమూలం హోతి, యం మజ్ఝన్హికే కాలే సమన్తా ఛాయా ఫరతి, అన్తోఛాయాయ చీవరం నిక్ఖిపిత్వా అన్తోఛాయాయ వత్థబ్బం. నానాకులస్స రుక్ఖమూలం హోతి, హత్థపాసా న విజహితబ్బం.

అజ్ఝోకాసో ఏకూపచారో నామ అగామకే అరఞ్ఞే సమన్తా సత్తబ్భన్తరా ఏకూపచారో, తతో పరం నానూపచారో.

౪౯౫. విప్పవుత్థే విప్పవుత్థసఞ్ఞీ అఞ్ఞత్ర భిక్ఖుసమ్ముతియా, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. విప్పవుత్థే వేమతికో, అఞ్ఞత్ర భిక్ఖుసమ్ముతియా, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. విప్పవుత్థే అవిప్పవుత్థసఞ్ఞీ, అఞ్ఞత్ర భిక్ఖుసమ్ముతియా, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అప్పచ్చుద్ధటే పచ్చుద్ధటసఞ్ఞీ…పే… అవిస్సజ్జితే విస్సజ్జితసఞ్ఞీ… అనట్ఠే నట్ఠసఞ్ఞీ… అవినట్ఠే వినట్ఠసఞ్ఞీ… అదడ్ఢే దడ్ఢసఞ్ఞీ…పే… అవిలుత్తే విలుత్తసఞ్ఞీ, అఞ్ఞత్ర భిక్ఖుసమ్ముతియా, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

నిస్సగ్గియం చీవరం అనిస్సజ్జిత్వా పరిభుఞ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అవిప్పవుత్థే విప్పవుత్థసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అవిప్పవుత్థే వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అవిప్పవుత్థే అవిప్పవుత్థసఞ్ఞీ, అనాపత్తి.

౪౯౬. అనాపత్తి అన్తోఅరుణే పచ్చుద్ధరతి, విస్సజ్జేతి, నస్సతి, వినస్సతి, డయ్హతి, అచ్ఛిన్దిత్వా గణ్హన్తి, విస్సాసం గణ్హన్తి, భిక్ఖుసమ్ముతియా, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

ఉదోసితసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం దుతియం.

౩. తతియకథినసిక్ఖాపదం

౪౯౭. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో అకాలచీవరం ఉప్పన్నం హోతి. తస్స తం చీవరం కయిరమానం నప్పహోతి. అథ ఖో సో భిక్ఖు తం చీవరం ఉస్సాపేత్వా పునప్పునం విమజ్జతి. అద్దసా ఖో భగవా సేనాసనచారికం ఆహిణ్డన్తో తం భిక్ఖుం తం చీవరం ఉస్సాపేత్వా పునప్పునం విమజ్జన్తం. దిస్వాన యేన సో భిక్ఖు తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘కిస్స త్వం, భిక్ఖు, ఇమం చీవరం ఉస్సాపేత్వా పునప్పునం విమజ్జసీ’’తి? ‘‘ఇదం మే, భన్తే, అకాలచీవరం ఉప్పన్నం. కయిరమానం నప్పహోతి. తేనాహం ఇమం చీవరం ఉస్సాపేత్వా పునప్పునం విమజ్జామీ’’తి. ‘‘అత్థి పన తే, భిక్ఖు, చీవరపచ్చాసా’’తి? ‘‘అత్థి, భగవా’’తి. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే ధమ్మిం కథం కత్వా, భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, అకాలచీవరం పటిగ్గహేత్వా చీవరపచ్చాసా నిక్ఖిపితు’’న్తి.

౪౯౮. తేన ఖో పన సమయేన భిక్ఖూ – ‘‘భగవతా అనుఞ్ఞాతం అకాలచీవరం పటిగ్గహేత్వా చీవరపచ్చాసా నిక్ఖిపితు’’న్తి అకాలచీవరాని పటిగ్గహేత్వా అతిరేకమాసం నిక్ఖిపన్తి. తాని చీవరాని చీవరవంసే భణ్డికాబద్ధాని తిట్ఠన్తి. అద్దసా ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో సేనాసనచారికం ఆహిణ్డన్తో తాని చీవరాని చీవరవంసే భణ్డికాబద్ధాని తిట్ఠన్తే. దిస్వాన భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘కస్సిమాని, ఆవుసో, చీవరాని చీవరవంసే భణ్డికాబద్ధాని తిట్ఠన్తీ’’తి? ‘‘అమ్హాకం, ఆవుసో, అకాలచీవరాని చీవరపచ్చాసా నిక్ఖిత్తానీ’’తి. ‘‘కీవచిరం పనావుసో, ఇమాని చీవరాని నిక్ఖిత్తానీ’’తి? ‘‘అతిరేకమాసం, ఆవుసో’’తి. ఆయస్మా ఆనన్దో ఉజ్ఝాయతి ఖియ్యతి విపాచేతి – ‘‘కథఞ్హి నామ భిక్ఖూ అకాలచీవరం పటిగ్గహేత్వా అతిరేకమాసం నిక్ఖిపిస్సన్తీ’’తి! అథ ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో తే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి…పే… ‘‘సచ్చం కిర, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ అకాలచీవరం పటిగ్గహేత్వా అతిరేకమాసం నిక్ఖిపన్తీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ తే, భిక్ఖవే, మోఘపురిసా అకాలచీవరం పటిగ్గహేత్వా అతిరేకమాసం నిక్ఖిపిస్సన్తి! నేతం, భిక్ఖవే, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౪౯౯. ‘‘నిట్ఠితచీవరస్మిం భిక్ఖునా ఉబ్భతస్మిం కథినే భిక్ఖునో పనేవ అకాలచీవరం ఉప్పజ్జేయ్య, ఆకఙ్ఖమానేన భిక్ఖునా పటిగ్గహేతబ్బం. పటిగ్గహేత్వా ఖిప్పమేవ కారేతబ్బం. నోచస్స పారిపూరి, మాసపరమం తేన భిక్ఖునా తం చీవరం నిక్ఖిపితబ్బం ఊనస్స పారిపూరియా సతియా పచ్చాసాయ. తతో చే ఉత్తరి [ఉత్తరిం (సీ. స్యా.)] నిక్ఖిపేయ్య, సతియాపి పచ్చాసాయ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౫౦౦. నిట్ఠితచీవరస్మిన్తి భిక్ఖునో చీవరం కతం వా హోతి నట్ఠం వా వినట్ఠం వా దడ్ఢం వా చీవరాసా వా ఉపచ్ఛిన్నా.

ఉబ్భతస్మిం కథినేతి అట్ఠన్నం మాతికానం అఞ్ఞతరాయ మాతికాయ ఉబ్భతం హోతి, సఙ్ఘేన వా అన్తరా ఉబ్భతం హోతి.

అకాలచీవరం నామ అనత్థతే కథినే ఏకాదసమాసే ఉప్పన్నం, అత్థతే కథినే సత్తమాసే ఉప్పన్నం, కాలేపి ఆదిస్స దిన్నం, ఏతం అకాలచీవరం నామ.

ఉప్పజ్జేయ్యాతి ఉప్పజ్జేయ్య సఙ్ఘతో వా గణతో వా ఞాతితో వా మిత్తతో వా పంసుకూలం వా అత్తనో వా ధనేన.

ఆకఙ్ఖమానేనాతి ఇచ్ఛమానేన పటిగ్గహేతబ్బం.

పటిగ్గహేత్వా ఖిప్పమేవ కారేతబ్బన్తి దసాహా కారేతబ్బం.

నో చస్స పారిపూరీతి కయిరమానం నప్పహోతి.

మాసపరమం తేన భిక్ఖునా తం చీవరం నిక్ఖిపితబ్బన్తి మాసపరమతా నిక్ఖిపితబ్బం.

ఊనస్స పారిపూరియాతి ఊనస్స పారిపూరత్థాయ.

సతియా పచ్చాసాయాతి పచ్చాసా హోతి సఙ్ఘతో వా గణతో వా ఞాతితో వా మిత్తతో వా పంసుకూలం వా అత్తనో వా ధనేన.

తతో చే ఉత్తరి నిక్ఖిపేయ్య సతియాపి పచ్చాసాయాతి తదహుప్పన్నే మూలచీవరే పచ్చాసాచీవరం ఉప్పజ్జతి, దసాహా కారేతబ్బం. ద్వీహుప్పన్నే మూలచీవరే పచ్చాసాచీవరం ఉప్పజ్జతి, దసాహా కారేతబ్బం. తీహుప్పన్నే మూలచీవరే…పే… చతూహుప్పన్నే… పఞ్చాహుప్పన్నే… ఛాహుప్పన్నే… సత్తాహుప్పన్నే… అట్ఠాహుప్పన్నే … నవాహుప్పన్నే… దసాహుప్పన్నే మూలచీవరే పచ్చాసాచీవరం ఉప్పజ్జతి, దసాహా కారేతబ్బం. ఏకాదసే ఉప్పన్నే…పే… ద్వాదసే ఉప్పన్నే… తేరసే ఉప్పన్నే… చుద్దసే ఉప్పన్నే… పన్నరసే ఉప్పన్నే… సోళసే ఉప్పన్నే… సత్తరసే ఉప్పన్నే… అట్ఠారసే ఉప్పన్నే… ఏకూనవీసే ఉప్పన్నే… వీసే ఉప్పన్నే మూలచీవరే పచ్చాసాచీవరం ఉప్పజ్జతి, దసాహా కారేతబ్బం. ఏకవీసే ఉప్పన్నే మూలచీవరే పచ్చాసాచీవరం ఉప్పజ్జతి, నవాహా కారేతబ్బం. ద్వావీసే ఉప్పన్నే…పే… తేవీసే ఉప్పన్నే… చతువీసే ఉప్పన్నే… పఞ్చవీసే ఉప్పన్నే… ఛబ్బీసే ఉప్పన్నే… సత్తవీసే ఉప్పన్నే… అట్ఠవీసే ఉప్పన్నే… ఏకూనతింసే ఉప్పన్నే మూలచీవరే పచ్చాసాచీవరం ఉప్పజ్జతి, ఏకాహం కారేతబ్బం… తింసే ఉప్పన్నే మూలచీవరే పచ్చాసాచీవరం ఉప్పజ్జతి, తదహేవ అధిట్ఠాతబ్బం వికప్పేతబ్బం విస్సజ్జేతబ్బం. నో చే అధిట్ఠేయ్య వా వికప్పేయ్య వా విస్సజ్జేయ్య వా, ఏకతింసే అరుణుగ్గమనే నిస్సగ్గియం హోతి. నిస్సజ్జితబ్బం సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బం…పే… ఇదం మే, భన్తే, అకాలచీవరం మాసాతిక్కన్తం నిస్సగ్గియం, ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీతి…పే… దదేయ్యాతి…పే… దదేయ్యున్తి…పే… ఆయస్మతో దమ్మీతి.

విసభాగే ఉప్పన్నే మూలచీవరే పచ్చాసాచీవరం ఉప్పజ్జతి, రత్తియో చ సేసా హోన్తి, న అకామా కారేతబ్బం.

౫౦౧. మాసాతిక్కన్తే అతిక్కన్తసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. మాసాతిక్కన్తే వేమతికో నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. మాసాతిక్కన్తే అనతిక్కన్తసఞ్ఞీ నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అనధిట్ఠితే అధిట్ఠితసఞ్ఞీ…పే… అవికప్పితే వికప్పితసఞ్ఞీ… అవిస్సజ్జితే విస్సజ్జితసఞ్ఞీ… అనట్ఠే నట్ఠసఞ్ఞీ… అవినట్ఠే వినట్ఠసఞ్ఞీ… అదడ్ఢే దడ్ఢసఞ్ఞీ… అవిలుత్తే విలుత్తసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

నిస్సగ్గియం చీవరం అనిస్సజ్జిత్వా పరిభుఞ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. మాసానతిక్కన్తే అతిక్కన్తసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. మాసానతిక్కన్తే వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. మాసానతిక్కన్తే అనతిక్కన్తసఞ్ఞీ, అనాపత్తి.

౫౦౨. అనాపత్తి అన్తోమాసే అధిట్ఠేతి, వికప్పేతి, విస్సజ్జేతి, నస్సతి, వినస్సతి, డయ్హతి, అచ్ఛిన్దిత్వా గణ్హన్తి, విస్సాసం గణ్హన్తి, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

తతియకథినసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం.

౪. పురాణచీవరసిక్ఖాపదం

౫౦౩. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మతో ఉదాయిస్స పురాణదుతియికా భిక్ఖునీసు పబ్బజితా హోతి. సా ఆయస్మతో ఉదాయిస్స సన్తికే అభిక్ఖణం ఆగచ్ఛతి. ఆయస్మాపి ఉదాయీ తస్సా భిక్ఖునియా సన్తికే అభిక్ఖణం గచ్ఛతి. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా ఉదాయీ తస్సా భిక్ఖునియా సన్తికే భత్తవిస్సగ్గం కరోతి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ యేన సా భిక్ఖునీ తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తస్సా భిక్ఖునియా పురతో అఙ్గజాతం వివరిత్వా ఆసనే నిసీది. సాపి ఖో భిక్ఖునీ ఆయస్మతో ఉదాయిస్స పురతో అఙ్గజాతం వివరిత్వా ఆసనే నిసీది. అథ ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ సారత్తో తస్సా భిక్ఖునియా అఙ్గజాతం ఉపనిజ్ఝాయి. తస్స అసుచి ముచ్చి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ తం భిక్ఖునిం ఏతదవోచ – ‘‘గచ్ఛ, భగిని, ఉదకం ఆహర, అన్తరవాసకం ధోవిస్సామీ’’తి. ‘‘ఆహరయ్య, అహమేవ ధోవిస్సామీ’’తి తం అసుచిం ఏకదేసం ముఖేన అగ్గహేసి ఏకదేసం అఙ్గజాతే పక్ఖిపి. సా తేన గబ్భం గణ్హి. భిక్ఖునియో ఏవమాహంసు – ‘‘అబ్రహ్మచారినీ అయం భిక్ఖునీ, గబ్భినీ’’తి. ‘‘నాహం, అయ్యే, అబ్రహ్మచారినీ’’తి భిక్ఖునీనం ఏతమత్థం ఆరోచేసి. భిక్ఖునియో ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ అయ్యో ఉదాయీ భిక్ఖునియా పురాణచీవరం ధోవాపేస్సతీ’’తి! అథ ఖో తా భిక్ఖునియో భిక్ఖూనం ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ఉదాయీ భిక్ఖునియా పురాణచీవరం ధోవాపేస్సతీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఉదాయిం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ఉదాయి, భిక్ఖునియా పురాణచీవరం ధోవాపేసీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. ‘‘ఞాతికా తే, ఉదాయి, అఞ్ఞాతికా’’తి? ‘‘అఞ్ఞాతికా, భగవా’’తి. ‘‘అఞ్ఞాతకో, మోఘపురిస, అఞ్ఞాతికాయ న జానాతి పతిరూపం వా అప్పతిరూపం వా పాసాదికం వా అపాసాదికం వా. తత్థ నామ త్వం, మోఘపురిస, అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా పురాణచీవరం ధోవాపేస్ససి! నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౫౦౪. ‘‘యో పన భిక్ఖు అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా పురాణచీవరం ధోవాపేయ్య వా రజాపేయ్య వా ఆకోటాపేయ్య వా, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౫౦౫. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

అఞ్ఞాతికా నామ మాతితో వా పితితో వా యావ సత్తమా పితామహయుగా అసమ్బద్ధా.

భిక్ఖునీ నామ ఉభతోసఙ్ఘే ఉపసమ్పన్నా.

పురాణచీవరం నామ సకిం నివత్థమ్పి సకిం పారుతమ్పి.

ధోవాతి ఆణాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ధోతం నిస్సగ్గియం హోతి. రజాతి ఆణాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. రత్తం నిస్సగ్గియం హోతి. ఆకోటేహీతి ఆణాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సకిం పాణిప్పహారం వా ముగ్గరప్పహారం వా దిన్నే నిస్సగ్గియం హోతి. నిస్సజ్జితబ్బం సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బం…పే… ఇదం మే, భన్తే, పురాణచీవరం అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా ధోవాపితం నిస్సగ్గియం. ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీతి…పే… దదేయ్యాతి…పే… దదేయ్యున్తి…పే… ఆయస్మతో దమ్మీతి.

౫౦౬. అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ పురాణచీవరం ధోవాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ పురాణచీవరం ధోవాపేతి రజాపేతి, నిస్సగ్గియేన ఆపత్తి దుక్కటస్స. అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ పురాణచీవరం ధోవాపేతి ఆకోటాపేతి, నిస్సగ్గియేన ఆపత్తి దుక్కటస్స. అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ పురాణచీవరం ధోవాపేతి రజాపేతి ఆకోటాపేతి, నిస్సగ్గియేన ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం.

అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ పురాణచీవరం రజాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ పురాణచీవరం రజాపేతి ఆకోటాపేతి, నిస్సగ్గియేన ఆపత్తి దుక్కటస్స. అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ పురాణచీవరం రజాపేతి ధోవాపేతి, నిస్సగ్గియేన ఆపత్తి దుక్కటస్స. అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ పురాణచీవరం రజాపేతి ఆకోటాపేతి ధోవాపేతి, నిస్సగ్గియేన ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం.

అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ పురాణచీవరం ఆకోటాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ పురాణచీవరం ఆకోటాపేతి ధోవాపేతి, నిస్సగ్గియేన ఆపత్తి దుక్కటస్స. అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ పురాణచీవరం ఆకోటాపేతి రజాపేతి, నిస్సగ్గియేన ఆపత్తి దుక్కటస్స. అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ పురాణచీవరం ఆకోటాపేతి ధోవాపేతి రజాపేతి, నిస్సగ్గియేన ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం.

అఞ్ఞాతికాయ వేమతికో…పే… అఞ్ఞాతికాయ ఞాతికసఞ్ఞీ…పే… అఞ్ఞస్స పురాణచీవరం ధోవాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. నిసీదనపచ్చత్థరణం ధోవాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఏకతోఉపసమ్పన్నాయ ధోవాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఞాతికాయ వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఞాతికాయ ఞాతికసఞ్ఞీ, అనాపత్తి.

౫౦౭. అనాపత్తి ఞాతికాయ ధోవన్తియా అఞ్ఞాతికా దుతియా హోతి, అవుత్తా ధోవతి, అపరిభుత్తం ధోవాపేతి, చీవరం ఠపేత్వా అఞ్ఞం పరిక్ఖారం ధోవాపేతి, సిక్ఖమానాయ, సామణేరియా, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

పురాణచీవరసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం చతుత్థం.

౫. చీవరపటిగ్గహణసిక్ఖాపదం

౫౦౮. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా రాజగహే విహరతి వేళువనే కలన్దకనివాపే. తేన ఖో పన సమయేన ఉప్పలవణ్ణా భిక్ఖునీ సావత్థియం విహరతి. అథ ఖో ఉప్పలవణ్ణా భిక్ఖునీ పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ సావత్థిం పిణ్డాయ పావిసి. సావత్థియం పిణ్డాయ చరిత్వా పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతప్పటిక్కన్తా యేన అన్ధవనం తేనుపసఙ్కమి దివావిహారాయ. అన్ధవనం అజ్ఝోగాహేత్వా అఞ్ఞతరస్మిం రుక్ఖమూలే దివావిహారం నిసీది. తేన ఖో పన సమయేన చోరా కతకమ్మా గావిం వధిత్వా మంసం గహేత్వా అన్ధవనం పవిసింసు. అద్దసా ఖో చోరగామణికో ఉప్పలవణ్ణం భిక్ఖునిం అఞ్ఞతరస్మిం రుక్ఖమూలే దివావిహారం నిసిన్నం. దిస్వానస్స ఏతదహోసి – ‘‘సచే మే పుత్తభాతుకా పస్సిస్సన్తి విహేఠిస్సన్తి ఇమం భిక్ఖుని’’న్తి అఞ్ఞేన మగ్గేన అగమాసి. అథ ఖో సో చోరగామణికో మంసే పక్కే వరమంసాని గహేత్వా పణ్ణపుటం [పణ్ణేన పుటం (స్యా.)] బన్ధిత్వా ఉప్పలవణ్ణాయ భిక్ఖునియా అవిదూరే రుక్ఖే ఆలగ్గేత్వా – ‘‘యో పస్సతి సమణో వా బ్రాహ్మణో వా దిన్నంయేవ హరతూ’’తి, వత్వా పక్కామి. అస్సోసి ఖో ఉప్పలవణ్ణా భిక్ఖునీ సమాధిమ్హా వుట్ఠహిత్వా తస్స చోరగామణికస్స ఇమం వాచం భాసమానస్స. అథ ఖో ఉప్పలవణ్ణా భిక్ఖునీ తం మంసం గహేత్వా ఉపస్సయం అగమాసి. అథ ఖో ఉప్పలవణ్ణా భిక్ఖునీ తస్సా రత్తియా అచ్చయేన తం మంసం సమ్పాదేత్వా ఉత్తరాసఙ్గేన భణ్డికం బన్ధిత్వా వేహాసం అబ్భుగ్గన్త్వా వేళువనే పచ్చుట్ఠాసి [పచ్చుపట్ఠాసి (?)].

తేన ఖో పన సమయేన భగవా గామం పిణ్డాయ పవిట్ఠో హోతి. ఆయస్మా ఉదాయీ ఓహియ్యకో హోతి విహారపాలో. అథ ఖో ఉప్పలవణ్ణా భిక్ఖునీ యేనాయస్మా ఉదాయీ తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఏతదవోచ – ‘‘కహం, భన్తే, భగవా’’తి? ‘‘పవిట్ఠో, భగిని, భగవా గామం పిణ్డాయా’’తి. ‘‘ఇమం, భన్తే, మంసం భగవతో దేహీ’’తి. ‘‘సన్తప్పితో తయా, భగిని, భగవా మంసేన. సచే మే త్వం అన్తరవాసకం దదేయ్యాసి, ఏవం అహమ్పి సన్తప్పితో భవేయ్యం అన్తరవాసకేనా’’తి. ‘‘మయం ఖో, భన్తే, మాతుగామా నామ కిచ్ఛలాభా. ఇదఞ్చ మే అన్తిమం పఞ్చమం చీవరం. నాహం దస్సామీ’’తి. ‘‘సేయ్యథాపి, భగిని, పురిసో హత్థిం దత్వా కచ్ఛే సజ్జేయ్య [విస్సజ్జేయ్య (స్యా.)] ఏవమేవ ఖో త్వం భగిని భగవతో మంసం దత్వా మయి అన్తరవాసకే సజ్జసీ’’తి [అన్తరవాసకం న సజ్జసీతి (క.), మయ్హం అన్తరవాసకం విస్సజ్జేహీతి (స్యా.)]. అథ ఖో ఉప్పలవణ్ణా భిక్ఖునీ ఆయస్మతా ఉదాయినా నిప్పీళియమానా అన్తరవాసకం దత్వా ఉపస్సయం అగమాసి. భిక్ఖునియో ఉప్పలవణ్ణాయ భిక్ఖునియా పత్తచీవరం పటిగ్గణ్హన్తియో ఉప్పలవణ్ణం భిక్ఖునిం ఏతదవోచుం – ‘‘కహం తే, అయ్యే, అన్తరవాసకో’’తి? ఉప్పలవణ్ణా భిక్ఖునీ భిక్ఖునీనం ఏతమత్థం ఆరోచేసి. భిక్ఖునియో ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ అయ్యో ఉదాయీ భిక్ఖునియా చీవరం పటిగ్గహేస్సతి కిచ్ఛలాభో మాతుగామో’’తి. అథ ఖో తా భిక్ఖునియో భిక్ఖూనం ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ఉదాయీ భిక్ఖునియా చీవరం పటిగ్గహేస్సతీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఉదాయిం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ఉదాయి, భిక్ఖునియా చీవరం పటిగ్గహేసీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. ‘‘ఞాతికా తే, ఉదాయి, అఞ్ఞాతికా’’తి? ‘‘అఞ్ఞాతికా, భగవా’’తి. ‘‘అఞ్ఞాతకో, మోఘపురిస, అఞ్ఞాతికాయ న జానాతి పతిరూపం వా అప్పతిరూపం వా సన్తం వా అసన్తం వా. తత్థ నామ త్వం, మోఘపురిస, అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా హత్థతో చీవరం పటిగ్గహేస్ససి! నేతం మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౫౦౯. ‘‘యో పన భిక్ఖు అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా హత్థతో చీవరం పటిగ్గణ్హేయ్య, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

ఏవఞ్చిదం భగవతా భిక్ఖూనం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం హోతి.

౫౧౦. తేన ఖో పన సమయేన భిక్ఖూ కుక్కుచ్చాయన్తా భిక్ఖునీనం పారివత్తకచీవరం న పటిగ్గణ్హన్తి. భిక్ఖునియో ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ అయ్యా అమ్హాకం పారివత్తకచీవరం న పటిగ్గహేస్సన్తీ’’తి! అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తాసం భిక్ఖునీనం ఉజ్ఝాయన్తీనం ఖియ్యన్తీనం విపాచేన్తీనం. అథ ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, పఞ్చన్నం పారివత్తకం పటిగ్గహేతుం – భిక్ఖుస్స, భిక్ఖునియా, సిక్ఖమానాయ, సామణేరస్స, సామణేరియా. అనుజానామి, భిక్ఖవే, ఇమేసం పఞ్చన్నం పారివత్తకం పటిగ్గహేతుం. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ.

౫౧౧. ‘‘యో పన భిక్ఖు అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా హత్థతో చీవరం పటిగ్గణ్హేయ్య, అఞ్ఞత్ర పారివత్తకా, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౫౧౨. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

అఞ్ఞాతికా నామ మాతితో వా పితితో వా యావ సత్తమా పితామహయుగా అసమ్బద్ధా.

భిక్ఖునీ నామ ఉభతోసఙ్ఘే ఉపసమ్పన్నా.

చీవరం నామ ఛన్నం చీవరానం అఞ్ఞతరం చీవరం వికప్పనుపగం పచ్ఛిమం.

అఞ్ఞత్ర పారివత్తకాతి ఠపేత్వా పారివత్తకం.

పటిగ్గణ్హాతి, పయోగే దుక్కటం. పటిలాభేన నిస్సగ్గియం హోతి. నిస్సజ్జితబ్బం సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బం…పే… ఇదం మే, భన్తే, చీవరం అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా హత్థతో పటిగ్గహితం, అఞ్ఞత్ర పారివత్తకా, నిస్సగ్గియం. ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీతి…పే… దదేయ్యాతి…పే… దదేయ్యున్తి…పే… ఆయస్మతో దమ్మీతి.

౫౧౩. అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ చీవరం పటిగ్గణ్హాతి, అఞ్ఞత్ర పారివత్తకా, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అఞ్ఞాతికాయ వేమతికో చీవరం పటిగ్గణ్హాతి, అఞ్ఞత్ర పారివత్తకా, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అఞ్ఞాతికాయ ఞాతికసఞ్ఞీ చీవరం పటిగ్గణ్హాతి, అఞ్ఞత్ర పారివత్తకా, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

ఏకతోఉపసమ్పన్నాయ హత్థతో చీవరం పటిగ్గణ్హాతి, అఞ్ఞత్ర పారివత్తకా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఞాతికాయ వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఞాతికాయ ఞాతికసఞ్ఞీ, అనాపత్తి.

౫౧౪. అనాపత్తి ఞాతికాయ, పారివత్తకం పరిత్తేన వా విపులం, విపులేన వా పరిత్తం, భిక్ఖు విస్సాసం గణ్హాతి, తావకాలికం గణ్హాతి, చీవరం ఠపేత్వా అఞ్ఞం పరిక్ఖారం గణ్హాతి, సిక్ఖమానాయ, సామణేరియా, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

చీవరపటిగ్గహణసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం పఞ్చమం.

౬. అఞ్ఞాతకవిఞ్ఞత్తిసిక్ఖాపదం

౫౧౫. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో పట్టో [పట్ఠో (స్యా. క.)] హోతి ధమ్మిం కథం కాతుం. అథ ఖో అఞ్ఞతరో సేట్ఠిపుత్తో యేనాయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నం ఖో తం సేట్ఠిపుత్తం ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేసి సమాదపేసి సముత్తేజేసి సమ్పహంసేసి. అథ ఖో సో సేట్ఠిపుత్తో ఆయస్మతా ఉపనన్దేన సక్యపుత్తేన ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సితో సమాదపితో సముత్తేజితో సమ్పహంసితో ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం ఏతదవోచ – ‘‘వదేయ్యాథ, భన్తే, యేన అత్థో. పటిబలా మయం అయ్యస్స దాతుం యదిదం చీవరపిణ్డపాతసేనాసనగిలానప్పచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖార’’న్తి. ‘‘సచే మే త్వం, ఆవుసో, దాతుకామోసి, ఇతో ఏకం సాటకం దేహీ’’తి. ‘‘అమ్హాకం ఖో, భన్తే, కులపుత్తానం కిస్మిం వియ ఏకసాటకం గన్తుం. ఆగమేహి, భన్తే, యావ ఘరం గచ్ఛామి. ఘరం గతో ఇతో వా ఏకం సాటకం పహిణిస్సామి ఇతో వా సున్దరతర’’న్తి. దుతియమ్పి ఖో ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో తం సేట్ఠిపుత్తం ఏతదవోచ ‘‘సచే మే త్వం ఆవుసో దాతుకామోసి ఇతో ఏకం సాటకం దేహీ’’తి. అమ్హాకం ఖో భన్తే కులపుత్తానం కిస్మిం వియ ఏకసాటకం గన్తుం, ఆగమేహి భన్తే యావ ఘరం గచ్ఛామి, ఘరం గతో ఇతో వా ఏకం సాటకం పహిణిస్సామి ఇతో వా సున్దరతరన్తి. తతియమ్పి ఖో ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో తం సేట్ఠిపుత్తం ఏతదవోచ ‘‘సచే మే త్వం ఆవుసో దాతుకామోసి, ఇతో ఏకం సాటకం దేహీ’’తి. అమ్హాకం ఖో భన్తే కులపుత్తానం కిస్మిం వియ ఏకసాటకం గన్తుం, ఆగమేహి భన్తే యావ ఘరం గచ్ఛామి, ఘరం గతో ఇతో వా ఏకం సాటకం పహిణిస్సామి ఇతో వా సున్దరతరన్తి. ‘‘కిం పన తయా, ఆవుసో, అదాతుకామేన పవారితేన యం త్వం పవారేత్వా న దేసీ’’తి.

అథ ఖో సో సేట్ఠిపుత్తో ఆయస్మతా ఉపనన్దేన సక్యపుత్తేన నిప్పీళియమానో ఏకం సాటకం దత్వా అగమాసి. మనుస్సా తం సేట్ఠిపుత్తం ఏతదవోచుం – ‘‘కిస్స త్వం అయ్యో ఏకసాటకో ఆగచ్ఛసీ’’తి? అథ ఖో సో సేట్ఠిపుత్తో తేసం మనుస్సానం ఏతమత్థం ఆరోచేసి. మనుస్సా ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘మహిచ్ఛా ఇమే సమణా సక్యపుత్తియా అసన్తుట్ఠా. నయిమేసం సుకరా ధమ్మనిమన్తనాపి కాతుం [నయిమే సుకరా ధమ్మనిమన్తనాయపి కాతుం (స్యా.)]. కథఞ్హి నామ సేట్ఠిపుత్తేన ధమ్మనిమన్తనాయ కయిరమానాయ సాటకం గహేస్సన్తీ’’తి! అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తేసం మనుస్సానం ఉజ్ఝాయన్తానం ఖియ్యన్తానం విపాచేన్తానం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో సేట్ఠిపుత్తం చీవరం విఞ్ఞాపేస్సతీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ఉపనన్ద, సేట్ఠిపుత్తం చీవరం విఞ్ఞాపేసీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. ‘‘ఞాతకో తే, ఉపనన్ద, అఞ్ఞాతకో’’తి? ‘‘అఞ్ఞాతకో, భగవా’’తి. ‘‘అఞ్ఞాతకో, మోఘపురిస, అఞ్ఞాతకస్స న జానాతి పతిరూపం వా అప్పతిరూపం వా సన్తం వా అసన్తం వా. తత్థ నామ త్వం, మోఘపురిస, అఞ్ఞాతకం సేట్ఠిపుత్తం చీవరం విఞ్ఞాపేస్ససి! నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౫౧౬. ‘‘యో పన భిక్ఖు అఞ్ఞాతకం గహపతిం వా గహపతానిం వా చీవరం విఞ్ఞాపేయ్య, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

ఏవఞ్చిదం భగవతా భిక్ఖూనం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం హోతి.

౫౧౭. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా భిక్ఖూ సాకేతా సావత్థిం ౨ అద్ధానమగ్గప్పటిపన్నా హోన్తి. అన్తరామగ్గే చోరా నిక్ఖమిత్వా తే భిక్ఖూ అచ్ఛిన్దింసు. అథ ఖో తే భిక్ఖూ – ‘‘భగవతా పటిక్ఖిత్తం అఞ్ఞాతకం గహపతిం వా గహపతానిం వా చీవరం విఞ్ఞాపేతు’’న్తి, కుక్కుచ్చాయన్తా న విఞ్ఞాపేసుం. యథానగ్గావ సావత్థిం గన్త్వా భిక్ఖూ అభివాదేన్తి. భిక్ఖూ ఏవమాహంసు – ‘‘సున్దరా ఖో ఇమే, ఆవుసో, ఆజీవకా యే ఇమే భిక్ఖూసు అభివాదేన్తీ’’తి. తే ఏవమాహంసు – ‘‘న మయం, ఆవుసో, ఆజీవకా, భిక్ఖూ మయ’’న్తి. భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఉపాలిం ఏతదవోచుం – ‘‘ఇఙ్ఘావుసో ఉపాలి, ఇమే అనుయుఞ్జాహీ’’తి. అథ ఖో ఆయస్మతా ఉపాలినా అనుయుఞ్జియమానా తే భిక్ఖూ ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో ఆయస్మా ఉపాలి తే భిక్ఖూ అనుయుఞ్జిత్వా భిక్ఖూ ఏతదవోచ – ‘‘భిక్ఖూ ఇమే, ఆవుసో. దేథ నేసం చీవరానీ’’తి. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ భిక్ఖూ నగ్గా ఆగచ్ఛిస్సన్తి! నను నామ తిణేన వా పణ్ణేన వా పటిచ్ఛాదేత్వా ఆగన్తబ్బ’’న్తి. అథ ఖో తే భిక్ఖూ తే అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, అచ్ఛిన్నచీవరస్స వా నట్ఠచీవరస్స వా అఞ్ఞాతకం గహపతిం వా గహపతానిం వా చీవరం విఞ్ఞాపేతుం. యం ఆవాసం పఠమం ఉపగచ్ఛతి, సచే తత్థ హోతి సఙ్ఘస్స విహారచీవరం వా ఉత్తరత్థరణం వా భూమత్థరణం వా భిసిచ్ఛవి వా, తం గహేత్వా పారుపితుం లభిత్వా ఓదహిస్సామీ’’తి. నో చే హోతి సఙ్ఘస్స విహారచీవరం వా ఉత్తరత్థరణం వా భుమత్థరణం వా భిసిచ్ఛవి వా తిణేన వా పణ్ణేన వా పటిచ్ఛాదేత్వా ఆగన్తబ్బం; న త్వేవ నగ్గేన ఆగన్తబ్బం. యో ఆగచ్ఛేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౫౧౮. ‘‘యో పన భిక్ఖు అఞ్ఞాతకం గహపతిం వా గహపతానిం వా చీవరం విఞ్ఞాపేయ్య, అఞ్ఞత్ర సమయా, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. తత్థాయం సమయో – అచ్ఛిన్నచీవరో వా హోతి భిక్ఖు నట్ఠచీవరో వా. అయం తత్థ సమయో’’తి.

౫౧౯. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

అఞ్ఞాతకో నామ మాతితో వా పితితో వా యావ సత్తమా పితామహయుగా అసమ్బద్ధో.

గహపతి నామ యో కోచి అగారం అజ్ఝావసతి.

గహపతానీ నామ యా కాచి అగారం అజ్ఝావసతి.

చీవరం నామ ఛన్నం చీవరానం అఞ్ఞతరం చీవరం వికప్పనుపగం పచ్ఛిమం.

అఞ్ఞత్ర సమయాతి ఠపేత్వా సమయం.

అచ్ఛిన్నచీవరో నామ భిక్ఖుస్స చీవరం అచ్ఛిన్నం హోతి రాజూహి వా చోరేహి వా ధుత్తేహి వా, యేహి కేహిచి వా అచ్ఛిన్నం హోతి.

నట్ఠచీవరో నామ భిక్ఖుస్స చీవరం అగ్గినా వా దడ్ఢం హోతి, ఉదకేన వా వుళ్హం హోతి, ఉన్దూరేహి వా ఉపచికాహి వా ఖాయితం హోతి, పరిభోగజిణ్ణం వా హోతి.

అఞ్ఞత్ర సమయా విఞ్ఞాపేతి, పయోగే దుక్కటం. పటిలాభేన నిస్సగ్గియం హోతి. నిస్సజ్జితబ్బం సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బం…పే… ఇదం మే, భన్తే, చీవరం అఞ్ఞాతకం గహపతికం, అఞ్ఞత్ర సమయా విఞ్ఞాపితం, నిస్సగ్గియం. ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీతి…పే… దదేయ్యాతి…పే… దదేయ్యున్తి…పే… ఆయస్మతో దమ్మీతి.

౫౨౦. అఞ్ఞాతకే అఞ్ఞాతకసఞ్ఞీ, అఞ్ఞత్ర సమయా, చీవరం విఞ్ఞాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అఞ్ఞాతకే వేమతికో, అఞ్ఞత్ర సమయా, చీవరం విఞ్ఞాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అఞ్ఞాతకే ఞాతకసఞ్ఞీ, అఞ్ఞత్ర సమయా, చీవరం విఞ్ఞాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

ఞాతకే అఞ్ఞాతకసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఞాతకే వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఞాతకే ఞాతకసఞ్ఞీ, అనాపత్తి.

౫౨౧. అనాపత్తి సమయే, ఞాతకానం, పవారితానం, అఞ్ఞస్సత్థాయ, అత్తనో ధనేన, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

అఞ్ఞాతకవిఞ్ఞత్తిసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం ఛట్ఠం.

౭. తతుత్తరిసిక్ఖాపదం

౫౨౨. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ అచ్ఛిన్నచీవరకే భిక్ఖూ ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవం వదన్తి – ‘‘భగవతా, ఆవుసో, అనుఞ్ఞాతం – ‘అచ్ఛిన్నచీవరస్స వా నట్ఠచీవరస్స వా అఞ్ఞాతకం గహపతిం వా గహపతానిం వా చీవరం విఞ్ఞాపేతుం’; విఞ్ఞాపేథ, ఆవుసో, చీవర’’న్తి. ‘‘అలం, ఆవుసో, లద్ధం అమ్హేహి చీవర’’న్తి. ‘‘మయం ఆయస్మన్తానం విఞ్ఞాపేమా’’తి. ‘‘విఞ్ఞాపేథ, ఆవుసో’’తి. అథ ఖో ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ గహపతికే ఉపసఙ్కమిత్వా ఏతదవోచుం – ‘‘అచ్ఛిన్నచీవరకా, ఆవుసో, భిక్ఖూ ఆగతా. దేథ నేసం చీవరానీ’’తి, బహుం చీవరం విఞ్ఞాపేసుం.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పురిసో సభాయం నిసిన్నో అఞ్ఞతరం పురిసం ఏతదవోచ – ‘‘అచ్ఛిన్నచీవరకా అయ్యో భిక్ఖూ ఆగతా. తేసం మయా చీవరం దిన్న’’న్తి. సోపి ఏవమాహ – ‘‘మయాపి దిన్న’’న్తి. అపరోపి ఏవమాహ – ‘‘మయాపి దిన్న’’న్తి. తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ సమణా సక్యపుత్తియా న మత్తం జానిత్వా బహుం చీవరం విఞ్ఞాపేస్సన్తి, దుస్సవాణిజ్జం వా సమణా సక్యపుత్తియా కరిస్సన్తి, పగ్గాహికసాలం [పటగ్గాహికసాలం (?)] వా పసారేస్సన్తీ’’తి! అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తేసం మనుస్సానం ఉజ్ఝాయన్తానం ఖియ్యన్తానం విపాచేన్తానం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ న మత్తం జానిత్వా బహుం చీవరం విఞ్ఞాపేస్సన్తీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర తుమ్హే, భిక్ఖవే, న మత్తం జానిత్వా బహుం చీవరం విఞ్ఞాపేథా’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ తుమ్హే, మోఘపురిసా, న మత్తం జానిత్వా బహుం చీవరం విఞ్ఞాపేస్సథ! నేతం, మోఘపురిసా, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౫౨౩. ‘‘తఞ్చే అఞ్ఞాతకో గహపతి వా గహపతానీ వా బహూహి చీవరేహి అభిహట్ఠుం పవారేయ్య సన్తరుత్తరపరమం తేన భిక్ఖునా తతో చీవరం సాదితబ్బం. తతో చే ఉత్తరి సాదియేయ్య, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౫౨౪. తఞ్చేతి అచ్ఛిన్నచీవరకం భిక్ఖుం.

అఞ్ఞాతకో నామ మాతితో వా పితితో వా యావ సత్తమా పితామహయుగా అసమ్బద్ధో.

గహపతి నామ యో కోచి అగారం అజ్ఝావసతి.

గహపతానీ నామ యా కాచి అగారం అజ్ఝావసతి.

బహూహి చీవరేహీతి బహుకేహి చీవరేహి.

అభిహట్ఠుం పవారేయ్యాతి యావతకం ఇచ్ఛసి తావతకం గణ్హాహీతి.

సన్తరుత్తరపరమం తేన భిక్ఖునా తతో చీవరం సాదితబ్బన్తి సచే తీణి నట్ఠాని హోన్తి ద్వే సాదితబ్బాని, ద్వే నట్ఠాని ఏకం సాదితబ్బం, ఏకం నట్ఠం న కిఞ్చి సాదితబ్బం.

తతో చే ఉత్తరి సాదియేయ్యాతి తతుత్తరి విఞ్ఞాపేతి, పయోగే దుక్కటం. పటిలాభేన నిస్సగ్గియం హోతి. నిస్సజ్జితబ్బం సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బం…పే… ఇదం మే, భన్తే, చీవరం అఞ్ఞాతకం గహపతికం ఉపసఙ్కమిత్వా తతుత్తరి విఞ్ఞాపితం నిస్సగ్గియం. ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీతి…పే… దదేయ్యాతి…పే… దదేయ్యున్తి…పే… ఆయస్మతో దమ్మీతి.

౫౨౫. అఞ్ఞాతకే అఞ్ఞాతకసఞ్ఞీ తతుత్తరి చీవరం విఞ్ఞాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అఞ్ఞాతకే వేమతికో తతుత్తరి చీవరం విఞ్ఞాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అఞ్ఞాతకే ఞాతకసఞ్ఞీ తతుత్తరి చీవరం విఞ్ఞాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

ఞాతకే అఞ్ఞాతకసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఞాతకే వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఞాతకే ఞాతకసఞ్ఞీ, అనాపత్తి.

౫౨౬. అనాపత్తి – ‘‘సేసకం ఆహరిస్సామీ’’తి హరన్తో గచ్ఛతి, ‘‘సేసకం తుయ్హేవ హోతూ’’తి దేన్తి, న అచ్ఛిన్నకారణా దేన్తి, న నట్ఠకారణా దేన్తి, ఞాతకానం, పవారితానం, అత్తనో ధనేన, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

తతుత్తరిసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం సత్తమం.

౮. ఉపక్ఖటసిక్ఖాపదం

౫౨౭. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పురిసో పజాపతిం ఏతదవోచ – ‘‘అయ్యం ఉపనన్దం చీవరేన అచ్ఛాదేస్సామీ’’తి. అస్సోసి ఖో అఞ్ఞతరో పిణ్డచారికో భిక్ఖు తస్స పురిసస్స ఇమం వాచం భాసమానస్స. అథ ఖో సో భిక్ఖు యేనాయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం ఏతదవోచ – ‘‘మహాపుఞ్ఞోసి త్వం, ఆవుసో ఉపనన్ద, అముకస్మిం ఓకాసే అఞ్ఞతరో పురిసో పజాపతిం ఏతదవోచ – ‘‘అయ్యం ఉపనన్దం చీవరేన అచ్ఛాదేస్సామీ’’’తి. ‘‘అత్థావుసో, మం సో ఉపట్ఠాకో’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో యేన సో పురిసో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తం పురిసం ఏతదవోచ – ‘‘సచ్చం కిర మం త్వం, ఆవుసో, చీవరేన అచ్ఛాదేతుకామోసీ’’తి? ‘‘అపి మేయ్య, ఏవం హోతి – ‘అయ్యం ఉపనన్దం చీవరేన అచ్ఛాదేస్సామీ’’’తి. ‘‘సచే ఖో మం త్వం, ఆవుసో, చీవరేన అచ్ఛాదేతుకామోసి, ఏవరూపేన చీవరేన అచ్ఛాదేహి. క్యాహం తేన అచ్ఛన్నోపి కరిస్సామి యాహం న పరిభుఞ్జిస్సామీ’’తి.

అథ ఖో సో పురిసో ఉజ్ఝాయతి ఖియ్యతి విపాచేతి – ‘‘మహిచ్ఛా ఇమే సమణా సక్యపుత్తియా అసన్తుట్ఠా. నయిమే సుకరా చీవరేన అచ్ఛాదేతుం. కథఞ్హి నామ అయ్యో ఉపనన్దో మయా పుబ్బే అప్పవారితో మం ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జిస్సతీ’’తి! అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తస్స పురిసస్స ఉజ్ఝాయన్తస్స ఖియ్యన్తస్స విపాచేన్తస్స. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయ్యన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో పుబ్బే అప్పవారితో గహపతికం ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జిస్సతీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం …పే… ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ఉపనన్ద, పుబ్బే అప్పవారితో గహపతికం ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జసీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. ‘‘ఞాతకో తే, ఉపనన్ద, అఞ్ఞాతకో’’తి? ‘‘అఞ్ఞాతకో, భగవా’’తి. ‘‘అఞ్ఞాతకో, మోఘపురిస, అఞ్ఞాతకస్స న జానాతి పతిరూపం వా అప్పతిరూపం వా సన్తం వా అసన్తం వా. తత్థ నామ త్వం, మోఘపురిస, పుబ్బే అప్పవారితో అఞ్ఞాతకం గహపతికం ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జిస్ససి! నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౫౨౮. ‘‘భిక్ఖుం పనేవ ఉద్దిస్స అఞ్ఞాతకస్స గహపతిస్స వా గహపతానియా వా చీవరచేతాపన్నం [చీవరచేతాపనం (స్యా.)] ఉపక్ఖటం హోతి – ‘ఇమినా చీవరచేతాపన్నేన చీవరం చేతాపేత్వా ఇత్థన్నామం భిక్ఖుం చీవరేన అచ్ఛాదేస్సామీ’తి; తత్ర చే సో భిక్ఖు పుబ్బే అప్పవారితో ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జేయ్య – ‘సాధు వత మం ఆయస్మా ఇమినా చీవరచేతాపన్నేన ఏవరూపం వా ఏవరూపం వా చీవరం చేతాపేత్వా అచ్ఛాదేహీ’తి, కల్యాణకమ్యతం ఉపాదాయ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౫౨౯. భిక్ఖుం పనేవ ఉద్దిస్సాతి భిక్ఖుస్సత్థాయ, భిక్ఖుం ఆరమ్మణం కరిత్వా, భిక్ఖుం అచ్ఛాదేతుకామో.

అఞ్ఞాతకో నామ మాతితో వా పితితో వా యావ సత్తమా పితామహయుగా అసమ్బద్ధో.

గహపతి నామ యో కోచి అగారం అజ్ఝావసతి.

గహపతానీ నామ యా కాచి అగారం అజ్ఝావసతి.

చీవరచేతాపన్నం నామ హిరఞ్ఞం వా సువణ్ణం వా ముత్తా వా మణి వా పవాళో వా ఫలికో వా పటకో వా సుత్తం వా కప్పాసో వా.

ఇమినా చీవరచేతాపన్నేనాతి పచ్చుపట్ఠితేన.

చేతాపేత్వాతి పరివత్తేత్వా.

అచ్ఛాదేస్సామీతి దస్సామి.

తత్ర చే సో భిక్ఖూతి యం భిక్ఖుం ఉద్దిస్స చీవరచేతాపన్నం ఉపక్ఖటం హోతి సో భిక్ఖు.

పుబ్బే అప్పవారితోతి పుబ్బే అవుత్తో హోతి – ‘‘కీదిసేన తే, భన్తే, చీవరేన అత్థో, కీదిసం తే చీవరం చేతాపేమీ’’తి?

ఉపసఙ్కమిత్వాతి ఘరం గన్త్వా యత్థ కత్థచి ఉపసఙ్కమిత్వా .

చీవరే వికప్పం ఆపజ్జేయ్యాతి ఆయతం వా హోతు విత్థతం వా అప్పితం వా సణ్హం వా.

ఇమినా చీవరచేతాపన్నేనాతి పచ్చుపట్ఠితేన.

ఏవరూపం వా ఏవరూపం వాతి. ఆయతం వా విత్థతం వా అప్పితం వా సణ్హం వా.

చేతాపేత్వాతి పరివత్తేత్వా.

అచ్ఛాదేహీతి దజ్జేహి.

కల్యాణకమ్యతం ఉపాదాయాతి సాధత్థికో [సాధుత్థికో (స్యా.)] మహగ్ఘత్థికో. తస్స వచనేన ఆయతం వా విత్థతం వా అప్పితం వా సణ్హం వా చేతాపేతి, పయోగే దుక్కటం. పటిలాభేన నిస్సగ్గియం హోతి. నిస్సజ్జితబ్బం సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బం…పే… ఇదం మే, భన్తే, చీవరం పుబ్బే అప్పవారితో అఞ్ఞాతకం గహపతికం ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపన్నం నిస్సగ్గియం, ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీతి…పే… దదేయ్యాతి…పే… దదేయ్యున్తి…పే… ఆయస్మతో దమ్మీతి.

౫౩౦. అఞ్ఞాతకే అఞ్ఞాతకసఞ్ఞీ పుబ్బే అప్పవారితో గహపతికం ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అఞ్ఞాతకే వేమతికో పుబ్బే అప్పవారితో గహపతికం ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అఞ్ఞాతకే ఞాతకసఞ్ఞీ పుబ్బే అప్పవారితో గహపతికం ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

ఞాతకే అఞ్ఞాతకసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఞాతకే వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఞాతకే ఞాతకసఞ్ఞీ, అనాపత్తి.

౫౩౧. అనాపత్తి ఞాతకానం, పవారితానం, అఞ్ఞస్సత్థాయ, అత్తనో ధనేన, మహగ్ఘం చేతాపేతుకామస్స అప్పగ్ఘం చేతాపేతి, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

ఉపక్ఖటసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం అట్ఠమం.

౯. దుతియఉపక్ఖటసిక్ఖాపదం

౫౩౨. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పురిసో అఞ్ఞతరం పురిసం ఏతదవోచ – ‘‘అయ్యం ఉపనన్దం చీవరేన అచ్ఛాదేస్సామీ’’తి. సోపి ఏవమాహ – ‘‘అహమ్పి అయ్యం ఉపనన్దం చీవరేన అచ్ఛాదేస్సామీ’’తి. అస్సోసి ఖో అఞ్ఞతరో పిణ్డచారికో భిక్ఖు తేసం పురిసానం ఇమం కథాసల్లాపం. అథ ఖో సో భిక్ఖు యేనాయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం ఏతదవోచ – ‘‘మహాపుఞ్ఞోసి త్వం, ఆవుసో ఉపనన్ద. అముకస్మిం ఓకాసే అఞ్ఞతరో పురిసో అఞ్ఞతరం పురిసం ఏతదవోచ – ‘అయ్యం ఉపనన్దం చీవరేన అచ్ఛాదేస్సామీ’తి. సోపి ఏవమాహ – ‘అహమ్పి అయ్యం ఉపనన్దం చీవరేన అచ్ఛాదేస్సామీ’’’తి. ‘‘అత్థావుసో, మం తే ఉపట్ఠాకా’’తి.

అథ ఖో ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో యేన తే పురిసా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తే పురిసే ఏతదవోచ – ‘‘సచ్చం కిర మం తుమ్హే, ఆవుసో, చీవరేహి అచ్ఛాదేతుకామాత్థా’’తి? ‘‘అపి నయ్య, ఏవం హోతి – ‘అయ్యం ఉపనన్దం చీవరేహి అచ్ఛాదేస్సామా’’’తి. ‘‘సచే ఖో మం తుమ్హే, ఆవుసో, చీవరేహి అచ్ఛాదేతుకామాత్థ, ఏవరూపేన చీవరేన అచ్ఛాదేథ, క్యాహం తేహి అచ్ఛన్నోపి కరిస్సామి, యానాహం న పరిభుఞ్జిస్సామీ’’తి. అథ ఖో తే పురిసా ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘మహిచ్ఛా ఇమే సమణా సక్యపుత్తియా అసన్తుట్ఠా. నయిమే సుకరా చీవరేహి అచ్ఛాదేతుం. కథఞ్హి నామ అయ్యో ఉపనన్దో అమ్హేహి పుబ్బే అప్పవారితో ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జిస్సతీ’’తి!

అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తేసం పురిసానం ఉజ్ఝాయన్తానం ఖియ్యన్తానం విపాచేన్తానం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో పుబ్బే అప్పవారితో గహపతికే ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జిస్సతీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ఉపనన్ద, పుబ్బే అప్పవారితో గహపతికే ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జసీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. ‘‘ఞాతకా తే, ఉపనన్ద, అఞ్ఞాతకా’’తి? ‘‘అఞ్ఞాతకా, భగవా’’తి. ‘‘అఞ్ఞాతకో, మోఘపురిస, అఞ్ఞాతకానం న జానాతి పతిరూపం వా అప్పతిరూపం వా సన్తం వా అసన్తం వా. తత్థ నామ త్వం, మోఘపురిస, పుబ్బే అప్పవారితో అఞ్ఞాతకే గహపతికే ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జిస్ససి! నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౫౩౩. ‘‘భిక్ఖుం పనేవ ఉద్దిస్స ఉభిన్నం అఞ్ఞాతకానం గహపతీనం వా గహపతానీనం వా పచ్చేకచీవరచేతాపన్నాని ఉపక్ఖటాని హోన్తి – ‘ఇమేహి మయం పచ్చేకచీవరచేతాపన్నేహి పచ్చేకచీవరాని చేతాపేత్వా ఇత్థన్నామం భిక్ఖుం చీవరేహి అచ్ఛాదేస్సామా’తి; తత్ర చే సో భిక్ఖు పుబ్బే అప్పవారితో ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జేయ్య – ‘సాధు వత మం ఆయస్మన్తో ఇమేహి పచ్చేకచీవరచేతాపన్నేహి ఏవరూపం వా ఏవరూపం వా చీవరం చేతాపేత్వా అచ్ఛాదేథ, ఉభోవ సన్తా ఏకేనా’తి, కల్యాణకమ్యతం ఉపాదాయ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౫౩౪. భిక్ఖుం పనేవ ఉద్దిస్సాతి భిక్ఖుస్సత్థాయ, భిక్ఖుం ఆరమ్మణం కరిత్వా, భిక్ఖుం అచ్ఛాదేతుకామా.

ఉభిన్నన్తి ద్విన్నం.

అఞ్ఞాతకా నామ మాతితో వా పితితో వా యావ సత్తమా పితామహయుగా అసమ్బద్ధా.

గహపతీ నామ యే కేచి అగార అజ్ఝావసన్తి.

గహపతానియో నామ యా కాచి అగారం అజ్ఝావసన్తి.

చీవరచేతాపన్నాని నామ హిరఞ్ఞా వా సువణ్ణా వా ముత్తా వా మణీ వా పవాళా వా ఫలికా వా పటకా వా సుత్తా వా కప్పాసా వా.

ఇమేహి పచ్చేకచీవరచేతాపన్నేహితి పచ్చుపట్ఠితేహి.

చేతాపేత్వాతి పరివత్తేత్వా.

అచ్ఛాదేస్సామాతి దస్సామ.

తత్ర చే సో భిక్ఖూతి యం భిక్ఖుం ఉద్దిస్స చీవరచేతాపన్నాని ఉపక్ఖటాని హోన్తి సో భిక్ఖు.

పుబ్బే అప్పవారితోతి పుబ్బే అవుత్తో హోతి – ‘‘కీదిసేన తే, భన్తే, చీవరేన అత్థో, కీదిసం తే చీవరం చేతాపేమా’’తి.

ఉపసఙ్కమిత్వాతి ఘరం గన్త్వా యత్థ కత్థచి ఉపసఙ్కమిత్వా.

చీవరే వికప్పం ఆపజ్జేయ్యాతి ఆయతం వా హోతు విత్థతం వా అప్పితం వా సణ్హం వా.

ఇమేహి పచ్చేకచీవరచేతాపన్నేహీతి పచ్చుపట్ఠితేహి.

ఏవరూపం వా ఏవరూపం వాతి ఆయతం వా విత్థతం వా అప్పితం వా సణ్హం వా.

చేతాపేత్వాతి పరివత్తేత్వా.

అచ్ఛాదేథాతి దజ్జేథ.

ఉభోవ సన్తా ఏకేనాతి ద్వేపి జనా ఏకేన.

కల్యాణకమ్యతం ఉపాదాయాతి సాధత్థికో మహగ్ఘత్థికో.

తస్స వచనేన ఆయతం వా విత్థతం వా అప్పితం వా సణ్హం వా చేతాపేన్తి, పయోగే దుక్కటం. పటిలాభేన నిస్సగ్గియం హోతి. నిస్సజ్జితబ్బం సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బం…పే… ఇదం మే, భన్తే, చీవరం పుబ్బే అప్పవారితో అఞ్ఞాతకే గహపతికే ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపన్నం నిస్సగ్గియం. ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీతి…పే… దదేయ్యాతి…పే… దదేయ్యున్తి…పే… ఆయస్మతో దమ్మీతి.

౫౩౫. అఞ్ఞాతకే అఞ్ఞాతకసఞ్ఞీ పుబ్బే అప్పవారితో గహపతికే ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అఞ్ఞాతకే వేమతికో పుబ్బే అప్పవారితో గహపతికే ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అఞ్ఞాతకే ఞాతకసఞ్ఞీ పుబ్బే అప్పవారితో గహపతికే ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

ఞాతకే అఞ్ఞాతకసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఞాతకే వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఞాతకే ఞాతకసఞ్ఞీ, అనాపత్తి.

౫౩౬. అనాపత్తి – ఞాతకానం, పవారితానం, అఞ్ఞస్సత్థాయ, అత్తనో ధనేన, మహగ్ఘం చేతాపేతుకామానం అప్పగ్ఘం చేతాపేతి, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

దుతియఉపక్ఖటసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం నవమం.

౧౦. రాజసిక్ఖాపదం

౫౩౭. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మతో ఉపనన్దస్స సక్యపుత్తస్స ఉపట్ఠాకో మహామత్తో ఆయస్మతో ఉపనన్దస్స సక్యపుత్తస్స దూతేన చీవరచేతాపన్నం పాహేసి – ‘‘ఇమినా చీవరచేతాపన్నేన చీవరం చేతాపేత్వా అయ్యం ఉపనన్దం చీవరేన అచ్ఛాదేహీ’’తి. అథ ఖో సో దూతో యేనాయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఇదం ఖో, భన్తే, ఆయస్మన్తం ఉద్దిస్స చీవరచేతాపన్నం ఆభతం. పటిగ్గణ్హాతు ఆయస్మా చీవరచేతాపన్న’’న్తి. ఏవం వుత్తే ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో తం దూతం ఏతదవోచ – ‘‘న ఖో మయం, ఆవుసో, చీవరచేతాపన్నం పటిగ్గణ్హామ, చీవరఞ్చ ఖో మయం పటిగ్గణ్హామ కాలేన కప్పియ’’న్తి. ఏవం వుత్తే సో దూతో ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం ఏతదవోచ – ‘‘అత్థి పనాయస్మతో కోచి వేయ్యావచ్చకరో’’తి? తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో ఉపాసకో ఆరామం అగమాసి కేనచిదేవ కరణీయేన. అథ ఖో ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో తం దూతం ఏతదవోచ – ‘‘ఏసో ఖో, ఆవుసో, ఉపాసకో భిక్ఖూనం వేయ్యావచ్చకరో’’తి. అథ ఖో సో దూతో తం ఉపాసకం సఞ్ఞాపేత్వా యేనాయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం ఏతదవోచ – ‘‘యం ఖో, భన్తే, ఆయస్మా వేయ్యావచ్చకరం నిద్దిసి సఞ్ఞత్తో సో మయా. ఉపసఙ్కమతు ఆయస్మా కాలేన, చీవరేన తం అచ్ఛాదేస్సతీ’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన సో మహామత్తో ఆయస్మతో ఉపనన్దస్స సక్యపుత్తస్స సన్తికే దూతం పాహేసి – ‘‘పరిభుఞ్జతు అయ్యో తం చీవరం, ఇచ్ఛామ మయం అయ్యేన తం చీవరం పరిభుత్త’’న్తి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో తం ఉపాసకం న కిఞ్చి అవచాసి. దుతియమ్పి ఖో సో మహామత్తో ఆయస్మతో ఉపనన్దస్స సక్యపుత్తస్స సన్తికే దూతం పాహేసి – ‘‘పరిభుఞ్జతు అయ్యో తం చీవరం, ఇచ్ఛామ మయం అయ్యేన తం చీవరం పరిభుత్త’’న్తి. దుతియమ్పి ఖో ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో తం ఉపాసకం న కిఞ్చి అవచాసి. తతియమ్పి ఖో సో మహామత్తో ఆయస్మతో ఉపనన్దస్స సక్యపుత్తస్స సన్తికే దూతం పాహేసి – ‘‘పరిభుఞ్జతు అయ్యో తం చీవరం, ఇచ్ఛామ మయం అయ్యేన తం చీవరం పరిభుత్త’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన నేగమస్స సమయో హోతి. నేగమేన చ కతికా కతా హోతి – ‘‘యో పచ్ఛా ఆగచ్ఛతి పఞ్ఞాసం బద్ధో’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో యేన సో ఉపాసకో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తం ఉపాసకం ఏతదవోచ – ‘‘అత్థో మే, ఆవుసో, చీవరేనా’’తి. ‘‘అజ్జణ్హో, భన్తే, ఆగమేహి, అజ్జ నేగమస్స సమయో. నేగమేన చ కతికా కతా హోతి – ‘యో పచ్ఛా ఆగచ్ఛతి పఞ్ఞాసం బద్ధో’’’తి. ‘‘అజ్జేవ మే, ఆవుసో, చీవరం దేహీ’’తి ఓవట్టికాయ పరామసి. అథ ఖో సో ఉపాసకో ఆయస్మతా ఉపనన్దేన సక్యపుత్తేన నిప్పీళియమానో ఆయస్మతో ఉపనన్దస్స సక్యపుత్తస్స చీవరం చేతాపేత్వా పచ్ఛా అగమాసి. మనుస్సా తం ఉపాసకం ఏతదవోచుం – ‘‘కిస్స త్వం, అయ్యో, పచ్ఛా ఆగతో, పఞ్ఞాసం జీనోసీ’’తి.

అథ ఖో సో ఉపాసకో తేసం మనుస్సానం ఏతమత్థం ఆరోచేసి. మనుస్సా ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘మహిచ్ఛా ఇమే సమణా సక్యపుత్తియా అసన్తుట్ఠా. నయిమేసం సుకరం వేయ్యావచ్చమ్పి కాతుం. కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ఉపనన్దో ఉపాసకేన – ‘అజ్జణ్హో, భన్తే, ఆగమేహీ’తి వుచ్చమానో నాగమేస్సతీ’’తి! అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తేసం మనుస్సానం ఉజ్ఝాయన్తానం ఖియ్యన్తానం విపాచేన్తానం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో ఉపాసకేన – ‘అజ్జణ్హో, భన్తే, ఆగమేహీ’తి వుచ్చమానో నాగమేస్సతీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ఉపనన్ద, ఉపాసకేన – ‘అజ్జణ్హో, భన్తే, ఆగమేహీ’తి వుచ్చమానో నాగమేసీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, ఉపాసకేన – ‘అజ్జణ్హో, భన్తే, ఆగమేహీ’తి వుచ్చమానో నాగమేస్ససి! నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౫౩౮. ‘‘భిక్ఖుం పనేవ ఉద్దిస్స రాజా వా రాజభోగ్గో వా బ్రాహ్మణో వా గహపతికో వా దూతేన చీవరచేతాపన్నం పహిణేయ్య – ‘ఇమినా చీవరచేతాపన్నేన చీవరం చేతాపేత్వా ఇత్థన్నామం భిక్ఖుం చీవరేన అచ్ఛాదేహీ’తి. సో చే దూతో తం భిక్ఖుం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవం వదేయ్య – ‘ఇదం ఖో, భన్తే, ఆయస్మన్తం ఉద్దిస్స చీవరచేతాపన్నం ఆభతం, పటిగ్గణ్హాతు ఆయస్మా చీవరచేతాపన్న’న్తి, తేన భిక్ఖునా సో దూతో ఏవమస్స వచనీయో – ‘న ఖో మయం, ఆవుసో, చీవరచేతాపన్నం పటిగ్గణ్హామ. చీవరఞ్చ ఖో మయం పటిగ్గణ్హామ, కాలేన కప్పియ’న్తి. సో చే దూతో తం భిక్ఖుం ఏవం వదేయ్య – ‘అత్థి పనాయస్మతో కోచి వేయ్యావచ్చకరో’తి, చీవరత్థికేన, భిక్ఖవే, భిక్ఖునా వేయ్యావచ్చకరో నిద్దిసితబ్బో ఆరామికో వా ఉపాసకో వా – ‘ఏసో ఖో, ఆవుసో, భిక్ఖూనం వేయ్యావచ్చకరో’తి. సో చే దూతో తం వేయ్యావచ్చకరం సఞ్ఞాపేత్వా తం భిక్ఖుం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవం వదేయ్య – ‘యం ఖో, భన్తే, ఆయస్మా వేయ్యావచ్చకరం నిద్దిసి సఞ్ఞత్తో సో మయా, ఉపసఙ్కమతు ఆయస్మా కాలేన, చీవరేన తం అచ్ఛాదేస్సతీ’తి, చీవరత్థికేన, భిక్ఖవే, భిక్ఖునా వేయ్యావచ్చకరో ఉపసఙ్కమిత్వా ద్వత్తిక్ఖత్తుం చోదేతబ్బో సారేతబ్బో – ‘అత్థో మే, ఆవుసో, చీవరేనా’తి. ద్వత్తిక్ఖత్తుం చోదయమానో సారయమానో తం చీవరం అభినిప్ఫాదేయ్య, ఇచ్చేతం కుసలం; నో చే అభినిప్ఫాదేయ్య, చతుక్ఖత్తుం పఞ్చక్ఖత్తుం ఛక్ఖత్తుపరమం తుణ్హీభూతేన ఉద్దిస్స ఠాతబ్బం. చతుక్ఖత్తుం పఞ్చక్ఖత్తుం ఛక్ఖత్తుపరమం తుణ్హీభూతో ఉద్దిస్స తిట్ఠమానో తం చీవరం అభినిప్ఫాదేయ్య, ఇచ్చేతం కుసలం; తతో చే ఉత్తరి వాయమమానో తం చీవర అభినిప్ఫాదేయ్య, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. నో చే అభినిప్ఫాదేయ్య, యతస్స చీవరచేతాపన్నం ఆభతం, తత్థ సామం వా గన్తబ్బం దూతో వా పాహేతబ్బో – ‘యం ఖో తుమ్హే ఆయస్మన్తో భిక్ఖుం ఉద్దిస్స చీవరచేతాపన్నం పహిణిత్థ, న తం తస్స భిక్ఖునో కిఞ్చి అత్థం అనుభోతి, యుఞ్జన్తాయస్మన్తో సకం, మా వో సకం వినస్సా’తి, అయం తత్థ సామీచీ’’తి.

౫౩౯. భిక్ఖుం పనేవ ఉద్దిస్సాతి భిక్ఖుస్సత్థాయ, భిక్ఖుం ఆరమ్మణం కరిత్వా, భిక్ఖుం అచ్ఛాదేతుకామో.

రాజా నామ యో కోచి రజ్జం కారేతి.

రాజభోగ్గో నామ యో కోచి రఞ్ఞో భత్తవేతనాహారో.

బ్రాహ్మణో నామ జాతియా బ్రాహ్మణో.

గహపతికో నామ ఠపేత్వా రాజం రాజభోగ్గం బ్రాహ్మణం అవసేసో గహపతికో నామ.

చీవరచేతాపన్నం నామ హిరఞ్ఞం వా సువణ్ణం వా ముత్తా వా మణి వా.

ఇమినా చీవరచేతాపన్నేనాతి పచ్చుపట్ఠితేన.

చేతాపేత్వాతి పరివత్తేత్వా.

అచ్ఛాదేహీతి దజ్జేహి.

సో చే దూతో తం భిక్ఖుం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవం వదేయ్య – ‘‘ఇదం ఖో, భన్తే, ఆయస్మన్తం ఉద్దిస్స చీవరచేతాపన్నం ఆభతం. పటిగ్గణ్హాతు ఆయస్మా చీవరచేతాపన్న’’న్తి, తేన భిక్ఖునా సో దూతో ఏవమస్స వచనీయో – ‘‘న ఖో మయం, ఆవుసో, చీవరచేతాపన్నం పటిగ్గణ్హామ. చీవరఞ్చ ఖో మయం పటిగ్గణ్హామ, కాలేన కప్పియ’’న్తి. సో చే దూతో తం భిక్ఖుం ఏవం వదేయ్య – ‘‘అత్థి పనాయస్మతో కోచి వేయ్యావచ్చకరో’’తి? చీవరత్థికేన, భిక్ఖవే, భిక్ఖునా వేయ్యావచ్చకరో నిద్దిసితబ్బో ఆరామికో వా ఉపాసకో వా – ‘‘ఏసో ఖో, ఆవుసో, భిక్ఖూనం వేయ్యావచ్చకరో’’తి. న వత్తబ్బో – ‘‘తస్స దేహీతి వా, సో వా నిక్ఖిపిస్సతి, సో వా పరివత్తేస్సతి, సో వా చేతాపేస్సతీ’’తి.

సో చే దూతో తం వేయ్యావచ్చకరం సఞ్ఞాపేత్వా తం భిక్ఖుం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవం వదేయ్య – ‘‘యం ఖో, భన్తే, ఆయస్మా వేయ్యావచ్చకరం నిద్దిసి సఞ్ఞత్తో సో మయా. ఉపసఙ్కమతు ఆయస్మా కాలేన, చీవరేన తం అచ్ఛాదేస్సతీ’’తి, చీవరత్థికేన, భిక్ఖవే, భిక్ఖునా వేయ్యావచ్చకరో ఉపసఙ్కమిత్వా ద్వత్తిక్ఖత్తుం చోదేతబ్బో సారేతబ్బో – ‘‘అత్థో మే, ఆవుసో, చీవరేనా’’తి. న వత్తబ్బో – ‘‘దేహి మే చీవరం, ఆహర మే చీవరం, పరివత్తేహి మే చీవరం, చేతాపేహి మే చీవర’’న్తి. దుతియమ్పి వత్తబ్బో. తతియమ్పి వత్తబ్బో. సచే అభినిప్ఫాదేతి, ఇచ్చేతం కుసలం; నో చే అభినిప్ఫాదేతి, తత్థ గన్త్వా తుణ్హీభూతేన ఉద్దిస్స ఠాతబ్బం. న ఆసనే నిసీదితబ్బం. న ఆమిసం పటిగ్గహేతబ్బం. న ధమ్మో భాసితబ్బో. ‘‘కిం కారణా ఆగతోసీ’’తి పుచ్ఛియమానో ‘‘జానాహి, ఆవుసో’’తి వత్తబ్బో. సచే ఆసనే వా నిసీదతి, ఆమిసం వా పటిగ్గణ్హాతి, ధమ్మం వా భాసతి, ఠానం భఞ్జతి. దుతియమ్పి ఠాతబ్బం. తతియమ్పి ఠాతబ్బం. చతుక్ఖత్తుం చోదేత్వా చతుక్ఖత్తుం ఠాతబ్బం. పఞ్చక్ఖతుం చోదేత్వా ద్విక్ఖత్తుం ఠాతబ్బం. ఛక్ఖత్తుం చోదేత్వా న ఠాతబ్బం. తతో చే ఉత్తరి వాయమమానో తం చీవరం అభినిప్ఫాదేతి, పయోగే దుక్కటం. పటిలాభేన నిస్సగ్గియం హోతి. నిస్సజ్జితబ్బం సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బం…పే… ఇదం మే, భన్తే, చీవరం అతిరేకతిక్ఖత్తుం చోదనాయ అతిరేకఛక్ఖత్తుం ఠానేన అభినిప్ఫాదితం నిస్సగ్గియం. ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీతి…పే… దదేయ్యాతి…పే… దదేయ్యున్తి…పే… ఆయస్మతో దమ్మీతి.

నో చే అభినిప్ఫాదేయ్య, యతస్స చీవరచేతాపన్నం ఆభతం తత్థ సామం వా గన్తబ్బం దూతో వా పాహేతబ్బో – ‘‘యం ఖో తుమ్హే ఆయస్మన్తో భిక్ఖుం ఉద్దిస్స చీవరచేతాపన్నం పహిణిత్థ న తం తస్స భిక్ఖునో కిఞ్చి అత్థం అనుభోతి. యుఞ్జన్తాయస్మన్తో సకం, మా వో సకం వినస్సా’’తి.

అయం తత్థ సామీచీతి అయం తత్థ అనుధమ్మతా.

౫౪౦. అతిరేకతిక్ఖత్తుం చోదనాయ అతిరేకఛక్ఖత్తుం ఠానేన అతిరేకసఞ్ఞీ అభినిప్ఫాదేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అతిరేకతిక్ఖత్తుం చోదనాయ అతిరేకఛక్ఖత్తుం ఠానేన వేమతికో అభినిప్ఫాదేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అతిరేకతిక్ఖత్తుం చోదనాయ అతిరేకఛక్ఖత్తుం ఠానేన ఊనకసఞ్ఞీ అభినిప్ఫాదేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

ఊనకతిక్ఖత్తుం చోదనాయ ఊనకఛక్ఖత్తుం ఠానేన అతిరేకసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఊనకతిక్ఖత్తుం చోదనాయ ఊనకఛక్ఖత్తుం ఠానేన వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఊనకతిక్ఖత్తుం చోదనాయ ఊనకఛక్ఖత్తుం ఠానేన ఊనకసఞ్ఞీ అనాపత్తి.

౫౪౧. అనాపత్తి – తిక్ఖత్తుం చోదనాయ, ఛక్ఖత్తుం ఠానేన, ఊనకతిక్ఖత్తుం చోదనాయ, ఊనకఛక్ఖత్తుం ఠానేన, అచోదియమానో దేతి, సామికా చోదేత్వా దేన్తి, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

రాజసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం దసమం.

కథినవగ్గో పఠమో.

తస్సుద్దానం –

ఉబ్భతం కథినం తీణి, ధోవనఞ్చ పటిగ్గహో;

అఞ్ఞాతకాని తీణేవ, ఉభిన్నం దూతకేన చాతి.

౨. కోసియవగ్గో

౧. కోసియసిక్ఖాపదం

౫౪౨. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా ఆళవియం విహరతి అగ్గాళవే చేతియే. తేన ఖో పన సమయేన ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ కోసియకారకే ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవం వదన్తి – ‘‘బహూ, ఆవుసో, కోసకారకే పచథ, అమ్హాకమ్పి దస్సథ, మయమ్పి ఇచ్ఛామ కోసియమిస్సకం సన్థతం కాతు’’న్తి. తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ సమణా సక్యపుత్తియా అమ్హే ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవం వక్ఖన్తి – ‘బహూ, ఆవుసో, కోసకారకే పచథ, అమ్హాకమ్పి దస్సథ, మయమ్పి ఇచ్ఛామ కోసియమిస్సకం సన్థతం కాతు’న్తి! అమ్హాకమ్పి అలాభా, అమ్హాకమ్పి దుల్లద్ధం, యే మయం ఆజీవస్స హేతు పుత్తదారస్స కారణా బహూ ఖుద్దకే పాణే సఙ్ఘాతం ఆపాదేమా’’తి. అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తేసం మనుస్సానం ఉజ్ఝాయన్తానం ఖియ్యన్తానం విపాచేన్తానం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ కోసియకారకే ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవం వక్ఖన్తి – ‘బహూ, ఆవుసో, కోసకారకే పచథ, అమ్హాకమ్పి దస్సథ, మయమ్పి ఇచ్ఛామ కోసియమిస్సకం సన్థతం కాతు’’’న్తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర తుమ్హే, భిక్ఖవే, కోసియకారకే ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవం వదేథ – ‘బహూ, ఆవుసో, కోసకారకే పచథ, అమ్హాకమ్పి దస్సథ, మయమ్పి ఇచ్ఛామ కోసియమిస్సకం సన్థతం కాతు’’’న్తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ తుమ్హే, మోఘపురిసా, కోసియకారకే ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవం వక్ఖథ – బహూ, ఆవుసో, కోసకారకే పచథ, అమ్హాకమ్పి దస్సథ, మయమ్పి ఇచ్ఛామ కోసియమిస్సకం సన్థతం కాతున్తి. నేతం, మోఘపురిసా, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౫౪౩. ‘‘యో పన భిక్ఖు కోసియమిస్సకం సన్థతం కారాపేయ్య, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౫౪౪. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

సన్థతం నామ సన్థరిత్వా కతం హోతి అవాయిమం.

కారాపేయ్యాతి ఏకేనపి కోసియంసునా మిస్సిత్వా కరోతి వా కారాపేతి వా, పయోగే దుక్కటం. పటిలాభేన నిస్సగ్గియం హోతి. నిస్సజ్జితబ్బం సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బ…పే… ఇదం మే, భన్తే, కోసియమిస్సకం సన్థతం కారాపితం నిస్సగ్గియం. ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీతి…పే… దదేయ్యాతి…పే… దదేయ్యున్తి…పే… ఆయస్మతో దమ్మీతి.

౫౪౫. అత్తనా విప్పకతం అత్తనా పరియోసాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అత్తనా విప్పకతం పరేహి పరియోసాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. పరేహి విప్పకతం అత్తనా పరియోసాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. పరేహి విప్పకతం పరేహి పరియోసాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అఞ్ఞస్సత్థాయ కరోతి వా కారాపేతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అఞ్ఞేన కతం పటిలభిత్వా పరిభుఞ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౫౪౬. అనాపత్తి వితానం వా భూమత్థరణం వా సాణిపాకారం వా భిసిం వా బిబ్బోహనం వా కరోతి, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

కోసియసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం పఠమం.

౨. సుద్ధకాళకసిక్ఖాపదం

౫౪౭. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా వేసాలియం విహరతి మహావనే కూటాగారసాలాయం. తేన ఖో పన సమయేన ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ సుద్ధకాళకానం ఏళకలోమానం సన్థతం కారాపేన్తి. మనుస్సా విహారచారికం ఆహిణ్డన్తా పస్సిత్వా ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ సమణా సక్యపుత్తియా సుద్ధకాళకానం ఏళకలోమానం సన్థతం కారాపేస్సన్తి, సేయ్యథాపి గిహీ కామభోగినో’’తి! అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తేసం మనుస్సానం ఉజ్ఝాయన్తానం ఖియ్యన్తానం విపాచేన్తానం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ సుద్ధకాళకానం ఏళకలోమానం సన్థతం కారాపేస్సన్తీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర తుమ్హే, భిక్ఖవే, సుద్ధకాళకానం ఏళకలోమానం సన్థతం కారాపేథా’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ తుమ్హే, మోఘపురిసా, సుద్ధకాళకానం ఏళకలోమానం సన్థతం కారాపేస్సథ! నేతం, మోఘపురిసా, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౫౪౮. ‘‘యో పన భిక్ఖు సుద్ధకాళకానం ఏళకలోమానం సన్థతం కారాపేయ్య, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౫౪౯. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

కాళకం నామ ద్వే కాళకాని – జాతియా కాళకం వా రజనకాళకం వా.

సన్థతం నామ సన్థరిత్వా కతం హోతి అవాయిమం.

కారాపేయ్యాతి కరోతి వా కారాపేతి వా, పయోగే దుక్కటం. పటిలాభేన నిస్సగ్గియం హోతి. నిస్సజ్జితబ్బం సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బం …పే… ఇదం మే, భన్తే, సుద్ధకాళకానం ఏళకలోమానం సన్థతం కారాపితం నిస్సగ్గియం. ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీతి…పే… దదేయ్యాతి…పే… దదేయ్యున్తి…పే… ఆయస్మతో దమ్మీతి.

౫౫౦. అత్తనా విప్పకతం అత్తనా పరియోసాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అత్తనా విప్పకతం పరేహి పరియోసాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. పరేహి విప్పకతం అత్తనా పరియోసాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. పరేహి విప్పకతం పరేహి పరియోసాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అఞ్ఞస్సత్థాయ కరోతి వా కారాపేతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అఞ్ఞేన కతం పటిలభిత్వా పరిభుఞ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౫౫౧. అనాపత్తి వితానం వా భూమత్థరణం వా సాణిపాకారం వా భిసిం వా బిబ్బోహనం వా కరోతి, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

సుద్ధకాళకసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం దుతియం.

౩. ద్వేభాగసిక్ఖాపదం

౫౫౨. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ – ‘‘భగవతా పటిక్ఖిత్తం సుద్ధకాళకానం ఏళకలోమానం సన్థతం కారాపేతు’’న్తి, తే థోకంయేవ ఓదాతం అన్తే ఆదియిత్వా తథేవ సుద్ధకాళకానం ఏళకలోమానం సన్థతం కారాపేన్తి. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ థోకంయేవ ఓదాతం అన్తే ఆదియిత్వా తథేవ సుద్ధకాళకానం ఏళకలోమానం సన్థతం కారాపేస్సన్తీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర తుమ్హే, భిక్ఖవే, థోకంయేవ ఓదాతం అన్తే ఆదియిత్వా తథేవ సుద్ధకాళకానం ఏళకలోమానం సన్థతం కారాపేథా’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ తుమ్హే, మోఘపురిసా, థోకంయేవ ఓదాతం అన్తే ఆదియిత్వా తథేవ సుద్ధకాళకానం ఏళకలోమానం సన్థతం కారాపేస్సథ! నేతం, మోఘపురిసా, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౫౫౩. ‘‘నవం పన భిక్ఖునా సన్థతం కారయమానేన ద్వే భాగా సుద్ధకాళకానం ఏళకలోమానం ఆదాతబ్బా తతియం ఓదాతానం చతుత్థం గోచరియానం. అనాదా చే భిక్ఖు ద్వే భాగే సుద్ధకాళకానం ఏళకలోమానం తతియం ఓదాతానం చతుత్థం గోచరియానం నవం సన్థతం కారాపేయ్య, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౫౫౪. నవం నామ కరణం ఉపాదాయ వుచ్చతి.

సన్థతం నామ సన్థరిత్వా కతం హోతి అవాయిమం.

కారయమానేనాతి కరోన్తో వా కారాపేన్తో వా.

ద్వే భాగా సుద్ధకాళకానం ఏళకలోమానం ఆదాతబ్బాతి ధారయిత్వా ద్వే తులా ఆదాతబ్బా.

తతియం ఓదాతానన్తి తులం ఓదాతానం.

చతుత్థం గోచరియానన్తి తులం గోచరియానం.

అనాదా చే భిక్ఖు ద్వే భాగే సుద్ధకాళకానం ఏళకలోమానం తతియం ఓదాతానం చతుత్థం గోచరియానన్తి. అనాదియిత్వా ద్వే తులే సుద్ధకాళకానం ఏళకలోమానం తులం ఓదాతానం తులం గోచరియానం నవం సన్థతం కరోతి వా కారాపేతి వా పయోగే దుక్కటం, పటిలాభేన నిస్సగ్గియం హోతి. నిస్సజ్జితబ్బం సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బం…పే… ఇదం మే, భన్తే, సన్థతం అనాదియిత్వా ద్వే తులే సుద్ధకాళకానం ఏళకలోమానం తులం ఓదాతానం తులం గోచరియానం కారాపితం నిస్సగ్గియం. ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీతి…పే… దదేయ్యాతి…పే… దదేయ్యున్తి…పే… ఆయస్మతో దమ్మీతి.

౫౫౫. అత్తనా విప్పకతం అత్తనా పరియోసాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అత్తనా విప్పకతం పరేహి పరియోసాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. పరేహి విప్పకతం అత్తనా పరియోసాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. పరేహి విప్పకతం పరేహి పరియోసాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అఞ్ఞస్సత్థాయ కరోతి వా కారాపేతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అఞ్ఞేన కతం పటిలభిత్వా పరిభుఞ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౫౫౬. అనాపత్తి తులం ఓదాతానం తులం గోచరియానం ఆదియిత్వా కరోతి, బహుతరం ఓదాతానం బహుతరం గోచరియానం ఆదియిత్వా కరోతి, సుద్ధం ఓదాతానం సుద్ధం గోచరియానం ఆదియిత్వా కరోతి, వితానం వా భూమత్థరణం వా సాణిపాకారం వా భిసిం వా బిబ్బోహనం వా కరోతి, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

ద్వేభాగసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం తతియం.

౪. ఛబ్బస్ససిక్ఖాపదం

౫౫౭. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన భిక్ఖూ అనువస్సం సన్థతం కారాపేన్తి. తే యాచనబహులా విఞ్ఞత్తిబహులా విహరన్తి – ‘‘ఏళకలోమాని దేథ. ఏళకలోమేహి అత్థో’’తి. మనుస్సా ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ సమణా సక్యపుత్తియా అనువస్సం సన్థతం కారాపేస్సన్తి, యాచనబహులా విఞ్ఞత్తిబహులా విహరిస్సన్తి – ‘ఏళకలోమాని దేథ, ఏళకలోమేహి అత్థో’’’తి! అమ్హాకం పన సకిం కతాని సన్థతాని పఞ్చపి ఛపి వస్సాని హోన్తి, యేసం నో దారకా ఉహదన్తిపి ఉమ్మిహన్తిపి ఉన్దూరేహిపి ఖజ్జన్తి. ఇమే పన సమణా సక్యపుత్తియా అనువస్సం సన్థతం కారాపేన్తి, యాచనబహులా విఞ్ఞత్తిబహులా విహరన్తి – ‘‘ఏళకలోమాని దేథ, ఏళకలోమేహి అత్థో’’తి!

అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తేసం మనుస్సానం ఉజ్ఝాయన్తానం ఖియ్యన్తానం విపాచేన్తానం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ భిక్ఖూ అనువస్సం సన్థతం కారాపేస్సన్తి, యాచనబహులా విఞ్ఞత్తిబహులా విహరిస్సన్తి – ‘ఏళకలోమాని దేథ, ఏళకలోమేహి అత్థో’’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ తే అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… సచ్చం కిర, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ అనువస్సం సన్థతం కారాపేన్తి, యాచనబహులా విఞ్ఞత్తిబహులా విహరన్తి – ‘ఏళకలోమాని దేథ, ఏళకలోమేహి అత్థో’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ తే, భిక్ఖవే, మోఘపురిసా అనువస్సం సన్థతం కారాపేస్సన్తి, యాచనబహులా విఞ్ఞత్తిబహులా విహరిస్సన్తి – ‘ఏళకలోమాని దేథ, ఏళకలోమేహి అత్థో’తి! నేతం, భిక్ఖవే, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౫౫౮. ‘‘నవం పన భిక్ఖునా సన్థతం కారాపేత్వా ఛబ్బస్సాని ధారేతబ్బం. ఓరేన చే ఛన్నం వస్సానం తం సన్థతం విస్సజ్జేత్వా వా అవిస్సజ్జేత్వా వా అఞ్ఞం నవం సన్థతం కారాపేయ్య, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

ఏవఞ్చిదం భగవతా భిక్ఖూనం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం హోతి.

౫౫౯. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు కోసమ్బియం గిలానో హోతి. ఞాతకా తస్స భిక్ఖునో సన్తికే దూతం పాహేసుం – ‘‘ఆగచ్ఛతు, భదన్తో మయం ఉపట్ఠహిస్సామా’’తి. భిక్ఖూపి ఏవమాహంసు – ‘‘గచ్ఛావుసో, ఞాతకా తం ఉపట్ఠహిస్సన్తీ’’తి. సో ఏవమాహ – ‘‘భగవతా, ఆవుసో, సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం – ‘నవం పన భిక్ఖునా సన్థతం కారాపేత్వా ఛబ్బస్సాని ధారేతబ్బ’న్తి. అహఞ్చమ్హి గిలానో, న సక్కోమి సన్థతం ఆదాయ పక్కమితుం. మయ్హఞ్చ వినా సన్థతా న ఫాసు హోతి. నాహం గమిస్సామీ’’తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, గిలానస్స భిక్ఖునో సన్థతసమ్ముతిం దాతుం. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, దాతబ్బా. తేన గిలానేన భిక్ఖునా సఙ్ఘం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకంసం ఉత్తరాసఙ్గం కరిత్వా వుడ్ఢానం భిక్ఖూనం పాదే వన్దిత్వా ఉక్కుటికం నిసీదిత్వా అఞ్జలిం పగ్గహేత్వా ఏవమస్స వచనీయో – ‘అహం, భన్తే, గిలానో. న సక్కోమి సన్థతం ఆదాయ పక్కమితుం. సోహం, భన్తే, సఙ్ఘం సన్థతసమ్ముతిం యాచామీ’తి. దుతియమ్పి యాచితబ్బా. తతియమ్పి యాచితబ్బా. బ్యత్తేన భిక్ఖునా పటిబలేన సఙ్ఘో ఞాపేతబ్బో –

౫౬౦. ‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. అయం ఇత్థన్నామో భిక్ఖు గిలానో. న సక్కోతి సన్థతం ఆదాయ పక్కమితుం. సో సఙ్ఘం సన్థతసమ్ముతిం యాచతి. యది సఙ్ఘస్స పత్తకల్లం, సఙ్ఘో ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో సన్థతసమ్ముతిం దదేయ్య. ఏసా ఞత్తి.

‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. అయం ఇత్థన్నామో భిక్ఖు గిలానో. న సక్కోతి సన్థతం ఆదాయ పక్కమితుం. సో సఙ్ఘం సన్థతసమ్ముతిం యాచతి. సఙ్ఘో ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో సన్థతసమ్ముతిం దేతి. యస్సాయస్మతో ఖమతి ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో సన్థతసమ్ముతియా దానం, సో తుణ్హస్స; యస్స నక్ఖమతి, సో భాసేయ్య.

‘‘దిన్నా సఙ్ఘేన ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో సన్థతసమ్ముతి. ఖమతి సఙ్ఘస్స, తస్మా తుణ్హీ, ఏవమేతం ధారయామీ’’తి.

ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౫౬౧. ‘‘నవం పన భిక్ఖునా సన్థతం కారాపేత్వా ఛబ్బస్సాని ధారేతబ్బం. ఓరేన చే ఛన్నం వస్సానం తం సన్థతం విస్సజ్జేత్వా వా అవిస్సజ్జేత్వా వా అఞ్ఞం నవం సన్థతం కారాపేయ్య, అఞ్ఞత్ర భిక్ఖుసమ్ముతియా, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౫౬౨. నవం నామ కరణం ఉపాదాయ వుచ్చతి.

సన్థతం నామ సన్థరిత్వా కతం హోతి అవాయిమం.

కారాపేత్వాతి కరిత్వా వా కారాపేత్వా వా.

ఛబ్బస్సాని ధారేతబ్బన్తి ఛబ్బస్సపరమతా ధారేతబ్బం.

ఓరేన చే ఛన్నం వస్సానన్తి ఊనకఛబ్బస్సాని.

తం సన్థతం విస్సజ్జేత్వాతి అఞ్ఞేసం దత్వా.

అవిస్సజ్జేత్వాతి న కస్సచి దత్వా.

అఞ్ఞత్ర భిక్ఖుసమ్ముతియాతి ఠపేత్వా భిక్ఖుసమ్ముతిం అఞ్ఞం నవం సన్థతం కరోతి వా కారాపేతి వా, పయోగే దుక్కటం. పటిలాభేన నిస్సగ్గియం హోతి. నిస్సజ్జితబ్బం సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బం…పే… ఇదం మే, భన్తే, సన్థతం ఊనకఛబ్బస్సాని కారాపితం, అఞ్ఞత్ర భిక్ఖుసమ్ముతియా, నిస్సగ్గియం. ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీతి…పే… దదేయ్యాతి…పే… దదేయ్యున్తి…పే… ఆయస్మతో దమ్మీతి.

౫౬౩. అత్తనా విప్పకతం అత్తనా పరియోసాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అత్తనా విప్పకతం పరేహి పరియోసాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. పరేహి విప్పకతం అత్తనా పరియోసాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. పరేహి విప్పకతం పరేహి పరియోసాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

౫౬౪. అనాపత్తి ఛబ్బస్సాని కరోతి, అతిరేకఛబ్బస్సాని కరోతి, అఞ్ఞస్సత్థాయ కరోతి వా కారాపేతి వా, అఞ్ఞేన కతం పటిలభిత్వా పరిభుఞ్జతి, వితానం వా భూమత్థరణం వా సాణిపాకారం వా భిసిం వా బిబ్బోహనం వా కరోతి, భిక్ఖుసమ్ముతియా, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

ఛబ్బస్ససిక్ఖాపదం నిట్ఠితం చతుత్థం.

౫. నిసీదనసన్థతసిక్ఖాపదం

౫౬౫. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. అథ ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘ఇచ్ఛామహం, భిక్ఖవే, తేమాసం పటిసల్లీయితుం. నమ్హి కేనచి ఉపసఙ్కమితబ్బో, అఞ్ఞత్ర ఏకేన పిణ్డపాతనీహారకేనా’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే,’’తి ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో పటిస్సుణిత్వా నాస్సుధ కోచి భగవన్తం ఉపసఙ్కమతి, అఞ్ఞత్ర ఏకేన పిణ్డపాతనీహారకేన. తేన ఖో పన సమయేన సావత్థియా సఙ్ఘేన కతికా కతా హోతి – ‘‘ఇచ్ఛతావుసో, భగవా తేమాసం పటిసల్లీయితుం. న భగవా కేనచి ఉపసఙ్కమితబ్బో, అఞ్ఞత్ర ఏకేన పిణ్డపాతనీహారకేన. యో భగవన్తం ఉపసఙ్కమతి సో పాచిత్తియం దేసాపేతబ్బో’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉపసేనో వఙ్గన్తపుత్తో, సపరిసో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఆచిణ్ణం ఖో పనేతం బుద్ధానం భగవన్తానం ఆగన్తుకేహి భిక్ఖూహి సద్ధిం పటిసమ్మోదితుం. అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ఉపసేనం వఙ్గన్తపుత్తం ఏతదవోచ – ‘‘కచ్చి వో, ఉపసేన, ఖమనీయం కచ్చి యాపనీయం, కచ్చిత్థ అప్పకిలమథేన అద్ధానం ఆగతా’’తి? ‘‘ఖమనీయం, భగవా, యాపనీయం, భగవా. అప్పకిలమథేన చ మయం, భన్తే, అద్ధానం ఆగతా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మతో ఉపసేనస్స వఙ్గన్తపుత్తస్స సద్ధివిహారికో భిక్ఖు భగవతో అవిదూరే నిసిన్నో హోతి. అథ ఖో భగవా తం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘మనాపాని తే, భిక్ఖు, పంసుకూలానీ’’తి? ‘‘న ఖో మే, భన్తే, మనాపాని పంసుకూలానీ’’తి. ‘‘కిస్స పన త్వం, భిక్ఖు, పంసుకూలికో’’తి? ‘‘ఉపజ్ఝాయో మే, భన్తే, పంసుకూలికో. ఏవం అహమ్పి పంసుకూలికో’’తి. అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ఉపసేనం వఙ్గన్తపుత్తం ఏతదవోచ – ‘‘పాసాదికా ఖో త్యాయం, ఉపసేన, పరిసా. కథం త్వం, ఉపసేన, పరిసం వినేసీ’’తి? ‘‘యో మం, భన్తే, ఉపసమ్పదం యాచతి తమహం [తాహం (క.)] ఏవం వదామి – ‘అహం ఖో, ఆవుసో, ఆరఞ్ఞికో పిణ్డపాతికో పంసుకూలికో. సచే త్వమ్పి ఆరఞ్ఞికో భవిస్ససి పిణ్డపాతికో పంసుకూలికో, ఏవాహం తం ఉపసమ్పాదేస్సామీ’తి. సచే మే పటిస్సుణాతి ఉపసమ్పాదేమి, నో చే మే పటిస్సుణాతి న ఉపసమ్పాదేమి. యో మం నిస్సయం యాచతి తమహం [తాహం (క.)] ఏవం వదామి – ‘అహం ఖో, ఆవుసో, ఆరఞ్ఞికో పిణ్డపాతికో పంసుకూలికో. సచే త్వమ్పి ఆరఞ్ఞికో భవిస్ససి పిణ్డపాతికో పంసుకూలికో, ఏవాహం తే నిస్సయం దస్సామీ’తి. సచే మే పటిస్సుణాతి నిస్సయం దేమి, నో చే మే పటిస్సుణాతి న నిస్సయం దేమి. ఏవం ఖో అహం, భన్తే, పరిసం వినేమీ’’తి.

‘‘సాధు సాధు, ఉపసేన. సాధు ఖో త్వం, ఉపసేన, పరిసం వినేసి. జానాసి పన త్వం, ఉపసేన, సావత్థియా సఙ్ఘస్స కతిక’’న్తి? ‘‘న ఖో అహం, భన్తే, జానామి సావత్థియా సఙ్ఘస్స కతిక’’న్తి. ‘‘సావత్థియా ఖో, ఉపసేన, సఙ్ఘేన కతికా కతా – ‘ఇచ్ఛతావుసో, భగవా తేమాసం పటిసల్లీయితుం. న భగవా కేనచి ఉపసఙ్కమితబ్బో, అఞ్ఞత్ర ఏకేన పిణ్డపాతనీహారకేన. యో భగవన్తం ఉపసఙ్కమతి సో పాచిత్తియం దేసాపేతబ్బో’తి. ‘‘పఞ్ఞాయిస్సతి, భన్తే, సావత్థియా సఙ్ఘో సకాయ కతికాయ, న మయం అపఞ్ఞత్తం పఞ్ఞపేస్సామ పఞ్ఞత్తం వా న సముచ్ఛిన్దిస్సామ, యథాపఞ్ఞత్తేసు సిక్ఖాపదేసు సమాదాయ వత్తిస్సామా’’తి. ‘‘సాధు సాధు, ఉపసేన, అపఞ్ఞత్తం న పఞ్ఞపేతబ్బం, పఞ్ఞత్తం వా న సముచ్ఛిన్దితబ్బం, యథాపఞ్ఞత్తేసు సిక్ఖాపదేసు సమాదాయ వత్తితబ్బం. అనుజానామి, ఉపసేన, యే తే భిక్ఖూ ఆరఞ్ఞికా పిణ్డపాతికా పంసుకూలికా యథాసుఖం మం దస్సనాయ ఉపసఙ్కమన్తూ’’తి.

౫౬౬. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా భిక్ఖూ బహిద్వారకోట్ఠకే ఠితా హోన్తి – ‘‘మయం ఆయస్మన్తం ఉపసేనం వఙ్గన్తపుత్తం పాచిత్తియం దేసాపేస్సామా’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉపసేనో వఙ్గన్తపుత్తో సపరిసో ఉట్ఠాయాసనా భగవన్తం అభివాదేత్వా పదక్ఖిణం కత్వా పక్కామి. అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఉపసేనం వఙ్గన్తపుత్తం ఏతదవోచుం – ‘‘జానాసి త్వం, ఆవుసో ఉపసేన, సావత్థియా సఙ్ఘస్స కతిక’’న్తి. ‘‘భగవాపి మం, ఆవుసో, ఏవమాహ – ‘జానాసి పన త్వం, ఉపసేన, సావత్థియా సఙ్ఘస్స కతిక’న్తి? న ఖో అహం, భన్తే, జానామి సావత్థియా సఙ్ఘస్స కతిక’’న్తి. ‘‘సావత్థియా ఖో, ఉపసేన, సఙ్ఘేన కతికా కతా – ఇచ్ఛతావుసో, భగవా తేమాసం పటిసల్లీయితుం. న భగవా కేనచి ఉపసఙ్కమితబ్బో, అఞ్ఞత్ర ఏకేన పిణ్డపాతనీహారకేన. యో భగవన్తం ఉపసఙ్కమతి సో పాచిత్తియం దేసాపేతబ్బో’’తి. ‘‘పఞ్ఞాయిస్సతి, భన్తే, సావత్థియా సఙ్ఘో సకాయ కతికాయ, న మయం అపఞ్ఞత్తం పఞ్ఞపేస్సామ పఞ్ఞత్తం వా న సముచ్ఛిన్దిస్సామ, యథాపఞ్ఞత్తేసు సిక్ఖాపదేసు సమాదాయ వత్తిస్సామాతి. అనుఞ్ఞాతావుసో, భగవతా – ‘యే తే భిక్ఖూ ఆరఞ్ఞికా పిణ్డపాతికా పంసుకూలికా యథాసుఖం మం దస్సనాయ ఉపసఙ్కమన్తూ’’’తి.

అథ ఖో తే భిక్ఖూ – ‘‘సచ్చం ఖో ఆయస్మా ఉపసేనో ఆహ – ‘న అపఞ్ఞత్తం పఞ్ఞపేతబ్బం, పఞ్ఞత్తం వా న సముచ్ఛిన్దితబ్బం, యథాపఞ్ఞత్తేసు సిక్ఖాపదేసు సమాదాయ వత్తితబ్బ’’’న్తి. అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ – ‘‘అనుఞ్ఞాతా కిర భగవతా – ‘యే తే భిక్ఖూ ఆరఞ్ఞికా పిణ్డపాతికా పంసుకూలికా యథాసుఖం మం దస్సనాయ ఉపసఙ్కమన్తూ’’’తి. తే భగవన్తం దస్సనం పిహేన్తా [దస్సనాయ పిహయమానా (స్యా.)] సన్థతాని ఉజ్ఝిత్వా ఆరఞ్ఞికఙ్గం పిణ్డపాతికఙ్గం పంసుకూలికఙ్గం సమాదియింసు. అథ ఖో భగవా సమ్బహులేహి భిక్ఖూహి సద్ధిం సేనాసనచారికం ఆహిణ్డన్తో అద్దస సన్థతాని తహం తహం ఉజ్ఝితాని. పస్సిత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘కస్సిమాని, భిక్ఖవే, సన్థతాని తహం తహం ఉజ్ఝితానీ’’తి? అథ ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘తేన హి, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞపేస్సామి దస అత్థవసే పటిచ్చ – సఙ్ఘసుట్ఠుతాయ, సఙ్ఘఫాసుతాయ,…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౫౬౭. ‘‘నిసీదనసన్థతం పన భిక్ఖునా కారయమానేన పురాణసన్థతస్స సామన్తా సుగతవిదత్థి ఆదాతబ్బా దుబ్బణ్ణకరణాయ, అనాదా చే భిక్ఖు పురాణసన్థతస్స సామన్తా సుగతవిదత్థిం నవం నిసీదనసన్థతం కారాపేయ్య, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౫౬౮. నిసీదనం నామ సదసం వుచ్చతి.

సన్థతం నామ సన్థరిత్వా కతం హోతి అవాయిమం.

కారయమానేనాతి కరోన్తో వా కారాపేన్తో వా.

పురాణసన్థతం నామ సకిం నివత్థమ్పి సకిం పారుతమ్పి.

సామన్తా సుగతవిదత్థి ఆదాతబ్బా దుబ్బణ్ణకరణాయాతి థిరభావాయ వట్టం వా చతురస్సం వా ఛిన్దిత్వా ఏకదేసే వా సన్థరితబ్బం విజటేత్వా వా సన్థరితబ్బం.

అనాదా చే భిక్ఖు పురాణసన్థతస్స సామన్తా సుగతవిదత్థిన్తి అనాదియిత్వా పురాణసన్థతస్స సామన్తా సుగతవిదత్థిం నవం నిసీదనసన్థతం కరోతి వా కారాపేతి వా, పయోగే దుక్కటం, పటిలాభేన నిస్సగ్గియం హోతి. నిస్సజ్జితబ్బం సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బం…పే… ఇదం మే, భన్తే, నిసీదనసన్థతం అనాదియిత్వా పురాణసన్థతస్స సామన్తా సుగతవిదత్థిం కారాపితం నిస్సగ్గియం. ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీతి…పే… దదేయ్యాతి…పే… ఆయస్మతో దమ్మీతి.

౫౬౯. అత్తనా విప్పకతం అత్తనా పరియోసాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అత్తనా విప్పకతం పరేహి పరియోసాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. పరేహి విప్పకతం అత్తనా పరియోసాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. పరేహి విప్పకతం పరేహి పరియోసాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అఞ్ఞస్సత్థాయ కరోతి వా కారాపేతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౫౭౦. అనాపత్తి – పురాణసన్థతస్స సామన్తా సుగతవిదత్థిం ఆదియిత్వా కరోతి, అలభన్తో థోకతరం ఆదియిత్వా కరోతి, అలభన్తో అనాదియిత్వా కరోతి, అఞ్ఞేన కతం పటిలభిత్వా పరిభుఞ్జతి, వితానం వా భూమత్థరణం వా సాణిపాకారం వా భిసిం వా బిబ్బోహనం వా కరోతి, ఉమ్మత్తకస్స ఆదికమ్మికస్సాతి.

నిసీదనసన్థతసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం పఞ్చమం.

౬. ఏళకలోమసిక్ఖాపదం

౫౭౧. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో కోసలేసు జనపదే సావత్థిం గచ్ఛన్తస్స అన్తరామగ్గే ఏళకలోమాని ఉప్పజ్జింసు. అథ ఖో సో భిక్ఖు తాని ఏళకలోమాని ఉత్తరాసఙ్గేన భణ్డికం బన్ధిత్వా అగమాసి. మనుస్సా తం భిక్ఖుం పస్సిత్వా ఉప్పణ్డేసుం – ‘‘కిత్తకేన తే, భన్తే, కీతాని? కిత్తకో ఉదయో భవిస్సతీ’’తి? సో భిక్ఖు తేహి మనుస్సేహి ఉప్పణ్డియమానో మఙ్కు అహోసి. అథ ఖో సో భిక్ఖు సావత్థిం గన్త్వా తాని ఏళకలోమాని ఠితకోవ ఆసుమ్భి. భిక్ఖూ తం భిక్ఖుం ఏతదవోచుం – ‘‘కిస్స త్వం, ఆవుసో, ఇమాని ఏళకలోమాని ఠితకోవ ఆసుమ్భసీ’’తి? ‘‘తథా హి పనాహం, ఆవుసో, ఇమేసం ఏళకలోమానం కారణా మనుస్సేహి ఉప్పణ్డితో’’తి. ‘‘కీవ దూరతో పన త్వం, ఆవుసో, ఇమాని ఏళకలోమాని ఆహరీ’’తి? ‘‘అతిరేకతియోజనం, ఆవుసో’’తి. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ భిక్ఖు అతిరేకతియోజనం ఏళకలోమాని ఆహరిస్సతీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ తం భిక్ఖుం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… సచ్చం కిర త్వం, భిక్ఖు, అతిరేకతియోజనం ఏళకలోమాని ఆహరీతి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, అతిరేకతియోజనం ఏళకలోమాని ఆహరిస్ససి! నేతం మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౫౭౨. ‘‘భిక్ఖునో పనేవ అద్ధానమగ్గప్పటిపన్నస్స ఏళకలోమాని ఉప్పజ్జయ్యుం. ఆకఙ్ఖమానేన భిక్ఖునా పటిగ్గహేతబ్బాని. పటిగ్గహేత్వా తియోజనపరమం సహత్థా హరితబ్బాని [హారేతబ్బాని (సీ. స్యా. క.)], అసన్తే హారకే. తతో చే ఉత్తరి హరేయ్య, అసన్తేపి హారకే, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౫౭౩. భిక్ఖునో పనేవ అద్ధానమగ్గప్పటిపన్నస్సాతి పన్థం గచ్ఛన్తస్స.

ఏళకలోమాని ఉప్పజ్జేయ్యున్తి ఉప్పజ్జేయ్యుం సఙ్ఘతో వా గణతో వా ఞాతితో వా మిత్తతో వా పంసుకూలం వా అత్తనో వా ధనేన.

ఆకఙ్ఖమానేనాతి ఇచ్ఛమానేన పటిగ్గహేతబ్బాని.

పటిగ్గహేత్వా తియోజనపరమం సహత్థా హరితబ్బానీతి తియోజనపరమతా సహత్థా హరితబ్బాని.

అసన్తే హారకేతి నాఞ్ఞో కోచి హారకో హోతి ఇత్థీ వా పురిసో వా గహట్ఠో వా పబ్బజితో వా.

తతో చే ఉత్తరి హరేయ్య, అసన్తేపి హారకేతి పఠమం పాదం తియోజనం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. దుతియం పాదం అతిక్కామేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం [నిస్సగ్గియాని హోన్తి (స్యా.)]. అన్తోతియోజనే ఠితో బహితియోజనం పాతేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం [నిస్సగ్గియాని హోన్తి (స్యా.)]. అఞ్ఞస్స యానే వా భణ్డే వా అజానన్తస్స పక్ఖిపిత్వా తియోజనం అతిక్కామేతి, నిస్సగ్గియాని హోన్తి. నిస్సజ్జితబ్బాని సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బాని…పే… ఇమాని మే, భన్తే, ఏళకలోమాని తియోజనం అతిక్కామితాని నిస్సగ్గియాని. ఇమానాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీతి…పే… దదేయ్యాతి…పే… దదేయ్యున్తి…పే… ఆయస్మతో దమ్మీతి.

౫౭౪. అతిరేకతియోజనే అతిరేకసఞ్ఞీ అతిక్కామేతి [తియోజనం అతిక్కామేతి (స్యా.)], నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అతిరేకతియోజనే వేమతికో అతిక్కామేతి [తియోజనం అతిక్కామేతి (స్యా.)], నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అతిరేకతియోజనే ఊనకసఞ్ఞీ అతిక్కామేతి [తియోజనం అతిక్కామేతి (స్యా.)], నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

ఊనకతియోజనే అతిరేకసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఊనకతియోజనే వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఊనకతియోజనే ఊనకసఞ్ఞీ, అనాపత్తి.

౫౭౫. అనాపత్తి తియోజనం హరతి, ఊనకతియోజనం హరతి, తియోజనం హరతిపి, పచ్చాహరతిపి, తియోజనం వాసాధిప్పాయో గన్త్వా తతో పరం హరతి, అచ్ఛిన్నం పటిలభిత్వా హరతి, నిస్సట్ఠం పటిలభిత్వా హరతి, అఞ్ఞం హరాపేతి కతభణ్డం, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

ఏళకలోమసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం ఛట్ఠం.

౭. ఏళకలోమధోవాపనసిక్ఖాపదం

౫౭౬. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సక్కేసు విహరతి కపిలవత్థుస్మిం నిగ్రోధారామే. తేన ఖో పన సమయేన ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ భిక్ఖునీహి ఏళకలోమాని ధోవాపేన్తిపి రజాపేన్తిపి విజటాపేన్తిపి. భిక్ఖునియో ఏళకలోమాని ధోవన్తియో రజన్తియో విజటేన్తియో రిఞ్చన్తి ఉద్దేసం పరిపుచ్ఛం అధిసీలం అధిచిత్తం అధిపఞ్ఞం. అథ ఖో మహాపజాపతి గోతమీ యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం అట్ఠాసి. ఏకమన్తం ఠితం ఖో మహాపజాపతిం గోతమిం భగవా ఏతదవోచ – ‘‘కచ్చి, గోతమి, భిక్ఖునియో అప్పమత్తా ఆతాపినియో పహితత్తా విహరన్తీ’’తి? ‘‘కుతో, భన్తే, భిక్ఖునీనం అప్పమాదో! అయ్యా ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునీహి ఏళకలోమాని ధోవాపేన్తిపి రజాపేన్తిపి విజటాపేన్తిపి. భిక్ఖునియో ఏళకలోమాని ధోవన్తియో రజన్తియో విజటేన్తియో రిఞ్చన్తి ఉద్దేసం పరిపుచ్ఛం అధిసీలం అధిచిత్తం అధిపఞ్ఞ’’న్తి.

అథ ఖో భగవా మహాపజాపతిం గోతమిం ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేసి సమాదపేసి సముత్తేజేసి సమ్పహంసేసి. అథ ఖో మహాపజాపతి గోతమీ భగవతా ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సితా సమాదపితా సముత్తేజితా సమ్పహంసితా భగవన్తం అభివాదేత్వా పదక్ఖిణం కత్వా పక్కామి. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ పటిపుచ్ఛి – ‘‘సచ్చం కిర తుమ్హే, భిక్ఖవే, భిక్ఖునీహి ఏళకలోమాని ధోవాపేథపి రజాపేథపి విజటాపేథపీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. ‘‘ఞాతికాయో తుమ్హాకం, భిక్ఖవే, అఞ్ఞాతికాయో’’తి? ‘‘అఞ్ఞాతికాయో, భగవా’’తి. ‘‘అఞ్ఞాతకా, మోఘపురిసా, అఞ్ఞాతికానం న జానన్తి పతిరూపం వా అప్పతిరూపం వా పాసాదికం వా అపాసాదికం. తత్థ నామ తుమ్హే, మోఘపురిసా, అఞ్ఞాతికాహి భిక్ఖునీహి ఏళకలోమాని ధోవాపేస్సథపి రజాపేస్సథపి విజటాపేస్సథపి! నేతం, మోఘపురిసా, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౫౭౭. ‘‘యో పన భిక్ఖు అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా ఏళకలోమాని ధోవాపేయ్య వా రజాపేయ్య వా విజటాపేయ్య వా, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౫౭౮. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

అఞ్ఞాతికా నామ మాతితో వా పితితో వా యావ సత్తమా పితామహయుగా అసమ్బద్ధా.

భిక్ఖునీ నామ ఉభతోసఙ్ఘే ఉపసమ్పన్నా.

ధోవాతి ఆణాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ధోతాని నిస్సగ్గియాని హోన్తి. రజాతి ఆణాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. రత్తాని నిస్సగ్గియాని హోన్తి. విజటేహీతి ఆణాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. విజటితాని నిస్సగ్గియాని హోన్తి. నిస్సజ్జితబ్బాని సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బాని…పే… ఇమాని మే, భన్తే, ఏళకలోమాని అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా ధోవాపితాని నిస్సగ్గియాని. ఇమానాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీతి…పే… దదేయ్యాతి…పే… దదేయ్యున్తి…పే… ఆయస్మతో దమ్మీతి.

౫౭౯. అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ ఏళకలోమాని ధోవాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ ఏళకలోమాని ధోవాపేతి రజాపేతి, నిస్సగ్గియేన ఆపత్తి దుక్కటస్స. అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ ఏళకలోమాని ధోవాపేతి విజటాపేతి, నిస్సగ్గియేన ఆపత్తి దుక్కటస్స. అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ ఏళకలోమాని ధోవాపేతి రజాపేతి విజటాపేతి, నిస్సగ్గియేన ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం.

అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ ఏళకలోమాని రజాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ ఏళకలోమాని రజాపేతి విజటాపేతి, నిస్సగ్గియేన ఆపత్తి దుక్కటస్స. అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ ఏళకలోమాని రజాపేతి ధోవాపేతి, నిస్సగ్గియేన ఆపత్తి దుక్కటస్స. అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ ఏళకలోమాని రజాపేతి విజటాపేతి ధోవాపేతి, నిస్సగ్గియేన ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం.

అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ ఏళకలోమాని విజటాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ ఏళకలోమాని విజటాపేతి ధోవాపేతి, నిస్సగ్గియేన ఆపత్తి దుక్కటస్స. అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ ఏళకలోమాని విజటాపేతి రజాపేతి, నిస్సగ్గియేన ఆపత్తి దుక్కటస్స. అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ ఏళకలోమాని విజటాపేతి ధోవాపేతి రజాపేతి, నిస్సగ్గియేన ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం.

౫౮౦. అఞ్ఞాతికాయ వేమతికో…పే… అఞ్ఞాతికాయ ఞాతికసఞ్ఞీ…పే… అఞ్ఞస్స ఏళకలోమాని ధోవాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఏకతో ఉపసమ్పన్నాయ ధోవాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఞాతికాయ వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఞాతికాయ ఞాతికసఞ్ఞీ, అనాపత్తి.

౫౮౧. అనాపత్తి ఞాతికాయ ధావన్తియా అఞ్ఞాతికా దుతియా హోతి, అవుత్తా ధోవతి, అపరిభుత్తం కతభణ్డం ధోవాపేతి, సిక్ఖమానాయ సామణేరియా ఉమ్మత్తకస్స ఆదికమ్మికస్సాతి.

ఏళకలోమధోవాపనసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం సత్తమం.

౮. రూపియసిక్ఖాపదం

౫౮౨. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా రాజగహే విహరతి వేళువనే కలన్దకనివాపే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో అఞ్ఞతరస్స కులస్స కులూపకో హోతి నిచ్చభత్తికో. యం తస్మిం కులే ఉప్పజ్జతి ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా తతో ఆయస్మతో ఉపనన్దస్స సక్యపుత్తస్స పటివిసో ఠపియ్యతి. తేన ఖో పన సమయేన సాయం తస్మిం కులే మంసం ఉప్పన్నం హోతి. తతో ఆయస్మతో ఉపనన్దస్స సక్యపుత్తస్స పటివిసో ఠపితో హోతి. తస్స కులస్స దారకో రత్తియా పచ్చూససమయం పచ్చుట్ఠాయ రోదతి – ‘‘మంసం మే దేథా’’తి. అథ ఖో సో పురిసో పజాపతిం ఏతదవోచ – ‘‘అయ్యస్స పటివిసం దారకస్స దేహి. అఞ్ఞం చేతాపేత్వా అయ్యస్స దస్సామా’’తి.

అథ ఖో ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరం ఆదాయ యేన తం కులం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. అథ ఖో సో పురిసో యేనాయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో సో పురిసో ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం ఏతదవోచ – ‘‘హియ్యో ఖో, భన్తే, సాయం మంసం ఉప్పన్నం అహోసి. తతో అయ్యస్స పటివిసో ఠపితో. అయం, భన్తే, దారకో రత్తియా పచ్చూససమయం పచ్చుట్ఠాయ రోదతి – ‘మంసం మే దేథా’తి. అయ్యస్స పటివిసో దారకస్స దిన్నో. కహాపణేన, భన్తే, కిం ఆహరియ్యతూ’’తి? ‘‘పరిచ్చత్తో మే, ఆవుసో, కహాపణో’’తి? ‘‘ఆమ, భన్తే, పరిచ్చత్తో’’తి. ‘‘తఞ్ఞేవ మే, ఆవుసో, కహాపణం దేహీ’’తి.

అథ ఖో సో పురిసో ఆయస్మతో ఉపనన్దస్స సక్యపుత్తస్స కహాపణం దత్వా ఉజ్ఝాయతి ఖియ్యతి విపాచేతి – ‘‘తథేవ మయం రూపియం పటిగ్గణ్హామ ఏవమేవిమే సమణా సక్యపుత్తియా రూపియం పటిగ్గణ్హన్తీ’’తి. అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తస్స పురిసస్స ఉజ్ఝాయన్తస్స ఖియ్యన్తస్స విపాచేన్తస్స. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో రూపియం పటిగ్గహేస్సతీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ఉపనన్ద, రూపియం పటిగ్గహేసీ’’తి [పటిగ్గణ్హాసీతి (స్యా.)]? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, రూపియం పటిగ్గహేస్ససి! నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౫౮౩. ‘‘యో పన భిక్ఖు జాతరూపరజతం ఉగ్గణ్హేయ్య వా ఉగ్గణ్హాపేయ్య వా ఉపనిక్ఖిత్తం వా సాదియేయ్య, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౫౮౪. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

జాతరూపం నామ సత్థువణ్ణో వుచ్చతి.

రజతం నామ కహాపణో లోహమాసకో దారుమాసకో జతుమాసకో యే వోహారం గచ్ఛన్తి.

ఉగ్గణ్హేయ్యాతి సయం గణ్హాతి నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం [నిస్సగ్గియం హోతి (స్యా.)].

ఉగ్గణ్హాపేయ్యాతి అఞ్ఞం గాహాపేతి నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం [నిస్సగ్గియం హోతి (స్యా.)].

ఉపనిక్ఖిత్తం వా సాదియేయ్యాతి ఇదం అయ్యస్స హోతూతి ఉపనిక్ఖిత్తం సాదియతి, నిస్సగ్గియం హోతి. సఙ్ఘమజ్ఝే నిస్సజ్జితబ్బం. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బం – తేన భిక్ఖునా సఙ్ఘం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకంసం ఉత్తరాసఙ్గం కరిత్వా వుడ్ఢానం భిక్ఖూనం పాదే వన్దిత్వా ఉక్కుటికం నిసీదిత్వా అఞ్జలిం పగ్గహేత్వా ఏవమస్స వచనీయో – ‘‘అహం, భన్తే, రూపియం పటిగ్గహేసిం. ఇదం మే నిస్సగ్గియం. ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీ’’తి. నిస్సజ్జిత్వా ఆపత్తి దేసేతబ్బా. బ్యత్తేన భిక్ఖునా పటిబలేన ఆపత్తి పటిగ్గహేతబ్బా. సచే తత్థ ఆగచ్ఛతి ఆరామికో వా ఉపాసకో వా సో వత్తబ్బో – ‘‘ఆవుసో, ఇమం జానాహీ’’తి. సచే సో భణతి – ‘‘ఇమినా కిం ఆహరియ్యతూ’’తి, న వత్తబ్బో – ‘‘ఇమం వా ఇమం వా ఆహరా’’తి. కప్పియం ఆచిక్ఖితబ్బం – సప్పి వా తేలం వా మధు వా ఫాణితం వా. సచే సో తేన పరివత్తేత్వా కప్పియం ఆహరతి రూపియప్పటిగ్గాహకం ఠపేత్వా సబ్బేహేవ పరిభుఞ్జితబ్బం. ఏవఞ్చేతం లభేథ, ఇచ్చేతం కుసలం; నో చే లభేథ, సో వత్తబ్బో – ‘‘ఆవుసో, ఇమం ఛడ్డేహీ’’తి. సచే సో ఛడ్డేతి, ఇచ్చేతం కుసలం; నో చే ఛడ్డేతి, పఞ్చహఙ్గేహి సమన్నాగతో భిక్ఖు రూపియఛడ్డకో సమ్మన్నితబ్బో – యో న ఛన్దాగతిం గచ్ఛేయ్య, న దోసాగతిం గచ్ఛేయ్య, న మోహాగతిం గచ్ఛేయ్య, న భయాగతిం గచ్ఛేయ్య, ఛడ్డితాఛడ్డితఞ్చ జానేయ్య. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, సమ్మన్నితబ్బో. పఠమం భిక్ఖు యాచితబ్బో. యాచిత్వా బ్యత్తేన భిక్ఖునా పటిబలేన సఙ్ఘో ఞాపేతబ్బో –

౫౮౫. ‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. యది సఙ్ఘస్స పత్తకల్లం, సఙ్ఘో ఇత్థన్నామం భిక్ఖుం రూపియఛడ్డకం సమ్మన్నేయ్య. ఏసా ఞత్తి.

‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. సఙ్ఘో ఇత్థన్నామం భిక్ఖుం రూపియఛడ్డకం సమ్మన్నతి. యస్సాయస్మతో ఖమతి ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో రూపియఛడ్డకస్స సమ్ముతి, సో తుణ్హస్స; యస్స నక్ఖమతి, సో భాసేయ్య.

‘‘సమ్మతో సఙ్ఘేన ఇత్థన్నామో భిక్ఖు రూపియఛడ్డకో. ఖమతి సఙ్ఘస్స, తస్మా తుణ్హీ, ఏవమేతం ధారయామీ’’తి.

తేన సమ్మతేన భిక్ఖునా అనిమిత్తం కత్వా పాతేతబ్బం. సచే నిమిత్తం కత్వా పాతేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౫౮౬. రూపియే రూపియసఞ్ఞీ రూపియం పటిగ్గణ్హాతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. రూపియే వేమతికో రూపియం పటిగ్గణ్హాతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. రూపియే అరూపియసఞ్ఞీ రూపియం పటిగ్గణ్హాతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అరూపియే రూపియసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అరూపియే వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అరూపియే అరూపియసఞ్ఞీ, అనాపత్తి.

అనాపత్తి అజ్ఝారామే వా అజ్ఝావసథే వా ఉగ్గహేత్వా వా ఉగ్గహాపేత్వా వా నిక్ఖిపతి – యస్స భవిస్సతి సో హరిస్సతీతి, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

రూపియసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం అట్ఠమం.

౯. రూపియసంవోహారసిక్ఖాపదం

౫౮౭. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ నానప్పకారకం రూపియసంవోహారం సమాపజ్జన్తి. మనుస్సా ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ సమణా సక్యపుత్తియా నానప్పకారకం రూపియసంవోహారం సమాపజ్జిస్సన్తి, సేయ్యథాపి గిహీ కామభోగినో’’తి! అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తేసం మనుస్సానం ఉజ్ఝాయన్తానం ఖియ్యన్తానం విపాచేన్తానం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ నానప్పకారకం రూపియసంవోహారం సమాపజ్జిస్సన్తీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర తుమ్హే, భిక్ఖవే, నానప్పకారకం రూపియసంవోహారం సమాపజ్జథా’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ తుమ్హే, మోఘపురిసా, నానప్పకారకం రూపియసంవోహారం సమాపజ్జిస్సథ! నేతం, మోఘపురిసా, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౫౮౮. ‘‘యో పన భిక్ఖు నానప్పకారకం రూపియసంవోహారం సమాపజ్జేయ్య, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౫౮౯. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

నానప్పకారకం నామ కతమ్పి అకతమ్పి కతాకతమ్పి. కతం నామ సీసూపగం గీవూపగం హత్థూపగం పాదూపగం కటూపగం. అకతం నామ ఘనకతం వుచ్చతి. కతాకతం నామ తదుభయం.

రూపియం నామ సత్థువణ్ణో కహాపణో, లోహమాసకో, దారుమాసకో, జతుమాసకో యే వోహారం గచ్ఛన్తి.

సమాపజ్జేయ్యాతి కతేన కతం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం [నిస్సగ్గియం హోతి (స్యా.)]. కతేన అకతం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. కతేన కతాకతం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అకతేన కతం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అకతేన అకతం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అకతేన కతాకతం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. కతాకతేన కతం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. కతాకతేన అకతం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. కతాకతేన కతాకతం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. సఙ్ఘమజ్ఝే నిస్సజ్జితబ్బం. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బం. తేన భిక్ఖునా సఙ్ఘం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకంసం ఉత్తరాసఙ్గం కరిత్వా వుడ్ఢానం భిక్ఖూనం పాదే వన్దిత్వా ఉక్కుటికం నిసీదిత్వా అఞ్జలిం పగ్గహేత్వా ఏవమస్స వచనీయో – ‘‘అహం, భన్తే, నానప్పకారకం రూపియసంవోహారం సమాపజ్జిం. ఇదం మే నిస్సగ్గియం. ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీ’’తి. నిస్సజ్జిత్వా ఆపత్తి దేసేతబ్బా. బ్యత్తేన భిక్ఖునా పటిబలేన ఆపత్తి పటిగ్గహేతబ్బా. సచే తత్థ ఆగచ్ఛతి ఆరామికో వా ఉపాసకో వా సో వత్తబ్బో – ‘‘ఆవుసో, ఇమం జానాహీ’’తి. సచే సో భణతి – ‘‘ఇమినా కిం ఆహరియ్యతూ’’తి, న వత్తబ్బో – ‘‘ఇమం వా ఇమం వా ఆహరా’’తి. కప్పియం ఆచిక్ఖితబ్బం – సప్పి వా తేలం వా మధు వా ఫాణితం వా. సచే సో తేన పరివత్తేత్వా కప్పియం ఆహరతి, రూపియచేతాపకం ఠపేత్వా, సబ్బేహేవ పరిభుఞ్జితబ్బం. ఏవఞ్చేతం లభేథ, ఇచ్చేతం కుసలం; నో చే లభేథ, సో వత్తబ్బో – ‘‘ఆవుసో, ఇమం ఛడ్డేహీ’’తి. సచే సో ఛడ్డేతి, ఇచ్చేతం కుసలం; నో చే ఛడ్డేతి, పఞ్చహఙ్గేహి సమన్నాగతో భిక్ఖు రూపియఛడ్డకో సమ్మన్నితబ్బో – యో న ఛన్దాగతిం గచ్ఛేయ్య, న దోసాగతిం గచ్ఛేయ్య, న మోహాగతిం గచ్ఛేయ్య, న భయాగతిం గచ్ఛేయ్య, ఛడ్డితాఛడ్డితఞ్చ జానేయ్య. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, సమ్మన్నితబ్బో. పఠమం భిక్ఖు యాచితబ్బో. యాచిత్వా బ్యత్తేన భిక్ఖునా పటిబలేన సఙ్ఘో ఞాపేతబ్బో –

౫౯౦. ‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. యది సఙ్ఘస్స పత్తకల్లం, సఙ్ఘో ఇత్థన్నామం భిక్ఖుం రూపియఛడ్డకం సమ్మన్నేయ్య. ఏసా ఞత్తి.

‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. సఙ్ఘో ఇత్థన్నామం భిక్ఖుం రూపియఛడ్డకం సమ్మన్నతి. యస్సాయస్మతో ఖమతి ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో రూపియఛడ్డకస్స సమ్ముతి, సో తుణ్హస్స; యస్స నక్ఖమతి, సో భాసేయ్య.

‘‘సమ్మతో సఙ్ఘేన ఇత్థన్నామో భిక్ఖు రూపియఛడ్డకో. ఖమతి సఙ్ఘస్స, తస్మా తుణ్హీ, ఏవమేతం ధారయామీ’’తి.

తేన సమ్మతేన భిక్ఖునా అనిమిత్తం కత్వా పాతేతబ్బం. సచే నిమిత్తం కత్వా పాతేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౫౯౧. రూపియే రూపియసఞ్ఞీ రూపియం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. రూపియే వేమతికో రూపియం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. రూపియే అరూపియసఞ్ఞీ రూపియం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అరూపియే రూపియసఞ్ఞీ రూపియం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అరూపియే వేమతికో రూపియం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అరూపియే అరూపియసఞ్ఞీ రూపియం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అరూపియే రూపియసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అరూపియే వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అరూపియే అరూపియసఞ్ఞీ, అనాపత్తి.

౫౯౨. అనాపత్తి ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

రూపియసంవోహారసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం నవమం.

౧౦. కయవిక్కయసిక్ఖాపదం

౫౯౩. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో పట్టో హోతి చీవరకమ్మం కాతుం. సో పటపిలోతికానం సఙ్ఘాటిం కరిత్వా సురత్తం సుపరికమ్మకతం కత్వా పారుపి. అథ ఖో అఞ్ఞతరో పరిబ్బాజకో మహగ్ఘం పటం పారుపిత్వా యేనాయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం ఏతదవోచ – ‘‘సున్దరా ఖో త్యాయం, ఆవుసో, సఙ్ఘాటి; దేహి మే పటేనా’’తి. ‘‘జానాహి, ఆవుసో’’తి. ‘‘ఆమావుసో, జానామీ’’తి. ‘‘హన్దావుసో’’తి, అదాసి. అథ ఖో సో పరిబ్బాజకో తం సఙ్ఘాటిం పారుపిత్వా పరిబ్బాజకారామం అగమాసి. పరిబ్బాజకా తం పరిబ్బాజకం ఏతదవోచుం – ‘‘సున్దరా ఖో త్యాయం, ఆవుసో, సఙ్ఘాటి; కుతో తయా లద్ధా’’తి? ‘‘తేన మే, ఆవుసో, పటేన పరివత్తితా’’తి. ‘‘కతిహిపి త్యాయం, ఆవుసో, సఙ్ఘాటి భవిస్సతి, సోయేవ తే పటో వరో’’తి.

అథ ఖో సో పరిబ్బాజకో – ‘‘సచ్చం ఖో పరిబ్బాజకా ఆహంసు – ‘కతిహిపి మ్యాయం సఙ్ఘాటి భవిస్సతి! సోయేవ మే పటో వరో’’’తి యేనాయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం ఏతదవోచ – ‘‘హన్ద తే, ఆవుసో, సఙ్ఘాటి [సఙ్ఘాటిం (స్యా. క.)]; దేహి మే పట’’న్తి. ‘‘నను త్వం, ఆవుసో, మయా వుత్తో – ‘జానాహి, ఆవుసో’తి! నాహ దస్సామీ’’తి. అథ ఖో సో పరిబ్బాజకో ఉజ్ఝాయతి ఖియ్యతి విపాచేతి – ‘‘గిహీపి నం గిహిస్స విప్పటిసారిస్స దేన్తి, కిం పన పబ్బజితో పబ్బజితస్స న దస్సతీ’’తి! అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తస్స పరిబ్బాజకస్స ఉజ్ఝాయన్తస్స ఖియ్యన్తస్స విపాచేన్తస్స. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో పరిబ్బాజకేన సద్ధిం కయవిక్కయం సమాపజ్జిస్సతీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ఉపనన్ద, పరిబ్బాజకేన సద్ధిం కయవిక్కయం సమాపజ్జసీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, పరిబ్బాజకేన సద్ధిం కయవిక్కయం సమాపజ్జిస్ససి! నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౫౯౪. ‘‘యో పన భిక్ఖు నానప్పకారకం కయవిక్కయం సమాపజ్జేయ్య, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౫౯౫. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

నానప్పకారకం నామ చీవరపిణ్డపాతసేనాసనగిలానప్పచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారా, అన్తమసో చుణ్ణపిణ్డోపి దన్తకట్ఠమ్పి దసికసుత్తమ్పి.

కయవిక్కయం సమాపజ్జేయ్యాతి ఇమినా ఇమం దేహి, ఇమినా ఇమం ఆహర, ఇమినా ఇమం పరివత్తేహి, ఇమినా ఇమం చేతాపేహీతి. అజ్ఝాచరతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. యతో కయితఞ్చ హోతి విక్కయితఞ్చ అత్తనో భణ్డం పరహత్థగతం పరభణ్డం అత్తనో హత్థగతం, నిస్సగ్గియం హోతి. నిస్సజ్జితబ్బం సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బం…పే… అహం, భన్తే, నానప్పకారకం కయవిక్కయం సమాపజ్జిం. ఇదం మే నిస్సగ్గియం. ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీతి…పే… దదేయ్యాతి…పే… దదేయ్యున్తి…పే… ఆయస్మతో దమ్మీతి.

౫౯౬. కయవిక్కయే కయవిక్కయసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. కయవిక్కయే వేమతికో, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. కయవిక్కయే నకయవిక్కయసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

నకయవిక్కయే కయవిక్కయసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. నకయవిక్కయే వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. నకయవిక్కయే నకయవిక్కయసఞ్ఞీ, అనాపత్తి.

౫౯౭. అనాపత్తి – అగ్ఘం పుచ్ఛతి, కప్పియకారకస్స ఆచిక్ఖతి, ‘‘ఇదం అమ్హాకం అత్థి, అమ్హాకఞ్చ ఇమినా చ ఇమినా చ అత్థో’’తి భణతి, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

కయవిక్కయసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం దసమం.

కోసియవగ్గో దుతియో.

తస్సుద్దానం –

కోసియా సుద్ధద్వేభాగా, ఛబ్బస్సాని నిసీదనం;

ద్వే చ లోమాని ఉగ్గణ్హే, ఉభో నానప్పకారకాతి.

౩. పత్తవగ్గో

౧. పత్తసిక్ఖాపదం

౫౯౮. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ బహూ పత్తే సన్నిచయం కరోన్తి. మనుస్సా విహారచారికం ఆహిణ్డన్తా పస్సిత్వా ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ సమణా సక్యపుత్తియా బహూ పత్తే సన్నిచయం కరిస్సన్తి, పత్తవాణిజ్జం వా సమణా సక్యపుత్తియా కరిస్సన్తి ఆమత్తికాపణం వా పసారేస్సన్తీ’’తి! అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తేసం మనుస్సానం ఉజ్ఝాయన్తానం ఖియ్యన్తానం విపాచేన్తానం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ అతిరేకపత్తం ధారేస్సన్తీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర తుమ్హే, భిక్ఖవే, అతిరేకపత్తం ధారేథా’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ తుమ్హే, మోఘపురిసా, అతిరేకపత్తం ధారేస్సథ! నేతం, మోఘపురిసా, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ …పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౫౯౯. ‘‘యో పన భిక్ఖు అతిరేకపత్తం ధారేయ్య, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

ఏవఞ్చిదం భగవతా భిక్ఖూనం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం హోతి.

౬౦౦. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మతో ఆనన్దస్స అతిరేకపత్తో ఉప్పన్నో హోతి. ఆయస్మా చ ఆనన్దో తం పత్తం ఆయస్మతో సారిపుత్తస్స దాతుకామో హోతి. ఆయస్మా చ సారిపుత్తో సాకేతే విహరతి. అథ ఖో ఆయస్మతో ఆనన్దస్స ఏతదహోసి – ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం – ‘న అతిరేకపత్తో ధారేతబ్బో’తి. అయఞ్చ మే అతిరేకపత్తో ఉప్పన్నో. అహఞ్చిమం పత్తం ఆయస్మతో సారిపుత్తస్స దాతుకామో. ఆయస్మా చ సారిపుత్తో సాకేతే విహరతి. కథం ను ఖో మయా పటిపజ్జితబ్బ’’న్తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘కీవచిరం పనానన్ద, సారిపుత్తో ఆగచ్ఛిస్సతీ’’తి? ‘‘నవమం వా, భగవా, దివసం దసమం వా’’తి. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, దసాహపరమం అతిరేకపత్తం ధారేతుం. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౬౦౧. ‘‘దసాహపరమం అతిరేకపత్తో ధారేతబ్బో. తం అతిక్కామయతో నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౬౦౨. దసాహపరమన్తి దసాహపరమతా ధారేతబ్బో.

అతిరేకపత్తో నామ అనధిట్ఠితో అవికప్పితో.

పత్తో నామ ద్వే పత్తా అయోపత్తో మత్తికాపత్తోతి.

తయో పత్తస్స వణ్ణా ఉక్కట్ఠో పత్తో మజ్ఝిమో పత్తో ఓమకో పత్తో. ఉక్కట్ఠో నామ పత్తో అడ్ఢాళ్హకోదనం గణ్హాతి చతుభాగం ఖాదనం తదుపియం బ్యఞ్జనం. మజ్ఝిమో నామ పత్తో నాళికోదనం గణ్హాతి చతుభాగం ఖాదనం తదుపియం బ్యఞ్జనం. ఓమకో నామ పత్తో పత్థోదనం గణ్హాతి చతుభాగం ఖాదనం తదుపియం బ్యఞ్జనం. తతో ఉక్కట్ఠో అపత్తో, ఓమకో అపత్తో.

తం అతిక్కామయతో నిస్సగ్గియో హోతీతి ఏకాదసే అరుణుగ్గమనే నిస్సగ్గియో హోతి. నిస్సజ్జితబ్బో సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బో. తేన భిక్ఖునా సఙ్ఘం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకంసం ఉత్తరాసఙ్గం కరిత్వా వుడ్ఢానం భిక్ఖూనం పాదే వన్దిత్వా ఉక్కుటికం నిసీదిత్వా అఞ్జలిం పగ్గహేత్వా ఏవమస్స వచనీయో – ‘‘అయం మే, భన్తే, పత్తో దసాహాతిక్కన్తో నిస్సగ్గియో. ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీ’’తి. నిస్సజ్జిత్వా ఆపత్తి దేసేతబ్బా. బ్యత్తేన భిక్ఖునా పటిబలేన ఆపత్తి పటిగ్గహేతబ్బా, నిస్సట్ఠపత్తో దాతబ్బో.

౬౦౩. ‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. అయం పత్తో ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో నిస్సగ్గియో సఙ్ఘస్స నిస్సట్ఠో. యది సఙ్ఘస్స పత్తకల్లం, సఙ్ఘో ఇమం పత్తం ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో దదేయ్యా’’తి.

౬౦౪. తేన భిక్ఖునా సమ్బహులే భిక్ఖూ ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకంసం ఉత్తరాసఙ్గం కరిత్వా వుడ్ఢానం భిక్ఖూనం పాదే వన్దిత్వా ఉక్కుటికం నిసీదిత్వా అఞ్జలిం పగ్గహేత్వా ఏవమస్సు వచనీయా – ‘‘అయం మే, భన్తే, పత్తో దసాహాతిక్కన్తో నిస్సగ్గియో. ఇమాహం ఆయస్మన్తానం నిస్సజ్జామీ’’తి. నిస్సజ్జిత్వా ఆపత్తి దేసేతబ్బా. బ్యత్తేన భిక్ఖునా పటిబలేన ఆపత్తి పటిగ్గహేతబ్బా, నిస్సట్ఠపత్తో దాతబ్బో.

౬౦౫. ‘‘సుణన్తు మే ఆయస్మన్తా. అయం పత్తో ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో నిస్సగ్గియో ఆయస్మన్తానం నిస్సట్ఠో. యదాయస్మన్తానం పత్తకల్లం, ఆయస్మన్తా ఇమం పత్తం ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో దదేయ్యు’’న్తి.

౬౦౬. తేన భిక్ఖునా ఏకం భిక్ఖుం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకంసం ఉత్తరాసఙ్గం కరిత్వా ఉక్కుటికం నిసీదిత్వా అఞ్జలిం పగ్గహేత్వా ఏవమస్స వచనీయో – ‘‘అయం మే, ఆవుసో, పత్తో దసాహాతిక్కన్తో నిస్సగ్గియో. ఇమాహం ఆయస్మతో నిస్సజ్జామీ’’తి. నిస్సజ్జిత్వా ఆపత్తి దేసేతబ్బా. తేన భిక్ఖునా ఆపత్తి పటిగ్గహేతబ్బా, నిస్సట్ఠపత్తో దాతబ్బో – ‘‘ఇమం పత్తం ఆయస్మతో దమ్మీ’’తి.

౬౦౭. దసాహాతిక్కన్తే అతిక్కన్తసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. దసాహాతిక్కన్తే వేమతికో, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. దసాహాతిక్కన్తే అనతిక్కన్తసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అనధిట్ఠితే అధిట్ఠితసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అవికప్పితే వికప్పితసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అవిస్సజ్జితే విస్సజ్జితసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అనట్ఠే నట్ఠసఞ్ఞీ నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అవినట్ఠే వినట్ఠసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అభిన్నే భిన్నసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అవిలుత్తే విలుత్తసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

నిస్సగ్గియం పత్తం అనిస్సజ్జిత్వా పరిభుఞ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. దసాహానతిక్కన్తే అతిక్కన్తసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. దసాహానతిక్కన్తే వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. దసాహానతిక్కన్తే అనతిక్కన్తసఞ్ఞీ, అనాపత్తి.

౬౦౮. అనాపత్తి అన్తోదసాహం అధిట్ఠేతి, వికప్పేతి, విస్సజ్జేతి, నస్సతి, వినస్సతి, భిజ్జతి, అచ్ఛిన్దిత్వా గణ్హన్తి, విస్సాసం గణ్హన్తి, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

తేన ఖో పన సమయేన ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ నిస్సట్ఠపత్తం న దేన్తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘న, భిక్ఖవే, నిస్సట్ఠపత్తో న దాతబ్బో. యో న దదేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

పత్తసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం పఠమం.

౨. ఊనపఞ్చబన్ధనసిక్ఖాపదం

౬౦౯. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సక్కేసు విహరతి కపిలవత్థుస్మిం నిగ్రోధారామే. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరేన కుమ్భకారేన భిక్ఖూ పవారితా హోన్తి – ‘‘యేసం అయ్యానం పత్తేన అత్థో అహం పత్తేనా’’తి. తేన ఖో పన సమయేన భిక్ఖూ న మత్తం జానిత్వా బహూ పత్తే విఞ్ఞాపేన్తి. యేసం ఖుద్దకా పత్తా తే మహన్తే పత్తే విఞ్ఞాపేన్తి. యేసం మహన్తా పత్తా తే ఖుద్దకే పత్తే విఞ్ఞాపేన్తి. అథ ఖో సో కుమ్భకారో భిక్ఖూనం బహూ పత్తే కరోన్తో న సక్కోతి అఞ్ఞం విక్కాయికం భణ్డం కాతుం, అత్తనాపి న యాపేతి, పుత్తదారాపిస్స కిలమన్తి. మనుస్సా ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ సమణా సక్యపుత్తియా న మత్తం జానిత్వా బహూ పత్తే విఞ్ఞాపేస్సన్తి! అయం ఇమేసం బహూ పత్తే కరోన్తో న సక్కోతి అఞ్ఞం విక్కాయికం భణ్డం కాతుం, అత్తనాపి న యాపేతి, పుత్తదారాపిస్స కిలమన్తీ’’తి.

అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తేసం మనుస్సానం ఉజ్ఝాయన్తానం ఖియ్యన్తానం విపాచేన్తానం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ భిక్ఖూ న మత్తం జానిత్వా బహూ పత్తే విఞ్ఞాపేస్సన్తీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ తే అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… సచ్చం కిర, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ న మత్తం జానిత్వా బహూ పత్తే విఞ్ఞాపేన్తీతి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ తే, భిక్ఖవే, మోఘపురిసా న మత్తం జానిత్వా బహూ పత్తే విఞ్ఞాపేస్సన్తి! నేతం, భిక్ఖవే, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… విగరహిత్వా ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘న, భిక్ఖవే, పత్తో విఞ్ఞాపేతబ్బో. యో విఞ్ఞాపేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

౬౧౦. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో పత్తో భిన్నో హోతి. అథ ఖో సో భిక్ఖు – ‘‘భగవతా పటిక్ఖిత్తం పత్తం విఞ్ఞాపేతు’’న్తి కుక్కుచ్చాయన్తో న విఞ్ఞాపేతి. హత్థేసు పిణ్డాయ చరతి. మనుస్సా ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ సమణా సక్యపుత్తియా హత్థేసు పిణ్డాయ చరిస్సన్తి, సేయ్యథాపి తిత్థియా’’తి! అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తేసం మనుస్సానం ఉజ్ఝాయన్తానం ఖియ్యన్తానం విపాచేన్తానం. అథ ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, నట్ఠపత్తస్స వా భిన్నపత్తస్స వా పత్తం విఞ్ఞాపేతు’’న్తి.

౬౧౧. తేన ఖో పన సమయేన ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ – ‘‘భగవతా అనుఞ్ఞాతం నట్ఠపత్తస్స వా భిన్నపత్తస్స వా పత్తం విఞ్ఞాపేతు’’న్తి అప్పమత్తకేనపి భిన్నేన అప్పమత్తకేనపి ఖణ్డేన విలిఖితమత్తేనపి బహూ పత్తే విఞ్ఞాపేన్తి. అథ ఖో సో కుమ్భకారో భిక్ఖూనం తథేవ బహూ పత్తే కరోన్తో న సక్కోతి అఞ్ఞం విక్కాయికం భణ్డం కాతుం, అత్తనాపి న యాపేతి, పుత్తదారాపిస్స కిలమన్తి. మనుస్సా తథేవ ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ సమణా సక్యపుత్తియా న మత్తం జానిత్వా బహూ పత్తే విఞ్ఞాపేస్సన్తి! అయం ఇమేసం బహూ పత్తే కరోన్తో న సక్కోతి అఞ్ఞం విక్కాయికం భణ్డం కాతుం, అత్తనాపి న యాపేతి, పుత్తదారాపిస్స కిలమన్తీ’’తి.

అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తేసం మనుస్సానం ఉజ్ఝాయన్తానం ఖియ్యన్తానం విపాచేన్తానం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ అప్పమత్తకేనపి భిన్నేన అప్పమత్తకేనపి ఖణ్డేన విలిఖితమత్తేనపి బహూ పత్తే విఞ్ఞాపేస్సన్తీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర తుమ్హే, భిక్ఖవే, అప్పమత్తకేనపి భిన్నేన అప్పమత్తకేనపి ఖణ్డేన విలిఖితమత్తేనపి బహూ పత్తే విఞ్ఞాపేథా’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ తుమ్హే, మోఘపురిసా, అప్పమత్తకేనపి భిన్నేన అప్పమత్తకేనపి ఖణ్డేన విలిఖితమత్తేనపి బహూ పత్తే విఞ్ఞాపేస్సథ! నేతం, మోఘపురిసా, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౬౧౨. ‘‘యో పన భిక్ఖు ఊనపఞ్చబన్ధనేన పత్తేన అఞ్ఞం నవం పత్తం చేతాపేయ్య, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. తేన భిక్ఖునా సో పత్తో భిక్ఖుపరిసాయ నిస్సజ్జితబ్బో. యో చ తస్సా భిక్ఖుపరిసాయ పత్తపరియన్తో సో తస్స భిక్ఖునో పదాతబ్బో – ‘అయం తే, భిక్ఖు, పత్తో యావ భేదనాయ ధారేతబ్బో’తి. అయం తత్థ సామీచీ’’తి.

౬౧౩. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

ఊనపఞ్చబన్ధనో నామ పత్తో అబన్ధనో వా ఏకబన్ధనో వా ద్విబన్ధనో వా తిబన్ధనో వా చతుబన్ధనో వా. అబన్ధనోకాసో నామ పత్తో యస్స ద్వఙ్గులా రాజి న హోతి. బన్ధనోకాసో నామ పత్తో యస్స ద్వఙ్గులా రాజి హోతి. నవో నామ పత్తో విఞ్ఞత్తిం ఉపాదాయ వుచ్చతి.

చేతాపేయ్యాతి విఞ్ఞాపేతి, పయోగే దుక్కటం. పటిలాభేన నిస్సగ్గియో హోతి. సఙ్ఘమజ్ఝే నిస్సజ్జితబ్బో. సబ్బేహేవ అధిట్ఠితపత్తం గహేత్వా సన్నిపతితబ్బం. న లామకో పత్తో అధిట్ఠాతబ్బో – ‘‘మహగ్ఘం పత్తం గహేస్సామీ’’తి. సచే లామకం పత్తం అధిట్ఠేతి – ‘‘మహగ్ఘం పత్తం గహేస్సామీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బో. తేన భిక్ఖునా సఙ్ఘం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకంసం ఉత్తరాసఙ్గం కరిత్వా వుడ్ఢానం భిక్ఖూనం పాదే వన్దిత్వా ఉక్కుటికం నిసీదిత్వా అఞ్జలిం పగ్గహేత్వా ఏవమస్స వచనీయో – ‘‘అయం మే, భన్తే, పత్తో ఊనపఞ్చబన్ధనేన పత్తేన చేతాపితో నిస్సగ్గియో. ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీ’’తి. నిస్సజ్జిత్వా ఆపత్తి దేసేతబ్బా. బ్యత్తేన భిక్ఖునా పటిబలేన ఆపత్తి పటిగ్గహేతబ్బా. పఞ్చహఙ్గేహి సమన్నాగతో భిక్ఖు పత్తగ్గాహాపకో సమ్మన్నితబ్బో – యో న ఛన్దాగతిం గచ్ఛేయ్య, న దోసాగతిం గచ్ఛేయ్య, న మోహాగతిం గచ్ఛేయ్య, న భయాగతిం గచ్ఛేయ్య, గాహితాగాహితఞ్చ జానేయ్య. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, సమ్మన్నితబ్బో. పఠమం భిక్ఖు యాచితబ్బో. యాచిత్వా బ్యత్తేన భిక్ఖునా పటిబలేన సఙ్ఘో ఞాపేతబ్బో –

౬౧౪. ‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. యది సఙ్ఘస్స పత్తకల్లం, సఙ్ఘో ఇత్థన్నామం భిక్ఖుం పత్తగ్గాహాపకం సమ్మన్నేయ్య. ఏసా ఞత్తి.

‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో. సఙ్ఘో ఇత్థన్నామం భిక్ఖుం పత్తగ్గాహాపకం సమ్మన్నతి. యస్సాయస్మతో ఖమతి ఇత్థన్నామస్స భిక్ఖునో పత్తగ్గాహాపకస్స సమ్ముతి, సో తుణ్హస్స; యస్స నక్ఖమతి, సో భాసేయ్య.

‘‘సమ్మతో సఙ్ఘేన ఇత్థన్నామో భిక్ఖు పత్తగ్గాహాపకో. ఖమతి సఙ్ఘస్స, తస్మా తుణ్హీ, ఏవమేతం ధారయామీ’’తి.

౬౧౫. తేన సమ్మతేన భిక్ఖునా పత్తో గాహేతబ్బో. థేరో వత్తబ్బో – ‘‘గణ్హాతు, భన్తే, థేరో పత్త’’న్తి. సచే థేరో గణ్హాతి, థేరస్స పత్తో దుతియస్స గాహేతబ్బో. న చ తస్స అనుద్దయతాయ న గహేతబ్బో. యో న గణ్హేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అపత్తకస్స న గాహేతబ్బో. ఏతేనేవ ఉపాయేన యావ సఙ్ఘనవకా గాహేతబ్బా. యో చ తస్సా భిక్ఖుపరిసాయ పత్తపరియన్తో, సో తస్స భిక్ఖునో పదాతబ్బో – ‘‘అయం తే, భిక్ఖు, పత్తో యావ భేదనాయ ధారేతబ్బో’’తి.

తేన భిక్ఖునా సో పత్తో న అదేసే నిక్ఖిపితబ్బో, న అభోగేన భుఞ్జితబ్బో, న విస్సజ్జేతబ్బో – ‘‘కథాయం పత్తో నస్సేయ్య వా వినస్సేయ్య వా భిజ్జేయ్య వా’’తి? సచే అదేసే వా నిక్ఖిపతి అభోగేన వా భుఞ్జతి విస్సజ్జేతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

అయం తత్థ సామీచీతి అయం తత్థ అనుధమ్మతా.

౬౧౬. అబన్ధనేన పత్తేన అబన్ధనం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అబన్ధనేన పత్తేన ఏకబన్ధనం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అబన్ధనేన పత్తేన ద్విబన్ధనం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అబన్ధనేన పత్తేన తిబన్ధనం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అబన్ధనేన పత్తేన చతుబన్ధనం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

ఏకబన్ధనేన పత్తేన అబన్ధనం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. ఏకబన్ధనేన పత్తేన ఏకబన్ధనం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. ఏకబన్ధనేన పత్తేన ద్విబన్ధనం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. ఏకబన్ధనేన పత్తేన తిబన్ధనం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. ఏకబన్ధనేన పత్తేన చతుబన్ధనం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

ద్విబన్ధనేన పత్తేన అబన్ధనం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. ద్విబన్ధనేన పత్తేన ఏకబన్ధనం పత్తం…పే… ద్విబన్ధనం పత్తం… తిబన్ధనం పత్తం… చతుబన్ధనం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

తిబన్ధనేన పత్తేన అబన్ధనం పత్తం…పే… ఏకబన్ధనం పత్తం…పే… ద్విబన్ధనం పత్తం… తిబన్ధనం పత్తం… చతుబన్ధనం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

చతుబన్ధనేన పత్తేన అబన్ధనం పత్తం…పే… ఏకబన్ధనం పత్తం… ద్విబన్ధనం పత్తం… తిబన్ధనం పత్తం… చతుబన్ధనం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అబన్ధనేన పత్తేన అబన్ధనోకాసం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అబన్ధనేన పత్తేన ఏకబన్ధనోకాసం పత్తం…పే… ద్విబన్ధనోకాసం పత్తం … తిబన్ధనోకాసం పత్తం… చతుబన్ధనోకాసం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

ఏకబన్ధనేన పత్తేన అబన్ధనోకాసం పత్తం…పే… ఏకబన్ధనోకాసం పత్తం… ద్విబన్ధనోకాసం పత్తం… తిబన్ధనోకాసం పత్తం… చతుబన్ధనోకాసం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

ద్విబన్ధనేన పత్తేన అబన్ధనోకాసం పత్తం…పే… చతుబన్ధనోకాసం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

తిబన్ధనేన పత్తేన అబన్ధనోకాసం పత్తం…పే… చతుబన్ధనోకాసం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

చతుబన్ధనేన పత్తేన అబన్ధనోకాసం పత్తం…పే… ఏకబన్ధనోకాసం పత్తం… ద్విబన్ధనోకాసం పత్తం… తిబన్ధనోకాసం పత్తం… చతుబన్ధనోకాసం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అబన్ధనోకాసేన పత్తేన అబన్ధనం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అబన్ధనోకాసేన పత్తేన ఏకబన్ధనం పత్తం…పే… ద్విబన్ధనం పత్తం… తిబన్ధనం పత్తం… చతుబన్ధనం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

చతుబన్ధనోకాసేన పత్తేన అబన్ధనం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. చతుబన్ధనోకాసేన పత్తేన ఏకబన్ధనం పత్తం…పే… ద్విబన్ధనం పత్తం… తిబన్ధనం పత్తం… చతుబన్ధనం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అబన్ధనోకాసేన పత్తేన అబన్ధనోకాసం పత్తం…పే… ఏకబన్ధనోకాసం పత్తం… ద్విబన్ధనోకాసం పత్తం… తిబన్ధనోకాసం పత్తం… చతుబన్ధనోకాసం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

చతుబన్ధనోకాసేన పత్తేన అబన్ధనోకాసం పత్తం…పే… ఏకబన్ధనోకాసం పత్తం… ద్విబన్ధనోకాసం పత్తం… తిబన్ధనోకాసం పత్తం… చతుబన్ధనోకాసం పత్తం చేతాపేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

౬౧౭. అనాపత్తి నట్ఠపత్తస్స, భిన్నపత్తస్స, ఞాతకానం పవారితానం, అఞ్ఞస్సత్థాయ, అత్తనో ధనేన, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

ఊనపఞ్చబన్ధనసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం దుతియం.

౩. భేసజ్జసిక్ఖాపదం

౬౧౮. [ఇదం వత్థు మహావ. ౨౭౦] తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా పిలిన్దవచ్ఛో రాజగహే పబ్భారం సోధాపేతి లేణం కత్తుకామో. అథ ఖో రాజా మాగధో సేనియో బిమ్బిసారో యేనాయస్మా పిలిన్దవచ్ఛో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం పిలిన్దవచ్ఛం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో రాజా మాగధో సేనియో బిమ్బిసారో ఆయస్మన్తం పిలిన్దవచ్ఛం ఏతదవోచ – ‘‘కిం, భన్తే, థేరో కారాపేతీ’’తి? ‘‘పబ్భారం మహారాజ, సోధాపేమి లేణం కత్తుకామో’’తి. ‘‘అత్థో, భన్తే, అయ్యస్స ఆరామికేనా’’తి? ‘‘న ఖో, మహారాజ, భగవతా ఆరామికో అనుఞ్ఞాతో’’తి. ‘‘తేన హి, భన్తే, భగవన్తం పటిపుచ్ఛిత్వా మమ ఆరోచేయ్యాథా’’తి. ‘‘ఏవం మహారాజా’’తి ఖో ఆయస్మా పిలిన్దవచ్ఛో రఞ్ఞో మాగధస్స సేనియస్స బిమ్బిసారస్స పచ్చస్సోసి. అథ ఖో ఆయస్మా పిలిన్దవచ్ఛో రాజానం మాగధం సేనియం బిమ్బిసారం ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేసి సమాదపేసి సముత్తేజేసి సమ్పహంసేసి. అథ ఖో రాజా మాగధో సేనియో బిమ్బిసారో ఆయస్మతా పిలిన్దవచ్ఛేన ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సితో సమాదపితో సముత్తేజితో సమ్పహంసితో ఉట్ఠాయాసనా ఆయస్మన్తం పిలిన్దవచ్ఛం అభివాదేత్వా పదక్ఖిణం కత్వా పక్కామి.

౬౧౯. అథ ఖో ఆయస్మా పిలిన్దవచ్ఛో భగవతో సన్తికే దూతం పాహేసి – ‘‘రాజా, భన్తే, మాగధో సేనియో బిమ్బిసారో ఆరామికం దాతుకామో. కథం ను ఖో, భన్తే, మయా పటిపజ్జితబ్బ’’న్తి? అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, ఆరామిక’’న్తి. దుతియమ్పి ఖో రాజా మాగధో సేనియో బిమ్బిసారో యేనాయస్మా పిలిన్దివచ్ఛో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం పిలిన్దవచ్ఛం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో రాజా మాగధో సేనియో బిమ్బిసారో ఆయస్మన్తం పిలిన్దవచ్ఛం ఏతదవోచ – ‘‘అనుఞ్ఞాతో, భన్తే, భగవతా ఆరామికో’’తి? ‘‘ఏవం, మహారాజా’’తి. ‘‘తేన హి, భన్తే, అయ్యస్స ఆరామికం దమ్మీ’’తి. అథ ఖో రాజా మాగధో సేనియో బిమ్బిసారో ఆయస్మతో పిలిన్దవచ్ఛస్స ఆరామికం పటిస్సుణిత్వా విస్సరిత్వా చిరేన సతిం పటిలభిత్వా అఞ్ఞతరం సబ్బత్థకం మహామత్తం ఆమన్తేసి – ‘‘యో మయా, భణే, అయ్యస్స ఆరామికో పటిస్సుతో, దిన్నో సో ఆరామికో’’తి? ‘‘న ఖో, దేవ, అయ్యస్స ఆరామికో దిన్నో’’తి. ‘‘కీవచిరం ను ఖో, భణే, ఇతో హి తం హోతీ’’తి? అథ ఖో సో మహామత్తో రత్తియో గణేత్వా [విగణేత్వా (క.)] రాజానం మాగధం సేనియం బిమ్బిసారం ఏతదవోచ – ‘‘పఞ్చ, దేవ, రత్తిసతానీ’’తి. ‘‘తేన హి, భణే, అయ్యస్స పఞ్చ ఆరామికసతాని దేహీ’’తి. ‘‘ఏవం, దేవా’’తి ఖో సో మహామత్తో రఞ్ఞో మాగధస్స సేనియస్స బిమ్బిసారస్స పటిస్సుణిత్వా ఆయస్మతో పిలిన్దవచ్ఛస్స పఞ్చ ఆరామికసతాని పాదాసి [అదాసి (స్యా.)], పాటియేక్కో గామో నివిసి. ఆరామికగామకోతిపి నం ఆహంసు, పిలిన్దగామకోతిపి నం ఆహంసు.

౬౨౦. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా పిలిన్దవచ్ఛో తస్మిం గామకే కులూపకో హోతి. అథ ఖో ఆయస్మా పిలిన్దవచ్ఛో పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరం ఆదాయ పిలిన్దగామకం పిణ్డాయ పావిసి. తేన ఖో పన సమయేన తస్మిం గామకే ఉస్సవో హోతి. దారకా అలఙ్కతా మాలాకితా కీళన్తి. అథ ఖో ఆయస్మా పిలిన్దవచ్ఛో పిలిన్దగామకే సపదానం పిణ్డాయ చరమానో యేన అఞ్ఞతరస్స ఆరామికస్స నివేసనం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. తేన ఖో పన సమయేన తస్సా ఆరామికినియా ధీతా అఞ్ఞే దారకే అలఙ్కతే మాలాకితే పస్సిత్వా రోదతి – ‘‘మాలం మే దేథ, అలఙ్కారం మే దేథా’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా పిలిన్దవచ్ఛో తం ఆరామికినిం ఏతదవోచ – ‘‘కిస్సాయం దారికా రోదతీ’’తి? ‘‘అయం, భన్తే, దారికా అఞ్ఞే దారకే అలఙ్కతే మాలాకితే పస్సిత్వా రోదతి – ‘మాలం మే దేథ, అలఙ్కారం మే దేథా’తి. కుతో అమ్హాకం దుగ్గతానం మాలా కుతో, అలఙ్కారో’’తి? అథ ఖో ఆయస్మా పిలిన్దవచ్ఛో అఞ్ఞతరం తిణణ్డుపకం గహేత్వా తం ఆరామికినిం ఏతదవోచ – ‘‘హన్దిమం తిణణ్డుపకం తస్సా దారికాయ సీసే పటిముఞ్చా’’తి. అథ ఖో సా ఆరామికినీ తం తిణణ్డుపకం గహేత్వా తస్సా దారికాయ సీసే పటిముఞ్చి. సా అహోసి సువణ్ణమాలా అభిరూపా దస్సనీయా పాసాదికా. నత్థి తాదిసా రఞ్ఞోపి అన్తేపురే సువణ్ణమాలా. మనుస్సా రఞ్ఞో మాగధస్స సేనియస్స బిమ్బిసారస్స ఆరోచేసుం – ‘‘అముకస్స, దేవ, ఆరామికస్స ఘరే సువణ్ణమాలా అభిరూపా దస్సనీయా పాసాదికా. నత్థి తాదిసా దేవస్సాపి అన్తేపురే సువణ్ణమాలా. కుతో తస్స దుగ్గతస్స! నిస్సంసయం చోరికాయ ఆభతా’’తి!! అథ ఖో రాజా మాగధో సేనియో బిమ్బిసారో తం ఆరామికకులం బన్ధాపేసి. దుతియమ్పి ఖో ఆయస్మా పిలిన్దవచ్ఛో పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరం ఆదాయ పిలిన్దగామకం పిణ్డాయ పావిసి. పిలిన్దగామకే సపదానం పిణ్డాయ చరమానో యేన తస్స ఆరామికస్స నివేసనం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పటివిస్సకే పుచ్ఛి – ‘‘కహం ఇమం ఆరామికకులం గత’’న్తి? ‘‘ఏతిస్సా, భన్తే, సువణ్ణమాలాయ కారణా రఞ్ఞా బన్ధాపిత’’న్తి.

౬౨౧. అథ ఖో ఆయస్మా పిలిన్దవచ్ఛో యేన రఞ్ఞో మాగధస్స సేనియస్స బిమ్బిసారస్స నివేసనం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. అథ ఖో రాజా మాగధో సేనియో బిమ్బిసారో యేనాయస్మా పిలిన్దవచ్ఛో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం పిలిన్దవచ్ఛం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నం ఖో రాజానం మాగధం సేనియం బిమ్బిసారం ఆయస్మా పిలిన్దవచ్ఛో ఏతదవోచ – ‘‘కిస్స, మహారాజ, ఆరామికకులం బన్ధాపిత’’న్తి? ‘‘తస్స, భన్తే, ఆరామికస్స ఘరే సువణ్ణమాలా అభిరూపా దస్సనీయా పాసాదికా. నత్థి తాదిసా అమ్హాకమ్పి అన్తేపురే సువణ్ణమాలా. కుతో తస్స దుగ్గతస్స! నిస్సంసయం చోరికాయ ఆభతా’’తి!! అథ ఖో ఆయస్మా పిలిన్దవచ్ఛో రఞ్ఞో మాగధస్స సేనియస్స బిమ్బిసారస్స పాసాదం సువణ్ణన్తి అధిముచ్చి. సో అహోసి సబ్బసోవణ్ణమయో. ‘‘ఇదం పన తే, మహారాజ, తావ బహుం సువణ్ణం కుతో’’తి? ‘‘అఞ్ఞాతం, భన్తే, అయ్యస్సేవేసో ఇద్ధానుభావో’’తి. తం ఆరామికకులం ముఞ్చాపేసి. మనుస్సా – ‘‘అయ్యేన కిర పిలిన్దవచ్ఛేన సరాజికాయ పరిసాయ ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఇద్ధిపాటిహారియం దస్సిత’’న్తి, అత్తమనా అభిప్పసన్నా ఆయస్మతో పిలిన్దవచ్ఛస్స పఞ్చ భేసజ్జాని అభిహరింసు, సేయ్యథిదం – సప్పి నవనీతం తేలం మధు ఫాణితం. పకతియాపి చ ఆయస్మా పిలిన్దవచ్ఛో లాభీ హోతి పఞ్చన్నం భేసజ్జానం. లద్ధం లద్ధం పరిసాయ విస్సజ్జేతి. పరిసా చస్స హోతి బాహుల్లికా. లద్ధం లద్ధం కోలమ్బేపి ఘటేపి పూరేత్వా పటిసామేతి, పరిస్సావనానిపి థవికాయోపి పూరేత్వా వాతపానేసు లగ్గేతి. తాని ఓలీనవిలీనాని తిట్ఠన్తి. ఉన్దూరేహిపి విహారా ఓకిణ్ణవికిణ్ణా హోన్తి. మనుస్సా విహారచారికం ఆహిణ్డన్తా పస్సిత్వా ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘అన్తోకోట్ఠాగారికా ఇమే సమణా సక్యపుత్తియా, సేయ్యథాపి రాజా మాగధో సేనియో బిమ్బిసారో’’తి! అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తేసం మనుస్సానం ఉజ్ఝాయన్తానం ఖియ్యన్తానం విపాచేన్తానం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ భిక్ఖూ ఏవరూపాయ బాహుల్లాయ చేతేస్సన్తీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ తే అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ ఏవరూపాయ బాహుల్లాయ చేతేన్తీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ తే, భిక్ఖవే, మోఘపురిసా ఏవరూపాయ బాహుల్లాయ చేతేస్సన్తి! నేతం, భిక్ఖవే, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౬౨౨. ‘‘యాని ఖో పన తాని గిలానానం భిక్ఖూనం పటిసాయనీయాని భేసజ్జాని, సేయ్యథిదం – సప్పి నవనీతం తేలం మధు ఫాణితం, తాని పటిగ్గహేత్వా సత్తాహపరమం సన్నిధికారకం పరిభుఞ్జితబ్బాని. తం అతిక్కామయతో నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౬౨౩. యాని ఖో పన తాని గిలానానం భిక్ఖూనం పటిసాయనీయాని భేస్సజ్జానీతి సప్పి నామ గోసప్పి వా అజికాసప్పి వా మహింససప్పి [మహిససప్పి (సీ. స్యా.)] వా యేసం మంసం కప్పతి తేసం సప్పి. నవనీతం నామ తేసం యేవ నవనీతం. తేలం నామ తిలతేలం సాసపతేలం మధుకతేలం ఏరణ్డతేలం వసాతేలం. మధు నామ మక్ఖికామధు. ఫాణితం నామ ఉచ్ఛుమ్హా నిబ్బత్తం.

తాని పటిగ్గహేత్వా సత్తాహపరమం సన్నిధికారకం పరిభుఞ్జితబ్బానీతి సత్తాహపరమతా పరిభుఞ్జితబ్బాని.

తం అతిక్కామయతో నిస్సగ్గియం హోతీతి అట్ఠమే అరుణుగ్గమనే నిస్సగ్గియం హోతి. నిస్సజ్జితబ్బం సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బం…పే… ఇదం మే, భన్తే, భేసజ్జం సత్తాహాతిక్కన్తం నిస్సగ్గియం, ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీతి…పే… దదేయ్యాతి…పే… దదేయ్యున్తి…పే… ఆయస్మతో దమ్మీతి.

౬౨౪. సత్తాహాతిక్కన్తే అతిక్కన్తసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. సత్తాహాతిక్కన్తే వేమతికో, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. సత్తాహాతిక్కన్తే అనతిక్కన్తసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అనధిట్ఠితే అధిట్ఠితసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అవిస్సజ్జితే విస్సజ్జితసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అనట్ఠే నట్ఠసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అవినట్ఠే వినట్ఠసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అదడ్ఢే దడ్ఢసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అవిలుత్తే విలుత్తసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

నిస్సట్ఠం పటిలభిత్వా న కాయికేన పరిభోగేన పరిభుఞ్జితబ్బం, న అజ్ఝోహరితబ్బం, పదీపే వా కాళవణ్ణే వా ఉపనేతబ్బం, అఞ్ఞేన భిక్ఖునా కాయికేన పరిభోగేన పరిభుఞ్జితబ్బం, న అజ్ఝోహరితబ్బం.

సత్తాహానతిక్కన్తే అతిక్కన్తసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సత్తాహానతిక్కన్తే వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సత్తాహానతిక్కన్తే అనతిక్కన్తసఞ్ఞీ, అనాపత్తి.

౬౨౫. అనాపత్తి అన్తోసత్తాహం అధిట్ఠేతి, విస్సజ్జేతి, నస్సతి, వినస్సతి, డయ్హతి, అచ్ఛిన్దిత్వా గణ్హన్తి, విస్సాసం గణ్హన్తి, అనుపసమ్పన్నస్స చత్తేన వన్తేన ముత్తేన అనపేక్ఖో దత్వా పటిలభిత్వా పరిభుఞ్జతి, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

భేసజ్జసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం తతియం.

౪. వస్సికసాటికసిక్ఖాపదం

౬౨౬. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన భగవతా భిక్ఖూనం వస్సికసాటికా అనుఞ్ఞాతా హోతి. ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ – ‘‘భగవతా వస్సికసాటికా అనుఞ్ఞాతా’’తి, పటికచ్చేవ [పటిగచ్చేవ (సీ.)] వస్సికసాటికచీవరం పరియేసన్తి, పటికచ్చేవ కత్వా నివాసేన్తి, జిణ్ణాయ వస్సికసాటికాయ నగ్గా కాయం ఓవస్సాపేన్తి. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ పటికచ్చేవ వస్సికసాటికచీవరం పరియేసిస్సన్తి, పటికచ్చేవ కత్వా నివాసేస్సన్తి, జిణ్ణాయ వస్సికసాటికాయ నగ్గా కాయం ఓవస్సాపేస్సన్తీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర తుమ్హే, భిక్ఖవే, పటికచ్చేవ వస్సికసాటికచీవరం పరియేసథ? పటికచ్చేవ కత్వా నివాసేథ? జిణ్ణాయ వస్సికసాటికాయ నగ్గా కాయం ఓవస్సాపేథా’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ తుమ్హే మోఘపురిసా, పటికచ్చేవ వస్సికసాటికచీవరం పరియేసిస్సథ, పటికచ్చేవ కత్వా నివాసేస్సథ, జిణ్ణాయ వస్సికసాటికాయ నగ్గా కాయం ఓవస్సాపేస్సథ! నేతం, మోఘపురిసా, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౬౨౭. ‘‘మాసో సేసో గిమ్హాన’న్తి భిక్ఖునా వస్సికసాటికచీవరం పరియేసితబ్బం; ‘అద్ధమాసో సేసో గిమ్హాన’న్తి కత్వా నివాసేతబ్బం. ‘ఓరేన చే మాసో సేసో గిమ్హాన’న్తి వస్సికసాటికచీవరం పరియేసేయ్య, ‘ఓరేనద్ధమాసో సేసో గిమ్హాన’న్తి కత్వా నివాసేయ్య, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౬౨౮. ‘మాసో సేసో గిమ్హాన’న్తి భిక్ఖునా వస్సికసాటికచీవరం పరియేసితబ్బన్తి. యే మనుస్సా పుబ్బేపి వస్సికసాటికచీవరం దేన్తి తే ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవమస్సు వచనీయా – ‘‘కాలో వస్సికసాటికాయ, సమయో వస్సికసాటికాయ, అఞ్ఞేపి మనుస్సా వస్సికసాటికచీవరం దేన్తీ’’తి. న వత్తబ్బా – ‘‘దేథ మే వస్సికసాటికచీవరం, ఆహరథ మే వస్సికసాటికచీవరం, పరివత్తేథ మే వస్సికసాటికచీవరం, చేతాపేథ మే వస్సికసాటికచీవర’’న్తి.

‘అద్ధమాసో సేసో గిమ్హాన’న్తి కత్వా నివాసేతబ్బన్తి. అద్ధమాసే సేసే గిమ్హానే కత్వా నివాసేతబ్బం.

‘ఓరేన చే మాసో సేసో గిమ్హాన’న్తి అతిరేకమాసే సేస గిమ్హానే వస్సికసాటికచీవరం పరియేసతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

‘ఓరేనద్ధమాసో సేసో గిమ్హాన’న్తి అతిరేకద్ధమాసే సేసే గిమ్హానే కత్వా నివాసేతి, నిస్సగ్గియం హోతి. నిస్సజ్జితబ్బం సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బం…పే… ఇదం మే, భన్తే, వస్సికసాటికచీవరం అతిరేకమాసే సేసే గిమ్హానే పరియిట్ఠం అతిరేకద్ధమాసే సేసే గిమ్హానే కత్వా పరిదహితం నిస్సగ్గియం. ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీతి.…పే… దదేయ్యాతి…పే… దదేయ్యున్తి…పే… ఆయస్మతో దమ్మీతి.

౬౨౯. అతిరేకమాసే సేసే గిమ్హానే అతిరేకసఞ్ఞీ వస్సికసాటికచీవరం పరియేసతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అతిరేకమాసే సేసే గిమ్హానే వేమతికో వస్సికసాటికచీవరం పరియేసతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అతిరేకమాసే సేసే గిమ్హానే ఊనకసఞ్ఞీ వస్సికసాటికచీవరం పరియేసతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అతిరేకద్ధమాసే సేసే గిమ్హానే అతిరేకసఞ్ఞీ కత్వా నివాసేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అతిరేకద్ధమాసే సేసే గిమ్హానే వేమతికో కత్వా నివాసేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అతిరేకద్ధమాసే సేసే గిమ్హానే ఊనకసఞ్ఞీ కత్వా నివాసేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

సతియా వస్సికసాటికాయ నగ్గో కాయం ఓవస్సాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఊనకమాసే సేసే గిమ్హానే అతిరేకసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఊనకమాసే సేసే గిమ్హానే వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఊనకమాసే సేసే గిమ్హానే ఊనకసఞ్ఞీ, అనాపత్తి.

ఊనకద్ధమాసే సేసే గిమ్హానే అతిరేకసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఊనకద్ధమాసే సేసే గిమ్హానే వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఊనకద్ధమాసే సేసే గిమ్హానే ఊనకసఞ్ఞీ, అనాపత్తి.

౬౩౦. అనాపత్తి ‘మాసో సేసో గిమ్హాన’న్తి వస్సికసాటికచీవరం పరియేసతి, ‘అద్ధమాసో సేసో గిమ్హాన’న్తి కత్వా నివాసేతి, ‘ఊనకమాసో సేసో గిమ్హాన’న్తి వస్సికసాటికచీవరం పరియేసతి, ‘ఊనకద్ధమాసో సేసో గిమ్హాన’న్తి కత్వా నివాసేతి, పరియిట్ఠాయ వస్సికసాటికాయ వస్సం ఉక్కడ్ఢియ్యతి, నివత్థాయ వస్సికసాటికాయ వస్సం ఉక్కడ్ఢియ్యతి, ధోవిత్వా నిక్ఖిపితబ్బం; సమయే నివాసేతబ్బం, అచ్ఛిన్నచీవరస్స, నట్ఠచీవరస్స, ఆపదాసు, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

వస్సికసాటికసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం చతుత్థం.

౫. చీవరఅచ్ఛిన్దనసిక్ఖాపదం

౬౩౧. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో భాతునో సద్ధివిహారికం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఏహావుసో, జనపదచారికం పక్కమిస్సామా’’తి. ‘‘నాహం, భన్తే, గమిస్సామి; దుబ్బలచీవరోమ్హీ’’తి. ‘‘ఏహావుసో, అహం తే చీవరం దస్సామీ’’తి తస్స చీవరం అదాసి. అస్సోసి ఖో సో భిక్ఖు – ‘‘భగవా కిర జనపదచారికం పక్కమిస్సతీ’’తి. అథ ఖో తస్స భిక్ఖునో ఏతదహోసి – ‘‘న దానాహం ఆయస్మతా ఉపనన్దేన సక్యపుత్తేన సద్ధిం జనపదచారికం పక్కమిస్సామి, భగవతా సద్ధిం జనపదచారికం పక్కమిస్సామీ’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో తం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఏహి దాని, ఆవుసో, జనపదచారికం పక్కమిస్సామా’’తి. ‘‘నాహం, భన్తే, తయా సద్ధిం జనపదచారికం పక్కమిస్సామి, భగవతా సద్ధిం జనపదచారికం పక్కమిస్సామీ’’తి. ‘‘యమ్పి త్యాహం, ఆవుసో, చీవరం అదాసిం, మయా సద్ధిం జనపదచారికం పక్కమిస్సతీ’’తి, కుపితో అనత్తమనో అచ్ఛిన్ది.

అథ ఖో సో భిక్ఖు భిక్ఖూనం ఏతమత్థం ఆరోచేసి. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో భిక్ఖుస్స సామం చీవరం దత్వా కుపితో అనత్తమనో అచ్ఛిన్దిస్సతీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ఉపనన్ద, భిక్ఖుస్స సామం చీవరం దత్వా కుపితో అనత్తమనో అచ్ఛిన్దీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, భిక్ఖుస్స సామం చీవరం దత్వా కుపితో అనత్తమనో అచ్ఛిన్దిస్ససి! నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౬౩౨. ‘‘యో పన భిక్ఖు భిక్ఖుస్స సామం చీవరం దత్వా కుపితో అనత్తమనో అచ్ఛిన్దేయ్య వా అచ్ఛిన్దాపేయ్య వా, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౬౩౩. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

భిక్ఖుస్సాతి అఞ్ఞస్స భిక్ఖుస్స.

సామన్తి సయం దత్వా.

చీవరం నామ ఛన్నం చీవరానం అఞ్ఞతరం చీవరం, వికప్పనుపగం పచ్ఛిమం.

కుపితో అనత్తమనోతి అనభిరద్ధో ఆహతచిత్తో ఖిలజాతో.

అచ్ఛిన్దేయ్యాతి సయం అచ్ఛిన్దతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం [నిస్సగ్గియం హోతి (స్యా.)].

అచ్ఛిన్దాపేయ్యాతి అఞ్ఞం ఆణాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సకిం ఆణత్తో బహుకమ్పి అచ్ఛిన్దతి, నిస్సగ్గియం హోతి. నిస్సజ్జితబ్బం సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బం…పే… ఇదం మే, భన్తే, చీవరం భిక్ఖుస్స సామం దత్వా అచ్ఛిన్నం నిస్సగ్గియం ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీతి…పే… దదేయ్యాతి …పే… దదేయ్యున్తి…పే… ఆయస్మతో దమ్మీతి.

౬౩౪. ఉపసమ్పన్నే ఉపసమ్పన్నసఞ్ఞీ చీవరం దత్వా కుపితో అనత్తమనో అచ్ఛిన్దతి వా అచ్ఛిన్దాపేతి వా, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. ఉపసమ్పన్నే వేమతికో చీవరం దత్వా కుపితో అనత్తమనో అచ్ఛిన్దతి వా అచ్ఛిన్దాపేతి వా, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. ఉపసమ్పన్నే అనుపసమ్పన్నసఞ్ఞీ చీవరం దత్వా కుపితో అనత్తమనో అచ్ఛిన్దతి వా అచ్ఛిన్దాపేతి వా, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అఞ్ఞం పరిక్ఖారం దత్వా కుపితో అనత్తమనో అచ్ఛిన్దతి వా అచ్ఛిన్దాపేతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అనుపసమ్పన్నస్స చీవరం వా అఞ్ఞం వా పరిక్ఖారం దత్వా కుపితో అనత్తమనో అచ్ఛిన్దతి వా అచ్ఛిన్దాపేతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అనుపసమ్పన్నే ఉపసమ్పన్నసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అనుపసమ్పన్నే వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అనుపసమ్పన్నే అనుపసమ్పన్నసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౬౩౫. అనాపత్తి – సో వా దేతి, తస్స వా విస్ససన్తో గణ్హాతి, ఉమ్మత్తకస్స ఆదికమ్మికస్సాతి.

చీవరఅచ్ఛిన్దనసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం పఞ్చమం.

౬. సుత్తవిఞ్ఞత్తిసిక్ఖాపదం

౬౩౬. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా రాజగహే విహరతి వేళువనే కలన్దకనివాపే. తేన ఖో పన సమయేన ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ చీవరకారసమయే బహుం సుత్తం విఞ్ఞాపేసుం. కతేపి చీవరే బహుం సుత్తం అవసిట్ఠం హోతి. అథ ఖో ఛబ్బగ్గియానం భిక్ఖూనం ఏతదహోసి – ‘‘హన్ద మయం, ఆవుసో, అఞ్ఞమ్పి సుత్తం విఞ్ఞాపేత్వా తన్తవాయేహి చీవరం వాయాపేమా’’తి. అథ ఖో ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ అఞ్ఞమ్పి సుత్తం విఞ్ఞాపేత్వా తన్తవాయేహి చీవరం వాయాపేసుం. వీతేపి చీవరే బహుం సుత్తం అవసిట్ఠం హోతి. దుతియమ్పి ఖో ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ అఞ్ఞమ్పి సుత్తం విఞ్ఞాపేత్వా తన్తవాయేహి చీవరం వాయాపేసుం. వీతేపి చీవరే బహుం సుత్తం అవసిట్ఠం హోతి. తతియమ్పి ఖో ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ అఞ్ఞమ్పి సుత్తం విఞ్ఞాపేత్వా తన్తవాయేహి చీవరం వాయాపేసుం. మనుస్సా ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ సమణా సక్యపుత్తియా సామం సుత్తం విఞ్ఞాపేత్వా తన్తవాయేహి చీవరం వాయాపేస్సన్తీ’’తి!

అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తేసం మనుస్సానం ఉజ్ఝాయన్తానం ఖియ్యన్తానం విపాచేన్తానం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ సామం సుత్తం విఞ్ఞాపేత్వా తన్తవాయేహి చీవరం వాయాపేస్సన్తీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర తుమ్హే, భిక్ఖవే, సామం సుత్తం విఞ్ఞాపేత్వా తన్తవాయేహి చీవరం వాయాపేథా’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ తుమ్హే, మోఘపురిసా, సామం సుత్తం విఞ్ఞాపేత్వా తన్తవాయేహి చీవరం వాయాపేస్సథ! నేతం, మోఘపురిసా, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౬౩౭. ‘‘యో పన భిక్ఖు సామం సుత్తం విఞ్ఞాపేత్వా తన్తవాయేహి చీవరం వాయాపేయ్య, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౬౩౮. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

సామన్తి సయం విఞ్ఞాపేత్వా.

సుత్తం నామ ఛ సుత్తాని – ఖోమం కప్పాసికం కోసేయ్యం కమ్బలం సాణం భఙ్గం.

తన్తవాయేహీతి పేసకారేహి వాయాపేతి, పయోగే పయోగే దుక్కటం [వాయాపేతి, పయోగే దుక్కటం (స్యా.)]. పటిలాభేన నిస్సగ్గియం హోతి. నిస్సజ్జితబ్బం సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బం…పే… ఇదం మే, భన్తే, చీవరం సామం సుత్తం విఞ్ఞాపేత్వా తన్తవాయేహి వాయాపితం నిస్సగ్గియం. ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీతి…పే… దదేయ్యాతి…పే… దదేయ్యున్తి…పే… ఆయస్మతో దమ్మీతి.

౬౩౯. వాయాపితే వాయాపితసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. వాయాపితే వేమతికో, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. వాయాపితే అవాయాపితసఞ్ఞీ, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అవాయాపితే వాయాపితసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అవాయాపితే వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అవాయాపితే అవాయాపితసఞ్ఞీ, అనాపత్తి.

౬౪౦. అనాపత్తి – చీవరం సిబ్బేతుం, ఆయోగే, కాయబన్ధనే, అంసబన్ధకే [అంసవట్టకే (సీ.)], పత్తత్థవికాయ, పరిస్సావనే, ఞాతకానం, పవారితానం, అఞ్ఞస్సత్థాయ, అత్తనో ధనేన, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

సుత్తవిఞ్ఞత్తిసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం ఛట్ఠం.

౭. మహాపేసకారసిక్ఖాపదం

౬౪౧. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పురిసో పవాసం గచ్ఛన్తో పజాపతిం ఏతదవోచ – ‘‘సుత్తం ధారయిత్వా అముకస్స తన్తవాయస్స దేహి, చీవరం వాయాపేత్వా నిక్ఖిప, ఆగతో అయ్యం ఉపనన్దం చీవరేన అచ్ఛాదేస్సామీ’’తి. అస్సోసి ఖో అఞ్ఞతరో పిణ్డచారికో భిక్ఖు తస్స పురిసస్స ఇమం వాచం భాసమానస్స. అథ ఖో సో భిక్ఖు యేనాయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం ఏతదవోచ – ‘‘మహాపుఞ్ఞోసి త్వం, ఆవుసో ఉపనన్ద, అముకస్మిం ఓకాసే అఞ్ఞతరో పురిసో పవాసం గచ్ఛన్తో పజాపతిం ఏతదవోచ – ‘‘సుత్తం ధారయిత్వా అముకస్స తన్తవాయస్స దేహి, చీవరం వాయాపేత్వా నిక్ఖిప, ఆగతో అయ్యం ఉపనన్దం చీవరేన అచ్ఛాదేస్సామీ’’తి. ‘‘అత్థావుసో, మం సో ఉపట్ఠాకో’’తి. సోపి ఖో తన్తవాయో ఆయస్మతో ఉపనన్దస్స సక్యపుత్తస్స ఉపట్ఠాకో హోతి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో యేన సో తన్తవాయో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తం తన్తవాయం ఏతదవోచ – ‘‘ఇదం ఖో, ఆవుసో, చీవరం మం ఉద్దిస్స వియ్యతి; ఆయతఞ్చ కరోహి విత్థతఞ్చ. అప్పితఞ్చ సువీతఞ్చ సుప్పవాయితఞ్చ సువిలేఖితఞ్చ సువితచ్ఛితఞ్చ కరోహీ’’తి. ‘‘ఏతే ఖో మే, భన్తే, సుత్తం ధారయిత్వా అదంసు; ఇమినా సుత్తేన చీవరం వినాహీ’’తి. ‘‘న, భన్తే, సక్కా ఆయతం వా విత్థతం వా అప్పితం వా కాతుం. సక్కా చ ఖో, భన్తే, సువీతఞ్చ సుప్పవాయితఞ్చ సువిలేఖితఞ్చ సువితచ్ఛితఞ్చ కాతు’’న్తి. ‘‘ఇఙ్ఘ త్వం, ఆవుసో, ఆయతఞ్చ కరోహి విత్థతఞ్చ అప్పితఞ్చ. న తేన సుత్తేన పటిబద్ధం భవిస్సతీ’’తి.

అథ ఖో సో తన్తవాయో యథాభతం సుత్తం తన్తే ఉపనేత్వా యేన సా ఇత్థీ తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తం ఇత్థిం ఏతదవోచ – ‘‘సుత్తేన, అయ్యే, అత్థో’’తి. ‘‘నను త్వం అయ్యో [అయ్య (స్యా.)] మయా వుత్తో – ‘ఇమినా సుత్తేన చీవరం వినాహీ’’’తి. ‘‘సచ్చాహం, అయ్యే, తయా వుత్తో – ‘ఇమినా సుత్తేన చీవరం వినాహీ’తి. అపిచ, మం అయ్యో ఉపనన్దో ఏవమాహ – ‘ఇఙ్ఘ త్వం, ఆవుసో, ఆయతఞ్చ కరోహి విత్థతఞ్చ అప్పితఞ్చ, న తేన సుత్తేన పటిబద్ధం భవిస్సతీ’’’తి. అథ ఖో సా ఇత్థీ యత్తకంయేవ సుత్తం పఠమం అదాసి తత్తకం పచ్ఛా అదాసి. అస్సోసి ఖో ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో – ‘‘సో కిర పురిసో పవాసతో ఆగతో’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో యేన తస్స పురిసస్స నివేసనం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. అథ ఖో సో పురిసో యేనాయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో సో పురిసో పజాపతిం ఏతదవోచ – ‘‘వీతం తం చీవర’’న్తి? ‘‘ఆమాయ్య, వీతం తం చీవర’’న్తి. ‘‘ఆహర, అయ్యం ఉపనన్దం చీవరేన అచ్ఛాదేస్సామీ’’తి. అథ ఖో సా ఇత్థీ తం చీవరం నీహరిత్వా సామికస్స దత్వా ఏతమత్థం ఆరోచేసి. అథ ఖో సో పురిసో ఆయస్మతో ఉపనన్దస్స సక్యపుత్తస్స చీవరం దత్వా ఉజ్ఝాయతి ఖియ్యతి విపాచేతి – ‘‘మహిచ్ఛా ఇమే సమణా సక్యపుత్తియా అసన్తుట్ఠా. నయిమే సుకరా చీవరేన అచ్ఛాదేతుం. కథఞ్హి నామ అయ్యో ఉపనన్దో మయా పుబ్బే అప్పవారితో తన్తవాయే [గహపతికస్స తన్తవాయే (క.)] ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జిస్సతీ’’తి.

అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తస్స పురిసస్స ఉజ్ఝాయన్తస్స ఖియ్యన్తస్స విపాచేన్తస్స. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో పుబ్బే అప్పవారితో గహపతికస్స తన్తవాయే ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జిస్సతీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ఉపనన్ద, పుబ్బే అప్పవారితో గహపతికస్స తన్తవాయే ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. ‘‘ఞాతకో తే, ఉపనన్ద, అఞ్ఞాతకో’’తి? ‘‘అఞ్ఞాతకో, భగవా’’తి. ‘‘అఞ్ఞాతకో, మోఘపురిస, అఞ్ఞాతకస్స న జానాతి పతిరూపం వా అప్పతిరూపం వా సన్తం వా అసన్తం వా. తత్థ నామ త్వం, మోఘపురిస, పుబ్బే అప్పవారితో అఞ్ఞాతకస్స గహపతికస్స తన్తవాయే ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జిస్ససి! నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౬౪౨. ‘‘భిక్ఖుం పనేవ ఉద్దిస్స అఞ్ఞాతకో గహపతి వా గహపతానీ వా తన్తవాయేహి చీవరం వాయాపేయ్య, తత్ర చే సో భిక్ఖు పుబ్బే అప్పవారితో తన్తవాయే ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జేయ్య – ‘ఇదం ఖో, ఆవుసో, చీవరం మం ఉద్దిస్స వియ్యతి. ఆయతఞ్చ కరోథ విత్థతఞ్చ. అప్పితఞ్చ సువీతఞ్చ సుప్పవాయితఞ్చ సువిలేఖితఞ్చ సువితచ్ఛితఞ్చ కరోథ. అప్పేవ నామ మయమ్పి ఆయస్మన్తానం కిఞ్చిమత్తం అనుపదజ్జేయ్యామా’తి. ఏవఞ్చ సో భిక్ఖు వత్వా కిఞ్చిమత్తం అనుపదజ్జేయ్య అన్తమసో పిణ్డపాతమత్తమ్పి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౬౪౩. భిక్ఖుం పనేవ ఉద్దిస్సాతి భిక్ఖుస్సత్థాయ భిక్ఖుం ఆరమ్మణం కరిత్వా భిక్ఖుం అచ్ఛాదేతుకామో.

అఞ్ఞాతకో నామ మాతితో వా పితితో వా యావ సత్తమా పితామహయుగా అసమ్బద్ధో.

గహపతి నామ యో కోచి అగారం అజ్ఝావసతి.

గహపతానీ నామ యా కాచి అగారం అజ్ఝావసతి.

తన్తవాయేహీతి పేసకారేహి.

చీవరం నామ ఛన్నం చీవరానం అఞ్ఞతరం చీవరం వికప్పనుపగం పచ్ఛిమం.

వాయాపేయ్యాతి వినాపేతి.

తత్ర చే సో భిక్ఖూతి యం భిక్ఖుం ఉద్దిస్స చీవరం వియ్యతి సో భిక్ఖు.

పుబ్బే అప్పవారితోతి పుబ్బే అవుత్తో హోతి – ‘‘కీదిసేన తే, భన్తే, చీవరేన అత్థో, కీదిసం తే చీవరం వాయాపేమీ’’తి?

తన్తవాయే ఉపసఙ్కమిత్వాతి ఘరం గన్త్వా యత్థ కత్థచి ఉపసఙ్కమిత్వా.

చీవరే వికప్పం ఆపజ్జేయ్యాతి – ‘‘ఇదం ఖో, ఆవుసో, చీవరం మం ఉద్దిస్స వియ్యతి, ఆయతఞ్చ కరోథ విత్థతఞ్చ. అప్పితఞ్చ సువీతఞ్చ సుప్పవాయితఞ్చ సువిలేఖితఞ్చ సువితచ్ఛితఞ్చ కరోథ. అప్పేవ నామ మయమ్పి ఆయస్మన్తానం కిఞ్చిమత్తం అనుపదజ్జేయ్యామా’’తి.

ఏవఞ్చ సో భిక్ఖు వత్వా కిఞ్చిమత్తం అనుపదజ్జేయ్య అన్తమసో పిణ్డపాతమత్తమ్పీతి. పిణ్డపాతో నామ యాగుపి భత్తమ్పి ఖాదనీయమ్పి చుణ్ణపిణ్డోపి దన్తకట్ఠమ్పి దసికసుత్తమ్పి, అన్తమసో ధమ్మమ్పి భణతి.

తస్స వచనేన ఆయతం వా విత్థతం వా అప్పితం వా కరోతి, పయోగే దుక్కటం. పటిలాభేన నిస్సగ్గియం హోతి. నిస్సజ్జితబ్బం సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బం…పే… ఇదం మే, భన్తే, చీవరం పుబ్బే అప్పవారితో అఞ్ఞాతకస్స గహపతికస్స తన్తవాయే ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపన్నం నిస్సగ్గియం. ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీతి…పే… దదేయ్యాతి…పే… దదేయ్యున్తి…పే… ఆయస్మతో దమ్మీతి.

౬౪౪. అఞ్ఞాతకే అఞ్ఞాతకసఞ్ఞీ పుబ్బే అప్పవారితో గహపతికస్స తన్తవాయే ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అఞ్ఞాతకే వేమతికో పుబ్బే అప్పవారితో గహపతికస్స తన్తవాయే ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అఞ్ఞాతకే ఞాతకసఞ్ఞీ పుబ్బే అప్పవారితో గహపతికస్స తన్తవాయే ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

ఞాతకే అఞాతకసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఞాతకే వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఞాతకే ఞాతకసఞ్ఞీ, అనాపత్తి.

౬౪౫. అనాపత్తి – ఞాతకానం, పవారితానం, అఞ్ఞస్సత్థాయ, అత్తనో ధనేన, మహగ్ఘం వాయాపేతుకామస్స అప్పగ్ఘం వాయాపేతి, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

మహాపేసకారసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం సత్తమం.

౮. అచ్చేకచీవరసిక్ఖాపదం

౬౪౬. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో మహామత్తో పవాసం గచ్ఛన్తో భిక్ఖూనం సన్తికే దూతం పాహేసి – ‘‘ఆగచ్ఛన్తు భదన్తా వస్సావాసికం దస్సామీ’’తి. భిక్ఖూ – ‘వస్సంవుట్ఠానం భగవతా వస్సావాసికం అనుఞ్ఞాత’న్తి, కుక్కుచ్చాయన్తా నాగమంసు. అథ ఖో సో మహామత్తో ఉజ్ఝాయతి ఖియ్యతి విపాచేతి – ‘‘కథఞ్హి నామ భదన్తా మయా దూతే పహితే నాగచ్ఛిస్సన్తి! అహఞ్హి సేనాయ గచ్ఛామి. దుజ్జానం జీవితం దుజ్జానం మరణ’’న్తి. అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తస్స మహామత్తస్స ఉజ్ఝాయన్తస్స ఖియ్యన్తస్స విపాచేన్తస్స. అథ ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, అచ్చేకచీవరం పటిగ్గహేత్వా నిక్ఖిపితు’’న్తి.

౬౪౭. తేన ఖో పన సమయేన భిక్ఖూ – ‘‘భగవతా అనుఞ్ఞాతం అచ్చేకచీవరం పటిగ్గహేత్వా నిక్ఖిపితు’’న్తి, అచ్చేకచీవరాని పటిగ్గహేత్వా చీవరకాలసమయం అతిక్కామేన్తి. తాని చీవరాని చీవరవంసే భణ్డికాబద్ధాని తిట్ఠన్తి. అద్దస ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో సేనాసనచారికం ఆహిణ్డన్తో తాని చీవరాని చీవరవంసే భణ్డికాబద్ధాని. తిట్ఠన్తే దిస్వా భిక్ఖూ ఏతదవోచ – ‘‘కస్సిమాని, ఆవుసో, చీవరాని చీవరవంసే భణ్డికాబద్ధాని తిట్ఠన్తీ’’తి? ‘‘అమ్హాకం, ఆవుసో, అచ్చేకచీవరానీ’’తి. ‘‘కీవచిరం పనావుసో, ఇమాని చీవరాని నిక్ఖిత్తానీ’’తి? అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మతో ఆనన్దస్స యథానిక్ఖిత్తం ఆరోచేసుం. ఆయస్మా ఆనన్దో ఉజ్ఝాయతి ఖియ్యతి విపాచేతి – ‘‘కథఞ్హి నామ భిక్ఖూ అచ్చేకచీవరం పటిగ్గహేత్వా చీవరకాలసమయం అతిక్కామేస్సన్తీ’’తి! అథ ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో తే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి…పే… – ‘‘సచ్చం కిర, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ అచ్చేకచీవరం పటిగ్గహేత్వా చీవరకాలసమయం అతిక్కామేన్తీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ తే, భిక్ఖవే, మోఘపురిసా అచ్చేకచీవరం పటిగ్గహేత్వా చీవరకాలసమయం అతిక్కామేస్సన్తి! నేతం, భిక్ఖవే, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౬౪౮. ‘‘దసాహానాగతం కత్తికతేమాసికపుణ్ణమం భిక్ఖునో పనేవ అచ్చేకచీవరం ఉప్పజ్జేయ్య, అచ్చేకం మఞ్ఞమానేన భిక్ఖునా పటిగ్గహేతబ్బం, పటిగ్గహేత్వా యావ చీవరకాలసమయం నిక్ఖిపితబ్బం. తతో చే ఉత్తరి నిక్ఖిపేయ్య, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౬౪౯. దసాహానాగతన్తి దసాహానాగతాయ పవారణాయ.

కత్తికతేమాసికపుణ్ణమన్తి పవారణా కత్తికా వుచ్చతి.

అచ్చేకచీవరం నామ సేనాయ వా గన్తుకామో హోతి, పవాసం వా గన్తుకామో హోతి, గిలానో వా హోతి, గబ్భినీ వా హోతి, అస్సద్ధస్స వా సద్ధా ఉప్పన్నా హోతి, అప్పసన్నస్స వా పసాదో ఉప్పన్నో హోతి, సో చే భిక్ఖూనం సన్తికే దూతం పహిణేయ్య – ‘‘ఆగచ్ఛన్తు భదన్తా వస్సావాసికం దస్సామీ’’తి, ఏతం అచ్చేకచీవరం నామ.

అచ్చేకం మఞ్ఞమానేన భిక్ఖునా పటిగ్గహేతబ్బం పటిగ్గహేత్వా యావ చీవరకాలసమయం నిక్ఖిపితబ్బన్తి సఞ్ఞాణం కత్వా నిక్ఖిపితబ్బం – ‘‘ఇదం అచ్చేకచీవర’’న్తి.

చీవరకాలసమయో నామ అనత్థతే కథినే వస్సానస్స పచ్ఛిమో మాసో, అత్థతే కథినే పఞ్చమాసా.

తతో చే ఉత్తరి నిక్ఖిపేయ్యాతి అనత్థతే కథినే వస్సానస్స పచ్ఛిమం దివసం అతిక్కామేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం [నిస్సగ్గియం హోతి (స్యా.)]. అత్థతే కథినే కథినుద్ధారదివసం అతిక్కామేతి, నిస్సగ్గియం హోతి. నిస్సజ్జితబ్బం సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బం…పే… ఇదం మే, భన్తే, అచ్చేకచీవరం చీవరకాలసమయం అతిక్కామితం నిస్సగ్గియం. ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీతి…పే… దదేయ్యాతి…పే… దదేయ్యున్తి…పే… ఆయస్మతో దమ్మీతి.

౬౫౦. అచ్చేకచీవరే అచ్చేకచీవరసఞ్ఞీ చీవరకాలసమయం అతిక్కామేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అచ్చేకచీవరే వేమతికో చీవరకాలసమయం అతిక్కామేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అచ్చేకచీవరే అనచ్చేకచీవరసఞ్ఞీ చీవరకాలసమయం అతిక్కామేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అనధిట్ఠితే అధిట్ఠితసఞ్ఞీ …పే… అవికప్పితే వికప్పితసఞ్ఞీ… అవిస్సజ్జితే విస్సజ్జితసఞ్ఞీ… అనట్ఠే నట్ఠసఞ్ఞీ… అవినట్ఠే వినట్ఠసఞ్ఞీ… అదడ్ఢే దడ్ఢసఞ్ఞీ… అవిలుత్తే విలుత్తసఞ్ఞీ చీవరకాలసమయం అతిక్కామేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

నిస్సగ్గియం చీవరం అనిస్సజ్జిత్వా పరిభుఞ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అనచ్చేకచీవరే అచ్చేకచీవరసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అనచ్చేకచీవరే వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అనచ్చేకచీవరే అనచ్చేకచీవరసఞ్ఞీ, అనాపత్తి.

౬౫౧. అనాపత్తి – అన్తోసమయే అధిట్ఠేతి, వికప్పేతి, విస్సజ్జేతి, నస్సతి, వినస్సతి, డయ్హతి, అచ్ఛిన్దిత్వా గణ్హన్తి, విస్సాసం గణ్హన్తి, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

అచ్చేకచీవరసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం అట్ఠమం.

౯. సాసఙ్కసిక్ఖాపదం

౬౫౨. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన భిక్ఖూ వుత్థవస్సా ఆరఞ్ఞకేసు సేనాసనేసు విహరన్తి. కత్తికచోరకా భిక్ఖూ – ‘‘లద్ధలాభా’’తి పరిపాతేన్తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, ఆరఞ్ఞకేసు సేనాసనేసు విహరన్తేన తిణ్ణం చీవరానం అఞ్ఞతరం చీవరం అన్తరఘరే నిక్ఖిపితు’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన భిక్ఖూ – ‘‘భగవతా అనుఞ్ఞాతం ఆరఞ్ఞకేసు సేనాసనేసు విహరన్తేన తిణ్ణం చీవరానం అఞ్ఞతరం చీవరం అన్తరఘరే నిక్ఖిపితు’’న్తి తిణ్ణం చీవరానం అఞ్ఞతరం చీవరం అన్తరఘరే నిక్ఖిపిత్వా అతిరేకఛారత్తం విప్పవసన్తి. తాని చీవరాని నస్సన్తిపి వినస్సన్తిపి డయ్హన్తిపి ఉన్దూరేహిపి ఖజ్జన్తి. భిక్ఖూ దుచ్చోళా హోన్తి లూఖచీవరా. భిక్ఖూ ఏవమాహంసు – ‘‘కిస్స తుమ్హే, ఆవుసో, దుచ్చోళా లూఖచీవరా’’తి? అథ ఖో తే భిక్ఖూ భిక్ఖూనం ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ భిక్ఖూ తిణ్ణం చీవరానం అఞ్ఞతరం చీవరం అన్తరఘరే నిక్ఖిపిత్వా అతిరేకఛారత్తం విప్పవసిస్సన్తీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ తే అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… సచ్చం కిర, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ తిణ్ణం చీవరానం అఞ్ఞతరం చీవరం అన్తరఘరే నిక్ఖిపిత్వా అతిరేకఛారత్తం విప్పవసన్తీతి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ తే, భిక్ఖవే, మోఘపురిసా తిణ్ణం చీవరానం అఞ్ఞతరం చీవరం అన్తరఘరే నిక్ఖిపిత్వా అతిరేకఛారత్తం విప్పవసిస్సన్తి! నేతం, భిక్ఖవే, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౬౫౩. ‘‘ఉపవస్సం ఖో పన కత్తికపుణ్ణమం యాని ఖో పన తాని ఆరఞ్ఞకాని సేనాసనాని సాసఙ్కసమ్మతాని సప్పటిభయాని తథారూపేసు భిక్ఖు సేనాసనేసు విహరన్తో ఆకఙ్ఖమానో తిణ్ణం చీవరానం అఞ్ఞతరం చీవరం అన్తరఘరే నిక్ఖిపేయ్య, సియా చ తస్స భిక్ఖునో కోచిదేవ పచ్చయో తేన చీవరేన విప్పవాసాయ. ఛారత్తపరమం తేన భిక్ఖునా తేన చీవరేన విప్పవసితబ్బం. తతో చే ఉత్తరి విప్పవసేయ్య, అఞ్ఞత్ర భిక్ఖుసమ్ముతియా, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౬౫౪. ఉపవస్సం ఖో పనాతి వుట్ఠవస్సానం.

కత్తికపుణ్ణమన్తి కత్తికచాతుమాసినీ వుచ్చతి.

[పాచి. ౫౭౩] యాని ఖో పన తాని ఆరఞ్ఞకాని సేనాసనానీతి ఆరఞ్ఞకం నామ సేనాసనం పఞ్చధనుసతికం పచ్ఛిమం.

[పాచి. ౫౭౩] సాసఙ్కం నామ ఆరామే ఆరామూపచారే చోరానం నివిట్ఠోకాసో దిస్సతి, భుత్తోకాసో దిస్సతి, ఠితోకాసో దిస్సతి, నిసిన్నోకాసో దిస్సతి, నిపన్నోకాసో దిస్సతి.

[పాచి. ౫౭౩] సప్పటిభయం నామ ఆరామే ఆరామూపచారే చోరేహి మనుస్సా హతా దిస్సన్తి, విలుత్తా దిస్సన్తి, ఆకోటితా దిస్సన్తి.

[పాచి. ౫౭౩] తథారూపేసు భిక్ఖు సేనాసనేసు విహరన్తోతి ఏవరూపేసు భిక్ఖు సేనాసనేసు విహరన్తో.

ఆకఙ్ఖమానోతి ఇచ్ఛమానో.

తిణ్ణం చీవరానం అఞ్ఞతరం చీవరన్తి సఙ్ఘాటిం వా ఉత్తరాసఙ్గం వా అన్తరవాసకం వా.

అన్తరఘరే నిక్ఖిపేయ్యాతి సమన్తా గోచరగామే నిక్ఖిపేయ్య.

సియా చ తస్స భిక్ఖునో కోచిదేవ పచ్చయో తేన చీవరేన విప్పవాసాయాతి సియా పచ్చయో సియా కరణీయం.

ఛారత్తపరమం తేన భిక్ఖునా తేన చీవరేన విప్పవసితబ్బన్తి ఛారత్తపరమతా విప్పవసితబ్బం.

అఞ్ఞత్ర భిక్ఖుసమ్ముతియాతి ఠపేత్వా భిక్ఖుసమ్ముతిం.

తతో చే ఉత్తరి విప్పవసేయ్యాతి సత్తమే అరుణుగ్గమనే నిస్సగ్గియం హోతి. నిస్సజ్జితబ్బం సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బం. ‘‘ఇదం మే, భన్తే, చీవరం అతిరేకఛారత్తం విప్పవుట్ఠం, అఞ్ఞత్ర భిక్ఖుసమ్ముతియా, నిస్సగ్గియం. ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీ’’తి…పే… దదేయ్యాతి…పే… దదేయ్యున్తి…పే… ఆయస్మతో దమ్మీతి.

౬౫౫. అతిరేకఛారత్తే అతిరేకసఞ్ఞీ విప్పవసతి, అఞ్ఞత్ర భిక్ఖుసమ్ముతియా, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అతిరేకఛారత్తే వేమతికో విప్పవసతి, అఞ్ఞత్ర భిక్ఖుసమ్ముతియా, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అతిరేకఛారత్తే ఊనకసఞ్ఞీ విప్పవసతి, అఞ్ఞత్ర భిక్ఖుసమ్ముతియా, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. అప్పచ్చుద్ధటే పచ్చుద్ధటసఞ్ఞీ…పే… అవిస్సజ్జితే విస్సజ్జితసఞ్ఞీ… అనట్ఠే నట్ఠసఞ్ఞీ… అవినట్ఠే వినట్ఠసఞ్ఞీ… అదడ్ఢే దడ్ఢసఞ్ఞీ … అవిలుత్తే విలుత్తసఞ్ఞీ విప్పవసతి, అఞ్ఞత్ర భిక్ఖుసమ్ముతియా, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

నిస్సగ్గియం చీవరం అనిస్సజ్జిత్వా పరిభుఞ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఊనకఛారత్తే అతిరేకసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఊనకఛారత్తే వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఊనకఛారత్తే ఊనకసఞ్ఞీ, అనాపత్తి.

౬౫౬. అనాపత్తి – ఛారత్తం విప్పవసతి, ఊనకఛారత్తం విప్పవసతి, ఛారత్తం విప్పవసిత్వా పున గామసీమం ఓక్కమిత్వా వసిత్వా పక్కమతి, అన్తో ఛారత్తం పచ్చుద్ధరతి, విస్సజ్జేతి, నస్సతి, వినస్సతి, డయ్హతి, అచ్ఛిన్దిత్వా గణ్హన్తి, విస్సాసం గణ్హన్తి, భిక్ఖుసమ్ముతియా, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

సాసఙ్కసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం నవమం.

౧౦. పరిణతసిక్ఖాపదం

౬౫౭. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన సావత్థియం అఞ్ఞతరస్స పూగస్స సఙ్ఘస్స సచీవరభత్తం పటియత్తం హోతి – ‘‘భోజేత్వా చీవరేన అచ్ఛాదేస్సామా’’తి. అథ ఖో ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ యేన సో పూగో తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా తం పూగం ఏతదవోచుం – ‘‘దేథావుసో, అమ్హాకం ఇమాని చీవరానీ’’తి. ‘‘న మయం, భన్తే, దస్సామ. అమ్హాకం సఙ్ఘస్స అనువస్సం సచీవరభిక్ఖా పఞ్ఞత్తా’’తి. ‘‘బహూ, ఆవుసో, సఙ్ఘస్స దాయకా, బహూ సఙ్ఘస్స భత్తా [భద్దా (క.)]. మయం తుమ్హే నిస్సాయ తుమ్హే సమ్పస్సన్తా ఇధ విహరామ. తుమ్హే చే అమ్హాకం న దస్సథ, అథ కో చరహి అమ్హాకం దస్సతి? దేథావుసో, అమ్హాకం ఇమాని చీవరానీ’’తి. అథ ఖో సో పూగో ఛబ్బగ్గియేహి భిక్ఖూహి నిప్పీళియమానో యథాపటియత్తం చీవరం ఛబ్బగ్గియానం భిక్ఖూనం దత్వా సఙ్ఘం భత్తేన పరివిసి. యే తే భిక్ఖూ జానన్తి సఙ్ఘస్స సచీవరభత్తం పటియత్తం, న చ జానన్తి ఛబ్బగ్గియానం భిక్ఖూనం దిన్నన్తి, తే ఏవమాహంసు – ‘‘ఓణోజేథావుసో, సఙ్ఘస్స చీవర’’న్తి. ‘‘నత్థి, భన్తే. యథాపటియత్తం చీవరం అయ్యా ఛబ్బగ్గియా అత్తనో పరిణామేసు’’న్తి. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ జానం సఙ్ఘికం లాభం పరిణతం అత్తనో పరిణామేస్సన్తీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర తుమ్హే, భిక్ఖవే, జానం సఙ్ఘికం లాభం పరిణతం అత్తనో పరిణామేథా’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ తుమ్హే, మోఘపురిసా, జానం సఙ్ఘికం లాభం పరిణతం అత్తనో పరిణామేస్సథ! నేతం, మోఘపురిసా, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౬౫౮. ‘‘యో పన భిక్ఖు జానం సఙ్ఘికం లాభం పరిణతం అత్తనో పరిణామేయ్య, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి.

౬౫౯. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయ ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

[పాచి. ౪౯౧] జానాతి నామ సామం వా జానాతి అఞ్ఞే వా తస్స ఆరోచేన్తి సో వా ఆరోచేతి.

[పాచి. ౪౯౧] సఙ్ఘికం నామ సఙ్ఘస్స దిన్నం హోతి పరిచ్చత్తం.

[పాచి. ౪౯౧] లాభో నామ చీవరపిణ్డపాతసేనాసనగిలానప్పచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారా. అన్తమసో చుణ్ణపిణ్డోపి, దన్తకట్ఠమ్పి, దసికసుత్తమ్పి.

[పాచి. ౪౯౧] పరిణతం నామ దస్సామ కరిస్సామాతి వాచా భిన్నా హోతి.

అత్తనో పరిణామేతి, పయోగే దుక్కటం. పటిలాభేన నిస్సగ్గియం హోతి. నిస్సజ్జితబ్బం సఙ్ఘస్స వా గణస్స వా పుగ్గలస్స వా. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, నిస్సజ్జితబ్బం…పే… ఇదం మే, భన్తే, జానం సఙ్ఘికం లాభం పరిణతం అత్తనో పరిణామితం నిస్సగ్గియం. ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీతి…పే… దదేయ్యాతి…పే… దదేయ్యున్తి…పే… ఆయస్మతో దమ్మీతి.

౬౬౦. పరిణతే పరిణతసఞ్ఞీ అత్తనో పరిణామేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

పరిణతే వేమతికో అత్తనో పరిణామేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. పరిణతే అపరిణతసఞ్ఞీ అత్తనో పరిణామేతి, అనాపత్తి. సఙ్ఘస్స పరిణతం అఞ్ఞసఙ్ఘస్స వా చేతియస్స వా పరిణామేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. చేతియస్స పరిణతం అఞ్ఞచేతియస్స వా సఙ్ఘస్స వా పుగ్గలస్స వా పరిణామేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. పుగ్గలస్స పరిణతం అఞ్ఞపుగ్గలస్స వా సఙ్ఘస్స వా చేతియస్స వా పరిణామేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అపరిణతే పరిణతసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అపరిణతే వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అపరిణతే అపరిణతసఞ్ఞీ, అనాపత్తి.

౬౬౧. అనాపత్తి కత్థ దేమాతి పుచ్ఛియమానో యత్థ తుమ్హాకం దేయ్యధమ్మో పరిభోగం వా లభేయ్య పటిసఙ్ఖారం వా లభేయ్య చిరట్ఠితికో వా అస్స యత్థ వా పన తుమ్హాకం చిత్తం పసీదతి తత్థ దేథాతి భణతి, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

పరిణతసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం దసమం.

పత్తవగ్గో తతియో.

తస్సుద్దానం –

ద్వే చ పత్తాని భేసజ్జం, వస్సికా దానపఞ్చమం;

సామం వాయాపనచ్చేకో, సాసఙ్కం సఙ్ఘికేన చాతి.

౬౬౨. ఉద్దిట్ఠా ఖో, ఆయస్మన్తో, తింస నిస్సగ్గియా పాచిత్తియా ధమ్మా. తత్థాయస్మన్తే పుచ్ఛామి – ‘కచ్చిత్థ పరిసుద్ధా’? దుతియమ్పి పుచ్ఛామి – ‘కచ్చిత్థ పరిసుద్ధా’? తతియమ్పి పుచ్ఛామి – ‘కచ్చిత్థ పరిసుద్ధా’? పరిసుద్ధేత్థాయస్మన్తో, తస్మా తుణ్హీ, ఏవమేతం ధారయామీతి.

నిస్సగ్గియకణ్డం నిట్ఠితం.

పారాజికపాళి నిట్ఠితా.