📜

నమో తస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స

వినయపిటకే

పారాజికపాళి

వేరఞ్జకణ్డం

౧. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా వేరఞ్జాయం విహరతి నళేరుపుచిమన్దమూలే మహతా భిక్ఖుసఙ్ఘేన సద్ధిం పఞ్చమత్తేహి భిక్ఖుసతేహి. అస్సోసి ఖో వేరఞ్జో బ్రాహ్మణో – ‘‘సమణో ఖలు, భో, గోతమో సక్యపుత్తో సక్యకులా పబ్బజితో వేరఞ్జాయం విహరతి నళేరుపుచిమన్దమూలే మహతా భిక్ఖుసఙ్ఘేన సద్ధిం పఞ్చమత్తేహి భిక్ఖుసతేహి. తం ఖో పన భవన్తం గోతమం ఏవం కల్యాణో కిత్తిసద్దో అబ్భుగ్గతో – ‘ఇతిపి సో భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో విజ్జాచరణసమ్పన్నో సుగతో లోకవిదూ అనుత్తరో పురిసదమ్మసారథి సత్థా దేవమనుస్సానం బుద్ధో భగవా [భగవాతి (స్యా.), దీ. ని. ౧.౧౫౭, అబ్భుగ్గతాకారేన పన సమేతి]. సో ఇమం లోకం సదేవకం సమారకం సబ్రహ్మకం సస్సమణబ్రాహ్మణిం పజం సదేవమనుస్సం సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా పవేదేతి. సో ధమ్మం దేసేతి ఆదికల్యాణం మజ్ఝేకల్యాణం పరియోసానకల్యాణం సాత్థం సబ్యఞ్జనం; కేవలపరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం పకాసేతి; సాధు ఖో పన తథారూపానం అరహతం దస్సనం హోతీ’’’తి.

౨. [ఇతో పరం యావ పారా. ౧౫-౧౬ పదక్ఖిణం కత్వా పక్కామీతి పాఠో అ. ని. ౮.౧౧] అథ ఖో వేరఞ్జో బ్రాహ్మణో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవతా సద్ధిం సమ్మోది. సమ్మోదనీయం కథం సారణీయం వీతిసారేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో వేరఞ్జో బ్రాహ్మణో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘సుతం మేతం, భో గోతమ – ‘న సమణో గోతమో బ్రాహ్మణే జిణ్ణే వుడ్ఢే మహల్లకే అద్ధగతే వయోఅనుప్పత్తే అభివాదేతి వా పచ్చుట్ఠేతి వా ఆసనేన వా నిమన్తేతీ’తి. తయిదం, భో గోతమ, తథేవ? న హి భవం గోతమో బ్రాహ్మణే జిణ్ణే వుడ్ఢే మహల్లకే అద్ధగతే వయోఅనుప్పత్తే అభివాదేతి వా పచ్చుట్ఠేతి వా ఆసనేన వా నిమన్తేతి? తయిదం, భో గోతమ, న సమ్పన్నమేవా’’తి.

‘‘నాహం తం, బ్రాహ్మణ, పస్సామి సదేవకే లోకే సమారకే సబ్రహ్మకే సస్సమణబ్రాహ్మణియా పజాయ సదేవమనుస్సాయ యమహం అభివాదేయ్యం వా పచ్చుట్ఠేయ్యం వా ఆసనేన వా నిమన్తేయ్యం. యఞ్హి, బ్రాహ్మణ, తథాగతో అభివాదేయ్య వా పచ్చుట్ఠేయ్య వా ఆసనేన వా నిమన్తేయ్య, ముద్ధాపి తస్స విపతేయ్యా’’తి.

౩. ‘‘అరసరూపో భవం గోతమో’’తి? ‘‘అత్థి ఖ్వేస, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘అరసరూపో సమణో గోతమో’తి. యే తే, బ్రాహ్మణ, రూపరసా సద్దరసా గన్ధరసా రసరసా ఫోట్ఠబ్బరసా తే తథాగతస్స పహీనా ఉచ్ఛిన్నమూలా తాలావత్థుకతా అనభావంకతా [అనభావకతా (సీ.) అనభావంగతా (స్యా.)] ఆయతిం అనుప్పాదధమ్మా. అయం ఖో, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘అరసరూపో సమణో గోతమో’తి, నో చ ఖో యం త్వం సన్ధాయ వదేసీ’’తి.

౪. ‘‘నిబ్భోగో భవం గోతమో’’తి? ‘‘అత్థి ఖ్వేస, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘నిబ్భోగో సమణో గోతమో’తి. యే తే, బ్రాహ్మణ, రూపభోగా సద్దభోగా గన్ధభోగా రసభోగా ఫోట్ఠబ్బభోగా తే తథాగతస్స పహీనా ఉచ్ఛిన్నమూలా తాలావత్థుకతా అనభావంకతా ఆయతిం అనుప్పాదధమ్మా. అయం ఖో, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘నిబ్భోగో సమణో గోతమో’తి, నో చ ఖో యం త్వం సన్ధాయ వదేసీ’’తి.

౫. ‘‘అకిరియవాదో భవం గోతమో’’తి? ‘‘అత్థి ఖ్వేస, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘అకిరియవాదో సమణో గోతమో’తి. అహఞ్హి, బ్రాహ్మణ, అకిరియం వదామి కాయదుచ్చరితస్స వచీదుచ్చరితస్స మనోదుచ్చరితస్స. అనేకవిహితానం పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం అకిరియం వదామి. అయం ఖో, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘అకిరియవాదో సమణో గోతమో’తి, నో చ ఖో యం త్వం సన్ధాయ వదేసీ’’తి.

౬. ‘‘ఉచ్ఛేదవాదో భవం గోతమో’’తి? ‘‘అత్థి ఖ్వేస, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘ఉచ్ఛేదవాదో సమణో గోతమో’తి. అహఞ్హి, బ్రాహ్మణ, ఉచ్ఛేదం వదామి రాగస్స దోసస్స మోహస్స. అనేకవిహితానం పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం ఉచ్ఛేదం వదామి. అయం ఖో, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘ఉచ్ఛేదవాదో సమణో గోతమో’తి, నో చ ఖో యం త్వం సన్ధాయ వదేసీ’’తి.

౭. ‘‘జేగుచ్ఛీ భవం గోతమో’’తి? ‘‘అత్థి ఖ్వేస, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘జేగుచ్ఛీ సమణో గోతమో’తి. అహఞ్హి, బ్రాహ్మణ, జిగుచ్ఛామి కాయదుచ్చరితేన వచీదుచ్చరితేన మనోదుచ్చరితేన. అనేకవిహితానం పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం సమాపత్తియా జిగుచ్ఛామి. అయం ఖో, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘జేగుచ్ఛీ సమణో గోతమో’తి, నో చ ఖో యం త్వం సన్ధాయ వదేసీ’’తి.

౮. ‘‘వేనయికో భవం గోతమో’’తి? ‘‘అత్థి ఖ్వేస, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘వేనయికో సమణో గోతమో’తి. అహఞ్హి, బ్రాహ్మణ, వినయాయ ధమ్మం దేసేమి రాగస్స దోసస్స మోహస్స. అనేకవిహితానం పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం వినయాయ ధమ్మం దేసేమి. అయం ఖో, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘వేనయికో సమణో గోతమో’తి, నో చ ఖో యం త్వం సన్ధాయ వదేసీ’’తి.

౯. ‘‘తపస్సీ భవం గోతమో’’తి? ‘‘అత్థి ఖ్వేస, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘తపస్సీ సమణో గోతమో’తి. తపనీయాహం, బ్రాహ్మణ, పాపకే అకుసలే ధమ్మే వదామి, కాయదుచ్చరితం వచీదుచ్చరితం మనోదుచ్చరితం. యస్స ఖో, బ్రాహ్మణ, తపనీయా పాపకా అకుసలా ధమ్మా పహీనా ఉచ్ఛిన్నమూలా తాలావత్థుకతా అనభావంకతా ఆయతిం అనుప్పాదధమ్మా తమహం తపస్సీతి వదామి. తథాగతస్స ఖో, బ్రాహ్మణ, తపనీయా పాపకా అకుసలా ధమ్మా పహీనా ఉచ్ఛిన్నమూలా తాలావత్థుకతా అనభావంకతా ఆయతిం అనుప్పాదధమ్మా. అయం ఖో, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘తపస్సీ సమణో గోతమో’తి, నో చ ఖో యం త్వం సన్ధాయ వదేసీ’’తి.

౧౦. ‘‘అపగబ్భో భవం గోతమో’’తి? ‘‘అత్థి ఖ్వేస, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘అపగబ్భో సమణో గోతమో’తి. యస్స ఖో, బ్రాహ్మణ, ఆయతిం గబ్భసేయ్యా పునబ్భవాభినిబ్బత్తి పహీనా ఉచ్ఛిన్నమూలా తాలావత్థుకతా అనభావంకతా ఆయతిం అనుప్పాదధమ్మా తమహం అపగబ్భోతి వదామి. తథాగతస్స ఖో, బ్రాహ్మణ, ఆయతిం గబ్భసేయ్యా పునబ్భవాభినిబ్బత్తి పహీనా ఉచ్ఛిన్నమూలా తాలావత్థుకతా అనభావంకతా ఆయతిం అనుప్పాదధమ్మా. అయం ఖో, బ్రాహ్మణ, పరియాయో యేన మం పరియాయేన సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘అపగబ్భో సమణో గోతమో’తి, నో చ ఖో యం త్వం సన్ధాయ వదేసి’’.

౧౧. ‘‘సేయ్యథాపి, బ్రాహ్మణ, కుక్కుటియా అణ్డాని అట్ఠ వా దస వా ద్వాదస వా. తానస్సు కుక్కుటియా సమ్మా అధిసయితాని సమ్మా పరిసేదితాని సమ్మా పరిభావితాని. యో ను ఖో తేసం కుక్కుటచ్ఛాపకానం పఠమతరం పాదనఖసిఖాయ వా ముఖతుణ్డకేన వా అణ్డకోసం పదాలేత్వా సోత్థినా అభినిబ్భిజ్జేయ్య, కిన్తి స్వాస్స వచనీయో – ‘‘జేట్ఠో వా కనిట్ఠో వా’’తి? ‘‘జేట్ఠోతిస్స, భో గోతమ, వచనీయో. సో హి నేసం జేట్ఠో హోతీ’’తి. ‘‘ఏవమేవ ఖో అహం, బ్రాహ్మణ, అవిజ్జాగతాయ పజాయ అణ్డభూతాయ పరియోనద్ధాయ అవిజ్జణ్డకోసం పదాలేత్వా ఏకోవ లోకే అనుత్తరం సమ్మాసమ్బోధిం అభిసమ్బుద్ధో. స్వాహం, బ్రాహ్మణ, జేట్ఠో సేట్ఠో లోకస్స’’.

‘‘ఆరద్ధం ఖో పన మే, బ్రాహ్మణ, వీరియం [విరియం (సీ. స్యా.)] అహోసి అసల్లీనం, ఉపట్ఠితా సతి అసమ్ముట్ఠా [అప్పముట్ఠా (సీ. స్యా.)], పస్సద్ధో కాయో అసారద్ధో, సమాహితం చిత్తం ఏకగ్గం. సో ఖో అహం, బ్రాహ్మణ, వివిచ్చేవ కామేహి వివిచ్చ అకుసలేహి ధమ్మేహి సవితక్కం సవిచారం వివేకజం పీతిసుఖం పఠమం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహాసిం. వితక్కవిచారానం వూపసమా అజ్ఝత్తం సమ్పసాదనం చేతసో ఏకోదిభావం అవితక్కం అవిచారం సమాధిజం పీతిసుఖం దుతియం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహాసిం. పీతియా చ విరాగా ఉపేక్ఖకో చ విహాసిం సతో చ సమ్పజానో, సుఖఞ్చ కాయేన పటిసంవేదేసిం, యం తం అరియా ఆచిక్ఖన్తి – ‘ఉపేక్ఖకో సతిమా సుఖవిహారీ’తి తతియం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహాసిం. సుఖస్స చ పహానా దుక్ఖస్స చ పహానా పుబ్బేవ సోమనస్సదోమనస్సానం అత్థఙ్గమా అదుక్ఖమసుఖం ఉపేక్ఖాసతిపారిసుద్ధిం చతుత్థం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహాసిం.

౧౨. ‘‘సో ఏవం సమాహితే చిత్తే పరిసుద్ధే పరియోదాతే అనఙ్గణే విగతూపక్కిలేసే ముదుభూతే కమ్మనియే ఠితే ఆనేఞ్జప్పత్తే పుబ్బేనివాసానుస్సతిఞాణాయ చిత్తం అభినిన్నామేసిం. సో అనేకవిహితం పుబ్బేనివాసం అనుస్సరామి, సేయ్యథిదం – ఏకమ్పి జాతిం ద్వేపి జాతియో తిస్సోపి జాతియో చతస్సోపి జాతియో పఞ్చపి జాతియో దసపి జాతియో వీసమ్పి జాతియో తింసమ్పి జాతియో చత్తాలీసమ్పి జాతియో పఞ్ఞాసమ్పి జాతియో జాతిసతమ్పి, జాతిసహస్సమ్పి జాతిసతసహస్సమ్పి, అనేకేపి సంవట్టకప్పే అనేకేపి వివట్టకప్పే అనేకేపి సంవట్టవివట్టకప్పే – ‘అముత్రాసిం ఏవంనామో ఏవంగోత్తో ఏవంవణ్ణో ఏవమాహారో ఏవంసుఖదుక్ఖప్పటిసంవేదీ ఏవమాయుపరియన్తో; సో తతో చుతో అముత్ర ఉదపాదిం; తత్రాపాసిం ఏవంనామో ఏవంగోత్తో ఏవంవణ్ణో ఏవమాహారో ఏవంసుఖదుక్ఖప్పటిసంవేదీ ఏవమాయుపరియన్తో; సో తతో చుతో ఇధూపపన్నోతి. ఇతి సాకారం సఉద్దేసం అనేకవిహితం పుబ్బేనివాసం అనుస్సరామి. అయం ఖో మే, బ్రాహ్మణ, రత్తియా పఠమే యామే పఠమా విజ్జా అధిగతా, అవిజ్జా విహతా, విజ్జా ఉప్పన్నా, తమో విహతో, ఆలోకో ఉప్పన్నో – యథా తం అప్పమత్తస్స ఆతాపినో పహితత్తస్స విహరతో. అయం ఖో మే, బ్రాహ్మణ, పఠమాభినిబ్భిదా అహోసి కుక్కుటచ్ఛాపకస్సేవ అణ్డకోసమ్హా.

౧౩. ‘‘సో ఏవం సమాహితే చిత్తే పరిసుద్ధే పరియోదాతే అనఙ్గణే విగతూపక్కిలేసే ముదుభూతే కమ్మనియే ఠితే ఆనేఞ్జప్పత్తే సత్తానం చుతూపపాతఞాణాయ చిత్తం అభినిన్నామేసిం. సో దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన [అతిక్కన్తమానుస్సకేన (క.)] సత్తే పస్సామి చవమానే ఉపపజ్జమానే హీనే పణీతే సువణ్ణే దుబ్బణ్ణే. సుగతే దుగ్గతే యథాకమ్మూపగే సత్తే పజానామి – ‘ఇమే వత భోన్తో సత్తా కాయదుచ్చరితేన సమన్నాగతా వచీదుచ్చరితేన సమన్నాగతా మనోదుచ్చరితేన సమన్నాగతా అరియానం ఉపవాదకా మిచ్ఛాదిట్ఠికా మిచ్ఛాదిట్ఠికమ్మసమాదానా; తే కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపన్నా. ఇమే వా పన భోన్తో సత్తా కాయసుచరితేన సమన్నాగతా వచీసుచరితేన సమన్నాగతా మనోసుచరితేన సమన్నాగతా అరియానం అనుపవాదకా సమ్మాదిట్ఠికా సమ్మాదిట్ఠికమ్మసమాదానా; తే కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపన్నా’తి. ఇతి దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన సత్తే పస్సామి చవమానే ఉపపజ్జమానే హీనే పణీతే సువణ్ణే దుబ్బణ్ణే. సుగతే దుగ్గతే యథాకమ్మూపగే సత్తే పజానామి. అయం ఖో మే, బ్రాహ్మణ, రత్తియా మజ్ఝిమే యామే దుతియా విజ్జా అధిగతా, అవిజ్జా విహతా, విజ్జా ఉప్పన్నా, తమో విహతో, ఆలోకో ఉప్పన్నో – యథా తం అప్పమత్తస్స ఆతాపినో పహితత్తస్స విహరతో. అయం ఖో మే, బ్రాహ్మణ, దుతియాభినిబ్భిదా అహోసి కుక్కుటచ్ఛాపకస్సేవ అణ్డకోసమ్హా.

౧౪. ‘‘సో ఏవం సమాహితే చిత్తే పరిసుద్ధే పరియోదాతే అనఙ్గణే విగతూపక్కిలేసే ముదుభూతే కమ్మనియే ఠితే ఆనేఞ్జప్పత్తే ఆసవానం ఖయఞాణాయ చిత్తం అభినిన్నామేసిం. సో ‘ఇదం దుక్ఖ’న్తి యథాభూతం అబ్భఞ్ఞాసిం, ‘అయం దుక్ఖసముదయో’తి యథాభూతం అబ్భఞ్ఞాసిం, ‘అయం దుక్ఖనిరోధో’తి యథాభూతం అబ్భఞ్ఞాసిం, ‘అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’తి యథాభూతం అబ్భఞ్ఞాసిం; ‘ఇమే ఆసవా’తి యథాభూతం అబ్భఞ్ఞాసిం, ‘అయం ఆసవసముదయో’తి యథాభూతం అబ్భఞ్ఞాసిం, ‘అయం ఆసవనిరోధో’తి యథాభూతం అబ్భఞ్ఞాసిం, ‘అయం ఆసవనిరోధగామినీ పటిపదా’తి యథాభూతం అబ్భఞ్ఞాసిం. తస్స మే ఏవం జానతో ఏవం పస్సతో కామాసవాపి చిత్తం విముచ్చిత్థ భవాసవాపి చిత్తం విముచ్చిత్థ అవిజ్జాసవాపి చిత్తం విముచ్చిత్థ. విముత్తస్మిం విముత్తమితి ఞాణం అహోసి. ‘ఖీణా జాతి, వుసితం బ్రహ్మచరియం, కతం కరణీయం, నాపరం ఇత్థత్తాయా’తి అబ్భఞ్ఞాసిం. అయం ఖో మే, బ్రాహ్మణ, రత్తియా పచ్ఛిమే యామే తతియా విజ్జా అధిగతా, అవిజ్జా విహతా, విజ్జా ఉప్పన్నా, తమో విహతో, ఆలోకో ఉప్పన్నో – యథా తం అప్పమత్తస్స ఆతాపినో పహితత్తస్స విహరతో. అయం ఖో మే, బ్రాహ్మణ, తతియాభినిబ్భిదా అహోసి – కుక్కుటచ్ఛాపకస్సేవ అణ్డకోసమ్హా’’తి.

౧౫. ఏవం వుత్తే, వేరఞ్జో బ్రాహ్మణో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘జేట్ఠో భవం గోతమో, సేట్ఠో భవం గోతమో! అభిక్కన్తం, భో గోతమ, అభిక్కన్తం, భో గోతమ!! సేయ్యథాపి, భో గోతమ, నిక్కుజ్జితం వా ఉక్కుజ్జేయ్య, పటిచ్ఛన్నం వా వివరేయ్య, మూళ్హస్స వా మగ్గం ఆచిక్ఖేయ్య, అన్ధకారే వా తేలపజ్జోతం ధారేయ్య – చక్ఖుమన్తో రూపాని దక్ఖన్తీతి, ఏవమేవం భోతా గోతమేన అనేకపరియాయేన ధమ్మో పకాసితో. ఏసాహం భవన్తం గోతమం సరణం గచ్ఛామి ధమ్మఞ్చ భిక్ఖుసఙ్ఘఞ్చ. ఉపాసకం మం భవం గోతమో ధారేతు అజ్జతగ్గే పాణుపేతం సరణం గతం. అధివాసేతు చ మే భవం గోతమో వేరఞ్జాయం వస్సావాసం సద్ధిం భిక్ఖుసఙ్ఘేనా’’తి. అధివాసేసి భగవా తుణ్హీభావేన. అథ ఖో వేరఞ్జో బ్రాహ్మణో భగవతో అధివాసనం విదిత్వా ఉట్ఠాయాసనా భగవన్తం అభివాదేత్వా పదక్ఖిణం కత్వా పక్కామి.

౧౬. తేన ఖో పన సమయేన వేరఞ్జా దుబ్భిక్ఖా హోతి ద్వీహితికా సేతట్ఠికా సలాకావుత్తా న సుకరా ఉఞ్ఛేన పగ్గహేన యాపేతుం. తేన ఖో పన సమయేన ఉత్తరాపథకా [ఉత్తరాహకా (సీ.)] అస్సవాణిజా [అస్సవణిజా (క.)] పఞ్చమత్తేహి అస్ససతేహి వేరఞ్జం వస్సావాసం ఉపగతా హోన్తి. తేహి అస్సమణ్డలికాసు భిక్ఖూనం పత్థపత్థపులకం [పత్థపత్థమూలకం (క.)] పఞ్ఞత్తం హోతి. భిక్ఖూ పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ వేరఞ్జం పిణ్డాయ పవిసిత్వా పిణ్డం అలభమానా అస్సమణ్డలికాసు పిణ్డాయ చరిత్వా పత్థపత్థపులకం ఆరామం ఆహరిత్వా ఉదుక్ఖలే కోట్టేత్వా కోట్టేత్వా పరిభుఞ్జన్తి. ఆయస్మా పనానన్దో పత్థపులకం సిలాయం పిసిత్వా భగవతో ఉపనామేతి. తం భగవా పరిభుఞ్జతి.

అస్సోసి ఖో భగవా ఉదుక్ఖలసద్దం. జానన్తాపి తథాగతా పుచ్ఛన్తి, జానన్తాపి న పుచ్ఛన్తి; కాలం విదిత్వా పుచ్ఛన్తి, కాలం విదిత్వా న పుచ్ఛన్తి; అత్థసంహితం తథాగతా పుచ్ఛన్తి, నో అనత్థసంహితం. అనత్థసంహితే సేతుఘాతో తథాగతానం. ద్వీహి ఆకారేహి బుద్ధా భగవన్తో భిక్ఖూ పటిపుచ్ఛన్తి – ధమ్మం వా దేసేస్సామ, సావకానం వా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞపేస్సామాతి [పఞ్ఞాపేస్సామాతి (సీ. స్యా.)]. అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘కిం ను ఖో సో, ఆనన్ద, ఉదుక్ఖలసద్దో’’తి? అథ ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘సాధు సాధు, ఆనన్ద! తుమ్హేహి, ఆనన్ద సప్పురిసేహి విజితం. పచ్ఛిమా జనతా సాలిమంసోదనం అతిమఞ్ఞిస్సతీ’’తి.

౧౭. అథ ఖో ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో [మహామోగ్గలానో (క.)] యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఏతరహి, భన్తే, వేరఞ్జా దుబ్భిక్ఖా ద్వీహితికా సేతట్ఠికా సలాకావుత్తా. న సుకరా ఉఞ్ఛేన పగ్గహేన యాపేతుం. ఇమిస్సా, భన్తే, మహాపథవియా హేట్ఠిమతలం సమ్పన్నం – సేయ్యథాపి ఖుద్దమధుం అనీలకం ఏవమస్సాదం. సాధాహం, భన్తే, పథవిం పరివత్తేయ్యం. భిక్ఖూ పప్పటకోజం పరిభుఞ్జిస్సన్తీ’’తి. ‘‘యే పన తే, మోగ్గల్లాన, పథవినిస్సితా పాణా తే కథం కరిస్ససీ’’తి? ‘‘ఏకాహం, భన్తే, పాణిం అభినిమ్మినిస్సామి – సేయ్యథాపి మహాపథవీ. యే పథవినిస్సితా పాణా తే తత్థ సఙ్కామేస్సామి. ఏకేన హత్థేన పథవిం పరివత్తేస్సామీ’’తి. ‘‘అలం, మోగ్గల్లాన, మా తే రుచ్చి పథవిం పరివత్తేతుం. విపల్లాసమ్పి సత్తా పటిలభేయ్యు’’న్తి. ‘‘సాధు, భన్తే, సబ్బో భిక్ఖుసఙ్ఘో ఉత్తరకురుం పిణ్డాయ గచ్ఛేయ్యా’’తి. ‘‘అలం, మోగ్గల్లాన, మా తే రుచ్చి సబ్బస్స భిక్ఖుసఙ్ఘస్స ఉత్తరకురుం పిణ్డాయ గమన’’న్తి.

౧౮. అథ ఖో ఆయస్మతో సారిపుత్తస్స రహోగతస్స పటిసల్లీనస్స ఏవం చేతసో పరివితక్కో ఉదపాది – ‘‘కతమేసానం ఖో బుద్ధానం భగవన్తానం బ్రహ్మచరియం న చిరట్ఠితికం అహోసి; కతమేసానం బుద్ధానం భగవన్తానం బ్రహ్మచరియం చిరట్ఠితికం అహోసీ’’తి? అథ ఖో ఆయస్మా సారిపుత్తో సాయన్హసమయం [సాయణ్హసమయం (సీ.)] పటిసల్లానా వుట్ఠితో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో ఆయస్మా సారిపుత్తో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఇధ మయ్హం, భన్తే, రహోగతస్స పటిసల్లీనస్స ఏవం చేతసో పరివితక్కో ఉదపాది – ‘కతమేసానం ఖో బుద్ధానం భగవన్తానం బ్రహ్మచరియం న చిరట్ఠితికం అహోసి, కతమేసానం బుద్ధానం భగవన్తానం బ్రహ్మచరియం చిరట్ఠితికం అహోసీ’తి. ‘కతమేసానం ను ఖో, భన్తే, బుద్ధానం భగవన్తానం బ్రహ్మచరియం న చిరట్ఠితికం అహోసి, కతమేసానం బుద్ధానం భగవన్తానం బ్రహ్మచరియం చిరట్ఠితికం అహోసీ’’’తి?

‘‘భగవతో చ, సారిపుత్త, విపస్సిస్స భగవతో చ సిఖిస్స భగవతో చ వేస్సభుస్స బ్రహ్మచరియం న చిరట్ఠితికం అహోసి. భగవతో చ, సారిపుత్త, కకుసన్ధస్స భగవతో చ కోణాగమనస్స భగవతో చ కస్సపస్స బ్రహ్మచరియం చిరట్ఠితికం అహోసీ’’తి.

౧౯. ‘‘కో ను ఖో, భన్తే, హేతు కో పచ్చయో, యేన భగవతో చ విపస్సిస్స భగవతో చ సిఖిస్స భగవతో చ వేస్సభుస్స బ్రహ్మచరియం న చిరట్ఠితికం అహోసీ’’తి? ‘‘భగవా చ, సారిపుత్త, విపస్సీ భగవా చ సిఖీ భగవా చ వేస్సభూ కిలాసునో అహేసుం సావకానం విత్థారేన ధమ్మం దేసేతుం. అప్పకఞ్చ నేసం అహోసి సుత్తం గేయ్యం వేయ్యాకరణం గాథా ఉదానం ఇతివుత్తకం జాతకం అబ్భుతధమ్మం వేదల్లం. అపఞ్ఞత్తం సావకానం సిక్ఖాపదం. అనుద్దిట్ఠం పాతిమోక్ఖం. తేసం బుద్ధానం భగవన్తానం అన్తరధానేన బుద్ధానుబుద్ధానం సావకానం అన్తరధానేన యే తే పచ్ఛిమా సావకా నానానామా నానాగోత్తా నానాజచ్చా నానాకులా పబ్బజితా తే తం బ్రహ్మచరియం ఖిప్పఞ్ఞేవ అన్తరధాపేసుం. సేయ్యథాపి, సారిపుత్త, నానాపుప్ఫాని ఫలకే నిక్ఖిత్తాని సుత్తేన అసఙ్గహితాని తాని వాతో వికిరతి విధమతి విద్ధంసేతి. తం కిస్స హేతు? యథా తం సుత్తేన అసఙ్గహితత్తా. ఏవమేవ ఖో, సారిపుత్త, తేసం బుద్ధానం భగవన్తానం అన్తరధానేన బుద్ధానుబుద్ధానం సావకానం అన్తరధానేన యే తే పచ్ఛిమా సావకా నానానామా నానాగోత్తా నానాజచ్చా నానాకులా పబ్బజితా తే తం బ్రహ్మచరియం ఖిప్పఞ్ఞేవ అన్తరధాపేసుం.

‘‘అకిలాసునో చ తే భగవన్తో అహేసుం సావకే చేతసా చేతో పరిచ్చ ఓవదితుం. భూతపుబ్బం, సారిపుత్త, వేస్సభూ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో అఞ్ఞతరస్మిం భింసనకే [భీసనకే (క.)] వనసణ్డే సహస్సం భిక్ఖుసఙ్ఘం చేతసా చేతో పరిచ్చ ఓవదతి అనుసాసతి – ‘ఏవం వితక్కేథ, మా ఏవం వితక్కయిత్థ; ఏవం మనసికరోథ, మా ఏవం మనసాకత్థ [మనసాకరిత్థ (క.)]; ఇదం పజహథ, ఇదం ఉపసమ్పజ్జ విహరథా’తి. అథ ఖో, సారిపుత్త, తస్స భిక్ఖుసహస్సస్స వేస్సభునా భగవతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన ఏవం ఓవదియమానానం ఏవం అనుసాసియమానానం అనుపాదాయ ఆసవేహి చిత్తాని విముచ్చింసు. తత్ర సుదం, సారిపుత్త, భింసనకస్స వనసణ్డస్స భింసనకతస్మిం హోతి – యో కోచి అవీతరాగో తం వనసణ్డం పవిసతి, యేభుయ్యేన లోమాని హంసన్తి. అయం ఖో, సారిపుత్త, హేతు అయం పచ్చయో యేన భగవతో చ విపస్సిస్స భగవతో చ సిఖిస్స భగవతో చ వేస్సభుస్స బ్రహ్మచరియం న చిరట్ఠితికం అహోసీ’’తి.

౨౦. ‘‘కో పన, భన్తే, హేతు కో పచ్చయో యేన భగవతో చ కకుసన్ధస్స భగవతో చ కోణాగమనస్స భగవతో చ కస్సపస్స బ్రహ్మచరియం చిరట్ఠితికం అహోసీ’’తి? ‘‘భగవా చ, సారిపుత్త, కకుసన్ధో భగవా చ కోణాగమనో భగవా చ కస్సపో అకిలాసునో అహేసుం సావకానం విత్థారేన ధమ్మం దేసేతుం. బహుఞ్చ నేసం అహోసి సుత్తం గేయ్యం వేయ్యాకరణం గాథా ఉదానం ఇతివుత్తకం జాతకం అబ్భుతధమ్మం వేదల్లం, పఞ్ఞత్తం సావకానం సిక్ఖాపదం, ఉద్దిట్ఠం పాతిమోక్ఖం. తేసం బుద్ధానం భగవన్తానం అన్తరధానేన బుద్ధానుబుద్ధానం సావకానం అన్తరధానేన యే తే పచ్ఛిమా సావకా నానానామా నానాగోత్తా నానాజచ్చా నానాకులా పబ్బజితా తే తం బ్రహ్మచరియం చిరం దీఘమద్ధానం ఠపేసుం. సేయ్యథాపి, సారిపుత్త, నానాపుప్ఫాని ఫలకే నిక్ఖిత్తాని సుత్తేన సుసఙ్గహితాని తాని వాతో న వికిరతి న విధమతి న విద్ధంసేతి. తం కిస్స హేతు? యథా తం సుత్తేన సుసఙ్గహితత్తా. ఏవమేవ ఖో, సారిపుత్త, తేసం బుద్ధానం భగవన్తానం అన్తరధానేన బుద్ధానుబుద్ధానం సావకానం అన్తరధానేన యే తే పచ్ఛిమా సావకా నానానామా నానాగోత్తా నానాజచ్చా నానాకులా పబ్బజితా తే తం బ్రహ్మచరియం చిరం దీఘమద్ధానం ఠపేసుం. అయం ఖో, సారిపుత్త, హేతు అయం పచ్చయో యేన భగవతో చ కకుసన్ధస్స భగవతో చ కోణాగమనస్స భగవతో చ కస్సపస్స బ్రహ్మచరియం చిరట్ఠితికం అహోసీ’’తి.

౨౧. అథ ఖో ఆయస్మా సారిపుత్తో ఉట్ఠాయాసనా ఏకంసం ఉత్తరాసఙ్గం కరిత్వా యేన భగవా తేనఞ్జలిం పణామేత్వా భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఏతస్స, భగవా, కాలో! ఏతస్స, సుగత, కాలో! యం భగవా సావకానం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞపేయ్య [పఞ్ఞాపేయ్య (సీ. స్యా.)], ఉద్దిసేయ్య పాతిమోక్ఖం, యథయిదం బ్రహ్మచరియం అద్ధనియం అస్స చిరట్ఠితిక’’న్తి. ‘‘ఆగమేహి త్వం, సారిపుత్త! ఆగమేహి త్వం, సారిపుత్త! తథాగతోవ తత్థ కాలం జానిస్సతి. న తావ, సారిపుత్త, సత్థా సావకానం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞపేతి ఉద్దిసతి [న ఉద్దిసతి (సీ.)] పాతిమోక్ఖం యావ న ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి. యతో చ ఖో, సారిపుత్త, ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి, అథ సత్థా సావకానం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞపేతి ఉద్దిస్సతి పాతిమోక్ఖం తేసంయేవ ఆసవట్ఠానీయానం ధమ్మానం పటిఘాతాయ. న తావ, సారిపుత్త, ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి యావ న సఙ్ఘో రత్తఞ్ఞుమహత్తం పత్తో హోతి. యతో చ ఖో, సారిపుత్త, సఙ్ఘో రత్తఞ్ఞుమహత్తం పత్తో హోతి అథ ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి, అథ, సత్థా సావకానం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞపేతి ఉద్దిసతి పాతిమోక్ఖం తేసంయేవ ఆసవట్ఠానీయానం ధమ్మానం పటిఘాతాయ. న తావ, సారిపుత్త, ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి, యావ న సఙ్ఘో వేపుల్లమహత్తం పత్తో హోతి. యతో చ ఖో, సారిపుత్త, సఙ్ఘో వేపుల్లమహత్తం పత్తో హోతి, అథ ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి, అథ సత్థా సావకానం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞపేతి ఉద్దిసతి పాతిమోక్ఖం తేసంయేవ ఆసవట్ఠానీయానం ధమ్మానం పటిఘాతాయ. న తావ, సారిపుత్త, ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి, యావ న సఙ్ఘో లాభగ్గమహత్తం పత్తో హోతి. యతో చ ఖో, సారిపుత్త, సఙ్ఘో లాభగ్గమహత్తం పత్తో హోతి, అథ ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి, అథ సత్థా సావకానం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞపేతి ఉద్దిసతి పాతిమోక్ఖం తేసంయేవ ఆసవట్ఠానీయానం ధమ్మానం పటిఘాతాయ. న తావ, సారిపుత్త, ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి, యావ న సఙ్ఘో బాహుసచ్చమహత్తం పత్తో హోతి. యతో చ ఖో, సారిపుత్త, సఙ్ఘో బాహుసచ్చమహత్తం పత్తో హోతి, అథ ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి, అథ సత్థా సావకానం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞపేతి ఉద్దిసతి పాతిమోక్ఖం తేసంయేవ ఆసవట్ఠానీయానం ధమ్మానం పటిఘాతాయ. నిరబ్బుదో హి, సారిపుత్త, భిక్ఖుసఙ్ఘో నిరాదీనవో అపగతకాళకో సుద్ధో సారే పతిట్ఠితో. ఇమేసఞ్హి, సారిపుత్త, పఞ్చన్నం భిక్ఖుసతానం యో పచ్ఛిమకో భిక్ఖు సో సోతాపన్నో అవినిపాతధమ్మో నియతో సమ్బోధిపరాయణో’’తి.

౨౨. అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘ఆచిణ్ణం ఖో పనేతం, ఆనన్ద, తథాగతానం యేహి నిమన్తితా వస్సం వసన్తి, న తే అనపలోకేత్వా జనపదచారికం పక్కమన్తి. ఆయామానన్ద, వేరఞ్జం బ్రాహ్మణం అపలోకేస్సామా’’తి. ‘‘ఏవం భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పచ్చస్సోసి. అథ ఖో భగవా నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ ఆయస్మతా ఆనన్దేన పచ్ఛాసమణేన యేన వేరఞ్జస్స బ్రాహ్మణస్స నివేసనం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. అథ ఖో వేరఞ్జో బ్రాహ్మణో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నం ఖో వేరఞ్జం బ్రాహ్మణం భగవా ఏతదవోచ – ‘‘నిమన్తితమ్హ తయా, బ్రాహ్మణ, వస్సంవుట్ఠా [వస్సంవుత్థా (సీ. స్యా. క.)], అపలోకేమ తం, ఇచ్ఛామ మయం జనపదచారికం పక్కమితు’’న్తి. ‘‘సచ్చం, భో గోతమ, నిమన్తితత్థ మయా వస్సంవుట్ఠా; అపి చ, యో దేయ్యధమ్మో సో న దిన్నో. తఞ్చ ఖో నో అసన్తం, నోపి అదాతుకమ్యతా, తం కుతేత్థ లబ్భా బహుకిచ్చా ఘరావాసా బహుకరణీయా. అధివాసేతు మే భవం గోతమో స్వాతనాయ భత్తం సద్ధిం భిక్ఖుసఙ్ఘేనా’’తి. అధివాసేసి భగవా తుణ్హీభావేన. అథ ఖో భగవా వేరఞ్జం బ్రాహ్మణం ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేత్వా సమాదపేత్వా సముత్తేజేత్వా సమ్పహంసేత్వా ఉట్ఠాయాసనా పక్కామి. అథ ఖో వేరఞ్జో బ్రాహ్మణో తస్సా రత్తియా అచ్చయేన సకే నివేసనే పణీతం ఖాదనీయం భోజనీయం పటియాదాపేత్వా భగవతో కాలం ఆరోచాపేసి – ‘‘కాలో, భో గోతమ, నిట్ఠితం భత్త’’న్తి.

౨౩. అథ ఖో భగవా పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ యేన వేరఞ్జస్స బ్రాహ్మణస్స నివేసనం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది సద్ధిం భిక్ఖుసఙ్ఘేన. అథ ఖో వేరఞ్జో బ్రాహ్మణో బుద్ధప్పముఖం భిక్ఖుసఙ్ఘం పణీతేన ఖాదనీయేన భోజనీయేన సహత్థా సన్తప్పేత్వా సమ్పవారేత్వా భగవన్తం భుత్తావిం ఓనీతపత్తపాణిం [ఓణీతపత్తపాణిం (క.)] తిచీవరేన అచ్ఛాదేసి, ఏకమేకఞ్చ భిక్ఖుం ఏకమేకేన దుస్సయుగేన అచ్ఛాదేసి. అథ ఖో భగవా వేరఞ్జం బ్రాహ్మణం ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేత్వా సమాదపేత్వా సముత్తేజేత్వా సమ్పహంసేత్వా ఉట్ఠాయాసనా పక్కామి. అథ ఖో భగవా వేరఞ్జాయం యథాభిరన్తం విహరిత్వా అనుపగమ్మ సోరేయ్యం సఙ్కస్సం కణ్ణకుజ్జం యేన పయాగపతిట్ఠానం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పయాగపతిట్ఠానే గఙ్గం నదిం ఉత్తరిత్వా యేన బారాణసీ తదవసరి. అథ ఖో భగవా బారాణసియం యథాభిరన్తం విహరిత్వా యేన వేసాలీ తేన చారికం పక్కామి. అనుపుబ్బేన చారికం చరమానో యేన వేసాలీ తదవసరి. తత్ర సుదం భగవా వేసాలియం విహరతి మహావనే కూటాగారసాలాయన్తి.

వేరఞ్జభాణవారో నిట్ఠితో.

౧. పారాజికకణ్డం

౧. పఠమపారాజికం

సుదిన్నభాణవారో

౨౪. తేన ఖో పన సమయేన వేసాలియా అవిదూరే కలన్దగామో నామ అత్థి [కలన్దగామో నామ హోతి (సీ.), కలన్దగామో హోతి (స్యా.)]. తత్థ సుదిన్నో నామ కలన్దపుత్తో సేట్ఠిపుత్తో హోతి. అథ ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో సమ్బహులేహి [సమ్పహూలేహి (సీ.)] సహాయకేహి సద్ధిం వేసాలిం అగమాసి కేనచిదేవ కరణీయేన. తేన ఖో పన సమయేన భగవా మహతియా పరిసాయ పరివుతో ధమ్మం దేసేన్తో నిసిన్నో హోతి. అద్దస ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో భగవన్తం మహతియా పరిసాయ పరివుతం ధమ్మం దేసేన్తం నిసిన్నం. దిస్వానస్స ఏతదహోసి – ‘‘యంనూనాహమ్పి ధమ్మం సుణేయ్య’’న్తి. అథ ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో యేన సా పరిసా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నస్స ఖో సుదిన్నస్స కలన్దపుత్తస్స ఏతదహోసి – ‘‘యథా యథా ఖో అహం భగవతా ధమ్మం దేసితం ఆజానామి, నయిదం సుకరం అగారం అజ్ఝావసతా ఏకన్తపరిపుణ్ణం ఏకన్తపరిసుద్ధం సఙ్ఖలిఖితం బ్రహ్మచరియం చరితుం; యంనూనాహం కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజేయ్య’’న్తి. అథ ఖో సా పరిసా భగవతా ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సితా సమాదపితా సముత్తేజితా సమ్పహంసితా ఉట్ఠాయాసనా భగవన్తం అభివాదేత్వా పదక్ఖిణం కత్వా పక్కామి.

౨౫. అథ ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో అచిరవుట్ఠితాయ పరిసాయ యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘యథా యథాహం, భన్తే, భగవతా ధమ్మం దేసితం ఆజానామి, నయిదం సుకరం అగారం అజ్ఝావసతా ఏకన్తపరిపుణ్ణం ఏకన్తపరిసుద్ధం సఙ్ఖలిఖితం బ్రహ్మచరియం చరితుం; ఇచ్ఛామహం, భన్తే, కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజితుం. పబ్బాజేతు మం భగవా’’తి. ‘‘అనుఞ్ఞాతోసి పన త్వం, సుద్దిన్న, మాతాపితూహి అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి? ‘‘న ఖో అహం, భన్తే, అనుఞ్ఞాతో మాతాపితూహి అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి. ‘‘న ఖో, సుదిన్న, తథాగతా అననుఞ్ఞాతం మాతాపితూహి పుత్తం పబ్బాజేన్తీ’’తి. ‘‘సోహం, భన్తే, తథా కరిస్సామి యథా మం మాతాపితరో అనుజానిస్సన్తి అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి.

౨౬. అథ ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో వేసాలియం తం కరణీయం తీరేత్వా యేన కలన్దగామో యేన మాతాపితరో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా మాతాపితరో ఏతదవోచ – ‘‘అమ్మతాతా, యథా యథాహం భగవతా ధమ్మం దేసితం ఆజానామి, నయిదం సుకరం అగారం అజ్ఝావసతా ఏకన్తపరిపుణ్ణం ఏకన్తపరిసుద్ధం సఙ్ఖలిఖితం బ్రహ్మచరియం చరితుం; ఇచ్ఛామహం కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజితుం. అనుజానాథ మం అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి. ఏవం వుత్తే సుదిన్నస్స కలన్దపుత్తస్స మాతాపితరో సుదిన్నం కలన్దపుత్తం ఏతదవోచుం – ‘‘త్వం ఖోసి, తాత సుదిన్న, అమ్హాకం ఏకపుత్తకో పియో మనాపో సుఖేధితో సుఖపరిహతో. న త్వం, తాత సుదిన్న, కిఞ్చి దుక్ఖస్స జానాసి. మరణేనపి మయం తే అకామకా వినా భవిస్సామ, కిం పన మయం తం జీవన్తం అనుజానిస్సామ అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి. దుతియమ్పి ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో మాతాపితరో ఏతదవోచ – ‘‘అమ్మతాతా, యథా యథాహం భగవతా ధమ్మం దేసితం ఆజానామి, నయిదం సుకరం అగారం అజ్ఝావసతా ఏకన్తపరిపుణ్ణం ఏకన్తపరిసుద్ధం సఙ్ఖలిఖితం బ్రహ్మచరియం చరితుం; ఇచ్ఛామహం కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజితుం. అనుజానాథ మం అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి. దుతియమ్పి ఖో సుదిన్నస్స కలన్దపుత్తస్స మాతాపితరో సుదిన్నం కలన్దపుత్తం ఏతదవోచుం – ‘‘త్వం ఖోసి, తాత సుదిన్న, అమ్హాకం ఏకపుత్తకో పియో మనాపో సుఖేధితో సుఖపరిహతో. న త్వం, తాత సుదిన్న, కిఞ్చి దుక్ఖస్స జానాసి. మరణేనపి మయం తే అకామకా వినా భవిస్సామ, కిం పన మయం తం జీవన్తం అనుజానిస్సామ అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి! తతియమ్పి ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో మాతాపితరో ఏతదవోచ – ‘‘అమ్మతాతా, యథా యథాహం భగవతా ధమ్మం దేసితం ఆజానామి, నయిదం సుకరం అగారం అజ్ఝావసతా ఏకన్తపరిపుణ్ణం ఏకన్తపరిసుద్ధం సఙ్ఖలిఖితం బ్రహ్మచరియం చరితుం; ఇచ్ఛామహం కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజితుం. అనుజానాథ మం అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి. తతియమ్పి ఖో సుదిన్నస్స కలన్దపుత్తస్స మాతాపితరో సుదిన్నం కలన్దపుత్తం ఏతదవోచుం – ‘‘త్వం ఖోసి, తాత సుదిన్న, అమ్హాకం ఏకపుత్తకో పియో మనాపో సుఖేధితో సుఖపరిహతో. న త్వం, తాత సుదిన్న, కిఞ్చి దుక్ఖస్స జానాసి. మరణేనపి మయం తే అకామకా వినా భవిస్సామ, కిం పన మయం తం జీవన్తం అనుజానిస్సామ అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి!

౨౭. అథ ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో – ‘‘న మం మాతాపితరో అనుజానన్తి అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి, తత్థేవ అనన్తరహితాయ భూమియా నిపజ్జి – ఇధేవ మే మరణం భవిస్సతి పబ్బజ్జా వాతి. అథ ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో ఏకమ్పి భత్తం న భుఞ్జి, ద్వేపి భత్తాని న భుఞ్జి, తీణిపి భత్తాని న భుఞ్జి, చత్తారిపి భత్తాని న భుఞ్జి, పఞ్చపి భత్తాని న భుఞ్జి, ఛపి భత్తాని న భుఞ్జి, సత్తపి భత్తాని న భుఞ్జి.

౨౮. అథ ఖో సుదిన్నస్స కలన్దపుత్తస్స మాతాపితరో సుదిన్నం కలన్దపుత్తం ఏతదవోచుం – ‘‘త్వం ఖోసి, తాత సుదిన్న, అమ్హాకం ఏకపుత్తకో పియో మనాపో సుఖేధితో సుఖపరిహతో. న త్వం, తాత సుదిన్న, కిఞ్చి దుక్ఖస్స జానాసి. మరణేనపి మయం తే అకామకా వినా భవిస్సామ, కిం పన మయం తం జీవన్తం అనుజానిస్సామ అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయ? ఉట్ఠేహి, తాత సుదిన్న, భుఞ్జ చ పివ చ పరిచారేహి చ, భుఞ్జన్తో పివన్తో పరిచారేన్తో కామే పరిభుఞ్జన్తో పుఞ్ఞాని కరోన్తో అభిరమస్సు. న తం మయం అనుజానామ అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి. ఏవం వుత్తే సుదిన్నో కలన్దపుత్తో తుణ్హీ అహోసి. దుతియమ్పి ఖో…పే… తతియమ్పి ఖో సుదిన్నస్స కలన్దపుత్తస్స మాతాపితరో సుదిన్నం కలన్దపుత్తం ఏతదవోచుం – ‘‘త్వం ఖోసి, తాత సుదిన్న, అమ్హాకం ఏకపుత్తకో పియో మనాపో సుఖేధితో సుఖపరిహతో. న త్వం, తాత సుదిన్న, కిఞ్చి దుక్ఖస్స జానాసి. మరణేనపి మయం తే అకామకా వినా భవిస్సామ, కిం పన మయం తం జీవన్తం అనుజానిస్సామ అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయ! ఉట్ఠేహి, తాత సుదిన్న, భుఞ్జ చ పివ చ పరిచారేహి చ, భుఞ్జన్తో పివన్తో పరిచారేన్తో కామే పరిభుఞ్జన్తో పుఞ్ఞాని కరోన్తో అభిరమస్సు. న తం మయం అనుజానామ అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి. తతియమ్పి ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో తుణ్హీ అహోసి.

అథ ఖో సుదిన్నస్స కలన్దపుత్తస్స సహాయకా యేన సుదిన్నో కలన్దపుత్తో తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా సుదిన్నం కలన్దపుత్తం ఏతదవోచుం – ‘‘త్వం ఖోసి, సమ్మ సుదిన్న, మాతాపితూనం ఏకపుత్తకో పియో మనాపో సుఖేధితో సుఖపరిహతో. న త్వం, సమ్మ సుదిన్న, కిఞ్చి దుక్ఖస్స జానాసి. మరణేనపి తే మాతాపితరో అకామకా వినా భవిస్సన్తి, కిం పన తం జీవన్తం అనుజానిస్సన్తి అగారస్మా అనగారియం పబ్బజాయ! ఉట్ఠేహి, సమ్మ సుదిన్న, భుఞ్జ చ పివ చ పరిచారేహి చ, భుఞ్జన్తో పివన్తో పరిచారేన్తో కామే పరిభుఞ్జన్తో పుఞ్ఞాని కరోన్తో అభిరమస్సు, న తం మాతాపితరో అనుజానిస్సన్తి అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి. ఏవం వుత్తే, సుదిన్నో కలన్దపుత్తో తుణ్హీ అహోసి. దుతియమ్పి ఖో…పే… తతియమ్పి ఖో సుదిన్నస్స కలన్దపుత్తస్స సహాయకా సుదిన్నం కలన్దపుత్తం ఏతదవోచుం – ‘‘త్వం ఖోసి, సమ్మ సుదిన్న…పే… తతియమ్పి ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో తుణ్హీ అహోసి.

౨౯. అథ ఖో సుదిన్నస్స కలన్దపుత్తస్స సహాయకా యేన సుదిన్నస్స కలన్దపుత్తస్స మాతాపితరో తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా సుదిన్నస్స కలన్దపుత్తస్స మాతాపితరో ఏతదవోచుం – ‘‘అమ్మతాతా, ఏసో సుదిన్నో అనన్తరహితాయ భూమియా నిపన్నో – ‘ఇధేవ మే మరణం భవిస్సతి పబ్బజ్జా వా’తి. సచే తుమ్హే సుదిన్నం నానుజానిస్సథ అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయ, తత్థేవ మరణం ఆగమిస్సతి. సచే పన తుమ్హే సుదిన్నం అనుజానిస్సథ అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయ, పబ్బజితమ్పి నం దక్ఖిస్సథ. సచే సుదిన్నో నాభిరమిస్సతి అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయ, కా తస్స అఞ్ఞా గతి భవిస్సతి, ఇధేవ పచ్చాగమిస్సతి. అనుజానాథ సుదిన్నం అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి. ‘‘అనుజానామ, తాతా, సుదిన్నం అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి. అథ ఖో సుదిన్నస్స కలన్దపుత్తస్స సహాయకా యేన సుదిన్నో కలన్దపుత్తో తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా సుదిన్నం కలన్దపుత్తం ఏతదవోచుం – ‘‘ఉట్ఠేహి, సమ్మ సుదిన్న, అనుఞ్ఞాతోసి మాతాపితూహి అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి.

౩౦. అథ ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో – ‘‘అనుఞ్ఞాతోమ్హి కిర మాతాపితూహి అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయా’’తి, హట్ఠో ఉదగ్గో పాణినా గత్తాని పరిపుఞ్ఛన్తో వుట్ఠాసి. అథ ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో కతిపాహం బలం గాహేత్వా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసన్నో ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘అనుఞ్ఞాతో [అనుఞ్ఞాతోమ్హి (సీ. స్యా.)] అహం, భన్తే, మాతాపితూహి అగారస్మా అనగారియం పబ్బజ్జాయ. పబ్బాజేతు మం భగవా’’తి. అలత్థ ఖో సుదిన్నో కలన్దపుత్తో భగవతో సన్తికే పబ్బజ్జం, అలత్థ ఉపసమ్పదం. అచిరూపసమ్పన్నో చ పనాయస్మా సుదిన్నో ఏవరూపే ధుతగుణే సమాదాయ వత్తతి, ఆరఞ్ఞికో హోతి పిణ్డపాతికో పంసుకూలికో సపదానచారికో, అఞ్ఞతరం వజ్జిగామం ఉపనిస్సాయ విహరతి.

తేన ఖో పన సమయేన వజ్జీ దుబ్భిక్ఖా హోతి ద్వీహితికా సేతట్ఠికా సలాకావుత్తా, న సుకరా ఉఞ్ఛేన పగ్గహేన యాపేతుం. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స ఏతదహోసి – ‘‘ఏతరహి ఖో వజ్జీ దుబ్భిక్ఖా ద్వీహితికా సేతట్ఠికా సలాకావుత్తా, న సుకరా ఉఞ్ఛేన పగ్గహేన యాపేతుం. బహూ ఖో పన మే వేసాలియం ఞాతీ అడ్ఢా మహద్ధనా మహాభోగా పహూతజాతరూపరజతా పహూతవిత్తూపకరణా పహూతధనధఞ్ఞా. యంనూనాహం ఞాతీ ఉపనిస్సాయ విహరేయ్యం! ఞాతీ మం [ఞాతకాపి మం (స్యా.)] నిస్సాయ దానాని దస్సన్తి పుఞ్ఞాని కరిస్సన్తి, భిక్ఖూ చ లాభం లచ్ఛన్తి, అహఞ్చ పిణ్డకేన న కిలమిస్సామీ’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా సుదిన్నో సేనాసనం సంసామేత్వా పత్తచీవరమాదాయ యేన వేసాలీ తేన పక్కామి. అనుపుబ్బేన యేన వేసాలీ తదవసరి. తత్ర సుదం ఆయస్మా సుదిన్నో వేసాలియం విహరతి మహావనే కూటాగారసాలాయం. అస్సోసుం ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స ఞాతకా – ‘‘సుదిన్నో కిర కలన్దపుత్తో వేసాలిం అనుప్పత్తో’’తి. తే ఆయస్మతో సుదిన్నస్స సట్ఠిమత్తే థాలిపాకే భత్తాభిహారం అభిహరింసు. అథ ఖో ఆయస్మా సుదిన్నో తే సట్ఠిమత్తే థాలిపాకే భిక్ఖూనం విస్సజ్జేత్వా పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ కలన్దగామం పిణ్డాయ పావిసి. కలన్దగామే సపదానం పిణ్డాయ చరమానో యేన సకపితు నివేసనం తేనుపసఙ్కమి.

౩౧. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మతో సుదిన్నస్స ఞాతిదాసీ ఆభిదోసికం కుమ్మాసం ఛడ్డేతుకామా [ఛట్టేతుకామా (క.)] హోతి. అథ ఖో ఆయస్మా సుదిన్నో తం ఞాతిదాసిం ఏతదవోచ – ‘‘సచే తం, భగిని, ఛడ్డనీయధమ్మం, ఇధ మే పత్తే ఆకిరా’’తి. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స ఞాతిదాసీ తం ఆభిదోసికం కుమ్మాసం ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పత్తే ఆకిరన్తీ హత్థానఞ్చ పాదానఞ్చ సరస్స చ నిమిత్తం అగ్గహేసి. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స ఞాతిదాసీ యేనాయస్మతో సుదిన్నస్స మాతా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మతో సుదిన్నస్స మాతరం ఏతదవోచ – ‘‘యగ్ఘేయ్యే, జానేయ్యాసి, అయ్యపుత్తో సుదిన్నో అనుప్పత్తో’’తి. ‘‘సచే, జే, త్వం సచ్చం భణసి, అదాసిం తం కరోమీ’’తి.

౩౨. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా సుదిన్నో తం ఆభిదోసికం కుమ్మాసం అఞ్ఞతరం కుట్టమూలం [కుడ్డమూలం (సీ. స్యా.)] నిస్సాయ పరిభుఞ్జతి. పితాపి ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స కమ్మన్తా ఆగచ్ఛన్తో అద్దస ఆయస్మన్తం సుదిన్నం తం ఆభిదోసికం కుమ్మాసం అఞ్ఞతరం కుట్టమూలం నిస్సాయ పరిభుఞ్జన్తం. దిస్వాన యేనాయస్మా సుదిన్నో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం సుదిన్నం ఏతదవోచ – ‘‘అత్థి నామ, తాత సుదిన్న, ఆభిదోసికం కుమ్మాసం పరిభుఞ్జిస్ససి! నను నామ, తాత సుదిన్న, సకం గేహం గన్తబ్బ’’న్తి? ‘‘అగమిమ్హ [అగమమ్హా (క.)] ఖో తే గహపతి, గేహం. తతోయం ఆభిదోసికో కుమ్మాసో’’తి. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పితా ఆయస్మతో సుదిన్నస్స బాహాయం గహేత్వా ఆయస్మన్తం సుదిన్నం ఏతదవోచ – ‘‘ఏహి, తాత సుదిన్న, ఘరం గమిస్సామా’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా సుదిన్నో యేన సకపితు నివేసనం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పితా ఆయస్మన్తం సుదిన్నం ఏతదవోచ – ‘‘భుఞ్జ, తాత సుదిన్నా’’తి. ‘‘అలం, గహపతి, కతం మే అజ్జ భత్తకిచ్చ’’న్తి. ‘‘అధివాసేహి, తాత సుదిన్న, స్వాతనాయ భత్త’’న్తి. అధివాసేసి ఖో ఆయస్మా సుదిన్నో తుణ్హీభావేన. అథ ఖో ఆయస్మా సుదిన్నో ఉట్ఠాయాసనా పక్కామి.

౩౩. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స మాతా తస్సా రత్తియా అచ్చయేన హరితేన గోమయేన పథవిం ఓపుఞ్జాపేత్వా [ఓపుచ్ఛాపేత్వా (సీ. స్యా.)] ద్వే పుఞ్జే కారాపేసి – ఏకం హిరఞ్ఞస్స, ఏకం సువణ్ణస్స. తావ మహన్తా పుఞ్జా అహేసుం, ఓరతో ఠితో పురిసో పారతో ఠితం పురిసం న పస్సతి; పారతో ఠితో పురిసో ఓరతో ఠితం పురిసం న పస్సతి. తే పుఞ్జే కిలఞ్జేహి పటిచ్ఛాదాపేత్వా మజ్ఝే ఆసనం పఞ్ఞాపేత్వా తిరోకరణీయం పరిక్ఖిపిత్వా ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికం ఆమన్తేసి – ‘‘తేన హి, వధు, యేన అలఙ్కారేన అలఙ్కతా పుత్తస్స మే సుదిన్నస్స పియా అహోసి మనాపా తేన అలఙ్కారేన అలఙ్కరా’’తి. ‘‘ఏవం, అయ్యే’’తి, ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికా ఆయస్మతో సుదిన్నస్స మాతుయా పచ్చస్సోసి.

౩౪. అథ ఖో ఆయస్మా సుదిన్నో పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ యేన సకపితు నివేసనం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పితా యేనాయస్మా సుదిన్నో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తే పుఞ్జే వివరాపేత్వా ఆయస్మన్తం సుదిన్నం ఏతదవోచ – ‘‘ఇదం తే, తాత సుదిన్న, మాతు మత్తికం ఇత్థికాయ ఇత్థిధనం, అఞ్ఞం పేత్తికం అఞ్ఞం పితామహం. లబ్భా, తాత సుదిన్న, హీనాయావత్తిత్వా భోగా చ భుఞ్జితుం పుఞ్ఞాని చ కాతుం. ఏహి త్వం, తాత సుదిన్న, హీనాయావత్తిత్వా భోగే చ భుఞ్జస్సు పుఞ్ఞాని చ కరోహీ’’తి. ‘‘తాత, న ఉస్సహామి న విసహామి, అభిరతో అహం బ్రహ్మచరియం చరామీ’’తి. దుతియమ్పి ఖో…పే… తతియమ్పి ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పితా ఆయస్మన్తం సుదిన్నం ఏతదవోచ – ‘‘ఇదం తే, తాత సుదిన్న, మాతు మత్తికం, ఇత్థికాయ ఇత్థిధనం, అఞ్ఞం పేత్తికం, అఞ్ఞం పితామహం. లబ్భా, తాత సుదిన్న, హీనాయావత్తిత్వా భోగా చ భుఞ్జితుం పుఞ్ఞాని చ కాతుం. ఏహి త్వం, తాత సుదిన్న, హీనాయావత్తిత్వా భోగే చ భుఞ్జస్సు పుఞ్ఞాని చ కరోహీ’’తి. ‘‘వదేయ్యామ ఖో తం, గహపతి, సచే త్వం నాతికడ్ఢేయ్యాసీ’’తి. ‘‘వదేహి, తాత సుదిన్నా’’తి. తేన హి త్వం, గహపతి, మహన్తే మహన్తే సాణిపసిబ్బకే కారాపేత్వా హిరఞ్ఞసువణ్ణస్స పూరాపేత్వా సకటేహి నిబ్బాహాపేత్వా మజ్ఝే గఙ్గాయ సోతే ఓపాతేహి [ఓసాదేహి (సీ. స్యా.)]. తం కిస్స హేతు? యఞ్హి తే, గహపతి, భవిస్సతి తతోనిదానం భయం వా ఛమ్భితత్తం వా లోమహంసో వా ఆరక్ఖో వా సో తే న భవిస్సతీ’’తి. ఏవం వుత్తే, ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పితా అనత్తమనో అహోసి – ‘‘కథఞ్హి నామ పుత్తో సుదిన్నో ఏవం వక్ఖతీ’’తి!

౩౫. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పితా ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికం ఆమన్తేసి – ‘‘తేన హి, వధు, త్వం పియా చ మనాపా చ [త్వమ్పి యాచ (సీ.)]. అప్పేవ నామ పుత్తో సుదిన్నో తుయ్హమ్పి వచనం కరేయ్యా’’తి! అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికా ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పాదేసు గహేత్వా ఆయస్మన్తం సుదిన్నం ఏతదవోచ – ‘‘కీదిసా నామ తా, అయ్యపుత్త, అచ్ఛరాయో యాసం త్వం హేతు బ్రహ్మచరియం చరసీ’’తి? ‘‘న ఖో అహం, భగిని, అచ్ఛరానం హేతు బ్రహ్మచరియం చరామీ’’తి. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికా – ‘‘అజ్జతగ్గే మం అయ్యపుత్తో సుదిన్నో భగినివాదేన సముదాచరతీ’’తి, తత్థేవ ముచ్ఛితా పపతా.

అథ ఖో ఆయస్మా సుదిన్నో పితరం ఏతదవోచ – ‘‘సచే, గహపతి, భోజనం దాతబ్బం దేథ, మా నో విహేఠయిత్థా’’తి. ‘‘భుఞ్జ, తాత సుదిన్నా’’తి. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స మాతా చ పితా చ ఆయస్మన్తం సుదిన్నం పణీతేన ఖాదనీయేన భోజనీయేన సహత్థా సన్తప్పేసుం సమ్పవారేసుం. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స మాతా ఆయస్మన్తం సుదిన్నం భుత్తావిం ఓనీతపత్తపాణిం ఏతదవోచ – ‘‘ఇదం, తాత సుదిన్న, కులం అడ్ఢం మహద్ధనం మహాభోగం పహూతజాతరూపరజతం పహూతవిత్తూపకరణం పహూతధనధఞ్ఞం. లబ్భా, తాత సుదిన్న, హీనాయావత్తిత్వా భోగా చ భుఞ్జితుం పుఞ్ఞాని చ కాతుం. ఏహి త్వం, తాత సుదిన్న, హీనాయావత్తిత్వా భోగే చ భుఞ్జస్సు పుఞ్ఞాని చ కరోహీ’’తి. ‘‘అమ్మ, న ఉస్సహామి న విసహామి, అభిరతో అహం బ్రహ్మచరియం చరామీ’’తి. దుతియమ్పి ఖో…పే… తతియమ్పి ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స మాతా ఆయస్మన్తం సుదిన్నం ఏతదవోచ – ‘‘ఇదం, తాత సుదిన్న, కులం అడ్ఢం మహద్ధనం మహాభోగం పహూతజాతరూపరజతం పహూతవిత్తూపకరణం పహూతధనధఞ్ఞం [పహూతధనధఞ్ఞం (ప. చరామీతి) ఇతిపాఠో సబ్బత్థ నత్థి, ఊనో మఞ్ఞే]. తేన హి, తాత సుదిన్న, బీజకమ్పి దేహి – మా నో అపుత్తకం సాపతేయ్యం లిచ్ఛవయో అతిహరాపేసు’’న్తి. ‘‘ఏతం ఖో మే, అమ్మ, సక్కా కాతు’’న్తి. ‘‘కహం పన, తాత సుదిన్న, ఏతరహి విహరసీ’’తి? ‘‘మహావనే, అమ్మా’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా సుదిన్నో ఉట్ఠాయాసనా పక్కామి.

౩౬. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స మాతా ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికం ఆమన్తేసి – ‘‘తేన హి, వధు, యదా ఉతునీ హోసి, పుప్ఫం తే ఉప్పన్నం హోతి, అథ మే ఆరోచేయ్యాసీ’’తి. ‘‘ఏవం అయ్యే’’తి ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికా ఆయస్మతో సుదిన్నస్స మాతుయా పచ్చస్సోసి. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికా నచిరస్సేవ ఉతునీ అహోసి, పుప్ఫంసా ఉప్పజ్జి. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికా ఆయస్మతో సుదిన్నస్స మాతరం ఏతదవోచ – ‘‘ఉతునీమ్హి, అయ్యే, పుప్ఫం మే ఉప్పన్న’’న్తి. ‘‘తేన హి, వధు, యేన అలఙ్కారేన అలఙ్కతా పుత్తస్స సుదిన్నస్స పియా అహోసి మనాపా తేన అలఙ్కారేన అలఙ్కరా’’తి. ‘‘ఏవం అయ్యే’’తి ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికా ఆయస్మతో సుదిన్నస్స మాతుయా పచ్చస్సోసి. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స మాతా ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికం ఆదాయ యేన మహావనం యేనాయస్మా సుదిన్నో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం సుదిన్నం ఏతదవోచ – ‘‘ఇదం, తాత సుదిన్న, కులం అడ్ఢం మహద్ధనం మహాభోగం పహూతజాతరూపరజతం పహూతవిత్తూపకరణం పహూతధనధఞ్ఞం. లబ్భా, తాత సుదిన్న, హీనాయావత్తిత్వా భోగా చ భుఞ్జితుం పుఞ్ఞాని చ కాతుం. ఏహి త్వం, తాత సుదిన్న, హీనాయావత్తిత్వా భోగే చ భుఞ్జస్సు పుఞ్ఞాని చ కరోహీ’’తి. ‘‘అమ్మ, న ఉస్సహామి న విసహామి, అభిరతో అహం బ్రహ్మచరియం చరామీ’’తి. దుతియమ్పి ఖో…పే… తతియమ్పి ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స మాతా ఆయస్మన్తం సుదిన్నం ఏతదవోచ – ‘‘ఇదం, తాత సుదిన్న, కులం అడ్ఢం మహద్ధనం మహాభోగం పహూతజాతరూపరజతం పహూతవిత్తూపకరణం పహూతధనధఞ్ఞం. తేన హి, తాత సుదిన్న, బీజకమ్పి దేహి – మా నో అపుత్తకం సాపతేయ్యం లిచ్ఛవయో అతిహరాపేసు’’న్తి. ‘‘ఏతం ఖో మే, అమ్మ, సక్కా కాతు’’న్తి, పురాణదుతియికాయ బాహాయం గహేత్వా మహావనం అజ్ఝోగాహేత్వా అపఞ్ఞత్తే సిక్ఖాపదే అనాదీనవదస్సో పురాణదుతియికాయ తిక్ఖత్తుం మేథునం ధమ్మం అభివిఞ్ఞాపేసి. సా తేన గబ్భం గణ్హి. భుమ్మా దేవా సద్దమనుస్సావేసుం – ‘‘నిరబ్బుదో వత, భో, భిక్ఖుసఙ్ఘో నిరాదీనవో; సుదిన్నేన కలన్దపుత్తేన అబ్బుదం ఉప్పాదితం, ఆదీనవో ఉప్పాదితో’’తి. భుమ్మానం దేవానం సద్దం సుత్వా చాతుమహారాజికా [చాతుమ్మహారాజికా (సీ. స్యా.)] దేవా సద్దమనుస్సావేసుం…పే… తావతింసా దేవా… యామా దేవా … తుసితా దేవా… నిమ్మానరతీ దేవా… పరనిమ్మితవసవత్తీ దేవా… బ్రహ్మకాయికా దేవా సద్దమనుస్సావేసుం – ‘‘నిరబ్బుదో వత, భో, భిక్ఖుసఙ్ఘో నిరాదీనవో; సుదిన్నేన కలన్దపుత్తేన అబ్బుదం ఉప్పాదితం, ఆదీనవో ఉప్పాదితో’’తి. ఇతిహ తేన ఖణేన తేన ముహుత్తేన యావ బ్రహ్మలోకా సద్దో అబ్భుగ్గచ్ఛి.

అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికా తస్స గబ్భస్స పరిపాకమన్వాయ పుత్తం విజాయి. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స సహాయకా తస్స దారకస్స ‘బీజకో’తి నామం అకంసు. ఆయస్మతో సుదిన్నస్స పురాణదుతియికాయ బీజకమాతాతి నామం అకంసు. ఆయస్మతో సుదిన్నస్స బీజకపితాతి నామం అకంసు. తే అపరేన సమయేన ఉభో అగారస్మా అనగారియం పబ్బజిత్వా అరహత్తం సచ్ఛాకంసు.

౩౭. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స అహుదేవ కుక్కుచ్చం, అహు విప్పటిసారో – ‘‘అలాభా వత మే, న వత మే లాభా! దుల్లద్ధం వత మే, న వత మే సులద్ధం! యోహం ఏవం స్వాక్ఖాతే ధమ్మవినయే పబ్బజిత్వా నాసక్ఖిం యావజీవం పరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం చరితు’’న్తి. సో తేనేవ కుక్కుచ్చేన తేన విప్పటిసారేన కిసో అహోసి లూఖో దుబ్బణ్ణో ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతో ధమనిసన్థతగత్తో అన్తోమనో లీనమనో దుక్ఖీ దుమ్మనో విప్పటిసారీ పజ్ఝాయి.

౩౮. అథ ఖో ఆయస్మతో సుదిన్నస్స సహాయకా భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం సుదిన్నం ఏతదవోచుం – ‘‘పుబ్బే ఖో త్వం, ఆవుసో సుదిన్న, వణ్ణవా అహోసి పీణిన్ద్రియో పసన్నముఖవణ్ణో విప్పసన్నఛవివణ్ణో; సో దాని త్వం ఏతరహి కిసో లూఖో దుబ్బణ్ణో ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతో ధమనిసన్థతగత్తో అన్తోమనో లీనమనో దుక్ఖీ దుమ్మనో విప్పటిసారీ పజ్ఝాయసి. కచ్చి నో త్వం, ఆవుసో సుదిన్న, అనభిరతో బ్రహ్మచరియం చరసీ’’తి? ‘‘న ఖో అహం, ఆవుసో, అనభిరతో బ్రహ్మచరియం చరామి. అత్థి మే పాపకమ్మం కతం; పురాణదుతియికాయ మేథునో ధమ్మో పటిసేవితో; తస్స మయ్హం, ఆవుసో, అహుదేవ కుక్కుచ్చం అహు విప్పటిసారో – ‘అలాభా వత మే, న వత మే లాభా; దుల్లద్ధం వత మే, న వత మే సులద్ధం; యోహం ఏవం స్వాక్ఖాతే ధమ్మవినయే పబ్బజిత్వా నాసక్ఖిం యావజీవం పరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం చరితు’’న్తి. ‘‘అలఞ్హి తే, ఆవుసో సుదిన్న, కుక్కుచ్చాయ అలం విప్పటిసారాయ యం త్వం ఏవం స్వాక్ఖాతే ధమ్మవినయే పబ్బజిత్వా న సక్ఖిస్ససి యావజీవం పరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం చరితుం. నను, ఆవుసో, భగవతా అనేకపరియాయేన విరాగాయ ధమ్మో దేసితో, నో సరాగాయ; విసంయోగాయ ధమ్మో దేసితో, నో సంయోగాయ; అనుపాదానాయ ధమ్మో దేసితో, నో సఉపాదానాయ. తత్థ నామ త్వం, ఆవుసో, భగవతా విరాగాయ ధమ్మే దేసితే సరాగాయ చేతేస్ససి, విసంయోగాయ ధమ్మే దేసితే సంయోగాయ చేతేస్ససి, అనుపాదానాయ ధమ్మే దేసితే సఉపాదానాయ చేతేస్ససి! నను, ఆవుసో, భగవతా అనేకపరియాయేన రాగవిరాగాయ ధమ్మో దేసితో, మదనిమ్మదనాయ పిపాసవినయాయ ఆలయసముగ్ఘాతాయ వట్టుపచ్ఛేదాయ తణ్హాక్ఖయాయ విరాగాయ నిరోధాయ నిబ్బానాయ ధమ్మో దేసితో! నను, ఆవుసో, భగవతా అనేకపరియాయేన కామానం పహానం అక్ఖాతం, కామసఞ్ఞానం పరిఞ్ఞా అక్ఖాతా, కామపిపాసానం పటివినయో అక్ఖాతో, కామవితక్కానం సముగ్ఘాతో అక్ఖాతో, కామపరిళాహానం వూపసమో అక్ఖాతో! నేతం, ఆవుసో, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ, పసన్నానం వా భియ్యోభావాయ. అథ ఖ్వేతం, ఆవుసో, అప్పసన్నానఞ్చేవ అప్పసాదాయ పసన్నానఞ్చ ఏకచ్చానం అఞ్ఞథత్తాయా’’తి.

౩౯. అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం సుదిన్నం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా ఆయస్మన్తం సుదిన్నం పటిపుచ్ఛి – ‘‘సచ్చం కిర త్వం, సుదిన్న, పురాణదుతియికాయ మేథునం ధమ్మం పటిసేవీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా – ‘‘అననుచ్ఛవికం [అననుచ్ఛవియం (సీ.)], మోఘపురిస, అననులోమికం అప్పటిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, ఏవం స్వాక్ఖాతే ధమ్మవినయే పబ్బజిత్వా న సక్ఖిస్ససి యావజీవం పరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం చరితుం! నను మయా, మోఘపురిస, అనేకపరియాయేన విరాగాయ ధమ్మో దేసితో, నో సరాగాయ; విసంయోగాయ ధమ్మో దేసితో, నో సంయోగాయ; అనుపాదానాయ ధమ్మో దేసితో, నో సఉపాదానాయ! తత్థ నామ త్వం, మోఘపురిస, మయా విరాగాయ ధమ్మే దేసితే సరాగాయ చేతేస్ససి, విసంయోగాయ ధమ్మే దేసితే సంయోగాయ చేతేస్ససి, అనుపాదానాయ ధమ్మే దేసితే సఉపాదానాయ చేతేస్ససి! నను మయా, మోఘపురిస, అనేకపరియాయేన రాగవిరాగాయ ధమ్మో దేసితో! మదనిమ్మదనాయ పిపాసవినయాయ ఆలయసముగ్ఘాతాయ వట్టుపచ్ఛేదాయ తణ్హాక్ఖయాయ విరాగాయ నిరోధాయ నిబ్బానాయ ధమ్మో దేసితో! నను మయా, మోఘపురిస, అనేకపరియాయేన కామానం పహానం అక్ఖాతం, కామసఞ్ఞానం పరిఞ్ఞా అక్ఖాతా, కామపిపాసానం పటివినయో అక్ఖాతో, కామవితక్కానం సముగ్ఘాతో అక్ఖాతో, కామపరిళాహానం వూపసమో అక్ఖాతో! వరం తే, మోఘపురిస, ఆసివిసస్స [ఆసీవిసస్స (సీ. స్యా.)] ఘోరవిసస్స ముఖే అఙ్గజాతం పక్ఖిత్తం, న త్వేవ మాతుగామస్స అఙ్గజాతే అఙ్గజాతం పక్ఖిత్తం. వరం తే, మోఘపురిస, కణ్హసప్పస్స ముఖే అఙ్గజాతం పక్ఖిత్తం, న త్వేవ మాతుగామస్స అఙ్గజాతే అఙ్గజాతం పక్ఖిత్తం. వరం తే, మోఘపురిస, అఙ్గారకాసుయా ఆదిత్తాయ సమ్పజ్జలితాయ సజోతిభూతాయ అఙ్గజాతం పక్ఖిత్తం, న త్వేవ మాతుగామస్స అఙ్గజాతే అఙ్గజాతం పక్ఖిత్తం. తం కిస్స హేతు? తతోనిదానఞ్హి, మోఘపురిస, మరణం వా నిగచ్ఛేయ్య మరణమత్తం వా దుక్ఖం, న త్వేవ తప్పచ్చయా కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జేయ్య. ఇతోనిదానఞ్చ ఖో, మోఘపురిస, కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జేయ్య. తత్థ నామ త్వం, మోఘపురిస, యం త్వం అసద్ధమ్మం గామధమ్మం వసలధమ్మం దుట్ఠుల్లం ఓదకన్తికం రహస్సం ద్వయంద్వయసమాపత్తిం సమాపజ్జిస్ససి, బహూనం ఖో త్వం, మోఘపురిస, అకుసలానం ధమ్మానం ఆదికత్తా పుబ్బఙ్గమో. నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ, పసన్నానం వా భియ్యోభావాయ; అథ ఖ్వేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానఞ్చేవ అప్పసాదాయ, పసన్నానఞ్చ ఏకచ్చానం అఞ్ఞథత్తాయా’’తి.

అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం సుదిన్నం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా దుబ్భరతాయ దుప్పోసతాయ మహిచ్ఛతాయ అసన్తుట్ఠితాయ [అసన్తుట్ఠతాయ (స్యా.)] సఙ్గణికాయ కోసజ్జస్స అవణ్ణం భాసిత్వా అనేకపరియాయేన సుభరతాయ సుపోసతాయ అప్పిచ్ఛస్స సన్తుట్ఠస్స సల్లేఖస్స ధుతస్స పాసాదికస్స అపచయస్స వీరియారమ్భస్స [వీరియారబ్భస్స (క.)] వణ్ణం భాసిత్వా భిక్ఖూనం తదనుచ్ఛవికం తదనులోమికం ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘తేన హి, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞపేస్సామి [పఞ్ఞాపేస్సామి (సీ. స్యా.)] దస అత్థవసే పటిచ్చ – సఙ్ఘసుట్ఠుతాయ, సఙ్ఘఫాసుతాయ, దుమ్మఙ్కూనం పుగ్గలానం నిగ్గహాయ, పేసలానం భిక్ఖూనం ఫాసువిహారాయ, దిట్ఠధమ్మికానం ఆసవానం సంవరాయ, సమ్పరాయికానం ఆసవానం పటిఘాతాయ, అప్పసన్నానం పసాదాయ, పసన్నానం భియ్యోభావాయ, సద్ధమ్మట్ఠితియా, వినయానుగ్గహాయ. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

‘‘యో పన భిక్ఖు మేథునం ధమ్మం పటిసేవేయ్య, పారాజికో హోతి అసంవాసో’’తి.

ఏవఞ్చిదం భగవతా భిక్ఖూనం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం హోతి.

సుదిన్నభాణవారో నిట్ఠితో.

మక్కటీవత్థు

౪౦. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు వేసాలియం మహావనే మక్కటిం ఆమిసేన ఉపలాపేత్వా తస్సా మేథునం ధమ్మం పటిసేవతి. అథ ఖో సో భిక్ఖు పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరం ఆదాయ వేసాలిం పిణ్డాయ పావిసి. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా భిక్ఖూ సేనాసనచారికం ఆహిణ్డన్తా యేన తస్స భిక్ఖునో విహారో తేనుపసఙ్కమింసు. అద్దస ఖో సా మక్కటీ తే భిక్ఖూ దూరతోవ ఆగచ్ఛన్తే. దిస్వాన యేన తే భిక్ఖూ తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తేసం భిక్ఖూనం పురతో కటిమ్పి చాలేసి ఛేప్పమ్పి చాలేసి, కటిమ్పి ఓడ్డి, నిమిత్తమ్పి అకాసి. అథ ఖో తేసం భిక్ఖూనం ఏతదహోసి – ‘‘నిస్సంసయం ఖో సో భిక్ఖు ఇమిస్సా మక్కటియా మేథునం ధమ్మం పటిసేవతీ’’తి. ఏకమన్తం నిలీయింసు. అథ ఖో సో భిక్ఖు వేసాలియం పిణ్డాయ చరిత్వా పిణ్డపాతం ఆదాయ పటిక్కమి.

౪౧. అథ ఖో సా మక్కటీ యేన సో భిక్ఖు తేనుపసఙ్కమి. అథ ఖో సో భిక్ఖు తం పిణ్డపాతం ఏకదేసం భుఞ్జిత్వా ఏకదేసం తస్సా మక్కటియా అదాసి. అథ ఖో సా మక్కటీ తం పిణ్డపాతం భుఞ్జిత్వా తస్స భిక్ఖునో కటిం ఓడ్డి. అథ ఖో సో భిక్ఖు తస్సా మక్కటియా మేథునం ధమ్మం పటిసేవతి. అథ ఖో తే భిక్ఖూ తం భిక్ఖుం ఏతదవోచుం – ‘‘నను, ఆవుసో, భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం; కిస్స త్వం, ఆవుసో, మక్కటియా మేథునం ధమ్మం పటిసేవసీ’’తి? ‘‘సచ్చం, ఆవుసో, భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం; తఞ్చ ఖో మనుస్సిత్థియా, నో తిరచ్ఛానగతాయా’’తి. ‘‘నను, ఆవుసో, తథేవ తం హోతి. అననుచ్ఛవికం, ఆవుసో, అననులోమికం అప్పటిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ త్వం, ఆవుసో, ఏవం స్వాక్ఖాతే ధమ్మవినయే పబ్బజిత్వా న సక్ఖిస్ససి యావజీవం పరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం చరితుం! నను, ఆవుసో, భగవతా అనేకపరియాయేన విరాగాయ ధమ్మో దేసితో, నో సరాగాయ…పే… కామపరిళాహానం వూపసమో అక్ఖాతో! నేతం, ఆవుసో, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ పసన్నానం వా భియ్యోభావాయ. అథ ఖ్వేతం, ఆవుసో, అప్పసన్నానఞ్చేవ అప్పసాదాయ, పసన్నానఞ్చ ఏకచ్చానం అఞ్ఞథత్తాయా’’తి. అథ ఖో తే భిక్ఖూ తం భిక్ఖుం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం అరోచేసుం.

౪౨. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా తం భిక్ఖుం పటిపుచ్ఛి – ‘‘సచ్చం కిర త్వం, భిక్ఖు, మక్కటియా మేథునం ధమ్మం పటిసేవీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా – ‘‘అననుచ్ఛవికం, మోఘపురిస, అననులోమికం అప్పతిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, ఏవం స్వాక్ఖాతే ధమ్మవినయే పబ్బజిత్వా న సక్ఖిస్ససి యావజీవం పరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం చరితుం! నను మయా, మోఘపురిస, అనేకపరియాయేన విరాగాయ ధమ్మో దేసితో, నో సరాగాయ …పే… కామపరిళాహానం వూపసమో అక్ఖాతో! వరం తే, మోఘపురిస, ఆసీవిసస్స ఘోరవిసస్స ముఖే అఙ్గజాతం పక్ఖిత్తం, న త్వేవ మక్కటియా అఙ్గజాతే అఙ్గజాతం పక్ఖిత్తం. వరం తే, మోఘపురిస, కణ్హసప్పస్స ముఖే అఙ్గజాతం పక్ఖిత్తం, న త్వేవ మక్కటియా అఙ్గజాతే అఙ్గజాతం పక్ఖిత్తం. వరం తే, మోఘపురిస, అఙ్గారకాసుయా ఆదిత్తాయ సమ్పజ్జలితాయ సజోతిభూతాయ అఙ్గజాతం పక్ఖిత్తం, న త్వేవ మక్కటియా అఙ్గజాతే అఙ్గజాతం పక్ఖిత్తం. తం కిస్స హేతు? తతోనిదానఞ్హి, మోఘపురిస, మరణం వా నిగచ్ఛేయ్య మరణమత్తం వా దుక్ఖం; న త్వేవ తప్పచ్చయా కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జేయ్య. ఇతోనిదానఞ్చ ఖో, మోఘపురిస, కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జేయ్య. తత్థ నామ త్వం, మోఘపురిస, యం త్వం అసద్ధమ్మం గామధమ్మం వసలధమ్మం దుట్ఠుల్లం ఓదకన్తికం రహస్సం ద్వయంద్వయసమాపత్తిం సమాపజ్జిస్ససి! నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

‘‘యో పన భిక్ఖు మేథునం ధమ్మం పటిసేవేయ్య అన్తమసో తిరచ్ఛానగతాయపి, పారాజికో హోతి అసంవాసో’’తి.

ఏవఞ్చిదం భగవతా భిక్ఖూనం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం హోతి.

మక్కటీవత్థు నిట్ఠితం.

సన్థతభాణవారో

౪౩. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా వేసాలికా వజ్జిపుత్తకా భిక్ఖూ యావదత్థం భుఞ్జింసు, యావదత్థం సుపింసు, యావదత్థం న్హాయింసు. యావదత్థం భుఞ్జిత్వా యావదత్థం సుపిత్వా యావదత్థం న్హాయిత్వా అయోనిసో మనసి కరిత్వా సిక్ఖం అపచ్చక్ఖాయ దుబ్బల్యం అనావికత్వా మేథునం ధమ్మం పటిసేవింసు. తే అపరేన సమయేన ఞాతిబ్యసనేనపి ఫుట్ఠా భోగబ్యసనేనపి ఫుట్ఠా రోగబ్యసనేనపి ఫుట్ఠా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవం వదన్తి – ‘‘న మయం, భన్తే ఆనన్ద, బుద్ధగరహినో న ధమ్మగరహినో న సఙ్ఘగరహినో; అత్తగరహినో మయం, భన్తే ఆనన్ద, అనఞ్ఞగరహినో. మయమేవమ్హా అలక్ఖికా మయం అప్పపుఞ్ఞా, యే మయం ఏవం స్వాక్ఖాతే ధమ్మవినయే పబ్బజిత్వా నాసక్ఖిమ్హా యావజీవం పరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం చరితుం. ఇదాని చేపి [ఇదానిపి చే (స్యా.)] మయం, భన్తే ఆనన్ద, లభేయ్యామ భగవతో సన్తికే పబ్బజ్జం లభేయ్యామ ఉపసమ్పదం, ఇదానిపి మయం విపస్సకా కుసలానం ధమ్మానం పుబ్బరత్తాపరరత్తం బోధిపక్ఖికానం ధమ్మానం భావనానుయోగమనుయుత్తా విహరేయ్యామ. సాధు, భన్తే ఆనన్ద, భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేహీ’’తి. ‘‘ఏవమావుసో’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో వేసాలికానం వజ్జిపుత్తకానం పటిస్సుణిత్వా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి.

‘‘అట్ఠానమేతం, ఆనన్ద, అనవకాసో యం తథాగతో వజ్జీనం వా వజ్జిపుత్తకానం వా కారణా సావకానం పారాజికం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం సమూహనేయ్యా’’తి.

అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘యో, భిక్ఖవే [యో పన భిక్ఖవే భిక్ఖు (సీ.) యో ఖో భిక్ఖవే భిక్ఖు (స్యా.)], సిక్ఖం అపచ్చక్ఖాయ దుబ్బల్యం అనావికత్వా మేథునం ధమ్మం పటిసేవతి సో ఆగతో న ఉపసమ్పాదేతబ్బో; యో చ ఖో, భిక్ఖవే [యో చ ఖో భిక్ఖవే భిక్ఖు (సీ. స్యా.)], సిక్ఖం పచ్చక్ఖాయ దుబ్బల్యం ఆవికత్వా మేథునం ధమ్మం పటిసేవతి సో ఆగతో ఉపసమ్పాదేతబ్బో. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౪౪. ‘‘యో పన భిక్ఖు భిక్ఖూనం సిక్ఖాసాజీవసమాపన్నో సిక్ఖం అపచ్చక్ఖాయ దుబ్బల్యం అనావికత్వా మేథునం ధమ్మం పటిసేవేయ్య అన్తమసో తిరచ్ఛానగతాయపి, పారాజికో హోతి అసంవాసో’’తి.

౪౫. యో పనాతి యో యాదిసో యథాయుత్తో యథాజచ్చో యథానామో యథాగోత్తో యథాసీలో యథావిహారీ యథాగోచరో థేరో వా నవో వా మజ్ఝిమో వా. ఏసో వుచ్చతి ‘యో పనా’తి.

[విభ. ౫౧౦, ఝానవిభఙ్గేపి] భిక్ఖూతి భిక్ఖకోతి భిక్ఖు, భిక్ఖాచరియం అజ్ఝుపగతోతి భిక్ఖు, భిన్నపటధరోతి భిక్ఖు, సమఞ్ఞాయ భిక్ఖు, పటిఞ్ఞాయ భిక్ఖు, ఏహి భిక్ఖూతి భిక్ఖు, తీహి సరణగమనేహి ఉపసమ్పన్నోతి భిక్ఖు, భద్రో భిక్ఖు, సారో భిక్ఖు, సేఖో భిక్ఖు, అసేఖో భిక్ఖు, సమగ్గేన సఙ్ఘేన ఞత్తిచతుత్థేన కమ్మేన అకుప్పేన ఠానారహేన ఉపసమ్పన్నోతి భిక్ఖు. తత్ర య్వాయం భిక్ఖు సమగ్గేన సఙ్ఘేన ఞత్తిచతుత్థేన కమ్మేన అకుప్పేన ఠానారహేన ఉపసమ్పన్నో, అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

[దీ. ని. ౩.౩౦౫] సిక్ఖాతి తిస్సో సిక్ఖా – అధిసీలసిక్ఖా, అధిచిత్తసిక్ఖా, అధిపఞ్ఞాసిక్ఖా. తత్ర యాయం అధిసీలసిక్ఖా, అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతా సిక్ఖాతి.

సాజీవం నామ యం భగవతా పఞ్ఞత్తం సిక్ఖాపదం, ఏతం సాజీవం నామ. తస్మిం సిక్ఖతి, తేన వుచ్చతి సాజీవసమాపన్నోతి.

సిక్ఖం అపచ్చక్ఖాయ దుబ్బల్యం అనావికత్వాతి అత్థి, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ అపచ్చక్ఖాతా; అత్థి, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ పచ్చక్ఖాతా.

‘‘కథఞ్చ, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ అపచ్చక్ఖాతా. ఇధ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు ఉక్కణ్ఠితో అనభిరతో సామఞ్ఞా చవితుకామో భిక్ఖుభావం అట్టీయమానో హరాయమానో జిగుచ్ఛమానో గిహిభావం పత్థయమానో ఉపాసకభావం పత్థయమానో ఆరామికభావం పత్థయమానో సామణేరభావం పత్థయమానో తిత్థియభావం పత్థయమానో తిత్థియసావకభావం పత్థయమానో అస్సమణభావం పత్థయమానో అసక్యపుత్తియభావం పత్థయమానో – ‘యంనూనాహం బుద్ధం పచ్చక్ఖేయ్య’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ఏవమ్పి, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ అపచ్చక్ఖాతా.

‘‘అథ వా పన ఉక్కణ్ఠితో అనభిరతో సామఞ్ఞా చవితుకామో భిక్ఖుభావం అట్టీయమానో హరాయమానో జిగుచ్ఛమానో గిహిభావం పత్థయమానో…పే… అసక్యపుత్తియభావం పత్థయమానో – ‘యంనూనాహం ధమ్మం పచ్చక్ఖేయ్య’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి…పే… యంనూనాహం సఙ్ఘం… యంనూనాహం సిక్ఖం… యంనూనాహం వినయం… యంనూనాహం పాతిమోక్ఖం… యంనూనాహం ఉద్దేసం… యంనూనాహం ఉపజ్ఝాయం… యంనూనాహం ఆచరియం… యంనూనాహం సద్ధివిహారికం… యంనూనాహం అన్తేవాసికం… యంనూనాహం సమానుపజ్ఝాయకం… యంనూనాహం సమానాచరియకం యంనూనాహం సబ్రహ్మచారిం పచ్చక్ఖేయ్య’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ‘యంనూనాహం గిహీ అస్స’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ‘యంనూనాహం ఉపాసకో అస్స’న్తి… ‘యంనూనాహం ఆరామికో అస్స’న్తి… ‘యంనూనాహం సామణేరో అస్స’న్తి… ‘యంనూనాహం తిత్థియో అస్స’న్తి… ‘యంనూనాహం తిత్థియసావకో అస్స’న్తి… ‘యంనూనాహం అస్సమణో అస్స’న్తి… ‘యంనూనాహం అసక్యపుత్తియో అస్స’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ఏవమ్పి, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ అపచ్చక్ఖాతా.

౪౬. ‘‘అథ వా పన ఉక్కణ్ఠితో అనభిరతో సామఞ్ఞా చవితుకామో భిక్ఖుభావం అట్టీయమానో హరాయమానో జిగుచ్ఛమానో గిహిభావం పత్థయమానో…పే… అసక్యపుత్తియభావం పత్థయమానో – ‘యది పనాహం బుద్ధం పచ్చక్ఖేయ్య’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి…పే… ‘యది పనాహం అసక్యపుత్తియో అస్స’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి…పే… ‘అపాహం బుద్ధం పచ్చక్ఖేయ్య’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి…పే… ‘అపాహం అసక్యపుత్తియో అస్స’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి…పే… ‘హన్దాహం బుద్ధం పచ్చక్ఖేయ్య’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి…పే… ‘హన్దాహం అసక్యపుత్తియో అస్స’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి…పే… ‘హోతి మే బుద్ధం పచ్చక్ఖేయ్య’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి…పే… ‘హోతి మే అసక్యపుత్తియో అస్స’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ఏవమ్పి, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ అపచ్చక్ఖాతా.

౪౭. ‘‘అథ వా పన ఉక్కణ్ఠితో అనభిరతో సామఞ్ఞా చవితుకామో భిక్ఖుభావం అట్టీయమానో హరాయమానో జిగుచ్ఛమానో గిహిభావం పత్థయమానో…పే… అసక్యపుత్తియభావం పత్థయమానో ‘మాతరం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘పితరం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘భాతరం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘భగినిం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘పుత్తం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘ధీతరం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘పజాపతిం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘ఞాతకే సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘మిత్తే సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘గామం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘నిగమం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘ఖేత్తం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘వత్థుం సరామి’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘హిరఞ్ఞం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘సువణ్ణం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘సిప్పం సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘పుబ్బే హసితం లపితం కీళితం సమనుస్సరామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ఏవమ్పి, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ అపచ్చక్ఖాతా.

౪౮. ‘‘అథ వా పన ఉక్కణ్ఠితో అనభిరతో సామఞ్ఞా చవితుకామో భిక్ఖుభావం అట్టీయమానో హరాయమానో జిగుచ్ఛమానో గిహిభావం పత్థయమానో…పే… అసక్యపుత్తియభావం పత్థయమానో – ‘మాతా మే అత్థి, సా మయా పోసేతబ్బా’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘పితా మే అత్థి, సో మయా పోసేతబ్బో’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘భాతా మే అత్థి, సో మయా పోసేతబ్బో’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘భగినీ మే అత్థి, సా మయా పోసేతబ్బా’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘పుత్తో మే అత్థి, సో మయా పోసేతబ్బో’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘ధీతా మే అత్థి, సా మయా పోసేతబ్బా’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘పజాపతి మే అత్థి, సా మయా పోసేతబ్బా’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి … ‘ఞాతకా మే అత్థి, తే మయా పోసేతబ్బా’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘మిత్తా మే అత్థి, తే మయా పోసేతబ్బా’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ఏవమ్పి, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ అపచ్చక్ఖాతా.

౪౯. ‘‘అథ వా పన ఉక్కణ్ఠితో అనభిరతో సామఞ్ఞా చవితుకామో భిక్ఖుభావం అట్టీయమానో హరాయమానో జిగుచ్ఛమానో గిహిభావం పత్థయమానో…పే… అసక్యపుత్తియభావం పత్థయమానో – ‘మాతా మే అత్థి, సా మం పోసేస్సతీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘పితా మే అత్థి, సో మం పోసేస్సతీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘భాతా మే అత్థి, సో మం పోసేస్సతీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘భగినీ మే అత్థి, సా మం పోసేస్సతీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘పుత్తో మే అత్థి, సో మం పోసేస్సతీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘ధీతా మే అత్థి, సా మం పోసేస్సతీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘పజాపతి మే అత్థి, సా మం పోసేస్సతీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘ఞాతకా మే అత్థి, తే మం పోసేస్సన్తీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘మిత్తా మే అత్థి, తే మం పోసేస్సన్తీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘గామో మే అత్థి, తేనాహం జీవిస్సామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘నిగమో మే అత్థి, తేనాహం జీవిస్సామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘ఖేత్తం మే అత్థి, తేనాహం జీవిస్సామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘వత్థు మే అత్థి, తేనాహం జీవిస్సామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘హిరఞ్ఞం మే అత్థి, తేనాహం జీవిస్సామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘సువణ్ణం మే అత్థి, తేనాహం జీవిస్సామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘సిప్పం మే అత్థి, తేనాహం జీవిస్సామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ఏవమ్పి, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ అపచ్చక్ఖాతా.

౫౦. ‘‘అథ వా పన ఉక్కణ్ఠితో అనభిరతో సామఞ్ఞా చవితుకామో భిక్ఖుభావం అట్టీయమానో హరాయమానో జిగుచ్ఛమానో గిహిభావం పత్థయమానో…పే… అసక్యపుత్తియభావం పత్థయమానో ‘దుక్కర’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘న సుకర’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘దుచ్చర’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘న సుచర’న్తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘న ఉస్సహామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘న విసహామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘న రమామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘నాభిరమామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ఏవమ్పి ఖో, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ అపచ్చక్ఖాతా.

౫౧. ‘‘కథఞ్చ, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ పచ్చక్ఖాతా? ఇధ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు ఉక్కణ్ఠితో అనభిరతో సామఞ్ఞా చవితుకామో భిక్ఖుభావం అట్టీయమానో హరాయమానో జిగుచ్ఛమానో గిహిభావం పత్థయమానో…పే… అసక్యపుత్తియభావం పత్థయమానో – ‘బుద్ధం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ఏవమ్పి, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ పచ్చక్ఖాతా.

‘‘అథ వా పన ఉక్కణ్ఠితో అనభిరతో సామఞ్ఞా చవితుకామో భిక్ఖుభావం అట్టీయమానో హరాయమానో జిగుచ్ఛమానో గిహిభావం పత్థయమానో…పే… అసక్యపుత్తియభావం పత్థయమానో – ‘ధమ్మం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘సఙ్ఘం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘సిక్ఖం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘వినయం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘పాతిమోక్ఖం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘ఉద్దేసం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘ఉపజ్ఝాయం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘ఆచరియం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘సద్ధివిహారికం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘అన్తేవాసికం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘సమానుపజ్ఝాయకం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘సమానాచరియకం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘సబ్రహ్మచారిం పచ్చక్ఖామీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘గిహీతి మం ధారేహీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘ఉపాసకోతి మం ధారేహీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘ఆరామికోతి మం ధారేహీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘సామణేరోతి మం ధారేహీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘తిత్థియోతి మం ధారేహీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘తిత్థియసావకోతి మం ధారేహీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘అస్సమణోతి మం ధారేహీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘అసక్యపుత్తియోతి మం ధారేహీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ఏవమ్పి, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ పచ్చక్ఖాతా.

౫౨. ‘‘అథ వా పన ఉక్కణ్ఠితో అనభిరతో సామఞ్ఞా చవితుకామో భిక్ఖుభావం అట్టీయమానో హరాయమానో జిగుచ్ఛమానో గిహిభావం పత్థయమానో…పే… అసక్యపుత్తియభావం పత్థయమానో – ‘అలం మే బుద్ధేనా’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి…పే… ‘అలం మే సబ్రహ్మచారీహీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ఏవమ్పి…పే… అథ వా పన…పే… ‘కిం ను మే బుద్ధేనా’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి…పే… ‘కిం ను మే సబ్రహ్మచారీహీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘న మమత్థో బుద్ధేనా’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి…పే… ‘న మమత్థో సబ్రహ్మచారీహీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి… ‘సుముత్తాహం బుద్ధేనా’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి…పే… ‘సుముత్తాహం సబ్రహ్మచారీహీ’తి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ఏవమ్పి, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ పచ్చక్ఖాతా.

౫౩. ‘‘యాని వా పనఞ్ఞానిపి అత్థి బుద్ధవేవచనాని వా ధమ్మవేవచనాని వా సఙ్ఘవేవచనాని వా సిక్ఖావేవచనాని వా వినయవేవచనాని వా పాతిమోక్ఖవేవచనాని వా ఉద్దేసవేవచనాని వా ఉపజ్ఝాయవేవచనాని వా ఆచరియవేవచనాని వా సద్ధివిహారికవేవచనాని వా అన్తేవాసికవేవచనాని వా సమానుపజ్ఝాయకవేవచనాని వా సమానాచరియకవేవచనాని వా సబ్రహ్మచారివేవచనాని వా గిహివేవచనాని వా ఉపాసకవేవచనాని వా ఆరామికవేవచనాని వా సామణేరవేవచనాని వా తిత్థియవేవచనాని వా తిత్థియసావకవేవచనాని వా అస్సమణవేవచనాని వా అసక్యపుత్తియవేవచనాని వా, తేహి ఆకారేహి తేహి లిఙ్గేహి తేహి నిమిత్తేహి వదతి విఞ్ఞాపేతి. ఏవం ఖో, భిక్ఖవే, దుబ్బల్యావికమ్మఞ్చేవ హోతి సిక్ఖా చ పచ్చక్ఖాతా.

౫౪. ‘‘కథఞ్చ, భిక్ఖవే, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా? ఇధ, భిక్ఖవే, యేహి ఆకారేహి యేహి లిఙ్గేహి యేహి నిమిత్తేహి సిక్ఖా పచ్చక్ఖాతా హోతి తేహి ఆకారేహి తేహి లిఙ్గేహి తేహి నిమిత్తేహి ఉమ్మత్తకో సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. ఉమ్మత్తకస్స సన్తికే సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. ఖిత్తచిత్తో సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. ఖిత్తచిత్తస్స సన్తికే సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. వేదనాట్టో సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. వేదనాట్టస్స సన్తికే సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. దేవతాయ సన్తికే సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. తిరచ్ఛానగతస్స సన్తికే సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. అరియకేన మిలక్ఖస్స [మిలక్ఖకస్స (సీ. స్యా.) మిలక్ఖుస్స (క.)] సన్తికే సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, సో చ న పటివిజానాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. మిలక్ఖకేన అరియకస్స సన్తికే సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, సో చ న పటివిజానాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. అరియకేన అరియస్స సన్తికే సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, సో చ న పటివిజానాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. మిలక్ఖకేన మిలక్ఖస్స సన్తికే సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, సో చ న పటివిజానాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. దవాయ సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. రవాయ సిక్ఖం పచ్చక్ఖాతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. అసావేతుకామో సావేతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. సావేతుకామో న సావేతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. అవిఞ్ఞుస్స సావేతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. విఞ్ఞుస్స న సావేతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. సబ్బసో వా పన న సావేతి, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా. ఏవం ఖో, భిక్ఖవే, అపచ్చక్ఖాతా హోతి సిక్ఖా’’.

౫౫. [మహాని. ౪౯, ౫౦, ౫౧] మేథునధమ్మో నామ యో సో అసద్ధమ్మో గామధమ్మో వసలధమ్మో దుట్ఠుల్లం ఓదకన్తికం రహస్సం ద్వయంద్వయసమాపత్తి, ఏసో మేథునధమ్మో నామ.

పటిసేవతి నామ యో నిమిత్తేన నిమిత్తం అఙ్గజాతేన అఙ్గజాతం అన్తమసో తిలఫలమత్తమ్పి పవేసేతి, ఏసో పటిసేవతి నామ.

అన్తమసో తిరచ్ఛానగతాయపీతి తిరచ్ఛానగతిత్థియాపి మేథునం ధమ్మం పటిసేవిత్వా అస్సమణో హోతి అసక్యపుత్తియో, పగేవ మనుస్సిత్థియా. తేన వుచ్చతి – ‘అన్తమసో తిరచ్ఛానగతాయపీ’తి.

పారాజికో హోతీతి సేయ్యథాపి నామ పురిసో సీసచ్ఛిన్నో అభబ్బో తేన సరీరబన్ధనేన జీవితుం, ఏవమేవ భిక్ఖు మేథునం ధమ్మం పటిసేవిత్వా అస్సమణో హోతి అసక్యపుత్తియో. తేన వుచ్చతి – ‘పారాజికో హోతీ’తి.

అసంవాసోతి సంవాసో నామ ఏకకమ్మం ఏకుద్దేసో సమసిక్ఖతా – ఏసో సంవాసో నామ. సో తేన సద్ధిం నత్థి. తేన వుచ్చతి – ‘అసంవాసో’తి.

౫౬. తిస్సో ఇత్థియో – మనుస్సిత్థీ, అమనుస్సిత్థీ, తిరచ్ఛానగతిత్థీ. తయో ఉభతోబ్యఞ్జనకా – మనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకో, అమనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకో, తిరచ్ఛానగతుభతోబ్యఞ్జనకో. తయో పణ్డకా – మనుస్సపణ్డకో, అమనుస్సపణ్డకో, తిరచ్ఛానగతపణ్డకో. తయో పురిసా – మనుస్సపురిసో, అమనుస్సపురిసో, తిరచ్ఛానగతపురిసో.

మనుస్సిత్థియా తయో మగ్గే మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – వచ్చమగ్గే, పస్సావమగ్గే, ముఖే. అమనుస్సిత్థియా…పే… తిరచ్ఛానగతిత్థియా తయో మగ్గే మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – వచ్చమగ్గే, పస్సావమగ్గే, ముఖే. మనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకస్స… అమనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకస్స… తిరచ్ఛానగతుభతోబ్యఞ్జనకస్స తయో మగ్గే మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – వచ్చమగ్గే, పస్సావమగ్గే, ముఖే. మనుస్సపణ్డకస్స ద్వే మగ్గే మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – వచ్చమగ్గే, ముఖే. అమనుస్సపణ్డకస్స… తిరచ్ఛానగతపణ్డకస్స… మనుస్సపురిసస్స… అమనుస్సపురిసస్స… తిరచ్ఛానగతపురిసస్స ద్వే మగ్గే మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – వచ్చమగ్గే, ముఖే.

౫౭. భిక్ఖుస్స సేవనచిత్తం ఉపట్ఠితే మనుస్సిత్థియా వచ్చమగ్గం అఙ్గజాతం పవేసేన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స. భిక్ఖుస్స సేవనచిత్తం ఉపట్ఠితే మనుస్సిత్థియా పస్సావమగ్గం… ముఖం అఙ్గజాతం పవేసేన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స. భిక్ఖుస్స సేవనచిత్తం ఉపట్ఠితే అమనుస్సిత్థియా… తిరచ్ఛానగతిత్థియా… మనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకస్స… అమనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకస్స… తిరచ్ఛానగతుభతోబ్యఞ్జనకస్స… వచ్చమగ్గం పస్సావమగ్గం ముఖం అఙ్గజాతం పవేసేన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స. భిక్ఖుస్స సేవనచిత్తం ఉపట్ఠితే మనుస్సపణ్డకస్స వచ్చమగ్గం ముఖం అఙ్గజాతం పవేసేన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స. భిక్ఖుస్స సేవనచిత్తం ఉపట్ఠితే అమనుస్సపణ్డకస్స… తిరచ్ఛానగతపణ్డకస్స… మనుస్సపురిసస్స… అమనుస్సపురిసస్స… తిరచ్ఛానగతపురిసస్స వచ్చమగ్గం ముఖం అఙ్గజాతం పవేసేన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

౫౮. భిక్ఖుపచ్చత్థికా మనుస్సిత్థిం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి [పవిసనం సాదయతి (క.)], పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. భిక్ఖుపచ్చత్థికా మనుస్సిత్థిం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం న సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. భిక్ఖుపచ్చత్థికా మనుస్సిత్థిం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం న సాదియతి, పవిట్ఠం న సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. భిక్ఖుపచ్చత్థికా మనుస్సిత్థిం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం న సాదియతి, పవిట్ఠం న సాదియతి, ఠితం న సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి ఆపత్తి పారాజికస్స. భిక్ఖుపచ్చత్థికా మనుస్సిత్థిం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం న సాదియతి, పవిట్ఠం న సాదియతి, ఠితం న సాదియతి, ఉద్ధరణం న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా మనుస్సిత్థిం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా పస్సావమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

౫౯. భిక్ఖుపచ్చత్థికా మనుస్సిత్థిం జాగరన్తిం… సుత్తం… మత్తం… ఉమ్మత్తం… పమత్తం… మతం అక్ఖాయితం… మతం యేభుయ్యేన అక్ఖాయితం…పే… ఆపత్తి పారాజికస్స. మతం యేభుయ్యేన ఖాయితం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… పస్సావమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా అమనుస్సిత్థిం… తిరచ్ఛానగతిత్థిం… మనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకం… అమనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకం… తిరచ్ఛానగతుభతోబ్యఞ్జనకం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… పస్సావమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా తిరచ్ఛానగతుభతోబ్యఞ్జనకం జాగరన్తం… సుత్తం… మత్తం… ఉమ్మత్తం… పమత్తం… మతం అక్ఖాయితం… మతం యేభుయ్యేన అక్ఖాయితం…పే… ఆపత్తి పారాజికస్స. మతం యేభుయ్యేన ఖాయితం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… పస్సావమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా మనుస్సపణ్డకం… అమనుస్సపణ్డకం… తిరచ్ఛానగతపణ్డకం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా తిరచ్ఛానగతపణ్డకం జాగరన్తం… సుత్తం… మత్తం… ఉమ్మత్తం… పమత్తం… మతం అక్ఖాయితం … మతం యేభుయ్యేన అక్ఖాయితం…పే… ఆపత్తి పారాజికస్స. మతం యేభుయ్యేన ఖాయితం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

౬౦. భిక్ఖుపచ్చత్థికా మనుస్సపురిసం… అమనుస్సపురిసం… తిరచ్ఛానగతపురిసం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా తిరచ్ఛానగతపురిసం జాగరన్తం… సుత్తం… మత్తం… ఉమ్మత్తం… పమత్తం… మతం అక్ఖాయితం… మతం యేభుయ్యేన అక్ఖాయితం…పే… ఆపత్తి పారాజికస్స. మతం యేభుయ్యేన ఖాయితం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

౬౧. భిక్ఖుపచ్చత్థికా మనుస్సిత్థిం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… పస్సావమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి సన్థతాయ అసన్థతస్స, అసన్థతాయ సన్థతస్స, సన్థతాయ సన్థతస్స, అసన్థతాయ అసన్థతస్స. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా మనుస్సిత్థిం జాగరన్తిం… సుత్తం… మత్తం… ఉమ్మత్తం… పమత్తం… మతం అక్ఖాయితం… మతం యేభుయ్యేన అక్ఖాయితం…పే… ఆపత్తి పారాజికస్స. మతం యేభుయ్యేన ఖాయితం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… పస్సావమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి, సన్థతాయ అసన్థతస్స, అసన్థతాయ సన్థతస్స, సన్థతాయ సన్థతస్స, అసన్థతాయ అసన్థతస్స. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా అమనుస్సిత్థిం… తిరచ్ఛానగతిత్థిం… మనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకం… అమనస్సుభతోబ్యఞ్జనకం … తిరచ్ఛానగతుభతోబ్యఞ్జనకం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… పస్సావమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి సన్థతస్స అసన్థతస్స, అసన్థతస్స సన్థతస్స, సన్థతస్స సన్థతస్స, అసన్థతస్స అసన్థతస్స. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా తిరచ్ఛానగతుభతోబ్యఞ్జనకం జాగరన్తం… సుత్తం… మత్తం… ఉమ్మత్తం… పమత్తం… మతం అక్ఖాయితం… మతం యేభుయ్యేన అక్ఖాయితం…పే… ఆపత్తి పారాజికస్స. మతం యేభుయ్యేన ఖాయితం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… పస్సావమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి, సన్థతస్స అసన్థతస్స, అసన్థతస్స సన్థతస్స, సన్థతస్స సన్థతస్స, అసన్థతస్స అసన్థతస్స. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

౬౨. భిక్ఖుపచ్చత్థికా మనుస్సపణ్డకం… అమనుస్సపణ్డకం… తిరచ్ఛానగతపణ్డకం… మనుస్సపురిసం… అమనుస్సపురిసం… తిరచ్ఛానగతపురిసం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి సన్థతస్స అసన్థతస్స, అసన్థతస్స సన్థతస్స, సన్థతస్స సన్థతస్స, అసన్థతస్స అసన్థతస్స. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా తిరచ్ఛానగతపురిసం జాగరన్తం… సుత్తం… మత్తం… ఉమ్మత్తం… పమత్తం… మతం అక్ఖాయితం… మతం యేభుయ్యేన అక్ఖాయితం…పే… ఆపత్తి పారాజికస్స. మతం యేభుయ్యేన ఖాయితం భిక్ఖుస్స సన్తికే ఆనేత్వా వచ్చమగ్గేన… ముఖేన అఙ్గజాతం అభినిసీదేన్తి, సన్థతస్స అసన్థతస్స, అసన్థతస్స సన్థతస్స, సన్థతస్స సన్థతస్స, అసన్థతస్స అసన్థతస్స. సో చ పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

౬౩. భిక్ఖుపచ్చత్థికా భిక్ఖుం మనుస్సిత్థియా సన్తికే ఆనేత్వా అఙ్గజాతేన వచ్చమగ్గం… పస్సావమగ్గం… ముఖం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా భిక్ఖుం మనుస్సిత్థియా జాగరన్తియా… సుత్తాయ… మత్తాయ… ఉమ్మత్తాయ… పమత్తాయ … మతాయ అక్ఖాయితాయ… మతాయ యేభుయ్యేన అక్ఖాయితాయ…పే… ఆపత్తి పారాజికస్స. మతాయ యేభుయ్యేన ఖాయితాయ సన్తికే ఆనేత్వా అఙ్గజాతేన వచ్చమగ్గం… పస్సావమగ్గం… ముఖం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా భిక్ఖుం అమనుస్సిత్థియా… తిరచ్ఛానగతిత్థియా… మనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకస్స… అమనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకస్స… తిరచ్ఛానగతుభతోబ్యఞ్జనకస్స… మనుస్సపణ్డకస్స… అమనుస్సపణ్డకస్స… తిరచ్ఛానగతపణ్డకస్స… మనుస్సపురిసస్స… అమనుస్సపురిసస్స… తిరచ్ఛానగతపురిసస్స సన్తికే ఆనేత్వా అఙ్గజాతేన వచ్చమగ్గం… ముఖం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా భిక్ఖుం తిరచ్ఛానగతపురిసస్స జాగరన్తస్స… సుత్తస్స… మత్తస్స… ఉమ్మత్తస్స… పమత్తస్స… మతస్స అక్ఖాయితస్స… మతస్స యేభుయ్యేన అక్ఖాయితస్స…పే… ఆపత్తి పారాజికస్స. మతస్స యేభుయ్యేన ఖాయితస్స సన్తికే ఆనేత్వా అఙ్గజాతేన వచ్చమగ్గం… ముఖం అభినిసీదేన్తి. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

౬౪. భిక్ఖుపచ్చత్థికా భిక్ఖుం మనుస్సిత్థియా సన్తికే ఆనేత్వా అఙ్గజాతేన వచ్చమగ్గం… పస్సావమగ్గం… ముఖం అభినిసీదేన్తి సన్థతస్స అసన్థతాయ, అసన్థతస్స సన్థతాయ, సన్థతస్స సన్థతాయ, అసన్థతస్స అసన్థతాయ. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా భిక్ఖుం మనుస్సిత్థియా జాగరన్తియా… సుత్తాయ… మత్తాయ… ఉమ్మత్తాయ… పమత్తాయ… మతాయ అక్ఖాయితాయ… మతాయ యేభుయ్యేన అక్ఖాయితాయ…పే… ఆపత్తి పారాజికస్స. మతాయ యేభుయ్యేన ఖాయితాయ సన్తికే ఆనేత్వా అఙ్గజాతేన వచ్చమగ్గం… పస్సావమగ్గం… ముఖం అభినిసీదేన్తి సన్థతస్స అసన్థతాయ, అసన్థతస్స సన్థతాయ, సన్థతస్స సన్థతాయ, అసన్థతస్స అసన్థతాయ. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

భిక్ఖుపచ్చత్థికా భిక్ఖుం అమనుస్సిత్థియా… తిరచ్ఛానగతిత్థియా… మనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకస్స… అమనుస్సుభతోబ్యఞ్జనకస్స… తిరచ్ఛానగతుభతోబ్యఞ్జనకస్స… మనుస్సపణ్డకస్స… అమనుస్సపణ్డకస్స… తిరచ్ఛానగతపణ్డకస్స… మనుస్సపురిసస్స… అమనుస్సపురిసస్స… తిరచ్ఛానగతపురిసస్స సన్తికే ఆనేత్వా అఙ్గజాతేన వచ్చమగ్గం… ముఖం అభినిసీదేన్తి సన్థతస్స అసన్థతస్స, అసన్థతస్స సన్థతస్స, సన్థతస్స సన్థతస్స, అసన్థతస్స అసన్థతస్స. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

౬౫. భిక్ఖుపచ్చత్థికా భిక్ఖుం తిరచ్ఛానగతపురిసస్స జాగరన్తస్స… సుత్తస్స… మత్తస్స… ఉమ్మత్తస్స… పమత్తస్స… మతస్స అక్ఖాయితస్స… మతస్స యేభుయ్యేన అక్ఖాయితస్స…పే… ఆపత్తి పారాజికస్స. మతస్స యేభుయ్యేన ఖాయితస్స సన్తికే ఆనేత్వా అఙ్గజాతేన వచ్చమగ్గం… ముఖం అభినిసీదేన్తి సన్థతస్స అసన్థతస్స, అసన్థతస్స సన్థతస్స, సన్థతస్స సన్థతస్స, అసన్థతస్స అసన్థతస్స. సో చే పవేసనం సాదియతి, పవిట్ఠం సాదియతి, ఠితం సాదియతి, ఉద్ధరణం సాదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… న సాదియతి, అనాపత్తి.

యథా భిక్ఖుపచ్చత్థికా విత్థారితా, ఏవం విత్థారేతబ్బా.

రాజపచ్చత్థికా… చోరపచ్చత్థికా… ధుత్తపచ్చత్థికా… ఉప్పళగన్ధపచ్చత్థికా. సంఖిత్తం.

౬౬. మగ్గేన మగ్గం పవేసేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. మగ్గేన అమగ్గం పవేసేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. అమగ్గేన మగ్గం పవేసేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. అమగ్గేన అమగ్గం పవేసేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

భిక్ఖు సుత్తభిక్ఖుమ్హి విప్పటిపజ్జతి; పటిబుద్ధో సాదియతి, ఉభో నాసేతబ్బా. పటిబుద్ధో న సాదియతి, దూసకో నాసేతబ్బో. భిక్ఖు సుత్తసామణేరమ్హి విప్పటిపజ్జతి; పటిబుద్ధో సాదియతి, ఉభో నాసేతబ్బా. పటిబుద్ధో న సాదియతి, దూసకో నాసేతబ్బో. సామణేరో సుత్తభిక్ఖుమ్హి విప్పటిపజ్జతి; పటిబుద్ధో సాదియతి, ఉభో నాసేతబ్బా. పటిబుద్ధో న సాదియతి, దూసకో నాసేతబ్బో. సామణేరో సుత్తసామణేరమ్హి విప్పటిపజ్జతి; పటిబుద్ధో సాదియతి, ఉభో నాసేతబ్బా. పటిబుద్ధో న సాదియతి, దూసకో నాసేతబ్బో.

అనాపత్తి అజానన్తస్స, అసాదియన్తస్స, ఉమ్మత్తకస్స, ఖిత్తచిత్తస్స, వేదనాట్టస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

సన్థతభాణవారో నిట్ఠితో.

వినీతవత్థుఉద్దానగాథా

మక్కటీ వజ్జిపుత్తా చ, గిహీ నగ్గో చ తిత్థియా;

దారికుప్పలవణ్ణా చ, బ్యఞ్జనేహిపరే దువే.

మాతా ధీతా భగినీ చ, జాయా చ ముదు లమ్బినా;

ద్వే వణా లేపచిత్తఞ్చ, దారుధీతలికాయ చ.

సున్దరేన సహ పఞ్చ, పఞ్చ సివథికట్ఠికా;

నాగీ యక్ఖీ చ పేతీ చ, పణ్డకోపహతో ఛుపే.

భద్దియే అరహం సుత్తో, సావత్థియా చతురో పరే;

వేసాలియా తయో మాలా, సుపినే భారుకచ్ఛకో.

సుపబ్బా సద్ధా భిక్ఖునీ, సిక్ఖమానా సామణేరీ చ;

వేసియా పణ్డకో గిహీ, అఞ్ఞమఞ్ఞం వుడ్ఢపబ్బజితో మిగోతి.

వినీతవత్థు

౬౭. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మక్కటియా మేథునం ధమ్మం పటిసేవి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం, కచ్చి ను ఖో అహం పారాజికం ఆపత్తిం ఆపన్నో’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా వేసాలికా వజ్జిపుత్తకా భిక్ఖూ సిక్ఖం అపచ్చక్ఖాయ దుబ్బల్యం అనావికత్వా మేథునం ధమ్మం పటిసేవింసు. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం, కచ్చి ను ఖో మయం పారాజికం ఆపత్తిం ఆపన్నా’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘ఆపత్తిం తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఆపన్నా పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు – ‘ఏవం మే అనాపత్తి భవిస్సతీ’తి, గిహిలిఙ్గేన మేథునం ధమ్మం పటిసేవి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం, కచ్చి ను ఖో అహం పారాజికం ఆపత్తిం ఆపన్నో’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు – ‘ఏవం మే అనాపత్తి భవిస్సతీ’తి, నగ్గో హుత్వా మేథునం ధమ్మం పటిసేవి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు – ‘ఏవం మే అనాపత్తి భవిస్సతీ’తి, కుసచీరం నివాసేత్వా… వాకచీరం నివాసేత్వా… ఫలకచీరం నివాసేత్వా… కేసకమ్బలం నివాసేత్వా… వాలకమ్బలం నివాసేత్వా… ఉలూకపక్ఖికం నివాసేత్వా… అజినక్ఖిపం నివాసేత్వా మేథునం ధమ్మం పటిసేవి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పిణ్డచారికో భిక్ఖు పీఠకే నిపన్నం దారికం పస్సిత్వా సారత్తో అఙ్గుట్ఠం అఙ్గజాతం పవేసేసి. సా కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్సా’’తి.

౬౮. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో మాణవకో ఉప్పలవణ్ణాయ భిక్ఖునియా పటిబద్ధచిత్తో హోతి. అథ ఖో సో మాణవకో ఉప్పలవణ్ణాయ భిక్ఖునియా గామం పిణ్డాయ పవిట్ఠాయ కుటికం పవిసిత్వా నిలీనో అచ్ఛి. ఉప్పలవణ్ణా భిక్ఖునీ పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతపటిక్కన్తా పాదే పక్ఖాలేత్వా కుటికం పవిసిత్వా మఞ్చకే నిసీది. అథ ఖో సో మాణవకో ఉప్పలవణ్ణం భిక్ఖునిం ఉగ్గహేత్వా దూసేసి. ఉప్పలవణ్ణా భిక్ఖునీ భిక్ఖునీనం ఏతమత్థం ఆరోచేసి. భిక్ఖునియో భిక్ఖూనం ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. భిక్ఖూ భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, అసాదియన్తియా’’తి.

౬౯. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో ఇత్థిలిఙ్గం పాతుభూతం హోతి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, తంయేవ ఉపజ్ఝం తమేవ ఉపసమ్పదం తానియేవ [తాని (సీ. స్యా.)] వస్సాని భిక్ఖునీహి సఙ్గమితుం [సఙ్కమితుం (సీ. స్యా.)]. యా ఆపత్తియో భిక్ఖూనం భిక్ఖునీహి సాధారణా తా ఆపత్తియో భిక్ఖునీనం సన్తికే వుట్ఠాతుం. యా ఆపత్తియో భిక్ఖూనం భిక్ఖునీహి అసాధారణా తాహి ఆపత్తీహి అనాపత్తీ’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరిస్సా భిక్ఖునియా పురిసలిఙ్గం పాతుభూతం హోతి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, తంయేవ ఉపజ్ఝం తమేవ ఉపసమ్పదం తానియేవ [తాని (సీ. స్యా.)] వస్సాని భిక్ఖూహి సఙ్గమితుం [సఙ్కమితుం (సీ. స్యా.)]. యా ఆపత్తియో భిక్ఖునీనం భిక్ఖూహి సాధారణా తా ఆపత్తియో భిక్ఖూనం సన్తికే వుట్ఠాతుం. యా ఆపత్తియో భిక్ఖునీనం భిక్ఖూహి అసాధారణా తాహి ఆపత్తీహి అనాపత్తీ’’తి.

౭౦. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు – ‘ఏవం మే అనాపత్తి భవిస్సతీ’తి, మాతుయా మేథునం ధమ్మం పటిసేవి… ధీతుయా మేథునం ధమ్మం పటిసేవి… భగినియా మేథునం ధమ్మం పటిసేవి… తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పురాణదుతియికాయ మేథునం ధమ్మం పటిసేవి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౭౧. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ముదుపిట్ఠికో హోతి. సో అనభిరతియా పీళితో అత్తనో అఙ్గజాతం ముఖేన అగ్గహేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పరాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు లమ్బీ హోతి. సో అనభిరతియా పీళితో అత్తనో అఙ్గజాతం అత్తనో వచ్చమగ్గం పవేసేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మతసరీరం పస్సి. తస్మిఞ్చ సరీరే అఙ్గజాతసామన్తా వణో హోతి. సో – ‘ఏవం మే అనాపత్తి భవిస్సతీ’తి, అఙ్గజాతే అఙ్గజాతం పవేసేత్వా వణేన నీహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మతసరీరం పస్సి. తస్మిఞ్చ సరీరే అఙ్గజాతసామన్తా వణో హోతి. సో – ‘ఏవం మే అనాపత్తి భవిస్సతీ’తి, వణే అఙ్గజాతం పవేసేత్వా అఙ్గజాతేన నీహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో లేపచిత్తస్స నిమిత్తం అఙ్గజాతేన ఛుపి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో దారుధీతలికాయ నిమిత్తం అఙ్గజాతేన ఛుపి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

౭౨. తేన ఖో పన సమయేన సున్దరో నామ భిక్ఖు రాజగహా పబ్బజితో రథికాయ [రథియాయ (క.)] గచ్ఛతి. అఞ్ఞతరా ఇత్థీ – ‘ముహుత్తం [ఇత్థీ తం పస్సిత్వా ఏతదవోచ ముహుత్తం (స్యా.)], భన్తే, ఆగమేహి, వన్దిస్సామీ’తి సా వన్దన్తీ అన్తరవాసకం ఉక్ఖిపిత్వా ముఖేన అఙ్గజాతం అగ్గహేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘సాదియి త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, సాదియి’’న్తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అసాదియన్తస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ భిక్ఖుం పస్సిత్వా ఏతదవోచ – ‘‘ఏహి, భన్తే, మేథునం ధమ్మం పటిసేవా’’తి. ‘‘అలం, భగిని, నేతం కప్పతీ’’తి. ‘‘ఏహి, భన్తే, అహం వాయమిస్సామి, త్వం మా వాయమి, ఏవం తే అనాపత్తి భవిస్సతీ’’తి. సో భిక్ఖు తథా అకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ భిక్ఖుం పస్సిత్వా ఏతదవోచ – ‘‘ఏహి, భన్తే, మేథునం ధమ్మం పటిసేవా’’తి. ‘‘అలం, భగిని, నేతం కప్పతీ’’తి. ‘‘ఏహి భన్తే, త్వం వాయమ, అహం న వాయమిస్సామి, ఏవం తే అనాపత్తి భవిస్సతీ’’తి. సో భిక్ఖు తథా అకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ భిక్ఖుం పస్సిత్వా ఏతదవోచ – ‘‘ఏహి, భన్తే, మేథునం ధమ్మం పటిసేవా’’తి. ‘‘అలం, భగిని, నేతం కప్పతీ’’తి. ‘‘ఏహి, భన్తే, అబ్భన్తరం ఘట్టేత్వా బహి మోచేహి…పే… బహి ఘట్టేత్వా అబ్భన్తరం మోచేహి, ఏవం తే అనాపత్తి భవిస్సతీ’’తి. సో భిక్ఖు తథా అకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౭౩. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సివథికం గన్త్వా అక్ఖాయితం సరీరం పస్సిత్వా తస్మిం మేథునం ధమ్మం పటిసేవి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సివథికం గన్త్వా యేభుయ్యేన అక్ఖాయితం సరీరం పస్సిత్వా తస్మిం మేథునం ధమ్మం పటిసేవి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సివథికం గన్త్వా యేభుయ్యేన ఖాయితం సరీరం పస్సిత్వా తస్మిం మేథునం ధమ్మం పటిసేవి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సివథికం గన్త్వా ఛిన్నసీసం పస్సిత్వా వట్టకతే ముఖే ఛుపన్తం అఙ్గజాతం పవేసేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సివథికం గన్త్వా ఛిన్నసీసం పస్సిత్వా వట్టకతే ముఖే అచ్ఛుపన్తం అఙ్గజాతం పవేసేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరిస్సా ఇత్థియా పటిబద్ధచిత్తో హోతి. సా కాలఙ్కతా [కాలకతా (సీ. స్యా.)] సుసానే ఛడ్డితా. అట్ఠికాని విప్పకిణ్ణాని హోన్తి. అథ ఖో సో భిక్ఖు సివథికం గన్త్వా అట్ఠికాని సఙ్కడ్ఢిత్వా నిమిత్తే అఙ్గజాతం పటిపాదేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు నాగియా మేథునం ధమ్మం పటిసేవి… యక్ఖినియా మేథునం ధమ్మం పటిసేవి… పేతియా మేథునం ధమ్మం పటిసేవి … పణ్డకస్స మేథునం ధమ్మం పటిసేవి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఉపహతిన్ద్రియో హోతి. సో – ‘నాహం వేదియామి [వేదయామి (క.)] సుఖం వా దుక్ఖం వా, అనాపత్తి మే భవిస్సతీ’తి, మేథునం ధమ్మం పటిసేవి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘వేదయి వా సో, భిక్ఖవే, మోఘపురిసో న వా వేదయి, ఆపత్తి పారాజికస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు – ‘ఇత్థియా మేథునం ధమ్మం పటిసేవిస్సామీ’తి, ఛుపితమత్తే విప్పటిసారీ అహోసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్సా’’తి.

౭౪. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు భద్దియే జాతియావనే దివావిహారగతో నిపన్నో హోతి. తస్స అఙ్గమఙ్గాని వాతూపత్థద్ధాని హోన్తి. అఞ్ఞతరా ఇత్థీ పస్సిత్వా అఙ్గజాతే అభినిసీదిత్వా యావదత్థం కత్వా పక్కామి. భిక్ఖూ కిలిన్నం పస్సిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘పఞ్చహి, భిక్ఖవే, ఆకారేహి అఙ్గజాతం కమ్మనియం హోతి – రాగేన, వచ్చేన, పస్సావేన, వాతేన, ఉచ్చాలిఙ్గపాణకదట్ఠేన. ఇమేహి ఖో, భిక్ఖవే, పఞ్చహాకారేహి అఙ్గజాతం కమ్మనియం హోతి. అట్ఠానమేతం, భిక్ఖవే, అనవకాసో యం తస్స భిక్ఖునో రాగేన అఙ్గజాతం కమ్మనియం అస్స. అరహం సో, భిక్ఖవే, భిక్ఖు. అనాపత్తి, భిక్ఖవే, తస్స భిక్ఖునో’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సావత్థియా అన్ధవనే దివావిహారగతో నిపన్నో హోతి. అఞ్ఞతరా గోపాలికా పస్సిత్వా అఙ్గజాతే అభినిసీది. సో భిక్ఖు పవేసనం సాదియి, పవిట్ఠం సాదియి, ఠితం సాదియి, ఉద్ధరణం సాదియి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సావత్థియా అన్ధవనే దివావిహారగతో నిపన్నో హోతి. అఞ్ఞతరా అజపాలికా పస్సిత్వా… అఞ్ఞతరా కట్ఠహారికా పస్సిత్వా… అఞ్ఞతరా గోమయహారికా పస్సిత్వా అఙ్గజాతే అభినిసీది. సో భిక్ఖు పవేసనం సాదియి, పవిట్ఠం సాదియి, ఠితం సాదియి, ఉద్ధరణం సాదియి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౭౫. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు వేసాలియం మహావనే దివావిహారగతో నిపన్నో హోతి. అఞ్ఞతరా ఇత్థీ పస్సిత్వా అఙ్గజాతే అభినిసీదిత్వా యావదత్థం కత్వా సామన్తా హసమానా ఠితా హోతి. సో భిక్ఖు పటిబుజ్ఝిత్వా తం ఇత్థిం ఏతదవోచ – ‘‘తుయ్హిదం కమ్మ’’న్తి? ‘‘ఆమ, మయ్హం కమ్మ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘సాదియి త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, జానామీ’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అజానన్తస్సా’’తి.

౭౬. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు వేసాలియం మహావనే దివావిహారగతో రుక్ఖం అపస్సాయ నిపన్నో హోతి. అఞ్ఞతరా ఇత్థీ పస్సిత్వా అఙ్గజాతే అభినిసీది. సో భిక్ఖు సహసా వుట్ఠాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘సాదియి త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, సాదియి’’న్తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అసాదియన్తస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు వేసాలియం మహావనే దివావిహారగతో రుక్ఖం అపస్సాయ నిపన్నో హోతి. అఞ్ఞతరా ఇత్థీ పస్సిత్వా అఙ్గజాతే అభినిసీది. సో భిక్ఖు అక్కమిత్వా పవత్తేసి [పవట్టేసి (సీ. స్యా.)]. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘సాదియి త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, సాదియి’’న్తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అసాదియన్తస్సా’’తి.

౭౭. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు వేసాలియం మహావనే కూటాగారసాలాయం దివావిహారగతో ద్వారం వివరిత్వా నిపన్నో హోతి. తస్స అఙ్గమఙ్గాని వాతూపత్థద్ధాని హోన్తి. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా ఇత్థియో గన్ధఞ్చ మాలఞ్చ ఆదాయ ఆరామం ఆగమంసు విహారపేక్ఖికాయో. అథ ఖో తా ఇత్థియో తం భిక్ఖుం పస్సిత్వా అఙ్గజాతే అభినిసీదిత్వా యావదత్థం కత్వా, పురిసూసభో వతాయన్తి వత్వా గన్ధఞ్చ మాలఞ్చ ఆరోపేత్వా పక్కమింసు. భిక్ఖూ కిలిన్నం పస్సిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘పఞ్చహి, భిక్ఖవే, ఆకారేహి అఙ్గజాతం కమ్మనియం హోతి – రాగేన, వచ్చేన, పస్సావేన, వాతేన, ఉచ్చాలిఙ్గపాణకదట్ఠేన. ఇమేహి ఖో, భిక్ఖవే, పఞ్చహాకారేహి అఙ్గజాతం కమ్మనియం హోతి. అట్ఠానమేతం, భిక్ఖవే, అనవకాసో, యం తస్స భిక్ఖునో రాగేన అఙ్గజాతం కమ్మనియం అస్స. అరహం సో, భిక్ఖవే, భిక్ఖు. అనాపత్తి, భిక్ఖవే, తస్స భిక్ఖునో. అనుజానామి, భిక్ఖవే, దివా పటిసల్లీయన్తేన ద్వారం సంవరిత్వా పటిసల్లీయితు’’న్తి.

౭౮. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భారుకచ్ఛకో భిక్ఖు సుపినన్తే [సుపినన్తేన (సీ. స్యా.)] పురాణదుతియికాయ మేథునం ధమ్మం పటిసేవిత్వా – ‘అస్సమణో అహం, విబ్భమిస్సామీ’తి, భారుకచ్ఛం గచ్ఛన్తో అన్తరామగ్గే ఆయస్మన్తం ఉపాలిం పస్సిత్వా ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ఆయస్మా ఉపాలి ఏవమాహ – ‘‘అనాపత్తి, ఆవుసో, సుపినన్తేనా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన రాజగహే సుపబ్బా నామ ఉపాసికా ముధప్పసన్నా [ముద్ధప్పసన్నా (సీ.)] హోతి. సా ఏవందిట్ఠికా హోతి – ‘‘యా మేథునం ధమ్మం దేతి సా అగ్గదానం దేతీ’’తి. సా భిక్ఖుం పస్సిత్వా ఏతదవోచ – ‘‘ఏహి, భన్తే, మేథునం ధమ్మం పటిసేవా’’తి. ‘‘అలం, భగిని, నేతం కప్పతీ’’తి. ‘‘ఏహి, భన్తే, ఊరున్తరికాయ [ఊరన్తరికాయ (సీ.)] ఘట్టేహి, ఏవం తే అనాపత్తి భవిస్సతీ’’తి…పే… ఏహి, భన్తే, నాభియం ఘట్టేహి… ఏహి, భన్తే, ఉదరవట్టియం ఘట్టేహి… ఏహి, భన్తే, ఉపకచ్ఛకే ఘట్టేహి… ఏహి, భన్తే, గీవాయం ఘట్టేహి… ఏహి, భన్తే, కణ్ణచ్ఛిద్దే ఘట్టేహి… ఏహి, భన్తే, కేసవట్టియం ఘట్టేహి… ఏహి, భన్తే, అఙ్గులన్తరికాయ ఘట్టేహి… ‘‘ఏహి, భన్తే, హత్థేన ఉపక్కమిత్వా మోచేస్సామి, ఏవం తే అనాపత్తి భవిస్సతీ’’తి. సో భిక్ఖు తథా అకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్సా’’తి.

౭౯. తేన ఖో పన సమయేన సావత్థియం సద్ధా నామ ఉపాసికా ముధప్పసన్నా హోతి. సా ఏవందిట్ఠికా హోతి – ‘‘యా మేథునం ధమ్మం దేతి సా అగ్గదానం దేతీ’’తి. సా భిక్ఖుం పస్సిత్వా ఏతదవోచ – ‘‘ఏహి, భన్తే, మేథునం ధమ్మం పటిసేవా’’తి. ‘‘అలం, భగిని, నేతం కప్పతీ’’తి. ‘‘ఏహి, భన్తే, ఊరున్తరికాయ ఘట్టేహి…పే… ఏహి, భన్తే, హత్థేన ఉపక్కమిత్వా మోచేస్సామి, ఏవం తే అనాపత్తి భవిస్సతీ’’తి. సో భిక్ఖు తథా అకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్సా’’తి.

౮౦. తేన ఖో పన సమయేన వేసాలియం లిచ్ఛవికుమారకా భిక్ఖుం గహేత్వా భిక్ఖునియా విప్పటిపాదేసుం… సిక్ఖమానాయ విప్పటిపాదేసుం… సామణేరియా విప్పటిపాదేసుం. ఉభో సాదియింసు. ఉభో నాసేతబ్బా. ఉభో న సాదియింసు. ఉభిన్నం అనాపత్తి.

౮౧. తేన ఖో పన సమయేన వేసాలియం లిచ్ఛవికుమారకా భిక్ఖుం గహేత్వా వేసియా విప్పటిపాదేసుం… పణ్డకే విప్పటిపాదేసుం… గిహినియా విప్పటిపాదేసుం. భిక్ఖు సాదియి. భిక్ఖు నాసేతబ్బో. భిక్ఖు న సాదియి. భిక్ఖుస్స అనాపత్తి.

తేన ఖో పన సమయేన వేసాలియం లిచ్ఛవికుమారకా భిక్ఖూ గహేత్వా అఞ్ఞమఞ్ఞం విప్పటిపాదేసుం. ఉభో సాదియింసు. ఉభో నాసేతబ్బా. ఉభో న సాదియింసు. ఉభిన్నం అనాపత్తి.

౮౨. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో వుడ్ఢపబ్బజితో భిక్ఖు పురాణదుతియికాయ దస్సనం అగమాసి. సా – ‘ఏహి, భన్తే, విబ్భమా’తి అగ్గహేసి. సో భిక్ఖు పటిక్కమన్తో ఉత్తానో పరిపతి. సా ఉబ్భజిత్వా [ఉబ్భుజిత్వా (సీ. స్యా.)] అఙ్గజాతే [అఙ్గజాతేన (సీ.)] అభినిసీది. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి …పే… ‘‘సాదియి త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, సాదియి’’న్తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అసాదియన్తస్సా’’తి.

౮౩. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అరఞ్ఞే విహరతి. మిగపోతకో తస్స పస్సావట్ఠానం ఆగన్త్వా పస్సావం పివన్తో ముఖేన అఙ్గజాతం అగ్గహేసి. సో భిక్ఖు సాదియి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

పఠమపారాజికం సమత్తం.

౨. దుతియపారాజికం

౮౪. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా రాజగహే విహరతి గిజ్ఝకూటే పబ్బతే. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా సన్దిట్ఠా సమ్భత్తా భిక్ఖూ ఇసిగిలిపస్సే తిణకుటియో కరిత్వా వస్సం ఉపగచ్ఛింసు. ఆయస్మాపి ధనియో కుమ్భకారపుత్తో తిణకుటికం కరిత్వా వస్సం ఉపగచ్ఛి. అథ ఖో తే భిక్ఖూ వస్సంవుట్ఠా తేమాసచ్చయేన తిణకుటియో భిన్దిత్వా తిణఞ్చ కట్ఠఞ్చ పటిసామేత్వా జనపదచారికం పక్కమింసు. ఆయస్మా పన ధనియో కుమ్భకారపుత్తో తత్థేవ వస్సం వసి, తత్థ హేమన్తం, తత్థ గిమ్హం. అథ ఖో ఆయస్మతో ధనియస్స కుమ్భకారపుత్తస్స గామం పిణ్డాయ పవిట్ఠస్స తిణహారియో కట్ఠహారియో తిణకుటికం భిన్దిత్వా తిణఞ్చ కట్ఠఞ్చ ఆదాయ అగమంసు. దుతియమ్పి ఖో ఆయస్మా ధనియో కుమ్భకారపుత్తో తిణఞ్చ కట్ఠఞ్చ సంకడ్ఢిత్వా తిణకుటికం అకాసి. దుతియమ్పి ఖో ఆయస్మతో ధనియస్స కుమ్భకారపుత్తస్స గామం పిణ్డాయ పవిట్ఠస్స తిణహారియో కట్ఠహారియో తిణకుటికం భిన్దిత్వా తిణఞ్చ కట్ఠఞ్చ ఆదాయ అగమంసు. తతియమ్పి ఖో ఆయస్మా ధనియో కుమ్భకారపుత్తో తిణఞ్చ కట్ఠఞ్చ సంకడ్ఢిత్వా తిణకుటికం అకాసి. తతియమ్పి ఖో ఆయస్మతో ధనియస్స కుమ్భకారపుత్తస్స గామం పిణ్డాయ పవిట్ఠస్స తిణహారియో కట్ఠహారియో తిణకుటికం భిన్దిత్వా తిణఞ్చ కట్ఠఞ్చ ఆదాయ అగమంసు.

అథ ఖో ఆయస్మతో ధనియస్స కుమ్భకారపుత్తస్స ఏతదహోసి – ‘‘యావతతియకం ఖో మే గామం పిణ్డాయ పవిట్ఠస్స తిణహారియో కట్ఠహారియో తిణకుటికం భిన్దిత్వా తిణఞ్చ కట్ఠఞ్చ ఆదాయ అగమంసు. అహం ఖో పన సుసిక్ఖితో అనవయో సకే ఆచరియకే కుమ్భకారకమ్మే పరియోదాతసిప్పో. యంనూనాహం సామం చిక్ఖల్లం మద్దిత్వా సబ్బమత్తికామయం కుటికం కరేయ్య’’న్తి! అథ ఖో ఆయస్మా ధనియో కుమ్భకారపుత్తో సామం చిక్ఖల్లం మద్దిత్వా సబ్బమత్తికామయం కుటికం కరిత్వా తిణఞ్చ కట్ఠఞ్చ గోమయఞ్చ సంకడ్ఢిత్వా తం కుటికం పచి. సా అహోసి కుటికా అభిరూపా దస్సనీయా పాసాదికా లోహితికా [లోహితకా (స్యా.)], సేయ్యథాపి ఇన్దగోపకో. సేయ్యథాపి నామ కిఙ్కణికసద్దో [కిఙ్కిణికసద్దో (సీ. స్యా.)] ఏవమేవం తస్సా కుటికాయ సద్దో అహోసి.

౮౫. అథ ఖో భగవా సమ్బహులేహి భిక్ఖూహి సద్ధిం గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దస తం కుటికం అభిరూపం దస్సనీయం పాసాదికం లోహితికం. దిస్వాన భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘కిం ఏతం, భిక్ఖవే, అభిరూపం దస్సనీయం పాసాదికం లోహితికం, సేయ్యథాపి ఇన్దగోపకో’’తి? అథ ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. విగరహి బుద్ధో భగవా – ‘‘అననుచ్ఛవికం, భిక్ఖవే, తస్స మోఘపురిసస్స అననులోమికం అప్పతిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ సో, భిక్ఖవే, మోఘపురిసో సబ్బమత్తికామయం కుటికం కరిస్సతి! న హి నామ, భిక్ఖవే, తస్స మోఘపురిసస్స పాణేసు అనుద్దయా అనుకమ్పా అవిహేసా భవిస్సతి! గచ్ఛథేతం, భిక్ఖవే, కుటికం భిన్దథ. మా పచ్ఛిమా జనతా పాణేసు పాతబ్యతం ఆపజ్జి. న చ, భిక్ఖవే, సబ్బమత్తికామయా కుటికా కాతబ్బా. యో కరేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి, ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో పటిస్సుణిత్వా యేన సా కుటికా తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా తం కుటికం భిన్దింసు. అథ ఖో ఆయస్మా ధనియో కుమ్భకారపుత్తో తే భిక్ఖూ ఏతదవోచ – ‘‘కిస్స మే తుమ్హే, ఆవుసో, కుటికం భిన్దథా’’తి? ‘‘భగవా, ఆవుసో, భేదాపేతీ’’తి. ‘‘భిన్దథావుసో, సచే ధమ్మస్సామీ భేదాపేతీ’’తి.

౮౬. అథ ఖో ఆయస్మతో ధనియస్స కుమ్భకారపుత్తస్స ఏతదహోసి – ‘‘యావతతియకం ఖో మే గామం పిణ్డాయ పవిట్ఠస్స తిణహారియో కట్ఠహారియో తిణకుటికం భిన్దిత్వా తిణఞ్చ కట్ఠఞ్చ ఆదాయ అగమంసు. యాపి మయా సబ్బమత్తికామయా కుటికా కతా సాపి భగవతా భేదాపితా. అత్థి చ మే దారుగహే గణకో సన్దిట్ఠో. యంనూనాహం దారుగహే గణకం దారూని యాచిత్వా దారుకుటికం కరేయ్య’’న్తి. అథ ఖో ఆయస్మా ధనియో కుమ్భకారపుత్తో యేన దారుగహే గణకో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా దారుగహే గణకం ఏతదవోచ – ‘‘యావతతియకం ఖో మే, ఆవుసో, గామం పిణ్డాయ పవిట్ఠస్స తిణహారియో కట్ఠహారియో తిణకుటికం భిన్దిత్వా తిణఞ్చ కట్ఠఞ్చ ఆదాయ అగమంసు. యాపి మయా సబ్బమత్తికామయా కుటికా కతా సాపి భగవతా భేదాపితా. దేహి మే, ఆవుసో, దారూని. ఇచ్ఛామి దారుకుటికం [దారుకుడ్డికం కుటికం (సీ.)] కాతు’’న్తి. ‘‘నత్థి, భన్తే, తాదిసాని దారూని యానాహం అయ్యస్స దదేయ్యం. అత్థి, భన్తే, దేవగహదారూని నగరపటిసఙ్ఖారికాని ఆపదత్థాయ నిక్ఖిత్తాని. సచే తాని దారూని రాజా దాపేతి హరాపేథ, భన్తే’’తి. ‘‘దిన్నాని, ఆవుసో, రఞ్ఞా’’తి. అథ ఖో దారుగహే గణకస్స ఏతదహోసి – ‘‘ఇమే ఖో సమణా సక్యపుత్తియా ధమ్మచారినో సమచారినో [సమ్మచారినో (క.)] బ్రహ్మచారినో సచ్చవాదినో సీలవన్తో కల్యాణధమ్మా. రాజాపిమేసం అభిప్పసన్నో. నారహతి అదిన్నం దిన్నన్తి వత్తు’’న్తి. అథ ఖో దారుగహే గణకో ఆయస్మన్తం ధనియం కుమ్భకారపుత్తం ఏతదవోచ – ‘‘హరాపేథ, భన్తే’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా ధనియో కుమ్భకారపుత్తో తాని దారూని ఖణ్డాఖణ్డికం ఛేదాపేత్వా సకటేహి నిబ్బాహాపేత్వా దారుకుటికం అకాసి.

౮౭. అథ ఖో వస్సకారో బ్రాహ్మణో మగధమహామత్తో రాజగహే కమ్మన్తే అనుసఞ్ఞాయమానో యేన దారుగహే గణకో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా దారుగహే గణకం ఏతదవోచ – ‘‘యాని తాని, భణే, దేవగహదారూని నగరపటిసఙ్ఖారికాని ఆపదత్థాయ నిక్ఖిత్తాని కహం తాని దారూనీ’’తి? ‘‘తాని, సామి, దారూని దేవేన అయ్యస్స ధనియస్స కుమ్భకారపుత్తస్స దిన్నానీ’’తి. అథ ఖో వస్సకారో బ్రాహ్మణో మగధమహామత్తో అనత్తమనో అహోసి – ‘‘కథఞ్హి నామ దేవో దేవగహదారూని నగరపటిసఙ్ఖారికాని ఆపదత్థాయ నిక్ఖిత్తాని ధనియస్స కుమ్భకారపుత్తస్స దస్సతీ’’తి! అథ ఖో వస్సకారో బ్రాహ్మణో మగధమహామత్తో యేన రాజా మాగధో సేనియో బిమ్బిసారో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా రాజానం మాగధం సేనియం బిమ్బిసారం ఏతదవోచ – ‘‘సచ్చం కిర, దేవేన [సచ్చం కిర దేవ దేవేన (సీ.)] దేవగహదారూని నగరపటిసఙ్ఖారికాని ఆపదత్థాయ నిక్ఖిత్తాని ధనియస్స కుమ్భకారపుత్తస్స దిన్నానీ’’తి? ‘‘కో ఏవమాహా’’తి? ‘‘దారుగహే గణకో, దేవా’’తి. ‘‘తేన హి, బ్రాహ్మణ, దారుగహే గణకం ఆణాపేహీ’’తి. అథ ఖో వస్సకారో బ్రాహ్మణో మగధమహామత్తో దారుగహే గణకం బన్ధం [బద్ధం (సీ.)] ఆణాపేసి. అద్దస ఖో ఆయస్మా ధనియో కుమ్భకారపుత్తో దారుగహే గణకం బన్ధం నియ్యమానం. దిస్వాన దారుగహే గణకం ఏతదవోచ – ‘‘కిస్స త్వం, ఆవుసో, బన్ధో నియ్యాసీ’’తి? ‘‘తేసం, భన్తే, దారూనం కిచ్చా’’తి. ‘‘గచ్ఛావుసో, అహమ్పి ఆగచ్ఛామీ’’తి. ‘‘ఏయ్యాసి, భన్తే, పురాహం హఞ్ఞామీ’’తి.

౮౮. అథ ఖో ఆయస్మా ధనియో కుమ్భకారపుత్తో యేన రఞ్ఞో మాగధస్స సేనియస్స బిమ్బిసారస్స నివేసనం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. అథ ఖో రాజా మాగధో సేనియో బిమ్బిసారో యేనాయస్మా ధనియో కుమ్భకారపుత్తో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ధనియం కుమ్భకారపుత్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో రాజా మాగధో సేనియో బిమ్బిసారో ఆయస్మన్తం ధనియం కుమ్భకారపుత్తం ఏతదవోచ – ‘‘సచ్చం కిర మయా, భన్తే, దేవగహదారూని నగరపటిసఙ్ఖారికాని ఆపదత్థాయ నిక్ఖిత్తాని అయ్యస్స దిన్నానీ’’తి? ‘‘ఏవం, మహారాజా’’తి. ‘‘మయం ఖో, భన్తే, రాజానో నామ బహుకిచ్చా బహుకరణీయా, దత్వాపి న సరేయ్యామ; ఇఙ్ఘ, భన్తే, సరాపేహీ’’తి. ‘‘సరసి త్వం, మహారాజ, పఠమాభిసిత్తో ఏవరూపిం వాచం భాసితా – ‘‘దిన్నఞ్ఞేవ సమణబ్రాహ్మణానం తిణకట్ఠోదకం పరిభుఞ్జన్తూ’’తి. ‘‘సరామహం, భన్తే. సన్తి, భన్తే, సమణబ్రాహ్మణా లజ్జినో కుక్కుచ్చకా సిక్ఖాకామా. తేసం అప్పమత్తకేపి కుక్కుచ్చం ఉప్పజ్జతి. తేసం మయా సన్ధాయ భాసితం, తఞ్చ ఖో అరఞ్ఞే అపరిగ్గహితం. సో త్వం, భన్తే, తేన లేసేన దారూని అదిన్నం హరితుం మఞ్ఞసి! కథఞ్హి నామ మాదిసో సమణం వా బ్రాహ్మణం వా విజితే వసన్తం హనేయ్య వా బన్ధేయ్య వా పబ్బాజేయ్య వా! గచ్ఛ, భన్తే, లోమేన త్వం ముత్తోసి. మాస్సు పునపి ఏవరూపం అకాసీ’’తి. మనుస్సా ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘అలజ్జినో ఇమే సమణా సక్యపుత్తియా దుస్సీలా ముసావాదినో. ఇమే హి నామ ధమ్మచారినో సమచారినో బ్రాహ్మచారినో సచ్చవాదినో సీలవన్తో కల్యాణధమ్మా పటిజానిస్సన్తి! నత్థి ఇమేసం సామఞ్ఞం, నత్థి ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం. నట్ఠం ఇమేసం సామఞ్ఞం, నట్ఠం ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం. కుతో ఇమేసం సామఞ్ఞం, కుతో ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం! అపగతా ఇమే సామఞ్ఞా, అపగతా ఇమే బ్రహ్మఞ్ఞా. రాజానమ్పి ఇమే వఞ్చేన్తి, కిం పనఞ్ఞే మనుస్సే’’తి! అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తేసం మనుస్సానం ఉజ్ఝాయన్తానం ఖియ్యన్తానం విపాచేన్తానం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా సన్తుట్ఠా లజ్జినో కుక్కుచ్చకా సిక్ఖాకామా తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ధనియో కుమ్భకారపుత్తో రఞ్ఞో దారూని అదిన్నం ఆదియిస్సతీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ధనియం కుమ్భకారపుత్తం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా ఆయస్మన్తం ధనియం కుమ్భకారపుత్తం పటిపుచ్ఛి – ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ధనియ, రఞ్ఞో దారూని అదిన్నం ఆదియీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా – ‘‘అననుచ్ఛవికం, మోఘపురిస, అననులోమికం అప్పతిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, రఞ్ఞో దారూని అదిన్నం ఆదియిస్ససి! నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ పసన్నానం వా భియ్యోభావాయ; అథఖ్వేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానఞ్చేవ అప్పసాదాయ పసన్నానఞ్చ ఏకచ్చానం అఞ్ఞథత్తాయా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పురాణవోహారికో మహామత్తో భిక్ఖూసు పబ్బజితో భగవతో అవిదూరే నిసిన్నో హోతి. అథ ఖో భగవా తం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘కిత్తకేన ఖో భిక్ఖు రాజా మాగధో సేనియో బిమ్బిసారో చోరం గహేత్వా హనతి వా బన్ధతి వా పబ్బాజేతి వా’’తి? ‘‘పాదేన వా, భగవా, పాదారహేన వా’’తి [పాదారహేనవా అతిరేకపాదేనవాతి (స్యా.)]. తేన ఖో పన సమయేన రాజగహే పఞ్చమాసకో పాదో హోతి. అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ధనియం కుమ్భకారపుత్తం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా దుబ్భరతాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౮౯. ‘‘యో పన భిక్ఖు అదిన్నం థేయ్యసఙ్ఖాతం ఆదియేయ్య, యథారూపే అదిన్నాదానే రాజానో చోరం గహేత్వా హనేయ్యుం వా బన్ధేయ్యుం వా పబ్బాజేయ్యుం వా – ‘చోరోసి బాలోసి మూళ్హోసి థేనోసీ’తి, తథారూపం భిక్ఖు అదిన్నం ఆదియమానో అయమ్పి పారాజికో హోతి అసంవాసో’’తి.

ఏవఞ్చిదం భగవతా భిక్ఖూనం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం హోతి.

౯౦. తేన ఖో పన సమయేన ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ రజకత్థరణం గన్త్వా రజకభణ్డికం అవహరిత్వా ఆరామం హరిత్వా భాజేసుం. భిక్ఖూ ఏవమాహంసు – ‘‘మహాపుఞ్ఞత్థ తుమ్హే, ఆవుసో. బహుం తుమ్హాకం చీవరం ఉప్పన్న’’న్తి. ‘‘కుతో ఆవుసో, అమ్హాకం పుఞ్ఞం, ఇదాని మయం రజకత్థరణం గన్త్వా రజకభణ్డికం అవహరిమ్హా’’తి. ‘‘నను, ఆవుసో, భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం. కిస్స తుమ్హే, ఆవుసో, రజకభణ్డికం అవహరిత్థా’’తి? ‘‘సచ్చం, ఆవుసో, భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం. తఞ్చ ఖో గామే, నో అరఞ్ఞే’’తి. ‘‘నను, ఆవుసో, తథేవేతం హోతి. అననుచ్ఛవికం, ఆవుసో, అననులోమికం అప్పతిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ తుమ్హే, ఆవుసో, రజకభణ్డికం అవహరిస్సథ! నేతం, ఆవుసో, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ పసన్నానం వా భియ్యోభావాయ; అథఖ్వేతం, ఆవుసో, అప్పసన్నానఞ్చేవ అప్పసాదాయ పసన్నానఞ్చ ఏకచ్చానం అఞ్ఞథత్తాయా’’తి. అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ పటిపుచ్ఛి – ‘‘సచ్చం కిర తుమ్హే, భిక్ఖవే, రజకత్థరణం గన్త్వా రజకభణ్డికం అవహరిత్థా’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా – ‘‘అననుచ్ఛవికం, మోఘపురిసా, అననులోమికం అప్పటిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ తుమ్హే, మోఘపురిసా, రజకభణ్డికం అవహరిస్సథ! నేతం, మోఘపురిసా, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ పసన్నానం వా భియ్యోభావాయ; అథ ఖ్వేతం, మోఘపురిసా, అప్పసన్నానఞ్చేవ అప్పసాదాయ పసన్నానఞ్చ ఏకచ్చానం అఞ్ఞథత్తాయా’’తి. అథ ఖో భగవా ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా దుబ్భరతాయ…పే… వీరియారమ్భస్స వణ్ణం భాసిత్వా భిక్ఖూనం తదనుచ్ఛవికం తదనులోమికం ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి…పే… ‘‘ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౯౧. ‘‘యో పన భిక్ఖు గామా వా అరఞ్ఞా వా అదిన్నం థేయ్యసఙ్ఖాతం ఆదియేయ్య, యథారూపే అదిన్నాదానే రాజానో చోరం గహేత్వా హనేయ్యుం వా బన్ధేయ్యుం వా పబ్బాజేయ్యుం వా – ‘చోరోసి బాలోసి మూళ్హోసి థేనోసీ’తి, తథారూపం భిక్ఖు అదిన్నం ఆదియమానో అయమ్పి పారాజికో హోతి అసంవాసో’’తి.

౯౨. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

గామో నామ ఏకకుటికోపి గామో, ద్వికుటికోపి గామో, తికుటికోపి గామో, చతుకుటికోపి గామో, సమనుస్సోపి గామో, అమనుస్సోపి గామో, పరిక్ఖిత్తోపి గామో, అపరిక్ఖిత్తోపి గామో, గోనిసాదినివిట్ఠోపి గామో, యోపి సత్థో అతిరేకచతుమాసనివిట్ఠో సోపి వుచ్చతి గామో.

గామూపచారో నామ పరిక్ఖిత్తస్స గామస్స ఇన్దఖీలే [ఇన్దఖిలే (క.)] ఠితస్స మజ్ఝిమస్స పురిసస్స లేడ్డుపాతో, అపరిక్ఖిత్తస్స గామస్స ఘరూపచారే ఠితస్స మజ్ఝిమస్స పురిసస్స లేడ్డుపాతో.

అరఞ్ఞం నామ ఠపేత్వా గామఞ్చ గామూపచారఞ్చ అవసేసం అరఞ్ఞం నామ.

అదిన్నం నామం యం అదిన్నం అనిస్సట్ఠం అపరిచ్చత్తం రక్ఖితం గోపితం మమాయితం పరపరిగ్గహితం. ఏతం అదిన్నం నామ.

థేయ్యసఙ్ఖాతన్తి థేయ్యచిత్తో అవహరణచిత్తో.

ఆదియేయ్యాతి ఆదియేయ్య హరేయ్య అవహరేయ్య ఇరియాపథం వికోపేయ్య ఠానా చావేయ్య సఙ్కేతం వీతినామేయ్య.

యథారూపం నామ పాదం వా పాదారహం వా అతిరేకపాదం వా.

రాజానో నామ పథబ్యారాజా పదేసరాజా మణ్డలికా అన్తరభోగికా అక్ఖదస్సా మహామత్తా, యే వా పన ఛేజ్జభేజ్జం కరోన్తా అనుసాసన్తి. ఏతే రాజానో నామ.

చోరో నామ యో పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం అదిన్నం థేయ్యసఙ్ఖాతం ఆదియతి. ఏసో చోరో నామ.

హనేయ్యుం వాతి హత్థేన వా పాదేన వా కసాయ వా వేత్తేన వా అడ్ఢదణ్డకేన వా ఛేజ్జాయ వా హనేయ్యుం.

బన్ధేయ్యుం వాతి రజ్జుబన్ధనేన వా అన్దుబన్ధనేన వా సఙ్ఖలికబన్ధనేన వా ఘరబన్ధనేన వా నగరబన్ధనేన వా గామబన్ధనేన వా నిగమబన్ధనేన వా బన్ధేయ్యుం, పురిసగుత్తిం వా కరేయ్యుం.

పబ్బాజేయ్యుం వాతి గామా వా నిగమా వా నగరా వా జనపదా వా జనపదపదేసా వా పబ్బాజేయ్యుం.

చోరోసి బాలోసి మూళ్హోసి థేనోసీతి పరిభాసో ఏసో.

తథారూపం నామ పాదం వా పాదారహం వా అతిరేకపాదం వా.

ఆదియమానోతి ఆదియమానో హరమానో అవహరమానో ఇరియాపథం వికోపయమానో ఠానా చావయమానో సఙ్కేతం వీతినామయమానో.

అయమ్పీతి పురిమం ఉపాదాయ వుచ్చతి.

పారాజికో హోతీతి సేయ్యథాపి నామ పణ్డుపలాసో బన్ధనా పవుత్తో [హరితత్తాయ (సీ. స్యా.)] అభబ్బో హరితత్థాయ [హరితత్తాయ (సీ. స్యా.)], ఏవమేవ భిక్ఖు పాదం వా పాదారహం వా అతిరేకపాదం వా అదిన్నం థేయ్యసఙ్ఖాతం ఆదియిత్వా అస్సమణో హోతి అసక్యపుత్తియో. తేన వుచ్చతి – ‘పారాజికో హోతీ’తి.

అసంవాసోతి సంవాసో నామ ఏకకమ్మం ఏకుద్దేసో సమసిక్ఖతా. ఏసో సంవాసో నామ. సో తేన సద్ధిం నత్థి. తేన వుచ్చతి – ‘అసంవాసో’తి.

౯౩. భూమట్ఠం థలట్ఠం ఆకాసట్ఠం వేహాసట్ఠం ఉదకట్ఠం నావట్ఠం యానట్ఠం భారట్ఠం ఆరామట్ఠం విహారట్ఠం ఖేత్తట్ఠం వత్థుట్ఠం గామట్ఠం అరఞ్ఞట్ఠం ఉదకం దన్తపోణం [దన్తపోనం (సీ. క.)] వనప్పతి హరణకం ఉపనిధి సుఙ్కఘాతం పాణో అపదం ద్విపదం చతుప్పదం బహుప్పదం ఓచరకో ఓణిరక్ఖో సంవిదావహారో సఙ్కేతకమ్మం నిమిత్తకమ్మన్తి.

౯౪. భూమట్ఠం నామ భణ్డం భూమియం నిక్ఖిత్తం హోతి నిఖాతం పటిచ్ఛన్నం. భూమట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి కుదాలం వా పిటకం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తత్థ జాతకం కట్ఠం వా లతం వా ఛిన్దతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తత్థ పంసుం ఖణతి వా బ్యూహతి [వియూహతి (స్యా.)] వా ఉద్ధరతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. కుమ్భిం ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. అత్తనో భాజనం పవేసేత్వా పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. అత్తనో భాజనగతం వా కరోతి ముట్ఠిం వా ఛిన్దతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. సుత్తారుళ్హం భణ్డం పామఙ్గం వా కణ్ఠసుత్తకం వా కటిసుత్తకం వా సాటకం వా వేఠనం వా థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. కోటియం గహేత్వా ఉచ్చారేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఘంసన్తో నీహరతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. అన్తమసో కేసగ్గమత్తమ్పి కుమ్భిముఖా మోచేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. సప్పిం వా తేలం వా మధుం వా ఫాణితం వా పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో ఏకేన పయోగేన పివతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. తత్థేవ భిన్దతి వా ఛడ్డేతి వా ఝాపేతి వా అపరిభోగం వా కరోతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౯౫. థలట్ఠం నామ భణ్డం థలే నిక్ఖిత్తం హోతి. థలట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౯౬. ఆకాసట్ఠం నామ భణ్డం ఆకాసగతం హోతి. మోరో వా కపిఞ్జరో వా తిత్తిరో వా వట్టకో వా, సాటకం వా వేఠనం వా హిరఞ్ఞం వా సువణ్ణం వా ఛిజ్జమానం పతతి. ఆకాసట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. గమనం ఉపచ్ఛిన్దతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౯౭. వేహాసట్ఠం నామ భణ్డం వేహాసగతం హోతి. మఞ్చే వా పీఠే వా చీవరవంసే వా చీవరరజ్జుయా వా భిత్తిఖిలే వా నాగదన్తే వా రుక్ఖే వా లగ్గితం హోతి, అన్తమసో పత్తాధారకేపి. వేహాసట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౯౮. ఉదకట్ఠం నామ భణ్డం ఉదకే నిక్ఖిత్తం హోతి. ఉదకట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. నిముజ్జతి వా ఉమ్ముజ్జతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. తత్థ జాతకం ఉప్పలం వా పదుమం వా పుణ్డరీకం వా భిసం వా మచ్ఛం వా కచ్ఛపం వా పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౯౯. నావా నామ యాయ తరతి. నావట్ఠం నామ భణ్డం నావాయ నిక్ఖిత్తం హోతి. ‘‘నావట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీ’’తి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. నావం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. బన్ధనం మోచేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. బన్ధనం మోచేత్వా ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఉద్ధం వా అధో వా తిరియం వా అన్తమసో కేసగ్గమత్తమ్పి సఙ్కామేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౦౦. యానం నామ వయ్హం రథో సకటం సన్దమానికా. యానట్ఠం నామ భణ్డం యానే నిక్ఖిత్తం హోతి. యానట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. యానం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౦౧. భారో నామ సీసభారో ఖన్ధభారో కటిభారో ఓలమ్బకో. సీసే భారం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఖన్ధం ఓరోపేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ఖన్ధే భారం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. కటిం ఓరోపేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. కటియా భారం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. హత్థేన గణ్హాతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. హత్థే భారం థేయ్యచిత్తో భూమియం నిక్ఖిపతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. థేయ్యచిత్తో భూమితో గణ్హాతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౦౨. ఆరామో నామ పుప్ఫారామో ఫలారామో. ఆరామట్ఠం నామ భణ్డం ఆరామే చతూహి ఠానేహి నిక్ఖిత్తం హోతి – భూమట్ఠం థలట్ఠం, ఆకాసట్ఠం, వేహాసట్ఠం. ఆరామట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. తత్థ జాతకం మూలం వా తచం వా పత్తం వా పుప్ఫం వా ఫలం వా పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ఆరామం అభియుఞ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సామికస్స విమతిం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. సామికో న మయ్హం భవిస్సతీతి ధురం నిక్ఖిపతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ధమ్మం చరన్తో సామికం పరాజేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ధమ్మం చరన్తో పరజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

౧౦౩. విహారట్ఠం నామ భణ్డం విహారే చతూహి ఠానేహి నిక్ఖిత్తం హోతి – భూమట్ఠం, థలట్ఠం, ఆకాసట్ఠం, వేహాసట్ఠం. విహారట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. విహారం అభియుఞ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సామికస్స విమతిం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. సామికో న మయ్హం భవిస్సతీతి ధురం నిక్ఖిపతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ధమ్మం చరన్తో సామికం పరాజేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ధమ్మం చరన్తో పరజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

౧౦౪. ఖేత్తం నామ యత్థ పుబ్బణ్ణం వా అపరణ్ణం వా జాయతి. ఖేత్తట్ఠం నామ భణ్డం ఖేత్తే చతూహి ఠానేహి నిక్ఖిత్తం హోతి – భూమట్ఠం, థలట్ఠం, ఆకాసట్ఠం, వేహాసట్ఠం. ఖేత్తట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి, దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. తత్థ జాతకం పుబ్బణ్ణం వా అపరణ్ణం వా పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ఖేత్తం అభియుఞ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సామికస్స విమతిం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. సామికో న మయ్హం భవిస్సతీతి ధురం నిక్ఖిపతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ధమ్మం చరన్తో సామికం పరాజేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ధమ్మం చరన్తో పరజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఖిలం వా రజ్జుం వా వతిం వా మరియాదం వా సఙ్కామేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఏకం పయోగం అనాగతే, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. తస్మిం పయోగే ఆగతే, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౦౫. వత్థు నామ ఆరామవత్థు విహారవత్థు. వత్థుట్ఠం నామ భణ్డం వత్థుస్మిం చతూహి ఠానేహి నిక్ఖిత్తం హోతి – భూమట్ఠం, థలట్ఠం, ఆకాసట్ఠం, వేహాసట్ఠం. వత్థుట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. వత్థుం అభియుఞ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సామికస్స విమతిం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. సామికో న మయ్హం భవిస్సతీతి ధురం నిక్ఖిపతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ధమ్మం చరన్తో సామికం పరాజేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ధమ్మం చరన్తో పరజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఖీలం వా రజ్జుం వా వతిం వా పాకారం వా సఙ్కామేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఏకం పయోగం అనాగతే ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. తస్మిం పయోగే ఆగతే ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౦౬. గామట్ఠం నామ భణ్డం గామే చతూహి ఠానేహి నిక్ఖిత్తం హోతి – భూమట్ఠం, థలట్ఠం, ఆకాసట్ఠం, వేహాసట్ఠం. గామట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౦౭. అరఞ్ఞం నామ యం మనుస్సానం పరిగ్గహితం హోతి, తం అరఞ్ఞం. అరఞ్ఞట్ఠం నామ భణ్డం అరఞ్ఞే చతూహి ఠానేహి నిక్ఖిత్తం హోతి – భూమట్ఠం, థలట్ఠం, ఆకాసట్ఠం, వేహాసట్ఠం. అరఞ్ఞట్ఠం భణ్డం అవహరిస్సామీతి థేయ్యచిత్తో దుతియం వా పరియేసతి గచ్ఛతి వా, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. తత్థ జాతకం కట్ఠం వా లతం వా తిణం వా పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౦౮. ఉదకం నామ భాజనగతం వా హోతి పోక్ఖరణియా వా తళాకే వా. థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. అత్తనో భాజనం పవేసేత్వా పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం ఉదకం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. అత్తనో భాజనగతం కరోతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. మరియాదం భిన్దతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. మరియాదం భిన్దిత్వా పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం ఉదకం నిక్ఖామేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. అతిరేకమాసకం వా ఊనపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం ఉదకం నిక్ఖామేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మాసకం వా ఊనమాసకం వా అగ్ఘనకం ఉదకం నిక్ఖామేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౧౦౯. దన్తపోణం నామ ఛిన్నం వా అచ్ఛిన్నం వా. పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౧౦. వనప్పతి నామ యో మనుస్సానం పరిగ్గహితో హోతి రుక్ఖో పరిభోగో. థేయ్యచిత్తో ఛిన్దతి, పహారే పహారే ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఏకం పహారం అనాగతే, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. తస్మిం పహారే ఆగతే, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౧౧. హరణకం నామ అఞ్ఞస్స హరణకం భణ్డం. థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. సహభణ్డహారకం పదసా నేస్సామీతి పఠమం పాదం సఙ్కామేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. దుతియం పాదం సఙ్కామేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. పతితం భణ్డం గహేస్సామీతి పాతాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. పతితం భణ్డం పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౧౨. ఉపనిధి నామ ఉపనిక్ఖిత్తం భణ్డం. దేహి మే భణ్డన్తి వుచ్చమానో నాహం గణ్హామీతి భణతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సామికస్స విమతిం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. సామికో న మయ్హం దస్సతీతి ధురం నిక్ఖిపతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ధమ్మం చరన్తో సామికం పరాజేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. ధమ్మం చరన్తో పరజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

౧౧౩. సుఙ్కఘాతం నామ రఞ్ఞా ఠపితం హోతి పబ్బతఖణ్డే వా నదీతిత్థే వా గామద్వారే వా – ‘అత్ర పవిట్ఠస్స సుఙ్కం గణ్హన్తూ’తి. తత్ర పవిసిత్వా రాజగ్గం [రాజగ్ఘం (సీ. స్యా.)] భణ్డం పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. పఠమం పాదం సుఙ్కఘాతం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. దుతియం పాదం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. అన్తోసుఙ్కఘాతే ఠితో బహిసుఙ్కఘాతం పాతేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. సుఙ్కం పరిహరతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౧౧౪. పాణో నామ మనుస్సపాణో వుచ్చతి. థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. పదసా నేస్సామీతి పఠమం పాదం సఙ్కామేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. దుతియం పాదం సఙ్కామేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

అపదం నామ అహి మచ్ఛా. పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౧౫. ద్విపదం నామ మనుస్సా, పక్ఖజాతా. థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. పదసా నేస్సామీతి పఠమం పాదం సఙ్కామేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. దుతియం పాదం సఙ్కామేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౧౬. చతుప్పదం నామ – హత్థీ అస్సా ఓట్ఠా గోణా గద్రభా పసుకా. థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. పదసా నేస్సామీతి పఠమం పాదం సఙ్కామేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. దుతియం పాదం సఙ్కామేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. తతియం పాదం సఙ్కామేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. చతుత్థం పాదం సఙ్కామేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౧౭. బహుప్పదం నామ – విచ్ఛికా సతపదీ ఉచ్చాలిఙ్గపాణకా. పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. పదసా నేస్సామీతి సఙ్కామేతి, పదే పదే ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. పచ్ఛిమం పాదం సఙ్కామేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౧౮. ఓచరకో నామ భణ్డం ఓచరిత్వా ఆచిక్ఖతి – ‘‘ఇత్థన్నామం భణ్డం అవహరా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో తం భణ్డం అవహరతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స.

ఓణిరక్ఖో నామ ఆహటం భణ్డం గోపేన్తో పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

సంవిదావహారో నామ సమ్బహులా సంవిదహిత్వా ఏకో భణ్డం అవహరతి, ఆపత్తి సబ్బేసం పారాజికస్స.

౧౧౯. సఙ్కేతకమ్మం నామ సఙ్కేతం కరోతి – ‘‘పురేభత్తం వా పచ్ఛాభత్తం వా రత్తిం వా దివా వా తేన సఙ్కేతేన తం భణ్డం అవహరా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తేన సఙ్కేతేన తం భణ్డం అవహరతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స. తం సఙ్కేతం పురే వా పచ్ఛా వా తం భణ్డం అవహరతి, మూలట్ఠస్స అనాపత్తి. అవహారకస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౨౦. నిమిత్తకమ్మం నామ నిమిత్తం కరోతి. అక్ఖిం వా నిఖణిస్సామి భముకం వా ఉక్ఖిపిస్సామి సీసం వా ఉక్ఖిపిస్సామి, తేన నిమిత్తేన తం భణ్డం అవహరాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తేన నిమిత్తేన తం భణ్డం అవహరతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స. తం నిమిత్తం పురే వా పచ్ఛా వా తం భణ్డం అవహరతి, మూలట్ఠస్స అనాపత్తి. అవహారకస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౨౧. భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం భణ్డం అవహరా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో తం మఞ్ఞమానో తం అవహరతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం భణ్డం అవహరా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో తం మఞ్ఞమానో అఞ్ఞం అవహరతి, మూలట్ఠస్స అనాపత్తి. అవహారకస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం భణ్డం అవహరా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో అఞ్ఞం మఞ్ఞమానో తం అవహరతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం భణ్డం అవహరా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో అఞ్ఞం మఞ్ఞమానో అఞ్ఞం అవహరతి, మూలట్ఠస్స అనాపత్తి. అవహారకస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామస్స పావద – ‘ఇత్థన్నామో ఇత్థన్నామస్స పావదతు – ఇత్థన్నామో ఇత్థన్నామం భణ్డం అవహరతూ’’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో ఇతరస్స ఆరోచేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అవహారకో పటిగ్గణ్హాతి, మూలట్ఠస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. సో తం భణ్డం అవహరతి, ఆపత్తి సబ్బేసం పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామస్స పావద – ‘ఇత్థన్నామో ఇత్థన్నామస్స పావదతు – ఇత్థన్నామో ఇత్థన్నామం భణ్డం అవహరతూ’’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో అఞ్ఞం ఆణాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అవహారకో పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో తం భణ్డం అవహరతి, మూలట్ఠస్స అనాపత్తి. ఆణాపకస్స చ అవహారకస్స చ ఆపత్తి పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం భణ్డం అవహరా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో గన్త్వా పున పచ్చాగచ్ఛతి – ‘‘నాహం సక్కోమి తం భణ్డం అవహరితు’’న్తి. సో పున ఆణాపేతి – ‘‘యదా సక్కోసి తదా తం భణ్డం అవహరా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో తం భణ్డం అవహరతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం భణ్డం అవహరా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో ఆణాపేత్వా విప్పటిసారీ న సావేతి – ‘‘మా అవహరీ’’తి. సో తం భణ్డం అవహరతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం భణ్డం అవహరా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో ఆణాపేత్వా విప్పటిసారీ సావేతి – ‘‘మా అవహరీ’’తి. సో ‘‘ఆణత్తో అహం తయా’’తి, తం భణ్డం అవహరతి, మూలట్ఠస్స అనాపత్తి. అవహారకస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం భణ్డం అవహరా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో ఆణాపేత్వా విప్పటిసారీ సావేతి – ‘‘మా అవహరీ’’తి. సో ‘‘సాధూ’’తి [సుట్ఠూతి (క.)]? ఓరమతి, ఉభిన్నం అనాపత్తి.

౧౨౨. పఞ్చహి ఆకారేహి అదిన్నం ఆదియన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పరపరిగ్గహితఞ్చ హోతి, పరపరిగ్గహితసఞ్ఞీ చ, గరుకో చ హోతి పరిక్ఖారో, పఞ్చమాసకో వా అతిరేకపఞ్చమాసకో వా, థేయ్యచిత్తఞ్చ పచ్చుపట్ఠితం హోతి. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౨౩. పఞ్చహి ఆకారేహి అదిన్నం ఆదియన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స – పరపరిగ్గహితఞ్చ హోతి, పరపరిగ్గహితసఞ్ఞీ చ, లహుకో చ హోతి పరిక్ఖారో, అతిరేకమాసకో వా ఊనపఞ్చమాసకో వా, థేయ్యచిత్తఞ్చ పచ్చుపట్ఠితం హోతి. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

౧౨౪. పఞ్చహి ఆకారేహి అదిన్నం ఆదియన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స. పరపరిగ్గహితఞ్చ హోతి, పరపరిగ్గహితసఞ్ఞీ చ, లహుకో చ హోతి పరిక్ఖారో, మాసకో వా ఊనమాసకో వా, థేయ్యచిత్తఞ్చ పచ్చుపట్ఠితం హోతి. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౧౨౫. ఛహి ఆకారేహి అదిన్నం ఆదియన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స. న చ సకసఞ్ఞీ, న చ విస్సాసగ్గాహీ, న చ తావకాలికం, గరుకో చ హోతి పరిక్ఖారో, పఞ్చమాసకో వా అతిరేకపఞ్చమాసకో వా, థేయ్యచిత్తఞ్చ పచ్చుపట్ఠితం హోతి. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౨౬. ఛహి ఆకారేహి అదిన్నం ఆదియన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. న చ సకసఞ్ఞీ, న చ విస్సాసగ్గాహీ, న చ తావకాలికం, లహుకో చ హోతి పరిక్ఖారో అతిరేకమాసకో వా ఊనపఞ్చమాసకో వా, థేయ్యచిత్తఞ్చ పచ్చుపట్ఠితం హోతి. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

౧౨౭. ఛహి ఆకారేహి అదిన్నం ఆదియన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స. న చ సకసఞ్ఞీ, న చ విస్సాసగ్గాహీ, న చ తావకాలికం, లహుకో చ హోతి పరిక్ఖారో, మాసకో వా ఊనమాసకో వా, థేయ్యచిత్తఞ్చ పచ్చుపట్ఠితం హోతి. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౧౨౮. పఞ్చహి ఆకారేహి అదిన్నం ఆదియన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స. న చ పరపరిగ్గహితం హోతి, పరపరిగ్గహితసఞ్ఞీ చ, గరుకో చ హోతి పరిక్ఖారో, పఞ్చమాసకో వా అతిరేకపఞ్చమాసకో వా, థేయ్యచిత్తఞ్చ పచ్చుపట్ఠితం హోతి. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౧౨౯. పఞ్చహి ఆకారేహి అదిన్నం ఆదియన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స. న చ పరపరిగ్గహితం హోతి, పరపరిగ్గహితసఞ్ఞీ చ, లహుకో చ హోతి పరిక్ఖారో, అతిరేకమాసకో వా ఊనపఞ్చమాసకో వా, థేయ్యచిత్తఞ్చ పచ్చుపట్ఠితం హోతి. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౧౩౦. పఞ్చహి ఆకారేహి అదిన్నం ఆదియన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స. న చ పరపరిగ్గహితం హోతి, పరపరిగ్గహితసఞ్ఞీ చ, లహుకో చ హోతి పరిక్ఖారో, మాసకో వా ఊనమాసకో వా, థేయ్యచిత్తఞ్చ పచ్చుపట్ఠితం హోతి. ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఫన్దాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ఠానా చావేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

౧౩౧. అనాపత్తి ససఞ్ఞిస్స, విస్సాసగ్గాహే, తావకాలికే, పేతపరిగ్గహే, తిరచ్ఛానగతపరిగ్గహే, పంసుకూలసఞ్ఞిస్స, ఉమ్మత్తకస్స, (ఖిత్తచిత్తస్స వేదనాట్టస్స) [(ఖిత్తచిత్తస్స వేదనాట్టస్స) కత్థచి నత్థి] ఆదికమ్మికస్సాతి.

అదిన్నాదానమ్హి పఠమభాణవారో నిట్ఠితో.

వినీతవత్థుఉద్దానగాథా

రజకేహి పఞ్చ అక్ఖాతా, చతురో అత్థరణేహి చ;

అన్ధకారేన వే పఞ్చ, పఞ్చ హారణకేన చ.

నిరుత్తియా పఞ్చ అక్ఖాతా, వాతేహి అపరే దువే;

అసమ్భిన్నే కుసాపాతో, జన్తగ్గేన [జన్తాఘరేన (స్యా.)] సహా దస.

విఘాసేహి పఞ్చ అక్ఖాతా, పఞ్చ చేవ అమూలకా;

దుబ్భిక్ఖే కురమంసఞ్చ [కూరమంసఞ్చ (స్యా.)], పూవసక్ఖలిమోదకా.

ఛపరిక్ఖారథవికా, భిసివంసా న నిక్ఖమే;

ఖాదనీయఞ్చ విస్సాసం, ససఞ్ఞాయపరే దువే.

సత్త నావహరామాతి, సత్త చేవ అవాహరుం;

సఙ్ఘస్స అవహరుం సత్త, పుప్ఫేహి అపరే దువే.

తయో చ వుత్తవాదినో, మణి తీణి అతిక్కమే;

సూకరా చ మిగా మచ్ఛా, యానఞ్చాపి పవత్తయి.

దువే పేసీ దువే దారూ, పంసుకూలం దువే దకా;

అనుపుబ్బవిధానేన, తదఞ్ఞో న పరిపూరయి.

సావత్థియా చతురో ముట్ఠీ, ద్వే విఘాసా దువే తిణా;

సఙ్ఘస్స భాజయుం సత్త, సత్త చేవ అస్సామికా.

దారుదకా మత్తికా ద్వే తిణాని;

సఙ్ఘస్స సత్త అవహాసి సేయ్యం;

సస్సామికం న చాపి నీహరేయ్య;

హరేయ్య సస్సామికం తావకాలికం.

చమ్పా రాజగహే చేవ, వేసాలియా చ అజ్జుకో;

బారాణసీ చ కోసమ్బీ, సాగలా దళ్హికేన చాతి.

వినీతవత్థు

౧౩౨. తేన ఖో పన సమయేన ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ రజకత్థరణం గన్త్వా రజకభణ్డికం అవహరింసు. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం. కచ్చి ను ఖో మయం పారాజికం ఆపత్తిం ఆపన్నా’’తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘ఆపత్తిం తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఆపన్నా పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు రజకత్థరణం గన్త్వా మహగ్ఘం దుస్సం పస్సిత్వా థేయ్యచిత్తం ఉప్పాదేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం, కచ్చి ను ఖో అహం పారాజికం ఆపత్తిం ఆపన్నో’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, చిత్తుప్పాదే’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు రజకత్థరణం గన్త్వా మహగ్ఘం దుస్సం పస్సిత్వా థేయ్యచిత్తో ఆమసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు రజకత్థరణం గన్త్వా మహగ్ఘం దుస్సం పస్సిత్వా థేయ్యచిత్తో ఫన్దాపేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు రజకత్థరణం గన్త్వా మహగ్ఘం దుస్సం పస్సిత్వా థేయ్యచిత్తో ఠానా చావేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౩౩. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పిణ్డచారికో భిక్ఖు మహగ్ఘం ఉత్తరత్థరణం పస్సిత్వా థేయ్యచిత్తం ఉప్పాదేసి…పే… థేయ్యచిత్తో ఆమసి…పే… థేయ్యచిత్తో ఫన్దాపేసి…పే… థేయ్యచిత్తో ఠానా చావేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౩౪. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు దివా భణ్డం పస్సిత్వా నిమిత్తం అకాసి – ‘రత్తిం అవహరిస్సామీ’తి. సో తం మఞ్ఞమానో తం అవహరి…పే… తం మఞ్ఞమానో అఞ్ఞం అవహరి…పే… అఞ్ఞం మఞ్ఞమానో తం అవహరి…పే… అఞ్ఞం మఞ్ఞమానో అఞ్ఞం అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు దివా భణ్డం పస్సిత్వా నిమిత్తం అకాసి – ‘‘రత్తిం అవహరిస్సామీ’’తి. సో తం మఞ్ఞమానో అత్తనో భణ్డం అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞస్స భణ్డం హరన్తో సీసే భారం థేయ్యచిత్తో ఆమసి…పే… థేయ్యచిత్తో ఫన్దాపేసి…పే… థేయ్యచిత్తో ఖన్ధం ఓరోపేసి…పే… ఖన్ధే భారం థేయ్యచిత్తో ఆమసి…పే… థేయ్యచిత్తో ఫన్దాపేసి…పే… థేయ్యచిత్తో కటిం ఓరోపేసి…పే… కటియా భారం థేయ్యచిత్తో ఆమసి…పే… థేయ్యచిత్తో ఫన్దాపేసి…పే… థేయ్యచిత్తో హత్థేన అగ్గహేసి…పే… హత్థే భారం థేయ్యచిత్తో భూమియం నిక్ఖిపి…పే… థేయ్యచిత్తో భూమితో అగ్గహేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౩౫. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అజ్ఝోకాసే చీవరం పత్థరిత్వా విహారం పావిసి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు – ‘మాయిదం చీవరం నస్సీ’తి, పటిసామేసి. సో నిక్ఖమిత్వా తం భిక్ఖుం పుచ్ఛి – ‘‘ఆవుసో, మయ్హం చీవరం కేన అవహట’’న్తి? సో ఏవమాహ – ‘‘మయా అవహట’’న్తి. ‘‘సో తం ఆదియి, అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే…. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నిరుత్తిపథో అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నిరుత్తిపథే’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పీఠే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా. పీఠే నిసీదనం నిక్ఖిపిత్వా… హేట్ఠాపీఠే పత్తం నిక్ఖిపిత్వా విహారం పావిసి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు – ‘‘మాయం పత్తో నస్సీ’’తి పటిసామేసి. సో నిక్ఖమిత్వా తం భిక్ఖుం పుచ్ఛి – ‘‘ఆవుసో, మయ్హం పత్తో కేన అవహటో’’తి? సో ఏవమాహ – ‘‘మయా అవహటో’’తి. ‘‘సో తం ఆదియి, అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నిరుత్తిపథే’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా భిక్ఖునీ వతియా చీవరం పత్థరిత్వా విహారం పావిసి. అఞ్ఞతరా భిక్ఖునీ – ‘మాయిదం చీవరం నస్సీ’తి పటిసామేసి. సా నిక్ఖమిత్వా తం భిక్ఖునిం పుచ్ఛి – ‘‘అయ్యే, మయ్హం చీవరం కేన అవహట’’న్తి? సా ఏవమాహ – ‘‘మయా అవహట’’న్తి. ‘‘సా తం ఆదియి, అస్సమణీసి త్వ’’న్తి. తస్సా కుక్కుచ్చం అహోసి. అథ ఖో సా భిక్ఖునీ భిక్ఖునీనం ఏతమత్థం ఆరోచేసి. భిక్ఖునియో భిక్ఖూనం ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. భిక్ఖూ భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, నిరుత్తిపథే’’తి.

౧౩౬. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు వాతమణ్డలికాయ ఉక్ఖిత్తం సాటకం పస్సిత్వా సామికానం దస్సామీతి, అగ్గహేసి. సామికా తం భిక్ఖుం చోదేసుం – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం భిక్ఖూ’’తి? ‘‘అథేయ్యచిత్తో అహం, భగవా’’తి. అనాపత్తి, భిక్ఖు, అథేయ్యచిత్తస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు వాతమణ్డలికాయ ఉక్ఖిత్తం వేఠనం పస్సిత్వా ‘పురే సామికా పస్సన్తీ’తి థేయ్యచిత్తో అగ్గహేసి. సామికా తం భిక్ఖుం చోదేసుం – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౩౭. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సుసానం గన్త్వా అభిన్నే సరీరే పంసుకూలం అగ్గహేసి. తస్మిఞ్చ సరీరే పేతో అధివత్థో హోతి. అథ ఖో సో పేతో తం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘మా, భన్తే, మయ్హం సాటకం అగ్గహేసీ’’తి. సో భిక్ఖు అనాదియన్తో అగమాసి. అథ ఖో తం సరీరం ఉట్ఠహిత్వా తస్స భిక్ఖునో పిట్ఠితో పిట్ఠితో అనుబన్ధి. అథ ఖో సో భిక్ఖు విహారం పవిసిత్వా ద్వారం థకేసి. అథ ఖో తం సరీరం తత్థేవ పరిపతి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. న చ, భిక్ఖవే, అభిన్నే సరీరే పంసుకూలం గహేతబ్బం. సో గణ్హేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

౧౩౮. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సఙ్ఘస్స చీవరే భాజీయమానే థేయ్యచిత్తో కుసం సఙ్కామేత్వా చీవరం అగ్గహేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౩౯. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా ఆనన్దో జన్తాఘరే అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో అన్తరవాసకం అత్తనో మఞ్ఞమానో నివాసేసి. అథ ఖో సో భిక్ఖు ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఏతదవోచ – ‘‘కిస్స మే త్వం, ఆవుసో ఆనన్ద, అన్తరవాసకం నివాసేసీ’’తి? ‘‘సకసఞ్ఞీ అహం, ఆవుసో’’తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, సకసఞ్ఞిస్సా’’తి.

౧౪౦. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా భిక్ఖూ గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తా సీహవిఘాసం పస్సిత్వా పచాపేత్వా పరిభుఞ్జింసు. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, సీహవిఘాసే’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా భిక్ఖూ గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తా బ్యగ్ఘవిఘాసం పస్సిత్వా… దీపివిఘాసం పస్సిత్వా… తరచ్ఛవిఘాసం పస్సిత్వా… కోకవిఘాసం పస్సిత్వా పచాపేత్వా పరిభుఞ్జింసు. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, తిరచ్ఛానగతపరిగ్గహే’’తి.

౧౪౧. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సఙ్ఘస్స ఓదనే భాజీయమానే – ‘అపరస్స భాగం దేహీ’తి అమూలకం అగ్గహేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి సమ్పజానముసావాదే పాచిత్తియస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సఙ్ఘస్స ఖాదనీయే భాజియమానే… సఙ్ఘస్స పూవే భాజియమానే… సఙ్ఘస్స ఉచ్ఛుమ్హి భాజియమానే… సఙ్ఘస్స తిమ్బరూసకే భాజియమానే – ‘అపరస్స భాగం దేహీ’తి అమూలకం అగ్గహేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే…. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి సమ్పజానముసావాదే పాచిత్తియస్సా’’తి.

౧౪౨. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు దుబ్భిక్ఖే ఓదనీయఘరం పవిసిత్వా పత్తపూరం ఓదనం థేయ్యచిత్తో అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు దుబ్భిక్ఖే సూనఘరం [సూనాఘరం (సీ. స్యా)] పవిసిత్వా పత్తపూరం మంసం థేయ్యచిత్తో అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు దుబ్భిక్ఖే పూవఘరం పవిసిత్వా పత్తపూరం పూవం థేయ్యచిత్తో అవహరి…పే… పత్తపూరా సక్ఖలియో థేయ్యచిత్తో అవహరి…పే… పత్తపూరే మోదకే థేయ్యచిత్తో అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౪౩. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు దివా పరిక్ఖారం పస్సిత్వా నిమిత్తం అకాసి – ‘‘రత్తిం అవహరిస్సామీ’’తి. సో తం మఞ్ఞమానో తం అవహరి…పే… తం మఞ్ఞమానో అఞ్ఞం అవహరి…పే… అఞ్ఞం మఞ్ఞమానో తం అవహరి…పే… అఞ్ఞం మఞ్ఞమానో అఞ్ఞం అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు దివా పరిక్ఖారం పస్సిత్వా నిమిత్తం అకాసి – ‘‘రత్తిం అవహరిస్సామీ’’తి. సో తం మఞ్ఞమానో అత్తనో పరిక్ఖారం అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

౧౪౪. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పీఠే థవికం పస్సిత్వా – ‘‘ఇతో గణ్హన్తో పారాజికో భవిస్సామీ’’తి సహ పీఠకేన సఙ్కామేత్వా అగ్గహేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సఙ్ఘస్స భిసిం థేయ్యచిత్తో అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౪౫. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు చీవరవంసే చీవరం థేయ్యచిత్తో అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు విహారే చీవరం అవహరిత్వా – ‘‘ఇతో నిక్ఖమన్తో పారాజికో భవిస్సామీ’’తి విహారా న నిక్ఖమి…పే… భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘నిక్ఖమి [నిక్ఖమేయ్య (సీ. స్యా.)] వా సో, భిక్ఖవే, మోఘపురిసో న వా నిక్ఖమి [నిక్ఖమేయ్య (సీ. స్యా.)], ఆపత్తి పారాజికస్సా’’తి.

౧౪౬. తేన ఖో పన సమయేన ద్వే భిక్ఖూ సహాయకా హోన్తి. ఏకో భిక్ఖు గామం పిణ్డాయ పావిసి. దుతియో భిక్ఖు సఙ్ఘస్స ఖాదనీయే భాజీయమానే సహాయకస్స భాగం గహేత్వా తస్స విస్ససన్తో పరిభుఞ్జి. సో జానిత్వా తం చోదేసి – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కిం చిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘విస్సాసగ్గాహో అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, విస్సాసగ్గాహే’’తి.

౧౪౭. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా భిక్ఖూ చీవరకమ్మం కరోన్తి. సఙ్ఘస్స ఖాదనీయే భాజీయమానే సబ్బేసం పటివిసా ఆహరిత్వా ఉపనిక్ఖిత్తా హోన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో పటివిసం అత్తనో మఞ్ఞమానో పరిభుఞ్జి. సో జానిత్వా తం చోదేసి – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘సకసఞ్ఞీ అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సకసఞ్ఞిస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా భిక్ఖూ చీవరకమ్మం కరోన్తి. సఙ్ఘస్స ఖాదనీయే భాజియమానే అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో పత్తేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో పటివిసో ఆహరిత్వా ఉపనిక్ఖిత్తో హోతి. పత్తసామికో భిక్ఖు అత్తనో మఞ్ఞమానో పరిభుఞ్జి. సో జానిత్వా తం చోదేసి – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సకసఞ్ఞిస్సా’’తి.

౧౪౮. తేన ఖో పన సమయేన అమ్బచోరకా అమ్బం పాతేత్వా భణ్డికం ఆదాయ అగమంసు. సామికా తే చోరకే అనుబన్ధింసు. చోరకా సామికే పస్సిత్వా భణ్డికం పాతేత్వా పలాయింసు. భిక్ఖూ పంసుకూలసఞ్ఞినో పటిగ్గహాపేత్వా పరిభుఞ్జింసు. సామికా తే భిక్ఖూ చోదేసుం – ‘‘అస్సమణాత్థ తుమ్హే’’తి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘కించిత్తా తుమ్హే, భిక్ఖవే’’తి? ‘‘పంసుకూలసఞ్ఞినో మయం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పంసుకూలసఞ్ఞిస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన జమ్బుచోరకా… లబుజచోరకా… పనసచోరకా… తాలపక్కచోరకా… ఉచ్ఛుచోరకా… తిమ్బరూసకచోరకా తిమ్బరూసకే ఉచ్చినిత్వా భణ్డికం ఆదాయ అగమంసు. సామికా తే చోరకే అనుబన్ధింసు. చోరకా సామికే పస్సిత్వా భణ్డికం పాతేత్వా పలాయింసు. భిక్ఖూ పంసుకూలసఞ్ఞినో పటిగ్గహాపేత్వా పరిభుఞ్జింసు. సామికా తే భిక్ఖూ చోదేసుం – ‘‘అస్సమణాత్థ తుమ్హే’’తి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పంసుకూలసఞ్ఞిస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అమ్బచోరకా అమ్బం పాతేత్వా భణ్డికం ఆదాయ అగమంసు. సామికా తే చోరకే అనుబన్ధింసు. చోరకా సామికే పస్సిత్వా భణ్డికం పాతేత్వా పలాయింసు. భిక్ఖూ – ‘పురే సామికా పస్సన్తీ’తి, థేయ్యచిత్తా పరిభుఞ్జింసు. సామికా తే భిక్ఖూ చోదేసుం – ‘‘అస్సమణాత్థ తుమ్హే’’తి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఆపన్నా పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన జమ్బుచోరకా… లబుజచోరకా… పనసచోరకా… తాలపక్కచోరకా… ఉచ్ఛుచోరకా… తిమ్బరూసకచోరకా తిమ్బరూసకే ఉచ్చినిత్వా భణ్డికం ఆదాయ అగమంసు. సామికా తే చోరకే అనుబన్ధింసు. చోరకా సామికే పస్సిత్వా భణ్డికం పాతేత్వా పలాయింసు. భిక్ఖూ – ‘పురే సామికా పస్సన్తీ’తి, థేయ్యచిత్తా పరిభుఞ్జింసు. సామికా తే భిక్ఖూ చోదేసుం – ‘‘అస్సమణాత్థ తుమ్హే’’తి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఆపన్నా పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సఙ్ఘస్స అమ్బం థేయ్యచిత్తో అవహరి… సఙ్ఘస్స జమ్బుం… సఙ్ఘస్స లబుజం… సఙ్ఘస్స పనసం… సఙ్ఘస్స తాలపక్కం… సఙ్ఘస్స ఉచ్ఛుం… సఙ్ఘస్స తిమ్బరూసకం థేయ్యచిత్తో అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౪౯. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పుప్ఫారామం గన్త్వా ఓచితం పుప్ఫం పఞ్చమాసగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పుప్ఫారామం గన్త్వా పుప్ఫం ఓచినిత్వా పఞ్చమాసగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౫౦. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గామకం గచ్ఛన్తో అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, తుయ్హం ఉపట్ఠాకకులం వుత్తో వజ్జేమీ’’తి. సో గన్త్వా ఏకం సాటకం ఆహరాపేత్వా అత్తనా పరిభుఞ్జి. సో జానిత్వా తం చోదేసి – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. న చ, భిక్ఖవే, వుత్తో వజ్జేమీతి వత్తబ్బో. యో వదేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గామకం గచ్ఛతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు తం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, మయ్హం ఉపట్ఠాకకులం వుత్తో వజ్జేహీ’’తి. సో గన్త్వా యుగసాటకం ఆహరాపేత్వా ఏకం అత్తనా పరిభుఞ్జి, ఏకం తస్స భిక్ఖునో అదాసి. సో జానిత్వా తం చోదేసి – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. న చ, భిక్ఖవే, వుత్తో వజ్జేహీతి వత్తబ్బో. యో వదేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గామకం గచ్ఛన్తో అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, తుయ్హం ఉపట్ఠాకకులం వుత్తో వజ్జేమీ’’తి. సోపి ఏవమాహ – ‘‘వుత్తో వజ్జేహీ’’తి. సో గన్త్వా ఆళ్హకం సప్పిం తులం గుళం దోణం తణ్డులం ఆహరాపేత్వా అత్తనా పరిభుఞ్జి. సో జానిత్వా తం చోదేసి – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. న చ, భిక్ఖవే, వుత్తో వజ్జేమీతి వత్తబ్బో, న చ వుత్తో వజ్జేహీతి వత్తబ్బో. యో వదేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

౧౫౧. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పురిసో మహగ్ఘం మణిం ఆదాయ అఞ్ఞతరేన భిక్ఖునా సద్ధిం అద్ధానమగ్గప్పటిపన్నో హోతి. అథ ఖో సో పురిసో సుఙ్కట్ఠానం పస్సిత్వా తస్స భిక్ఖునో అజానన్తస్స థవికాయ మణిం పక్ఖిపిత్వా సుఙ్కట్ఠానం అతిక్కమిత్వా అగ్గహేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, జానామీ’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అజానన్తస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పురిసో మహగ్ఘం మణిం ఆదాయ అఞ్ఞతరేన భిక్ఖునా సద్ధిం అద్ధానమగ్గప్పటిపన్నో హోతి. అథ ఖో సో పురిసో సుఙ్కట్ఠానం పస్సిత్వా గిలానాలయం కరిత్వా అత్తనో భణ్డికం తస్స భిక్ఖునో అదాసి. అథ ఖో సో పురిసో సుఙ్కట్ఠానం అతిక్కమిత్వా తం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఆహర మే, భన్తే, భణ్డికం; నాహం అకల్లకో’’తి. ‘‘కిస్స పన త్వం, ఆవుసో, ఏవరూపం అకాసీ’’తి? అథ ఖో సో పురిసో తస్స భిక్ఖునో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, జానామీ’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అజానన్తస్సా’’తి.

౧౫౨. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సత్థేన సద్ధిం అద్ధానమగ్గప్పటిపన్నో హోతి. అఞ్ఞతరో పురిసో తం భిక్ఖుం ఆమిసేన ఉపలాపేత్వా సుఙ్కట్ఠానం పస్సిత్వా మహగ్ఘం మణిం తస్స భిక్ఖునో అదాసి – ‘‘ఇమం, భన్తే, మణిం సుఙ్కట్ఠానం అతిక్కామేహీ’’తి. అథ ఖో సో భిక్ఖు తం మణిం సుఙ్కట్ఠానం అతిక్కామేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౫౩. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పాసే బన్ధం సూకరం కారుఞ్ఞేన ముఞ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘కారుఞ్ఞాధిప్పాయో అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, కారుఞ్ఞాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పాసే బన్ధం సూకరం – ‘‘పురే సామికా పస్సన్తీ’’తి, థేయ్యచిత్తో ముఞ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పాసే బన్ధం మిగం కారుఞ్ఞేన ముఞ్చి… పాసే బన్ధం మిగం – ‘‘పురే సామికా పస్సన్తీ’’తి, థేయ్యచిత్తో ముఞ్చి … కుమినే బన్ధే మచ్ఛే కారుఞ్ఞేన ముఞ్చి… కుమినే బన్ధే మచ్ఛే – ‘‘పురే సామికా పస్సన్తీ’’తి థేయ్యచిత్తో ముఞ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు యానే భణ్డం పస్సిత్వా – ‘‘ఇతో గణ్హన్తో పారాజికో భవిస్సామీ’’తి, అతిక్కమిత్వా పవట్టేత్వా [పవత్తేత్వా (క.)] అగ్గహేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు కులలేన ఉక్ఖిత్తం మంసపేసిం – ‘‘సామికానం దస్సామీ’’తి అగ్గహేసి. సామికా తం భిక్ఖుం చోదేసుం – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అథేయ్యచిత్తస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు కులలేన ఉక్ఖిత్తం మంసపేసిం – ‘‘పురే సామికా పస్సన్తీ’’తి, థేయ్యచిత్తో అగ్గహేసి. సామికా తం భిక్ఖుం చోదేసుం – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౫౪. తేన ఖో పన సమయేన మనుస్సా ఉళుమ్పం బన్ధిత్వా అచిరవతియా నదియా ఓసారేన్తి. బన్ధనే ఛిన్నే కట్ఠాని విప్పకిణ్ణాని అగమంసు. భిక్ఖూ పంసుకూలసఞ్ఞినో ఉత్తారేసుం. సామికా తే భిక్ఖూ చోదేసుం – ‘‘అస్సమణాత్థ తుమ్హే’’తి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పంసుకూలసఞ్ఞిస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన మనుస్సా ఉళుమ్పం బన్ధిత్వా అచిరవతియా నదియా ఓసారేన్తి. బన్ధనే ఛిన్నే కట్ఠాని విప్పకిణ్ణాని అగమంసు. భిక్ఖూ – ‘‘పురే సామికా పస్సన్తీ’’తి, థేయ్యచిత్తా ఉత్తారేసుం. సామికా తే భిక్ఖూ చోదేసుం – ‘‘అస్సమణాత్థ తుమ్హే’’తి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఆపన్నా పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో గోపాలకో రుక్ఖే సాటకం ఆలగ్గేత్వా ఉచ్చారం అగమాసి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పంసుకూలసఞ్ఞీ అగ్గహేసి. అథ ఖో సో గోపాలకో తం భిక్ఖుం చోదేసి – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పంసుకూలసఞ్ఞిస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో నదిం తరన్తస్స రజకానం హత్థతో ముత్తం సాటకం పాదే లగ్గం హోతి. సో భిక్ఖు – ‘‘సామికానం దస్సామీ’’తి అగ్గహేసి. సామికా తం భిక్ఖుం చోదేసుం – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అథేయ్యచిత్తస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో నదిం తరన్తస్స రజకానం హత్థతో ముత్తం సాటకం పాదే లగ్గం హోతి. సో భిక్ఖు – ‘‘పురే సామికా పస్సన్తీ’’తి, థేయ్యచిత్తో అగ్గహేసి. సామికా తం భిక్ఖుం చోదేసుం – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౫౫. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సప్పికుమ్భిం పస్సిత్వా థోకం థోకం పరిభుఞ్జి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా భిక్ఖూ సంవిదహిత్వా అగమంసు – ‘‘భణ్డం అవహరిస్సామా’’తి. ఏకో భణ్డం అవహరి. తే ఏవమాహంసు – ‘‘న మయం పారాజికా. యో అవహటో సో పారాజికో’’తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం… ‘‘ఆపత్తిం తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఆపన్నా పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా భిక్ఖూ సంవిదహిత్వా భణ్డం అవహరిత్వా భాజేసుం. తేహి భాజీయమానే ఏకమేకస్స పటివిసో న పఞ్చమాసకో పూరి. తే ఏవమాహంసు – ‘‘న మయం పారాజికా’’తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘ఆపత్తిం తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఆపన్నా పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సావత్థియం దుబ్భిక్ఖే ఆపణికస్స తణ్డులముట్ఠిం థేయ్యచిత్తో అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సావత్థియం దుబ్భిక్ఖే ఆపణికస్స ముగ్గముట్ఠిం… మాసముట్ఠిం… తిలముట్ఠిం థేయ్యచిత్తో అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన సావత్థియం అన్ధవనే చోరకా గావిం హన్త్వా మంసం ఖాదిత్వా సేసకం పటిసామేత్వా అగమంసు. భిక్ఖూ పంసుకూలసఞ్ఞినో పటిగ్గహాపేత్వా పరిభుఞ్జింసు. చోరకా తే భిక్ఖూ చోదేసుం – ‘‘అస్సమణాత్థ తుమ్హే’’తి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పంసుకూలసఞ్ఞిస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన సావత్థియం అన్ధవనే చోరకా సూకరం హన్త్వా మంసం ఖాదిత్వా సేసకం పటిసామేత్వా అగమంసు. భిక్ఖూ పంసుకూలసఞ్ఞినో పటిగ్గహాపేత్వా పరిభుఞ్జింసు. చోరకా తే భిక్ఖూ చోదేసుం – ‘‘అస్సమణాత్థ తుమ్హే’’తి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పంసుకూలసఞ్ఞిస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు తిణక్ఖేత్తం గన్త్వా లూతం తిణం పఞ్చమాసగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి …పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు తిణక్ఖేత్తం గన్త్వా తిణం లాయిత్వా పఞ్చమాసగ్ఘనకం థేయ్యచిత్తో అవహరి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౫౬. తేన ఖో పన సమయేన ఆగన్తుకా భిక్ఖూ సఙ్ఘస్స అమ్బం భాజాపేత్వా పరిభుఞ్జింసు. ఆవాసికా భిక్ఖూ తే భిక్ఖూ చోదేసుం – ‘‘అస్సమణాత్థ తుమ్హే’’తి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘కించిత్తా తుమ్హే, భిక్ఖవే’’తి? ‘‘పరిభోగత్థాయ [పరిభోగత్థా (సీ.)] మయం భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పరిభోగత్థాయా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఆగన్తుకా భిక్ఖూ సఙ్ఘస్స జమ్బుం… సఙ్ఘస్స లబుజం… సఙ్ఘస్స పనసం… సఙ్ఘస్స తాలపక్కం… సఙ్ఘస్స ఉచ్ఛుం… సఙ్ఘస్స తిమ్బరూసకం భాజాపేత్వా పరిభుఞ్జింసు. ఆవాసికా భిక్ఖూ తే భిక్ఖూ చోదేసుం – ‘‘అస్సమణాత్థ, తుమ్హే’’తి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పరిభోగత్థాయా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అమ్బపాలకా భిక్ఖూనం అమ్బఫలం దేన్తి. భిక్ఖూ – ‘‘గోపేతుం ఇమే ఇస్సరా, నయిమే దాతు’’న్తి, కుక్కుచ్చాయన్తా న పటిగ్గణ్హన్తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, గోపకస్స దానే’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన జమ్బుపాలకా… లబుజపాలకా… పనసపాలకా… తాలపక్కపాలకా… ఉచ్ఛుపాలకా… తిమ్బరూసకపాలకా భిక్ఖూనం తిమ్బరూసకం దేన్తి. భిక్ఖూ – ‘‘గోపేతుం ఇమే ఇస్సరా, నయిమే దాతు’’న్తి, కుక్కుచ్చాయన్తా న పటిగ్గణ్హన్తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, గోపకస్స దానే’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సఙ్ఘస్స దారుం తావకాలికం హరిత్వా అత్తనో విహారస్స కుట్టం ఉపత్థమ్భేసి. భిక్ఖూ తం భిక్ఖుం చోదేసుం – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘తావకాలికో అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, తావకాలికే’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సఙ్ఘస్స ఉదకం థేయ్యచిత్తో అవహరి… సఙ్ఘస్స మత్తికం థేయ్యచిత్తో అవహరి… సఙ్ఘస్స పుఞ్జకితం తిణం థేయ్యచిత్తో అవహరి… తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సఙ్ఘస్స పుఞ్జకితం తిణం థేయ్యచిత్తో ఝాపేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సఙ్ఘస్స మఞ్చం థేయ్యచిత్తో అవహరి… తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సఙ్ఘస్స పీఠం… సఙ్ఘస్స భిసిం… సఙ్ఘస్స బిబ్బోహనం [బిమ్బోహనం (సీ. స్యా.)] … సఙ్ఘస్స కవాటం… సఙ్ఘస్స ఆలోకసన్ధిం… సఙ్ఘస్స గోపానసిం థేయ్యచిత్తో అవహరి… తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౧౫౭. [చూళవ. ౩౨౪] తేన ఖో పన సమయేన భిక్ఖూ అఞ్ఞతరస్స ఉపాసకస్స విహారపరిభోగం సేనాసనం అఞ్ఞత్ర పరిభుఞ్జన్తి. అథ ఖో సో ఉపాసకో ఉజ్ఝాయతి ఖియ్యతి విపాచేతి – ‘‘కథఞ్హి నామ భదన్తా అఞ్ఞత్ర పరిభోగం అఞ్ఞత్ర పరిభుఞ్జిస్సన్తీ’’తి! భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘న, భిక్ఖవే, అఞ్ఞత్ర పరిభోగో అఞ్ఞత్ర పరిభుఞ్జితబ్బో. యో పరిభుఞ్జేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

[చూళవ. ౩౨౪] తేన ఖో పన సమయేన భిక్ఖూ ఉపోసథగ్గమ్పి సన్నిసజ్జమ్పి హరితుం కుక్కుచ్చాయన్తా ఛమాయం నిసీదన్తి. గత్తానిపి చీవరానిపి పంసుకితాని హోన్తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, తావకాలికం హరితు’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన చమ్పాయం థుల్లనన్దాయ భిక్ఖునియా అన్తేవాసినీ భిక్ఖునీ థుల్లనన్దాయ భిక్ఖునియా ఉపట్ఠాకకులం గన్త్వా – ‘‘అయ్యా ఇచ్ఛతి తేకటులయాగుం పాతు’’న్తి, పచాపేత్వా హరిత్వా అత్తనా పరిభుఞ్జి. సా జానిత్వా తం చోదేసి – ‘‘అస్సమణీసి త్వ’’న్తి. తస్సా కుక్కుచ్చం అహోసి. అథ ఖో సా భిక్ఖునీ భిక్ఖునీనం ఏతమత్థం ఆరోచేసి. భిక్ఖునియో భిక్ఖూనం ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. భిక్ఖూ భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స; ఆపత్తి సమ్పజానముసావాదే పాచిత్తియస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన రాజగహే థుల్లనన్దాయ భిక్ఖునియా అన్తేవాసినీ భిక్ఖునీ థుల్లనన్దాయ భిక్ఖునియా ఉపట్ఠాకకులం గన్త్వా – ‘‘అయ్యా ఇచ్ఛతి మధుగోళకం ఖాదితు’’న్తి, పచాపేత్వా హరిత్వా అత్తనా పరిభుఞ్జి. సా జానిత్వా తం చోదేసి – ‘‘అస్సమణీసి త్వ’’న్తి. తస్సా కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స; ఆపత్తి సమ్పజానముసావాదే పాచిత్తియస్సా’’తి.

౧౫౮. తేన ఖో పన సమయేన వేసాలియం ఆయస్మతో అజ్జుకస్స ఉపట్ఠాకస్స గహపతినో ద్వే దారకా హోన్తి – పుత్తో చ భాగినేయ్యో చ. అథ ఖో సో గహపతి ఆయస్మన్తం అజ్జుకం ఏతదవోచ – ‘‘ఇమం, భన్తే, ఓకాసం యో ఇమేసం ద్విన్నం దారకానం సద్ధో హోతి పసన్నో తస్స ఆచిక్ఖేయ్యాసీ’’తి [ఆచిక్ఖేయ్యాసీతి సో కాలమకాసి (స్యా.)]. తేన ఖో పన సమయేన తస్స గహపతినో భాగినేయ్యో సద్ధో హోతి పసన్నో. అథ ఖో ఆయస్మా అజ్జుకో తం ఓకాసం తస్స దారకస్స ఆచిక్ఖి. సో తేన సాపతేయ్యేన కుటుమ్బఞ్చ సణ్ఠపేసి దానఞ్చ పట్ఠపేసి. అథ ఖో తస్స గహపతినో పుత్తో ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఏతదవోచ – ‘‘కో ను ఖో, భన్తే ఆనన్ద, పితునో దాయజ్జో – పుత్తో వా భాగినేయ్యో వా’’తి? ‘‘పుత్తో ఖో, ఆవుసో, పితునో దాయజ్జో’’తి. ‘‘అయం, భన్తే, అయ్యో అజ్జుకో అమ్హాకం సాపతేయ్యం అమ్హాకం మేథునకస్స ఆచిక్ఖీ’’తి. ‘‘అస్సమణో, ఆవుసో, ఆయస్మా అజ్జుకో’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా అజ్జుకో ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఏతదవోచ – ‘‘దేహి మే, ఆవుసో ఆనన్ద, వినిచ్ఛయ’’న్తి. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా ఉపాలి ఆయస్మతో అజ్జుకస్స పక్ఖో హోతి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉపాలి ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఏతదవోచ – ‘‘యో ను ఖో, ఆవుసో ఆనన్ద, సామికేన ‘ఇమం ఓకాసం ఇత్థన్నామస్స ఆచిక్ఖేయ్యాసీ’తి వుత్తో తస్స ఆచిక్ఖతి, కిం సో ఆపజ్జతీ’’తి? ‘‘న, భన్తే, కిఞ్చి ఆపజ్జతి, అన్తమసో దుక్కటమత్తమ్పీ’’తి. ‘‘అయం, ఆవుసో, ఆయస్మా అజ్జుకో సామికేన – ‘ఇమం ఓకాసం ఇత్థన్నామస్స ఆచిక్ఖా’తి వుత్తో తస్స ఆచిక్ఖతి; అనాపత్తి, ఆవుసో, ఆయస్మతో అజ్జుకస్సా’’తి.

౧౫౯. తేన ఖో పన సమయేన బారాణసియం ఆయస్మతో పిలిన్దవచ్ఛస్స ఉపట్ఠాకకులం చోరేహి ఉపద్దుతం హోతి. ద్వే చ దారకా నీతా హోన్తి. అథ ఖో ఆయస్మా పిలిన్దవచ్ఛో తే దారకే ఇద్ధియా ఆనేత్వా పాసాదే ఠపేసి. మనుస్సా తే దారకే పస్సిత్వా – ‘‘అయ్యస్సాయం పిలిన్దవచ్ఛస్స ఇద్ధానుభావో’’తి, ఆయస్మన్తే పిలిన్దవచ్ఛే అభిప్పసీదింసు. భిక్ఖూ ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా పిలిన్దవచ్ఛో చోరేహి నీతే దారకే ఆనేస్సతీ’’తి! భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే [ఇద్ధిమతో (సీ.), ఇద్ధిమన్తస్స (స్యా.)], ఇద్ధిమస్స ఇద్ధివిసయే’’తి.

౧౬౦. తేన ఖో పన సమయేన ద్వే భిక్ఖూ సహాయకా హోన్తి – పణ్డుకో చ కపిలో చ. ఏకో గామకే విహరతి, ఏకో కోసమ్బియం. అథ ఖో తస్స భిక్ఖునో గామకా కోసమ్బిం గచ్ఛన్తస్స అన్తరామగ్గే నదిం తరన్తస్స సూకరికానం హత్థతో ముత్తా మేదవట్టి పాదే లగ్గా హోతి. సో భిక్ఖు – ‘‘సామికానం దస్సామీ’’తి అగ్గహేసి. సామికా తం భిక్ఖుం చోదేసుం – ‘‘అస్సమణోసి త్వ’’న్తి. తం ఉత్తిణ్ణం గోపాలికా [అఞ్ఞతరా గోపాలికా (సీ. స్యా.)] పస్సిత్వా ఏతదవోచ – ‘‘ఏహి, భన్తే, మేథునం ధమ్మం పటిసేవా’’తి. సో – ‘‘పకతియాపాహం అస్సమణో’’తి తస్సా మేథునం ధమ్మం పటిసేవిత్వా కోసమ్బిం గన్త్వా భిక్ఖూనం ఏతమత్థం ఆరోచేసి. భిక్ఖూ భగవతో ఏతమత్థం ఓరోచేసుం. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, అదిన్నాదానే పారాజికస్స; ఆపత్తి మేథునధమ్మసమాయోగే పారాజికస్సా’’తి.

౧౬౧. తేన ఖో పన సమయేన సాగలాయం ఆయస్మతో దళ్హికస్స సద్ధివిహారికో భిక్ఖు అనభిరతియా పీళితో ఆపణికస్స వేఠనం అవహరిత్వా ఆయస్మన్తం దళ్హికం ఏతదవోచ – ‘‘అస్సమణో అహం, భన్తే, విబ్భమిస్సామీ’’తి. ‘‘కిం తయా, ఆవుసో, కత’’న్తి? సో తమత్థం ఆరోచేసి. ఆహరాపేత్వా అగ్ఘాపేసి. తం అగ్ఘాపేన్తం న పఞ్చమాసకే అగ్ఘతి. ‘‘అనాపత్తి, ఆవుసో, పారాజికస్సా’’తి. ధమ్మకథం అకాసి. సో భిక్ఖు అభిరమతీతి [అభిరమీతి (సీ. స్యా.)].

దుతియపారాజికం సమత్తం.

౩. తతియపారాజికం

౧౬౨. [ఇదం వత్థు సం. ని. ౫.౯౮౫] తేన సమయేన బుద్ధో భగవా వేసాలియం విహరతి మహావనే కూటాగారసాలాయం. తేన ఖో పన సమయేన భగవా భిక్ఖూనం అనేకపరియాయేన అసుభకథం కథేతి, అసుభాయ వణ్ణం భాసతి, అసుభభావనాయ వణ్ణం భాసతి, ఆదిస్స ఆదిస్స అసుభసమాపత్తియా వణ్ణం భాసతి. అథ ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘ఇచ్ఛామహం, భిక్ఖవే, అద్ధమాసం పటిసల్లీయితుం. నమ్హి కేనచి ఉపసఙ్కమితబ్బో, అఞ్ఞత్ర ఏకేన పిణ్డపాతనీహారకేనా’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి, ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో పటిస్సుణిత్వా నాస్సుధ కోచి భగవన్తం ఉపసఙ్కమతి, అఞ్ఞత్ర ఏకేన పిణ్డపాతనీహారకేన. భిక్ఖూ – ‘‘భగవా ఖో అనేకపరియాయేన అసుభకథం కథేతి, అసుభాయ వణ్ణం భాసతి, అసుభభావనాయ వణ్ణం భాసతి, ఆదిస్స ఆదిస్స అసుభసమాపత్తియా వణ్ణం భాసతీ’’తి (తే) [( ) (?) ఏవముపరిపి ఈదిసేసు ఠానేసు] అనేకాకారవోకారం అసుభభావనానుయోగమనుయుత్తా విహరన్తి. తే సకేన కాయేన అట్టీయన్తి హరాయన్తి జిగుచ్ఛన్తి. సేయ్యథాపి నామ ఇత్థీ వా పురిసో వా దహరో యువా మణ్డనకజాతికో సీసంన్హాతో అహికుణపేన వా కుక్కురకుణపేన వా మనుస్సకుణపేన వా కణ్ఠే ఆసత్తేన అట్టీయేయ్య హరాయేయ్య జిగుచ్ఛేయ్య, ఏవమేవ తే భిక్ఖూ సకేన కాయేన అట్టీయన్తా హరాయన్తా జిగుచ్ఛన్తా అత్తనాపి అత్తానం జీవితా వోరోపేన్తి, అఞ్ఞమఞ్ఞమ్పి జీవితా వోరోపేన్తి, మిగలణ్డికమ్పి సమణకుత్తకం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవం వదన్తి – ‘‘సాధు నో, ఆవుసో, జీవితా వోరోపేహి. ఇదం తే పత్తచీవరం భవిస్సతీ’’తి. అథ ఖో మిగలణ్డికో సమణకుత్తకో పత్తచీవరేహి భటో సమ్బహులే భిక్ఖూ జీవితా వోరోపేత్వా లోహితకం [లోహితగతం (క.)] అసిం ఆదాయ యేన వగ్గముదా నదీ తేనుపసఙ్కమి.

౧౬౩. అథ ఖో మిగలణ్డికస్స సమణకుత్తకస్స లోహితకం తం అసిం ధోవన్తస్స అహుదేవ కుక్కుచ్చం అహు విప్పటిసారో – ‘‘అలాభా వత మే, న వత మే లాభా; దుల్లద్ధం వత మే, న వత మే సులద్ధం. బహుం వత మయా అపుఞ్ఞం పసుతం, యోహం భిక్ఖూ సీలవన్తే కల్యాణధమ్మే జీవితా వోరోపేసి’’న్తి. అథ ఖో అఞ్ఞతరా మారకాయికా దేవతా అభిజ్జమానే ఉదకే ఆగన్త్వా మిగలణ్డికం సమణకుత్తకం ఏతదవోచ – ‘‘సాధు సాధు సప్పురిస, లాభా తే సప్పురిస, సులద్ధం తే సప్పురిస. బహుం తయా సప్పురిస పుఞ్ఞం పసుతం, యం త్వం అతిణ్ణే తారేసీ’’తి. అథ ఖో మిగలణ్డికో సమణకుత్తకో – ‘‘లాభా కిర మే, సులద్ధం కిర మే, బహుం కిర మయా పుఞ్ఞం పసుతం, అతిణ్ణో కిరాహం తారేమీ’’తి తిణ్హం అసిం ఆదాయ విహారేన విహారం పరివేణేన పరివేణం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవం వదేతి – ‘‘కో అతిణ్ణో, కం తారేమీ’’తి? తత్థ యే తే భిక్ఖూ అవీతరాగా తేసం తస్మిం సమయే హోతియేవ భయం హోతి ఛమ్భితత్తం హోతి లోమహంసో. యే పన తే భిక్ఖూ వీతరాగా తేసం తస్మిం సమయే న హోతి భయం న హోతి ఛమ్భితత్తం న హోతి లోమహంసో. అథ ఖో మిగలణ్డికో సమణకుత్తకో ఏకమ్పి భిక్ఖుం ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి, ద్వేపి భిక్ఖూ ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి, తయోపి భిక్ఖూ ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి, చత్తారోపి భిక్ఖూ ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి, పఞ్చపి భిక్ఖూ ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి, దసపి భిక్ఖూ ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి, వీసమ్పి భిక్ఖూ ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి, తింసమ్పి భిక్ఖూ ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి, చత్తాలీసమ్పి భిక్ఖూ ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి, పఞ్ఞాసమ్పి భిక్ఖూ ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి, సట్ఠిమ్పి భిక్ఖూ ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి.

౧౬౪. అథ ఖో భగవా తస్స అద్ధమాసస్స అచ్చయేన పటిసల్లానా వుట్ఠితో ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘కిం ను ఖో, ఆనన్ద, తనుభూతో వియ భిక్ఖుసఙ్ఘో’’తి? ‘‘తథా హి పన, భన్తే, భగవా భిక్ఖూనం అనేకపరియాయేన అసుభకథం కథేతి, అసుభాయ వణ్ణం భాసతి, అసుభభావనాయ వణ్ణం భాసతి, ఆదిస్స ఆదిస్స అసుభసమాపత్తియా వణ్ణం భాసతి. తే చ, భన్తే, భిక్ఖూ – ‘భగవా ఖో అనేకపరియాయేన అసుభకథం కథేతి, అసుభాయ వణ్ణం భాసతి, అసుభభావనాయ వణ్ణం భాసతి, ఆదిస్స ఆదిస్స అసుభసమాపత్తియా వణ్ణం భాసతీ’తి, తే అనేకాకారవోకారం అసుభభావనానుయోగమనుయుత్తా విహరన్తి. తే సకేన కాయేన అట్టీయన్తి హరాయన్తి జిగుచ్ఛన్తి. సేయ్యథాపి నామ ఇత్థీ వా పురిసో వా దహరో యువా మణ్డనకజాతికో సీసంన్హాతో అహికుణపేన వా కుక్కురకుణపేన వా మనుస్సకుణపేన వా కణ్ఠే ఆసత్తేన అట్టీయేయ్య హరాయేయ్య జిగుచ్ఛేయ్య, ఏవమేవ తే భిక్ఖూ సకేన కాయేన అట్టీయన్తా హరాయన్తా జిగుచ్ఛన్తా అత్తనాపి అత్తానం జీవితా వోరోపేన్తి, అఞ్ఞమఞ్ఞమ్పి జీవితా వోరోపేన్తి, మిగలణ్డికమ్పి సమణకుత్తకం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవం వదన్తి – ‘సాధు నో, ఆవుసో, జీవితా వోరోపేహి. ఇదం తే పత్తచీవరం భవిస్సతీ’తి. అథ ఖో, భన్తే, మిగలణ్డికో సమణకుత్తకో పత్తచీవరేహి భటో ఏకమ్పి భిక్ఖుం ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి…పే… సట్ఠిమ్పి భిక్ఖూ ఏకాహేన జీవితా వోరోపేసి. సాధు, భన్తే, భగవా అఞ్ఞం పరియాయం ఆచిక్ఖతు యథాయం భిక్ఖుసఙ్ఘో అఞ్ఞాయ సణ్ఠహేయ్యా’’తి. ‘‘తేనహానన్ద, యావతికా భిక్ఖూ వేసాలిం ఉపనిస్సాయ విహరన్తి తే సబ్బే ఉపట్ఠానసాలాయం సన్నిపాతేహీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి, ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పటిస్సుణిత్వా యావతికా భిక్ఖూ వేసాలిం ఉపనిస్సాయ విహరన్తి తే సబ్బే ఉపట్ఠానసాలాయం సన్నిపాతేత్వా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘సన్నిపతితో, భన్తే భిక్ఖుసఙ్ఘో; యస్స దాని, భన్తే, భగవా కాలం మఞ్ఞతీ’’తి.

౧౬౫. అథ ఖో భగవా యేన ఉపట్ఠానసాలా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. నిసజ్జ ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘అయమ్పి ఖో, భిక్ఖవే, ఆనాపానస్సతిసమాధి భావితో బహులీకతో సన్తో చేవ పణీతో చ అసేచనకో చ సుఖో చ విహారో ఉప్పన్నుప్పన్నే చ పాపకే అకుసలే ధమ్మే ఠానసో అన్తరధాపేతి వూపసమేతి. సేయ్యథాపి, భిక్ఖవే, గిమ్హానం పచ్ఛిమే మాసే ఉహతం [ఊహతం (క.)] రజోజల్లం తమేనం మహా అకాలమేఘో ఠానసో అన్తరధాపేతి వూపసమేతి, ఏవమేవ ఖో, భిక్ఖవే, ఆనాపానస్సతిసమాధి భావితో బహులీకతో సన్తో చేవ పణీతో చ అసేచనకో చ సుఖో చ విహారో ఉప్పన్నుప్పన్నే చ పాపకే అకుసలే ధమ్మే ఠానసో అన్తరధాపేతి వూపసమేతి. కథం భావితో చ, భిక్ఖవే, ఆనాపానస్సతిసమాధి కథం బహులీకతో సన్తో చేవ పణీతో చ అసేచనకో చ సుఖో చ విహారో ఉప్పన్నుప్పన్నే చ పాపకే అకుసలే ధమ్మే ఠానసో అన్తరధాపేతి వూపసమేతి? ఇధ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు అరఞ్ఞగతో వా రుక్ఖమూలగతో వా సుఞ్ఞాగారగతో వా నిసీదతి పల్లఙ్కం ఆభుజిత్వా ఉజుం కాయం పణిధాయ పరిముఖం సతిం ఉపట్ఠపేత్వా. సో సతోవ అస్ససతి సతో పస్ససతి. దీఘం వా అస్ససన్తో దీఘం అస్ససామీతి పజానాతి, దీఘం వా పస్ససన్తో దీఘం పస్ససామీతి పజానాతి. రస్సం వా అస్ససన్తో రస్సం అస్ససామీతి పజానాతి, రస్సం వా పస్ససన్తో రస్సం పస్ససామీతి పజానాతి. సబ్బకాయప్పటిసంవేదీ అస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. సబ్బకాయప్పటిసంవేదీ పస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. పస్సమ్భయం కాయసఙ్ఖారం అస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. పస్సమ్భయం కాయసఙ్ఖారం పస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. పీతిప్పటిసంవేదీ అస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. పీతిప్పటిసంవేదీ పస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. సుఖప్పటిసంవేదీ అస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. సుఖప్పటిసంవేదీ పస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. చిత్తసఙ్ఖారప్పటిసంవేదీ అస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. చిత్తసఙ్ఖారప్పటిసంవేదీ పస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. పస్సమ్భయం చిత్తసఙ్ఖారం అస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. పస్సమ్భయం చిత్తసఙ్ఖారం పస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. చిత్తప్పటిసంవేదీ అస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. చిత్తప్పటిసంవేదీ పస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. అభిప్పమోదయం చిత్తం…పే… సమాదహం చిత్తం…పే… విమోచయం చిత్తం…పే… అనిచ్చానుపస్సీ…పే… విరాగానుపస్సీ…పే… నిరోధానుపస్సీ…పే… పటినిస్సగ్గానుపస్సీ అస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. పటినిస్సగ్గానుపస్సీ పస్ససిస్సామీతి సిక్ఖతి. ఏవం భావితో ఖో, భిక్ఖవే, ఆనాపానస్సతిసమాధి ఏవం బహులీకతో సన్తో చేవ పణీతో చ అసేచనకో చ సుఖో చ విహారో ఉప్పన్నుప్పన్నే చ పాపకే అకుసలే ధమ్మే ఠానసో అన్తరధాపేతి వూపసమేతీ’’తి.

౧౬౬. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా భిక్ఖూ పటిపుచ్ఛి – ‘‘సచ్చం కిర, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ అత్తనాపి అత్తానం జీవితా వోరోపేన్తి, అఞ్ఞమఞ్ఞమ్పి జీవితా వోరోపేన్తి మిగలణ్డికమ్పి సమణకుత్తకం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవం వదన్తి – ‘సాధు నో, ఆవుసో, జీవితా వోరోపేహి, ఇదం తే పత్తచీవరం భవిస్సతీ’’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా – ‘‘అననుచ్ఛవికం, భిక్ఖవే, తేసం భిక్ఖూనం అననులోమికం అప్పటిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ తే, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ అత్తనాపి అత్తానం జీవితా వోరోపేస్సన్తి, అఞ్ఞమఞ్ఞమ్పి జీవితా వోరోపేస్సన్తి, మిగలణ్డికమ్పి సమణకుత్తకం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవం వక్ఖన్తి – ‘సాధు నో, ఆవుసో, జీవితా వోరోపేహి, ఇదం తే పత్తచీవరం భవిస్సతీ’తి. నేతం, భిక్ఖవే, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౧౬౭. ‘‘యో పన భిక్ఖు సఞ్చిచ్చ మనుస్సవిగ్గహం జీవితా వోరోపేయ్య సత్థహారకం వాస్స పరియేసేయ్య, అయమ్పి పారాజికో హోతి అసంవాసో’’తి.

ఏవఞ్చిదం భగవతా భిక్ఖూనం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం హోతి.

౧౬౮. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో ఉపాసకో గిలానో హోతి. తస్స పజాపతి అభిరూపా హోతి దస్సనీయా పాసాదికా. ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ తస్సా ఇత్థియా పటిబద్ధచిత్తా హోన్తి. అథ ఖో ఛబ్బగ్గియానం భిక్ఖూనం ఏతదహోసి – ‘‘సచే ఖో సో, ఆవుసో, ఉపాసకో జీవిస్సతి న మయం తం ఇత్థిం లభిస్సామ. హన్ద మయం, ఆవుసో, తస్స ఉపాసకస్స మరణవణ్ణం సంవణ్ణేమా’’తి. అథ ఖో ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ యేన సో ఉపాసకో తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా తం ఉపాసకం ఏతదవోచుం – ‘‘త్వం ఖోసి, ఉపాసక, కతకల్యాణో కతకుసలో కతభీరుత్తాణో అకతపాపో అకతలుద్దో అకతకిబ్బిసో. కతం తయా కల్యాణం, అకతం తయా పాపం. కిం తుయ్హిమినా పాపకేన దుజ్జీవితేన! మతం తే జీవితా సేయ్యో. ఇతో త్వం కాలఙ్కతో కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జిస్ససి. తత్థ దిబ్బేహి పఞ్చహి కామగుణేహి సమప్పితో సమఙ్గీభూతో పరిచారేస్ససీ’’తి.

౧౬౯. అథ ఖో సో ఉపాసకో – ‘‘సచ్చం ఖో అయ్యా ఆహంసు. అహఞ్హి కతకల్యాణో కతకుసలో కతభీరుత్తాణో అకతపాపో అకతలుద్దో అకతకిబ్బిసో. కతం మయా కల్యాణం, అకతం మయా పాపం. కిం మయ్హిమినా పాపకేన దుజ్జీవితేన! మతం మే జీవితా సేయ్యో. ఇతో అహం కాలఙ్కతో కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జిస్సామి. తత్థ దిబ్బేహి పఞ్చహి కామగుణేహి సమప్పితో సమఙ్గీభూతో పరిచారేస్సామీ’’తి, సో అసప్పాయాని చేవ భోజనాని భుఞ్జి అసప్పాయాని చ ఖాదనీయాని ఖాది అసప్పాయాని చ సాయనీయాని సాయి అసప్పాయాని చ పానాని పివి. తస్స అసప్పాయాని చేవ భోజనాని భుఞ్జతో అసప్పాయాని చ ఖాదనీయాని ఖాదతో అసప్పాయాని చ సాయనీయాని సాయతో అసప్పాయాని చ పానాని పివతో ఖరో ఆబాధో ఉప్పజ్జి. సో తేనేవ ఆబాధేన కాలమకాసి. తస్స పజాపతి ఉజ్ఝాయతి ఖియ్యతి విపాచేతి – ‘‘అలజ్జినో ఇమే సమణా సక్యపుత్తియా దుస్సీలా ముసావాదినో. ఇమే హి నామ ధమ్మచారినో సమచారినో బ్రహ్మచారినో సచ్చవాదినో సీలవన్తో కల్యాణధమ్మా పటిజానిస్సన్తి! నత్థి ఇమేసం సామఞ్ఞం నత్థి ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం, నట్ఠం ఇమేసం సామఞ్ఞం నట్ఠం ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం, కుతో ఇమేసం సామఞ్ఞం కుతో ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం, అపగతా ఇమే సామఞ్ఞా అపగతా ఇమే బ్రహ్మఞ్ఞా. ఇమే మే సామికస్స మరణవణ్ణం సంవణ్ణేసుం. ఇమేహి మే సామికో మారితో’’తి. అఞ్ఞేపి మనుస్సా ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘అలజ్జినో ఇమే సమణా సక్యపుత్తియా దుస్సీలా ముసావాదినో. ఇమే హి నామ ధమ్మచారినో సమచారినో బ్రహ్మచారినో సచ్చవాదినో సీలవన్తో కల్యాణధమ్మా పటిజానిస్సన్తి! నత్థి ఇమేసం సామఞ్ఞం నత్థి ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం, నట్ఠం ఇమేసం సామఞ్ఞం నట్ఠం ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం, కుతో ఇమేసం సామఞ్ఞం కుతో ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం, అపగతా ఇమే సామఞ్ఞా అపగతా ఇమే బ్రహ్మఞ్ఞా. ఇమే ఉపాసకస్స మరణవణ్ణం సంవణ్ణేసుం. ఇమేహి ఉపాసకో మారితో’’తి. అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తేసం మనుస్సానం ఉజ్ఝాయన్తానం ఖియ్యన్తానం విపాచేన్తానం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ ఉపాసకస్స మరణవణ్ణం సంవణ్ణిస్సన్తీ’’తి!

౧౭౦. అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఉపాసకస్స మరణవణ్ణం సంవణ్ణేథా’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా – ‘‘అననుచ్ఛవికం, మోఘపురిసా, అననులోమికం అప్పటిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ తుమ్హే, మోఘపురిసా, ఉపాసకస్స మరణవణ్ణం సంవణ్ణిస్సథ! నేతం, మోఘపురిసా, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౧౭౧. ‘‘యో పన భిక్ఖు సఞ్చిచ్చ మనుస్సవిగ్గహం జీవితా వోరోపేయ్య సత్థహారకం వాస్స పరియేసేయ్య మరణవణ్ణం వా సంవణ్ణేయ్య మరణాయ వా సమాదపేయ్య – ‘అమ్భో పురిస, కిం తుయ్హిమినా పాపకేన దుజ్జీవితేన, మతం తే జీవితా సేయ్యో’తి, ఇతి చిత్తమనో చిత్తసఙ్కప్పో అనేకపరియాయేన మరణవణ్ణం వా సంవణ్ణేయ్య, మరణాయ వా సమాదపేయ్య, అయమ్పి పారాజికో హోతి అసంవాసో’’తి.

౧౭౨. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

సఞ్చిచ్చాతి జానన్తో సఞ్జానన్తో చేచ్చ అభివితరిత్వా వీతిక్కమో.

మనుస్సవిగ్గహో నామ యం మాతుకుచ్ఛిస్మిం పఠమం చిత్తం ఉప్పన్నం పఠమం విఞ్ఞాణం పాతుభూతం, యావ మరణకాలా ఏత్థన్తరే ఏసో మనుస్సవిగ్గహో నామ.

జీవితా వోరోపేయ్యాతి జీవితిన్ద్రియం ఉపచ్ఛిన్దతి ఉపరోధేతి సన్తతిం వికోపేతి.

సత్థహారకం వాస్స పరియేసేయ్యాతి అసిం వా సత్తిం వా భేణ్డిం వా [భేన్దిం వా (క.)] లగుళం వా [సూలంవా లగుళంవా (స్యా.)] పాసాణం వా సత్థం వా విసం వా రజ్జుం వా.

మరణవణ్ణం వా సంవణ్ణేయ్యాతి జీవితే ఆదీనవం దస్సేతి, మరణే వణ్ణం భణతి.

మరణాయ వా సమాదపేయ్యాతి సత్థం వా ఆహర, విసం వా ఖాద, రజ్జుయా వా ఉబ్బన్ధిత్వా కాలఙ్కరోహీతి.

అమ్భో పురిసాతి ఆలపనాధివచనమేతం.

కిం తుయ్హిమినా పాపకేన దుజ్జీవితేనాతి పాపకం నామ జీవితం అడ్ఢానం జీవితం ఉపాదాయ దలిద్దానం జీవితం పాపకం లామకం, సధనానం జీవితం ఉపాదాయ అధనానం జీవితం పాపకం, దేవానం జీవితం ఉపాదాయ మనుస్సానం జీవితం పాపకం.

దుజ్జీవితం నామ హత్థచ్ఛిన్నస్స పాదచ్ఛిన్నస్స హత్థపాదచ్ఛిన్నస్స కణ్ణచ్ఛిన్నస్స నాసచ్ఛిన్నస్స కణ్ణనాసచ్ఛిన్నస్స, ఇమినా చ పాపకేన ఇమినా చ దుజ్జీవితేన మతం తే జీవితా సేయ్యోతి.

ఇతి చిత్తమనోతి యం చిత్తం తం మనో, యం మనో తం చిత్తం.

చిత్తసఙ్కప్పోతి మరణసఞ్ఞీ మరణచేతనో మరణాధిప్పాయో.

అనేకపరియాయేనాతి ఉచ్చావచేహి ఆకారేహి.

మరణవణ్ణం వా సంవణ్ణేయ్యాతి జీవితే ఆదీనవం దస్సేతి, మరణే వణ్ణం భణతి – ‘‘ఇతో త్వం కాలఙ్కతో కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జిస్ససి, తత్థ దిబ్బేహి పఞ్చహి కామగుణేహి సమప్పితో సమఙ్గీభూతో పరిచారేస్ససీ’’తి.

మరణాయ వా సమాదపేయ్యాతి సత్థం వా ఆహర, విసం వా ఖాద, రజ్జుయా వా ఉబ్బన్ధిత్వా కాలఙ్కరోహి, సోబ్భే వా నరకే వా పపాతే వా పపతాతి.

అయమ్పీతి పురిమే ఉపాదాయ వుచ్చతి.

పారాజికో హోతీతి సేయ్యథాపి నామ పుథుసిలా ద్విధా భిన్నా [ద్వేధా భిన్నా (స్యా.)] అప్పటిసన్ధికా హోతి, ఏవమేవ భిక్ఖు సఞ్చిచ్చ మనుస్సవిగ్గహం జీవితా వోరోపేత్వా అస్సమణో హోతి అసక్యపుత్తియో. తేన వుచ్చతి – ‘పారాజికో హోతీ’తి.

అసంవాసోతి సంవాసో నామ ఏకకమ్మం ఏకుద్దేసో సమసిక్ఖతా – ఏసో సంవాసో నామ. సో తేన సద్ధిం నత్థి, తేన వుచ్చతి అసంవాసోతి.

౧౭౩. సామం, అధిట్ఠాయ, దూతేన, దూతపరంపరాయ, విసక్కియేన దూతేన, గతపచ్చాగతేన దూతేన, అరహో రహోసఞ్ఞీ, రహో అరహోసఞ్ఞీ, అరహో అరహోసఞ్ఞీ, రహో రహోసఞ్ఞీ కాయేన సంవణ్ణేతి, వాచాయ సంవణ్ణేతి, కాయేన వాచాయ సంవణ్ణేతి, దూతేన సంవణ్ణేతి, లేఖాయ సంవణ్ణేతి, ఓపాతం అపస్సేనం, ఉపనిక్ఖిపనం, భేసజ్జం, రూపూపహారో, సద్దూపహారో, గన్ధూపహారో, రసూపహారో, ఫోట్ఠబ్బూపహారో, ధమ్మూపహారో, ఆచిక్ఖనా, అనుసాసనీ, సఙ్కేతకమ్మం, నిమిత్తకమ్మన్తి.

౧౭౪. సామన్తి సయం హనతి కాయేన వా కాయపటిబద్ధేన వా నిస్సగ్గియేన వా.

అధిట్ఠాయాతి అధిట్ఠహిత్వా ఆణాపేతి – ‘‘ఏవం విజ్ఝ, ఏవం పహర, ఏవం ఘాతేహీ’’తి.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం జీవితా వోరోపేహీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో తం మఞ్ఞమానో తం జీవితా వోరోపేతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం జీవితా వోరోపేహీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో తం మఞ్ఞమానో అఞ్ఞం జీవితా వోరోపేత్తి, మూలట్ఠస్స అనాపత్తి. వధకస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం జీవితా వోరోపేహీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో అఞ్ఞం మఞ్ఞమానో తం జీవితా వోరోపేతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం జీవితా వోరోపేహీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో అఞ్ఞం మఞ్ఞమానో అఞ్ఞం జీవితా వోరోపేతి; మూలట్ఠస్స అనాపత్తి, వధకస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామస్స పావద – ‘ఇత్థన్నామో ఇత్థన్నామస్స పావదతు – ఇత్థన్నామో ఇత్థన్నామం జీవితా వోరోపేతూ’’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో ఇతరస్స ఆరోచేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. వధకో పటిగ్గణ్హాతి, మూలట్ఠస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. సో తం జీవితా వోరోపేతి, ఆపత్తి సబ్బేసం పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామస్స పావద – ‘ఇత్థన్నామో ఇత్థన్నామస్స పావదతు – ఇత్థన్నామో ఇత్థన్నామం జీవితా వోరోపేతూ’’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో అఞ్ఞం ఆణాపేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. వధకో పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో తం జీవితా వోరోపేతి, మూలట్ఠస్స అనాపత్తి; ఆణాపకస్స చ వధకస్స చ ఆపత్తి పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం జీవితా వోరోపేహీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో గన్త్వా పున పచ్చాగచ్ఛతి – ‘‘నాహం సక్కోమి తం జీవితా వోరోపేతు’’న్తి. సో పున ఆణాపేతి – ‘‘యదా సక్కోసి తదా తం జీవితా వోరోపేహీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో తం జీవితా వోరోపేతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం జీవితా వోరోపేహీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో ఆణాపేత్వా విప్పటిసారీ న సావేతి – ‘‘మా ఘాతేహీ’’తి. సో తం జీవితా వోరోపేతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం జీవితా వోరోపేహీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో ఆణాపేత్వా విప్పటిసారీ సావేతి – ‘‘మా ఘాతేహీ’’తి. సో – ‘‘ఆణత్తో అహం తయా’’తి తం జీవితా వోరోపేతి, మూలట్ఠస్స అనాపత్తి. వధకస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

భిక్ఖు భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘ఇత్థన్నామం జీవితా వోరోపేహీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సో ఆణాపేత్వా విప్పటిసారీ సావేతి – ‘‘మా ఘాతేహీ’’తి. సో సాధూతి ఓరమతి, ఉభిన్నం అనాపత్తి.

౧౭౫. అరహో రహోసఞ్ఞీ ఉల్లపతి – ‘‘అహో ఇత్థన్నామో హతో అస్సా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. రహో అరహోసఞ్ఞీ ఉల్లపతి – ‘‘అహో ఇత్థన్నామో హతో అస్సా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అరహో అరహోసఞ్ఞీ ఉల్లపతి – ‘‘అహో ఇత్థన్నామో హతో అస్సా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. రహో రహోసఞ్ఞీ ఉల్లపతి – ‘‘అహో ఇత్థన్నామో హతో అస్సా’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

కాయేన సంవణ్ణేతి నామ కాయేన వికారం కరోతి – ‘‘యో ఏవం మరతి సో ధనం వా లభతి యసం వా లభతి సగ్గం వా గచ్ఛతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తాయ సంవణ్ణనాయ మరిస్సామీతి దుక్ఖం వేదనం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

వాచాయ సంవణ్ణేతి నామ వాచాయ భణతి – ‘‘యో ఏవం మరతి సో ధనం వా లభతి యసం వా లభతి సగ్గం వా గచ్ఛతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తాయ సంవణ్ణనాయ మరిస్సామీతి దుక్ఖం వేదనం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

కాయేన వాచాయ సంవణ్ణేతి నామ కాయేన చ వికారం కరోతి, వాచాయ చ భణతి – ‘‘యో ఏవం మరతి సో ధనం వా లభతి యసం వా లభతి సగ్గం వా గచ్ఛతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తాయ సంవణ్ణనాయ మరిస్సామీతి దుక్ఖం వేదనం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

దూతేన సంవణ్ణేతి నామ దూతస్స సాసనం ఆరోచేతి – ‘‘యో ఏవం మరతి సో ధనం వా లభతి యసం వా లభతి సగ్గం వా గచ్ఛతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. దూతస్స సాసనం సుత్వా మరిస్సామీతి దుక్ఖం వేదనం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౭౬. లేఖాయ సంవణ్ణేతి నామ లేఖం ఛిన్దతి – ‘‘యో ఏవం మరతి సో ధనం వా లభతి యసం వా లభతి సగ్గం వా గచ్ఛతీ’’తి, అక్ఖరక్ఖరాయ ఆపత్తి దుక్కటస్స. లేఖం పస్సిత్వా మరిస్సామీతి దుక్ఖం వేదనం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

ఓపాతం నామ మనుస్సం ఉద్దిస్స ఓపాతం ఖనతి – ‘‘పపతిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. పపతితే దుక్ఖా వేదనా ఉప్పజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. అనోదిస్స ఓపాతం ఖనతి – ‘‘యో కోచి పపతిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. మనుస్సో తస్మిం పపతతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. పపతితే దుక్ఖా వేదనా ఉప్పజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. యక్ఖో వా పేతో వా తిరచ్ఛానగతమనుస్సవిగ్గహో వా తస్మిం పపతతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. పపతితే దుక్ఖా వేదనా ఉప్పజ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. మరతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. తిరచ్ఛానగతో తస్మిం పపతతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. పపతితే దుక్ఖా వేదనా ఉప్పజ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. మరతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

౧౭౭. అపస్సేనం నామ అపస్సేనే సత్థం వా ఠపేతి విసేన వా మక్ఖేతి దుబ్బలం వా కరోతి సోబ్భే వా నరకే వా పపాతే వా ఠపేతి – ‘‘పపతిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. సత్థేన వా విసేన వా పపతితేన వా దుక్ఖా వేదనా ఉప్పజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

ఉపనిక్ఖిపనం నామ అసిం వా సత్తిం వా భేణ్డిం వా లగుళం వా పాసాణం వా సత్థం వా విసం వా రజ్జుం వా ఉపనిక్ఖిపతి – ‘‘ఇమినా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. ‘‘తేన మరిస్సామీ’’తి దుక్ఖం వేదనం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

భేసజ్జం నామ సప్పిం వా నవనీతం వా తేలం వా మధుం వా ఫాణితం వా దేతి – ‘‘ఇమం సాయిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తం సాయితే దుక్ఖా వేదనా ఉప్పజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౭౮. రూపూపహారో నామ అమనాపికం రూపం ఉపసంహరతి భయానకం భేరవం – ‘‘ఇమం పస్సిత్వా ఉత్తసిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తం పస్సిత్వా ఉత్తసతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. మనాపికం రూపం ఉపసంహరతి [ఉపసంహరతి పేమనీయం హదయఙ్గమం (స్యా.)] – ‘‘ఇమం పస్సిత్వా అలాభకేన సుస్సిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తం పస్సిత్వా అలాభకేన సుస్సతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

సద్దూపహారో నామ అమనాపికం సద్దం ఉపసంహరతి భయానకం భేరవం – ‘‘ఇమం సుత్వా ఉత్తసిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తం సుత్వా ఉత్తసతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. మనాపికం సద్దం ఉపసంహరతి పేమనీయం హదయఙ్గమం – ‘‘ఇమం సుత్వా అలాభకేన సుస్సిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తం సుత్వా అలాభకేన సుస్సతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

గన్ధూపహారో నామ అమనాపికం గన్ధం ఉపసంహరతి జేగుచ్ఛం పాటికుల్యం [పటికూలం (?)] – ‘‘ఇమం ఘాయిత్వా జేగుచ్ఛతా పాటికుల్యతా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తం ఘాయితే జేగుచ్ఛతా పాటికుల్యతా దుక్ఖా వేదనా ఉప్పజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. మనాపికం గన్ధం ఉపసంహరతి – ‘‘ఇమం ఘాయిత్వా అలాభకేన సుస్సిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తం ఘాయిత్వా అలాభకేన సుస్సతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

రసూపహారో నామ అమనాపికం రసం ఉపసంహరతి జేగుచ్ఛం పాటికుల్యం [పటికూలం (?)] – ‘‘ఇమం సాయిత్వా జేగుచ్ఛతా పాటికుల్యతా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తం సాయితే జేగుచ్ఛతా పాటికుల్యతా దుక్ఖా వేదనా ఉప్పజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. మనాపికం రసం ఉపసంహరతి – ‘‘ఇమం సాయిత్వా అలాభకేన సుస్సిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తం సాయిత్వా అలాభకేన సుస్సతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

ఫోట్ఠబ్బూపహారో నామ అమనాపికం ఫోట్ఠబ్బం ఉపసంహరతి దుక్ఖసమ్ఫస్సం ఖరసమ్ఫస్సం – ‘‘ఇమినా ఫుట్ఠో మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తేన ఫుట్ఠస్స దుక్ఖా వేదనా ఉప్పజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. మనాపికం ఫోట్ఠబ్బం ఉపసంహరతి సుఖసమ్ఫస్సం ముదుసమ్ఫస్సం – ‘‘ఇమినా ఫుట్ఠో అలాభకేన సుస్సిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తేన ఫుట్ఠో అలాభకేన సుస్సతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

ధమ్మూపహారో నామ నేరయికస్స నిరయకథం కథేతి – ‘‘ఇమం సుత్వా ఉత్తసిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తం సుత్వా ఉత్తసతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స. కల్యాణకమ్మస్స సగ్గకథం కథేతి – ‘‘ఇమం సుత్వా అధిముత్తో మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తం సుత్వా అధిముత్తో మరిస్సామీతి దుక్ఖం వేదనం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

౧౭౯. ఆచిక్ఖనా నామ పుట్ఠో భణతి – ‘‘ఏవం మరస్సు. యో ఏవం మరతి సో ధనం వా లభతి యసం వా లభతి సగ్గం వా గచ్ఛతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తాయ ఆచిక్ఖనాయ మరిస్సామీతి దుక్ఖం వేదనం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

అనుసాసనీ నామ అపుట్ఠో భణతి – ‘‘ఏవం మరస్సు. యో ఏవం మరతి సో ధనం వా లభతి యసం వా లభతి సగ్గం వా గచ్ఛతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తాయ అనుసాసనియా మరిస్సామీతి దుక్ఖం వేదనం ఉప్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స.

సఙ్కేతకమ్మం నామ సఙ్కేతం కరోతి పురేభత్తం వా పచ్ఛాభత్తం వా రత్తిం వా దివా వా – ‘‘తేన సఙ్కేతేన తం జీవితా వోరోపేహీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తేన సఙ్కేతేన తం జీవితా వోరోపేతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స. తం సఙ్కేతం పురే వా పచ్ఛా వా తం జీవితా వోరోపేతి, మూలట్ఠస్స అనాపత్తి, వధకస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

నిమిత్తకమ్మం నామ నిమిత్తం కరోతి – ‘‘అక్ఖిం వా నిఖణిస్సామి భముకం వా ఉక్ఖిపిస్సామి సీసం వా ఉక్ఖిపిస్సామి, తేన నిమిత్తేన తం జీవితా వోరోపేహీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. తేన నిమిత్తేన తం జీవితా వోరోపేతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం పారాజికస్స. తం నిమిత్తం పురే వా పచ్ఛా వా తం జీవితా వోరోపేతి, మూలట్ఠస్స అనాపత్తి, వధకస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

అనాపత్తి అసఞ్చిచ్చ అజానన్తస్స నమరణాధిప్పాయస్స ఉమ్మత్తకస్స [ఉమ్మత్తకస్స ఖిత్తచిత్తస్స వేదనాట్టస్స (స్యా.)] ఆదికమ్మికస్సాతి.

మనుస్సవిగ్గహపారాజికమ్హి పఠమభాణవారో నిట్ఠితో.

వినీతవత్థుఉద్దానగాథా

సంవణ్ణనా నిసీదన్తో, ముసలోదుక్ఖలేన చ;

వుడ్ఢపబ్బజితాభిసన్నో, అగ్గవీమంసనావిసం.

తయో చ వత్థుకమ్మేహి, ఇట్ఠకాహిపరే తయో;

వాసీ గోపానసీ చేవ, అట్టకోతరణం పతి.

సేదం నత్థుఞ్చ సమ్బాహో, న్హాపనబ్భఞ్జనేన చ;

ఉట్ఠాపేన్తో నిపాతేన్తో, అన్నపానేన మారణం.

జారగబ్భో సపత్తీ చ, మాతా పుత్తం ఉభో వధి;

ఉభో న మియ్యరే మద్దా, తాపం వఞ్ఝా విజాయినీ.

పతోదం నిగ్గహే యక్ఖో, వాళయక్ఖఞ్చ పాహిణి;

తం మఞ్ఞమానో పహరి, సగ్గఞ్చ నిరయం భణే.

ఆళవియా తయో రుక్ఖా, దాయేహి అపరే తయో;

మా కిలమేసి న తుయ్హం, తక్కం సోవీరకేన చాతి.

వినీతవత్థు

౧౮౦. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తస్స భిక్ఖూ కారుఞ్ఞేన మరణవణ్ణం సంవణ్ణేసుం. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం, కచ్చి ను ఖో మయం పారాజికం ఆపత్తిం ఆపన్నా’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘ఆపత్తిం తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఆపన్నా పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పిణ్డచారికో భిక్ఖు పీఠకే పిలోతికాయ పటిచ్ఛన్నం దారకం నిసీదన్తో ఓత్థరిత్వా మారేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం, కచ్చి ను ఖో అహం పారాజికం ఆపత్తిం ఆపన్నో’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. న చ, భిక్ఖవే, అప్పటివేక్ఖిత్వా ఆసనే నిసీదితబ్బం; యో నిసీదేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు భత్తగ్గే అన్తరఘరే ఆసనం పఞ్ఞపేన్తో ముసలే ఉస్సితే ఏకం ముసలం అగ్గహేసి. దుతియో ముసలో పరిపతిత్వా అఞ్ఞతరస్స దారకస్స మత్థకే అవత్థాసి. సో కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘అసఞ్చిచ్చ అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అసఞ్చిచ్చా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు భత్తగ్గే అన్తరఘరే ఆసనం పఞ్ఞపేన్తో ఉదుక్ఖలభణ్డికం అక్కమిత్వా పవట్టేసి. అఞ్ఞతరం దారకం ఓత్థరిత్వా మారేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అసఞ్చిచ్చా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన పితాపుత్తా భిక్ఖూసు పబ్బజితా హోన్తి. కాలే ఆరోచితే పుత్తో పితరం ఏతదవోచ – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, సఙ్ఘో తం పతిమానేతీ’’తి పిట్ఠియం గహేత్వా పణామేసి. సో పపతిత్వా కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, మరణాధిప్పాయో’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన పితాపుత్తా భిక్ఖూసు పబ్బజితా హోన్తి. కాలే ఆరోచితే పుత్తో పితరం ఏతదవోచ – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, సఙ్ఘో తం పతిమానేతీ’’తి మరణాధిప్పాయో పిట్ఠియం గహేత్వా పణామేసి. సో పపతిత్వా కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన పితాపుత్తా భిక్ఖూసు పబ్బజితా హోన్తి. కాలే ఆరోచితే పుత్తో పితరం ఏతదవోచ – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, సఙ్ఘో తం పతిమానేతీ’’తి మరణాధిప్పాయో పిట్ఠియం గహేత్వా పణామేసి. సో పపతిత్వా న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౧౮౧. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో భుఞ్జన్తస్స మంసం కణ్ఠే విలగ్గం హోతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు తస్స భిక్ఖునో గీవాయం పహారం అదాసి. సలోహితం మంసం పతి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో భుఞ్జన్తస్స మంసం కణ్ఠే విలగ్గం హోతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో తస్స భిక్ఖునో గీవాయం పహారం అదాసి. సలోహితం మంసం పతి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో భుఞ్జన్తస్స మంసం కణ్ఠే విలగ్గం హోతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో తస్స భిక్ఖునో గీవాయం పహారం అదాసి. సలోహితం మంసం పతి. సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పిణ్డచారికో భిక్ఖు విసగతం పిణ్డపాతం లభిత్వా పటిక్కమనం హరిత్వా భిక్ఖూనం అగ్గకారికం అదాసి. తే భిక్ఖూ కాలమకంసు. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, జానామీ’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అజానన్తస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు వీమంసాధిప్పాయో అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో విసం అదాసి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘వీమంసాధిప్పాయో అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౧౮౨. తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా [ఆళవికా (స్యా.)] భిక్ఖూ విహారవత్థుం కరోన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు హేట్ఠా హుత్వా సిలం ఉచ్చారేసి. ఉపరిమేన భిక్ఖునా దుగ్గహితా సిలా హేట్ఠిమస్స భిక్ఖునో మత్థకే అవత్థాసి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అసఞ్చిచ్చా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా భిక్ఖూ విహారవత్థుం కరోన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు హేట్ఠా హుత్వా సిలం ఉచ్చారేసి. ఉపరిమో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో హేట్ఠిమస్స భిక్ఖునో మత్థకే సిలం ముఞ్చి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా భిక్ఖూ విహారస్స కుట్టం ఉట్ఠాపేన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు హేట్ఠా హుత్వా ఇట్ఠకం ఉచ్చారేసి. ఉపరిమేన భిక్ఖునా దుగ్గహితా ఇట్ఠకా హేట్ఠిమస్స భిక్ఖునో మత్థకే అవత్థాసి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపతి, భిక్ఖు, అసఞ్చిచ్చా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా భిక్ఖూ విహారస్స కుట్టం ఉట్ఠాపేన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు హేట్ఠా హుత్వా ఇట్ఠకం ఉచ్చారేసి. ఉపరిమో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో హేట్ఠిమస్స భిక్ఖునో మత్థకే ఇట్ఠకం ముఞ్చి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౧౮౩. తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా భిక్ఖూ నవకమ్మం కరోన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు హేట్ఠా హుత్వా వాసిం ఉచ్చారేసి. ఉపరిమేన భిక్ఖునా దుగ్గహితా వాసీ హేట్ఠిమస్స భిక్ఖునో మత్థకే అవత్థాసి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అసఞ్చిచ్చా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా భిక్ఖూ నవకమ్మం కరోన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు హేట్ఠా హుత్వా వాసిం ఉచ్చారేసి. ఉపరిమో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో హేట్ఠిమస్స భిక్ఖునో మత్థకే వాసిం ముఞ్చి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా భిక్ఖూ నవకమ్మం కరోన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు హేట్ఠా హుత్వా గోపానసిం ఉచ్చారేసి. ఉపరిమేన భిక్ఖునా దుగ్గహితా గోపానసీ హేట్ఠిమస్స భిక్ఖునో మత్థకే అవత్థాసి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అసఞ్చిచ్చా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా భిక్ఖూ నవకమ్మం కరోన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు హేట్ఠా హుత్వా గోపానసిం ఉచ్చారేసి. ఉపరిమో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో హేట్ఠిమస్స భిక్ఖునో మత్థకే గోపానసిం ముఞ్చి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా భిక్ఖూ నవకమ్మం కరోన్తా అట్టకం బన్ధన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, అత్రట్ఠితో బన్ధాహీ’’తి. సో తత్రట్ఠితో బన్ధన్తో పరిపతిత్వా కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, మరణాధిప్పాయో’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా భిక్ఖూ నవకమ్మం కరోన్తా అట్టకం బన్ధన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, అత్రట్ఠితో బన్ధాహీ’’తి. సో తత్రట్ఠితో బన్ధన్తో పరిపతిత్వా కాలమకాసి…పే… పరిపతిత్వా న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు విహారం ఛాదేత్వా ఓతరతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు తం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, ఇతో ఓతరాహీ’’తి. సో తేన ఓతరన్తో పరిపతిత్వా కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు విహారం ఛాదేత్వా ఓతరతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో తం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, ఇతో ఓతరాహీ’’తి. సో తేన ఓతరన్తో పరిపతిత్వా కాలమకాసి…పే… పరిపతిత్వా న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అనభిరతియా పీళితో గిజ్ఝకూటం పబ్బతం అభిరుహిత్వా పపాతే పపతన్తో అఞ్ఞతరం విలీవకారం ఓత్థరిత్వా మారేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. న చ, భిక్ఖవే, అత్తానం పాతేతబ్బం. యో పాతేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ గిజ్ఝకూటం పబ్బతం అభిరుహిత్వా దవాయ సిలం పవిజ్ఝింసు. సా అఞ్ఞతరం గోపాలకం ఓత్థరిత్వా మారేసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి …పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స. న చ, భిక్ఖవే, దవాయ సిలా పవిజ్ఝితబ్బా. యో పవిజ్ఝేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

౧౮౪. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ సేదేసుం. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ మరణాధిప్పాయా సేదేసుం. సో భిక్ఖు కాలమకాసి.…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో సీసాభితాపో హోతి. తస్స భిక్ఖూ నత్థుం అదంసు. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో సీసాభితాపో హోతి. తస్స భిక్ఖూ మరణాధిప్పాయా నత్థుం అదంసు. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ సమ్బాహేసుం. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ మరణాధిప్పాయా సమ్బాహేసుం. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖు న్హాపేసుం. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ మరణాధిప్పాయా న్హాపేసుం. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ తేలేన అబ్భఞ్జింసు. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ మరణాధిప్పాయా తేలేన అబ్భఞ్జింసు. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౧౮౫. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ ఉట్ఠాపేసుం. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ మరణాధిప్పాయా ఉట్ఠాపేసుం. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ నిపాతేసుం. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ మరణాధిప్పాయా నిపాతేసుం. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తస్స భిక్ఖూ అన్నం అదంసు. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తస్స భిక్ఖూ మరణాధిప్పాయా అన్నం అదంసు. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తస్స భిక్ఖు పానం అదంసు. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తస్స భిక్ఖూ మరణాధిప్పాయా పానం అదంసు. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౧౮౬. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ పవుత్థపతికా జారేన గబ్భినీ హోతి. సా కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఇఙ్ఘాయ్య గబ్భపాతనం జానాహీ’’తి. ‘‘సుట్ఠు, భగినీ’’తి తస్సా గబ్భపాతనం అదాసి. దారకో కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స పురిసస్స ద్వే పజాపతియో హోన్తి – ఏకా వఞ్ఝా, ఏకా విజాయినీ. వఞ్ఝా ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘సచే సా, భన్తే, విజాయిస్సతి సబ్బస్స కుటుమ్బస్స ఇస్సరా భవిస్సతి. ఇఙ్ఘాయ్య, తస్సా గబ్భపాతనం జానాహీ’’తి.‘‘సుట్ఠు, భగినీ’’తి తస్సా గబ్భపాతనం అదాసి. దారకో కాలమకాసి, మాతా న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స పురిసస్స ద్వే పజాపతియో హోన్తి – ఏకా వఞ్ఝా, ఏకా విజాయినీ. వఞ్ఝా ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘సచే సా, భన్తే, విజాయిస్సతి సబ్బస్స కుటుమ్బస్స ఇస్సరా భవిస్సతి. ఇఙ్ఘాయ్య, తస్సా గబ్భపాతనం జానాహీ’’తి. ‘‘సుట్ఠు, భగినీ’’తి తస్సా గబ్భపాతనం అదాసి. మాతా కాలమకాసి, దారకో న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స పురిసస్స ద్వే పజాపతియో హోన్తి – ఏకా వఞ్ఝా, ఏకా విజాయినీ. వఞ్ఝా ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘సచే సా, భన్తే, విజాయిస్సతి సబ్బస్స కుటుమ్బస్స ఇస్సరా భవిస్సతి. ఇఙ్ఘాయ్య, తస్సా గబ్భపాతనం జానాహీ’’తి. ‘‘సుట్ఠు, భగినీ’’తి తస్సా గబ్భపాతనం అదాసి. ఉభో కాలమకంసు…పే… ఉభో న కాలమకంసు. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౧౮౭. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా గబ్భినీ ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఇఙ్ఘాయ్య, గబ్భపాతనం జానాహీ’’తి. ‘‘తేన హి, భగిని, మద్దస్సూ’’తి. సా మద్దాపేత్వా గబ్భం పాతేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా గబ్భినీ ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఇఙ్ఘాయ్య, గబ్భపాతనం జానాహీ’’తి. ‘‘తేన హి, భగిని, తాపేహీ’’తి. సా తాపేత్వా గబ్భం పాతేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా వఞ్ఝా ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఇఙ్ఘాయ్య, భేసజ్జం జానాహి యేనాహం విజాయేయ్య’’న్తి. ‘‘సుట్ఠు, భగినీ’’తి తస్సా భేసజ్జం అదాసి. సా కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా విజాయినీ ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఇఙ్ఘాయ్య, భేసజ్జం జానాహి యేనాహం న విజాయేయ్య’’న్తి. ‘‘సుట్ఠు, భగినీ’’తి తస్సా భేసజ్జం అదాసి. సా కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ సత్తరసవగ్గియం భిక్ఖుం అఙ్గులిపతోదకేన హాసేసుం. సో భిక్ఖు ఉత్తన్తో అనస్సాసకో కాలమకాసి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్సా’’తి [పారాజికస్స, ఆపత్తి పాచిత్తియస్సాతి (స్యా.)].

తేన ఖో పన సమయేన సత్తరసవగ్గియా భిక్ఖూ ఛబ్బగ్గియం భిక్ఖుం కమ్మం కరిస్సామాతి ఓత్థరిత్వా మారేసుం. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భూతవేజ్జకో భిక్ఖు యక్ఖం జీవితా వోరోపేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం వాళయక్ఖవిహారం పాహేసి. తం యక్ఖా జీవితా వోరోపేసుం. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం వాళయక్ఖవిహారం పాహేసి. తం యక్ఖా జీవితా వోరోపేసుం…పే… తం యక్ఖా జీవితా న వోరోపేసుం. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం వాళకన్తారం పాహేసి. తం వాళా జీవితా వోరోపేసుం. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం వాళకన్తారం పాహేసి. తం వాళా జీవితా వోరోపేసుం…పే… తం వాళా జీవితా న వోరోపేసుం. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం చోరకన్తారం పాహేసి. తం చోరా జీవితా వోరోపేసుం. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం చోరకన్తారం పాహేసి. తం చోరా జీవితా వోరోపేసుం…పే… తం చోరా జీవితా న వోరోపేసుం. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౧౮౮. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు తం మఞ్ఞమానో తం జీవితా వోరోపేసి…పే… తం మఞ్ఞమానో అఞ్ఞం జీవితా వోరోపేసి…పే… అఞ్ఞం మఞ్ఞమానో తం జీవితా వోరోపేసి…పే… అఞ్ఞం మఞ్ఞమానో అఞ్ఞం జీవితా వోరోపేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అమనుస్సేన గహితో హోతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు తస్స భిక్ఖునో పహారం అదాసి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అమనుస్సేన గహితో హోతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో తస్స భిక్ఖునో పహారం అదాసి. సో భిక్ఖు కాలమకాసి…పే… సో భిక్ఖు న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు కల్యాణకమ్మస్స సగ్గకథం కథేసి. సో అధిముత్తో కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో కల్యాణకమ్మస్స సగ్గకథం కథేసి. సో అధిముత్తో కాలమకాసి…పే… సో అధిముత్తో న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు నేరయికస్స నిరయకథం కథేసి. సో ఉత్తసిత్వా కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో నేరయికస్స నిరయకథం కథేసి. సో ఉత్తసిత్వా కాలమకాసి…పే… సో ఉత్తసిత్వా న కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౧౮౯. తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా భిక్ఖూ నవకమ్మం కరోన్తా రుక్ఖం ఛిన్దన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, అత్రట్ఠితో ఛిన్దాహీ’’తి. తం తత్రట్ఠితం ఛిన్దన్తం రుక్ఖో ఓత్థరిత్వా మారేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా భిక్ఖూ నవకమ్మం కరోన్తా రుక్ఖం ఛిన్దన్తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మరణాధిప్పాయో అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, అత్రట్ఠితో ఛిన్దాహీ’’తి. తం తత్రట్ఠితం ఛిన్దన్తం రుక్ఖో ఓత్థరిత్వా మారేసి…పే… రుక్ఖో ఓత్థరిత్వా న మారేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౧౯౦. తేన ఖో పన సమయేన ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ దాయం ఆలిమ్పేసుం [ఆళిమ్పేసుం (స్యా. క.)]; మనుస్సా దడ్ఢా కాలమకంసు. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, నమరణాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ మరణాధిప్పాయా దాయం ఆలిమ్పేసుం. మనుస్సా దడ్ఢా కాలమకంసు…పే… మనుస్సా దడ్ఢా న కాలమకంసు. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౧౯౧. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఆఘాతనం గన్త్వా చోరఘాతం ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, మాయిమం కిలమేసి. ఏకేన పహారేన జీవితా వోరోపేహీ’’తి. ‘‘సుట్ఠు, భన్తే’’తి ఏకేన పహారేన జీవితా వోరోపేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఆఘాతనం గన్త్వా చోరఘాతం ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, మాయిమం కిలమేసి. ఏకేన పహారేన జీవితా వోరోపేహీ’’తి. సో – ‘‘నాహం తుయ్హం వచనం కరిస్సామీ’’తి తం జీవితా వోరోపేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

౧౯౨. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పురిసో ఞాతిఘరే హత్థపాదచ్ఛిన్నో ఞాతకేహి సమ్పరికిణ్ణో హోతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు తే మనుస్సే ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, ఇచ్ఛథ ఇమస్స మరణ’’న్తి? ‘‘ఆమ, భన్తే, ఇచ్ఛామా’’తి. ‘‘తేన హి తక్కం పాయేథా’’తి. తే తం తక్కం పాయేసుం. సో కాలమకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పురిసో కులఘరే హత్థపాదచ్ఛిన్నో ఞాతకేహి సమ్పరికిణ్ణో హోతి. అఞ్ఞతరా భిక్ఖునీ తే మనుస్సే ఏతదవోచ – ‘‘ఆవుసో, ఇచ్ఛథ ఇమస్స మరణ’’న్తి? ‘‘ఆమయ్యే, ఇచ్ఛామా’’తి. ‘‘తేన హి లోణసోవీరకం పాయేథా’’తి. తే తం లోణసోవీరకం పాయేసుం. సో కాలమకాసి. తస్సా కుక్కుచ్చం అహోసి. అథ ఖో సా భిక్ఖునీ భిక్ఖునీనం ఏతమత్థం ఆరోచేసి. భిక్ఖునియో భిక్ఖూనం ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. భిక్ఖూ భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘ఆపత్తిం సా, భిక్ఖవే, భిక్ఖునీ ఆపన్నా పారాజిక’’న్తి.

తతియపారాజికం సమత్తం.

౪. చతుత్థపారాజికం

౧౯౩. [ఇదం వత్థు పాచి. ౬౭] తేన సమయేన బుద్ధో భగవా వేసాలియం విహరతి మహావనే కూటాగారసాలాయం. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా సన్దిట్ఠా సమ్భత్తా భిక్ఖూ వగ్గుముదాయ నదియా తీరే వస్సం ఉపగచ్ఛింసు. తేన ఖో పన సమయేన వజ్జీ దుబ్భిక్ఖా హోతి ద్వీహితికా సేతట్ఠికా సలాకావుత్తా, న సుకరా ఉఞ్ఛేన పగ్గహేన యాపేతుం. అథ ఖో తేసం భిక్ఖూనం ఏతదహోసి – ‘‘ఏతరహి ఖో వజ్జీ దుబ్భిక్ఖా ద్వీహితికా సేతట్ఠికా సలాకావుత్తా, న సుకరా ఉఞ్ఛేన పగ్గహేన యాపేతుం. కేన ను ఖో మయం ఉపాయేన సమగ్గా సమ్మోదమానా అవివదమానా ఫాసుకం వస్సం వసేయ్యామ, న చ పిణ్డకేన కిలమేయ్యామా’’తి? ఏకచ్చే ఏవమాహంసు – ‘‘హన్ద మయం, ఆవుసో, గిహీనం కమ్మన్తం అధిట్ఠేమ, ఏవం తే అమ్హాకం దాతుం మఞ్ఞిస్సన్తి. ఏవం మయం సమగ్గా సమ్మోదమానా అవివదమానా ఫాసుకం వస్సం వసిస్సామ, న చ పిణ్డకేన కిలమిస్సామా’’తి. ఏకచ్చే ఏవమాహంసు – ‘‘అలం, ఆవుసో, కిం గిహీనం కమ్మన్తం అధిట్ఠితేన! హన్ద మయం, ఆవుసో, గిహీనం దూతేయ్యం హరామ, ఏవం తే అమ్హాకం దాతుం మఞ్ఞిస్సన్తి. ఏవం మయం సమగ్గా సమ్మోదమానా అవివదమానా ఫాసుకం వస్సం వసిస్సామ, న చ పిణ్డకేన కిలమిస్సామా’’తి. ఏకచ్చే ఏవమాహంసు – ‘‘అలం, ఆవుసో, కిం గిహీనం కమ్మన్తం అధిట్ఠితేన! కిం గిహీనం దూతేయ్యం హటేన! హన్ద మయం, ఆవుసో, గిహీనం అఞ్ఞమఞ్ఞస్స ఉత్తరిమనుస్సధమ్మస్స వణ్ణం భాసిస్సామ – ‘అసుకో భిక్ఖు పఠమస్స ఝానస్స లాభీ, అసుకో భిక్ఖు దుతియస్స ఝానస్స లాభీ, అసుకో భిక్ఖు తతియస్స ఝానస్స లాభీ, అసుకో భిక్ఖు చతుత్థస్స ఝానస్స లాభీ, అసుకో భిక్ఖు సోతాపన్నో, అసుకో భిక్ఖు సకదాగామీ, అసుకో భిక్ఖు అనాగామీ, అసుకో భిక్ఖు అరహా, అసుకో భిక్ఖు తేవిజ్జో, అసుకో భిక్ఖు ఛళభిఞ్ఞో’తి. ఏవం తే అమ్హాకం దాతుం మఞ్ఞిస్సన్తి. ఏవం మయం సమగ్గా సమ్మోదమానా అవివదమానా ఫాసుకం వస్సం వసిస్సామ, న చ పిణ్డకేన కిలమిస్సామా’’తి. ‘‘ఏసోయేవ ఖో, ఆవుసో, సేయ్యో యో అమ్హాకం గిహీనం అఞ్ఞమఞ్ఞస్స ఉత్తరిమనుస్సధమ్మస్స వణ్ణో భాసితో’’తి.

౧౯౪. అథ ఖో తే భిక్ఖూ గిహీనం అఞ్ఞమఞ్ఞస్స ఉత్తరిమనుస్సధమ్మస్స వణ్ణం భాసింసు – ‘‘అసుకో భిక్ఖు పఠమస్స ఝానస్స లాభీ…పే… అసుకో భిక్ఖు ఛళభిఞ్ఞో’’తి. అథ ఖో తే మనుస్సా – ‘‘లాభా వత నో, సులద్ధం వత నో, యేసం వత నో ఏవరూపా భిక్ఖూ వస్సం ఉపగతా; న వత నో ఇతో పుబ్బే ఏవరూపా భిక్ఖూ వస్సం ఉపగతా యథయిమే భిక్ఖూ సీలవన్తో కల్యాణధమ్మా’’తి, తే న తాదిసాని భోజనాని అత్తనా పరిభుఞ్జన్తి మాతాపితూనం దేన్తి పుత్తదారస్స దేన్తి దాసకమ్మకరపోరిసస్స దేన్తి మిత్తామచ్చానం దేన్తి ఞాతిసాలోహితానం దేన్తి, యాదిసాని భిక్ఖూనం దేన్తి. తే న తాదిసాని ఖాదనీయాని సాయనీయాని పానాని అత్తనా ఖాదన్తి సాయన్తి పివన్తి మాతాపితూనం దేన్తి పుత్తదారస్స దేన్తి దాసకమ్మకరపోరిసస్స దేన్తి మిత్తామచ్చానం దేన్తి ఞాతిసాలోహితానం దేన్తి, యాదిసాని భిక్ఖూనం దేన్తి. అథ ఖో తే భిక్ఖూ వణ్ణవా అహేసుం పీణిన్ద్రియా పసన్నముఖవణ్ణా విప్పసన్నఛవివణ్ణా.

ఆచిణ్ణం ఖో పనేతం వస్సంవుట్ఠానం భిక్ఖూనం భగవన్తం దస్సనాయ ఉపసఙ్కమితుం. అథ ఖో తే భిక్ఖూ వస్సంవుట్ఠా తేమాసచ్చయేన సేనాసనం సంసామేత్వా పత్తచీవరం ఆదాయ యేన వేసాలీ తేన పక్కమింసు. అనుపుబ్బేన యేన వేసాలీ మహావనం కూటాగారసాలా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీదింసు.

తేన ఖో పన సమయేన దిసాసు వస్సంవుట్ఠా భిక్ఖూ కిసా హోన్తి లూఖా దుబ్బణ్ణా ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతా ధమనిసన్థతగత్తా; వగ్గుముదాతీరియా పన భిక్ఖూ వణ్ణవా హోన్తి పీణిన్ద్రియా పసన్నముఖవణ్ణా విప్పసన్నఛవివణ్ణా. ఆచిణ్ణం ఖో పనేతం బుద్ధానం భగవన్తానం ఆగన్తుకేహి భిక్ఖూహి సద్ధిం పటిసమ్మోదితుం. అథ ఖో భగవా వగ్గుముదాతీరియే భిక్ఖూ ఏతదవోచ – ‘‘కచ్చి, భిక్ఖవే, ఖమనీయం కచ్చి యాపనీయం కచ్చి సమగ్గా సమ్మోదమానా అవివదమానా ఫాసుకం వస్సం వసిత్థ న చ పిణ్డకేన కిలమిత్థా’’తి? ‘‘ఖమనీయం, భగవా, యాపనీయం, భగవా. సమగ్గా చ మయం, భన్తే, సమ్మోదమానా అవివదమానా ఫాసుకం వస్సం వసిమ్హా, న చ పిణ్డకేన కిలమిమ్హా’’తి. జానన్తాపి తథాగతా పుచ్ఛన్తి, జానన్తాపి న పుచ్ఛన్తి…పే… ద్వీహాకారేహి బుద్ధా భగవన్తో భిక్ఖూ పటిపుచ్ఛన్తి – ధమ్మం వా దేసేస్సామ, సావకానం వా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞాపేస్సామాతి. అథ ఖో భగవా వగ్గుముదాతీరియే భిక్ఖూ ఏతదవోచ – ‘‘యథా కథం పన తుమ్హే, భిక్ఖవే, సమగ్గా సమ్మోదమానా అవివదమానా ఫాసుకం వస్సం వసిత్థ న చ పిణ్డకేన కిలమిత్థా’’తి? అథ ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం – ‘‘కచ్చి పన వో, భిక్ఖవే, భూత’’న్తి? ‘‘అభూతం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా – ‘‘అననుచ్ఛవికం, మోఘపురిసా, అననులోమికం అప్పతిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ తుమ్హే, మోఘపురిసా, ఉదరస్స కారణా గిహీనం అఞ్ఞమఞ్ఞస్స ఉత్తరిమనుస్సధమ్మస్స వణ్ణం భాసిస్సథ! వరం తుమ్హేహి, మోఘపురిసా, తిణ్హేన గోవికన్తనేన [గోవికత్తనేన (సీ. క.)] కుచ్ఛిం పరికన్తో, న త్వేవ ఉదరస్స కారణా గిహీనం అఞ్ఞమఞ్ఞస్స ఉత్తరిమనుస్సధమ్మస్స వణ్ణో భాసితో! తం కిస్స హేతు? తతో నిదానఞ్హి, మోఘపురిసా, మరణం వా నిగచ్ఛేయ్య మరణమత్తం వా దుక్ఖం, న త్వేవ తప్పచ్చయా కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జేయ. ఇతో నిదానఞ్చ ఖో, మోఘపురిసా, కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జేయ్య. నేతం, మోఘపురిసా, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ’’…పే… విగరహిత్వా ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి –

౧౯౫. ‘‘పఞ్చిమే, భిక్ఖవే, మహాచోరా సన్తో సంవిజ్జమానా లోకస్మిం. కతమే పఞ్చ? ఇధ, భిక్ఖవే, ఏకచ్చస్స మహాచోరస్స ఏవం హోతి – ‘కుదాస్సు నామాహం సతేన వా సహస్సేన వా పరివుతో గామనిగమరాజధానీసు ఆహిణ్డిస్సామి హనన్తో ఘాతేన్తో ఛిన్దన్తో ఛేదాపేన్తో పచన్తో పాచేన్తో’తి! సో అపరేన సమయేన సతేన వా సహస్సేన వా పరివుతో గామనిగమరాజధానీసు ఆహిణ్డతి హనన్తో ఘాతేన్తో ఛిన్దన్తో ఛేదాపేన్తో పచన్తో పాచేన్తో. ఏవమేవ ఖో, భిక్ఖవే, ఇధేకచ్చస్స పాపభిక్ఖునో ఏవం హోతి – ‘కుదాస్సు నామాహం సతేన వా సహస్సేన వా పరివుతో గామనిగమరాజధానీసు చారికం చరిస్సామి సక్కతో గరుకతో మానితో పూజితో అపచితో గహట్ఠానఞ్చేవ పబ్బజితానఞ్చ, లాభీ చీవరపిణ్డపాతసేనాసనగిలానప్పచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారాన’న్తి! సో అపరేన సమయేన సతేన వా సహస్సేన వా పరివుతో గామనిగమరాజధానీసు చారికం చరతి సక్కతో గరుకతో మానితో పూజితో అపచితో గహట్ఠానఞ్చేవ పబ్బజితానఞ్చ, లాభీ చీవరపిణ్డపాతసేనాసనగిలానప్పచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారానం. అయం, భిక్ఖవే, పఠమో మహాచోరో సన్తో సంవిజ్జమానో లోకస్మిం.

‘‘పున చపరం, భిక్ఖవే, ఇధేకచ్చో పాపభిక్ఖు తథాగతప్పవేదితం ధమ్మవినయం పరియాపుణిత్వా అత్తనో దహతి. అయం, భిక్ఖవే, దుతియో మహాచోరో సన్తో సంవిజ్జమానో లోకస్మిం.

‘‘పున చపరం, భిక్ఖవే, ఇధేకచ్చో పాపభిక్ఖు సుద్ధం బ్రహ్మచారిం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం చరన్తం అమూలకేన అబ్రహ్మచరియేన అనుద్ధంసేతి. అయం, భిక్ఖవే, తతియో మహాచోరో సన్తో సంవిజ్జమానో లోకస్మిం.

‘‘పున చపరం, భిక్ఖవే, ఇధేకచ్చో పాపభిక్ఖు యాని తాని సఙ్ఘస్స గరుభణ్డాని గరుపరిక్ఖారాని, సేయ్యథిదం – ఆరామో ఆరామవత్థు విహారో విహారవత్థు మఞ్చో పీఠం భిసి బిమ్బోహనం [బిమ్బోహనం (సీ. స్యా.)] లోహకుమ్భీ లోహభాణకం లోహవారకో లోహకటాహం వాసీ పరసు [ఫరసు (సీ. స్యా.)] కుఠారీ కుదాలో నిఖాదనం వల్లి వేళు ముఞ్జం పబ్బజం తిణం మత్తికా దారుభణ్డం మత్తికాభణ్డం, తేహి గిహీం సఙ్గణ్హాతి ఉపలాపేతి. అయం, భిక్ఖవే, చతుత్థో మహాచోరో సన్తో సంవిజ్జమానో లోకస్మిం.

‘‘సదేవకే, భిక్ఖవే, లోకే సమారకే సబ్రహ్మకే సస్సమణబ్రాహ్మణియా పజాయ సదేవమనుస్సాయ అయం అగ్గో మహాచోరో యో అసన్తం అభూతం ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపతి. తం కిస్స హేతు? థేయ్యాయ వో, భిక్ఖవే, రట్ఠపిణ్డో భుత్తో’’తి.

[సం. ని. ౧.౩౫] అఞ్ఞథా సన్తమత్తానం, అఞ్ఞథా యో పవేదయే;

నికచ్చ కితవస్సేవ, భుత్తం థేయ్యేన తస్స తం.

[ధ. ప. ౩౦౭ ధమ్మపదేపి] కాసావకణ్ఠా బహవో, పాపధమ్మా అసఞ్ఞతా;

పాపా పాపేహి కమ్మేహి, నిరయం తే ఉపపజ్జరే.

[ధ. ప. ౩౦౭ ధమ్మపదేపి] సేయ్యో అయోగుళో భుత్తో, తత్తో అగ్గిసిఖూపమో;

యఞ్చే భుఞ్జేయ్య దుస్సీలో, రట్ఠపిణ్డం అసఞ్ఞతోతి.

అథ ఖో భగవా తే వగ్గుముదాతీరియే భిక్ఖూ అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా దుబ్భరతాయ దుప్పోసతాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

‘‘యో పన భిక్ఖు అనభిజానం ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం అత్తుపనాయికం అలమరియఞాణదస్సనం సముదాచరేయ్య – ‘ఇతి జానామి ఇతి పస్సామీ’తి, తతో అపరేన సమయేన సమనుగ్గాహీయమానో వా అసమనుగ్గాహీయమానో వా ఆపన్నో విసుద్ధాపేక్ఖో ఏవం వదేయ్య – ‘అజానమేవం, ఆవుసో, అవచం జానామి, అపస్సం పస్సామి. తుచ్ఛం ముసా విలపి’న్తి, అయమ్పి పారాజికో హోతి అసంవాసో’’తి.

ఏవఞ్చిదం భగవతా భిక్ఖూనం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం హోతి.

౧౯౬. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా భిక్ఖూ అదిట్ఠే దిట్ఠసఞ్ఞినో అపత్తే పత్తసఞ్ఞినో అనధిగతే అధిగతసఞ్ఞినో అసచ్ఛికతే సచ్ఛికతసఞ్ఞినో అధిమానేన అఞ్ఞం బ్యాకరింసు. తేసం అపరేన సమయేన రాగాయపి చిత్తం నమతి దోసాయపి చిత్తం నమతి మోహాయపి చిత్తం నమతి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం. మయఞ్చమ్హ అదిట్ఠే దిట్ఠసఞ్ఞినో అపత్తే పత్తసఞ్ఞినో అనధిగతే అధిగతసఞ్ఞినో అసచ్ఛికతే సచ్ఛికతసఞ్ఞినో, అధిమానేన అఞ్ఞం బ్యాకరిమ్హా. కచ్చి ను ఖో మయం పారాజికం ఆపత్తిం ఆపన్నా’’తి? తే ఆయస్మతో ఆనన్దస్స ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘హోన్తి యే తే, ఆనన్ద [హోన్తి యేవానన్ద (స్యా.), హోన్తి తే ఆనన్ద (సీ.)], భిక్ఖూ అదిట్ఠే దిట్ఠసఞ్ఞినో అపత్తే పత్తసఞ్ఞినో అనధిగతే అధిగతసఞ్ఞినో అసచ్ఛికతే సచ్ఛికతసఞ్ఞినో అధిమానేన అఞ్ఞం బ్యాకరోన్తి. తఞ్చ ఖో ఏతం అబ్బోహారిక’’న్తి.

‘‘ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౧౯౭. ‘‘యో పన భిక్ఖు అనభిజానం ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం అత్తుపనాయికం అలమరియఞాణదస్సనం సముదాచరేయ్య – ‘ఇతి జానామి ఇతి పస్సామీ’తి, తతో అపరేన సమయేన సమనుగ్గాహీయమానో వా అసమనుగ్గాహీయమానో వా ఆపన్నో విసుద్ధాపేక్ఖో ఏవం వదేయ్య – ‘అజానమేవం, ఆవుసో, అవచం జానామి, అపస్సం పస్సామి. తుచ్ఛం ముసా విలపి’న్తి, అఞ్ఞత్ర అధిమానా, అయమ్పి పారాజికో హోతి అసంవాసో’’తి.

౧౯౮. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

అనభిజానన్తి అసన్తం అభూతం అసంవిజ్జమానం అజానన్తో అపస్సన్తో అత్తని కుసలం ధమ్మం – అత్థి మే కుసలో ధమ్మోతి.

[పాచి. ౭౦] ఉత్తరిమనుస్సధమ్మో నామ ఝానం విమోక్ఖో [విమోక్ఖం (సీ. స్యా.)] సమాధి సమాపత్తి ఞాణదస్సనం మగ్గభావనా ఫలసచ్ఛికిరియా కిలేసప్పహానం వినీవరణతా చిత్తస్స సుఞ్ఞాగారే అభిరతి.

అత్తుపనాయికన్తి తే వా కుసలే ధమ్మే అత్తని ఉపనేతి అత్తానం వా తేసు కుసలేసు ధమ్మేసు ఉపనేతి.

ఞాణన్తి తిస్సో విజ్జా. దస్సనన్తి యం ఞాణం తం దస్సనం. యం దస్సనం తం ఞాణం.

సముదాచరేయ్యాతి ఆరోచేయ్య ఇత్థియా వా పురిసస్స వా గహట్ఠస్స వా పబ్బజితస్స వా.

ఇతి జానామి ఇతి పస్సామీతి జానామహం ఏతే ధమ్మే, పస్సామహం ఏతే ధమ్మే అత్థి చ ఏతే ధమ్మా మయి, అహఞ్చ ఏతేసు ధమ్మేసు సన్దిస్సామీతి.

తతో అపరేన సమయేనాతి యస్మిం ఖణే సముదాచిణ్ణం హోతి తం ఖణం తం లయం తం ముహుత్తం వీతివత్తే.

సమనుగ్గాహీయమానోతి యం వత్థు పటిఞ్ఞాతం హోతి తస్మిం వత్థుస్మిం సమనుగ్గాహీయమానో – ‘‘కిన్తే అధిగతం, కిన్తి తే అధిగతం, కదా తే అధిగతం, కత్థ తే అధిగతం, కతమే తే కిలేసా పహీనా, కతమేసం త్వం ధమ్మానం లాభీ’’తి.

అసమనుగ్గాహీయమానోతి న కేనచి వుచ్చమానో.

ఆపన్నోతి పాపిచ్ఛో ఇచ్ఛాపకతో అసన్తం అభూతం ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపిత్వా పారాజికం ఆపత్తిం ఆపన్నో హోతి.

విసుద్ధాపేక్ఖోతి గిహీ వా హోతుకామో ఉపాసకో వా హోతుకామో ఆరామికో వా హోతుకామో సామణేరో వా హోతుకామో.

అజానమేవం, ఆవుసో, అవచం – జానామి, అపస్సం పస్సామీతి నాహం ఏతే ధమ్మే జానామి, నాహం ఏతే ధమ్మే పస్సామి, నత్థి చ ఏతే ధమ్మా మయి, న చాహం ఏతేసు ధమ్మేసు సన్దిస్సామీతి.

తుచ్ఛం ముసా విలపిన్తి తుచ్ఛకం మయా భణితం, ముసా మయా భణితం, అభూతం మయా భణితం, అజానన్తేన మయా భణితం.

అఞ్ఞత్ర అధిమానాతి ఠపేత్వా అధిమానం.

అయమ్పీతి పురిమే ఉపాదాయ వుచ్చతి.

పారాజికో హోతీతి సేయ్యథాపి నామ తాలో మత్థకచ్ఛిన్నో అభబ్బో పున విరూళ్హియా, ఏవమేవ భిక్ఖు పాపిచ్ఛో ఇచ్ఛాపకతో అసన్తం అభూతం ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపిత్వా అస్సమణో హోతి అసక్యపుత్తియో. తేన వుచ్చతి – ‘‘పారాజికో హోతీ’’తి.

అసంవాసోతి సంవాసో నామ ఏకకమ్మం ఏకుద్దేసో సమసిక్ఖతా – ఏసో సంవాసో నామ. సో తేన సద్ధిం నత్థి. తేన వుచ్చతి – ‘‘అసంవాసో’’తి.

౧౯౯. ఉత్తరిమనుస్సధమ్మో నామ ఝానం విమోక్ఖో సమాధి సమాపత్తి ఞాణదస్సనం మగ్గభావనా ఫలసచ్ఛికిరియా కిలేసప్పహానం వినీవరణతా చిత్తస్స సుఞ్ఞాగారే అభిరతి.

[పాచి. ౭౦] ఝానన్తి పఠమం ఝానం దుతియం ఝానం తతియం ఝానం చతుత్థం ఝానం.

[పాచి. ౭౦] విమోక్ఖోతి సుఞ్ఞతో విమోక్ఖో అనిమిత్తో విమోక్ఖో అప్పణిహితో విమోక్ఖో.

[పాచి. ౭౦] సమాధీతి సుఞ్ఞతో సమాధి అనిమిత్తో సమాధి అప్పణిహితో సమాధి.

[పాచి. ౭౦] సమాపత్తీతి సుఞ్ఞతా సమాపత్తి అనిమిత్తా సమాపత్తి అప్పణిహితా సమాపత్తి.

[పాచి. ౭౦] ఞాణదస్సనన్తి తిస్సో విజ్జా.

[పాచి. ౭౦] మగ్గభావనాతి చత్తారో సతిపట్ఠానా, చత్తారో సమ్మప్పధానా, చత్తారో ఇద్ధిపాదా, పఞ్చిన్ద్రియాని, పఞ్చ బలాని, సత్త బోజ్ఝఙ్గా, అరియో అట్ఠఙ్గికో మగ్గో.

[పాచి. ౭౦] ఫలసచ్ఛికిరియాతి సోతాపత్తిఫలస్స సచ్ఛికిరియా, సకదాగామిఫలస్స సచ్ఛికిరియా, అనాగామిఫలస్స సచ్ఛికిరియా, అరహత్తస్స [అరహత్తఫలస్స (స్యా.)] సచ్ఛికిరియా.

[పాచి. ౭౦] కిలేసప్పహానన్తి రాగస్స పహానం దోసస్స పహానం మోహస్స పహానం.

[పాచి. ౭౦] వినీవరణతా చిత్తస్సాతి రాగా చిత్తం వినీవరణతా, దోసా చిత్తం వినీవరణతా, మోహా చిత్తం వినీవరణతా.

[పాచి. ౭౦] సుఞ్ఞాగారే అభిరతీతి పఠమేన ఝానేన సుఞ్ఞాగారే అభిరతి, దుతియేన ఝానేన సుఞ్ఞాగారే అభిరతి, తతియేన ఝానేన సుఞ్ఞాగారే అభిరతి, చతుత్థేన ఝానేన సుఞ్ఞాగారే అభిరతి.

౨౦౦. తీహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స, పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి.

చతూహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం.

పఞ్చహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం వినిధాయ ఖన్తిం.

ఛహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం.

సత్తహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

౨౦౧. తీహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జామీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి.

చతూహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జామీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం.

పఞ్చహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జామీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం.

ఛహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జామీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం.

సత్తహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జామీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

౨౦౨. తీహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపన్నోతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి.

చతూహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపన్నోతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం.

పఞ్చహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపన్నోతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం.

ఛహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపన్నోతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం.

సత్తహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపన్నోతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

౨౦౩. తీహాకారేహి పఠమస్స ఝానస్స లాభీమ్హీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి.

చతూహాకారేహి పఠమస్స ఝానస్స లాభీమ్హీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం.

పఞ్చహాకారేహి పఠమస్స ఝానస్స లాభీమ్హీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం.

ఛహాకారేహి పఠమస్స ఝానస్స లాభీమ్హీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం.

సత్తహాకారేహి పఠమస్స ఝానస్స లాభీమ్హీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

౨౦౪. తీహాకారేహి పఠమస్స ఝానస్స వసీమ్హీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి.

చతూహాకారేహి పఠమస్స ఝానస్స వసీమ్హీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం.

పఞ్చహాకారేహి పఠమస్స ఝానస్స వసీమ్హీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం.

ఛహాకారేహి పఠమస్స ఝానస్స వసీమ్హీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం.

సత్తహాకారేహి పఠమస్స ఝానస్స వసీమ్హీతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

౨౦౫. తీహాకారేహి పఠమం ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి.

చతూహాకారేహి పఠమం ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం.

పఞ్చహాకారేహి పఠమం ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం.

ఛహాకారేహి పఠమం ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం.

సత్తహాకారేహి పఠమం ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

యథా ఇదం పఠమం ఝానం విత్థారితం తం సబ్బమ్పి విత్థారేతబ్బం.

౨౦౬. తీహాకారేహి…పే… సత్తహాకారేహి దుతియం ఝానం…పే… తతియం ఝానం…పే… చతుత్థం ఝానం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… చతుత్థస్స ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… చతుత్థం ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స. పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

౨౦౭. తీహాకారేహి సుఞ్ఞతం విమోక్ఖం… అనిమిత్తం విమోక్ఖం… అప్పణిహితం విమోక్ఖం… సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… అప్పణిహితస్స విమోక్ఖస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… అప్పణిహితో విమోక్ఖో సచ్ఛికతో మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స…పే….

తీహాకారేహి సుఞ్ఞతం సమాధిం… అనిమిత్తం సమాధిం… అప్పణిహితం సమాధిం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… అప్పణిహితస్స సమాధిస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… అప్పణిహితో సమాధి సచ్ఛికతో మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి సుఞ్ఞతం సమాపత్తిం… అనిమిత్తం సమాపత్తిం… అప్పణిహితం సమాపత్తిం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… అప్పణిహితాయ సమాపత్తియా లాభీమ్హి… వసీమ్హి… అప్పణిహితా సమాపత్తి సచ్ఛికతా మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి తిస్సో విజ్జా సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి సమాపన్నో… తిస్సన్నం విజ్జానం లాభీమ్హి… వసీమ్హి… తిస్సో విజ్జా సచ్ఛికతా మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి చత్తారో సతిపట్ఠానే… చత్తారో సమ్మప్పధానే… చత్తారో ఇద్ధిపాదే సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… చతున్నం ఇద్ధిపాదానం లాభీమ్హి… వసీమ్హి… చత్తారో ఇద్ధిపాదా సచ్ఛికతా మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి పఞ్చిన్ద్రియాని… పఞ్చ బలాని సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో … పఞ్చన్నం బలానం లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఞ్చబలాని సచ్ఛికతాని మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి సత్త బోజ్ఝఙ్గే సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… సత్తన్నం బోజ్ఝఙ్గానం లాభీమ్హి… వసీమ్హి… సత్త బోజ్ఝఙ్గా సచ్ఛికతా మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి అరియం అట్ఠఙ్గికం మగ్గం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… అరియస్స అట్ఠఙ్గికస్స మగ్గస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… అరియో అట్ఠఙ్గికో మగ్గో సచ్ఛికతో మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి సోతాపత్తిఫలం… సకదాగామిఫలం… అనాగామిఫలం… అరహత్తం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… అరహత్తస్స లాభీమ్హి వసీమ్హి అరహత్తం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి రాగో మే చత్తో వన్తో ముత్తో పహీనో పటినిస్సట్ఠో ఉక్ఖేటితో సముక్ఖేటితోతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి దోసో మే చత్తో వన్తో ముత్తో పహీనో పటినిస్సట్ఠో ఉక్ఖేటితో సముక్ఖేటితోతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి మోహో మే చత్తో వన్తో ముత్తో పహీనో పటినిస్సట్ఠో ఉక్ఖేటితో సముక్ఖేటితోతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి రాగా మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి దోసా మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి …పే… సత్తహాకారేహి మోహా మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స – పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

సుద్ధికం నిట్ఠితం.

౨౦౮. తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం దుతియఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… పఠమస్స చ ఝానస్స దుతియస్స చ ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం దుతియఞ్చ ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స…పే….

తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం తతియఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… పఠమస్స చ ఝానస్స తతియస్స చ ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం తతియఞ్చ ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం చతుత్థఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… పఠమస్స చ ఝానస్స చతుత్థస్స చ ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం చతుత్థఞ్చ ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం సుఞ్ఞతఞ్చ విమోక్ఖం… పఠమఞ్చ ఝానం అనిమిత్తఞ్చ విమోక్ఖం… పఠమఞ్చ ఝానం అప్పణిహితఞ్చ విమోక్ఖం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… పఠమస్స చ ఝానస్స అప్పణిహితస్స చ విమోక్ఖస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం అప్పణిహితో చ విమోక్ఖో సచ్ఛికతో మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం సుఞ్ఞతఞ్చ సమాధిం… పఠమఞ్చ ఝానం అనిమిత్తఞ్చ సమాధిం… పఠమఞ్చ ఝానం అప్పణిహితఞ్చ సమాధిం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో పఠమస్స చ ఝానస్స అప్పణిహితస్స చ సమాధిస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం అప్పణిహితో చ సమాధి సచ్ఛికతో మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం సుఞ్ఞతఞ్చ సమాపత్తిం… పఠమఞ్చ ఝానం అనిమిత్తఞ్చ సమాపత్తిం… పఠమఞ్చ ఝానం అప్పణిహితఞ్చ సమాపత్తిం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో పఠమస్స చ ఝానస్స అప్పణిహితాయ చ సమాపత్తియా లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం అప్పణిహితా చ సమాపత్తి సచ్ఛికతా మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం తిస్సో చ విజ్జా సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… పఠమస్స చ ఝానస్స తిస్సన్నఞ్చ విజ్జానం లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం తిస్సో చ విజ్జా సచ్ఛికతా మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం చత్తారో చ సతిపట్ఠానే… పఠమఞ్చ ఝానం చత్తారో చ సమ్మప్పధానే… పఠమఞ్చ ఝానం చత్తారో చ ఇద్ధిపాదే సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… పఠమస్స చ ఝానస్స చతున్నఞ్చ ఇద్ధిపాదానం లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం చత్తారో చ ఇద్ధిపాదా సచ్ఛికతా మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం పఞ్చ చ ఇన్ద్రియాని… పఠమఞ్చ ఝానం పఞ్చ చ బలాని సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… పఠమస్స చ ఝానస్స పఞ్చన్నఞ్చ బలానం లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం పఞ్చ చ బలాని సచ్ఛికతాని మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

౨౦౯. తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం సత్త చ బోజ్ఝఙ్గే సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… పఠమస్స చ ఝానస్స సత్తన్నఞ్చ బోజ్ఝఙ్గానం లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం సత్త చ బోజ్ఝఙ్గా సచ్ఛికతా మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం అరియఞ్చ అట్ఠఙ్గికం మగ్గం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… పఠమస్స చ ఝానస్స అరియస్స చ అట్ఠఙ్గికస్స మగ్గస్స లాభీమ్హి వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం అరియో చ అట్ఠఙ్గికో మగ్గో సచ్ఛికతో మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం సోతాపత్తిఫలఞ్చ… పఠమఞ్చ ఝానం సకదాగామిఫలఞ్చ… పఠమఞ్చ ఝానం అనాగామిఫలఞ్చ… పఠమఞ్చ ఝానం అరహత్తఞ్చ సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… పఠమస్స చ ఝానస్స అరహత్తస్స చ లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం అరహత్తఞ్చ సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… పఠమస్స చ ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం సచ్ఛికతం మయా, రాగో చ మే చత్తో… దోసో చ మే చత్తో… మోహో చ మే చత్తో వన్తో ముత్తో పహీనో పటినిస్సట్ఠో ఉక్ఖేటితో సముక్ఖేటితోతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి…పే… సత్తహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… పఠమస్స చ ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… పఠమఞ్చ ఝానం సచ్ఛికతం మయా, రాగా చ మే చిత్తం వినీవరణం… దోసా చ మే చిత్తం వినీవరణం… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స. పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

ఖణ్డచక్కం నిట్ఠితం.

౨౧౦. తీహాకారేహి దుతియఞ్చ ఝానం తతియఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… దుతియస్స చ ఝానస్స తతియస్స చ ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… దుతియఞ్చ ఝానం తతియఞ్చ ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి దుతియఞ్చ ఝానం చతుత్థఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… దుతియస్స చ ఝానస్స చతుత్థస్స చ ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… దుతియఞ్చ ఝానం చతుత్థఞ్చ ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి దుతియఞ్చ ఝానం సుఞ్ఞతఞ్చ విమోక్ఖం… అనిమిత్తఞ్చ విమోక్ఖం… అప్పణిహితఞ్చ విమోక్ఖం… సుఞ్ఞతఞ్చ సమాధిం… అనిమిత్తఞ్చ సమాధిం… అప్పణిహితఞ్చ సమాధిం… సుఞ్ఞతఞ్చ సమాపత్తిం… అనిమిత్తఞ్చ సమాపత్తిం… అప్పణిహితఞ్చ సమాపత్తిం… తిస్సో చ విజ్జా… చత్తారో చ సతిపట్ఠానే… చత్తారో చ సమ్మప్పధానే… చత్తారో చ ఇద్ధిపాదే… పఞ్చ చ ఇన్ద్రియాని… పఞ్చ చ బలాని… సత్త చ బోజ్ఝఙ్గే… అరియఞ్చ అట్ఠఙ్గికం మగ్గం… సోతాపత్తిఫలఞ్చ… సకదాగామిఫలఞ్చ… అనాగామిఫలఞ్చ… అరహత్తఞ్చ సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… దుతియస్స చ ఝానస్స అరహత్తస్స చ లాభీమ్హి… వసీమ్హి… దుతియఞ్చ ఝానం అరహత్తఞ్చ సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి దుతియఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… దుతియస్స చ ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… దుతియఞ్చ ఝానం సచ్ఛికతం మయా, రాగో చ మే చత్తో… దోసో చ మే చత్తో… మోహో చ మే చత్తో వన్తో ముత్తో పహీనో పటినిస్సట్ఠో ఉక్ఖేటితో సముక్ఖేటితో. రాగా చ మే చిత్తం వినీవరణం… దోసా చ మే చిత్తం వినీవరణం… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి …పే… సత్తహాకారేహి దుతియఞ్చ ఝానం పఠమఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… దుతియస్స చ ఝానస్స పఠమస్స చ ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… దుతియఞ్చ ఝానం పఠమఞ్చ ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స…పే… వినిధాయ భావం.

బద్ధచక్కం.

ఏవం ఏకేకం మూలం కాతున బద్ధచక్కం పరివత్తకం కత్తబ్బం.

ఇదం సంఖిత్తం.

౨౧౧. తీహాకారేహి తతియఞ్చ ఝానం చతుత్థఞ్చ ఝానం…పే… తతియఞ్చ ఝానం అరహత్తఞ్చ సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… తతియస్స చ ఝానస్స అరహత్తస్స చ లాభీమ్హి… వసీమ్హి… తతియఞ్చ ఝానం అరహత్తఞ్చ సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి తతియఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… తతియస్స చ ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… తతియఞ్చ ఝానం సచ్ఛికతం మయా, రాగో చ మే చత్తో… దోసో చ మే చత్తో… మోహో చ మే చత్తో వన్తో ముత్తో పహీనో పటినిస్సట్ఠో ఉక్ఖేటితో సముక్ఖేటితో. రాగా చ మే చిత్తం వినీవరణం… దోసా చ మే చిత్తం వినీవరణం… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి తతియఞ్చ ఝానం పఠమఞ్చ ఝానం… తతియఞ్చ ఝానం దుతియఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… తతియస్స చ ఝానస్స దుతియస్స చ ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… తతియఞ్చ ఝానం దుతియఞ్చ ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం పఠమఞ్చ ఝానం…పే… దుతియఞ్చ ఝానం… తతియఞ్చ ఝానం… చతుత్థఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిం సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం చతుత్థస్స చ ఝానస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం చతుత్థఞ్చ ఝానం సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

౨౧౨. తీహాకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం సుఞ్ఞతఞ్చ విమోక్ఖం… అనిమిత్తఞ్చ విమోక్ఖం… అప్పణిహితఞ్చ విమోక్ఖం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం అప్పణిహితస్స చ విమోక్ఖస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం అప్పణిహితో చ విమోక్ఖో సచ్ఛికతో మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం సుఞ్ఞతఞ్చ సమాధిం… అనిమిత్తఞ్చ సమాధిం… అప్పణిహితఞ్చ సమాధిం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం అప్పణిహితస్స చ సమాధిస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం అప్పణిహితో చ సమాధి సచ్ఛికతో మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం సుఞ్ఞతఞ్చ సమాపత్తిం… అనిమిత్తఞ్చ సమాపత్తిం… అప్పణిహితఞ్చ సమాపత్తిం సమాపజ్జిం సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం అప్పణిహితాయ చ సమాపత్తియా లాభీమ్హి… వసీమ్హి… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం అప్పణిహితా చ సమాపత్తి సచ్ఛికతా మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం తిస్సో చ విజ్జా సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… ‘మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం తిస్సన్నఞ్చ విజ్జానం లాభీమ్హి… వసీమ్హి… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం తిస్సో చ విజ్జా సచ్ఛికతా మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం చత్తారో చ సతిపట్ఠానే… చత్తారో చ సమ్మప్పధానే… చత్తారో చ ఇద్ధిపాదే సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం చతున్నఞ్చ ఇద్ధిపాదానం లాభీమ్హి… వసీమ్హి… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం చత్తారో చ ఇద్ధిపాదా సచ్ఛికతా మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

౨౧౩. తీహాకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం పఞ్చ చ ఇన్ద్రియాని… పఞ్చ చ బలాని సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం పఞ్చన్నఞ్చ బలానం లాభీమ్హి… వసీమ్హి… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం పఞ్చ చ బలాని సచ్ఛికతాని మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం సత్త చ బోజ్ఝఙ్గే సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం సత్తన్నఞ్చ బోజ్ఝఙ్గానం లాభీమ్హి … వసీమ్హి… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం సత్త చ బోజ్ఝఙ్గా సచ్ఛికతా మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం అరియఞ్చ అట్ఠఙ్గికం మగ్గం సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం అరియస్స చ అట్ఠఙ్గికస్స మగ్గస్స లాభీమ్హి… వసీమ్హి… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం అరియో చ అట్ఠఙ్గికో మగ్గో సచ్ఛికతో మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం సోతాపత్తిఫలఞ్చ… సకదాగామిఫలఞ్చ… అనాగామిఫలఞ్చ… అరహత్తఞ్చ సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం అరహత్తస్స చ లాభీమ్హి… వసీమ్హి… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం అరహత్తఞ్చ సచ్ఛికతం మయాతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం, రాగో చ మే చత్తో… దోసో చ మే చత్తో… మోహో చ మే చత్తో వన్తో ముత్తో పహీనో పటినిస్సట్ఠో ఉక్ఖేటితో సముక్ఖేటితోతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స.

తీహాకారేహి…పే… సత్తహాకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం రాగా చ మే చిత్తం వినీవరణం… దోసా చ మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

ఏకమూలకం నిట్ఠితం. [ఏకమూలకం సఙ్ఖిత్తం నిట్ఠితం (స్యా.)]

యథా ఏకమూలకం విత్థారితం ఏవమేవ దుమూలకాదిపి విత్థారేతబ్బం.

ఇదం సబ్బమూలకం

౨౧౪. తీహాకారేహి …పే… సత్తహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం దుతియఞ్చ ఝానం తతియఞ్చ ఝానం చతుత్థఞ్చ ఝానం సుఞ్ఞతఞ్చ విమోక్ఖం అనిమిత్తఞ్చ విమోక్ఖం అప్పణిహితఞ్చ విమోక్ఖం సుఞ్ఞతఞ్చ సమాధిం అనిమిత్తఞ్చ సమాధిం అప్పణిహితఞ్చ సమాధిం సుఞ్ఞతఞ్చ సమాపత్తిం అనిమిత్తఞ్చ సమాపత్తిం అప్పణిహితఞ్చ సమాపత్తిం తిస్సో చ విజ్జా చత్తారో చ సతిపట్ఠానే చత్తారో చ సమ్మప్పధానే చత్తారో చ ఇద్ధిపాదే పఞ్చ చ ఇన్ద్రియాని పఞ్చ చ బలాని సత్త చ బోజ్ఝఙ్గే అరియఞ్చ అట్ఠఙ్గికం మగ్గం సోతాపత్తిఫలఞ్చ సకదాగామిఫలఞ్చ అనాగామిఫలఞ్చ అరహత్తఞ్చ సమాపజ్జిం… సమాపజ్జామి… సమాపన్నో…పే… రాగో చ మే చత్తో, దోసో చ మే చత్తో, మోహో చ మే చత్తో వన్తో ముత్తో పహీనో పటినిస్సట్ఠో ఉక్ఖేటితో సముక్ఖేటితో. రాగా చ మే చిత్తం వినీవరణం, దోసా చ మే చిత్తం వినీవరణం, మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స. పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

సబ్బమూలకం నిట్ఠితం.

సుద్ధికవారకథా నిట్ఠితా.

౨౧౫. తీహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జిన్తి వత్తుకామో దుతియం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

తీహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జిన్తి వత్తుకామో తతియం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

తీహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జిన్తి వత్తుకామో చతుత్థం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

తీహాకారేహి …పే… సత్తహాకారేహి పఠమం ఝానం సమాపజ్జిన్తి వత్తుకామో సుఞ్ఞతం విమోక్ఖం… అనిమిత్తం విమోక్ఖం… అప్పణిహితం విమోక్ఖం… సుఞ్ఞతం సమాధిం… అనిమిత్తం సమాధిం… అప్పణిహితం సమాధిం… సుఞ్ఞతం సమాపత్తిం… అనిమిత్తం సమాపత్తిం… అప్పణిహితం సమాపత్తిం… తిస్సో విజ్జా… చత్తారో సతిపట్ఠానే… చత్తారో సమ్మప్పధానే… చత్తారో ఇద్ధిపాదే… పఞ్చిన్ద్రియాని… పఞ్చ బలాని… సత్త బోజ్ఝఙ్గే… అరియం అట్ఠఙ్గికం మగ్గం… సోతాపత్తిఫలం… సకదాగామిఫలం… అనాగామిఫలం… అరహత్తం సమాపజ్జిం…పే… రాగో మే చత్తో… దోసో మే చత్తో… మోహో మే చత్తో వన్తో ముత్తో పహీనో పటినిస్సట్ఠో ఉక్ఖేటితో సముక్ఖేటితో. రాగా మే చిత్తం వినీవరణం… దోసా మే చిత్తం వినీవరణం… మోహా మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

వత్థువిసారకస్స ఏకమూలకస్స ఖణ్డచక్కం నిట్ఠితం.

౨౧౬. తీహాకారేహి దుతియం ఝానం సమాపజ్జిన్తి వత్తుకామో తతియం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

తీహాకారేహి దుతియం ఝానం సమాపజ్జిన్తి వత్తుకామో చతుత్థం ఝానం సమాపజ్జిన్తి…పే… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

తీహాకారేహి…పే… సత్తహాకారేహి దుతియం ఝానం సమాపజ్జిన్తి వత్తుకామో పఠమం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… వినిధాయ భావం.

వత్థువిసారకస్స ఏకమూలకస్స బద్ధచక్కం.

మూలం సంఖిత్తం.

౨౧౭. తీహాకారేహి మోహా మే చిత్తం వినీవరణన్తి వత్తుకామో పఠమం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

తీహాకారేహి…పే… సత్తహాకారేహి మోహా మే చిత్తం వినీవరణన్తి వత్తుకామో దోసా మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే… వినిధాయ భావం.

వత్థువిసారకస్స ఏకమూలకం నిట్ఠితం.

యథా ఏకమూలకం విత్థారితం ఏవమేవ దుమూలకాదిపి విత్థారేతబ్బం.

ఇదం సబ్బమూలకం

౨౧౮. తీహాకారేహి…పే… సత్తహాకారేహి పఠమఞ్చ ఝానం దుతియఞ్చ ఝానం తతియఞ్చ ఝానం చతుత్థఞ్చ ఝానం సుఞ్ఞతఞ్చ విమోక్ఖం అనిమిత్తఞ్చ విమోక్ఖం అప్పణిహితఞ్చ విమోక్ఖం సుఞ్ఞతఞ్చ సమాధిం అనిమిత్తఞ్చ సమాధిం అప్పణిహితఞ్చ సమాధిం సుఞ్ఞతఞ్చ సమాపత్తిం అనిమిత్తఞ్చ సమాపత్తిం అప్పణిహితఞ్చ సమాపత్తిం తిస్సో చ విజ్జా చత్తారో చ సతిపట్ఠానే చత్తారో చ సమ్మప్పధానే చత్తారో చ ఇద్ధిపాదే పఞ్చ చ ఇన్ద్రియాని పఞ్చ చ బలాని సత్త చ బోజ్ఝఙ్గే అరియఞ్చ అట్ఠఙ్గికం మగ్గం సోతాపత్తిఫలఞ్చ సకదాగామిఫలఞ్చ అనాగామిఫలఞ్చ అరహత్తఞ్చ సమాపజ్జిం…పే… రాగో చ మే చత్తో… దోసో చ మే చత్తో… మోహో చ మే చత్తో వన్తో ముత్తో పహీనో పటినిస్సట్ఠో ఉక్ఖేటితో సముక్ఖేటితో. రాగా చ మే చిత్తం వినీవరణం… దోసా చ మే చిత్తం వినీవరణన్తి వత్తుకామో మోహా మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. [[ ] ఏత్థన్తరే పాఠా స్యామపోత్థకే నత్థి]

౨౧౯. తీహాకారేహి దుతియఞ్చ ఝానం తతియఞ్చ ఝానం చతుత్థఞ్చ ఝానం సుఞ్ఞతఞ్చ విమోక్ఖం అనిమిత్తఞ్చ విమోక్ఖం అప్పణిహితఞ్చ విమోక్ఖం సుఞ్ఞతఞ్చ సమాధిం అనిమిత్తఞ్చ సమాధిం అప్పణిహితఞ్చ సమాధిం సుఞ్ఞతఞ్చ సమాపత్తిం అనిమిత్తఞ్చ సమాపత్తిం అప్పణిహితఞ్చ సమాపత్తిం తిస్సో చ విజ్జా చత్తారో చ సతిపట్ఠానే చత్తారో చ సమ్మప్పధానే చత్తారో చ ఇద్ధిపాదే పఞ్చ చ ఇన్ద్రియాని పఞ్చ చ బలాని సత్త చ బోజ్ఝఙ్గే అరియఞ్చ అట్ఠఙ్గికం మగ్గం సోతాపత్తిఫలఞ్చ సకదాగామిఫలఞ్చ అనాగామిఫలఞ్చ అరహత్తఞ్చ సమాపజ్జిం…పే… రాగో చ మే చత్తో… దోసో చ మే చత్తో… మోహో చ మే చత్తో వన్తో ముత్తో పహీనో పటినిస్సట్ఠో ఉక్ఖేటితో సముక్ఖేటితో. రాగా చ మే చిత్తం వినీవరణం… దోసా చ మే చిత్తం వినీవరణం… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణన్తి వత్తుకామో పఠమం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

తీహాకారేహి తతియఞ్చ ఝానం చతుత్థఞ్చ ఝానం…పే… మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం పఠమఞ్చ ఝానం సమాపజ్జిన్తి వత్తుకామో దుతియం ఝానం సమాపజ్జిన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

తీహాకారేహి…పే… సత్తహాకారేహి మోహా చ మే చిత్తం వినీవరణం పఠమఞ్చ ఝానం దుతియఞ్చ ఝానం తతియఞ్చ ఝానం చతుత్థఞ్చ ఝానం…పే… రాగా చ మే చిత్తం వినీవరణన్తి వత్తుకామో దోసా మే చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి పారాజికస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

వత్థువిసారకస్స సబ్బమూలకం నిట్ఠితం.

వత్థువిసారకస్స చక్కపేయ్యాలం నిట్ఠితం.

వత్థుకామవారకథా నిట్ఠితా.

౨౨౦. తీహాకారేహి యో తే విహారే వసి సో భిక్ఖు పఠమం ఝానం సమాపజ్జి… సమాపజ్జతి… సమాపన్నో… సో భిక్ఖు పఠమస్స ఝానస్స లాభీ… వసీ… తేన భిక్ఖునా పఠమం ఝానం సచ్ఛికతన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స.

చతూహాకారేహి … పఞ్చహాకారేహి… ఛహాకారేహి… సత్తహాకారేహి యో తే విహారే వసి సో భిక్ఖు పఠమం ఝానం సమాపజ్జి… సమాపజ్జతి… సమాపన్నో… సో భిక్ఖు పఠమస్స ఝానస్స లాభీ… వసీ… తేన భిక్ఖునా పఠమం ఝానం సచ్ఛికతన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స. పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

తీహాకారేహి యో తే విహారే వసి సో భిక్ఖు దుతియం ఝానం… తతియం ఝానం… చతుత్థం ఝానం… సుఞ్ఞతం విమోక్ఖం… అనిమిత్తం విమోక్ఖం… అప్పణిహితం విమోక్ఖం… సుఞ్ఞతం సమాధిం… అనిమిత్తం సమాధిం… అప్పణిహితం సమాధిం… సుఞ్ఞతం సమాపత్తిం… అనిమిత్తం సమాపత్తిం… అప్పణిహితం సమాపత్తిం… తిస్సో విజ్జా… చత్తారో సతిపట్ఠానే… చత్తారో సమ్మప్పధానే… చత్తారో ఇద్ధిపాదే… పఞ్చ ఇన్ద్రియాని… పఞ్చ బలాని… సత్త బోజ్ఝఙ్గే… అరియం అట్ఠఙ్గికం మగ్గం… సోతాపత్తిఫలం… సకదాగామిఫలం… అనాగామిఫలం… అరహత్తం సమాపజ్జి… సమాపజ్జతి… సమాపన్నో… సో భిక్ఖు అరహత్తస్స లాభీ… వసీ… తేన భిక్ఖునా అరహత్తం సచ్ఛికతన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స.

తీహాకారేహి యో తే విహారే వసి, తస్స భిక్ఖునో రాగో చత్తో… దోసో చత్తో… మోహో చత్తో వన్తో ముత్తో పహీనో పటినిస్సట్ఠో ఉక్ఖేటితో సముక్ఖేటితోతి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స.

తీహాకారేహి…పే… సత్తహాకారేహి యో తే విహారే వసి, తస్స భిక్ఖునో రాగా చిత్తం వినీవరణం… దోసా చిత్తం వినీవరణం… మోహా చిత్తం వినీవరణన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

తీహాకారేహి…పే… సత్తహాకారేహి యో తే విహారే వసి సో భిక్ఖు సుఞ్ఞాగారే పఠమం ఝానం… దుతియం ఝానం… తతియం ఝానం… చతుత్థం ఝానం సమాపజ్జి … సమాపజ్జతి… సమాపన్నో… సో భిక్ఖు సుఞ్ఞాగారే చతుత్థస్స ఝానస్స లాభీ… వసీ… తేన భిక్ఖునా సుఞ్ఞాగారే చతుత్థం ఝానం సచ్ఛికతన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స. పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి భణితస్స హోతి, ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

యథా ఇదం విత్థారితం ఏవమేవ సేసానిపి విత్థారేతబ్బాని.

౨౨౧. తీహాకారేహి…పే… సత్తహాకారేహి యో తే చీవరం పరిభుఞ్జి… యో తే పిణ్డపాతం పరిభుఞ్జి… యో తే సేనాసనం పరిభుఞ్జి… యో తే గిలానప్పచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారం పరిభుఞ్జి సో భిక్ఖు సుఞ్ఞాగారే చతుత్థం ఝానం సమాపజ్జి… సమాపజ్జతి… సమాపన్నో… సో భిక్ఖు సుఞ్ఞాగారే చతుత్థస్స ఝానస్స లాభీ… వసీ… తేన భిక్ఖునా సుఞ్ఞాగారే చతుత్థం ఝానం సచ్ఛికతన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… వినిధాయ భావం.

తీహాకారేహి…పే… సత్తహాకారేహి యేన తే విహారో పరిభుత్తో… యేన తే చీవరం పరిభుత్తం… యేన తే పిణ్డపాతో పరిభుత్తో… యేన తే సేనాసనం పరిభుత్తం… యేన తే గిలానప్పచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారో పరిభుత్తో… సో భిక్ఖు సుఞ్ఞాగారే చతుత్థం ఝానం సమాపజ్జి… సమాపజ్జతి… సమాపన్నో… సో భిక్ఖు సుఞ్ఞాగారే చతుత్థస్స ఝానస్స లాభీ… వసీ… తేన భిక్ఖునా సుఞ్ఞాగారే చతుత్థం ఝానం సచ్ఛికతన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే… వినిధాయ భావం.

తీహాకారేహి …పే… సత్తహాకారేహి యం త్వం ఆగమ్మ విహారం అదాసి… చీవరం అదాసి… పిణ్డపాతం అదాసి… సేనాసనం అదాసి… గిలానప్పచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారం అదాసి సో భిక్ఖు సుఞ్ఞాగారే చతుత్థం ఝానం సమాపజ్జి… సమాపజ్జతి… సమాపన్నో… సో భిక్ఖు సుఞ్ఞాగారే చతుత్థస్స ఝానస్స లాభీ… వసీ… తేన భిక్ఖునా సుఞ్ఞాగారే చతుత్థం ఝానం సచ్ఛికతన్తి సమ్పజానముసా భణన్తస్స పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స. పుబ్బేవస్స హోతి ముసా భణిస్సన్తి, భణన్తస్స హోతి ముసా భణామీతి, భణితస్స హోతి ముసా మయా భణితన్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ భావం.

పేయ్యాలపన్నరసకం నిట్ఠితం.

పచ్చయప్పటిసంయుత్తవారకథా నిట్ఠితా.

ఉత్తరిమనుస్సధమ్మచక్కపేయ్యాలం నిట్ఠితం.

౨౨౨. అనాపత్తి అధిమానేన, అనుల్లపనాధిప్పాయస్స, ఉమ్మత్తకస్స, ఖిత్తచిత్తస్స, వేదనాట్టస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

వినీతవత్థుఉద్దానగాథా

అధిమానే [అధిమానేన (పీ.)] అరఞ్ఞమ్హి, పిణ్డోపజ్ఝారియాపథో;

సంయోజనా రహోధమ్మా, విహారో పచ్చుపట్ఠితో.

న దుక్కరం వీరియమథోపి మచ్చునో;

భాయావుసో విప్పటిసారి సమ్మా;

విరియేన యోగేన ఆరాధనాయ;

అథ వేదనాయ అధివాసనా దువే.

బ్రాహ్మణే పఞ్చ వత్థూని, అఞ్ఞం బ్యాకరణా తయో;

అగారావరణా కామా, రతి చాపి అపక్కమి.

అట్ఠి పేసి ఉభో గావఘాతకా;

పిణ్డో సాకుణికో నిచ్ఛవి ఓరబ్భి;

అసి చ సూకరికో సత్తి మాగవి;

ఉసు చ కారణికో సూచి సారథి.

యో చ సిబ్బీయతి సూచకో హి సో;

అణ్డభారి అహు గామకూటకో;

కూపే నిముగ్గో హి సో పారదారికో;

గూథఖాదీ అహు దుట్ఠబ్రాహ్మణో.

నిచ్ఛవిత్థీ అతిచారినీ అహు;

మఙ్గులిత్థీ అహు ఇక్ఖణిత్థికా;

ఓకిలినీ హి సపత్తఙ్గారోకిరి;

సీసచ్ఛిన్నో అహు చోరఘాతకో.

భిక్ఖు భిక్ఖునీ సిక్ఖమానా;

సామణేరో అథ సామణేరికా;

కస్సపస్స వినయస్మిం పబ్బజం;

పాపకమ్మమకరింసు తావదే.

తపోదా రాజగహే యుద్ధం, నాగానోగాహనేన చ;

సోభితో అరహం భిక్ఖు, పఞ్చకప్పసతం సరేతి.

వినీతవత్థు

౨౨౩. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అధిమానేన అఞ్ఞం బ్యాకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం. కచ్చి ను ఖో అహం పారాజికం ఆపత్తిం ఆపన్నో’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అధిమానేనా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పణిధాయ అరఞ్ఞే విహరతి – ‘‘ఏవం మం జనో సమ్భావేస్సతీ’’తి. తం జనో సమ్భావేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. న చ, భిక్ఖవే, పణిధాయ అరఞ్ఞే వత్థబ్బం. యో వసేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పణిధాయ పిణ్డాయ చరతి – ‘‘ఏవం మం జనో సమ్భావేస్సతీ’’తి. తం జనో సమ్భావేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. న చ, భిక్ఖవే, పణిధాయ పిణ్డాయ చరితబ్బం. యో చరేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘యే, ఆవుసో, అమ్హాకం ఉపజ్ఝాయస్స సద్ధివిహారికా సబ్బేవ అరహన్తో’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘ఉల్లపనాధిప్పాయో అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘యే, ఆవుసో, అమ్హాకం ఉపజ్ఝాయస్స అన్తేవాసికా సబ్బేవ మహిద్ధికా మహానుభావా’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘ఉల్లపనాధిప్పాయో అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పణిధాయ చఙ్కమతి… పణిధాయ తిట్ఠతి… పణిధాయ నిసీదతి… పణిధాయ సేయ్యం కప్పేతి – ‘‘ఏవం మం జనో సమ్భావేస్సతీ’’తి. తం జనో సమ్భావేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స. న చ, భిక్ఖవే, పణిధాయ సేయ్యా కప్పేతబ్బా. యో కప్పేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపతి. సోపి ఏవమాహ – ‘‘మయ్హమ్పి, ఆవుసో, సంయోజనా పహీనా’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౨౨౪. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు రహోగతో ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపతి. పరచిత్తవిదూ భిక్ఖు తం భిక్ఖుం అపసాదేసి – ‘‘మా, ఆవుసో, ఏవరూపం అభణి. నత్థేసో తుయ్హ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు రహోగతో ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపతి. దేవతా తం భిక్ఖుం అపసాదేసి – ‘‘మా, భన్తే, ఏవరూపం అభణి. నత్థేసో తుయ్హ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరం ఉపాసకం ఏతదవోచ – ‘‘యో, ఆవుసో, తుయ్హం విహారే వసతి సో భిక్ఖు అరహా’’తి. సో చ తస్స విహారే వసతి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘ఉల్లపనాధిప్పాయో అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరం ఉపాసకం ఏతదవోచ – ‘‘యం త్వం, ఆవుసో, ఉపట్ఠేసి చీవరపిణ్డపాతసేనాసనగిలానప్పచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారేన సో భిక్ఖు అరహా’’తి. సో చ తం ఉపట్ఠేతి చీవరపిణ్డపాతసేనాసనగిలానప్పచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారేన. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘ఉల్లపనాధిప్పాయో అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౨౨౫. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ ఏతదవోచుం – ‘‘అత్థాయస్మతో ఉత్తరిమనుస్సధమ్మో’’తి? ‘‘నావుసో, దుక్కరం అఞ్ఞం బ్యాకాతు’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘యే ఖో తే భగవతో సావకా తే ఏవం వదేయ్యుం. అహఞ్చమ్హి న భగవతో సావకో. కచ్చి ను ఖో అహం పారాజికం ఆపత్తిం ఆపన్నో’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘అనుల్లపనాధిప్పాయో అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అనుల్లపనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ ఏతదవోచుం – ‘‘అత్థాయస్మతో ఉత్తరిమనుస్సధమ్మో’’తి? ‘‘ఆరాధనీయో ఖో, ఆవుసో, ధమ్మో ఆరద్ధవీరియేనా’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అనుల్లపనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ ఏతదవోచుం – ‘‘మా ఖో, ఆవుసో, భాయీ’’తి. నాహం, ఆవుసో, మచ్చునో భాయామీ’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అనుల్లపనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ ఏతదవోచుం – ‘‘మా ఖో, ఆవుసో, భాయీ’’తి. ‘‘యో నూనావుసో, విప్పటిసారీ అస్స సో భాయేయ్యా’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అనుల్లపనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ ఏతదవోచుం – ‘‘అత్థాయస్మతో ఉత్తరిమనుస్సధమ్మో’’తి? ‘‘ఆరాధనీయో ఖో, ఆవుసో, ధమ్మో సమ్మాపయుత్తేనా’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అనుల్లపనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ ఏతదవోచుం – ‘‘అత్థాయస్మతో ఉత్తరిమనుస్సధమ్మో’’తి? ‘‘ఆరాధనీయో ఖో, ఆవుసో, ధమ్మో ఆరద్ధవీరియేనా’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అనుల్లపనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ ఏతదవోచుం – ‘‘అత్థాయస్మతో ఉత్తరిమనుస్సధమ్మో’’తి? ‘‘ఆరాధనీయో ఖో, ఆవుసో, ధమ్మో యుత్తయోగేనా’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అనుల్లపనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ ఏతదవోచుం – ‘‘కచ్చావుసో, ఖమనీయం, కచ్చి యాపనీయ’’న్తి? ‘‘నావుసో, సక్కా యేన వా తేన వా అధివాసేతు’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అనుల్లపనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు గిలానో హోతి. తం భిక్ఖూ ఏతదవోచుం – ‘‘కచ్చావుసో ఖమనీయం, కచ్చి యాపనీయ’’న్తి? ‘‘నావుసో, సక్కా పుథుజ్జనేన అధివాసేతు’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘ఉల్లపనాధిప్పాయో అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, పారాజికస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౨౨౬. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో బ్రాహ్మణో భిక్ఖూ నిమన్తేత్వా ఏతదవోచ – ‘‘ఆయన్తు, భోన్తో అరహన్తో’’తి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘మయఞ్చమ్హ న అరహన్తో [అనరహన్తో (సీ.)]. అయఞ్చ బ్రాహ్మణో అమ్హే అరహన్తవాదేన సముదాచరతి. కథం ను ఖో అమ్హేహి పటిపజ్జితబ్బ’’న్తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పసాదభఞ్ఞే’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో బ్రాహ్మణో భిక్ఖూ నిమన్తేత్వా ఏతదవోచ – ‘‘నిసీదన్తు, భోన్తో అరహన్తో’’తి… ‘‘భుఞ్జన్తు, భోన్తో అరహన్తో’’తి… ‘‘తప్పేన్తు, భోన్తో అరహన్తో’’తి… ‘‘గచ్ఛన్తు, భోన్తో అరహన్తో’’తి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘మయఞ్చమ్హ న అరహన్తో. అయఞ్చ బ్రాహ్మణో అమ్హే అరహన్తవాదేన సముదాచరతి. కథం ను ఖో అమ్హేహి పటిపజ్జితబ్బ’’న్తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖవే, పసాదభఞ్ఞే’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపతి. సోపి ఏవమాహ – ‘‘మయ్హమ్పి, ఆవుసో, ఆసవా పహీనా’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపతి. సోపి ఏవమాహ – ‘‘మయ్హమ్పి, ఆవుసో, ఏతే ధమ్మా సంవిజ్జన్తీ’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపతి. సోపి ఏవమాహ – ‘‘అహమ్పావుసో, తేసు ధమ్మేసు సన్దిస్సామీ’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఞాతకా ఏతదవోచుం – ‘‘ఏహి, భన్తే, అగారం అజ్ఝావసా’’తి. ‘‘అభబ్బో ఖో, ఆవుసో, మాదిసో అగారం అజ్ఝావసితు’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అనుల్లపనాధిప్పాయస్సా’’తి.

౨౨౭. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఞాతకా ఏతదవోచుం – ‘‘ఏహి, భన్తే, కామే పరిభుఞ్జా’’తి. ‘‘ఆవటా మే, ఆవుసో, కామా’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అనుల్లపనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఞాతకా ఏతదవోచుం – ‘‘అభిరమసి, భన్తే’’తి? ‘‘అభిరతో అహం, ఆవుసో, పరమాయ అభిరతియా’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి. ‘‘యే ఖో తే భగవతో సావకా తే ఏవం వదేయ్యుం! అహఞ్చమ్హి న భగవతో సావకో. కచ్చి ను ఖో అహం పారాజికం ఆపత్తిం ఆపన్నో’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘అనుల్లపనాధిప్పాయో అహం, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, అనుల్లపనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా భిక్ఖూ కతికం కత్వా అఞ్ఞతరస్మిం ఆవాసే వస్సం ఉపగచ్ఛింసు – ‘‘యో ఇమమ్హా ఆవాసా పఠమం పక్కమిస్సతి తం మయం అరహాతి జానిస్సామా’’తి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు – ‘‘మం అరహాతి జానన్తూ’’తి, తమ్హా ఆవాసా పఠమం పక్కామి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో పారాజిక’’న్తి.

౨౨౮. [ఇమాని వత్థుని సం. ని. ౨.౨౦౨ ఆగతాని] తేన సమయేన బుద్ధో భగవా రాజగహే విహరతి వేళువనే కలన్దకనివాపే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా చ లక్ఖణో ఆయస్మా చ మహామోగ్గల్లానో గిజ్ఝకూటే పబ్బతే విహరన్తి. అథ ఖో ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరం ఆదాయ యేనాయస్మా లక్ఖణో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం లక్ఖణం ఏతదవోచ – ‘‘ఆయామావుసో లక్ఖణ, రాజగహం పిణ్డాయ పవిసిస్సామా’’తి. ‘‘ఏవమావుసో’’తి ఖో ఆయస్మా లక్ఖణో ఆయస్మతో మహామోగ్గల్లానస్స పచ్చస్సోసి. అథ ఖో ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అఞ్ఞతరస్మిం పదేసే సితం పాత్వాకాసి. అథ ఖో ఆయస్మా లక్ఖణో ఆయస్మన్తం మహామోగ్గల్లానం ఏతదవోచ – ‘‘కో ను ఖో, ఆవుసో మోగ్గల్లాన, హేతు కో పచ్చయో సితస్స పాతుకమ్మాయా’’తి? ‘‘అకాలో ఖో, ఆవుసో లక్ఖణ, ఏతస్స పఞ్హస్స [పఞ్హస్స బ్యాకరణాయ (స్యా.)]. భగవతో మం సన్తికే ఏతం పఞ్హం పుచ్ఛాతి. అథ ఖో ఆయస్మా చ లక్ఖణో ఆయస్మా చ మహామోగ్గల్లానో రాజగహే పిణ్డాయ చరిత్వా పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతపటిక్కన్తా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీదింసు. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో ఆయస్మా లక్ఖణో ఆయస్మన్తం మహామోగ్గల్లానం ఏతదవోచ – ‘‘ఇధాయస్మా మహామోగ్గల్లానో గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అఞ్ఞతరస్మిం పదేసే సితం పాత్వాకాసి. కో ను ఖో, ఆవుసో మోగ్గల్లాన, హేతు కో పచ్చయో సితస్స పాతుకమ్మాయా’’తి? ‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం అట్ఠికసఙ్ఖలికం వేహాసం గచ్ఛన్తిం. తమేనం గిజ్ఝాపి కాకాపి కులలాపి అనుపతిత్వా అనుపతిత్వా ఫాసుళన్తరికాహి వితుడేన్తి [వితుదేన్తి వితచ్ఛేన్తి విరాజేన్తి (స్యా.)]. సా సుదం అట్టస్సరం కరోతి. తస్స మయ్హం, ఆవుసో, ఏతదహోసి – ‘అచ్ఛరియం వత భో, అబ్భుతం వత భో, ఏవరూపోపి నామ సత్తో భవిస్సతి! ఏవరూపోపి నామ యక్ఖో భవిస్సతి! ఏవరూపోపి నామ అత్తభావప్పటిలాభో భవిస్సతీ’’’తి! భిక్ఖూ ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో ఉల్లపతీ’’తి. అథ ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘చక్ఖుభూతా వత, భిక్ఖవే, సావకా విహరన్తి. ఞాణభూతా వత, భిక్ఖవే, సావకా విహరన్తి. యత్ర హి నామ సావకో ఏవరూపం ఞస్సతి వా దక్ఖతి వా సక్ఖిం వా కరిస్సతి. పుబ్బేవ మే సో, భిక్ఖవే, సత్తో దిట్ఠో అహోసి. అపి చాహం న బ్యాకాసిం. అహఞ్చేతం బ్యాకరేయ్యం పరే చ మే న సద్దహేయ్యుం. యే మే న సద్దహేయ్యుం తేసం తం అస్స దీఘరత్తం అహితాయ దుక్ఖాయ. ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే గోఘాతకో అహోసి. సో తస్స కమ్మస్స విపాకేన బహూని వస్సాని బహూని వస్ససతాని బహూని వస్ససహస్సాని బహూని వస్ససతసహస్సాని నిరయే పచ్చిత్వా తస్సేవ కమ్మస్స విపాకావసేసేన ఏవరూపం అత్తభావప్పటిలాభం పటిసంవేదేతి. సచ్చం, భిక్ఖవే, మోగ్గల్లానో ఆహ. అనాపత్తి, భిక్ఖవే, మోగ్గల్లానస్సా’’తి.

౨౨౯. ‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం మంసపేసిం వేహాసం గచ్ఛన్తిం. తమేనం గిజ్ఝాపి కాకాపి కులలాపి అనుపతిత్వా అనుపతిత్వా వితచ్ఛేన్తి విభజ్జేన్తి [వితుదేన్తి వితచ్ఛేన్తి విరాజేన్తి (స్యా.)]. సా సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే గోఘాతకో అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం మంసపిణ్డం వేహాసం గచ్ఛన్తం. తమేనం గిజ్ఝాపి కాకాపి కులలాపి అనుపతిత్వా అనుపతిత్వా వితచ్ఛేన్తి విభజ్జేన్తి. సో సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే సాకుణికో అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం నిచ్ఛవిం పురిసం వేహాసం గచ్ఛన్తం. తమేనం గిజ్ఝాపి కాకాపి కులలాపి అనుపతిత్వా అనుపతిత్వా వితచ్ఛేన్తి విభజ్జేన్తి. సో సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే ఓరబ్భికో అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం అసిలోమం పురిసం వేహాసం గచ్ఛన్తం. తస్స తే అసీ ఉప్పతిత్వా ఉప్పతిత్వా తస్సేవ కాయే నిపతన్తి. సో సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే సూకరికో అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం సత్తిలోమం పురిసం వేహాసం గచ్ఛన్తం. తస్స తా సత్తియో ఉప్పతిత్వా ఉప్పతిత్వా తస్సేవ కాయే నిపతన్తి. సో సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే మాగవికో అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం ఉసులోమం పురిసం వేహాసం గచ్ఛన్తం. తస్స తే ఉసూ ఉప్పతిత్వా ఉప్పతిత్వా తస్సేవ కాయే నిపతన్తి. సో సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే కారణికో అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం సూచిలోమం పురిసం వేహాసం గచ్ఛన్తం. తస్స తా సూచియో ఉప్పతిత్వా ఉప్పతిత్వా తస్సేవ కాయే నిపతన్తి. సో సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే సారథికో అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం సూచిలోమం పురిసం వేహాసం గచ్ఛన్తం. తస్స తా సూచియో సీసే పవిసిత్వా ముఖతో నిక్ఖమన్తి; ముఖే పవిసిత్వా ఉరతో నిక్ఖమన్తి; ఉరే పవిసిత్వా ఉదరతో నిక్ఖమన్తి; ఉదరే పవిసిత్వా ఊరూహి నిక్ఖమన్తి; ఊరూసు పవిసిత్వా జఙ్ఘాహి నిక్ఖమన్తి; జఙ్ఘాసు పవిసిత్వా పాదేహి నిక్ఖమన్తి. సో సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే సూచకో అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం కుమ్భణ్డం పురిసం వేహాసం గచ్ఛన్తం. సో గచ్ఛన్తోపి తేవ అణ్డే ఖన్ధే ఆరోపేత్వా గచ్ఛతి, నిసీదన్తోపి తేస్వేవ అణ్డేసు నిసీదతి. తమేనం గిజ్ఝాపి కాకాపి కులలాపి అనుపతిత్వా అనుపతిత్వా వితచ్ఛేన్తి విభజ్జేన్తి. సో సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే గామకూటో అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం పురిసం గూథకూపే ససీసకం నిముగ్గం…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే పారదారికో అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం పురిసం గూథకూపే ససీసకం నిముగ్గం ఉభోహి హత్థేహి గూథం ఖాదన్తం…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే దుట్ఠబ్రాహ్మణో అహోసి. సో కస్సపస్స సమ్మాసమ్బుద్ధస్స పావచనే భిక్ఖుసఙ్ఘం భత్తేన నిమన్తేత్వా దోణియో [దోణియో (ఇతిపి)] గూథస్స పూరాపేత్వా కాలం ఆరోచాపేత్వా ఏతదవోచ – ‘అతో [ఇతో (స్యా.) అహో (ఇతిపి)], భోన్తో, యావదత్థం భుఞ్జన్తు చేవ హరన్తు చా’’’తి…పే….

౨౩౦. ‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం నిచ్ఛవిం ఇత్థిం వేహాసం గచ్ఛన్తిం. తమేనం గిజ్ఝాపి కాకాపి కులలాపి అనుపతిత్వా అనుపతిత్వా వితచ్ఛేన్తి విభజ్జేన్తి. సా సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసా, భిక్ఖవే, ఇత్థీ ఇమస్మింయేవ రాజగహే అతిచారినీ అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం ఇత్థిం దుగ్గన్ధం మఙ్గులిం వేహాసం గచ్ఛన్తిం. తమేనం గిజ్ఝాపి కాకాపి కులలాపి అనుపతిత్వా అనుపతిత్వా వితచ్ఛేన్తి విభజ్జేన్తి. సా సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసా, భిక్ఖవే, ఇత్థీ ఇమస్మింయేవ రాజగహే ఇక్ఖణికా అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం ఇత్థిం ఉప్పక్కం ఓకిలినిం ఓకిరినిం వేహాసం గచ్ఛన్తిం. సా సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసా, భిక్ఖవే, ఇత్థీ కాలిఙ్గస్స రఞ్ఞో అగ్గమహేసీ అహోసి. సా ఇస్సాపకతా సపత్తిం అఙ్గారకటాహేన ఓకిరి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం అసీసకం కబన్ధం వేహాసం గచ్ఛన్తం. తస్స ఉరే అక్ఖీని చేవ హోన్తి ముఖఞ్చ. తమేనం గిజ్ఝాపి కాకాపి కులలాపి అనుపతిత్వా అనుపతిత్వా వితచ్ఛేన్తి విభజ్జేన్తి. సో సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, సత్తో ఇమస్మింయేవ రాజగహే హారికో నామ చోరఘాతకో అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం భిక్ఖుం వేహాసం గచ్ఛన్తం. తస్స సఙ్ఘాటిపి ఆదిత్తా సమ్పజ్జలితా సజోతిభూతా, పత్తోపి ఆదిత్తో సమ్పజ్జలితో సజోతిభూతో, కాయబన్ధనమ్పి ఆదిత్తం సమ్పజ్జలితం సజోతిభూతం, కాయోపి ఆదిత్తో సమ్పజ్జలితో సజోతిభూతో. సో సుదం అట్టస్సరం కరోతి…పే… ఏసో, భిక్ఖవే, భిక్ఖు కస్సపస్స సమ్మాసమ్బుద్ధస్స పావచనే పాపభిక్ఖు అహోసి…పే….

‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, గిజ్ఝకూటా పబ్బతా ఓరోహన్తో అద్దసం భిక్ఖునిం… అద్దసం సిక్ఖమానం… అద్దసం సామణేరం… అద్దసం సామణేరిం వేహాసం గచ్ఛన్తిం. తస్సా సఙ్ఘాటిపి ఆదిత్తా సమ్పజ్జలితా సజోతిభూతా, పత్తోపి ఆదిత్తో సమ్పజ్జలితో సజోతిభూతో, కాయబన్ధనమ్పి ఆదిత్తం సమ్పజ్జలితం సజోతిభూతం, కాయోపి ఆదిత్తో సమ్పజ్జలితో సజోతిభూతో. సా సుదం అట్టస్సరం కరోతి. తస్స మయ్హం, ఆవుసో, ఏతదహోసి – ‘అచ్ఛరియం వత భో, అబ్భుతం వత భో, ఏవరూపోపి నామ సత్తో భవిస్సతి! ఏవరూపోపి నామ యక్ఖో భవిస్సతి! ఏవరూపోపి నామ అత్తభావప్పటిలాభో భవిస్సతీ’’’తి! భిక్ఖూ ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో ఉల్లపతీ’’తి.

అథ ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘చక్ఖుభూతా వత, భిక్ఖవే, సావకా విహరన్తి. ఞాణభూతా వత, భిక్ఖవే, సావకా విహరన్తి. యత్ర హి నామ సావకో ఏవరూపం ఞస్సతి వా దక్ఖతి వా సక్ఖిం వా కరిస్సతి! పుబ్బేవ మే సా, భిక్ఖవే, సామణేరీ దిట్ఠా అహోసి. అపి చాహం న బ్యాకాసిం. అహఞ్చేతం బ్యాకరేయ్యం పరే చ మే న సద్దహేయ్యుం. యే మే న సద్దహేయ్యుం తేసం తం అస్స దీఘరత్తం అహితాయ దుక్ఖాయ. ఏసా, భిక్ఖవే, సామణేరీ కస్సపస్స సమ్మాసమ్బుద్ధస్స పావచనే పాపసామణేరీ అహోసి. సా తస్స కమ్మస్స విపాకేన బహూని వస్సాని బహూని వస్ససతాని బహూని వస్ససహస్సాని బహూని వస్ససతసహస్సాని నిరయే పచ్చిత్వా తస్సేవ కమ్మస్స విపాకావసేసేన ఏవరూపం అత్తభావప్పటిలాభం పటిసంవేదేతి. సచ్చం, భిక్ఖవే, మోగ్గల్లానో ఆహ. అనాపత్తి, భిక్ఖవే, మోగ్గల్లానస్సా’’తి.

౨౩౧. అథ ఖో ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘యతాయం, ఆవుసో, తపోదా సన్దతి సో దహో అచ్ఛోదకో సీతోదకో సాతోదకో సేతకో సుప్పతిత్థో రమణీయో పహూతమచ్ఛకచ్ఛపో చక్కమత్తాని చ పదుమాని పుప్ఫన్తీ’’తి. భిక్ఖూ ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో ఏవం వక్ఖతి – ‘యతాయం, ఆవుసో, తపోదా సన్దతి సో దహో అచ్ఛోదకో సీతోదకో సాతోదకో సేతకో సుప్పతిత్థో రమణీయో పహూతమచ్ఛకచ్ఛపో చక్కమత్తాని చ పదుమాని పుప్ఫన్తీ’తి. అథ చ పనాయం తపోదా కుథితా సన్దతి. ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో ఉల్లపతీ’’తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘యతాయం, భిక్ఖవే, తపోదా సన్దతి సో దహో అచ్ఛోదకో సీతోదకో సాతోదకో సేతకో సుప్పతిత్థో రమణీయో పహూతమచ్ఛకచ్ఛపో చక్కమత్తాని చ పదుమాని పుప్ఫన్తి. అపి చాయం, భిక్ఖవే, తపోదా ద్విన్నం మహానిరయానం అన్తరికాయ ఆగచ్ఛతి. తేనాయం తపోదా కుథితా సన్దతి. సచ్చం, భిక్ఖవే, మోగ్గల్లానో ఆహ. అనాపత్తి, భిక్ఖవే, మోగ్గల్లానస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన రాజా మాగధో సేనియో బిమ్బిసారో లిచ్ఛవీహి సద్ధిం సఙ్గామేన్తో పభగ్గో అహోసి. అథ రాజా పచ్ఛా సేనం సఙ్కడ్ఢిత్వా లిచ్ఛవయో పరాజేసి. సఙ్గామే చ నన్ది చరతి – ‘‘రఞ్ఞా లిచ్ఛవీ పభగ్గా’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘రాజా, ఆవుసో, లిచ్ఛవీహి పభగ్గో’’తి. భిక్ఖూ ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో ఏవం వక్ఖతి – ‘రాజా, ఆవుసో, లిచ్ఛవీహి పభగ్గో’తి! సఙ్గామే చ నన్దిం చరతి – ‘రఞ్ఞా లిచ్ఛవీ పభగ్గా’తి! ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో ఉల్లపతీ’’తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘పఠమం, భిక్ఖవే, రాజా లిచ్ఛవీహి పభగ్గో. అథ రాజా పచ్ఛా సేనం సఙ్కడ్ఢిత్వా లిచ్ఛవయో పరాజేసి. సచ్చం, భిక్ఖవే, మోగ్గల్లానో ఆహ. అనాపత్తి, భిక్ఖవే, మోగ్గల్లానస్సా’’తి.

౨౩౨. అథ ఖో ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘ఇధాహం, ఆవుసో, సప్పినికాయ నదియా తీరే ఆనేఞ్జం సమాధిం సమాపన్నో నాగానం ఓగయ్హ ఉత్తరన్తానం కోఞ్చం కరోన్తానం సద్దం అస్సోసి’’న్తి. భిక్ఖూ ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో ఆనేఞ్జం సమాధిం సమాపన్నో సద్దం సోస్సతి! ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో ఉల్లపతీ’’తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అత్థేసో, భిక్ఖవే, సమాధి సో చ ఖో అపరిసుద్ధో. సచ్చం, భిక్ఖవే, మోగ్గల్లానో ఆహ. అనాపత్తి, భిక్ఖవే, మోగ్గల్లానస్సా’’తి.

అథ ఖో ఆయస్మా సోభితో భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘అహం, ఆవుసో, పఞ్చ కప్పసతాని అనుస్సరామీ’’తి. భిక్ఖూ ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా సోభితో ఏవం వక్ఖతి – ‘అహం, ఆవుసో, పఞ్చ కప్పసతాని అనుస్సరామీ’తి! ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఆయస్మా సోభితో ఉల్లపతీ’’తి. భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అత్థేసా, భిక్ఖవే, సోభితస్స. సా చ ఖో ఏకాయేవ జాతి. సచ్చం, భిక్ఖవే, సోభితో ఆహ. అనాపత్తి, భిక్ఖవే, సోభితస్సాతి.

చతుత్థపారాజికం సమత్తం.

౨౩౩. ఉద్దిట్ఠా ఖో ఆయస్మన్తో చత్తారో పారాజికా ధమ్మా, యేసం భిక్ఖు అఞ్ఞతరం వా అఞ్ఞతరం వా ఆపజ్జిత్వా న లభతి భిక్ఖూహి సద్ధిం సంవాసం, యథా పురే తథా పచ్ఛా, పారాజికో హోతి అసంవాసో. తత్థాయస్మన్తే పుచ్ఛామి – ‘‘కచ్చిత్థ పరిసుద్ధా’’? దుతియమ్పి పుచ్ఛామి – ‘‘కచ్చిత్థ పరిసుద్ధా’’? తతియమ్పి పుచ్ఛామి – ‘‘కచ్చిత్థ పరిసుద్ధా’’? పరిసుద్ధేత్థాయస్మన్తో, తస్మా తుణ్హీ, ఏవమేతం ధారయామీతి.

పారాజికం నిట్ఠితం.

తస్సుద్దానం –

మేథునాదిన్నాదానఞ్చ, మనుస్సవిగ్గహుత్తరి;

పారాజికాని చత్తారి, ఛేజ్జవత్థూ అసంసయాతి.

పారాజికకణ్డం నిట్ఠితం.

౨. సఙ్ఘాదిసేసకణ్డం

౧. సుక్కవిస్సట్ఠిసిక్ఖాపదం

ఇమే ఖో పనాయస్మన్తో తేరస సఙ్ఘాదిసేసా

ధమ్మా ఉద్దేసం ఆగచ్ఛన్తి.

౨౩౪. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా సేయ్యసకో అనభిరతో బ్రహ్మచరియం చరతి. సో తేన కిసో హోతి లూఖో దుబ్బణ్ణో ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతో ధమనిసన్థతగత్తో. అద్దస ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ ఆయస్మన్తం సేయ్యసకం కిసం లూఖం దుబ్బణ్ణం ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతం ధమనిసన్థతగత్తం. దిస్వాన ఆయస్మన్తం సేయ్యసకం ఏతదవోచ – ‘‘కిస్స త్వం, ఆవుసో సేయ్యసక, కిసో లూఖో దుబ్బణ్ణో ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతో ధమనిసన్థతగత్తో? కచ్చి నో త్వం, ఆవుసో సేయ్యసక, అనభిరతో బ్రహ్మచరియం చరసీ’’తి? ‘‘ఏవమావుసో’’తి. ‘‘తేన హి త్వం, ఆవుసో సేయ్యసక, యావదత్థం భుఞ్జ యావదత్థం సుప యావదత్థం న్హాయ. యావదత్థం భుఞ్జిత్వా యావదత్థం సుపిత్వా యావదత్థం న్హాయిత్వా యదా తే అనభిరతి ఉప్పజ్జతి రాగో చిత్తం అనుద్ధంసేతి తదా హత్థేన ఉపక్కమిత్వా అసుచిం మోచేహీ’’తి. ‘‘కిం ను ఖో, ఆవుసో, కప్పతి ఏవరూపం కాతు’’న్తి? ‘‘ఆమ, ఆవుసో. అహమ్పి ఏవం కరోమీ’’తి.

అథ ఖో ఆయస్మా సేయ్యసకో యావదత్థం భుఞ్జి యావదత్థం సుపి యావదత్థం న్హాయి. యావదత్థం భుఞ్జిత్వా యావదత్థం సుపిత్వా యావదత్థం న్హాయిత్వా యదా అనభిరతి ఉప్పజ్జతి రాగో చిత్తం అనుద్ధంసేతి తదా హత్థేన ఉపక్కమిత్వా అసుచిం మోచేసి. అథ ఖో ఆయస్మా సేయ్యసకో అపరేన సమయేన వణ్ణవా అహోసి పీణిన్ద్రియో పసన్నముఖవణ్ణో విప్పసన్నఛవివణ్ణో. అథ ఖో ఆయస్మతో సేయ్యసకస్స సహాయకా భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం సేయ్యసకం ఏతదవోచుం – ‘‘పుబ్బే ఖో త్వం, ఆవుసో సేయ్యసక, కిసో అహోసి లూఖో దుబ్బణ్ణో ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతో ధమనిసన్థతగత్తో. సో దాని త్వం ఏతరహి వణ్ణవా పీణిన్ద్రియో పసన్నముఖవణ్ణో విప్పసన్నఛవివణ్ణో. కిం ను ఖో త్వం, ఆవుసో సేయ్యసక, భేసజ్జం కరోసీ’’తి? ‘‘న ఖో అహం, ఆవుసో, భేసజ్జం కరోమి. అపిచాహం యావదత్థం భుఞ్జామి యావదత్థం సుపామి యావదత్థం న్హాయామి. యావదత్థం భుఞ్జిత్వా యావదత్థం సుపిత్వా యావదత్థం న్హాయిత్వా యదా మే అనభిరతి ఉప్పజ్జతి రాగో చిత్తం అనుద్ధంసేతి తదా హత్థేన ఉపక్కమిత్వా అసుచిం మోచేమీ’’తి. ‘‘కిం పన త్వం, ఆవుసో సేయ్యసక, యేనేవ హత్థేన సద్ధాదేయ్యం భుఞ్జసి తేనేవ హత్థేన ఉపక్కమిత్వా అసుచిం మోచేసీ’’తి? ‘‘ఏవమావుసో’’తి. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా సేయ్యసకో హత్థేన ఉపక్కమిత్వా అసుచిం మోచేస్సతీ’’తి!

అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం సేయ్యసకం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా ఆయస్మన్తం సేయ్యసకం పటిపుచ్ఛి – ‘‘సచ్చం కిర త్వం, సేయ్యసక, హత్థేన ఉపక్కమిత్వా అసుచిం మోచేసీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా – ‘‘అననుచ్ఛవికం, మోఘపురిస, అననులోమికం అప్పతిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, హత్థేన ఉపక్కమిత్వా అసుచిం మోచేస్ససి! నను మయా, మోఘపురిస, అనేకపరియాయేన విరాగాయ ధమ్మో దేసితో నో సరాగాయ, విసఞ్ఞోగాయ ధమ్మో దేసితో నో సఞ్ఞోగాయ, అనుపాదానాయ ధమ్మో దేసితో నో సఉపాదానాయ! తత్థ నామ త్వం, మోఘపురిస, మయా విరాగాయ ధమ్మే దేసితే సరాగాయ చేతేస్ససి, విసఞ్ఞోగాయ ధమ్మే దేసితే సఞ్ఞోగాయ చేతేస్ససి, అనుపాదానాయ ధమ్మే దేసితే సఉపాదానాయ చేతేస్ససి! నను మయా, మోఘపురిస, అనేకపరియాయేన రాగవిరాగాయ ధమ్మో దేసితో, మదనిమ్మదనాయ పిపాసవినయాయ ఆలయసముగ్ఘాతాయ వట్టుపచ్ఛేదాయ తణ్హక్ఖయాయ విరాగాయ నిరోధాయ నిబ్బానాయ ధమ్మో దేసితో? నను మయా, మోఘపురిస, అనేకపరియాయేన కామానం పహానం అక్ఖాతం, కామసఞ్ఞానం పరిఞ్ఞా అక్ఖాతా, కామపిపాసానం పటివినయో అక్ఖాతో, కామవితక్కానం సముగ్ఘాతో అక్ఖాతో, కామపరిళాహానం వూపసమో అక్ఖాతో? నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ, పసన్నానం వా భియ్యోభావాయ. అథ ఖ్వేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానఞ్చేవ అప్పసాదాయ, పసన్నానఞ్చ ఏకచ్చానం అఞ్ఞథత్తాయా’’తి. అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం సేయ్యసకం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా దుబ్భరతాయ…పే… ‘‘ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

‘‘సఞ్చేతనికా సుక్కవిస్సట్ఠి [విసట్ఠి (సీ. స్యా.)] సఙ్ఘాదిసేసో’’తి.

ఏవఞ్చిదం భగవతా భిక్ఖూనం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం హోతి.

౨౩౫. తేన ఖో పన సమయేన భిక్ఖూ పణీతభోజనాని భుఞ్జిత్వా ముట్ఠస్సతీ అసమ్పజానా నిద్దం ఓక్కమన్తి. తేసం ముట్ఠస్సతీనం అసమ్పజానానం నిద్దం ఓక్కమన్తానం సుపినన్తేన అసుచి ముచ్చతి. తేసం కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం – ‘సఞ్చేతనికా సుక్కవిస్సట్ఠి సఙ్ఘాదిసేసో’తి. అమ్హాకఞ్చ సుపినన్తేన అసుచి ముచ్చతి. అత్థి చేత్థ చేతనా లబ్భతి. కచ్చి ను ఖో మయం సఙ్ఘాదిసేసం ఆపత్తిం ఆపన్నా’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. ‘‘అత్థేసా, భిక్ఖవే, చేతనా; సా చ ఖో అబ్బోహారికాతి. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౨౩౬. ‘‘సఞ్చేతనికా సుక్కవిస్సట్ఠి అఞ్ఞత్ర సుపినన్తా సఙ్ఘాదిసేసో’’తి.

౨౩౭. సఞ్చేతనికాతి జానన్తో సఞ్జానన్తో చేచ్చ అభివితరిత్వా వీతిక్కమో.

సుక్కన్తి దస సుక్కాని – నీలం పీతకం లోహితకం ఓదాతం తక్కవణ్ణం దకవణ్ణం తేలవణ్ణం ఖీరవణ్ణం దధివణ్ణం సప్పివణ్ణం.

విస్సట్ఠీతి ఠానతో చావనా వుచ్చతి విస్సట్ఠీతి.

అఞ్ఞత్ర సుపినన్తాతి ఠపేత్వా సుపినన్తం.

సఙ్ఘాదిసేసోతి సఙ్ఘోవ తస్సా ఆపత్తియా పరివాసం దేతి, మూలాయ పటికస్సతి, మానత్తం దేతి, అబ్భేతి; న సమ్బహులా, న ఏకపుగ్గలో. తేన వుచ్చతి – ‘‘సఙ్ఘాదిసేసో’’తి. తస్సేవ ఆపత్తినికాయస్స నామకమ్మం అధివచనం. తేనపి వుచ్చతి – ‘‘సఙ్ఘాదిసేసో’’తి.

అజ్ఝత్తరూపే మోచేతి, బహిద్ధారూపే మోచేతి, అజ్ఝత్తబహిద్ధారూపే మోచేతి, ఆకాసే కటిం కమ్పేన్తో మోచేతి; రాగూపత్థమ్భే మోచేతి, వచ్చూపత్థమ్భే మోచేతి, పస్సావూపత్థమ్భే మోచేతి, వాతూపత్థమ్భే మోచేతి, ఉచ్చాలిఙ్గపాణకదట్ఠూపత్థమ్భే మోచేతి; ఆరోగ్యత్థాయ మోచేతి, సుఖత్థాయ మోచేతి, భేసజ్జత్థాయ మోచేతి, దానత్థాయ మోచేతి, పుఞ్ఞత్థాయ మోచేతి, యఞ్ఞత్థాయ మోచేతి, సగ్గత్థాయ మోచేతి, బీజత్థాయ మోచేతి, వీమంసత్థాయ మోచేతి, దవత్థాయ మోచేతి; నీలం మోచేతి, పీతకం మోచేతి, లోహితకం మోచేతి, ఓదాతం మోచేతి, తక్కవణ్ణం మోచేతి, దకవణ్ణం మోచేతి, తేలవణ్ణం మోచేతి, ఖీరవణ్ణం మోచేతి, దధివణ్ణం మోచేతి, సప్పివణ్ణం మోచేతి.

౨౩౮. అజ్ఝత్తరూపేతి అజ్ఝత్తం ఉపాదిన్నే [ఉపాదిణ్ణే (సీ. క.)] రూపే.

బహిద్ధారూపేతి బహిద్ధా ఉపాదిన్నే వా అనుపాదిన్నే వా.

అజ్ఝత్తబహిద్ధారూపేతి తదుభయే.

ఆకాసే కటిం కమ్పేన్తోతి ఆకాసే వాయమన్తస్స అఙ్గజాతం కమ్మనియం హోతి.

రాగూపత్థమ్భేతి రాగేన పీళితస్స అఙ్గజాతం కమ్మనియం హోతి.

వచ్చూపత్థమ్భేతి వచ్చేన పీళితస్స అఙ్గజాతం కమ్మనియం హోతి.

పస్సావూపత్థమ్భేతి పస్సావేన పీళితస్స అఙ్గజాతం కమ్మనియం హోతి.

వాతూపత్థమ్భేతి వాతేన పీళితస్స అఙ్గజాతం కమ్మనియం హోతి.

ఉచ్చాలిఙ్గపాణకదట్ఠూపత్థమ్భేతి ఉచ్చాలిఙ్గపాణకదట్ఠేన అఙ్గజాతం కమ్మనియం హోతి.

౨౩౯. ఆరోగ్యత్థాయాతి అరోగో భవిస్సామి.

సుఖత్థాయాతి సుఖం వేదనం ఉప్పాదేస్సామి.

భేసజ్జత్థాయాతి భేసజ్జం భవిస్సతి.

దానత్థాయాతి దానం దస్సామి.

పుఞ్ఞత్థాయాతి పుఞ్ఞం భవిస్సతి.

యఞ్ఞత్థాయాతి యఞ్ఞం యజిస్సామి.

సగ్గత్థాయాతి సగ్గం గమిస్సామి.

బీజత్థాయాతి బీజం భవిస్సతి.

వీమంసత్థాయాతి నీలం భవిస్సతి, పీతకం భవిస్సతి, లోహితకం భవిస్సతి, ఓదాతం భవిస్సతి, తక్కవణ్ణం భవిస్సతి, దకవణ్ణం భవిస్సతి, తేలవణ్ణం భవిస్సతి, ఖీరవణ్ణం భవిస్సతి, దధివణ్ణం భవిస్సతి, సప్పివణ్ణం భవిస్సతీతి.

దవత్థాయాతి ఖిడ్డాధిప్పాయో.

౨౪౦. అజ్ఝత్తరూపే చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

బహిద్ధారూపే చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

అజ్ఝత్తబహిద్ధారూపే చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఆకాసే కటిం కమ్పేన్తో చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

రాగూపత్థమ్భే చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

వచ్చూపత్థమ్భే చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పస్సావూపత్థమ్భే చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

వాతూపత్థమ్భే చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఉచ్చాలిఙ్గపాణకదట్ఠూపత్థమ్భే చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఆరోగ్యత్థాయ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సుఖత్థాయ…పే… భేసజ్జత్థాయ… దానత్థాయ… పుఞ్ఞత్థాయ… యఞ్ఞత్థాయ… సగ్గత్థాయ… బీజత్థాయ… వీమంసత్థాయ… దవత్థాయ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

నీలం చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పీతకం… లోహితకం… ఓదాతం… తక్కవణ్ణం… దకవణ్ణం… తేలవణ్ణం… ఖీరవణ్ణం… దధివణ్ణం… సప్పివణ్ణం చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సుద్ధికం నిట్ఠితం.

ఆరోగ్యత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఆరోగ్యత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ…పే… ఆరోగ్యత్థఞ్చ దానత్థఞ్చ… ఆరోగ్యత్థఞ్చ పుఞ్ఞత్థఞ్చ… ఆరోగ్యత్థఞ్చ యఞ్ఞత్థఞ్చ… ఆరోగ్యత్థఞ్చ సగ్గత్థఞ్చ… ఆరోగ్యత్థఞ్చ బీజత్థఞ్చ… ఆరోగ్యత్థఞ్చ వీమంసత్థఞ్చ… ఆరోగ్యత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకస్స ఖణ్డచక్కం నిట్ఠితం.

౨౪౧. సుఖత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సుఖత్థఞ్చ దానత్థఞ్చ…పే… సుఖత్థఞ్చ పుఞ్ఞత్థఞ్చ… సుఖత్థఞ్చ యఞ్ఞత్థఞ్చ… సుఖత్థఞ్చ సగ్గత్థఞ్చ… సుఖత్థఞ్చ బీజత్థఞ్చ… సుఖత్థఞ్చ వీమంసత్థఞ్చ… సుఖత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సుఖత్థఞ్చ ఆరోగ్యత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

౨౪౨. భేసజ్జత్థఞ్చ దానత్థఞ్చ…పే… భేసజ్జత్థఞ్చ పుఞ్ఞత్థఞ్చ… భేసజ్జత్థఞ్చ యఞ్ఞత్థఞ్చ… భేసజ్జత్థఞ్చ సగ్గత్థఞ్చ… భేసజ్జత్థఞ్చ బీజత్థఞ్చ… భేసజ్జత్థఞ్చ వీమంసత్థఞ్చ… భేసజ్జత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

భేసజ్జత్థఞ్చ ఆరోగ్యత్థఞ్చ…పే… భేసజ్జత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దానత్థఞ్చ పుఞ్ఞత్థఞ్చ…పే… దానత్థఞ్చ యఞ్ఞత్థఞ్చ… దానత్థఞ్చ సగ్గత్థఞ్చ… దానత్థఞ్చ బీజత్థఞ్చ… దానత్థఞ్చ వీమంసత్థఞ్చ… దానత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దానత్థఞ్చ ఆరోగ్యత్థఞ్చ…పే… దానత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ… దానత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పుఞ్ఞత్థఞ్చ యఞ్ఞత్థఞ్చ…పే… పుఞ్ఞత్థఞ్చ సగ్గత్థఞ్చ… పుఞ్ఞత్థఞ్చ బీజత్థఞ్చ… పుఞ్ఞత్థఞ్చ వీమంసత్థఞ్చ… పుఞ్ఞత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పుఞ్ఞత్థఞ్చ ఆరోగ్యత్థఞ్చ…పే… పుఞ్ఞత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ… పుఞ్ఞత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ… పుఞ్ఞత్థఞ్చ దానత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

యఞ్ఞత్థఞ్చ సగ్గత్థఞ్చ…పే… యఞ్ఞత్థఞ్చ బీజత్థఞ్చ… యఞ్ఞత్థఞ్చ వీమంసత్థఞ్చ … యఞ్ఞత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

యఞ్ఞత్థఞ్చ ఆరోగ్యత్థఞ్చ…పే… యఞ్ఞత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ… యఞ్ఞత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ… యఞ్ఞత్థఞ్చ దానత్థఞ్చ… యఞ్ఞత్థఞ్చ పుఞ్ఞత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సగ్గత్థఞ్చ బీజత్థఞ్చ…పే… సగ్గత్థఞ్చ వీమంసత్థఞ్చ… సగ్గత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సగ్గత్థఞ్చ ఆరోగ్యత్థఞ్చ…పే… సగ్గత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ… సగ్గత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ… సగ్గత్థఞ్చ దానత్థఞ్చ… సగ్గత్థఞ్చ పుఞ్ఞత్థఞ్చ… సగ్గత్థఞ్చ యఞ్ఞత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

బీజత్థఞ్చ వీమంసత్థఞ్చ…పే… బీజత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

బీజత్థఞ్చ ఆరోగ్యత్థఞ్చ…పే… బీజత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ… బీజత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ… బీజత్థఞ్చ దానత్థఞ్చ… బీజత్థఞ్చ పుఞ్ఞత్థఞ్చ… బీజత్థఞ్చ యఞ్ఞత్థఞ్చ… బీజత్థఞ్చ సగ్గత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

వీమంసత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

వీమంసత్థఞ్చ ఆరోగ్యత్థఞ్చ…పే… వీమంసత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ… వీమంసత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ… వీమంసత్థఞ్చ దానత్థఞ్చ… వీమంసత్థఞ్చ పుఞ్ఞత్థఞ్చ… వీమంసత్థఞ్చ యఞ్ఞత్థఞ్చ… వీమంసత్థఞ్చ సగ్గత్థఞ్చ… వీమంసత్థఞ్చ బీజత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దవత్థఞ్చ ఆరోగ్యత్థఞ్చ…పే… దవత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ… దవత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ… దవత్థఞ్చ దానత్థఞ్చ… దవత్థఞ్చ పుఞ్ఞత్థఞ్చ… దవత్థఞ్చ యఞ్ఞత్థఞ్చ… దవత్థఞ్చ సగ్గత్థఞ్చ… దవత్థఞ్చ బీజత్థఞ్చ… దవత్థఞ్చ వీమంసత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకస్స బద్ధచక్కం నిట్ఠితం.

ఆరోగ్యత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స…పే… ఆరోగ్యత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దుమూలకస్స ఖణ్డచక్కం.

సుఖత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ దానత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స…పే… సుఖత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ…పే… సుఖత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ ఆరోగ్యత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దుమూలకస్స బద్ధచక్కం సంఖిత్తం.

వీమంసత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ ఆరోగ్యత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స. వీమంసత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ బీజత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దుమూలకం నిట్ఠితం.

తిమూలకమ్పి చతుమూలకమ్పి పఞ్చమూలకమ్పి ఛమూలకమ్పి సత్తమూలకమ్పి అట్ఠమూలకమ్పి నవమూలకమ్పి ఏవమేవ విత్థారేతబ్బం.

ఇదం సబ్బమూలకం.

౨౪౩. ఆరోగ్యత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ దానత్థఞ్చ పుఞ్ఞత్థఞ్చ యఞ్ఞత్థఞ్చ సగ్గత్థఞ్చ బీజత్థఞ్చ వీమంసత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సబ్బమూలకం నిట్ఠితం.

౨౪౪. నీలఞ్చ పీతకఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

నీలఞ్చ లోహితకఞ్చ…పే… నీలఞ్చ ఓదాతఞ్చ… నీలఞ్చ తక్కవణ్ణఞ్చ… నీలఞ్చ దకవణ్ణఞ్చ… నీలఞ్చ తేలవణ్ణఞ్చ… నీలఞ్చ ఖీరవణ్ణఞ్చ… నీలఞ్చ దధివణ్ణఞ్చ… నీలఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చత్తి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకస్స ఖణ్డచక్కం నిట్ఠితం.

౨౪౫. పీతకఞ్చ లోహితకఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పీతకఞ్చ ఓదాతఞ్చ…పే… పీతకఞ్చ తక్కవణ్ణఞ్చ… పీతకఞ్చ దకవణ్ణఞ్చ… పీతకఞ్చ తేలవణ్ణఞ్చ… పీతకఞ్చ ఖీరవణ్ణఞ్చ… పీతకఞ్చ దధివణ్ణఞ్చ… పీతకఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పీతకఞ్చ నీలఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకస్స బద్ధచక్కం.

౨౪౬. లోహితకఞ్చ ఓదాతఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

లోహితకఞ్చ తక్కవణ్ణఞ్చ…పే… లోహితకఞ్చ దకవణ్ణఞ్చ… లోహితకఞ్చ తేలవణ్ణఞ్చ… లోహితకఞ్చ ఖీరవణ్ణఞ్చ… లోహితకఞ్చ దధివణ్ణఞ్చ… లోహితకఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

లోహితకఞ్చ నీలఞ్చ…పే… లోహితకఞ్చ పీతకఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఓదాతఞ్చ తక్కవణ్ణఞ్చ…పే… ఓదాతఞ్చ దకవణ్ణఞ్చ… ఓదాతఞ్చ తేలవణ్ణఞ్చ… ఓదాతఞ్చ ఖీరవణ్ణఞ్చ… ఓదాతఞ్చ దధివణ్ణఞ్చ… ఓదాతఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఓదాతఞ్చ నీలఞ్చ…పే… ఓదాతఞ్చ పీతకఞ్చ… ఓదాతఞ్చ లోహితకఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

తక్కవణ్ణఞ్చ దకవణ్ణఞ్చ…పే… తక్కవణ్ణఞ్చ తేలవణ్ణఞ్చ… తక్కవణ్ణఞ్చ ఖీరవణ్ణఞ్చ… తక్కవణ్ణఞ్చ దధివణ్ణఞ్చ… తక్కవణ్ణఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

తక్కవణ్ణఞ్చ నీలఞ్చ…పే… తక్కవణ్ణఞ్చ పీతకఞ్చ… తక్కవణ్ణఞ్చ లోహితకఞ్చ… తక్కవణ్ణఞ్చ ఓదాతఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దకవణ్ణఞ్చ తేలవణ్ణఞ్చ…పే… దకవణ్ణఞ్చ ఖీరవణ్ణఞ్చ… దకవణ్ణఞ్చ దధివణ్ణఞ్చ… దకవణ్ణఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దకవణ్ణఞ్చ నీలఞ్చ…పే… దకవణ్ణఞ్చ పీతకఞ్చ… దకవణ్ణఞ్చ లోహితకఞ్చ… దకవణ్ణఞ్చ ఓదాతఞ్చ… దకవణ్ణఞ్చ తక్కవణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

తేలవణ్ణఞ్చ ఖీరవణ్ణఞ్చ…పే… తేలవణ్ణఞ్చ దధివణ్ణఞ్చ… తేలవణ్ణఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

తేలవణ్ణఞ్చ నీలఞ్చ…పే… తేలవణ్ణఞ్చ పీతకఞ్చ… తేలవణ్ణఞ్చ లోహితకఞ్చ… తేలవణ్ణఞ్చ ఓదాతఞ్చ… తేలవణ్ణఞ్చ తక్కవణ్ణఞ్చ… తేలవణ్ణఞ్చ దకవణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఖీరవణ్ణఞ్చ దధివణ్ణఞ్చ…పే… ఖీరవణ్ణఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఖీరవణ్ణఞ్చ నీలఞ్చ…పే… ఖీరవణ్ణఞ్చ పీతకఞ్చ… ఖీరవణ్ణఞ్చ లోహితకఞ్చ… ఖీరవణ్ణఞ్చ ఓదాతఞ్చ… ఖీరవణ్ణఞ్చ తక్కవణ్ణఞ్చ… ఖీరవణ్ణఞ్చ దకవణ్ణఞ్చ… ఖీరవణ్ణఞ్చ తేలవణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దధివణ్ణఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దధివణ్ణఞ్చ నీలఞ్చ…పే… దధివణ్ణఞ్చ పీతకఞ్చ… దధివణ్ణఞ్చ లోహితకఞ్చ… దధివణ్ణఞ్చ ఓదాతఞ్చ… దధివణ్ణఞ్చ తక్కవణ్ణఞ్చ… దధివణ్ణఞ్చ దకవణ్ణఞ్చ… దధివణ్ణఞ్చ తేలవణ్ణఞ్చ… దధివణ్ణఞ్చ ఖీరవణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సప్పివణ్ణఞ్చ నీలఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సప్పివణ్ణఞ్చ పీతకఞ్చ…పే… సప్పివణ్ణఞ్చ లోహితకఞ్చ… సప్పివణ్ణఞ్చ ఓదాతఞ్చ… సప్పివణ్ణఞ్చ తక్కవణ్ణఞ్చ… సప్పివణ్ణఞ్చ దకవణ్ణఞ్చ… సప్పివణ్ణఞ్చ తేలవణ్ణఞ్చ… సప్పివణ్ణఞ్చ ఖీరవణ్ణఞ్చ … సప్పివణ్ణఞ్చ దధివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకస్స బద్ధచక్కం నిట్ఠితం.

నీలఞ్చ పీతకఞ్చ లోహితకఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స…పే… నీలఞ్చ పీతకఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దుమూలకస్స ఖణ్డచక్కం.

పీతకఞ్చ లోహితకఞ్చ ఓదాతఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స…పే… పీతకఞ్చ లోహితకఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ…పే… పీతకఞ్చ లోహితకఞ్చ నీలఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దుమూలకస్స బద్ధచక్కం సంఖిత్తం.

దధివణ్ణఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ నీలఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స…పే… దధివణ్ణఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ ఖీరవణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దుమూలకం నిట్ఠితం.

తిమూలకమ్పి చతుమూలకమ్పి పఞ్చమూలకమ్పి ఛమూలకమ్పి సత్తమూలకమ్పి అట్ఠమూలకమ్పి నవమూలకమ్పి ఏవమేవ విత్థారేతబ్బం.

ఇదం సబ్బమూలకం.

౨౪౭. నీలఞ్చ పీతకఞ్చ లోహితకఞ్చ ఓదాతఞ్చ తక్కవణ్ణఞ్చ దకవణ్ణఞ్చ తేలవణ్ణఞ్చ ఖీరవణ్ణఞ్చ దధివణ్ణఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సబ్బమూలకం నిట్ఠితం.

౨౪౮. ఆరోగ్యత్థఞ్చ నీలఞ్చ [ఆరోగ్యత్థం నీలం (?)] చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఆరోగ్యత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ నీలఞ్చ పీతకఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఆరోగ్యత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ నీలఞ్చ పీతకఞ్చ లోహితకఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఉభతో వడ్ఢకం ఏవమేవ వడ్ఢేతబ్బం.

ఆరోగ్యత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ భేసజ్జత్థఞ్చ దానత్థఞ్చ పుఞ్ఞత్థఞ్చ యఞ్ఞత్థఞ్చ సగ్గత్థఞ్చ బీజత్థఞ్చ వీమంసత్థఞ్చ దవత్థఞ్చ నీలఞ్చ పీతకఞ్చ లోహితకఞ్చ ఓదాతఞ్చ తక్కవణ్ణఞ్చ దకవణ్ణఞ్చ తేలవణ్ణఞ్చ ఖీరవణ్ణఞ్చ దధివణ్ణఞ్చ సప్పివణ్ణఞ్చ చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

మిస్సకచక్కం నిట్ఠితం.

౨౪౯. నీలం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి పీతకం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

నీలం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి లోహితకం…పే… ఓదాతం … తక్కవణ్ణం… దకవణ్ణం… తేలవణ్ణం… ఖీరవణ్ణం… దధివణ్ణం… సప్పివణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఖణ్డచక్కం నిట్ఠితం.

౨౫౦. పీతకం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి లోహితకం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పీతకం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి ఓదాతం…పే… తక్కవణ్ణం… దకవణ్ణం… తేలవణ్ణం… ఖీరవణ్ణం… దధివణ్ణం… సప్పివణ్ణం… నీలం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

బద్ధచక్కమూలం సంఖిత్తం.

౨౫౧. సప్పివణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి నీలం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సప్పివణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి పీతకం…పే… లోహితకం… ఓదాతం … తక్కవణ్ణం… దకవణ్ణం… తేలవణ్ణం… ఖీరవణ్ణం… దధివణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

కుచ్ఛిచక్కం నిట్ఠితం.

౨౫౨. పీతకం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి నీలం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

లోహితకం…పే… ఓదాతం… తక్కవణ్ణం… దకవణ్ణం… తేలవణ్ణం… ఖీరవణ్ణం… దధివణ్ణం… సప్పివణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి నీలం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పిట్ఠిచక్కస్స పఠమం గమనం నిట్ఠితం.

౨౫౩. లోహితకం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి పీతకం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఓదాతం…పే… తక్కవణ్ణం… దకవణ్ణం… తేలవణ్ణం… ఖీరవణ్ణం

… దధివణ్ణం… సప్పివణ్ణం… నీలం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి పీతకం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పిట్ఠిచక్కస్స దుతియం గమనం నిట్ఠితం.

౨౫౪. ఓదాతం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి లోహితకం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

తక్కవణ్ణం…పే… దకవణ్ణం… తేలవణ్ణం… ఖీరవణ్ణం… దధివణ్ణం…

సప్పివణ్ణం… నీలం … పీతకం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి లోహితకం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పిట్ఠిచక్కస్స తతియం గమనం నిట్ఠితం.

౨౫౫. తక్కవణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి ఓదాతం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దకవణ్ణం…పే… తేలవణ్ణం… ఖీరవణ్ణం… దధివణ్ణం… సప్పివణ్ణం… నీలం… పీతకం… లోహితకం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి ఓదాతం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పిట్ఠిచక్కస్స చతుత్థం గమనం నిట్ఠితం.

౨౫౬. దకవణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి తక్కవణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

తేలవణ్ణం …పే… ఖీరవణ్ణం… దధివణ్ణం… సప్పివణ్ణం… నీల…

పీతకం… లోహితకం… ఓదాతం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి తక్కవణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పిట్ఠిచక్కస్స పఞ్చమం గమనం నిట్ఠితం.

౨౫౭. తేలవణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి దకవణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఖీరవణ్ణం…పే… దధివణ్ణం… సప్పివణ్ణం… నీలం … పీతకం… లోహితకం…

ఓదాతం… తక్కవణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి దకవణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పిట్ఠిచక్కస్స ఛట్ఠం గమనం నిట్ఠితం.

౨౫౮. ఖీరవణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి తేలవణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దధివణ్ణం…పే… సప్పివణ్ణం… నీలం… పీతకం… లోహితకం… ఓదాతం… తక్కవణ్ణం… దకవణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి తేలవణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పిట్ఠిచక్కస్స సత్తమం గమనం నిట్ఠితం.

౨౫౯. దధివణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి ఖీరవణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సప్పివణ్ణం…పే… నీలం… పీతకం… లోహితకం… ఓదాతం… తక్కవణ్ణం… దకవణ్ణం… తేలవణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి ఖీరవణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పిట్ఠిచక్కస్స అట్ఠమం గమనం నిట్ఠితం.

౨౬౦. సప్పివణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి దధివణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

నీలం…పే… పీతకం… లోహితకం… ఓదాతం… తక్కవణ్ణం… దకవణ్ణం… తేలవణ్ణం… ఖీరవణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి దధివణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పిట్ఠిచక్కస్స నవమం గమనం నిట్ఠితం.

౨౬౧. నీలం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి సప్పివణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పీతకం …పే… లోహితకం… ఓదాతం… తక్కవణ్ణం… దకవణ్ణం … తేలవణ్ణం… ఖీరవణ్ణం… దధివణ్ణం మోచేస్సామీతి చేతేతి ఉపక్కమతి సప్పివణ్ణం ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పిట్ఠిచక్కస్స దసమం గమనం నిట్ఠితం.

పిట్ఠిచక్కం నిట్ఠితం.

౨౬౨. చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

చేతేతి ఉపక్కమతి న ముచ్చతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

చేతేతి న ఉపక్కమతి ముచ్చతి, అనాపత్తి.

చేతేతి న ఉపక్కమతి న ముచ్చతి, అనాపత్తి.

న చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, అనాపత్తి.

న చేతేతి ఉపక్కమతి న ముచ్చతి, అనాపత్తి.

న చేతేతి న ఉపక్కమతి ముచ్చతి, అనాపత్తి.

న చేతేతి న ఉపక్కమతి న ముచ్చతి, అనాపత్తి.

అనాపత్తి సుపినన్తేన, నమోచనాధిప్పాయస్స, ఉమ్మత్తకస్స, ఖిత్తచిత్తస్స, వేదనాట్టస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

వినీతవత్థుఉద్దానగాథా

సుపినోచ్చారపస్సావో, వితక్కుణ్హోదకేన చ;

భేసజ్జం కణ్డువం మగ్గో, వత్థి జన్తాఘరుపక్కమో [జన్తగ్గుపక్కమో (సీ.), జన్తాఘరం ఊరు (స్యా.)].

సామణేరో చ సుత్తో చ, ఊరు ముట్ఠినా పీళయి;

ఆకాసే థమ్భం నిజ్ఝాయి, ఛిద్దం కట్ఠేన ఘట్టయి.

సోతో ఉదఞ్జలం ధావం, పుప్ఫావలియం పోక్ఖరం;

వాలికా కద్దముస్సేకో [కద్దమోసేకో (?)], సయనఙ్గుట్ఠకేన చాతి.

వినీతవత్థు

౨౬౩. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో సుపినన్తేన అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం, కచ్చి ను ఖో అహం సఙ్ఘాదిసేసం ఆపత్తిం ఆపన్నో’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సుపినన్తేనా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో ఉచ్చారం కరోన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, మోచనాధిప్పాయో’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో పస్సావం కరోన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో కామవితక్కం వితక్కేన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, వితక్కేన్తస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో ఉణ్హోదకేన న్హాయన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘కించిత్తో త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, మోచనాధిప్పాయో’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స ఉణ్హోదకేన న్హాయన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స ఉణ్హోదకేన న్హాయన్తస్స అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో అఙ్గజాతే వణో హోతి. భేసజ్జేన [తస్స భేసజ్జేన (?)] ఆలిమ్పేన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో అఙ్గజాతే వణో హోతి. మోచనాధిప్పాయస్స [తస్స మోచనామిప్పాయస్స (స్యా.)] భేసజ్జేన ఆలిమ్పేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో అణ్డం కణ్డువన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స అణ్డం కణ్డువన్తస్స [కణ్డూవన్తస్స (సీ.)] అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౨౬౪. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మగ్గం గచ్ఛన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స మగ్గం గచ్ఛన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో వత్థిం గహేత్వా పస్సావం కరోన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స వత్థిం గహేత్వా పస్సావం కరోన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో జన్తాఘరే ఉదరవట్టిం తాపేన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స జన్తాఘరే ఉదరవట్టిం తాపేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో జన్తాఘరే ఉపజ్ఝాయస్స పిట్ఠిపరికమ్మం కరోన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స జన్తాఘరే ఉపజ్ఝాయస్స పిట్ఠిపరికమ్మం కరోన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౨౬౫. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో ఊరుం ఘట్టాపేన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స ఊరుం ఘట్టాపేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మోచనాధిప్పాయో అఞ్ఞతరం సామణేరం ఏతదవోచ – ‘‘ఏహి మే త్వం, ఆవుసో సామణేర, అఙ్గజాతం గణ్హాహీ’’తి. సో తస్స అఙ్గజాతం అగ్గహేసి. తస్సేవ అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సుత్తస్స సామణేరస్స అఙ్గజాతం అగ్గహేసి. తస్సేవ అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి …పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

౨౬౬. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స ఊరూహి అఙ్గజాతం పీళేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స ముట్ఠినా అఙ్గజాతం పీళేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స ఆకాసే కటిం కమ్పేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో కాయం థమ్భేన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స కాయం థమ్భేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో మాతుగామస్స అఙ్గజాతం ఉపనిజ్ఝాయి. తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స. న చ, భిక్ఖవే, సారత్తేన మాతుగామస్స అఙ్గజాతం ఉపనిజ్ఝాయితబ్బం. యో ఉపనిజ్ఝాయేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

౨౬౭. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స తాళచ్ఛిద్దం అఙ్గజాతం పవేసేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స కట్ఠేన అఙ్గజాతం ఘట్టేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో పటిసోతే న్హాయన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స పటిసోతే న్హాయన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో ఉదఞ్జలం కీళన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స ఉదఞ్జలం కీళన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో ఉదకే ధావన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స ఉదకే ధావన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో పుప్ఫావలియం [పుప్ఫావళియం (స్యా. క.)] కీళన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స పుప్ఫావలియం కీళన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

౨౬౮. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో పోక్ఖరవనే ధావన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స పోక్ఖరవనే ధావన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స వాలికం అఙ్గజాతం పవేసేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స కద్దమం అఙ్గజాతం పవేసేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో ఉదకేన అఙ్గజాతం ఓసిఞ్చన్తస్స అసుచి ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నమోచనాధిప్పాయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స ఉదకేన అఙ్గజాతం ఓసిఞ్చన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స సయనే అఙ్గజాతం ఘట్టేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో మోచనాధిప్పాయస్స అఙ్గుట్ఠేన అఙ్గజాతం ఘట్టేన్తస్స అసుచి ముచ్చి…పే… అసుచి న ముచ్చి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం, కచ్చి ను ఖో అహం సఙ్ఘాదిసేసం ఆపత్తిం ఆపన్నో’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

సుక్కవిస్సట్ఠిసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం పఠమం.

౨. కాయసంసగ్గసిక్ఖాపదం

౨౬౯. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా ఉదాయీ అరఞ్ఞే విహరతి. తస్సాయస్మతో విహారో అభిరూపో హోతి దస్సనీయో పాసాదికో, మజ్ఝేగబ్భో, సమన్తాపరియాగారో, సుపఞ్ఞత్తం మఞ్చపీఠం భిసిబిమ్బోహనం, పానీయం పరిభోజనీయం సుపట్ఠితం, పరివేణం సుసమ్మట్ఠం. బహూ మనుస్సా ఆయస్మతో ఉదాయిస్స విహారపేక్ఖకా ఆగచ్ఛన్తి. అఞ్ఞతరోపి బ్రాహ్మణో సపజాపతికో యేనాయస్మా ఉదాయీ తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఏతదవోచ – ‘‘ఇచ్ఛామ మయం భోతో ఉదాయిస్స విహారం పేక్ఖితు’’న్తి. ‘‘తేన హి, బ్రాహ్మణ, పేక్ఖస్సూ’’తి, అవాపురణం [అపాపురణం (స్యా.)] ఆదాయ ఘటికం ఉగ్ఘాటేత్వా కవాటం పణామేత్వా విహారం పావిసి. సోపి ఖో బ్రాహ్మణో ఆయస్మతో ఉదాయిస్స పిట్ఠితో పావిసి. సాపి ఖో బ్రాహ్మణీ తస్స బ్రాహ్మణస్స పిట్ఠితో పావిసి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ ఏకచ్చే వాతపానే వివరన్తో ఏకచ్చే వాతపానే థకేన్తో గబ్భం అనుపరిగన్త్వా పిట్ఠితో ఆగన్త్వా తస్సా బ్రాహ్మణియా అఙ్గమఙ్గాని పరామసి. అథ ఖో సో బ్రాహ్మణో ఆయస్మతా ఉదాయినా సద్ధిం పటిసమ్మోదిత్వా అగమాసి. అథ ఖో సో బ్రాహ్మణో అత్తమనో అత్తమనవాచం నిచ్ఛారేసి – ‘‘ఉళారా ఇమే సమణా సక్యపుత్తియా యే ఇమే ఏవరూపే అరఞ్ఞే విహరన్తి. భవమ్పి ఉదాయీ ఉళారో యో ఏవరూపే అరఞ్ఞే విహరతీ’’తి.

ఏవం వుత్తే సా బ్రాహ్మణీ తం బ్రాహ్మణం ఏతదవోచ – ‘‘కుతో తస్స ఉళారత్తతా! యథేవ మే త్వం అఙ్గమఙ్గాని పరామసి ఏవమేవ మే సమణో ఉదాయీ అఙ్గమఙ్గాని పరామసీ’’తి. అథ ఖో సో బ్రాహ్మణో ఉజ్ఝాయతి ఖియ్యతి విపాచేతి – ‘‘అలజ్జినో ఇమే సమణా సక్యపుత్తియా దుస్సీలా ముసావాదినో. ఇమే హి నామ ధమ్మచారినో సమచారినో బ్రహ్మచారినో సచ్చవాదినో సీలవన్తో కల్యాణధమ్మా పటిజానిస్సన్తి! నత్థి ఇమేసం సామఞ్ఞం నత్థి ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం, నట్ఠం ఇమేసం సామఞ్ఞం నట్ఠం ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం, కుతో ఇమేసం సామఞ్ఞం కుతో ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం, అపగతా ఇమే సామఞ్ఞా అపగతా ఇమే బ్రహ్మఞ్ఞా. కథఞ్హి నామ సమణో ఉదాయీ మమ భరియాయ అఙ్గమఙ్గాని పరామసిస్సతి! న హి సక్కా కులిత్థీహి కులధీతాహి కులకుమారీహి కులసుణ్హాహి కులదాసీహి ఆరామం వా విహారం వా గన్తుం. సచే [సచే హి (స్యా.)] కులిత్థియో కులధీతరో [కులధీతాయో (సీ. స్యా.)] కులకుమారియో కులసుణ్హాయో కులదాసియో ఆరామం వా విహారం వా గచ్ఛేయ్యుం, తాపి సమణా సక్యపుత్తియా దూసేయ్యు’’న్తి!

అస్సోసుం ఖో భిక్ఖు తస్స బ్రాహ్మణస్స ఉజ్ఝాయన్తస్స ఖియ్యన్తస్స విపాచేన్తస్స. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ఉదాయీ మాతుగామేన సద్ధిం కాయసంసగ్గం సమాపజ్జిస్సతీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఉదాయిం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం పటిపుచ్ఛి – ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ఉదాయి, మాతుగామేన సద్ధిం కాయసంసగ్గం సమాపజ్జసీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా – ‘‘అననుచ్ఛవికం, మోఘపురిస, అననులోమికం అప్పతిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, మాతుగామేన సద్ధిం కాయసంసగ్గం సమాపజ్జిస్ససి! నను మయా, మోఘపురిస, అనేకపరియాయేన విరాగాయ ధమ్మో దేసితో నో సరాగాయ…పే… కామపరిళాహానం వూపసమో అక్ఖాతో. నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౨౭౦. ‘‘యో పన భిక్ఖు ఓతిణ్ణో విపరిణతేన చిత్తేన మాతుగామేన సద్ధిం కాయసంసగ్గం సమాపజ్జేయ్య హత్థగ్గాహం వా వేణిగ్గాహం వా అఞ్ఞతరస్స వా అఞ్ఞతరస్స వా అఙ్గస్స పరామసనం, సఙ్ఘాదిసేసో’’తి.

౨౭౧. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

ఓతిణ్ణో నామ సారత్తో అపేక్ఖవా పటిబద్ధచిత్తో.

విపరిణతన్తి రత్తమ్పి చిత్తం విపరిణతం. దుట్ఠమ్పి చిత్తం విపరిణతం. మూళ్హమ్పి చిత్తం విపరిణతం. అపిచ, రత్తం చిత్తం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతం విపరిణతన్తి.

మాతుగామో నామ మనుస్సిత్థీ, న యక్ఖీ న పేతీ, న తిరచ్ఛానగతా. అన్తమసో తదహుజాతాపి దారికా, పగేవ మహత్తరీ.

సద్ధిన్తి ఏకతో.

కాయసంసగ్గం సమాపజ్జేయ్యాతి అజ్ఝాచారో వుచ్చతి.

హత్థో నామ కప్పరం ఉపాదాయం యావ అగ్గనఖా.

వేణీ నామ సుద్ధకేసా వా, సుత్తమిస్సా వా, మాలామిస్సా వా, హిరఞ్ఞమిస్సా వా, సువణ్ణమిస్సా వా, ముత్తామిస్సా వా, మణిమిస్సా వా.

అఙ్గం నామ హత్థఞ్చ వేణిఞ్చ ఠపేత్వా అవసేసం అఙ్గం నామ.

౨౭౨. ఆమసనా, పరామసనా, ఓమసనా, ఉమ్మసనా, ఓలఙ్ఘనా, ఉల్లఙ్ఘనా, ఆకడ్ఢనా, పతికడ్ఢనా, అభినిగ్గణ్హనా, అభినిప్పీళనా, గహణం, ఛుపనం.

ఆమసనా నామ ఆమట్ఠమత్తా.

పరామసనా నామ ఇతోచితో చ సంచోపనా.

ఓమసనా నామ హేట్ఠా ఓరోపనా.

ఉమ్మసనా నామ ఉద్ధం ఉచ్చారణా.

ఓలఙ్ఘనా నామ హేట్ఠా ఓనమనా.

ఉల్లఙ్ఘనా నామ ఉద్ధం ఉచ్చారణా.

ఆకడ్ఢనా నామ ఆవిఞ్ఛనా [ఆవిఞ్జనా (సీ. స్యా.)].

పతికడ్ఢనా నామ పతిప్పణామనా.

అభినిగ్గణ్హనా నామ అఙ్గం గహేత్వా నిప్పీళనా.

అభినిప్పీళనా నామ కేనచి సహ నిప్పీళనా.

గహణం నామ గహితమత్తం.

ఛుపనం నామ ఫుట్ఠమత్తం.

సఙ్ఘాదిసేసోతి…పే… తేనపి వుచ్చతి సఙ్ఘాదిసేసోతి.

౨౭౩. ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ భిక్ఖు చ. నం ఇత్థియా కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి ఓమసతి ఉమ్మసతి ఓలఙ్ఘేతి ఉల్లఙ్ఘేతి ఆకడ్ఢతి పతికడ్ఢతి అభినిగ్గణ్హాతి అభినిప్పీళేతి గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఇత్థీ చ హోతి వేమతికో సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

ఇత్థీ చ హోతి పణ్డకసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

ఇత్థీ చ హోతి పురిససఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

ఇత్థీ చ హోతి తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

పణ్డకో చ హోతి పణ్డకసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం పణ్డకస్స కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

పణ్డకో చ హోతి వేమతికో సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం పణ్డకస్స కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

పణ్డకో చ హోతి పురిససఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం పణ్డకస్స కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

పణ్డకో చ హోతి తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం పణ్డకస్స కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

పణ్డకో చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం పణ్డకస్స కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

పురిసో చ హోతి పురిససఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం పురిసస్స కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

పురిసో చ హోతి వేమతికో…పే… పురిసో చ హోతి తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ… పురిసో చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ… పురిసో చ హోతి పణ్డకసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం పురిసస్స కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

తిరచ్ఛానగతో చ హోతి తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం తిరచ్ఛానగతస్స కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

తిరచ్ఛానగతో చ హోతి వేమతికో…పే… తిరచ్ఛానగతో చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ… తిరచ్ఛానగతో చ హోతి పణ్డకసఞ్ఞీ… తిరచ్ఛానగతో చ హోతి. పురిససఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం తిరచ్ఛానగతస్స కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

ఏకమూలకం నిట్ఠితం.

౨౭౪. ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం సఙ్ఘాదిసేసానం.

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం వేమతికో సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం థుల్లచ్చయానం.

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం పణ్డకసఞ్ఞీ…పే… పురిససఞ్ఞీ… తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ ద్విన్నం ఇత్థీనం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం థుల్లచ్చయానం.

ద్వే పణ్డకా ద్విన్నం పణ్డకానం పణ్డకసఞ్ఞీ సారత్తో చ భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం పణ్డకానం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం థుల్లచ్చయానం.

ద్వే పణ్డకా ద్విన్నం పణ్డకానం వేమతికో…పే… పురిససఞ్ఞీ… తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ… ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం పణ్డకానం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం.

ద్వే పురిసా ద్విన్నం పురిసానం పురిససఞ్ఞీ సారత్తో చ భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం పురిసానం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం.

ద్వే పురిసా ద్విన్నం పురిసానం వేమతికో…పే… తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ… ఇత్థిసఞ్ఞీ… పణ్డకసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం పురిసానం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం.

ద్వే తిరచ్ఛానగతా ద్విన్నం తిరచ్ఛానగతానం తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం తిరచ్ఛానగతానం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం.

ద్వే తిరచ్ఛానగతా ద్విన్నం తిరచ్ఛానగతానం వేమతికో…పే… ఇత్థిసఞ్ఞీ… పణ్డకసఞ్ఞీ … పురిససఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం తిరచ్ఛానగతానం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం.

౨౭౫. ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స.

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం వేమతికో సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయేన దుక్కటస్స.

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం పణ్డకసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం థుల్లచ్చయానం.

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం పురిససఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయేన దుక్కటస్స.

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయేన దుక్కటస్స.

ఇత్థీ చ పురిసో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స.

ఇత్థీ చ పురిసో చ ఉభిన్నం వేమతికో…పే… పణ్డకసఞ్ఞీ… పురిససఞ్ఞీ… తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయేన దుక్కటస్స.

ఇత్థీ చ తిరచ్ఛానగతో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స.

ఇత్థీ చ తిరచ్ఛానగతో చ ఉభిన్నం వేమతికో…పే… పణ్డకసఞ్ఞీ… పురిససఞ్ఞీ … తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయేన దుక్కటస్స.

పణ్డకో చ పురిసో చ ఉభిన్నం పణ్డకసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయేన దుక్కటస్స.

పణ్డకో చ పురిసో చ ఉభిన్నం వేమతికో…పే… పురిససఞ్ఞీ… తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ… ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం.

పణ్డకో చ తిరచ్ఛానగతో చ ఉభిన్నం పణ్డకసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయేన దుక్కటస్స.

పణ్డకో చ తిరచ్ఛానగతో చ ఉభిన్నం వేమతికో…పే… పురిససఞ్ఞీ… తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ… ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం.

పురిసో చ తిరచ్ఛానగతో చ ఉభిన్నం పురిససఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం.

పురిసో చ తిరచ్ఛానగతో చ ఉభిన్నం వేమతికో…పే… తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ… ఇత్థిసఞ్ఞీ… పణ్డకసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం.

దుమూలకం నిట్ఠితం.

౨౭౬. ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా కాయేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం కాయేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం థుల్లచ్చయానం …పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయేన దుక్కటస్స…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా కాయపటిబద్ధేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం కాయపటిబద్ధేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం థుల్లచ్చయానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయపటిబద్ధేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయేన దుక్కటస్స…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా కాయపటిబద్ధేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం కాయపటిబద్ధేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయపటిబద్ధేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా నిస్సగ్గియేన కాయం ఆమసతి ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం నిస్సగ్గియేన కాయం ఆమసతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం నిస్సగ్గియేన కాయం ఆమసతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా నిస్సగ్గియేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం నిస్సగ్గియేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం నిస్సగ్గియేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా నిస్సగ్గియేన నిస్సగ్గియం ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం నిస్సగ్గియేన నిస్సగ్గియం ఆమసతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం నిస్సగ్గియేన నిస్సగ్గియం ఆమసతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

భిక్ఖుపేయ్యాలో నిట్ఠితో.

౨౭౭. ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థీ చ నం భిక్ఖుస్స కాయేన కాయం ఆమసతి పరామసతి ఓమసతి ఉమ్మసతి ఓలఙ్ఘేతి ఉల్లఙ్ఘేతి ఆకడ్ఢతి పతికడ్ఢతి అభినిగ్గణ్హాతి అభినిప్పీళేతి గణ్హాతి ఛుపతి, సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థియో చ నం భిక్ఖుస్స కాయేన కాయం ఆమసన్తి పరామసన్తి ఓమసన్తి ఉమ్మసన్తి ఓలఙ్ఘేన్తి ఉల్లఙ్ఘేన్తి ఆకడ్ఢన్తి పతికడ్ఢన్తి అభినిగ్గణ్హన్తి అభినిప్పీళేన్తి గణ్హన్తి ఛుపన్తి, సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి ద్విన్నం సఙ్ఘాదిసేసానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఉభో చ నం భిక్ఖుస్స కాయేన కాయం ఆమసన్తి పరామసన్తి…పే… గణ్హన్తి ఛుపన్తి, సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థీ చ నం భిక్ఖుస్స కాయేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థియో చ నం భిక్ఖుస్స కాయేన కాయపటిబద్ధం ఆమసన్తి పరామసన్తి…పే… గణ్హన్తి ఛుపన్తి, సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి ద్విన్నం థుల్లచ్చయానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఉభో చ నం భిక్ఖుస్స కాయేన కాయపటిబద్ధం ఆమసన్తి పరామసన్తి…పే… గణ్హన్తి ఛుపన్తి, సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయేన దుక్కటస్స…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థీ చ నం భిక్ఖుస్స కాయపటిబద్ధేన కాయం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థియో చ నం భిక్ఖుస్స కాయపటిబద్ధేన కాయం ఆమసన్తి పరామసన్తి…పే… గణ్హన్తి ఛుపన్తి, సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి ద్విన్నం థుల్లచ్చయానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఉభో చ నం భిక్ఖుస్స కాయపటిబద్ధేన కాయం ఆమసన్తి పరామసన్తి…పే… గణ్హన్తి ఛుపన్తి, సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయేన దుక్కటస్స…పే….

౨౭౮. ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థీ చ నం భిక్ఖుస్స కాయపటిబద్ధేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి పరామసతి…పే… గణ్హాతి ఛుపతి, సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థియో చ నం భిక్ఖుస్స కాయపటిబద్ధేన కాయపటిబద్ధం ఆమసన్తి పరామసన్తి…పే… గణ్హన్తి ఛుపన్తి, సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఉభో చ నం భిక్ఖుస్స కాయపటిబద్ధేన కాయపటిబద్ధం ఆమసన్తి పరామసన్తి…పే… గణ్హన్తి ఛుపన్తి, సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థీ చ నం భిక్ఖుస్స నిస్సగ్గియేన కాయం ఆమసతి. సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థియో చ నం భిక్ఖుస్స నిస్సగ్గియేన కాయం ఆమసన్తి. సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఉభో చ నం భిక్ఖుస్స నిస్సగ్గియేన కాయం ఆమసన్తి. సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థీ చ నం భిక్ఖుస్స నిస్సగ్గియేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి. సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థియో చ నం భిక్ఖుస్స నిస్సగ్గియేన కాయపటిబద్ధం ఆమసన్తి. సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఉభో చ నం భిక్ఖుస్స నిస్సగ్గియేన కాయపటిబద్ధం ఆమసన్తి. సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థీ చ నం భిక్ఖుస్స నిస్సగ్గియేన నిస్సగ్గియం ఆమసతి. సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి, న చ ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఇత్థియో చ నం భిక్ఖుస్స నిస్సగ్గియేన నిస్సగ్గియం ఆమసన్తి. సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి, న చ ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. ఉభో చ నం భిక్ఖుస్స నిస్సగ్గియేన నిస్సగ్గియం ఆమసన్తి. సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి, న చ ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

౨౭౯. సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సేవనాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి, న చ ఫస్సం పటివిజానాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

సేవనాధిప్పాయో న చ కాయేన వాయమతి, ఫస్సం పటివిజానాతి, అనాపత్తి.

సేవనాధిప్పాయో న చ కాయేన వాయమతి, న చ ఫస్సం పటివిజానాతి, అనాపత్తి.

మోక్ఖాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి, ఫస్సం పటివిజానాతి, అనాపత్తి.

మోక్ఖాధిప్పాయో కాయేన వాయమతి, న చ ఫస్సం పటివిజానాతి, అనాపత్తి.

మోక్ఖాధిప్పాయో న చ కాయేన వాయమతి, ఫస్సం పటివిజానాతి, అనాపత్తి.

మోక్ఖాధిప్పాయో న చ కాయేన వాయమతి, న చ ఫస్సం పటివిజానాతి, అనాపత్తి.

౨౮౦. అనాపత్తి అసఞ్చిచ్చ, అసతియా, అజానన్తస్స, అసాదియన్తస్స, ఉమ్మత్తకస్స, ఖిత్తచిత్తస్స, వేదనాట్టస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

వినీతవత్థుఉద్దానగాథా

మాతా ధీతా భగినీ చ, జాయా యక్ఖీ చ పణ్డకో;

సుత్తా మతా తిరచ్ఛానా, దారుధితలికాయ చ.

సమ్పీళే సఙ్కమో మగ్గో, రుక్ఖో నావా చ రజ్జు చ;

దణ్డో పత్తం పణామేసి, వన్దే వాయమి నచ్ఛుపేతి.

వినీతవత్థు

౨౮౧. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మాతుయా మాతుపేమేన ఆమసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం, కచ్చి ను ఖో అహం సఙ్ఘాదిసేసం ఆపత్తిం ఆపన్నో’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ధీతుయా ధీతుపేమేన ఆమసి…పే… భగినియా భగినిపేమేన ఆమసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పురాణదుతియికాయ కాయసంసగ్గం సమాపజ్జి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు యక్ఖినియా కాయసంసగ్గం సమాపజ్జి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పణ్డకస్స కాయసంసగ్గం సమాపజ్జి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సుత్తిత్థియా కాయసంసగ్గం సమాపజ్జి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మతిత్థియా కాయసంసగ్గం సమాపజ్జి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు తిరచ్ఛానగతిత్థియా కాయసంసగ్గం సమాపజ్జి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు దారుధీతలికాయ కాయసంసగ్గం సమాపజ్జి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

౨౮౨. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా ఇత్థియో అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం సమ్పీళేత్వా బాహాపరమ్పరాయ ఆనేసుం. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘సాదియి త్వం, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాహం, భగవా, సాదియి’’న్తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖూ, అసాదియన్తస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఇత్థియా అభిరూళ్హం సఙ్కమం సారత్తో సఞ్చాలేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఇత్థిం పటిపథే పస్సిత్వా సారత్తో అంసకూటేన పహారం అదాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఇత్థియా అభిరూళ్హం రుక్ఖం సారత్తో సఞ్చాలేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఇత్థియా అభిరూళ్హం నావం సారత్తో సఞ్చాలేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఇత్థియా గహితం రజ్జుం సారత్తో ఆవిఞ్ఛి [ఆవిఞ్జి (సీ. స్యా.)]. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఇత్థియా గహితం దణ్డం సారత్తో ఆవిఞ్ఛి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో ఇత్థిం పత్తేన పణామేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఇత్థియా వన్దన్తియా సారత్తో పాదం ఉచ్చారేసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఇత్థిం గహేస్సామీతి వాయమిత్వా న ఛుపి.

తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

కాయసంసగ్గసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం దుతియం.

౩. దుట్ఠుల్లవాచాసిక్ఖాపదం

౨౮౩. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా ఉదాయీ అరఞ్ఞే విహరతి. తస్సాయస్మతో విహారో అభిరూపో హోతి దస్సనీయో పాసాదికో. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా ఇత్థియో ఆరామం ఆగమంసు విహారపేక్ఖికాయో. అథ ఖో తా ఇత్థియో యేనాయస్మా ఉదాయీ తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఏతదవోచుం – ‘‘ఇచ్ఛామ మయం, భన్తే, అయ్యస్స విహారం పేక్ఖితు’’న్తి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ తా ఇత్థియో విహారం పేక్ఖాపేత్వా తాసం ఇత్థీనం వచ్చమగ్గం పస్సావమగ్గం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి యాచతిపి ఆయాచతిపి పుచ్ఛతిపి పటిపుచ్ఛతిపి ఆచిక్ఖతిపి అనుసాసతిపి అక్కోసతిపి. యా తా ఇత్థియో ఛిన్నికా ధుత్తికా అహిరికాయో తా ఆయస్మతా ఉదాయినా సద్ధిం ఉహసన్తిపి ఉల్లపన్తిపి ఉజ్జగ్ఘన్తిపి ఉప్పణ్డేన్తిపి. యా పన తా ఇత్థియో హిరిమనా తా నిక్ఖమిత్వా భిక్ఖూ ఉజ్ఝాపేన్తి – ‘‘ఇదం, భన్తే, నచ్ఛన్నం నప్పతిరూపం. సామికేనపి మయం ఏవం వుత్తా న ఇచ్ఛేయ్యామ, కిం పనాయ్యేన ఉదాయినా’’తి. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ఉదాయీ మాతుగామం దుట్ఠుల్లాహి వాచాహి ఓభాసిస్సతీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఉదాయిం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం పటిపుచ్ఛి – ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ఉదాయి, మాతుగామం దుట్ఠుల్లాహి వాచాహి ఓభాససీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా – ‘‘అననుచ్ఛవికం, మోఘపురిస, అననులోమికం అప్పతిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, మాతుగామం దుట్ఠుల్లాహి వాచాహి ఓభాసిస్ససి! నను మయా, మోఘపురిస, అనేకపరియాయేన విరాగాయ ధమ్మో దేసితో నో సరాగాయ…పే… కామపరిళాహానం వూపసమో అక్ఖాతో. నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౨౮౪. ‘‘యో పన భిక్ఖు ఓతిణ్ణో విపరిణతేన చిత్తేన మాతుగామం దుట్ఠుల్లాహి వాచాహి ఓభాసేయ్య యథా తం యువా యువతిం మేథునుపసంహితాహి, సఙ్ఘాదిసేసో’’తి.

౨౮౫. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

ఓతిణ్ణో నామ సారత్తో అపేక్ఖవా పటిబద్ధచిత్తో.

విపరిణతన్తి రత్తమ్పి చిత్తం విపరిణతం, దుట్ఠమ్పి చిత్తం విపరిణతం మూళ్హమ్పి చిత్తం విపరిణతం. అపిచ, రత్తం చిత్తం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతం విపరిణతన్తి.

మాతుగామో నామ మనుస్సిత్థీ, న యక్ఖీ, న పేతీ, న తిరచ్ఛానగతా. విఞ్ఞూ పటిబలా సుభాసితదుబ్భాసితం దుట్ఠుల్లాదుట్ఠుల్లం ఆజానితుం.

దుట్ఠుల్లా నామ వాచా వచ్చమగ్గపస్సావమగ్గమేథునధమ్మప్పటిసంయుత్తా వాచా.

ఓభాసేయ్యాతి అజ్ఝాచారో వుచ్చతి.

యథా తం యువా యువతిన్తి దహరో దహరిం, తరుణో తరుణిం, కామభోగీ కామభోగినిం.

మేథునుపసంహితాహీతి మేథునధమ్మప్పటిసంయుత్తాహి.

సఙ్ఘాదిసేసోతి …పే… తేనపి వుచ్చతి సఙ్ఘాదిసేసోతి.

ద్వే మగ్గే ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి, అవణ్ణమ్పి భణతి, యాచతిపి, ఆయాచతిపి, పుచ్ఛతిపి, పటిపుచ్ఛతిపి, ఆచిక్ఖతిపి, అనుసాసతిపి, అక్కోసతిపి.

వణ్ణం భణతి నామ ద్వే మగ్గే థోమేతి వణ్ణేతి పసంసతి.

అవణ్ణం భణతి నామ ద్వే మగ్గే ఖుంసేతి వమ్భేతి గరహతి.

యాచతి నామ దేహి మే, అరహసి మే దాతున్తి.

ఆయాచతి నామ కదా తే మాతా పసీదిస్సతి, కదా తే పితా పసీదిస్సతి, కదా తే దేవతాయో పసీదిస్సన్తి, కదా [కదా తే (స్యా.)] సుఖణో సులయో సుముహుత్తో భవిస్సతి, కదా తే మేథునం ధమ్మం లభిస్సామీతి.

పుచ్ఛతి నామ కథం త్వం సామికస్స దేసి, కథం జారస్స దేసీతి?

పటిపుచ్ఛతి నామ ఏవం కిర త్వం సామికస్స దేసి, ఏవం జారస్స దేసీతి.

ఆచిక్ఖతి నామ పుట్ఠో భణతి – ‘‘ఏవం దేహి. ఏవం దేన్తా సామికస్స పియా భవిస్ససి మనాపా చా’’తి.

అనుసాసతి నామ అపుట్ఠో భణతి – ‘‘ఏవం దేహి. ఏవం దేన్తా సామికస్స పియా భవిస్సతి మనాపా చా’’తి.

అక్కోసతి నామ అనిమిత్తాసి, నిమిత్తమత్తాసి, అలోహితాసి, ధువలోహితాసి, ధువచోళాసి, పగ్ఘరన్తీసి, సిఖరణీసి, ఇత్థిపణ్డకాసి, వేపురిసికాసి, సమ్భిన్నాసి, ఉభతోబ్యఞ్జనాసీతి.

౨౮౬. ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా వచ్చమగ్గం పస్సావమగ్గం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి యాచతిపి ఆయాచతిపి పుచ్ఛతిపి పటిపుచ్ఛతిపి ఆచిక్ఖతిపి అనుసాసతిపి అక్కోసతిపి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం వచ్చమగ్గం పస్సావమగ్గం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణంపి భణతి…పే… అక్కోసతిపి, ఆపత్తి ద్విన్నం సఙ్ఘాదిసేసానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం వచ్చమగ్గం పస్సావమగ్గం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి…పే… అక్కోసతిపి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా వచ్చమగ్గం పస్సావమగ్గం ఠపేత్వా అధక్ఖకం ఉబ్భజాణుమణ్డలం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి…పే… అక్కోసతిపి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం వచ్చమగ్గం పస్సావమగ్గం ఠపేత్వా అధక్ఖకం ఉబ్భజాణుమణ్డలం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి…పే… అక్కోసతిపి, ఆపత్తి ద్విన్నం థుల్లచ్చయానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం వచ్చమగ్గం పస్సావమగ్గం ఠపేత్వా అధక్ఖకం ఉబ్భజాణుమణ్డలం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి…పే… అక్కోసతిపి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయేన దుక్కటస్స…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా ఉబ్భక్ఖకం అధోజాణుమణ్డలం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి…పే… అక్కోసతిపి, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం ఉబ్భక్ఖకం అధోజాణుమణ్డలం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి…పే… అక్కోసతిపి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం ఉబ్భక్ఖకం అధోజాణుమణ్డలం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి…పే… అక్కోసతిపి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా కాయపటిబద్ధం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి…పే… అక్కోసతిపి, ఆపత్తి దుక్కటస్స…పే….

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం కాయపటిబద్ధం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి…పే… అక్కోసతిపి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం కాయపటిబద్ధం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి…పే… అక్కోసతిపి, ఆపత్తి ద్విన్నం దుక్కటానం…పే….

౨౮౭. అనాపత్తి అత్థపురేక్ఖారస్స, ధమ్మపురేక్ఖారస్స, అనుసాసనిపురేక్ఖారస్స, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

వినీతవత్థుఉద్దానగాథా

లోహితం కక్కసాకిణ్ణం, ఖరం దీఘఞ్చ వాపితం;

కచ్చి సంసీదతి మగ్గో, సద్ధా దానేన కమ్మునాతి.

వినీతవత్థు

౨౮౮. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ నవరత్తం కమ్బలం పారుతా హోతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో తం ఇత్థిం ఏతదవోచ – ‘‘లోహితం ఖో తే, భగినీ’’తి. సా న పటివిజాని. ‘‘ఆమాయ్య, నవరత్తో కమ్బలో’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం, కచ్చి ను ఖో అహం సఙ్ఘాదిసేసం ఆపత్తిం ఆపన్నో’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ ఖరకమ్బలం పారుతా హోతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో తం ఇత్థిం ఏతదవోచ – ‘‘కక్కసలోమం ఖో తే, భగినీ’’తి. సా న పటివిజాని. ‘‘ఆమాయ్య, ఖరకమ్బలకో’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ నవావుతం కమ్బలం పారుతా హోతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో తం ఇత్థిం ఏతదవోచ – ‘‘ఆకిణ్ణలోమం ఖో తే, భగినీ’’తి. సా న పటివిజాని. ‘‘ఆమాయ్య, నవావుతో కమ్బలో’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ ఖరకమ్బలం పారుతా హోతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో తం ఇత్థిం ఏతదవోచ – ‘‘ఖరలోమం ఖో తే, భగినీ’’తి. సా న పటివిజాని. ‘‘ఆమాయ్య, ఖరకమ్బలకో’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ పావారం [దీఘపావారం (స్యా.)] పారుతా హోతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో తం ఇత్థిం ఏతదవోచ – ‘‘దీఘలోమం ఖో తే, భగినీ’’తి. సా న పటివిజాని. ‘‘ఆమాయ్య, పావారో’’ [దీఘపావారో (స్యా.)] తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

౨౮౯. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ ఖేత్తం వపాపేత్వా ఆగచ్ఛతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో తం ఇత్థిం ఏతదవోచ – ‘‘వాపితం ఖో తే, భగినీ’’తి? సా న పటివిజాని. ‘‘ఆమాయ్య, నో చ ఖో పటివుత్త’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పరిబ్బాజికం పటిపథే పస్సిత్వా సారత్తో తం పరిబ్బాజికం ఏతదవోచ – ‘‘కచ్చి, భగిని, మగ్గో సంసీదతీ’’తి? సా న పటివిజాని. ‘‘ఆమ భిక్ఖు, పటిపజ్జిస్ససీ’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో అఞ్ఞతరం ఇత్థిం ఏతదవోచ – ‘‘సద్ధాసి త్వం, భగిని. అపిచ, యం సామికస్స దేసి తం నామ్హాకం దేసీ’’తి. ‘‘కిం, భన్తే’’తి? ‘‘మేథునధమ్మ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో అఞ్ఞతరం ఇత్థిం ఏతదవోచ – ‘‘సద్ధాసి త్వం, భగిని. అపిచ, యం అగ్గదానం తం నామ్హాకం దేసీ’’తి. ‘‘కిం, భన్తే, అగ్గదాన’’న్తి? ‘‘మేథునధమ్మ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ కమ్మం కరోతి. అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సారత్తో తం ఇత్థిం ఏతదవోచ – ‘‘తిట్ఠ, భగిని, అహం కరిస్సామీతి…పే… నిసీద, భగిని, అహం కరిస్సామీతి…పే… నిపజ్జ, భగిని, అహం కరిస్సామీ’’తి. సా న పటివిజాని. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

దుట్ఠుల్లవాచాసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం తతియం.

౪. అత్తకామపారిచరియసిక్ఖాపదం

౨౯౦. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా ఉదాయీ సావత్థియం కులూపకో హోతి, బహుకాని కులాని ఉపసఙ్కమతి. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ మతపతికా అభిరూపా హోతి దస్సనీయా పాసాదికా. అథ ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ యేన తస్సా ఇత్థియా నివేసనం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. అథ ఖో సా ఇత్థీ యేనాయస్మా ఉదాయీ తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నం ఖో తం ఇత్థిం ఆయస్మా ఉదాయీ ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేసి సమాదపేసి సముత్తేజేసి సమ్పహంసేసి. అథ ఖో సా ఇత్థీ ఆయస్మతా ఉదాయినా ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సితా సమాదపితా సముత్తేజితా సమ్పహంసితా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఏతదవోచ – ‘‘వదేయ్యాథ, భన్తే, యేన అత్థో. పటిబలా మయం అయ్యస్స దాతుం యదిదం చీవరపిణ్డపాతసేనాసనగిలానప్పచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖార’’న్తి.

‘‘న ఖో తే, భగిని, అమ్హాకం దుల్లభా యదిదం చీవరపిణ్డపాతసేనాసనగిలానప్పచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారా. అపిచ, యో అమ్హాకం దుల్లభో తం దేహీ’’తి. ‘‘కిం, భన్తే’’తి? ‘‘మేథునధమ్మ’’న్తి. ‘‘అత్థో, భన్తే’’తి? ‘‘అత్థో, భగినీ’’తి. ‘‘ఏహి, భన్తే’’తి, ఓవరకం పవిసిత్వా సాటకం నిక్ఖిపిత్వా మఞ్చకే ఉత్తానా నిపజ్జి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ యేన సా ఇత్థీ తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా – ‘‘కో ఇమం వసలం దుగ్గన్ధం ఆమసిస్సతీ’’తి, నిట్ఠుహిత్వా పక్కామి. అథ ఖో సా ఇత్థీ ఉజ్ఝాయతి ఖియ్యతి విపాచేతి – ‘‘అలజ్జినో ఇమే సమణా సక్యపుత్తియా దుస్సీలా ముసావాదినో. ఇమే హి నామ ధమ్మచారినో సమచారినో బ్రహ్మచారినో సచ్చవాదినో సీలవన్తో కల్యాణధమ్మా పటిజానిస్సన్తి! నత్థి ఇమేసం సామఞ్ఞం నత్థి ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం, నట్ఠం ఇమేసం సామఞ్ఞం నట్ఠం ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం, కుతో ఇమేసం సామఞ్ఞం కుతో ఇమేసం బ్రహ్మఞ్ఞం, అపగతా ఇమే సామఞ్ఞా అపగతా ఇమే బ్రహ్మఞ్ఞా. కథఞ్హి నామ సమణో ఉదాయీ మం సామం మేథునధమ్మం యాచిత్వా, ‘కో ఇమం వసలం దుగ్గన్ధం ఆమసిస్సతీ’’తి నిట్ఠుహిత్వా పక్కమిస్సతి! కిం మే పాపకం కిం మే దుగ్గన్ధం, కస్సాహం కేన హాయామీ’’తి? అఞ్ఞాపి ఇత్థియో ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘అలజ్జినో ఇమే సమణా సక్యపుత్తియా దుస్సీలా ముసావాదినో…పే… కథఞ్హి నామ సమణో ఉదాయీ ఇమిస్సా సామం మేథునధమ్మం యాచిత్వా, ‘కో ఇమం వసలం దుగ్గన్ధం ఆమసిస్సతీ’తి నిట్ఠుహిత్వా పక్కమిస్సతి! కిం ఇమిస్సా పాపకం కిం ఇమిస్సా దుగ్గన్ధం, కస్సాయం కేన హాయతీ’’తి? అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తాసం ఇత్థీనం ఉజ్ఝాయన్తీనం ఖియ్యన్తీనం విపాచేన్తీనం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ఉదాయీ మాతుగామస్స సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసిస్సతీ’’తి!

అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఉదాయిం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం పటిపుచ్ఛి – ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ఉదాయి, మాతుగామస్స సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాససీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా – ‘‘అననుచ్ఛవికం, మోఘపురిస, అననులోమికం అప్పతిరూపం అస్సామణకం అకప్పియం అకరణీయం. కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, మాతుగామస్స సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసిస్ససి! నను మయా, మోఘపురిస, అనేకపరియాయేన విరాగాయ ధమ్మో దేసితో నో సరాగాయ…పే… కామపరిళాహానం వూపసమో అక్ఖాతో? నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౨౯౧. ‘‘యో పన భిక్ఖు ఓతిణ్ణో విపరిణతేన చిత్తేన మాతుగామస్స సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసేయ్య – ‘ఏతదగ్గం, భగిని, పారిచరియానం యా మాదిసం సీలవన్తం కల్యాణధమ్మం బ్రహ్మచారిం ఏతేన ధమ్మేన పరిచరేయ్యాతి మేథునుపసంహితేన’, సఙ్ఘాదిసేసో’’తి.

౨౯౨. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

ఓతిణ్ణో నామ సారత్తో అపేక్ఖవా పటిబద్ధచిత్తో.

విపరిణతన్తి రత్తమ్పి చిత్తం విపరిణత్తం, దుట్ఠమ్పి చిత్తం విపరిణతం, మూళ్హమ్పి చిత్తం విపరిణతం. అపిచ, రత్తం చిత్తం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతం విపరిణతన్తి.

మాతుగామో నామ మనుస్సిత్థీ, న యక్ఖీ, న పేతీ, న తిరచ్ఛానగతా. విఞ్ఞూ పటిబలా సుభాసితదుబ్భాసితం దుట్ఠల్లాదుట్ఠుల్లం ఆజానితుం.

మాతుగామస్స సన్తికేతి మాతుగామస్స సామన్తా, మాతుగామస్స అవిదూరే.

అత్తకామన్తి అత్తనో కామం అత్తనో హేతుం అత్తనో అధిప్పాయం అత్తనో పారిచరియం.

ఏతదగ్గన్తి ఏతం అగ్గం ఏతం సేట్ఠం ఏతం మోక్ఖం ఏతం ఉత్తమం ఏతం పవరం.

యాతి ఖత్తియీ [ఖత్తియా (స్యా.)] వా బ్రాహ్మణీ వా వేస్సీ వా సుద్దీ వా.

మాదిసన్తి ఖత్తియం వా బ్రాహ్మణం వా వేస్సం వా సుద్దం వా.

సీలవన్తన్తి పాణాతిపాతా పటివిరతం, అదిన్నాదానా పటివిరతం, ముసావాదా పటివిరతం.

బ్రహ్మచారిన్తి మేథునధమ్మా పటివిరతం.

కల్యాణధమ్మో నామ తేన చ సీలేన తేన చ బ్రహ్మచరియేన కల్యాణధమ్మో హోతి.

ఏతేన ధమ్మేనాతి మేథునధమ్మేన.

పరిచరేయ్యాతి అభిరమేయ్య.

మేథునుపసంహితేనాతి మేథునధమ్మప్పటిసంయుత్తేన.

సఙ్ఘాదిసేసోతి…పే… తేనపి వుచ్చతి సఙ్ఘాదిసేసోతి.

౨౯౩. ఇత్థీ చ హోతి ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఇత్థీ చ హోతి వేమతికో…పే… పణ్డకసఞ్ఞీ… పురిససఞ్ఞీ… తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఇత్థియా సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

పణ్డకో చ హోతి పణ్డకసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం పణ్డకస్స సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

పణ్డకో చ హోతి వేమతికో…పే… పురిససఞ్ఞీ… తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ… ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం పణ్డకస్స సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

పురిసో చ హోతి…పే… తిరచ్ఛానగతో చ హోతి తిరచ్ఛానగతసఞ్ఞీ…పే… వేమతికో ఇత్థిసఞ్ఞీ… పణ్డకసఞ్ఞీ… పురిససఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం తిరచ్ఛానగతస్స సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

ద్వే ఇత్థియో ద్విన్నం ఇత్థీనం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ద్విన్నం ఇత్థీనం సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసతి, ఆపత్తి ద్విన్నం సఙ్ఘాదిసేసానం…పే….

ఇత్థీ చ పణ్డకో చ ఉభిన్నం ఇత్థిసఞ్ఞీ సారత్తో చ. భిక్ఖు చ నం ఉభిన్నం సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స…పే….

౨౯౪. అనాపత్తి ‘‘చీవరపిణ్డపాతసేనాసనగిలానప్పచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారేన ఉపట్ఠహా’’తి భణతి, ఉమ్మత్తకస్స ఆదికమ్మికస్సాతి.

వినీతవత్థుఉద్దానగాథా

కథం వఞ్ఝా లభే పుత్తం, పియా చ సుభగా సియం;

కిం దజ్జం కేనుపట్ఠేయ్యం, కథం గచ్ఛేయ్యం సుగ్గతిన్తి.

వినీతవత్థు

౨౯౫. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా వఞ్ఝా ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘కథాహం, భన్తే, విజాయేయ్య’’న్తి? ‘‘తేన హి, భగిని, అగ్గదానం దేహీ’’తి. ‘‘కిం, భన్తే, అగ్గదాన’’న్తి? ‘‘మేథునధమ్మ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా విజాయినీ ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘కథాహం, భన్తే, పుత్తం లభేయ్య’’న్తి? ‘‘తేన హి, భగిని, అగ్గదానం దేహీ’’తి. ‘‘కిం, భన్తే, అగ్గదాన’’న్తి? ‘‘మేథునధమ్మ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘కథాహం, భన్తే, సామికస్స పియా అస్స’’న్తి? ‘‘తేన హి, భగిని, అగ్గదానం దేహీ’’తి. ‘‘కిం, భన్తే, అగ్గదాన’’న్తి? ‘‘మేథునధమ్మ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘కథాహం, భన్తే, సుభగా అస్స’’న్తి? ‘‘తేన హి, భగిని, అగ్గదానం దేహీ’’తి. ‘‘కిం, భన్తే, అగ్గదాన’’న్తి? ‘‘మేథునధమ్మ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘క్యాహం, భన్తే, అయ్యస్స దజ్జామీ’’తి? ‘‘అగ్గదానం, భగినీ’’తి. ‘‘కిం, భన్తే, అగ్గదాన’’న్తి? ‘‘మేథునధమ్మ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘కేనాహం, భన్తే, అయ్యం ఉపట్ఠేమీ’’తి? ‘‘అగ్గదానేన, భగినీ’’తి. ‘‘కిం, భన్తే, అగ్గదాన’’న్తి? ‘‘మేథునధమ్మ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ కులూపకం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘కథాహం,

భన్తే, సుగతిం గచ్ఛేయ్య’’న్తి? ‘‘తేన హి, భగిని, అగ్గదానం దేహీ’’తి. ‘‘కిం, భన్తే, అగ్గదాన’’న్తి? ‘‘మేథునధమ్మ’’న్తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘ఆపత్తిం త్వం, భిక్ఖు, ఆపన్నో సఙ్ఘాదిసేస’’న్తి.

అత్తకామపారిచరియసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం చతుత్థం.

౫. సఞ్చరిత్తసిక్ఖాపదం

౨౯౬. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా ఉదాయీ సావత్థియం కులూపకో హోతి. బహుకాని కులాని ఉపసఙ్కమతి. యత్థ పస్సతి కుమారకం వా అపజాపతికం, కుమారికం వా అపతికం, కుమారకస్స మాతాపితూనం సన్తికే కుమారికాయ వణ్ణం భణతి – ‘‘అముకస్స కులస్స కుమారికా అభిరూపా దస్సనీయా పాసాదికా పణ్డితా బ్యత్తా మేధావినీ దక్ఖా అనలసా. ఛన్నా సా కుమారికా ఇమస్స కుమారకస్సా’’తి. తే ఏవం వదన్తి – ‘‘ఏతే ఖో, భన్తే, అమ్హే న జానన్తి – ‘కే వా ఇమే కస్స వా’తి. సచే, భన్తే, అయ్యో దాపేయ్య ఆనేయ్యామ మయం తం కుమారికం ఇమస్స కుమారకస్సా’’తి. కుమారికాయ మాతాపితూనం సన్తికే కుమారకస్స వణ్ణం భణతి – ‘‘అముకస్స కులస్స కుమారకో అభిరూపో దస్సనీయో పాసాదికో పణ్డితో బ్యత్తో మేధావీ దక్ఖో అనలసో. ఛన్నాయం కుమారికా తస్స కుమారకస్సా’’తి [ఛన్నో సో కుమారకో ఇమిస్సా కుమారికాయాతి (స్యా.)]. తే ఏవం వదన్తి – ‘‘ఏతే ఖో, భన్తే, అమ్హే న జానన్తి – ‘కే వా ఇమే కస్స వా’తి, కిస్మిం వియ కుమారికాయ వత్తుం. సచే, భన్తే, అయ్యో యాచాపేయ్య దజ్జేయ్యామ మయం ఇమం కుమారికం తస్స కుమారకస్సా’’తి. ఏతేనేవ ఉపాయేన ఆవాహానిపి కారాపేతి, వివాహానిపి కారాపేతి, వారేయ్యానిపి కారాపేతి.

౨౯౭. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరిస్సా పురాణగణకియా ధీతా అభిరూపా హోతి దస్సనీయా పాసాదికా. తిరోగామకా ఆజీవకసావకా ఆగన్త్వా తం గణకిం ఏతదవోచుం – ‘‘దేహాయ్యే, ఇమం కుమారికం అమ్హాకం కుమారకస్సా’’తి. సా ఏవమాహ – ‘‘అహం ఖ్వయ్యో [ఖ్వయ్యా (స్యా.), ఖ్వాయ్యో (క.)] తుమ్హే న జానామి – ‘కే వా ఇమే కస్స వా’తి. అయఞ్చ మే ఏకధీతికా, తిరోగామో చ గన్తబ్బో, నాహం దస్సామీ’’తి. మనుస్సా తే ఆజీవకసావకే ఏతదవోచుం – ‘‘కిస్స తుమ్హే, అయ్యో, ఆగతత్థా’’తి? ‘‘ఇధ మయం, అయ్యో, అముకం నామ గణకిం ధీతరం యాచిమ్హా అమ్హాకం కుమారకస్స. సా ఏవమాహ – ‘అహం, ఖ్వయ్యో తుమ్హే న జానామి – కే వా ఇమే కస్స వా’తి. అయఞ్చ మే ఏకధీతికా, తిరోగామో చ గన్తబ్బో, నాహం దస్సామీ’’తి. ‘‘కిస్స తుమ్హే, అయ్యో, తం గణకిం ధీతరం యాచిత్థ? నను అయ్యో ఉదాయీ వత్తబ్బో. అయ్యో ఉదాయీ దాపేస్సతీ’’తి.

అథ ఖో తే ఆజీవకసావకా యేనాయస్మా ఉదాయీ తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఏతదవోచుం – ‘‘ఇధ మయం, భన్తే, అముకం నామ గణకిం ధీతరం యాచిమ్హా అమ్హాకం కుమారకస్స. సా ఏవమాహ – ‘అహం ఖ్వయ్యో తుమ్హే న జానామి – కే వా ఇమే కస్స వాతి. అయఞ్చ మే ఏకధీతికా, తిరోగామో చ గన్తబ్బో, నాహం దస్సామీ’తి. సాధు, భన్తే, అయ్యో తం గణకిం ధీతరం దాపేతు అమ్హాకం కుమారకస్సా’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ యేన సా గణకీ తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తం గణకిం ఏతదవోచ – ‘‘కిస్సిమేసం ధీతరం న దేసీ’’తి? ‘‘అహం ఖ్వయ్య, ఇమే న జానామి – ‘కే వా ఇమే కస్స వా’తి. అయఞ్చ మే ఏకధీతికా, తిరోగామో చ గన్తబ్బో, నాహం దస్సామీ’’తి. ‘‘దేహిమేసం. అహం ఇమే జానామీ’’తి. ‘‘సచే, భన్తే, అయ్యో జానాతి, దస్సామీ’’తి. అథ ఖో సా గణకీ తేసం ఆజీవకసావకానం ధీతరం అదాసి. అథ ఖో తే ఆజీవకసావకా తం కుమారికం నేత్వా మాసంయేవ సుణిసభోగేన భుఞ్జింసు. తతో అపరేన దాసిభోగేన భుఞ్జన్తి.

అథ ఖో సా కుమారికా మాతుయా సన్తికే దూతం పాహేసి – ‘‘అహమ్హి దుగ్గతా దుక్ఖితా, న సుఖం లభామి. మాసంయేవ మం సుణిసభోగేన భుఞ్జింసు. తతో అపరేన దాసిభోగేన భుఞ్జన్తి. ఆగచ్ఛతు మే మాతా, మం నేస్సతూ’’తి. అథ ఖో సా గణకీ యేన తే ఆజీవకసావకా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తే ఆజీవకసావకే ఏతదవోచ – ‘‘మాయ్యో, ఇమం కుమారికం దాసిభోగేన భుఞ్జిత్థ. సుణిసభోగేన ఇమం కుమారికం భుఞ్జథా’’తి. తే ఏవమాహంసు – ‘‘నత్థమ్హాకం తయా సద్ధిం ఆహారూపహారో, సమణేన సద్ధిం అమ్హాకం ఆహారూపహారో. గచ్ఛ త్వం. న మయం తం జానామా’’తి. అథ ఖో సా గణకీ తేహి ఆజీవకసావకేహి అపసాదితా పునదేవ సావత్థిం పచ్చాగఞ్ఛి. దుతియమ్పి ఖో సా కుమారికా మాతుయా సన్తికే దూతం పాహేసి – ‘‘అహమ్హి దుగ్గతా దుక్ఖితా, న సుఖం లభామి. మాసంయేవ మం సుణిసభోగేన భుఞ్జింసు. తతో అపరేన దాసిభోగేన భుఞ్జన్తి. ఆగచ్ఛతు మే మాతా, మం నేస్సతూ’’తి. అథ ఖో సా గణకీ యేనాయస్మా ఉదాయీ తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఏతదవోచ – ‘‘సా కిర, భన్తే, కుమారికా దుగ్గతా దుక్ఖితా, న సుఖం లభతి. మాసంయేవ నం సుణిసభోగేన భుఞ్జింసు. తతో అపరేన దాసిభోగేన భుఞ్జన్తి. వదేయ్యాథ, భన్తే – ‘మాయ్యో, ఇమం కుమారికం దాసిభోగేన భుఞ్జిత్థ. సుణిసభోగేన ఇమం కుమారికం భుఞ్జిథా’’’తి.

అథ ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ యేన తే ఆజీవకసావకా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తే ఆజీవకసావకే ఏతదవోచ – ‘‘మాయ్యో, ఇమం కుమారికం దాసిభోగేన భుజ్జిత్థ. సుణిసభోగేన ఇమం కుమారికం భుఞ్జథా’’తి. తే ఏవమాహంసు – ‘‘నత్థమ్హాకం తయా సద్ధిం ఆహారూపహారో, గణకియా సద్ధిం అమ్హాకం ఆహారూపహారో. సమణేన భవితబ్బం అబ్యావటేన. సమణో అస్స సుసమణో, గచ్ఛ త్వం, న మయం తం జానామా’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ తేహి ఆజీవకసావకేహి అపసాదితో పునదేవ సావత్థిం పచ్చాగఞ్ఛి. తతియమ్పి ఖో సా కుమారికా మాతుయా సన్తికే దూతం పాహేసి – ‘‘అహమ్హి దుగ్గతా దుక్ఖితా, న సుఖం లభామి. మాసంయేవ మం సుణిసభోగేన భుఞ్జింసు. తతో అపరేన దాసిభోగేన భుఞ్జన్తి. ఆగచ్ఛతు మే మాతా, మం నేస్సతూ’’తి. దుతియమ్పి ఖో సా గణకీ యేనాయస్మా ఉదాయీ తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఏతదవోచ – ‘‘సా కిర, భన్తే, కుమారికా దుగ్గతా దుక్ఖితా, న సుఖం లభతి. మాసంయేవ నం సుణిసభోగేన భుఞ్జింసు. తతో అపరేన దాసిభోగేన భుఞ్జన్తి. వదేయ్యాథ, భన్తే – ‘మాయ్యో, ఇమం కుమారికం దాసిభోగేన భుఞ్జిత్థ, సుణిసభోగేన ఇమం కుమారికం భుఞ్జథా’’’తి. ‘‘పఠమంపాహం తేహి ఆజీవకసావకేహి అపసాదితో. గచ్ఛ త్వం. నాహం గమిస్సామీ’’తి.

౨౯౮. అథ ఖో సా గణకీ ఉజ్ఝాయతి ఖియ్యతి విపాచేతి – ‘‘ఏవం దుగ్గతో హోతు అయ్యో ఉదాయీ, ఏవం దుక్ఖితో హోతు అయ్యో ఉదాయీ, ఏవం మా సుఖం లభతు అయ్యో ఉదాయీ, యథా మే కుమారికా దుగ్గతా దుక్ఖితా న సుఖం లభతి పాపికాయ సస్సుయా పాపకేన ససురేన పాపకేన సామికేనా’’తి. సాపి ఖో కుమారికా ఉజ్ఝాయతి ఖియ్యతి విపాచేతి – ‘‘ఏవం దుగ్గతో హోతు అయ్యో ఉదాయీ, ఏవం దుక్ఖితో హోతు అయ్యో ఉదాయీ, ఏవం మా సుఖం లభతు అయ్యో ఉదాయీ, యథాహం దుగ్గతా దుక్ఖితా న సుఖం లభామి పాపికాయ సస్సుయా పాపకేన ససురేన పాపకేన సామికేనా’’తి. అఞ్ఞాపి ఇత్థియో అసన్తుట్ఠా సస్సూహి వా ససురేహి వా సామికేహి వా, తా ఏవం ఓయాచన్తి – ‘‘ఏవం దుగ్గతో హోతు అయ్యో ఉదాయీ, ఏవం దుక్ఖితో హోతు అయ్యో ఉదాయీ, ఏవం మా సుఖం లభతు అయ్యో ఉదాయీ, యథా మయం దుగ్గతా దుక్ఖితా న సుఖం లభామ పాపికాహి సస్సూహి పాపకేహి ససురేహి పాపకేహి సామికేహీ’’తి. యా పన తా ఇత్థియో సన్తుట్ఠా సస్సూహి వా ససురేహి వా సామికేహి వా తా ఏవం ఆయాచన్తి – ‘‘ఏవం సుఖితో హోతు అయ్యో ఉదాయీ, ఏవం సజ్జితో హోతు అయ్యో ఉదాయీ, ఏవం సుఖమేధో [సుఖమేధితో (సీ. క.)] హోతు అయ్యో ఉదాయీ, యథా మయం సుఖితా సజ్జితా సుఖమేధా భద్దికాహి సస్సూహి భద్దకేహి ససురేహి భద్దకేహి సామికేహీ’’తి.

అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ ఏకచ్చానం ఇత్థీనం ఓయాచన్తీనం ఏకచ్చానం ఇత్థీనం ఆయాచన్తీనం. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ఉదాయీ సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జిస్సతీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఉదాయిం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం పటిపుచ్ఛి – ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ఉదాయి, సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జసీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జసి! నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౨౯౯. ‘‘యో పన భిక్ఖు సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జేయ్య, ఇత్థియా వా పురిసమతిం పురిసస్స వా ఇత్థిమతిం, జాయత్తనే వా జారత్తనే వా, సఙ్ఘాదిసేసో’’తి.

ఏవఞ్చిదం భగవతా భిక్ఖూనం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం హోతి.

౩౦౦. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా ధుత్తా ఉయ్యానే పరిచారేన్తా అఞ్ఞతరిస్సా వేసియా సన్తికే దూతం పాహేసుం – ‘‘ఆగచ్ఛతు ఉయ్యానే, పరిచారేస్సామా’’తి. సా ఏవమాహ – ‘‘అహం ఖ్వయ్యో తుమ్హే న జానామి – ‘కే వా ఇమే కస్స వా’తి. అహఞ్చమ్హి బహుభణ్డా బహుపరిక్ఖారా, బహినగరఞ్చ గన్తబ్బం. నాహం గమిస్సామీ’’తి. అథ ఖో సో దూతో తేసం ధుత్తానం ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ఏవం వుత్తే, అఞ్ఞతరో పురిసో తే ధుత్తే ఏతదవోచ – ‘‘కిస్స తుమ్హే అయ్యో ఏతం వేసిం యాచిత్థ? నను అయ్యో ఉదాయీ వత్తబ్బో! అయ్యో ఉదాయీ ఉయ్యోజేస్సతీ’’తి. ఏవం వుత్తే, అఞ్ఞతరో ఉపాసకో తం పురిసం ఏతదవోచ – ‘‘మాయ్యో ఏవం అవచ. న కప్పతి సమణానం సక్యపుత్తియానం ఏవరూపం కాతుం. నాయ్యో ఉదాయీ ఏవం కరిస్సతీ’’తి. ఏవం వుత్తే, ‘‘కరిస్సతి న కరిస్సతీ’’తి అబ్భుతమకంసు. అథ ఖో తే ధుత్తా యేనాయస్మా ఉదాయీ తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఏతదవోచుం – ‘‘ఇధ మయం, భన్తే, ఉయ్యానే పరిచారేన్తా అసుకాయ నామ వేసియా సన్తికే దూతం పహిణిమ్హా – ‘ఆగచ్ఛతు ఉయ్యానే, పరిచారేస్సామా’తి. సా ఏవమాహ – ‘అహం ఖ్వయ్యో తుమ్హే న జానామి – కే వా ఇమే కస్స వాతి, అహఞ్చమ్హి బహుభణ్డా బహుపరిక్ఖారా, బహినగరఞ్చ గన్తబ్బం. నాహం గమిస్సామీ’తి. సాధు, భన్తే, అయ్యో తం వసిం ఉయ్యోజేతూ’’తి.

అథ ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ యేన సా వేసీ తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తం వేసిం ఏతదవోచ – ‘‘కిస్సిమేసం న గచ్ఛసీ’’తి? ‘‘అహం ఖ్వయ్య ఇమే న జానామి – ‘కే వా ఇమే కస్స వా’తి. అహఞ్చమ్హి బహుభణ్డా బహుపరిక్ఖారా, బహినగరఞ్చ గన్తబ్బం. నాహం గమిస్సామీ’’తి. ‘‘గచ్ఛిమేసం. అహం ఇమే జానామీ’’తి. ‘‘సచే, భన్తే, అయ్యో జానాతి అహం గమిస్సామీ’’తి. అథ ఖో తే ధుత్తా తం వేసిం ఆదాయ ఉయ్యానం అగమంసు. అథ ఖో సో ఉపాసకో ఉజ్ఝాయతి ఖియ్యతి విపాచేతి – ‘‘కథఞ్హి నామ అయ్యో ఉదాయీ తఙ్ఖణికం సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జిస్సతీ’’తి. అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ తస్స ఉపాసకస్స ఉజ్ఝాయన్తస్స ఖియ్యన్తస్స విపాచేన్తస్స. యే తే భిక్ఖూ అప్పిచ్ఛా…పే… తే ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ ఆయస్మా ఉదాయీ తఙ్ఖణికం సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జిస్సతీ’’తి! అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం ఉదాయిం అనేకపరియాయేన విగరహిత్వా భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం…పే… ‘‘సచ్చం కిర త్వం, ఉదాయి, తఙ్ఖణికం సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జసీ’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… ‘‘కథఞ్హి నామ త్వం, మోఘపురిస, తఙ్ఖణికం సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జిస్ససి? నేతం, మోఘపురిస, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –

౩౦౧. ‘‘యో పన భిక్ఖు సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జేయ్య, ఇత్థియా వా పురిసమతిం పురిసస్స వా ఇత్థిమతిం, జాయత్తనే వా జారత్తనే వా, అన్తమసో తఙ్ఖణికాయపి, సఙ్ఘాదిసేసో’’తి.

౩౦౨. యో పనాతి యో యాదిసో…పే… భిక్ఖూతి…పే… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.

సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జేయ్యాతి ఇత్థియా వా పహితో పురిసస్స సన్తికే గచ్ఛతి, పురిసేన వా పహితో ఇత్థియా సన్తికే గచ్ఛతి.

ఇత్థియా వా పురిసమతిన్తి పురిసస్స మతిం ఇత్థియా ఆరోచేతి.

పురిసస్స వా ఇత్థిమతిన్తి ఇత్థియా మతిం పురిసస్స ఆరోచేతి.

జాయత్తనే వాతి జాయా భవిస్ససి.

జారత్తనే వాతి జారీ భవిస్ససి.

అన్తమసో తఙ్ఖణికాయపీతి ముహుత్తికా భవిస్ససి.

సఙ్ఘాదిసేసోతి…పే… తేనపి వుచ్చతి సఙ్ఘాదిసేసోతి.

౩౦౩. దస ఇత్థియో – మాతురక్ఖితా పితురక్ఖితా మాతాపితురక్ఖితా భాతురక్ఖితా భగినిరక్ఖితా ఞాతిరక్ఖితా గోత్తరక్ఖితా ధమ్మరక్ఖితా సారక్ఖా సపరిదణ్డా.

దస భరియాయో – ధనక్కీతా ఛన్దవాసినీ భోగవాసినీ పటవాసినీ ఓదపత్తకినీ ఓభటచుమ్బటా దాసీ చ భరియా చ కమ్మకారీ చ భరియా చ ధజాహటా ముహుత్తికా.

౩౦౪. మాతురక్ఖితా నామ మాతా రక్ఖతి గోపేతి ఇస్సరియం కారేతి వసం వత్తేతి.

పితురక్ఖితా నామ పితా రక్ఖతి గోపేతి ఇస్సరియం కారేతి వసం వత్తేతి.

మాతాపితురక్ఖితా నామ మాతాపితరో రక్ఖన్తి గోపేన్తి ఇస్సరియం కారేన్తి వసం వత్తేన్తి.

భాతురక్ఖితా నామ భాతా రక్ఖతి గోపేతి ఇస్సరియం కారేతి వసం వత్తేతి.

భగినిరక్ఖితా నామ భగినీ రక్ఖతి గోపేతి ఇస్సరియం కారేతి వసం వత్తేతి.

ఞాతిరక్ఖితా నామ ఞాతకా రక్ఖన్తి గోపేన్తి ఇస్సరియం కారేన్తి వసం వత్తేన్తి.

గోత్తరక్ఖితా నామ సగోత్తా రక్ఖన్తి గోపేన్తి ఇస్సరియం కారేన్తి వసం వత్తేన్తి.

ధమ్మరక్ఖితా నామ సహధమ్మికా రక్ఖన్తి గోపేన్తి ఇస్సరియం కారేన్తి వసం వత్తేన్తి.

సారక్ఖా నామ గబ్భేపి పరిగ్గహితా హోతి – మయ్హం ఏసాతి. అన్తమసో మాలాగుళపరిక్ఖిత్తాపి.

సపరిదణ్డా నామ కేహిచి దణ్డో ఠపితో హోతి – యో ఇత్థన్నామం ఇత్థిం గచ్ఛతి ఏత్తకో దణ్డోతి.

ధనక్కీతా నామ ధనేన కిణిత్వా వాసేతి.

ఛన్దవాసినీ నామ పియో పియం వాసేతి.

భోగవాసినీ నామ భోగం దత్వా వాసేతి.

పటవాసినీ నామ పటం దత్వా వాసేతి.

ఓదపత్తకినీ నామ ఉదకపత్తం ఆమసిత్వా వాసేతి.

ఓభటచుమ్బటా నామ చుమ్బటం ఓరోపేత్వా వాసేతి.

దాసీ నామ దాసీ చేవ హోతి భరియా చ.

కమ్మకారీ నామ కమ్మకారీ చేవ హోతి భరియా చ.

ధజాహటా నామ కరమరానీతా వుచ్చతి.

ముహుత్తికా నామ తఙ్ఖణికా వుచ్చతి.

౩౦౫. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం పితురక్ఖితం బ్రూహి…పే… మాతాపితురక్ఖితం బ్రూహి… భాతురక్ఖితం బ్రూహి… భగినిరక్ఖితం బ్రూహి… ఞాతిరక్ఖితం బ్రూహి… గోత్తరక్ఖితం బ్రూహి… ధమ్మరక్ఖితం బ్రూహి… సారక్ఖం బ్రూహి… సపరిదణ్డం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

నిక్ఖేపపదాని.

౩౦౬. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితఞ్చ పితురక్ఖితఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితఞ్చ మాతాపితురఅఖతఞ్చ…పే…

మాతురక్ఖితఞ్చ భాతురక్ఖితఞ్చ… మాతురక్ఖితఞ్చ భగినిరక్ఖితఞ్చ… మాతురక్ఖితఞ్చ ఞాతిరక్ఖితఞ్చ… మాతురక్ఖితఞ్చ గోత్తరక్ఖితఞ్చ… మాతురక్ఖితఞ్చ ధమ్మరక్ఖితఞ్చ… మాతురక్ఖితఞ్చ సారక్ఖఞ్చ… మాతురక్ఖితఞ్చ సపరిదణ్డఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఖణ్డచక్కం.

౩౦౭. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం పితురక్ఖితఞ్చ మాతాపితురక్ఖితఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం పితురక్ఖితఞ్చ భాతురక్ఖితఞ్చ…పే… పితురక్ఖితఞ్చ భగినిరక్ఖితఞ్చ… పితురక్ఖితఞ్చ ఞాతిరక్ఖితఞ్చ… పితురక్ఖితఞ్చ గోత్తరక్ఖితఞ్చ… పితురక్ఖితఞ్చ ధమ్మరక్ఖితఞ్చ… పితురక్ఖితఞ్చ సారక్ఖఞ్చ… పితురక్ఖితఞ్చ సపరిదణ్డఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం పితురక్ఖితఞ్చ మాతురక్ఖితఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

బద్ధచక్కం మూలం సంఖిత్తం.

౩౦౮. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం సపరిదణ్డఞ్చ మాతురక్ఖితఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం సపరిదణ్డఞ్చ పితురఅఖతఞ్చ…పే…

సపరిదణ్డఞ్చ మాతాపితురక్ఖితఞ్చ… సపరిదణ్డఞ్చ భాతురక్ఖితఞ్చ… సపరిదణ్డఞ్చ భగినిరక్ఖితఞ్చ… సపరిదణ్డఞ్చ ఞాతిరక్ఖితఞ్చ… సపరిదణ్డఞ్చ గోత్తరక్ఖితఞ్చ… సపరిదణ్డఞ్చ ధమ్మరక్ఖితఞ్చ… సపరిదణ్డఞ్చ సారక్ఖఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకం నిట్ఠితం.

ఏవం దుమూలకమ్పి తిమూలకమ్పి యావ నవమూలకం కాతబ్బం.

ఇదం దసమూలకం

౩౦౯. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితఞ్చ పితురక్ఖితఞ్చ మాతాపితురక్ఖితఞ్చ భాతురక్ఖితఞ్చ భగినిరక్ఖితఞ్చ ఞాతిరక్ఖితఞ్చ గోత్తరక్ఖితఞ్చ ధమ్మరక్ఖితఞ్చ సారక్ఖఞ్చ సపరిదణ్డఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ధనక్కీతాచక్కం నిట్ఠితం.

౩౧౦. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ…పే… భోగవాసినీ… పటవాసినీ… ఓదపత్తకినీ… ఓభటచుమ్బటా… దాసీ చ భరియా చ… కమ్మకారీ చ భరియా చ… ధజాహటా… ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం పితురక్ఖితం బ్రూహి…పే… మాతాపితురక్ఖితం బ్రూహి… భాతురక్ఖితం బ్రూహి… భగినిరక్ఖితం బ్రూహి… ఞాతిరక్ఖితం బ్రూహి… గోత్తరక్ఖితం బ్రూహి… ధమ్మరక్ఖితం బ్రూహి… సారక్ఖం బ్రూహి… సపరిదణ్డం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

నిక్ఖేపపదాని.

౩౧౧. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితఞ్చ పితురక్ఖితఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితఞ్చ మాతాపితురక్ఖితఞ్చ…పే… మాతురక్ఖితఞ్చ సపరిదణ్డఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఖణ్డచక్కం.

౩౧౨. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం పితురక్ఖితఞ్చ మాతాపితురక్ఖితఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం పితురక్ఖితఞ్చ భాతురక్ఖితఞ్చ…పే… పితురక్ఖితఞ్చ సపరిదణ్డఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం పితురక్ఖితఞ్చ మాతురక్ఖితఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

బద్ధచక్కం మూలం సంఖిత్తం.

౩౧౩. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం సపరిదణ్డఞ్చ మాతురక్ఖితఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం సపరిదణ్డఞ్చ పితురక్ఖితఞ్చ…పే… సపరిదణ్డఞ్చ సారక్ఖఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకం నిట్ఠితం.

దుమూలకాదీనిపి ఏవమేవ కాతబ్బాని.

ఇదం దసమూలకం

౩౧౪. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితఞ్చ పితురక్ఖితఞ్చ మాతాపితురక్ఖితఞ్చ భాతురక్ఖితఞ్చ భగినిరక్ఖితఞ్చ ఞాతిరక్ఖితఞ్చ గోత్తరక్ఖితఞ్చ ధమ్మరక్ఖితఞ్చ సారక్ఖఞ్చ సపరిదణ్డఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ముహుత్తికాచక్కం నిట్ఠితం.

౩౧౫. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ…పే… భోగవాసినీ… పటవాసినీ… ఓదపత్తకినీ… ఓభటచుమ్బటా… దాసీ చ భరియా చ… కమ్మకారీ చ భరియా చ… ధజాహటా… ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

నిక్ఖేపపదాని.

౩౧౬. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ భోగవాసినీ చ…పే… ధనక్కీతా చ పటవాసినీ చ… ధనక్కీతా చ ఓదపత్తకినీ చ… ధనక్కీతా చ ఓభటచుమ్బటా చ… ధనక్కీతా చ దాసీ చ భరియా చ… ధనక్కీతా చ కమ్మకారీ చ భరియా చ… ధనక్కీతా చ ధజాహటా చ… ధనక్కీతా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఖణ్డచక్కం.

౩౧౭. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ…పే… ఛన్దవాసినీ చ ముహుత్తికా చ… ఛన్దవాసినీ చ ధనక్కీతా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

బద్ధచక్కం మూలం సంఖిత్తం.

౩౧౮. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ముహుత్తికా చ ధనక్కీతా చ…పే… ముహుత్తికా చ ఛన్దవాసినీ చ…పే… ముహుత్తికా చ ధజాహటా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకం నిట్ఠితం.

దుమూలకాదీనిపి ఏవమేవ కాతబ్బాని.

ఇదం దసమూలకం

౩౧౯. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ పటవాసినీ చ ఓదపత్తకినీ చ ఓభటచుమ్బటా చ దాసీ చ భరియా చ కమ్మకారీ చ భరియా చ ధజాహటా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

మాతురక్ఖితాచక్కం నిట్ఠితం.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం పితురక్ఖితం…పే… మాతాపితురక్ఖితం… భాతురక్ఖితం… భగినిరక్ఖితం … ఞాతిరక్ఖితం… గోత్తరక్ఖితం… ధమ్మరక్ఖితం … సారక్ఖం… సపరిదణ్డం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం సపరిదణ్డం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ…పే… భోగవాసినీ, పటవాసినీ, ఓదపత్తకినీ, ఓభటచుమ్బటా, దాసీ చ భరియా చ, కమ్మకారీ చ భరియా చ, ధజాహటా, ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

నిక్ఖేపపదాని.

౩౨౦. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం సపరిదణ్డం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం సపరిదణ్డం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ భోగవాసినీ చ…పే… ధనక్కీతా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఖణ్డచక్కం.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం సపరిదణ్డం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ…పే… ఛన్దవాసినీ చ ముహుత్తికా చ, ఛన్దవాసినీ చ ధనక్కీతా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

బద్ధచక్కం మూలం సంఖిత్తం.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం సపరిదణ్డం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ముహుత్తికా చ ధనక్కీతా చ…పే… ముహుత్తికా చ ఛన్దవాసినీ చ, ముహుత్తికా చ ధజాహటా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకం నిట్ఠితం.

దుమూలకమ్పి తిమూలకమ్పి యావ నవమూలకం ఏవమేవ కాతబ్బం.

ఇదం దసమూలకం.

౩౨౧. పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం సపరిదణ్డం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ పటవాసినీ చ ఓదపత్తకినీ చ ఓభటచుమ్బటా చ దాసీ చ భరియా చ కమ్మకారీ చ భరియా చ ధజాహటా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సపరిదణ్డాచక్కం నిట్ఠితం.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితం బ్రూహి – ‘హోహి కిర ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితఞ్చ పితురక్ఖితఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితఞ్చ పితురక్ఖితఞ్చ మాతాపితురక్ఖితఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏవం ఉభతోవడ్ఢకం కాతబ్బం.

పురిసో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం మాతురక్ఖితఞ్చ పితురక్ఖితఞ్చ మాతాపితురక్ఖితఞ్చ భాతురక్ఖితఞ్చ భగినిరక్ఖితఞ్చ ఞాతిరక్ఖితఞ్చ గోత్తరక్ఖితఞ్చ ధమ్మరక్ఖితఞ్చ సారక్ఖఞ్చ సపరిదణ్డఞ్చ బ్రూహి – ‘హోథ కిర ఇత్థన్నామస్స భరియాయో ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ పటవాసినీ చ ఓదపత్తకినీ చ ఓభటచుమ్బటా చ దాసీ చ భరియా చ కమ్మకారీ చ భరియా చ ధజాహటా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఉభతోవడ్ఢకం నిట్ఠితం.

పురిసస్స మాతా భిక్ఖుం పహిణతి…పే… పురిసస్స పితా భిక్ఖుం పహిణతి…పే… పురిసస్స మాతాపితరో భిక్ఖుం పహిణన్తి…పే… పురిసస్స భాతా భిక్ఖుం పహిణతి…పే… పురిసస్స భగినీ భిక్ఖుం పహిణతి…పే… పురిసస్స ఞాతకా భిక్ఖుం పహిణన్తి…పే… పురిసస్స గోత్తా భిక్ఖుం పహిణన్తి…పే… పురిసస్స సహధమ్మికా భిక్ఖుం పహిణన్తి…పే….

పురిసస్స పేయ్యాలో విత్థారేతబ్బో.

ఉభతోవడ్ఢకం యథా పురిమనయో తథేవ విత్థారేతబ్బం.

౩౨౨. మాతురక్ఖితాయ మాతా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోతు ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

మాతురక్ఖితాయ మాతా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోతు ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ…పే… భోగవాసినీ, పటవాసినీ, ఓదపత్తకినీ, ఓభటచుమ్బటా, దాసీ చ భరియా చ, కమ్మకారీ చ భరియా చ, ధజాహటా, ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

నిక్ఖేపపదాని.

౩౨౩. మాతురక్ఖితాయ మాతా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోతు ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చ…పే… ధనక్కీతా చ భోగవాసినీ చ, ధనక్కీతా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఖణ్డచక్కం.

౩౨౪. మాతురక్ఖితాయ మాతా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోతు ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ…పే… ఛన్దవాసినీ చ ముహుత్తికా చ, ఛన్దవాసినీ చ ధనక్కీతా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

బద్ధచక్కం మూలం సంఖిత్తం.

౩౨౫. మాతురక్ఖితాయ మాతా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోతు ఇత్థన్నామస్స భరియా ముహుత్తికా చ ధనక్కీతా చ…పే… ముహుత్తికా చ ఛన్దవాసినీ చ…పే… ముహుత్తికా చ ధజాహటా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకం నిట్ఠితం.

దుమూలకమ్పి తిమూలకమ్పి యావ నవమూలకం ఏవమేవ కాతబ్బం.

ఇదం దసమూలకం

౩౨౬. మాతురక్ఖితాయ మాతా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోతు ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ పటవాసినీ చ ఓదపత్తకినీ చ ఓభటచుమ్బటా చ దాసీ చ భరియా చ కమ్మకారీ చ భరియా చ ధజాహటా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

మాతుచక్కం నిట్ఠితం.

పితురక్ఖితాయ పితా భిక్ఖుం పహిణతి…పే… మాతాపితురక్ఖితాయ మాతాపితరో భిక్ఖుం పహిణన్తి… భాతురక్ఖితాయ భాతా భిక్ఖుం పహిణతి… భగినిరక్ఖితాయ భగినీ భిక్ఖుం పహిణతి… ఞాతిరక్ఖితాయ ఞాతకా భిక్ఖుం పహిణన్తి… గోత్తరక్ఖితాయ గోత్తా [సగోత్తా (?)] భిక్ఖుం పహిణన్తి… ధమ్మరక్ఖితాయ సహధమ్మికా భిక్ఖుం పహిణన్తి… సారక్ఖాయ యేన పరిగ్గహితా హోతి సో భిక్ఖుం పహిణతి… సపరిదణ్డాయ యేన దణ్డో ఠపితో హోతి సో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోతు ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సపరిదణ్డాయ యేన దణ్డో ఠపితో హోతి సో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోతు ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ…పే… భోగవాసినీ… పటవాసినీ… ఓదపత్తకినీ… ఓభటచుమ్బటా… దాసీ చ భరియా చ… కమ్మకారీ చ భరియా చ… ధజాహటా… ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

నిక్ఖేపపదాని.

౩౨౭. సపరిదణ్డాయ యేన దణ్డో ఠపితో హోతి సో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోతు ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చ…పే… ధనక్కీతా చ భోగవాసినీ చ… ధనక్కీతా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఖణ్డచక్కం.

౩౨౮. సపరిదణ్డాయ యేన దణ్డో ఠపితో హోతి సో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోతు ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ…పే… ఛన్దవాసినీ చ ముహుత్తికా చ… ఛన్దవాసినీ చ ధనక్కీతా చా’’’ తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

బద్ధచక్కం మూలం సంఖిత్తం.

౩౨౯. సపరిదణ్డాయ యేన దణ్డో, ఠపితో హోతి సో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోతు ఇత్థన్నామస్స భరియా ముహుత్తికా చ ధనక్కీతా చ…పే… ముహుత్తికా చ ఛన్దవాసినీ చ…పే… ముహుత్తికా చ ధజాహటా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకం నిట్ఠితం.

దుమూలకమ్పి తిమూలకమ్పి యావ నవమూలకం ఏవమేవ కాతబ్బం.

ఇదం దసమూలకం

౩౩౦. సపరిదణ్డాయ యేన దణ్డో ఠపితో హోతి సో భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోతు ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ పటవాసినీ చ ఓదపత్తకినీ చ ఓభటచుమ్బటా చ దాసీ చ భరియా చ కమ్మకారీ చ భరియా చ ధజాహటా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దణ్డఠపితచక్కం నిట్ఠితం.

మాతురక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

మాతురక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ…పే… భోగవాసినీ… పటవాసినీ… ఓదపత్తకినీ… ఓభటచుమ్బటా… దాసీ చ భరియా చ… కమ్మకారీ చ భరియా చ… ధజాహటా… ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

నిక్ఖేపపదాని.

౩౩౧. మాతురక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

మాతురక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ భోగవాసినీ చ…పే… ధనక్కీతా చ పటవాసినీ చ…పే… ధనక్కీతా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఖణ్డచక్కం.

౩౩౨. మాతురక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ…పే… ఛన్దవాసినీ చ ముహుత్తికా చ… ఛన్దవాసినీ చ ధనక్కీతా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

బద్ధచక్కం మూలం సంఖిత్తం.

మాతురక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ముహుత్తికా చ ధనక్కీతా చ…పే… ముహుత్తికా చ ఛన్దవాసినీ చ…పే… ముహుత్తికా చ ధజాహటా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకం నిట్ఠితం.

దుమూలకాదీనిపి ఏవమేవ కాతబ్బాని.

ఇదం దసమూలకం

౩౩౩. మాతురక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ పటవాసినీ చ ఓదపత్తకినీ చ ఓభటచుమ్బటా చ దాసీ చ భరియా చ కమ్మకారీ చ భరియా చ ధజాహటా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

అపరం మాతురక్ఖితాచక్కం నిట్ఠితం.

పితురక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి…పే… మాతాపితురక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి… భాతురక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి… భగినిరక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి… ఞాతిరక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి… గోత్తరక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి… ధమ్మరక్ఖితా భిక్ఖుం పహిణతి… సారక్ఖా భిక్ఖుం పహిణతి… సపరిదణ్డా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సపరిదణ్డా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ…పే… భోగవాసినీ… పటవాసినీ… ఓదపత్తకినీ… ఓభటచుమ్బటా… దాసీ చ భరియా చ… కమ్మకారీ చ భరియా చ… ధజాహటా… ముహుత్తికా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

నిక్ఖేపపదాని.

౩౩౪. సపరిదణ్డా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చ…పే… ధనక్కీతా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఖణ్డచక్కం.

౩౩౫. సపరిదణ్డా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ…పే… ఛన్దవాసినీ చ ముహుత్తికా చ… ఛన్దవాసినీ చ ధనక్కీతా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

బద్ధచక్కం మూలం సంఖిత్తం.

౩౩౬. సపరిదణ్డా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ముహుత్తికా చ ధనక్కీతా చ…పే… ముహుత్తికా చ ఛన్దవాసినీ చ…పే… ముహుత్తికా చ ధజాహటా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకమూలకం నిట్ఠితం.

దుమూలకాదీనిపి ఏవమేవ కాతబ్బాని.

ఇదం దసమూలకం

౩౩౭. సపరిదణ్డా భిక్ఖుం పహిణతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం బ్రూహి – ‘హోమి ఇత్థన్నామస్స భరియా ధనక్కీతా చ ఛన్దవాసినీ చ భోగవాసినీ చ పటవాసినీ చ ఓదపత్తకినీ చ ఓభటచుమ్బటా చ దాసీ చ భరియా చ కమ్మకారీ చ భరియా చ ధజాహటా చ ముహుత్తికా చా’’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

అపరం సపరిదణ్డాచక్కం నిట్ఠితం.

సబ్బం చక్కపేయ్యాలం నిట్ఠితం.

౩౩౮. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి న పచ్చాహరతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. పటిగ్గణ్హాతి న వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. పటిగ్గణ్హాతి న వీమంసతి న పచ్చాహరతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. న పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స. న పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి న పచ్చాహరతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. న పటిగ్గణ్హాతి న వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. న పటిగ్గణ్హాతి న వీమంసతి న పచ్చాహరతి, అనాపత్తి.

పురిసో సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆణాపేతి – ‘‘గచ్ఛథ, భన్తే, ఇత్థన్నామం ఇత్థిం వీమంసథా’’తి. సబ్బే పటిగ్గణ్హన్తి సబ్బే వీమంసన్తి సబ్బే పచ్చాహరన్తి, ఆపత్తి సబ్బేసం సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆణాపేతి – ‘‘గచ్ఛథ, భన్తే, ఇత్థన్నామం ఇత్థిం వీమంసథా’’తి. సబ్బే పటిగ్గణ్హన్తి సబ్బే వీమంసన్తి ఏకం పచ్చాహరాపేన్తి, ఆపత్తి సబ్బేసం సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆణాపేతి – ‘‘గచ్ఛథ, భన్తే, ఇత్థన్నామం ఇత్థిం వీమంసథా’’తి. సబ్బే పటిగ్గణ్హన్తి, ఏకం వీమంసాపేత్వా సబ్బే పచ్చాహరన్తి, ఆపత్తి సబ్బేసం సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆణాపేతి – ‘‘గచ్ఛథ, భన్తే, ఇత్థన్నామం ఇత్థిం వీమంసథా’’తి. సబ్బే పటిగ్గణ్హన్తి, ఏకం వీమంసాపేత్వా ఏకం పచ్చాహరాపేన్తి, ఆపత్తి సబ్బేసం సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం ఇత్థిం వీమంసా’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం ఇత్థిం వీమంసా’’తి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి అన్తేవాసిం పచ్చాహరాపేతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం ఇత్థిం వీమంసా’’తి. పటిగ్గణ్హాతి అన్తేవాసిం వీమంసాపేత్వా అత్తనా పచ్చాహరతి ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

పురిసో భిక్ఖుం ఆణాపేతి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం ఇత్థి విమంసా’’తి. పటిగ్గణ్హాతి అన్తేవాసిం వీమంసాపేతి అన్తేవాసీ వీమంసిత్వా బహిద్ధా పచ్చాహరతి, ఆపత్తి ఉభిన్నం థుల్లచ్చయస్స.

౩౩౯. గచ్ఛన్తో సమ్పాదేతి, ఆగచ్ఛన్తో విసంవాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

గచ్ఛన్తో విసంవాదేతి, ఆగచ్ఛన్తో సమ్పాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స.

గచ్ఛన్తో సమ్పాదేతి, ఆగచ్ఛన్తో సమ్పాదేతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

గచ్ఛన్తో విసంవాదేతి, ఆగచ్ఛన్తో విసంవాదేతి, అనాపత్తి.

౩౪౦. అనాపత్తి సఙ్ఘస్స వా చేతియస్స వా గిలానస్స వా కరణీయేన గచ్ఛతి, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.

వినీతవత్థుఉద్దానగాథా

సుత్తా మతా చ నిక్ఖన్తా, అనిత్థీ ఇత్థిపణ్డకా;

కలహం కత్వాన సమ్మోది, సఞ్చరిత్తఞ్చ పణ్డకేతి.

వినీతవత్థు

౩౪౧. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పురిసో అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఆణాపేసి – [ఆణాపేతి (స్యా. క.)] ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం ఇత్థిం వీమంసా’’తి. సో గన్త్వా మనుస్సే పుచ్ఛి – ‘‘కహం ఇత్థన్నామా’’తి? ‘‘సుత్తా, భన్తే’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి – ‘‘భగవతా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం, కచ్చి ను ఖో అహం సఙ్ఘాదిసేసం ఆపత్తిం ఆపన్నో’’తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో పురిసో అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఆణాపేసి – ‘‘గచ్ఛ, భన్తే, ఇత్థన్నామం ఇత్థిం వీమంసా’’తి. సో గన్త్వా మనుస్సే పుచ్ఛి – ‘‘కహం ఇత్థన్నామా’’తి? ‘‘మతా, భన్తే’’తి…పే… ‘‘నిక్ఖన్తా, భన్తే’’తి… ‘‘అనిత్థీ, భన్తే’’తి… ‘‘ఇత్థిపణ్డకా, భన్తే’’తి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరా ఇత్థీ సామికేన సహ భణ్డిత్వా మాతుఘరం అగమాసి. కులూపకో భిక్ఖు సమ్మోదనీయం అకాసి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అలంవచనీయా, భిక్ఖూ’’తి? ‘‘నాలంవచనీయా, భగవా’’తి. ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, నాలంవచనీయాయా’’తి.

తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు పణ్డకే సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జి. తస్స కుక్కుచ్చం అహోసి…పే… ‘‘అనాపత్తి, భిక్ఖు, సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్సా’’తి.

సఞ్చరిత్తసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం పఞ్చమం.

౬. కుటికారసిక్ఖాపదం

౩౪౨. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా రాజగహే విహరతి వేళువనే కలన్దకనివాపే. తేన ఖో పన సమయేన ఆళవకా భిక్ఖూ సఞ్ఞాచికాయో కుటియో కారాపేన్తి అస్సామికాయో అత్తుద్దేసికాయో అప్పమాణికాయో. తాయో న నిట్ఠానం గచ్ఛన్తి. తే యాచనబహులా విఞ్ఞత్తిబహులా విహరన్తి – ‘‘పురిసం దేథ, పురిసత్థకరం దేథ, గోణం దేథ, సకటం దేథ, వాసిం దేథ, పరసుం దేథ, కుఠారిం దేథ, కుదాలం దేథ, నిఖాదనం దేథ, వల్లిం దేథ, వేళుం దేథ, ముఞ్జం దేథ, పబ్బజం దేథ, తిణం దేథ, మత్తికం దేథా’’తి. మనుస్సా ఉపద్దుతా యాచనాయ ఉపద్దుతా విఞ్ఞత్తియా భిక్ఖూ దిస్వా ఉబ్బిజ్జన్తిపి ఉత్తసన్తిపి పలాయన్తిపి అఞ్ఞేనపి గచ్ఛన్తి అఞ్ఞేనపి ముఖం కరోన్తి ద్వారమ్పి థకేన్తి, గావిమ్పి దిస్వా పలాయన్తి భిక్ఖూతి మఞ్ఞమానా.

అథ ఖో ఆయస్మా మహాకస్సపో రాజగహే వస్సంవుట్ఠో యేన ఆళవీ తేన పక్కామి. అనుపుబ్బేన యేన ఆళవీ తదవసరి. తత్ర సుదం ఆయస్మా మహాకస్సపో ఆళవియం విహరతి అగ్గాళవే చేతియే. అథ ఖో ఆయస్మా మహాకస్సపో పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ ఆళవిం పిణ్డాయ పావిసి. మనుస్సా ఆయస్మన్తం మహాకస్సపం పస్సిత్వా ఉబ్బిజ్జన్తిపి ఉత్తసన్తిపి పలాయన్తిపి అఞ్ఞేనపి గచ్ఛన్తి అఞ్ఞేనపి ముఖం కరోన్తి ద్వారమ్పి థకేన్తి. అథ ఖో ఆయస్మా మహాకస్సపో ఆళవియం పిణ్డాయ చరిత్వా పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతప్పటిక్కన్తో భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘పుబ్బాయం, ఆవుసో, ఆళవీ సుభిక్ఖా అహోసి సులభపిణ్డా సుకరా ఉఞ్ఛేన పగ్గహేన యాపేతుం; ఏతరహి పనాయం ఆళవీ దుబ్భిక్ఖా దుల్లభపిణ్డా, న సుకరా ఉఞ్ఛేన పగ్గహేన యాపేతుం. కో ను ఖో, ఆవుసో, హేతు కో పచ్చయో, యేనాయం ఆళవీ దుబ్భిక్ఖా దుల్లభపిణ్డా, న సుకరా ఉఞ్ఛేన పగ్గహేన యాపేతు’’న్తి? అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మతో మహాకస్సపస్స ఏతమత్థం ఆరోచేసుం.

౩౪౩. అథ ఖో భగవా రాజగహే యథాభిరన్తం విహరిత్వా యేన ఆళవీ తేన చారికం పక్కామి. అనుపుబ్బేన చారికం చరమానో యేన ఆళవీ తదవసరి. తత్ర సుదం భగవా ఆళవియం విహరతి అగ్గాళవే చేతియే. అథ ఖో ఆయస్మా మహాకస్సపో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో ఆయస్మా మహాకస్సపో భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసి. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా ఆళవకే భిక్ఖూ పటిపుచ్ఛి – ‘‘సచ్చం కిర తుమ్హే, భిక్ఖవే, సఞ్ఞాచికాయో కుటియో కారాపేథ అస్సామికాయో అత్తుద్దేసికాయో అప్పమాణికాయో. తాయో న నిట్ఠానం గచ్ఛన్తి. తే తుమ్హే యాచనబహులా విఞ్ఞత్తిబహులా విహరథ – ‘పురిసం దేథ పురిసత్థకరం దేథ…పే… తిణం దేథ మత్తికం దేథా’తి. మనుస్సా ఉపద్దుతా యాచనాయ ఉపద్దుతా విఞ్ఞత్తియా భిక్ఖూ దిస్వా ఉబ్బిజ్జన్తిపి ఉత్తసన్తిపి పలాయన్తిపి అఞ్ఞేనపి గచ్ఛన్తి అఞ్ఞేనపి ముఖం కరోన్తి ద్వారమ్పి థకేన్తి, గావిమ్పి దిస్వా పలాయన్తి భిక్ఖూతి మఞ్ఞమానా’’తి? ‘‘సచ్చం, భగవా’’తి. విగరహి బుద్ధో భగవా…పే… ‘‘కథఞ్హి నామ తుమ్హే, మోఘపురిసా, సంయాచికాయో కుటియో కారాపేస్సథ అస్సామికాయో అత్తుద్దేసికాయో అప్పమాణికాయో! తాయో న నిట్ఠానం గచ్ఛన్తి. తే తుమ్హే యాచనబహులా విఞ్ఞత్తిబహులా విహరిస్సథ – ‘పురిసం దేథ పురిసత్థకరం దేథ…పే… తిణం దేథ మత్తికం దేథా’తి! నేతం మోఘపురిసా, అప్పసన్నానం వా పసాదాయ…పే…’’ విగరహిత్వా ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి –

౩౪౪. ‘‘భూతపుబ్బం, భిక్ఖవే, ద్వే భాతరో ఇసయో గఙ్గం నదిం ఉపనిస్సాయ విహరింసు. అథ ఖో, భిక్ఖవే, మణికణ్ఠో నాగరాజా గఙ్గం నదిం ఉత్తరిత్వా యేన కనిట్ఠో ఇసి తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా కనిట్ఠం ఇసిం సత్తక్ఖత్తుం భోగేహి పరిక్ఖిపిత్వా ఉపరిముద్ధని మహన్తం ఫణం కరిత్వా అట్ఠాసి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, కనిట్ఠో ఇసి తస్స నాగస్స భయా కిసో అహోసి లూఖో దుబ్బణ్ణో ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతో ధమనిసన్థతగత్తో. అద్దస ఖో, భిక్ఖవే, జేట్ఠో ఇసి కనిట్ఠం ఇసిం కిసం లూఖం దుబ్బణ్ణం ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతం ధమనిసన్థతగత్తం. దిస్వాన కనిట్ఠం ఇసిం ఏతదవోచ – ‘‘కిస్స త్వం, భో, కిసో లూఖో దుబ్బణ్ణో ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతో ధమనిసన్థతగత్తో’’తి? ‘‘ఇధ, భో, మణికణ్ఠో నాగరాజా గఙ్గం నదిం ఉత్తరిత్వా యేనాహం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా మం సత్తక్ఖత్తుం భోగేహి పరిక్ఖిపిత్వా ఉపరిముద్ధని మహన్తం ఫణం కరిత్వా అట్ఠాసి. తస్సాహం, భో, నాగస్స భయా [భయామ్హి (సీ.)] కిసో లూఖో దుబ్బణ్ణో ఉప్పణ్డుప్పణ్డుకజాతో ధమనిసన్థతగత్తో’’తి. ‘‘ఇచ్ఛసి పన త్వం, భో, తస్స నాగస్స అనాగమన’’న్తి? ‘‘ఇచ్ఛామహం, భో, తస్స నాగస్స అనాగమన’’న్తి. ‘‘అపి పన త్వం, భో, తస్స నాగస్స కిఞ్చి పస్ససీ’’తి? ‘‘పస్సామహం, భో, మణిమస్స [మణిస్స (సీ. క.)] కణ్ఠే పిలన్ధన’’న్తి. ‘‘తేన హి త్వం, భో, తం నాగం మణిం యాచ – ‘మణిం మే, భో, దేహి; మణినా మే అత్థో’’’తి.

అథ ఖో, భిక్ఖవే, మణికణ్ఠో నాగరాజా గఙ్గం నదిం ఉత్తరిత్వా యేన కనిట్ఠో ఇసి తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకమన్తం అట్ఠాసి. ఏకమన్తం ఠితం ఖో, భిక్ఖవే, మణికణ్ఠం నాగరాజానం కనిట్ఠో ఇసి ఏతదవోచ – ‘‘మణిం మే, భో, దేహి; మణినా మే అత్థో’’తి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, మణికణ్ఠో నాగరాజా – ‘భిక్ఖు మణిం యాచతి, భిక్ఖుస్స మణినా అత్థో’తి ఖిప్పఞ్ఞేవ అగమాసి. దుతియమ్పి ఖో, భిక్ఖవే, మణికణ్ఠో నాగరాజా గఙ్గం నదిం ఉత్తరిత్వా యేన కనిట్ఠో ఇసి తేనుపసఙ్కమి. అద్దస ఖో, భిక్ఖవే, కనిట్ఠో ఇసి మణికణ్ఠం నాగరాజానం దూరతోవ ఆగచ్ఛన్తం. దిస్వాన మణికణ్ఠం నాగరాజానం ఏతదవోచ – ‘‘మణిం మే, భో, దేహి; మణినా మే అత్థో’’తి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, మణికణ్ఠో నాగరాజా – ‘‘భిక్ఖు మణిం యాచతి, భిక్ఖుస్స మణినా అత్థో’’తి తతోవ పటినివత్తి. తతియమ్పి ఖో, భిక్ఖవే, మణికణ్ఠో నాగరాజా గఙ్గం నదిం ఉత్తరతి. అద్దస ఖో, భిక్ఖవే, కనిట్ఠో ఇసి మణికణ్ఠం నాగరాజానం గఙ్గం నదిం ఉత్తరన్తం. దిస్వాన మణికణ్ఠం నాగరాజానం ఏతదవోచ – ‘‘మణిం మే, భో, దేహి; మణినా మే అత్థో’’తి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, మణికణ్ఠో నాగరాజా కనిట్ఠం ఇసిం గాథాహి అజ్ఝభాసి –

[జా. ౧.౩.౭ మణికణ్ఠజాతకేపి] ‘‘మమన్నపానం విపులం ఉళారం,

ఉప్పజ్జతీమస్స మణిస్స హేతు;

తం తే న దస్సం అతియాచకోసి;