📜

నమో తస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స

వినయపిటకే

పరివారపాళి

౧. భిక్ఖువిభఙ్గో

సోళసమహావారో

౧. కత్థపఞ్ఞత్తివారో

౧. పారాజికకణ్డం

౧. యం ¶ ¶ ¶ ¶ తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన పఠమం పారాజికం కత్థ పఞ్ఞత్తం, కం ఆరబ్భ, కిస్మిం వత్థుస్మిం? అత్థి తత్థ పఞ్ఞత్తి, అనుపఞ్ఞత్తి, అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తి? సబ్బత్థపఞ్ఞత్తి, పదేసపఞ్ఞత్తి? సాధారణపఞ్ఞత్తి, అసాధారణపఞ్ఞత్తి? ఏకతోపఞ్ఞత్తి, ఉభతోపఞ్ఞత్తి? పఞ్చన్నం పాతిమోక్ఖుద్దేసానం కత్థోగధం కత్థ పరియాపన్నం? కతమేన ఉద్దేసేన ఉద్దేసం ఆగచ్ఛతి? చతున్నం విపత్తీనం కతమా విపత్తి? సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం ¶ కతమో ఆపత్తిక్ఖన్ధో? ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి? చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం? సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మతి? కో తత్థ వినయో, కో తత్థ అభివినయో? కిం తత్థ పాతిమోక్ఖం, కిం తత్థ అధిపాతిమోక్ఖం? కా విపత్తి? కా సమ్పత్తి? కా పటిపత్తి? కతి అత్థవసే పటిచ్చ భగవతా పఠమం పారాజికం పఞ్ఞత్తం? కే సిక్ఖన్తి? కే సిక్ఖితసిక్ఖా? కత్థ ఠితం? కే ధారేన్తి? కస్స వచనం? కేనాభతన్తి?

౨. యం తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన పఠమం ¶ పారాజికం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? వేసాలియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సుదిన్నం కలన్దపుత్తం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సుదిన్నో కలన్దపుత్తో పురాణదుతియికాయ మేథునం ¶ ధమ్మం పటిసేవి, తస్మిం వత్థుస్మిం. అత్థి తత్థ పఞ్ఞత్తి, అనుపఞ్ఞత్తి, అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తీతి? ఏకా పఞ్ఞత్తి, ద్వే అనుపఞ్ఞత్తియో. అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తి ¶ తస్మిం నత్థి. సబ్బత్థపఞ్ఞత్తి, పదేసపఞ్ఞత్తీతి? సబ్బత్థపఞ్ఞత్తి. సాధారణపఞ్ఞత్తి, అసాధారణపఞ్ఞత్తీతి? సాధారణపఞ్ఞత్తి. ఏకతోపఞ్ఞత్తి, ఉభతోపఞ్ఞత్తీతి? ఉభతోపఞ్ఞత్తి. పఞ్చన్నం పాతిమోక్ఖుద్దేసానం కత్థోగధం కత్థ పరియాపన్నన్తి? నిదానోగధం, నిదానపరియాపన్నం. కతమేన ఉద్దేసేన ఉద్దేసం ఆగచ్ఛతీతి? దుతియేన ఉద్దేసేన ఉద్దేసం ఆగచ్ఛతి. చతున్నం విపత్తీనం కతమా విపత్తీతి? సీలవిపత్తి. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతమో ఆపత్తిక్ఖన్ధోతి? పారాజికాపత్తిక్ఖన్ధో. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతీతి? ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో. చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణన్తి? ఆపత్తాధికరణం. సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మతీతి? ద్వీహి సమథేహి సమ్మతి – సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ. కో తత్థ వినయో, కో తత్థ అభివినయోతి? పఞ్ఞత్తి వినయో, విభత్తి అభివినయో. కిం తత్థ పాతిమోక్ఖం, కిం తత్థ అధిపాతిమోక్ఖన్తి? పఞ్ఞత్తి పాతిమోక్ఖం, విభత్తి అధిపాతిమోక్ఖం. కా విపత్తీతి? అసంవరో విపత్తి. కా ¶ సమ్పత్తీతి? సంవరో సమ్పత్తి. కా పటిపత్తీతి? న ఏవరూపం కరిస్సామీతి యావజీవం ఆపాణకోటికం సమాదాయ సిక్ఖతి సిక్ఖాపదేసు. [అ. ని. ౧౦.౩౧] కతి అత్థవసే పటిచ్చ భగవతా పఠమం పారాజికం పఞ్ఞత్తన్తి? దస అత్థవసే పటిచ్చ భగవతా పఠమం పారాజికం పఞ్ఞత్తం – సఙ్ఘసుట్ఠుతాయ, సఙ్ఘఫాసుతాయ, దుమ్మఙ్కూనం పుగ్గలానం నిగ్గహాయ, పేసలానం భిక్ఖూనం ఫాసువిహారాయ, దిట్ఠధమ్మికానం ఆసవానం సంవరాయ, సమ్పరాయికానం ఆసవానం పటిఘాతాయ, అప్పసన్నానం పసాదాయ, పసన్నానం భియ్యోభావాయ, సద్ధమ్మట్ఠితియా, వినయానుగ్గహాయ. కే సిక్ఖన్తీతి? సేక్ఖా చ పుథుజ్జనకల్యాణకా చ సిక్ఖన్తి. కే సిక్ఖితసిక్ఖాతి? అరహన్తో సిక్ఖితసిక్ఖా ¶ . కత్థ ఠితన్తి? సిక్ఖాకామేసు ఠితం. కే ధారేన్తీతి? యేసం వత్తతి తే ధారేన్తి. కస్స వచనన్తి? భగవతో వచనం అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స. కేనాభతన్తి? పరమ్పరాభతం –

౩.

ఉపాలి దాసకో చేవ, సోణకో సిగ్గవో తథా;

మోగ్గలిపుత్తేన [మోగ్గలీపుత్తేన (స్యా.)] పఞ్చమా, ఏతే జమ్బుసిరివ్హయే [జమ్బుసరివ్హయే (సారత్థ)].

తతో ¶ మహిన్దో ఇట్టియో [ఇట్ఠియో (సీ.)], ఉత్తియో సమ్బలో [ఉట్టియో సమ్పలో (ఇతిపి)] తథా;

భద్దనామో చ పణ్డితో.

ఏతే ¶ నాగా మహాపఞ్ఞా, జమ్బుదీపా ఇధాగతా;

వినయం తే వాచయింసు, పిటకం తమ్బపణ్ణియా.

నికాయే ¶ పఞ్చ వాచేసుం, సత్త చేవ పకరణే;

తతో అరిట్ఠో మేధావీ, తిస్సదత్తో చ పణ్డితో.

విసారదో కాళసుమనో, థేరో చ దీఘనామకో;

దీఘసుమనో చ పణ్డితో.

పునదేవ [పునరేవ (స్యా.)] కాళసుమనో, నాగత్థేరో చ బుద్ధరక్ఖితో;

తిస్సత్థేరో చ మేధావీ, దేవత్థేరో [రేవత్థేరో (ఇతిపి)] చ పణ్డితో.

పునదేవ ¶ సుమనో మేధావీ, వినయే చ విసారదో;

బహుస్సుతో చూళనాగో, గజోవ దుప్పధంసియో.

ధమ్మపాలితనామో చ, రోహణే [రోహణో (సీ.)] సాధుపూజితో;

తస్స సిస్సో మహాపఞ్ఞో ఖేమనామో తిపేటకో.

దీపే తారకరాజావ పఞ్ఞాయ అతిరోచథ;

ఉపతిస్సో చ మేధావీ, ఫుస్సదేవో మహాకథీ.

పునదేవ సుమనో మేధావీ, పుప్ఫనామో బహుస్సుతో;

మహాకథీ మహాసివో, పిటకే సబ్బత్థ కోవిదో.

పునదేవ ఉపాలి మేధావీ, వినయే చ విసారదో;

మహానాగో మహాపఞ్ఞో, సద్ధమ్మవంసకోవిదో.

పునదేవ అభయో మేధావీ, పిటకే సబ్బత్థ కోవిదో;

తిస్సత్థేరో చ మేధావీ, వినయే చ విసారదో.

తస్స సిస్సో మహాపఞ్ఞో, పుప్ఫనామో బహుస్సుతో;

సాసనం ¶ అనురక్ఖన్తో, జమ్బుదీపే పతిట్ఠితో.

చూళాభయో చ మేధావీ, వినయే చ విసారదో;

తిస్సత్థేరో చ మేధావీ, సద్ధమ్మవంసకోవిదో.

చూళదేవో [ఫుస్సదేవో (సీ.)] చ మేధావీ, వినయే చ విసారదో;

సివత్థేరో చ మేధావీ, వినయే సబ్బత్థ కోవిదో.

ఏతే ¶ నాగా మహాపఞ్ఞా, వినయఞ్ఞూ మగ్గకోవిదా;

వినయం దీపే పకాసేసుం, పిటకం తమ్బపణ్ణియాతి.

౪. యం తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన దుతియం పారాజికం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? రాజగహే పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ధనియం కుమ్భకారపుత్తం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ధనియో కుమ్భకారపుత్తో రఞ్ఞో దారూని అదిన్నం ఆదియి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతీతి? తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి ¶ , న వాచతో; సియా వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

౫. తతియం పారాజికం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? వేసాలియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే ¶ భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖూ అఞ్ఞమఞ్ఞం జీవితా వోరోపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ¶ ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతీతి? తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో; సియా వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

౬. చతుత్థం పారాజికం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? వేసాలియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? వగ్గుముదాతీరియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? వగ్గుముదాతీరియా భిక్ఖూ గిహీనం అఞ్ఞమఞ్ఞస్స ఉత్తరిమనుస్సధమ్మస్స వణ్ణం భాసింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతీతి? తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో; సియా వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

చత్తారో పారాజికా నిట్ఠితా.

తస్సుద్దానం –

మేథునాదిన్నాదానఞ్చ ¶ , మనుస్సవిగ్గహుత్తరి;

పారాజికాని చత్తారి, ఛేజ్జవత్థూ అసంసయాతి.

౨. సఙ్ఘాదిసేసకణ్డం

౭. యం తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన ఉపక్కమిత్వా అసుచిం మోచేన్తస్స సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తో? కం ఆరబ్భ? కిస్మిం వత్థుస్మిం? అత్థి తత్థ పఞ్ఞత్తి, అనుపఞ్ఞత్తి ¶ , అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తి? సబ్బత్థపఞ్ఞత్తి, పదేసపఞ్ఞత్తి? సాధారణపఞ్ఞత్తి, అసాధారణపఞ్ఞత్తి? ఏకతోపఞ్ఞత్తి, ఉభతోపఞ్ఞత్తి? పఞ్చన్నం పాతిమోక్ఖుద్దేసానం కత్థోగధం కత్థ పరియాపన్నం? కతమేన ఉద్దేసేన ఉద్దేసం ఆగచ్ఛతి? చతున్నం విపత్తీనం కతమా విపత్తి? సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతమో ఆపత్తిక్ఖన్ధో? ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి? చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం? సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మతి? కో తత్థ వినయో, కో తత్థ అభివినయో? కిం తత్థ పాతిమోక్ఖం, కిం తత్థ అధిపాతిమోక్ఖం ¶ ? కా విపత్తి, కా సమ్పత్తి, కా పటిపత్తి? కతి అత్థవసే పటిచ్చ భగవతా ఉపక్కమిత్వా అసుచిం మోచేన్తస్స సఙ్ఘాదిసేసో పఞ్ఞత్తో? కే సిక్ఖన్తి, కే సిక్ఖితసిక్ఖా? కత్థ ఠితం? కే ధారేన్తి? కస్స వచనం? కేనాభతన్తి?

౮. యం తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన ఉపక్కమిత్వా అసుచిం మోచేన్తస్స సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం సేయ్యసకం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా సేయ్యసకో హత్థేన ఉపక్కమిత్వా అసుచిం మోచేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. అత్థి తత్థ పఞ్ఞత్తి, అనుపఞ్ఞత్తి, అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తీతి? ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తి తస్మిం నత్థి. సబ్బత్థ పఞ్ఞత్తి, పదేసపఞ్ఞత్తీతి? సబ్బత్థపఞ్ఞత్తి. సాధారణపఞ్ఞత్తి, అసాధారణపఞ్ఞత్తీతి ¶ ? అసాధారణపఞ్ఞత్తి. ఏకతోపఞ్ఞత్తి, ఉభతోపఞ్ఞత్తీతి? ఏకతోపఞ్ఞత్తి. పఞ్చన్నం పాతిమోక్ఖుద్దేసానం కత్థోగధం కత్థ పరియాపన్నన్తి? నిదానోగధం నిదానపరియాపన్నం. కతమేన ఉద్దేసేన ఉద్దేసం ఆగచ్ఛతీతి? తతియే ¶ ఉద్దేసేన ఉద్దేసం ఆగచ్ఛతి ¶ . చతున్నం విపత్తీనం కతమా విపత్తీతి? సీలవిపత్తి. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతమో ఆపత్తిక్ఖన్ధోతి? సఙ్ఘాదిసేసో ఆపత్తిక్ఖన్ధో. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతీతి? ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో. చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణన్తి? ఆపత్తాధికరణం. సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మతీతి? ద్వీహి సమథేహి సమ్మతి – సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ. కో తత్థ వినయో, కో తత్థ అభివినయోతి? పఞ్ఞత్తి వినయో, విభత్తి అభివినయో. కిం తత్థ పాతిమోక్ఖం, కిం తత్థ అధిపాతిమోక్ఖన్తి? పఞ్ఞత్తి పాతిమోక్ఖం, విభత్తి అధిపాతిమోక్ఖం. కా విపత్తీతి? అసంవరో విపత్తి. కా సమ్పత్తీతి? సంవరో సమ్పత్తి. కా పటిపత్తీతి? న ఏవరూపం కరిస్సామీతి యావజీవం ఆపాణకోటికం సమాదాయ సిక్ఖతి సిక్ఖాపదేసు. [అ. ని. ౧౦.౩౧] కతి అత్థవసే పటిచ్చ భగవతా ఉపక్కమిత్వా అసుచిం మోచేన్తస్స సఙ్ఘాదిసేసో పఞ్ఞత్తోతి? దస అత్థవసే పటిచ్చ భగవతా ఉపక్కమిత్వా అసుచిం మోచేన్తస్స సఙ్ఘాదిసేసో పఞ్ఞత్తో – సఙ్ఘసుట్ఠుతాయ, సఙ్ఘఫాసుతాయ, దుమ్మఙ్కూనం పుగ్గలానం నిగ్గహాయ, పేసలానం భిక్ఖూనం ఫాసువిహారాయ, దిట్ఠధమ్మికానం ఆసవానం సంవరాయ, సమ్పరాయికానం ఆసవానం ¶ పటిఘాతాయ, అప్పసన్నానం పసాదాయ, పసన్నానం భియ్యోభావాయ, సద్ధమ్మట్ఠితియా, వినయానుగ్గహాయ. కే సిక్ఖన్తీతి? సేక్ఖా చ పుథుజ్జనకల్యాణకా చ సిక్ఖన్తి. కే సిక్ఖితసిక్ఖాతి? అరహన్తో సిక్ఖితసిక్ఖా. కత్థ ఠితన్తి? సిక్ఖాకామేసు ఠితం. కే ధారేన్తీతి? యేసం వత్తతి ¶ , తే ధారేన్తి. కస్స వచనన్తి? భగవతో వచనం అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స. కేనాభతన్తి? పరమ్పరాభతం –

ఉపాలి దాసకో చేవ, సోణకో సిగ్గవో తథా;

మోగ్గలిపుత్తేన పఞ్చమా, ఏతే జమ్బుసిరివ్హయే.

తతో మహిన్దో ఇట్టియో, ఉత్తియో సమ్బలో తథా;

భద్దనామో చ పణ్డితో.

ఏతే నాగా మహాపఞ్ఞా, జమ్బుదీపా ఇధాగతా;

వినయం తే వాచయింసు, పిటకం తమ్బపణ్ణియా.

నికాయే పఞ్చ వాచేసుం, సత్త చేవ పకరణే;

తతో అరిట్ఠో మేధావీ, తిస్సదత్తో చ పణ్డితో.

విసారదో ¶ కాళసుమనో, థేరో చ దీఘనామకో;

దీఘసుమనో చ పణ్డితో.

పునదేవ కాళసుమనో, నాగత్థేరో చ బుద్ధరక్ఖితో;

తిస్సత్థేరో చ మేధావీ, దేవత్థేరో చ పణ్డితో.

పునదేవ సుమనో మేధావీ, వినయే చ విసారదో;

బహుస్సుతో చూళనాగో, గజోవ దుప్పధంసియో.

ధమ్మపాలితనామో చ, రోహణే సాధుపూజితో;

తస్స సిస్సో మహాపఞ్ఞో, ఖేమనామో తిపేటకో.

దీపే తారకరాజావ, పఞ్ఞాయ అతిరోచథ;

ఉపతిస్సో చ మేధావీ, ఫుస్సదేవో మహాకథీ.

పునదేవ ¶ సుమనో మేధావీ, పుప్ఫనామో బహుస్సుతో;

మహాకథీ మహాసివో, పిటకే సబ్బత్థ కోవిదో.

పునదేవ ఉపాలి మేధావీ, వినయే చ విసారదో;

మహానాగో మహాపఞ్ఞో, సద్ధమ్మవంసకోవిదో.

పునదేవ అభయో మేధావీ, పిటకే సబ్బత్థ కోవిదో;

తిస్సత్థేరో చ మేధావీ, వినయే చ విసారదో.

తస్స సిస్సో మహాపఞ్ఞో, పుప్ఫనామో బహుస్సుతో;

సాసనం అనురక్ఖన్తో, జమ్బుదీపే పతిట్ఠితో.

చూళాభయో చ మేధావీ, వినయే చ విసారదో;

తిస్సత్థేరో చ మేధావీ, సద్ధమ్మవంసకోవిదో.

చూళదేవో చ మేధావీ, వినయే చ విసారదో;

సివత్థేరో చ మేధావీ, వినయే సబ్బత్థ కోవిదో.

ఏతే నాగా మహాపఞ్ఞా, వినయఞ్ఞూ మగ్గకోవిదో;

వినయం దీపే పకాసేసుం, పిటకం తమ్బపణ్ణియాతి.

౯. యం తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన మాతుగామేన సద్ధిం కాయసంసగ్గం సమాపజ్జన్తస్స సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఆరబ్భ ¶ . కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉదాయీ మాతుగామేన ¶ సద్ధిం కాయసంసగ్గం సమాపజ్జి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

౧౦. మాతుగామం దుట్ఠుల్లాహి వాచాహి ఓభాసన్తస్స సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ¶ ఉదాయీ మాతుగామం దుట్ఠుల్లాహి వాచాహి ఓభాసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో; సియా వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

౧౧. మాతుగామస్స సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసన్తస్స సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ¶ ఉదాయీ మాతుగామస్స సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం అభాసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో; సియా వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

౧౨. సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జన్తస్స సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉదాయీ సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో సముట్ఠాతి, న వాచతో న చిత్తతో; సియా వాచతో సముట్ఠాతి, న కాయతో న చిత్తతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ సముట్ఠాతి, న చిత్తతో; సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో ¶ ; సియా వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

౧౩. సఞ్ఞాచికా ¶ కుటిం కారాపేన్తస్స సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? ఆళవియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? ఆళవకే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆళవకా భిక్ఖూ సఞ్ఞాచికాయ కుటియో కారాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౪. మహల్లకం విహారం కారాపేన్తస్స సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? కోసమ్బియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఛన్నం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఛన్నో విహారవత్థుం సోధేన్తో అఞ్ఞతరం చేతియరుక్ఖం ఛేదాపేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౫. భిక్ఖుం ¶ అమూలకేన పారాజికేన ధమ్మేన అనుద్ధంసేన్తస్స సఙ్ఘాదిసేసో ¶ కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? రాజగహే పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? మేత్తియభూమజకే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? మేత్తియభూమజకా భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం దబ్బం మల్లపుత్తం అమూలకేన పారాజికేన ధమ్మేన అనుద్ధంసేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౬. భిక్ఖుం అఞ్ఞభాగియస్స అధికరణస్స కిఞ్చి దేసం లేసమత్తం ఉపాదాయ పారాజికేన ధమ్మేన అనుద్ధంసేన్తస్స సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? రాజగహే పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? మేత్తియభూమజకే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? మేత్తియభూమజకా భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం దబ్బం మల్లపుత్తం అఞ్ఞభాగియస్స అధికరణస్స కిఞ్చి దేసం లేసమత్తం ఉపాదాయ పారాజికేన ధమ్మేన అనుద్ధంసేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౭. సఙ్ఘభేదకస్స భిక్ఖునో యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జన్తస్స సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? రాజగహే పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? దేవదత్తం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? దేవదత్తో సమగ్గస్స సఙ్ఘస్స భేదాయ పరక్కమి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

౧౮. భేదానువత్తకానం ¶ భిక్ఖూనం యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జన్తానం సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? రాజగహే పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖూ దేవదత్తస్స సఙ్ఘభేదాయ పరక్కమన్తస్స ¶ అనువత్తకా అహేసుం వగ్గవాదకా, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

౧౯. దుబ్బచస్స భిక్ఖునో యావతతియం సమనుభాసనా ¶ న పటినిస్సజ్జన్తస్స సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? కోసమ్బియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఛన్నం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఛన్నో భిక్ఖూహి సహధమ్మికం వుచ్చమానో అత్తానం అవచనీయం అకాసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

౨౦. కులదూసకస్స ¶ భిక్ఖునో యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జన్తస్స సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? అస్సజిపునబ్బసుకే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అస్సజిపునబ్బసుకా భిక్ఖూ సఙ్ఘేన పబ్బాజనీయకమ్మకతా భిక్ఖూ ఛన్దగామితా దోసగామితా మోహగామితా భయగామితా పాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

తేరస సఙ్ఘాదిసేసా నిట్ఠితా.

తస్సుద్దానం –

విస్సట్ఠి ¶ కాయసంసగ్గం, దుట్ఠుల్లం అత్తకామఞ్చ;

సఞ్చరిత్తం కుటీ చేవ, విహారో చ అమూలకం.

కిఞ్చిదేసఞ్చ భేదో చ, తస్సేవ [తథేవ (క.)] అనువత్తకా;

దుబ్బచం కులదూసఞ్చ, సఙ్ఘాదిసేసా తేరసాతి.

౩. అనియతకణ్డం

౨౧. యం ¶ తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన పఠమో అనింయతో కత్థ పఞ్ఞత్తో? కం ఆరబ్భ? కిస్మిం వత్థుస్మిం? అత్థి తత్థ పఞ్ఞత్తి, అనుపఞ్ఞత్తి, అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తి, సబ్బత్థపఞ్ఞత్తి పదేసపఞ్ఞత్తి, సాధారణపఞ్ఞత్తి అసాధారణపఞ్ఞత్తి, ఏకతోపఞ్ఞత్తి ఉభతోపఞ్ఞత్తి, పఞ్చన్నం పాతిమోక్ఖుద్దేసానం కత్థోగధం కత్థ పరియాపన్నం, కతమేన ఉద్దేసేన ఉద్దేసం ఆగచ్ఛతి, చతున్నం విపత్తీనం కతమా విపత్తి, సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతమో ఆపత్తిక్ఖన్ధో, ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి, చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం, సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మతి, కో తత్థ వినయో, కో తత్థ అభివినయో, కిం తత్థ పాతిమోక్ఖం, కిం తత్థ అధిపాతిమోక్ఖం, కా విపత్తి, కా సమ్పత్తి, కా పటిపత్తి, కతి అత్థవసే పటిచ్చ భగవతా పఠమో అనియతో పఞ్ఞత్తో, కే ¶ సిక్ఖన్తి, కే సిక్ఖితసిక్ఖా, కత్థ ఠితం, కే ధారేన్తి, కస్స వచనం కేనాభతన్తి.

౨౨. యం తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన పఠమో అనియతో కత్థ ¶ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉదాయీ మాతుగామేన సద్ధిం ఏకో ఏకాయ రహో పటిచ్ఛన్నే ఆసనే అలఙ్కమ్మనియే నిసజ్జం కప్పేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. అత్థి తత్థ పఞ్ఞత్తి, అనుపఞ్ఞత్తి, అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తీతి? ఏకా పఞ్ఞత్తి. అనుపఞ్ఞత్తి అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తి తస్మిం నత్థి. సబ్బత్థపఞ్ఞత్తి, పదేసపఞ్ఞత్తీతి? సబ్బత్థపఞ్ఞత్తి. సాధారణపఞ్ఞత్తి, అసాధారణపఞ్ఞత్తీతి? అసాధారణపఞ్ఞత్తి. ఏకతోపఞ్ఞత్తి, ఉభతోపఞ్ఞత్తీతి? ఏకతోపఞ్ఞత్తి. పఞ్చన్నం పాతిమోక్ఖుద్దేసానం కత్థోగధం కత్థ పరియాపన్నన్తి? నిదానోగధం నిదానపరియాపన్నం. కతమేన ఉద్దేసేన ఉద్దేసం ఆగచ్ఛతీతి? చతుత్థేన ఉద్దేసేన ఉద్దేసం ఆగచ్ఛతి. చతున్నం విపత్తీనం కతమా విపత్తీతి? సియా సీలవిపత్తి సియా ఆచారవిపత్తి. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతమో ఆపత్తిక్ఖన్ధోతి? సియా పారాజికాపత్తిక్ఖన్ధో సియా సఙ్ఘాదిసేసాపత్తిక్ఖన్ధో సియా పాచిత్తియాపత్తిక్ఖన్ధో. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతీతి? ఏకే ¶ సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ ¶ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో. చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణన్తి? ఆపత్తాధికరణం. సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మతీతి? తీహి సమథేహి సమ్మతి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ. కో తత్థ వినయో, కో తత్థ అభివినయోతి? పఞ్ఞత్తి వినయో, విభత్తి అభివినయో. కిం తత్థ పాతిమోక్ఖం, కిం తత్థ అధిపాతిమోక్ఖన్తి? పఞ్ఞత్తి పాతిమోక్ఖం, విభత్తి అధిపాతిమోక్ఖం. కా విపత్తీతి? అసంవరో విపత్తి. కా సమ్పత్తీతి? సంవరో సమ్పత్తి. కా పటిపత్తీతి? న ఏవరూపం కరిస్సామీతి యావజీవం ఆపాణకోటికం సమాదాయ సిక్ఖతి సిక్ఖాపదేసు. [అ. ని. ౧౦.౩౧] కతి అత్థవసే పటిచ్చ భగవతా పఠమో అనియతో పఞ్ఞత్తోతి ¶ ? దస అత్థవసే పటిచ్చ భగవతా పఠమో అనియతో పఞ్ఞత్తో – సఙ్ఘసుట్ఠుతాయ, సఙ్ఘఫాసుతాయ, దుమ్మఙ్కూనం పుగ్గలానం నిగ్గహాయ, పేసలానం భిక్ఖూనం ఫాసువిహారాయ, దిట్ఠధమ్మికానం ఆసవానం సంవరాయ, సమ్పరాయికానం ఆసవానం పటిఘాతాయ, అప్పసన్నానం పసాదాయ, పసన్నానం భియ్యోభావాయ, సద్ధమ్మట్ఠితియా, వినయానుగ్గహాయ. కే సిక్ఖన్తీతి? సేక్ఖా చ పుథుజ్జనకల్యాణకా చ సిక్ఖన్తి. కే సిక్ఖితసిక్ఖాతి? అరహన్తో సిక్ఖితసిక్ఖా. కత్థ ఠితన్తి? సిక్ఖాకామేసు ఠితం. కే ధారేన్తీతి? యేసం వత్తతి తే ధారేన్తి. కస్స వచనన్తి? భగవతో వచనం అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స. కేనాభతన్తి? పరమ్పరాభతం –

ఉపాలి ¶ దాసకో చేవ, సోణకో సిగ్గవో తథా;

మోగ్గలిపుత్తేన పఞ్చమా, ఏతే జమ్బుసిరివ్హయే.

తతో ¶ మహిన్దో ఇట్టియో, ఉత్తియో సమ్బలో తథా;

భద్దనామో చ పణ్డితో.

ఏతే నాగా మహాపఞ్ఞా, జమ్బుదీపా ఇధాగతా;

వినయం తే వాచయింసు, పిటకం తమ్బపణ్ణియా.

నికాయే పఞ్చ వాచేసుం, సత్త చేవ పకరణే;

తతో అరిట్ఠో మేధావీ, తిస్సదత్తో చ పణ్డితో.

విసారదో కాళసుమనో, థేరో చ దీఘనామకో;

దీఘసుమనో చ పణ్డితో.

పునదేవ ¶ కాళసుమనో, నాగత్థేరో చ బుద్ధరక్ఖితో;

తిస్సత్థేరో చ మేధావీ, దేవత్థేరో చ పణ్డితో.

పునదేవ సుమనో మేధావీ, వినయే చ విసారదో;

బహుస్సుతో చూళనాగో, గజోవ దుప్పధంసియో.

ధమ్మపాలితనామో చ, రోహణే సాధుపూజితో;

తస్స సిస్సో మహాపఞ్ఞో, ఖేమనామో తిపేటకో.

దీపే తారకరాజావ పఞ్ఞాయ అతిరోచథ;

ఉపతిస్సో చ మేధావీ, ఫుస్సదేవో మహాకథీ.

పునదేవ సుమనో మేధావీ, పుప్ఫనామో బహుస్సుతో;

మహాకథీ మహాసివో, పిటకే సబ్బత్థ కోవిదో.

పునదేవ ఉపాలి మేధావీ, వినయే చ విసారదో;

మహానాగో మహాపఞ్ఞో, సద్ధమ్మవంసకోవిదో.

పునదేవ ¶ అభయో మేధావీ, పిటకే సబ్బత్థ కోవిదో;

తిస్సత్థేరో చ మేధావీ, వినయే చ విసారదో.

తస్స సిస్సో మహాపఞ్ఞో, పుప్ఫనామో బహుస్సుతో;

సాసనం అనురక్ఖన్తో, జమ్బుదీపే పతిట్ఠితో.

చూళాభయో చ మేధావీ, వినయే చ విసారదో;

తిస్సత్థేరో చ మేధావీ, సద్ధమ్మవంసకోవిదో.

చూళదేవో చ మేధావీ, వినయే చ విసారదో;

సివత్థేరో చ మేధావీ, వినయే సబ్బత్థ కోవిదో.

ఏతే నాగా మహాపఞ్ఞా, వినయఞ్ఞూ మగ్గకోవిదా;

వినయం దీపే పకాసేసుం, పిటకం తమ్బపణ్ణియాతి.

౨౩. యం తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన దుతియో అనియతో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉదాయీ మాతుగామేన సద్ధిం ఏకో ఏకాయ రహో నిసజ్జం కప్పేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. అత్థి తత్థ పఞ్ఞత్తి, అనుపఞ్ఞత్తి అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తీతి? ఏకా పఞ్ఞత్తి. అనుపఞ్ఞత్తి ¶ అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తి తస్మిం నత్థి. సబ్బత్థపఞ్ఞత్తి, పదేసపఞ్ఞత్తీతి? సబ్బత్థపఞ్ఞత్తి. సాధారణపఞ్ఞత్తి అసాధారణపఞ్ఞత్తీతి? అసాధారణపఞ్ఞత్తి. ఏకతోపఞ్ఞత్తి ఉభతోపఞ్ఞత్తీతి? ఏకతోపఞ్ఞత్తి. పఞ్చన్నం పాతిమోక్ఖుద్దేసానం కత్థోగధం కత్థ పరియాపన్నన్తి? నిదానోగధం నిదానపరియాపన్నం. కతమేన ఉద్దేసేన ఉద్దేసం ఆగచ్ఛతీతి? చతుత్థేన ఉద్దేసేన ఉద్దేసం ఆగచ్ఛతి. చతున్నం విపత్తీనం కతమా విపత్తీతి? సియా సీలవిపత్తి, సియా ఆచారవిపత్తి. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతమో ఆపత్తిక్ఖన్ధోతి? సియా ¶ సఙ్ఘాదిసేసాపత్తిక్ఖన్ధో, సియా పాచిత్తియాపత్తిక్ఖన్ధో. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతీతి? తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో; సియా వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి. చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణన్తి? ఆపత్తాధికరణం. సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మతీతి? తీహి సమథేహి సమ్మతి – సియా ¶ సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ…పే….

ద్వే అనియతా నిట్ఠితా.

తస్సుద్దానం –

అలఙ్కమ్మనియఞ్చేవ, తథేవ చ న హేవ ఖో;

అనియతా సుపఞ్ఞత్తా, బుద్ధసేట్ఠేన తాదినాతి.

౪. నిస్సగ్గియకణ్డం

౧. కథినవగ్గో

౨౪. యం తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన అతిరేకచీవరం దసాహం అతిక్కామేన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? వేసాలియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ అతిరేకచీవరం ధారేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి ¶ సముట్ఠాతి ¶ – సియా కాయతో చ వాచతో చ సముట్ఠాతి, న చిత్తతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

౨౫. ఏకరత్తం తిచీవరేన విప్పవసన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖూ భిక్ఖూనం హత్థే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా సన్తరుత్తరేన జనపదచారికం పక్కమింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో చ వాచతో చ సముట్ఠాతి, న చిత్తతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

౨౬. అకాలచీవరం పటిగ్గహేత్వా మాసం అతిక్కామేన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖూ అకాలచీవరం పటిగ్గహేత్వా మాసం అతిక్కామేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి ¶ , ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో చ వాచతో చ సముట్ఠాతి, న చిత్తతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

౨౭. అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా పురాణచీవరం ధోవాపేన్తస్స ¶ నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ¶ ఉదాయీ అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా పురాణచీవరం ధోవాపేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౨౮. అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా హత్థతో చీవరం పటిగ్గణ్హన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? రాజగహే పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉదాయీ అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా హత్థతో చీవరం పటిగ్గహేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౨౯. అఞ్ఞాతకం ¶ గహపతిం వా గహపతానిం వా చీవరం విఞ్ఞాపేన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో అఞ్ఞాతకం సేట్ఠిపుత్తం చీవరం విఞ్ఞాపేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౩౦. అఞ్ఞాతకం గహపతిం వా గహపతానిం వా తతుత్తరి చీవరం విఞ్ఞాపేన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ న మత్తం జానిత్వా బహుం చీవరం ¶ విఞ్ఞాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౩౧. పుబ్బే అప్పవారితస్స అఞ్ఞాతకం గహపతికం ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉపనన్దో ¶ సక్యపుత్తో పుబ్బే అప్పవారితో అఞ్ఞాతకం గహపతికం ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౩౨. పుబ్బే అప్పవారితస్స అఞ్ఞాతకే గహపతికే ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో పుబ్బే అప్పవారితో అఞ్ఞాతకే గహపతికే ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౩౩. అతిరేకతిక్ఖత్తుం చోదనాయ అతిరేకఛక్ఖత్తుం ఠానేన చీవరం అభినిప్ఫాదేన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం ¶ ¶ పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో ఉపాసకేన – ‘‘అజ్జణ్హో, భన్తే, ఆగమేహీ’’తి ¶ వుచ్చమానో నాగమేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

కథినవగ్గో పఠమో.

౨. కోసియవగ్గో

౩౪. కోసియమిస్సకం సన్థతం కారాపేన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? ఆళవియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ కోసియకారకే ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవమాహంసు ‘‘బహూ, ఆవుసో, కోసకారకే పచథ. అమ్హాకమ్పి దస్సథ. మయమ్పి ఇచ్ఛామ కోసియమిస్సకం సన్థతం కాతు’’న్తి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౩౫. సుద్ధకాళకానం ఏళకలోమానం సన్థతం కారాపేన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? వేసాలియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి ¶ ? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ సుద్ధకాళకానం ఏళకలోమానం సన్థతం కారాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౩౬. అనాదియిత్వా ¶ తులం ఓదాతానం తులం గోచరియానం నవం సన్థతం కారాపేన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ థోకఞ్ఞేవ ఓదాతం అన్తే [ఓదాతానం అన్తే అన్తే (సీ.), ఓదాతానం అన్తే (స్యా.)] ఆదియిత్వా తథేవ సుద్ధకాళకానం ఏళకలోమానం సన్థతం కారాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౩౭. అనువస్సం సన్థతం కారాపేన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖూ అనువస్సం సన్థతం కారాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం ¶ . ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౩౮. అనాదియిత్వా పురాణసన్థతస్స సామన్తా సుగతవిదత్థిం నవం నిసీదనసన్థతం కారాపేన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ ¶ . కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖూ సన్థతాని ఉజ్ఝిత్వా ఆరఞ్ఞికఙ్గం పిణ్డపాతికఙ్గం పంసుకూలికఙ్గం సమాదియింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౩౯. ఏళకలోమాని పటిగ్గహేత్వా తియోజనం అతిక్కామేన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఏళకలోమాని పటిగ్గహేత్వా తియోజనం అతిక్కామేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి ¶ సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో సముట్ఠాతి, న వాచతో న చిత్తతో; సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

౪౦. అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా ఏళకలోమాని ధోవాపేన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సక్కేసు పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ అఞ్ఞాతికాహి భిక్ఖునీహి ఏళకలోమాని ధోవాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౪౧. రూపియం పటిగ్గణ్హన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? రాజగహే పఞ్ఞత్తం ¶ . కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం ¶ సక్యపుత్తం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో రూపియం పటిగ్గహేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౪౨. నానప్పకారకం రూపియసంవోహారం సమాపజ్జన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ¶ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ నానప్పకారకం రూపియసంవోహారం సమాపజ్జింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౪౩. నానప్పకారకం కయవిక్కయం సమాపజ్జన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో పరిబ్బాజకేన సద్ధిం కయవిక్కయం సమాపజ్జి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

కోసియవగ్గో దుతియో.

౩. పత్తవగ్గో

౪౪. అతిరేకపత్తం ¶ దసాహం అతిక్కామేన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ అతిరేకపత్తం ధారేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో చ వాచతో చ సముట్ఠాతి, న చిత్తతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

౪౫. ఊనపఞ్చబన్ధనేన పత్తేన అఞ్ఞం నవం పత్తం చేతాపేన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సక్కేసు పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ అప్పమత్తకేనపి భిన్నేన అప్పమత్తకేనపి ఖణ్డేన విలిఖితమత్తేనపి బహూ పత్తే విఞ్ఞాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౪౬. భేసజ్జాని ¶ పటిగ్గహేత్వా సత్తాహం అతిక్కామేన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే భిక్ఖూ ¶ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖూ భేసజ్జాని పటిగ్గహేత్వా సత్తాహం అతిక్కామేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి కథినకే…పే….

౪౭. అతిరేకమాసే ¶ ¶ సేసే గిమ్హానే వస్సికసాటికచీవరం పరియేసన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ అతిరేకమాసే సేసే గిమ్హానే వస్సికసాటికచీవరం పరియేసింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౪౮. భిక్ఖుస్స సామం చీవరం దత్వా కుపితేన అనత్తమనేన అచ్ఛిన్దన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో భిక్ఖుస్స సామం చీవరం దత్వా కుపితో అనత్తమనో అచ్ఛిన్ది, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౪౯. సామం సుత్తం విఞ్ఞాపేత్వా తన్తవాయేహి చీవరం వాయాపేన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? రాజగహే పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ సామం సుత్తం విఞ్ఞాపేత్వా తన్తవాయేహి చీవరం వాయాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౫౦. పుబ్బే అప్పవారితస్స అఞ్ఞాతకస్స గహపతికస్స తన్తవాయే ఉపసఙ్కమిత్వా ¶ చీవరే వికప్పం ఆపజ్జన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో పుబ్బే అప్పవారితో అఞ్ఞాతకస్స గహపతికస్స తన్తవాయే ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౫౧. అచ్చేకచీవరం ¶ పటిగ్గహేత్వా చీవరకాలసమయం అతిక్కామేన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖూ అచ్చేకచీవరం పటిగ్గహేత్వా చీవరకాలసమయం అతిక్కామేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి కథినకే…పే….

౫౨. తిణ్ణం ¶ చీవరానం అఞ్ఞతరం చీవరం అన్తరఘరే నిక్ఖిపిత్వా అతిరేకఛారత్తం విప్పవసన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖూ తిణ్ణం చీవరానం అఞ్ఞతరం చీవరం అన్తరఘరే నిక్ఖిపిత్వా అతిరేకఛారత్తం విప్పవసింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా ¶ పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి కథినకే…పే….

౫౩. జానం ¶ సఙ్ఘికం లాభం పరిణతం అత్తనో పరిణామేన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ జానం సఙ్ఘికం లాభం పరిణతం అత్తనో పరిణామేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

పత్తవగ్గో తతియో.

తింస నిస్సగ్గియా పాచిత్తియా నిట్ఠితా.

తస్సుద్దానం –

దసేకరత్తిమాసో చ, ధోవనఞ్చ పటిగ్గహో;

అఞ్ఞాతం తఞ్చ [అఞ్ఞాతకఞ్చ (క.)] ఉద్దిస్స, ఉభిన్నం దూతకేన చ.

కోసియా సుద్ధద్వేభాగా, ఛబ్బస్సాని నిసీదనం;

ద్వే చ లోమాని ఉగ్గణ్హే, ఉభో నానప్పకారకా.

ద్వే చ పత్తాని భేసజ్జం, వస్సికా దానపఞ్చమం;

సామం వాయాపనచ్చేకో, సాసఙ్కం సఙ్ఘికేన చాతి.

౫. పాచిత్తియకణ్డం

౧. ముసావాదవగ్గో

౫౪. యం ¶ తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన సమ్పజానముసావాదే పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి ¶ ? హత్థకం సక్యపుత్తం ఆరబ్భ ¶ . కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా హత్థకో సక్యపుత్తో తిత్థియేహి సద్ధిం సల్లపన్తో అవజానిత్వా పటిజాని, పటిజానిత్వా అవజాని, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో; సియా వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

౫౫. ఓమసవాదే పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ పేసలేహి భిక్ఖూహి సద్ధిం భణ్డన్తా [భణ్డేన్తా (క.)] పేసలే భిక్ఖూ ఓమసింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౫౬. భిక్ఖుపేసుఞ్ఞే పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ భిక్ఖూనం భణ్డనజాతానం కలహజాతానం వివాదాపన్నానం పేసుఞ్ఞం ఉపసంహరింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౫౭. అనుపసమ్పన్నం పదసో ధమ్మం వాచేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ¶ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ ఉపాసకే పదసో ధమ్మం వాచేసుం ¶ , తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా వాచతో సముట్ఠాతి, న కాయతో న చిత్తతో; సియా వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో…పే….

౫౮. అనుపసమ్పన్నేన ఉత్తరిదిరత్తతిరత్తం సహసేయ్యం కప్పేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? ఆళవియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖూ అనుపసమ్పన్నేన సహసేయ్యం కప్పేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి ¶ , ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ¶ ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో సముట్ఠాతి, న వాచతో న చిత్తతో; సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

౫౯. మాతుగామేన సహసేయ్యం కప్పేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం అనురుద్ధం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా అనురుద్ధో మాతుగామేన సహసేయ్యం కప్పేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి ఏళకలోమకే…పే….

౬౦. మాతుగామస్స ఉత్తరిఛప్పఞ్చవాచాహి ధమ్మం దేసేన్తస్స పాచిత్తియం ¶ కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉదాయీ మాతుగామస్స ధమ్మం దేసేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ద్వే అనుపఞ్ఞత్తియో. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి పదసోధమ్మే…పే….

౬౧. అనుపసమ్పన్నస్స ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం భూతం ఆరోచేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? వేసాలియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? వగ్గుముదాతీరియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? వగ్గుముదాతీరియా భిక్ఖూ గిహీనం అఞ్ఞమఞ్ఞస్స ఉత్తరిమనుస్సధమ్మస్స వణ్ణం భాసింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో సముట్ఠాతి, న వాచతో న చిత్తతో; సియా వాచతో సముట్ఠాతి, న కాయతో న చిత్తతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ సముట్ఠాతి, న చిత్తతో…పే….

౬౨. భిక్ఖుస్స దుట్ఠుల్లాపత్తిం అనుపసమ్పన్నస్స ఆరోచేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ భిక్ఖుస్స దుట్ఠుల్లాపత్తిం అనుపసమ్పన్నస్స ఆరోచేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౬౩. పథవిం ¶ ఖణన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? ఆళవియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆళవకే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆళవకా ¶ భిక్ఖూ పథవిం ఖణింసు ¶ , తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

ముసావాదవగ్గో పఠమో.

౨. భూతగామవగ్గో

౬౪. భూతగామపాతబ్యతా ¶ పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? ఆళవియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆళవకే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆళవకా భిక్ఖూ రుక్ఖం ఛిన్దింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౬౫. అఞ్ఞవాదకే విహేసకే పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? కోసమ్బియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఛన్నం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఛన్నో సఙ్ఘమజ్ఝే ఆపత్తియా అనుయుఞ్జియమానో అఞ్ఞేనఞ్ఞం పటిచరి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ¶ తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౬౬. ఉజ్ఝాపనకే ఖియ్యనకే పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? రాజగహే పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? మేత్తియభూమజకే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? మేత్తియభూమజకా భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం దబ్బం మల్లపుత్తం భిక్ఖూ ఉజ్ఝాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౬౭. సఙ్ఘికం మఞ్చం వా పీఠం వా భిసిం వా కోచ్ఛం వా అజ్ఝోకాసే సన్థరిత్వా అనుద్ధరిత్వా అనాపుచ్ఛా పక్కమన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖూ సఙ్ఘికం సేనాసనం అజ్ఝోకాసే సన్థరిత్వా అనుద్ధరిత్వా అనాపుచ్ఛా పక్కమింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి కథినకే…పే….

౬౮. సఙ్ఘికే ¶ విహారే సేయ్యం సన్థరిత్వా అనుద్ధరిత్వా అనాపుచ్ఛా పక్కమన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సత్తరసవగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సత్తరసవగ్గియా భిక్ఖూ సఙ్ఘికే విహారే సేయ్యం సన్థరిత్వా అనుద్ధరిత్వా ¶ అనాపుచ్ఛా పక్కమింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి ¶ . ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి కథినకే…పే….

౬౯. సఙ్ఘికే విహారే జానం పుబ్బుపగతం భిక్ఖుం అనుపఖజ్జ సేయ్యం కప్పేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ థేరే భిక్ఖూ అనుపఖజ్జ సేయ్యం కప్పేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

౭౦. భిక్ఖుం కుపితేన అనత్తమనేన సఙ్ఘికా విహారా నిక్కడ్ఢన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ కుపితా అనత్తమనా భిక్ఖూ సఙ్ఘికా విహారా నిక్కడ్ఢింసు ¶ , తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౭౧. సఙ్ఘికే విహారే ఉపరివేహాసకుటియా ఆహచ్చపాదకం మఞ్చం వా పీఠం వా అభినిసీదన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సఙ్ఘికే విహారే ఉపరివేహాసకుటియా ఆహచ్చపాదకం మఞ్చం సహసా అభినిసీది, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా ¶ పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో సముట్ఠాతి, న వాచతో న చిత్తతో; సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

౭౨. ద్వత్తిపరియాయే అధిట్ఠహిత్వా తతుత్తరి అధిట్ఠహన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? కోసమ్బియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఛన్నం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఛన్నో కతపరియోసితం విహారం పునప్పునం ఛాదాపేసి, పునప్పునం లిమ్పాపేసి, అతిభారికో విహారో పరిపతి ¶ , తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౭౩. జానం సప్పాణకం ఉదకం తిణం వా మత్తికం వా సిఞ్చన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? ఆళవియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆళవకే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి ¶ ? ఆళవకా భిక్ఖూ జానం సప్పాణకం ఉదకం తిణమ్పి మత్తికమ్పి సిఞ్చింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

భూతగామవగ్గో దుతియో.

౩. ఓవాదవగ్గో

౭౪. అసమ్మతేన ¶ భిక్ఖునియో ఓవదన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ అసమ్మతా భిక్ఖునియో ఓవదింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. అత్థి తత్థ పఞ్ఞత్తి, అనుపఞ్ఞత్తి, అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తీతి? ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తి తస్మిం నత్థి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా వాచతో సముట్ఠాతి, న కాయతో న చిత్తతో; సియా వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో…పే….

౭౫. అత్థఙ్గతే సూరియే భిక్ఖునియో ఓవదన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం చూళపన్థకం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా చూళపన్థకో అత్థఙ్గతే సూరియే భిక్ఖునియో ఓవది, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి పదసోధమ్మే…పే….

౭౬. భిక్ఖునుపస్సయం ఉపసఙ్కమిత్వా భిక్ఖునియో ఓవదన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సక్కేసు పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ¶ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ భిక్ఖునుపస్సయం ¶ ఉపసఙ్కమిత్వా భిక్ఖునియో ఓవదింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి కథినకే…పే….

౭౭. ‘‘ఆమిసహేతు ¶ భిక్ఖూ భిక్ఖునియో ఓవదన్తీ’’తి భణన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ ‘‘ఆమిసహేతు భిక్ఖూ భిక్ఖునియో ఓవదన్తీ’’తి భణింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౭౮. అఞ్ఞాతికాయ ¶ భిక్ఖునియా చీవరం దేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా చీవరం అదాసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౭౯. అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా చీవరం సిబ్బేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉదాయీ అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా చీవరం సిబ్బేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి ¶ …పే….

౮౦. భిక్ఖునియా సద్ధిం సంవిధాయ ఏకద్ధానమగ్గం పటిపజ్జన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ భిక్ఖునీహి సద్ధిం సంవిధాయ ఏకద్ధానమగ్గం పటిపజ్జింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం చతూహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో సముట్ఠాతి, న వాచతో న చిత్తతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ సముట్ఠాతి, న చిత్తతో; సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

౮౧. భిక్ఖునియా సద్ధిం సంవిధాయ ఏకం నావం అభిరుహన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ భిక్ఖునీహి సద్ధిం సంవిధాయ ఏకం నావం అభిరుహింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం చతూహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౮౨. జానం ¶ భిక్ఖునిపరిపాచితం పిణ్డపాతం భుఞ్జన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? రాజగహే పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? దేవదత్తం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? దేవదత్తో జానం భిక్ఖునిపరిపాచితం ¶ పిణ్డపాతం భుఞ్జి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

౮౩. భిక్ఖునియా ¶ ¶ సద్ధిం ఏకో ఏకాయ రహో నిసజ్జం కప్పేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉదాయీ భిక్ఖునియా సద్ధిం ఏకో ఏకాయ రహో నిసజ్జం కప్పేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

ఓవాదవగ్గో తతియో.

౪. భోజనవగ్గో

౮౪. తతుత్తరి ఆవసథపిణ్డం భుఞ్జన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ¶ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ అనువసిత్వా అనువసిత్వా ఆవసథపిణ్డం భుఞ్జింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి ఏళకలోమకే…పే….

౮౫. గణభోజనే పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? రాజగహే పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? దేవదత్తం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? దేవదత్తో సపరిసో కులేసు విఞ్ఞాపేత్వా విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, సత్త అనుపఞ్ఞత్తియో. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి ఏళకలోమకే…పే….

౮౬. పరమ్పరభోజనే పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? వేసాలియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖూ ¶ అఞ్ఞత్ర నిమన్తితా అఞ్ఞత్ర భుఞ్జింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, చతస్సో అనుపఞ్ఞత్తియో. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి కథినకే…పే….

౮౭. ద్వత్తిపత్తపూరే పూవే పటిగ్గహేత్వా తతుత్తరి పటిగ్గణ్హన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖూ న మత్తం జానిత్వా పటిగ్గహేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా ¶ పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౮౮. భుత్తావినా ¶ పవారితేన అనతిరిత్తం ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా భుఞ్జన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖూ భుత్తావీ పవారితా అఞ్ఞత్ర భుఞ్జింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి కథినకే…పే….

౮౯. భిక్ఖుం భుత్తావిం పవారితం అనతిరిత్తేన ఖాదనీయేన వా భోజనీయేన వా అభిహట్ఠుం పవారేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరో భిక్ఖు భిక్ఖుం భుత్తావిం పవారితం అనతిరిత్తేన భోజనీయేన అభిహట్ఠుం పవారేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౯౦. వికాలే ¶ ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా భుఞ్జన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? రాజగహే పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సత్తరసవగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సత్తరసవగ్గియా భిక్ఖూ వికాలే భోజనం భుఞ్జింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి ఏళకలోమకే…పే….

౯౧. సన్నిధికారకం ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా భుఞ్జన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం బేలట్ఠసీసం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా బేలట్ఠసీసో సన్నిధికారకం భోజనం ¶ భుఞ్జి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి ఏళకలోమకే…పే….

౯౨. పణీతభోజనాని అత్తనో అత్థాయ విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ పణీతభోజనాని అత్తనో అత్థాయ విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం చతూహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౯౩. అదిన్నం ముఖద్వారం ఆహారం ఆహరన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? వేసాలియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ¶ అదిన్నం ముఖద్వారం ¶ ఆహారం ఆహరి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి ఏళకలోమకే…పే….

భోజనవగ్గో చతుత్థో.

౫. అచేలకవగ్గో

౯౪. అచేలకస్స వా పరిబ్బాజకస్స వా పరిబ్బాజికాయ వా సహత్థా ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా దేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? వేసాలియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఆనన్దో అఞ్ఞతరిస్సా పరిబ్బాజికాయ ఏకం మఞ్ఞమానో ద్వే పూవే అదాసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి ఏళకలోమకే…పే….

౯౫. భిక్ఖుం ‘‘ఏహావుసో, గామం వా నిగమం వా పిణ్డాయ పవిసిస్సామా’’తి తస్స దాపేత్వా వా అదాపేత్వా వా ఉయ్యోజేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి ¶ ? ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో భిక్ఖుం ‘‘ఏహావుసో, గామం పిణ్డాయ పవిసిస్సామా’’తి, తస్స అదాపేత్వా ఉయ్యోజేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౯౬. సభోజనే ¶ కులే అనుపఖజ్జ నిసజ్జం కప్పేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో సభోజనే కులే అనుపఖజ్జ నిసజ్జం కప్పేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి ¶ . ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

౯౭. మాతుగామేన సద్ధిం రహో పటిచ్ఛన్నే ఆసనే నిసజ్జం కప్పేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో మాతుగామేన సద్ధిం రహో పటిచ్ఛన్నే ఆసనే నిసజ్జం కప్పేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

౯౮. మాతుగామేన ¶ సద్ధిం ఏకో ఏకాయ రహో నిసజ్జం కప్పేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో మాతుగామేన సద్ధిం ఏకో ఏకాయ రహో నిసజ్జం కప్పేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

౯౯. నిమన్తితేన సభత్తేన సన్తం భిక్ఖుం అనాపుచ్ఛా పురేభత్తం పచ్ఛాభత్తం కులేసు చారిత్తం ఆపజ్జన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? రాజగహే పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో నిమన్తితో సభత్తో సమానో పురేభత్తం పచ్ఛాభత్తం కులేసు చారిత్తం ఆపజ్జి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, చతస్సో అనుపఞ్ఞత్తియో. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి కథినకే…పే….

౧౦౦. తతుత్తరి భేసజ్జం విఞ్ఞాపేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సక్కేసు పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ మహానామేన సక్కేన ‘‘అజ్జణ్హో, భన్తే, ఆగమేథా’’తి ¶ వుచ్చమానా నాగమేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౦౧. ఉయ్యుత్తం సేనం దస్సనాయ గచ్ఛన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి ¶ ? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ ఉయ్యుత్తం సేనం దస్సనాయ అగమంసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి ఏళకలోమకే…పే….

౧౦౨. అతిరేకతిరత్తం సేనాయ వసన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ అతిరేకతిరత్తం సేనాయ వసింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి ఏళకలోమకే…పే….

౧౦౩. ఉయ్యోధికం గచ్ఛన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం ¶ . కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ ఉయ్యోధికం ¶ అగమంసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి ఏళకలోమకే…పే….

అచేలకవగ్గో పఞ్చమో.

౬. సురాపానవగ్గో

౧౦౪. సురామేరయపానే ¶ పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? కోసమ్బియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం సాగతం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా సాగతో మజ్జం పివి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో సముట్ఠాతి, న వాచతో న చిత్తతో; సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

౧౦౫. అఙ్గులిపతోదకే పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా ¶ భిక్ఖూ భిక్ఖుం అఙ్గులిపతోదకేన హాసేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

౧౦౬. ఉదకే హసధమ్మే [హస్సధమ్మే (సీ. స్యా.)] పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సత్తరసవగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సత్తరసవగ్గియా భిక్ఖూ అచిరవతియా నదియా ఉదకే కీళింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో ¶ చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

౧౦౭. అనాదరియే పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? కోసమ్బియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఛన్నం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఛన్నో అనాదరియం అకాసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౦౮. భిక్ఖుం భింసాపేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ భిక్ఖుం భింసాపేసుం ¶ , తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౦౯. జోతిం సమాదహిత్వా విసిబ్బేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? భగ్గేసు పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖూ జోతిం సమాదహిత్వా విసిబ్బేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ద్వే అనుపఞ్ఞత్తియో. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౧౦. ఓరేనద్ధమాసం నహాయన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? రాజగహే పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖూ రాజానమ్పి పస్సిత్వా న ¶ మత్తం జానిత్వా నహాయింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఛ అనుపఞ్ఞత్తియో. సబ్బత్థపఞ్ఞత్తి, పదేసపఞ్ఞత్తీతి? పదేసపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి ఏళకలోమకే…పే….

౧౧౧. అనాదియిత్వా ¶ ¶ తిణ్ణం దుబ్బణ్ణకరణానం అఞ్ఞతరం దుబ్బణ్ణకరణం నవం చీవరం పరిభుఞ్జన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖూ అత్తనో చీవరం న సఞ్జానింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి ఏళకలోమకే…పే….

౧౧౨. భిక్ఖుస్స వా భిక్ఖునియా వా సిక్ఖమానాయ వా సామణేరస్స వా సామణేరియా వా సామం చీవరం వికప్పేత్వా అప్పచ్చుద్ధారణం పరిభుఞ్జన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో భిక్ఖుస్స సామం చీవరం వికప్పేత్వా అప్పచ్చుద్ధారణం పరిభుఞ్జి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి కథినకే…పే….

౧౧౩. భిక్ఖుస్స పత్తం వా చీవరం వా నిసీదనం వా సూచిఘరం వా కాయబన్ధనం వా అపనిధేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం ¶ పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ భిక్ఖూనం పత్తమ్పి చీవరమ్పి అపనిధేసుం ¶ , తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

సురామేరయవగ్గో ఛట్ఠో.

౭. సప్పాణకవగ్గో

౧౧౪. సఞ్చిచ్చ పాణం జీవితా వోరోపేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉదాయీ సఞ్చిచ్చ పాణం జీవితా వోరోపేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౧౫. జానం సప్పాణకం ఉదకం పరిభుఞ్జన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి ¶ ? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ జానం సప్పాణకం ¶ ఉదకం పరిభుఞ్జింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౧౬. జానం యథాధమ్మం నిహతాధికరణం పున కమ్మాయ ఉక్కోటేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ జానం యథాధమ్మం నిహతాధికరణం పున కమ్మాయ ఉక్కోటేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౧౭. భిక్ఖుస్స జానం దుట్ఠుల్లం ఆపత్తిం పటిచ్ఛాదేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ¶ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరో భిక్ఖు భిక్ఖుస్స జానం దుట్ఠుల్లం ఆపత్తిం పటిచ్ఛాదేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

౧౧౮. జానం ఊనవీసతివస్సం పుగ్గలం ఉపసమ్పాదేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? రాజగహే పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే ¶ భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖూ జానం ఊనవీసతివస్సం పుగ్గలం ఉపసమ్పాదేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౧౯. జానం ¶ థేయ్యసత్థేన సద్ధిం సంవిధాయ ఏకద్ధానమగ్గం పటిపజ్జన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరో భిక్ఖు జానం థేయ్యసత్థేన సద్ధిం సంవిధాయ ఏకద్ధానమగ్గం పటిపజ్జి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

౧౨౦. మాతుగామేన సద్ధిం సంవిధాయ ఏకద్ధానమగ్గం పటిపజ్జన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఆరబ్భ. కిస్మిం ¶ వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరో భిక్ఖు మాతుగామేన సద్ధిం సంవిధాయ ఏకద్ధానమగ్గం పటిపజ్జి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం చతూహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౨౧. పాపికాయ దిట్ఠియా యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? అరిట్ఠం భిక్ఖుం గద్ధబాధిపుబ్బం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అరిట్ఠో భిక్ఖు గద్ధబాధిపుబ్బో పాపికాయ దిట్ఠియా యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి. కాయతో చ వాచతో ¶ చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

౧౨౨. జానం తథావాదినా భిక్ఖునా [అరిట్ఠేన భిక్ఖునా (క.)] అకటానుధమ్మేన తం దిట్ఠిం అప్పటినిస్సట్ఠేన సద్ధిం సమ్భుఞ్జన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ జానం తథావాదినా అరిట్ఠేన భిక్ఖునా అకటానుధమ్మేన తం దిట్ఠిం అప్పటినిస్సట్ఠేన సద్ధిం సమ్భుఞ్జింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౨౩. జానం తథానాసితం సమణుద్దేసం ఉపలాపేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా ¶ భిక్ఖూ జానం తథానాసితం కణ్టకం ¶ సమణుద్దేసం ఉపలాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

సప్పాణకవగ్గో సత్తమో.

౮. సహధమ్మికవగ్గో

౧౨౪. భిక్ఖూహి ¶ సహధమ్మికం వుచ్చమానేన ‘‘న తావాహం, ఆవుసో, ఏతస్మిం సిక్ఖాపదే సిక్ఖిస్సామి యావ న అఞ్ఞం భిక్ఖుం బ్యత్తం వినయధరం పరిపుచ్ఛిస్సామీ’’తి ¶ భణన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? కోసమ్బియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఛన్నం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఛన్నో భిక్ఖూహి సహధమ్మికం వుచ్చమానో ‘‘న తావాహం, ఆవుసో, ఏతస్మిం సిక్ఖాపదే సిక్ఖిస్సామి యావ న అఞ్ఞం భిక్ఖుం బ్యత్తం వినయధరం పరిపుచ్ఛిస్సామీ’’తి భణి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౨౫. వినయం వివణ్ణేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ వినయం వివణ్ణేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౨౬. మోహనకే పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ మోహేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౨౭. భిక్ఖుస్స కుపితేన అనత్తమనేన పహారం దేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ ¶ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ కుపితా అనత్తమనా భిక్ఖూనం పహారం అదంసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

౧౨౮. భిక్ఖుస్స కుపితేన అనత్తమనేన తలసత్తికం ఉగ్గిరన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి ¶ ? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ కుపితా అనత్తమనా భిక్ఖూనం తలసత్తికం ఉగ్గిరింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

౧౨౯. భిక్ఖుం అమూలకేన సఙ్ఘాదిసేసేన అనుద్ధంసేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ ¶ . కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ భిక్ఖుం అమూలకేన సఙ్ఘాదిసేసేన అనుద్ధంసేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౩౦. భిక్ఖుస్స సఞ్చిచ్చ కుక్కుచ్చం ఉపదహన్తస్స [ఉప్పాదేన్తస్స (స్యా.)] పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే ¶ భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ భిక్ఖూనం సఞ్చిచ్చ కుక్కుచ్చం ఉపదహింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౩౧. భిక్ఖూనం భణ్డనజాతానం కలహజాతానం వివాదాపన్నానం ¶ ఉపస్సుతిం [ఉపస్సుతి (?)] తిట్ఠన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ భిక్ఖూనం భణ్డనజాతానం కలహజాతానం వివాదాపన్నానం ఉపస్సుతిం తిట్ఠహింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

౧౩౨. ధమ్మికానం కమ్మానం ఛన్దం దత్వా పచ్ఛా ఖీయనధమ్మం [ఖియ్యధమ్మం (క.)] ఆపజ్జన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ ధమ్మికానం కమ్మానం ఛన్దం దత్వా పచ్ఛా ఖీయనధమ్మం ఆపజ్జింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౩౩. సఙ్ఘే వినిచ్ఛయకథాయ వత్తమానాయ ఛన్దం అదత్వా ఉట్ఠాయాసనా పక్కమన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం ¶ . కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఆరబ్భ ¶ . కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరో భిక్ఖు సఙ్ఘే వినిచ్ఛయకథాయ వత్తమానాయ ఛన్దం అదత్వా ఉట్ఠాయాసనా పక్కామి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

౧౩౪. సమగ్గే ¶ సఙ్ఘేన చీవరం దత్వా పచ్ఛా ఖీయనధమ్మం ఆపజ్జన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? రాజగహే పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ సమగ్గేన సఙ్ఘేన చీవరం దత్వా పచ్ఛా ఖీయనధమ్మం ఆపజ్జింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౩౫. జానం సఙ్ఘికం లాభం పరిణతం పుగ్గలస్స పరిణామేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ జానం సఙ్ఘికం లాభం పరిణతం పుగ్గలస్స పరిణామేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

సహధమ్మికవగ్గో అట్ఠమో.

౯. రాజవగ్గో

౧౩౬. పుబ్బే ¶ అప్పటిసంవిదితేన రఞ్ఞో అన్తేపురం పవిసన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఆనన్దో పుబ్బే అప్పటిసంవిదితో రఞ్ఞో అన్తేపురం పావిసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి కథినకే…పే….

౧౩౭. రతనం ఉగ్గణ్హన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం ¶ . కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరో భిక్ఖు రతనం ఉగ్గహేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ద్వే అనుపఞ్ఞత్తియో. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౩౮. సన్తం భిక్ఖుం అనాపుచ్ఛా వికాలే గామం పవిసన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి ¶ ? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ వికాలే గామం పవిసింసు, తస్మిం ¶ వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, తిస్సో అనుపఞ్ఞత్తియో. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి కథినకే…పే….

౧౩౯. అట్ఠిమయం ¶ వా దన్తమయం వా విసాణమయం వా సూచిఘరం కారాపేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సక్కేసు పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖూ న మత్తం జానిత్వా బహూ సూచిఘరే విఞ్ఞాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౪౦. పమాణాతిక్కన్తం మఞ్చం వా పీఠం వా కారాపేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉపనన్దం సక్యపుత్తం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉపనన్దో సక్యపుత్తో ఉచ్చే మఞ్చే సయి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౪౧. మఞ్చం వా పీఠం వా తూలోనద్ధం కారాపేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ మఞ్చం వా పీఠం వా తూలోనద్ధం కారాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౪౨. పమాణాతిక్కన్తం ¶ నిసీదనం కారాపేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ అప్పమాణికాని నిసీదనాని ధారేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౪౩. పమాణాతిక్కన్తం కణ్డుప్పటిచ్ఛాదిం కారాపేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ అప్పమాణికాయో కణ్డుప్పటిచ్ఛాదియో ధారేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౪౪. పమాణాతిక్కన్తం ¶ వస్సికసాటికం కారాపేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ ¶ . కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ అప్పమాణికాయో వస్సికసాటికాయో ధారేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౧౪౫. సుగతచీవరప్పమాణం ¶ చీవరం కారాపేన్తస్స పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం నన్దం ¶ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా నన్దో సుగతచీవరప్పమాణం చీవరం ధారేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

రాజవగ్గో నవమో.

ద్వేనవుతి పాచిత్తియా నిట్ఠితా.

ఖుద్దకం సమత్తం.

తస్సుద్దానం –

ముసా ఓమసపేసుఞ్ఞం, పదసేయ్యా చ ఇత్థియా;

అఞ్ఞత్ర విఞ్ఞునా భూతా [దేసనారోచనా చేవ (సీ. స్యా.)], దుట్ఠుల్లాపత్తి ఖణనా.

భూతం అఞ్ఞాయ ఉజ్ఝాయి [భూతఞ్ఞవాదఉజ్ఝాయి (సీ.)], మఞ్చో సేయ్యో చ వుచ్చతి;

పుబ్బే నిక్కడ్ఢనాహచ్చ, ద్వారం సప్పాణకేన చ.

అసమ్మతా అత్థఙ్గతే, ఉపస్సయామిసేన చ;

దదే సిబ్బే విధానేన, నావా భుఞ్జేయ్య ఏకతో.

పిణ్డం గణం పరం పూవం, పవారితో పవారితం;

వికాలం సన్నిధి ఖీరం, దన్తపోనేన తే దస.

అచేలకం ఉయ్యోఖజ్జ [అచేలకానుపఖజ్జ (క.)], పటిచ్ఛన్నం రహేన చ;

నిమన్తితో పచ్చయేహి, సేనావసనుయ్యోధికం.

సురా ¶ అఙ్గులి హాసో చ, అనాదరియఞ్చ భింసనం;

జోతి నహాన దుబ్బణ్ణం, సామం అపనిధేన చ.

సఞ్చిచ్చుదకకమ్మా ¶ చ, దుట్ఠుల్లం ఊనవీసతి;

థేయ్యఇత్థిఅవదేసం [అరిట్ఠకం (విభఙ్గే)], సంవాసే నాసితేన చ.

సహధమ్మికవిలేఖా, మోహో పహారేనుగ్గిరే;

అమూలకఞ్చ సఞ్చిచ్చ, సోస్సామి ఖియ్యపక్కమే.

సఙ్ఘేన చీవరం దత్వా, పరిణామేయ్య పుగ్గలే;

రఞ్ఞఞ్చ రతనం సన్తం, సూచి మఞ్చో చ తూలికా;

నిసీదనం కణ్డుచ్ఛాది, వస్సికా సుగతేన చాతి.

తేసం వగ్గానం ఉద్దానం –

ముసా భూతా చ ఓవాదో, భోజనాచేలకేన చ;

సురా సప్పాణకా ధమ్మో, రాజవగ్గేన తే నవాతి.

౬. పాటిదేసనీయకణ్డం

౧౪౬. యం తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా అన్తరఘరం పవిట్ఠాయ హత్థతో ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా సహత్థా పటిగ్గహేత్వా భుఞ్జన్తస్స పాటిదేసనీయం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం ¶ భిక్ఖుం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరో భిక్ఖు అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా అన్తరఘరం పవిట్ఠాయ హత్థతో ఆమిసం పటిగ్గహేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి ¶ సముట్ఠాతి – సియా కాయతో సముట్ఠాతి, న వాచతో న చిత్తతో; సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

౧౪౭. భిక్ఖునియా వోసాసన్తియా న నివారేత్వా భుఞ్జన్తస్స పాటిదేసనీయం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? రాజగహే పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ భిక్ఖునియో వోసాసన్తియో న నివారేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా ¶ పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో చ వాచతో చ సముట్ఠాతి, న చిత్తతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

౧౪౮. సేక్ఖసమ్మతేసు ¶ కులేసు ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా సహత్థా పటిగ్గహేత్వా భుఞ్జన్తస్స పాటిదేసనీయం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖూ న మత్తం జానిత్వా పటిగ్గహేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ద్వే అనుపఞ్ఞత్తియో. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో సముట్ఠాతి, న వాచతో న చిత్తతో; సియా కాయతో చ చిత్తతో ¶ చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

౧౪౯. ఆరఞ్ఞకేసు సేనాసనేసు పుబ్బే అప్పటిసంవిదితం ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా అజ్ఝారామే సహత్థా పటిగ్గహేత్వా భుఞ్జన్తస్స పాటిదేసనీయం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సక్కేసు పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి. సమ్బహులా భిక్ఖూ ఆరామే చోరే పటివసన్తే నారోచేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో చ వాచతో చ సముట్ఠాతి, న చిత్తతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

చత్తారో పాటిదేసనీయా నిట్ఠితా.

తస్సుద్దానం –

అఞ్ఞాతికాయ వోసాసం, సేక్ఖఆరఞ్ఞకేన చ;

పాటిదేసనీయా చత్తారో, సమ్బుద్ధేన పకాసితాతి.

౭. సేఖియకణ్డం

౧. పరిమణ్డలవగ్గో

౧౫౦. యం ¶ తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన అనాదరియం పటిచ్చ పురతో వా పచ్ఛతో వా ఓలమ్బేన్తేన నివాసేన్తస్స దుక్కటం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ పురతోపి పచ్ఛతోపి ఓలమ్బేన్తా నివాసేసుం, తస్మిం ¶ వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ¶ ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ పురతో వా పచ్ఛతో వా ఓలమ్బేన్తేన పారుపన్తస్స దుక్కటం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ పురతోపి పచ్ఛతోపి ఓలమ్బేన్తా పారుపింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ కాయం వివరిత్వా అన్తరఘరే గచ్ఛన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం ¶ పటిచ్చ కాయం వివరిత్వా అన్తరఘరే నిసీదన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ హత్థం వా పాదం వా కీళాపేన్తేన అన్తరఘరే గచ్ఛన్తస్స దుక్కటం…పే… ¶ ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ హత్థం వా పాదం వా కీళాపేన్తేన అన్తరఘరే నిసీదన్తస్స దుక్కటం ¶ …పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ తహం తహం ఓలోకేన్తేన అన్తరఘరే గచ్ఛన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ తహం తహం ఓలోకేన్తేన అన్తరఘరే నిసీదన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఉక్ఖిత్తకాయ అన్తరఘరే గచ్ఛన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం ¶ పటిచ్చ ఉక్ఖిత్తకాయ అన్తరఘరే నిసీదన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన ¶ సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

పరిమణ్డలవగ్గో పఠమో.

౨. ఉజ్జగ్ఘికవగ్గో

౧౫౧. అనాదరియం పటిచ్చ ఉజ్జగ్ఘికాయ అన్తరఘరే గచ్ఛన్తస్స దుక్కటం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ మహాహసితం హసన్తా అన్తరఘరే గచ్ఛింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఉజ్జగ్ఘికాయ అన్తరఘరే నిసీదన్తస్స దుక్కటం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా ¶ భిక్ఖూ మహాహసితం హసన్తా అన్తరఘరే నిసీదింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఉచ్చాసద్దం మహాసద్దం కరోన్తేన అన్తరఘరే గచ్ఛన్తస్స దుక్కటం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ ఉచ్చాసద్దం మహాసద్దం కరోన్తా అన్తరఘరే గచ్ఛింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఉచ్చాసద్దం మహాసద్దం కరోన్తేన అన్తరఘరే ¶ నిసీదన్తస్స దుక్కటం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ ఉచ్చాసద్దం మహాసద్దం కరోన్తా అన్తరఘరే నిసీదింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి ¶ . ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ కాయప్పచాలకం అన్తరఘరే గచ్ఛన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ కాయప్పచాలకం అన్తరఘరే నిసీదన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ బాహుప్పచాలకం అన్తరఘరే గచ్ఛన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ బాహుప్పచాలకం అన్తరఘరే నిసీదన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి ¶ . ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ సీసప్పచాలకం అన్తరఘరే గచ్ఛన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ సీసప్పచాలకం అన్తరఘరే నిసీదన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి ¶ – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

ఉజ్జగ్ఘికవగ్గో దుతియో.

౩. ఖమ్భకతవగ్గో

౧౫౨. అనాదరియం పటిచ్చ ఖమ్భకతేన అన్తరఘరే గచ్ఛన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి. కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం ¶ పటిచ్చ ఖమ్భకతేన అన్తరఘరే నిసీదన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఓగుణ్ఠితేన అన్తరఘరే గచ్ఛన్తస్స దుక్కటం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా ¶ భిక్ఖూ ససీసం పారుపిత్వా అన్తరఘరే గచ్ఛింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఓగుణ్ఠితేన అన్తరఘరే నిసీదన్తస్స దుక్కటం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ ససీసం పారుపిత్వా అన్తరఘరే నిసీదింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఉక్కుటికాయ అన్తరఘరే గచ్ఛన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ పల్లత్థికాయ [పల్లత్తికాయ (క.)] అన్తరఘరే నిసీదన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి ¶ – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం ¶ పటిచ్చ అసక్కచ్చం పిణ్డపాతం పటిగ్గణ్హన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ తహం తహం ఓలోకేన్తేన పిణ్డపాతం పటిగ్గణ్హన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ సూపఞ్ఞేవ బహుం పటిగ్గణ్హన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం ¶ పటిచ్చ థూపీకతం పిణ్డపాతం పటిగ్గణ్హన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

ఖమ్భకతవగ్గో తతియో.

౪. పిణ్డపాతవగ్గో

౧౫౩. అనాదరియం ¶ పటిచ్చ అసక్కచ్చం పిణ్డపాతం భుఞ్జన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ తహం తహం ఓలోకేన్తేన పిణ్డపాతం భుఞ్జన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం ¶ పటిచ్చ తహం తహం ఓమసిత్వా పిణ్డపాతం భుఞ్జన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ సూపఞ్ఞేవ బహుం భుఞ్జన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ థూపకతో ఓమద్దిత్వా పిణ్డపాతం భుఞ్జన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ సూపం వా బ్యఞ్జనం వా ఓదనేన పటిచ్ఛాదేన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ సూపం వా ఓదనం వా అగిలానో అత్తనో అత్థాయ విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తస్స దుక్కటం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ సూపమ్పి ఓదనమ్పి అత్తనో అత్థాయ విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా ¶ పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

అనాదరియం ¶ ¶ పటిచ్చ ఉజ్ఝానసఞ్ఞినా పరేసం పత్తం ఓలోకేన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ మహన్తం కబళం కరోన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ దీఘం ఆలోపం కరోన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

పిణ్డపాతవగ్గో చతుత్థో.

౫. కబళవగ్గో

౧౫౪. అనాదరియం పటిచ్చ అనాహటే కబళే ముఖద్వారం వివరన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ భుఞ్జమానేన సబ్బం హత్థం ముఖే పక్ఖిపన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ సకబళేన ముఖేన బ్యాహరన్తస్స దుక్కటం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ ¶ . కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ సకబళేన ముఖేన బ్యాహరింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

అనాదరియం ¶ పటిచ్చ పిణ్డుక్ఖేపకం భుఞ్జన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా ¶ పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం ¶ పటిచ్చ కబళావచ్ఛేదకం భుఞ్జన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ అవగణ్డకారకం భుఞ్జన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ హత్థనిద్ధునకం భుఞ్జన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ సిత్థావకారకం భుఞ్జన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ జివ్హానిచ్ఛారకం భుఞ్జన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ చపుచపుకారకం భుఞ్జన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

కబళవగ్గో పఞ్చమో.

౬. సురుసురువగ్గో

౧౫౫. అనాదరియం ¶ పటిచ్చ సురుసురుకారకం భుఞ్జన్తస్స దుక్కటం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? కోసమ్బియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖూ సురుసురుకారకం ఖీరం పివింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం ¶ . ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ హత్థనిల్లేహకం భుఞ్జన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం ¶ పటిచ్చ పత్తనిల్లేహకం భుఞ్జన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఓట్ఠనిల్లేహకం భుఞ్జన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ సామిసేన హత్థేన పానీయథాలకం పటిగ్గణ్హన్తస్స దుక్కటం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? భగ్గేసు పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖూ సామిసేన హత్థేన పానీయథాలకం పటిగ్గహేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన ¶ సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ససిత్థకం పత్తధోవనం అన్తరఘరే ఛడ్డేన్తస్స దుక్కటం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? భగ్గేసు పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖూ ససిత్థకం పత్తధోవనం అన్తరఘరే ఛడ్డేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఛత్తపాణిస్స ధమ్మం దేసేన్తస్స దుక్కటం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ ఛత్తపాణిస్స ధమ్మం దేసేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో…పే….

అనాదరియం ¶ పటిచ్చ దణ్డపాణిస్స ధమ్మం దేసేన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో…పే….

అనాదరియం ¶ పటిచ్చ సత్థపాణిస్స ధమ్మం దేసేన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా ¶ అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఆవుధపాణిస్స ధమ్మం దేసేన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో…పే….

సురుసురువగ్గో ఛట్ఠో.

౭. పాదుకవగ్గో

౧౫౬. అనాదరియం పటిచ్చ పాదుకారుళ్హస్స ధమ్మం దేసేన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఉపాహనారుళ్హస్స ధమ్మం దేసేన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ యానగతస్స ధమ్మం దేసేన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి ¶ , న కాయతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ సయనగతస్స ధమ్మం దేసేన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ పల్లత్థికాయ నిసిన్నస్స ధమ్మం దేసేన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానే ¶ సముట్ఠాతి – వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో…పే….

అనాదరియం ¶ పటిచ్చ వేఠితసీసస్స ¶ ధమ్మం దేసేన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఓగుణ్ఠితసీసస్స ధమ్మం దేసేన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఛమాయం నిసీదిత్వా ఆసనే నిసిన్నస్స ధమ్మం దేసేన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి ¶ – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ నీచే ఆసనే నిసీదిత్వా ఉచ్చే ఆసనే నిసిన్నస్స ధమ్మం దేసేన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఠితేన నిసిన్నస్స ధమ్మం దేసేన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ పచ్ఛతో గచ్ఛన్తేన పురతో గచ్ఛన్తస్స ధమ్మం దేసేన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఉప్పథేన గచ్ఛన్తేన పథేన గచ్ఛన్తస్స ధమ్మం దేసేన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఠితేన ఉచ్చారం వా పస్సావం వా కరోన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి ¶ , ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానే ¶ సముట్ఠాతి – కాయతో ¶ చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ హరితే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరోన్తస్స దుక్కటం…పే… ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరోన్తస్స దుక్కటం…పే… కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ ఉదకే ఉచ్చారమ్పి పస్సావమ్పి ఖేళమ్పి అకంసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

పాదుకవగ్గో సత్తమో.

పఞ్చసత్తతి సేఖియా నిట్ఠితా.

తస్సుద్దానం –

పరిమణ్డలం పటిచ్ఛన్నం, సుసంవుతోక్ఖిత్తచక్ఖు;

ఉక్ఖిత్తోజ్జగ్ఘికా సద్దో, తయో చేవ పచాలనా.

ఖమ్భం ఓగుణ్ఠితో చేవుక్కుటిపల్లత్థికాయ చ;

సక్కచ్చం ¶ పత్తసఞ్ఞీ చ, సమసూపం సమతిత్తికం [సమతిత్థికం (క.)].

సక్కచ్చం పత్తసఞ్ఞీ చ, సపదానం సమసూపకం;

థూపకతో పటిచ్ఛన్నం, విఞ్ఞత్తుజ్ఝానసఞ్ఞినా.

న మహన్తం మణ్డలం ద్వారం, సబ్బం హత్థం న బ్యాహరే;

ఉక్ఖేపో ఛేదనా గణ్డో, ధునం సిత్థావకారకం.

జివ్హానిచ్ఛారకఞ్చేవ ¶ , చపుచపు సురుసురు;

హత్థో ¶ పత్తో చ ఓట్ఠో చ, సామిసం సిత్థకేన చ.

ఛత్తపాణిస్స ¶ సద్ధమ్మం, న దేసేన్తి తథాగతా;

ఏవమేవ దణ్డపాణిస్స, సత్థఆవుధపాణినం.

పాదుకా ఉపాహనా చేవ, యానసేయ్యాగతస్స చ;

పల్లత్థికా నిసిన్నస్స, వేఠితోగుణ్ఠితస్స చ.

ఛమా నీచాసనే ఠానే, పచ్ఛతో ఉప్పథేన చ;

ఠితకేన న కాతబ్బం, హరితే ఉదకమ్హి చాతి.

తేసం వగ్గానముద్దానం –

పరిమణ్డలఉజ్జగ్ఘి, ఖమ్భం పిణ్డం తథేవ చ;

కబళా సురుసురు చ, పాదుకేన చ సత్తమాతి.

మహావిభఙ్గే కత్థపఞ్ఞత్తివారో నిట్ఠితో.

౨. కతాపత్తివారో

౧. పారాజికకణ్డం

౧౫౭. మేథునం ¶ ధమ్మం పటిసేవన్తో కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తో తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. అక్ఖాయితే సరీరే మేథునం ధమ్మం పటిసేవతి, ఆపత్తి పారాజికస్స; యేభుయ్యేన ఖాయితే ¶ సరీరే మేథునం ధమ్మం పటిసేవతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; వట్టకతే [వివటకతే (స్యా.)] ముఖే అచ్ఛుపన్తం అఙ్గజాతం పవేసేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స – మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తో ఇమా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

౧౫౮. అదిన్నం ఆదియన్తో కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? అదిన్నం ఆదియన్తో తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం అదిన్నం థేయ్యసఙ్ఖాతం ఆదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స; అతిరేకమాసకం వా ఊనపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం అదిన్నం థేయ్యసఙ్ఖాతం ఆదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; మాసకం వా ఊనమాసకం వా అగ్ఘనకం అదిన్నం థేయ్యసఙ్ఖాతం ఆదియతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స – అదిన్నం ఆదియన్తో ఇమా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

౧౫౯. సఞ్చిచ్చ ¶ మనుస్సవిగ్గహం జీవితా వోరోపేన్తో కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? సఞ్చిచ్చ మనుస్సవిగ్గహం జీవితా వోరోపేన్తో తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. మనుస్సం ఓదిస్స ఓపాతం ఖణతి ‘‘పపతిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; పపతితే దుక్ఖా వేదనా ఉప్పజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స – సఞ్చిచ్చ మనుస్సవిగ్గహం జీవితా వోరోపేన్తో ఇమా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

౧౬౦. అసన్తం అభూతం ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపన్తో కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? అసన్తం ¶ అభూతం ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపన్తో తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పాపిచ్ఛో ఇచ్ఛాపకతో అసన్తం అభూతం ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపతి, ఆపత్తి పారాజికస్స; ‘‘యో తే విహారే ¶ వసతి, సో భిక్ఖు అరహా’’తి భణతి, పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స – అసన్తం అభూతం ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపన్తో ఇమా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

చత్తారో పారాజికా నిట్ఠితా.

౨. సఙ్ఘాదిసేసకణ్డం

౧౬౧. ఉపక్కమిత్వా అసుచిం మోచేన్తో తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. చేతేతి ఉపక్కమతి ¶ ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స; చేతేతి ఉపక్కమతి న ముచ్చతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; పయోగే దుక్కటం.

మాతుగామేన సద్ధిం కాయసంసగ్గం సమాపజ్జన్తో తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. కాయేన కాయం ఆమసతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స; కాయేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; కాయపటిబద్ధేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

మాతుగామం దుట్ఠుల్లాహి వాచాహి ఓభాసేన్తో తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వచ్చమగ్గం పస్సావమగ్గం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి, అవణ్ణమ్పి భణతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స; వచ్చమగ్గం పస్సావమగ్గం ఠపేత్వా అధక్ఖకం ఉబ్భజాణుమణ్డలం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; కాయపటిబద్ధం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

అత్తకామపారిచరియా ¶ వణ్ణం భాసన్తో తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి ¶ . మాతుగామస్స సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స; పణ్డకస్స సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; తిరచ్ఛానగతస్స సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జన్తో తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి ¶ , ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స; పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి న పచ్చాహరతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; పటిగ్గణ్హాతి న వీమంసతి న పచ్చాహరతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

సఞ్ఞాచికాయ కుటిం కారాపేన్తో తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. కారాపేతి, పయోగే దుక్కటం; ఏకం పిణ్డం అనాగతే, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; తస్మిం పిణ్డే ఆగతే, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

మహల్లకం విహారం కారాపేన్తో తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. కారాపేతి, పయోగే దుక్కటం; ఏకం పిణ్డం అనాగతే, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; తస్మిం పిణ్డే ఆగతే, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

భిక్ఖుం అమూలకేన పారాజికేన ధమ్మేన అనుద్ధంసేన్తో తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. అనోకాసం కారాపేత్వా చావనాధిప్పాయో వదేతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స; ఓకాసం కారాపేత్వా అక్కోసాధిప్పాయో వదేతి, ఆపత్తి ఓమసవాదస్స.

భిక్ఖుం అఞ్ఞభాగియస్స అధికరణస్స కిఞ్చి దేసం లేసమత్తం ఉపాదాయ పారాజికేన ధమ్మేన అనుద్ధంసేన్తో తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి ¶ . అనోకాసం కారాపేత్వా చావనాధిప్పాయో వదేతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స; ఓకాసం కారాపేత్వా అక్కోసాధిప్పాయో వదేతి, ఆపత్తి ఓమసవాదస్స.

సఙ్ఘభేదకో భిక్ఖు యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జన్తో తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఞత్తియా దుక్కటం; ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా; కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

భేదకానువత్తకా ¶ భిక్ఖూ యావతతియం సమనుభాసనాయ [సమనుభాసియమానా (స్యా.)] న పటినిస్సజ్జన్తా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జన్తి. ఞత్తియా దుక్కటం; ద్వీహి కమ్మవాచాహి ¶ థుల్లచ్చయా; కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దుబ్బచో భిక్ఖు యావతతియం సమనుభాసనాయ [సమనుభాసియమానో (స్యా.)] న పటినిస్సజ్జన్తో తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి ¶ . ఞత్తియా దుక్కటం; ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా; కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

కులదూసకో భిక్ఖు యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జన్తో తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఞత్తియా దుక్కటం; ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా; కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

తేరస సఙ్ఘాదిసేసా నిట్ఠితా.

౩. నిస్సగ్గియకణ్డం

౧. కథినవగ్గో

౧౬౨. అతిరేకచీవరం ¶ దసాహం అతిక్కామేన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

ఏకరత్తం తిచీవరేన విప్పవసన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అకాలచీవరం పటిగ్గహేత్వా మాసం అతిక్కామేన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా పురాణచీవరం ధోవాపేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ధోవాపేతి, పయోగే దుక్కటం; ధోవాపితే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా హత్థతో చీవరం పటిగ్గణ్హన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. గణ్హాతి, పయోగే దుక్కటం; గహితే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అఞ్ఞాతకం ¶ గహపతిం వా గహపతానిం వా చీవరం విఞ్ఞాపేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. విఞ్ఞాపేతి, పయోగే దుక్కటం; విఞ్ఞాపితే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అఞ్ఞాతకం ¶ గహపతిం వా గహపతానిం వా తతుత్తరి చీవరం విఞ్ఞాపేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. విఞ్ఞాపేతి, పయోగే దుక్కటం; విఞ్ఞాపితే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

పుబ్బే అప్పవారితో అఞ్ఞాతకం గహపతికం ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వికప్పం ఆపజ్జతి ¶ , పయోగే దుక్కటం; వికప్పం ఆపన్నే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

పుబ్బే అప్పవారితో అఞ్ఞాతకే గహపతికే ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వికప్పం ఆపజ్జతి, పయోగే దుక్కటం; వికప్పం ఆపన్నే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అతిరేకతిక్ఖత్తుం చోదనాయ అతిరేకఛక్ఖత్తుం ఠానేన చీవరం అభినిప్ఫాదేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. అభినిప్ఫాదేతి, పయోగే దుక్కటం; అభినిప్ఫాదితే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

కథినవగ్గో పఠమో.

౨. కోసియవగ్గో

౧౬౩. కోసియమిస్సకం సన్థతం కారాపేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. కారాపేతి, పయోగే దుక్కటం; కారాపితే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

సుద్ధకాళకానం ఏళకలోమానం సన్థతం కారాపేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. కారాపేతి, పయోగే దుక్కటం; కారాపితే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అనాదియిత్వా ¶ తులం ఓదాతానం తులం గోచరియానం నవం సన్థతం కారాపేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. కారాపేతి, పయోగే దుక్కటం; కారాపితే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అనువస్సం సన్థతం కారాపేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. కారాపేతి, పయోగే దుక్కటం; కారాపితే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అనాదియిత్వా ¶ ¶ పురాణసన్థతస్స సామన్తా సుగతవిదత్థిం నవం నిసీదనసన్థతం కారాపేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. కారాపేతి, పయోగే దుక్కటం; కారాపితే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

ఏళకలోమాని ¶ పటిగ్గహేత్వా తియోజనం అతిక్కామేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పఠమం పాదం తియోజనం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; దుతియం పాదం అతిక్కామేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా ఏళకలోమాని ధోవాపేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ధోవాపేతి, పయోగే దుక్కటం; ధోవాపితే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

రూపియం పటిగ్గణ్హన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. గణ్హాతి, పయోగే దుక్కటం; గహితే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

నానప్పకారకం రూపియసంవోహారం సమాపజ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. సమాపజ్జతి, పయోగే దుక్కటం; సమాపన్నే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

నానప్పకారకం కయవిక్కయం సమాపజ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. సమాపజ్జతి, పయోగే దుక్కటం; సమాపన్నే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

కోసియవగ్గో దుతియో.

౩. పత్తవగ్గో

౧౬౪. అతిరేకపత్తం దసాహం అతిక్కామేన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

ఊనపఞ్చబన్ధనేన ¶ పత్తేన అఞ్ఞం నవం పత్తం చేతాపేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. చేతాపేతి, పయోగే దుక్కటం; చేతాపితే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

భేసజ్జాని పటిగ్గహేత్వా సత్తాహం అతిక్కామేన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అతిరేకమాసే ¶ సేసే గిమ్హానే వస్సికసాటికచీవరం పరియేసన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పరియేసతి, పయోగే దుక్కటం; పరియిట్ఠే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

భిక్ఖుస్స సామం చీవరం దత్వా కుపితో అనత్తమనో అచ్ఛిన్దన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. అచ్ఛిన్దతి, పయోగే దుక్కటం; అచ్ఛిన్నే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

సామం ¶ సుత్తం విఞ్ఞాపేత్వా తన్తవాయేహి చీవరం వాయాపేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వాయాపేతి, పయోగే దుక్కటం; వాయాపితే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

పుబ్బే అప్పవారితో అఞ్ఞాతకస్స గహపతికస్స తన్తవాయే ఉపసఙ్కమిత్వా చీవరే వికప్పం ఆపజ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వికప్పం ఆపజ్జతి, పయోగే దుక్కటం; వికప్పం ఆపన్నే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అచ్చేకచీవరం ¶ పటిగ్గహేత్వా చీవరకాలసమయం అతిక్కామేన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

తిణ్ణం ¶ చీవరానం అఞ్ఞతరం చీవరం అన్తరఘరే నిక్ఖిపిత్వా అతిరేకఛారత్తం విప్పవసన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

జానం సఙ్ఘికం లాభం పరిణతం అత్తనో పరిణామేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పరిణామేతి, పయోగే దుక్కటం; పరిణామితే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

పత్తవగ్గో తతియో.

తింస నిస్సగ్గియా పాచిత్తియా నిట్ఠితా.

౪. పాచిత్తియకణ్డం

౧. ముసావాదవగ్గో

౧౬౫. సమ్పజానముసావాదం భాసన్తో కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? సమ్పజానముసావాదం భాసన్తో పఞ్చ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పాపిచ్ఛో ఇచ్ఛాపకతో అసన్తం అభూతం ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ¶ ఉల్లపతి, ఆపత్తి పారాజికస్స; భిక్ఖుం అమూలకేన పారాజికేన ధమ్మేన అనుద్ధంసేతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స; ‘‘యో తే విహారే వసతి, సో భిక్ఖు అరహా’’తి భణతి, పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స; సమ్పజానముసావాదే పాచిత్తియం – సమ్పజానముసావాదం భాసన్తో ఇమా పఞ్చ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

ఓమసన్తో ¶ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఉపసమ్పన్నం ఓమసతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స; అనుపసమ్పన్నం ఓమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

పేసుఞ్ఞం ఉపసంహరన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఉపసమ్పన్నస్స ¶ పేసుఞ్ఞం ఉపసంహరతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స; అనుపసమ్పన్నస్స పేసుఞ్ఞం ఉపసంహరతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

అనుపసమ్పన్నం పదసో ధమ్మం వాచేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వాచేతి, పయోగే దుక్కటం; పదే పదే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

అనుపసమ్పన్నేన ఉత్తరిదిరత్తతిరత్తం సహసేయ్యం కప్పేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. నిపజ్జతి, పయోగే దుక్కటం; నిపన్నే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

మాతుగామేన సహసేయ్యం కప్పేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. నిపజ్జతి, పయోగే దుక్కటం; నిపన్నే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

మాతుగామస్స ఉత్తరిఛప్పఞ్చవాచాహి ధమ్మం దేసేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. దేసేతి, పయోగే దుక్కటం; పదే పదే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

అనుపసమ్పన్నస్స ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం భూతం ఆరోచేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఆరోచేతి, పయోగే దుక్కటం; ఆరోచితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భిక్ఖుస్స దుట్ఠుల్లం ఆపత్తిం అనుపసమ్పన్నస్స ఆరోచేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఆరోచేతి, పయోగే దుక్కటం; ఆరోచితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

పథవిం ¶ ¶ ఖణన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఖణతి, పయోగే దుక్కటం; పహారే పహారే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

ముసావాదవగ్గో పఠమో.

౨. భూతగామవగ్గో

౧౬౬. భూతగామం ¶ పాతేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పాతేతి, పయోగే దుక్కటం; పహారే పహారే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

అఞ్ఞేనఞ్ఞం ¶ పటిచరన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. అనారోపితే అఞ్ఞవాదకే అఞ్ఞేనఞ్ఞం పటిచరతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; ఆరోపితే అఞ్ఞవాదకే అఞ్ఞేనఞ్ఞం పటిచరతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భిక్ఖుం ఉజ్ఝాపేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఉజ్ఝాపేతి, పయోగే దుక్కటం; ఉజ్ఝాపితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

సఙ్ఘికం మఞ్చం వా పీఠం వా భిసిం వా కోచ్ఛం వా అజ్ఝోకాసే సన్థరిత్వా అనుద్ధరిత్వా అనాపుచ్ఛా పక్కమన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పఠమం పాదం లేడ్డుపాతం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; దుతియం పాదం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

సఙ్ఘికే విహారే సేయ్యం సన్థరిత్వా అనుద్ధరిత్వా అనాపుచ్ఛా పక్కమన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పఠమం పాదం పరిక్ఖేపం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; దుతియం పాదం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

సఙ్ఘికే విహారే జానం పుబ్బుపగతం భిక్ఖుం అనుపఖజ్జ సేయ్యం ¶ కప్పేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. నిపజ్జతి, పయోగే దుక్కటం; నిపన్నే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భిక్ఖుం కుపితో అనత్తమనో సఙ్ఘికా విహారా నిక్కడ్ఢేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. నిక్కడ్ఢతి, పయోగే దుక్కటం; నిక్కడ్ఢితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

సఙ్ఘికే ¶ విహారే ఉపరివేహాసకుటియా ఆహచ్చపాదకం మఞ్చం వా పీఠం వా అభినిసీదన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. అభినిసీదతి, పయోగే దుక్కటం; అభినిసిన్నే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

ద్వత్తిపరియాయే అధిట్ఠహిత్వా తతుత్తరి అధిట్ఠహన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. అధిట్ఠేతి, పయోగే దుక్కటం; అధిట్ఠితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

జానం సప్పాణకం ఉదకం తిణం వా మత్తికం వా సిఞ్చన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. సిఞ్చతి, పయోగే దుక్కటం; సిఞ్చితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భూతగామవగ్గో దుతియో.

౩. ఓవాదవగ్గో

౧౬౭. అసమ్మతో ¶ భిక్ఖునియో ఓవదన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఓవదతి, పయోగే దుక్కటం; ఓవదితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

అత్థఙ్గతే సూరియే భిక్ఖునియో ఓవదన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఓవదతి, పయోగే దుక్కటం; ఓవదితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భిక్ఖునుపస్సయం ¶ ఉపసఙ్కమిత్వా భిక్ఖునియో ఓవదన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఓవదతి, పయోగే దుక్కటం; ఓవదితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

‘‘ఆమిసహేతు భిక్ఖూ భిక్ఖునియో ఓవదన్తీ’’తి భణన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భణతి, పయోగే దుక్కటం; భణితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా చీవరం దేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. దేతి, పయోగే దుక్కటం; దిన్నే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

అఞ్ఞాతికా ¶ భిక్ఖునియా చీవరం సిబ్బేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. సిబ్బేతి, పయోగే దుక్కటం; ఆరాపథే ఆరాపథే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భిక్ఖునియా ¶ సద్ధిం సంవిధాయ ఏకద్ధానమగ్గం పటిపజ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పటిపజ్జతి, పయోగే దుక్కటం; పటిపన్నే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భిక్ఖునియా సద్ధిం సంవిధాయ ఏకం నావం అభిరుహన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. అభిరుహతి, పయోగే దుక్కటం; అభిరుళ్హే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

జానం భిక్ఖునిపరిపాచితం పిణ్డపాతం భుఞ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ‘‘భుఞ్జిస్సామీ’’తి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భిక్ఖునియా ¶ సద్ధిం ఏకో ఏకాయ రహో నిసజ్జం కప్పేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. నిసీదతి, పయోగే దుక్కటం; నిసిన్నే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

ఓవాదవగ్గో తతియో.

౪. భోజనవగ్గో

౧౬౮. తతుత్తరి ¶ ఆవసథపిణ్డం భుఞ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భుఞ్జిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

గణభోజనం భుఞ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భుఞ్జిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

పరమ్పరభోజనం భుఞ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భుఞ్జిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

ద్వత్తిపత్తపూరే పూవే పటిగ్గహేత్వా తతుత్తరి పటిగ్గణ్హన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. గణ్హాతి, పయోగే దుక్కటం; గహితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భుత్తావీ పవారితో అనతిరిత్తం ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా భుఞ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి ¶ . భుఞ్జిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భిక్ఖుం భుత్తావిం పవారితం అనతిరిత్తేన ఖాదనీయేన వా భోజనీయేన ¶ వా అభిహట్ఠుం పవారేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. తస్స వచనేన ఖాదిస్సామి భుఞ్జిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; భోజనపరియోసానే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

వికాలే ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా భుఞ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఖాదిస్సామి భుఞ్జిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

సన్నిధికారకం ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా భుఞ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఖాదిస్సామి భుఞ్జిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

పణీతభోజనాని అత్తనో అత్థాయ విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భుఞ్జిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

అదిన్నం ¶ ముఖద్వారం ఆహారం ఆహరన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భుఞ్జిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భోజనవగ్గో చతుత్థో.

౫. అచేలకవగ్గో

౧౬౯. అచేలకస్స, వా పరిబ్బాజకస్స వా పరిబ్బాజికాయ వా సహత్థా ఖాదనీయం ¶ వా భోజనీయం వా దేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. దేతి, పయోగే దుక్కటం; దిన్నే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భిక్ఖుం – ‘‘ఏహావుసో, గామం వా నిగమం వా పిణ్డాయ పవిసిస్సామా’’తి ¶ తస్స దాపేత్వా వా ¶ అదాపేత్వా వా ఉయ్యోజేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఉయ్యోజేతి, పయోగే దుక్కటం; ఉయ్యోజితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

సభోజనే కులే అనుపఖజ్జ నిసజ్జం కప్పేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. నిసీదతి, పయోగే దుక్కటం; నిసిన్నే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

మాతుగామేన సద్ధిం రహో పటిచ్ఛన్నే ఆసనే నిసజ్జం కప్పేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. నిసీదతి, పయోగే దుక్కటం; నిసిన్నే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

మాతుగామేన సద్ధిం ఏకో ఏకాయ రహో నిసజ్జం కప్పేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. నిసీదతి, పయోగే దుక్కటం; నిసిన్నే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

నిమన్తితో సభత్తో సమానో పురేభత్తం పచ్ఛాభత్తం కులేసు చారిత్తం ఆపజ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పఠమం పాదం ఉమ్మారం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; దుతియం పాదం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

తతుత్తరి భేసజ్జం విఞ్ఞాపేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. విఞ్ఞాపేతి, పయోగే దుక్కటం; విఞ్ఞాపితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

ఉయ్యుత్తం ¶ సేనం దస్సనాయ గచ్ఛన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి ¶ . గచ్ఛతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; యత్థ ఠితో పస్సతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

అతిరేకతిరత్తం సేనాయ వసన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వసతి, పయోగే దుక్కటం; వసితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

ఉయ్యోధికం గచ్ఛన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. గచ్ఛతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; యత్థ ఠితో పస్సతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

అచేలకవగ్గో పఞ్చమో.

౬. సురామేరయవగ్గో

౧౭౦. మజ్జం ¶ పివన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ‘‘పివిస్సామీ’’తి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భిక్ఖుం అఙ్గులిపతోదకేన హాసేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. హాసేతి, పయోగే దుక్కటం; హసితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

ఉదకే కీళన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. హేట్ఠాగోప్ఫకే ఉదకే కీళతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; ఉపరిగోప్ఫకే కీళతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

అనాదరియం కరోన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. కరోతి, పయోగే దుక్కటం; కతే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భిక్ఖుం భింసాపేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భింసాపేతి, పయోగే దుక్కటం; భింసాపితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

జోతిం సమాదహిత్వా విసిబ్బేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. సమాదహతి ¶ , పయోగే దుక్కటం; సమాదహితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

ఓరేనద్ధమాసం నహాయన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. నహాయతి, పయోగే దుక్కటం; నహానపరియోసానే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

అనాదియిత్వా ¶ తిణ్ణం దుబ్బణ్ణకరణానం అఞ్ఞతరం దుబ్బణ్ణకరణం నవం చీవరం పరిభుఞ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పరిభుఞ్జతి, పయోగే దుక్కటం; పరిభుత్తే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భిక్ఖుస్స ¶ వా భిక్ఖునియా వా సిక్ఖమానాయ వా సామణేరస్స వా సామణేరియా వా సామం చీవరం వికప్పేత్వా అప్పచ్చుద్ధారణం పరిభుఞ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పరిభుఞ్జతి, పయోగే దుక్కటం; పరిభుత్తే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భిక్ఖుస్స ¶ పత్తం వా చీవరం వా నిసీదనం వా సూచిఘరం వా కాయబన్ధనం వా అపనిధేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. అపనిధేతి, పయోగే దుక్కటం; అపనిధితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

సురామేరయవగ్గో ఛట్ఠో.

౭. సప్పాణకవగ్గో

౧౭౧. సఞ్చిచ్చ పాణం జీవితా వోరోపేన్తో కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? సఞ్చిచ్చ పాణం జీవితా వోరోపేన్తో చతస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. అనోదిస్స ఓపాతం ఖణతి – ‘‘యో కోచి పపతిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; మనుస్సో తస్మిం పపతిత్వా మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స; యక్ఖో వా పేతో వా తిరచ్ఛానగతమనుస్సవిగ్గహో వా తస్మిం ¶ పపతిత్వా మరతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; తిరచ్ఛానగతో తస్మిం పపతిత్వా మరతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స – సఞ్చిచ్చ పాణం జీవితా వోరోపేన్తో ఇమా చతస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

జానం సప్పాణకం ఉదకం పరిభుఞ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పరిభుఞ్జతి, పయోగే దుక్కటం; పరిభుత్తే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

జానం యథాధమ్మం నిహతాధికరణం పునకమ్మాయ ఉక్కోటేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఉక్కోటేతి, పయోగే దుక్కటం; ఉక్కోటితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భిక్ఖుస్స జానం దుట్ఠుల్లం ఆపత్తిం పటిచ్ఛాదేన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. పాచిత్తియం.

జానం ఊనవీసతివస్సం పుగ్గలం ఉపసమ్పాదేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఉపసమ్పాదేతి, పయోగే దుక్కటం; ఉపసమ్పాదితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

జానం ¶ థేయ్యసత్థేన సద్ధిం సంవిధాయ ఏకద్ధానమగ్గం పటిపజ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పటిపజ్జతి, పయోగే దుక్కటం; పటిపన్నే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

మాతుగామేన సద్ధిం సంవిధాయ ఏకద్ధానమగ్గం పటిపజ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పటిపజ్జతి, పయోగే దుక్కటం; పటిపన్నే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

పాపికాయ ¶ దిట్ఠియా యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జన్తో ¶ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఞత్తియా దుక్కటం; కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

జానం తథావాదినా భిక్ఖునా అకటానుధమ్మేన తం దిట్ఠిం అప్పటినిస్సట్ఠేన సద్ధిం సమ్భుఞ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. సమ్భుఞ్జతి, పయోగే దుక్కటం; సమ్భుత్తే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

జానం ¶ తథానాసితం సమణుద్దేసం ఉపలాపేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఉపలాపేతి, పయోగే దుక్కటం; ఉపలాపితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

సప్పాణకవగ్గో సత్తమో.

౮. సహధమ్మికవగ్గో

౧౭౨. భిక్ఖూహి సహధమ్మికం వుచ్చమానో – ‘‘న తావాహం, ఆవుసో, ఏతస్మిం సిక్ఖాపదే సిక్ఖిస్సామి యావ న అఞ్ఞం భిక్ఖుం బ్యత్తం వినయధరం పరిపుచ్ఛిస్సామీ’’తి భణన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భణతి, పయోగే దుక్కటం; భణితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

వినయం వివణ్ణేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వివణ్ణేతి, పయోగే దుక్కటం; వివణ్ణితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

మోహేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. అనారోపితే మోహే మోహేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; ఆరోపితే మోహే మోహేతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భిక్ఖుస్స ¶ కుపితో అనత్తమనో పహారం దేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పహరతి, పయోగే దుక్కటం; పహతే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స ¶ .

భిక్ఖుస్స కుపితో అనత్తమనో తలసత్తికం ఉగ్గిరన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఉగ్గిరతి, పయోగే దుక్కటం; ఉగ్గిరితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భిక్ఖుం ¶ అమూలకేన సఙ్ఘాదిసేసేన అనుద్ధంసేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. అనుద్ధంసేతి, పయోగే దుక్కటం; అనుద్ధంసితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భిక్ఖుస్స సఞ్చిచ్చ కుక్కుచ్చం ఉపదహన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఉపదహతి, పయోగే దుక్కటం; ఉపదహితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భిక్ఖూనం భణ్డనజాతానం కలహజాతానం వివాదాపన్నానం ఉపస్సుతిం తిట్ఠన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ‘‘సోస్సామీ’’తి గచ్ఛతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; యత్థ ఠితో సుణాతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

ధమ్మికానం కమ్మానం ఛన్దం దత్వా పచ్ఛా ఖీయనధమ్మం ఆపజ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఖియ్యతి, పయోగే దుక్కటం; ఖియ్యితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

సఙ్ఘే వినిచ్ఛయకథాయ వత్తమానాయ ఛన్దం అదత్వా ఉట్ఠాయాసనా పక్కమన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పరిసాయ హత్థపాసం విజహన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స; విజహితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

సమగ్గేన ¶ సఙ్ఘేన చీవరం దత్వా పచ్ఛా ఖీయనధమ్మం ఆపజ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఖియ్యతి, పయోగే దుక్కటం; ఖియ్యితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

జానం సఙ్ఘికం లాభం పరిణతం పుగ్గలస్స పరిణామేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పరిణామేతి, పయోగే దుక్కటం; పరిణామితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

సహధమ్మికవగ్గో అట్ఠమో.

౯. రాజవగ్గో

౧౭౩. పుబ్బే ¶ అప్పటిసంవిదితో రఞ్ఞో అన్తేపురం పవిసన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పఠమం పాదం ఉమ్మారం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; దుతియం పాదం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

రతనం ¶ ¶ ఉగ్గణ్హన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. గణ్హాతి, పయోగే దుక్కటం; గహితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

సన్తం భిక్ఖుం అనాపుచ్ఛా వికాలే గామం పవిసన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పఠమం పాదం పరిక్ఖేపం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; దుతియం పాదం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

అట్ఠిమయం వా దన్తమయం వా విసాణమయం వా సూచిఘరం కారాపేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. కారాపేతి, పయోగే దుక్కటం; కారాపితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

పమాణాతిక్కన్తం మఞ్చం వా పీఠం వా కారాపేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. కారాపేతి, పయోగే దుక్కటం; కారాపితే ¶ ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

మఞ్చం వా పీఠం వా తూలోనద్ధం కారాపేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. కారాపేతి, పయోగే దుక్కటం; కారాపితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

పమాణాతిక్కన్తం నిసీదనం కారాపేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. కారాపేతి, పయోగే దుక్కటం; కారాపితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

పమాణాతిక్కన్తం కణ్డుప్పటిచ్ఛాదిం కారాపేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. కారాపేతి, పయోగే దుక్కటం; కారాపితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

పమాణాతిక్కన్తం వస్సికసాటికం కారాపేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. కారాపేతి, పయోగే దుక్కటం; కారాపితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

చీవరం కారాపేన్తో కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? సుగతచీవరప్పమాణం చీవరం కారాపేన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. కారాపేతి ¶ , పయోగే దుక్కటం; కారాపితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స – సుగతచీవరప్పమాణం చీవరం కారాపేన్తో ఇమా ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

రాజవగ్గో నవమో. ఖుద్దకా నిట్ఠితా.

౫. పాటిదేసనీయకణ్డం

౧౭౪. అఞ్ఞాతికాయ ¶ ¶ భిక్ఖునియా అన్తరఘరం పవిట్ఠాయ హత్థతో ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా సహత్థా పటిగ్గహేత్వా భుఞ్జన్తో కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా అన్తరఘరం పవిట్ఠాయ హత్థతో ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా సహత్థా పటిగ్గహేత్వా భుఞ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భుఞ్జిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాటిదేసనీయస్స – అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా అన్తరఘరం పవిట్ఠాయ హత్థతో ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా సహత్థా పటిగ్గహేత్వా భుఞ్జన్తో ఇమా ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

భిక్ఖునియా వోసాసన్తియా న నివారేత్వా భుఞ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భుఞ్జిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాటిదేసనీయస్స.

సేక్ఖసమ్మతేసు కులేసు ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా సహత్థా పటిగ్గహేత్వా భుఞ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భుఞ్జిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాటిదేసనీయస్స.

ఆరఞ్ఞకేసు సేనాసనేసు పుబ్బే అప్పటిసంవిదితం ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా అజ్ఝారామే సహత్థా పటిగ్గహేత్వా భుఞ్జన్తో కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? ఆరఞ్ఞకేసు సేనాసనేసు పుబ్బే అప్పటిసంవిదితం ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా అజ్ఝారామే సహత్థా పటిగ్గహేత్వా ¶ భుఞ్జన్తో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి ¶ . భుఞ్జిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే ¶ అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాటిదేసనీయస్స – ఆరఞ్ఞకేసు సేనాసనేసు పుబ్బే అప్పటిసంవిదితం ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా అజ్ఝారామే సహత్థా పటిగ్గహేత్వా భుఞ్జన్తో ఇమా ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

చత్తారో పాటిదేసనీయా నిట్ఠితా.

౬. సేఖియకణ్డం

౧. పరిమణ్డలవగ్గో

౧౭౫. అనాదరియం ¶ పటిచ్చ పురతో వా పచ్ఛతో వా ఓలమ్బేన్తో నివాసేన్తో కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? అనాదరియం పటిచ్చ పురతో వా పచ్ఛతో వా ఓలమ్బేన్తో నివాసేన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం – అనాదరియం పటిచ్చ పురతో వా పచ్ఛతో వా ఓలమ్బేన్తో నివాసేన్తో ఇమం ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి.

…అనాదరియం పటిచ్చ పురతో వా పచ్ఛతో వా ఓలమ్బేన్తో పారుపన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ కాయం వివరిత్వా అన్తరఘరే గచ్ఛన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ కాయం వివరిత్వా అన్తరఘరే నిసీదన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ హత్థం వా పాదం వా కీళాపేన్తో అన్తరఘరే గచ్ఛన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం ¶ పటిచ్చ హత్థం వా పాదం వా కీళాపేన్తో అన్తరఘరే నిసీదన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ తహం తహం ఓలోకేన్తో అన్తరఘరే గచ్ఛన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ తహం తహం ఓలోకేన్తో అన్తరఘరే నిసీదన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం ¶ ¶ పటిచ్చ ఉక్ఖిత్తకాయ అన్తరఘరే గచ్ఛన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ ఉక్ఖిత్తకాయ అన్తరఘరే నిసీదన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

పరిమణ్డలవగ్గో పఠమో.

౨. ఉజ్జగ్ఘికవగ్గో

౧౭౬. …అనాదరియం పటిచ్చ ఉజ్జగ్ఘికాయ అన్తరఘరే గచ్ఛన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ ఉజ్జగ్ఘికాయ అన్తరఘరే నిసీదన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ ఉచ్చాసద్దం మహాసద్దం కరోన్తో అన్తరఘరే గచ్ఛన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ ఉచ్చాసద్దం మహాసద్దం కరోన్తో అన్తరఘరే నిసీదన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ కాయప్పచాలకం అన్తరఘరే గచ్ఛన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ కాయప్పచాలకం అన్తరఘరే నిసీదన్తో ఏకం ¶ ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ బాహుప్పచాలకం అన్తరఘరే గచ్ఛన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం ¶ పటిచ్చ బాహుప్పచాలకం అన్తరఘరే నిసీదన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ సీసప్పచాలకం అన్తరఘరే గచ్ఛన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ సీసప్పచాలకం అన్తరఘరే నిసీదన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

ఉజ్జగ్ఘికవగ్గో దుతియో.

౩. ఖమ్భకతవగ్గో

౧౭౭. …అనాదరియం ¶ పటిచ్చ ఖమ్భకతో అన్తరఘరే గచ్ఛన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ ఖమ్భకతో అన్తరఘరే నిసీదన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ ఓగుణ్ఠితో అన్తరఘరే గచ్ఛన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ ఓగుణ్ఠితో అన్తరఘరే నిసీదన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం ¶ పటిచ్చ ఉక్కుటికాయ అన్తరఘరే గచ్ఛన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ పల్లత్థికాయ అన్తరఘరే నిసీదన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం ¶ పటిచ్చ అసక్కచ్చం పిణ్డపాతం పటిగ్గణ్హన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం ¶ పటిచ్చ తహం తహం ఓలోకేన్తో పిణ్డపాతం పటిగ్గణ్హన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ సూపఞ్ఞేవ బహుం పటిగ్గణ్హన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ థూపీకతం పిణ్డపాతం పటిగ్గణ్హన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

ఖమ్భకతవగ్గో తతియో.

౪. పిణ్డపాతవగ్గో

౧౭౮. …అనాదరియం పటిచ్చ అసక్కచ్చం పిణ్డపాతం భుఞ్జన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం ¶ పటిచ్చ తహం తహం ఓలోకేన్తో పిణ్డపాతం భుఞ్జన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ తహం తహం ఓమసిత్వా పిణ్డపాతం భుఞ్జన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ సూపఞ్ఞేవ బహుం భుఞ్జన్తో ఏకం ఆపత్తిం ¶ ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ థూపకతో ఓమద్దిత్వా పిణ్డపాతం భుఞ్జన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ సూపం వా బ్యఞ్జనం వా ఓదనేన పటిచ్ఛాదేన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం ¶ పటిచ్చ సూపం వా ఓదనం వా అగిలానో అత్తనో అత్థాయ విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ ఉజ్ఝానసఞ్ఞీ పరేసం పత్తం ఓలోకేన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ మహన్తం కబళం కరోన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ దీఘం ఆలోపం కరోన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

పిణ్డపాతవగ్గో చతుత్థో.

౫. కబళవగ్గో

౧౭౯. …అనాదరియం పటిచ్చ అనాహటే కబళే ముఖద్వారం వివరన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ భుఞ్జమానో సబ్బం హత్థం ముఖే పక్ఖిపన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ సకబళేన ముఖేన బ్యాహరన్తో ఏకం ఆపత్తిం ¶ ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం ¶ పటిచ్చ పిణ్డుక్ఖేపకం భుఞ్జన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ కబళావచ్ఛేదకం భుఞ్జన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ అవగణ్డకారకం భుఞ్జన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ హత్థనిద్ధునకం భుఞ్జన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ సిత్థావకారకం భుఞ్జన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం ¶ పటిచ్చ జివ్హానిచ్ఛారకం భుఞ్జన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ చపుచపుకారకం భుఞ్జన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

కబళవగ్గో పఞ్చమో.

౬. సురుసురువగ్గో

౧౮౦. …అనాదరియం పటిచ్చ సురుసురుకారకం భుఞ్జన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ హత్థనిల్లేహకం భుఞ్జన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం ¶ పటిచ్చ పత్తనిల్లేహకం భుఞ్జన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ ఓట్ఠనిల్లేహకం భుఞ్జన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం ¶ పటిచ్చ సామిసేన హత్థేన పానీయథాలకం పటిగ్గణ్హన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం ¶ పటిచ్చ ససిత్థకం పత్తధోవనం అన్తరఘరే ఛడ్డేన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ ఛత్తపాణిస్స ధమ్మం దేసేన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ దణ్డపాణిస్స ధమ్మం దేసేన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ సత్థపాణిస్స ధమ్మం దేసేన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ ఆవుధపాణిస్స ధమ్మం దేసేన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

సురుసురువగ్గో ఛట్ఠో.

౭. పాదుకవగ్గో

౧౮౧. …అనాదరియం ¶ పటిచ్చ పాదుకారుళ్హస్స ధమ్మం దేసేన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ ఉపాహనారుళ్హస్స ధమ్మం దేసేన్తో ఏకం ¶ ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ యానగతస్స ధమ్మం దేసేన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ సయనగతస్స ధమ్మం దేసేన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ పల్లత్థికాయ నిసిన్నస్స ధమ్మం దేసేన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ వేఠితసీసస్స ధమ్మం దేసేన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ ఓగుణ్ఠితసీసస్స ధమ్మం దేసేన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం ¶ పటిచ్చ ఛమాయం నిసీదిత్వా ఆసనే నిసిన్నస్స ధమ్మం దేసేన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ నీచే ఆసనే నిసీదిత్వా ఉచ్చే ఆసనే నిసిన్నస్స ధమ్మం దేసేన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ ఠితో నిసిన్నస్స ధమ్మం దేసేన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ పచ్ఛతో గచ్ఛన్తో పురతో గచ్ఛన్తస్స ధమ్మం దేసేన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం ¶ పటిచ్చ ఉప్పథేన గచ్ఛన్తో పథేన గచ్ఛన్తస్స ధమ్మం ¶ దేసేన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ ఠితో ఉచ్చారం వా పస్సావం వా కరోన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

…అనాదరియం పటిచ్చ హరితే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరోన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం….

అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరోన్తో కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరోన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం – అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరోన్తో ఇమం ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి.

పాదుకవగ్గో సత్తమో.

సేఖియా నిట్ఠితా.

కతాపత్తివారో నిట్ఠితో దుతియో.

౩. విపత్తివారో

౧౮౨. మేథునం ¶ ధమ్మం పటిసేవన్తస్స ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి? మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తస్స ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం ద్వే విపత్తియో భజన్తి – సియా సీలవిపత్తిం, సియా ఆచారవిపత్తిం…పే….

అనాదరియం ¶ పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరోన్తస్స ఆపత్తి చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజతి? అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం ¶ వా కరోన్తస్స ఆపత్తి చతున్నం విపత్తీనం ఏకం విపత్తిం భజతి – ఆచారవిపత్తిం.

విపత్తివారో నిట్ఠితో తతియో.

౪. సఙ్గహితవారో

౧౮౩. మేథునం ¶ ధమ్మం పటిసేవన్తస్స ఆపత్తియో సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతిహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా? మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తస్స ఆపత్తియో సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం తీహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా – సియా పారాజికాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా థుల్లచ్చయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన…పే….

అనాదరియం ¶ పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరోన్తస్స ఆపత్తి సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతిహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా? అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరోన్తస్స ఆపత్తి సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం ఏకేన ఆపత్తిక్ఖన్ధేన సఙ్గహితా – దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన.

సఙ్గహితవారో నిట్ఠితో చతుత్థో.

౫. సముట్ఠానవారో

౧౮౪. మేథునం ¶ ధమ్మం పటిసేవన్తస్స ఆపత్తియో ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠన్తి [సముట్ఠహన్తి (సీ. స్యా.)]? మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తస్స ఆపత్తియో ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠన్తి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం ¶ పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరోన్తస్స ఆపత్తి ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి ¶ సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి? అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరోన్తస్స ఆపత్తి ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో.

సముట్ఠానవారో నిట్ఠితో పఞ్చమో.

౬. అధికరణవారో

౧౮౫. మేథునం ¶ ధమ్మం పటిసేవన్తస్స ఆపత్తియో చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం? మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తస్స ఆపత్తియో చతున్నం అధికరణానం ఆపత్తాధికరణం…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరోన్తస్స ఆపత్తి చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం? అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరోన్తస్స ఆపత్తి చతున్నం అధికరణానం ఆపత్తాధికరణం.

అధికరణవారో నిట్ఠితో ఛట్ఠో.

౭. సమథవారో

౧౮౬. మేథునం ¶ ధమ్మం పటిసేవన్తస్స ఆపత్తియో సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తస్స ఆపత్తియో సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరోన్తస్స ఆపత్తి సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మతి? అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం ¶ వా కరోన్తస్స ఆపత్తి సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మతి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ.

సమథవారో నిట్ఠితో సత్తమో.

౮. సముచ్చయవారో

౧౮౭. మేథునం ¶ ¶ ధమ్మం పటిసేవన్తో కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తో తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. అక్ఖాయితే సరీరే మేథునం ధమ్మం పటిసేవతి, ఆపత్తి పారాజికస్స; యేభుయ్యేన ఖాయితే సరీరే మేథునం ధమ్మం పటిసేవతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; వట్టకతే ముఖే అచ్ఛుపన్తం ¶ అఙ్గజాతం పవేసేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స – మేథునం ధమ్మం పటిసేవన్తో ఇమా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి, సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతిహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా, ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠన్తి, చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం, సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం ద్వే విపత్తియో భజన్తి – సియా సీలవిపత్తిం, సియా ఆచారవిపత్తిం. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం తీహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా – సియా పారాజికాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా థుల్లచ్చయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠన్తి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి, న వాచతో. చతున్నం అధికరణానం, ఆపత్తాధికరణం. సత్తన్నం ¶ సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరోన్తో కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరోన్తో ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం – అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరోన్తో ఇమం ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి.

సా ¶ ఆపత్తి చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజతి, సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతిహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా, ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి, చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం, సత్తన్నం, సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మతి? సా ఆపత్తి చతున్నం విపత్తీనం ఏకం విపత్తిం భజతి – ఆచారవిపత్తిం. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం ఏకేన ఆపత్తిక్ఖన్ధేన సఙ్గహితా – దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన. ఛన్నం ¶ ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో. చతున్నం అధికరణానం, ఆపత్తాధికరణం. సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మతి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ.

సముచ్చయవారో నిట్ఠితో అట్ఠమో.

ఇమే అట్ఠ వారా సజ్ఝాయమగ్గేన లిఖితా.

తస్సుద్దానం –

కత్థపఞ్ఞత్తి ¶ కతి చ, విపత్తిసఙ్గహేన చ;

సముట్ఠానాధికరణా సమథో, సముచ్చయేన చాతి.

౧. కత్థపఞ్ఞత్తివారో

౧. పారాజికకణ్డం

౧౮౮. యం ¶ తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన మేథునం ధమ్మం పటిసేవనపచ్చయా పారాజికం కత్థ పఞ్ఞత్తం, కం ఆరబ్భ, కిస్మిం వత్థుస్మిం…పే… కేనాభతన్తి?

యం తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన మేథునం ధమ్మం పటిసేవనపచ్చయా పారాజికం ¶ కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? వేసాలియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సుదిన్నం కలన్దపుత్తం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సుదిన్నో కలన్దపుత్తో పురాణదుతియికాయ మేథునం ధమ్మం పటిసేవి, తస్మిం వత్థుస్మిం. అత్థి తత్థ పఞ్ఞత్తి, అనుపఞ్ఞత్తి, అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తీతి? ఏకా పఞ్ఞత్తి, ద్వే అనుపఞ్ఞత్తియో. అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తి తస్మిం నత్థి. సబ్బత్థ పఞ్ఞత్తి, పదేసపఞ్ఞత్తీతి? సబ్బత్థపఞ్ఞత్తి. సాధారణపఞ్ఞత్తి, అసాధారణపఞ్ఞత్తీతి? సాధారణపఞ్ఞత్తి. ఏకతోపఞ్ఞత్తి, ఉభతోపఞ్ఞత్తీతి? ఉభతోపఞ్ఞత్తి. పఞ్చన్నం పాతిమోక్ఖుద్దేసానం కత్థోగధం కత్థ పరియాపన్నన్తి? నిదానోగధం నిదానపరియాపన్నం. కతమేన ఉద్దేసేన ఉద్దేసం ఆగచ్ఛతీతి? దుతియేన ఉద్దేసేన ఉద్దేసం ఆగచ్ఛతి. చతున్నం విపత్తీనం కతమా విపత్తీతి? సీలవిపత్తి. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతమో ¶ ఆపత్తిక్ఖన్ధోతి? పారాజికాపత్తిక్ఖన్ధో. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతీతి? ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో ¶ చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే… కేనాభతన్తి? పరమ్పరాభతం –

ఉపాలి దాసకో చేవ, సోణకో సిగ్గవో తథా;

మోగ్గలిపుత్తేన పఞ్చమా, ఏతే జమ్బుసిరివ్హయే. …పే…;

ఏతే ¶ నాగా మహాపఞ్ఞా, వినయఞ్ఞూ మగ్గకోవిదా;

వినయం దీపే పకాసేసుం, పిటకం తమ్బపణ్ణియాతి.

౧౮౯. యం తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన అదిన్నం ఆదియనపచ్చయా పారాజికం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? రాజగహే పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ధనియం కుమ్భకారపుత్తం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ధనియో కుమ్భకారపుత్తో రఞ్ఞో దారూని అదిన్నం ఆదియి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో; సియా వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

౧౯౦. సఞ్చిచ్చ మనుస్సవిగ్గహం జీవితా వోరోపనపచ్చయా పారాజికం ¶ కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? వేసాలియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖూ అఞ్ఞమఞ్ఞం జీవితా వోరోపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో; సియా వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

౧౯౧. అసన్తం అభూతం ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపనపచ్చయా పారాజికం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? వేసాలియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? వగ్గుముదాతీరియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? వగ్గుముదాతీరియా భిక్ఖూ గిహీనం అఞ్ఞమఞ్ఞస్స ఉత్తరిమనుస్సధమ్మస్స వణ్ణం భాసింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో; సియా వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

చత్తారో పారాజికా నిట్ఠితా.

౨. సఙ్ఘాదిసేసకణ్డాది

౧౯౨. యం ¶ తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన ఉపక్కమిత్వా అసుచిం మోచనపచ్చయా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తో, కం ఆరబ్భ, కిస్మిం వత్థుస్మిం…పే… కేనాభతన్తి?

యం తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన ఉపక్కమిత్వా అసుచిం మోచనపచ్చయా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం ¶ పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం సేయ్యసకం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా సేయ్యసకో ఉపక్కమిత్వా అసుచిం మోచేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. అత్థి తత్థ పఞ్ఞత్తి, అనుపఞ్ఞత్తి, అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తీతి? ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తి తస్మిం నత్థి. సబ్బత్థపఞ్ఞత్తి, పదేసపఞ్ఞత్తీతి? సబ్బత్థపఞ్ఞత్తి. సాధారణపఞ్ఞత్తి, అసాధారణపఞ్ఞత్తీతి? అసాధారణపఞ్ఞత్తి. ఏకతోపఞ్ఞత్తి, ఉభతోపఞ్ఞత్తీతి? ఏకతోపఞ్ఞత్తి. పఞ్చన్నం పాతిమోక్ఖుద్దేసానం కత్థోగధం కత్థ పరియాపన్నన్తి? నిదానోగధం నిదానపరియాపన్నం. కతమేన ఉద్దేసేన ఉద్దేసం ఆగచ్ఛతీతి? తతియేన ఉద్దేసేన ఉద్దేసం ఆగచ్ఛతి. చతున్నం విపత్తీనం కతమా విపత్తీతి? సీలవిపత్తి. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతమో ఆపత్తిక్ఖన్ధోతి? సఙ్ఘాదిసేసాపత్తిక్ఖన్ధో. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతీతి? ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే… కేనాభతన్తి? పరమ్పరాభతం –

ఉపాలి దాసకో చేవ, సోణకో సిగ్గవో తథా;

మోగ్గలిపుత్తేన పఞ్చమా, ఏతే జమ్బుసిరివ్హయే. …పే…;

ఏతే నాగా మహాపఞ్ఞా, వినయఞ్ఞూ మగ్గకోవిదా;

వినయం ¶ దీపే పకాసేసుం, పిటకం తమ్బపణ్ణియాతి.

మాతుగామేన సద్ధిం కాయసంసగ్గం సమాపజ్జనపచ్చయా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉదాయీ మాతుగామేన సద్ధిం కాయసంసగ్గం సమాపజ్జి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

మాతుగామం ¶ దుట్ఠుల్లాహి వాచాహి ఓభాసనపచ్చయా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం ¶ పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉదాయీ మాతుగామం దుట్ఠుల్లాహి వాచాహి ఓభాసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో; సియా వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

మాతుగామస్స సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసనపచ్చయా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉదాయీ మాతుగామస్స సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ¶ ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జనపచ్చయా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఉదాయిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఉదాయీ సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో సముట్ఠాతి, న వాచతో న చిత్తతో; సియా వాచతో సముట్ఠాతి, న కాయతో న చిత్తతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ సముట్ఠాతి, న చిత్తతో; సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో; సియా వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

సఞ్ఞాచికాయ కుటిం కారాపనపచ్చయా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి ¶ ? ఆళవియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? ఆళవకే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆళవకా భిక్ఖూ సఞ్ఞాచికాయ కుటియో కారాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

మహల్లకం ¶ విహారం కారాపనపచ్చయా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? కోసమ్బియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఛన్నం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఛన్నో విహారవత్థుం సోధేన్తో అఞ్ఞతరం చేతియరుక్ఖం ఛేదాపేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా ¶ పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

భిక్ఖుం ¶ అమూలకేన పారాజికేన ధమ్మేన అనుద్ధంసనపచ్చయా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? రాజగహే పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? మేత్తియభూమజకే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? మేత్తియభూమజకా భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం దబ్బం మల్లపుత్తం అమూలకేన పారాజికేన ధమ్మేన అనుద్ధంసేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

భిక్ఖుం అఞ్ఞభాగియస్స అధికరణస్స కిఞ్చిదేసం లేసమత్తం ఉపాదాయ పారాజికేన ధమ్మేన అనుద్ధంసనపచ్చయా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? రాజగహే పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? మేత్తియభూమజకే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? మేత్తియభూమజకా భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం దబ్బం మల్లపుత్తం అఞ్ఞభాగియస్స అధికరణస్స కిఞ్చి దేసం లేసమత్తం ఉపాదాయ పారాజికేన ధమ్మేన అనుద్ధంసేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

సఙ్ఘభేదకస్స భిక్ఖునో యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జనపచ్చయా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? రాజగహే పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? దేవదత్తం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? దేవదత్తో సమగ్గస్స సఙ్ఘస్స భేదాయ పరక్కమి, తస్మిం ¶ వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

భేదకానువత్తకానం భిక్ఖూనం యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జనపచ్చయా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? రాజగహే పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖూ దేవదత్తస్స సఙ్ఘభేదాయ పరక్కమన్తస్స అనువత్తకా అహేసుం వగ్గవాదకా, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకే ¶ సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

దుబ్బచస్స భిక్ఖునో యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జనపచ్చయా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? కోసమ్బియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? ఆయస్మన్తం ఛన్నం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఆయస్మా ఛన్నో భిక్ఖూహి సహధమ్మికం వుచ్చమానో అత్తానం అవచనీయం అకాసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

కులదూసకస్స ¶ భిక్ఖునో యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జనపచ్చయా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? అస్సజిపునబ్బసుకే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం ¶ వత్థుస్మిన్తి? అస్సజిపునబ్బసుకా భిక్ఖూ సఙ్ఘేన పబ్బాజనీయకమ్మకతా భిక్ఖూ ఛన్దగామితా దోసగామితా మోహగామితా భయగామితా పాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరణపచ్చయా దుక్కటం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖూ ఉదకే ఉచ్చారమ్పి పస్సావమ్పి ఖేళమ్పి అకంసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

కత్థపఞ్ఞత్తివారో నిట్ఠితో పఠమో.

౨. కతాపత్తివారో

౧. పారాజికకణ్డం

౧౯౩. మేథునం ¶ ధమ్మం పటిసేవనపచ్చయా కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి ¶ ? మేథునం ధమ్మం పటిసేవనపచ్చయా చతస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి – అక్ఖాయితే సరీరే మేథునం ధమ్మం పటిసేవతి, ఆపత్తి పారాజికస్స; యేభుయ్యేన ఖాయితే సరీరే మేథునం ధమ్మం పటిసేవతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స ¶ ; వట్టకతే ముఖే అచ్ఛుపన్తం అఙ్గజాతం పవేసేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; జతుమట్ఠకే పాచిత్తియం – మేథునం ధమ్మం పటిసేవనపచ్చయా ఇమా ¶ చతస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

అదిన్నం ఆదియనపచ్చయా కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? అదిన్నం ఆదియనపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పఞ్చమాసకం వా అతిరేకపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం అదిన్నం థేయ్యసఙ్ఖాతం ఆదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స; అతిరేకమాసకం వా ఊనపఞ్చమాసకం వా అగ్ఘనకం అదిన్నం థేయ్యసఙ్ఖాతం ఆదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; మాసకం వా ఊనమాసకం వా అగ్ఘనకం అదిన్నం థేయ్యసఙ్ఖాతం ఆదియతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స – అదిన్నం ఆదియనపచ్చయా ఇమా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

సఞ్చిచ్చ మనుస్సవిగ్గహం జీవితా వోరోపనపచ్చయా కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? సఞ్చిచ్చ మనుస్సవిగ్గహం జీవితా వోరోపనపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. మనుస్సం ఓదిస్స ఓపాతం ఖణతి ‘‘పపతిత్వా మరిస్సతీ’’తి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; పపతితే దుక్ఖా వేదనా ఉప్పజ్జతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; మరతి, ఆపత్తి పారాజికస్స – సఞ్చిచ్చ మనుస్సవిగ్గహం జీవితా వోరోపనపచ్చయా ఇమా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

అసన్తం అభూతం ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపనపచ్చయా కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? అసన్తం ¶ అభూతం ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపనపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి – పాపిచ్ఛో ఇచ్ఛాపకతో అసన్తం అభూతం ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపతి, ఆపత్తి పారాజికస్స, ‘‘యో ¶ తే విహారే వసతి సో భిక్ఖు అరహా’’తి భణతి, పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; న పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి దుక్కటస్స – అసన్తం అభూతం ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపనపచ్చయా ఇమా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

చత్తారో పారాజికా నిట్ఠితా.

౨. సఙ్ఘాదిసేసకణ్డాది

౧౯౪. ఉపక్కమిత్వా అసుచిం మోచనపచ్చయా కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? ఉపక్కమిత్వా అసుచిమోచనపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి – చేతేతి ఉపక్కమతి ముచ్చతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స; చేతేతి ¶ ఉపక్కమతి న ముచ్చతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; పయోగే దుక్కటం – ఉపక్కమిత్వా అసుచిమోచనపచ్చయా ఇమా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

కాయసంసగ్గం సమాపజ్జనపచ్చయా కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? కాయసంసగ్గం సమాపజ్జనపచ్చయా పఞ్చ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి – అవస్సుతా భిక్ఖునీ అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స అధక్ఖకం ఉబ్భజాణుమణ్డలం గహణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స; భిక్ఖు కాయేన కాయం ఆమసతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స; కాయేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; కాయపటిబద్ధేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అఙ్గులిపతోదకే పాచిత్తియం – కాయసంసగ్గం సమాపజ్జనపచ్చయా ఇమా పఞ్చ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

మాతుగామం దుట్ఠుల్లాహి వాచాహి ఓభాసనపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి – వచ్చమగ్గం పస్సావమగ్గం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స; వచ్చమగ్గం పస్సావమగ్గం ఠపేత్వా అధక్ఖకం ఉబ్భజాణుమణ్డలం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి ¶ అవణ్ణమ్పి భణతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; కాయపటిబద్ధం ఆదిస్స వణ్ణమ్పి భణతి అవణ్ణమ్పి భణతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసనపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి – మాతుగామస్స సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స; పణ్డకస్స ¶ సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; తిరచ్ఛానగతస్స సన్తికే అత్తకామపారిచరియాయ వణ్ణం భాసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జనపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి – పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి పచ్చాహరతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స; పటిగ్గణ్హాతి వీమంసతి న పచ్చాహరతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; పటిగ్గణ్హాతి న వీమంసతి న పచ్చాహరతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

సఞ్ఞాచికాయ కుటిం కారాపనపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి – కారాపేతి, పయోగే దుక్కటం; ఏకం పిణ్డం [ఏకపిణ్డే (స్యా.)] అనాగతే ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; తస్మిం పిణ్డే ఆగతే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

మహల్లకం ¶ విహారం కారాపనపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి – కారాపేతి, పయోగే దుక్కటం; ఏకం పిణ్డం అనాగతే, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; తస్మిం పిణ్డే ఆగతే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

భిక్ఖుం అమూలకేన పారాజికేన ధమ్మేన అనుద్ధంసనపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి – అనోకాసం కారాపేత్వా చావనాధిప్పాయో ¶ వదేతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స; ఓకాసం కారాపేత్వా అక్కోసాధిప్పాయో వదేతి, ఆపత్తి ఓమసవాదస్స.

భిక్ఖుం అఞ్ఞభాగియస్స అధికరణస్స కిఞ్చి దేసం లేసమత్తం ఉపాదాయ పారాజికేన ధమ్మేన అనుద్ధంసనపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి – అనోకాసం కారాపేత్వా చావనాధిప్పాయో వదేతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసేన దుక్కటస్స; ఓకాసం కారాపేత్వా అక్కోసాధిప్పాయో వదేతి, ఆపత్తి ఓమసవాదస్స.

సఙ్ఘభేదకో భిక్ఖు యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జనపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి – ఞత్తియా దుక్కటం; ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా; కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

భేదకానువత్తకా భిక్ఖూ యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జనపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ¶ ఆపజ్జతి – ఞత్తియా దుక్కటం; ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా; కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దుబ్బచో భిక్ఖు యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జనపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి – ఞత్తియా దుక్కటం; ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా; కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

కులదూసకో భిక్ఖు యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జనపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి – ఞత్తియా దుక్కటం; ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా; కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా ¶ కరణపచ్చయా కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం ¶ వా ఖేళం వా కరణపచ్చయా ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం – అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరణపచ్చయా ఇమం ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి.

కతాపత్తివారో నిట్ఠితో దుతియో.

౩. విపత్తివారో

౧౯౫. మేథునం ¶ ధమ్మం పటిసేవనపచ్చయా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి? మేథునం ధమ్మం పటిసేవనపచ్చయా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం ద్వే విపత్తియో భజన్తి – సియా సీలవిపత్తిం సియా ఆచారవిపత్తిం…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరణపచ్చయా ఆపత్తి చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజతి? అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరణపచ్చయా ఆపత్తి చతున్నం విపత్తీనం ఏకం విపత్తిం భజతి – ఆచారవిపత్తిం.

విపత్తివారో నిట్ఠితో తతియో.

౪. సఙ్గహితవారో

౧౯౬. మేథునం ¶ ధమ్మం పటిసేవనపచ్చయా ఆపత్తియో సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతిహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా? మేథునం ధమ్మం పటిసేవనపచ్చయా ¶ ఆపత్తియో సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం చతూహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా – సియా పారాజికాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా థుల్లచ్చయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా పాచిత్తియాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరణపచ్చయా ఆపత్తి సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతిహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా? అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరణపచ్చయా ఆపత్తి సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం ఏకేన ఆపత్తిక్ఖన్ధేన సఙ్గహితా – దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన.

సఙ్గహితవారో నిట్ఠితో చతుత్థో.

౫. సముట్ఠానవారో

౧౯౭. మేథునం ¶ ¶ ధమ్మం పటిసేవనపచ్చయా ఆపత్తియో ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠన్తి? మేథునం ధమ్మం పటిసేవనపచ్చయా ఆపత్తియో ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠన్తి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి, న వాచతో…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరణపచ్చయా ఆపత్తి ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి? అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరణపచ్చయా ఆపత్తి ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

సముట్ఠానవారో నిట్ఠితో పఞ్చమో.

౬. అధికరణవారో

౧౯౮. మేథునం ¶ ¶ ధమ్మం పటిసేవనపచ్చయా ఆపత్తియో చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం? మేథునం ధమ్మం పటిసేవనపచ్చయా ఆపత్తియో చతున్నం అధికరణానం ఆపత్తాధికరణం…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరణపచ్చయా ఆపత్తి చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం? అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరణపచ్చయా ఆపత్తి చతున్నం అధికరణానం ఆపత్తాధికరణం.

అధికరణవారో నిట్ఠితో ఛట్ఠో.

౭. సమథవారో

౧౯౯. మేథునం ¶ ధమ్మం పటిసేవనపచ్చయా ఆపత్తియో సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? మేథునం ధమ్మం పటిసేవనపచ్చయా ఆపత్తియో సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ; సియా సమ్ముఖావినయేన తిణవత్థారకేన చ…పే….

అనాదరియం ¶ పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరణపచ్చయా ఆపత్తి సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మతి? అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరణపచ్చయా ఆపత్తి సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మతి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చాతి.

సమథవారో నిట్ఠితో సత్తమో.

౮. సముచ్చయవారో

౨౦౦. మేథునం ¶ ¶ ధమ్మం పటిసేవనపచ్చయా కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? మేథునం ధమ్మం పటిసేవనపచ్చయా చతస్సో ఆపత్తియో ¶ ఆపజ్జతి. అక్ఖాయితే సరీరే మేథునం ధమ్మం పటిసేవతి, ఆపత్తి పారాజికస్స; యేభుయ్యేన ఖాయితే సరీరే మేథునం ధమ్మం పటిసేవతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; వట్టకతే ముఖే అచ్ఛుపన్తం అఙ్గజాతం పవేసేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; జతుమట్ఠకే పాచిత్తియం – మేథునం ధమ్మం పటిసేవనపచ్చయా ఇమా చతస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి? సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతిహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా? ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠన్తి? చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం? సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం ద్వే విపత్తియో భజన్తి – సియా సీలవిపత్తిం సియా ఆచారవిపత్తిం. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం చతూహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా – సియా పారాజికాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా థుల్లచ్చయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా పాచిత్తియాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠన్తి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి, న వాచతో. చతున్నం అధికరణానం, ఆపత్తాధికరణం. సత్తన్నం సమథానం, తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ, పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ…పే….

అనాదరియం పటిచ్చ ¶ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరణపచ్చయా కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? అనాదరియం పటిచ్చ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరణపచ్చయా ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. దుక్కటం – అనాదరియం పటిచ్చ ¶ ఉదకే ఉచ్చారం వా పస్సావం వా ఖేళం వా కరణపచ్చయా ఇమం ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. సా ఆపత్తి చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజతి? సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతిహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా? ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి? చతున్నం అధికరణానం కతమం ¶ అధికరణం? సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మతి? సా ఆపత్తి చతున్నం విపత్తీనం ఏకం విపత్తిం భజతి – ఆచారవిపత్తిం. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం ఏకేన ఆపత్తిక్ఖన్ధేన సఙ్గహితా – దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో. చతున్నం అధికరణానం, ఆపత్తాధికరణం. సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మతి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చాతి.

సముచ్చయవారో నిట్ఠితో అట్ఠమో.

అట్ఠపచ్చయవారా నిట్ఠితా.

మహావిభఙ్గే సోళసమహావారా నిట్ఠితా.

భిక్ఖువిభఙ్గమహావారో నిట్ఠితో.

భిక్ఖునీవిభఙ్గో

౧. కత్థపఞ్ఞత్తివారో

౧. పారాజికకణ్డం

౨౦౧. యం ¶ ¶ ¶ ¶ తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన భిక్ఖునీనం పఞ్చమం పారాజికం కత్థ పఞ్ఞత్తం? కం ఆరబ్భ? కిస్మిం వత్థుస్మిం? అత్థి తత్థ పఞ్ఞత్తి, అనుపఞ్ఞత్తి, అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తి? సబ్బత్థపఞ్ఞత్తి, పదేసపఞ్ఞత్తి? సాధారణపఞ్ఞత్తి, అసాధారణపఞ్ఞత్తి? ఏకతోపఞ్ఞత్తి, ఉభతోపఞ్ఞత్తి? చతున్నం పాతిమోక్ఖుద్దేసానం కత్థోగధం కత్థ పరియాపన్నం? కతమేన ఉద్దేసేన ఉద్దేసం ఆగచ్ఛతి? చతున్నం విపత్తీనం కతమా విపత్తి? సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతమో ఆపత్తిక్ఖన్ధో? ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి? చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం? సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మతి? కో తత్థ వినయో? కో తత్థ అభివినయో? కిం తత్థ పాతిమోక్ఖం? కిం తత్థ అధిపాతిమోక్ఖం? కా విపత్తి? కా సమ్పత్తి? కా పటిపత్తి? కతి అత్థవసే పటిచ్చ భగవతా భిక్ఖునీనం పఞ్చమం పారాజికం పఞ్ఞత్తం? కా సిక్ఖన్తి? కా సిక్ఖితసిక్ఖా? కత్థ ఠితం? కా ధారేన్తి? కస్స వచనం? కేనాభతన్తి?

౨౦౨. యం తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన భిక్ఖునీనం పఞ్చమం పారాజికం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సున్దరీనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం ¶ వత్థుస్మిన్తి? సున్దరీనన్దా భిక్ఖునీ అవస్సుతా అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స కాయసంసగ్గం సాదియి, తస్మిం వత్థుస్మిం. అత్థి తత్థ పఞ్ఞత్తి అనుపఞ్ఞత్తి అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తీతి? ఏకా పఞ్ఞత్తి. అనుపఞ్ఞత్తి అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తి తస్మిం నత్థి. సబ్బత్థపఞ్ఞత్తి ¶ , పదేసపఞ్ఞత్తీతి? సబ్బత్థపఞ్ఞత్తి. సాధారణపఞ్ఞత్తి, అసాధారణపఞ్ఞత్తీతి? అసాధారణపఞ్ఞత్తి. ఏకతోపఞ్ఞత్తి, ఉభతోపఞ్ఞత్తీతి? ఏకతోపఞ్ఞత్తి. చతున్నం పాతిమోక్ఖుద్దేసానం కత్థోగధం కత్థ పరియాపన్నన్తి? నిదానోగధం నిదానపరియాపన్నం. కతమేన ఉద్దేసేన ఉద్దేసం ఆగచ్ఛతీతి? దుతియేన ఉద్దేసేన ఉద్దేసం ఆగచ్ఛతి. చతున్నం విపత్తీనం కతమా విపత్తీతి? సీలవిపత్తి. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతమో ఆపత్తిక్ఖన్ధోతి? పారాజికాపత్తిక్ఖన్ధో. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతీతి? ఏకేన సముట్ఠానే ¶ సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో. చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణన్తి? ఆపత్తాధికరణం? సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మతీతి? ద్వీహి సమథేహి సమ్మతి – సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ. కో తత్థ వినయో, కో తత్థ అభివినయోతి? పఞ్ఞత్తి వినయో, విభత్తి అభివినయో. కిం తత్థ పాతిమోక్ఖం, కిం తత్థ అధిపాతిమోక్ఖన్తి? పఞ్ఞత్తి పాతిమోక్ఖం, విభత్తి అధిపాతిమోక్ఖం. కా విపత్తీతి? అసంవరో విపత్తి. కా సమ్పత్తీతి ¶ ? సంవరో సమ్పత్తి. కా పటిపత్తీతి? న ఏవరూపం కరిస్సామీతి యావజీవం ఆపాణకోటికం సమాదాయ సిక్ఖతి సిక్ఖాపదేసు. [అ. ని. ౧౦.౩౧] కతి అత్థవసే పటిచ్చ భగవతా భిక్ఖునీనం పఞ్చమం పారాజికం పఞ్ఞత్తన్తి? దస అత్థవసే పటిచ్చ భగవతా భిక్ఖునీనం పఞ్చమం పారాజికం పఞ్ఞత్తం – సఙ్ఘసుట్ఠుతాయ, సఙ్ఘఫాసుతాయ, దుమ్మఙ్కూనం భిక్ఖునీనం నిగ్గహాయ, పేసలానం భిక్ఖునీనం ఫాసువిహారాయ, దిట్ఠధమ్మికానం ఆసవానం సంవరాయ, సమ్పరాయికానం ఆసవానం పటిఘాతాయ, అప్పసన్నానం పసాదాయ, పసన్నానం భియ్యోభావాయ, సద్ధమ్మట్ఠితియా, వినయానుగ్గహాయ. కా సిక్ఖన్తీతి? సేక్ఖా చ పుథుజ్జనకల్యాణికా చ సిక్ఖన్తి. కా సిక్ఖితసిక్ఖాతి? అరహన్తియో [అరహన్తా (క.)] సిక్ఖితసిక్ఖా. కత్థ ఠితన్తి? సిక్ఖాకామాసు ఠితం. కా ధారేన్తీతి? యాసం వత్తతి తా ధారేన్తి. కస్స వచనన్తి? భగవతో వచనం అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స. కేనాభతన్తి? పరమ్పరాభతం –

ఉపాలి దాసకో చేవ, సోణకో సిగ్గవో తథా;

మోగ్గలిపుత్తేన పఞ్చమా, ఏతే జమ్బుసిరివ్హయే.

తతో మహిన్దో ఇట్టియో, ఉత్తియో సమ్బలో తథా;

భద్దనామో చ పణ్డితో.

ఏతే ¶ నాగా మహాపఞ్ఞా, జమ్బుదీపా ఇధాగతా;

వినయం తే వాచయింసు, పిటకం తమ్బపణ్ణియా.

నికాయే పఞ్చ వాచేసుం, సత్త చేవ పకరణే;

తతో అరిట్ఠో మేధావీ, తిస్సదత్తో చ పణ్డితో.

విసారదో కాళసుమనో, థేరో చ దీఘనామకో;

దీఘసుమనో చ పణ్డితో.

పునదేవ ¶ కాళసుమనో, నాగత్థేరో చ బుద్ధరక్ఖితో;

తిస్సత్థేరో చ మేధావీ, దేవత్థేరో చ పణ్డితో.

పునదేవ సుమనో మేధావీ, వినయే చ విసారదో;

బహుస్సుతో చూళనాగో, గజోవ దుప్పధంసియో.

ధమ్మపాలితనామో చ, రోహణే సాధుపూజితో;

తస్స సిస్సో మహాపఞ్ఞో, ఖేమనామో తిపేటకో.

దీపే తారకరాజావ పఞ్ఞాయ అతిరోచథ;

ఉపతిస్సో చ మేధావీ, ఫుస్సదేవో మహాకథీ.

పునదేవ సుమనో మేధావీ, పుప్ఫనామో బహుస్సుతో;

మహాకథీ మహాసివో, పిటకే సబ్బత్థ కోవిదో.

పునదేవ ఉపాలి మేధావీ, వినయే చ విసారదో;

మహానాగో మహాపఞ్ఞో, సద్ధమ్మవంసకోవిదో.

పునదేవ అభయో మేధావీ, పిటకే సబ్బత్థ కోవిదో;

తిస్సత్థేరో చ మేధావీ, వినయే చ విసారదో.

తస్స ¶ సిస్సో మహాపఞ్ఞో, పుప్ఫనామో బహుస్సుతో;

సాసనం అనురక్ఖన్తో, జమ్బుదీపే పతిట్ఠితో.

చూళాభయో చ మేధావీ, వినయే చ విసారదో;

తిస్సత్థేరో చ మేధావీ, సద్ధమ్మవంసకోవిదో.

చూళదేవో చ మేధావీ, వినయే చ విసారదో;

సివత్థేరో చ మేధావీ, వినయే సబ్బత్థ కోవిదో.

ఏతే నాగా మహాపఞ్ఞా, వినయఞ్ఞూ మగ్గకోవిదా;

వినయం ¶ దీపే పకాసేసుం, పిటకం తమ్బపణ్ణియాతి.

౨౦౩. యం ¶ తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన భిక్ఖునీనం ఛట్ఠం పారాజికం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ జానం పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నం భిక్ఖునిం నేవత్తనా పటిచోదేసి ¶ గణస్స ఆరోచేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

౨౦౪. భిక్ఖునీనం సత్తమం పారాజికం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ సమగ్గేన సఙ్ఘేన ఉక్ఖిత్తం అరిట్ఠం భిక్ఖుం గద్ధబాధిపుబ్బం అనువత్తి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

౨౦౫. భిక్ఖునీనం అట్ఠమం పారాజికం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో అట్ఠమం వత్థుం పరిపూరేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

అట్ఠ పారాజికా నిట్ఠితా.

తస్సుద్దానం –

మేథునాదిన్నాదానఞ్చ ¶ ¶ , మనుస్సవిగ్గహుత్తరి;

కాయసంసగ్గం ఛాదేతి, ఉక్ఖిత్తా అట్ఠ వత్థుకా;

పఞ్ఞాపేసి మహావీరో, ఛేజ్జవత్థూ అసంసయాతి.

౨. సఙ్ఘాదిసేసకణ్డం

౨౦౬. యం తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన ఉస్సయవాదికాయ భిక్ఖునియా అడ్డం కరోన్తియా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తో? కం ఆరబ్భ? కిస్మిం వత్థుస్మిం…పే… కేనాభతన్తి?

౨౦౭. యం తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన ఉస్సయవాదికాయ భిక్ఖునియా అడ్డం కరోన్తియా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ ఉస్సయవాదికా విహరి, తస్మిం ¶ వత్థుస్మిం. అత్థి తత్థ పఞ్ఞత్తి, అనుపఞ్ఞత్తి, అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తీతి? ఏకా పఞ్ఞత్తి. అనుపఞ్ఞత్తి అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తి తస్మిం నత్థి. సబ్బత్థపఞ్ఞత్తి, పదేసపఞ్ఞత్తీతి? సబ్బత్థపఞ్ఞత్తి. సాధారణపఞ్ఞత్తి, అసాధారణపఞ్ఞత్తీతి? అసాధారణపఞ్ఞత్తి. ఏకతోపఞ్ఞత్తి, ఉభతోపఞ్ఞత్తీతి? ఏకతోపఞ్ఞత్తి. చతున్నం పాతిమోక్ఖుద్దేసానం కత్థోగధం కత్థ పరియాపన్నన్తి? నిదానోగధం నిదానపరియాపన్నం ¶ . కతమేన ఉద్దేసేన ఉద్దేసం ఆగచ్ఛతీతి? తతియేన ఉద్దేసేన ఉద్దేసం ఆగచ్ఛతి. చతున్నం విపత్తీనం కతమా విపత్తీతి? సీలవిపత్తి. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతమో ఆపత్తిక్ఖన్ధోతి? సఙ్ఘాదిసేసాపత్తిక్ఖన్ధో. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతీతి? ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో చ వాచతో చ సముట్ఠాతి, న చిత్తతో; సియా కాయతో చ వాచతో ¶ చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే… కేనాభతన్తి? పరమ్పరాభతం –

ఉపాలి దాసకో చేవ, సోణకో సిగ్గవో తథా;

మోగ్గలిపుత్తేన పఞ్చమా, ఏతే జమ్బుసిరివ్హయే. …పే…;

ఏతే నాగా మహాపఞ్ఞా, వినయఞ్ఞూ మగ్గకోవిదా;

వినయం దీపే పకాసేసుం, పిటకం తమ్బపణ్ణియాతి.

౨౦౮. చోరిం ¶ వుట్ఠాపేన్తియా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ చోరిం వుట్ఠాపేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

౨౦౯. ఏకాయ గామన్తరం గచ్ఛన్తియా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరా భిక్ఖునీ ఏకా గామన్తరం గచ్ఛి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, తిస్సో అనుపఞ్ఞత్తియో. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి ¶ – పఠమపారాజికే…పే….

౨౧౦. సమగ్గేన సఙ్ఘేన ఉక్ఖిత్తం భిక్ఖునిం ధమ్మేన వినయేన సత్థుసాసనేన అనపలోకేత్వా కారకసఙ్ఘం అనఞ్ఞాయ గణస్స ఛన్దం ¶ ఓసారేన్తియా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ సమగ్గేన సఙ్ఘేన ఉక్ఖిత్తం భిక్ఖునిం ధమ్మేన వినయేన సత్థుసాసనేన అనపలోకేత్వా కారకసఙ్ఘం అనఞ్ఞాయ గణస్స ఛన్దం ఓసారేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

౨౧౧. అవస్సుతాయ భిక్ఖునియా అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స హత్థతో ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా సహత్థా పటిగ్గహేత్వా భుఞ్జన్తియా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? సున్దరీనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సున్దరీనన్దా భిక్ఖునీ అవస్సుతా అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స హత్థతో ఆమిసం పటిగ్గహేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – పఠమపారాజికే…పే….

౨౧౨. ‘‘కిం తే, అయ్యే, ఏసో పురిసపుగ్గలో కరిస్సతి అవస్సుతో వా అనవస్సుతో వా, యతో త్వం అనవస్సుతా! ఇఙ్ఘ, అయ్యే, యం తే ఏసో పురిసపుగ్గలో దేతి ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా, తం త్వం ¶ సహత్థా పటిగ్గహేత్వా ఖాద వా భుఞ్జ వా’’తి ఉయ్యోజేన్తియా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం అరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరా ¶ భిక్ఖునీ –‘‘కిం తే, అయ్యే, ఏసో పురిసపుగ్గలో కరిస్సతి అవస్సుతో వా అనవస్సుతో వా, యతో త్వం అనవస్సుతా! ఇఙ్ఘ, అయ్యే, యం తే ఏసో పురిసపుగ్గలో దేతి ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా, తం త్వం సహత్థా పటిగ్గహేత్వా ఖాద వా భుఞ్జ వా’’తి ఉయ్యోజేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

౨౧౩. కుపితాయ అనత్తమనాయ భిక్ఖునియా యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జన్తియా ¶ సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? చణ్డకాళిం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? చణ్డకాళీ భిక్ఖునీ కుపితా అనత్తమనా ఏవం అవచ – ‘‘బుద్ధం పచ్చాచిక్ఖామి, ధమ్మం పచ్చాచిక్ఖామి, సఙ్ఘం పచ్చాచిక్ఖామి, సిక్ఖం పచ్చాచిక్ఖామీ’’తి, తస్మిం ¶ వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

౨౧౪. కిస్మిఞ్చిదేవ అధికరణే పచ్చాకతాయ భిక్ఖునియా యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జన్తియా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? చణ్డకాళిం ¶ భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? చణ్డకాళీ భిక్ఖునీ కిస్మిఞ్చిదేవ అధికరణే పచ్చాకతా కుపితా అనత్తమనా ఏవం అవచ – ‘‘ఛన్దగామినియో చ భిక్ఖునియో, దోసగామినియో చ భిక్ఖునియో, మోహగామినియో చ భిక్ఖునియో, భయగామినియో చ భిక్ఖునియో’’తి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

౨౧౫. సంసట్ఠానం భిక్ఖునీనం యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జన్తీనం సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో సంసట్ఠా విహరింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

౨౧౬. ‘‘సంసట్ఠావ, అయ్యే, తుమ్హే విహరథ. మా తుమ్హే నానా విహరిత్థా’’తి ఉయ్యోజేన్తియా యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జన్తియా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ – ‘‘సంసట్ఠావ అయ్యే, తుమ్హే విహరథ, మా తుమ్హే నానా విహరిత్థా’’తి ఉయ్యోజేసి, తస్మిం ¶ వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

దస సఙ్ఘాదిసేసా నిట్ఠితా.

తస్సుద్దానం –

ఉస్సయచోరి ¶ గామన్తం, ఉక్ఖిత్తం ఖాదనేన చ;

కిం తే కుపితా కిస్మిఞ్చి, సంసట్ఠా ఞాయతే దసాతి.

౩. నిస్సగ్గియకణ్డం

౨౧౭. యం ¶ తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన పత్తసన్నిచయం కరోన్తియా నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో పత్తసన్నిచయం అకంసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – కథినకే…పే….

అకాలచీవరం ‘‘కాలచీవర’’న్తి అధిట్ఠహిత్వా భాజాపేన్తియా నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ ¶ అకాలచీవరం ‘‘కాలచీవర’’న్తి అధిట్ఠహిత్వా భాజాపేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

భిక్ఖునియా సద్ధిం చీవరం పరివత్తేత్వా అచ్ఛిన్దన్తియా నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ భిక్ఖునియా సద్ధిం చీవరం పరివత్తేత్వా అచ్ఛిన్ది, తస్మిం ¶ వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

అఞ్ఞం విఞ్ఞాపేత్వా అఞ్ఞం విఞ్ఞాపేన్తియా నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా ¶ భిక్ఖునీ అఞ్ఞం విఞ్ఞాపేత్వా అఞ్ఞం విఞ్ఞాపేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

అఞ్ఞం చేతాపేత్వా అఞ్ఞం చేతాపేన్తియా నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ అఞ్ఞం చేతాపేత్వా అఞ్ఞం చేతాపేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

అఞ్ఞదత్థికేన పరిక్ఖారేన అఞ్ఞుద్దిసికేన సఙ్ఘికేన అఞ్ఞం చేతాపేన్తియా నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థం పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి ¶ ? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో అఞ్ఞదత్థికేన పరిక్ఖారేన అఞ్ఞుద్దిసికేన సఙ్ఘికేన అఞ్ఞం చేతాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి ¶ సముట్ఠాతి…పే….

అఞ్ఞదత్థికేన పరిక్ఖారేన అఞ్ఞుద్దిసికేన సఙ్ఘికేన సఞ్ఞాచికేన అఞ్ఞం చేతాపేన్తియా నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో అఞ్ఞదత్థికేన పరిక్ఖారేన అఞ్ఞుద్దిసికేన సఙ్ఘికేన సఞ్ఞాచికేన అఞ్ఞం చేతాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

అఞ్ఞదత్థికేన పరిక్ఖారేన అఞ్ఞుద్దిసికేన మహాజనికేన అఞ్ఞం చేతాపేన్తియా నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో అఞ్ఞదత్థికేన పరిక్ఖారేన ¶ అఞ్ఞుద్దిసికేన మహాజనికేన అఞ్ఞం చేతాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

అఞ్ఞదత్థికేన పరిక్ఖారేన అఞ్ఞుద్దిసికేన మహాజనికేన సఞ్ఞాచికేన అఞ్ఞం చేతాపేన్తియా నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో అఞ్ఞదత్థికేన పరిక్ఖారేన అఞ్ఞుద్దిసికేన మహాజనికేన సఞ్ఞాచికేన ¶ అఞ్ఞం చేతాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

అఞ్ఞదత్థికేన పరిక్ఖారేన అఞ్ఞుద్దిసికేన పుగ్గలికేన సఞ్ఞాచికేన అఞ్ఞం చేతాపేన్తియా నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ అఞ్ఞదత్థికేన పరిక్ఖారేన అఞ్ఞుద్దిసికేన పుగ్గలికేన సఞ్ఞాచికేన అఞ్ఞం చేతాపేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

అతిరేకచతుక్కంసపరమం ¶ గరుపావురణం చేతాపేన్తియా నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ రాజానం కమ్బలం విఞ్ఞాపేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

అతిరేకఅడ్ఢతేయ్యకంసపరమం లహుపావురణం చేతాపేన్తియా ¶ నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ రాజానం ఖోమం విఞ్ఞాపేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి ¶ …పే….

ద్వాదస నిస్సగ్గియా పాచిత్తియా నిట్ఠితా.

తస్సుద్దానం –

పత్తం అకాలం కాలఞ్చ, పరివత్తే చ విఞ్ఞాపే;

చేతాపేత్వా అఞ్ఞదత్థి, సఙ్ఘికఞ్చ మహాజనికం;

సఞ్ఞాచికా పుగ్గలికా, చతుక్కంసడ్ఢతేయ్యకాతి.

౪. పాచిత్తియకణ్డం

౧. లసుణవగ్గో

౨౧౮. యం తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన లసుణం ఖాదన్తియా పాచిత్తియం ¶ కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ న మత్తం జానిత్వా లసుణం హరాపేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి ఏళకలోమకే…పే….

సమ్బాధే లోమం సంహరాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో సమ్బాధే లోమం సంహరాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం చతూహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

తలఘాతకే ¶ పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ద్వే భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి ¶ ? ద్వే భిక్ఖునియో తలఘాతకం అకంసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – పఠమపారాజికే…పే….

జతుమట్ఠకే పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరా భిక్ఖునీ జతుమట్ఠకం ఆదియి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – పఠమపారాజికే…పే….

అతిరేకద్వఙ్గులపబ్బపరమం ఉదకసుద్ధికం ఆదియన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సక్కేసు పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరా భిక్ఖునీ అతిగమ్భీరం ఉదకసుద్ధికం ఆదియి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – పఠమపారాజికే…పే….

భిక్ఖుస్స భుఞ్జన్తస్స పానీయేన వా విధూపనేన వా ఉపతిట్ఠన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరా భిక్ఖునీ భిక్ఖుస్స భుఞ్జన్తస్స పానీయేన చ విధూపనేన చ ఉపతిట్ఠి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – ఏళకలోమకే…పే….

ఆమకధఞ్ఞం ¶ ¶ ¶ విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆమకధఞ్ఞం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం చతూహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

ఉచ్చారం వా పస్సావం వా సఙ్కారం వా విఘాసం వా తిరోకుట్టే [తిరోకుడ్డే (సీ. స్యా.)] ఛడ్డేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరా భిక్ఖునీ ఉచ్చారం [ఉచ్చారమ్పి పస్సావమ్పి సఙ్కారమ్పి విఘాసమ్పి (క.)] తిరోకుట్టే ఛడ్డేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

ఉచ్చారం ¶ వా పస్సావం వా సఙ్కారం వా విఘాసం వా హరితే ఛడ్డేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఉచ్చారమ్పి పస్సావమ్పి సఙ్కారమ్పి విఘాసమ్పి హరితే ఛడ్డేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

నచ్చం వా గీతం వా వాదితం వా దస్సనాయ గచ్ఛన్తియా పాచిత్తియం ¶ కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? రాజగహే పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో నచ్చమ్పి గీతమ్పి వాదితమ్పి దస్సనాయ అగమంసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – ఏళకలోమకే…పే….

లసుణవగ్గో పఠమో.

౨. రత్తన్ధకారవగ్గో

౨౧౯. రత్తన్ధకారే అప్పదీపే పురిసేన సద్ధిం ఏకేనేకాయ సన్తిట్ఠన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరా భిక్ఖునీ రత్తన్ధకారే అప్పదీపే పురిసేన సద్ధిం ఏకేనేకా సన్తిట్ఠి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – థేయ్యసత్థకే…పే….

పటిచ్ఛన్నే ¶ ఓకాసే పురిసేన సద్ధిం ఏకేనేకాయ సన్తిట్ఠన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరా భిక్ఖునీ పటిచ్ఛన్నే ఓకాసే పురిసేన సద్ధిం ఏకేనేకా సన్తిట్ఠి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – థేయ్యసత్థకే…పే….

అజ్ఝోకాసే పురిసేన సద్ధిం ఏకేనేకాయ సన్తిట్ఠన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి ¶ ? అఞ్ఞతరం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరా భిక్ఖునీ అజ్ఝోకాసే పురిసేన సద్ధిం ఏకేనేకా సన్తిట్ఠి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – థేయ్యసత్థకే…పే….

రథికా ¶ వా [రథియాయ వా (క.)] బ్యూహే వా సిఙ్ఘాటకే వా పురిసేన సద్ధిం ఏకేనేకాయ సన్తిట్ఠన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ రథికాయపి బ్యూహేపి సిఙ్ఘాటకేపి పురిసేన సద్ధిం ఏకేనేకా సన్తిట్ఠి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – థేయ్యసత్థకే…పే….

పురేభత్తం కులాని ఉపసఙ్కమిత్వా ఆసనే నిసీదిత్వా సామికే అనాపుచ్ఛా పక్కమన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం ¶ . కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరా భిక్ఖునీ పురేభత్తం కులాని ఉపసఙ్కమిత్వా ఆసనే నిసీదిత్వా సామికే అనాపుచ్ఛా పక్కామి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – కథినకే…పే….

పచ్ఛాభత్తం కులాని ఉపసఙ్కమిత్వా సామికే అనాపుచ్ఛా ఆసనే అభినిసీదన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం ¶ . కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ పచ్ఛాభత్తం కులాని ఉపసఙ్కమిత్వా సామికే అనాపుచ్ఛా ఆసనే అభినిసీది, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – కథినకే…పే….

వికాలే కులాని ఉపసఙ్కమిత్వా సామికే అనాపుచ్ఛా సేయ్యం సన్థరిత్వా వా సన్థరాపేత్వా వా ¶ అభినిసీదన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో వికాలే కులాని ఉపసఙ్కమిత్వా సామికే అనాపుచ్ఛా సేయ్యం సన్థరిత్వా అభినిసీదింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – కథినకే…పే….

దుగ్గహితేన దూపధారితేన పరం ఉజ్ఝాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరా భిక్ఖునీ దుగ్గహితేన దూపధారితేన పరం ఉజ్ఝాపేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

అత్తానం ¶ వా పరం వా నిరయేన వా బ్రహ్మచరియేన వా అభిసపన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ¶ ఆరబ్భాతి? చణ్డకాళిం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? చణ్డకాళీ భిక్ఖునీ అత్తానమ్పి పరమ్పి నిరయేనపి బ్రహ్మచరియేనపి అభిసపి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

అత్తానం వధిత్వా వధిత్వా రోదన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? చణ్డకాళిం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? చణ్డకాళీ భిక్ఖునీ అత్తానం వధిత్వా వధిత్వా రోది, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

రత్తన్ధకారవగ్గో దుతియో.

౩. నహానవగ్గో

౨౨౦. నగ్గాయ నహాయన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో నగ్గా నహాయింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – ఏళకలోమకే…పే….

పమాణాతిక్కన్తం ఉదకసాటికం కారాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం ¶ . కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో అప్పమాణికాయో ఉదకసాటికాయో ధారేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా ¶ పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

భిక్ఖునియా ¶ చీవరం విసిబ్బేత్వా వా విసిబ్బాపేత్వా వా నేవ సిబ్బేన్తియా న సిబ్బాపనాయ ఉస్సుక్కం కరోన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ భిక్ఖునియా చీవరం విసిబ్బాపేత్వా నేవ సిబ్బేసి న సిబ్బాపనాయ ఉస్సుక్కం అకాసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

పఞ్చాహికం ¶ సఙ్ఘాటిచారం అతిక్కామేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో భిక్ఖునీనం హత్థే చీవరం నిక్ఖిపిత్వా సన్తరుత్తరేన జనపదచారికం పక్కమింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి కథినకే…పే….

చీవరసఙ్కమనీయం ధారేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరా భిక్ఖునీ అఞ్ఞతరాయ భిక్ఖునియా చీవరం అనాపుచ్ఛా పారుపి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – కథినకే…పే….

గణస్స ¶ చీవరలాభం అన్తరాయం కరోన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ గణస్స చీవరలాభం అన్తరాయం అకాసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

ధమ్మికం చీవరవిభఙ్గం పటిబాహన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి. సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ ధమ్మికం ¶ చీవరవిభఙ్గం పటిబాహి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

అగారికస్స వా పరిబ్బాజకస్స వా పరిబ్బాజికాయ వా సమణచీవరం దేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ అగారికస్స సమణచీవరం అదాసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

దుబ్బలచీవరపచ్చాసాయ చీవరకాలసమయం అతిక్కామేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా ¶ భిక్ఖునీ దుబ్బలచీవరపచ్చాసాయ చీవరకాలసమయం అతిక్కామేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

ధమ్మికం ¶ కథినుద్ధారం పటిబాహన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ ¶ . కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ ధమ్మికం కథినుద్ధారం పటిబాహి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

నహానవగ్గో తతియో.

౪. తువట్టవగ్గో

౨౨౧. ద్విన్నం భిక్ఖునీనం ఏకమఞ్చే తువట్టేన్తీనం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ¶ ద్వే ఏకమఞ్చే తువట్టేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – ఏళకలోమకే…పే….

ద్విన్నం భిక్ఖునీనం ఏకత్థరణపావురణే తువట్టేన్తీనం పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ద్వే ఏకత్థరణపావురణా తువట్టేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి ¶ సముట్ఠాతి – ఏళకలోమకే…పే….

భిక్ఖునియా సఞ్చిచ్చ అఫాసుం కరోన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ భిక్ఖునియా సఞ్చిచ్చ అఫాసుం అకాసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

దుక్ఖితం సహజీవినిం నేవ ఉపట్ఠేన్తియా న ఉపట్ఠాపనాయ ఉస్సుక్కం కరోన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ దుక్ఖితం సహజీవినిం నేవ ఉపట్ఠేసి న ఉపట్ఠాపనాయ ఉస్సుక్కం అకాసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

భిక్ఖునియా ¶ ఉపస్సయం దత్వా కుపితాయ అనత్తమనాయ నిక్కడ్ఢన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ భిక్ఖునియా ఉపస్సయం దత్వా కుపితా అనత్తమనా నిక్కడ్ఢి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

సంసట్ఠాయ భిక్ఖునియా యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జన్తియా ¶ పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? చణ్డకాళిం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? చణ్డకాళీ భిక్ఖునీ సంసట్ఠా విహరి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

అన్తోరట్ఠే సాసఙ్కసమ్మతే సప్పటిభయే అసత్థికాయ చారికం చరన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా ¶ భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో అన్తోరట్ఠే సాసఙ్కసమ్మతే సప్పటిభయే అసత్థికాయో చారికం చరింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – ఏళకలోమకే…పే….

తిరోరట్ఠే ¶ సాసఙ్కసమ్మతే సప్పటిభయే అసత్థికాయ చారికం చరన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో తిరోరట్ఠే సాసఙ్కసమ్మతే సప్పటిభయే అసత్థికాయో చారికం చరింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – ఏళకలోమకే…పే….

అన్తోవస్సం చారికం చరన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? రాజగహే ¶ పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో అన్తోవస్సం చారికం చరింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – ఏళకలోమకే…పే….

వస్సంవుట్ఠాయ [వస్సంవుత్థాయ (సీ. స్యా.)] భిక్ఖునియా చారికం న పక్కమన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? రాజగహే పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ ¶ . కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో వస్సంవుట్ఠా చారికం న పక్కమింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – పఠమపారాజికే…పే….

తువట్టవగ్గో చతుత్థో.

౫. చిత్తాగారవగ్గో

౨౨౨. రాజాగారం వా చిత్తాగారం వా ఆరామం వా ఉయ్యానం వా పోక్ఖరణిం వా దస్సనాయ గచ్ఛన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో రాజాగారమ్పి చిత్తాగారమ్పి దస్సనాయ అగమంసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – ఏళకలోమకే…పే….

ఆసన్దిం వా పల్లఙ్కం వా పరిభుఞ్జన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా ¶ భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆసన్దిమ్పి పల్లఙ్కమ్పి పరిభుఞ్జింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – ఏళకలోమకే…పే….

సుత్తం ¶ కన్తన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో సుత్తం కన్తింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – ఏళకలోమకే…పే….

గిహివేయ్యావచ్చం కరోన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో గిహివేయ్యావచ్చం అకంసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – ఏళకలోమకే…పే….

భిక్ఖునియా ‘‘ఏహాయ్యే ఇమం అధికరణం వూపసమేహీ’’తి వుచ్చమానాయ ‘‘సాధూ’’తి పటిస్సుణిత్వా నేవ వూపసమేన్తియా న వూపసమాయ ఉస్సుక్కం కరోన్తియా ¶ పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా ¶ భిక్ఖునీ భిక్ఖునియా – ‘‘ఏహాయ్యే, ఇమం అధికరణం వూపసమేహీ’’తి వుచ్చమానా ‘‘సాధూ’’తి పటిస్సుణిత్వా నేవ వూపసమేసి ¶ న వూపసమాయ ఉస్సుక్కం అకాసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

అగారికస్స వా పరిబ్బాజకస్స వా పరిబ్బాజికాయ వా సహత్థా ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా దేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ అగారికస్స సహత్థా ఖాదనీయమ్పి భోజనీయమ్పి అదాసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – ఏళకలోమకే…పే….

ఆవసథచీవరం అనిస్సజ్జిత్వా పరిభుఞ్జన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ ఆవసథచీవరం అనిస్సజ్జిత్వా పరిభుఞ్జి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – కథినకే…పే….

ఆవసథం అనిస్సజ్జిత్వా చారికం పక్కమన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం ¶ పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ ఆవసథం అనిస్సజ్జిత్వా చారికం పక్కామి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి ¶ – కథినకే…పే….

తిరచ్ఛానవిజ్జం పరియాపుణన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో తిరచ్ఛానవిజ్జం పరియాపుణింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – పదసోధమ్మే…పే….

తిరచ్ఛానవిజ్జం వాచేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి. ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ¶ తిరచ్ఛానవిజ్జం వాచేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – పదసోధమ్మే…పే….

చిత్తాగారవగ్గో పఞ్చమో.

౬. ఆరామవగ్గో

౨౨౩. జానం సభిక్ఖుకం ఆరామం అనాపుచ్ఛా పవిసన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరామం అనాపుచ్ఛా పవిసింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ద్వే అనుపఞ్ఞత్తియో. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

భిక్ఖుం అక్కోసన్తియా పరిభాసన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? వేసాలియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ¶ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఆయస్మన్తం ఉపాలిం అక్కోసింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

చణ్డీకతాయ గణం పరిభాసన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం ¶ పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ చణ్డీకతాయ ¶ గణం పరిభాసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

నిమన్తితాయ వా పవారితాయ వా ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా అఞ్ఞత్ర భుఞ్జన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో భుత్తావినియో పవారితా అఞ్ఞత్ర భుఞ్జింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం చతూహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

కులం మచ్ఛరాయన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరా భిక్ఖునీ కులం మచ్ఛరాయి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

అభిక్ఖుకే ¶ ఆవాసే వస్సం వసన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి ¶ ? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో అభిక్ఖుకే ఆవాసే వస్సం వసింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – ఏళకలోమకే…పే….

వస్సంవుట్ఠాయ భిక్ఖునియా ఉభతోసఙ్ఘే తీహి ఠానేహి న పవారేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో వస్సంవుట్ఠా భిక్ఖుసఙ్ఘం [భిక్ఖునిసంఘే (క.)] న పవారేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

ఓవాదాయ వా సంవాసాయ వా న గచ్ఛన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సక్కేసు పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఓవాదం న గచ్ఛింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – పఠమపారాజికే…పే….

ఉపోసథమ్పి న పుచ్ఛన్తియా ఓవాదమ్పి న యాచన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం ¶ పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఉపోసథమ్పి న పుచ్ఛింసు ఓవాదమ్పి న యాచింసు, తస్మిం ¶ వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

పసాఖే జాతం గణ్డం వా రుధితం [రుహితం (సీ. స్యా.)] వా అనపలోకేత్వా సఙ్ఘం వా గణం వా పురిసేన సద్ధిం ఏకేనేకాయ భేదాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరా భిక్ఖునీ పసాఖే జాతం గణ్డం పురిసేన సద్ధిం ఏకేనేకా భేదాపేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – కథినకే…పే….

ఆరామవగ్గో ఛట్ఠో.

౭. గబ్భినీవగ్గో

౨౨౪. గబ్భినిం ¶ వుట్ఠాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం ¶ . కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో గబ్భినిం వుట్ఠాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

పాయన్తిం వుట్ఠాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో పాయన్తిం వుట్ఠాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

ద్వే ¶ వస్సాని ఛసు ధమ్మేసు అసిక్ఖితసిక్ఖం సిక్ఖమానం వుట్ఠాపేన్తియా పాచిత్తియం ¶ కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ద్వే వస్సాని ఛసు ధమ్మేసు అసిక్ఖితసిక్ఖం సిక్ఖమానం వుట్ఠాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

ద్వే వస్సాని ఛసు ధమ్మేసు సిక్ఖితసిక్ఖం సిక్ఖమానం సఙ్ఘేన అసమ్మతం వుట్ఠాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ద్వే వస్సాని ఛసు ధమ్మేసు సిక్ఖితసిక్ఖం సిక్ఖమానం సఙ్ఘేన అసమ్మతం వుట్ఠాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

ఊనద్వాదసవస్సం గిహిగతం వుట్ఠాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఊనద్వాదసవస్సం గిహిగతం వుట్ఠాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

పరిపుణ్ణద్వాదసవస్సం గిహిగతం ద్వే వస్సాని ఛసు ధమ్మేసు అసిక్ఖితసిక్ఖం ¶ వుట్ఠాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో పరిపుణ్ణద్వాదసవస్సం గిహిగతం ద్వే వస్సాని ఛసు ధమ్మేసు అసిక్ఖితసిక్ఖం వుట్ఠాపేసుం ¶ , తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

పరిపుణ్ణద్వాదసవస్సం గిహిగతం ద్వే వస్సాని ఛసు ధమ్మేసు సిక్ఖితసిక్ఖం సఙ్ఘేన అసమ్మతం వుట్ఠాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో పరిపుణ్ణద్వాదసవస్సం గిహిగతం ద్వే వస్సాని ఛసు ధమ్మేసు సిక్ఖితసిక్ఖం సఙ్ఘేన అసమ్మతం వుట్ఠాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

సహజీవినిం వుట్ఠాపేత్వా ద్వే వస్సాని నేవ అనుగ్గణ్హన్తియా న అనుగ్గణ్హాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ సహజీవినిం వుట్ఠాపేత్వా ద్వే వస్సాని నేవ అనుగ్గహేసి న అనుగ్గణ్హాపేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

వుట్ఠాపితం ¶ పవత్తినిం ద్వే వస్సాని నానుబన్ధన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం ¶ పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో వుట్ఠాపితం పవత్తినిం ద్వే వస్సాని నానుబన్ధింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – పఠమపారాజికే…పే….

సహజీవినిం వుట్ఠాపేత్వా నేవ వూపకాసేన్తియా న వూపకాసాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ సహజీవినిం వుట్ఠాపేత్వా నేవ వూపకాసేసి న వూపకాసాపేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

గబ్భినివగ్గో సత్తమో.

౮. కుమారీభూతవగ్గో

౨౨౫. ఊనవీసతివస్సం కుమారిభూతం వుట్ఠాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ ¶ . కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఊనవీసతివస్సం కుమారిభూతం వుట్ఠాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

పరిపుణ్ణవీసతివస్సం కుమారిభూతం ద్వే వస్సాని ఛసు ధమ్మేసు అసిక్ఖితసిక్ఖం వుట్ఠాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం ¶ పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో పరిపుణ్ణవీసతివస్సం కుమారిభూతం ద్వే వస్సాని ఛసు ధమ్మేసు అసిక్ఖితసిక్ఖం వుట్ఠాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

పరిపుణ్ణవీసతివస్సం ¶ కుమారిభూతం ద్వే వస్సాని ఛసు ధమ్మేసు సిక్ఖితసిక్ఖం సఙ్ఘేన అసమ్మతం వుట్ఠాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో పరిపుణ్ణవీసతివస్సం కుమారిభూతం ద్వే వస్సాని ఛసు ధమ్మేసు సిక్ఖితసిక్ఖం సఙ్ఘేన అసమ్మతం వుట్ఠాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

ఊనద్వాదసవస్సాయ ¶ వుట్ఠాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఊనద్వాదసవస్సా వుట్ఠాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

పరిపుణ్ణద్వాదసవస్సాయ సఙ్ఘేన అసమ్మతాయ వుట్ఠాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా ¶ భిక్ఖునియో పరిపుణ్ణద్వాదసవస్సా సఙ్ఘేన అసమ్మతా వుట్ఠాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – దుతియపారాజికే…పే….

‘‘అలం తావ తే, అయ్యే, వుట్ఠాపితేనా’’తి వుచ్చమానాయ ‘‘సాధూ’’తి పటిస్సుణిత్వా పచ్ఛా ఖీయనధమ్మం ఆపజ్జన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? చణ్డకాళిం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? చణ్డకాళీ భిక్ఖునీ ‘‘అలం తావ తే, అయ్యే, వుట్ఠాపితేనా’’తి వుచ్చమానా ¶ ‘‘సాధూ’’తి పటిస్సుణిత్వా పచ్ఛా ఖీయనధమ్మం ఆపజ్జి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

సిక్ఖమానం – ‘‘సచే మే త్వం, అయ్యే, చీవరం దస్ససి, ఏవాహం తం వుట్ఠాపేస్సామీ’’తి వత్వా నేవ వుట్ఠాపేన్తియా న వుట్ఠాపనాయ ఉస్సుక్కం కరోన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ సిక్ఖమానం – ‘‘సచే మే త్వం, అయ్యే, చీవరం దస్ససి, ఏవాహం తం వుట్ఠాపేస్సామీ’’తి వత్వా నేవ వుట్ఠాపేసి న వుట్ఠాపనాయ ఉస్సుక్కం అకాసి ¶ , తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

సిక్ఖమానం – ‘‘సచే మం త్వం, అయ్యే, ద్వే వస్సాని అనుబన్ధిస్ససి, ఏవాహం తం వుట్ఠాపేస్సామీ’’తి వత్వా నేవ వుట్ఠాపేన్తియా న వుట్ఠాపనాయ ఉస్సుక్కం ¶ కరోన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ సిక్ఖమానం – ‘‘సచే మం త్వం, అయ్యే, ద్వే వస్సాని అనుబన్ధిస్ససి, ఏవాహం తం వుట్ఠాపేస్సామీ’’తి వత్వా నేవ వుట్ఠాపేసి న వుట్ఠాపనాయ ఉస్సుక్కం అకాసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

పురిససంసట్ఠం కుమారకసంసట్ఠం చణ్డిం సోకావాసం సిక్ఖమానం వుట్ఠాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ పురిససంసట్ఠం కుమారకసంసట్ఠం చణ్డిం సోకావాసం సిక్ఖమానం వుట్ఠాపేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

మాతాపితూహి వా సామికేన వా అననుఞ్ఞాతం సిక్ఖమానం వుట్ఠాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ మాతాపితూహిపి సామికేనాపి అననుఞ్ఞాతం సిక్ఖమానం వుట్ఠాపేసి ¶ , తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం చతూహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా వాచతో సముట్ఠాతి, న కాయతో న చిత్తతో; సియా కాయతో చ వాచతో ¶ చ సముట్ఠాతి, న చిత్తతో; సియా వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న ¶ కాయతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

పారివాసికఛన్దదానేన సిక్ఖమానం వుట్ఠాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? రాజగహే పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ పారివాసికఛన్దదానేన సిక్ఖమానం వుట్ఠాపేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

అనువస్సం వుట్ఠాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో అనువస్సం వుట్ఠాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

ఏకం వస్సం ద్వే వుట్ఠాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఏకం ¶ వస్సం ద్వే వుట్ఠాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

కుమారీభూతవగ్గో అట్ఠమో.

౯. ఛత్తుపాహనవగ్గో

౨౨౬. ఛత్తుపాహనం ధారేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం ¶ పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఛత్తుపాహనం ధారేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – ఏళకలోమకే…పే….

యానేన యాయన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో యానేన యాయింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – ఏళకలోమకే…పే….

సఙ్ఘాణిం ¶ ధారేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరా భిక్ఖునీ సఙ్ఘాణిం ధారేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – ఏళకలోమకే…పే….

ఇత్థాలఙ్కారం ధారేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఇత్థాలఙ్కారం ధారేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ¶ ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – ఏళకలోమకే…పే….

గన్ధవణ్ణకేన నహాయన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో గన్ధవణ్ణకేన నహాయింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – ఏళకలోమకే…పే….

వాసితకేన ¶ పిఞ్ఞాకేన నహాయన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో వాసితకేన పిఞ్ఞాకేన నహాయింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – ఏళకలోమకే…పే….

భిక్ఖునియా ఉమ్మద్దాపేన్తియా పరిమద్దాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో భిక్ఖునియా ఉమ్మద్దాపేసుం పరిమద్దాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – ఏళకలోమకే…పే….

సిక్ఖమానా ¶ ఉమ్మద్దాపేన్తియా పరిమద్దాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా ¶ భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో సిక్ఖమానాయ ఉమ్మద్దాపేసుం పరిమద్దాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – ఏళకలోమకే…పే….

సామణేరియా ఉమ్మద్దాపేన్తియా పరిమద్దాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ ¶ . కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో సామణేరియా ఉమ్మద్దాపేసుం పరిమద్దాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – ఏళకలోమకే…పే….

గిహినియా ఉమ్మద్దాపేన్తియా పరిమద్దాపేన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో గిహినియా ఉమ్మద్దాపేసుం పరిమద్దాపేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – ఏళకలోమకే…పే….

భిక్ఖుస్స పురతో అనాపుచ్ఛా ఆసనే నిసీదన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో భిక్ఖుస్స పురతో అనాపుచ్ఛా ఆసనే నిసీదింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం ¶ . ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – కథినకే…పే….

అనోకాసకతం ¶ భిక్ఖుం పఞ్హం పుచ్ఛన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో అనోకాసకతం భిక్ఖుం పఞ్హం పుచ్ఛింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – పదసోధమ్మే…పే….

అసఙ్కచ్చికాయ [అసఙ్కచ్ఛికాయ (స్యా.)] గామం పవిసన్తియా పాచిత్తియం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరా భిక్ఖునీ అసఙ్కచ్చికా గామం పావిసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో సముట్ఠాతి, న వాచతో న చిత్తతో; సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే….

ఛత్తుపాహనవగ్గో నవమో.

నవవగ్గఖుద్దకా నిట్ఠితా.

తస్సుద్దానం –

లసుణం ¶ సంహరే లోమం, తలమట్ఠఞ్చ సుద్ధికం;

భుఞ్జన్తామకధఞ్ఞానం, ద్వే విఘాసేన దస్సనా.

అన్ధకారే ¶ పటిచ్ఛన్నే, అజ్ఝోకాసే రథికాయ చ;

పురే పచ్ఛా వికాలే చ, దుగ్గహి నిరయే వధి.

నగ్గోదకా విసిబ్బేత్వా, పఞ్చాహికం సఙ్కమనీయం;

గణం విభఙ్గసమణం, దుబ్బలం కథినేన చ.

ఏకమఞ్చత్థరణేన, సఞ్చిచ్చ సహజీవినీ;

దత్వా సంసట్ఠఅన్తో చ, తిరోవస్సం న పక్కమే.

రాజా ఆసన్ది సుత్తఞ్చ, గిహి వూపసమేన చ;

దదే చీవరావసథం, పరియాపుణఞ్చ వాచయే.

ఆరామక్కోసచణ్డీ ¶ చ, భుఞ్జేయ్య కులమచ్ఛరీ;

వాసే పవారణోవాదం, ద్వే ధమ్మా పసాఖేన చ.

గబ్భీ పాయన్తీ ఛ ధమ్మే, అసమ్మతూనద్వాదస;

పరిపుణ్ణఞ్చ ¶ సఙ్ఘేన, సహ వుట్ఠా ఛ పఞ్చ చ.

కుమారీ ద్వే చ సఙ్ఘేన, ద్వాదస సమ్మతేన చ;

అలం సచే చ ద్వేవస్సం, సంసట్ఠా సామికేన చ.

పారివాసికానువస్సం, దువే వుట్ఠాపనేన చ;

ఛత్తయానేన సఙ్ఘాణి, ఇత్థాలఙ్కారవణ్ణకే.

పిఞ్ఞాకభిక్ఖునీ చేవ, సిక్ఖా చ సామణేరికా;

గిహి భిక్ఖుస్స పురతో, అనోకాసం సఙ్కచ్చికాతి.

తేసం వగ్గానం ఉద్దానం –

లసుణన్ధకారా న్హానా, తువట్టా చిత్తగారకా;

ఆరామం ¶ గబ్భినీ చేవ, కుమారీ ఛత్తుపాహనాతి.

౫. పాటిదేసనీయకణ్డం

౨౨౭. సప్పిం ¶ విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తియా పాటిదేసనీయం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో సప్పిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం చతూహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

తేలం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తియా పాటిదేసనీయం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో తేలం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం చతూహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

మధుం ¶ విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తియా పాటిదేసనీయం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో మధుం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం చతూహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

ఫాణితం ¶ విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తియా పాటిదేసనీయం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఫాణితం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం చతూహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

మచ్ఛం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తియా పాటిదేసనీయం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో మచ్ఛం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం చతూహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

మంసం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తియా పాటిదేసనీయం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో. మంసం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం చతూహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

ఖీరం ¶ విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తియా పాటిదేసనీయం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ¶ ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఖీరం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం చతూహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తియా పాటిదేసనీయం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం చతూహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో సముట్ఠాతి, న వాచతో న చిత్తతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ సముట్ఠాతి, న చిత్తతో; సియా ¶ కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

అట్ఠ పాటిదేసనీయా నిట్ఠితా.

తస్సుద్దానం –

సప్పిం తేలం మధుఞ్చేవ, ఫాణితం మచ్ఛమేవ చ;

మంసం ఖీరం దధిఞ్చాపి, విఞ్ఞాపేత్వాన భిక్ఖునీ;

పాటిదేసనీయా అట్ఠ, సయం బుద్ధేన దేసితాతి.

యే సిక్ఖాపదా భిక్ఖువిభఙ్గే విత్థారితా తే సంఖిత్తా

భిక్ఖునివిభఙ్గే.

కత్థపఞ్ఞత్తివారో నిట్ఠితో పఠమో.

౨. కతాపత్తివారో

౧. పారాజికకణ్డం

౨౨౮. అవస్సుతా ¶ ¶ భిక్ఖునీ అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స కాయసంసగ్గం సాదియన్తీ కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? అవస్సుతా భిక్ఖునీ అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స కాయసంసగ్గం సాదియన్తీ ¶ తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి ¶ . అధక్ఖకం ఉబ్భజాణుమణ్డలం గహణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స; ఉబ్భక్ఖకం అధోజాణుమణ్డలం గహణం సాదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; కాయపటిబద్ధం గహణం సాదియతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స – అవస్సుతా భిక్ఖునీ అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స కాయసంసగ్గం సాదియన్తీ ఇమా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

వజ్జప్పటిచ్ఛాదికా భిక్ఖునీ వజ్జం పటిచ్ఛాదేన్తీ కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? వజ్జప్పటిచ్ఛాదికా భిక్ఖునీ వజ్జం పటిచ్ఛాదేన్తీ తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. జానం పారాజికం ధమ్మం పటిచ్ఛాదేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స; వేమతికా పటిచ్ఛాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; ఆచారవిపత్తిం పటిచ్ఛాదేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స – వజ్జప్పటిచ్ఛాదికా భిక్ఖునీ వజ్జం పటిచ్ఛాదేన్తీ ఇమా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

ఉక్ఖిత్తానువత్తికా భిక్ఖునీ యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జన్తీ కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? ఉక్ఖిత్తానువత్తికా భిక్ఖునీ యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జన్తీ తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఞత్తియా దుక్కటం; ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా; కమ్మవాచాపరియోసానే ¶ ఆపత్తి పారాజికస్స – ఉక్ఖిత్తానువత్తికా భిక్ఖునీ యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జన్తీ ఇమా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

అట్ఠమం వత్థుం పరిపూరేన్తీ కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? అట్ఠమం వత్థుం పరిపూరేన్తీ తిస్సో ఆపత్తియో ¶ ఆపజ్జతి. పురిసేన – ‘‘ఇత్థన్నామం ఓకాసం [ఇత్థన్నామం గహనం (సీ.), ఇత్థన్నామం గబ్భం (స్యా.)] ఆగచ్ఛా’’తి వుత్తా గచ్ఛతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; పురిసస్స హత్థపాసం ఓక్కన్తమత్తే ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; అట్ఠమం వత్థుం పరిపూరేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స – అట్ఠమం వత్థుం పరిపూరేన్తీ ఇమా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

పారాజికా నిట్ఠితా.

౨. సఙ్ఘాదిసేసకణ్డం

౨౨౯. ఉస్సయవాదికా భిక్ఖునీ అడ్డం కరోన్తీ తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఏకస్స ఆరోచేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; దుతియస్స ఆరోచేతి, ¶ ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; అడ్డపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

చోరిం వుట్ఠాపేన్తీ తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఞత్తియా దుక్కటం; ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా; కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకా గామన్తరం గచ్ఛన్తీ తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. గచ్ఛతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; పఠమం పాదం పరిక్ఖేపం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; దుతియం పాదం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స ¶ .

సమగ్గేన సఙ్ఘేన ఉక్ఖిత్తం భిక్ఖునిం ధమ్మేన వినయేన సత్థుసాసనేన అనపలోకేత్వా కారకసఙ్ఘం అనఞ్ఞాయ గణస్స ఛన్దం ఓసారేన్తీ తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఞత్తియా దుక్కటం; ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా; కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

అవస్సుతా భిక్ఖునీ అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స హత్థతో ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా సహత్థా పటిగ్గహేత్వా భుఞ్జన్తీ ¶ తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ‘‘ఖాదిస్సామి భుఞ్జిస్సామీ’’తి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఉదకదన్తపోనం పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

‘‘కిం తే, అయ్యే, ఏసో పురిసపుగ్గలో కరిస్సతి అవస్సుతో వా అనవస్సుతో వా, యతో త్వం ¶ అనవస్సుతా! ఇఙ్ఘ, అయ్యే, యం తే ఏసో పురిసపుగ్గలో దేతి ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా, తం త్వం సహత్థా పటిగ్గహేత్వా ఖాద వా భుఞ్జ వా’’తి ఉయ్యోజేన్తీ తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. తస్సా వచనేన ఖాదిస్సామి భుఞ్జిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; భోజనపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

కుపితా భిక్ఖునీ యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జన్తీ తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఞత్తియా దుక్కటం; ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా ¶ ; కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

కిస్మిఞ్చిదేవ అధికరణే పచ్చాకతా భిక్ఖునీ యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జన్తీ తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఞత్తియా దుక్కటం; ¶ ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా; కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సంసట్ఠా భిక్ఖునియో యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జన్తియో తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జన్తి. ఞత్తియా దుక్కటం; ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా; కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

‘‘సంసట్ఠావ, అయ్యే, తుమ్హే విహరథ. మా తుమ్హే నానా విహరిత్థా’’తి ఉయ్యోజేన్తీ యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జన్తీ తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఞత్తియా దుక్కటం; ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా; కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సఙ్ఘాదిసేసా నిట్ఠితా.

౩. నిస్సగ్గియకణ్డం

౨౩౦. పత్తసన్నిచయం కరోన్తీ ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అకాలచీవరం ‘‘కాలచీవర’’న్తి అధిట్ఠహిత్వా భాజాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భాజాపేతి, పయోగే దుక్కటం; భాజాపితే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

భిక్ఖునియా ¶ సద్ధిం చీవరం పరివత్తేత్వా అచ్ఛిన్దన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ¶ ఆపజ్జతి. అచ్ఛిన్దతి, పయోగే దుక్కటం; అచ్ఛిన్నే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అఞ్ఞం విఞ్ఞాపేత్వా అఞ్ఞం విఞ్ఞాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. విఞ్ఞాపేతి, పయోగే దుక్కటం; విఞ్ఞాపితే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అఞ్ఞం చేతాపేత్వా అఞ్ఞం చేతాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. చేతాపేతి, పయోగే దుక్కటం; చేతాపితే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అఞ్ఞదత్థికేన పరిక్ఖారేన అఞ్ఞుద్దిసికేన సఙ్ఘికేన అఞ్ఞం చేతాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. చేతాపేతి, పయోగే దుక్కటం; చేతాపితే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అఞ్ఞదత్థికే ¶ పరిక్ఖారేన అఞ్ఞుద్దిసికేన సఙ్ఘికేన సంయాచికేన అఞ్ఞం చేతాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. చేతాపేతి, పయోగే దుక్కటం; చేతాపితే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అఞ్ఞదత్థికేన పరిక్ఖారేన అఞ్ఞుద్దిసికేన మహాజనికేన అఞ్ఞం చేతాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. చేతాపేతి, పయోగే దుక్కటం; చేతాపితే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అఞ్ఞదత్థికేన పరిక్ఖారేన అఞ్ఞుద్దిసికేన మహాజనికేన సంయాచికేన అఞ్ఞం చేతాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. చేతాపేతి, పయోగే దుక్కటం; చేతాపితే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అఞ్ఞదత్థికేన ¶ పరిక్ఖారేన అఞ్ఞుద్దిసికే ¶ పుగ్గలికేన సంయాచికేన అఞ్ఞం చేతాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. చేతాపేతి, పయోగే దుక్కటం; చేతాపితే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అతిరేకచతుక్కంసపరమం గరుపావురణం చేతాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. చేతాపేతి, పయోగే దుక్కటం; చేతాపితే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

అతిరేకఅడ్ఢతేయ్యకంసపరమం లహుపావురణం చేతాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. చేతాపేతి, పయోగే దుక్కటం; చేతాపితే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.

నిస్సగ్గియా పాచిత్తియా నిట్ఠితా.

౪. పాచిత్తియకణ్డం

౧. లసుణవగ్గో

౨౩౧. లసుణం ¶ ఖాదన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఖాదిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

సమ్బాధే లోమం సంహరాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. సంహరాపేతి, పయోగే దుక్కటం; సంహరాపితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

తలఘాతకం ¶ కరోన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. కరోతి, పయోగే దుక్కటం; కతే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

జతుమట్ఠకం ఆదియన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఆదియతి, పయోగే దుక్కటం, ఆదిన్నే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

అతిరేకద్వఙ్గులపబ్బపరమం ఉదకసుద్ధికం ఆదియన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ¶ ఆపజ్జతి. ఆదియతి, పయోగే దుక్కటం; ఆదిన్నే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భిక్ఖుస్స భుఞ్జన్తస్స పానీయేన వా విధూపనేన వా ఉపతిట్ఠన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. హత్థపాసే తిట్ఠతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స; హత్థపాసం విజహిత్వా తిట్ఠతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

ఆమకధఞ్ఞం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భుఞ్జిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

ఉచ్చారం వా పస్సావం వా సఙ్కారం వా విఘాసం వా తిరోకుట్టే వా తిరోపాకారే వా ఛడ్డేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఛడ్డేతి, పయోగే దుక్కటం; ఛడ్డితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

ఉచ్చారం వా పస్సావం వా సఙ్కారం వా విఘాసం వా హరితే ఛడ్డేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఛడ్డేతి, పయోగే దుక్కటం; ఛడ్డితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

నచ్చం ¶ వా గీతం వా వాదితం వా దస్సనాయ గచ్ఛన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. గచ్ఛతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; యత్థ ఠితా పస్సతి వా సుణాతి వా, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

లసుణవగ్గో పఠమో.

౨. రత్తన్ధకారవగ్గో

౨౩౨. రత్తన్ధకారే అప్పదీపే పురిసేన సద్ధిం ఏకేనేకా సన్తిట్ఠన్తీ ¶ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. హత్థపాసే తిట్ఠతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స; హత్థపాసం విజహిత్వా తిట్ఠతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

పటిచ్ఛన్నే ¶ ఓకాసే పురిసేన సద్ధిం ఏకేనేకా సన్తిట్ఠన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. హత్థపాసే తిట్ఠతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స; హత్థపాసం విజహిత్వా తిట్ఠతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

అజ్ఝోకాసే ¶ పురిసేన సద్ధిం ఏకేనేకా సన్తిట్ఠన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. హత్థపాసే తిట్ఠతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స; హత్థపాసం విజహిత్వా తిట్ఠతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

రథికాయ వా బ్యూహే వా సిఙ్ఘాటకే వా పురిసేన సద్ధిం ఏకేనేకా సన్తిట్ఠన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. హత్థపాసే తిట్ఠతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స; హత్థపాసం విజహిత్వా తిట్ఠతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

పురేభత్తం కులాని ఉపసఙ్కమిత్వా ఆసనే నిసీదిత్వా సామికే అనాపుచ్ఛా పక్కమన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పఠమం పాదం అనోవస్సకం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; దుతియం పాదం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

పచ్ఛాభత్తం కులాని ఉపసఙ్కమిత్వా సామికే అనాపుచ్ఛా ఆసనే నిసీదన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. నిసీదతి, పయోగే దుక్కటం; నిసిన్నే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

వికాలే ¶ కులాని ఉపసఙ్కమిత్వా సామికే అనాపుచ్ఛా సేయ్యం సన్థరిత్వా వా సన్థరాపేత్వా వా అభినిసీదన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. అభినిసీదతి, పయోగే దుక్కటం; అభినిసిన్నే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

దుగ్గహితేన ¶ దూపధారితేన పరం ఉజ్ఝాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఉజ్ఝాపేతి, పయోగే దుక్కటం; ఉజ్ఝాపితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

అత్తానం వా పరం వా నిరయేన వా బ్రహ్మచరియేన వా అభిసపన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. అభిసపతి, పయోగే దుక్కటం; అభిసపితే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

అత్తానం వధిత్వా వధిత్వా రోదన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వధతి రోదతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స; వధతి న రోదతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

రత్తన్ధకారవగ్గో దుతియో.

౩. నహానవగ్గో

౨౩౩. నగ్గా ¶ నహాయన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. నహాయతి, పయోగే దుక్కటం; నహానపరియోసానే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

పమాణాతిక్కన్తం ఉదకసాటికం కారాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. కారాపేతి, పయోగే దుక్కటం; కారాపితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భిక్ఖునియా చీవరం విసిబ్బేత్వా వా విసిబ్బాపేత్వా వా నేవ ¶ సిబ్బేన్తీ న సిబ్బాపనాయ ఉస్సుక్కం కరోన్తీ ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. పాచిత్తియం.

పఞ్చాహికం సఙ్ఘాటిచారం అతిక్కామేన్తీ ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. పాచిత్తియం. చీవరసఙ్కమనీయం ధారేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ధారేతి, పయోగే దుక్కటం; ధారితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

గణస్స చీవరలాభం అన్తరాయం కరోన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. కరోతి, పయోగే దుక్కటం; కతే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

ధమ్మికం ¶ చీవరవిభఙ్గం పటిబాహన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పటిబాహతి, పయోగే దుక్కటం; పటిబాహితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

అగారికస్స వా పరిబ్బాజకస్స వా పరిబ్బాజికాయ వా సమణచీవరం దేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. దేతి, పయోగే దుక్కటం; దిన్నే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

దుబ్బలచీవరపచ్చాసా ¶ చీవరకాలసమయం అతిక్కామేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. అతిక్కామేతి, పయోగే దుక్కటం; అతిక్కామితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

ధమ్మికం కథినుద్ధారం పటిబాహన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పటిబాహతి, పయోగే దుక్కటం; పటిబాహితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

నహానవగ్గో తతియో.

౪. తువట్టవగ్గో

౨౩౪. ద్వే ¶ ¶ భిక్ఖునియో ఏకమఞ్చే తువట్టేన్తియో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జన్తి. నిపజ్జన్తి, పయోగే దుక్కటం; నిపన్నే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

ద్వే భిక్ఖునియో ఏకత్థరణపావురణా తువట్టేన్తియో ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జన్తి. నిపజ్జన్తి, పయోగే దుక్కటం; నిపన్నే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భిక్ఖునియా సఞ్చిచ్చ అఫాసుం కరోన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. కరోతి, పయోగే దుక్కటం; కతే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

దుక్ఖితం సహజీవినిం నేవ ఉపట్ఠేన్తీ న ఉపట్ఠాపనాయ ఉస్సుక్కం కరోన్తీ ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. పాచిత్తియం.

భిక్ఖునియా ఉపస్సయం దత్వా కుపితా అనత్తమనా నిక్కడ్ఢన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. నిక్కడ్ఢతి, పయోగే దుక్కటం; నిక్కడ్ఢితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

సంసట్ఠా ¶ భిక్ఖునీ యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఞత్తియా దుక్కటం; కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

అన్తోరట్ఠే సాసఙ్కసమ్మతే సప్పటిభయే అసత్థికా చారికం చరన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పటిపజ్జతి, పయోగే దుక్కటం; పటిపన్నే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

తిరోరట్ఠే ¶ సాసఙ్కసమ్మతే సప్పటిభయే అసత్థికా చారికం చరన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పటిపజ్జతి, పయోగే దుక్కటం; పటిపన్నే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

అన్తోవస్సం చారికం చరన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పటిపజ్జతి, పయోగే దుక్కటం; పటిపన్నే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

వస్సంవుట్ఠా భిక్ఖునీ చారికం న పక్కమన్తీ ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. పాచిత్తియం.

తువట్టవగ్గో చతుత్థో.

౫. చిత్తాగారవగ్గో

౨౩౫. రాజాగారం ¶ వా చిత్తాగారం వా ఆరామం వా ఉయ్యానం వా పోక్ఖరణిం వా దస్సనాయ గచ్ఛన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. గచ్ఛతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; యత్థ ఠితా పస్సతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

ఆసన్దిం వా పల్లఙ్కం వా పరిభుఞ్జన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పరిభుఞ్జతి, పయోగే దుక్కటం; పరిభుత్తే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

సుత్తం కన్తన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. కన్తతి, పయోగే దుక్కటం; ఉజ్జవుజ్జవే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

గిహివేయ్యావచ్చం కరోన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. కరోతి, పయోగే దుక్కటం; కతే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భిక్ఖునియా ¶ ¶ – ‘‘ఏహాయ్యే ఇమం అధికరణం వూపసమేహీ’’తి వుచ్చమానా – ‘‘సాధూ’’తి ¶ పటిస్సుణిత్వా నేవ వూపసమేన్తీ న వూపసమాయ ఉస్సుక్కం కరోన్తీ ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. పాచిత్తియం.

అగారికస్స వా పరిబ్బాజకస్స వా పరిబ్బాజికాయ వా సహత్థా ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా దేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. దేతి, పయోగే దుక్కటం; దిన్నే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

ఆవసథచీవరం అనిస్సజ్జిత్వా పరిభుఞ్జన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పరిభుఞ్జతి, పయోగే దుక్కటం; పరిభుత్తే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

ఆవసథం అనిస్సజ్జిత్వా చారికం పక్కమన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పఠమం పాదం పరిక్ఖేపం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; దుతియం పాదం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

తిరచ్ఛానవిజ్జం పరియాపుణన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పరియాపుణాతి, పయోగే దుక్కటం; పదే పదే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

తిరచ్ఛానవిజ్జం వాచేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వాచేతి, పయోగే దుక్కటం; పదే పదే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

చిత్తాగారవగ్గో పఞ్చమో.

౬. ఆరామవగ్గో

౨౩౬. జానం ¶ సభిక్ఖుకం ఆరామం అనాపుచ్ఛా పవిసన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ¶ ఆపజ్జతి. పఠమం పాదం పరిక్ఖేపం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; దుతియం పాదం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భిక్ఖుం అక్కోసన్తీ పరిభాసన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. అక్కోసతి, పయోగే దుక్కటం; అక్కోసితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

చణ్డీకతా ¶ గణం పరిభాసన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పరిభాసతి, పయోగే దుక్కటం; పరిభాసితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

నిమన్తితా వా పవారితా వా ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా భుఞ్జన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ‘‘ఖాదిస్సామి భుఞ్జిస్సామీ’’తి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

కులం మచ్ఛరాయన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. మచ్ఛరాయతి, పయోగే దుక్కటం; మచ్ఛరితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

అభిక్ఖుకే ఆవాసే వస్సం వసన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ‘‘వస్సం వసిస్సామీ’’తి సేనాసనం పఞ్ఞపేతి పానీయం పరిభోజనీయం ఉపట్ఠపేతి పరివేణం సమ్మజ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; సహ అరుణుగ్గమనా ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

వస్సంవుట్ఠా భిక్ఖునీ ఉభతోసఙ్ఘే తీహి ఠానేహి న పవారేన్తీ ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. పాచిత్తియం.

ఓవాదాయ వా సంవాసాయ వా న గచ్ఛన్తీ ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. పాచిత్తియం.

ఉపోసథమ్పి ¶ న పుచ్ఛన్తీ ఓవాదమ్పి న యాచన్తీ ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. పాచిత్తియం.

పసాఖే జాతం గణ్డం వా రుధితం వా అనపలోకేత్వా సఙ్ఘం వా గణం వా పురిసేన సద్ధిం ఏకేనేకా భేదాపేన్తీ ద్వే ¶ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భేదాపేతి, పయోగే దుక్కటం; భిన్నే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

ఆరామవగ్గో ఛట్ఠో.

౭. గబ్భినీవగ్గో

౨౩౭. గబ్భినిం ¶ వుట్ఠాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వుట్ఠాపేతి, పయోగే దుక్కటం; వుట్ఠాపితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

పాయన్తిం ¶ వుట్ఠాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వుట్ఠాపేతి, పయోగే దుక్కటం; వుట్ఠాపితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

ద్వే వస్సాని ఛసు ధమ్మేసు అసిక్ఖితసిక్ఖం సిక్ఖమానం వుట్ఠాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వుట్ఠాపేతి, పయోగే దుక్కటం; వుట్ఠాపితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

ద్వే వస్సాని ఛసు ధమ్మేసు సిక్ఖితసిక్ఖం సిక్ఖమానం సఙ్ఘేన అసమ్మతం వుట్ఠాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వుట్ఠాపేతి, పయోగే దుక్కటం; వుట్ఠాపితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

ఊనద్వాదసవస్సం గిహిగతం వుట్ఠాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వుట్ఠాపేతి, పయోగే దుక్కటం; వుట్ఠాపితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

పరిపుణ్ణద్వాదసవస్సం గిహిగతం ద్వే వస్సాని ఛసు ధమ్మేసు ¶ అసిక్ఖితసిక్ఖం వుట్ఠాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వుట్ఠాపేతి, పయోగే దుక్కటం; వుట్ఠాపితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

పరిపుణ్ణద్వాదసవస్సం గిహిగతం ద్వే వస్సాని ఛసు ధమ్మేసు సిక్ఖితసిక్ఖం సఙ్ఘేన అసమ్మతం వుట్ఠాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వుట్ఠాపేతి, పయోగే దుక్కటం; వుట్ఠాపితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

సహజీవినిం వుట్ఠాపేత్వా ద్వే వస్సాని నేవ అనుగ్గణ్హన్తీ నానుగ్గణ్హాపేన్తీ ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. పాచిత్తియం.

వుట్ఠాపితం పవత్తినిం ద్వే వస్సాని నానుబన్ధన్తీ ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. పాచిత్తియం.

సహజీవినిం వుట్ఠాపేత్వా నేవ వూపకాసేన్తీ న వూపకాసాపేన్తీ ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. పాచిత్తియం.

గబ్భినీవగ్గో సత్తమో.

౮. కుమారీభూతవగ్గో

౨౩౮. ఊనవీసతివస్సం ¶ ¶ కుమారిభూతం వుట్ఠాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వుట్ఠాపేతి, పయోగే దుక్కటం; వుట్ఠాపితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

పరిపుణ్ణవీసతివస్సం కుమారిభూతం ద్వే వస్సాని ఛసు ధమ్మేసు అసిక్ఖితసిక్ఖం వుట్ఠాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వుట్ఠాపేతి, పయోగే దుక్కటం; వుట్ఠాపితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

పరిపుణ్ణవీసతివస్సం కుమారిభూతం ద్వే వస్సాని ఛసు ధమ్మేసు సిక్ఖితసిక్ఖం సఙ్ఘేన అసమ్మతం వుట్ఠాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి ¶ . వుట్ఠాపేతి, పయోగే దుక్కటం; వుట్ఠాపితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

ఊనద్వాదసవస్సా వుట్ఠాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వుట్ఠాపేతి, పయోగే దుక్కటం; వుట్ఠాపితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

పరిపుణ్ణద్వాదసవస్సా సఙ్ఘేన అసమ్మతా వుట్ఠాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వుట్ఠాపేతి, పయోగే దుక్కటం; వుట్ఠాపితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

‘‘అలం తావ తే, అయ్యే, వుట్ఠాపితేనా’’తి వుచ్చమానా ‘‘సాధూ’’తి పటిస్సుణిత్వా పచ్ఛా ఖీయనధమ్మం ఆపజ్జన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఖియ్యతి, పయోగే దుక్కటం; ఖియ్యితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

సిక్ఖమానం – ‘‘సచే మే త్వం, అయ్యే, చీవరం దస్ససి, ఏవాహం తం వుట్ఠాపేస్సామీ’’తి వత్వా నేవ వుట్ఠాపేన్తీ న వుట్ఠాపనాయ ఉస్సుక్కం కరోన్తీ ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. పాచిత్తియం.

సిక్ఖమానం ¶ – ‘‘సచే మం త్వం, అయ్యే, ద్వే వస్సాని అనుబన్ధిస్ససి, ఏవాహం తం వుట్ఠాపేస్సామీ’’తి వత్వా నేవ వుట్ఠాపేన్తీ న వుట్ఠాపనాయ ఉస్సుక్కం కరోన్తీ ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. పాచిత్తియం.

పురిససంసట్ఠం ¶ కుమారకసంసట్ఠం చణ్డిం సోకావాసం సిక్ఖమానం వుట్ఠాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వుట్ఠాపేతి, పయోగే దుక్కటం; వుట్ఠాపితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

మాతాపితూహి వా సామికేన వా అననుఞ్ఞాతం సిక్ఖమానం వుట్ఠాపేన్తీ ¶ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వుట్ఠాపేతి, పయోగే దుక్కటం; వుట్ఠాపితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

పారివాసికఛన్దదానే ¶ సిక్ఖమానం వుట్ఠాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వుట్ఠాపేతి, పయోగే దుక్కటం; వుట్ఠాపితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

అనువస్సం వుట్ఠాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వుట్ఠాపేతి, పయోగే దుక్కటం; వుట్ఠాపితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

ఏకం వస్సం ద్వే వుట్ఠాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. వుట్ఠాపేతి, పయోగే దుక్కటం; వుట్ఠాపితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

కుమారీభూతవగ్గో అట్ఠమో.

౯. ఛత్తుపాహనవగ్గో

౨౩౯. ఛత్తుపాహనం ధారేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ధారేతి, పయోగే దుక్కటం; ధారితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

యానేన యాయన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. యాయతి, పయోగే దుక్కటం; యాయితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

సఙ్ఘాణిం ధారేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ధారేతి, పయోగే దుక్కటం; ధారితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

ఇత్థాలఙ్కారం ధారేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ధారేతి, పయోగే దుక్కటం; ధారితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

గన్ధవణ్ణకేన ¶ నహాయన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. నహాయతి ¶ , పయోగే దుక్కటం; నహానపరియోసానే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

వాసితకేన పిఞ్ఞాకేన నహాయన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. నహాయతి, పయోగే దుక్కటం; నహానపరియోసానే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భిక్ఖునియా ఉమ్మద్దాపేన్తీ పరిమద్దాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఉమ్మద్దాపేతి, పయోగే దుక్కటం; ఉమ్మద్దితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

సిక్ఖమానాయ ఉమ్మద్దాపేన్తీ పరిమద్దాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఉమ్మద్దాపేతి, పయోగే దుక్కటం; ఉమ్మద్దితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

సామణేరియా ¶ ఉమ్మద్దాపేన్తీ పరిమద్దాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఉమ్మద్దాపేతి, పయోగే దుక్కటం; ఉమ్మద్దితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

గిహినియా ఉమ్మద్దాపేన్తీ పరిమద్దాపేన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఉమ్మద్దాపేతి, పయోగే దుక్కటం; ఉమ్మద్దితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

భిక్ఖుస్స పురతో అనాపుచ్ఛా ఆసనే నిసీదన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. నిసీదతి, పయోగే దుక్కటం; నిసిన్నే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

అనోకాసకతం భిక్ఖుం పఞ్హం పుచ్ఛన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పుచ్ఛతి, పయోగే దుక్కటం; పుచ్ఛితే, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

అసఙ్కచ్చికా గామం పవిసన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పఠమం ¶ పాదం పరిక్ఖేపం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; దుతియం పాదం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స.

ఛత్తుపాహనవగ్గో నవమో.

ఖుద్దకం నిట్ఠితం.

౫. పాటిదేసనీయకణ్డం

౨౪౦. సప్పిం ¶ విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భుఞ్జిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాటిదేసనీయస్స.

తేలం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భుఞ్జిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాటిదేసనీయస్స.

మధుం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భుఞ్జిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాటిదేసనీయస్స.

ఫాణితం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భుఞ్జిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాటిదేసనీయస్స.

మచ్ఛం ¶ విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భుఞ్జిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాటిదేసనీయస్స.

మంసం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భుఞ్జిస్సామీతి ¶ పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాటిదేసనీయస్స.

ఖీరం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భుఞ్జిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాటిదేసనీయస్స.

దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భుఞ్జిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాటిదేసనీయస్స.

అట్ఠ పాటిదేసనీయా నిట్ఠితా.

కతాపత్తివారో నిట్ఠితో దుతియో.

౩. విపత్తివారో

౨౪౧. అవస్సుతా ¶ ¶ భిక్ఖునియా అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స కాయసంసగ్గం సాదియన్తియా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి? అవస్సుతాయ భిక్ఖునియా అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స కాయసంసగ్గం సాదియన్తియా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం ద్వే విపత్తియో భజన్తి – సియా సీలవిపత్తిం, సియా ఆచారవిపత్తిం…పే….

దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తియా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి? దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తియా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం ఏకం విపత్తిం భజన్తి – ఆచారవిపత్తిం.

విపత్తివారో నిట్ఠితో తతియో.

౪. సఙ్గహవారో

౨౪౨. అవస్సుతా ¶ ¶ భిక్ఖునియా అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స కాయసంసగ్గం ¶ సాదియన్తియా ఆపత్తియో సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతిహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా? అవస్సుతాయ భిక్ఖునియా అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స కాయసంసగ్గం సాదియన్తియా ఆపత్తియో సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం తీహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా – సియా పారాజికాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా థుల్లచ్చయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన…పే….

దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తియా ఆపత్తియో సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతిహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా? దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తియా ఆపత్తియో సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం ద్వీహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా – సియా పాటిదేసనీయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన.

సఙ్గహవారో నిట్ఠితో చతుత్థో.

౫. సముట్ఠానవారో

౨౪౩. అవస్సుతాయ ¶ భిక్ఖునియా అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స కాయసంసగ్గం సాదియన్తియా ఆపత్తియో ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠన్తి? అవస్సుతాయ భిక్ఖునియా అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స కాయసంసగ్గం సాదియన్తియా ఆపత్తియో ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠన్తి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి, న వాచతో…పే….

దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తియా ఆపత్తియో ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠన్తి? దధిం విఞ్ఞాపేత్వా ¶ భుఞ్జన్తియా ఆపత్తియో ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం చతూహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠన్తి – సియా కాయతో సముట్ఠన్తి, న వాచతో న చిత్తతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ సముట్ఠన్తి, న చిత్తతో; సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి, న వాచతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి.

సముట్ఠానవారో నిట్ఠితో పఞ్చమో.

౬. అధికరణవారో

౨౪౪. అవస్సుతా ¶ ¶ భిక్ఖునియా అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స కాయసంసగ్గం సాదియన్తియా ఆపత్తియో చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం? అవస్సుతాయ భిక్ఖునియా అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స కాయసంసగ్గం సాదియన్తియా ఆపత్తియో చతున్నం అధికరణానం – ఆపత్తాధికరణం…పే….

దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తియా ఆపత్తియో చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం? దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తియా ఆపత్తియో చతున్నం అధికరణానం – ఆపత్తాధికరణం.

అధికరణవారో నిట్ఠితో ఛట్ఠో.

౭. సమథవారో

౨౪౫. అవస్సుతాయ ¶ భిక్ఖునియా అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స కాయసంసగ్గం సాదియన్తియా ఆపత్తియో సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? అవస్సుతాయ భిక్ఖునియా అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స కాయసంసగ్గం సాదియన్తియా ఆపత్తియో సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ…పే….

దధిం ¶ ¶ విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తియా ఆపత్తియో సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తియా ఆపత్తియో సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ.

సమథవారో నిట్ఠితో సత్తమో.

౮. సముచ్చయవారో

౨౪౬. అవస్సుతా ¶ భిక్ఖునీ అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స కాయసంసగ్గం సాదియన్తీ కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? అవస్సుతా భిక్ఖునీ అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స ¶ కాయసంసగ్గం సాదియన్తీ తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. అధక్ఖకం ఉబ్భజాణుమణ్డలం గహణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స; ఉబ్భక్ఖకం అధోజాణుమణ్డలం గహణం సాదియతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; కాయపటిబద్ధం గహణం సాదియతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స – అవస్సుతా భిక్ఖునీ అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స కాయసంసగ్గం సాదియన్తీ ఇమా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

తా ¶ ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి? సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతిహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా? ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠన్తి? చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం? సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం ద్వే విపత్తియో భజన్తి – సియా సీలవిపత్తిం, సియా ఆచారవిపత్తిం. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం తీహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా – సియా ¶ పారాజికాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా థుల్లచ్చయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠన్తి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి, న వాచతో. చతున్నం అధికరణానం ఆపత్తాధికరణం. సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ…పే….

దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తీ కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తీ ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భుఞ్జిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాటిదేసనీయస్స – దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తీ ఇమా ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి? సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతిహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా? ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠన్తి? చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం? సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం ఏకం విపత్తిం భజన్తి – ఆచారవిపత్తిం. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం ద్వీహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా – సియా పాటిదేసనీయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం చతూహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠన్తి – సియా కాయతో సముట్ఠన్తి న వాచతో న చిత్తతో, సియా కాయతో చ వాచతో చ సముట్ఠన్తి న చిత్తతో, సియా ¶ కాయతో ¶ చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి న వాచతో, సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి. చతున్నం అధికరణానం – ఆపత్తాధికరణం. సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ.

సముచ్చయవారో నిట్ఠితో అట్ఠమో.

౧. కత్థపఞ్ఞత్తివారో

౧. పారాజికకణ్డం

౨౪౭. యం ¶ తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన కాయసంసగ్గం సాదియనపచ్చయా పారాజికం కత్థ పఞ్ఞత్తం? కం ఆరబ్భ? కిస్మిం వత్థుస్మిం…పే… కేనాభతన్తి?

యం తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన కాయసంసగ్గం సాదియనపచ్చయా పారాజికం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? సున్దరీనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సున్దరీనన్దా భిక్ఖునీ అవస్సుతా అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స కాయసంసగ్గం సాదియి, తస్మిం వత్థుస్మిం. అత్థి తత్థ పఞ్ఞత్తి, అనుపఞ్ఞత్తి, అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తీతి? ఏకా పఞ్ఞత్తి. అనుపఞ్ఞత్తి అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తి తస్మిం నత్థి. సబ్బత్థపఞ్ఞత్తి, పదేసపఞ్ఞత్తీతి? సబ్బత్థపఞ్ఞత్తి. సాధారణపఞ్ఞత్తి, అసాధారణపఞ్ఞత్తీతి? అసాధారణపఞ్ఞత్తి. ఏకతోపఞ్ఞత్తి, ఉభతోపఞ్ఞత్తీతి? ఏకతోపఞ్ఞత్తి. చతున్నం పాతిమోక్ఖుద్దేసానం కత్థోగధం కత్థ పరియాపన్నన్తి? నిదానోగధం నిదానపరియాపన్నం? కతమేన ఉద్దేసేన ఉద్దేసం ఆగచ్ఛతీతి? దుతియేన ఉద్దేసేన ఉద్దేసం ఆగచ్ఛతి. చతున్నం విపత్తీనం కతమా విపత్తీతి? సీలవిపత్తి. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతమో ఆపత్తిక్ఖన్ధోతి ¶ ? పారాజికాపత్తిక్ఖన్ధో. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతీతి? ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో…పే… కేనాభతన్తి? పరమ్పరాభతం –

ఉపాలి ¶ దాసకో చేవ, సోణకో సిగ్గవో తథా;

మోగ్గలిపుత్తేన పఞ్చమా, ఏతే జమ్బుసిరివ్హయే. …పే…;

ఏతే ¶ నాగా మహాపఞ్ఞా, వినయఞ్ఞూ మగ్గకోవిదా;

వినయం దీపే పకాసేసుం, పిటకం తమ్బపణ్ణియాతి.

వజ్జప్పటిచ్ఛాదనపచ్చయా ¶ పారాజికం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ జానం పారాజికం ధమ్మం అజ్ఝాపన్నం భిక్ఖునిం నేవత్తనా పటిచోదేసి న గణస్స ఆరోచేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జనపచ్చయా పారాజికం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ సమగ్గేన సఙ్ఘేన ఉక్ఖిత్తం అరిట్ఠం భిక్ఖుం గద్ధబాధిపుబ్బం అనువత్తి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

అట్ఠమం వత్థుం పరిపూరణపచ్చయా పారాజికం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో అట్ఠమం వత్థుం పరిపూరేసుం, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ¶ ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

పారాజికా నిట్ఠితా.

౨. సఙ్ఘాదిసేసకణ్డాది

౨౪౮. యం తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన ఉస్సయవాదికాయ భిక్ఖునియా అడ్డం కరణపచ్చయా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తో? కం ఆరబ్భ? కిస్మిం వత్థుస్మిం…పే… కేనాభతన్తి?

యం తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన ఉస్సయవాదికాయ భిక్ఖునియా అడ్డం కరణపచ్చయా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి ¶ ? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి ¶ ? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ ఉస్సయవాదికా విహరి, తస్మిం వత్థుస్మిం. అత్థి తత్థ పఞ్ఞత్తి, అనుపఞ్ఞత్తి, అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తీతి? ఏకా పఞ్ఞత్తి. అనుపఞ్ఞత్తి అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తి తస్మిం నత్థి. సబ్బత్థపఞ్ఞత్తి, పదేసపఞ్ఞత్తీతి? సబ్బత్థపఞ్ఞత్తి. సాధారణపఞ్ఞత్తి, అసాధారణపఞ్ఞత్తీతి? అసాధారణపఞ్ఞత్తి. ఏకతోపఞ్ఞత్తి, ఉభతోపఞ్ఞత్తీతి? ఏకతోపఞ్ఞత్తి. చతున్నం పాతిమోక్ఖుద్దేసానం కత్థోగధం కత్థ పరియాపన్నన్తి? నిదానోగధం నిదానపరియాపన్నం. కతమేన ఉద్దేసేన ఉద్దేసం ఆగచ్ఛతీతి? తతియేన ఉద్దేసేన ఉద్దేసం ఆగచ్ఛతి. చతున్నం విపత్తీనం కతమా విపత్తీతి? సీలవిపత్తి. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతమో ఆపత్తిక్ఖన్ధోతి? సఙ్ఘాదిసేసాపత్తిక్ఖన్ధో. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతీతి? ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా కాయతో చ వాచతో చ సముట్ఠాతి, న చిత్తతో; సియా కాయతో చ వాచతో చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే… కేనాభతన్తి? పరమ్పరాభతం –

ఉపాలి దాసకో చేవ, సోణకో సిగ్గవో తథా;

మోగ్గలిపుత్తేన పఞ్చమా, ఏతే జమ్బుసిరివ్హయే. …పే…;

ఏతే నాగా మహాపఞ్ఞా, వినయఞ్ఞూ మగ్గకోవిదా;

వినయం దీపే పకాసేసుం, పిటకం తమ్బపణ్ణియాతి.

చోరిం ¶ వుట్ఠాపనపచ్చయా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ చోరిం వుట్ఠాపేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ద్వీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి – సియా వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి…పే….

ఏకా గామన్తరం గమనపచ్చయా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరా భిక్ఖునీ ఏకా గామన్తరం గచ్ఛి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, తిస్సో అనుపఞ్ఞత్తియో. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – పఠమపారాజికే…పే….

సమగ్గేన ¶ సఙ్ఘేన ఉక్ఖిత్తం భిక్ఖునిం ధమ్మేన వినయేన సత్థుసాసనేన అనపలోకేత్వా కారకసఙ్ఘం ¶ అనఞ్ఞాయ గణస్స ఛన్దం ఓసారణపచ్చయా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ సమగ్గేన సఙ్ఘేన ఉక్ఖిత్తం భిక్ఖునిం ¶ ధమ్మేన వినయేన సత్థుసాసనేన అనపలోకేత్వా కారకసఙ్ఘం అనఞ్ఞాయ గణస్స ఛన్దం ఓసారేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

అవస్సుతాయ భిక్ఖునియా అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స హత్థతో ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా సహత్థా పటిగ్గహేత్వా భుఞ్జనపచ్చయా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? సున్దరీనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సున్దరీనన్దా భిక్ఖునీ అవస్సుతా అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స హత్థతో ఆమిసం పటిగ్గహేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – పఠమపారాజికే…పే….

‘‘కిం తే, అయ్యే, ఏసో పురిసపుగ్గలో కరిస్సతి అవస్సుతో వా అనవస్సుతో వా, యతో త్వం అనవస్సుతా! ఇఙ్ఘ, అయ్యే, యం తే ఏసో పురిసపుగ్గలో దేతి ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా తం త్వం సహత్థా పటిగ్గహేత్వా ఖాద వా భుఞ్జ వా’’తి ఉయ్యోజనపచ్చయా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? అఞ్ఞతరం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? అఞ్ఞతరా భిక్ఖునీ – ‘‘కిం తే, అయ్యే, ఏసో పురిసపుగ్గలో కరిస్సతి అవస్సుతో వా అనవస్సుతో వా, యతో త్వం అనవస్సుతా! ఇఙ్ఘ, అయ్యే, యం తే ఏసో పురిసపుగ్గలో దేతి ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా తం త్వం సహత్థా పటిగ్గహేత్వా ఖాద వా భుఞ్జ వా’’తి ఉయ్యోజేసి, తస్మిం ¶ వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే….

కుపితాయ అనత్తమనాయ భిక్ఖునియా యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జనపచ్చయా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? చణ్డకాళిం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? చణ్డకాళీ భిక్ఖునీ కుపితా అనత్తమనా ఏవం అవచ – ‘‘బుద్ధం పచ్చాచిక్ఖామి, ధమ్మం పచ్చాచిక్ఖామి, సఙ్ఘం పచ్చాచిక్ఖామి, సిక్ఖం పచ్చాచిక్ఖామీ’’తి, తస్మిం వత్థుస్మిం ¶ . ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

కిస్మిఞ్చిదేవ ¶ అధికరణే పచ్చాకతాయ భిక్ఖునియా యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జనపచ్చయా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? చణ్డకాళిం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? చణ్డకాళీ భిక్ఖునీ కిస్మిఞ్చిదేవ అధికరణే పచ్చాకతా కుపితా అనత్తమనా ఏవం అవచ – ‘‘ఛన్దగామినియో చ భిక్ఖునియో, దోసగామినియో చ భిక్ఖునియో, మోహగామినియో చ భిక్ఖునియో, భయగామినియో చ భిక్ఖునియో’’తి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

సంసట్ఠానం భిక్ఖునీనం యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జనపచ్చయా ¶ సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? సమ్బహులా భిక్ఖునియో సంసట్ఠా విహరింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

‘‘సంసట్ఠా ¶ , అయ్యే, తుమ్హే విహరథ. మా తుమ్హే నానా విహరిత్థా’’తి ఉయ్యోజేన్తియా యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జనపచ్చయా సఙ్ఘాదిసేసో కత్థ పఞ్ఞత్తోతి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తో. కం ఆరబ్భాతి? థుల్లనన్దం భిక్ఖునిం ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? థుల్లనన్దా భిక్ఖునీ – ‘‘సంసట్ఠావ అయ్యే, తుమ్హే విహరథ. మా తమ్హే నానా విహరిత్థా’’తి ఉయ్యోజేసి, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – ధురనిక్ఖేపే…పే….

దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జనపచ్చయా పాటిదేసనీయం కత్థ పఞ్ఞత్తన్తి? సావత్థియం పఞ్ఞత్తం. కం ఆరబ్భాతి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో ఆరబ్భ. కిస్మిం వత్థుస్మిన్తి? ఛబ్బగ్గియా భిక్ఖునియో దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జింసు, తస్మిం వత్థుస్మిం. ఏకా పఞ్ఞత్తి, ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం చతూహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠాతి…పే… ¶ .

కత్థపఞ్ఞత్తివారో నిట్ఠితో పఠమో.

౨. కతాపత్తివారో

౧. పారాజికకణ్డం

౨౪౯. కాయసంసగ్గం ¶ ¶ సాదియనపచ్చయా కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? కాయసంసగ్గం సాదియనపచ్చయా పఞ్చ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. అవస్సుతా భిక్ఖునీ అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స అధక్ఖకం ఉబ్భజాణుమణ్డలం గహణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స; భిక్ఖు కాయేన కాయం ఆమసతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స; కాయేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; కాయపటిబద్ధేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అఙ్గులిపతోదకే పాచిత్తియం – కాయసంసగ్గం సాదియనపచ్చయా ఇమా పఞ్చ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

వజ్జప్పటిచ్ఛాదనపచ్చయా కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? వజ్జప్పటిచ్ఛాదనపచ్చయా చతస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భిక్ఖునీ జానం పారాజికం ధమ్మం [ధమ్మం అజ్ఝాపన్నం (స్యా.)] పటిచ్ఛాదేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స; వేమతికా పటిచ్ఛాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; భిక్ఖు సఙ్ఘాదిసేసం పటిచ్ఛాదేతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స; ఆచారవిపత్తిం పటిచ్ఛాదేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స – వజ్జప్పటిచ్ఛాదనపచ్చయా ఇమా చతస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జనపచ్చయా కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జనపచ్చయా పఞ్చ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఉక్ఖిత్తానువత్తికా భిక్ఖునీ యావతతియం ¶ సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జతి, ఞత్తియా దుక్కటం; ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా; కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి పారాజికస్స; భేదకానువత్తికా భిక్ఖునీ యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స; పాపికాయ దిట్ఠియా యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స ¶ – యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జనపచ్చయా ఇమా పఞ్చ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

అట్ఠమం వత్థుం పరిపూరణపచ్చయా కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? అట్ఠమం వత్థుం పరిపూరణపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పురిసేన – ‘‘ఇత్థన్నామం ఓకాసం ఆగచ్ఛా’’తి వుత్తా గచ్ఛతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; పురిసస్స ¶ హత్థపాసం ఓక్కన్తమత్తే ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; అట్ఠమం వత్థుం పరిపూరేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స – అట్ఠమం వత్థుం పరిపూరణపచ్చయా ఇమా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

పారాజికా నిట్ఠితా.

౨. సఙ్ఘాదిసేసకణ్డాది

౨౫౦. ఉస్సయవాదికా భిక్ఖునీ అడ్డం కరణపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఏకస్స ఆరోచేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; దుతియస్స ఆరోచేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; అడ్డపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

చోరిం వుట్ఠాపనపచ్చయా ¶ తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఞత్తియా దుక్కటం; ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా; కమ్మవాచాపరియోసానే ¶ ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

ఏకా గామన్తరం గమనపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. గచ్ఛతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; పఠమం పాదం పరిక్ఖేపం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; దుతియం పాదం అతిక్కామేతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సమగ్గేన సఙ్ఘేన ఉక్ఖిత్తం భిక్ఖునిం ధమ్మేన వినయేన సత్థుసాసనేన అనపలోకేత్వా కారకసఙ్ఘం అనఞ్ఞాయ గణస్స ఛన్దం ఓసారణపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఞత్తియా దుక్కటం; ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా; కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

అవస్సుతా భిక్ఖునీ అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స హత్థతో ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా సహత్థా ¶ పటిగ్గహేత్వా భుఞ్జనపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ‘‘ఖాదిస్సామి భుఞ్జిస్సామీ’’తి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఉదకదన్తపోనం పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స.

‘‘కిం తే, అయ్యే, ఏసో పురిసపుగ్గలో కరిస్సతి అవస్సుతో వా అనవస్సుతో వా, యతో త్వం అనవస్సుతా! ఇఙ్ఘ, అయ్యే, యం తే ఏసో పురిసపుగ్గలో ¶ దేతి ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా తం త్వం సహత్థా పటిగ్గహేత్వా ఖాద వా భుఞ్జ వా’’తి, ఉయ్యోజనపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. తస్సా వచనేన ఖాదిస్సామి భుఞ్జిస్సామీతి ¶ పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; భోజనపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

కుపితా భిక్ఖునీ యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జనపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఞత్తియా దుక్కటం; ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా; కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

కిస్మిఞ్చిదేవ అధికరణే పచ్చాకతా భిక్ఖునీ యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జనపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఞత్తియా దుక్కటం; ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా; కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

సంసట్ఠా భిక్ఖునీ యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జనపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఞత్తియా దుక్కటం; ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా; కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

‘‘సంసట్ఠావ, అయ్యే, తుమ్హే విహరథ, మా తుమ్హే నానా విహరిత్థా’’తి ఉయ్యోజేన్తీ యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జనపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఞత్తియా దుక్కటం; ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా; కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స.

దస సఙ్ఘాదిసేసా నిట్ఠితా…పే….

(యథా హేట్ఠా తథా విత్థారేతబ్బా పచ్చయమేవ నానాకరణం)

దధిం ¶ ¶ విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జనపచ్చయా కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జనపచ్చయా ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భుఞ్జిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాటిదేసనీయస్స – దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జనపచ్చయా ఇమా ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

కతాపత్తివారో నిట్ఠితో దుతియో.

౩. విపత్తివారో

౨౫౧. కాయసంసగ్గం ¶ ¶ సాదియనపచ్చయా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి? కాయసంసగ్గం సాదియనపచ్చయా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం ద్వే విపత్తియో భజన్తి – సియా సీలవిపత్తిం, సియా ఆచారవిపత్తిం…పే… దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జనపచ్చయా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి? దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జనపచ్చయా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం ఏకం విపత్తిం భజన్తి – ఆచారవిపత్తిం.

విపత్తివారో నిట్ఠితో తతియో.

౪. సఙ్గహవారో

౨౫౨. కాయసంసగ్గం ¶ సాదియనపచ్చయా ఆపత్తియో సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం ¶ కతిహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా? కాయసంసగ్గం సాదియనపచ్చయా ఆపత్తియో సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం పఞ్చహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా – సియా పారాజికాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా సఙ్ఘాదిసేసాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా థుల్లచ్చయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా పాచిత్తియాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన…పే….

దధిం విఞ్ఞాపేత్వా ¶ భుఞ్జనపచ్చయా ఆపత్తియో సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతిహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా? దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జనపచ్చయా ఆపత్తియో సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం ద్వీహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా – సియా పాటిదేసనీయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన.

సఙ్గహవారో నిట్ఠితో చతుత్థో.

౫. సముట్ఠానవారో

౨౫౩. కాయసంసగ్గం ¶ సాదియనపచ్చయా ఆపత్తియో ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠన్తి? కాయసంసగ్గం సాదియనపచ్చయా ఆపత్తియో ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠన్తి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి, న వాచతో…పే….

దధిం ¶ విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జనపచ్చయా ఆపత్తియో ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠన్తి? దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జనపచ్చయా ఆపత్తియో ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం చతూహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠన్తి – సియా కాయతో సముట్ఠన్తి, న వాచతో న చిత్తతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ సముట్ఠన్తి, న చిత్తతో; సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి, న వాచతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి.

సముట్ఠానవారో నిట్ఠితో పఞ్చమో.

౬. అధికరణవారో

౨౫౪. కాయసంసగ్గం ¶ సాదియనపచ్చయా ఆపత్తియో చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం? కాయసంసగ్గం సాదియనపచ్చయా ఆపత్తియో చతున్నం ¶ అధికరణానం, ఆపత్తాధికరణం…పే….

దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జనపచ్చయా ఆపత్తియో చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం? దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జనపచ్చయా ఆపత్తియో చతున్నం అధికరణానం – ఆపత్తాధికరణం.

అధికరణవారో నిట్ఠితో ఛట్ఠో.

౭. సమథవారో

౨౫౫. కాయసంసగ్గం ¶ సాదియనపచ్చయా ఆపత్తియో సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? కాయసంసగ్గం సాదియనపచ్చయా ఆపత్తియో సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ…పే….

దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జనపచ్చయా ఆపత్తియో సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జనపచ్చయా ఆపత్తియో సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ.

సమథవారో నిట్ఠితో సత్తమో.

౮. సముచ్చయవారో

౨౫౬. కాయసంసగ్గం ¶ ¶ సాదియనపచ్చయా కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? కాయసంసగ్గం సాదియనపచ్చయా పఞ్చ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. అవస్సుతా భిక్ఖునీ అవస్సుతస్స పురిసపుగ్గలస్స అధక్ఖకం ఉబ్భజాణుమణ్డలం గహణం సాదియతి, ఆపత్తి పారాజికస్స; భిక్ఖు కాయేన కాయం ఆమసతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స; కాయేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స ¶ ; కాయపటిబద్ధేన కాయపటిబద్ధం ఆమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అఙ్గులిపతోదకే పాచిత్తియం – కాయసంసగ్గం సాదియనపచ్చయా ఇమా పఞ్చ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

తా ¶ ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి? సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతిహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా? ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠన్తి? చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం? సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం ద్వే విపత్తియో భజన్తి – సియా సీలవిపత్తిం, సియా ఆచారవిపత్తిం. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం పఞ్చహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా – సియా పారాజికాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా సఙ్ఘాదిసేసాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా థుల్లచ్చయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా పాచిత్తియాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠన్తి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి, న వాచతో. చతున్నం అధికరణానం ఆపత్తాధికరణం. సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ…పే….

దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జనపచ్చయా కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జనపచ్చయా ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భుఞ్జిస్సామీతి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స; అజ్ఝోహారే ¶ అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాటిదేసనీయస్స – దధిం విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జనపచ్చయా ఇమా ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి? సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతిహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా? ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠన్తి? చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం ¶ ? సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం ఏకం విపత్తిం భజన్తి – ఆచారవిపత్తిం. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం ద్వీహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా – సియా పాటిదేసనీయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం చతూహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠన్తి – సియా కాయతో సముట్ఠన్తి, న వాచతో న చిత్తతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ సముట్ఠన్తి, న చిత్తతో; సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి న వాచతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి. చతున్నం అధికరణానం, ఆపత్తాధికరణం. సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చాతి.

సముచ్చయవారో నిట్ఠితో అట్ఠమో. [ఇమస్సానన్తరం పోరాణసీహళపోత్థకే ఏవమ్పి§దిస్సతి –§‘‘తేసముద్దానం –§కతివారో చ విపత్తివారో చ, సఙ్గహవారో చ సముట్ఠానవారో. అధికరణవారో చ సమథవారో చ, సముచ్చయవారో చ ఇమే సత్త వారా. ఆదితో పఞ్ఞత్తివారేన సహ అట్ఠవారాతి’’ఇతి.]

అట్ఠ పచ్చయవారా నిట్ఠితా.

భిక్ఖునీవిభఙ్గే సోళస మహావారా నిట్ఠితా.

సముట్ఠానసీససఙ్ఖేపో

సముట్ఠానస్సుద్దానం

౨౫౭.

అనిచ్చా ¶ ¶ ¶ ¶ సబ్బే సఙ్ఖారా, దుక్ఖానత్తా చ సఙ్ఖతా;

నిబ్బానఞ్చేవ పఞ్ఞత్తి, అనత్తా ఇతి నిచ్ఛయా.

బుద్ధచన్దే అనుప్పన్నే, బుద్ధాదిచ్చే అనుగ్గతే;

తేసం సభాగధమ్మానం, నామమత్తం న నాయతి.

దుక్కరం వివిధం కత్వా, పూరయిత్వాన పారమీ;

ఉప్పజ్జన్తి మహావీరా, చక్ఖుభూతా సబ్రహ్మకే.

తే దేసయన్తి సద్ధమ్మం, దుక్ఖహానిం సుఖావహం;

అఙ్గీరసో సక్యముని, సబ్బభూతానుకమ్పకో.

సబ్బసత్తుత్తమో సీహో, పిటకే తీణి దేసయి;

సుత్తన్తమభిధమ్మఞ్చ, వినయఞ్చ మహాగుణం.

ఏవం నీయతి సద్ధమ్మో, వినయో యది తిట్ఠతి;

ఉభతో చ విభఙ్గాని, ఖన్ధకా యా చ మాతికా.

మాలా సుత్తగుణేనేవ, పరివారేన గన్థితా;

తస్సేవ పరివారస్స, సముట్ఠానం నియతో కతం.

సమ్భేదం ¶ నిదానం చఞ్ఞం, సుత్తే దిస్సన్తి ఉపరి;

తస్మా సిక్ఖే పరివారం, ధమ్మకామో సుపేసలోతి.

తేరససముట్ఠానం

విభఙ్గే ద్వీసు పఞ్ఞత్తం, ఉద్దిసన్తి ఉపోసథే;

పవక్ఖామి సముట్ఠానం, యథాఞాయం సుణాథ మే.

పారాజికం ¶ యం పఠమం, దుతియఞ్చ తతో పరం;

సఞ్చరిత్తానుభాసనఞ్చ, అతిరేకఞ్చ చీవరం.

లోమాని పదసోధమ్మో, భూతం సంవిధానేన చ;

థేయ్యదేసనచోరీ చ, అననుఞ్ఞాతాయ తేరస.

తేరసేతే సముట్ఠాన నయా, విఞ్ఞూహి చిన్తితా.

ఏకేకస్మిం సముట్ఠానే, సదిసా ఇధ దిస్సరే.

౧. పఠమపారాజికసముట్ఠానం

౨౫౮.

మేథునం ¶ సుక్కసంసగ్గో, అనియతా పఠమికా;

పుబ్బూపపరిపాచితా, రహో భిక్ఖునియా సహ.

సభోజనే రహో ద్వే చ, అఙ్గులి ఉదకే హసం;

పహారే ¶ ఉగ్గిరే చేవ, తేపఞ్ఞాసా చ సేఖియా.

అధక్ఖగామావస్సుతా, తలమట్ఠఞ్చ సుద్ధికా;

వస్సంవుట్ఠా చ ఓవాదం, నానుబన్ధే పవత్తినిం.

ఛసత్తతి ఇమే సిక్ఖా, కాయమానసికా కతా;

సబ్బే ఏకసముట్ఠానా, పఠమం పారాజికం యథా.

పఠమపారాజికసముట్ఠానం నిట్ఠితం.

౨. దుతియపారాజికసముట్ఠానం

౨౫౯.

అదిన్నం ¶ విగ్గహుత్తరి, దుట్ఠుల్లా అత్తకామినం;

అమూలా అఞ్ఞభాగియా, అనియతా దుతియికా.

అచ్ఛిన్దే పరిణామనే, ముసా ఓమసపేసుణా;

దుట్ఠుల్లా పథవీఖణే, భూతం అఞ్ఞాయ ఉజ్ఝాపే.

నిక్కడ్ఢనం ¶ సిఞ్చనఞ్చ, ఆమిసహేతు భుత్తావీ;

ఏహి అనాదరి భింసా, అపనిధే చ జీవితం.

జానం సప్పాణకం కమ్మం, ఊనసంవాసనాసనా;

సహధమ్మికవిలేఖా, మోహో అమూలకేన చ.

కుక్కుచ్చం ధమ్మికం చీవరం, దత్వా [కుక్కుచ్చం ధమ్మికం చీవరం (సీ.), కుక్కుచ్చం ధమ్మికం దత్వా (స్యా.)] పరిణామేయ్య పుగ్గలే;

కిం తే అకాలం అచ్ఛిన్దే, దుగ్గహీ నిరయేన చ.

గణం విభఙ్గం దుబ్బలం, కథినాఫాసుపస్సయం;

అక్కోసచణ్డీ మచ్ఛరీ, గబ్భినీ చ పాయన్తియా.

ద్వేవస్సం ¶ సిక్ఖా సఙ్ఘేన, తయో చేవ గిహీగతా;

కుమారిభూతా తిస్సో చ, ఊనద్వాదససమ్మతా.

అలం తావ సోకావాసం, ఛన్దా అనువస్సా చ ద్వే;

సిక్ఖాపదా సత్తతిమే, సముట్ఠానా తికా కతా.

కాయచిత్తేన న వాచా, వాచాచిత్తం న కాయికం;

తీహి ద్వారేహి జాయన్తి, పారాజికం దుతియం యథా.

దుతియపారాజికసముట్ఠానం నిట్ఠితం.

౩. సఞ్చరిత్తసముట్ఠానం

౨౬౦.

సఞ్చరీ ¶ కుటి విహారో, ధోవనఞ్చ పటిగ్గహో;

విఞ్ఞత్తుత్తరి అభిహట్ఠుం, ఉభిన్నం దూతకేన చ.

కోసియా సుద్ధద్వేభాగా, ఛబ్బస్సాని నిసీదనం;

రిఞ్చన్తి రూపికా చేవ, ఉభో నానప్పకారకా.

ఊనబన్ధనవస్సికా, సుత్తం వికప్పనేన చ;

ద్వారదానసిబ్బాని ¶ [ద్వారదానసిబ్బినీ (సీ. స్యా.)] చ, పూవపచ్చయజోతి చ.

రతనం సూచి మఞ్చో చ, తూలం నిసీదనకణ్డు చ;

వస్సికా చ సుగతేన, విఞ్ఞత్తి అఞ్ఞం చేతాపనా.

ద్వే సఙ్ఘికా మహాజనికా, ద్వే పుగ్గలలహుకా గరు;

ద్వే విఘాసా సాటికా చ, సమణచీవరేన చ.

సమపఞ్ఞాసిమే ధమ్మా, ఛహి ఠానేహి జాయరే;

కాయతో న వాచాచిత్తా, వాచతో న కాయమనా.

కాయవాచా న చ చిత్తా [న చిత్తతో (సీ. స్యా.)], కాయచిత్తా న వాచికా [న వాచతో (సీ. స్యా.)];

వాచాచిత్తా ¶ న కాయేన, తీహి ద్వారేహి [తీహి ఠానేహి (స్యా.)] జాయరే.

ఛసముట్ఠానికా ఏతే, సఞ్చరిత్తేన సాదిసా.

సఞ్చరిత్తసముట్ఠానం నిట్ఠితం.

౪. సమనుభాసనాసముట్ఠానం

౨౬౧.

భేదానువత్తదుబ్బచ ¶ ¶ , దూసదుట్ఠుల్లదిట్ఠి చ;

ఛన్దం ఉజ్జగ్ఘికా ద్వే చ, ద్వే చ సద్దా న బ్యాహరే.

ఛమా నీచాసనే ఠానం, పచ్ఛతో ఉప్పథేన చ;

వజ్జానువత్తిగహణా, ఓసారే పచ్చాచిక్ఖనా.

కిస్మిం సంసట్ఠా ద్వే వధి, విసిబ్బే దుక్ఖితాయ చ;

పున సంసట్ఠా న వూపసమే, ఆరామఞ్చ పవారణా.

అన్వద్ధం [అన్వద్ధమాసం (సీ. స్యా.)] సహ జీవినిం, ద్వే చీవరం అనుబన్ధనా;

సత్తతింస ¶ ఇమే ధమ్మా, కాయవాచాయ చిత్తతో.

సబ్బే ఏకసముట్ఠానా, సమనుభాసనా యథా.

సమనుభాసనాసముట్ఠానం నిట్ఠితం.

౫. కథినసముట్ఠానం

౨౬౨.

ఉబ్భతం కథినం తీణి, పఠమం పత్తభేసజ్జం;

అచ్చేకం చాపి సాసఙ్కం, పక్కమన్తేన వా దువే.

ఉపస్సయం పరమ్పరా, అనతిరిత్తం నిమన్తనా;

వికప్పం రఞ్ఞో వికాలే, వోసాసారఞ్ఞకేన చ.

ఉస్సయాసన్నిచయఞ్చ, పురే పచ్ఛా వికాలే చ;

పఞ్చాహికా సఙ్కమనీ, ద్వేపి ఆవసథేన చ.

పసాఖే ¶ ఆసనే చేవ, తింస ఏకూనకా ఇమే;

కాయవాచా న చ చిత్తా [న చిత్తతో (స్యా.)], తీహి ద్వారేహి జాయరే.

ద్విసముట్ఠానికా సబ్బే, కథినేన సహాసమా.

కథినసముట్ఠానం నిట్ఠితం.

౬. ఏళకలోమసముట్ఠానం

౨౬౩.

ఏళకలోమా ¶ ద్వే సేయ్యా, ఆహచ్చ పిణ్డభోజనం;

గణవికాలసన్నిధి, దన్తపోనేన చేలకా.

ఉయ్యుత్తం సేనం [ఉయ్యుత్తం వసే (స్యా.)] ఉయ్యోధి, సురా ఓరేన న్హాయనా;

దుబ్బణ్ణే ద్వే దేసనికా, లసుణుపతిట్ఠే నచ్చనా.

న్హానమత్థరణం సేయ్యా, అన్తోరట్ఠే తథా బహి;

అన్తోవస్సం ¶ చిత్తాగారం, ఆసన్ది సుత్తకన్తనా.

వేయ్యావచ్చం సహత్థా చ, అభిక్ఖుకావాసేన చ;

ఛత్తం యానఞ్చ సఙ్ఘాణిం, అలఙ్కారం గన్ధవాసితం.

భిక్ఖునీ సిక్ఖమానా చ, సామణేరీ గిహినియా;

అసంకచ్చికా ఆపత్తి, చత్తారీసా చతుత్తరి.

కాయేన న వాచాచిత్తేన, కాయచిత్తేన న వాచతో;

ద్విసముట్ఠానికా సబ్బే, సమా ఏళకలోమికాతి.

ఏళకలోమసముట్ఠానం నిట్ఠితం.

౭. పదసోధమ్మసముట్ఠానం

౨౬౪.

పదఞ్ఞత్ర ¶ అసమ్మతా, తథా అత్థఙ్గతేన చ;

తిరచ్ఛానవిజ్జా ¶ ద్వే వుత్తా, అనోకాసో [అనోకాసే (సీ. స్యా.)] చ పుచ్ఛనా.

సత్త సిక్ఖాపదా ఏతే, వాచా న కాయచిత్తతో [కాయచిత్తకా (క.)];

వాచాచిత్తేన జాయన్తి, న తు కాయేన జాయరే.

ద్విసముట్ఠానికా సబ్బే, పదసోధమ్మసదిసా.

పదసోధమ్మసముట్ఠానం నిట్ఠితం.

౮. అద్ధానసముట్ఠానం

౨౬౫.

అద్ధాననావం ¶ పణీతం, మాతుగామేన సంహరే;

ధఞ్ఞం నిమన్తితా చేవ, అట్ఠ చ పాటిదేసనీ.

సిక్ఖా పన్నరస ఏతే, కాయా న వాచా న మనా;

కాయవాచాహి జాయన్తి, న తే చిత్తేన జాయరే.

కాయచిత్తేన జాయన్తి, న తే జాయన్తి వాచతో;

కాయవాచాహి చిత్తేన, సముట్ఠానా చతుబ్బిధా.

పఞ్ఞత్తా ¶ బుద్ధఞాణేన, అద్ధానేన సహా సమా [సమానయా (స్యా.)].

అద్ధానసముట్ఠానం నిట్ఠితం.

౯. థేయ్యసత్థసముట్ఠానం

౨౬౬.

థేయ్యసత్థం ¶ ఉపస్సుతి, సూపవిఞ్ఞాపనేన చ;

రత్తిఛన్నఞ్చ ఓకాసం, ఏతే బ్యూహేన సత్తమా.

కాయచిత్తేన జాయన్తి, న తే జాయన్తి వాచతో;

తీహి ద్వారేహి జాయన్తి, ద్విసముట్ఠానికా ఇమే.

థేయ్యసత్థసముట్ఠానా, దేసితాదిచ్చబన్ధునా.

థేయ్యసత్థసముట్ఠానం నిట్ఠితం.

౧౦. ధమ్మదేసనాసముట్ఠానం

౨౬౭.

ఛత్తపాణిస్స సద్ధమ్మం, న దేసేన్తి తథాగతా;

ఏవమేవ [తథేవ (సీ. స్యా.)] దణ్డపాణిస్స, సత్థఆవుధపాణినం.

పాదుకుపాహనా యానం, సేయ్యపల్లత్థికాయ చ;

వేఠితోగుణ్ఠితో చేవ, ఏకాదసమనూనకా.

వాచాచిత్తేన జాయన్తి, న తే జాయన్తి కాయతో;

సబ్బే ఏకసముట్ఠానా, సమకా ధమ్మదేసనే.

ధమ్మదేసనాసముట్ఠానం నిట్ఠితం.

౧౧. భూతారోచనసముట్ఠానం

౨౬౮.

భూతం ¶ కాయేన జాయతి, న వాచా న చ చిత్తతో;

వాచతో చ సముట్ఠాతి, న కాయా న చ చిత్తతో.

కాయవాచాయ ¶ జాయతి, న తు జాయతి చిత్తతో;

భూతారోచనకా ¶ నామ, తీహి ఠానేహి జాయతి.

భూతారోచనసముట్ఠానం నిట్ఠితం.

౧౨. చోరివుట్ఠాపనసముట్ఠానం

౨౬౯.

చోరీ వాచాయ చిత్తేన, న తం జాయతి కాయతో;

జాయతి తీహి ద్వారేహి, చోరివుట్ఠాపనం ఇదం;

అకతం ద్విసముట్ఠానం, ధమ్మరాజేన భాసితం [ఠపితం (స్యా.)].

చోరివుట్ఠాపనసముట్ఠానం నిట్ఠితం.

౧౩. అననుఞ్ఞాతసముట్ఠానం

౨౭౦.

అననుఞ్ఞాతం వాచాయ, న కాయా న చ చిత్తతో;

జాయతి కాయవాచాయ, న తం జాయతి చిత్తతో.

జాయతి వాచాచిత్తేన, న తం జాయతి కాయతో;

జాయతి ¶ తీహి ద్వారేహి, అకతం చతుఠానికం.

అననుఞ్ఞాతసముట్ఠానం నిట్ఠితం.

సముట్ఠానఞ్హి సఙ్ఖేపం, దస తీణి సుదేసితం;

అసమ్మోహకరం ఠానం, నేత్తిధమ్మానులోమికం;

ధారయన్తో ఇమం విఞ్ఞూ, సముట్ఠానే న ముయ్హతీతి.

సముట్ఠానసీససఙ్ఖేపో నిట్ఠితో.

అన్తరపేయ్యాలం

కతిపుచ్ఛావారో

౨౭౧. కతి ¶ ¶ ¶ ¶ ఆపత్తియో? కతి ఆపత్తిక్ఖన్ధా? కతి వినీతవత్థూని? కతి అగారవా? కతి గారవా? కతి వినీతవత్థూని? కతి విపత్తియో? కతి ఆపత్తిసముట్ఠానా? కతి వివాదమూలాని? కతి అనువాదమూలాని? కతి సారణీయా ధమ్మా? కతి భేదకరవత్థూని? కతి అధికరణాని? కతి సమథా?

పఞ్చ ఆపత్తియో. పఞ్చ ఆపత్తిక్ఖన్ధా. పఞ్చ వినీతవత్థూని. సత్త ఆపత్తియో. సత్త ఆపత్తిక్ఖన్ధా. సత్త వినీతవత్థూని. ఛ అగారవా. ఛ గారవా. ఛ వినీతవత్థూని. చతస్సో విపత్తియో. ఛ ఆపత్తిసముట్ఠానా. ఛ వివాదమూలాని. ఛ అనువాదమూలాని. ఛ సారణీయా ధమ్మా. అట్ఠారస భేదకరవత్థూని. చత్తారి అధికరణాని. సత్త సమథా.

తత్థ కతమా పఞ్చ ఆపత్తియో? పారాజికాపత్తి, సఙ్ఘాదిసేసాపత్తి, పాచిత్తియాపత్తి, పాటిదేసనీయాపత్తి, దుక్కటాపత్తి – ఇమా పఞ్చ ఆపత్తియో.

తత్థ కతమే పఞ్చ ఆపత్తిక్ఖన్ధా? పారాజికాపత్తిక్ఖన్ధో, సఙ్ఘాదిసేసాపత్తిక్ఖన్ధో, పాచిత్తియాపత్తిక్ఖన్ధో, పాటిదేసనీయాపత్తిక్ఖన్ధో, దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధో – ఇమే పఞ్చ ఆపత్తిక్ఖన్ధా.

తత్థ ¶ కతమాని పఞ్చ వినీతవత్థూని? పఞ్చహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి ఆరతి విరతి పటివిరతి వేరమణీ అకిరియా అకరణం అనజ్ఝాపత్తి వేలాఅనతిక్కమో సేతుఘాతో – ఇమాని పఞ్చ వినీతవత్థూని.

తత్థ ¶ కతమా సత్త ఆపత్తియో? పారాజికాపత్తి, సఙ్ఘాదిసేసాపత్తి, థుల్లచ్చయాపత్తి, పాచిత్తియాపత్తి, పాటిదేసనీయాపత్తి, దుక్కటాపత్తి, దుబ్భాసితాపత్తి – ఇమా సత్త ఆపత్తియో.

తత్థ కతమే సత్త ఆపత్తిక్ఖన్ధా? పారాజికాపత్తిక్ఖన్ధో, సఙ్ఘాదిసేసాపత్తిక్ఖన్ధో, థుల్లచ్చయాపత్తిక్ఖన్ధో, పాచిత్తియాపత్తిక్ఖన్ధో, పాటిదేసనీయాపత్తిక్ఖన్ధో, దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధో, దుబ్భాసితాపత్తిక్ఖన్ధో – ఇమే సత్త ఆపత్తిక్ఖన్ధా.

తత్థ ¶ కతమాని సత్త వినీతవత్థూని? సత్తహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి ఆరతి విరతి పటివిరతి వేరమణీ అకిరియా అకరణం అనజ్ఝాపత్తి వేలాఅనతిక్కమో సేతుఘాతో – ఇమాని సత్త వినీతవత్థూని.

తత్థ ¶ కతమే ఛ అగారవా? బుద్ధే అగారవో, ధమ్మే అగారవో, సఙ్ఘే అగారవో, సిక్ఖాయ అగారవో, అప్పమాదే అగారవో, పటిసన్ధారే అగారవో – ఇమే ఛ అగారవా.

తత్థ కతమే ఛ గారవా? బుద్ధే గారవో, ధమ్మే గారవో, సఙ్ఘే గారవో, సిక్ఖాయ గారవో, అప్పమాదే గారవో, పటిసన్ధారే గారవో – ఇమే ఛ గారవా.

తత్థ కతమాని ఛ వినీతవత్థూని? ఛహి అగారవేహి ఆరతి విరతి పటివిరతి ¶ వేరమణీ అకిరియా అకరణం అనజ్ఝాపత్తి వేలాఅనతిక్కమో సేతుఘాతో – ఇమాని ఛ వినీతవత్థూని.

తత్థ కతమా చతస్సో విపత్తియో? సీలవిపత్తి, ఆచారవిపత్తి, దిట్ఠివిపత్తి, ఆజీవవిపత్తి – ఇమా చతస్సో విపత్తియో.

తత్థ కతమే ఛ ఆపత్తిసముట్ఠానా? అత్థాపత్తి కాయతో సముట్ఠాతి, న వాచతో న చిత్తతో; అత్థాపత్తి వాచతో సముట్ఠాతి, న కాయతో న చిత్తతో; అత్థాపత్తి కాయతో చ వాచతో చ సముట్ఠాతి, న చిత్తతో; అత్థాపత్తి కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న వాచతో; అత్థాపత్తి వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి, న కాయతో; అత్థాపత్తి కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి – ఇమే ఛ ఆపత్తిసముట్ఠానా.

౨౭౨. తత్థ ¶ [చూళవ. ౨౧౬; అ. ని. ౬.౩౬; మ. ని. ౩.౪౪; దీ. ని. ౩.౩౨౫] కతమాని ఛ వివాదమూలాని? ఇధ భిక్ఖు కోధనో హోతి ఉపనాహీ. యో సో భిక్ఖు కోధనో హోతి ఉపనాహీ సో సత్థరిపి అగారవో విహరతి అప్పతిస్సో, ధమ్మేపి అగారవో విహరతి అప్పతిస్సో, సఙ్ఘేపి అగారవో విహరతి అప్పతిస్సో, సిక్ఖాయపి న పరిపూరకారీ హోతి. యో సో భిక్ఖు సత్థరి అగారవో విహరతి అప్పతిస్సో, ధమ్మే…పే… సఙ్ఘే…పే… సిక్ఖాయ న పరిపూరకారీ, సో సఙ్ఘే వివాదం జనేతి. యో హోతి వివాదో బహుజనాహితాయ బహుజనాసుఖాయ బహునో జనస్స అనత్థాయ అహితాయ దుక్ఖాయ దేవమనుస్సానం. ఏవరూపం చే తుమ్హే వివాదమూలం అజ్ఝత్తం వా ¶ బహిద్ధా వా సమనుపస్సేయ్యాథ తత్ర తుమ్హే ¶ తస్సేవ పాపకస్స వివాదమూలస్స పహానాయ వాయమేయ్యాథ. ఏవరూపం చే తుమ్హే వివాదమూలం అజ్ఝత్తం వా బహిద్ధా వా న సమనుపస్సేయ్యాథ తత్ర తుమ్హే తస్సేవ పాపకస్స వివాదమూలస్స ఆయతిం అనవస్సవాయ పటిపజ్జేయ్యాథ. ఏవమేతస్స పాపకస్స వివాదమూలస్స పహానం హోతి. ఏవమేతస్స పాపకస్స వివాదమూలస్స ఆయతిం అనవస్సవో హోతి.

[చూళవ. ౨౧౬] పున చపరం భిక్ఖు మక్ఖీ హోతి పళాసీ…పే… ఇస్సుకీ హోతి మచ్ఛరీ, సఠో హోతి మాయావీ, పాపిచ్ఛో హోతి మిచ్ఛాదిట్ఠి, సన్దిట్ఠిపరామాసీ హోతి ఆధానగ్గాహీ దుప్పటినిస్సగ్గీ. యో సో భిక్ఖు సన్దిట్ఠిపరామాసీ హోతి ఆధానగ్గాహీ దుప్పటినిస్సగ్గీ సో సత్థరిపి అగారవో విహరతి అప్పతిస్సో, ధమ్మేపి అగారవో విహరతి అప్పతిస్సో, సఙ్ఘేపి అగారవో విహరతి అప్పతిస్సో, సిక్ఖాయపి న పరిపూరకారీ హోతి. యో సో భిక్ఖు సత్థరి అగారవో విహరతి అప్పతిస్సో ధమ్మే…పే… సఙ్ఘే…పే… సిక్ఖాయ న పరిపూరకారీ, సో సఙ్ఘే వివాదం జనేతి. యో సో హోతి వివాదో బహుజనాహితాయ బహుజనాసుఖాయ బహునో జనస్స అనత్థాయ అహితాయ దుక్ఖాయ దేవమనుస్సానం. ఏవరూపం చే తుమ్హే వివాదమూలం అజ్ఝత్తం వా బహిద్ధా వా సమనుపస్సేయ్యాథ తత్ర తుమ్హే తస్సేవ పాపకస్స వివాదమూలస్స ¶ పహానాయ వాయమేయ్యాథ. ఏవరూపం చే తుమ్హే వివాదమూలం అజ్ఝత్తం వా బహిద్ధా వా న సమనుపస్సేయ్యాథ తత్ర తుమ్హే తస్సేవ పాపకస్స వివాదమూలస్స ఆయతిం అనవస్సవాయ పటిపజ్జేయ్యాథ. ఏవమేతస్స పాపకస్స వివాదమూలస్స పహానం హోతి. ఏవమేతస్స పాపకస్స వివాదమూలస్స ఆయతిం అనవస్సవో హోతి. ఇమాని ఛ వివాదమూలాని.

౨౭౩. [చూళవ. ౨౧౭] తత్థ కతమాని ఛ అనువాదమూలాని? ఇధ భిక్ఖు కోధనో హోతి ఉపనాహీ. యో సో భిక్ఖు కోధనో హోతి ఉపనాహీ సో సత్థరిపి అగారవో విహరతి అప్పతిస్సో, ధమ్మేపి అగారవో విహరతి అప్పతిస్సో, సఙ్ఘేపి అగారవో విహరతి అప్పతిస్సో, సిక్ఖాయపి న పరిపూరకారీ హోతి. యో సో భిక్ఖు సత్థరి అగారవో విహరతి అప్పతిస్సో ధమ్మే…పే… సఙ్ఘే ¶ …పే… సిక్ఖాయ న పరిపూరకారీ సో సఙ్ఘే అనువాదం జనేతి. యో హోతి అనువాదో బహుజనాహితాయ బహుజనాసుఖాయ బహునో జనస్స అనత్థాయ అహితాయ దుక్ఖాయ దేవమనుస్సానం. ఏవరూపం ¶ చే తుమ్హే అనువాదమూలం అజ్ఝత్తం వా బహిద్ధా వా సమనుపస్సేయ్యాథ తత్ర తుమ్హే తస్సేవ పాపకస్స అనువాదమూలస్స పహానాయ వాయమేయ్యాథ. ఏవరూపం చే తుమ్హే అనువాదమూలం అజ్ఝత్తం వా బహిద్ధా వా న సమనుపస్సేయ్యాథ తత్ర తుమ్హే తస్సేవ పాపకస్స అనువాదమూలస్స ఆయతిం అనవస్సవాయ పటిపజ్జేయ్యాథ. ఏవమేతస్స పాపకస్స అనువాదమూలస్స పహానం హోతి. ఏవమేతస్స పాపకస్స అనువాదమూలస్స ఆయతిం అనవస్సవో హోతి.

పున చపరం భిక్ఖు మక్ఖీ హోతి పలాసీ…పే… ఇస్సుకీ హోతి మచ్ఛరీ, సఠో హోతి మాయావీ, పాపిచ్ఛో హోతి మిచ్ఛాదిట్ఠి, సన్దిట్ఠిపరామాసీ ¶ హోతి ఆధానగ్గాహీ దుప్పటినిస్సగ్గీ. యో సో భిక్ఖు సన్దిట్ఠిపరామాసీ హోతి ఆధానగ్గాహీ దుప్పటినిస్సగ్గీ సో సత్థరిపి అగారవో విహరతి అప్పతిస్సో, ధమ్మేపి అగారవో విహరతి అప్పతిస్సో, సఙ్ఘేపి అగారవో విహరతి అప్పతిస్సో, సిక్ఖాయపి న పరిపూరకారీ హోతి. యో భిక్ఖు సత్థరి అగారవో విహరతి అప్పతిస్సో ధమ్మే…పే… సఙ్ఘే…పే… సిక్ఖాయ న పరిపూరకారీ సో సఙ్ఘే అనువాదం జనేతి. యో హోతి అనువాదో బహుజనాహితాయ బహుజనాసుఖాయ బహునో జనస్స అనత్థాయ అహితాయ దుక్ఖాయ దేవమనుస్సానం. ఏవరూపం చే తుమ్హే అనువాదమూలం అజ్ఝత్తం వా బహిద్ధా వా సమనుపస్సేయ్యాథ తత్ర తుమ్హే తస్సేవ పాపకస్స అనువాదమూలస్స పహానాయ వాయమేయ్యాథ. ఏవరూపం చే తుమ్హే అనువాదమూలం అజ్ఝత్తం వా బహిద్ధా వా న సమనుపస్సేయ్యాథ తత్ర తుమ్హే తస్సేవ పాపకస్స అనువాదమూలస్స ఆయతిం అనవస్సవాయ పటిపజ్జేయ్యాథ. ఏవమేతస్స పాపకస్స అనువాదమూలస్స పహానం హోతి. ఏవమేతస్స పాపకస్స అనువాదమూలస్స ఆయతిం అనవస్సవో హోతి. ఇమాని ఛ అనువాదమూలాని.

౨౭౪. [దీ. ని. ౩.౩౨౪; అ. ని. ౬.౧౧] తత్థ కతమే ఛ సారణీయా ధమ్మా? ఇధ భిక్ఖునో మేత్తం కాయకమ్మం పచ్చుపట్ఠితం హోతి సబ్రహ్మచారీసు ఆవి చేవ రహో చ. అయమ్పి ధమ్మో సారణీయో పియకరణో గరుకరణో సఙ్గహాయ అవివాదాయ సామగ్గియా ఏకీభావాయ సంవత్తతి.

పున చపరం భిక్ఖునో మేత్తం ¶ వచీకమ్మం పచ్చుపట్ఠితం హోతి సబ్రహ్మచారీసు ఆవి చేవ రహో చ. అయమ్పి ధమ్మో సారణీయో పియకరణో గరుకరణో సఙ్గహాయ అవివాదాయ సామగ్గియా ఏకీభావాయ సంవత్తతి.

పున ¶ ¶ చపరం భిక్ఖునో మేత్తం మనోకమ్మం పచ్చుపట్ఠితం హోతి సబ్రహ్మచారీసు ఆవి చేవ రహో చ. అయమ్పి ధమ్మో సారణీయో పియకరణో గరుకరణో సఙ్గహాయ అవివాదాయ సామగ్గియా ఏకీభావాయ సంవత్తతి.

పున చపరం భిక్ఖు యే తే లాభా ధమ్మికా ధమ్మలద్ధా అన్తమసో పత్తపరియాపన్నమత్తమ్పి తథారూపేహి లాభేహి అప్పటివిభత్తభోగీ హోతి సీలవన్తేహి సబ్రహ్మచారీహి సాధారణభోగీ. అయమ్పి ధమ్మో సారణీయో పియకరణో గరుకరణో సఙ్గహాయ అవివాదాయ సామగ్గియా ఏకీభావాయ సంవత్తతి.

పున చపరం భిక్ఖు యాని తాని సీలాని అఖణ్డాని అచ్ఛిద్దాని అసబలాని అకమ్మాసాని భుజిస్సాని విఞ్ఞుపసత్థాని అపరామట్ఠాని సమాధిసంవత్తనికాని ¶ , తథారూపేసు సీలేసు సీలసామఞ్ఞగతో విహరతి సబ్రహ్మచారీహి ఆవి చేవ రహో చ. అయమ్పి ధమ్మో సారణీయో పియకరణో గరుకరణో సఙ్గహాయ అవివాదాయ సామగ్గియా ఏకీభావాయ సంవత్తతి.

పున చపరం భిక్ఖు యాయం దిట్ఠి అరియా నియ్యానికా నియ్యాతి తక్కరస్స సమ్మా దుక్ఖక్ఖయాయ తథారూపాయ దిట్ఠియా దిట్ఠిసామఞ్ఞగతో విహరతి సబ్రహ్మచారీహి ఆవి చేవ రహో చ. అయమ్పి ధమ్మో సారణీయో పియకరణో గరుకరణో సఙ్గహాయ అవివాదాయ సామగ్గియా ఏకీభావాయ సంవత్తతి. ఇమే ఛ సారణీయా ధమ్మా.

౨౭౫. తత్థ ¶ కతమాని అట్ఠారస భేదకరవత్థూని? ఇధ భిక్ఖు అధమ్మం ‘‘ధమ్మో’’తి దీపేతి, ధమ్మం ‘‘అధమ్మో’’తి దీపేతి, అవినయం ‘‘వినయో’’తి దీపేతి, వినయం ‘‘అవినయో’’తి దీపేతి, అభాసితం అలపితం తథాగతేన ‘‘భాసితం లపితం తథాగతేనా’’తి దీపేతి, భాసితం లపితం తథాగతేన ‘‘అభాసితం అలపితం తథాగతేనా’’తి దీపేతి, అనాచిణ్ణం తథాగతేన ‘‘ఆచిణ్ణం తథాగతేనా’’తి దీపేతి, ఆచిణ్ణం తథాగతేన ‘‘అనాచిణ్ణం తథాగతేనా’’తి దీపేతి, అపఞ్ఞత్తం తథాగతేన ‘‘పఞ్ఞత్తం తథాగతేనా’’తి దీపేతి, పఞ్ఞత్తం తథాగతేన ‘‘అపఞ్ఞత్తం తథాగతేనా’’తి దీపేతి, ఆపత్తిం ‘‘అనాపత్తీ’’తి దీపేతి, అనాపత్తిం ‘‘ఆపత్తీ’’తి దీపేతి, లహుకం ఆపత్తిం ‘‘గరుకా ఆపత్తీ’’తి దీపేతి, గరుకం ఆపత్తిం ‘‘లహుకా ఆపత్తీ’’తి దీపేతి, సావసేసం ఆపత్తిం ‘‘అనవసేసా ఆపత్తీ’’తి ¶ దీపేతి, అనవసేసం ఆపత్తిం ‘‘సావసేసా ఆపత్తీ’’తి ¶ దీపేతి, దుట్ఠుల్లం ఆపత్తిం ‘‘అదుట్ఠుల్లా ఆపత్తీ’’తి దీపేతి, అదుట్ఠుల్లం ఆపత్తిం ‘‘దుట్ఠుల్లా ఆపత్తీ’’తి దీపేతి. ఇమాని అట్ఠారస భేదకరవత్థూని.

[చూళవ. ౨౧౫; పరి. ౩౪౦] తత్థ కతమాని చత్తారి అధికరణాని? వివాదాధికరణం, అనువాదాధికరణం, ఆపత్తాధికరణం, కిచ్చాధికరణం – ఇమాని చత్తారి అధికరణాని.

తత్థ కతమే సత్త సమథా? సమ్ముఖావినయో, సతివినయో, అమూళ్హవినయో, పటిఞ్ఞాతకరణం, యేభుయ్యసికా, తస్సపాపియసికా, తిణవత్థారకో ¶ – ఇమే సత్త సమథా.

కతిపుచ్ఛావారో నిట్ఠితో.

తస్సుద్దానం –

ఆపత్తి ఆపత్తిక్ఖన్ధా, వినీతా సత్తధా పున;

వినీతాగారవా చేవ, గారవా మూలమేవ చ.

పున వినీతా విపత్తి, సముట్ఠానా వివాదనా;

అనువాదా సారణీయం, భేదాధికరణేన చ.

సత్తేవ సమథా వుత్తా, పదా సత్తరసా ఇమేతి.

౧. ఛఆపత్తిసముట్ఠానవారో

౨౭౬. పఠమేన ¶ ఆపత్తిసముట్ఠానేన పారాజికం ఆపజ్జేయ్యాతి? న హీతి వత్తబ్బం. సఙ్ఘాదిసేసం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. థుల్లచ్చయం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. పాచిత్తియం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. పాటిదేసనీయం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. దుక్కటం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. దుబ్భాసితం ఆపజ్జేయ్యాతి? న హీతి వత్తబ్బం.

దుతియేన ఆపత్తిసముట్ఠానేన పారాజికం ఆపజ్జేయ్యాతి? న హీతి వత్తబ్బం. సఙ్ఘాదిసేసం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. థుల్లచ్చయం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. పాచిత్తియం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. పాటిదేసనీయం ఆపజ్జేయ్యాతి? న హీతి వత్తబ్బం. దుక్కటం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. దుబ్భాసితం ఆపజ్జేయ్యాతి? న హీతి వత్తబ్బం.

తతియేన ¶ ¶ ఆపత్తిసముట్ఠానేన పారాజికం ఆపజ్జేయ్యాతి? న హీతి వత్తబ్బం. సఙ్ఘాదిసేసం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. థుల్లచ్చయం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. పాచిత్తియం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. పాటిదేసనీయం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. దుక్కటం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. దుబ్భాసితం ఆపజ్జేయ్యాతి? న హీతి వత్తబ్బం.

చతుత్థే ¶ ¶ ఆపత్తిసముట్ఠానేన పారాజికం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. సఙ్ఘాదిసేసం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. థుల్లచ్చయం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. పాచిత్తియం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. పాటిదేసనీయం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. దుక్కటం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. దుబ్భాసితం ఆపజ్జేయ్యాతి? న హీతి వత్తబ్బం.

పఞ్చమేన ఆపత్తిసముట్ఠానేన పారాజికం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. సఙ్ఘాదిసేసం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. థుల్లచ్చయం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. పాచిత్తియం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. పాటిదేసనీయం ఆపజ్జేయ్యాతి? న హీతి వత్తబ్బం. దుక్కటం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. దుబ్భాసితం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం.

ఛట్ఠేన ఆపత్తిసముట్ఠానేన పారాజికం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. సఙ్ఘాదిసేసం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. థుల్లచ్చయం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. పాచిత్తియం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. పాటిదేసనీయం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. దుక్కటం ఆపజ్జేయ్యాతి? సియాతి వత్తబ్బం. దుబ్భాసితం ఆపజ్జేయ్యాతి? న హీతి వత్తబ్బం.

ఛఆపత్తిసముట్ఠానవారో నిట్ఠితో పఠమో.

౨. కతాపత్తివారో

౨౭౭. పఠమేన ఆపత్తిసముట్ఠానేన కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? పఠమేన ¶ ఆపత్తిసముట్ఠానేన పఞ్చ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భిక్ఖు కప్పియసఞ్ఞీ సఞ్ఞాచికాయ కుటిం కరోతి అదేసితవత్థుకం పమాణాతిక్కన్తం సారమ్భం అపరిక్కమనం, పయోగే దుక్కటం; ఏకం పిణ్డం అనాగతే ఆపత్తి ¶ థుల్లచ్చయస్స; తస్మిం పిణ్డే ఆగతే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స; భిక్ఖు కప్పియసఞ్ఞీ వికాలే భోజనం భుఞ్జతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స; భిక్ఖు కప్పియసఞ్ఞీ అఞ్ఞాతికాయ ¶ భిక్ఖునియా అన్తరఘరం పవిట్ఠాయ హత్థతో ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా సహత్థా పటిగ్గహేత్వా భుఞ్జతి, ఆపత్తి పాటిదేసనీయస్స – పఠమేన ఆపత్తిసముట్ఠానేన ఇమా పఞ్చ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి? సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతిహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా? ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠన్తి? చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం? సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం ద్వే విపత్తియో భజన్తి – సియా సీలవిపత్తిం, సియా ఆచారవిపత్తిం. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం పఞ్చహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా – సియా సఙ్ఘాదిసేసాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా థుల్లచ్చయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా పాచిత్తియాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా పాటిదేసనీయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠన్తి – కాయతో సముట్ఠన్తి, న వాచతో న చిత్తతో. చతున్నం అధికరణానం ఆపత్తాధికరణం ¶ . సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ.

౨౭౮. దుతియేన ఆపత్తిసముట్ఠానేన కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? దుతియేన ఆపత్తిసముట్ఠానేన చతస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి – భిక్ఖు కప్పియసఞ్ఞీ సమాదిసతి ¶ – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి అదేసితవత్థుకం పమాణాతిక్కన్తం సారమ్భం అపరిక్కమనం. పయోగే దుక్కటం; ఏకం పిణ్డం అనాగతే ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; తస్మిం పిణ్డే ఆగతే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స. భిక్ఖు కప్పియసఞ్ఞీ అనుపసమ్పన్నం పదసో ధమ్మం వాచేతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స – దుతియేన ఆపత్తిసముట్ఠానేన ఇమా చతస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి…పే… సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం ద్వే విపత్తియో భజన్తి – సియా సీలవిపత్తిం, సియా ఆచారవిపత్తిం. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం ¶ చతూహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా – సియా సఙ్ఘాదిసేసాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా థుల్లచ్చయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా పాచిత్తియాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠన్తి – వాచతో సముట్ఠన్తి, న కాయతో న చిత్తతో. చతున్నం అధికరణానం, ఆపత్తాధికరణం. సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సియా సమ్ముఖావినయేన ¶ చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ.

౨౭౯. తతియేన ¶ ఆపత్తిసముట్ఠానేన కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? తతియేన ఆపత్తిసముట్ఠానేన పఞ్చ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భిక్ఖు కప్పియసఞ్ఞీ సంవిదహిత్వా కుటిం కరోతి అదేసితవత్థుకం పమాణాతిక్కన్తం సారమ్భం అపరిక్కమనం. పయోగే దుక్కటం; ఏకం పిణ్డం అనాగతే ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; తస్మిం పిణ్డే ఆగతే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స. భిక్ఖు కప్పియసఞ్ఞీ పణీతభోజనాని అత్తనో అత్థాయ విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స. భిక్ఖు కప్పియసఞ్ఞీ భిక్ఖునియా వోసాసన్తియా న నివారేత్వా భుఞ్జతి, ఆపత్తి పాటిదేసనీయస్స – తతియేన ఆపత్తిసముట్ఠానేన ఇమా పఞ్చ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి…పే… సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం ద్వే విపత్తియో భజన్తి – సియా సీలవిపత్తిం, సియా ఆచారవిపత్తిం. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం పఞ్చహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా – సియా సఙ్ఘాదిసేసాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా థుల్లచ్చయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా పాచిత్తియాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా పాటిదేసనీయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠన్తి – కాయతో చ వాచతో చ సముట్ఠన్తి, న చిత్తతో. చతున్నం అధికరణానం, ఆపత్తాధికరణం ¶ . సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ.

౨౮౦. చతుత్థేన ఆపత్తిసముట్ఠానేన కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? చతుత్థేన ఆపత్తిసముట్ఠానేన ఛ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి – భిక్ఖు మేథునం ధమ్మం పటిసేవతి, ఆపత్తి పారాజికస్స; భిక్ఖు అకప్పియసఞ్ఞీ సఞ్ఞాచికాయ కుటిం కరోతి ¶ అదేసితవత్థుకం పమాణాతిక్కన్తం సారమ్భం అపరిక్కమనం, పయోగే ¶ దుక్కటం; ఏకం పిణ్డం అనాగతే ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; తస్మిం పిణ్డే ఆగతే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స. భిక్ఖు అకప్పియసఞ్ఞీ వికాలే భోజనం భుఞ్జతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స. భిక్ఖు అకప్పియసఞ్ఞీ అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా అన్తరఘరం పవిట్ఠాయ హత్థతో ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా సహత్థా పటిగ్గహేత్వా భుఞ్జతి, ఆపత్తి పాటిదేసనీయస్స. చతుత్థేన ఆపత్తిసముట్ఠానేన ఇమా ఛ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి…పే… సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం ద్వే విపత్తియో భజన్తి – సియా సీలవిపత్తిం ¶ , సియా ఆచారవిపత్తిం. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం ఛహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా – సియా పారాజికాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా సఙ్ఘాదిసేసాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా థుల్లచ్చయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా పాచిత్తియాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా పాటిదేసనీయాపత్తిక్ఖన్ధేన ¶ , సియా దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠన్తి – కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి, న వాచతో. చతున్నం అధికరణానం, ఆపత్తాధికరణం. సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ.

౨౮౧. పఞ్చమేన ఆపత్తిసముట్ఠానేన కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? పఞ్చమేన ఆపత్తిసముట్ఠానేన ఛ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భిక్ఖు పాపిచ్ఛో ఇచ్ఛాపకతో అసన్తం అభూతం ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపతి, ఆపత్తి పారాజికస్స; భిక్ఖు అకప్పియసఞ్ఞీ సమాదిసతి – ‘‘కుటిం మే కరోథా’’తి. తస్స కుటిం కరోన్తి అదేసితవత్థుకం పమాణాతిక్కన్తం సారమ్భం అపరిక్కమనం. పయోగే దుక్కటం; ఏకం పిణ్డం అనాగతే ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; తస్మిం పిణ్డే ఆగతే ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స. భిక్ఖు అకప్పియసఞ్ఞీ అనుపసమ్పన్నం పదసో ధమ్మం వాచేతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స. న ఖుంసేతుకామో న వమ్భేతుకామో న మఙ్కుకత్తుకామో దవకమ్యతా హీనేన హీనం వదేతి, ఆపత్తి దుబ్భాసితస్స – పఞ్చమేన ఆపత్తిసముట్ఠానేన ఇమా ఛ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి…పే… సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం ¶ ద్వే విపత్తియో భజన్తి – సియా సీలవిపత్తిం, సియా ఆచారవిపత్తిం. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం ఛహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి ¶ సఙ్గహితా – సియా పారాజికాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా సఙ్ఘాదిసేసాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా థుల్లచ్చయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా పాచిత్తియాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా దుబ్భాసితాపత్తిక్ఖన్ధేన. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠన్తి – వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి, న కాయతో. చతున్నం అధికరణానం, ఆపత్తాధికరణం. సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ.

౨౮౨. ఛట్ఠేన ఆపత్తిసముట్ఠానేన కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? ఛట్ఠేన ఆపత్తిసముట్ఠానేన ఛ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి – భిక్ఖు సంవిదహిత్వా భణ్డం అవహరతి, ఆపత్తి ¶ పారాజికస్స ¶ ; భిక్ఖు అకప్పియసఞ్ఞీ సంవిదహిత్వా కుటిం కరోతి అదేసితవత్థుకం పమాణాతిక్కన్తం సారమ్భం అపరిక్కమనం, పయోగే దుక్కటం; ఏకం పిణ్డం అనాగతే ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; తస్మిం పిణ్డే ఆగతే, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స. భిక్ఖు అకప్పియసఞ్ఞీ పణీతభోజనాని అత్తనో అత్థాయ విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స. భిక్ఖు అకప్పియసఞ్ఞీ భిక్ఖునియా వోసాసన్తియా న నివారేత్వా భుఞ్జతి, ఆపత్తి పాటిదేసనీయస్స – ఛట్ఠేన ఆపత్తిసముట్ఠానేన ఇమా ఛ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి? సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతిహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా ¶ ? ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి ఆపత్తిసముట్ఠానేహి సముట్ఠన్తి? చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం? సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం ద్వే విపత్తియో భజన్తి – సియా సీలవిపత్తిం, సియా ఆచారవిపత్తిం. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం ఛహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా – సియా పారాజికాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా సఙ్ఘాదిసేసాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా థుల్లచ్చయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా పాచిత్తియాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా పాటిదేసనీయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠన్తి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి. చతున్నం అధికరణానం, ఆపత్తాధికరణం. సత్తన్నం ¶ సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చాతి.

ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం

కతాపత్తివారో నిట్ఠితో దుతియో.

౩. ఆపత్తిసముట్ఠానగాథా

౨౮౩.

సముట్ఠానా కాయికా అనన్తదస్సినా;

అక్ఖాతా లోకహితేన వివేకదస్సినా;

ఆపత్తియో తేన సముట్ఠితా కతి;

పుచ్ఛామి తం బ్రూహి విభఙ్గకోవిద.

సముట్ఠానా ¶ కాయికా అనన్తదస్సినా;

అక్ఖాతా లోకహితేన వివేకదస్సినా;

ఆపత్తియో తేన సముట్ఠితా పఞ్చ;

ఏతం ¶ తే అక్ఖామి విభఙ్గకోవిద.

సముట్ఠానా వాచసికా అనన్తదస్సినా;

అక్ఖాతా లోకహితేన వివేకదస్సినా;

ఆపత్తియో తేన సముట్ఠితా కతి;

పుచ్ఛామి తం బ్రూహి విభఙ్గకోవిద.

సముట్ఠానా వాచసికా అనన్తదస్సినా;

అక్ఖాతా లోకహితేన వివేకదస్సినా;

ఆపత్తియో తేన సముట్ఠితా చతస్సో;

ఏతం తే అక్ఖామి విభఙ్గకోవిద.

సముట్ఠానా కాయికా వాచసికా అనన్తదస్సినా;

అక్ఖాతా లోకహితేన వివేకదస్సినా;

ఆపత్తియో తేన సముట్ఠితా కతి;

పుచ్ఛామి ¶ తం బ్రూహి విభఙ్గకోవిద.

సముట్ఠానా ¶ కాయికా వాచసికా అనన్తదస్సినా;

అక్ఖాతా లోకహితేన వివేకదస్సినా;

ఆపత్తియో తేన సముట్ఠితా పఞ్చ;

ఏతం తే అక్ఖామి విభఙ్గకోవిద.

సముట్ఠానా కాయికా మానసికా అనన్తదస్సినా;

అక్ఖాతా లోకహితేన వివేకదస్సినా;

ఆపత్తియో తేన సముట్ఠితా కతి;

పుచ్ఛామి తం బ్రూహి విభఙ్గకోవిద.

సముట్ఠానా ¶ కాయికా మానసికా అనన్తదస్సినా;

అక్ఖాతా లోకహితేన వివేకదస్సినా;

ఆపత్తియో తేన సముట్ఠితా ఛ;

ఏతం తే అక్ఖామి విభఙ్గకోవిద.

సముట్ఠానా వాచసికా మానసికా అనన్తదస్సినా;

అక్ఖాతా లోకహితేన వివేకదస్సినా;

ఆపత్తియో తేన సముట్ఠితా కతి;

పుచ్ఛామి తం బ్రూహి విభఙ్గకోవిద.

సముట్ఠానా వాచసికా మానసికా అనన్తదస్సినా;

అక్ఖాతా లోకహితేన వివేకదస్సినా;

ఆపత్తియో తేన సముట్ఠితా ఛ;

ఏతం తే అక్ఖామి విభఙ్గకోవిద.

సముట్ఠానా కాయికా వాచసికా మానసికా అనన్తదస్సినా;

అక్ఖాతా లోకహితేన వివేకదస్సినా;

ఆపత్తియో తేన సముట్ఠితా కతి;

పుచ్ఛామి తం బ్రూహి విభఙ్గకోవిద.

సముట్ఠానా ¶ కాయికా వాచసికా మానసికా అనన్తదస్సినా;

అక్ఖాతా లోకహితేన వివేకదస్సినా;

ఆపత్తియో తేన సముట్ఠితా ఛ;

ఏతం ¶ తే అక్ఖామి విభఙ్గకోవిదాతి.

ఆపత్తిసముట్ఠానగాథా నిట్ఠితా తతియా.

౪. విపత్తిపచ్చయవారో

౨౮౪. సీలవిపత్తిపచ్చయా ¶ కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? సీలవిపత్తిపచ్చయా చతస్సో ¶ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి – భిక్ఖునీ జానం పారాజికం ధమ్మం పటిచ్ఛాదేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స; వేమతికా పటిచ్ఛాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; భిక్ఖు సఙ్ఘాదిసేసం పటిచ్ఛాదేతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స; అత్తనో దుట్ఠుల్లం ఆపత్తిం పటిచ్ఛాదేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స – సీలవిపత్తిపచ్చయా ఇమా చతస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి…పే… సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం ద్వే విపత్తియో భజన్తి – సియా సీలవిపత్తిం, సియా ఆచారవిపత్తిం. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం చతూహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా – సియా పారాజికాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా థుల్లచ్చయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా పాచిత్తియాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠన్తి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి. చతున్నం అధికరణానం, ఆపత్తాధికరణం. సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ.

౨౮౫. ఆచారవిపత్తిపచ్చయా కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? ఆచారవిపత్తిపచ్చయా ¶ ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి. ఆచారవిపత్తిం పటిచ్ఛాదేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స – ఆచారవిపత్తిపచ్చయా ఇమం ఏకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి.

సా ఆపత్తి చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజతి …పే… సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మతి? సా ఆపత్తి చతున్నం విపత్తీనం ఏకం విపత్తిం భజతి – ఆచారవిపత్తిం. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం ఏకేన ఆపత్తిక్ఖన్ధేన సఙ్గహితా – దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠాతి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠాతి. చతున్నం అధికరణానం ఆపత్తాధికరణం. సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మతి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ.

౨౮౬. దిట్ఠివిపత్తిపచ్చయా ¶ కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? దిట్ఠివిపత్తిపచ్చయా ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. పాపికాయ దిట్ఠియా యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జతి, ఞత్తియా దుక్కటం [ఞత్తియా దుక్కటం, ద్వీహి కమ్మవాచాహి దుక్కటా (స్యా. క.)]; కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి పాచిత్తియస్స – దిట్ఠివిపత్తిపచ్చయా ఇమా ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

తా ¶ ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి…పే… సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం ఏకం విపత్తిం భజన్తి – ఆచారవిపత్తిం. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం ద్వీహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా ¶ – సియా పాచిత్తియాపత్తిక్ఖన్ధేన ¶ , సియా దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠన్తి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి. చతున్నం అధికరణానం, ఆపత్తాధికరణం. సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ.

౨౮౭. ఆజీవవిపత్తిపచ్చయా కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? ఆజీవవిపత్తిపచ్చయా ఛ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి – ఆజీవహేతు ఆజీవకారణా పాపిచ్ఛో ఇచ్ఛాపకతో అసన్తం అభూతం ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం ఉల్లపతి, ఆపత్తి పారాజికస్స; ఆజీవహేతు ఆజీవకారణా సఞ్చరిత్తం సమాపజ్జతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స; ఆజీవహేతు ఆజీవకారణా ‘‘యో తే విహారే వసతి, సో భిక్ఖు అరహా’’తి భణతి, పటివిజానన్తస్స ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; ఆజీవహేతు ఆజీవకారణా భిక్ఖు పణీతభోజనాని అత్తనో అత్థాయ విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స; ఆజీవహేతు ఆజీవకారణా భిక్ఖునీ పణీతభోజనాని అత్తనో అత్థాయ విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జతి, ఆపత్తి పాటిదేసనీయస్స; ఆజీవహేతు ఆజీవకారణా సూపం వా ఓదనం వా అగిలానో అత్తనో అత్థాయ విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స – ఆజీవవిపత్తిపచ్చయా ఇమా ఛ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి…పే… సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి. తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం ద్వే ¶ విపత్తియో ¶ భజన్తి – సియా సీలవిపత్తిం, సియా ఆచారవిపత్తిం. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం ఛహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా – సియా పారాజికాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా సఙ్ఘాదిసేసాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా థుల్లచ్చయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా పాచిత్తియాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా పాటిదేసనీయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఛహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠన్తి – సియా కాయతో సముట్ఠన్తి, న వాచతో న చిత్తతో; సియా వాచతో సముట్ఠన్తి, న కాయతో న చిత్తతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ సముట్ఠన్తి, న చిత్తతో; సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి, న వాచతో; సియా వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి, న కాయతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి. చతున్నం అధికరణానం, ఆపత్తాధికరణం. సత్తన్నం సమథానం తీహి ¶ సమథేహి సమ్మన్తి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ.

విపత్తిపచ్చయవారో నిట్ఠితో చతుత్థో.

౫. అధికరణపచ్చయవారో

౨౮౮. వివాదాధికరణపచ్చయా కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? వివాదాధికరణపచ్చయా ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి – ఉపసమ్పన్నం ఓమసతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స; అనుపసమ్పన్నం ఓమసతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స – వివాదాధికరణపచ్చయా ఇమా ద్వే ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

తా ఆపత్తియో చతున్నం ¶ విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి…పే… సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం ఏకం విపత్తిం భజన్తి – ఆచారవిపత్తిం. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం ద్వీహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా – సియా పాచిత్తియాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠన్తి – సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి, న వాచతో; ¶ సియా వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి, న కాయతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో ¶ చ సముట్ఠన్తి. చతున్నం అధికరణానం, ఆపత్తాధికరణం. సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ.

౨౮౯. అనువాదాధికరణపచ్చయా కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? అనువాదాధికరణపచ్చయా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భిక్ఖుం అమూలకేన పారాజికేన ధమ్మేన అనుద్ధంసేతి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స; అమూలకేన సఙ్ఘాదిసేసేన అనుద్ధంసేతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స; అమూలికాయ ఆచారవిపత్తియా అనుద్ధంసేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స – అనువాదాధికరణపచ్చయా ఇమా తిస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి…పే… సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం ద్వే విపత్తియో భజన్తి – సియా సీలవిపత్తిం, సియా ఆచారవిపత్తిం. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం తీహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా – సియా సఙ్ఘాదిసేసాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా పాచిత్తియాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన ¶ ¶ . ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం తీహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠన్తి – సియా కాయతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి, న వాచతో; సియా వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి, న కాయతో; సియా కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి. చతున్నం అధికరణానం, ఆపత్తాధికరణం. సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ.

౨౯౦. ఆపత్తాధికరణపచ్చయా కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? ఆపత్తాధికరణపచ్చయా చతస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. భిక్ఖునీ జానం పారాజికం ధమ్మం పటిచ్ఛాదేతి, ఆపత్తి పారాజికస్స; వేమతికా పటిచ్ఛాదేతి, ఆపత్తి థుల్లచ్చయస్స; భిక్ఖు సఙ్ఘాదిసేసం పటిచ్ఛాదేతి; ఆపత్తి పాచిత్తియస్స; ఆచారవిపత్తిం పటిచ్ఛాదేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స – ఆపత్తాధికరణపచ్చయా ఇమా చతస్సో ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి…పే… సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం ద్వే విపత్తియో భజన్తి – సియా సీలవిపత్తిం, సియా ఆచారవిపత్తిం. సత్తన్నం ¶ ఆపత్తిక్ఖన్ధానం చతూహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా – సియా పారాజికాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా థుల్లచ్చయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా పాచిత్తియాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన ¶ సముట్ఠన్తి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి. చతున్నం అధికరణానం, ఆపత్తాధికరణం. సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ.

౨౯౧. కిచ్చాధికరణపచ్చయా కతి ఆపత్తియో ఆపజ్జతి? కిచ్చాధికరణపచ్చయా పఞ్చ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి. ఉక్ఖిత్తానువత్తికా భిక్ఖునీ యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జతి, ఞత్తియా దుక్కటం; ద్వీహి కమ్మవాచాహి థుల్లచ్చయా; కమ్మవాచాపరియోసానే ఆపత్తి పారాజికస్స. భేదకానువత్తకా భిక్ఖూ యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జన్తి, ఆపత్తి సఙ్ఘాదిసేసస్స; పాపికాయ దిట్ఠియా యావతతియం సమనుభాసనాయ న పటినిస్సజ్జతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్స ¶ – కిచ్చాధికరణపచ్చయా ఇమా పఞ్చ ఆపత్తియో ఆపజ్జతి.

తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి…పే… సత్తన్నం సమథానం కతిహి ¶ సమథేహి సమ్మన్తి? తా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం ద్వే విపత్తియో భజన్తి – సియా సీలవిపత్తిం, సియా ఆచారవిపత్తిం. సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం పఞ్చహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా – సియా పారాజికాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా సఙ్ఘాదిసేసాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా థుల్లచ్చయాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా పాచిత్తియాపత్తిక్ఖన్ధేన, సియా దుక్కటాపత్తిక్ఖన్ధేన. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం ఏకేన సముట్ఠానేన సముట్ఠన్తి – కాయతో చ వాచతో చ చిత్తతో చ సముట్ఠన్తి ¶ . చతున్నం అధికరణానం, ఆపత్తాధికరణం. సత్తన్నం సమథానం తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సియా సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సియా సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ.

ఠపేత్వా సత్త ఆపత్తియో సత్త ఆపత్తిక్ఖన్ధే, అవసేసా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం కతి విపత్తియో భజన్తి? సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం కతిహి ఆపత్తిక్ఖన్ధేహి సఙ్గహితా? ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం కతిహి సముట్ఠానేహి సముట్ఠన్తి? చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం? సత్తన్నం సమథానం కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? ఠపేత్వా సత్త ఆపత్తియో సత్త ¶ ఆపత్తిక్ఖన్ధే అవసేసా ఆపత్తియో చతున్నం విపత్తీనం న కతమం విపత్తిం భజన్తి? సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం న కతమేన ఆపత్తిక్ఖన్ధేన సఙ్గహితా. ఛన్నం ఆపత్తిసముట్ఠానానం న కతమేన ఆపత్తిసముట్ఠానేన సముట్ఠన్తి. చతున్నం అధికరణానం న కతమం అధికరణం. సత్తన్నం సమథానం న కతమేన సమథేన సమ్మన్తి. తం కిస్స హేతు? ఠపేత్వా సత్త ఆపత్తియో సత్త ఆపత్తిక్ఖన్ధే, నత్థఞ్ఞా ఆపత్తియోతి.

అధికరణపచ్చయవారో నిట్ఠితో పఞ్చమో.

అన్తరపేయ్యాలం [అనన్తరపేయ్యాలం (సీ. స్యా.)] నిట్ఠితం.

తస్సుద్దానం –

కతిపుచ్ఛా సముట్ఠానా, కతాపత్తి తథేవ చ;

సముట్ఠానా విపత్తి చ, తథాధికరణేన చాతి.

సమథభేదో

౬. అధికరణపరియాయవారో

౨౯౨. వివాదాధికరణస్స ¶ ¶ ¶ – కిం పుబ్బఙ్గమం? కతి ఠానాని? కతి వత్థూని? కతి భూమియో? కతి హేతూ? కతి మూలాని? కతిహాకారేహి వివదతి? వివాదాధికరణం కతిహి సమథేహి సమ్మతి?

అనువాదాధికరణస్స – కిం పుబ్బఙ్గమం? కతి ఠానాని? కతి వత్థూని? కతి భూమియో? కతి హేతూ? కతి మూలాని? కతిహాకారేహి అనువదతి? అనువాదాధికరణం కతిహి సమథేహి సమ్మతి?

ఆపత్తాధికరణస్స – కిం పుబ్బఙ్గమం? కతి ఠానాని? కతి వత్థూని? కతి భూమియో? కతి హేతూ? కతి మూలాని? కతిహాకారేహి ఆపత్తిం ఆపజ్జతి? ఆపత్తాధికరణం కతిహి సమథేహి సమ్మతి?

కిచ్చాధికరణస్స – కిం పుబ్బఙ్గమం? కతి ఠానాని? కతి వత్థూని? కతి భూమియో? కతి హేతూ? కతి మూలాని? కతిహాకారేహి కిచ్చం జాయతి? కిచ్చాధికరణం కతిహి సమథేహి సమ్మతి?

౨౯౩. వివాదాధికరణస్స ¶ కిం పుబ్బఙ్గమన్తి? లోభో పుబ్బఙ్గమో, దోసో పుబ్బఙ్గమో, మోహో పుబ్బఙ్గమో, అలోభో పుబ్బఙ్గమో, అదోసో పుబ్బఙ్గమో, అమోహో పుబ్బఙ్గమో. కతి ఠానానీతి? అట్ఠారస భేదకరవత్థూని ఠానాని. కతి వత్థూనీతి? అట్ఠారస భేదకరవత్థూని. కతి భూమియోతి? అట్ఠారస భేదకరవత్థూని భూమియో. కతి హేతూతి? నవ హేతూ – తయో కుసలహేతూ ¶ , తయో అకుసలహేతూ, తయో అబ్యాకతహేతూ. కతి మూలానీతి? ద్వాదస మూలాని. కతిహాకారేహి వివదతీతి? ద్వీహాకారేహి వివదతి – ధమ్మదిట్ఠి వా అధమ్మదిట్ఠి వా. [చూళవ. ౨౨౮] వివాదాధికరణం కతిహి సమథేహి సమ్మతీతి? వివాదాధికరణం ¶ ద్వీహి సమథేహి సమ్మతి – సమ్ముఖావినయేన చ యేభుయ్యసికాయ చ.

౨౯౪. అనువాదాధికరణస్స కిం పుబ్బఙ్గమన్తి? లోభో పుబ్బఙ్గమో, దోసో పుబ్బఙ్గమో, మోహో పుబ్బఙ్గమో, అలోభో పుబ్బఙ్గమో, అదోసో పుబ్బఙ్గమో, అమోహో పుబ్బఙ్గమో. కతి ఠానానీతి? చతస్సో విపత్తియో ¶ ఠానాని. కతి వత్థూనీతి? చతస్సో విపత్తియో వత్థూని. కతి భూమియోతి? చతస్సో విపత్తియో భూమియో. కతి హేతూతి? నవ హేతూ – తయో కుసలహేతూ, తయో అకుసలహేతూ, తయో అబ్యాకతహేతూ. కతి మూలానీతి? చుద్దస మూలాని. కతిహాకారేహి అనువదతీతి? ద్వీహాకారేహి అనువదతి – వత్థుతో వా ఆపత్తితో వా. [చూళవ. ౨౩౬] అనువాదాధికరణం కతిహి సమథేహి సమ్మతీతి? అనువాదాధికరణం చతూహి సమథేహి సమ్మతి – సమ్ముఖావినయేన చ సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ తస్సపాపియసికాయ చ.

౨౯౫. ఆపత్తాధికరణస్స కిం పుబ్బఙ్గమన్తి? లోభో పుబ్బఙ్గమో, దోసో పుబ్బఙ్గమో, మోహో పుబ్బఙ్గమో, అలోభో పుబ్బఙ్గమో, అదోసో పుబ్బఙ్గమో, అమోహో పుబ్బఙ్గమో. కతి ఠానానీతి? సత్త ఆపత్తిక్ఖన్ధా ఠానాని. కతి వత్థూనీతి? సత్త ఆపత్తిక్ఖన్ధా వత్థూని. కతి భూమియోతి? సత్త ఆపత్తిక్ఖన్ధా భూమియో. కతి హేతూతి? ఛ హేతూ [కతి హేతూతి నవ హేతూ, తయో కుసలహేతూ (సీ. స్యా.)] – తయో అకుసలహేతూ, తయో అబ్యాకతహేతూ. కతి మూలానీతి? ఛ ఆపత్తిసముట్ఠానాని మూలాని ¶ . కతిహాకారేహి ఆపత్తిం ఆపజ్జతీతి? ఛహాకారేహి ఆపత్తిం ఆపజ్జతి – అలజ్జితా, అఞ్ఞాణతా, కుక్కుచ్చపకతతా, అకప్పియే కప్పియసఞ్ఞితా, కప్పియే అకప్పియసఞ్ఞితా, సతిసమ్మోసా. [చూళవ. ౨౩౯] ఆపత్తాధికరణం కతిహి సమథేహి సమ్మతీతి? ఆపత్తాధికరణం తీహి సమథేహి సమ్మతి – సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ, సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ.

౨౯౬. కిచ్చాధికరణస్స కిం పుబ్బఙ్గమన్తి? లోభో పుబ్బఙ్గమో, దోసో పుబ్బఙ్గమో, మోహో పుబ్బఙ్గమో, అలోభో పుబ్బఙ్గమో, అదోసో పుబ్బఙ్గమో, అమోహో పుబ్బఙ్గమో. కతి ఠానానీతి? చత్తారి కమ్మాని ఠానాని. కతి వత్థూనీతి? చత్తారి కమ్మాని వత్థూని. కతి భూమియోతి? చత్తారి కమ్మాని భూమియో. కతి హేతూతి? నవ హేతూ – తయో కుసలహేతూ, తయో అకుసలహేతూ, తయో అబ్యాకతహేతూ. కతి మూలానీతి? ఏకం మూలం – సఙ్ఘో. కతిహాకారేహి కిచ్చం జాయతీతి ¶ ? ద్వీహాకారేహి కిచ్చం జాయతి – ఞత్తితో వా అపలోకనతో వా. [చూళవ. ౨౪౨] కిచ్చాధికరణం ¶ కతిహి సమథేహి సమ్మతీతి? కిచ్చాధికరణం ఏకేన సమథేన సమ్మతి – సమ్ముఖావినయేన.

కతి ¶ సమథా? సత్త సమథా. సమ్ముఖావినయో, సతివినయో, అమూళ్హవినయో, పటిఞ్ఞాతకరణం, యేభుయ్యసికా, తస్సపాపియసికా, తిణవత్థారకో – ఇమే సత్త సమథా.

సియా ఇమే సత్త సమథా దస సమథా హోన్తి, దస సమథా సత్త సమథా హోన్తి వత్థువసేన పరియాయేన సియాతి.

కథఞ్చ సియా? వివాదాధికరణస్స ద్వే సమథా ¶ , అనువాదాధికరణస్స చత్తారో సమథా, ఆపత్తాధికరణస్స తయో సమథా, కిచ్చాధికరణస్స ఏకో సమథో. ఏవం ఇమే సత్త సమథా దస సమథా హోన్తి, దస సమథా సత్త సమథా హోన్తి వత్థువసేన పరియాయేన.

పరియాయవారో నిట్ఠితో ఛట్ఠో.

౭. సాధారణవారో

౨౯౭. కతి సమథా వివాదాధికరణస్స సాధారణా? కతి సమథా వివాదాధికరణస్స అసాధారణా? కతి సమథా అనువాదాధికరణస్స సాధారణా? కతి సమథా అనువాదాధికరణస్స అసాధారణా? కతి సమథా ఆపత్తాధికరణస్స సాధారణా? కతి సమథా ఆపత్తాధికరణస్స అసాధారణా? కతి సమథా కిచ్చాధికరణస్స సాధారణా? కతి సమథా కిచ్చాధికరణస్స అసాధారణా?

ద్వే సమథా వివాదాధికరణస్స సాధారణా – సమ్ముఖావినయో, యేభుయ్యసికా. పఞ్చ సమథా వివాదాధికరణస్స అసాధారణా – సతివినయో, అమూళ్హవినయో, పటిఞ్ఞాతకరణం, తస్సపాపియసికా, తిణవత్థారకో.

చత్తారో సమథా అనువాదాధికరణస్స సాధారణా – సమ్ముఖావినయో; సతివినయో, అమూళ్హవినయో, తస్సపాపియసికా. తయో సమథా అనువాదాధికరణస్స అసాధారణా – యేభుయ్యసికా, పటిఞ్ఞాతకరణం, తిణవత్థారకో.

తయో ¶ ¶ సమథా ఆపత్తాధికరణస్స సాధారణా – సమ్ముఖావినయో, పటిఞ్ఞాతకరణం, తిణవత్థారకో. చత్తారో సమథా ఆపత్తాధికరణస్స అసాధారణా – యేభుయ్యసికా, సతివినయో, అమూళ్హవినయో, తస్సపాపియసికా ¶ .

ఏకో సమథో కిచ్చాధికరణస్స సాధారణో – సమ్ముఖావినయో. ఛ సమథా కిచ్చాధికరణస్స అసాధారణా – యేభుయ్యసికా, సతివినయో, అమూళ్హవినయో, పటిఞ్ఞాతకరణం, తస్సపాపియసికా, తిణవత్థారకో.

సాధారణవారో నిట్ఠితో సత్తమో.

౮. తబ్భాగియవారో

౨౯౮. కతి సమథా వివాదాధికరణస్స తబ్భాగియా? కతి సమథా వివాదాధికరణస్స అఞ్ఞభాగియా? కతి సమథా అనువాదాధికరణస్స తబ్భాగియా? కతి సమథా అనువాదాధికరణస్స అఞ్ఞభాగియా? కతి సమథా ఆపత్తాధికరణస్స తబ్భాగియా? కతి సమథా ఆపత్తాధికరణస్స అఞ్ఞభాగియా? కతి సమథా కిచ్చాధికరణస్స తబ్భాగియా? కతి సమథా కిచ్చాధికరణస్స అఞ్ఞభాగియా?

ద్వే ¶ సమథా వివాదాధికరణస్స తబ్భాగియా – సమ్ముఖావినయో, యేభుయ్యసికా. పఞ్చ సమథా వివాదాధికరణస్స అఞ్ఞభాగియా – సతివినయో, అమూళ్హవినయో, పటిఞ్ఞాతకరణం, తస్సపాపియసికా, తిణవత్థారకో.

చత్తారో సమథా అనువాదాధికరణస్స తబ్భాగియా – సమ్ముఖావినయో, సతివినయో, అమూళ్హవినయో, తస్సపాపియసికా. తయో సమథా అనువాదాధికరణస్స అఞ్ఞభాగియా – యేభుయ్యసికా, పటిఞ్ఞాతకరణం, తిణవత్థారకో.

తయో సమథా ఆపత్తాధికరణస్స తబ్భాగియా – సమ్ముఖావినయో, పటిఞ్ఞాతకరణం, తిణవత్థారకో. చత్తారో సమథా ఆపత్తాధికరణస్స అఞ్ఞభాగియా – యేభుయ్యసికా, సతివినయో, అమూళ్హవినయో, తస్సపాపియసికా.

ఏకో ¶ ¶ ¶ సమథో కిచ్చాధికరణస్స తబ్భాగియో – సమ్ముఖావినయో. ఛ సమథా కిచ్చాధికరణస్స అఞ్ఞభాగియా – యేభుయ్యసికా, సతివినయో, అమూళ్హవినయో, పటిఞ్ఞాతకరణం, తస్సపాపియసికా, తిణవత్థారకో.

తబ్భాగియవారో నిట్ఠితో అట్ఠమో.

౯. సమథా సమథస్స సాధారణవారో

౨౯౯. సమథా సమథస్స సాధారణా, సమథా సమథస్స అసాధారణా. సియా సమథా సమథస్స సాధారణా, సియా సమథా సమథస్స అసాధారణా.

కథం సియా సమథా సమథస్స సాధారణా? కథం సియా సమథా సమథస్స అసాధారణా? యేభుయ్యసికా సమ్ముఖావినయస్స సాధారణా, సతివినయస్స అమూళ్హవినయస్స పటిఞ్ఞాతకరణస్స తస్సపాపియసికాయ తిణవత్థారకస్స అసాధారణా.

సతివినయో సమ్ముఖావినయస్స సాధారణో, అమూళ్హవినయస్స పటిఞ్ఞాతకరణస్స తస్సపాపియసికాయ తిణవత్థారకస్స యేభుయ్యసికాయ అసాధారణో.

అమూళ్హవినయో సమ్ముఖావినయస్స సాధారణో, పటిఞ్ఞాతకరణస్స తస్సపాపియసికాయ తిణవత్థారకస్స యేభుయ్యసికాయ సతివినయస్స అసాధారణో.

పటిఞ్ఞాతకరణం సమ్ముఖావినయస్స సాధారణం, తస్సపాపియసికాయ తిణవత్థారకస్స యేభుయ్యసికాయ సతివినయస్స అమూళ్హవినయస్స అసాధారణం.

తస్సపాపియసికా సమ్ముఖావినయస్స సాధారణా, తిణవత్థారకస్స యేభుయ్యసికాయ సతివినయస్స అమూళ్హవినయస్స పటిఞ్ఞాతకరణస్స అసాధారణా.

తిణవత్థారకో సమ్ముఖావినయస్స సాధారణో, యేభుయ్యసికాయ సతివినయస్స అమూళ్హవినయస్స ¶ పటిఞ్ఞాతకరణస్స తస్సపాపియసికాయ అసాధారణో ¶ . ఏవం ¶ సియా సమథా సమథస్స సాధారణా; ఏవం సియా సమథా సమథస్స అసాధారణా.

సమథా సమథస్స సాధారణవారో నిట్ఠితో నవమో.

౧౦. సమథా సమథస్స తబ్భాగియవారో

౩౦౦. సమథా సమథస్స తబ్భాగియా, సమథా సమథస్స అఞ్ఞభాగియా. సియా సమథా సమథస్స తబ్భాగియా, సియా సమథా సమథస్స అఞ్ఞభాగియా.

కథం సియా సమథా సమథస్స తబ్భాగియా? కథం సియా సమథా సమథస్స అఞ్ఞభాగియా? యేభుయ్యసికా సమ్ముఖావినయస్స తబ్భాగియా, సతివినయస్స అమూళ్హవినయస్స పటిఞ్ఞాతకరణస్స తస్సపాపియసికాయ తిణవత్థారకస్స అఞ్ఞభాగియా.

సతివినయో సమ్ముఖావినయస్స తబ్భాగియో, అమూళ్హవినయస్స పటిఞ్ఞాతకరణస్స తస్సపాపియసికాయ తిణవత్థారకస్స యేభుయ్యసికాయ అఞ్ఞభాగియో.

అమూళ్హవినయో సమ్ముఖావినయస్స తబ్భాగియో, పటిఞ్ఞాతకరణస్స తస్సపాపియసికాయ తిణవత్థారకస్స యేభుయ్యసికాయ సతివినయస్స అఞ్ఞభాగియో.

పటిఞ్ఞాతకరణం సమ్ముఖావినయస్స తబ్భాగియం, తస్సపాపియసికాయ తిణవత్థారకస్స యేభుయ్యసికాయ సతివినయస్స అమూళ్హవినయస్స అఞ్ఞభాగియం.

తస్సపాపియసికా సమ్ముఖావినయస్స తబ్భాగియా, తిణవత్థారకస్స యేభుయ్యసికాయ సతివినయస్స అమూళ్హవినయస్స పటిఞ్ఞాతకరణస్స అఞ్ఞభాగియా.

తిణవత్థారకో సమ్ముఖావినయస్స తబ్భాగియో, యేభుయ్యసికాయ సతివినయస్స అమూళ్హవినయస్స పటిఞ్ఞాతకరణస్స తస్సపాపియసికాయ అఞ్ఞభాగియో. ఏవం సియా సమథా సమథస్స తబ్భాగియా, ఏవం సియా ¶ సమథా సమథస్స అఞ్ఞభాగియా.

సమథా సమథస్స తబ్భాగియవారో నిట్ఠితో దసమో.

౧౧. సమథసమ్ముఖావినయవారో

౩౦౧. సమథో ¶ ¶ సమ్ముఖావినయో, సమ్ముఖావినయో సమథో? సమథో యేభుయ్యసికా, యేభుయ్యసికా సమథో? సమథో సతివినయో ¶ , సతివినయో సమథో? సమథో అమూళ్హవినయో, అమూళ్హవినయో సమథో? సమథో పటిఞ్ఞాతకరణం, పటిఞ్ఞాతకరణం సమథో? సమథో తస్సపాపియసికా, తస్సపాపియసికా సమథో? సమథో తిణవత్థారకో, తిణవత్థారకో సమథో?

యేభుయ్యసికా సతివినయో అమూళ్హవినయో పటిఞ్ఞాతకరణం తస్సపాపియసికా తిణవత్థారకో – ఇమే సమథా సమథా, నో సమ్ముఖావినయో. సమ్ముఖావినయో సమథో చేవ సమ్ముఖావినయో చ.

సతివినయో అమూళ్హవినయో పటిఞ్ఞాతకరణం తస్సపాపియసికా తిణవత్థారకో సమ్ముఖావినయో – ఇమే సమథా సమథా, నో యేభుయ్యసికా. యేభుయ్యసికా సమథో చేవ యేభుయ్యసికా చ.

అమూళ్హవినయో పటిఞ్ఞాతకరణం తస్సపాపియసికా తిణవత్థారకో సమ్ముఖావినయో యేభుయ్యసికా – ఇమే సమథా సమథా, నో సతివినయో. సతివినయో సమథో చేవ సతివినయో చ.

పటిఞ్ఞాతకరణం తస్సపాపియసికా తిణవత్థారకో సమ్ముఖావినయో యేభుయ్యసికా సతివినయో – ఇమే సమథా సమథా, నో అమూళ్హవినయో. అమూళ్హవినయో సమథో చేవ అమూళ్హవినయో చ.

తస్సపాపియసికా తిణవత్థారకో సమ్ముఖావినయో యేభుయ్యసికా సతివినయో అమూళ్హవినయో – ఇమే సమథా సమథా, నో పటిఞ్ఞాతకరణం. పటిఞ్ఞాతకరణం ¶ సమథో చేవ పటిఞ్ఞాతకరణఞ్చ.

తిణవత్థారకో సమ్ముఖావినయో యేభుయ్యసికా సతివినయో అమూళ్హవినయో పటిఞ్ఞాతకరణం – ఇమే సమథా సమథా, నో తస్సపాపియసికా. తస్సపాపియసికా సమథో చేవ తస్సపాపియసికా చ.

సమ్ముఖావినయో ¶ యేభుయ్యసికా సతివినయో అమూళ్హవినయో పటిఞ్ఞాతకరణం తస్సపాపియసికా – ఇమే సమథా సమథా, నో తిణవత్థారకో. తిణవత్థారకో సమథో చేవ తిణవత్థారకో చ.

సమథసమ్ముఖావినయవారో నిట్ఠితో ఏకాదసమో.

౧౨. వినయవారో

౩౦౨. వినయో ¶ సమ్ముఖావినయో, సమ్ముఖావినయో వినయో? వినయో యేభుయ్యసికా, యేభుయ్యసికా వినయో? వినయో సతివినయో, సతివినయో వినయో? వినయో అమూళ్హవినయో, అమూళ్హవినయో వినయో? వినయో పటిఞ్ఞాతకరణం, పటిఞ్ఞాతకరణం వినయో? వినయో తస్సపాపియసికా, తస్సపాపియసికా వినయో? వినయో తిణవత్థారకో, తిణవత్థారకో వినయో?

వినయో సియా సమ్ముఖావినయో సియా న సమ్ముఖావినయో. సమ్ముఖావినయో వినయో చేవ సమ్ముఖావినయో చ.

వినయో సియా యేభుయ్యసికా, సియా న యేభుయ్యసికా. యేభుయ్యసికా వినయో చేవ యేభుయ్యసికా చ.

వినయో సియా సతివినయో, సియా న సతివినయో. సతివినయో వినయో చేవ సతివినయో చ.

వినయో సియా అమూళ్హవినయో, సియా న అమూళ్హవినయో. అమూళ్హవినయో వినయో చేవ అమూళ్హవినయో చ ¶ .

వినయో సియా పటిఞ్ఞాతకరణం, సియా న పటిఞ్ఞాతకరణం. పటిఞ్ఞాతకరణం వినయో చేవ పటిఞ్ఞాతకరణఞ్చ.

వినయో ¶ సియా తస్సపాపియసికా, సియా న తస్సపాపియసికా. తస్సపాపియసికా వినయో చేవ తస్సపాపియసికా చ.

వినయో సియా తిణవత్థారకో, సియా న తిణవత్థారకో. తిణవత్థారకో వినయో చేవ తిణవత్థారకో చ.

వినయవారో నిట్ఠితో ద్వాదసమో.

౧౩. కుసలవారో

౩౦౩. సమ్ముఖావినయో కుసలో అకుసలో అబ్యాకతో? యేభుయ్యసికా కుసలా అకుసలా అబ్యాకతా? సతివినయో కుసలో అకుసలో అబ్యాకతో? అమూళ్హవినయో కుసలో అకుసలో ¶ అబ్యాకతో? పటిఞ్ఞాతకరణం కుసలం అకుసలం అబ్యాకతం? తస్సపాపియసికా కుసలా అకుసలా అబ్యాకతా? తిణవత్థారకో కుసలో అకుసలో అబ్యాకతో?

సమ్ముఖావినయో సియా కుసలో, సియా అబ్యాకతో. నత్థి సమ్ముఖావినయో అకుసలో.

యేభుయ్యసికా సియా కుసలా, సియా అకుసలా, సియా అబ్యాకతా.

సతివినయో సియా కుసలో, సియా అకుసలో, సియా అబ్యాకతో.

అమూళ్హవినయో సియా కుసలో, సియా అకుసలో, సియా అబ్యాకతో.

పటిఞ్ఞాతకరణం సియా కుసలం, సియా అకుసలం, సియా అబ్యాకతం.

తస్సపాపియసికా సియా కుసలా, సియా అకుసలా సియా అబ్యాకతా.

తిణవత్థారకో సియా కుసలో, సియా అకుసలో, సియా అబ్యాకతో.

వివాదాధికరణం కుసలం అకుసలం అబ్యాకతం. అనువాదాధికరణం కుసలం అకుసలం ¶ అబ్యాకతం. ఆపత్తాధికరణం కుసలం అకుసలం అబ్యాకతం. కిచ్చాధికరణం ¶ కుసలం అకుసలం అబ్యాకతం.

వివాదాధికరణం ¶ సియా కుసలం, సియా అకుసలం, సియా అబ్యాకతం.

అనువాదాధికరణం సియా కుసలం, సియా అకుసలం, సియా అబ్యాకతం.

ఆపత్తాధికరణం సియా అకుసలం, సియా అబ్యాకతం. నత్థి ఆపత్తాధికరణం కుసలం.

కిచ్చాధికరణం సియా కుసలం, సియా అకుసలం, సియా అబ్యాకతం.

కుసలవారో నిట్ఠితో తేరసమో.

౧౪. యత్థవారో, పుచ్ఛావారో

౩౦౪. యత్థ ¶ యేభుయ్యసికా లబ్భతి, తత్థ సమ్ముఖావినయో లబ్భతి; యత్థ సమ్ముఖావినయో లబ్భతి, తత్థ యేభుయ్యసికా లబ్భతి. న తత్థ సతివినయో లబ్భతి, న తత్థ అమూళ్హవినయో లబ్భతి, న తత్థ పటిఞ్ఞాతకరణం లబ్భతి, న తత్థ తస్సపాపియసికా లబ్భతి, న తత్థ తిణవత్థారకో లబ్భతి.

యత్థ సతివినయో లబ్భతి, తత్థ సమ్ముఖావినయో లబ్భతి; యత్థ సమ్ముఖావినయో లబ్భతి, తత్థ సతివినయో లబ్భతి. న తత్థ అమూళ్హవినయో లబ్భతి, న తత్థ పటిఞ్ఞాతకరణం లబ్భతి, న తత్థ తస్సపాపియసికా లబ్భతి, న తత్థ తిణవత్థారకో లబ్భతి, న తత్థ యేభుయ్యసికా లబ్భతి.

యత్థ అమూళ్హవినయో లబ్భతి, తత్థ సమ్ముఖావినయో లబ్భతి; యత్థ సమ్ముఖావినయో లబ్భతి, తత్థ అమూళ్హవినయో లబ్భతి. న తత్థ పటిఞ్ఞాతకరణం లబ్భతి, న తత్థ తస్సపాపియసికా లబ్భతి, న తత్థ తిణవత్థారకో లబ్భతి, న తత్థ యేభుయ్యసికా లబ్భతి, న తత్థ సతివినయో లబ్భతి.

యత్థ ¶ పటిఞ్ఞాతకరణం లబ్భతి, తత్థ సమ్ముఖావినయో ¶ లబ్భతి; యత్థ సమ్ముఖావినయో లబ్భతి, తత్థ పటిఞ్ఞాతకరణం లబ్భతి. న తత్థ తస్సపాపియసికా లబ్భతి, న తత్థ తిణవత్థారకో లబ్భతి, న తత్థ యేభుయ్యసికా లబ్భతి, న తత్థ సతివినయో లబ్భతి, న తత్థ అమూళ్హవినయో లబ్భతి.

యత్థ తస్సపాపియసికా లబ్భతి, తత్థ సమ్ముఖావినయో లబ్భతి; యత్థ సమ్ముఖావినయో లబ్భతి, తత్థ తస్సపాపియసికా లబ్భతి. న తత్థ తిణవత్థారకో లబ్భతి, న తత్థ యేభుయ్యసికా లబ్భతి, న తత్థ సతివినయో లబ్భతి, న తత్థ అమూళ్హవినయో లబ్భతి, న తత్థ పటిఞ్ఞాతకరణం లబ్భతి.

యత్థ తిణవత్థారకో లబ్భతి, తత్థ సమ్ముఖావినయో లబ్భతి; యత్థ సమ్ముఖావినయో లబ్భతి, తత్థ తిణవత్థారకో లబ్భతి. న తత్థ యేభుయ్యసికా లబ్భతి, న తత్థ సతివినయో లబ్భతి, న తత్థ అమూళ్హవినయో ¶ లబ్భతి, న తత్థ పటిఞ్ఞాతకరణం లబ్భతి, న తత్థ తస్సపాపియసికా లబ్భతి.

యత్థ యేభుయ్యసికా తత్థ సమ్ముఖావినయో; యత్థ సమ్ముఖావినయో తత్థ యేభుయ్యసికా. న తత్థ సతివినయో, న తత్థ అమూళ్హవినయో, న తత్థ పటిఞ్ఞాతకరణం, న తత్థ తస్సపాపియసికా, న తత్థ తిణవత్థారకో.

యత్థ సతివినయో తత్థ సమ్ముఖావినయో; యత్థ సమ్ముఖావినయో తత్థ సతివినయో. న తత్థ అమూళ్హవినయో, న తత్థ పటిఞ్ఞాతకరణం, న తత్థ తస్సపాపియసికా, న తత్థ తిణవత్థారకో, న తత్థ యేభుయ్యసికా. సమ్ముఖావినయం ¶ కాతున మూలం…పే….

యత్థ తిణవత్థారకో తత్థ సమ్ముఖావినయో; యత్థ సమ్ముఖావినయో తత్థ తిణవత్థారకో. న తత్థ యేభుయ్యసికా, న తత్థ సతివినయో, న తత్థ అమూళ్హవినయో, న తత్థ పటిఞ్ఞాతకరణం, న తత్థ తస్సపాపియసికా.

చక్కపేయ్యాలం.

యత్థవారో నిట్ఠితో చుద్దసమో.

౧౫. సమథవారో, విస్సజ్జనావారో

౩౦౫. యస్మిం ¶ సమయే సమ్ముఖావినయేన చ యేభుయ్యసికాయ చ అధికరణం వూపసమ్మతి, యత్థ యేభుయ్యసికా లబ్భతి తత్థ సమ్ముఖావినయో లబ్భతి, యత్థ సమ్ముఖావినయో లబ్భతి తత్థ యేభుయ్యసికా లబ్భతి. న తత్థ సతివినయో లబ్భతి, న తత్థ అమూళ్హవినయో లబ్భతి, న తత్థ పటిఞ్ఞాతకరణం లబ్భతి, న తత్థ తస్సపాపియసికా లబ్భతి, న తత్థ తిణవత్థారకో లబ్భతి.

యస్మిం ¶ సమయే సమ్ముఖావినయేన చ సతివినయేన చ అధికరణం వూపసమ్మతి, యత్థ సతివినయో లబ్భతి తత్థ సమ్ముఖావినయో లబ్భతి, యత్థ సమ్ముఖావినయో లబ్భతి తత్థ సతివినయో లబ్భతి. న తత్థ అమూళ్హవినయో లబ్భతి, న తత్థ పటిఞ్ఞాతకరణం లబ్భతి, న తత్థ తస్సపాపియసికా ¶ లబ్భతి, న తత్థ తిణవత్థారకో లబ్భతి, న తత్థ యేభుయ్యసికా లబ్భతి.

యస్మిం సమయే సమ్ముఖావినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ అధికరణం వూపసమ్మతి, యత్థ అమూళ్హవినయో లబ్భతి తత్థ సమ్ముఖావినయో లబ్భతి, యత్థ సమ్ముఖావినయో లబ్భతి తత్థ అమూళ్హవినయో లబ్భతి. న తత్థ పటిఞ్ఞాతకరణం లబ్భతి, న తత్థ తస్సపాపియసికా లబ్భతి, న తత్థ ¶ తిణవత్థారకో లబ్భతి, న తత్థ యేభుయ్యసికా లబ్భతి, న తత్థ సతివినయో లబ్భతి.

యస్మిం సమయే సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ అధికరణం వూపసమ్మతి, యత్థ పటిఞ్ఞాతకరణం లబ్భతి తత్థ సమ్ముఖావినయో లబ్భతి, యత్థ సమ్ముఖావినయో లబ్భతి తత్థ పటిఞ్ఞాతకరణం లబ్భతి. న తత్థ తస్సపాపియసికా లబ్భతి, న తత్థ తిణవత్థారకో లబ్భతి, న తత్థ యేభుయ్యసికా లబ్భతి, న తత్థ సతివినయో లబ్భతి, న తత్థ అమూళ్హవినయో లబ్భతి.

యస్మిం సమయే సమ్ముఖావినయేన చ తస్సపాపియసికాయ చ అధికరణం వూపసమ్మతి, యత్థ తస్సపాపియసికా లబ్భతి తత్థ సమ్ముఖావినయో లబ్భతి, యత్థ సమ్ముఖావినయో లబ్భతి తత్థ తస్సపాపియసికా లబ్భతి. న తత్థ తిణవత్థారకో లబ్భతి, న తత్థ యేభుయ్యసికా లబ్భతి, న ¶ తత్థ సతివినయో లబ్భతి, న తత్థ అమూళ్హవినయో లబ్భతి, న తత్థ పటిఞ్ఞాతకరణం లబ్భతి.

యస్మిం సమయే సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ అధికరణం వూపసమ్మతి, యత్థ తిణవత్థారకో లబ్భతి తత్థ సమ్ముఖావినయో లబ్భతి, యత్థ సమ్ముఖావినయో లబ్భతి తత్థ తిణవత్థారకో లబ్భతి. న తత్థ యేభుయ్యసికా లబ్భతి, న తత్థ సతివినయో లబ్భతి, న తత్థ అమూళ్హవినయో లబ్భతి, న తత్థ పటిఞ్ఞాతకరణం లబ్భతి, న తత్థ తస్సపాపియసికా లబ్భతి.

సమథవారో నిట్ఠితో పన్నరసమో.

౧౬. సంసట్ఠవారో

౩౦౬. అధికరణన్తి ¶ ¶ వా సమథాతి వా ఇమే ధమ్మా సంసట్ఠా ఉదాహు విసంసట్ఠా? లబ్భా చ పనిమేసం ధమ్మానం వినిబ్భుజిత్వా వినిబ్భుజిత్వా [వినిబ్భుజ్జిత్వా వినిబ్భుజ్జిత్వా (క.), టీకాయం ఏకపదమేవ దిస్సతి] నానాకరణం పఞ్ఞాపేతున్తి?

అధికరణన్తి వా సమథాతి వా ఇమే ధమ్మా విసంసట్ఠా, నో సంసట్ఠా. లబ్భా చ పనిమేసం ధమ్మానం వినిబ్భుజిత్వా వినిబ్భుజిత్వా నానాకరణం పఞ్ఞాపేతున్తి. సో – ‘‘మా హేవ’’న్తిస్స వచనీయో. అధికరణన్తి వా సమథాతి వా ఇమే ధమ్మా సంసట్ఠా, నో విసంసట్ఠా. నో చ లబ్భా [న చ లబ్భా (క.)] ఇమేసం ధమ్మానం వినిబ్భుజిత్వా వినిబ్భుజిత్వా నానాకరణం పఞ్ఞాపేతుం. తం కిస్స హేతు? నను వుత్తం భగవతా – ‘‘చత్తారిమాని, భిక్ఖవే, అధికరణాని, సత్త సమథా. అధికరణా సమథేహి సమ్మన్తి, సమథా అధికరణేహి సమ్మన్తి. ఏవం, ఇమే ధమ్మా సంసట్ఠా నో విసంసట్ఠా; నో చ లబ్భా ఇమేసం ధమ్మానం వినిబ్భుజిత్వా వినిబ్భుజిత్వా నానాకరణం పఞ్ఞాపేతు’’న్తి.

సంసట్ఠవారో నిట్ఠితో సోళసమో.

౧౭. సమ్మతివారో

౩౦౭. వివాదాధికరణం కతిహి సమథేహి సమ్మతి? అనువాదాధికరణం కతిహి సమథేహి సమ్మతి? ఆపత్తాధికరణం కతిహి సమథేహి సమ్మతి? కిచ్చాధికరణం కతిహి సమథేహి సమ్మతి?

[చూళవ. ౨౨౮, ౨౩౬ ఆదయో] వివాదాధికరణం ¶ ద్వీహి సమథేహి సమ్మతి – సమ్ముఖావినయేన చ యేభుయ్యసికాయ చ.

[చూళవ. ౨౨౮, ౨౩౬ ఆదయో] అనువాదాధికరణం చతూహి సమథేహి సమ్మతి – సమ్ముఖావినయేన చ సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ తస్సపాపియసికాయ చ.

[చూళవ. ౨౩౯, ౨౪౨ ఆదయో] ఆపత్తాధికరణం తీహి సమథేహి ¶ సమ్మతి – సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ తిణవత్థారకేన చ.

[చూళవ. ౨౩౯, ౨౪౨ ఆదయో] కిచ్చాధికరణం ఏకేన సమథేన సమ్మతి – సమ్ముఖావినయేన.

వివాదాధికరణఞ్చ ¶ అనువాదాధికరణఞ్చ కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? వివాదాధికరణఞ్చ అనువాదాధికరణఞ్చ పఞ్చహి సమథేహి సమ్మన్తి – సమ్ముఖావినయేన చ యేభుయ్యసికాయ చ సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ తస్సపాపియసికాయ చ.

వివాదాధికరణఞ్చ ¶ ఆపత్తాధికరణఞ్చ కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? వివాదాధికరణఞ్చ ఆపత్తాధికరణఞ్చ చతూహి సమథేహి సమ్మన్తి – సమ్ముఖావినయేన చ యేభుయ్యసికాయ చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ తిణవత్థారకేన చ.

వివాదాధికరణఞ్చ కిచ్చాధికరణఞ్చ కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? వివాదాధికరణఞ్చ కిచ్చాధికరణఞ్చ ద్వీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సమ్ముఖావినయేన చ యేభుయ్యసికాయ చ.

అనువాదాధికరణఞ్చ ఆపత్తాధికరణఞ్చ కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? అనువాదాధికరణఞ్చ ఆపత్తాధికరణఞ్చ ఛహి సమథేహి సమ్మన్తి – సమ్ముఖావినయేన చ సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ తస్సపాపియసికాయ చ తిణవత్థారకేన చ.

అనువాదాధికరణఞ్చ కిచ్చాధికరణఞ్చ కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? అనువాదాధికరణఞ్చ కిచ్చాధికరణఞ్చ చతూహి సమథేహి సమ్మన్తి – సమ్ముఖావినయేన చ సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ తస్సపాపియసికాయ చ.

ఆపత్తాధికరణఞ్చ ¶ కిచ్చాధికరణఞ్చ కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? ఆపత్తాధికరణఞ్చ కిచ్చాధికరణఞ్చ తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సమ్ముఖావినయేన ¶ చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ తిణవత్థారకేన చ.

వివాదాధికరణఞ్చ అనువాదాధికరణఞ్చ ఆపత్తాధికరణఞ్చ కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? వివాదాధికరణఞ్చ అనువాదాధికరణఞ్చ ఆపత్తాధికరణఞ్చ సత్తహి సమథేహి సమ్మన్తి – సమ్ముఖావినయేన చ యేభుయ్యసికాయ చ సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ తస్సపాపియసికాయ చ తిణవత్థారకేన చ.

వివాదాధికరణఞ్చ అనువాదాధికరణఞ్చ కిచ్చాధికరణఞ్చ కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? వివాదాధికరణఞ్చ అనువాదాధికరణఞ్చ కిచ్చాధికరణఞ్చ పఞ్చహి సమథేహి ¶ సమ్మన్తి – సమ్ముఖావినయేన చ యేభుయ్యసికాయ చ సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ తస్సపాపియసికాయ చ.

అనువాదాధికరణఞ్చ ఆపత్తాధికరణఞ్చ కిచ్చాధికరణఞ్చ కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? అనువాదాధికరణఞ్చ ఆపత్తాధికరణఞ్చ కిచ్చాధికరణఞ్చ ఛహి సమథేహి సమ్మన్తి – సమ్ముఖావినయేన చ సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ తస్సపాపియసికాయ చ తిణవత్థారకేన చ.

వివాదాధికరణఞ్చ అనువాదాధికరణఞ్చ ఆపత్తాధికరణఞ్చ కిచ్చాధికరణఞ్చ కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? వివాదాధికరణఞ్చ అనువాదాధికరణఞ్చ ఆపత్తాధికరణఞ్చ కిచ్చాధికరణఞ్చ సత్తహి సమథేహి సమ్మన్తి – సమ్ముఖావినయేన చ యేభుయ్యసికాయ చ సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ తస్సపాపియసికాయ చ తిణవత్థారకేన చ.

సమ్మతివారో నిట్ఠితో సత్తరసమో.

౧౮. సమ్మన్తి న సమ్మన్తివారో

౩౦౮. వివాదాధికరణం కతిహి సమథేహి సమ్మతి, కతిహి సమథేహి న సమ్మతి? అనువాదాధికరణం కతిహి సమథేహి సమ్మతి, కతిహి సమథేహి న సమ్మతి? ఆపత్తాధికరణం కతిహి ¶ సమథేహి సమ్మతి, కతిహి సమథేహి న సమ్మతి? కిచ్చాధికరణం కతిహి సమథేహి సమ్మతి, కతిహి సమథేహి న సమ్మతి?

వివాదాధికరణం ద్వీహి సమథేహి సమ్మతి – సమ్ముఖావినయేన చ యేభుయ్యసికాయ ¶ చ. పఞ్చహి సమథేహి న సమ్మతి – సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ తస్సపాపియసికాయ చ తిణవత్థారకేన చ.

అనువాదాధికరణం చతూహి సమథేహి సమ్మతి – సమ్ముఖావినయేన చ సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ తస్సపాపియసికాయ చ. తీహి సమథేహి న సమ్మతి – యేభుయ్యసికాయ చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ తిణవత్థారకేన చ.

[చూళవ. ౨౩౯] ఆపత్తాధికరణం ¶ తీహి సమథేహి సమ్మతి – సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ తిణవత్థారకేన చ. చతూహి సమథేహి న సమ్మతి – యేభుయ్యసికాయ చ సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ తస్సపాపియసికాయ చ.

కిచ్చాధికరణం ¶ ఏకేన సమథేన సమ్మతి – సమ్ముఖావినయేన. ఛహి సమథేహి న సమ్మతి – యేభుయ్యసికాయ చ సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ తస్సపాపియసికాయ చ తిణవత్థారకేన చ.

వివాదాధికరణఞ్చ అనువాదాధికరణఞ్చ కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? కతిహి సమథేహి న సమ్మన్తి? వివాదాధికరణఞ్చ అనువాదాధికరణఞ్చ పఞ్చహి సమథేహి సమ్మన్తి – సమ్ముఖావినయేన చ యేభుయ్యసికాయ చ సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ తస్సపాపియసికాయ చ. ద్వీహి సమథేహి న సమ్మన్తి – పటిఞ్ఞాతకరణేన చ తిణవత్థారకేన చ.

వివాదాధికరణఞ్చ ఆపత్తాధికరణఞ్చ కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? కతిహి సమథేహి న సమ్మన్తి? వివాదాధికరణఞ్చ ఆపత్తాధికరణఞ్చ చతూహి సమథేహి సమ్మన్తి – సమ్ముఖావినయేన చ యేభుయ్యసికాయ చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ ¶ తిణవత్థారకేన చ. తీహి సమథేహి న సమ్మన్తి – సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ తస్సపాపియసికాయ చ.

వివాదాధికరణఞ్చ ¶ కిచ్చాధికరణఞ్చ కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? కతిహి సమథేహి న సమ్మన్తి? వివాదాధికరణఞ్చ కిచ్చాధికరణఞ్చ ద్వీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సమ్ముఖావినయేన చ యేభుయ్యసికాయ చ. పఞ్చహి సమథేహి న సమ్మన్తి – సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ తస్సపాపియసికాయ చ తిణవత్థారకేన చ.

అనువాదాధికరణఞ్చ ఆపత్తాధికరణఞ్చ కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? కతిహి సమథేహి న సమ్మన్తి? అనువాదాధికరణఞ్చ ఆపత్తాధికరణఞ్చ ఛహి సమథేహి సమ్మన్తి – సమ్ముఖావినయేన చ సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ తస్సపాపియసికాయ చ తిణవత్థారకేన చ. ఏకేన సమథేన న సమ్మన్తి – యేభుయ్యసికాయ.

అనువాదాధికరణఞ్చ కిచ్చాధికరణఞ్చ కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? కతిహి సమథేహి న సమ్మన్తి? అనువాదాధికరణఞ్చ కిచ్చాధికరణఞ్చ చతూహి సమథేహి సమ్మన్తి – సమ్ముఖావినయేన చ సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ తస్సపాపియసికా ¶ చ. తీహి సమథేహి న సమ్మన్తి – యేభుయ్యసికాయ చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ తిణవత్థారకేన చ.

ఆపత్తాధికరణఞ్చ కిచ్చాధికరణఞ్చ కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? కతిహి సమథేహి న సమ్మన్తి? ఆపత్తాధికరణఞ్చ కిచ్చాధికరణఞ్చ తీహి సమథేహి సమ్మన్తి – సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ తిణవత్థారకేన చ ¶ . చతూహి సమథేహి న సమ్మన్తి – యేభుయ్యసికాయ చ సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ తస్సపాపియసికాయ చ.

వివాదాధికరణఞ్చ అనువాదాధికరణఞ్చ ఆపత్తాధికరణఞ్చ కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? కతిహి సమథేహి న సమ్మన్తి? వివాదాధికరణఞ్చ అనువాదాధికరణఞ్చ ఆపత్తాధికరణఞ్చ సత్తహి సమథేహి సమ్మన్తి – సమ్ముఖావినయేన చ యేభుయ్యసికాయ చ సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ తస్సపాపియసికాయ చ తిణవత్థారకేన చ.

వివాదాధికరణఞ్చ అనువాదాధికరణఞ్చ కిచ్చాధికరణఞ్చ కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? కతిహి సమథేహి న సమ్మన్తి? వివాదాధికరణఞ్చ అనువాదాధికరణఞ్చ కిచ్చాధికరణఞ్చ పఞ్చహి సమథేహి సమ్మన్తి – సమ్ముఖావినయేన చ యేభుయ్యసికాయ చ సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ తస్సపాపియసికాయ చ. ద్వీహి సమథేహి న సమ్మన్తి – పటిఞ్ఞాతకరణేన చ తిణవత్థారకేన చ.

అనువాదాధికరణఞ్చ ¶ ఆపత్తాధికరణఞ్చ కిచ్చాధికరణఞ్చ కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? కతిహి సమథేహి న సమ్మన్తి? అనువాదాధికరణఞ్చ ఆపత్తాధికరణఞ్చ కిచ్చాధికరణఞ్చ ఛహి సమథేహి సమ్మన్తి – సమ్ముఖావినయేన చ సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ తస్సపాపియసికాయ చ తిణవత్థారకేన చ. ఏకేన సమథేన న సమ్మన్తి – యేభుయ్యసికాయ.

వివాదాధికరణఞ్చ అనువాదాధికరణఞ్చ ఆపత్తాధికరణఞ్చ కిచ్చాధికరణఞ్చ కతిహి సమథేహి సమ్మన్తి? కతిహి సమథేహి న సమ్మన్తి? వివాదాధికరణఞ్చ అనువాదాధికరణఞ్చ ¶ ఆపత్తాధికరణఞ్చ కిచ్చాధికరణఞ్చ సత్తహి సమథేహి సమ్మన్తి – సమ్ముఖావినయేన చ యేభుయ్యసికాయ చ సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ తస్సపాపియసికాయ చ తిణవత్థారకేన చ.

సమ్మన్తి న సమ్మన్తివారో నిట్ఠితో అట్ఠారసమో.

౧౯. సమథాధికరణవారో

౩౦౯. సమథా ¶ సమథేహి సమ్మన్తి? సమథా అధికరణేహి సమ్మన్తి? అధికరణా సమథేహి సమ్మన్తి? అధికరణా అధికరణేహి సమ్మన్తి?

సియా ¶ సమథా సమథేహి సమ్మన్తి, సియా సమథా సమథేహి న సమ్మన్తి. సియా సమథా అధికరణేహి సమ్మన్తి, సియా సమథా అధికరణేహి న సమ్మన్తి. సియా అధికరణా సమథేహి సమ్మన్తి, సియా అధికరణా సమథేహి న సమ్మన్తి. సియా అధికరణా అధికరణేహి సమ్మన్తి, సియా అధికరణా అధికరణేహి న సమ్మన్తి.

౩౧౦. కథం సియా సమథా సమథేహి సమ్మన్తి, కథం సియా సమథా సమథేహి న సమ్మన్తి? యేభుయ్యసికా సమ్ముఖావినయేన సమ్మతి; సతివినయేన న సమ్మతి, అమూళ్హవినయేన న సమ్మతి, పటిఞ్ఞాతకరణేన న సమ్మతి, తస్సపాపియసికాయ న సమ్మతి, తిణవత్థారకేన న సమ్మతి.

సతివినయో సమ్ముఖావినయేన సమ్మతి; అమూళ్హవినయేన న సమ్మతి, పటిఞ్ఞాతకరణేన న ¶ సమ్మాతి, తస్సపాపియసికాయ న సమ్మతి, తిణవత్థారకేన న సమ్మతి, యేభుయ్యసికాయ న సమ్మతి.

అమూళ్హవినయో సమ్ముఖావినయేన సమ్మతి; పటిఞ్ఞాతకరణేన న సమ్మతి, తస్సపాపియసికాయ ¶ న సమ్మతి, తిణవత్థారకేన న సమ్మతి, యేభుయ్యసికాయ న సమ్మతి, సతివినయేన న సమ్మతి.

పటిఞ్ఞాతకరణం సమ్ముఖావినయేన సమ్మతి; తస్సపాపియసికాయ న సమ్మతి, తిణవత్థారకేన న సమ్మతి, యేభుయ్యసికాయ న సమ్మతి, సతివినయేన న సమ్మతి, అమూళ్హవినయేన న సమ్మతి.

తస్సపాపియసికా సమ్ముఖావినయేన సమ్మతి; తిణవత్థారకేన న సమ్మతి, యేభుయ్యసికాయ న సమ్మతి, సతివినయేన న సమ్మతి, అమూళ్హవినయేన న సమ్మతి, పటిఞ్ఞాతకరణేన న సమ్మతి.

తిణవత్థారకో సమ్ముఖావినయేన సమ్మతి; యేభుయ్యసికాయ న సమ్మతి, సతివినయేన న సమ్మతి, అమూళ్హవినయేన న సమ్మతి, పటిఞ్ఞాతకరణేన న సమ్మతి, తస్సపాపియసికాయ న సమ్మతి. ఏవం సియా సమథా సమథేహి సమ్మన్తి. ఏవం సియా సమథా సమథేహి న సమ్మన్తి.

౩౧౧. కథం ¶ సియా సమథా అధికరణేహి సమ్మన్తి, కథం సియా సమథా అధికరణేహి న సమ్మన్తి? సమ్ముఖావినయో వివాదాధికరణేన న సమ్మతి, అనువాదాధికరణేన న సమ్మతి, ఆపత్తాధికరణేన న సమ్మతి; కిచ్చాధికరణేన సమ్మతి.

యేభుయ్యసికా వివాదాధికరణేన న సమ్మతి, అనువాదాధికరణేన న సమ్మతి, ఆపత్తాధికరణేన న సమ్మతి; కిచ్చాధికరణేన సమ్మతి.

సతివినయో వివాదాధికరణేన న సమ్మతి, అనువాదాధికరణేన న సమ్మతి, ఆపత్తాధికరణేన న సమ్మతి; కిచ్చాధికరణేన సమ్మతి.

అమూళ్హవినయో ¶ ¶ వివాదాధికరణేన న సమ్మతి, అనువాదాధికరణేన న సమ్మతి, ఆపత్తాధికరణేన న సమ్మతి; కిచ్చాధికరణేన సమ్మతి.

పటిఞ్ఞాతకరణం వివాదాధికరణేన న సమ్మతి, అనువాదాధికరణేన న సమ్మతి, ఆపత్తాధికరణేన న సమ్మతి; కిచ్చాధికరణేన సమ్మతి.

తస్సపాపియసికా వివాదాధికరణేన న సమ్మతి, అనువాదాధికరణేన న సమ్మతి, ఆపత్తాధికరణేన న సమ్మతి; కిచ్చాధికరణేన సమ్మతి.

తిణవత్థారకో వివాదాధికరణేన న సమ్మతి, అనువాదాధికరణేన న సమ్మతి, ఆపత్తాధికరణేన న సమ్మతి; కిచ్చాధికరణేన సమ్మతి. ఏవం సియా సమథా అధికరణేహి సమ్మన్తి. ఏవం సియా సమథా అధికరణేహి న సమ్మన్తి.

౩౧౨. కథం సియా అధికరణా సమథేహి సమ్మన్తి, కథం సియా అధికరణా సమథేహి న సమ్మన్తి? వివాదాధికరణం సమ్ముఖావినయేన చ యేభుయ్యసికాయ చ సమ్మతి; సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ తస్సపాపియసికాయ చ తిణవత్థారకేన చ న సమ్మతి.

అనువాదాధికరణం సమ్ముఖావినయేన చ సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ తస్సపాపియసికాయ చ సమ్మతి; యేభుయ్యసికాయ చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ తిణవత్థారకేన చ న సమ్మతి.

ఆపత్తాధికరణం సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ తిణవత్థారకేన చ సమ్మతి; యేభుయ్యసికాయ చ సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ తస్సపాపియసికాయ చ న సమ్మతి.

కిచ్చాధికరణం ¶ సమ్ముఖావినయేన సమ్మతి ¶ ; యేభుయ్యసికాయ చ సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ తస్సపాపియసికాయ ¶ తిణవత్థారకేన చ న సమ్మతి. ఏవం సియా అధికరణా సమథేహి సమ్మన్తి. ఏవం సియా అధికరణా సమథేహి న సమ్మన్తి.

౩౧౩. కథం ¶ సియా అధికరణా అధికరణేహి సమ్మన్తి? కథం సియా అధికరణా అధికరణేహి న సమ్మన్తి? వివాదాధికరణం వివాదాధికరణేన న సమ్మతి, అనువాదాధికరణేన న సమ్మతి, ఆపత్తాధికరణేన న సమ్మతి; కిచ్చాధికరణేన సమ్మతి.

అనువాదాధికరణం వివాదాధికరణేన న సమ్మతి, అనువాదాధికరణేన న సమ్మతి, ఆపత్తాధికరణేన న సమ్మతి; కిచ్చాధికరణేన సమ్మతి.

ఆపత్తాధికరణం వివాదాధికరణేన న సమ్మతి, అనువాదాధికరణేన న సమ్మతి, ఆపత్తాధికరణేన న సమ్మతి; కిచ్చాధికరణేన సమ్మతి.

కిచ్చాధికరణం వివాదాధికరణేన న సమ్మతి, అనువాదాధికరణేన న సమ్మతి, ఆపత్తాధికరణేన న సమ్మతి; కిచ్చాధికరణేన సమ్మతి. ఏవం సియా అధికరణా అధికరణేహి సమ్మన్తి. ఏవం సియా అధికరణా అధికరణేహి న సమ్మన్తి.

ఛాపి సమథా చత్తారోపి అధికరణా సమ్ముఖావినయేన సమ్మన్తి; సమ్ముఖావినయో న కేనచి సమ్మతి.

సమథాధికరణవారో నిట్ఠితో ఏకూనవీసతిమో.

౨౦. సముట్ఠాపనవారో

౩౧౪. వివాదాధికరణం ¶ చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం సముట్ఠాపేతి? వివాదాధికరణం చతున్నం అధికరణానం న కతమం అధికరణం సముట్ఠాపేతి; అపిచ, వివాదాధికరణపచ్చయా చత్తారో అధికరణా జాయన్తి. యథా కథం వియ? [చూళవ. ౨౧౫; పరి. ౩౪౮ ఆదయో] ఇధ భిక్ఖూ వివదన్తి – ‘‘ధమ్మోతి వా, అధమ్మోతి వా, వినయోతి వా, అవినయోతి వా, అభాసితం అలపితం తథాగతేనాతి వా, భాసితం లపితం తథాగతేనాతి వా, అనాచిణ్ణం తథాగతేనాతి వా, ఆచిణ్ణం తథాగతేనాతి ¶ వా, అపఞ్ఞత్తం తథాగతేనాతి వా, పఞ్ఞత్తం తథాగతేనాతి వా, ఆపత్తీతి వా, అనాపత్తీతి వా, లహుకా ఆపత్తీతి వా, గరుకా ఆపత్తీతి వా, సావసేసా ఆపత్తీతి వా, అనవసేసా ఆపత్తీతి వా, దుట్ఠుల్లా ఆపత్తీతి వా అదుట్ఠుల్లా ఆపత్తీతి వా’’. యం తత్థ భణ్డనం కలహో విగ్గహో వివాదో నానావాదో అఞ్ఞథావాదో విపచ్చతాయ వోహారో మేధకం [మేధగం (క.)], ఇదం వుచ్చతి వివాదాధికరణం. వివాదాధికరణే సఙ్ఘో వివదతి. వివాదాధికరణం ¶ వివదమానో అనువదతి. అనువాదాధికరణం అనువదమానో ఆపత్తిం ఆపజ్జతి ఆపత్తాధికరణం. తాయ ఆపత్తియా సఙ్ఘో కమ్మం కరోతి కిచ్చాధికరణం. ఏవం వివాదాధికరణపచ్చయా చత్తారో అధికరణా జాయన్తి.

౩౧౫. అనువాదాధికరణం చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం సముట్ఠాపేతి? అనువాదాధికరణం చతున్నం అధికరణానం న కతమం అధికరణం సముట్ఠాపేతి; అపిచ, అనువాదాధికరణపచ్చయా చత్తారో అధికరణా ¶ జాయన్తి. యథా కథం వియ? [చూళవ. ౨౧౫; పరి. ౩౪౮ ఆదయో] ఇధ భిక్ఖూ భిక్ఖుం అనువదన్తి సీలవిపత్తియా వా ఆచారవిపత్తియా వా దిట్ఠివిపత్తియా వా ఆజీవవిపత్తియా వా. యో తత్థ అనువాదో అనువదనా అనుల్లపనా అనుభణనా అనుసమ్పవఙ్కతా అబ్భుస్సహనతా అనుబలప్పదానం, ఇదం వుచ్చతి అనువాదాధికరణం. అనువాదాధికరణే సఙ్ఘో వివదతి. వివాదాధికరణం వివదమానో అనువదతి. అనువాదాధికరణం అనువదమానో ఆపత్తిం ఆపజ్జతి ఆపత్తాధికరణం. తాయ ఆపత్తియా సఙ్ఘో కమ్మం కరోతి కిచ్చాధికరణం. ఏవం అనువాదాధికరణపచ్చయా చత్తారో అధికరణా జాయన్తి.

౩౧౬. ఆపత్తాధికరణం చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం సముట్ఠాపేతి? ఆపత్తాధికరణం చతున్నం అధికరణానం న కతమం అధికరణం సముట్ఠాపేతి; అపిచ, ఆపత్తాధికరణపచ్చయా చత్తారో అధికరణా జాయన్తి. యథా కథం వియ? పఞ్చపి ఆపత్తిక్ఖన్ధా ఆపత్తాధికరణం, సత్తపి ఆపత్తిక్ఖన్ధా ఆపత్తాధికరణం, ఇదం వుచ్చతి ఆపత్తాధికరణం. ఆపత్తాధికరణే సఙ్ఘో వివదతి. వివాదాధికరణం వివదమానో ¶ అనువదతి. అనువాదాధికరణం అనువదమానో ఆపత్తిం ఆపజ్జతి ఆపత్తాధికరణం. తాయ ¶ ఆపత్తియా సఙ్ఘో కమ్మం కరోతి కిచ్చాధికరణం. ఏవం ఆపత్తాధికరణపచ్చయా చత్తారో అధికరణా జాయన్తి.

౩౧౭. కిచ్చాధికరణం చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం సముట్ఠాపేతి ¶ ? కిచ్చాధికరణం చతున్నం అధికరణానం న కతమం అధికరణం సముట్ఠాపేతి, అపిచ కిచ్చాధికరణపచ్చయా చత్తారో అధికరణా జాయన్తి. యథా కథం వియ? యా సఙ్ఘస్స కిచ్చయతా కరణీయతా అపలోకనకమ్మం ఞత్తికమ్మం ఞత్తిదుతియకమ్మం ఞత్తిచతుత్థకమ్మం, ఇదం వుచ్చతి కిచ్చాధికరణం. కిచ్చాధికరణే సఙ్ఘో వివదతి. వివాదాధికరణం వివదమానో అనువదతి. అనువాదాధికరణం అనువదమానో ఆపత్తిం ఆపజ్జతి ఆపత్తాధికరణం. తాయ ఆపత్తియా ¶ సఙ్ఘో కమ్మం కరోతి కిచ్చాధికరణం. ఏవం కిచ్చాధికరణపచ్చయా చత్తారో అధికరణా జాయన్తి.

సముట్ఠాపనవారో నిట్ఠితో వీసతిమో.

౨౧. భజతివారో

౩౧౮. వివాదాధికరణం చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం భజతి? కతమం అధికరణం ఉపనిస్సితం? కతమం అధికరణం పరియాపన్నం? కతమేన అధికరణేన సఙ్గహితం?

అనువాదాధికరణం చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం భజతి? కతమం అధికరణం ఉపనిస్సితం? కతమం అధికరణం పరియాపన్నం? కతమేన అధికరణేన సఙ్గహితం?

ఆపత్తాధికరణం చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం భజతి? కతమం అధికరణం ఉపనిస్సితం? కతమం అధికరణం పరియాపన్నం? కతమేన అధికరణేన సఙ్గహితం?

కిచ్చాధికరణం చతున్నం అధికరణానం కతమం అధికరణం భజతి? కతమం అధికరణం ఉపనిస్సితం? కతమం అధికరణం పరియాపన్నం? కతమేన అధికరణేన ¶ సఙ్గహితం?

వివాదాధికరణం చతున్నం అధికరణానం వివాదాధికరణం భజతి, వివాదాధికరణం ఉపనిస్సితం, వివాదాధికరణం పరియాపన్నం, వివాదాధికరణేన సఙ్గహితం.

అనువాదాధికరణం ¶ చతున్నం అధికరణానం అనువాదాధికరణం భజతి, అనువాదాధికరణం ఉపనిస్సితం, అనువాదాధికరణం పరియాపన్నం, అనువాదాధికరణేన సఙ్గహితం.

ఆపత్తాధికరణం చతున్నం అధికరణానం ఆపత్తాధికరణం భజతి, ఆపత్తాధికరణం ఉపనిస్సితం, ఆపత్తాధికరణం పరియాపన్నం, ఆపత్తాధికరణేన సఙ్గహితం.

కిచ్చాధికరణం చతున్నం అధికరణానం కిచ్చాధికరణం భజతి, కిచ్చాధికరణం ఉపనిస్సితం, కిచ్చాధికరణం పరియాపన్నం, కిచ్చాధికరణేన సఙ్గహితం.

౩౧౯. వివాదాధికరణం ¶ సత్తన్నం సమథానం కతి సమథే భజతి, కతి సమథే ఉపనిస్సితం, కతి సమథే పరియాపన్నం, కతిహి సమథేహి సఙ్గహితం, కతిహి సమథేహి సమ్మతి?

అనువాదాధికరణం సత్తన్నం సమథానం కతి సమథే భజతి, కతి సమథే ఉపనిస్సితం, కతి సమథే పరియాపన్నం, కతిహి సమథేహి సఙ్గహితం, కతిహి సమథేహి సమ్మతి?

ఆపత్తాధికరణం సత్తన్నం సమథానం కతి సమథే భజతి, కతి సమథే ఉపనిస్సితం, కతి సమథే పరియాపన్నం, కతిహి సమథేహి సఙ్గహితం, కతిహి సమథేహి సమ్మతి?

కిచ్చాధికరణం సత్తన్నం సమథానం కతి సమథే భజతి, కతి సమథే ఉపనిస్సితం, కతి సమథే పరియాపన్నం, కతిహి సమథేహి సఙ్గహితం, కతిహి సమథేహి సమ్మతి?

వివాదాధికరణం సత్తన్నం సమథానం ద్వే సమథే భజతి, ద్వే సమథే ఉపనిస్సితం, ద్వే సమథే పరియాపన్నం, ద్వీహి సమథేహి సఙ్గహితం, ద్వీహి సమథేహి సమ్మతి – సమ్ముఖావినయేన చ యేభుయ్యసికాయ చ.

అనువాదాధికరణం సత్తన్నం సమథానం చత్తారో సమథే భజతి, చత్తారో సమథే ఉపనిస్సితం, చత్తారో సమథే పరియాపన్నం, చతూహి సమథేహి సఙ్గహితం, చతూహి సమథేహి సమ్మతి – సమ్ముఖావినయేన చ సతివినయేన ¶ చ అమూళ్హవినయేన చ తస్సపాపియసికాయ చ.

ఆపత్తాధికరణం ¶ సత్తన్నం సమథానం తయో సమథే భజతి, తయో సమథే ఉపనిస్సితం, తయో సమథే పరియాపన్నం, తీహి సమథేహి సఙ్గహితం తీహి సమథేహి సమ్మతి – సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన ¶ తిణవత్థారకేన చ.

కిచ్చాధికరణం సత్తన్నం సమథానం ఏకం సమథం భజతి, ఏకం సమథం ఉపనిస్సితం, ఏకం సమథం పరియాపన్నం, ఏకేన సమథేన సఙ్గహితం, ఏకేన సమథేన సమ్మతి – సమ్ముఖావినయేనాతి.

భజతివారో నిట్ఠితో ఏకవీసతిమో.

సమథభేదో నిట్ఠితో.

తస్సుద్దానం –

అధికరణం ¶ పరియాయం, సాధారణా చ భాగియా;

సమథా సాధారణికా, సమథస్స తబ్భాగియా.

సమథా సమ్ముఖా చేవ, వినయేన కుసలేన చ;

యత్థ సమథసంసట్ఠా, సమ్మన్తి న సమ్మన్తి చ.

సమథాధికరణఞ్చేవ, సముట్ఠానం భజన్తి చాతి.

ఖన్ధకపుచ్ఛావారో

౩౨౦.

ఉపసమ్పదం ¶ ¶ ¶ ¶ పుచ్ఛిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం కతి ఆపత్తియో;

ఉపసమ్పదం విస్సజ్జిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం ద్వే ఆపత్తియో.

ఉపోసథం పుచ్ఛిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం కతి ఆపత్తియో;

ఉపోసథం విస్సజ్జిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం తిస్సో ఆపత్తియో.

వస్సూపనాయికం పుచ్ఛిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం కతి ఆపత్తియో;

వస్సూపనాయికం విస్సజ్జిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం ఏకా ఆపత్తి.

పవారణం పుచ్ఛిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం కతి ఆపత్తియో;

పవారణం విస్సజ్జిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం తిస్సో ఆపత్తియో.

చమ్మసఞ్ఞుత్తం పుచ్ఛిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం కతి ఆపత్తియో;

చమ్మసఞ్ఞుత్తం ¶ ¶ విస్సజ్జిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం తిస్సో ఆపత్తియో.

భేసజ్జం పుచ్ఛిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం కతి ఆపత్తియో;

భేసజ్జం విస్సజ్జిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం తిస్సో ఆపత్తియో.

కథినకం ¶ పుచ్ఛిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం కతి ఆపత్తియో;

కథినకం విస్సజ్జిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం నత్థి తత్థ ఆపత్తి [న కతమా ఆపత్తియో (క.)].

చీవరసఞ్ఞుత్తం పుచ్ఛిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం కతి ఆపత్తియో;

చీవరసఞ్ఞుత్తం విస్సజ్జిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం తిస్సో ఆపత్తియో.

చమ్పేయ్యకం పుచ్ఛిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం కతి ఆపత్తియో;

చమ్పేయ్యకం విస్సజ్జిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం ఏకా ఆపత్తి.

కోసమ్బకం పుచ్ఛిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం కతి ఆపత్తియో;

కోసమ్బకం ¶ విస్సజ్జిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం ఏకా ఆపత్తి.

కమ్మక్ఖన్ధకం పుచ్ఛిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం కతి ఆపత్తియో;

కమ్మక్ఖన్ధకం ¶ విస్సజ్జిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం ఏకా ఆపత్తి.

పారివాసికం పుచ్ఛిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం కతి ఆపత్తియో;

పారివాసికం విస్సజ్జిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం ఏకా ఆపత్తి.

సముచ్చయం పుచ్ఛిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం కతి ఆపత్తియో;

సముచ్చయం విస్సజ్జిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం ఏకా ఆపత్తి.

సమథం ¶ పుచ్ఛిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం కతి ఆపత్తియో;

సమథం విస్సజ్జిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం ద్వే ఆపత్తియో.

ఖుద్దకవత్థుకం పుచ్ఛిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం కతి ఆపత్తియో;

ఖుద్దకవత్థుకం ¶ విస్సజ్జిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం తిస్సో ఆపత్తియో.

సేనాసనం పుచ్ఛిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం కతి ఆపత్తియో;

సేనాసనం విస్సజ్జిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం తిస్సో ఆపత్తియో.

సఙ్ఘభేదం పుచ్ఛిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం కతి ఆపత్తియో;

సఙ్ఘభేదం ¶ విస్సజ్జిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం ద్వే ఆపత్తియో.

సమాచారం పుచ్ఛిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం కతి ఆపత్తియో;

సమాచారం విస్సజ్జిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం ఏకా ఆపత్తి.

ఠపనం పుచ్ఛిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం కతి ఆపత్తియో;

ఠపనం విస్సజ్జిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం ఏకా ఆపత్తి.

భిక్ఖునిక్ఖన్ధకం పుచ్ఛిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం కతి ఆపత్తియో;

భిక్ఖునిక్ఖన్ధకం ¶ విస్సజ్జిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం ద్వే ఆపత్తియో.

పఞ్చసతికం ¶ పుచ్ఛిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం కతి ఆపత్తియో;

పఞ్చసతికం విస్సజ్జిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం నత్థి తత్థ ఆపత్తి.

సత్తసతికం పుచ్ఛిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం కతి ఆపత్తియో;

సత్తసతికం విస్సజ్జిస్సం సనిదానం సనిద్దేసం;

సముక్కట్ఠపదానం నత్థి తత్థ ఆపత్తీతి.

ఖన్ధకపుచ్ఛావారో నిట్ఠితో పఠమో.

తస్సుద్దానం –

ఉపసమ్పదూపోసథో ¶ , వస్సూపనాయికపవారణా;

చమ్మభేసజ్జకథినా, చీవరం చమ్పేయ్యకేన చ.

కోసమ్బక్ఖన్ధకం కమ్మం, పారివాసిసముచ్చయా;

సమథఖుద్దకా సేనా, సఙ్ఘభేదం సమాచారో;

ఠపనం భిక్ఖునిక్ఖన్ధం, పఞ్చసత్తసతేన చాతి.

ఏకుత్తరికనయో

౧. ఏకకవారో

౩౨౧. ఆపత్తికరా ¶ ¶ ¶ ¶ ధమ్మా జానితబ్బా. అనాపత్తికరా ధమ్మా జానితబ్బా. ఆపత్తి జానితబ్బా. అనాపత్తి జానితబ్బా. లహుకా ఆపత్తి జానితబ్బా. గరుకా ఆపత్తి జానితబ్బా. సావసేసా ఆపత్తి జానితబ్బా. అనవసేసా ఆపత్తి జానితబ్బా. దుట్ఠుల్లా ఆపత్తి జానితబ్బా. అదుట్ఠుల్లా ఆపత్తి జానితబ్బా. సప్పటికమ్మా ఆపత్తి జానితబ్బా. అప్పటికమ్మా ఆపత్తి జానితబ్బా. దేసనాగామినీ ఆపత్తి జానితబ్బా. అదేసనాగామినీ ఆపత్తి జానితబ్బా. అన్తరాయికా ఆపత్తి జానితబ్బా. అనన్తరాయికా ఆపత్తి జానితబ్బా. సావజ్జపఞ్ఞత్తి ఆపత్తి జానితబ్బా. అనవజ్జపఞ్ఞత్తి ఆపత్తి జానితబ్బా. కిరియతో సముట్ఠితా ఆపత్తి జానితబ్బా. అకిరియతో సముట్ఠితా ఆపత్తి జానితబ్బా. కిరియాకిరియతో సముట్ఠితా ఆపత్తి జానితబ్బా. పుబ్బాపత్తి జానితబ్బా. అపరాపత్తి జానితబ్బా. పుబ్బాపత్తీనం అన్తరాపత్తి జానితబ్బా. అపరాపత్తీనం అన్తరాపత్తి జానితబ్బా. దేసితా గణనూపగా ఆపత్తి జానితబ్బా. దేసితా న గణనూపగా ఆపత్తి జానితబ్బా. పఞ్ఞత్తి జానితబ్బా. అనుపఞ్ఞత్తి జానితబ్బా. అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తి జానితబ్బా. సబ్బత్థపఞ్ఞత్తి జానితబ్బా. పదేసపఞ్ఞత్తి జానితబ్బా. సాధారణపఞ్ఞత్తి జానితబ్బా ¶ . అసాధారణపఞ్ఞత్తి జానితబ్బా. ఏకతోపఞ్ఞత్తి జానితబ్బా. ఉభతోపఞ్ఞత్తి జానితబ్బా. థుల్లవజ్జా ఆపత్తి జానితబ్బా. అథుల్లవజ్జా ఆపత్తి జానితబ్బా. గిహిపటిసంయుత్తా ఆపత్తి జానితబ్బా. న గిహిపటిసంయుత్తా ఆపత్తి జానితబ్బా. నియతా ఆపత్తి జానితబ్బా. అనియతా ఆపత్తి జానితబ్బా. ఆదికరో పుగ్గలో జానితబ్బో. అనాదికరో పుగ్గలో జానితబ్బో. అధిచ్చాపత్తికో పుగ్గలో జానితబ్బో. అభిణ్హాపత్తికో పుగ్గలో జానితబ్బో. చోదకో పుగ్గలో జానితబ్బో. చుదితకో పుగ్గలో జానితబ్బో. అధమ్మచోదకో పుగ్గలో జానితబ్బో. అధమ్మచుదితకో పుగ్గలో జానితబ్బో. ధమ్మచోదకో పుగ్గలో జానితబ్బో. ధమ్మచుదితకో పుగ్గలో జానితబ్బో ¶ . నియతో పుగ్గలో జానితబ్బో. అనియతో పుగ్గలో జానితబ్బో. అభబ్బాపత్తికో పుగ్గలో జానితబ్బో. భబ్బాపత్తికో పుగ్గలో జానితబ్బో. ఉక్ఖిత్తకో పుగ్గలో జానితబ్బో. అనుక్ఖిత్తకో పుగ్గలో జానితబ్బో. నాసితకో పుగ్గలో ¶ జానితబ్బో. అనాసితకో పుగ్గలో జానితబ్బో. సమానసంవాసకో పుగ్గలో జానితబ్బో. అసమానసంవాసకో పుగ్గలో జానితబ్బో. ఠపనం జానితబ్బన్తి.

ఏకకం నిట్ఠితం.

తస్సుద్దానం –

కరా ఆపత్తి లహుకా, సావసేసా చ దుట్ఠుల్లా;

పటికమ్మదేసనా ¶ చ, అన్తరా వజ్జకిరియం.

కిరియాకిరియం పుబ్బా, అన్తరా గణనూపగా;

పఞ్ఞత్తి అనానుప్పన్న, సబ్బసాధారణా చ ఏకతో [పఞ్ఞత్తానుప్పన్నా సబ్బా, సాధారణా చ ఏకతో (స్యా.)].

థుల్లగిహినియతా ¶ చ, ఆది అధిచ్చచోదకో;

అధమ్మధమ్మనియతో, అభబ్బోక్ఖిత్తనాసితా;

సమానం ఠపనఞ్చేవ, ఉద్దానం ఏకకే ఇదన్తి.

౨. దుకవారో

౩౨౨. అత్థాపత్తి సఞ్ఞా విమోక్ఖా, అత్థాపత్తి నో సఞ్ఞావిమోక్ఖా. అత్థాపత్తి లద్ధసమాపత్తికస్స, అత్థాపత్తి న లద్ధసమాపత్తికస్స. అత్థాపత్తి సద్ధమ్మపటిసఞ్ఞుత్తా, అత్థాపత్తి అసద్ధమ్మపటిసఞ్ఞుత్తా. అత్థాపత్తి సపరిక్ఖారపటిసఞ్ఞుత్తా, అత్థాపత్తి పరపరిక్ఖారపటిసఞ్ఞుత్తా. అత్థాపత్తి సపుగ్గలపటిసఞ్ఞుత్తా, అత్థాపత్తి పరపుగ్గలపటిసఞ్ఞుత్తా. అత్థి సచ్చం భణన్తో గరుకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి, ముసా భణన్తో లహుకం. అత్థి ముసా భణన్తో గరుకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి, సచ్చం భణన్తో లహుకం. అత్థాపత్తి భూమిగతో ఆపజ్జతి, నో వేహాసగతో. అత్థాపత్తి వేహాసగతో ఆపజ్జతి, నో భూమిగతో. అత్థాపత్తి నిక్ఖమన్తో ఆపజ్జతి, నో పవిసన్తో. అత్థాపత్తి పవిసన్తో ఆపజ్జతి, నో నిక్ఖమన్తో. అత్థాపత్తి ఆదియన్తో ఆపజ్జతి, అత్థాపత్తి అనాదియన్తో ¶ ఆపజ్జతి. అత్థాపత్తి ¶ సమాదియన్తో ఆపజ్జతి ¶ , అత్థాపత్తి న సమాదియన్తో ఆపజ్జతి. అత్థాపత్తి కరోన్తో ఆపజ్జతి, అత్థాపత్తి న కరోన్తో ఆపజ్జతి. అత్థాపత్తి దేన్తో ఆపజ్జతి, అత్థాపత్తి న దేన్తో ఆపజ్జతి. (అత్థాపత్తి దేసేన్తో ఆపజ్జతి, అత్థాపత్తి న దేసేన్తో ఆపజ్జతి.) [( ) (నత్థి కత్థచి)] అత్థాపత్తి పటిగ్గణ్హన్తో ఆపజ్జతి, అత్థాపత్తి న పటిగ్గణ్హన్తో ఆపజ్జతి. అత్థాపత్తి పరిభోగేన ఆపజ్జతి, అత్థాపత్తి న పరిభోగేన ఆపజ్జతి. అత్థాపత్తి రత్తిం ఆపజ్జతి, నో దివా. అత్థాపత్తి దివా ఆపజ్జతి, నో రత్తిం. అత్థాపత్తి అరుణుగ్గే ఆపజ్జతి, అత్థాపత్తి న అరుణుగ్గే ఆపజ్జతి. అత్థాపత్తి ఛిన్దన్తో ఆపజ్జతి, అత్థాపత్తి న ఛిన్దన్తో ఆపజ్జతి. అత్థాపత్తి ఛాదేన్తో ఆపజ్జతి, అత్థాపత్తి న ఛాదేన్తో ఆపజ్జతి. అత్థాపత్తి ధారేన్తో ఆపజ్జతి, అత్థాపత్తి న ధారేన్తో ఆపజ్జతి.

ద్వే ఉపోసథా – చాతుద్దసికో చ పన్నరసికో చ. ద్వే పవారణా – చాతుద్దసికా చ పన్నరసికా చ. ద్వే కమ్మాని – అపలోకనకమ్మం, ఞత్తికమ్మం. అపరానిపి ద్వే కమ్మాని – ఞత్తిదుతియకమ్మం, ఞత్తిచతుత్థకమ్మం. ద్వే కమ్మవత్థూని – అపలోకనకమ్మస్స వత్థు, ఞత్తికమ్మస్స వత్థు. అపరానిపి ద్వే కమ్మవత్థూని – ఞత్తిదుతియకమ్మస్స వత్థు, ఞత్తిచతుత్థకమ్మస్స వత్థు. ద్వే కమ్మదోసా – అపలోకనకమ్మస్స దోసో, ఞత్తికమ్మస్స దోసో. అపరేపి ¶ ద్వే కమ్మదోసా – ఞత్తిదుతియకమ్మస్స దోసో, ఞత్తిచతుత్థకమ్మస్స దోసో. ద్వే కమ్మసమ్పత్తియో – అపలోకనకమ్మస్స సమ్పత్తి, ఞత్తికమ్మస్స సమ్పత్తి. అపరాపి ద్వే కమ్మసమ్పత్తియో – ఞత్తిదుతియకమ్మస్స సమ్పత్తి, ఞత్తిచతుత్థకమ్మస్స సమ్పత్తి. ద్వే నానాసంవాసకభూమియో – అత్తనా వా అత్తానం నానాసంవాసకం కరోతి, సమగ్గో వా నం సఙ్ఘో ఉక్ఖిపతి అదస్సనే వా అప్పటికమ్మే వా అప్పటినిస్సగ్గే వా. ద్వే సమానసంవాసకభూమియో – అత్తనా వా అత్తానం ¶ సమానసంవాసకం కరోతి, సమగ్గో వా నం సఙ్ఘో ఉక్ఖిత్తం ఓసారేతి దస్సనే వా పటికమ్మే వా పటినిస్సగ్గే వా. ద్వే పారాజికా – భిక్ఖూనఞ్చ భిక్ఖునీనఞ్చ. ద్వే సఙ్ఘాదిసేసా, ద్వే థుల్లచ్చయా, ద్వే పాచిత్తియా, ద్వే పాటిదేసనీయా, ద్వే దుక్కటా, ద్వే దుబ్భాసితా – భిక్ఖూనఞ్చ భిక్ఖునీనఞ్చ. సత్త ఆపత్తియో, సత్త ఆపత్తిక్ఖన్ధా. ద్వీహాకారేహి సఙ్ఘో భిజ్జతి – కమ్మేన వా సలాకగ్గాహేన వా.

ద్వే ¶ పుగ్గలా న ఉపసమ్పాదేతబ్బా – అద్ధానహీనో, అఙ్గహీనో. అపరేపి ద్వే పుగ్గలా న ఉపసమ్పాదేతబ్బా – వత్థువిపన్నో, కరణదుక్కటకో. అపరేపి ద్వే పుగ్గలా న ఉపసమ్పాదేతబ్బా – అపరిపూరో పరిపూరో నో చ యాచతి. ద్విన్నం పుగ్గలానం నిస్సాయ న వత్థబ్బం – అలజ్జిస్స చ బాలస్స చ. ద్విన్నం పుగ్గలానం నిస్సయో ¶ న దాతబ్బో – అలజ్జిస్స చ లజ్జినో చ న యాచతి. ద్విన్నం పుగ్గలానం నిస్సయో దాతబ్బో – బాలస్స చ లజ్జిస్స చ యాచతి. ద్వే పుగ్గలా అభబ్బా ఆపత్తిం ఆపజ్జితుం – బుద్ధా చ పచ్చేకబుద్ధా చ. ద్వే పుగ్గలా భబ్బా, ఆపత్తిం ¶ ఆపజ్జితుం – భిక్ఖూ చ భిక్ఖునియో చ. ద్వే పుగ్గలా అభబ్బా సఞ్చిచ్చ ఆపత్తిం ఆపజ్జితుం – భిక్ఖూ చ భిక్ఖునియో చ అరియపుగ్గలా. ద్వే పుగ్గలా భబ్బా సఞ్చిచ్చ ఆపత్తిం ఆపజ్జితుం – భిక్ఖూ చ భిక్ఖునియో చ పుథుజ్జనా. ద్వే పుగ్గలా అభబ్బా సఞ్చిచ్చ సాతిసారం వత్థుం అజ్ఝాచరితుం – భిక్ఖూ చ భిక్ఖునియో చ అరియపుగ్గలా. ద్వే పుగ్గలా భబ్బా సఞ్చిచ్చ సాతిసారం వత్థుం అజ్ఝాచరితుం – భిక్ఖూ చ భిక్ఖునియో చ పుథుజ్జనా.

ద్వే పటిక్కోసా – కాయేన వా పటిక్కోసతి వాచాయ వా పటిక్కోసతి. ద్వే నిస్సారణా – అత్థి పుగ్గలో అప్పత్తో నిస్సారణం తం చే సఙ్ఘో నిస్సారేతి ఏకచ్చో సునిస్సారితో, ఏకచ్చో దున్నిస్సారితో. ద్వే ఓసారణా – అత్థి పుగ్గలో అప్పత్తో ఓసారణం తం చే సఙ్ఘో ఓసారేతి ఏకచ్చో సోసారితో, ఏకచ్చో దోసారితో. ద్వే పటిఞ్ఞా – కాయేన వా పటిజానాతి వాచాయ వా పటిజానాతి. ద్వే పటిగ్గహా – కాయేన వా పటిగ్గణ్హాతి కాయపటిబద్ధేన వా పటిగ్గణ్హాతి. ద్వే పటిక్ఖేపా – కాయేన వా పటిక్ఖిపతి వాచాయ వా పటిక్ఖిపతి. ద్వే ¶ ఉపఘాతికా – సిక్ఖూపఘాతికా చ భోగూపఘాతికా చ. ద్వే చోదనా – కాయేన వా చోదేతి వాచాయ వా చోదేతి. ద్వే కథినస్స పలిబోధా – ఆవాసపలిబోధో చ చీవరపలిబోధో చ. ద్వే కథినస్స అపలిబోధా – ఆవాసఅపలిబోధో చ చీవరఅపలిబోధో చ. ద్వే చీవరాని – గహపతికఞ్చ పంసుకూలఞ్చ. ద్వే పత్తా – అయోపత్తో మత్తికాపత్తో. ద్వే మణ్డలాని – తిపుమయం, సీసమయం. ద్వే పత్తస్స అధిట్ఠానా – కాయేన వా అధిట్ఠేతి వాచాయ వా అధిట్ఠేతి. ద్వే చీవరస్స ¶ అధిట్ఠానా – కాయేన వా అధిట్ఠేతి వాచాయ వా అధిట్ఠేతి. ద్వే వికప్పనా – సమ్ముఖావికప్పనా చ పరమ్ముఖావికప్పనా చ. ద్వే వినయా – భిక్ఖూనఞ్చ భిక్ఖునీనఞ్చ. ద్వే ¶ వేనయికా – పఞ్ఞత్తఞ్చ పఞ్ఞత్తానులోమఞ్చ. ద్వే వినయస్స సల్లేఖా – అకప్పియే సేతుఘాతో, కప్పియే మత్తకారితా. ద్వీహాకారేహి ఆపత్తిం ఆపజ్జతి – కాయేన వా ఆపజ్జతి వాచాయ వా ఆపజ్జతి. ద్వీహాకారేహి ఆపత్తియా వుట్ఠాతి – కాయేన వా వుట్ఠాతి వాచాయ వా వుట్ఠాతి. ద్వే పరివాసా – పటిచ్ఛన్నపరివాసో, అప్పటిచ్ఛన్నపరివాసో. అపరేపి ద్వే పరివాసా – సుద్ధన్తపరివాసో సమోధానపరివాసో. ద్వే మానత్తా – పటిచ్ఛన్నమానత్తం, అప్పటిచ్ఛన్నమానత్తం. అపరేపి ద్వే మానత్తా – పక్ఖమానత్తం, సమోధానమానత్తం. ద్విన్నం పుగ్గలానం రత్తిచ్ఛేదో ¶ – పారివాసికస్స చ మానత్తచారికస్స చ. ద్వే అనాదరియాని – పుగ్గలానాదరియఞ్చ ధమ్మానాదరియఞ్చ. ద్వే లోణాని – జాతిమఞ్చ కారిమఞ్చ [జాతిమయఞ్చ ఖారిమయఞ్చ (స్యా.)]. అపరానిపి ద్వే లోణాని – సాముద్దం కాళలోణం. అపరానిపి ద్వే లోణాని – సిన్ధవం, ఉబ్భిదం [ఉబ్భిరం (ఇతిపి)]. అపరానిపి ద్వే లోణాని – రోమకం, పక్కాలకం. ద్వే పరిభోగా – అబ్భన్తరపరిభోగో చ బాహిరపరిభోగో చ. ద్వే అక్కోసా – హీనో చ అక్కోసో ఉక్కట్ఠో చ అక్కోసో. ద్వీహాకారేహి పేసుఞ్ఞం హోతి – పియకమ్యస్స వా భేదాధిప్పాయస్స ¶ వా. ద్వీహాకారేహి గణభోజనం పసవతి – నిమన్తనతో వా విఞ్ఞత్తితో వా. ద్వే వస్సూపనాయికా – పురిమికా, పచ్ఛిమికా. ద్వే అధమ్మికాని పాతిమోక్ఖట్ఠపనాని. ద్వే ధమ్మికాని పాతిమోక్ఖట్ఠపనాని.

[అ. ని. ౨.౯౯ ఆదయో] ద్వే పుగ్గలా బాలా – యో చ అనాగతం భారం వహతి, యో చ ఆగతం భారం న వహతి. ద్వే పుగ్గలా పణ్డితా – యో చ అనాగతం భారం న వహతి, యో చ ఆగతం భారం వహతి. అపరేపి ద్వే పుగ్గలా బాలా – యో చ అకప్పియే కప్పియసఞ్ఞీ, యో చ కప్పియే అకప్పియసఞ్ఞీ. ద్వే పుగ్గలా పణ్డితా – యో చ అకప్పియే అకప్పియసఞ్ఞీ, యో చ కప్పియే కప్పియసఞ్ఞీ. అపరేపి ద్వే పుగ్గలా బాలా – యో చ అనాపత్తియా ఆపత్తిసఞ్ఞీ, యో చ ఆపత్తియా అనాపత్తిసఞ్ఞీ. ద్వే పుగ్గలా పణ్డితా – యో ¶ చ ఆపత్తియా ఆపత్తిసఞ్ఞీ, యో చ అనాపత్తియా అనాపత్తిసఞ్ఞీ. అపరేపి ద్వే పుగ్గలా బాలా – యో చ అధమ్మే ధమ్మసఞ్ఞీ, యో చ ధమ్మే అధమ్మసఞ్ఞీ. ద్వే పుగ్గలా పణ్డితా – యో చ అధమ్మే అధమ్మసఞ్ఞీ, యో చ ధమ్మే ధమ్మసఞ్ఞీ. అపరేపి ద్వే పుగ్గలా బాలా – యో చ అవినయే వినయసఞ్ఞీ, యో ¶ చ వినయే అవినయసఞ్ఞీ. ద్వే పుగ్గలా పణ్డితా – యో చ అవినయే అవినయసఞ్ఞీ, యో చ వినయే వినయసఞ్ఞీ.

[అ. ని. ౨.౧౦౯] ద్విన్నం పుగ్గలానం ఆసవా వడ్ఢన్తి – యో చ న కుక్కుచ్చాయితబ్బం కుక్కుచ్చాయతి, యో చ కుక్కుచ్చాయితబ్బం ¶ కుక్కుచ్చాయతి. ద్విన్నం పుగ్గలానం ఆసవా న వడ్ఢన్తి – యో చ కుక్కుచ్చాయితబ్బం న కుక్కుచ్చాయతి, యో చ కుక్కుచ్చాయితబ్బం కుక్కుచ్చాయతి. అపరేసమ్పి ద్విన్నం పుగ్గలానం ఆసవా వడ్ఢన్తి – యో చ అకప్పియే కప్పియసఞ్ఞీ, యో చ కప్పియే అకప్పియసఞ్ఞీ. ద్విన్నం పుగ్గలానం ఆసవా న వడ్ఢన్తి – యో చ అకప్పియే అకప్పియసఞ్ఞీ, యో చ కప్పియే కప్పియసఞ్ఞీ. అపరేసమ్పి ద్విన్నం పుగ్గలానం ఆసవా వడ్ఢన్తి – యో చ అనాపత్తియా ఆపత్తిసఞ్ఞీ, యో చ ఆపత్తియా అనాపత్తిసఞ్ఞీ. ద్విన్నం పుగ్గలానం ఆసవా న వడ్ఢన్తి – యో చ అనాపత్తియా అనాపత్తిసఞ్ఞీ, యో చ ఆపత్తియా ఆపత్తిసఞ్ఞీ. అపరేసమ్పి ద్విన్నం పుగ్గలానం ఆసవా వడ్ఢన్తి – యో చ అధమ్మే ధమ్మసఞ్ఞీ, యో చ ధమ్మే అధమ్మసఞ్ఞీ. ద్విన్నం పుగ్గలానం ఆసవా న వడ్ఢన్తి ¶ – యో చ అధమ్మే అధమ్మసఞ్ఞీ, యో చ ధమ్మే ధమ్మసఞ్ఞీ. అపరేసమ్పి ద్విన్నం పుగ్గలానం ఆసవా వడ్ఢన్తి – యో చ అవినయే వినయసఞ్ఞీ, యో చ వినయే అవినయసఞ్ఞీ. ద్విన్నం పుగ్గలానం ఆసవా న వడ్ఢన్తి – యో చ అవినయే అవినయసఞ్ఞీ, యో చ వినయే వినయసఞ్ఞీ.

దుకా నిట్ఠితా.

తస్సుద్దానం –

సఞ్ఞా ¶ లద్ధా చ సద్ధమ్మా, పరిక్ఖారా చ పుగ్గలా;

సచ్చం భూమి నిక్ఖమన్తో, ఆదియన్తో సమాదియం.

కరోన్తో దేన్తో గణ్హన్తో, పరిభోగేన రత్తి చ;

అరుణాఛిన్దం ఛాదేన్తో, ధారేన్తో చ ఉపోసథా.

పవారణా కమ్మాపరా, వత్థు అపరా దోసా చ;

అపరా ద్వే చ సమ్పత్తి, నానా సమానమేవ చ.

పారాజిసఙ్ఘథుల్లచ్చయ, పాచిత్తి పాటిదేసనా;

దుక్కటా దుబ్భాసితా చేవ, సత్త ఆపత్తిక్ఖన్ధా చ.

భిజ్జతి ¶ ఉపసమ్పదా, తథేవ అపరే దువే;

న వత్థబ్బం న దాతబ్బం, అభబ్బాభబ్బమేవ చ.

సఞ్చిచ్చ సాతిసారా చ, పటిక్కోసా నిస్సారణా;

ఓసారణా ¶ పటిఞ్ఞా చ, పటిగ్గహా పటిక్ఖిపా.

ఉపఘాతి చోదనా చ, కథినా చ దువే తథా;

చీవరా పత్తమణ్డలా, అధిట్ఠానా తథేవ ద్వే.

వికప్పనా చ వినయా, వేనయికా చ సల్లేఖా;

ఆపజ్జతి చ వుట్ఠాతి, పరివాసాపరే దువే.

ద్వే మానత్తా అపరే చ, రత్తిచ్ఛేదో అనాదరి;

ద్వే లోణా తయో అపరే, పరిభోగక్కోసేన చ.

పేసుఞ్ఞో చ గణావస్స, ఠపనా భారకప్పియం;

అనాపత్తి అధమ్మధమ్మా, వినయే ఆసవే తథాతి.

౩. తికవారో

౩౨౩. అత్థాపత్తి ¶ తిట్ఠన్తే భగవతి ఆపజ్జతి, నో పరినిబ్బుతే; అత్థాపత్తి పరినిబ్బుతే భగవతి ఆపజ్జతి, నో తిట్ఠన్తే; అత్థాపత్తి ¶ తిట్ఠన్తేపి భగవతి ఆపజ్జతి పరినిబ్బుతేపి. అత్థాపత్తి కాలే ఆపజ్జతి, నో వికాలే; అత్థాపత్తి వికాలే ఆపజ్జతి, నో కాలే; అత్థాపత్తి కాలే చేవ ఆపజ్జతి వికాలే చ. అత్థాపత్తి రత్తిం ఆపజ్జతి, నో దివా; అత్థాపత్తి దివా ఆపజ్జతి, నో రత్తిం; అత్థాపత్తి రత్తిఞ్చేవ ఆపజ్జతి దివా చ. అత్థాపత్తి దసవస్సో ఆపజ్జతి, నో ఊనదసవస్సో; అత్థాపత్తి ఊనదసవస్సో ఆపజ్జతి, నో ¶ దసవస్సో; అత్థాపత్తి దసవస్సో చేవ ఆపజ్జతి ఊనదసవస్సో చ. అత్థాపత్తి పఞ్చవస్సో ఆపజ్జతి, నో ఊనపఞ్చవస్సో; అత్థాపత్తి ఊనపఞ్చవస్సో ఆపజ్జతి, నో పఞ్చవస్సో; అత్థాపత్తి పఞ్చవస్సో చేవ ఆపజ్జతి ఊనపఞ్చవస్సో చ. అత్థాపత్తి కుసలచిత్తో ఆపజ్జతి; అత్థాపత్తి అకుసలచిత్తో ఆపజ్జతి; అత్థాపత్తి అబ్యాకతచిత్తో ఆపజ్జతి. అత్థాపత్తి సుఖవేదనాసమఙ్గీ ఆపజ్జతి; అత్థాపత్తి దుక్ఖవేదనాసమఙ్గీ ఆపజ్జతి; అత్థాపత్తి అదుక్ఖమసుఖవేదనాసమఙ్గీ ఆపజ్జతి. తీణి చోదనావత్థూని ¶ – దిట్ఠేన, సుతేన, పరిసఙ్కాయ. తయో సలాకగ్గాహా – గుళ్హకో, వివటకో [వివట్టకో (క.)], సకణ్ణజప్పకో. తయో పటిక్ఖేపా – మహిచ్ఛతా, అసన్తుట్ఠితా [అసన్తుట్ఠతా (స్యా.)], అసల్లేఖతా. తయో అనుఞ్ఞాతా – అప్పిచ్ఛతా, సన్తుట్ఠితా, సల్లేఖతా. అపరేపి తయో పటిక్ఖేపా – మహిచ్ఛతా, అసన్తుట్ఠితా, అమత్తఞ్ఞుతా. తయో అనుఞ్ఞాతా – అప్పిచ్ఛతా, సన్తుట్ఠితా, మత్తఞ్ఞుతా. తిస్సో పఞ్ఞత్తియో – పఞ్ఞత్తి, అనుపఞ్ఞత్తి, అనుప్పన్నపఞ్ఞత్తి. అపరాపి తిస్సో పఞ్ఞత్తియో – సబ్బత్థపఞ్ఞత్తి, పదేసపఞ్ఞత్తి, సాధారణపఞ్ఞత్తి. అపరాపి తిస్సో పఞ్ఞత్తియో – అసాధారణపఞ్ఞత్తి, ఏకతోపఞ్ఞత్తి, ఉభతోపఞ్ఞత్తి.

అత్థాపత్తి బాలో ఆపజ్జతి, నో పణ్డితో; అత్థాపత్తి పణ్డితో ఆపజ్జతి, నో బాలో; అత్థాపత్తి బాలో చేవ ఆపజ్జతి పణ్డితో ¶ చ. అత్థాపత్తి కాళే ఆపజ్జతి, నో జుణ్హే; అత్థాపత్తి జుణ్హే ఆపజ్జతి, నో కాళే; అత్థాపత్తి కాళే చేవ ఆపజ్జతి జుణ్హే చ. అత్థి కాళే కప్పతి, నో జుణ్హే; అత్థి జుణ్హే కప్పతి, నో కాళే; అత్థి కాళే చేవ కప్పతి జుణ్హే చ. అత్థాపత్తి హేమన్తే ఆపజ్జతి, నో గిమ్హే నో వస్సే; అత్థాపత్తి గిమ్హే ఆపజ్జతి, నో హేమన్తే నో వస్సే; అత్థాపత్తి వస్సే ఆపజ్జతి, నో హేమన్తే నో గిమ్హే. అత్థాపత్తి సఙ్ఘో ఆపజ్జతి, న గణో న పుగ్గలో; అత్థాపత్తి గణో ఆపజ్జతి, న సఙ్ఘో న పుగ్గలో; అత్థాపత్తి పుగ్గలో ఆపజ్జతి, న సఙ్ఘో న గణో. అత్థి సఙ్ఘస్స కప్పతి, న గణస్స ¶ న పుగ్గలస్స; అత్థి గణస్స కప్పతి, న సఙ్ఘస్స న పుగ్గలస్స; అత్థి పుగ్గలస్స కప్పతి, న సఙ్ఘస్స న గణస్స. తిస్సో ఛాదనా వత్థుం ఛాదేతి, నో ఆపత్తిం; ఆపత్తిం ఛాదేతి, నో వత్థుం; వత్థుఞ్చేవ ఛాదేతి ఆపత్తిఞ్చ. తిస్సో పటిచ్ఛాదియో – జన్తాఘరపటిచ్ఛాది, ఉదకపటిచ్ఛాది, వత్థపటిచ్ఛాది. [అ. ని. ౩.౧౩౨] తీణి పటిచ్ఛన్నాని వహన్తి, నో వివటాని – మాతుగామో పటిచ్ఛన్నో వహతి, నో వివటో; బ్రాహ్మణానం మన్తా పటిచ్ఛన్నా వహన్తి, నో వివటా; మిచ్ఛాదిట్ఠి పటిచ్ఛన్నా ¶ వహతి, నో వివటా. తీణి వివటాని విరోచన్తి, నో పటిచ్ఛన్నాని – చన్దమణ్డలం వివటం విరోచతి, నో పటిచ్ఛన్నం; సూరియమణ్డలం వివటం విరోచతి, నో పటిచ్ఛన్నం; తథాగతప్పవేదితో ¶ ధమ్మవినయో వివటో విరోచతి, నో పటిచ్ఛన్నో. తయో సేనాసనగ్గాహా – పురిమకో ¶ , పచ్ఛిమకో, అన్తరాముత్తకో. అత్థాపత్తి గిలానో ఆపజ్జతి, నో అగిలానో; అత్థాపత్తి అగిలానో ఆపజ్జతి, నో గిలానో; అత్థాపత్తి గిలానో చేవ ఆపజ్జతి అగిలానో చ.

తీణి అధమ్మికాని పాతిమోక్ఖట్ఠపనాని. తీణి ధమ్మికాని పాతిమోక్ఖట్ఠపనాని. తయో పరివాసా – పటిచ్ఛన్నపరివాసో, అప్పటిచ్ఛన్నపరివాసో, సుద్ధన్తపరివాసో. తయో మానత్తా – పటిచ్ఛన్నమానత్తం, అప్పటిచ్ఛన్నమానత్తం, పక్ఖమానత్తం. తయో పారివాసికస్స భిక్ఖునో రత్తిచ్ఛేదా – సహవాసో, విప్పవాసో, అనారోచనా. అత్థాపత్తి అన్తో ఆపజ్జతి, నో బహి; అత్థాపత్తి బహి ఆపజ్జతి, నో అన్తో; అత్థాపత్తి అన్తో చేవ ఆపజ్జతి బహి చ. అత్థాపత్తి అన్తోసీమాయ ఆపజ్జతి, నో బహిసీమాయ; అత్థాపత్తి బహిసీమాయ ఆపజ్జతి, నో అన్తోసీమాయ; అత్థాపత్తి అన్తోసీమాయ చేవ ఆపజ్జతి బహిసీమాయ చ. తీహాకారేహి ఆపత్తిం ఆపజ్జతి – కాయేన ఆపజ్జతి, వాచాయ ఆపజ్జతి, కాయేన వాచాయ ఆపజ్జతి. అపరేహిపి తీహాకారేహి ఆపత్తిం ఆపజ్జతి – సఙ్ఘమజ్ఝే, గణమజ్ఝే, పుగ్గలస్స సన్తికే. తీహాకారేహి ఆపత్తియా వుట్ఠాతి – కాయేన వుట్ఠాతి, వాచాయ వుట్ఠాతి, కాయేన వాచాయ వుట్ఠాతి. అపరేహిపి తీహాకారేహి ¶ ఆపత్తియా వుట్ఠాతి – సఙ్ఘమజ్ఝే, గణమజ్ఝే, పుగ్గలస్స సన్తికే. తీణి అధమ్మికాని అమూళ్హవినయస్స దానాని. తీణి ధమ్మికాని అమూళ్హవినయస్స దానాని.

[చూళవ. ౬] తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో ఆకఙ్ఖమానో సఙ్ఘో తజ్జనీయకమ్మం కరేయ్య – భణ్డనకారకో హోతి కలహకారకో వివాదకారకో భస్సకారకో సఙ్ఘే అధికరణకారకో, బాలో హోతి అబ్యత్తో, ఆపత్తిబహులో అనపదానో గిహిసంసట్ఠో విహరతి అననులోమికేహి గిహిసంసగ్గేహి. [చూళవ. ౧౫] తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో ఆకఙ్ఖమానో సఙ్ఘో నియస్సకమ్మం కరేయ్య – భణ్డనకారకో ¶ హోతి…పే… సఙ్ఘే అధికరణకారకో, బాలో హోతి అబ్యత్తో, ఆపత్తిబహులో అనపదానో గిహిసంసట్ఠో విహరతి అననులోమికేహి గిహిసంసగ్గేహి. [చూళవ. ౨౭] తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో ఆకఙ్ఖమానో సఙ్ఘో పబ్బాజనీయకమ్మం కరేయ్య – భణ్డనకారకో హోతి…పే… సఙ్ఘే అధికరణకారకో, బాలో హోతి అబ్యత్తో, ఆపత్తిబహులో అనపదానో కులదూకకో హోతి పాపసమాచారో పాపసమాచారా దిస్సన్తి ¶ చేవ సుయ్యన్తి చ. తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో ఆకఙ్ఖమానో సఙ్ఘో పటిసారణీయకమ్మం కరేయ్య – భణ్డనకారకో హోతి…పే… సఙ్ఘే అధికరణకారకో, బాలో హోతి అబ్యత్తో, ఆపత్తి బహులో అనపదానో గిహీ అక్కోసతి పరిభాసతి. [చూళవ. ౫౦] తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో ఆకఙ్ఖమానో సఙ్ఘో ఆపత్తియా అదస్సనే ఉక్ఖేపనీయకమ్మం కరేయ్య ¶ – భణ్డనకారకో హోతి…పే… సఙ్ఘే అధికరణకారకో, బాలో హోతి అబ్యత్తో, ఆపత్తిబహులో అనపదానో ఆపత్తిం ఆపజ్జిత్వా న ఇచ్ఛతి ఆపత్తిం పస్సితుం. [చూళవ. ౫౯] తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో ¶ ఆకఙ్ఖమానో సఙ్ఘో ఆపత్తియా అప్పటికమ్మే ఉక్ఖేపనీయకమ్మం కరేయ్య – భణ్డనకారకో హోతి…పే… సఙ్ఘే అధికరణకారకో, బాలో హోతి అబ్యత్తో, ఆపత్తిబహులో అనపదానో ఆపత్తిం ఆపజ్జిత్వా న ఇచ్ఛతి ఆపత్తిం పటికాతుం. [చూళవ. ౬౯] తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో ఆకఙ్ఖమానో సఙ్ఘో పాపికాయ దిట్ఠియా అప్పటినిస్సగ్గే ఉక్ఖేపనీయకమ్మం కరేయ్య – భణ్డనకారకో హోతి…పే… సఙ్ఘే అధికరణకారకో, బాలో హోతి అబ్యత్తో, ఆపత్తిబహులో అనపదానో న ఇచ్ఛతి పాపికం దిట్ఠిం పటినిస్సజ్జితుం.

తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో ఆకఙ్ఖమానో సఙ్ఘో ఆగాళ్హాయ చేతేయ్య – భణ్డనకారకో హోతి కలహకారకో వివాదకారకో భస్సకారకో సఙ్ఘే అధికరణకారకో, బాలో హోతి అబ్యత్తో ఆపత్తిబహులో అనపదానో, గిహిసంసట్ఠో విహరతి అననులోమికేహి గిహిసంసగ్గేహి. తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో కమ్మం కాతబ్బం – అలజ్జీ చ హోతి, బాలో చ, అపకతత్తో చ. అపరేహిపి తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో కమ్మం కాతబ్బం – అధిసీలే సీలవిపన్నో హోతి, అజ్ఝాచారే ఆచారవిపన్నో హోతి, అతిదిట్ఠియా దిట్ఠివిపన్నో ¶ హోతి. అపరేహిపి తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో కమ్మం కాతబ్బం – కాయికేన దవేన సమన్నాగతో హోతి, వాచసికేన దవేన సమన్నాగతో హోతి, కాయికవాచసికేన దవేన సమన్నాగతో హోతి. అపరేహిపి తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో ¶ కమ్మం కాతబ్బం – కాయికేన అనాచారేన సమన్నాగతో హోతి, వాచసికేన అనాచారేన సమన్నాగతో హోతి, కాయికవాచసికేన అనాచారేన సమన్నాగతో హోతి. అపరేహిపి తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో ¶ కమ్మం కాతబ్బం – కాయికేన ఉపఘాతికేన సమన్నాగతో హోతి, వాచసికేన ఉపఘాతికేన సమన్నాగతో హోతి, కాయికవాచసికేన ఉపఘాతికేన సమన్నాగతో హోతి. అపరేహిపి తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో కమ్మం కాతబ్బం – కాయికేన మిచ్ఛాజీవేన సమన్నాగతో హోతి, వాచసికేన మిచ్ఛాజీవేన సమన్నాగతో హోతి, కాయికవాచసికేన మిచ్ఛాజీవేన సమన్నాగతో హోతి. అపరేహిపి తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో కమ్మం కాతబ్బం – ఆపత్తిం ఆపన్నో కమ్మకతో ఉపసమ్పాదేతి, నిస్సయం దేతి, సామణేరం ఉపట్ఠాపేతి. అపరేహిపి తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో కమ్మం కాతబ్బం – యాయ ఆపత్తియా సఙ్ఘేన కమ్మం కతం హోతి తం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి, అఞ్ఞం వా తాదిసికం, తతో వా పాపిట్ఠతరం. అపరేహిపి తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో కమ్మం కాతబ్బం – బుద్ధస్స అవణ్ణం భాసతి, ధమ్మస్స అవణ్ణం భాసతి, సఙ్ఘస్స అవణ్ణం భాసతి.

తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో ¶ సఙ్ఘమజ్ఝే ఉపోసథం ఠపేన్తస్స – ‘‘అలం, భిక్ఖు, మా భణ్డనం మా కలహం మా విగ్గహం మా వివాద’’న్తి ఓమద్దిత్వా సఙ్ఘేన ఉపోసథో కాతబ్బో – అలజ్జీ చ హోతి, బాలో చ, అపకతత్తో చ. తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో సఙ్ఘమజ్ఝే పవారణం ఠపేన్తస్స – ‘‘అలం, భిక్ఖు, మా భణ్డనం మా కలహం మా విగ్గహం మా వివాద’’న్తి ఓమద్దిత్వా సఙ్ఘేన పవారేతబ్బం – అలజ్జీ చ హోతి, బాలో చ, అపకతత్తో చ. తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో న కాచి సఙ్ఘసమ్ముతి దాతబ్బా – అలజ్జీ చ హోతి, బాలో చ, అపకతత్తో చ. తీహఙ్గేహి సమన్నాగతేన భిక్ఖునా సఙ్ఘే న వోహరితబ్బం [సంఘో న వోహరితబ్బో (స్యా.)] – అలజ్జీ చ హోతి, బాలో చ, అపకతత్తో చ. తీహఙ్గేహి సమన్నాగతో భిక్ఖు న కిస్మిం చి పచ్చేకట్ఠానే ఠపేతబ్బో – అలజ్జీ చ హోతి, బాలో చ, అపకతత్తో చ. తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో ¶ నిస్సాయ న వత్థబ్బం – అలజ్జీ చ హోతి, బాలో చ, అపకతత్తో చ. తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో నిస్సయో న దాతబ్బో – అలజ్జీ చ హోతి, బాలో చ, అపకతత్తో చ. తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో ఓకాసకమ్మం కారాపేన్తస్స నాలం ఓకాసకమ్మం కాతుం – అలజ్జీ చ హోతి, బాలో చ, అపకతత్తో చ. తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో సవచనీయం నాదాతబ్బం – అలజ్జీ చ హోతి, బాలో ¶ చ, అపకతత్తో చ. తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో వినయో ¶ న పుచ్ఛితబ్బో – అలజ్జీ చ హోతి, బాలో చ, అపకతత్తో చ. తీహఙ్గేహి సమన్నాగతేన భిక్ఖునా వినయో న పుచ్ఛితబ్బో – అలజ్జీ చ హోతి, బాలో చ, అపకతత్తో చ. తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో వినయో న విస్సజ్జేతబ్బో – అలజ్జీ చ హోతి, బాలో చ, అపకతత్తో చ. తీహఙ్గేహి సమన్నాగతేన భిక్ఖునా వినయో న విస్సజ్జేతబ్బో – అలజ్జీ చ హోతి, బాలో చ, అపకతత్తో ¶ చ. తీహఙ్గేహి సమన్నాగతస్స భిక్ఖునో అనుయోగో న దాతబ్బో – అలజ్జీ చ హోతి, బాలో చ, అపకతత్తో చ. తీహఙ్గేహి సమన్నాగతేన భిక్ఖునా సద్ధిం వినయో న సాకచ్ఛితబ్బో [సాకచ్ఛాతబ్బో (క.)] – అలజ్జీ చ హోతి, బాలో చ, అపకతత్తో చ. తీహఙ్గేహి సమన్నాగతేన భిక్ఖునా న ఉపసమ్పాదేతబ్బం న నిస్సయో దాతబ్బో న సామణేరో ఉపట్ఠాపేతబ్బో – అలజ్జీ చ హోతి, బాలో చ, అపకతత్తో చ.

తయో ఉపోసథా – చాతుద్దసికో, పన్నరసికో, సామగ్గిఉపోసథో. అపరేపి తయో ఉపోసథా – సఙ్ఘేఉపోసథో, గణేఉపోసథో, పుగ్గలేఉపోసథో. అపరేపి తయో ఉపోసథా – సుత్తుద్దేసోఉపోసథో, పారిసుద్ధిఉపోసథో, అధిట్ఠానుపోసథో. తిస్సో పవారణా – చాతుద్దసికా, పన్నరసికా, సామగ్గిపవారణా. అపరాపి తిస్సో పవారణా – సఙ్ఘేపవారణా, గణేపవారణా, పుగ్గలేపవారణా. అపరాపి తిస్సో పవారణా – తేవాచికాపవారణా ¶ , ద్వేవాచికాపవారణా, సమానవస్సికాపవారణా.

తయో ఆపాయికా నేరయికా – ఇదమప్పహాయ, యో చ అబ్రహ్మచారీ బ్రహ్మచారిపటిఞ్ఞో, యో చ సుద్ధం బ్రహ్మచారిం పరిసుద్ధబ్రహ్మచరియం చరన్తం అమూలకేన అబ్రహ్మచరియేన అనుద్ధంసేతి, యో చాయం ఏవంవాదీ ఏవందిట్ఠి [ఏవందిట్ఠీ (సీ.)] – ‘‘నత్థి కామేసు దోసో’’తి సో కామేసు పాతబ్యతం ఆపజ్జతి. [అ. ని. ౩.౭౦] తీణి అకుసలమూలాని – లోభో అకుసలమూలం, దోసో అకుసలమూలం, మోహో అకుసలమూలం. [అ. ని. ౩.౭౦] తీణి కుసలమూలాని – అలోభో కుసలమూలం, అదోసో కుసలమూలం, అమోహో కుసలమూలం. తీణి దుచ్చరితాని – కాయదుచ్చరితం, వచీదుచ్చరితం, మనోదుచ్చరితం. తీణి సుచరితాని – కాయసుచరితం, వచీసుచరితం, మనోసుచరితం. తయో అత్థవసే పటిచ్చ భగవతా కులేసు తికభోజనం పఞ్ఞత్తం – దుమ్మఙ్కూనం పుగ్గలానం నిగ్గహాయ, పేసలానం భిక్ఖూనం ¶ ఫాసువిహారాయ, ‘‘మా పాపిచ్ఛా పక్ఖం నిస్సాయ సఙ్ఘం భిన్దేయ్యు’’న్తి ¶ కులానుద్దయతాయ చ. [చూళవ. ౩౫౦] తీహి అసద్ధమ్మేహి అభిభూతో పరియాదిన్నచిత్తో దేవదత్తో ఆపాయికో నేరయికో కప్పట్ఠో అతేకిచ్ఛో పాపిచ్ఛతా పాపమిత్తతా ఓరమత్తకేన విసేసాధిగమేన అన్తరా వోసానం ఆపాది. తిస్సో సమ్ముతియో – దణ్డసమ్ముతి, సిక్కాసమ్ముతి, దణ్డసిక్కాసమ్ముతి. తిస్సో పాదుకా ధువట్ఠానికా అసఙ్కమనీయా – వచ్చపాదుకా, పస్సావపాదుకా, ఆచమనపాదుకా. తిస్సో పాదఘంసనియో – సక్ఖరం, కథలా, సముద్దఫేణకోతి.

తికం నిట్ఠితం.

తస్సుద్దానం –

తిట్ఠన్తే ¶ కాలే రత్తిఞ్చ, దస పఞ్చ కుసలేన;

వేదనా చోదనా వత్థు, సలాకా ద్వే పటిక్ఖిపా.

పఞ్ఞత్తి ¶ అపరే ద్వే చ, బాలో కాళే చ కప్పతి;

హేమన్తే సఙ్ఘో సఙ్ఘస్స, ఛాదనా చ పటిచ్ఛాది.

పటిచ్ఛన్నా వివటా చ, సేనాసనగిలాయనా;

పాతిమోక్ఖం పరివాసం, మానత్తా పారివాసికా.

అన్తో అన్తో చ సీమాయ, ఆపజ్జతి పునాపరే;

వుట్ఠాతి అపరే చేవ, అమూళ్హవినయా దువే.

తజ్జనీయా నియస్సా చ, పబ్బాజపటిసారణీ;

అదస్సనా పటికమ్మే, అనిస్సగ్గే చ దిట్ఠియా.

ఆగాళ్హకమ్మాధిసీలే, దవానాచార ఘాతికా;

ఆజీవాపన్నా తాదిసికా, అవణ్ణుపోసథేన చ.

పవారణా సమ్ముతి చ, వోహారపచ్చేకేన చ;

న వత్థబ్బం న దాతబ్బం, ఓకాసం న కరే తథా.

న కరే సవచనీయం, న పుచ్ఛితబ్బకా దువే;

న విస్సజ్జే దువే చేవ, అనుయోగమ్పి నో దదే.

సాకచ్ఛా ¶ ¶ ఉపసమ్పదా, నిస్సయసామణేరా చ;

ఉపోసథతికా తీణి, పవారణతికా తయో.

ఆపాయికా అకుసలా, కుసలా చరితా దువే;

తికభోజనసద్ధమ్మే, సమ్ముతి పాదుకేన చ;

పాదఘంసనికా చేవ, ఉద్దానం తికకే ఇదన్తి.

౪. చతుక్కవారో

౩౨౪. అత్థాపత్తి ¶ సకవాచాయ ఆపజ్జతి, పరవాచాయ వుట్ఠాతి; అత్థాపత్తి పరవాచాయ ఆపజ్జతి, సకవాచాయ వుట్ఠాతి; అత్థాపత్తి సకవాచాయ ఆపజ్జతి, సకవాచాయ వుట్ఠాతి; అత్థాపత్తి పరవాచాయ ఆపజ్జతి, పరవాచాయ వుట్ఠాతి. అత్థాపత్తి కాయేన ఆపజ్జతి, వాచాయ వుట్ఠాతి; అత్థాపత్తి వాచాయ ఆపజ్జతి, కాయేన వుట్ఠాతి; అత్థాపత్తి కాయేన ఆపజ్జతి, కాయేన వుట్ఠాతి; అత్థాపత్తి వాచాయ ఆపజ్జతి, వాచాయ వుట్ఠాతి. అత్థాపత్తి పసుత్తో ఆపజ్జతి, పటిబుద్ధో వుట్ఠాతి; అత్థాపత్తి పటిబుద్ధో ¶ ఆపజ్జతి, పసుత్తో వుట్ఠాతి; అత్థాపత్తి పసుత్తో ఆపజ్జతి, పసుత్తో వుట్ఠాతి; అత్థాపత్తి పటిబుద్ధో ఆపజ్జతి, పటిబుద్ధో వుట్ఠాతి. అత్థాపత్తి అచిత్తకో ఆపజ్జతి, సచిత్తకో వుట్ఠాతి; అత్థాపత్తి సచిత్తకో ఆపజ్జతి, అచిత్తకో వుట్ఠాతి; అత్థాపత్తి అచిత్తకో ఆపజ్జతి, అచిత్తకో వుట్ఠాతి; అత్థాపత్తి సచిత్తకో ఆపజ్జతి, సచిత్తకో వుట్ఠాతి. అత్థాపత్తి ఆపజ్జన్తో దేసేతి; దేసేన్తో ఆపజ్జతి; అత్థాపత్తి ¶ ఆపజ్జన్తో వుట్ఠాతి; వుట్ఠహన్తో ఆపజ్జతి. అత్థాపత్తి కమ్మేన ఆపజ్జతి, అకమ్మేన వుట్ఠాతి; అత్థాపత్తి అకమ్మేన ఆపజ్జతి, కమ్మేన వుట్ఠాతి; అత్థాపత్తి కమ్మేన ఆపజ్జతి, కమ్మేన వుట్ఠాతి; అత్థాపత్తి అకమ్మేన ఆపజ్జతి, అకమ్మేన వుట్ఠాతి.

[అ. ని. ౪.౨౫౦; దీ. ని. ౩.౩౧౩; విభ. ౯౩౯] చత్తారో అనరియవోహారా – అదిట్ఠే దిట్ఠవాదితా, అస్సుతే సుతవాదితా, అముతే ముతవాదితా, అవిఞ్ఞాతే విఞ్ఞాతవాదితా. చత్తారో అరియవోహారా – అదిట్ఠే అదిట్ఠవాదితా, అస్సుతే అస్సుతవాదితా, అముతే అముతవాదితా, అవిఞ్ఞాతే అవిఞ్ఞాతవాదితా. అపరేపి చత్తారో అనరియవోహారా – దిట్ఠే అదిట్ఠవాదితా, సుతే అస్సుతవాదితా, ముతే అముతవాదితా, విఞ్ఞాతే అవిఞ్ఞాతవాదితా. చత్తారో ¶ అరియవోహారా – దిట్ఠే దిట్ఠవాదితా, సుతే సుతవాదితా, ముతే ముతవాదితా, విఞ్ఞాతే విఞ్ఞాతవాదితా.

చత్తారో పారాజికా భిక్ఖూనం భిక్ఖునీహి సాధారణా; చత్తారో పారాజికా భిక్ఖునీనం భిక్ఖూహి అసాధారణా. చత్తారో పరిక్ఖారా – అత్థి పరిక్ఖారో రక్ఖితబ్బో గోపేతబ్బో మమాయితబ్బో పరిభుఞ్జితబ్బో; అత్థి పరిక్ఖారో రక్ఖితబ్బో గోపేతబ్బో మమాయితబ్బో, న పరిభుఞ్జితబ్బో; అత్థి పరిక్ఖారో రక్ఖితబ్బో గోపేతబ్బో, న మమాయితబ్బో న పరిభుఞ్జితబ్బో; అత్థి పరిక్ఖారో న రక్ఖితబ్బో న గోపేతబ్బో, న మమాయితబ్బో న పరిభుఞ్జితబ్బో. అత్థాపత్తి ¶ సమ్ముఖా ఆపజ్జతి, పరమ్ముఖా వుట్ఠాతి; అత్థాపత్తి పరమ్ముఖా ఆపజ్జతి ¶ , సమ్ముఖా వుట్ఠాతి; అత్థాపత్తి సమ్ముఖా ఆపజ్జతి, సమ్ముఖా వుట్ఠాతి; అత్థాపత్తి పరమ్ముఖా ఆపజ్జతి, పరమ్ముఖా వుట్ఠాతి. అత్థాపత్తి అజానన్తో ఆపజ్జతి, జానన్తో వుట్ఠాతి; అత్థాపత్తి జానన్తో ఆపజ్జతి, అజానన్తో వుట్ఠాతి; అత్థాపత్తి అజానన్తో ఆపజ్జతి, అజానన్తో వుట్ఠాతి; అత్థాపత్తి జానన్తో ఆపజ్జతి, జానన్తో వుట్ఠాతి.

చతూహాకారేహి ఆపత్తిం ఆపజ్జతి – కాయేన ఆపజ్జతి, వాచాయ ఆపజ్జతి, కాయేన వాచాయ ఆపజ్జతి, కమ్మవాచాయ ఆపజ్జతి. అపరేహిపి చతూహాకారేహి ఆపత్తిం ఆపజ్జతి – సఙ్ఘమజ్ఝే, గణమజ్ఝే, పుగ్గలస్స సన్తికే, లిఙ్గపాతుభావేన. చతూహాకారేహి ఆపత్తియా వుట్ఠాతి – కాయేన వుట్ఠాతి, వాచాయ వుట్ఠాతి, కాయేన వాచాయ వుట్ఠాతి, కమ్మవాచాయ వుట్ఠాతి. అపరేహిపి చతూహాకారేహి ఆపత్తియా వుట్ఠాతి – సఙ్ఘమజ్ఝే, గణమజ్ఝే, పుగ్గలస్స సన్తికే, లిఙ్గపాతుభావేన. సహ పటిలాభేన పురిమం జహతి, పచ్ఛిమే పతిట్ఠాతి, విఞ్ఞత్తియో పటిప్పస్సమ్భన్తి, పణ్ణత్తియో నిరుజ్ఝన్తి. సహ పటిలాభేన పచ్ఛిమం జహతి, పురిమే పతిట్ఠాతి, విఞ్ఞత్తియో పటిప్పస్సమ్భన్తి, పణ్ణత్తియో నిరుజ్ఝన్తి. చతస్సో చోదనా – సీలవిపత్తియా చోదేతి ¶ , ఆచారవిపత్తియా చోదేతి, దిట్ఠివిపత్తియా చోదేతి, ఆజీవవిపత్తియా చోదేతి. చత్తారో పరివాసా – పటిచ్ఛన్నపరివాసో ¶ , అప్పటిచ్ఛన్నపరివాసో, సుద్ధన్తపరివాసో, సమోధానపరివాసో. చత్తారో మానత్తా – పటిచ్ఛన్నమానత్తం, అప్పటిచ్ఛన్నమానత్తం, పక్ఖమానత్తం, సమోధానమానత్తం. చత్తారో మానత్తచారికస్స భిక్ఖునో రత్తిచ్ఛేదా – సహవాసో, విప్పవాసో, అనారోచనా, ఊనే గణే చరతి. చత్తారో సాముక్కంసా ¶ . చత్తారో పటిగ్గహితపరిభోగా – యావకాలికం, యామకాలికం, సత్తాహకాలికం, యావజీవికం. చత్తారి మహావికటాని – గూథో, ముత్తం, ఛారికా, మత్తికా. చత్తారి కమ్మాని – అపలోకనకమ్మం, ఞత్తికమ్మం, ఞత్తిదుతియకమ్మం, ఞత్తిచతుత్థకమ్మం. అపరానిపి చత్తారి కమ్మాని – అధమ్మేన వగ్గకమ్మం, అధమ్మేన సమగ్గకమ్మం, ధమ్మేన వగ్గకమ్మం, ధమ్మేన సమగ్గకమ్మం. చతస్సో విపత్తియో – సీలవిపత్తి, ఆచారవిపత్తి, దిట్ఠివిపత్తి, ఆజీవవిపత్తి. చత్తారి అధికరణాని – వివాదాధికరణం, అనువాదాధికరణం, ఆపత్తాధికరణం, కిచ్చాధికరణం. [అ. ని. ౪.౨౧౧] చత్తారో పరిసదూసనా – భిక్ఖు దుస్సీలో పాపధమ్మో పరిసదూసనో, భిక్ఖునీ దుస్సీలా పాపధమ్మా పరిసదూసనా, ఉపాసకో దుస్సీలో పాపధమ్మో పరిసదూసనో, ఉపాసికా దుస్సీలా పాపధమ్మా పరిసదూసనా. చత్తారో పరిససోభనా [పరిససోభణా (స్యా. క.)] – భిక్ఖు సీలవా కల్యాణధమ్మో పరిససోభనో, భిక్ఖునీ సీలవతీ కల్యాణధమ్మా పరిససోభనా, ఉపాసకో సీలవా కల్యాణధమ్మో పరిససోభనో, ఉపాసికా సీలవతీ కల్యాణధమ్మా పరిససోభనా.

అత్థాపత్తి ¶ ఆగన్తుకో ఆపజ్జతి, నో ఆవాసికో; అత్థాపత్తి ¶ ఆవాసికో ఆపజ్జతి, నో ఆగన్తుకో; అత్థాపత్తి ఆగన్తుకో చేవ ఆపజ్జతి ఆవాసికో చ అత్థాపత్తి నేవ ఆగన్తుకో ఆపజ్జతి, నో ఆవాసికో. అత్థాపత్తి గమికో ఆపజ్జతి, నో ఆవాసికో; అత్థాపత్తి ఆవాసికో ఆపజ్జతి, నో గమికో; అత్థాపత్తి గమికో చేవ ఆపజ్జతి ఆవాసికో చ; అత్థాపత్తి నేవ గమికో ఆపజ్జతి నో ఆవాసికో. అత్థి వత్థునానత్తతా నో ఆపత్తినానత్తతా, అత్థి ఆపత్తినానత్తతా నో వత్థునానత్తతా, అత్థి వత్థునానత్తతా చేవ ఆపత్తినానత్తతా చ, అత్థి నేవ వత్థునానత్తతా నో ఆపత్తినానత్తతా. అత్థి వత్థుసభాగతా నో ఆపత్తిసభాగతా, అత్థి ఆపత్తిసభాగతా నో వత్థుసభాగతా, అత్థి వత్థుసభాగతా చేవ ఆపత్తిసభాగతా చ అత్థి నేవ వత్థుసభాగతా నో ఆపత్తిసభాగతా. అత్థాపత్తి ఉపజ్ఝాయో ఆపజ్జతి నో సద్ధివిహారికో, అత్థాపత్తి సద్ధివిహారికో ఆపజ్జతి నో ఉపజ్ఝాయో, అత్థాపత్తి ఉపజ్ఝాయో చేవ ఆపజ్జతి సద్ధివిహారికో చ, అత్థాపత్తి నేవ ఉపజ్ఝాయో ఆపజ్జతి నో సద్ధివిహారికో. అత్థాపత్తి ఆచరియో ఆపజ్జతి ¶ నో అన్తేవాసికో, అత్థాపత్తి అన్తేవాసికో ఆపజ్జతి నో ఆచరియో, అత్థాపత్తి ఆచరియో చేవ ఆపజ్జతి అన్తేవాసికో చ, అత్థాపత్తి నేవ ఆచరియో ఆపజ్జతి నో అన్తేవాసికో. చత్తారో పచ్చయా అనాపత్తి వస్సచ్ఛేదస్స – సఙ్ఘో వా భిన్నో ¶ హోతి, సఙ్ఘం వా భిన్దితుకామా హోన్తి, జీవితన్తరాయో వా హోతి, బ్రహ్మచరియన్తరాయో వా హోతి. చత్తారి వచీదుచ్చరితాని – ముసావాదో, పిసుణా వాచా, ఫరుసా వాచా, సమ్ఫప్పలాపో. చత్తారి వచీసుచరితాని – సచ్చవాచా, అపిసుణా వాచా, సణ్హా వాచా, మన్తా భాసా. అత్థి ¶ ఆదియన్తో గరుకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి, పయోజేన్తో లహుకం; అత్థి ఆదియన్తో లహుకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి, పయోజేన్తో గరుకం, అత్థి ఆదియన్తోపి పయోజేన్తోపి గరుకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి; అత్థి ఆదియన్తోపి పయోజేన్తోపి లహుకం ఆపత్తిం ఆపజ్జతి.

అత్థి పుగ్గలో అభివాదనారహో, నో పచ్చుట్ఠానారహో; అత్థి పుగ్గలో పచ్చుట్ఠానారహో, నో అభివాదనారహో; అత్థి పుగ్గలో అభివాదనారహో చేవ పచ్చుట్ఠానారహో చ; అత్థి పుగ్గలో నేవ అభివాదనారహో నో పచ్చుట్ఠానారహో. అత్థి పుగ్గలో ఆసనారహో, నో అభివాదనారహో; అత్థి పుగ్గలో అభివాదనారహో, నో ఆసనారహో; అత్థి పుగ్గలో ఆసనారహో చేవ అభివాదనారహో చ; అత్థి పుగ్గలో నేవ ఆసనారహో నో అభివాదనారహో. అత్థాపత్తి కాలే ఆపజ్జతి, నో వికాలే; అత్థాపత్తి వికాలే ఆపజ్జతి, నో కా�