📜

నమో తస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స

వినయవినిచ్ఛయో

గన్థారమ్భకథా

౧.

వన్దిత్వా ¶ ¶ సిరసా సేట్ఠం, బుద్ధమప్పటిపుగ్గలం;

భవాభావకరం ధమ్మం, గణఞ్చేవ నిరఙ్గణం.

౨.

భిక్ఖూనం భిక్ఖునీనఞ్చ, హితత్థాయ సమాహితో;

పవక్ఖామి సమాసేన, వినయస్సవినిచ్ఛయం.

౩.

అనాకులమసంకిణ్ణం, మధురత్థపదక్కమం;

పటుభావకరం ఏతం, పరమం వినయక్కమే.

౪.

అపారం ఓతరన్తానం, సారం వినయసాగరం;

భిక్ఖూనం భిక్ఖునీనఞ్చ, నావాభూతం మనోరమం.

౫.

తస్మా వినయనూపాయం, వినయస్సవినిచ్ఛయం;

అవిక్ఖిత్తేన చిత్తేన, వదతో మే నిబోధథ.

భిక్ఖువిభఙ్గో

పారాజికకథా

పఠమపారాజికకథా

౬.

తివిధే ¶ ¶ తిలమత్తమ్పి, మగ్గే సేవనచేతనో;

అఙ్గజాతం పవేసేన్తో, అల్లోకాసే పరాజితో.

౭.

పవేసనం పవిట్ఠం వా, ఠితముద్ధరణమ్పి వా;

ససిక్ఖో సాదియన్తో సో, ఠపేత్వా కిరియం చుతో.

౮.

సన్థతేనఙ్గజాతేన, సన్థతం వా అసన్థతం;

మగ్గం పన పవేసేన్తో, తథేవాసన్థతేన చ.

౯.

ఉపాదిన్నేనుపాదిన్నే, అనుపాదిన్నకేన వా;

ఘట్టితే అనుపాదిన్నే, సచే సాదియతేత్థ సో.

౧౦.

హోతి పారాజికక్ఖేత్తే, పవిట్ఠే తు పరాజితో;

ఖేత్తే థుల్లచ్చయం తస్స, దుక్కటఞ్చ వినిద్దిసే.

౧౧.

మతే అక్ఖాయితే చాపి, యేభుయ్యక్ఖాయితేపి చ;

మేథునం పటిసేవన్తో, హోతి పారాజికో నరో.

౧౨.

యేభుయ్యక్ఖాయితే చాపి, ఉపడ్ఢక్ఖాయితేపి చ;

హోతి థుల్లచ్చయాపత్తి, సేసే ఆపత్తి దుక్కటం.

౧౩.

నిమిత్తమత్తం సేసేత్వా, ఖాయితేపి సరీరకే;

నిమిత్తే మేథునం తస్మిం, సేవతోపి పరాజయో.

౧౪.

ఉద్ధుమాతాదిసమ్పత్తే, సబ్బత్థాపి చ దుక్కటం;

ఖాయితాక్ఖాయితం నామ, సబ్బం మతసరీరకే.

౧౫.

ఛిన్దిత్వా పన తచ్ఛేత్వా, నిమిత్తుప్పాటితే పన;

వణసఙ్ఖేపతో తస్మిం, సేవం థుల్లచ్చయం ఫుసే.

౧౬.

తతో ¶ ¶ మేథునరాగేన, పతితాయ నిమిత్తతో;

తాయం ఉపక్కమన్తస్స, దుక్కటం మంసపేసియం.

౧౭.

నఖపిట్ఠిప్పమాణేపి, మంసే న్హారుమ్హి వా సతి;

మేథునం పటిసేవన్తో, జీవమానే పరాజితో.

౧౮.

కణ్ణచ్ఛిద్దక్ఖినాసాసు, వత్థికోసే వణేసు వా;

అఙ్గజాతం పవేసేన్తో, రాగా థుల్లచ్చయం ఫుసే.

౧౯.

అవసేససరీరస్మిం, ఉపకచ్ఛూరుకాదిసు;

వసా మేథునరాగస్స, సేవమానస్స దుక్కటం.

౨౦.

అస్సగోమహిసాదీనం, ఓట్ఠగద్రభదన్తినం;

నాసాసు వత్థికోసేసు, సేవం థుల్లచ్చయం ఫుసే.

౨౧.

తథా సబ్బతిరచ్ఛానం, అక్ఖికణ్ణవణేసుపి;

అవసేససరీరేసు, సేవమానస్స దుక్కటం.

౨౨.

తేసం అల్లసరీరేసు, మతానం సేవతో పన;

తివిధాపి సియాపత్తి, ఖేత్తస్మిం తివిధే సతి.

౨౩.

బహి మేథునరాగేన, నిమిత్తం ఇత్థియా పన;

నిమిత్తేన ఛుపన్తస్స, తస్స థుల్లచ్చయం సియా.

౨౪.

కాయసంసగ్గరాగేన, నిమిత్తేన ముఖేన వా;

నిమిత్తం ఇత్థియా తస్స, ఛుపతో గరుకం సియా.

౨౫.

తథేవోభయరాగేన, నిమిత్తం పురిసస్సపి;

నిమిత్తేన ఛుపన్తస్స, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం.

౨౬.

నిమిత్తేన నిమిత్తం తు, తిరచ్ఛానగతిత్థియా;

థుల్లచ్చయం ఛుపన్తస్స, హోతి మేథునరాగతో.

౨౭.

కాయసంసగ్గరాగేన, తిరచ్ఛానగతిత్థియా;

నిమిత్తేన నిమిత్తస్స, ఛుపనే దుక్కటం మతం.

౨౮.

అఙ్గజాతం పవేసేత్వా, తమావట్టకతే ముఖే;

తత్థాకాసగతం కత్వా, నీహరన్తస్స దుక్కటం.

౨౯.

తథా ¶ చతూహి పస్సేహి, ఇత్థియా హేట్ఠిమత్తలం;

అఛుపన్తం పవేసేత్వా, నీహరన్తస్స దుక్కటం.

౩౦.

ఉప్పాటితోట్ఠమంసేసు ¶ , బహి నిక్ఖన్తకేసు వా;

దన్తేసు వాయమన్తస్స, తస్స థుల్లచ్చయం సియా.

౩౧.

అట్ఠిసఙ్ఘట్టనం కత్వా, మగ్గే దువిధరాగతో;

సుక్కే ముత్తేపి వాముత్తే, వాయమన్తస్స దుక్కటం.

౩౨.

ఇత్థిం మేథునరాగేన, ఆలిఙ్గన్తస్స దుక్కటం;

హత్థగ్గాహపరామాస-చుమ్బనాదీస్వయం నయో.

౩౩.

అపదే అహయో మచ్ఛా, కపోతా ద్విపదేపి చ;

గోధా చతుప్పదే హేట్ఠా, వత్థు పారాజికస్సిమే.

౩౪.

సేవేతుకామతాచిత్తం, మగ్గే మగ్గప్పవేసనం;

ఇదమఙ్గద్వయం వుత్తం, పఠమన్తిమవత్థునో.

౩౫.

దుక్కటం పఠమస్సేవ, సామన్తమితి వణ్ణితం;

సేసానం పన తిణ్ణమ్పి, థుల్లచ్చయముదీరితం.

౩౬.

‘‘అనాపత్తీ’’తి ఞాతబ్బం, అజానన్తస్స భిక్ఖునో;

తథేవాసాదియన్తస్స, జానన్తస్సాదికమ్మినో.

౩౭.

వినయే అనయూపరమే పరమే;

సుజనస్స సుఖానయనే నయనే;

పటు హోతి పధానరతో న రతో;

ఇధ యో పన సారమతే రమతే.

౩౮.

ఇమం హితవిభావనం భావనం;

అవేది సురసమ్భవం సమ్భవం;

స మారబళిసాసనే సాసనే;

సమో భవతుపాలినా పాలినా.

ఇతి వినయవినిచ్ఛయే పఠమపారాజికకథా నిట్ఠితా.

దుతియపారాజికకథా

౩౯.

ఆదియన్తో ¶ హరన్తోవ-హరన్తో ఇరియాపథం;

వికోపేన్తో తథా ఠానా, చావేన్తోపి పరాజితో.

౪౦.

తత్థ ¶ నానేకభణ్డానం, పఞ్చకానం వసా పన;

అవహారా దసేవేతే, విఞ్ఞాతబ్బా విభావినా.

౪౧.

సాహత్థాణత్తికో చేవ, నిస్సగ్గో అత్థసాధకో;

ధురనిక్ఖేపనఞ్చాతి, ఇదం సాహత్థపఞ్చకం.

౪౨.

పుబ్బసహపయోగో చ, సంవిదాహరణమ్పి చ;

సఙ్కేతకమ్మం నేమిత్తం, పుబ్బయోగాదిపఞ్చకం.

౪౩.

థేయ్యపసయ్హపరికప్ప-పటిచ్ఛన్నకుసాదికా;

అవహారా ఇమే పఞ్చ, వేదితబ్బావ విఞ్ఞునా.

౪౪.

వత్థుకాలగ్ఘదేసే చ, పరిభోగఞ్చ పఞ్చపి;

ఞత్వా ఏతాని కాతబ్బో, పణ్డితేన వినిచ్ఛయో.

౪౫.

దుతియం వాపి కుద్దాలం, పిటకం పరియేసతో;

గచ్ఛతో థేయ్యచిత్తేన, దుక్కటం పుబ్బయోగతో.

౪౬.

తత్థజాతకకట్ఠం వా, లతం వా ఛిన్దతో పన;

దుక్కటం ఉభయత్థాపి, వుత్తం సహపయోగతో.

౪౭.

పథవిం ఖణతో వాపి, బ్యూహతో పంసుమేవ వా;

ఆమసన్తస్స వా కుమ్భిం, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం.

౪౮.

ముఖే పాసం పవేసేత్వా, ఖాణుకే బద్ధకుమ్భియా;

బన్ధనానం వసా ఞేయ్యో, ఠానభేదో విజానతా.

౪౯.

ద్వే ఠానాని పనేకస్మిం, ఖాణుకే బద్ధకుమ్భియా;

వలయం రుక్ఖమూలస్మిం, పవేసేత్వా కతాయ వా.

౫౦.

ఉద్ధరన్తస్స ఖాణుం వా, ఛిన్దతో సఙ్ఖలిమ్పి వా;

థుల్లచ్చయం తతో కుమ్భిం, ఠానా చావేతి చే చుతో.

౫౧.

పఠమం ¶ పన కుమ్భిం వా, ఉద్ధరిత్వా తథా పున;

ఠానా చావేతి ఖాణుం వా, సఙ్ఖలిం వాపి సో నయో.

౫౨.

ఇతో చితో చ ఘంసన్తో, మూలే సారేతి రక్ఖతి;

వలయం ఖేగతం తత్థ, కరోన్తోవ పరాజితో.

౫౩.

జాతం ఛిన్దతి చే రుక్ఖం, దుక్కటం కుమ్భిమత్థకే;

సమీపే ఛిన్దతో తస్స, పాచిత్తియమతత్థజం.

౫౪.

అన్తోకుమ్భిగతం ¶ భణ్డం, ఫన్దాపేతి సచే పన;

అపబ్యూహేతి తత్థేవ, తస్స థుల్లచ్చయం సియా.

౫౫.

హరన్తో కుమ్భియా భణ్డం, ముట్ఠిం ఛిన్దతి అత్తనో;

భాజనే వా గతం కత్వా, హోతి భిక్ఖు పరాజితో.

౫౬.

హారం వా పన పామఙ్గం, సుత్తారుళ్హం తు కుమ్భియా;

ఫన్దాపేతి యథావత్థుం, ఠానా చావేతి చే చుతో.

౫౭.

సప్పిఆదీసు యం కిఞ్చి, పివతో పాదపూరణం;

ఏకేనేవ పయోగేన, పీతమత్తే పరాజయో.

౫౮.

కత్వావ ధురనిక్ఖేపం, పివన్తస్స పునప్పునం;

సకలమ్పి చ తం కుమ్భిం, పివతో న పరాజయో.

౫౯.

సచే ఖిపతి యం కిఞ్చి, భణ్డకం తేలకుమ్భియం;

తం పాదగ్ఘనకం తేలం, ధువం పివతి తావదే.

౬౦.

హత్థతో ముత్తమత్తేవ, థేయ్యచిత్తో వినస్సతి;

ఆవిఞ్జేత్వాపి వా కుమ్భిం, తేలం గాళేతి చే తథా.

౬౧.

తేలస్సాకిరణం ఞత్వా, ఖిత్తం రిత్తాయ కుమ్భియా;

పీతం తేలఞ్చ తం భణ్డం, ఉద్ధరన్తోవ ధంసితో.

౬౨.

తత్థేవ భిన్దతో తేలం, ఛడ్డేన్తస్స తథేవ చ;

ఝాపేన్తస్స అభోగం వా, కరోన్తస్స చ దుక్కటం.

భూమట్ఠకథా.

౬౩.

ఠపితం ¶ పత్థరిత్వా చ, సాటకత్థరణాదికం;

వేఠేత్వా ఉద్ధరన్తస్స, ముత్తే ఠానా పరాభవో.

౬౪.

ఓరిమన్తేన వా ఫుట్ఠ-మోకాసం పారిమన్తతో;

పారాజికమతిక్కన్తే, కడ్ఢతో ఉజుకమ్పి వా.

థలట్ఠకథా.

౬౫.

పురతో ముఖతుణ్డఞ్చ, కలాపగ్గఞ్చ పచ్ఛతో;

ద్వీసు పస్సేసు పక్ఖన్తో, హేట్ఠా పాదనఖా తథా.

౬౬.

ఉద్ధఞ్చాపి ¶ సిఖగ్గన్తి, గగనే గచ్ఛతో పన;

మోరస్స ఛ పరిచ్ఛేదా, వేదితబ్బా విభావినా.

౬౭.

భిక్ఖు ‘‘సస్సామికం మోరం, గహేస్సామీ’’తి ఖేగతం;

హత్థం వాపి పసారేతి, పురతో వాస్స తిట్ఠతి.

౬౮.

మోరోపి గగనే పక్ఖే, చారేతి న చ గచ్ఛతి;

దుక్కటం గమనచ్ఛేదే, ఆమసన్తస్స చేవ తం.

౬౯.

ఠానా మోరమమోచేన్తో, ఫన్దాపేతి సచే పన;

ఏవం ఫన్దాపనే తస్స, థుల్లచ్చయముదీరితం.

౭౦.

అగ్గహేత్వా గహేత్వా వా, హత్థేన పన అత్తనో;

ఠానా చావేతి చే మోరం, సయం ఠానా చుతో సియా.

౭౧.

ఫుట్ఠోకాసం ముఖగ్గేన, కలాపగ్గేన వా పన;

కలాపగ్గేన వా ఫుట్ఠం, ముఖతుణ్డేన భిక్ఖు చే.

౭౨.

అతిక్కామేయ్య యో మోరం, ఠానా చావేతి నామ సో;

ఏసేవ చ నయో పాద-సిఖాపక్ఖేసు దీపితో.

౭౩.

గగనే పన గచ్ఛన్తో, కరే మోరో నిలీయతి;

తం కరేనేవ చారేన్తో, ఫన్దాపేతీతి వుచ్చతి.

౭౪.

సచే ¶ గణ్హాతి తం మోరం, ఇతరేన కరేన సో;

చావితత్తా పన ఠానా, భిక్ఖు ఠానా చుతో సియా.

౭౫.

ఇతరం పన మోరస్స, ఉపనేతి సచే కరం;

న దోసో తత్థ ఉడ్డేత్వా, సయమేవ నిలీయతి.

౭౬.

దిస్వా అఙ్గే నిలీనం తం, థేయ్యచిత్తేన గచ్ఛతో;

పాదే థుల్లచ్చయం హోతి, దుతియే చ పరాజయో.

౭౭.

భూమియం ఠితమోరస్స, తీణి ఠానాని పణ్డితో;

పాదానఞ్చ కలాపస్స, వసేన పరిదీపయే.

౭౮.

తతో కేసగ్గమత్తమ్పి, మోరం పథవితో పన;

హోతి పారాజికం తస్స, ఉక్ఖిపన్తస్స భిక్ఖునో.

౭౯.

ఛిజ్జమానం సువణ్ణాదిం, పత్తే పతతి చే పన;

హత్థేన ఉద్ధరన్తస్స, తస్స పారాజికం సియా.

౮౦.

సచే ¶ అనుద్ధరిత్వావ, థేయ్యచిత్తేన గచ్ఛతి;

దుతియే పదవారస్మిం, పారాజికముదీరయే.

౮౧.

ఏసేవ చ నయో ఞేయ్యో, హత్థే వత్థేవ మత్థకే;

తం తం తస్స భవే ఠానం, యత్థ యత్థ పతిట్ఠితం.

ఆకాసట్ఠకథా.

౮౨.

థేయ్యచిత్తేన యం కిఞ్చి, మఞ్చపీఠాదిసుట్ఠితం;

ఆమాసమ్పి అనామాసం, ఆమసన్తస్స దుక్కటం.

౮౩.

సంహరిత్వా సచే వంసే, ఠపితం హోతి చీవరం;

కత్వా పునోరతో భోగం, తథా అన్తఞ్చ పారతో.

౮౪.

చీవరేన ఫుట్ఠోకాసో, ఠానం తస్స పవుచ్చతి;

న తు చీవరవంసో సో, హోతీతి సకలో మతో.

౮౫.

ఓరిమన్తేన ¶ ఓకాసం, ఫుట్ఠం తమితరేన వా;

ఇతరేనపి వా ఫుట్ఠం, ఓరిమన్తేన వా పున.

౮౬.

దక్ఖిణన్తేన ఫుట్ఠం వా, వామన్తేనితరేన వా;

వామన్తేన ఫుట్ఠట్ఠానం, అతిక్కామయతో చుతి.

౮౭.

ఉద్ధం వా ఉక్ఖిపన్తస్స, చీవరం పన వంసతో;

కేసగ్గమత్తే ఉక్ఖిత్తే, తస్స పారాజికం భవే.

౮౮.

రజ్జుకేన చ బన్ధిత్వా, ఠపితం పన చీవరం;

థుల్లచ్చయం విమోచేన్తో, ముత్తే పారాజికం ఫుసే.

౮౯.

వేఠేత్వా ఠపితం వంసే, నిబ్బేఠేన్తస్స భిక్ఖునో;

వలయం ఛిన్దతో వాపి, మోచేన్తస్సప్యయం నయో.

౯౦.

చీవరస్స పసారేత్వా, ఠపితస్స హి వంసకే;

సంహరిత్వా తు నిక్ఖిత్తే, చీవరే వియ నిచ్ఛయో.

౯౧.

సిక్కాయ పక్ఖిపిత్వా యం, లగ్గితం హోతి భణ్డకం;

సిక్కాతో తం హరన్తో వా, సహ సిక్కాయ వా చుతో.

౯౨.

కున్తాదిం నాగదన్తేసు, ఠితేసు పటిపాటియా;

అగ్గే వా పన బున్దే వా, గహేత్వా పరికడ్ఢతో.

౯౩.

పారాజికం ¶ ఫుట్ఠోకాసం, అతిక్కామయతో సియా;

ఉజుకం ఉక్ఖిపన్తస్స, కేసగ్గేన పరాజయో.

౯౪.

పాకారాభిముఖో ఠత్వా, ఆకడ్ఢతి సచే పన;

ఓరిమన్తఫుట్ఠోకాస-మితరన్తచ్చయే చుతో.

౯౫.

తథేవ పరతో తస్స, పేల్లేన్తస్సాపి భిక్ఖునో;

భిత్తిం పన చ నిస్సాయ, ఠపితేపి అయం నయో.

౯౬.

చాలేన్తస్స చ తాలస్స, ఫలం వత్థు హి పూరతి;

యేనస్స బన్ధనా ముత్తే, తస్మిం పారాజికం భవే.

౯౭.

పిణ్డిం ¶ ఛిన్దతి తాలస్స, సచే పారాజికం సియా;

ఏసేవ చ నయో సేస-రుక్ఖపుప్ఫఫలేసుపి.

వేహాసట్ఠకథా.

౯౮.

గచ్ఛతో హి నిధిట్ఠానం, పదవారేన దుక్కటం;

ఉదకే పన గమ్భీరే, తథా నిముజ్జనాదిసు.

౯౯.

తత్థజాతకపుప్ఫేసు, యేన పుప్ఫేన పూరతి;

వత్థు తం ఛిన్దతో పుప్ఫం, తస్స పారాజికం వదే.

౧౦౦.

ఏకనాళస్స వా పస్సే, వాకో ఉప్పలజాతియా;

న ఛిజ్జతి తతో యావ, తావ నం పరిరక్ఖతి.

౧౦౧.

సామికేహేవ పుప్ఫేసు, ఛిన్దిత్వా ఠపితేసుపి;

పుబ్బే వుత్తనయేనేవ, వేదితబ్బో వినిచ్ఛయో.

౧౦౨.

భారబద్ధాని పుప్ఫాని, ఛస్వాకారేసు కేనచి;

ఆకారేన సచే తాని, ఠానా చావేతి నస్సతి.

౧౦౩.

ఠపితం పన పుప్ఫానం, కలాపం జలపిట్ఠియం;

చాలేత్వా ఉదకం పుప్ఫ-ట్ఠానా చావేతి చే చుతో.

౧౦౪.

పరికప్పేతి చే ‘‘ఏత్థ, గహేస్సామీ’’తి రక్ఖతి;

ఉద్ధరన్తో గతట్ఠానా, భట్ఠో నామ పవుచ్చతి.

౧౦౫.

అచ్చుగ్గతస్స తం ఠానం, జలతో సకలం జలం;

ఉప్పాటేత్వా తతో పుప్ఫం, ఉజుముద్ధరతో పన.

౧౦౬.

నాళన్తే ¶ జలతో ముత్త-మత్తే పారాజికం భవే;

అముత్తే జలతో తస్మిం, థుల్లచ్చయముదీరితం.

౧౦౭.

పుప్ఫే గహేత్వా నామేత్వా, ఉప్పాటేతి సచే పన;

న తస్స ఉదకం ఠానం, నట్ఠో ఉప్పాటితక్ఖణే.

౧౦౮.

యో ¶ హి సస్సామికే మచ్ఛే, థేయ్యచిత్తేన గణ్హతి;

బళిసేనపి జాలేన, హత్థేన కుమినేన వా.

౧౦౯.

తస్సేవం గణ్హతో వత్థు, యేన మచ్ఛేన పూరతి;

తస్మిం ఉద్ధటమత్తస్మిం, జలా హోతి పరాజయో.

౧౧౦.

ఠానం సలిలజానఞ్హి, కేవలం సకలం జలం;

సలిలట్ఠం విమోచేన్తో, జలా పారాజికో భవే.

౧౧౧.

నీరతో ఉప్పతిత్వా యో, తీరే పతతి వారిజో;

గణ్హతో తం పనాపత్తిం, భణ్డగ్ఘేన వినిద్దిసే.

౧౧౨.

మారణత్థాయ మచ్ఛానం, తళాకే నదియాపి వా;

నిన్నే మచ్ఛవిసం నామ, పక్ఖిపిత్వా గతే పన.

౧౧౩.

పచ్ఛా మచ్ఛవిసం మచ్ఛా, ఖాదిత్వా పిలవన్తి చే;

పారాజికం మతే మచ్ఛే, థేయ్యచిత్తేన గణ్హతో.

౧౧౪.

పంసుకూలికసఞ్ఞాయ, న దోసో కోచి గణ్హతో;

సామికేస్వాహరన్తేసు, భణ్డదేయ్యముదీరితం.

౧౧౫.

గహేత్వా సామికా మచ్ఛే, సచే యన్తి నిరాలయా;

గణ్హతో పన తే సేసే, థేయ్యచిత్తేన దుక్కటం.

౧౧౬.

అమతేసు అనాపత్తిం, వదన్తి వినయఞ్ఞునో;

ఏసేవ చ నయో సేసే, కచ్ఛపాదిమ్హి వారిజే.

ఉదకట్ఠకథా.

౧౧౭.

‘‘నావం నావట్ఠం వా భణ్డం, థేనేత్వా గణ్హిస్సామీ’’తి;

పాదుద్ధారే దోసా వుత్తా, భిక్ఖుస్సేవం గచ్ఛన్తస్స.

౧౧౮.

బద్ధాయ ¶ నావాయ హి చణ్డసోతే;

ఠానం మతం బన్ధనమేకమేవ;

భిక్ఖుస్స ¶ తస్మిం ముత్తమత్తే;

పారాజికం తస్స వదన్తి ధీరా.

౧౧౯.

నిచ్చలే ఉదకే నావ-మబన్ధనమవట్ఠితం;

పురతో పచ్ఛతో వాపి, పస్సతో వాపి కడ్ఢతో.

౧౨౦.

ఏకేనన్తేన సమ్ఫుట్ఠ-మోకాసమితరేన తం;

అతిక్కామయతో నావం, తస్స పారాజికం సియా.

౧౨౧. తథా –

ఉద్ధం కేసగ్గమత్తమ్పి, ఉదకమ్హా విమోచితే;

అధోనావాతలం తేన, ఫుట్ఠఞ్చ ముఖవట్టియా.

౧౨౨.

బన్ధిత్వా పన యా తీరే, ఠపితా నిచ్చలే జలే;

బన్ధనఞ్చ ఠితోకాసో, ఠానం తస్సా ద్విధా మతం.

౧౨౩.

హోతి థుల్లచ్చయం పుబ్బం, బన్ధనస్స విమోచనే;

పచ్ఛా కేనచుపాయేన, ఠానా చావేతి చే చుతో.

౧౨౪.

చావేత్వా పఠమం ఠానా, పచ్ఛా బన్ధనమోచనే;

ఏసేవ చ నయో వుత్తో, థేయ్యచిత్తస్స భిక్ఖునో.

౧౨౫.

ఉస్సారేత్వా నికుజ్జిత్వా, ఠపితాయ థలే పన;

ఫుట్ఠోకాసోవ హి ఠానం, నావాయ ముఖవట్టియా.

౧౨౬.

ఞేయ్యో ఠానపరిచ్ఛేదో;

ఆకారేహేవ పఞ్చహి;

యతో కుతోచి చావేన్తో;

హోతి పారాజికో నరో.

౧౨౭.

ఏసేవ చ నయో ఞేయ్యో, నావాయుక్కుజ్జితాయపి;

ఠపితాయపి నావాయ, ఘటికానం తథూపరి.

౧౨౮.

థేయ్యా ¶ తిత్థే ఠితం నావం, ఆరుహిత్వా సచే పన;

అరిత్తేన ఫియేనాపి, పాజేన్తస్స పరాజయో.

౧౨౯.

సచే ఛత్తం పణామేత్వా, ఉస్సాపేత్వావ చీవరం;

లఙ్కారసదిసం కత్వా, గణ్హాపేతి సమీరణం.

౧౩౦.

ఆగమ్మ ¶ బలవా వాతో, నావం హరతి చే పన;

వాతేనేవ హటా నావా, న దోసో కోచి విజ్జతి.

౧౩౧.

సయమేవ చ యం కిఞ్చి, గామతిత్థముపాగతం;

అచావేన్తోవ తం ఠానా, కిణిత్వా చే పలాయతి.

౧౩౨.

అవహారో న భిక్ఖుస్స, భణ్డదేయ్యముదీరితం;

సయమేవ చ గచ్ఛన్తిం, ఠానా చావేతి చే చుతో.

నావట్ఠకథా.

౧౩౩.

యానం నామ రథో వయ్హం, సకటం సన్దమానికా;

యానం అవహరిస్సామి, యానట్ఠమితి వా పన.

౧౩౪.

గచ్ఛతో దుక్కటం వుత్తం, దుతియం పరియేసతో;

ఠానా చావనయోగస్మిం, విజ్జమానే పరాజయో.

౧౩౫.

యానస్స దుకయుత్తస్స, దస ఠానాని దీపయే;

యానం పాజయతో తస్స, నిసీదిత్వా ధురే పన.

౧౩౬.

థుల్లచ్చయం తు గోణానం, పాదుద్ధారే వినిద్దిసే;

చక్కానఞ్హి ఠితోకాస-మతిక్కన్తే పరాభవో.

౧౩౭.

అయుత్తకస్సాపి చ యానకస్స, ధురేనుపత్థమ్భనియం ఠితస్స;

వసేనుపత్థమ్భనిచక్కకానం, ఠానాని తీణేవ భవన్తి తస్స.

౧౩౮.

తథా ధురేన దారూనం, ఉపరిట్ఠపితస్స చ;

భూమియమ్పి ధురేనేవ, తథేవ ఠపితస్స చ.

౧౩౯.

పురతో ¶ పచ్ఛతో వాపి, ఠానా చావేతి చే పన;

థుల్లచ్చయం తు తిణ్ణమ్పి, ఠానా చావే పరాజయో.

౧౪౦.

అపనేత్వాన చక్కాని, అక్ఖానం సీసకేహి తు;

ఠితస్సూపరి దారూనం, ఠానాని ద్వే వినిద్దిసే.

౧౪౧.

కడ్ఢన్తో ఉక్ఖిపన్తో వా, ఫుట్ఠోకాసచ్చయే చుతో;

ఠపితస్స పనఞ్ఞస్స, భూమియం యస్స కస్సచి.

౧౪౨.

అక్ఖుద్ధీనం ధురస్సాతి, పఞ్చ ఠానాని దీపయే;

ఉద్ధీసు వా గహేత్వా తం, ఠానా చావేతి చే చుతో.

౧౪౩.

ఠపితస్స ¶ హి చక్కస్స, నాభియా పన భూమియం;

ఏకమేవ సియా ఠానం, పరిచ్ఛేదోపి పఞ్చధా.

౧౪౪.

ఫుసిత్వా యం ఠితం భూమిం, నేమిపస్సేన నాభియా;

ఠానాని ద్వే భవన్తస్స, నట్ఠో తేసమతిక్కమే.

౧౪౫.

దిస్వా యానమనారక్ఖం, పటిపన్నం మహాపథే;

ఆరుహిత్వా అచోదేత్వా, కిణిత్వా యాతి వట్టతి.

యానట్ఠకథా.

౧౪౬.

సీసక్ఖన్ధకటోలమ్బ-వసా భారో చతుబ్బిధో;

తత్థ సీసగతం భారం, ఆమసన్తస్స దుక్కటం.

౧౪౭.

ఇతో చితో చ ఘంసన్తో, థేయ్యచిత్తేన యో పన;

సిరస్మింయేవ సారేతి, తస్స థుల్లచ్చయం సియా.

౧౪౮.

ఖన్ధం ఓరోపితే భారే, తస్స పారాజికం మతం;

సీసతో కేసమత్తమ్పి, మోచేన్తోపి పరాజితో.

౧౪౯.

భారం పథవియం కిఞ్చి, ఠపేత్వా సుద్ధమానసో;

పచ్ఛా తం థేయ్యచిత్తేన, ఉద్ధరన్తో పరాజితో.౫౨౨

౧౫౦.

ఏత్థ ¶ వుత్తనయేనేవ, సేసేసుపి అసేసతో;

భారేసు మతిసారేన, వేదితబ్బో వినిచ్ఛయో.

భారట్ఠకథా.

౧౫౧.

దుక్కటం మునినా వుత్తం, ఆరామం అభియుఞ్జతో;

పరాజేతి పరం ధమ్మం, చరన్తో చే పరాజితో.౫౨౨

౧౫౨.

విమతిం జనయన్తస్స, తస్స థుల్లచ్చయం సియా;

పరజ్జతి సయం ధమ్మం, చరన్తో యోపి తస్స చ.

౧౫౩.

సామినో ధురనిక్ఖేపే, ‘‘న దస్సామీ’’తి చత్తనో;

పారాజికం భవే తస్స, సబ్బేసం కూటసక్ఖినం.

ఆరామట్ఠకథా.

౧౫౪.

విహారం ¶ సఙ్ఘికం కిఞ్చి, అచ్ఛిన్దిత్వాన గణ్హితుం;

సబ్బేసం ధురనిక్ఖేపా-భావతోవ న సిజ్ఝతి.

విహారట్ఠకథా.

౧౫౫.

సీసాని సాలిఆదీనం, నిరుమ్భిత్వాన గణ్హతో;

అసితేన చ లాయిత్వా, ఛిన్దిత్వా వా కరేన చ.

౧౫౬.

యస్మిం బీజేపి వా వత్థు, సీసే పూరేతి ముట్ఠియం;

బన్ధనా మోచితే తస్మిం, తస్స పారాజికం భవే.

౧౫౭.

అచ్ఛిన్నో పన దణ్డో వా, తచో వా అప్పమత్తకో;

వీహినాళమ్పి వా దీఘం, అనిక్ఖన్తోవ రక్ఖతి.

౧౫౮.

సచే ¶ సో పరికప్పేతి, ‘‘మద్దిత్వా పనిదం అహం;

పప్ఫోటేత్వా ఇతో సారం, గణ్హిస్సామీ’’తి రక్ఖతి.

౧౫౯.

మద్దనుద్ధరణే నత్థి, దోసో పప్ఫోటనేపి వా;

అత్తనో భాజనగతం, కరోన్తస్స పరాజయో.

౧౬౦.

జానం కేసగ్గమత్తమ్పి, పథవిం పరసన్తకం;

థేయ్యచిత్తేన చే ఖీలం, సఙ్కామేతి పరాజయో.

౧౬౧.

తఞ్చ ఖో సామికానం తు, ధురనిక్ఖేపనే సతి;

అనగ్ఘా భూమి నామేసా, తస్మా ఏవముదీరితం.

౧౬౨.

గహేతబ్బా సచే హోతి, ద్వీహి ఖీలేహి యా పన;

ఆదో థుల్లచ్చయం తేసు, దుతియేవ పరాజయో.

౧౬౩.

ఞాపేతుకామో యో భిక్ఖు, ‘‘మమేదం సన్తక’’న్తి చ;

రజ్జుం వాపి పసారేతి, యట్ఠిం పాతేతి దుక్కటం.

౧౬౪.

యేహి ద్వీహి పయోగేహి, అత్తనో సన్తకం సియా;

ఆదో థుల్లచ్చయం తేసు, దుతియే చ పరాజయో.

ఖేత్తట్ఠకథా.

౧౬౫.

ఖేత్తే వుత్తనయేనేవ, వత్థుట్ఠస్స వినిచ్ఛయో;

గామట్ఠేపి చ వత్తబ్బం, అపుబ్బం నత్థి కిఞ్చిపి.

వత్థుట్ఠగామట్ఠకథా.

౧౬౬.

తిణం ¶ వా పన పణ్ణం వా, లతం వా కట్ఠమేవ వా;

భణ్డగ్ఘేనేవ కాతబ్బో, గణ్హన్తో తత్థజాతకం.

౧౬౭.

మహగ్ఘే పన రుక్ఖస్మిం, ఛిన్నమత్తేపి నస్సతి;

తచ్ఛేత్వా ఠపితో రుక్ఖో, గహేతబ్బో న కోచిపి.

౧౬౮.

ఛిన్దిత్వా ¶ ఠపితం మూలే, రుక్ఖమద్ధగతం పన;

‘‘ఛడ్డితో సామికేహీ’’తి, గహేతుం పన వట్టతి.

౧౬౯.

లక్ఖణే ఛల్లియోనద్ధే, న దోసో కోచి గణ్హతో;

అజ్ఝావుత్థం కతం వాపి, వినస్సన్తఞ్చ గణ్హతో.

౧౭౦.

యో చారక్ఖట్ఠానం పత్వా, కత్వా కమ్మట్ఠానాదీని;

చిత్తే చిన్తేన్తో వా అఞ్ఞం, భణ్డదేయ్యం హోతేవస్స.

౧౭౧.

వరాహబ్యగ్ఘచ్ఛతరచ్ఛకాదితో;

ఉపద్దవా ముచ్చితుకామతాయ యో;

తథేవ తం ఠానమతిక్కమేతి చే;

న కోచి దోసో పన భణ్డదేయ్యకం.

౧౭౨.

ఇదమారక్ఖణట్ఠానం, గరుకం సుఙ్కఘాతతో;

తస్మా దుక్కటముద్దిట్ఠం, తమనోక్కమ్మ గచ్ఛతో.

౧౭౩.

ఏతం పరిహరన్తస్స, థేయ్యచిత్తేన సత్థునా;

పారాజికమనుద్దిట్ఠం, ఆకాసేనాపి గచ్ఛతో.

౧౭౪.

తస్మా ఏత్థ విసేసేన, సతిసమ్పన్నచేతసా;

అప్పమత్తేన హోతబ్బం, పియసీలేన భిక్ఖునా.

అరఞ్ఞట్ఠకథా.

౧౭౫.

తోయదుల్లభకాలస్మిం, భాజనే గోపితం జలం;

ఆవిఞ్జిత్వా పవేసేత్వా, ఛిద్దం కత్వాపి వా తథా.

౧౭౬.

వాపియం వా తళాకే వా, భాజనం అత్తనో పన;

గణ్హన్తస్స పవేసేత్వా, భణ్డగ్ఘేన వినిద్దిసే.

౧౭౭.

ఛిన్దతో మరియాదం తు, అదిన్నాదానపుబ్బతో;

భూతగామేన సద్ధిమ్పి, దుక్కటం పరిదీపితం.

౧౭౮.

అన్తో ¶ ¶ ఠత్వా బహి ఠత్వా, ఛిన్దన్తో ఉభయత్థపి;

బహిఅన్తేన కాతబ్బో, అన్తోఅన్తేన మజ్ఝతో.

ఉదకకథా.

౧౭౯.

వారేన సామణేరా యం, దన్తకట్ఠమరఞ్ఞతో;

ఆనేత్వాచరియానమ్పి, ఆహరన్తి సచే పన.

౧౮౦.

ఛిన్దిత్వా యావ సఙ్ఘస్స, న నియ్యాదేన్తి తే పన;

ఆభతం తావ తం సబ్బం, తేసమేవ చ సన్తకం.

౧౮౧.

తస్మా తం థేయ్యచిత్తేన, గణ్హన్తస్స చ భిక్ఖునో;

గరుభణ్డఞ్చ సఙ్ఘస్స, భణ్డగ్ఘేన పరాభవో.

౧౮౨.

యదా నియ్యాదితం తేహి, తతో పట్ఠాయ సఙ్ఘికం;

గణ్హన్తస్సాపి థేయ్యాయ, అవహారో న విజ్జతి.

౧౮౩.

అరక్ఖత్తా యథావుడ్ఢ-మభాజేతబ్బతోపి చ;

సబ్బసాధారణత్తా చ, అఞ్ఞం వియ న హోతిదం.

దన్తకట్ఠకథా.

౧౮౪.

అగ్గిం వా దేతి సత్థేన, ఆకోటేతి సమన్తతో;

ఆకోటేతి విసం వాపి, మణ్డూకణ్టకనామకం.

౧౮౫.

యేన వా తేన వా రుక్ఖో, వినస్సతి చ డయ్హతి;

సబ్బత్థ భిక్ఖునో తస్స, భణ్డదేయ్యం పకాసితం.

వనప్పతికథా.

౧౮౬.

సీసతో కణ్ణతో వాపి, గీవతో హత్థతోపి వా;

ఛిన్దిత్వా వాపి మోచేత్వా, గణ్హతో థేయ్యచేతసా.

౧౮౭.

హోతి ¶ మోచితమత్తస్మిం, సీసాదీహి పరాజయో;

థుల్లచ్చయం కరోన్తస్స, ఆకడ్ఢనవికడ్ఢనం.

౧౮౮.

హత్థా అనీహరిత్వావ, వలయం కటకమ్పి వా;

అగ్గబాహుఞ్చ ఘంసన్తో, చారేతి అపరాపరం.

౧౮౯.

తమాకాసగతం ¶ చోరో, కరోతి యది రక్ఖతి;

సవిఞ్ఞాణకతో మూలే, వలయంవ న హోతిదం.

౧౯౦.

నివత్థం పన వత్థం యో, అచ్ఛిన్దతి పరస్స చే;

పరోపి పన లజ్జాయ, సహసా తం న ముఞ్చతి.

౧౯౧.

ఆకడ్ఢతి చ చోరోపి, సో పరో తావ రక్ఖతి;

పరస్స హత్థతో వత్థే, ముత్తమత్తే పరాజయో.

౧౯౨.

సభణ్డహారకం భణ్డం, నేన్తస్స పఠమే పదే;

థుల్లచ్చయమతిక్కన్తే, దుతియేవ చుతో సియా.

౧౯౩.

పాతాపేతి సచే భణ్డం, తజ్జేత్వా థేయ్యచేతనో;

పరస్స హత్థతో భణ్డే, ముత్తమత్తే పరాజయో.

౧౯౪.

అథాపి పరికప్పేత్వా, పాతాపేతి వ యో పన;

తస్స పాతాపనే వుత్తం, దుక్కటామసనేపి చ.

౧౯౫.

ఫన్దాపేతి యథావత్థుం, ఠానా చావేతి చే చుతో;

‘‘తిట్ఠ తిట్ఠా’’తి వదతో, న దోసో ఛడ్డితేపి చ.

౧౯౬.

ఆగన్త్వా థేయ్యచిత్తేన, పచ్ఛా తం గణ్హతో సియా;

పారాజికం తదుద్ధారే, సాలయే సామికే గతే.

౧౯౭.

గణ్హతో సకసఞ్ఞాయ, గహణే పన రక్ఖతి;

భణ్డదేయ్యం తథా పంసు-కూలసఞ్ఞాయ గణ్హతో.

౧౯౮.

‘‘తిట్ఠ ¶ తిట్ఠా’’తి వుత్తో చ, ఛడ్డేత్వా పన భణ్డకం;

కత్వావ ధురనిక్ఖేపం, భీతో చోరా పలాయతి.

౧౯౯.

గణ్హతో థేయ్యచిత్తేన, ఉద్ధారే దుక్కటం పున;

దాతబ్బమాహరాపేన్తే, అదేన్తస్స పరాజయో.

౨౦౦.

‘‘కస్మా? తస్స పయోగేన, ఛడ్డితత్తా’’తి సాదరం;

మహాఅట్ఠకథాయం తు, వుత్తమఞ్ఞాసు నాగతం.

హరణకథా.

౨౦౧.

సమ్పజానముసావాదం, ‘‘న గణ్హామీ’’తి భాసతో;

అదిన్నాదానపుబ్బత్తా, దుక్కటం హోతి భిక్ఖునో.

౨౦౨.

‘‘రహో ¶ మయా పనేతస్స, ఠపితం కిం ను దస్సతి’’;

ఇచ్చేవం విమతుప్పాదే, తస్స థుల్లచ్చయం సియా.

౨౦౩.

తస్మిం దానే నిరుస్సాహే, పరో చే నిక్ఖిపే ధురం;

ఉభిన్నం ధురనిక్ఖేపే, భిక్ఖు హోతి పరాజితో.

౨౦౪.

చిత్తేనాదాతుకామోవ, ‘‘దస్సామీ’’తి ముఖేన చే;

వదతో ధురనిక్ఖేపే, సామినో హి పరాజయో.

ఉపనిధికథా.

౨౦౫.

సుఙ్కఘాతస్స అన్తోవ, ఠత్వా పాతేతి చే బహి;

ధువం పతతి చే హత్థా, ముత్తమత్తే పరాజయో.

౨౦౬.

తం రుక్ఖే ఖాణుకే వాపి, హుత్వా పటిహతం పున;

వాతుక్ఖిత్తమ్పి వా అన్తో, సచే పతతి రక్ఖతి.

౨౦౭.

పతిత్వా ¶ భూమియం పచ్ఛా, వట్టన్తం పన భణ్డకం;

సచే పవిసత్యన్తోవ, తస్స పారాజికం సియా.

౨౦౮.

ఠత్వా ఠత్వా పవట్టన్తం, పవిట్ఠం చే పరాజయో;

అతిట్ఠమానం వట్టిత్వా, పవిట్ఠం పన రక్ఖతి.

౨౦౯.

ఇతి వుత్తం దళ్హం కత్వా, కురున్దట్ఠకథాదిసు;

సారతో తం గహేతబ్బం, యుత్తం వియ చ దిస్సతి.

౨౧౦.

సయం వా యది వట్టేతి, వట్టాపేతి పరేన వా;

అట్ఠత్వా వట్టమానం తం, గతం నాసకరం సియా.

౨౧౧.

ఠత్వా ఠత్వా సచే అన్తో, బహి గచ్ఛతి రక్ఖతి;

ఠపితే సుద్ధచిత్తేన, సయం వట్టతి వట్టతి.

౨౧౨.

గచ్ఛన్తే పన యానే వా, గజే వా తం ఠపేతి చే;

బహి నీహరణత్థాయ, నావహారోపి నీహటే.

౨౧౩.

ఠపితే ఠితయానే వా, పయోగేన వినా గతే;

సతిపి థేయ్యచిత్తస్మిం, అవహారో న విజ్జతి.

౨౧౪.

సచే పాజేతి తం యానం, ఠపేత్వా యానకే మణిం;

సియా పారాజికం తస్స, సీమాతిక్కమనే పన.

౨౧౫.

సుఙ్కట్ఠానే ¶ మతం సుఙ్కం, గన్తుం దత్వావ వట్టతి;

సేసో ఇధ కథామగ్గో, అరఞ్ఞట్ఠకథాసమో.

సుఙ్కఘాతకథా.

౨౧౬.

అన్తోజాతం ధనక్కీతం, దిన్నం వా పన కేనచి;

దాసం కరమరానీతం, హరన్తస్స పరాజయో.

౨౧౭.

భుజిస్సం వా హరన్తస్స, మానుసం మాతరాపి వా;

పితరాఠపితం వాపి, అవహారో న విజ్జతి.

౨౧౮.

తం ¶ పలాపేతుకామోవ, ఉక్ఖిపిత్వా భుజేహి వా;

తం ఠితట్ఠానతో కిఞ్చి, సఙ్కామేతి పరాజయో.

౨౧౯.

తజ్జేత్వా పదసా దాసం, నేన్తస్స పదవారతో;

హోన్తి ఆపత్తియో వుత్తా, తస్స థుల్లచ్చయాదయో.

౨౨౦.

హత్థాదీసు గహేత్వా తం, కడ్ఢతోపి పరాజయో;

‘‘గచ్ఛ యాహి పలాయా’’తి, వదతోపి అయం నయో.

౨౨౧.

వేగసావ పలాయన్తం, ‘‘పలాయా’’తి చ భాసతో;

హోతి పారాజికేనస్స, అనాపత్తి హి భిక్ఖునో.

౨౨౨.

సణికం పన గచ్ఛన్తం, సచే వదతి సోపి చ;

సీఘం గచ్ఛతి చే తస్స, వచనేన పరాజయో.

౨౨౩.

పలాయిత్వా సచే అఞ్ఞం, గామం వా నిగమమ్పి వా;

గతం దిస్వా తతో తఞ్చే, పలాపేతి పరాజయో.

పాణకథా.

౨౨౪.

థేయ్యా సప్పకరణ్డం చే, పరామసతి దుక్కటం;

ఫన్దాపేతి యథావత్థుం, ఠానతో చావనే చుతో.

౨౨౫.

ఉగ్ఘాటేత్వా కరణ్డం తు, సప్పముద్ధరతో పన;

కరణ్డతలతో ముత్తే, నఙ్గుట్ఠే తు పరాజయో.

౨౨౬.

ఘంసిత్వా కడ్ఢతో సప్పం, నఙ్గుట్ఠే ముఖవట్టితో;

తస్స సప్పకరణ్డస్స, ముత్తమత్తే పరాజయో.

౨౨౭.

కరణ్డం ¶ వివరిత్వా చే, పక్కోసన్తస్స నామతో;

సో నిక్ఖమతి చే సప్పో, తస్స పారాజికం సియా.

౨౨౮.

తథా కత్వా తు మణ్డూక-మూసికానం రవమ్పి వా;

పక్కోసన్తస్స నామేన, నిక్ఖన్తేపి పరాజయో.

౨౨౯.

ముఖం ¶ అవివరిత్వావ, కరోన్తస్సేవమేవ చ;

యేన కేనచి నిక్ఖన్తే, సప్పే పారాజికం సియా.

౨౩౦.

ముఖే వివరితే సప్పో, సయమేవ పలాయతి;

న పక్కోసతి చే తస్స, భణ్డదేయ్యముదీరితం.

అపదకథా.

౨౩౧.

థేయ్యచిత్తేన యో హత్థిం, కరోతామసనాదయో;

హోన్తి ఆపత్తియో తస్స, తివిధా దుక్కటాదయో.

౨౩౨.

సాలాయం ఠితహత్థిస్స, అన్తోవత్థఙ్గణేసుపి;

ఠానం సాలా చ వత్థు చ, అఙ్గణం సకలం సియా.

౨౩౩.

అబద్ధస్స హి బద్ధస్స, ఠితట్ఠానఞ్చ బన్ధనం;

తస్మా తేసం వసా హత్థిం, హరతో కారయే బుధో.

౨౩౪.

నగరస్స బహిద్ధా తు, ఠితస్స పన హత్థినో;

ఠితట్ఠానం భవే ఠానం, పదవారేన కారయే.

౨౩౫.

నిపన్నస్స గజస్సేకం, ఠానం తం ఉట్ఠపేతి చే;

తస్మిం ఉట్ఠితమత్తే తు, తస్స పారాజికం సియా.

౨౩౬.

ఏసేవ చ నయో ఞేయ్యో, తురఙ్గమహిసాదిసు;

నత్థి కిఞ్చిపి వత్తబ్బం, ద్విపదేపి బహుప్పదే.

చతుప్పదకథా.

౨౩౭.

పరేసన్తి విజానిత్వా, పరేసం సన్తకం ధనం;

గరుకం థేయ్యచిత్తేన, ఠానా చావేతి చే చుతో.

౨౩౮.

అనాపత్తి ససఞ్ఞిస్స, తిరచ్ఛానపరిగ్గహే;

తావకాలికవిస్సాస-గ్గాహే పేతపరిగ్గహే.

౨౩౯.

యో ¶ ¶ పనేత్థ చ వత్తబ్బో, పాళిముత్తవినిచ్ఛయో;

తం మయం పరతోయేవ, భణిస్సామ పకిణ్ణకే.

౨౪౦.

పరాజితానేకమలేన వుత్తం;

పారాజికం యం దుతియం జినేన;

వుత్తో సమాసేన మయస్స చత్థో;

వత్తుం అసేసేన హి కో సమత్థో.

ఇతి వినయవినిచ్ఛయే దుతియపారాజికకథా నిట్ఠితా.

తతియపారాజికకథా

౨౪౧.

మనుస్సజాతిం జానన్తో, జీవితా యో వియోజయే;

నిక్ఖిపేయ్యస్స సత్థం వా, వదేయ్య మరణే గుణం.

౨౪౨.

దేసేయ్య మరణూపాయం, హోతాయమ్పి పరాజితో;

అసన్ధేయ్యోవ సో ఞేయ్యో, ద్వేధా భిన్నసిలా వియ.

౨౪౩.

వుత్తా పాణాతిపాతస్స, పయోగా ఛ మహేసినా;

సాహత్థికో తథాణత్తి-నిస్సగ్గిథావరాదయో.

౨౪౪.

తత్థ కాయేన వా కాయ-పటిబద్ధేన వా సయం;

మారేన్తస్స పరం ఘాతో, అయం సాహత్థికో మతో.

౨౪౫.

‘‘ఏవం త్వం పహరిత్వా తం, మారేహీ’’తి చ భిక్ఖునో;

పరస్సాణాపనం నామ, అయమాణత్తికో నయో.

౨౪౬.

దూరం మారేతుకామస్స, ఉసుఆదినిపాతనం;

కాయేన పటిబద్ధేన, అయం నిస్సగ్గియో విధి.

౨౪౭.

అసఞ్చారిముపాయేన, మారణత్థం పరస్స చ;

ఓపాతాదివిధానం తు, పయోగో థావరో అయం.

౨౪౮.

పరం ¶ ¶ మారేతుకామస్స, విజ్జాయ జప్పనం పన;

అయం విజ్జామయో నామ, పయోగో పఞ్చమో మతో.

౨౪౯.

సమత్థా మారణే యా చ, ఇద్ధి కమ్మవిపాకజా;

అయమిద్ధిమయో నామ, పయోగో సముదీరితో.

౨౫౦.

ఏకేకో దువిధో తత్థ, హోతీతి పరిదీపితో;

ఉద్దేసోపి అనుద్దేసో, భేదో తేసమయం పన.

౨౫౧.

బహుస్వపి యముద్దిస్స, పహారం దేతి చే పన;

మరణేన చ తస్సేవ, కమ్మునా తేన బజ్ఝతి.

౨౫౨.

అనుద్దిస్స పహారేపి, యస్స కస్సచి దేహినో;

పహారప్పచ్చయా తస్స, మరణం చే పరాజయో.

౨౫౩.

మతే పహటమత్తే వా, పచ్ఛా ముభయథాపి చ;

హన్తా పహటమత్తస్మిం, కమ్మునా తేన బజ్ఝతి.

౨౫౪.

ఏవం సాహత్థికో ఞేయ్యో, తథా ఆణత్తికోపి చ;

ఏత్తావతా సమాసేన, ద్వే పయోగా హి దస్సితా.

౨౫౫.

వత్థు కాలో చ దేసో చ, సత్థఞ్చ ఇరియాపథో;

కరణస్స విసేసోతి, ఛ ఆణత్తినియామకా.

౨౫౬.

మారేతబ్బో హి యో తత్థ, సో ‘‘వత్థూ’’తి పవుచ్చతి;

పుబ్బణ్హాది సియా కాలో, సత్తానం యోబ్బనాది చ.

౨౫౭.

దేసో గామాది విఞ్ఞేయ్యో, సత్థం తం సత్తమారణం;

మారేతబ్బస్స సత్తస్స, నిసజ్జాదిరియాపథో.

౨౫౮.

విజ్ఝనం భేదనఞ్చాపి, ఛేదనం తాళనమ్పి వా;

ఏవమాదివిధోనేకో, విసేసో కరణస్స తు.

౨౫౯.

‘‘యం మారేహీ’’తి ఆణత్తో, అఞ్ఞం మారేతి చే తతో;

‘‘పురతో పహరిత్వాన, మారేహీ’’తి చ భాసితో.

౨౬౦.

పచ్ఛతో ¶ పస్సతో వాపి, పహరిత్వాన మారితే;

వత్థాణత్తి విసఙ్కేతా, మూలట్ఠో పన ముచ్చతి.

౨౬౧.

వత్థుం తం అవిరజ్ఝిత్వా, యథాణత్తిఞ్చ మారితే;

ఉభయేసం యథాకాలం, కమ్మబద్ధో ఉదీరితో.

౨౬౨.

ఆణత్తో ¶ ‘‘అజ్జ పుబ్బణ్హే, మారేహీ’’తి చ యో పన;

సో చే మారేతి సాయన్హే, మూలట్ఠో పరిముచ్చతి.

౨౬౩.

ఆణత్తస్సేవ సో వుత్తో;

కమ్మబద్ధో మహేసినా;

కాలస్స హి విసఙ్కేతా;

దోసో నాణాపకస్స సో.

౨౬౪.

‘‘అజ్జ మారేహి పుబ్బణ్హే, స్వేవా’’తి అనియామితే;

యదా కదాచి పుబ్బణ్హే, విసఙ్కేతో న మారితే.

౨౬౫.

ఏతేనేవ ఉపాయేన, కాలభేదేసు సబ్బసో;

సఙ్కేతో చ విసఙ్కేతో, వేదితబ్బో విభావినా.

౨౬౬.

‘‘ఇమం గామే ఠితం వేరిం, మారేహీ’’తి చ భాసితో;

సచే సో పన మారేతి, ఠితం తం యత్థ కత్థచి.

౨౬౭.

నత్థి తస్స విసఙ్కేతో, ఉభో బజ్ఝన్తి కమ్మునా;

‘‘గామేయేవా’’తి ఆణత్తో, వనే వా సావధారణం.

౨౬౮.

‘‘వనేయేవా’’తి వా వుత్తో, గామే మారేతి చేపి వా;

విసఙ్కేతో విఞ్ఞాతబ్బో, మూలట్ఠో పరిముచ్చతి.

౨౬౯.

ఏతేనేవ ఉపాయేన, సబ్బదేసేసు భేదతో;

సఙ్కేతో చ విసఙ్కేతో, వేదితబ్బోవ విఞ్ఞునా.

౨౭౦.

‘‘సత్థేన పన మారేహి, ఆణత్తో’’తి చ కేనచి;

యేన కేనచి సత్థేన, విసఙ్కేతో న మారితే.

౨౭౧.

‘‘ఇమినా ¶ వాసినా హీ’’తి, వుత్తో అఞ్ఞేన వాసినా;

‘‘ఇమస్సాసిస్స వాపి త్వం, ధారాయేతాయ మారయ’’.

౨౭౨.

ఇతి వుత్తో సచే వేరిం, ధారాయ ఇతరాయ వా;

థరునా వాపి తుణ్డేన, విసఙ్కేతోవ మారితే.

౨౭౩.

ఏతేనేవ ఉపాయేన, సబ్బావుధకజాతిసు;

సఙ్కేతో చ విసఙ్కేతో, వేదితబ్బో విసేసతో.

౨౭౪.

‘‘గచ్ఛన్తమేనం మారేహి’’, ఇతి వుత్తో పరేన సో;

మారేతి నం నిసిన్నం చే, విసఙ్కేతో న విజ్జతి.

౨౭౫.

‘‘నిసిన్నంయేవ ¶ మారేహి’’, ‘‘గచ్ఛన్తంయేవ వా’’తి చ;

వుత్తో మారేతి గచ్ఛన్తం, నిసిన్నం వా యథాక్కమం.

౨౭౬.

విసఙ్కేతన్తి ఞాతబ్బం, భిక్ఖునా వినయఞ్ఞునా;

ఏసేవ చ నయో ఞేయ్యో, సబ్బిరియాపథేసు చ.

౨౭౭.

‘‘మారేహీ’’తి చ విజ్ఝిత్వా, ఆణత్తో హి పరేన సో;

విజ్ఝిత్వావ తమారేతి, విసఙ్కేతో న విజ్జతి.

౨౭౮.

‘‘మారేహీ’’తి చ విజ్ఝిత్వా, ఆణత్తో హి పరేన సో;

ఛిన్దిత్వా యది మారేతి, విసఙ్కేతోవ హోతి సో.

౨౭౯.

ఏతేనేవ ఉపాయేన, సబ్బేసు కరణేసుపి;

సఙ్కేతే చ విసఙ్కేతే, వేదితబ్బో వినిచ్ఛయో.

౨౮౦.

దీఘం రస్సం కిసం థూలం, కాళం ఓదాతమేవ వా;

ఆణత్తో అనియామేత్వా, మారేహీతి చ కేనచి.

౨౮౧.

సోపి యం కిఞ్చి ఆణత్తో, సచే మారేతి తాదిసం;

నత్థి తత్థ విసఙ్కేతో, ఉభిన్నమ్పి పరాజయో.

౨౮౨.

మనుస్సం కిఞ్చి ఉద్దిస్స, సచే ఖణతివాటకం;

ఖణన్తస్స చ ఓపాతం, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం.

౨౮౩.

దుక్ఖస్సుప్పత్తియా ¶ తత్థ, తస్స థుల్లచ్చయం సియా;

పతిత్వా చ మతే తస్మిం, తస్స పారాజికం భవే.

౨౮౪.

నిపతిత్వా పనఞ్ఞస్మిం, మతే దోసో న విజ్జతి;

అనుద్దిస్సకమోపాతో, ఖతో హోతి సచే పన.

౨౮౫.

‘‘పతిత్వా ఏత్థ యో కోచి, మరతూ’’తి హి యత్తకా;

మరన్తి నిపతిత్వా చే, దోసా హోన్తిస్స తత్తకా.

౨౮౬.

ఆనన్తరియవత్థుస్మిం, ఆనన్తరియకం వదే;

తథా థుల్లచ్చయాదీనం, హోన్తి థుల్లచ్చయాదయో.

౨౮౭.

పతిత్వా గబ్భినీ తస్మిం, సగబ్భా చే మరిస్సతి;

హోన్తి పాణాతిపాతా ద్వే, ఏకోవేకేకధంసనే.

౨౮౮.

అనుబన్ధేత్థ చోరేహి, పతిత్వా చే మరిస్సతి;

ఓపాతఖణకస్సేవ, హోతి పారాజికం కిర.

౨౮౯.

వేరినో ¶ తత్థ పాతేత్వా, సచే మారేన్తి వేరినో;

పతితం తత్థ మారేన్తి, నీహరిత్వా సచే బహి.

౨౯౦.

నిబ్బత్తిత్వా హి ఓపాతే, మతా చే ఓపపాతికా;

అసక్కోన్తా చ నిక్ఖన్తుం, సబ్బత్థ చ పరాజయో.

౨౯౧.

యక్ఖాదయో పనుద్దిస్స, ఖణనే దుక్ఖసమ్భవే;

దుక్కటం మరణే వత్థు-వసా థుల్లచ్చయాదయో.

౨౯౨.

మనుస్సేయేవ ఉద్దిస్స, ఖతే ఓపాతకే పన;

అనాపత్తి పతిత్వా హి, యక్ఖాదీసు మతేసుపి.

౨౯౩.

తథా యక్ఖాదయో పాణే, ఖతే ఉద్దిస్స భిక్ఖునా;

నిపతిత్వా మరన్తేసు, మనుస్సేసుప్యయం నయో.

౨౯౪.

‘‘పాణినో ఏత్థ బజ్ఝిత్వా, మరన్తూ’’తి అనుద్దిసం;

పాసం ఓడ్డేతి యో తత్థ, సచే బజ్ఝన్తి పాణినో.

౨౯౫.

హత్థతో ముత్తమత్తస్మిం, తస్స పారాజికం సియా;

ఆనన్తరియవత్థుస్మిం, ఆనన్తరియమేవ చ.

౨౯౬.

ఉద్దిస్స ¶ హి కతే పాసే, యం పనుద్దిస్స ఓడ్డితో;

బన్ధనేసు తదఞ్ఞేసం, అనాపత్తి పకాసితా.

౨౯౭.

మూలేన వా ముధా వాపి, దిన్నే పాసే పరస్స హి;

మూలట్ఠస్సేవ హోతీతి, కమ్మబద్ధో నియామితో.

౨౯౮.

యేన లద్ధో సచే లోపి, పాసముగ్గళితమ్పి వా;

థిరం వాపి కరోతేవం, ఉభిన్నం కమ్మబన్ధనం.

౨౯౯.

యో పాసం ఉగ్గళాపేత్వా, యాతి పాపభయా సచే;

తం దిస్వా పున అఞ్ఞోపి, సణ్ఠపేతి హి తత్థ చ.

౩౦౦.

బద్ధా బద్ధా మరన్తి చే, మూలట్ఠో న చ ముచ్చతి;

ఠపేత్వా గహితట్ఠానే, పాసయట్ఠిం విముచ్చతి.

౩౦౧.

గోపేత్వాపి న మోక్ఖో హి, పాసయట్ఠిం సయంకతం;

తమఞ్ఞో పున గణ్హిత్వా, సణ్ఠపేతి సచే పన.

౩౦౨.

తప్పచ్చయా మరన్తేసు, మూలట్ఠో న చ ముచ్చతి;

నాసేత్వా సబ్బసో వా తం, ఝాపేత్వా వా విముచ్చతి.

౩౦౩.

రోపేన్తస్స ¶ చ సూలం వా, సజ్జేన్తస్స అదూహలం;

ఓపాతేన చ పాసేన, సదిసోవ వినిచ్ఛయో.

౩౦౪.

అనాపత్తి అసఞ్చిచ్చ, అజానన్తస్స భిక్ఖునో;

తథామరణచిత్తస్స, మతేప్యుమ్మత్తకాదినో.

౩౦౫.

మనుస్సపాణిమ్హి చ పాణసఞ్ఞితా;

సచస్స చిత్తం మరణూపసంహితం;

ఉపక్కమో తేన చ తస్స నాసో;

పఞ్చేత్థ అఙ్గాని మనుస్సఘాతే.

ఇతి వినయవినిచ్ఛయే తతియపారాజికకథా నిట్ఠితా.

చతుత్థపారాజికకథా

౩౦౬.

అసన్తమత్తస్సితమేవ ¶ కత్వా;

భవం అధిట్ఠాయ చ వత్తమానం;

అఞ్ఞాపదేసఞ్చ వినాధిమానం;

ఝానాదిభేదం సముదాచరేయ్య.

౩౦౭.

కాయేన వాచాయపి వా తదత్థే;

ఞాతేవ విఞ్ఞత్తిపథే అభబ్బో;

యథేవ తాలో పన మత్థకస్మిం;

ఛిన్నో అభబ్బో పున రుళ్హిభావే.

౩౦౮.

అసన్తమేవత్తని యో పరస్స;

దీపేతి ఝానాదిమనన్తరం సో;

జానాతి చే హోతి చుతో హి నో చే;

జానాతి థుల్లచ్చయమస్స హోతి.

౩౦౯.

‘‘యో ¶ తే విహారే వసతీధ భిక్ఖు;

సో ఝానలాభీ’’తి చ దీపితే చే;

జానాతి థుల్లచ్చయమస్స నో చే;

జానాతి తం దుక్కటమేవ హోతి.

౩౧౦.

అసన్తమేవత్తని ధమ్మమేతం;

అత్థీతి కత్వా వదతోధిమానా;

వుత్తో అనాపత్తినయో పనేవం;

అవత్తుకామస్స తథాదికస్స.

౩౧౧.

పాపిచ్ఛతా తస్స అసన్తభావో;

ఆరోచనఞ్చేవ మనుస్సకస్స;

నఞ్ఞాపదేసేన తదేవ ఞాణం;

పఞ్చేత్థ అఙ్గాని వదన్తి ధీరా.

౩౧౨.

పఠమే దుతియే చన్తే, పరియాయో న విజ్జతి;

దుతియే తతియేయేవ, ఆణత్తి న పనేతరే.

౩౧౩.

ఆది ¶ మేకసముట్ఠానం, దువఙ్గం కాయచిత్తతో;

సేసా చ తిసముట్ఠానా, తేసమఙ్గాని సత్త తు.

౩౧౪.

సుఖోపేక్ఖాయుతం ఆది, తతియం దుక్ఖవేదనం;

దుతియఞ్చ చతుత్థఞ్చ, తివేదనముదీరితం.

౩౧౫.

పఠమస్సట్ఠ చిత్తాని, తతియస్స దువే పన;

దుతియస్స చతుత్థస్స, దస చిత్తాని లబ్భరే.

౩౧౬.

తస్మా సచిత్తకం వుత్తం, సబ్బమేతం చతుబ్బిధం;

క్రియా సఞ్ఞావిమోక్ఖఞ్చ, లోకవజ్జన్తి దీపితం.

౩౧౭.

ఇదమాపత్తియంయేవ, విధానం పన యుజ్జతి;

తస్మా ఆపత్తియంయేవ, గహేతబ్బం విభావినా.

౩౧౮.

ముదుపిట్ఠి చ లమ్బీ చ, ముఖగ్గాహీ నిసీదకో;

పారాజికా ఇమే తేసం, చత్తారో అనులోమికా.

౩౧౯.

భిక్ఖునీనఞ్చ చత్తారి, విబ్భన్తా భిక్ఖునీ సయం;

తథా ఏకాదసాభబ్బా, సబ్బేతే చతువీసతి.

౩౨౦.

ఇమే ¶ పారాజికా వుత్తా, చతువీసతి పుగ్గలా;

అభబ్బా భిక్ఖుభావాయ, సీసచ్ఛిన్నోవ జీవితుం.

౩౨౧.

పణ్డకో చ తిరచ్ఛానో, ఉభతోబ్యఞ్జనోపి చ;

తయో వత్థువిపన్నా హి, అహేతుపటిసన్ధికా.

౩౨౨.

పఞ్చానన్తరికా థేయ్య-సంవాసోపి చ దూసకో;

తిత్థిపక్కన్తకో చేతి, క్రియానట్ఠా పనట్ఠ తే.

౩౨౩.

వినిచ్ఛయో యో పన సారభూతో;

పారాజికానం కథితో మయాయం;

తస్సానుసారేన బుధేన ఞాతుం;

సక్కా హి సేసోపి అసేసతోవ.

౩౨౪.

పిటకే ¶ పటుభావకరే పరమే;

వినయే వివిధేహి నయేహి యుతే;

పరమత్థనయం అభిపత్థయతా;

పరియాపుణితబ్బమయం సతతం.

ఇతి వినయవినిచ్ఛయే చతుత్థపారాజికకథా నిట్ఠితా.

సఙ్ఘాదిసేసకథా

౩౨౫.

మోచేతుకామతాచిత్తం, వాయామో సుక్కమోచనం;

అఞ్ఞత్ర సుపినన్తేన, హోతి సఙ్ఘాదిసేసతా.

౩౨౬.

పరేనుపక్కమాపేత్వా, అఙ్గజాతం పనత్తనో;

సుక్కం యది విమోచేతి, గరుకం తస్స నిద్దిసే.

౩౨౭.

సఞ్చిచ్చుపక్కమన్తస్స, అఙ్గజాతం పనత్తనో;

థుల్లచ్చయం సముద్దిట్ఠం, సచే సుక్కం న ముచ్చతి.

౩౨౮.

సఞ్చిచ్చుపక్కమన్తస్స ¶ , ఆకాసే కమ్పనేనపి;

హోతి థుల్లచ్చయం తస్స, యది సుక్కం న ముచ్చతి.

౩౨౯.

వత్థిం కీళాయ పూరేత్వా, పస్సావేతుం న వట్టతి;

నిమిత్తం పన హత్థేన, కీళాపేన్తస్స దుక్కటం.

౩౩౦.

తిస్సన్నం పన ఇత్థీనం, నిమిత్తం రత్తచేతసా;

పురతో పచ్ఛతో వాపి, ఓలోకేన్తస్స దుక్కటం.

౩౩౧.

ఏకేనేకం పయోగేన, దివసమ్పి చ పస్సతో;

నాపత్తియా భవే అఙ్గం, ఉమ్మీలననిమీలనం.

౩౩౨.

అమోచనాధిప్పాయస్స, అనుపక్కమతోపి చ;

సుపినన్తేన ముత్తస్మిం, అనాపత్తి పకాసితా.

సుక్కవిసట్ఠికథా.

౩౩౩.

ఆమసన్తో ¶ మనుస్సిత్థిం, కాయసంసగ్గరాగతో;

‘‘మనుస్సిత్థీ’’తి సఞ్ఞాయ, హోతి సఙ్ఘాదిసేసికో.

౩౩౪.

లోమేనన్తమసో లోమం, ఫుసన్తస్సాపి ఇత్థియా;

కాయసంసగ్గరాగేన, హోతి ఆపత్తి భిక్ఖునో.

౩౩౫.

ఇత్థియా యది సమ్ఫుట్ఠో, ఫస్సం సేవనచేతనో;

వాయమిత్వాధివాసేతి, హోతి సఙ్ఘాదిసేసతా.

౩౩౬.

ఏకేన పన హత్థేన, గహేత్వా దుతియేన వా;

తత్థ తత్థ ఫుసన్తస్స, ఏకావాపత్తి దీపితా.

౩౩౭.

అగ్గహేత్వా ఫుసన్తస్స, యావ పాదఞ్చ సీసతో;

కాయా హత్థమమోచేత్వా, ఏకావ దివసమ్పి చ.

౩౩౮.

అఙ్గులీనం తు పఞ్చన్నం, గహణే ఏకతో పన;

ఏకాయేవ సియాపత్తి, న హి కోట్ఠాసతో సియా.

౩౩౯.

నానిత్థీనం సచే పఞ్చ, గణ్హాత్యఙ్గులియో పన;

ఏకతో పఞ్చ సఙ్ఘాది-సేసా హోన్తిస్స భిక్ఖునో.

౩౪౦.

ఇత్థియా విమతిస్సాపి, పణ్డకాదికసఞ్ఞినో;

కాయేన ఇత్థియా కాయ-సమ్బద్ధం ఫుసతోపి వా.

౩౪౧.

పణ్డకే ¶ యక్ఖిపేతీసు, తస్స థుల్లచ్చయం సియా;

దుక్కటం కాయసంసగ్గే, తిరచ్ఛానగతిత్థియా.

౩౪౨.

భిక్ఖునో పటిబద్ధేన, కాయేన పన ఇత్థియా;

కాయేన పటిబద్ధఞ్చ, ఫుసన్తస్సపి దుక్కటం.

౩౪౩.

ఇత్థీనం ఇత్థిరూపఞ్చ, దారులోహమయాదికం;

తాసం వత్థమలఙ్కారం, ఆమసన్తస్స దుక్కటం.

౩౪౪.

తత్థజాతఫలం ఖజ్జం, ముగ్గాదిం తత్థజాతకం;

ధఞ్ఞాని పన సబ్బాని, ఆమసన్తస్స దుక్కటం.

౩౪౫.

సబ్బం ¶ ధమనసఙ్ఖాదిం, పఞ్చఙ్గతురియమ్పి చ;

రతనాని చ సబ్బాని, ఆమసన్తస్స దుక్కటం.

౩౪౬.

సబ్బమావుధభణ్డఞ్చ, జియా చ ధనుదణ్డకో;

అనామాసమిదం సబ్బం, జాలఞ్చ సరవారణం.

౩౪౭.

సువణ్ణపటిబిమ్బాది, చేతియం ఆరకూటకం;

అనామాసన్తి నిద్దిట్ఠం, కురున్దట్ఠకథాయ హి.

౩౪౮.

సబ్బం ఓనహితుం వాపి, ఓనహాపేతుమేవ వా;

వాదాపేతుఞ్చ వాదేతుం, వాదితం న చ వట్టతి.

౩౪౯.

‘‘కరిస్సాముపహార’’న్తి, వుత్తేన పన భిక్ఖునా;

పూజా బుద్ధస్స కాతబ్బా, వత్తబ్బాతి చ విఞ్ఞునా.

౩౫౦.

సయం ఫుసియమానస్స, ఇత్థియా పన ధుత్తియా;

అవాయమిత్వా కాయేన, ఫస్సం పటివిజానతో.

౩౫౧.

అనాపత్తి అసఞ్చిచ్చ, అజానన్తస్స భిక్ఖునో;

మోక్ఖాధిప్పాయినో చేవ, తథా ఉమ్మత్తకాదినో.

౩౫౨.

పఠమేన సమానావ, సముట్ఠానాదయో పన;

కాయసంసగ్గరాగస్స, తథా సుక్కవిసట్ఠియా.

కాయసంసగ్గకథా.

౩౫౩.

దుట్ఠుల్లవాచస్సాదేన, ఇత్థియా ఇత్థిసఞ్ఞినో;

ద్విన్నఞ్చ పన మగ్గానం, వణ్ణావణ్ణవసేన చ.

౩౫౪.

మేథునయాచనాదీహి ¶ , ఓభాసన్తస్స భిక్ఖునో;

విఞ్ఞుం అన్తమసో హత్థ-ముద్దాయపి గరుం సియా.

౩౫౫.

‘‘సిఖరణీసి ¶ , సమ్భిన్నా, ఉభతోబ్యఞ్జనా’’తి చ;

అక్కోసవచనేనాపి, గరుకం తు సుణన్తియా.

౩౫౬.

పునప్పునోభాసన్తస్స, ఏకవాచాయ వా బహూ;

గణనాయ చ వాచానం, ఇత్థీనం గరుకా సియుం.

౩౫౭.

సా చే నప్పటిజానాతి, తస్స థుల్లచ్చయం సియా;

ఆదిస్స భణనే చాపి, ఉబ్భజాణుమధక్ఖకం.

౩౫౮.

ఉబ్భక్ఖకమధోజాణు-మణ్డలం పన ఉద్దిసం;

వణ్ణాదిభణనే కాయ-పటిబద్ధే చ దుక్కటం.

౩౫౯.

థుల్లచ్చయం భవే తస్స, పణ్డకే యక్ఖిపేతిసు;

అధక్ఖకోబ్భజాణుమ్హి, దుక్కటం పణ్డకాదిసు.

౩౬౦.

ఉబ్భక్ఖకమధోజాణు-మణ్డలేపి అయం నయో;

సబ్బత్థ దుక్కటం వుత్తం, తిరచ్ఛానగతిత్థియా.

౩౬౧.

అత్థధమ్మపురేక్ఖారం, కత్వా ఓభాసతోపి చ;

వదతోపి అనాపత్తి, పురక్ఖత్వానుసాసనిం.

౩౬౨.

తథా ఉమ్మత్తకాదీనం, సముట్ఠానాదయో నయా;

అదిన్నాదానతుల్యావ, వేదనేత్థ ద్విధా మతా.

దుట్ఠుల్లవాచాకథా.

౩౬౩.

వణ్ణం పనత్తనో కామ-పారిచరియాయ భాసతో;

తస్మింయేవ ఖణే సా చే, జానాతి గరుకం సియా.

౩౬౪.

నో చే జానాతి సా యక్ఖి-పేతిదేవీసు పణ్డకే;

హోతి థుల్లచ్చయం తస్స, సేసే ఆపత్తి దుక్కటం.

౩౬౫.

చీవరాదీహి అఞ్ఞేహి, వత్థుకామేహి అత్తనో;

నత్థి దోసో భణన్తస్స, పారిచరియాయ వణ్ణనం.

౩౬౬.

ఇత్థిసఞ్ఞా ¶ మనుస్సిత్థీ, పారిచరియాయ రాగితా;

ఓభాసో తేన రాగేన, ఖణే తస్మిం విజాననం.

౩౬౭.

పఞ్చఙ్గాని ¶ ఇమానేత్థ, వేదితబ్బాని విఞ్ఞునా;

సముట్ఠానాదయోప్యస్స, అనన్తరసమా మతా.

అత్తకామపారిచరియకథా.

౩౬౮.

పటిగ్గణ్హాతి సన్దేసం, పురిసస్సిత్థియాపి వా;

వీమంసతి గరు హోతి, పచ్చాహరతి చే పన.

౩౬౯.

‘‘యస్సా హి సన్తికం గన్త్వా, ఆరోచేహీ’’తి పేసితో;

తమదిస్వా తదఞ్ఞస్స, అవస్సారోచకస్స సో.

౩౭౦.

‘‘ఆరోచేహీ’’తి వత్వా తం, పచ్చాహరతి చే పన;

భిక్ఖు సఙ్ఘాదిసేసమ్హా, సఞ్చరిత్తా న ముచ్చతి.

౩౭౧.

‘‘మాతరా రక్ఖితం ఇత్థిం, గచ్ఛ బ్రూహీ’’తి పేసితో;

పితురక్ఖితమఞ్ఞం వా, విసఙ్కేతోవ భాసతో.

౩౭౨.

పటిగ్గణ్హనతాదీహి, తీహి అఙ్గేహి సంయుతే;

సఞ్చరిత్తే సమాపన్నే, గరుకాపత్తిమాదిసే.

౩౭౩.

ద్వీహి థుల్లచ్చయం వుత్తం, పణ్డకాదీసు తీహిపి;

ఏకేనేవ చ సబ్బత్థ, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం.

౩౭౪.

చేతియస్స చ సఙ్ఘస్స, గిలానస్స చ భిక్ఖునో;

గచ్ఛతో పన కిచ్చేన, అనాపత్తి పకాసితా.

౩౭౫.

మనుస్సత్తం తథా తస్సా, ననాలంవచనీయతా;

పటిగ్గణ్హనతాదీనం, వసా పఞ్చఙ్గికం మతం.

౩౭౬.

ఇదఞ్హి ఛసముట్ఠానం, అచిత్తకముదీరితం;

అలంవచనీయత్తం వా, పణ్ణత్తిం వా అజానతో.

౩౭౭.

గహేత్వా ¶ సాసనం కాయ-వికారేనూపగమ్మ తం;

వీమంసిత్వా హరన్తస్స, గరుకం కాయతో సియా.

౩౭౮.

సుత్వా యథానిసిన్నోవ, వచనం ఇత్థియా పున;

తం తత్థేవాగతస్సేవ, ఆరోచేన్తస్స వాచతో.

౩౭౯.

అజానన్తస్స పణ్ణత్తిం, కాయవాచాహి తం విధిం;

కరోతో హరతో వాపి, గరుకం కాయవాచతో.

౩౮౦.

జానిత్వాపి ¶ కరోన్తస్స, గరుకాపత్తియో తథా;

సచిత్తకేహి తీహేవ, సముట్ఠానేహి జాయరే.

సఞ్చరిత్తకథా.

౩౮౧.

సయంయాచితకేహేవ, కుటికం అప్పమాణికం;

అత్తుద్దేసం కరోన్తస్స, తథాదేసితవత్థుకం.

౩౮౨.

హోన్తి సఙ్ఘాదిసేసా ద్వే, సారమ్భాదీసు దుక్కటం;

సచే ఏకవిపన్నా సా, గరుకం ఏకకం సియా.

౩౮౩.

పురిసం యాచితుం కమ్మ-సహాయత్థాయ వట్టతి;

మూలచ్ఛేజ్జవసేనేవ, యాచమానస్స దుక్కటం.

౩౮౪.

అవజ్జం హత్థకమ్మమ్పి, యాచితుం పన వట్టతి;

హత్థకమ్మమ్పి నామేతం, కిఞ్చి వత్థు న హోతి హి.

౩౮౫.

గోణమాయాచమానస్స, ఠపేత్వా ఞాతకాదికే;

దుక్కటం తస్స నిద్దిట్ఠం, మూలచ్ఛేజ్జేన తేసుపి.

౩౮౬.

‘‘గోణం దేమా’’తి వుత్తేపి, గహేతుం న చ వట్టతి;

సకటం దారుభణ్డత్తా, గహేతుం పన వట్టతి.

౩౮౭.

వాసిఫరసుకుద్దాల-కుఠారాదీస్వయం నయో;

అనజ్ఝావుత్థకం సబ్బం, హరాపేతుమ్పి వట్టతి.

౩౮౮.

వల్లిఆదిమ్హి ¶ సబ్బస్మిం, గరుభణ్డప్పహోనకే;

పరేసం సన్తకేయేవ, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం.

౩౮౯.

పచ్చయేసు హి తీస్వేవ, విఞ్ఞత్తి న చ వట్టతి;

తతియే పరికథోభాస-నిమిత్తాని చ లబ్భరే.

౩౯౦.

‘‘అదేసితే చ వత్థుస్మిం, పమాణేనాధికం కుటిం;

కరిస్సామీ’’తి చిన్తేత్వా, అరఞ్ఞం గచ్ఛతోపి చ.

౩౯౧.

ఫరసుం వాపి వాసిం వా, నిసేన్తస్సాపి దుక్కటం;

ఛిన్దతో దుక్కటం రుక్ఖం, తస్స పాచిత్తియా సహ.

౩౯౨.

ఏవం పుబ్బపయోగస్మిం, కుటికారకభిక్ఖునో;

యథాపయోగమాపత్తిం, వినయఞ్ఞూ వినిద్దిసే.

౩౯౩.

యా ¶ పన ద్వీహి పిణ్డేహి, నిట్ఠానం తు గమిస్సతి;

హోతి థుల్లచ్చయం తేసు, పఠమే దుతియే గరు.

౩౯౪.

అనాపత్తి సచఞ్ఞస్స, దేతి విప్పకతం కుటిం;

తథా భూమిం సమం కత్వా, భిన్దతోపి చ తం కుటిం.

౩౯౫.

గుహం లేణం కరోన్తస్స, తిణపణ్ణచ్ఛదమ్పి వా;

వాసాగారం ఠపేత్వాన, అఞ్ఞస్సత్థాయ వా తథా.

౩౯౬.

దేసాపేత్వావ భిక్ఖూహి, వత్థుం పన చ భిక్ఖునో;

క్రియతోవ సముట్ఠాతి, కరోతో అప్పమాణికం.

౩౯౭.

అదేసేత్వా కరోన్తస్స, తం క్రియాక్రియతో సియా;

సముట్ఠానాదయో సేసా, సఞ్చరిత్తసమా మతా.

కుటికారసిక్ఖాపదకథా.

౩౯౮.

అదేసేత్వా సచే వత్థుం, యో కరేయ్య మహల్లకం;

విహారం అత్తవాసత్థం, గరుకం తస్స నిద్దిసే.

౩౯౯.

పమాణాతిక్కమేనాపి ¶ , దోసో నత్థి మహల్లకే;

తస్మా క్రియసముట్ఠానా-భావం సముపలక్ఖయే.

౪౦౦.

పమాణనియమాభావా, ఏకసఙ్ఘాదిసేసతా;

సముట్ఠానాదికం సేసం, అనన్తరసమం మతం.

మహల్లకకథా.

౪౦౧.

పారాజికాని వుత్తాని, చతువీసతి సత్థునా;

భిక్ఖునో అనురూపాని, తేసు ఏకూనవీసతి.

౪౦౨.

అమూలకేన చోదేతి, హుత్వా చావనచేతనో;

సుద్ధం వా యది వాసుద్ధం, తేసు అఞ్ఞతరేన యో.

౪౦౩.

గరుకం తస్స ఆపత్తిం, కతోకాసమ్హి నిద్దిసే;

తథేవ అకతోకాసే, దుక్కటాపత్తియా సహ.

౪౦౪.

‘‘కోణ్ఠోసి చ నిగణ్ఠోసి;

సామణేరోసి తాపసో;

గహట్ఠోసి ¶ తథా జేట్ఠ-;

బ్బతికోసి ఉపాసకో.

౪౦౫.

దుస్సీలో పాపధమ్మోసి, అన్తోపూతి అవస్సుతో’’;

ఇచ్చేవమ్పి వదన్తస్స, గరుకం తస్స నిద్దిసే.

౪౦౬.

సమ్ముఖా హత్థముద్దాయ, చోదేన్తస్సపి తఙ్ఖణే;

తం చే పరో విజానాతి, హోతి ఆపత్తి భిక్ఖునో.

౪౦౭.

గరుకం సమ్ముఖే ఠత్వా, చోదాపేన్తస్స కేనచి;

తస్స వాచాయ వాచాయ, చోదాపేన్తస్స నిద్దిసే.

౪౦౮.

అథ సోపి ‘‘మయా దిట్ఠం, సుతం వా’’తి చ భాసతి;

తేసం ద్విన్నమ్పి సఙ్ఘాది-సేసో హోతి న సంసయో.

౪౦౯.

దూతం ¶ వా పన పేసేత్వా, పణ్ణం వా పన సాసనం;

చోదాపేన్తస్స ఆపత్తి, న హోతీతి పకాసితా.

౪౧౦.

తథా సఙ్ఘాదిసేసేహి, వుత్తే చావనసఞ్ఞినో;

హోతి పాచిత్తియాపత్తి, సేసాపత్తీహి దుక్కటం.

౪౧౧.

అక్కోసనాధిప్పాయస్స, అకతోకాసమత్తనా;

సహ పాచిత్తియేనస్స, వదన్తస్స చ దుక్కటం.

౪౧౨.

అసమ్ముఖా వదన్తస్స, ఆపత్తీహిపి సత్తహి;

తథా కమ్మం కరోన్తస్స, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం.

౪౧౩.

న దోసుమ్మత్తకాదీనం, హోతి పఞ్చఙ్గసంయుతం;

ఉపసమ్పన్నతా తస్మిం, పుగ్గలే సుద్ధసఞ్ఞితా.

౪౧౪.

పారాజికేన చోదేతి, యేన తస్స అమూలతా;

సమ్ముఖా చోదనా చేవ, తస్స చావనసఞ్ఞినో.

౪౧౫.

తఙ్ఖణే జాననఞ్చేవ, పఞ్చఙ్గాని భవన్తి హి;

ఇదం తు తిసముట్ఠానం, సచిత్తం దుక్ఖవేదనం.

దుట్ఠదోసకథా.

౪౧౬.

లేసమత్తముపాదాయ, భిక్ఖుమన్తిమవత్థునా;

చోదేయ్య గరుకాపత్తి, సచే చావనచేతనో.

౪౧౭.

చోదేతి ¶ వా తథాసఞ్ఞీ, చోదాపేతి పరేన వా;

అనాపత్తి సియా సేసో, అనన్తరసమో మతో.

దుతియదుట్ఠదోసకథా.

౪౧౮.

సమగ్గస్స చ సఙ్ఘస్స, భేదత్థం వాయమేయ్య యో;

భేదహేతుం గహేత్వా వా, తిట్ఠేయ్య పరిదీపయం.

౪౧౯.

సో ¶ హి భిక్ఖూహి వత్తబ్బో, ‘‘భేదత్థం మా పరక్కమ’’;

ఇతి ‘‘సఙ్ఘస్స మా తిట్ఠ, గహేత్వా భేదకారణం’’.

౪౨౦.

వుచ్చమానో హి తేహేవ, నిస్సజ్జేయ్య న చేవ యం;

సమనుభాసితబ్బో తం, అచ్చజం గరుకం ఫుసే.

౪౨౧.

పరక్కమన్తం సఙ్ఘస్స, భిక్ఖుం భేదాయ భిక్ఖునో;

దిస్వా సుత్వా హి ఞత్వా వా, అవదన్తస్స దుక్కటం.

౪౨౨.

గన్త్వా చ పన వత్తబ్బో, అద్ధయోజనతాదికం;

దూరమ్పి పన గన్తబ్బం, సచే సక్కోతి తావదే.

౪౨౩.

తిక్ఖత్తుం పన వుత్తస్స, అపరిచ్చజతోపి తం;

దూతం వా పన పణ్ణం వా, పేసతోపి చ దుక్కటం.

౪౨౪.

ఞత్తియా పరియోసానే, దుక్కటం పరిదీపితం;

కమ్మవాచాహి చ ద్వీహి, హోతి థుల్లచ్చయం ద్వయం.

౪౨౫.

య్య-కారే పన సమ్పత్తే, గరుకేయేవ తిట్ఠతి;

పస్సమ్భన్తి హి తిస్సోపి, భిక్ఖునో దుక్కటాదయో.

౪౨౬.

అకతే పన కమ్మస్మిం, అపరిచ్చజతోపి చ;

తస్స సఙ్ఘాదిసేసేన, అనాపత్తి పకాసితా.

౪౨౭.

ఞత్తితో పన పుబ్బే వా, పచ్ఛా వా తఙ్ఖణేపి వా;

అసమ్పత్తే య్య-కారస్మిం, పటినిస్సజ్జతోపి చ.

౪౨౮.

పటినిస్సజ్జతో వాపి, తం వా సమనుభాసతో;

తథేవుమ్మత్తకాదీనం, అనాపత్తి పకాసితా.

౪౨౯.

యఞ్హి భిక్ఖుమనుద్దిస్స, మచ్ఛమంసం కతం భవే;

యస్మిఞ్చ నిబ్బేమతికో, తం సబ్బం తస్స వట్టతి.

౪౩౦.

సముద్దిస్స ¶ కతం ఞత్వా, భుఞ్జన్తస్సేవ దుక్కటం;

తథా అకప్పియం మంసం, అజానిత్వాపి ఖాదతో.

౪౩౧.

హత్థుస్సచ్ఛమనుస్సానం ¶ , అహికుక్కురదీపినం;

సీహబ్యగ్ఘతరచ్ఛానం, మంసం హోతి అకప్పియం.

౪౩౨.

థుల్లచ్చయం మనుస్సానం, మంసే సేసేసు దుక్కటం;

సచిత్తకం సముద్దిస్స-కతం సేసమచిత్తకం.

౪౩౩.

పుచ్ఛిత్వాయేవ మంసానం, భిక్ఖూనం గహణం పన;

ఏతం వత్తన్తి వత్తట్ఠా, వదన్తి వినయఞ్ఞునో.

౪౩౪.

ఇదమేకసముట్ఠానం, వుత్తం సమనుభాసనం;

కాయకమ్మం వచీకమ్మం, అక్రియం దుక్ఖవేదనం.

సఙ్ఘభేదకథా.

౪౩౫.

దుతియే సఙ్ఘభేదస్మిం, వత్తబ్బం నత్థి కిఞ్చిపి;

సముట్ఠానాదయోపిస్స, పఠమేన సమా మతా.

దుతియసఙ్ఘభేదకథా.

౪౩౬.

ఉద్దేసపరియాపన్నే, భిక్ఖు దుబ్బచజాతికో;

అవచనీయమత్తానం, కరోతి గరుకం సియా.

౪౩౭.

దుబ్బచేపి పనేతస్మిం, సఙ్ఘభేదకవణ్ణనే;

సబ్బో వుత్తనయేనేవ, వేదితబ్బో వినిచ్ఛయో.

దుబ్బచకథా.

౪౩౮.

యో ఛన్దగామితాదీహి, పాపేన్తో కులదూసకో.

కమ్మే కరియమానే తం, అచ్చజం గరుకం ఫుసే.

౪౩౯.

చుణ్ణం పణ్ణం ఫలం పుప్ఫం, వేళుం కట్ఠఞ్చ మత్తికం;

కులసఙ్గహణత్థాయ, అత్తనో వా పరస్స వా.

౪౪౦.

సన్తకం ¶ దదతో హోతి, కులదూసనదుక్కటం;

భణ్డగ్ఘేన చ కాతబ్బో, థేయ్యా సఙ్ఘఞ్ఞసన్తకే.

౪౪౧.

సఙ్ఘికం ¶ గరుభణ్డం వా, సేనాసననియామితం;

యోపిస్సరవతాయేవ, దేన్తో థుల్లచ్చయం ఫుసే.

౪౪౨.

హరిత్వా వా హరాపేత్వా, పక్కోసిత్వాగతస్స వా;

కులసఙ్గహణత్థాయ, పుప్ఫం దేన్తస్స దుక్కటం.

౪౪౩.

హరిత్వా వా హరాపేత్వా, పితూనం పన వట్టతి;

దాతుం పుప్ఫం పనఞ్ఞస్స, ఆగతస్సేవ ఞాతినో.

౪౪౪.

తఞ్చ ఖో వత్థుపూజత్థం, దాతబ్బం న పనఞ్ఞథా;

సివాదిపూజనత్థం వా, మణ్డనత్థం న వట్టతి.

౪౪౫.

ఫలాదీసుపి సేసేసు, భిక్ఖునా వినయఞ్ఞునా;

పుప్ఫే వుత్తనయేనేవ, వేదితబ్బో వినిచ్ఛయో.

౪౪౬.

పుప్ఫాదిభాజనే కోచి, ఆగచ్ఛతి సచే పన;

సమ్మతేనస్స దాతబ్బం, ఞాపేత్వా ఇతరేన తు.

౪౪౭.

ఉపడ్ఢభాగం దాతబ్బం, ఇతి వుత్తం కురున్దియం;

‘‘థోకం థోక’’న్తి నిద్దిట్ఠం, మహాపచ్చరియం పన.

౪౪౮.

గిలానానం మనుస్సానం, దాతబ్బం తు సకం ఫలం;

పరిబ్బయవిహీనస్స, సమ్పత్తిస్సరియస్సపి.

౪౪౯.

సఙ్ఘారామే యథా యత్ర, సఙ్ఘేన కతికా కతా;

ఫలరుక్ఖపరిచ్ఛేదం, కత్వా తత్రాగతస్సపి.

౪౫౦.

ఫలం యథాపరిచ్ఛేదం, దదతో పన వట్టతి;

‘‘దస్సేతబ్బాపి వా రుక్ఖా’’, ‘‘ఇతో గణ్హ ఫల’’న్తి చ.

౪౫౧.

సయం ఖణిత్వా పథవిం, మాలాగచ్ఛాదిరోపనే;

హోతి పాచిత్తియేనస్స, దుక్కటం కులదూసనే.

౪౫౨.

అకప్పియేన ¶ వాక్యేన, తథా రోపాపనేపి చ;

సబ్బత్థ దుక్కటం వుత్తం, భిక్ఖునో కులదూసనే.

౪౫౩.

రోపనే దుక్కటంయేవ, హోతి కప్పియభూమియం;

తథా రోపాపనే వుత్తం, ఉభయత్థ చ భిక్ఖునో.

౪౫౪.

సకిం ఆణత్తియా తస్స, బహూనం రోపనే పన;

సదుక్కటా తు పాచిత్తి, సుద్ధం వా దుక్కటం సియా.

౪౫౫.

కప్పియేనేవ ¶ వాక్యేన, ఉభయత్థ చ భూమియా;

రోపనే పరిభోగత్థం, న దోసో కోచి విజ్జతి.

౪౫౬.

కప్పియభూమి చే హోతి, సయం రోపేతుమేవ చ;

వట్టతీతి చ నిద్దిట్ఠం, మహాపచ్చరియం పన.

౪౫౭.

ఆరామాదీనమత్థాయ, సయం సంరోపితస్స వా;

వట్టతేవ చ భిక్ఖూనం, తం ఫలం పరిభుఞ్జితుం.

౪౫౮.

సిఞ్చనే పన సబ్బత్థ, సయం సిఞ్చాపనేపి చ;

అకప్పియోదకేనేవ, హోతి పాచిత్తి భిక్ఖునో.

౪౫౯.

కులసఙ్గహణత్థఞ్చ, పరిభోగత్థమేవ వా;

సద్ధిం పాచిత్తియేనస్స, సిఞ్చతో హోతి దుక్కటం.

౪౬౦.

తేసంయేవ పనత్థాయ, ద్విన్నం కప్పియవారినా;

సిఞ్చనే దుక్కటం వుత్తం, తథా సిఞ్చాపనేపి చ.

౪౬౧.

కులసఙ్గహణత్థాయ, పుప్ఫానం ఓచినాపనే;

సయమోచిననే చాపి, సపాచిత్తియదుక్కటం.

౪౬౨.

పుప్ఫానం గణనాయస్స, పుప్ఫమోచినతో పన;

హోతి పాచిత్తియాపత్తి, కులత్థం చే సదుక్కటా.

౪౬౩.

గన్థిమం గోప్ఫిమం నామ, వేధిమం వేఠిమమ్పి చ;

పూరిమం వాయిమం చేతి, ఛబ్బిధో పుప్ఫసఙ్గహో.

౪౬౪.

తత్థ ¶ దణ్డేన దణ్డం వా, వణ్టేనపి చ వణ్టకం;

గన్థిత్వా కరణం సబ్బం, ‘‘గన్థిమ’’న్తి పవుచ్చతి.

౪౬౫.

గోప్ఫిమం నామ గోప్ఫేత్వా, సుత్తాదీహి కరీయతి;

ఏకతోవణ్టికా మాలా, ఉభతోవణ్టికా చ తం.

౪౬౬.

వేధిమం నామ విజ్ఝిత్వా, బున్దేసు మకులాదికం;

ఆవుతా సూచిఆదీహి, మాలావికతి వుచ్చతి.

౪౬౭.

వేఠిమం నామ వేఠేత్వా, కతం మాలాగుణేహి వా;

వాకాదీహి చ బద్ధం వా, ‘‘వేఠిమ’’న్తి పవుచ్చతి.

౪౬౮.

పూరిమం పన దట్ఠబ్బం, పుప్ఫమాలాహి పూరణే;

బోధిం పుప్ఫపటాదీనం, పరిక్ఖేపేసు లబ్భతి.

౪౬౯.

వాయిమం ¶ నామ దట్ఠబ్బం, పుప్ఫరూపపటాదిసు;

పుప్ఫమాలాగుణేహేవ, వాయిత్వా కరణే పన.

౪౭౦.

సబ్బమేతం సయం కాతుం, కారాపేతుం పరేహి వా;

భిక్ఖూనం భిక్ఖునీనఞ్చ, బుద్ధస్సపి న వట్టతి.

౪౭౧.

తథా కలమ్బకం కాతుం, అడ్ఢచన్దకమేవ వా;

అఞ్ఞేహి పూరితం పుప్ఫ-పటం వా వాయితుమ్పి చ.

౪౭౨.

పిట్ఠకాచమయం దామం, గేణ్డుపుప్ఫమయమ్పి చ;

ఖరపత్తమయం మాలం, సబ్బం కాతుం న వట్టతి.

౪౭౩.

కణికారాదిపుప్ఫాని, వితానే బద్ధకణ్టకే;

హీరాదీహి పటాకత్థం, విజ్ఝన్తస్సపి దుక్కటం.

౪౭౪.

కణ్టకాదీహి భిక్ఖుస్స, ఏకపుప్ఫమ్పి విజ్ఝితుం;

పుప్ఫేసుయేవ వా పుప్ఫం, పవేసేతుం న వట్టతి.

౪౭౫.

అసోకపిణ్డిఆదీనం, అన్తరే ధమ్మరజ్జుయా;

పవేసేన్తస్స పుప్ఫాని, న దోసో కోచి విజ్జతి.

౪౭౬.

ఠపితేసు ¶ పవేసేత్వా, కదలిచ్ఛత్తభిత్తిసు;

కణ్టకేసుపి పుప్ఫాని, విజ్ఝన్తస్సపి దుక్కటం.

౪౭౭.

కప్పియం పన వత్తబ్బం, వచనం వత్థుపూజనే;

నిమిత్తోభాసపరియా, వట్టన్తీతి పకాసితా.

౪౭౮.

న కేవలమకత్తబ్బం, కులదూసనమేవ చ;

అథ ఖో వేజ్జకమ్మాది, న కత్తబ్బం కుదాచనం.

౪౭౯.

కాతబ్బం పన భేసజ్జం, పఞ్చన్నం సహధమ్మినం;

కత్వాప్యకతవిఞ్ఞత్తిం, కా కథా అత్తనో ధనే.

౪౮౦.

తథా మాతాపితూనమ్పి, తదుపట్ఠాకజన్తునో;

భణ్డుకస్సత్తనో చేవ, వేయ్యావచ్చకరస్సపి.

౪౮౧.

జేట్ఠభాతా కనిట్ఠో చ, తథా భగినియో దువే;

చూళమాతా చూళపితా, మహామాతా మహాపితా.

౪౮౨.

పితుచ్ఛా మాతులో చాతి, దసిమే ఞాతయో మతా;

ఇమేసమ్పి దసన్నఞ్చ, కాతుం వట్టతి భిక్ఖునో.

౪౮౩.

సచే ¶ భేసజ్జమేతేసం, నప్పహోతి న హోతి వా;

యాచన్తిపి చ తం భిక్ఖుం, దాతబ్బం తావకాలికం.

౪౮౪.

సచే తే న చ యాచన్తి, దాతబ్బం తావకాలికం;

ఆభోగం పన కత్వా వా, ‘‘దస్సన్తి పున మే ఇమే’’.

౪౮౫.

ఏతేసం తు కులా యావ, సత్తమా కులదూసనం;

భేసజ్జకరణాపత్తి, విఞ్ఞత్తి వా న రూహతి.

౪౮౬.

భాతుజాయాపి వా హోతి, సచే భగినిసామికో;

సచే తే ఞాతకా హోన్తి, కాతుం తేసమ్పి వట్టతి.

౪౮౭.

అఞ్ఞాతకా సచే హోన్తి, భాతునో అనుజాయ వా;

‘‘తుమ్హాకం జగ్గనట్ఠానే, దేథా’’తి చ వదే బుధో.

౪౮౮.

అథ ¶ తేసమ్పి పుత్తానం, కత్వా దాతబ్బమేవ వా;

‘‘మాతాపితూనం తుమ్హాకం, దేథా’’తి వినయఞ్ఞునా.

౪౮౯.

అఞ్ఞోపి యో కోచి పనిస్సరో వా;

చోరోపి వా యుద్ధపరాజితో వా;

ఆగన్తుకో ఖీణపరిబ్బయో వా;

అకల్లకో ఞాతిజనుజ్ఝితో వా.

౪౯౦.

ఏతేసం పన సబ్బేసం, అపచ్చాసీసతా సతా;

కాతబ్బో పటిసన్థారో, భిక్ఖునా సాధునాధునా.

౪౯౧.

పరిత్తోదకసుత్తాని, వుత్తే దేథాతి కేనచి;

జలం హత్థేన చాలేత్వా, మద్దిత్వా పన సుత్తకం.

౪౯౨.

దాతబ్బం భిక్ఖునా కత్వా, తేసమేవ చ సన్తకం;

అత్తనో ఉదకం తేసం, సుత్తం వా దేతి దుక్కటం.

౪౯౩.

అనామట్ఠోపి దాతబ్బో, పిణ్డపాతో విజానతా;

ద్విన్నం మాతాపితూనమ్పి, తదుపట్ఠాయకస్స చ.

౪౯౪.

ఇస్సరస్సాపి దాతబ్బో, చోరదామరికస్స చ;

భణ్డుకస్సత్తనో చేవ, వేయ్యావచ్చకరస్సపి.

౪౯౫.

దాతుం పణ్డుపలాసస్స, థాలకేపి చ వట్టతి;

ఠపేత్వా తం పనఞ్ఞస్స, పితునోపి న వట్టతి.

౪౯౬.

గిహీనం ¶ పన దూతేయ్యం, జఙ్ఘపేసనియమ్పి చ;

సత్థునా దుక్కటం వుత్తం, కరోన్తస్స పదే పదే.

౪౯౭.

భణ్డుమాతాపితూనమ్పి, వేయ్యావచ్చకరస్స చ;

సాసనం సహధమ్మీనం, హరితుం పన వట్టతి.

౪౯౮.

కులదూసనకమ్మేన, లద్ధం అట్ఠవిధేనపి;

పఞ్చన్నం సహధమ్మీనం, న చ వట్టతి భుఞ్జితుం.

౪౯౯.

అజ్ఝోహారేసు ¶ సబ్బత్థ, దుక్కటం పరిదీపితం;

పరిభోగవసేనేవ, సేసేసుపి అయం నయో.

౫౦౦.

కత్వా రూపియవోహారం, అభూతారోచనేన చ;

ఉప్పన్నపచ్చయా సబ్బే, సమానాతి పకాసితా.

౫౦౧.

విఞ్ఞత్తినుప్పదానఞ్చ, వేజ్జకమ్మమనేసనం;

పారిభటుకతం ముగ్గ-సూపతం వత్థువిజ్జకం.

౫౦౨.

జఙ్ఘపేసనియం దూత-కమ్మఞ్చ కులదూసనం;

అభూతారోచనం బుద్ధ-పటికుట్ఠం వివజ్జయే.

౫౦౩.

న దోసుమ్మత్తకాదీనం, పటినిస్సజ్జతోపి తం;

సముట్ఠానాదికం సబ్బం, సఙ్ఘభేదసమం మతం.

కులదూసనకథా.

౫౦౪.

జానం యావతిహం యేన, ఛాదితాపత్తి భిక్ఖునా;

అకామా పరివత్థబ్బం, తేన తావతిహం పన.

౫౦౫.

ఆపత్తి చ అనుక్ఖిత్తో, పహు చానన్తరాయికో;

చతుస్వపి చ తంసఞ్ఞీ, తస్స ఛాదేతుకామతా.

౫౦౬.

ఛాదనన్తి పనేతేహి, దసహఙ్గేహి భిక్ఖునా;

ఛన్నా నామ సియాపత్తి, అరుణుగ్గమనేన సా.

ద్వే భాణవారా నిట్ఠితా.

౫౦౭.

తివిధో పరివాసో హి, తివిధాపేతచేతసా;

పటిచ్ఛన్నో చ సుద్ధన్తో, సమోధానోతి దీపితో.

౫౦౮.

తత్రాయం ¶ ¶ తు పటిచ్ఛన్న-పరివాసో పకాసితో;

పటిచ్ఛన్నాయ దాతబ్బో, వసేనాపత్తియాతి చ.

౫౦౯.

వత్థుగోత్తవసేనాపి, నామాపత్తివసేన వా;

కమ్మవాచా హి కాతబ్బా, దాతబ్బో తస్స తేన చ.

౫౧౦.

‘‘వత్తం సమాదియామీ’’తి, ‘‘పరివాస’’న్తి వా పున;

సమాదియిత్వా సఙ్ఘస్స, ఆరోచేతబ్బమాదితో.

౫౧౧.

పునప్పునాగతానమ్పి, ఆరోచేన్తోవ రత్తియా;

ఛేదం వా వత్తభేదం వా, అకత్వావ సదా వసే.

౫౧౨.

పరివాసో విసోధేతుం, న సక్కా తత్థ చే పన;

నిక్ఖిపిత్వాన తం వత్తం, వత్థబ్బం తేన భిక్ఖునా.

౫౧౩.

తత్థేవ సఙ్ఘమజ్ఝే వా, పుగ్గలే వాపి నిక్ఖిపే;

నిక్ఖిపామీతి వత్తం వా, పరివాసన్తి వా తథా.

౫౧౪.

ఏవమేకపదేనాపి, పదేహి ద్వీహి వా పన;

వత్తం నిక్ఖిపితబ్బం తం, సమాదానేప్యయం నయో.

౫౧౫.

నిక్ఖిత్తకాలతో ఉద్ధం, పకతత్తోతి వుచ్చతి;

పున పచ్చూసకాలస్మిం, సద్ధిమేకేన భిక్ఖునా.

౫౧౬.

పరిక్ఖిత్తవిహారస్స, ద్వే పరిక్ఖేపతో బహి;

పరిక్ఖేపారహట్ఠానా, అపరిక్ఖిత్తతో బహి.

౫౧౭.

లేడ్డుపాతే అతిక్కమ్మ, ఓక్కమిత్వా చ మగ్గతో;

గుమ్బేన వతియా వాపి, ఛన్నట్ఠానే ఠితేన తు.

౫౧౮.

తేన అన్తోరుణేయేవ, వత్తమాదాయ విఞ్ఞునా;

ఆరోచేత్వారుణే తస్మిం, వుట్ఠితే తస్స సన్తికే.

౫౧౯.

నిక్ఖిపిత్వా తతో వత్తం, గన్తబ్బం తు యథాసుఖం;

అన్తోయేవారుణే భిక్ఖు, గతో చే యస్స కస్సచి.

౫౨౦.

ఆరోచేత్వావ ¶ తం వత్తం, నిక్ఖిపే పున పణ్డితో;

సేసం సముచ్చయస్సట్ఠ-కథాయ చ విభావయే.

౫౨౧.

ఆపత్తీనఞ్చ రత్తీనం, పరిచ్ఛేదం న జానతి;

యో తస్స పన దాతబ్బో, ‘‘సుద్ధన్తో’’తి పవుచ్చతి.

౫౨౨.

ఏసేవ ¶ పరిసుద్ధేహి, సుద్ధన్తో దువిధో మతో;

చూళసుద్ధన్తనామో చ, మహాసుద్ధన్తనామకో.

౫౨౩.

దువిధోపి అయం రత్తి-పరిచ్ఛేదం అజానతో;

ఏకచ్చం సకలం వాపి, దాతబ్బో విమతిస్స వా.

౫౨౪.

ఇతరోపి సమోధాన-పరివాసో తిధా మతో;

సో ఓధానసమోధానో, అగ్ఘమిస్సకపుబ్బకో.

౫౨౫.

ఆపజ్జిత్వాన్తరాపత్తిం, ఛాదేన్తస్స హి భిక్ఖునో;

దివసే పరివుత్థే తు, ఓధునిత్వా పదీయతే.

౫౨౬.

పురిమాపత్తియా మూల-దివసే తు వినిచ్ఛితే;

పచ్ఛా ఆపన్నమాపత్తిం, సమోధాయ విధానతో.

౫౨౭.

యాచమానస్స సఙ్ఘేన, దాతబ్బో పన భిక్ఖునో;

ఏసోధానసమోధాన-పరివాసో పకాసితో.

౫౨౮.

తథా సమ్బహులాస్వేకా, ద్వే వా సమ్బహులాపి వా;

యా యా చిరపటిచ్ఛన్నా, తాసం అగ్ఘవసేన హి.

౫౨౯.

ఆపత్తీనం తతో ఊన-పటిచ్ఛన్నానమేవ యో;

సమోధాయ పదాతబ్బో, పరివాసోతి వుచ్చతి.

౫౩౦.

నానావత్థుకసఞ్ఞాయో, సబ్బా ఆపత్తియో పన;

సబ్బాతా ఏకతో కత్వా, దాతబ్బో మిస్సకో మతో.

౫౩౧.

పరివుత్థపరివాసస్స, మానత్తం దేయ్యముత్తరి;

ఛ రత్తియో పటిచ్ఛన్నా-పటిచ్ఛన్నవసా దువే.

౫౩౨.

తత్థ ¶ యా అపటిచ్ఛన్నా, హోతి ఆపత్తి యస్స తు;

తస్స దాతబ్బమానత్తం, అపటిచ్ఛన్ననామకం.

౫౩౩.

యస్సాపత్తి పటిచ్ఛన్నా, పరివాసావసానకే;

తస్స దాతబ్బమానత్తం, ‘‘పటిచ్ఛన్న’’న్తి వుచ్చతి.

౫౩౪.

గన్త్వా చతూహి భిక్ఖూహి, పచ్చూససమయే సహ;

పరివాసే వినిద్దిట్ఠ-ప్పకారం దేసమేవ చ.

౫౩౫.

‘‘వత్తం సమాదియామీ’’తి, ‘‘మానత్త’’మితి వా పన;

ఆదియిత్వాన తం తేసం, ఆరోచేత్వా విసారదో.

౫౩౬.

నిక్ఖిపే ¶ సన్తికే తేసం, వత్తం తేసు గతేసు వా;

భిక్ఖుస్స పుబ్బదిట్ఠస్స, ఆరోచేత్వాన నిక్ఖిపే.

౫౩౭.

తస్స దానవిధానఞ్చ, రత్తిచ్ఛేదాదికో నయో;

ఞేయ్యో సముచ్చయస్సట్ఠ-కథాపాళివసేన తు.

౫౩౮.

పున తం చిణ్ణమానత్తం, సఙ్ఘో వీసతివగ్గికో;

అబ్భేయ్య విధినా భిక్ఖు, పకతత్తో పునబ్భితో.

౫౩౯.

ఛాదేన్తియాపి ఆపత్తిం, పరివాసో న విజ్జతి;

న చ భిక్ఖునియాపత్తి, అత్తనో ఛాదయన్తియా.

౫౪౦.

ఛాదేత్వా వాపి ఆపత్తిం, అచ్ఛాదేత్వాపి వా పన;

కేవలం చరితబ్బన్తి, పక్ఖమానత్తమేవ తు.

౫౪౧.

వినయనయమతిబుద్ధిదీపనం;

వినయవినిచ్ఛయమేతముత్తమం;

వివిధనయనయుతం ఉపేన్తి యే;

వినయనయే పటుతం ఉపేన్తి తే.

ఇతి వినయవినిచ్ఛయే సఙ్ఘాదిసేసకథా నిట్ఠితా.

అనియతకథా

౫౪౨.

రహో ¶ నిసజ్జస్సాదేన, మాతుగామస్స సన్తికం;

గన్తుకామో నివాసేతి, అక్ఖిం అఞ్జేతి భుఞ్జతి.

౫౪౩.

పయోగే చ పయోగే చ, హోతి సబ్బత్థ దుక్కటం;

గచ్ఛతో పదవారేన, గన్త్వా చస్స నిసీదతో.

౫౪౪.

నిసజ్జాయ ఉభిన్నమ్పి, పయోగగణనాయ చ;

హోతి పాచిత్తియం తస్స, బహుకాని బహూస్వపి.

౫౪౫.

సమీపేపి ¶ ఠితో అన్ధో, అన్తోద్వాదసహత్థకే;

న కరోతి అనాపత్తిం, ఇత్థీనం తు సతమ్పి చ.

౫౪౬.

చక్ఖుమాపి నిపజ్జిత్వా, నిద్దాయన్తోపి కేవలం;

ద్వారే పిహితగబ్భస్స, నిసిన్నోపి న రక్ఖతి.

౫౪౭.

అనన్ధే సతి విఞ్ఞుస్మిం, ఠితస్సారహసఞ్ఞినో;

నిసజ్జపచ్చయా దోసో, నత్థి విక్ఖిత్తచేతసో.

౫౪౮.

న దోసుమ్మత్తకాదీనం, ఆపత్తీహిపి తీహిపి;

సముట్ఠానాదయో తుల్యా, పఠమన్తిమవత్థునా.

పఠమానియతకథా.

౫౪౯.

అనన్ధాబధిరో విఞ్ఞూ, ఇత్థీ వా పురిసోపి వా;

అన్తోద్వాదసహత్థట్ఠో, అనాపత్తికరో సియా.

౫౫౦.

అన్ధో అబధిరో వాపి, బధిరో వాపి చక్ఖుమా;

న కరోతి అనాపత్తిం, తిసముట్ఠానమేవిదం.

దుతియానియతకథా.

ఇతి వినయవినిచ్ఛయే అనియతకథా నిట్ఠితా.

నిస్సగ్గియకథా

౫౫౧.

ఖోమం ¶ కప్పాసకోసేయ్యం, సాణం భఙ్గఞ్చ కమ్బలం;

చీవరం ఛబ్బిధం వుత్తం, జాతితో పన కప్పియం.

౫౫౨.

దుకూలఞ్చేవ పత్తుణ్ణం, చినం సోమారపట్టకం;

ఇద్ధిజం దేవదిన్నఞ్చ, తస్సేతం అనులోమికం.

౫౫౩.

తిచీవరం పరిక్ఖార-చోళఞ్చ ముఖపుఞ్ఛనం;

నిసీదనమధిట్ఠేయ్య, పచ్చత్థరణమేవ చ.

౫౫౪.

ఏకాహమ్పి ¶ వినా భిక్ఖు, న వసేయ్య తిచీవరం;

న వసేయ్య తథాధిట్ఠా, చాతుమాసం నిసీదనం.

౫౫౫.

రజిత్వా కప్పియం బిన్దుం, దత్వా తత్థ తిచీవరం;

ఉపపన్నం పమాణేన, అధిట్ఠాతబ్బమేవ తం.

౫౫౬.

పచ్ఛిమన్తేన సఙ్ఘాటి, దీఘసో ముట్ఠిపఞ్చకా;

ముట్ఠిత్తికా చ తిరియం, ఉత్తమన్తేన సా పన.

౫౫౭.

సత్థునో చీవరూనాపి, వట్టతీతి పకాసితా;

ఇదమేవుత్తరాసఙ్గే, పమాణం పరిదీపితం.

౫౫౮.

ముట్ఠిపఞ్చకం దీఘన్తం, పమాణం తిరియన్తతో;

అడ్ఢతేయ్యం ద్విహత్థం వా, సేసే అన్తరవాసకే.

౫౫౯.

అహతాహతకప్పానం, సఙ్ఘాటి దిగుణా మతా;

ఏకపట్టుత్తరాసఙ్గో, ఏవమన్తరవాసకో.

౫౬౦.

ఉతుద్ధటానం పన చీవరానం;

సఙ్ఘాటి భిక్ఖుస్స చతుగ్గుణా వా;

దువేపి సేసా దిగుణావ వుత్తా;

యథాసుఖం వట్టతి పంసుకూలం.

౫౬౧.

తీణిపి ¶ ద్వేపి చేకం వా, ఛిన్దితబ్బం పహోతి చే;

సబ్బేసు అప్పహోన్తేసు, దేయ్యమన్వాధికమ్పి వా.

౫౬౨.

అచ్ఛిన్నం వా అనాదిన్నం, ధారేన్తస్స తిచీవరం;

భిక్ఖునో దుక్కటం వుత్తం, దుబ్భోగేన చ సేవతో.

౫౬౩.

కుసిం అడ్ఢకుసిఞ్చాపి, మణ్డలం అడ్ఢమణ్డలం;

వివట్టం అనువివట్టం, బాహన్తమ్పి చ భిక్ఖునో.

౫౬౪.

దస్సేత్వావ విధిం సబ్బం, పఞ్చకాదిప్పభేదకం;

ఛిన్నం సమణసారుప్పం, కాతబ్బం తు తిచీవరం.

౫౬౫.

దానేనచ్ఛిజ్జగాహేన, విస్సాసగ్గహణేన చ;

హీనాయావత్తనేనాపి, సిక్ఖాయ చ పహానతో.

౫౬౬.

పచ్చుద్ధారవినాసేహి, లిఙ్గస్స పరివత్తనా;

సబ్బం భిజ్జతిధిట్ఠానం, ఛిద్దభావే తిచీవరం.

౫౬౭.

కనిట్ఠస్సఙ్గులస్సేవ ¶ , నఖపిట్ఠిప్పమాణకం;

వినివిద్ధం పనచ్ఛిద్ద-మధిట్ఠానవినాసనం.

౫౬౮.

ఏకో తన్తుపి అచ్ఛిన్నో, అధిట్ఠానం న భిన్దతి;

సేతభావం కరోన్తేన, ధోతమ్పి రజకేన వా.

౫౬౯.

పఠమం అగ్గళం దత్వా, పచ్ఛా ఛిన్దతి రక్ఖతి;

ఘటేత్వా కోటియో ద్వే వా, పచ్ఛా ఛిన్దతి రక్ఖతి.

౫౭౦.

చతురట్ఠఙ్గులా ఓరం, ఏకద్విన్నం తిరీయతో;

తిణ్ణమ్పి దీఘతో ఛిద్దం, భిన్దతేవ విదత్థియా.

౫౭౧.

నిసీదనస్స దీఘేన, భవన్తి ద్వే విదత్థియో;

విత్థారేన దియడ్ఢా చ, సుగతస్స విదత్థియా.

౫౭౨.

హోన్తి కణ్డుప్పటిచ్ఛాది, తిరియం ద్వే విదత్థియో;

దీఘతోపి చతస్సోవ, సుగతస్స విదత్థియా.

౫౭౩.

దీఘతో ¶ సుగతస్సేవ, భవన్తి ఛ విదత్థియో;

విత్థారేనడ్ఢతేయ్యావ, సియా వస్సికసాటికా.

౫౭౪.

మునినా తీసు ఏతేసు, కరోన్తస్స తదుత్తరిం;

అధికచ్ఛేదనం తస్స, పాచిత్తియముదీరితం.

౫౭౫.

ముఖపుఞ్ఛనచోళస్స, పచ్చత్థరణకస్స వా;

పమాణం అప్పమాణేన, న చేవ పరిదీపితం.

౫౭౬.

సదసం అదసం సబ్బం, పచ్చత్థరణచీవరం;

మహన్తం ఖుద్దకం ఏక-మనేకమ్పి చ వట్టతి.

౫౭౭.

ముఖపుఞ్ఛనచోళేకం, ద్వేపి వట్టన్తి సబ్బథా;

సదసం అదసం వాపి, సదసంవ నిసీదనం.

౫౭౮.

అదసా రజితాయేవ, వట్టతాదిన్నకప్పకా;

వుత్తా కణ్డుప్పటిచ్ఛాది, తథా వస్సికసాటికా.

౫౭౯.

గణనం వా పమాణం వా, న పరిక్ఖారచోళకే;

పమాణగణనాతీతి, భణన్తి పకతఞ్ఞునో.

౫౮౦.

సుగతట్ఠఙ్గులాయామం, చతురఙ్గులవిత్థతం;

వికప్పనుపగం హోతి, పచ్ఛిమం నామ చీవరం.

౫౮౧.

పరిస్సావపటం ¶ పత్త-పోత్థకత్థవికాదికం;

అధిట్ఠేయ్య పరిక్ఖార-చోళం పచ్ఛిమచీవరం.

౫౮౨.

బహూని ఏకతో కత్వా, అధిట్ఠాతుమ్పి వట్టతి;

మాతుఆదీనమత్థాయ, ఠపితే నత్థి దోసతా.

౫౮౩.

వస్సమాసే అధిట్ఠేయ్య, చతురో వస్ససాటికం;

పున పచ్చుద్ధరిత్వా తం, వికప్పేయ్య తతో పరం.

౫౮౪.

తావ కణ్డుప్పటిచ్ఛాదిం, యావ రోగో న సమ్మతి;

అధిట్ఠహిత్వా తతో ఉద్ధం, ఉద్ధరిత్వా వికప్పయే.

౫౮౫.

‘‘ఇమం కణ్డుప్పటిచ్ఛాదిం, ఇమమన్తరవాసకం;

అధిట్ఠామీ’’తిధిట్ఠేయ్య, సేసేసుపి అయం నయో.

౫౮౬.

‘‘ఇమం ¶ కణ్డుప్పటిచ్ఛాదిం, ఏత’’న్తి చ అసమ్ముఖే;

వత్వా పచ్చుద్ధరేయ్యేవం, సేసేసుపి విచక్ఖణో.

౫౮౭.

ఆభోగం మనసా కత్వా, కాయేన ఫుసనాకతం;

వచసాధిట్ఠితఞ్చాతి, అధిట్ఠానం ద్విధా మతం.

౫౮౮.

ఇతి సబ్బమిదం వుత్తం, తేచీవరికభిక్ఖునో;

తథా వత్వావధిట్ఠేయ్య, తం పరిక్ఖారచోళికో.

౫౮౯.

తిచీవరం పరిక్ఖార-చోళం కాతుమ్పి వట్టతి;

ఏవం చుదోసితే వుత్తో, పరిహారో నిరత్థకో.

౫౯౦.

న, తేచీవరికస్సేవ, వుత్తత్తా తత్థ సత్థునా;

తం పరిక్ఖారచోళస్స, తస్మా సబ్బమ్పి వట్టతి.

౫౯౧.

‘‘అధిట్ఠేతి వికప్పేతి, అనాపత్తీ’’తి ఏత్థ చ;

అధిట్ఠాతబ్బకస్సేవ, వికప్పనవిధానతో.

౫౯౨.

భిక్ఖుస్సేవం కరోన్తస్స, న దోసో ఉపలబ్భతి;

ఏవఞ్చ న సియా కస్మా, ముఖపుఞ్ఛనకాదికం.

౫౯౩.

ముఖపుఞ్ఛనకాదీనం, తేసం కిచ్చవిధానతో;

అకిచ్చస్సామికస్సస్స, అధిట్ఠానం తు యుజ్జతి.

౫౯౪.

నిధానముఖమేతన్తి, మహాపచ్చరియం పన;

వుత్తత్తా చ నిసేధేతుం, న సక్కా వినయఞ్ఞునా.

౫౯౫.

చీవరం ¶ పరిపుణ్ణన్తి, నిదానుప్పత్తితోపి చ;

నిధానముఖమేతన్తి, వేదితబ్బం విభావినా.

౫౯౬.

కుసవాకాదిచీరాని, కమ్బలం కేసవాలజం;

థుల్లచ్చయం ధారయతో-లూకపక్ఖాజినక్ఖిపే.

౫౯౭.

కదలేరకదుస్సేసు, అక్కదుస్సే చ పోత్థకే;

దుక్కటం తిరిటే వాపి, వేఠనే కఞ్చుకేపి చ.

౫౯౮.

సబ్బనీలకమఞ్జేట్ఠ-కణ్హలోహితపీతకే ¶ ;

మహానామమహారఙ్గ-రత్తేసుపి చ దుక్కటం.

౫౯౯.

అచ్ఛిన్నదసకే దీఘ-ఫలపుప్ఫదసేసు చ;

అచ్ఛిన్నచీవరస్సేత్థ, నత్థి కిఞ్చి అకప్పియం.

౬౦౦.

అధిట్ఠేతి వికప్పేతి, విస్సజ్జేతి వినస్సతి;

అన్తోదసాహం విస్సాసే, అనాపత్తి పకాసితా.

౬౦౧.

కథినం నామ నామేన, సముట్ఠానమిదం పన;

అచిత్తమక్రియం వుత్తం, తిచిత్తఞ్చ తివేదనం.

పఠమకథినకథా.

౬౦౨.

గామాదీసు పదేసేసు, తిపఞ్చసు తిచీవరం;

ఠపేత్వా ఏకరత్తమ్పి, సఙ్ఘసమ్ముతియా వినా.

౬౦౩.

భిక్ఖునో పన తేనస్స, విప్పవత్థుం న వట్టతి;

హోతి నిస్సగ్గియం విప్ప-వసతో అరుణుగ్గమే.

౬౦౪.

చీవరం నిక్ఖిపిత్వాన, న్హాయన్తస్సేవ రత్తియం;

అరుణే ఉట్ఠితే కిం ను, కాతబ్బం తేన భిక్ఖునా.

౬౦౫.

దుక్కటం మునినా వుత్తం, నిస్సగ్గియనివాసనే;

తబ్భయా పన సో భిక్ఖు, నగ్గో గచ్ఛతి దుక్కటం.

౬౦౬.

అచ్ఛిన్నచీవరట్ఠానే, ఠితత్తా పన భిక్ఖునో;

న తస్సాకప్పియం నామ, చీవరం అత్థి కిఞ్చిపి.

౬౦౭.

నిగాసేత్వా గహేత్వా చ, గన్త్వా భిక్ఖుస్స సన్తికం;

నిస్సజ్జిత్వా పనాపత్తి, దేసేతబ్బావ విఞ్ఞునా.

౬౦౮.

పరస్స ¶ నిస్సజ్జిత్వా తం, దుక్కటం పరిభుఞ్జతో;

పయోగే చ పయోగే చ, హోతి పారుపనాదిసు.

౬౦౯.

అనాపత్తి ¶ తమఞ్ఞస్స, భిక్ఖునో పరిభుఞ్జతో;

అదేన్తస్స చ నిస్సట్ఠం, దుక్కటం పరియాపుతం.

౬౧౦.

థేరే చ దహరే మగ్గం, గచ్ఛన్తేసు ఉభోసుపి;

పత్తచీవరమాదాయ, ఓహీనే దహరే పన.

౬౧౧.

అసమ్పత్తే గరుం తస్మిం, ఉగ్గచ్ఛత్యరుణో యది;

హోతి నిస్సగ్గియం వత్థం, న పస్సమ్భతి నిస్సయో.

౬౧౨.

ముహుత్తం విస్సమిత్వాన, గచ్ఛన్తే దహరే పన;

హోతి నిస్సగ్గియం వత్థం, పస్సమ్భతి చ నిస్సయో.

౬౧౩.

సుతా ధమ్మకథా యస్మిం, ఉగ్గచ్ఛత్యరుణో యది;

హోతి నిస్సగ్గియం వత్థం, పస్సమ్భతి చ నిస్సయో.

౬౧౪.

పచ్చుద్ధారే అనాపత్తి, లద్ధసమ్ముతికస్సపి;

అన్తోయేవారుణే తం వా, విస్సజ్జేతి వినస్సతి.

౬౧౫.

పఠమేన సమానావ, సముట్ఠానాదయో నయా;

అపచ్చుద్ధరణం ఏత్థ, అక్రియాతి విసేసితం.

దుతియకథినకథా.

౬౧౬.

అకాలచీవరం మాస-పరమం నిక్ఖిపే సతి;

పచ్చాసాయ తతో ఉద్ధం, ఠపేతుం న చ వట్టతి.

౬౧౭.

దసాహాతిక్కమోయేవ;

పఠమే కథినే ఇధ;

మాసస్సాతిక్కమో వుత్తో;

సేసో తేన సమో మతో.

తతియకథినకథా.

౬౧౮.

భిక్ఖు ¶ భిక్ఖునియా భుత్తం, వత్థం అఞ్ఞాతికాయ యో;

ధోవాపేతి రజాపేతి, ఆకోటాపేతి చే తతో.

౬౧౯.

తస్స ¶ నిస్సగ్గియాపత్తి, పఠమేన పకాసితా;

తథా సేసేహి చ ద్వీహి, దీపితం దుక్కటద్వయం.

౬౨౦.

సిక్ఖమానాయ వా హత్థే, ధోవనత్థాయ దేతి చే;

సా హుత్వా ఉపసమ్పన్నా, పచ్ఛా ధోవతి సో నయో.

౬౨౧.

సామణేరనిద్దేసేపి, లిఙ్గం చే పరివత్తతి;

భిక్ఖునీసుపసమ్పజ్జ, ధోతే నిస్సగ్గియం సియా.

౬౨౨.

దహరానఞ్చ భిక్ఖూనం, హత్థే వత్థే నియ్యాదితే;

పరివత్తితలిఙ్గేసు, తేసుపేస నయో మతో.

౬౨౩.

తథా భిక్ఖునియా హత్థే, దిన్నే ‘‘ధోవా’’తి చీవరే;

పరివత్తే తు లిఙ్గస్మిం, సచే ధోవతి వట్టతి.

౬౨౪.

‘‘ధోవా’’తి భిక్ఖునీ వుత్తా, సచే సబ్బం కరోతి సా;

ధోవనప్పచ్చయాయేవ, తస్స నిస్సగ్గియం సియా.

౬౨౫.

‘‘ఇమస్మిం చీవరే సబ్బం, కత్తబ్బం త్వం కరోహి’’తి;

హోతి నిస్సగ్గియఞ్చేవ, వదతో దుక్కటద్వయం.

౬౨౬.

ఞాతికాఞాతిసఞ్ఞిస్స, పచ్చత్థరనిసీదనం;

అఞ్ఞస్స సన్తకం వాపి, ధోవాపేన్తస్స దుక్కటం.

౬౨౭.

ఏకతోఉపసమ్పన్నా, భిక్ఖునీనం వసేన యా;

తాయ ధోవాపనే వాపి, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం.

౬౨౮.

అవుత్తా పరిభుత్తం వా, అఞ్ఞం వా యది ధోవతి;

న దోసో, సఞ్చరిత్తేన, సముట్ఠానాదయో సమా.

పురాణచీవరధోవాపనకథా.

౬౨౯.

వికప్పనుపగం ¶ కిఞ్చి, పచ్ఛిమం పన చీవరం;

గణ్హతో హోతి ఆపత్తి, ఠపేత్వా పారివత్తకం.

౬౩౦.

పయోగే గహణత్థాయ, దుక్కటం పరియాపుతం;

తస్స నిస్సగ్గియాపత్తి, గహణేన పకాసితా.

౬౩౧.

సచే అనుపసమ్పన్న-హత్థే పేసేతి చీవరం;

అఞ్ఞత్ర పారివత్తాపి, గహేతుం పన వట్టతి.

౬౩౨.

ఞాతికాయపి ¶ అఞ్ఞాతి-సఞ్ఞిస్స విమతిస్స వా;

ఏకతోఉపసమ్పన్న-హత్థా గణ్హాతి దుక్కటం.

౬౩౩.

‘‘దస్సామీ’’తి చ ఆభోగం, కత్వా వా పారివత్తకం;

తావకాలికవిస్సాస-గ్గాహే దోసో న విజ్జతి.

౬౩౪.

అఞ్ఞం పన పరిక్ఖారం, న దోసో హోతి గణ్హతో;

సఞ్చరిత్తసముట్ఠానం, ఇదం వుత్తం క్రియాక్రియం.

చీవరపటిగ్గహణకథా.

౬౩౫.

చీవరం విఞ్ఞాపేన్తస్స, అఞ్ఞాతకాప్పవారితం;

హోతి నిస్సగ్గియాపత్తి, అఞ్ఞత్ర సమయా పన.

౬౩౬.

తికపాచిత్తియం వుత్తం, తథేవ ద్వికదుక్కటం;

ఞాతకేఞాతిసఞ్ఞిస్స, తత్థ వేమతికస్స చ.

౬౩౭.

సమయే విఞ్ఞాపేన్తస్స, ఞాతకే వా పవారితే;

అఞ్ఞస్సత్థాయ వా తస్స, ఞాతకే వా పవారితే.

౬౩౮.

అనాపత్తీతి ఞాతబ్బం, తథా ఉమ్మత్తకాదినో;

సముట్ఠానాదయో సబ్బే, సఞ్చరిత్తసమా మతా.

అఞ్ఞాతకవిఞ్ఞత్తికథా.

౬౩౯.

అప్పవారితమఞ్ఞాతిం ¶ , చీవరం తు తదుత్తరిం;

హోతి నిస్సగ్గియాపత్తి, విఞ్ఞాపేన్తస్స భిక్ఖునో.

౬౪౦.

యస్స తీణిపి నట్ఠాని, ద్వే వా ఏకమ్పి వా పన;

ద్వే వా ఏకమ్పి వా తేన, సాదితబ్బం న కిఞ్చిపి.

౬౪౧.

సేసకం ఆహరన్తస్స, దిన్నే నచ్ఛిన్నకారణా;

సన్తకే ఞాతకాదీనం, అత్తనోపి ధనేన వా.

౬౪౨.

అనాపత్తీతి ఞాతబ్బం, తథా ఉమ్మత్తకాదినో;

సముట్ఠానాదయో సబ్బే, సఞ్చరిత్తసమా మతా.

తతుత్తరికథా.

౬౪౩.

కల్యాణకమ్యతాహేతు ¶ , ఆపజ్జతి వికప్పనం;

చీవరే పన యో తస్స, లాభా నిస్సగ్గియం భవే.

౬౪౪.

మహగ్ఘం దాతుకామమ్హి, అప్పగ్ఘం విఞ్ఞాపేతి యో;

సన్తకే ఞాతకాదీనం, అనాపత్తి పకాసితా.

౬౪౫.

ఞాతకేఞ్ఞాతిసఞ్ఞిస్స, దుక్కటం విమతిస్స చ;

సఞ్చరిత్తసమా వుత్తా, సముట్ఠానాదయో నయా.

పఠమోపక్ఖటకథా.

౬౪౬.

దుతియోపక్ఖటే యస్మా, వత్తబ్బం నత్థి కిఞ్చిపి;

తస్మా అనన్తరేనస్స, సదిసోవ వినిచ్ఛయో.

దుతియోపక్ఖటకథా.

౬౪౭.

రఞ్ఞా వా రాజభోగ్గేన, భిక్ఖుముద్దిస్సమాభతం;

అకప్పియం సువణ్ణాదిం, గహేతుం న చ వట్టతి.

౬౪౮.

రజతం ¶ జాతరూపం వా, అత్తనో వా పరస్స వా;

అత్థాయ గణ్హితుం కిఞ్చి, దీయమానం న వట్టతి.

౬౪౯.

అఞ్ఞస్సత్థాయ నిద్దిట్ఠం, భిక్ఖునో పటిగ్గణ్హతో;

దుక్కటం తస్స హోతీతి, మహాపచ్చరియం పన.

౬౫౦.

నేత్వా అకప్పియం భణ్డం, ఇత్థం కోచి సచే వదే;

‘‘ఇదం సఙ్ఘస్స దమ్మీతి, పుగ్గలస్స గణస్స వా.

౬౫౧.

ఆరామం వా విహారం వా, చేతియం వా కరోహి’’తి;

న చ వట్టతి తం వత్థుం, సబ్బేసం సమ్పటిచ్ఛితుం.

౬౫౨.

అనామసిత్వా సఙ్ఘం వా, గణం వా పుగ్గలమ్పి వా;

‘‘చేతియస్స విహారస్స, దేమా’’తిపి వదన్తి చే.

౬౫౩.

తం హిరఞ్ఞం సువణ్ణం వా, నిసేధేతుం న వట్టతి;

ఆరామికానం వత్తబ్బం, ‘‘వదన్తేవమిమే’’తి చ.

౬౫౪.

రజతం జాతరూపం వా, సఙ్ఘస్స పటిగ్గణ్హతో;

హోతి నిస్సగ్గియాపత్తి, పరిభోగే చ దుక్కటం.

౬౫౫.

తళాకస్స ¶ చ ఖేత్తత్తా, సస్సుప్పత్తినిదానతో;

గహణం పరిభోగో వా, న చ వట్టతి భిక్ఖునో.

౬౫౬.

‘‘చత్తారో పచ్చయే సఙ్ఘో, గణో వా పరిభుఞ్జతు’’;

ఇచ్చేవం పన వత్వా చే, దేతి సబ్బమ్పి వట్టతి.

౬౫౭.

కారాపేతి చ కేదారే, ఛిన్దాపేత్వా వనం పన;

కేదారేసు పురాణేసు, అతిరేకమ్పి గణ్హతి.

౬౫౮.

అపరిచ్ఛిన్నభాగస్మిం, నవసస్సేపి ‘‘ఏత్తకం;

భాగం దేథా’’తి వత్వా చే, ఉట్ఠాపేతి కహాపణే.

౬౫౯.

వత్వా అకప్పియం వాచం, ‘‘కసథ వపథా’’తి చ;

ఉప్పాదితఞ్చ సబ్బేసం, హోతి సబ్బమకప్పియం.

౬౬౦.

‘‘ఏత్తకో ¶ నామ భాగోతి, ఏత్తికాయ చ భూమియా’’;

పతిట్ఠాపేతి యో భూమిం, అవత్వా కసథాదికం.

౬౬౧.

సయమేవ పమాణస్స, జాననత్థం తు భూమియా;

రజ్జుయా వాపి దణ్డేన, ఖేత్తం మినాతి యో పన.

౬౬౨.

ఖలే వా రక్ఖతి ఠత్వా, ఖలతోపి తతో పున;

నీహరాపేతి వా వీహీ, తస్సేవేతమకప్పియం.

౬౬౩.

‘‘ఏత్తకేహి చ వీహీహి, ఇదం ఆహరథా’’తి చ;

ఆహరన్తి సచే వుత్తా, తస్సేవేతమకప్పియం.

౬౬౪.

‘‘ఏత్తకేన హిరఞ్ఞేన, ఇదమాహరథా’’తి చ;

ఆహరన్తి చ యం వుత్తా, సబ్బేసం తమకప్పియం.

౬౬౫.

పేసకారకదాసం వా, అఞ్ఞం వా రజకాదిసు;

ఆరామికానం నామేన, దేన్తే వట్టతి గణ్హితుం.

౬౬౬.

‘‘గావో దేమా’’తి వుత్తేపి, గహేతుం న చ వట్టతి;

పఞ్చగోరసభోగత్థం, వుత్తే దేమాతి వట్టతి.

౬౬౭.

అజికాదీసు ఏసేవ, నయో ఞేయ్యో విభావినా;

కప్పియేన చ వాక్యేన, సబ్బం వట్టతి గణ్హితుం.

౬౬౮.

హత్థిం వా మహిసం అస్సం, గోణం కుక్కుటసూకరం;

దేన్తేసు చ మనుస్సేసు, న చ వట్టతి గణ్హితుం.

౬౬౯.

పటిసిద్ధేపి ¶ సఙ్ఘస్స, దత్వా గచ్ఛతి చే పన;

మూలం దత్వా చ సఙ్ఘస్స, కేచి గణ్హన్తి వట్టతి.

౬౭౦.

‘‘ఖేత్తం వత్థుం తళాకం వా, దేమ గోఅజికాదికం;

విహారస్సా’’తి వుత్తేపి, నిసేధేతుం న వట్టతి.

౬౭౧.

తిక్ఖత్తుం చోదనా వుత్తా, ఛక్ఖత్తుం ఠానమబ్రవి;

యది చోదేతియేవ ఛ, చోదనా దిగుణా ఠితి.

౬౭౨.

అనాపత్తి ¶ అచోదేత్వా, లద్ధే ఉమ్మత్తకాదినో;

సముట్ఠానాదయో సబ్బే, సఞ్చరిత్తసమా మతా.

రాజసిక్ఖాపదకథా.

చీవరవగ్గో పఠమో.

౬౭౩.

ఏకేనాపి చ మిస్సేత్వా, సన్థతం కోసియంసునా;

హోతి నిస్సగ్గియాపత్తి, కారాపేన్తస్స భిక్ఖునో.

౬౭౪.

పరత్థాయ కరోన్తస్స, కారాపేన్తస్స సన్థతం;

అఞ్ఞేన చ కతం లద్ధా, సేవమానస్స దుక్కటం.

౬౭౫.

అనాపత్తి వితానం వా, భూమత్థరణమేవ వా;

భిసి బిబ్బోహనం వాపి, కరోన్తస్సాదికమ్మినో.

కోసియకథా.

౬౭౬.

కాళకేళకలోమానం, సుద్ధానం సన్థతం సచే;

కరేయ్యాపత్తి హోతిస్స, సేసం తు పఠమూపమం.

సుద్ధకాళకకథా.

౬౭౭.

అనాపత్తి తులం వాపి, బహుం వా సబ్బమేవ వా;

కరోన్తస్స గహేత్వాన, ఓదాతం కపిలమ్పి వా.

౬౭౮.

అనుక్కమేన ఏతాని, సన్థతాని చ తీణిపి;

నిస్సజ్జిత్వాపి లద్ధాని, సేవమానస్స దుక్కటం.

౬౭౯.

సముట్ఠానాదయో ¶ సబ్బే, సఞ్చరిత్తసమా మతా;

ఇమేసం పన తిణ్ణమ్పి, తతియం తు క్రియాక్రియం.

ద్వేభాగకథా.

౬౮౦.

ఛన్నం ¶ ఓరేన వస్సానం, కరోన్తస్స చ సన్థతం;

హోతి నిస్సగ్గియాపత్తి, ఠపేత్వా భిక్ఖుసమ్ముతిం.

౬౮౧.

అనాపత్తి పరత్థాయ, కారాపేతి కరోతి వా;

కతం వా పన అఞ్ఞేన, లభిత్వా పరిభుఞ్జతో.

౬౮౨.

ఛబ్బస్సాని కరోన్తస్స, తదుద్ధమ్పి చ సన్థతం;

వితానే సాణిపాకారే, నిస్సజ్జిత్వా కతేపి చ.

ఛబ్బస్సకథా.

౬౮౩.

అనాపత్తి అనాదాయ, అసన్తే సన్థతే పన;

అఞ్ఞస్సత్థాయ కారేతుం, కతఞ్చ పరిభుఞ్జితుం.

౬౮౪.

అనాదానవసేనస్స, సుగతస్స విదత్థియా;

కరణేన చ సత్థారా, వుత్తమేతం క్రియాక్రియం.

౬౮౫.

సముట్ఠానాదయో సబ్బే, సఞ్చరిత్తసమా మతా;

అనన్తరస్సిమస్సాపి, విసేసో నుపలబ్భతి.

నిసీదనసన్థతకథా.

౬౮౬.

గచ్ఛన్తే పన యానే వా, హత్థిఅస్సాదికేసు వా;

ఠపేతి యది లోమాని, సామికస్స అజానతో.

౬౮౭.

తియోజనమతీతేసు, తేసు ఆపత్తి భిక్ఖునో;

అగచ్ఛన్తేసు తేస్వేవ, ఠపితేసుప్యయం నయో.

౬౮౮.

యానే పన అగచ్ఛన్తే, అస్సే వా హత్థిపిట్ఠియం;

ఠపేత్వా అభిరూహిత్వా, సచే సారేతి వట్టతి.

౬౮౯.

న వట్టతీతి నిద్దిట్ఠం, కురున్దట్ఠకథాయ హి;

తం పనఞ్ఞం హరాపేతి, వచనేన విరుజ్ఝతి.

౬౯౦.

కణ్ణచ్ఛిద్దేసు ¶ ¶ లోమాని, పక్ఖిపిత్వాపి గచ్ఛతో;

హోతియేవ కిరాపత్తి, లోమానం గణనావసా.

౬౯౧.

సుత్తకేన చ బన్ధిత్వా, ఠపితం పన వట్టతి;

వేణిం కత్వా హరన్తస్స, ఆపత్తి పరిదీపితా.

౬౯౨.

సుఙ్కఘాతం అనుప్పత్వా, చోరాదీహి ఉపద్దుతో;

యో చఞ్ఞవిహితో వాపి, ఆపత్తి యది గచ్ఛతి.

౬౯౩.

తియోజనం హరన్తస్స, ఊనకం వా తియోజనం;

తథా పచ్చాహరన్తస్స, తానియేవ తియోజనం.

౬౯౪.

నివాసత్థాయ వా గన్త్వా, హరన్తస్స తతో పరం;

అచ్ఛిన్నం వాపి నిస్సట్ఠం, లభిత్వా హరతోపి చ.

౬౯౫.

హరాపేన్తస్స అఞ్ఞేన, హరతో కతభణ్డకం;

తథా ఉమ్మత్తకాదీనం, అనాపత్తి పకాసితా.

౬౯౬.

ఇదం పన సముట్ఠానం, కాయతో కాయచిత్తతో;

అచిత్తం కాయకమ్మఞ్చ, తిచిత్తఞ్చ తివేదనం.

ఏళకలోమకథా.

౬౯౭.

సముట్ఠానాదినా సద్ధిం, లోమధోవాపనమ్పి చ;

చీవరస్స పురాణస్స, ధోవాపనసమం మతం.

ఏళకలోమధోవాపనకథా.

౬౯౮.

గణ్హేయ్య వా గణ్హాపేయ్య, రజతం జాతరూపకం;

నిస్సజ్జిత్వా పనాపత్తి, దేసేతబ్బావ భిక్ఖునా.

౬౯౯.

రజతం జాతరూపఞ్చ, ఉభిన్నం మాసకోపి చ;

ఏతం చతుబ్బిధం వత్థు, హోతి నిస్సగ్గియావహం.

౭౦౦.

ముత్తా ¶ మణి సిలా సఙ్ఖో, పవాళం లోహితఙ్కకో;

మసారగల్లం ధఞ్ఞాని, సత్త గోమహిసాదికం.

౭౦౧.

ఖేత్తం వత్థుం తళాకఞ్చ, దాసిదాసాదికం పన;

దుక్కటస్సేవ వత్థూని, దీపితాని మహేసినా.

౭౦౨.

ముగ్గమాసాదికం ¶ సబ్బం, సప్పిఆదీని తణ్డులా;

సుత్తం వత్థం హలం ఫాలం, కప్పియం ఏవమాదికం.

౭౦౩.

తత్థత్తనో పనత్థాయ, వత్థుం నిస్సగ్గియస్స హి;

సమ్పటిచ్ఛతి యో భిక్ఖు, తస్స నిస్సగ్గియం సియా.

౭౦౪.

సఙ్ఘాదీనం తమత్థాయ, గణ్హతో దుక్కటం తథా;

దుక్కటస్స చ వత్థుమ్పి, సబ్బత్థాయ చ దుక్కటం.

౭౦౫.

సచే కహాపణాదీనం, సహస్సం పటిగణ్హతి;

వత్థూనం గణనాయస్స, ఆపత్తిగణనా సియా.

౭౦౬.

తథా సిథిలబద్ధేసు, థవికాదీసు రూపతో;

ఆపత్తిగణనా వుత్తా, మహాపచ్చరియం పన.

౭౦౭.

‘‘ఇదం అయ్యస్స హోతూ’’తి, వుత్తే వా పన కేనచి;

సచే గణ్హితుకామోపి, నిసేధేతబ్బమేవ చ.

౭౦౮.

పటిక్ఖిత్తేపి తం వత్థుం, ఠపేత్వా యది గచ్ఛతి;

తథా గోపాయితబ్బం తం, యథా తం న వినస్సతి.

౭౦౯.

‘‘ఆహరేదమిదం గణ్హ, ఇదం దేహీధ నిక్ఖిప’’;

ఇచ్చేవం భిక్ఖునో వత్తుం, న వట్టతి అకప్పియం.

౭౧౦.

ఠపేత్వా రూపియగ్గాహం, నిస్సట్ఠపరివత్తితం;

సబ్బేహి పరిభోత్తబ్బం, భాజేత్వా సప్పిఆదికం.

౭౧౧.

అత్తనో పత్తభాగమ్పి, పటిగ్గాహకభిక్ఖునో;

గహేతుం అఞ్ఞతో లద్ధం, భుఞ్జితుం వా న వట్టతి.

౭౧౨.

యం ¶ కిఞ్చి పన సమ్భూతం, పచ్చయం వత్థుతో తతో;

భిక్ఖునో సేవమానస్స, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం.

౭౧౩.

అజ్ఝారామే అనాపత్తి, తమజ్ఝావసథేపి వా;

గహేత్వా వా గహాపేత్వా, నిక్ఖిపన్తస్స భిక్ఖునో.

౭౧౪.

తికపాచిత్తియం వుత్తం, రూపియన్తి అరూపియే;

సఞ్ఞినో విమతిస్సాపి, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం.

౭౧౫.

సముట్ఠానాదయో ¶ సబ్బే, సఞ్చరిత్తసమా మతా;

క్రియాక్రియమిదం వుత్తం, అయమేవ విసేసతా.

రూపియపటిగ్గహణకథా.

౭౧౬.

వత్థుం నిస్సగ్గియస్సాపి, వత్థుం వా దుక్కటస్స చ;

కప్పియస్స చ వత్థుం వా, యో నిస్సగ్గియవత్థునా.

౭౧౭.

వత్థునా దుక్కటస్సాపి, వత్థుం నిస్సగ్గియస్స వా;

పరివత్తేతి ఆపత్తి, కప్పియేన చ వత్థునా.

౭౧౮.

దుక్కటస్స చ వత్థుం వా, వత్థుం వా కప్పియస్స చ;

వత్థునా దుక్కటస్సేవ, పరివత్తేతి దుక్కటం.

౭౧౯.

వత్థునా కప్పియస్సాపి, తథా దుక్కటవత్థుకం;

పరివత్తేతి యో తస్స, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం.

౭౨౦.

వత్థునో దుక్కటస్సాపి, తథా నిస్సగ్గియస్స చ;

గహణం వారితం పుబ్బే, ఇమినా పరివత్తనం.

౭౨౧.

రూపియన్తి చ సఞ్ఞిస్స, విమతిస్స అరూపియే;

తేన ద్వే దుక్కటా హోన్తి, చేతాపేన్తస్స రూపియం.

౭౨౨.

అరూపియన్తి సఞ్ఞిస్స, అనాపత్తి అరూపియే;

‘‘ఇదం గహేత్వా దేహీ’’తి, వదతోపి చ పఞ్చహి.

౭౨౩.

సేసం ¶ అనన్తరేనేవ, సముట్ఠానాదికం సమం;

ఇదం క్రియసముట్ఠానం, అయమేవ విసేసతా.

రూపియసంవోహారకథా.

౭౨౪.

కప్పియం కప్పియేనేవ, పరివత్తయతో పన;

హోతి నిస్సగ్గియాపత్తి, ఠపేత్వా సహధమ్మికే.

౭౨౫.

అకప్పియస్స వత్థుస్స, తేనేవ పరివత్తనం;

న గచ్ఛతీతి నిద్దిట్ఠం, కయవిక్కయసఙ్గహం.

౭౨౬.

తస్మా మాతాపితూనమ్పి, వత్థుం యం కిఞ్చి కప్పియం;

‘‘ఇమం దేహిమినా హీ’’తి, వదతో పన దుక్కటం.

౭౨౭.

సకం ¶ వా దేతి చే భణ్డం, ఏవం వత్వాన మాతుయా;

మాతుయా వా తథా భణ్డం, సయం గణ్హాతి దుక్కటం.

౭౨౮.

సహత్థం పరభణ్డస్మిం, పరహత్థఞ్చ అత్తనో;

భణ్డకే పన సమ్పత్తే, నిస్సగ్గియముదీరితం.

౭౨౯.

‘‘గహేత్వా వా ఇదం నామ, భుఞ్జిత్వా ఓదనం ఇమం;

ఇదం నామ కరోహీ’’తి, వత్తుం పన న వట్టతి.

౭౩౦.

విఘాసాదమథఞ్ఞం వా, ‘‘భుఞ్జిత్వా ఓదనం ఇమం;

ఛల్లిం వా పన వల్లిం వా, కట్ఠం వా దారుమేవ వా.

౭౩౧.

ఆహరా’’తి వదన్తస్స, వత్థూనం గణనావసా;

హోన్తి ఆపత్తియో తస్స, భిక్ఖునో కయవిక్కయే.

౭౩౨.

‘‘ఇమఞ్చ యాగుం పివ భుఞ్జ భత్తం;

భుత్తోసి భుఞ్జిస్ససి భుఞ్జసీదం;

భత్తం, ఇమం నామ కరోహి కమ్మం’’;

ఇచ్చేవ వత్తుం పన వట్టతేవ.

౭౩౩.

భూమియా ¶ సోధనే వాపి, లిమ్పనే వత్థధోవనే;

ఏత్థ కిఞ్చాపి నత్థఞ్ఞం, భణ్డం నిస్సజ్జితబ్బకం.

౭౩౪.

నిస్సగ్గియే చ వత్థుమ్హి, నట్ఠే భుత్తేపి వా యథా;

దేసేతబ్బావ ఆపత్తి, దేసేతబ్బా తథా అయం.

౭౩౫.

‘‘ఇమినావ ఇమం నామ, గహేత్వా దేహి మే’’ఇతి;

ఆచిక్ఖతి అనాపత్తి, ఠపేత్వా భణ్డసామికం.

౭౩౬.

‘‘ఇదం మమత్థి అత్థో మే, ఇమినా’’తి చ భాసతో;

సేసం అనన్తరేనేవ, సముట్ఠానాదికం సమం.

కయవిక్కయకథా.

కోసియవగ్గో దుతియో.

౭౩౭.

మత్తికాయోమయా పత్తా, కప్పియా జాతితో దువే;

తయో పత్తస్స వణ్ణా తు, ఉక్కట్ఠో మజ్ఝిమోమకో.

౭౩౮.

ద్విన్నం ¶ తణ్డులనాళీనం, భత్తం మగధనాళియా;

ఖాదనఞ్చ చతుబ్భాగం, బ్యఞ్జనఞ్చ తదూపియం.

౭౩౯.

ఉక్కట్ఠో నామ సో పత్తో, యో తం సబ్బం తు గణ్హతి;

మజ్ఝిమో తస్సుపడ్ఢో చ, తదుపడ్ఢో చ ఓమకో.

౭౪౦.

ఉక్కట్ఠస్స చ ఉక్కట్ఠో, తస్సేవోమకమజ్ఝిమా;

ఏవం మజ్ఝిమఓమేసు, నవ పత్తా భవన్తి హి.

౭౪౧.

ఉక్కట్ఠుక్కట్ఠకో తేసు, అపత్తో ఓమకోమకో;

తస్మా నాపి అధిట్ఠానం, న గచ్ఛన్తి వికప్పనం.

౭౪౨.

సేసం సత్తవిధం పత్తం, పత్తలక్ఖణసంయుతం;

అధిట్ఠాయ వికప్పేత్వా, పరిభుఞ్జేయ్య పణ్డితో.

౭౪౩.

దసాహపరమం ¶ కాలం, ధారేయ్య అతిరేకతో;

అతిక్కమయతో పత్తం, తఞ్హి నిస్సగ్గియం సియా.

౭౪౪.

యం పత్తం న వికప్పేతి, యం నాధిట్ఠేతి వా పన;

వినయఞ్ఞూహి సో పత్తో, అతిరేకోతి వణ్ణితో.

౭౪౫.

వత్తబ్బం తు ‘‘ఇమం పత్తం, అధిట్ఠామీ’’తి సమ్ముఖే;

‘‘ఏతం పత్త’’న్తి దూరస్మిం, పచ్చుద్ధారేప్యయం నయో.

౭౪౬.

ఆభోగం మనసా కత్వా, కత్వా కాయవికారకం;

కాయేనపి చ పత్తస్స, అధిట్ఠానం పకాసితం.

౭౪౭.

పత్తో జహతిధిట్ఠానం, దానభేదకనాసతో;

విబ్భముద్ధారపచ్చక్ఖ-పరివత్తనగాహతో.

౭౪౮.

కఙ్గుసిత్థప్పమాణేన, ఖేనాధిట్ఠానముజ్ఝతి;

పిదహిత్వా అధిట్ఠేయ్య, అయోచుణ్ణేన వాణియా.

౭౪౯.

యో హి నిస్సగ్గియం పత్తం, అనిస్సజ్జేవ భుఞ్జతి;

దుక్కటం తస్స నిద్దిట్ఠం, భుత్వా ధోవనధోవనే.

౭౫౦.

సువణ్ణమణిపత్తో చ, వేళురియఫలికుబ్భవో;

కంసకాచమయో పత్తో, తిపుసీసమయోపి చ.

౭౫౧.

తథా దారుమయో పత్తో, తమ్బసజ్ఝుమయోపి చ;

ఏకాదసవిధో పత్తో, వుత్తో దుక్కటవత్థుకో.

౭౫౨.

ఘటసీసకటాహో ¶ చ, తుమ్బం చస్సానులోమికం;

తమ్బలోహమయం తత్థ, థాలకం పన వట్టతి.

౭౫౩.

ఫలికకాచకంసానం, తట్టికాదీని కానిచి;

పుగ్గలస్స న వట్టన్తి, వట్టన్తి గిహిసఙ్ఘికా.

౭౫౪.

యం కిఞ్చి సోదకం పత్తం, పటిసామేయ్య దుక్కటం;

సాధుకం వోదకం కత్వా, పటిసామేయ్య పణ్డితో.

౭౫౫.

భిక్ఖునో ¶ సోదకం పత్తం, ఓతాపేతుం న వట్టతి;

ఉణ్హే న నిదహేతబ్బో, నిదహన్తస్స దుక్కటం.

౭౫౬.

మిడ్ఢన్తే పరిభణ్డన్తే, ఠపేతుం న చ వట్టతి;

మిడ్ఢియా పరిభణ్డే వా, విత్థిణ్ణే పన వట్టతి.

౭౫౭.

దారుఆధారకే పత్తే, ద్వే ఠపేతుమ్పి వట్టతి;

అయమేవ నయో దణ్డ-భూమిఆధారకేసుపి.

౭౫౮.

తట్టికాయపి చోళే వా, పోత్థకే కటసారకే;

పరిభణ్డకతాయాపి, భూమియం వాలుకాసు వా.

౭౫౯.

తథారూపాసు సుద్ధాసు, ఠపేతుం పన వట్టతి;

సరజాయ ఠపేన్తస్స, దుక్కటం ఖరభూమియా.

౭౬౦.

దణ్డే వా నాగదన్తే వా, లగ్గేతుమ్పి న వట్టతి;

ఛత్తఙ్గమఞ్చపీఠేసు, ఠపేన్తస్స చ దుక్కటం.

౭౬౧.

అటనీసు హి బన్ధిత్వా, ఓలమ్బేతుమ్పి వట్టతి;

బన్ధిత్వా పన మఞ్చస్స, ఠపేతుంపరి వట్టతి.

౭౬౨.

మఞ్చపీఠట్టకే పత్తం, ఠపేతుం పన వట్టతి;

భత్తపూరోపి వా ఛత్తే, ఠపేతుం న చ వట్టతి.

తయో భాణవారా నిట్ఠితా.

౭౬౩.

కవాటం న పణామేయ్య, పత్తహత్థో సచే పన;

యేన కేనచి అఙ్గేన, పణామేయ్యస్స దుక్కటం.

౭౬౪.

న నీహరేయ్య పత్తేన, చలకానట్ఠికాని వా;

ఉచ్ఛిట్ఠముదకం వాపి, నీహరన్తస్స దుక్కటం.

౭౬౫.

పత్తం ¶ పటిగ్గహం కత్వా, ధోవితుం హత్థమేవ వా;

ముఖతో నీహటం పత్తే, ఠపేతుం న చ వట్టతి.

౭౬౬.

అనాపత్తి ¶ దసాహస్స, అన్తోయేవ చ యో పన;

అధిట్ఠేతి వికప్పేతి, విస్సజ్జేతి వినస్సతి.

౭౬౭.

పఠమస్స హి పత్తస్స, పఠమేన మహేసినా;

సముట్ఠానాదయో సబ్బే, కథినేన సమా మతా.

పఠమపత్తకథా.

౭౬౮.

పఞ్చబన్ధనఊనస్మిం, పత్తే సతి చ యో పన;

విఞ్ఞాపేయ్య నవం పత్తం, తస్స నిస్సగ్గియం సియా.

౭౬౯.

బన్ధనం ఏకముద్దిట్ఠం, ద్వఙ్గులాయ చ రాజియా;

బన్ధనాని చ చత్తారి, తథాట్ఠఙ్గులరాజియా.

౭౭౦.

పఞ్చ వా రాజియో యస్స, ఏకా వాపి దసఙ్గులా;

అపత్తో నామయం పత్తో, విఞ్ఞాపేయ్య తతో పరం.

౭౭౧.

అయోపత్తో అనేకేహి, లోహమణ్డలకేహి వా;

బద్ధో వట్టతి మట్ఠో చే, అయోచుణ్ణేన వాణియా.

౭౭౨.

పత్తం సఙ్ఘస్స నిస్సట్ఠం, తస్స నిస్సగ్గియం పన;

అనుకమ్పాయ తం తస్మిం, అగణ్హన్తస్స దుక్కటం.

౭౭౩.

దీయమానే తు పత్తస్మిం, యస్స సో న చ రుచ్చతి;

అప్పిచ్ఛతాయ వా పత్తం, తం న గణ్హాతి వట్టతి.

౭౭౪.

అపత్తస్స తు భిక్ఖుస్స;

న దాతబ్బోతి దీపితో;

తత్థ యో పత్తపరియన్తో;

సో దేయ్యో తస్స భిక్ఖునో.

౭౭౫.

సచే సో తం జిగుచ్ఛన్తో, అప్పదేసే ఠపేతి వా;

విస్సజ్జేతి అభోగేన, పరిభుఞ్జతి దుక్కటం.

౭౭౬.

నట్ఠే ¶ భిన్నేపి వా పత్తే, అనాపత్తి పకాసితా;

అత్తనో ఞాతకాదీనం, గణ్హతో వా ధనేన వా.

౭౭౭.

సఞ్చరిత్తసముట్ఠానం ¶ , క్రియం పణ్ణత్తివజ్జకం;

కాయకమ్మం వచీకమ్మం, తిచిత్తఞ్చ తివేదనం.

దుతియపత్తకథా.

౭౭౮.

సప్పిఆదిం పురేభత్తం, భేసజ్జం పటిగయ్హ హి;

సామిసమ్పి పురేభత్తం, పరిభుఞ్జతి వట్టతి.

౭౭౯.

తతో పట్ఠాయ సత్తాహం, తం వట్టతి నిరామిసం;

సత్తాహాతిక్కమే తస్స, నిస్సగ్గియముదీరితం.

౭౮౦.

పచ్ఛాభత్తమ్పి గణ్హిత్వా, కత్వా సన్నిధికారకం;

సాయతో పన సత్తాహం, వట్టతేవ నిరామిసం.

౭౮౧.

పురేభత్తమ్పి పచ్ఛా వా, సయముగ్గహితం పన;

సరీరభోగే నేతబ్బం, సాయితుం న చ వట్టతి.

౭౮౨.

నవనీతం పురేభత్తం, భిక్ఖునా గహితం సచే;

తాపేత్వానుపసమ్పన్నో, దేతి వట్టతి సామిసం.

౭౮౩.

సయం తాపేతి చే భిక్ఖు, సత్తాహమ్పి నిరామిసం;

తాపనం నవనీతస్స, సామపాకో న హోతి సో.

౭౮౪.

పచ్ఛాభత్తం గహేత్వా చే, యేన కేనచి తాపితం;

వట్టతేవ చ తం సప్పి, సత్తాహమ్పి నిరామిసం.

౭౮౫.

ఖీరం దధిం చాపి పటిగ్గహేత్వా;

సయం పురేభత్తమథో కరోతి;

సప్పిం పురేభత్తకమేవ తస్స;

నిరామిసం వట్టతి భిక్ఖునో తం.

౭౮౬.

పచ్ఛాభత్తకతో ఉద్ధం, తం న వట్టతి సాయితుం;

సవత్థుకస్స సప్పిస్స, గహితత్తావ భిక్ఖునో.

౭౮౭.

సత్తాహాతిక్కమేపిస్స ¶ , న దోసో కోచి విజ్జతి;

‘‘పటిగ్గహేత్వా తానీ’’తి, వుత్తత్తా హి మహేసినా.

౭౮౮.

యథా కప్పియసప్పిమ్హి, నిస్సగ్గియముదీరితం;

తథాకప్పియసప్పిమ్హి, దుక్కటం పరిదీపితం.

౭౮౯.

సబ్బాకప్పియమంసానం ¶ , వజ్జేత్వా మంసమేవ చ;

ఖీరం దధి చ సప్పి చ, నవనీతఞ్చ వట్టతి.

౭౯౦.

‘‘యేసం కప్పతి మంసఞ్హి, తేసం సప్పీ’’తి కిం ఇదం?

పణీతభోజనస్సాపి, తథా సత్తాహకాలికే.

౭౯౧.

నిస్సగ్గియస్స వత్థూనం, పరిచ్ఛేదనియామనం;

న చాకప్పియమంసానం, సప్పిఆది నివారితం.

౭౯౨.

నవనీతేపి సప్పిమ్హి, గహితుగ్గహితాదికే;

సబ్బో వుత్తనయేనేవ, వేదితబ్బో వినిచ్ఛయో.

౭౯౩.

తేలభిక్ఖాయ భిక్ఖూనం, పవిట్ఠానం ఉపాసకా;

తేలం వా నవనీతం వా, సప్పిం వా ఆకిరన్తి హి.

౭౯౪.

భత్తసిత్థాని వా తత్థ, తణ్డులా వా భవన్తి చే;

ఆదిచ్చపక్కసంసట్ఠం, హోతి సత్తాహకాలికం.

౭౯౫.

తిలసాసపతేలం వా, మధుకేరణ్డతేలకం;

గహితం తు పురేభత్తం, సామిసమ్పి నిరామిసం.

౭౯౬.

పచ్ఛాభత్తకతో ఉద్ధం, సాయితబ్బం నిరామిసం;

సత్తాహాతిక్కమే తేసం, వసా నిస్సగ్గియం సియా.

౭౯౭.

ఏరణ్డమధుకట్ఠీని, సాసపాదీని చత్తనా;

గహేత్వా కతతేలమ్పి, హోతి సత్తాహకాలికం.

౭౯౮.

యావజీవికవత్థుత్తా, తేసం తిణ్ణమ్పి భిక్ఖునో;

సవత్థుగహణే తస్స, కాచాపత్తి న విజ్జతి.

౭౯౯.

అత్తనా ¶ యం కతం తేలం, తం వట్టతి నిరామిసం;

సత్తాహాతిక్కమేనస్స, హోతి నిస్సగ్గియం పన.

౮౦౦.

దుక్కటం సాసపాదీనం, తేలత్థాయేవ భిక్ఖునా;

గహేత్వా ఠపితానం తు, సత్తాహాతిక్కమే సియా.

౮౦౧.

నాళికేరకరఞ్జానం, తేలం కురువకస్స చ;

నిమ్బకోసమ్బకానఞ్చ, తేలం భల్లాతకస్స చ.

౮౦౨.

ఇచ్చేవమాదికం సబ్బం, అవుత్తం పాళియం పన;

గహేత్వా నిక్ఖిపన్తస్స, దుక్కటం సమయచ్చయే.

౮౦౩.

యావకాలికభేదఞ్చ ¶ , యావజీవకమేవ చ;

విదిత్వా సేసమేత్థాపి, సప్పినా సదిసో నయో.

౮౦౪.

అచ్ఛమచ్ఛవరాహానం, సుసుకాగద్రభస్స చ;

వసానం పన పఞ్చన్నం, తేలం పఞ్చవిధం భవే.

౮౦౫.

సబ్బమేవ వసాతేలం, కప్పియాకప్పియస్స చ;

మనుస్సానం వసాతేలం, ఠపేత్వా పన వట్టతి.

౮౦౬.

వసం పటిగ్గహేత్వాన, పురేభత్తం పనత్తనా;

పక్కం వట్టతి సంసట్ఠం, సత్తాహమ్పి నిరామిసం.

౮౦౭.

సచే అనుపసమ్పన్నో, కత్వా తం దేతి వట్టతి;

సామిసమ్పి పురేభత్తం, తతో ఉద్ధం నిరామిసం.

౮౦౮.

పటిగ్గహేతుం కాతుం వా, పచ్ఛాభత్తం న వట్టతి;

సేసో వుత్తనయేనేవ, వేదితబ్బో విభావినా.

౮౦౯.

గహితఞ్హి పురేభత్తం, మధుం మధుకరీకతం;

వట్టతేవ పురేభత్తం, సామిసమ్పి నిరామిసం.

౮౧౦.

పచ్ఛాభత్తకతో ¶ ఉద్ధం, సత్తాహమ్పి నిరామిసం;

సత్తాహాతిక్కమే దోసో, వత్థూనం గణనావసా.

౮౧౧.

ఉచ్ఛుమ్హా పన నిబ్బత్తం, పక్కాపక్కం ఘనాఘనం;

రసాది పన తం సబ్బం, ‘‘ఫాణిత’’న్తి పవుచ్చతి.

౮౧౨.

ఫాణితం తు పురేభత్తం, గహితం పన వట్టతి;

సామిసమ్పి పురేభత్తం, తతో ఉద్ధం నిరామిసం.

౮౧౩.

అసంసట్ఠేన ఉచ్ఛుస్స, రసేన కతఫాణితం;

గహితేన పురేభత్తం, తదహేవ నిరామిసం.

౮౧౪.

ఉచ్ఛుం పటిగ్గహేత్వాన, కతేపేస నయో మతో;

పచ్ఛాభత్తకతో ఉద్ధం, తం న వట్టతి సాయితుం.

౮౧౫.

గహితత్తా సవత్థుస్స, సత్తాహాతిక్కమేపి చ;

హోతి తస్స అనాపత్తి, పచ్ఛాభత్తం కతేపి చ.

౮౧౬.

సంసట్ఠఞ్చ పురేభత్తం, గహితం తముపాసకో;

తదహే దేతి చే కత్వా, సామిసమ్పి చ వట్టతి.

౮౧౭.

సంసట్ఠేన ¶ పురేభత్తం, గహితేన సయంకతం;

పచ్ఛాభత్తం కతఞ్చాపి, సత్తాహమ్పి నిరామిసం.

౮౧౮.

కతం మధుకపుప్ఫానం, ఫాణితం సీతవారినా;

సామిసమ్పి పురేభత్తం, తతో ఉద్ధం నిరామిసం.

౮౧౯.

సత్తాహాతిక్కమేపిస్స, దుక్కటం పరిదీపితం;

పక్ఖిపిత్వా కతం ఖీరం, హోతి తం యావకాలికం.

౮౨౦.

ఫలానం పన సబ్బేసం, యావకాలికసఞ్ఞినం;

యావకాలికమిచ్చేవ, ఫాణితం పరిదీపితం.

౮౨౧.

పచ్ఛాభత్తమ్పి భిక్ఖుస్స, పచ్చయే సతి కేవలం;

కాలికా పన వట్టన్తి, పురేభత్తం యథాసుఖం.

౮౨౨.

లభిత్వా పన నిస్సట్ఠం, తం తు సత్తాహకాలికం;

అరుఆదీని మక్ఖేతుం, సాయితుం వా న వట్టతి.

౮౨౩.

అఞ్ఞస్స ¶ పన భిక్ఖుస్స, కాయభోగే చ వట్టతి;

చజిత్వా నిరపేక్ఖోవ, లభిత్వా పున సాయితుం.

౮౨౪.

అనాపత్తి అధిట్ఠేతి, విస్సజ్జేతి వినస్సతి;

అచ్ఛిన్దిత్వా చ విస్సాసం, గణ్హతుమ్మత్తకాదినో.

౮౨౫.

సముట్ఠానాదయో సబ్బే, కథినేన సమా మతా;

సదాకథినచిత్తేన, పఠమేనేవ సత్థునా.

భేసజ్జసిక్ఖాపదకథా.

౮౨౬.

మాసో సేసోతి గిమ్హానం, పరియేసేయ్య సాటికం;

అద్ధమాసోవ సేసోతి, కత్వా పరిదహే బుధో.

౮౨౭.

కత్వా పన సతుప్పాదం, వస్ససాటికచీవరం;

నిప్ఫాదేన్తస్స భిక్ఖుస్స, సమయే పిట్ఠిసమ్మతే.

౮౨౮.

హోతి నిస్సగ్గియాపత్తి, ఞాతకాఞ్ఞాతకాదినో;

తేసుయేవ చ విఞ్ఞత్తిం, కత్వా నిప్ఫాదనే తథా.

౮౨౯.

కత్వా పన సతుప్పాదం, సమయే కుచ్ఛిసఞ్ఞితే;

నిప్ఫాదేన్తస్స భిక్ఖుస్స, వత్థమఞ్ఞాతకాదినో.

౮౩౦.

తస్సాదిన్నకపుబ్బేసు ¶ , వత్తభేదేన దుక్కటం;

కరోతో తత్ర విఞ్ఞత్తిం, నిస్సగ్గియముదీరితం.

౮౩౧.

ఓవస్సాపేతి చే కాయం, నగ్గో సతిపి చీవరే;

న్హానస్స పరియోసానే, దుక్కటం వివటఙ్గణే.

౮౩౨.

ఊనకే పన మాసస్మిం, అతిరేకోతి సఞ్ఞినో;

తత్థ వేమతికస్సాపి, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం.

౮౩౩.

అచ్ఛిన్నచీవరస్సాపి, అనాపత్తాపదాసుపి;

న్హానకోట్ఠకవాపీసు, న్హాయన్తస్స చ భిక్ఖునో.

౮౩౪.

సఞ్చరిత్తసముట్ఠానం ¶ , క్రియం పణ్ణత్తివజ్జకం;

కాయకమ్మం వచీకమ్మం, తిచిత్తఞ్చ తివేదనం.

వస్సికసాటికకథా.

౮౩౫.

సామం తు చీవరం దత్వా, అచ్ఛిన్దన్తస్స తం పున;

సకసఞ్ఞాయ భిక్ఖుస్స, తస్స నిస్సగ్గియం సియా.

౮౩౬.

ఏకాయేవ పనాపత్తి, ఏకమచ్ఛిన్దతో సియా;

బహూని ఏకబద్ధాని, అచ్ఛిన్దన్తస్స వా తథా.

౮౩౭.

విసుం ఠితాని ఏకేక-మాహరాపయతో పన;

వత్థానం గణనాయస్స, ఆపత్తిగణనా సియా.

౮౩౮.

‘‘మయా దిన్నాని సబ్బాని, ఆహరా’’తి చ భాసతో;

ఏకేన వచనేనేవ, హోన్తి ఆపత్తియో బహూ.

౮౩౯.

ఆణాపేతి సచే అఞ్ఞం, భిక్ఖుం గణ్హాతి చీవరం;

బహూని గణ్హతాణత్తో, ఏకం పాచిత్తియం సియా.

౮౪౦.

‘‘మయా దిన్నాని సబ్బాని, గణ్హా’’తి వదతో పన;

ఏకాయస్స చ వాచాయ, హోన్తి ఆపత్తియో బహూ.

౮౪౧.

‘‘సఙ్ఘాటిముత్తరాసఙ్గం, గణ్హ గణ్హా’’తి భాసతో;

హోతి వాచాయ వాచాయ, ఆణాపేన్తస్స దుక్కటం.

౮౪౨.

వికప్పనుపగం కిఞ్చి, ఠపేత్వా పచ్ఛిమం పరం;

అఞ్ఞం పన పరిక్ఖారం, ఛిన్దాపేన్తస్స దుక్కటం.

౮౪౩.

ఠపేత్వా ¶ ఉపసమ్పన్నం, అఞ్ఞేసం చీవరాదికం;

అచ్ఛిన్దతోపి భిక్ఖుస్స, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం.

౮౪౪.

ఏవం అనుపసమ్పన్నే, ఉపసమ్పన్నసఞ్ఞినో;

తత్థ వేమతికస్సాపి, అచ్ఛిన్దన్తస్స దుక్కటం.

౮౪౫.

సో ¶ వా దేతి సచే తుట్ఠో, దుట్ఠో విస్సాసమేవ వా;

గణ్హతోపి అనాపత్తి, తథా ఉమ్మత్తకాదినో.

౮౪౬.

అదిన్నాదానతుల్యావ, సముట్ఠానాదయో నయా;

అఞ్ఞత్ర వేదనాయేత్థ, హోతి సా దుక్ఖవేదనా.

చీవరచ్ఛిన్దనకథా.

౮౪౭.

విఞ్ఞాపేత్వా సచే సుత్తం, ఛబ్బిధం సానులోమికం;

చీవరం తన్తవాయేహి, వాయాపేతి న వట్టతి.

౮౪౮.

సామం విఞ్ఞాపితం సుత్తం, అకప్పియముదీరితం;

తన్తవాయోపి విఞ్ఞత్తో, తథా అఞ్ఞాతకాదికో.

౮౪౯.

విఞ్ఞత్తతన్తవాయేన, సుత్తేనాకప్పియేన చ;

చీవరం వాయాపేన్తస్స, నిస్సగ్గియముదీరితం.

౮౫౦.

విదత్థిమత్తే దీఘేన, హత్థమత్తే తిరీయతో;

వీతే నిస్సగ్గియం వుత్తం, ఫలకే ఫలకేపి చ.

౮౫౧.

తేనేవ కప్పియం సుత్తం, వాయాపేన్తస్స దుక్కటం;

తథేవ తన్తవాయేన, కప్పియేన అకప్పియం.

౮౫౨.

ఏకన్తరికతో వాపి, దీఘతో వా తిరీయతో;

కప్పియాకప్పియేహేవ, వీతే సుత్తేహి దుక్కటం.

౮౫౩.

కప్పియాకప్పియేహేవ, తన్తవాయేహి వే కతే;

కప్పియాకప్పియం సుత్తం, మిస్సేత్వా తస్స దుక్కటం.

౮౫౪.

సచే అకప్పియం సుత్తం, వారేనేవ వినన్తి తే;

దస్సేత్వావ పరిచ్ఛేదం, అకప్పియవితే పన.

౮౫౫.

పాచిత్తియం పమాణస్మిం, తదూనే దుక్కటం సియా;

ఇతరేన వితే వత్థే, ఉభయత్థేవ దుక్కటం.

౮౫౬.

ద్వేపి ¶ ¶ వేమం గహేత్వా వా, ఏకతో వా వినన్తి చే;

ఫలకే ఫలకే తస్స, దుక్కటం పరిదీపితం.

౮౫౭.

ఏతేనేవ ఉపాయేన, భేదే సబ్బత్థ సాధుకం;

ఆపత్తిభేదో విఞ్ఞేయ్యో, విఞ్ఞునా వినయఞ్ఞునా.

౮౫౮.

కప్పియో తన్తవాయోపి, సచే సుత్తమ్పి కప్పియం;

చీవరం వాయాపేన్తస్స, అనాపత్తి పకాసితా.

౮౫౯.

అనాపత్తి పరిస్సావే, ఆయోగే అంసబద్ధకే;

సముట్ఠానాదయో సబ్బే, సఞ్చరిత్తసమా మతా.

సుత్తవిఞ్ఞత్తికథా.

౮౬౦.

అప్పవారితఞాతీనం, తన్తవాయే సమేచ్చ చే;

వికప్పం చీవరే భిక్ఖు, ఆపజ్జతి న వట్టతి.

౮౬౧.

దీఘాయతప్పితత్థాయ, సుత్తవడ్ఢనకే కతే;

భిక్ఖు నిస్సగ్గియాపత్తిం, ఆపజ్జతి న సంసయో.

౮౬౨.

భిక్ఖునో ఞాతకాదీనం, తన్తవాయేసు అత్తనో;

ధనేనఞ్ఞస్స చత్థాయ, అనాపత్తిం వినిద్దిసే.

౮౬౩.

వాయాపేన్తస్స అప్పగ్ఘం, మహగ్ఘం కత్తుకామినో;

తథా ఉమ్మత్తకాదీనం, సేసం వుత్తమనన్తరే.

పేసకారకథా.

౮౬౪.

వస్సంవుట్ఠే యముద్దిస్స, భిక్ఖూ దీయతి చీవరం;

పవారణాయ పుబ్బేవ, తం హోతచ్చేకచీవరం.

౮౬౫.

పురే పవారణాయేవ, భాజేత్వా యది గయ్హతి;

వస్సచ్ఛేదో న కాతబ్బో, సఙ్ఘికం తం కరోతి చే.

౮౬౬.

అనాపత్తి ¶ అధిట్ఠేతి, అన్తోసమయమేవ తం;

విస్సజ్జేతి వికప్పేతి, వినస్సతి చ డయ్హతి.

౮౬౭.

తస్సచ్చాయికవత్థస్స, కథినే తు అనత్థతే;

పరిహారేకమాసోవ, దసాహపరమో మతో.

౮౬౮.

అత్థతే ¶ కథినే తస్స, పఞ్చ మాసా పకాసితా;

పరిహారో మునిన్దేన, దసాహపరమా పన.

౮౬౯.

సముట్ఠానాదయో సబ్బే, కథినేన సమా మతా;

పఠమేనాక్రియాచిత్తం, తిచిత్తఞ్చ తివేదనం.

అచ్చేకచీవరకథా.

౮౭౦.

వసిత్వా పన చే భిక్ఖు, పుబ్బకత్తికపుణ్ణమం;

ఠపేత్వా చీవరం గామే, పచ్చయే సతి తాదిసే.

౮౭౧.

ఛారత్తపరమం తేన, వసితబ్బం వినా తతో;

ఉత్తరిం వసతో దోసో, వినా సఙ్ఘస్స సమ్ముతిం.

౮౭౨.

కత్తికేయేవ మాసస్మిం, పఠమాయ పవారితో;

పచ్ఛిమేన పమాణేన, యుత్తే సాసఙ్కసమ్మతే.

౮౭౩.

సేనాసనే వసన్తోవ, ఠపేతుం ఏకచీవరం;

చతురఙ్గసమాయోగే, లభతీతి పకాసితో.

౮౭౪.

యం గామం గోచరం కత్వా, భిక్ఖు ఆరఞ్ఞకే వసే;

తస్మిం గామే ఠపేతుం తం, మాసమేకం తు వట్టతి.

౮౭౫.

అఞ్ఞత్థేవ వసన్తస్స, ఛారత్తపరమం మతం;

అయమస్స అధిప్పాయో, పటిచ్ఛన్నో పకాసితో.

౮౭౬.

సేనాసనమథాగన్త్వా, సత్తమం అరుణం పన;

ఉట్ఠాపేతుం విదూరత్తా, అసక్కోన్తస్స భిక్ఖునో.

౮౭౭.

గామసీమమ్పి ¶ వా గన్త్వా, వసిత్వా యత్థ కత్థచి;

చీవరస్స పవత్తిం సో, ఞత్వా గచ్ఛతి వట్టతి.

౮౭౮.

ఏవఞ్చాపి అసక్కోన్తో, ఞత్వా తత్థేవ పణ్డితో;

ఖిప్పం పచ్చుద్ధరే ఠానే, అతిరేకే హి తిట్ఠతి.

౮౭౯.

విస్సజ్జేతి అనాపత్తి, వినస్సతి చ డయ్హతి;

అచ్ఛిన్దనే చ విస్సాసే, భిక్ఖుసమ్ముతియాపి వా.

౮౮౦.

సముట్ఠానాదయో ¶ సబ్బే, కథినేన సమా మతా;

దుతియేన, మునిన్దేన, తేన సాసఙ్కసమ్మతే.

సాసఙ్కకథా.

౮౮౧.

జానం పరిణతం లాభం, భిక్ఖుసఙ్ఘస్స యో పన;

అత్తనో పరిణామేయ్య, తస్స నిస్సగ్గియం సియా.

౮౮౨.

సచే ‘‘అఞ్ఞస్స దేహీ’’తి, పరిణామేతి భిక్ఖునో;

సుద్ధికం సుద్ధచిత్తేన, పాచిత్తియముదీరితం.

౮౮౩.

చీవరం వా పరస్సేక-మేకం వా పన అత్తనో;

పరిణామేయ్య చే సద్ధిం, ద్వే పాచిత్తియో సియుం.

౮౮౪.

సఙ్ఘస్స పన యం దిన్నం, తం గహేతుం న వట్టతి;

సఙ్ఘస్సేవ పదాతబ్బో, అదేన్తస్స పరాజయో.

౮౮౫.

చేతియస్స చ సఙ్ఘస్స, పుగ్గలస్సపి వా పన;

అఞ్ఞస్స పోణమఞ్ఞస్స, పరిణామేయ్య దుక్కటం.

౮౮౬.

యో పనన్తమసో భిక్ఖు, సునఖస్సపి ఓణతం;

సునఖస్స పనఞ్ఞస్స, పరిణామేయ్య దుక్కటం.

౮౮౭.

ఇదఞ్హి ¶ తిసముట్ఠానం, క్రియం సఞ్ఞావిమోక్ఖకం;

కాయకమ్మం వచీకమ్మం, తిచిత్తఞ్చ తివేదనం.

పరిణతకథా.

పత్తవగ్గో తతియో.

౮౮౮.

తేనేకవత్థుగ్గతరఙ్గమాలం;

సీలన్తమాపత్తివిపత్తిగాహం;

తరన్తి పఞ్ఞత్తిమహాసముద్దం;

వినిచ్ఛయం యే పనిమం తరన్తి.

ఇతి వినయవినిచ్ఛయే నిస్సగ్గియకథా నిట్ఠితా.

పాచిత్తియకథా

౮౮౯.

సమ్పజానముసావాదే ¶ , పాచిత్తియముదీరితం;

దవా రవా భణన్తస్స, న దోసుమ్మత్తకాదినో.

౮౯౦.

అఞ్ఞత్థాపత్తియో పఞ్చ, ముసావాదస్స కారణా;

సముట్ఠానాదయో సబ్బే, అదిన్నాదానతుల్యకా.

సమ్పజానముసావాదకథా.

౮౯౧.

జాతిఆదీసు వుత్తేసు, దసస్వక్కోసవత్థుసు;

భూతేన వా అభూతేన, యేన కేనచి వత్థునా.

౮౯౨.

యాయ కాయచి భాసాయ, హత్థముద్దాయ వా పన;

పారాజికమనాపన్నం, భిక్ఖుమాపన్నమేవ వా.

౮౯౩.

అఞ్ఞత్రఞ్ఞాపదేసేన, ఓమసన్తస్స భిక్ఖునో;

తత్థ పాచిత్తియాపత్తి, సమ్బుద్ధేన పకాసితా.

౮౯౪.

తేహేవఞ్ఞాపదేసేన ¶ , పాళిముత్తపదేహిపి;

సబ్బత్థానుపసమ్పన్నం, అక్కోసన్తస్స దుక్కటం.

౮౯౫.

అనక్కోసితుకామస్స, కేవలం దవకమ్యతా;

వదతో పన సబ్బత్థ, దుబ్భాసితముదీరితం.

౮౯౬.

పవిట్ఠానుపసమ్పన్న-ట్ఠానే ఇధ చ భిక్ఖునీ;

అనాపత్తి పురక్ఖత్వా, అత్థధమ్మానుసాసనిం.

౮౯౭.

వదతో పన భిక్ఖుస్స, సముట్ఠానాదయో నయా;

అనన్తరసమా వుత్తా, దుక్ఖా హోతేత్థ వేదనా.

ఓమసవాదకథా.

౮౯౮.

ఆపత్తి భిక్ఖుపేసుఞ్ఞే, దువిధాకారతో సియా;

అత్తనో పియకామస్స, పరభేదత్థినోపి వా.

౮౯౯.

అక్కోసన్తస్స పరియాయ-పాళిముత్తనయేహి చ;

వచనస్సుపసంహారే, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం.

౯౦౦.

తథా ¶ అనుపసమ్పన్న-అక్కోసం హరతోపి చ;

ఠితా అనుపసమ్పన్న-ట్ఠానే ఇధ చ భిక్ఖునీ.

౯౦౧.

న చేవ పియకామస్స, న చ భేదత్థినోపి వా;

పాపానం గరహత్థాయ, వదన్తస్స చ భిక్ఖునో.

౯౦౨.

తథా ఉమ్మత్తకాదీనం, అనాపత్తీతి దీపితా;

సముట్ఠానాదయో సబ్బే, అదిన్నాదానసాదిసా.

పేసుఞ్ఞకథా.

౯౦౩.

ఠపేత్వా భిక్ఖునిం భిక్ఖుం, అఞ్ఞేన పిటకత్తయం;

ధమ్మం సహ భణన్తస్స, తస్స పాచిత్తియం సియా.

౯౦౪.

రాజోవాదాదయో ¶ వుత్తా, మహాపచ్చరియాదిసు;

అనారుళ్హేసు సఙ్గీతిం, ఆపత్తిజనకాతి హి.

౯౦౫.

దుక్కటం హోతి భిక్ఖుస్మిం, తథా భిక్ఖునియాపి చ;

భిక్ఖుస్సానుపసమ్పన్న-సఞ్ఞినో విమతిస్స వా.

౯౦౬.

ఏకతో ఉద్దిసాపేతి, సజ్ఝాయం వా కరోతి యో;

భణన్తం పగుణం గన్థం, ఓపాతేతి చ యో పన.

౯౦౭.

తస్స చానుపసమ్పన్న-సన్తికే గణ్హతోపి చ;

ఉద్దేసం తు అనాపత్తి, భణనే తేన ఏకతో.

౯౦౮.

వాచతో చ సముట్ఠాతి, వాచాచిత్తద్వయాపి చ;

సముట్ఠానమిదం వుత్తం, పదసోధమ్మసఞ్ఞితం.

పదసోధమ్మకథా.

౯౦౯.

సబ్బచ్ఛన్నపరిచ్ఛన్నే, నిపజ్జేయ్య సచే పన;

యేభుయ్యేన పరిచ్ఛన్నే, ఛన్నే సేనాసనేపి వా.

౯౧౦.

తిస్సన్నం పన రత్తీనం, ఉద్ధం యో పన రత్తియం;

ఠపేత్వా భిక్ఖుం అఞ్ఞేన, తస్స పాచిత్తియం సియా.

౯౧౧.

వత్థుం యం పన నిద్దిట్ఠం, మేథునస్స పహోనకం;

ఆపత్యన్తమసో తేన, తిరచ్ఛానగతేనపి.

౯౧౨.

నిపన్నే ¶ ఉపసమ్పన్నే, ఇతరో చే నిపజ్జతి;

ఇతరస్మిం నిపన్నే వా, సచే భిక్ఖు నిపజ్జతి.

౯౧౩.

ఉభిన్నం ఉట్ఠహిత్వా వా, నిపజ్జనపయోగతో;

ఆపత్తానుపసమ్పన్న-గణనాయపి వా సియా.

౯౧౪.

సచే పిధాయ వా గబ్భం, నిపజ్జతిపిధాయ వా;

ఆపత్తత్థఙ్గతే సూరియే, చతుత్థదివసే సియా.

౯౧౫.

దియడ్ఢహత్థుబ్బేధేన ¶ , పాకారచయనాదినా;

పరిక్ఖిత్తమ్పి తం సబ్బం, పరిక్ఖిత్తన్తి వుచ్చతి.

౯౧౬.

భిక్ఖుస్సన్తమసో దుస్స-కుటియం వసతోపి చ;

సహసేయ్యాయ ఆపత్తి, హోతీతి పరిదీపితో.

౯౧౭.

సబ్బచ్ఛన్నపరిచ్ఛన్న-యేభుయ్యాదిప్పభేదతో;

సత్త పాచిత్తియానేత్థ, దట్ఠబ్బాని సుబుద్ధినా.

౯౧౮.

అడ్ఢచ్ఛన్నపరిచ్ఛన్నే, దుక్కటం పరిదీపితం;

సబ్బచూళపరిచ్ఛన్న-ఛన్నాదీహిపి పఞ్చధా.

౯౧౯.

అనాపత్తి దిరత్తం వా, తిరత్తం వసతో సహ;

అరుణస్స పురేయేవ, తతియాయ చ రత్తియా.

౯౨౦.

నిక్ఖమిత్వా వసన్తస్స, పున సద్ధిఞ్చ భిక్ఖునో;

తథా సబ్బపరిచ్ఛన్న-సబ్బచ్ఛన్నాదికేపి చ.

౯౨౧.

ఏవం అనుపసమ్పన్నే, నిపన్నేపి నిసీదతో;

సేసా ఏళకలోమేన, సముట్ఠానాదయో సమా.

సహసేయ్యకథా.

౯౨౨.

సచే తదహుజాతాయ, అపి యో మానుసిత్థియా;

సహసేయ్యం పకప్పేయ్య, తస్స పాచిత్తియం సియా.

౯౨౩.

దిస్సమానకరూపాయ, యక్ఖియా పేతియా సహ;

రత్తియం యో నిపజ్జేయ్య, దేవియా పణ్డకేన వా.

౯౨౪.

మేథునవత్థుభూతాయ, తిరచ్ఛానగతిత్థియా;

వత్థూనం గణనాయస్స, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం.

౯౨౫.

ఇధేకదివసేనేవ ¶ , ఆపత్తి పరిదీపితా;

సేసో అనన్తరే వుత్త-సదిసోవ వినిచ్ఛయో.

దుతియసహసేయ్యకథా.

౯౨౬.

ఉద్ధం ¶ ఛప్పఞ్చవాచాహి, విఞ్ఞుం పురిసవిగ్గహం;

వినా ధమ్మం భణన్తస్స, హోతి పాచిత్తి ఇత్థియా.

౯౨౭.

గాథాపాదో పనేకోవ, ఏకవాచాతి సఞ్ఞితో;

పదసోధమ్మం నిద్దిట్ఠం, ధమ్మమట్ఠకథమ్పి వా.

౯౨౮.

ఛన్నం ఉపరి వాచానం, పదాదీనం వసా పన;

దేసేన్తస్స సియాపత్తి, పదాదిగణనాయ చ.

౯౨౯.

నిమ్మినిత్వా ఠితేనాపి, సద్ధిం పురిసవిగ్గహం;

యక్ఖేనపి చ పేతేన, తిరచ్ఛానగతేనపి.

౯౩౦.

ఠితస్స మాతుగామస్స, ధమ్మం యో పన భాసతి;

ఛన్నం ఉపరి వాచానం, తస్స పాచిత్తియం సియా.

౯౩౧.

పురిసే ఇత్థిసఞ్ఞిస్స, విమతిస్స చ పణ్డకే;

ఉత్తరి ఛహి వాచాహి, వదతో హోతి దుక్కటం.

౯౩౨.

ఇత్థిరూపం గహేత్వాన, ఠితానం భాసతోపి చ;

దుక్కటం యక్ఖిపేతీనం, తిరచ్ఛానగతిత్థియా.

౯౩౩.

పురిసే సతి విఞ్ఞుస్మిం, సయం ఉట్ఠాయ వా పున;

దేసేన్తస్స నిసీదిత్వా, మాతుగామస్స వా తథా.

౯౩౪.

అఞ్ఞిస్సా పున అఞ్ఞిస్సా, ఇత్థియా భణతోపి చ;

ఛహి పఞ్చహి వాచాహి, అనాపత్తి పకాసితా.

౯౩౫.

పదసోధమ్మతుల్యావ, సముట్ఠానాదయో మతా;

అయమేవ విసేసోతి, క్రియాక్రియమిదం పన.

ధమ్మదేసనాకథా.

౯౩౬.

మహగ్గతం పణీతం వా, ఆరోచేన్తస్స భిక్ఖునో;

ఠపేత్వా భిక్ఖునిం భిక్ఖుం, భూతే పాచిత్తియం సియా.

౯౩౭.

నో ¶ ¶ చే జానాతి సో వుత్తం, ఆరోచేన్తస్స భిక్ఖునో;

పరియాయవచనే చస్స, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం.

౯౩౮.

అనాపత్తి తథారూపే, కారణే సతి భాసతో;

సబ్బస్సపి చ సీలాదిం, వదతో ఆదికమ్మినో.

౯౩౯.

ఉమ్మత్తకపదం ఏత్థ, న వుత్తం తదసమ్భవా;

భూతారోచనకం నామ, సముట్ఠానమిదం మతం.

౯౪౦.

కాయతో వాచతో కాయ-వాచతో చ తిధా సియా;

కుసలాబ్యాకతేహేవ, ద్విచిత్తఞ్చ ద్వివేదనం.

భూతారోచనకథా.

౯౪౧.

ఆపత్తిం పన దుట్ఠుల్లం, ఆరోచేన్తస్స భిక్ఖునో;

ఆపత్తానుపసమ్పన్నే, ఠపేత్వా భిక్ఖుసమ్ముతిం.

౯౪౨.

సఙ్ఘాదిసేసమాపన్నో, మోచేత్వా అసుచిం అయం;

ఘటేత్వా వత్థునాపత్తిం, వదన్తస్సేవ వజ్జతా.

౯౪౩.

ఇధ సఙ్ఘాదిసేసావ, దుట్ఠుల్లాపత్తియో మతా;

తస్మా సుద్ధస్స దుట్ఠుల్లం, వదం పాచిత్తియం ఫుసే.

౯౪౪.

అదుట్ఠుల్లాయ దుట్ఠుల్ల-సఞ్ఞినో విమతిస్స వా;

ఆపత్తియోపి వా సేసా, ఆరోచేన్తస్స దుక్కటం.

౯౪౫.

తథా అనుపసమ్పన్నే, దుట్ఠుల్లం పఞ్చధా మతం;

అజ్ఝాచారమదుట్ఠుల్లం, ఆరోచేతుం న వట్టతి.

౯౪౬.

వత్థుం వా పన ఆపత్తిం, ఆరోచేన్తస్స కేవలం;

అనాపత్తీతి ఞాతబ్బం, భిక్ఖుసమ్ముతియా తథా.

౯౪౭.

ఏవముమ్మత్తకాదీనం, సముట్ఠానాదయో నయా;

అదిన్నాదానతుల్యావ, వేదనా దుక్ఖవేదనా.

దుట్ఠుల్లారోచనకథా.

౯౪౮.

ఖణేయ్య ¶ వా ఖణాపేయ్య, పథవిం యో అకప్పియం;

భేదాపేయ్య చ భిన్దేయ్య, తస్స పాచిత్తియం సియా.

౯౪౯.

సయమేవ ¶ ఖణన్తస్స, పథవిం పన భిక్ఖునో;

పహారస్మిం పహారస్మిం, పాచిత్తియముదీరితం.

౯౫౦.

ఆణాపేన్తస్స ఏకావ, దివసం ఖణతోపి చ;

పునప్పునాణాపేన్తస్స, వాచతో వాచతో సియా.

౯౫౧.

‘‘ఖణ పోక్ఖరణిం వాపిం, ఆవాటం ఖణ కూపకం’’;

ఇచ్చేవం తు వదన్తస్స, కోచి దోసో న విజ్జతి.

౯౫౨.

‘‘ఇమం ఖణ చ ఓకాసం, ఇధ పోక్ఖరణిం ఖణ;

ఇమస్మిం ఖణ ఓకాసే’’, వత్తుమేవం న వట్టతి.

౯౫౩.

‘‘కన్దం ఖణ కురున్దం వా, థూణం ఖణ చ ఖాణుకం;

మూలం ఖణ చ తాలం వా’’, ఏవం వదతి వట్టతి.

౯౫౪.

‘‘ఇమం మూలం ఇమం వల్లిం, ఇమం తాలం ఇమం నళం;

ఖణా’’తి నియమేత్వాన, వత్తుం పన న వట్టతి.

౯౫౫.

ఉస్సిఞ్చితుం సచే సక్కా, ఘటేహి తనుకద్దమో;

భిక్ఖునా అపనేతబ్బో, బహలం న చ వట్టతి.

౯౫౬.

భిజ్జిత్వా నదియాదీనం, పతితం తోయసన్తికే;

తటం వట్ఠం వికోపేతుం, చాతుమాసమ్పి వట్టతి.

౯౫౭.

సచే పతతి తోయస్మిం, దేవే వుట్ఠేపి వట్టతి;

చాతుమాసమతిక్కన్తే, తోయే దేవో హి వస్సతి.

౯౫౮.

పాసాణపిట్ఠియం సోణ్డిం, ఖణన్తి యది తత్థ తు;

రజం పతతి చే పుబ్బం, పచ్ఛా దేవోభివస్సతి.

౯౫౯.

సోధేతుం భిన్దితుం అన్తో-చాతుమాసం తు వట్టతి;

చాతుమాసకతో ఉద్ధం, వికోపేతుం న వట్టతి.

౯౬౦.

వారినా ¶ పఠమం పుణ్ణే, పచ్ఛా పతతి చే రజం;

తం వట్టతి వికోపేతుం, తోయే దేవో హి వస్సతి.

౯౬౧.

అల్లీయతి ఫుసాయన్తే, పిట్ఠిపాసాణకే రజం;

చాతుమాసచ్చయే తమ్పి, వికోపేతుం న వట్టతి.

౯౬౨.

సచే అకతపబ్భారే, వమ్మికో పన ఉట్ఠితో;

యథాసుఖం వికోపేయ్య, చాతుమాసచ్చయేపి చ.

౯౬౩.

అబ్భోకాసే ¶ సచే వట్ఠో, చాతుమాసం తు వట్టతి;

రుక్ఖే ఉపచికాదీనం, మత్తికాయపి సో నయో.

౯౬౪.

మూసికుక్కర గోకణ్ట-గణ్డుప్పాదమలేసుపి;

అయమేవ నయో వుత్తో, అసమ్బద్ధేసు భూమియా.

౯౬౫.

తేహేవ సదిసా హోన్తి, కసినఙ్గలమత్తికా;

అచ్ఛిన్నా భూమిసమ్బన్ధా, సా జాతపథవీ సియా.

౯౬౬.

సేనాసనమ్పి అచ్ఛన్నం, వినట్ఠఛదనమ్పి వా;

చాతుమాసకతో ఉద్ధం, ఓవట్ఠం న వికోపయే.

౯౬౭.

తతో ‘‘గోపానసిం భిత్తిం, థమ్భం వా పదరత్థరం;

గణ్హిస్సామీ’’తి సఞ్ఞాయ, గహేతుం పన వట్టతి.

౯౬౮.

గణ్హన్తస్సిట్ఠకాదీని, సచే పతతి మత్తికా;

అనాపత్తి సియాపత్తి, మత్తికం యది గణ్హతి.

౯౬౯.

అతిన్తో మత్తికాపుఞ్జో, అన్తోగేహే సచే సియా;

అనోవట్ఠో చ భిక్ఖూనం, సబ్బదా హోతి కప్పియో.

౯౭౦.

వుట్ఠే పున చ గేహస్మిం, గేహం ఛాదేన్తి తం సచే;

చాతుమాసచ్చయే సబ్బో, తిన్తో హోతి అకప్పియో.

౯౭౧.

యత్తకం తత్థ తిన్తం తు, తత్తకం హోత్యకప్పియం;

అతిన్తం తత్థ యం యం తు, తం తం హోతి హి కప్పియం.

౯౭౨.

తేమితో ¶ వారినా సో చే, ఏకాబద్ధోవ భూమియా;

పథవీ చేవ సా జాతా, న వట్టతి తతో పరం.

౯౭౩.

అబ్భోకాసే చ పాకారో, ఓవట్ఠో మత్తికామయో;

చాతుమాసచ్చయే ‘‘జాతా, పథవీ’’తి పవుచ్చతి.

౯౭౪.

తత్థ లగ్గం రజం సణ్హం, అఘంసన్తోవ మత్తసో;

ఛుపిత్వా అల్లహత్థేన, సచే గణ్హాతి వట్టతి.

౯౭౫.

సచే ఇట్ఠకపాకారో, యేభుయ్యకథలే పన;

ఠానే తిట్ఠతి సో తస్మా, వికోపేయ్య యథాసుఖం.

౯౭౬.

అబ్భోకాసే ఠితం థమ్భం, చాలేత్వా పనితో చితో;

పథవిం తు వికోపేత్వా, గహేతుం న చ వట్టతి.

౯౭౭.

అఞ్ఞమ్పి ¶ సుక్ఖరుక్ఖం వా, ఖాణుకం వాపి గణ్హతో;

అయమేవ నయో దోసో, ఉజుముద్ధరతో న చ.

౯౭౮.

పాసాణం యది వా రుక్ఖం, ఉచ్చాలేత్వా పవట్టతి;

న దోసో సుద్ధచిత్తస్స, సచే పథవి భిజ్జతి.

౯౭౯.

ఫాలేన్తానమ్పి దారూని, సాఖాదీని చ కడ్ఢతో;

అయమేవ నయో వుత్తో, భూమియం సుద్ధచేతసో.

౯౮౦.

కణ్టకం సూచిమట్ఠిం వా, ఖిలం వా భూమియం పన;

ఆకోటేతుం పవేసేతుం, భిక్ఖునో న చ వట్టతి.

౯౮౧.

‘‘అహం పస్సావధారాయ, భిన్దిస్సామీ’’తి మేదినిం;

భిక్ఖుస్స పన పస్సావ-మేవం కాతుం న వట్టతి.

౯౮౨.

అనాపత్తి కరోన్తస్స, సచే భిజ్జతి మేదినీ;

సమజ్జతో సమం కాతుం, ఘంసితుం న చ వట్టతి.

౯౮౩.

పాదఙ్గుట్ఠేన వా భూమిం, లిఖితుమ్పి న వట్టతి;

భిన్దన్తేన చ పాదేహి, తథా చఙ్కమితుమ్పి వా.

౯౮౪.

పథవిం అల్లహత్థేన, ఛుపిత్వా సుఖుమం రజం;

అఘంసన్తో గహేత్వా చే, హత్థం ధోవతి వట్టతి.

౯౮౫.

సయం ¶ దహతి చే భూమిం, దహాపేతి పరేహి వా;

ఆపత్తన్తమసో పత్తం, దహన్తస్సాపి భిక్ఖునో.

౯౮౬.

ఠానేసు యత్తకేస్వగ్గిం, దేతి దాపేతి వా పన;

తత్తకానేవ భిక్ఖుస్స, హోన్తి పాచిత్తియానిపి.

౯౮౭.

ఠపేతుం భిక్ఖునో అగ్గిం, భూమియం న చ వట్టతి;

కపాలే పత్తపచనే, ఠపేతుం పన వట్టతి.

౯౮౮.

అగ్గిం ఉపరి దారూనం, ఠపేతుం న చ వట్టతి;

దహన్తో తాని గన్త్వా సో, భూమిం దహతి చే పన.

౯౮౯.

ఏసేవ చ నయో వుత్తో, ఇట్ఠకావాసకాదిసు;

ఠపేతుం ఇట్ఠకాదీనం, మత్థకేస్వేవ వట్టతి.

౯౯౦.

కస్మా పనాతి చే? తేస-మనుపాదానభావతో;

ఖాణుకే సుక్ఖరుక్ఖే వా, అగ్గిం దాతుం న వట్టతి.

౯౯౧.

అనాపత్తి ¶ తిణుక్కం తు, గహేత్వా పన గచ్ఛతో;

డయ్హమానే తు హత్థస్మిం, సచే పాతేతి భూమియం.

౯౯౨.

పున తం పతితట్ఠానే, దత్వా తస్స పనిన్ధనం;

అగ్గిం వట్టతి కాతున్తి, మహాపచ్చరియం రుతం.

౯౯౩.

తస్సాపథవియంయేవ, పథవీతి చ సఞ్ఞినో;

విమతిస్సుభయత్థాపి, దుక్కటం పరియాపుతం.

౯౯౪.

అనాపత్తి ‘‘ఇమం జాన, ఇమమాహర దేహి’’తి;

వదన్తస్స, సచిత్తఞ్చ, తిసముట్ఠానమేవ చ.

పథవీఖణనకథా.

ముసావాదవగ్గో పఠమో.

౯౯౫.

భవన్తస్స ¶ చ భూతస్స, భూతగామస్స భిక్ఖునో;

పాతబ్యతానిమిత్తం తు, పాచిత్తియముదీరితం.

౯౯౬.

ఉదకట్ఠో థలట్ఠోతి, దువిధో హోతి సో పన;

తిలబీజాదికో తత్థ, సపణ్ణోపి అపణ్ణకో.

౯౯౭.

ఉదకట్ఠోతి విఞ్ఞేయ్యో, సబ్బో సేవాలజాతికో;

వికోపేన్తస్స తం సబ్బం, తస్స పాచిత్తియం సియా.

౯౯౮.

వియూహిత్వా తు హత్థేన, న్హాయితుం పన వట్టతి;

హోతి తస్స చ సబ్బమ్పి, ఠానఞ్హి సకలం జలం.

౯౯౯.

ఉదకేన వినా చేచ్చ, తం పనుద్ధరితుం జలా;

న చ వట్టతి భిక్ఖుస్స, ఠానసఙ్కమనఞ్హి తం.

౧౦౦౦.

ఉదకేనుక్ఖిపిత్వా తం, పక్ఖిపన్తస్స వారిసు;

వట్టతీతి చ నిద్దిట్ఠం, సబ్బఅట్ఠకథాసుపి.

౧౦౦౧.

జలే వల్లితిణాదీని, ఉద్ధరన్తస్స తోయతో;

వికోపేన్తస్స వా తత్థ, హోతి పాచిత్తి భిక్ఖునో.

౧౦౦౨.

పరేహుప్పాటితానేత్థ, వికోపేన్తస్స దుక్కటం;

గచ్ఛన్తి హి యతో తాని, బీజగామేన సఙ్గహం.

౧౦౦౩.

థలట్ఠే ¶ ఛిన్నరుక్ఖానం, ఠితో హరితఖాణుకో;

ఉద్ధం వడ్ఢనకో తస్స, భూతగామేన సఙ్గహో.

౧౦౦౪.

నాళికేరాదికానమ్పి, ఖాణు ఉద్ధం న వడ్ఢతి;

తస్మా తస్స కతో హోతి, బీజగామేన సఙ్గహో.

౧౦౦౫.

తథా కదలియా ఖాణు, ఫలితాయ పకాసితో;

అఫలితాయ యో ఖాణు, భూతగామేన సో మతో.

౧౦౦౬.

ఫలితా కదలీ యావ, నీలపణ్ణా చ తావ సా;

నళవేళుతిణాదీన-మయమేవ వినిచ్ఛయో.

౧౦౦౭.

అగ్గతో ¶ పన పట్ఠాయ, యదాయం వేళు సుస్సతి;

తదా సఙ్గహితో హోతి, బీజగామేన నామసో.

౧౦౦౮.

ఇన్దసాలాదిరుక్ఖానం, బీజగామేన సఙ్గహో;

ఛిన్దిత్వా ఠపితానం తు, విఞ్ఞేయ్యో వినయఞ్ఞునా.

౧౦౦౯.

మణ్డపాదీనమత్థాయ, నిక్ఖణన్తి చ తే సచే;

నిగ్గతే మూలపణ్ణస్మిం, భూతగామేన సఙ్గహో.

౧౦౧౦.

మూలమత్తేపి వా యేసం, పణ్ణమత్తేపి వా పన;

నిగ్గతేపి కతో తేసం, బీజగామేన సఙ్గహో.

౧౦౧౧.

సకన్దా పన తాలట్ఠి, బీజగామోతి వుచ్చతి;

పత్తవట్టి యదా నీలా, నిగ్గచ్ఛతి తదా న చ.

౧౦౧౨.

నాళికేరతచం భిత్వా, దన్తసూచీవ అఙ్కురో;

నిగ్గచ్ఛతి తదా సోపి, బీజగామోతి వుచ్చతి.

౧౦౧౩.

మిగసిఙ్గసమానాయ, సతియా పత్తవట్టియా;

అనిగ్గతేపి మూలస్మిం, భూతగామోతి వుచ్చతి.

౧౦౧౪.

న హోన్తి హరితా యావ, వీహిఆదీనమఙ్కురా;

నిగ్గతేసుపి పణ్ణేసు, బీజగామేన సఙ్గహో.

చత్తారో భాణవారా నిట్ఠితా.

౧౦౧౫.

అమ్బజమ్బుట్ఠికాదీన-మేసేవ చ వినిచ్ఛయో;

వన్దాకా వాపి అఞ్ఞం వా, రుక్ఖే జాయతి యం పన.

౧౦౧౬.

రుక్ఖోవస్స ¶ సియా ఠానం, వికోపేతుం న వట్టతి;

అమూలవల్లిఆదీన-మయమేవ వినిచ్ఛయో.

౧౦౧౭.

పాకారాదీసు సేవాలో, అగ్గబీజన్తి వుచ్చతి;

యావ ద్వే తీణి పత్తాని, న సఞ్జాయన్తి తావ సో.

౧౦౧౮.

పత్తేసు పన జాతేసు, వత్థు పాచిత్తియస్స సో;

ఘంసిత్వా పన తం తస్మా, అపనేతుం న వట్టతి.

౧౦౧౯.

సేవాలే ¶ బహి పానీయ-ఘటాదీనం తు దుక్కటం;

అబ్బోహారోవ సో అన్తో, పూవాదీసుపి కణ్ణకం.

౧౦౨౦.

పాసాణదద్దుసేవాల-సేలేయ్యప్పభుతీని చ;

హోన్తి దుక్కటవత్థూని, అపత్తానీతి నిద్దిసే.

౧౦౨౧.

పుప్ఫితం తు అహిచ్ఛత్తం, అబ్బోహారికతం గతం;

సచే తం మకుళం హోతి, హోతి దుక్కటవత్థుకం.

౧౦౨౨.

రుక్ఖే తచం వికోపేత్వా, తథా పప్పటికమ్పి చ;

నియ్యాసమ్పి పనల్లస్మిం, గహేతుం న చ వట్టతి.

౧౦౨౩.

నుహిఆదీసు రుక్ఖేసు, తాలపణ్ణాదికేసు వా;

లిఖతో తత్థజాతేసు, పాచిత్తియముదీరయే.

౧౦౨౪.

పుప్ఫం పణ్డుపలాసం వా, ఫలం వా పక్కమేవ వా;

పాతేన్తస్స చ చాలేత్వా, పాచిత్తియముదీరితం.

౧౦౨౫.

నామేత్వా ఫలినిం సాఖం, దాతుం వట్టతి గణ్హతో;

సయం ఖాదితుకామో చే, దాతుమేవం న వట్టతి.

౧౦౨౬.

ఉక్ఖిపిత్వా పరం కఞ్చి, గాహాపేతుమ్పి వట్టతి;

పుప్ఫాని ఓచినన్తేసు, అయమేవ వినిచ్ఛయో.

౧౦౨౭.

యేసం రుహతి రుక్ఖానం, సాఖా తేసమ్పి సాఖినం;

కప్పియం తమకారేత్వా, వికోపేన్తస్స దుక్కటం.

౧౦౨౮.

అయమేవ నయో అల్ల-సిఙ్గివేరాదికేసుపి;

దుక్కటం బీజగామేసు, నిద్దిట్ఠత్తా మహేసినా.

౧౦౨౯.

‘‘రుక్ఖం ఛిన్ద లతం ఛిన్ద, కన్దం మూలమ్పి ఉద్ధర;

ఉప్పాటేహీ’’తి వత్తుమ్పి, వట్టతేవానియామతో.

౧౦౩౦.

‘‘అమ్బం ¶ జమ్బుమ్పి నిమ్బం వా, ఛిన్ద భిన్దుద్ధరా’’తి వా;

గహేత్వా పన నామమ్పి, వట్టతేవానియామతో.

౧౦౩౧.

‘‘ఇమం ¶ రుక్ఖం ఇమం వల్లిం, ఇమం ఛల్లిం ఇమం లతం;

ఛిన్ద భిన్దా’’తి వా వత్తుం, నియమేత్వా న వట్టతి.

౧౦౩౨.

పూరేత్వా ఉచ్ఛుఖణ్డానం, పచ్ఛియో ఆహరన్తి చే;

సబ్బమేవ కతం హోతి, ఏకస్మిం కప్పియే కతే.

౧౦౩౩.

ఏకతో పన బద్ధాని, ఉచ్ఛుదారూని హోన్తి చే;

కప్పియం కరోన్తో పన, దారుం విజ్ఝతి వట్టతి.

౧౦౩౪.

వల్లియా రజ్జుయా వాపి, యాయ బద్ధాని తాని హి;

భాజనేన సమానత్తా, తం విజ్ఝతి న వట్టతి.

౧౦౩౫.

భత్తం మరిచపక్కేహి, మిస్సేత్వా ఆహరన్తి చే;

ఏకసిత్థేపి భత్తస్స, సచే విజ్ఝతి వట్టతి.

౧౦౩౬.

అయమేవ నయో వుత్తో, తిలతణ్డులకాదిసు;

ఏకాబద్ధే కపిత్థేపి, కటాహే కప్పియం కరే.

౧౦౩౭.

కటాహం యది ముఞ్చిత్వా, అన్తో చరతి మిఞ్జకం;

భిన్దాపేత్వా కపిత్థం తం, కారేతబ్బం తు కప్పియం.

౧౦౩౮.

అభూతగామబీజేసు, భూతగామాదిసఞ్ఞినో;

తత్థ వేమతికస్సాపి, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం.

౧౦౩౯.

అతథాసఞ్ఞినో తత్థ, అసఞ్చిచ్చాసతిస్స చ;

ఉమ్మత్తకాదికానఞ్చ, అనాపత్తి పకాసితా.

౧౦౪౦.

ఇదఞ్చ తిసముట్ఠానం, క్రియం సఞ్ఞావిమోక్ఖకం;

కాయకమ్మం వచీకమ్మం, తిచిత్తఞ్చ తివేదనం.

భూతగామకథా.

౧౦౪౧.

కతే సఙ్ఘేన కమ్మస్మిం, అఞ్ఞవాదవిహేసకే;

తథా పున కరోన్తస్స, హోతి పాచిత్తియద్వయం.

౧౦౪౨.

తికపాచిత్తియం ¶ ధమ్మే, అధమ్మే తికదుక్కటం;

కమ్మే అరోపితే చేవం, వదన్తస్స చ దుక్కటం.

౧౦౪౩.

ఆపత్తిం ¶ వాపి ఆపన్నం, అజానన్తస్స, ‘‘భణ్డనం;

భవిస్సతీ’’తి సఞ్ఞిస్స, గిలానస్స న దోసతా.

౧౦౪౪.

అదిన్నాదానతుల్యావ, సముట్ఠానాదయో నయా;

క్రియాక్రియమిదం వుత్తం, వేదనా దుక్ఖవేదనా.

అఞ్ఞవాదకథా.

౧౦౪౫.

అయసం కత్తుకామోవ, సమ్మతస్స హి భిక్ఖునో;

వదన్తో ఉపసమ్పన్నే, ఉజ్ఝాపేతి చ ఖీయతి.

౧౦౪౬.

తస్మిం వత్థుద్వయే తస్స, హోతి పాచిత్తియద్వయం;

తికపాచిత్తియం ధమ్మే, అధమ్మే తికదుక్కటం.

౧౦౪౭.

అవణ్ణంనుపసమ్పన్న-సన్తికే పన భిక్ఖునో;

అసమ్మతస్స భిక్ఖుస్స, భాసతో యస్స కస్సచి.

౧౦౪౮.

సామణేరస్స వా వణ్ణం, సమ్మతాసమ్మతస్సపి;

వదతో దుక్కటం హోతి, యస్స కస్సచి సన్తికే.

౧౦౪౯.

ఛన్దాదీనం వసేనేవ, కరోన్తం భణతో పన;

అనాపత్తి క్రియాసేస-మనన్తరసమం మతం.

ఉజ్ఝాపనకథా.

౧౦౫౦.

అజ్ఝోకాసే తు మఞ్చాదిం, అత్తనో వా పరస్స వా;

అత్థాయ సన్థరాపేత్వా, సన్థరిత్వాపి వా పన.

౧౦౫౧.

నేవుద్ధరేయ్య సఙ్ఘస్స, ఉద్ధరాపేయ్య వా న తం;

పక్కమన్తో సచే తస్స, హోతి పాచిత్తి భిక్ఖునో.

౧౦౫౨.

వస్సికే ¶ చతురో మాసే, సచే దేవో న వస్సతి;

అజ్ఝోకాసే తథా చాపి, ఠపేతుం న చ వట్టతి.

౧౦౫౩.

యత్థ వస్సతి హేమన్తే, చత్తారో అపరేపి చ;

ఠపేతుం తత్థ మఞ్చాదిం, అట్ఠ మాసే న వట్టతి.

౧౦౫౪.

కాకాదీనం నివాసస్మిం, రుక్ఖమూలే కదాచిపి;

మఞ్చాదిం పన సఙ్ఘస్స, ఠపేతుం న చ వట్టతి.

౧౦౫౫.

అఞ్ఞస్సత్థాయ ¶ యం కిఞ్చి, సన్థతం యది సఙ్ఘికం;

యత్థ కత్థచి వా ఠానే, యేన కేనచి భిక్ఖునా.

౧౦౫౬.

యావ సో న నిసీదేయ్య, ‘‘గచ్ఛా’’తి న వదేయ్య వా;

తావ సన్థారకస్సేవ, భారో తన్తి పవుచ్చతి.

౧౦౫౭.

సచే తం సామణేరేన, సన్థరాపేతి సన్థతం;

సన్థరాపితభిక్ఖుస్స, పలిబోధోతి దీపితో.

౧౦౫౮.

సన్థతం భిక్ఖునా తం చే, భారో తస్సేవ తావ తం;

యావ ఆణాపకో తత్థ, ఆగన్త్వా న నిసీదతి.

౧౦౫౯.

భిక్ఖుం వా సామణేరం వా, ఆరామికముపాసకం;

అనాపుచ్ఛా నియ్యాతేత్వా, సఙ్ఘికం సయనాసనం.

౧౦౬౦.

లేడ్డుప్పాతమతిక్కమ్మ, గచ్ఛతో పఠమే పదే;

దుక్కటం, దుతియే వారే, పాచిత్తియముదీరితం.

౧౦౬౧.

ఠత్వా భోజనసాలాయం, వత్వా యో సామణేరకం;

అసుకస్మిం దివాట్ఠానే, పఞ్ఞాపేహీతి మఞ్చకం.

౧౦౬౨.

నిక్ఖమిత్వా సచే తస్మా, ఠానా అఞ్ఞత్థ గచ్ఛతి;

పాదుద్ధారేన సో భిక్ఖు, కారేతబ్బోతి దీపితో.

౧౦౬౩.

తికపాచిత్తియం వుత్తం, తికాతీతేన సత్థునా;

తథా పుగ్గలికే తేన, దీపితం తికదుక్కటం.

౧౦౬౪.

చిమిలిం తట్టికం చమ్మం, ఫలకం పాదపుఞ్ఛనిం;

భూమత్థరణకం వాపి, ఉత్తరత్థరణమ్పి వా.

౧౦౬౫.

దారుమత్తికభణ్డాని ¶ , పత్తాధారకమేవ వా;

అబ్భోకాసే ఠపేత్వా తం, గచ్ఛతో హోతి దుక్కటం.

౧౦౬౬.

సచే ఆరఞ్ఞకేనాపి, అనోవస్సే చ నో సతి;

లగ్గేత్వా పన రుక్ఖస్మిం, గన్తబ్బం తు యథాసుఖం.

౧౦౬౭.

యథా ఉపచికాదీహి, న ఖజ్జతి న లుజ్జతి;

తథా కత్వాపి తం సబ్బం, గన్తుం పన చ వట్టతి.

౧౦౬౮.

అనాపత్తుద్ధరాపేత్వా, ఆపుచ్ఛిత్వాపి గచ్ఛతో;

అత్తనో సన్తకే రుద్ధే, ఆపదాసుపి భిక్ఖునో.

౧౦౬౯.

సముట్ఠానాదయో ¶ సబ్బే, కథినేన సమా మతా;

క్రియాక్రియమిదం వుత్త-మయమేవ విసేసతా.

పఠమసేనాసనకథా.

౧౦౭౦.

భిసిచిమిలికా భూమ-త్థరణం ఉత్తరత్థరం;

తట్టికా చమ్మఖణ్డో చ, పచ్చత్థరనిసీదనం.

౧౦౭౧.

సన్థారో తిణపణ్ణానం, సేయ్యా దసవిధా సియా;

సబ్బచ్ఛన్నపరిచ్ఛన్నే, విహారే భిక్ఖు యో పన.

౧౦౭౨.

ఏతం దసవిధం సేయ్యం, సన్థరిత్వాపి వా సయం;

అనుద్ధరిత్వానాపుచ్ఛా, అతిక్కమతి తం సచే.

౧౦౭౩.

ఆరామస్సూపచారం వా, పరిక్ఖేపం పనస్స వా;

పఠమే దుక్కటం పాదే, పాచిత్తి దుతియే సియా.

౧౦౭౪.

సేనాసనస్స సేయ్యాయ, ఉభయేసం వినాసతో;

గచ్ఛతో సన్థరిత్వన్తో-గబ్భే పాచిత్తి వణ్ణితా.

౧౦౭౫.

ఉపచారే విహారస్స, దుక్కటం మణ్డపాదికే;

గచ్ఛతో సన్థరిత్వా వా, సేయ్యామత్తం వినాసతో.

౧౦౭౬.

తికపాచిత్తియం ¶ వుత్తం, సఙ్ఘికే దసవత్థుకే;

తథా పుగ్గలికే తస్స, దీపితం తికదుక్కటం.

౧౦౭౭.

అనాపత్తుద్ధరిత్వా వా, ఆపుచ్ఛం వాపి గచ్ఛతో;

పలిబుద్ధేపి వాఞ్ఞేన, అత్తనో సన్తకేపి వా.

౧౦౭౮.

సాపేక్ఖోవ చ గన్త్వా తం, తత్థ ఠత్వాపి పుచ్ఛతి;

సముట్ఠానాదయో సబ్బే, అనన్తరసమా మతా.

దుతియసేనాసనకథా.

౧౦౭౯.

యో పుబ్బుపగతం భిక్ఖుం, జానం అనుపఖజ్జ చ;

కప్పేయ్య సఙ్ఘికావాసే, సేయ్యం పాచిత్తియస్స చే.

౧౦౮౦.

పాదధోవనపాసాణా, పవిసన్తస్స భిక్ఖునో;

యావ తం మఞ్చపీఠం వా, నిక్ఖమన్తస్స వా పన.

౧౦౮౧.

మఞ్చపీఠకతో ¶ యావ, పస్సావట్ఠానమేవ తు;

ఏత్థన్తరే ఇదం ఠానం, ఉపచారోతి వుచ్చతి.

౧౦౮౨.

తత్థ బాధేతుకామస్స, ఉపచారే తు భిక్ఖునో;

దసస్వఞ్ఞతరం సేయ్యం, సన్థరన్తస్స దుక్కటం.

౧౦౮౩.

నిసీదన్తస్స వా తత్థ, నిపజ్జన్తస్స వా పన;

తథా ద్వేపి కరోన్తస్స, హోతి పాచిత్తియద్వయం.

౧౦౮౪.

పునప్పునం కరోన్తస్స, పయోగగణనావసా;

తికపాచిత్తియం వుత్తం, పుగ్గలే తికదుక్కటం.

౧౦౮౫.

వుత్తూపచారం ముఞ్చిత్వా, సేయ్యం సన్థరతోపి వా;

విహారస్సూపచారే వా, అజ్ఝోకాసేపి వా పన.

౧౦౮౬.

సన్థరాపయతో వాపి, తత్థ తస్స నిసీదతో;

సబ్బత్థ దుక్కటం వుత్తం, నివాసో చ నివారితో.

౧౦౮౭.

అనాపత్తి ¶ గిలానస్స, సీతాదుప్పీళితస్స వా;

ఆపదాసుపి భిక్ఖుస్స, తథా ఉమ్మత్తకాదినో.

౧౦౮౮.

సముట్ఠానాదయో సబ్బే, పఠమన్తిమవత్థునా;

సదిసాతి చ విఞ్ఞేయ్యా, హోతీదం దుక్ఖవేదనం.

అనుపఖజ్జకథా.

౧౦౮౯.

విహారా సఙ్ఘికా భిక్ఖుం, నిక్కడ్ఢేయ్య సచే పన;

నిక్కడ్ఢాపేయ్య వా కుద్ధో, తస్స పాచిత్తియం సియా.

౧౦౯౦.

బహుభూమాపి పాసాదా, పయోగేనేకకేన యో;

నిక్కడ్ఢేతి సచే తస్స, ఏకా పాచిత్తి దీపితా.

౧౦౯౧.

ఠపేత్వా చ ఠపేత్వా చ, నిక్కడ్ఢన్తస్స అన్తరా;

ద్వారానం గణనాయస్స, హోన్తి పాచిత్తియో పన.

౧౦౯౨.

‘‘నిక్ఖమా’’తి వదన్తస్స, వాచాయపి అయం నయో;

ఆణత్తియా ఖణేయేవ, ఆణాపేన్తస్స దుక్కటం.

౧౦౯౩.

సచే సో సకిమాణత్తో, ద్వారేపి బహుకే పన;

అతిక్కామేతి ఏకావ, బహుకాని బహూని చే.

౧౦౯౪.

తస్సూపట్ఠానసాలాది-విహారస్సూపచారతో ¶ ;

కాయేనపి చ వాచాయ, తథా నిక్కడ్ఢనేపి చ.

౧౦౯౫.

విహారస్సూపచారా వా, విహారా వాపి చేతరం;

నిక్కడ్ఢన్తస్స సబ్బేసం, పరిక్ఖారమ్పి దుక్కటం.

౧౦౯౬.

అసమ్బద్ధేసు భిక్ఖుస్స, పరిక్ఖారేసు పణ్డితో;

వత్థూనం గణనాయస్స, దుక్కటం పరిదీపయే.

౧౦౯౭.

అన్తేవాసిమలజ్జిం వా, తథా సద్ధివిహారికం;

నిక్కడ్ఢన్తస్స ఉమ్మత్తం, సయం ఉమ్మత్తకస్స చ.

౧౦౯౮.

అత్తనో ¶ వసనట్ఠానా, తథా విస్సాసికస్స వా;

పరిక్ఖారఞ్చ వా తేసం, అనాపత్తి పకాసితా.

౧౦౯౯.

సఙ్ఘారామాపి సబ్బస్మా, తథా కలహకారకం;

ఇదం తు తిసముట్ఠానం, వేదనా దుక్ఖవేదనా.

నిక్కడ్ఢనకథా.

౧౧౦౦.

మజ్ఝిమాసీసఘట్టాయ, వేహాసకుటియూపరి;

ఆహచ్చపాదకే మఞ్చే, పీఠే వా పన భిక్ఖునో.

౧౧౦౧.

నిసీదన్తస్స వా తస్మిం, నిపజ్జన్తస్స వా పన;

పయోగగణనాయేవ, తస్స పాచిత్తియో సియుం.

౧౧౦౨.

తికపాచిత్తియం వుత్తం, పుగ్గలే తికదుక్కటం;

హేట్ఠా అపరిభోగే వా, సీసఘట్టాయ వా పన.

౧౧౦౩.

అవేహాసవిహారే వా, అత్తనో సన్తకేపి వా;

విస్సాసికవిహారే వా, న దోసుమ్మత్తకాదినో.

౧౧౦౪.

యత్థ పటాణి వా దిన్నా, తత్థ ఠత్వా లగేతి వా;

ఇదమేళకలోమేన, సముట్ఠానం సమం మతం.

వేహాసకుటికథా.

౧౧౦౫.

యావ ద్వారస్స కోసమ్హా, అగ్గళట్ఠపనాయ తు;

భిక్ఖునా లిమ్పితబ్బం వా, లేపాపేతబ్బమేవ వా.

౧౧౦౬.

ఞేయ్యో ¶ ఆలోకసన్ధీనం, పరికమ్మేప్యయం నయో;

ఛదనస్స ద్వత్తిపరియాయం, ఠితేన హరితే పన.

౧౧౦౭.

అధిట్ఠేయ్యం తతో ఉద్ధం, అధిట్ఠేతి సచే పన;

తస్స పాచిత్తియం హోతి, దుక్కటం తత్థ తిట్ఠతో.

౧౧౦౮.

పిట్ఠివంసే ¶ ఠితో కోచి, ఛదనస్స ముఖవట్టియా;

యస్మిం ఠానే ఠితం భిక్ఖుం, ఓలోకేన్తో న పస్సతి.

౧౧౦౯.

తస్మిం ఠానే పన ఠాతుం, నేవ భిక్ఖుస్స వట్టతి;

విహారస్స పతన్తస్స, పతనోకాసతో హి తం.

౧౧౧౦.

ఊనకద్వత్తిపరియాయే, అతిరేకోతి సఞ్ఞినో;

తత్థ వేమతికస్సాపి, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం.

౧౧౧౧.

న దోసో ద్వత్తిపరియాయే, లేణే తిణకుటీసు వా;

సముట్ఠానాదయో సబ్బే, సఞ్చరిత్తసమా మతా.

ద్వత్తిపరియాయకథా.

౧౧౧౨.

జానం సప్పాణకం తోయం, తిణం వా మత్తికమ్పి వా;

యది సిఞ్చేయ్య పాచిత్తి, సిఞ్చాపేయ్య పరేహి వా.

౧౧౧౩.

అచ్ఛిన్దిత్వా సచే ధారం, మత్తికం సిఞ్చతో పన;

ఏకస్మిమ్పి ఘటే ఏకా, పాచిత్తి పరిదీపితా.

౧౧౧౪.

విచ్ఛిన్దతి సచే ధారం, పయోగగణనావసా;

సమ్ముఖమ్పి కరోన్తస్స, మాతికం సన్దమానకం.

౧౧౧౫.

ఏకావ చే సియాపత్తి, దివసమ్పి చ సన్దతు;

బన్ధతో తత్థ తత్థస్స, పయోగగణనా సియా.

౧౧౧౬.

సచే సకటపుణ్ణమ్పి, మత్తికం తిణమేవ వా;

ఉదకే పక్ఖిపన్తస్స, ఏకా పాచిత్తి ఏకతో.

౧౧౧౭.

ఏకేకం పక్ఖిపన్తస్స, పయోగగణనాయ చే;

ఖయం వా ఆవిలత్తం వా, జలం గచ్ఛతి తాదిసే.

౧౧౧౮.

‘‘సిఞ్చాహీ’’తి వదన్తస్స, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం;

ఏకాయాణత్తియా ఏకా, దివసమ్పి చ సిఞ్చతో.

౧౧౧౯.

అప్పాణే ¶ ¶ ఉదకే సుద్ధే, సప్పాణమితి సఞ్ఞినో;

సబ్బత్థ విమతిస్సాపి, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం.

౧౧౨౦.

సబ్బత్థాపాణసఞ్ఞిస్స, అసఞ్చిచ్చాసతిస్స వా;

అజానతో అనాపత్తి, తథా ఉమ్మత్తకాదినో.

౧౧౨౧.

సప్పాణకత్తం తోయస్స, సప్పాణన్తి విజాననం;

వినా వధకచిత్తేన, తిణాదీనం నిసేచనం.

౧౧౨౨.

చత్తారేవస్స అఙ్గాని, నిద్దిట్ఠాని మహేసినా;

అదిన్నాదానతుల్యావ, సముట్ఠానాదయో నయా.

౧౧౨౩.

ఇదం పణ్ణత్తివజ్జఞ్చ, తిచిత్తఞ్చాతి దీపితం;

ఇదమేవేత్థ నిద్దిట్ఠం, తస్స చస్స విసేసనం.

సప్పాణకకథా.

సేనాసనవగ్గో దుతియో.

౧౧౨౪.

భిక్ఖుస్సాట్ఠఙ్గయుత్తస్స, భిక్ఖునోవాదసమ్ముతి;

ఇధ ఞత్తిచతుత్థేన, అనుఞ్ఞాతా మహేసినా.

౧౧౨౫.

యో తాయాసమ్మతో భిక్ఖు, గరుధమ్మేహి అట్ఠహి;

ఏకం సమ్బహులా వాపి, భిక్ఖునిసఙ్ఘమేవ వా.

౧౧౨౬.

ఓసారేన్తోవ తే ధమ్మే, ఓవదేయ్య సచే పన;

ఓవాదపరియోసానే, తస్స పాచిత్తియం సియా.

౧౧౨౭.

అఞ్ఞేన పన ధమ్మేన, ఓవదన్తస్స దుక్కటం;

ఏకతోఉపసమ్పన్నం, గరుధమ్మేహి వా తథా.

౧౧౨౮.

భిక్ఖూనం సన్తికేయేవ, ఉపసమ్పన్నభిక్ఖునిం;

తథా, లిఙ్గవిపల్లాసే, పాచిత్తేవ పకాసితా.

౧౧౨౯.

సమ్మతస్సాపి ¶ భిక్ఖుస్స, దుక్కటం సముదీరితం;

ఓవాదం అనియాదేత్వా, ధమ్మేనఞ్ఞేన భాసతో.

౧౧౩౦.

‘‘సమగ్గమ్హా’’తి వుత్తేపి, అఞ్ఞేనోవదతో తథా;

‘‘వగ్గమ్హా’’తి చ వుత్తేపి, గరుధమ్మేహి దుక్కటం.

౧౧౩౧.

అగణ్హన్తస్స ¶ ఓవాదం, అపచ్చాహరతోపి తం;

ఠపేత్వా దుక్కటం బాలం, గిలానం గమికం సియా.

౧౧౩౨.

అధమ్మే పన కమ్మస్మిం, అధమ్మన్తి చ సఞ్ఞినో;

వగ్గే భిక్ఖునిసఙ్ఘస్మిం, తికపాచిత్తియం సియా.

౧౧౩౩.

తథా వేమతికస్సాపి, ధమ్మకమ్మన్తి సఞ్ఞినో;

నవ పాచిత్తియో వుత్తా, సమగ్గేపి చ తత్తకా.

౧౧౩౪.

నవకానం వసా ద్విన్నం, అట్ఠారస భవన్తి తా;

దుక్కటం ధమ్మకమ్మేపి, సత్తరసవిధం సియా.

౧౧౩౫.

‘‘ఓసారేహీ’’తి వుత్తో వా, పఞ్హం పుట్ఠో కథేతి వా;

సిక్ఖమానాయ వా నేవ, దోసో ఉమ్మత్తకాదినో.

౧౧౩౬.

వాచుగ్గతావ కాతబ్బా, పగుణా ద్వేపి మాతికా;

సుత్తన్తతో చ చత్తారో, భాణవారా పకాసితా.

౧౧౩౭.

ఏకో పరికథత్థాయ, కథామగ్గో పకాసితో;

మఙ్గలామఙ్గలత్థాయ, తిస్సోయేవానుమోదనా.

౧౧౩౮.

ఉపోసథాదిఅత్థాయ, కమ్మాకమ్మవినిచ్ఛయో;

కమ్మట్ఠానం తథా ఏకం, ఉత్తమత్థస్స పాపకం.

౧౧౩౯.

ఏత్తకం ఉగ్గహేత్వాన, పఞ్చవస్సో బహుస్సుతో;

ముఞ్చిత్వా నిస్సయం కామం, వసితుం లభతిస్సరో.

౧౧౪౦.

వాచుగ్గతా విభఙ్గా ద్వే, పగుణా బ్యఞ్జనాదితో;

చతూస్వపి నికాయేసు, ఏకో వా పోత్థకోపి చ.

౧౧౪౧.

కమ్మాకమ్మఞ్చ వత్తాని, ఉగ్గహేతబ్బమేత్తకం;

సబ్బన్తిమపరిచ్ఛేదో, దసవస్సో సచే పన.

౧౧౪౨.

బహుస్సుతో ¶ దిసామోక్ఖో, యేనకామంగమో సియా;

పరిసం లభతే కామం, ఉపట్ఠాపేతుమిస్సరో.

౧౧౪౩.

యస్స సాట్ఠకథం సబ్బం, వాచుగ్గం పిటకత్తయం;

సోయం బహుస్సుతో నామ, భిక్ఖునోవాదకో సియా.

౧౧౪౪.

అస్సాసమ్మతతాదీని ¶ , తీణి అఙ్గాని దీపయే;

పదసోధమ్మతుల్యావ, సముట్ఠానాదయో నయా.

ఓవాదకథా.

౧౧౪౫.

పాచిత్తి గరుధమ్మేహి, ధమ్మేనఞ్ఞేన వా పన;

హోత్యత్థఙ్గతే సూరియే, ఓవదన్తస్స భిక్ఖునిం.

౧౧౪౬.

తికపాచిత్తియం వుత్తం, సమ్మతస్సాపి భిక్ఖునో;

ఏకతోఉపసమ్పన్నం, ఓవదన్తస్స దుక్కటం.

౧౧౪౭.

తథానత్థఙ్గతే సూరియే, గతే అత్థన్తి సఞ్ఞినో;

తత్థ వేమతికస్సాపి, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం.

౧౧౪౮.

ఉద్దేసాదినయేనస్స, అనాపత్తి పకాసితా;

అనన్తరసమా సేసా, సముట్ఠానాదయో నయా.

అత్థఙ్గతసూరియకథా.

౧౧౪౯.

భిక్ఖునిం ఓవదన్తస్స, గన్త్వా భిక్ఖునుపస్సయం;

గరుధమ్మేహి అఞ్ఞత్ర, కాలా పాచిత్తియం సియా.

౧౧౫౦.

సచే అసమ్మతో హోతి, హోతి పాచిత్తియద్వయం;

అత్థఙ్గతే చ సూరియే, సచే వదతి తీణిపి.

౧౧౫౧.

అఞ్ఞేన పన ధమ్మేన, వదతో దుక్కటద్వయం;

ఏకం పాచిత్తియం హోతి, భిక్ఖునో రత్తిహేతుకం.

౧౧౫౨.

సమ్మతస్సాపి భిక్ఖుస్స, హోతి పాచిత్తియద్వయం;

గరుధమ్మనిదానస్స, సమ్మతత్తా అభావతో.

౧౧౫౩.

తస్సేవఞ్ఞేన ¶ ధమ్మేన, ఓవదన్తస్స దుక్కటం;

సమ్మతత్తా అనాపత్తి, ఏకా పాచిత్తి రత్తియం.

౧౧౫౪.

తికపాచిత్తియం వుత్తం, దుక్కటం ఇతరద్వయే;

ఏకతోఉపసమ్పన్నం, ఓవదన్తస్స దుక్కటం.

౧౧౫౫.

తథా అఞ్ఞేన ధమ్మేన, గన్త్వా భిక్ఖునుపస్సయం;

సముట్ఠానాదయో సబ్బే, కథినేన సమా మతా.

భిక్ఖునుపస్సయకథా.

౧౧౫౬.

చీవరాదీనమత్థాయ ¶ , ఓవదన్తీతి భిక్ఖునిం;

వదతో సమ్మతే భిక్ఖు, తస్స పాచిత్తియం సియా.

౧౧౫౭.

తికపాచిత్తియం వుత్తం, తథేవ తికదుక్కటం;

సఙ్ఘేనాసమ్మతం భిక్ఖుం, వదన్తస్స చ దుక్కటం.

౧౧౫౮.

తథేవానుపసమ్పన్నం, సమ్మతం వా అసమ్మతం;

న దోసో ఆమిసత్థాయ, ఓవదన్తస్స భాసతో.

౧౧౫౯.

తథా ఉమ్మత్తకాదీనం, అనాపత్తి పకాసితా;

ఇదఞ్హి తిసముట్ఠానం, వేదనా దుక్ఖవేదనా.

ఆమిసకథా.

౧౧౬౦.

సచే భిక్ఖునియా భిక్ఖు, దదేయ్య పన చీవరం;

అఞ్ఞాతికాయ పాచిత్తి, ఠపేత్వా పారివత్తకం.

౧౧౬౧.

చీవరస్స పటిగ్గాహ-సిక్ఖాపదసమో నయో;

అవసేసో మతో సద్ధిం, సముట్ఠానాదినా పన.

౧౧౬౨.

తత్థ భిక్ఖునియా దిన్నం, చీవరం ఇధ భిక్ఖునా;

తత్థ నిస్సగ్గియం సుద్ధ-పాచిత్తి ఇధ సూచితా.

చీవరదానకథా.

౧౧౬౩.

చీవరం ¶ యో హి సిబ్బేయ్య, సిబ్బాపేయ్య పరేన వా;

అఞ్ఞాతికాయ పాచిత్తి, హోతి భిక్ఖునియా పన.

౧౧౬౪.

యం వా నివాసితుం సక్కా, యం వా పారుపనూపగం;

చీవరన్తి అధిప్పేతో, ఇదమేత్థ మహేసినా.

౧౧౬౫.

సయం సూచిం పవేసేత్వా, సిబ్బన్తస్స చ భిక్ఖునో;

సూచినీహరణే తస్స, పాచిత్తియముదీరితం.

౧౧౬౬.

సతక్ఖత్తుమ్పి విజ్ఝిత్వా, సకిం నీహరతో పన;

ఏకం పాచిత్తియం వుత్తం, పయోగస్స వసా బహూ.

౧౧౬౭.

‘‘సిబ్బా’’తి పన ఆణత్తో, అవిసేసేన భిక్ఖునా;

నిట్ఠాపేతి సచే సబ్బం, ఏకం పాచిత్తియం సియా.

౧౧౬౮.

‘‘యమేత్థ ¶ చీవరే కమ్మం, భారో సబ్బం తవా’’తి హి;

ఆణత్తో భిక్ఖునా సబ్బం, నిట్ఠాపేతి సచే పన.

౧౧౬౯.

భిక్ఖుస్సాణాపకస్సేవ, ఏకాయాణత్తియా పన;

హోన్తి పాచిత్తియాపత్తి, అనేకారాపథే పథే.

౧౧౭౦.

పునప్పునాణాపేన్తస్స, అనేకాణత్తియం పన;

కా హి నామ కథా అత్థి? తికపాచిత్తియం సియా.

౧౧౭౧.

ఞాతికాయ చ అఞ్ఞాతి-సఞ్ఞిస్స విమతిస్స వా;

ఏకతోఉపసమ్పన్న-చీవరే దుక్కటం సియా.

౧౧౭౨.

ఠపేత్వా చీవరం అఞ్ఞం, పరిక్ఖారఞ్చ సిబ్బతో;

అనాపత్తి వినిద్దిట్ఠా, సిక్ఖమానాదికాయపి.

౧౧౭౩.

సఞ్చరిత్తసముట్ఠానం, క్రియం పణ్ణత్తివజ్జకం;

కాయకమ్మం వచీకమ్మం, తిచిత్తఞ్చ తివేదనం.

చీవరసిబ్బనకథా.

౧౧౭౪.

భిక్ఖు ¶ భిక్ఖునియా సద్ధిం, సంవిధాయ పనేకతో;

పటిపజ్జేయ్య మగ్గం చే, అఞ్ఞత్ర సమయా ఇధ.

౧౧౭౫.

గామన్తరోక్కమే వాపి, అద్ధయోజనతిక్కమే;

అగామకే అరఞ్ఞే వా, హోతి ఆపత్తి భిక్ఖునో.

౧౧౭౬.

ఏత్థాకప్పియభూమట్ఠో, సంవిధానం కరోతి యో;

సంవిధాననిమిత్తం తు, దుక్కటం తస్స దీపితం.

౧౧౭౭.

సంవిధానం కరోన్తస్స, ఠత్వా కప్పియభూమియం;

సంవిధాననిమిత్తం తు, న వదన్తస్స దుక్కటం.

౧౧౭౮.

ఉభయత్థాపి పాచిత్తి, గచ్ఛన్తస్సేవ భిక్ఖునో;

అనన్తరస్స గామస్స, ఉపచారోక్కమే సియా.

౧౧౭౯.

తత్రాపి పఠమే పాదే, దుక్కటం సముదీరితం;

దుతియే పదవారస్మిం, పాచిత్తియముదీరితం.

౧౧౮౦.

అన్తరా సంవిధానేపి, భిక్ఖునో దుక్కటం సియా;

ద్వారమగ్గవిసఙ్కేతే, సతి చాపత్తి వుచ్చతి.

౧౧౮౧.

అసంవిదహితే ¶ కాలే, విదహితోతి సఞ్ఞినో;

భిక్ఖుస్సేవ విధానస్మిం, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం.

౧౧౮౨.

సమయే విదహిత్వా వా, విసఙ్కేతేన గచ్ఛతో;

ఆపదాసు అనాపత్తి, తథా ఉమ్మత్తకాదినో.

౧౧౮౩.

ఇదం చతుసముట్ఠానం, కాయతో కాయవాచతో;

కాయచిత్తా సముట్ఠాతి, కాయవాచాదికత్తయా.

సంవిధానకథా.

౧౧౮౪.

ఏకముజ్జవనిం నావం, తథా ఓజవనిమ్పి వా;

అభిరూహేయ్య పాచిత్తి, సద్ధిం భిక్ఖునియా సచే.

౧౧౮౫.

సగామతీరపస్సేన ¶ , గామన్తరవసేన వా;

అగామతీరపస్సేన, గమనే అద్ధయోజనే.

౧౧౮౬.

తథా యోజనవిత్థిణ్ణ-నదీమజ్ఝేన గచ్ఛతో;

అద్ధయోజనసఙ్ఖాయ, హోన్తి పాచిత్తియో పన.

౧౧౮౭.

యథాసుఖం సముద్దస్మిం, సబ్బఅట్ఠకథాసు హి;

నదియంయేవ ఆపత్తి, న సముద్దే విచారితా.

౧౧౮౮.

తిత్థసమ్పాదనత్థాయ, ఉద్ధం వా నదియా అధో;

సచే హరన్తి తంయుత్తా, అనాపత్తి పకాసితా.

౧౧౮౯.

తథా సంవిదహిత్వా వా, తిరియం తరణాయ వా;

ఆపదాసు విసేసో హి, అనన్తరసమో మతో.

నావాభిరుహనకథా.

౧౧౯౦.

ఞత్వా భిక్ఖునియా భత్తం, భుఞ్జతో పరిపాచితం;

హిత్వా గిహిసమారమ్భం, హోతి పాచిత్తి భిక్ఖునో.

౧౧౯౧.

భోజనం పఞ్చధా వుత్తం, గహణే తస్స దుక్కటం;

అజ్ఝోహారేసు సబ్బేసు, తస్స పాచిత్తియో సియుం.

౧౧౯౨.

సన్తకం ఞాతకాదీనం, గిహిసమ్పాదితమ్పి వా;

వినా భిక్ఖునియా దోసో, భుఞ్జతో పరిపాచితం.

౧౧౯౩.

పరిపాచితసఞ్ఞిస్స ¶ , భిక్ఖుస్సాపరిపాచితే;

ఉభోసు విమతిస్సాపి, హోతి సబ్బత్థ దుక్కటం.

౧౧౯౪.

ఏకతోఉపసమ్పన్న-పరిపాచితభోజనం;

అజ్ఝోహారవసేనేవ, దుక్కటం పరిభుఞ్జతో.

౧౧౯౫.

అఞ్ఞం వా పన యం కిఞ్చి, ఠపేత్వా పఞ్చభోజనం;

భుఞ్జన్తస్స అనాపత్తి, యాగుఖజ్జఫలాదికం.

౧౧౯౬.

సముట్ఠానాదయో ¶ తుల్యా, పఠమన్తిమవత్థునా;

ఇదం పణ్ణత్తివజ్జం తు, తిచిత్తఞ్చ తివేదనం.

పరిపాచితకథా.

౧౧౯౭.

దుతియానియతేనేవ, దసమం సదిసం మతం;

ఇదం సిక్ఖాపదం సబ్బం, సముట్ఠాననయాదినా.

రహోనిసజ్జకథా.

భిక్ఖునివగ్గో తతియో.

౧౧౯౮.

ఏకో ఆవసథో పిణ్డో, అగిలానేన భిక్ఖునా;

భుఞ్జితబ్బో తతో ఉద్ధం, పాచిత్తి పరిభుఞ్జతో.

౧౧౯౯.

అనోదిస్సేవ పఞ్ఞత్తే, యావదత్థేవ భిక్ఖునా;

భుఞ్జితబ్బం సకిం తత్థ, తతో ఉద్ధం న వట్టతి.

౧౨౦౦.

దుతియే దివసే తత్థ, గహణే దుక్కటం మతం;

అజ్ఝోహారేసు సబ్బేసు, తస్స పాచిత్తియో మతా.

౧౨౦౧.

కులేనేకేన పఞ్ఞత్తే, సహ నానాకులేహి వా;

నానేకట్ఠానభేదేసు, ఏకభాగోవ వట్టతి.

౧౨౦౨.

నానాట్ఠానేసు పఞ్ఞత్తో, యో చ, నానాకులేహి వా;

భుఞ్జతో పన సబ్బత్థ, న దోసో పటిపాటియా.

౧౨౦౩.

పటిపాటిమసేసేన, ఖేపేత్వా పున భుఞ్జతో;

ఆదితో పన పట్ఠాయ, న చ కప్పతి భిక్ఖునో.

౧౨౦౪.

అనాపత్తి ¶ గిలానస్స, ఆగచ్ఛన్తస్స గచ్ఛతో;

ఓదిస్సపి చ పఞ్ఞత్తే, పరిత్తే భుఞ్జతో సకిం.

౧౨౦౫.

యాగుఆదీని ¶ నిచ్చమ్పి, భుఞ్జితుం పన వట్టతి;

సేసమేళకలోమేన, సముట్ఠానాదికం సమం.

ఆవసథకథా.

౧౨౦౬.

అఞ్ఞత్ర సమయా వుత్తా, పాచిత్తి గణభోజనే;

గణోతి పన నిద్దిట్ఠా, చత్తారో వా తతుత్తరిం.

౧౨౦౭.

యం నిమన్తనతో వాపి, లద్ధం విఞ్ఞత్తితోపి వా;

భోజనం పన పఞ్చన్నం, హోతి అఞ్ఞతరం ఇధ.

౧౨౦౮.

భోజనానమ్పి పఞ్చన్నం, గహేత్వా నామమేవ తు;

నిమన్తేతి సచే భిక్ఖూ, చత్తారో బహుకేపి వా.

౧౨౦౯.

‘‘ఓదనం భోజనం భత్తం, సమ్పటిచ్ఛథ గణ్హథ’’;

ఇతి వేవచనేహేవ, అథ భాసన్తరేన వా.

౧౨౧౦.

తతో తస్స చ తే భిక్ఖూ, సాదియిత్వా నిమన్తనం;

ఏకతో నానతో వా చే, గన్త్వా గణ్హన్తి ఏకతో.

౧౨౧౧.

సబ్బేసం హోతి పాచిత్తి, గణభోజనకారణా;

ఏకతో గహణం ఏత్థ, గణభోజనకారణం.

౧౨౧౨.

ఏకతో నానతో వాపి, గమనం భోజనమ్పి వా;

కారణన్తి న తం విఞ్ఞూ, భణన్తి గణభోజనే.

౧౨౧౩.

సచేపి ఓదనాదీనం, గహేత్వా నామమేవ వా;

ఏకతో నానతో వాపి, విఞ్ఞాపేత్వా మనుస్సకే.

౧౨౧౪.

నానతో వేకతో గన్త్వా, సచే గణ్హన్తి ఏకతో;

ఏవమ్పి పన హోతీతి, వణ్ణితం గణభోజనం.

౧౨౧౫.

దువిధస్సాపి ఏతస్స, పటిగ్గహణకారణా;

దుక్కటం హోతి పాచిత్తి, అజ్ఝోహారేసు దీపితా.

౧౨౧౬.

సమయేసు ¶ అనాపత్తి, సత్తస్వపి పకాసితా;

గహేత్వా ఏకతో ద్విన్నం, తిణ్ణం వా భుఞ్జతం తథా.

౧౨౧౭.

మునినానుపసమ్పన్న-చారిపత్తానిమన్తితా ¶ ;

చతుత్థే ఏకతో కత్వాపి, గణభేదో పకాసితో.

౧౨౧౮.

నేవ సమయలద్ధానం, వసేనపి హి సబ్బసో;

గణభేదో పనాపత్తి, వేదితబ్బా విభావినా.

౧౨౧౯.

భోజనానఞ్చ పఞ్చన్నం, వసేన గణభోజనే;

నత్థేవ చ విసఙ్కేతం, యాగుఆదీసు తం సియా.

౧౨౨౦.

గణభోజనసఞ్ఞిస్స, భిక్ఖుస్సాగణభోజనే;

తత్థ వేమతికస్సాపి, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం.

౧౨౨౧.

భోజనాని చ పఞ్చేవ, ఠపేత్వా యాగుఆదిసు;

అనాపత్తీతి ఞాతబ్బా, నిచ్చభత్తాదికేసుపి.

౧౨౨౨.

తథా ఉమ్మత్తకాదీనం, సముట్ఠానాదినా పన;

ఇదం ఏళకలోమేన, సదిసన్తి పకాసితం.

గణభోజనకథా.

౧౨౨౩.

బహూహి యో భిక్ఖు మనుస్సకేహి;

నిమన్తితో పఞ్చహి భోజనేహి;

హిత్వా సచే పుబ్బనిమన్తనాయ;

వికప్పనం పఞ్చసు యస్స కస్స.

౧౨౨౪.

పచ్ఛా నిమన్తితం భత్తం, తథా ఉప్పటిపాటియా;

భుఞ్జతో ఏకసిత్థమ్పి, తస్స పాచిత్తియం సియా.

౧౨౨౫.

భోజనానం తు పఞ్చన్నం, యేన కేన నిమన్తితో;

తం ఠపేత్వా సచే అఞ్ఞం, భోజనం పరిభుఞ్జతి.

౧౨౨౬.

తేసమేవ ¶ చ పఞ్చన్నం, భోజనానం మహేసినా;

ఏతం పరమ్పరం నామ, భోజనం పరిదీపితం.

౧౨౨౭.

యత్థ ఖీరం రసం వాపి, ఆకిరన్తి సచే పన;

యేన అజ్ఝోత్థటం భత్తం, సబ్బమేకరసం సియా.

౧౨౨౮.

కోటితో పన పట్ఠాయ, సంసట్ఠం పరిభుఞ్జతో;

అనాపత్తీతి నిద్దిట్ఠం, మహాపచ్చరియం పన.

౧౨౨౯.

పరమ్పరన్తి ¶ సఞ్ఞాయ, అపరమ్పరభోజనే;

తత్థ వేమతికస్సాపి, దుక్కటం పరిభుఞ్జతో.

౧౨౩౦.

సకలేనపి గామేన, పూగేన నిగమేన వా;

నిమన్తితస్స వా నిచ్చ-భత్తే దోసో న విజ్జతి.

౧౨౩౧.

సముట్ఠానాదయో సబ్బే, కథినేనాదినా సమా;

క్రియాక్రియమిదం వుత్తం, భోజనఞ్చావికప్పనం.

పరమ్పరభోజనకథా.

౧౨౩౨.

పూవా పహేణకత్థాయ, పటియత్తా సచే పన;

పాథేయ్యత్థాయ మన్థా వా, యే హి తత్థ చ భిక్ఖునా.

౧౨౩౩.

ద్వత్తిపత్తా గహేతబ్బా, పూరా పూవేహి సత్తుహి;

తతో చే ఉత్తరిం తస్స, హోతి పాచిత్తి గణ్హతో.

౧౨౩౪.

గహేత్వా నిక్ఖమన్తేన, ‘‘ద్వత్తిపత్తా మయా ఇధ;

గహితా పన పూవా’’తి, భిక్ఖుం దిస్వా వదే బుధో.

౧౨౩౫.

‘‘మా ఖో త్వం పటిగణ్హా’’తి, అవదన్తస్స దుక్కటం;

గణ్హతోపి చ తం సుత్వా, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం.

౧౨౩౬.

ఊనకద్వత్తిపత్తేసు, అతిరేకోతి సఞ్ఞినో;

తత్థ వేమతికస్సాపి, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం.

౧౨౩౭.

యేన ¶ తత్థ తయో లద్ధా, పత్తపూరా తతో పన;

ద్వే సఙ్ఘస్స పదాతబ్బా, ద్వే చే ఏకో, న ఏకతో.

౧౨౩౮.

అపహేణకపాథేయ్యం, అవసేసమ్పి వా తతో;

సన్తకం ఞాతకాదీనం, దేన్తానమ్పి తదూనకం.

౧౨౩౯.

గణ్హతోపి అనాపత్తి, తథా ఉమ్మత్తకాదినో;

సముట్ఠానాదయో సబ్బే, సఞ్చరిత్తసమా మతా.

కాణమాతుకథా.

౧౨౪౦.

అఞ్ఞేన పన పఞ్చన్నం, భోజనానం పవారితో;

పాచిత్తినతిరిత్తం చే, పున భుఞ్జతి భోజనం.

౧౨౪౧.

అసనం ¶ భోజనఞ్చేవ, హత్థపాసాభిహారతా;

కాయవాచాపటిక్ఖేపో, పఞ్చఙ్గేహి పవారణా.

౧౨౪౨.

ఓదనో సత్తు కుమ్మాసో, మచ్ఛో మంసన్తి సబ్బసో;

నిప్పపఞ్చేన నిద్దిట్ఠం, భోజనం పఞ్చధా మతం.

౧౨౪౩.

ఓదనో తత్థ సత్తన్నం, ధఞ్ఞానం ఓదనో మతో;

భజ్జితానం తు ధఞ్ఞానం, చుణ్ణం ‘‘సత్తూ’’తి వుచ్చతి.

౧౨౪౪.

కుమ్మాసో యవకుమ్మాసో, మచ్ఛో వుచ్చతి ఓదకో;

మంసమ్పి కప్పియమంసం, అయమేత్థ వినిచ్ఛయో.

౧౨౪౫.

సాలి వీహి యవో కఙ్గు, వరకో గోధుమో తథా;

కుద్రూసకోతి సత్తేతే, ధఞ్ఞా ధఞ్ఞేన దేసితా.

౧౨౪౬.

సామాకాదితిణం సబ్బం, కుద్రూసేనేవ దీపితం;

నీవారో సాలియం వుత్తో, వరకే వరకచోరకో.

౧౨౪౭.

సత్తన్నం పన ధఞ్ఞానం, ఓదనో యాగు వా పన;

అఙ్గసమ్పత్తియా యుత్తా, సఞ్జనేతి పవారణం.

౧౨౪౮.

హత్థేన ¶ గహితోకాసే, ఓధిం దస్సేతి యా పన;

యాగుసా ఇధ సబ్బాపి, ఓదనోతి పవుచ్చతి.

౧౨౪౯.

అబ్భుణ్హా పన యా యాగు, ఉద్ధనోరోపితా తను;

సచే ఓధిం న దస్సేతి, న జనేతి పవారణం.

౧౨౫౦.

పున సా సీతలీభూతా, ఘనభావం గతా సచే;

ఓధిం దస్సేతి సో పుబ్బే, తనుభావో న రక్ఖతి.

౧౨౫౧.

తక్కధఞ్ఞరసాదీని, ఆరోపేత్వా బహూనిపి;

ఫలపణ్ణకళీరాని, పక్ఖిపిత్వాన తత్థ చ.

౧౨౫౨.

తణ్డులే ముట్ఠిమత్తేపి, పక్ఖిపిత్వా పచన్తి చే;

ఓధిం పన చ దస్సేతి, సఞ్జనేతి పవారణం.

౧౨౫౩.

రసే ధఞ్ఞరసే ఖీరే, వాకిరిత్వాన ఓదనం;

‘‘యాగుం గణ్హథ, యాగు’’న్తి, వత్వా దేన్తి సచే పన.

౧౨౫౪.

కిఞ్చాపి తనుకా హోతి, సఞ్జనేతి పవారణం;

తం పచిత్వా సచే దేన్తి, యాగుసఙ్గహితా పన.

౧౨౫౫.

ఛుపన్తి ¶ మచ్ఛమంసం వా, తనుకాయపి యాగుయా;

సచే సాసపమత్తమ్పి, పఞ్ఞాయతి పవారణం.

౧౨౫౬.

మచ్ఛమంసరసో సుద్ధో, సంసత్తో రసయాగు వా;

న చాకప్పియమంసం వా, సఞ్జనేతి పవారణం.

౧౨౫౭.

ఠపేత్వా వుత్తధఞ్ఞానం, ఓదనం పన సబ్బసో;

వేళుతణ్డులకాదీనం, న పవారేతి ఓదనో.

౧౨౫౮.

పుథుకా వా తతో తాహి, కతభత్తమ్పి సత్తుపి;

సుద్ధా న పన పూవా వా, పవారేన్తి కదాచిపి.

౧౨౫౯.

ఖరపాకేన భట్ఠానం, వీహీనం తణ్డులే పన;

కోట్టేత్వా దేన్తి తం చుణ్ణం, సత్తుసఙ్గహితం మతం.

౧౨౬౦.

భజ్జితానం ¶ తు వీహీనం, న పవారేన్తి తణ్డులా;

తేసం పన చ యం చుణ్ణం, తం జనేతి పవారణం.

౧౨౬౧.

ఖరపాకేన భట్ఠానం, వీహీనం కుణ్డకమ్పి చ;

సత్తునం మోదకో వాపి, సఞ్జనేతి పవారణం.

౧౨౬౨.

సమపాకేన భట్ఠానం, సుక్ఖానం ఆతపేన చ;

కుణ్డకం పన వీహీనం, న జనేతి పవారణం.

౧౨౬౩.

లాజా వా పన తేహేవ, కతభత్తమ్పి సత్తు వా;

ఖజ్జకం పన సుద్ధం వా, న జనేతి పవారణం.

౧౨౬౪.

పూరితం మచ్ఛమంసేహి, తం జనేతి పవారణం;

యం కిఞ్చి భజ్జితం పిట్ఠం, న పవారేతి సుద్ధకం.

౧౨౬౫.

యవేహి కతకుమ్మాసో, పవారేతి, న చాపరో;

మచ్ఛమంసేసు వత్తబ్బం, పాకటత్తా న విజ్జతి.

౧౨౬౬.

ఖాదన్తో కప్పియం మంసం, నిసేధేతి అకప్పియం;

న సో తేన పవారేతి, అవత్థుత్తాతి దీపితం.

౧౨౬౭.

తథేవాకప్పియం మంసం, ఖాదన్తో కప్పియం సచే;

నిసేధేతి పవారేతి, వత్థుకత్తాతి వణ్ణితం.

౧౨౬౮.

మంసం పన చ ఖాదన్తో, కప్పియం వా అకప్పియం;

పవారేతి నిసేధేతి, కిఞ్చి కప్పియభోజనం.

౧౨౬౯.

సచే ¶ అకప్పియం మంసం, ఖాదన్తోవ అకప్పియం;

నిసేధం న పవారేతి, తథా అఞ్ఞం అకప్పియం.

౧౨౭౦.

సచే అజ్ఝోహటం హోతి, సిత్థమేకమ్పి భిక్ఖునా;

పత్తే హత్థే ముఖే వాపి, భోజనం పన విజ్జతి.

౧౨౭౧.

పవారణపహోనం చే, పటిక్ఖిపతి భోజనం;

పవారేతి సచే నత్థి, న పవారేతి కత్థచి.

౧౨౭౨.

గిలిత్వా చ ముఖే భత్తం, సేసమాదాయ గచ్ఛతి;

అన్తరా చ నిసేధేన్తో, న పవారేతి భోజనం.

౧౨౭౩.

ముఖే ¶ చ భత్తం గిలితఞ్చ హత్థే;

భత్తం తు అఞ్ఞస్స చ దాతుకామో;

పత్తే చ భత్తం పున దాతుకామో;

పటిక్ఖిపన్తో న పవారితో సో.

౧౨౭౪.

అసనస్స ఉపచ్ఛేదా, న పవారేతి సోతి హి;

కథయన్తి మహాపఞ్ఞా, కారణాకారణఞ్ఞునో.

౧౨౭౫.

గణ్హతో పచ్ఛిమం అఙ్గం, దదతో పురిమం పన;

ఉభిన్నం అడ్ఢతేయ్యం చే, వినా హత్థం పసారితం.

౧౨౭౬.

తస్మిం అభిహటం ఠానే, పవారణపహోనకం;

తాదిసం భుఞ్జమానోవ, నిసేధేతి పవారితో.

౧౨౭౭.

హత్థే ఆధారకే వాపి, పత్తం ఊరూసు వా ఠితం;

ఆహరిత్వా సచే భిక్ఖు, ‘‘భత్తం గణ్హా’’తి భాసతి.

౧౨౭౮.

అనన్తరే నిసిన్నోవ, తం పటిక్ఖిపతో పన;

అభిహారస్స చాభావా, నత్థి తస్స పవారణా.

౧౨౭౯.

భత్తపచ్ఛిం పణామేత్వా, ఠపేత్వా పురతో ‘‘ఇదం;

గణ్హాహీ’’తి చ వుత్తేపి, అయమేవ వినిచ్ఛయో.

౧౨౮౦.

అనన్తరస్స భిక్ఖుస్స, దీయమానే పనేతరో;

పిదహన్తో సకం పత్తం, హత్థేహి న పవారితో.

౧౨౮౧.

కాయేనాభిహటం భత్తం, పటిక్ఖిపతి యో పన;

కాయేన వాపి వాచాయ, హోతి కస్స పవారణా.

౧౨౮౨.

ఏకో ¶ అభిహటే భత్తే, పవారణభయా పన;

‘‘ఆకిరాకిర కోట్టేత్వా, కోట్టేత్వా పూరయా’’తి చ.

౧౨౮౩.

సచే వదతి తస్సాపి, న పనత్థి పవారణా;

ఇచ్చేవాహ మహాథేరో, మహాపదుమనామకో.

౧౨౮౪.

సమంసఞ్హి ¶ రసం నేత్వా, గణ్హథాతి రసం వదే;

తం సుత్వా చ నిసేధేన్తో, నేవ హోతి పవారితో.

౧౨౮౫.

‘‘గణ్హ మచ్ఛరసం సారం, గణ్హ మంసరస’’న్తి వా;

‘‘ఇదం గణ్హా’’తి వా వుత్తే, పటిక్ఖేపే పవారణా.

౧౨౮౬.

సచే మంసం విసుం కత్వా, ‘‘గణ్హ మంసరస’’న్తి వా;

వదేయ్యత్థి చ మంసం చే, పటిక్ఖేపే పవారణా.

౧౨౮౭.

ఓదనేన చ పుచ్ఛన్తం, ‘‘ముహుత్తం ఆగమేహి’’తి;

గహణత్థం ఠపేన్తస్స, నేవ తస్స పవారణా.

౧౨౮౮.

కళీరపనసాదీహి, మిస్సకం మచ్ఛమంసకం;

‘‘కళీరసూపకం గణ్హ, పనసబ్యఞ్జన’’న్తి వా.

౧౨౮౯.

వదన్తి చే పటిక్ఖేపే, నేవ హోతి పవారణా;

అపవారణహేతూనం, నామేన పన వుత్తతో.

౧౨౯౦.

‘‘మచ్ఛసూప’’న్తి వా వుత్తే, ‘‘మంససూప’’న్తి వా పన;

‘‘ఇదం గణ్హా’’తి వా వుత్తే, హోతియేవ పవారణా.

౧౨౯౧.

ఏసేవ చ నయో వుత్తో, ఞేయ్యో మంసకరమ్బకే;

సబ్బేసు మచ్ఛమంసేహి, మిస్సకేసు అయం నయో.

౧౨౯౨.

భత్తసమ్మిస్సితం యాగుం, ఆహరిత్వా సచే పన;

‘‘యాగుం గణ్హా’’తి వుత్తస్మిం, న పవారేతి వారయం.

౧౨౯౩.

‘‘భత్తం గణ్హా’’తి వుత్తే తు, పవారేతి పటిక్ఖిపం;

యేన వాపుచ్ఛితో తస్స, అత్థితాయాతి కారణం.

౧౨౯౪.

‘‘యాగుమిస్సకం గణ్హా’’తి, వుత్తే తత్థ చ యాగు చే;

సమా బహుతరా వా సా, న పవారేతి సో కిర.

౧౨౯౫.

మన్దా యాగు, బహుం భత్తం, సచే హోతి పవారణా;

ఇదం సబ్బత్థ నిద్దిట్ఠం, కారణం పన దుద్దసం.

౧౨౯౬.

రసం ¶ బహురసే భత్తే, ఖీరం వా బహుఖీరకే;

గణ్హథాతి విసుం కత్వా, దేతి నత్థి పవారణా.

౧౨౯౭.

గచ్ఛన్తేనేవ ¶ భోత్తబ్బం, గచ్ఛన్తో చే పవారితో;

భుఞ్జితబ్బం ఠితేనేవ, ఠత్వా యది పవారితో.

౧౨౯౮.

ఉదకం వాపి పత్వా సో, సచే తిట్ఠతి కద్దమం;

అతిరిత్తం తు కారేత్వా, భుఞ్జితబ్బం తతో పున.

౧౨౯౯.

పీఠకే యో నిసీదిత్వా, పవారేతి సచే పన;

ఆసనం అవిచాలేత్వా, భుఞ్జితబ్బం యథాసుఖం.

౧౩౦౦.

సచే మఞ్చే నిసీదిత్వా, పవారేతి తతో పన;

ఇతో సంసరితుం ఏత్తో, ఈసకమ్పి న లబ్భతి.

౧౩౦౧.

తేన మఞ్చేన నం సద్ధిం, వట్టతఞ్ఞత్ర నేన్తి చే;

ఏవం సబ్బత్థ ఞాతబ్బం, విఞ్ఞునా వినయఞ్ఞునా.

౧౩౦౨.

నిపజ్జిత్వావ భోత్తబ్బం, నిపన్నో చే పవారితో;

వారేతుక్కుటికో హుత్వా, భుఞ్జితబ్బం తథేవ చ.

౧౩౦౩.

అథాలమేతం సబ్బన్తి, వత్తబ్బం తేన భిక్ఖునా;

అతిరిత్తం కరోన్తేన, ఓనమేత్వాన భాజనం.

౧౩౦౪.

కప్పియం పన కాతబ్బం, న పత్తేయేవ కేవలం;

పచ్ఛియం యది వా కుణ్డే, కాతుం వట్టతి భాజనే.

౧౩౦౫.

పవారితానం అపవారితానం;

అఞ్ఞేసమేతం పన వట్టతేవ;

యేనాతిరిత్తం తు కతం ఠపేత్వా;

తమేవ చేకం పరిభుఞ్జితబ్బం.

౧౩౦౬.

కప్పియం పన కారేత్వా, భుఞ్జన్తస్సేవ భిక్ఖునో;

బ్యఞ్జనం వాపి యం కిఞ్చి, పత్తే తస్సాకిరన్తి చే.

౧౩౦౭.

అతిరిత్తం తు కారేత్వా, భుఞ్జితబ్బం తథా పున;

యేన తం అకతం యం వా, కాతబ్బం తేన తం విసుం.

౧౩౦౮.

కతం ¶ అకప్పియాదీహి, అతిరిత్తం తు సత్తహి;

న గిలానాతిరిత్తఞ్చ, తం హోతినతిరిత్తకం.

౧౩౦౯.

యోపి ¶ పాతోవ ఏకమ్పి, సిత్థం భుత్వా నిసీదతి;

ఉపకట్ఠూపనీతమ్పి, కాతుం లభతి కప్పియం.

౧౩౧౦.

ఆహారత్థాయ యామాది-కాలికం పటిగణ్హతో;

అనామిసం తమేవస్స, దుక్కటం పరిభుఞ్జతో.

౧౩౧౧.

తథా అనతిరిత్తన్తి, సఞ్ఞినో అతిరిత్తకే;

తత్థ వేమతికస్సాపి, దుక్కటం పరిదీపితం.

౧౩౧౨.

అనాపత్తాతిరిత్తం తు, కారాపేత్వాన భుఞ్జతో;

గిలానస్సాతిరిత్తం వా, తథా ఉమ్మత్తకాదినో.

౧౩౧౩.

సముట్ఠానాదయో సబ్బే, కథినేన సమా మతా;

కప్పియాకరణఞ్చేవ, భోజనఞ్చ క్రియాక్రియం.

పఠమపవారణకథా.

౧౩౧౪.

యో పనానతిరిత్తేన, పవారేయ్య పవారితం;

జానం ఆసాదనాపేక్ఖో, భుత్తే పాచిత్తి తస్స తు.

౧౩౧౫.

దుక్కటం అభిహారే చ, గహణే ఇతరస్స హి;

అజ్ఝోహారపయోగేసు, సబ్బేసుపి చ దుక్కటం.

౧౩౧౬.

భోజనస్సావసానస్మిం, పాచిత్తి పరిదీపితా;

అభిహారకభిక్ఖుస్స, సబ్బం తస్సేవ దస్సితం.

౧౩౧౭.

పవారితోతి సఞ్ఞిస్స, భిక్ఖుస్మిం అపవారితే;

విమతిస్సుభయత్థాపి, దుక్కటం పరిదీపితం.

౧౩౧౮.

అనాపత్తాతిరిత్తం వా, కారాపేత్వావ దేతి చే;

గిలానస్సావసేసం వా, అఞ్ఞస్సత్థాయ దేతి వా.

౧౩౧౯.

సేసం ¶ సబ్బమసేసేన, అనన్తరసమం మతం;

ఓమసవాదతుల్యావ, సముట్ఠానాదయో నయా.

దుతియపవారణకథా.

౧౩౨౦.

ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా;

కిఞ్చి వికాలే యో పన భిక్ఖు;

ఖాదతి ¶ భుఞ్జతి వాపి చ తం;

సో జినవుత్తం దోసముపేతి.

౧౩౨౧.

యమామిసగతఞ్చేత్థ, వనమూలఫలాదికం;

కాలికేస్వసమ్మోహత్థం, వేదితబ్బమిదం పన.

౧౩౨౨.

మూలం కన్దం ముళాలఞ్చ, మత్థకం ఖన్ధకం తచం;

పత్తం పుప్ఫం ఫలం అట్ఠి, పిట్ఠం నియ్యాసమేవ చ.

౧౩౨౩.

మూలఖాదనీయాదీనం, ముఖమత్తనిదస్సనం;

భిక్ఖూనం పాటవత్థాయ, నామత్థేసు నిబోధథ.

౧౩౨౪.

మూలకం ఖారకఞ్చేవ, వత్థులం తణ్డులేయ్యకం;

తమ్బకం జజ్ఝరికఞ్చ, చచ్చు వజకలీపి చ.

౧౩౨౫.

మూలాని ఏవమాదీనం, సాకానం ఆమిసే పన;

సఙ్గహం ఇధ గచ్ఛన్తి, ఆహారత్థం ఫరన్తి హి.

౧౩౨౬.

ఛడ్డేన్తి జరట్ఠం ఛేత్వా, యం తం వజకలిస్స తు;

తం యావజీవికం వుత్తం, సేసానం యావకాలికం.

౧౩౨౭.

హలిద్ది సిఙ్గివేరఞ్చ, వచత్తం అతివిసం వచం;

ఉసీరం భద్దముత్తఞ్చ, తథా కటుకరోహిణీ.

౧౩౨౮.

ఇచ్చేవమాదికం అఞ్ఞం, పఞ్చమూలాదికం బహు;

నానప్పకారకం మూలం, విఞ్ఞేయ్యం యావజీవికం.

౧౩౨౯.

మసాలుపిణ్డలాదీనం ¶ , వల్లీనం ఆలువస్స చ;

కన్దో ఉప్పలజాతీనం, తథా పదుమజాతియా.

౧౩౩౦.

కదలీసిగ్గుతాలానం, మాలువస్స చ వేళుయా;

సతావరి కసేరూనం, కన్దో అమ్బాటకస్స చ.

౧౩౩౧.

ఇచ్చేవమాదయో కన్దా;

దస్సితా యావకాలికా;

ధోతో సో ఆమిసే వుత్తో;

కన్దో యో ఖీరవల్లియా.

౧౩౩౨.

అధోతో లసుణఞ్చేవ, ఖీరకాకోలిఆదయో;

కన్దా వాక్యపథాతీతా, విఞ్ఞేయ్యా యావజీవికా.

౧౩౩౩.

పుణ్డరీకముళాలఞ్చ ¶ , ముళాలం పదుమస్స చ;

ఏవమాదిమనేకమ్పి, ముళాలం యావకాలికం.

౧౩౩౪.

తాలహిన్తాలకున్తాల-నాళికేరాదిసమ్భవం;

హలిద్దిసిఙ్గివేరానం, ముళాలం యావజీవికం.

౧౩౩౫.

తాలహిన్తాలకున్తాల-కళీరో కేతకస్స చ;

కదలీనాళికేరానం, మత్థకం మూలకస్స చ.

౧౩౩౬.

ఖజ్జురేరకవేత్తానం, ఉచ్ఛువేళునళాదినం;

సత్తన్నం పన ధఞ్ఞానం, కళీరో సాసపస్స చ.

౧౩౩౭.

ఇచ్చేవమాదయోనేకే, మత్థకా యావకాలికా;

అఞ్ఞే హలిద్దిఆదీనం, మత్థకా యావజీవికా.

౧౩౩౮.

తాలకున్తాలకాదీనం, ఛిన్దిత్వా పాతితో పన;

గతో జరట్ఠబున్దో సో, సఙ్గహం యావజీవికే.

౧౩౩౯.

ఖన్ధఖాదనీయం నామ, ఉచ్ఛుఖన్ధో పకాసితో;

సాలకల్యాణియా ఖన్ధో, తథా పథవియం గతో.

౧౩౪౦.

ఏవముప్పలజాతీనం, దణ్డకో యావకాలికో;

పణ్ణదణ్డుప్పలాదీనం, సబ్బో పదుమజాతియా.

౧౩౪౧.

యావజీవికసఙ్ఖాతా ¶ , కరమద్దాదిదణ్డకా;

తచేసుచ్ఛుతచోవేకో, సరసో యావకాలికో.

౧౩౪౨.

మూలకం ఖారకో చచ్చు, తమ్బకో తణ్డులేయ్యకో;

వత్థులో చీనముగ్గో చ, ఉమ్మా వజకలీ తథా.

౧౩౪౩.

జజ్ఝరీ కాసమద్దో చ, సేల్లు సిగ్గు చ నాళికా;

వరుణో అగ్గిమన్థో చ, జీవన్తీ సునిసన్నకో.

౧౩౪౪.

రాజమాసో చ మాసో చ, నిప్ఫావో మిగపుప్ఫికా;

వణ్టకో భూమిలోణీతి, ఏవమాదిమనేకకం.

౧౩౪౫.

పత్తఖాదనీయం నామ, కథితం యావకాలికం;

ఇతరా చ మహాలోణి, దీపితా యావజీవికా.

౧౩౪౬.

యావకాలికమిచ్చేవ, కథితం అమ్బపల్లవం;

నిమ్బస్స కుటజస్సాపి, పణ్ణం సులసియాపి చ.

౧౩౪౭.

కప్పాసికపటోలానం ¶ , తేసం పుప్ఫఫలాని చ;

ఫణిజ్జకజ్జుకానఞ్చ, పణ్ణం తం యావజీవికం.

౧౩౪౮.

అట్ఠన్నం మూలకాదీనం, పుప్ఫం నిప్ఫావకస్స చ;

తథా పుప్ఫం కరీరస్స, పుప్ఫం వరుణకస్స చ.

౧౩౪౯.

పుప్ఫం కసేరుకస్సాపి, జీవన్తీ సిగ్గుపుప్ఫకం;

పదుముప్పలజాతీనం, పుప్ఫానం కణ్ణికాపి చ.

౧౩౫౦.

నాళికేరస్స తాలస్స, తరుణం కేతకస్స చ;

ఇచ్చేవమాదికం పుప్ఫ-మనేకం యావకాలికం.

౧౩౫౧.

యావకాలికపుప్ఫాని, ఠపేత్వా పన సేసకం;

యావజీవికపుప్ఫన్తి, దీపయే సబ్బమేవ చ.

౧౩౫౨.

తిలకమకులసాలమల్లికానం ¶ ;

కకుధకపిత్థకకున్దకళీనం;

కురవకకరవీరపాటలీనం;

కుసుమమిదం పన యావజీవికం.

౧౩౫౩.

అమ్బమ్బాటకజమ్బూనం, ఫలఞ్చ పనసస్స చ;

మాతులుఙ్గకపిత్థానం, ఫలం తిన్తిణికస్స చ.

౧౩౫౪.

తాలస్స నాళికేరస్స, ఫలం ఖజ్జూరియాపి చ;

లబుజస్స చ చోచస్స, మోచస్స మధుకస్స చ.

౧౩౫౫.

బదరస్స కరమద్దస్స, ఫలం వాతిఙ్గణస్స చ;

కుమ్భణ్డతిపుసానఞ్చ, ఫలం ఏళాలుకస్స చ.

౧౩౫౬.

రాజాయతనఫలం పుస్స-ఫలం తిమ్బరుకస్స చ;

ఏవమాదిమనేకమ్పి, ఫలం తం యావకాలికం.

౧౩౫౭.

తిఫలం పిప్ఫలీ జాతి-ఫలఞ్చ కటుకప్ఫలం;

గోట్ఠఫలం బిలఙ్గఞ్చ, తక్కోలమరిచాని చ.

౧౩౫౮.

ఏవమాదీని వుత్తాని, అవుత్తాని చ పాళియం;

ఫలాని పన గచ్ఛన్తి, యావజీవికసఙ్గహం.

౧౩౫౯.

పనసమ్బాటకట్ఠీని, సాలట్ఠి లబుజట్ఠి చ;

చిఞ్చాబిమ్బఫలట్ఠీని, పోక్ఖరట్ఠి చ సబ్బసో.

౧౩౬౦.

ఖజ్జూరికేతకాదీనం ¶ , తథా తాలఫలట్ఠి చ;

ఏవమాదీని గచ్ఛన్తి, యావకాలికసఙ్గహం.

౧౩౬౧.

పున్నాగమధుకట్ఠీని, సేల్లట్ఠి తిఫలట్ఠి చ;

ఏవమాదీని అట్ఠీని, నిద్దిట్ఠాని అనామిసే.

౧౩౬౨.

సత్తన్నం పన ధఞ్ఞానం, అపరణ్ణానమేవ చ;

పిట్ఠం పనససాలానం, లబుజమ్బాటకస్స చ.

౧౩౬౩.

తాలపిట్ఠం ¶ తథా ధోతం, పిట్ఠం యం ఖీరవల్లియా;

ఏవమాదిమనేకమ్పి, కథితం యావకాలికం.

౧౩౬౪.

అధోతం తాలపిట్ఠఞ్చ, పిట్ఠం యం ఖీరవల్లియా;

అస్సగన్ధాదిపిట్ఠఞ్చ, హోతి తం యావజీవికం.

౧౩౬౫.

నియ్యాసో ఉచ్ఛునిబ్బత్తో, ఏకో సత్తాహకాలికో;

అవసేసో చ హిఙ్గాది, నియ్యాసో యావజీవికో.

౧౩౬౬.

మూలాదీసు మయా కిఞ్చి, ముఖమత్తం నిదస్సితం;

ఏతస్సేవానుసారేన, సేసో ఞేయ్యో విభావినా.

౧౩౬౭.

‘‘భుఞ్జిస్సామి వికాలే’’తి, ఆమిసం పటిగణ్హతో;

కాలే వికాలసఞ్ఞిస్స, కాలే వేమతికస్స చ.

౧౩౬౮.

దుక్కటం, కాలసఞ్ఞిస్స, అనాపత్తి పకాసితా;

ఇదం ఏళకలోమేన, సముట్ఠానాదినా సమం.

వికాలభోజనకథా.

౧౩౬౯.

భోజనం సన్నిధిం కత్వా, ఖాదనం వాపి యో పన;

భుఞ్జేయ్య వాపి ఖాదేయ్య, తస్స పాచిత్తియం సియా.

౧౩౭౦.

భిక్ఖు యం సామణేరానం, పరిచ్చజత్యనాలయో;

నిదహిత్వా సచే తస్స, దేన్తి తం పున వట్టతి.

౧౩౭౧.

సయం పటిగ్గహేత్వాన, అపరిచ్చత్తమేవ యం;

దుతియే దివసే తస్స, నిహితం తం న వట్టతి.

౧౩౭౨.

తతో అజ్ఝోహరన్తస్స, ఏకసిత్థమ్పి భిక్ఖునో;

పాచిత్తి కథితా సుద్ధా, సుద్ధచిత్తేన తాదినా.

౧౩౭౩.

అకప్పియేసు ¶ మంసేసు, మనుస్సస్సేవ మంసకే;

థుల్లచ్చయేన పాచిత్తి, దుక్కటేన సహేతరే.

౧౩౭౪.

యామకాలికసఙ్ఖాతం ¶ , పాచిత్తి పరిభుఞ్జతో;

దుక్కటాపత్తియా సద్ధిం, ఆహారత్థాయ భుఞ్జతో.

౧౩౭౫.

సచే పవారితో హుత్వా, అన్నం అనతిరిత్తకం;

భుఞ్జతో పకతం తస్స, హోతి పాచిత్తియద్వయం.

౧౩౭౬.

థుల్లచ్చయేన సద్ధిం ద్వే, మంసే మానుసకే సియుం;

సేసే అకప్పియే మంసే, దుక్కటేన సహ ద్వయం.

౧౩౭౭.

యామకాలికసఙ్ఖాతం, భుఞ్జతో సతి పచ్చయే;

సామిసేన ముఖేన ద్వే, ఏకమేవ నిరామిసం.

౧౩౭౮.

తమేవజ్ఝోహరన్తస్స, ఆహారత్థాయ కేవలం;

ద్వీసు తేసు వికప్పేసు, దుక్కటం పన వడ్ఢతి.

౧౩౭౯.

వికాలే భుఞ్జతో సుద్ధం, సన్నిధిపచ్చయాపి చ;

వికాలభోజనా చేవ, హోతి పాచిత్తియద్వయం.

౧౩౮౦.

మంసే థుల్లచ్చయఞ్చేవ, దుక్కటమ్పి చ వడ్ఢతి;

మనుస్సమంసే సేసే చ, యథానుక్కమతో ద్వయం.

౧౩౮౧.

నత్థేవానతిరిత్తమ్పి, వికాలే పరిభుఞ్జతో;

దోసో సబ్బవికప్పేసు, భిక్ఖునో తన్నిమిత్తకో.

౧౩౮౨.

వికాలపచ్చయా వాపి, న దోసో యామకాలికే;

సత్తాహకాలికం యావ-జీవికం పటిగణ్హతో.

౧౩౮౩.

ఆహారస్సేవ అత్థాయ, గహణే దువిధస్స తు;

అజ్ఝోహారపయోగేసు, దుక్కటం తు నిరామిసే.

౧౩౮౪.

అథ ఆమిససంసట్ఠం, గహేత్వా ఠపితం సచే;

పున అజ్ఝోహరన్తస్స, పాచిత్తేవ పకాసితా.

౧౩౮౫.

కాలో యామో చ సత్తాహం, ఇతి కాలత్తయం ఇదం;

అతిక్కమయతో దోసో, కాలం తం తం తు కాలికం.

౧౩౮౬.

అత్తనా తీణి సమ్భిన్న-రసాని ఇతరాని హి;

సభావముపనేతేవ, యావకాలికమత్తనో.

౧౩౮౭.

ఏవమేవ ¶ ¶ చ సేసేసు, కాలికేసు వినిద్దిసే;

ఇమేసు పన సబ్బేసు, కాలికేసు చతూస్వపి.

౧౩౮౮.

కాలికద్వయమాదిమ్హి, అన్తోవుత్థఞ్చ సన్నిధి;

ఉభయమ్పి న హోతేవ, పచ్ఛిమం కాలికద్వయం.

౧౩౮౯.

అకప్పియాయ కుటియా, వుత్థేనన్తద్వయేన తం;

గహితం తదహే వాపి, ద్వయం పుబ్బం న వట్టతి.

౧౩౯౦.

ముఖసన్నిధి నామాయం, అన్తోవుత్థం న కప్పతి;

ఇతి వుత్తం దళ్హం కత్వా, మహాపచ్చరియం పన.

౧౩౯౧.

న దోసో నిదహిత్వాపి, పఠమం కాలికత్తయం;

తం తం సకం సకం కాల-మనతిక్కమ్మ భుఞ్జతో.

౧౩౯౨.

తథా ఉమ్మత్తకాదీనం, అనాపత్తి పకాసితా;

సమమేళకలోమేన, సముట్ఠానాదినా ఇదం.

సన్నిధికారకథా.

౧౩౯౩.

భోజనాని పణీతాని, అగిలానో పనత్తనో;

అత్థాయ విఞ్ఞాపేత్వాన, పాచిత్తి పరిభుఞ్జతో.

౧౩౯౪.

‘‘సప్పినా దేహి భత్తం మే, ససప్పిం సప్పిమిస్సకం;

సప్పిభత్తఞ్చ దేహీ’’తి, విఞ్ఞాపేన్తస్స దుక్కటం.

౧౩౯౫.

విఞ్ఞాపేత్వా తథా తం చే, దుక్కటం పటిగణ్హతో;

పున అజ్ఝోహరన్తస్స, పాచిత్తి పరియాపుతా.

౧౩౯౬.

సుద్ధాని సప్పిఆదీని, విఞ్ఞాపేత్వాన భుఞ్జతో;

సేఖియేసుపి విఞ్ఞత్తి, దుక్కటం పరిదీపయే.

౧౩౯౭.

తస్మా పణీతసంసట్ఠం, విఞ్ఞాపేత్వావ భుఞ్జతో;

సత్తధఞ్ఞమయం భత్తం, పాచిత్తియముదీరయే.

౧౩౯౮.

సచే ¶ ‘‘గోసప్పినా మయ్హం, దేహి భత్త’’న్తి యాచితో;

అజియా సప్పిఆదీహి, విసఙ్కేతం దదాతి చే.

౧౩౯౯.

‘‘సప్పినా దేహి’’ వుత్తో చే, నవనీతాదికేసుపి;

దేతి అఞ్ఞతరేనస్స, విసఙ్కేతన్తి దీపితం.

౧౪౦౦.

యేన ¶ యేన హి విఞ్ఞత్తం, తస్మిం మూలేపి తస్స వా;

లద్ధేపి పన తం లద్ధం, హోతియేవ న అఞ్ఞథా.

౧౪౦౧.

ఠపేత్వా సప్పిఆదీని, ఆగతాని హి పాళియం;

అఞ్ఞేహి విఞ్ఞాపేన్తస్స, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం.

౧౪౦౨.

సబ్బేహి సప్పిఆదీహి, విఞ్ఞాపేత్వావ ఏకతో;

భుఞ్జతేకరసం కత్వా, నవ పాచిత్తియో మతా.

౧౪౦౩.

అకప్పియేన వుత్తేపి, సప్పినా దేతి తేన చే;

గహణే పరిభోగేపి, దుక్కటం పరిదీపితం.

౧౪౦౪.

గిలానస్స గిలానోతి, సఞ్ఞినో విమతిస్స వా;

దుక్కటం మునినా వుత్తం, అనాపత్తి పకాసితా.

౧౪౦౫.

గిలానకాలే విఞ్ఞత్త-మగిలానస్స భుఞ్జతో;

గిలానస్సావసేసం వా, ఞాతకాదీనమేవ వా.

౧౪౦౬.

ఇదం చతుసముట్ఠానం, కాయతో కాయవాచతో;

కాయచిత్తా తథా కాయ-వాచాచిత్తత్తయాపి చ.

పణీతభోజనకథా.

౧౪౦౭.

అదిన్నఞ్హి ముఖద్వారం, ఆహారం ఆహరేయ్య యో;

దన్తపోనోదకం హిత్వా, తస్స పాచిత్తియం సియా.

౧౪౦౮.

హత్థపాసోభినీహారో, మజ్ఝిముచ్చారణక్ఖమో;

మనుస్సో వామనుస్సో వా, దేతి కాయాదినా తిధా.

౧౪౦౯.

పటిగ్గణ్హాతి ¶ తం భిక్ఖు, దీయమానం సచే ద్విధా;

ఏవం పఞ్చఙ్గసంయోగే, గహణం తస్స రూహతి.

౧౪౧౦.

దాయకో గగనట్ఠో చే, భూమట్ఠో చేతరో సియా;

భూమట్ఠస్స చ సీసేన, గగనట్ఠస్స దేహినో.

౧౪౧౧.

యమాసన్నతరం అఙ్గం, ఓరిమన్తేన తస్స తు;

దాతుం వాపి గహేతుం వా, వినా హత్థం పసారితం.

౧౪౧౨.

హత్థపాసో మినేతబ్బో, నగట్ఠాదీస్వయం నయో;

ఏవరూపే పన ఠానే, ఠత్వా చే దేతి వట్టతి.

౧౪౧౩.

పక్ఖీ ¶ వా ముఖతుణ్డేన, హత్థీ సోణ్డాయ వా పన;

సచే యం కిఞ్చి పుప్ఫం వా, ఫలం వా దేతి వట్టతి.

౧౪౧౪.

భత్తబ్యఞ్జనపుణ్ణాని, భాజనాని బహూనిపి;

సీసేనాదాయ భిక్ఖుస్స, గన్త్వా కస్సచి సన్తికం.

౧౪౧౫.

ఈసకం పన ఓనత్వా, ‘‘గణ్హా’’తి యది భాసతి;

తేన హత్థం పసారేత్వా, హేట్ఠిమం పన భాజనం.

౧౪౧౬.

పటిచ్ఛితబ్బం తం ఏక- దేసేనాపి చ భిక్ఖునా;

హోన్తి ఏత్తావతా తాని, గహితానేవ సబ్బసో.

౧౪౧౭.

తతో పట్ఠాయ తం సబ్బం, ఓరోపేత్వా యథాసుఖం;

ఉగ్ఘాటేత్వా తతో ఇట్ఠం, గహేతుం పన వట్టతి.

౧౪౧౮.

పచ్ఛిఆదిమ్హి వత్తబ్బ-మత్థి కిం ఏకభాజనే;

కాజభత్తం హరన్తో చే, ఓనత్వా దేతి వట్టతి.

౧౪౧౯.

తింసహత్థో సియా వేళు, అన్తేసు చ దువే ఘటా;

సప్పినో, గహితేకస్మిం, సబ్బం గహితమేవ తం.

౧౪౨౦.

బహుపత్తా చ మఞ్చే వా, పీఠే వా కటసారకే;

ఠపితా దాయకో హత్థ-పాసే ఠత్వాన దేతి చే.

౧౪౨౧.

పటిగ్గహణసఞ్ఞాయ, మఞ్చాదీని సచే పన;

నిసీదతి ఫుసిత్వా యో, యఞ్చ పత్తేసు దీయతి.

౧౪౨౨.

గహితం ¶ తేన తం సబ్బం, హోతియేవ న సంసయో;

పటిగ్గహేస్సామిచ్చేవ, మఞ్చాదీని సచే పన.

౧౪౨౩.

గహితం హోతి తం సబ్బం, ఆరుహిత్వా నిసీదతి;

ఆహచ్చ కుచ్ఛియా కుచ్ఛిం, ఠితా పత్తా హి భూమియం.

౧౪౨౪.

యం యం అఙ్గులియా వాపి, ఫుసిత్వా సూచియాపి వా;

నిసిన్నో తత్థ తత్థేవ, దీయమానం తు వట్టతి.

౧౪౨౫.

కటసారే మహన్తస్మిం, తథా హత్థత్థరాదిసు;

గణ్హతో హత్థపాసస్మిం, విజ్జమానే తు వట్టతి.

౧౪౨౬.

తత్థజాతకపణ్ణేసు, గహేతుం న చ వట్టతి;

న పనేతాని కాయేన, పటిబద్ధాని హోన్తి హి.

౧౪౨౭.

అసంహారిమపాసాణే ¶ , ఫలకే వాపి తాదిసే;

ఖాణుబద్ధేపి వా మఞ్చే, గహణం నేవ రూహతి.

౧౪౨౮.

తిన్తిణికాదిపణ్ణేసు, భూమియం పత్థటేసు వా;

ధారేతుమసమత్థత్తా, గహణం న చ రూహతి.

౧౪౨౯.

హత్థపాసమతిక్కమ్మ, దీఘదణ్డేన దేతి చే;

వత్తబ్బో భిక్ఖునాగన్త్వా, దేహీతి పరివేసకో.

౧౪౩౦.

సచే పత్తే రజో హోతి, ధోవితబ్బో జలే సతి;

తస్మిం అసతి పుఞ్ఛిత్వా, గహేతబ్బో అసేసతో.

౧౪౩౧.

పిణ్డాయ విచరన్తస్స, రజం పతతి చే పన;

భిక్ఖా పటిగ్గహేత్వావ, గహేతబ్బా విజానతా.

౧౪౩౨.

అప్పటిగ్గహితే భిక్ఖుం, గణ్హతో పన దుక్కటం;

పటిగ్గహేత్వానాపత్తి, పచ్ఛా తం పరిభుఞ్జతో.

౧౪౩౩.

‘‘పటిగ్గహేత్వా దేథా’’తి, వుత్తే తం వచనం పన;

అసుత్వానాదియిత్వా వా, దేన్తి చే నత్థి దుక్కటం.

౧౪౩౪.

పచ్ఛా పటిగ్గహేత్వావ, గహేతబ్బం విజానతా;

సచే రజం నిపాతేతి, మహావాతో తతో తతో.

౧౪౩౫.

న ¶ సక్కా చ సియా భిక్ఖం, గహేతుం యది భిక్ఖునా;

అఞ్ఞస్స దాతుకామేన, గహేతుం పన వట్టతి.

౧౪౩౬.

సామణేరస్స తం దత్వా, దిన్నం వా తేన తం పున;

తస్స విస్సాసతో వాపి, భుఞ్జితుం పన వట్టతి.

౧౪౩౭.

భిక్ఖాచారే సచే భత్తం, సరజం దేతి భిక్ఖునో;

‘‘పటిగ్గహేత్వా భిక్ఖం త్వం, గణ్హ వా భుఞ్జ వా’’తి చ.

౧౪౩౮.

వత్తబ్బో సో తథా తేన, కత్తబ్బఞ్చేవ భిక్ఖునా;

రజం ఉపరి భత్తస్స, తస్సుప్లవతి చే పన.

౧౪౩౯.

కఞ్జికం తు పవాహేత్వా, భుఞ్జితబ్బం యథాసుఖం;

అన్తో పటిగ్గహేతబ్బం, పవిట్ఠం తు సచే పన.

౧౪౪౦.

పతితం సుక్ఖభత్తే చే, అపనీయావ తం రజం;

సుఖుమం చే సభత్తమ్పి, భుఞ్జితబ్బం యథాసుఖం.

౧౪౪౧.

ఉళుఙ్కేనాహరిత్వాపి ¶ , దేన్తస్స పఠమం పన;

థేవో ఉళుఙ్కతో పత్తే, సచే పతతి వట్టతి.

౧౪౪౨.

భత్తే ఆకిరమానే తు, చరుకేన తతో పన;

మసి వా ఛారికా వాపి, సచే పతతి భాజనే.

౧౪౪౩.

తస్స చాభిహటత్తాపి, న దోసో ఉపలబ్భతి;

అనన్తరస్స భిక్ఖుస్స, దీయమానం తు పత్తతో.

౧౪౪౪.

ఉప్పభిత్వా సచే పత్తే, ఇతరస్స చ భిక్ఖునో;

పతతి వట్టతేవాయం, పటిగ్గహితమేవ తం.

౧౪౪౫.

పాయాసస్స చ పూరేత్వా, పత్తం చే దేన్తి భిక్ఖునో;

ఉణ్హత్తా పన తం హేట్ఠా, గహేతుం న చ సక్కతి.

౧౪౪౬.

వట్టతీతి చ నిద్దిట్ఠం, గహేతుం ముఖవట్టియం;

న సక్కా చే గహేతబ్బో, తథా ఆధారకేనపి.

౧౪౪౭.

సచే ¶ ఆసనసాలాయం, గహేత్వా పత్తమత్తనో;

నిద్దాయతి నిసిన్నోవ, దీయమానం న జానతి.

౧౪౪౮.

నేవాహరియమానం వా, అప్పటిగ్గహితమేవ తం;

ఆభోగం పన కత్వా చే, నిసిన్నో హోతి వట్టతి.

౧౪౪౯.

సచే హత్థేన ముఞ్చిత్వా, పత్తం ఆధారకమ్పి వా;

పేల్లేత్వా పన పాదేన, నిద్దాయతి హి వట్టతి.

౧౪౫౦.

పాదేనాధారకం అక్క-మిత్వాపి పటిగణ్హతో;

జాగరస్సాపి హోతేవ, గహణస్మిం అనాదరో.

౧౪౫౧.

తస్మా తం న చ కాతబ్బం, భిక్ఖునా వినయఞ్ఞునా;

యం దీయమానం పతతి, గహేతుం తం తు వట్టతి.

౧౪౫౨.

భుఞ్జన్తానఞ్చ దన్తా వా, ఖీయన్తిపి నఖాపి వా;

తథా పత్తస్స వణ్ణో వా, అబ్బోహారనయో అయం.

౧౪౫౩.

సత్థకేనుచ్ఛుఆదీని, ఫాలేన్తానం సచే మలం;

పఞ్ఞాయతి హి తం తేసు, సియా నవసముట్ఠితం.

౧౪౫౪.

పటిగ్గహేత్వా తం పచ్ఛా, ఖాదితబ్బం తు భిక్ఖునా;

న పఞ్ఞాయతి చే తస్మిం, మలం వట్టతి ఖాదితుం.

౧౪౫౫.

పిసన్తానమ్పి ¶ భేసజ్జం, కోట్టేన్తానమ్పి వా తథా;

నిసదోదుక్ఖలాదీనం, ఖీయనేపి అయం నయో.

౧౪౫౬.

భేసజ్జత్థాయ తాపేత్వా, వాసిం ఖీరే ఖిపన్తి చే;

ఉట్ఠేతి నీలికా తత్థ, సత్థకే వియ నిచ్ఛయో.

౧౪౫౭.

సచే ఆమకతక్కే వా, ఖీరే వా పక్ఖిపన్తి తం;

సామపాకనిమిత్తమ్హా, న తు ముచ్చతి దుక్కటా.

౧౪౫౮.

పిణ్డాయ విచరన్తస్స, వస్సకాలేసు భిక్ఖునో;

పత్తే పతతి చే తోయం, కిలిట్ఠం కాయవత్థతో.

౧౪౫౯.

పచ్ఛా పటిగ్గహేత్వా తం, భుఞ్జితబ్బం యథాసుఖం;

ఏసేవ చ నయో వుత్తో, రుక్ఖమూలేపి భుఞ్జతో.

౧౪౬౦.

సత్తాహం ¶ పన వస్సన్తే, దేవే సుద్ధం జలం సచే;

అబ్భోకాసేపి వా పత్తే, తోయం పతతి వట్టతి.

౧౪౬౧.

ఓదనం పన దేన్తేన, సామణేరస్స భిక్ఖునా;

దాతబ్బో అచ్ఛుపన్తేన, తస్స పత్తగతోదనం.

౧౪౬౨.

పటిగ్గహేత్వా వా పత్తం, దాతబ్బో తస్స ఓదనో;

ఛుపిత్వా దేతి చే భత్తం, తం పనుగ్గహితం సియా.

౧౪౬౩.

అఞ్ఞస్స దాతుకామేన, పరిచ్చత్తం సచే పన;

యావ హత్థగతం తావ, పటిగ్గహితమేవ తం.

౧౪౬౪.

‘‘గణ్హా’’తి నిరపేక్ఖోవ, పత్తమాధారకే ఠితం;

సచే వదతి పచ్ఛా తం, పటిగ్గణ్హేయ్య పణ్డితో.