📜
นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส
อภิธมฺมปิฏเก
ปฏฺานปาฬิ
(ตติโย ภาโค)
ธมฺมานุโลเม ทุกปฏฺานํ
๑. เหตุโคจฺฉกํ
๑. เหตุทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑. เหตุํ ¶ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อโลภํ ปฏิจฺจ อโทโส อโมโห, อโทสํ ปฏิจฺจ อโลโภ อโมโห, อโมหํ ปฏิจฺจ อโลโภ อโทโส, โลภํ ปฏิจฺจ ¶ โมโห, โมหํ ปฏิจฺจ โลโภ, โทสํ ปฏิจฺจ โมโห, โมหํ ปฏิจฺจ โทโส; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
เหตุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เหตุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
เหตุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุ จ นเหตุ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อโลภํ ปฏิจฺจ อโทโส อโมโห สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ (จกฺกํ). โลภํ ปฏิจฺจ โมโห สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๒. นเหตุํ ¶ ธมฺมํ ¶ ปฏิจฺจ นเหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – นเหตุํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา; เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๑)
นเหตุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – นเหตู ขนฺเธ ปฏิจฺจ เหตู; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปฏิจฺจ เหตู. (๒)
นเหตุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุ จ นเหตุ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – นเหตุํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา เหตุ จ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา เหตุ จ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ เหตู สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
๓. เหตฺุจ นเหตฺุจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อโลภฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ อโทโส อโมโห (จกฺกํ). โลภฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ โมโห, โทสฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ โมโห…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… อโลภฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ อโทโส อโมโห…เป…. (๑)
เหตฺุจ ¶ นเหตฺุจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – นเหตุํ เอกํ ขนฺธฺจ เหตฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ เหตฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถฺุจ เหตฺุจ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
เหตฺุจ นเหตฺุจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุ จ นเหตุ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ¶ เหตุปจฺจยา – นเหตุํ เอกํ ขนฺธฺจ อโลภฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อโทโส อโมโห จ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ อโลภฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา อโทโส อโมโห จ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ (จกฺกํ). นเหตุํ เอกํ ขนฺธฺจ โลภฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โมโห จ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถฺุจ อโลภฺจ ปฏิจฺจ อโทโส อโมโห สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
อารมฺมณปจฺจยาทิ
๔. เหตุํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา (รูปํ ฉฑฺเฑตฺวา อรูเปเยว นว ปฺหา)… อธิปติปจฺจยา (ปฏิสนฺธิ นตฺถิ, ปริปุณฺณํ) เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ… (อิมํ นานํ) อนนฺตรปจฺจยา… สมนนฺตรปจฺจยา… สหชาตปจฺจยา (สพฺเพ มหาภูตา ยาว อสฺสตฺตา)… อฺมฺปจฺจยา… นิสฺสยปจฺจยา… อุปนิสฺสยปจฺจยา… ปุเรชาตปจฺจยา… อาเสวนปจฺจยา (ทฺวีสุปิ ปฏิสนฺธิ นตฺถิ)… กมฺมปจฺจยา… วิปากปจฺจยา (สํขิตฺตํ)… อวิคตปจฺจยา.
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๕. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), อวิคเต นว (เอวํ คเณตพฺพํ).
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๖. นเหตุํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ นเหตุํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ ¶ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา; เอกํ มหาภูตํ…เป… พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ…เป….(๑)
นเหตุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
นอารมฺมณปจฺจยาทิ
๗. เหตุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – เหตุํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
นเหตุํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – นเหตู ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… สพฺเพ มหาภูตา…เป…. (๑)
เหตฺุจ นเหตฺุจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – เหตฺุจ นเหตฺุจ ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… นอธิปติปจฺจยา… (ปริปุณฺณํ) นอนนฺตรปจฺจยา… นสมนนฺตรปจฺจยา… นอฺมฺปจฺจยา… นอุปนิสฺสยปจฺจยา.
นปุเรชาตปจฺจโย
๘. เหตุํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป อโลภํ ปฏิจฺจ อโทโส อโมโห (จกฺกํ). โลภํ ปฏิจฺจ โมโห, โมหํ ปฏิจฺจ โลโภ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
เหตุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป เหตุํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, เหตุํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ ¶ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
เหตุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุ จ นเหตุ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป อโลภํ ปฏิจฺจ อโทโส อโมโห สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา (จกฺกํ). โลภํ ปฏิจฺจ โมโห สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา (จกฺกํ); ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๙. นเหตุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป นเหตุํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… นเหตู ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๑)
นเหตุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป นเหตู ขนฺเธ ปฏิจฺจ เหตู; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
นเหตุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุ จ นเหตุ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป นเหตุํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา เหตุ จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๑๐. เหตฺุจ นเหตฺุจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป อโลภฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ อโทโส อโมโห ¶ (จกฺกํ). อรูเป โลภฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ โมโห (จกฺกํ); ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
เหตฺุจ ¶ นเหตฺุจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป นเหตุํ เอกํ ขนฺธฺจ เหตฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… นเหตู ขนฺเธ จ เหตฺุจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, เหตฺุจ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ ¶ ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
เหตฺุจ นเหตฺุจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุ จ นเหตุ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป นเหตุํ เอกํ ขนฺธฺจ อโลภฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อโทโส อโมโห จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… (จกฺกํ). นเหตุํ เอกํ ขนฺธฺจ โลภฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โมโห จ (จกฺกํ); ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
นปจฺฉาชาตปจฺจยาทิ
๑๑. เหตุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปจฺฉาชาตปจฺจยา… นอาเสวนปจฺจยา.
นกมฺมปจฺจยาทิ
๑๒. เหตุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – เหตุํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา. (๑)
นเหตุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – นเหตู ขนฺเธ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา… พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ…เป…. (๑)
เหตฺุจ นเหตฺุจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – เหตฺุจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา. (๑)
เหตุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นวิปากปจฺจยา… นว.
นอาหารปจฺจยาทิ
๑๓. นเหตุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอาหารปจฺจยา – พาหิรํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ…เป… นอินฺทฺริยปจฺจยา ¶ – พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ ¶ … อุตุสมุฏฺานํ…เป… อสฺสตฺตานํ มหาภูเต ปฏิจฺจ รูปชีวิตินฺทฺริยํ, นฌานปจฺจยา – ปฺจวิฺาณํ ¶ …เป… พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ…เป… นมคฺคปจฺจยา – อเหตุกํ นเหตุํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ…เป… พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ…เป… นสมฺปยุตฺตปจฺจยา… นวิปฺปยุตฺตปจฺจยา… (นปุเรชาตสทิสํ, อรูปปฺหาเยว) โนนตฺถิปจฺจยา… โนวิคตปจฺจยา.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๔. นเหตุยา ทฺเว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต นว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ (เอวํ คเณตพฺพํ).
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๑๕. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ…เป… นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ¶ นว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๑๖. นเหตุปจฺจยา ¶ ¶ อารมฺมเณ ทฺเว, อนนฺตเร ทฺเว…เป… กมฺเม ทฺเว, วิปาเก เอกํ, อาหาเร ทฺเว, อินฺทฺริเย ทฺเว, ฌาเน ทฺเว, มคฺเค เอกํ, สมฺปยุตฺเต ทฺเว…เป… อวิคเต ทฺเว.
ปจฺจนียานุโลมํ.
๒-๖ สหชาต-ปจฺจย-นิสฺสย-สํสฏฺ-สมฺปยุตฺตวาโร
(สหชาตวาโรปิ ปจฺจยวาโรปิ นิสฺสยวาโรปิ ปฏิจฺจวารสทิสาเยว ปฺหา. มหาภูเตสุ นิฏฺิเตสุ ‘‘วตฺถุํ ปจฺจยา’’ติ กาตพฺพา. ปฺจายตนานิ อนุโลเมปิ ปจฺจนีเยปิ ยถา ลพฺภนฺติ ตถา กาตพฺพา. สํสฏฺวาโรปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ ปริปุณฺโณ. รูปํ นตฺถิ, อรูปเมว.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๗. เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อโลโภ อโทสสฺส อโมหสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ). โลโภ โมหสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย, โทโส โมหสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
เหตุ ¶ ธมฺโม นเหตุสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส จ นเหตุสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ – อโลโภ อโทสสฺส อโมหสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ). โลโภ โมหสฺส…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๘. เหตุ ¶ ธมฺโม เหตุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – เหตุํ อารพฺภ เหตู อุปฺปชฺชนฺติ. (๑)
เหตุ ธมฺโม นเหตุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – เหตุํ อารพฺภ นเหตู ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๒)
เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส จ นเหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – เหตุํ อารพฺภ เหตู จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๑๙. นเหตุ ธมฺโม นเหตุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ ปจฺจเวกฺขติ. ฌานา วุฏฺหิตฺวา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ…เป… นิพฺพานํ…เป… นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. อริยา นเหตู ปหีเน กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, วิกฺขมฺภิเต กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ กิเลเส ชานนฺติ, จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ, นเหตู ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, เจโตปริยาเณน นเหตุจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ. อากาสานฺจายตนํ [อากาสานฺจายตนกิริยํ (สฺยา.) เอวมุปริปิ ตีสุ าเนสุ] วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ ¶ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส ¶ …เป… นเหตู ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ ธมฺโม เหตุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา (ปมคมนํเยว, อาวชฺชนา นตฺถิ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺสาติ อิทํ นตฺถิ). (๒)
นเหตุ ธมฺโม เหตุสฺส จ นเหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, ตํ ¶ อารพฺภ เหตู จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ (ตตฺถ ตตฺถ ิเตน อิมํ กาตพฺพํ ทุติยคมนสทิสํ). (๓)
๒๐. เหตุ จ นเหตุ จ ธมฺมา เหตุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – เหตฺุจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ อารพฺภ เหตู อุปฺปชฺชนฺติ. (๑)
เหตุ จ นเหตุ จ ธมฺมา นเหตุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – เหตฺุจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ อารพฺภ นเหตู ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๒)
เหตุ จ นเหตุ จ ธมฺมา เหตุสฺส จ นเหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – เหตฺุจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ อารพฺภ เหตู จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
อธิปติปจฺจโย
๒๑. เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – เหตุํ ครุํ กตฺวา เหตู ¶ อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – เหตุ อธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ เหตูนํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
เหตุ ธมฺโม นเหตุสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ ¶ . อารมฺมณาธิปติ – เหตุํ ครุํ กตฺวา นเหตู ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – เหตุ อธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส จ นเหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – เหตุํ ครุํ กตฺวา เหตู จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – เหตุ อธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตูนฺจ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๒. นเหตุ ธมฺโม นเหตุสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ ทตฺวา (วิตฺถาเรตพฺพํ ยาว. นเหตู ขนฺธา). สหชาตาธิปติ – นเหตุ อธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ ¶ ธมฺโม เหตุสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ ทตฺวา (สํขิตฺตํ. ยาว วตฺถุ นเหตู จ ขนฺธา ตาว กาตพฺพํ). สหชาตาธิปติ นเหตุ อธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ เหตูนํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
นเหตุ ธมฺโม เหตุสฺส จ นเหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ ¶ . อารมฺมณาธิปติ – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, ตํ ครุํ กตฺวา นเหตู ขนฺธา จ เหตู จ อุปฺปชฺชนฺติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ (ยาว วตฺถุ นเหตู ขนฺธา, จ ตาว กาตพฺพํ). สหชาตาธิปติ – นเหตุ อธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตูนฺจ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๓. เหตุ จ นเหตุ จ ธมฺมา เหตุสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – เหตฺุจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ครุํ กตฺวา เหตู อุปฺปชฺชนฺติ. (๑)
เหตุ ¶ จ นเหตุ จ ธมฺมา นเหตุสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – เหตฺุจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ครุํ กตฺวา นเหตู ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๒)
เหตุ จ นเหตุ จ ธมฺมา เหตุสฺส จ นเหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – เหตฺุจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ครุํ กตฺวา เหตู จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
อนนฺตรปจฺจโย
๒๔. เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา เหตู ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ เหตูนํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
เหตุ ธมฺโม นเหตุสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา เหตู ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ นเหตูนํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส จ นเหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา เหตู ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ เหตูนํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๕. นเหตุ ¶ ธมฺโม ¶ นเหตุสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา นเหตู ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ นเหตูนํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส (สํขิตฺตํ) เนวสฺานาสฺายตนํ ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ ธมฺโม เหตุสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย…เป…. (๒)
นเหตุ ธมฺโม เหตุสฺส จ นเหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย (นเหตุมูลกํ ตีณิปิ เอกสทิสํ). (๓)
๒๖. เหตู จ นเหตู จ ธมฺมา เหตุสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา ¶ เหตู จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ เหตูนํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
เหตู จ นเหตู จ ธมฺมา นเหตุสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา เหตู จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ นเหตูนํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
เหตู จ นเหตู จ ธมฺมา เหตุสฺส จ นเหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา เหตู จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ เหตูนํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
สมนนฺตรปจฺจยาทิ
๒๗. เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส ธมฺมสฺส สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย (อนนฺตรสทิสํ.)… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย (อิเม ทฺเวปิ ปฏิจฺจสทิสา. นิสฺสยปจฺจโย ปจฺจยวาเร นิสฺสยปจฺจยสทิโส.)
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๒๘. เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย ¶ , อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – เหตู เหตูนํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
เหตุ ธมฺโม นเหตุสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – เหตู นเหตูนํ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
เหตุ ¶ ธมฺโม เหตุสฺส จ นเหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย ¶ , อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – เหตู เหตูนํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๙. นเหตุ ธมฺโม นเหตุสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป… ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ…เป… ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ ธมฺโม เหตุสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป… ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ปตฺถนาย มคฺคสฺส ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
นเหตุ ธมฺโม เหตุสฺส จ นเหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย ¶ , อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป… ปกตูปนิสฺสโย (ทุติยอุปนิสฺสยสทิสํ). (๓)
๓๐. เหตู จ นเหตู จ ธมฺมา เหตุสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – เหตู จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา เหตูนํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
เหตู จ นเหตู จ ธมฺมา นเหตุสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – เหตู จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา นเหตูนํ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
เหตู จ นเหตู จ ธมฺมา เหตุสฺส จ นเหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย ¶ …เป…. ปกตูปนิสฺสโย ¶ – เหตู จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา เหตูนฺจ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
ปุเรชาตปจฺจโย
๓๑. นเหตุ ธมฺโม นเหตุสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ…เป… กายายตนํ…เป… ¶ วตฺถุ นเหตูนํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ ธมฺโม เหตุสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ เหตูนํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
นเหตุ ธมฺโม เหตุสฺส จ นเหตุสฺส จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ เหตูนํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
ปจฺฉาชาตปจฺจยาทิ
๓๒. เหตุ ธมฺโม นเหตุสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา เหตู ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ ธมฺโม นเหตุสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา นเหตู ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
เหตู จ นเหตู จ ธมฺมา นเหตุสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา เหตู จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
เหตุ ¶ ¶ ธมฺโม เหตุสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย (อนนฺตรสทิสํ) ¶ .
กมฺมปจฺจโย
๓๓. นเหตุ ธมฺโม นเหตุสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – นเหตุ เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – นเหตุ เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ ธมฺโม เหตุสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – นเหตุ เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ เหตูนํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – นเหตุ เจตนา วิปากานํ เหตูนํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
นเหตุ ธมฺโม เหตุสฺส จ นเหตุสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – นเหตุ เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตูนํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – นเหตุ เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ เหตูนํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
วิปากปจฺจโย
๓๔. เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย – วิปาโก อโลโภ อโทสสฺส อโมหสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจวารสทิสํ. วิปากวิภงฺเค นว ปฺหา).
อาหารปจฺจโย
๓๕. นเหตุ ธมฺโม นเหตุสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – นเหตู อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส กายสฺส ¶ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ ¶ ธมฺโม เหตุสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – นเหตู อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ เหตูนํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
นเหตุ ¶ ธมฺโม เหตุสฺส จ นเหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – นเหตู อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตูนํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อินฺทฺริยปจฺจโย
๓๖. เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… (เหตุมูลเก ตีณิ).
นเหตุ ธมฺโม นเหตุสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – นเหตู อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายินฺทฺริยํ กายวิฺาณสฺส…เป… รูปชีวิตินฺทฺริยํ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย (เอวํ อินฺทฺริยปจฺจยา วิตฺถาเรตพฺพา. นว).
ฌานปจฺจยาทิ
๓๗. นเหตุ ธมฺโม นเหตุสฺส ธมฺมสฺส ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส ธมฺมสฺส มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (อิเมสุ ทฺวีสุ นว.)
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๓๘. เหตุ ธมฺโม นเหตุสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – เหตู จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ เหตู กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. เหตู วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ . ปจฺฉาชาตา – เหตู ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ ¶ ธมฺโม นเหตุสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – นเหตู ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ นเหตู ขนฺธา กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ขนฺธา วตฺถุสฺส…เป… วตฺถุ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส, วตฺถุ นเหตูนํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ . ปจฺฉาชาตา – นเหตู ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ ธมฺโม เหตุสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ เหตูนํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ เหตูนํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
นเหตุ ธมฺโม เหตุสฺส จ นเหตุสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ เหตูนํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ เหตูนํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
เหตู จ นเหตู จ ธมฺมา นเหตุสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – เหตู จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ เหตู ¶ จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – เหตู จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อตฺถิปจฺจยาทิ
๓๙. เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – อโลโภ อโทสสฺส อโมหสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ). โลโภ โมหสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ); ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
เหตุ ธมฺโม นเหตุสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา ¶ – เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – เหตู ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส จ นเหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – อโลโภ อโทสสฺส อโมหสฺส สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ). โลโภ โมหสฺส สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ); ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๔๐. นเหตุ ¶ ธมฺโม นเหตุสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต – นเหตุ เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ นเหตุ เอโก ขนฺโธ ¶ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ…เป… ขนฺธา วตฺถุสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; วตฺถุ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; เอกํ มหาภูตํ…เป… พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ…เป…. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ…เป… ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส, จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส, วตฺถุ นเหตูนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – นเหตู ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. รูปชีวิตินฺทฺริยํ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ ธมฺโม เหตุสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตา – นเหตู ขนฺธา สมฺปยุตฺตกานํ เหตูนํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุ เหตูนํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ; วตฺถุ เหตูนํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
นเหตุ ธมฺโม เหตุสฺส จ นเหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – นเหตุ เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ เหตูนํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ ¶ อตฺถิปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุ เหตูนํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ; วตฺถุ เหตูนํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๔๑. เหตุ จ นเหตุ จ ธมฺมา เหตุสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – อโลโภ จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อโทสสฺส อโมหสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ) ¶ . โลโภ จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา โมหสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ); ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… อโลโภ จ วตฺถุ จ อโทสสฺส อโมหสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ). (๑)
เหตุ จ นเหตุ จ ธมฺมา นเหตุสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต – นเหตุ เอโก ขนฺโธ จ เหตู จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ เหตู จ วตฺถุ จ นเหตูนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตา – เหตู จ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – เหตู จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – เหตู จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
เหตุ จ นเหตุ จ ธมฺมา เหตุสฺส ¶ จ นเหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – นเหตุ เอโก ขนฺโธ จ อโลโภ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อโทสสฺส อโมหสฺส จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ). นเหตุ เอโก ขนฺโธ จ โลโภ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ โมหสฺส จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ); ปฏิสนฺธิกฺขเณ นเหตุ เอโก ขนฺโธ จ อโลโภ จ (จกฺกํ). ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… อโลโภ จ วตฺถุ จ อโทสสฺส อโมหสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย, โลโภ จ วตฺถุ จ โมหสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย….
นตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… วิคตปจฺจเยน ปจฺจโย… อวิคตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๒. เหตุยา ¶ ตีณิ, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ, อาเสวเน นว, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก นว, อาหาเร ตีณิ, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ¶ นว, สมฺปยุตฺเต นว, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว (เอวํ อนุมชฺชนฺเตน คเณตพฺพํ).
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๔๓. เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
เหตุ ธมฺโม นเหตุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส จ นเหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๔๔. นเหตุ ธมฺโม นเหตุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ ¶ ธมฺโม เหตุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
นเหตุ ธมฺโม เหตุสฺส จ นเหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๔๕. เหตุ จ นเหตุ จ ธมฺมา เหตุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
เหตุ จ นเหตุ จ ธมฺมา นเหตุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
เหตุ ¶ ¶ จ นเหตุ จ ธมฺมา เหตุสฺส จ นเหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๔๖. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว…เป… โนอวิคเต นว (เอวํ คเณตพฺพํ).
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๔๗. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ¶ ตีณิ, นอฺมฺเ เอกํ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ…เป… นมคฺเค ตีณิ, นสมฺปยุตฺเต เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ (เอวํ คเณตพฺพํ).
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๔๘. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต ตีณิ, อฺมฺเ ตีณิ, นิสฺสเย ตีณิ, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ, อาเสวเน นว, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก ตีณิ, อาหาเร ตีณิ, อินฺทฺริเย ตีณิ, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต ตีณิ, วิปฺปยุตฺเต ตีณิ, อตฺถิยา ตีณิ, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต ตีณิ (เอวํ คเณตพฺพํ).
ปจฺจนียานุโลมํ.
เหตุทุกํ นิฏฺิตํ.
๒. สเหตุกทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๔๙. สเหตุกํ ¶ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สเหตุเก ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
สเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – สเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๕๐. อเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ตโย มหาภูตา…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อเหตุกํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ สเหตุกา ขนฺธา. (๒)
อเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ ¶ สเหตุกา ขนฺธา, มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
๕๑. สเหตุกฺจ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ สเหตุกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
สเหตุกฺจ ¶ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สเหตุเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ โมหฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
สเหตุกฺจ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ สเหตุกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… สเหตุเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๕๒. สเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – สเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สเหตุกํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
สเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา ¶ – วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โมโห จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๕๓. อเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ อเหตุกา ขนฺธา. (๑)
อเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ สเหตุกา ขนฺธา. (๒)
สเหตุกฺจ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ ปฏิจฺจ ตโย ¶ ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ สเหตุกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
อธิปติปจฺจโย
๕๔. สเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – สเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
สเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – สเหตุเก ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
สเหตุกํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อธิปติปจฺจยา – สเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๕๕. อเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ ¶ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
สเหตุกฺจ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – สเหตุเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑)
อนนฺตรปจฺจยาทิ
๕๖. สเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อนนฺตรปจฺจยา… สมนนฺตรปจฺจยา… สหชาตปจฺจยา – สเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ สหชาตปจฺจยา – สเหตุเก ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
สเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ สหชาตปจฺจยา – สเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โมโห จ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๕๗. อเหตุกํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ สหชาตปจฺจยา – อเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ¶ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา; เอกํ มหาภูตํ…เป… พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ ¶ เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๑)
อเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ สหชาตปจฺจยา (อิเม ปฺจ ปฺหา เหตุสทิสา, นินฺนานํ). (๒)
อฺมฺปจฺจโย
๕๘. สเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – สเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห; ปฏิสนฺธิกฺขเณ สเหตุเก ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ. (๒)
สเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อฺมฺปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โมโห จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ สเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา วตฺถุ จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๕๙. อเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – อเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ อเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา วตฺถุ จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… (สํขิตฺตํ, ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
อเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ สเหตุกา ขนฺธา. (๒)
สเหตุกฺจ ¶ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ¶ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ ปฏิจฺจ ¶ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ สเหตุกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
นิสฺสยปจฺจยาทิ
๖๐. สเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นิสฺสยปจฺจยา… อุปนิสฺสยปจฺจยา… ปุเรชาตปจฺจยา… อาเสวนปจฺจยา… กมฺมปจฺจยา… วิปากปจฺจยา… อาหารปจฺจยา… อินฺทฺริยปจฺจยา… ฌานปจฺจยา… มคฺคปจฺจยา… (ฌานมฺปิ มคฺคมฺปิ สหชาตปจฺจยสทิสา, พาหิรา มหาภูตา นตฺถิ ) สมฺปยุตฺตปจฺจยา… วิปฺปยุตฺตปจฺจยา… อตฺถิปจฺจยา… นตฺถิปจฺจยา… วิคตปจฺจยา… อวิคตปจฺจยา.
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๖๑. เหตุยา นว, อารมฺมเณ ฉ, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร ฉ, สมนนฺตเร ฉ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย ฉ, ปุเรชาเต ฉ, อาเสวเน ฉ, กมฺเม นว, วิปาเก นว, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน นว, มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต ฉ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา ฉ, วิคเต ฉ, อวิคเต นว (เอวํ คเณตพฺพํ).
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๖๒. สเหตุกํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต ¶ อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
อเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑) (สพฺพํ ยาว อสฺสตฺตา ตาว กาตพฺพํ.)
นอารมฺมณปจฺจยาทิ
๖๓. สเหตุกํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – สเหตุเก ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – อเหตุเก ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ; เอกํ มหาภูตํ…เป… อสฺสตฺตานํ เอกํ…เป…. (๑)
สเหตุกฺจ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – สเหตุเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ โมหฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอธิปติปจฺจยา… (อนุโลมสหชาตสทิสา) ¶ นอนนฺตรปจฺจยา… นสมนนฺตรปจฺจยา… นอฺมฺปจฺจยา… นอุปนิสฺสยปจฺจยา… นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป สเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
๖๔. สเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห, สเหตุเก ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
สเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โมโห จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ ¶ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป อเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุเก ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา ตาว วิตฺถาโร). (๑)
อเหตุกํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ สเหตุกา ขนฺธา. (๒)
อเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นปุเรชาตปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ สเหตุกา ขนฺธา, มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
๖๕. สเหตุกฺจ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ ปฏิจฺจ ตโย ¶ ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ สเหตุกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ¶ ขนฺเธ…เป…. (๑)
สเหตุกฺจ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – สเหตุเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ โมหฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
สเหตุกฺจ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นปุเรชาตปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ สเหตุกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… สเหตุเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
นปจฺฉาชาตปจฺจยาทิ
๖๖. สเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปจฺฉาชาตปจฺจยา… นอาเสวนปจฺจยา… นกมฺมปจฺจยา – สเหตุเก ขนฺเธ ปฏิจฺจ สเหตุกา เจตนา. (๑)
อเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – อเหตุเก ขนฺเธ ปฏิจฺจ อเหตุกา เจตนา… พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ…เป…. (๑)
อเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา. (๒)
สเหตุกฺจ ¶ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ โมหฺจ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา… นวิปากปจฺจยา (ปฏิสนฺธิ นตฺถิ).
นอาหารปจฺจยาทิ
๖๗. อเหตุกํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอาหารปจฺจยา… นอินฺทฺริยปจฺจยา… นฌานปจฺจยา… นมคฺคปจฺจยา… นสมฺปยุตฺตปจฺจยา.
นวิปฺปยุตฺตปจฺจยาทิ
๖๘. สเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นวิปฺปยุตฺตปจฺจยา – อรูเป สเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ…เป…. (๑)
สเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นวิปฺปยุตฺตปจฺจยา – อรูเป วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
สเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นวิปฺปยุตฺตปจฺจยา – อรูเป วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โมโห จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
อเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นวิปฺปยุตฺตปจฺจยา – อรูเป อเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
อเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นวิปฺปยุตฺตปจฺจยา – อรูเป วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
สเหตุกฺจ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นวิปฺปยุตฺตปจฺจยา – อรูเป วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… โนนตฺถิปจฺจยา… โนวิคตปจฺจยา. (๑)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๖๙. นเหตุยา ¶ ทฺเว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ¶ ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ ¶ , นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ (เอวํ คเณตพฺพํ).
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๗๐. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ (เอวํ คเณตพฺพํ).
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๗๑. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ ทฺเว, อนนฺตเร ทฺเว, สมนนฺตเร ทฺเว (สพฺพตฺถ ทฺเว), วิปาเก เอกํ, อาหาเร ทฺเว, อินฺทฺริเย ทฺเว, ฌาเน ทฺเว, มคฺเค เอกํ, สมฺปยุตฺเต ทฺเว…เป… อวิคเต ทฺเว (เอวํ คเณตพฺพํ).
ปจฺจนียานุโลมํ.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโร ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๗๒. สเหตุกํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา (สเหตุกมูลกํ ปฏิจฺจวารสทิสํ).
อเหตุกํ ธมฺมํ ปจฺจยา อเหตุโก ¶ ธมฺโม…เป… (ปฏิจฺจวารสทิสํเยว). (๑)
อเหตุกํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา สเหตุกา ขนฺธา, วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปจฺจยา สเหตุกา ขนฺธา. (๒)
อเหตุกํ ธมฺมํ ปจฺจยา สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา สเหตุกา ขนฺธา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ…เป…. (๓)
๗๓. สเหตุกฺจ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สเหตุกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สเหตุกฺจ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สเหตุเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ โมหฺจ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
สเหตุกฺจ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – สเหตุกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… สเหตุเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ ¶ ปจฺจยา ตโย ¶ ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ สเหตุกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… สเหตุเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา กฏตฺตารูปํ. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๗๔. สเหตุกํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – สเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สเหตุกํ ธมฺมํ ปจฺจยา อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
สเหตุกํ ธมฺมํ ปจฺจยา สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา โมโห จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๗๕. อเหตุกํ ธมฺมํ ปจฺจยา อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปจฺจยา ขนฺธา, จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา ขนฺธา. (๑)
อเหตุกํ ธมฺมํ ปจฺจยา สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา สเหตุกา ขนฺธา, วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
อเหตุกํ ธมฺมํ ปจฺจยา สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา โมโห จ. (๓)
๗๖. สเหตุกฺจ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ¶ ปจฺจยา สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – สเหตุกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สเหตุกฺจ ¶ ¶ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
สเหตุกฺจ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา โมโห จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
อธิปติปจฺจโย
๗๗. สเหตุกํ ธมฺมํ ปจฺจยา สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา (อธิปติยา นว ปฺหา ปวตฺเตเยว).
อนนฺตรปจฺจยาทิ
๗๘. สเหตุกํ ธมฺมํ ปจฺจยา สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อนนฺตรปจฺจยา… สมนนฺตรปจฺจยา… สหชาตปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจวารสทิสา).
อเหตุกํ ธมฺมํ ปจฺจยา อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ สหชาตปจฺจยา – อเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา), จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา ขนฺธา. (๑)
อเหตุกํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ สหชาตปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา สเหตุกา ขนฺธา, วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
อเหตุกํ ธมฺมํ ปจฺจยา สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ สหชาตปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา สเหตุกา ขนฺธา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ ¶ โมหํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ…เป…. (๓)
๗๙. สเหตุกฺจ ¶ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ สหชาตปจฺจยา – สเหตุกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สเหตุกฺจ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ สหชาตปจฺจยา – สเหตุเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ โมหฺจ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
สเหตุกฺจ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ สหชาตปจฺจยา – สเหตุกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… สเหตุเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ ¶ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… สเหตุเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา โมโห จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ สเหตุกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… สเหตุเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา กฏตฺตารูปํ. (๓)
อฺมฺปจฺจยาทิ
๘๐. สเหตุกํ ธมฺมํ ปจฺจยา สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา…เป… อวิคตปจฺจยา.
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๘๑. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (สพฺพตฺถ นว), อวิคเต นว (เอวํ คเณตพฺพํ).
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๘๒. สเหตุกํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
อเหตุกํ ธมฺมํ ปจฺจยา อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา), จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา ขนฺธา โมโห จ. (๑)
สเหตุกฺจ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ¶ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห (สํขิตฺตํ). (๑)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๘๓. นเหตุยา ¶ ตีณิ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นนิสฺสเย ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ (เอวํ คเณตพฺพํ).
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๘๔. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต ¶ นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ (เอวํ คเณตพฺพํ).
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๘๕. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ ตีณิ, อนนฺตเร ตีณิ…เป… มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต ตีณิ…เป… อวิคเต ตีณิ (เอวํ คเณตพฺพํ).
ปจฺจนียานุโลมํ.
๔. นิสฺสยวาโร
(นิสฺสยวาโร ปจฺจยวารสทิโส.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๘๖. สเหตุกํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อเหตุกํ ธมฺมํ สํสฏฺโ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ สํสฏฺา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา. (๑)
สเหตุกฺจ อเหตุกฺจ ธมฺมํ สํสฏฺโ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
อารมฺมณปจฺจโย
๘๗. สเหตุกํ ¶ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – สเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สเหตุกํ ธมฺมํ สํสฏฺโ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ สํสฏฺโ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
สเหตุกํ ธมฺมํ สํสฏฺโ สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา โมโห จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๘๘. อเหตุกํ ธมฺมํ สํสฏฺโ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อเหตุกํ ธมฺมํ สํสฏฺโ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ สํสฏฺา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา. (๒)
สเหตุกฺจ อเหตุกฺจ ธมฺมํ สํสฏฺโ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคตํ ¶ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
อธิปติปจฺจโย
๘๙. สเหตุกํ ธมฺมํ สํสฏฺโ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – สเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
อนนฺตรปจฺจยาทิ
๙๐. สเหตุกํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อนนฺตรปจฺจยา… สมนนฺตรปจฺจยา… สหชาตปจฺจยา…เป… วิปากปจฺจยา – วิปากํ สเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป….
อเหตุกํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ วิปากปจฺจยา – วิปากํ อเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ฌานปจฺจยา…เป… อวิคตปจฺจยา.
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๙๑. เหตุยา ตีณิ, อารมฺมเณ ฉ, อธิปติยา เอกํ, อนนฺตเร ฉ, สมนนฺตเร ฉ, สหชาเต ฉ, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย ฉ, อุปนิสฺสเย ฉ, ปุเรชาเต ฉ…เป… วิปาเก ทฺเว, อาหาเร ฉ, อินฺทฺริเย ฉ, ฌาเน ฉ, มคฺเค ปฺจ…เป… อวิคเต ฉ (เอวํ คเณตพฺพํ).
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๙๒. สเหตุกํ ¶ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ สํสฏฺโ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
อเหตุกํ ธมฺมํ สํสฏฺโ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (สํขิตฺตํ). (๑)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๙๓. นเหตุยา ทฺเว, นอธิปติยา ฉ, นปุเรชาเต ฉ, นปจฺฉาชาเต ฉ, นอาเสวเน ฉ, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก ฉ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ (เอวํ คเณตพฺพํ).
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๙๔. เหตุปจฺจยา ¶ นอธิปติยา ตีณิ, นปุเรชาเต ตีณิ, นปจฺฉาชาเต ตีณิ, นอาเสวเน ตีณิ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ.
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๙๕. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ ทฺเว, อนนฺตเร ทฺเว…เป… กมฺเม ทฺเว, วิปาเก เอกํ, อาหาเร ทฺเว…เป… มคฺเค เอกํ…เป… อวิคเต ทฺเว (เอวํ คเณตพฺพํ).
ปจฺจนียานุโลมํ.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(สมฺปยุตฺตวาโร สํสฏฺวารสทิโส.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๙๖. สเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ – สเหตุกา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สเหตุโก ธมฺโม อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – สเหตุกา เหตู จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
สเหตุโก ¶ ¶ ธมฺโม สเหตุกสฺส จ อเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – สเหตุกา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๙๗. อเหตุโก ธมฺโม อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส จ อเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๙๘. สเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ ปจฺจเวกฺขติ, ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ ปจฺจเวกฺขติ. อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ. ปหีเน กิเลเส…เป… วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ…เป… สเหตุเก ¶ ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; กุสลากุสเล นิรุทฺเธ สเหตุโก วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ; เจโตปริยาเณน สเหตุกจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานนฺติ. อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… สเหตุกา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; สเหตุเก ขนฺเธ อารพฺภ สเหตุกา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๑)
สเหตุโก ธมฺโม อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – สเหตุเก ขนฺเธ อนิจฺจโต ¶ …เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, กุสลากุสเล นิรุทฺเธ อเหตุโก วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ, สเหตุเก ขนฺเธ อารพฺภ อเหตุกา ขนฺธา จ โมโห จ อุปฺปชฺชนฺติ. (๒)
สเหตุโก ¶ ธมฺโม สเหตุกสฺส จ อเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – สเหตุเก ขนฺเธ อารพฺภ วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๙๙. อเหตุโก ธมฺโม อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – นิพฺพานํ อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ… อเหตุเก ขนฺเธ จ โมหฺจ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; กุสลากุสเล นิรุทฺเธ อเหตุโก วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ; รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… อเหตุเก ขนฺเธ จ โมหฺจ อารพฺภ อเหตุกา ขนฺธา จ โมโห จ อุปฺปชฺชนฺติ ¶ . (๑)
อเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. อริยา อเหตุเก ปหีเน กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ…เป… อเหตุเก ขนฺเธ จ โมหฺจ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; กุสลากุสเล นิรุทฺเธ สเหตุโก วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, เจโตปริยาเณน อเหตุกจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานนฺติ; อเหตุกา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; อเหตุเก ขนฺเธ จ โมหฺจ อารพฺภ สเหตุกา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๒)
อเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส จ อเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุํ อารพฺภ วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ อุปฺปชฺชนฺติ; โสตํ ¶ …เป… วตฺถุํ… อเหตุเก ขนฺเธ จ โมหฺจ อารพฺภ วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๑๐๐. สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ โมหฺจ อารพฺภ สเหตุกา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๑)
สเหตุโก ¶ จ อเหตุโก จ ธมฺมา อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ โมหฺจ อารพฺภ อเหตุกา ขนฺธา ¶ จ โมโห จ อุปฺปชฺชนฺติ. (๒)
สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา สเหตุกสฺส จ อเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ โมหฺจ อารพฺภ วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
อธิปติปจฺจโย
๑๐๑. สเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ครุํ กตฺวา…เป… ผลํ…เป… สเหตุเก ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ; ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – สเหตุกาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สเหตุโก ธมฺโม อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – สเหตุกาธิปติ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส จ อเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ ¶ – สเหตุกาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – อริยา นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ… อเหตุเก ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ; ตํ ¶ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๑)
อนนฺตรปจฺจโย
๑๐๒. สเหตุโก ¶ ธมฺโม สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา สเหตุกา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ สเหตุกานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส… อนุโลมํ โวทานสฺส… โคตฺรภุ มคฺคสฺส… โวทานํ มคฺคสฺส… มคฺโค ผลสฺส… ผลํ ผลสฺส… อนุโลมํ ผลสมาปตฺติยา… นิโรธา วุฏฺหนฺตสฺส เนวสฺานาสฺายตนํ ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สเหตุโก ธมฺโม อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส วิจิกิจฺฉาสหคตสฺส อุทฺธจฺจสหคตสฺส โมหสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; สเหตุกํ จุติจิตฺตํ อเหตุกสฺส อุปปตฺติจิตฺตสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; สเหตุกํ ภวงฺคํ อาวชฺชนาย อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; สเหตุกํ ภวงฺคํ อเหตุกสฺส ภวงฺคสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; สเหตุกา ขนฺธา อเหตุกสฺส วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส จ อเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ วิจิกิจฺฉาสหคตานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๐๓. อเหตุโก ธมฺโม อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริโม ปุริโม ¶ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห ปจฺฉิมสฺส ¶ ปจฺฉิมสฺส วิจิกิจฺฉาสหคตสฺส อุทฺธจฺจสหคตสฺส โมหสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; ปุริมา ปุริมา อเหตุกา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อเหตุกานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อาวชฺชนา ปฺจนฺนํ วิฺาณานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริโม ปุริโม วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ วิจิกิจฺฉาสหคตานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ ; อเหตุกํ จุติจิตฺตํ สเหตุกสฺส อุปปตฺติจิตฺตสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อเหตุกํ ภวงฺคํ สเหตุกสฺส ภวงฺคสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อาวชฺชนา สเหตุกานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อเหตุกา ขนฺธา สเหตุกสฺส วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส จ อเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริโม ปุริโม วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ วิจิกิจฺฉาสหคตานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อาวชฺชนา วิจิกิจฺฉาสหคตานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๐๔. สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ วิจิกิจฺฉาสหคตานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. (๑)
สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส วิจิกิจฺฉาสหคตสฺส อุทฺธจฺจสหคตสฺส โมหสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ อเหตุกสฺส วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สเหตุโก ¶ จ อเหตุโก จ ธมฺมา สเหตุกสฺส จ อเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ วิจิกิจฺฉาสหคตานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
สหชาตปจฺจยาทิ
๑๐๕. สเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจวาเร สหชาตสทิสํ, อิห ฆฏนา นตฺถิ)… อฺมฺปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย (ปฏิจฺจวารสทิสํ)… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจวาเร นิสฺสยปจฺจยสทิสํ, อิห ฆฏนา นตฺถิ).
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๑๐๖. สเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สเหตุกา ขนฺธา สเหตุกานํ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สเหตุโก ธมฺโม อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สเหตุกา ขนฺธา อเหตุกานํ ¶ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส จ อเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สเหตุกา ขนฺธา วิจิกิจฺฉาสหคตานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๐๗. อเหตุโก ธมฺโม อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – กายิกํ สุขํ กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ทุกฺขสฺส, โมหสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย; กายิกํ ทุกฺขํ… อุตุ… โภชนํ… เสนาสนํ กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ทุกฺขสฺส, โมหสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย; โมโห กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ทุกฺขสฺส, โมหสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย; กายิกํ สุขํ… กายิกํ ทุกฺขํ… อุตุ… โภชนํ, เสนาสนํ, โมโห จ กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ทุกฺขสฺส, โมหสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – กายิกํ สุขํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; กายิกํ ทุกฺขํ… อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ… โมหํ อุปนิสฺสาย ¶ ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; กายิกํ สุขํ…เป… โมโห จ สทฺธาย…เป… ปฺาย ราคสฺส…เป… ปตฺถนาย มคฺคสฺส ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส จ อเหตุกสฺส ¶ จ ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – กายิกํ สุขํ โมโห จ วิจิกิจฺฉาสหคตานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๐๘. สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ สเหตุกานํ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ อเหตุกานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา สเหตุกสฺส จ อเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – วิจิกิจฺฉาสหคตา ¶ อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ วิจิกิจฺฉาสหคตานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
ปุเรชาตปจฺจโย
๑๐๙. อเหตุโก ธมฺโม อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, กุสลากุสเล นิรุทฺเธ อเหตุโก วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ; รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส ¶ …เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ . วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส… ปุเรชาตํ วตฺถุ อเหตุกานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; กุสลากุสเล นิรุทฺเธ สเหตุโก วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ สเหตุกานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส จ อเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อารพฺภ วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ อุปฺปชฺชนฺติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ วิจิกิจฺฉาสหคตานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
ปจฺฉาชาตปจฺจยาทิ
๑๑๐. สเหตุโก ธมฺโม อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา สเหตุกา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อเหตุโก ¶ ธมฺโม อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา อเหตุกา ขนฺธา จ โมโห จ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สเหตุโก ¶ จ อเหตุโก จ ธมฺมา อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย (อนนฺตรสทิสํ. อาวชฺชนมฺปิ ภวงฺคมฺปิ นตฺถิ, อาเสวนปจฺจเย วชฺเชตพฺพา นวปิ ).
กมฺมปจฺจโย
๑๑๑. สเหตุโก ¶ ธมฺโม สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – สเหตุกา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – สเหตุกา เจตนา วิปากานํ สเหตุกานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สเหตุโก ธมฺโม อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – สเหตุกา เจตนา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – สเหตุกา เจตนา วิปากานํ อเหตุกานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส จ อเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – สเหตุกา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. นานากฺขณิกา – สเหตุกา เจตนา วิปากานํ สเหตุกานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. (๓)
อเหตุโก ธมฺโม อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – อเหตุกา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ¶ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
วิปากปจฺจโย
๑๑๒. สเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย – วิปาโก สเหตุโก เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สเหตุโก ธมฺโม อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย – วิปากา สเหตุกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
สเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส จ อเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย – วิปาโก สเหตุโก เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อเหตุโก ¶ ธมฺโม อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย – วิปาโก อเหตุโก เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺธา วตฺถุสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาหารปจฺจโย
๑๑๓. สเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
อเหตุโก ธมฺโม อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อเหตุกา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อินฺทฺริยปจฺจยาทิ
๑๑๔. สเหตุโก ¶ ¶ ธมฺโม สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
อเหตุโก ธมฺโม อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – อเหตุกา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายินฺทฺริยํ กายวิฺาณสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปชีวิตินฺทฺริยํ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
อเหตุโก ธมฺโม อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย – อเหตุกานิ ฌานงฺคานิ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
สเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจวาเร สมฺปยุตฺตสทิสา ฉ ปฺหา).
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๑๑๕. สเหตุโก ¶ ธมฺโม อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – สเหตุกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ สเหตุกา ขนฺธา กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – สเหตุกา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. (๑)
อเหตุโก ธมฺโม อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อเหตุกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ อเหตุกา ขนฺธา กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ขนฺธา วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย; วตฺถุ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส… วตฺถุ อเหตุกานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อเหตุกา ขนฺธา จ โมโห จ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ สเหตุกานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ สเหตุกานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส จ อเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ วิจิกิจฺฉาสหคตานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห ¶ จ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อตฺถิปจฺจโย
๑๑๖. สเหตุโก ¶ ธมฺโม สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สเหตุโก เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สเหตุโก ธมฺโม อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – สเหตุกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา โมหสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – สเหตุกา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สเหตุโก ¶ ธมฺโม สเหตุกสฺส จ อเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สเหตุโก เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ สเหตุโก…เป…. (๓)
๑๑๗. อเหตุโก ธมฺโม อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต – อเหตุโก เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา กาตพฺพํ). ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ ¶ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, กุสลากุสเล นิรุทฺเธ อเหตุโก วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ; รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; วตฺถุ อเหตุกานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อเหตุกา ขนฺธา จ โมโห จ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; กพฬีกาโร อาหาโร ¶ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปชีวิตินฺทฺริยํ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ สเหตุกานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; กุสลากุสเล นิรุทฺเธ สเหตุโก วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, วตฺถุ สเหตุกานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส จ อเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ ¶ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อารพฺภ วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา ¶ จ โมโห จ อุปฺปชฺชนฺติ, วตฺถุ วิจิกิจฺฉาสหคตานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๑๘. สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต เอโก ขนฺโธ จ โมโห จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ สเหตุโก เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. สหชาโต – สเหตุโก เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. (๑)
สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – สเหตุกา ขนฺธา จ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ สเหตุกา ขนฺธา จ มหาภูตา จ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. สหชาตา – วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ วตฺถุ จ โมหสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – สเหตุกา ขนฺธา จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – สเหตุกา ¶ ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา สเหตุกสฺส จ อเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต เอโก ขนฺโธ จ โมโห จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป…. สหชาโต – วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๑๙. เหตุยา ¶ ฉ, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา จตฺตาริ, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ, อาเสวเน นว, กมฺเม จตฺตาริ, วิปาเก จตฺตาริ, อาหาเร จตฺตาริ, อินฺทฺริเย จตฺตาริ, ฌาเน จตฺตาริ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต ฉ, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว (เอวํ คเณตพฺพํ).
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๑๒๐. สเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สเหตุโก ¶ ธมฺโม อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส จ อเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๒๑. อเหตุโก ธมฺโม อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อเหตุโก ธมฺโม สเหตุกสฺส จ อเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๒๒. สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา สเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา อเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สเหตุโก จ อเหตุโก จ ธมฺมา สเหตุกสฺส จ อเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๑๒๓. นเหตุยา ¶ ¶ นว…เป… (สพฺพตฺถ นว) โนอวิคเต นว (เอวํ คเณตพฺพํ).
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๑๒๔. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ฉ, นอธิปติยา ฉ, นอนนฺตเร ฉ, นสมนนฺตเร ฉ, นอฺมฺเ ทฺเว, นอุปนิสฺสเย ฉ…เป… นมคฺเค ฉ, นสมฺปยุตฺเต ทฺเว, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ฉ, โนวิคเต ฉ (เอวํ คเณตพฺพํ).
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๑๒๕. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อธิปติยา จตฺตาริ, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ, อาเสวเน นว, กมฺเม จตฺตาริ, วิปาเก จตฺตาริ, อาหาเร จตฺตาริ, อินฺทฺริเย จตฺตาริ, ฌาเน จตฺตาริ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต ฉ, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว (เอวํ คเณตพฺพํ).
ปจฺจนียานุโลมํ.
สเหตุกทุกํ นิฏฺิตํ.
๓. เหตุสมฺปยุตฺตทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
เหตุปจฺจโย
๑๒๖. เหตุสมฺปยุตฺตํ ¶ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เหตุสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
เหตุสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เหตุสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
(อิมินา การเณน วิตฺถาเรตพฺพํ ยถา สเหตุกทุกํ นินฺนานากรณํ.)
เหตุสมฺปยุตฺตทุกํ นิฏฺิตํ.
๔. เหตุสเหตุกทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๒๗. เหตฺุเจว ¶ สเหตุกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อโลภํ ปฏิจฺจ อโทโส อโมโห (จกฺกํ). โลภํ ปฏิจฺจ โมโห (จกฺกํ); ปฏิสนฺธิกฺขเณ อโลภํ ปฏิจฺจ อโทโส อโมโห (จกฺกํ). (๑)
เหตฺุเจว สเหตุกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก เจว น จ เหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เหตุํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
เหตฺุเจว สเหตุกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุ เจว สเหตุโก ¶ จ สเหตุโก เจว น จ เหตุ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อโลภํ ปฏิจฺจ อโทโส อโมโห สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา (จกฺกํ). โลภํ ปฏิจฺจ โมโห สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา (จกฺกํ); ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๑๒๘. สเหตุกฺเจว ¶ น จ เหตุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก เจว น จ เหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ ¶ เหตุปจฺจยา – สเหตุกฺเจว น จ เหตุํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป….(๑)
สเหตุกฺเจว น จ เหตุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สเหตุเก เจว น จ เหตู ขนฺเธ ปฏิจฺจ เหตู; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
สเหตุกฺเจว น จ เหตุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุ เจว สเหตุโก จ สเหตุโก เจว น จ เหตุ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – สเหตุกฺเจว น จ เหตุํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา เหตุ จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๑๒๙. เหตฺุเจว สเหตุกฺจ สเหตุกฺเจว น จ เหตฺุจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อโลภฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ อโทโส อโมโห (จกฺกํ). โลภฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ โมโห (จกฺกํ); ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
เหตฺุเจว สเหตุกฺจ สเหตุกฺเจว น จ เหตฺุจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก เจว น จ เหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สเหตุกฺเจว น จ เหตุํ เอกํ ขนฺธฺจ เหตฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
เหตฺุเจว สเหตุกฺจ สเหตุกฺเจว น จ เหตฺุจ ธมฺมํ ¶ ปฏิจฺจ เหตุ เจว สเหตุโก จ สเหตุโก เจว น จ เหตุ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – สเหตุกฺเจว น จ เหตุํ เอกํ ขนฺธฺจ อโลภฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อโทโส อโมโห จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
(สํขิตฺตํ. เอวํ วิตฺถาเรตพฺพํ.)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๓๐. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว…เป… (สพฺพตฺถ นว), อวิคเต นว (เอวํ คเณตพฺพํ).
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นอธิปติปจฺจยาทิ
๑๓๑. เหตฺุเจว ¶ ¶ สเหตุกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอธิปติปจฺจยา – อโลภํ ปฏิจฺจ อโทโส อโมโห (จกฺกํ); ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ปริปุณฺณํ นว), นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว.
นกมฺมปจฺจยาทิ
๑๓๒. เหตฺุเจว สเหตุกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก เจว น จ เหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – เหตุํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา. (๑)
สเหตุกฺเจว น จ เหตุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก เจว น จ เหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – สเหตุเก เจว น จ เหตู ขนฺเธ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป….
เหตฺุเจว สเหตุกฺจ สเหตุกฺเจว น จ เหตฺุจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สเหตุโก เจว น จ เหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – เหตฺุจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา… นวิปากปจฺจยา… นวิปฺปยุตฺตปจฺจยา.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๓๓. นอธิปติยา ¶ นว, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว, นวิปฺปยุตฺเต นว (เอวํ คเณตพฺพํ).
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๑๓๔. เหตุปจฺจยา ¶ ¶ นอธิปติยา นว, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว, นวิปฺปยุตฺเต นว (เอวํ คเณตพฺพํ).
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นอธิปติทุกํ
๑๓๕. นอธิปติปจฺจยา เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว, อนนฺตเร นว…เป… อวิคเต นว (เอวํ คเณตพฺพํ).
ปจฺจนียานุโลมํ.
๒-๖. สหชาต-ปจฺจย-นิสฺสย-สํสฏฺ-สมฺปยุตฺตวาโร
(สหชาตวาโรปิ ปจฺจยวาโรปิ นิสฺสยวาโรปิ สํสฏฺวาโรปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ ปฏิจฺจวารสทิสา.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๓๖. เหตุ ¶ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อโลโภ อโทสสฺส อโมหสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย (ยถา ปฏิจฺจวารสทิสํ). (๑)
เหตุ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
เหตุ ¶ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส จ ธมฺมสฺส ¶ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อโลโภ อโทสสฺส อโมหสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย (วิตฺถาเรตพฺพํ). (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๓๗. เหตุ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – เหตุํ อารพฺภ เหตู อุปฺปชฺชนฺติ. (๑)
เหตุ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – เหตุํ อารพฺภ สเหตุกา เจว น จ เหตู ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๒)
เหตุ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส ¶ จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – เหตุํ อารพฺภ เหตู จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
สเหตุโก เจว น จ เหตุ ธมฺโม สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ ปจฺจเวกฺขติ. ฌานา วุฏฺหิตฺวา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ. ปหีเน กิเลเส…เป… วิกฺขมฺภิเต กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ กิเลเส ชานนฺติ. สเหตุเก เจว น จ เหตู ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. เจโตปริยาเณน สเหตุกา เจว น จ เหตุจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ; อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… สเหตุกา เจว น จ เหตู ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส ¶ , อนาคตํสาณสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สเหตุโก เจว น จ เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา… (ยถา ปมคมนํ เอวํ นินฺนานํ). (๒)
สเหตุโก ¶ เจว น จ เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา… (ยถา ปมคมนํ เอวํ นินฺนานํ). (๓)
๑๓๘. เหตุ เจว สเหตุโก จ สเหตุโก เจว น จ เหตุ จ ธมฺมา เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – เหตฺุจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ อารพฺภ เหตู อุปฺปชฺชนฺติ. (๑)
เหตุ เจว สเหตุโก จ สเหตุโก เจว น จ เหตุ จ ธมฺมา สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – เหตฺุจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ อารพฺภ สเหตุกา เจว น จ เหตู ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๒)
เหตุ ¶ เจว สเหตุโก จ สเหตุโก เจว น จ เหตุ จ ธมฺมา เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – เหตฺุจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ อารพฺภ เหตู จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
อธิปติปจฺจโย
๑๓๙. เหตุ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – เหตุํ ครุํ กตฺวา เหตู อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – เหตุ เจว สเหตุกาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ เหตูนํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
เหตุ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – เหตุํ ครุํ กตฺวา สเหตุกา เจว น จ เหตู ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – เหตุ เจว สเหตุกาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
เหตุ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – เหตุํ ครุํ กตฺวา ¶ เหตู จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – เหตุ เจว สเหตุกาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตูนฺจ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๔๐. สเหตุโก เจว น จ เหตุ ธมฺโม สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, สเหตุเก เจว น จ เหตู ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ; ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ ¶ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – สเหตุโก เจว น จ เหตุ อธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สเหตุโก เจว น จ เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ ทตฺวา… (ปมคมนํเยว). สหชาตาธิปติ – สเหตุโก เจว น ¶ จ เหตุ อธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ เหตูนํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สเหตุโก เจว น จ เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ ทตฺวา… (ปมคมนํเยว). สหชาตาธิปติ – สเหตุโก เจว น จ เหตุ อธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตูนฺจ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๔๑. เหตุ เจว สเหตุโก จ สเหตุโก เจว น จ เหตุ จ ธมฺมา เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – เหตู จ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ครุํ กตฺวา เหตู อุปฺปชฺชนฺติ. (๑)
เหตุ เจว สเหตุโก จ สเหตุโก เจว น จ เหตุ จ ธมฺมา สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ ¶ – เหตฺุจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ครุํ กตฺวา สเหตุกา เจว น จ เหตู ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๒)
เหตุ เจว สเหตุโก จ สเหตุโก เจว น จ เหตุ จ ธมฺมา เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – เหตฺุจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ครุํ กตฺวา เหตู จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
อนนฺตรปจฺจโย
๑๔๒. เหตุ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา เหตู ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ เหตูนํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
เหตุ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา ¶ เหตู ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ สเหตุกานฺเจว น จ เหตูนํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
เหตุ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา เหตู ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ เหตูนํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๔๓. สเหตุโก เจว น จ เหตุ ธมฺโม สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา สเหตุกา เจว น จ เหตู ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ สเหตุกานฺเจว น จ เหตูนํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส… อนุโลมํ โวทานสฺส…เป… นิโรธา วุฏฺหนฺตสฺส, เนวสฺานาสฺายตนํ ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สเหตุโก เจว น จ เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา สเหตุกา เจว น จ เหตู ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ เหตูนํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส… (สํขิตฺตํ). (๒)
สเหตุโก ¶ เจว น จ เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา สเหตุกา เจว น จ เหตู ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ เหตูนํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส…เป…. (๓)
(สเหตุโก เจว น จ เหตุมูลกํ ตีณิปิ เอกสทิสา.)
๑๔๔. เหตุ ¶ เจว สเหตุโก จ สเหตุโก เจว น จ เหตุ จ ธมฺมา เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ – ปุริมา ปุริมา เหตู จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ เหตูนํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
เหตุ เจว สเหตุโก จ สเหตุโก เจว น จ เหตุ จ ธมฺมา สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา เหตู จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ สเหตุกานฺเจว น จ เหตูนํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย.(๒)
เหตุ เจว สเหตุโก จ สเหตุโก เจว น จ เหตุ จ ธมฺมา เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา เหตู จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ เหตูนํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
สหชาตปจฺจยาทิ
๑๔๕. เหตุ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย (ตีณิปิ ปจฺจยา ปฏิจฺจวาเร เหตุสทิสา).
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๑๔๖. เหตุ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – เหตู เหตูนํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) เหตู สเหตุกานฺเจว ¶ น จ เหตูนํ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) เหตู เหตูนํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย (อิเมสํ ทฺวินฺนมฺปิ ปฺหานํ มูลานิ ปุจฺฉิตพฺพานิ).
สเหตุโก เจว น จ เหตุ ธมฺโม สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส จ ธมฺมสฺส ¶ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ, มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ, สีลํ…เป… ปตฺถนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… ปตฺถนา สทฺธาย…เป… ปตฺถนาย มคฺคสฺส ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
(สเหตุโก เจว น จ เหตุมูลเก อิมินากาเรน วิตฺถาเรตพฺพา อวเสสา ทฺเว ปฺหา.)
เหตุ เจว สเหตุโก จ สเหตุโก เจว น จ เหตุ จ ธมฺมา เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – เหตู จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา เหตูนํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (ทฺเว มูลานิ ปุจฺฉิตพฺพานิ) เหตู จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา สเหตุกานฺเจว น จ เหตูนํ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) เหตู จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา เหตูนํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาเสวนปจฺจโย
๑๔๗. เหตุ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย (อนนฺตรสทิสํ).
กมฺมปจฺจโย
๑๔๘. สเหตุโก เจว น จ เหตุ ธมฺโม สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – สเหตุกา เจว น จ เหตู เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา ¶ – สเหตุกา เจว น จ เหตู เจตนา วิปากานํ ¶ สเหตุกานฺเจว น จ เหตูนํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สเหตุโก เจว น จ เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – สเหตุกา เจว น จ เหตู เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ เหตูนํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – สเหตุกา เจว น จ เหตู เจตนา วิปากานํ เหตูนํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สเหตุโก เจว น จ เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – สเหตุกา เจว น จ เหตู เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตูนฺจ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – สเหตุกา เจว น จ เหตู เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ เหตูนฺจ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
วิปากปจฺจโย
๑๔๙. เหตุ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย – วิปาโก อโลโภ อโทสสฺส อโมหสฺส จ วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ); ปฏิสนฺธิกฺขเณ อโลโภ (ยถา เหตุปจฺจยา เอวํ วิตฺถาเรตพฺพํ, นวปิ วิปากนฺติ นิยาเมตพฺพํ).
อาหารปจฺจยาทิ
๑๕๐. สเหตุโก เจว น จ เหตุ ธมฺโม สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
เหตุ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย (อินฺทฺริยนฺติ นิยาเมตพฺพํ, นวปิ ปริปุณฺณํ).
สเหตุโก เจว น จ เหตุ ธมฺโม สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส ธมฺมสฺส ¶ ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
เหตุ ¶ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ … สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… นตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… วิคตปจฺจเยน ปจฺจโย… อวิคตปจฺจเยน ปจฺจโย.
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๕๑. เหตุยา ตีณิ, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, อาเสวเน นว, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก นว, อาหาเร ตีณิ, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว (เอวํ คเณตพฺพํ).
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๑๕๒. เหตุ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
เหตุ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
เหตุ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๕๓. สเหตุโก เจว น จ เหตุ ธมฺโม สเหตุกสฺส ¶ เจว น จ เหตุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สเหตุโก ¶ ¶ เจว น จ เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สเหตุโก เจว น จ เหตุ ธมฺโม เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๕๔. เหตุ เจว สเหตุโก จ สเหตุโก เจว น จ เหตุ จ ธมฺมา เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
เหตุ เจว สเหตุโก จ สเหตุโก เจว น จ เหตุ จ ธมฺมา สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
เหตุ เจว สเหตุโก จ สเหตุโก เจว น จ เหตุ จ ธมฺมา เหตุสฺส เจว สเหตุกสฺส จ สเหตุกสฺส เจว น จ เหตุสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๑๕๕. นเหตุยา นว (สํขิตฺตํ. สพฺพตฺถ นว, เอวํ คเณตพฺพํ).
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๑๕๖. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ, นอนนฺตเร ¶ ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ (สํขิตฺตํ. สพฺพตฺถ ตีณิ) ¶ , นมคฺเค ตีณิ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ (เอวํ คเณตพฺพํ).
อนุโลมปจฺจนียํ
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๑๕๗. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต ตีณิ, อฺมฺเ ตีณิ, นิสฺสเย ตีณิ, อุปนิสฺสเย นว, อาเสวเน นว, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก ตีณิ, อาหาเร ตีณิ, อินฺทฺริเย ตีณิ, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต ตีณิ, อตฺถิยา ตีณิ, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต ตีณิ (เอวํ คเณตพฺพํ).
ปจฺจนียานุโลมํ.
เหตุสเหตุกทุกํ นิฏฺิตํ.
๕. เหตุเหตุสมฺปยุตฺตทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑๕๘. เหตฺุเจว ¶ เหตุสมฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุ เจว เหตุสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อโลภํ ปฏิจฺจ อโทโส อโมโห (จกฺกํ). โลภํ ปฏิจฺจ โมโห (จกฺกํ); ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยถา เหตุสเหตุกทุกํ เอวํ วิตฺถาเรตพฺพํ, นินฺนานากรณํ).
เหตุเหตุสมฺปยุตฺตทุกํ นิฏฺิตํ.
๖. นเหตุสเหตุกทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๕๙. นเหตุํ ¶ ¶ ¶ สเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – นเหตุํ สเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
นเหตุํ สเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – นเหตู สเหตุเก ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
นเหตุํ สเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ สเหตุโก จ นเหตุ อเหตุโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – นเหตุํ สเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๑๖๐. นเหตุํ อเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา ¶ …เป… เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
นเหตุํ อเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ นเหตู สเหตุกา ขนฺธา. (๒)
นเหตุํ อเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ สเหตุโก จ นเหตุ อเหตุโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ นเหตู สเหตุกา ขนฺธา, มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
๑๖๑. นเหตุํ สเหตุกฺจ นเหตุํ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ นเหตุํ สเหตุกํ เอกํ ขนฺธฺจ ¶ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
นเหตุํ สเหตุกฺจ นเหตุํ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – นเหตู สเหตุเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
นเหตุํ ¶ สเหตุกฺจ นเหตุํ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ สเหตุโก จ นเหตุ อเหตุโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ นเหตุํ สเหตุกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… นเหตู สเหตุเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๖๒. นเหตุํ สเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – นเหตุํ สเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
นเหตุํ ¶ อเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – นเหตุํ อเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
นเหตุํ อเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ นเหตู สเหตุกา ขนฺธา. (๓)
นเหตุํ สเหตุกฺจ นเหตุํ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ นเหตุํ สเหตุกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… (สํขิตฺตํ. เอวํ วิภชิตพฺพํ).
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๖๓. เหตุยา นว, อารมฺมเณ จตฺตาริ, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร ¶ จตฺตาริ, สมนนฺตเร จตฺตาริ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย จตฺตาริ, ปุเรชาเต ทฺเว, อาเสวเน ทฺเว, กมฺเม นว, วิปาเก นว, อาหาเร นว (สํขิตฺตํ. สพฺพตฺถ นว), สมฺปยุตฺเต จตฺตาริ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา จตฺตาริ, วิคเต จตฺตาริ, อวิคเต นว (เอวํ คเณตพฺพํ).
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๑๖๔. นเหตุํ ¶ อเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา ¶ – นเหตุํ อเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ (ยาว อสฺสตฺตา โมโห นตฺถิ). (๑)
นอารมฺมณปจฺจโย
๑๖๕. นเหตุํ สเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – นเหตู สเหตุเก ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
นเหตุํ อเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – นเหตู อเหตุเก ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
นเหตุํ สเหตุกฺจ นเหตุํ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – นเหตู สเหตุเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (สํขิตฺตํ).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๖๖. นเหตุยา เอกํ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ¶ ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ทฺเว, นวิปาเก ปฺจ, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ (เอวํ คเณตพฺพํ).
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๑๖๗. เหตุปจฺจยา ¶ ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร นว, นสมนนฺตเร นว, นอฺมฺเ นว, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม เอกํ, นวิปาเก ปฺจ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ (เอวํ คเณตพฺพํ).
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๑๖๘. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ เอกํ…เป… อาหาเร เอกํ…เป… ฌาเน เอกํ, สมฺปยุตฺเต เอกํ, วิปฺปยุตฺเต เอกํ…เป… วิคเต เอกํ, อวิคเต เอกํ (เอวํ คเณตพฺพํ).
ปจฺจนียานุโลมํ.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาเรปิ เอวํ คเณตพฺพํ.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๑๖๙. นเหตุํ ¶ สเหตุกํ ธมฺมํ ปจฺจยา นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ.
นเหตุํ อเหตุกํ ธมฺมํ ปจฺจยา นเหตุ ¶ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เอกํ มหาภูตํ ปจฺจยา ตโย มหาภูตา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ. (๑)
นเหตุํ ¶ อเหตุกํ ธมฺมํ ปจฺจยา นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา นเหตู สเหตุกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (๒)
นเหตุํ อเหตุกํ ธมฺมํ ปจฺจยา นเหตุ สเหตุโก จ นเหตุ อเหตุโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา นเหตู สเหตุกา ขนฺธา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…(๓)
นเหตุํ สเหตุกฺจ นเหตุํ อเหตุกฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา (ฆฏนา ตีณิ, ปวตฺติปฏิสนฺธิ ปริปุณฺณํ. สํขิตฺตํ).
๑๗๐. เหตุยา นว, อารมฺมเณ จตฺตาริ…เป… อฺมฺเ ฉ…เป… ปุเรชาเต อาเสวเน จตฺตาริ…เป… อวิคเต นว (เอวํ คเณตพฺพํ).
อนุโลมํ.
๑๗๑. นเหตุยา เอกํ, นอารมฺมเณ ตีณิ…เป… โนวิคเต ตีณิ.
ปจฺจนียํ.
๔. นิสฺสยวาโร
(นิสฺสยวาโร ปจฺจยวารสทิโส.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๑๗๒. นเหตุํ ¶ สเหตุกํ ธมฺมํ สํสฏฺโ นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – นเหตุํ สเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป….
๑๗๓. เหตุยา ¶ เอกํ, อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา เอกํ, อนนฺตเร ทฺเว (สพฺพตฺถ ทฺเว), มคฺเค เอกํ…เป… อวิคเต ทฺเว.
อนุโลมํ.
๑๗๔. นเหตุํ ¶ อเหตุกํ ธมฺมํ สํสฏฺโ นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – นเหตุํ อเหตุกํ เอกํ ขนฺธํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป….
๑๗๕. นเหตุยา เอกํ, นอธิปติยา ทฺเว, นปุเรชาเต ทฺเว, นปจฺฉาชาเต ทฺเว, นอาเสวเน ทฺเว, นกมฺเม ทฺเว, นวิปาเก ทฺเว, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว.
ปจฺจนียํ.
(เอวํ อวเสสาปิ ทฺเว คณนา คเณตพฺพา.)
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(สมฺปยุตฺตวาโร สํสฏฺวารสทิโส)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
อารมฺมณปจฺจโย
๑๗๖. นเหตุ ¶ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ ปจฺจเวกฺขติ; ฌานํ…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ; ปหีเน กิเลเส…เป… วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ…เป… นเหตู สเหตุเก ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; กุสลากุสเล นิรุทฺเธ นเหตุ สเหตุโก วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ; เจโตปริยาเณน นเหตุสเหตุกจิตฺตสมงฺคิสฺส ¶ จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ…เป… อากิฺจฺายตนํ…เป… นเหตู สเหตุกา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; นเหตู สเหตุเก ขนฺเธ อารพฺภ นเหตู สเหตุกา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๑)
นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุอเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – นเหตู สเหตุเก ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ ¶ อุปฺปชฺชติ, กุสลากุสเล นิรุทฺเธ นเหตุ อเหตุโก วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ, นเหตู สเหตุเก ขนฺเธ อารพฺภ นเหตู อเหตุกา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๒)
๑๗๗. นเหตุ ¶ อเหตุโก ธมฺโม นเหตุอเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – นิพฺพานํ อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ… นเหตู อเหตุเก ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; กุสลากุสเล นิรุทฺเธ นเหตุ อเหตุโก วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… นเหตู อเหตุเก ขนฺเธ อารพฺภ นเหตู อเหตุกา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๑)
นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ… นเหตู อเหตุเก ขนฺเธ อนิจฺจโต ¶ …เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; กุสลากุสเล นิรุทฺเธ นเหตุ สเหตุโก วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. เจโตปริยาเณน นเหตุอเหตุกจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ. นเหตู อเหตุกา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; นเหตู อเหตุเก ขนฺเธ อารพฺภ นเหตู สเหตุกา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๒)
อธิปติปจฺจโย
๑๗๘. นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ ทตฺวา สีลํ สมาทิยิตฺวา อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, ฌานํ…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ. นเหตู สเหตุเก ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – นเหตุสเหตุกาธิปติ ¶ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุอเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – นเหตุ สเหตุกาธิปติ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
นเหตุ ¶ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส จ นเหตุอเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – นเหตุ สเหตุกาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ¶ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – อริยา นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ… นเหตู อเหตุเก ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๑)
อนนฺตรปจฺจโย
๑๗๙. นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา นเหตู สเหตุกา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ นเหตุสเหตุกานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส…เป… เนวสฺานาสฺายตนํ ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุอเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – นเหตุ สเหตุกํ จุติจิตฺตํ นเหตุอเหตุกสฺส อุปปตฺติจิตฺตสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; นเหตุ สเหตุกํ ภวงฺคํ อาวชฺชนาย, นเหตุ สเหตุกํ ภวงฺคํ นเหตุอเหตุกสฺส ภวงฺคสฺส, นเหตู สเหตุกา ขนฺธา นเหตุอเหตุกสฺส วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม นเหตุอเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา นเหตู อเหตุกา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ ¶ นเหตุอเหตุกานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อาวชฺชนา ปฺจนฺนํ วิฺาณานํ อนนฺตรปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – นเหตุ อเหตุกํ จุติจิตฺตํ นเหตุสเหตุกสฺส อุปปตฺติจิตฺตสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อาวชฺชนา นเหตุสเหตุกานํ ¶ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; นเหตู อเหตุกา ขนฺธา นเหตุสเหตุกสฺส วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สมนนฺตรปจฺจยาทิ
๑๘๐. นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส ธมฺมสฺส สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (อิห ฆฏนา นตฺถิ, สตฺต ปฺหา)… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย (ฉ ปฺหา)… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย (ปวตฺติปฏิสนฺธิ สตฺต ปฺหา, อิห ฆฏนา นตฺถิ).
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๑๘๑. นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… ปตฺถนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… ปตฺถนา สทฺธาย…เป… ปตฺถนาย มคฺคสฺส ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุอเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธา กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ทุกฺขสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย; สีลํ…เป… ปตฺถนา กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ¶ ทุกฺขสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย; สทฺธา…เป… ปตฺถนา กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ทุกฺขสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๑๘๒. นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม นเหตุอเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – กายิกํ สุขํ กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ทุกฺขสฺส ¶ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย; กายิกํ ทุกฺขํ… อุตุ… โภชนํ… เสนาสนํ กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ทุกฺขสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย; กายิกํ สุขํ… กายิกํ ทุกฺขํ… อุตุ… โภชนํ… เสนาสนํ กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ทุกฺขสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ ¶ อเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – กายิกํ สุขํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; กายิกํ ทุกฺขํ… อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; กายิกํ สุขํ …เป… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ปตฺถนาย มคฺคสฺส ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
ปุเรชาตปจฺจโย
๑๘๓. นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม นเหตุอเหตุกสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; กุสลากุสเล นิรุทฺเธ นเหตุ อเหตุโก วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ; รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส… วตฺถุ นเหตุอเหตุกานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, กุสลากุสเล นิรุทฺเธ นเหตุ สเหตุโก วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ นเหตุสเหตุกานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
ปจฺฉาชาตปจฺจโย
๑๘๔. นเหตุ ¶ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุอเหตุกสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา นเหตู สเหตุกา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ ¶ อเหตุโก ธมฺโม นเหตุอเหตุกสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา นเหตู อเหตุกา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาเสวนปจฺจโย
๑๘๕. นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา นเหตู สเหตุกา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ นเหตุสเหตุกานํ ขนฺธานํ อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส… อนุโลมํ โวทานสฺส… โคตฺรภุ มคฺคสฺส… โวทานํ มคฺคสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม นเหตุอเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ¶ ปุริมา นเหตู อเหตุกา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ นเหตุอเหตุกานํ ขนฺธานํ อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
กมฺมปจฺจโย
๑๘๖. นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – นเหตุ สเหตุกา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – นเหตุ สเหตุกา เจตนา วิปากานํ นเหตุสเหตุกานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุอเหตุกสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – นเหตุ สเหตุกา เจตนา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – นเหตุ สเหตุกา เจตนา วิปากานํ นเหตุอเหตุกานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ ¶ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส จ นเหตุอเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – นเหตุ สเหตุกา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา ¶ – นเหตุ สเหตุกา เจตนา วิปากานํ นเหตุสเหตุกานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม นเหตุอเหตุกสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตา – นเหตุ อเหตุกา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ นเหตุ อเหตุกา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ¶ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
วิปากปจฺจโย
๑๘๗. นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม นเหตุอเหตุกสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ.
อาหารปจฺจโย
๑๘๘. นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม นเหตุอเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – นเหตุ อเหตุกา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อินฺทฺริยปจฺจโย
๑๘๙. นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
นเหตุ ¶ อเหตุโก ธมฺโม นเหตุอเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – นเหตุ อเหตุกา ¶ อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… รูปชีวิตินฺทฺริยํ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย.
ฌานปจฺจยาทิ
๑๙๐. นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส ธมฺมสฺส ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… (จตฺตาริปิ กาตพฺพานิ), มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
สมฺปยุตฺตปจฺจโย
๑๙๑. นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส ธมฺมสฺส สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – นเหตุ สเหตุโก เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม นเหตุอเหตุกสฺส ธมฺมสฺส สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – นเหตุ อเหตุโก เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๑๙๒. นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุอเหตุกสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – นเหตู สเหตุกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – นเหตู สเหตุกา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม นเหตุอเหตุกสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – นเหตู อเหตุกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺธา วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; วตฺถุ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ นเหตุสเหตุกานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ . ปจฺฉาชาตา – นเหตู อเหตุกา ¶ ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ นเหตุสเหตุกานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ ¶ – วตฺถุ นเหตุสเหตุกานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อตฺถิปจฺจโย
๑๙๓. นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – นเหตุ สเหตุโก เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุอเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ…เป…. (๒)
นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส จ นเหตุอเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – นเหตุ สเหตุโก เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม นเหตุอเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต – นเหตุ อเหตุโก เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; กุสลากุสเล นิรุทฺเธ นเหตุ อเหตุโก วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ; รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… จกฺขายตนํ…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ นเหตุอเหตุกานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – นเหตู อเหตุกา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส…เป… กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส กายสฺส…เป… รูปชีวิตินฺทฺริยํ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ ¶ อเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ ¶ ¶ นเหตุสเหตุกานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, กุสลากุสเล นิรุทฺเธ นเหตุ สเหตุโก วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ นเหตุสเหตุกานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๑๙๔. นเหตุ สเหตุโก จ นเหตุ อเหตุโก จ ธมฺมา นเหตุสเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – นเหตุ สเหตุโก เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… นเหตุ สเหตุโก เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ…เป…. (๑)
นเหตุ สเหตุโก จ นเหตุ อเหตุโก จ ธมฺมา นเหตุอเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – นเหตู สเหตุกา ขนฺธา จ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – นเหตู สเหตุกา ขนฺธา จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – นเหตู สเหตุกา ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป…. (๒)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๙๕. อารมฺมเณ จตฺตาริ, อธิปติยา จตฺตาริ, อนนฺตเร จตฺตาริ, สมนนฺตเร จตฺตาริ, สหชาเต สตฺต, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย สตฺต, อุปนิสฺสเย จตฺตาริ, ปุเรชาเต ทฺเว, ปจฺฉาชาเต ทฺเว, อาเสวเน ทฺเว, กมฺเม จตฺตาริ, วิปาเก จตฺตาริ, อาหาเร จตฺตาริ, อินฺทฺริเย จตฺตาริ, ฌาเน จตฺตาริ ¶ , มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต ทฺเว, วิปฺปยุตฺเต ตีณิ, อตฺถิยา สตฺต, นตฺถิยา จตฺตาริ, วิคเต ¶ จตฺตาริ, อวิคเต สตฺต (เอวํ คเณตพฺพํ)
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๑๙๖. นเหตุ ¶ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุอเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส จ นเหตุอเหตุกสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๙๗. นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม นเหตุอเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ … อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม นเหตุสเหตุกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๑๙๘. นเหตุ สเหตุโก จ นเหตุ อเหตุโก จ ธมฺมา นเหตุสเหตุกสฺส ธมฺมสฺส สหชาตํ… ปุเรชาตํ. (๑)
นเหตุ ¶ สเหตุโก จ นเหตุ อเหตุโก จ ธมฺมา นเหตุอเหตุกสฺส ธมฺมสฺส สหชาตํ… ปจฺฉาชาตํ… อาหารํ… อินฺทฺริยํ. (๒)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๙๙. นเหตุยา สตฺต, นอารมฺมเณ สตฺต (สํขิตฺตํ. สพฺพตฺถ สตฺต), นสหชาเต ฉ, นอฺมฺเ ฉ, นนิสฺสเย ฉ (สพฺพตฺถ สตฺต), นสมฺปยุตฺเต ¶ ฉ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ, โนอตฺถิยา ปฺจ, โนนตฺถิยา สตฺต, โนวิคเต สตฺต, โนอวิคเต ปฺจ (เอวํ คเณตพฺพํ).
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
อารมฺมณทุกํ
๒๐๐. อารมฺมณปจฺจยา นเหตุยา จตฺตาริ, นอธิปติยา จตฺตาริ, นอนนฺตเร จตฺตาริ (สพฺพตฺถ จตฺตาริ), โนนตฺถิยา จตฺตาริ, โนวิคเต จตฺตาริ, โนอวิคเต จตฺตาริ (เอวํ คเณตพฺพํ).
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๒๐๑. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ จตฺตาริ, อาธิปติยา จตฺตาริ…เป… อวิคเต สตฺต.
ปจฺจนียานุโลมํ.
นเหตุสเหตุกทุกํ นิฏฺิตํ.
เหตุโคจฺฉกํ นิฏฺิตํ.
๒. จูฬนฺตรทุกํ
๗. สปฺปจฺจยทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๑. สปฺปจฺจยํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปจฺจโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สปฺปจฺจยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ ¶ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ.
สปฺปจฺจยํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปจฺจโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา…เป… อวิคตปจฺจยา.
๒. เหตุยา เอกํ, อารมฺมเณ เอกํ…เป… อวิคเต เอกํ.
อนุโลมํ.
๓. สปฺปจฺจยํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปจฺจโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ สปฺปจฺจยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ …เป… (ยาว อสฺสตฺตา) วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห (สํขิตฺตํ).
๔. นเหตุยา เอกํ, นอารมฺมเณ เอกํ, นอธิปติยา เอกํ…เป… โนวิคเต เอกํ.
ปจฺจนียํ.
๕. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ เอกํ, นอธิปติยา เอกํ…เป… โนวิคเต เอกํ.
อนุโลมปจฺจนียํ.
๖. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ เอกํ อนนฺตเร เอกํ…เป… อวิคเต เอกํ.
ปจฺจนียานุโลมํ.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโร ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
๗. สปฺปจฺจยํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา สปฺปจฺจโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สปฺปจฺจยํ เอกํ ¶ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปจฺจยา วตฺถุ, วตฺถุํ ปจฺจยา ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา สปฺปจฺจยา ขนฺธา.
สปฺปจฺจยํ ธมฺมํ ปจฺจยา สปฺปจฺจโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา (สํขิตฺตํ).
๔-๖. นิสฺสย-สํสฏฺ-สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ ปจฺจยวาโรปิ นิสฺสยวาโรปิ สํสฏฺวาโรปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ วิตฺถาเรตพฺโพ, สพฺพตฺถ เอกาเยว ปฺหา.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๘. สปฺปจฺจโย ธมฺโม สปฺปจฺจยสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – สปฺปจฺจยา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป….
อารมฺมณปจฺจโย
๙. สปฺปจฺจโย ธมฺโม สปฺปจฺจยสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา, สีลํ สมาทิยิตฺวา, อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ¶ ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ; ปหีเน กิเลเส…เป… วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ กิเลเส ชานนฺติ, จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ… สปฺปจฺจเย ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา ¶ รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. เจโตปริยาเณน สปฺปจฺจยจิตฺตสมงฺคิสฺส ¶ จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… สปฺปจฺจยา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อปฺปจฺจโย ธมฺโม สปฺปจฺจยสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อธิปติปจฺจโย
๑๐. สปฺปจฺจโย ธมฺโม สปฺปจฺจยสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ครุํ กตฺวา…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ… สปฺปจฺจเย ขนฺเธ ครุํ ¶ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ; ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – สปฺปจฺจยาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อปฺปจฺจโย ธมฺโม สปฺปจฺจยสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – อริยา นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนนฺตรปจฺจยาทิ
๑๑. สปฺปจฺจโย ธมฺโม สปฺปจฺจยสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย…เป… (ทฺเว ปฺหา อุปนิสฺสยมูลํ) ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… อวิคตปจฺจเยน ปจฺจโย (สพฺพตฺถ เอกาเยว ปฺหา).
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๒. เหตุยา ¶ เอกํ, อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา ทฺเว, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ, สหชาเต เอกํ, อฺมฺเ เอกํ, นิสฺสเย เอกํ, อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต เอกํ (สพฺพตฺถ เอกํ), อวิคเต เอกํ (เอวํ คเณตพฺพํ).
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๑๓. สปฺปจฺจโย ธมฺโม สปฺปจฺจยสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อปฺปจฺจโย ธมฺโม สปฺปจฺจยสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๑๔. นเหตุยา ¶ ทฺเว, นอารมฺมเณ เอกํ, นอธิปติยา ทฺเว, นอนนฺตเร ทฺเว, นสมนนฺตเร ทฺเว…เป… นอุปนิสฺสเย ทฺเว, นปุเรชาเต ทฺเว…เป… โนวิคเต ทฺเว, โนอวิคเต ทฺเว (เอวํ คเณตพฺพํ).
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๑๕. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ เอกํ, นอธิปติยา เอกํ, นอนนฺตเร เอกํ, นสมนนฺตเร เอกํ, นอฺมฺเ เอกํ, นอุปนิสฺสเย เอกํ…เป… นสมฺปยุตฺเต เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา เอกํ, โนวิคเต เอกํ (เอวํ คเณตพฺพํ).
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๑๖. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา ทฺเว, อนนฺตเร เอกํ…เป… อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต เอกํ…เป… อวิคเต เอกํ (เอวํ คเณตพฺพํ).
ปจฺจนียานุโลมํ.
สปฺปจฺจยทุกํ นิฏฺิตํ.
๘. สงฺขตทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
เหตุปจฺจโย
๑๗. สงฺขตํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สงฺขโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สงฺขตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา; เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ.
(อิมํ ทุกํ ยถา สปฺปจฺจยทุกํ, เอวํ คเณตพฺพํ, นินฺนานากรณํ.)
สงฺขตทุกํ นิฏฺิตํ.
๙. สนิทสฺสนทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๘. อนิทสฺสนํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อนิทสฺสนํ กฏตฺตา จ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา; เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ อนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อนิทสฺสนํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ ¶ ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ สนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๒)
อนิทสฺสนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสโน จ อนิทสฺสโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา สนิทสฺสนฺจ อนิทสฺสนฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ ¶ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ สนิทสฺสนฺจ อนิทสฺสนฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๙. อนิทสฺสนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อนิทสฺสนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา. (๑)
อธิปติปจฺจโย
๒๐. อนิทสฺสนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – อนิทสฺสนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ตโย มหาภูตา…เป… ทฺเว มหาภูเต…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ อนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อนิทสฺสนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – อนิทสฺสเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, มหาภูเต ปฏิจฺจ สนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
อนิทสฺสนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสโน จ อนิทสฺสโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อธิปติปจฺจยา – อนิทสฺสนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา สนิทสฺสนฺจ อนิทสฺสนฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ สนิทสฺสนฺจ ¶ อนิทสฺสนฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ. (๓) (สํขิตฺตํ, สพฺเพ กาตพฺพา.)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๒๑. เหตุยา ¶ ¶ ตีณิ, อารมฺมเณ เอกํ, อธิปติยา ตีณิ, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ, สหชาเต ตีณิ, อฺมฺเ เอกํ, นิสฺสเย ตีณิ, อุปนิสฺสเย เอกํ, ปุเรชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก ตีณิ (สพฺพตฺถ ตีณิ), มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต เอกํ, วิปฺปยุตฺเต ตีณิ, อตฺถิยา ตีณิ, นตฺถิยา เอกํ, วิคเต เอกํ, อวิคเต ตีณิ (เอวํ คเณตพฺพํ).
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๒๒. อนิทสฺสนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อนิทสฺสนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา; เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ อนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ… พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
อนิทสฺสนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก อนิทสฺสเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… มหาภูเต ¶ ปฏิจฺจ ¶ สนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ… พาหิเร… อาหารสมุฏฺาเน… อุตุสมุฏฺาเน… อสฺสตฺตานํ มหาภูเต ปฏิจฺจ สนิทสฺสนํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๒)
อนิทสฺสนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสโน จ อนิทสฺสโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อนิทสฺสนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา สนิทสฺสนฺจ ¶ อนิทสฺสนฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ…เป… พาหิเร… อาหารสมุฏฺาเน… อุตุสมุฏฺาเน… อสฺสตฺตานํ มหาภูเต ปฏิจฺจ สนิทสฺสนฺจ อนิทสฺสนฺจ กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ. (๓) (เอวํ สพฺเพ กาตพฺพา.)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๒๓. นเหตุยา ตีณิ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต ตีณิ, นปจฺฉาชาเต ตีณิ, นอาเสวเน ตีณิ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ตีณิ, นอาหาเร ตีณิ, นอินฺทฺริเย ตีณิ, นฌาเน ตีณิ, นมคฺเค ตีณิ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ (เอวํ คเณตพฺพํ).
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๒๔. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ (สพฺพตฺถ ตีณิ), นกมฺเม เอกํ ¶ , นวิปาเก ตีณิ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๒๕. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ เอกํ, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ, สหชาเต ตีณิ, อฺมฺเ เอกํ, นิสฺสเย ตีณิ, อุปนิสฺสเย เอกํ ¶ , ปุเรชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ตีณิ…เป… ฌาเน ตีณิ, มคฺเค เอกํ, สมฺปยุตฺเต เอกํ, วิปฺปยุตฺเต ตีณิ, อตฺถิยา ตีณิ, นตฺถิยา เอกํ, วิคเต เอกํ, อวิคเต ตีณิ.
ปจฺจนียานุโลมํ.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโรปิ ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
เหตุปจฺจโย
๒๖. อนิทสฺสนํ ธมฺมํ ปจฺจยา อนิทสฺสโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนํ ¶ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา อนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปจฺจยา วตฺถุ, วตฺถุํ ปจฺจยา ขนฺธา; เอกํ มหาภูตํ ปจฺจยา…เป… มหาภูเต ปจฺจยา อนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อนิทสฺสนา ขนฺธา (อิตเรปิ ทฺเว ปฺหา กาตพฺพา).
อารมฺมณปจฺจโย
๒๗. อนิทสฺสนํ ธมฺมํ ปจฺจยา อนิทสฺสโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อนิทสฺสนํ เอกํ ขนฺธํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา ขนฺธา, จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อนิทสฺสนา ขนฺธา (สํขิตฺตํ).
๒๘. เหตุยา ตีณิ, อารมฺมเณ เอกํ, อธิปติยา ตีณิ…เป… อวิคเต ¶ ตีณิ.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
นเหตุปจฺจโย
๒๙. อนิทสฺสนํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อนิทสฺสโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อนิทสฺสนํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา อนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา) จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา อนิทสฺสนา ขนฺธา, วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห (อิตเรปิ ทฺเว กาตพฺพา. สํขิตฺตํ).
๓๐. นเหตุยา ตีณิ, นอารมฺมเณ ตีณิ…เป… โนวิคเต ตีณิ.
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๓๑. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ…เป… นกมฺเม เอกํ…เป… นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๓๒. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ เอกํ…เป… มคฺเค เอกํ…เป… อวิคเต ตีณิ.
ปจฺจนียานุโลมํ.
๔. นิสฺสยวาโร
(นิสฺสยวาโรปิ เอวํ กาตพฺโพ.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๓๓. อนิทสฺสนํ ธมฺมํ สํสฏฺโ อนิทสฺสโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา ¶ – อนิทสฺสนํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป….
อนิทสฺสนํ ¶ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ อนิทสฺสโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา (เอวํ สพฺพํ สปฺปจฺจยคณนาหิ สทฺธึ กาตพฺพํ).
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(สมฺปยุตฺตวาโรปิ สํสฏฺวารสทิโส).
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๓๔. อนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อนิทสฺสนา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อนิทสฺสนานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อนิทสฺสนา เหตู สนิทสฺสนานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส จ อนิทสฺสนสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อนิทสฺสนา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ สนิทสฺสนานฺจ อนิทสฺสนานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๓๕. สนิทสฺสโน ¶ ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – สนิทสฺสนํ รูปํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; สนิทสฺสนา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ ปจฺจเวกฺขติ, ฌานา วุฏฺหิตฺวา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ¶ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; อริยา ปหีเน กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ…เป… จกฺขุํ…เป… กายํ… สทฺเท…เป… วตฺถุํ อนิทสฺสเน ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, เจโตปริยาเณน อนิทสฺสนจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… สทฺทายตนํ โสตวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… อนิทสฺสนา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อธิปติปจฺจโย
๓๖. สนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – สนิทสฺสนํ รูปํ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๑)
อนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ¶ ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิทสฺสเน ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – อนิทสฺสนาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อนิทสฺสนานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – อนิทสฺสนาธิปติ สนิทสฺสนานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส จ อนิทสฺสนสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – อนิทสฺสนาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ ¶ สนิทสฺสนานฺจ อนิทสฺสนานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อนนฺตรปจฺจโย
๓๗. อนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อนิทสฺสนา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อนิทสฺสนานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส…เป… โคตฺรภุ มคฺคสฺส…เป… เนวสฺานาสฺายตนํ ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สมนนฺตรปจฺจยาทิ
๓๘. อนิทสฺสโน ¶ ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๓๙. สนิทสฺสโน ¶ ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – วณฺณสมฺปทํ ปตฺถยมาโน ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กโรติ, วณฺณสมฺปทา สทฺธาย…เป… ปตฺถนาย… กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ทุกฺขสฺส, มคฺคสฺส, ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ, มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปุเรชาตปจฺจโย
๔๐. สนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – สนิทสฺสนํ รูปํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา ¶ รูปํ ปสฺสติ, รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ ¶ อุปฺปชฺชติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, สทฺทายตนํ โสตวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ อนิทสฺสนานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สนิทสฺสโน จ อนิทสฺสโน จ ธมฺมา อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. รูปายตนฺจ วตฺถุ จ อนิทสฺสนานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย; รูปายตนฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปจฺฉาชาตปจฺจโย
๔๑. อนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา อนิทสฺสนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อนิทสฺสนสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา อนิทสฺสนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส สนิทสฺสนสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส จ อนิทสฺสนสฺส จ ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา อนิทสฺสนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส สนิทสฺสนสฺส จ อนิทสฺสนสฺส จ กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อาเสวนปจฺจโย
๔๒. อนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อนิทสฺสนา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อนิทสฺสนานํ ขนฺธานํ…เป… อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส… อนุโลมํ โวทานสฺส… โคตฺรภุ มคฺคสฺส… โวทานํ มคฺคสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
กมฺมปจฺจโย
๔๓. อนิทสฺสโน ¶ ¶ ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – อนิทสฺสนา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อนิทสฺสนานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – อนิทสฺสนา ¶ เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ อนิทสฺสนานฺจ กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา (วิตฺถาเรตพฺพํ). (๒)
อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส จ อนิทสฺสนสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา (วิตฺถาเรตพฺพํ). (๓)
วิปากปจฺจยาทิ
๔๔. อนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (ตีสุปิ กพฬีกาโร อาหาโร กาตพฺโพ)… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (ตีสุปิ รูปชีวิตินฺทฺริยํ)… ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๔๕. อนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อนิทสฺสนา ขนฺธา อนิทสฺสนานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนา ขนฺธา อนิทสฺสนานํ กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ขนฺธา วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย, วตฺถุ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ . ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ อนิทสฺสนานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อนิทสฺสนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อนิทสฺสนสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อนิทสฺสนา ขนฺธา สนิทสฺสนานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ ¶ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – อนิทสฺสนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส สนิทสฺสนสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส จ อนิทสฺสนสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อนิทสฺสนา ขนฺธา สนิทสฺสนานฺจ อนิทสฺสนานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – อนิทสฺสนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส สนิทสฺสนสฺส จ อนิทสฺสนสฺส จ กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อตฺถิปจฺจยาทิ
๔๖. สนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สนิทสฺสนํ รูปํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต – อนิทสฺสโน ¶ เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อนิทสฺสนานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… (สํขิตฺตํ. ยาว อสฺสตฺตา). ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, สทฺทายตนํ โสตวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ อนิทสฺสนานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อนิทสฺสนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อนิทสฺสนสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อนิทสฺสนสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปชีวิตินฺทฺริยํ อนิทสฺสนานํ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – อนิทสฺสนา ขนฺธา สนิทสฺสนานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ ¶ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… มหาภูตา สนิทสฺสนานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กฏตฺตารูปานํ ¶ อุปาทารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… พาหิรา… อาหารสมุฏฺานา… อุตุสมุฏฺานา… อสฺสตฺตานํ มหาภูตา สนิทสฺสนานํ กฏตฺตารูปานํ, อุปาทารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อนิทสฺสนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส สนิทสฺสนสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส สนิทสฺสนสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปชีวิตินฺทฺริยํ สนิทสฺสนานํ ¶ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส จ อนิทสฺสนสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต – อนิทสฺสโน เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ สนิทสฺสนานฺจ อนิทสฺสนานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… มหาภูตา สนิทสฺสนานฺจ อนิทสฺสนานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ, กฏตฺตารูปานํ, อุปาทารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; พาหิรา… อาหารสมุฏฺานา… อุตุสมุฏฺานา… อสฺสตฺตานํ มหาภูตา สนิทสฺสนานฺจ อนิทสฺสนานฺจ กฏตฺตารูปานํ อุปาทารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๔๗. สนิทสฺสโน จ อนิทสฺสโน จ ธมฺมา อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – รูปายตนฺจ วตฺถุ จ อนิทสฺสนานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปายตนฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย.
นตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… วิคตปจฺจเยน ปจฺจโย… อวิคตปจฺจเยน ปจฺจโย.
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๘. เหตุยา ตีณิ, อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา จตฺตาริ, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ ¶ , สหชาเต ตีณิ, อฺมฺเ เอกํ, นิสฺสเย ตีณิ, อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก ตีณิ, อาหาเร ตีณิ, อินฺทฺริเย ¶ ตีณิ, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต ¶ เอกํ, วิปฺปยุตฺเต ตีณิ, อตฺถิยา ปฺจ, นตฺถิยา เอกํ, วิคเต เอกํ, อวิคเต ปฺจ (เอวํ คเณตพฺพํ).
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๔๙. สนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส จ อนิทสฺสนสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
สนิทสฺสโน จ อนิทสฺสโน จ ธมฺมา อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๕๐. นเหตุยา ¶ ปฺจ, นอารมฺมเณ จตฺตาริ, นอธิปติยา ปฺจ, นอนนฺตเร ปฺจ, นสมนนฺตเร ปฺจ, นสหชาเต ปฺจ, นอฺมฺเ ปฺจ, นนิสฺสเย จตฺตาริ, นอุปนิสฺสเย ปฺจ, นปุเรชาเต ¶ จตฺตาริ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ (สพฺพตฺถ ปฺจ), นสมฺปยุตฺเต ปฺจ, นวิปฺปยุตฺเต จตฺตาริ, โนอตฺถิยา จตฺตาริ, โนนตฺถิยา ปฺจ, โนวิคเต ปฺจ, โนอวิคเต จตฺตาริ.
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๕๑. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ…เป… นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๕๒. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา จตฺตาริ, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ, สหชาเต ตีณิ, อฺมฺเ เอกํ, นิสฺสเย ตีณิ, อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ตีณิ…เป… มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต เอกํ, วิปฺปยุตฺเต ตีณิ, อตฺถิยา ปฺจ, นตฺถิยา เอกํ, วิคเต เอกํ, อวิคเต ปฺจ.
ปจฺจนียานุโลมํ.
สนิทสฺสนทุกํ นิฏฺิตํ.
๑๐. สปฺปฏิฆทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๕๓. สปฺปฏิฆํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา, ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ เอกํ มหาภูตํ ¶ , สปฺปฏิเฆ มหาภูเต ปฏิจฺจ สปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ, โผฏฺพฺพายตนํ ปฏิจฺจ จกฺขายตนํ…เป… รสายตนํ. (๑)
สปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สปฺปฏิเฆ มหาภูเต ปฏิจฺจ อาโปธาตุ, สปฺปฏิเฆ มหาภูเต ปฏิจฺจ อปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ, โผฏฺพฺพายตนํ ปฏิจฺจ อาโปธาตุ อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. (๒)
สปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิโฆ จ อปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – สปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา อาโปธาตุ จ, ทฺเว มหาภูเต…เป… สปฺปฏิเฆ มหาภูเต ปฏิจฺจ สปฺปฏิฆฺจ อปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ, โผฏฺพฺพายตนํ ¶ ปฏิจฺจ จกฺขายตนํ…เป… รสายตนํ อาโปธาตุ อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. (๓)
๕๔. อปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา ¶ , อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ อปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ, อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. (๑)
อปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อปฺปฏิเฆ ขนฺเธ ปฏิจฺจ สปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิฆา มหาภูตา, อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ, อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ จกฺขายตนํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ. (๒)
อปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิโฆ จ อปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา สปฺปฏิฆฺจ อปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิฆฺจ อปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ, อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ จกฺขายตนํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ, อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. (๓)
๕๕. สปฺปฏิฆฺจ ¶ อปฺปฏิฆฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ สปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… สปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตฺจ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา…เป… สปฺปฏิเฆ มหาภูเต จ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ สปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ, โผฏฺพฺพายตนฺจ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ จกฺขายตนํ…เป…. (๑)
สปฺปฏิฆฺจ อปฺปฏิฆฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต ¶ จ ปฏิจฺจ อปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ อปฺปฏิเฆ ¶ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ อปฺปฏิฆํ กฏตฺตารูปํ, โผฏฺพฺพายตนฺจ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ อปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ, โผฏฺพฺพายตนฺจ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. (๒)
สปฺปฏิฆฺจ อปฺปฏิฆฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิโฆ จ อปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ สปฺปฏิฆฺจ อปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… อปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ สปฺปฏิฆฺจ อปฺปฏิฆฺจ กฏตฺตารูปํ, โผฏฺพฺพายตนฺจ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ สปฺปฏิฆฺจ อปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ, โผฏฺพฺพายตนฺจ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ จกฺขายตนํ…เป… รสายตนํ, อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๕๖. อปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา.
อธิปติปจฺจยาทิ
๕๗. สปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา (ปฏิสนฺธิ วชฺเชตพฺพา, กฏตฺตารูปา จ)… อนนฺตรปจฺจยา… สมนนฺตรปจฺจยา… สหชาตปจฺจยา (สพฺเพ มหาภูตา กาตพฺพา)… อฺมฺปจฺจยา – สปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา, ทฺเว มหาภูเต…เป…. (๑)
สปฺปฏิฆํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ¶ อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – สปฺปฏิเฆ มหาภูเต ปฏิจฺจ อาโปธาตุ…เป…. (๒)
สปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิโฆ จ อปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อฺมฺปจฺจยา ¶ – สปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา อาโปธาตุ จ, ทฺเว มหาภูเต…เป…. (๓)
๕๘. อปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – อปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา. (๑)
อปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิฆา มหาภูตา (อิเม อชฺฌตฺติกพาหิรา มหาภูตา กาตพฺพา). (๒)
สปฺปฏิฆฺจ อปฺปฏิฆฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – สปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตฺจ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา…เป… นิสฺสยปจฺจยา…เป… อวิคตปจฺจยา.
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๕๙. เหตุยา นว, อารมฺมเณ เอกํ, อธิปติยา นว, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย เอกํ, ปุเรชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม นว, วิปาเก นว, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน นว, มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต เอกํ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา เอกํ, วิคเต เอกํ, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๖๐. สปฺปฏิฆํ ¶ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา… ตีณิ.
อปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ อปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ, อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร… พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ… อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ อปฺปฏิฆํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ; วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
(อปฺปฏิฆมูลกํ อิตเรปิ ทฺเว ปฺหา กาตพฺพา. ฆฏเนปิ ตีณิ ปฺหา กาตพฺพา. อชฺฌตฺติกา พาหิรา มหาภูตา สพฺเพ ชานิตฺวา กาตพฺพา.)
นอารมฺมณปจฺจยาทิ
๖๑. สปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา (สพฺพํ สํขิตฺตํ)… โนวิคตปจฺจยา.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๖๒. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร นว, นสมนนฺตเร นว, นอฺมฺเ นว, นอุปนิสฺสเย นว, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน ¶ นว, นกมฺเม นว, นวิปาเก นว, นอาหาเร นว, นอินฺทฺริเย นว, นฌาเน นว, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต นว, นวิปฺปยุตฺเต ¶ นว, โนนตฺถิยา นว, โนวิคเต นว.
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๖๓. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ นว, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร นว, นสมนนฺตเร นว, นอฺมฺเ นว, นอุปนิสฺสเย นว, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม เอกํ, นวิปาเก นว, นสมฺปยุตฺเต นว, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา นว, โนวิคเต นว.
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๖๔. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ เอกํ, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย เอกํ, ปุเรชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม นว…เป… มคฺเค เอกํ, สมฺปยุตฺเต เอกํ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา เอกํ, วิคเต เอกํ, อวิคเต นว.
ปจฺจนียานุโลมํ.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโรปิ ¶ ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๖๕. สปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปจฺจยา สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ.
อปฺปฏิฆํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา อปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ …เป… อาโปธาตุํ ปจฺจยา อปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ, อาโปธาตุํ ปจฺจยา อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร, วตฺถุํ ปจฺจยา อปฺปฏิฆา ขนฺธา. (๑)
(อวเสสา ปฺจ ปฺหา ปฏิจฺจวารสทิสา.)
อารมฺมณปจฺจยาทิ
๖๖. สปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปจฺจยา อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ. (๑)
อปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปจฺจยา อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ¶ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา อปฺปฏิฆา ขนฺธา. (๑)
สปฺปฏิฆฺจ อปฺปฏิฆฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… กายวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ กายายตนฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… อธิปติปจฺจยา… (สํขิตฺตํ) อวิคตปจฺจยา.
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๖๗. เหตุยา นว, อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา นว, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต ตีณิ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม นว…เป… อวิคเต นว (เอวํ ปจฺจนียคณนาปิ กาตพฺพา).
๔. นิสฺสยวาโร
(นิสฺสยวาโรปิ ปจฺจยวารสทิโส.)
๕. สํสฏฺวาโร
(สํสฏฺวาเรปิ สพฺพตฺถ เอกํ, สํขิตฺตํ ¶ . อวิคตปจฺจยา, เอกาเยว ปฺหา. ทฺเวปิ วารา กาตพฺพา.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๖๘. อปฺปฏิโฆ ¶ ¶ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อปฺปฏิฆา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อปฺปฏิฆานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อปฺปฏิฆา เหตู สปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
อปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อปฺปฏิฆา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ สปฺปฏิฆานฺจ อปฺปฏิฆานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๖๙. สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุํ…เป… โผฏฺพฺเพ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… สปฺปฏิฆา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ¶ ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ ปจฺจเวกฺขติ, ฌานา วุฏฺหิตฺวา ¶ ฌานํ ปจฺจเวกฺขติ, อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; อริยา ปหีเน กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, วิกฺขมฺภิเต กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ กิเลเส ชานนฺติ; วตฺถุํ…เป… อิตฺถินฺทฺริยํ… ปุริสินฺทฺริยํ… ชีวิตินฺทฺริยํ… อาโปธาตุํ, กพฬีการํ อาหารํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; เจโตปริยาเณน อปฺปฏิฆจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ ¶ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… อปฺปฏิฆา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อธิปติปจฺจโย
๗๐. สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – จกฺขุํ…เป… โผฏฺพฺเพ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๑)
อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ¶ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; วตฺถุํ…เป… อิตฺถินฺทฺริยํ… ปุริสินฺทฺริยํ… ชีวิตินฺทฺริยํ… อาโปธาตุํ, กพฬีการํ อาหารํ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – อปฺปฏิฆาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อปฺปฏิฆานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อปฺปฏิโฆ ¶ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – อปฺปฏิฆาธิปติ สปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – อปฺปฏิฆาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ สปฺปฏิฆานฺจ อปฺปฏิฆานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อนนฺตรปจฺจโย
๗๑. อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อปฺปฏิฆา ขนฺธา…เป… ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย.
สมนนฺตรปจฺจโย
๗๒. อปฺปฏิโฆ ¶ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย…เป….
สหชาตปจฺจยาทิ
๗๓. สปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… ฉ… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๗๔. สปฺปฏิโฆ ¶ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อุตุํ, เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; อุตุ, เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย ¶ , อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… กายิกํ สุขํ, กายิกํ ทุกฺขํ, โภชนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… โภชนํ สทฺธาย…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปุเรชาตปจฺจโย
๗๕. สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… โผฏฺพฺเพ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – วตฺถุํ…เป… อิตฺถินฺทฺริยํ, ปุริสินฺทฺริยํ ¶ , ชีวิตินฺทฺริยํ, อาโปธาตุํ, กพฬีการํ อาหารํ อนิจฺจโต ¶ …เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ อปฺปฏิฆานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สปฺปฏิโฆ จ อปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. จกฺขายตนฺจ วตฺถุ จ…เป… โผฏฺพฺพายตนฺจ วตฺถุ จ อปฺปฏิฆานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปจฺฉาชาตปจฺจโย
๗๖. อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา อปฺปฏิฆา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อปฺปฏิฆสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปจฺฉาชาตา อปฺปฏิฆา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส สปฺปฏิฆสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปจฺฉาชาตา อปฺปฏิฆา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส ¶ สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (ทฺวินฺนมฺปิ มูลา กาตพฺพา). (๓)
อาเสวนปจฺจโย
๗๗. อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อปฺปฏิฆา ขนฺธา…เป… โวทานํ มคฺคสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
กมฺมปจฺจโย
๗๘. อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – อปฺปฏิฆา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อปฺปฏิฆานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – อปฺปฏิฆา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ ¶ อปฺปฏิฆานฺจ กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – อปฺปฏิฆา เจตนา สปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – อปฺปฏิฆา เจตนา สปฺปฏิฆานํ กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อปฺปฏิโฆ ¶ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – อปฺปฏิฆา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ สปฺปฏิฆานฺจ อปฺปฏิฆานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – อปฺปฏิฆา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ สปฺปฏิฆานฺจ อปฺปฏิฆานฺจ กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
วิปากปจฺจโย
๗๙. อปฺปฏิโฆ ¶ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย – วิปาโก อปฺปฏิโฆ…เป… ตีณิ.
อาหารปจฺจโย
๘๐. อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อปฺปฏิฆา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อปฺปฏิฆานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อปฺปฏิฆสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย (อวเสสา ทฺเวปิ ปฺหา กาตพฺพา, ปฏิสนฺธิ กพฬีกาโร อาหาโร ทฺวีสุปิ กาตพฺโพ อคฺเค). (๓)
อินฺทฺริยปจฺจยาทิ
๘๑. สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายินฺทฺริยํ กายวิฺาณสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (ตีสุปิ ชีวิตินฺทฺริยํ อคฺเค กาตพฺพํ) ¶ . (๓)
สปฺปฏิโฆ จ อปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุนฺทฺริยฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายินฺทฺริยฺจ กายวิฺาณฺจ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๘๒. สปฺปฏิโฆ ¶ ¶ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อปฺปฏิฆา ขนฺธา อปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺธา วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย, วตฺถุ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ อปฺปฏิฆานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อปฺปฏิฆา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อปฺปฏิฆสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อปฺปฏิฆา ขนฺธา สปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – อปฺปฏิฆา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส สปฺปฏิฆสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อปฺปฏิฆา ขนฺธา สปฺปฏิฆานฺจ อปฺปฏิฆานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ …เป…. ปจฺฉาชาตา – อปฺปฏิฆา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อตฺถิปจฺจโย
๘๓. สปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ (ปฏิจฺจสทิสา ปมปฺหา). (๑)
สปฺปฏิโฆ ¶ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตา – สปฺปฏิฆา มหาภูตา อาโปธาตุยา อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย, สปฺปฏิฆา มหาภูตา อปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กฏตฺตารูปานํ อุปาทารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; โผฏฺพฺพายตนํ อิตฺถินฺทฺริยสฺส…เป… กพฬีการสฺส อาหารสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ ; พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ…เป…. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… โผฏฺพฺเพ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, รูปายตนฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนฺจ กายายตนฺจ กายวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ . (๒)
สปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตํ ทฺวินฺนํ มหาภูตานํ อาโปธาตุยา จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… (ปฏิจฺจสทิสํ ยาว อสฺสตฺตา). (๓)
๘๔. อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต – อปฺปฏิโฆ เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). ปุเรชาตํ – วตฺถุํ…เป… อิตฺถินฺทฺริยํ… ปุริสินฺทฺริยํ… ชีวิตินฺทฺริยํ… อาโปธาตุํ… กพฬีการํ อาหารํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; วตฺถุ อปฺปฏิฆานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อปฺปฏิฆา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อปฺปฏิฆสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อปฺปฏิฆสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปชีวิตินฺทฺริยํ อปฺปฏิฆานํ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – อปฺปฏิฆา ขนฺธา สปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… อาโปธาตุ สปฺปฏิฆานํ มหาภูตานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; อาโปธาตุ สปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กฏตฺตารูปานํ อุปาทารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; อาโปธาตุ จกฺขายตนสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนสฺส อตฺถิปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย; พาหิรํ, อาหารสมุฏฺานํ, อุตุสมุฏฺานํ, อสฺสตฺตานํ…เป…. ปจฺฉาชาตา – อปฺปฏิฆา ¶ ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส สปฺปฏิฆสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส สปฺปฏิฆสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปชีวิตินฺทฺริยํ สปฺปฏิฆานํ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต – อปฺปฏิโฆ ¶ เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ สปฺปฏิฆานฺจ อปฺปฏิฆานฺจ…เป… (ปฏิจฺจสทิสํ ยาว อสฺสตฺตา). ปจฺฉาชาตา – อปฺปฏิฆา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปชีวิตินฺทฺริยํ สปฺปฏิฆานฺจ อปฺปฏิฆานฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๘๕. สปฺปฏิโฆ จ อปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา สปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจสทิสํ ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
สปฺปฏิโฆ จ อปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตา – อปฺปฏิฆา ขนฺธา จ มหาภูตา จ อปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ…เป… (ปฏิจฺจสทิสํ ยาว อสฺสตฺตา). สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนฺจ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… กายวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ กายายตนฺจ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ¶ ขนฺธา จ…เป…. (๒)
สปฺปฏิโฆ จ อปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจสทิสํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๘๖. เหตุยา ¶ ตีณิ, อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา จตฺตาริ, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก ตีณิ, อาหาเร ตีณิ, อินฺทฺริเย ปฺจ, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต เอกํ, วิปฺปยุตฺเต จตฺตาริ, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา เอกํ, วิคเต เอกํ, อวิคเต นว (เอวํ คเณตพฺพํ).
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจนียุทฺธาโร
๘๗. สปฺปฏิโฆ ¶ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย, สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๘๘. อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อปฺปฏิโฆ ¶ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ … ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๘๙. สปฺปฏิโฆ จ อปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา สปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สปฺปฏิโฆ จ อปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส สหชาตํ, ปุเรชาตํ. (๒)
สปฺปฏิโฆ จ อปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๙๐. นเหตุยา ¶ นว…เป… นอนนฺตเร นว, นสมนนฺตเร นว, นสหชาเต จตฺตาริ, นอฺมฺเ นว, นนิสฺสเย จตฺตาริ, นอุปนิสฺสเย นว, นปุเรชาเต นว…เป… นสมฺปยุตฺเต นว, นวิปฺปยุตฺเต นว, โนอตฺถิยา จตฺตาริ, โนนตฺถิยา นว, โนวิคเต นว, โนอวิคเต จตฺตาริ.
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๙๑. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ…เป… นอนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ…เป… นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๙๒. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา จตฺตาริ (อนุโลมมาติกา คเณตพฺพา), อวิคเต นว.
ปจฺจนียานุโลมํ.
สปฺปฏิฆทุกํ นิฏฺิตํ.
๑๑. รูปีทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๙๓. รูปึ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ รูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ตโย มหาภูตา…เป… ทฺเว มหาภูเต…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
รูปึ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อรูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ อรูปิโน ขนฺธา. (๒)
รูปึ ธมฺมํ ปฏิจฺจ รูปี จ อรูปี จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ อรูปิโน ขนฺธา, มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
๙๔. อรูปึ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อรูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อรูปึ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อรูปึ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ รูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อรูปิโน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
อรูปึ ธมฺมํ ปฏิจฺจ รูปี จ อรูปี จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อรูปึ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๙๕. รูปิฺจ อรูปิฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ รูปี ธมฺโม ¶ อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อรูปิโน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
รูปิฺจ อรูปิฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อรูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อรูปึ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๒)
รูปิฺจ อรูปิฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ รูปี จ อรูปี จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อรูปึ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อรูปิโน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ (สํขิตฺตํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๙๖. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม นว, วิปาเก นว, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน นว, มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต ตีณิ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา ตีณิ, วิคเต ตีณิ, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๙๗. รูปึ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ รูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา… ตีณิ.
อรูปึ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อรูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อรูปึ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห (นเหตุปจฺจยา นว ปฺหา, อเหตุกนฺติ ¶ นิยาเมตพฺพํ).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๙๘. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ทฺเว, นวิปาเก ปฺจ, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน ทฺเว, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๙๙. เหตุปจฺจยา ¶ ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม เอกํ, นวิปาเก ปฺจ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๑๐๐. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ตีณิ, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม นว, วิปาเก นว, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน นว, มคฺเค เอกํ, สมฺปยุตฺเต ตีณิ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา ตีณิ, วิคเต ตีณิ, อวิคเต นว.
ปจฺจนียานุโลมํ.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโรปิ ปฏิจฺจวารสทิโส).
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๐๑. รูปึ ¶ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา รูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เอกํ มหาภูตํ…เป… (ปฏิจฺจสทิสํ). (๑)
รูปึ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อรูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา อรูปิโน ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
รูปึ ธมฺมํ ปจฺจยา รูปี จ อรูปี จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา อรูปิโน ขนฺธา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (เอวํ อวเสสา ปฺหา, ปวตฺติปฏิสนฺธิ วิภชิตพฺพา). (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๐๒. รูปึ ธมฺมํ ปจฺจยา อรูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อรูปิโน ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อรูปึ ธมฺมํ ปจฺจยา อรูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อรูปึ เอกํ ขนฺธํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๒)
รูปิฺจ อรูปิฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อรูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ ¶ …เป… กายวิฺาณสหคตํ…เป… อรูปึ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… (สํขิตฺตํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๐๓. เหตุยา นว, อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา นว, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย ¶ นว, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต ตีณิ, อาเสวเน ตีณิ, กมฺเม นว…เป… มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต ตีณิ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา ตีณิ, วิคเต ตีณิ, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๑๐๔. รูปึ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา รูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – เอกํ มหาภูตํ…เป… อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๑)
รูปึ ธมฺมํ ปจฺจยา อรูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา อรูปิโน ¶ ขนฺธา; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
รูปึ ธมฺมํ ปจฺจยา รูปี จ อรูปี จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา (ปวตฺติปฏิสนฺธิ กาตพฺพา). (๓)
๑๐๕. อรูปึ ธมฺมํ ปจฺจยา อรูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อรูปึ เอกํ ขนฺธํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
อรูปึ ธมฺมํ ปจฺจยา รูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก อรูปิโน ขนฺเธ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
อรูปึ ธมฺมํ ปจฺจยา รูปี จ อรูปี จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อรูปึ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๑๐๖. รูปิฺจ อรูปิฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา รูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก อรูปิโน ขนฺเธ ¶ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
รูปิฺจ อรูปิฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อรูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… กายวิฺาณสหคตํ…เป… อรูปึ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
รูปิฺจ ¶ อรูปิฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา รูปี จ อรูปี จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา ¶ – อเหตุกํ อรูปึ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อรูปิโน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๐๗. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน จตฺตาริ, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๑๐๘. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ (สํขิตฺตํ, สพฺเพ กาตพฺพา), นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ¶ เอกํ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๑๐๙. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ ตีณิ (สพฺเพ กาตพฺพา)…เป… ฌาเน นว, มคฺเค ตีณิ…เป… อวิคเต นว.
ปจฺจนียานุโลมํ.
๔. นิสฺสยวาโร
(นิสฺสยวาโรปิ ปจฺจยวารสทิโส).
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๑๑๐. อรูปึ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ อรูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อรูปึ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป….
เหตุยา เอกํ…เป… อวิคเต เอกํ. (เอวํ ปจฺจนียาทีนิ คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาเรปิ สพฺเพ กาตพฺพา. เอโกเยว ปฺโห).
๑๑. รูปีทุกํ
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๑๑. อรูปี ¶ ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อรูปี เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อรูปี ธมฺโม รูปิสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อรูปี เหตู จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
อรูปี ธมฺโม รูปิสฺส จ อรูปิสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อรูปี เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ ¶ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๑๒. รูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ… อิตฺถินฺทฺริยํ… ปุริสินฺทฺริยํ… ชีวิตินฺทฺริยํ… อาโปธาตุํ… กพฬีการํ อาหารํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปิโน ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส ¶ , อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
๑๑๓. อรูปี ¶ ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ ปจฺจเวกฺขติ, ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; อริยา ปหีเน กิเลเส…เป… วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ…เป… อรูปิโน ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, เจโตปริยาเณน อรูปิจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ…เป… เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… อรูปิโน ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อธิปติปจฺจโย
๑๑๔. รูปี ¶ ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – จกฺขุํ…เป… กพฬีการํ อาหารํ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๑)
อรูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… (สํขิตฺตํ) นิพฺพานํ มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; อรูปิโน ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ…เป… ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – อรูปี อธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อรูปี ธมฺโม รูปิสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – อรูปี อธิปติ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อรูปี ¶ ธมฺโม รูปิสฺส จ อรูปิสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – อรูปี อธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อนนฺตรปจฺจยาทิ
๑๑๕. อรูปี ¶ ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อรูปิโน ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อรูปีนํ ขนฺธานํ…เป… ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย, สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย.
(สหชาตปจฺจเย สตฺต, อิห ฆฏนา นตฺถิ. อฺมฺปจฺจเย ฉ, นิสฺสยปจฺจเย สตฺต ปฺหา, อิห ฆฏนา นตฺถิ).
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๑๑๖. รูปี ¶ ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ, อุตุ… โภชนํ… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อรูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ, สีลํ…เป… กายิกํ ทุกฺขํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ, สทฺธา…เป… กายิกํ ทุกฺขํ… สทฺธาย…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปุเรชาตปจฺจโย
๑๑๗. รูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ…เป… กพฬีการํ อาหารํ อนิจฺจโต ¶ …เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ อรูปีนํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปจฺฉาชาตปจฺจโย
๑๑๘. อรูปี ¶ ธมฺโม รูปิสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา อรูปิโน ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาเสวนปจฺจโย
๑๑๙. อรูปี ¶ ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อรูปิโน ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อรูปีนํ ขนฺธานํ อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย.
กมฺมปจฺจโย
๑๒๐. อรูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – อรูปี เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – อรูปี เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อรูปี ธมฺโม รูปิสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – อรูปี เจตนา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – อรูปี เจตนา กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อรูปี ธมฺโม รูปิสฺส จ อรูปิสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – อรูปี เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – อรูปี เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
วิปากาหารปจฺจยา
๑๒๑. อรูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
รูปี ธมฺโม รูปิสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อรูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
อินฺทฺริยปจฺจโย
๑๒๒. รูปี ¶ ธมฺโม รูปิสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – รูปชีวิตินฺทฺริยํ ¶ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
รูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุนฺทฺริยํ…เป… กายินฺทฺริยํ กายวิฺาณสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อรูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
รูปี จ อรูปี จ ธมฺมา อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุนฺทฺริยฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายินฺทฺริยฺจ…เป….
ฌานปจฺจยาทิ
๑๒๓. อรูปี ¶ ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๑๒๔. รูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ อรูปีนํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ อรูปีนํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อรูปี ธมฺโม รูปิสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อรูปิโน ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ อรูปิโน ขนฺธา กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; อรูปิโน ขนฺธา วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อรูปิโน ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อตฺถิปจฺจยาทิ
๑๒๕. รูปี ¶ ¶ ธมฺโม รูปิสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตํ – เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา), กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปชีวิตินฺทฺริยํ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
รูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ อรูปีนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… กพฬีการํ อาหารํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส ¶ …เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ อรูปีนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๑๒๖. อรูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – อรูปี เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อรูปี ธมฺโม รูปิสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อรูปิโน ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ปจฺฉาชาตา – อรูปิโน ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อรูปี ธมฺโม รูปิสฺส จ อรูปิสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – อรูปี เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๑๒๗. รูปี จ อรูปี จ ธมฺมา รูปิสฺส ธมฺมสฺส ¶ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – อรูปี ขนฺธา จ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – อรูปิโน ขนฺธา จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อรูปิโน ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
รูปี ¶ จ อรูปี จ ธมฺมา อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนฺจ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… กายวิฺาณสหคโต…เป… อรูปี เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ อรูปี เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. (๒)
นตฺถิปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… วิคตปจฺจเยน ปจฺจโย… อวิคตปจฺจเยน ปจฺจโย.
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๒๘. เหตุยา ตีณิ, อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา จตฺตาริ, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ, สหชาเต สตฺต, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย สตฺต, อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต เอกํ, ปจฺฉาชาเต เอกํ อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก ตีณิ, อาหาเร จตฺตาริ, อินฺทฺริเย ฉ, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต เอกํ, วิปฺปยุตฺเต ทฺเว, อตฺถิยา สตฺต, นตฺถิยา เอกํ ¶ , วิคเต เอกํ, อวิคเต สตฺต.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๑๒๙. รูปี ธมฺโม รูปิสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
รูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อรูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อรูปี ¶ ¶ ธมฺโม รูปิสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อรูปี ธมฺโม รูปิสฺส จ อรูปิสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
รูปี จ อรูปี จ ธมฺมา รูปิสฺส ธมฺมสฺส สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. (๑)
รูปี จ อรูปี จ ธมฺมา อรูปิสฺส ธมฺมสฺส สหชาตํ, ปุเรชาตํ. (๒)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๓๐. นเหตุยา สตฺต, นอารมฺมเณ สตฺต, นอธิปติยา สตฺต, นอนนฺตเร สตฺต, นสมนนฺตเร สตฺต, นสหชาเต ฉ, นอฺมฺเ ฉ, นนิสฺสเย ฉ, นอุปนิสฺสเย สตฺต, นปุเรชาเต สตฺต ¶ …เป… นมคฺเค สตฺต, นสมฺปยุตฺเต ฉ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ, โนอตฺถิยา จตฺตาริ, โนนตฺถิยา สตฺต, โนวิคเต สตฺต, โนอวิคเต จตฺตาริ.
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๑๓๑. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ¶ ตีณิ, นอฺมฺเ เอกํ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ (สพฺพตฺถ ตีณิ), นสมฺปยุตฺเต เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๑๓๒. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา จตฺตาริ (อนุโลมมาติกา กาตพฺพา), อวิคเต สตฺต.
ปจฺจนียานุโลมํ.
รูปีทุกํ นิฏฺิตํ.
๑๒. โลกิยทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๓๓. โลกิยํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โลกิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โลกิยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ ¶ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ. (๑)
๑๓๔. โลกุตฺตรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โลกุตฺตโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โลกุตฺตรํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
โลกุตฺตรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โลกิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โลกุตฺตเร ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
โลกุตฺตรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โลกิโย จ โลกุตฺตโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โลกุตฺตรํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
โลกิยฺจ โลกุตฺตรฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โลกิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โลกุตฺตเร ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ (สํขิตฺตํ). (๑)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๓๕. เหตุยา ¶ ¶ ปฺจ, อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร ทฺเว, สมนนฺตเร ทฺเว, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ทฺเว, นิสฺสเย ปฺจ, อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต ทฺเว, อาเสวเน ทฺเว, กมฺเม ปฺจ, วิปาเก ปฺจ, อาหาเร ปฺจ, อินฺทฺริเย ปฺจ, ฌาเน ปฺจ, มคฺเค ปฺจ, สมฺปยุตฺเต ทฺเว, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา ปฺจ, นตฺถิยา ทฺเว, วิคเต ทฺเว, อวิคเต ปฺจ.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๑๓๖. โลกิยํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โลกิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โลกิยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ ¶ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา) วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห (สํขิตฺตํ).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๓๗. นเหตุยา ¶ เอกํ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ทฺเว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต จตฺตาริ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ (นอาเสวนมูลเก โลกุตฺตเร สุทฺธเก วิปาโกติ นิยาเมตพฺพํ, อวเสสา ปกติกาเยว), นกมฺเม ทฺเว, นวิปาเก ปฺจ, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๑๓๘. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ทฺเว (นอนนฺตรปทาที ปจฺจนียสทิสา)…เป… นวิปาเก ปฺจ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๑๓๙. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ เอกํ, อนนฺตเร เอกํ…เป… อวิคเต เอกํ.
ปจฺจนียานุโลมํ.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโร ปฏิจฺจวารสทิโส).
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๔๐. โลกิยํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา โลกิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โลกิยํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา โลกิยา ขนฺธา. (๑)
โลกิยํ ธมฺมํ ปจฺจยา โลกุตฺตโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา โลกุตฺตรา ขนฺธา. (๒)
โลกิยํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา โลกิโย จ โลกุตฺตโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา โลกุตฺตรา ขนฺธา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๓)
๑๔๑. โลกุตฺตรํ ธมฺมํ ปจฺจยา โลกุตฺตโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ.
โลกิยฺจ โลกุตฺตรฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โลกิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โลกุตฺตเร ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑)
โลกิยฺจ โลกุตฺตรฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โลกุตฺตโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โลกุตฺตรํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๒)
โลกิยฺจ โลกุตฺตรฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โลกิโย จ โลกุตฺตโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โลกุตฺตรํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… โลกุตฺตเร ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ (สํขิตฺตํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๔๒. เหตุยา นว, อารมฺมเณ จตฺตาริ, อธิปติยา นว, อนนฺตเร ¶ จตฺตาริ, สมนนฺตเร จตฺตาริ, สหชาเต นว, อฺมฺเ จตฺตาริ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย จตฺตาริ, ปุเรชาเต จตฺตาริ, อาเสวเน จตฺตาริ, กมฺเม นว, วิปาเก นว…เป… มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต จตฺตาริ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา จตฺตาริ, วิคเต จตฺตาริ, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๑๔๓. โลกิยํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา โลกิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โลกิยํ เอกํ ขนฺธํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา) จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา โลกิยา ขนฺธา, วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห (สํขิตฺตํ).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๔๔. นเหตุยา เอกํ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา จตฺตาริ, นอนนฺตเร ตีณิ…เป… นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต จตฺตาริ, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว (โลกุตฺตเร อรูเป วิปากนฺติ นิยาเมตพฺพํ), นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๑๔๕. เหตุปจฺจยา ¶ ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา จตฺตาริ, นอนนฺตเร ตีณิ (นสมนนฺตรปทาที ปจฺจนียสทิสา), นวิปาเก นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๑๔๖. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ เอกํ, อนนฺตเร เอกํ…เป… อวิคเต เอกํ.
ปจฺจนียานุโลมํ.
๔. นิสฺสยวาโร
(นิสฺสยวาโร ปจฺจยวารสทิโส).
๕. สํสฏฺวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๔๗. โลกิยํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ โลกิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โลกิยํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โลกุตฺตรํ ธมฺมํ สํสฏฺโ โลกุตฺตโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โลกุตฺตรํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
(สํสฏฺวาโร เอวํ วิตฺถาเรตพฺโพ, สห คณนาหิ ทฺเว ปฺหา).
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(สมฺปยุตฺตวาโร สํสฏฺวารสทิโส).
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๔๘. โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โลกิยา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โลกุตฺตโร ¶ ¶ ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
อารมฺมณปจฺจโย
๑๔๙. โลกิโย ¶ ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ ปจฺจเวกฺขติ, ฌานา…เป… อริยา โคตฺรภุํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, โวทานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ปหีเน กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ กิเลเส ชานนฺติ; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โลกิเย ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. เจโตปริยาเณน โลกิยจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส, โลกิยา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
๑๕๐. โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – นิพฺพานํ มคฺคสฺส, ผลสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; อริยา เจโตปริยาเณน โลกุตฺตรจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานนฺติ, โลกุตฺตรา ขนฺธา เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส ¶ , อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อธิปติปจฺจโย
๑๕๑. โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ ¶ …เป… ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… เสกฺขา โคตฺรภุํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, โวทานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ ¶ โลกิเย ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – โลกิยาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
๑๕๒. โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – นิพฺพานํ มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – โลกุตฺตราธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – โลกุตฺตราธิปติ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกิยสฺส จ โลกุตฺตรสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ ¶ – โลกุตฺตราธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อนนฺตรปจฺจโย
๑๕๓. โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา โลกิยา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โลกิยานํ ขนฺธานํ…เป… อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส… อนุโลมํ โวทานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โลกิโย ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – โคตฺรภุ มคฺคสฺส… โวทานํ ¶ มคฺคสฺส… อนุโลมํ ผลสมาปตฺติยา… นิโรธา วุฏฺหนฺตสฺส เนวสฺานาสฺายตนํ ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๑๕๔. โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา โลกุตฺตรา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โลกุตฺตรานํ ขนฺธานํ ¶ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; มคฺโค ผลสฺส, ผลํ ผลสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ผลํ วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สมนนฺตรปจฺจยาทิ
๑๕๕. โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฺจ ปฺหา, ฆฏนา นตฺถิ) อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… ทฺเว… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย.
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๑๕๖. โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – โลกิยํ สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… วิปสฺสนํ ¶ อุปฺปาเทติ, อภิฺํ อุปฺปาเทติ, สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ, มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; โลกิยํ สีลํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; โลกิยา สทฺธา…เป… เสนาสนํ โลกิยาย สทฺธาย…เป… กายิกสฺส ทุกฺขสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย; กุสลากุสลํ กมฺมํ วิปากสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โลกิโย ธมฺโม โลกุตฺตรส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – ปมสฺส มคฺคสฺส ปริกมฺมํ ปมสฺส มคฺคสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย…เป… จตุตฺถสฺส มคฺคสฺส ปริกมฺมํ จตุตฺถสฺส มคฺคสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๑๕๗. โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – ปโม มคฺโค ทุติยสฺส มคฺคสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ตติโย มคฺโค จตุตฺถสฺส มคฺคสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โลกุตฺตโร ¶ ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อริยา มคฺคํ อุปนิสฺสาย อนุปฺปนฺนํ สมาปตฺตึ อุปฺปาเทนฺติ, อุปฺปนฺนํ สมาปชฺชนฺติ, สงฺขาเร อนิจฺจโต ทุกฺขโต อนตฺตโต วิปสฺสนฺติ, อริยานํ มคฺโค…เป… านาานโกสลฺลสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย; ผลสมาปตฺติ กายิกสฺส สุขสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
ปุเรชาตปจฺจโย
๑๕๘. โลกิโย ¶ ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต ทุกฺขโต อนตฺตโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ โลกิยานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โลกิโย ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ โลกุตฺตรานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
ปจฺฉาชาตปจฺจโย
๑๕๙. โลกิโย ¶ ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา โลกิยา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา โลกุตฺตรา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาเสวนปจฺจโย
๑๖๐. โลกิโย ¶ ¶ ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา โลกิยา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โลกิยานํ ขนฺธานํ อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส… อนุโลมํ โวทานสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โลกิโย ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย – โคตฺรภุ มคฺคสฺส… โวทานํ มคฺคสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
กมฺมปจฺจโย
๑๖๑. โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – โลกิยา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – โลกิยา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – โลกุตฺตรา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. นานากฺขณิกา – โลกุตฺตรา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โลกุตฺตโร ¶ ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – โลกุตฺตรา เจตนา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกิยสฺส จ โลกุตฺตรสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – โลกุตฺตรา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
วิปากปจฺจโย
๑๖๒. โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย – วิปาโก โลกิโย เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โลกุตฺตโร ¶ ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
อาหารปจฺจโย
๑๖๓. โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – โลกิยา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ ¶ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
อินฺทฺริยปจฺจโย
๑๖๔. โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิสนฺธิ กาตพฺพา); จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายินฺทฺริยํ กายวิฺาณสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปชีวิตินฺทฺริยํ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
ฌานปจฺจยาทิ
๑๖๕. โลกิโย ¶ ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ, โลกุตฺตโร ธมฺโม…เป… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย, โลกิเย เอกํ, โลกุตฺตเร ตีณิ.
โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ, โลกุตฺตโร ธมฺโม…เป… เอกํ.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๑๖๖. โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – โลกิยา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺธา วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; วตฺถุ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ ¶ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ โลกิยานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โลกิยา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โลกิโย ¶ ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ โลกุตฺตรานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – โลกุตฺตรา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โลกุตฺตรา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อตฺถิปจฺจยาทิ
๑๖๗. โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต – โลกิโย เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ ¶ …เป… (ปุเรชาตสทิสํ). วตฺถุ โลกิยานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โลกิยา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปชีวิตินฺทฺริยํ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โลกิโย ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ โลกุตฺตรานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๑๖๘. โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – โลกุตฺตโร เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป…. (๑)
โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา ¶ – โลกุตฺตรา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โลกุตฺตรา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โลกุตฺตโร ¶ ธมฺโม โลกิยสฺส จ โลกุตฺตรสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – โลกุตฺตโร เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป…. (๓)
๑๖๙. โลกิโย จ โลกุตฺตโร จ ธมฺมา โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – โลกุตฺตรา ขนฺธา จ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โลกุตฺตรา ขนฺธา จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โลกุตฺตรา ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โลกิโย จ โลกุตฺตโร จ ธมฺมา โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – โลกุตฺตโร เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. (๒)
นตฺถิปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… วิคตปจฺจเยน ปจฺจโย… อวิคตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๗๐. เหตุยา จตฺตาริ, อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา จตฺตาริ, อนนฺตเร จตฺตาริ, สมนนฺตเร จตฺตาริ, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ทฺเว, นิสฺสเย สตฺต, อุปนิสฺสเย จตฺตาริ, ปุเรชาเต ทฺเว, ปจฺฉาชาเต ¶ ทฺเว, อาเสวเน ทฺเว, กมฺเม จตฺตาริ, วิปาเก จตฺตาริ, อาหาเร จตฺตาริ, อินฺทฺริเย จตฺตาริ, ฌาเน จตฺตาริ, มคฺเค จตฺตาริ, สมฺปยุตฺเต ทฺเว, วิปฺปยุตฺเต ตีณิ, อตฺถิยา สตฺต, นตฺถิยา จตฺตาริ, วิคเต จตฺตาริ, อวิคเต สตฺต.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๑๗๑. โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โลกิโย ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๑๗๒. โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โลกุตฺตโร ¶ ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกิยสฺส จ โลกุตฺตรสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
โลกิโย จ โลกุตฺตโร จ ธมฺมา โลกิยสฺส ธมฺมสฺส สหชาตํ… ปจฺฉาชาตํ… อาหารํ… อินฺทฺริยํ. (๑)
โลกิโย จ โลกุตฺตโร จ ธมฺมา โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส ¶ สหชาตํ… ปุเรชาตํ. (๒)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๗๓. นเหตุยา สตฺต…เป… นสมนนฺตเร สตฺต, นสหชาเต ปฺจ, นอฺมฺเ ปฺจ, นนิสฺสเย ปฺจ, นอุปนิสฺสเย สตฺต, นปุเรชาเต ฉ, นปจฺฉาชาเต สตฺต…เป… นมคฺเค สตฺต, นสมฺปยุตฺเต ปฺจ, นวิปฺปยุตฺเต จตฺตาริ, โนอตฺถิยา จตฺตาริ, โนนตฺถิยา สตฺต, โนวิคเต สตฺต, โนอวิคเต จตฺตาริ.
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๑๗๔. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ จตฺตาริ…เป… นสมนนฺตเร จตฺตาริ, นอฺมฺเ ทฺเว ¶ , นอุปนิสฺสเย จตฺตาริ…เป… นมคฺเค จตฺตาริ, นสมฺปยุตฺเต ทฺเว, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา จตฺตาริ, โนวิคเต จตฺตาริ.
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๑๗๕. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา จตฺตาริ (อนุโลมมาติกา กาตพฺพา), อวิคเต สตฺต.
ปจฺจนียานุโลมํ.
โลกิยทุกํ นิฏฺิตํ.
๑๓. เกนจิวิฺเยฺยทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๗๖. เกนจิ ¶ ¶ วิฺเยฺยํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เกนจิ วิฺเยฺโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เกนจิ วิฺเยฺยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ตโย มหาภูตา…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
เกนจิ วิฺเยฺยํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เกนจิ นวิฺเยฺโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เกนจิ วิฺเยฺยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ เกนจิ นวิฺเยฺยา ตโย ¶ ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๒)
เกนจิ วิฺเยฺยํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เกนจิ วิฺเยฺโย จ เกนจิ นวิฺเยฺโย จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ¶ เหตุปจฺจยา – เกนจิ วิฺเยฺยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ เกนจิ วิฺเยฺยา จ เกนจิ นวิฺเยฺยา จ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๓)
๑๗๗. เกนจิ นวิฺเยฺยํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เกนจิ นวิฺเยฺโย ธมฺโม ¶ อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เกนจิ นวิฺเยฺยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ เกนจิ นวิฺเยฺยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
เกนจิ นวิฺเยฺยํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เกนจิ วิฺเยฺโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เกนจิ นวิฺเยฺยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ เกนจิ วิฺเยฺยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๒)
เกนจิ นวิฺเยฺยํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เกนจิ วิฺเยฺโย จ เกนจิ นวิฺเยฺโย จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – เกนจิ นวิฺเยฺยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ เกนจิ วิฺเยฺยา จ เกนจิ นวิฺเยฺยา จ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๓)
๑๗๘. เกนจิ วิฺเยฺยฺจ เกนจิ นวิฺเยฺยฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เกนจิ วิฺเยฺโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เกนจิ วิฺเยฺยฺจ เกนจิ นวิฺเยฺยฺจ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ เกนจิ วิฺเยฺยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา ¶ , เอกํ มหาภูตํ ¶ …เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
เกนจิ ¶ วิฺเยฺยฺจ เกนจิ นวิฺเยฺยฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เกนจิ นวิฺเยฺโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เกนจิ วิฺเยฺยฺจ เกนจิ นวิฺเยฺยฺจ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ เกนจิ นวิฺเยฺยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๒)
เกนจิ วิฺเยฺยฺจ เกนจิ นวิฺเยฺยฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เกนจิ วิฺเยฺโย จ เกนจิ นวิฺเยฺโย จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – เกนจิ วิฺเยฺยฺจ เกนจิ นวิฺเยฺยฺจ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ เกนจิ วิฺเยฺยา จ เกนจิ นวิฺเยฺยา จ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ (สํขิตฺตํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๑๗๙. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว…เป… อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๑๘๐. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว…เป… โนวิคเต นว (เอวํ จตฺตาริปิ คณนา ปริปุณฺณา).
๒-๖. สหชาต-ปจฺจย-นิสฺสย-สํสฏฺ-สมฺปยุตฺตวาโร
(สหชาตวาโรปิ ¶ ปจฺจยวาโรปิ นิสฺสยวาโรปิ สํสฏฺวาโรปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ เอวํ วิตฺถาเรตพฺพา ¶ . ปจฺจยวาเร วตฺถุ จ ปฺจายตนานิ จ ทสฺเสตพฺพานิ. ยถา ยถา ลพฺภติ ตํ ตํ กาตพฺพํ).
๗. ปฺหาวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๑๘๑. เกนจิ ¶ วิฺเยฺโย ธมฺโม เกนจิ วิฺเยฺยสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – เกนจิ วิฺเยฺยา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (สํขิตฺตํ).
เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว…เป… อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
นเหตุยา นว…เป… โนวิคเต นว (เอวํ จตฺตาริปิ คณนา ปริปุณฺณา).
ปจฺจนียํ.
เกนจิวิฺเยฺยทุกํ นิฏฺิตํ.
จูฬนฺตรทุกํ นิฏฺิตํ.
๓. อาสวโคจฺฉกํ
๑๔. อาสวทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑. อาสวํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – กามาสวํ ปฏิจฺจ ทิฏฺาสโว อวิชฺชาสโว, ทิฏฺาสวํ ปฏิจฺจ ¶ กามาสโว อวิชฺชาสโว, อวิชฺชาสวํ ปฏิจฺจ กามาสโว ทิฏฺาสโว, ภวาสวํ ปฏิจฺจ อวิชฺชาสโว, ทิฏฺาสวํ ปฏิจฺจ อวิชฺชาสโว (เอเกกมฺปิ จกฺกํ กาตพฺพํ). (๑)
อาสวํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อาสวํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ. (๒)
อาสวํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสโว จ โนอาสโว จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – กามาสวํ ปฏิจฺจ ทิฏฺาสโว อวิชฺชาสโว สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ (จกฺกํ). (๓)
๒. โนอาสวํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนอาสวํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
โนอาสวํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนอาสเว ขนฺเธ ปฏิจฺจ อาสวา. (๒)
โนอาสวํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสโว จ โนอาสโว จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนอาสวํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อาสวา จ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๓. อาสวฺจ โนอาสวฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – กามาสวฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ ทิฏฺาสโว อวิชฺชาสโว (จกฺกํ พนฺธิตพฺพํ). (๑)
อาสวฺจ ¶ โนอาสวฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนอาสวํ เอกํ ขนฺธฺจ ¶ อาสเว จ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๒)
อาสวฺจ โนอาสวฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสโว จ โนอาสโว จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนอาสวํ เอกํ ขนฺธฺจ กามาสวฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา ทิฏฺาสโว อวิชฺชาสโว จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (จกฺกํ. สํขิตฺตํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๔. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), วิปาเก เอกํ, อาหาเร นว…เป… อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๕. โนอาสวํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนอาสวํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
โนอาสวํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
นอารมฺมณปจฺจโย
๖. อาสวํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – อาสเว ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑)
โนอาสวํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – โนอาสเว ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา) ¶ . (๑)
อาสวฺจ โนอาสวฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – อาสเว จ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ (สํขิตฺตํ). (๑)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๗. นเหตุยา ¶ ทฺเว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต นว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๘. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต นว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๙. นเหตุปจฺจยา ¶ ¶ อารมฺมเณ ทฺเว, อนนฺตเร ทฺเว…เป… วิปาเก เอกํ…เป… มคฺเค เอกํ…เป… อวิคเต ทฺเว.
ปจฺจนียานุโลมํ.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโร ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๐. อาสวํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา (อาสวมูลกํ ตีณิ, ปฏิจฺจสทิสา).
โนอาสวํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนอาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนอาสวํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปจฺจยา วตฺถุ, วตฺถุํ ปจฺจยา ขนฺธา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา โนอาสวา ขนฺธา. (๑)
โนอาสวํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนอาสเว ขนฺเธ ปจฺจยา อาสวา, วตฺถุํ ปจฺจยา อาสวา. (๒)
โนอาสวํ ธมฺมํ ปจฺจยา อาสโว จ โนอาสโว จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนอาสวํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา อาสวา จ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา อาสวา สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
๑๑. อาสวฺจ โนอาสวฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – กามาสวฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปจฺจยา ทิฏฺาสโว อวิชฺชาสโว ¶ (จกฺกํ). กามาสวฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทิฏฺาสโว อวิชฺชาสโว (จกฺกํ). (๑)
อาสวฺจ โนอาสวฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โนอาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนอาสวํ เอกํ ขนฺธฺจ อาสเว จ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อาสวฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ¶ โนอาสวา ขนฺธา. (๒)
อาสวฺจ โนอาสวฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อาสโว จ โนอาสโว จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนอาสวํ เอกํ ขนฺธฺจ กามาสวฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา ทิฏฺาสโว อวิชฺชาสโว จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… (จกฺกํ). กามาสวฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทิฏฺาสโว อวิชฺชาสโว สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา (จกฺกํ. สํขิตฺตํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๑๒. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว…เป… วิปาเก เอกํ…เป… อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๑๓. โนอาสวํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา โนอาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนอาสวํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา) จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ… วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา โนอาสวา ขนฺธา. (๑)
โนอาสวํ ธมฺมํ ปจฺจยา อาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๑๔. นเหตุยา ¶ ทฺเว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว…เป… นกมฺเม ตีณิ…เป… นวิปฺปยุตฺเต นว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ (เอวํ สพฺเพ คณนา คเณตพฺพา).
๔. นิสฺสยวาโร
(นิสฺสยวาโร ปจฺจยวารสทิโส.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๑๕. อาสวํ ¶ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ อาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – กามาสวํ สํสฏฺโ ทิฏฺาสโว อวิชฺชาสโว (จกฺกํ. สํขิตฺตํ).
เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), วิปาเก เอกํ…เป… อวิคเต นว.
นเหตุยา ทฺเว, นอธิปติยา นว, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต นว.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ สํสฏฺวารสทิโส.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๖. อาสโว ธมฺโม อาสวสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – กามาสโว ทิฏฺาสวสฺส อวิชฺชาสวสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ภวาสโว อวิชฺชาสวสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ). (๑)
อาสโว ¶ ธมฺโม โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อาสวา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสโว ¶ ธมฺโม อาสวสฺส จ โนอาสวสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – กามาสโว ทิฏฺาสวสฺส อวิชฺชาสวสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ . (๓)
๑๗. โนอาสโว ธมฺโม โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนอาสวา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนอาสโว ธมฺโม อาสวสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนอาสวา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ อาสวานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนอาสโว ธมฺโม อาสวสฺส จ โนอาสวสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนอาสวา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อาสวานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อาสโว จ โนอาสโว จ ธมฺมา โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อาสวา จ โนอาสวา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๘. อาสโว ธมฺโม อาสวสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อาสเว อารพฺภ อาสวา อุปฺปชฺชนฺติ. (๑)
อาสโว ¶ ธมฺโม โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อาสเว อารพฺภ โนอาสวา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๒)
อาสโว ธมฺโม อาสวสฺส จ โนอาสวสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อาสเว อารพฺภ อาสวา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๑๙. โนอาสโว ธมฺโม โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ ¶ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; อริยา โนอาสเว ปหีเน กิเลเส…เป… วิกฺขมฺภิเต ¶ กิเลเส…เป… ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ กิเลเส ชานนฺติ, จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนอาสเว ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, เจโตปริยาเณน โนอาสวจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… โนอาสวา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอาสโว ธมฺโม อาสวสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา…เป… ตํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ อาสวา อุปฺปชฺชนฺติ, สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนอาสเว ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ อาสวา อุปฺปชฺชนฺติ. (๒)
โนอาสโว ธมฺโม อาสวสฺส จ โนอาสวสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา…เป… (ทุติยคมนํ) โนอาสเว ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ อาสวา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๒๐. อาสโว ¶ จ โนอาสโว จ ธมฺมา อาสวสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อาสเว จ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ อารพฺภ อาสวา อุปฺปชฺชนฺติ. (๑)
อาสโว จ โนอาสโว จ ธมฺมา โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อาสเว จ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ อารพฺภ โนอาสวา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ ¶ . (๒)
อาสโว จ โนอาสโว จ ธมฺมา อาสวสฺส จ โนอาสวสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อาสเว จ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ อารพฺภ อาสวา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
อธิปติปจฺจโย
๒๑. อาสโว ¶ ธมฺโม อาสวสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – อาสเว ครุํ กตฺวา อาสวา อุปฺปชฺชนฺติ (ตีณิ อารมฺมณสทิสา, ครุการมฺมณา กาตพฺพา).
โนอาสโว ธมฺโม โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคา…เป… ผลํ…เป… นิพฺพานํ ครุํ…เป… นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนอาสเว ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – โนอาสวา อธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอาสโว ธมฺโม อาสวสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… โนอาสเว ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา อาสวา ¶ อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – โนอาสวา อธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ อาสวานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนอาสโว ¶ ธมฺโม อาสวสฺส จ โนอาสวสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… โนอาสเว ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – โนอาสวา อธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อาสวานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อาสโว จ โนอาสโว จ ธมฺมา อาสวสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – อาสเว จ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ…เป… อาสวา อุปฺปชฺชนฺติ (ตีณิ, ครุการมฺมณา).
อนนฺตรปจฺจโย
๒๒. อาสโว ¶ ธมฺโม อาสวสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อาสวา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อาสวานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสโว ธมฺโม โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อาสวา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โนอาสวานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อาสวา วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสโว ธมฺโม อาสวสฺส จ โนอาสวสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อาสวา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อาสวานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๓. โนอาสโว ธมฺโม โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา โนอาสวา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โนอาสวานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส…เป… ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอาสโว ธมฺโม อาสวสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา โนอาสวา ¶ ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อาสวานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อาวชฺชนา อาสวานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนอาสโว ธมฺโม อาสวสฺส จ โนอาสวสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา โนอาสวา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อาสวานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๔. อาสโว จ โนอาสโว จ ธมฺมา อาสวสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
สมนนฺตรปจฺจยาทิ
๒๕. อาสโว ธมฺโม อาสวสฺส ธมฺมสฺส สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (วตฺถุ จ ทสฺเสตพฺพํ).
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๒๖. อาสโว ¶ ธมฺโม อาสวสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อาสวา อาสวานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย (ตีณิ).
๒๗. โนอาสโว ธมฺโม โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ, มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ¶ ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอาสโว ธมฺโม อาสวสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย ¶ , ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ, สทฺธา…เป… เสนาสนํ ราคสฺส…เป… ปตฺถนาย อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนอาสโว ธมฺโม อาสวสฺส จ โนอาสวสฺส จ ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย…เป… ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ, สทฺธา…เป… เสนาสนํ ราคสฺส…เป… ปตฺถนาย อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อาสโว จ โนอาสโว จ ธมฺมา อาสวสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย… ตีณิ.
ปุเรชาตปจฺจโย
๒๘. โนอาสโว ธมฺโม โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ ¶ …เป… วตฺถุํ (เอวํ วิตฺถาเรตพฺพํ), โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส, วตฺถุ โนอาสวานํ ¶ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอาสโว ธมฺโม อาสวสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ อาสวา อุปฺปชฺชนฺติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ อาสวานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนอาสโว ธมฺโม อาสวสฺส จ โนอาสวสฺส จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ ¶ , ตํ อารพฺภ อาสวา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ อาสวานฺจ อาสวสมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
ปจฺฉาชาตปจฺจโย
๒๙. อาสโว ธมฺโม โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา อาสวา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอาสโว ธมฺโม โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา โนอาสวา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสโว จ โนอาสโว จ ธมฺมา โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา อาสวา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาเสวนปจฺจโย
๓๐. อาสโว ธมฺโม อาสวสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
กมฺมปจฺจโย
๓๑. โนอาสโว ¶ ¶ ธมฺโม โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – โนอาสวา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – โนอาสวา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอาสโว ธมฺโม อาสวสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – โนอาสวา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ อาสวานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนอาสโว ¶ ธมฺโม อาสวสฺส จ โนอาสวสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – โนอาสวา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อาสวานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
วิปากาหารปจฺจยา
๓๒. โนอาสโว ธมฺโม โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ, อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – โนอาสวา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอาสโว ธมฺโม อาสวสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – โนอาสวา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ อาสวานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนอาสโว ธมฺโม อาสวสฺส จ โนอาสวสฺส จ ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – โนอาสวา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ ¶ อาสวานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อินฺทฺริยปจฺจยาทิ
๓๓. โนอาสโว ธมฺโม โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – โนอาสวา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ ¶ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายินฺทฺริยํ กายวิฺาณสฺส…เป… รูปชีวิตินฺทฺริยํ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๓๔. อาสโว ¶ ธมฺโม โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อาสวา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อาสวา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
๓๕. โนอาสโว ธมฺโม โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – โนอาสวา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺธา วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย, วตฺถุ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ โนอาสวานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โนอาสวา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส ¶ อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอาสโว ธมฺโม อาสวสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ อาสวานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนอาสโว ธมฺโม อาสวสฺส จ โนอาสวสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ อาสวานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๖. อาสโว จ โนอาสโว จ ธมฺมา โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อาสวา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อาสวา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อตฺถิปจฺจโย
๓๗. อาสโว ¶ ธมฺโม อาสวสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – กามาสโว ทิฏฺาสวสฺส อวิชฺชาสวสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ). (๑)
อาสโว ¶ ธมฺโม โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อาสวา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อาสวา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสโว ธมฺโม อาสวสฺส จ โนอาสวสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – กามาสโว ทิฏฺาสวสฺส อวิชฺชาสวสฺส สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย (จกฺกํ). (๓)
๓๘. โนอาสโว ธมฺโม โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต – โนอาสโว เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ โนอาสวานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โนอาสวา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปชีวิตินฺทฺริยํ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอาสโว ธมฺโม อาสวสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตา – โนอาสวา ขนฺธา อาสวานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ อาสวา อุปฺปชฺชนฺติ, วตฺถุ อาสวานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนอาสโว ¶ ธมฺโม อาสวสฺส จ โนอาสวสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – โนอาสโว เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อาสวานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… (จกฺกํ). (๓)
๓๙. อาสโว จ โนอาสโว จ ธมฺมา อาสวสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – สหชาตํ ¶ , ปุเรชาตํ. สหชาโต – กามาสโว จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ทิฏฺาสวสฺส อวิชฺชาสวสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ). กามาสโว จ วตฺถุ จ ทิฏฺาสวสฺส อวิชฺชาสวสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ). (๑)
อาสโว จ โนอาสโว จ ธมฺมา โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต – โนอาสโว เอโก ขนฺโธ จ อาสวา จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตา – อาสวา มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; อาสวา จ วตฺถุ จ โนอาสวานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อาสวา จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อาสวา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสโว จ โนอาสโว จ ธมฺมา อาสวสฺส จ โนอาสวสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – โนอาสโว เอโก ขนฺโธ จ กามาสโว จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ ทิฏฺาสวสฺส อวิชฺชาสวสฺส จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… (จกฺกํ). สหชาโต – กามาสโว จ วตฺถุ จ ทิฏฺาสวสฺส อวิชฺชาสวสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๐. เหตุยา ¶ สตฺต, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย ¶ นว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ, อาเสวเน นว, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก เอกํ, อาหาเร ตีณิ…เป… มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต นว, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๔๑. อาสโว ¶ ธมฺโม อาสวสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสโว ธมฺโม โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสโว ธมฺโม อาสวสฺส จ โนอาสวสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๔๒. โนอาสโว ธมฺโม โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอาสโว ธมฺโม อาสวสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. (๒)
โนอาสโว ธมฺโม อาสวสฺส จ โนอาสวสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๔๓. อาสโว จ โนอาสโว จ ธมฺมา อาสวสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสโว ¶ จ โนอาสโว จ ธมฺมา โนอาสวสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสโว ¶ จ โนอาสโว จ ธมฺมา อาสวสฺส จ โนอาสวสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๔๔. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว, นอธิปติยา นว (สพฺพตฺถ นว), โนอวิคเต นว.
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๔๕. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ สตฺต, นอธิปติยา สตฺต, นอนนฺตเร สตฺต, นสมนนฺตเร สตฺต, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย สตฺต (สพฺพตฺถ สตฺต), นมคฺเค สตฺต, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต สตฺต, โนนตฺถิยา สตฺต, โนวิคเต สตฺต.
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๔๖. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (อนุโลมปทา ปริปุณฺณา), อวิคเต นว.
ปจฺจนียานุโลมํ.
อาสวทุกํ นิฏฺิตํ.
๑๕. สาสวทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
เหตุปจฺจโย
๔๗. สาสวํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สาสวํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อนาสวํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อนาสวํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
อนาสวํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อนาสเว ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
อนาสวํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สาสโว จ อนาสโว จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อนาสวํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
สาสวฺจ อนาสวฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อนาสเว ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑)
(ยถา ¶ จูฬนฺตรทุเก โลกิยทุกํ เอวํ กาตพฺพํ นินฺนานากรณํ.)
สาสวทุกํ นิฏฺิตํ.
๑๖. อาสวสมฺปยุตฺตทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๔๘. อาสวสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อาสวสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อาสวสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, โทมนสฺสสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ โมโห จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อาสวสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… โทมนสฺสสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โมโห จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๔๙. อาสววิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อาสววิปฺปยุตฺตํ ¶ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… โทมนสฺสสหคตํ วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ตโย มหาภูตา, ตโย ¶ มหาภูเต ปฏิจฺจ เอกํ มหาภูตํ, ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา, มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อาสววิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โทมนสฺสสหคตํ วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
อาสววิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โทมนสฺสสหคตํ วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ. (๓)
๕๐. อาสวสมฺปยุตฺตฺจ อาสววิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โทมนสฺสสหคตํ วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺตฺจ อาสววิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อาสวสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, โทมนสฺสสหคเต วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ โมหฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺตฺจ ¶ อาสววิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โทมนสฺสสหคตํ วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๕๑. อาสวสมฺปยุตฺตํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อาสวสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – โทมนสฺสสหคเต วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ โมโห. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – โทมนสฺสสหคตํ วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โมโห จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๕๒. อาสววิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อาสววิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา. (๑) อาสววิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – โทมนสฺสสหคตํ วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺตฺจ อาสววิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – โทมนสฺสสหคตํ วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
อธิปติปจฺจโย
๕๓. อาสวสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา… ตีณิ.
อาสววิปฺปยุตฺตํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสววิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – อาสววิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… โทมนสฺสสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อาสววิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – โทมนสฺสสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
อาสววิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อธิปติปจฺจยา – โทมนสฺสสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ. (๓)
๕๔. อาสวสมฺปยุตฺตฺจ อาสววิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – โทมนสฺสสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺตฺจ อาสววิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – อาสวสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, โทมนสฺสสหคเต ขนฺเธ จ โมหฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺตฺจ อาสววิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อธิปติปจฺจยา – โทมนสฺสสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
(เอวํ สพฺเพ ปจฺจยา วิตฺถาเรตพฺพา. สํขิตฺตํ.)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๕๕. เหตุยา ¶ ¶ นว, อารมฺมเณ ฉ, อธิปติยา นว, อนนฺตเร ฉ, สมนนฺตเร ฉ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย ฉ, ปุเรชาเต ฉ, อาเสวเน ฉ, กมฺเม นว, วิปาเก เอกํ ¶ , อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน นว, มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต ฉ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา ฉ, วิคเต ฉ, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๕๖. อาสวสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
อาสววิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อาสววิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อาสฺสตฺตา). (๑)
นอารมฺมณปจฺจโย
๕๗. อาสวสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – อาสวสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑)
อาสววิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – อาสววิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, โทมนสฺสสหคตํ วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ¶ ปฏิจฺจ วตฺถุ, เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
อาสวสมฺปยุตฺตฺจ อาสววิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – อาสวสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, โทมนสฺสสหคเต วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ โมหฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑)
นอธิปติปจฺจโย
๕๘. อาสวสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอธิปติปจฺจยา (สํขิตฺตํ).
นปุเรชาตปจฺจยาทิ
๕๙. อาสวสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป อาสวสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห, อาสวสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โมโห จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๖๐. อาสววิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป อาสววิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อาสววิปฺปยุตฺเต ¶ ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, โทมนสฺสสหคตํ วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
อาสววิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
๖๑. อาสวสมฺปยุตฺตฺจ อาสววิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺตฺจ อาสววิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อาสวสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ¶ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, โทมนสฺสสหคเต วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ โมหฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
(นปจฺฉาชาตปจฺจยา นว, นอาเสวนปจฺจยา นว.)
นกมฺมปจฺจยาทิ
๖๒. อาสวสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – อาสวสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา. (๑)
อาสววิปฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – อาสววิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิปฺปยุตฺตกา เจตนา. (๑)
อาสววิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – โทมนสฺสสหคตํ วิจิกิจฺฉาสหคตํ ¶ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺตฺจ อาสววิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – โทมนสฺสสหคเต วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ โมหฺจ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา… นวิปากปจฺจยา… นอาหารปจฺจยา… นอินฺทฺริยปจฺจยา… นฌานปจฺจยา… นมคฺคปจฺจยา… นสมฺปยุตฺตปจฺจยา… นวิปฺปยุตฺตปจฺจยา… โนนตฺถิปจฺจยา… โนวิคตปจฺจยา.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๖๓. นเหตุยา ทฺเว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต สตฺต, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๖๔. เหตุปจฺจยา ¶ ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ…เป… นปุเรชาเต ฉ…เป… นวิปาเก นว…เป… นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต จตฺตาริ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๖๕. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ทฺเว, อนนฺตเร ทฺเว, สมนนฺตเร ทฺเว…เป… กมฺเม ทฺเว, วิปาเก เอกํ, อาหาเร ทฺเว…เป… มคฺเค เอกํ ¶ , สมฺปยุตฺเต ทฺเว, วิปฺปยุตฺเต ทฺเว…เป… อวิคเต ทฺเว.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโร ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๖๖. อาสวสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจวารสทิโส).
อาสววิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อาสววิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… โทมนสฺสสหคตํ วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปจฺจยา วตฺถุ, วตฺถุํ ปจฺจยา ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ ¶ , กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ. วตฺถุํ ปจฺจยา อาสววิปฺปยุตฺตา ขนฺธา, วตฺถุํ ปจฺจยา โทมนสฺสสหคโต โมโห. (๑)
อาสววิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา อาสวสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, โทมนสฺสสหคตํ วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
อาสววิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา อาสวสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ ¶ , โทมนสฺสสหคตํ วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา โทมนสฺสสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ. (๓)
๖๗. อาสวสมฺปยุตฺตฺจ อาสววิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อาสวสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ¶ ขนฺเธ จ…เป… โทมนสฺสสหคตํ วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺตฺจ อาสววิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อาสวสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, โทมนสฺสสหคเต วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ โมหฺจ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, โทมนสฺสสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา โทมนสฺสสหคโต โมโห. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺตฺจ อาสววิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อาสวสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อาสวสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, โทมนสฺสสหคตํ วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… โทมนสฺสสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา โมโห ¶ จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจยาทิ
๖๘. อาสวสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจวารสทิสา).
อาสววิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อาสววิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา ขนฺธา, จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อาสววิปฺปยุตฺตา ขนฺธา, วตฺถุํ ปจฺจยา โทมนสฺสสหคโต วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
อาสววิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – วตฺถุํ ¶ ปจฺจยา อาสวสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, โทมนสฺสสหคตํ วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
อาสววิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา โทมนสฺสสหคตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา โมโห จ. (๓)
๖๙. อาสวสมฺปยุตฺตฺจ อาสววิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อาสวสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺตฺจ อาสววิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ ¶ อารมฺมณปจฺจยา – โทมนสฺสสหคเต วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา โทมนสฺสสหคโต วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺตฺจ อาสววิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – โทมนสฺสสหคตํ วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา โมโห จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อธิปติปจฺจยา… อนนฺตรปจฺจยา…เป… อวิคตปจฺจยา. (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๗๐. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), กมฺเม นว, วิปาเก เอกํ…เป… อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๗๑. อาสวสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
อาสววิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อาสววิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา) จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา อาสววิปฺปยุตฺตา ขนฺธา, วตฺถุํ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺตฺจ ¶ อาสววิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑) (สํขิตฺตํ.)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๗๒. นเหตุยา ตีณิ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต สตฺต, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ ¶ , นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน ¶ เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ (เอวํ อิตเรปิ ทฺเว คณนา กาตพฺพา).
๔. นิสฺสยวาโร
(นิสฺสยวาโรปิ ปจฺจยวารสทิโส.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๗๓. อาสวสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ สํสฏฺโ อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา (สํขิตฺตํ).
เหตุยา ฉ, อารมฺมเณ ฉ, อธิปติยา ฉ (สพฺพตฺถ ฉ), วิปาเก เอกํ…เป… อวิคเต ฉ.
อาสวสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ สํสฏฺโ อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ สํสฏฺโ ¶ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
อาสววิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ สํสฏฺโ อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา…เป….
นเหตุยา ทฺเว, นอธิปติยา ฉ, นปุเรชาเต ฉ, นปจฺฉาชาเต ฉ, นอาเสวเน ฉ, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก ฉ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ (เอวํ อิตเรปิ ทฺเว คณนา กาตพฺพา).
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(สมฺปยุตฺตวาโรปิ สํสฏฺวารสทิโส.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๗๔. อาสวสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อาสวสมฺปยุตฺตา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อาสวสมฺปยุตฺตา เหตู จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; โทโส โมหสฺส จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสววิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อาสวสมฺปยุตฺตา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; โทโส สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๗๕. อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อาสววิปฺปยุตฺตา ¶ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; โทมนสฺสสหคโต วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โทมนสฺสสหคโต วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสววิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสววิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โทมนสฺสสหคโต วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๗๖. อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โทโส จ โมโห จ อาสวสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โทโส จ โมโห จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสววิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โทโส จ โมโห ¶ จ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๗๗. อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – อาสวสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ อารพฺภ อาสวสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อาสวสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ อารพฺภ อาสววิปฺปยุตฺตา ขนฺธา จ โมโห จ อุปฺปชฺชนฺติ. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสววิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อาสวสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ อารพฺภ โทมนสฺสสหคตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๗๘. อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ¶ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ; ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคํ…เป… ผลํ…เป… นิพฺพานํ…เป… นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; อริยา อาสววิปฺปยุตฺเต ปหีเน กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ; วิกฺขมฺภิเต…เป… ปุพฺเพ…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อาสววิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ อนิจฺจโต ทุกฺขโต อนตฺตโต วิปสฺสติ. (อิธ อสฺสาทนา นตฺถิ) ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. เจโตปริยาเณน อาสววิปฺปยุตฺตจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… อาสววิปฺปยุตฺตา ¶ ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย โมหสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสววิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ…เป… วิจิกิจฺฉา…เป… อุทฺธจฺจํ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อาสววิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค…เป… ทิฏฺิ… โทมนสฺสํ… วิจิกิจฺฉา… อุทฺธจฺจํ อุปฺปชฺชติ. (๒)
อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสววิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อาสววิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ อารพฺภ โทมนสฺสสหคตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๗๙. อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – โทมนสฺสสหคเต วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ โมหฺจ อารพฺภ อาสวสมฺปยุตฺตา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – โทมนสฺสสหคเต วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ โมหฺจ อารพฺภ อาสววิปฺปยุตฺตา ขนฺธา จ โมโห ¶ จ อุปฺปชฺชนฺติ. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสววิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – โทมนสฺสสหคเต วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ โมหฺจ อารพฺภ โทมนสฺสสหคตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
อธิปติปจฺจโย
๘๐. อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – อาสวสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อาสวสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – อาสวสมฺปยุตฺตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – อาสวสมฺปยุตฺตาธิปติ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; โทมนสฺสสหคตาธิปติ โมหสฺส จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสววิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – อาสวสมฺปยุตฺตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; โทมนสฺสสหคตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๘๑. อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ ทตฺวา, สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ; ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ…เป… ผลํ…เป… นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ ¶ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – อาสววิปฺปยุตฺตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อาสววิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๒)
อนนฺตรปจฺจโย
๘๒. อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อาสวสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อาสวสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา โทมนสฺสสหคตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ¶ ขนฺธา ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส โทมนสฺสสหคตสฺส วิจิกิจฺฉาสหคตสฺส อุทฺธจฺจสหคตสฺส โมหสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย; อาสวสมฺปยุตฺตา ขนฺธา วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสววิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา โทมนสฺสสหคตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โทมนสฺสสหคตานํ วิจิกิจฺฉาสหคตานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๘๓. อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริโม ปุริโม โทมนสฺสสหคโต วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส ¶ โทมนสฺสสหคตสฺส วิจิกิจฺฉาสหคตสฺส อุทฺธจฺจสหคตสฺส โมหสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; ปุริมา ปุริมา อาสววิปฺปยุตฺตา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อาสววิปฺปยุตฺตานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส…เป… ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริโม ปุริโม โทมนสฺสสหคโต วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โทมนสฺสสหคตานํ วิจิกิจฺฉาสหคตานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อาวชฺชนา อาสวสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสววิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริโม ปุริโม โทมนสฺสสหคโต ¶ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โทมนสฺสสหคตานํ วิจิกิจฺฉาสหคตานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อาวชฺชนา โทมนสฺสสหคตานํ วิจิกิจฺฉาสหคตานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๘๔. อาสวสมฺปยุตฺโต ¶ จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา โทมนสฺสสหคตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โทมนสฺสสหคตานํ วิจิกิจฺฉาสหคตานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา โทมนสฺสสหคตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส โทมนสฺสสหคตสฺส วิจิกิจฺฉาสหคตสฺส อุทฺธจฺจสหคตสฺส โมหสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; โทมนสฺสสหคตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺโต ¶ จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสววิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา โทมนสฺสสหคตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โทมนสฺสสหคตานํ วิจิกิจฺฉาสหคตานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ¶ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
สมนนฺตรปจฺจยาทิ
๘๕. อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… ฉ… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๘๖. อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อาสวสมฺปยุตฺตา ขนฺธา อาสวสมฺปยุตฺตานํ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย ¶ – อาสวสมฺปยุตฺตา ขนฺธา อาสววิปฺปยุตฺตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสววิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อาสวสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา โทมนสฺสสหคตานํ วิจิกิจฺฉาสหคตานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๘๗. อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ¶ ทานํ เทติ…เป… สีลํ…เป… ปฺํ… กายิกํ สุขํ…เป… เสนาสนํ… โมหํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ ¶ อุปฺปาเทติ; สทฺธา…เป… ปฺา… กายิกํ สุขํ… กายิกํ ทุกฺขํ… โมโห จ สทฺธาย…เป… โมหสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… ปฺํ… กายิกํ สุขํ… กายิกํ ทุกฺขํ… อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ… โมหํ อุปนิสฺสาย ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… โมโห จ ราคสฺส…เป… ปตฺถนาย อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสววิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธา… สีลํ…เป… โมโห โทมนสฺสสหคตานํ วิจิกิจฺฉาสหคตานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๘๘. อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย ¶ …เป…. ปกตูปนิสฺสโย – โทมนสฺสสหคตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ อาสวสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (ปุจฺฉิตพฺพํ มูลํ) โทมนสฺสสหคตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ อาสวสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺโต ¶ จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสววิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – โทมนสฺสสหคตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ¶ ขนฺธา จ โมโห จ โทมนสฺสสหคตานํ วิจิกิจฺฉาสหคตานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
ปุเรชาตปจฺจโย
๘๙. อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต ทุกฺขโต อนตฺตโต วิปสฺสติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ อาสววิปฺปยุตฺตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ อาสวสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสววิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อารพฺภ โทมนสฺสสหคตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ อุปฺปชฺชนฺติ ¶ . วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ โทมนสฺสสหคตานํ วิจิกิจฺฉาสหคตานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
ปจฺฉาชาตปจฺจโย
๙๐. อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา อาสวสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสววิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา อาสววิปฺปยุตฺตา ขนฺธา จ โมโห จ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา โทมนสฺสสหคตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาเสวนปจฺจโย
๙๑. อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (อาวชฺชนาปิ วุฏฺานมฺปิ นตฺถิ ).
กมฺมปจฺจโย
๙๒. อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – อาสวสมฺปยุตฺตกา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ¶ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – อาสวสมฺปยุตฺตา เจตนา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; โทมนสฺสสหคตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา เจตนา โมหสฺส จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. นานากฺขณิกา – อาสวสมฺปยุตฺตกา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสววิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – อาสวสมฺปยุตฺตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; โทมนสฺสสหคตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อาสววิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – อาสววิปฺปยุตฺตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา อาสววิปฺปยุตฺตา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
วิปากปจฺจโย
๙๓. อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ.
อาหารปจฺจโย
๙๔. อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – อาสวสมฺปยุตฺตา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อาสวสมฺปยุตฺตา อาหารา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; โทมนสฺสสหคตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา อาหารา โมหสฺส จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสววิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อาสวสมฺปยุตฺตา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; โทมนสฺสสหคตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๙๕. อาสววิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อาสววิปฺปยุตฺตา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อินฺทฺริยปจฺจยาทิ
๙๖. อาสวสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… จตฺตาริ… ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… จตฺตาริ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… จตฺตาริ… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… ฉ.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๙๗. อาสวสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อาสวสมฺปยุตฺตา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อาสวสมฺปยุตฺตา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ. วิตฺถาเรตพฺพํ). (๑)
๙๘. อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ อาสวสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสววิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ โทมนสฺสสหคตานํ วิจิกิจฺฉาสหคตานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – โทมนสฺสสหคตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา ¶ จ โมโห จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โทมนสฺสสหคตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อตฺถิปจฺจโย
๙๙. อาสวสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… เอกํ. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อาสวสมฺปยุตฺตา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; โทมนสฺสสหคตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา โมหสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อาสวสมฺปยุตฺตา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสววิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (สหชาตสทิสํ). (๓)
๑๐๐. อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ, วิตฺถาเรตพฺพํ). (๑)
อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – โทมนสฺสสหคโต วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ, วิจิกิจฺฉา อุปฺปชฺชติ, อุทฺธจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, วตฺถุ อาสวสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสววิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – โทมนสฺสสหคโต ¶ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต ¶ โมโห สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อารพฺภ โทมนสฺสสหคตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๑๐๑. อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – อาสวสมฺปยุตฺโต เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… โทมนสฺสสหคโต วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต เอโก ขนฺโธ จ โมโห จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – อาสวสมฺปยุตฺตา ขนฺธา จ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; โทมนสฺสสหคตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; โทมนสฺสสหคตา วิจิกิจฺฉาสหคตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ วตฺถุ จ โมหสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อาสวสมฺปยุตฺตา ขนฺธา จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อาสวสมฺปยุตฺตา ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต ¶ จ ธมฺมา อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสววิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – โทมนสฺสสหคโต วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต เอโก ขนฺโธ จ โมโห จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. สหชาโต – โทมนสฺสสหคโต วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๐๒. เหตุยา ¶ ¶ นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ, อาเสวเน นว, กมฺเม จตฺตาริ, วิปาเก เอกํ, อาหาเร จตฺตาริ, อินฺทฺริเย จตฺตาริ, ฌาเน จตฺตาริ, มคฺเค จตฺตาริ, สมฺปยุตฺเต ฉ, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๑๐๓. อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสววิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๐๔. อาสววิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสววิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสววิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสววิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๐๕. อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อาสวสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อาสววิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสววิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสววิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๐๖. นเหตุยา ¶ นว, นอารมฺมเณ นว, นอธิปติยา นว (สพฺพตฺถ นว), โนอวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๑๐๗. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ นว, นอธิปติยา นว…เป… นสมนนฺตเร นว, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย นว…เป… นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา นว, โนวิคเต นว.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๑๐๘. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ นว, อธิปติยา ปฺจ…เป… อวิคเต นว.
ปจฺจนียานุโลมํ.
อาสวสมฺปยุตฺตทุกํ นิฏฺิตํ.
๑๗. อาสวสาสวทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๐๙. อาสวฺเจว ¶ สาสวฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสโว เจว สาสโว จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – กามาสวํ ปฏิจฺจ ทิฏฺาสโว อวิชฺชาสโว (จกฺกํ พนฺธิตพฺพํ) ภวาสวํ ปฏิจฺจ อวิชฺชาสโว (จกฺกํ พนฺธิตพฺพํ) ทิฏฺาสวํ ปฏิจฺจ อวิชฺชาสโว. (๑)
อาสวฺเจว สาสวฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สาสโว เจว โน จ อาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา ¶ – อาสเว ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ. (๒)
อาสวฺเจว สาสวฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสโว เจว สาสโว จ สาสโว เจว โน จ อาสโว จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – กามาสวํ ปฏิจฺจ ทิฏฺาสโว อวิชฺชาสโว สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ภวาสวํ (จกฺกํ พนฺธิตพฺพํ). (๓)
๑๑๐. สาสวฺเจว โน จ อาสวํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สาสโว เจว โน จ อาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สาสวฺเจว โน จ อาสวํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๑)
สาสวฺเจว ¶ ¶ โน จ อาสวํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสโว เจว สาสโว จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สาสเว เจว โน จ อาสเว ขนฺเธ ปฏิจฺจ อาสวา. (๒)
สาสวฺเจว โน จ อาสวํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสโว เจว สาสโว จ สาสโว เจว โน จ อาสโว จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – สาสวฺเจว โน จ อาสวํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อาสวา จ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๑๑๑. อาสวฺเจว สาสวฺจ สาสวฺเจว โน จ อาสวฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสโว เจว สาสโว จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – กามาสวฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ ทิฏฺาสโว อวิชฺชาสโว (เอวํ จกฺกํ พนฺธิตพฺพํ). (๑)
อาสวฺเจว สาสวฺจ สาสวฺเจว โน จ อาสวฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สาสโว เจว โน จ อาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สาสวฺเจว โน จ อาสวํ เอกํ ขนฺธฺจ ¶ อาสเว จ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๒)
อาสวฺเจว สาสวฺจ สาสวฺเจว โน จ อาสวฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสโว เจว สาสโว จ สาสโว เจว โน จ อาสโว จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – สาสวฺเจว โน จ อาสวํ เอกํ ขนฺธฺจ กามาสวฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา ทิฏฺาสโว อวิชฺชาสโว จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (จกฺกํ. สํขิตฺตํ). (๓)
๒-๖. สหชาต-ปจฺจย-นิสฺสย-สํสฏฺ-สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ ปฏิจฺจวาโรปิ สหชาตวาโรปิ ปจฺจยวาโรปิ นิสฺสยวาโรปิ สํสฏฺวาโรปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ ยถา อาสวทุกํ เอวํ กาตพฺพํ, นินฺนานํ.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
(ปฺหาวาเร ¶ เหตุปจฺจเยปิ อารมฺมณปจฺจเยปิ โลกุตฺตรํ น กาตพฺพํ, เสขา โคตฺรภุํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, โวทานํ ปจฺจเวกฺขนฺตีติ กาตพฺพา. อธิปติปจฺจยมฺปิ สพฺพํ ชานิตฺวา กาตพฺพํ.)
อนนฺตรปจฺจโย
๑๑๒. อาสโว ¶ เจว สาสโว จ ธมฺโม อาสวสฺส เจว สาสวสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อาสวา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อาสวานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสโว เจว สาสโว จ ธมฺโม สาสวสฺส เจว โน จ อาสวสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อาสวา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ สาสวฺเจว โน จ อาสวานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อาสวา วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสโว เจว สาสโว จ ธมฺโม อาสวสฺส ¶ เจว สาสวสฺส จ สาสวสฺส เจว โน จ อาสวสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อาสวา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อาสวานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๑๓. สาสโว เจว โน จ อาสโว ธมฺโม สาสวสฺส เจว โน จ อาสวสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา สาสวา เจว โน จ อาสวา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ สาสวานฺเจว โน จ อาสวานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส, อนุโลมํ โวทานสฺส, อาวชฺชนา สาสวานฺเจว โน จ อาสวานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สาสโว ¶ เจว โน จ อาสโว ธมฺโม อาสวสฺส เจว สาสวสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา สาสวา เจว โน จ อาสวา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อาสวานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อาวชฺชนา อาสวานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สาสโว เจว โน จ อาสโว ธมฺโม อาสวสฺส เจว สาสวสฺส จ สาสวสฺส เจว โน จ อาสวสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา สาสวา เจว โน จ อาสวา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อาสวานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อาวชฺชนา อาสวานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๑๔. อาสโว เจว สาสโว จ สาสโว เจว โน จ อาสโว จ ธมฺมา อาสวสฺส เจว สาสวสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ – ปุริมา ปุริมา อาสวา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อาสวานํ ¶ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสโว เจว สาสโว จ สาสโว เจว โน จ อาสโว จ ธมฺมา สาสวสฺส เจว โน จ อาสวสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อาสวา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ สาสวานฺเจว โน จ อาสวานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อาสวา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสโว เจว สาสโว จ สาสโว เจว โน จ อาสโว จ ธมฺมา อาสวสฺส เจว สาสวสฺส จ สาสวสฺส เจว โน จ อาสวสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อาสวา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อาสวานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย (เอวํ สพฺพํ วิตฺถาเรตพฺพํ). (๓)
(อาสวทุเกปิ อนนฺตรํ อิมินา สทิสํ กาตพฺพํ. อาวชฺชนาปิ วุฏฺานมฺปิ เอวํ สมุทฺทิฏฺํ สํขิตฺตํ. สพฺพํ ปริปุณฺณํ. อาสวทุกสทิสํ กาตพฺพํ, นินฺนานํ.)
อาสวสาสวทุกํ นิฏฺิตํ.
๑๘. อาสวอาสวสมฺปยุตฺตทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๑๕. อาสวฺเจว ¶ อาสวสมฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสโว เจว อาสวสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – กามาสวํ ปฏิจฺจ ทิฏฺาสโว อวิชฺชาสโว (จกฺกํ พนฺธิตพฺพํ). ภวาสวํ ปฏิจฺจ อวิชฺชาสโว ¶ (จกฺกํ พนฺธิตพฺพํ). ทิฏฺาสวํ ปฏิจฺจ อวิชฺชาสโว. (๑)
อาสวฺเจว อาสวสมฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต เจว โน จ อาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อาสเว ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
อาสวฺเจว ¶ อาสวสมฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสโว เจว อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสวสมฺปยุตฺโต เจว โน จ อาสโว จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อาสวสมฺปยุตฺตํ กามาสวํ ปฏิจฺจ ทิฏฺาสโว อวิชฺชาสโว สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา (สพฺพํ จกฺกํ). (๓)
๑๑๖. อาสวสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ อาสวํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต เจว โน จ ¶ อาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อาสวสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ อาสวํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ อาสวํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสโว เจว อาสวสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อาสวสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ อาสเว ขนฺเธ ปฏิจฺจ อาสวา. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ อาสวํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสโว เจว อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสวสมฺปยุตฺโต เจว โน จ อาสโว จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อาสวสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ อาสวํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อาสวา จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๑๑๗. อาสวฺเจว อาสวสมฺปยุตฺตฺจ อาสวสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ อาสวฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสโว เจว อาสวสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – กามาสวฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ ทิฏฺาสโว อวิชฺชาสโว (สพฺพํ จกฺกํ). (๑)
อาสวฺเจว ¶ อาสวสมฺปยุตฺตฺจ อาสวสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ อาสวฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสวสมฺปยุตฺโต เจว โน จ อาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อาสวสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ อาสวํ เอกํ ขนฺธฺจ อาสเว จ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๒)
อาสวฺเจว อาสวสมฺปยุตฺตฺจ อาสวสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ อาสวฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสโว เจว อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสวสมฺปยุตฺโต เจว โน จ อาสโว จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อาสวสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ อาสวํ เอกํ ขนฺธฺจ กามาสวฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา ทิฏฺาสโว อวิชฺชาสโว…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
(จกฺกํ. เอวํ สพฺเพ ปจฺจยา กาตพฺพา.)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๑๘. เหตุยา ¶ ¶ นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว ( สพฺพตฺถ นว, สํขิตฺตํ), กมฺเม นว (วิปากํ นตฺถิ), อาหาเร นว…เป… อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นอธิปติปจฺจยาทิ
๑๑๙. อาสวฺเจว อาสวสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสโว เจว อาสวสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอธิปติปจฺจยา (นเหตุมูลกํ นตฺถิ), นปุเรชาตปจฺจยา, นปจฺฉาชาตปจฺจยา (สํขิตฺตํ).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๒๐. นอธิปติยา นว, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว, นวิปฺปยุตฺเต นว.
(เอวํ ¶ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สหชาตวารมฺปิ ปจฺจยวารมฺปิ นิสฺสยวารมฺปิ สํสฏฺวารมฺปิ สมฺปยุตฺตวารมฺปิ ปริปุณฺณํ ปฏิจฺจสทิสา.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๒๑. อาสโว ¶ เจว อาสวสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อาสวสฺส เจว อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
อาสวสมฺปยุตฺโต ¶ เจว โน จ อาสโว ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ อาสวสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อาสวสมฺปยุตฺตา เจว โน จ อาสวา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อารมฺมณปจฺจยาทิ
๑๒๒. อาสโว เจว อาสวสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อาสวสฺส เจว อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
อาสวสมฺปยุตฺโต เจว โน จ อาสโว ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ อาสวสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อาสวสมฺปยุตฺเต เจว โน จ อาสเว ขนฺเธ อารพฺภ อาสวสมฺปยุตฺตา เจว โน จ อาสวา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺโต เจว โน จ อาสโว ธมฺโม อาสวสฺส เจว อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส ¶ อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อาสวสมฺปยุตฺเต เจว โน จ อาสเว ขนฺเธ อารพฺภ อาสวา อุปฺปชฺชนฺติ. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺโต เจว โน จ อาสโว ธมฺโม อาสวสฺส เจว อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสวสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ อาสวสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อาสวสมฺปยุตฺเต เจว โน จ อาสเว ขนฺเธ อารพฺภ อาสวา จ อาสวสมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
อาสโว เจว อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสวสมฺปยุตฺโต เจว โน จ อาสโว จ ธมฺมา อาสวสฺส เจว อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ … ตีณิ.
อธิปติปจฺจยา… (อารมฺมณสทิสา, ครุการมฺมณา) อนนฺตรปจฺจยา… (อารมฺมณสทิสาเยว, ปุริมา ปุริมาติ กาตพฺพา.) สมนนฺตรปจฺจยา… สหชาตปจฺจยา… อฺมฺปจฺจยา… นิสฺสยปจฺจยา… อุปนิสฺสยปจฺจยา (อารมฺมณสทิสํเยว, วิภชนา นตฺถิ… ตีณิ. อุปนิสฺสยํ สพฺพํ กาตพฺพํ).
กมฺมปจฺจยาทิ
๑๒๓. อาสวสมฺปยุตฺโต ¶ เจว โน จ อาสโว ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ อาสวสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… นตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… วิคตปจฺจเยน ปจฺจโย… อวิคตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๒๔. เหตุยา ¶ จตฺตาริ, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, อาเสวเน นว, กมฺเม ตีณิ, อาหาเร ตีณิ, อินฺทฺริเย ตีณิ, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๑๒๕. อาสโว เจว อาสวสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อาสวสฺส เจว อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสโว เจว อาสวสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ อาสวสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสโว เจว อาสวสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อาสวสฺส เจว อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสวสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ อาสวสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๒๖. อาสวสมฺปยุตฺโต ¶ เจว โน จ อาสโว ธมฺโม อาสวสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ อาสวสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสวสมฺปยุตฺโต ¶ เจว โน จ อาสโว ธมฺโม อาสวสฺส เจว อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสวสมฺปยุตฺโต เจว โน จ อาสโว ธมฺโม อาสวสฺส เจว อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสวสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ อาสวสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๒๗. อาสโว เจว อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสวสมฺปยุตฺโต เจว โน จ อาสโว จ ธมฺมา อาสวสฺส เจว อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาสโว เจว อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสวสมฺปยุตฺโต เจว โน จ อาสโว จ ธมฺมา อาสวสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ อาสวสฺส ¶ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อาสโว เจว อาสวสมฺปยุตฺโต จ อาสวสมฺปยุตฺโต เจว โน จ อาสโว จ ธมฺมา อาสวสฺส เจว อาสวสมฺปยุตฺตสฺส จ อาสวสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ อาสวสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๒๘. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), โนอวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๑๒๙. เหตุปจฺจยา ¶ ¶ นอารมฺมเณ จตฺตาริ…เป… นสมนนฺตเร จตฺตาริ, นอุปนิสฺสเย จตฺตาริ…เป… นมคฺเค จตฺตาริ…เป… นวิปฺปยุตฺเต จตฺตาริ, โนนตฺถิยา จตฺตาริ, โนวิคเต จตฺตาริ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๑๓๐. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (อนุโลมปทานิ คณิตพฺพานิ)…เป… อวิคเต นว.
อาสวอาสวสมฺปยุตฺตทุกํ นิฏฺิตํ.
๑๙. อาสววิปฺปยุตฺตสาสวทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
เหตุปจฺจโย
๑๓๑. อาสววิปฺปยุตฺตํ ¶ สาสวํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสววิปฺปยุตฺโต สาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อาสววิปฺปยุตฺตํ สาสวํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ …เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๑)
อาสววิปฺปยุตฺตํ อนาสวํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อาสววิปฺปยุตฺโต อนาสโว ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ.
(ยถา จูฬนฺตรทุเก โลกิยทุกํ เอวํ วิตฺถาเรตพฺพํ นินฺนานากรณํ, สํขิตฺตํ.)
อาสววิปฺปยุตฺตสาสวทุกํ นิฏฺิตํ.
อาสวโคจฺฉกํ นิฏฺิตํ.
๔. สฺโชนโคจฺฉกํ
๒๐. สฺโชนทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑. สฺโชนํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – กามราคสฺโชนํ ปฏิจฺจ ทิฏฺิสฺโชนํ อวิชฺชาสฺโชนํ, กามราคสฺโชนํ ปฏิจฺจ สีลพฺพตปรามาสสฺโชนํ อวิชฺชาสฺโชนํ, กามราคสฺโชนํ ปฏิจฺจ มานสฺโชนํ อวิชฺชาสฺโชนํ, กามราคสฺโชนํ ปฏิจฺจ อวิชฺชาสฺโชนํ, ปฏิฆสฺโชนํ ปฏิจฺจ อิสฺสาสฺโชนํ อวิชฺชาสฺโชนํ, ปฏิฆสฺโชนํ ปฏิจฺจ มจฺฉริยสฺโชนํ อวิชฺชาสฺโชนํ, ปฏิฆสฺโชนํ ปฏิจฺจ อวิชฺชาสฺโชนํ, มานสฺโชนํ ปฏิจฺจ ภวราคสฺโชนํ อวิชฺชาสฺโชนํ, ภวราคสฺโชนํ ปฏิจฺจ อวิชฺชาสฺโชนํ, วิจิกิจฺฉาสฺโชนํ ปฏิจฺจ อวิชฺชาสฺโชนํ. (๑)
สฺโชนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนสฺโชโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สฺโชเน ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ ¶ รูปํ. (๒)
สฺโชนํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชโน จ โนสฺโชโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – กามราคสฺโชนํ ปฏิจฺจ ทิฏฺิสฺโชนํ อวิชฺชาสฺโชนํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ (จกฺกํ พนฺธิตพฺพํ). (๓)
๒. โนสฺโชนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนสฺโชโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนสฺโชนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
โนสฺโชนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนสฺโชเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ สฺโชนา. (๒)
โนสฺโชนํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชโน จ โนสฺโชโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนสฺโชนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา สฺโชนา จ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๓. สฺโชนฺจ โนสฺโชนฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – กามราคสฺโชนฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ ทิฏฺิสฺโชนํ อวิชฺชาสฺโชนํ (จกฺกํ พนฺธิตพฺพํ). (๑)
สฺโชนฺจ โนสฺโชนฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนสฺโชโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนสฺโชนํ เอกํ ขนฺธฺจ สฺโชเน จ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๒)
สฺโชนฺจ โนสฺโชนฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชโน ¶ จ โนสฺโชโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนสฺโชนํ เอกํ ขนฺธฺจ กามราคสฺโชนฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา ทิฏฺิสฺโชนํ อวิชฺชาสฺโชนํ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… (จกฺกํ พนฺธิตพฺพํ). (๓)
(อารมฺมณปจฺจเย ¶ รูปํ นตฺถิ. อธิปติปจฺจโย เหตุสทิโส, วิจิกิจฺฉาสฺโชนํ นตฺถิ.) อนนฺตรปจฺจยา…เป… อวิคตปจฺจยา.
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว (สพฺพตฺถ นว), วิปาเก เอกํ, อาหาเร นว…เป… อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๕. สฺโชนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสฺโชนํ ปฏิจฺจ อวิชฺชาสฺโชนํ. (๑)
โนสฺโชนํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนสฺโชโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนสฺโชนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
โนสฺโชนํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ อวิชฺชาสฺโชนํ. (๒)
สฺโชนฺจ โนสฺโชนฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสฺโชนฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ อวิชฺชาสฺโชนํ. (๓)
(สํขิตฺตํ. อาสวโคจฺฉกสทิสํ. นอารมฺมณาปิ สพฺเพ อุทฺธริตพฺพา.)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๖. นเหตุยา จตฺตาริ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว ¶ , นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต นว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๗. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว (เอวํ สพฺพํ คเณตพฺพํ).
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๘. นเหตุปจฺจยา ¶ ¶ อารมฺมเณ จตฺตาริ (สพฺพตฺถ จตฺตาริ) วิปาเก เอกํ, อาหาเร จตฺตาริ…เป… มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต จตฺตาริ…เป… อวิคเต จตฺตาริ.
ปจฺจนียานุโลมํ.
๒. สหชาตวาโร
๙. สฺโชนํ ธมฺมํ สหชาโต สฺโชโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา (ปฏิจฺจวารสทิสํ).
๓. ปจฺจยวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
เหตุปจฺจโย
๑๐. สฺโชนํ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจสทิสํ).
โนสฺโชนํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนสฺโชโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนสฺโชนํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปจฺจยา วตฺถุ, วตฺถุํ ปจฺจยา ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา โนสฺโชนา ขนฺธา. (๑)
โนสฺโชนํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนสฺโชเน ¶ ขนฺเธ ปจฺจยา สฺโชนา, วตฺถุํ ปจฺจยา สฺโชนา. (๒)
โนสฺโชนํ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชโน จ โนสฺโชโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนสฺโชนํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา สฺโชนฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา สฺโชนา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา สฺโชนา สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
๑๑. สฺโชนฺจ ¶ โนสฺโชนฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – กามราคสฺโชนฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปจฺจยา ทิฏฺิสฺโชนํ อวิชฺชาสฺโชนํ, กามราคสฺโชนฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทิฏฺิสฺโชนํ อวิชฺชาสฺโชนํ (จกฺกํ) (๑)
สฺโชนฺจ โนสฺโชนฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โนสฺโชโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนสฺโชนํ เอกํ ขนฺธฺจ สฺโชเน จ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… (จกฺกํ). สฺโชเน จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา โนสฺโชนา ขนฺธา. (๒)
สฺโชนฺจ โนสฺโชนฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชโน จ โนสฺโชโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนสฺโชนํ เอกํ ขนฺธฺจ กามราคสฺโชนฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา ทิฏฺิสฺโชนํ อวิชฺชาสฺโชนํ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… (จกฺกํ). กามราคสฺโชนฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทิฏฺิสฺโชนํ อวิชฺชาสฺโชนํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา (จกฺกํ. สํขิตฺตํ). (๓)
๑๒. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), วิปาเก เอกํ…เป… อวิคเต นว.
๑๓. นเหตุยา ¶ จตฺตาริ (ยตฺถ ยตฺถ วตฺถุ ลพฺภติ, ตตฺถ ตตฺถ นินฺเนตพฺพํ), นอารมฺมเณ ตีณิ…เป… โนวิคเต ตีณิ.
๔. นิสฺสยวาโร
(เอวํ อิตเรปิ ทฺเว คณนา จ นิสฺสยวาโร จ กาตพฺโพ.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
เหตุปจฺจโย
๑๔. สฺโชนํ ธมฺมํ สํสฏฺโ สฺโชโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – กามราคสฺโชนํ สํสฏฺํ ทิฏฺิสฺโชนํ อวิชฺชาสฺโชนํ (เอวํ นว ปฺหา. อรูปาเยว กาตพฺพา).
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(สํสฏฺวาโรปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ เอวํ กาตพฺพา.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๕. สฺโชโน ¶ ธมฺโม สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – สฺโชนา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ สฺโชนานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สฺโชโน ¶ ธมฺโม โนสฺโชนสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – สฺโชนา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สฺโชโน ธมฺโม สฺโชนสฺส จ โนสฺโชนสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – สฺโชนา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ สฺโชนานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๖. โนสฺโชโน ธมฺโม โนสฺโชนสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนสฺโชนา เหตู ¶ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๗. สฺโชโน ธมฺโม สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – สฺโชเน อารพฺภ สฺโชนา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) สฺโชเน อารพฺภ โนสฺโชนา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) สฺโชเน อารพฺภ สฺโชนา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๑๘. โนสฺโชโน ธมฺโม โนสฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ…เป… นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; อริยา โนสฺโชเน ปหีเน กิเลเส…เป… วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ…เป… จกฺขุํ ¶ …เป… วตฺถุํ โนสฺโชเน ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, เจโตปริยาเณน โนสฺโชนจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… โนสฺโชนา ขนฺธา ¶ อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส ¶ , อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนสฺโชโน ธมฺโม สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนสฺโชเน ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. (๒)
โนสฺโชโน ธมฺโม สฺโชนสฺส จ โนสฺโชนสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนสฺโชเน ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ สฺโชนา จ สฺโชนสมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
สฺโชโน จ โนสฺโชโน จ ธมฺมา สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (อารพฺภเยว กาตพฺพา).
อธิปติปจฺจโย
๑๙. สฺโชโน ธมฺโม สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – สฺโชนํ ครุํ กตฺวา…เป… ตีณิ (ครุการมฺมณา).
โนสฺโชโน ธมฺโม โนสฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… ตีณิ (ติณฺณมฺปิ อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติปิ กาตพฺพา, วิภชิตพฺพา ตีณิปิ).
สฺโชโน ¶ จ โนสฺโชโน จ ธมฺมา สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – สฺโชเน จ สมฺปยุตฺตเก ¶ จ ขนฺเธ ครุํ กตฺวา…เป… ตีณิ.
อนนฺตรปจฺจโย
๒๐. สฺโชโน ¶ ธมฺโม สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา สฺโชนา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ สฺโชนานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
โนสฺโชโน ธมฺโม โนสฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา โนสฺโชนา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ…เป… ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนสฺโชโน ธมฺโม สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา โนสฺโชนา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ สฺโชนานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อาวชฺชนา สฺโชนานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย (เอวํ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๓)
สฺโชโน จ โนสฺโชโน จ ธมฺมา สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
สมนนฺตรปจฺจยาทิ
๒๑. สฺโชโน ธมฺโม สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๒๒. สฺโชโน ธมฺโม สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สฺโชนา สฺโชนานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย (เอวํ ตีณิปิ).
๒๓. โนสฺโชโน ¶ ธมฺโม โนสฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ¶ ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ ¶ , มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… ปฺํ, ราคํ…เป… ปตฺถนํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนสฺโชโน ธมฺโม สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ ราคสฺส…เป… ปตฺถนาย อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนสฺโชโน ธมฺโม สฺโชนสฺส จ โนสฺโชนสฺส จ ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ สฺโชนานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
สฺโชโน จ โนสฺโชโน จ ธมฺมา สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
ปุเรชาตปจฺจโย
๒๔. โนสฺโชโน ธมฺโม โนสฺโชนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน ¶ จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ โนสฺโชนานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนสฺโชโน ¶ ¶ ธมฺโม สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ สฺโชนานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนสฺโชโน ธมฺโม สฺโชนสฺส จ โนสฺโชนสฺส จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ, อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ สฺโชนา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ สฺโชนานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
ปจฺฉาชาตปจฺจโย
๒๕. สฺโชโน ธมฺโม โนสฺโชนสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ.
โนสฺโชโน ธมฺโม โนสฺโชนสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป…. (๑)
สฺโชโน จ โนสฺโชโน จ ธมฺมา โนสฺโชนสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป…. (๑)
อาเสวนปจฺจโย
๒๖. สฺโชโน ¶ ธมฺโม สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
กมฺมปจฺจยาทิ
๒๗. โนสฺโชโน ธมฺโม โนสฺโชนสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๒๘. สฺโชโน ¶ ¶ ธมฺโม โนสฺโชนสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (วิภชิตพฺพํ). (๑)
โนสฺโชโน ธมฺโม โนสฺโชนสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (วิภชิตพฺพํ). (๑)
โนสฺโชโน ธมฺโม สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ สฺโชนานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนสฺโชโน ธมฺโม สฺโชนสฺส จ โนสฺโชนสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ สฺโชนานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
สฺโชโน จ โนสฺโชโน จ ธมฺมา โนสฺโชนสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (วิภชิตพฺพํ). (๑)
อตฺถิปจฺจโย
๒๙. สฺโชโน ธมฺโม สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ (ปฏิจฺจสทิสํ). (๑)
สฺโชโน ธมฺโม โนสฺโชนสฺส ธมฺมสฺส ¶ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๒)
สฺโชโน ธมฺโม สฺโชนสฺส จ โนสฺโชนสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจสทิสํ). (๓)
๓๐. โนสฺโชโน ¶ ธมฺโม โนสฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ). (๑)
โนสฺโชโน ธมฺโม สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตา – โนสฺโชนา ขนฺธา สมฺปยุตฺตกานํ สฺโชนานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, วตฺถุ สฺโชนานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนสฺโชโน ¶ ธมฺโม สฺโชนสฺส จ โนสฺโชนสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – โนสฺโชโน…เป… (สํขิตฺตํ, อาสวสทิสํ). (๓)
๓๑. สฺโชโน จ โนสฺโชโน จ ธมฺมา สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ (อาสวสทิสํ). (๑)
สฺโชโน จ โนสฺโชโน จ ธมฺมา โนสฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (วิภชิตพฺพํ อาสวสทิสํ). (๒)
สฺโชโน จ โนสฺโชโน จ ธมฺมา สฺโชนสฺส จ โนสฺโชนสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ (วิภชิตพฺพํ อาสวสทิสํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๓๒. เหตุยา ¶ จตฺตาริ, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ¶ ตีณิ, อาเสวเน นว, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก เอกํ, อาหาเร ตีณิ, อินฺทฺริเย ตีณิ, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต นว, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๓๓. สฺโชโน ธมฺโม สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สฺโชโน ธมฺโม โนสฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สฺโชโน ¶ ธมฺโม สฺโชนสฺส จ โนสฺโชนสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๔. โนสฺโชโน ธมฺโม โนสฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนสฺโชโน ธมฺโม สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนสฺโชโน ธมฺโม สฺโชนสฺส จ โนสฺโชนสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ … สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๕. สฺโชโน จ โนสฺโชโน จ ธมฺมา สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สฺโชโน จ โนสฺโชโน จ ธมฺมา โนสฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สฺโชโน จ โนสฺโชโน จ ธมฺมา สฺโชนสฺส จ โนสฺโชนสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๓๖. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), โนอวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๓๗. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ จตฺตาริ…เป… นสมนนฺตเร จตฺตาริ, นอฺมฺเ ทฺเว, นอุปนิสฺสเย จตฺตาริ…เป… นมคฺเค จตฺตาริ, นสมฺปยุตฺเต ทฺเว, นวิปฺปยุตฺเต จตฺตาริ, โนนตฺถิยา จตฺตาริ, โนวิคเต จตฺตาริ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๓๘. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (อนุโลมมาติกา) ¶ , อวิคเต นว.
สฺโชนทุกํ นิฏฺิตํ.
๒๑. สฺโชนิยทุกํ
๑-๗. ปฏิจฺจวาราทิ
๓๙. สฺโชนิยํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สฺโชนิยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป….
(จูฬนฺตรทุเก โลกิยทุกสทิสํ, นินฺนานากรณํ.)
สฺโชนิยทุกํ นิฏฺิตํ.
๒๒. สฺโชนสมฺปยุตฺตทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๔๐. สฺโชนสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สฺโชนสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
สฺโชนสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สฺโชนสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
สฺโชนสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ¶ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – สฺโชนสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๔๑. สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ ¶ …เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๑)
สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ. (๓)
๔๒. สฺโชนสมฺปยุตฺตฺจ สฺโชนวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
สฺโชนสมฺปยุตฺตฺจ สฺโชนวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สฺโชนสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ โมหฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
สฺโชนสมฺปยุตฺตฺจ สฺโชนวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา ¶ – อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๔๓. สฺโชนสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – สฺโชนสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
สฺโชนสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
สฺโชนสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โมโห จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๔๔. สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา. (๑)
สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
สฺโชนสมฺปยุตฺตฺจ สฺโชนวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
อธิปติปจฺจโย
๔๕. สฺโชนสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม ¶ อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา… ตีณิ.
สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา… เอกํ.
สฺโชนสมฺปยุตฺตฺจ สฺโชนวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – สฺโชนสมฺปยุตฺตเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑) (สํขิตฺตํ.)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๖. เหตุยา ¶ ¶ นว, อารมฺมเณ ฉ, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร ฉ, สมนนฺตเร ฉ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย ฉ, ปุเรชาเต ฉ, อาเสวเน ฉ, กมฺเม นว, วิปาเก เอกํ, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน นว, มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต ฉ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา ฉ, วิคเต ฉ, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๔๗. สฺโชนสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต โมโห. (๑)
สฺโชนสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา, สํขิตฺตํ). (๑)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๘. นเหตุยา ¶ ¶ ตีณิ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต สตฺต, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ ¶ , นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๔๙. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว…เป… นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต ฉ, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต จตฺตาริ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๕๐. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ตีณิ…เป… วิปาเก เอกํ, อาหาเร ตีณิ…เป… มคฺเค ทฺเว…เป… อวิคเต ตีณิ.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโร ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๕๑. สฺโชนสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจสทิสํ).
สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา (ยาว ปฏิสนฺธิ), เอกํ มหาภูตํ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา สฺโชนวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา, วตฺถุํ ปจฺจยา อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม ¶ อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา สฺโชนสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา สฺโชนสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ. (๓)
๕๒. สฺโชนสมฺปยุตฺตฺจ สฺโชนวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สฺโชนสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา ¶ …เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
สฺโชนสมฺปยุตฺตฺจ สฺโชนวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สฺโชนสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ โมหฺจ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
สฺโชนสมฺปยุตฺตฺจ สฺโชนวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – สฺโชนสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… สฺโชนสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ ¶ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๕๓. สฺโชนสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจสทิสา).
สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา (ยาว ปฏิสนฺธิ), วตฺถุํ ปจฺจยา สฺโชนวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา ¶ , จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา สฺโชนวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา, วตฺถุํ ปจฺจยา อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา สฺโชนสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ. (๓)
๕๔. สฺโชนสมฺปยุตฺตฺจ สฺโชนวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – สฺโชนสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
สฺโชนสมฺปยุตฺตฺจ สฺโชนวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อุทฺธจฺจสหคเต ¶ ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
สฺโชนสมฺปยุตฺตฺจ สฺโชนวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา โมโห จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
อธิปติปจฺจยาทิ
๕๕. สฺโชนสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา…เป… อวิคตปจฺจยา…เป….
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๕๖. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (สพฺพตฺถ นว), วิปาเก เอกํ, อาหาเร นว…เป… อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๕๗. สฺโชนสมฺปยุตฺตํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต ขนฺเธ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต โมโห. (๑)
สฺโชนสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปจฺจยา อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
๕๘. สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา), จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา สฺโชนวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา จ อุทฺธจฺจสหคโต โมโห จ. (๑)
สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ¶ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต โมโห. (๒)
๕๙. สฺโชนสมฺปยุตฺตฺจ สฺโชนวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต โมโห. (๑)
สฺโชนสมฺปยุตฺตฺจ สฺโชนวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา อุทฺธจฺจสหคโต โมโห (สํขิตฺตํ). (๒)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๖๐. นเหตุยา ¶ ฉ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต สตฺต, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก ¶ นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๖๑. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว (สํขิตฺตํ, เอวํ กาตพฺพํ).
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๖๒. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ฉ (สพฺพตฺถ ฉ), วิปาเก เอกํ, อาหาเร ฉ…เป… มคฺเค ฉ…เป… อวิคเต ฉ.
๔. นิสฺสยวาโร
(นิสฺสยวาโรปิ ปจฺจยวารสทิโส.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๖๓. สฺโชนสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม ¶ อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สฺโชนสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป….(๑)
สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ สํสฏฺโ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ สํสฏฺโ สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุทฺธจฺจสหคตํ โมหํ สํสฏฺา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
สฺโชนสมฺปยุตฺตฺจ ¶ สฺโชนวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ สํสฏฺโ สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุทฺธจฺจสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โมหฺจ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑) (สํขิตฺตํ.)
๖๔. เหตุยา จตฺตาริ, อารมฺมเณ ฉ, อธิปติยา ทฺเว, อนนฺตเร ฉ, สมนนฺตเร ฉ…เป… อวิคเต ฉ.
๖๕. นเหตุยา ตีณิ, นอธิปติยา ฉ, นปุเรชาเต ฉ, นปจฺฉาชาเต ฉ, นอาเสวเน ฉ, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก ฉ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๖๖. สฺโชนสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – สฺโชนสมฺปยุตฺตา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม ¶ สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – สฺโชนสมฺปยุตฺตา เหตู จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – สฺโชนสมฺปยุตฺตา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๖๗. สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – สฺโชนวิปฺปยุตฺตา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย, อุทฺธจฺจสหคโต โมโห ¶ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อุทฺธจฺจสหคโต โมโห สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อุทฺธจฺจสหคโต โมโห สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๖๘. สฺโชนสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – สฺโชนสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ อารพฺภ สฺโชนสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) สฺโชนสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ อารพฺภ สฺโชนวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา จ โมโห ¶ จ อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) สฺโชนสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ อารพฺภ อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๖๙. สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; อริยา สฺโชนวิปฺปยุตฺเต ปหีเน กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, วิกฺขมฺภิเต กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ กิเลเส ชานนฺติ, จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ สฺโชนวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ โมหฺจ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ…เป… ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, เจโตปริยาเณน สฺโชนวิปฺปยุตฺตจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… รูปายตนํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป… สฺโชนวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส ¶ , อาวชฺชนาย โมหสฺส จ อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา ¶ ฌานํ…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ สฺโชนวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ โมหฺจ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. (๒)
สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ สฺโชนวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ โมหฺจ อารพฺภ อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๗๐. สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ โมหฺจ อารพฺภ สฺโชนสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ โมหฺจ อารพฺภ สฺโชนวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา จ โมโห จ อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ โมหฺจ อารพฺภ อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
อธิปติปจฺจโย
๗๑. สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ราคํ…เป… ทิฏฺึ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – สฺโชนสมฺปยุตฺตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – สฺโชนสมฺปยุตฺตาธิปติ ¶ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – สฺโชนสมฺปยุตฺตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๗๒. สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา…เป… อริยา ¶ มคฺคา…เป… ผลํ…เป… นิพฺพานํ…เป… นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – สฺโชนวิปฺปยุตฺตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ สฺโชนวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๒)
อนนฺตรปจฺจโย
๗๓. สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา สฺโชนสมฺปยุตฺตา ¶ ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ สฺโชนสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส อุทฺธจฺจสหคตสฺส โมหสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; สฺโชนสมฺปยุตฺตา ขนฺธา วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อุทฺธจฺจสหคตา ¶ ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๗๔. สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริโม ปุริโม อุทฺธจฺจสหคโต โมโห ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส อุทฺธจฺจสหคตสฺส โมหสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; ปุริมา ปุริมา สฺโชนวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ…เป… ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริโม ปุริโม อุทฺธจฺจสหคโต โมโห ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อาวชฺชนา สฺโชนสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – ปุริโม ปุริโม อุทฺธจฺจสหคโต โมโห ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อาวชฺชนา อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๗๕. สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส อุทฺธจฺจสหคตสฺส โมหสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ ¶ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
สมนนฺตรปจฺจยาทิ
๗๖. สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ … นว… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… ฉ… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๗๗. สฺโชนสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สฺโชนสมฺปยุตฺตา ขนฺธา สฺโชนสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สฺโชนสมฺปยุตฺตา ขนฺธา สฺโชนวิปฺปยุตฺตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สฺโชนสมฺปยุตฺตา ขนฺธา อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๗๘. สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ; สีลํ…เป… ปฺํ… กายิกํ สุขํ… กายิกํ ทุกฺขํ… อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ โมหํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ โมโห จ สทฺธาย…เป… ผลสมาปตฺติยา โมหสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม ¶ สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… ปฺํ… กายิกํ สุขํ… กายิกํ ¶ ทุกฺขํ… อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ โมหํ อุปนิสฺสาย ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ โมโห ราคสฺส…เป… ปตฺถนาย อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธา…เป… ปฺา… กายิกํ สุขํ…เป… เสนาสนํ โมโห จ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๗๙. สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ สฺโชนสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ สฺโชนวิปฺปยุตฺตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ¶ จ สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
ปุเรชาตปจฺจโย
๘๐. สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต ¶ …เป… วิปสฺสติ, ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ สฺโชนวิปฺปยุตฺตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ สฺโชนสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อารพฺภ อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ อุปฺปชฺชนฺติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ อุทฺธจฺจสหคตานํ ¶ ขนฺธานํ โมหสฺส จ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
ปจฺฉาชาตปจฺจโย
๘๑. สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา สฺโชนสมฺปยุตฺตา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา สฺโชนวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา จ โมโห จ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต ¶ จ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาเสวนปจฺจโย
๘๒. สฺโชนสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (อาวชฺชนาปิ วุฏฺานมฺปิ นตฺถิ ).
กมฺมปจฺจโย
๘๓. สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สฺโชนสมฺปยุตฺตา เจตนา สฺโชนสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – สฺโชนสมฺปยุตฺตา เจตนา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ ; อุทฺธจฺจสหคตา เจตนา โมหสฺส จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. นานากฺขณิกา – สฺโชนสมฺปยุตฺตกา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สฺโชนสมฺปยุตฺตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; อุทฺธจฺจสหคตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – สฺโชนวิปฺปยุตฺตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – สฺโชนวิปฺปยุตฺตา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย.
วิปากปจฺจโย
๘๔. สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ¶ ¶ ธมฺโม สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ.
อาหารปจฺจยาทิ
๘๕. สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… จตฺตาริ… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… จตฺตาริ… ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… จตฺตาริ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… จตฺตาริ… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… ฉ.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๘๖. สฺโชนสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ สฺโชนสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ อุทฺธจฺจสหคตานํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
อตฺถิปจฺจยาทิ
๘๗. สฺโชนสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ (ปฏิจฺจวารสทิสํ). (๑)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – สฺโชนสมฺปยุตฺตา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา โมหสฺส จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – สฺโชนสมฺปยุตฺตา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส ¶ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สฺโชนสมฺปยุตฺโต เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… อุทฺธจฺจสหคโต เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป…. (๓)
๘๘. สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ. วิตฺถาเรตพฺพํ). (๑)
สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – อุทฺธจฺจสหคโต โมโห สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, วตฺถุ สฺโชนสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – อุทฺธจฺจสหคโต โมโห สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ ¶ …เป… วตฺถุํ อารพฺภ อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ อุปฺปชฺชนฺติ, วตฺถุ อุทฺธจฺจสหคตานํ ¶ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๘๙. สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – สฺโชนสมฺปยุตฺโต เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ ¶ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… อุทฺธจฺจสหคโต เอโก ขนฺโธ จ โมโห จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. (๑)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – สฺโชนสมฺปยุตฺตา ขนฺธา จ โมโห จ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ วตฺถุ จ โมหสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อุทฺธจฺจสหคตา ขนฺธา จ โมโห จ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – สฺโชนสมฺปยุตฺตา ขนฺธา จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – สฺโชนสมฺปยุตฺตา ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ¶ จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – อุทฺธจฺจสหคโต เอโก ขนฺโธ จ โมโห จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. สหชาโต – อุทฺธจฺจสหคโต เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ โมหสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป…. (๓)
นตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… วิคตปจฺจเยน ปจฺจโย… อวิคตปจฺจเยน ปจฺจโย.
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๙๐. เหตุยา ¶ ฉ, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ, อาเสวเน นว, กมฺเม จตฺตาริ, วิปาเก เอกํ, อาหาเร จตฺตาริ, อินฺทฺริเย จตฺตาริ, ฌาเน จตฺตาริ, มคฺเค ¶ จตฺตาริ, สมฺปยุตฺเต ฉ, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๙๑. สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๙๒. สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย, สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ … ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สฺโชนวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๙๓. สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต ¶ จ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส ¶ จ สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๙๔. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), โนวิคเต นว, โนอวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๙๕. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ฉ…เป… นสมนนฺตเร ฉ, นอฺมฺเ ทฺเว, นอุปนิสฺสเย ฉ…เป… นมคฺเค ฉ, นสมฺปยุตฺเต ทฺเว, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ, โนนตฺถิยา ฉ, โนวิคเต ฉ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๙๖. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อธิปติยา ปฺจ (อนุโลมปทานิ คณิตพฺพานิ), อวิคเต นว.
สฺโชนสมฺปยุตฺตทุกํ นิฏฺิตํ.
๒๓. สฺโชนสฺโชนิยทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๙๗. สฺโชนฺเจว ¶ สฺโชนิยฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชโน เจว สฺโชนิโย จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – กามราคสฺโชนํ ปฏิจฺจ ทิฏฺิสฺโชนํ อวิชฺชาสฺโชนํ (จกฺกํ). (๑)
สฺโชนฺเจว ¶ สฺโชนิยฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนิโย เจว โน จ สฺโชโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สฺโชเน ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ. (๒)
สฺโชนฺเจว ¶ สฺโชนิยฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชโน เจว สฺโชนิโย จ สฺโชนิโย เจว โน จ สฺโชโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – กามราคสฺโชนํ ปฏิจฺจ ทิฏฺิสฺโชนํ อวิชฺชาสฺโชนํ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ (จกฺกํ). (๓)
๙๘. สฺโชนิยฺเจว ¶ โน จ สฺโชนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนิโย เจว โน จ สฺโชโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สฺโชนิยฺเจว โน จ สฺโชนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว มหาภูตา). (๑)
สฺโชนิยฺเจว โน จ สฺโชนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชโน เจว สฺโชนิโย จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สฺโชนิเย เจว โน จ สฺโชเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ สฺโชนา. (๒)
สฺโชนิยฺเจว โน จ สฺโชนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชโน เจว สฺโชนิโย จ สฺโชนิโย เจว โน จ สฺโชโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – สฺโชนิยฺเจว โน จ สฺโชนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา สฺโชนา จ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๙๙. สฺโชนฺเจว สฺโชนิยฺจ สฺโชนิยฺเจว โน จ สฺโชนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชโน เจว สฺโชนิโย จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – กามราคสฺโชนฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ ทิฏฺิสฺโชนํ อวิชฺชาสฺโชนํ (จกฺกํ). (๑)
สฺโชนฺเจว สฺโชนิยฺจ สฺโชนิยฺเจว โน จ สฺโชนฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนิโย เจว โน ¶ จ สฺโชโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สฺโชนิยฺเจว โน จ สฺโชนํ เอกํ ขนฺธฺจ สฺโชเน จ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๒)
สฺโชนฺเจว สฺโชนิยฺจ สฺโชนิยฺเจว โน จ สฺโชนฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชโน เจว สฺโชนิโย จ สฺโชนิโย เจว ¶ โน จ สฺโชโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – สฺโชนิยฺเจว โน จ สฺโชนํ เอกํ ขนฺธฺจ กามราคสฺโชนฺจ ¶ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา ทิฏฺิสฺโชนํ อวิชฺชาสฺโชนํ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (จกฺกํ พนฺธิตพฺพํ). (๓)
(สฺโชนโคจฺฉเก ปมทุกสทิสํ.)
(เอวํ อิมมฺปิ ทุกํ วิตฺถาเรตพฺพํ, นินฺนานากรณํ เปตฺวา โลกุตฺตรํ).
สฺโชนสฺโชนิยทุกํ นิฏฺิตํ.
๒๔. สฺโชนสฺโชนสมฺปยุตฺตทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๐๐. สฺโชนฺเจว ¶ สฺโชนสมฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชโน เจว สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – กามราคสฺโชนํ ปฏิจฺจ ทิฏฺิสฺโชนํ อวิชฺชาสฺโชนํ (จกฺกํ). (๑)
สฺโชนฺเจว สฺโชนสมฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนสมฺปยุตฺโต เจว โน จ สฺโชโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สฺโชเน ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
สฺโชนฺเจว สฺโชนสมฺปยุตฺตฺจ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชโน เจว สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนสมฺปยุตฺโต เจว โน จ สฺโชโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – กามราคสฺโชนํ ปฏิจฺจ ทิฏฺิสฺโชนํ อวิชฺชาสฺโชนํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา (จกฺกํ). (๓)
๑๐๑. สฺโชนสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ สฺโชนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนสมฺปยุตฺโต เจว ¶ โน จ สฺโชโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สฺโชนสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ สฺโชนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
สฺโชนสมฺปยุตฺตฺเจว ¶ โน จ สฺโชนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชโน เจว สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สฺโชนสมฺปยุตฺเต เจว โน จ สฺโชเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ สฺโชนา (๒)
สฺโชนสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ สฺโชนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชโน เจว สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนสมฺปยุตฺโต เจว โน จ สฺโชโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – สฺโชนสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ สฺโชนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา สฺโชนา จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๑๐๒. สฺโชนฺเจว สฺโชนสมฺปยุตฺตฺจ สฺโชนสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ สฺโชนฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชโน เจว สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – กามราคสฺโชนฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ ทิฏฺิสฺโชนํ อวิชฺชาสฺโชนํ (จกฺกํ). (๑)
สฺโชนฺเจว สฺโชนสมฺปยุตฺตฺจ สฺโชนสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ สฺโชนฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนสมฺปยุตฺโต ¶ เจว โน จ สฺโชโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สฺโชนสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ สฺโชนํ เอกํ ขนฺธฺจ สฺโชเน จ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๒)
สฺโชนฺเจว สฺโชนสมฺปยุตฺตฺจ สฺโชนสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ สฺโชนฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชโน เจว สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนสมฺปยุตฺโต เจว โน จ สฺโชโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – สฺโชนสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ สฺโชนํ เอกํ ขนฺธฺจ กามราคสฺโชนฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา ทิฏฺิสฺโชนํ อวิชฺชาสฺโชนํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (จกฺกํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๐๓. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (สพฺพตฺถ นว), กมฺเม นว, อาหาเร นว…เป… อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๑๐๔. สฺโชนฺเจว ¶ สฺโชนสมฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชโน เจว สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสฺโชนํ ปฏิจฺจ อวิชฺชาสฺโชนํ. (๑)
สฺโชนสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ สฺโชนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชโน เจว สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต โมโห. (๑)
สฺโชนฺเจว สฺโชนสมฺปยุตฺตฺจ สฺโชนสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ สฺโชนฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชโน เจว สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสฺโชนฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ ¶ อวิชฺชาสฺโชนํ. (๑)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๐๕. นเหตุยา ¶ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว, นวิปฺปยุตฺเต นว.
๒-๖. สหชาต-ปจฺจย-นิสฺสย-สํสฏฺ-สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สหชาตวาโรปิ กาตพฺโพ. ปจฺจยวาโรปิ นิสฺสยวาโรปิ สํสฏฺวาโรปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ ปฏิจฺจวารสทิสา.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๐๖. สฺโชโน เจว สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม สฺโชนสฺส เจว สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – กามราคสฺโชโน ¶ ทิฏฺิสฺโชนสฺส อวิชฺชาสฺโชนสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ). (๑)
สฺโชโน เจว สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – สฺโชนา เจว สฺโชนสมฺปยุตฺตา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สฺโชโน ¶ เจว สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม สฺโชนสฺส เจว สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ สฺโชนสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – กามราคสฺโชโน ทิฏฺิสฺโชนสฺส อวิชฺชาสฺโชนสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ). (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๐๗. สฺโชโน เจว สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม สฺโชนสฺส เจว สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ – สฺโชเน อารพฺภ สฺโชนา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) สฺโชเน อารพฺภ สฺโชนสมฺปยุตฺตา เจว โน จ สฺโชนา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) สฺโชเน อารพฺภ สฺโชนา จ สฺโชนสมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๑)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต เจว โน จ สฺโชโน ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – สฺโชนสมฺปยุตฺเต เจว โน จ สฺโชเน ขนฺเธ อารพฺภ สฺโชนสมฺปยุตฺตา เจว โน จ สฺโชนา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๑)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต เจว โน จ สฺโชโน ธมฺโม สฺโชนสฺส เจว สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – สฺโชนสมฺปยุตฺเต เจว โน จ สฺโชเน ขนฺเธ อารพฺภ สฺโชนา อุปฺปชฺชนฺติ. (๒)
สฺโชนสมฺปยุตฺโต เจว โน จ สฺโชโน ธมฺโม สฺโชนสฺส เจว สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ สฺโชนสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – สฺโชนสมฺปยุตฺเต เจว ¶ โน จ สฺโชเน ขนฺเธ อารพฺภ สฺโชนา จ สฺโชนสมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
สฺโชโน เจว สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนสมฺปยุตฺโต เจว โน จ สฺโชโน จ ธมฺมา สฺโชนสฺส เจว สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
อธิปติปจฺจโย
๑๐๘. สฺโชโน ¶ เจว สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม สฺโชนสฺส ¶ เจว สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ… ตีณิ.
สฺโชนสมฺปยุตฺโต เจว โน จ สฺโชโน ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ… ตีณิ (อิมาสุ ตีสุปิ ปฺหาสุ อารมฺมณาธิปติปิ สหชาตาธิปติปิ กาตพฺพา).
สฺโชโน เจว สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ สฺโชนสมฺปยุตฺโต เจว โน จ สฺโชโน จ ธมฺมา สฺโชนสฺส เจว สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ… ตีณิ.
อนนฺตรปจฺจยาทิ
๑๐๙. สฺโชโน เจว สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม สฺโชนสฺส เจว สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (นินฺนานากรณํ, วิภชนา นตฺถิ. อารมฺมณสทิสา)… สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (อารมฺมณนเยน กาตพฺพา)… อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
กมฺมปจฺจยาทิ
๑๑๐. สฺโชนสมฺปยุตฺโต เจว โน จ สฺโชโน ธมฺโม สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ สฺโชนสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… นว ¶ … สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ … นว… นตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… วิคตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… อวิคตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๑๑. เหตุยา ตีณิ, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, อาเสวเน นว, กมฺเม ตีณิ, อาหาเร ตีณิ, อินฺทฺริเย ตีณิ, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๑๑๒. สฺโชโน เจว สฺโชนสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม สฺโชนสฺส เจว สฺโชนสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย…. (สํขิตฺตํ. เอวํ นว ปฺหา กาตพฺพา. ตีสุเยว ปเทสุ ปริวตฺเตตพฺพา, นานากฺขณิกา นตฺถิ.)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๑๑๓. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), โนอวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๑๑๔. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ…เป… นสมนนฺตเร ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต ตีณิ…เป… นมคฺเค ตีณิ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ, โนนตฺถิยา ตีณิ ¶ , โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๑๑๕. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (อนุโลมปทานิ กาตพฺพานิ)…เป… อวิคเต นว.
สฺโชนสฺโชนสมฺปยุตฺตทุกํ นิฏฺิตํ.
๒๕. สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺโชนิยทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
๑๑๖. สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ ¶ สฺโชนิยํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต สฺโชนิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ สฺโชนิยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา, มหาภูตา).
สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ อสฺโชนิยํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สฺโชนวิปฺปยุตฺโต อสฺโชนิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ อสฺโชนิยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป….
สฺโชนวิปฺปยุตฺตํ อสฺโชนิยํ ธมฺมํ…เป… (ทฺเว ปฺหา กาตพฺพา).
(อิมํ ทุกํ จูฬนฺตรทุเก โลกิยทุกสทิสํ นินฺนานากรณํ.)
สฺโชนวิปฺปยุตฺตสฺโชนิยทุกํ นิฏฺิตํ.
สฺโชนโคจฺฉกํ นิฏฺิตํ.
๕. คนฺถโคจฺฉกํ
๒๖. คนฺถทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑. คนฺถํ ¶ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺโถ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สีลพฺพตปรามาสํ กายคนฺถํ ปฏิจฺจ อภิชฺฌากายคนฺโถ, อภิชฺฌากายคนฺถํ ปฏิจฺจ สีลพฺพตปรามาโส กายคนฺโถ, อิทํสจฺจาภินิเวสํ กายคนฺถํ ปฏิจฺจ อภิชฺฌากายคนฺโถ, อภิชฺฌากายคนฺถํ ปฏิจฺจ อิทํสจฺจาภินิเวโส กายคนฺโถ. (๑)
คนฺถํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนคนฺโถ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – คนฺเถ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ. (๒)
คนฺถํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺโถ จ โนคนฺโถ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – สีลพฺพตปรามาสํ กายคนฺถํ ปฏิจฺจ อภิชฺฌากายคนฺโถ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ (จกฺกํ). (๓)
๒. โนคนฺถํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนคนฺโถ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนคนฺถํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๑)
โนคนฺถํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺโถ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนคนฺเถ ขนฺเธ ปฏิจฺจ คนฺถา. (๒)
โนคนฺถํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺโถ จ โนคนฺโถ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนคนฺถํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา คนฺถา จ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๓. คนฺถฺจ โนคนฺถฺจ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺโถ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สีลพฺพตปรามาสํ กายคนฺถฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ อภิชฺฌากายคนฺโถ (จกฺกํ). (๑)
คนฺถฺจ ¶ โนคนฺถฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนคนฺโถ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนคนฺถํ เอกํ ขนฺธฺจ คนฺเถ จ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… คนฺเถ จ สมฺปยุตฺตเก ขนฺเธ จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
คนฺถฺจ โนคนฺถฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺโถ จ โนคนฺโถ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนคนฺถํ เอกํ ขนฺธฺจ สีลพฺพตปรามาสกายคนฺถฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อภิชฺฌากายคนฺโถ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (จกฺกํ. สํขิตฺตํ.) (๓)
อารมฺมณปจฺจยา…เป… อวิคตปจฺจยา.
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (สพฺพตฺถ นว), วิปาเก เอกํ, อาหาเร นว…เป… อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๕. โนคนฺถํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนคนฺโถ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนคนฺถํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ (ยาว อสฺสตฺตา), วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
นอารมฺมณปจฺจยาทิ
๖. คนฺถํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนคนฺโถ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – คนฺเถ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑)
โนคนฺถํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนคนฺโถ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – โนคนฺเถ ¶ ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
คนฺถฺจ ¶ โนคนฺถฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนคนฺโถ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – คนฺเถ จ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ (สํขิตฺตํ).
นอธิปติปจฺจยา… นว, นอนนฺตรปจฺจยา… ตีณิ, นสมนนฺตรปจฺจยา… ตีณิ, นอฺมฺปจฺจยา… ตีณิ, นอุปนิสฺสยปจฺจยา… ตีณิ.
นปุเรชาตปจฺจยาทิ
๗. คนฺถํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺโถ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป อิทํสจฺจาภินิเวสํ กายคนฺถํ ปฏิจฺจ อภิชฺฌากายคนฺโถ, อภิชฺฌากายคนฺถํ ปฏิจฺจ อิทํสจฺจาภินิเวโส กายคนฺโถ (อรูเป สีลพฺพตปรามาโส นตฺถิ, เอวํ นว ปฺหา กาตพฺพา), นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต นว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๘. นเหตุยา เอกํ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ ¶ , นวิปฺปยุตฺเต นว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๙. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว (สํขิตฺตํ, เอวํ คเณตพฺพํ).
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๑๐. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ เอกํ…เป… อนนฺตเร เอกํ…เป… อวิคเต เอกํ.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโร ปฏิจฺจวารสทิโส).
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๑. คนฺถํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา คนฺโถ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจวารสทิโส).
โนคนฺถํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนคนฺโถ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนคนฺถํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปจฺจยา วตฺถุ, วตฺถุํ ปจฺจยา ขนฺธา. เอกํ มหาภูตํ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา โนคนฺถา ขนฺธา. (๑)
โนคนฺถํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา คนฺโถ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนคนฺเถ ขนฺเธ ปจฺจยา คนฺถา, วตฺถุํ ปจฺจยา คนฺถา. (๒)
โนคนฺถํ ธมฺมํ ปจฺจยา คนฺโถ จ โนคนฺโถ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนคนฺถํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา คนฺถา จ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา คนฺถา สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
๑๒. คนฺถฺจ โนคนฺถฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา คนฺโถ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สีลพฺพตปรามาสํ กายคนฺถฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปจฺจยา ¶ อภิชฺฌากายคนฺโถ (จกฺกํ). สีลพฺพตปรามาสํ กายคนฺถฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา อภิชฺฌากายคนฺโถ (จกฺกํ). (๑)
คนฺถฺจ โนคนฺถฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โนคนฺโถ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนคนฺถํ เอกํ ขนฺธฺจ คนฺเถ จ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… คนฺเถ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา โนคนฺถา ขนฺธา. (๒)
คนฺถฺจ โนคนฺถฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา คนฺโถ จ โนคนฺโถ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนคนฺถํ เอกํ ขนฺธฺจ สีลพฺพตปรามาสํ กายคนฺถฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา อภิชฺฌากายคนฺโถ จ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… (จกฺกํ). สีลพฺพตปรามาสํ กายคนฺถฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา อภิชฺฌากายคนฺโถ จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา (จกฺกํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๑๓. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว…เป… อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๑๔. โนคนฺถํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา โนคนฺโถ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนคนฺถํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา), จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ. วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา โนคนฺถา ขนฺธา, วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห (สํขิตฺตํ).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๑๕. นเหตุยา ¶ เอกํ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว (เอวํ คเณตพฺพํ).
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๑๖. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว…เป… โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๑๗. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ เอกํ…เป… อวิคเต เอกํ.
๔-๖. นิสฺสย-สํสฏฺ-สมฺปยุตฺตวาโร
(นิสฺสยวาโร ปจฺจยวารสทิโสว. สํสฏฺวาโรปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ นว ปฺหา กาตพฺพา, รูปํ นตฺถิ.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๘. คนฺโถ ¶ ¶ ธมฺโม คนฺถสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ คนฺถานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
คนฺโถ ธมฺโม โนคนฺถสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
คนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส จ โนคนฺถสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ คนฺถานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๙. โนคนฺโถ ธมฺโม โนคนฺถสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนคนฺถา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนคนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนคนฺถา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ คนฺถานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนคนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส จ โนคนฺถสฺส จ ธมฺมสฺส ¶ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนคนฺถา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ คนฺถานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๐. คนฺโถ จ โนคนฺโถ จ ธมฺมา คนฺถสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถา จ โนคนฺถา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ คนฺถานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
คนฺโถ ¶ จ โนคนฺโถ จ ธมฺมา โนคนฺถสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถา จ โนคนฺถา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
คนฺโถ ¶ จ โนคนฺโถ จ ธมฺมา คนฺถสฺส จ โนคนฺถสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถา จ โนคนฺถา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ คนฺถานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๒๑. คนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺเถ อารพฺภ คนฺถา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) คนฺเถ อารพฺภ โนคนฺถา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) คนฺเถ อารพฺภ คนฺถา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๒๒. โนคนฺโถ ธมฺโม โนคนฺถสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ. นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย ¶ อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; อริยา โนคนฺเถ ปหีเน กิเลเส…เป… วิกฺขมฺภิเต กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, ปุพฺเพ…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนคนฺเถ ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. เจโตปริยาเณน โนคนฺถจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… โนคนฺถา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนคนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ ¶ , โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนคนฺเถ ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. (๒)
โนคนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส จ โนคนฺถสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ อสฺสาเทติ ¶ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ คนฺถา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนคนฺเถ ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ คนฺถา จ สมฺปยุตฺตกา ¶ จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
คนฺโถ จ โนคนฺโถ จ ธมฺมา คนฺถสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (อารพฺภ กาตพฺพา).
อธิปติปจฺจโย
๒๓. คนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (อารมฺมณสทิสา, ครุการมฺมณา กาตพฺพา).
โนคนฺโถ ธมฺโม โนคนฺถสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคา…เป… ผลํ…เป… นิพฺพานํ…เป… นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนคนฺเถ ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – โนคนฺถาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนคนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ ¶ …เป… ฌานา…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนคนฺเถ ขนฺเธ ครุํ กตฺวา ตํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – โนคนฺถาธิปติ คนฺถานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนคนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส จ โนคนฺถสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… โนคนฺเถ ¶ ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา คนฺถา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – โนคนฺถาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ คนฺถานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๔. คนฺโถ ¶ จ โนคนฺโถ จ ธมฺมา คนฺถสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ… ตีณิ.
อนนฺตรปจฺจโย
๒๕. คนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา คนฺถา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ คนฺถานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
คนฺโถ ธมฺโม โนคนฺถสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา คนฺถา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โนคนฺถานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; คนฺถา วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
คนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส จ โนคนฺถสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา คนฺถา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ คนฺถานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๖. โนคนฺโถ ธมฺโม โนคนฺถสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (ทฺเว อาวชฺชนา กาตพฺพา, ปโม นตฺถิ).
คนฺโถ ¶ จ โนคนฺโถ จ ธมฺมา คนฺถสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (เอกมฺปิ วุฏฺานํ กาตพฺพํ, มชฺเฌ).
สมนนฺตรปจฺจยาทิ
๒๗. คนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส ธมฺมสฺส สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… นว ¶ , นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๒๘. คนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – คนฺถา คนฺถานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
๒๙. โนคนฺโถ ธมฺโม โนคนฺถสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย ¶ …เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนคนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ ราคสฺส…เป… ปตฺถนาย อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนคนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส จ โนคนฺถสฺส จ ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ, สีลํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ปาณํ หนติ ¶ …เป… สงฺฆํ ภินฺทติ, สทฺธา…เป… เสนาสนํ คนฺถานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ¶ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
คนฺโถ จ โนคนฺโถ จ ธมฺมา คนฺถสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย… ตีณิ (อารมฺมณนเยน กาตพฺพา).
ปุเรชาตปจฺจยาทิ
๓๐. โนคนฺโถ ธมฺโม โนคนฺถสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ โนคนฺถานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนคนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ, โทมนสฺสํ ¶ อุปฺปชฺชติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ คนฺถานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนคนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส จ โนคนฺถสฺส จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ คนฺถา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. วตฺถุปุเรชาตํ ¶ – วตฺถุ คนฺถานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ, อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
กมฺมปจฺจโย
๓๑. โนคนฺโถ ¶ ธมฺโม โนคนฺถสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – โนคนฺถา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – โนคนฺถา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนคนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – โนคนฺถา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ คนฺถานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนคนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส จ โนคนฺถสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – โนคนฺถา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ คนฺถานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
วิปากปจฺจยาทิ
๓๒. โนคนฺโถ ธมฺโม โนคนฺถสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๓๓. คนฺโถ ธมฺโม โนคนฺถสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
โนคนฺโถ ¶ ธมฺโม โนคนฺถสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ ¶ (สํขิตฺตํ). (๑)
โนคนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ คนฺถานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนคนฺโถ ¶ ธมฺโม คนฺถสฺส จ โนคนฺถสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ คนฺถานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
คนฺโถ จ โนคนฺโถ จ ธมฺมา โนคนฺถสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
อตฺถิปจฺจโย
๓๔. คนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ (ปฏิจฺจสทิสํ).
คนฺโถ ธมฺโม โนคนฺถสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – คนฺถา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – คนฺถา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
คนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส จ โนคนฺถสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ (ปฏิจฺจสทิสํ). (๓)
๓๕. โนคนฺโถ ธมฺโม โนคนฺถสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ). (๑)
โนคนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตา – โนคนฺถา ขนฺธา คนฺถานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ, โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, วตฺถุ คนฺถานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ . (๒)
โนคนฺโถ ¶ ธมฺโม คนฺถสฺส จ โนคนฺถสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – โนคนฺโถ เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ คนฺถานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป…. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ ¶ , ตํ อารพฺภ คนฺถา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ; วตฺถุ คนฺถานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๖. คนฺโถ จ โนคนฺโถ จ ธมฺมา คนฺถสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – สีลพฺพตปรามาโส กายคนฺโถ จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อภิชฺฌากายคนฺถสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ). สหชาโต – สีลพฺพตปรามาโส กายคนฺโถ จ วตฺถุ จ อภิชฺฌากายคนฺถสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (จกฺกํ). (๑)
คนฺโถ จ โนคนฺโถ จ ธมฺมา โนคนฺถสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต – โนคนฺโถ เอโก ขนฺโธ จ คนฺโถ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. สหชาตา – คนฺถา จ วตฺถุ จ โนคนฺถานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตา – คนฺถา จ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – คนฺถา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – คนฺถา จ กพฬีกาโร ¶ อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – คนฺถา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
คนฺโถ จ โนคนฺโถ จ ธมฺมา คนฺถสฺส จ โนคนฺถสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – โนคนฺโถ เอโก ขนฺโธ จ สีลพฺพตปรามาโส กายคนฺโถ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อภิชฺฌากายคนฺถสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป…. สหชาโต – สีลพฺพตปรามาโส กายคนฺโถ จ วตฺถุ จ อภิชฺฌากายคนฺถสฺส จ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๓๗. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ¶ ตีณิ, อาเสวเน นว, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก เอกํ, อาหาเร ตีณิ, อินฺทฺริเย ตีณิ, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต นว, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๓๘. คนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
คนฺโถ ธมฺโม โนคนฺถสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
คนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส จ โนคนฺถสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๙. โนคนฺโถ ธมฺโม โนคนฺถสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนคนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนคนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส จ โนคนฺถสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๔๐. คนฺโถ ¶ ¶ จ โนคนฺโถ จ ธมฺมา คนฺถสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
คนฺโถ จ โนคนฺโถ จ ธมฺมา โนคนฺถสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
คนฺโถ จ โนคนฺโถ จ ธมฺมา คนฺถสฺส จ โนคนฺถสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๔๑. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), โนอวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๔๒. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ นว…เป… นสมนนฺตเร นว ¶ , นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย นว (สพฺพตฺถ นว), นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต นว, โนนตฺถิยา นว, โนวิคเต นว.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๔๓. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (อนุโลมปทานิ ปริปุณฺณานิ กาตพฺพานิ), อวิคเต นว.
คนฺถทุกํ นิฏฺิตํ.
๒๗. คนฺถนิยทุกํ
๑-๗. วารสตฺตกํ
๔๔. คนฺถนิยํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺถนิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – คนฺถนิยํ เอกํ ขนฺธํ (สํขิตฺตํ).
(ยถา จูฬนฺตรทุเก โลกิยทุกํ เอวํ วิภชิตพฺพํ นินฺนานากรณํ.)
คนฺถนิยทุกํ นิฏฺิตํ.
๒๘. คนฺถสมฺปยุตฺตทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๔๕. คนฺถสมฺปยุตฺตํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – คนฺถสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
คนฺถสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – คนฺถสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ ¶ โลโภ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, โทมนสฺสสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ ปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ. (๒)
คนฺถสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – คนฺถสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โลโภ จ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… โทมนสฺสสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา ปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๔๖. คนฺถวิปฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – คนฺถวิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตํ โลภํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, ปฏิฆํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ (สํขิตฺตํ). (๑)
คนฺถวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตํ โลภํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, ปฏิฆํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
คนฺถวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตํ โลภํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ปฏิฆํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ. (๓)
๔๗. คนฺถสมฺปยุตฺตฺจ คนฺถวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตํ ¶ เอกํ ขนฺธฺจ โลภฺจ ¶ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… โทมนสฺสสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ ปฏิฆฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
คนฺถสมฺปยุตฺตฺจ คนฺถวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – คนฺถสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ จ โลภฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, โทมนสฺสสหคเต ขนฺเธ จ ปฏิฆฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
คนฺถสมฺปยุตฺตฺจ คนฺถวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โลภฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… โทมนสฺสสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ ปฏิฆฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๔๘. คนฺถสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – คนฺถสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
คนฺถสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ โลโภ, โทมนสฺสสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ ปฏิฆํ. (๒)
คนฺถสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา ¶ – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โลโภ จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… โทมนสฺสสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา ปฏิฆฺจ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๔๙. คนฺถวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – คนฺถวิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา. (๑)
คนฺถวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตํ โลภํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, ปฏิฆํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
คนฺถสมฺปยุตฺตฺจ ¶ คนฺถวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โลภฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… โทมนสฺสสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ ปฏิฆฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… (สํขิตฺตํ). (๑)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๕๐. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ ฉ, อธิปติยา นว, อนนฺตเร ฉ, สมนนฺตเร ฉ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย ฉ, ปุเรชาเต ฉ, อาเสวเน ฉ, กมฺเม นว, วิปาเก เอกํ, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน นว, มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต ฉ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา ฉ, วิคเต ฉ, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๕๑. คนฺถวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ ¶ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ คนฺถวิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา) วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห (สํขิตฺตํ). (๑)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๕๒. นเหตุยา ¶ เอกํ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต สตฺต (นปุเรชาเต วิภชนฺเตน อรูปํ ปมํ กาตพฺพํ ¶ , รูปํ ยตฺถ ลพฺภติ ปจฺฉา กาตพฺพํ, ปฏิฆฺจ อรูเป นตฺถิ), นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๕๓. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว (เอวํ คเณตพฺพํ, สํขิตฺตํ), โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๕๔. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ เอกํ…เป… อวิคเต เอกํ.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโรปิ เอวํ กาตพฺโพ.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๕๕. คนฺถสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจสทิสา).
คนฺถวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – คนฺถวิปฺปยุตฺตํ ¶ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปจฺจยา วตฺถุ, วตฺถุํ ปจฺจยา ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา คนฺถวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา. (๑)
คนฺถวิปฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา คนฺถสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตํ โลภํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, ปฏิฆํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
คนฺถวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา คนฺถสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตํ โลภํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ปฏิฆํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ, วตฺถุํ ปจฺจยา โทมนสฺสสหคตา ขนฺธา จ ปฏิฆฺจ. (๓)
๕๖. คนฺถสมฺปยุตฺตฺจ คนฺถวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – คนฺถสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ โลภฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา ¶ …เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… โทมนสฺสสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิฆฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
คนฺถสมฺปยุตฺตฺจ คนฺถวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – คนฺถสมฺปยุตฺเต ¶ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ จ โลภฺจ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, โทมนสฺสสหคเต ขนฺเธ จ ปฏิฆฺจ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา โลโภ, โทมนสฺสสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ปฏิฆํ. (๒)
คนฺถสมฺปยุตฺตฺจ คนฺถวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – คนฺถสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… คนฺถสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โลภฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… โทมนสฺสสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ ปฏิฆฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา โลโภ จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… โทมนสฺสสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา ปฏิฆฺจ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… (สํขิตฺตํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๕๗. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว (สพฺพตฺถ นว), วิปาเก เอกํ, อาหาเร นว…เป… อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๕๘. คนฺถวิปฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ ¶ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ คนฺถวิปฺปยุตฺตํ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ (ยาว อสฺสตฺตา), จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา คนฺถวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา, วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห (สํขิตฺตํ).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๕๙. นเหตุยา เอกํ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ…เป… นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต สตฺต, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๖๐. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว (เอวํ คเณตพฺพํ).
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๖๑. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ เอกํ…เป… อวิคเต เอกํ.
๔. นิสฺสยวาโร
(นิสฺสยวาโร ปจฺจยวารสทิโส).
๕. สํสฏฺวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๖๒. คนฺถสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – คนฺถสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
คนฺถสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ สํสฏฺโ คนฺถวิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ สํสฏฺโ โลโภ, โทมนสฺสสหคเต ขนฺเธ สํสฏฺํ ปฏิฆํ. (๒)
คนฺถสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ สํสฏฺโ คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา โลโภ จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… โทมนสฺสสหคตํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา ปฏิฆฺจ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๖๓. คนฺถวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ สํสฏฺโ คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – คนฺถวิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
คนฺถวิปฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตํ โลภํ สํสฏฺา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, ปฏิฆํ สํสฏฺา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
คนฺถสมฺปยุตฺตฺจ คนฺถวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ สํสฏฺโ คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตํ โลภสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โลภฺจ ¶ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… โทมนสฺสสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ ปฏิฆฺจ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… (สํขิตฺตํ).
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๖๔. เหตุยา ฉ, อารมฺมเณ ฉ, อธิปติยา ฉ (สพฺพตฺถ ฉ), วิปาเก เอกํ, อาหาเร ฉ…เป… อวิคเต ฉ.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๖๕. คนฺถวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ สํสฏฺโ คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ ¶ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ คนฺถวิปฺปยุตฺตํ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ สํสฏฺโ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห (สํขิตฺตํ).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๖๖. นเหตุยา ¶ เอกํ, นอธิปติยา ฉ, นปุเรชาเต ฉ, นปจฺฉาชาเต ฉ, นอาเสวเน ฉ, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก ฉ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๖๗. เหตุปจฺจยา นอธิปติยา ฉ, นปุเรชาเต ฉ, นปจฺฉาชาเต ฉ, นอาเสวเน ฉ, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก ฉ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๖๘. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ เอกํ, อนนฺตเร เอกํ…เป… อวิคเต เอกํ.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(สมฺปยุตฺตวาโร สํสฏฺวารสทิโส).
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๖๙. คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถสมฺปยุตฺตา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
คนฺถสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถสมฺปยุตฺตา เหตู จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคโต เหตุ โลภสฺส จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; โทมนสฺสสหคโต เหตุ ปฏิฆสฺส จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถสมฺปยุตฺตา ¶ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคโต เหตุ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; โทมนสฺสสหคโต เหตุ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ ปฏิฆสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๗๐. คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถวิปฺปยุตฺตา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ ¶ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺโต โลโภ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺโต โลโภ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิฆํ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺโต โลโภ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิฆํ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๗๑. คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคโต เหตุ จ โลโภ จ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ¶ ¶ ปจฺจโย; โทมนสฺสสหคโต เหตุ จ ปฏิฆฺจ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคโต เหตุ จ โลโภ จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; โทมนสฺสสหคโต เหตุ จ ปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคโต เหตุ จ โลโภ จ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; โทมนสฺสสหคโต เหตุ จ ปฏิฆฺจ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๗๒. คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ อารพฺภ คนฺถสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ ¶ . (ตีสุปิ มูลา ปุจฺฉิตพฺพา) คนฺถสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ อารพฺภ คนฺถวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ, คนฺถสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ อารพฺภ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ อุปฺปชฺชนฺติ, โทมนสฺสสหคตา ขนฺธา จ ปฏิฆฺจ อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๗๓. คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ ¶ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ ปจฺจเวกฺขติ, ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ ปจฺจเวกฺขติ, อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; อริยา คนฺถวิปฺปยุตฺเต ปหีเน กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, วิกฺขมฺภิเต กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ กิเลเส ชานนฺติ, จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ คนฺถวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ โลภฺจ ปฏิฆฺจ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ ¶ , ตํ อารพฺภ คนฺถวิปฺปยุตฺโต ราโค อุปฺปชฺชติ, วิจิกิจฺฉา…เป… อุทฺธจฺจํ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, เจโตปริยาเณน คนฺถวิปฺปยุตฺตจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… คนฺถวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… ตํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ คนฺถสมฺปยุตฺโต ราโค อุปฺปชฺชติ… ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ ¶ (สํขิตฺตํ). (๒)
คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ คนฺถวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ โลภฺจ ปฏิฆฺจ อารพฺภ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ โทมนสฺสสหคตา ขนฺธา จ ปฏิฆฺจ อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๗๔. คนฺถสมฺปยุตฺโต ¶ จ คนฺถวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ จ โลภฺจ โทมนสฺสสหคเต ขนฺเธ จ ปฏิฆฺจ อารพฺภ คนฺถสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ จ โลภฺจ โทมนสฺสสหคเต ขนฺเธ จ ปฏิฆฺจ อารพฺภ คนฺถวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ, ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ จ โลภฺจ โทมนสฺสสหคเต ขนฺเธ จ ปฏิฆฺจ อารพฺภ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ โทมนสฺสสหคตา ขนฺธา จ ปฏิฆฺจ อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
อธิปติปจฺจโย
๗๕. คนฺถสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – คนฺถสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ครุํ กตฺวา คนฺถสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – คนฺถสมฺปยุตฺตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ ¶ , สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – คนฺถสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ครุํ กตฺวา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺโต โลโภ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – คนฺถสมฺปยุตฺตาธิปติ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตาธิปติ โลภสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; โทมนสฺสสหคตาธิปติ ปฏิฆสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – คนฺถสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ครุํ กตฺวา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; โทมนสฺสสหคตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ ปฏิฆสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย.(๓)
๗๖. คนฺถวิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลา วุฏฺหิตฺวา ผลํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ ¶ , นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ คนฺถวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ โลภฺจ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ ¶ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา คนฺถวิปฺปยุตฺโต ราโค อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – คนฺถวิปฺปยุตฺตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ คนฺถวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ โลภฺจ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา คนฺถสมฺปยุตฺโต ราโค อุปฺปชฺชติ… ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๒)
คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ คนฺถวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ โลภฺจ ครุํ กตฺวา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๗๗. คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ จ โลภฺจ ครุํ กตฺวา คนฺถสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลา ปุจฺฉิตพฺพา) ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ จ โลภฺจ ครุํ กตฺวา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺโต โลโภ อุปฺปชฺชติ. (มูลา ปุจฺฉิตพฺพา) ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ¶ ขนฺเธ จ โลภฺจ ครุํ กตฺวา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
อนนฺตรปจฺจโย
๗๘. คนฺถสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา คนฺถสมฺปยุตฺตา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ คนฺถสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลา ปุจฺฉิตพฺพา) ปุริมา ปุริมา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตสฺส โลภสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; ปุริมา ปุริมา โทมนสฺสสหคตา ขนฺธา ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส ปฏิฆสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; คนฺถสมฺปยุตฺตา ¶ ขนฺธา วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลา ปุจฺฉิตพฺพา) ปุริมา ปุริมา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; ปุริมา ปุริมา โทมนสฺสสหคตา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โทมนสฺสสหคตานํ ขนฺธานํ ปฏิฆสฺส จ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๗๙. คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริโม ปุริโม ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺโต โลโภ ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตสฺส โลภสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; ปุริมํ ปุริมํ ปฏิฆํ ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส ปฏิฆสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; ปุริมา ปุริมา คนฺถวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ¶ ปจฺฉิมานํ คนฺถวิปฺปยุตฺตานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส…เป… ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริโม ปุริโม ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺโต โลโภ ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; ปุริมํ ปุริมํ ปฏิฆํ ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โทมนสฺสสหคตานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อาวชฺชนา คนฺถสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริโม ปุริโม ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺโต โลโภ ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ อนนฺตรปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย; ปุริมํ ปุริมํ ปฏิฆํ ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โทมนสฺสสหคตานํ ขนฺธานํ ปฏิฆสฺส จ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อาวชฺชนา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ โทมนสฺสสหคตานํ ขนฺธานํ ปฏิฆสฺส จ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๘๐. คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; ปุริมา ¶ ปุริมา โทมนสฺสสหคตา ขนฺธา จ ปฏิฆฺจ ปจฺฉิมานํ ¶ ปจฺฉิมานํ โทมนสฺสสหคตานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลา ปุจฺฉิตพฺพา) ปุริมา ปุริมา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตสฺส โลภสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; ปุริมา ปุริมา โทมนสฺสสหคตา ขนฺธา จ ปฏิฆฺจ ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส ปฏิฆสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ โทมนสฺสสหคตา ขนฺธา จ ปฏิฆฺจ วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลา ปุจฺฉิตพฺพา) ปุริมา ปุริมา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; ปุริมา ปุริมา โทมนสฺสสหคตา ขนฺธา จ ปฏิฆฺจ ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โทมนสฺสสหคตานํ ขนฺธานํ ปฏิฆสฺส จ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
สมนนฺตรปจฺจยาทิ
๘๑. คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย.
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๘๒. คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – คนฺถสมฺปยุตฺตา ขนฺธา คนฺถสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ ¶ , ตีณิปิ ¶ อุปนิสฺสยา) คนฺถสมฺปยุตฺตา ขนฺธา คนฺถวิปฺปยุตฺตานํ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ, ตีณิปิ อุปนิสฺสยา) คนฺถสมฺปยุตฺตา ขนฺธา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย; โทมนสฺสสหคตานํ ขนฺธานํ ปฏิฆสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๘๓. คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ… มานํ ชปฺเปติ… สีลํ…เป… ปฺํ ¶ … ราคํ… โทสํ… โมหํ… มานํ… ปตฺถนํ… กายิกํ สุขํ… กายิกํ ทุกฺขํ… อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ… ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… ปฺา, ราโค…เป… ปตฺถนา…เป… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ปฺาย… ราคสฺส… โทสสฺส… โมหสฺส… มานสฺส… ปตฺถนาย…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… ปฺํ… ราคํ…เป… มานํ… ปตฺถนํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ ราคสฺส… โทสสฺส ¶ … โมหสฺส… มานสฺส… ทิฏฺิยา… ปตฺถนาย อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย (ตีณิ อุปนิสฺสยา); สทฺธํ อุปนิสฺสาย มานํ ชปฺเปติ; สีลํ…เป… ปฺํ… ราคํ… โทสํ… โมหํ… มานํ… ปตฺถนํ… กายิกํ สุขํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… ปฺา… ราโค… โทโส… โมโห… มาโน… ปตฺถนา…เป… เสนาสนํ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ โทมนสฺสสหคตานํ ขนฺธานํ ปฏิฆสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๘๔. คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย ¶ …เป…. ปกตูปนิสฺสโย – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ โทมนสฺสสหคตา ขนฺธา จ ปฏิฆฺจ คนฺถสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ โทมนสฺสสหคตา ขนฺธา จ ปฏิฆฺจ คนฺถวิปฺปยุตฺตานํ ขนฺธานํ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสฺส จ ปฏิฆสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ ¶ จ โทมนสฺสสหคตา ขนฺธา จ ปฏิฆฺจ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ โทมนสฺสสหคตานํ ขนฺธานํ ปฏิฆสฺส ¶ จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
ปุเรชาตปจฺจโย
๘๕. คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต วิปสฺสติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ คนฺถวิปฺปยุตฺโต ราโค อุปฺปชฺชติ, วิจิกิจฺฉา…เป… อุทฺธจฺจํ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ คนฺถวิปฺปยุตฺตานํ ขนฺธานํ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตสฺส โลภสฺส จ ปฏิฆสฺส จ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ คนฺถสมฺปยุตฺโต ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ คนฺถสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อารพฺภ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ โทมนสฺสสหคตา ขนฺธา จ ปฏิฆฺจ อุปฺปชฺชนฺติ ¶ . วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตานํ ขนฺธานํ ¶ โลภสฺส จ โทมนสฺสสหคตานํ ขนฺธานํ ปฏิฆสฺส จ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
ปจฺฉาชาตปจฺจโย
๘๖. คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ.
คนฺถวิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ.
คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ โทมนสฺสสหคตา ขนฺธา จ ปฏิฆฺจ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อาเสวนปจฺจโย
๘๗. คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย (อนนฺตรสทิสํ, อาวชฺชนาปิ วุฏฺานมฺปิ นตฺถิ).
กมฺมปจฺจโย
๘๘. คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถสมฺปยุตฺตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – คนฺถสมฺปยุตฺตา เจตนา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา เจตนา โลภสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; โทมนสฺสสหคตา ¶ เจตนา ปฏิฆสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. นานากฺขณิกา – คนฺถสมฺปยุตฺตา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถสมฺปยุตฺตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ ¶ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; โทมนสฺสสหคตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ ปฏิฆสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๘๙. คนฺถวิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – คนฺถวิปฺปยุตฺตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – คนฺถวิปฺปยุตฺตา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
วิปากปจฺจยาทิ
๙๐. คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ.
คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… จตฺตาริ… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… จตฺตาริ… ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… จตฺตาริ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ … จตฺตาริ… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… ฉ.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๙๑. คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ, วิภชิตพฺพํ). (๑)
คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ คนฺถสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ โทมนสฺสสหคตานํ ขนฺธานํ ปฏิฆสฺส จ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๙๒. คนฺถสมฺปยุตฺโต ¶ จ คนฺถวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; โทมนสฺสสหคตา ขนฺธา จ ปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ โทมนสฺสสหคตา ขนฺธา จ ปฏิฆฺจ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อตฺถิปจฺจโย
๙๓. คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… เอกํ (ปฏิจฺจสทิสํ). (๑)
คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ, วิภชิตพฺพํ). (๒)
คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ (ปฏิจฺจสทิสํ). (๓)
๙๔. คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ, วิภชิตพฺพํ). (๑)
คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺโต โลโภ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; โทมนสฺสสหคตํ ปฏิฆํ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ คนฺถสมฺปยุตฺโต ราโค…เป… ทิฏฺิ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, วตฺถุ คนฺถสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺโต โลโภ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิฆํ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ ¶ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อารพฺภ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ โทมนสฺสสหคตา ขนฺธา จ ปฏิฆฺจ ¶ อุปฺปชฺชนฺติ, วตฺถุ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ โทมนสฺสสหคตานํ ขนฺธานํ ปฏิฆสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๙๕. คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – คนฺถสมฺปยุตฺโต เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. สหชาโต – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคโต เอโก ขนฺโธ จ โลโภ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… โทมนสฺสสหคโต เอโก ขนฺโธ จ ปฏิฆฺจ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. (๑)
คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – คนฺถสมฺปยุตฺตา ขนฺธา จ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตา – โทมนสฺสสหคตา ขนฺธา จ ปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ วตฺถุ จ โลภสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; โทมนสฺสสหคตา ขนฺธา จ วตฺถุ จ ปฏิฆสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ โทมนสฺสสหคตา ขนฺธา จ ปฏิฆฺจ ¶ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – คนฺถสมฺปยุตฺตา ขนฺธา จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – คนฺถสมฺปยุตฺตา ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส ¶ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคโต เอโก ขนฺโธ จ โลโภ ¶ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. สหชาโต – โทมนสฺสสหคโต เอโก ขนฺโธ จ ปฏิฆฺจ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. สหชาโต – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคโต เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. สหชาโต – โทมนสฺสสหคโต เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ ปฏิฆสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๙๖. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ, อาเสวเน นว, กมฺเม จตฺตาริ, วิปาเก เอกํ, อาหาเร จตฺตาริ ¶ , อินฺทฺริเย จตฺตาริ, ฌาเน จตฺตาริ, มคฺเค จตฺตาริ, สมฺปยุตฺเต ฉ, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๙๗. คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
คนฺถสมฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๙๘. คนฺถวิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
คนฺถวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๙๙. คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ คนฺถวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๑๐๐. นเหตุยา ¶ นว, นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), โนอวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๑๐๑. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ นว, นอธิปติยา นว…เป… นสมนนฺตเร นว, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย นว…เป… นมคฺเค นว ¶ , นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา นว, โนวิคเต นว.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๑๐๒. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (อนุโลมมาติกา วิตฺถาเรตพฺพา)…เป… อวิคเต นว.
คนฺถสมฺปยุตฺตทุกํ นิฏฺิตํ.
๒๙. คนฺถคนฺถนิยทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
เหตุปจฺจโย
๑๐๓. คนฺถฺเจว ¶ ¶ คนฺถนิยฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺโถ เจว คนฺถนิโย จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สีลพฺพตปรามาสํ กายคนฺถํ ปฏิจฺจ อภิชฺฌากายคนฺโถ, อภิชฺฌากายคนฺถํ ปฏิจฺจ สีลพฺพตปรามาโส กายคนฺโถ, อิทํสจฺจาภินิเวสกายคนฺถํ ปฏิจฺจ อภิชฺฌากายคนฺโถ, อภิชฺฌากายคนฺถํ ปฏิจฺจ อิทํสจฺจาภินิเวสกายคนฺโถ. (๑)
คนฺถฺเจว คนฺถนิยฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺถนิโย เจว โน จ คนฺโถ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – คนฺเถ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ. (๒)
คนฺถฺเจว คนฺถนิยฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺโถ เจว คนฺถนิโย จ คนฺถนิโย เจว โน จ คนฺโถ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา. (๑)
๒-๖. สหชาต-ปจฺจย-นิสฺสย-สํสฏฺ-สมฺปยุตฺตวาโร
(ปฏิจฺจวารมฺปิ สหชาตวารมฺปิ ปจฺจยวารมฺปิ นิสฺสยวารมฺปิ สํสฏฺวารมฺปิ สมฺปยุตฺตวารมฺปิ คนฺถทุกสทิสํ นินฺนานากรณํ.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๐๔. คนฺโถ ¶ ¶ เจว คนฺถนิโย จ ธมฺโม คนฺถสฺส เจว คนฺถนิยสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ คนฺถานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย (เอวํ นว ปฺหา วิตฺถาเรตพฺพา).
อารมฺมณปจฺจโย
๑๐๕. คนฺโถ เจว คนฺถนิโย จ ธมฺโม คนฺถสฺส เจว คนฺถนิยสฺส จ ธมฺมสฺส ¶ อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺเถ อารพฺภ คนฺถา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) คนฺเถ อารพฺภ คนฺถนิยา เจว โน จ คนฺถา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) คนฺเถ อารพฺภ คนฺถา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๑๐๖. คนฺถนิโย เจว โน จ คนฺโถ ธมฺโม คนฺถนิยสฺส เจว โน จ คนฺถสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา…เป… อริยา โคตฺรภุํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, โวทานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ปหีเน กิเลเส…เป… วิกฺขมฺภิเต กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ กิเลเส ชานนฺติ, จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ คนฺถนิเย เจว โน จ คนฺเถ ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. (สพฺพํ วิตฺถาเรตพฺพํ) อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
คนฺถนิโย เจว โน จ คนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส เจว คนฺถนิยสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ ¶ , ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ…เป… วิจิกิจฺฉา…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ คนฺถนิเย เจว โน จ คนฺเถ ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. (๒)
คนฺถนิโย ¶ เจว โน จ คนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส เจว คนฺถนิยสฺส จ คนฺถนิยสฺส เจว โน จ คนฺถสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ คนฺถนิเย เจว โน จ คนฺเถ ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ คนฺถา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ (เอวํ อิตเรปิ ตีณิ วิตฺถาเรตพฺพา). (๓)
(อารพฺภ กาตพฺพา. อิมสฺมึ ทุเก โลกุตฺตรํ นตฺถิ, คนฺถทุกสทิสํ, นินฺนานากรณํ. ‘‘คนฺถนิย’’นฺติ นิยาเมตพฺพํ, มคฺเค นว ปฺหา กาตพฺพา.)
คนฺถคนฺถนิยทุกํ นิฏฺิตํ.
๓๐. คนฺถคนฺถสมฺปยุตฺตทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑-๔. ปจฺจยจตุกฺกํ
เหตุปจฺจโย
๑๐๗. คนฺถฺเจว ¶ คนฺถสมฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺโถ เจว คนฺถสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สีลพฺพตปรามาสํ กายคนฺถํ ปฏิจฺจ อภิชฺฌากายคนฺโถ, อภิชฺฌากายคนฺถํ ปฏิจฺจ สีลพฺพตปรามาโส กายคนฺโถ, อิทํสจฺจาภินิเวสกายคนฺถํ ปฏิจฺจ อภิชฺฌากายคนฺโถ, อภิชฺฌากายคนฺถํ ปฏิจฺจ อิทํสจฺจาภินิเวโส กายคนฺโถ. (๑)
คนฺถฺเจว คนฺถสมฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺถสมฺปยุตฺโต เจว โน จ คนฺโถ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – คนฺเถ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
คนฺถฺเจว คนฺถสมฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺโถ เจว คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถสมฺปยุตฺโต เจว โน จ คนฺโถ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ¶ เหตุปจฺจยา – สีลพฺพตปรามาสํ กายคนฺถํ ปฏิจฺจ อภิชฺฌากายคนฺโถ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา (จกฺกํ). (๓)
๑๐๘. คนฺถสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ คนฺถํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺถสมฺปยุตฺโต เจว โน จ คนฺโถ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – คนฺถสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ คนฺถํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
คนฺถสมฺปยุตฺตฺเจว ¶ ¶ โน จ คนฺถํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺโถ เจว คนฺถสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – คนฺถสมฺปยุตฺเต เจว โน จ คนฺเถ ขนฺเธ ปฏิจฺจ คนฺถา. (๒)
คนฺถสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ คนฺถํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺโถ เจว คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถสมฺปยุตฺโต เจว โน จ คนฺโถ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – คนฺถสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ คนฺถํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา คนฺถา จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๑๐๙. คนฺถฺเจว คนฺถสมฺปยุตฺตฺจ คนฺถสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ คนฺถฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺโถ เจว คนฺถสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – คนฺเถ จ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ คนฺถา. (๑)
คนฺถฺเจว คนฺถสมฺปยุตฺตฺจ คนฺถสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ คนฺถฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺถสมฺปยุตฺโต เจว โน จ คนฺโถ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – คนฺถสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ คนฺถํ เอกํ ขนฺธฺจ คนฺเถ จ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๒)
คนฺถฺเจว คนฺถสมฺปยุตฺตฺจ คนฺถสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ คนฺถฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺโถ เจว คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถสมฺปยุตฺโต เจว โน จ คนฺโถ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – คนฺถสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ คนฺถํ เอกํ ¶ ขนฺธฺจ สีลพฺพตปรามาสํ กายคนฺถฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อภิชฺฌากายคนฺโถ จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (จกฺกํ พนฺธิตพฺพํ. สํขิตฺตํ). (๓)
๑๑๐. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), กมฺเม นว, อาหาเร นว…เป… อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑๑๑. คนฺถฺเจว ¶ คนฺถสมฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺโถ เจว คนฺถสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอธิปติปจฺจยา (สํขิตฺตํ).
(อิธ ¶ นเหตุปจฺจโย นตฺถิ) นอธิปติยา นว, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว, นวิปฺปยุตฺเต นว.
๒-๖. สหชาต-ปจฺจย-นิสฺสย-สํสฏฺ-สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สหชาตวาโรปิ ปจฺจยวาโรปิ นิสฺสยวาโรปิ สํสฏฺวาโรปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ ปฏิจฺจวารสทิสา.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๑๒. คนฺโถ เจว คนฺถสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม คนฺถสฺส เจว คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถา เจว คนฺถสมฺปยุตฺตา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ คนฺถานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
คนฺโถ เจว คนฺถสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ คนฺถสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถา เจว คนฺถสมฺปยุตฺตา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
คนฺโถ เจว คนฺถสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม คนฺถสฺส เจว คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส ¶ เจว ¶ โน จ คนฺถสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถา เจว คนฺถสมฺปยุตฺตา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ คนฺถานฺจ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๑๓. คนฺถสมฺปยุตฺโต เจว โน จ คนฺโถ ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ คนฺถสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถสมฺปยุตฺตา เจว โน จ คนฺถา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ คนฺถานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
คนฺถสมฺปยุตฺโต เจว โน จ คนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส เจว คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถสมฺปยุตฺตา เจว โน จ คนฺถา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ คนฺถานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
คนฺถสมฺปยุตฺโต เจว โน จ คนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส เจว คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ คนฺถสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – คนฺถสมฺปยุตฺตา เจว โน จ คนฺถา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ คนฺถานฺจ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๑๔. คนฺโถ เจว คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถสมฺปยุตฺโต เจว โน จ คนฺโถ จ ธมฺมา คนฺถสฺส เจว คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถา เจว คนฺถสมฺปยุตฺตา จ คนฺถสมฺปยุตฺตา เจว โน จ คนฺถา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
คนฺโถ เจว คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถสมฺปยุตฺโต เจว โน จ คนฺโถ จ ธมฺมา คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ คนฺถสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถา เจว คนฺถสมฺปยุตฺตา จ คนฺถสมฺปยุตฺตา เจว โน จ คนฺถา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
คนฺโถ เจว คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถสมฺปยุตฺโต เจว โน จ คนฺโถ จ ธมฺมา คนฺถสฺส ¶ เจว คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ คนฺถสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถา เจว คนฺถสมฺปยุตฺตา จ คนฺถสมฺปยุตฺตา เจว โน จ คนฺถา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ คนฺถานฺจ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อารมฺมณปจฺจยาทิ
๑๑๕. คนฺโถ ¶ เจว คนฺถสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม คนฺถสฺส เจว คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺเถ อารพฺภ คนฺถา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) คนฺเถ อารพฺภ คนฺถสมฺปยุตฺตา เจว โน จ คนฺถา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) คนฺเถ อารพฺภ คนฺถา จ คนฺถสมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
คนฺถสมฺปยุตฺโต เจว โน จ คนฺโถ ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ คนฺถสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถสมฺปยุตฺเต เจว โน จ คนฺเถ ขนฺเธ อารพฺภ คนฺถสมฺปยุตฺตา เจว โน จ คนฺถา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) คนฺถสมฺปยุตฺเต เจว โน จ คนฺเถ ขนฺเธ อารพฺภ คนฺถา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) คนฺถสมฺปยุตฺเต เจว โน จ คนฺเถ ขนฺเธ อารพฺภ คนฺถา จ คนฺถสมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
(เอวํ อิตเรปิ ตีณิ ปฺหา กาตพฺพา อารมฺมณสทิสํเยว. อธิปติยาปิ อนนฺตเรปิ อุปนิสฺสเยปิ วิภาโค นตฺถิ.)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๑๖. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, อาเสวเน นว, กมฺเม ตีณิ ¶ , อาหาเร ตีณิ, อินฺทฺริเย ตีณิ, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว.
(อรูปํเยว ปจฺจยํ, เอเกกสฺส ตีณิ ตีณิ กาตพฺพา. อารมฺมณฺจ สหชาตฺจ อุปนิสฺสยฺจ นวสุปิ ปริวตฺเตตพฺพํ. เอวํ ปฺหาวาเรปิ สพฺพํ กาตพฺพํ.)
คนฺถคนฺถสมฺปยุตฺตทุกํ นิฏฺิตํ.
๓๑. คนฺถวิปฺปยุตฺตคนฺถนิยทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
เหตุปจฺจโย
๑๑๗. คนฺถวิปฺปยุตฺตคนฺถนิยํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺถวิปฺปยุตฺตคนฺถนิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – คนฺถวิปฺปยุตฺตํ คนฺถนิยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยถา จูฬนฺตรทุเก โลกิยทุกํ เอวํ วิตฺถาเรตพฺพํ นินฺนานากรณํ).
คนฺถวิปฺปยุตฺตคนฺถนิยทุกํ นิฏฺิตํ.
คนฺถโคจฺฉกํ นิฏฺิตํ.
๖-๗. โอฆโยคโคจฺฉกํ
๓๒-๔๓. โอฆาทิทุกานิ
๑. โอฆํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โอโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา…เป….
๒. โยคํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โยโค ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา…เป… (ทฺเวปิ โคจฺฉกา อาสวโคจฺฉกสทิสา นินฺนานากรณา).
โอฆโยคโคจฺฉกํ นิฏฺิตํ.
๘. นีวรณโคจฺฉกํ
๔๔. นีวรณทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑. นีวรณํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – กามจฺฉนฺทนีวรณํ ปฏิจฺจ ถินมิทฺธนีวรณํ [ถีนมิทฺธนีวรณํ (สฺยา.)] อุทฺธจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรณํ, กามจฺฉนฺทนีวรณํ ปฏิจฺจ อุทฺธจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรณํ, พฺยาปาทนีวรณํ ปฏิจฺจ ถินมิทฺธนีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรณํ, พฺยาปาทนีวรณํ ปฏิจฺจ อุทฺธจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรณํ, พฺยาปาทนีวรณํ ปฏิจฺจ ถินมิทฺธนีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรณํ กุกฺกุจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรณํ, พฺยาปาทนีวรณํ ปฏิจฺจ อุทฺธจฺจนีวรณํ กุกฺกุจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรณํ, วิจิกิจฺฉานีวรณํ ปฏิจฺจ อุทฺธจฺจนีวรณํ, อุทฺธจฺจนีวรณํ ปฏิจฺจ อวิชฺชานีวรณํ. (๑)
นีวรณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนนีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – นีวรเณ ปฏิจฺจ ¶ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ. (๒)
นีวรณํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรโณ จ โนนีวรโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – กามจฺฉนฺทนีวรณํ ปฏิจฺจ ถินมิทฺธนีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรณํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ (จกฺกํ). (๓)
๒. โนนีวรณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนนีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนนีวรณํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนนีวรณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนนีวรเณ ขนฺเธ ปฏิจฺจ นีวรณา. (๒)
โนนีวรณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรโณ จ โนนีวรโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนนีวรณํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา นีวรณา จ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๓. นีวรณฺจ ¶ โนนีวรณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – กามจฺฉนฺทนีวรณฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ ถินมิทฺธนีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรณํ (จกฺกํ). (๑)
นีวรณฺจ โนนีวรณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนนีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนนีวรณํ เอกํ ขนฺธฺจ นีวรณฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… นีวรเณ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
นีวรณฺจ โนนีวรณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรโณ จ โนนีวรโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนนีวรณํ เอกํ ขนฺธฺจ กามจฺฉนฺทนีวรณฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา ถินมิทฺธนีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรณํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (จกฺกํ. สํขิตฺตํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔. เหตุยา ¶ ¶ นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว (สพฺพตฺถ นว), วิปาเก เอกํ, อาหาเร นว…เป… อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๕. นีวรณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉานีวรณํ ปฏิจฺจ อวิชฺชานีวรณํ, อุทฺธจฺจนีวรณํ ปฏิจฺจ อวิชฺชานีวรณํ. (๑)
โนนีวรณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนนีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนนีวรณํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
โนนีวรณํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ อวิชฺชานีวรณํ. (๒)
๖. นีวรณฺจ ¶ โนนีวรณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉานีวรณฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ อวิชฺชานีวรณํ, อุทฺธจฺจนีวรณฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ อวิชฺชานีวรณํ. (๑)
นอารมฺมณปจฺจยาทิ
๗. นีวรณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนนีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – นีวรเณ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑)
โนนีวรณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนนีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – โนนีวรเณ ขนฺเธ ¶ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
นีวรณฺจ โนนีวรณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนนีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – นีวรเณ จ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ (สํขิตฺตํ)… นอธิปติปจฺจยา… นอนนฺตรปจฺจยา… นสมนนฺตรปจฺจยา… นอฺมฺปจฺจยา… นอุปนิสฺสยปจฺจยา.
นปุเรชาตปจฺจโย
๘. นีวรณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป กามจฺฉนฺทนีวรณํ ปฏิจฺจ ถินมิทฺธนีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรณํ, อรูเป กามจฺฉนฺทนีวรณํ ปฏิจฺจ อุทฺธจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรณํ, อรูเป วิจิกิจฺฉานีวรณํ ปฏิจฺจ อุทฺธจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรณํ, อรูเป อุทฺธจฺจนีวรณํ ปฏิจฺจ อวิชฺชานีวรณํ. (๑)
นีวรณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนนีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป นีวรเณ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, นีวรเณ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (อวเสสา ปฺหา สพฺเพ วิตฺถาเรตพฺพา. อรูปํ ปมํ กาตพฺพํ, รูปํ ปจฺฉา ยถา ลภติ.)
๙. นีวรณฺจ ¶ ¶ โนนีวรณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป โนนีวรเณ ขนฺเธ จ กามจฺฉนฺทนีวรณฺจ ปฏิจฺจ ถินมิทฺธนีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรณํ (จกฺกํ). (๑)
นีวรณฺจ โนนีวรณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนนีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป โนนีวรณํ เอกํ ขนฺธฺจ นีวรเณ จ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… นีวรเณ จ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, นีวรเณ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
นีวรณฺจ โนนีวรณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรโณ จ โนนีวรโณ ¶ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป โนนีวรณํ เอกํ ขนฺธฺจ กามจฺฉนฺทนีวรณฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา ถินมิทฺธนีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรณํ (จกฺกํ. สํขิตฺตํ). (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๐. นเหตุยา จตฺตาริ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต นว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๑๑. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว (สํขิตฺตํ).
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๑๒. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ จตฺตาริ…เป… มคฺเค ตีณิ…เป… อวิคเต จตฺตาริ.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโรปิ เอวํ วิตฺถาเรตพฺโพ).
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๓. นีวรณํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา นีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ.
โนนีวรณํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนนีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนนีวรณํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… (ยาว อชฺฌตฺติกา มหาภูตา), วตฺถุํ ปจฺจยา โนนีวรณา ขนฺธา. (๑)
โนนีวรณํ ธมฺมํ ปจฺจยา นีวรโณ ธมฺโม ¶ อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนนีวรเณ ขนฺเธ ปจฺจยา นีวรณา, วตฺถุํ ปจฺจยา นีวรณา. (๒)
โนนีวรณํ ธมฺมํ ปจฺจยา นีวรโณ จ โนนีวรโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนนีวรณํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา นีวรณา จ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา นีวรณา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา นีวรณา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
๑๔. นีวรณฺจ ¶ โนนีวรณฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา นีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – กามจฺฉนฺทนีวรณฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปจฺจยา ถินมิทฺธนีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรณํ (จกฺกํ). กามจฺฉนฺทนีวรณฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ถินมิทฺธนีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรณํ (จกฺกํ). (๑)
นีวรณฺจ โนนีวรณฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โนนีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนนีวรณํ เอกํ ขนฺธฺจ นีวรณฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… นีวรณฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, นีวรณฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, นีวรเณ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
นีวรณฺจ โนนีวรณฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา นีวรโณ จ โนนีวรโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนนีวรณํ เอกํ ขนฺธฺจ กามจฺฉนฺทนีวรณฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา ถินมิทฺธนีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรณํ ¶ อวิชฺชานีวรณํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ ¶ …เป… (จกฺกํ). กามจฺฉนฺทนีวรณฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ถินมิทฺธนีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรณํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา (จกฺกํ. สํขิตฺตํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๑๕. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), วิปาเก เอกํ…เป… อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๑๖. นีวรณํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา นีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉานีวรณํ ปจฺจยา อวิชฺชานีวรณํ, อุทฺธจฺจนีวรณํ ปจฺจยา อวิชฺชานีวรณํ. (๑)
โนนีวรณํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนนีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนนีวรณํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา) จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา โนนีวรณา ขนฺธา. (๑)
โนนีวรณํ ธมฺมํ ปจฺจยา นีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปจฺจยา อวิชฺชานีวรณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อวิชฺชานีวรณํ. (๒)
๑๗. นีวรณฺจ โนนีวรณฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา นีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉานีวรณฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปจฺจยา อวิชฺชานีวรณํ, อุทฺธจฺจนีวรณฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปจฺจยา อวิชฺชานีวรณํ, วิจิกิจฺฉานีวรณฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา อวิชฺชานีวรณํ, อุทฺธจฺจนีวรณฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา อวิชฺชานีวรณํ (สํขิตฺตํ). (๑)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๘. นเหตุยา ¶ ¶ จตฺตาริ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน ¶ นว, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต นว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๑๙. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว (สํขิตฺตํ).
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๒๐. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ จตฺตาริ, อนนฺตเร จตฺตาริ, สมนนฺตเร จตฺตาริ…เป… มคฺเค ตีณิ, อวิคเต จตฺตาริ.
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยจตุกฺกํ
๒๑. นีวรณํ ธมฺมํ สํสฏฺโ นีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – กามจฺฉนฺทนีวรณํ สํสฏฺํ ถินมิทฺธนีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรณํ (จกฺกํ. สพฺพํ นีวรณํ วิตฺถาเรตพฺพํ).
๒๒. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), วิปาเก เอกํ…เป… อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒๓. นีวรณํ ¶ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ นีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉานีวรณํ สํสฏฺํ อวิชฺชานีวรณํ, อุทฺธจฺจนีวรณํ สํสฏฺํ อวิชฺชานีวรณํ (สํขิตฺตํ).
๒๔. นเหตุยา จตฺตาริ, นอธิปติยา นว, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต นว.
ปจฺจนียํ.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๒๕. นีวรโณ ธมฺโม นีวรณสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – นีวรณา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ นีวรณานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นีวรโณ ธมฺโม โนนีวรณสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – นีวรณา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
นีวรโณ ¶ ธมฺโม นีวรณสฺส จ โนนีวรณสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – นีวรณา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ นีวรณานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
โนนีวรโณ ธมฺโม โนนีวรณสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนนีวรณา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อารมฺมณปจฺจโย
๒๖. นีวรโณ ¶ ธมฺโม นีวรณสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – นีวรเณ อารพฺภ นีวรณา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) นีวรเณ อารพฺภ โนนีวรณา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) นีวรเณ อารพฺภ นีวรณา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๒๗. โนนีวรโณ ธมฺโม โนนีวรณสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ…เป… ผลํ…เป… นิพฺพานํ…เป… นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส ¶ , มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; อริยา โนนีวรเณ ปหีเน กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนนีวรเณ ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. เจโตปริยาเณน โนนีวรณจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… โนนีวรณา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนนีวรโณ ¶ ธมฺโม นีวรณสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนนีวรเณ ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ …เป… วิจิกิจฺฉา…เป… อุทฺธจฺจํ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. (๒)
โนนีวรโณ ธมฺโม นีวรณสฺส จ โนนีวรณสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนนีวรเณ ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ นีวรณา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
นีวรโณ ¶ จ โนนีวรโณ จ ธมฺมา นีวรณสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (อารพฺภ ¶ กาตพฺพา).
อธิปติปจฺจโย
๒๘. นีวรโณ ธมฺโม นีวรณสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – นีวรเณ ครุํ กตฺวา นีวรณา อุปฺปชฺชนฺติ… ตีณิ (อารมฺมณสทิสํ). (๓)
๒๙. โนนีวรโณ ธมฺโม โนนีวรณสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ…เป… ผลํ…เป… นิพฺพานํ…เป… นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนนีวรเณ ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – โนนีวรณาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนนีวรโณ ธมฺโม นีวรณสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ ¶ . อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนนีวรเณ ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – โนนีวรณาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ นีวรณานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนนีวรโณ ธมฺโม นีวรณสฺส จ โนนีวรณสฺส ¶ จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนนีวรเณ ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา นีวรณา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – โนนีวรณาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ นีวรณานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
นีวรโณ ¶ จ โนนีวรโณ จ ธมฺมา นีวรณสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ… ตีณิ (อารมฺมณาธิปติเยว).
อนนฺตรปจฺจโย
๓๐. นีวรโณ ธมฺโม นีวรณสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา นีวรณา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ นีวรณานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) ปุริมา ปุริมา นีวรณา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โนนีวรณานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; นีวรณา วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) ปุริมา ปุริมา นีวรณา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ นีวรณานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๑. โนนีวรโณ ธมฺโม โนนีวรณสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา โนนีวรณา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โนนีวรณานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… นิโรธา วุฏฺหนฺตสฺส เนวสฺานาสฺายตนํ ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ ¶ ) ปุริมา ปุริมา โนนีวรณา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ นีวรณานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อาวชฺชนา นีวรณานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ¶ ปุจฺฉิตพฺพํ) ปุริมา ปุริมา โนนีวรณา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ นีวรณานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อาวชฺชนา นีวรณานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๒. นีวรโณ จ โนนีวรโณ จ ธมฺมา นีวรณสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา นีวรณา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ นีวรณานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) ปุริมา ปุริมา นีวรณา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โนนีวรณานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; นีวรณา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) ปุริมา ปุริมา นีวรณา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ นีวรณานฺจ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
สมนนฺตรปจฺจยาทิ
๓๓. นีวรโณ ¶ ธมฺโม นีวรณสฺส ธมฺมสฺส สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย.
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๓๔. นีวรโณ ธมฺโม นีวรณสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – นีวรณานิ นีวรณานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
๓๕. โนนีวรโณ ธมฺโม โนนีวรณสฺส ¶ ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ฌานํ อุปฺปาเทติ, วิปสฺสนํ…เป… มคฺคํ…เป… อภิฺํ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ, มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… ปฺํ…เป… มานํ… ทิฏฺึ… ปตฺถนํ… กายิกํ สุขํ… กายิกํ ทุกฺขํ… อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา ¶ …เป… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ปฺาย, ราคสฺส…เป… ปตฺถนาย, กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ทุกฺขสฺส, มคฺคสฺส, ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนนีวรโณ ธมฺโม นีวรณสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย (ตีณิ อุปนิสฺสยา). ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ ราคสฺส…เป… ปตฺถนาย อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนนีวรโณ ธมฺโม นีวรณสฺส จ โนนีวรณสฺส จ ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ นีวรณานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ¶ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
นีวรโณ ¶ จ โนนีวรโณ จ ธมฺมา นีวรณสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – นีวรณา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา นีวรณานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
ปุเรชาตปจฺจโย
๓๖. โนนีวรโณ ธมฺโม โนนีวรณสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ…เป… ตีณิ (ปุเรชาตํ อารมฺมณสทิสํ กุสลากุสลสฺส วิภชิตพฺพํ).
ปจฺฉาชาต-อาเสวนปจฺจยา
๓๗. นีวรโณ ธมฺโม โนนีวรณสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
กมฺมปจฺจโย
๓๘. โนนีวรโณ ¶ ธมฺโม โนนีวรณสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – โนนีวรณา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – โนนีวรณา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) โนนีวรณา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ นีวรณานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) โนนีวรณา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ นีวรณานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
วิปากปจฺจยาทิ
๓๙. โนนีวรโณ ¶ ธมฺโม โนนีวรณสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๔๐. นีวรโณ ¶ ธมฺโม โนนีวรณสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (เอวํ อวเสสา จตฺตาริ ปฺหา กาตพฺพา).
อตฺถิปจฺจโย
๔๑. นีวรโณ ธมฺโม นีวรณสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – กามจฺฉนฺทนีวรณํ ถินมิทฺธนีวรณสฺส อุทฺธจฺจนีวรณสฺส อวิชฺชานีวรณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ). (๑)
นีวรโณ ธมฺโม โนนีวรณสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (เอวํ นีวรณมูเล ตีณิ ). (๓)
๔๒. โนนีวรโณ ¶ ธมฺโม โนนีวรณสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ). (๑)
โนนีวรโณ ธมฺโม นีวรณสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ (สํขิตฺตํ). (๒)
โนนีวรโณ ธมฺโม นีวรณสฺส จ โนนีวรณสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ (สํขิตฺตํ) (๓)
๔๓. นีวรโณ จ โนนีวรโณ จ ธมฺมา นีวรณสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – กามจฺฉนฺทนีวรณฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ถินมิทฺธนีวรณสฺส อุทฺธจฺจนีวรณสฺส อวิชฺชานีวรณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย; กามจฺฉนฺทนีวรณฺจ วตฺถุ จ ถินมิทฺธนีวรณสฺส อุทฺธจฺจนีวรณสฺส อวิชฺชานีวรณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นีวรโณ จ โนนีวรโณ จ ธมฺมา โนนีวรณสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต – โนนีวรโณ เอโก ขนฺโธ จ นีวรณา จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… นีวรณา จ วตฺถุ จ โนนีวรณานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; นีวรณา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ ; นีวรณา จ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – นีวรณา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – นีวรณา จ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – นีวรณา จ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
นีวรโณ จ โนนีวรโณ จ ธมฺมา นีวรณสฺส จ โนนีวรณสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – โนนีวรโณ เอโก ขนฺโธ จ กามจฺฉนฺทนีวรณฺจ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ ถินมิทฺธนีวรณสฺส อุทฺธจฺจนีวรณสฺส อวิชฺชานีวรณสฺส ¶ จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ทฺเว ขนฺธา จ…เป… กามจฺฉนฺทนีวรณฺจ ¶ วตฺถุ จ ถินมิทฺธนีวรณสฺส อุทฺธจฺจนีวรณสฺส อวิชฺชานีวรณสฺส จ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๔. เหตุยา จตฺตาริ, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ, อาเสวเน นว, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก เอกํ, อาหาเร ตีณิ, อินฺทฺริเย ตีณิ, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต นว, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๔๕. นีวรโณ ธมฺโม นีวรณสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นีวรโณ ¶ ธมฺโม โนนีวรณสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
นีวรโณ ธมฺโม นีวรณสฺส จ โนนีวรณสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๔๖. โนนีวรโณ ¶ ธมฺโม โนนีวรณสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนนีวรโณ ธมฺโม นีวรณสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนนีวรโณ ธมฺโม นีวรณสฺส จ โนนีวรณสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๔๗. นีวรโณ จ โนนีวรโณ จ ธมฺมา นีวรณสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นีวรโณ จ โนนีวรโณ จ ธมฺมา โนนีวรณสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
นีวรโณ จ โนนีวรโณ จ ธมฺมา นีวรณสฺส จ โนนีวรณสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๔๘. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว, นอธิปติยา นว (สพฺพตฺถ นว), โนวิคเต นว, โนอวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๔๙. เหตุปจฺจยา ¶ ¶ นอารมฺมเณ จตฺตาริ…เป… นสมนนฺตเร จตฺตาริ, นอฺมฺเ ทฺเว, นอุปนิสฺสเย จตฺตาริ…เป… นมคฺเค จตฺตาริ, นสมฺปยุตฺเต ทฺเว, นวิปฺปยุตฺเต จตฺตาริ, โนนตฺถิยา จตฺตาริ, โนวิคเต จตฺตาริ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๕๐. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (อนุโลมมาติกา)…เป… อวิคเต นว.
นีวรณทุกํ นิฏฺิตํ.
๔๕. นีวรณิยทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๕๑. นีวรณิยํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรณิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา…เป… (นีวรณิยทุกํ ยถา โลกิยทุกํ เอวํ กาตพฺพํ นินฺนานากรณํ).
ทฺวิกฺขตฺตุํ กามจฺฉนฺเทน, จตุกฺขตฺตุํ ปฏิเฆน จ;
อุทฺธจฺจํ วิจิกิจฺฉา จ, อุโภเปเต สกึ สกึ;
นีวรณานํ นีวรเณหิ, อฏฺวิธํ ปโยชนํ.
(นีวรณทุกสฺส มาติกา อิธ กตา.)
นีวรณิยทุกํ นิฏฺิตํ.
๔๖. นีวรณสมฺปยุตฺตทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๕๒. นีวรณสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรณสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – นีวรณสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
นีวรณสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรณวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – นีวรณสมฺปยุตฺเต ¶ ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
นีวรณสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรณสมฺปยุตฺโต จ นีวรณวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – นีวรณสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๕๓. นีวรณวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรณวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – นีวรณวิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อชฺฌตฺติกา มหาภูตา). (๑)
นีวรณสมฺปยุตฺตฺจ ¶ นีวรณวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรณวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – นีวรณสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ (สํขิตฺตํ).
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๕๔. เหตุยา ปฺจ, อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา ปฺจ…เป… นตฺถิยา ทฺเว…เป… อวิคเต ปฺจ.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๕๕. นีวรณสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรณสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ อวิชฺชานีวรณํ. (๑)
นีวรณวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรณวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ นีวรณวิปฺปยุตฺตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา. สํขิตฺตํ).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๕๖. นเหตุยา ¶ ¶ ทฺเว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ปฺจ, นอนนฺตเร นสมนนฺตเร นอฺมฺเ นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต จตฺตาริ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ¶ ปฺจ, นกมฺเม ทฺเว, นวิปาเก ปฺจ, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๕๗. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ปฺจ, นปุเรชาเต จตฺตาริ…เป… นกมฺเม ทฺเว, นวิปาเก ปฺจ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๕๘. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ทฺเว…เป… มคฺเค เอกํ…เป… อวิคเต ทฺเว.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโรปิ เอวํ กาตพฺโพ.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๕๙. นีวรณสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา นีวรณสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ.
นีวรณวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา นีวรณวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – นีวรณวิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ ¶ …เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา นีวรณวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา. (๑)
นีวรณวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา นีวรณสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา นีวรณสมฺปยุตฺตา ขนฺธา. (๒)
นีวรณวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา นีวรณสมฺปยุตฺโต จ นีวรณวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา นีวรณสมฺปยุตฺตา ขนฺธา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ ¶ รูปํ. (๓)
๖๐. นีวรณสมฺปยุตฺตฺจ นีวรณวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา นีวรณสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – นีวรณสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
นีวรณสมฺปยุตฺตฺจ นีวรณวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา นีวรณวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – นีวรณสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
นีวรณสมฺปยุตฺตฺจ ¶ นีวรณวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา นีวรณสมฺปยุตฺโต จ นีวรณวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – นีวรณสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… นีวรณสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ (สํขิตฺตํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๖๑. เหตุยา นว, อารมฺมเณ จตฺตาริ, อธิปติยา นว, อนนฺตเร จตฺตาริ…เป… วิปาเก เอกํ…เป… อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๖๒. นีวรณสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา นีวรณสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปจฺจยา อวิชฺชานีวรณํ. (๑)
นีวรณวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา นีวรณวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ นีวรณวิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… (ยาว ¶ อสฺสตฺตา), จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา นีวรณวิปฺปยุตฺตา ¶ ขนฺธา. (๑)
นีวรณวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา นีวรณสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
นีวรณสมฺปยุตฺตฺจ นีวรณวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา นีวรณสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห (สํขิตฺตํ). (๑)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๖๓. นเหตุยา จตฺตาริ, นอารมฺมเณ ตีณิ…เป… นปุเรชาเต จตฺตาริ, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว…เป… นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. นิสฺสยวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ นิสฺสยวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยจตุกฺกํ
๖๔. นีวรณสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ นีวรณสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา…เป….
เหตุยา ¶ ทฺเว, อารมฺมเณ ทฺเว (สพฺพตฺถ ทฺเว), วิปาเก เอกํ…เป… อวิคเต ทฺเว.
อนุโลมํ.
๖๕. นีวรณสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ สํสฏฺโ นีวรณสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ สํสฏฺโ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห.
นีวรณวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ สํสฏฺโ… (สํขิตฺตํ).
นเหตุยา ¶ ทฺเว, นอธิปติยา ทฺเว, นปุเรชาเต ทฺเว, นกมฺเม ทฺเว, นวิปาเก ทฺเว, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว.
ปจฺจนียํ.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๖๖. นีวรณสมฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – นีวรณสมฺปยุตฺตา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) นีวรณสมฺปยุตฺตา ¶ เหตู จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) นีวรณสมฺปยุตฺตา ¶ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
นีวรณวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – นีวรณวิปฺปยุตฺตา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อารมฺมณปจฺจโย
๖๗. นีวรณสมฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ราคํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ…เป… วิจิกิจฺฉา…เป… อุทฺธจฺจํ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิฏฺึ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ…เป… วิจิกิจฺฉา…เป… อุทฺธจฺจํ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; วิจิกิจฺฉํ อารพฺภ วิจิกิจฺฉา…เป… ทิฏฺิ…เป… อุทฺธจฺจํ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; อุทฺธจฺจํ อารพฺภ อุทฺธจฺจํ อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ…เป… วิจิกิจฺฉา, โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; โทมนสฺสํ อารพฺภ โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิฏฺิ ¶ …เป… วิจิกิจฺฉา…เป… อุทฺธจฺจํ อุปฺปชฺชติ. (๑)
นีวรณสมฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา นีวรณสมฺปยุตฺเต ปหีเน กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, วิกฺขมฺภิเต กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ กิเลเส ชานนฺติ; นีวรณสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ อนิจฺจโต ทุกฺขโต อนตฺตโต วิปสฺสติ, เจโตปริยาเณน นีวรณสมฺปยุตฺตจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ; นีวรณสมฺปยุตฺตา ขนฺธา เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๖๘. นีวรณวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา ¶ วุฏฺหิตฺวา ฌานํ…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ…เป… ผลํ…เป… นิพฺพานํ…เป… นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ นีวรณวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ อนิจฺจโต ทุกฺขโต อนตฺตโต วิปสฺสติ, ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ (ยาว อาวชฺชนาย). (๑)
นีวรณวิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ นีวรณวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ ¶ , ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ…เป… วิจิกิจฺฉา…เป… อุทฺธจฺจํ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. (๒)
อธิปติปจฺจโย
๖๙. นีวรณสมฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ราคํ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ; ทิฏฺึ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ…เป…. สหชาตาธิปติ – นีวรณสมฺปยุตฺตาธิปติ นีวรณสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นีวรณสมฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – นีวรณสมฺปยุตฺตาธิปติ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) นีวรณสมฺปยุตฺตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๗๐. นีวรณวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ครุํ กตฺวา…เป… ผลํ…เป… นิพฺพานํ…เป… นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ . สหชาตาธิปติ – นีวรณวิปฺปยุตฺตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นีวรณวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… ปุพฺเพ…เป… ฌานํ…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ นีวรณวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๒)
อนนฺตรปจฺจโย
๗๑. นีวรณสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา นีวรณสมฺปยุตฺตา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ นีวรณสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) นีวรณสมฺปยุตฺตา ขนฺธา วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย (อิธ ปุริมา ปุริมาติ นตฺถิ). (๒)
(มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) ปุริมา ปุริมา นีวรณวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ นีวรณวิปฺปยุตฺตานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส…เป… ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นีวรณวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – อาวชฺชนา นีวรณสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สมนนฺตรปจฺจยาทิ
๗๒. นีวรณสมฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย.
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๗๓. นีวรณสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – ราคํ อุปนิสฺสาย ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; โทสํ… โมหํ… มานํ… ทิฏฺึ… ปตฺถนํ อุปนิสฺสาย ¶ ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; ราโค…เป… ปตฺถนา ราคสฺส…เป… ปตฺถนาย อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นีวรณสมฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – ราคํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ฌานํ…เป… วิปสฺสนํ… มคฺคํ… อภิฺํ… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ; โทสํ…เป… ปตฺถนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ; ราโค…เป… ปตฺถนา สทฺธาย ¶ …เป… ปฺาย… กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ทุกฺขสฺส, มคฺคสฺส, ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๗๔. นีวรณวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ, สีลํ…เป… มคฺคํ…เป… อภิฺํ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ, สีลํ…เป… ปฺํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ปฺาย…เป… มคฺคสฺส ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นีวรณวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… ปฺํ, กายิกํ สุขํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ¶ ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ ราคสฺส… โทสสฺส… โมหสฺส… มานสฺส… ทิฏฺิยา… ปตฺถนาย อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
ปุเรชาตปจฺจโย
๗๕. นีวรณวิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม นีวรณวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต ทุกฺขโต อนตฺตโต วิปสฺสติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ นีวรณวิปฺปยุตฺตานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นีวรณวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค… โทโส… โมโห…. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ นีวรณสมฺปยุตฺตานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
ปจฺฉาชาตาเสวนปจฺจยา
๗๖. นีวรณสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม นีวรณวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ทฺเว, อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… ทฺเว.
กมฺมปจฺจยาทิ
๗๗. นีวรณสมฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – นีวรณสมฺปยุตฺตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) สหชาตา, นานากฺขณิกา ¶ . สหชาตา – นีวรณสมฺปยุตฺตา เจตนา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. นานากฺขณิกา – นีวรณสมฺปยุตฺตา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) นีวรณสมฺปยุตฺตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
นีวรณวิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม นีวรณวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา (สํขิตฺตํ). วิปากปจฺจยา… เอกํ.
อาหารปจฺจยาทิ
๗๘. นีวรณสมฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… ทฺเว.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๗๙. นีวรณสมฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
นีวรณวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
นีวรณวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ นีวรณสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อตฺถิปจฺจโย
๘๐. นีวรณสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – นีวรณสมฺปยุตฺโต เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป…. (๑)
นีวรณสมฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – นีวรณสมฺปยุตฺตา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – นีวรณสมฺปยุตฺตา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
นีวรณสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส จ นีวรณวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – นีวรณสมฺปยุตฺโต เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๘๑. นีวรณวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ). (๑)
นีวรณวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค…เป… ทิฏฺิ…เป… วิจิกิจฺฉา…เป… อุทฺธจฺจํ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; วตฺถุ นีวรณสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๘๒. นีวรณสมฺปยุตฺโต จ นีวรณวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – นีวรณสมฺปยุตฺโต เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ ¶ วตฺถุ จ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นีวรณสมฺปยุตฺโต จ นีวรณวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา นีวรณวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – นีวรณสมฺปยุตฺตา ขนฺธา จ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ ¶ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – นีวรณสมฺปยุตฺตา ขนฺธา จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – นีวรณสมฺปยุตฺตา ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๘๓. เหตุยา ¶ จตฺตาริ, อารมฺมเณ จตฺตาริ, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร จตฺตาริ, สมนนฺตเร จตฺตาริ, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ทฺเว, นิสฺสเย สตฺต, อุปนิสฺสเย จตฺตาริ, ปุเรชาเต ทฺเว, ปจฺฉาชาเต ทฺเว, อาเสวเน ทฺเว, กมฺเม จตฺตาริ, วิปาเก เอกํ, อาหาเร จตฺตาริ, อินฺทฺริเย จตฺตาริ, ฌาเน จตฺตาริ, มคฺเค จตฺตาริ, สมฺปยุตฺเต ทฺเว, วิปฺปยุตฺเต ตีณิ, อตฺถิยา สตฺต, นตฺถิยา จตฺตาริ, วิคเต จตฺตาริ, อวิคเต สตฺต.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๘๔. นีวรณสมฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นีวรณสมฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ … อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
นีวรณสมฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส จ นีวรณวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๘๕. นีวรณวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ … ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นีวรณวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
นีวรณสมฺปยุตฺโต จ นีวรณวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส สหชาตํ, ปุเรชาตํ. (๑)
นีวรณสมฺปยุตฺโต จ นีวรณวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา นีวรณวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. (๒)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๘๖. นเหตุยา สตฺต, นอารมฺมเณ สตฺต, นอธิปติยา สตฺต, นอนนฺตเร สตฺต, นสมนนฺตเร สตฺต, นสหชาเต ปฺจ, นอฺมฺเ ปฺจ, นนิสฺสเย ปฺจ, นอุปนิสฺสเย สตฺต, นปุเรชาเต ฉ…เป… นมคฺเค สตฺต, นสมฺปยุตฺเต ปฺจ, นวิปฺปยุตฺเต จตฺตาริ ¶ , โนอตฺถิยา จตฺตาริ, โนนตฺถิยา สตฺต, โนวิคเต สตฺต, โนอวิคเต จตฺตาริ.
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๘๗. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ จตฺตาริ, นอธิปติยา จตฺตาริ, นอนนฺตเร จตฺตาริ, นสมนนฺตเร ¶ จตฺตาริ, นอฺมฺเ ทฺเว, นอุปนิสฺสเย จตฺตาริ…เป… นมคฺเค จตฺตาริ, นสมฺปยุตฺเต ทฺเว, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา จตฺตาริ, โนวิคเต จตฺตาริ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๘๘. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ จตฺตาริ, อธิปติยา ปฺจ (อนุโลมคณนา)…เป… อวิคเต สตฺต.
นีวรณสมฺปยุตฺตทุกํ นิฏฺิตํ.
๔๗. นีวรณนีวรณิยทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๘๙. นีวรณฺเจว ¶ นีวรณิยฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรโณ เจว นีวรณิโย จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – กามจฺฉนฺทนีวรณํ ปฏิจฺจ ถินมิทฺธนีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรณํ. (เอวํ สพฺเพ คณนา วิภชิตพฺพา, นีวรณทุกสทิสํ นินฺนานากรณํ.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๙๐. นีวรโณ เจว นีวรณิโย จ ธมฺโม นีวรณสฺส เจว นีวรณิยสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – นีวรณา เจว นีวรณิยา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ นีวรณานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นีวรโณ เจว ¶ นีวรณิโย จ ธมฺโม นีวรณิยสฺส เจว โน จ นีวรณสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – นีวรณา เจว นีวรณิยา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
นีวรโณ เจว นีวรณิโย จ ธมฺโม นีวรณสฺส เจว นีวรณิยสฺส จ นีวรณิยสฺส เจว ¶ โน จ นีวรณสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – นีวรณา ¶ เจว นีวรณิยา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ นีวรณานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
นีวรณิโย เจว โน จ นีวรโณ ธมฺโม นีวรณิยสฺส เจว โน จ นีวรณสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – นีวรณิยา เจว โน จ นีวรณา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อารมฺมณปจฺจโย
๙๑. นีวรโณ เจว นีวรณิโย จ ธมฺโม นีวรณสฺส เจว นีวรณิยสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – นีวรเณ อารพฺภ นีวรณา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) นีวรเณ อารพฺภ นีวรณิยา เจว โน จ นีวรณา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) นีวรเณ อารพฺภ นีวรณา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
นีวรณิโย เจว โน จ นีวรโณ ธมฺโม นีวรณิยสฺส เจว โน จ นีวรณสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ… วิจิกิจฺฉา… อุทฺธจฺจํ… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา…เป… อริยา โคตฺรภุํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, โวทานํ…เป… ปหีเน กิเลเส ¶ …เป… วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ นีวรณิเย เจว โน จ นีวรเณ ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ…เป… (ยาว อาวชฺชนา ตาว กาตพฺพา). (๑)
นีวรณิโย เจว โน จ นีวรโณ ธมฺโม นีวรณสฺส เจว นีวรณิยสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ นีวรณิเย เจว โน จ นีวรเณ ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค…เป… ทิฏฺิ… วิจิกิจฺฉา… อุทฺธจฺจํ… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. (๒)
นีวรณิโย ¶ เจว โน จ นีวรโณ ธมฺโม นีวรณสฺส เจว นีวรณิยสฺส จ นีวรณิยสฺส เจว โน จ นีวรณสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา ¶ …เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ นีวรณิเย เจว โน จ นีวรเณ ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ นีวรณา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ (เอวํ อิตเรปิ ตีณิ กาตพฺพา). (๓)
(อารมฺมณสทิสา อธิปติปจฺจยา, ปุเรชาตมฺปิ อารมฺมณสทิสํ. อุปนิสฺสเยปิ โลกุตฺตรํ น กาตพฺพํ. สํขิตฺตํ, เอวํ วิตฺถาเรตพฺพํ ยถา นีวรณทุกํ, เอวํ ปจฺจเวกฺขิตฺวา กาตพฺพํ.)
นีวรณนีวรณิยทุกํ นิฏฺิตํ.
๔๘. นีวรณนีวรณสมฺปยุตฺตทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๙๒. นีวรณฺเจว ¶ ¶ นีวรณสมฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรโณ เจว นีวรณสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – กามจฺฉนฺทนีวรณํ ปฏิจฺจ ถินมิทฺธนีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรณํ (จกฺกํ. สพฺเพปิ นีวรณา กาตพฺพา). (๑)
นีวรณฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรณสมฺปยุตฺโต เจว โน จ นีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – นีวรเณ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
นีวรณฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรโณ เจว นีวรณสมฺปยุตฺโต จ นีวรณสมฺปยุตฺโต เจว โน จ นีวรโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – กามจฺฉนฺทนีวรณํ ปฏิจฺจ ถินมิทฺธนีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรณํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา (จกฺกํ). (๓)
๙๓. นีวรณสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ นีวรณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรณสมฺปยุตฺโต เจว โน จ ¶ นีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – นีวรณสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ นีวรณํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
นีวรณสมฺปยุตฺตฺเจว ¶ โน จ นีวรณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรโณ เจว นีวรณสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – นีวรณสมฺปยุตฺเต เจว โน จ นีวรเณ ขนฺเธ ปฏิจฺจ นีวรณา. (๒)
นีวรณสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ นีวรณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรโณ เจว นีวรณสมฺปยุตฺโต จ นีวรณสมฺปยุตฺโต ¶ เจว โน จ นีวรโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – นีวรณสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ นีวรณํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา นีวรณา จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๙๔. นีวรณฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตฺจ นีวรณสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ นีวรณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรโณ เจว นีวรณสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – กามจฺฉนฺทนีวรณฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ ถินมิทฺธนีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรณํ (จกฺกํ). (๑)
นีวรณฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตฺจ นีวรณสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ นีวรณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรณสมฺปยุตฺโต เจว โน จ นีวรโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – นีวรณสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ นีวรณํ เอกํ ขนฺธฺจ นีวรณฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๒)
นีวรณฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตฺจ นีวรณสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ นีวรณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรโณ เจว นีวรณสมฺปยุตฺโต จ นีวรณสมฺปยุตฺโต เจว โน จ นีวรโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – นีวรณสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ นีวรณํ เอกํ ขนฺธฺจ กามจฺฉนฺทนีวรณฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา ถินมิทฺธนีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรณํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (จกฺกํ. สํขิตฺตํ.). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๙๕. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (สพฺพตฺถ นว), กมฺเม นว, อาหาเร นว…เป… อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๙๖. นีวรณฺเจว ¶ นีวรณสมฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรโณ เจว นีวรณสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉานีวรณํ ¶ ปฏิจฺจ อวิชฺชานีวรณํ, อุทฺธจฺจนีวรณํ ปฏิจฺจ อวิชฺชานีวรณํ. (๑)
นีวรณสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ นีวรณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรโณ เจว นีวรณสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ อวิชฺชานีวรณํ. (๑)
นีวรณฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตฺจ นีวรณสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ นีวรณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรโณ เจว นีวรณสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – วิจิกิจฺฉานีวรณฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ อวิชฺชานีวรณํ, อุทฺธจฺจนีวรณฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ อวิชฺชานีวรณํ (สํขิตฺตํ). (๑)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๙๗. นเหตุยา ¶ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว, นวิปฺปยุตฺเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๙๘. เหตุปจฺจยา นอธิปติยา นว…เป… นวิปฺปยุตฺเต นว.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๙๙. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ตีณิ, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ (สพฺพตฺถ ตีณิ), มคฺเค ตีณิ…เป… อวิคเต ตีณิ.
๒-๖. สหชาต-ปจฺจย-นิสฺสย-สํสฏฺ-สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ สหชาตวาโรปิ ปจฺจยวาโรปิ นิสฺสยวาโรปิ สํสฏฺวาโรปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ ปฏิจฺจวารสทิสา นินฺนานากรณา.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๐๐. นีวรโณ ¶ เจว นีวรณสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม นีวรณสฺส เจว นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส ¶ ¶ จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – นีวรณา เจว นีวรณสมฺปยุตฺตา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ นีวรณานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
นีวรโณ เจว นีวรณสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ นีวรณสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – นีวรณา เจว นีวรณสมฺปยุตฺตา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
นีวรโณ เจว นีวรณสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม นีวรณสฺส เจว นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส จ นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ นีวรณสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – นีวรณา เจว นีวรณสมฺปยุตฺตา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ นีวรณานฺจ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๐๑. นีวรโณ เจว นีวรณสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม นีวรณสฺส เจว นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – นีวรเณ อารพฺภ นีวรณา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) นีวรเณ อารพฺภ นีวรณสมฺปยุตฺตา เจว โน จ นีวรณา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) นีวรเณ อารพฺภ นีวรณา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
นีวรณสมฺปยุตฺโต เจว โน จ นีวรโณ ธมฺโม นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ นีวรณสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – นีวรณสมฺปยุตฺเต เจว โน จ นีวรเณ ขนฺเธ อารพฺภ นีวรณสมฺปยุตฺตา เจว โน จ นีวรณา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) นีวรณสมฺปยุตฺเต เจว โน จ นีวรเณ ขนฺเธ อารพฺภ นีวรณา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) นีวรณสมฺปยุตฺเต เจว โน จ นีวรเณ ขนฺเธ อารพฺภ นีวรณา จ สมฺปยุตฺตกา ¶ จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
นีวรโณ ¶ เจว นีวรณสมฺปยุตฺโต จ นีวรณสมฺปยุตฺโต เจว โน จ นีวรโณ จ ธมฺมา นีวรณสฺส เจว นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ. (๓)
อธิปติปจฺจยาทิ
๑๐๒. นีวรโณ ¶ เจว นีวรณสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม นีวรณสฺส เจว นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ… ตีณิ (ครุการมฺมณาเยว).
นีวรณสมฺปยุตฺโต เจว โน จ นีวรโณ ธมฺโม นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ นีวรณสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ นีวรณสมฺปยุตฺเต เจว โน จ นีวรเณ ขนฺเธ ครุํ กตฺวา นีวรณสมฺปยุตฺตา เจว โน จ นีวรณา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – นีวรณสมฺปยุตฺตา เจว โน จ นีวรณาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) อารมฺมณาธิปติ – นีวรณสมฺปยุตฺเต เจว โน จ นีวรเณ ขนฺเธ ครุํ กตฺวา นีวรณา อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – นีวรณสมฺปยุตฺตา เจว โน จ นีวรณาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ นีวรณานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) อารมฺมณาธิปติ – นีวรณสมฺปยุตฺเต เจว โน จ นีวรเณ ขนฺเธ ครุํ กตฺวา นีวรณา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – นีวรณสมฺปยุตฺตา เจว โน จ นีวรณาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ นีวรณานฺจ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๐๓. นีวรโณ เจว นีวรณสมฺปยุตฺโต จ นีวรณสมฺปยุตฺโต เจว โน จ นีวรโณ จ ธมฺมา นีวรณสฺส เจว นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ – อารมฺมณาธิปติ… ตีณิ. (๓)
อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย (อาวชฺชนาปิ วุฏฺานมฺปิ นตฺถิ, สพฺพตฺถ ปุริมา ปุริมา กาตพฺพา)… สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (อารมฺมณสทิสํ, วิปาโก นตฺถิ)… อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ.
กมฺมปจฺจโย
๑๐๔. นีวรณสมฺปยุตฺโต ¶ ¶ เจว โน จ นีวรโณ ธมฺโม นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ นีวรณสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – นีวรณสมฺปยุตฺตา เจว โน จ นีวรณา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) นีวรณสมฺปยุตฺตา เจว โน จ นีวรณา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ นีวรณานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) นีวรณสมฺปยุตฺตา เจว โน จ นีวรณา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ นีวรณานฺจ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อาหารปจฺจยาทิ
๑๐๕. นีวรณสมฺปยุตฺโต เจว โน จ นีวรโณ ธมฺโม นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ นีวรณสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… นตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… วิคตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… อวิคตปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ … นว.
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๐๖. เหตุยา ตีณิ, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, อาเสวเน นว, กมฺเม ตีณิ, อาหาเร ตีณิ, อินฺทฺริเย ตีณิ, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๑๐๗. นีวรโณ ¶ เจว นีวรณสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม นีวรณสฺส เจว นีวรณสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย (เอวํ นวปิ ตีสุ ปเทสุ ปริวตฺเตตพฺพา).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๑๐๘. นเหตุยา ¶ นว, นอารมฺมเณ นว…เป… โนอวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๑๐๙. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ…เป… นมคฺเค ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๑๑๐. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (อนุโลมมาติกา)…เป… อวิคเต นว.
นีวรณนีวรณสมฺปยุตฺตทุกํ นิฏฺิตํ.
๔๙. นีวรณวิปฺปยุตฺตนีวรณิยทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๑๑๑. นีวรณวิปฺปยุตฺตํ ¶ ¶ นีวรณิยํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นีวรณวิปฺปยุตฺโต นีวรณิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – นีวรณวิปฺปยุตฺตํ นีวรณิยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (สํขิตฺตํ).
(ยถา จูฬนฺตรทุเก โลกิยทุกํ เอวํ กาตพฺพํ นินฺนานากรณํ.)
นีวรณวิปฺปยุตฺตนีวรณิยทุกํ นิฏฺิตํ.
นีวรณโคจฺฉกํ นิฏฺิตํ.
๙. ปรามาสโคจฺฉกํ
๕๐. ปรามาสทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑. ปรามาสํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนปรามาโส ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปรามาสํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ. (๑)
๒. โนปรามาสํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนปรามาโส ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนปรามาสํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา มหาภูตา). (๑)
โนปรามาสํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ปรามาโส ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนปรามาเส ขนฺเธ ปฏิจฺจ ปรามาโส. (๒)
โนปรามาสํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ปรามาโส จ โนปรามาโส ¶ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา ¶ – โนปรามาสํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา ปรามาโส จ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๓. ปรามาสฺจ โนปรามาสฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนปรามาโส ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนปรามาสํ เอกํ ขนฺธฺจ ปรามาสฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปรามาเส จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๔. เหตุยา ปฺจ, อารมฺมเณ ปฺจ (สพฺพตฺถ ปฺจ), วิปาเก เอกํ…เป… อวิคเต ปฺจ.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๕. โนปรามาสํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนปรามาโส ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนปรามาสํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา) วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
นอารมฺมณปจฺจโย
๖. ปรามาสํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนปรามาโส ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – ปรามาสํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑)
โนปรามาสํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนปรามาโส ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – โนปรามาเส ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
ปรามาสฺจ โนปรามาสฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนปรามาโส ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – ปรามาสฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๗. นเหตุยา ¶ เอกํ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ปฺจ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต ปฺจ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปฺจ, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๘. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ปฺจ…เป… นวิปาเก ปฺจ…เป… นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๙. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ เอกํ, อนนฺตเร เอกํ (สพฺพตฺถ เอกํ), อวิคเต เอกํ.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโรปิ ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๐. ปรามาสํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนปรามาโส ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปรามาสํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ. (๑)
โนปรามาสํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนปรามาโส ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนปรามาสํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อชฺฌตฺติกา มหาภูตา), วตฺถุํ ปจฺจยา โนปรามาสา ขนฺธา. (๑)
โนปรามาสํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา ปรามาโส ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนปรามาเส ขนฺเธ ปจฺจยา ปรามาโส, วตฺถุํ ปจฺจยา ปรามาโส. (๒)
โนปรามาสํ ธมฺมํ ปจฺจยา ปรามาโส จ โนปรามาโส จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา ¶ – โนปรามาสํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา ปรามาโส ¶ จ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา ปรามาโส, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา ปรามาโส จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
๑๑. ปรามาสฺจ โนปรามาสฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โนปรามาโส ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนปรามาสํ เอกํ ขนฺธฺจ ปรามาสฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปรามาสฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, ปรามาสฺจ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, ปรามาสฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา โนปรามาสา ขนฺธา (สํขิตฺตํ). (๑)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๑๒. เหตุยา ปฺจ, อารมฺมเณ ปฺจ, อธิปติยา ปฺจ (สพฺพตฺถ ปฺจ), วิปาเก เอกํ…เป… อวิคเต ปฺจ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๑๓. โนปรามาสํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนปรามาโส ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนปรามาสํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา) จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ¶ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา โนปรามาสา ขนฺธา; วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห (สํขิตฺตํ).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๔. นเหตุยา ¶ เอกํ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ปฺจ, นอนนฺตเร ตีณิ…เป… นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต ปฺจ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ ¶ , นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปฺจ, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๑๕. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ปฺจ (เอวํ สพฺพตฺถ กาตพฺพํ).
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๑๖. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ เอกํ…เป… อวิคเต เอกํ.
๔. นิสฺสยวาโร
(นิสฺสยวาโร ปจฺจยวารสทิโส.)
๕. สํสฏฺวาโร
ปรามาสํ ธมฺมํ สํสฏฺโ โนปรามาโส ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปรามาสํ สํสฏฺา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา (เอวํ ปฺจ ปฺหา กาตพฺพา อรูเปเยว, สํสฏฺวาโรปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ เอวํ กาตพฺพา).
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๗. โนปรามาโส ¶ ¶ ธมฺโม โนปรามาสสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนปรามาสา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนปรามาสา เหตู ปรามาสสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส จ โนปรามาสสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนปรามาสา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ ปรามาสสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๘. ปรามาโส ¶ ธมฺโม ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ปรามาสํ อารพฺภ ปรามาโส อุปฺปชฺชติ. (มูลํ กาตพฺพํ) ปรามาสํ อารพฺภ โนปรามาสา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) ปรามาสํ อารพฺภ ปรามาโส จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๑๙. โนปรามาโส ธมฺโม โนปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค…เป… วิจิกิจฺฉา… อุทฺธจฺจํ… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ ¶ …เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ. นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย; อริยา โนปรามาเส ปหีเน กิเลเส…เป… วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนปรามาเส ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค…เป… วิจิกิจฺฉา… อุทฺธจฺจํ… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. เจโตปริยาเณน โนปรามาสจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… โนปรามาสา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ตํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ, ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนปรามาเส ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๒)
โนปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส จ โนปรามาสสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ตํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ปรามาโส จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ, ปุพฺเพ…เป… ฌานา ¶ …เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนปรามาเส ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ปรามาโส จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๒๐. ปรามาโส จ โนปรามาโส จ ธมฺมา ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ปรามาสฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ อารพฺภ ปรามาโส อุปฺปชฺชติ… ตีณิ.
อธิปติปจฺจโย
๒๑. ปรามาโส ¶ ธมฺโม ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – ปรามาสํ ครุํ กตฺวา ปรามาโส อุปฺปชฺชติ… ตีณิ (อารมฺมณาธิปติเยว กาตพฺพา).
๒๒. โนปรามาโส ธมฺโม โนปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ครุํ กตฺวา…เป… ผลํ ครุํ กตฺวา…เป… นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา…เป… นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนปรามาเส ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – โนปรามาสาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนปรามาเส ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – โนปรามาสาธิปติ ปรามาสสฺส อธิปติปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. (๒)
โนปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส จ โนปรามาสสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ…เป… ฌานา ¶ …เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนปรามาเส ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ปรามาโส จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – โนปรามาสาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ ปรามาสสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
ปรามาโส ¶ จ โนปรามาโส จ ธมฺมา ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – ปรามาสฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ครุํ กตฺวา ปรามาโส… ตีณิ.
อนนฺตรปจฺจโย
๒๓. ปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริโม ปุริโม ปรามาโส ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส ปรามาสสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปุริโม ปุริโม ปรามาโส ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โนปรามาสานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; ปรามาโส วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปุริโม ปุริโม ปรามาโส ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส ปรามาสสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๔. โนปรามาโส ธมฺโม โนปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา โนปรามาสา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ¶ ปจฺฉิมานํ โนปรามาสานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… อนุโลมํ ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปุริมา ปุริมา โนปรามาสา ขนฺธา ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส ปรามาสสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อาวชฺชนา ปรามาสสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปุริมา ปุริมา โนปรามาสา ขนฺธา ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส ปรามาสสฺส จ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อาวชฺชนา ปรามาสสฺส จ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๕. ปรามาโส จ โนปรามาโส จ ธมฺมา ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริโม ปุริโม ปรามาโส จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส ปรามาสสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ¶ ปุริโม ปุริโม ปรามาโส จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โนปรามาสานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; ปรามาโส จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปุริโม ปุริโม ปรามาโส จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส ปรามาสสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
สมนนฺตรปจฺจยาทิ
๒๖. ปรามาโส ¶ ธมฺโม ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ.
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๒๗. ปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – ปรามาโส ปรามาสสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
๒๘. โนปรามาโส ธมฺโม โนปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ… มานํ ชปฺเปติ… สีลํ…เป… ปฺํ… ราคํ… โทสํ… โมหํ… มานํ… ปตฺถนํ… กายิกํ สุขํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ… ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ, สทฺธาย…เป… ปฺาย, ราคสฺส…เป… ปตฺถนาย… กายิกสฺส สุขสฺส…เป… มคฺคสฺส, ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทิฏฺึ คณฺหาติ, สีลํ…เป… ปฺํ, ราคํ…เป… ปตฺถนํ, กายิกํ สุขํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทิฏฺึ คณฺหาติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ ปรามาสสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนปรามาโส ¶ ธมฺโม ปรามาสสฺส จ โนปรามาสสฺส จ ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทิฏฺึ คณฺหาติ, สีลํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทิฏฺึ ¶ ¶ คณฺหาติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ ปรามาสสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๙. ปรามาโส จ โนปรามาโส จ ธมฺมา ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – ตีณิ อุปนิสฺสยา ปรามาโส จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปรามาสสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
ปุเรชาตปจฺจโย
๓๐. โนปรามาโส ธมฺโม โนปรามาสสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค…เป… วิจิกิจฺฉา…เป… อุทฺธจฺจํ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ โนปรามาสานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ ปรามาสสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส จ โนปรามาสสฺส จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ปรามาโส ¶ จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ ปรามาสสฺส จ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
ปจฺฉาชาตาเสวนปจฺจยา
๓๑. ปรามาโส ¶ ธมฺโม โนปรามาสสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (ปจฺฉาชาตา กาตพฺพา)… อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
กมฺมปจฺจโย
๓๒. โนปรามาโส ¶ ธมฺโม โนปรามาสสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – โนปรามาสา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – โนปรามาสา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) โนปรามาสา เจตนา ปรามาสสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) โนปรามาสา เจตนา ปรามาสสฺส จ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
วิปากปจฺจยาทิ
๓๓. โนปรามาโส ธมฺโม โนปรามาสสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ, อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
ปรามาโส ธมฺโม โนปรามาสสฺส ธมฺมสฺส มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย – ปรามาสานิ มคฺคงฺคานิ…เป… (เอวํ ปฺจ ปฺหา กาตพฺพา) สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… ปฺจ.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๓๔. ปรามาโส ธมฺโม โนปรามาสสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
โนปรามาโส ธมฺโม โนปรามาสสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
โนปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ ปรามาสสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนปรามาโส ¶ ¶ ธมฺโม ปรามาสสฺส จ โนปรามาสสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ ปรามาสสฺส จ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
ปรามาโส จ โนปรามาโส จ ธมฺมา โนปรามาสสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
อตฺถิปจฺจโย
๓๕. ปรามาโส ธมฺโม โนปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาโต – ปรามาโส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาโต – ปรามาโส ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
๓๖. โนปรามาโส ธมฺโม โนปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ). (๑)
โนปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตา ¶ – โนปรามาสา ขนฺธา ปรามาสสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ, วตฺถุ ปรามาสสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส จ โนปรามาสสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – โนปรามาโส เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ ปรามาสสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป…. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ปรามาโส จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ, วตฺถุ ปรามาสสฺส จ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๗. ปรามาโส ¶ จ โนปรามาโส จ ธมฺมา โนปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ ¶ , อินฺทฺริยํ. สหชาโต – โนปรามาโส เอโก ขนฺโธ จ ปรามาโส จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… ปรามาโส จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปรามาโส จ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปรามาโส จ วตฺถุ จ โนปรามาสานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาโต – ปรามาโส จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาโต – ปรามาโส จ สมฺปยุตฺตกา จ ¶ ขนฺธา กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาโต – ปรามาโส จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๓๘. เหตุยา ตีณิ, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ปฺจ, นิสฺสเย ปฺจ, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ, อาเสวเน นว, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก เอกํ, อาหาเร ตีณิ, อินฺทฺริเย ตีณิ, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ปฺจ, สมฺปยุตฺเต ปฺจ, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา ปฺจ, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต ปฺจ.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๓๙. ปรามาโส ¶ ธมฺโม ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปรามาโส ธมฺโม โนปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
ปรามาโส ¶ ธมฺโม ปรามาสสฺส จ โนปรามาสสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๔๐. โนปรามาโส ธมฺโม โนปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ … อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส จ โนปรามาสสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๔๑. ปรามาโส จ โนปรามาโส จ ธมฺมา ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปรามาโส จ โนปรามาโส จ ธมฺมา โนปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ … สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
ปรามาโส จ โนปรามาโส จ ธมฺมา ปรามาสสฺส จ โนปรามาสสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๔๒. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), โนอวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๔๓. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ เอกํ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ…เป… นมคฺเค ตีณิ, นสมฺปยุตฺเต เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๔๔. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (อนุโลมมาติกา ¶ ) …เป… อวิคเต ปฺจ.
ปรามาสทุกํ นิฏฺิตํ.
๕๑. ปรามฏฺทุกํ
๑-๗. ปฏิจฺจวาราทิ
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๔๕. ปรามฏฺํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ปรามฏฺโ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปรามฏฺํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อชฺฌตฺติกา มหาภูตา).
ปรามฏฺํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ…เป… (ปรามฏฺทุกํ ยถา จูฬนฺตรทุเก โลกิยทุกํ เอวํ กาตพฺพํ นินฺนานากรณํ).
ปรามฏฺทุกํ นิฏฺิตํ.
๕๒. ปรามาสสมฺปยุตฺตทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๔๖. ปรามาสสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ปรามาสสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปรามาสสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
ปรามาสสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปรามาสสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
ปรามาสสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ปรามาสสมฺปยุตฺโต จ ปรามาสวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา ¶ อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ปรามาสสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๔๗. ปรามาสวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปรามาสวิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ ¶ …เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๑)
ปรามาสสมฺปยุตฺตฺจ ปรามาสวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปรามาสสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ (สํขิตฺตํ). (๑)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๘. เหตุยา ปฺจ, อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร ทฺเว, สมนนฺตเร ทฺเว, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ทฺเว, นิสฺสเย ปฺจ, อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต ทฺเว, อาเสวเน ทฺเว, กมฺเม ปฺจ, วิปาเก เอกํ, อาหาเร ปฺจ…เป… มคฺเค ปฺจ, สมฺปยุตฺเต ทฺเว, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา ปฺจ, นตฺถิยา ทฺเว, วิคเต ทฺเว, อวิคเต ปฺจ.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๔๙. ปรามาสวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ ปรามาสวิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา ¶ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ ¶ …เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา) วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
นอารมฺมณปจฺจโย
๕๐. ปรามาสสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – ปรามาสสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ (สํขิตฺตํ). (๑)
ปรามาสวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – ปรามาสวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
ปรามาสสมฺปยุตฺตฺจ ปรามาสวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – ปรามาสสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ (สํขิตฺตํ). (๑)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๕๑. นเหตุยา เอกํ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ปฺจ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต จตฺตาริ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ทฺเว, นวิปาเก ปฺจ, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๕๒. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ปฺจ (เอวํ คเณตพฺพํ).
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๕๓. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ เอกํ (สํขิตฺตํ), อวิคเต เอกํ.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโรปิ ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๕๔. ปรามาสสมฺปยุตฺตํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา ปรามาสสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจวารสทิโส).
ปรามาสวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปรามาสวิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อชฺฌตฺติกา มหาภูตา) วตฺถุํ ปจฺจยา ปรามาสวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา. (๑)
ปรามาสวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา ปรามาสสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา ปรามาสสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
ปรามาสวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา ปรามาสสมฺปยุตฺโต จ ปรามาสวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ¶ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา ปรามาสสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๓)
๕๕. ปรามาสสมฺปยุตฺตฺจ ปรามาสวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา ปรามาสสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปรามาสสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
ปรามาสสมฺปยุตฺตฺจ ปรามาสวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปรามาสสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
ปรามาสสมฺปยุตฺตฺจ ปรามาสวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา ปรามาสสมฺปยุตฺโต จ ปรามาสวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา ¶ – ปรามาสสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปรามาสสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ (สํขิตฺตํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๕๖. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ จตฺตาริ, อธิปติยา นว, อนนฺตเร จตฺตาริ, สมนนฺตเร จตฺตาริ, สหชาเต นว, อฺมฺเ จตฺตาริ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย จตฺตาริ, ปุเรชาเต จตฺตาริ, อาเสวเน จตฺตาริ, กมฺเม นว, วิปาเก เอกํ, อาหาเร นว…เป… อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
๕๗. ปรามาสวิปฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ ปรามาสวิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา) จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกปรามาสวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา; วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๕๘. นเหตุยา เอกํ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต จตฺตาริ, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ¶ ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๕๙. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว (เอวํ คเณตพฺพํ).
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๖๐. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ เอกํ…เป… อวิคเต เอกํ.
๔. นิสฺสยวาโร
(นิสฺสยวาโร ปจฺจยวารสทิโส.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๖๑. ปรามาสสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ ปรามาสสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา (สํขิตฺตํ).
สุทฺธํ
๖๒. เหตุยา ทฺเว (สพฺพตฺถ ทฺเว), วิปาเก เอกํ…เป… อวิคเต ทฺเว. นเหตุยา เอกํ, นอธิปติยา ทฺเว, นปุเรชาเต ทฺเว, นปจฺฉาชาเต ทฺเว, นอาเสวเน ทฺเว, นกมฺเม ทฺเว, นวิปาเก ทฺเว, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาราปิ กาตพฺพา.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๖๓. ปรามาสสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม ปรามาสสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – ปรามาสสมฺปยุตฺตา ¶ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปรามาสสมฺปยุตฺตา เหตู จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปรามาสสมฺปยุตฺตา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ ¶ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – ปรามาสวิปฺปยุตฺตา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อารมฺมณปจฺจโย
๖๔. ปรามาสสมฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ราคํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ปรามาสสมฺปยุตฺโต ราโค อุปฺปชฺชติ; ปรามาสสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ปรามาสสมฺปยุตฺโต ราโค อุปฺปชฺชติ. (๑)
ปรามาสสมฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา ปรามาสสมฺปยุตฺเต ปหีเน กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ กิเลเส ชานนฺติ, ปรามาสสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ราโค…เป… วิจิกิจฺฉา…เป… อุทฺธจฺจํ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; เจโตปริยาเณน ปรามาสสมฺปยุตฺตจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, ปรามาสสมฺปยุตฺตา ขนฺธา เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๖๕. ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ราโค…เป… วิจิกิจฺฉา…เป… อุทฺธจฺจํ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ ¶ ; ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคา ¶ วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ…เป… นิพฺพานํ…เป… นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; อริยา ปรามาสวิปฺปยุตฺเต ปหีเน กิเลเส…เป… วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ ปรามาสวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ ¶ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ราโค…เป… วิจิกิจฺฉา…เป… อุทฺธจฺจํ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. เจโตปริยาเณน ปรามาสวิปฺปยุตฺตจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… ปรามาสวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ ปรามาสวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ. ตํ อารพฺภ ปรามาสสมฺปยุตฺโต ราโค อุปฺปชฺชติ. (๒)
อธิปติปจฺจโย
๖๖. ปรามาสสมฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ราคํ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ปรามาสสมฺปยุตฺโต ราโค อุปฺปชฺชติ, ปรามาสสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ปรามาสสมฺปยุตฺโต ราโค อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – ปรามาสสมฺปยุตฺตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปรามาสสมฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ปรามาสสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ ¶ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ราโค อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – ปรามาสสมฺปยุตฺตาธิปติ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
ปรามาสสมฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสสมฺปยุตฺตสฺส จ ปรามาสวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – ปรามาสสมฺปยุตฺตาธิปติ ¶ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๖๗. ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ราโค อุปฺปชฺชติ, ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ครุํ กตฺวา…เป… ผลํ…เป… นิพฺพานํ…เป… นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส ¶ , โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ ปรามาสวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ราโค อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – ปรามาสวิปฺปยุตฺตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ปรามาสสมฺปยุตฺโต ราโค อุปฺปชฺชติ, ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ ปรามาสวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ปรามาสสมฺปยุตฺโต ราโค อุปฺปชฺชติ. (๒)
อนนฺตร-สมนนฺตรปจฺจยา
๖๘. ปรามาสสมฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา ปรามาสสมฺปยุตฺตา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ ปรามาสสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปรามาสสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม ปรามาสวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปรามาสสมฺปยุตฺตา ขนฺธา วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๖๙. ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา ปรามาสวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ¶ ปจฺฉิมานํ ปรามาสวิปฺปยุตฺตานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุโลมํ…เป… ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม ปรามาสสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – อาวชฺชนา ปรามาสสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สหชาตปจฺจยาทิ
๗๐. ปรามาสสมฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… ทฺเว… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… สตฺต.
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๗๑. ปรามาสสมฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – ปรามาสสมฺปยุตฺโต ราโค… โมโห… ปตฺถนา ปรามาสสมฺปยุตฺตสฺส ราคสฺส… โมหสฺส… ปตฺถนาย อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปรามาสสมฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – ปรามาสสมฺปยุตฺตํ ราคํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ, มานํ ชปฺเปติ; ปรามาสสมฺปยุตฺตํ โมหํ… ปตฺถนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ, มานํ ชปฺเปติ, ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; ปรามาสสมฺปยุตฺโต ราโค… โมโห… ปตฺถนา สทฺธาย ¶ …เป… ปฺาย, ราคสฺส… โทสสฺส… โมหสฺส… มานสฺส… ปตฺถนาย… กายิกสฺส สุขสฺส…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๗๒. ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ ¶ …เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ, มานํ ชปฺเปติ; สีลํ…เป… ปฺํ, ราคํ…เป… มานํ…เป… ปตฺถนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ, ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; กายิกํ สุขํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… ปฺา, ราโค…เป… มาโน… ปตฺถนา… กายิกํ สุขํ…เป… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ปฺาย, ราคสฺส…เป… มานสฺส… ปตฺถนาย… กายิกสฺส สุขสฺส…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ปรามาสสมฺปยุตฺโต ราโค อุปฺปชฺชติ; สีลํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ปรามาสสมฺปยุตฺโต ราโค อุปฺปชฺชติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ ปรามาสสมฺปยุตฺตสฺส ราคสฺส…เป… ปตฺถนาย อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
ปุเรชาตปจฺจโย
๗๓. ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ราโค…เป… วิจิกิจฺฉา…เป… อุทฺธจฺจํ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส ¶ …เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ ปรามาสวิปฺปยุตฺตานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ปรามาสสมฺปยุตฺโต ราโค อุปฺปชฺชติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ ปรามาสสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
ปจฺฉาชาตาเสวนปจฺจยา
๗๔. ปรามาสสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม ปรามาสวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ). (๑)
ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ). (๑)
ปรามาสสมฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… ทฺเว.
กมฺมปจฺจยาทิ
๗๕. ปรามาสสมฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – ปรามาสสมฺปยุตฺตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปรามาสสมฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – ปรามาสสมฺปยุตฺตา เจตนา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. นานากฺขณิกา – ปรามาสสมฺปยุตฺตา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปรามาสสมฺปยุตฺตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม ปรามาสวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – ปรามาสวิปฺปยุตฺตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – ปรามาสวิปฺปยุตฺตา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ, อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… จตฺตาริ, อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… จตฺตาริ, ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… จตฺตาริ, มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… จตฺตาริ, สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… ทฺเว.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๗๖. ปรามาสสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม ปรามาสวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ ปรามาสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อตฺถิปจฺจโย
๗๗. ปรามาสสมฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – ปรามาสสมฺปยุตฺโต เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป…. (๑)
ปรามาสสมฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – ปรามาสสมฺปยุตฺตา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ.) (๒)
ปรามาสสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม ปรามาสสมฺปยุตฺตสฺส จ ปรามาสวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – ปรามาสสมฺปยุตฺโต เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป…. (๓)
๗๘. ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ). (๑)
ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ปรามาสสมฺปยุตฺโต ราโค อุปฺปชฺชติ, วตฺถุ ปรามาสสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๗๙. ปรามาสสมฺปยุตฺโต ¶ จ ปรามาสวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา ปรามาสสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – ปรามาสสมฺปยุตฺโต เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. (๑)
ปรามาสสมฺปยุตฺโต จ ปรามาสวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา ปรามาสวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – ปรามาสสมฺปยุตฺตา ขนฺธา จ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – ปรามาสสมฺปยุตฺตา ขนฺธา จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – ปรามาสสมฺปยุตฺตา ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๘๐. เหตุยา จตฺตาริ, อารมฺมเณ จตฺตาริ, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร จตฺตาริ, สมนนฺตเร ¶ จตฺตาริ, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ทฺเว, นิสฺสเย สตฺต, อุปนิสฺสเย จตฺตาริ, ปุเรชาเต ทฺเว, ปจฺฉาชาเต ทฺเว, อาเสวเน ทฺเว, กมฺเม จตฺตาริ, วิปาเก เอกํ, อาหาเร จตฺตาริ, อินฺทฺริเย จตฺตาริ, ฌาเน จตฺตาริ, มคฺเค จตฺตาริ, สมฺปยุตฺเต ทฺเว, วิปฺปยุตฺเต ตีณิ, อตฺถิยา สตฺต, นตฺถิยา จตฺตาริ, วิคเต จตฺตาริ, อวิคเต สตฺต.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๘๑. ปรามาสสมฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปรามาสสมฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
ปรามาสสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม ปรามาสสมฺปยุตฺตสฺส จ ปรามาสวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๘๒. ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม ปรามาสสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
ปรามาสสมฺปยุตฺโต ¶ จ ปรามาสวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา ปรามาสสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส สหชาตํ, ปุเรชาตํ. (๑)
ปรามาสสมฺปยุตฺโต จ ปรามาสวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา ปรามาสวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. (๒)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๘๓. นเหตุยา สตฺต, นอารมฺมเณ สตฺต, นอธิปติยา สตฺต, นอนนฺตเร สตฺต, นสมนนฺตเร สตฺต, นสหชาเต ปฺจ, นอฺมฺเ ปฺจ, นนิสฺสเย ปฺจ, นอุปนิสฺสเย สตฺต, นปุเรชาเต ฉ, นปจฺฉาชาเต สตฺต (สพฺพตฺถ สตฺต), นมคฺเค สตฺต, นสมฺปยุตฺเต ปฺจ, นวิปฺปยุตฺเต จตฺตาริ, โนอตฺถิยา จตฺตาริ, โนนตฺถิยา สตฺต, โนวิคเต สตฺต, โนอวิคเต จตฺตาริ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๘๔. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ จตฺตาริ, นอธิปติยา จตฺตาริ, นอนนฺตเร จตฺตาริ, นสมนนฺตเร จตฺตาริ, นอฺมฺเ ทฺเว, นอุปนิสฺสเย จตฺตาริ ¶ (สพฺพตฺถ จตฺตาริ), นมคฺเค จตฺตาริ, นสมฺปยุตฺเต ทฺเว, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา จตฺตาริ, โนวิคเต จตฺตาริ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๘๕. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ จตฺตาริ, อธิปติยา ปฺจ (อนุโลมมาติกา กาตพฺพา)…เป… อวิคเต สตฺต.
ปรามาสสมฺปยุตฺตทุกํ นิฏฺิตํ.
๕๓. ปรามาสปรามฏฺทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๘๖. ปรามาสฺเจว ¶ ปรามฏฺฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ปรามฏฺโ เจว โน จ ปรามาโส ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปรามาสํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ. (๑)
ปรามฏฺฺเจว โน จ ปรามาสํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ปรามฏฺโ เจว โน จ ปรามาโส ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปรามฏฺฺเจว โน จ ปรามาสํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อชฺฌตฺติกา มหาภูตา). (๑)
ปรามฏฺฺเจว โน จ ปรามาสํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ปรามาโส เจว ปรามฏฺโ จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปรามฏฺเ เจว โน จ ปรามาเส ขนฺเธ ปฏิจฺจ ปรามาโส. (๒)
ปรามฏฺฺเจว โน จ ปรามาสํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ปรามาโส เจว ปรามฏฺโ จ ปรามฏฺโ เจว โน จ ปรามาโส จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ปรามฏฺฺเจว โน จ ปรามาสํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา ปรามาโส จ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
ปรามาสฺเจว ปรามฏฺฺจ ปรามฏฺฺเจว โน จ ปรามาสฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ปรามฏฺโ เจว โน ¶ จ ปรามาโส ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปรามฏฺฺเจว ¶ โน จ ปรามาสํ เอกํ ขนฺธฺจ ปรามาสฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (สํขิตฺตํ).
๒-๖. สหชาต-ปจฺจย-นิสฺสย-สํสฏฺ-สมฺปยุตฺตวาโร
(สพฺเพ วารา ยถา ปรามาสทุกํ เอวํ กาตพฺพํ นินฺนานากรณํ.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๘๗. ปรามฏฺโ เจว โน จ ปรามาโส ธมฺโม ปรามฏฺสฺส เจว โน จ ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – ปรามฏฺา เจว โน จ ปรามาสา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
ปรามฏฺโ เจว โน จ ปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส เจว ปรามฏฺสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – ปรามฏฺา เจว โน จ ปรามาสา เหตู ปรามาสสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
ปรามฏฺโ เจว โน จ ปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส เจว ปรามฏฺสฺส จ ปรามฏฺสฺส เจว โน จ ปรามาสสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – ปรามฏฺา เจว โน จ ปรามาสา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ ปรามาสสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๘๘. ปรามาโส ¶ เจว ปรามฏฺโ จ ธมฺโม ปรามาสสฺส เจว ปรามฏฺสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (อารพฺภ กาตพฺพานิ ปรามาสทุกสทิสํ).
๘๙. ปรามฏฺโ เจว โน จ ปรามาโส ธมฺโม ปรามฏฺสฺส เจว โน จ ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค…เป… วิจิกิจฺฉา, อุทฺธจฺจํ, โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… อริยา โคตฺรภุํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, โวทานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ปหีเน กิเลเส…เป… วิกฺขมฺภิเต ¶ กิเลเส…เป… ปุพฺเพ…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ ปรามฏฺเ เจว โน จ ปรามาเส ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ (ยาว อาวชฺชนา สพฺพํ กาตพฺพํ). (๑)
ปรามฏฺโ เจว โน จ ปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส เจว ปรามฏฺสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ ปรามฏฺเ เจว โน จ ปรามาเส ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๒)
ปรามฏฺโ เจว โน จ ปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส เจว ปรามฏฺสฺส จ ปรามฏฺสฺส เจว โน จ ปรามาสสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ ปรามฏฺเ เจว โน จ ปรามาเส ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ปรามาโส จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
(เอวํ อิตเรปิ ตีณิ อารพฺภ กาตพฺพานิ. อิมํ ทุกํ ปรามาสทุกสทิสํ. โลกุตฺตรํ ยหึ น ลพฺภติ ตหึ น กาตพฺพํ.)
ปรามาสปรามฏฺทุกํ นิฏฺิตํ.
๕๔. ปรามาสวิปฺปยุตฺตปรามฏฺทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๙๐. ปรามาสวิปฺปยุตฺตํ ¶ ปรามฏฺํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ปรามฏฺโ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปรามาสวิปฺปยุตฺตํ ปรามฏฺํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป….
ปรามาสวิปฺปยุตฺตํ อปรามฏฺํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ปรามาสวิปฺปยุตฺโต อปรามฏฺโ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา (สํขิตฺตํ).
(ยถา จูฬนฺตรทุเก โลกิยทุกํ เอวํ กาตพฺพํ นินฺนานากรณํ.)
ปรามาสวิปฺปยุตฺตปรามฏฺทุกํ นิฏฺิตํ.
ปรามาสโคจฺฉกํ นิฏฺิตํ.
๑๐. มหนฺตรทุกํ
๕๕. สารมฺมณทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑. สารมฺมณํ ¶ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สารมฺมเณ ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
สารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๒. อนารมฺมณํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ¶ ปฏิจฺจ สารมฺมณา ขนฺธา. (๒)
อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺโม อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ สารมฺมณา ขนฺธา, มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
๓. สารมฺมณฺจ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
สารมฺมณฺจ ¶ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สารมฺมเณ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
สารมฺมณฺจ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… สารมฺมเณ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๔. สารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป….
อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ สารมฺมณา ขนฺธา.
สารมฺมณฺจ ¶ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (สํขิตฺตํ).
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๕. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม นว, วิปาเก นว, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน นว, มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต ตีณิ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา ตีณิ, วิคเต ตีณิ, อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๖. สารมฺมณํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
สารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก สารมฺมเณ ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
สารมฺมณํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๗. อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – เอกํ มหาภูตํ…เป… อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๑)
อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ สารมฺมณา ขนฺธา. (๒)
อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ สารมฺมณา ขนฺธา, มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
๘. สารมฺมณฺจ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ ¶ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
สารมฺมณฺจ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก สารมฺมเณ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
สารมฺมณฺจ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธฺจ ¶ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… สารมฺมเณ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
นอารมฺมณปจฺจโย
๙. สารมฺมณํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – สารมฺมเณ ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
สารมฺมณฺจ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – สารมฺมเณ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (สํขิตฺตํ). (๑)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๐. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ¶ ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ทฺเว, นวิปาเก ปฺจ, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน ทฺเว, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๑๑. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว…เป… นกมฺเม เอกํ…เป… นวิปฺปยุตฺเต เอกํ (สํขิตฺตํ).
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๑๒. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ตีณิ…เป… สหชาเต นว…เป… มคฺเค เอกํ…เป… อวิคเต นว.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโรปิ ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๓. สารมฺมณํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจสทิสา).
๑๔. อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปจฺจยา อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา สารมฺมณา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปจฺจยา สารมฺมณา ขนฺธา. (๒)
อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา สารมฺมณา ขนฺธา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ …เป…. (๓)
๑๕. สารมฺมณฺจ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สารมฺมณฺจ ¶ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สารมฺมเณ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
สารมฺมณฺจ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… สารมฺมเณ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๖. สารมฺมณํ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อนารมฺมณํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา สารมฺมณา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สารมฺมณฺจ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… กายวิฺาณสหคตํ…เป… สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (สํขิตฺตํ). (๑)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๗. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา นว, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ ¶ , สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต ตีณิ, อาเสวเน ตีณิ, กมฺเม นว, วิปาเก นว, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน นว, มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต ตีณิ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา ตีณิ, วิคเต ตีณิ, อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๑๘. สารมฺมณํ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจวารสทิสํ).
อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปจฺจยา อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – เอกํ มหาภูตํ…เป… อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๑)
อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา สารมฺมณา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
อนารมฺมณํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา สารมฺมณา ขนฺธา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๑๙. สารมฺมณฺจ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… กายวิฺาณสหคตํ…เป… อเหตุกํ สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธฺจ ¶ ¶ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
สารมฺมณฺจ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก สารมฺมเณ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
สารมฺมณฺจ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… อเหตุเก สารมฺมเณ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ อเหตุกํ สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… อเหตุเก สารมฺมเณ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา กฏตฺตารูปํ…เป… (สํขิตฺตํ). (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๒๐. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน จตฺตาริ, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๒๑. เหตุปจฺจยา ¶ ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว…เป… นกมฺเม เอกํ…เป… นวิปฺปยุตฺเต เอกํ (สํขิตฺตํ).
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๒๒. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ตีณิ, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ, สหชาเต นว…เป… มคฺเค ตีณิ…เป… อวิคเต นว.
๔. นิสฺสยวาโร
(นิสฺสยวาโร ปจฺจยวารสทิโส.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๒๓. สารมฺมณํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป….
๒๔. เหตุยา เอกํ, อารมฺมเณ เอกํ, อธิปติยา เอกํ (สพฺพตฺถ เอกํ), อวิคเต เอกํ.
อนุโลมํ.
๒๕. สารมฺมณํ ธมฺมํ สํสฏฺโ สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ สํสฏฺโ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห (สํขิตฺตํ).
๒๖. นเหตุยา ¶ เอกํ, นอธิปติยา เอกํ, นปุเรชาเต เอกํ, นปจฺฉาชาเต เอกํ, นอาเสวเน เอกํ, นกมฺเม เอกํ, นวิปาเก เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ.
ปจฺจนียํ.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาราปิ กาตพฺพา.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๒๗. สารมฺมโณ ¶ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – สารมฺมณา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สารมฺมโณ ธมฺโม อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – สารมฺมณา เหตู จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส จ ¶ อนารมฺมณสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – สารมฺมณา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๒๘. สารมฺมโณ ¶ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ปหีเน กิเลเส…เป… วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ กิเลเส ชานนฺติ, สารมฺมเณ ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; เจโตปริยาเณน สารมฺมณจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… สารมฺมณา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
๒๙. อนารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส ¶ , ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ ¶ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… อนารมฺมณา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อธิปติปจฺจโย
๓๐. สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ครุํ…เป… ผลํ ครุํ…เป… สารมฺมเณ ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ ¶ . สหชาตาธิปติ – สารมฺมณาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สารมฺมโณ ธมฺโม อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – สารมฺมณาธิปติ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส จ อนารมฺมณสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – สารมฺมณาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๑. อนารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – อริยา นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส ¶ , โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๑)
อนนฺตรปจฺจยาทิ
๓๒. สารมฺมโณ ¶ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา สารมฺมณา…เป… ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… สตฺต (ปฏิจฺจวาเร สหชาตสทิสา)… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… ฉ (ปฏิจฺจวาเร อฺมฺสทิสํ)… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… สตฺต (ปจฺจยวาเร นิสฺสยสทิโส).
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๓๓. สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ. สีลํ…เป… ปฺํ, ราคํ…เป… ปตฺถนํ, กายิกํ สุขํ… กายิกํ ทุกฺขํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ ¶ อุปฺปาเทติ, ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ. สทฺธา…เป… ปฺา, ราโค…เป… ปตฺถนา, กายิกํ สุขํ… กายิกํ ทุกฺขํ สทฺธาย…เป… ปฺาย, ราคสฺส…เป… ปตฺถนาย, กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ทุกฺขสฺส, มคฺคสฺส, ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อุตุํ, โภชนํ ¶ , เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ, ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ. อุตุ… โภชนํ… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ปตฺถนาย, กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ทุกฺขสฺส, มคฺคสฺส, ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปุเรชาตปจฺจโย
๓๔. อนารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ ¶ , ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ สารมฺมณานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปจฺฉาชาตาเสวนปจฺจยา
๓๕. สารมฺมโณ ธมฺโม อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ.
สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ.
กมฺมปจฺจโย
๓๖. สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา ¶ . สหชาตา – สารมฺมณา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – สารมฺมณา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สารมฺมโณ ธมฺโม อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา ¶ , นานากฺขณิกา. สหชาตา – สารมฺมณา เจตนา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – สารมฺมณา เจตนา กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส จ อนารมฺมณสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – สารมฺมณา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – สารมฺมณา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
วิปาก-อาหารปจฺจยา
๓๗. สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
สารมฺมโณ ¶ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
อนารมฺมโณ ธมฺโม อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อินฺทฺริยปจฺจโย
๓๘. สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
อนารมฺมโณ ธมฺโม อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – รูปชีวิตินฺทฺริยํ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนารมฺมโณ ¶ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายินฺทฺริยํ กายวิฺาณสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ ¶ จ ธมฺมา สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุนฺทฺริยฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายินฺทฺริยฺจ กายวิฺาณฺจ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ฌานปจฺจยาทิ
๓๙. สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ, มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ, สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๔๐. สารมฺมโณ ธมฺโม อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
อนารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ สารมฺมณานํ ขนฺธานํ ¶ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; วตฺถุ สารมฺมณานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อตฺถิปจฺจโย
๔๑. สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สารมฺมโณ เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สารมฺมโณ ¶ ธมฺโม อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๒)
สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส จ อนารมฺมณสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจสทิสํ). (๓)
๔๒. อนารมฺมโณ ธมฺโม อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตํ – เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว ¶ อสฺสตฺตา). (๑)
อนารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ สารมฺมณานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ สารมฺมณานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๔๓. สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนฺจ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… กายวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ กายายตนฺจ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… สารมฺมโณ เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สารมฺมโณ ¶ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – สารมฺมณา ขนฺธา จ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – สารมฺมณา ขนฺธา จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา ¶ – สารมฺมณา ¶ ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๔. เหตุยา ตีณิ, อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา จตฺตาริ, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ, สหชาเต สตฺต, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย สตฺต, อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต เอกํ, ปจฺฉาชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก ตีณิ, อาหาเร จตฺตาริ, อินฺทฺริเย ฉ, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต เอกํ, วิปฺปยุตฺเต ทฺเว, อตฺถิยา สตฺต, นตฺถิยา เอกํ, วิคเต เอกํ, อวิคเต สตฺต.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๔๕. สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สารมฺมโณ ธมฺโม อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส จ อนารมฺมณสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๔๖. อนารมฺมโณ ธมฺโม อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนารมฺมโณ ¶ ¶ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สารมฺมโณ ¶ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส สหชาตํ, ปุเรชาตํ. (๑)
สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. (๒)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๗. นเหตุยา สตฺต, นอารมฺมเณ สตฺต…เป… นสมนนฺตเร สตฺต, นสหชาเต ฉ, น อฺมฺเ ฉ, นนิสฺสเย ฉ, นอุปนิสฺสเย สตฺต, นปุเรชาเต สตฺต, นปจฺฉาชาเต สตฺต…เป… นมคฺเค สตฺต, นสมฺปยุตฺเต ฉ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ, โนอตฺถิยา จตฺตาริ, โนนตฺถิยา สตฺต, โนวิคเต สตฺต, โนอวิคเต จตฺตาริ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๔๘. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา…เป… นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ เอกํ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ…เป… นมคฺเค ตีณิ, นสมฺปยุตฺเต เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๔๙. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา จตฺตาริ, อนนฺตเร เอกํ (อนุโลมมาติกา กาตพฺพา)…เป… อวิคเต สตฺต.
สารมฺมณทุกํ นิฏฺิตํ.
๕๖. จิตฺตทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๕๐. จิตฺตํ ¶ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ. (๑)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ ปฏิจฺจ เอโก ขนฺโธ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ…เป…. (๑)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนจิตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ¶ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ ปฏิจฺจ เอโก ขนฺโธ จิตฺตฺจ กฏตฺตา จ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
จิตฺตฺจ โนจิตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา ¶ – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ โนจิตฺตา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๑)
อารมฺมณปจฺจโย
๕๑. จิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนจิตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา. (๑)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – โนจิตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ ปฏิจฺจ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
จิตฺตฺจ ¶ โนจิตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ โนจิตฺตา ขนฺธา. (๑) (สํขิตฺตํ).
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๕๒. เหตุยา ¶ ปฺจ, อารมฺมเณ ปฺจ, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร ปฺจ, สมนนฺตเร ปฺจ, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ปฺจ, นิสฺสเย ปฺจ, อุปนิสฺสเย ปฺจ, ปุเรชาเต ปฺจ, อาเสวเน ปฺจ, กมฺเม ปฺจ, วิปาเก ปฺจ, อาหาเร ปฺจ, อินฺทฺริเย ปฺจ, ฌาเน ปฺจ, มคฺเค ปฺจ, สมฺปยุตฺเต ปฺจ, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา ปฺจ, นตฺถิยา ปฺจ, วิคเต ปฺจ, อวิคเต ปฺจ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๕๓. จิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
โนจิตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ …เป… (ยาว อสฺสตฺตา) วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก โนจิตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ¶ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
จิตฺตฺจ โนจิตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ โนจิตฺตา ขนฺธา, วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
นอารมฺมณปจฺจโย
๕๔. จิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – โนจิตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๒)
จิตฺตฺจ โนจิตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๑)
นอธิปติปจฺจยาทิ
๕๕. จิตฺตํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอธิปติปจฺจยา ¶ … ปฺจ… นอนนฺตรปจฺจยา…เป… นอุปนิสฺสยปจฺจยา… ตีณิ.
นปุเรชาตปจฺจยาทิ
๕๖. จิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, จิตฺตํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ. (๑)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… โนจิตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป โนจิตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ… วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
จิตฺตฺจ โนจิตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… โนจิตฺเต ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ โนจิตฺตา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, จิตฺตฺจ ¶ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๑)
นปจฺฉาชาตปจฺจยา… นอาเสวนปจฺจยา….
นกมฺมปจฺจโย
๕๗. จิตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา. (๑)
โนจิตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – โนจิตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา; พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ…เป…. (๑)
จิตฺตฺจ โนจิตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – โนจิตฺเต ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา (สํขิตฺตํ). (๑)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๕๘. นเหตุยา ปฺจ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ปฺจ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต ปฺจ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปฺจ, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน ปฺจ, นมคฺเค ปฺจ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๕๙. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ปฺจ (สํขิตฺตํ).
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๖๐. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ ปฺจ, อนนฺตเร ปฺจ (สพฺพตฺถ ปฺจ), มคฺเค ตีณิ…เป… อวิคเต ปฺจ.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโร ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๖๑. จิตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนจิตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว มหาภูตา), วตฺถุํ ปจฺจยา โนจิตฺตา ขนฺธา. (๑)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนจิตฺเต ขนฺเธ ปจฺจยา จิตฺตํ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺเต ขนฺเธ ปจฺจยา จิตฺตํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ. (๒)
โนจิตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
จิตฺตฺจ โนจิตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา โนจิตฺตา ขนฺธา, ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา กฏตฺตา ¶ จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปจฺจยา กฏตฺตารูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา โนจิตฺตา ขนฺธา. (๑)
อารมฺมณปจฺจโย
๖๒. จิตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา… เอกํ (ปฏิจฺจวารสทิสํ).
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปจฺจยา ขนฺธา, จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณสหคตา ขนฺธา, วตฺถุํ ปจฺจยา โนจิตฺตา ขนฺธา. (๑)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – โนจิตฺเต ขนฺเธ ปจฺจยา จิตฺตํ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺเต ¶ ขนฺเธ ปจฺจยา จิตฺตํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ, จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ. (๒)
โนจิตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา, จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
จิตฺตฺจ โนจิตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – โนจิตฺตํ ¶ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา โนจิตฺตา ขนฺธา, ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา โนจิตฺตา ขนฺธา, จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา…เป… กายายตนํ จ…เป… (สํขิตฺตํ). (๑)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๖๓. เหตุยา ปฺจ, อารมฺมเณ ปฺจ, อธิปติยา ปฺจ (สพฺพตฺถ ปฺจ), อวิคเต ปฺจ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๖๔. จิตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ จิตฺตํ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
๖๕. โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา), จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณสหคตา ขนฺธา, วตฺถุํ ปจฺจยา ¶ อเหตุกา โนจิตฺเต ¶ ขนฺธา วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก โนจิตฺเต ขนฺเธ ปจฺจยา จิตฺตํ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปจฺจยา ¶ จิตฺตํ, จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ. (๒)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา, จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ. (๓)
จิตฺตฺจ โนจิตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา โนจิตฺตา ขนฺธา; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา โนจิตฺตา ขนฺธา, จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา…เป… กายายตนํ จ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑) (สํขิตฺตํ.)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๖๖. นเหตุยา ปฺจ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ปฺจ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ¶ ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต ปฺจ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปฺจ, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน ปฺจ, นมคฺเค ปฺจ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ¶ ปฺจ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๖๗. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ปฺจ (สํขิตฺตํ).
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๖๘. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ปฺจ, อนนฺตเร ปฺจ (สพฺพตฺถ ปฺจ), มคฺเค ตีณิ…เป… อวิคเต ปฺจ.
๔. นิสฺสยวาโร
(นิสฺสยวาโร ปจฺจยวารสทิโส.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
เหตุปจฺจโย
๖๙. จิตฺตํ ธมฺมํ สํสฏฺโ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ สํสฏฺา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ สํสฏฺโ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ สํสฏฺโ เอโก ขนฺโธ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนจิตฺตํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนจิตฺเต ขนฺเธ สํสฏฺํ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
จิตฺตฺจ โนจิตฺตฺจ ธมฺมํ สํสฏฺโ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (สํขิตฺตํ).
เหตุยา ปฺจ, อารมฺมเณ ปฺจ, อธิปติยา ปฺจ (สพฺพตฺถ ¶ ปฺจ), อวิคเต ปฺจ (สํขิตฺตํ).
นเหตุยา ¶ ปฺจ, นอธิปติยา ปฺจ, นปุเรชาเต ปฺจ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปฺจ, นฌาเน ปฺจ, นมคฺเค ปฺจ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ สพฺเพ กาตพฺพา.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๗๐. โนจิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนจิตฺตา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ¶ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนจิตฺตา เหตู จิตฺตสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส จ โนจิตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนจิตฺตา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๗๑. จิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตํ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. (มูลํ กาตพฺพํ) จิตฺตํ อารพฺภ โนจิตฺตา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) จิตฺตํ อารพฺภ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๗๒. โนจิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ ¶ , ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา ¶ มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ. นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; อริยา โนจิตฺเต ปหีเน กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, วิกฺขมฺภิเต กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ กิเลเส ชานนฺติ, จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนจิตฺเต ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. เจโตปริยาเณน โนจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ…เป… อากิฺจฺายตนํ…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… โนจิตฺตา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส ¶ , เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา…เป… (ปมคมนสทิสํ นินฺนานากรณํ, อิมํ นานํ) รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… โนจิตฺตา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส…เป… อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส จ โนจิตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา…เป… (ปมคมนสทิสํ นินฺนานากรณํ, อิมํ ¶ นานํ), รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… โนจิตฺตา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส…เป… อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ… ตีณิ.
อธิปติปจฺจโย
๗๓. จิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – จิตฺตํ ครุํ กตฺวา จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. (๑)
จิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – จิตฺตํ ครุํ กตฺวา ¶ โนจิตฺตา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – จิตฺตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺโต ¶ ธมฺโม จิตฺตสฺส จ โนจิตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – จิตฺตํ ครุํ กตฺวา จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๗๔. โนจิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ, ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ครุํ ¶ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ. ผลํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนจิตฺเต ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – โนจิตฺตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย (ทฺเวปิ คมนา ปมคมนสทิสํ นินฺนานากรณํ. อารมฺมณาธิปติ สหชาตาธิปติ กาตพฺพา). (๒)
จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย… อารมฺมณาธิปติ (ตีณิปิ ครุการมฺมณา กาตพฺพา, อารมฺมณาธิปติเยว).
อนนฺตรปจฺจยาทิ
๗๕. จิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมํ ปุริมํ จิตฺตํ ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมํ ปุริมํ จิตฺตํ ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โนจิตฺตานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; จิตฺตํ วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺโต ¶ ¶ ธมฺโม จิตฺตสฺส จ โนจิตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมํ ปุริมํ จิตฺตํ ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๗๖. โนจิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา โนจิตฺตา ขนฺธา…เป… ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย (อิเม ¶ ทฺเว ปูเรตุกาเมน กาตพฺพา, ปุริมคมนสทิสํ).
จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมํ ปุริมํ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) ปุริมํ ปุริมํ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โนจิตฺตานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) ปุริมํ ปุริมํ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจวารสทิสา)… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ (ปจฺจยวารสทิสา).
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๗๗. จิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – จิตฺตํ จิตฺตสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
โนจิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ ¶ …เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… มคฺคสฺส, ผลสมาปตฺติยา ¶ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย (อิเม ทฺเวปิ ปูเรตุกาเมน สพฺพตฺถ กาตพฺพา, ปมคมนสทิสํ นินฺนานากรณํ).
จิตฺโต ¶ จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา จิตฺตสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
ปุเรชาตปจฺจโย
๗๘. โนจิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ โนจิตฺตานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส ¶ …เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส จ โนจิตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ ¶ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส จ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส จ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
ปจฺฉาชาตาเสวนปจฺจยา
๗๙. จิตฺโต ¶ ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ). (๑)
โนจิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ). (๑)
จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ). (๑)
จิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
กมฺมปจฺจโย
๘๐. โนจิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – โนจิตฺตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – โนจิตฺตา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา ¶ จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – โนจิตฺตา เจตนา จิตฺตสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – โนจิตฺตา เจตนา วิปากสฺส จิตฺตสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส จ โนจิตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา ¶ . สหชาตา – โนจิตฺตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – โนจิตฺตา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
วิปากปจฺจยาทิ
๘๑. จิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ. โนจิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๘๒. จิตฺโต ¶ ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
โนจิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – โนจิตฺตา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺตา ขนฺธา กฏตฺตารูปานํ…เป… โนจิตฺตา ขนฺธา วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; วตฺถุ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… วตฺถุ โนจิตฺตานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โนจิตฺตา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ จิตฺตสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺโต ¶ ธมฺโม จิตฺตสฺส จ โนจิตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส จ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
อตฺถิปจฺจโย
๘๓. จิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
โนจิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส ¶ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ). (๑)
โนจิตฺโต ¶ ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตา – โนจิตฺตา ขนฺธา จิตฺตสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ จิตฺตสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… (ปุเรชาตสทิสํ, สํขิตฺตํ). (๒)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส จ โนจิตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – โนจิตฺโต เอโก ขนฺโธ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺโต เอโก ขนฺโธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ…เป… (ปุเรชาตสทิสํ, สํขิตฺตํ). (๓)
๘๔. จิตฺโต ¶ จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต – โนจิตฺโต เอโก ขนฺโธ จ จิตฺตฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. สหชาตํ – จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ โนจิตฺตานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิสนฺธิกฺขเณปิ ทฺเว). สหชาตํ – จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตํ – จิตฺตฺจ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิสนฺธิกฺขเณปิ ทฺเว). ปจฺฉาชาตํ – จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตํ – จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา ¶ จ ขนฺธา กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตํ – จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๘๕. เหตุยา ตีณิ, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ปฺจ, นิสฺสเย ปฺจ, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ, อาเสวเน นว ¶ , กมฺเม ตีณิ, วิปาเก ปฺจ, อาหาเร ปฺจ, อินฺทฺริเย ปฺจ, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต ปฺจ, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา ปฺจ, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต ปฺจ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๘๖. จิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺโต ¶ ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส จ โนจิตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๘๗. โนจิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส จ โนจิตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๘๘. จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺโต ¶ จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา จิตฺตสฺส จ โนจิตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๘๙. นเหตุยา ¶ นว, นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), โนอวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๙๐. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ…เป… นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ เอกํ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ (สพฺพตฺถ ตีณิ), นมคฺเค ตีณิ, นสมฺปยุตฺเต เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๙๑. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (อนุโลมมาติกา กาตพฺพา).
จิตฺตทุกํ นิฏฺิตํ.
๕๗. เจตสิกทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๙๒. เจตสิกํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เจตสิกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ ปฏิจฺจ เอโก ขนฺโธ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
เจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เจตสิเก ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิเก ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตฺจ กฏตฺตา จ รูปํ. (๒)
เจตสิกํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – เจตสิกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๙๓. อเจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, จิตฺตํ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ¶ ปฏิจฺจ จิตฺตํ, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ¶ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ เจตสิกา ขนฺธา. (๒)
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
๙๔. เจตสิกฺจ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
เจตสิกฺจ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เจตสิเก ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, เจตสิเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิเก ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิเก ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
เจตสิกฺจ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ ¶ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิกํ ¶ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ เอโก ขนฺโธ จิตฺตฺจ. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๙๕. เจตสิกํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – เจตสิกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
เจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – เจตสิเก ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
เจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – เจตสิกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๙๖. อเจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๑)
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ เจตสิกา ขนฺธา. (๒)
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
เจตสิกฺจ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิกํ เอกํ ¶ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
เจตสิกฺจ ¶ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิเก ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
เจตสิกฺจ ¶ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๓)
อธิปติปจฺจโย
๙๗. เจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา (สํขิตฺตํ).
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๙๘. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ปฺจ, อาเสวเน ปฺจ, กมฺเม นว (สพฺพตฺถ นว), อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๙๙. เจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต ¶ อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
เจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก เจตสิเก ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
เจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ …เป…. (๓)
๑๐๐. อเจตสิกํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, จิตฺตํ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ, เอกํ มหาภูตํ…เป… อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๑)
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ เจตสิกา ขนฺธา, วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
๑๐๑. เจตสิกฺจ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ¶ ขนฺเธ ¶ จ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
เจตสิกฺจ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก เจตสิเก ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, อเหตุเก เจตสิเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิเก ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิเก ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
เจตสิกฺจ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ¶ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๓)
นอารมฺมณปจฺจโย
๑๐๒. เจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – เจตสิเก ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ …เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
เจตสิกฺจ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – เจตสิเก ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, เจตสิเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา, สํขิตฺตํ).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๐๓. นเหตุยา ¶ นว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน ฉ, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๑๐๔. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว (สํขิตฺตํ).
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๑๐๕. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ นว, อนนฺตเร นว…เป… ปุเรชาเต ปฺจ, อาเสวเน ปฺจ, กมฺเม นว (สพฺพตฺถ นว), มคฺเค ตีณิ…เป… อวิคเต นว.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโรปิ ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๐๖. เจตสิกํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจสทิสา).
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปจฺจยา อเจตสิโก ธมฺโม ¶ อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปจฺจยา กฏตฺตารูปํ, จิตฺตํ ปจฺจยา วตฺถุ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ, เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๑)
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปจฺจยา เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, วตฺถุํ ปจฺจยา เจตสิกา ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๒)
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปจฺจยา เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๓)
๑๐๗. เจตสิกฺจ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๑)
เจตสิกฺจ ¶ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เจตสิเก ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, เจตสิเก ขนฺเธ จ มหาภูเต ¶ จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, เจตสิเก ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา จิตฺตํ (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ตีณิปิ กาตพฺพา). (๒)
เจตสิกฺจ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… เจตสิกํ เอกํ ¶ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๐๘. เจตสิกํ ธมฺมํ ปจฺจยา เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจสทิสา).
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปจฺจยา อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปจฺจยา เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา…เป… กายายตนํ ปจฺจยา…เป… จิตฺตํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, วตฺถุํ ปจฺจยา เจตสิกา ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๒)
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปจฺจยา เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา…เป… กายายตนํ ปจฺจยา…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ เอกํ). (๓)
๑๐๙. เจตสิกฺจ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… กายวิฺาณสหคตํ…เป… เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ¶ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเว). (๑)
เจตสิกฺจ ¶ ¶ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคเต ขนฺเธ จ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายวิฺาณสหคเต…เป… เจตสิเก ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา จิตฺตํ (ปฏิสนฺธิกฺขเณ เอกํ). (๒)
เจตสิกฺจ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จกฺขุวิฺาณฺจ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ เอกํ, สํขิตฺตํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๑๑๐. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (สพฺพตฺถ นว), ปุเรชาเต นว, อาเสวเน นว…เป… อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๑๑๑. เจตสิกํ ธมฺมํ ปจฺจยา เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ เจตสิกํ (สํขิตฺตํ).
(นว ปฺหา ปฺจวิฺาณมฺปิ ยถา อารมฺมณปจฺจยา เอวํ กาตพฺพํ, ตีสุเยว โมโห. สพฺเพ ปฺหา ปวตฺติปฏิสนฺธิยา กาตพฺพา อสมฺโมหนฺเตน.)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๑๒. นเหตุยา ¶ นว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ ¶ , นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน ¶ นว, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๑๑๓. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว (สํขิตฺตํ).
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๑๑๔. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อนนฺตเร นว (สพฺพตฺถ นว), มคฺเค ตีณิ…เป… อวิคเต นว.
๔. นิสฺสยวาโร
(นิสฺสยวาโร ปจฺจยวารสทิโส.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๑๕. เจตสิกํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เจตสิกํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
เจตสิกํ ธมฺมํ สํสฏฺโ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เจตสิโก ขนฺเธ สํสฏฺํ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
เจตสิกํ ธมฺมํ สํสฏฺโ เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – เจตสิกํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อเจตสิกํ ธมฺมํ สํสฏฺโ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ สํสฏฺา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
เจตสิกฺจ ¶ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ สํสฏฺโ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑) (สํขิตฺตํ).
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๑๑๖. เหตุยา ¶ ปฺจ, อารมฺมเณ ปฺจ, อธิปติยา ปฺจ (สพฺพตฺถ ปฺจ), อวิคเต ปฺจ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
๑๑๗. เจตสิกํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา (เอวํ ปฺจปิ ปฺหา กาตพฺพา, ตีณิเยว โมโห. สํขิตฺตํ).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๑๑๘. นเหตุยา ปฺจ, นอธิปติยา ปฺจ, นปุเรชาเต ปฺจ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปฺจ, นฌาเน ปฺจ, นมคฺเค ปฺจ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๑๙. เจตสิโก ¶ ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – เจตสิกา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
เจตสิโก ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – เจตสิกา เหตู จิตฺตสฺส จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
เจตสิโก ¶ ธมฺโม เจตสิกสฺส จ อเจตสิกสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – เจตสิกา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๒๐. เจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – เจตสิเก ขนฺเธ อารพฺภ เจตสิกา ขนฺธา อุปฺปชนฺติ. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) เจตสิเก ขนฺเธ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) เจตสิเก ขนฺเธ อารพฺภ เจตสิกา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ อุปฺปชฺชนฺติ ¶ . (๓)
๑๒๑. อเจตสิโก ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา…เป… ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ. นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อเจตสิเก ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ ¶ , ตํ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. เจโตปริยาเณน อเจตสิกจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ…เป… อากิฺจฺายตนํ…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… อเจตสิกา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อเจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา…เป… นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ (ปมคมนสทิสํ); จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อเจตสิเก ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. เจโตปริยาเณน อเจตสิกจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… อเจตสิกา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อเจตสิโก ¶ ธมฺโม เจตสิกสฺส ¶ จ อเจตสิกสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา…เป… นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ (ปมคมนสทิสํ); จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อเจตสิเก ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… อเจตสิกา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๒๒. เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – เจตสิเก ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ อารพฺภ เจตสิกา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) ¶ เจตสิเก ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) เจตสิเก ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ อารพฺภ เจตสิกา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
อธิปติปจฺจโย
๑๒๓. เจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – เจตสิเก ขนฺเธ ครุํ กตฺวา เจตสิกา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – เจตสิกาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) อารมฺมณาธิปติ – เจตสิเก ขนฺเธ ครุํ กตฺวา จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – เจตสิกาธิปติ จิตฺตสฺส จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ ¶ ) อารมฺมณาธิปติ – เจตสิเก ขนฺเธ ครุํ กตฺวา เจตสิกา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – เจตสิกาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๒๔. อเจตสิโก ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา…เป… นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส. มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ ¶ …เป… วตฺถุํ อเจตสิเก ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – อเจตสิกาธิปติ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อเจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา…เป… นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา…เป… (ปมคมนสทิสํ); จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อเจตสิเก ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – อเจตสิกาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อเจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส จ อเจตสิกสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา…เป… นิพฺพานํ…เป… (ปมคมนํ) อเจตสิเก ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา เจตสิกา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ ¶ – อเจตสิกาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ… ตีณิ (อารมฺมณาธิปติเยว).
อนนฺตรปจฺจยาทิ
๑๒๕. เจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา เจตสิกา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ เจตสิกานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) ปุริมา ปุริมา เจตสิกา ขนฺธา ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) ปุริมา ปุริมา เจตสิกา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ เจตสิกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๒๖. อเจตสิโก ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมํ ปุริมํ จิตฺตํ ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส…เป… ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อเจตสิโก ¶ ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย (เอวํ ตีณิ กาตพฺพานิ, ปมคมนสทิสํ. ปูริตฺวา กาตพฺพํ, นินฺนานากรณํ).
เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (อาวชฺชนาปิ วุฏฺานมฺปิ นตฺถิ).
สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… นว, สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (ปฏิจฺจวารสทิสํ) ¶ , อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (ปฏิจฺจวารสทิสํ), นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว ¶ (ปจฺจยวารสทิสํ).
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๑๒๗. เจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – เจตสิกา ขนฺธา เจตสิกานํ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ, ตีณิ อุปนิสฺสยา) เจตสิกา ขนฺธา จิตฺตสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ, ตีณิ อุปนิสฺสยา) เจตสิกา ขนฺธา เจตสิกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๒๘. อเจตสิโก ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ จิตฺตํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ จิตฺตํ สทฺธาย…เป… ปฺาย… ราคสฺส…เป… ปตฺถนาย กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ทุกฺขสฺส, มคฺคสฺส, ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อเจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ จิตฺตํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… (ตีณิ, ปมคมนสทิสํ นินฺนานากรณํ).
เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
ปุเรชาตปจฺจโย
๑๒๙. อเจตสิโก ¶ ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ ¶ , วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อเจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ เจตสิกานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อเจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส จ อเจตสิกสฺส จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส ¶ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
ปจฺฉาชาตาเสวนปจฺจยา
๑๓๐. เจตสิโก ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ).
อเจตสิโก ¶ ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ).
เจตสิโก ¶ จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ).
เจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ).
กมฺมปจฺจโย
๑๓๑. เจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – เจตสิกา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – เจตสิกา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
เจตสิโก ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – เจตสิกา เจตนา จิตฺตสฺส จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – เจตสิกา เจตนา วิปากสฺส จิตฺตสฺส กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
เจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส จ อเจตสิกสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – เจตสิกา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ ¶ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – เจตสิกา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
วิปากปจฺจยาทิ
๑๓๒. เจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๑๓๓. เจตสิโก ¶ ¶ ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
อเจตสิโก ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตํ – จิตฺตํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; จิตฺตํ วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; วตฺถุ จิตฺตสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตํ – จิตฺตํ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อเจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ เจตสิกานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… วตฺถุ เจตสิกานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อเจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส จ อเจตสิกสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ เจตสิกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ ¶ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ).
อตฺถิปจฺจโย
๑๓๔. เจตสิโก ¶ ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ (ปฏิจฺจวารสทิสํ).
เจตสิโก ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๒)
เจตสิโก ¶ ธมฺโม เจตสิกสฺส จ อเจตสิกสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ (ปฏิจฺจวารสทิสํ). (๓)
๑๓๕. อเจตสิโก ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ). (๑)
อเจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – จิตฺตํ เจตสิกานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ เจตสิกานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… (ปุเรชาตสทิสํ นินฺนานากรณํ). (๒)
อเจตสิโก ¶ ธมฺโม เจตสิกสฺส จ อเจตสิกสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ เจตสิกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… (ปุเรชาตสทิสํ นินฺนานํ). (๓)
๑๓๖. เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ…เป… กายวิฺาณสหคโต…เป… เจตสิโก เอโก ขนฺโธ จ ¶ วตฺถุ จ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. สหชาโต – เจตสิโก เอโก ขนฺโธ จ จิตฺตฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ทฺเว ขนฺธา จ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ) ทฺเวปิ กาตพฺพา. (๑)
เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา จ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายวิฺาณสฺส…เป… เจตสิกา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; เจตสิกา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตา ¶ – เจตสิกา ขนฺธา จ วตฺถุ จ จิตฺตสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ตีณิปิ ¶ กาตพฺพา). ปจฺฉาชาตา – เจตสิกา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – เจตสิกา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – เจตสิกา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา เจตสิกสฺส จ อเจตสิกสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ จกฺขุวิฺาณสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ กายายตนฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ กายวิฺาณสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. สหชาโต – เจตสิโก เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ทฺเว ขนฺธา จ…เป… (ปฏิสนฺธิยา ทฺเว กาตพฺพา). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๓๗. เหตุยา ¶ ตีณิ, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ, อาเสวเน นว, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก นว, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต ปฺจ, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๑๓๘. เจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ … สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
เจตสิโก ¶ ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
เจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส จ อเจตสิกสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๓๙. อเจตสิโก ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อเจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อเจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส จ อเจตสิกสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๔๐. เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. (๒)
เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา เจตสิกสฺส จ อเจตสิกสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๑๔๑. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), โนอวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๑๔๒. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ¶ ตีณิ, นอฺมฺเ เอกํ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ (สพฺพตฺถ ตีณิ), นมคฺเค ตีณิ, นสมฺปยุตฺเต เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๑๔๓. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (อนุโลมมาติกา กาตพฺพา)…เป… อวิคเต นว.
เจตสิกทุกํ นิฏฺิตํ.
๕๘. จิตฺตสมฺปยุตฺตทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๔๔. จิตฺตสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ ปฏิจฺจ เอโก ขนฺโธ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา ¶ – จิตฺตสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
จิตฺตสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมฺปยุตฺโต จ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๑๔๕. จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เอกํ ¶ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมฺปยุตฺโต จ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
๑๔๖. จิตฺตสมฺปยุตฺตฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺตฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๒)
จิตฺตสมฺปยุตฺตฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ¶ จิตฺตสมฺปยุตฺโต จ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๔๗. จิตฺตสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺตฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (สํขิตฺตํ). (๑)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๔๘. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม นว, วิปาเก นว, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน นว, มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต ตีณิ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา ตีณิ, วิคเต ตีณิ, อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๑๔๙. จิตฺตสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ¶ ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
(เอวํ ¶ นวปิ ปฺหา กาตพฺพา. อเหตุกนฺติ สพฺพตฺถ นิยาเมตพฺพํ, เอกํเยว โมหํ มูลปเท.)
นอารมฺมณปจฺจโย
๑๕๐. จิตฺตสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺตฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ เอกํ (สํขิตฺตํ). (๑)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๕๑. นเหตุยา ¶ นว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ทฺเว, นวิปาเก ปฺจ, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน ทฺเว, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๑๕๒. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว…เป… นกมฺเม เอกํ, นวิปาเก ปฺจ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา ¶ ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๑๕๓. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ตีณิ, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ…เป… อฺมฺเ ฉ…เป… ปุเรชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม นว…เป… มคฺเค เอกํ…เป… อวิคเต นว.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโร ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๕๔. จิตฺตสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจสทิสา).
จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… เอกํ (ปฏิจฺจสทิสํ). (๑)
จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺโต จ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๑๕๕. จิตฺตสมฺปยุตฺตฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺตฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ ¶ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
จิตฺตสมฺปยุตฺตฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺโต จ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๕๖. จิตฺตสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา… เอกํ (ปฏิจฺจสทิสํ). (๑)
จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณสหคตา ¶ ขนฺธา…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺตฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… กายวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ กายายตนฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (สํขิตฺตํ). (๑)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๕๗. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา นว, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต ตีณิ, อาเสวเน ตีณิ, กมฺเม นว…เป… อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๑๕๘. จิตฺตสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ ¶ นเหตุปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจสทิสา).
จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา จิตฺตสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺโต จ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา จิตฺตสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
จิตฺตสมฺปยุตฺตฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… กายวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ กายายตนฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… อเหตุกํ จิตฺตสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (เอวํ ทฺเว ปฺหา ปวตฺติปฏิสนฺธิ กาตพฺพา. สํขิตฺตํ.)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๕๙. นเหตุยา ¶ นว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว ¶ , นปจฺฉาชาเต นว ¶ , นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน จตฺตาริ, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๑๖๐. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ…เป… นกมฺเม ตีณิ…เป… นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๑๖๑. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ตีณิ…เป… มคฺเค ตีณิ…เป… อวิคเต นว.
๔. นิสฺสยวาโร
(นิสฺสยวาโร ปจฺจยวารสทิโส.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๑๖๒. จิตฺตสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป….
เหตุยา เอกํ, อารมฺมเณ เอกํ, อธิปติยา เอกํ (สพฺพตฺถ เอกํ), อวิคเต เอกํ.
นเหตุยา ¶ เอกํ, นอธิปติยา เอกํ, นปุเรชาเต เอกํ, นปจฺฉาชาเต เอกํ, นอาเสวเน เอกํ, นกมฺเม เอกํ, นวิปาเก เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ ¶ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๖๓. จิตฺตสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสมฺปยุตฺตา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสมฺปยุตฺตา เหตู จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส จ จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสมฺปยุตฺตา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๖๔. จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ. ปหีเน ¶ กิเลเส…เป… วิกฺขมฺภิเต กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ. ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ กิเลเส ชานนฺติ. จิตฺตสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. เจโตปริยาเณน จิตฺตสมฺปยุตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานนฺติ. อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ ¶ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… จิตฺตสมฺปยุตฺตา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส ¶ , ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
๑๖๕. จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ. นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ จิตฺตวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป… จิตฺตวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อธิปติปจฺจโย
๑๖๖. จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, จิตฺตสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – จิตฺตสมฺปยุตฺตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส ¶ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – จิตฺตสมฺปยุตฺตาธิปติ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส จ จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – จิตฺตสมฺปยุตฺตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๖๗. จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – อริยา นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ. นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ จิตฺตวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๑)
อนนฺตรปจฺจยาทิ
๑๖๘. จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา จิตฺตสมฺปยุตฺตา ขนฺธา…เป… ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… สตฺต (ปฏิจฺจสทิสา, ปฺหาฆฏนา นตฺถิ)… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… ฉ (ปฏิจฺจสทิสา)… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… สตฺต (ปจฺจยวารสทิสา, ปฺหาฆฏนา นตฺถิ).
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๑๖๙. จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย ¶ …เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… ปตฺถนํ กายิกํ สุขํ… กายิกํ ทุกฺขํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… กายิกํ ทุกฺขํ สทฺธาย…เป… มคฺคสฺส, ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ¶ ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; อุตุ… โภชนํ… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปุเรชาตปจฺจโย
๑๗๐. จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา ¶ รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปจฺฉาชาตาเสวนปจฺจยา
๑๗๑. จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ) เอกํ, อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ … เอกํ.
กมฺมปจฺจโย
๑๗๒. จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – จิตฺตสมฺปยุตฺตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – จิตฺตสมฺปยุตฺตา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – จิตฺตสมฺปยุตฺตา เจตนา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – จิตฺตสมฺปยุตฺตา เจตนา กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส จ จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – จิตฺตสมฺปยุตฺตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – จิตฺตสมฺปยุตฺตา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
วิปากาหารปจฺจยา
๑๗๓. จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส ¶ กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อินฺทฺริยปจฺจยาทิ
๑๗๔. จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – รูปชีวิตินฺทฺริยํ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายินฺทฺริยํ…เป…. (๒)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต จ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุนฺทฺริยฺจ อุเปกฺขินฺทฺริยฺจ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ …เป… กายินฺทฺริยฺจ สุขินฺทฺริยฺจ…เป… กายินฺทฺริยฺจ ทุกฺขินฺทฺริยฺจ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๑๗๕. จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ จิตฺตสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายายตนํ ¶ …เป… วตฺถุ จิตฺตสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อตฺถิปจฺจโย
๑๗๖. จิตฺตสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ (ปฏิจฺจสทิสํ). (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๒)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส จ จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจสทิสํ). (๓)
๑๗๗. จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ). (๑)
จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ จิตฺตสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… (ปุเรชาตสทิสํ). (๒)
๑๗๘. จิตฺตสมฺปยุตฺโต จ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ…เป… กายวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ กายายตนฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ…เป… จิตฺตสมฺปยุตฺโต เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต จ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – จิตฺตสมฺปยุตฺตา ขนฺธา จ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๗๙. เหตุยา ¶ ตีณิ, อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา จตฺตาริ, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ, สหชาเต สตฺต, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย สตฺต, อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต เอกํ, ปจฺฉาชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก ตีณิ, อาหาเร จตฺตาริ, อินฺทฺริเย ฉ ¶ , ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต เอกํ, วิปฺปยุตฺเต ทฺเว, อตฺถิยา สตฺต, นตฺถิยา เอกํ, วิคเต เอกํ, อวิคเต สตฺต.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๑๘๐. จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส จ จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๘๑. จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม ¶ จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต จ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส สหชาตํ, ปุเรชาตํ. (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต จ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. (๒)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๘๒. นเหตุยา ¶ ¶ สตฺต, นอารมฺมเณ สตฺต, นอธิปติยา สตฺต, นอนนฺตเร สตฺต, นสมนนฺตเร สตฺต, นสหชาเต ฉ, นอฺมฺเ ฉ, นนิสฺสเย ฉ, นอุปนิสฺสเย สตฺต, นปุเรชาเต สตฺต (สพฺพตฺถ สตฺต), นสมฺปยุตฺเต ฉ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ, โนอตฺถิยา จตฺตาริ, โนนตฺถิยา สตฺต, โนวิคเต สตฺต, โนอวิคเต จตฺตาริ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๑๘๓. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ เอกํ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ (สพฺพตฺถ ตีณิ), นสมฺปยุตฺเต เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๑๘๔. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา จตฺตาริ (อนุโลมมาติกา กาตพฺพา)…เป… อวิคเต สตฺต.
จิตฺตสมฺปยุตฺตทุกํ นิฏฺิตํ.
๕๙. จิตฺตสํสฏฺทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
๑๘๕. จิตฺตสํสฏฺํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺโ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสํสฏฺํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตวิสํสฏฺโ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺเ ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
(จิตฺตสํสฏฺทุกํ ¶ ยถา จิตฺตสมฺปยุตฺตทุกํ เอวํ กาตพฺพํ, นินฺนานากรณํ.)
จิตฺตสํสฏฺทุกํ นิฏฺิตํ.
๖๐. จิตฺตสมุฏฺานทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๘๖. จิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
จิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม ¶ อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ กฏตฺตา จ รูปํ. (๒)
จิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๑๘๗. โนจิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ; จิตฺตํ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา. (๒)
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
๑๘๘. จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ¶ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๘๙. จิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
จิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ ¶ , ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๑๙๐. โนจิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา. (๒)
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
๑๙๑. จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ¶ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ¶ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๙๒. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ปฺจ, อาเสวเน ปฺจ, กมฺเม นว, วิปาเก นว, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน นว, มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต นว (สพฺพตฺถ นว), อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๑๙๓. จิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ, วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
จิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อเหตุเก จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ กฏตฺตา จ รูปํ. (๒)
จิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๑๙๔. โนจิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, จิตฺตํ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ, เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา กาตพฺพา). (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา, วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จ. (๓)
๑๙๕. จิตฺตสมุฏฺานฺจ ¶ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ ¶ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
นอารมฺมณปจฺจโย
๑๙๖. จิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, อุปาทารูปํ. (๑)
จิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๒)
๑๙๗. โนจิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, จิตฺตํ ปฏิจฺจ วตฺถุ, เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตํ ¶ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ ¶ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา ¶ – จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ (สํขิตฺตํ). (๒)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๙๘. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ ฉ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ฉ, นสมนนฺตเร ฉ, นอฺมฺเ ฉ, นอุปนิสฺสเย ฉ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก ปฺจ, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน ฉ, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ฉ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา ฉ, โนวิคเต ฉ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๑๙๙. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ฉ, นอธิปติยา นว…เป… นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปฺจ, นสมฺปยุตฺเต ฉ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ, โนนตฺถิยา ฉ, โนวิคเต ฉ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๒๐๐. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว…เป… ปุเรชาเต ปฺจ, อาเสวเน ปฺจ…เป… ฌาเน นว, มคฺเค ตีณิ…เป… อวิคเต ¶ นว.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโร ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๒๐๑. จิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจวารสทิสํ).
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ปฏิจฺจวารสทิสา). (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเว (ปฏิจฺจวารสทิสํ). (๓)
๒๐๒. จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ ปฏิจฺจวารสทิสา). (๑)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา ¶ – จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา จิตฺตํ ¶ (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ตีณิปิ กาตพฺพา ปฏิจฺจวารสทิสา). (๒)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา ปฏิจฺจวารสทิสา). (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๒๐๓. จิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจวารสทิสา).
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ. (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณสหคตา ขนฺธา, จิตฺตํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ). (๒)
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๒๐๔. จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ ¶ ¶ …เป… จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๑)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคเต ขนฺเธ จ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายวิฺาณสหคเต…เป… จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จกฺขุวิฺาณฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… กายวิฺาณสหคตํ…เป… จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓) (สํขิตฺตํ).
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๒๐๕. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (สพฺพตฺถ นว), อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๒๐๖. จิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา. (สพฺเพ นวปิ ปฺหา กาตพฺพา, ปฏิจฺจวารสทิสา. ปฺจวิฺาณมฺปิ กาตพฺพํ. ตีณิเยว โมโห.)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๒๐๗. นเหตุยา ¶ นว, นอารมฺมเณ ฉ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ฉ, นสมนนฺตเร ฉ, นอฺมฺเ ฉ, นอุปนิสฺสเย ฉ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ ¶ , นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน นว, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ฉ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา ฉ, โนวิคเต ฉ.
๔. นิสฺสยวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ นิสฺสยวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๒๐๘. จิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ สํสฏฺโ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ สํสฏฺํ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
จิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๒๐๙. โนจิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (สํขิตฺตํ). (๑)
เหตุยา ปฺจ, อารมฺมเณ ปฺจ (สพฺพตฺถ ปฺจ), อวิคเต ปฺจ.
จิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา (ปฺจ ปฺหา กาตพฺพา. ตีณิ. โมโห).
นเหตุยา ปฺจ, นอธิปติยา ปฺจ, นปุเรชาเต ปฺจ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปฺจ, นฌาเน ปฺจ, นมคฺเค ปฺจ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๒๑๐. จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสมุฏฺานา ¶ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสมุฏฺานา เหตู จิตฺตสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานา เหตู จิตฺตสฺส กฏตฺตา จ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสมุฏฺานา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๒๑๑. จิตฺตสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ อารพฺภ จิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ ¶ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. (มูลํ กาตพฺพํ) จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ อารพฺภ จิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๒๑๒. โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ…เป… นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ. นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนจิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. เจโตปริยาเณน โนจิตฺตสมุฏฺานจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ…เป… อากิฺจฺายตนํ…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป… โนจิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา มคฺคา…เป… นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ (ปมคมนสทิสํ); จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนจิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป… โนจิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส ¶ , อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา มคฺคา…เป… นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ (ปมคมนสทิสํ), โนจิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป… โนจิตฺตสมุฏฺานา ¶ ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (อารพฺภ กาตพฺพา).
อธิปติปจฺจโย
๒๑๓. จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ ครุํ กตฺวา จิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – จิตฺตสมุฏฺานาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย (ตีณิปิ อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติปิ กาตพฺพา). (๓)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ ¶ – อริยา มคฺคา…เป… นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา…เป… โนจิตฺตสมุฏฺาเน ¶ ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – อริยา มคฺคา…เป… นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ…เป… โนจิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – โนจิตฺตสมุฏฺานาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – อริยา มคฺคา…เป… นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ…เป… โนจิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ ครุํ กตฺวา…เป… จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ… ตีณิ (อารมฺมณาธิปติเยว).
อนนฺตร-สมนนฺตรปจฺจยา
๒๑๔. จิตฺตสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (วุฏฺานํ นตฺถิ).
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมํ ปุริมํ จิตฺตํ ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส…เป… นิโรธา วุฏฺหนฺตสฺส เนวสฺานาสฺายตนํ ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย (อิตเร ทฺเว คณนา, อิมสฺส สทิสาเยว กาตพฺพา).
จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ¶ จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย (ตีณิ กาตพฺพา, วุฏฺานํ นตฺถิ)… สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย.
สหชาตปจฺจยาทิ
๒๑๕. จิตฺตสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจวารสทิสํ)… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจวารสทิสํ)… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย (ปจฺจยวารสทิสํ).
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๒๑๖. จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – (ตีณิ ปฺหา กาตพฺพา). (๓)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ จิตฺตํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; อุตุ… โภชนํ… เสนาสนํ จิตฺตํ จิตฺตสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ จิตฺตํ อุปนิสฺสาย ¶ ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; อุตุ… โภชนํ… เสนาสนํ จิตฺตํ สทฺธาย…เป… มคฺคสฺส ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย ¶ , ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ จิตฺตํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; อุตุ… โภชนํ… เสนาสนํ จิตฺตํ จิตฺตสมุฏฺานานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย… ตีณิ.
ปุเรชาตปจฺจโย
๒๑๗. จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณปุเรชาตํ – จิตฺตสมุฏฺาเน รูเป…เป… โผฏฺพฺเพ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณปุเรชาตํ – จิตฺตสมุฏฺาเน รูเป…เป… โผฏฺพฺเพ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ¶ จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณปุเรชาตํ – จิตฺตสมุฏฺาเน รูเป…เป… โผฏฺพฺเพ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย ¶ โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป…. (๓)
๒๑๘. โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… กายํ, รูเป…เป… โผฏฺพฺเพ วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… ตํ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ ¶ …เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสมุฏฺานานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… ตํ อารพฺภ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๑๙. จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. จิตฺตสมุฏฺานํ รูปายตนฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ ¶ …เป… จิตฺตสมุฏฺานํ โผฏฺพฺพายตนฺจ กายายตนฺจ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย; จิตฺตสมุฏฺานํ รูปายตนฺจ วตฺถุ จ จิตฺตสมุฏฺานานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… จิตฺตสมุฏฺานํ โผฏฺพฺพายตนฺจ วตฺถุ จ…เป…. (๑)
จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. จิตฺตสมุฏฺานํ รูปายตนฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… จิตฺตสมุฏฺานํ โผฏฺพฺพายตนฺจ กายายตนฺจ กายวิฺาณสฺส ¶ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย; จิตฺตสมุฏฺานํ รูปายตนฺจ วตฺถุ จ จิตฺตสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… จิตฺตสมุฏฺานํ โผฏฺพฺพายตนฺจ วตฺถุ จ…เป…. (๒)
จิตฺตสมุฏฺาโน ¶ จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. จิตฺตสมุฏฺานํ รูปายตนฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… จิตฺตสมุฏฺานํ โผฏฺพฺพายตนํ จ…เป… จิตฺตสมุฏฺานํ รูปายตนฺจ วตฺถุ จ จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… จิตฺตสมุฏฺานํ โผฏฺพฺพายตนฺจ วตฺถุ จ…เป…. (๓)
ปจฺฉาชาตาเสวนปจฺจยา
๒๒๐. จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา จิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส จิตฺตสมุฏฺานสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (อิมินากาเรเนว ปจฺฉาชาโต วิตฺถาเรตพฺโพ)… อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
กมฺม-วิปากปจฺจยา
๒๒๑. จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – จิตฺตสมุฏฺานา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – จิตฺตสมุฏฺานา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – จิตฺตสมุฏฺานา เจตนา จิตฺตสฺส ¶ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – จิตฺตสมุฏฺานา เจตนา วิปากสฺส จิตฺตสฺส กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – จิตฺตสมุฏฺานา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – จิตฺตสมุฏฺานา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
อาหารปจฺจโย
๒๒๒. จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสมุฏฺานา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (มูลํ กาตพฺพํ) จิตฺตสมุฏฺานา อาหารา จิตฺตสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… จิตฺตสมุฏฺาโน กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) จิตฺตสมุฏฺานา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๒๒๓. โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺตสมุฏฺานา ¶ อาหารา กฏตฺตารูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; โนจิตฺตสมุฏฺาโน กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) โนจิตฺตสมุฏฺานา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (มูลํ กาตพฺพํ) ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺตสมุฏฺานา อาหารา ¶ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๒๔. จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสมุฏฺานา จ โนจิตฺตสมุฏฺานา จ อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ ¶ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (มูลํ กาตพฺพํ) ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานา จ โนจิตฺตสมุฏฺานา จ อาหารา กฏตฺตารูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานา จ โนจิตฺตสมุฏฺานา จ อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อินฺทฺริยปจฺจยาทิ
๒๒๕. จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺตสมุฏฺานา ¶ อินฺทฺริยา กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายินฺทฺริยํ กายวิฺาณสฺส…เป… รูปชีวิตินฺทฺริยํ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) โนจิตฺตสมุฏฺานา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… กายินฺทฺริยํ…เป…. (มูลํ กาตพฺพํ) ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺตสมุฏฺานา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสฺส จกฺขุวิฺาณสหคตานฺจ ขนฺธานํ…เป… กายินฺทฺริยํ…เป…. (๓)
๒๒๖. จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสมุฏฺานา จ โนจิตฺตสมุฏฺานา จ อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… จกฺขุนฺทฺริยฺจ อุเปกฺขินฺทฺริยฺจ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… กายินฺทฺริยฺจ สุขินฺทฺริยฺจ…เป… กายินฺทฺริยฺจ ทุกฺขินฺทฺริยฺจ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานา จ โนจิตฺตสมุฏฺานา จ อินฺทฺริยา กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุนฺทฺริยฺจ อุเปกฺขินฺทฺริยฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส ¶ …เป… กายินฺทฺริยฺจ…เป…. (มูลํ กาตพฺพํ) ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานา จ โนจิตฺตสมุฏฺานา จ อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ¶ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุนฺทฺริยฺจ อุเปกฺขินฺทฺริยฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; กายินฺทฺริยํ จ…เป…. (๓)
ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ…เป….
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๒๒๗. จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ (สํขิตฺตํ). (๒)
จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๓)
๒๒๘. โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ กฏตฺตา รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย, จิตฺตํ วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย, วตฺถุ จิตฺตสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โนจิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ ¶ (สํขิตฺตํ). (๒)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๓)
๒๒๙. จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๒)
จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๓)
อตฺถิปจฺจยาทิ
๒๓๐. จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ (สํขิตฺตํ). (๒)
จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๓)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ). (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๒)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ (สํขิตฺตํ) ¶ . (๓)
๒๓๑. จิตฺตสมุฏฺาโน ¶ จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ…เป… (สํขิตฺตํ). (๑)
จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา จ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายวิฺาณสหคตา…เป…. สหชาตา – จิตฺตสมุฏฺานา…เป… (ปจฺจยวารสทิสํ ปฏิสนฺธิปิ ปวตฺติปิ กาตพฺพา สพฺเพสมฺปิ ปฺหานํ.) ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต…เป… (สํขิตฺตํ). (๓)
นตฺถิปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… วิคตปจฺจเยน ปจฺจโย… อวิคตปจฺจเยน ปจฺจโย.
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๒๓๒. เหตุยา ¶ ตีณิ, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต นว, ปจฺฉาชาเต นว, อาเสวเน นว, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก นว (สพฺพตฺถ นว), อินฺทฺริเย นว, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต ปฺจ, วิปฺปยุตฺเต นว…เป… อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๒๓๓. จิตฺตสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๓๔. โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๓๕. จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสมุฏฺาโน ¶ จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๒๓๖. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), โนอวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๒๓๗. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ทฺเว, นอุปนิสฺสเย ตีณิ…เป… นมคฺเค ตีณิ, นสมฺปยุตฺเต ทฺเว, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๒๓๘. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (อนุโลมคณนา กาตพฺพา)…เป… อวิคเต นว.
จิตฺตสมุฏฺานทุกํ นิฏฺิตํ.
๖๑. จิตฺตสหภูทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๒๓๙. จิตฺตสหภุํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ ¶ , ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
จิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภู ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ โนจิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ จิตฺตสหภู ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ กฏตฺตา จ รูปํ. (๒)
จิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสหภุ จ โนจิตฺตสหภุ จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๒๔๐. โนจิตฺตสหภุํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, จิตฺตํ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ โนจิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
โนจิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู ขนฺธา, มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ. (๒)
โนจิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสหภุ จ โนจิตฺตสหภุ จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา, มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสหภุ จ โนจิตฺตสหภุ จ ¶ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ. (๓)
๒๔๑. จิตฺตสหภฺุจ โนจิตฺตสหภฺุจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสหภุํ เอกํ ¶ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตสหภู ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
จิตฺตสหภฺุจ โนจิตฺตสหภฺุจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภู ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสหภู ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสหภู ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ จิตฺตํ, จิตฺตสหภู ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๒)
จิตฺตสหภฺุจ ¶ โนจิตฺตสหภฺุจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสหภุ จ โนจิตฺตสหภุ จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสหภุํ เอก ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตสหภู ขนฺเธ ¶ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ (สํขิตฺตํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๒๔๒. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว (อรูปํ สพฺพํ อุทฺธริตพฺพํ. จิตฺตสมุฏฺานทุกสทิสํ.) อธิปติยา นว (มหาภูตา ฉสุปิ ปฺเหสุ กาตพฺพา, อธิปติยา ตีสุ นตฺถิ.) อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ปฺจ, อาเสวเน ปฺจ, กมฺเม นว (สพฺพตฺถ นว), อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๒๔๓. จิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ¶ ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (เอวํ นวปิ ปฺหา กาตพฺพา. ‘‘อเหตุก’’นฺติ นิยาเมตพฺพํ. ยถา อนุโลเม ลพฺภติ เอวํ กาตพฺพํ. ตีณิ โมโห ยถา จิตฺตสมุฏฺานทุเก เอวเมว กาตพฺพา.)
นกมฺมปจฺจโย
๒๔๔. จิตฺตสหภุํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – จิตฺตสหภู ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู เจตนา.
โนจิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา ¶ – พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ…เป….
โนจิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา.
จิตฺตสหภฺุจ โนจิตฺตสหภฺุจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – จิตฺตสหภู ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา.
นฌานปจฺจโย
๒๔๕. จิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – ปฺจวิฺาณสหคตํ…เป….
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๒๔๖. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร นว, นสมนนฺตเร นว, นอฺมฺเ นว, นอุปนิสฺสเย นว, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน ฉ, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต นว, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา นว, โนวิคเต นว (เอวํ อิตเร ทฺเวปิ คณนา กาตพฺพา).
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโรปิ ¶ ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๒๔๗. จิตฺตสหภุํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจสทิสา).
โนจิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ, จิตฺตํ ปจฺจยา โนจิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ปฏิจฺจวารสทิสํ, สพฺเพ มหาภูตา). (๑)
โนจิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสหภุ ¶ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตสหภู ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (สพฺเพ มหาภูตา ปฏิจฺจสทิสํ). (๒)
โนจิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสหภุ จ โนจิตฺตสหภุ จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ปฏิจฺจสทิสํ, สพฺเพ มหาภูตา). (๓)
๒๔๘. จิตฺตสหภฺุจ ¶ โนจิตฺตสหภฺุจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ปฏิจฺจสทิสํ, สพฺเพ มหาภูตา). (๑)
จิตฺตสหภฺุจ โนจิตฺตสหภฺุจ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภู ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปจฺจยา โนจิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตสหภู ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา จิตฺตํ. จิตฺตสหภู ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา โนจิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ปฏิจฺจสทิสํ, สพฺเพ มหาภูตา). (๒)
จิตฺตสหภฺุจ โนจิตฺตสหภฺุจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ¶ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสหภุ จ โนจิตฺตสหภุ จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ¶ ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ปฏิจฺจสทิสํ, สพฺเพ มหาภูตา). (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๒๔๙. จิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจสทิสํ).
โนจิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา…เป… จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ…เป…. (อิมํ จิตฺตสมุฏฺานทุกํ ปจฺจยวาเร อารมฺมณสทิสํ. ฉนฺนมฺปิ อิเมสํ ปฺจวิฺาณมูลา กาตพฺพา. สํขิตฺตํ.)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๒๕๐. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (สพฺพตฺถ นว), อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๒๕๑. จิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธํ…เป…. (สํขิตฺตํ. สพฺพํ กาตพฺพํ. ปจฺจยวารสฺส ปฺจวิฺาณํ ฉนฺนมฺปิ มูลา กาตพฺพา. สพฺเพ มหาภูเต ตีณิเยว โมโห. สํขิตฺตํ.)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๒๕๒. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร นว, นสมนนฺตเร นว, นอฺมฺเ นว, นอุปนิสฺสเย นว, นปุเรชาเต นว ¶ , นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน นว, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต นว, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา นว, โนวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๒๕๓. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), นกมฺเม ตีณิ ¶ , นวิปาเก นว, นสมฺปยุตฺเต นว, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ, โนนตฺถิยา นว, โนวิคเต นว.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๒๕๔. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อนนฺตเร นว (สพฺพตฺถ นว), มคฺเค ตีณิ…เป… อวิคเต นว.
๔. นิสฺสยวาโร
(นิสฺสยวาโร ปจฺจยวารสทิโส.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๒๕๕. จิตฺตสหภุํ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสหภุํ ธมฺมํ สํสฏฺโ โนจิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภู ขนฺเธ สํสฏฺํ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
จิตฺตสหภุํ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๒๕๖. โนจิตฺตสหภุํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ สํสฏฺา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสหภฺุจ ¶ โนจิตฺตสหภฺุจ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (สํขิตฺตํ). (๒)
เหตุยา ปฺจ, อารมฺมเณ ปฺจ (สพฺพตฺถ ปฺจ), อวิคเต ปฺจ.
อนุโลมํ.
นเหตุยา ¶ ปฺจ (ตีณิ, โมโห), นอธิปติยา ปฺจ, นปุเรชาเต ปฺจ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปฺจ, นฌาเน ปฺจ, นมคฺเค ปฺจ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ สพฺพํ กาตพฺพํ.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๒๕๗. จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสหภู เหตู ¶ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสหภูนํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสหภู ธมฺโม โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสหภู เหตู จิตฺตสฺส โนจิตฺตสหภูนํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสหภู เหตู จิตฺตสฺส กฏตฺตา จ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส จ โนจิตฺตสหภุสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; จิตฺตสหภู เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสหภูนฺจ โนจิตฺตสหภูนฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๒๕๘. จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (จิตฺตสมุฏฺานทุกสทิสํ, นินฺนานากรณํ).
อธิปติปจฺจโย
๒๕๙. จิตฺตสหภู ¶ ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (อารมฺมณาธิปติปิ สหชาตาธิปติปิ กาตพฺพา).
โนจิตฺตสหภู ¶ ธมฺโม โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (อารมฺมณาธิปติปิ สหชาตาธิปติปิ อิเมสมฺปิ ติณฺณํ กาตพฺพา. นวปิ ปฺหา จิตฺตสมุฏฺานทุกสทิสา. อนฺเต ตีณิ อารมฺมณาธิปติเยว).
อนนฺตรปจฺจยาทิ
๒๖๐. จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (จิตฺตสมุฏฺานทุกสทิสํ, นินฺนานากรณํ)… สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (ปฏิจฺจสทิสา) ¶ … สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (ปฏิจฺจสทิสา)… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (ปฏิจฺจสทิสา)… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (ปจฺจยวารสทิสา)… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (จิตฺตสมุฏฺานทุกสทิสา).
ปุเรชาตปจฺจโย
๒๖๑. โนจิตฺตสหภู ธมฺโม โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ… ตีณิ (โนจิตฺตสหภู มูลํเยว ลพฺภติ, จิตฺตสมุฏฺานทุกสทิสา. ตีณิปิ นินฺนานากรณํ).
ปจฺฉาชาตาเสวนปจฺจยา
๒๖๒. จิตฺตสหภู ธมฺโม โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา จิตฺตสหภู ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส โนจิตฺตสหภุสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺตสหภู ธมฺโม โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป…. (๑)
จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ)… อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
กมฺมปจฺจโย
๒๖๓. จิตฺตสหภู ¶ ¶ ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – จิตฺตสหภู เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสหภูนํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – จิตฺตสหภู เจตนา วิปากานํ จิตฺตสหภูนํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสหภู ธมฺโม โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา ¶ . สหชาตา – จิตฺตสหภู เจตนา จิตฺตสฺส โนจิตฺตสหภูนํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – จิตฺตสหภู เจตนา วิปากสฺส จิตฺตสฺส กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส จ โนจิตฺตสหภุสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – จิตฺตสหภู เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสหภูนฺจ โนจิตฺตสหภูนฺจ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – จิตฺตสหภู เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
วิปากปจฺจยาทิ
๒๖๔. จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย (จิตฺตสมุฏฺานทุกสทิสํ)… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (จิตฺตสมุฏฺานทุกสทิสา. อิมมฺปิ เอกํ กพฬีการอาหารสทิสํ). จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (จิตฺตสมุฏฺานทุกสทิสํ, นินฺนานากรณํ)… ฌานปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๒๖๕. จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตา – จิตฺตสหภู ขนฺธา จิตฺตสหภูนํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสหภู ¶ ธมฺโม โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – จิตฺตสหภู ขนฺธา โนจิตฺตสหภูนํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสหภู ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส โนจิตฺตสหภุสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส จ โนจิตฺตสหภุสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ . สหชาตา – จิตฺตสหภู ขนฺธา จิตฺตสหภูนฺจ โนจิตฺตสหภูนฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๖๖. โนจิตฺตสหภู ธมฺโม โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตํ – จิตฺตํ โนจิตฺตสหภูนํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; จิตฺตํ วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; วตฺถุ จิตฺตสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตํ – จิตฺตํ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส โนจิตฺตสหภุสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – จิตฺตํ จิตฺตสหภูนํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสหภูนํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส จ โนจิตฺตสหภุสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – จิตฺตํ จิตฺตสหภูนฺจ โนจิตฺตสหภูนฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๖๗. จิตฺตสหภู ¶ จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตา – จิตฺตสหภู ขนฺธา จ จิตฺตฺจ จิตฺตสหภูนํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – จิตฺตสหภู ขนฺธา จ จิตฺตฺจ โนจิตฺตสหภูนํ จิตฺตสมุฏฺานานํ ¶ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ …เป…. ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสหภู ขนฺธา จ จิตฺตฺจ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส โนจิตฺตสหภุสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา จิตฺตสหภุสฺส จ โนจิตฺตสหภุสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสหภู ขนฺธา จ จิตฺตฺจ จิตฺตสหภูนฺจ โนจิตฺตสหภูนฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อตฺถิปจฺจโย
๒๖๘. จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสหภู เอโก ขนฺโธ…เป… (ปฏิจฺจสทิสํ). (๑)
จิตฺตสหภู ธมฺโม โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๒)
จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส จ โนจิตฺตสหภุสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสหภู เอโก ขนฺโธ…เป… (ปฏิจฺจสทิสํ). (๓)
โนจิตฺตสหภู ธมฺโม โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ). (๑)
โนจิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ (สํขิตฺตํ. (๒)
โนจิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส จ โนจิตฺตสหภุสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ (สํขิตฺตํ). (๓)
๒๖๙. จิตฺตสหภู ¶ ¶ จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… (สพฺพํ ปฏิสนฺธิยํ ¶ กาตพฺพํ, สหชาตํ ปุเรชาตมฺปิ). (๑)
จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายวิฺาณสหคตา…เป… จิตฺตสหภู ขนฺธา จ จิตฺตฺจ โนจิตฺตสหภูนํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตา – จิตฺตสหภู ขนฺธา จ วตฺถุ จ จิตฺตสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตา – จิตฺตสหภู ขนฺธา จ มหาภูตา จ โนจิตฺตสหภูนํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ตีณิปิ กาตพฺพา). ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสหภู ขนฺธา จ จิตฺตฺจ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส โนจิตฺตสหภุสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสหภู ขนฺธา จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส โนจิตฺตสหภุสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสหภู ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา จิตฺตสหภุสฺส จ โนจิตฺตสหภุสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนํ จ…เป… (ปจฺจยวารสทิสํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๒๗๐. เหตุยา ตีณิ, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย ¶ นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ¶ ตีณิ, อาเสวเน นว, กมฺเม ¶ ตีณิ, วิปาเก นว, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต ปฺจ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๒๗๑. จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสหภู ธมฺโม โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส จ โนจิตฺตสหภุสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๗๒. โนจิตฺตสหภู ธมฺโม โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส จ โนจิตฺตสหภุสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ … สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๗๓. จิตฺตสหภู ¶ จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา จิตฺตสหภุสฺส จ โนจิตฺตสหภุสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๒๗๔. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), โนอวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๒๗๕. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ (สพฺพตฺถ ตีณิ), นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๒๗๖. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (อนุโลมมาติกา กาตพฺพา).
จิตฺตสหภูทุกํ นิฏฺิตํ.
๖๒. จิตฺตานุปริวตฺติทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๒๗๗. จิตฺตานุปริวตฺตึ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตานุปริวตฺติ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตานุปริวตฺตึ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตานุปริวตฺตึ จิตฺตสมุฏฺานฺจ ¶ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยถา จิตฺตสหภูทุกํ เอวํ อิมํ ทุกํ กาตพฺพํ, นินฺนานากรณํ).
จิตฺตานุปริวตฺติทุกํ นิฏฺิตํ.
๖๓. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๒๗๘. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ ปฏิจฺจ เอโก ขนฺโธ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ กฏตฺตา จ รูปํ. (๒)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ¶ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๒๗๙. โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, จิตฺตํ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา ขนฺธา. (๒)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
๒๘๐. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ¶ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… (สํขิตฺตํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๒๘๑. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ปฺจ, อาเสวเน ปฺจ ¶ , กมฺเม นว, วิปาเก นว (สพฺพตฺถ นว), อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๒๘๒. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ¶ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๒๘๓. โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, จิตฺตํ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ, เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ ¶ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา ขนฺธา, วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
๒๘๔. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ¶ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺจ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, อเหตุเก จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ ¶ ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ ¶ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… (อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๓)
นอารมฺมณปจฺจโย
๒๘๕. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, จิตฺตํ ปฏิจฺจ วตฺถุ, เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ ¶ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเว, สํขิตฺตํ). (๑)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๒๘๖. นเหตุยา ¶ ¶ นว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน ฉ, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๒๘๗. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ (สํขิตฺตํ).
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๒๘๘. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อนนฺตเร นว (สํขิตฺตํ).
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโร ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๒๘๙. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา (สํขิตฺตํ) ตีณิ (ปฏิจฺจวารสทิสา).
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว มหาภูตา). (๑)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา) ตีณิ. (๓)
๒๙๐. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา ¶ – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๑)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปจฺจยา โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา จิตฺตํ (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ตีณิปิ กาตพฺพา). (๒)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๒๙๑. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจสทิสา).
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา…เป… กายายตนํ…เป… จิตฺตํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๒)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ เอกํ กาตพฺพํ). (๓)
๒๙๒. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… กายวิฺาณสหคตํ…เป… จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเว กาตพฺพา). (๑)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคเต ขนฺเธ จ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ ¶ …เป… กายวิฺาณสหคเต…เป… จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา จิตฺตํ (ปฏิสนฺธิกฺขเณ เอกํ ¶ กาตพฺพํ). (๒)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ เอกํ กาตพฺพํ, สํขิตฺตํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๒๙๓. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (สพฺพตฺถ นว), อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
๒๙๔. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา (เอวํ นว ปฺหา กาตพฺพา. ปจฺจยวาเร ปฺจวิฺาณมฺปิ กาตพฺพํ, ตีณิเยว โมโห).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๒๙๕. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว ¶ , นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน นว, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. นิสฺสยวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ นิสฺสยวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๒๙๖. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ¶ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ สํสฏฺโ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ สํสฏฺํ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ สํสฏฺา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ¶ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑) (สํขิตฺตํ.)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๒๙๗. เหตุยา ปฺจ, อารมฺมเณ ปฺจ, อธิปติยา ปฺจ (สพฺพตฺถ ปฺจ), อวิคเต ปฺจ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
๒๙๘. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา (สํขิตฺตํ. ตีณิเยว โมโห).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๒๙๙. นเหตุยา ปฺจ, นอธิปติยา ปฺจ, นปุเรชาเต ปฺจ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปฺจ, นฌาเน ปฺจ, นมคฺเค ปฺจ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๓๐๐. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ¶ ¶ ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ ¶ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (มูลํ กาตพฺพํ) จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา เหตู จิตฺตสฺส จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (มูลํ กาตพฺพํ) จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๓๐๑. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ อารพฺภ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. (มูลํ กาตพฺพํ) จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ อารพฺภ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ…เป… นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ. นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส…เป…. (สํขิตฺตํ. ยถา จิตฺตสหภูทุเก อารมฺมณํ เอวํ กาตพฺพํ, นินฺนานากรณํ. นวปิ ปฺหา.)
อธิปติปจฺจโย
๓๐๒. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ… ตีณิ ¶ (ทฺเวปิ อธิปตี กาตพฺพา). (๓)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ… ตีณิ (ทฺเวปิ อธิปติ กาตพฺพา). (๓)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ. (เอกาเยว อธิปติ กาตพฺพา, นวปิ ปฺหา. ยถา จิตฺตสหภูทุกํ, เอวํ กาตพฺพํ, นินฺนานากรณํ).
อนนฺตรปจฺจยาทิ
๓๐๓. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย (นวปิ ปฺหา จิตฺตสหภูทุกสทิสา)… สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (ปฏิจฺจสทิสา)… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (ปฏิจฺจสทิสา)… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (ปจฺจยสทิสา)… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย (นวปิ ปฺหา จิตฺตสหภูทุกสทิสา, นินฺนานากรณํ).
ปุเรชาตปจฺจยาทิ
๓๐๔. โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ… ตีณิ (จิตฺตสหภูทุกสทิสา, นินฺนานากรณํ).
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (จิตฺตสหภูทุกสทิสา ¶ , นินฺนานากรณํ. ตีณิปิ ปจฺฉาชาตา. ทฺเว. เอกมูลานํ เอกา ฆฏนา)… อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
กมฺมปจฺจยาทิ
๓๐๕. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (จิตฺตสหภูทุกสทิสา นินฺนานากรณา. ตีณิปิ สหชาตา, นานากฺขณิกา)… วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (จิตฺตสหภูคมนสทิสา, เอกํเยว กพฬีการํ อาหารํ)… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๓๐๖. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส ¶ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ).
อตฺถิปจฺจโย
๓๐๗. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจสทิสา). จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจสทิสา). (๓)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (ปุเรชาตสทิสํ ปุเรชาตํ กาตพฺพํ. สพฺพํ สํขิตฺตํ. วิตฺถาเรตพฺพํ). (๑)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย, ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ (ปุเรชาตสทิสํ, นินฺนานากรณํ). (๒)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย, ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ ¶ (ปุเรชาตสทิสํ). (๓)
๓๐๘. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ¶ จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขุวิฺาณฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… กายวิฺาณสหคโต…เป… จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน เอโก ขนฺโธ จ จิตฺตฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย, ทฺเว ขนฺธา จ…เป… จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๑)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา จ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายวิฺาณสหคตา…เป… จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา ขนฺธา ¶ จ จิตฺตฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย, จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา ขนฺธา จ มหาภูตา จ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย, จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา ขนฺธา จ วตฺถุ จ จิตฺตสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ ตีณิ กาตพฺพา). ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ จกฺขุวิฺาณสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย, ทฺเว ขนฺธา จ…เป… กายวิฺาณสหคโต…เป…. สหชาโต – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน เอโก ขนฺโธ จ จิตฺตฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย, ทฺเว ขนฺธา จ…เป… จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ทฺวินฺนํ ¶ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย, ทฺเว ขนฺธา จ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๓๐๙. เหตุยา ¶ ตีณิ, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ, อาเสวเน นว, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก นว, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต ปฺจ, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๓๑๐. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๑๑. โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ¶ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๑๒. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๓๑๓. นเหตุยา ¶ ¶ นว, นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), โนอวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๓๑๔. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ เอกํ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ (สพฺพตฺถ ตีณิ), นสมฺปยุตฺเต เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ ¶ , โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๓๑๕. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (สพฺพตฺถ นว, อนุโลมมาติกา).
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานทุกํ นิฏฺิตํ.
๖๔. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสหภูทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
เหตุปจฺจโย
๓๑๖. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสหภุํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสหภุํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยถา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานทุกํ, เอวํ อิมมฺปิ ทุกํ, นินฺนานากรณํ).
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสหภูทุกํ นิฏฺิตํ.
๖๕. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานานุปริวตฺติทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
เหตุปจฺจโย
๓๑๗. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานานุปริวตฺตึ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานานุปริวตฺติ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานานุปริวตฺตึ ¶ เอกํ ¶ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยถา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานทุกสทิสํ, นินฺนานากรณํ).
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานานุปริวตฺติทุกํ นิฏฺิตํ.
๖๖. อชฺฌตฺติกทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๓๑๘. อชฺฌตฺติกํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติกํ กฏตฺตารูปํ. (๑)
อชฺฌตฺติกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา พาหิรํ กฏตฺตา จ รูปํ. (๒)
อชฺฌตฺติกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
๓๑๙. พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา พาหิรํ กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ ¶ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – พาหิเร ขนฺเธ ปฏิจฺจ ¶ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิเร ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ อชฺฌตฺติกํ กฏตฺตา จ รูปํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรํ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ กฏตฺตารูปํ ¶ , ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
๓๒๐. อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติกํ กฏตฺตารูปํ. (๑)
อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา พาหิรํ กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ พาหิรํ กฏตฺตารูปํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ พาหิรา ขนฺธา. (๒)
อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา ¶ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ กฏตฺตารูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๓๒๑. อชฺฌตฺติกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๑)
พาหิรํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา. (๑)
พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – พาหิเร ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิเร ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
อชฺฌตฺติกฺจ ¶ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (สํขิตฺตํ). (๑)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๓๒๒. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ ปฺจ, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร ปฺจ, สมนนฺตเร ปฺจ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ปฺจ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย ปฺจ, ปุเรชาเต ปฺจ, อาเสวเน ปฺจ, กมฺเม นว, วิปาเก นว (สพฺพตฺถ นว), สมฺปยุตฺเต ปฺจ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา ปฺจ, วิคเต ปฺจ, อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๓๒๓. อชฺฌตฺติกํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติกํ กฏตฺตารูปํ. (๑)
อชฺฌตฺติกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา พาหิรํ กฏตฺตา จ รูปํ, วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
อชฺฌตฺติกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
๓๒๔. พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ …เป… (ยาว อสฺสตฺตา) วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห ¶ . (๑)
พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก พาหิเร ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิเร ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ อชฺฌตฺติกํ กฏตฺตา จ รูปํ, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ ¶ …เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ กฏตฺตารูปํ, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
๓๒๕. อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติกํ กฏตฺตารูปํ. (๑)
อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ พาหิรํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกํ จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา พาหิรํ กฏตฺตา จ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ พาหิรํ กฏตฺตารูปํ, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ พาหิรา ขนฺธา, วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ¶ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ กฏตฺตารูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๓)
นอารมฺมณปจฺจโย
๓๒๖. อชฺฌตฺติกํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติกํ กฏตฺตารูปํ. (๑)
อชฺฌตฺติกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ พาหิรํ กฏตฺตารูปํ. (๒)
อชฺฌตฺติกํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นอารมฺมณปจฺจยา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – พาหิเร ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิเร ขนฺเธ ปฏิจฺจ พาหิรํ กฏตฺตารูปํ, พาหิเร ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิเร ขนฺเธ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติกํ กฏตฺตารูปํ. (๒)
พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นอารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิเร ขนฺเธ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
๓๒๗. อชฺฌตฺติกฺจ ¶ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติกํ กฏตฺตารูปํ. (๑)
อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – พาหิเร ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเว กาตพฺพา).
อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นอารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ กฏตฺตารูปํ (สํขิตฺตํ). (๓)
นฌานปจฺจโย
๓๒๘. อชฺฌตฺติกํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา…เป… กายวิฺาณํ…เป….
พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… กายวิฺาณสหคตํ…เป… พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ…เป…. พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายวิฺาณสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ กายวิฺาณํ ¶ . พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นฌานปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จกฺขุวิฺาณฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… กายวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธํ…เป…. (๓)
อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… กายวิฺาณํ (จกฺกํ).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๓๒๙. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร นว (สพฺพตฺถ นว), นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปฺจ, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน ปฺจ, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต นว, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ, โนนตฺถิยา นว, โนวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๓๓๐. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ นว, นอธิปติยา นว (สํขิตฺตํ).
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๓๓๑. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ ปฺจ, อนนฺตเร ปฺจ, สมนนฺตเร ปฺจ, สหชาเต นว…เป… มคฺเค ตีณิ (สํขิตฺตํ).
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโรปิ ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๓๓๒. อชฺฌตฺติกํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจสทิสา).
พาหิรํ ธมฺมํ ปจฺจยา พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา, ยาว อชฺฌตฺติกา มหาภูตา) วตฺถุํ ปจฺจยา ¶ พาหิรา ขนฺธา. พาหิรํ ธมฺมํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – พาหิเร ขนฺเธ ปจฺจยา จิตฺตํ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). พาหิรํ ธมฺมํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๓)
๓๓๓. อชฺฌตฺติกฺจ ¶ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปจฺจยา อชฺฌตฺติกํ กฏตฺตารูปํ. อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา พาหิรา ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ตีณิปิ กาตพฺพา). อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ กฏตฺตารูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๓๓๔. อชฺฌตฺติกํ ธมฺมํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ¶ …เป…. อชฺฌตฺติกํ ธมฺมํ ปจฺจยา พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนฺจ ¶ จกฺขุวิฺาณฺจ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา…เป… กายายตนฺจ…เป… จิตฺตํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. อชฺฌตฺติกํ ธมฺมํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา…เป… กายายตนํ…เป…. (๓)
พาหิรํ ธมฺมํ ปจฺจยา พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา พาหิรา ขนฺธา. พาหิรํ ธมฺมํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – พาหิเร ขนฺเธ ปจฺจยา จิตฺตํ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). พาหิรํ ธมฺมํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ เอกํ กาตพฺพํ). (๓)
๓๓๕. อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา ¶ – จกฺขุวิฺาณสหคเต ขนฺเธ จ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายวิฺาณสหคเต…เป….
อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… กายวิฺาณสหคตํ…เป… พาหิรํ ¶ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา พาหิรา ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จกฺขุวิฺาณฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… (สํขิตฺตํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๓๓๖. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต นว, อาเสวเน นว, กมฺเม นว (สพฺพตฺถ นว), อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๓๓๗. อชฺฌตฺติกํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติกํ กฏตฺตารูปํ, จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ. (สํขิตฺตํ. เอวํ นวปิ ปฺหา กาตพฺพา. ปฺจวิฺาณมฺปิ ปเวเสตฺวา ตีณิเยว โมโห.)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๓๓๘. นเหตุยา ¶ นว, นอารมฺมเณ นว, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร นว, นสมนนฺตเร นว, นอฺมฺเ นว, นอุปนิสฺสเย นว, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปฺจ, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน นว, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต นว, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ, โนนตฺถิยา ¶ นว, โนวิคเต นว.
๔. นิสฺสยวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ นิสฺสยวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๓๓๙. อชฺฌตฺติกํ ธมฺมํ สํสฏฺโ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ สํสฏฺา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ สํสฏฺา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๑)
พาหิรํ ธมฺมํ สํสฏฺโ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. พาหิรํ ธมฺมํ สํสฏฺโ อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – พาหิเร ขนฺเธ สํสฏฺํ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. พาหิรํ ธมฺมํ สํสฏฺโ อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อชฺฌตฺติกฺจ ¶ ¶ พาหิรฺจ ธมฺมํ สํสฏฺโ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (สํขิตฺตํ). เหตุยา ปฺจ, อารมฺมเณ ปฺจ, อธิปติยา ปฺจ (สพฺพตฺถ ปฺจ), อวิคเต ปฺจ (อนุโลมํ).
อชฺฌตฺติกํ ธมฺมํ สํสฏฺโ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา (เอวํ ปฺจ กาตพฺพา, ตีณิเยว โมโห).
นเหตุยา ¶ ปฺจ, นอธิปติยา ปฺจ, นปุเรชาเต ปฺจ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปฺจ, นฌาเน ปฺจ, นมคฺเค ปฺจ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ (ปจฺจนียํ).
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๓๔๐. พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – พาหิรา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
พาหิโร ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – พาหิรา เหตู จิตฺตสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรา เหตู จิตฺตสฺส อชฺฌตฺติกานฺจ กฏตฺตารูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
พาหิโร ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – พาหิรา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ อชฺฌตฺติกานฺจ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๓๔๑. อชฺฌตฺติโก ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตํ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) จิตฺตํ ¶ อารพฺภ พาหิรา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) จิตฺตํ อารพฺภ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ ปจฺจเวกฺขติ, ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ…เป… ผลํ…เป… นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ… นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. อริยา พาหิเร ปหีเน กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ กิเลเส ชานนฺติ, รูเป…เป… วตฺถุํ พาหิเร ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. เจโตปริยาเณน พาหิรจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป… พาหิรา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส ¶ , ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
พาหิโร ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ อสฺสาเทติ ¶ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานํ…เป… (สํขิตฺตํ, สพฺพํ กาตพฺพํ) ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ…เป… รูเป…เป… วตฺถุํ พาหิเร ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป… พาหิรา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
พาหิโร ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ (สํขิตฺตํ, สพฺพํ กาตพฺพํ). พาหิเร ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส จ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป… พาหิรา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
อธิปติปจฺจโย
๓๔๒. อชฺฌตฺติโก ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – จิตฺตํ ครุํ กตฺวา จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. (๑)
อชฺฌตฺติโก ¶ ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – จิตฺตํ ครุํ กตฺวา พาหิรา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – จิตฺตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ) อารมฺมณาธิปติ – อชฺฌตฺติกํ จิตฺตํ ครุํ กตฺวา จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ ทตฺวา…เป… ตีณิ (ทฺเว อธิปตี ติณฺณมฺปิ กาตพฺพา). (๓)
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (ติณฺณมฺปิ เอกาเยว อธิปติ).
อนนฺตรปจฺจยาทิ
๓๔๓. อชฺฌตฺติโก ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมํ ปุริมํ จิตฺตํ ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา พาหิรา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส…เป… ตีณิ (ติณฺณมฺปิ เอกสทิสา).
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ ¶ , สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… นว, สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (ปฏิจฺจสทิสา), อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ (ปฏิจฺจสทิสา), นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว, (ปจฺจยวารสทิสา).
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๓๔๔. อชฺฌตฺติโก ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – จิตฺตํ จิตฺตสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย, (ตีณิปิ ปูเรตฺวา กาตพฺพา, จิตฺตสฺสาติ กาตพฺพา, สมฺปยุตฺตกานฺจาติ กาตพฺพา).
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
ปุเรชาตปจฺจโย
๓๔๕. อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ ¶ …เป… กายํ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ . (๑)
อชฺฌตฺติโก ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… กายํ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ, อสฺสาเทติ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อชฺฌตฺติโก ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… กายํ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จ อุปฺปชฺชนฺติ. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๔๖. พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – รูเป…เป… โผฏฺพฺเพ… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ พาหิรานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
พาหิโร ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – รูเป…เป… โผฏฺพฺเพ… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… ตํ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ จิตฺตสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
พาหิโร ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส ¶ จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – รูเป…เป… โผฏฺพฺเพ… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… ตํ อารพฺภ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จ อุปฺปชฺชนฺติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ ¶ สุณาติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๔๗. อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. จกฺขายตนฺจ วตฺถุ จ จิตฺตสฺส…เป… กายายตนฺจ วตฺถุ จ จิตฺตสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปายตนฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนฺจ กายายตนฺจ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อชฺฌตฺติโก ¶ จ พาหิโร จ ธมฺมา พาหิรสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. จกฺขายตนฺจ วตฺถุ จ พาหิรานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายายตนฺจ วตฺถุ จ พาหิรานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปายตนฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… โผฏฺพฺพายตนฺจ กายายตนฺจ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. จกฺขายตนฺจ วตฺถุ จ จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายายตนฺจ วตฺถุ จ…เป… รูปายตนฺจ ¶ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… โผฏฺพฺพายตนฺจ…เป…. (๓)
ปจฺฉาชาตาเสวนปจฺจยา
๓๔๘. อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา อชฺฌตฺติกา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อชฺฌตฺติกสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปจฺฉาชาตา อชฺฌตฺติกา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส พาหิรสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปจฺฉาชาตา อชฺฌตฺติกา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ กายสฺส ¶ ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (เอวํ นวปิ ปฺหา กาตพฺพา), อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย (นว ปฺหา กาตพฺพา).
กมฺม-วิปากปจฺจยา
๓๔๙. พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – พาหิรา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – พาหิรา เจตนา วิปากานํ พาหิรานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
พาหิโร ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – พาหิรา เจตนา จิตฺตสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – พาหิรา เจตนา วิปากสฺส จิตฺตสฺส อชฺฌตฺติกานฺจ กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
พาหิโร ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – พาหิรา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – พาหิรา ¶ เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ อชฺฌตฺติกานฺจ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓) วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
อาหารปจฺจโย
๓๕๐. อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา อาหารา อชฺฌตฺติกานํ กฏตฺตารูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อชฺฌตฺติโก ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อชฺฌตฺติกา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ¶ ขนฺธานํ อชฺฌตฺติกานฺจ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๕๑. พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – พาหิรา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… พาหิโร กพฬีกาโร อาหาโร พาหิรสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
พาหิโร ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – พาหิรา อาหารา จิตฺตสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรา อาหารา จิตฺตสฺส อชฺฌตฺติกานฺจ กฏตฺตารูปานํ อาหารปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย; พาหิโร กพฬีกาโร อาหาโร อชฺฌตฺติกสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
พาหิโร ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – พาหิรา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ อชฺฌตฺติกานฺจ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; พาหิโร กพฬีกาโร อาหาโร อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๕๒. อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ อาหารา อชฺฌตฺติกานํ กฏตฺตารูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ อาหารา ¶ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อชฺฌตฺติกานฺจ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อินฺทฺริยปจฺจโย
๓๕๓. อชฺฌตฺติโก ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา อินฺทฺริยา อชฺฌตฺติกานํ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย, จกฺขุนฺทฺริยํ ¶ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายินฺทฺริยํ กายวิฺาณสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อชฺฌตฺติโก ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – อชฺฌตฺติกา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย, จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… กายินฺทฺริยํ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อชฺฌตฺติกานฺจ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย, จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… กายินฺทฺริยํ กายวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๕๔. พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – พาหิรา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ , รูปชีวิตินฺทฺริยํ พาหิรานํ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
พาหิโร ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – พาหิรา อินฺทฺริยา จิตฺตสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรา อินฺทฺริยา จิตฺตสฺส อชฺฌตฺติกานฺจ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย, รูปชีวิตินฺทฺริยํ อชฺฌตฺติกานํ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
พาหิโร ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – พาหิรา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ อชฺฌตฺติกานฺจ พาหิรานฺจ ¶ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย, รูปชีวิตินฺทฺริยํ อชฺฌตฺติกานฺจ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๕๕. อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ อินฺทฺริยา อชฺฌตฺติกานํ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย, จกฺขุนฺทฺริยฺจ อุเปกฺขินฺทฺริยฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายินฺทฺริยฺจ สุขินฺทฺริยํ จ…เป… กายินฺทฺริยฺจ ทุกฺขินฺทฺริยฺจ กายวิฺาณสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ ¶ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย, จกฺขุนฺทฺริยฺจ อุเปกฺขินฺทฺริยฺจ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายินฺทฺริยฺจ สุขินฺทฺริยฺจ…เป… กายินฺทฺริยฺจ ทุกฺขินฺทฺริยฺจ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อชฺฌตฺติกานฺจ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย, จกฺขุนฺทฺริยฺจ อุเปกฺขินฺทฺริยฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… กายินฺทฺริยฺจ…เป…. (๓)
ฌานปจฺจยาทิ
๓๕๖. พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๓๕๗. อชฺฌตฺติโก ¶ ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ อชฺฌตฺติกานํ กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อชฺฌตฺติกา ขนฺธา ¶ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อชฺฌตฺติกสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อชฺฌตฺติโก ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อชฺฌตฺติกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อชฺฌตฺติกา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส พาหิรสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา ขนฺธา อชฺฌตฺติกานฺจ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อชฺฌตฺติกา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๕๘. พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – พาหิรา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺธา วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; วตฺถุ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ พาหิรานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – พาหิรา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส พาหิรสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
พาหิโร ¶ ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรา ขนฺธา อชฺฌตฺติกานํ กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ จิตฺตสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ จิตฺตสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – พาหิรา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อชฺฌตฺติกสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
พาหิโร ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๓)
๓๕๙. อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ ขนฺธา อชฺฌตฺติกานํ กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตํ – ปจฺฉาชาตา…เป… (สํขิตฺตํ). (๑)
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา พาหิรสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๒)
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ ขนฺธา…เป… (สํขิตฺตํ). (๓)
อตฺถิปจฺจยาทิ
๓๖๐. อชฺฌตฺติโก ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ อชฺฌตฺติกานํ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… กายํ อนิจฺจโต…เป… (ปุเรชาตสทิสํ, นินฺนานากรณํ). ปจฺฉาชาตํ (ปจฺฉาชาตสทิสํ กาตพฺพํ). (๑)
อชฺฌตฺติโก ¶ ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตํ – สหชาตา อชฺฌตฺติกา ขนฺธา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ). (๒)
(อิธ ¶ อตฺถิ สพฺพฏฺาเน สหชาตํ ปจฺจยวารสทิสํ. ปุเรชาตํ ปุเรชาตสทิสํ. ปจฺฉาชาตํ ปจฺฉาชาตสทิสํ กาตพฺพํ, นินฺนานากรณํ).
อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๓)
๓๖๑. พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สพฺพํ วิตฺถาเรตพฺพํ). (๑)
พาหิโร ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ). (๒)
พาหิโร ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ). (๓)
๓๖๒. อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา ¶ จ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา จ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายวิฺาณสหคตา ขนฺธา จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ ขนฺธา อชฺฌตฺติกานํ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนฺจ วตฺถุ จ จิตฺตสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายายตนฺจ วตฺถุ จ จิตฺตสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปายตนฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนฺจ กายายตนฺจ กายวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ ขนฺธา ปุเรชาตสฺส ¶ อิมสฺส อชฺฌตฺติกสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ ขนฺธา กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส อชฺฌตฺติกสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ ขนฺธา รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ อชฺฌตฺติกานํ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต ¶ – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… (สหชาตปจฺจยวารสทิสํ นินฺนานากรณํ, ปมคมนสทิสํเยว. สพฺเพ ปทา ปมฆฏนานเยน วิภชิตพฺพา). (๒)
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ ¶ , อินฺทฺริยํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ จกฺขุวิฺาณสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ. สพฺเพ ปทา วิภชิตพฺพา ปมฆฏนานเยน). (๓)
นตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… วิคตปจฺจเยน ปจฺจโย… อวิคตปจฺจเยน ปจฺจโย.
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๓๖๓. เหตุยา ตีณิ, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ ปฺจ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต นว, ปจฺฉาชาเต นว, อาเสวเน นว, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก นว, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต ปฺจ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๓๖๔. อชฺฌตฺติโก ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อชฺฌตฺติโก ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อชฺฌตฺติโก ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๖๕. พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
พาหิโร ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
พาหิโร ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๖๖. อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ … สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อชฺฌตฺติโก ¶ จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๓๖๗. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), โนอวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๓๖๘. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ (สพฺพตฺถ ตีณิ), นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๓๖๙. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (อนุโลมมาติกา กาตพฺพา)…เป… อวิคเต นว.
อชฺฌตฺติกทุกํ นิฏฺิตํ.
๖๗. อุปาทาทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๓๗๐. อุปาทา ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ขนฺธา. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ¶ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โนอุปาทา จ กฏตฺตารูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนอุปาทา ขนฺเธ ปฏิจฺจ อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๒)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนอุปาทา ¶ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อุปาทา จ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อุปาทา ¶ จ โนอุปาทา จ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนอุปาทา เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
อารมฺมณปจฺจโย
๓๗๑. อุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ขนฺธา. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนอุปาทา ¶ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
อธิปติปจฺจยาทิ
๓๗๒. โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – โนอุปาทา ขนฺเธ ปฏิจฺจ อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, มหาภูเต ปฏิจฺจ อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อธิปติปจฺจยา – โนอุปาทา ¶ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อุปาทา จ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
อนนฺตรปจฺจยา ตีณิ, สมนนฺตรปจฺจยา ตีณิ, สหชาตปจฺจยา ปฺจ.
อฺมฺปจฺจโย
๓๗๓. อุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ขนฺธา. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… เอกํ ¶ มหาภูตํ…เป… อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ…เป… ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนอุปาทา ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ. (๒)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อฺมฺปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา ¶ วตฺถุ จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนอุปาทา เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (สํขิตฺตํ). (๑)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๓๗๔. เหตุยา ¶ ปฺจ, อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา ตีณิ, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ปฺจ, นิสฺสเย ปฺจ, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ปฺจ, วิปาเก ปฺจ (สพฺพตฺถ ปฺจ), สมฺปยุตฺเต ตีณิ, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา ปฺจ, นตฺถิยา ตีณิ, วิคเต ตีณิ, อวิคเต ปฺจ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๓๗๕. อุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ขนฺธา. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ตโย มหาภูตา…เป… ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา, วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ¶ ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก โนอุปาทา ขนฺเธ ปฏิจฺจ อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา) ¶ . (๒)
โนอุปาทา ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อุปาทา จ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ โนอุปาทา เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
นอารมฺมณปจฺจยาทิ
๓๗๖. โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – โนอุปาทา ขนฺเธ ปฏิจฺจ โนอุปาทา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา) ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – โนอุปาทา ขนฺเธ ปฏิจฺจ อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ (ยาว อสฺสตฺตา). (๒)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นอารมฺมณปจฺจยา – โนอุปาทา ขนฺเธ ปฏิจฺจ อุปาทา จ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
นอธิปติปจฺจยา ปฺจ, นอนนฺตรปจฺจยา ตีณิ…เป… นอุปนิสฺสยปจฺจยา ปฺจ, นปุเรชาตปจฺจยา ปฺจ, นปจฺฉาชาตปจฺจยา ปฺจ, นอาเสวนปจฺจยา ปฺจ.
นกมฺมปจฺจโย
๓๗๗. โนอุปาทา ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา ¶ – โนอุปาทา ¶ ขนฺเธ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา; พาหิรํ อาหารสมุฏฺานํ อุตุสมุฏฺานํ…เป… ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – พาหิเร อาหารสมุฏฺาเน อุตุสมุฏฺาเน มหาภูเต ปฏิจฺจ อุปาทารูปํ. (๒)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นกมฺมปจฺจยา – พาหิรํ อาหารสมุฏฺานํ อุตุสมุฏฺานํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ตโย มหาภูตา อุปาทา จ รูปํ…เป… ทฺเว มหาภูเต…เป…. (๓)
นวิปากปจฺจโย
๓๗๘. โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นวิปากปจฺจยา – โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา, เอวํ ตีณิ โนอุปาทามูลเก).
นอาหารปจฺจโย
๓๗๙. โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอาหารปจฺจยา – พาหิรํ อุตุสมุฏฺานํ อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ…เป… ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอาหารปจฺจยา – พาหิรํ อุตุสมุฏฺานํ อสฺสตฺตานํ มหาภูเต ปฏิจฺจ อุปาทารูปํ. (๒)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นอาหารปจฺจยา – พาหิรํ อุตุสมุฏฺานํ อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ตโย มหาภูตา อุปาทา จ รูปํ…เป… ทฺเว มหาภูเต…เป…. (๓)
นอินฺทฺริยปจฺจโย
๓๘๐. โนอุปาทา ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอินฺทฺริยปจฺจยา – พาหิรํ อาหารสมุฏฺานํ อุตุสมุฏฺานํ เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๑)
โนอุปาทา ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอินฺทฺริยปจฺจยา – พาหิเร อาหารสมุฏฺาเน อุตุสมุฏฺาเน อสฺสตฺตานํ มหาภูเต ปฏิจฺจ รูปชีวิตินฺทฺริยํ.
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นอินฺทฺริยปจฺจยา – พาหิรํ อาหารสมุฏฺานํ อุตุสมุฏฺานํ เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๓)
นฌานปจฺจยาทิ
๓๘๑. โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – ปฺจวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… พาหิรํ อาหารสมุฏฺานํ อุตุสมุฏฺานํ อสฺสตฺตานํ…เป… ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – พาหิเร อาหารสมุฏฺาเน อุตุสมุฏฺาเน อสฺสตฺตานํ มหาภูเต ปฏิจฺจ อุปาทา กฏตฺตารูปํ. (๒)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นฌานปจฺจยา – พาหิรํ อาหารสมุฏฺานํ อุตุสมุฏฺานํ อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ตโย มหาภูตา…เป… ทฺเว มหาภูเต…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ อุปาทา กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๓)
อุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นมคฺคปจฺจยา ปฺจ… นสมฺปยุตฺตปจฺจยา… ตีณิ.
นวิปฺปยุตฺตปจฺจยาทิ
๓๘๒. โนอุปาทา ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นวิปฺปยุตฺตปจฺจยา – อรูเป โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… พาหิรํ อาหารสมุฏฺานํ อุตุสมุฏฺานํ อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นวิปฺปยุตฺตปจฺจยา – พาหิเร อาหารสมุฏฺาเน ¶ อุตุสมุฏฺาเน อสฺสตฺตานํ มหาภูเต ปฏิจฺจ อุปาทา กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ. (๒)
โนอุปาทา ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นวิปฺปยุตฺตปจฺจยา – พาหิรํ อาหารสมุฏฺานํ อุตุสมุฏฺานํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ตโย มหาภูตา อุปาทา จ รูปํ…เป… ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา อุปาทา จ รูปํ, อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ตโย มหาภูตา กฏตฺตา จ รูปํ อุปาทารูปํ…เป… ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา กฏตฺตา จ รูปํ อุปาทารูปํ… โนนตฺถิปจฺจยา… โนวิคตปจฺจยา. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๓๘๓. นเหตุยา ปฺจ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ปฺจ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต ปฺจ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ตีณิ, นอาหาเร ตีณิ, นอินฺทฺริเย ตีณิ, นฌาเน ตีณิ, นมคฺเค ปฺจ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๓๘๔. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ปฺจ…เป… นกมฺเม ¶ เอกํ, นวิปาเก ตีณิ…เป… นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๓๘๕. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ ตีณิ, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ปฺจ, นิสฺสเย ปฺจ, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ…เป… มคฺเค เอกํ…เป… อวิคเต ปฺจ.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโร ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๓๘๖. อุปาทา ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา โนอุปาทา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ (โนอุปาทามูลเก ตีณิปิ ปฏิจฺจสทิสา, นินฺนานากรณา). (๓)
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนอุปาทา เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อารมฺมณปจฺจโย
๓๘๗. อุปาทา ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา โนอุปาทา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา… เอกํ (ปฏิจฺจสทิสํ). (๑)
อุปาทา ธมฺมฺจ โนอุปาทา ธมฺมฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ ¶ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… กายวิฺาณสหคตํ…เป… โนอุปาทา เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (สํขิตฺตํ). (๑)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๓๘๘. เหตุยา ปฺจ, อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ปฺจ, นิสฺสเย ปฺจ, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต ตีณิ, อาเสวเน ตีณิ, กมฺเม ปฺจ…เป… อวิคเต ปฺจ (เอวํ คเณตพฺพํ).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจยาทิ
๓๘๙. อุปาทา ¶ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา โนอุปาทา ขนฺธา; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา) วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห (ตีณิปิ ปฏิจฺจสทิสา, นินฺนานากรณา). (๓)
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ¶ ขนฺเธ จ…เป… กายวิฺาณสหคตํ…เป… อเหตุกํ โนอุปาทา เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
นอารมฺมณปจฺจยา ตีณิ, นอาเสวนปจฺจยา ปฺจ.
นกมฺมปจฺจยาทิ
๓๙๐. อุปาทา ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา โนอุปาทา เจตนา. (๑)
โนอุปาทา ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – โนอุปาทา ขนฺเธ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา เจตนา; พาหิรํ อาหารสมุฏฺานํ อุตุสมุฏฺานํ…เป… ทฺเว มหาภูเต ปจฺจยา ทฺเว มหาภูตา. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – พาหิเร อาหารสมุฏฺาเน อุตุสมุฏฺาเน มหาภูเต ปจฺจยา อุปาทารูปํ. (๒)
โนอุปาทา ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นกมฺมปจฺจยา – พาหิรํ อาหารสมุฏฺานํ อุตุสมุฏฺานํ เอกํ มหาภูตํ ปจฺจยา ตโย มหาภูตา อุปาทา จ รูปํ…เป… ทฺเว มหาภูเต…เป…. (๓)
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – โนอุปาทา ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา โนอุปาทา เจตนา. (๑)
นวิปากปจฺจยา ปฺจ, นอาหารปจฺจยา ตีณิ, นอินฺทฺริยปจฺจยา ตีณิ.
นฌานปจฺจยาทิ
๓๙๑. อุปาทา ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา ¶ – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – ปฺจวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… พาหิรํ อาหารสมุฏฺานํ อุตุสมุฏฺานํ อสฺสตฺตานํ…เป… ทฺเว มหาภูเต ปจฺจยา ทฺเว มหาภูตา. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – พาหิเร อาหารสมุฏฺาเน อุตุสมุฏฺาเน อสฺสตฺตานํ มหาภูเต ปจฺจยา อุปาทา กฏตฺตารูปํ. (๒)
โนอุปาทา ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นฌานปจฺจยา – พาหิรํ อาหารสมุฏฺานํ อุตุสมุฏฺานํ อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ ปจฺจยา ตโย มหาภูตา อุปาทา จ กฏตฺตารูปํ…เป… ทฺเว…เป…. (๓)
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
นมคฺคปจฺจยา ปฺจ, นสมฺปยุตฺตปจฺจยา ตีณิ, นวิปฺปยุตฺตปจฺจยา ตีณิ, โนนตฺถิปจฺจยา ตีณิ, โนวิคตปจฺจยา ตีณิ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๓๙๒. นเหตุยา ¶ ปฺจ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ปฺจ…เป… นกมฺเม ปฺจ, นวิปาเก ปฺจ, นอาหาเร ตีณิ, นอินฺทฺริเย ตีณิ, นฌาเน ปฺจ, นมคฺเค ปฺจ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. นิสฺสยวาโร
(เอวํ ¶ อิตเร ทฺเว คณนาปิ นิสฺสยวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๓๙๓. โนอุปาทา ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (สํขิตฺตํ).
เหตุยา เอกํ, อารมฺมเณ เอกํ, อธิปติยา เอกํ (สพฺพตฺถ เอกํ), อวิคเต เอกํ.
อนุโลมํ.
โนอุปาทา ธมฺมํ สํสฏฺโ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ สํสฏฺโ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห (สํขิตฺตํ).
นเหตุยา เอกํ, นอธิปติยา เอกํ, นปุเรชาเต เอกํ, นปจฺฉาชาเต เอกํ, นอาเสวเน เอกํ, นกมฺเม เอกํ, นวิปาเก เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ.
ปจฺจนียํ.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๓๙๔. โนอุปาทา ¶ ¶ ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนอุปาทา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนอุปาทา ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนอุปาทา ¶ เหตู อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
โนอุปาทา ธมฺโม อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนอุปาทา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อุปาทา จ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๓๙๕. อุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุํ…เป… กายํ… รูเป…เป… รเส วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… รสายตนํ ชิวฺหาวิฺาณสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย, อุปาทา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ ¶ …เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ…เป… นิพฺพานํ…เป… นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. อริยา ปหีเน กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ…เป… โผฏฺพฺเพ โนอุปาทา ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; เจโตปริยาเณน ¶ โนอุปาทาจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ ¶ , อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; โนอุปาทา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อธิปติปจฺจโย
๓๙๖. อุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – จกฺขุํ…เป… กายํ… รูเป…เป… รเส วตฺถุํ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๑)
โนอุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ครุํ กตฺวา…เป… ผลํ…เป… นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ. นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; โผฏฺพฺเพ โนอุปาทา ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – โนอุปาทาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอุปาทา ¶ ธมฺโม อุปาทา ¶ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – โนอุปาทาธิปติ อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนอุปาทา ธมฺโม อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – โนอุปาทาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อุปาทา จ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อนนฺตรปจฺจยาทิ
๓๙๗. โนอุปาทา ¶ ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา โนอุปาทา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โนอุปาทา ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส…เป… ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจสทิสํ)… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจสทิสํ)… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย (ปจฺจยวาเร นิสฺสยสทิสํ).
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๓๙๘. อุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – จกฺขุสมฺปทํ…เป… กายสมฺปทํ… วณฺณสมฺปทํ… สทฺทสมฺปทํ… คนฺธสมฺปทํ… รสสมฺปทํ… โภชนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ, จกฺขุสมฺปทา…เป… กายสมฺปทา… วณฺณสมฺปทา… สทฺทสมฺปทา… คนฺธสมฺปทา… รสสมฺปทา… โภชนํ สทฺธาย…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย ¶ , อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ, มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… ปฺํ… ราคํ ¶ …เป… ปตฺถนํ… กายิกํ สุขํ… กายิกํ ทุกฺขํ… อุตุํ… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปุเรชาตปจฺจโย
๓๙๙. อุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… รสายตนํ ¶ ชิวฺหาวิฺาณสฺส…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ โนอุปาทา ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณปุเรชาตํ – โผฏฺพฺเพ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา โนอุปาทา ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. โผฏฺพฺพายตนฺจ กายายตนฺจ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย; โผฏฺพฺพายตนฺจ วตฺถุ จ โนอุปาทา ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปจฺฉาชาตาเสวนปจฺจยา
๔๐๐. โนอุปาทา ¶ ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา โนอุปาทา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส โนอุปาทา กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) ปจฺฉาชาตา โนอุปาทา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทา กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) ปจฺฉาชาตา โนอุปาทา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทา กายสฺส จ โนอุปาทา กายสฺส จ ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ.
กมฺมปจฺจโย
๔๐๑. โนอุปาทา ¶ ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – โนอุปาทา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – โนอุปาทา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ โนอุปาทา จ กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอุปาทา ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – โนอุปาทา เจตนา อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – โนอุปาทา เจตนา อุปาทา กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนอุปาทา ¶ ธมฺโม อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – โนอุปาทา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อุปาทา ¶ จ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – โนอุปาทา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ อุปาทา จ โนอุปาทา จ กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
วิปากปจฺจโย
๔๐๒. โนอุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย – วิปาโก โนอุปาทา เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ตีณิ.
อาหารปจฺจโย
๔๐๓. อุปาทา ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อุปาทา กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส โนอุปาทา กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อุปาทา กายสฺส จ โนอุปาทา กายสฺส จ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
โนอุปาทา ¶ ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – โนอุปาทา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (โนอุปาทามูลเก ตีณิ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ ตีณิปิ กาตพฺพา). (๓)
อินฺทฺริยปจฺจโย
๔๐๔. อุปาทา ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – รูปชีวิตินฺทฺริยํ อุปาทา กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายินฺทฺริยํ ¶ กายวิฺาณสฺส รูปชีวิตินฺทฺริยํ โนอุปาทา กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) รูปชีวิตินฺทฺริยํ อุปาทา จ โนอุปาทา จ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
โนอุปาทา ¶ ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป….
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา โนอุปาทา ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุนฺทฺริยฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายินฺทฺริยฺจ…เป….
ฌานปจฺจยาทิ
๔๐๕. โน อุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ, มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๔๐๖. อุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ โนอุปาทา ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ ¶ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ โนอุปาทา ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา โนอุปาทา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนอุปาทา ขนฺธา โนอุปาทา กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส โนอุปาทา กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ . (๑)
โนอุปาทา ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทา กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนอุปาทา ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส จ โนอุปาทา ธมฺมสฺส จ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา อุปาทา ¶ จ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทา กายสฺส จ โนอุปาทา กายสฺส จ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อตฺถิปจฺจโย
๔๐๗. อุปาทา ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – อาหารํ, อินฺทฺริยํ. กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อุปาทา กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปชีวิตินฺทฺริยํ อุปาทา กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ โนอุปาทา ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ ¶ – จกฺขุํ อนิจฺจโต…เป… (สํขิตฺตํ. ปุเรชาตสทิสํ นินฺนานากรณํ). กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส โนอุปาทา กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปชีวิตินฺทฺริยํ โนอุปาทา กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. (๒)
อุปาทา ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส จ โนอุปาทา ธมฺมสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – อาหารํ, อินฺทฺริยํ. กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อุปาทา กายสฺส จ โนอุปาทา กายสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปชีวิตินฺทฺริยํ อุปาทา จ โนอุปาทา จ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๔๐๘. โนอุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาโต – โนอุปาทา เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… เอกํ มหาภูตํ ติณฺณนฺนํ มหาภูตานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย …เป… ทฺเว มหาภูตา ทฺวินฺนํ มหาภูตานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ยาว อสฺสตฺตา). ปุเรชาตํ – โผฏฺพฺเพ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส โนอุปาทา กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอุปาทา ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ ¶ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทา กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนอุปาทา ธมฺโม อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาโต – โนอุปาทา เอโก ขนฺโธ ¶ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อุปาทา จ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทา กายสฺส จ โนอุปาทา กายสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๔๐๙. อุปาทา ¶ จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปาทา ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. ปจฺฉาชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส อุปาทา กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ อุปาทา กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา โนอุปาทา ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนฺจ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… โนอุปาทา เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนอุปาทา เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. ปุเรชาตํ – โผฏฺพฺพายตนฺจ กายายตนฺจ กายวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. โผฏฺพฺพายตนฺจ วตฺถุ จ โนอุปาทา ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส โนอุปาทา กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โนอุปาทา ¶ ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ โนอุปาทา กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปาทา ธมฺมสฺส จ โนอุปาทา ธมฺมสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. ปจฺฉาชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส อุปาทา กายสฺส จ โนอุปาทา กายสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา ¶ – โนอุปาทา ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ อุปาทา จ โนอุปาทา จ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๑๐. เหตุยา ตีณิ, อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา จตฺตาริ, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ ¶ , สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ปฺจ, นิสฺสเย ปฺจ, อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก ตีณิ, อาหาเร ฉ, อินฺทฺริเย สตฺต, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต เอกํ, วิปฺปยุตฺเต จตฺตาริ, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา เอกํ, วิคเต เอกํ, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๔๑๑. อุปาทา ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทา ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส จ โนอุปาทา ธมฺมสฺส จ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. (๓)
๔๑๒. โนอุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอุปาทา ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนอุปาทา ¶ ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส จ โนอุปาทา ธมฺมสฺส จ สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อุปาทา ¶ จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปาทา ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. (๑)
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา โนอุปาทา ธมฺมสฺส สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. (๒)
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปาทา ธมฺมสฺส จ โนอุปาทา ธมฺมสฺส จ ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๑๓. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), นสมฺปยุตฺเต นว, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนอตฺถิยา จตฺตาริ, โนนตฺถิยา นว, โนวิคเต นว, โนอวิคเต จตฺตาริ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๔๑๔. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ ¶ (สพฺพตฺถ ตีณิ), นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๔๑๕. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา จตฺตาริ…เป… (อนุโลมมาติกา วิตฺถาเรตพฺพา)…เป… อวิคเต นว.
อุปาทาทุกํ นิฏฺิตํ.
๖๘. อุปาทินฺนทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๔๑๖. อุปาทินฺนํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทินฺเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ¶ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา ¶ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อุปาทินฺนฺจ อนุปาทินฺนฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทินฺเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑)
อารมฺมณปจฺจโย
๔๑๗. อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา. (๑)
อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
อธิปติปจฺจโย
๔๑๘. อนุปาทินฺนํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ (สํขิตฺตํ).
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๑๙. เหตุยา ปฺจ, อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา เอกํ, อนนฺตเร ทฺเว, สมนนฺตเร ทฺเว, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ทฺเว, นิสฺสเย ปฺจ, อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต ทฺเว, อาเสวเน เอกํ ¶ , กมฺเม ปฺจ, วิปาเก ปฺจ, อาหาเร ปฺจ, อินฺทฺริเย ปฺจ, ฌาเน ปฺจ, มคฺเค ปฺจ, สมฺปยุตฺเต ทฺเว, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา ปฺจ, นตฺถิยา ทฺเว, วิคเต ทฺเว, อวิคเต ¶ ปฺจ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๔๒๐. อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ, อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก อุปาทินฺเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๔๒๑. อนุปาทินฺนํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ. พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ อุปาทารูปํ. วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
อุปาทินฺนฺจ ¶ อนุปาทินฺนฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก อุปาทินฺเน ¶ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑)
นอารมฺมณปจฺจโย
๔๒๒. อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อุปาทินฺเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – อุปาทินฺเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – อนุปาทินฺเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, เอกํ มหาภูตํ…เป… พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ อุปาทารูปํ. (๑)
อุปาทินฺนฺจ อนุปาทินฺนฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – อุปาทินฺเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑)
นอธิปติปจฺจยาทิ
๔๒๓. อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอธิปติปจฺจยา… นอนนฺตรปจฺจยา… นสมนนฺตรปจฺจยา… นอฺมฺปจฺจยา… นอุปนิสฺสยปจฺจยา.
นปุเรชาตปจฺจยาทิ
๔๒๔. อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ อุปาทินฺนํ ¶ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา ¶ กฏตฺตา จ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อุปาทินฺเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อนุปาทินฺเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
อุปาทินฺนฺจ อนุปาทินฺนฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อุปาทินฺเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ… นปจฺฉาชาตปจฺจยา… นอาเสวนปจฺจยา. (๑)
นกมฺมปจฺจโย
๔๒๕. อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – อนุปาทินฺเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺนา เจตนา… พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ อุปาทารูปํ. (๑)
นวิปากปจฺจโย
๔๒๖. อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นวิปากปจฺจยา – อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นวิปากปจฺจยา – อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อุตุสมุฏฺานํ).
นอาหารปจฺจโย
๔๒๗. อุปาทินฺนํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอาหารปจฺจยา – อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๑)
อนุปาทินฺนํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอาหารปจฺจยา – พาหิรํ… อุตุสมุฏฺานํ…เป…. (๑)
นอินฺทฺริยปจฺจโย
๔๒๘. อุปาทินฺนํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอินฺทฺริยปจฺจยา – อสฺสตฺตานํ มหาภูเต ปฏิจฺจ รูปชีวิตินฺทฺริยํ. (๑)
อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอินฺทฺริยปจฺจยา – พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ…เป…. (๑)
นฌานปจฺจยาทิ
๔๒๙. อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – ปฺจวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อสฺสตฺตานํ…เป….
อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ…เป….
อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นมคฺคปจฺจยา (นเหตุสทิสํ, โมโห นตฺถิ)… นสมฺปยุตฺตปจฺจยา.
นวิปฺปยุตฺตปจฺจยาทิ
๔๓๐. อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นวิปฺปยุตฺตปจฺจยา – อรูเป อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ…เป….
อนุปาทินฺนํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นวิปฺปยุตฺตปจฺจยา – อรูเป อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… พาหิรํ ¶ … อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ…เป… โนนตฺถิปจฺจยา… โนวิคตปจฺจยา.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๓๑. นเหตุยา ปฺจ, นอารมฺมเณ จตฺตาริ, นอธิปติยา ปฺจ, นอนนฺตเร จตฺตาริ, นสมนนฺตเร จตฺตาริ, นอฺมฺเ จตฺตาริ, นอุปนิสฺสเย จตฺตาริ, นปุเรชาเต จตฺตาริ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ¶ เอกํ, นวิปาเก ทฺเว, นอาหาเร ทฺเว, นอินฺทฺริเย ทฺเว, นฌาเน ทฺเว, นมคฺเค ปฺจ, นสมฺปยุตฺเต จตฺตาริ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา จตฺตาริ, โนวิคเต จตฺตาริ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๔๓๒. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ จตฺตาริ, นอธิปติยา ปฺจ…เป… นปุเรชาเต จตฺตาริ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม เอกํ, นวิปาเก เอกํ…เป… นสมฺปยุตฺเต จตฺตาริ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา จตฺตาริ, โนวิคเต จตฺตาริ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๔๓๓. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ทฺเว, อนนฺตเร ทฺเว, สมนนฺตเร ทฺเว, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ทฺเว, นิสฺสเย ปฺจ, อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต ทฺเว, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ปฺจ, วิปาเก ปฺจ…เป… มคฺเค เอกํ, สมฺปยุตฺเต ทฺเว…เป… อวิคเต ปฺจ.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโร ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๔๓๔. อุปาทินฺนํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา ¶ – อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ขนฺเธ ปจฺจยา วตฺถุ, วตฺถุํ ปจฺจยา ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปจฺจยา กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อุปาทินฺนา ขนฺธา. (๑)
อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปจฺจยา อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทินฺเน ขนฺเธ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อนุปาทินฺนา ขนฺธา. (๒)
อุปาทินฺนํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปจฺจยา อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อุปาทินฺนฺจ ¶ อนุปาทินฺนฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทินฺเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
อารมฺมณปจฺจโย
๔๓๕. อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ¶ ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา ขนฺธา, จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา อุปาทินฺนา ขนฺธา. (๑)
อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปจฺจยา อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา อนุปาทินฺนา ขนฺธา. (๒)
อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปจฺจยา อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
อุปาทินฺนฺจ อนุปาทินฺนฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
อธิปติปจฺจโย
๔๓๖. อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปจฺจยา อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา อนุปาทินฺนา ขนฺธา. (๑)
อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปจฺจยา อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อุปาทินฺนฺจ ¶ ¶ อนุปาทินฺนฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑) (สํขิตฺตํ.)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๓๗. เหตุยา ปฺจ, อารมฺมเณ จตฺตาริ, อธิปติยา ตีณิ, อนนฺตเร จตฺตาริ, สมนนฺตเร จตฺตาริ, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ จตฺตาริ, นิสฺสเย ปฺจ, อุปนิสฺสเย จตฺตาริ, ปุเรชาเต จตฺตาริ ¶ , อาเสวเน ตีณิ, กมฺเม ปฺจ, วิปาเก ปฺจ…เป… อวิคเต ปฺจ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๔๓๘. อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปจฺจยา วตฺถุ, วตฺถุํ ปจฺจยา ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปจฺจยา กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ, อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ…เป… จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา อุปาทินฺนา ขนฺธา. (๑)
อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปจฺจยา อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก อุปาทินฺเน ขนฺเธ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา อนุปาทินฺนา ขนฺธา, วตฺถุํ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
อุปาทินฺนํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๔๓๙. อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปจฺจยา อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ¶ ขนฺเธ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
อุปาทินฺนฺจ อนุปาทินฺนฺจ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก อุปาทินฺเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, อเหตุกํ อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑) (สํขิตฺตํ.)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๔๐. นเหตุยา ปฺจ, นอารมฺมเณ จตฺตาริ, นอธิปติยา ปฺจ, นอนนฺตเร จตฺตาริ, นสมนนฺตเร จตฺตาริ, นอฺมฺเ จตฺตาริ, นอุปนิสฺสเย จตฺตาริ, นปุเรชาเต จตฺตาริ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก จตฺตาริ, นอาหาเร ทฺเว, นอินฺทฺริเย ทฺเว, นฌาเน ทฺเว, นมคฺเค ปฺจ, นสมฺปยุตฺเต จตฺตาริ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา จตฺตาริ, โนวิคเต จตฺตาริ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๔๔๑. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ จตฺตาริ, นอธิปติยา ปฺจ…เป… นปุเรชาเต จตฺตาริ ¶ , นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ตีณิ…เป… นสมฺปยุตฺเต จตฺตาริ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา จตฺตาริ, โนวิคเต จตฺตาริ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๔๔๒. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ จตฺตาริ, อนนฺตเร จตฺตาริ…เป… มคฺเค ตีณิ…เป… อวิคเต ปฺจ.
๔. นิสฺสยวาโร
(นิสฺสยวาโร ปจฺจยวารสทิโส.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๔๔๓. อุปาทินฺนํ ¶ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป….
อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ สํสฏฺโ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
เหตุยา ทฺเว, อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา เอกํ, อนนฺตเร ทฺเว, สมนนฺตเร ทฺเว, สหชาเต ทฺเว, อฺมฺเ ทฺเว, นิสฺสเย ทฺเว, อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต ทฺเว, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ทฺเว, วิปาเก ทฺเว…เป… อวิคเต ทฺเว.
อนุโลมํ.
๔๔๔. อุปาทินฺนํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ สํสฏฺโ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ สํสฏฺโ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
นเหตุยา ทฺเว, นอธิปติยา ทฺเว, นปุเรชาเต ทฺเว, นปจฺฉาชาเต ทฺเว, นอาเสวเน ทฺเว, นกมฺเม เอกํ, นวิปาเก เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค ทฺเว, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว.
ปจฺจนียํ.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ ¶ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ กาตพฺพา.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๔๔๕. อุปาทินฺโน ¶ ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺนา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ¶ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ อุปาทินฺนา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺนา เหตู จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺนา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อนุปาทินฺนา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อารมฺมณปจฺจโย
๔๔๖. อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุํ…เป… กายํ อุปาทินฺเน รูเป… คนฺเธ… รเส… โผฏฺพฺเพ… วตฺถุํ อุปาทินฺเน ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; กุสลากุสเล นิรุทฺเธ วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ, อุปาทินฺนํ รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… อุปาทินฺนํ คนฺธายตนํ ฆานวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – จกฺขุํ…เป… กายํ อุปาทินฺเน รูเป… คนฺเธ… รเส… โผฏฺพฺเพ… วตฺถุํ อุปาทินฺเน ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา อุปาทินฺนํ รูปํ ปสฺสติ. เจโตปริยาเณน อุปาทินฺนจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อุปาทินฺนา ¶ ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๔๔๗. อนุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ¶ …เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ…เป… นิพฺพานํ…เป… นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. อริยา ปหีเน กิเลเส…เป… วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ…เป… อนุปาทินฺเน รูเป… สทฺเท… คนฺเธ… รเส… โผฏฺพฺเพ อนุปาทินฺเน ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา อนุปาทินฺนํ รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. เจโตปริยาเณน อนุปาทินฺนจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ…เป… อากิฺจฺายตนํ…เป… อนุปาทินฺนา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย ¶ อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อนุปาทินฺเน รูเป… สทฺเท… คนฺเธ… รเส… โผฏฺพฺเพ อนุปาทินฺเน ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; กุสลากุสเล นิรุทฺเธ วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ, อากาสานฺจายตนกุสลํ วิฺาณฺจายตนวิปากสฺส…เป… อากิฺจฺายตนกุสลํ…เป… อนุปาทินฺนํ รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… สทฺทายตนํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อธิปติปจฺจโย
๔๔๘. อุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – จกฺขุํ…เป… กายํ อุปาทินฺเน รูเป… คนฺเธ… รเส… โผฏฺพฺเพ… วตฺถุํ อุปาทินฺเน ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๑)
อนุปาทินฺโน ¶ ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ ¶ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ, ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ…เป… นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ. นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุปาทินฺเน รูเป… สทฺเท… คนฺเธ… รเส… โผฏฺพฺเพ อนุปาทินฺเน ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ ¶ , ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – อนุปาทินฺนาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนนฺตรปจฺจโย
๔๔๙. อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อุปาทินฺนา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อุปาทินฺนานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. ปฺจวิฺาณํ วิปากมโนธาตุยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. วิปากมโนธาตุ วิปากมโนวิฺาณธาตุยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ภวงฺคํ อาวชฺชนาย, วิปากมโนวิฺาณธาตุ กิริยมโนวิฺาณธาตุยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๔๕๐. อนุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อนุปาทินฺนา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อนุปาทินฺนานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย, อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส…เป… ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – อาวชฺชนา ปฺจนฺนํ วิฺาณานํ…เป… อนุปาทินฺนา ขนฺธา วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ (ปฏิจฺจสทิสา)… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… ทฺเว (ปฏิจฺจสทิสา)… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย (ปจฺจยวาเร ¶ นิสฺสยสทิสา) ปฺจ.
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๔๕๑. อุปาทินฺโน ¶ ¶ ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – กายิกํ สุขํ กายิกสฺส สุขสฺส… กายิกสฺส ทุกฺขสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย; กายิกํ ทุกฺขํ… อุปาทินฺนํ อุตุ… โภชนํ กายิกสฺส สุขสฺส… กายิกสฺส ทุกฺขสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย; กายิกํ สุขํ… กายิกํ ทุกฺขํ… อุตุ… โภชนํ… กายิกสฺส สุขสฺส… กายิกสฺส ทุกฺขสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – กายิกํ สุขํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; กายิกํ ทุกฺขํ… อุปาทินฺนํ อุตุํ… โภชนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ; ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; กายิกํ สุขํ… กายิกํ ทุกฺขํ… อุตุ… โภชนํ สทฺธาย…เป… ปตฺถนาย มคฺคสฺส, ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๔๕๒. อนุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ, มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… ปตฺถนํ… อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… ปตฺถนา… อุตุ… โภชนํ… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ปตฺถนาย มคฺคสฺส ¶ , ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย อตฺตานํ อาตาเปติ ปริตาเปติ, ปริยิฏฺิมูลกํ ทุกฺขํ ปจฺจนุโภติ; สีลํ…เป… ปตฺถนํ… อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย อตฺตานํ อาตาเปติ ปริตาเปติ, ปริยิฏฺิมูลกํ ทุกฺขํ ปจฺจนุโภติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ ¶ กายิกสฺส สุขสฺส… กายิกสฺส ทุกฺขสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. กุสลากุสลํ กมฺมํ วิปากสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
ปุเรชาตปจฺจโย
๔๕๓. อุปาทินฺโน ¶ ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… กายํ อุปาทินฺเน รูเป… คนฺเธ… รเส… โผฏฺพฺเพ… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; กุสลากุสเล นิรุทฺเธ วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ, อุปาทินฺนํ รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… คนฺธายตนํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ อุปาทินฺนานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… กายํ, อุปาทินฺเน รูเป… คนฺเธ… รเส… โผฏฺพฺเพ วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา อุปาทินฺนํ รูปํ ปสฺสติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ ¶ อนุปาทินฺนานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๔๕๔. อนุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณปุเรชาตํ – อนุปาทินฺเน รูเป… สทฺเท… คนฺเธ… รเส… โผฏฺพฺเพ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา อนุปาทินฺนํ รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. (๑)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณปุเรชาตํ – อนุปาทินฺเน รูเป… สทฺเท… คนฺเธ… รเส… โผฏฺพฺเพ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; กุสลากุสเล นิรุทฺเธ วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ, อนุปาทินฺนํ รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… สทฺทายตนํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทินฺโน ¶ จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อนุปาทินฺนํ รูปายตนฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… สทฺทายตนฺจ โสตายตนฺจ…เป… โผฏฺพฺพายตนฺจ กายายตนฺจ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุปาทินฺนํ รูปายตนฺจ วตฺถุ จ…เป… โผฏฺพฺพายตนฺจ วตฺถุ จ อุปาทินฺนานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน ¶ จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อนุปาทินฺนํ รูปายตนฺจ วตฺถุ จ…เป… โผฏฺพฺพายตนฺจ วตฺถุ จ อนุปาทินฺนานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. (๒)
ปจฺฉาชาตาเสวนปจฺจยา
๔๕๕. อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา อุปาทินฺนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา อุปาทินฺนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อนุปาทินฺนสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ). (๓)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ). (๑)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ). (๒)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ). (๓)
๔๕๖. อนุปาทินฺโน ¶ ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ (สํขิตฺตํ).
กมฺมปจฺจโย
๔๕๗. อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺนา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ อุปาทินฺนา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน ¶ ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺนา เจตนา จิตฺตสมุฏฺานานํ ¶ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺนา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – อนุปาทินฺนา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. นานากฺขณิกา – อนุปาทินฺนา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
วิปากปจฺจโย
๔๕๘. อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺโน เอโก ขนฺโธ (สํขิตฺตํ. อุปาทินฺนมูลเก ตีณิ. ).
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย – วิปาโก อนุปาทินฺโน เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป…. (๑)
อาหารปจฺจโย
๔๕๙. อุปาทินฺโน ¶ ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺนา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… อุปาทินฺโน กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺนา อาหารา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; อุปาทินฺโน กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อนุปาทินฺนสฺส ¶ กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทินฺโน ¶ ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺนา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; อุปาทินฺโน กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๔๖๐. อนุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อนุปาทินฺนา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุปาทินฺโน กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อนุปาทินฺนสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อนุปาทินฺโน กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อนุปาทินฺโน กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺโน ¶ จ อนุปาทินฺโน จ กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อนุปาทินฺนสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ . (๒)
อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อินฺทฺริยปจฺจยาทิ
๔๖๑. อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺนา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ อุปาทินฺนา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายินฺทฺริยํ กายวิฺาณสฺส…เป… รูปชีวิตินฺทฺริยํ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส…เป… (อุปาทินฺนมูลเก ตีณิ, ปมสฺเสว รูปชีวิตินฺทฺริยํ, อิตเรสุ นตฺถิ). (๓)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนุปาทินฺนา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… จตฺตาริ, มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… จตฺตาริ, สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… ทฺเว.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๔๖๒. อุปาทินฺโน ¶ ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ อุปาทินฺนา ขนฺธา กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย, ขนฺธา วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย, วตฺถุ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ อุปาทินฺนานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อุปาทินฺนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อุปาทินฺนา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ อนุปาทินฺนานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อุปาทินฺนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อนุปาทินฺนสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อุปาทินฺนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๔๖๓. อนุปาทินฺโน ¶ ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อนุปาทินฺนา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อนุปาทินฺนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อนุปาทินฺนสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ¶ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อนุปาทินฺนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ . ปจฺฉาชาตา – อนุปาทินฺนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อตฺถิปจฺจยาทิ
๔๖๔. อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ. ยถา นิกฺขิตฺตปทานิ วิภชิตพฺพานิ ปริปุณฺณานิ). (๑)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ (สํขิตฺตํ, ยถา นิกฺขิตฺตปทานิ วิตฺถาเรตพฺพานิ. (๒)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ (สํขิตฺตํ, ยถา นิกฺขิตฺตปทานิ วิตฺถาเรตพฺพานิ). (๓)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ (สํขิตฺตํ, ยถา นิกฺขิตฺตปทานิ วิภชิตพฺพานิ). (๑)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ. ปุเรชาตํ – อนุปาทินฺเน รูเป… สทฺเท… คนฺเธ… รเส… โผฏฺพฺเพ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ ¶ ; กุสลากุสเล นิรุทฺเธ วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ, อนุปาทินฺนํ รูปายตนํ ¶ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป…. ปจฺฉาชาตา – อนุปาทินฺนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุปาทินฺโน กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ. ปจฺฉาชาตา – อนุปาทินฺนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส ¶ จ กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุปาทินฺโน กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๔๖๕. อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. ปุเรชาตํ – อนุปาทินฺนํ รูปายตนฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… อนุปาทินฺนํ โผฏฺพฺพายตนฺจ กายายตนฺจ กายวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุปาทินฺนํ รูปายตนฺจ วตฺถุ จ…เป… โผฏฺพฺพายตนฺจ วตฺถุ จ อุปาทินฺนานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อุปาทินฺนา ขนฺธา จ อนุปาทินฺโน กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อนุปาทินฺนา ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ. สหชาตา – อุปาทินฺนา ขนฺธา จ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาโต – อนุปาทินฺโน เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. ปุเรชาตํ – อนุปาทินฺนํ รูปายตนฺจ วตฺถุ จ อนุปาทินฺนานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… โผฏฺพฺพายตนฺจ วตฺถุ จ อนุปาทินฺนานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อุปาทินฺนา ขนฺธา จ อนุปาทินฺโน กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส อนุปาทินฺนสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. อาหารํ – อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ กพฬีกาโร ¶ อาหาโร อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
นตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… วิคตปจฺจเยน ปจฺจโย… อวิคตปจฺจเยน ปจฺจโย.
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๖๖. เหตุยา ¶ จตฺตาริ, อารมฺมเณ จตฺตาริ, อธิปติยา ทฺเว, อนนฺตเร จตฺตาริ, สมนนฺตเร จตฺตาริ, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ทฺเว, นิสฺสเย ปฺจ, อุปนิสฺสเย จตฺตาริ, ปุเรชาเต ฉ, ปจฺฉาชาเต ฉ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ปฺจ, วิปาเก จตฺตาริ, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย จตฺตาริ, ฌาเน จตฺตาริ, มคฺเค จตฺตาริ, สมฺปยุตฺเต ทฺเว, วิปฺปยุตฺเต ฉ, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา ¶ จตฺตาริ, วิคเต จตฺตาริ, อวิคเต นว.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๔๖๗. อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๔๖๘. อนุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนุปาทินฺโน ¶ ¶ ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. (๑)
อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ. (๒)
อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๖๙. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), นอาหาเร อฏฺ…เป… นสมฺปยุตฺเต นว, นวิปฺปยุตฺเต นว, โนอตฺถิยา จตฺตาริ, โนนตฺถิยา นว, โนวิคเต นว, โนอวิคเต จตฺตาริ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๔๗๐. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ จตฺตาริ…เป… นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย จตฺตาริ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา จตฺตาริ, โนวิคเต จตฺตาริ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๔๗๑. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ จตฺตาริ, อธิปติยา ทฺเว (อนุโลมมาติกา กาตพฺพา)…เป… อวิคเต นว.
อุปาทินฺนทุกํ นิฏฺิตํ.
มหนฺตรทุกํ นิฏฺิตํ.
๑๑. อุปาทานโคจฺฉกํ
๖๙. อุปาทานทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑. อุปาทานํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ทิฏฺุปาทานํ ปฏิจฺจ กามุปาทานํ, กามุปาทานํ ปฏิจฺจ ทิฏฺุปาทานํ ¶ , สีลพฺพตุปาทานํ ปฏิจฺจ กามุปาทานํ, กามุปาทานํ ปฏิจฺจ สีลพฺพตุปาทานํ, อตฺตวาทุปาทานํ ปฏิจฺจ กามุปาทานํ, กามุปาทานํ ปฏิจฺจ อตฺตวาทุปาทานํ. (๑)
อุปาทานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทาเน ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ. (๒)
อุปาทานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทาโน จ โนอุปาทาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ทิฏฺุปาทานํ ปฏิจฺจ กามุปาทานํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, กามุปาทานํ…เป… (สพฺพํ จกฺกํ กาตพฺพํ). (๓)
๒. โนอุปาทานํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนอุปาทานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนอุปาทานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
โนอุปาทานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนอุปาทาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ อุปาทานา. (๒)
โนอุปาทานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทาโน จ โนอุปาทาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนอุปาทานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อุปาทานา จ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา อุปาทานา จ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ. (๓)
๓. อุปาทานฺจ ¶ โนอุปาทานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทาโน ธมฺโม ¶ อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ทิฏฺุปาทานฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ กามุปาทานํ (สพฺเพ จกฺกา กาตพฺพา). (๑)
อุปาทานฺจ โนอุปาทานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนอุปาทานํ เอกํ ขนฺธฺจ อุปาทานฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… อุปาทานฺจ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
อุปาทานฺจ โนอุปาทานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทาโน จ โนอุปาทาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนอุปาทานํ เอกํ ขนฺธฺจ ทิฏฺุปาทานฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา กามุปาทานฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (จกฺกํ กาตพฺพํ). (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๔. อุปาทานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา (นวปิ ปฺหา กาตพฺพา, รูปํ ฉฑฺเฑตพฺพํ).
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๕. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (สพฺพตฺถ นว), วิปาเก เอกํ…เป… อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๖. โนอุปาทานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนอุปาทานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ; พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… ¶ อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
นอารมฺมณปจฺจยาทิ
๗. อุปาทานํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – อุปาทาเน ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑)
โนอุปาทานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – โนอุปาทาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนอุปาทาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
อุปาทานฺจ โนอุปาทานํ จ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา ¶ – อุปาทาเน จ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, อุปาทาเน จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑)
นอธิปติปจฺจยา… นอนนฺตรปจฺจยา…เป… นอุปนิสฺสยปจฺจยา.
นปุเรชาตปจฺจโย
๘. อุปาทานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป อตฺตวาทุปาทานํ ปฏิจฺจ กามุปาทานํ, กามุปาทานํ ปฏิจฺจ อตฺตวาทุปาทานํ. (๑)
อุปาทานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป อุปาทาเน ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, อุปาทาเน ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ (สํขิตฺตํ, นวปิ ปฺหา อรูเป ทฺเว อุปาทานา).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๙. นเหตุยา ¶ เอกํ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ…เป… นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต นว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๑๐. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว…เป… นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต นว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๑๑. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ เอกํ (สพฺพตฺถ เอกํ), มคฺเค เอกํ…เป… อวิคเต เอกํ.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโร ปฏิจฺจวารสทิโส วิภชนฺเตน ทิฏฺุปาทานํ ‘‘สหชาตํ กามุปาทาน’’นฺติ กาตพฺพํ.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
เหตุปจฺจโย
๑๒. อุปาทานํ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ทิฏฺุปาทานํ ปจฺจยา กามุปาทานํ… ตีณิ (ปฏิจฺจสทิสา).
โนอุปาทานํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนอุปาทานํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปจฺจยา วตฺถุ…เป… (ยาว ¶ อชฺฌตฺติกา มหาภูตา) วตฺถุํ ปจฺจยา โนอุปาทานา ขนฺธา. (๑)
โนอุปาทานํ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนอุปาทาเน ขนฺเธ ปจฺจยา อุปาทานา, วตฺถุํ ปจฺจยา อุปาทานา. (๒)
โนอุปาทานํ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทาโน จ โนอุปาทาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนอุปาทานํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา อุปาทานา จ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา อุปาทานา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อุปาทานา สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
๑๓. อุปาทานฺจ ¶ โนอุปาทานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ทิฏฺุปาทานฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปจฺจยา กามุปาทานํ, กามุปาทานฺจ สมฺปยุตฺตเก ¶ จ ขนฺเธ ปจฺจยา ทิฏฺุปาทานํ (จกฺกํ กาตพฺพํ). ทิฏฺุปาทานฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา กามุปาทานํ (จกฺกํ กาตพฺพํ). (๑)
อุปาทานฺจ โนอุปาทานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนอุปาทานํ เอกํ ขนฺธฺจ อุปาทานฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (จกฺกํ กาตพฺพํ). อุปาทาเน จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, อุปาทานฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา โนอุปาทานา ขนฺธา. (๒)
อุปาทานฺจ โนอุปาทานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทาโน จ โนอุปาทาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนอุปาทานํ เอกํ ขนฺธฺจ ทิฏฺุปาทานฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา กามุปาทานํ ¶ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… (จกฺกํ). ทิฏฺุปาทานฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา กามุปาทานํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา…เป… (จกฺกํ). (๓)
อารมฺมณปจฺจยา… (อารมฺมเณ โนอุปาทานมูลเก ปฺจายตนฺจ วตฺถฺุจ กาตพฺพา).
เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (สพฺพตฺถ นว), วิปาเก เอกํ…เป… อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๑๔. โนอุปาทานํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนอุปาทานํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา) จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา โนอุปาทานา ขนฺธา, วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห.
นเหตุยา เอกํ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ…เป… นปุเรชาเต นว…เป… นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว (ปฏิจฺจสทิสํ)…เป… โนวิคเต ตีณิ.
ปจฺจนียํ.
๔. นิสฺสยวาโร
(เอวํ ¶ อิตเร ทฺเว คณนาปิ นิสฺสยวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
เหตุปจฺจโย
๑๕. อุปาทานํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ อุปาทาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ทิฏฺุปาทานํ สํสฏฺํ กามุปาทานํ, กามุปาทานํ สํสฏฺํ ทิฏฺุปาทานํ (จกฺกํ. เอวํ นวปิ ปฺหา กาตพฺพา).
เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (สพฺพตฺถ นว), วิปาเก เอกํ…เป… วิคเต นว, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๑๖. โนอุปาทานํ ธมฺมํ สํสฏฺโ โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนอุปาทานํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ สํสฏฺโ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห.
นเหตุยา เอกํ, นอธิปติยา นว, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต นว.
ปจฺจนียํ.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ ¶ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๗. อุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทานา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ อุปาทานานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) อุปาทานา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ ¶ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) อุปาทานา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อุปาทานานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๘. โนอุปาทาโน ธมฺโม โนอุปาทานสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนอุปาทานา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส ¶ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนอุปาทานา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ อุปาทานานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) โนอุปาทานา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อุปาทานานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๙. อุปาทาโน จ โนอุปาทาโน จ ธมฺมา อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทานา จ โนอุปาทานา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ อุปาทานานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) อุปาทานา จ โนอุปาทานา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) อุปาทานา จ โนอุปาทานา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อุปาทานานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๒๐. อุปาทาโน ¶ ธมฺโม อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทาเน อารพฺภ อุปาทานา อุปฺปชฺชนฺติ… ตีณิ (อารพฺภ กาตพฺพา).
โนอุปาทาโน ธมฺโม โนอุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ; วิจิกิจฺฉา…เป… อุทฺธจฺจํ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ ปจฺจเวกฺขติ, อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ…เป… นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. อริยา โนอุปาทาเน ปหีเน กิเลเส ¶ …เป… วิกฺขมฺภิเต กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนอุปาทาเน ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. เจโตปริยาเณน โนอุปาทานจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… โนอุปาทานา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ; ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนอุปาทาเน ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๒)
โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสฺส จ โนอุปาทานสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา…เป… ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ ¶ …เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนอุปาทาเน ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ อุปาทานา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
อุปาทาโน จ โนอุปาทาโน จ ธมฺมา อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (อารพฺภ กาตพฺพา).
อธิปติปจฺจโย
๒๑. อุปาทาโน ¶ ธมฺโม อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – อุปาทาเน ครุํ กตฺวา อุปาทานา อุปฺปชฺชนฺติ… ตีณิ (อารมฺมณาธิปติเยว).
๒๒. โนอุปาทาโน ธมฺโม โนอุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา ¶ มคฺคํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ…เป… ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนอุปาทาเน ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – โนอุปาทานาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ; ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนอุปาทาเน ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – โนอุปาทานาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ อุปาทานานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนอุปาทาโน ¶ ธมฺโม อุปาทานสฺส จ โนอุปาทานสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ ¶ , สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ…เป… ฌานํ…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนอุปาทาเน ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา อุปาทานา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – โนอุปาทานาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อุปาทานานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อุปาทาโน จ โนอุปาทาโน จ ธมฺมา อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… อารมฺมณาธิปติ… ตีณิ (อารพฺภ กาตพฺพา, อารมฺมณาธิปติเยว).
อนนฺตรปจฺจยาทิ
๒๓. อุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อุปาทานา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อุปาทานานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปุริมา ปุริมา อุปาทานา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โนอุปาทานานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อุปาทานํ วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปุริมา ปุริมา อุปาทานา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อุปาทานานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๔. โนอุปาทาโน ¶ ธมฺโม โนอุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา โนอุปาทานา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โนอุปาทานานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส…เป… ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา โนอุปาทานา ขนฺธา ¶ ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อุปาทานานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อาวชฺชนา อุปาทานานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสฺส จ โนอุปาทานสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ – ปุริมา ปุริมา โนอุปาทานา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อุปาทานานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อาวชฺชนา อุปาทานานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๕. อุปาทาโน จ โนอุปาทาโน จ ธมฺมา อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อุปาทานา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อุปาทานานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปุริมา ปุริมา อุปาทานา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โนอุปาทานานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อุปาทานา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปุริมา ปุริมา อุปาทานา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อุปาทานานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจสทิสํ)… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจสทิสํ)… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย (ปจฺจยสทิสํ).
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๒๖. อุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย ¶ …เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อุปาทานา อุปาทานานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
๒๗. โนอุปาทาโน ¶ ธมฺโม โนอุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ, มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… ปฺํ… ราคํ…เป… ปตฺถนํ… กายิกํ สุขํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ, มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ, สทฺธา…เป… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอุปาทาโน ¶ ธมฺโม อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย อทินฺนํ…เป… มุสา…เป… ปิสุณํ…เป… สมฺผํ…เป… สนฺธึ…เป… นิลฺโลปํ…เป… เอกาคาริกํ…เป… ปริปนฺเถ…เป… ปรทารํ…เป… คามฆาตํ…เป… นิคมฆาตํ กโรติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ อุปาทานานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) สทฺธํ อุปนิสฺสาย มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย อทินฺนํ อาทิยติ, มุสา…เป… ปิสุณํ…เป… สมฺผํ…เป… สนฺธึ…เป… นิลฺโลปํ…เป… เอกาคาริกํ…เป… ปริปนฺเถ…เป… ปรทารํ…เป… คามฆาตํ…เป… นิคมฆาตํ กโรติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ อุปาทานานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อุปาทาโน จ โนอุปาทาโน ¶ จ ธมฺมา อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย… ตีณิ.
ปุเรชาตปจฺจโย
๒๘. โนอุปาทาโน ธมฺโม โนอุปาทานสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ โนอุปาทานานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอุปาทาโน ¶ ธมฺโม อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ อุปาทานานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนอุปาทาโน ¶ ธมฺโม อุปาทานสฺส จ โนอุปาทานสฺส จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ อุปาทานา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ อุปาทานานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
ปจฺฉาชาตาเสวนปจฺจยา
๒๙. อุปาทาโน ธมฺโม โนอุปาทานสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย (สํขิตฺตํ). (๑)
โนอุปาทาโน ธมฺโม โนอุปาทานสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ). (๑)
อุปาทาโน จ โนอุปาทาโน จ ธมฺมา โนอุปาทานสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ). (๑) …อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย.
กมฺมปจฺจโย
๓๐. โนอุปาทาโน ธมฺโม โนอุปาทานสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – โนอุปาทานา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – โนอุปาทานา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – โนอุปาทานา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ อุปาทานานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสฺส จ โนอุปาทานสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – โนอุปาทานา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อุปาทานานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
วิปากปจฺจยาทิ
๓๑. โนอุปาทาโน ¶ ¶ ธมฺโม โนอุปาทานสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย – วิปาโก โนอุปาทาโน เอโก ขนฺโธ…เป… เอกํ.
โนอุปาทาโน ธมฺโม โนอุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (เอโกเยว กพฬีกาโร อาหาโร)… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (รูปชีวิตินฺทฺริยํ เอกํเยว)… ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
อุปาทาโน ¶ ธมฺโม อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทานานิ มคฺคงฺคานิ สมฺปยุตฺตกานํ อุปาทานานํ มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย (อิมินา การเณน นว ปฺหา กาตพฺพา)… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๓๒. อุปาทาโน ธมฺโม โนอุปาทานสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อุปาทานา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตํ – ปจฺฉาชาตา อุปาทานา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอุปาทาโน ธมฺโม โนอุปาทานสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ อุปาทานานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสฺส จ โนอุปาทานสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ อุปาทานานํ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๓. อุปาทาโน ¶ จ โนอุปาทาโน จ ธมฺมา โนอุปาทานสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อุปาทานา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อุปาทานา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อตฺถิปจฺจโย
๓๔. อุปาทาโน ¶ ¶ ธมฺโม อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – ทิฏฺุปาทานํ กามุปาทานสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ). (๑)
อุปาทาโน ธมฺโม โนอุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อุปาทานา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อุปาทานา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสฺส จ โนอุปาทานสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ, ปฏิจฺจสทิสํ). (๓)
๓๕. โนอุปาทาโน ธมฺโม โนอุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ, วิตฺถาเรตพฺพํ). (๑)
โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ (สหชาตสทิสํ). ปุเรชาตํ (ปุเรชาตสทิสํ). (๒)
โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสฺส จ โนอุปาทานสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ (สํขิตฺตํ, สหชาตสทิสํ สหชาตํ วิภชิตพฺพํ, ปุเรชาตสทิสํ ปุเรชาตํ). (๓)
๓๖. อุปาทาโน ¶ จ โนอุปาทาโน จ ธมฺมา อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ทิฏฺุปาทานฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา กามุปาทานสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ). สหชาตํ – ทิฏฺุปาทานฺจ วตฺถุ จ กามุปาทานสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ). (๑)
อุปาทาโน จ โนอุปาทาโน จ ธมฺมา โนอุปาทานสฺส ธมฺมสฺส ¶ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต – โนอุปาทาโน เอโก ขนฺโธ จ อุปาทานา จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. สหชาตา – อุปาทานา จ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ ¶ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตา – อุปาทานา จ วตฺถุ จ โนอุปาทานานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อุปาทานา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อุปาทานา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อุปาทานา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทาโน จ โนอุปาทาโน จ ธมฺมา อุปาทานสฺส จ โนอุปาทานสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – โนอุปาทาโน เอโก ขนฺโธ จ ทิฏฺุปาทานฺจ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ กามุปาทานสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… (จกฺกํ). สหชาตํ – ทิฏฺุปาทานฺจ วตฺถุ จ กามุปาทานสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (จกฺกํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๓๗. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว ¶ , อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ ¶ , อาเสวเน นว, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก เอกํ, อาหาเร ตีณิ, อินฺทฺริเย ตีณิ, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต นว, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจนียุทฺธาโร
๓๘. อุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทาโน ¶ ธมฺโม โนอุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสฺส จ โนอุปาทานสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๙. โนอุปาทาโน ธมฺโม โนอุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนอุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสฺส จ โนอุปาทานสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ . (๓)
๔๐. อุปาทาโน ¶ จ โนอุปาทาโน จ ธมฺมา อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทาโน จ โนอุปาทาโน จ ธมฺมา โนอุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทาโน จ โนอุปาทาโน จ ธมฺมา อุปาทานสฺส จ โนอุปาทานสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๔๑. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), โนอวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๔๒. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ นว, นอธิปติยา นว…เป… นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย นว (สพฺพตฺถ นว), นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต นว, โนนตฺถิยา นว, โนวิคเต นว.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๔๓. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (อนุโลมมาติกา กาตพฺพา)…เป… อวิคเต นว.
อุปาทานทุกํ นิฏฺิตํ.
๗๐. อุปาทานิยทุกํ
๑-๗. ปฏิจฺจวาราทิ
๔๔. อุปาทานิยํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทานิยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยถา โลกิยทุกํ, เอวํ กาตพฺพํ. นินฺนานากรณํ).
อุปาทานิยทุกํ นิฏฺิตํ.
๗๑. อุปาทานสมฺปยุตฺตทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๔๕. อุปาทานสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทานสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
อุปาทานสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทานสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ โลโภ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ. (๒)
อุปาทานสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ¶ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อุปาทานสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โลโภ จ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๔๖. อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา ¶ – อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตํ โลภํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๑)
อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตํ โลภํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตํ โลภํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ. (๓)
๔๗. อุปาทานสมฺปยุตฺตฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โลภฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
อุปาทานสมฺปยุตฺตฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทานสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ ¶ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ จ โลภฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
อุปาทานสมฺปยุตฺตฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โลภฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๔๘. อุปาทานสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา ¶ – อุปาทานสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
อุปาทานสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ โลโภ. (๒)
อุปาทานสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โลโภ จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๔๙. อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา. (๑)
อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตํ โลภํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
อุปาทานสมฺปยุตฺตฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺตฺจ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โลภฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๓) (สํขิตฺตํ.)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๕๐. เหตุยา นว, อารมฺมเณ ฉ, อธิปติยา นว, อนนฺตเร ฉ, สมนนฺตเร ฉ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย ฉ, ปุเรชาเต ฉ, อาเสวเน ฉ, กมฺเม นว, วิปาเก เอกํ, อาหาเร นว (สพฺพตฺถ นว), มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต ฉ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา ฉ, วิคเต ฉ, อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๕๑. อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา) วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
นอารมฺมณปจฺจยาทิ
๕๒. อุปาทานสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – อุปาทานสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑)
อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – อุปาทานวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตํ โลภํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
อุปาทานสมฺปยุตฺตฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – อุปาทานสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ จ โลภฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑)
นอธิปติปจฺจยา… นอนนฺตรปจฺจยา… นสมนนฺตรปจฺจยา… นอุปนิสฺสยปจฺจยา.
นปุเรชาตปจฺจยาทิ
๕๓. อุปาทานสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา ¶ – อรูเป อุปาทานสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
อุปาทานสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ โลโภ, อุปาทานสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
อุปาทานสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โลโภ จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๕๔. อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อุปาทานวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตํ โลภํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา ¶ – อรูเป ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตํ โลภํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
อุปาทานสมฺปยุตฺตฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โลภฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
อุปาทานสมฺปยุตฺตฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อุปาทานสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ จ โลภฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
นปจฺฉาชาตปจฺจยา… นอาเสวนปจฺจยา.
นกมฺมปจฺจโย
๕๕. อุปาทานสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – อุปาทานสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา. (๑)
อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – อุปาทานวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา; พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ…เป…. (๑)
อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตํ โลภํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา. (๒)
อุปาทานสมฺปยุตฺตฺจ ¶ อุปาทานวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ จ โลภฺจ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา. (๑) (สํขิตฺตํ.)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๕๖. นเหตุยา ¶ เอกํ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต สตฺต, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๒. สหชาตวาโร
(อิตเร ¶ ทฺเว คณนาปิ กาตพฺพา. สหชาตวาโร ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๕๗. อุปาทานสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจสทิสํ).
อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา…เป… (ยาว อชฺฌตฺติกา มหาภูตา) วตฺถุํ ปจฺจยา อุปาทานวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา, วตฺถุํ ปจฺจยา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺโต โลโภ. (๑)
อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา อุปาทานสมฺปยุตฺตา ขนฺธา, ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตํ โลภํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ¶ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา อุปาทานสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตํ โลภํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ¶ ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ. (๓)
๕๘. อุปาทานสมฺปยุตฺตฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทานสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ โลภฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
อุปาทานสมฺปยุตฺตฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทานสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ จ โลภฺจ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา โลโภ. (๒)
อุปาทานสมฺปยุตฺตฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อุปาทานสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… อุปาทานสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา โลโภ จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๓) (สํขิตฺตํ. อารมฺมณปจฺจยมฺหิ ปฺจ วิฺาณา กาตพฺพา.)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๕๙. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว (สพฺพตฺถ นว), วิปาเก เอกํ…เป… อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๖๐. อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ ¶ อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา…เป… (ยาว อสฺสตฺตา ¶ ) จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา อุปาทานวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา, วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห (สํขิตฺตํ).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๖๑. นเหตุยา เอกํ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต สตฺต, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. นิสฺสยวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ นิสฺสยวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๖๒. อุปาทานสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ สํสฏฺโ อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทานสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา… ตีณิ.
อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ สํสฏฺโ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา (ปฏิจฺจสทิสํ, อรูปํเยว กาตพฺพํ).
อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา (ปฏิจฺจสทิสํ, อรูปํเยว กาตพฺพํ).
อุปาทานสมฺปยุตฺตฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ สํสฏฺโ อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา (ปฏิจฺจสทิสํ, อรูปํเยว กาตพฺพํ).
เหตุยา ฉ, อารมฺมเณ ฉ, อธิปติยา ฉ (สพฺพตฺถ ฉ), วิปาเก เอกํ…เป… อวิคเต ฉ.
อนุโลมํ.
อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ สํสฏฺโ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา (สํขิตฺตํ).
นเหตุยา ¶ เอกํ, นอธิปติยา ฉ, นปุเรชาเต ฉ, นปจฺฉาชาเต ฉ, นอาเสวเน ฉ, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก ฉ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ.
ปจฺจนียํ.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๖๓. อุปาทานสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทานสมฺปยุตฺตา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทานสมฺปยุตฺตา เหตู จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา เหตู ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสฺส จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) อุปาทานสมฺปยุตฺตา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ¶ ขนฺธานํ โลภสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๖๔. อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทานวิปฺปยุตฺตา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺโต โลโภ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (มูลํ กาตพฺพํ) ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺโต โลโภ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺโต โลโภ ¶ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๖๕. อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคโต โมโห จ โลโภ จ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคโต โมโห จ โลโภ จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทานสมฺปยุตฺโต ¶ จ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส จ อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคโต โมโห จ โลโภ จ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๖๖. อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทานสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ อารพฺภ อุปาทานสมฺปยุตฺตา ¶ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) อุปาทานสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ อารพฺภ อุปาทานวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา จ โลโภ จ อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) อุปาทานสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ อารพฺภ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๖๗. อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ…เป… ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ ปจฺจเวกฺขติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺโต ราโค…เป… วิจิกิจฺฉา…เป… อุทฺธจฺจํ อุปฺปชฺชติ, ฌาเน ปริหีเน วิปฺปฏิสาริสฺส โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ…เป… นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ. นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. อริยา อุปาทานวิปฺปยุตฺเต ปหีเน กิเลเส…เป… วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ กิเลเส…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อุปาทานวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ ¶ จ โลภฺจ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺโต ราโค…เป… วิจิกิจฺฉา…เป… อุทฺธจฺจํ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ…เป… (สพฺพํ ปริปุณฺณํ), ทิพฺเพน จกฺขุนา… (ยาว กายวิฺาณํ), อุปาทานวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – ทานํ ¶ …เป… ฌานํ…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อุปาทานวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ โลภฺจ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๒)
อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส จ อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อุปาทานวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ โลภฺจ อารพฺภ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๖๘. อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ จ โลภฺจ อารพฺภ อุปาทานสมฺปยุตฺตา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ จ โลภฺจ อารพฺภ อุปาทานวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา จ โลโภ จ อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ จ โลภฺจ อารพฺภ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
อธิปติปจฺจโย
๖๙. อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – อุปาทานสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อุปาทานสมฺปยุตฺตา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – อุปาทานสมฺปยุตฺตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อธิปติปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – อุปาทานสมฺปยุตฺเต ¶ ขนฺเธ ครุํ กตฺวา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺโต โลโภ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – อุปาทานสมฺปยุตฺตาธิปติ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตาธิปติ โลภสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – อุปาทานสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ครุํ กตฺวา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – อุปาทานสมฺปยุตฺตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๗๐. อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺโต ราโค อุปฺปชฺชติ…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา…เป… ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อุปาทานวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ โลภฺจ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺโต ราโค อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – อุปาทานวิปฺปยุตฺตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม ¶ อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… ฌานํ…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อุปาทานวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ โลภฺจ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๒)
อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส จ อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อุปาทานวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ โลภฺจ ครุํ กตฺวา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๗๑. อุปาทานสมฺปยุตฺโต ¶ จ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ จ โลภฺจ ครุํ กตฺวา อุปาทานสมฺปยุตฺตา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ จ โลภฺจ ครุํ กตฺวา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺโต โลโภ อุปฺปชฺชติ. (มูลํ กาตพฺพํ) ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคเต ขนฺเธ จ โลภฺจ ครุํ กตฺวา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
อนนฺตรปจฺจโย
๗๒. อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ¶ ปุริมา อุปาทานสมฺปยุตฺตา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อุปาทานสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปุริมา ปุริมา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ¶ ขนฺธา ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตสฺส โลภสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อุปาทานสมฺปยุตฺตา ขนฺธา วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปุริมา ปุริมา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๗๓. อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริโม ปุริโม ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺโต โลโภ ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตสฺส โลภสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; ปุริมา ปุริมา อุปาทานวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อุปาทานวิปฺปยุตฺตานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺโต โลโภ วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส…เป… ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปุริโม ปุริโม ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺโต โลโภ ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. อาวชฺชนา อุปาทานสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปุริโม ปุริโม ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺโต โลโภ ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อาวชฺชนา ¶ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๗๔. อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส ¶ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปุริมา ปุริมา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตสฺส โลภสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปุริมา ปุริมา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
สมนนฺตรปจฺจยาทิ
๗๕. อุปาทานสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… (ปฏิจฺจสทิสํ) นว… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… (ปฏิจฺจสทิสํ) ฉ… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… (ปจฺจยวารสทิสํ) นว.
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๗๖. อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อุปาทานสมฺปยุตฺตา ขนฺธา อุปาทานสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) อุปาทานสมฺปยุตฺตา ขนฺธา อุปาทานวิปฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) อุปาทานสมฺปยุตฺตา ¶ ขนฺธา ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๗๗. อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ, มานํ ชปฺเปติ, สีลํ…เป… ปฺํ… อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ ราคํ… มานํ… ปตฺถนํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ปฺาย อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส ราคสฺส… มานสฺส… ปตฺถนาย… กายิกสฺส สุขสฺส…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – (ตีณิ อุปนิสฺสยา) สทฺธํ อุปนิสฺสาย มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ, สีลํ…เป… ปฺํ… อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ ราคํ… มานํ… ปตฺถนํ… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย อทินฺนํ…เป… มุสา…เป… ปิสุณํ…เป… สมฺผํ…เป… สนฺธึ…เป… นิลฺโลปํ…เป… เอกาคาริกํ…เป… ปริปนฺเถ…เป… ปรทารํ…เป… คามฆาตํ…เป… นิคมฆาตํ กโรติ ¶ . สทฺธา…เป… เสนาสนํ อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส ราคสฺส… โมหสฺส… มานสฺส… ทิฏฺิยา… ปตฺถนาย อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส จ อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย มานํ ชปฺเปติ, สีลํ…เป… ปฺํ… อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ ¶ ราคํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย อทินฺนํ อาทิยติ…เป… คามฆาตํ กโรติ… นิคมฆาตํ กโรติ…. สทฺธา…เป… เสนาสนํ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๗๘. อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ อุปาทานสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ อุปาทานวิปฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
ปุเรชาตปจฺจโย
๗๙. อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ อุปาทานวิปฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ ¶ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ ¶ , ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ อุปาทานสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส จ อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อารพฺภ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ อุปฺปชฺชนฺติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
ปจฺฉาชาตาเสวนปจฺจยา
๘๐. อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ). (๑)
อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ). (๑)
อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (สํขิตฺตํ.) (๑) …อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย.
กมฺม-วิปากปจฺจยา
๘๑. อุปาทานสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทานสมฺปยุตฺตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – อุปาทานสมฺปยุตฺตา เจตนา จิตฺตสมุฏฺานานํ ¶ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา เจตนา โลภสฺส จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. นานากฺขณิกา – อุปาทานสมฺปยุตฺตา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทานสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส จ อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทานสมฺปยุตฺตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๘๒. อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – อุปาทานวิปฺปยุตฺตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – อุปาทานวิปฺปยุตฺตา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย – วิปาโก อุปาทานวิปฺปยุตฺโต เอโก…เป… เอกํ.
อาหารปจฺจยาทิ
๘๓. อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ฌานปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย (อิเมสุ จตูสุปิ ยถา กมฺมปจฺจเย ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺโต โลโภ ทสฺสิโต เอวํ ทสฺเสตพฺโพ. จตฺตาริ จตฺตาริ ปฺหา)… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… ฉ.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๘๔. อุปาทานสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ อุปาทานสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส จ อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตานํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา…เป….
อตฺถิปจฺจยาทิ
๘๕. อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ (ปฏิจฺจสทิสํ). (๑)
อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ ¶ , ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๒)
อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส จ อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจสทิสํ). (๓)
๘๖. อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ). (๑)
อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ (สํขิตฺตํ). (๒)
อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ¶ ¶ ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส จ อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ (อิเมสุ สหชาตํ สหชาตสทิสํ, ปุเรชาตํ ปุเรชาตสทิสํ). (๓)
๘๗. อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – อุปาทานสมฺปยุตฺโต เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. สหชาโต – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคโต เอโก ขนฺโธ จ โลโภ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. (๑)
อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – อุปาทานสมฺปยุตฺตา ขนฺธา จ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ¶ ขนฺธา จ วตฺถุ จ โลภสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตา ขนฺธา จ โลโภ จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส จ อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคโต เอโก ขนฺโธ จ โลโภ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. สหชาโต – ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคโต เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ โลภสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. (๓)
นตฺถิปจฺจเยน ¶ ¶ ปจฺจโย… วิคตปจฺจเยน ปจฺจโย… อวิคตปจฺจเยน ปจฺจโย.
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๘๘. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ, อาเสวเน นว ¶ , กมฺเม จตฺตาริ, วิปาเก เอกํ, อาหาเร จตฺตาริ, อินฺทฺริเย จตฺตาริ, ฌาเน จตฺตาริ, มคฺเค จตฺตาริ, สมฺปยุตฺเต ฉ, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๘๙. อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทานสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส จ อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๙๐. อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ … ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทานวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส จ อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส ¶ จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๙๑. อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส จ อุปาทานวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๙๒. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว, นอธิปติยา นว (สพฺพตฺถ นว), โนอวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๙๓. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ นว, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร นว, นสมนนฺตเร นว, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย นว (สพฺพตฺถ นว), นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา นว, โนวิคเต นว.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๙๔. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (อนุโลมมาติกา)…เป… อวิคเต นว.
อุปาทานสมฺปยุตฺตทุกํ นิฏฺิตํ.
๗๒. อุปาทานอุปาทานิยทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๙๕. อุปาทานฺเจว ¶ ¶ ¶ อุปาทานิยฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทาโน เจว อุปาทานิโย จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ทิฏฺุปาทานํ ปฏิจฺจ กามุปาทานํ, กามุปาทานํ ปฏิจฺจ ทิฏฺุปาทานํ (จกฺกํ). (๑)
อุปาทานฺเจว อุปาทานิยฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานิโย เจว โน จ อุปาทาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทาเน ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ. (๑)
อุปาทานฺเจว อุปาทานิยฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทาโน เจว อุปาทานิโย จ อุปาทานิโย เจว โน จ อุปาทาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ทิฏฺุปาทานํ ปฏิจฺจ กามุปาทานํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปํ (จกฺกํ). (๓)
๙๖. อุปาทานิยฺเจว โน จ อุปาทานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานิโย เจว โน จ อุปาทาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทานิยฺเจว โน จ อุปาทานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ¶ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อชฺฌตฺติกา มหาภูตา). (๑)
อุปาทานิยฺเจว โน จ อุปาทานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทาโน เจว อุปาทานิโย จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทานิเย เจว โน จ อุปาทาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ อุปาทานา. (๒)
อุปาทานิยฺเจว โน จ อุปาทานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทาโน เจว อุปาทานิโย จ อุปาทานิโย เจว โน จ อุปาทาโน จ ธมฺมา ¶ อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อุปาทานิยฺเจว โน จ อุปาทานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อุปาทานา จ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๙๗. อุปาทานฺเจว อุปาทานิยฺจ อุปาทานิยฺเจว โน จ อุปาทานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทาโน เจว อุปาทานิโย จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ทิฏฺุปาทานฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ กามุปาทานํ (จกฺกํ). (๑)
อุปาทานฺเจว ¶ อุปาทานิยฺจ อุปาทานิยฺเจว โน จ อุปาทานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานิโย เจว โน จ อุปาทาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทานิยฺเจว โน จ อุปาทานํ เอกํ ขนฺธฺจ อุปาทาเน จ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… อุปาทาเน จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
อุปาทานฺเจว อุปาทานิยฺจ อุปาทานิยฺเจว โน จ อุปาทานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทาโน เจว อุปาทานิโย จ อุปาทานิโย เจว โน จ อุปาทาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อุปาทานิยฺเจว โน จ อุปาทานํ เอกํ ขนฺธฺจ ทิฏฺุปาทานฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา กามุปาทานฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (จกฺกํ). (๓)
๒-๖. สหชาต-ปจฺจย-นิสฺสย-สํสฏฺ-สมฺปยุตฺตวาโร
(ยถา อุปาทานทุกํ เอวํ ปฏิจฺจวาโรปิ สหชาตวาโรปิ ปจฺจยวาโรปิ นิสฺสยวาโรปิ สํสฏฺวาโรปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ กาตพฺพา, นินฺนานากรณา, อามสนํ นานากรณํ.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๙๘. อุปาทาโน ¶ ¶ เจว อุปาทานิโย จ ธมฺโม อุปาทานสฺส เจว อุปาทานิยสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทานา เจว อุปาทานิยา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ อุปาทานานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทาโน เจว อุปาทานิโย จ ธมฺโม อุปาทานิยสฺส เจว โน จ อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทานา เจว อุปาทานิยา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย (อุปาทานทุกสทิสา นินฺนานา, นว ปฺหา).
อารมฺมณปจฺจโย
๙๙. อุปาทาโน ¶ เจว อุปาทานิโย จ ธมฺโม อุปาทานสฺส เจว อุปาทานิยสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทาเน อารพฺภ อุปาทานา อุปฺปชฺชนฺติ… ตีณิ.
อุปาทานิโย เจว โน จ อุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานิยสฺส เจว โน จ อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ ปจฺจเวกฺขติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ, วิจิกิจฺฉา อุทฺธจฺจํ โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; อริยา โคตฺรภุํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, โวทานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ปหีเน กิเลเส…เป… วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ…เป… (สํขิตฺตํ) อนาคตํสาณสฺส อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทานิโย ¶ เจว โน จ อุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสฺส เจว อุปาทานิยสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ, อิตเร ทฺเว อุปาทานทุกสทิสา). (๓)
อุปาทาโน ¶ เจว อุปาทานิโย จ อุปาทานิโย เจว โน จ อุปาทาโน จ ธมฺมา อุปาทานสฺส เจว อุปาทานิยสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (เหฏฺา อธิปติ ตีณิ, อุปาทานทุกสทิสา).
อธิปติปจฺจโย
๑๐๐. อุปาทานิโย เจว โน จ อุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานิยสฺส เจว โน จ อุปาทานสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ; เสกฺขา โคตฺรภุํ ครุํ กตฺวา…เป… โวทานํ…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อุปาทานิเย เจว โน จ อุปาทาเน ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อุปาทานิยา เจว โน จ อุปาทานา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – อุปาทานิยา เจว โน จ อุปาทานาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย (อวเสสา ทฺเวปิ อารมฺมณาธิปติ สหชาตาธิปติปิ อุปาทานทุกสทิสา). (๓)
(ฆฏนา ¶ อธิปติ ตีณิ, อุปาทานทุกสทิสา. สพฺเพ ปจฺจยา อุปาทานทุกสทิสา. อุปาทานิเย โลกุตฺตรํ นตฺถิ, ปจฺจนียมฺปิ อิตเร ทฺเว คณนาปิ อุปาทานทุกสทิสํ.)
อุปาทานอุปาทานิยทุกํ นิฏฺิตํ.
๗๓. อุปาทานอุปาทานสมฺปยุตฺตทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๐๑. อุปาทานฺเจว ¶ ¶ อุปาทานสมฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทาโน เจว อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ทิฏฺุปาทานํ ปฏิจฺจ กามุปาทานํ (จกฺกํ กาตพฺพํ). (๑)
อุปาทานฺเจว อุปาทานสมฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานสมฺปยุตฺโต เจว โน จ อุปาทาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทาเน ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
อุปาทานฺเจว อุปาทานสมฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทาโน เจว อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ อุปาทานสมฺปยุตฺโต เจว โน จ อุปาทาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ทิฏฺุปาทานํ ปฏิจฺจ กามุปาทานํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา (จกฺกํ). (๓)
๒-๖. สหชาต-ปจฺจย-นิสฺสย-สํสฏฺ-สมฺปยุตฺตวาโร
อุปาทานสมฺปยุตฺตฺเจว โน จ อุปาทานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ…เป…. (สํขิตฺตํ. อามสนํ นานากรณํ อุปาทานทุกสทิสํ นว ปฺหา. รูปํ นตฺถิ. เอวํ สพฺเพปิ วารา วิตฺถาเรตพฺพา. อรูปํเยว.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๐๒. อุปาทาโน ¶ เจว อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปาทานสฺส เจว อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทานา เจว อุปาทานสมฺปยุตฺตา ¶ จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ อุปาทานานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) อุปาทานา เจว อุปาทานสมฺปยุตฺตา ¶ จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) อุปาทานา เจว อุปาทานสมฺปยุตฺตา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อุปาทานานฺจ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๐๓. อุปาทานสมฺปยุตฺโต เจว โน จ อุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทานสมฺปยุตฺตา เจว โน จ อุปาทานา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) อุปาทานสมฺปยุตฺตา เจว โน จ อุปาทานา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ อุปาทานานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) อุปาทานสมฺปยุตฺตา เจว โน จ อุปาทานา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อุปาทานานฺจ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๐๔. อุปาทาโน เจว อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ อุปาทานสมฺปยุตฺโต เจว โน จ อุปาทาโน จ ธมฺมา อุปาทานสฺส เจว อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทานา เจว อุปาทานสมฺปยุตฺตา จ อุปาทานสมฺปยุตฺตา เจว โน จ อุปาทานา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ อุปาทานานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) อุปาทานา เจว อุปาทานสมฺปยุตฺตา จ อุปาทานสมฺปยุตฺตา เจว โน จ อุปาทานา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) อุปาทานา เจว อุปาทานสมฺปยุตฺตา จ อุปาทานสมฺปยุตฺตา เจว โน จ อุปาทานา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อุปาทานานฺจ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๐๕. อุปาทาโน ¶ เจว อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปาทานสฺส เจว ¶ อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทาเน อารพฺภ อุปาทานา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) อุปาทาเน อารพฺภ อุปาทานสมฺปยุตฺตา เจว โน จ อุปาทานา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) อุปาทาเน อารพฺภ อุปาทานา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
อุปาทานสมฺปยุตฺโต ¶ เจว โน จ อุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทานสมฺปยุตฺเต เจว โน จ อุปาทาเน ขนฺเธ อารพฺภ อุปาทานสมฺปยุตฺตา เจว โน จ อุปาทานา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ (ตีณิปิ กาตพฺพา, ฆฏเน ตีณิปิ กาตพฺพา).
อธิปติปจฺจโย
๑๐๖. อุปาทาโน เจว อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปาทานสฺส เจว อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ. (๓)
อุปาทานสมฺปยุตฺโต เจว โน จ อุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ (ตีณิปิ, ตีสุปิ ทฺเวปิ อธิปติ กาตพฺพา, ฆฏนาธิปติปิ ตีณิ).
อนนฺตรปจฺจโย
๑๐๗. อุปาทาโน เจว อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปาทานสฺส เจว อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อุปาทานา เจว อุปาทานสมฺปยุตฺตา จ ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อุปาทานานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย (เอวํ นวปิ ปฺหา กาตพฺพา, อาวชฺชนาปิ วุฏฺานมฺปิ นตฺถิ).
สมนนฺตรปจฺจยาทิ
๑๐๘. อุปาทาโน ¶ ¶ เจว อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปาทานสฺส เจว อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๑๐๙. อุปาทาโน เจว อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปาทานสฺส เจว อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ตีณิ.
อุปาทานสมฺปยุตฺโต ¶ เจว โน จ อุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อุปาทานสมฺปยุตฺตา เจว โน จ อุปาทานา ขนฺธา อุปาทานสมฺปยุตฺตกานฺเจว โน จ อุปาทานานํ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย (ตีณิ ฆฏนุปนิสฺสเยปิ ตีณิ)… อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
กมฺมปจฺจยาทิ
๑๑๐. อุปาทานสมฺปยุตฺโต เจว โน จ อุปาทาโน ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… นตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… วิคตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… อวิคตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๑๑. เหตุยา ¶ ¶ นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, อาเสวเน นว, กมฺเม ตีณิ, อาหาเร ตีณิ, อินฺทฺริเย ตีณิ, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๑๑๒. อุปาทาโน เจว อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปาทานสฺส เจว อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทาโน ¶ เจว อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ อุปาทานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทาโน เจว อุปาทานสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปาทานสฺส เจว อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส จ อุปาทานสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ อุปาทานสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย (เอวํ นวปิ กาตพฺพา, เอเกกสฺส มูเล ตีณิ ตีณิ ปฺหา).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๑๑๓. นเหตุยา ¶ นว, นอารมฺมเณ นว, นอธิปติยา นว (สพฺพตฺถ นว), โนอวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๑๑๔. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ นว, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร นว, นสมนนฺตเร นว, นอุปนิสฺสเย นว (สพฺพตฺถ นว), นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต นว, โนนตฺถิยา นว, โนวิคเต นว.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๑๑๕. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว…เป… (อนุโลมมาติกา กาตพฺพา).
อุปาทานอุปาทานสมฺปยุตฺตทุกํ นิฏฺิตํ.
๗๔. อุปาทานวิปฺปยุตฺตอุปาทานิยทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
เหตุปจฺจโย
๑๑๖. อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ ¶ อุปาทานิยํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต อุปาทานิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ อุปาทานิยํ เอกํ ¶ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ อนุปาทานิยํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต อนุปาทานิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ อนุปาทานิยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ อนุปาทานิยํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต อุปาทานิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทานวิปฺปยุตฺเต อนุปาทานิเย ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ อนุปาทานิยํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต อุปาทานิโย จ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต อนุปาทานิโย จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ ¶ อนุปาทานิยํ ¶ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ อุปาทานิยฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺตํ อนุปาทานิยฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทานวิปฺปยุตฺโต อุปาทานิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทานวิปฺปยุตฺเต อนุปาทานิเย ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑)
เหตุยา ปฺจ, อารมฺมเณ ทฺเว…เป… อวิคเต ปฺจ.
(อิมํ ทุกํ จูฬนฺตรทุเก โลกิยทุกสทิสํ, นินฺนานากรณํ.)
อุปาทานวิปฺปยุตฺตอุปาทานิยทุกํ นิฏฺิตํ.
อุปาทานโคจฺฉกํ นิฏฺิตํ.
ตติโย ภาโค นิฏฺิโต.