📜

นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส

จูฬคนฺถวํสปาฬิ

๑. ปิฏกตฺตยปริจฺเฉโท

นมสฺเสตฺวาน สมฺพุทฺธํ, อคฺควํสวรํวรํ;

นตฺวาน ธมฺมํ พุทฺธชํ, สงฺฆฺจาปินิรงฺคณํ.

คนฺถวํสมฺปิ นิสฺสาย, คนฺถวํสํ ปกถิสฺสํ;

ติเปฏกสมาหารํ, สาธุนํ ชงฺฆทาสกํ.

วิมติโนทนมารมฺภํ, ตํ เม สุณาถ สาธโว;

สพฺพมฺปิ พุทฺธวจนํ, วิมุตฺติ จ สเหตุกํ.

โหติ เอกวิธํเยว, ติวิธํ ปิฏเกน จ;

ตฺจ สพฺพมฺปิ เกวลํ, ปฺจวิธํ นิกายโต.

องฺคโต จ นววิธํ, ธมฺมกฺขนฺธคณนโต;

จตุราสีติ สหสฺส, ธมฺมกฺขนฺธปเภทนนฺติ.

กถํ ปิฏกโต ปิฏกฺหิ ติวิธํ โหติ?

วินยปิฏกํ, อภิธมฺมปิฏกํ สุตฺตนฺตปิฏกนฺติ. ตตฺถ กตมํ วินย ปิฏกํ? ปาราชิกกณฺฑํ, ปาจิตฺติยกณฺฑํ, มหาวคฺคกณฺฑํ, จุลฺลวคฺคกณฺฑํ, ปริวารกณฺฑนฺติ. อิมานิ กณฺฑานิ วินยปิฏกํ นาม.

กตมํ อภิธมฺมปิฏกํ? ธมฺมสงฺคณี-ปกรณํ, วิภงฺค-ปกรณํ, ธาตุกถา-ปกรณํ, ปุคฺคลปฺตฺติ-ปกรณํ, กถาวตฺถุ-ปกรณํ, ยมก-ปกรณํ, ปฏฺาน-ปกรณนฺติ. อิมานิ สตฺต ปกรณานิ อภิธมฺมปิฏกํ นาม. กตมํ สุตฺตนฺตปิฏกํ? สีลกฺขนฺธวคฺคาทิกํ, อวเสสํ พุทฺธวจนํ สุตฺตนฺตปิฏกํ นาม.

กถํ นิกายโต? นิกายา ปฺจ วิธา โหนฺติ. ทีฆนิกาโย, มชฺฌิมนิกาโย, สํยุตฺตนิกาโย, องฺคุตฺตรนิกาโย, ขุทฺทกนิกาโยติ.

ตตฺถ กตโม ทีฆ-นิกาโย? สีลกฺขนฺธวคฺโค, มหาวคฺโค, ปาถิกวคฺโคติ, อิเม ตโย วคฺคา ทีฆนิกาโย นาม. อิเมสุ ตีสุ วคฺเคสุ, จตุตึส วคฺคานิ จ โหนฺติ. [จตุตึเสว สุตฺตนฺตา, สีลกฺขนฺธวคฺคาทิกา, ยสฺส ภวนฺติ โส เยว ทีฆนิกาย นาม โหติ.]

กตโม มชฺฌิมนิกาโย? มูลปณฺณาโส, มชฺฌิมปณฺณาโส, อุปริปณฺณาโสติ, อิเม ตโย ปณฺณาสา มชฺฌิมนิกาโย นาม. อิเมสุ ตีสุ ปณฺณาเสสุ ทฺเวปฺาสาธิก-สุตฺต-สตานิ โหนฺติ [ทิยฑฺฒสตสุตฺตนฺตา, ทฺวิ สุตฺตํ ยสฺส สนฺติโส, มชฺฌิมนิกาโย นาโม มูลปณฺณาสมาทิ โหติ.]

กตโม สํยุตฺตนิกาโย? สคาถาวคฺโค, นิทานวคฺโค, ขนฺธกวคฺโค, สฬายตนวคฺโค, มหาวคฺโคติ, อิเม ปฺจ วคฺคา สํยุตฺตนิกาโย นาม. อิเมสุ ปฺจสุ วคฺเคสุ ทฺวาสฏฺิสุตฺตสตฺตสตาธิกสตฺต-สุตฺตสหสฺสานิ โหนฺติ. [ทฺวาสฏฺิ-สตฺต-สตานิ, สตฺตสหสฺสกานิ จ.] สุตฺตานิ ยสฺส โหนฺติ โส, สคาถาทิกวคฺคโก, สํยุตฺตนิกาโย นาโม เวทิตพฺโพ จ วิฺูนาติ.

กตโม องฺคุตฺตรนิกาโย? เอกฺกนิปาโต, ทุกฺกนิปาโต, ติกฺกนิปาโต, จตุกฺกนิปาโต, ปฺจกนิปาโต, ฉกฺกนิปาโต, สตฺตกนิปาโต, อฏฺกนิปาโต, นวกนิปาโต, ทสกนิปาโต, เอกาทสนิปาโตติ, อิเม เอกาทส นิปาตา องฺคุตฺตรนิกาโย นาม. อิเมสุ เอกาทส นิปาเตสุ สตฺต-ปฺาส-ปฺจ-สตาธิกนว-สุตฺต-สหสฺสานิ โหนฺติ. [นวสุตฺตสหสฺสานิ, ปฺจสตมตฺตานิ จ, สตฺตปฺาสาธิกานิ, สุตฺตานิ ยสฺส โหนฺติ โส, องฺคุตฺตรนิกาโยติ, เอกฺกนิปาตกาทิโกติ.]

กตโม ขุทฺทกนิกาโย? ขุทฺทกปาโ, ธมฺมปทํ, อุทานํ, อิติวุตฺตกํ, สุตฺตนิปาโต, วิมานวตฺถุ, เปตวตฺถุ, เถรกถา, เถรีกถา, ชาตกํ, มหานิทฺเทโส, ปฏิสมฺภิทามคฺโค, อปทานํ, พุทฺธวํโส, จริยาปิฏกํ, วินยปิฏกํ, อภิธมฺมปิฏกนฺติ. อิเมสุ สตฺตรสสุ คนฺเถสุ อเนกานิ สุตฺต-สหสฺสานิ โหนฺติ. [อเนกานิ สุตฺต-สหสฺสานิ, นิทฺทิฏฺานิ มเหสินา, นิกาเย ปฺจเม อิเม, ขุทฺทเก อิติ วิสุเตติ.]

กถํ องฺคโต องฺคหิ นว วิธํ โหติ? สุตฺตํ, เคยฺยํ, เวยฺยากรณํ, คาถา, อุทานํ, อิติวุตฺตกํ, ชาตกํ, อพฺภุตธมฺมํ, เวทลฺลนฺติ, นวปฺปเภทํ โหติ. ตตฺถ อุภโต วิภงฺคนิทฺเทสขนฺธกปริวารา, สุตฺตนิปาเต, มงฺคลสุตฺต, รตนสุตฺต, ตุวฏฺฏกสุตฺตานิ. อฺมฺปิ สุตฺตนามกํ ตถาคตวจนํ, สุตฺตนฺติ เวทิตพฺพํ. สพฺพํ สคาถกํ เคยฺยนฺติ เวทิตพฺพํ. วิเสสนสํยุตฺตเก สกโลปิ สคาถกวคฺโค, สกลํ อภิธมฺมปิฏกํ นิคาถกฺจ สุตฺตยฺจ อฺมฺปิ อฏฺหิ องฺเคหิ อสงฺคหิตํ พุทฺธวจนํ ตํ เวยฺยากรณนฺติ เวทิตพฺพํ. ธมฺมปทํ, เถรกถา, เถรีกถา, สุตฺตนิปาเต, โน สุตฺตนามิกา สุทฺธิกคาถา, คาถาติ เวทิตพฺพา. โสมนสฺส าณมยิกคาถา ปฏิก-สํยุตฺตา ทฺเว อสีติสุตฺตนฺตา อุทานนฺติ เวทิตพฺพา. วุตฺตฺเหตํ ภควตาติอาทินยปฺปวตฺตา ทสุตฺตรสตสุตฺตนฺตา, อิติวุตฺตกนฺติ เวทิตพฺพา. อปณฺณกชาตกาทีนิ ปฺาสาทิกานิ. ปฺจชาตกสตานิ, ชาตกนฺติ เวทิตพฺพํ. จตฺตาโร เม ภิกฺขเว อจฺฉริยา อภูตธมฺมา, อานนฺเทติอาทินยปฺปวตฺตา สพฺเพปิ อจฺฉริย อภูตธมฺมปฏิสํยุตฺตา สุตฺตนฺตา อภูตธมฺมนฺติ เวทิตพฺพา. จุลฺลเวทลฺล, มหาเวทลฺล, สมฺมาทิฏฺิ, สกฺกปฺห, สงฺขารภาชนิย, มหาปุณฺณมสุตฺตนฺตาทโย สพฺเพปิ เวทฺจ ตุฏฺิฺจ ลทฺธา [ปุจฺฉ] ลทฺธา ปุจฺฉิตสุตฺตนฺตา, เวทลฺลนฺติ เวทิตพฺพา. กตมานิ จตุราสีติ ธมฺมกฺขนฺธสหสฺสานิ ทุชานานิ, จตุราสีติ ธมฺมกฺขนฺธสหสฺสานิ สเจ วิตฺถาเรน กถิสฺสํ อติปปฺโจ ภวิสฺสติ. ตสฺมา นย วเสน กถิสฺสามิ. เอกํ วตฺถุ, เอโก ธมฺมกฺขนฺโธ, เอกํ นิทานํ เอโก ธมฺมกฺขนฺโธ, เอกํ ปฺหา ปุจฺฉนฺตํ เอโก ธมฺมกฺขนฺโธ, เอกํ ปฺหา วิสชฺชนํ เอโก ธมฺมกฺขนฺโธ, จตุราสีติ ธมฺมกฺขนฺธสหสฺสานิ เกน ภาสิตานิ, กตฺถ ภาสิตานิ, กทา ภาสิตานิ, กมารพฺภ ภาสิตานิ, กิมตฺถํ ภาสิตานิ, เกน ธาริตานิ, เกนาภตานิ, กิมตฺถํ ปริยาปุณิตพฺพานิ. ตตฺรายํ วิสชฺชนา, เกน ภาสิตานีติ? พุทฺธานุ พุทฺเธหิ ภาสิตานิ. กตฺถ ภาสิตานีติ? เทเวสุ จ มานุสฺเสสุ จ, ภาสิตานิ. กทา ภาสิตานีติ? ภควโต ธรมานกาเล เจว ปจฺฉิมกาเล จ ภาสิตานิ. กตมารพฺภ ภาสิตานีติ? ปฺจวคฺคิยาทิเก เวเนยฺย พนฺธเว อารพฺภ ภาสิตานีติ. กิมตฺถํ ภาสิตานีติ? ติวชฺชฺจ อวชฺชฺจ ตฺวา วชฺชํ ปหาย อวชฺเช ปฏิปตฺติตฺวา นิพฺพานปริยนฺเต. ทิฏฺ-ธมฺมิกสมฺปรายิกตฺเถ สมฺปาปุณิตุํ.

เกน ธาริตานีติ? อนุพุทฺเธหิ เจว สิสฺสานุสิสฺเสหิ จ ธาริตานิ. เกนา ภตานีติ? อาจริย ปรํปเรหิ อาภตานิ. กิมตฺถํ ปริยาปุณิตพฺพานีติ? วชฺชฺจ อวชฺชฺจ ตฺวา วชฺชํ ปหาย อวชฺเช ปฏิปตฺติตฺวา นิพฺพานปริยนฺเต ทิฏฺธมฺมิกสมฺปรายิกตฺเถ, สํปาปุณิตุํ, ยเทวํ ตาย นิพฺพานปริยนฺเต ทิฏฺธมฺมิกสมฺปรายิกตฺเถ สาธิกานิ โหนฺติ. เตว ตตฺถ เกหิ อปฺปมตฺเตน ปริยาปุณิตพฺพานิ ธาเรตพฺพานิ ธาเรตพฺพานิ วาเจตพฺพานิ สชฺฌายํ กาตพฺพานีติ [อิติ จุลฺลคนฺถวํเส ปิฏกตฺตย ทีปโก นาม ปโม ปริจฺเฉโท.]

๒. คนฺถการกาจริย-ปริจฺเฉโท

อาจริโย ปน อตฺถิ. โปราณาจริยา อตฺถิ, อฏฺกถาจริยา อตฺถิ, คนฺถการกาจริยา อตฺถิ, ติวิธนามิกาจริยา. กตเม โปราณาจริยา? ปมสงฺคายนายํ ปฺจสตา ขีณาสวา ปฺจนฺนํ นิกายานํ นามฺจ อตฺถฺจ อธิปฺปายฺจ ยทฺจ พฺยฺชน โสธนฺจ อวเสสํ กิจฺจํ กรึสุ. ทุติยสงฺคายนายํ สตฺตสตา ขีณาสวา เตสํเยว สทฺทตฺถาทิกํ กิจฺจํ ปุน กรึสุ. ตติยสงฺคายนายํ สหสฺสมตฺตา ขีณาสวา เตสํเยว สทฺทตฺถาทิกํ กิจฺจํ ปุน กรึสุ. อิจฺเจวํ ทฺเวสตาธิกา ทฺเวสหสฺส ขีณาสวา มหากจฺจายนํ เปตฺวา อวเสสา โปราณาจริยา นาม. เย โปราณาจริยา เตเยว อฏฺกถาจริยา นาม. กตเม คนฺถการกาจริยา? มหาอฏฺกถิกาเปภทอเนกาจริยา คนฺถการกาจริยา นาม. กตเม ติวิธ นามาจริยา มหากจฺจายโน ติวิธนามํ. กตเม คนฺถา มหากจฺจายเนน กตา? กจฺจายนคนฺโถ, มหานิรุตฺติคนฺโถ, จุลฺลนิรุตฺติคนฺโถ, ยมกคนฺโถ, เนตฺติคนฺโถ, เปฏโกปเทสคนฺโถติ, อิเม ฉ คนฺถา มหากจฺจายเนน กตา. กตเม อเนกาจริเยน กตา คนฺถา? มหาปจฺจริกาจริโย มหาปจฺจริยํ นาม คนฺถํ อกาสิ. มหากุรุนฺทิกาจริโย กุรุนฺทิ นาม คนฺถํ อกาสิ. อฺตโร อาจริโย มหาปจฺจริย คนฺถสฺส อฏฺกถํ อกาสิ. อฺตโร อาจริโย กุรุนฺทิ คนฺถสฺส อฏฺกถํ อกาสิ, มหาพุทฺธโฆสา นามจริโย วิสุทฺธิมคฺโค ทีฆนิกายสฺส สุมงฺคลวิลาสนิ นาม อฏฺกถา, มชฺฌิมนิกายสฺส ปปฺจสูทนี นาม อฏฺกถา, สํยุตฺตนิกายสฺส สารตฺถปฺปกาสินี นาม อฏฺกถา, องฺคุตฺตรนิกายสฺส มโนรถปูรณี นาม อฏฺกถา, ปฺจวินย คนฺถานํ สมนฺตปาสาทิกา นาม อฏฺกถา, สตฺตนฺนํ อภิธมฺมคนฺถานํ ปรมตฺถกถา นาม อฏฺกถา, ปาติโมกฺข สํขาตาย มาติกาย กงฺขาวิตรณีติ วิสุทฺธิ นาม อฏฺกถา, ธมฺมปทสฺส อฏฺกถา, ชาตกสฺส อฏฺกถา, ขุทฺทกปาสฺส อฏฺกถา, สุตฺตนิปาตสฺส อฏฺกถา, อปทานสฺส อฏฺกถาติ, อิเม เตรส คนฺเถ อกาสิ. พุทฺธทตฺโตนามาจริโย วินย วินิจฺฉโย, อุตฺตรวินิจฺฉโย, อภิธมฺมาวตาโร, พุทฺธวํสสฺส มธุรตฺถวิลาสินี นาม อฏฺกถาติ, อิเม จตฺตาโร คนฺเถ อกาสิ. อานนฺโทนามาจริยา สตฺตาภิธมฺมคนฺถฏฺกถาย มูฏีกํ นาม ฏีกํ อกาสิ. ธมฺมปาลาจริโย เนตฺติปฺปกรณฏฺกถา, อิติวุตฺตกฏฺกถา, อุทานฏฺกถา, จริยาปิฏกฏฺกถา, เถรกถฏฺกถา, เถรีกถฏฺกถา, วิมานวตฺถุสฺส วิมลวิลาสินิ นาม อฏฺกถา, เปตวตฺถุสฺส วิมลวิลาสินิ นาม อฏฺกถา, วิสุทฺธิมคฺคสฺส ปรมตฺถมฺชูสา นาม ฏีกา, ทีฆนิกายสฺส อฏฺกถาทีนํ จตุนฺนํ อฏฺกถานํ ลีนตฺถปฺปกาสนิ นาม ฏีกา, ชาตกฏฺกถาย ลีนตฺถปฺปกาสนิ นาม ฏีกา, เนตฺติปกรณฏฺกถาย ฏีกา, พุทฺธวํสฏฺกถาย ปรมตฺถทีปนี นาม ฏีกา, อภิธมฺมฏฺกถายฏีกา ลีนตฺถวณฺณนา นาม อนุฏีกาติ อิเม จุทฺทส มตฺเต คนฺเถ อกาสิ.

ทฺเว ปุพฺพาจริยานามา จริยานิรุตฺติ มฺชูสํ นาม จุลฺลนิรุตฺติ ฏีกฺจ มหานิรุตฺติ สงฺเขปฺจ อกํสุ. มหาวชิรพุทฺธินามาจริโย วินยคณฺินาม ปกรณํ อกาสิ. ทีปงฺกรสงฺขาโต วิมลพุทฺธิ นามาจริโย มุขมตฺตทีปนี นามกํ นฺยาสปฺปกรณํ อกาสิ. จุลฺลวชิรพุทฺธิ นามาจริโย อตฺถพฺยาขฺยานํ นาม ปกรณํ อกาสิ.

ทีปงฺกโร นามาจริโย รูปสิทฺธิ ปกรณํ, รูปสิทฺธิ ฏีกํ, สมฺปปฺจ สุตฺตฺเจติ ติวิธํ ปกรณํ อกาสิ. อานนฺทาจริยสฺส เชฏฺสิสฺโส ธมฺมปาโล นามาจริโย สจฺจสงฺเขปํ นาม ปกรณํ อกาสิ. กสฺสโป นามาจริโย โมหวิจฺเฉทนี, วิมติจฺเฉทนี, ทสพุทฺธวํโส, อนาคตวํโสติ, จตุวิธํ ปกรณํ อกาสิ.

มหานาโม นามาจริโย, สทฺธมฺมปกาสนี นาม ปฏิสมฺภิทามคฺคสฺส อฏฺกถํ อกาสิ. ทีปวํโส, ถูปวํโส, โพธิวํโส, จูลวํโส, มหาวํโส, ปฏิสมฺภิทามคฺคฏฺกถา คณฺิ เจติ อิเม ฉ คนฺถา มหานามาจริ วิสุํ วิสุํ กตา.

นโว มหานาโม นามาจริโย นวํ มหาวํส นาม ปกรณํ อกาสิ. อุปเสโน นามาจริโย สทฺธมฺมปชฺโชติกํ นาม มหานิทฺเทสสฺส อฏฺกถํ อกาสิ. โมคฺคลาโน นามาจริโย โมคฺคลานพฺยากรณํ นาม ปกรณํ อกาสิ. สงฺฆรกฺขิโต นามาจริโย, สุโพธาลงฺการํ นาม ปกรณํ อกาสิ. วุตฺโตทยกาโร นามาจริโย วุตฺโตทยํ นาม ปกรณํ อกาสิ. ธมฺมสิริ นามาจริโย ขุทฺทกสิกฺขํ นาม ปกรณํ อกาสิ. ปุราณขุทฺทสิกฺขาย ฏีกา, มูลสิกฺขา เจติ, อิเม ทฺเว คนฺถา ทฺเวหาจริเยหิ วิสุํ วิสุํ กตา.

อนุรุทฺโธ นามาจริโย ปรมตฺถวินิจฺฉยํ, นามรูปปริจฺเฉทํ, อภิธมฺมตฺถสงฺคหํ เจติ ติวิธํ ปกรณํ อกาสิ. เขโม นามาจริโย เขมํ นาม ปกรณํ อกาสิ. สาริปุตฺโต นามาจริโย วินยฏฺกถาย สารตฺถทีปนี นาม ฏีกํ; วินยสงฺคหปกรณํ, วินยสงฺคหสฺสฏีกํ; องฺคุตฺตรฏฺกถาย สารตฺถมฺชูสํ นาม นวํ ฏีกํ; ปฺจิกา ฏีกฺเจติ, อิเม ปฺจ คนฺเถ อกาสิ. พุทฺธนาโค นามาจริโย วินยตฺถมฺชูสํ นาม กงฺขาวิตรณียา ฏีกํ อกาสิ. นโว โมคฺคลาโน นามาจริโย อภิธานปฺปทีปิกํ นาม ปกรณํ อกาสิ. วาจิสฺสโร นามาจริโย มหาสามิ นาม สุโพธาลงฺการสฺส ฏีกา, วุตฺโตทย วิวรณํ, สุมงฺคลปฺปสาทนิ นาม ขุทฺทสิกฺขาย ฏีกา; สมฺพนฺธจินฺตา, สมฺพนฺธจินฺตาย ฏีกา; พาลาวตาโร, โมคฺคลานพฺยากรณสฺส ปฺจิกาย ฏีกา; โยควินิจฺฉโย, วินยวินิจฺฉยสฺส ฏีกา, อุตฺตรวินิจฺฉยสฺส ฏีกา, นามรูป-ปริจฺเฉทสฺส วิภาโค, สทฺทตฺถสฺส ปทรูปวิภาวนํ; เขมสฺส ปกรณสฺส ฏีกา, สีมาลงฺกาโร, มูลสิกฺขาย ฏีกา, รูปวิภาโค, ปจฺจยสงฺคโห, สจฺจสงฺเขปสฺส ฏีกา เจติ, อิเม อฏฺารส คนฺเถ อกาสิ.

สุมงฺคโล นามาจริโย อภิธมฺมาวตารสฺสฏีกํ, อภิธมฺมตฺถสงฺคหสฺสฏีกฺจ ทุวิธํ ปกรณํ อกาสิ. พุทฺธปิโย นามาจริโย สารตฺถสงฺคหํ นาม ปกรณํ อกาสิ. ธมฺมกิตฺติ นามาจริโย ทนฺตธาตุ ปกรณํ อกาสิ. เมธงฺกโร นามาจริโย ชินจริตํ นาม ปกรณํ อกาสิ. พุทฺธรกฺขิโต นามาจริโย ชินลงฺการํ, ชินลงฺการสฺส ฏีกฺจาติ ทุวิธํ ปกรณํ อกาสิ. อุปติสฺโส นามาจริโย อนาคตวํสสฺส อฏฺกถํ อกาสิ.

กงฺขาวิตรณียา ลีนตฺถปฺปกาสินิ, นิสนฺเทโห, ธมฺมานุสารณี, เยฺยาสนฺตติ, เยฺยาสนฺตติยา ฏีกา, สุมตาทาวตาโร, โลกปฺตฺติ ปกรณํ, ตถาคตุปฺปตฺติ ปกรณํ, นลาฏธาตุ วณฺณนา, สีหฬวตฺถุ, ธมฺมทีปโก, ปฏิปตฺติสงฺคโห, วิสุทฺธิมคฺคณฺิ, อภิธมฺมคณฺิ, เนตฺติปกรณคณฺิ, วิสุทฺธิมคฺคจุลฺลนวฏีกา, โสตพฺพมาลินี, ปสาทชนนี, โอกาสโลโก, สุโพธาลงฺการสฺส นว ฏีกา เจติ, อิเม วีสติ คนฺถา วีสตาจริเยหิ วิสุํ วิสุํ กตา.

สทฺธมฺมสิริ นามาจริโย สทฺทตฺถเภทจินฺตา นาม ปกรณํ อกาสิ. เทโว นามาจริโย สุมน กูฏวณฺณนํ นาม ปกรณํ อกาสิ. จุลฺลพุทฺธโฆโส นามาจริโย โสตตฺถกินิทานํ นาม ปกรณํ อกาสิ. รฏฺปาโล นามาจริโย มธุรสงฺคาหณีกิตฺติ นาม ปกรณํ อกาสิ. สุภูตจนฺโท นามาจริโย ลิงฺคตฺถวิวรณ-ปกรณํ อกาสิ. อคฺควํโส นามาจริโย สทฺทนีติ ปกรณํ นาม อกาสิ. วชิรพุทฺธิ นามาจริโย มหาฏีกํ นาม นฺยาสปกรณฏีกํ อกาสิ. คุณสาคโร นามาจริโย มุขมตฺตสารํ, มุขมตฺตสารสฺส ฏีกฺจ ทุวิธํ ปกรณํ อกาสิ. อภโย นามาจริโย สทฺทตฺถเภทจินฺตาย มหาฏีกํ อกาสิ. าณสาคโร นามาจริโย ลิงฺคตฺถวิวรณปฺปกาสนํ นาม ปกรณํ อกาสิ. อฺตโร อาจริโย คูฬตฺถฏีกํ, พาลปฺปโพธนฺจ ทุวิธํ ปกรณํ อกาสิ. อฺตโร อาจริโย สทฺทตฺถ-เภทจินฺตาย มชฺฌิมฏีกํ อกาสิ. อุตฺตโม นามาจริโย พาลาวตารฏีกํ, ลิงฺคตฺถวิวรณฏีกฺจ ทุวิธํ ปกรณํ อกาสิ. อฺตโร อาจริโย สทฺทตฺถเภทจินฺตาย นว-ฏีกํ อกาสิ. เอโก อมจฺโจ อภิธานปฺปทีปิกายฏีกํ, คณฺิปกรณสฺส ทณฺฑีปฺปกรณสฺส มาคธภูตํ ฏีกํ, โกลทฺธชนสฺส สกฏภาสาย กตฏีกฺจ ติวิธํ ปกรณํ อกาสิ. ธมฺมเสนาปติ นามาจริโย การิกํ, เอติมาสปิทีปนี, มโนหารฺจ ติวิธํ ปกรณํ อกาสิ. อฺตโร อาจริโย การิกาย ฏีกํ อกาสิ. อฺตโร อาจริโย เอติมาสปิทีปิกาย ฏีกํ อกาสิ.

อฺตโร อาจริโย สทฺทพินฺทุ นาม ปกรณํ อกาสิ. สทฺธมฺมคุรุ นามาจริโย สทฺทวุตฺติปฺปกาสกํ นาม ปกรณํ อกาสิ. สาริปุตฺโต นามาจริโย สทฺทวุตฺติปฺปกาสกสฺส ฏีกํ อกาสิ. อฺตโร อาจริโย กจฺจายนสารํ นาม ปกรณํ กจฺจายนสารสฺส ฏีกฺจ ทุวิธํ ปกรณํ อกาสิ. นโว เมธงฺกโร นามาจริโย โลกทีปกสารํ นาม ปกรณํ อกาสิ. อคฺคปณฺฑิโต นามาจริโย โลกุปฺปตฺติ นาม ปกรณํ อกาสิ. จีวโร นามาจริโย ชงฺฆทาสกสฺส ฏีกํ อกาสิ. มาติกตฺถทีปนี, อภิธมฺมตฺถสงฺคหวณฺณนา, สีมาลงฺการสฺสฏีกา, วินยสมุฏฺานทีปนี ฏีกา, คณฺิ สาโร, ปฏฺานคณนา นโย, สุตฺตนิทฺเทโส, ปาติโมกฺโข, เจติ, อิเม อฏฺ คนฺเถ สทฺธมฺมโชติปาลาจริโย อกาสิ. วิมลพุทฺธิ นามาจริโย อภิธมฺม-ปนฺนรสฏฺานํ นาม ปกรณํ อกาสิ. นโว วิมลพุทฺธิ นามาจริโย สทฺทสารตฺถชาลินี, สทฺทสารตฺถชาลินิยา ฏีกา, วุตฺโตทย ฏีกา, ปรมตฺถมฺชูสา นาม อภิธมฺมสงฺคหฏีกาย อนุฏีกา ทสคณฺิวณฺณนา, มาคธภูตาวิทคฺคมุขมณฺฑนฏีกา เจติ อิเม ฉ คนฺเถ อกาสิ. อฺตโร อาจริโย ปฺจปกรณฏีกาย นวานุฏีกํ อกาสิ. อริยวํโส นามาจริโย อภิธมฺมสงฺคห-ฏีกาย [ปรมตฺถ] มณิสารมฺชูสํ นาม นวานุฏีกํ อกาสิ. อภิธมฺมตฺถสงฺคหสฺส ฏีกา, เปฏโกปเทสสฺส ฏีกา, จตุภาณวารสฺส อฏฺกถา, มหาสารปกาสนี, มหาทีปนี, สารตฺถทีปนี คติ ปกรณํ, หตฺถสาโร, ภุมฺมสงฺคโห, ภุมฺมนิทฺเทโส, ทสวตฺถุกายวิรติฏีกา, โชตนา นิรุตฺติ, วิภตฺติกถา, กจฺจายนวิวรณา, สทฺธมฺมมาลินี, ปฺจคติ วณฺณนา, พาลจิตฺตปโพธนํ, ธมฺมจกฺกสุตฺตสฺส นวฏฺกถา, ทนฺตธาตุ ปกรณสฺส ฏีกา เจติ, อิเม วีสติ คนฺถา นานาจริเยหิ กตา, อฺานิ ปน ปกรณานิ อตฺถิ.

กตมานิ สทฺธมฺโม ปายโน, พาลปฺปโพธนปกรณสฺส ฏีกา จ, ชินาลงฺการปกรณสฺส นวฏีกา จ, ลิงฺคตฺถวิวรณํ, ลิงฺควินิจฺฉโย; ปาติโมกฺขวิวรณํ, ปรมตฺถกถาวิวรณํ, สมนฺตปาสาทิกา วิวรณํ, จตุภาณวารฏฺกถา วิวรณํ, อภิธมฺมตฺถสงฺคหวิวรณํ, สจฺจสงฺเขปวิวรณํ, สทฺทตฺถเภทจินฺตาวิวรณํ, สทฺทวุตฺติวิวรณํ, กจฺจายนสารวิวรณํ, อภิธมฺมตฺถสงฺคหสฺส ฏีกา วิวรณํ, มหาเวสฺสนฺตราชาตกสฺส วิวรณํ, สกฺกาภิมตํ, มหาเวสฺสนฺตรชาตกสฺส นวฏฺกถา, ปม สํโพธิ, โลกเนตฺติ จ, พุทฺธโฆสาจริยนิทานํ มิลินฺทปฺหา วณฺณนา, จตุรา รกฺขา, จตุรกฺขาย อฏฺกถา, สทฺทวุตฺติปกรณสฺส นวฏีกา, อิจฺเจวํ ปฺจวีสติ ปมาณานิ ปกรณานิ ลงฺโก ทีปาทีสุฏฺาเนสุ ปณฺฑิเตหิ กตานิ อเหสุํ, สมฺพุทฺเธคาถา จ, นรเทว นาม คาถา จ, ทาตเว จีรตฺติ คาถา จ, วีสติ โอวาทคาถา จ, ทานสตฺตริ, สีลสตฺตริ, สปฺปาทานวณฺณนา, อนนฺตพุทฺธวนฺทนคาถา จ, อฏฺวีสติ พุทฺธวนฺทนคาถา จ, อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนวนฺทนคาถา จ, อสีติมหาสาวกวนฺทนคาถา จ, นวหารคุณวณฺณนา จาติ, อิเม พุทฺธปณาม-คาถาทิกา คาถา โย ปณฺฑิเตหิ ลงฺกาทีปาทิสุฏฺาเนสุ กตา อเหสุํ [อิติ จุลฺลคนฺถวํเส คนฺถการกาจริย ทีปโก นาม ทุติโย ปริจฺเฉโท]

๓. อาจริยานํ สฺชาตฏฺานปริจฺเฉโท

อาจริเยสุ จ อตฺถิ ชมฺพุทีปิกาจริยา อตฺถิ, ลงฺกาทีปิกาจริยา. กตเม ชมฺพุทีปิกาจริยา? กตเม ลงฺกาทีปิกาจริยา? มหากจฺจายโน ชมฺพุทีปิกาจริโย โส หิ อวนฺติรฏฺเ อุชฺเชนี นคเร จนฺทปชฺโชตสฺส นาม รฺโ ปุโรหิโต หุตฺวา กามานํ อาทีนวํ ทิสฺวา, ฆราวาสํ ปหาย สตฺถุสาสเน ปพฺพชฺชิตฺวา เหฏฺา วุตฺตปฺปกาเร คนฺเถ อกาสิ. มหาอฏฺกถาจริโย ชมฺพุทีปิโก, มหาปจฺจริกาจริโย, มหากุรุนฺทิกาจริโย, อฺตโร อาจริยา ทฺเวติ อิเม จ ภูวาจริยา. ลงฺกาทีปิกาจริยา นาม เต กิร พุทฺธโฆสาจริยสฺส ปูเร ภูตาจริเย กาเล อเหสุํ. มหาพุทฺธโฆสาจริโย ชมฺพุทีปิโก. โส กิร มคธรฏฺเ โฆสกคาเม รฺโ ปุโรหิตสฺส เกสิ นาม พฺราหฺมณสฺส ปุตฺโต, สตฺถุสาสเน ปพฺพชฺชิตฺวา ลงฺกาทีปํ คโต เหฏฺา วุตฺตปฺปกาเร คนฺเถ อกาสิ.

พุทฺธทตฺตาจริโย, อานนฺทาจริโย, ธมฺมปาลาจริโย, ทฺเว พุพฺพาจริโย, มหาวชิร-พุทฺธาจริโย, จุลฺลวชิร-พุทฺธาจริโย, วิมลพุทฺธสงฺขาโต ทีปงฺกราจริโย, จุลฺลทีปงฺกราจริโย, จุลฺลธมฺมปาลาจริโย, กสฺสปาจริโยติ อิเม เอกาทสจริยา ชมฺพุทีปิกา เหฏฺา วุตฺตปกาเร คนฺเถ อกํสุ. มหานามาจริโย, อฺตราจริยา, จุลฺลมหานามาจริโย, อุปเสนาจริโย, โมคฺคลานาจริโย, สงฺฆรกฺขิตาจริโย, วุตฺโตทยการาจริโย, ธมฺมสิราจริโย, อฺตรา ทฺวาจริยา, อนุรุทฺธาจริโย, เขมาจริโย, สาริปุตฺตาจริโย, พุทฺธนาคาจริโย, จุลฺลโมคฺคลานาจริโย, วาจิสฺสวาจริโย, สุมงฺคลาจริโย, พุทฺธปิยาจริโย, ธมฺมกิตฺติ อาจริโย เมธงฺกราจริโย, พุทฺธรกฺขิตาจริโย, อุปติสฺสา จริโย, อฺตรา วีสตาจริยา, สทฺธมฺมสิราจริโย, เทวาจริโย, จุลฺลพุทฺธโฆสาจริโย, สาริปุตฺตาจริโย, รฏฺปาลาจริโยติ อิเม ทฺเว ปฺาสาจริยา ลงฺกาทีปิกาจริยา นาม. สุภูตจนฺทาจริโย, อคฺควํสาจริโย, นโว วชิรพุทฺธาจริโย, คุณสาคราจริโย, อภยาจริโย, าณสาคราจริโย, อฺตรา ทฺวาจริยา, อุตฺตมาจริโย, อฺตโร อาจริโย, อฺตโร มหามจฺโจ, ธมฺมเสนาปตาจริโย, อฺตรา ตโย อาจริยา, สทฺธมฺมคุรุ อาจริโย, สาริปุตฺตาจริโย, อฺตโร เอกา อาจริโย, เมธงฺกราจริโย, อคฺคปณฺฑิตาจริโย, จีวราจริโย, สทฺธมฺมโชติปาลาจริโย, วิมลพุทฺธาจริโยติ อิเม เตวีสติ อาจริยา ชมฺพุทีปิกา เหฏฺา วุตฺตปฺปกาเร คนฺเถ ปุกฺกาม สงฺขาเต อริมทฺทน นคเร อกํสุ.

นโววิมลพุทฺธาจริโย ชมฺพุทีปิโก เหฏฺา วุตฺตปฺปกาเร คนฺเถ ปํยนคเร อกาสิ. อฺตราจริโย อริยวํสาจริโยติ อิเม ทฺวาจริยา ชมฺพุทีปิกา เหฏฺา วุตฺตปฺปกาเร คนฺเถ อติ [นวิ] ปุเร อกํสุ, อฺตรา วีสตาจริยา ชมฺพุทีปิกา เหฏฺา วุตฺตปฺปกาเร คนฺเถ กิฺจิ ปุราทิฆเร อกํสุ.

[อิติ จุลฺลคนฺถวํเส อาจริยานํ สฺชาตฏฺาน ทีปโก นาม ตติโย ปริจฺเฉโท.]

๔. อายายกาจริย-ปริจฺเฉโท

คนฺถา ปน สิยา อายาจเนน อาจริเยหิ กตา, สิยา อนายาจเนน อาจริเยหิ กตา. กตเม คนฺถา อายาจเนน, กตเม อนายาจเนน กตา? มหากจฺจายน คนฺโถ, มหาอฏฺกถา คนฺโถ, มหาปจฺจริย คนฺโถ, มหากุรุนฺทิ คนฺโถ, มหาปจฺจริยคนฺถสฺส อฏฺกถา คนฺโถ, มหากุรุนฺทิ คนฺถสฺส อฏฺกถา คนฺโถติ. อิเมหิ ฉ คนฺเถหิ อตฺตโน มติยา สาสนุคฺคหนตฺถาย สทฺธมฺมิติยา กตา.

ก. พุทฺธโฆสาจริย-คนฺถทีปนา

พุทฺธโฆสาจริย คนฺเถสุ ปน วิสุทฺธิมคฺโค, สงฺฆปาเลน นาม สงฺฆเถเรน อายาจิเตน พุทฺธโฆสาจริเยน กโต. ทีฆนิกายสฺส อฏฺกถา คนฺโถ ทาา นาเมน สงฺฆเถเรน อายาจิเตน พุทฺธโฆสาจริเยน กโต. มชฺฌิมนิกายสฺส อฏฺกถา คนฺโถ พุทฺธมิตฺตนาเมน เถเรน อายาจิเตน พุทฺธโฆสาจริเยน กโต. สํยุตฺตนิกายสฺส อฏฺกถา คนฺโถ โชติปาเลน นาม เถเรน อายาจิเตน พุทฺธโฆสาจริเยน กโต. องฺคุตฺตรนิกายสฺส อฏฺกถา คนฺโถ ภทฺทนฺตา นาม เถเรน สหอาชีวเกน อุปาสเกน จ อายาจิเตน พุทฺธโฆสาจริเยน กโต. สมนฺตปาสาทิกา นาม อฏฺกถา คนฺโถ พุทฺธสิริ นาเมน เถเรน อายาจิเตน พุทฺธโฆสาจริเยน กโต. สตฺตนฺนํ อภิธมฺม-คนฺถานํ อฏฺกถา คนฺโถ จุลฺลพุทฺธโฆเสน ภิกฺขุนา อายาจิเตน พุทฺธโฆสาจริเยน กโต. ธมฺมปทสฺสอฏฺกถา คนฺโถ กุมารกสฺสปนาเมน เถเรน อายาจิเตน พุทฺธโฆสาจริเยน กโต. ชาตกสฺสอฏฺกถา คนฺโถ อตฺถทสฺสี, พุทฺธมิตฺต, พุทฺธปิยเทว สงฺขาเตหิ ตีหิ เถเรหิ อายาจิเตน พุทฺธโฆสาจริเยน กโต. ขุทฺทกปาสฺส อฏฺกถา คนฺโถ, สุตฺตนิปาตสฺส อฏฺกถา คนฺโถ อตฺตโน มติยา พุทฺธโฆสาจริเยน กโต. อปทานสฺส อฏฺกถา คนฺโถ ปฺจนิกาย วิฺูหิ ปฺจหิ เถเรหิ อายาจิเตน พุทฺธโฆสาจริเยน กโต.

พุทฺธโฆสาจริย-คนฺถทีปนา นิฏฺิตา.

ข. พุทฺธทตฺตาจริย-คนฺถทีปนา

พุทฺธตฺตาจริย คนฺเถสุ ปน วินย-วินิจฺฉยคนฺโถ อตฺตโน สิสฺเสน พุทฺธสีเหน นาม เถเรน อายาจิเตน พุทฺธตฺตาจริยา กโต. อุตฺตร-วินิจฺฉยคนฺโถ สงฺฆปาเลน นาเมน เถเรน อายาจิเตน พุทฺธทตฺตาจริเยน กโต. อภิธมฺมาวตาโร นาม คนฺโถ อตฺตโน สิสฺเสน สุมติ เถเรน อายาจิเตน พุทฺธทตฺตาจริเยน กโต. พุทฺธวํสสฺส อฏฺกถา คนฺโถ เตเนว พุทฺธสีหนาม เถเรน อายาจิเตน พุทฺธทตฺตาจริเยน กโต.

พุทฺธทตฺตาจริย-คนฺถทีปนา นิฏฺิตา.

อภิธมฺมกถาย มูลฏีกา นาม ฏีกา คนฺโถ พุทฺธมิตฺตา นาม เถเรน อายาจิเตน อานนฺทาจริเยน กโต.

ค. ธมฺมปาลาจริเยน-คนฺถทีปนา

เนตฺติปกรณสฺส อฏฺกถา คนฺโถ ธมฺมรกฺขิต นาม เถเรน อายาจิเตน ธมฺมปาลาจริเยน กโต. อิติวุตฺตกอฏฺกถา คนฺโถ, อุทานอฏฺกถา คนฺโถ, จริยาปิฏกอฏฺกถา คนฺโถ, เถรกถาอฏฺกถา คนฺโถ, เถริกถาอฏฺกถา คนฺโถ, วิมานวตฺถุอฏฺกถา คนฺโถ, เปตวตฺถุอฏฺกถา คนฺโถ, อิเม สตฺต คนฺถา อตฺตโน มติยา ธมฺมปาลาจริเยน กโต. วิสุทฺธิมคฺคฏีกา คนฺโถ ทาา นาเมน นาม เถเรน อายาจิเตน ธมฺมปาลาจริเยน กโต, ทีฆนิกาย-อฏฺกถาทีนํ จตุนฺนํ อฏฺกถานํ ฏีกา คนฺโถ, อภิธมฺมฏฺกถาย อนุฏีกา คนฺโถ, เนตฺติปกรณฏฺกถาย ฏีกา คนฺโถ, พุทฺธวํสฏฺกถาย ฏีกา คนฺโถ, ชาตกฏฺกถาย ฏีกา คนฺโถ เจติ อิเม ปฺจ คนฺถา อตฺตโน มติยา ธมฺมปาลาจริเยน กโต.

ธมฺมปาลาจริย-คนฺถทีปนา นิฏฺิตา.

นิรุตฺติมฺชูสา นาม จุลฺลนิรุตฺติฏีกา คนฺโถ, มหานิรุตฺติสงฺเขโป นาม คนฺโถ จ อตฺตโน มติยา ปุพฺพาจริเยหิ วึสุ กโต.

ปฺจ วินยปกรณานํ วินยคณฺิ นาม คนฺโถ อตฺตโน มติยา มหาวชิรพุทฺธาจริเยน กโต. นฺยาสสงฺขาโต มุขมตฺตทีปนี นาม คนฺโถ อตฺตโน มติยา วิมลพุทฺธิ อาจริเยน กโต. อตฺถพฺยกฺขฺยาโน นาม คนฺโถ อตฺตโน มติยา จุลฺลวชิรพุทฺธาจริเยน กโต. รูปสิทฺธิ ตสฺส จ คนฺถสฺส ฏีกา คนฺโถ สพฺพ ปฺจสุตฺตฺจ อตฺตโน มติยา ทีปงฺกราจริเยน กโต. สจฺจสงฺเขโป นาม คนฺโถ อตฺตโน มติยา จุลฺลธมฺมปาลาจริเยน กโต. โมหจฺเฉทนี คนฺโถ, วิมติจฺเฉทนี คนฺโถ, ทส พุทฺธวํโส, อนาคตวํโส จ. อตฺตโน มติยา กสฺสปาจริเยน กโต. ปฏิสมฺภิทามคฺคสฺส อฏฺกถา คนฺโถ มหานาเมน อุปาสเกน อายาจิเตน มหานามาจริเยน กโต. ทีปวํโส, ถูปวํโส, โพธิวํโส, จุลฺลวํโส, โปราณวํโส, มหาวํโส จาติ อิเม ฉ คนฺถา อตฺตโน มติยา มหานามาจริเยหิ วิสุํ กตา. นโว มหาวํสคนฺโถ อตฺตโน มติยา จุลฺลมหานามาจริเยน กโต. สทฺธมฺมปชฺโชติกา นาม มหานิทฺเทสสฺส อฏฺกถา คนฺโถ เทเวน เถเรน อายาจิเตน อุปเสนาจริเยน กโต. โมคฺคลานพฺยากรณคนฺเถ อตฺตโน มติยา โมคฺคลานาจริเยน กโต. สุโพธาลงฺการ นาม คนฺโถ อตฺตโน มติยา สงฺฆรกฺขิตาจริเยน กโต. วุตฺโตทย คนฺโถ อตฺตโน มติยา วุตฺโตทยการาจริเยน กโต. ขุทฺทสิกฺขา นาม คนฺโถ อตฺตโน มติยา ธมฺมสิราจริเยน กโต. โปราณขุทฺทสิกฺขา ฏีกา จ มูลสิกฺขา จาติ, อิเม ทฺเว คนฺเถ อตฺตโน มติยา อฺตเรหิ ทฺวิหาจริเยหิ วึสุ กตา.

ปรมตฺถวินิจฺฉยํ นาม คนฺโถ สงฺฆรกฺขิเตน เถเรน อายาจิเตน อนุรุทฺธาจริเยน กโต. นามรูป-ปริจฺเฉโท นาม คนฺโถ อตฺตโน มติยา อนุรุทฺธาจริเยน กโต. อภิธมฺมตฺถสงฺคหํ นาม คนฺโถ นมฺม นาเมน อุปาสเกน อายาจิเตน อนุรุทฺธาจริเยน กโต. เขโม นาม คนฺโถ อตฺตโน มติยา เขมาจริเยน กโต. สารตฺถทีปนี นาม วินยฏฺกถาย ฏีกา คนฺโถ, วินยสงฺคหํ, วินยสงฺคหสฺส ฏีกา คนฺโถ, องฺคุตฺตรฏฺกถาย นโว ฏีกา คนฺโถติ อิเม จตฺตาโร คนฺถา ปรกฺกมพาหุ นาเมน ลงฺกาทีปิสฺสเรน รฺา อายาจิเตน สาริปุตฺตาจริเยน กโต. สกฏสทฺทสตฺถสฺส ปฺจิกาย ฏีกา คนฺโถ อตฺตโน มติยา สาริปุตฺตาจริเยน กโต. กงฺขาวิตรณิยา วินยตฺถมฺชูสา นาม ฏีกา คนฺโถ สุเมธา นามเถเรน อายาจิเตน พุทฺธนาคาจริเยน กโต. อภิธานปฺปทีปิโก นาม คนฺโถ อตฺตโน มติยา จูลโมคฺคลานาจริเยน กโต. สุโพธาลงฺการสฺส มหาสามิ นาม ฏีกา, วุตฺโตทย วิวรณฺจาติ อิเม ทฺเว คนฺถา อตฺตโน มติยา วาจิสฺสเรน กตา. ขุทฺทสิกฺขาย สุมงฺคลปฺปสาทนิ นาม นโว ฏีกา คนฺโถ สุมงฺคเลน อายาจิเตน นวาจิสฺสเรน กโต. สมฺพนฺธจินฺตาฏีกา พาลาวตาโร, โมคฺคลานพฺยากรณสฺส ฏีกา จาติ อิเม ตโย คนฺถา, สุมงฺคล, พุทฺธมิตฺต, มหากสฺสป สงฺขาเตหิ ตีหิ เถเรหิ จ, ธมฺมกิตฺติ นาม อุปาสเกน, วานิชฺชา ภาตุ อุปาสเกน จ อายาจิเตน วาจิสฺสเรน กโต. นามรูปปริจฺเฉทสฺส วิภาโค, สทฺทตฺถสฺส ปทรูป-วิภาวนํ, เขมปกรณสฺส ฏีกา, สีมาลงฺกาโร, มูลสิกฺขาย ฏีกา, รูปวิภาโค, ปจฺจยสงฺคโห จาติ อิเม สตฺต คนฺถา อตฺตโน มติยา วาจิสฺสเรน กตา. สจฺจสงฺเขปสฺส ฏีกา คนฺโถ สาริปุตฺต-นาเมน เถเรน อายาจิเตน วาจิสฺสเรน กโต. อภิธมฺมาวตารสฺส ฏีกา, อภิธมฺมตฺถสงฺคหสฺส ฏีกา จาติ อิเม ทฺเว คนฺถา อตฺตโน มติยา สุมงฺคลาจริเยน กตา. สารตฺถสงฺคหํ นาม คนฺโถ อตฺตโน มติยา พุทฺธปฺปิเยน กโต ทนฺตธาตุวณฺณนา นาม ปกรณํ

ลงฺกาทีปิสฺสรสฺส รฺโ เสนาปตินา อายาจิเตน ธมฺมกิตฺตินามาจริเยน กตํ. ชินจริตํ นาม ปกรณํ อตฺตโน มติยา เมธงฺกราจริเยน กตํ. ชินาลงฺกาโร, ชินาลงฺการสฺส ฏีกา อตฺตโน มติยา พุทฺธรกฺขิตาจริเยน กโต. อมตธรสฺส นาม อนาคตวํสสฺส อตฺตโน มติยา อฏฺกถา อุปติสฺสาจริเยน กตา. กงฺขาวิตรณียา ลีนตฺถปกาสินี, นิสนฺเทโห, ธมฺมานุสารณี, เยฺยา-สนฺตติ, เยฺยา-สนฺตติยา ฏีกา, สุมตาวตาโร, โลกปฺตฺติ ปกรณํ, ตถาคตุปฺปตฺติ ปกรณํ, นลาฏธาตุวณฺณนา, สีหฬวตฺถุ, ธมฺมทีปโก ปฏิปตฺติ สงฺคโห, วิสุทฺธิมคฺคสฺส คณฺิ, อภิธมฺมคณฺิ, เนตฺติปกรณคณฺิ, วิสุทฺธิมคฺคจูล-นวฏีกา, โสตพฺพมาลินี, ปสาทชนนี, โอกสฺสโลโก, สุโพธาลงฺการสฺส นว ฏีกา เจติ, อิเม วีสติ คนฺถา อตฺตโน มติยา วีสตาจริเยหิ วึสุ วึสุ กตา.

สทฺทตฺถ เภทจินฺตา นาม ปกรณํ อตฺตโน มติยา สทฺธมฺมสิรินามาจริเยน กตํ. สุมน-กูฏวณฺณนํ นาม ปกรณํ, ราหุลา นาม เถเรน อายาจิเตน วาจิสฺสเรนเทวเถเรน กตํ. โสตตฺถ กึ มหานิทานํ นาม ปกรณํ อตฺตโน มติยา จุลฺลพุทฺธโฆสาจริเยน กตํ. มธุรสงฺคาหนิ นาม ปกรณํ อตฺตโน มติยา รฏฺปาลาจริเยน กตํ. ลิงฺคตฺถวิวรณํ นาม ปกรณํ อตฺตโน มติยา สุภูตจนฺทาจริเยน กตํ. สทฺทนีติปกรณํ อตฺตโน มติยา อคฺควํสาจริเยน กตํ. นฺยาสปกรณสฺส มหาฏีกา นาม ฏีกา อตฺตโน มติยา วชิรพุทฺธาจริเยน กตา. มุขมตฺตสาโร อตฺตโน มติยา คุณสาคราจริเยน กโต. มุขมตฺตสารสฺส ฏีกา สุตสมฺปนฺน นาเมน ธมฺมราชิโน คุรุนา สงฺฆเถเรน อายาจิเตน คุณสาคราจริเยน กตา. สทฺทตฺถเภทจินฺตาย มหาฏีกา อตฺตโน มติยา อภยาจริเยน กตา. ลิงฺคตฺถวิวรณปฺปกาสกํ นาม ปกรณํ อตฺตโน มติยา าณสาคราจริเยน กตํ. คุฬฺหตฺถสฺส ฏีกา พาลปฺปโพธนฺจ ทุวิธํ ปกรณํ อตฺตโน มติยา อฺตราจริเยน กตํ. สทฺทตฺถเภทจินฺตาย มชฺฌิมฏีกา อตฺตโน มติยา อฺตราจริเยน กตา. พาลาวตารสฺส ฏีกา, ลิงฺคตฺถวิวรณา ฏีกา จ อตฺตโน มติยา อุตฺตมาจริเยน กตา. สทฺทตฺถเภทจินฺตาย นว ฏีกา อตฺตโน มติยา อฺตราจริเยน กตา. อภิธานปฺปทีปิกาย ฏีกา ทณฺฑีปกรณสฺส มคฆ-ภูตา ฏีกา จาติ ทุวิธา ฏีกาโย อตฺตโน มติ, สีหสูร นาม รฺโ เอเกน อมจฺเจน กตา. โกลทฺธชนสฺสฏีกา ปาสาทิเกน นาม เถเรน อายาจิเตน เตเนว มหามจฺเจน กตา. การิกํ นาม ปกรณํ าณคมฺภีรนาเมน ภิกฺขุนา อายาจิเตน ธมฺมเสนาปตาจริเยน กตํ. เอติมาสมิทีปนี [วา เอติมาสมิทีปิกา] นาม ปกรณํ มโนหารฺจ อตฺตโน มติยา เตเนว ธมฺมเสนาปตาจริเยน กตํ. การิกาย ฏีกา อตฺตโน มติยา อฺตราจริเยน กตา. เอติมาสมิทีปิกาย ฏีกา อตฺตโน มติยา อฺตราจริเยน กตา.

สทฺทพินฺทุปกรณํ อตฺตโน มติยา ธมฺมราชสฺส คุรุนา อฺตราจริเยน กตํ. สทฺทวุตฺติปฺปกาสกํ นาม ปกรณํ อฺตเรน ภิกฺขุนา อายาจิเตน สทฺธมฺมคุรุ นามาจริเยน กตํ. สทฺทวุตฺติปฺปกาสกสฺส ฏีกา อตฺตโน มติยา สาริปุตฺตาจริเยน กตา.

กจฺจายน สาโร จ กจฺจายนสารสฺส ฏีกา จาติ ทุวิธํ ปกรณํ อตฺตโน มติยา อฺตราจริเยน กตํ. โลกทีปกสารํ นาม ปกรณํ อตฺตโน มติยา นเวนเมธงฺกราจริเยน กตํ. โลกุปฺปตฺติปกรณํ อตฺตโน มติยา อคฺคปณฺฑิตาจริเยน กตํ. ชงฺฆทาสกสฺส ฏีกา ภูตา มคธฏีกา อตฺตโน มติยา จีวราจริเยน กตา. มาติกตฺถทีปนี, อภิธมฺมตฺถสงฺคหวณฺณนา, สีมาลงฺการสฺสฏีกา, คณฺิสาโร, ปฏฺานคณนานโย จาติ อิเม ปฺจ ปกรณานิ อตฺตโน มติยา สทฺธมฺมโชติปาลาจริเยน กตานิ. สงฺเขปวณฺณนา ปรกฺกมพาหุ-นาเมน ชมฺพุทีปิสฺสเรน รฺโ อายาจิเต เตเนว สทฺธมฺมโชติปาลาจริเยน กตา. กจฺจายนสฺส สุตฺตนิทฺเทโส อตฺตโน สิสฺเสน ธมฺมจารินา เถเรน อายาจิเตน สทฺธมฺมโชติปาลาจริเยน กโต. วินยสมุฏฺานทีปนี นาม ปกรณํ, อตฺตโน คุรุนา สงฺฆเถเรน อายาจิเตน สทฺธมฺม-โชติปาลาจริเยน กตํ.

สตฺตปกรณานิ ปน เตน ปุกฺกามนคเร กตานิ. สงฺเขปวณฺณนาว ลงฺกาทีเป กตา. อภิธมฺม-ปนฺนรสฏฺานวณฺณานํ นาม ปกรณํ อตฺตโน มติยา นเวน-วิมลพุทฺธาจริเยน กตา. สทฺทสารตฺถชาลินี นาม ปกรณํ อตฺตโน มติยา นเวน-วิมลพุทฺธาจริเยน กตํ. สทฺทสารตฺถ-ชาลินิยา ฏีกา, ปํยนคเร รฺโ คุรุนา สงฺฆราเชน อายาจิเตน เตเนว นเวน วิมลพุทฺธาจริเยน กตา. วุตฺโตทยสฺส ฏีกา, อภิธมฺมสงฺคหสฺส ฏีกาย ปรมตฺถมฺชูสา นาม อนุฏีกา, ทสคณฺิวณฺณนํ นาม ปกรณํ, มคธภูตวิทคฺคมุขมณฺฑนิยาฏีกา จาติ อิมานิ จตฺตาริ ปกรณานิ อตฺตโน มติยา เตเนว นเวน วิมลพุทฺธาจริเยน กตานิ.

ปฺจปกรณฏีกาย นวานุฏีกา อตฺตโน มติยา อฺตโร จริเยน กตา. อภิธมฺมสงฺคหสฺส นวฏีกา อตฺตโน มติยา อฺตราจริเยน กตา. อภิธมฺมตฺถสงฺคหฏีกาย [มณิ] มฺชูสา [มณิสารมฺชูสา] นาม นวานุฏีกา อตฺตโน มติยา อริยวํสาจริเยน กตา.

เปฏโกปเทสสฺส ฏีกา อตฺตโน มติยา อุทุมฺพรินามาจริเยน ปุกฺกามนคเร กตา. จตุภาณวารสฺส อฏฺกถา, มหาสารปกาสินิ, มหาทีปนี, สารตฺถทีปนี, คติปกรณํ, หตฺถาสาโร, ภุมฺมสงฺคโห, ภุมฺมนิทฺเทโส, ทสวตฺถุกายวิรติฏีกา, โจทนานิรุตฺติ, วิภตฺติกถา, สทฺธมฺมมาลินิ, ปฺจคติวณฺณนา, พาลจิตฺต-ปโพธนํ, ธมฺมจกฺกสุตฺตสฺส นวฏฺกถา, ทนฺตธาตุ-ปกรณสฺส ฏีกา จ สทฺธมฺโมปายโน พาลปฺปโพธนฏีกา จ, ชินาลงฺการสฺส นวฏีกา จ, ลิงฺคตฺถ-วิวรณํ, ลิงฺคตฺถ-วินิจฺฉโย, ปาติโมกฺขวิวรณํ, ปรมตฺถกถาวิวรณํ, สมนฺตปาสาทิกวิวรณํ, จตุภาณวารฏฺกถา วิวรณํ, อภิธมฺมสงฺคหวิวรณํ, สจฺจสงฺเขปวิวรณํ, สทฺทตฺถเภทจินฺตาวิวรณํ, สทฺทวุตฺติวิวรณํ, กจฺจายนสารวิวรณํ, กจฺจายนวิวรณํ, อภิธมฺมสงฺคหสฺสฏีกาวิวรณํ, มหาเวสฺสนฺตรชาตกสฺส วิวรณํ, สกฺกาภิมตํ, มหาเวสฺสนฺตรชาตกสฺส นวฏฺกถา, ปม-สมฺโพธิ จ โลกเนตฺติ, พุทฺธโฆสาจริยนิทานํ, มิลินฺท-ปฺโห วณฺณนา, จตุรารกฺขา, จตุรารกฺขายอฏฺกถา, สทฺทวุตฺติปฺปกรณสฺส นวฏีกา จาติ อิมานิ, ติจตฺตาลีส ปกรณานิ อตฺตโน มติยา สาสนสฺส ชาติยา สทฺธมฺมสฺส ิติยา จ ลงฺกาทีปาทีสุ วึสุ วึสุ กตานิ.

สมฺพุทฺเธ คาถา จ…เป… นวหารคุณวณฺณนา จาติ อิเม พุทฺธปณามาทิกา คาถาโย. อตฺตโน อตฺตโน พุทฺธคุณปกาสนตฺถาย อตฺตโน จ ปเร จ อนนฺตปฺาปวตฺตนตฺถาย จ ปณฺฑิเตหิ ลงฺกาทีปาทีสุ วึสุ วึสุ กตา.

[อิติ จุลฺล-คนฺถวํเส อายาจกาจริยทีปโก นาม จตุตฺโถ ปริจฺเฉโท.]

๕. ปกิณฺณก-ปริจฺเฉโท

นามํ อาโรปนํ โปตฺถกํ คนฺถการสฺส จ. เลขํเลขาปนฺเจว, วทามิ ตทนนฺตรนฺติ. ตตฺถ จตุราสีติยา ธมฺมกฺขนฺธสหสฺสานิ ปิฏก, นิกายงฺค, วคฺค, นิปาตาทิกํ นามํ, เกนาโรปิตํ, กตฺถ อาโรปิตํ, กทา อาโรปิตํ, กิมตฺถํ อาโรปิตนฺติ? ตตฺรายํ ปิวิสชฺชนาเกน อาโรปิตนฺติ ปฺจสตขีณาสเวหิ อาโรปิตํ. เตหิ สพฺพพุทฺธวจนํ สงฺคายนฺติ, อิทํ ปิฏกํ, อยํ นิกาโย, อิทํ องฺคํ, อยํ วคฺโค, อยํ นิปาโตติ. เอวมาทิกํ นามํ อาโรเปนฺติ. กตฺถ อาโรปิตนฺติ? ราชคเห เวภารปพฺพตสฺส ปาเท ธมฺมมณฺฑปฺเป อาโรปิตํ. กทา อาโรปิตนฺติ? ภควโต ปรินิพฺพุเต ปมสงฺคายนกาเล อาโรปิตํ. กิมตฺถํ อาโรปิตนฺติ? ธมฺมกฺขนฺธานํ โวหารสุขตฺถาย สุขธารณตฺถาย จ อาโรปิตํ. สงฺคีติกาเล ปฺจสตา ขีณาสวา เตสฺจ ธมฺมกฺขนฺธานํ นาม วคฺคนิปาตโต. อิมสฺส ธมฺมกฺขนฺธสฺส อยํ นาโม โหตุ, อิมสฺส จ ปกรณสฺส อยํ นาโมติ, อพฺรวุํ สพฺพํ นามาทิกํ กิจฺจํ อกํสุ. เต ขีณาสวา, ยทิ นามาทิกํ กิจฺจํ อกตํ น สุปากตํ ตสฺมา โวหารสุขตฺถายนามาทิกํ กิจฺจํ กตํ อนาคเต ปนตฺถาย นามาทิกํ ปวตฺติตํ อสฺชาตนาโม น สุฏฺุ ปากโต สพฺพโส ภเวติ. ธมฺมกฺขนฺธานํ นาม ทีปนา นิฏฺิตา.

จตุราสีติ ธมฺมกฺขนฺธสหสฺสานิ เกน โปตฺถเก อาโรปิตานิ, กทา อาโรปิตานิ, กิมตฺถํ อาโรปิตานีติ. ตตฺรายํ วิสชฺชนา เกนาโรปิตานิติ? ขีณาสวมหานาเคหิ อาโรปิตานิ. กตฺถ อาโรปิตานีติ? ลงฺกาทีเป อาโรปิตานิ. กทา อาโรปิตานีติ? สทฺธาติสฺสสฺสราชิโน ปุตฺตสฺส วฏฺฏคามนิ ราชสฺส กาเล อาโรปิตานิ. กิมตฺถํ อาโรปิตานีติ? ธมฺมกฺขนฺธานํ อวิธํสนตฺถาย สทฺธมฺมฏฺิติยา จ อาโรปิตานิ.

ธรมาโน หิ ภควา, อมฺหากํ สุคโตธีโร;

นิกาเย ปฺจเทเสติ, ยาว นิพฺพานคมนา.

สพฺเพปิ เต ภิกฺขุ อาทิ, มนสา วจสาหาโร;

สพฺเพ จ วาจุคฺคตา โหนฺติ, มหาปฺาสติวรา.

นิพฺพูเต โลกนาถมฺหิ, ตโต วสฺสสตํ ภเว;

อริยานริยา จาปิ จ, สพฺเพ วาจุคฺคตา ธุวํ.

ตโต ปรํ อฏฺรสํ, ทฺวิสตํวสฺส คณนํ;

สพฺเพ ปุถุชฺชนา เจว, อริยา จ สพฺเพปิเต.

มนสาวจสาเยว, วาจุคฺคตาว สพฺพทา;

ทุฏฺคามณิรฺโ จ, กาเล วาจุคฺคตา ธุวํ.

อริยานริยาปิ จ, นิกาเย ธารณาสทา;

ตโต ปรมฺหิ ราชา จ, ตโต จุโต จ ตุสิเต.

อุปฺปชฺชิ เทว โลเก โส, เทเวหิ ปริวาริโต;

สทฺธา ติสฺโสติ นาเมน, ตสฺส กนิฏฺโก หิโต.

ตโต ลทฺธรฏฺโ โหติ, พุทฺธสาสนปาลโก.

ตทา กาเล ภิกฺขู อาสุํ, สพฺเพ วาจุคฺคตา สทา;

นิกาเย ปฺจเวเธว, ยาว รฺโ จ ธารณา;

ตโต จุโต โส ราชา จ, ตุสฺสีเต อุปปชฺชติ;

เทวโลเกฏฺิโต สนฺโต, ตทา วาจุคฺคตา ตโต.

ตสฺส ปุตฺตาปิ อเหสุํ, อเนกา วรชฺชํ คตา;

อนุกฺกเมน จุตเต, เทวโลกํ คตา ธุวํ;

ตทาปิเต สพฺเพ ภิกฺขู, วาจุคฺคตาว สพฺพทา;

นิกาเย ปฺจวิเธว, ธารณาวสติมตา.

ตโต ปรํ โปตฺถเกสุ, นิกายา ปฺจ ปิฏฺิตา;

ตทา อฏฺกถา ฏีกา, สพฺเพ คนฺถา โปตฺถเก คตา;

สพฺเพ โปตฺเถสุ เย คนฺถา, ปาฬิ อฏฺกถา ฏีกา;

สํฏฺิตาสํ ิตา โหนฺติ, สพฺเพปิ โน น สนฺติเต.

ตทา เต โปตฺถเกเยว, นิกายา ปิิตา ขิลา;

ตทา อฏฺกถาทีนิ, ภวนฺตีติ วทนฺติ จ.

ปริหาโร ปณฺฑิเตหิ วตฺตพฺโพว;

ลงฺกาทีปสฺส รฺโว, สทฺธา ติสฺสสฺส ราชิโน.

ปุตฺตโก ลงฺกาทีปสฺส, อิสฺสโร ธมฺมิโก วโร;

ตทา ขีณาสวา สพฺเพ, โอโลเกนฺติ อนคเต.

ขีณาสวา ปสฺสนฺติ เต, ทุปฺเว ปุถุชฺชเน;

สพฺเพปิ เต ภิกฺขู อาสุํ, พหุํตรา ปุถุชฺชนา;

น สกฺขิสฺสนฺติ เต ปฺจ, นิกาเย วาจุคฺคตํ อิติ;

โปตฺถเกสุ สพฺเพ ปฺจ, อาโรเปนฺติ ขีณาสวา.

สทฺธมฺมฏฺิติ จิรตฺตาย, ชนานํ ปุฺตฺถาย จ;

ตโต ปฏฺายเต สพฺเพ, นิกายา โหนฺติ โปตฺถเก;

อฏฺกถา ฏีกา สพฺเพ, เต โหนฺติ โปตฺถเกฏฺิตา.

ตโต ปฏฺายเต สพฺเพ, ภิกฺขุ อาทิ มหาคณา;

โปตฺถเกสุ ิเตเยว, สพฺเพ ปสฺสนฺติ สพฺพทา.

[โปตฺถเก อาโรปน ทีปกา นิฏฺิตา.]

โย โกจิ ปณฺฑิโต ธีโร, อฏฺกถาทิกํ คนฺถํ กโรติ วา การาเปติ วา, ตสฺส อนนฺตโก โหติ ปุฺสํจโย, อนนฺตโก โหติ ปุฺานิสํโส. จตุราสีติ เจติยสหสฺส กรณสทิโส, จตุราสีติ พุทฺธรูปสหสฺส กรณสทิโส, จตุราสีติ โพธิรุกฺขสหสฺสโรปนสทิโส, จตุราสีติ วิหารสหสฺส กรณสทิโส, โย จ พุทฺธวจนมฺชูสํ กโรติ วา การาเปติ วา, โย จ พุทฺธวจนํ มณฺฑนํ กโรติ วา การาเปติ วา, โย จ พุทฺธวจนํ เลขํ กโรติ วา การาเปติ วา, โย จ โปตฺถกํ วา, โย จ โปตฺถกมูลํ วา, เทติ วา ทาเปติ วา, โย จ เตลํ วา จุณฺณํ วา, ธฺํ วา โปตฺถกภฺชนตฺถาย ยํ กิฺจิ นิตฺถํ วา โปตฺถกฉิทฺเท อาวุนตฺถาย, ยํ กิฺจิ สุตฺตํ วา กฏฺผลกทฺวยํ วา โปตฺถกํ ปุฏนตฺถาย ยํ กิฺจิ วตฺถํ วา, โปตฺถก-พนฺธนตฺถาย, ยํ กิฺจิ โยตฺตํ วา โปตฺถกลาป ปูฏนตฺถาย ยํ กิฺจิ ถวิกํ เทติ วา ทาเปติ วา.

โย จ หริตาเลน วา มโนสิลาย วา, สุวณฺเณน วา รชเตน วา โปตฺถกมณฺฑนํ วา กฏฺผลกมณฺฑนํ วา กโรติ วา การาเปติ วา, ตสฺส อนนฺตโก โหติ ปุฺสํจโย, อนนฺตโก โหติ ปุฺานิสํโส. จตุราสีติ เจติยสหสฺส กรณสทิโส, จตุราสีติ วิหารสหสฺส กรณสทิโส.

ภเว นิพฺพตฺตมาโน โส, สีลคุณมุปาคตา;

มหา เตโช สทา โหติ, สีหนาโท วิสารโท.

อายุวณฺณพลุปฺเปโต, ธมฺมกาโม ภเว สทฺทา;

เทวมนุสฺสโลเกสุ, มเหสกฺโข อนามโย.

ภเว นิพฺพตฺตมาโน โส, ปฺวา สุสมาหิโต;

อธิปจฺจ ปริวาโร, สพฺพสุขาธิ คจฺฉติ.

สทฺโทหีริมา วทฺู, สํวิคฺค มานโส ภเว;

องฺคปจฺจงฺค สมฺปนฺโน, อาโรห ปริณาหวา.

สพฺเพ สตฺตาปิ โย โลเก, สพฺพตฺถ ปูชิตาภเว;

เทวมนุสฺส สฺจโร, มิตฺตสหาย ปาลิโต.

เทวมนุสฺส สมฺปตฺตึ, อนุโภติ ปุนปฺปุนํ;

อรหตฺต ผลํ ปตฺโต, นิพฺพานํ ปาปุณิสฺสติ.

ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส, อภิฺา ฉพฺพิเธ วเร;

วิโมกฺเข อฏฺเก เสฏฺเ, คมิสฺสติ อนาคเต.

ตสฺมาหิ ปณฺฑิโต โปโส, สํปสฺสํ หิต มตฺตโน;

กาเรยฺย สาม คนฺเถ จ, อฺเ จาปิ การาปเย.

โปตฺถเก จ ิเต คนฺเถ, ปาฬิ อฏฺกถาทิเก;

ธมฺมมฺชูสา คนฺเถ จ, เลขํ กเร การาปเย.

โปตฺถกํ โปตฺถกมูลฺจ, เตสํ จุลฺลถูสมฺปิ จ;

ปิโลติกาทิกํ สุตฺตํ, กฏฺผลทฺวยมฺหิ จ.

ธมฺมพนฺธนตฺถาย จ, ยํ กิฺจิ มหคฺฆํ วตฺถํ;

ธมฺมพนฺธนโยตฺตฺจ, ยํ กิฺจิ ถวิกมฺปิ จ.

ทเทยฺย ธมฺมเขตฺตมฺหิ, วิปฺปสฺสนฺเนน เจตสา;

อฺโ จาปิ ทชฺชาเปยฺย, มิตฺตสหายพนฺธเวติ.

คนฺถากรเลขเลขาปนานิสํส ทีปนา นิฏฺิตา.

[อิติ จูลคนฺถวํเส ปกิณฺณกทีปโก นาม ปฺจโม ปริจฺเฉโท.]

โสหํ หํสารฏฺ ชาโต, นนฺตปฺโติ วิสฺสุโต

สทฺธา สีล วีรปฺเปโต, ธมฺมรสํ คเวสโน.

โสหํ ตโต คนฺตฺวา จิมํ, ชิน นวํ ยํ ปูรํ;

สพฺพ ธมฺมํ วิจินนฺโต, วีสติ วสฺสมาคโต.

สพฺพ ธมฺมํ วิสฺเสชฺเชนฺโต, กิกาเร เนว ภิกฺขุโน;

ฉ วสฺสานํ คณํ ภิตฺวา, กามานํ อภิมทฺทนํ.

สนฺติ สภา จ นิพฺพานํ, คเวสิฺจ ปุนปฺปุนํ;

วสนฺโตหํ, วนารมฺมํ, ปิฏกตฺตย สงฺคหํ;

คนฺถวํสํ อิมํ ขุทฺทํ, อริยสงฺฆทาสกนฺติ.

อิติ ปาโมชฺชตฺถาย อรฺวาสินา, นนฺทปฺาจริเยน กโต จูฬคนฺถวํโส นิฏฺิโต.

ธมฺมวฏํสกนาเมน วิสุโต เถโร, ยํ ปกรณํ ลิกฺขิตํ ตํ ปริปุณฺณํ เตน ปุฺเน ตํ ปิฏกํ ปริสิปฺปํ ปรินิฏฺิตํ.

มเมว สิสฺสสมูหานฺจ ปริสิปฺปํ ปรินิฏฺิตํ. ตเว สิสฺสานู สิสฺสานิ จ, ปริสิปฺปํ ปรินิฏฺิตํ.

จูฬคนฺถวํโส นิฏฺิโต.