📜

นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส.

เวสฺสนฺตราคีติ

[ก]

พาตฺตึสลกฺขณูเปต,

ทาตพฺพํ ททตํ วร;

เวสฺสนฺตรตฺต มาปาทิ,

สฺจรํ ภวสาคเร.

[ข]

ทฺวนฺทํทฺวนฺทํ สฺจรนฺตี,

ชนานนฺเท ยโสธีเร;

มทฺทิตฺตํ สมุปาคฺฉิ,

ตฺวํปิเตน ภวณฺณเว.

[ค]

ตุมฺหํทานิ ปวกฺขามิ,

อุปตฺตึ นนฺทินึ ตหึ;

ทชฺชหฺโวโว มโมกาสํ,

กวโย ปฺยาภินนฺทถ.

.

เอกนวุเตหิโต กปฺเป,

วิปสฺสีนาม นายโก;

วิเนยฺเย ตารยํเขมํ,

โลเก อุปฺปชฺชิจกฺขุมา.

.

เขมารามมฺหิ สมฺพุทฺโธ,

มิคทาเย มโนรเม;

นิสฺสาย พนฺธุมตึโส,

วิหาสิ นครํตทา.

.

รชฺชํธมฺเมน กาเรสิ,

นคเรตมฺหิ พนฺธุมา;

ราชาตสฺส ทุเวธีตา,

อาสุํ สพฺพงฺคโสภณา.

.

เอโกหิ เอกทาราชา,

พนฺธุมสฺส สุเปสยิ;

สหสฺสคฺฆนิกํ โสณฺณ-

มาลฺจา นคฺฆ จนฺทนํ.

.

อทาสิ พนฺธุมาราชา,

ปิตาเชฏฺาย จนฺทนํ;

โสณฺณมาลํ กนิฏฺาย,

ตหึ วิยาย ธีตุยา.

.

อุโภตาปีติ จินฺเตสุํ,

นตฺถตฺโถวต เตหิโน;

ภคฺยวนฺตสฺส ปูเชม,

สํปสาเทน เจตสา.

.

ตโตสาจนฺทนํ จุณฺณํ-

การาเปตฺวาน เชฏฺกา;

คนฺตฺวาน วิหารํ โสณฺณ,

วณฺณํปูเชสิ นายกํ.

.

วิกิริตฺวา ตุ สาคนฺธ,

กุฏิยํ เสสจนฺทนํ;

เอวฺหิ ปตฺถนํ กาสิ,

พุทฺธมาตา ภวามหํ.

.

กาเรตฺวา โสณฺณมาลํตุ,

อุรจฺฉท ปสาทนํ;

ปูเชสิ เหมวณฺณํสา,

ภควนฺตํ กนิฏฺกา.

๑๐.

เอวมฺปิ ปตฺถนํกาสิ,

อิทํมม ปสาทนํ;

สรีเร นิจฺจลา าตุ,

จรนฺติยา ภวาภวํ.

๑๑.

อุโภปิ ราชกฺาตา,

ตฺวาน ยาวตา ยุกํ;

อุปปชฺชึสุ โสวคฺคํ,

จุตาสุข ปโมทนํ.

๑๒.

มนุสฺสเทว โลเกสุ,

สํสรึสุ สุขํทุเว;

เอกนวุติ กปฺปานิ,

มุจฺจิตฺวา ปายทุกฺขโต.

๑๓.

กสฺสปสฺส กาเลตาสุ,

กนิฏฺา กิกิราชิโน;

ธีตา อุรจฺฉทานาม,

หุตฺวาน ปรินิพฺพุตา.

๑๔.

เชฏฺกา ปน ธีตาสิ,

กิกิสฺส ราชิโน ตหึ;

ธมฺมานาม ทมิตา สา,

โกมาร พฺรหฺมจารินี.

๑๕.

ตโตจ วิตฺวาน สา เทว,

มนุสฺเสสุ ปุนปฺปุนํ;

สํสรนฺตี มเหสีสิ,

ปูรินฺททสฺส เอกทา.

๑๖.

รตฺตจนฺทน เลเปน,

ลิมฺปิต เทหินี หิสา;

กตปุฺ วิเสเสน,

นาเมน ผุสฺสตีหฺวิตา.

๑๗.

เทวินฺโท อฺทาทิสฺวา,

ปริกฺขีณายุกํ วิยํ;

เทวึ ตํ ปริวาเรน,

มหตา เนสินนฺทนํ.

๑๘.

สิรีสยน ปิฏฺมฺหิ,

ตํสยาวิย มาฆวา;

ิโต สยนปสฺสมฺหิ,

ผุสฺสตึ เอตทพฺรวี.

๑๙.

วเรเตทสทสฺสามิ,

ผุสฺสเตวรวณฺณิเก;

ตฺวํฺหิอิจฺฉสิเยลทฺธุํ,

ลภาเปสฺสามิเตวเร.

๒๐.

สุตฺวาตํ ผุสฺสตีเทวี,

โลมหํ สนรูปินี;

ขีณายุตมชานนฺตี,

อตฺตโน เอตทพฺรวี.

๒๑.

ปาปํนุ ตฺวยิ เทวึนฺท,

กตํเม อปฺปิยาถเต;

รมฺมาเม จวนํ อิจฺฉํ,

มฺเภณํติ อีทิสํ.

๒๒.

นเตภทฺเท กตํปาปํ,

นจเม อปฺปิยาตุวํ;

ปุฺํตุเต ปริกฺขีณํ,

ตสฺมา เต วํวทามหํ.

๒๓.

สนฺติเก มรณํ ตุยฺหํ,

วินาภาโว ภวิสฺสติ;

ปฏิคฺคณฺหาหิ เม เอเต,

วเรทส ปวจฺฉโต.

๒๔.

สกฺกสฺสวจนํ สุตฺวา,

าตฺวามรณ มตฺตโน;

วเรสา ลทฺธุมิจฺฉนฺตี,

เทวินฺทเมต ทพฺรวี.

๒๕.

อิโต จุตาสหสฺสกฺขิ,

สีวิราชนิเวสเน;

มเหสี ผุสฺสตีนาม,

นีลเนตฺตา ยถามิคี.

๒๖.

อสฺสํ นีลภมุกาหํ,

ลเภยฺยํ ปุตฺตมุตฺตมํ;

ธาเรนฺติ ยาจเมคพฺภํ,

มชฺฌิมงฺคํ อนุนฺนตํ.

๒๗.

ปลิตาน วิรูหนฺตุ,

อลมฺพาจ ปโยโร;

กาเยรโช นลิมฺเปถ,

วชฺฌฺจาปิ ปโมจเย.

๒๘.

เยยาจิตา วราภทฺเท,

ตยาทส มยาตว;

ทินฺนาเต ตุฏฺจิตฺเตน,

สพฺเพลจฺฉสิ มานุเส.

๒๙.

ตโตจวิตฺวาน สาเทว-

โลกา นิพฺพตฺติ อิจฺฉิยํ;

มเหสิยา ปฏิสนฺธิ-

วเสน มทฺทราชิโน.

๓๐.

ทสมา สจฺจเยเนสา,

ธีตรํ มทฺทราชินี;

เหฏฺาสุเสตจฺฉตฺตสฺส,

วิชายิ เสฏฺรูปินึ.

๓๑.

รตฺตจนฺทน เลเปน,

เอสาลิมฺปิ ตเทหินี;

เตนสฺสา พฺราหฺมณานามํ,

อกํสุ ผุสฺสตีอิติ.

๓๒.

สฺาการ โทฬารุฬ-

มงฺคลาทีนิ กาตุน;

มหตา ปริหาเรน,

โปสึสุ ขตฺติยานิโย.

๓๓.

มธูรขีร สมฺปนฺนา,

สินิทฺธปีณ โยพฺพนา;

ธาติโย ขตฺติยานีตํ,

ขีรํปายึสุ ยาปนํ.

๓๔.

สงฺกมนฺตีว วุทฺธาสา,

องฺกาองฺกํ กรากรํ;

ราชกฺาจ โตสึสุ,

นจฺจคีเตหิ นาฏกี.

๓๕.

เทวจฺฉราวรูเปน,

สุภาโสฬส วสฺสิกา;

หรนฺตี เนตฺตรสํสา,

ปสฺสนฺตานํสุเขธิตา.

๓๖.

สิวิรฏฺเ ตทารชฺชํ,

สิวิราชา เชตุตฺตเร;

กาเรสิสิฺจโยนาม,

ปุตฺโตตสฺส มหายโส.

๓๗.

วยปฺปตฺโต ภิรูโปสิ,

เทวปุตฺโตว สิฺจโย;

อโรห ปริณาเหน,

นานาสิพฺเพสุ โกวิโท.

๓๘.

สิฺจยสฺส นิยฺยาเทสิ,

รชฺชํปุตฺตสฺส อตฺตโน;

ชีวนฺโต ปสฺสิตุํราช-

สิรึอิจฺฉํ มหารหํ.

๓๙.

อาเนตฺวา มทฺทราชสฺส,

ธีตรํ ผุสฺสตึตหึ;

โสฬสิตฺถิ สหสฺสานํ,

มเหสึกาสิ เชฏฺิกํ.

๔๐.

ผุสฺสตีสิฺจโยฺโฺ-

มุขํทฺเวปิยจกฺขุนา;

ปสฺสมานาวอจฺฉึสุ,

อฺมฺปิยํวทา.

๔๑.

อถจินฺติ ยเทวินฺโท,

ทินฺนาผุสฺสติยามยา;

วราทส เตสุปุตฺต-

วโรนหิสมิชฺฌติ.

๔๒.

สมิชฺฌา เปสามิเอตํติ,

อเชยฺเยภิทสาลเย;

อุปธาริตฺถติสฺสาย,

ปุตฺตภาวารหํมรุํ.

๔๓.

จวิตฺวาหุอุทฺธํคามี,

โพธิเทโวตโตตหึ;

พฺรหฺมํคนฺตฺวาสหสฺสกฺขี,

ตสฺสตํเอตทพฺรวี.

๔๔.

อิโต โภ สุคตึคจฺฉ,

อนุกมฺปาหิมริส;

สิฺจยํเทวิยํตสฺส,

สนฺธึ คณฺหชุตินฺธร.

๔๕.

อฺเปิ สฏฺิสหสฺส-

เทเว จวน ธมฺมิเน;

อุปสงฺกมฺม โสยาจิ,

คจฺฉหฺโว สุคตึอิติ.

๔๖.

โพธิสตฺโตจ อฺเจ,

สาธูติ สมฺปฏิจฺฉิสุํ;

ตโตจุตา จเตเทวา,

อาคุํ มานุสกํอิมํ.

๔๗.

ผุสฺสตฺยํหิ มหาสตฺโต,

นิพฺพตฺติ ปฏิสนฺธิยา;

กุเลสฺวฺเจ มจฺจานํ,

นิพฺพตฺตึสุ วิสุํวิสุํ.

๔๘.

กุจฺฉิงฺคเต มหาสตฺเต,

เทวี โท หฬินีอหุ;

ทาตุกามา มหาทานํ,

วิสชฺชิย พุหุํธนํ.

๔๙.

ราชมนฺทิรทฺวารมฺหิ,

เวมชฺเฌนครสฺสจ;

จตุทฺวาเรสุฉทฺทาน-

สาลาโย เทยฺยปูริตา.

๕๐.

การาเปตฺวาน ฉสฺสต-

สหสฺสานิ ทิเนทิเน;

วิสชฺชิตฺวาน สพฺเพสํ,

อิจฺฉนฺตี อาสิทาตเว.

๕๑.

อุตฺวาตํ การณํราชา,

ปกฺโกสาวิย พฺราหฺมเณ;

นิมิตฺต ปาเกปุจฺฉิ,

กึ ภวิสฺสตีติาตเว.

๕๒.

ชานาม โน มหาราช,

คโตกุจฺฉิมฺหิ เทวิยา;

เหหิตฺย ภิรโตทาเน,

เอวํวทึสุ พฺราหฺมณา.

๕๓.

พฺราหฺมณานํ วโจสุตฺวา,

นรินฺโท ตุฏฺมานโส;

ทานํอทาสิ ฉทฺทาน-

สาลาโย สุฏฺุมาวิย.

๕๔.

ปฏิสนฺธิคฺคหณมฺหา,

โพธิสตฺตสฺส วิฺุโน;

ปฏฺายณฺณว เวโคว,

ลาโภฬาโร อนปฺปโก.

๕๕.

ปณฺณาการํ ปหิณึสุ,

ราชิโน ชมฺพุมณฺฑเล;

โพธิสตฺตา นุภาเวน,

นานารฏฺินฺทขตฺติยา.

๕๖.

ปริหารํ ปวจฺเฉสิ,

มเหสึ ปฏิสนฺธินึ;

ราชาสุขํ วสาเปสิ,

กาเรสิอิจฺฉิติจฺฉิตํ.

๕๗.

พุทฺธงฺกุรานุภาเวน,

ชนาสุํ โมทมานสา;

กาเลวสฺสติเมโฆปิ,

สุภิกฺโขสมโยอหุ.

๕๘.

สทฺธึปุตฺเตน ชุณฺหาย,

กิฬนฺติยาวมาตุยา;

มหนฺตีรติสพฺเพสํ,

ชนานํวิปุลาตหึ.

๕๙.

คพฺภํหิ ธาเรนฺตีเทวี,

ทสมาสมฺหิปูริเต;

นครํทฏฺุ กามาสิ,

ตทาโรเจสิราชิโน.

๖๐.

สาธุภทฺเทติ วตฺวาน,

ปุรํเทว ปุรํวิย;

ราชา อลงฺกราเปสิ,

เทวิยา ปิติวฑฺฒนํ.

๖๑.

อาโรปิย ตโตเทวึ,

วิจิตฺตํ ลกฺขิกํรถํ;

ปทกฺขิณํ การาเปสิ,

นครํ สพฺพลงฺกตํ.

๖๒.

เวสฺสานํ วีถิยามชฺเฌ,

านาานํ ปถาปถํ;

จลึสุ กมฺมชาวาตา,

จรนฺติยาว เทวิยา.

๖๓.

อุตฺวามจฺจาปวตฺตึตํ,

รฺโโรจึสุสีฆโส;

สุติเคหํการาเปสิ,

ตํวีถิยํวสิฺจโย.

๖๔.

ตตฺถสาวสมานาว,

วิชายิอกุโตภยา;

นิมฺมลํสุสุทฺธํปุตฺตํ,

สุวณฺณกฺขนฺธสนฺนิภํ.

๖๕.

อกฺขีนิอุมฺมิลิตฺวาน,

นิกฺขนฺโตมาตุ กุจฺฉิโต;

ปสนฺนปฺปิยากาเรน,

ปสฺสิตฺตมาตุยามุขํ.

๖๖.

อมฺม ทานํ ททิสฺสามิ,

อตฺถินุ กิฺจิ เตธนํ;

หตฺตํโส ปสาเรตฺวาน,

อิติพฺรวิตหึ มุหุํ.

๖๗.

สุตฺวาโมทิย ตํมาตา,

เทหิทานํ ยถิจฺฉิตํ;

ตาตาติ ตสฺสปาทาสิ,

สหสฺสตฺถวิกํตหึ.

๖๘.

มโหสธ เวสฺสนฺตร-

มหาสิทฺธตฺถ ชาติสุ;

กเถสิ มาตราโพธิ-

สสตฺโต ชาตกฺขเณติสุ.

๖๙.

อจฺเฉร มพฺภุตํทิสฺวา,

ชนาโมทึ สุตาวเท;

อปฺโผเฏนฺโต หสนฺตาจ,

ชยนาทํ ปนาทยุํ.

๗๐.

เวสฺสนฺตโรติ หฺวายึสุ,

นามคฺคหณ มงฺคลํ;

สงฺขตา พฺราหฺมณาตสฺส,

ชาตตฺตา เวสฺสวีถิยํ.

๗๑.

วิชาต ทิวเสตสฺส,

เอกาอากาสจารินี;

หตฺถินีหิ สพฺพเสตํ,

เอกํ กุฺชรโปสกํ.

๗๒.

โพธิสตฺตา นุภาเวน,

อาเนตฺวา มงฺคลสมฺมตํ;

ถเปตฺวาน ปกฺกามิ,

หตฺถิสาลาย สาธุกํ.

๗๓.

อุปฺปนฺนตฺตามหาสตฺตํ,

ตสฺสกตฺวานปจฺจยํ;

อกํสุนาครานามํ,

สมคฺคาปจฺจโยอิติ.

๗๔.

ตทฺทิเนววิชายึสุ,

อมจฺจานํกุมารกา;

เคเหสุสิสหสฺสา,

มหาสตฺตสชาตกา.

๗๕.

อติทีฆาทโยโทเส,

วิวชฺเชตฺวานสิฺจโย;

กุมารํจตุสฺสิกา,

อุปฏฺาเปสิธาติโย.

๗๖.

อลมฺพตฺถนิโยเจตา,

ภิรูปาโยพฺพเนิตา;

อาสุํมธุรถฺาโย,

สํสุทฺธาเสฏฺโกลิโย.

๗๗.

สุสุสฏฺิสหสฺสานํ,

เอเกกาธาติโยตถา;

พุทฺธงฺกุรสชาตานํ,

อุปฏฺาเปสิสุํนฺทรา.

๗๘.

สทฺธึ สฏฺิสหสฺเสหิ,

กุมาเรหิมหายโส;

มหตาปริวาเรน,

สํวฑฺฒิโพธิสตฺตโว.

๗๖.

ราชาสตสหสฺสคฺฆ-

นิกํ สุสุปิฬนฺธนํ;

การาเปตฺวาวิภูเสสิ,

อตฺตชํทานนนฺทนํ.

๘๐.

โอมุฺจิตฺวานธาตีนํ,

ตํจตุปฺปฺจวสฺสิโก;

อทาสิโสมหาสตฺโต,

โพธึ อเปกฺขมานโส.

๘๑.

ปุนตํตาหิธาตีหิ,

ทิยฺยมานํปิสาทรํ;

นโสคณฺหิตฺถกุมาโร,

ทินฺเนสุอนเปขวา.

๘๒.

อาโรจึสุปวตฺตึตํ,

รฺโตาธาติโยตทา;

สุตฺวามุทิตจิตฺเตน,

ตํโสโถมิตฺถอตฺตชํ.

๘๓.

ปุตฺเตนมมทินฺนํตํ,

พฺรหฺมเทยฺยํปิฬนฺธนํ;

ตุมฺหากํสนฺตกํโหตุ,

อิจฺจาปิพฺรวิสิฺจโย.

๘๔.

ปุนาปรํปิกาเรตฺวา,

ปาทาสิปุตฺตนนฺทโน;

ปุตฺตสฺสทาตุกามสฺส,

สุวิจิตฺตปิฬนฺธนํ.

๘๕.

โอมุฺจิตฺวานเอตํปิ,

ธาตีนํทาสิทายโก;

ทารโกตุฏฺจิตฺเตน,

สพฺพฺุตปฺปิยายโน.

๘๖.

เอวํวุตฺต นเยเนว,

นว วาเร ปิฬนฺธนํ;

ทหโรทาสิ ธาตีนํ,

นาถานาถ ปรายโน.

๘๗.

อฏฺวสฺสิ กกาเลตุ,

เอวํจินฺเตสิ พุทฺธิมา;

นิสินฺโน สิริสยโน,

ปาสาโท ปริมณฺฑเล.

๘๘.

เทมิพาหิร ทานํว,

นตาว มม มานสํ;

ปริโต เสติเอวฺหิ,

อชฺฌตฺติกํททามหํ.

๘๙.

สเจมํ โกจิยาเจยฺย,

สีสํส โมฬิมุตฺตธํ;

ฉิชฺช ตํ ตสฺสทชฺเชยฺยํ,

นเหยฺยํ ลีนเจตโส.

๙๐.

หทยํมม ยาเจยฺย,

ภินฺทิตฺวา อสินาอุรํ;

นีหริตฺวานตํตสฺส,

ทชฺเชยฺยํ ตุฏฺมานสา.

๙๑.

อกฺขีนิ มมยาเจยฺย,

อุปฺปาเฏตฺวาน ตาวเท;

สตฺเถน ตสฺสทชฺเชยฺยํ,

สโลหิตานิ ตานิเม.

๙๒.

หตฺเถปาเทจกณฺเณจ,

ยาเจยฺยมมสาธุกํ;

ฉินฺทิตฺวา ตานิทชฺเชยฺยํ,

ตสฺสปูเร มโนรถํ.

๙๓.

มํสํเมโกจิยาเจยฺย,

สีฆํสพฺพสรีรโต;

ขณฺฑาขณฺฑํ ฉินฺทิตฺวาน,

ทชฺเช มํสํ สโลหิตํ.

๙๔.

โหหิตฺวํมมทาโสติ,

วเทยฺยโกจิเจตหึ;

สยํอามาติสาเวตฺวา,

อตฺตานํปิ ททามหํ.

๙๕.

ตสฺเสวํ จินฺตยนฺตสฺส,

กมฺปิตฺถ ปถวีมหา;

สมนฺตาคชฺชมานายํ,

มตฺโตว กุฺชโรวเน.

๙๖.

เมรุราโช นมิตฺวาน-

ภิมุโขว เชตุตฺตรํ;

นครํ าสิ เสริต-

เวตฺตงฺกุโรว ตาวเท.

๙๗.

มหีสทฺทสนฺตาเสน,

เมโฆปาวสฺสิ ตาวเท;

ฆนวสฺสํมหาธารํ,

คชฺชมาโน ทิโสทิสํ.

๙๘.

นิจฺฉรึสุ พหูวิชฺชุ-

ลตาโยจ สมนฺตโต;

อินฺทจาปา อุฏฺหึสุ,

อุกฺกาปาโต ตทา อหุ.

๙๙.

อปฺโผเฏสิ ตหึเทว-

ราชาตุฏฺโ สุชมฺปติ;

สาธุสาธูติ สาเวสิ,

มหาพฺรหฺมา กตฺจลี.

๑๐๐.

พฺรหฺมโลกา ตทายาว,

อิโตปถวิ มณฺฑลา;

อจฺเฉรํ อพฺภุตํ อาสิ,

เอกโกลาหลํ มหา.

๑๐๑.

เอวํฺหิ เนกพฺภูตานิ,

ชเนตฺวาน มหาชนํ;

หาสยํ สุสุขํวฑฺฒ-

มาโนโสฬส วสฺสิโก.

๑๐๒.

กุมาโร สพฺพสิพฺเพสุ,

โกวิโทจ ปารงฺคโต;

ผุลฺลสาโลว โสภนฺโต,

วณฺเณน วยสา ตทา.

๑๐๓.

อถสฺส ทาตุกาโมว,

รชฺชํมนฺติย เทวิยา;

ปิตาสิ สิฺจิราชตฺเต,

ปุตฺตํโสฬส วสฺสิกํ.

๑๐๔.

มทฺทรฏฺเ ตทามทฺท-

ราชกุลา ภิวณฺณินึ;

เนตฺวามเห สิตฺเตมทฺทึ-

ภิสิฺจิ ธมฺมจารินึ.

๑๐๕.

มทฺทีมาตุลธีตาสา,

ภคินี มนฺทหาสินี;

เวสฺสนฺตรกุมารสฺส,

เสฏฺลกฺขณธารินี.

๑๐๖.

ปุพฺพอุฏฺายินี มทฺที,

นิจฺจํ ปจฺฉานิปาตินี;

มนาปจารินี เทวี,

กึการ ปฏิสาวินี.

๑๐๗.

โสฬสิตฺถิ สหสฺสาตํ,

มทฺทึสพฺพงฺค โสภณํ;

นจฺจวาทิต คีเตหิ,

ปริจารึสุ สพฺพทา.

๑๐๘.

เวสฺสนฺตโร มหาราชา,

รชฺเชภิ สิตฺตกาลโต;

ปาย ทานสาลาโย,

ฉทฺทานํ ทาสิการิย.

๑๐๙.

มหาทานํ ปวตฺเตสิ,

วิสฺสชฺชนฺโต ทิเนทิเน;

สมฺโมทมาโน ฉสฺสต-

สหสฺสานิ ธนานิโส.

๑๑๐.

เอวํทาเน รมนฺตสฺส,

มเหสีตสฺสราชิโน;

ปุตฺตํวิชายิอปร-

ภาเคมทฺที สุทสฺสนํ.

๑๑๑.

สมฺปฏิจฺฉึสุ วิชาต-

กาเลตํ โสณฺณสนฺนิตํ;

โสณฺณ ชาเลนเตนสฺส,

นามํชาลีติ โวหรุํ.

๑๑๒.

ปทสา คมเน กาเล,

ปุตฺตสฺส ตสฺสชาลิโน;

วิชายิ ธีตรํเอกํ,

นารีนํ เสฏฺํสมฺมตํ.

๑๑๓.

กณฺหาชิเนน ธีตํตํ,

สมฺปฏิจฺฉึสุ สาทรํ;

เตนสฺสา ธิตุยานามํ,

กณฺหาชินาติ โวหรุํ.

๑๑๔.

มหตา ปริวาเรน,

วุทฺธึนฺวายึสุ เตทุเว;

สยนฺตา นจฺจคีเตน,

นจฺจคีต ปโพธนา.

๑๑๕.

มหาสตฺโตหิ มาสสฺส,

ฉกฺขตฺตุํ ทานมณฺฑเป;

โอโลเกสิ อลงฺกต-

หตฺถิกฺขนฺธ วเริโต.

๑๑๖.

ตหึ กลิงฺกรฏฺมฺหิ,

ทุพฺพุฏฺิกา ภยานกา;

สสฺสานิ นสมฺปชฺชึสุ,

ทุพฺภิกฺโข สมโยอหุ.

๑๑๗.

โจรกมฺมํ อกรึสุ,

อสกฺโกนฺตาว ชีวิตุํ;

ชนา นิคมคาเมสุ,

วิลุมฺปนฺติ ทามริกา.

๑๑๘.

กลิงฺกรฏฺํ สกลํ,

ทุพฺภิกฺขภยปีฬิตํ;

ฆเฏ วิโลลปารีว,

สงฺขุมฺภิตฺถ อนาถกํ.

๑๑๙.

เนคมา ชานปทาสพฺเพ,

นาคราจ สมคฺคตา;

ราชงฺคเณ อุกฺโกสึสุ,

ทุพฺภิกฺขภย โจทิตา.

๑๒๐.

ตทาสุตฺวาน ตํราชา,

สีฆํอุพฺพิคฺค มานสา;

โกยํสทฺโทติ ปุจฺฉิตฺถ,

มหามจฺเจ สกนฺติเก.

๑๒๑.

อาโรจยึสุ ราชานํ,

ปวตฺตึ ตํอเสสโต;

ราชาปิ ปฏิชานาสิ,

เมฆํ วสฺสาปเย-อิติ.

๑๒๒.

ตโตโส ปตฺถนํกาสิ,

สมาทิย อุโปสถํ;

เทวํ วสฺสาปนตฺถาย,

สตฺตาหํสตฺตการุโณ.

๑๒๓.

นหิเอวํปิโสสกฺขิ,

วสฺสาเปตุํ นริสฺสโร;

เมฆํกลิงฺก รฏฺมฺหิ,

ทุพฺพุฏฺิกาว ชายหิ.

๑๒๔.

ตโตโส สนฺนิปาเตตฺวา,

นาคเร เอตทพฺรวี;

วสาเปตุํ นสกฺโกมิ,

เทวํ กึ นุกเร-อิติ.

๑๒๕.

ตทาเอวมโวจึสุ,

นรากลิงฺกราชิโน;

เทวํ วสฺสาปนตฺถาย,

สุภิกฺขกาลกามิโน.

๑๒๖.

สิวิรฏฺเมหาราช,

รชฺเชธมฺเมนโยิโต;

เชตุตฺตเรมหาเวสฺส-

นฺตโร สิฺจยโอรโส.

๑๒๗.

ทาเนสุภิรโตเหส,

กิรมงฺคลกุฺชโร;

ตสฺสตฺถิปจฺจโยนาม,

ปวโรสพฺพปณฺฑโร.

๑๒๘.

คตาเนกุฺชรสฺส,

ตสฺเสกนฺเตนขตฺติย;

ปาวสฺสิกิรคชฺชนฺโต,

มหาเมโฆสวิชฺชุโก.

๑๒๙.

เปเสตฺวาพฺราหฺมาเณราช,

ยาจาเปตุํสุปณฺฑรํ;

หตฺถึวฏฺฏติตํเตน,

สีฆํเปเสหิพฺราหฺมเณ.

๑๓๐.

สมฺปฏิจฺฉิยสาธูติ,

สุตฺวาตํตุฏฺมานโส;

ราชงฺคณมฺหิราชาโส,

สนฺนิปาเตสิพฺราหฺมเณ.

๑๓๑.

คุณวณฺเณหิสมฺปนฺเน,

วิจินิตฺวานพฺรหฺมเณ;

อฏฺเตสุราชาเตสํ,

เนกํทาสิปริพฺพยํ.

๑๓๒.

อาเนถกุฺชรํโภนฺโต,

เวสฺสนฺตรสฺสสนฺติกํ;

คนฺตฺวายาจิย-เอวํเต,

ราชาวตฺวานเปสยึ.

๑๓๓.

พฺราหฺมาณา อฏฺราชานํ,

เตกตฺวาน ปทกฺขิณํ;

คฺฉึสุ เชตุตฺตรํ นาคํ,

เนถุํ สพฺพงฺคสุนฺทรํ.

๑๓๔.

อนุปุพฺเพน คนฺตฺวาน,

เตปาปุณึสุ พฺราหฺมณา;

เชตุตฺตรํ ภุฺชมานา,

ทานสาลาสุ อจฺฉยุํ.

๑๓๕.

ตโตปุณฺณ มทินมฺหิ,

กตฺวาสรีรมตฺตโน;

เตปํสุมกฺขิตํอาคุํ,

ปาจีนทฺวารมณฺฑลํ.

๑๓๖.

สํยาจิสฺสามนาคนฺติ,

จินฺตมานาวราชิโน;

อาคเมนฺตาอาคมนํ,

ตตฺถอจฺฉึ สุพฺราหฺมาณา.

๑๓๗.

ทานคฺคํ โอเลเกยฺยนฺติ,

ตทาสุร สโภชโน;

ปาโตนูตฺวา มหาสตฺโต,

อลงฺกาเรน ลงฺกริ.

๑๓๘.

อลงฺกต หตฺถิกฺขนฺธํ,

อรุยฺห อคมาตโต;

ราชา ปุรตฺถิมํ ทฺวารํ,

ปริสาย มหนฺติยา.

๑๓๙.

มหนฺตึ ปริสํทิสฺวา,

ภิตา อุพฺพิคฺค มานสา;

ตตฺโถกาสํ นลภึสุ,

ยาจิตุํ พฺราหฺมณา ตหึ.

๑๔๐.

ตมฺหา ทกฺขิณทฺวารํ เต,

สงฺกมิตฺวาน อุนฺนเต;

ปเทเส เสฏฺราชานํ,

อาคเมสุํ ิตา ตโต.

๑๔๑.

โอโลเกตฺวาน ปาจีน-

ทารมฺหิ ทานมณฺฑเป;

หตฺถิกฺขนฺธคโต ราชา,

ทฺวารมา คฺจิทกฺขิณํ.

๑๔๒.

ราชานํ อาคตํ ทิสฺวา,

ปสาเรตฺวาน พฺราหฺมณา;

หตฺเถ ‘‘เวสฺสนฺตโรเชตุ’’

ติกฺขตฺตุํ อิติภาสึสุ.

๑๔๓.

ชยสทฺทํ ปนาทนฺเต,

ราชาทิสฺวาน พฺราหฺมเณ;

หตฺถึ เตสํ ิตานํ,

ปาเชสิ ทานมานสา.

๑๔๔.

หตฺถิกฺขนฺเธ นิสินฺโนว,

ปสนฺเนน มุเขนโส;

มฺหิตปุพฺพํ ตโตโวจ,

คิเรวํ หทยงฺคมํ.

๑๔๕.

ทกฺขิณาวฏฺฏสงฺเขน,

พาหุํปคฺคยฺห ทกฺขิณ;

ปุรโต มม ติฏฺนฺตา,

กึ มํยาจนฺติ พฺราหฺมณา.

๑๔๖.

เอวํสีฆม โวจึสุ,

ปหฏฺา พฺราหฺมณา ตหึ;

รตนํราช ยาจาม,

กุฺชรํ สพฺพปณฺฑรํ.

๑๔๗.

อิทํสุตฺวานโสจินฺติ,

อชฺฌตฺติกํ ปิทาตเว;

อหมิจฺฉามิเตทานิ,

มมํ ยาจนฺติ พาหิรํ.

๑๔๘.

อิทานิ ปูรยิสฺสามิ,

ยาจนฺตานํ มโนรถํ;

เอวํจินฺติยโสภาสิ,

หตฺถิกฺขนฺธิโต อิติ.

๑๔๙.

เทมิตํ นวิกมฺปามิ,

ยํมํยาจนฺติ พฺราหฺมณา;

เกลาส สทิสํ เสตํ,

อลงฺกตํ คชุตฺตมํ.

๑๕๐.

หตฺถิกฺขนฺธา ตโต รุยฺห,

ราชา จาคาธิมานโส;

โอโลเกสิติกฺขตฺตุํตํ,

กตฺวา นาคํ ปทกฺขิณํ.

๑๕๑.

คเหตฺวา โสณฺณภิงฺคารํ,

สุคนฺโธทก ปูริตํ;

อหฺวายิ เอถ โภนฺโตติ,

กุฺชรํเอส ทาตเว.

๑๕๒.

คเหตฺวา รชตทาม-

สทิสํ เสต หตฺติโน;

โสณฺฑํฏฺปิย หตฺเถสุ,

พฺราหฺมณานํ คชิสฺสโร.

๑๕๓.

สาลงฺกตํ มหานาคํ,

ปาเตตฺวา ทกฺขิโณทกํ;

อทาสิ เสฏฺทนฺตึตํ,

อสลฺลิเนน เจตสา.

๑๕๔.

สทฺธึ วีสติลกฺเขน,

จตุลกฺขานิ อคฺฆติ;

อลงฺกาโรหิ นาคสฺส,

นานารตนจิตฺติโต.

๑๕๕.

อถาปิอนคฺฆา โหนฺติ,

ฉเฬว องฺกุสาทิสุ;

มณโย วารโณจาปิ,

อนงฺโฆ สตฺตนคฺฆิกา.

๑๕๖.

ยตาวุตฺต รตเนหิ,

สทฺธึ อทาสิ กุฺชรํ;

นาโคปิโยปิ เตเนว,

ตโต สพฺพฺุตํ ปิยํ.

๑๕๖.

อถาปิ ปฺจสตานิ,

ปริจารานิ หตฺถิโน;

กุลานิ หตฺถิโคเปหิ,

สทฺธึ อทาสิ สาทรํ.

๑๕๘.

เวสฺสนฺตเรน ทินฺนมฺหิ,

เสต มงฺคล กุฺชเร;

อเจตนาปินาเทนฺตี,

เมทนี สมฺป กมฺปถ.

๑๕๙.

ตหึ ภีสนกํ อาสิ,

นานํ โลมหํสนํ;

มหนฺโต วิปุโล โฆโส,

ขุมฺภิตฺถ สกลํ ปุรํ.

๑๖๐.

มหีสทฺทสนฺตาเสน,

เมโฆ ปาวสฺสิ ตาวเท;

ฆนวสฺสํ มหาธารํ,

คชฺชมาโน ทิโส ทิสํ.

๑๖๑.

นิจฺฉรึสุ พหูวิชฺชุ-

ลตา โยจ สมนฺตโต;

อินฺทจาปา อุฏฺหีํสุ,

อุกฺกาปาโต ตทา อหุ.

๑๖๒.

หตฺถึ ลทฺธานเต ตุฏฺา,

พฺราหฺมณา กิรทกฺขิณา-

ทฺวารา นคร มชฺเฌน,

คชกฺขนฺธ คตานยุํ.

๑๖๓.

มหาชนปริวาเร,

คชารุฬฺเหฏฺ พฺราหฺมเณ;

ปสฺสึ สุนาครา สพฺเพ,

ตทาเต เอตทพฺรวุํ.

๑๖๔.

อมฺหากํ กุฺชรํ หมฺโภ,

อารุฬฺหา โว อิธาคตา;

ทินฺโนยํ เกน ตุมฺหากํ,

กทา ลทฺโธ กุโต-อิติ.

๑๖๕.

เวสฺสนฺตเรน ทินฺโน โน,

กถํตุมฺเห วทิสฺสถ;

นกเถยฺยาม วิตฺถารํ,

คจฺเฉม นครํ มยํ.

๑๖๖.

เอวํวตฺวา นิกฺขมึสุ,

ทฺวาเรน อุตฺตเรนเต;

จิตฺตํวิโลล มานาว,

นาครานํ กลิงฺกชา.

๑๖๗.

ตทาหิ นาครา สพฺเพ,

โพธิสตฺตสฺส กุชฺฌิตา;

ราชทฺวาเร สนฺนิปจฺจ,

อุปกฺโกสมกํสุ เต.

๑๖๘.

อธมฺเมเนวโภนฺตฺโตโน,

นาคํ รฏฺสฺส ปูชิตํ;

อทาเวสฺสนฺตโรทุฏฺ-

พฺราหฺมณานมลงฺกตํ.

๑๖๙.

สงฺขุมฺภิตจิตฺตา สพฺเพ,

ตโตนครวาสิโน;

คนฺตฺวา สิฺจยราชสฺส,

สนฺติกํ เอวมพฺรวุํ.

๑๗๐.

วิธมํเทวเตรฏฺํ,

ปุตฺโตเวสฺสนฺตโรตว;

กตํโสกุฺชรํทาสิ,

สิวิรฏฺสฺสปูชิตํ.

๑๗๑.

กถํโส วารณํทาสิ,

เสตํ เกลาสสนฺนิภํ;

ปณฺฑุกมฺปลสฺฉนฺนํ,

ชย ภูมิ วิชนานํ.

๑๗๒.

สเจ โส ทาตุมิจฺเฉยฺย,

อนฺนํปาณฺจโภชนํ;

วตฺถํ เสนาสนํ โสณฺณํ,

ยุตฺตํทาตุํ ยถิจฺฉิตํ.

๑๗๓.

สเจตฺวํ นกริสฺสสิ,

สิวีนํ วจนํอิทํ;

มฺเตํ สหปุตฺเตน,

สิวีหตฺเถ กริสฺสเร.

๑๗๔.

ตชฺชมานาหิ เอวฺหิ,

สุตฺวา สิวีหิ ภาสิตํ;

มฺิตฺถ สิฺจโย ปุตฺตํ,

มาเรตุํ อิจฺฉเรอิติ.

๑๗๕.

เอวํพฺยากาสิ เตเนว,

สีฆํวิพฺภนฺต มานโส;

ปุตฺตเปม โจทิโต โส,

โสกสลฺล สมปฺปิโต.

๑๗๖.

กามํ ชนปโท สพฺพํ,

รฏฺฺจาปิ วินสฺสตุ;

นาหํ สิวีนํวจนา,

ปพฺพาเชยฺยํ มมตฺรชํ.

๑๗๗.

กถํ หํ ตมฺหิ ทุพฺเภยฺยํ,

สนฺโตโส สุทฺธเจตโส;

ปุตฺตํกถฺจ นิทฺโทสํ,

สตฺเถน ฆาตเย มม.

๑๗๘.

สิวโย ตสฺส สุตฺวาน,

ภาสิตํ ปุตฺตคิทฺธิโน;

อโวจุํ วิสฏฺา วีต-

ภหาเอวํ ยถาตถํ.

๑๗๙.

มานํ ทณฺเฑน สตฺเถน,

นาปิ โส พนฺธนารโห;

ปพฺพาเชหิ วนํ รฏฺา,

วงฺเก วสตุ ปพฺพเต.

๑๘๐.

ตทาจินฺตยิ โสราชา,

นยุตฺตํ ปนูเทตเว;

ฉนฺทํ หิ สิวินํ ทานิ,

ตโต โวจ สุภาสิตํ.

๑๘๑.

ยถาฉนฺทํ กเรยฺยามิ,

รฏฺ ปพฺพาชเยถ ตํ;

เอโกกาสฺจ ยาจาม,

รตฺตึ โส วสตํ อิมํ.

๑๘๒.

อมนฺเตตุ ยถากามํ,

กณฺหาชินาย ชาลินา;

ตถาจ มทฺทิยา สทฺธึ,

กาเมจ ปริภุฺชตุ.

๑๘๓.

ตโต รตฺยา วิวสาเน,

สูริยุคฺคมเนสติ;

สมคฺคา สิวโย หุตฺวา,

รฏฺา ปพฺพชยนฺตุ ตํ.

๑๘๔.

ปจฺจาคฺฉุํ ตทา สพฺเพ,

สิวโย ตุฏฺมานสา;

สมฺปฏิจฺฉิตฺวาน สาธูติ,

วจนํ สิวิราชิโน.

๑๘๕.

ตโตโส สิฺจโยเอกํ,

กตฺตารํ ปุตฺตสนฺติกํ;

สาสนํ เปสนตฺถาย,

ตุริตํ เอวมพฺรวี.

๑๘๖.

อุฏฺเหิ กตฺเต ตรมาโน,

คนฺตฺวา วสฺสนฺตรํ วท;

สิวโย เทว เตกุทฺธา,

เนคมาจ สมาคตา.

๑๘๗.

อสฺมา รตฺยา วิวสาเน,

สูริยุคฺคมเน สติ;

สมคฺคา สิวโย หุตฺวา,

รฏฺา ปพฺพาชยนฺติตํ.

๑๘๘.

สกตฺตา ตรมาโนว,

สิวิราเชน เปสิโต;

อุปาคมิ ปุรํรมฺมํ,

เวสฺสนฺตร นิเวสนํ.

๑๘๙.

ตตฺถทฺทส กุรํโส,

รมมานํ สเก ปุเร;

ปริกิณฺณํ อมจฺเจหิ,

ติทสานํว วาสวํ.

๑๙๐.

วนฺทิตฺวา โรทมาโนโส,

กตฺตา เวสฺสนฺตรํ พฺรวี;

ทุกฺขํ เต เวทยิสฺสามิ,

มาเมกุชฺฌ รเถสภ.

๑๙๑.

อสฺมารตฺยา วิวสาเน,

สูริยุคฺคมเน สติ;

สิวโย เทว เตกุทฺธา,

รฏฺา ปพฺพาชยนฺติตํ.

๑๙๒.

สุตฺวาน ภาสิตํ เอตํ,

หสมาโน ปโมทยํ;

เอวํปุจฺฉิตฺถ กตฺตารํ,

เวสฺสนฺตโร สุธีติมา.

๑๙๓.

กิสฺมึ เม สิวโย กุทฺธา,

ยํ นปสฺสามิ ทุกฺกฏํ;

ตํเม กตฺเต วิยาจิกฺข,

กสฺมา ปพฺพาชยนฺติ มํ.

๑๙๔.

ตหึ กตฺตา อิทํโวจ,

หตฺถิทาเนน กุชฺฌเร;

ขียนฺติ สิวโย ราช,

ตสฺมา ปพฺพาชยนฺติ ตํ.

๑๙๕.

ตํสุตฺวาน มหาสตฺโต,

ทาเนสุ ถีรมานโส;

วจนํ มฺหิตปุพฺพํ โส,

กตฺตารํ เอตทพฺรวี.

๑๙๖.

หทยํ จกฺขุมหํ ทชฺชํ,

พาหุํปิ ทกฺขิณํ มม;

หิรฺ มณิโสณฺณาทึ,

นกึ พาหิรกํ ธนํ.

๑๙๗.

กามํมํสิ วโยสพฺเพ,

ปพฺพาเชนฺตุ หนนฺตุวา;

เนวทานา วิรมิสฺสํ,

กามํฉินฺทนฺตุ สตฺตธา.

๑๙๘

ตโตโส เทวตาวิฏฺโ,

กตฺตามคฺคม เทสยิ;

ปพฺพาชิตานํ สพฺเพสํ,

คตปุพฺพํ ปุราณกํ.

๑๙๙.

โกนฺตีมาราย ตีเรน,

คีริมา รฺจรํ ปติ;

เยนปพฺพาชิตายนฺติ,

เตนคจฺฉตุ สุพฺพโต.

๒๐๐.

ตํสุตฺวาน โพธิสตฺโต,

สาธูติ สมฺปฏิจฺฉิย;

เอโกกาสํ นาครานํ,

ยาเจตุํ เอวมพฺรวี.

๒๐๑.

ทานํสตฺตสตกํหํ,

กตฺเตทชฺชํ สุเวตโต;

ปรสฺเว นิกฺขมิสฺสามิ,

รตฺตึทิวํ ขมนฺตุเม.

๒๐๒.

สาธุเทวปวกฺขามิ,

ขมาเปตุํนิสาทิวํ;

นาครานํติวตฺวาน,

ตทากตฺตาปิปกฺกมิ.

๒๐๓.

มหาสตฺโตมหาเยน-

กุตฺตํสกลกมฺมิกํ;

ปกฺโกสาวิยสฺเวทานํ,

เอวํพฺยากาสิทาตเว.

๒๐๔.

หตฺถีอสฺเสรเตอิตฺถี,

ทาสีทาเสจเธนุโย;

ปฏิยาเทหิตฺวํสตฺต-

สเตจาคายมาริส.

๒๐๕.

อโถนานปฺปการานิ,

อนฺนปานานิสพฺพโส;

สุรํปิ ปฏิยาเทหิ,

สพฺพํทาตพฺพยุตฺตกํ.

๒๐๖.

เอวํโสพฺยากริตฺวาน,

เปมจิตฺเตนโจทิโต;

เอโกวมทฺทิยารมฺมํ,

ปาสาทมภิรูหถ.

๒๐๗.

รตฺตจนฺทน คนฺเธหิ,

คนฺโธทเกหิวาสิตํ;

โสปาเวกฺขิสิรีคพฺภํ,

มทฺทีเทวีนิวาสนํ.

๒๐๘.

มทฺทีทิสฺวานอายนฺตํ,

มฺหิตานเนนสามิกํ;

อุฏฺาสิอาสนาสีฆํ,

เรณุมตฺตาวกินฺนรี.

๒๐๙.

อุฏฺาหิตฺวานสามทฺที,

วามหตฺเถสุ ราชิโน;

ทกฺขิเณ นสหตฺเถน,

คณฺหิตฺถมนฺทหาสินี.

๒๑๐.

ตโตสิริสยนมฺหิ,

นสินฺนํสกสามิกํ;

พีชยนฺตีวสาฏฺาสิ,

มทฺทีสฺตวาสินี.

๒๑๑.

มทฺทึองฺเกฏฺเปตฺวาถ,

คณฺหํหตฺเตสุเทวิยา;

มุขํมุเขนกตฺวาน,

ราชามนฺทมภาสถ.

๒๑๒.

ยํเตสเจมยาทินฺนํ,

ยฺจเตเปตฺติกํธนํ;

สพฺพํตํนิทเหยฺยาสิ,

ภทฺเทโกมารเปมิเก.

๒๑๓.

ตหึนวุตฺตปุพฺพํเม,

สามิเกนมมีทิสํ;

กทาจิเอตฺถกํกาลํ,

มทฺทีเอวฺหิจินฺตยิ.

๒๑๔.

ตโต อุพฺพิคฺคจิตฺเตน,

มทฺทีเอว มภาสถ;

กุหึ เทว นิทหามิ,

ตํเม อกฺขาหิ ปุจฺฉิโต.

๒๑๕.

สีลวนฺเตสุ ทุชฺชาสิ,

ทานํ มทฺที ยถารหํ;

นหิทานา ปรํอตฺถิ,

ปติฏฺา สพฺพปาณินํ.

๒๑๖.

นิธานํ นาม เอตํว,

ธนานํ นนฺทิวฑฺฒเน;

ทานํหิ นิธิ สตฺตานํ,

เอวํพฺยากาสิ ขตฺติโย.

๒๑๗.

มทฺทีวตฺวาน สาธูติ,

โอนมิตฺวา สิรุตฺตมํ;

สมฺปฏิจฺฉิ ตโต ราชา,

ปุนาปิ เอวมพฺรวี.

๒๑๘.

ชาลิมฺหิมทฺทิทเยสิ,

สาธุกณฺหาชินายจ;

คารวํนิวาตํกาสิ,

สสฺสุยาสสฺสุรมฺหิจ.

๒๑๙.

โยหิตํ เปม จิตฺเตน,

มยาวิปฺปวเสน เต;

อิจฺเฉ เจภวิตุํ อตฺตา,

สกฺกจฺจํ ตํอุปฏฺเห.

๒๒๐.

สเจ เอวํ นภเวยฺย,

ภตฺตารํ มาทิสํ วิยํ;

ปริเร เสหิ อฺํ ตฺวํ,

มากิ สฺสิตฺโถ มยาวินา.

๒๒๑.

ตทาหิ ทุมฺมุขี มทฺที,

ราชาน เมว มพฺรวี;

ทุสฺสุตํ วต สุโณมิ,

อีทิสํ กินฺนุภาสสิ.

๒๒๒.

วิยาจิกฺขามิ เมภ ทฺเท,

สกลํ ทานิ การิณํ;

หตฺถิทาเนนกุชฺฌนฺติ,

สมคฺคา สิวโย มม.

๒๒๓.

ปพฺพาเชนฺติ มมํ เตน,

สิวโย สิวิรฏฺโต;

มหาทานํ ททิสฺสามิ,

สุเว โกมารสงฺคเม.

๒๒๔.

ปรสฺเว นิกฺขมิสฺสามิ,

รฏฺา เอโกว โสภเณ;

นานาภเยหิ สํกิณฺณํ

วงฺกํ คจฺฉามิ ปพฺพต.

๒๒๕.

ปาณีกตปิเย ชาลึ,

กณฺหาชินฺจ อตฺตชํ;

ตฺจโอหาย คจฺเฉยฺยํ,

วเสยฺยํ เอกโกวเน.

๒๒๖.

รฺโ สุตฺวาน สงฺกมฺปิ,

วจนํโสกวฑฺฒนํ;

มาลุเตริตปตฺตํว,

มทฺทียา หทยํ ตทา.

๒๒๗.

มามเมวมวจุตฺถ,

กมฺเปสิ หทยํ มม;

ตตฺตเตเลนสิตฺตํว,

สริรํ ราช ทยฺหเต.

๒๒๘.

เนสธมฺโม มหาราช,

ยํ ตฺวํ คจฺเฉยฺย เอกโก;

อหํปิ เตน คจฺฉามิ,

เยนคจฺฉสิ ขตฺติย.

๒๒๙.

มรณํวา ตยา สทฺธึ,

ชีวิตํวา ตยา วินา;

ตเทว มรณํ เสยฺโย,

ยฺเจชีเว ตยาปินา.

๒๓๐.

อคฺคึ อุชฺชาลยิตฺวาน,

เอกชาล สมาหิตํ;

ตตฺเถ วมรณํ เสยฺโย,

ยฺเจ ชีเว ตยา วินา.

๒๓๑.

จรนฺตา รฺนาคํว,

ทุคฺเคสฺวนฺเวตฺติ หตฺถินี;

เอวํตํ อนุคจฺฉามิ,

ปุตฺเตอาทายปจฺฉโต.

๒๓๒.

วิมํเสตุํ ตทา ราชา,

มานสํ มทฺทิเทวิยา;

นานาภยํ ปกาเสนฺโต,

เอวํพฺรวิ ภยาปยํ.

๒๓๓.

วิยาจิกฺขามิ เตสจฺจํ,

วนมฺหิ มุทุมานเส;

นานาภยํ ขรํ โฆรํ,

เหสฺมํ หทยกมฺปนํ.

๒๓๔.

เกสรีนาม เยภทฺเท,

มิคราชา ขรสฺสรา;

หึ สนฺตึ เต สสทฺเทน,

มิเคติกฺขคฺค ทาิโน.

๒๓๕.

ทีปีพฺยคฺฆากณฺหาจฺฉาจ,

ติกฺขคฺค นข ธาริโน;

ขคฺคา วนมหึสาจ,

ติกฺขคฺคสิงฺคธาริโน.

๒๓๖.

ติกฺขคฺค นข สิงฺเคหิ,

เอเต โปสํปิ ฉินฺทิย;

ขณฺฑาขณฺฑํ กริตฺวาน,

มูลาลํวิย ภกฺขเร.

๒๓๗.

ยาจยกฺขินิโยยกฺขา,

พหูมนุสฺสขาทกา;

นรํนารึ คเวสนฺติ,

ทุมฺมุขา ขคฺคปาณิโน.

๒๓๘.

อโถ อชคราสปฺปา,

โฆรวีสาจ วิชฺชเร;

วึสาจา รกฺขสาวาฬา,

สชฺชุโลหิตโภชนา.

๑๓๙.

อฺเปิ พหโวสนฺติ,

ภยาเภสฺมการกา;

กึนภายสิ เอเตสํ,

ภยานํ ภยมานเส.

๒๔๐.

มา มมํ ตฺวํ นุคจฺฉาหิ,

คจฺฉนฺตํ ภยสํยุตํ;

วนํ อิเธว อจฺฉาหิ,

วุตฺเตหิสหภีรุเก.

๑๔๑.

ตฺเวกทาสิริคพฺภมฺหิ,

วสนฺตี สหเม สุเภ;

สุตฺวาคเวสิตาณงฺเก,

กึเม มฺชารคชฺชิตํ.

๒๔๒.

ตฺเวกทากึวิโพเธสิ,

เภมิเภมีติ ภาสิย;

รตฺติยํ หิ สยนฺตํ มํ,

สุตฺวา นุลุงฺกวสฺสิตํ.

๒๔๓.

ตฺเวกทา เมฆสทฺทํหิ,

สุตฺวาทิวา มมนฺติกํ;

ธาวิตฺวามํ ปริสฺสชฺช,

กึ มุจฺฉิโลมหํสีนี.

๑๔๔.

เอวํภย จฺจลาย,

สุขุมาลาย เทวิยา;

นาลํหิ วสิตุํรฺเ,

เภสฺเม อวนวาสิเก.

๒๔๕.

มทฺทีสุตฺวาน ราชสฺส,

ภาสิตฺตํ ถีรมานสา;

วิสารเทน จิตฺเตน,

สามิกํ เอวมพฺรวี.

๒๔๖.

ตยิเม เปม จิตฺตฺจ,

อรฺเ ภยมานสํ;

ตยิเตสุมหาราช,

สุติกฺขํ เปม เจตสํ.

๒๔๗.

สนฺทเต สีฆโสตํเม,

ตยิสาคร สนฺนิเภ;

นิจฺจํเปโมทกํราช,

คงฺโคทกํว สาคเร.

๒๔๘.

มรณํเปมจิตฺเตน,

ชีวิตํ ภย เจตสา;

ตเทว มรณํเสยฺโย,

ยฺเจตํ ชีวิตํจิรํ.

๒๔๙.

ปาการํ มมูรํราช,

กตฺวาน ปุรโตวนํ;

นานาภยํ นิวาเรนฺตี,

คจฺฉํ หํเวรหึสินี.

๒๕๐.

ตยิหํ เปมจิตฺตาสึ,

คเหตฺตฺวา วงฺกปพฺพเต;

ผลาผลํคเวสนฺตี,

วเสยฺยามิ ตยาสห.

๒๕๑.

เอวํฺหิ สูรภาวํ สา,

ทสฺสยิตฺวาน อตฺตโน;

หิมวนฺต วาสินีว-

ราชานํ วีติโตสยิ.

๒๕๒.

ยทาทกฺขสินจฺจนฺเต,

กุมาเร มาลธาริเน;

กีฬนฺเต อสฺสเมรมฺเม,

นรชฺชสฺส สริสฺสสิ.

๒๕๓.

ยทาทกฺขสิคายนฺเต,

อฺโฺมุขทสฺสิเน;

กุมาเรวนคุมฺพมฺหิ,

นรชฺชสฺส สริสฺสสิ.

๒๕๔.

ยทาทกฺขสิมาตงฺคํ,

สายํปาตํพฺรหาวเน;

อสหายํวิจรนฺตํ,

นรชฺชสฺส สริสฺสสิ.

๒๕๕.

นาทํกเรณุสงฺฆสฺส,

นทมานสฺสปูรโต;

นาคสฺสวชโตสุตฺวา,

นรชฺชสฺสสริสฺสสิ.

๒๕๖.

มิคํทิสฺวานสายนฺหํ,

ปฺจมาลินมาคตํ;

กึ ปูริเสจนจฺจนฺเต,

นรชฺฌสฺสสริสฺสสิ.

๒๕๗.

ยทาสุสฺสสินิคฺโฆสํ,

สนฺทมานายสินฺธุยา;

คีตํกึปุริสานฺจ,

นรชฺชสฺสสริสฺสสิ.

๒๕๘.

สรตสฺสจสีหสฺส,

พฺยคฺฆสฺสจฺฉสฺสทิวิโน;

สทฺทํ สุตฺวานขคฺคสฺส,

นรชฺชสฺสสริสฺสสิ.

๒๕๙.

ยทาโมรีหิปริกิณฺณํ,

วิจิตฺรปุจฺฉปกฺขินํ;

โมรํทกฺขสินจฺจนฺตํ,

นรชฺชสฺส สริสฺสสิ.

๒๖๐.

ยทาทกฺขสิ เหมนฺเต,

ปุปฺผิเตธรณีรุเห;

สุรพฺภิสมฺปวายนฺเต,

นรชฺชสฺส สริสฺสสิ.

๒๖๑.

ยทา เหมนฺติ เกมาเส,

หริตํ ทกฺขสิ เมทนึ;

อินฺทโคปก สฺฉนฺนํ,

นรชฺชสฺส สริสฺสสิ.

๑๖๒.

ตทาหิผุสฺสตีเทวี,

ิตาสิ ปุตฺตโสกินี;

สีรีปคพฺภสฺสทฺวารมฺหิ,

วิมํสนฺตีกถากถํ.

๒๖๓.

กลุนํปริเทวิตฺถ,

อฺโฺาภาสิตํคิรํ;

สุตฺวานผุสฺสตีเทวี,

วุตฺตสฺสสุณิสายจ.

๒๖๔.

วิสํเมขาทิตํเสยฺโย,

ปพฺพตาจ ปปาตนํ;

มตฺจรชฺชุยาพชฺฌ,

นตฺถตฺโถชีวิเตนเม.

๒๖๕.

อชฺฌายกํ ทาน ปตึ,

ยสสฺสินํ อมจฺฉรึ;

กสฺมา เวสฺสรํ ปุตฺตํ,

ปพฺพาชนฺติ อทูสกํ.

๒๖๖.

ปูชิตํ ปติรา ชูหิ,

สพฺพโลกหิ เตสินํ;

กสฺมา เวสฺสนฺตรํ วุตฺตํ,

ปพฺพาเชนฺติอทูสกํ.

๒๖๗.

กลุนํ ปริ เทวิตฺวา,

อสฺสา เสตฺวาน ผุสฺสตี;

วุตฺตฺจ สุณิสํ สีฆํ,

อคา สิฺจย สนฺติกํ.

๒๖๘.

ตโตตํ สิฺจยํเทวี,

วิสฏฺา เอตทพฺรวี;

นานูปายํ ปกาเสนฺตี,

วิจิตฺต วาท วิฺุนี.

๒๖๙.

มธูนิว ปลา ตานิ,

อมฺพาวปติ ตาฉมา;

เอวํเห สฺสติเต รฏฺํ,

ปพฺพาชิเตอทูสเก.

๒๗๐.

หํโส นิขีณ ปตฺโตว,

ปลฺลสฺมึ อนูทเก;

อปวิฏฺโ อมจฺเจหิ,

เอโกราชาวิหิยฺยสิ.

๒๗๐.

ตนฺตํพฺรูมิ มหาราช,

อตฺโถเตมา อุปจฺจคา;

มานํสิวีนํวจนา,

ปพฺพาเชสิอทูสกํ.

๑๗๒.

เทวิยาวจนํสุตฺวา,

ธมฺมราชาธมฺมฺจโร;

ธมฺเมนธมฺมิกํพฺรูสิ,

มเหสึ ปุตฺตโสกินึ.

๒๗๓.

เอโสเวสฺสนฺตโรภทฺเท,

ปาณาปิยตโรหิเม;

ตถาปินํ ปพฺพาเชมิ,

ธมฺมสตฺถวสานุโค.

๒๗๔.

สีวิรฏฺมฺหิโปราณ-

ราชูนํธมฺมตนฺติยา;

อหฺหิปจิตึกุมฺมิ,

วินยนฺโตมโมรสํ.

๒๗๕.

รฺโตํ วจนํสุตฺวา,

ขินฺนาหทยกมฺปินี;

ปุนสาปริเทวนฺตี,

เอวํวิลวิผุสฺสตี.

๒๗๖.

ยสฺสปุพฺเพธชคฺคานิ,

กณิการาวปุปฺผิตา;

ยายนฺตมนุยายนฺติ,

สฺวชฺเชโกวคมิสฺสติ.

๒๗๗.

อินฺทโคปกวณฺณาภา,

คนฺธารา ปณฺฑุกมฺปลา;

ยายนฺตมนุยายนฺติ,

สฺวชฺเชโกวคมิสฺสสิ.

๒๗๘.

โยปุพฺเพหตฺถินายาติ,

สิวิกายรเถนจ;

สฺวชฺชเวสฺสโรราชา,

กถํคจฺฉติปตฺถิกา.

๒๗๙.

กถํจนฺทนลิตฺตงฺโค,

นจฺจคีตปโพธโน;

ขุราชินํ ผรุสฺจ,

ขาริกาชฺจหาหิติ.

๒๘๐.

ปวีสนฺโต พฺรหารฺํ,

กาสาวํ อชินา นิวา;

ขรํ กุส มยํ จีรํ,

กถํ ปริ ทหิสฺสติ.

๒๘๑.

กาสิยานิจ ธเรตฺวา,

โขมโก ฏุมฺปรานิจ;

กุสจีรานิ ธาเรนฺตี,

กถํมทฺทีกริสฺสติ.

๒๘๒.

วยฺหาหิ ปริยายิตฺวา,

สิวิกาย รเถนจ,

สากถชฺช อนุชฺฌงฺคี,

ปถํ คจฺฉติ ปตฺถิกา.

๒๘๓.

สุเขธิตาหิหิรฺ-

ปาทุการุฬฺหคามินี,

สากถชฺชสุขานนฺที,

ปถํคจฺฉติปตฺถิกา.

๒๘๔.

คนฺตฺวาอิตฺถิสหสฺสานํ,

ปูรโตยาหิมาลินี;

สากถชฺชยสานนฺที,

วนํคจฺฉติเอกิกา.

๒๘๕.

สทฺทํสิวายสุตฺวายา,

มุหุํอุตฺตสฺสเตปุเร;

วสนฺตีสาพฺรหารฺเ,

กถํ วจฺฉติภีรุกา.

๒๘๙.

สทฺทํสุตฺวานุลุงฺกสฺส,

มุหุํอุตฺตสเตปุเร;

วสนฺตีสาพฺรหารฺเ,

กถํวจฺฉติภีรุกา.

๒๘๗.

สกุณีหต ปุตฺตาว,

สุฺํทิสฺวา กุลาวกํ;

จีรํทุกฺเขน ฌายิสฺสํ,

สุฺํอาคมฺมิมํปุรํ.

๒๘๘.

กุรุรี หตฉาปาว,

สุฺํทิสฺวา กุลาวกํ;

เตนเตน ปธาวิสฺสํ,

ปิเยปุตฺเตอปสฺสตี.

๒๘๙.

เอวํเมวิล ปนฺติยา,

ราชปุตฺตํ อทูสกํ;

ปพฺพาเชสิ วนํรฏฺา,

มฺเหิสฺสามิชีวิตํ.

๒๙๐.

ผุสฺสตฺยา ลวิตํสุตฺวา,

สพฺพา สิฺจยรา ชิโน;

พาหาปคฺคยฺห ปกฺกนฺทุํ,

สิวิกฺา สมาคตา.

๒๙๑.

ปกฺกนฺทิตรวํตาสํ,

สุตฺวา โสกปมทฺทิตา;

สิวิกฺาจ ปกฺกนฺทุํ,

เวสฺสนฺตรนิเวสเน.

๒๙๒.

โอโรธาจ กุมาราจ,

เวสิยานา พฺรหฺมณา;

พาหาปคฺคยฺหปกฺกนฺทุํ,

เวสฺสนฺตรนิเวสเน.

๒๙๓.

หตฺถาโรหาอนีกฏฺา,

รถิกา ปตฺถิการกา;

พาหาปคฺคยฺห ปกฺกนฺทุํ,

เวสฺสนฺตร นิเวสเน.

๒๙๔.

ตสฺสารตฺยา อจฺจเยน,

สูริเย อุคฺคเตสติ;

อาโรจยึสุ ราชานํ,

ทานคฺคํ อุปคนฺตเว.

๒๙๕.

อถปาโตว โสราชา,

นฺหตฺวาภูสน ภูสิโต;

ทานสาล มุปาคฺฉิ,

มหาชน ปุรกฺขโต.

๒๙๖.

ทานสาลาสุ ทาตพฺพํ,

ทิสฺวาน ปฏิยาทิตํ;

อมจฺเจว มาณาเปสิ,

ราชาภิ ตุฏฺมานโต.

๒๙๗.

วตฺตานิวตฺถกามานํ,

โสณฺฑานํ เทถวารุณึ;

โภชนํ โภชนตฺถินํ,

สมฺมเทว ปวจฺฉถ.

๒๙๘.

เยยํยํ ลทฺธุมิจฺฉนฺติ,

ตํตํตสฺสปวจฺฉถ;

มายาจเก นิวาเรถ,

ทานสาลาสุ อาคเต.

๒๙๙.

ตทาสิยํ ภีสนกํ,

ตทาสิ โลมหํสนํ;

มหาทาเน ปทินฺนมฺหิ

เมทินี สมฺปกมฺปถ.

๓๐๐.

ปริเทวึสุ เวสฺสนฺตฺต-

รราชํ ปติตาวเท;

ปกิตฺเตตฺวาน นานปฺป-

การํ เอวํ วณิพฺพกา.

๓๐๑.

อมฺเหหิตฺวาน เวสฺสนฺต-

รราชา ทานทายโก;

อจิเร เนว รฏฺมฺหา,

นิกฺขมิสฺสติกานนํ.

๓๐๒.

สตฺตหตฺถิสเตทตฺวา,

สพฺพาลงฺการ ภูสิเต;

เอสเวสฺสนฺตโร สมฺหา,

รฏฺมฺหา นิกฺขมิสฺสติ.

๓๐๓.

สตฺตอสฺส สเต ทตฺวา,

สินฺธเว สีฆ วาหเน;

เอส เวสฺสนฺตโรสมฺหา,

รฏฺมฺหา นิกฺขมิสฺสติ.

๓๐๔.

รเถสตฺตสเตทตฺวา,

สนฺนนฺเธ อุสฺสิตทฺธเช;

เอส เวสฺสนฺตโรสมฺหา,

รฏฺมฺหา นิกฺขมิสฺสติ.

๓๐๕.

สตฺตกฺา สเตทตฺวา,

สุรูปินี วิภูสิตา;

เอส เวสฺสนฺตโรสมฺหา,

รฏฺมฺหา นิกฺขมิสฺสติ.

๓๐๖.

สตฺตเธนุ สเต ทตฺวา,

สพฺพากํสุ ปธารณา;

เอสเวสฺสนฺตโรราชา,

สมฺหารฏฺานิรจฺฉติ.

๓๐๗.

สตฺตทาสิ สเต ทตฺวา,

สตฺตทาส สตานิจ;

เอสเวสฺสนฺตโรราชา,

สมฺหารฏฺานิรจฺฉติ.

๓๐๘.

อเถตฺถวตฺตเตสทฺโท,

ตุมุโลเภ รโวมหา;

สมากุลํ ปุรํอาสิ,

อโหสิ โลมหํสนํ.

๓๐๙.

โสทตฺวาน มหาทานํ,

เวสฺสนฺตโร อมจฺฉรี;

ปุรกฺขโต อมจฺเจหิ,

อคาสกนิเวสนํ.

๓๑๐.

ตโตหิ มทฺทิยาสทฺธึ,

มาตาปิตูน สนฺติกํ;

วนฺทนตฺถาย อคฺฉิ,

อลงฺกต รเถนโส.

๓๑๑.

วนฺทิตฺวา ปิตรํโพธิ-

สตฺโตพฺรวิกตฺชลี;

เอวํอาวีกโรนฺโตว,

คมิสฺสมานอฺชสํ.

๓๑๒.

มมํตาต ปพฺพาเชสิ,

ยมฺหารฏฺา อทูสกํ;

สิวีนํ วจนตฺเถน,

เตนํ-คจฺฉามิ กานนํ.

๓๑๓.

สุเวอหํ มหาราช,

สูริยุคฺค มเน สติ,

นิกฺขมิสฺสามิ รฏฺมฺหา,

วงฺกํ คจฺฉามิ ปพฺพตํ.

๓๑๔.

วเนวาฬ มิคากิณฺเณ,

ขคฺคทีปินิอิเส วิเต;

อหํปุฺานิ กโรมิ,

ตุมฺเห ปงฺกมฺหี สีทถ.

๓๑๕.

ตโตโสตรมาโนว,

คนฺตฺวานมากุสนฺติกํ;

วนฺทมาโนอาโรจิตฺต,

เอวํฺหิสกมาตุยา.

๓๑๖.

อนุชานาหิมํอมฺมา,

คจฺฉามิวงฺกปพฺพตํ;

วเนปุฺานิกาหามิ,

ปพฺพชฺชามมรุจฺจติ.

๓๑๗.

ตํสุตฺตฺวารุณฺณมุเขน,

ชนนีเอวมพฺรวี;

อนุชานามิตํวุตฺตํ,

ปพฺพชฺชาเตสมิชฺฌภุ.

๓๑๘.

อยฺหิวุตฺต เมมทฺที,

สุณฺหา สุขุมวทฺธินี;

อจฺฉตํ สห วุตฺเตหิ,

กึ อรฺเกริสฺสติ.

๓๑๙.

มาตุยาวจนํสุตฺวา,

เวสฺสนฺตโร กตฺชลี;

มฺหิตปุพฺพมภา สิตฺต,

าเปนฺโตอตฺตโนมตึ.

๓๒๐.

นาหํอกา มาทาสํวิ,

อรฺํเนตุ มุสฺสเห;

สเจอิจฺฉ ติอนฺเวตุ,

สเจนิจฺฉติ อจฺฉตุ.

๓๒๑.

ตโตสุณฺหํมหาราชา,

ยาจิตุํปฏิปชฺชถ;

มาจนฺทนสมาจาเร,

รโชชลฺลํมธารยิ.

๓๒๒.

กาสิยานิจธาเรตฺวา,

กุสจีรมธารยิ;

ทุกฺโขวาโสอรฺสฺมึ,

มาหิตฺวํลกฺขเณคมิ.

๓๒๓.

ตโต ปติพฺพตา สุณฺหา,

สสฺสุรํ เอวมพฺรวี;

นาหํ ตํสุขมิจฺฉยฺยํ,

ยํเม เวสฺสนฺตรํ วินา.

๓๒๔.

ตโต สุณฺหํ มหาราชา,

ทุสฺสหานิ พฺรหาวเน;

นานาภยานิ าเปนฺโต,

วนํ ยาจิ อคนฺตเว.

๓๒๕.

ยาน สนฺติ มหาราช,

ภยานิตานิ กานเน;

สพฺพานิ หํ สหิสฺสมิ,

อนุคจฺฉามิ เมปตึ.

๓๒๖.

ปูรโตหํ คมิสฺสามิ,

ททนฺตี ภตฺถุโน ปถํ;

อุรสา ปนุทหิตฺวาน,

กุส นฬ วนาทโย.

๓๒๗.

พหูหิ วตวริยาหิ,

กุมารี วินฺทเต ปตึ;

เวธพฺยํ กฏุกํ โลเก,

คจฺฉฺเว รเถสภ.

๓๒๘.

นานากาเรหิ ปีเฬนฺติ,

อนาถํวิธวํ ชนา;

อติวากฺเยน ภาสนฺติ,

มิตฺตาจาปิ สโลหิตา.

๓๒๙.

นคฺคา นที อนูทกา,

นคฺคํ รฏฺํ อราชกํ;

อิตฺถีปิ วิธวา นคฺคา,

ยสฺสาสุํทส ภาตโร.

๓๓๐.

ธโช รถสฺส ปฺานํ,

ธุโม ปฺา นมคฺคิโน;

ราชา รฏฺสฺส ปฺานํ,

ภตฺตา ปฺานมิตฺถิยา.

๓๓๑.

ยา ทลิทฺทสฺส โปสสฺส,

ทลิทฺที ภริยา สิยา;

อฑฺฒา อฑฺฒสฺส ราชินฺท,

ตํ เว เทวา ปสํสเร.

๓๓๒.

กถํ นุตาสํ หทยํ,

สุขราวต อิตฺถิโย;

ยา สามิเก ทุกฺขิตมฺหิ,

สุขมิจฺฉนฺติ อตฺตโน.

๓๓๓.

อปิสาครปริยนฺตํ,

พหุวิตฺตธรํมหึ;

นานารตนปริปูรํ,

นิจฺเฉเวสฺสนฺตรํวินา.

๓๓๔.

สามิกํ อนุคจฺฉิสฺสํ,

อหํ กาสายวาสินี;

ธีรตฺถุตํ นิสฺสีริกํ,

เวธพฺยํยฺจ นาริยา.

๓๓๕.

สุณฺหาย ภาสิตํ สุตฺวา,

สสฺสุโร นิกฺขิเปตเว;

ทุเว อิเธว นตฺตาโร,

สุณฺหํโส เอว มพฺรวี.

๓๓๖.

อิเมเต ทหราปุตฺตา,

ชาลีกณฺหาชินา จุโภ;

นิกฺขิปฺป ลกฺขเณ คจฺฉ,

มยํเต โปสิสามเส.

๓๓๗.

ปิยาเม ปุตฺตกา เทว,

ชาลี กณฺหาชินา จุโภ;

ตฺยมฺหํ ตตฺถ รเมสฺสนฺติ,

อรฺเ ชีวิโส กินํ.

๓๓๘.

ปุตฺเตเนตฺวาน คจฺฉาม,

ทฺเวมยํ วงฺกปพฺพตํ,

ทกฺขมานา วสิสฺสาม,

เอเต ปโมทมานสา.

๓๓๙.

สุณมานา วสิสฺสาม,

คีตฺจ วิยภาณินํ;

เอเตสํ นจฺจมานานํ,

อรฺเ มาลธารินํ.

๓๔๐.

สุณฺหาย ภาสิตํสุตฺวา,

สสฺสุโรขินฺน มานโส;

เอวฺหิโส วิลวิตฺถ,

ปฏิจฺจทารเก ทุเว.

๓๔๑.

สาลินํ โอทนํ ภุตฺวา,

สุจึ มํสุปเสจนํ;

รุกฺขผลานิ ภุฺชนฺตา,

กถํกาหนฺติ ทารกา.

๓๔๒.

ภุตฺวา สตปเล กํเส,

โสวณฺเณ สตราชิเต;

รุกฺขปตฺเตสุ ภุฺชนฺตา,

กถํกาหนฺติ ทารกา.

๓๔๓.

กาสิยานิจ ธาเรตฺวา,

โขม โกฏุมฺปรานิจ;

กุสจีรานิ ธาเรนฺตา,

กถํ กาหนฺติ ทารกา.

๓๔๔.

วยฺหาหิปริยายิตฺวา,

สิวิกาย รเถนจ;

ปตฺถิกา ปริธาวนฺตา,

กถํ กาหนฺติ ทารกา.

๓๔๕.

กุฏาคาเร สยิตฺวาน,

นิวาเต ผุสิตคฺคเล;

สยนฺตา รุกฺขมูลสฺมึ,

กถํกาหนฺติ ทารกา.

๓๔๖.

ปลฺลงฺเกสุ สยิตฺวาน,

โคนเก จิตฺตสนฺถเต;

สยนฺตา ติณสนฺถาเร,

กถํกาหนฺติ ทารกา.

๓๔๗.

คนฺธเกน วิลิมฺเปตฺวา,

อคลุจนฺทเนนจ;

รโชชลฺลานิ ธาเรนฺตา,

กถํกาหนฺติ ทารกา.

๓๔๘.

จามรี โมร หตฺเถหิ,

พีชิตงฺคา สุเขธิตา;

ผุฏฺา ฑํเสหิ มกเสหิ,

กถํกาหนฺติ ทารกา.

๓๔๙.

ตหึวํพฺรวิ ราชานํ,

วิลปนฺตํ โสกฏฺฏิตํ;

ปฏิจฺจ ทารเก สุณฺหา,

เวสฺสนฺตรปิยฺชนา.

๓๕๐.

มา เทว ปริเทเวสิ,

มาจ ตฺวํ วิมโนอหุ;

ยถามยํ ภวิสฺสาม,

ตถา เหสฺสนฺติ ทารกา.

๓๕๑.

เอวฺหิ สลฺลปนฺตานํ,

เตสํ ขตฺติยชาตินํ;

อฺโฺํ วิภาตา รตฺติ,

สมุคฺคฺฉิตฺถ สูริโย.

๓๕๒.

ตทาเนตฺวา ปยึสุ,

จตุสินฺธวยุฺชิตํ;

อลงฺกต รถํราช-

ทฺวาเร มงฺคลสมฺมตํ.

๓๕๓.

วนฺทิตฺวา สสฺสุเร มทฺที,

อาทาย ปุตฺตเก ทุเว;

ภตฺตุโน ปุรโต คนฺตฺวา,

ปถมํ รถมารุหิ.

๓๕๔.

ตโตเวสฺสนฺตโรมาตา-

ปิตโร อติวนฺทิย;

ปทกฺขิณฺจ กตฺวาน,

สีฆโส รถมารุหิ.

๓๕๕.

ตโต มงฺคลทฺวาเรน,

รถํ เปเสสิ ลงฺกตํ;

โตสาปยํ มหาสตฺโต,

มทฺทึ ชาลิสฺส มาตรํ.

๓๕๖.

ปถนฺเตสุ ภิวนฺทนฺติ,

สกฺกจฺจํ พหโว ชนา;

เวสฺสนฺตรฺจ มทฺทิฺจ,

ปสฺสมานา กตฺจลี.

๓๕๗.

อาปุจฺฉนฺโตจ ปกฺกามิ,

คจฺฉิสฺสามีหิ ปตฺถยํ;

นิทุกฺขา สุขิตาโหถ,

อิติโส วนฺทเก ชเน.

๓๕๘.

รเถ ิโตว โสราชา,

โอวทนฺโต อปกฺกมิ;

ทานอาทีนิ ปุฺานิ,

กโรถาติ มหาชนํ.

๓๕๙.

คจฺฉนฺเต โพธิสตฺตมฺหิ,

มาตา เอวฺหิ จินฺตยิ;

ทาตุกาโมสิ เมวุตฺโต,

ปฏฺาย ชาตกาลโต.

๓๖๐.

ตโตทานํ ทโทเปตุํ,

ปุตฺตํรตน ปูริเต;

ปุตฺตสฺสุโภสุ ปสฺเสสุ,

เปเสสิ สกเฏพหู.

๓๖๑.

เวสฺสนฺตโรหิ สมฺปโรหิ สมฺปตฺต-

ยาจกานํ อเสสกํ;

อฏฺารสวาเร ทาสิ,

กายารุฬฺหํปิอตฺตโน.

๓๖๒.

นครา นิกฺขมนฺตมฺหิ,

เวสฺสนฺตเรส เปตฺติกํ;

นครํ ทฏฺุกาโมสิ,

ตทา สงฺกมฺปิ เมทนี.

๓๖๓.

ตหึ รถปฺปมาณมฺหิ,

าเน ภิชฺชิย เมทนี,

ปริวตฺติตฺถ กุลาล-

จกฺกํวนครามุขี.

๓๖๔.

นครํ โอโลเกตฺวาน,

นคราภิมุเข รเถ,

ิโตมทฺทึปิ ทกฺเขตุํ,

เอวํโสพฺรวิ หาสยํ.

๓๖๕.

อิงฺฆ มทฺทิ นิสาเมหิ,

รมฺมรูปํว ทิสฺสติ;

อาวาโส สิวิเสฏฺสฺส,

เปตฺติกํ ภวนํ มม.

๓๖๖.

สหชาตอมจฺเจจ,

นิวตฺเตตฺวา มหาชนํ;

รถํ ปาเชสิ โส สีฆํ,

โมทนฺโตมทฺทิยาตโต.

๓๖๗.

อนฺวาคมึสุ ปาเชนฺตํ,

จตฺตาโร พฺรหฺมณา ตหึ;

ยาจิตุํ สินฺธเว เอเต,

มทฺที ปสฺสิตฺถ ตาวเท.

๓๖๘.

มทฺทีปิ มนฺทสทฺเทน,

ยาจกา วิย อาคตา;

อิตฺยาโรเจสิ ภตฺตารํ,

คณฺหนฺตี ตสฺส ปิฏฺิยํ.

๓๖๙.

สาธุ ภทฺเทติ วตฺวาน,

รถสฺสาคมนํ อกา;

พฺรหฺมณา อุปคนฺตฺวาน,

ยาจึสุ สินฺธเว ตหึ.

๓๗๐.

โมทมาโนว โสทาสิ,

พฺรหฺมณานํ สุสินฺธเว;

พฺรหฺมณาทาย คฺฉึสุ,

อสฺเสสก นิเวสนํ.

๓๗๑.

อสฺเสสุ ปน ทินฺเนสุ,

จตฺตาโร เทวปุตฺตกา;

โรหิจฺจมิควณฺเณน,

รถํ วหิย คฺฉิสุํ.

๓๗๒.

เทวา โรหิจฺจวณฺเณน,

วหนฺตีติ สุพุทฺธิมา;

วิชานิตฺวาน มทฺทึปิ,

าเปนฺโต เอวมพฺรวี.

๓๗๓.

อิงฺฆปฺมทฺทิ นิสาเมหิ,

จิตฺตรูปํว ทิสฺสติ;

มิคโร หิจฺจวณฺเณน,

ทกฺขิณสฺสาวหนฺติมํ.

๓๗๔.

มทฺทีเจวํ นิจฺฉาเรสิ,

คิรํ อจฺเฉรรูปินี;

เวสฺสนฺตรสฺสเตเชน,

รถํวหนฺติเทวตา.

๓๗๕.

อาคนฺตฺวาน รถํ ยาจิ,

อปโร พฺราหฺมโณ ตโต;

โพธิสตฺโตปิโสทาสิ,

รถํ ตสฺส อนิคฺฆิยํ.

๓๗๖.

สกปฺปิเย ททนฺตมฺหิ,

มทฺที ปหฏฺมานสา;

สาธุการํ ปวตฺเตสิ,

สทา มจฺเฉรหึสินี.

๓๗๗.

ทินฺเน รถมฺหิ อนฺตร-

ธาริยึสุ เทวปุตฺตกา;

สพฺเพ เต ปตฺถิกา อาสุํ,

ราชามทฺทึ ตทาพฺรวี.

๓๗๘.

ตฺวํ มทฺทิ กณฺหํคณฺหาหิ,

ลหุเอสา กนิฏฺกา;

อหํ ชาลึ คเหสฺสามิ,

ครุโก ภาติโกหิโส.

๓๗๙.

ราชา กุมารมาทาย,

ราชปุตฺตีจ ทาริกํ;

สมฺโมทมานา ปกฺกามุํ,

อฺมฺ ปิยํ วทา.

๓๘๐.

อาคจฺฉนฺเต ปฏิปถํ,

ทิสฺวาน อทฺธิเกชเน;

เอวํ ปุจฺฉิยคฺฉึสุ,

กุหึ วงฺกตปพฺพโต.

๓๘๑.

กลุณํ ปริเทวิตฺวา,

ปุจฺฉิตา อทฺธิกาชนา;

เอวํ เต ปฏิเวเทสุํ,

ทูเรวงฺกตปพฺพโต.

๓๘๒.

มคฺคาสนฺเนสุ ปสฺสนฺตา,

ทารกา ผลิเน ทุเม;

เตสํผลานํ เหตุมฺหิ,

ปิตโร อุปโรทเร.

๓๘๓.

โรทนฺเต ทารเก ทิสฺวา,

อุพฺพิคฺคา วิปุลา ทุมา;

ยสเมโวนมิตฺวาน,

อุปคจฺฉนฺติ ทารเก.

๓๘๔.

อิทํ อจฺเฉรกํ ทิสฺวา,

มทฺที สสงฺกสนฺนิภา;

ปิติปุณฺเณน กาเยน,

เอวํคายิตฺถ นนฺทนา.

๓๘๕.

อจฺเฉรํ วต โลกสฺมึ,

อพฺภูตํ โลมหํสนํ,

เวสฺสนฺตรสฺส เตเชน;

สยเม โวนตา ทุมา.

๓๘๖.

สํขิปึสุ ปถํ ยกฺขา,

อนุกมฺปาย ทารเก;

นิกฺขนฺตทิวเสเนว,

เชตรฏฺมุปาคมุํ.

๓๘๗.

เอกาเหเนวเต ตึส-

โยชนานิ อติกฺกมุํ;

สายนฺเห มาตุลํนาม,

สมฺปตฺตา นครํ สุภํ.

๓๘๘.

นครสฺสสฺส ทฺวารมฺหิ,

สาลายํ นิสิทึ สุเต;

เขทํ วิโนทมานาว,

โตเสนฺตา ทารเก ทุเว.

๓๘๙.

มทฺทีปิ โพธิสตฺตสฺส,

รชํ ปาเทสุ ปุฺฉิย;

สมฺพหิตฺวาน ปาเทจ,

วิชยนฺตี ิตา ตทา.

๓๙๐.

สาลาย นิกฺขมิตฺวาน,

ภตฺตุจกฺขุปเถ ิตา;

ทิโสทิสํ โอโลเกสิ,

มทฺที กนฺตารเขทินี.

๓๙๑.

เชติโย ปริวารึสุ,

ทิสฺวาน อสหายิกํ

มทฺทึ เอวํอุคฺโฆสึสุ,

อิตฺถี อิจฺเฉรรูวินี.

๓๙๒.

วยฺหาหิ ปริยายิตฺวา,

สิวิกาย รเถนจ;

สาชฺช มทฺทีอรฺสฺมิ,

ปตฺถิกา ปริธาวติ.

๓๙๓.

อนาถาคมนํ มทฺทึ,

ภตฺตารา ปุตฺตเกหิจ,

ทิสฺวาคนฺตฺวานา จิกฺขํสุ,

เชตินฺทานํ ขเณน ตา.

๓๙๔.

ตํ สุตฺวา เชตปาโมกฺขา,

โรทมานา อุปาคมุํ;

เวสฺสนฺตรสฺส ปาเทส,

นิปจฺจ อิติ ปุจฺฉิสุํ.

๓๙๕.

กิจฺจินุ เทว กุสลํ,

กิจฺจิ เทว อนามยํ;

กิจฺจิปิตา อโรโคเต,

สิวีนฺจ อนามยํ;

โก เต พลํ มหาราช,

โกนุ เต รถมณฺฑลํ.

๓๙๖.

อนสฺสโก อรถโก,

ทีฆมทฺธาน มาคโต;

กิจฺจามิตฺเตหิ ปกโต,

อนุปฺปตฺโต สิมํทิสํ.

๓๙๗.

อถ เวสฺสนฺตโรราชา,

อาคตเหตุมตฺตโน;

าเปตุํ เชตราชูนํ,

อิมาคาถา อภาสถ.

๓๙๘.

กุสลฺเจว เมสมฺม,

อโถ สมฺม อนามยํ;

อโถ วิภา อโรโคเม,

สิวีนฺจ อานามยํ.

๓๙๙.

อหฺหิกุฺชรํ ทชฺชํ,

สพฺพเสตํ คชุตฺตมํ;

พฺราหฺมณานํ สาลงฺการํ,

เขตฺตฺุํ รปูชิตํ.

๔๐๐.

ตสฺมึ เม สิวโยกุทฺธา,

วิภา อุปหโตมโน;

อวรุทฺธสิ มํ ราชา,

วงฺกํคจฺฉามิปพฺพตํ.

๔๐๑.

ตทา เต เชตราชาโน,

พลานุปฺปทมานสา;

เอวํ โตสึสุ ราชานํ,

นิกฺขนฺตํ สกรโต.

๔๐๒.

สฺวาคตนฺเต มหาราช,

อโถเตอทุราคตํ;

อิสฺสโร สิอนุปฺปตฺโต,

ยํอิธตฺถิปเวทย.

๔๐๓.

อิเธว ตาว อจฺฉสฺสุ,

เชตรฏฺเ รเถสภ;

ยาว เชตา คมิสฺสนฺติ,

รฺโ สนฺติก ยาจิตุํ.

๔๐๔.

ตทา เวสฺสนฺตโร อาห,

มาโวคมิตฺถ สนฺติกํ;

ยาจิตุํ มม ปิตุสฺส,

ราชาปิ ตตฺถ นิสฺสโร.

๔๐๕.

อจฺจุคฺคตาหิ สิวโย,

พลคฺคาเน คมาจเย,

เตปอธํสิ ตุมิจฺฉนฺติ,

ราชานํ มม การณา.

๔๐๖.

สเจเอวํ มหาราช,

สิยา เชตุตฺตเร ปุเร;

อิเธวรชฺชํ กาเรหิ,

เชเตหิ ปริวาริโต.

๔๐๗.

อิทฺธํ ผิตฺจิทํรฏฺํ,

อิทฺโธ ชนปโท มหา;

มตึ กโรหิ ตฺวํ เทว,

รชฺชสฺส มนุสฺสติตุํ.

๔๐๘.

อลํ เม รชฺชสุเขน,

ปพฺพาชิตสฺส รฏฺโต;

อตุฏฺา สิวโยจาสุํ,

มฺเจรชฺเชภิเสจยฺยูํ.

๔๐๙.

อสมฺโมทนี ยมฺปิโวอสฺส,

อจฺจนฺตํ มมการณา;

สิวีหิ ภณฺฑนฺจาวิ,

วิคฺคโห เม นรุจฺจติ.

๔๑๐.

ปฏิคฺคหิตํ ยํ ทินฺนํ,

สพฺพสฺส อคฺฆิยํ กตํ;

อวรุทฺธสิ มํ ราชา,

วงฺก คจฺฉามิปพฺพตํ.

๔๑๑.

อเนก ปริยาเยน,

เชตราชูหิ ยาจิโต;

อนิจฺฉนฺโต ปฏิกฺขีปิ,

รชฺชํ โส เชตรฏฺเก.

๔๑๒.

นครํ อปวีสิตฺวา,

สาลํ สาณิปริกฺขิปํ;

กาเรตฺวา เอกรตฺตึโส,

สยี สปุตฺตทารโก.

๔๑๓.

ปุพฺพณฺหสมเย ภุตฺวา,

นานคฺคํ รสโภชนํ;

นูตฺวา โส เชตราชูหิ,

ปริวุโตว นิกฺขมิ.

๔๑๔.

เชตราชา ปนฺนรส-

โยชนํ เชตรฏฺโต;

คนฺตฺวาน วนทฺวารมฺหิ

ิตามคฺค มภาสิสุํ.

๔๑๕.

เอสเสโลมหาราช,

ปพฺพโต คนฺธมาทโน;

ยตฺต ตฺวํ สห ปุตฺเตหิ,

สหภริยาย วจฺฉสิ.

๔๑๖.

ตํ เชตา อนุสาสึสุ,

อสฺสุเนตฺตา รุทมฺมุขา;

อิโต คจฺฉํมหาราช,

อุชุํ เยนุตฺตราภิมุโข.

๔๑๗.

อถ ทกฺขสิ ภทฺทนฺเต,

เวปุลฺลํนาม ปพฺพตํ;

นานาทุมคณากิณฺณํ,

สีตจฺฉายํ มโนรมํ.

๔๑๘.

ตมติกฺกมภทฺทนฺเต,

อถทกฺขสิอาปคํ;

นทึเกตุมทึนาม,

คมฺภีรํคิริคพฺภรํ.

๔๑๙.

ปุถุโลมจฺฉอากิณฺณํ,

สุปฺปติตฺถํมโหทกํ;

ถตฺตนูตฺวาปิวิตฺวาจ,

อสฺสาเสตฺวาสปุตฺตเก.

๔๒๐.

อถทกฺขสิภทฺทนฺเต,

นคฺโรธํมธุวิปฺผลํ;

รมฺมเก สิขเรชาตํ,

สีตจฺฉายํมโนรมํ.

๔๒๑.

อถ ทกฺขสิ ภทฺทนฺเต,

นาฬิกํนาม ปพฺพตํ;

นานาทิช คณากิณฺณํ,

เสลํ กึ ปุริสายุตํ.

๔๒๒.

ตสฺสอุตฺตรปุพฺเพน,

มุจลินฺโทนามโสสโร;

ปุณฺฑริเกหิสฺฉนฺโน,

เสตโสคนฺธิเกหิจ.

๔๒๓.

โสวนํ เมฆสงฺกาสํ,

ธุวํ หริตสทฺทลํ;

สีโหวา มิสเปกฺขีว,

วนสณฺฑํ วิคาหย.

๔๒๔.

ตตฺถ พินฺทุสฺสรา วคฺคู,

นานาวณฺณา พหูทิชา;

กูชนฺติ มุปกูชนฺติ,

อุตุสํปุปฺผิเต ทุเม.

๔๒๕.

คนฺตฺวา คิริวิทุคฺคานํ,

นทีนํ ปภวานิจ;

โส อทฺทส โปกฺขรณึ,

กรฺจ-ก กุธายุตํ.

๔๒๖.

ปุถุโล มจฺฉอากิณฺณํ,

สุปฺปติตฺถํ มโหทกํ;

สมฺจ จตุรํ สฺจ,

สาทุํ อปฺปติคนฺธิยํ.

๔๒๗.

ตสฺสา อุตฺตรปุพฺเพน,

ปณฺณสาลํ อมาปย;

ปณฺณสาลํ อมาเปตฺวา,

อุฺฉาจริยาย อีหถ.

๔๒๘.

เอวฺหิ เชตราชาโน,

อาจิกฺขิตฺวาน อฺชสํ;

เอกํ เชตปุตฺตํ พฺยตฺตํ,

อามนฺเตสุํ สุสิกฺขิตํ.

๔๒๙.

คจฺฉนฺเตจา คจฺฉนฺเตจ,

ปริคฺคณฺหสฺสุ ลุทฺธก;

อิจฺเจวํ สฺาเปตฺวาน,

วนทฺวาเร ปึ สุตํ.

๔๓๐.

นานาภย วิโนทาย,

เวสฺสนฺตรสฺส ราชิโน;

อารกฺขํ เต เปตฺวาน,

อาคมึสุ สกํปุรํ.

๔๓๑.

เวสฺสนฺตโรจ คจฺฉนฺโต,

คนฺธ มาทนปพฺพตํ;

สปุตฺต ทารโก ปตฺโต;

วิสฺสมี ทิวสํ ตหึ.

๔๓๒.

ตโตตฺตราหิ มุโขโส,

คจฺฉ เวปุลฺล ปพฺพตํ;

ปตฺวา ตปฺปาท มคฺเคน,

ปตฺโต เกตุมตึ นทึ.

๔๓๓.

ติสฺสา ตีเร นิสีทิตฺวา,

มํสํขาทิย สุนฺทรํ;

ทินฺนเมเกน ลุทฺเธน,

นูตฺวา ปิตฺวาจ วิสฺสมี.

๔๓๔.

โสณฺณสูจึ ลุทฺธกสฺส,

ทตฺวาน โส ตโตปรํ;

คจฺฉนฺโต ทกฺขินิคฺโรธํ,

ปพฺพตสิขเร ิตํ.

๔๓๕.

ตสฺสมูเล นิสีทิตฺวา,

โถกํผลานิ ภุฺชิย;

ตโตปรํ ส คจฺฉนฺโต,

ปตฺโต นาฬิกปพฺพตํ.

๔๓๖.

นาฬิกํ ปริหริตฺวา,

คจฺฉนฺโต โส มหาสรํ;

มุจลินฺทํ อุปาคฺฉิ,

นานากมล ภูสิตํ.

๔๓๗.

ตสฺส ปุพฺพอุตฺตเรน,

ขุทฺทมคฺเคน คจฺฉตา;

ทิฏฺํ พฺรหาวนํ รมฺมํ,

ผล ปุปฺผาน ปูริตํ.

๔๓๘.

ตมติกฺกมฺม คจฺฉนฺโต,

อนุปุพฺเพน ขตฺถิโย;

จตุรํส โปกฺขรณึ,

สมฺปตฺโต, สิ มโหทกํ.

๔๓๙.

เวสฺสนฺตโรจ มทฺทีจ,

ชาลีกณฺหาชินา จุโภ;

ตตฺเถว เต วิสฺสมึสุ,

อฺมฺปิยํวทา.

๔๔๐.

อาวชฺชนฺโต ตทา สกฺโก,

ปสฺสิตฺถ เทวกุฺชโร;

หิมวนฺตํ มหาสตฺตํ,

ปวิฏฺํภยเภรวํ.

๔๔๑.

วิสฺสุกมฺมํ เทวปุตฺตํ,

ปกฺโกสาปิย โส ตโต;

อสฺสมํ มาปนตฺถาย,

เปเสสิ วงฺกปพฺพตํ.

๔๔๒.

วิสฺสุกมฺโมปิ โส สีฆํ,

โอตริตฺวา เทวโลกโต;

วงฺกปพฺพต กุจฺฉิมฺหิ,

มาเปสิ อสฺสเม ทุเว.

๔๔๓.

ทุเวจ จงฺกเมรตฺติ-

ทิวา านานิมาปยิ;

ปฏิรูเปสุ าเนสุ,

ปุปฺผิเต ผลิเต ทุเม.

๔๔๔.

ปฏิยาทิยิตฺวา สมณ-

ปริกฺขาเร อเสสโต;

อกฺขรานิปิ โสกาสิ,

เอวํอสฺสม ภิตฺติยํ.

๔๔๕.

ปพฺพชฺชํ อิจฺฉมานาเจ,

โยเต อิเม คณฺหนฺตุเว;

ปพฺพชิตฺวาน อจฺฉนฺตุ,

อิมมฺหิอสฺสเม สุขํ.

๔๔๖.

เอวํลิขิตฺวาน โสเทโว,

อมนุสฺเสจ เภรเว;

มิเค ขเค ปลาเปตฺวา,

สกาน คโต อหุ.

๔๔๗.

โส เอกปทิกํ มคฺคํ,

ทิสฺวา เวสฺสนฺตโร ตโต;

ปพฺพชิตาน มาวาโส,

อยํ เหหีติ จินฺติย.

๔๔๘.

มทฺทึ อสฺสม ทฺวารมฺหิ,

เปตฺวา ปุตฺตเกปิจ;

อสฺสมํ ปวิสิตฺวาน,

ปสฺสิตฺถ อกฺขรานิโส.

๔๔๙.

อิทํสกฺเกน ทินฺนํติ,

อุตฺวา โส ตุฏฺมานโส;

ปณฺณสาลํ ปวิสิตฺถ,

เอกโก ปพฺพเชตเว.

๔๕๐.

ตหึ ธนุฺจ ขคฺคฺจ,

อปเนตฺวา สสาฏเก;

โอมุฺจิตฺวาน โสรตฺต-

วากจีรํ นิวาสยิ.

๔๕๑.

อํเส กตฺวาน อชิน-

จมฺมฺจ สกฺกทตฺติยํ;

คณฺหิตฺถ อิสิเวสํโส,

พนฺธิตฺวา ชฏมณฺฑลํ.

๔๕๒.

ทณฺฑมาทาย นิกฺขมฺม,

ปณฺณสาลาย จงฺกมํ;

อารุยฺห อุท, เนตฺวานํ,

จงฺกมี อปราปรํ.

๔๕๓.

ตโตโส ปุตฺตทารานํ,

สนฺติกํ สํวุตินฺทฺริโย;

อาคฺฉิ สฏฺิ วสฺโสว,

เถโร โอรุยฺห จงฺกมา.

๔๕๔.

มทฺทีทิสฺวา มหาสตฺตํ,

กลุนํ ปริเทวยิ;

นิปจฺจ ตสฺส ปาเทสุ,

ปุราณานิ อนุตฺถุนํ.

๔๕๕.

ตโต สา โพธิสตฺเตน,

สทฺธึ ปวิสิ อสฺสมํ;

คนฺตฺวา สกปณฺณสาลํ,

อิสิเวสคฺคหา อหุ.

๔๕๖.

ปจฺฉาปุตฺเตปิ ตาปส-

กุมารเก กรึสุเต;

วสึสุ วงฺกกุจฺฉิมฺหิ,

จตฺตาโร ขตฺติยาชนา.

๔๕๗.

อถมทฺที วรํยาจิ,

มหาสตฺตํ มหาอิสึ;

มาตุมฺเห เทวคฺฉิตฺถ,

ผลาผล คเวสนํ.

๔๕๘.

อิธปุตฺเต คเหตฺวาน,

วเสยฺยาถ ยถาสุขํ;

อหเมวา หริสฺสามิ,

มูลาเลจ ผลาผเล.

๔๕๙.

เอวํวรํ ยาจิตฺวาน,

อรฺโต ผลาผลํ;

อาหริตฺวาน โปเสสิ,

ชฏินีสา ตโยชเน.

๔๖๐.

โพธิสตฺโตปิ ยาจิตฺต,

วรํมทฺทึ สุจารินึ;

มาคจฺฉ อากาเลภทฺเท,

ปฏฺายิโต มมนฺติกํ.

๔๖๑.

อิตฺถีจ พฺรหฺมจริย-

มลํนาม สุเมธเส;

พฺรหฺมจารึหิ นาเสนฺติ,

ตสฺมา ยาจามิ มํวรํ.

๔๖๒.

สมฺปฏิจฺฉิตฺถ สาธูติ,

สามทฺที พฺรหฺมจารินี;

สกฏฺาเน เต วสึสุ,

ภาเวนฺตา ปิย ภาวนํ.

๔๖๔.

เมตฺตาย อานุภาเวน,

มเหสิสฺส ติโยชเน;

อฺมฺํ เมตฺตายึสุ,

สมนฺตา สพฺพปาณิโน.

๔๖๔.

ปาโตวุฏฺาย มทฺทีปิ,

อุปฏฺาปิย ปานิยํ;

ปริโภชนิยฺเจว,

มุโขทกฺจ อาหริ.

๔๖๕.

ทนฺตกฏฺฺจ ปาทาสิ,

ตโต อสฺสมมณฺฑลํ;

สมฺมชิตฺวาน ทฺเวปุตฺเต,

เปตฺวา ปิตุสนฺติเก.

๔๖๖.

ขณิตฺตึ ปจฺฉิ มาทาย,

องฺกุสฺจาปิ คณฺหิย;

วนมูลผลตฺถาย,

ปาเวกฺขิ เอกิกาวนํ.

๔๙๗.

สายนฺหสมเย ปจฺฉึ,

มูลาเลหิ ผเลหิจ;

ปูราเปตฺวาน สาคฺฉิ,

ปณฺณสาลํ อรฺโต.

๔๖๘.

ผลปจฺฉึ นิกฺขิเปตฺวา,

สยํ นฺหาตฺวาน ปุตฺตเก;

นฺหาเปตฺวาจ ภุฺชึสุ,

โมเทนฺตา จตุโรชนา.

๔๖๙.

ภุตฺวา นลฺลาป สลฺลาปํ,

กตฺวาน ปุตฺตเก ทุเว;

มทฺทีอาทาย ปาวีสิ,

สาปณฺณสาลมตฺตโน.

๔๗๐.

เอวํวุตฺตนิยาเมน,

จตฺตาโรขตฺติยาชนา;

วงฺกปพฺพตกุจฺฉิมฺหิ,

สตฺตมาเสวสึสุเต.

๔๗๑.

ตทากลิงฺครฏฺมฺหิ,

คามมฺหิทุนฺนิวิฏฺเก;

พฺรหฺมโณชูจโกนาม,

ภิกฺขาจาโร อลกฺขิโก.

๔๗๒.

กหาปณสตํลทฺธา,

ภิกฺขาจาเรนพฺราหฺมโณ;

เอกพฺราหฺมณกุลมฺหิ,

ถเปตฺวาปุนโสคโต.

๔๗๓.

อนาคนฺตฺวาจิรายนฺเต,

ชูจกมฺหิคหาปณํ,

ขีณํพฺราหฺมณเคหมฺหิ,

วลฺเชตฺวาอเสสโต.

๔๗๔.

โจเทสิคหาปณํโส,

ปจฺฉาคนฺตฺวานชูจโก;

กหาปณสฺสขีณตฺตา,

ทาตุํนาสกฺขิพฺราหฺมโณ.

๔๗๕.

ธีตา ตสฺส พฺราหฺมณสฺส,

นาเมนามิตฺตตาปนา;

ยุวตีรูปวนฺตีจ,

ชูจกสฺสอทํสุตํ.

๔๗๖.

วสิตฺถทุนฺนิวิฏฺมฺหิ,

อาทายามิตฺตตาปนํ;

ทหรึชิณฺณโกปาโป,

ชูจโกยาจชีวโก.

๔๗๗.

อมิตฺตตาปนาสมฺมา,

ครุํกตฺวานพฺราหฺมณํ;

ปฏิชคฺคติอินฺทํว,

สูชาอุฏฺานสีลินี.

๔๗๘.

ยุวาโนพฺราหฺมณาอฺเ,

ทิสฺวานามิตฺตตาปนํ;

ชายาวตฺเตนสมฺปนฺนํ,

สทาเรอิติตชฺชเร.

๔๗๙.

อยํมหลฺลกํสมฺมา,

ปฏิชคฺคติชูจกํ;

กึ ปมชฺชถ อมฺหากํ,

ยุวานานํตุ โว สตํ.

๔๘๐.

ปฏิชคฺคถโนพาลา,

ปสฺสิตฺวา มิตฺตตาปนํ;

โนเจปฏิชคฺเคยฺยาถ,

ทณฺเฑสฺสามขรํภุสํ.

๔๘๑.

ตชฺชิตา ภริยาสพฺพา,

ปตีหิ ภยมานสา;

สนฺนิสินฺนา มนฺตลึสุ;

อารพฺภามิตฺตตาปนํ.

๔๘๒.

ปลาเปสฺสาม อยฺยาโย,

อิมมฺหาทุนฺนิ วิฏฺโต;

เอวํสุขํ วิหิสฺสาม,

ชูจกสฺส ปชาปตึ.

๔๘๓.

มนฺตยิตฺวานตา เอวํ,

นทึ อุทกหาริยา;

สมาคนฺตา อุชฺฌายึสุ,

ติตฺเถ อมิตฺตตาปนํ.

๔๘๔.

อมิตฺตานุนเตมาตา,

อมิตฺโตนุนเตปิตา;

เยสํชิณฺณสฺสปาทํสุ,

เอวํ ทหริยํ สตึ.

๔๘๕.

อหิตํวตเตฺาตี,

มนฺตยึสุ รโหคตา;

เยตํชิณฺณสฺส ปาทํสุ,

เอวํ ทหริยํสตึ.

๔๘๖.

อมนาปวาสํวสติ,

ชิณฺเณนปตินาสห;

ยาตฺวํวสสิชิณฺณสฺส,

มตนฺเตชีวิตาวรํ.

๔๘๗.

นหินุนเตวินฺทึสุ,

มาตาปิตาจโสภเณ;

ตุยฺหตฺถายชูจกมฺหา,

ปตึอฺํสุโยพฺพนํ.

๔๘๘.

ทุยิฏฺํเตนวมิยา,

อกตํอคฺคิหุตกํ;

เยตํชิณฺณสฺสปาทํสุ,

เอวํทหริยํสตึ.

๔๘๙.

สมเณ พฺราหฺมเณ สุทฺเธ,

อกฺโกสิ พฺราหฺมจาริเน;

เยนเตนทหรีตฺวํ,

มฺเชิณฺเณนสงฺคมี.

๔๙๐.

นทุกฺขํอหินาทฏฺํ,

นทุกฺขํสตฺติยาหตํ;

ตฺจทุกฺขฺจติพฺพฺจ,

ยํปสฺเสชิณฺณกํปตึ.

๔๙๑.

นตฺถิขิฏฺฏานตฺถิรติ,

ชิณฺเณนปตินาสห;

นตฺถิอลฺลาปสลฺลาโป,

ชคฺฆิตุํวินโสภติ.

๔๙๒.

ยทาทหโรทหรี,

มนฺตยึสุรโหคตา;

สพฺพโสกาวินสฺสนฺติ,

เยเกจิหทยสฺสิตา.

๔๙๓.

ทหรีตฺวํรูปาตี,

ปุริสาตฺวมภิปตฺถิตา;

คจฺฉ าติกุเล อจฺฉ,

กึ ชิณฺโณ รมยิสฺสติ.

๔๙๔.

โรทมานาวอาคฺฉิ,

สาฆรํปริภาสิตา;

พฺราหฺมณีหิ หิรายนฺตี,

ฆฏมาทายสีฆโส.

๔๙๕.

โรทนฺตึ อาคตํชายํ,

ทิสฺวากึ โภติโรทิย;

อาคจฺฉ สีติปุจฺฉิตฺถ,

ปจฺจุคฺคจฺฉํ วชูจโก.

๔๙๖.

นเตพฺราหฺมณ คจฺฉามิ,

นทึ อุทกหาริยา;

ถิโยมํปริภาสึสุ,

ตยาชิณฺเณนพฺราหฺมณ.

๔๙๗.

พฺราหฺมณฺยาภาสมานาย,

กถํสุตฺวานพฺราหฺมโณ;

โตเสนฺโตภริยํรุณฺณํ,

ชิณฺโณโสเอตทพฺรวี.

๔๙๘.

มาเมตฺวํอกรากมฺมํ,

มเมอุทกมาหริ;

อหํอุทกมาหิสฺสํ,

มาโภติกุปิตาอหุ.

๔๙๙.

นาหํตมฺหิกุเลชาตา,

ยํตฺวํอุทกมาหริ;

เอวํพฺราหฺมณชานาหิ,

นเตวจฺฉามิหํฆเร.

๕๐๐.

สเจเมทาสํทาสึ วา,

นานยิสฺสสิพฺราหฺมณ;

เอวํพฺราหฺมณชานาหิ,

นเตวจฺฉามสนฺติเก.

๕๐๑.

นตฺถิเม สิพฺพฏฺานํวา,

ธนธฺฺจ พฺรหฺมณิ;

กุโตตํ ทาสํทาสึ วา,

อานยิสฺสามิ โภติยา,

อหํโภตึ อุปฏฺิสฺสํ,

มาโภติกุ ปิตาอหุ.

๕๐๒.

เอหิเต อห มกฺขิสฺสํ,

ยถาเมวจนํสุตํ;

เอสเวสฺสนฺตโร ราชา,

วงฺเกวสติ ปพฺพเต.

๕๐๓.

ตํตฺวํคนฺตฺวาน ยาจสฺสุ,

ทาสํทาสิฺจ พฺรหฺมณ;

โสเตทสฺสติ ยาจิโต,

ทาสํทาสิฺจ ขตฺถิโย.

๕๐๔.

ชิณฺโณหสฺมิ ทุพฺพโล,

ทีโฆจทฺธาสุ ทุคฺคโม;

กถํคนฺตุํ สกฺขิสฺสมิ,

อุปิสฺสามิ ตํ อหํ.

๕๐๕.

ยถาอคนฺตฺวา สงฺคามํ,

อยุทฺโธว ปราชิโต,

เอวเมว ตุวํพฺรหฺเม,

อคนฺตฺวาว ปราชิโต.

๕๐๖.

สเจเม ทาสํทาสึ วา,

นานยิสฺสสิ พฺรหฺมณ;

เอวํ พฺรหฺมณ ชานาหิ,

นเตวจฺฉา มหํฆเร;

อมนาปํ เตกริสฺสามิ,

ตํเตทุกฺขํ ภวิสฺสติ.

๕๐๗.

นกฺขตฺเต อุตุปุปฺเผสุ,

ยทามํทกฺขสิ ลงฺกตํ;

อฺเหิ สทฺธึ รมมานํ,

ตนฺเตทุกฺขํ ภวิสฺสติ.

๕๐๘.

อทสฺสเนน มยฺหํเต,

ชิณฺณสฺส ปริเทวโต;

ภิยฺโยวงฺกา ปลิตาจ,

พหูเหสฺสนฺติ พฺรหฺมณ.

๕๐๙.

ตโต โส พฺรหฺมโณ ภีโต,

พฺรหฺมณิยาว สานุโค;

อฏฺฏิโต กามราเคน,

พฺรหฺมณึ เอตทพฺรวี.

๕๑๐.

ปาเถยฺยํเมกโรหิตฺวํ,

สํกุลฺยาสกลานิจ;

มธุปิณฺฑิกาจสุกตาโย,

สตฺถุ ภตฺตฺจพฺรหฺมณิ.

๕๑๑.

อานยิสฺสํ เมถุนเก,

อุโภทาสกุมารเก;

เตตํปริจริสฺสนฺติ,

รตฺตึทิวมตนฺทิตา.

๕๑๒.

สาขิปฺปํปฏิยาเทสิ,

ปาเถยฺยํมิตฺตตาปนา;

ปฏิยาทิตนฺติ อาจิกฺขิ,

พฺรหฺมณสฺสอลกฺขิโน.

๕๑๓.

เคเหทุพฺพลานํโส,

ถิรํกตฺวานพฺรหฺมโณ;

ภริยายโคปนตฺถํ,

คุตฺตทฺวารฺจสงฺขริ.

๕๑๔.

ทารูนิอาหริตฺวาน,

ฆเฏปูเรสิวารินา;

ชายายสุขวาสตฺถํ,

อนิกฺขนฺตุํจเคหโต.

๕๑๕.

ปจฺจกฺเขเยว ชายาย,

อิสิเวสํสมาทิย;

ปสฺสิตฺวาภริยํเอวํ,

โอวเทสิสชูจโก.

๕๑๖.

อิโตปายตฺวํภทฺเท,

วิกาเลมาสฺสุนิกฺขมิ;

มมอาคมนายาว,

วเสสิอปฺปมตฺตกา.

๕๑๗.

อิทํวตฺวานลคฺคิตฺวา,

โสปาเถยฺยปสิพฺพหํ;

อุปาหนฺจอารุยฺห,

คณฺหีกตฺตรทณฺฑกํ.

๕๑๘.

ตโตโสรุณฺณมุเขน,

ภริยํกตฺวาปทกฺขิณํ;

โสจมาโน วปกฺกามิ,

ทาสเก ปริเยสิตุํ.