📜
นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส.
เวสฺสนฺตราคีติ
[ก]
พาตฺตึสลกฺขณูเปต ¶ ,
ทาตพฺพํ ททตํ วร;
เวสฺสนฺตรตฺต มาปาทิ,
สฺจรํ ภวสาคเร.
[ข]
ทฺวนฺทํทฺวนฺทํ ¶ สฺจรนฺตี,
ชนานนฺเท ยโสธีเร;
มทฺทิตฺตํ สมุปาคฺฉิ,
ตฺวํปิเตน ภวณฺณเว.
[ค]
ตุมฺหํทานิ ปวกฺขามิ,
อุปตฺตึ นนฺทินึ ตหึ;
ทชฺชหฺโวโว มโมกาสํ,
กวโย ปฺยาภินนฺทถ.
เอกนวุเตหิโต กปฺเป,
วิปสฺสีนาม นายโก;
วิเนยฺเย ¶ ตารยํเขมํ,
โลเก อุปฺปชฺชิจกฺขุมา.
เขมารามมฺหิ สมฺพุทฺโธ,
มิคทาเย มโนรเม;
นิสฺสาย พนฺธุมตึโส,
วิหาสิ นครํตทา.
รชฺชํธมฺเมน กาเรสิ,
นคเรตมฺหิ พนฺธุมา;
ราชาตสฺส ทุเวธีตา,
อาสุํ สพฺพงฺคโสภณา.
เอโกหิ ¶ เอกทาราชา,
พนฺธุมสฺส สุเปสยิ;
สหสฺสคฺฆนิกํ โสณฺณ-
มาลฺจา นคฺฆ จนฺทนํ.
อทาสิ พนฺธุมาราชา,
ปิตาเชฏฺาย จนฺทนํ;
โสณฺณมาลํ กนิฏฺาย,
ตหึ วิยาย ธีตุยา.
อุโภตาปีติ ¶ จินฺเตสุํ,
นตฺถตฺโถวต เตหิโน;
ภคฺยวนฺตสฺส ปูเชม,
สํปสาเทน เจตสา.
ตโตสาจนฺทนํ จุณฺณํ-
การาเปตฺวาน เชฏฺกา;
คนฺตฺวาน วิหารํ โสณฺณ,
วณฺณํปูเชสิ นายกํ.
วิกิริตฺวา ตุ สาคนฺธ,
กุฏิยํ เสสจนฺทนํ;
เอวฺหิ ปตฺถนํ กาสิ,
พุทฺธมาตา ภวามหํ.
กาเรตฺวา ¶ โสณฺณมาลํตุ,
อุรจฺฉท ปสาทนํ;
ปูเชสิ เหมวณฺณํสา,
ภควนฺตํ กนิฏฺกา.
เอวมฺปิ ปตฺถนํกาสิ,
อิทํมม ปสาทนํ;
สรีเร นิจฺจลา าตุ,
จรนฺติยา ภวาภวํ.
อุโภปิ ¶ ราชกฺาตา,
ตฺวาน ยาวตา ยุกํ;
อุปปชฺชึสุ โสวคฺคํ,
จุตาสุข ปโมทนํ.
มนุสฺสเทว โลเกสุ,
สํสรึสุ สุขํทุเว;
เอกนวุติ กปฺปานิ,
มุจฺจิตฺวา ปายทุกฺขโต.
กสฺสปสฺส กาเลตาสุ,
กนิฏฺา กิกิราชิโน;
ธีตา อุรจฺฉทานาม,
หุตฺวาน ปรินิพฺพุตา.
เชฏฺกา ¶ ปน ธีตาสิ,
กิกิสฺส ราชิโน ตหึ;
ธมฺมานาม ทมิตา สา,
โกมาร พฺรหฺมจารินี.
ตโตจ วิตฺวาน สา เทว,
มนุสฺเสสุ ปุนปฺปุนํ;
สํสรนฺตี มเหสีสิ,
ปูรินฺททสฺส เอกทา.
รตฺตจนฺทน ¶ เลเปน,
ลิมฺปิต เทหินี หิสา;
กตปฺุ วิเสเสน,
นาเมน ผุสฺสตีหฺวิตา.
เทวินฺโท อฺทาทิสฺวา,
ปริกฺขีณายุกํ วิยํ;
เทวึ ตํ ปริวาเรน,
มหตา เนสินนฺทนํ.
สิรีสยน ปิฏฺมฺหิ,
ตํสยาวิย มาฆวา;
ิโต ¶ สยนปสฺสมฺหิ,
ผุสฺสตึ เอตทพฺรวี.
วเรเตทสทสฺสามิ,
ผุสฺสเตวรวณฺณิเก;
ตฺวํฺหิอิจฺฉสิเยลทฺธุํ,
ลภาเปสฺสามิเตวเร.
สุตฺวาตํ ผุสฺสตีเทวี,
โลมหํ สนรูปินี;
ขีณายุตมชานนฺตี,
อตฺตโน เอตทพฺรวี.
ปาปํนุ ¶ ตฺวยิ เทวึนฺท,
กตํเม อปฺปิยาถเต;
รมฺมาเม จวนํ อิจฺฉํ,
มฺเภณํติ อีทิสํ.
นเตภทฺเท กตํปาปํ,
นจเม อปฺปิยาตุวํ;
ปฺุํตุเต ปริกฺขีณํ,
ตสฺมา เต วํวทามหํ.
สนฺติเก ¶ มรณํ ตุยฺหํ,
วินาภาโว ภวิสฺสติ;
ปฏิคฺคณฺหาหิ เม เอเต,
วเรทส ปวจฺฉโต.
สกฺกสฺสวจนํ สุตฺวา,
าตฺวามรณ มตฺตโน;
วเรสา ลทฺธุมิจฺฉนฺตี,
เทวินฺทเมต ทพฺรวี.
อิโต จุตาสหสฺสกฺขิ,
สีวิราชนิเวสเน;
มเหสี ผุสฺสตีนาม,
นีลเนตฺตา ยถามิคี.
อสฺสํ ¶ นีลภมุกาหํ,
ลเภยฺยํ ปุตฺตมุตฺตมํ;
ธาเรนฺติ ยาจเมคพฺภํ,
มชฺฌิมงฺคํ อนุนฺนตํ.
ปลิตาน วิรูหนฺตุ,
อลมฺพาจ ปโยโร;
กาเยรโช นลิมฺเปถ,
วชฺฌฺจาปิ ปโมจเย.
เยยาจิตา ¶ วราภทฺเท,
ตยาทส มยาตว;
ทินฺนาเต ตุฏฺจิตฺเตน,
สพฺเพลจฺฉสิ มานุเส.
ตโตจวิตฺวาน สาเทว-
โลกา นิพฺพตฺติ อิจฺฉิยํ;
มเหสิยา ปฏิสนฺธิ-
วเสน มทฺทราชิโน.
ทสมา ¶ สจฺจเยเนสา,
ธีตรํ มทฺทราชินี;
เหฏฺาสุเสตจฺฉตฺตสฺส,
วิชายิ เสฏฺรูปินึ.
รตฺตจนฺทน เลเปน,
เอสาลิมฺปิ ตเทหินี;
เตนสฺสา พฺราหฺมณานามํ,
อกํสุ ผุสฺสตีอิติ.
สฺาการ โทฬารุฬ-
มงฺคลาทีนิ กาตุน;
มหตา ปริหาเรน,
โปสึสุ ขตฺติยานิโย.
มธูรขีร ¶ สมฺปนฺนา,
สินิทฺธปีณ โยพฺพนา;
ธาติโย ขตฺติยานีตํ,
ขีรํปายึสุ ยาปนํ.
สงฺกมนฺตีว วุทฺธาสา,
องฺกาองฺกํ กรากรํ;
ราชกฺาจ โตสึสุ,
นจฺจคีเตหิ นาฏกี.
เทวจฺฉราวรูเปน,
สุภาโสฬส วสฺสิกา;
หรนฺตี ¶ เนตฺตรสํสา,
ปสฺสนฺตานํสุเขธิตา.
สิวิรฏฺเ ตทารชฺชํ,
สิวิราชา เชตุตฺตเร;
กาเรสิสิฺจโยนาม,
ปุตฺโตตสฺส มหายโส.
วยปฺปตฺโต ภิรูโปสิ,
เทวปุตฺโตว สิฺจโย;
อโรห ปริณาเหน,
นานาสิพฺเพสุ โกวิโท.
สิฺจยสฺส ¶ นิยฺยาเทสิ,
รชฺชํปุตฺตสฺส อตฺตโน;
ชีวนฺโต ปสฺสิตุํราช-
สิรึอิจฺฉํ มหารหํ.
อาเนตฺวา มทฺทราชสฺส,
ธีตรํ ผุสฺสตึตหึ;
โสฬสิตฺถิ สหสฺสานํ,
มเหสึกาสิ เชฏฺิกํ.
ผุสฺสตีสิฺจโยฺโฺ- ¶
มุขํทฺเวปิยจกฺขุนา;
ปสฺสมานาวอจฺฉึสุ,
อฺมฺปิยํวทา.
อถจินฺติ ยเทวินฺโท,
ทินฺนาผุสฺสติยามยา;
วราทส เตสุปุตฺต-
วโรนหิสมิชฺฌติ.
สมิชฺฌา เปสามิเอตํติ,
อเชยฺเยภิทสาลเย;
อุปธาริตฺถติสฺสาย,
ปุตฺตภาวารหํมรุํ.
จวิตฺวาหุอุทฺธํคามี ¶ ,
โพธิเทโวตโตตหึ;
พฺรหฺมํคนฺตฺวาสหสฺสกฺขี,
ตสฺสตํเอตทพฺรวี.
อิโต โภ สุคตึคจฺฉ,
อนุกมฺปาหิมริส;
สิฺจยํเทวิยํตสฺส,
สนฺธึ คณฺหชุตินฺธร.
อฺเปิ ¶ สฏฺิสหสฺส-
เทเว จวน ธมฺมิเน;
อุปสงฺกมฺม โสยาจิ,
คจฺฉหฺโว สุคตึอิติ.
โพธิสตฺโตจ อฺเจ,
สาธูติ สมฺปฏิจฺฉิสุํ;
ตโตจุตา จเตเทวา,
อาคุํ มานุสกํอิมํ.
ผุสฺสตฺยํหิ ¶ มหาสตฺโต,
นิพฺพตฺติ ปฏิสนฺธิยา;
กุเลสฺวฺเจ มจฺจานํ,
นิพฺพตฺตึสุ วิสุํวิสุํ.
กุจฺฉิงฺคเต มหาสตฺเต,
เทวี โท หฬินีอหุ;
ทาตุกามา มหาทานํ,
วิสชฺชิย พุหุํธนํ.
ราชมนฺทิรทฺวารมฺหิ,
เวมชฺเฌนครสฺสจ;
จตุทฺวาเรสุฉทฺทาน-
สาลาโย เทยฺยปูริตา.
การาเปตฺวาน ¶ ฉสฺสต-
สหสฺสานิ ทิเนทิเน;
วิสชฺชิตฺวาน สพฺเพสํ,
อิจฺฉนฺตี อาสิทาตเว.
อุตฺวาตํ การณํราชา,
ปกฺโกสาวิย พฺราหฺมเณ;
นิมิตฺต ปาเกปุจฺฉิ,
กึ ภวิสฺสตีติาตเว.
ชานาม โน มหาราช,
คโตกุจฺฉิมฺหิ เทวิยา;
เหหิตฺย ¶ ภิรโตทาเน,
เอวํวทึสุ พฺราหฺมณา.
พฺราหฺมณานํ วโจสุตฺวา,
นรินฺโท ตุฏฺมานโส;
ทานํอทาสิ ฉทฺทาน-
สาลาโย สุฏฺุมาวิย.
ปฏิสนฺธิคฺคหณมฺหา,
โพธิสตฺตสฺส วิฺุโน;
ปฏฺายณฺณว เวโคว,
ลาโภฬาโร อนปฺปโก.
ปณฺณาการํ ¶ ปหิณึสุ,
ราชิโน ชมฺพุมณฺฑเล;
โพธิสตฺตา นุภาเวน,
นานารฏฺินฺทขตฺติยา.
ปริหารํ ปวจฺเฉสิ,
มเหสึ ปฏิสนฺธินึ;
ราชาสุขํ วสาเปสิ,
กาเรสิอิจฺฉิติจฺฉิตํ.
พุทฺธงฺกุรานุภาเวน,
ชนาสุํ โมทมานสา;
กาเลวสฺสติเมโฆปิ,
สุภิกฺโขสมโยอหุ.
สทฺธึปุตฺเตน ¶ ชุณฺหาย,
กิฬนฺติยาวมาตุยา;
มหนฺตีรติสพฺเพสํ,
ชนานํวิปุลาตหึ.
คพฺภํหิ ธาเรนฺตีเทวี,
ทสมาสมฺหิปูริเต;
นครํทฏฺุ กามาสิ,
ตทาโรเจสิราชิโน.
สาธุภทฺเทติ ¶ วตฺวาน,
ปุรํเทว ปุรํวิย;
ราชา อลงฺกราเปสิ,
เทวิยา ปิติวฑฺฒนํ.
อาโรปิย ตโตเทวึ,
วิจิตฺตํ ลกฺขิกํรถํ;
ปทกฺขิณํ การาเปสิ,
นครํ สพฺพลงฺกตํ.
เวสฺสานํ ¶ วีถิยามชฺเฌ,
านาานํ ปถาปถํ;
จลึสุ กมฺมชาวาตา,
จรนฺติยาว เทวิยา.
อุตฺวามจฺจาปวตฺตึตํ,
รฺโโรจึสุสีฆโส;
สุติเคหํการาเปสิ,
ตํวีถิยํวสิฺจโย.
ตตฺถสาวสมานาว,
วิชายิอกุโตภยา;
นิมฺมลํสุสุทฺธํปุตฺตํ,
สุวณฺณกฺขนฺธสนฺนิภํ.
อกฺขีนิอุมฺมิลิตฺวาน ¶ ,
นิกฺขนฺโตมาตุ กุจฺฉิโต;
ปสนฺนปฺปิยากาเรน,
ปสฺสิตฺตมาตุยามุขํ.
อมฺม ทานํ ททิสฺสามิ,
อตฺถินุ กิฺจิ เตธนํ;
หตฺตํโส ปสาเรตฺวาน,
อิติพฺรวิตหึ มุหุํ.
สุตฺวาโมทิย ¶ ตํมาตา,
เทหิทานํ ยถิจฺฉิตํ;
ตาตาติ ตสฺสปาทาสิ,
สหสฺสตฺถวิกํตหึ.
มโหสธ เวสฺสนฺตร-
มหาสิทฺธตฺถ ชาติสุ;
กเถสิ มาตราโพธิ-
สสตฺโต ชาตกฺขเณติสุ.
อจฺเฉร มพฺภุตํทิสฺวา,
ชนาโมทึ สุตาวเท;
อปฺโผเฏนฺโต หสนฺตาจ,
ชยนาทํ ปนาทยุํ.
เวสฺสนฺตโรติ ¶ หฺวายึสุ,
นามคฺคหณ มงฺคลํ;
สงฺขตา พฺราหฺมณาตสฺส,
ชาตตฺตา เวสฺสวีถิยํ.
วิชาต ทิวเสตสฺส,
เอกาอากาสจารินี;
หตฺถินีหิ สพฺพเสตํ,
เอกํ กฺุชรโปสกํ.
โพธิสตฺตา นุภาเวน,
อาเนตฺวา มงฺคลสมฺมตํ;
ถเปตฺวาน ปกฺกามิ,
หตฺถิสาลาย สาธุกํ.
อุปฺปนฺนตฺตามหาสตฺตํ ¶ ,
ตสฺสกตฺวานปจฺจยํ;
อกํสุนาครานามํ,
สมคฺคาปจฺจโยอิติ.
ตทฺทิเนววิชายึสุ,
อมจฺจานํกุมารกา;
เคเหสุสิสหสฺสา,
มหาสตฺตสชาตกา.
อติทีฆาทโยโทเส ¶ ,
วิวชฺเชตฺวานสิฺจโย;
กุมารํจตุสฺสิกา,
อุปฏฺาเปสิธาติโย.
อลมฺพตฺถนิโยเจตา,
ภิรูปาโยพฺพเนิตา;
อาสุํมธุรถฺาโย,
สํสุทฺธาเสฏฺโกลิโย.
สุสุสฏฺิสหสฺสานํ ¶ ,
เอเกกาธาติโยตถา;
พุทฺธงฺกุรสชาตานํ,
อุปฏฺาเปสิสุํนฺทรา.
สทฺธึ สฏฺิสหสฺเสหิ,
กุมาเรหิมหายโส;
มหตาปริวาเรน,
สํวฑฺฒิโพธิสตฺตโว.
ราชาสตสหสฺสคฺฆ-
นิกํ สุสุปิฬนฺธนํ;
การาเปตฺวาวิภูเสสิ,
อตฺตชํทานนนฺทนํ.
โอมฺุจิตฺวานธาตีนํ ¶ ,
ตํจตุปฺปฺจวสฺสิโก;
อทาสิโสมหาสตฺโต,
โพธึ อเปกฺขมานโส.
ปุนตํตาหิธาตีหิ,
ทิยฺยมานํปิสาทรํ;
นโสคณฺหิตฺถกุมาโร,
ทินฺเนสุอนเปขวา.
อาโรจึสุปวตฺตึตํ ¶ ,
รฺโตาธาติโยตทา;
สุตฺวามุทิตจิตฺเตน,
ตํโสโถมิตฺถอตฺตชํ.
ปุตฺเตนมมทินฺนํตํ,
พฺรหฺมเทยฺยํปิฬนฺธนํ;
ตุมฺหากํสนฺตกํโหตุ,
อิจฺจาปิพฺรวิสิฺจโย.
ปุนาปรํปิกาเรตฺวา,
ปาทาสิปุตฺตนนฺทโน;
ปุตฺตสฺสทาตุกามสฺส,
สุวิจิตฺตปิฬนฺธนํ.
โอมฺุจิตฺวานเอตํปิ ¶ ,
ธาตีนํทาสิทายโก;
ทารโกตุฏฺจิตฺเตน,
สพฺพฺุตปฺปิยายโน.
เอวํวุตฺต นเยเนว,
นว วาเร ปิฬนฺธนํ;
ทหโรทาสิ ธาตีนํ,
นาถานาถ ปรายโน.
อฏฺวสฺสิ ¶ กกาเลตุ,
เอวํจินฺเตสิ พุทฺธิมา;
นิสินฺโน สิริสยโน,
ปาสาโท ปริมณฺฑเล.
เทมิพาหิร ทานํว,
นตาว มม มานสํ;
ปริโต เสติเอวฺหิ,
อชฺฌตฺติกํททามหํ.
สเจมํ โกจิยาเจยฺย,
สีสํส โมฬิมุตฺตธํ;
ฉิชฺช ตํ ตสฺสทชฺเชยฺยํ,
นเหยฺยํ ลีนเจตโส.
หทยํมม ¶ ยาเจยฺย,
ภินฺทิตฺวา อสินาอุรํ;
นีหริตฺวานตํตสฺส,
ทชฺเชยฺยํ ตุฏฺมานสา.
อกฺขีนิ มมยาเจยฺย,
อุปฺปาเฏตฺวาน ตาวเท;
สตฺเถน ตสฺสทชฺเชยฺยํ,
สโลหิตานิ ตานิเม.
หตฺเถปาเทจกณฺเณจ ¶ ,
ยาเจยฺยมมสาธุกํ;
ฉินฺทิตฺวา ตานิทชฺเชยฺยํ,
ตสฺสปูเร มโนรถํ.
มํสํเมโกจิยาเจยฺย,
สีฆํสพฺพสรีรโต;
ขณฺฑาขณฺฑํ ฉินฺทิตฺวาน,
ทชฺเช มํสํ สโลหิตํ.
โหหิตฺวํมมทาโสติ,
วเทยฺยโกจิเจตหึ;
สยํอามาติสาเวตฺวา,
อตฺตานํปิ ททามหํ.
ตสฺเสวํ ¶ จินฺตยนฺตสฺส,
กมฺปิตฺถ ปถวีมหา;
สมนฺตาคชฺชมานายํ,
มตฺโตว กฺุชโรวเน.
เมรุราโช นมิตฺวาน-
ภิมุโขว เชตุตฺตรํ;
นครํ าสิ เสริต-
เวตฺตงฺกุโรว ตาวเท.
มหีสทฺทสนฺตาเสน ¶ ,
เมโฆปาวสฺสิ ตาวเท;
ฆนวสฺสํมหาธารํ,
คชฺชมาโน ทิโสทิสํ.
นิจฺฉรึสุ พหูวิชฺชุ-
ลตาโยจ สมนฺตโต;
อินฺทจาปา อุฏฺหึสุ,
อุกฺกาปาโต ตทา อหุ.
อปฺโผเฏสิ ตหึเทว-
ราชาตุฏฺโ สุชมฺปติ;
สาธุสาธูติ สาเวสิ,
มหาพฺรหฺมา กตฺจลี.
พฺรหฺมโลกา ¶ ตทายาว,
อิโตปถวิ มณฺฑลา;
อจฺเฉรํ อพฺภุตํ อาสิ,
เอกโกลาหลํ มหา.
เอวํฺหิ เนกพฺภูตานิ,
ชเนตฺวาน มหาชนํ;
หาสยํ สุสุขํวฑฺฒ-
มาโนโสฬส วสฺสิโก.
กุมาโร ¶ สพฺพสิพฺเพสุ,
โกวิโทจ ปารงฺคโต;
ผุลฺลสาโลว โสภนฺโต,
วณฺเณน วยสา ตทา.
อถสฺส ทาตุกาโมว,
รชฺชํมนฺติย เทวิยา;
ปิตาสิ สิฺจิราชตฺเต,
ปุตฺตํโสฬส วสฺสิกํ.
มทฺทรฏฺเ ตทามทฺท-
ราชกุลา ภิวณฺณินึ;
เนตฺวามเห สิตฺเตมทฺทึ-
ภิสิฺจิ ธมฺมจารินึ.
มทฺทีมาตุลธีตาสา ¶ ,
ภคินี มนฺทหาสินี;
เวสฺสนฺตรกุมารสฺส,
เสฏฺลกฺขณธารินี.
ปุพฺพอุฏฺายินี มทฺที,
นิจฺจํ ปจฺฉานิปาตินี;
มนาปจารินี เทวี,
กึการ ปฏิสาวินี.
โสฬสิตฺถิ ¶ สหสฺสาตํ,
มทฺทึสพฺพงฺค โสภณํ;
นจฺจวาทิต คีเตหิ,
ปริจารึสุ สพฺพทา.
เวสฺสนฺตโร มหาราชา,
รชฺเชภิ สิตฺตกาลโต;
ปาย ทานสาลาโย,
ฉทฺทานํ ทาสิการิย.
มหาทานํ ปวตฺเตสิ,
วิสฺสชฺชนฺโต ทิเนทิเน;
สมฺโมทมาโน ฉสฺสต-
สหสฺสานิ ธนานิโส.
เอวํทาเน ¶ รมนฺตสฺส,
มเหสีตสฺสราชิโน;
ปุตฺตํวิชายิอปร-
ภาเคมทฺที สุทสฺสนํ.
สมฺปฏิจฺฉึสุ วิชาต-
กาเลตํ โสณฺณสนฺนิตํ;
โสณฺณ ชาเลนเตนสฺส,
นามํชาลีติ โวหรุํ.
ปทสา ¶ คมเน กาเล,
ปุตฺตสฺส ตสฺสชาลิโน;
วิชายิ ธีตรํเอกํ,
นารีนํ เสฏฺํสมฺมตํ.
กณฺหาชิเนน ธีตํตํ,
สมฺปฏิจฺฉึสุ สาทรํ;
เตนสฺสา ธิตุยานามํ,
กณฺหาชินาติ โวหรุํ.
มหตา ปริวาเรน,
วุทฺธึนฺวายึสุ เตทุเว;
สยนฺตา นจฺจคีเตน,
นจฺจคีต ปโพธนา.
มหาสตฺโตหิ ¶ มาสสฺส,
ฉกฺขตฺตุํ ทานมณฺฑเป;
โอโลเกสิ อลงฺกต-
หตฺถิกฺขนฺธ วเริโต.
ตหึ กลิงฺกรฏฺมฺหิ,
ทุพฺพุฏฺิกา ภยานกา;
สสฺสานิ นสมฺปชฺชึสุ,
ทุพฺภิกฺโข สมโยอหุ.
โจรกมฺมํ ¶ อกรึสุ,
อสกฺโกนฺตาว ชีวิตุํ;
ชนา นิคมคาเมสุ,
วิลุมฺปนฺติ ทามริกา.
กลิงฺกรฏฺํ สกลํ,
ทุพฺภิกฺขภยปีฬิตํ;
ฆเฏ วิโลลปารีว,
สงฺขุมฺภิตฺถ อนาถกํ.
เนคมา ชานปทาสพฺเพ,
นาคราจ สมคฺคตา;
ราชงฺคเณ อุกฺโกสึสุ,
ทุพฺภิกฺขภย โจทิตา.
ตทาสุตฺวาน ¶ ตํราชา,
สีฆํอุพฺพิคฺค มานสา;
โกยํสทฺโทติ ปุจฺฉิตฺถ,
มหามจฺเจ สกนฺติเก.
อาโรจยึสุ ราชานํ,
ปวตฺตึ ตํอเสสโต;
ราชาปิ ปฏิชานาสิ,
เมฆํ วสฺสาปเย-อิติ.
ตโตโส ปตฺถนํกาสิ,
สมาทิย อุโปสถํ;
เทวํ วสฺสาปนตฺถาย,
สตฺตาหํสตฺตการุโณ.
นหิเอวํปิโสสกฺขิ ¶ ,
วสฺสาเปตุํ นริสฺสโร;
เมฆํกลิงฺก รฏฺมฺหิ,
ทุพฺพุฏฺิกาว ชายหิ.
ตโตโส สนฺนิปาเตตฺวา,
นาคเร เอตทพฺรวี;
วสาเปตุํ นสกฺโกมิ,
เทวํ กึ นุกเร-อิติ.
ตทาเอวมโวจึสุ ¶ ,
นรากลิงฺกราชิโน;
เทวํ วสฺสาปนตฺถาย,
สุภิกฺขกาลกามิโน.
สิวิรฏฺเมหาราช,
รชฺเชธมฺเมนโยิโต;
เชตุตฺตเรมหาเวสฺส-
นฺตโร สิฺจยโอรโส.
ทาเนสุภิรโตเหส,
กิรมงฺคลกฺุชโร;
ตสฺสตฺถิปจฺจโยนาม,
ปวโรสพฺพปณฺฑโร.
คตาเนกฺุชรสฺส ¶ ,
ตสฺเสกนฺเตนขตฺติย;
ปาวสฺสิกิรคชฺชนฺโต,
มหาเมโฆสวิชฺชุโก.
เปเสตฺวาพฺราหฺมาเณราช,
ยาจาเปตุํสุปณฺฑรํ;
หตฺถึวฏฺฏติตํเตน,
สีฆํเปเสหิพฺราหฺมเณ.
สมฺปฏิจฺฉิยสาธูติ,
สุตฺวาตํตุฏฺมานโส;
ราชงฺคณมฺหิราชาโส,
สนฺนิปาเตสิพฺราหฺมเณ.
คุณวณฺเณหิสมฺปนฺเน ¶ ,
วิจินิตฺวานพฺรหฺมเณ;
อฏฺเตสุราชาเตสํ,
เนกํทาสิปริพฺพยํ.
อาเนถกฺุชรํโภนฺโต,
เวสฺสนฺตรสฺสสนฺติกํ;
คนฺตฺวายาจิย-เอวํเต,
ราชาวตฺวานเปสยึ.
พฺราหฺมาณา ¶ อฏฺราชานํ,
เตกตฺวาน ปทกฺขิณํ;
คฺฉึสุ เชตุตฺตรํ นาคํ,
เนถุํ สพฺพงฺคสุนฺทรํ.
อนุปุพฺเพน คนฺตฺวาน,
เตปาปุณึสุ พฺราหฺมณา;
เชตุตฺตรํ ภฺุชมานา,
ทานสาลาสุ อจฺฉยุํ.
ตโตปุณฺณ มทินมฺหิ,
กตฺวาสรีรมตฺตโน;
เตปํสุมกฺขิตํอาคุํ,
ปาจีนทฺวารมณฺฑลํ.
สํยาจิสฺสามนาคนฺติ ¶ ,
จินฺตมานาวราชิโน;
อาคเมนฺตาอาคมนํ,
ตตฺถอจฺฉึ สุพฺราหฺมาณา.
ทานคฺคํ โอเลเกยฺยนฺติ,
ตทาสุร สโภชโน;
ปาโตนูตฺวา มหาสตฺโต,
อลงฺกาเรน ลงฺกริ.
อลงฺกต หตฺถิกฺขนฺธํ,
อรุยฺห อคมาตโต;
ราชา ¶ ปุรตฺถิมํ ทฺวารํ,
ปริสาย มหนฺติยา.
มหนฺตึ ปริสํทิสฺวา,
ภิตา อุพฺพิคฺค มานสา;
ตตฺโถกาสํ นลภึสุ,
ยาจิตุํ พฺราหฺมณา ตหึ.
ตมฺหา ทกฺขิณทฺวารํ เต,
สงฺกมิตฺวาน อุนฺนเต;
ปเทเส เสฏฺราชานํ,
อาคเมสุํ ิตา ตโต.
โอโลเกตฺวาน ¶ ปาจีน-
ทารมฺหิ ทานมณฺฑเป;
หตฺถิกฺขนฺธคโต ราชา,
ทฺวารมา คฺจิทกฺขิณํ.
ราชานํ อาคตํ ทิสฺวา,
ปสาเรตฺวาน พฺราหฺมณา;
หตฺเถ ‘‘เวสฺสนฺตโรเชตุ’’
ติกฺขตฺตุํ อิติภาสึสุ.
ชยสทฺทํ ปนาทนฺเต,
ราชาทิสฺวาน พฺราหฺมเณ;
หตฺถึ เตสํ ิตานํ,
ปาเชสิ ทานมานสา.
หตฺถิกฺขนฺเธ ¶ นิสินฺโนว,
ปสนฺเนน มุเขนโส;
มฺหิตปุพฺพํ ตโตโวจ,
คิเรวํ หทยงฺคมํ.
ทกฺขิณาวฏฺฏสงฺเขน,
พาหุํปคฺคยฺห ทกฺขิณ;
ปุรโต มม ติฏฺนฺตา,
กึ มํยาจนฺติ พฺราหฺมณา.
เอวํสีฆม ¶ โวจึสุ,
ปหฏฺา พฺราหฺมณา ตหึ;
รตนํราช ยาจาม,
กฺุชรํ สพฺพปณฺฑรํ.
อิทํสุตฺวานโสจินฺติ,
อชฺฌตฺติกํ ปิทาตเว;
อหมิจฺฉามิเตทานิ,
มมํ ยาจนฺติ พาหิรํ.
อิทานิ ปูรยิสฺสามิ,
ยาจนฺตานํ มโนรถํ;
เอวํจินฺติยโสภาสิ ¶ ,
หตฺถิกฺขนฺธิโต อิติ.
เทมิตํ นวิกมฺปามิ,
ยํมํยาจนฺติ พฺราหฺมณา;
เกลาส สทิสํ เสตํ,
อลงฺกตํ คชุตฺตมํ.
หตฺถิกฺขนฺธา ตโต รุยฺห,
ราชา จาคาธิมานโส;
โอโลเกสิติกฺขตฺตุํตํ,
กตฺวา นาคํ ปทกฺขิณํ.
คเหตฺวา ¶ โสณฺณภิงฺคารํ,
สุคนฺโธทก ปูริตํ;
อหฺวายิ เอถ โภนฺโตติ,
กฺุชรํเอส ทาตเว.
คเหตฺวา รชตทาม-
สทิสํ เสต หตฺติโน;
โสณฺฑํฏฺปิย หตฺเถสุ,
พฺราหฺมณานํ คชิสฺสโร.
สาลงฺกตํ มหานาคํ,
ปาเตตฺวา ทกฺขิโณทกํ;
อทาสิ เสฏฺทนฺตึตํ,
อสลฺลิเนน เจตสา.
สทฺธึ ¶ วีสติลกฺเขน,
จตุลกฺขานิ อคฺฆติ;
อลงฺกาโรหิ นาคสฺส,
นานารตนจิตฺติโต.
อถาปิอนคฺฆา โหนฺติ,
ฉเฬว องฺกุสาทิสุ;
มณโย วารโณจาปิ,
อนงฺโฆ สตฺตนคฺฆิกา.
ยตาวุตฺต รตเนหิ,
สทฺธึ อทาสิ กฺุชรํ;
นาโคปิโยปิ เตเนว,
ตโต สพฺพฺุตํ ปิยํ.
อถาปิ ¶ ปฺจสตานิ,
ปริจารานิ หตฺถิโน;
กุลานิ หตฺถิโคเปหิ,
สทฺธึ อทาสิ สาทรํ.
เวสฺสนฺตเรน ทินฺนมฺหิ,
เสต มงฺคล กฺุชเร;
อเจตนาปินาเทนฺตี,
เมทนี สมฺป กมฺปถ.
ตหึ ¶ ภีสนกํ อาสิ,
นานํ โลมหํสนํ;
มหนฺโต วิปุโล โฆโส,
ขุมฺภิตฺถ สกลํ ปุรํ.
มหีสทฺทสนฺตาเสน,
เมโฆ ปาวสฺสิ ตาวเท;
ฆนวสฺสํ มหาธารํ,
คชฺชมาโน ทิโส ทิสํ.
นิจฺฉรึสุ พหูวิชฺชุ-
ลตา โยจ สมนฺตโต;
อินฺทจาปา อุฏฺหีํสุ,
อุกฺกาปาโต ตทา อหุ.
หตฺถึ ¶ ลทฺธานเต ตุฏฺา,
พฺราหฺมณา กิรทกฺขิณา-
ทฺวารา นคร มชฺเฌน,
คชกฺขนฺธ คตานยุํ.
มหาชนปริวาเร,
คชารุฬฺเหฏฺ พฺราหฺมเณ;
ปสฺสึ สุนาครา สพฺเพ,
ตทาเต เอตทพฺรวุํ.
อมฺหากํ ¶ กฺุชรํ หมฺโภ,
อารุฬฺหา โว อิธาคตา;
ทินฺโนยํ เกน ตุมฺหากํ,
กทา ลทฺโธ กุโต-อิติ.
เวสฺสนฺตเรน ทินฺโน โน,
กถํตุมฺเห วทิสฺสถ;
นกเถยฺยาม วิตฺถารํ,
คจฺเฉม นครํ มยํ.
เอวํวตฺวา นิกฺขมึสุ,
ทฺวาเรน อุตฺตเรนเต;
จิตฺตํวิโลล ¶ มานาว,
นาครานํ กลิงฺกชา.
ตทาหิ นาครา สพฺเพ,
โพธิสตฺตสฺส กุชฺฌิตา;
ราชทฺวาเร สนฺนิปจฺจ,
อุปกฺโกสมกํสุ เต.
อธมฺเมเนวโภนฺตฺโตโน,
นาคํ รฏฺสฺส ปูชิตํ;
อทาเวสฺสนฺตโรทุฏฺ-
พฺราหฺมณานมลงฺกตํ.
สงฺขุมฺภิตจิตฺตา ¶ สพฺเพ,
ตโตนครวาสิโน;
คนฺตฺวา สิฺจยราชสฺส,
สนฺติกํ เอวมพฺรวุํ.
วิธมํเทวเตรฏฺํ,
ปุตฺโตเวสฺสนฺตโรตว;
กตํโสกฺุชรํทาสิ,
สิวิรฏฺสฺสปูชิตํ.
กถํโส ¶ วารณํทาสิ,
เสตํ เกลาสสนฺนิภํ;
ปณฺฑุกมฺปลสฺฉนฺนํ,
ชย ภูมิ วิชนานํ.
สเจ โส ทาตุมิจฺเฉยฺย,
อนฺนํปาณฺจโภชนํ;
วตฺถํ เสนาสนํ โสณฺณํ,
ยุตฺตํทาตุํ ยถิจฺฉิตํ.
สเจตฺวํ นกริสฺสสิ,
สิวีนํ วจนํอิทํ;
มฺเตํ สหปุตฺเตน,
สิวีหตฺเถ กริสฺสเร.
ตชฺชมานาหิ ¶ เอวฺหิ,
สุตฺวา สิวีหิ ภาสิตํ;
มฺิตฺถ สิฺจโย ปุตฺตํ,
มาเรตุํ อิจฺฉเรอิติ.
เอวํพฺยากาสิ เตเนว,
สีฆํวิพฺภนฺต มานโส;
ปุตฺตเปม โจทิโต โส,
โสกสลฺล สมปฺปิโต.
กามํ ¶ ชนปโท สพฺพํ,
รฏฺฺจาปิ วินสฺสตุ;
นาหํ สิวีนํวจนา,
ปพฺพาเชยฺยํ มมตฺรชํ.
กถํ หํ ตมฺหิ ทุพฺเภยฺยํ,
สนฺโตโส สุทฺธเจตโส;
ปุตฺตํกถฺจ นิทฺโทสํ,
สตฺเถน ฆาตเย มม.
สิวโย ตสฺส สุตฺวาน,
ภาสิตํ ปุตฺตคิทฺธิโน;
อโวจุํ วิสฏฺา วีต-
ภหาเอวํ ยถาตถํ.
มานํ ¶ ทณฺเฑน สตฺเถน,
นาปิ โส พนฺธนารโห;
ปพฺพาเชหิ วนํ รฏฺา,
วงฺเก วสตุ ปพฺพเต.
ตทาจินฺตยิ โสราชา,
นยุตฺตํ ปนูเทตเว;
ฉนฺทํ หิ สิวินํ ทานิ,
ตโต โวจ สุภาสิตํ.
ยถาฉนฺทํ ¶ กเรยฺยามิ,
รฏฺ ปพฺพาชเยถ ตํ;
เอโกกาสฺจ ยาจาม,
รตฺตึ โส วสตํ อิมํ.
อมนฺเตตุ ยถากามํ,
กณฺหาชินาย ชาลินา;
ตถาจ มทฺทิยา สทฺธึ,
กาเมจ ปริภฺุชตุ.
ตโต รตฺยา วิวสาเน,
สูริยุคฺคมเนสติ;
สมคฺคา สิวโย หุตฺวา,
รฏฺา ปพฺพชยนฺตุ ตํ.
ปจฺจาคฺฉุํ ¶ ตทา สพฺเพ,
สิวโย ตุฏฺมานสา;
สมฺปฏิจฺฉิตฺวาน สาธูติ,
วจนํ สิวิราชิโน.
ตโตโส สิฺจโยเอกํ,
กตฺตารํ ปุตฺตสนฺติกํ;
สาสนํ เปสนตฺถาย,
ตุริตํ เอวมพฺรวี.
อุฏฺเหิ กตฺเต ตรมาโน,
คนฺตฺวา วสฺสนฺตรํ วท;
สิวโย เทว เตกุทฺธา,
เนคมาจ สมาคตา.
อสฺมา ¶ รตฺยา วิวสาเน,
สูริยุคฺคมเน สติ;
สมคฺคา สิวโย หุตฺวา,
รฏฺา ปพฺพาชยนฺติตํ.
สกตฺตา ตรมาโนว,
สิวิราเชน เปสิโต;
อุปาคมิ ปุรํรมฺมํ,
เวสฺสนฺตร นิเวสนํ.
ตตฺถทฺทส ¶ กุรํโส,
รมมานํ สเก ปุเร;
ปริกิณฺณํ อมจฺเจหิ,
ติทสานํว วาสวํ.
วนฺทิตฺวา โรทมาโนโส,
กตฺตา เวสฺสนฺตรํ พฺรวี;
ทุกฺขํ เต เวทยิสฺสามิ,
มาเมกุชฺฌ รเถสภ.
อสฺมารตฺยา วิวสาเน,
สูริยุคฺคมเน สติ;
สิวโย เทว เตกุทฺธา,
รฏฺา ปพฺพาชยนฺติตํ.
สุตฺวาน ¶ ภาสิตํ เอตํ,
หสมาโน ปโมทยํ;
เอวํปุจฺฉิตฺถ กตฺตารํ,
เวสฺสนฺตโร สุธีติมา.
กิสฺมึ เม สิวโย กุทฺธา,
ยํ นปสฺสามิ ทุกฺกฏํ;
ตํเม กตฺเต วิยาจิกฺข,
กสฺมา ปพฺพาชยนฺติ มํ.
ตหึ ¶ กตฺตา อิทํโวจ,
หตฺถิทาเนน กุชฺฌเร;
ขียนฺติ สิวโย ราช,
ตสฺมา ปพฺพาชยนฺติ ตํ.
ตํสุตฺวาน มหาสตฺโต,
ทาเนสุ ถีรมานโส;
วจนํ มฺหิตปุพฺพํ โส,
กตฺตารํ เอตทพฺรวี.
หทยํ ¶ จกฺขุมหํ ทชฺชํ,
พาหุํปิ ทกฺขิณํ มม;
หิรฺ มณิโสณฺณาทึ,
นกึ พาหิรกํ ธนํ.
กามํมํสิ วโยสพฺเพ,
ปพฺพาเชนฺตุ หนนฺตุวา;
เนวทานา วิรมิสฺสํ,
กามํฉินฺทนฺตุ สตฺตธา.
ตโตโส เทวตาวิฏฺโ,
กตฺตามคฺคม เทสยิ;
ปพฺพาชิตานํ สพฺเพสํ,
คตปุพฺพํ ปุราณกํ.
โกนฺตีมาราย ¶ ตีเรน,
คีริมา รฺจรํ ปติ;
เยนปพฺพาชิตายนฺติ,
เตนคจฺฉตุ สุพฺพโต.
ตํสุตฺวาน โพธิสตฺโต,
สาธูติ สมฺปฏิจฺฉิย;
เอโกกาสํ นาครานํ,
ยาเจตุํ เอวมพฺรวี.
ทานํสตฺตสตกํหํ ¶ ,
กตฺเตทชฺชํ สุเวตโต;
ปรสฺเว นิกฺขมิสฺสามิ,
รตฺตึทิวํ ขมนฺตุเม.
สาธุเทวปวกฺขามิ,
ขมาเปตุํนิสาทิวํ;
นาครานํติวตฺวาน,
ตทากตฺตาปิปกฺกมิ.
มหาสตฺโตมหาเยน- ¶
กุตฺตํสกลกมฺมิกํ;
ปกฺโกสาวิยสฺเวทานํ,
เอวํพฺยากาสิทาตเว.
หตฺถีอสฺเสรเตอิตฺถี,
ทาสีทาเสจเธนุโย;
ปฏิยาเทหิตฺวํสตฺต-
สเตจาคายมาริส.
อโถนานปฺปการานิ,
อนฺนปานานิสพฺพโส;
สุรํปิ ปฏิยาเทหิ,
สพฺพํทาตพฺพยุตฺตกํ.
เอวํโสพฺยากริตฺวาน ¶ ,
เปมจิตฺเตนโจทิโต;
เอโกวมทฺทิยารมฺมํ,
ปาสาทมภิรูหถ.
รตฺตจนฺทน คนฺเธหิ,
คนฺโธทเกหิวาสิตํ;
โสปาเวกฺขิสิรีคพฺภํ,
มทฺทีเทวีนิวาสนํ.
มทฺทีทิสฺวานอายนฺตํ ¶ ,
มฺหิตานเนนสามิกํ;
อุฏฺาสิอาสนาสีฆํ,
เรณุมตฺตาวกินฺนรี.
อุฏฺาหิตฺวานสามทฺที,
วามหตฺเถสุ ราชิโน;
ทกฺขิเณ นสหตฺเถน,
คณฺหิตฺถมนฺทหาสินี.
ตโตสิริสยนมฺหิ ¶ ,
นสินฺนํสกสามิกํ;
พีชยนฺตีวสาฏฺาสิ,
มทฺทีสฺตวาสินี.
มทฺทึองฺเกฏฺเปตฺวาถ,
คณฺหํหตฺเตสุเทวิยา;
มุขํมุเขนกตฺวาน,
ราชามนฺทมภาสถ.
ยํเตสเจมยาทินฺนํ,
ยฺจเตเปตฺติกํธนํ;
สพฺพํตํนิทเหยฺยาสิ,
ภทฺเทโกมารเปมิเก.
ตหึนวุตฺตปุพฺพํเม ¶ ,
สามิเกนมมีทิสํ;
กทาจิเอตฺถกํกาลํ,
มทฺทีเอวฺหิจินฺตยิ.
ตโต อุพฺพิคฺคจิตฺเตน,
มทฺทีเอว มภาสถ;
กุหึ เทว นิทหามิ,
ตํเม อกฺขาหิ ปุจฺฉิโต.
สีลวนฺเตสุ ¶ ทุชฺชาสิ,
ทานํ มทฺที ยถารหํ;
นหิทานา ปรํอตฺถิ,
ปติฏฺา สพฺพปาณินํ.
นิธานํ นาม เอตํว,
ธนานํ นนฺทิวฑฺฒเน;
ทานํหิ นิธิ สตฺตานํ,
เอวํพฺยากาสิ ขตฺติโย.
มทฺทีวตฺวาน ¶ สาธูติ,
โอนมิตฺวา สิรุตฺตมํ;
สมฺปฏิจฺฉิ ตโต ราชา,
ปุนาปิ เอวมพฺรวี.
ชาลิมฺหิมทฺทิทเยสิ,
สาธุกณฺหาชินายจ;
คารวํนิวาตํกาสิ,
สสฺสุยาสสฺสุรมฺหิจ.
โยหิตํ เปม จิตฺเตน,
มยาวิปฺปวเสน เต;
อิจฺเฉ เจภวิตุํ อตฺตา,
สกฺกจฺจํ ตํอุปฏฺเห.
สเจ ¶ เอวํ นภเวยฺย,
ภตฺตารํ มาทิสํ วิยํ;
ปริเร เสหิ อฺํ ตฺวํ,
มากิ สฺสิตฺโถ มยาวินา.
ตทาหิ ทุมฺมุขี มทฺที,
ราชาน เมว มพฺรวี;
ทุสฺสุตํ วต สุโณมิ,
อีทิสํ กินฺนุภาสสิ.
วิยาจิกฺขามิ ¶ เมภ ทฺเท,
สกลํ ทานิ การิณํ;
หตฺถิทาเนนกุชฺฌนฺติ,
สมคฺคา สิวโย มม.
ปพฺพาเชนฺติ มมํ เตน,
สิวโย สิวิรฏฺโต;
มหาทานํ ททิสฺสามิ,
สุเว โกมารสงฺคเม.
ปรสฺเว นิกฺขมิสฺสามิ,
รฏฺา เอโกว โสภเณ;
นานาภเยหิ สํกิณฺณํ
วงฺกํ คจฺฉามิ ปพฺพต.
ปาณีกตปิเย ¶ ชาลึ,
กณฺหาชินฺจ อตฺตชํ;
ตฺจโอหาย คจฺเฉยฺยํ,
วเสยฺยํ เอกโกวเน.
รฺโ สุตฺวาน สงฺกมฺปิ,
วจนํโสกวฑฺฒนํ;
มาลุเตริตปตฺตํว,
มทฺทียา หทยํ ตทา.
มามเมวมวจุตฺถ ¶ ,
กมฺเปสิ หทยํ มม;
ตตฺตเตเลนสิตฺตํว,
สริรํ ราช ทยฺหเต.
เนสธมฺโม มหาราช,
ยํ ตฺวํ คจฺเฉยฺย เอกโก;
อหํปิ เตน คจฺฉามิ,
เยนคจฺฉสิ ขตฺติย.
มรณํวา ¶ ตยา สทฺธึ,
ชีวิตํวา ตยา วินา;
ตเทว มรณํ เสยฺโย,
ยฺเจชีเว ตยาปินา.
อคฺคึ อุชฺชาลยิตฺวาน,
เอกชาล สมาหิตํ;
ตตฺเถ วมรณํ เสยฺโย,
ยฺเจ ชีเว ตยา วินา.
จรนฺตา รฺนาคํว,
ทุคฺเคสฺวนฺเวตฺติ หตฺถินี;
เอวํตํ ¶ อนุคจฺฉามิ,
ปุตฺเตอาทายปจฺฉโต.
วิมํเสตุํ ตทา ราชา,
มานสํ มทฺทิเทวิยา;
นานาภยํ ปกาเสนฺโต,
เอวํพฺรวิ ภยาปยํ.
วิยาจิกฺขามิ ¶ เตสจฺจํ,
วนมฺหิ มุทุมานเส;
นานาภยํ ขรํ โฆรํ,
เหสฺมํ หทยกมฺปนํ.
เกสรีนาม เยภทฺเท,
มิคราชา ขรสฺสรา;
หึ สนฺตึ เต สสทฺเทน,
มิเคติกฺขคฺค ทาิโน.
ทีปีพฺยคฺฆากณฺหาจฺฉาจ,
ติกฺขคฺค นข ธาริโน;
ขคฺคา ¶ วนมหึสาจ,
ติกฺขคฺคสิงฺคธาริโน.
ติกฺขคฺค นข สิงฺเคหิ,
เอเต โปสํปิ ฉินฺทิย;
ขณฺฑาขณฺฑํ กริตฺวาน,
มูลาลํวิย ภกฺขเร.
ยาจยกฺขินิโยยกฺขา,
พหูมนุสฺสขาทกา;
นรํนารึ คเวสนฺติ,
ทุมฺมุขา ขคฺคปาณิโน.
อโถ ¶ อชคราสปฺปา,
โฆรวีสาจ วิชฺชเร;
วึสาจา รกฺขสาวาฬา,
สชฺชุโลหิตโภชนา.
อฺเปิ พหโวสนฺติ,
ภยาเภสฺมการกา;
กึนภายสิ เอเตสํ,
ภยานํ ภยมานเส.
มา ¶ มมํ ตฺวํ นุคจฺฉาหิ,
คจฺฉนฺตํ ภยสํยุตํ;
วนํ อิเธว อจฺฉาหิ,
วุตฺเตหิสหภีรุเก.
ตฺเวกทาสิริคพฺภมฺหิ,
วสนฺตี สหเม สุเภ;
สุตฺวาคเวสิตาณงฺเก,
กึเม มฺชารคชฺชิตํ.
ตฺเวกทากึวิโพเธสิ ¶ ,
เภมิเภมีติ ภาสิย;
รตฺติยํ หิ สยนฺตํ มํ,
สุตฺวา นุลุงฺกวสฺสิตํ.
ตฺเวกทา เมฆสทฺทํหิ,
สุตฺวาทิวา มมนฺติกํ;
ธาวิตฺวามํ ปริสฺสชฺช,
กึ มุจฺฉิโลมหํสีนี.
เอวํภย ¶ จฺจลาย,
สุขุมาลาย เทวิยา;
นาลํหิ วสิตุํรฺเ,
เภสฺเม อวนวาสิเก.
มทฺทีสุตฺวาน ราชสฺส,
ภาสิตฺตํ ถีรมานสา;
วิสารเทน จิตฺเตน,
สามิกํ เอวมพฺรวี.
ตยิเม เปม จิตฺตฺจ,
อรฺเ ภยมานสํ;
ตยิเตสุมหาราช ¶ ,
สุติกฺขํ เปม เจตสํ.
สนฺทเต สีฆโสตํเม,
ตยิสาคร สนฺนิเภ;
นิจฺจํเปโมทกํราช,
คงฺโคทกํว สาคเร.
มรณํเปมจิตฺเตน,
ชีวิตํ ภย เจตสา;
ตเทว มรณํเสยฺโย,
ยฺเจตํ ชีวิตํจิรํ.
ปาการํ ¶ มมูรํราช,
กตฺวาน ปุรโตวนํ;
นานาภยํ นิวาเรนฺตี,
คจฺฉํ หํเวรหึสินี.
ตยิหํ เปมจิตฺตาสึ,
คเหตฺตฺวา วงฺกปพฺพเต;
ผลาผลํคเวสนฺตี,
วเสยฺยามิ ตยาสห.
เอวํฺหิ ¶ สูรภาวํ สา,
ทสฺสยิตฺวาน อตฺตโน;
หิมวนฺต วาสินีว-
ราชานํ วีติโตสยิ.
ยทาทกฺขสินจฺจนฺเต,
กุมาเร มาลธาริเน;
กีฬนฺเต อสฺสเมรมฺเม,
นรชฺชสฺส สริสฺสสิ.
ยทาทกฺขสิคายนฺเต ¶ ,
อฺโฺมุขทสฺสิเน;
กุมาเรวนคุมฺพมฺหิ,
นรชฺชสฺส สริสฺสสิ.
ยทาทกฺขสิมาตงฺคํ,
สายํปาตํพฺรหาวเน;
อสหายํวิจรนฺตํ,
นรชฺชสฺส สริสฺสสิ.
นาทํกเรณุสงฺฆสฺส ¶ ,
นทมานสฺสปูรโต;
นาคสฺสวชโตสุตฺวา,
นรชฺชสฺสสริสฺสสิ.
มิคํทิสฺวานสายนฺหํ,
ปฺจมาลินมาคตํ;
กึ ปูริเสจนจฺจนฺเต,
นรชฺฌสฺสสริสฺสสิ.
ยทาสุสฺสสินิคฺโฆสํ ¶ ,
สนฺทมานายสินฺธุยา;
คีตํกึปุริสานฺจ,
นรชฺชสฺสสริสฺสสิ.
สรตสฺสจสีหสฺส,
พฺยคฺฆสฺสจฺฉสฺสทิวิโน;
สทฺทํ สุตฺวานขคฺคสฺส,
นรชฺชสฺสสริสฺสสิ.
ยทาโมรีหิปริกิณฺณํ ¶ ,
วิจิตฺรปุจฺฉปกฺขินํ;
โมรํทกฺขสินจฺจนฺตํ,
นรชฺชสฺส สริสฺสสิ.
ยทาทกฺขสิ เหมนฺเต,
ปุปฺผิเตธรณีรุเห;
สุรพฺภิสมฺปวายนฺเต,
นรชฺชสฺส สริสฺสสิ.
ยทา ¶ เหมนฺติ เกมาเส,
หริตํ ทกฺขสิ เมทนึ;
อินฺทโคปก สฺฉนฺนํ,
นรชฺชสฺส สริสฺสสิ.
ตทาหิผุสฺสตีเทวี,
ิตาสิ ปุตฺตโสกินี;
สีรีปคพฺภสฺสทฺวารมฺหิ,
วิมํสนฺตีกถากถํ.
กลุนํปริเทวิตฺถ ¶ ,
อฺโฺาภาสิตํคิรํ;
สุตฺวานผุสฺสตีเทวี,
วุตฺตสฺสสุณิสายจ.
วิสํเมขาทิตํเสยฺโย,
ปพฺพตาจ ปปาตนํ;
มตฺจรชฺชุยาพชฺฌ,
นตฺถตฺโถชีวิเตนเม.
อชฺฌายกํ ¶ ทาน ปตึ,
ยสสฺสินํ อมจฺฉรึ;
กสฺมา เวสฺสรํ ปุตฺตํ,
ปพฺพาชนฺติ อทูสกํ.
ปูชิตํ ปติรา ชูหิ,
สพฺพโลกหิ เตสินํ;
กสฺมา เวสฺสนฺตรํ วุตฺตํ,
ปพฺพาเชนฺติอทูสกํ.
กลุนํ ปริ เทวิตฺวา,
อสฺสา เสตฺวาน ผุสฺสตี;
วุตฺตฺจ สุณิสํ สีฆํ,
อคา สิฺจย สนฺติกํ.
ตโตตํ ¶ สิฺจยํเทวี,
วิสฏฺา เอตทพฺรวี;
นานูปายํ ปกาเสนฺตี,
วิจิตฺต วาท วิฺุนี.
มธูนิว ปลา ตานิ,
อมฺพาวปติ ตาฉมา;
เอวํเห สฺสติเต รฏฺํ,
ปพฺพาชิเตอทูสเก.
หํโส ¶ นิขีณ ปตฺโตว,
ปลฺลสฺมึ อนูทเก;
อปวิฏฺโ อมจฺเจหิ,
เอโกราชาวิหิยฺยสิ.
ตนฺตํพฺรูมิ มหาราช,
อตฺโถเตมา อุปจฺจคา;
มานํสิวีนํวจนา,
ปพฺพาเชสิอทูสกํ.
เทวิยาวจนํสุตฺวา ¶ ,
ธมฺมราชาธมฺมฺจโร;
ธมฺเมนธมฺมิกํพฺรูสิ,
มเหสึ ปุตฺตโสกินึ.
เอโสเวสฺสนฺตโรภทฺเท,
ปาณาปิยตโรหิเม;
ตถาปินํ ปพฺพาเชมิ,
ธมฺมสตฺถวสานุโค.
สีวิรฏฺมฺหิโปราณ- ¶
ราชูนํธมฺมตนฺติยา;
อหฺหิปจิตึกุมฺมิ,
วินยนฺโตมโมรสํ.
รฺโตํ วจนํสุตฺวา,
ขินฺนาหทยกมฺปินี;
ปุนสาปริเทวนฺตี,
เอวํวิลวิผุสฺสตี.
ยสฺสปุพฺเพธชคฺคานิ,
กณิการาวปุปฺผิตา;
ยายนฺตมนุยายนฺติ,
สฺวชฺเชโกวคมิสฺสติ.
อินฺทโคปกวณฺณาภา ¶ ,
คนฺธารา ปณฺฑุกมฺปลา;
ยายนฺตมนุยายนฺติ,
สฺวชฺเชโกวคมิสฺสสิ.
โยปุพฺเพหตฺถินายาติ,
สิวิกายรเถนจ;
สฺวชฺชเวสฺสโรราชา,
กถํคจฺฉติปตฺถิกา.
กถํจนฺทนลิตฺตงฺโค ¶ ,
นจฺจคีตปโพธโน;
ขุราชินํ ผรุสฺจ,
ขาริกาชฺจหาหิติ.
ปวีสนฺโต พฺรหารฺํ,
กาสาวํ อชินา นิวา;
ขรํ กุส มยํ จีรํ,
กถํ ปริ ทหิสฺสติ.
กาสิยานิจ ¶ ธเรตฺวา,
โขมโก ฏุมฺปรานิจ;
กุสจีรานิ ธาเรนฺตี,
กถํมทฺทีกริสฺสติ.
วยฺหาหิ ปริยายิตฺวา,
สิวิกาย รเถนจ,
สากถชฺช อนุชฺฌงฺคี,
ปถํ คจฺฉติ ปตฺถิกา.
สุเขธิตาหิหิรฺ- ¶
ปาทุการุฬฺหคามินี,
สากถชฺชสุขานนฺที,
ปถํคจฺฉติปตฺถิกา.
คนฺตฺวาอิตฺถิสหสฺสานํ,
ปูรโตยาหิมาลินี;
สากถชฺชยสานนฺที,
วนํคจฺฉติเอกิกา.
สทฺทํสิวายสุตฺวายา ¶ ,
มุหุํอุตฺตสฺสเตปุเร;
วสนฺตีสาพฺรหารฺเ,
กถํ วจฺฉติภีรุกา.
สทฺทํสุตฺวานุลุงฺกสฺส,
มุหุํอุตฺตสเตปุเร;
วสนฺตีสาพฺรหารฺเ,
กถํวจฺฉติภีรุกา.
สกุณีหต ¶ ปุตฺตาว,
สฺุํทิสฺวา กุลาวกํ;
จีรํทุกฺเขน ฌายิสฺสํ,
สฺุํอาคมฺมิมํปุรํ.
กุรุรี หตฉาปาว,
สฺุํทิสฺวา กุลาวกํ;
เตนเตน ปธาวิสฺสํ,
ปิเยปุตฺเตอปสฺสตี.
เอวํเมวิล ¶ ปนฺติยา,
ราชปุตฺตํ อทูสกํ;
ปพฺพาเชสิ วนํรฏฺา,
มฺเหิสฺสามิชีวิตํ.
ผุสฺสตฺยา ลวิตํสุตฺวา,
สพฺพา สิฺจยรา ชิโน;
พาหาปคฺคยฺห ปกฺกนฺทุํ,
สิวิกฺา สมาคตา.
ปกฺกนฺทิตรวํตาสํ ¶ ,
สุตฺวา โสกปมทฺทิตา;
สิวิกฺาจ ปกฺกนฺทุํ,
เวสฺสนฺตรนิเวสเน.
โอโรธาจ กุมาราจ,
เวสิยานา พฺรหฺมณา;
พาหาปคฺคยฺหปกฺกนฺทุํ,
เวสฺสนฺตรนิเวสเน.
หตฺถาโรหาอนีกฏฺา ¶ ,
รถิกา ปตฺถิการกา;
พาหาปคฺคยฺห ปกฺกนฺทุํ,
เวสฺสนฺตร นิเวสเน.
ตสฺสารตฺยา อจฺจเยน,
สูริเย อุคฺคเตสติ;
อาโรจยึสุ ราชานํ,
ทานคฺคํ อุปคนฺตเว.
อถปาโตว โสราชา,
นฺหตฺวาภูสน ภูสิโต;
ทานสาล มุปาคฺฉิ,
มหาชน ปุรกฺขโต.
ทานสาลาสุ ¶ ทาตพฺพํ,
ทิสฺวาน ปฏิยาทิตํ;
อมจฺเจว มาณาเปสิ,
ราชาภิ ตุฏฺมานโต.
วตฺตานิวตฺถกามานํ,
โสณฺฑานํ เทถวารุณึ;
โภชนํ โภชนตฺถินํ,
สมฺมเทว ปวจฺฉถ.
เยยํยํ ¶ ลทฺธุมิจฺฉนฺติ,
ตํตํตสฺสปวจฺฉถ;
มายาจเก นิวาเรถ,
ทานสาลาสุ อาคเต.
ตทาสิยํ ภีสนกํ,
ตทาสิ โลมหํสนํ;
มหาทาเน ปทินฺนมฺหิ
เมทินี สมฺปกมฺปถ.
ปริเทวึสุ เวสฺสนฺตฺต-
รราชํ ปติตาวเท;
ปกิตฺเตตฺวาน นานปฺป-
การํ เอวํ วณิพฺพกา.
อมฺเหหิตฺวาน ¶ เวสฺสนฺต-
รราชา ทานทายโก;
อจิเร เนว รฏฺมฺหา,
นิกฺขมิสฺสติกานนํ.
สตฺตหตฺถิสเตทตฺวา,
สพฺพาลงฺการ ภูสิเต;
เอสเวสฺสนฺตโร สมฺหา,
รฏฺมฺหา นิกฺขมิสฺสติ.
สตฺตอสฺส สเต ทตฺวา,
สินฺธเว สีฆ วาหเน;
เอส เวสฺสนฺตโรสมฺหา,
รฏฺมฺหา นิกฺขมิสฺสติ.
รเถสตฺตสเตทตฺวา ¶ ,
สนฺนนฺเธ อุสฺสิตทฺธเช;
เอส เวสฺสนฺตโรสมฺหา,
รฏฺมฺหา นิกฺขมิสฺสติ.
สตฺตกฺา สเตทตฺวา,
สุรูปินี วิภูสิตา;
เอส เวสฺสนฺตโรสมฺหา,
รฏฺมฺหา นิกฺขมิสฺสติ.
สตฺตเธนุ ¶ สเต ทตฺวา,
สพฺพากํสุ ปธารณา;
เอสเวสฺสนฺตโรราชา,
สมฺหารฏฺานิรจฺฉติ.
สตฺตทาสิ สเต ทตฺวา,
สตฺตทาส สตานิจ;
เอสเวสฺสนฺตโรราชา,
สมฺหารฏฺานิรจฺฉติ.
อเถตฺถวตฺตเตสทฺโท,
ตุมุโลเภ รโวมหา;
สมากุลํ ปุรํอาสิ,
อโหสิ โลมหํสนํ.
โสทตฺวาน ¶ มหาทานํ,
เวสฺสนฺตโร อมจฺฉรี;
ปุรกฺขโต อมจฺเจหิ,
อคาสกนิเวสนํ.
ตโตหิ มทฺทิยาสทฺธึ,
มาตาปิตูน สนฺติกํ;
วนฺทนตฺถาย อคฺฉิ,
อลงฺกต รเถนโส.
วนฺทิตฺวา ¶ ปิตรํโพธิ-
สตฺโตพฺรวิกตฺชลี;
เอวํอาวีกโรนฺโตว,
คมิสฺสมานอฺชสํ.
มมํตาต ปพฺพาเชสิ,
ยมฺหารฏฺา อทูสกํ;
สิวีนํ วจนตฺเถน,
เตนํ-คจฺฉามิ กานนํ.
สุเวอหํ มหาราช,
สูริยุคฺค มเน สติ,
นิกฺขมิสฺสามิ รฏฺมฺหา,
วงฺกํ คจฺฉามิ ปพฺพตํ.
วเนวาฬ ¶ มิคากิณฺเณ,
ขคฺคทีปินิอิเส วิเต;
อหํปฺุานิ กโรมิ,
ตุมฺเห ปงฺกมฺหี สีทถ.
ตโตโสตรมาโนว,
คนฺตฺวานมากุสนฺติกํ;
วนฺทมาโนอาโรจิตฺต,
เอวํฺหิสกมาตุยา.
อนุชานาหิมํอมฺมา,
คจฺฉามิวงฺกปพฺพตํ;
วเนปฺุานิกาหามิ ¶ ,
ปพฺพชฺชามมรุจฺจติ.
ตํสุตฺตฺวารุณฺณมุเขน,
ชนนีเอวมพฺรวี;
อนุชานามิตํวุตฺตํ,
ปพฺพชฺชาเตสมิชฺฌภุ.
อยฺหิวุตฺต เมมทฺที,
สุณฺหา สุขุมวทฺธินี;
อจฺฉตํ สห วุตฺเตหิ,
กึ อรฺเกริสฺสติ.
มาตุยาวจนํสุตฺวา ¶ ,
เวสฺสนฺตโร กตฺชลี;
มฺหิตปุพฺพมภา สิตฺต,
าเปนฺโตอตฺตโนมตึ.
นาหํอกา มาทาสํวิ,
อรฺํเนตุ มุสฺสเห;
สเจอิจฺฉ ติอนฺเวตุ,
สเจนิจฺฉติ อจฺฉตุ.
ตโตสุณฺหํมหาราชา ¶ ,
ยาจิตุํปฏิปชฺชถ;
มาจนฺทนสมาจาเร,
รโชชลฺลํมธารยิ.
กาสิยานิจธาเรตฺวา,
กุสจีรมธารยิ;
ทุกฺโขวาโสอรฺสฺมึ,
มาหิตฺวํลกฺขเณคมิ.
ตโต ¶ ปติพฺพตา สุณฺหา,
สสฺสุรํ เอวมพฺรวี;
นาหํ ตํสุขมิจฺฉยฺยํ,
ยํเม เวสฺสนฺตรํ วินา.
ตโต สุณฺหํ มหาราชา,
ทุสฺสหานิ พฺรหาวเน;
นานาภยานิ าเปนฺโต,
วนํ ยาจิ อคนฺตเว.
ยาน สนฺติ มหาราช,
ภยานิตานิ กานเน;
สพฺพานิ ¶ หํ สหิสฺสมิ,
อนุคจฺฉามิ เมปตึ.
ปูรโตหํ คมิสฺสามิ,
ททนฺตี ภตฺถุโน ปถํ;
อุรสา ปนุทหิตฺวาน,
กุส นฬ วนาทโย.
พหูหิ วตวริยาหิ,
กุมารี วินฺทเต ปตึ;
เวธพฺยํ กฏุกํ โลเก,
คจฺฉฺเว รเถสภ.
นานากาเรหิ ¶ ปีเฬนฺติ,
อนาถํวิธวํ ชนา;
อติวากฺเยน ภาสนฺติ,
มิตฺตาจาปิ สโลหิตา.
นคฺคา นที อนูทกา,
นคฺคํ รฏฺํ อราชกํ;
อิตฺถีปิ วิธวา นคฺคา,
ยสฺสาสุํทส ภาตโร.
ธโช ¶ รถสฺส ปฺานํ,
ธุโม ปฺา นมคฺคิโน;
ราชา รฏฺสฺส ปฺานํ,
ภตฺตา ปฺานมิตฺถิยา.
ยา ทลิทฺทสฺส โปสสฺส,
ทลิทฺที ภริยา สิยา;
อฑฺฒา อฑฺฒสฺส ราชินฺท,
ตํ เว เทวา ปสํสเร.
กถํ นุตาสํ หทยํ,
สุขราวต อิตฺถิโย;
ยา ¶ สามิเก ทุกฺขิตมฺหิ,
สุขมิจฺฉนฺติ อตฺตโน.
อปิสาครปริยนฺตํ,
พหุวิตฺตธรํมหึ;
นานารตนปริปูรํ,
นิจฺเฉเวสฺสนฺตรํวินา.
สามิกํ อนุคจฺฉิสฺสํ,
อหํ กาสายวาสินี;
ธีรตฺถุตํ ¶ นิสฺสีริกํ,
เวธพฺยํยฺจ นาริยา.
สุณฺหาย ภาสิตํ สุตฺวา,
สสฺสุโร นิกฺขิเปตเว;
ทุเว อิเธว นตฺตาโร,
สุณฺหํโส เอว มพฺรวี.
อิเมเต ทหราปุตฺตา,
ชาลีกณฺหาชินา จุโภ;
นิกฺขิปฺป ลกฺขเณ คจฺฉ,
มยํเต โปสิสามเส.
ปิยาเม ¶ ปุตฺตกา เทว,
ชาลี กณฺหาชินา จุโภ;
ตฺยมฺหํ ตตฺถ รเมสฺสนฺติ,
อรฺเ ชีวิโส กินํ.
ปุตฺเตเนตฺวาน คจฺฉาม,
ทฺเวมยํ วงฺกปพฺพตํ,
ทกฺขมานา วสิสฺสาม,
เอเต ปโมทมานสา.
สุณมานา ¶ วสิสฺสาม,
คีตฺจ วิยภาณินํ;
เอเตสํ นจฺจมานานํ,
อรฺเ มาลธารินํ.
สุณฺหาย ภาสิตํสุตฺวา,
สสฺสุโรขินฺน มานโส;
เอวฺหิโส วิลวิตฺถ,
ปฏิจฺจทารเก ทุเว.
สาลินํ ¶ โอทนํ ภุตฺวา,
สุจึ มํสุปเสจนํ;
รุกฺขผลานิ ภฺุชนฺตา,
กถํกาหนฺติ ทารกา.
ภุตฺวา สตปเล กํเส,
โสวณฺเณ สตราชิเต;
รุกฺขปตฺเตสุ ภฺุชนฺตา,
กถํกาหนฺติ ทารกา.
กาสิยานิจ ธาเรตฺวา,
โขม โกฏุมฺปรานิจ;
กุสจีรานิ ¶ ธาเรนฺตา,
กถํ กาหนฺติ ทารกา.
วยฺหาหิปริยายิตฺวา,
สิวิกาย รเถนจ;
ปตฺถิกา ปริธาวนฺตา,
กถํ กาหนฺติ ทารกา.
กุฏาคาเร สยิตฺวาน,
นิวาเต ผุสิตคฺคเล;
สยนฺตา รุกฺขมูลสฺมึ,
กถํกาหนฺติ ทารกา.
ปลฺลงฺเกสุ ¶ สยิตฺวาน,
โคนเก จิตฺตสนฺถเต;
สยนฺตา ติณสนฺถาเร,
กถํกาหนฺติ ทารกา.
คนฺธเกน วิลิมฺเปตฺวา,
อคลุจนฺทเนนจ;
รโชชลฺลานิ ธาเรนฺตา,
กถํกาหนฺติ ทารกา.
จามรี ¶ โมร หตฺเถหิ,
พีชิตงฺคา สุเขธิตา;
ผุฏฺา ฑํเสหิ มกเสหิ,
กถํกาหนฺติ ทารกา.
ตหึวํพฺรวิ ราชานํ,
วิลปนฺตํ โสกฏฺฏิตํ;
ปฏิจฺจ ทารเก สุณฺหา,
เวสฺสนฺตรปิยฺชนา.
มา ¶ เทว ปริเทเวสิ,
มาจ ตฺวํ วิมโนอหุ;
ยถามยํ ภวิสฺสาม,
ตถา เหสฺสนฺติ ทารกา.
เอวฺหิ สลฺลปนฺตานํ,
เตสํ ขตฺติยชาตินํ;
อฺโฺํ วิภาตา รตฺติ,
สมุคฺคฺฉิตฺถ สูริโย.
ตทาเนตฺวา ¶ ปยึสุ,
จตุสินฺธวยฺุชิตํ;
อลงฺกต รถํราช-
ทฺวาเร มงฺคลสมฺมตํ.
วนฺทิตฺวา สสฺสุเร มทฺที,
อาทาย ปุตฺตเก ทุเว;
ภตฺตุโน ปุรโต คนฺตฺวา,
ปถมํ รถมารุหิ.
ตโตเวสฺสนฺตโรมาตา-
ปิตโร อติวนฺทิย;
ปทกฺขิณฺจ กตฺวาน,
สีฆโส รถมารุหิ.
ตโต ¶ มงฺคลทฺวาเรน,
รถํ เปเสสิ ลงฺกตํ;
โตสาปยํ มหาสตฺโต,
มทฺทึ ชาลิสฺส มาตรํ.
ปถนฺเตสุ ภิวนฺทนฺติ,
สกฺกจฺจํ พหโว ชนา;
เวสฺสนฺตรฺจ มทฺทิฺจ,
ปสฺสมานา กตฺจลี.
อาปุจฺฉนฺโตจ ¶ ปกฺกามิ,
คจฺฉิสฺสามีหิ ปตฺถยํ;
นิทุกฺขา สุขิตาโหถ,
อิติโส วนฺทเก ชเน.
รเถ ิโตว โสราชา,
โอวทนฺโต อปกฺกมิ;
ทานอาทีนิ ปฺุานิ,
กโรถาติ มหาชนํ.
คจฺฉนฺเต โพธิสตฺตมฺหิ,
มาตา เอวฺหิ จินฺตยิ;
ทาตุกาโมสิ เมวุตฺโต,
ปฏฺาย ชาตกาลโต.
ตโตทานํ ¶ ทโทเปตุํ,
ปุตฺตํรตน ปูริเต;
ปุตฺตสฺสุโภสุ ปสฺเสสุ,
เปเสสิ สกเฏพหู.
เวสฺสนฺตโรหิ สมฺปโรหิ สมฺปตฺต-
ยาจกานํ อเสสกํ;
อฏฺารสวาเร ทาสิ,
กายารุฬฺหํปิอตฺตโน.
นครา ¶ นิกฺขมนฺตมฺหิ,
เวสฺสนฺตเรส เปตฺติกํ;
นครํ ทฏฺุกาโมสิ,
ตทา สงฺกมฺปิ เมทนี.
ตหึ รถปฺปมาณมฺหิ,
าเน ภิชฺชิย เมทนี,
ปริวตฺติตฺถ กุลาล-
จกฺกํวนครามุขี.
นครํ โอโลเกตฺวาน,
นคราภิมุเข รเถ,
ิโตมทฺทึปิ ทกฺเขตุํ,
เอวํโสพฺรวิ หาสยํ.
อิงฺฆ ¶ มทฺทิ นิสาเมหิ,
รมฺมรูปํว ทิสฺสติ;
อาวาโส สิวิเสฏฺสฺส,
เปตฺติกํ ภวนํ มม.
สหชาตอมจฺเจจ,
นิวตฺเตตฺวา มหาชนํ;
รถํ ปาเชสิ โส สีฆํ,
โมทนฺโตมทฺทิยาตโต.
อนฺวาคมึสุ ¶ ปาเชนฺตํ,
จตฺตาโร พฺรหฺมณา ตหึ;
ยาจิตุํ สินฺธเว เอเต,
มทฺที ปสฺสิตฺถ ตาวเท.
มทฺทีปิ มนฺทสทฺเทน,
ยาจกา วิย อาคตา;
อิตฺยาโรเจสิ ภตฺตารํ,
คณฺหนฺตี ตสฺส ปิฏฺิยํ.
สาธุ ¶ ภทฺเทติ วตฺวาน,
รถสฺสาคมนํ อกา;
พฺรหฺมณา อุปคนฺตฺวาน,
ยาจึสุ สินฺธเว ตหึ.
โมทมาโนว โสทาสิ,
พฺรหฺมณานํ สุสินฺธเว;
พฺรหฺมณาทาย คฺฉึสุ,
อสฺเสสก นิเวสนํ.
อสฺเสสุ ปน ทินฺเนสุ,
จตฺตาโร เทวปุตฺตกา;
โรหิจฺจมิควณฺเณน,
รถํ วหิย คฺฉิสุํ.
เทวา ¶ โรหิจฺจวณฺเณน,
วหนฺตีติ สุพุทฺธิมา;
วิชานิตฺวาน มทฺทึปิ,
าเปนฺโต เอวมพฺรวี.
อิงฺฆปฺมทฺทิ นิสาเมหิ,
จิตฺตรูปํว ทิสฺสติ;
มิคโร หิจฺจวณฺเณน,
ทกฺขิณสฺสาวหนฺติมํ.
มทฺทีเจวํ ¶ นิจฺฉาเรสิ,
คิรํ อจฺเฉรรูปินี;
เวสฺสนฺตรสฺสเตเชน,
รถํวหนฺติเทวตา.
อาคนฺตฺวาน รถํ ยาจิ,
อปโร พฺราหฺมโณ ตโต;
โพธิสตฺโตปิโสทาสิ,
รถํ ตสฺส อนิคฺฆิยํ.
สกปฺปิเย ททนฺตมฺหิ,
มทฺที ปหฏฺมานสา;
สาธุการํ ปวตฺเตสิ,
สทา มจฺเฉรหึสินี.
ทินฺเน ¶ รถมฺหิ อนฺตร-
ธาริยึสุ เทวปุตฺตกา;
สพฺเพ เต ปตฺถิกา อาสุํ,
ราชามทฺทึ ตทาพฺรวี.
ตฺวํ มทฺทิ กณฺหํคณฺหาหิ,
ลหุเอสา กนิฏฺกา;
อหํ ชาลึ คเหสฺสามิ,
ครุโก ภาติโกหิโส.
ราชา ¶ กุมารมาทาย,
ราชปุตฺตีจ ทาริกํ;
สมฺโมทมานา ปกฺกามุํ,
อฺมฺ ปิยํ วทา.
อาคจฺฉนฺเต ปฏิปถํ,
ทิสฺวาน อทฺธิเกชเน;
เอวํ ปุจฺฉิยคฺฉึสุ,
กุหึ วงฺกตปพฺพโต.
กลุณํ ¶ ปริเทวิตฺวา,
ปุจฺฉิตา อทฺธิกาชนา;
เอวํ เต ปฏิเวเทสุํ,
ทูเรวงฺกตปพฺพโต.
มคฺคาสนฺเนสุ ปสฺสนฺตา,
ทารกา ผลิเน ทุเม;
เตสํผลานํ เหตุมฺหิ,
ปิตโร อุปโรทเร.
โรทนฺเต ทารเก ทิสฺวา,
อุพฺพิคฺคา วิปุลา ทุมา;
ยสเมโวนมิตฺวาน,
อุปคจฺฉนฺติ ทารเก.
อิทํ ¶ อจฺเฉรกํ ทิสฺวา,
มทฺที สสงฺกสนฺนิภา;
ปิติปุณฺเณน กาเยน,
เอวํคายิตฺถ นนฺทนา.
อจฺเฉรํ วต โลกสฺมึ,
อพฺภูตํ โลมหํสนํ,
เวสฺสนฺตรสฺส เตเชน;
สยเม โวนตา ทุมา.
สํขิปึสุ ¶ ปถํ ยกฺขา,
อนุกมฺปาย ทารเก;
นิกฺขนฺตทิวเสเนว,
เชตรฏฺมุปาคมุํ.
เอกาเหเนวเต ตึส-
โยชนานิ อติกฺกมุํ;
สายนฺเห มาตุลํนาม,
สมฺปตฺตา นครํ สุภํ.
นครสฺสสฺส ทฺวารมฺหิ,
สาลายํ นิสิทึ สุเต;
เขทํ วิโนทมานาว,
โตเสนฺตา ทารเก ทุเว.
มทฺทีปิ ¶ โพธิสตฺตสฺส,
รชํ ปาเทสุ ปฺุฉิย;
สมฺพหิตฺวาน ปาเทจ,
วิชยนฺตี ิตา ตทา.
สาลาย นิกฺขมิตฺวาน,
ภตฺตุจกฺขุปเถ ิตา;
ทิโสทิสํ โอโลเกสิ,
มทฺที กนฺตารเขทินี.
เชติโย ¶ ปริวารึสุ,
ทิสฺวาน อสหายิกํ
มทฺทึ เอวํอุคฺโฆสึสุ,
อิตฺถี อิจฺเฉรรูวินี.
วยฺหาหิ ปริยายิตฺวา,
สิวิกาย รเถนจ;
สาชฺช มทฺทีอรฺสฺมิ,
ปตฺถิกา ปริธาวติ.
อนาถาคมนํ มทฺทึ,
ภตฺตารา ปุตฺตเกหิจ,
ทิสฺวาคนฺตฺวานา จิกฺขํสุ,
เชตินฺทานํ ขเณน ตา.
ตํ ¶ สุตฺวา เชตปาโมกฺขา,
โรทมานา อุปาคมุํ;
เวสฺสนฺตรสฺส ปาเทส,
นิปจฺจ อิติ ปุจฺฉิสุํ.
กิจฺจินุ เทว กุสลํ,
กิจฺจิ เทว อนามยํ;
กิจฺจิปิตา อโรโคเต,
สิวีนฺจ อนามยํ;
โก เต พลํ มหาราช,
โกนุ เต รถมณฺฑลํ.
อนสฺสโก ¶ อรถโก,
ทีฆมทฺธาน มาคโต;
กิจฺจามิตฺเตหิ ปกโต,
อนุปฺปตฺโต สิมํทิสํ.
อถ เวสฺสนฺตโรราชา,
อาคตเหตุมตฺตโน;
าเปตุํ เชตราชูนํ,
อิมาคาถา อภาสถ.
กุสลฺเจว ¶ เมสมฺม,
อโถ สมฺม อนามยํ;
อโถ วิภา อโรโคเม,
สิวีนฺจ อานามยํ.
อหฺหิกฺุชรํ ทชฺชํ,
สพฺพเสตํ คชุตฺตมํ;
พฺราหฺมณานํ สาลงฺการํ,
เขตฺตฺุํ รปูชิตํ.
ตสฺมึ เม สิวโยกุทฺธา,
วิภา อุปหโตมโน;
อวรุทฺธสิ มํ ราชา,
วงฺกํคจฺฉามิปพฺพตํ.
ตทา ¶ เต เชตราชาโน,
พลานุปฺปทมานสา;
เอวํ โตสึสุ ราชานํ,
นิกฺขนฺตํ สกรโต.
สฺวาคตนฺเต มหาราช,
อโถเตอทุราคตํ;
อิสฺสโร สิอนุปฺปตฺโต,
ยํอิธตฺถิปเวทย.
อิเธว ¶ ตาว อจฺฉสฺสุ,
เชตรฏฺเ รเถสภ;
ยาว เชตา คมิสฺสนฺติ,
รฺโ สนฺติก ยาจิตุํ.
ตทา เวสฺสนฺตโร อาห,
มาโวคมิตฺถ สนฺติกํ;
ยาจิตุํ มม ปิตุสฺส,
ราชาปิ ตตฺถ นิสฺสโร.
อจฺจุคฺคตาหิ สิวโย,
พลคฺคาเน คมาจเย,
เตปอธํสิ ตุมิจฺฉนฺติ,
ราชานํ มม การณา.
สเจเอวํ ¶ มหาราช,
สิยา เชตุตฺตเร ปุเร;
อิเธวรชฺชํ กาเรหิ,
เชเตหิ ปริวาริโต.
อิทฺธํ ผิตฺจิทํรฏฺํ,
อิทฺโธ ชนปโท มหา;
มตึ กโรหิ ตฺวํ เทว,
รชฺชสฺส มนุสฺสติตุํ.
อลํ ¶ เม รชฺชสุเขน,
ปพฺพาชิตสฺส รฏฺโต;
อตุฏฺา สิวโยจาสุํ,
มฺเจรชฺเชภิเสจยฺยูํ.
อสมฺโมทนี ยมฺปิโวอสฺส,
อจฺจนฺตํ มมการณา;
สิวีหิ ภณฺฑนฺจาวิ,
วิคฺคโห เม นรุจฺจติ.
ปฏิคฺคหิตํ ยํ ทินฺนํ,
สพฺพสฺส อคฺฆิยํ กตํ;
อวรุทฺธสิ มํ ราชา,
วงฺก คจฺฉามิปพฺพตํ.
อเนก ¶ ปริยาเยน,
เชตราชูหิ ยาจิโต;
อนิจฺฉนฺโต ปฏิกฺขีปิ,
รชฺชํ โส เชตรฏฺเก.
นครํ อปวีสิตฺวา,
สาลํ สาณิปริกฺขิปํ;
กาเรตฺวา เอกรตฺตึโส,
สยี สปุตฺตทารโก.
ปุพฺพณฺหสมเย ¶ ภุตฺวา,
นานคฺคํ รสโภชนํ;
นูตฺวา โส เชตราชูหิ,
ปริวุโตว นิกฺขมิ.
เชตราชา ปนฺนรส-
โยชนํ เชตรฏฺโต;
คนฺตฺวาน วนทฺวารมฺหิ
ิตามคฺค มภาสิสุํ.
เอสเสโลมหาราช,
ปพฺพโต คนฺธมาทโน;
ยตฺต ตฺวํ สห ปุตฺเตหิ,
สหภริยาย วจฺฉสิ.
ตํ ¶ เชตา อนุสาสึสุ,
อสฺสุเนตฺตา รุทมฺมุขา;
อิโต คจฺฉํมหาราช,
อุชุํ เยนุตฺตราภิมุโข.
อถ ทกฺขสิ ภทฺทนฺเต,
เวปุลฺลํนาม ปพฺพตํ;
นานาทุมคณากิณฺณํ,
สีตจฺฉายํ มโนรมํ.
ตมติกฺกมภทฺทนฺเต ¶ ,
อถทกฺขสิอาปคํ;
นทึเกตุมทึนาม,
คมฺภีรํคิริคพฺภรํ.
ปุถุโลมจฺฉอากิณฺณํ,
สุปฺปติตฺถํมโหทกํ;
ถตฺตนูตฺวาปิวิตฺวาจ,
อสฺสาเสตฺวาสปุตฺตเก.
อถทกฺขสิภทฺทนฺเต,
นคฺโรธํมธุวิปฺผลํ;
รมฺมเก สิขเรชาตํ,
สีตจฺฉายํมโนรมํ.
อถ ¶ ทกฺขสิ ภทฺทนฺเต,
นาฬิกํนาม ปพฺพตํ;
นานาทิช คณากิณฺณํ,
เสลํ กึ ปุริสายุตํ.
ตสฺสอุตฺตรปุพฺเพน,
มุจลินฺโทนามโสสโร;
ปุณฺฑริเกหิสฺฉนฺโน,
เสตโสคนฺธิเกหิจ.
โสวนํ เมฆสงฺกาสํ,
ธุวํ หริตสทฺทลํ;
สีโหวา มิสเปกฺขีว,
วนสณฺฑํ วิคาหย.
ตตฺถ ¶ พินฺทุสฺสรา วคฺคู,
นานาวณฺณา พหูทิชา;
กูชนฺติ มุปกูชนฺติ,
อุตุสํปุปฺผิเต ทุเม.
คนฺตฺวา คิริวิทุคฺคานํ,
นทีนํ ปภวานิจ;
โส อทฺทส โปกฺขรณึ,
กรฺจ-ก กุธายุตํ.
ปุถุโล มจฺฉอากิณฺณํ,
สุปฺปติตฺถํ มโหทกํ;
สมฺจ จตุรํ สฺจ,
สาทุํ อปฺปติคนฺธิยํ.
ตสฺสา ¶ อุตฺตรปุพฺเพน,
ปณฺณสาลํ อมาปย;
ปณฺณสาลํ อมาเปตฺวา,
อฺุฉาจริยาย อีหถ.
เอวฺหิ เชตราชาโน,
อาจิกฺขิตฺวาน อฺชสํ;
เอกํ เชตปุตฺตํ พฺยตฺตํ,
อามนฺเตสุํ สุสิกฺขิตํ.
คจฺฉนฺเตจา ¶ คจฺฉนฺเตจ,
ปริคฺคณฺหสฺสุ ลุทฺธก;
อิจฺเจวํ สฺาเปตฺวาน,
วนทฺวาเร ปึ สุตํ.
นานาภย วิโนทาย,
เวสฺสนฺตรสฺส ราชิโน;
อารกฺขํ เต เปตฺวาน,
อาคมึสุ สกํปุรํ.
เวสฺสนฺตโรจ คจฺฉนฺโต,
คนฺธ มาทนปพฺพตํ;
สปุตฺต ¶ ทารโก ปตฺโต;
วิสฺสมี ทิวสํ ตหึ.
ตโตตฺตราหิ มุโขโส,
คจฺฉ เวปุลฺล ปพฺพตํ;
ปตฺวา ตปฺปาท มคฺเคน,
ปตฺโต เกตุมตึ นทึ.
ติสฺสา ตีเร นิสีทิตฺวา,
มํสํขาทิย สุนฺทรํ;
ทินฺนเมเกน ลุทฺเธน,
นูตฺวา ปิตฺวาจ วิสฺสมี.
โสณฺณสูจึ ¶ ลุทฺธกสฺส,
ทตฺวาน โส ตโตปรํ;
คจฺฉนฺโต ทกฺขินิคฺโรธํ,
ปพฺพตสิขเร ิตํ.
ตสฺสมูเล นิสีทิตฺวา,
โถกํผลานิ ภฺุชิย;
ตโตปรํ ส คจฺฉนฺโต,
ปตฺโต นาฬิกปพฺพตํ.
นาฬิกํ ปริหริตฺวา,
คจฺฉนฺโต โส มหาสรํ;
มุจลินฺทํ อุปาคฺฉิ,
นานากมล ภูสิตํ.
ตสฺส ¶ ปุพฺพอุตฺตเรน,
ขุทฺทมคฺเคน คจฺฉตา;
ทิฏฺํ พฺรหาวนํ รมฺมํ,
ผล ปุปฺผาน ปูริตํ.
ตมติกฺกมฺม คจฺฉนฺโต,
อนุปุพฺเพน ขตฺถิโย;
จตุรํส โปกฺขรณึ,
สมฺปตฺโต, สิ มโหทกํ.
เวสฺสนฺตโรจ ¶ มทฺทีจ,
ชาลีกณฺหาชินา จุโภ;
ตตฺเถว เต วิสฺสมึสุ,
อฺมฺปิยํวทา.
อาวชฺชนฺโต ตทา สกฺโก,
ปสฺสิตฺถ เทวกฺุชโร;
หิมวนฺตํ มหาสตฺตํ,
ปวิฏฺํภยเภรวํ.
วิสฺสุกมฺมํ เทวปุตฺตํ,
ปกฺโกสาปิย โส ตโต;
อสฺสมํ มาปนตฺถาย,
เปเสสิ วงฺกปพฺพตํ.
วิสฺสุกมฺโมปิ ¶ โส สีฆํ,
โอตริตฺวา เทวโลกโต;
วงฺกปพฺพต กุจฺฉิมฺหิ,
มาเปสิ อสฺสเม ทุเว.
ทุเวจ จงฺกเมรตฺติ-
ทิวา านานิมาปยิ;
ปฏิรูเปสุ าเนสุ,
ปุปฺผิเต ผลิเต ทุเม.
ปฏิยาทิยิตฺวา สมณ-
ปริกฺขาเร อเสสโต;
อกฺขรานิปิ โสกาสิ,
เอวํอสฺสม ภิตฺติยํ.
ปพฺพชฺชํ ¶ อิจฺฉมานาเจ,
โยเต อิเม คณฺหนฺตุเว;
ปพฺพชิตฺวาน อจฺฉนฺตุ,
อิมมฺหิอสฺสเม สุขํ.
เอวํลิขิตฺวาน โสเทโว,
อมนุสฺเสจ เภรเว;
มิเค ขเค ปลาเปตฺวา,
สกาน คโต อหุ.
โส ¶ เอกปทิกํ มคฺคํ,
ทิสฺวา เวสฺสนฺตโร ตโต;
ปพฺพชิตาน มาวาโส,
อยํ เหหีติ จินฺติย.
มทฺทึ อสฺสม ทฺวารมฺหิ,
เปตฺวา ปุตฺตเกปิจ;
อสฺสมํ ปวิสิตฺวาน,
ปสฺสิตฺถ อกฺขรานิโส.
อิทํสกฺเกน ทินฺนํติ,
อุตฺวา โส ตุฏฺมานโส;
ปณฺณสาลํ ปวิสิตฺถ,
เอกโก ปพฺพเชตเว.
ตหึ ¶ ธนฺุจ ขคฺคฺจ,
อปเนตฺวา สสาฏเก;
โอมฺุจิตฺวาน โสรตฺต-
วากจีรํ นิวาสยิ.
อํเส กตฺวาน อชิน-
จมฺมฺจ สกฺกทตฺติยํ;
คณฺหิตฺถ อิสิเวสํโส,
พนฺธิตฺวา ชฏมณฺฑลํ.
ทณฺฑมาทาย ¶ นิกฺขมฺม,
ปณฺณสาลาย จงฺกมํ;
อารุยฺห อุท, เนตฺวานํ,
จงฺกมี อปราปรํ.
ตโตโส ปุตฺตทารานํ,
สนฺติกํ สํวุตินฺทฺริโย;
อาคฺฉิ สฏฺิ วสฺโสว,
เถโร โอรุยฺห จงฺกมา.
มทฺทีทิสฺวา มหาสตฺตํ,
กลุนํ ปริเทวยิ;
นิปจฺจ ตสฺส ปาเทสุ,
ปุราณานิ อนุตฺถุนํ.
ตโต ¶ สา โพธิสตฺเตน,
สทฺธึ ปวิสิ อสฺสมํ;
คนฺตฺวา สกปณฺณสาลํ,
อิสิเวสคฺคหา อหุ.
ปจฺฉาปุตฺเตปิ ตาปส-
กุมารเก กรึสุเต;
วสึสุ วงฺกกุจฺฉิมฺหิ,
จตฺตาโร ขตฺติยาชนา.
อถมทฺที วรํยาจิ,
มหาสตฺตํ มหาอิสึ;
มาตุมฺเห เทวคฺฉิตฺถ,
ผลาผล คเวสนํ.
อิธปุตฺเต ¶ คเหตฺวาน,
วเสยฺยาถ ยถาสุขํ;
อหเมวา หริสฺสามิ,
มูลาเลจ ผลาผเล.
เอวํวรํ ยาจิตฺวาน,
อรฺโต ผลาผลํ;
อาหริตฺวาน โปเสสิ,
ชฏินีสา ตโยชเน.
โพธิสตฺโตปิ ¶ ยาจิตฺต,
วรํมทฺทึ สุจารินึ;
มาคจฺฉ อากาเลภทฺเท,
ปฏฺายิโต มมนฺติกํ.
อิตฺถีจ พฺรหฺมจริย-
มลํนาม สุเมธเส;
พฺรหฺมจารึหิ นาเสนฺติ,
ตสฺมา ยาจามิ มํวรํ.
สมฺปฏิจฺฉิตฺถ สาธูติ,
สามทฺที พฺรหฺมจารินี;
สกฏฺาเน เต วสึสุ,
ภาเวนฺตา ปิย ภาวนํ.
เมตฺตาย ¶ อานุภาเวน,
มเหสิสฺส ติโยชเน;
อฺมฺํ เมตฺตายึสุ,
สมนฺตา สพฺพปาณิโน.
ปาโตวุฏฺาย มทฺทีปิ,
อุปฏฺาปิย ปานิยํ;
ปริโภชนิยฺเจว,
มุโขทกฺจ อาหริ.
ทนฺตกฏฺฺจ ¶ ปาทาสิ,
ตโต อสฺสมมณฺฑลํ;
สมฺมชิตฺวาน ทฺเวปุตฺเต,
เปตฺวา ปิตุสนฺติเก.
ขณิตฺตึ ปจฺฉิ มาทาย,
องฺกุสฺจาปิ คณฺหิย;
วนมูลผลตฺถาย,
ปาเวกฺขิ เอกิกาวนํ.
สายนฺหสมเย ปจฺฉึ,
มูลาเลหิ ผเลหิจ;
ปูราเปตฺวาน สาคฺฉิ,
ปณฺณสาลํ อรฺโต.
ผลปจฺฉึ ¶ นิกฺขิเปตฺวา,
สยํ นฺหาตฺวาน ปุตฺตเก;
นฺหาเปตฺวาจ ภฺุชึสุ,
โมเทนฺตา จตุโรชนา.
ภุตฺวา นลฺลาป สลฺลาปํ,
กตฺวาน ปุตฺตเก ทุเว;
มทฺทีอาทาย ปาวีสิ,
สาปณฺณสาลมตฺตโน.
เอวํวุตฺตนิยาเมน,
จตฺตาโรขตฺติยาชนา;
วงฺกปพฺพตกุจฺฉิมฺหิ,
สตฺตมาเสวสึสุเต.
ตทากลิงฺครฏฺมฺหิ ¶ ,
คามมฺหิทุนฺนิวิฏฺเก;
พฺรหฺมโณชูจโกนาม,
ภิกฺขาจาโร อลกฺขิโก.
กหาปณสตํลทฺธา,
ภิกฺขาจาเรนพฺราหฺมโณ;
เอกพฺราหฺมณกุลมฺหิ,
ถเปตฺวาปุนโสคโต.
อนาคนฺตฺวาจิรายนฺเต,
ชูจกมฺหิคหาปณํ,
ขีณํพฺราหฺมณเคหมฺหิ,
วลฺเชตฺวาอเสสโต.
โจเทสิคหาปณํโส ¶ ,
ปจฺฉาคนฺตฺวานชูจโก;
กหาปณสฺสขีณตฺตา,
ทาตุํนาสกฺขิพฺราหฺมโณ.
ธีตา ตสฺส พฺราหฺมณสฺส,
นาเมนามิตฺตตาปนา;
ยุวตีรูปวนฺตีจ,
ชูจกสฺสอทํสุตํ.
วสิตฺถทุนฺนิวิฏฺมฺหิ ¶ ,
อาทายามิตฺตตาปนํ;
ทหรึชิณฺณโกปาโป,
ชูจโกยาจชีวโก.
อมิตฺตตาปนาสมฺมา,
ครุํกตฺวานพฺราหฺมณํ;
ปฏิชคฺคติอินฺทํว,
สูชาอุฏฺานสีลินี.
ยุวาโนพฺราหฺมณาอฺเ,
ทิสฺวานามิตฺตตาปนํ;
ชายาวตฺเตนสมฺปนฺนํ,
สทาเรอิติตชฺชเร.
อยํมหลฺลกํสมฺมา ¶ ,
ปฏิชคฺคติชูจกํ;
กึ ปมชฺชถ อมฺหากํ,
ยุวานานํตุ โว สตํ.
ปฏิชคฺคถโนพาลา,
ปสฺสิตฺวา มิตฺตตาปนํ;
โนเจปฏิชคฺเคยฺยาถ,
ทณฺเฑสฺสามขรํภุสํ.
ตชฺชิตา ¶ ภริยาสพฺพา,
ปตีหิ ภยมานสา;
สนฺนิสินฺนา มนฺตลึสุ;
อารพฺภามิตฺตตาปนํ.
ปลาเปสฺสาม อยฺยาโย,
อิมมฺหาทุนฺนิ วิฏฺโต;
เอวํสุขํ วิหิสฺสาม,
ชูจกสฺส ปชาปตึ.
มนฺตยิตฺวานตา เอวํ,
นทึ อุทกหาริยา;
สมาคนฺตา อุชฺฌายึสุ,
ติตฺเถ อมิตฺตตาปนํ.
อมิตฺตานุนเตมาตา ¶ ,
อมิตฺโตนุนเตปิตา;
เยสํชิณฺณสฺสปาทํสุ,
เอวํ ทหริยํ สตึ.
อหิตํวตเตฺาตี,
มนฺตยึสุ รโหคตา;
เยตํชิณฺณสฺส ปาทํสุ,
เอวํ ทหริยํสตึ.
อมนาปวาสํวสติ ¶ ,
ชิณฺเณนปตินาสห;
ยาตฺวํวสสิชิณฺณสฺส,
มตนฺเตชีวิตาวรํ.
นหินุนเตวินฺทึสุ,
มาตาปิตาจโสภเณ;
ตุยฺหตฺถายชูจกมฺหา,
ปตึอฺํสุโยพฺพนํ.
ทุยิฏฺํเตนวมิยา,
อกตํอคฺคิหุตกํ;
เยตํชิณฺณสฺสปาทํสุ,
เอวํทหริยํสตึ.
สมเณ ¶ พฺราหฺมเณ สุทฺเธ,
อกฺโกสิ พฺราหฺมจาริเน;
เยนเตนทหรีตฺวํ,
มฺเชิณฺเณนสงฺคมี.
นทุกฺขํอหินาทฏฺํ,
นทุกฺขํสตฺติยาหตํ;
ตฺจทุกฺขฺจติพฺพฺจ,
ยํปสฺเสชิณฺณกํปตึ.
นตฺถิขิฏฺฏานตฺถิรติ ¶ ,
ชิณฺเณนปตินาสห;
นตฺถิอลฺลาปสลฺลาโป,
ชคฺฆิตุํวินโสภติ.
ยทาทหโรทหรี,
มนฺตยึสุรโหคตา;
สพฺพโสกาวินสฺสนฺติ,
เยเกจิหทยสฺสิตา.
ทหรีตฺวํรูปาตี,
ปุริสาตฺวมภิปตฺถิตา;
คจฺฉ าติกุเล อจฺฉ,
กึ ชิณฺโณ รมยิสฺสติ.
โรทมานาวอาคฺฉิ ¶ ,
สาฆรํปริภาสิตา;
พฺราหฺมณีหิ หิรายนฺตี,
ฆฏมาทายสีฆโส.
โรทนฺตึ อาคตํชายํ,
ทิสฺวากึ โภติโรทิย;
อาคจฺฉ สีติปุจฺฉิตฺถ,
ปจฺจุคฺคจฺฉํ วชูจโก.
นเตพฺราหฺมณ ¶ คจฺฉามิ,
นทึ อุทกหาริยา;
ถิโยมํปริภาสึสุ,
ตยาชิณฺเณนพฺราหฺมณ.
พฺราหฺมณฺยาภาสมานาย,
กถํสุตฺวานพฺราหฺมโณ;
โตเสนฺโตภริยํรุณฺณํ,
ชิณฺโณโสเอตทพฺรวี.
มาเมตฺวํอกรากมฺมํ,
มเมอุทกมาหริ;
อหํอุทกมาหิสฺสํ,
มาโภติกุปิตาอหุ.
นาหํตมฺหิกุเลชาตา ¶ ,
ยํตฺวํอุทกมาหริ;
เอวํพฺราหฺมณชานาหิ,
นเตวจฺฉามิหํฆเร.
สเจเมทาสํทาสึ วา,
นานยิสฺสสิพฺราหฺมณ;
เอวํพฺราหฺมณชานาหิ,
นเตวจฺฉามสนฺติเก.
นตฺถิเม ¶ สิพฺพฏฺานํวา,
ธนธฺฺจ พฺรหฺมณิ;
กุโตตํ ทาสํทาสึ วา,
อานยิสฺสามิ โภติยา,
อหํโภตึ อุปฏฺิสฺสํ,
มาโภติกุ ปิตาอหุ.
เอหิเต อห มกฺขิสฺสํ,
ยถาเมวจนํสุตํ;
เอสเวสฺสนฺตโร ราชา,
วงฺเกวสติ ปพฺพเต.
ตํตฺวํคนฺตฺวาน ยาจสฺสุ,
ทาสํทาสิฺจ พฺรหฺมณ;
โสเตทสฺสติ ยาจิโต,
ทาสํทาสิฺจ ขตฺถิโย.
ชิณฺโณหสฺมิ ¶ ทุพฺพโล,
ทีโฆจทฺธาสุ ทุคฺคโม;
กถํคนฺตุํ สกฺขิสฺสมิ,
อุปิสฺสามิ ตํ อหํ.
ยถาอคนฺตฺวา สงฺคามํ,
อยุทฺโธว ปราชิโต,
เอวเมว ตุวํพฺรหฺเม,
อคนฺตฺวาว ปราชิโต.
สเจเม ¶ ทาสํทาสึ วา,
นานยิสฺสสิ พฺรหฺมณ;
เอวํ พฺรหฺมณ ชานาหิ,
นเตวจฺฉา มหํฆเร;
อมนาปํ เตกริสฺสามิ,
ตํเตทุกฺขํ ภวิสฺสติ.
นกฺขตฺเต อุตุปุปฺเผสุ,
ยทามํทกฺขสิ ลงฺกตํ;
อฺเหิ สทฺธึ รมมานํ,
ตนฺเตทุกฺขํ ภวิสฺสติ.
อทสฺสเนน ¶ มยฺหํเต,
ชิณฺณสฺส ปริเทวโต;
ภิยฺโยวงฺกา ปลิตาจ,
พหูเหสฺสนฺติ พฺรหฺมณ.
ตโต โส พฺรหฺมโณ ภีโต,
พฺรหฺมณิยาว สานุโค;
อฏฺฏิโต กามราเคน,
พฺรหฺมณึ เอตทพฺรวี.
ปาเถยฺยํเมกโรหิตฺวํ ¶ ,
สํกุลฺยาสกลานิจ;
มธุปิณฺฑิกาจสุกตาโย,
สตฺถุ ภตฺตฺจพฺรหฺมณิ.
อานยิสฺสํ เมถุนเก,
อุโภทาสกุมารเก;
เตตํปริจริสฺสนฺติ,
รตฺตึทิวมตนฺทิตา.
สาขิปฺปํปฏิยาเทสิ ¶ ,
ปาเถยฺยํมิตฺตตาปนา;
ปฏิยาทิตนฺติ อาจิกฺขิ,
พฺรหฺมณสฺสอลกฺขิโน.
เคเหทุพฺพลานํโส,
ถิรํกตฺวานพฺรหฺมโณ;
ภริยายโคปนตฺถํ,
คุตฺตทฺวารฺจสงฺขริ.
ทารูนิอาหริตฺวาน,
ฆเฏปูเรสิวารินา;
ชายายสุขวาสตฺถํ,
อนิกฺขนฺตุํจเคหโต.
ปจฺจกฺเขเยว ¶ ชายาย,
อิสิเวสํสมาทิย;
ปสฺสิตฺวาภริยํเอวํ,
โอวเทสิสชูจโก.
อิโตปายตฺวํภทฺเท,
วิกาเลมาสฺสุนิกฺขมิ;
มมอาคมนายาว,
วเสสิอปฺปมตฺตกา.
อิทํวตฺวานลคฺคิตฺวา ¶ ,
โสปาเถยฺยปสิพฺพหํ;
อุปาหนฺจอารุยฺห,
คณฺหีกตฺตรทณฺฑกํ.
ตโตโสรุณฺณมุเขน,
ภริยํกตฺวาปทกฺขิณํ;
โสจมาโน วปกฺกามิ,
ทาสเก ปริเยสิตุํ.